ماهنامه مثلث شماره 242

‫دلخوری معین‬ ‫از فرهادی‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و چهل و دو‪ 1/‬اذر‪ 88 /1393‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫ناگفته های حلقه معین‬ ‫درکتابی‬ ‫تازهمنتشرشده‬ ‫الیههایپنهان‬ ‫پدیدهپاشایی‬ ‫جامعهشناسی دیده شدن‬ ‫یاجامعهشناسی‬ ‫غم و غصه؟‬ ‫مذاکرات هستهای نقش تعیینکنندهای دراینده دولت حسن روحانی خواهد داشت‬ ‫شرایط ورود بانوان به‬ ‫ورزشگاههافراهمشود‬ ‫گفتوگو با داورزنی پیرامون‬ ‫سیاسی شدن والیبال ایران‬ ‫دیالوگ غیررسمی‬ ‫گزارشی از بررسیکتابیجدید‬ ‫پیرامون رابطه ایران – امریکا‬ ‫روزنامه مدیرساز‬ ‫مروری برتاریخ روزنامه رسالت‬ ‫به بهانه انتصاب محمد سرافراز‬ ‫اخباراختصاصی مثلث از‬ ‫مذاکراتوین‬ ‫تالش برای رسیدن به توافق درکلیات‪،‬‬ ‫مذاکره درباره جزئیات‬ ‫خروج از فصل هفتم شورای امنیت؛‬ ‫خط قرمز مهم ایران‬ ‫جدال ارمان و واقعیت‬ ‫گفتوگو با محمد مهدی عسگرپور‬ ‫درباره فیلم «میهمان داریم»‬ ‫وکذلکجعلنکمامهوسطالتکونواشهداعلیالناس‬ ‫ویکونالرسولعلیکمشهیدا‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫تجلیل و تقدیر از خدمات‬ ‫بسیج و لزوم امادگی‬ ‫جوانان برای دفاع از کشور‬ ‫ان چیزی که وظیفۀ‪ ،‬من است اینکه به‬ ‫شما دعا کنم و خصوص ًا از جنابعالی که این‬ ‫زحمت را قبول کرده‏اید‪ ،‬تشکر کنم‪.‬‬ ‫قضیۀ بسیج همان مسئله‏ای است که‬ ‫در صدر اسالم بوده است‪ .‬وقتی جنگ م ی‏شد‪،‬‬ ‫طوایف مختلف م ی‏امدند و به جنگ م ی‏رفتند‬ ‫و این مسئلۀ جدیدی نیست و در اسالم سابقه داشته است‪.‬‬ ‫و چون مقصد ما اسالم است‪ ،‬باید هر جوانی یک نیرو باشد‬ ‫ب رای دفاع از اسالم‪ .‬و همۀ مردم و هرکس در هر شغلی که‬ ‫هست مهیا باشــد ب رای جلوگیری از کفر و الحاد و هجوم‬ ‫بیگانگان‪ .‬من در این مدتی که از بسیج مسائلی شنیده‏ام‪،‬‬ ‫به خوبی شنیده‏ام و فعالیت شما بسیار خوب بوده است و‬ ‫امیدوارم بهتر شود‪ .‬البته مشکالت در هر امری هست که‬ ‫باید رفع شود و ان چیزی که ب رای ما بسیار مهم است اینکه‬ ‫جوانهای ما در سراسر کشور احساس کرده‏اند که خودشان‬ ‫باید از هر خطری که پیش م ی‏اید جلوگیری کنند و دنبال‬ ‫این نباشند که از خارج یا جای دیگر به انها خدمت شود‪ .‬و‬ ‫امتیاز ای ران از جاهای دیگر در همین است که تاکنون نه از‬ ‫‪16- 21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫جست وجویخوددرمیانجمعیناشناخته‬ ‫الغرض‪،‬غرضینیست‬ ‫گسستارزش هایاجتماعی‬ ‫ماراببینید!‬ ‫‪22- 25‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫دولتکوتاهامد؟‬ ‫خداحافظیباقضا‬ ‫منهایعزتبعالوهتحریم؟‬ ‫پورمحمدیبه جایدارابی‬ ‫‪26- 45‬‬ ‫سیاست‬ ‫هفتهسرنوشت‬ ‫توافق‪،‬قدرتچانه زنیروحانیراافزایشمی دهد‬ ‫«سرنوشت»روحانیوایندهمذاکرات‬ ‫یارانهرمزان‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه‬ ‫و عادالنه از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه‬ ‫ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب‬ ‫اسالمی‪ ،‬چارچوبش اســام‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گسترش‬ ‫و سیادت اسالم خواهی در سراســر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و‬ ‫پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪.‬‬ ‫مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایستادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری‬ ‫مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان فرهیختگان و‬ ‫نخبگان کشور است‪ .‬امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر‬ ‫و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و‬ ‫هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫دبیرتحریریه‪:‬مصطفیصادقی‬ ‫مشاورهنریسردبیر‪:‬یحییپاکدل‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫ی اسالم‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی ‪ -‬زهره دیانی ‪ -‬مینا عل ‬ ‫فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی(دبیر) ‪ -‬فاطمه کریمخان‬ ‫شیما غفاری ‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬محمدصادق لواسانی‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬تقی میری (دبیر) ‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫جهت مادی دستش را پیش دیگران دراز کرده و نه از جهات‬ ‫دیگر‪ ،‬و خودش روی پای خودش ایستاده و با تکیه بر خدا و‬ ‫خود‪ ،‬دفاع م ی‏کند و حق هم همین است‪ .‬چون کسی که‬ ‫از خارج م ی‏اید‪ ،‬نم ی‏اید که بجنگد‪ ،‬چنانکه م ی‏بینیم ب رای‬ ‫صدام از اردن و کجا و کجا افــراد م ی‏ایند‪ ،‬ولی ان افراد بی‬ ‫عرضه ترند از انهایی که در داخل ع راق هســتند و حاضر‬ ‫نیستند ب رای صدام جانشان را بدهند‪ .‬اما در کشور ما وقتی‬ ‫مسئله‪ ،‬مسئلۀ اســام و فداکاری در راه اسالم است‪ ،‬مردم‬ ‫همه حاضرند‪ ،‬چون مردم ما م ی‏دانند در صدر اســام خود‬ ‫پیغمبر و ائمــه ان طور فداکاری کردند و مســلمین صدر‬ ‫اسالم با ان که عددشــان کم بود ان گونه فعالیت کرده و‬ ‫ّ‬ ‫بحمدالل‏ به حسب نوع و اکثریت‬ ‫جنگ کردند‪ .‬و کشور ما‬ ‫غالب افراد این احســاس را دارند که ب رای اســام و‬ ‫کشورشــان خدمت کنند‪ .‬امیدوارم با جدیت شما و‬ ‫کسانی که در این مراکز هســتند‪ ،‬این امر به پیش‬ ‫رود‪ ،‬و ای ران کشوری شود که در عین حال که هرکس‬ ‫مشغول کار خودش م ی‏باشد‪ ،‬مستعد ب رای این باشد‬ ‫که هر روزی اعالم شد‪ ،‬همه ب رای دفاع حاضر بشوند‪،‬‬ ‫ّ‬ ‫‏شاءالل‏‬ ‫و یک چنین کشوری اسیب نخواهد دید‪ .‬ان‬ ‫خداوند شــما را موفق و موید بدارد و من به شما دعا‬ ‫م ی‏کنم‪.‬‬ ‫مکان‪ :‬ته ران‪ ،‬جماران‬ ‫حضار‪ :‬رحمانی (سرپرســت)‪ ،‬اعضای شورا و‬ ‫مسئوالن بسیج مستضعفان‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬نیما ملک نیازی ‪-‬فاطمه قنائی‬ ‫علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تقی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد شکراللهی‪ ،‬علیرضا اسدالهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر اسماعیل تبار ‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی‪ -‬دکتر غالمحسن تقینتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادیانباردار‪ -‬منصور شیخ االسالمی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سیدحمیدخالقی‬ ‫‪46- 57‬‬ ‫بینالملل‬ ‫دیالوگغیررسمی‬ ‫موججمهوری خواهی‬ ‫ملی گرای مقتدر‬ ‫‪58-67‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫جدال ارمان و واقعیت‬ ‫گزارشیکمیهمانی‬ ‫عادتکار هایسخت‬ ‫بایدناگفته هایجنگرابهتصویربکشیم‬ ‫‪68-73‬‬ ‫ورزش‬ ‫شرایطحضوربانوان‬ ‫درورزشگاه هاهموارشود‬ ‫بازیباوالیبالبیروناززمین‬ ‫طراح جلد‪ :‬یحیی پاکدل‬ ‫دلخوری معین‬ ‫از فرهادی‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و چهل و دو‪ 1/‬اذر‪ 88 /1393‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫ناگفته های حلقه معین‬ ‫درکتابی‬ ‫تازهمنتشرشده‬ ‫الیههایپنهان‬ ‫پدیدهپاشایی‬ ‫جامعهشناسی دیده شدن‬ ‫یاجامعهشناسی‬ ‫غم و غصه؟‬ ‫مذاکرات هستهای نقش تعیینکنندهای دراینده دولت حسن روحانی خواهد داشت‬ ‫شرایط ورود بانوان به‬ ‫ورزشگاههافراهمشود‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫گفتوگو با داورزنی پیرامون‬ ‫سیاسی شدن والیبال ایران‬ ‫دیالوگ غیررسمی‬ ‫گزارشی از بررسیکتابیجدید‬ ‫پیرامون رابطه ایران – امریکا‬ ‫روزنامه مدیرساز‬ ‫مروری برتاریخ روزنامه رسالت‬ ‫به بهانه انتصاب محمد سرافراز‬ ‫اخباراختصاصی مثلث از‬ ‫مذاکراتوین‬ ‫تالش برای رسیدن به توافق درکلیات‪،‬‬ ‫مذاکره درباره جزئیات‬ ‫خروج از فصل هفتم شورای امنیت؛‬ ‫خط قرمز مهم ایران‬ ‫جدال ارمان و واقعیت‬ ‫گفتوگو با محمد مهدی عسگرپور‬ ‫درباره فیلم «میهمان داریم»‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بســیاری از عک س های خبری به ما م ی رسد‪ .‬تعداد این‬ ‫عک س ها انقدر زیاد اســت که گاهی ب ه راحتی از کنار ان عبور م ی کنیم اما‬ ‫شاید بهتر باشد روی بعضی از عک س ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث‬ ‫در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور عک س ها از نو یاداوری م ی کند‪.‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫م راسمدانش اموختگیدانشگاه هایافسری‬ ‫با حضور رهبر معظم انقالب‬ ‫وزیر بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی گفت‪:‬‬ ‫«این وزارتخانه طی یک سال گذشته در حوزه‬ ‫قیمت گــذاری و واردات ب ه ویــژه در بخش‬ ‫دارویی گام های بلندی برداشته‪ ،‬ب ه طوری که‬ ‫شاهد کاهش حداقل ‪ 25‬درصد قیم ت ها در‬ ‫حوزه دارویی بوده ایم‪».‬‬ ‫دیدار وزیر خارجه ونزوئال با رئی س جمهور‬ ‫سخنگوی وزارت امور خارجه هرگونه استفاده‬ ‫ابزاری و سیاسی از حقوق بشر علیه کشورهای‬ ‫مستقل از سوی شماری از کشورهای غربی را‬ ‫محکوم کرد و به قطعنامه حقوق بشر که در‬ ‫کمیته سوم نشست ‪ 69‬مجمع عمومی به‬ ‫تصویب رسیده است واکنش نشان داد‪.‬‬ ‫دیدار روسای مجلس ایران و روسیه‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫مراسم تجلیل از کتابداران نمونه سراسر کشور‬ ‫همایش دانشمند برجسته‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام‬ ‫‪13‬‬ ‫رئی س جمهور ف رانســه پس از افشای افزایش ‪82‬‬ ‫درصدی اعزام شــهروندان این کشــور به ع راق و‬ ‫ســوریه ب رای عضویت در گروه تروریستی داعش‪،‬‬ ‫شکست تالش های پاریس ب رای ممانعت از پیوستن‬ ‫ف رانسوی ها به این گروه تروریستی را پذیرفت‪.‬‬ ‫«سرگئی الوروف» وزیر امور خارجه روسیه‬ ‫گفت که با پیشرفت در حل و فصل مساله‬ ‫ب رنامه هســته ای ای ران‪ ،‬امکان عضویت‬ ‫این کشور در سازمان همکاری شانگهای‬ ‫افزایشم ی یابد‪.‬‬ ‫جلسه شورای عالی فضای مجازی‬ ‫مخالفتحسینیانبادانش اشتیانی‬ ‫م راسمتشییعمادرشهیدس رلشکرعباسبابایی‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫ش رایط این روزهای کودکان غزه‬ ‫رونمایی از پهپاد ای رانی‬ ‫غالمحسین مظلوم ی که مدتی با بیماری سرطان‬ ‫دست و پنجه نرم کرد‪ ،‬در روز‪ 28‬ابان دارفانی را‬ ‫وداع گفت‪.‬مهاجم پیشین تی م ملی فوتبال ای ران‬ ‫و باشگاه اســتقالل که به «سرطالیی» معروف‬ ‫بود‪ ،‬در سن ‪ 64‬سالگی درگذشت‪.‬‬ ‫با اعالم کفاشیان رئیس فدراسیون فوتبال‪،‬‬ ‫ک رانچــار هدایت تی م ملی امیــد را برعهده‬ ‫گرفت‪.‬پس از مذاک رات کاشــانی با ک رانچار‬ ‫و تایید هیات رئیسه فدراسیون فوتبال‪ ،‬این‬ ‫مربی کروات جانشین وینگادا شد‪.‬‬ ‫الودگی شدید هوای ته ران‬ ‫نمایشگاه و نمایش هوایی در کیش‬ ‫پبروزیتیمملی‬ ‫مقابلکرهجنوبی‬ ‫تشییعپیکرمرحوممجیدبه رامی‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫کارلوس ک ی روش در تمرین تیم ملی ای ران‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫مکالمه دوستانه مسی و رونالدو در اولدت رافورد‬ ‫‪15‬‬ ‫درباره گفتارها‬ ‫گفتارها‬ ‫گفتارها‪،‬سخن ما نیست‪،‬حرف روزنام ه نگاران و کارشناسانی‬ ‫است که در محی ط های تخصص ی شان با گرای ش های مختلف به‬ ‫موضوعات مختلف پرداخته اند؛ یک نگاه ازاد که مثلث با افتخار‬ ‫ان را میزبانی م ی کند‪ .‬این حرف ها‪ ،‬موضع نویسندگانشان است‪،‬‬ ‫ما فقط بستر انتشار انیم‪.‬‬ ‫جست وجویخوددرمیانجمعیناشناخته‬ ‫ما مردم در جست وجوی قهرمان هستیم‬ ‫علی نجفی توانا‬ ‫گفتارها‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫جرم شناس و وکیل دادگستری‬ ‫مرحوم پاشــایی به عنوان یک هنرمند مورد شناخت‬ ‫هنردوستان‪ ،‬موسیق ی خواهان و حتی موسیق ی دانان بود و‬ ‫صدای مرحوم ب رای بسیاری دلنواز و دوست داشتنی به نظر‬ ‫م ی رسد؛ اما با تمام این ویژگ ی ها تشییع مرحوم پاشایی به‬ ‫شکلی که مورد استقبال قرار گرفت در یک اسی ب شناسی‬ ‫جامع ه شناختی و روانشناختی متضمن انگیزه هایی بود که‬ ‫کمتر م ی توان حوادث مشــابه و معیارهای مرتبط با ان را‬ ‫منطبق و تحلیل کرد‪.‬‬ ‫به ه ر حال‪ ،‬پاشــایی را نم ی توان انکار کرد که صدای‬ ‫ی داشت‪ .‬یا اینکه به لحاظ تیپولوژی مقهور طرفدارانش‬ ‫گرم ‬ ‫بود و بیماری اش هم زمینــه ای را فراهم کرد تا طرفدارانش‬ ‫بیشتر به سمتش بیایند‪ .‬اما این هجوم جمعیت و شگفتی‬ ‫ناشی از حضور مردم در تشییع پیکر پاشایی باعث توجیه ان‬ ‫نم ی شود‪ .‬در عین حال‪ ،‬م ی توان به برخی از عوامل تا حدی‬ ‫که این حضور را توجیه کند و قابل باور ‪ ،‬اشاره کرد‪.‬‬ ‫قطعا در این میان عشــق به هنر و هنرمند و به ویژه‬ ‫عالقه به موسیقی در بین بسیاری را م ی شود دید‪ .‬موسیقی‬ ‫به طور کلی مردم را به سمت خود م ی کشاند و شاید بیشتر از‬ ‫بقیه هنرها با مردم اُخت گرفته است‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬بسیاری‬ ‫از عالقه مندان به صدای ان مرحوم به عنوان یک نماینده از‬ ‫موسیقی پاپ که این نوع موسیقی طرفداران بسیاری هم دارد‬ ‫در مراسم بدرقه پیکر ان مرحوم حضور داشتند‪ .‬این رفتار در‬ ‫تطبیق با شرایط ای ران و به طور کلی چنین رفتاری با حجم‬ ‫ی از حضور مردم را م ی توان گفت که خودجوش بوده‬ ‫عظیم ‬ ‫اما برخاسته از انگیزه های ناشناخته است‪ .‬در تحلیل علم ی ‬ ‫و رفتارشناسی م ی توان چنین انگیزه هایی را مطرح کرد‪.‬‬ ‫خالء برنام ه ای‬ ‫اولین انگیزه را م ی تــوان به میل به جســت وجو و‬ ‫کنجکاوی نسبت داد‪ .‬جســت وجو ب رای پاسخ به پرسشی‬ ‫که شخص نتوانسته است به ان پاسخی دهد‪ .‬جس ت وجوی‬ ‫فرد در میان جمعی ناشناخته و حرکت در موجی ناشناخته که‬ ‫مشخص نیست به کجا م ی رود‪ .‬اما فرد به جس ت وجو ادامه‬ ‫م ی دهد و خود را جست و جو م ی کند در دیگری و دیگران‪.‬‬ ‫در کنار این انگیزه میل با هم بودن و حضور داشــتن‬ ‫در یک خالء برنامه ای ب رای ُپر کــردن لحظات و خود را رها‬ ‫کردن در جمعی بدون انکه معیارهای همراهی را بدانیم‪ ،‬از‬ ‫دیگر انگیزه هاست‪ .‬از جهت دیگر ما مردم در جس ت وجوی‬ ‫قهرمان هستیم‪ ،‬نه قهرمان زنده که اگر هم باشد در نوع خود‬ ‫تطبیقی‪ ،‬ارمانی و ارمانگرایی ب رای امیال خود تلقی کردن‬ ‫شکل م ی گیرد‪ .‬بناب راین‪ ،‬پهلوان یا قهرمان از دنیا رفته بیشتر‬ ‫از قهرمان زنده مورد توجه قرار م ی گیرد و در جامعه امروز ما‬ ‫این نمود دارد و پدیدار م ی شود‪.‬‬ ‫زنده بودن ملت‬ ‫به نظر م ی رســد جمعیتی که در این مراسم حضور‬ ‫یافتند با میل به تجلی یک وجود جمعی از جای جای ته ران‬ ‫و برخی شهرستان ها در مراسمی احساسی شرکت کردند‪ .‬که‬ ‫البته نشانه زنده بودن ملتی است که شاید در فرایند پذیرش‬ ‫اموزه های رفتاری مستلزم امکانات و مقدوراتی بود‪ .‬این انرژی‬ ‫و قدرت حضور به ویژه انکه اکثر شرکت کنندگان در مراسم‬ ‫از نســل جوان بودند‪ ،‬م ی تواند بسترســاز سازوکاری ب رای‬ ‫سازندگی کشور باشد‪.‬‬ ‫تنوع فرهنگ ها‬ ‫مسلما این تحلیل هر چند عمدتا بر پایه ذهنی ت گرایی‬ ‫بیان م ی شود‪ ،‬براســاس اسی ب شناسی ســنتی تا حدی‬ ‫م ی تواند توجیه کند که ایــن حضور خودجوش ب رای بدرقه‬ ‫پیکر مرتضی پاشایی بوده است‪ .‬بناب راین باید دالیلی ب رای‬ ‫این حضور و انگیزه واحد ب رای ان باشــیم‪ .‬با کمی دقت و‬ ‫جست وجو در ســن افراد حاضر و اینکه در چه طبقه ای از‬ ‫جامعه دسته بندی م ی شوند م ی توان تنوعی از فرهنگ ها‪،‬‬ ‫سالیق‪ ،‬عالیق و تی پ های مختلف را دید‪ .‬م ی توان تی پ های‬ ‫مختلف از اقشار اجتماعی را در جمعی مالحظه کرد که فوت‬ ‫مرتضی پاشــایی انها را در چارچوب یک جمعیت گردهم‬ ‫اورده است‪ .‬جمعیتی که با حضور خود موجب ایجاد پدیده ای‬ ‫شگفت انگیز شدند‪ .‬ب رای بیان ویژگ ی های جمعیت از لحاظ‬ ‫تنوع سنی‪ ،‬جنسی و جایگاه اجتماعی به عنوان یک پدیده‬ ‫جالب اجتماعی چاره ای جز بررسی علمی ان نداریم‪ .‬به نظر‬ ‫م ی رسد تا بررسی دقیق این موضوع و به نتیجه رسیدن ان‪،‬‬ ‫ی‪‎‬توان اظهارنظر مستندی صادر کرد و هر نوع اظهارنظر‬ ‫نم ‬ ‫سطح ی نگری و ساده انگارانه اســت‪ .‬اینکه برایند مثبت و‬ ‫منفی این واقعیت چیســت تا علت دقیق ان روشن شود‪،‬‬ ‫به طور واضح مشخص نیســت‪ .‬انچه به ان اشاره شد که‬ ‫همان «انگیزه ها» باشــد‪ ،‬اگر نهادهای عمومی با برداشت‬ ‫درست از این حضور و انرژی بالقوه ای که داشت در جای خود‬ ‫استفاده بهینه شــود‪ ،‬م ی تواند ب رای سازندگی کشور بسیار‬ ‫مفید باشد‪ .‬اما باید توجه داشــته باشیم که این جمعیت با‬ ‫احساس خالء و جســت وجوی یک هدف فوت پاشایی را‬ ‫بهانه ای ب رای همدردی و مستمسکی ب رای رها کردن خود در‬ ‫جمعی یافتند‪ .‬جمعی که شاید وجه اشتراکشان این بود که‬ ‫برخی حتی او را نم ی شناختند یا انچنان شناختی از او نداشتند‬ ‫اما در مراســم حضور یافتند تا خــود را در میان جمعی که‬ ‫نم ی شناختند جس ت وجو کنند؛ خود را در دیگری و در دیگران‪.‬‬ ‫این مسائل علل مختلفی م ی تواند داشته باشد‪ ،‬اینکه چرا در‬ ‫چنین موقعیتی خود را مورد ازمایش قرار م ی دهیم‪ .‬به طور‬ ‫کلی این پدیده شگفت انگیز در جای خود ب رای متخصصین‬ ‫و نهادهای عمومی موضوع جالبی ب رای مطالعه است‪ .‬اینکه‬ ‫چرایی و علل چنین حرکت توده ای چیست؟‬ ‫«پ» مثل پدیده پاشایی‬ ‫درنگی برگردهمایی های شهری‬ ‫فرشاد مهدی پور‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫تعداد انهایی که تا قبل از جمعــه هفته قبل‪ ،‬مرحوم‬ ‫مرتضی پاشایی را م ی شناختند با انهایی که بعد از این روز به‬ ‫حضور چنین خ واننده ای پی برده اند‪ ،‬حتما ب رابری نم ی کند‪ .‬این‬ ‫عبارت‪ ،‬نشانه بروز یک جنبش فراگیر در سراسر ای ران نیست‪،‬‬ ‫کو تای شبکه های اجتماعی مجازی است‬ ‫بلکه گزارشی از ت ‬ ‫که از ظهر ان روز به کار افتادند و توانستند سرعت خود را در‬ ‫انتقال داده ها و برقراری ارتباطات به رخ بکشند‪ .‬انچه برخی‬ ‫تغییر ذائقه مردم‪ ،‬حرکت های زیرپوست شهر‪ ،‬تغییر سبک‬ ‫زندگی و‪ ...‬تعبیر کردند و حتی فراری های خارج نشین را به وجد‬ ‫اورد تا از اغاز دور تازه ای از ناارام ی های سیاس ی اجتماعی در‬ ‫ای ران خبر دهند‪ .‬این نوشتار‪ ،‬تالشی اســت ب رای نقدکردن‬ ‫فرضی ه های نهفته در هر کدام از این روایت ها و شاید درامدی‬ ‫ب رای تحلیلی تازه تر‪.‬‬ ‫واقعه تازه‬ ‫ایا ب هراستی‪ ،‬انچه در ماجرای اخیر روی داد‪ ،‬یک واقعه‬ ‫ ب ی نظیر یا حداقل کم نظیر در ای ران بود؟ شــواهد تاریخی‬ ‫چنین ادعایی را تایید نم ی کنــد‪ .‬انهایی که دهه هفتاد را به‬ ‫خاطر دارند‪ ،‬یادشــان نم ی رود که روزی هنرمندی رادیویی‬ ‫(و نه حتی تلویزیونی) به نام فرهنگ مهرپرور درگذشــت و‬ ‫متعاقب ان‪ ،‬چه شور و هیجانی در جامعه ب رانگیخته شد و‬ ‫مشارکت همه چهره های سیاسی و اجتماعی و احاد توده ها را‬ ‫در سوگ واری او به وجود اورد‪ .‬بعدها در فقدان حسین پناهی‪،‬‬ ‫ی و‪ ...‬نیز این مواجهه مثبت‬ ‫خسرو شــکیبایی‪ ،‬ناصر حجاز ‬ ‫عمومی تکرار شد‪ .‬گویی نوعی گرایش خوش ایند در میان‬ ‫ای ران ی ها قابل شناسایی اســت که برخی چهره های متعلق‬ ‫به سینما و موسیقی و ورزش و ادب را به نحوی شایسته وداع‬ ‫م ی کنند‪ .‬این اتفاق در میان ادبا نیز کم نظیر نیســت و هم‬ ‫شادروان قیصر امی ن پور در چنین حال و هوایی تشییع شد و‬ ‫هم مرحوم سیمین دانشور‪.‬‬ ‫تاریخ تحوالت ‪ ۲۰‬و چندســاله اخیر نشان م ی دهد که‬ ‫این گونه از توجه به یک چهره مشهور متعلق به حوزه عمومی‪،‬‬ ‫چندان امر عجیب و غریبی نیست و انها که این اواخر کم تر‬ ‫گذرشان به تاالر وحدت افتاده (ســیمین بهبهانی) یا کمی‬ ‫قب ل تر در میدان ارگ (منوچهر نــوذری) نیفتاده‪ ،‬نم ی توانند‬ ‫شاهدان دقیقی ب رای این قیاس های غافل گیرکننده باشند‪.‬‬ ‫مشاهده ب ی واسطه‬ ‫خطای اصلی‬ ‫خطای اصلی و مهم تر در همین نقطه تعمیم ده ی های‬ ‫نارواوبدونضابطهشکلم ی گیرد؛افراد‪،‬تصاویریراازمقابلتاالر‬ ‫وحدت دیده اند که مملو از جمعیت بوده و بدون اینکه بدانند این‬ ‫لحظهمربوطبهوقتخروججنازهازمحوطهتاالربهخیاباناست‪،‬‬ ‫قضاوت م ی کنند که جمعیتی انبوه و ب ی سابقه در چهارراه کالج‬ ‫گردامدهبودند(هرچندممکناستدرواقعاین گونهبودهباشد‪،‬اما‬ ‫نادعاراپذیرفت)‪.‬نظیراین گونه‬ ‫بهاتکاییکتصویرنم ی توانای ‬ ‫از تعمیم ده ی ها را در جای جای این رویداد و حتی موارد دیگر هم‬ ‫م ی تواندید(نمونهشاخ ص‪،‬ارائهامارافسانه ایازمی زانمشارکت‬ ‫در راهپیمایی ‪ ۲۵‬خرداد ‪ ۸۸‬است که چند ب رابر ظرفیت خیابان‬ ‫ازادیوانقالباسالمیتصورشدهبود!)‪.‬درنتیجهخطایتعمیم‪،‬‬ ‫تحلی ل هایی شکل م ی گیرد که این مراسم را مبدل به خیزشی‬ ‫گواری را‬ ‫ناشناخته م ی کند؛ مراسمی که نشانه های اندکی از سو ‬ ‫در درون خود دارد و دو ویژگی در ان برجسته تر است‪ :‬اولی تمایل‬ ‫و تقالی حضار ب رای ثبت و ضبط حضور خودشان است (عکس‬ ‫ســلفی یا فیلم گرفتن از اتفاقات) و دومی همراهی نکردن در‬ ‫بخش هایمخصوصعزاداریاست‪،‬نظیرگفتناذکارمقدسه ای‬ ‫چون الاله االاهلل یاگریه کردنهنگا مروضه خ وانیپدر ان مرحوم‪.‬‬ ‫تمایز زندگی‬ ‫ سرعت مخابره‬ ‫پای شبکه های مجازی در همین حیط ه است که بیشتر‬ ‫به ماجرا باز م ی شود؛ انها توانستند در چند ساعت مکان هایی‬ ‫پای برنامه‬ ‫اما ان اماکن چگونه تعیین و معرفی م ی شــوند؟ چه‬ ‫کســی یا افرادی یا گروه هایی خود را موظف م ی دانند تا از‬ ‫فضای ایجادشده بهره بب رند‪ ،‬امکان حضور واقعی کنشگران‬ ‫مجازی را فراهم اورند؟ چگونه در هــر کدام از این ب رنامه ها‪،‬‬ ‫جمعی جلودار‪ ،‬پیشق راول و هدایت کننده اند؟ ایا مثال یک نفر‬ ‫م ی تواند همه اماکن ‪ 20-30‬شهر عمده ته ران را بشناسد یا‬ ‫موقعی ت های بوســتان های خاص تر را بداند و بدین طریق‬ ‫فراخوانی ب رای حضور منتشر کند؟ این کوچک ترین نشانه از‬ ‫وجود افس ران شبکه است؛ انهایی که ضمن مراقبت مداوم‬ ‫نسبت به تحوالت‪ ،‬م ی کوشند تا مسیرهای مورد نظر خود را‬ ‫تنظیم کنند‪.‬‬ ‫امانوئل کاستلز در توصیف جامعه شبکه ای از این نکته‬ ‫یزند)‬ ‫با اهمیت غفلت م ی کند (یا خــود را اندکی به تغافل م ‬ ‫که همه چیز شبکه‪ ،‬در درون شبکه وضع نم ی شود و عالوه‬ ‫بر وابستگ ی های سخت افزاری شبکه به مواد واقعی که در‬ ‫بیرون از ان قرار دارد‪ ،‬روابط و شرایط ورود و خروج و مبادله در‬ ‫ان‪ ،‬تابع قواعد و رویه هایی است که بخش زیادی از انها‪ ،‬مربوط‬ ‫به بیرون از شبکه اند و تع داد قابل توجه ی شان اساسا مکانیزه‬ ‫نیستند (مانند مواردی که در گزارش های شفاف سازی گوگل‪،‬‬ ‫فی س بوک و‪ ...‬به جزئیات ان اشاره نم ی شود)‪.‬‬ ‫انرژی بیشتر‬ ‫نکته دیگر انکه در شبکه اگر چه هر گره با دیگر گره ها‬ ‫در حالتی ب رابر و یکسان قرار دارند و همه م ی توانند با ارسال‬ ‫پیام در نقطه ای مســاوی با دیگر افراد قرار داشته باشند‪ ،‬اما‬ ‫ی گروه ها و ســوق پیداکردن انها به سمت رهب ران‬ ‫هم افزای ‬ ‫شبکه ای چگونه ممکن اســت؟ ایا همه رهب ران شبکه ای‬ ‫افرادی شناخته شــده در محیط واقع ی اند یا نه‪ ،‬برخی از انها‬ ‫کامال زیســتی مجازی دارند؟ اگر دومی باشد (که هست)‪،‬‬ ‫اینجا نگران ی های بیشــتری بروز م ی کنــد‪ .‬در پدیده اخیر‪،‬‬ ‫گروه های جوان تری درگیر بودند که وقت بیشتری را در شبکه‬ ‫م ی گذرانند و همانقدر که انها به پیچ و خم های شبکه‪ ،‬اشراف‬ ‫بیشتری دارند‪ ،‬شــبکه نیز با انها امیخته تر است‪ .‬این بدان‬ ‫معنا نیســت که تک تک انها‪ ،‬در تیررس یک افسر شبکه‬ ‫قرار دارند و ب رای انها ب رنامه محتوایی جداگانه ای ط راحی شده‬ ‫است‪ ،‬بلکه سا زو کار شبکه که خانه ای تو در تو‪ ،‬ب ی نهایت و‬ ‫ب ی انتهایی را دربر م ی گیرد‪ ،‬ناخوداگاه انها را از خود متاثر ساخته‬ ‫و شرایط کنش را ب رای شان فراهم اورده است‪.‬‬ ‫خبری نیست‬ ‫در این شــرایط‪ ،‬ظهور روح معارض جمعی مقاوم‪،‬‬ ‫امر بعیدی است که شواهد نشــانگر ان نیست؛ به بیان ‬ ‫ی‬ ‫دیگر شواهد کمک نمی کنند که به روشنی گفت‪ ،‬هسته‬ ‫اولیه این تجمعات حول و حوش کدام دال مرکزی گرد‬ ‫هم امده است‪ ،‬چون بخش زیادی از انها برساخته های‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫اگر همین عناصر جدی تــر مورد توجه قــرار گیرد‪،‬‬ ‫گویی دربرگیرنده نشانه هایی هستند که وفق انها م ی شود‬ ‫گفت که رسیدن به گونه ای از تمایز‪ ،‬م ی تواند توجی ه گر این‬ ‫گردهمای ی ها باشــد؛ یعنی بیان تعلق خاطری که ناشی از‬ ‫امور ثانویه ای اســت و ان امور ثانویه نیز‪ ،‬بسیاری متعدد و‬ ‫متکثرند‪ .‬ان امور چه مواردی اند؟ گروه هایی مقاومت مرحوم‬ ‫پاشایی در ب رابر ســرطان و پرکاری او را م ی ستایند‪ ،‬دیگرانی‬ ‫قصدشــان نشــان دادن نحوه ای از اعتراض سیاسی است‪،‬‬ ‫ی عالقه مند و دل داده نوای و صدای او هستند‪ ،‬افرادی‬ ‫بخش ‬ ‫تماشاچ ی اند و با لذت دیده شدن و دیدن‪ ،‬سرزنده م ی شوند و‬ ‫خالصه امور ثانویه متعددی که م ی تواند محرک افراد باشد‪.‬‬ ‫یک پیام ضمنی نیز در کشاکش این رویدادها از ناحیه‬ ‫حاکمیت به مخاطبان منتقل شــد و انها دانســتند که اگر‬ ‫دست به کاری بزنند درگیر یک اقدام ضدامنیتی یا خ رابکارانه‬ ‫نیستند و انهم پخش خبرهای مربوط به پاشایی (قبل و بعد‬ ‫از روز جمعه) از شــبکه های مختلف خبری صد او سیما بود‪.‬‬ ‫اینها ســاعاتی طوالنی قبل از برگزاری تجمعات در شهرها‬ ‫صورت گرفت و خانواده ها اطمینان پیدا کردند که اگر خود یا‬ ‫فرزندان شان در مکانی حضور پی دا کنند و مخل نظم و تردد و‪...‬‬ ‫نباشند‪ ،‬قرار نیست از اقدام انها جلوگیری شود‪.‬‬ ‫را ب رای گردهمایی اعالم و از افراد مختلف بخواهند که در انها‬ ‫حضور یابند‪ .‬اینجا خبری از تلویزیون های ماهواره ای نیست و‬ ‫انها از رسانه ملی‪ ،‬جا مانده اند‪ ،‬چرا که با پخش خبرها‪ ،‬فرصت‬ ‫موج سواری را از این شبکه ها ستانده است‪.‬‬ ‫وات س اپ‪ ،‬وایبر‪ ،‬تانگو‪ ،‬تلگرام و دیگر اپلیکیشن های‬ ‫موبایلی که مبنت ی بر انتقال پیام ها به صورتی رایگان هستند و‬ ‫ب هراحتی روی گوشی تلفن های همراه و دیگر تجهی زات قابل‬ ‫نصب اند‪ ،‬مرتبا در حال به اشتراک گذاری اطالعاتند و حاال در‬ ‫این میانه‪ ،‬کژکارکردهایی را نیــز از خود بروز م ی دهند‪ ،‬مثال‬ ‫تصویری درداور و رقت انگیز از اخرین لحظات عمر خواننده‬ ‫تاز ه درگذشته منتشر م ی کنند که حتما خانواده و دوستداران‬ ‫او را متاثر و غمزده تر م ی کند‪ .‬رویکرد شبکه های مجازی در‬ ‫َسرک کشیدن بیشتر به خلوت افراد‪ ،‬در همی ن موارد است که‬ ‫خودش را به رخ م ی کشد‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫تا دور و بر شاهد و شهود و مشاهده هستیم‪ ،‬نکته دیگری‬ ‫را نیز باید متذکر شد؛ در عالم رسانه ای شده کنونی‪ ،‬تقریبا هیچ‬ ‫واقع ه ای یا تحولی به سمع و نظر مخاطبان نم ی رسد‪ ،‬مگر‬ ‫انکه از دریچه یا واسطه ای به نام رسانه (جمعی یا اجتماعی)‬ ‫عبور کرده و بازتولید شــده باشــد‪ .‬در واقع بخش مهمی از‬ ‫اطالعاتی که این روزها در حاشــیه موضوع پاشایی مبادله‬ ‫م ی شود‪ ،‬برساخته هایی اســت که عمدتا از دل شبکه های‬ ‫اجتماعی مجازی سر براورده؛ این شبکه ها از دریچه کوچک‬ ‫گوش ی های تلفن همراه یا دفترچه های الکترونیکی قابل حمل‬ ‫صاحبان خود‪ ،‬به بازنمایی حادثه پرداخته اند‪ .‬بیشتر افراد در‬ ‫نقل حرف های شــان به تصاویر‪ ،‬اخبار‪ ،‬نکته ها و‪ ...‬رد و بدل‬ ‫شده در فضای مجازی اســتناد م ی کنند و البه الی همین‬ ‫ی بودن تابوت مرحوم‬ ‫متن هاست که اخبار دروغی نظیر خال ‬ ‫پاشایی نیز منتشر م ی شود‪ .‬مطابق بسیاری از پژوهش های‬ ‫انجام شــده در ای ران‪ ،‬کارب ران عالقه مند به انجام دو رفتار در‬ ‫فضای مجازی هستند‪ :‬یکی بازنشردادن و دوم ی تاییدکردن‬ ‫(الیک زدن)‪ .‬هنگامی که داده ها بر پایه مشاهده مستقیم و‬ ‫تهیه نشده باشد‪ ،‬کار ممکن‬ ‫ب ی واسطه یا معتبر و تایید شده‪ ،‬‬ ‫است تا بدانجا باال بگیرد که عکس مربوط به تشییع پیکر‬ ‫یک شخصیت محبوب و تاریخی (و البته مربوط به چند دهه‬ ‫قبل)‪ ،‬جای لحظه تدفین خواننده درگذشته را بگیرد و کسی‬ ‫هم متوجه این خطا نشود و البته هم به سرعت ان را نشر دهد‬ ‫و هم تایید کند‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪17‬‬ ‫شبکه هایی هســتند که خودشان جزیی از پاسخ نیستند‪،‬‬ ‫بلکه نیمی از مساله اند‪.‬‬ ‫به جز ضرورت بحث و گفت وگوی بیشتر درباره هسته‬ ‫کانونی این تحول و پرهیز از غیرواقع و بزرگنمایی کردن‬ ‫ان‪ ،‬قدرت بسیجگری شــبکه های اجتماعی نیز شایسته‬ ‫توجه بیشتری است‪ .‬هر چند که تمامی نکته در اینجا نیست‬ ‫و در مواردی نظیر فراخوان تجمع به اسیدپاشــی در مقابل‬ ‫وزارت کشــور یا تدفین مرحوم بهبهانی‪ ،‬با وجود انکه در‬ ‫ذات ان موارد ظرفیت های بیشــتری برای نافرمانی مدنی‬ ‫وجود نداشت‪ ،‬اما به دلیل فقدان زمینه های مرتبط (از جمله‬ ‫اطمینان مردم به همراهی حاکمیت)‪ ،‬اتفاق خارق العاده ای‬ ‫نیفتاد‪.‬‬ ‫و نهایتا انکه باید از ارباب رسانه های ارتباط جمعی در‬ ‫این فرایند‪ ،‬به شدت انتقاد کرد؛ انها بیش از انکه هدایت گر و‬ ‫پی ش رو باشند‪ ،‬کامال در نقشی منفعل و غی راثرگذار فرو رفته‬ ‫الغرض‪ ،‬غرضی نیست‬ ‫طنز تلخ استفاده سیاسی از مرحوم پاشایی‬ ‫احسان رستگار‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪ -۱‬اصال قرار نیست کسی که از فوت مرحوم مرتضی‬ ‫پاشایی یا حواشی این مرگ م ی نویسد‪ ،‬از عالقه مندان او بوده‬ ‫باشد یا حتی او را پیش از فوت م ی شناخته یا نه‪ ،‬ولی متاسفانه‬ ‫یا خوشــبختانه ‪ ،‬نگارنده ب رای اولین بار در تاریخ ‪ ۱۸‬خرداد با‬ ‫صد او سیمای مرتضی پاشایی اشنا شد‪ .‬مراسمی بود در تاالر‬ ‫وحدت که اقای دکتر گلزاری تدارک دیده بود با عنوان «جشن‬ ‫بخشش» که بسیاری از مشاهیر از سیاست مداران گرفته تا‬ ‫هنرمندان و ورزشــکاران‪ ،‬در ان حضور داشتند‪ .‬میهمان ویژه‬ ‫مراسم هم حجت االسالم سی د حسن خمینی بود‪ .‬اواخر ب رنامه‬ ‫بود که دیدم جوانی بسیار تکیده و با کاله‪ ،‬پی راهنی سفید و‬ ‫عینکی نیمه دودی روی صحنه رفت و شروع کرد به خواندن‪.‬‬ ‫حدس زدم سرطان گرفته‪ .‬از بغل دست ی ام پرسیدم ایشون‬ ‫کی هستن؟ گفت خیلی نم ی شناسمش ولی اسمش مثکه‬ ‫مرتضی پاشاییه‪ .‬مدتیه سرطان گرفته‪ .‬مرتضی پاشایی داشت‬ ‫اهنگ یکی هست را م ی خواند‪ .‬صدایش خیلی دلنشین بود و‬ ‫پر سوز‪ .‬میهمانان ان ب رنامه همه خ واص بودند و با کارت دعوتی‬ ‫که شخصا یا با واســطه از دکتر گلزاری گرفته بودند در تاالر‬ ‫وحدت حاضر شده بودند‪ ،‬اما ذکر این خاطره از این باب مفید بود‬ ‫که شخصی که اتفاقی در کنارم نشسته بود‪ ،‬یکی از بازیگران‬ ‫معروف بود و شخصی که در کنار ان شخص نشسته بود هم‬ ‫ایضا‪ .‬چون شاید راضی نباشند به اختصار عرض م ی کنم که‬ ‫وقتی ب‪ .‬ش‪ .‬و ح‪ .‬پ‪ .‬ش‪ .‬که هر دو بازیگران بنامی هستند‪،‬‬ ‫مرتضی پاشایی را نم ی شناسند ‪ ،‬از مردم عادی خیلی توقعی‬ ‫نیست‪ .‬اما خاطره فوق مربوط به پیش از ماه مبارک رمضان‬ ‫امسال و پیش از پخش ب رنامه ماه عسل بود‪ .‬گزاف نیست اگر‬ ‫بگوییم که‪ ۹۰‬درصد مردمی که با مرحوم پاشایی اشنا شدند‪ ،‬به‬ ‫واسطه تیتراژ ماه عسل وی بود؛ تیتراژی که از شعرش گرفته تا‬ ‫نوای از ته دل مرتضی پاشایی که حدیث نفس م ی گفت در ان‬ ‫اهنگ‪ ،‬منحصر به فرد بود و خیلی راحت اشکت را در م ی اورد‪.‬‬ ‫این مقدمه طوالنی گفتنش واجب بود‪ ،‬چون متاسفانه نویسنده‬ ‫به خود این اجازه را م ی دهد تا درباره اتفاقات حواشــی فوت‬ ‫مرحوم پاشایی ‪ ،‬تا حدی قضاوت کند و حق مخاطب عزیز است‬ ‫که بداند یکی از سه موسیقی با کالم مورد عالقه سیاه کننده‬ ‫این سطور‪ ،‬نگران منی بود و مثل خیلی از مردم‪ ،‬نویسنده کم‬ ‫خاطره ندارد با ان اهنگ و چشمانش کم اشک بار نشده با ان‬ ‫صدا و مرتضی پاشایی را دوست داشت و صدای ان مرحوم در‬ ‫بسیاری لحظات عزیز‪ ،‬از خلوت های شخصی گرفته تا صحن‬ ‫متبرک امام رضا (ع)‪ ،‬همراهش بوده‪.‬‬ ‫و اما بعد‪:‬‬ ‫‪ -۲‬برخی از کســانی که مرتضی پاشــایی را دوست‬ ‫داشتند ‪ ،‬به مراسم تشییع پیکرش نرفتند چون با جوی که در‬ ‫حد فاصل فوت و خاکسپاری در فضای شبکه های اجتماعی‬ ‫مشاهده م ی شد‪ ،‬دور از ذهن نبود که این مراسم‪ ،‬خیلی حال‬ ‫و هوای عزا نداشــته باشــد‪ .‬اکثرا ان عکس ها را دیده ایم که‬ ‫بسیاری رفته اند تا فقط عکس و فیلم بگی رند جهت انتشار در‬ ‫اینستاگرام! این کار مذموم نیست‪ ،‬ولی فرق است بین حضور‬ ‫دل های داغ دار در مراســم تا حضور گوش ی ها‪ .‬ممکن است‬ ‫شخصی داغ دار هم باشد و عکس هم بگیرد‪ ،‬ولی فکر نکنم‬ ‫دســت یک داغ دار و عزادار‪ ،‬بتواند دقایق متمادی و پیوسته‪ ،‬‬ ‫بدون لرزش فیلمبرداری کند و اشک هم نریزد‪.‬‬ ‫الغرض؛ اگرچه درصدی از حضار در مراسم‪ ،‬دوست داران‬ ‫پاشــایی بودند و عمیقا محزون بودند از فوت وی‪ ،‬ولی تع داد‬ ‫کثیری‪ ،‬بیشتر امده بودند تا مراسم را از نزدیک ببینند‪ ،‬نه اینکه‬ ‫زیر تابوت را بگی رند‪ .‬باالخره طیفی از مردم‪ ،‬شدیدا کنجکاو و‬ ‫همیشه در صحنه اند الحمدهلل‪.‬‬ ‫‪ -۳‬انچه طبق معمول نچسب و لوس به نظر م ی رسید‪،‬‬ ‫برخی اظهارنظرهای نامربوط و سیاسی درباره حضور تع داد کثیر‬ ‫مردم در مقابل بیمارستان و نیز در مراسم تشییع پیکر مرحوم‬ ‫ن هاشمی‪ ،‬پسر بزرگ ایت اهلل هاشمی‬ ‫پاشایی بود‪ .‬مثال محس ‬ ‫رفسنجانی‪ ،‬در صفحه فیس بوکش نوشته بود‪:‬‬ ‫«زیر پوست جامعه اتفاقات مستقلی جریان دارد؛‬ ‫مردم راه خود را م ی روند و فارغ از تحمیالت و تهدیدات‪،‬‬ ‫عالقه مندی های خود را دنبال م ی کنند و در این میان‪ ،‬راهی‬ ‫جز همراهی با مردم نیست‪».‬‬ ‫در زیر این نوشته هم عکسی را از تجمع مردم در مقابل‬ ‫بیمارستان محل بستری مرحوم مرتضی پاشایی درج کرده بود‪.‬‬ ‫اوال وقتی صد او سیمای جمهوری اسالمی ای ران ‪ ،‬به طور‬ ‫خیلی گسترده و حامیانه‪ ،‬فوت این مرحوم را پوشش م ی دهد‬ ‫و اعالم همدردی با خانواده اش م ی کند و شبکه ته ران‪ ،‬مراسم‬ ‫یربط «زیر پوست‬ ‫خاکسپاری را روی انتن م ی برد‪ ،‬این عبارت ب ‬ ‫شهر» ایا مضحک به نظر نم ی رسد؟! گویی مثال داریم درباره‬ ‫یک تابو که مردم نســبت به ان واکنش مثبت نشان داده اند‬ ‫ولی حاکمیت سعی در مخفی کردن ان دارد حرف م ی زنیم‬ ‫یا مثال مرتضی پاشایی‪ ،‬یکی از اپوزیسیون ها یا وابستگان‬ ‫جنبش به اصطالح سبز بوده! ثانیا مگر موضع صد او سیما با‬ ‫مردم در این مورد در تضاد بوده که ایشان م ی نویسد «مردم راه‬ ‫خود را م ی روند‪»...‬؟ مگر صد او سیما‪ ،‬مهم ترین حام ی مرتضی‬ ‫پاشایی و شــهرت وی مرهون تیتراژ ماه عسل نبوده و مگر‬ ‫صد او سیما ان طور که شایسته بود‪ ،‬حواشی فوت وی را تحت‬ ‫پوشش قرار نداده بود و یا مگر در این فقره‪ ،‬صد او سیما و اکثر‬ ‫مردم هم صدا نبودند؟!‬ ‫ثالثا مگر تحمیل یا تهدیدی در کار بوده که وی در متن‬ ‫م ی نویسد «فارغ از تحمیالت و تهدیدات»؟ مثال صد او سیما‬ ‫تهدید کرده که هر کس ب رای مرتضی پاشایی چه در مقابل‬ ‫بیمارستان و چه در مراسم خاکسپاری شرکت کند‪ ،‬اردوکشی‬ ‫خیابانی کرده؟! یا مثال نظام مردم را تهدید به عدم شرکت در‬ ‫مراسم کرده؟! رابعا قبل از اینکه موجی راه بیفتد و امثال اقای‬ ‫محسن هاشمی خبردار شوند‪ ،‬مگر همین صد او سیما نبود که‬ ‫در فرصت های مختلف از ب رنامه مناسبتی نوروز‪ ۹۳‬تا ماه عسل‪،‬‬ ‫بودند‪ .‬به دلیل دورماندن از قلب ماجراها و دیدن و خواندن انها‬ ‫از روی صفحات ال‪.‬سی‪.‬دی رایانه های شان‪ ،‬در خطای تعمیم‬ ‫شبکه ها گرفتار شــدند و بعد به مداحی موجی پرداختند که‬ ‫مملو از رفتارهای غلط ضداجتماعی بودند و دیگر نتوانستند‬ ‫نقش ارشادگر خود را بازی کنند‪ .‬این بزنگاهی تاریخی ب رای‬ ‫رسانه های ارتباط جمعی اســت که اگر نم ی خواهند از سبد‬ ‫مصرف حذف شــوند‪ ،‬باید ویژگ ی ها و امتیازات خودشان را‬ ‫بازتولید کنند‪.‬‬ ‫هدفمند و هوشمندانه‪ ،‬یک هم افزایی دوسویه و مفید به حال‬ ‫پاشایی‪ ،‬صد او سیما و مردم برقرار کرد؟ پس عمال صد او سیما‬ ‫جلوتر از مردم عالقه اش را به پاشایی اب راز کرده؛ با این وجود‪،‬‬ ‫این جمله «راهی جز همراهی با مردم نیست» چه موضوعیت‬ ‫و مناســبتی دارد؟ صد او سیما پاشــایی را به درستی و بحق‬ ‫معروف کرده که گوارای وجودش و روحش‪ ،‬بعد االن همراه موج‬ ‫شده؟ ایا موج را پیش از اینکه مردم ای ران پاشایی را بشناسند‪،‬‬ ‫صد او سیما با معرفی و بسترسازی جهت شهرت وی ‪ ،‬عامدانه‬ ‫و به درستی ایجاد نکرده؟‬ ‫الغرض؛ برخی سیاست مداران‪ ،‬به نحوی جوگی رانه‪ ،‬اصرار‬ ‫غی ر قابل هضمی در تفسیر و تبیین تمامی پدیده ها و اتفاقات‪،‬‬ ‫به نحوی دارند که طی ان تفسی ر ‪ ،‬با ژست های اپوزیسیون مابانه‬ ‫و مخالف نمای ی ها‪ ،‬همه چیز را علیه حاکمیت و موضع نظام و‬ ‫به نفع خود تفسیر کنند‪ .‬نکته تامل ب رانگیز این جاست که اکثر‬ ‫قریب به اتفاق این افراد‪ ،‬تمام ی موجودیت و شهرتشان‪ ،‬وام دار‬ ‫همین نظام است؛ یک اقازاده م ی تواند حریت و استقالل رای‬ ‫نسبت به تمام ی رجال سیاسی جمهوری اسالمی ای ران داشته‬ ‫باشد ‪ ،‬ولی خیلی غیر قابل درک است که یک اقازاده حکومتی‪،‬‬ ‫هویت خود را نه مستقل از مواضع رایج در جامعه‪ ،‬بلکه مستقل‬ ‫از جمهوری اسالمی و نظام تعریف کند!‬ ‫‪ -۴‬منف ی ترین اتفاقی که در ح واشی این فوت اتفاق افتاد‪ ،‬‬ ‫صحنه ارایی و قرار دادن مرتضی پاشایی ‪ ،‬علیه نظام بود‪ .‬طیفی‬ ‫اصرار داشتند که مرتضی پاشایی را به جریانی سیاسی مانند‬ ‫جنبش به اصطالح سبز منتسب کنند‪ .‬این رفتارهای زننده از‬ ‫پخش فیلم و عکس های اخرین لحظــات حیات مرتضی‬ ‫پاشایی شروع شــد و با موضع گیری محکم و شفاف خانواده‬ ‫مرحوم‪ ،‬در نطفه خفه شد‪ .‬واضح بود که عده ای که عمدتا اصال‬ ‫مرتضی پاشایی را نم ی شناخته اند ‪ ،‬تصمیم دارند تا از این بزنگاه‪،‬‬ ‫مانند بزنگاه های اخیر هم چون اسیدپاشی‪ ،‬بنزین های الوده‬ ‫و الودگی هوا و امثالهم ‪ ،‬به عنوان بهانه ای جهت ایجاد تشنج‬ ‫در جامعه استفاده کنند‪ .‬جالب این جا بود که افرادی که تا به‬ ‫حال پاشایی را از نزدیک ندیده بودند‪ ،‬در مورد وی و عقایدش‬ ‫حق اظهارنظر داشــتند‪ ،‬ولی خانواده داغ دار ان مرحوم‪ ،‬حق‬ ‫نداشتند تا از تدین و اعتقاد وی به نظام دم زنند! الغرض؛ جماعت‬ ‫فاشیستی هستند که بنیتو موسولینی را ترغیب م ی کنند تا‬ ‫سر از گور براورد و به کالس های اموزشی فاشیستی انها برود‬ ‫و از محضرشان تلمذ کند‪ .‬این جماعت که اتفاقا در داخل خاک‬ ‫و فضای فرهنگی و سیاسی جمهوری اسالمی ای ران هم تا‬ ‫حدی نفس م ی کشند ‪ ،‬حتی به مرده هم رحم نم ی کنند و خود را‬ ‫یدانند تا در جهت بدبین کردن مردم به حاکمیت‪ ،‬دولت‬ ‫مجاز م ‬ ‫و نظام ‪ ،‬هر دروغی را دستاویز قرار دهند‪.‬‬ ‫‪ -۵‬یکی از سخی ف ترین عکس العمل هایی که در این‬ ‫ایام م ی دیدیم و این مورد هم‪ ،‬از ان مواردی است که فقط ما‬ ‫ای رانیان به ان دچاریم و با ان اشــنا‪ ،‬کسان ی اند که م ی گفتند‬ ‫عاشق مرتضی پاشای ی اند ولی کال صدا و سیمای جمهوری‬ ‫اســامی ای ران را تحریم کرده اند‪ .‬جالب این جاست که این‬ ‫تحریم کنندگان غیور‪ ،‬صدا و ســیما را تمام و کمال تحریم‬ ‫کرده اند‪ ،‬ولی مثال ب رنامه نود را م ی بینند‪ ،‬صد او سیما را تحریم‬ ‫کرده اند ولی از قضا خندوانه را هم م ی دیدند‪ ،‬صد او سیما از لطف‬ ‫داشتن چنین مخاطبانی محروم است ولی کامال اتفاقی ب رنامه‬ ‫ماه عسل را هم م ی دیدند‪ .‬مشاهده شده که برخی از این تحریم‬ ‫کنندگان خیلی خاص و خیلی شجاع و خیلی از ما بهترون‪ ،‬با‬ ‫گفتارها‬ ‫اخم ‪ ۲۰:۳۰ ،‬و ب رنامه هفت را هم بعضا مورد تفقد قرار‬ ‫داده و م ی بینند‪ .‬الغرض؛ غرضی نیســت ‪ ،‬ولی اول‬ ‫خودم را و دوم شما را توصیه م ی کنم که حتما روی این‬ ‫طیف به عنوان یک مورد مطالعاتی تحقیق و ماحصل‬ ‫این تحقیقات را به جهانیان عرضه کنیم؛ باشــد تا‬ ‫قدمی رو به جلو در راستای ادم شناسی ‪ ،‬روان شناسی‪ ،‬‬ ‫جامع ه شناسی و خالصه شناخت این گونه منحصر به‬ ‫فرد از بشر برداشته باشیم‪.‬‬ ‫‪ -۶‬جامعه شناسان‪ ،‬سیاست مداران و مدی ران‬ ‫فرهنگی ‪ ،‬باید از این اتفاقــات‪ ،‬به عنوان پدیده های‬ ‫تامل ب رانگیز استفاده کرده و به طور روشمند و گسترده ‪ ،‬انها را‬ ‫مورد مداقه قرار دهند‪ .‬خیلی مهم است که چرا و چگونه عده‬ ‫کثیری ‪ ،‬به عزاداری فردی م ی روند که او را نم ی شناخته اند‪ .‬خیلی‬ ‫مهم اســت که به رغم اینکه انواع و اقسام فضاهای ارتباطی‬ ‫مجازی مهیا بوده ‪ ،‬چرا بسیاری جوانان در مراسم خاکسپاری‬ ‫این مرحوم ‪ ،‬به جای اندیشیدن به مرگ و اینکه چرا در اسالم‪ ،‬‬ ‫بسیار توصیه شده که در مراسم تشییع جنازه شرکت کنید‪ ،‬‬ ‫کامال بی توجه به این مسائل ‪ ،‬به رد و بدل کردن شماره جهت‬ ‫اشنایی م ی پردازند‪ .‬اهل نظر باید بیندیشند که چرا ‪ ،‬همان هایی‬ ‫که تندترین حرف ها را به راهبندان های ناشی از عزاداری های‬ ‫یزنند ‪ ،‬یک روز تردد در مرکز شهر را مختل و دسترسی‬ ‫محرم م ‬ ‫مردم به بهشت زه را(س) را تقریبا غیرممکن م ی کنند‪ .‬الغرض؛‬ ‫این اتفاق ‪ ،‬اگرچه بســیار ب رای عرصه موســیقی جمهوری‬ ‫اســامی ای ران ‪ ،‬نامبارک بود ‪ ،‬ولی م ی توان حتی از این اتفاق‬ ‫نامبارک و ثلمه ای که به موسیقی پاپ ما وارد شد ‪ ،‬به عنوان‬ ‫یک زنگ خطر و یک بهانه جهت بررسی بسیاری از معضالت‬ ‫و اختالالت رفتاری در جامعه اســتفاده کرد‪ .‬باشد که روح ان‬ ‫مرحوم هم به این وسیله‪ ،‬شادتر شود‪.‬‬ ‫‪ -۷‬اگرچه نه مرتضی پاشایی نظ رات و تفکری هم چون‬ ‫خانم ســیمین بهبهانی داشــت و نه طرفداران او‪ ،‬از جنس‬ ‫طرفداران خانم بهبهانی بودند و اگرچه در مراسم مرحوم پاشایی‬ ‫مثل مراسم شادروان بهبهانی‪ ،‬کف و دست نزدند‪ ،‬اگرچه اگر‬ ‫هم م ی زدند ‪ ،‬ان روز‪ ،‬روز شهادت بود و این روز نبود اگرچه محرم‬ ‫بود و حفظ حرمتش واجب‪ ،‬ولی انچه خیلی در مراسم های‬ ‫خاکسپاری اخیر محسوس است‪ ،‬این واقعیت تلخ است که‬ ‫بیش از پیش‪ .‬اینها هم تلنگرهایی اســت ب رای ما‪.‬‬ ‫خداوند خیلی اصرار دارد که باورمان شــود که مرگ‬ ‫به همه ما نزدیک است‪ ،‬البته ما هم اصرار داریم که‬ ‫جدی نگی ریم‪.‬‬ ‫الغرض؛ غرضی نیست‪ ،‬ولی مرگ ‪ ،‬گویا ب رای‬ ‫ما‪ ،‬راست ترین واقعیتی است که ب رای خود باورش‬ ‫نم ی کنیم‪ ،‬مگر لحظه ای که غافلگیرمان کند‪ ،‬که‬ ‫البته دیگر دیر شده‪.‬‬ ‫عده ای اصرار دارند تا با سرود خواندن و زمزمه های من دراوردی‬ ‫و کف و سوت و حرکاتی که حتی در اروپا و امریکا هم احمقانه‬ ‫به نظر م ی رسد‪ ،‬فضای معنوی مراسم تشییع را از صلوات و‬ ‫فاتحه خ واندن دور کنند‪ .‬این یک رخنه عمیق و شدیدا مبتال به‬ ‫فرهنگی‪-‬عقیدتی است که بخشی از جامعه ته ران و برخی از‬ ‫کالنشهرها‪ ،‬تا حدی به ان مبتالست که حتی همین حد ان‬ ‫هم‪ ،‬نشان از یک ضعف در سیاست گذاری های فرهنگی و‬ ‫مذهبی مسئوالن و فعاالن فرهنگی و مذهبی م ی تواند باشد‪.‬‬ ‫الغرض؛ تا بوده‪ ،‬شبه روشنفکران پر غرض از سنت های‬ ‫دینی گریزان بوده اند و سعی داشته اند تا ان را به حاشیه ب رانند‬ ‫و این اصال پدیده نوظهوری نیست‪ ،‬بلکه مساله این جاست‬ ‫که بعضا امثال ما که به این تعالیم اسالمی معتقدیم‪ ،‬عرصه‬ ‫را ب رای المذهبان خالی کرده ایم تا انان بتوانند با خیال اسوده‪،‬‬ ‫در مراسم تشییع‪ ،‬از هیچ کف و سوتی دریغ نکنند‪ .‬این جاست‬ ‫که م ی فهمیم‪ ،‬چرا برخی شبه روشنفکران‪ ،‬شدیدا استقبال‬ ‫م ی کنند که فضاهایی مشمئزکننده ایجاد کنند تا مقیدین و‬ ‫مسلمانان‪ ،‬از ان فراری شوند‪.‬‬ ‫‪ -۸‬همه نکات فوق‪ ،‬قابل تامل بود‪ ،‬ولی دو نکته هست‬ ‫که فوق کل نکات فوق است‪ ،‬مهم ترین درس ما از این اتفاقات‬ ‫است‪.‬اول اینکه سرطان در کمین است‪ ،‬حتی ب رای من و شما‬ ‫دوست عزیز‪ .‬نم ی توان گفت که این امار عجیب و غریب ابتال‬ ‫به سرطان‪ ،‬نامربوط است به ســبک زندگی ما‪ .‬طب سنتی‬ ‫و پزشکی مدرن م ی گوید که هیچ مرضی‪ ،‬بی دلیل و علت‬ ‫نیســت!دوم اینکه‪ ،‬مرگ جوان‪ ،‬ب رای ما جوانان الاقل‪ ،‬باید‬ ‫کمی انذاربخش باشــد‪ .‬مرگ جوان زیاد شده و غفلت ما هم‬ ‫گسست ارزش های اجتماعی‬ ‫درباره یک اپیدمی فراگیر که جامعه را متاثر از خود کرده است‬ ‫دکتر قمر قالح‬ ‫جامعه شناس‬ ‫حتی به ازای اهنگ «نگران منی» مرتضی پاشــایی‪،‬‬ ‫حتی به خاطر فقط همین یک اهنــگ‪ ،‬حتی فقط به دلیل‬ ‫همین یک ســه دقیقه و پنجاه ثانیه‪ ،‬شک ندارم که خداوند‬ ‫باری تعالی‪ ،‬چنان ثوابی ب رایش در نظر گرفته‪ ،‬که همه به ان‬ ‫غبطه باید بخوریم‪ .‬این عمل ماتاخر مرحوم مرتضی پاشایی‪،‬‬ ‫یعنی هر لحظه که ما با این اهنگ به الطاف خدا فکر م ی کنیم‪،‬‬ ‫هر لحظه که ما سعی م ی کنیم بیش از دیروز‪ ،‬شاکر نعماتش‬ ‫باشیم ‪ ،‬هر لحظه که اشک م ی ریزیم تا رقیق شود دلمان و به‬ ‫خدا نزدیک تر‪ ،‬هر لحظه که امید م ی گیریم با این شعر و صدا‪،‬‬ ‫هر لحظه که بهتر م ی شود حالمان و مهربان تر م ی شویم با‬ ‫این اهنگ‪ ،‬م ی شود باعث شادی روح مرتضی‪ ،‬م ی شود باعث‬ ‫ثوابش‪ ،‬م ی شــود یک اجر که خانه ابدی اش را م ی سازد در‬ ‫بهشت ان شاء اهلل‪ .‬این ها تعالیم اسالم عزیز است که در ایه ‪۷‬‬ ‫سوره زلزال قران کریم م ی فرماید‪:‬‬ ‫َف َمن ی ْع َم ْل ِم ْثق َ‬ ‫یر ُه‬ ‫َال َذ َّر ٍه خَ ی را َ‬ ‫حسن ختامی به یاد مرحوم پاشایی‪:‬‬ ‫مگه م ی شه باشی و تنها بمونم؟! محاله بذاری! محاله‬ ‫بتونم!‬ ‫تحمل نداره نباشی؛ دلی که تو تنها خداشی!‬ ‫راستی! دلم سوخت به حال مادر شهید بابایی‪ ،‬مرحومه‬ ‫فاطمه خوئینی که سه روز بعد مرحوم پاشایی از دنیا رفت‪ .‬هر‬ ‫روز باید بگوییم شهدا شرمنده ایم؛ این شرمندگی‪ ،‬اخر نفسمان را‬ ‫م ی برد! ب رای ارامش روح مرحومه‪ ،‬صلوات و فاتحه ای نثار کنیم؛‬ ‫باشد که ان شاء اهلل ب رای ما هم نثار کنند انگاه که فریادرسی‬ ‫نیست جز اعمال ما تاخر ما‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫یداد که‬ ‫ شد‪ .‬اما نحوه برخوردها در شبکه های اجتماعی نشان م ‬ ‫حرمت ها حفظ نم ی شود‪ .‬در شرایطی که حرمت فراتر از مساله‬ ‫سیاسی است و یک مساله اجتماعی و در برگیرنده کرامات‬ ‫انسانی است‪ .‬در روز خاکسپاری نیز افراد زیادی موبایل به دست‬ ‫از مراسم تصوی ربرداری کردند‪ .‬تصاویری که به نظر م ی رسید‬ ‫ب رای انتشار در فضای مجازی گرفته شد‪ ،‬اما کسانی که چنین‬ ‫کاری کردند اغلب انگیزه ای جدا از مــرگ یک خواننده پاپ‬ ‫داشتند‪ .‬این موضوع ارتباطی به عالقمندی به مرتضی پاشایی‬ ‫نداشــت و حتی همدردی با خانواده ان مرحوم هم نبود‪ .‬این‬ ‫پدیده نوعی خودنمایی است‪ .‬در واقع افرادی در جامعه هستند‬ ‫که با این رفتار بیشتر دوست دارند خودشان در مرکز توجه قرار‬ ‫بگی رند تا اینکه بخواهند اتفاقی را به تصویر بکشند‪ .‬این رفتار‬ ‫نشات گرفته از کمبودهای افراد است و نیاز به بررسی دارد‪ .‬زی را‬ ‫چنین رفتارهایی فارغ از مورد توجه قرار گرفتن این افراد م ی تواند‬ ‫اسی ب رسان باشــد‪ .‬ب رای اینکه برخی از تصاویر گاهی قابل‬ ‫پخشنیست‪،‬اماباانگیزه هایعجیبپخشم ی شود‪.‬تناقض‬ ‫اشکار جایی است که بسیاری از مردم نیز سعی م ی کنند همانند‬ ‫ستاره ها حریم خصوصی خودشان را داشته باشند و شرایط را به‬ ‫سمتی بب رند که کسی وارد محدوده انها نشود اما به راحتی به‬ ‫خود اجازه م ی دهند که حرمت ها را بشکنند‪ .‬به نظرم در اینجا ما‬ ‫با یک گسست ارزش ها در جامعه روبه رو هستیم که به روح و‬ ‫روان اجتماعی پنجه م ی کشد‪ .‬این نگران کننده است و باعث‬ ‫ ب ی اعتمادی در جامعه م ی شود‪ .‬دیگر کسی به کسی اعتماد‬ ‫ندارد یا اینکه مفاهیم ارزشی جامعه ‪ -‬چه ملی و چه مذهبی‪ -‬با‬ ‫چالش ب ی اعتمادی مواجه م ی شود‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫در اینکه مرحوم مرتضی پاشــایی بین جوانان طرفدار‬ ‫داشته است‪ ،‬شکی وجود ندارد‪ .‬اما با واکنش ها نسبت به مرگ‬ ‫او‪ ،‬دو فرضیه وجود م ی اید‪ .‬فرض اول اینکه این شدت عالقه‬ ‫نسبت به این خواننده وجود داشته و بعد از مرگش نمود پیدا‬ ‫کرده است‪ .‬فرض دوم این اســت که چنین شدت عالقه ای‬ ‫وجود نداشته ولی جمعیت بسیاری به مراسم خاکسپاری اش‬ ‫م ی روند که خود جای بحث بسیاری دارد‪ .‬با در نظر گرفتن هر‬ ‫فرض م ی توان گفت که جوان ها از یک چیزی ناراحت هستند‬ ‫و ســعی م ی کنند اعتراض خود را در فضای عمومی نشان‬ ‫دهند‪ .‬چیزی که مطابق میل انها نیست؛ مانند عالقه ای که‬ ‫به موسیقی امروز دارند و احساس م ی کنند کسی به ان توجه‬ ‫نم ی کند‪ .‬جوان ها سمب ل های هنری دارند که این کاراکترها‬ ‫ب رایشان مهم است‪ .‬این البته به ان معنا نیست که این افراد‬ ‫در واقع حرکت دهنده اجتماعی باشند یا اینکه انها را سمت‬ ‫و سو دهند‪،‬بلکه این است که به قول معروف جوانان برخی از‬ ‫مشکالت خود را با اثار هنری انها به نوعی تسکین م ی دهند‪.‬‬ ‫به هر حال جوانان به طور مستقیم اما با انها ارتباط ندارند یا‬ ‫اینکه ارتباط محدودی دارند و اجازه نزدیک شــدن به انها را‬ ‫ندارند‪ .‬بناب راین‪ ،‬سعی م ی کنند در چنین شرایطی در فضای‬ ‫عمومی عالقه خود را نشــان دهند و به نوعی این عالقه در‬ ‫چنین شــرایطی نمود پی دا م ی کند‪ .‬ستاره ها ب رای خودشان‬ ‫حریم ی دارند که برخی سعی م ی کنند به شدت از ان محافظت‬ ‫نمایند و البتــه برخی دیگر باز تر عمــل م ی کنند‪ .‬در چنین‬ ‫شرایطی اســت که این گروه های اجتماعی سعی م ی کنند‬ ‫نداشته های خودشان را در کنار انها هر چند در لحظاتی کوتاه‬ ‫جب ران کنند‪ .‬اما مساله مهم این است که رفتار این افراد باید‬ ‫کنترل شده باشد‪ .‬در واقع هر فرد باید حرمت نگه دارد و کرامات‬ ‫انسانی را در نظر بگیرد‪ .‬نحوه برخورد در چنین مراسمی نشان‬ ‫م ی دهد که ما اموزش الزم را ب رای حضور در چنین وضعیتی‬ ‫نداریم‪ .‬در اینجا باید ببینم که چارچوب ها‪ ،‬هنجارها و‪ ...‬چقدر‬ ‫رعایت م ی شود و وقتی با اتفاقاتی اینچنینی روبه رو م ی شویم‬ ‫چه رفتاری باید نشان دهیم‪ .‬شواهد نشان م ی دهد که در چنین‬ ‫مواقعی حرمت ادم ها نگه داشته نم ی شود و این ب ی تجربگی‬ ‫ما را در چنین مواقعی به تصویر م ی کشد‪ .‬در فضای مجازی‬ ‫شدت پرداخت به مرگ مرتضی پاشایی بیشتر بود و این نشان‬ ‫از زنده بودن فضای مجازی داشت‪ .‬بحث های مختلفی مطرح‬ ‫م ی شد و تصاویر مختلفی در شبکه های اجتماعی نشان داده‬ ‫حرف اخر‪:‬‬ ‫‪19‬‬ ‫ما را ببینید!‬ ‫تحلیلی بر حاشیه ای پررنگ تر از متن‬ ‫یاسر هدایتی‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫کارشناس فرهنگی‬ ‫«دست هایی که باال بودند‪ ،‬با گوش ی های تلفن همراه‬ ‫یا حتی رایانه های لوحی تا سهم ی در ثبت واقعه داشته باشند‪.‬‬ ‫واقعه خاکسپاری یک خواننده جوان که مقهور مرگ شده بود‬ ‫و قهرمان جوانان گویی‪ ».‬این تصویر‪ ،‬نخستین تصویری بود‬ ‫که بسیاری از افراد چون من در مواجهه با فیلم ها و تصاویر‬ ‫منتشر شده از تشییع جنازه مرحوم پاشایی دیده اند‪ .‬واقع ه ای‬ ‫به مثابه یک پدیده‪ .‬پدیده ای که پی رامون یک اتفاق تلخ رخ‬ ‫داد و حاشی ه ای شد فراتر و پ ر رنگ تر از متن اصلی‪ .‬واقعیت‬ ‫این است که ازدحام کم سابقه مشایعت کنندگان خاکسپاری‬ ‫از یک خواننده جوان پاپ از انجایی تبدیل به یک پدیده قابل‬ ‫تعمق و بررسی شد که پرسش هایی متعددی درباره ان در ذهن‬ ‫مخاطبین تصاویر و فیلم ها و به تبع ان حجم گسترده اخبار در‬ ‫رسانه های رسمی و غیررسمی شکل گرفت‪ .‬پرسش هایی از‬ ‫جنس چرایی و چگونگی به وجود امدن این پدیده که البته به‬ ‫همراه دامنه ای از پرسش های دیگر ذهن مخاطبین را درگیر‬ ‫خود کرده است‪.‬‬ ‫انچه اما در این نوشــتار ب رای من درباره موضوع مورد‬ ‫بحث مطرح است؛ تالش ب رای پاسخ دادن به پرسش هایی‬ ‫پی رامون تصویری اســت که در ابتدای نوشتار ترسیم کردم‪.‬‬ ‫تصویری که به نظر م ی رســد با واکاوی معنا شناختی ان از‬ ‫منظر رســانه ای بتوان دقیقه های مختلفی درباره ان یافت؛‬ ‫دقیقه هایی درباره حاشــی ه ای که حاال پدیده ای مستقل از‬ ‫متن شده است‪.‬‬ ‫اولین پرســش مــن در ایــن میان سنخ شناســی‬ ‫مشایعت کنندگانی اســت که این ازدحام ب ی سابقه و البته از‬ ‫منظری باشکوه را در خاکسپاری یکی از اهالی هنر رقم زده اند‪.‬‬ ‫با احترام کامل ب رای این هنرمند از دست رفته و ارزوی غف ران‬ ‫الهی ب رای ایشان باید گفت انچه در منظر نخستین م ی تواند‬ ‫این حضور گسترده مشایعت کنندگان را توجیه کند به شهرت‬ ‫و نه جایگاه هنری فرد مشایعت شونده ب ر م ی گردد‪ .‬در تفکیک‬ ‫ابتدایی مق وله شهرت و جایگاه هنری مشایعت شونده مزبور اما‬ ‫باید گفت‪ ،‬مرحوم پاشایی به واسطه چند عنصر روانشناختی‬ ‫و توجه ویژه رسانه بر این عناصر نوعی از شهرت را در اوقاتی‬ ‫که با بیماری سرطان دست و پنجه نرم م ی کرد به دست اورد‪.‬‬ ‫جوان هنرمندی در اغاز بلوغ هنری خودش و پیمودن پله های‬ ‫پیشرفت در حوزه موسیقی و خوانندگی پاپ دچار یک بیماری‬ ‫مهلک م ی شود‪ .‬جوان هنرمند اما با مظلومیت و با استعانت از‬ ‫هنر م ی خواهد بر این بیماری چیره شود و متاسفانه نم ی تواند‪.‬‬ ‫بیماری‪ ،‬رعنایی جوانی را که به عاشقانه سرایی شهرت داشته‬ ‫است در پیش چشم مردم و به واسطه رسانه های غیررسمی‬ ‫تکه تکه از او م ی گیرد و بعد از یک پریشان حالی دوره ای‪ ،‬بنابر‬ ‫دست و پنجه نرم کردن با دیو سرطان ناگهان نقطه و تمام‪.‬‬ ‫شــبیه یک تراژدی‪ .‬در این میان عالوه بر برخی ب رنامه های‬ ‫پ ر مخاطب در رســانه های رسمی‪،‬رسانه های غیررسمی به‬ ‫ویژه در شبکه های اجتماعی اینستاگرام‪ ،‬وایبر و فی س بوک‬ ‫جامعه جوانی را که شاید تا پیش از این حتی یک اهنگ نیز از‬ ‫این خواننده جوان نشنیده است به طبقه ای از عالقه مندان او‬ ‫تبدیل م ی کند‪ .‬به این ترتیب باید گفت رسانه های غیررسمی‬ ‫در هوشمندی ناخوداگاه خود با اســتفاده از عناصر تراژیک‬ ‫این تراژدی‪ ،‬ارزش های خبری خود را در همسازی با موضوع‬ ‫مورد توجه قرار داده شده‪ ،‬نوعی از سلبریتی «‪»celebrity‬‬ ‫را تعریف م ی کنند که در ورای شــهرت هنری اش اجتماعی‬ ‫«‪ »community‬از هوادارانی را دارد که عالقه مندی شان‬ ‫چیزی فراتر از هنر ان فرد و بلکه عناصر تراژیک زندگ ی اش‬ ‫است‪ .‬عناصری که در همذات پنداری مخاطبین نیز م ی تواند‬ ‫چنگ زده باشد و به نوعی مخاطب نیز تجربه ای از این دست‬ ‫که سلبریتی رسانه دارد در روزگار خود و نزدیکانش تجربه کرده‬ ‫باشد و اتفاقا این مورد اخیر خودش نقش بسیار مهم ی را در‬ ‫واکنش های عمیق اجتماع و طبقه هواداران م ی تواند به وجود‬ ‫اورد‪ .‬به این ترتیب است که ما شاهد بیشترین همدردی ها از‬ ‫قشر جوان جامعه هستیم‪.‬‬ ‫قشــری که در درجه اول مخاطبان اصلی شبکه های‬ ‫اجتماعی در فضای مجازی هســتند و به این ترتیب صرف‬ ‫نظر از درک هنری خود و جایگاه هنری ســلبریتی ب ر ساخته‬ ‫رسانه یا تنها مخاطب حجم گسترده اطالعات درباره سلبریتی‬ ‫مورد نظر م ی شــود و یا جزو اجتماع و کامیونیتی هواداران‬ ‫پ ر شــور او قرار م ی گیرد‪ .‬از ســوی دیگر ازمنظر رسانه اما‬ ‫مخاطب شناسی این اجتماع و کامیونیتی مورد وصف در دو‬ ‫سطح منفعل و فعال م ی تواند مورد توجه قرار بگیرد‪ .‬باتوجه‬ ‫به سیر اخبار و نوع فعالیت رسانه های رسمی و شبکه های‬ ‫اجتماعی مجازی در این باره نیز م ی توان نوع و ســطحی از‬ ‫رفتار این کامیونیتی را بازشناســی کرد‪ .‬به این ترتیب که از‬ ‫شــایع ه پردازی ها تا برخوردهای احساسی و عاطفی با اخبار‬ ‫روز به روز سالمتی مرحوم پاشایی و نهایتا دعوت به اتفاقات‬ ‫همگرایانه ب رای پاسداشــت یاد او و اوج ان که شــرکت در‬ ‫مشایعت و خاکسپاری مرحوم است از جمله رفتار های فعال‬ ‫این جمع هوادار بازشــناخته م ی شود؛ رفتارهایی که از منظر‬ ‫روانشناسی اجتماعی و مخاطب شناسی رسانه م ی تواند مورد‬ ‫مداقه وسی ع تری قرار بگیرد‪.‬‬ ‫در این میان اما رفتار شناســی بخشی از این اجتماع و‬ ‫کامیونیتی مشایعت کننده را باید در تصویری که در ابتدای‬ ‫نوشتار پی رامون ان صحبت شد‪ ،‬مورد توجه قرار داد‪ .‬کسانی‬ ‫که م ی خواستند سهمی از ثبت واقع ه ای داشته باشند تا به‬ ‫نوعی حضورشان را ثبت کرده باشند‪ .‬پدیده ای که به واسطه‬ ‫گســترش فناوری ضبط تصاویر ویدئویی توسط تلفن های‬ ‫همراه و رایانه هــای لوحی نه تنها در ایــران بلکه در جهان‬ ‫مخاطب این فناوری گسترش یافته؛ عارضه های بسیار نیز‬ ‫داشته است‪.‬‬ ‫این ثبت و ضبط اما با دقت در ایــن موضوع که خود‬ ‫تصاویر و ویدئوهای گرفته شــده قرار است در شبکه های‬ ‫اجتماعی رسمی و غیررسمی منتشر شوند ابعاد مختلفی را‬ ‫فراروی پرسنده از این رفتار پیش م ی نهد‪ .‬این ثبت و ضبط که‬ ‫البته از منظر حضور در یک مراسم سوگ که هدف اصل ی اش‬ ‫تسلی دادن به بازماندگان است حتی یک رفتار غی ر اخالقی نیز‬ ‫توصیف م ی شود‪ ،‬هم نوعی مشارکت در خب رنگاری شهروندی‬ ‫در تفکیک ابتدایی مقوله شهرت و جایگاه‬ ‫هنری مشایعت شــونده مزبور اما باید‬ ‫گفت‪ ،‬مرحوم پاشــایی به واسطه چند‬ ‫عنصر روانشناختی و توجه ویژه رسانه بر‬ ‫این عناصر نوعی از شهرت را در اوقاتی‬ ‫که با بیماری سرطان دست و پنجه نرم‬ ‫می کرد به دست اورد‬ ‫است که به واسطه ابزارهای فناورانه و رسانه های مجازی جدید‬ ‫میسر شده و هم از سویی دیگر نوعی رفتار ناشی از میل به‬ ‫دیده شــدن و صاحب اطالع بودن در فضایــی که قدرت در‬ ‫داشتن اطالعات و اخبار است‪.‬‬ ‫فارغ از ه ر گونه نگاه مبتنی بر ارزش داوری و در نغلتیدن‬ ‫به هر نوع خوب و بد نامیدن رفتار ها درباره این پدیده به این‬ ‫نکته نیز باید اذعان داشت که تحلیل جامع ه شناختی حضور‬ ‫انبوه این جمعیت و نشانه شناسی رفتارهای سوگوارانه جدید از‬ ‫این دست خود نیازمند مجالی وسیع و عالمانه از سوی اگاهانی‬ ‫دیگر است و البته نه قصد این مجال بوده و نه ادعای ان‪ .‬با این‬ ‫وصف اما به نظر صاحب این نوشتار توجه جدی تر متولیان‬ ‫و تحلیلگران و برنامه ریزان سیاســی و اجتماعی به قدرت‬ ‫شبکه های اجتماعی در بافتار فرهنگی ای رانی دیگر نم ی تواند‬ ‫و نباید امری مغفول باشد‪،‬چنان که پیش از این بوده است‪.‬‬ ‫کمبود هیجان در جامعه‬ ‫ترکیبی از اخالق و ب ی اخالقی در یک م راسم ترحیم‬ ‫دکت ر هادی معتمدی‬ ‫اسیب شناس اجتماعی‬ ‫بناب راین‪ ،‬م ی شود با برگزاری بازی های بیشتر استقالل‬ ‫و پرسپولیس کارهای زیادی صورت داد‪ .‬این بازی هم تنها‬ ‫نم ی تواند مختص دو بازی رفت و برگشت لیگ برتر باشد‬ ‫و تعداد ان م ی تواند افزایش یابد‪ .‬مثــا برگزاری بازی های‬ ‫خیریه که هم عواید ان م ی تواند مهم باشــد و هم حضور‬ ‫ُپ رتعداد مردم در این بازی ویــژه‪ .‬یا بازی هایی ب رای حمایت‬ ‫بیماری های خاص و غیره‪ .‬واقعا بایــد چنین کاری انجام‬ ‫داد‪ .‬ما ‪ 25 ،20‬میلیون جوان داریم و با برگزاری مســابقات‬ ‫یا مراسمی که مردم اســتقبال م ی کنند‪ ،‬م ی توانیم ان را در‬ ‫جامعه اجرایی کنیم و گسترش دهیم‪.‬‬ ‫البته گسترش مراسمی ب رای ایجاد هیجان و برطرف‬ ‫پیچیدگی بحث اخالق‬ ‫با تایید رویکرد صدا و سیما در خصوص مرگ خواننده‬ ‫جوان اما برخی تصاویر پخش شده از شبکه های اجتماعی‬ ‫قابل دفاع نیســت‪ .‬کاری که تلویزیون انجام داد از جنس‬ ‫تخلیه هیجانی بود یا اینکه دولت عملکرد خوبی داشت و‬ ‫برخوردی با بدرقه کنندگان نداشت‪ ،‬جای ستایش دارد‪ .‬اما در‬ ‫شبکه های اجتماعی عکس و فیلم هایی منتشر شد که مورد‬ ‫قبول نبود‪ .‬در واقع اخالقی نیست‪ ،‬وقتی خانواده مرحوم ب رای‬ ‫بدرقه امده اند و با چهره های گریان و غمگین هستند افرادی‬ ‫فیلم و عکس بگی رند‪ .‬به عقیده من‪ ،‬بحث اخالق در جامعه‬ ‫پیچیده تر از این موضوع اســت‪ .‬چون‬ ‫این افراد با انتشار فیلم و عکس هایی‬ ‫ب رای خیل ی ها و البته ب رای خانواده اش‬ ‫باعث ازار دیگران م ی شــوند‪ .‬این افراد‬ ‫ضداجتماعی هســتند؛ افرادی بدون‬ ‫تعهد و ب ی وجدان که ابــروی دیگران‬ ‫برایشــان اهمیت ندارد‪ .‬در جامعه ما‬ ‫متاسفانه چنین افرادی هستند‪ .‬به نظر‬ ‫من‪ 3 ،‬درصد از مردم ما چنین رفتارهایی‬ ‫انجام م ی دهند که ‪ 2‬درصد ان را مردها‬ ‫مرتکــب م ی شــوند و یــک درصد‬ ‫هم زن ها‪ .‬چنین رفتارهایی اثر ســوء‬ ‫م ی گذارد‪ .‬وقتــی از اخرین ثانی ه های‬ ‫مرگ یک انسان تصوی ربرداری م ی شود‪،‬‬ ‫بدون اینکه فرد به این فکر کند که اگر‬ ‫فیلمبرداری نم ی کرد شاید م ی توانست‬ ‫کار خیر و انسان دوستانه ای انجام دهد‪.‬‬ ‫مثال فرد از پای شکسته یک نفر عکس‬ ‫م ی گیرد و تجربه هایی از این دست را با‬ ‫تهیه فیلم سپری م ی کند‪ ،‬قصد دارد به‬ ‫دیگران نشان دهد که تنها او بوده که از‬ ‫یک صحنه تلخ توانسته عکس یا فیلم‬ ‫بگیرد‪ .‬اما این ب ی تعهد بودن یک انسان را نشان م ی دهد و‬ ‫این مساله بسیار ازادهنده است‪ .‬در واقع ب رای خانواده کسی‬ ‫که این تصاویر مختص عزیز انهاست ازاردهنده است‪ .‬این‬ ‫تصاویر ب ی اخالقی محض است و متاسفانه تنها به جامعه ما‬ ‫ب رنم ی گردد‪ .‬نم ی توان گفت که این اتفاقات تنها در ای ران رخ‬ ‫م ی دهد‪ ،‬قطعا اینطور نیست و در تمام دنیا افرادی با چنین‬ ‫رویکردی دیده م ی شــوند موضوعی که هیچ گاه خوشایند‬ ‫نیست و بهتر است از انتشار چنین تصاویری جلوگیری شود‪.‬‬ ‫اموزش حضور‬ ‫برگردیم به بحث شــرکت کردن مردم در مراســمی‬ ‫ مثل تشییع پیکر پاشــایی‪ .‬این پرسش مطرح است که چه‬ ‫باید کرد و پیش از هر چیز بایــد تاکید کرد که ما باید از این‬ ‫اتفاقات درس بگیریم‪ .‬زی را امــوزش ندیده ایم و باید اموزش‬ ‫داد که چگونه در چنین مراسمی حضور یافت‪ .‬این موضوع‬ ‫برم ی گردد به جراید و تلویزیون‪.‬‬ ‫مســئوالن حوزه رســانه باید مهارت های زندگی را‬ ‫اموزش دهند‪ .‬اینکه چگونه ارتباط جمعی داشته باشیم و در‬ ‫موقعی ت های مختلف زندگی چه رفتارهایی باید داشت‪ .‬در‬ ‫واقع امادگی ان از قبل باید بوجود بیاید و این اموزش را باید‬ ‫توسعه داد تا زندگی بهتری داشت‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫با تایید رویکرد صدا و سیما در خصوص‬ ‫مرگ خواننده جوان امــا برخی تصاویر‬ ‫پخش شده از شبکه های اجتماعی قابل‬ ‫دفاع نیســت‪ .‬کاری که تلویزیون انجام‬ ‫داد از جنس تخلیــه هیجانی بود یا اینکه‬ ‫دولت عملکرد خوبی داشت و برخوردی با‬ ‫بدرقه کنندگان نداشت‪ ،‬جای ستایش دارد‬ ‫شدن کمبود هیجان به خصوص در نزد جوان ها نباید در مورد‬ ‫اتفاقی که در مراسم تشییع پیکر پاشایی رخ داد‪ ،‬بیفتد‪ .‬زی را‬ ‫در مراسم عزاداری مناســب چنین مناسباتی نباید باشد‪ .‬با‬ ‫این وجود و در عین غیرطبیعی بودن ماجرا من ان را طبیعی‬ ‫م ی بینم‪ .‬یک ابر که ُپ ربار م ی شود‪ ،‬باالخره م ی بارد‪ .‬به عقیده‬ ‫من‪ ،‬در مورد اتفاق اخیر هم همین اتفاق رخ داد و نباید از کنار‬ ‫ان به سادگی گذشت‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫بیشتر کســانی که در مراسم تشــییع پیکر مرحوم‬ ‫مرتضی پاشایی حضور داشــتند یا انها که در شهرستان ها‬ ‫ب رای او شــمع روشــن کردند و ب رایش برنامه گذاشــتند‪،‬‬ ‫واکنش شان ناشــی از کمبود هیجان در جامعه بود‪ .‬البته‬ ‫گروهی از عالقه مندان به این خواننده بودند‪ ،‬چون جوانی‬ ‫بااستعداد بود‪ ،‬خوش صدا بود و در میان طیف جوان جامعه‬ ‫دوستداران زیادی داشت‪ .‬این گروه به صحنه امدند و سعی‬ ‫کردند ب رای او عزاداری کنند‪.‬‬ ‫عده دیگری بودند که به‬ ‫سبب کنجکاوی به مراسم‬ ‫رفتنــد‪ .‬انها م ی خواســتند‬ ‫حضــور داشــته باشــند تا‬ ‫چهره های معــروف را رویت‬ ‫کنند‪ .‬چهره های سینمایی‪،‬‬ ‫موسیقی یا فوتبالیس ت هایی‬ ‫در مراســم حضور داشتند و‬ ‫این لحظه ای بــود ب رای این‬ ‫گــروه که از نزدیــک با انها‬ ‫ارتبــاط برقرار کننــد‪ .‬این‬ ‫عده همیشــه دنبال چنین‬ ‫ب رنامه هایی هستند‪.‬‬ ‫عکس ها و فیلم های‬ ‫گرفته شــده از این مراسم‬ ‫نشــان م ی داد که این عده‬ ‫برای عزاداری نیامده بودند؛‬ ‫انهایی کــه با تبلــت یا با‬ ‫گوشی موبایل عکس سلفی‬ ‫م ی گرفتند و با ثبت تصاویر‬ ‫برای خودشان خاطره جمع‬ ‫م ی کردند‪ .‬برای ایــن افراد‬ ‫تفاوتی نم ی کند کــه در چه مراسم ی شــرکت کنند‪ .‬مثال‬ ‫وقتی تیم ملی فوتبال مقابل ارژانتین شکســت م ی خورد‪،‬‬ ‫مردم به خیابان م ی ایند و در عین ناباوری شادی م ی کنند‪ .‬در‬ ‫مورد پدیده فوتبال این نوعی از شادی است که در نزد مردم‬ ‫بروز م ی کند و موضوع فوت خواننده از نوع ترحیم ان بود که‬ ‫در نزد مردم بروز کرد‪ .‬در واقع واکنش مردم در شــادی و غم‬ ‫را نشان م ی دهد؛ اگرچه شاید ارتباطی هم با خو ِد موضوع یا‬ ‫سوژه نداشته باشد‪ .‬ما مشاهده م ی کنیم که هر جا امکانش‬ ‫باشد‪ ،‬عده ای م ی ایند‪ ،‬مثال در مورد بازی های تیم ملی والیبال‬ ‫هم اتفاق افتاد و این ناشی از همان کمبود هیجان در جامعه‬ ‫است‪ .‬به نظر م ی رســد جامعه ما باید روزنه ای را ب رای بروز‬ ‫این هیجانات ایجاد کند‪ .‬اگر مرحوم پاشایی کنسرت برگزار‬ ‫م ی کرد‪ ،‬بیشتر از ‪ 5‬یا ‪ 10‬هزار نفر به کنسرتش نم ی رفتند‪ ،‬اما‬ ‫وقتی از دنیا م ی رود جمعیت زیادی ب رای بدرقه اش به تشییع‬ ‫پیکرش م ی روند‪ .‬در این میان خیل ی ها بودند که نوار پاشایی‬ ‫را نداشتند یا به اهنگ هایش گوش نکرده بودند‪ .‬یا در نهایت‬ ‫اهنگی که در برنامه ماه عســل پخش شده بود را به خاطر‬ ‫دارند‪ .‬اجازه دهید نکته ای را بگویم‪ .‬جایی رفته بودم که یکی‬ ‫گفت رفتیم در مراسم پاشــایی شرکت کردیم تا ببینیم چه‬ ‫خبر است‪ .‬یعنی جوان ها دنبال این م ی گردند که بغض این‬ ‫هیجانات را خالی کنند‪ .‬بهتر است که دولت هم ب رای بروز‬ ‫این هیجانات یاری کند‪ .‬همانطور که دولت و رسانه ملی در‬ ‫موضوع مرحوم پاشــایی مردم را یاری کردند و خوشبختانه‬ ‫اتفاق خاصی هم رخ نداد‪ ،‬م ی تواننــد در موضوعات دیگر‬ ‫ســبب بروز هیجان مردم شــوند‪ .‬مثال در مورد بازی های‬ ‫فوتبال و به خصوص بازی های لیگ برتر م ی توانند کارهایی‬ ‫انجام دهند‪ .‬در مورد لیگ برتر این پرســش مطرح اســت‬ ‫که چرا در بازی های اســتقالل و پرسپولیس با سایر تیم ها‬ ‫تعداد تماشاگران کم اســت‪ ،‬اما یکدفعه در بازی استقالل‬ ‫و پرسپولیس صد هزار تماشاگر به ورزشگاه م ی روند؟ قطعا‬ ‫بازی استقالل و پرسپولیس به دلیل کری هایی که خوانده‬ ‫م ی شود سبب این «حضور» ُپ ر تع داد م ی شود‪ .‬مردم به خوبی‬ ‫م ی دانند که در دربی به انچه م ی خواهند م ی رســند‪ ،‬اما در‬ ‫بقیه بازی ها اینطور نیست‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪21‬‬ ‫انتخاب پنجم‬ ‫گزارش ها‬ ‫در این صفحات تالش کرده ایم تا تحوالت مهم خبری هفته را‬ ‫پوشش دهیم‪ .‬معرفی گزینه جدید وزارت علوم پس از رای عدم اعتماد‬ ‫مجلس به دانش اشــتیانی‪ ،‬ماج رای تشکیل حزب علی الریجانی‪،‬‬ ‫صدور حکم سعید مرتضوی و همایش جدید منتقدان هسته ای از‬ ‫مواردی است که در شماره این هفته انها را بررسی کرده ایم‪.‬‬ ‫فره‬ ‫ن‬ ‫گ‬ ‫دولت کوتاه امد؟‬ ‫محمد فرهادی پس از دانش اشتیانی‬ ‫به مجلس معرفی شد‬ ‫‪ 70‬رایموافقمقابل‪ 171‬رایمخالف؛ایننتیجهکافیبودتا‬ ‫وزارتعلومهمچنان بی وزیرباقیبماند‪.‬‬ ‫یکجلسهپرحاشیهکهحاصلشپاسخمنفیمجلسبرایبار‬ ‫چهارم به حسن روحانی در حوزه وزارت علوم بود‪ .‬حرف های زیادی‬ ‫زدهشد‪،‬ازوقایع‪ 88‬سخنگفتهشد‪،‬ازحلقهمعروفبهدکترمعین‪،‬از‬ ‫چرایی انتخاب جدید دکتر روحانی و نحوه مواجهه دولت و مجلس‪.‬‬ ‫بحث هایچند ساعتهکهحاصلششدبی وزیرماندنچندبارهوزارت‬ ‫علوم‪«.‬مندانشاشتیانیهستم»؛جمله ایکهوزیرپیشنهادیعلوم‬ ‫چندینباردردفاعیاتازخودتکرارکردتاشایدبتواندازهمهحرف های‬ ‫مطرحشدهرهایییابد‪.‬ماجرااماخیلیپیچیده تربود‪.‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫استداللاقایرئیس جمهور‬ ‫حسنروحانیکهدراولیندقایقتشکیلجلسهعلنیمجلس‬ ‫واردپارلمانشدهبودنطقپیچیده اینداشت‪.‬اوبازهمگفتکهبنای‬ ‫لجبازی ندارد‪ .‬اشاره او به این مساله باز می گشت که انتخاب جدید او‬ ‫بازهمجزییازحلقهدکترمعینبود‪.‬‬ ‫او با مزاح اغاز کرد‪ ،‬رسمی و صریح سخنانش را ادامه داد و با‬ ‫لبخند جلسه سخنرانی اش را به پایان برد‪ .‬فضای مجلس اما سرد تر‬ ‫ازهمیشهبود‪.‬حاضراندرجلسه روایت می کنندکهگیراییوشوقی‬ ‫خاص میان نمایندگان شنوده از سخنان رئیس جمهور پدید نیامد و‬ ‫حتی از همان صدای رادیو فرهنگ می شد شنید که از گوشه های‬ ‫پارلمانفریاد هایدودوبههوابرخاستهاست‪.‬اماروحانیچهگفت؟‬ ‫حسن روحانی‪ ،‬رئیس جمهور کشورمان در جلسه رای اعتماد‬ ‫به گزینه پیشنهادی وزارت علوم اظهارداشــت‪« :‬امروز به عنوان‬ ‫چهارمین نوبت است که برای درخواســت رای اعتماد وزیر علوم‬ ‫پیشنهادیخدمتنمایندگانمجلسمی رسم‪،‬البتهتماسونزدیکی‬ ‫مجلسودولتهموارهمطلوباستوفرصتیکهبندههمدرخدمت‬ ‫نمایندگان باشم‪ ،‬مغتنم است ولی امیدوارم فرصت های اینده برای‬ ‫همفکری و تعاون در راستای رفع مشکالت اساسی مردم به ویژه‬ ‫در زمینه اقتصادی‪ ،‬اشتغال‪ ،‬رشد و توسعه کشور و تعالی اخالق و‬ ‫فرهنگباشد‪.‬فضایدانشگاهعمدتابایدفضایعلموفرهنگباشد‬ ‫نه فضای سیاسی و سیاسی کاری‪ ».‬روحانی بار دیگر تالش کرد تا‬ ‫پاسخ رسانه های منتقدش را بدهد‪ .‬او به صورت ضمنی بر این گزاره‬ ‫تاکیدفراوانیداشت‪«:‬تحتفشاراصالح طلباننبودم‪».‬رئیس جمهور‬ ‫درادامهگفت‪«:‬برخالفانچه برخیازرسانه هاشایعمی کنند‪،‬مندر‬ ‫انتخابوزیرتحتفشارهیچگروهسیاسییاهیچشخصینهبوده ام‬ ‫ونههستمونهمنکسیهستمکهفشارپذیرباشموبخواهمبهخاطر‬ ‫نظر گروهی انتخابی را انجام دهم‪ .‬همه ما در پیشگاه خدا مسئولیم‬ ‫همچنان که در پیشگاه ملت ایران و در پیشگاه وجدانمان‪ ،‬این سه‬ ‫دادگاههیچگاهمارارهانخواهندکرد‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه بدون مشــورت بــا صاحب نظران قدمی‬ ‫ برنداشته امگفت‪«:‬رئیس جمهوربراساسوظایفیکهقانوناساسی‬ ‫بردوش او گذاشته و براساس وعده های انتخاباتی که به مردم داده‬ ‫است در اداره کشور بدون مشورت با صاحب نظران قدمی برنداشته‬ ‫و در تمام مسائل کشور تا به امروز بدون مشورت با صاحب نظران و‬ ‫متخصصانبنامانرشتهتصمیم یاتخاذنکردهاست‪.‬درزمینهانتخاب‬ ‫وزیر نیز همانطور که قانون اساسی می گوید رئیس جمهور فردی را‬ ‫به عنوانوزیرتعیینوبرایاخذرایاعتمادبهمجلسمعرفیمی کند‪،‬‬ ‫انچه حق من است تعیین یک نفر برای پذیرش مسئولیت وزارت‬ ‫است‪ ».‬روحانی با اشاره به وجود شرایط سخت در اداره کشور گفت‪:‬‬ ‫«مادرشرایطیهستیمکهادارهکشورسختاستانچناننیستکه‬ ‫داوطلبانبرایبهدوشگرفتنبارمسئولیتزیادباشند‪.‬ماگاهیبرای‬ ‫برخیمسئولیت هادررده هایپایین ترازوزارتنیزباافرادزیادیبرای‬ ‫پذیرشمسئولیتصحبتمی کنیمالبتهانکسیکهتوانمنداست‬ ‫به عنوانوظیفهمسئولیترا می بپذیردوماافتخارمی کنیمکهدراین‬ ‫کشورخادمنظامومردمباشیم‪».‬‬ ‫«یا مجلس لجبازی می کند یا دولت»؛ موافقان و مخالفان‬ ‫دولت هر کدام یک سوی این گزاره دو وجهی را گرفته و چندی بر‬ ‫ان پای فشاری می کردند‪ .‬اما روز رای گیری رئیس جمهور اینگونه‬ ‫واکنشنشانداد‪«:‬برخیرسانه هاواژهلجبازیرابرایرئیس جمهور‬ ‫و مجلس به کار می برند‪ .‬این واژه نه مناسب برای مجلس و نه برای‬ ‫دولت است‪».‬‬ ‫رئیس جمهوربابیاناینکهاینجاجایدعوابهمفهوممعروفان‬ ‫نیست ‪،‬گفت‪«:‬مادوقوه اینیستیمکهبخواهیمروبه رویهمباشیم‬ ‫وهردویمااهلتعاملبودهومی خواهیممسائلراحلکنیم‪».‬‬ ‫روحانی ادامه داد‪« :‬فکر نمی کنم پاســخ مردم برای دولت و‬ ‫مجلس دو نوع باشــد؛ ملت پیام واحدی را برای منتخبین خود در‬ ‫مجلسودولتارسالکردهواینپیامایناستکهمردمازماخدمتو‬ ‫تعالیکشوررامی خواهند‪.‬مردممی خواهنددانشگاه هایمادانشگاهی‬ ‫باشدکهازلحاظفرهنگیواخالقیامنبودهودخترانوپسرانانهادر‬ ‫انعلمبیاموزندوبااخالق‪،‬سیاستومسائلبی نالمللیاشناشوند‪».‬‬ ‫روحانی اما چند جلسه جنجالی را در مجلس در مورد وزارت علوم‬ ‫تاکنون شاهد بوده است‪ .‬این چنین بود که او قبل از ورود به دقایق‬ ‫بعدی جلسه رای اعتماد که هم او و هم بسیاری دیگر می دانستند‬ ‫تبدیلبهیکهمنشینیپرحاشیهخواهدشد ‪،‬ترجیحداداینسخنان‬ ‫سیااینکهدرگوشهزندگیفردیبگردیمکهحتما‬ ‫رابگوید‪«:‬تجس ‬ ‫نقطه ضعفی پیدا کنیم و بعد با ذره بین ان نقطه ضعف را بزرگ کنیم‬ ‫چهنتیجه ایخواهدداشت؟بایدکاریکنیماز تریبون هایمجلس‪ ،‬‬ ‫دولتوهمه تریبون هایکشورکه مدارس‪،‬دانشگاه هاو مکان های‬ ‫اینچنینیهستندهمهببینندکشوراسالمیاست‪.‬‬ ‫کشور اسالمی اساســش بر اخالق‪ ،‬قانون و اصول است و‬ ‫باید وفادار به این اصول باشیم و ان شــاءاهلل خداوند توفیق دهد در‬ ‫این مسیر حرکت کنیم‪ .‬اولین کســانی که دانش اشتیانی را برای‬ ‫وزارت علوم به من معرفی کردند دوستان قدیمی ایشان بودند که‬ ‫گزارش ها‬ ‫خداحافظیباقضا‬ ‫حکم سعید مرتضوی‬ ‫صادر شد‬ ‫اتفاقا دوستان پروپاقرص اصولگرای ما هستند‪ .‬گرچه اصولگرایان‬ ‫و اصلح طلبان هر دو فرزندان انقالب و خادمان ان هستند ولی هیچ‬ ‫فرقی بین این حزب و ان حزب وجود ندارد و همه اینها برای گرم‬ ‫کردن تنور است و ما افتخار می کنیم که مسلمان و ایرانی هستیم و‬ ‫در صندلی قرار گرفتیم که مردم برای خدمت ما را فرستادند‪ .‬اشنایی‬ ‫من با وزیر علوم پیشنهادی به دوران دفاع مقدس برمی گردد‪ .‬از سال‬ ‫‪ 1365‬شورایعالیپشتیبانیجنگ‪،‬ستادکمیسیونیراتشکیلداد‬ ‫به عنوانستادپشتیبانیجنگومنبه عنوانرئیساینستادبرگزیده‬ ‫شدم‪ .‬اقای دانش اشتیانی که در سپاه پاسداران خدمت می کرد و تازه‬ ‫به وزارت علوم امده بود به عنوان رابطی بین دانشگاه و جنگ در این‬ ‫ستاد حضور داشتند‪ .‬بسیاری از نمایندگان در جنگ بودند و خدمت‬ ‫کردند و خیلی ها در دانشگاه بوده و هستند و همه انها هم عطری‬ ‫از دانشگاه و هم عطری از جبهه را استشمام کردند‪ .‬تحقیقات من به‬ ‫منمی گویداشتیانیکسیکهسال هادریکنهادانقالبیمثلسپاه‬ ‫بوده و در جنگ خدمت کرده و تمام مدارج علمی را طی کرده و در‬ ‫مسئولیت هایمختلفیکهداشتهازجملهشوراییکهبرایاسالمی‬ ‫کردندانشگاه هاوجودداشتیاسرپرستیدانشگاهقبلازاینکهیک‬ ‫مدیر سیاسی باشد یک مدیر اجرایی است‪ .‬وقتی با دانش اشتیانی‬ ‫صحبتکردمگفتسیاستبهمفهومداخلجناحبودنراسال هاست‬ ‫که کنار گذاشتم و بیشتر در کارهای فرهنگی‪ ،‬عملیاتی و اجرایی‬ ‫فعالیتمی کنم‪.‬دانشاشتیانیسوابقخوبیدارد‪،‬پدروینیزازعلماو‬ ‫سال هانمایندهمجلسبود‪.‬عالمفرهیخته ایکهمتواضعوپختهبود‬ ‫بنابرایندانش اشتیانیازخانوادهروحانیتاستکهازجوانیدرمدارس‬ ‫ودبیرستان هایفعالمذهبیتحصیلکردهاست‪.‬دانشاشتیانیدر‬ ‫دفاع مقدس فعال بوده‪ ،‬در سپاه خدمت کرده و با وزارت علوم کامال‬ ‫اشناییداردودارایتجربیاتفراوانیدررشتهعلمی خودشاستکه‬ ‫مجموعه اینها نشان می دهد وی با این شخصیت می تواند دانشگاه‬ ‫رااسالمی ترکندودلماقرصاستکهباحضوراوفرهنگاسالمی‬ ‫و انقالبی در دانشگاه ها توسعه یافته و دانشگاه پرنشاط تر و ارام تر‬ ‫می شود و از کمیت به سمت کیفیت می رود و می تواند کاری کند که‬ ‫رشداقتصادیواجتماعیدرکشورفراهمشود‪».‬‬ ‫روحانی سخنان خود را اینگونه لبخند به لب به پایان برد‪« :‬از‬ ‫اینکهزیادخدمتمجلسمی رسمافتخارمی کنمولیامیدوارمدیگر‬ ‫برای وزیر علوم ما را به مجلس دعوت نکنید‪ ».‬او با دو دو چند نماینده‬ ‫بدرقه شد‪ .‬رئیس جمهور دقایقی بعد با برداشتی که از اوضاع مجلس‬ ‫کرده بود صحن را ترک کرد‪.‬‬ ‫مخالفاناقایوزیر‬ ‫موافقانناکام‬ ‫دفاع اخر‬ ‫جوجلسهرایاعتمادانقدرسنگینبودکهوزیرپیشنهادیعلوم‬ ‫ترجیح داد بخش اندکی از جلسه را به پاسخگویی مسائل سیاسی‬ ‫مطرح شده اختصاص دهد‪ .‬او در مهمترین بخش صحبت هایش‬ ‫گفتکه«منموسسحزبمشارکتنبودمامابلهدرجبههمشارکت‬ ‫ودرانایامحضورداشتماماحضورمحضورفعالینبود‪.‬عنوانمی شود‬ ‫کهمندریکحلقههستم‪.‬منشخصیتمستقلیهستموعملکرد‬ ‫مناینموضوعراثابتمی کند‪.‬مندرزماناقایفرهادیواردوزارت‬ ‫علوم شدم و در حلقه دیگران نبودم و به دلیل عملکردی که در دوره‬ ‫بعدی داشتم وزیر بعدی من را برای همکاری انتخاب کرد که من در‬ ‫اولین جلسه با حضور خودم در وزارت علوم مخالفت کردم‪ .‬من در‬ ‫مصاحبه های خود گفتم در صورتی که وارد وزارتخانه شوم نیروهای‬ ‫جدیدرابهکارمی گیرمبهاینخاطرکهبرنامهمنبرنامهدیگریاست‬ ‫وبنابراینچنینوصله هاییبههیچعنوانبهمننمی چسبد‪».‬‬ ‫دانش اشتیانیخاطرنشانکرد‪«:‬منموسسحزبمشارکت‬ ‫نبودم اما بله در جبهه مشارکت و در ان ایام حضور داشتم اما حضورم‬ ‫حضور فعالی نبود‪.‬به روزنامه های ان زمان مراجعه کنید ببینید که ایا‬ ‫مصاحبه ای از من در جراید ان زمان وجود دارد یا نه که لطمه ای به‬ ‫نظامداشتهباشد‪».‬‬ ‫ویبااشارهبهتحصننمایندگانافزود‪«:‬مندرزمانتحصن‬ ‫نمایندگان معاون نبودم‪ .‬من نامه ای را در این رابطه امضا نکردم‪ .‬من‬ ‫یدانا امضا کردم‪ .‬اما در ان نامه از‬ ‫فقط نامه ای را در ارتباط با اقای فرج ‬ ‫مطالبیکهعنوانمی شودچیزیندیدم‪.‬دراننامهامدهبودباتعاملبا‬ ‫نمایندگانمنصف‪،‬معتدلوفهیممجلسشورایاسالمیاینطرح‬ ‫راناکامبگذارید‪ .‬یعنیمانامهنوشتیمکهدولتباتعاملوهمکاریبا‬ ‫مجلساجازهندهدکهاستیضاحاقایفرج یداناانجامشود‪».‬‬ ‫وزیر پیشنهادی علوم اظهار داشت‪« :‬هیچ مدیری از مدرسه‬ ‫مفید دستگیر نشده‪ .‬شما می دانید چه کسانی در ان مدرسه بودند؟‬ ‫فرزندشخصاقایزاهدیدرانمدرسهتحصیلمی کرد‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬من خودم بسیجی ام و دست همه بسیجی ها را‬ ‫می بوسمامابایددیدکهچهکسیخدمتگزاربسیجاست‪.‬چهفردیو‬ ‫باچهروشیبهبسیجخدمتمی کند‪».‬‬ ‫نمایندگانمجلسشورایاسالمیدرنهایتبا‪ 70‬رایموافق‪،‬‬ ‫‪ 171‬رای مخالف و ‪ 16‬رای ممتنع از مجموع ‪ 257‬رای ماخوذه‪ ،‬به‬ ‫دانش اشتیانی برای تصدی سکان وزارت علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری‬ ‫رایاعتمادندادند‪.‬یکروزپسازانکهمجلسبهدانشاشتیانیرای‬ ‫اعتماد نداد حسن روحانی‪ ،‬محمد فرهادی را به عنوان گزینه جدید‬ ‫وزارت علوم معرفی کرد‪ .‬فرهادی وزیر بهداشت دولت سیدمحمد‬ ‫خاتمی بوده است‪ .‬به نظر می رسد مجلس این بار به گزینه حسن‬ ‫روحانیرایاعتمادبدهد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫برخالف جلسات قبلی این بار دو چهره نام اشنای مجلس‬ ‫تصمیم بهدفاعازوزیرپیشنهادیگرفتند‪.‬‬ ‫پیش از همه این علی مطهری بود که پای تریبون مجلس‬ ‫رفت‪ .‬او البته همیشه حرف های پر حاشیه می زند و پیش بینی هم‬ ‫می شد که در این جلسه نطقی جنجالی کند‪ .‬مطهری همچنان بر‬ ‫استداللشدرموردوقایعسال‪ 88‬پایمی فشاردواینچنینبودکهدر‬ ‫جلسه رای اعتماد با استناد به همان ایده همیشگی اش که ان ماجرا‬ ‫دو سر دارد و نه یک سر به حمایت از اشتیانی پرداخت‪ .‬او گفت این‬ ‫وزیرپیشنهادیانقالبیبودهوچسباندنشبهفتنهدرواقعخدمتبه‬ ‫نامزدهایمعترضسال‪ 88‬است‪.‬‬ ‫نماینده مردم تهران در این جلســه گفــت‪« :‬حضور اقای‬ ‫دانش اشتیانی در جلســه تحصنی صورت گرفته است که پس از‬ ‫حملهبهکویدانشگاهبودهاستکهرهبرمعظمانقالبنیزدربارهان‬ ‫فرمودنددلانسانراخونمی کند؛اینجلسهبهدعوتوزیروقتعلوم‬ ‫وباحضورنمایندهولی فقیهبرگزارشدتادانشجویاناعتراضخودرابه‬ ‫خیابان ها نبرند؛ البته اقایدانش اشتیانیدر این جلسه یکجمله ای‬ ‫همگفتهاستکهنبایدمطرحمی شد‪».‬مطهریتصریحکرد‪«:‬اقای‬ ‫دانش اشتیانیدرزمانتحصنمجلسششماصالمعاونوزیرنبوده‬ ‫است و پای هیچ بیانیه ای را هم امضاء نکرده و استعالم ها در مورد‬ ‫ایشان مثبت بوده است‪ ».‬وی افزود‪« :‬وزیر پیشنهادی علوم فتنه را‬ ‫محکوم می کند اما همه عوامل فتنه را‪ ،‬کاری نکنیم که برای ما طنز‬ ‫درست کنند که وزیر پیشنهادی علوم باید پس از فتنه به دنیا امده‬ ‫باشد‪ ».‬محمد رضا تابش‪ ،‬نماینده اردکان در مجلس هم در موافقت‬ ‫باوزیرپیشنهادیعلومگفت‪«:‬عدمرایاعتمادبهوزرایپیشنهادی‬ ‫اختالفمجلسودولتوجنگقدرتوناکارامدینظامرابهجامعه‬ ‫تلقینمی کندکهاینگناهینابخشودنیاست‪».‬‬ ‫تابش یاداور شــد‪« :‬عدم رای اعتماد به وزرای پیشنهادی‬ ‫ی را به‬ ‫برای تصدی ســکان وزارت علوم و عزل دیگری‪ ،‬چه پیام ‬ ‫جامعه منتقل می کند؟ مبادا اختالف مجلس و دولت جنگ قدرت و‬ ‫ناکارامدینظامرابهجامعهتلقینکندکهاینگناهیبسنابخشودنی‬ ‫اســت‪ ،‬در نظامی که مردم برای ان خون دادند‪ ،‬از جان و مال خود‬ ‫گذشتندوکارراامروزبهدستماسپردند‪،‬اگرمانتوانیمسرکوچکترین‬ ‫مسائلتعاملوهمراهیداشتهباشیمدرستنیست‪».‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫دقیقاازهمانلحظه ایکهنامهحسنروحانیبهرئیسمجلس‬ ‫برایمعرفیوزیرپیشنهادیرسانه ایشدازحجممخالفت هامی شد‬ ‫حدس زد که کار برای رای اوردن گزینه جدید چقدر سخت خواهد‬ ‫بود‪ .‬عصاره ان نقدها و اعتراض ها را به صورت مشهود می شد در دو‬ ‫نطق مخالف یافت‪ .‬انجا که علیرضا زاکانی و نقوی حسینی تمام‬ ‫اسناد خود را رو کردند و جایی برای تاثیرگذاری نطق موافقان و البته‬ ‫سخنرانیوزیرنگذاشتند‪.‬نقویحسینیکهعضوکمیسیونامنیت‬ ‫ملی و سیاست خارجی مجلس است در سخنانش با بیان اینکه اگر‬ ‫‪ 20‬نفر دیگر نیز با ویژگی های میلی منفرد‪ ،‬توفیقی و اشتیانی برای‬ ‫وزارتعلوممعرفیشوندمجلسبهانهارایاعتمادنمی دهد‪،‬گفت‪:‬‬ ‫«گویا وزارت علوم سهم حزب منحله مشارکت شده است‪ .‬بنده به‬ ‫اقای رئیس جمهور می گویم زمانی که دولت شما در ارایش سیاسی‬ ‫اصولگرایانواصالح طلبانبااختالف‪ 250‬هزاررایموفقشد‪،‬خط‬ ‫بطالنی بر تفکر فتنه گران کشیده شد که نظام جمهوری اسالمی‬ ‫امانتدارارایملتاست‪.‬‬ ‫انتخابات اخیر ثابت کرد که پاک ترین نظام های سیاسی در‬ ‫انتخابات نظام جمهوری اسالمی اســت‪ ،‬چراکه حافظ ‪ 250‬هزار‬ ‫بایکوتمعترضان‬ ‫همایش جدید مخالفان‬ ‫هسته ای برگزار شد‬ ‫تفاوترایبود‪».‬نقویحسینیبااشارهبهعد مرایاعتمادمجلسبه‬ ‫نیلیاحمد ابادیخطاببهرئیس جمهورگفت‪«:‬مجلساعتقاددارد‬ ‫شعارهایدولتشمابایدحفظشود‪.‬مردمبهتدبیر‪،‬امیدواعتدالرای‬ ‫ی افراد معرفی شده برای وزارت علوم بویی از اعتدال‬ ‫دادند اما تمام ‬ ‫نبردند‪ .‬همه این افراد معرفی شده برای وزارت علوم عضو شورای‬ ‫مرکزیحزبمنحلهمشارکتهستند‪.‬گویاوزارتعلومسهمحزب‬ ‫منحلهمشارکتشدهوشمانمی توانیدازانعبورکنید‪.‬نمایندگانبه‬ ‫دانشاشتیانیراینخواهنددادوانتظارداریمفردیخارجازاینحلقه‬ ‫وچنبرهبرایوزارتعلوممعرفیشود‪».‬علیرضازاکانینطقیتند تراز‬ ‫نقویحسینیایرادکرد‪.‬نطقیکهتقریباکارراتمامکرد‪.‬نمایندهمردم‬ ‫تهرانگفت‪« :‬دانش اشتیانی ازگردانندگان فتنه‪ 88‬بودهوتا به امروز‬ ‫هم نیش قلم و بیان وی ادامه دارد‪ .‬سپردن مدیریت اموزش عالی به‬ ‫فعاالنفتنه‪ 88‬وعناصرافراطیبرخالفمصالحکشوراست‪».‬‬ ‫نمایندهتهرانخطاببهرئیس جمهورخاطرنشانکرد‪«:‬اقای‬ ‫روحانیشماکه‪ 20‬سالعضوخانوادهمجلسبودیدچراپیاممنطقی‬ ‫مجلسرادرصیانتازملتنادیدهمی گیرید؟ازتابستان‪ 92‬تاپاییز‪،93‬‬ ‫‪ 5‬نفررابرایپذیرفتنکرسیوزارتعلومبهمجلسمعرفیکردیدکه‬ ‫همهجزوجریانافراطیبودهوبه نوعیبافتنه‪ 88‬پیوستگیداشتند‪،‬‬ ‫اصرار به سپردن دانشگاه به دست جریان خاص تعجب اور نیست؟‬ ‫تقاضایمجلستقاضاینادرستیاست؟حلمشکلمنطقیمجلس‬ ‫کاردشواریاست؟نمایندگانوقتیجواباینسواالترانمی گیرند‬ ‫یک برداشت واقعی دارند و ان این است که دست هایی پشت پرده‬ ‫وجوددارد‪.‬رئیس جمهورباکنایهبهماگفت«وماادراکماالبورسیه»‬ ‫پاسخاینصحبترااینگونهمی دهیمکه«وماادراکماالفتنه»‪.‬‬ ‫ویدرادامهباپخشفیلمی ازحضوردانشاشتیانیدرفتنه‪88‬‬ ‫گفت‪«:‬بهمیلی منفرد بهواسطهحضوردرتحصندانشگاهامیرکبیر‬ ‫رایاعتمادندادیم‪،‬دانشاشتیانیمربوطبهدانشگاهامیرکبیرنیست‬ ‫ولی از دانشگاه دیگر به این دانشگاه امده و در تحصن شرکت کرده‬ ‫است و حاال تکذیب می کند که در فتنه‪ 88‬حضور داشته ولی نه تنها‬ ‫حضور داشــته بلکه از گردانندگان فتنه بوده است‪ ».‬حضور اقای‬ ‫دانش اشتیانیدرجمعشعاردهندگانکهفیلماندرزماناقایمیلی ‬ ‫منفرد منتشر شد کتمان بحث فتنه را برمال می کند‪ .‬اقای صدیقی‬ ‫ی مدیرکل‬ ‫معاون دانشجویی حال حاضر وزارت علوم و اقای غالم ‬ ‫بورسفعلیاینوزارتخانهدرکناراقایدانش اشتیانیبودند‪.‬‬ ‫پورمحمدی به جای دارابی‬ ‫تغیی راتمدی ریتی‬ ‫در صداوسیما اغاز شد‬ ‫‪23‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫خداحافظی با قضا‬ ‫منهای عزت بعالوه تحریم؟‬ ‫قاضی مرتضوی ب رای همیشه از قضاوت محروم شد؛ این حکم رسمی دیوان عالی کشور‬ ‫است که محکومیت سعید مرتضوی به انفصال از خدمات قضایی و دولتی را تایید کرده است‪.‬‬ ‫ب راساس خبری که در نخستین روز هفته گذشته روی خروجی خبرگزاری ها منتشر شد‪ ،‬شعبه‬ ‫‪ 38‬دیوان عالی کشور با رسیدگی به پرونده موسوم به جنایت کهریزک‪ ،‬محکومیت دادستان‬ ‫سابق ته ران به انفصال دائم از خدمات قضایی و انفصال پنج ساله از خدمات دولتی را تایید کرد‪.‬‬ ‫این پرونده در شعبه‪ 76‬دادگاه کیفری استان ته ران با برگزاری بیش از‪ 10‬جلسه مورد بررسی قرار‬ ‫گرفت و پس از صدور حکم از سوی این شعبه با اعتراض شکات و محکوم علیه به دیوان عالی‬ ‫کشور ارجاع شد‪.‬حجت االسالم محسن ی اژه ای‪ ،‬معاون اول قوه قضائیه نیز در گفت وگو با خبرگزاری‬ ‫اصولگرای تسنیم این خبر را تایید کرد و گفت‪« :‬دیوان عالی کشور حکم محکومیت سعید‬ ‫مرتضوی در پرونده که ریزک را تایید کرد‪ .‬من در جریان جزئیات این حکم نیستم ولی تا جای ی که‬ ‫اطالع دارم محکومیت سعید مرتضوی که مربوط به انفصال ها م ی شد‪ ،‬تایید شده است‪ ».‬او درباره‬ ‫اینکهشنیدهشدهدادگاهکیفرینم ی تواندحکمبهانفصالازخدماتقضاییب رایقضاتمتخلف‬ ‫صادر کند‪ ،‬گفت‪« :‬خیر‪ ،‬چنین چیزی نیست‪ ،‬زی را در احکام کیفری‪ ،‬به صراحت به صدور حکم‬ ‫انفصال اشاره شده است‪ ».‬این حکم و تایید ان از سوی محسن ی اژه ای البته با واکنش تند سعید‬ ‫مرتضوی مواجه شده است‪ .‬او بالفاصله پس از انتشار خبر انفصالش از خدمات قضایی و دولتی‪،‬‬ ‫با خبرگزاری دولتی ایسنا گفت وگو کرد و در اعتراض به این حکم چنین اظهارنظر کرد‪« :‬در روند‬ ‫رسیدگی به پرونده ام در دیوان عالی کشور‪« ،‬اعمال نظر» و «خارج شدن از مسیر قانونی» رخ داده‬ ‫است و من مراتب اعتراض خود را کتبا به مراجع ذی صالح اعالم خ واهم کرد‪».‬‬ ‫او همچنین در گفت وگو با تســنیم‪ ،‬جابه جایی پرونده در دیوان عالی کشور را اقدامی‬ ‫ ب ی سابقه دانست و گفت‪« :‬متاسفانه همان گونه که اقای اصالنی وکیل معاون سابق دادستانی‬ ‫ته ران اعالم کرده‪ ،‬این پرونده را برخالف قانون از شعبه نهم دیوان عالی کشور پس از دو سال‬ ‫رسیدگی و پایان دادرسی اخذ کرده و به شعبه ‪ ۳۸‬دیوان عالی کشور تحت رسیدگی مجدد ارجاع‬ ‫دادند که این اتفاق در دیوان عالی کشور نادر و ب ی ســابقه بوده و موارد ذیل به عنوان مطالب‬ ‫خالف عرف‪ ،‬قانون و شرع مقدس اسالم در ان کامال مشهود است‪ ».‬دادستان سابق ته ران‬ ‫تصریح کرد‪« :‬بر اســاس صراحت مواد ‪ ۲۶۱‬و ‪ ۲۶۲‬قانون ائین دادرسی کیفری پس از ارجاع‬ ‫پرونده در دیوان عالی کشور به شعب ه ای ب رای رسیدگی‪ ،‬نم ی توان پرونده را از شعبه مرجوع الیه‬ ‫اخذ و به شعبه دیگر ارجاع کرد و همچنین به موجب نظر مشورتی اداره حقوقی قوه قضائیه در‬ ‫این رابطه تصریح شده که هیچ قانونی تا به حال تصویب نشده که مجوز اخذ پرونده ای را پس‬ ‫از ارجاع از شعبه دیوان عالی کشور داده باشد‪ ».‬بعد از اظهارات سعید مرتضوی‪ ،‬حجت االسالم‬ ‫محسن ی اژه ای بار دیگر به اظهارات او واکنش نشان داد‪ .‬او اعتراض محکوم علیه به حکم صادره‬ ‫را طبیعی دانست و گفت‪« :‬اینکه یک پرونده از شعب ه ای به شعبه دیگر ارجاع شود هم بدیهی‬ ‫است و مصادیق زیادی دارد‪ ».‬ســخنگوی قوه قضائیه در واکنش به صحب ت های مرتضوی‬ ‫مبنی بر اینکه پس از اعالم ختم رسیدگی در شعبه ‪ 9‬دیوان عالی‪ ،‬پرونده او به شعبه ‪ 38‬ارجاع‬ ‫شده است‪ ،‬گفت‪« :‬اصال در دیوان عالی کشور ختم رسیدگی معنا ندارد و چنین چیزی نیست‪».‬‬ ‫پس از این اظهارات بود که روزنامه جمهوری اسالمی به انتقاد از طوالن ی شدن بررسی پرونده‬ ‫مرتضوی پرداخت؛ خبری که با تیتر «یک نکته درباره حکم سعید مرتضوی» در فضای مجازی‬ ‫بازتاب یافت‪ .‬روزنامه جمهوری اسالمی نوشت‪« :‬حکم قاضی سعید مرتضوی متهم اول وقایع‬ ‫کهریزک به انفصال دائم از قضاوت و پنج سال محرومیت از مشاغل دولتی‪ ،‬موجب تعجب‬ ‫مردم شده است‪ .‬این تعجب به ویژه به این دلیل است که اکنون با گذشت مدت زیادی از زمان‬ ‫اغاز تعقیب قضایی وی‪ ،‬حکم محرومیت از مشاغل دولتی عمال ناکارامد است و او بعد از مدتی‬ ‫م ی تواند در دستگاه های دولتی مشغول کار شود!»‬ ‫مخالفان مذاکرات هسته ای بار دیگر یک همایش ترتیب دادند این بار اما یک اتفاق‬ ‫ی از رسانه های اصولگرا ترجیح دادند این همایش را بایکوت‬ ‫و رویداد مهم رخ داد‪ .‬طیف مهم ‬ ‫کنند‪ .‬همایش «منهای عزت بعالوه تحریم» با موضــوع «نه» به فریب ملت ای ران با لغو‬ ‫دکوری تحریم ها با حضور چند شخصیت مختلف سیاسی در تاالر اندیشه حوزه هنری برگزار‬ ‫شد‪ .‬این بار اما بدون بازتاب چندان رســانه ای‪ .‬در این همایش حمید روحانی رئیس بنیاد‬ ‫تاریخ پژوهی‪ ،‬به رام بی رانوند‪ ،‬مهدی کوچک زاده‪ ،‬حقیقت پور‪ ،‬اقامحمدی‪ ،‬کریم ی قدوسی‪،‬‬ ‫بزاده‪ ،‬محمود نبویان‪ ،‬نمایندگان مجلس و برخی دیگر از نمایندگان‬ ‫موسوی نژاد‪ ،‬الیا‪ ،‬طبی ‬ ‫و همچنین ظهره وند از دیپلمات های سابق ای ران‪ ،‬احمد رهدار مسئول موسسه مطالعاتی‬ ‫فتوح و اب راهیم رزاقی اقتصاددان‪ ،‬حضور داشتند‪.‬‬ ‫سیدحمید روحانی‪ ،‬رئیس موسســه تاریخ پژوهی انقالب اسالمی در این همایش‬ ‫اظهار داشت‪« :‬در سال ‪ 87‬کتابی با نام ای ران و جهانی شدن با قلم اقای سریع القلم مشاور‬ ‫رئی س جمهور نوشته شــده و نظریاتی در این کتاب که با مقدمه اقای روحانی همراه است‬ ‫امده که پشت هر انسان غیرتمندی را م ی لرزاند‪ ».‬روحانی با بیان اینکه اهانت هایی که در‬ ‫مذاکرات به ملت ای ران شد در طول ‪ 35‬سال گذشته ب ی سابقه بود‪ ،‬اظهار داشت‪ « :‬متاسفانه‬ ‫اقای رئی س جمهور منتقدان را نااگاه و مردم را ب ی سواد خواند؛ این اظهارات ب ی ریشه نبود و‬ ‫شما در کتاب ای ران و جهانی شدن اقای سریع القلم م ی بینید که روی این مساله تاکید شده‬ ‫که مسئوالن ما بینش بی ن المللی ندارند و نم ی توانند بی ن الملل گرا باشند‪ ».‬رئیس موسسه‬ ‫تاریخ پژوهی انقالب اسالمی با انتقاد از برخی اظهارات نسبت به مسئوالن در راستای تحقیر‬ ‫ملت ای ران گفت‪« :‬با این شرایط برخی سیاستمداران درست حرفی را م ی زنند که دشمنان‬ ‫ما و یکی از سران رژیم طاغوت زد و گفت که ما فقط م ی توانیم لوله و شلنگ تولید کنیم و‬ ‫از این سو یکی از مسئوالن م ی گوید که ما فقط در صنعت ابگوشت بزباش برتری داریم‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه مساله مذاکرات مســاله به ذلت کشاندن ملت ای ران و اسالم است‪،‬‬ ‫ اظهار داشت‪« :‬رسالت ما در این شرایط بصیرت و اگاهی و حضور در صحنه است و نباید‬ ‫اجازه دهیم کسانی که عزت ما را هدف گرفته اند بتوانند نقشه های شوم خود را عملی کنند‪».‬‬ ‫ســیداحمد علم الهدی‪ ،‬عضو مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه مشــهد مقدس‬ ‫ی به همایــش منهای عزت بعالوه تحریم گفت‪« :‬انچه در انتهای عاشــورا اتفاق‬ ‫در پیام ‬ ‫افتاد نشان دهنده استقامت امام حسین(ع) در مقام ناکام گذاشتن دشمن بود‪ ،‬بعد از جنگ‪،‬‬ ‫یزید تصمیم گرفت به فرماندهان لشکر عمربن ســعد جایزه بدهد که فرماندهان گزارش‬ ‫م ی دادند و جایزه دریافت م ی کردند ولی یزید متوجه شد یکی از فرماندهان از انچه انجام داده‬ ‫پشیمان است‪ .‬علت ان را جویا شد که ان فرمانده گفت هدف از اسارت اهل بیت امام حسین‬ ‫دو چیز بود؛ یکی انکه انها را انقدر ذلیل کنیم تا تبار خــود را فراموش کنند و دیگر اینکه‬ ‫صالبت پیامبر را در چشم مردم کوچک کنیم ولی اهل بیت امام حسین(ع) به ذلت نیفتادند‬ ‫و نقشه های ما نقش ب ر اب شد‪ .‬حرکت امام در روز اول استکبارستیزی و امریکاستیزی بود‬ ‫که با الیحه مستشاران امریکا مخالفت کرد و امریکا شکست خورد‪ 35 ،‬سال است حکومت‬ ‫م ی کنیم و قدرتمان در منطقه چند ب رابر شده است که امریکا م ی خواهد این قدرت را از بین‬ ‫ببرد‪ ».‬وی خاطرنشان کرد‪« :‬تحقیری که در یک سال گذشته امریکا علیه ای ران انجام داد‬ ‫در طول ‪ 35‬ســال انجام نداد و تا این اندازه ما به ذلت نیفتاده بودیم که در این یک سال به‬ ‫ذلت افتاده ایم‪ ،‬در تحریم اقتصادی مردم ما باالتر از زجر بچه های امام حسین زجر دیدند؟»‬ ‫ابوالفضل ظهره وند‪ ،‬دیپلمات وزارت امور خارجــه در همایش «منهای عزت بعالوه‬ ‫تحریم» گفت‪« :‬نگران ی های مردم ما در این زمینه ناشی از برخی کم کاری های کارگزاران‬ ‫نظام اســت‪ ».‬وی با بیان اینکه روی برخی مفاهیم شاهد برخورد غیرکارشناسی هستیم‪،‬‬ ‫تصریح کرد‪« :‬به عنوان مثال مساله جهانی شدن و جهان ی سازی با یکدیگر متفاوت است‪.‬‬ ‫باید مفهوم جامعه جهانی را مشخص کنیم‪ ».‬ظهره وند با اشاره به تعبیر رهبر انقالب درباره‬ ‫جامعه جهانی اظهار داشت ‪« :‬به تعبیر رهبر انقالب جامعه جهانی مد نظر اسکتبار ‪ 5‬الی ‪6‬‬ ‫کشور زورگو هستند که حتی مردم خود را نیز با زور اسلحه کنترل م ی کنند‪ .‬اینکه برخی ادعا‬ ‫م ی کنند ما م ی رویم و مساله را با کدخدا حل م ی کنیم باید از انها پرسید ایا واقعا مساله ای‬ ‫وجود دارد و ما که ‪ 35‬سال شعار مرگ بر امریکا داده ایم اشــتباه کرده ایم؟» این دیپلمات‬ ‫کشورمان با اشاره به وضعیت کشورهایی که در مقابل امریکا تصور م ی شوند‪ ،‬گفت‪« :‬امروز‬ ‫کشورهایی مانند روسیه و چین که در زمانی الهام بخش بودند نقش خود را از دست داده اند و‬ ‫این تنها ای ران است که قابلیت الهام بخشی دارد‪ ».‬ظهره وند با تاکید بر اینکه پیشرفت های‬ ‫کشور ما باید سیســتماتیک باشد‪ ،‬گفت‪« :‬مردم ســاالری دینی همان چیزی است که ما‬ ‫م ی توانیم به کمک ان پرچم انقالب را به دســت صاحب حقیق ی اش بسپاریم و ریشه این‬ ‫تفکر نیز در عاشورا وجود دارد‪ ».‬وی با بیان اینکه امروز در مذاکرات سه راه بیشتر پیش پای‬ ‫ما نیست‪ ،‬گفت‪« :‬ما در مذاکرات یا باید تسلیم شویم یا باید طرف مقابل را در جایگاه تسلیم‬ ‫قرار دهیم یا به تعادل های بازدارنده برسیم‪».‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫حکمسعیدمرتضویصادرشد‬ ‫همایشجدیدمخالفانهسته ایبرگزارشد‬ ‫گزارش ها‬ ‫پورمحمدی به جای دارابی‬ ‫تغییراتمدیریتیدرصداوسیمااغازشد‬ ‫تغیی رات در رســانه ملی به معاونت ســیما رسید‪ .‬سه شنبه گذشــته‪ ،‬عل ی اصغر‬ ‫پورمحمدی که سابقه مدیریت دو شبکه سه و پنج ســیما را در کارنامه خود دارد با حکم‬ ‫محمد سرافراز‪ ،‬رئیس جدید سازمان صداوسیما معاون سیمای رسانه ملی شد تا مهم ترین‬ ‫کرسی بزرگ ترین رســانه داخلی را از ان خود کند‪ .‬انتصاب قائم مقام سابق وزیر فرهنگ‬ ‫و ارشاد اسالمی و رئیس مرکز رسانه قوه قضائی ه به این ســمت‪ ،‬شاید نشان از ان داشته‬ ‫باشد که رئیس جدید سازمان صداوسیما عزم خود را ب رای تغییر سیاست گذاری و فضای‬ ‫اجرایی حاکم بر شبکه های سیما جزم کرده و قصد دارد کیفیت تلویزیون را در دوره مدیریت‬ ‫خود ارتقا بخشد‪ .‬پورمحمدی که از نیروهای باسابقه رسانه ملی است از سال ‪ ۵۸‬در این‬ ‫سازمان فعالیت م ی کند و حاال جانشین علی دارابی شده است که در دوره مدیریت عزت اهلل‬ ‫ضرغامی این مسئولیت را برعهده داشت‪.‬‬ ‫حضور در جبهه ها در دوره دفاع مقدس در قالب نخســتین گروه خبری تلویزیون‪،‬‬ ‫سردبیری اخبار بامدادی‪ ،‬اخبار استان و شهرســتان‪ ،‬اخبار شبکه ‪( ۲‬سال ‪ ۱۳۶۱‬و ‪،)۱۳۶۲‬‬ ‫مدیریت گــروه فرهنگی و اجتماعی رادیــو (‪ ،)۱۳۶۲‬مدیریت گــروه فرهنگی اجتماعی‬ ‫شبکه های یک و سه سیما (‪ ،)۱۳۷۳‬مدیریت شبکه پنج سیما (‪ ،)۱۳۷۹‬مدیریت شبکه سه‬ ‫سیما (‪ ،)۱۳۸۲‬مسئولیت شورای سیاست گذاری و هماهنگی ورزش صدا و سیما (از تیرماه‬ ‫‪ ۱۳۸۲‬تا ‪ ۲۵‬اردیبهشت ‪ )۱۳۹۱‬از جمله مســئولی ت های پورمحمدی در دوران حضورش‬ ‫در رسانه ملی بوده اســت‪ .‬پورمحمدی در دوران حضور در شبکه های سه و پنج‪ ،‬مدیریت‬ ‫موفقی از خود به یادگار گذاشت؛ تا جای ی که در واپسین ماه های مدیریت ضرغامی بر رسانه‬ ‫ملی‪ ،‬بسیاری از پورمحمدی به عنوان اصل ی ترین گزینه ب رای جانشینی او یاد م ی کردند‪.‬‬ ‫او پس از انکه با حکم علی دارابی از ســمت خود کنار گذاشــته شد و جای خود را‬ ‫به زین العابدین داد‪ ،‬از سوی سی د محمد حســینی وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسالمی‪،‬‬ ‫به عنوان قائم مقام این وزارتخانه منصوب شد‪ .‬پس از روی کار امدن دولت یازدهم‪ ،‬دستگاه‬ ‫قضا از پورمحمدی ب رای شکل دادن یک سیستم رسانه ای دعوت کرد و او در مهر ‪ ۱۳۹۲‬با‬ ‫حکم رئیس قوه قضاییه به عنوان رئیس مرکز رسانه این قوه منصوب شد‪.‬‬ ‫ماموریت های جدید اقای معاون‬ ‫سرافراز در حکم انتصاب پورمحمدی‪ ،‬ماموریت های زیر را ب رای او تعیین کرده است‪:‬‬ ‫ ساماندهی و بازتعریف ماموریت شبکه ها و کانال های سیما‬‫ اصالح و نوسازی ساختار داخلی شبکه ها متناسب با ماموریت و هویت شبکه ها در‬‫راستای چابک سازی برون سپاری تولیدات‬ ‫ ارتقا و تعمیق محتوایی برنامه ها بر پایه «دین»‪« ،‬اخالق» و نیز «ســبک زندگی‬‫اسالمی ‪ ،‬ای رانی» و ایجاد نشاط و امید در جامعه‬ ‫ افزایش کیفیت برنامه های تولیدی باتوجه به گونه ها وساختارهای موفق‪ ،‬جذاب و‬‫نوین و تولید اثار کوتاه نمایشی با هدف اموزش و ارتقای سطح فرهنگی جامعه‬ ‫ ایجاد بانک اطالعات جامع سیما (شامل اطالعات مربوط به طرح ها‪ ،‬فیلمنامه ها‪،‬‬‫ب رنامه ها‪ ،‬کارشناسان‪ ،‬عوامل تولید و نیز جداول پخش)‬ ‫ ارتقای کیفی تولیدات نمایشی (با توجه به جذابیت داستانی و هنری و نیز اثرگذاری‬‫پیام)‬ ‫ توجه به ظرفی ت ها و استعدادهای جوانان مومن‪ ،‬انقالبی و اگاه‬‫ هماهنگ ســازی نرخ نامه فعالی ت های تولیدی و هنری در مراکز و شــبکه های‬‫مختلف سیما‬ ‫حزب الریجانی از راه می رسد‬ ‫یک عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسالمی از تشــکیل حزبی به ریاست علی‬ ‫الریجانی در اینده ای نزدیک خبر داده است‪ .‬بهروز نعمتی گفته است که رئیس مجلس‬ ‫شورای اسالمی با پشتوانه مردمی این حزب را تشکیل خواهد داد‪ .‬حزب اقای الریجانی‬ ‫برای حضور در عرصه سیاسی تشکیل می شود‪ .‬نعمتی افزود‪« :‬مقدمات تشکیل این حزب‬ ‫در حال اماده شدن است و فکر می کنم اگر مشکلی پیش نیاید با اسم رهروان والیت اعالم‬ ‫موجودیت خواهد کرد‪ ».‬این در حالی است که پیش از این کاظم جاللی‪ ،‬دبیرکل فراکسیون‬ ‫رهروان والیت در مجلس در گفت وگو با «شرق» خبر از تالش های طیف نزدیک به علی‬ ‫الریجانی در مجلس شورای اسالمی برای تشکیل حزبی تحت هدایت و رهبری رئیس‬ ‫فعلی مجلس داده بود‪ .‬در میان فعاالن سیاسی البته درون مجلس این عقیده مطرح شده‬ ‫بود که فراکسیون رهروان والیت از ظرفیت قابل توجهی برخوردار است‪.‬‬ ‫کنعانی مقدم‪ :‬اصولگریان نقشه راه را گم کرده اند‬ ‫دبیرکل حزب اصولگرای سبز ایران با اشاره به تالش علی الریجانی برای تشکیل‬ ‫حزب با تاکید بر از کار افتادن کارایی احزاب در کشور گفت‪« :‬به نظر می رسد که جریان‬ ‫اصولگرایی دچار یک نوع سونامی سیاســی شــده که این سونامی ســبب شده است که‬ ‫اصولگرایان نقشه راه را گم کنند‪ ».‬حسین کنعانی مقدم‪ ،‬با بیان این مطلب گفت‪« :‬بیش‬ ‫از ‪ 240‬حزب در کشور ثبت شــده اند که از میان این همه حزب تاسیس شده نیمی از انها‬ ‫هم به طور جدی فعالیت نمی کنند که علتش هم وجود احزاب دولت ساخته سابق و اکنون‬ ‫هم به نظر می رسد که احزاب مجلس ساخته باشد‪ .‬دبیرکل حزب سبز با تاکید بر اینکه در‬ ‫کشور به اندازه کافی حزب وجود دارد و نیازی به تشکیل حزب جدید احساس نمی شود‪،‬‬ ‫گفت‪ :‬به نظر می رسد که اقای الریجانی قدرت جمع کردن جریان های سیاسی مختلف‬ ‫در درون اردوگاه اصولگرایان را داشته باشــند‪ ،‬بنابراین بهتر است ایشان به جای تشکیل‬ ‫حزب اقدام به تشکیل و راه اندازی جبهه سیاسی کند‪ .‬کنعانی مقدم با بیان اینکه در حال‬ ‫حاضر کشور و به خصوص عرصه سیاسی نیازمند سازماندهی جبهه ای است تا حزبی گفت‪:‬‬ ‫«اقایان ناطق نوری و الریجانی ظرفیتی بیشتر از این دارند که در یک حزب فعالیت کنند‪،‬‬ ‫از این رو بهتر است با فعالیت زیر چتر یک جبهه فراگیر اجازه دهند که این ظرفیت بیش از‬ ‫پیش ازاد شود‪ ».‬این فعال سیاسی اصولگرا ادامه داد‪« :‬در غیر این صورت و با تالش های‬ ‫اقای الریجانی برای تشکیل حزب این شائبه ایجاد می شود که باز هم قرار است از قدرت‬ ‫تحت اختیار استفاده شود تا احزاب دولت گرا و مجلس گرا تشکیل شود‪ ».‬وی درباره اهداف‬ ‫الریجانی برای تشکیل حزب هم گفت‪« :‬من فکر می کنم انتخابات مجلس اینده مقدمه‬ ‫صحنه مبارزاتی سیاســی برای انتخابات ریاست جمهوری اینده است‪ .‬حزبی هم که قرار‬ ‫است الریجانی تشکیل دهد به نظر نمی رسد که با هدف ساماندهی نیروها برای حضور در‬ ‫انتخابات مجلس باشد و این خیز‪ ،‬خیز ریاست جمهوری است‪».‬‬ ‫رئوفیان‪ :‬باید از تشکیل حزب الریجانی استقبال کرد‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫دبیرکل حزب اصولگرای ایران زمین هم با استقبال از تالش الریجانی برای تشکیل‬ ‫حزب گفت‪ :‬باتوجه به اینکه تاکنون در رفتار و منش اقای الریجانی شــاخصه اعتدال به‬ ‫وضوح مشاهده بوده است‪ ،‬حزبی که احتماال ایشان تشکیل دهند دارای همین مشخصه ها‬ ‫خواهد بود‪ .‬ابوالقاسم رئوفیان با بیان این مطلب در گفت وگو با فرارو افزود‪« :‬حزبی که عقال‬ ‫و اعتدالیون بخواهند تشکیل دهند و اداره ان را بر عهده بگیرند برای جامعه یک فرصت‬ ‫است و قاعدتا ایشان بنابر یک نیازی که در جامعه احساس می شود اقدام به تشکیل این‬ ‫حزب می کنند که یک نوع نه گفتن به جریان تندرویی است که شاهد هستیم این روزها‬ ‫خود را به جامعه روحانی نزدیک کرده اســت تا محوریت وحدت اصولگریان را بر عهده‬ ‫بگیرد که نتیجه الزم هم در نهایت حاصل نخواهد شد‪».‬‬ ‫دبیرکل حزب ایران زمین درباره اینکه پیش بینی می کنید حزبی که الریجانی تشکیل‬ ‫می دهد یک حزب فصلی و در استانه انتخابات خواهد بود یا حزبی است که قرار است در‬ ‫همه فصول فعالیت کند‪ ،‬گفت‪« :‬انتظاری که از اقای الریجانی داریم این است حزبی که‬ ‫تشکیل می دهد حزبی باشد که در همه فصول فعالیت کند و نسبت به حوزه های مختلف‬ ‫سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی حساسیت نشان دهد و ادای دین کند‪».‬‬ ‫وی در خاتمه گفت‪« :‬اما اینکه حزب تحت هدایت اقای الریجانی بخواهد اهدافی‬ ‫به طور مشخص درباره اینده سیاسی اقای الریجانی همچون انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫اینده داشته باشــد باید بگویم چنین نخواهد بود چرا که معتقدم ایشان یک بار حضور در‬ ‫عرصه انتخابات ریاست جمهوری را تجربه کرده است و بعید است که بخواهد ان تجربه‬ ‫را تکرار کند و ایشان از ظرفیت این حزب برای تربیت نیروهای جدید که یارای رقابت در‬ ‫انتخابات های مختلف را داشته باشند استفاده خواهند کرد‪».‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫پورمحمدی کیست؟‬ ‫عل ی اصغر پورمحمدی متولــد ‪ 1336‬در خانواده روحانی و مبارز اهل رفســنجان‬ ‫متولد شد‪ .‬پدر وی حجت االسالم عباس پورمحمدی از روحانیون نیکوکار و ساده زیست‬ ‫رفسنجان بود که از طرف امام(ره) اجازه رسیدگی به امور شــرعی مردم را داشت و وکیل‬ ‫ایشان محسوب م ی شد‪ .‬عل ی اصغر پورمحمدی ‪ 12‬سال بیشتر نداشت که تجربه سخت و‬ ‫طاقت فرسای زندان های رژیم ستمشاهی را تجربه کرد‪ .‬وی با وجود سن کم بعد از سخنرانی‬ ‫علیه رژیم پهلوی در شب قدر دستگیر شد و عنوان جوان ترین مبارز را به خود اختصاص داد‪.‬‬ ‫پورمحمدی که ب رادر شهید حجت االســام علی پورمحمدی است تا زمان پیروزی‬ ‫انقالب چندین دوره تبعید در شهرهای مختلف ای ران را پشت سر گذاشت‪ .‬او پس از پیروزی‬ ‫انقالب و اغاز جنگ تحمیلی راهی جبهه ها شد‪.‬‬ ‫پورمحمدی دیپلم ریاضی خود را از دبیرســتان صدر شهر قم‪ ،‬کارشناسی مهندسی‬ ‫صنایع را از دانشگاه فردوسی مشهد‪ ،‬کارشناس ی ارشــد جامع ه شناسی را از دانشگاه شهید‬ ‫بهشتی ته ران و دکترای جامع ه شناسی را از دانشگاه اصفهان اخذ کرد‪.‬‬ ‫هدف؛ مجلس یا ریاست جمهوری؟‬ ‫‪25‬‬ ‫دولت‬ ‫سیاست‬ ‫یک رئی س جمهور‪ ،‬یک پرونده‬ ‫همه منتظرند تا ببینند سرانجام از هتل کوبورگ وین که محل مذاکرات هسته ای‬ ‫است دود سفید بیرون خواهد امد یا دود سیاه‪ .‬فرجام یکسال مذاکره هسته ای در دولت‬ ‫جدید ایران چه خواهد بود؟ حال انکه مسلما نتیجه این مذاکرات بر فضای سیاسی ایران‬ ‫بسیار تاثیرگذار خواهد بود‪ .‬در این پرونده تالش کرده ایم تا تاثیر سرنوشت مذاکرات‬ ‫را بر ارایش نیروهای سیاسی کشور در اینده و البته دولت حسن روحانی بررسی کنیم‪.‬‬ ‫هفتهسرنوشت‬ ‫مذاکرات هسته ای نقش تعیین کننده ای‬ ‫دراینده دولت حسن روحانی خواهد داشت‬ ‫سیاست‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫توافق‪ ،‬قدرت چانه زنی روحانی را‬ ‫افزایش می دهد‬ ‫گفت وگوی مثلث با صادق زیباکالم‬ ‫نگویید حلقه‪ ،‬ما‬ ‫روزنامههستیم‬ ‫تو گوی مثلث با کاظم انبارلویی‬ ‫گف ‬ ‫دولت‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫‪1‬‬ ‫دبیر تحریریه‬ ‫مساله اقای ظریف‬ ‫وقتی پرونده هســته ای دست به دســت شد و از‬ ‫خیابان جامــی به ســاختمان تاریخــی وزار ت خارجه‬ ‫در حوالی میــدان توپخانه رســید‪ ،‬محمد جواد ظریف‪،‬‬ ‫دیپلمات خانه نشــین و البته معتمد نظام بار دیگر لباس‬ ‫دوقطبی «مصالحه‪/‬مقاومت» از انتخابات ‪ 24‬خرداد پدیدار شد‬ ‫منتقدان مذاکرات هسته ای همایش های متعددی برگزار کرده اند‬ ‫سناریوی شکست‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫محمدجواد ظریف اکنون در کانون توجه منتقدان حسن روحانی است‬ ‫بیاییــد به این بیندیشــیم که اگــر مجادله طوالنی‬ ‫بر ســر پرونده هســته ای ایران به شکســت منجر شود‪،‬‬ ‫«رئیس جمهور ما» با چه شــرایطی مواجه خواهد شــد‪.‬‬ ‫خیلی ها باورشــان بر این پایه استوار اســت که اگر شیخ‬ ‫حسن روحانی با شکســت در مذاکرات مواجه شود‪ ،‬اولین‬ ‫رئیس جمهور یــک دوره ای ایران خواهد بــود‪ .‬می گویند‬ ‫کســانی که به او رای داده انــد از او توافــق می خواهند؛‬ ‫«مصالحه»‪ .‬یعنی همان قسمت برجسته دال گفتمانی او!‬ ‫به یک معنا شاید تصور حاکم بر این طیف این باشد که اگر‬ ‫یک نفر در میان اهل سیاست امروز در قامت رئیس جمهور‬ ‫می توانست مذاکرات را به فرجام توافق برساند ان فرد کسی‬ ‫نیست جز حسن روحانی‪ ،‬او حمایت نظام را پشت سر خود‬ ‫سیاست‬ ‫«روز موعود فرا رســیده اســت»؛ این واقعیت حاال‬ ‫بیش از هر چیــز دیگری ذهــن «رئیس جمهــور ما» را‬ ‫مشغول کرده اســت‪ .‬همه یادمان هســت نامزدی که در‬ ‫نظر ســنجی های اولیه شــانس چندانی برای پیروزی در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری نداشــت چگونه با پدید اوردن‬ ‫دو گانه «مصالحه ‪ /‬مقاومت» نامزد اول رقابت را به حاشیه‬ ‫راند و با دیگر کاندیدای حاضر در انتخابات به مبارزه تن به‬ ‫تن پرداخت‪ .‬کار را تا بدانجــا پیش برد که نامزدهای دیگر‬ ‫هم ناخواســته ســرباز میدان نبرد او و رقیبش شدند تا او‬ ‫پیروزمندانه هر چند با رای میلیمتری قبای بر جای مانده از‬ ‫محمود احمدی نژاد را بر تن کند‪.‬‬ ‫یک ســال مذاکره کرده‪ ،‬تابو شــکنی کرده و با «من‬ ‫می توانم » اش همه را نه در داخــل بلکه در پایتخت های‬ ‫بسیاری از کشورها متوجه خود کرده است‪.‬‬ ‫«رئیس جمهور ما» اکنون به جــای مهمی از تاریخ‬ ‫رسیده است؛ جایی که نه فقط برای او بلکه برای گفتمانی‬ ‫که از مهمترین دال هایش مصالحه با غرب و کدخدای عالم‬ ‫است تعیین کننده است؛ ســاده بگوییم «هفته سرنوشت‬ ‫فرا رسیده است»‪.‬‬ ‫اگر نخواهیم بگوییم همه‪ ،‬امــا می توانیم بگوییم‬ ‫اکثریت کســانی که در معادلــه انتخابــات یازدهم از‬ ‫میان نامزدها به حســن روحانی رای دادند برای همان‬ ‫گزاره ای بود که او از ان ســخن می گفت؛ «حل مجادله‬ ‫چند ساله با غرب»‪ .‬اگر گفته شود که همه دالیل رای به‬ ‫حسن روحانی مذاکرات هسته ای نبوده و او از فرهنگ و‬ ‫اقتصاد و اجتماع هم سخن به میان اورده بود‪ ،‬می توان‬ ‫استدالل کرد که این «دال های شناور» شاید میزانی در‬ ‫ارای او تاثیر داشته اما شاید همان موقع و شاید اکنون با‬ ‫گذر زمان ثابت شده که رقم قابل توجهی از ان فاکتورها‬ ‫چندان به «رئیس جمهور» چســبندگی نداشــته است‪.‬‬ ‫یادمان نرفته‪ ،‬او گفته بود‪« :‬خوب اســت که سانتریفیوژ‬ ‫بچرخد به شرطی که چرخ کارخانه ها هم بچرخد‪».‬‬ ‫در این یک سال مذاکره‪ ،‬اتفاقات فراوانی افتاده است‪.‬‬ ‫سخن های بی پیرایه فراوانی گفته شــده و اکنون در یک‬ ‫رخداد تازه تجربه شــده‪ ،‬یک دو قطبی جدید‪ ،‬تعیین کننده‬ ‫چینش نیروهای سیاسی ما شده است‪.‬‬ ‫به یک معنا انچه رخ داده این است که مجادله بیست‬ ‫دقیقه ای دکترمحمد باقر قالیباف‪ ،‬دکترسعید جلیلی‪ ،‬دکتر‬ ‫علی اکبر والیتی و شیخ حسن روحانی اکنون با گذر زمان‬ ‫تبدیل به شــکاف عمیقی شــده که با باطن «مصالحه ‪/‬‬ ‫مقاومت»‪ ،‬با صورت و ظاهر «دالور ‪ /‬دلواپس» خودنمایی‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫به دیگر ســخن اینکــه اگــر یــک روز دو قطبی‬ ‫«عدالت خواهی ‪ /‬اشــرافی گری» فضای سیاســی ما را‬ ‫تحت تاثیر خود قرار داده بود و «کاپشن پوش ها» در دوران‬ ‫پسااصالحات دســت باال را در اختیار داشتند‪ ،‬حاال در این‬ ‫یکســال این «تکنوکرات و بوروکرات های پاستورنشین»‬ ‫بوده اند کــه از میانه جدال «دالور ‪ /‬دلواپس» دســت باال‬ ‫را داشته اند‪.‬‬ ‫در ذهن «رئیس جمهور» اکنون کــه فقط چند روز‬ ‫به پایان مهلت مذاکرات باقی مانده چه می گذرد؟ شــاید‬ ‫او به این دو گانه فکر می کند‪ :‬صبح چهارشــنبه ‪ 4‬اذر ماه‪،‬‬ ‫زمانی برای میثاق حامیان و طرفدارانــش با او خواهد بود‬ ‫یا زمانی برای وداع زود هنگام با او کــه دیگر «فرصتی از‬ ‫دست رفته» به شــمار می اید؟ یا اینکه گزینه دیگری هم‬ ‫وجود دارد و ان اینکه او فکر می کند نتیجه مذاکرات هر چه‬ ‫باشد تاریخ برایش در اینجا داالنی طوالنی تر را می پیماید‬ ‫و هنوز به پایان نرســیده‪ .‬برای اینکه او را درک کنیم بهتر‬ ‫است انچه در این یکسال گذشته را مرور کنیم و البته به این‬ ‫بپردازیم که نتیجه مذاکرات چه تاثیری بر «رئیس جمهور‬ ‫ما» خواهد گذاشت‪.‬‬ ‫یقه والیتی اش را بر تن کرد و شــد نفــر اول دولت در‬ ‫مذاکره هســته ای‪ .‬او همــان فردی بود که قرار شــد‬ ‫با فرســتاده «کدخدا» دیــدار کــرده و «مصالحه» را‬ ‫پایه گذاری کنــد‪ .‬مصافحه انهم مقابــل دوربین های‬ ‫رسانه ها؛ یک تابو شکنی اشکار‪ .‬پیش از او البته مدت ها‬ ‫بود کــه «خاجی»‪« ،‬عراقچــی» و «روانچی» در یکی‬ ‫از اتا ق های هتل لوکس مســقط دیدارهای متعددی با‬ ‫مقامات امریکایی کــرده بودند که تا همین چندی پیش‬ ‫هم همچنان مهر فوق سری روی ان الصاق بود‪.‬‬ ‫در ایــن میان امــا وقتــی حاکمیت بــر دیالوگ‬ ‫نیم ســاعته حســن روحانی با باراک اوباما خرده گرفت‬ ‫و ارتباط با «خصم» در ســطح ریاســت جمهوری خط‬ ‫قرمز شــد‪ ،‬این محمد جواد ظریف بود که باید نام خود‬ ‫را در تاریخ پس از انقالب به عنــوان بلند پایه ترین مقام‬ ‫ایرانی ثبت می کرد که با یک مقام بلند پایه امریکایی به‬ ‫مذاکرات تعیین کننده می پردازد‪ .‬او مذاکره کننده ارشــد‬ ‫ایران شد و همزمان یک مقطع مهم در تاریخ ایران هم‬ ‫کلید خورد‪ .‬استار روحانی در مذاکرات از همان اغاز با دو‬ ‫طیف کامال متفاوت مواجه شده بود؛ یکی انان که پروژه‬ ‫مصدق سازی از این وزیر کابینه را تئوریزه کرده و دیگر‪،‬‬ ‫انا ن که برچسب «مهر ه سازشــکار» را بر این دیپلمات‬ ‫ الصاق می کردند و درســت در میانــه همین جدال های‬ ‫پرحاشیه بود که شیخ حســن روحانی فریاد «و ماادراک‬ ‫ما المذاکره» را سر داد‪.‬‬ ‫دلواپس ها که از «بزدل » و «بی سواد» خوانده شدن‬ ‫توسط فرد پیروز انتخابات ‪ 92‬بر اشفته بودند‪ ،‬همایش پشت‬ ‫همایش برگزار کردند که بگوینــد به راهی که می روی نه‬ ‫«امید» داریم و نه «اعتماد»‪ .‬در پارلمان سوال پشت سوال‬ ‫امضا کردند که شاید کیف محرمانه جناب وزیر گشوده و راز‬ ‫مذاکرات برمال شود‪ ،‬اما ظریف در نهایت گفت اگر استیضاح‬ ‫هم شــوم مهر و موم ان کیف را برای پارلمان نشین های‬ ‫دلواپس باز نخواهم کرد تا مبادا در میانه جدال های برگرفته‬ ‫از شکاف عمیق «دالور‪ /‬دلواپس»‪ ،‬میوه درخت مذاکرات‪،‬‬ ‫نارس چیده شود‪ .‬از ان سو اصالح طلبان که از اغاز مذاکرات‬ ‫خود را در لشکر دالورها جای داده بودند‪ ،‬بارها و بارها حسن‬ ‫روحانی را چه در مجلس و چه در خارج از ان تنها گذاشتند‬ ‫تا تنها دلواپس ها باشــند که با صدای «رسا» حرفشان را‬ ‫می گویند‪ .‬انها فقط وقتی محمد جواد ظریف در یک غروب‬ ‫پاییزی با قرارداد امضا شده ژنو ‪ 3‬از پاویون دولتی فرودگاه‬ ‫مهراباد خارج می شــد راهشان را به ســمت میدان ازادی‬ ‫کج کردند تا با شعار «نگاش نکن ظریفه‪ ،‬شیش کشور رو‬ ‫حریفه» هر انچه از سوئیس به سوغات امده را به خانه ببرند‪.‬‬ ‫پس از ان در همه ماه هــای مذاکرات در وین و نیویورک و‬ ‫عمان برگزار شد‪ ،‬حسن روحانی با همین معادله مواجه بود‪.‬‬ ‫یک سو منتقد و معترض پیگیر که هر ان بر تعدادشان افزون‬ ‫می گشت و یک سو حامیانی که مبهوت از انچه رخ می دهد‬ ‫هر لحظه مرددتر می شوند‪.‬‬ ‫‪27‬‬ ‫دولت‬ ‫سیاست‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫اورد تا «من می توانم» اش را به ازمون گذارده و در دوگانه‬ ‫«مصالحه ‪ /‬مقاومت» درستی ایده لزوم تغییر در مواجهه با‬ ‫غرب را اثبات کند تا تاریخ ایران از این پس با قلم دیگری‬ ‫نوشته شود‪.‬‬ ‫در سطح نخست تحلیل شاید ساده ترین راه این باشد‬ ‫که این تصویر را نمایان ســازیم‪« :‬اگر مذاکرات شکست‬ ‫بخورد طبیعی است که دیگر دولت یازدهم نمی تواند فریاد‬ ‫لزوم کنار امدن با قدرت های جهانی را ســر دهد و در یک‬ ‫شــیفت معنادار ناچار خواهد بود بر درستی ادبیات و روش‬ ‫مقاومت صحه گذارد‪ .‬ناگفته پیداست که اقای رئیس جمهور‬ ‫در چنین اوردگاهی نمی تواند دســت باال را داشته باشد و‬ ‫هســتند افراد دیگری که حتما صــدای بلند تری خواهند‬ ‫داشت که در معادالت اینده در مقام رئیس جمهور دوازدهم‬ ‫جای او را پر کنند‪».‬‬ ‫اما به نظر می رســد این گمانه اگر چه محتمل اما‬ ‫بسیار کلی است‪ .‬در نگاهی جزیی تر و در سطح دیگری‬ ‫از تحلیل باید به این فکر کنیم کــه طبقه و طیف حامی‬ ‫ او چه خواهند کرد؟ ایا انهــا باتوجه به قاعده کلی « ان‬ ‫روی سکه عشق‪ ،‬نفرت است» با شــیفت جایگاهی به‬ ‫سمت دلواپسان کوچ خواهند کرد و رئیس جمهور بعدی‬ ‫مانند سال ‪ 84‬با رای قابل توجهی از تفکر روبه رو خواهد‬ ‫بود؟ اگر منطقی بیاندیشــیم به نظر چنین رخدادی بعید‬ ‫به نظر می رسد‪.‬‬ ‫شــاید اکنون در اخرین ماه از پاییز سال ‪ 93‬بهتر‬ ‫باشــد اینگونه پیش بینی کنیم که اگر حامیان حســن‬ ‫روحانی با نتیجه شکســت در مذاکرات مواجه شــوند‬ ‫یا فعال تصمیمــی به حضــور فعاالنــه در رقابت های‬ ‫سیاسی نخواهند داشت که نتیجه اش می شود واگذاری‬ ‫انتخابات مجلس دهم و پــس از ان واگذاری انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری به قطــب مقابل یا اینکه بــا گذار از‬ ‫شیخ حســن روحانی به گزینه ای دیگر‪ ،‬کسی که میزان‬ ‫محافظه کاری اش کمتر از او باشد برسند‪.‬‬ ‫از جانــب مقابل امــا اوضاع در صورت شکســت‬ ‫مذاکرات به گونه ای دیگر خواهــد بود‪ .‬انجا نیز می توان‬ ‫در ســطح نخســت اینگونه تصویر کرد‪« :‬دست باال در‬ ‫اختیار گروه دلواپس خواهد بود‪ .‬مردم گرو ه گروه به این‬ ‫قطب خواهند پیوســت که نتیجه اش می شــود پیروزی‬ ‫قطعی در انتخابــات مجلس و ریاســت جمهوری»‪ .‬اما‬ ‫در سطح دیگر تحلیل شــاید باید اینگونه بیندیشیم که‬ ‫جامعه شناسی سیاسی در ایران نشــان می دهد سرمایه‬ ‫اجتماعی به این ســادگی ها از فردی بــه فرد دیگر و از‬ ‫گروهی به گروه دیگر منتقل نخواهد شــد‪ .‬جامعه حاال‬ ‫پس از تجربه هاشــمی‪ ،‬خاتمی‪ ،‬احمدی نژاد و روحانی‪،‬‬ ‫محمدجواد ظریف‪ ،‬استار روحانی‬ ‫در مذاکرات از همان اغاز با دو طیف‬ ‫کامال متفاوت مواجه شده بود؛ یکی‬ ‫انان که پروژه مصدق سازی از این‬ ‫وزیر کابینه را تئوریزه کرده و دیگر‪،‬‬ ‫انان که برچسب «مهره سازشکار»‬ ‫را بر این دیپلمات الصاق می کردند‬ ‫و درست در میانه همین جدال های‬ ‫پرحاشــیه بود که شــیخ حسن‬ ‫روحانی فریــاد‪« :‬و مــاادراک ما‬ ‫المذاکره» را سر داد‬ ‫«تضمین» می خواهد‪ .‬اعتماد کردن به افراد و گروه های‬ ‫سیاسی مسلما سخت تر خواهد شــد‪ .‬بی پیرایه بگوییم؛‬ ‫«شکســت مذاکرات لزوما به معنای پیــروزی قطعی‬ ‫دلواپسان نخواهد بود‪».‬‬ ‫رویای توافق‬ ‫«مذاکرات هسته ای‪ ،‬شــطرنجی بی انتها نیست»؛‬ ‫با این توضیح اگر فرض کنیم نیمه شــب سه شنبه شب‬ ‫محمد جــواد ظریف با چهره ای خنــدان وارد البی هتل‬ ‫کوبورگ شــده و خبر پیــروزی در مذاکــرات را اعالم‬ ‫کند‪ ،‬سوال این اســت که در این صورت حسن روحانی‬ ‫با چه شــرایطی مواجه خواهد شد؟ ایا او در چنین حالتی‬ ‫دیگر «رئیس جمهور یک دور ه ای» نخواهد بود؟ ایا در‬ ‫چنین صورتی ایــن دولت دیگر یــک «دولت پیرو»*‬ ‫نخواهد بود؟‬ ‫شاید خیلی ها فکر کنند اگر روحانی بتواند حقانیت و‬ ‫درستی «دال» گفتمانی اش را اثبات کند تضمینی قطعی بر‬ ‫پیشبرد دیگر بخش های گفتمان شناور او خواهد شد و این‬ ‫رخداد انچنان به فربه شدن ان دال ها کمک می کند که او‬ ‫را به پیروز قطعی انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 96‬بدل‬ ‫خواهد ساخت‪ .‬این گمانه پردازی شاید چندان غیر محتمل‬ ‫نباشد‪.‬‬ ‫این تحلیل اما فقط در صورتی درســتی خود را پیدا‬ ‫خواهد کرد که ما قطب مقابل را نادیــده بگیریم و فرض‬ ‫را بر این بگذاریم که منتقدان و معترضان تبدیل به اقلیتی‬ ‫غیر قابل محاسبه و بی تاثیر خواهند شد‪.‬‬ ‫قبول کردن چنین تصویــری البته چندان بر واقعیت‬ ‫استوار نخواهد بود‪ .‬شاید درست این باشد که اینگونه ماجرا‬ ‫را تصور کنیم؛ اگر فرض بر این باشد که توافق نهایی حاصل‬ ‫شود از فردای ســوم اذر یک دوگانه جدید‪ ،‬قطب بندی را‬ ‫سامان خواهد داد‪.‬‬ ‫ان دوگانه با محور «توافق خوب‪ /‬توافق بد» شــکل‬ ‫خواهد گرفت و بر شکاف «دالور ‪ /‬دلواپس» خواهد افزود‪.‬‬ ‫غرب نشان داده بر توافق پایدار نیست‪ .‬پیمان شکنی های‬ ‫زیادی در کارنامه امریکایی هــا و غربی ها وجود دارد‪ ،‬پس‬ ‫چنین چیزی مسلما تبدیل به اسنادی برای اثبات حرف های‬ ‫دلواپسان و تقویت پایگاه انان خواهد شد‪ .‬طرفه انکه تجربه‬ ‫یکساله نشان داده نحوه مواجهه حسن روحانی با منتقدان و‬ ‫معترضانش بیش از انکه انها را تضعیف کند به طرز عجیبی‬ ‫به دیده شدن بیشتر انها انجامیده است‪.‬‬ ‫با چنین نگاهی می توان تصور کــرد که مخالفان و‬ ‫منتقدان حســن روحانی با تکیه بر انچــه در وین رخ داده‬ ‫نقطه ای به عنوان محل مجادله جدید پیدا خواهند کرد که‬ ‫می تواند جبهه ای متحد از مخالفــان را پدید اورد‪ .‬به یک‬ ‫معنا رقبای حسن روحانی که به دلیل حاشیه های انتخابات‬ ‫‪ 24‬خرداد به جهت نرســیدن به اجماع فاصله های مشهود‬ ‫با یکدیگر پیدا کرده بودند اکنون از همین نقطه مجادله با‬ ‫دولت به وحدت رسیده و هدف مشترک‪ ،‬انها را پشت یک‬ ‫میز خواهد نشاند‪ .‬این یعنی شکل گیری یک سامان جدید از‬ ‫منتقدان‪ .‬پس حتی اگر فرض بر توافق باشد باید به این فکر‬ ‫کنیم که انچه رخ خواهد داد این است‪« :‬تاریخ سیاسی اینده‬ ‫ایران نه بر تقابل دو قطبی عدالت ‪ /‬اشرافی گری یا چیزی‬ ‫شــبیه ان بلکه همچنان بر مدار دو قطبی دالور ‪ /‬دلواپس‬ ‫خواهد چرخید‪».‬‬ ‫* نگارنده در مقاله ای تحت عنوان «دولت تنها‬ ‫یا دولت پیرو؟» در یکی از شمارگان هفته نامه مثلث‬ ‫با نگاهی به نظر یکی از اصولگرایان که صفت «دولت‬ ‫تنها» را برای دولت یازدهم مناسب دانسته بود‪ ،‬صفت‬ ‫مناسب دولت یازدهم را به نسبت نحوه مواجهه اش با‬ ‫اصالح طلبان و حامیان دیگرش «دولت پیرو» دانسته‬ ‫بود‪.‬‬ ‫گزا‬ ‫ر‬ ‫ش‬ ‫دولت‬ ‫تالش برای رسیدن به توافق درکلیات‪،‬‬ ‫مذاکره دربارهجزئیات‬ ‫اخبار اختصاصی مثلث از مذاکرات وین‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪29‬‬ ‫دولت‬ ‫معمای پرونده هســته ای ایران پیچیده تر از همیشه‬ ‫شده است؛ انهم درست چند روز مانده به پایان موعد نهایی‪.‬‬ ‫حاال باردیگر طرف های مذاکره کننده در هتل کوبورگ‬ ‫وین جمع شده اند تا شــاید این بار بتوانند به توافق نهایی‬ ‫برسند؛ امری که اکنون در نیمه اول مذاکرات یک هفته ای‬ ‫بعید به نظر می رسد‪.‬‬ ‫مذاکرات عمان بســیار بد و نا امید کننده بود و کبوتر‬ ‫نامه بر مذاکرات یعنی عمان هم نتوانسته پیام های مثبتی‬ ‫انتقال دهد‪ .‬گویا امریکایی ها به نقطه اغاز بازگشــته اند و‬ ‫مذاکرات به نقطه مبهمی رسیده است‪.‬‬ ‫در وین چه خبر است؟‬ ‫تیم مذاکره کننده ایران سه شــنبه هفته گذشته وارد‬ ‫وین شــد‪ .‬محمد جواد ظریف مانند ادوار قبلی مصاحبه ای‬ ‫در فرودگاه انجام داد؛ مصاحبه ای کــه البته این بار نکات‬ ‫مهم تری را به همراه داشت‪ .‬انجا که او گفت روز سوم اذر‬ ‫قطعا روز پیروزی ملی خواهد بود‪ .‬مداقه در سخنان فرد اول‬ ‫مذاکره کننده ایران نشان می دهد که او شش محور مهم در‬ ‫اظهاراتش داشته است‪:‬‬ ‫‪ -1‬جمهوری اسالمی ایران به دنبال راه حل‪ ،‬تفاهم و‬ ‫تعامل سازنده است‪.‬‬ ‫‪ -2‬در صورتی که طرف مقابل اراده سیاســی برای‬ ‫اتخاذ تصمیمات سخت داشته باشد‪ ،‬پیشنهادهای متعددی‬ ‫برای حصول توافق وجود دارد‪.‬‬ ‫‪ -3‬هدف از ورود به وین رســیدن به نتیجه مناسبی‬ ‫است که حقوق ملت ایران را محترم شمرده باشد‪.‬‬ ‫‪ -4‬نتیجــه مذاکرات چه توافق و چه ایســتادگی در‬ ‫مقابل زیاده خواهی باشد‪ ،‬روز سوم اذر روز پیروزی ملی در‬ ‫رسیدن به اهدافی است که دنبال ان بوده ایم‪.‬‬ ‫‪ -5‬روی همه موضوعات اختالف است‪ ،‬اما موضوع‬ ‫میزان غنی سازی(نه اصل غنی سازی) و نحوه اوج گرفتن به‬ ‫سمت غنی سازی صنعتی وقت همه را گرفته است‪.‬‬ ‫‪ -6‬گرایشی در غرب هســت که هنوز فکر می کنند‬ ‫تحریم ها برایشان منفعتی داشــته و راه حل است‪ .‬بنابراین‬ ‫موضوع تحریم ها نیز مورد اختالف است‪.‬‬ ‫ظریف پس از این مصاحبه وارد هتل محل اقامت خود‬ ‫شد تا برای اغاز اخرین دور از مذاکرات هسته ای اماده شود‪.‬‬ ‫ارزیابی مثبت اولیه‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫یک ناهار کاری دیگر؛ کاترین اشــتون و محمد جواد‬ ‫ظریف یک بار دیگر در محل نمایندگی ایران در وین برای‬ ‫کلید زدن مذاکرات هسته ای‪ ،‬جلســه ای دو جانبه برگزار‬ ‫کردند تا نحــوه برگزاری مذاکرات را مشــخص کنند‪ .‬به‬ ‫رسم همیشگی ظریف بعد از این نشســت کاری به میان‬ ‫خبرنگاران امد و این بار ارزیابی اولیه مثبتی از اوضاع ارائه‬ ‫داد‪ .‬ظریف در اظهارات کوتاهی پــس از پایان این دیدار‬ ‫در جمع خبرنگاران حاضر در مقابــل نمایندگی دائم ایران‬ ‫در وین افزود‪« :‬تصمیم گرفتیــم در روزهای اینده چگونه‬ ‫کار را پیش ببریم و باقی مســائل بســتگی به میزان اراده‬ ‫سیاسی برای رســیدن به نتیجه دارد‪ ».‬ظریف به سواالت‬ ‫دیگر خبرنگاران پاســخ نداد و در حالی که به نظر مریض‬ ‫احوال می امد و به ارامی صحبت می کرد نمایندگی ایران‬ ‫در وین را به سمت هتل کوبورگ ترک کرد‪ .‬کاترین اشتون‬ ‫نماینده ‪ 5+1‬در مذاکرات با ایران نیز بدون پاسخ به سوال‬ ‫خبرنگاران محل دیدار را ترک کرد‪.‬‬ ‫سید عباس عراقچی‪ ،‬بعد از محمد جواد ظریف در جمع‬ ‫خبرنگاران حاضر شد و گفت‪« :‬ایران پیشنهادها و ایده های‬ ‫زیادی را همواره برای رسیدن به نتیجه ارائه کرده است و‬ ‫اگر بخواهد رفع نگرانی شود این ایده ها کفایت می کند‪».‬‬ ‫لندن محور دیگر رایزنی ها‬ ‫اما این فقط پایتخت اتریش نیست که در این چند روز‬ ‫محل مذاکرات هسته ای باشــد‪ ،‬مقامات ارشد دیپلماتیک‬ ‫سایر کشورهای درگیر پرونده هسته ای ایران رایزنی های‬ ‫فشــرده ای را در کشــورهای دیگر از جمله انگلیس اغاز‬ ‫کرده انــد‪ .‬در مهمترین تحول جان کــری به لندن رفت و‬ ‫همانجا دیدارهای مهمی مرتبط با برنامه هســته ای ایران‬ ‫انجام داد‪.‬‬ ‫جان کری وزیر امور خارجه امریکا که به لندن ســفر‬ ‫کرده بود در دیدار با فیلیپ هاموند همتای انگلیســی خود‬ ‫در خصوص مذاکرات هســته ای ایران و مسائل بین الملل‬ ‫گفت وگو کردند‪.‬‬ ‫جان کری پس از دیدار با هاموند با اشاره به مذاکرات‬ ‫هســته ای ایران‪ ،‬گفت‪« :‬ما در یک هفته بســیار حساس‬ ‫قرار داریم‪ .‬واضح اســت که ایران به منظور اثبات ماهیت‬ ‫صلح امیز برنامه هسته ای اش با ما همکاری می کند‪ ».‬وزیر‬ ‫امور خارجه امریکا افزود‪« :‬امیدواریم بتوانیم به توافق برسیم‬ ‫اما نمی توانیم پیش بینی در این زمینه انجام دهیم و این کار‬ ‫را نخواهیم کرد‪».‬‬ ‫همچنین وزیر امور خارجه انگلیــس با بیان اینکه در‬ ‫گفت وگو با همتای امریکایی اش دربــاره مذاکرات ایران‬ ‫رایزنی کرده است‪ ،‬گفت‪« :‬اگرچه ما امیدواریم که به بهترین‬ ‫نتیجه یعنی به یک توافق دست پیدا کنیم‪ ،‬ما با ایران یک‬ ‫توافق بد انجام نخواهیم داد‪ ».‬هاموند یاداور شد که ایران‬ ‫برای اینکه نشان دهد برنامه هسته ای اش کامال صلح امیز‬ ‫است باید انعطاف بیشتری از خود نشان دهد‪.‬‬ ‫اما در تحولی مهمتر سفر جان کری به وین به تاخیر افتاد‪.‬‬ ‫کری که قرار بود اواخر هفته قبل راهی اتریش شو د ترجیح داد‬ ‫ابتدا به پاریس رفته و با لوران فابیوس و سعودالفیصل‪ ،‬وزرای‬ ‫امور خارجه فرانسه و عربستان سعودی دیدار و درباره مذاکرات‬ ‫هسته ای ایران گفت وگو کند‪.‬‬ ‫موضع جدید امریکا‪ :‬کار را تمام می کنیم‬ ‫بر اســاس اخرین اخبار واصله از محتوای مذاکرات‪،‬‬ ‫امریکایی ها کــه اکنون طرف اصلی مذاکرات هســتند با‬ ‫زیر پا گذاشتن توافقات پیشین مذاکرات را با بن بست مواجه‬ ‫کرده اند‪ .‬انها گویا پیشرفت های حاصل شده در چند ماه اخیر‬ ‫را نادیده گرفته و پیشــنهادهای جدید اورده اند که صورت‬ ‫توافق را تغییر خواهد داد‪ .‬در اقدامــی موازی‪ ،‬انها با پیش‬ ‫دستی از تمایل شدید خود برای به نتیجه رسیدن مذاکرات‬ ‫سخن می گویند تا شکســت احتمالی مذاکرات را به علت‬ ‫مواضع ایران اعالم کنند‪ .‬در همین راستا است که «وندی‬ ‫شــرمن» رئیس تیم مذاکره کننده امریــکا در مذاکرات‬ ‫هسته ای ایران و ‪ 5+1‬می گوید‪« :‬هم اکنون وقت ان رسیده‬ ‫است که کار را تمام کنیم‪».‬‬ ‫ماجرای پیام های بن علوی‬ ‫وقتی هواپیمای جان کری بار دیگر به مسقط بازگشت‬ ‫و در همان فرودگاه دیداری یک ساعته با وزیر خارجه عمان‬ ‫داشت‪ ،‬دیگر کســی شک نداشــت که کری پیام اوباما را‬ ‫از پکن به عمــان می اورد‪ .‬چه انکه فرســتاده ای از عمان‬ ‫بالفاصله راهی تهران شد و دیدارهایی غیررسمی با حسن‬ ‫روحانی و محمد جواد ظریف داشت‪.‬‬ ‫چند روز بعد وزیر خارجه عمان راهی لندن شد تا با جان‬ ‫کری دیداری مجدد داشته باشد‪ .‬هرچند واشنگتن موضوع‬ ‫این دیدار را اعالم نکرده‪ ،‬اما سفر اخیر بن علوی به تهران‪،‬‬ ‫گمانه زنی هایی را در رابطه با احتمال ارتباط این نشست با‬ ‫مذاکرات هســته ای‪ ،‬مطرح کرده است‪ .‬این در حالی است‬ ‫که محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه در اســتانه دهمین‬ ‫دور مذاکرات هسته ای در وین اعالم کرد که اقای یوسف‬ ‫بن علوی وزیر مشاور در امور خارجی عمان در سفر خود به‬ ‫تهران پیامی از کسی نداشــت اما درباره برخی موضوعات‬ ‫هســته ای بحث کردیم‪ .‬وزیر امور خارجه بــا قدردانی از‬ ‫میزبانی دولت عمــان در مذاکرات مســقط تصریح کرد‪:‬‬ ‫«اقای بن علوی در چارچوب روابط دو جانبه و گفت وگوهای‬ ‫منطقه ای به ایران امده بود و پیامی از کســی نداشت و از‬ ‫نقشی که عمان داشته‪ ،‬استقبال می کنیم‪».‬‬ ‫سفر مشروط الوروف به وین‬ ‫یک منبع دیپلماتیک خبر داد ســفر وزیر امور خارجه‬ ‫روسیه به وین به نتایج مذاکرات ایران و گروه ‪ 5+1‬بستگی‬ ‫دارد‪ .‬به گزارش ریانووستی‪ ،‬یک منبع اگاه دیپلماتیک تاکید‬ ‫کرد که سفر «سرگئی الوروف» وزیر امورخارجه روسیه به‬ ‫وین به پیشرفت حاصل شده در مذاکرات هسته ای ایران و‬ ‫اماده شدن یک سند سیاسی بستگی دارد‪.‬‬ ‫تمدید؟‬ ‫در حالی که برخی تحلیل های هســته ای این گزاره‬ ‫را پررنگ می کند که احتمــال تمدید مذاکرات وجود دارد‪،‬‬ ‫روزنامه ژاپنی اساهی شیمبون ژاپن گزارش کرد که ایران با‬ ‫تمدید مذاکرات تا اول فروردین سال ‪ 1394‬موافقت کرده‬ ‫دولت‬ ‫است‪ .‬پیش از این هم رویترز به نقل از منابع اگاه خبر داده‬ ‫بود که ایران به دنبال تمدید مذاکرات تا ماه مارس اســت‪.‬‬ ‫ایران اما به شدت این ادعا را رد کرده و ان را نوعی خبر سازی‬ ‫دانسته است‪ .‬این تکذیب موجب شده تا این احتمال صرفا‬ ‫در حد یک گمانه زنی باقی بماند که البته به نظر می رسد در‬ ‫ابتدای هفته جاری تکلیف نهایی این گمانه مشخص شود‪.‬‬ ‫به این معنا که اگر مذاکرات تا نیمه اول ان به نتیجه نرسد‬ ‫طرفین معموال از اواسط مذاکرات بحث در مورد چگونگی‬ ‫ان را اغاز خواهند کرد‪.‬‬ ‫احتمال توافق غیرمنتظره وجود دارد‬ ‫در همین حــال روزنامه لس انجلس تایمز نوشــته‬ ‫اســت‪« :‬اگرچه به پایان مهلت مذاکرات نزدیک شده ایم‬ ‫اما احتمال حصــول توافق به صــورت غیرمنتظره وجود‬ ‫دارد‪ ».‬لس انجلس تایمز به نقل از یکی از مقامات ارشــد‬ ‫دولت امریکا اعالم کرد شــکاف هایی در مذاکرات وجود‬ ‫دارد که بایــد انها را برطرف کنیم‪ .‬ما هنــوز نمی دانیم که‬ ‫بتوانیم چنین کاری را بکنیم یا خیر‪.‬اوباما شــانس پیروزی‬ ‫در مذاکرات نهایی هســته ای با ایران را ‪ 50‬درصد یا کمتر‬ ‫می داند و بسیاری از مقامات این هفت کشور که در مذاکرات‬ ‫هســته ای حضور دارند‪ ،‬می گویند که محتمل ترین نتیجه‬ ‫توافق بر سر ادامه مذاکرات هسته ای است که در این صورت‬ ‫گرچه برنامه هسته ای ایران تحت کنترل قرار می گیرد اما‬ ‫همچنان یک خطر بالقوه وجود خواهد داشت‪ .‬لس انجلس‬ ‫تایمز با اشاره به این موارد نوشت‪« :‬هنوز شانس این وجود‬ ‫دارد که مذاکره کنندگان هسته ای به توافق برسند و این تنها‬ ‫می تواند به واسطه این مساله باشد که شکست در مذاکرات‬ ‫مشکالتی را برجای خواهد گذاشت که انها مجبور به حل‬ ‫انها خواهند شد‪ ».‬یک مقام غربی که خواست نامش فاش‬ ‫نشود‪ ،‬با اشاره به اینکه گروه ‪ 5+1‬و ایران هنوز ممکن است‬ ‫نیمه شب ‪ 24‬نوامبر‪ ،‬اعالم توافق جامع کنند‪ ،‬زیرا اعضای‬ ‫گروه مذاکرات هسته ای سال گذشته میالدی‪ ،‬در ساعات‬ ‫پایانی مذاکرات خود‪ ،‬اعالم توافق موقت هسته ای کردند‪،‬‬ ‫اعالم کرد‪« :‬هنوز ممکن است که یک سورپریز نیمه شبی‬ ‫(دقیقه اخری) رخ دهد‪ ».‬لس انجلس تایمز همچنین نوشت‪،‬‬ ‫«فیلیپ گوردون» مشاور ارشد کاخ سفید هفته گذشته به‬ ‫یک گروه حامی رژیم صهیونیســتی در واشنگتن گفت که‬ ‫شکست در مذاکرات هسته ای شانس توافق نهایی با ایران‬ ‫در خصوص موضوع هســته ای را به شدت کاهش می دهد‬ ‫و به همین منظور‪ ،‬بسیاری از مقامات غربی و تحلیلگران‬ ‫می گویند که مواضع سخت طرفین احتماال یک چانه زنی‬ ‫نمایشی باشد که در ساعات پایانی مذاکرات از بین برود‪ ،‬زیرا‬ ‫هر دو طرف به شدت به یک توافق نیاز دارند‪.‬‬ ‫در تهران چه خبر است؟‬ ‫در حالی که منابع رسمی ترجیح داده اند سکوت پیشه‬ ‫کنند و جدیدترین نشست مخالفان مذاکرات هم با بایکوت‬ ‫رسانه ای مواجه شده‪ ،‬دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران‪ ،‬در‬ ‫اظهاراتی مهم جزئیاتی از نامه اوباما را اعالم کرده و البته‬ ‫نظرات ایران در مورد مذاکرات را هم شرح داده است‪ .‬او در‬ ‫مهمترین بخش های مصاحبه اش با شبکه المیادین گفته‪:‬‬ ‫«درون نامه بحث های ســه یا چهارگانه ای وجود دارد اما‬ ‫بیشــتر انها درباره برنامه هسته ای است‪ .‬پاسخ شفافی هم‬ ‫به این نامه داده شد‪ .‬سوخت نیروگاه هسته ای بوشهر را ما‬ ‫باید تامین کنیم‪ .‬یکــی از نیازهای ما در ارتباط با طی همه‬ ‫مراحل غنی سازی از ســنگ معدن تا غنی سازی اورانیوم‬ ‫‪ 3/5‬یا ‪ 5‬درصدی و تبدیل انها به سوخت همین است‪ .‬این‬ ‫روند و فن اوری ان را در اختیار داریم و طبیعی اســت که‬ ‫بابت این مســاله هزینه اضافی نمی پردازیم‪ .‬تحریم یک‬ ‫تحریم ظالمانه است‪ ،‬تحریم های یکجانبه یا تحریم های‬ ‫شورای امنیت سازمان ملل مبنای حقوقی ندارد و تحریم ها‬ ‫به طور قطع باید لغو شود‪ ،‬در غیر این صورت مذاکره ای که‬ ‫به این مساله ختم نشود مشخص است که مذاکره باطل و‬ ‫ بی نتیجه ای خواهد بود و نمی تواند خواسته های کشور ما را‬ ‫براورده کند و حتی تعهدات و قول هایی که غربی ها در اغاز‬ ‫مذاکرات داده بودند به شکل پیام یا در همان مذاکراتی که‬ ‫گفتم علنی نبود‪ ،‬بر اســاس لغو تحریم ها بود‪ .‬این تناقض‬ ‫دارد‪ ،‬چرا که اگر تحریم ها لغو نشود انچه گفتند با انچه انجام‬ ‫می دهند مغایرت خواهد داشت و به طور قطع صداقت انها‬ ‫را زیر سوال می برد‪ .‬امیدوار هســتیم که این مسیر‪ ،‬مسیر‬ ‫منطقی باشد و عاقبت خوش خیمی پیدا کند‪».‬‬ ‫شش شرط ایپک‬ ‫در تحولی دیگر البی صهیونیستی ایپک در اقدامی‬ ‫ جدید شش شــرط مورد نظر خود برای توافق هسته ای با‬ ‫ایران را تعیین کرد‪.‬‬ ‫ایپک که بزرگ ترین البی صهیونیســتی در امریکا‬ ‫به شمار می اید در یادداشتی مداخله جویانه با تکیه بر این ادعا‬ ‫که ایران در فعالیت های هسته ای اش به دنبال دستیابی به‬ ‫ظرفیت تولید سالح هسته ای است شش شرط را برای یک‬ ‫توافق مناسب با ایران تعیین کرد‪.‬‬ ‫این شــروط عبارتند از‪ -1 :‬ایران باید تاسیسات اب‬ ‫ســنگین اراک را برچیند یا اینکه ان را به یک راکتور اب‬ ‫ســبک تبدیل کند تا هیچ راهی برای تبدیل پلوتونیوم به‬ ‫یک سالح هسته ای نداشته باشــد‪ -2 .‬ایران باید زیربنای‬ ‫ســانتریفیوژهای خود را برچیند‪ ،‬به گونه ای که هیچ راهی‬ ‫برای استفاده از اورانیوم برای ساخت سالح هسته ای نداشته‬ ‫باشد‪ -3 .‬بازرسان اژانس بین المللی انرژی اتمی باید اجازه‬ ‫دسترسی به هر یک از نقاط تاسیســات هسته ای ایران را‬ ‫داشته باشند‪ -4 .‬ایران باید به طور کامل تالش های گذشته‬ ‫خود برای مجهز شدن به ســاح هسته ای را توضیح دهد‪.‬‬ ‫‪ -5‬کاهش تحریم هــا علیه ایران باید بــه صورت مرحله‬ ‫به مرحله انجام شــود تا اطمینان حاصل شود که ایران به‬ ‫تعهدات خود پایبند اســت‪ -6 .‬توافقی کــه بتواند موجب‬ ‫محدود شدن برنامه هسته ای ایران شود باید برای چندین‬ ‫دهه و نه چند سال ادامه داشته باشد‪ .‬این البی صهیونیستی‬ ‫همچنین تهدید کرده اســت که اگر هر یک از این شروط‬ ‫در هرگونه توافق هســته ای با ایران وجود نداشته باشد از‬ ‫نفوذ و قدرت خود در کنگره برای اعمال تحریم علیه ایران‬ ‫استفاده می کند‪.‬‬ ‫کسی چه می داند شاید این رخداد باید هنوز به عنوان‬ ‫منبعی زایا برای نسل های بعدی باقی بماند تا از ان نشانه ها‬ ‫بســازند و معانی خود را بار کنند و به تعبیــر دریدا چونان‬ ‫«شطرنجی بی انتها» صرفا باید بازی را نگاه دارد تا از خالل‬ ‫ان سخن گفته شود‪.‬‬ ‫جلسه سران قوا‬ ‫در رویدادی مهم سران ســه قوه چهارشنبه عصر با‬ ‫یکدیگر جلسه ای مشترک تشکیل دادند‪.‬حسن روحانی پس‬ ‫از این جلسه با اشاره به اینکه درباره مذاکرات هسته ای نیز‬ ‫گفت وگو شده است‪ ،‬گفت‪« :‬درباره کلیات مساله مذاکرات‬ ‫هســته ای و اهدافی که دنبال می کنیم و نیــز حمایت از‬ ‫مذاکره کنندگان در نظــام هماهنگی وجود دارد‪ .‬اگر طرف‬ ‫مذاکره جمهوری اسالمی ایران برای توافق اراده سیاسی‬ ‫داشته باشد و زیاده خواهی نکند‪ ،‬شرایط برای حصول توافق‬ ‫مهیاست‪ ».‬رئیس جمهوری گفت‪« :‬دولت به دنبال ان است‬ ‫تا با توافق حقوق ملت ایران تامین و تضمین شده و ثبات‬ ‫بیشتری در منطقه برقرار شود‪ .‬همچنین حصول این توافق‬ ‫از لحاظ جهانی نیز به نفع همه اســت‪ ،‬چرا که این توافق‬ ‫می تواند شــرایط اقتصاد جهانی را که امروز با مشکالتی‬ ‫مواجه است‪ ،‬باتوجه به ظرفیت های اقتصادی باالی ایران‬ ‫به سمت بهبود هدایت کند‪».‬‬ ‫اخرین موضع لندن‬ ‫وزیر خارجه انگلیس روز چهارشنبه گفت که این کشور‬ ‫نسبت به امکان حصول توافق جامع هسته ای در مذاکرات‬ ‫جاری این هفته در وین خوش بین نیست‪ ،‬اما امکان تمدید‬ ‫مهلت مذاکرات وجود دارد‪« .‬فیلیــپ هلموند» وزیر امور‬ ‫خارجه انگلیس امروز چهارشــنبه و مصادف با دومین روز‬ ‫از مذاکرات نمایندگان ایران و ‪ 5+1‬گفت که در خصوص‬ ‫رسیدن طرفین به توافق‪« ،‬خوشــبین» نیست و احتماال‬ ‫مذاکرات بار دیگر تمدید می شوند‪.‬بر اساس گزارش رویترز‪،‬‬ ‫مسئول دستگاه سیاســت خارجی انگلیس که در پایتخت‬ ‫کشور لتونی به ســر می برد‪ ،‬در این خصوص گفت‪« :‬من‬ ‫در خصوص انجام همه کارها (و رسیدن به توافق کلی) تا‬ ‫روز دوشنبه خوشبین نیستم‪».‬هلموند که رسیدن به توافق‬ ‫جامعه را چندان محتمل ندانسته‪ ،‬در ادامه گفت‪« :‬ولی فکر‬ ‫می کنم اگر حرکت چشمگیری داشته باشیم‪ ،‬شاید بتوانیم‬ ‫راهی برای تمدید مذاکرات پیدا کنیم تا بتوانیم در صورت‬ ‫پیشرفت در مسیر صحیح‪ ،‬به توافق نهایی برسیم‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪31‬‬ ‫دولت‬ ‫خروج از فصل هفتم شورای امنیت؛‬ ‫خط قرمز مهم ایران‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫تحلیل فنی انچه در مذاکرات هسته ای می گذرد‬ ‫کســی نم ی داند در اتاق وی ای پی هتل کوبورگ چه‬ ‫م ی گذرد‪ .‬فعال همه چیز محرمانه است‪ .‬انچه اما تقریبا در‬ ‫فضای خبری قابل رصد است اینکه اوضاع چندان مناسب‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫م ی گویند همه چیز به نقطه اغاز بازگشته؛ جدال بر سر‬ ‫سانتریفیوژ ها و ظرفیت غنی سازی ادامه دارد و از همه مهمتر‬ ‫ای ران م ی گوید تا تحریم ها ب ر داشته نشــود هیچ توافقی را‬ ‫نم ی پذیرد‪ .‬اما صرف نظر از انچه در فضای خبری و رسانه ای‬ ‫م ی گذرد در فضای فنی چگونه م ی توان معادالت مذاکرات‬ ‫را بررسی کرد؟‬ ‫انچه تا پیش از این وجود داشت در واقع در مصاحبه‬ ‫مهم جان کری نهفته و مستتر بود‪ .‬او همه اختالفات طرف‬ ‫مقابل با ای ران را در یک دســته بندی چهارگانه جمع کرده و‬ ‫گفته بود که دقیقا در مذاکرات چه چیزهایی از ای ران خواسته‬ ‫شده است‪ .‬او در کنف رانسی در واشنگتن به میزبانی نشریه‬ ‫اتالنتیک مدعی شده بود‪« :‬ای ران چهار مسیر ب رای رسیدن‬ ‫به سالح هســته ای» دارد‪ .‬او در توضیح‬ ‫این ادعا‪ ،‬به تاسیســات فردو‪ ،‬تاسیسات‬ ‫نطنز‪ ،‬راکتور اب سنگین اراک و همچنین‬ ‫«فعالی ت های پنهانی» اشاره کرد‪ .‬طبق‬ ‫فرمول جان کری ای ران ی هــا باید در این‬ ‫چهار مسیر به اعتماد ســازی بپردازند و‬ ‫تضمین دهند که دنبال سالح نیستند‪.‬‬ ‫در اطالعی دقی ق تر انهــا از ایران‬ ‫خواسته اند که یک سال زمان ایجاد کنند‬ ‫تا اگر بنای رســیدن به بمب را داشــته‬ ‫باشند این پروسه یک ســال زمان ببرد‪.‬‬ ‫به تعبیر شفاف تر باید ای ران در مرحله ای‬ ‫از پیشرفت باشــد که همیشه یک سال‬ ‫تا رســیدن به بمب فاصله داشته باشد‪.‬‬ ‫رویترز اخی را در گزارشی اینگونه نوشته بود‪:‬‬ ‫«برخی کارشناسان م ی گویند بریک اوت‬ ‫(گریز هسته ای) ای ران به رغم تعهداتی که‬ ‫ای ران ب رای ادامه مذاکرات هسته ای داده‬ ‫تغییری نکرده است‪ .‬ب ر اساس مفاد تمدید‬ ‫مذاکرات‪ ،‬ای ران بیشــتر ذخیره اورانیوم حســاس خود را به‬ ‫اکسید و سپس سوخت راکتور تبدیل م ی کند‪ .‬این تبدیل به‬ ‫گفته یک مقام امریکایی اســتفاده از ان را ب رای غن ی سازی‬ ‫بیشتر ب رای ساخت بمب بسیار سخت تر م ی کند‪ .‬اما اولی‬ ‫هینون‪ ،‬رئیس سابق بازرسان اژانس م ی گوید ای ران در پایان‬ ‫‪ 4‬ماه تمدید مذاکرات همچنان حدود ‪ 7/5‬تن اورانیوم با غنای‬ ‫‪ 3/5‬درصد دارد‪ ،‬که به گفته کارشناسان اگر این می زان اورانیوم‬ ‫را بیشتر غن ی سازی کند ب رای پنج تا شش بمب کافی است‪.‬‬ ‫به گفته وی با این مقدار ذخیره اورانیوم و تعداد سانتریفیوژها‪،‬‬ ‫زمان گریز هسته ای که جان کری وزیر خارجه امریکا ‪ 2‬ماه‬ ‫براورد کرده بود تغییری نم ی کند‪.‬‬ ‫ای ران اعالم کرده حاضر است غن ی سازی صنعتی خود را‬ ‫به عقب اندازد و تعداد فعلی سانتریفیوژهای خود را (‪19‬هزار)‬ ‫تا ‪ 7‬سال ثابت نگه دارد‪ .‬اما امریکا م ی گوید این تع داد هم زیاد‬ ‫است‪.‬تا همین اواخر امریکا بر ‪ 1500‬دستگاه اصرار م ی کرد‬ ‫ه ر چند خودشان براورد م ی کردند این تعداد غی ر واقعی است‪،‬‬ ‫اما برخی منابع دیپلماتیــک تایید م ی کنند که امریکا تنها‬ ‫خواستار چند هزار سانتریفیوژ است‪ ،‬هدفی که مورد حمایت‬ ‫سه کشور اروپایی نیز است‪ .‬اما برخی کارشناسان معتقدند‬ ‫راه های دیگری بــرای اطمینان یافتن از عــدم تولید بمب‬ ‫وجود دارد؛ از جمله دسترسی مکرر به تاسیسات هسته ای‬ ‫از سوی بازرســان اژانس‪ .‬به گفته ژوزف سیرینسیون‪ ،‬مدیر‬ ‫بنیاد پالگ شیر که یک بنیاد امنیتی در امریکاست‪ ،‬تعداد‬ ‫بازرس ی هاســت ‪ -‬و نه تعداد ســانتریفیوژها ‪ -‬که مانع از‬ ‫هرگونه حرکت ای ران به سمت بمب م ی شود‪ ».‬این در واقع‬ ‫صورتی شفاهی و ســطحی از تمام متون مذاکرات ای ران و‬ ‫گروه ‪ 5+1‬است‪.‬‬ ‫ایران چه م ی خواهد؟‬ ‫صرف نظر از اینکه طرف مقابل چه خواســته هایی از‬ ‫ای ران دارد باید به مساله ما به ازا هم فکر کنیم‪ .‬انچه در واقع‬ ‫قرار است در توافق جامع رخ دهد یک معامله است که به قول‬ ‫رئی س جمهور ای ران باید نتیجه ای برد ‪ -‬برد داشته باشد‪ .‬اگر‬ ‫بنا بر این باشد که ای ران هر چهار مسیر خواسته شده غرب‬ ‫را طی کند در مقابلش چه چیزی بناســت در اختیار بگیرد‪.‬‬ ‫طبیعی است که مهمترین مساله در حال حاضر ب رای ای ران‬ ‫ماجرای رفع تحریم هاست‪.‬‬ ‫در صورت بندی فنی تحریم ها م ی تــوان انها را به ‪4‬‬ ‫گروه تقسیم کرد‪.‬‬ ‫‪ -1‬قطعنامه های شورای امنیت‬ ‫‪ -2‬قطعنامه های کنگره‬ ‫‪ -3‬تحریم های اتحادیه اروپا‬ ‫‪ -4‬تحریم های تحت اختیار رئی س جمهور امریکا که البته‬ ‫انواع مختلفی دارد‪.‬‬ ‫اما انها چه پاسخی به در خواست ای ران داده اند؟ انها در‬ ‫مرحله نخست م ی گویند هیچ تحریم ی رفع نخواهد شد و‬ ‫انچه رخ خواهد داد تنها تعلیق تحریم ها تا زمانی مشخص‬ ‫به جهت راست ی ازمایی است‪.‬‬ ‫در نگاهی دقی ق تر و محوربندی شده ب رای روشن شدن‬ ‫موضوع در مورد یکی از موارد شورای امنیت باید به ماجرای‬ ‫ورود ای ران به فصل ‪ 7‬این شــورا اشــاره کنیم‪ .‬در مردادماه‬ ‫‪ 1385‬قطعنامه ‪ 1696‬شورای امنیت با هدف اجباری کردن‬ ‫تعلیق تحت ماده ‪ 40‬فصل ‪ 7‬منشــور ملــل متحد صادر‬ ‫گردید‪ .‬در دی ماه ‪ 85‬قطعنامه ‪ 1737‬شــورای امنیت ذیل‬ ‫ماده ‪ 41‬فصل هفت منشــور ب رای وضع برخی تحریم های‬ ‫نظامی و اقتصــادی و ایجاد محدودیت تــردد فرماندهان‬ ‫ســپاه صادر شــد‪ .‬در فروردین ‪ 86‬قطعنامه ‪ 1747‬شورای‬ ‫امنیت علیه فعالی ت های هسته ای ای ران ذیل ماده ‪ 41‬فصل‬ ‫هفت منشور با اشاره به منطقه عاری از سالح های هسته ای‬ ‫(خاورمیانه) تصویــب گردید‪ .‬در تیرمــاه ‪ 86‬ای ران و اژانس‬ ‫در وین در خصوص تهیه چارچــوب (مدالیته) حل و فصل‬ ‫موضوعات باقیمانده تفاهم کردند و در ابان ماه بسته شدن‬ ‫دو موضوع سانتریفیوژهای ‪ P1‬و ‪ P2‬و سند اورانیوم فلزی‬ ‫توسط مدیرکل اژانس اعالم گردید‪ .‬در اسفندماه ‪ 86‬مدیرکل‬ ‫ی موضوعات باقیمانده را مختومه‬ ‫اژانس طی گزارشی تمام ‬ ‫اعالم کرد‪ ،‬با این وجود ‪ 10‬روز بعد شــورای امنیت قطعنامه‬ ‫‪ 1803‬را تصویب کرد‪ .‬در مهرماه ‪ 1387‬قطعنامه ‪ 1835‬حاوی‬ ‫تحریم های بیشتر علیه ای ران توسط شورای امنیت تصویب‬ ‫شد در حال ی که طی ماه های گذشته مذاکرات شش کشور با‬ ‫ای ران در جریان بود‪.‬‬ ‫خردادماه ‪ 1389‬قطعنامه جدیــد تحریمی ‪ 1929‬که‬ ‫بیشتر به ســندی جهت محکومیت ای ران شباهت داشت‬ ‫توسط شــورای امنیت تصویب گردید‪ .‬در خردادماه ‪1390‬‬ ‫قطعنامه ‪ 1984‬شورای امنیت مبنی بر ادامه ماموریت پانل‬ ‫کارشناسان کمیته تحریم سازمان ملل تصویب شد که در‬ ‫حال حاضر اخرین قطعنامه تصویبی شورای امنیت است‪.‬‬ ‫اما بند ‪ 7‬شورای امنیت چیست؟‬ ‫طبق فصل هفتم منشور سازمان‬ ‫ملل متحد شورا قدرت زیاد و گسترده ای‬ ‫برای ارزیابی تصمیم های گرفته شــده‬ ‫در وضعی ت هــای «تهدید صلح جهانی‪،‬‬ ‫تخطی از رویه هــای صلح‪ ،‬یــا اعمال‬ ‫خشونت و زور» در سطح جهانی دارد‪ .‬در‬ ‫چنین وضعی ت هایی‪ ،‬کار شورا محدود به‬ ‫توصیه نم ی شود و م ی تواند اقدامات جدی‬ ‫مانند استفاده از نیروهای مسلح نظامی‬ ‫ب رای نگهداری یا بازگرداندن صلح و امنیت‬ ‫جهانی انجام دهد‪ .‬شورای امنیت پس از‬ ‫بیان دقیق کیفیت حقوقی یک وضعیت‬ ‫و قبول ان به عنوان تهدیدی برای صلح‬ ‫یا نقض صلح یــا عملــی تجاوزگرانه‬ ‫ابتدا تصمیمــات موقتی اخــذ م ی کند‬ ‫(تصمیم هایی که جنبه غیرنظامی دارد)‬ ‫تا از پیچیده تر شــدن اوضاع جلوگیری‬ ‫نماید‪ .‬ســپس در صورت نیاز‪ ،‬م ی تواند‬ ‫مجازات هایی از قبیل قطع کامل یا جزیی روابط اقتصادی‪،‬‬ ‫ارتباطات زمینی‪ ،‬هوایی‪ ،‬دریایی‪ ،‬پستی‪ ،‬تلگرافی‪ ،‬ب ی سیم ی ‬ ‫و دیگر وسایل ارتباطی و هم چنین قطع روابط دیپلماتیک‬ ‫را در نظر بگیرد و تمام دولت های عضو سازمان موظفند انها‬ ‫را اجرا نمایند‪ .‬چنانچه شــورای امنیت تشخیص دهد که‬ ‫اقدامات پی ش بینی شده در ماده ‪( ۴۱‬مجازات های دیپلماتیک‬ ‫و اقتصادی) در حد کافی نبوده م ی تواند از نیروهای نظامی‪،‬‬ ‫هوایی و دریایی یا هر وسیله دیگری که ب رای حفظ یا برقراری‬ ‫صلح و امنیت بی ن المللی الزم اســت (تصمیمات نظامی)‬ ‫علیه دولت یا دولت های تهدید کننده صلح‪ ،‬یا ناقض صلح‪ ،‬یا‬ ‫متجاوز استفاده نماید‪.‬این مورد اساس دخالت و اقدام نظامی‬ ‫ســازمان ملل متحد در کره در سال ‪ ۱۹۵۰‬طی جنگ کره و‬ ‫اســتفاده از نیروهای چند ملیتی در ع راق و کویت در سال‬ ‫‪ ،۱۹۹۱‬اقدام نیروهای بی ن المللی علیه القاعده در افغانستان‬ ‫در سال ‪ ۲۰۰۱‬و اقدام نیروهای بی ن المللی در لیبی در سال‬ ‫‪ ۲۰۱۱‬اســت‪ .‬تصمیمات متخذه تحت بخش هفتم‪ ،‬مانند‬ ‫تحریم اقتصادی با توافق اعضای سازمان ملل متحد صورت‬ ‫م ی گیرد‪ .‬همچنین شورا م ی تواند طبق فصل ‪ ۷‬منشور‪ ،‬افراد‬ ‫دولت‬ ‫متهم به نقض قوانین بشردوستانه و حقوق بشر بی ن المللی‬ ‫را در دادگاه های بی ن المللی محاکمه و تحت پیگرد قرار دهد‪.‬‬ ‫اخبار رسیده حاکی از ان است که امریکا اعالم کرده قادر به‬ ‫تعلیق یا لغو قطعنامه های شورای امنیت نیست چرا که این‬ ‫قطعنامه ها فقط در موضوع هسته ای صادر نشده است‪.‬‬ ‫در محور دوم دولت امریکا اعالم کرده که قادر به حذف‬ ‫تحریم های کنگره نیست و از توان خارج است‪.‬‬ ‫در محور سوم یعنی اتحادیه اروپا نرمش بیشتری وجود‬ ‫دارد و گفته شده که بعد از توافق نهایی این تحریم ها برداشته‬ ‫خواهد شد‪ .‬اما در محور چهارم که مربوط به رئی س جمهور‬ ‫امریکاست همچنان حرف و حدیث های فراوانی وجود دارد‬ ‫که تضمینی روشن به مذاکره کنندگان نم ی دهد‪.‬این موارد‬ ‫نشان م ی دهد که چرا مذاکرات قفل شده است‪.‬‬ ‫از تمکین تا توافق صوری!‬ ‫توافق‪،‬قدرتچانه زنیروحانیرا افزایشمی دهد‬ ‫گفت وگویمثلثباصادقزیباکالم‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫نگاه شما به مذاکرات هسته ای چیست؟ پایان‬ ‫گفت وگوهــای ایــران و ‪ 5+1‬در ‪ 3‬اذر به کجا‬ ‫ختم می شــود؟ نتیجه حاصله چقــدر در اینده‬ ‫اقای روحانی و دولت او اثرگذار است؟‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫طبیعی اســت کــه مخالفان روحانــی اعم از‬ ‫دلواپســان‪ ،‬اصولگرایان تندرو‪ ،‬طرفداران احمدی نژاد‪،‬‬ ‫طرفداران ایت اهلل مصباح و جبهه پایداری به هیچ وجه‬ ‫نخواهند توافق هسته ای میان ایران و ‪ 5+1‬حاصل شود‪.‬‬ ‫اگر توافق صورت بگیرد قطعا به نفع اقای روحانی است‬ ‫نه از ان بابت که او می تواند ذهنش را از هسته ای بیرون‬ ‫بیاورد و به دنبال حل مسائل دیگر برود‪ ،‬چون اگر توافق‬ ‫صورت بگیرد قــدرت چانه زنی و مانــور اقای روحانی‬ ‫در ارتباط بــا دنیای بیرون به ویژه بــا امریکا و اتحادیه‬ ‫اروپا زیاد می شــود‪ ،‬دیگر خیلی ها در منطقه دست کم‬ ‫نمی توانند دیکته به ایران کنند البته نمی گویم االن انها‬ ‫می توانند به ایران دیکته کنند ولی واقعیت ان است که‬ ‫وقتی روابط ایران با امریــکا از حداقل روابط برخوردار‬ ‫باشد ان وقت عربســتان‪ ،‬ترکیه‪ ،‬امارات‪ ،‬قطر‪ ،‬روسیه‪،‬‬ ‫چین‪ ،‬عراق یا هر کشــور دیگــری نمی تواند هر جوری‬ ‫دلش می خواهد با ایران رفتار کنــد و پیش خود بگوید‬ ‫چون ایران مورد غضب غرب است حاال ما هم ‪ 2‬سنگ‬ ‫جلوی پای ایــران بیندازیم بنابراین قــدرت چانه زنی‬ ‫اقای روحانی در عرصه بین المللی خیلی زیادتر از امروز‬ ‫می شود اگر توافق هسته ای حاصل شــود‪ .‬ثانیا اوضاع‬ ‫اقتصادی ایــران از حالت کنونی خارج می شــود چون‬ ‫تحریم ها و هزینه ریالی یا دالری برنامه های هسته ای‬ ‫مانند زنجیری به پای اقتصاد جمهوری اســامی ایران‬ ‫پیچیده و توان حرکت را از ان سلب کرده است‪ .‬البته این‬ ‫زنجیر ‪ 3‬اذر یک مرتبه از پای اقتصاد ایران باز نمی شود‬ ‫ولی بعــد از ‪ 3‬اذر اقتصاد ایران می توانــد راه برود و به‬ ‫تدریج گا م های بلندی بردارد و بدود‪ .‬هم اکنون در تمام‬ ‫عرصه های اقتصادی رکود به چشــم می خورد صحبت‬ ‫از ان اســت که جنس یا مواد اولیه نیست‪ ،‬ژاپن یا کره‬ ‫قطعات ماشــین االت تولید فالن محصــول را به ایران‬ ‫نمی دهند چون جزو کاالهای تحریمی اســت‪ .‬معتقدم‬ ‫‪ 3‬اذر ایــران از این حالت خارج می شــود‪ .‬با حرف های‬ ‫زیبا اقتصاد یک کشــور ‪ 75‬میلیونی ســاخته نمی شود‬ ‫توافق هســته ای با ‪ 5+1‬فرصت سرمایه گذاری خارجی‬ ‫را در ایران دوباره به وجود می اورد‪ .‬ســرمایه گذاری که‬ ‫به خصوص در بخش انرژی و حمل و نقل شــدیدا به ان‬ ‫نیازمندیــم‪ .‬در کل اگر توافق هســته ای صورت گیرد‬ ‫احتمال اینکه اقای روحانــی از همین االن به دور دوم‬ ‫ریاست جمهوری خود فکر کند خیلی زیاد می شود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫پیش از این گفته شده بود طرفین به فرمولی به عنوان‬ ‫تمکین رسیده اند که تمام تعهدات زمان دار و از نوع تعلیق‬ ‫خواهد بود‪ .‬به این معنا که در قبــال اقدامات ای ران انها نیز‬ ‫اقداماتی خواهند داشت و در زمانی مشخص با راست ی ازمایی‬ ‫طرفین تعلیق به حذف منجر خواهد شد‪.‬‬ ‫اما بعد از نشســت عمان گویا همه چیز تغییر کرده‬ ‫است‪ .‬امریکای ی ها پیشنهادات فنی قبلی خود را پس گرفته‬ ‫و در همه چیز به حداقل ها کفایت کرده اند‪ .‬گویا زمان عادی‬ ‫شدن پرونده ای ران در مسقط‪ ،‬چیزی حدود ‪ 30‬سال پیشنهاد‬ ‫شده است‪.‬متقابال‪ ،‬طرف امریکایی هیچ پیشنهاد معناداری‬ ‫درباره تحریم ها ارائه نکرده است‪ .‬مطابق پیشنهادهای فعلی‬ ‫که امریکا روی میز گذاشته‪ ،‬از ای ران م ی خواهد بخش بزرگی‬ ‫تقریبا همه ‪ -‬از زی ر ساخت هســته ای خود را برچیند و در‬‫ازای ان صرفا یک جدول زمانی بیش از ‪ 10‬ساله ب رای تعلیق‬ ‫بخشی ‪ -‬و نه همه‪ -‬تحریم ها ارائه م ی کند‪.‬‬ ‫چنین رخدادی موجب شــده که مذاکرات در حالتی‬ ‫عجیب و خاص قرار گیرد‪.‬‬ ‫اکنون چند احتمال پیش روی سرنوشت توافق جامع‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪ -1‬اعالم شکست مذاکرات‬ ‫‪ -2‬تمدید زمان مذاکرات‬ ‫‪ -3‬رسیدن به توافق جامع در اخرین لحظات‬ ‫‪ -4‬رسیدن به شکلی خاص از توافق ب رای عبور از شکست‬ ‫طبیعی است که چندان مطلوب دو طرف نخواهد بود‬ ‫که اعالم شکســت کنند‪ .‬این بدترین و بدبینانه ترین گزاره‬ ‫موجود اســت‪.‬احتمال دوم یعنی تمدید چندان بعید نیست‬ ‫کما اینکه در چند روز اخیر خبرهایی از احتمال تمدید تا ماه‬ ‫مارس مخابره شده است‪.‬‬ ‫گزینه سوم یعنی رســیدن به توافق جامع در اخرین‬ ‫لحظات یعنی اتفاقی مانند ژنو ‪ 3‬خوشبینانه ترین احتمال‬ ‫موجود است؛ مساله ای که البته بسیار بعید به نظر م ی رسد‪.‬‬ ‫اما در این چند روز یک گمانه دیگر هم مطرح شــده‬ ‫اســت‪ .‬برخی م ی گویند دو طرف ب رای گریز از شکست در‬ ‫نهایت به شــکلی توافق در کلیات رضایــت خواهند داد و‬ ‫اعالم م ی کنند که در کلیات توافق حاصل شده و رسیدن به‬ ‫جزئیات زمان بیشتری م ی طلبد‪ .‬سیروس ناصری و عباس‬ ‫ع راقچی این موضوع را تایید کرده اند‪.‬‬ ‫ناصری در نمایشــگاه مطبوعات گفته است‪« :‬توافق‬ ‫بر ســر کلیات و باقی گذاشــتن جزئیات به نفع جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران است‪ .‬اگر ای ران به تفاهم کلی سیاسی با ‪5+1‬‬ ‫دست یابد و زمان مناسبی ب رای بررسی تمام جزئیات با دقت‬ ‫تخصیص دهد به نفع کشور خواهد بود»‬ ‫عباس ع راقچی هم پیش از این در مسقط گفته بود‪:‬‬ ‫«کماکان امید داریم تا ســوم اذر یک توافق صورت گیرد‪،‬‬ ‫چه در کلیت یا حداقل در سطح کالن ان» به نظر م ی رسد‬ ‫ساعات سختی مقابل تیم مذاکره کننده ای رانی قرار دارد‪.‬‬ ‫‪33‬‬ ‫دولت‬ ‫یعنــی به نوعی اقای روحانی قــدرت بال منازع‬ ‫می شود؟‬ ‫قدرت بالمنازع به این معنا که قلع و قمع دیگران‬ ‫را اغاز کند خیر‪ ،‬معتقدم اگر توافق هســته ای صورت گیرد‬ ‫روابط جمهوری اسالمی ایران اندکی با غرب به ویژه امریکا‬ ‫بهبود پیدا می کند‪ .‬در این اوضاع مــا نمی توانیم به غرب‬ ‫بگوییم در زمینه حقوق بشر هر کاری انجام می دهیم و به‬ ‫شما مربوط نیست‪ .‬وقتی یک حداقل تفاهمی را با انها پیدا‬ ‫کردیم بنابراین نمی توانیم در کشور را در حوزه حقوق بشر‬ ‫به روی غرب ببندیم و بگوییم حقوق بشر ما به غرب مربوط‬ ‫نیست‪ .‬معتقدم اگر توافق هسته ای صورت گیرد در عرصه‬ ‫بین المللی قدرت چانه زنی ما باال می رود و غل و زنجیرهایی‬ ‫که تحریم ها به پای اقتصاد ایران بسته باز می شود و نکته‬ ‫سوم انکه وضع حقوق بشر‪ ،‬ازادی و توسعه سیاسی و جامعه‬ ‫مدنی در ایران بهتر می شــود چون دولت از حالت دفاعی‬ ‫بیرون می اید‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫شــما از اوضاع بعد از توافق هسته ای با ‪5+1‬‬ ‫سخن گفتید‪ ،‬حاال شرایطی را تشریح کنید که‬ ‫امکان دارد توافق هسته ای حاصل نشود‪.‬‬ ‫معتقــدم این فــرض که توافقی در ســوم اذر‬ ‫صورت نگیرد اساسا غلط اســت‪ ،‬چون بخش های قابل‬ ‫توجهی از توافق ظرف ‪ 14‬تا ‪ 15‬ماه گذشته انجام شده‬ ‫اســت فقط یک امار نشــان می دهد چند صد ســاعت‬ ‫مذاکره در این مدت بــوده‪ ،‬چقدر مذاکــره بین اقایان‬ ‫ظریف و جان کری انجام شد‪ ،‬این‬ ‫میزان مذاکرات دوجانبه بین وزرای‬ ‫خارجه ایران و امریکا بی سابقه بود‬ ‫معتقدم حجــم مذاکراتی که ظرف‬ ‫یک ســال گذشــته صورت گرفت‬ ‫به اندازه تمام هشــت سالی است‬ ‫که احمدی نژاد قدرت را در دســت‬ ‫داشــت‪ .‬علت این همه مذاکره ان‬ ‫بود که پیشــرفت داشت‪ .‬در هشت‬ ‫سال ریاست جمهوری احمد ی نژاد‬ ‫اگر ما یک مطالبــی را می گفتیم و‬ ‫غربی ها یک مطالبــی را می گفتند‬ ‫زمینــه ای بــرای مذاکــره نبــود‬ ‫همچنان که در زمان اقای ســعید‬ ‫جلیلی می رفت یکسری مطالبی را‬ ‫می گفت و خانم کاترین اشتون هم‬ ‫یکسری مســائل دیگر را می گفت‬ ‫بعد هم همه طر ف هــا خداحافظی‬ ‫می کردنــد و هرکــدام به کشــور‬ ‫خود برمی گشــتند‪ .‬در ان ایــام حتی ما یــک بار هم با‬ ‫امریکایی هــا مذاکره نکردیم‪ .‬اینکه بارها و ســاعت ها‬ ‫ظریف با جان کری صحبت کرد نشــان می دهد که از‬ ‫‪ 20‬مورد اختالف ‪ 8‬تا ‪ 12‬مورد حل شده است و دو طرف‬ ‫دارند روی بقیه مباحث صحبت می کنند‪ .‬وقتی دو طرف‬ ‫معامله روی نحــوه اجاره یک واحــد اپارتمان صحبت‬ ‫می کنند اگر از همــان ابتدا میان انهــا توافقی حاصل‬ ‫نشود دلیلی ندارد که چندین جلسه بر سر جزئیات وقت‬ ‫بگذارند و درباره پول شارژ‪ ،‬تعمیر‪ ،‬تمدید و غیره صحبت‬ ‫کنند‪ .‬معتقــدم توافقات اولیه هســته ای صورت گرفته‬ ‫بنابراین اینکه گفته شود مذاکرات شکست خواهد خورد‬ ‫اینطور نیســت‪ ،‬در بدترین حالت که توافق جامع محقق‬ ‫نشود طر ف های مذاکرات تاریخی را اعالم می کنند که‬ ‫در سطوح کارشناسی در وین یا هر جای دیگر مذاکرات‬ ‫ادامه یابــد‪ ،‬برای اینکه خیلی راه ها پیموده و پیشــرفت‬ ‫حاصل شده اســت بنابراین دیگر امکان عقبگرد وجود‬ ‫ندارد یعنی به هیچ وجه رابطه ایران با غرب در موضوع‬ ‫هســته ای به دوران احمدی نژاد بر نمی گــردد‪ .‬ما از ان‬ ‫‪3‬‬ ‫صادق زیباکالم م ی گوید‪« :‬اگر هم توافق‬ ‫جامع حاصل نشود دنیا به اخر نم ی رسد‪ .‬چرا‬ ‫چون در خیلی از زمینه ها توافق کردیم‪ ».‬با او‬ ‫در مورد تاثیر توافق هسته ای در اینده سیاسی‬ ‫دولت حسن روحانی گفت وگو کرده ایم‪.‬‬ ‫نقطه عبور کردیــم‪ ،‬گردنه را رد کردیم و االن بر ســر‬ ‫توافق روی جزئیات در ســرازیری افتادیم‪ .‬ما می گوییم‬ ‫همه تحریم ها بایــد لغو شــوند‪ ،‬امریکایی ها می گویند‬ ‫لغو همــه تحریم ها به دســت اوباما نیســت ثانیا اینکه‬ ‫اگر همه را برداریم چه تضمینی اســت که ایران دوباره‬ ‫سانتریفیوژهایش را فعال نکند‪ .‬در واقع انها می خواهند‬ ‫بخشــی از تحریم ها را برای تضمین توافق نگه دارند‪.‬‬ ‫در کل من خیلی امیدوار و خوشــبین هستم‪ .‬شاید در ‪3‬‬ ‫اذر با ‪ 5+1‬به توافق جامع نرســیم ولــی دیگر به عقب‬ ‫برنمی گردیم‪.‬‬ ‫هفته اینده را می توان هفته سرنوشت نامید؟‬ ‫اگر واقعا به ان توافق جامع برسیم بله هفته اینده‪،‬‬ ‫هفته سرنوشت می شــود ولی معتقدم اگر هم توافق جامع‬ ‫حاصل نشــود دنیا به اخر نمی رســد‪ .‬چرا چون در خیلی‬ ‫از زمینه ها توافق کردیم‪ .‬ظرف ماه های اینده بقیه مســیر‬ ‫هم ادامه پیدا می کند‪ .‬یک اتفاق خیلی مهمی که در زمینه‬ ‫هسته ای افتاده این است که غربی ها به ویژه امریکایی ها‬ ‫متوجه شــدند یک مجموعه ای با انتخاب مردم در ایران‬ ‫سرکار امده که نگاهش به موضوع هسته ای به عنوان ابزار‬ ‫و وســیله ای برای پیشبرد امریکا ســتیزی و غرب ستیزی‬ ‫نیســت‪ .‬احمدی نژاد از روزی که امد نگاهش به موضوع‬ ‫هسته ای بهره برداری سیاسی برای پیشبرد امریکاستیزی‬ ‫و کوبیدن مخالفان در داخل کشــور بود‪ .‬اقای روحانی این‬ ‫نگاه را به موضوع هسته ای ندارد که از ان برای بهره برداری‬ ‫سیاسی و کوبیدن مخالفان دولت استفاده کند‪ .‬این را جان‬ ‫کری فهمید‪ ،‬به همین خاطر است که تا اقای ظریف به وین‬ ‫می رود جان کری اب دستش اســت می گذارد زمین و‬ ‫راهی وین یا محل مذاکره می شود‪ ،‬چون فهمیده دولت‬ ‫ایران در مذاکرات جدی است و از این کار قصدی برای‬ ‫بهر ه برداری سیاسی و نمایش ندارد بلکه می خواهد کار‬ ‫جلو برود‪ .‬ضمن انکه امریکایی ها به این باور رســیدند‬ ‫که مقام معظم رهبری به تیم مذاکره کننده هســته ای‬ ‫اطمینان کامــل دارند‪ ،‬حاال ممکن اســت برخی موارد‬ ‫توافق صد درصد مورد تایید ایشــان نباشد ولی ‪90-70‬‬ ‫درصد مورد تایید ایشان است و ایشــان بنا ندارند وارد‬ ‫جزئیات شــوند که دقیقا چقدر کیک زرد یا فعالیت چند‬ ‫ســانتیریفیوژ توافق شده‪ ،‬ایشــان یک خط کلی به تیم‬ ‫مذاکره کننــده داده اند و گفتند برنامه هســته ای ایران‬ ‫باید ادامه پیدا کند‪ .‬به نظر من تیم مذاکره کننده هم این‬ ‫را خوب به امریکایی ها انتقال داده و بــه انها فهمانده‬ ‫که برنامه هسته ای ایران تعطیل بردار نیست و باید این‬ ‫فکر را از سرشان خارج کنند و در مقابل ایران می پذیرد‬ ‫اقداماتی را انجام دهد که غرب اطمینان پیدا کند ایران‬ ‫به دنبال ســاخت سالح هسته ای نیســت‪ ،‬این سیاستی‬ ‫است که اقای روحانی پیش گرفته است‪.‬‬ ‫اگر توافق هسته ای حاصل شود‪ ،‬دوگانه توافق‬ ‫خوب ‪ -‬توافق بد در فضای سیاســی کشــور‬ ‫به وجود می اید؟‬ ‫متاسفم یکسری افراد ادای غربی ها را در می اورند‬ ‫مثال می گویند اقای اوباما در امریــکا مخالف دارد‪ ،‬اقای‬ ‫روحانی هــم در ایران مخالف دارد‪ ،‬اقــای اوباما می گوید‬ ‫توافق نکردن بهتر از رســیدن به یک توافق بد است پس‬ ‫ما هم باید چنین حرفی را بزنیم‪ .‬اتفاقا انهایی که بیشتر به‬ ‫غربی ها فحش می دهند بیشتر از انها تقلید می کنند این نوع‬ ‫حرف ها را باید کنار گذاشت‪ .‬توافق بدی وجود ندارد چون‬ ‫در خیلی از موضوعات اختالفی دو طرف جلو رفتند بنابراین‬ ‫معتقدم توافق بد وجود ندارد در واقع توافقی وجود دارد که‬ ‫هنوز کامل نشده است و باید گام های بیشتری برای تکمیل‬ ‫ان برداشته شود‪ .‬من معتقدم این گام ها برداشته خواهد شد‪.‬‬ ‫از چیزی که نگرانی دارم این است که‬ ‫‪ 2‬ماه دیگر جمهوریخواهان اکثریت‬ ‫کنگره و ســنای امریکا را به دست‬ ‫می گیرند و این احتمــال وجود دارد‬ ‫که محدودیت های شدیدی را علیه‬ ‫ایران تصویب کنند البته رئیس جمهور‬ ‫امریکا می تواند مصوبات انها را وتو‬ ‫کند ولــی اگــر مصوبــات کنگره‬ ‫با دو ســوم به تصویب برســد دیگر‬ ‫رئیس جمهور نمی توانــد انها را وتو‬ ‫کند‪ .‬گرچــه دلیلی وجــود ندارد که‬ ‫جمهوریخواهان موفق شوند این کار‬ ‫را انجام دهند‪ .‬اگــر ایران به تعهدات‬ ‫خود براســاس توافق با ‪ 5+1‬عمل‬ ‫کند دلیلی نــدارد جمهوریخواهان‬ ‫دســت به این کار بزنند چون افکار‬ ‫عمومی امریکا بــه جمهوریخواهان‬ ‫می گویند گزارشــات ســازمان ملل‬ ‫و دولت واشــنگتن حکایــت از این‬ ‫می کند که ایران تعهداتش را انجام داده و نباید تحریم شود‬ ‫بنابراین اگر ما به تعهداتمان عمل کنیم فرش را از زیر پای‬ ‫جمهوریخواهان تندرو بیرون می کشیم و خطر اینکه انها‬ ‫از ‪ 2‬ماه دیگر در کنگره و ســنا علیه ایران محدودیت های‬ ‫جدیدی تصویب کنند خیلی خیلی کم می شود یعنی هرچه‬ ‫توافق بهتر و بیشــتر شــود راه مانور تندروها در واشنگتن‬ ‫بیشتر و بیشتر بسته می شود‪.‬‬ ‫اصالح طلبان با اقــای روحانی که توافق انجام‬ ‫داده چــه کار خواهند کــرد‪ .‬از او در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری اینده حمایت می کنند یا انکه‬ ‫پایگاه اجتماعی خود را تقویت شده می بینند و‬ ‫از اقای روحانی عبور می کنند؟‬ ‫خیر به هیچ وجه اصالح طلبــان از روحانی عبور‬ ‫نمی کنند‪ ،‬رهبــری اصالح طلبان همچنان پشــت اقای‬ ‫روحانی اســت‪ .‬ائتالف بــزرگ ملی که میان هاشــمی‬ ‫رفســنجانی و اقای خاتمی و اصالح طلبان در ‪ 24‬خرداد‬ ‫‪ 92‬شکل گرفت و از اقای روحانی حمایت کرد همچنان به‬ ‫قوت خود باقی است‪.‬‬ ‫دولت‬ ‫«سرنوشت» روحانی و اینده مذاکرات‬ ‫گزیده ای از مناظره فیاض زاهد و عباس سلیمی نمین در مثلث‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫سیاست‬ ‫دفتر هفته نامــه مثلــث در هفته گذشــته میزبان‬ ‫مناظره ای میان عباس سلیم ی نمین اصولگرا و فیاض زاهد‬ ‫اصالح طلب بود‪ .‬این دو فعال و کارشناس سیاسی در این‬ ‫مناظره در خصوص مسائل مختلفی به تبادل نظر پرداختند‬ ‫که بخش پایانی ان پی رامون مذاکرات هســته ای ای ران و‬ ‫‪ 5+1‬و توافق احتمالی میان دو طرف بود‪ .‬هفته نامه مثلث‬ ‫همزمان با مذاکرات دوجانبــه ای ران با قدرت های تاثیرگذار‬ ‫غرب این مناظره را ترتیب داد که به دلیل اهمیت بخشی از‬ ‫مناظره که به پرونده این هفته مربوط م ی شود‪ ،‬این بخش از‬ ‫مناظره را تقدیم مخاطبان خود م ی کند‪ .‬متن کامل مناظره‬ ‫عباس سلیم ی نمین و فیاض زاهد نیز در شماره اینده مثلث‬ ‫منتشر خواهد شد‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬اقای ظریف بعد از نظــرات مختلفی که در‬ ‫رابطه با مذاکرات اب راز شــد‪ ،‬تعبیر «دالور ‪ -‬دلواپس» را به‬ ‫کار بردند‪ .‬اگر فرض کنیم که توافق صورت گیرد‪ ،‬ایا ممکن‬ ‫است به دوگانه «توافق خوب ‪ -‬توافق بد» برسیم؟ ایا این‬ ‫ماجرا به همین شکل ادامه م ی یابد؟‬ ‫سلیم ی نمین‪ :‬نه؛ قطعا اگر توافقی با طرف مقابل‬ ‫صورت بگیرد‪ ،‬توافق‪ ،‬توافق نظام خواهد بود و هیچ ربطی‬ ‫به تیم مذاکره کننده نخواهد داشت‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬یعنی شــما معتقدید که ماجرا تمام م ی شود‬ ‫و همایش هایی از جنس «دلواپسان» جمع خواهد شد؟‬ ‫سلیم ی نمین‪ :‬نه‪...‬‬ ‫زاهد‪ :‬امکان دارد برگزار شــود و من به این مســاله‬ ‫معتقدم‪ .‬اگر مذاکرات ســوم اذر تمام شود‪ ،‬قطعا اراده نظام‬ ‫بر این بوده است‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬یعنی شــما م ی گویید که این مساله تاثیری‬ ‫روی مباحث داخلی ما نخواهد داشت؟‬ ‫ســلیم ی نمین‪ :‬امکان دارد فردا روزی اقای زاهد‬ ‫مطالعه کنند و بگویند ای کاش به جای فالن کلمه از کلمه‬ ‫دیگری استفاده م ی شد و بار حقوقی بهتری ب رای ما داشت‪.‬‬ ‫زاهد‪ :‬اما جریان اثرگذاری نخواهد بود‪.‬‬ ‫سلیم ی نمین‪ :‬ما م ی توانیم به عنوان تجربه بیشتر‬ ‫راجع به دستاوردهای بیشتر با یکدیگر صحبت کنیم‪ .‬شما‬ ‫به عنوان نماینده یک جامعه به توافقی دست پیدا کرده اید‬ ‫که کارشناســان م ی گویند کلیات کار شما درست است اما‬ ‫کاش از کلمات دیگری استفاده م ی کردید‪.‬‬ ‫زاهد‪ :‬مــن در رابطه با ایــن پرونده بــا نظر اقای‬ ‫ســلیم ی نمین موافقم که توافق احتمالی‪ ،‬اراده نظام است‬ ‫اما ایا این توافق تاثیری بر شرایط داخلی خواهد گذاشت؟‬ ‫قطعا بله‪ .‬البته این مساله بحث دیگری را م ی طلبد‪ .‬قطعا‬ ‫اگر دولت اقای روحانی این کار را انجام دهد‪ ،‬امتیاز بزرگی به‬ ‫دست اورده است؛ همان طور که ب رای دولت های مقابل یک‬ ‫امتیاز است‪ .‬همان طور که اقای سلیم ی نمین م ی گویند‪ ،‬به‬ ‫نظرم این مساله م ی تواند محل یک منازعه باشد‪ .‬ممکن‬ ‫است برخی بگویند ما در انجا در این داد و ستد و این زمان‬ ‫فریزینگ ( ‪ )Freezing‬غن ی سازی م ی توانستیم برخورد‬ ‫دیگری انجــام دهیم‪ .‬ان هم م ی تواند تکنیکی باشــد اما‬ ‫بیشتر به شکل سایه خواهد بود؛ نه به شکل جریانات جدید‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬در بخشــی از مناظره گفتیــد که ممکن‬ ‫اســت شکســت مذاکرات‪ ،‬منجر به یک دوره ای شــدن‬ ‫ریاست جمهوری اقای روحانی شــود‪ .‬ایا توافق‪ ،‬تضمینی‬ ‫صد درصدی ب رای دو دوره ای شدن ریاست جمهوری ایشان‬ ‫خواهد بود؟‬ ‫سلیم ی نمین‪ :‬من این مســاله را قبول ندارم‪ .‬اگر‬ ‫اقای روحانی و تیم مذاکره کننــده به طور اصولی بر برخی‬ ‫موازین بایستند و توافق نکنند‪ ،‬به همان می زان موفق تلقی‬ ‫خواهند شد که توافقی حاصل شود‪ .‬نم ی خواهم بگویم وزن‬ ‫این دو اتفاق ب رای جامعه ب رابر اســت اما همان قدر احترام‬ ‫خواهد داشت که زیر بار حرف ناروایی علیه ملت ای ران نرود‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬اما کســان ی که به اقای روحانی رای داده اند‪،‬‬ ‫توافق را طلب م ی کنند‪...‬‬ ‫سلیم ی نمین‪ :‬اصال این طور نیست‪.‬‬ ‫زاهد‪ :‬من با این بخش از فرمایش شما مخالفم‪.‬‬ ‫سلیم ی نمین‪ :‬کسان ی که نگاه حزبی دارند‪ ،‬چنین‬ ‫نظری دارند‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬برخــی این گونه تفســیر م ی کنند که رای‬ ‫اقای روحانی‪ ،‬حزبی بود‪ ،‬چراکه اصالح طلبان به ایشــان‬ ‫رای داده اند‪.‬‬ ‫سلیم ی نمین‪ :‬کسان ی که صرفا نگاه حزبی دارند‪...‬‬ ‫زاهد‪ :‬حتما اقای سلیم ی نمین به عنوان یک اصولگرا‬ ‫به اقای روحانی رای داده اند‪( .‬خنــده جمع) قطعا من با این‬ ‫بخش از صحب ت های ایشان مخالفم‪.‬‬ ‫سلیم ی نمین‪ :‬ممکن است شــما با نظرات بنده‬ ‫موافق نباشید‪.‬‬ ‫زاهد‪ :‬من معتقدم نیروی حام ی و پایگاه اجتماعی که‬ ‫به اقای روحانــی رای داده و انتظار دارد که انفتاحی در امور‬ ‫اقتصادی‪ ،‬سیاسی و اجتماعی ایجاد شود‪...‬‬ ‫سلیم ی نمین‪ :‬به هر قیمت؟‬ ‫زاهد‪ :‬نه به هر قیمت‪.‬‬ ‫سلیم ی نمین‪ :‬اما این همان معنا را م ی دهد‪.‬‬ ‫زاهد‪ :‬اما تبعاتی دارد‪.‬‬ ‫ســلیم ی نمین‪ :‬البته برخی نیمه اصال ح طلبان‬ ‫م ی گویند باید به هر قیمتی به توافق رسید‪.‬‬ ‫زاهد‪ :‬نه‪.‬‬ ‫سلیم ی نمین‪ :‬اگر ب رای انها حقیقت مالک باشد‪،‬‬ ‫ب رای شان مهم است که قیمت ملت ای ران کاهش نیابد‪.‬‬ ‫زاهد‪ :‬قطعا این طور نیست‪.‬‬ ‫سلیم ی نمین‪ :‬هنوز صحبت من تمام نشده است‪.‬‬ ‫زاهد‪ :‬این نظر شماست که محترم است‪ .‬من معتقدم‬ ‫اگر پرونده هسته ای نتواند توســط دولت جمع شود‪ ،‬اثار و‬ ‫پیامدهایی در حوزه داخلی خواهد داشت که بر مخاطب و‬ ‫کسان ی که به اقای روحانی رای داده اند تاثیر منفی خواهد‬ ‫گذاشــت‪ .‬نتیجه این اتفاق‪ ،‬اصال حزب و مسائلی از این‬ ‫دست نیست؛ شاید کسان ی که به او رای داده اند‪ ،‬احساس‬ ‫کنند کــه حاال با انتخــاب یک رئی س جمهــور اصولگرا‪،‬‬ ‫مطالبات اجتماعی‪ ،‬سیاســی و ملی سخت تر خواهد شد‪.‬‬ ‫البته من نم ی خواهم از این حرف‪ ،‬برداشت رادیکالی صورت‬ ‫گیرد اما هم م ی تواند و هم نم ی تواند بر سرنوشت ملت ما‬ ‫موثر باشد‪.‬این فرض یکی از محتمل ترین فرض هاست که‬ ‫شکست در مذاکرات هسته ای م ی تواند بر توان دولت اقای‬ ‫روحانی تاثیر بگذارد‪.‬‬ ‫سلیم ی نمین‪ :‬ببینید! مــن این تصویر را از جانب‬ ‫برخی افراد تندرو در جریان اصولگرا و اصالح طلب م ی بینم‪.‬‬ ‫اما این دو قشر خواهند بود که تالش خواهند کرد که بگویند‬ ‫اقای روحانی شکســت خورده اســت‪ .‬در غیر این صورت‪،‬‬ ‫کســان ی که به دلیل تبعیــت از چارچوب هــای کالن و‬ ‫خطوط ترسیم شده از ســوی رهبری‪ ،‬چه تیم مذاکره کننده‬ ‫به توافقی تن دهد و چه به فشارها تن ندهد‪ ،‬هر دو رفتار را‬ ‫محترم م ی شمارند‪.‬‬ ‫زاهد‪ :‬این دولت ب رای تحقــق وعده های خود‪ ،‬نیازمند‬ ‫روابط خارجی است و اگر نتواند‪ ،‬تاثیر منفی خ واهد گذاشت‪.‬‬ ‫‪35‬‬ ‫حلقه معین وجود دارد؟‬ ‫سیاست‬ ‫رای های عدم اعتماد متوالی به وزرای پیشــنهادی علوم و اموزش عالی دولت حسن‬ ‫روحانی یک ترجی ع بند داشت و ان اینکه کسانی که از سوی دولت معرفی شدند در حلقه‬ ‫مصطفی معین ق رار داشتند‪ .‬معین که ‪10‬سال وزیر علوم و ‪20‬سال عضو شورای عالی انقالب‬ ‫فرهنگی است ب ی شــک یکی از تاثیرگذارترین وزرای تاریخ دولت های ای ران است‪ .‬ایا واقعا‬ ‫چنین حلقه ای وجود دارد؟‬ ‫گزارش‬ ‫یارانهرمزان‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫چه ارتباطی میان معین و نامزدهای ناکام‬ ‫دولت برای وزارت علوم وجود دارد؟‬ ‫معرفی وزرای مــورد نظر دولــت در وزارت علوم بار‬ ‫دیگر پای مصطفی معین را به فضای سیاســی کشــور باز‬ ‫کرد‪ .‬اگرچه از او نام برده نمی شود اما او و حلقه اطرافیانش‬ ‫از تاثیرگذارترین چهره های فضای علمی کشــور هستند‪.‬‬ ‫مجموعا ‪ ٣٥‬ســال از انقالب ایران گذشته است از مجموع‬ ‫این ‪ ٣٥‬سال ‪ ١٠‬سال ان را مصطفی معین در راس مدیریت‬ ‫وزارت علوم کشــور حاضر بود‪ .‬از این رو او و کسانی که در‬ ‫ســال های مدیریت او بر این وزارتخانه تربیت شــده و به‬ ‫مدیریت رسیدند‪ ،‬اهمیت بیشتری پیدا می کنند‪.‬‬ ‫مصطفی معین در فاصله ســال های ‪ 68‬تــا ‪ 72‬در‬ ‫دولت اول هاشمی رفسنجانی و در ســال های ‪ 76‬تا ‪ 82‬در‬ ‫دولت ســید محمد خاتمی جمعا به مدت ‪ 10‬سال عهده دار‬ ‫وزارت علوم بود‪ .‬معین در طول وزارتش دو بار اســتعفا داد؛‬ ‫یک بار پس از حادثه کوی دانشگاه در سال ‪ 78‬و بار دیگر در‬ ‫سال ‪ .82‬معین همچنین سابقه ‪ ٢٠‬ساله حضور در شورای‬ ‫عالی انقــاب فرهنگی را نیز دارد‪ .‬او کــه در ‪ ۱۱‬فروردین‬ ‫‪ ۱۳۳۰‬در نجف اباد اصفهان متولد شده است‪ ،‬داماد ایت اهلل‬ ‫ ‬ ‫علی محمد دستغیب اســت که در حوادث پس از انتخابات‬ ‫ســال ‪ 88‬با توهین به ارکان نظام از میرحسین موسوی و‬ ‫مهدی کروبی حمایت کرد‪ .‬او همچنین حضوری مســتمر‬ ‫در درس مرحــوم ایت اهلل منتظری داشــته اســت‪ .‬معین‬ ‫البته ســه دوره نیز به نمایندگی از مردم تهران‪ ،‬شــیراز و‬ ‫اصفهان به مجلس راه یافت‪ .‬هرچند او از مدیران باســابقه‬ ‫دولت های هاشمی رفسنجانی و ســید محمد خاتمی است‬ ‫اما هیچ گاه فشــارها را تاب نیاورده و به استعفا متوسل شده‬ ‫است‪ .‬جنجال برانگیزترین استعفای معین زمانی رخ داد که‬ ‫در حادثه ‪ 18‬تیر وضعیت دانشگاه ها بحرانی شد و او با اعالم‬ ‫استعفای خود خواستار خروج از دولت شد‪ .‬اما مخالفت خاتمی‬ ‫سدی بزرگ در برابر او بود و معین در دولت دوم اصالحات‬ ‫نیز ماندگار شد‪ .‬دوره دوم مسئولیت او‪ ،‬تفاوت های فراوانی‬ ‫با دوره نخست تصدیگری اش بر وزارت علوم داشت‪ .‬در این‬ ‫دوره‪ ،‬فضای سیاسی کشور‪ ،‬دستخوش تغییراتی شده بود و‬ ‫ساختار جدید وزارتخانه و قانون وظایف و اختیارات وزارت‬ ‫علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری به تصویب مجلس رسید‪.‬‬ ‫ابتدای دوره دوم حضور معین در وزارت علوم همزمان‬ ‫شــده بود با فعالیت مجلس پنجم‪ .‬نمایندگان حاضر در این‬ ‫دوره از مجلس اگرچه در ابتدا مدارا با دولت اصالحات را در‬ ‫پیش گرفته بودند‪ ،‬اما پس از مدتی‪ ،‬اغماض در برابر برخی‬ ‫وزارتخانه ها را غیرممکن پنداشتند‪ .‬یکی از این وزارتخانه ها‪،‬‬ ‫وزارت علوم بود‪ .‬اوج تنش میان مجلس و این وزارتخانه ‪ -‬یا‬ ‫به عبارت بهتر اوج تنش میان دولت و مجلس ‪ -‬در واقعه تلخ‬ ‫کوی دانشگاه ‪ 78‬بود‪ .‬در این زمان‪ ،‬نمایندگان با بازخواست‬ ‫وزیر علوم‪ ،‬خواستار ارائه پاسخی قانع کننده از سوی معین‬ ‫شدند‪ .‬معین اما ترجیح داد استعفا دهد و دست رئیس جمهور‬ ‫وقت را در انتخاب جانشین خود باز بگذارد‪.‬‬ ‫چند ماه پس از حادثه کوی دانشگاه‪ ،‬انتخابات مجلس‬ ‫ششــم در بهمن ماه ‪ 78‬برگزار شد و اصالح طلبان همسو با‬ ‫گرایش سیاسی دولت‪ ،‬پارلمان را در دست گرفتند؛ اتفاقی که‬ ‫به بهبود روابط میان دولت و مجلس منجر شد و تنش میان‬ ‫مجلس و دستگاه هایی همچون وزارت علوم سیر نزولی پیدا‬ ‫کرد و به حداقل رسید‪ .‬همسویی مجلس و دولت‪ ،‬سبب شد تا‬ ‫بسیاری از سیاست های موردنظر دولت اصالحات در مجلس‬ ‫طرح و تصویب شود‪ .‬ان گونه که مصطفی معین در خصوص‬ ‫ت مســئولیت خود می گوید‪ ،‬طرح ممنوعیت‬ ‫وزارتخانه تح ‬ ‫ورود نیروهای نظامی و انتظامی به دانشگاه ها در این دوره‬ ‫از مجلس پیگیری شد‪« :‬ما در مجلس ششم پیگیری کردیم‬ ‫و طرحی را تحت عنوان ممنوعیت ورود نیروهای مسلح به‬ ‫دانشگاه به تصویب رساندیم که به تصویب مجلس هم رسید‬ ‫اما در شورای نگهبان متوقف شــد‪ ».‬پس از انتخاب مجدد‬ ‫معین بار‬ ‫سید محمد خاتمی به ریاست جمهوری در بهار ‪ ،1380‬‬ ‫دیگر به وزارت علوم رسید اما پس از دو سال تصدی مجدد این‬ ‫وزارتخانه‪ ،‬بار دیگر از سمت خود استعفا داد؛ استعفایی که ان‬ ‫را در راستای دفاع از حقوق دانشجویان و دانشگاهیان عنوان‬ ‫کرده بود‪ .‬پس از معین‪ ،‬جعفر توفیقی سکاندار اداره دستگاه‬ ‫تولید علم در کشور شد‪ ،‬اگرچه همان زمان نیز فرجی دانا برای‬ ‫این پست مطرح بود‪ .‬حضور طوالنی مدت معین در وزارت و‬ ‫ارتباط مستقیم حادثه کوی دانشگاه و اتفاقات سال ‪ ٧٨‬سبب‬ ‫شده است تا او همچنان کانون توجهات قرار گیرد‪.‬‬ ‫به عالوه این حضور مستمر و طوالنی مدت بر عرصه‬ ‫ت نیروهای مورد نظر در این سیستم‬ ‫تولید علم موجبات تربی ‬ ‫را فراهم کرده اســت‪ .‬اما از ســوی دیگر باید پرســید چرا‬ ‫اصالح طلبان به دنبال این هســتند تا گزینه مورد نظرشان‬ ‫به وزارت علوم برگزیده شود؟ اگرچه هیچ گاه این موضوع را‬ ‫به صورت رسمی بیان نمی کنند‪ .‬دکتر احمد توکلی که اخیرا‬ ‫نامه ای به رئیس جمهوری نوشته است‪ ،‬از اولین اصولگرایانی‬ ‫بود که معتقد بود وزیر علوم باید از جناح اصالحات باشد‪ .‬اما‬ ‫او تاکید داشت که در بین اصالح طلبان افرادی وجود دارند‬ ‫که دارای مشکل نیستند‪.‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫دو واقعه مهم سبب شده اســت تا معین به مهمترین‬ ‫مردان در مدیریت علم کشور پیوند ناگسستنی داشته باشد؛‬ ‫اول واقعه کوی دانشگاه‪ ،‬دوم کاندیداتوری معین در سال ‪.٨٤‬‬ ‫این دو اتفاق مدیرانی که سال ها با معین کار می کردند را از‬ ‫یک سوی به وی متصل و از سوی دیگر وادار به حمایت از او‬ ‫می کند‪ .‬عالوه بر اینها دو استعفای وی در همان سال ها نیز‬ ‫بر این روند بی تاثیر نبوده است‪.‬‬ ‫حلقه یاران معین‬ ‫مصطفی معیــن باوجودی که از ســال های ابتدایی‬ ‫انقالب فعالیت سیاســی خود را اغاز کرده بود‪ ،‬اما هیچ گاه‬ ‫به صورت رســمی و تشــکیالتی به فعالیــت نپرداخت‪.‬‬ ‫تنها تشــکیالتی کــه او راه انــدازی کرده اســت‪ ،‬جبهه‬ ‫دموکراسی خواهی و حقوق بشر است که سرنوشتی نامعلوم‬ ‫دارد‪ .‬با این حال چرا هر از گاهی افرادی که در وزارت علوم‬ ‫مشغول هستند به حلقه او منتسب می شوند؟ پاسخ در همان‬ ‫دو عاملی اســت که پیش تر عنوان شــد‪ .‬معین به واسطه‬ ‫حضور طوالنی مدت در وزارت علوم توانسته بود بسیاری از‬ ‫همفکران را وارد دانشگاه کرده و مدیریت های میانی را به‬ ‫انها واگذار کند‪ ،‬تا انجا که حتی اصولگرایی مثل احمد توکلی‬ ‫نیز به وزارت انها در این وزارتخانه انگشت تاکید بگذارد‪.‬‬ ‫عامل مهم دوم‪ ،‬مشــوقان و حمایت کنندگان معین‬ ‫در سال ‪ ٨٤‬برای انتخابات ریاســت جمهوری بودند‪ .‬جبهه‬ ‫مشارکت‪ ،‬سازمان مجاهدین و نهضت ازادی تشکل هایی‬ ‫بودند که به عنوان اصالح طلبان پیشرو از وی حمایت کردند و‬ ‫این طیف از اصالح طلبان حضور گسترده ای در دانشگاه های‬ ‫کشــور چه در قالب اســتاد و چه در قالب معاونت های این‬ ‫وزارتخانه داشتند‪ .‬از این رو اوال به خاطر عدم کار تشکیالتی‬ ‫منســجم نمی توان افراد خاصی را به طور مشــخص جزو‬ ‫حلقه اطرافیان معین به حساب اورد‪ .‬از سوی دیگر می توان‬ ‫پیوند های نانوشته اما مســتحکمی میان انها یافت‪ .‬جعفر‬ ‫توفیقی یکی از این افراد است‪.‬‬ ‫جعفر توفیقی‬ ‫پس ا ز انکه میلی منفرد به عنوان گزینه دولت نتوانست‬ ‫رای مجلس را به عنوان اولین وزیر پیشنهادی کسب کند‪،‬‬ ‫جعفر توفیقی از سوی حسن روحانی به عنوان سرپرست این‬ ‫وزارتخانه منصوب شد‪.‬‬ ‫او در دو ســال پایانی ریاســت جمهوری سید محمد‬ ‫خاتمی‪ ،‬وزیر علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری بود‪ .‬در این دوره رابطه‬ ‫مجلس و وزارت علوم‪ ،‬فضای نسبتا ارامی را سپری می کرد‬ ‫اما در عین حال از زمــان روی کار امدن مجلس هفتم‪ ،‬هر‬ ‫از گاهی زمزمه هایی مبنی بر اســتیضاح توفیقی به گوش‬ ‫می رسید؛ تصمیمی که با حکم حکومتی رهبر معظم انقالب‬ ‫مبنی بر عدم استیضاح وزیران کابینه در سال پایانی فعالیت‬ ‫جعفر میلی منفرد؛ وزیر ناکام‬ ‫از همان روزی که حســن روحانــی در روز تحلیف‬ ‫روحانی پس از انکه فرجی دانا برکنار شد‪ ،‬محمدعلی‬ ‫نجفی را برای سرپرســتی وزارت علوم انتخاب کرد‪ .‬دولت‬ ‫تنها می تواند سه ماه یک وزارتخانه را با سرپرست اداره کند‪،‬‬ ‫اما روحانی اجازه داد این مهلت تــا نیمه دوم اخرین ماه ان‬ ‫احمد دانش اشتیانی‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫احمد میلی منفرد‬ ‫نیلی احمدابادی‬ ‫سیاست‬ ‫جعفر توفیقی‬ ‫دولت منتفی شد‪ .‬بدین ترتیب توفیقی همچون سایر وزرای‬ ‫دولت اصالحات با فراغ بال بیشــتری به فعالیت های خود‬ ‫ادامه داد و تنش جدی را با مجلس تجربه نکرد‪.‬‬ ‫مهم ترین اتفاق در دوره مســئولیت توفیقی بر وزارت‬ ‫علوم‪ ،‬برخورد دانشجویان با سید محمد خاتمی در دانشگاه‬ ‫تهران بود‪ .‬این اتفاق‪ ،‬انتقاداتی را نسبت به عملکرد توفیقی‬ ‫برانگیخت اما نمایندگان مجلس هفتم همچنان ترجیح دادند‬ ‫که سکوت پیشه کنند‪.‬‬ ‫با این حال او در دوران حسن روحانی بار دیگر به این‬ ‫وزارتخانه بازگشت؛ اقدامی که خشــم مجلس را به دنبال‬ ‫داشت‪ .‬بهارستان نشینان که به وزارت میلی منفرد رضایت‬ ‫نداده بودند‪ ،‬حاال کســی را در وزارت علوم می دیدند که در‬ ‫دوره اصالحات سکان وزارت را برعهده داشت‪ .‬این به منزله‬ ‫ان بود که دولت قصد ندارد در این وزارتخانه به حرف مجلس‬ ‫گوش کند؛ روندی که تا معرفی دانش اشتیانی ادامه داشت‪.‬‬ ‫اقدامات توفیقی در دوره سرپرستی بر وزارت علوم با‬ ‫انتقادات تند نمایندگان مجلس مواجه شد‪ .‬او در خبرسازترین‬ ‫اقداماتش‪ ،‬نســبت به برکناری برخی روسای دانشگاه ها از‬ ‫جمله صدرالدین شریعتی‪ ،‬رئیس دانشگاه عالمه طباطبایی‬ ‫و رضا روستا ازاد‪ ،‬رئیس دانشگاه صنعتی شریف و همچنین‬ ‫انتصاب برخی چهره هــای حاضــر در وزارت علوم دولت‬ ‫اصالحات به سرپرســتی معاونت های مهم این وزارتخانه‬ ‫مبادرت ورزید‪.‬‬ ‫این اقدامات توفیقی با واکنش های انتقادی نمایندگان‬ ‫مواجه شــد؛ انتقاداتی که تنها در رسانه ها مطرح می شد‪ .‬با‬ ‫پایان دوره قانونی مهلت سرپرستی توفیقی بر وزارت علوم‪،‬‬ ‫بسیاری انتظار داشتند که او خود به عنوان وزیر پیشنهادی‬ ‫برای تصدی این وزارتخانه به مجلس معرفی شود اما حسن‬ ‫روحانی ترجیح داد رضا فرجی دانا را برای تصدی مسئولیت‬ ‫این وزارتخانه به مجلس معرفی کند تا قدری از تنش میان‬ ‫نمایندگان مجلس و وزارت علوم بکاهد‪ .‬او پیش از برگزاری‬ ‫جلسه رای اعتماد‪ ،‬به نمایندگان اطمینان داده بود که ارامش‬ ‫را بر فضای دانشگاه ها حاکم خواهد کرد‪.‬‬ ‫با این حال توفیقی یکی از پاشنه اشیل های فرجی دانا‬ ‫بود‪ .‬بحث بورسیه ها و حضور وی در وزارت علوم‪ ،‬استیضاح‬ ‫فرجی دانا را کلید زد‪ .‬یکی از مهمترین انتقادات مجلس به‬ ‫حضور توفیقی در معاونت این وزارتخانــه بود‪ .‬بازتاب این‬ ‫موضع به روز رای اعتماد نیز کشــیده شد و علی الریجانی‬ ‫خبر داد که وزیر قول همکاری با مجلس و رفتن دو معاون‬ ‫جنجالی را داده است‪ .‬اما در پاسخ نادران تاکید داشت که اگر‬ ‫این حرف درست بود و این افراد باید می رفتند چرا حاال که‬ ‫کار به استیضاح کشیده شده است‪ ،‬زیر بار این مساله رفتند؟‬ ‫خود جعفــر میلی منفرد را به عنوان وزیر پیشــنهادی علوم‬ ‫در فهرســت خود به مجلس معرفی کــرد‪ ،‬تقابل ها با این‬ ‫عضو کابینه پیشــنهادی کلید خورد‪ ،‬به طوری که بسیاری‬ ‫از همان روز پیش بینی کردند کــه میلی منفرد رای اعتماد‬ ‫نمایندگان را از ان خود نخواهد کــرد‪ .‬او در مهلت دفاع از‬ ‫خود و برنامه هایش تالش بســیاری کرد تا بتواند اتهامات‬ ‫منتسب به خود را رفع کند و اعتماد نمایندگان را جلب نماید‬ ‫اما هرچه بیشــتر تالش می کرد‪ ،‬کمتر به نتیجه می رسید و‬ ‫اتهامات تازه ای را پیش روی خود می دید‪.‬یکی از مهم ترین‬ ‫اتهاماتی که نمایندگان مجلس بر او وارد کردند‪ ،‬بازداشت در‬ ‫جریان اتفاقات پس از انتخابات ریاســت جمهوری دهم در‬ ‫ســال ‪ 88‬بود؛ تا انجایی که فیلمی از بازداشت او در جریان‬ ‫فتنه ‪ 88‬در روز بررسی رای اعتماد به وزرای کابینه یازدهم‬ ‫در صحن علنی مجلس پخش شد‪.‬میلی منفرد اما در نطقی‬ ‫احساسی کوشید تا تمام اتهامات منتسب به خود را برطرف‬ ‫کند‪ .‬او در مهمترین بخش از نطــق دفاع خود چنین گفت‪:‬‬ ‫«سه روز بعد از انتخابات و بعد از فاجعه ‪ 18‬تیر متاسفانه به‬ ‫کوی دانشگاه حمله شد و از انجا که نگران بودم که فاجعه‬ ‫‪ 18‬تیر تکرار شود‪ ،‬در جلسه ای که در مسجد دانشگاه تهران‬ ‫بود حضور یافتم‪ .‬در ان جلسه که کال دو ساعت طول کشید‬ ‫و رئیس دانشگاه تهران نیز در ان حضور داشت‪ ،‬همان طور‬ ‫که در فیلم مشخص است‪ ،‬سخنرانی نکردم‪ ،‬حرفی نزدم و‬ ‫حتی موضع گیری هم نکردم فقط قصدم این بود که التهاب‬ ‫را کم کنم و ایا اسم این را می توان تحصن گذاشت؟ من در‬ ‫جلسه ای شرکت کردم که رئیس دانشگاه تهران نیز در ان‬ ‫حضور داشت‪ .‬ایا این جرم است که فردی با سابقه خدمت‬ ‫در دانشگاه احســاس نگرانی کند و برود در مسجد بنشیند‪.‬‬ ‫ایا جرم است؟ ایا من حرفی زدم یا تحریکی کردم؟ در طول‬ ‫عمرم حتی یک کالس یا یک جلســه امتحــان را تعطیل‬ ‫نکردم‪».‬‬ ‫او سرانجام نتوانســت از مجلس رای اعتماد الزم را‬ ‫کسب کند اما حضورش در وزارت علوم همچنان مورد توجه‬ ‫نمایندگان بود‪ .‬به عالوه میلی منفرد که در استانه رای گیری‬ ‫برای وزارت دانش اشتیانی تصور می کرد مجلس همچنان‬ ‫روی وی حساس است‪ ،‬تصمیم به استعفا گرفت‪ .‬او به همراه‬ ‫سمنانیان دیگر معاونت این وزارتخانه که گفته می شد از حلقه‬ ‫معین به حساب می اید‪ ،‬استعفای خود را تقدیم سرپرست این‬ ‫وزارتخانه کردند‪ .‬اما نجفی این استعفا را نپذیرفت و از انها‬ ‫خواست به کار خودشان ادامه دهند‪.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫ادامه پیدا کند‪ .‬سپس در حالی که برخی بر این تصور بودند‬ ‫که احتماال خود نجفی برای این پســت معرفی خواهد شد‪،‬‬ ‫دولت ترجیح داد‪ ،‬محمود نیلی احمدابادی را برای وزارت به‬ ‫مجلس معرفی کند‪.‬‬ ‫اما واکنش مجلس همچنان تنــد بود‪ .‬انها بر این باور‬ ‫بودند که نباید به کســانی که در اتفاقات ســال ‪ ٨٨‬حضور‬ ‫داشــتند یا حتی پیش تر از ان در وقایع سال ‪ ٧٨‬فعال بودند‬ ‫سمتی واگذار شود‪.‬‬ ‫مجلس بر این باور بود که نیلی منفر د نیز جزو همکاران‬ ‫حلقه معین است و در اتفاقات سال ‪ ٧٨‬حضور داشته است‪ .‬اما‬ ‫از سوی دیگر برخی از مهمترین مخالفان در مجلس بر این‬ ‫باور بودند که او اساسا گزینه اصلی دولت برای این وزارتخانه‬ ‫نیست و معرفی وی با ان سوابق اساسا برای این بود که وی‬ ‫رد صالحیت شــود تا گزینه اصلی را مجلس نتواند به خاطر‬ ‫فشار زیاد رد صالحیت کند‪.‬‬ ‫به هر تقدیر این اســتاد تمام مهندسی متالورژی که‬ ‫سرپرستی دانشــگاه تهران را نیز برعهده داشت نتوانست‬ ‫از مجلس رای اعتماد الزم را کســب کند‪ .‬هفتم ابانماه ‪93‬‬ ‫او با کسب تنها ‪ 79‬رای موافق در مقابل ‪ 160‬رای مخالف‬ ‫از راهیابی به وزارت علــوم باز ماند تا دولت مجبور شــود‬ ‫دانش اشتیانی را به مجلس معرفی کند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫احمد دانش اشتیانی‬ ‫بعد از انکه نیلی احمد ابادی توفیق راهیابی به وزارت‬ ‫علوم را پیدا نکرد‪ ،‬دولت که می دید به روزهای پایانی مهلت‬ ‫سرپرستی نزدیک می شــود بالفاصله احمد دانش اشتیانی‬ ‫را برای ریاست بر کرســی وزارت علوم به مجلس معرفی‬ ‫کرد‪ .‬او دارای دکترای زلزله شناسی از دانشگاه امپریال کالج‬ ‫انگلستان بود که ان طور که خودش در روز رای اعتماد گفت‬ ‫در سال های جنگ تالش کرد تا دانشگاه را به جبهه ها ببرد‪.‬‬ ‫همان سال ها مسئول برقراری ارتباط اساتید دانشگاه‬ ‫با مسئوالن دفاع مقدس برای حل مسائل پژوهشی جنگ‬ ‫بود‪ .‬در دوران طوالنی وزارت مصطفی معین در وزارت علوم‬ ‫او مسئولیت های زیر را برعهده داشت‪:‬‬ ‫معاون امور عمرانــی و دفاعــی وزارت فرهنگ و‬‫اموزش عالی از سال ‪ 1368‬تا ‪1372‬‬ ‫ معاون اداری و پشتیبانی وزارت فرهنگ و اموزش‬‫عالی از سال ‪ 1376‬تا ‪1380‬‬ ‫ معاون طرح و توســعه وزارت علــوم‪ ،‬تحقیقات و‬‫فناوری و قائم مقام وزیر از سال ‪ 1380‬تا ‪1382‬‬ ‫ عضو شورای گسترش اموزش عالی از سال ‪1376‬‬‫تا ‪1382‬‬ ‫ عضو کمیته تخصصی شــورای گسترش اموزش‬‫عالی از سال ‪ 1376‬تا ‪1382‬‬ ‫ عضو شــورای اسالمی دانشــگاه در وزارت علوم‪،‬‬‫تحقیقات و فناوری ‪ 1376‬تا ‪1382‬‬ ‫ عضو شورای تدوین برنامه پنج ساله چهارم علم و‬‫فناوری اموزش عالی در وزارت علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری‬ ‫ عضو شورای برنامه ریزی سازمان سنجش اموزش‬‫کشور از سال ‪ 1376‬تا ‪1382‬‬ ‫همین مسئولیت ها بود که نمایندگان را مجاب کرده بود‬ ‫که وی از جمله حلقه مدیران وابسته به مصطفی معین است‪.‬‬ ‫در جریان رای اعتماد به وی زاکانــی گفت که او از اعضای‬ ‫موسس حزب مشــارکت بوده و بیانیه های این حزب را که‬ ‫تعداد زیادی را شامل می شود امضا کرده است و در جریان‬ ‫حوادث کوی دانشگاه و ســال ‪ ٨٨‬نقش فعالی داشته است‪.‬‬ ‫برخی از نمایندگان نیز بر این باور بودنــد که وی نه تنها از‬ ‫اعضای حمایت کننده‪ ،‬بلکــه از گردانندگان اصلی اتفاقات‬ ‫سال های ‪ ٧٨‬و ‪ ٨٨‬است‪ .‬گویا ســایه حلقه معین از وزارت‬ ‫علوم برداشته نمی شود‪ .‬جز اینکه محمد فرهادی بتواند در‬ ‫این باره اعتماد نمایندگان را جلب کند‪.‬‬ ‫دلخوری های معین از فرهادی‬ ‫نگاهی به کتاب «تاریخ شفاهی اموزش عالی ایران» به روایت مصطفی معین‬ ‫«در اســتیضاح اقای نبوی‪ ،‬مــورد وارد کردن‬ ‫پاترول در ان زمان کاری تشریفاتی و ضد ارزشی محسوب‬ ‫م ی شد و موج مخالفت شدیدی را در مجلس به وجود اورد‪.‬‬ ‫ان موقع در صحن مجلس که اقای نبوی در حال دفاع از‬ ‫خود بود‪ ،‬یادداشتی ب رای اقای نبوی که وزیر صنایع سنگین‬ ‫بود نوشــتم مبن ی بر اینکه ماجرا چه بوده است؟ ایشان هم‬ ‫توضیح داد که مســاله جور دیگری بوده و وارد کردن انها‬ ‫ضرورت داشــته اســت‪ .‬البته در نهایت هم به این نتیجه‬ ‫نرسیدم که به ایشان رای منفی بدهم و رای مثبت دادم‪».‬‬ ‫اینها خاط رات یک سیاستمدار کهنه کار و صاحب ایده‬ ‫و‪ ...‬نیست‪ ،‬خاط رات فردی اســت که این روزها بسیار از او‬ ‫گفته م ی شود‪ ،‬مردی که او را سر «حلقه معین» م ی پندارند‬ ‫که درســت در اوج منازعه بر سر وزارت علوم که یک ی یکی‬ ‫گزینه های دولت از صندوق رای بهارستان‪ ،‬پشت چراغ قرمز‬ ‫ورود به ســاختمان هرمزان ماندند کتــاب خاط رات خود را‬ ‫با عنوان «تاریخ شفاهی اموزش عالی ای ران» به روایت دکتر‬ ‫مصطفی معین» منتشر کرده است‪ .‬ایا این کتاب م ی تواند‬ ‫موید این سر حلقه بودن ب رای او باشد؟ او در سپهر اموزش‬ ‫عالی ای ران بعد از پیروزی انقالب اسالمی چه جایگاهی دارد‬ ‫که روایتگر تاریخ اموزش عالی ان باشد‪ .‬ضمن اینکه باتوجه‬ ‫به عنوان کتاب که از سال ‪ 1368‬تا ‪ 1372‬را با عنوان اموزش‬ ‫عالی‪ ،‬عدالت و توسعه بیان کرده است این دفتر اول روایت‬ ‫معین خواهد بود‪.‬‬ ‫در یک نگاه کتاب تاریخ شــفاهی کتاب منسجمی‬ ‫ است با پاورق ی ها و ارجاع های خوبی که روی افراد و رخدادها‬ ‫داده اســت‪ ،‬ان را به اثری قابل تامل تبدیــل کرده‪ .‬کتاب‬ ‫در قالب ‪ 14‬فصل روایتی اســت از تحوالت اموزش عالی‬ ‫ای ران طی ســال های ‪ 1368‬تا ‪ 1372‬و در ادامه رویدادهای‬ ‫سال های ‪ 1376‬تا ‪ .1382‬معین گفته است که «برانم تا در‬ ‫مجموعه ای که در پی م ی اید‪ ،‬روایتی مســتقیم با نگاهی‬ ‫طبیبانه و اسی ب شناســانه پی ش رو نهم تا زمینه های الزم‬ ‫ب رای روشنگری و قضاوت فراهم اید‪ .‬نه من و نه این گفتارها‬ ‫دعوی کفایــت نم ی کند‪ ،‬ولی مدعی اســت که م ی تواند‬ ‫افق های الزم را گشــوده‪ ،‬در حکم مقدمه و تمهیدی باشد‬ ‫ب رای انچه امروزه روز به نام «تاریخ شفاهی» شناخته شده‬ ‫است‪».‬‬ ‫«شی راز؛ از دانشجویی تا ریاست دانشگاه»‪« ،‬ته ران؛ از‬ ‫دانشگاه به مجلس و ستاد انقالب فرهنگی»‪« ،‬چالش های‬ ‫اموزش عالی در دهه شــصت و ورود به وزارت»‪« ،‬ورود به‬ ‫وزارت فرهنگ و اموزش عالی»‪« ،‬شــورای عالی انقالب‬ ‫فرهنگی و اموزش عالی»‪« ،‬شورای عالی انقالب فرهنگی‬ ‫و مسائل ان»‪« ،‬دانشگاه ازاد‪ ،‬زمینه ها و پیامدها»‪« ،‬منزلت‬ ‫گمشده دانشــگاه و چاره جوی ی ها ب رای ان» عناوین هفت‬ ‫فصل نخســت اســت و در فصل های بعدی بیشــتر به‬ ‫برنامه هایــش در وزارت علوم پرداخته اســت‪ .‬این کتاب‬ ‫اما چرا مهم اســت؟ به هر حال مصطفی معین چهره ای‬ ‫مهم در میان اصالح طلبان اســت که سابقه یکبار کاندیدا‬ ‫توری در انتخابات ریاســت جمهوری را نیز دارد و اتفاقا در‬ ‫میان اصالح طلبــان وضعیتی همانند محمــد خاتمی و‬ ‫محمد رضا عــارف دارد که در واقع تشــکی ل دهنده مثلث‬ ‫الترناتیو اصالح طلبان در حرکت سیاســی اینده اســت‪.‬‬ ‫گرچه او فرد سیاســتمدار وشناخته شــده اصالح طلبی در‬ ‫ای ران اســت اما نم ی توان از حضور وی در وزارت علوم به‬ ‫مدت ‪ 10‬سال و در سه دولت به ســادگی گذشت‪ .‬از این رو‬ ‫انچه در کتاب مشخص است اینکه به دلیل همین سابقه‬ ‫از تنظیم کنندگان ساختار کنونی وزارت علوم است و شاید‬ ‫انچه در وزارت علوم و اموزش عالی دولت حســن روحانی‬ ‫گذشت را م ی توان به وی ارجاع داد؛ گرچه موافقانش ان را رد‬ ‫م ی کنند‪ .‬مزیت های مدیریتی وزارت علوم چه بود؟‬ ‫ب رای اشنایی این مساله در فصل نهم کتاب‪ ،‬معین در‬ ‫تبیین سرفصلی با عنوان «دانش اموختگان علوم انسانی‪،‬‬ ‫مزیت های مدیریتی وزارت علــوم» روایت کرده‪« :‬از جمله‬ ‫برنامه هایی که هم در دولت اول و هم در دولت های بعدی‬ ‫پیگیری م ی کردم‪ ،‬تقویت رشــته های علــوم اجتماعی و‬ ‫تربیت متخصص در علوم انســانی بود و در شورای عالی‬ ‫برنامه ریزی و نیز در جریان انتخاب مسئوالن و معاونان این‬ ‫اصالح طلبان م ی شود‪،‬سخن نم ی گویند‪ .‬معین در این کتاب‬ ‫و فصل مربوط به شورا ب هراحتی از فضای سازی های سنگین‬ ‫شورا و برخی از تصمیماتش م ی گذرد‪.‬‬ ‫در این میان اما یکی از ویژگ ی های این کتاب حضور‬ ‫برخی از نزدیکان معین در گفت وگو با اوست‪ .‬در کنار پدرام‬ ‫الوندی که گفت وگو گر اصلی است‪ ،‬هادی خانیکی مشاور‬ ‫رســانه ای خاتمی‪ ،‬احمد داوری‪ ،‬فریدون رحیم زاده مدیرکل‬ ‫کنونی فرهنگــی وزارت علوم نیز حضــور دارند و گاهی‬ ‫ارجاعات را به عنوان سوال بیان م ی کنند‪.‬‬ ‫معین در دوران وزارت علوم در دولت اول هاشــمی‬ ‫اما با چالش هایی از همان ابتدای رای اعتماد مواجه شــد؛‬ ‫مساله دانشگاه ازاد و اینکه این دانشگاه جزیره ای جدا افتاده‬ ‫در اموزش عالی بود مورد توجه معین بود؛ مســاله ای که‬ ‫باعث شد طیفی از حامیان هاشمی رفسنجانی در ب رابر او‬ ‫موضع بگیرند‪ .‬به هر حال دانشگاه ازاد یکی از موضوعات‬ ‫بســیار مورد توجه هاشــمی بود که برنامه خود را داشت‪.‬‬ ‫معین م ی گوید که در جلسه با هاشمی شرط کرده است که‬ ‫دانشگاه ازاد باید پایبند ضوابط اموزش عالی باشد‪« :‬او نیز‬ ‫بالفاصله گفته اســت که انها باید تمکین کنند و هیچ اما‬ ‫و اگری هم نیاورد‪ ».‬از همان اول اما خط هاشمی با معین‬ ‫نخواند‪ .‬شایع شــد که او امده است هر طوری شده‪ ،‬مساله‬ ‫دانشگاه ازاد را حل کند‪« :‬در جلسه کسی به عنوان مخالف‬ ‫بنده صحبت نکرد‪ .‬اما اقای هاشمی طوری صحبت کردند‬ ‫که انگار ایشان شــرط تعیین کرده و مرا انتخاب کرده اند‬ ‫که مساله دانشــگاه ازاد را حل کنم‪ .‬در صورتی که کامال‬ ‫برعکس بود‪ ...‬من خیلی ناراحت شــدم و به اقای هاشمی‬ ‫گفتم که اینطور که ماجرا را مطرح کردید‪ ،‬به شایعات دامن‬ ‫م ی زند‪ .‬اما چون احســاس کردم خصوصــی گفتن کافی‬ ‫نیست‪ ،‬به اقای هاشــمی و هیات رئیسه گفتم که ه ر طور‬ ‫شــده باید صحبت کنم و پنج دقیقه ای صحبت کردم تا‬ ‫روشن کنم که با چه شرط هایی امده ام‪ .‬اقای هاشمی هم‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫«تاریخ شفاهی اموزش عالی ایران»‬ ‫به روایت مصطفی معین‬ ‫کمی مکدر شد‪».‬‬ ‫این مســاله را امــا م ی تــوان در خاطــرات دوران‬ ‫ریاســت جمهوری هاشــمی دید‪ .‬کدورتی که گاهی گذرا‬ ‫هاشمی از ان سخن م ی گوید‪ :‬دکتر [عبداهلل] جاسبی ب رای‬ ‫حل مشکالت دانشگاه ازاد اسالمی و مخصوصا در ارتباط با‬ ‫اختالفات با [اقای مصطفی معین] وزیر اموزش عالی امد‪.‬‬ ‫(خاطره روز ‪ 23‬دی سال‪ ،1368‬بازسازی و سازندگی)‬ ‫مســاله دانشــگاه ازاد و وزارت علــوم از همان ابتدا‬ ‫مساله ساز بوده است‪ .‬در همان سال ها وزیر علوم اعتراض‬ ‫م ی کرد که چرا دانشــگاه ازاد در مقطــع دکترا بدون هیچ‬ ‫سازو کار قانونی‪ ،‬اموزش م ی دهد‪ .‬روســای دانشگاه ها به‬ ‫صورت فراوان اعتراضات خود را در ایــن زمینه مرتبا و به‬ ‫صورت جدی اظهار م ی کردنــد و همه ایــن انتقادات در‬ ‫خاط رات اقای هاشــمی ارجاعاتی دارد‪ .‬اقای هاشــمی در‬ ‫خاط رات سال ‪ 1362‬م ی نویســد وزیر بهداشت و درمان نزد‬ ‫من امد و معترض بود که اقای جاســبی در رشته پزشکی‬ ‫دانشجو پذیرفته و ب ر خالف قانون در حال اموزش دادن به‬ ‫دانشجوهایی است که ثبت نام کرده اند‪ .‬اقای جاسبی حتی‬ ‫قبل از تصویب اساسنامه دانشگاه ازاد‪ ،‬دوره دکترا راه اندازی‬ ‫م ی کند؛ ان هم در اغاز تاسیس ان موسسه‪.‬‬ ‫در این میان اما اینکه ایا معیــن جایگاهی در دولت‬ ‫دوم هاشمی نداشت به دلیل همین مســاله بوده است؟‬ ‫او م ی گوید که دانشگاه ازاد فشــار زیادی روی نمایندگان‪،‬‬ ‫رســانه ها‪ ،‬خبرنگارها و نهادی حســاس وارد کرده بود که‬ ‫من در دولت دوم هاشمی نباشــم‪ .‬در این کتاب اما هادی‬ ‫خانیکی که م ی گوید در وزارت علوم این دوران حضور داشته‬ ‫است‪ .‬موضع گیری های نزدیکی معین با موضع گیری های‬ ‫خاتمی که ان موقع وزیر ارشاد بوده‪ ،‬وجود داشته است‪ .‬در‬ ‫همان زمان بود که خاتمی وزارت را رها کرد و به کتابخانه‬ ‫ملی رفت‪ .‬معین هم در این زمینه اینگونه روایت م ی کند‪:‬‬ ‫«زمانی که خاتمی از ارشاد استعفا دادند‪ ،‬خیلی از کسانی‬ ‫که مسئولیتی در این وزارتخانه داشتند و نم ی خواستند در‬ ‫انجا بمانند یا به وزارت فرهنگ و اموزش عالی امدند و یا به‬ ‫دانشگاه ها رفتند‪ ».‬و بعد از ان اینگونه نتیجه گیری م ی کند‪:‬‬ ‫«همان گفتمانی بود که بعدها نام اصالحات گرفت و در ان‬ ‫زمان روی وزارت فرهنگ و اموزش عالی سایه انداخته بود‪».‬‬ ‫کتاب اما گرچه هنوز رو نمایی رسمی نشده و قرار است‬ ‫در روزهای اینده چنین شود اما در رای اعتماد دانش اشتیانی‬ ‫مورد استفاده نمایندگان مخالف قرار گرفت‪ .‬در بخش های‬ ‫الحاقی کتاب گروهی از معاونین معین در مورد وی سخن‬ ‫گفته اند‪ .‬یکــی از انها احمد دانش اشــتیانی درخصوص‬ ‫طرحی که ب رای بسیج در دانشــگاه ها درنظر داشته است‪،‬‬ ‫م ی گوید‪« :‬طرح ما این بود که بسیج در همان پایگاه های‬ ‫خارج از دانشگاه بماند و اگر دانشــجویی تمایل به حضور‬ ‫داشت‪ ،‬برود و در همان مناطق ثب ت نام کند‪ ،‬ما هم همکاری‬ ‫م ی کنیم و فرم های عضویت را از طریق نهادهای فرهنگی‬ ‫داخل دانشــگاه به افراد عالقه مند م ی رســانیم‪ ».‬دانش‬ ‫اشــتیانی همچنین از تبعات حضور بسیج در دانشگاه ها‬ ‫م ی گوید‪« :‬انها مخالفــت م ی کردند و ما نیز تبعات حضور‬ ‫بســیج در دانشــگاه ها را یاداوری م ی کردیم‪ .‬یادم م ی اید‬ ‫که اقای هاشــمی هم تقریبا نظر ما را داشت‪ .‬از جلسه که‬ ‫بیرون امدیم دوستان به من گفتند که شما خیانت بزرگی‬ ‫به دانشــگاه ها کردید‪».‬این موضع تند نســبت به بسیج‬ ‫دانشجویی اما مورد استفاده علیرضا زاکانی از اعضای سابق‬ ‫بسیج دانشــجویی در همان دهه ‪ 60‬و ‪ 70‬که حاال نماینده‬ ‫ته ران در مجلس اســت قرار گرفت و به مخالف خوانی با‬ ‫وزیر منجر شد‪.‬‬ ‫کتاب روایت معین اما نیمه کاره است و تا سا ل‪ 72‬که‬ ‫دوره وزارت معین در دولت اول هاشمی تمام م ی شود بیشتر‬ ‫نیامده است‪ .‬سال های جنجالی ‪ 76‬به بعد و دوران نامزدی او‬ ‫در انتخابات ‪ 84‬و بعد از ان‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫خط مشی را دنبال م ی کردم و از افراد تحصیلکرده در علوم‬ ‫انسانی استفاده م ی کردم‪ .‬انتخاب اقای دکتر محمد توکل‬ ‫که جامع ه شــناس بودند به سمت معاون پژوهشی یا اقای‬ ‫دکتر خانیکی بر همین اساس انجام شد‪ ».‬در ابتدای فصل‬ ‫دوازدهم کتاب در ذیل سرفصلی با عنوان «جدایی کتابخانه‬ ‫ملی و ســازمان می راث فرهنگی از وزارت»‪ ،‬وزیر ســابق‬ ‫فرهنگ اشاره شده است‪« :‬اصل تغیی رات ساختاری در نظام‬ ‫اجرایی کشور‪ ،‬چیز بدی نیست‪ ،‬زی را باید ساختارها متناسب با‬ ‫نیازها و شرایط روز جامعه باشد‪ ،‬البته به شرطی که تغیی رات‬ ‫منطبق بر مطالعه و کار کارشناســی و نه ب راساس سلیقه‬ ‫افراد مسئول یا شرایط خاص سیاســی باشد‪ .‬بناب راین در‬ ‫هر مورد که احساس م ی کردیم کار کارشناسی انجام نشده‪،‬‬ ‫مخالفــت م ی کردیم‪ .‬به همین دلیل بــود که ما تحوالت‬ ‫ســاختاری وزارتخانه را در اغاز به کار دولت اصالحات‪ ،‬در‬ ‫برنامه کاری مان اوردیم و ان را مورد مطالعه قرار دادیم‪».‬‬ ‫در هفت بخش نخســت کتاب‪،‬معین سعی م ی کند‬ ‫جای خود را در دهه ‪ 60‬که دهه ســیطره چپ ها در کشور‬ ‫است‪ ،‬مشخص کند‪ .‬او در ابتدا رئیس دانشگاه شیراز شد‪،‬‬ ‫گرچه از نجف اباد اصفهان برخاســته بود‪ ،‬اما در شــهری‬ ‫که تحصیــل کرده بود‪ ،‬بــه نمایندگی برگزیده شــد و به‬ ‫مجلس رفت‪ .‬او حتی دو بار پیش از اینکه در دولت اول اکبر‬ ‫هاشم ی رفســنجانی به دولت و صندلی وزارت علوم تکیه‬ ‫کند‪ ،‬در دولت اول و دوم می ر حسین موسوی اما کاندیدای‬ ‫وزارت بود و برنامه هایی را نیز تدوین کرده بود اما‪« :‬اوایل‬ ‫مهر ‪ 60‬قرار بود به وزارت بهداری بــروم که این کار حتی‬ ‫تقریبا انجام شده بود و من به شی راز بازگشتم‪ .‬ولی در همین‬ ‫فاصله این انتخاب وتو شد‪ .‬اگر در ای ران کسی قرار باشد در‬ ‫پستی انتخاب شــود‪،‬جماعتی هم باید بروند و پ ی گیری‬ ‫کنند‪ .‬اگر این پیگیری صورت نگیرد‪ ،‬کار به انجام نم ی رسد‪.‬‬ ‫حدسم این اســت که افرادی که در وزارت بهداری بودند‪ ،‬از‬ ‫حضور امثال من وحشــت م ی کردند‪ » .‬او اما بار دوم ی نیز‬ ‫شانس نشستن روی وزارت علوم را داشت‪« :‬در سال ‪ 64‬این‬ ‫بار ب رای تصدی وزارت علوم دعوت شدم‪ .‬با مهندس موسوی‬ ‫دیدار کردم و حتی فردای ان روز ب رای اولین جلسه امادگی‬ ‫ب رای رفتن بــه مجلس و هماهنگی با وزرای پیشــنهادی‬ ‫دیگر دعوت شدم‪ ،‬اما باز هم این انتخاب به سرانجام نرسید‪.‬‬ ‫این بار حدســم این بود که برخی پزشــک های مشهدی‬ ‫فعال شــدند و به نفع اقای فرهادی برنامه را پیش بردند و‬ ‫حتی برنامه ای را که برای گرفتــن رای اعتماد از مجلس‬ ‫پیشــنهاد داده بودم‪ ،‬اقای فرهادی به مجلس برد‪ »...‬طنز‬ ‫روزگار است که شــاید فرهادی باز هم در دولت یازدهم‪20،‬‬ ‫ســال بعد از ان روزها‪،‬الترناتیو کابینه حسن روحانی ب رای‬ ‫وزارت علوم باشــد و این بار به جای چهــار گزینه ای که با‬ ‫مخالفت مجلس روبه رو شده اند‪ ،‬به خانه ملت برود‪ .‬معین‬ ‫در این کتاب از سید محمد خاتمی نقل قول م ی اورد که در‬ ‫ان روزگار‪ ،‬رئی س جمهور وقت و نخس ت وزیر وقت بارها در‬ ‫مورد وی بحث کرده اند و به توافق نرســیده اند‪ .‬خاتمی به‬ ‫معین گفته اســت به همین دلیل ادم مهمی است‪ .‬معین‬ ‫که داماد خانواده دستغیب در شــی راز است در شرایطی در‬ ‫سی و یک سالگی به نمایندگی مجلس رسیده بود که مادر‬ ‫همسرش نیز نماینده مجلس بود‪ .‬او از این جهت با یکی از‬ ‫سیاس ی ترین خانواده های جنوب ای ران وصلت کرده است‪.‬‬ ‫دامنه خاطره گویی معین اما وقتی به مساله انقالب‬ ‫فرهنگی م ی رسد کمی محافظه کارانه م ی شود‪ ،‬به راحتی‬ ‫از ان م ی گذرد‪ .‬حاال نماینده مجلس است و رئیس کارگروه‬ ‫پزشکی ستاد انقالب فرهنگی است که در کتابش اما بیشتر‬ ‫در اختالف بر سر نهادسازی که در شورا تاسیس شده است‬ ‫سخن م ی گوید؛ از اختالف میان وزارت علوم و ستاد شورای‬ ‫فرهنگی و اینکه باالخره چه کسی مســئول است‪ .‬اما نه‬ ‫گفت وگو کنندگان و نه خــود او وارد موضوعات محتوایی‬ ‫که در دهه های بعدی محلی برای انتقادات حتی برخی از‬ ‫خاطره گویی معین وقتی به مساله انقالب‬ ‫فرهنگی می رسد محافظه کارانه می شود‬ ‫و از ان می گذرد‪.‬او حاال نماینده مجلس‬ ‫اســت و رئیس کارگروه پزشــکی ســتاد‬ ‫انقالب فرهنگی که در کتابش اما بیشرت‬ ‫در اختالف بر رس نهادسازی که در شورا‬ ‫تاسیس شده سخن می گوید‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫‪39‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫واقعیت یا فرا واقعیت؟‬ ‫«حلقه معین»؛ از یک تجربه مدیریتی تا یک خوانش سیاسی‬ ‫پدرام الوندی‬ ‫مولف کتاب تاریخ شفاهی اموزش عالی ایران‬ ‫به روایت مصطفی معین‬ ‫سیاست‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫پدرامالوندیروزنامهنگاریاستکهحاصلگفتوگویاو‬ ‫وچندتن دیگر کتاب«تاریخشفاهیاموزشعالیایران»بهروایت‬ ‫مصطفی معین را سامان داده است‪ .‬او به همراه برخی از همکارن‬ ‫وزیرسابقعلومواموزشعالیپرسشگرانروایتمعینهستند‪ .‬او‬ ‫دراینمطلببهدفاعازدورانمعینپرداختهاست‪.‬‬ ‫این روزهایی که می گذرانیم‪ ،‬درس های زیادی با خودشان‬ ‫دارند‪ .‬اختالف بر سر اینکه چه کسی نباید وزیر علوم باشد‪ ،‬بحث‬ ‫هرروز مطبوعات و نخبگان سیاسی و عموم دانشگاهیان است‪.‬‬ ‫دوره هشت ساله ای که از سرگذراندیم به دالیل مختلفی سبب‬ ‫شده است تا مساله دانشگاه در دولت اقای روحانی جلوه دیگری‬ ‫پیدا کند‪ .‬مساله تخلف احتمالی در شیوه نامه ارائه بورسیه ها یکی‬ ‫از زمینه های جلوه گری وزارت علوم در این دوره است؛ که به قول‬ ‫سرپرست وزارت علوم (دکتر نجفی) اگرچه پرونده دانشجویان‬ ‫بهسرانجامی مصلحت اندیشانهرسیدهاست ‪،‬اماپروندهمتخلفان‬ ‫هنوز جای کار بیشتری دارد و کسانی هستند که باید پاسخگو‬ ‫باشند و از اتهام های متعدد مطرح شده دفاع کنند‪ .‬نارضایتی‬ ‫جامعه دانشگاهیان از عملکرد روســای دانشگاه های بزرگ‬ ‫و کوچک نیز مساله دیگری اســت که به چالش نسبی میان‬ ‫منتقدان و مدیران اموزش عالی تبدیل شده است‪ .‬رشد بی سابقه‬ ‫مراکز اموزش عالی بدون در نظرگرفتن امکانات و ضوابط در‬ ‫هشت ساله پیشین نیز ســیمای دیگری از جلوه گری وزارت‬ ‫علوم است‪ .‬به طور تقریبی در هشت سال گذشته بیش از همه‬ ‫‪ 70‬سال قبل از ان مجوز راه اندازی واحدهای دانشگاهی صادر‬ ‫شده و یا تسویه حساب های سیاسی با دانشگاه ازاد‪ ،‬دانشگاه پیام‬ ‫نور را از ساختار و چارچوب واقعی اش دور کرده است‪ .‬البته اینها‬ ‫انتقادهایرسانه ایبهمدیریتهشت سالهپیشیناست‪.‬نگاهی‬ ‫از درون‪ ،‬که از حوصله این نوشتار خارج است‪ ،‬نشان از اشفتگی‬ ‫و انقطاع کامل از دستاوردهای قبلی‪ ،‬عدد محوری و امارگرایی‬ ‫و ده ها نقطه ضعف دیگر دارد که شاید اهل فن روزی حوصله‬ ‫کنند و بهتر و بیشتر درباره ان بنویسند‪ .‬اینها در حالی روی داده‬ ‫است که مهمترین معماران ساختار اموزش عالی ایران‪ ،‬که این‬ ‫روزها در افواه سیاسی به «حلقه معین» معروف شده اند‪ ،‬در همه‬ ‫این مدت از مدیریت اموزش عالی ایــران دور بوده اند و اتفاقا‬ ‫مهمترین منتقدان رویدادهای هشت ساله پیشین نیز همین‬ ‫طیف از مدیران اموزش عالی ایران هستند‪.‬‬ ‫حلقه معین استعاره ای است از دکتر مصطفی معین و‬ ‫گروه همکاران وی که در دوره هایی زعامت وزارت فرهنگ و‬ ‫اموزش عالی راکه بعدها به وزارت علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری‬ ‫تغییر نام داد‪ ،‬بر عهده داشتند‪ .‬دکتر معین سه دوره و در مجموع‬ ‫‪ 10‬سال وزیر علوم بود‪ .‬ابتدا از سال ‪ 1368‬تا ‪( 1372‬دولت اول‬ ‫اقا ‬ ‫ی هاشمی) و سپس‪ 1376‬تا‪( 1382‬دولت اول اقای خاتمی و‬ ‫نیم هراهدولتدوم)پسازاستعفایمعیننیزدکترجعفرتوفیقی‬ ‫با همان همکاران وزارت علوم را اداره کرد و در عمل م ی توان‬ ‫گفت این گروه پس از پایان جنگ تا روی کارامدن دولت اقای‬ ‫احمدی نژاد ‪ 12‬سال اداره دستگاه اموزش عالی ای ران را برعهده‬ ‫داشتند و به جز دوره چهارساله وزارت اقای هاشمی گلپایگانی‬ ‫(‪ 1372‬تا ‪ )1376‬ط راحی و معماری ساختار اموزش عالی ای ران‪،‬‬ ‫از تفکرات این حلقه مدی ران ریشــه گرفته است و بسیاری از‬ ‫داشــته های علم ی و تحقیقاتی و راه اندازی بسیاری از مراکز‬ ‫دانشگاهی و پژوهشی کشور در دوره حضور این مدی ران به دست‬ ‫امده است‪ .‬همین گروه با وجود فضای پس از سال های جنگ و‬ ‫انزوای نسبی کشور‪ ،‬توانست از فرصت های ارتباطی با نهادهای‬ ‫بی ن المللی فرصت های متعددی ب رای جامعه دانشگاهی کشور‬ ‫فراهم ســازد‪ .‬راه اندازی مرکز بین المللی علــوم و تکنولوژی‬ ‫پیشرفته و علوم محیطی‪ ،‬راه اندازی کتابخانه منطقه ای علوم و‬ ‫تکنولوژی شی راز و راه اندازی مرکز تحصیالت تکمیلی زنجان‪،‬‬ ‫با کمک فرهنگستان علوم جهان سوم از جمله دستاوردهای‬ ‫همین تالش های بی ن المللی در دوره اول حضور دکتر معین‬ ‫بر مسند وزارت است (‪ 1368‬تا‪ .)1372‬همچنین طر ح همکاری‬ ‫با مرکز بی ن المللی فیزیک نظری (از جمله پروژه معروف سرن)‬ ‫نیز در همان دوره اول پای هریزی شد‪ .‬دوره اول به سبب هم سویی‬ ‫با فضای دولت وقت‪ ،‬که سازندگی را سرلوحه قرار داده بود ‪ ،‬دوره‬ ‫ســازندگی اموزش عالی و برقراری عدالت اموزش در کشور‬ ‫بود‪ .‬به همین سبب تالش هایی مانند انچه بعدها به نهضت‬ ‫خوابگاه سازی مشهور شد‪ ،‬با وجود کاست ی های فراوانی که در‬ ‫کشور وجود داشت‪ ،‬با تالش مدی ران عمرانی وزارت علوم به راه‬ ‫افتاد و وزارت توانست امتیاز ویژه ای ب رای ساخت خوابگاه ها و‬ ‫ساختمان های اداری اش جدای از ساختار پ رپیچ و خم دولتی به‬ ‫دست اورد‪ .‬توسعه دانشگاه های مناطق محروم با نگاه ویژه به‬ ‫شدانشگاهی ب رای ارتقای وضعیت‬ ‫انها‪ ،‬ایجاد مجتمع های پی ‬ ‫اموزشی دانش اموزان دبیرستانی در مناطق محروم و قائل شدن‬ ‫شرایطی بهتر ب رای ورود انها به دانشگاه از دستاوردهای همین‬ ‫دوره است‪ .‬در کنار ان ایجاد دوره های اموزشی ویژه رزمندگان‬ ‫بازگشــته از جبهه و اعطای امتیاز بحق به انها ب رای ورود به‬ ‫دانشگاه نیز در همین دوره ب رنامه ریزی شد‪ .‬اهمی ت بخشی به‬ ‫هیات های امناء به عنوان رکن دانشگاه‪ ،‬تاسیس دانشگاه تربیت‬ ‫مدرس‪ ،‬تاسیس مرکز ملی اقیانوس شناسی‪ ،‬راه اندازی شورای‬ ‫فرهنگی‪-‬اجتماعی اموزش عالی با تمرکز بر مسئولی ت های‬ ‫اجتماعی دانشــگاه‪ ،‬تکریم پیشکســوتان علم و فرهنگ و‬ ‫درنهایت برگزاری همایش های منطقه ای مانند برگزاری کنگره‬ ‫هزاره تنظیم شاهنامه فردوسی از مجموعه فع الی ت های «حلقه‬ ‫معین» در دوره اول حضور در مسند وزارتخانه فرهنگ و اموزش‬ ‫عالی بود‪ .‬در همین دوره مس اله اعطای مدرک به پذیرفته شدگان‬ ‫در دانشــگاه ازاد‪ ،‬با وجود اختالف نظرهــای جدی و حمایت‬ ‫رئی س جمهوری وقت‪ ،‬اقای هاشمی رفسنجانی‪ ،‬از دانشگاه‬ ‫ازاد به شیوه ای مدب رانه و با لحاظ کردن حداقل بایسته های نظام‬ ‫اموزش عالی کشور حل و فصل شد‪.‬‬ ‫با وجود همه این دستاوردها در دوره چهار ساله‪ ،‬فشارهای‬ ‫سیاسی بر اقای هاشمی رفســنجانی کار خودش را کرد و دو‬ ‫وزیر چپ گرا‪ ،‬یعنی اقایان دکتر معین و عب داهلل نوری از کابینه‬ ‫دوم اقای هاشمی کنار گذاشته شدند‪ .‬مجلس چهارم یکدست‬ ‫راست گرا بود و به لحاظ سیاسی ب رایش حضور این دو تن در‬ ‫کابینه قابل پذیرش نبود‪ .‬به همین دلیل ساده دکتر معین و‬ ‫حلقه مدی رانش از اموزش عالی به طور موقت کنار رفتند‪ .‬خ وانش‬ ‫سیاسی از حضور معین در دانشگاه بر تجربه مدی ریت ی اش غلبه‬ ‫کرد‪ .‬تاجایی که رئیس وقت مجلس‪ ،‬اقای ناطق نوری گفت‬ ‫که اموزش عالی هزاران نفر را به خارج فرستاده تا برگردند و امور‬ ‫کشور را به دست بگی رند‪ .‬در همان مجلس چهارم هم تحقیق‬ ‫و تفحصی از این مساله صورت گرفت که ب رای ط راحانش نانی‬ ‫نداشت و تخلفی صورت نگرفته بود‪ .‬در همان دوره زمانی دکتر‬ ‫معین در نامه ای به مقام معظم رهبری از رفتار رقبای سیاسی در‬ ‫خوانشی نادرست از عملکرد اموزش عالی گالیه کرد و رهبری‬ ‫نیز در حاشی ه ای ب راین نامه این عملکرد را تائید نکردند‪.‬‬ ‫مدی ران معین در این دوره چهارساله چه کسانی بودند؟‬ ‫نام اشناترین شــان ب رای مخاطبی که کمتر از تاریخ اموزش‬ ‫عالی م ی داند‪ ،‬احتماال دکتر فخرالدین دانش اشتیانی است؛‬ ‫دانش معاون دفاعی و عمرانی دکتر فرهادی در وزارت علوم بود‬ ‫و به مخالفت با دانشگاه ازاد هم مشهور و با امدن دکتر معین‬ ‫به همین گمان استعفا کرد و قصد داشــت ب رای دوره دکترا از‬ ‫ای ران برود‪ .‬اما با اصرار دکتر معین به کار خود ادامه داد و ب رای‬ ‫ســال ها از نزدیک ترین همکاران وی بود‪ .‬معاون دیگر‪ ،‬دکتر‬ ‫جعفر میل ی منفرد بود که معاون دانشجویی وزارت علوم بود‪،‬‬ ‫بعدها و در ســال ‪ 82‬و بعد از استعفای دکتر معین چندماهی‬ ‫سرپرست وزارت بود و در فهرست اولیه اقای روحانی نیز به عنوان‬ ‫وزیرعلوم معرفی شد که مجلس به او رای نداد‪ .‬در این دوره دکتر‬ ‫عب دالحمید ریاضی‪ ،‬معاون اموزشی بود‪ .‬دکتر سیدجواد ازهری‬ ‫معاون پژوهشی و دکتر سی د احمد معتمدی‪ ،‬که بعدها در دولت‬ ‫اقای خاتمی وزیر پست شد‪ ،‬رئیس ســازمان پژوهش های‬ ‫ی و صنعتی کشور بود‪ .‬دکتر محسن رهامی نیز معاون‬ ‫علم ‬ ‫حقوقی وزارت شد که در ان دوره به دالیل مختلف از جمله‬ ‫معاونت های پرمشغله و پرداستان وزارت بود که بسیاری از‬ ‫زیرساخت های بعدی حقوقی وزارت‪ ،‬در زمان ایشان تدوین‬ ‫و سامان مند شدند‪ .‬دکتر هادی خانیکی نیز در ان دوره مشاور‬ ‫فرهنگی وزیر بود که در دوره اصالحات معاونت فرهنگی‬ ‫وزارت را تاســیس کرد و خود نخســتین معاون فرهنگی‬ ‫وزیر علوم شــد‪ .‬همچنین دکتر محمدرضــا عارف نیز که‬ ‫به دالیل شخصی نتوانســت معاون اموزش وزارت باشد‪،‬‬ ‫به عنوان مشاور اموزشــی در کنار دکتر معین قرار گرفت‬ ‫و البته در دوره بعد خودش به عنوان وزیر پست وارد دولت‬ ‫اصالحات شد‪.‬‬ ‫در دوره اول بسیاری از این مدیران‪ ،‬به سبب همسویی‬ ‫عملی با دکتر معین همراه شــدند‪ .‬در دوره بعد و با پیروزی‬ ‫اصالح طلبان در دوم خــرداد ‪ 1376‬باردیگر و با اجماع همه‬ ‫فعاالن حوزه اموزش عالی‪ ،‬اقای دکتــر معین که هم زمان‬ ‫در میان دوره ای از اصفهان نماینده شده بود‪ ،‬به دولت رفت و‬ ‫مسئولیت وزارت علوم را برعهده گرفت‪ .‬در این بین همکارانی‬ ‫به وزارت علوم اضافه شــدند‪ .‬از جمله دکتر جعفر توفیقی که‬ ‫بدون سابقه اشنایی شــخصی دعوت به همکاری و به این‬ ‫حلقه اضافه شد و تا نشستن بر مســند وزارت علوم نیز پیش‬ ‫رفت‪ .‬یا دکتر رضا منصوری‪ ،‬فیزیک دان برجســته ایرانی‪،‬‬ ‫همانطور که در خاطرات شخصی اش نیز بیان کرده است‪ ،‬پس‬ ‫از انتقادهایی که از حوزه پژوهشی وزارت علوم به عمل اورد‪،‬‬ ‫برای برعهده گرفتن این مسئولیت از سوی دکتر معین دعوت‬ ‫به کار شــد‪ .‬فارغ از همکاران دکتر معین در ستاد وزارت‪ ،‬در‬ ‫انتخاب روسای دانشگاه ها و سایر مدیران نهادهای دانشگاهی‬ ‫و پژوهشی نیز همواره اصلی که قابل رصد و مالحظه است‪،‬‬ ‫دیسیپلین اموزشی و دانشگاهی و توانمندی مدیریتی است‪،‬‬ ‫تاجایی که بسیاری از مدیران وی از جمله اصولگرایان توانمند‬ ‫بودند و چپ بودن وی به لحاظ سیاسی‪ ،‬اثری در انتخاب های‬ ‫اکادمیک اش نداشت‪ .‬جلسات شورای معاونان وزارت‪ ،‬در دوره‬ ‫حضور دکتر معین به دلیل همین ساختار افقی جلساتی بود که‬ ‫به گفته خود دکتر معین‪« ،‬کمتر باری شد که حرفی را من اغاز‬ ‫کنم و جمله ام را کامل به اتمام برسانم»‪ .‬در این نوشتار کوتاه‬ ‫فرصت ورود به حوزه عملکردی این حلقه در دوره اصالحات‬ ‫نبود‪ .‬ان شاهلل با انتشار جلد دوم کتاب «تاریخ شفاهی اموزش‬ ‫عالی ایران به روایت دکتر مصطفی معین»‪ ،‬ابعاد بیشــتری‬ ‫از عملکرد توســعه گرایانه و دانش محور این حلقه که نقش‬ ‫بسزایی در معماری توسعه علم ایران داشته اند‪ ،‬در اختیار عموم‬ ‫قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫رسالت «رسالت»‬ ‫دولت‬ ‫روزنامه رسالت از میانه دهه ‪ 60‬به روی دکه روزنامه فروشی امد؛ روزنامه ای که‬ ‫به گمان موسسانش یکی از دالیل انتشارش انسداد سیاسی بود که توسط چپ ها‬ ‫در ان دهه ایجاد شده بود‪ .‬رسالت‪ ،‬رسالتی بزرگ ب رای خود متصور بود‪ .‬روزنامه ای‬ ‫نخب ه گ را که هدف خود را نه عامه مردم بلکه محافل و نهادهای سیاسی و قدرت‬ ‫درون نظام جمهوری اسالمی ق رار داده بود‪.‬‬ ‫تاریخسیاسی‬ ‫روزنامهمدیرساز‬ ‫مروری بر تاریخ روزنامه رسالت‬ ‫به بهانه انتصاب محمد سرافراز‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫شکاف میان جناح راست و چپ درون انقالب از درون‬ ‫سازمان مجاهدین انقالب اســامی در دهه ‪ 60‬اغاز شد و‬ ‫رفته رفته این اختالف به حزب جمهوری و دولت نیز تسری‬ ‫پیدا کرد‪ .‬اختالفاتی که ابتدا در درون سازمان بروز کرد بر‬ ‫سر بحث های عقیدتی بروز و ظهور داشت و نشان می داد‬ ‫که این اختالف عمیق و ریشه ای است‪ .‬جناح چپ و راست‬ ‫درون ســازمان مجاهدین نماینــدگان مهمی چون احمد‬ ‫توکلی (راست) و بهزاد نبوی (چپ) را درون دولت داشتند‪.‬‬ ‫اگرچه با انتخاب میرحسین موسوی به سمت نخست وزیری‬ ‫وزن جناح چپ بسیار بیشتر از جناح راست شد‪.‬‬ ‫اختالفاتی که در درون سازمان بر سر مسائلی چون‬ ‫سیاست‬ ‫اگر اصالح طلبی منتقد در دهه هفتاد با روزنامه سالم‬ ‫شناخته می شود‪ ،‬اصولگرایی ســنتی یک دهه قبل از ان‬ ‫روزنامه رسالت را منتشر کرد تا در درون نظام‪ ،‬منتقد دولت‬ ‫وقت باشد‪ .‬راهی که بخشی از نیروهای موسوم به خط امام‬ ‫در دهه هفتاد با راه اندازی روزنامه سالم رفته بودند‪ ،‬راهی‬ ‫بود که پایه گذار ان راست ســنتی ان روزها و اصولگرایان‬ ‫امروز بودند‪.‬‬ ‫رسالت روزنامه ای بود در سال ‪ 63‬که با هدف انتقاد از‬ ‫دولت وقت راه اندازی شد‪ .‬بعدها این روزنامه پایگاه تربیت‬ ‫نیروهای اصولگرا شد که افراد شاخصی از ان سر براوردند‪.‬‬ ‫کسانی چون محمود فرشــیدی (وزیر اموزش و پرورش)‪،‬‬ ‫امیرمحبیان‪ ،‬عباس توانگر‪ ،‬احمد توکلی‪ ،‬کاظم انبارلویی و‬ ‫همچنین سرافراز رئیس کنونی سازمان صداوسیما‪.‬‬ ‫جدایی منتقدان از دولت موسوی‬ ‫نگرش ها بــه روز کارگر و دکتر علی شــریعتی بروز کرده‬ ‫بود‪ ،‬در دولت اول موســوی خودش را به شکل اختالفات‬ ‫اقتصادی نمایان ســاخت‪ .‬جناح چپ به سمت تصدیگری‬ ‫باالی دولت در امور اقتصادی تمایل داشت اما بخش راست‬ ‫ان معتقد بودند که این نوع نگاه سوسیالیستی است و نباید‬ ‫اقتصاد را تا این اندازه دولتی کــرد‪ .‬اندک اندک اختالفات‬ ‫ســر باز کرد تاجایی که تعدادی از اعضــای دولت که به‬ ‫اردوگاه راســت ســنتی و موتلفه نزدیک بودند در نامه ای‬ ‫به امام خواستار تعیین تکلیف برای استعفای دسته جمعی‬ ‫می شوند‪ .‬اما امام پاسخ نامه را نمی دهد‪ .‬احمد توکلی یکی از‬ ‫اصلی ترین چهره های این جریان بود‪ .‬او در این باره توضیح‬ ‫می دهد‪« :‬به همراه شــش نفر دیگر از دوستان به امام (ره)‬ ‫نامه ای نوشتیم و اظهار داشتیم به خاطر وجود این دو تفکر‬ ‫‪41‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫متضاد‪ ،‬کارها پیش نمی رود و اســتعفای خــود را از دولت‬ ‫اعالم کردیم‪».‬‬ ‫توکلی در ادامه توضیح می دهد که چطور از ان هفت‬ ‫نفر تنها دو نفر استعفا دادند‪« :‬امام جواب این نامه را ندادند‬ ‫تا اینکه اقای ناطق نوری خدمت امام رسیدند‪ .‬امام در این‬ ‫دیدار فرموده بودند که این دو گروه باید با هم تفاهم کند‪.‬‬ ‫اقای ناطق هم استدالل های خودشان در مورد اینکه چرا‬ ‫تفاهم امکان پذیر نیســت را برای امام بیــان کرده بودند‬ ‫و در نهایت امام فرمودند در زمان جنگ اســتعفای هفت‬ ‫نفر از کابینه کار صحیحی نیســت‪ .‬در نهایت و بعد از این‬ ‫دیدار‪ ،‬ما هفت نفر به این نتیجه رســیدیم که بنده و اقای‬ ‫عســگر اوالدی که وزیر بازرگانی بود و در شورای اقتصاد‬ ‫جلوی برخــی طرح ها مقاومت می کردیم‪ ،‬اســتعفا دهیم‪.‬‬ ‫بعدها البته دوستان به این نتیجه رسیدند که دولتی کردن‬ ‫اقتصاد کار صحیحی نیست و به سمت مردمی کردن اقتصاد‬ ‫گام برداشتند‪».‬‬ ‫این نظر را مرتضی نبوی دیگر عضو هیات موســس‬ ‫روزنامه رسالت نیز تایید می کند‪ .‬او البته ریشه اختالفات را‬ ‫در حزب جمهوری معرفی می کند که به دولت نیز تســری‬ ‫پیدا کرد‪.‬‬ ‫هسته های اولیه روزنامه رسالت همین جا پایه گذاری‬ ‫شد‪ .‬توکلی که بعدها اولین سردبیر رسالت شد‪ ،‬در خاطره ای‬ ‫دیگر گفته بود کــه روزنامه ها علیه او که وزیــر کار بود‪،‬‬ ‫مطالبی را منتشــر می کردند اما حاضر نبودند جوابیه او را‬ ‫منتشر کنند‪ .‬بنابراین در ســال ‪ 64‬تصمیم گرفته می شود‬ ‫تا یک روزنامه با مشــی «ارائه ارزش های واالی انقالب‬ ‫اسالمی ایران و افشــای برنامه های ضد ارزشی استکبار‬ ‫جهانی» اغاز بــه کار کند‪ .‬رهبر انقــاب در ان زمان که‬ ‫مسئولیت ریاست جمهوری را برعهده داشت به انها توصیه‬ ‫کرده بودند که «روزنامه رســالت باید پرچم دار حمایت از‬ ‫مستضعفین باشد»‪ .‬ایشان درباره اعضای تشکیل دهنده ان‬ ‫گفته بودند‪« :‬روزنامه رسالت با اداره و سردمداری اشخاصی‬ ‫که از همه جهت مورد اعتماد و اطمینان امام و مســئوالن‬ ‫جمهوری اسالمی هستند به وجود امده و منتشر می شود‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫انتشار رسالت‬ ‫فضا کم کم برای اســتعفا کنندگان تنگ تر شده بود‪.‬‬ ‫ســال ‪ 64‬احمد توکلی کتابی را در زمینه اوضاع اقتصادی‬ ‫کشور منتشر می کند و به دنبال ان روزنامه رسالت را به همراه‬ ‫اعضای دیگر نزدیک به موتلفه اسالمی راه اندازی می کنند‪.‬‬ ‫حبیب اهلل عســگراوالدی‪ ،‬مرتضی نبــوی‪ ،‬محمد کاظم‬ ‫انبارلویی‪ ،‬احمد توکلی و حجت السالم اذری قمی از جمله‬ ‫اعضای اولیه موسس روزنامه رسالت بودند‪.‬‬ ‫با نظر این افراد که عمدتا از مخالفان دولت وقت بودند‪،‬‬ ‫بنیادی باعنوان بنیاد رسالت تاســیس شد‪ .‬مرتضی نبوی‬ ‫که از جملــه اعضایی بود که هنوز در دولــت بود به عنوان‬ ‫مدیرمســئول این روزنامه انتخاب و احمد توکلی به عنوان‬ ‫سردبیر ان برگزیده شد‪ .‬انچه دیده می شد این بود که عموم‬ ‫رســانه های موجود در ان زمان از دولت موسوی حمایت‬ ‫می کردند‪ ،‬اما خط مشی این گروه مخالفت با سیاست های‬ ‫اقتصادی بود که دولت به ان معتقد و در حال اجرای ان بود‪.‬‬ ‫نزدیکی رسالت به موتلفه اسالمی و نزدیکی موتلفه به بازار‬ ‫موجب می شد که دو قطبی اقتصاد دولتی ‪ -‬اقتصاد بازار در‬ ‫این دو نوع نگاه به طور روشن قابل مشاهده باشد‪.‬‬ ‫رســالت همچنان دیدگاه انتقادی خودش را نسبت‬ ‫به دولت ها حفظ کرده اســت‪ .‬این روند از دولت موسوی‬ ‫اغاز شد و در دولت هاشــمی نیز ادامه پیدا کرد‪ .‬بعدها در‬ ‫دولت اصالحات نیز یکی از منتقــدان دولت بود‪ .‬در دوره‬ ‫احمدی نژاد نیز این روزنامه بعضا انتقادات بســیار تندی را‬ ‫نسبت به دولت منتشر می کرد‪.‬‬ ‫احمــد توکلی دربــاره واکنش ایت اهلل هاشــمی به‬ ‫انتقاداتی که در دوره ریاست جمهوری شان مطرح می شد‪،‬‬ ‫این گونه توضیح می دهد‪« :‬در روزنامه رسالت که انتقادات‬ ‫تندی به عملکرد ایشان داشــتیم‪ ،‬ایشان حداکثر واکنشی‬ ‫که از خودشان نشــان می دادند این بود که از طریق برخی‬ ‫افراد پیغام می دادند که احمد اقا این حرف ها چیســت که‬ ‫می گوید؟ اسنادی اگر دارد ارائه دهد تا مطالعه کنم‪ .‬یا مثال‬ ‫یک بار خدمت رهبری راجــع به بدهی های خارجی دولت‬ ‫نامه ای نوشــتم‪ ،‬بعد از چند روز که برای مساله ای با اقای‬ ‫هاشمی تماس گرفتم ایشان گفتند که بعد از نامه تو به اقا‪،‬‬ ‫ایشان به من گفته اند که ما بیش از ‪ 43‬میلیارد دالر بدهی‬ ‫خارجی داریم و چرا این وضع پیش امده است؟! حسن اقای‬ ‫هاشمی این بود که به رغم انتقادهای تندی که انجام می شد‪،‬‬ ‫ایشان با روی باز برخورد می کردند و رابطه خودشان را با ما‬ ‫حفظ می کردند‪».‬‬ ‫احمد توکلی بعدها احســاس کرد کــه باید در زمینه‬ ‫اقتصاد به کارهای مطالعاتی بپردازد بنابراین از رسالت جدا‬ ‫شد و مدتی در انگلستان به تحصیل علم اقتصاد پرداخت‪.‬‬ ‫پس از بازگشت نیز روزنامه فردا را به مدیرمسئولی خودش‬ ‫راه اندازی کرد‪ .‬در انتخابات های مختلف شــرکت کرد و با‬ ‫روســای جمهور وقت نیز به رقابت پرداخت‪ .‬او هم اکنون‬ ‫نیز با اداره سایت الف همچنان در فضای رسانه ای مشغول‬ ‫فعالیت است‪.‬‬ ‫اذری قمی‬ ‫احمد اذری قمی یکی از بنیانگذاران موسسه رسالت بود‪ .‬او‬ ‫همچنین از بنیانگذاران جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز بود و‬ ‫نماینده دوره های اول و دوم مجلس شورای اسالمی‪.‬‬ ‫اذری قمی یکی از اعضای رسالت بود که در جریان ‪٩٩‬‬ ‫نفر نماینده مجلس که به نخست وزیری میرحسین موسوی‬ ‫در دولت رای ندادند‪ ،‬حضور فعال داشت‪ .‬انتقادات او در ان‬ ‫زمان یکی از تندترین انتقادات بود که خشــم جناح مقابل‬ ‫را برانگیخته بود و انها را متهم بــه مخالفت با والیت فقیه‬ ‫کرده بود‪ .‬اما نامه امــام در حمایت از این افراد شــرایط را‬ ‫ی در نطق خود در مخالفت با‬ ‫برایشان دگرگون کرد‪ .‬اذری قم ‬ ‫نخست وزیری موسوی احکام ولی فقیه را به مولوی و ارشادی‬ ‫تقسیم کرد و معتقد بود توصیه امام جزو احکام ارشادی است‪.‬‬ ‫هاشمی رفسنجانی که ریاســت ان جلسه را برعهده داشت‬ ‫انتقاد تندی را به او وارد کرد و گفت‪« :‬شما کل انقالب را زیر‬ ‫سوال بردید‪ ...‬من از طرف کل انقالب صحبت می کنم‪».‬‬ ‫بعدها اعتبار نامه او در دور دوم مجلس مورد اعتراض‬ ‫نمایندگان قرار گرفت اما در نهایت با رای نمایندگان تایید‬ ‫شد‪ .‬مقاالت او در روزنامه رسالت در انتقاد به دولت همچنان‬ ‫مورد مناقشه بود و سر وصدای زیادی به پا می کرد‪ .‬اگرچه‬ ‫او در اواخر عمر در دهه ‪ ٧٠‬روی ه دیگری را در پیش گرفت‪.‬‬ ‫به هر ترتیب رســالت محفلی شــد تا نویسندگان و‬ ‫سیاستمداران زیادی از ان سر براورند که از شاخص ترین‬ ‫انها می توان به امیرمحبیان‪ ،‬کاظم انبارلویی و ســرافراز تا‬ ‫نویســندگانی چون محمد مهدی انصاری‪ ،‬ناصر ایمانی‪،‬‬ ‫اســکندری و غفاری که دارای گرایش های اصولگرایانه‬ ‫بودند‪ ،‬اشاره کرد‪.‬‬ ‫رسالت دیدگاه انتقادی خودش را نسبت‬ ‫به دولت ها حفظ کرده اســت‪ .‬این روند‬ ‫از دولت موسوی اغاز شــد و در دولت‬ ‫هاشمی نیز ادامه پیدا کرد‪ .‬بعدها در دولت‬ ‫اصالحات نیز یکی از منتقدان دولت بود‪.‬‬ ‫در دوره احمدی نژاد نیــز این روزنامه‬ ‫انتقادات بسیار تندی رامنتشر می کرد‬ ‫امیر محبیان‬ ‫دکتر محبیان دبیر سرویس سیاسی این روزنامه بود‬ ‫که ضمن داشتن وجهه تئوریسینی اصولگرایان در دوران‬ ‫اصالحات‪ ،‬بعدها از این روزنامه جدا شد و حزب نواندیشان‬ ‫ایران اســامی را راه اندازی کرد‪ .‬او با یکی از نویسندگان‬ ‫اصولگرای روزنامه رســالت ازدواج کرد و هم اکنون استاد‬ ‫دانشگاه در رشته فلسفه غرب است‪.‬‬ ‫او از سوی جناح اصالح طلب در دوران پر چالش پس‬ ‫از دوم خرداد ‪ ۷۶‬و ریاســت جمهوری سید محمد خاتمی‪،‬‬ ‫به عنوان استراتژیســت و نظریه پرداز جناح اصولگرا ملقب‬ ‫شــد‪ .‬محبیان به عنوان عضو شــورای ســردبیری و دبیر‬ ‫سیاسی رسالت در مقطع پرتنش پس از دوم خرداد ‪ ۱۳۷۶‬با‬ ‫نگارش پرحجم مقاالتی نقادانه‪ ،‬جناح اصالح طلب را مورد‬ ‫انتقاد قرار داد‪.‬‬ ‫او از سال ‪ ۱۳۷۶‬به صورت جدی در صحنه مطبوعاتی‬ ‫ایران از طریق خلق ادبیاتی ویژه خود که نگارش مقاالت‬ ‫با دستمایه علمی و نقدی محترمانه نسبت به رقیب بود‪ ،‬به‬ ‫شهرت رســید‪ .‬نخســتین نبرد قلمی او با رقیبان پر قدرت‬ ‫اصالح طلب در حوزه نقد مفهوم جامعه مدنی صورت گرفت‬ ‫که شعار محوری سید محمد خاتمی بود‪.‬‬ ‫محبیان نهایتا پس از نــگارش چند صد مقاله در این‬ ‫مورد و طرح ده ها پرسش از ســید محمد خاتمی‪ ،‬او را وادار‬ ‫کرد تا برداشت خود را از جامعه مدنی با مدینه النبی (جامعه‬ ‫تاسیسی توسط پیامبر اسالم در شهر مدینه) همخوان داند‪.‬‬ ‫این موضع جدید خاتمی که مورد انتقاد شدید اصالح طلبان‬ ‫رادیکال قرار گرفت‪ ،‬پیروزی بزرگی برای جریان اصولگرا‬ ‫بود که پس از پیروزی اصالحــات به الک دفاعی محض‬ ‫فرو رفته بودنــد‪ .‬محبیان پــس از روی کار امدن محمود‬ ‫احمدی نژاد با تاســیس خبرگزاری اریــا و مرکز مطالعات‬ ‫استراتژیک اریا به ســازماندهی توان تئوریک و رسانه ای‬ ‫برای پیشــبرد ایده های خود پرداخت و سیاســت حمایت‬ ‫منتقدانه از دولت را در پیش گرفت‪.‬‬ ‫سردبیر دوم و همکاران مشهور‬ ‫بعد از انکه احمد توکلی اولین ســردبیر این روزنامه‬ ‫برای تکمیــل تحصیالت خود راهی انگلســتان شــد‪،‬‬ ‫محمد کاظم انبارلویی به عنوان سردبیر این روزنامه انتخاب‬ ‫شد‪ .‬او از اعضای اولیه موسس این روزنامه به حساب می امد‬ ‫و از نویسندگان برجسته و پرکار رسالت است که همچنان‬ ‫اداره این روزنامه را برعهده دارد‪.‬‬ ‫حشمت اهلل فالحت پیشــه که در دوره هفتم و هشتم‬ ‫مجلس شورای اسالمی از حوزه انتخابیه اسالم اباد غرب‬ ‫به مجلس راه پیدا کرد نیز از نویســندگان روزنامه رسالت‬ ‫بود‪ .‬او دبیری ســرویس خارجی این روزنامــه را برعهده‬ ‫داشــت‪ .‬همچنین می توان به ناصر ایمانی اشاره کرد که‬ ‫همچنان به عنوان چهره ای اصولگرا به فعالیت رسانه ای و‬ ‫فعالیت های اقتصادی خود مشغول است‪.‬‬ ‫محمود فرشیدی نیز از نویســندگان رسالت بود که‬ ‫بعدهــا در دوره احمدی نژاد بــه وزارت اموزش و پرورش‬ ‫برگزیده شــد‪ .‬فرشــیدی البته بعدها ســردبیری نشریه‬ ‫زمزمه را نیز برعهده داشــت‪ .‬او از جمله اهالی رســانه ای‬ ‫بود که به ســمت های اجرایی برگزیده شد و خاستگاهش‬ ‫به طور مشخص مدرسه و رســالت بود‪ .‬بعدها او به واسطه‬ ‫پیشــینه ای که در اموزش وپرورش داشت به وزارت رسید‬ ‫و در اسفندماه ‪ 86‬استعفا داد اما سایت الف متعلق به احمد‬ ‫توکلی که از همکاران ســابق فرشیدی در روزنامه رسالت‬ ‫به حساب می امد خبر داد که این استعفا به دلیل درخواست‬ ‫هاشمی ثمره مشاور ارشد احمدی نژاد صورت گرفته است‬ ‫چرا که احمدی نژاد قصد داشــت او را برکنــار کند‪ .‬پس از‬ ‫اســتعفای وی برخی منابع خبری اعــام کردند که علت‬ ‫دولت‬ ‫استعفای فرشیدی مقاومت او در اجرای مصوبه دولت برای‬ ‫در اختیار قرار دادن امکانــات وزارت اموزش و پرورش به‬ ‫دانشگاه پیام نور بوده است‪.‬‬ ‫فرشیدی بعدها دوباره به روزنامه رسالت بازگشت و‬ ‫در جریان انتخابات ریاســت جمهوری یازدهم نیز مقاالت‬ ‫متعددی را در روزنامه رسالت به چاپ رساند‪.‬‬ ‫محمد گبرلو‬ ‫او چهره ای فرهنگی و رسانه ای است که از قاب رسانه‬ ‫ملی برای مردم شناخته شده اســت‪ .‬گبرلو ‪ ١٤‬سال سابقه‬ ‫فعالیت در روزنامه رسالت را دارد‪ .‬البته او خودش می گوید‪:‬‬ ‫«به جریان فکری رسالت نزدیک نبوده است‪ ».‬گبرلو معتقد‬ ‫بود که در روزنامه چند تفکر وجود داشت‪ .‬از جریان نزدیک‬ ‫به موتلفه گرفته تا احمد توکلی که به عنوان سردبیر‪ ،‬کمی‬ ‫روشن تر از بقیه بود‪ .‬با این حال معتقد است که فضای حاکم‬ ‫بر این روزنامه در ان روزگار فرهنگی بود‪.‬‬ ‫گبرلو نحوه ورودش به این روزنامه را انتشار مقاله اش‬ ‫می داند که ســیدمرتضی نبوی ان را منتشــر کرده است‪.‬‬ ‫نقدهای او درباره مســائل ســینمایی در دهه ‪ ٧٠‬بســیار‬ ‫جنجال برانگیز بــود‪ .‬او در این باره بــه مثلث توضیح داده‬ ‫بود‪« :‬مطالب ما تند و شــعاری و فحاشــی نبود‪ .‬مطالب‬ ‫عدالت خواهانه بود‪ .‬روابط صمیمی بــود اما رفتارها گاهی‬ ‫تند می شد‪ .‬گاهی کسانی بودند که مطالب تند می نوشتند‪،‬‬ ‫اما اکثر نویسنده های روزنامه سعی می کردند معتدل باشند‪.‬‬ ‫ما حتی گاهی ســاعت ها در مورد موضــوع روزنامه بحث‬ ‫می کردیم‪ .‬خود اقای توکلی بســیار مقیــد بود که مطالب‬ ‫حتما مستدل باشد‪ ».‬در نهایت بعد از سال ها فعالیت در این‬ ‫روزنامه او تصمیم می گیرد که از فضای رسانه های مکتوب‬ ‫خارج شود و پا به عرصه رسانه های تصویری بگذارد‪ .‬جایی‬ ‫که برای او موفقیت های جدیدی را به دنبال داشت‪.‬‬ ‫سرافراز‬ ‫نگویید حلقه‪ ،‬ما روزنامه هستیم‬ ‫تو گوی مثلث با کاظم انبارلویی‬ ‫گف ‬ ‫در مورد شکل گیری روزنامه نکته ای وجود دارد‪،‬‬ ‫اینکه به نظر م ی رسد از همان ابتدا کسانی که‬ ‫روزنامه رسالت را تشــکیل دادند منتقد دولت‬ ‫محسوب م ی شــدند‪ .‬انها وزرایی بودند که در‬ ‫دولت اول می ر حسین موسوی حضور داشتند و به‬ ‫دلیل همین رفتار منتقدانه‪ ،‬از دولت بیرون امده‬ ‫بودند‪ .‬انگار تشکیل روزنامه رسالت به این دلیل‬ ‫بود که عرصه را برای بیان نظرات خودشان تنگ‬ ‫م ی دیدند‪ .‬درست است؟‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫روزنامه رسالت در ‪ 19‬دی ‪ 1364‬تاسیس شد و قبل‬ ‫از ان هم چند پی ش شماره ب رای تبیین دیدگاه های خودش‬ ‫بیرون داده بود؛ قبل از انتشــار روزنامه بیانی ه ای به امضای‬ ‫چهار تن از فقهایی که نقش تعیی ن کننده ای در تاســیس‬ ‫روزنامه رسالت داشــتند‪ ،‬بیرون امد‪ .‬این بیانیه را حضرت‬ ‫ایت اهلل راستی‪ ،‬ایت اهلل اذری قمی‪ ،‬حضرت ایت اهلل خزعلی‬ ‫و حضرت ایت اهلل شــرعی امضا کرده بودند‪ .‬در این بیانیه‬ ‫خط مشی و اهداف روزنامه رســالت در ‪ 11‬بند تبیین شده‬ ‫بود؛ مواردی که جزو این بیانیه وجــود دارد تقریبا به اندازه‬ ‫مرامنامه یک حزب سیاسی بود؛ از جمله زمینه سازی ب رای‬ ‫حاکمیت موازین شــرعی‪ ،‬اجرای نظ رات امام خمینی‪0‬ره)‬ ‫در تمام ی شئون کشور‪ ،‬باال بردن اگاهی و بصیرت مردم با‬ ‫منعکس کردن صادقانه اخبار و رویدادهای داخلی و خارجی‬ ‫و تحلیل و بررســی انها‪ ،‬ارائه ارزش هــای واالی انقالب‬ ‫اسالمی و افشــای برنامه های ضد ارزشــی و ضد استکبار‬ ‫جهانی‪ ،‬کشف و پرورش و معرفی استعدادهای الهی افراد‬ ‫جامعه از طریق انعکاس دیدگاه های انها‪ ،‬تالش در جهت‬ ‫حفظ و تحکیم وحدت بین اقشار‪ ،‬حمایت از مبارزات ملل‬ ‫محروم و مستضعفان جهان‪ ،‬تالش در جهت استق رار قسط‬ ‫و عدل اسالمی‪ ،‬حفظ و حراست از انقالب اسالمی به ویژه‬ ‫استقالل و ازادی و تقویت کامل نهادها‪ ،‬تالش جهت تداوم‬ ‫حضور مردم در صحنه های انقالب‪ ،‬تالش مستمر در جهت‬ ‫ایجاد گسترش یک حرکت صحیح تبلیغی ب راساس روش‬ ‫پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(س) در ســطح مطبوعات و‬ ‫نشــریات و نکته اخر اینکه ما در همه حال طرفدار حق و‬ ‫مدافع جریان حزب اهلل در کشــور هستیم و از وابستگی به‬ ‫احزاب و گروه ها و ســازمان ها پرهیز م ی کنیم و از تقابل و‬ ‫تنازع گروه گرایانه همراه با عصبیت کامال اجتناب م ی کنیم‬ ‫اما همه طرفدار جریانی هستیم که از ان به عنوان حزب اهلل‬ ‫یاد م ی شد‪ .‬روزنامه رســالت اعالم کرد که ما در این مسیر‬ ‫حرکت م ی کنیم‪ .‬این بیانیه توســط حضرات ایات قمی‪،‬‬ ‫راستی کاشانی‪ ،‬خزعلی و شــرعی منتشر شد و در سراسر‬ ‫کشــور شــمار زیادی از نخبگان روحانی و رجال سیاسی‬ ‫مذهبی به این روزنامه پیوستند‪ .‬در ته ران اقای پرورش وزیر‬ ‫اموزش و پرورش‪ ،‬اقای احمد توکلی وزیر کار ســابق‪ ،‬اقای‬ ‫سیاست‬ ‫مهمترین چهره ای که این روزها از او سخن به میان‬ ‫می اید‪ ،‬محمد سرافراز رئیس جدید سازمان صداوسیماست‬ ‫که بار دیگر توجهات را به روزنامه رسالت بیشتر کرده است‪.‬‬ ‫ســرافراز که کار رســانه ای را از این روزنامه اغاز کرده بود‬ ‫امروز در مقام مدیریت سازمان بزرگ رسانه ملی قرار دارد‪.‬‬ ‫او نویسنده و عضو شورای ســردبیری این روزنامه بود‪ .‬او‬ ‫فعالیتش را در ایــن روزنامه مانند فالحت پیشــه از بخش‬ ‫بین الملل این روزنامه اغاز کرد و دو سال بعد به دبیری بخش‬ ‫بین الملل این روزنامه رسید‪ .‬بعدها او به سردبیری کل روزنامه‬ ‫منصوب شد و از انجا به رسانه ملی راه یافت‪ .‬سرافراز مدتی را‬ ‫در بخش رادیو به فعالیت پرداخت و بعد به بخش برون مرزی‬ ‫ت چشمگیر او در پرس تی وی (بخش‬ ‫صداوسیما رفت‪ .‬فعالی ‬ ‫برون مرزی صداوسیما) نشان داد که او مدیری توانمند و اگاه‬ ‫به مسائل رسانه ای است‪ .‬در نهایت با حکم رهبری در ابانماه‬ ‫ی به ساختمان جام جم رفت تا بر‬ ‫‪ ٩٣‬به جای عزت اهلل ضرغام ‬ ‫بزرگترین رسانه کشور مدیریت کند‪.‬‬ ‫او معتقد اســت که روزنامه ها امروز باید شرایط نشر‬ ‫خبر را درک کنند و توصیه می کند‪« :‬ما باید نسبت خودمان‬ ‫را درک کنیم و اگر رسانه ها خصوصیات این عصر را درک‬ ‫نکنند جا می مانند و نمی توانند تاثیر گذار باشــند‪ .‬کارکرد‬ ‫روزنامه ها باید بازتعریف شود ؛ در کلیپی دیدیم که براساس‬ ‫روش سنتی موضوع اخرین خبر اهمیت دارد اما اکنون شاید‬ ‫دیگر کارکرد روزنامه این نیســت که اخرین اخبار را بدهد‬ ‫و اگر روزنامه هــا بخواهند به حیات خــود ادامه دهند باید‬ ‫تاثیرگذار باشند و بدانند با چه نوع مطالبی می توانند جایگاه‬ ‫خود را حفظ کنند‪ ».‬در این ســالها روزنامه رسالت‪ ،‬تاثیرات‬ ‫فراوانی در سیاست و اقتصاد و فرهنگ ایران داشته است‪ .‬با‬ ‫چهره هایی که از دولت تا مجلس و صداوسیما را محل نشر‬ ‫عقاید خود قرار داده اند‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫شخصیت ها‬ ‫احزابودولت‬ ‫زواره ای‪ ،‬اقای عســگراوالدی و اقای نبوی اولین کسانی‬ ‫بودند که در پدیداری روزنامه رســالت مشارکت کردند و با‬ ‫همکاری اینها اولین شماره رسمی روزنامه در ‪ 19‬دی ‪1364‬‬ ‫که همزمان با گرامیداشت قیام تاریخی مردم قم بود انتشار‬ ‫یافت‪ .‬با انتشار روزنامه رسالت عمال یک گفتمان متفاوت‬ ‫در جامعه به وجــود امد‪ ،‬البته این گفتمان توســط جریان‬ ‫دیگری داشــت در جامعه هضم م ی شد و انها تک صدایی‬ ‫را م ی پســندیدند و صدای رســالت یک صــدای متفاوت‬ ‫ب رای حفظ دستاوردهای انقالب و نظام بود‪ .‬این صدا مورد‬ ‫ ب ی مهری دولت وقت قرار گرفت و تقریبا برخوردهایی که‬ ‫انها با رسالت داشتند‪ ،‬برخوردهای درستی نبود و عمال در‬ ‫مدت کوتاهی رسالت به عنوان یک جریان نیرومند منتقد در‬ ‫کشور ظاهر شد و االن که ‪ 28‬سال از عمر رسالت م ی گذرد‬ ‫به عنوان یک جریان فکری به حیات خود ادامه م ی دهد‪.‬‬ ‫بیانیه موجودیت رســالت همان طور که گفتید‬ ‫همانند یک بیانیه حزب سیاسی بود‪ .‬کسانی‬ ‫هم که رســالت را ب ه وجود اوردند به یک جناح‬ ‫خاص سیاســی در ســال های دهه ‪ 60‬تعلق‬ ‫داشتند م ی توان گفت که رســالت صدای این‬ ‫جریان خاص سیاسی بود؟‬ ‫رسالت یک جریان فکری بود که در قلمرو سیاست‪،‬‬ ‫اقتصاد‪ ،‬فرهنگ و مسائل اجتماعی حرف داشت‪ .‬یک اتاق‬ ‫فکری داشت و در این قلمروها تولید فکر م ی کرد‪ .‬عمال کار‬ ‫یک حزب هم تولید یک فکر و انتشــار ان است و ما فراتر‬ ‫از یک حزب عمل م ی کردیم یعنی تقریبا تمامی گروه ها و‬ ‫احزابی که در جریان اصولگرا قرار داشــتند روزنامه را ارگان‬ ‫خودشان م ی دانستند و روزنامه رسالت هم دیدگاه های انها را‬ ‫منتشر م ی کرد‪ ،‬مثال دیدگاه روحانیت مبارز‪ ،‬جامعه مدرسین‪،‬‬ ‫حزب موتلفه اســامی‪ ،‬انجمن های اسالمی دانشگاهی‪،‬‬ ‫انجمن های اسالمی کارگری یا کارمندی‪ .‬تمام بیانی ه ها و‬ ‫دیدگاه های اینها در روزنامه منتشر م ی شد و روزنامه را ارگان‬ ‫خودشان م ی دانستند و روزنامه هم بدون وابستگی به انها‬ ‫خود را ملزم م ی دانست هر انچه در کشور به عنوان دفاع از‬ ‫نظام و والیت و انقالب و حزب اهلل اســت‪ ،‬انعکاس دهد و‬ ‫هنوز هم بر همین اصول پایبند است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫رســالت با دولت وقت زاویه داشت؛ مخصوصا‬ ‫انتقادهای شــدید اقتصادی اقای توکلی که از‬ ‫دولت اول اقای میرحســین جدا شده بودند و‬ ‫سردبیری روزنامه را برعهده داشتند؛ در مباحث‬ ‫بودجه یک اصطکاک هایی ب ه وجود امده بود که‬ ‫حتی نقل قول هایی در مورد منــع امام از ورود‬ ‫رسالت به جبهه مطرح شــده است‪ .‬زاویه نقد‬ ‫رسالت با دولت چگونه بود؟‬ ‫نقد مشفقانه و نقدی که توام با ارائه راه حل باشد از‬ ‫اول تاسیس روزنامه جزو خط مشی و راهبردهای اساسی ما‬ ‫بود‪ .‬ما منتقد همه دولت های ایــن ایام بودیم‪ .‬دولت اقای‬ ‫موسوی‪ ،‬دولت اقای هاشــمی‪ ،‬دولت اقای خاتمی‪ ،‬دولت‬ ‫احمدی نژاد و دولت اقای روحانی‪ .‬اصــا نقد و ان هم نقد‬ ‫مشفقانه جزو خط مشــی ما بود‪ ،‬بناب راین بر همین اساس‬ ‫تولید فکر ما شــکل م ی گرفت و ما فکر م ی کردیم و فکر‬ ‫م ی کنیم از ایــن طریق م ی توانیم بــه جامعه به اصطالح‬ ‫نخبگی کشور کمک بکنیم که در اداره بهینه نظام کارکرد‬ ‫پیدا کند‪ .‬حرف اصلی ما در نقد دولت اقای موسوی این بود‬ ‫که دغدغه اجرای احکام الهی را داشتیم و معتقد بودیم که‬ ‫به هر حال دولت باید ب راساس احکام اهلل و حاکمیت فقه و‬ ‫جهت گیری های والیت فقیه حرکت خود را سامان دهد‪ .‬ما‬ ‫غیر از این اختالفی با دولت اقای موسوی و دولت های پس‬ ‫از ان نداشتیم یعنی ما معتقد بودیم چون جمهوری اسالمی‬ ‫تنها نظام روی زمین است که افتخار دارد و م ی خواهد احکام‬ ‫قران را اجرا کند‪ ،‬بناب راین سلوک مدی ران و قوانین و مقررات‬ ‫کشور ب راســاس فقه و حاکمیت فقه باید شکل بگیرد و به‬ ‫تاســیس روزنامه رســالت به سال ‪۱۳۶4‬‬ ‫باز م ی گردد که جمعی از منتقدان میرحسین‬ ‫موســوی و اعضای گروه ‪ ۹۹‬نفــر مانند احمد‬ ‫اذری قمی‪ ،‬احمد توکلــی و مرتضی نبوی این‬ ‫روزنامه را برای بازتاب دیدگاه های خود منتشر‬ ‫کردند‪ .‬رسالت را م ی توان در مرزبندی گروه های‬ ‫سیاسی متعلق به اصولگرایان یا جناح راست‬ ‫دهه ‪ 60‬و ‪ 70‬دانســت‪ .‬رسالت ب ه عنوان یکی از‬ ‫مهمترین روزنام ه های کشــور در واقع محلی‬ ‫برای بیان نظرات این گروه سیاسی در دهه ‪60‬‬ ‫بود که در اقلیت بودند‪ .‬در این میان اما بسیاری‬ ‫از خبرنگاران و دبیران روزنامه رسالت بعدها یا‬ ‫نماینده مجلس شدند یا اینکه در مناصب مهم‬ ‫وزارت و نهادهای انقالبی حضور به هم رساندند‪.‬‬ ‫احمد توکلی‪ ،‬نخستین سردبیر این روزنامه بود‬ ‫که پس از سفر به انگلســتان ب ه منظور ادامه‬ ‫تحصیل‪ ،‬کاظم انبارلویی جانشــین وی شد‪.‬‬ ‫مثلث در گفت وگو با سردبیر روزنامه رسالت به‬ ‫سیر فکری و اندیشه ای روزنامه پرداخت‪ .‬اقای‬ ‫انبارلویی این گمانه را رد م ی کند که رســالت‬ ‫حلقه و حزب سیاســی و پلی برای رسیدن به‬ ‫مناصب حکومتی است‪.‬‬ ‫همین دلیل چهار تن از فقهای برجسته حوزه علمیه قم در‬ ‫راس روزنامه رسالت بودند‪ .‬غیر از ان ما در تحکیم پایه های‬ ‫تئوریک والیت فقیه و فلسفه سیاسی اسالم خدمت بزرگی‬ ‫به کشور کردیم‪ ،‬یعنی کارهای فکری و تئوریک علمای ما‬ ‫در روزنامه رسالت در تبیین خطوط فلسفه سیاسی امام و‬ ‫والیت فقیه اثار به یاد ماندنی است‪ .‬اینها بهانه گفتمان ما‬ ‫در جامعه بود و ما به همین بهانــه داریم به حیات فکری‬ ‫خودمان ادامه م ی دهیم‪.‬‬ ‫گفتید اتاق فکر؛ من با برخی از دوســتانم که‬ ‫بعضی از انها در روزنامه رسالت هستند صحبت‬ ‫می کردم‪ ،‬م ی گفتند اتاق فکر رســالت طوری‬ ‫برگزار م ی شــد که گویا مثال جلسه کارشناسی‬ ‫یک سازمان یا نهاد دولتی است‪ .‬اتاق فکر جدی‬ ‫شما به صورتی اســت که گویا روزنامه رسالت‬ ‫ب ه دنبال این بوده که یک محفل سیاسی را ایجاد‬ ‫کند‪ .‬این یک مقدار فراتــر از کار روزنام ه نگاری‬ ‫است‪.‬‬ ‫بخش های مختلف ما تقریبا متشکل از دبیر بخش‬ ‫و کارشناس و چند نویسنده و اعضایی بودند که در سرویس‬ ‫بودند مثال ف ّع ال ترین ســرویس ما‪ ،‬ســرویس اقتصادی‬ ‫بود که دکتر احمد توکلی دبیر بخــش اقتصادی ما بود و‬ ‫بسیاری از صاحبنظران اقتصادی اتاق فکر امور اقتصادی‬ ‫تشکیل م ی دادند که االن خودشان مسئولی ت های کلیدی‬ ‫در نظام دارنــد؛ از وزارت تا وکالت‪ ،‬یعنی مســئولی ت های‬ ‫مهم اقتصادی‪ .‬اینها در حقیقت یک دوره ای در رسالت به‬ ‫بازخوانی توانمندی های اقتصادی و استعدادهای اقتصادی‬ ‫ای ران و مشکالت و اسی ب شناسی اقتصادی ما پرداختند‪.‬‬ ‫اعضای اتاق فکر را اسم م ی برید؟‬ ‫مثال اقای احمد توکلــی که دبیر بخش اقتصادی‬ ‫ما بود‪ ،‬اقای ال اسحاق و اقای نهاوندیان‪ ،‬تا انجایی که من‬ ‫یادم هســت اینها جزو عناصر کلیدی اتاق فکر اقتصادی‬ ‫رسالت بودند‪.‬‬ ‫در همه حوزه ها این اتاق فکر را داشتید؟‬ ‫بله‪ ،‬در همه حوزه ها داشتیم‪ ،‬مثال در حوزه سیاست‬ ‫خارجی که اقای ســرافراز دبیر بخش سیاست خارجی ما‬ ‫بود‪ ،‬شمار زیادی از صاحبنظران سیاست خارجی با ایشان‬ ‫همکاری داشــتند اتاق فکر سیاســت خارجی ما را بخش‬ ‫سیاســت داخلی اقای مهندس مرتضی نبوی فعال بودند‬ ‫که ایشان هم شمار زیادی از رجال سیاسی ‪ -‬مذهبی اتاق‬ ‫فکر سیاست داخلی ایشان بودند‪ .‬در بخش اجتماعی و در‬ ‫بخش فرهنگی که اقای مهندس فرشیدی بودند و تقریبا‬ ‫انچه از رسالت به عنوان خروجی بیرون م ی امد‪ ،‬کار فکری‬ ‫این به اصطــاح اتاق های فکری بود که در هر بخشــی‬ ‫تشکیل م ی شد‪.‬‬ ‫در واقع به این کار به نحوی فراتر از روزنامه نگاه‬ ‫م ی کردید؟‬ ‫نه‪ ،‬اصال کار یــک روزنامه همین اســت‪ ،‬یعنی‬ ‫در حقیقت اگر بخواهیم یک روزنامه پر و پیمان داشــته‬ ‫باشیم باید انچه به عنوان مقاله‪ ،‬خبر‪ ،‬مصاحبه و سرمقاله‬ ‫بیرون م ی ایــد باید محصول یــک کار جمعی و یک تیم‬ ‫فکری باشد که بتواند جامعه را به طرز صحیحی اداره بکند‪.‬‬ ‫االن روزنامه نگاری به طور متعارف به این صورت است که‬ ‫مقاالت محصول فکر یک نفر است؛ یک نفر در اندازه های‬ ‫صالحیت علمی و کارشناسی که دارد‪ ،‬فکر م ی کند و مطرح‬ ‫م ی کند در دهه اول و دوم رســالت این طــور نبود‪ ،‬یعنی‬ ‫مطالبی که بیرون م ی امد حتی ســرمقاالتی که نوشــته‬ ‫م ی شــد‪ ،‬محصول کار فکری یک نشست جدی پی رامون‬ ‫ان موضوع بود؛ حاال یا موضوع اقتصــادی یا فرهنگی یا‬ ‫اجتماعی بود‪ .‬انجا دیدگاه ها مطرح م ی شد بعد یک نفر این‬ ‫دیدگاه ها را جمع بندی م ی کرد و به نام خودش در سر مقاله‬ ‫رسالت م ی اورد‪ .‬یعنی یک سرمقاله رسالت تقریبا محصول‬ ‫کار فکری و جمعی یک تیم زبده بــود که اهل فکر و نظر‬ ‫بودند‪.‬‬ ‫مثل مدلی که در برخی از بیانی ه ها و موضع گیری‬ ‫احزاب چپ وجود دارد‪.‬‬ ‫به هم ربطی ندارد؟‬ ‫کلی م ی گویم‪ .‬همه اعضــا صحب ت های خود‬ ‫را انجام م ی دهند و بحــث م ی کنند اما خروجی‬ ‫واحد است‪.‬‬ ‫حاال من به این صورت هــم توضیح بدهم ربطی‬ ‫به ان قضیه نــدارد‪ .‬ببینید در پولیت بــورو که در احزاب‬ ‫کمونیست است‪ ،‬م ی ایند و م ی نشینند و حرف م ی زنند غیر‬ ‫از ان حرف هم نباید بزنند‪ .‬در اینجا این طوری نیســت ان‬ ‫کسی که جمع بندی م ی کرد‪ ،‬به هر حال دیدگاه های خودش‬ ‫را مطرح م ی کرد به همین دلیل به اسم ان فرد م ی امد یعنی‬ ‫ممکن بود جمع بندی او خیلی بــا دیدگاه هایی که در انجا‬ ‫مطرح م ی شود تطبیق نکند حتی ما بعضی مواقع مطالبی‬ ‫را به عنوان سرمقاله م ی دادیم و روز بعد شخص دیگری ان‬ ‫ســرمقاله را نقد م ی کرد‪ .‬این طور نبود که ما فکر کنیم که‬ ‫یک فکر واحد و غیرقابل تجدید نظر یا غیرقابل نقد باشد‪ .‬ما‬ ‫دیدگاه های متفاوتی حتی دیدگاه هایی که بیرون از رسالت‬ ‫م ی امد را منعکس م ی کردیم و روز بعد نقد م ی کردیم این‬ ‫با یک حزب سیاسی فرق م ی کند؛ یک حزب سیاسی این‬ ‫است که به یک موضع واحد برسند و همه در همان موضع‬ ‫عمل کنند یعنی یک نوع ازادی در طــرح مباحث و طرح‬ ‫نقدها وجود داشــت و هیچ قیدی هم در این مورد نداشتیم‬ ‫که مثال فرض کنید یک نقدی با نقد دیگری متفاوت باشد‪.‬‬ ‫ما در واقع تمرین این را م ی کردیم که چگونه با دیدگاه های‬ ‫متفاوت در کنار هم کار بکنیــم‪ .‬فکر م ی کنم این تمرینی‬ ‫بود که در خط مشی رسالت امده بود و در عمل فکر م ی کنم‬ ‫موفق بودیم در همزیستی کســانی که حتی ممکن بود‬ ‫افکار متفاوت داشته باشــند حق ارائه نظر داشتند‪،‬فرض‬ ‫کنید از بیرون کســی ما را نقد م ی کرد مــا او را م ی اوردیم‬ ‫در سرمقاله رســالت منعکس م ی کردیم و فردا همان فکر‬ ‫را نقد م ی کردیم‪ .‬این طور نبود کــه خودمان را محکوم به‬ ‫یک جمع بندی کنیم‪ .‬منتها مقاالت ما مشخص بود که از‬ ‫شخصیت ها‬ ‫احزابودولت‬ ‫یک قوام فکری و از یک تفکر جمعی سرچشمه م ی گیرد؛‬ ‫تفکری که یک چکش علم ی خورده و به همین دلیل یک‬ ‫سروگردن نسبت به نقدهای دیگر که در روزنامه های دیگر‬ ‫مطرح بود‪ ،‬مقاالت رسالت رخنمایی داشت‪.‬‬ ‫اتاق فکر رسالت و کسانی که در ان هستند را‬ ‫م ی توان حلقه رسالت نامید که بعدها‪...‬‬ ‫چرا شما از واژه حلقه استفاده م ی کنید؟‬ ‫بیشتر محفل بود یا مثال گروه‪...‬‬ ‫یــک روزنامه بود با همه مشــخصاتی که من به‬ ‫شما توضیح دادم‪ .‬من نم ی پسندم شما یک نامی بر رسالت‬ ‫بگذارید مثال م ی گویید حزب‪ ،‬تشــکیالت‪ .‬ما یک روزنامه‬ ‫با این مشخصات هستیم و فکر م ی کردیم روزنامه نگاری‬ ‫اصیل باتوجه به همین خط مشی که گفتم همین طوری‬ ‫است‪ .‬اگر روزنامه های دیگر در همین اندازه بتوانند بنویسند‬ ‫م ی توانند مطالب پخته ارائه کننــد‪ ،‬بناب راین واژه حلقه یا‬ ‫اینکه شما یک حزب بدانید من خیلی نم ی پسندم‪.‬‬ ‫دلیل ان‪ ،‬این اســت که گروهی که رســالت را‬ ‫تشــکیل دادند گروهی بودند که از دولت اول‬ ‫اقای میرحسین بیرون امده بودند‪ ،‬منتقد بودند‬ ‫و م ی توان گفت که رسالت یک پل و جریانی بود‬ ‫که م ی توانست به سمت نشستن روی صندلی‬ ‫یا به دست اوردن به یک مســئولیتی منتهی‬ ‫شود‪ ،‬این مســاله مطرح است که خبرنگاران و‬ ‫اعضای تحریریه رسالت بعدها در دهه های بعد‬ ‫تا مسئولیت باالی اجرایی و وزارت هم رفتند‪.‬‬ ‫دولت غیر از صــدای خودش صــدای دیگری را‬ ‫برنم ی تابیــد‪ .‬بناب راین اینها را به ســرعت از ادامه خدمت‬ ‫باز م ی داشت‪ .‬رسالت مکانی شــده بود ب رای جذب کسانی‬ ‫که صدای متفاوت از صدای دولت دارند ولو اینکه این صدا‬ ‫مثال با خود رسالت هم متفاوت باشد‪ .‬ما در رسالت در واقع‬ ‫با عقالنیت و منطق ان صدا سروکار داشتیم و اگر حقانیتی‬ ‫در ان صدا م ی دیدیم ان را منعکــس م ی کردیم حتی اگر‬ ‫اصال وابسته به هیچ یک از جریان های اصولگرا یا طرفدار‬ ‫روزنامه رسالت هم نبودند‪ ،‬ان را هم منعکس کردیم‪ ،‬حتی‬ ‫من یادم م ی اید ‪ -‬اسم نم ی برم ‪ -‬یکی از نویسندگان روزنامه‬ ‫سالم یک روزی امد به من گفت که من مطلبی نوشتم و به‬ ‫این دلیل در انجا منعکس نشده ایا شما حاضرید انعکاس‬ ‫دهید؟ ما گفتیم مشــکلی با این قضیه نداریم‪ .‬ما با جنس‬ ‫این صدا کار داشتیم اگر از نوع حق و حقانیت م ی دیدیم در‬ ‫انعکاس ان کمک م ی کردیم و بناب راین ما ارگان یک حلقه‬ ‫یا حزب خاص نبودیم ما ارگان یک جریان حقی بودیم که‬ ‫جریان حاکم اجازه طرح صدای انها را نم ی داد واال م ی رفتند‬ ‫در کیهان یا در اطالعات یا در روزنامه جمهوری اســامی‬ ‫و ارگان هایی که وابســته به دولت بودند حرف خودشان را‬ ‫م ی زدند و بناب راین ما جلوی بایکوت یک گفتمان را گرفتیم‬ ‫و به اصطالح مبدع یک گفتمان متفاوت بودیم‪ .‬فکر م ی کنم‬ ‫طرح این گفتمان ب رای پیشرفت کشور و ب رای تضمین ازادی‬ ‫در کشور مفید بوده است‪.‬‬ ‫بله اقای توکلــی در مجلــس اول از طرف مردم‬ ‫بهشــهر به عنوان نماینده مجلس انتخاب شــد و عضو‬ ‫هیات رئیســه بود بعد هم به دولــت رفــت‪ .‬بنابراین ما‬ ‫نم ی توانیم بگوییم حلقه رسالت مثال یک جایی بود برای‬ ‫کاریابی کسانی که م ی خواستند به حکومت وارد شوند‪.‬‬ ‫در حقیقت ما در جایی بودیم که اســتعدادهایی‬ ‫که پنهــان بــوده را از طریق طرح دیدگاه هایشــان مطرح‬ ‫م ی کردیم؛ حــاال دولت هایی که روی کار امدنــد از اینها‬ ‫اســتفاده م ی کردند و حتی مثال اینها در شهر خودشان یا‬ ‫تهران کاندیدای مجلس شــدند و مردم به انها رای دادند‬ ‫یعنی ربطی به رسالتی بودن یا رسالتی نبودن انها نداشت‬ ‫چون اینها صالحی ت هایی غیر از کار روزنامه نگاری داشتند‬ ‫که به اصطالح رفتند‪ .‬من یادم م ی اید وقتی اقای ســرافراز‬ ‫به صداوســیما رفت ‪ -‬خود اقای ســرافراز قبل از اینکه‬ ‫رســالت بیاید‪ ،‬جزو کادر صداوســیما بوده و به دالیلی در‬ ‫یک موقعیت دیگر از ایشان اســتفاده نکردند و وقتی به‬ ‫معاونت برون مرزی رفت فردی در انجا بود که خانواده اش‬ ‫در فرانسه زندگی م ی کردند من نم ی خواهم اصال راجع به‬ ‫خوب یا بد بودن ان فرد حرف بزنم اما چنین پست حساسی‬ ‫نم ی توانست متعلق به کسی باشــد که چنین وضعیتی‬ ‫دارد‪ .‬اقای ســرافراز به انجا امــد صالحی ت های علمی و‬ ‫فنی و کاری هم داشــت و معاونت برون مرزی را به جایی‬ ‫رساند که پشت امپریالیســم خبری جهان را لرزاند و انها را‬ ‫به واکنش انداخت و انها از طریق نفوذی که در ماهواره ها‬ ‫روزنامه رسالت با ان شــیبی که در دهه اول و دوم‬ ‫حیات خودش حرکت م ی کرد و با اتفــاق یا انقالبی که در‬ ‫بخش رسانه رخ داد‪ ،‬هماهنگ نشــد‪ .‬اوال کادرهای اصلی‬ ‫رسالت به سمت اجرا یا تقنین یا نیازهایی که بدنه اجرایی‬ ‫نظام احتیاج داشت‪ ،‬رفتند و جذب انجا شدند و کار اول انها‬ ‫این نبود که یک روزنامه با استانداردهای حرفه ای در دهه‬ ‫‪ 80‬و ‪ 90‬داشته باشــند‪ ،‬به اضافه اینکه ما مشکالت مالی‬ ‫عدیده ای داشتیم و چون از اول قد و قواره رسالت را به عنوان‬ ‫یک روزنامه ای که مخاطب عام داشــته باشد‪ ،‬برنداشتیم‪،‬‬ ‫مخاطبین ما از اول مخاطبین خاص بود و عمدتا نخبگان‬ ‫حوزه و دانشــگاه بودند‪ ،‬بناب راین از قافلــه این جریانی که‬ ‫در قضیه رســانه مکتوب اتفاق افتاد عقــب ماندیم و این‬ ‫عقب ماندگی را باید با یک بودجه کالنی تامین م ی کردیم‬ ‫که ان بودجه را هم نداشتیم اما رسالت را در حد روزنامه ای که‬ ‫به عنوان یک صدا در میان صداهایی که در فضای رسانه ای‬ ‫کشور باقی بماند هنوز حفظ کردیم یعنی هنوز دیدگاه های‬ ‫سیاسی‪ ،‬دیدگاه های اقتصادی و دیدگاه های اجتماع ی مان‬ ‫فارغ از اینکه چه دولتی ســر کار م ی اید‪ ،‬دیدگاه هایی قابل‬ ‫اعتنا و کارشناسی و رهگشاست و همین مقدار که توانستیم‬ ‫این صدا را حفظ کنیم‪ ،‬فکر م ی کنم ان رسالت خودمان را‬ ‫توانستیم انجام دهیم‪.‬‬ ‫پس رســیدن خبرنگاران و دبیران رسالت به‬ ‫مناصب بعدی حکومتی مثل اقای فرشــیدی‬ ‫یا حتی اقای ســرافراز خیلی ربطی به رسالت‬ ‫نداشت؟‬ ‫رسالت دهه ‪ 60‬و ‪ 70‬با رسالت کنونی چه تفاوتی‬ ‫کرده است؟‬ ‫نهاوندیان؛عضو اتاق فکر روزنامه رئیس بعدی‬ ‫دفتر رئی س جمهور روحانی‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫محمد سرافراز؛دبیر گروه بین الملل رئیس‬ ‫کنونی سازمان صدا و سیما‬ ‫یعنی قبال هم مسئولیت داشتند؟‬ ‫سیاست‬ ‫محمود فرشیدی؛دبیر گروه فرهنگ‬ ‫وزیر پیشین اموزش و پرورش‬ ‫نمی پســندم شــما یک نامی بر رسالت‬ ‫بگذارید مثال می گویید حزب‪ ،‬تشکیالت‪.‬‬ ‫ما یک روزنامه با این مشخصات هستیم و‬ ‫فکر می کردیم روزنامه نگاری اصیل باتوجه‬ ‫به همین خط مشی که گفتم همین طوری‬ ‫اســت‪ .‬اگر روزنامه های دیگر در همین‬ ‫اندازه بتوانند بنویسند می توانند مطالب‬ ‫پخته ارائه کنند‪ ،‬بنابراین واژه حلقه یا اینکه‬ ‫شما یک حزب بدانید من خیلی نمی پسندم‬ ‫داشتند صدای ما را در غرب م ی خواستند خاموش کنند‪ .‬حاال‬ ‫بخش فنی صداوسیما ان قدر فعال بود که اجازه این کار را‬ ‫به انها نداد‪ .‬دلیلی نداشــت که اقای سرافراز اخر عمرش‬ ‫مسئول صفحه سیاســت خارجی روزنامه رسالت باشد یا‬ ‫دلیلی نداشت که اقای توکلی با توانمندی هایی که داشت‬ ‫تا اخر عمر روزنامه نگار باقی بماند‪ .‬اندازه ای که رســالت از‬ ‫ابتدا ب رای شکل گیری این پدیده مطبوعاتی بریده بود توسط‬ ‫کسانی بود که جزو رجال سیاسی ـ مذهبی کشور بودند و‬ ‫طبیعی بود که در هر مقطع زمانی‪ ،‬هر موقع صالح بدانند‬ ‫ان نیازهایی که جامعه سیاسی ما دارد را برطرف کنند‪ .‬یکی‬ ‫رفت وزیر شــد‪ ،‬یکی نماینده مجلس شد و اینها ربطی به‬ ‫روزنامه رسالت نداشت چون قبال هم اینها وزیر یا نماینده‬ ‫مجلس بودند‪.‬‬ ‫‪45‬‬ ‫تجربه های جدید از یک رابطه‬ ‫بین الملل‬ ‫دکتر عباس ملکی در نشستی از تج ربه های خود درباره روابط ای ران و امریکا سخن گفت‪.‬‬ ‫او در این ســخن رانی با تمرکز بر کتاب جدید خود با عنوان سوء برداشــت های ای ران و امریکا‬ ‫که به زبان انگلیسی در واشنگتن به چاپ رســیده است به بررسی ریشه های امریکاستیزی و‬ ‫ای ران ستیزی در ته ران و واشــنگتن پرداخت‪ .‬او در این نشست تاکید کرد که عنصر تاریخ و در‬ ‫عین حال مسئولیت تاریخی بر ذهنیت نخب ه های تصمی م گیر در ای ران و امریکا بسیار تاثیرگذار‬ ‫بوده است‪ ،‬انچنان که اعتمادسازی نیاز به پروسه ای زمان بر و طوالنی خواهد داشت‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫دیالوگغیررسمی‬ ‫بین الملل‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫گزارشی از سخنرانی عباس ملکی در‬ ‫نشست سوء برداشت های ایران و امریکا‬ ‫پژوهشکدهمطالعاتاستراتژیکخاورمیانهاخیرانشستیرابا‬ ‫موضوع «تجربه های دکتر عباس ملکی از روابط ایران و امریکا» با‬ ‫تمرکز بر کتاب جدید دکتر ملکی با عنوان «سوء برداشت های ایران‬ ‫و امریکا‪ :‬یک گفت وگو» که از سوی انتشارات «بلوند بری» منتشر‬ ‫شدهاست‪،‬برگزارکردکهدرایننشستعالوهبرمعرفیکتاب‪،‬روابط‬ ‫تهران و واشنگتن و همچنین ارتباط ان با بحث هسته‪‎‬ای به صورت‬ ‫جامع مورد بحث و بررسی قرار گرفت‪ .‬دکتر عباس ملکی دانشیار‬ ‫سیاستگذاری انرژی در دانشکده مهندسی انرژی دانشگاه صنعتی‬ ‫شریف است که دوره‪‎‬های فوق دکتری را در دانشگاه های هاروارد‬ ‫و‪ MIT‬گذرانده و در کنفرانس های متعدد بین المللی شرکت کرد‪‎‬ه‬ ‫است‪ .‬دکتر کیهان برزگر‪ ،‬رئیس پژوهشکده مطالعات استراتژیک‬ ‫خاورمیانهکههماهنگ کنندهومدیرایننشستبوددرابتداتاکیدکرد‬ ‫کهرابطهایرانوامریکابامسائلروزمرهماایرانیانمرتبطشدهاست‪.‬‬ ‫وی با اشاره به اینکه عنصر تاریخ در روابط ایران و امریکا از اهمیت‬ ‫خاصی برخوردار است‪ ،‬گفت‪« :‬عنصر تاریخ و مسئولیت تاریخی و‬ ‫ذهنیتناشیازاینمولفهبرروابطدوکشورحاکماست‪».‬مدیرگروه‬ ‫علومسیاسیوروابطبی نالمللدانشگاهازادواحدعلوموتحقیقاتدر‬ ‫ادامه یاداور شد بر روابط ایران و امریکا نوعی دیدگاه واقع گرایی سایه‬ ‫افکنده است‪ .‬برزگر تاکید کرد‪« :‬باید توجهداشت از انجا که ارزش ها‪،‬‬ ‫هویت ها و‪ ...‬مقوالتی دوجانبه هستند از این رو اعتمادسازی میان‬ ‫دوطرف امری زمان بر خواهد بود‪ ».‬به گفته برزگر‪ ،‬حتی اگرمساله‬ ‫هسته‪‎‬ایایرانحلشودبازروابطمیاندوکشورامریجداگانهخواهد‬ ‫بود‪ .‬باید توجه داشت که ضرورتی برای تعامل میان دو کشور وجود‬ ‫دارد‪ .‬برای مدیریت کردن طرفین باید تعامالتی میان هردو طرف‬ ‫متصور بود‪ .‬در ادامه دکتر برزگر از دکتر ملکی خواست که در رابطه‬ ‫بادالیلنگارشکتابمذکور‪،‬انتخابعنوانانوهمچنینراجعبه‬ ‫نویسندگانی که در ان کتاب مقاالت شان منتشر شده است‪ ،‬توضیح‬ ‫دهد‪ .‬دکتر ملکی در رابطه با کتاب اخیرش می گوید این کتاب برای‬ ‫نخبگانایرانیتهیهنشده‪،‬بلکهبرایروشنفکرانونخبگانامریکایی‬ ‫است زیرا برای مردم ایران کتاب در این خصوص زیاد نوشته شده‬ ‫است‪ .‬بهگفتهملکی«روشنفکرانجامعهامریکا‪،‬اساتید‪،‬دانشجویان‪،‬‬ ‫روزنامه نگاران‪ ،‬نمایندگان مجلس نمایندگان‪ ،‬مدیران شرکت های‬ ‫بزرگ اقتصادی‪ ،‬تصمیم گیران سیاســی در واشنگتن دی سی و‬ ‫کارشناسانروابطبی نالملل»مخاطباناینکتابراشاملمی‪‎‬شوند‪.‬‬ ‫اینکتابمشتملبردیالوگوگفت وگویچنداستادامریکایی‬ ‫وایرانیدرقالبمقاالتاست‪.‬درواقعدراینکتابهفتمقالهمنتشر‬ ‫شدهکهبهشرحزیراست؛‬ ‫مقدمه‪:‬عباسملکی‪/‬جانتیرمن‬ ‫مقالهنخست‪:‬ایاالت متحدهامریکاوایران‪:‬ادراکاتوتله های‬ ‫سیاسی‪،‬رابرتجرویس‬ ‫مقاله دوم‪ :‬ادراکات ایران از سیاست امریکا در قبال خود‪ :‬طرز‬ ‫تفکرایت اهللخامنه ای‪،‬سید حسینموسویان‬ ‫مقالهسوم‪:‬شناختدشمنیسرسخت‪:‬ادراکاتامریکاازایران‪،‬‬ ‫استیونمیلر‪،‬متیوبان‬ ‫مقاله چهــارم‪ :‬ادراک ایران از سیاســت منطقه ای امریکا‪،‬‬ ‫کیهانبرزگر‬ ‫مقاله پنجم‪ :‬ادراکات امریکا از سیاست ایران در قبال منطقه‬ ‫خاورمیانه‪،‬جانتیرمن‬ ‫مقالهششم‪:‬ایندهروابطایرانوامریکا‪،‬حسینبنایی‬ ‫مقاله هفتم‪ :‬ارتقای روابط ایران و امریکا و غلبه بر ادراکات‬ ‫نادرست‪،‬عباسملکی‪/‬رابرتریردان‪.‬‬ ‫دکترمحمودرضاگلشنپژوه‪،‬مدیرگروهمطالعاتدموکراسی‬ ‫وحقوقبشرمرکزتحقیقاتاستراتژیکدرمطلبیکهدررابطهبااین‬ ‫کتابتهیهکردهنکاتکلیدیمقاالتهریکازنویسندگانفوقرابه‬ ‫شکلی محوریتلخیصوارائهکردهاستکهدرزیرمی اید‪:‬‬ ‫مقالهنخست‬ ‫رابرت جرویس در مقاله خــود در این کتاب با عنوان ایاالت‬ ‫متحده امریکا و ایران‪ :‬ادراکات و تله های سیاســی به این نکات‬ ‫اشارهمی کند‪:‬‬ ‫‪ -1‬به رغم ابرقدرت بودن امریــکا و انقالبی بودن ایران و‬ ‫تفاوت های ایدئولوژیکی میان انها تاکنون مناقشه ای رخ نداده‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪-2‬ایرانخودراهموارهدرجنگباامریکامی پنداردکهچندان‬ ‫همدرکیاغراق امیزنیست‪.‬‬ ‫‪-3‬ایرانوامریکابه جاینگاهبهعملکردواقعیطرفمقابل‪،‬‬ ‫بهادراکاتوتفاسیرخودازایناعمالاتکامی کنند‪.‬‬ ‫‪ -4‬شکل بروز برداشت های دو کشور از یکدیگر را می توان‬ ‫چنینبرشمرد‪:‬‬ ‫‪ l‬برداشــت های متفاوت و عمدتــا منفــی از پیام ها و‬ ‫ســیگنال های صلح امیز و همچنین از وقفه های ایجادشده برای‬ ‫ارامکردنتنش ها؛‬ ‫‪ l‬برداشتنوعیبرنامه ریزیمتمرکزدررفتارطرفمقابل؛‬ ‫‪ l‬برداشت های متعصبانه ناشی از الزامات روان شناختی‪،‬‬ ‫ارزش ها‪ ،‬عقاید‪،‬و باورها‪.‬‬ ‫‪ -5‬با سوء برداشت ها و ادراکات نادرست باز هم می توان توافق‬ ‫نوپایحاصلازمذاکراتهسته ایرابرهمزدوبهنقطهاولبازگشت‪.‬‬ ‫اینامرمی تواندازسویامریکابهدالیلزیرصورتپذیرد‪:‬‬ ‫‪l‬عدمامکانرسمیکردناینتوافقدرنظامسیاسیامریکا؛‬ ‫‪l‬عدم پایبندی امریکا به تعهد خود درخصوص عدم حمله‬ ‫نظامی؛‬ ‫‪ l‬اجرایعملیاتمخفیانهوسری؛‬ ‫‪ l‬تصور نادرســت درخصوص امتیازات امریکا و اروپا در‬ ‫ذهنایرانیان‪.‬‬ ‫با این حال جرویس در انتهای مقاله خود عنوان می کند که‬ ‫طرفین باید همواره به خاطر داشته باشند که زمان در حال از دست‬ ‫رفتناست‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫موج جمهوریخواهی‬ ‫مل ی گرای مقتدر‬ ‫چگونهمککانلبهریاستاکث ریت‬ ‫مجلسسنایام ریکارسید؟‬ ‫جی ن پینگجای‬ ‫دنگژیائوپینگرام ی گیرد‬ ‫سید حسین موسویان در مقاله خود تحت عنوان «ادراکات‬ ‫ایران از سیاست امریکا درقبال خود‪ :‬طرز تفکر ایت اهلل خامنه ای به‬ ‫ایننکاتمی پردازد‪:‬‬ ‫‪ -1‬نگاه غرب به دیدگاه های مقام معظم رهبری کلیشه ای‬ ‫وتکراریاست‬ ‫‪ -2‬بررسی طرز تفکر رهبر ایران‪ ،‬ابزاری الزم برای ارزیابی‬ ‫چشم انداز نزدیکی ایران و امریکاست و نقشی حیاتی را در این میان‬ ‫ایفامی کند‪.‬‬ ‫‪ -3‬رویکردها و نظام فکری رهبری مبنای سیاست خارجی‬ ‫ایران را تشکیل می دهد؛ رویکردی که در‪ 20‬سال گذشته ثابت بوده‬ ‫و از سه رکن اساسی برخوردار است‪:‬‬ ‫‪ l‬جایگاهایراندرجهان‬ ‫‪ l‬حقوق حاکمیت ایران به عنوان عضوی مسئول در جامعه‬ ‫بینالمللی‬ ‫ ‬ ‫‪ l‬مسئولیتایراندرقبالمنافعمسلمانانجهان‪.‬‬ ‫‪-4‬برایناساسمی توانمواضعرهبریرااینگونهبرشمرد‪:‬‬ ‫‪ l‬امریکاهموارهبه دنبالتغییررژیمدرایراناست؛زیراهرگز‬ ‫استقاللایرانرانپذیرفتهاست‬ ‫‪ l‬امریکا درصدد تحقق اهــداف هژمونیک جهانی خود‬ ‫است‪.‬درحقیقتدلیلاصلیمخالفتامریکابابرنامههسته ایایران‬ ‫واهمهازاشاعههسته اینیست‪،‬بلکهتالشبرایتوقفوممانعتاز‬ ‫پیشرفت هایعلمی ایراناست‬ ‫‪ l‬امریکابرایتسلطبرخاورمیانهابتدابهاستثمارمنابعطبیعی‪،‬‬ ‫سپس تخریب فرهنگ و باورهای مردم ان و سرانجام هم نابودی‬ ‫بنیاناستقاللفکریمنطقهمی پردازد‬ ‫‪ l‬روند صلح خاورمیانه با میانجی گری امریکا سفسطه ای‬ ‫شکست خوردهاست‬ ‫‪ l‬استانداردهایدوگانهامریکاتنهافریبیبرایتحققمنافع‬ ‫اینکشوراست‬ ‫‪ l‬پیشرفت های ایران‪ ،‬نفوذ و تاثیر اسالم و هویت اسالمی‬ ‫همگی نمایانگر گسترش اقتدار اسالم در جهان به پیشقراولی ایران‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪ -5‬حسین موسویان سرانجام مباحثه خود را با ذکر این نکات‬ ‫بهپایانمی رساند‪:‬‬ ‫ ـ رهبری با عادی سازی روابط با امریکا مخالفتی ندارند‪ ،‬بلکه‬ ‫بر پذیرش منافع و جایگاه ایران در نظام پس از جنگ سرد پافشاری‬ ‫می کنند‬ ‫‪ l‬نگاه غرب مبنی بر مخالفت رهبری با عادی سازی روابط‬ ‫ ‬ ‫ب هدلیلایدئولوژیغیرقابلانعطاف‪،‬بی اساساست‬ ‫‪ l‬رهبرایرانازاستفادهامریکاازارعابوتهدیدبیزارهستند‪.‬‬ ‫مقالهسوم‬ ‫کیهان برزگر‪ ،‬نویسنده مقاله دیگری از این کتاب با عنوان‬ ‫ادراک ایران از سیاست منطقه ای امریکا محورهای موضوعی زیر‬ ‫را مورد توجه قرار می دهد‪:‬‬ ‫‪ -1‬درک ایران از سیاســت امریکا در منطقه مبتنی بر رکن‬ ‫تهدیداست‪.‬‬ ‫‪ -2‬در نگاه ایران منطقه مکانی برای بازداشتن و مهار تهدید‬ ‫امریکا و فرصتی برای حضور فعاالنه جمهوری اســامی در ان‬ ‫به شمارمی اید‪.‬‬ ‫‪ -3‬گرایش امریکا به صدام در طول جنگ‪ ،‬عملیات توفان‬ ‫صحرا‪ ،‬حمله به افغانستان و عراق و سیاست ها در قبال پاکستان‬ ‫همگی چالش هایی امنیتی را برای ایران فراهم کرده و درنتیجه در‬ ‫ساختذهنیتازامریکاموثربوده اند‪.‬‬ ‫‪ -4‬در مناقشات عراق‪ ،‬سوریه‪ ،‬بحرین و‪ ...‬ایران همواره مقابل‬ ‫امریکاایستادهاست‪.‬‬ ‫‪ -5‬مسائل منطقه ای نقش ابزار بازدارندگی و مهار را در روابط‬ ‫ایرانوامریکاایفامی کنند‪.‬‬ ‫‪-6‬تنهازمان یکهمسائلمنطقه ایبخشیازتعاملجامعبرای‬ ‫حل مناقشات و اختالفات استراتژیک (مذاکرات هسته ای) باشند‪،‬‬ ‫می توانندبه مثابهنقطهمشترکروابطایفاینقشکنند‪.‬‬ ‫مقالهپنجم‬ ‫جان تیرمن‪ ،‬نویسنده فصل ادراکات امریکا از سیاست ایران‬ ‫درقبال منطقه خاورمیانه مطالب محوری زیر را در مقاله خود عنوان‬ ‫می کند‪:‬‬ ‫‪ -1‬توصیف ادراکات امریکا از نفوذ و عملکرد ایران در منطقه‬ ‫خاورمیانهغالبابادوصفتصورتمی پذیرد‪:‬هراسوانزجار‪:‬هراساز‬ ‫رابطهتکبرامیزایرانباپادشاهی هایعربخلیجفارسوهمچنین‬ ‫عراق؛وانزجارامریکاازموضعخصمانهایراندربرابراسرائیل‪.‬‬ ‫‪ -2‬مقامات امریکا معتقدند هدف اصلی ایران دستیابی به‬ ‫هژمونی منطقه ای است؛ بنابراین سایر کشورهای منطقه قربانیان‬ ‫بالقوهانهستند‪.‬‬ ‫‪-3‬عملکردایراندرمنطقهشاماتنیزبههمیناندازهنگرانی‬ ‫حســین بنایی‪ ،‬بخش دیگری از این کتاب را با عنوان اینده‬ ‫روابط ایران و امریکا به مقاله خود اختصاص داده است که در ان به‬ ‫محورهایموضوعیزیرمی پردازد‪:‬‬ ‫‪-1‬تاریخچهعمیقیازخصومتبرروابطایرانوامریکاسایه‬ ‫افکندهاست‪.‬‬ ‫‪ -2‬رویکردهای رادیکال همواره موجب تخریب بیشــتر‬ ‫شده و رویکردهای عمل گرا در روابط دو کشور نیز تاکنون بی ثمر‬ ‫ومنفعلبوده اند‪.‬‬ ‫‪ -3‬فرصت های بهبود روابط به همیــن دلیل و همچنین‬ ‫ب هواسطهدخالتعواملخارجیازبینرفته اند‪.‬‬ ‫‪-4‬ایندهروابطدوکشوررامی تواندرسهسناریوخالصهکرد‪:‬‬ ‫‪ l‬تقابل(بااحتمالناچیز)‬ ‫‪ l‬بن بست(بااحتمالزیاد)‬ ‫‪ l‬پیشرفت(امکانپذیر)‬ ‫ ایران‪ :‬بخش اعظم فلسفه وجودی جمهوری اسالمی؛‬‫مقاومت در برابر هژمونی غرب است و هرگونه بهبود روابط مستلزم‬ ‫ایجادتغییرچشمگیروقابلمالحظ هدربرخیازاسطوره هایبنیادین‬ ‫ی را برای ساختار قدرت در ایران به‬ ‫انقالب است که پیامدهای مهم ‬ ‫همراه دارد؛‬ ‫ امریکا‪:‬حضورگستردهالبی هایقدرتمندمدافعاسرائیل‬‫و عربســتان و یا حتی گر وه های مخالفی چون منافقین می توانند‬ ‫تشدیدکنندهاینبن بستباشند‪.‬‬ ‫‪ l‬پیشرفت(امکان پذیر)‪،‬گرچه‪:‬‬ ‫‪ l‬در رهبران دو کشور اراده سیاسی الزم وجود ندارد‬ ‫‪ l‬دوکشوربرایایجادهمزیستیمسالمت امیزبرپایهتفاهم‬ ‫ومنافعمتقابلپافشارینکرده اند‬ ‫‪ l‬در اینده نزدیک تحقق تغییر چشمگیری در درک متقابل‬ ‫بعیدبه نظرمی رسد‪.‬‬ ‫جمع بندی‬ ‫بخش اخر این کتاب به قلم عباس ملکــی و رابرت ریردان‬ ‫است که تحت عنوان ارتقای روابط ایران و امریکا و غلبه بر ادراکات‬ ‫نادرست به چاپ رسیده است‪ .‬از محورهای مهم ان می توان به موارد‬ ‫زیر اشاره کرد‪:‬‬ ‫‪ .1‬شاید سخن گفتن از بهبود روابط‪« ،‬خامی» و ساده لوحی‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫در مقاله دیگری از این کتاب با عنوان شــناخت دشــمنی‬ ‫سرسخت‪ :‬ادراکات امریکا از ایران به قلم استیون میلر و متیو بان این‬ ‫محورهاموردتوجهقرارگرفتهاست‪:‬‬ ‫‪-1‬حکومتایرانازنگاهتحلیلگرانامریکاییاززمانپیروزی‬ ‫انقالب‪ ،‬حکومتی با این مشخصات اســت‪ :‬حکومت چالش جو‪،‬‬ ‫چالشگرمنافعامریکاوبه دنبالدستیابیبهسالحهسته ای‪.‬‬ ‫‪ -2‬امریکا با حکومت های اسالمی غیردموکراتیک دیگر در‬ ‫منطقهکهعمیقامذهبیوشدیدامحافظه کارهستندروابطدوستانه‬ ‫برقرار کرده است؛ اما ایران به دلیل دارا بودن یک ویژگی خاص که‬ ‫ان خصومت با قدرت و منافع امریکاست‪ ،‬همواره خشم امریکا را‬ ‫برانگیختهاست‪.‬‬ ‫‪ -4‬حذف نفوذ و تاثیر امریــکا از مهم ترین اهداف انقالب‬ ‫مقالهچهارم‬ ‫مقالهششم‬ ‫بین الملل‬ ‫مقاله دوم‬ ‫ایران است‪.‬‬ ‫‪ -5‬ایران از نگاه امریکا مشــروعیت خــود را از ایدئولوژی‬ ‫ضدامریکاگرایی کسب می کند‪ ،‬بنابراین اساسا اعتقاد و عالقه ای‬ ‫برایرابطهباامریکاندارد‪.‬‬ ‫‪-6‬ازنگاهامریکا‪:‬‬ ‫‪ l‬ایران‪ ،‬کشــور حامی تروریسم اســت (ادعای حمله به‬ ‫برج هایالخبرعربستانوبیروت)‬ ‫‪ l‬ایران‪،‬تهدیدیبرایاسرائیلاست‬ ‫‪ l‬ایران‪،‬رقیبمتحدانامریکادرخلیجفارساست‬ ‫‪ l‬به طورمداومدرامورداخلیعراقدخالتمی کند‬ ‫‪ l‬تهدیدیهسته ایبرایکشورهایمنطقهوجهاناست‪.‬‬ ‫‪ -7‬به عقیده نویســندگان این فصل‪ ،‬ساختارهایی که این‬ ‫ادراکاتخصومت امیزراتشکیلمی دهندشاملرسانه هایامریکا‪،‬‬ ‫سیاست گذاران قوه مجریه‪ ،‬اعضای کنگره و برخی از تحلیلگران‬ ‫غیردولتیمی شوند‪.‬‬ ‫‪ -8‬فقدان اساســی اگاهی درباره ایران عاملی تعیین کننده‬ ‫درخصوصنگاهامریکابهایرانبه شمارمی اید‪.‬‬ ‫‪-9‬تعیینسرنوشتروابطدوکشوررانمی توانتنهابهادراکات‬ ‫و برداشت های انها از یکدیگر محدود کرد‪ ،‬بنابراین درصورت وجود‬ ‫منافعمشترک‪،‬غلبهبرادراکاتمنفیامکان پذیربودهومی توانروابط‬ ‫راباپویاییتغییردادهومجدداطراحیکرد‪.‬‬ ‫ونارضایتیپدیداوردهاست‪.‬‬ ‫‪ -4‬به اعتقاد مقامات امریکا‪ ،‬هدف واقعی ایران تنها نابودی‬ ‫اسرائیل‪،‬احتماالبااستفادهازتسلیحاتهسته ایاست‪.‬‬ ‫‪-5‬سیاست هایایراندرخاورمیانهموجباتخاذسیاست های‬ ‫غیرمسئوالن هدربرابرفلسطینیانازسویاسرائیل‪،‬تداومبرخورداری‬ ‫انازکمک هایمالیامریکاوهمچنینانحرافتوجهجهانیانبرای‬ ‫بیشازنیمقرنازاشغالسرزمین هایعربیشدهاست‪.‬‬ ‫‪ -6‬این سیاست ها اتحاد میان سیاست گذاران امریکایی و‬ ‫عربستانسعودیرادرپیداشتهاست‪.‬‬ ‫‪ -7‬امریکا نیز در این میان توانسته به منافعی چون نظارت بر‬ ‫بهای نفت منطقه‪ ،‬ایجاد پایگاه های نظامی و فروش تجهیزات و‬ ‫فناوری هاینظامیبهکشورهایدیگردستیابد‪.‬‬ ‫‪ -8‬تحوالت دیگری چون برنامه هسته ای ایران‪ ،‬پیروزی‬ ‫دولت مورد حمایت ایران در بغداد‪ ،‬تحوالت سوریه‪ ،‬بهار عربی و عدم‬ ‫پیشرفت در روند صلح اعراب و اسرائیل و همچنین رجزخوانی های‬ ‫ایران به این ادراکات دامن زده اند‪ .‬به هر حال درمجموع این شرایط‪،‬‬ ‫امریکایی ها ترجیح می دهند ایران را همواره نخستین و اسان ترین‬ ‫مقصردرتمامی مناقشاتمنطقهبه شماراورند‪.‬‬ ‫‪47‬‬ ‫بین الملل‬ ‫به نظر اید‪ ،‬اما امریکا دیر یا زود به ایران و توانمندی های ان‪ ،‬به ویژه‬ ‫در بخش های انرژی و بازار نیازمند است‪ .‬همان گونه که ایران هم‬ ‫خواهانسرمایهوفناوریامریکاخواهدبود‪.‬‬ ‫ش به معنای پذیرش بی قیدوشرط‬ ‫‪ .2‬تالش برای کاهش تن ‬ ‫دیدگاه ها و مشروعیت سیاست های طرف مقابل نیست‪ ،‬باید هر دو‬ ‫طرف بدانند که انزوای دیپلماتیک یا استفاده از نیروی نظامی به نفع‬ ‫هیچ کدامنیست‪.‬‬ ‫‪.3‬امریکاازتجربههمکاریباحکومت هاییکههنجار هایانها‬ ‫راقبولندارد‪،‬برخورداراستودربارهایرانهمبایدقبولکندکههنگام‬ ‫پذیرششاکلهنظامجمهوریاسالمیایرانمی تواندباگروه هاییکه‬ ‫طالبفضایدموکراتیک تروبازترهستندکارکند‪.‬‬ ‫‪ . 4‬ایران رویکرد پراگماتیستی در سیاست خارجی اش دارد‬ ‫و با روسیه‪ ،‬چین‪ ،‬سوریه و هند با وجود تفاوت های ایدئولوژیک و‬ ‫مذهبی همکاری کرده و از این رو می تواند این همکاری را با امریکا‬ ‫نیزتجربهکند‪.‬‬ ‫درادامهایننشستایشانبااشارهبهمقطعزمانیانتشارکتاب‬ ‫م‏‬ ‫ی‪‎‬گوید‪« :‬کتاب در سال ‪ 2012‬نوشته شده است که در این مقطع‬ ‫زمانی روابط ایرانو امریکاخیلیتیره بودوحتی بحثجنگ با ایران‬ ‫وحملهبهایرانخیلیازسویامریکامطرحمی شد‪».‬بهگفتهملکی‪،‬‬ ‫تصویرایراندرامریکابسیارتاریکاستوایندرحالیاستکهایران‬ ‫دراینکشوربسیار بی دفاعاست‪.‬حالاینکهچرابهایننقطهرسیده‪‎‬ایم‬ ‫خود جای بحث دارد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫دوران طالیی‬ ‫ملکی در ادامه به بررسی روابط ایران و امریکا می‪‎‬پردازد که‬ ‫در زیر به مشروح امده است‪ .‬روابط ایران و امریکا از سال ‪ 1850‬با‬ ‫امدن امریکا به بوشهر و تاسیس یک دفتر بازرگانی و دریانوردی‬ ‫اغاز شد‪ .‬از ان زمان تا سال‪ 1953‬امریکا یک نیروی خوب در ایران‬ ‫بود و تالش داشت که به ایران کمک کند‪ .‬در ان زمان ایران تحت‬ ‫فشار انگلیس و روسیه تزاری واقعا خرد و بارها تقسیم شده بود‪ .‬اما‬ ‫ایاالت متحده امریکا در ان موقع واقعا قصد کمک به ایران را داشت‪.‬‬ ‫بعد از انعقاد قرارداد ‪ 1919‬وثوق الدوله که ایران را تحت الحمایه‬ ‫کامل انگلیس قرار می‏دهــد وزارت خارجه امریکا در اعتراض به‬ ‫این قرارداد یک بیانیه شدید اللحن منتشر می کند‪ .‬همچنین امدن‬ ‫کتاب جیبی‪ ،‬بهبود کشاورزی و شــکل گرفتن سپاه صلح تماما‬ ‫اقداماتی بود که امریکا انجام داد تا نشان دهد که استعمار نیست‪.‬‬ ‫اما در سال ‪ 1332‬و به دنبال برخی تغییرات از جمله رفتن روزولت‬ ‫و امدن ایزنهاور‪ ،‬شاهد نقش داشتن امریکا در کودتای ‪ 28‬مرداد‬ ‫هستیم‪ .‬از ان به بعد امریکا به عنوان یک قدرت مسلط مطرح بود و‬ ‫ایران به عنوان کشور رانتیر‪.‬‬ ‫تا سال‪ 1357‬روابط دو کشور به همین صورت بود‪ .‬در ان سال‬ ‫من دانشجوی دانشگاه شــریف بودم و صبح ها اغلب‪ 100‬تا‪150‬‬ ‫اتوبوس کولردار با شیشه های سیاه رنگ می دیدم که مستشارهای‬ ‫امریکاداخل شان بودند‪ .‬این ها اغلبدر مهراباد مشغول به کار بودند‪.‬‬ ‫بهبیاندیگرانزماننزدیکبه‪ 35‬هزارنفرنظامیامریکاییدرایران‬ ‫داشتیمومقرسازمانسیایایدرخاورمیانهنیزدرتهرانبودونهدر‬ ‫تلاویویاجایدیگر‪.‬بااینتفاسیرکامالمشخصاستکهتهرانو‬ ‫واشنگتنچقدربههمنزدیکبودند‪.‬یکمثالدیگریدرموردروابط‬ ‫دو طرف ذکر کنم؛ در سال ‪ 1350‬یک کنفرانس سرمایه گذاری در‬ ‫ایران برگزار شد کهدر ان افراد مختلفی شرکت کردند‪.‬همزمان یک‬ ‫روحانی ساده به نام ایت اهلل سعیدی در یک مسجد دور دست به نام‬ ‫موسیبنجعفربیندونمازشدربارهاینکنفرانسگفتکهچراباید‬ ‫این کنفرانس سرمایه گذاری برگزار شود و اصال چرا امریکایی ها در‬ ‫ایران حضور دارند‪ .‬بعد از این سخنان بود که رژیم شاه این روحانی را‬ ‫بازداشتواورازیرشکنجهبهشهادترساند‪.‬‬ ‫بعد از این دوران به تدریج گرایش های ضدامریکایی در ایران‬ ‫شکل می گیرد و بعد از انقالب هم به تضاد تبدیل می شود؛ در سال‬ ‫‪ 1344‬فردی به نام مهندس مهدی بهار کتابی نوشت تحت عنوان‬ ‫میراث خواراستعمارکهنخستینکتابیبودکهضد امریکانوشتهشده‬ ‫بود‪.‬تازمانانقالبنیزبعضاحرکت هاییدیدهمی شدوپسازانقالب‬ ‫کهدیگروضعیتروشناست‪.‬‬ ‫ایران و امریکا پس از انقالب‬ ‫پس از سال‪ 1357‬که انقالب اسالمی ایران علیه رژیم شاه به‬ ‫پیروزی رسید همواره روابط تهران و واشنگتن در تنش بوده است و‬ ‫از ان زمان نیز در تحریم به سر می‪‎‬بریم‪ .‬حال سوال دکتر برزگر این‬ ‫استکهتینکتنک هایااتاق هایفکردراینمیانچهنقشیداشتند‪.‬‬ ‫تینکتنک هادرگذشتهدرایرانبودندمثالموسس ههاروارددرایران‬ ‫یک مدرسه مدیریت داشت و همچنین موسسات دیگری نیز در‬ ‫ایران فعال بودند‪ .‬اما بعد از انقالب تا مدتی از این فضا فاصله گرفتیم‪.‬‬ ‫در خاطرم هست که بعد از شروع به کار دفتر مطالعات تازه این کار و‬ ‫ارتباطگرفتنباموسساتخارجیازنواغازشد‪.‬‬ ‫همچنینبسیاریازاساتیدوتحلیلگرانبرجستهامریکامانند‬ ‫انتونیکوردزمنوگریسیکهموارهابرازعالقهکرده اندکهبهایران‬ ‫سفر کنند و کشور ما را از نزدیک ببینند‪ .‬در هر حال برخی موسسات‬ ‫یافت شدند که مطالعاتی در خصوص ایران انجام می دادند‪ .‬اما بعد‬ ‫از روی کار امدن اقای احمدی نژاد به خصوص پس از مطرح شدن‬ ‫بحثهولوکاست ارتباطاتدو طرفدوباره کاهش یافت‪.‬همچنین‬ ‫گفتهمی شودکهمحققانایرانیوامریکاییهمیشهباهمتبادلنظر‬ ‫دارندوشایدپایهمذاکراتیکهاکنوندرحالانجاماستدرکشورهایی‬ ‫مانندسوئدیاسوئیسگذاشتهشدهاست‪.‬یعنیبرخیافرادیکهاکنون‬ ‫در وزارت خارجه مسئولیت دارند‪ ،‬پیش تر به صورت های اکادمیک‬ ‫گفت وگوهاییراانجامداده اند‪.‬درنهایتدرایرانبایدسیاست گذاری‬ ‫خیلی جدی گرفته شــود؛به رغم اینکه در حال حاضر موسسات‬ ‫مطالعاتی خیلی بیشتر از گذشته در ایران فعالیت می‪‎‬کنند اما باز هم‬ ‫بایددراینزمینهکارشود‪.‬‬ ‫چالش هاوفرصت‪‎‬ها‬ ‫برای نگاهی به اینده روابط ایران و امریکا‪ ،‬بررســی بحث‬ ‫هســته‪‎‬ای و چالش ها و فرصت های نزدیکی دو طرف باید جامعه‬ ‫امریکایی را مدنظر داشته باشیم‪ .‬جامعه امریکایی پنج بخش دارد؛‬ ‫بخش اول جامعه امریکا بخش دانشــگاهی است که این بخش‬ ‫خیلی مهم است‪ .‬در اهمیت این بخش باید توجه داشت که اوباما که‬ ‫د ر هاروارد درس خوانده از مشاوره اساتید این دانشگاه بهره می برد‪.‬‬ ‫درواقعارتباطنزدیکیبیندانشگاهوحکومتدرامریکاوجوددارد‪.‬‬ ‫بخش دوم و مهم دیگر جامعه امریکا رسانه‪‎‬های این کشور‬ ‫هستند‪ .‬امریکا رســانه هایی خیلی قوی دارد‪ .‬بخش سوم جامعه‬ ‫امریکا کنگره است‪ .‬کنگره نفوذ بسیار زیادی دارد‪ .‬باید توجه داشت‬ ‫به لحاظ پیچیدگی ثروت و سیاست در امریکا سخت و دشوار است‬ ‫که بتوان به اعضای کنگره امریکا نزدیک شد‪ .‬این در حالی است که‬ ‫اسرائیلنفوذزیادیبراعضایکنگرهدارد‪.‬بخشچهارموال استریت‬ ‫وسهامدارانوشرکت هایبسیاربزرگهستندوبخشپنجمبخش‬ ‫حکومت(‪ )administration‬است‪ .‬بنابراین باید توجه داشت که‬ ‫همه جامعه امریکا در حکومت خالصه نمی‪‎‬شود‪ .‬از میان این پنج‬ ‫بخش برشمرده شده یک پنجم ان فهم درستی از ایران پیدا کرده و‬ ‫هنوزچهارپنجمانفهمودرکدرستیازایرانندارند‪.‬‬ ‫از انجایی که تمام امریکا در حکومت خالصه نمی‪‎‬شود من‬ ‫نسبتبهایندهروابطدوطرفکمینگرانهستم‪.‬یکراهبرایبهبود‬ ‫روابط دو طرف این است که مذاکرات هسته ای به نتیجه برسد‪ .‬این‬ ‫درشرایطیاستکهمذاکراتجاریبسیارسختاستوجایتشکر‬ ‫ویژهازدکترمحمد جوادظریفوجوددارد‪.‬زیرامذاکرهباچندینکشور‬ ‫واقعادشواراستوهریکازاینکشورهامنافعمختلفیدارند‪.‬البتهکه‬ ‫طرفایرانینیزازچندینبخشتشکیلشدهاستشاملبخش های‬ ‫نظامی‪،‬سیاسی‪،‬علمی‪،‬مذهبیوغیره‪.‬بنابرایندراینشرایطتعامل‬ ‫و مذاکره واقعا دشوار است‪ .‬در رابطه با به نتیجه رسیدن مذاکرات من‬ ‫فکرمی کنمکهتاتاریخسوماذرامکانتوافقکمتراز‪ 50‬درصداست‪.‬‬ ‫مسالهامریکادرخاورمیانه‬ ‫در ادامه این نشست دکتر برزگر به سیاست خارجی خاورمیانه‬ ‫امریکاکهدکترملکینیزبهانپرداخته اند‪،‬اشارهکرد‪.‬بهگفتهکیهان‬ ‫برزگردرموردسیاستخارجیامریکاسهنقطهتحلیلوجوددارد؛یک‬ ‫امنیتاسرائیلکهامریکابرایحفظانحاضراستدستبههرکاری‬ ‫بزند‪ .‬دوم مساله تروریسم و افراط گرایی که بعد از حادثه‪ 11‬سپتامبر‬ ‫بیان شد‪ .‬سومین مورد نیز تامین امنیت منابع انرژی است‪ .‬در واقع‬ ‫یکهانجاممی دهدجهتحفظامنیتانرژیاستو‬ ‫امریکاهراقدام ‬ ‫اینیعنیحفظرقبای شانهمچونچین‪،‬اروپاوغیره‪.‬دکترملکیدر‬ ‫توضیحاینسهموردسخنانزیررابیانکرد؛‬ ‫درموردامنیتاسرائیلکهبحثیوجودنداردزیراامریکامتعهد‬ ‫به تامین امنیت اسرائیل است؛ در رابطه با تروریسم اما بحث فرق‬ ‫می کند‪.‬ازیکنگاهداعشوگروه هاییمانندخالفتاسالمیوگروه‬ ‫خراسان تروریست هستند اما باید توجه داشت که از چه منظری به‬ ‫اینگروه هانگاهمی کنیم‪.‬‬ ‫یکجوانتونسی‪،‬مصری‪،‬مراکشییاسوریرادرنظربگیرید‬ ‫کهمساله اشفلسطیناست‪.‬یعنیریشهکلمسائلیکهدرخاورمیانه‬ ‫یا شاید در جهان می گذرد‪ ،‬مساله فلسطین است‪ .‬اسرائیلی ها فقط‬ ‫اعراب را مورد حمله قرار نمی‪‎‬دهند مثال ممکن است انها یک جوان‬ ‫اروپایی یا امریکایی را با بولدوزر زیر بگیرند‪ .‬در این میان گروه هایی‬ ‫هستندکهبامسیرمذاکراتدراینرابطهمخالفندومی گوینداینراه‬ ‫بهنتیجهنمی رسد‪.‬گروه هایدیگرینیزهستندکهمی گویندازطرق‬ ‫دیگر نیز می توان این مساله را حل کرد‪ .‬به نظر من القاعده و دیگر‬ ‫گروه هایتروریستیخواهانانهستندکهاینمسالهرابهمخاطبان‬ ‫خود یاداوری کنند‪ .‬گرچه در عمل بین سوریه و عراق مانور می دهند‬ ‫ولیدرشعارمسالهفلسطینرامطرحمی کنند‪.‬دررابطهباسومینمورد‬ ‫یعنی بحث انرژی نیز باید بگویم که امریکا دیرزمانی است که دیگر‬ ‫به نفت خاورمیانه متکی نیست و اکنون فقط از عربستان نفت وارد‬ ‫می کندانهمبهمیزاناندک‪.‬‬ ‫بیشترینوارداتنفتامریکاازکانادا‪،‬مکزیکوونزوئالستو‬ ‫درحالحاضرنیزنفتحاصلازسنگ هایرسوبیحدودسهمیلیون‬ ‫بشکهدرروزاست‪.‬بنابرایناکنونامریکادیگرنیازجدیبهنفتاین‬ ‫منطقهندارداماهمچنانمتحدانتولیدکننده اشهمچونعربستان‪،‬‬ ‫قطر‪ ،‬امارات و کویت و متحدان مصرف کننده اش چون ژاپن و اروپا‬ ‫برایشاهمیتدارند‪.‬منگماننمی کنمکهامریکانگراناینباشدکه‬ ‫یک روزیصادراتنفتایران یاعربستانبهژاپنمتوقفشودچون‬ ‫بازار عرضه نفت امروز نسبت به گذشته خیلی متفاوت شده و روسیه‬ ‫یکیازبازیگرانمهمنفتیاست‪.‬درنتیجهمسالهامریکادرخاورمیانه‬ ‫نفتنیستبلکهامنیتاسرائیلودیگرمتحدانشاست‪.‬‬ ‫ادامه نشست تجربه های دکتر عباس ملکی از روابط ایران‬ ‫و امریکا به پرسش های حاضران در نشست اختصاص داشت که‬ ‫توسط دکتر ملکی پاسخ داده شد‪ .‬در زیر پرسش و پاسخ های مطرح‬ ‫شده را اورده ایم‪.‬‬ ‫دکتر ملکی در صحبت هایشان به این موضوع اشاره‬ ‫داشتندکهقبالمستشارانامریکاییدرایرانحضورداشتند‬ ‫و سی ای ای در ایران پایگاه داشت و به همین خاطر فضای‬ ‫گرمی میان دو کشور برقرار بود‪ .‬حال سوال من این است که‬ ‫چه شد که روابط تهران و واشنگتن به این عمق از نفرت و‬ ‫بدبینی رسیده و ایا فضای چپ حاکم بر دانشگاه های ایران‬ ‫عامل این مساله نیست؟ در واقع نقش جریان های چپ در‬ ‫اینسوء برداشت هاچیست؟‬ ‫جریان ضد امریکایی در ایران تقریبا از ســال ‪ 1342‬به‬ ‫بعد شروع شد و دلیلش این بود که به تدریج متوجه شدند که به‬ ‫اصطالح همان دولتی که به دکتر مصدق قول داده بود کمک کند‬ ‫نه تنها این کار را نکرد بلکه دولت ملی را نیز سرنگون و ساواک را در‬ ‫ایران تاسیس کرد‪ .‬از دیگر سو نخستین جرقه های ضدامریکایی را‬ ‫می توان در دفاعیات ایت اهلل طالقانی و مهندس بازرگان مشاهده‬ ‫کرد‪ .‬در قضایای انقالب ســفید نیز حضرت امام (ره) رفراندوم را‬ ‫تحریم کردند و بعد مساله کاپیتوالسیون پیش امد که باعث شد‬ ‫حضرتامام (ره)بهترکیهوسپسعراقتبعیدشوند‪.‬بعدنیزجریانات‬ ‫مسلحانه وقتی دریافتند که نمی توانند با روش های مسالمت امیز و‬ ‫قانونی با شاه به تقابل برخیزند به سمت تشکیل سازمان هایی مانند‬ ‫سازمان مجاهدین خلق و چریک های فدایی خلق رفتند که کامال‬ ‫ضد امریکایی بودند‪ .‬ولی ایا جریان انقالب اسالمی ضد امریکایی‬ ‫است یا بر اساس مبارزه با غرب شکل گرفته است؛ به نظر من اصال‬ ‫به این صورت نیست‪ .‬این شعار که اوایل انقالب سر می دادیم «نه‬ ‫شرقی‪ ،‬نه غربی جمهوری اسالمی» نیز بیانگر استقالل ایران بود‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫رابرت جرویس‬ ‫کیهان برزگر‬ ‫حسین بنایی‬ ‫کتاب جدید عباس ملکی‬ ‫جان تیرمن‬ ‫رابرت ریردان‬ ‫حسین موسویان‬ ‫متیو بان‬ ‫اینبحثمطرحشد که امریکادیگر نمی خواهدخیلی‬ ‫روی منطقه خاورمیانه تمرکز داشته باشد‪ .‬باتوجه به مساله‬ ‫اسرائیل و فلسطین‪ ،‬گسترش نفوذ ایران و اتفاقاتی که در‬ ‫یمن و بحرین در حال روی دادن است ایا امریکا می تواند به‬ ‫راحتیازاینمنطقهخارجشود؟‬ ‫ببینید حتی اگر امریکا از خاورمیانه خارج شود باز هم این‬ ‫منطقه را به دست ایران نخواهد داد‪ .‬زیرا از هم اکنون شاهد قدرت‬ ‫گرفتن و نفوذ ایران در کشــورهایی چون افغانستان‪ ،‬عراق و حتی‬ ‫یمن هستیم البته که به واسطه تحریم ها برخی موانع ایجاد شده‬ ‫است‪ .‬بنابراین امریکا طوری باالنس می کند که قدرت در منطقه در‬ ‫اختیار ایران نباشد‪ .‬این جمله وزیر دفاع اسرائیل خیلی مهم است که‬ ‫می گویدمسالهخاورمیانهمسالهاعرابواسرائیلنیستبلکهمساله‬ ‫شیعهوسنیاست‪.‬‬ ‫اگر ایران نگرش مبارزه با غرب را دیگر نداشــته باشــد‬ ‫در این خصوص که بــا روی کار امدن جمهوریخواهان‬ ‫مشکالت ایران بیشتر خواهد شد باید کمی بیشتر اندیشید‪ .‬چون‬ ‫عموما در امریکا جمهوریخواهان رئالیست تر هستند و ارزش نفت‪،‬‬ ‫دوات نظامی و شــرکت های بزرگ را بیشــتر درک می کنند‪ .‬اما‬ ‫دموکرات هامنابعقدرتدیگریماننددانشگاه ها‪،‬عدالتاجتماعیو‬ ‫بیمه هاکهاقشارفقیرراجذبمی کنددارند‪.‬درعینحالدموکرات ها‬ ‫بیشتر به بحث تکنولوژی اهمیت می دهند‪ .‬بنابراین قدرت گرفتن‬ ‫جمهوریخواهانلزومابهاینمعنانیستکهدستایرانخالیخواهد‬ ‫شد‪ .‬اما حرف من این است که باید انها را با واقعیات ایران اشنا کرد‪.‬‬ ‫اگر هم رفت و امدی باشد خیلی محدود و فقط از طیف خبرنگاران‬ ‫است‪ .‬ایاالت متحده امریکا در ایران نمایندگی ندارد و وقتی امریکا‬ ‫در ایران هیچ نمایندگی ندارد و یک چهارم اقتصاد جهان دســت‬ ‫به نظر من مذاکرات تمدید خواهد شد البته که این شرایط‬ ‫خوب نیست اما چاره ای نداریم‪ .‬راه اصلی این است که به گونه ای‬ ‫پیش رویم که در عین وجود تحریم‪ ،‬کارمان را جلو ببریم‪ .‬از نظر من‬ ‫در برهه فعلی گزینه جنگ خیلی غیر محتمل است و در مقابل این‬ ‫مساله که مشکالت به طور کامل حل شود نیز خیلی شدنی نیست‪.‬‬ ‫بنابراین وزارت خارجه ایران باید بدون اینکه مذاکرات هسته ای را‬ ‫کل مشکل ایران بداند به سمت تعامل به کشورها گام بردارد‪ .‬مثال‬ ‫روسیه در طول تاریخ خیلی به ایران خوبی نکرده است اما این نباید‬ ‫مانع از این شود که با این کشور همکاری کنیم‪ .‬به بیان دیگر ما باید‬ ‫با تمام کشورهای کوچک و بزرگ همکاری هایی داشته باشیم‪ .‬من‬ ‫انتقادی نیز از وزارت خارجه دارم که چرا اکنون تمام تمرکز و هم‬ ‫و غمش را روی مساله هسته ای گذاشته است پس کشورها چه‬ ‫می شوند‪ .‬همین روابط با کشورهای کوچک خیلی به کار می اید‪.‬‬ ‫ایران با زبان دیپلماسی می تواند بسیاری از مشکالتش را با بسیاری‬ ‫از کشورها حتی عربستان ســعودی حل و فصل کند‪ .‬در رابطه با‬ ‫عربستان یک نکته را نیز تاکید می کنم که عربستان کشور بسیار‬ ‫ی است و از لحاظ انرژی و ژئوپلتیک حتما باید روابط مان با این‬ ‫مهم ‬ ‫کشور بهبود یابد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫یک نگرشی در روابط ایران و امریکا وجود دارد مبنی‬ ‫بر اینکه اساس و ماهیت جمهوری اسالمی ایران بر مبنای‬ ‫مبارزه و تعارض با غرب است و اگر این نگرش از بین برود‬ ‫این اساس و ماهیت نیز از بین خواهد رفت‪ .‬اگر این نگرش‬ ‫درست باشد ایا رابطه ایران با غرب به نوعی اب در هاون‬ ‫کوبیدننیست؟‬ ‫از انجایی که اکنون جمهوریخواهان اکثریت کنگره را‬ ‫در دست گرفته اند ولی در مقابل دولت های ایران و امریکا‬ ‫لو فصل مساله ای و حتی بهبود مناسبات دو‬ ‫هر دو خواهان ح ‬ ‫طرف هستند‪ ،‬ایا تا دو سال دیگر که اوباما کاخ سفید را ترک‬ ‫خواهد کرد و ممکن است جمهوریخواهان کل قدرت را در‬ ‫دست بگیرند‪ ،‬تمام این راهی که طی کرده ایم به نقطه اول‬ ‫بازخواهدگشت؟‬ ‫شما در صحبت هایتان به این موضوع اشاره کردید که‬ ‫زیر‪ 50‬درصدممکناستایرانوگروه‪ 5+1‬درمذاکراتوین‬ ‫کهاخریندورمذاکراتتاسوماذراستبهنتیجهبرسند؛حال‬ ‫اگردودسفیدبلندنشدایابایدمنتظردودسیاهباشیم؟‬ ‫بین الملل‬ ‫همچنین این استقالل فقط از امریکا نبود بلکه تمام بلوک شرق و‬ ‫غرب را شامل می‪‎‬شد‪.‬‬ ‫به نظر من امریکا میان جریان های تندرویی مانند القاعده‬ ‫و داعش که اصال با ایران قابل قیاس نیســتند و ایران‪ ،‬کشور ما را‬ ‫ ترجیح خواهد داد‪ .‬نمونه این مساله عراق و افغانستان است‪ .‬در عراق‬ ‫قسمت هایی که با دولت ایران نزدیک هستند خیلی ارام تر هستند‪.‬‬ ‫همچنین در افغانستان نیز ایران نقش بسیار مثبتی ایفا می کند‪ .‬من‬ ‫اگر سمتی داشتم کاری می کردم که به ایرانی ها اجازه دهند که در‬ ‫افغانستان پروژه داشته باشند‪ .‬در ان صورت نقش مفید ایران چندین‬ ‫برابرمی شد‪.‬‬ ‫هیچ اتفاقی نمی‪‎‬افتد زیرا اصال اساس نگرش ایران مبارزه با غرب‬ ‫نیست بلکه بر اساس همکاری با غرب است‪ .‬ما به راحتی می توانیم‬ ‫با فرهنگ های مختلف انگلیسی ها‪ ،‬المانی ها‪ ،‬امریکایی ها و غیره‬ ‫همکاریداشتهباشیم‪.‬همچنینخیلیازاینمسائلوتعارضایران‬ ‫و غرب به عدم تحرک ایران و شناخته نشدنش در عرصه بین الملل‬ ‫باز می گردد‪ .‬چندی پیش که خانم جودیت میلر به ایران امده بود تنها‬ ‫کاری که دولت ایران برای او انجام داد این بود که به وی ویزا داد و‬ ‫مابقی سفر با هزینه خودش انجام گرفت‪ .‬اما پس از این سفر من در‬ ‫چندیننشریهامریکاییمقاالتیراخواندمکهنوشتهبودندخانممیلر‬ ‫ازایرانچقدرپولگرفتیکهبهانجارفتی‪.‬حالاگرماهانهاینسفرها‬ ‫انجامبگیردبرایاشناییغربباایرانبسیارتاثیرگذارخواهدبود‪.‬‬ ‫این کشور است‪ ،‬امریکا برای تامین نیازهایش در رابطه با ایران یا از‬ ‫نمایندگی هایکشورهایدیگرکمکمی‪‎‬گیردیاافرادیرامخفیانه‬ ‫بهایراناعزاممی کندکهخببهانهاجاسوساطالقم ‏ی‪‎‬شود‪.‬اوهیچ‬ ‫یکازایندوروشرابرایاطالعیافتنازشرایطداخلایرانصحیح‬ ‫نمی داند و می‪‎‬گوید باید شرایطی فراهم شود که مقامات امریکایی‬ ‫مستقیم با ایران در ارتباط باشند‪ .‬حرف من این است که چگونه روی‬ ‫جمهوریخواهان تاثیر بگذاریم که به نظر من برای تحقق این امر‬ ‫دانشگاه هاورسانه هامناسبهستند‪.‬‬ ‫‪49‬‬ ‫گاهی‬ ‫دیگر‬ ‫ن بین‬ ‫الملل‬ ‫موججمهوری خواهی‬ ‫بین الملل‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫چگونه مک کانل به ریاست اکثریت مجلس‬ ‫سنای امریکا رسید؟‬ ‫‪51‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫فان درهل ‪ -‬ارش فرحزاد‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫اخیرا حرف و حدیث های بســیاری دربــاره وجود یک‬ ‫بحران در حــزب جمهوریخواه پس از ناکامــی این حزب در‬ ‫بیرون راندن باراک اوباما وجود داشت‪ .‬با اینکه در ان انتخابات‬ ‫جمهوریخواهان توانســتند در ایالت هــای کم جمعیت یا در‬ ‫ایالت های معموال جمهوریخوا ه پیروز شــوند اما این حزب‬ ‫به عنوان یک نیروی ملی‪ ،‬در میان جوانــان و رای دهندگان‬ ‫غیر سفیدپوست از محبوبیت برخوردار نبوده و اختالف های‬ ‫گسترده‪‎‬ای میان سران این حزب و جنبش تندرو «تی پارتی»‬ ‫و نیز در میان کمیته مرکزی حزب جمهوریخواه بروز کرده بود‪.‬‬ ‫اما در میانه راه ســقوط این حزب‪ ،‬اتفاق جالبی رخ داد‪.‬‬ ‫چهارم نوامبر به فصل پیروزی سیاسی جمهوریخواهان تبدیل‬ ‫شد و نه تنها سبب شد کنترل سنا را در دست بگیرند و جایگاه‬ ‫خود را در کاخ ســفید محکم نمایند بلکه موجب شد شکاف‬ ‫میان فرمانداران را پر کرده و جایگاه خود را در نهاد قانونگذاری‬ ‫هم استحکام بخشند‪ .‬از ایالت جمهوریخواه کانزاس که در‬ ‫ان شکاف ادعا شده بین جمهوریخواهان خود را نشان نداد تا‬ ‫ایالت دموکرات ماری لند که از سال ‪ 1950‬تا کنون تنها برای‬ ‫سومین بار بود که یک فرماندار جمهوریخواه انتخاب می کند‪.‬‬ ‫همه رای دهندگان پیغام خود مبنی بر مالمت روش اتخاذ شده‬ ‫دموکرات ها را به گوش شان رساندند‪ .‬هزینه بی سابقه ای که‬ ‫دموکرات ها در سنای کارولینای شمالی خرج کردند نتوانست‬ ‫جایگاه «کی هاگان» را حفــظ کند و نه حمالت توپخانه ای‬ ‫حزب دموکرات توانست تاثیری در رای اسکات واکر فرماندار‬ ‫دوباره برگزیده شده ایالت ویسکانسین داشته باشد‪ .‬در ژانویه‬ ‫ســال اینده جان بوئنر (اگر دوباره انتخاب شود) بزرگترین‬ ‫اکثریت جمهوریخواه از سال ‪ 1947‬به بعد را رهبری خواهد‬ ‫کرد و این در حالی است که در کنگره‪ ،‬سناتور ایالت کنتاکی‪،‬‬ ‫میچ مک کانل است که باالخره به جایگاهی که تمام عمرش‬ ‫را صرف به دست اوردنش کرد می رسد؛ رهبر اکثریت سنا‪.‬‬ ‫این مک کانل اســت کــه بیشــتر از هــر قهرمان‬ ‫جمهوریخواه دیگر تصویر عاقالنه بازگشت جمهوریخواهان‬ ‫به قدرت در سالی اســت که انتخاب ریاست جمهوری را در‬ ‫پیش رو دارد‪ .‬به عنوان یک پراگماتیست که از جذابیت خاصی‬ ‫برای مردم برخوردار نبود روشی را برای اداره موضوعات به‬ ‫کار می گیرد که امید و تغییر را ارجح تر از مســائل بی اهمیت‬ ‫و جزئی می داند که همان برد و باخت های حزبی اســت‪ .‬در‬ ‫ویرانه های به جا مانده از ‪ 2012‬مک کانل برخاســت که از‬ ‫تکرار شعارهای جمهوریخواهان شانه خالی کرد و به جای‬ ‫ان بر کارزار بعدی تمرکز کرد‪ .‬چیزی که او در نظر داشت این‬ ‫بود که سال ‪ 2014‬زمان مناسبی برای ایجاد صحنه جنگ‬ ‫دیگری اســت‪ .‬در این روزهایی که صحنه سیاسی امریکا‬ ‫به شدت دو قطبی است‪ ،‬جمهوریخواهان نه تنها در ایاالت و‬ ‫مناطق معموال جمهوریخوا ه پیروز شدند‪ ،‬بلکه سالی متعلق‬ ‫به جمهوریخواه هم پیش روست‪ .‬انها انتخابات میان دوره ای‬ ‫که در ان حدود نود میلیون رای دهنده یعنی تقریبا یک چهارم‬ ‫از کل واجدان شــرایط پای صندوق های رای حاضر شدند‬ ‫را بردند‪ .‬جمهوریخواهان در این انتخابات ان قدر اســایش‬ ‫داشتند که شاهد دســت و پا زدن دموکرات ها برای از دست‬ ‫ندادن ایالت های جمهوریخواه یا بیطرف مونتانا تا کارولینای‬ ‫شمالی بودند‪.‬‬ ‫در نتیجه مردی که در ســال ‪ 2010‬به صراحت اعالم‬ ‫کرده بود کــه برنامه اش با انچه اوباما در ســر دارد در تضاد‬ ‫کامل اســت‪ ،‬تمام توانش را برای پیش بردن اســتراتژی‬ ‫خود به کار گرفت‪ .‬همانطور کــه والدیمیر پوتین‪ ،‬داعش و‬ ‫حتی ویروس ابوال سال ششــم ریاست جمهوری اوباما را به‬ ‫چالش کشیدند مک کانل در پشت صحنه بسیار تالش کرد‬ ‫تا تمام نیرویش را روی مرد درمانده کاخ سفید متمرکز کند‪.‬‬ ‫جمهوریخواهان در جریان مبارزات انتخاباتی ادعای خود را‬ ‫تکرار کردند که رقبای دموکراتشــان در نود درصد مواقع با‬ ‫نظرات رئیس جمهور موافق بودند و بــا این حال در کمپین‬ ‫دموکرات ها از رئیس جمهــور دوری کردند‪ .‬مک کانل که از‬ ‫کمک اتاق بازرگانی و شــرکت های کلیدی مانند برادران‬ ‫میلیاردر دیوید و چارلز کاک بهره می برد روی جنبش تی پارتی‬ ‫سرپوش گذاشــت و انتخابات میان دوره را تبدیل به اعالم‬ ‫نارضایتی های عمومی از روشــی کرد که اوباما کشور را در‬ ‫مسیر ان قرار داده بود‪.‬‬ ‫اما او چه ضمانتی به همگان می دهد؟ مک کانل جواب‬ ‫این سوال را معلق گذاشت‪ .‬در مصاحبه ای با تایم در یک دوشنبه‬ ‫افتابی ماه نوامبر در شهر هازرد ایالت کنتاکی ان هم در حالی‬ ‫که ششمین سفرش را به عنوان فردی انجام می داد که به زودی‬ ‫رهبر بلندپروازی های اعضای سنا می شود اعالم کرد‪« :‬اینکه‬ ‫دقیقا کدام مســاله در اولویت قرار گیرد پس از صحبت من با‬ ‫همکارانم مشخص می شود‪ ».‬او به تایم گفته بود‪« :‬بعضی از‬ ‫کارهایی که احتماال روی ان رای گیری کنیم تایید پروژه خط‬ ‫لوله کی ستون‪ ،‬لغو مالیات وسایل پزشکی و برگرداندن ساعات‬ ‫کاری به چهل ساعت در هفته است‪ .‬این ها مسائلی است که من‬ ‫معتقدم برای تایید ان در سنا دودستگی وجود دارد‪ ».‬او گفت‬ ‫امیدوار است بر سر اصالحات مالیاتی و معاهده های تجاری و در‬ ‫واقع همان مسائلی که شکاف عمیقی بین دموکرات ها به وجود‬ ‫اورده است با اوباما به نقاط مشترکی برسد‪.‬‬ ‫مک کانــل ترجیــح داد کــه راجع بــه موضوعات‬ ‫مناقشه برانگیزی مانند مهاجرت و طرح بهداشتی اوباما که‬ ‫سبب شکاف در حزب متبوعش است صحبت کند‪ .‬مک کانل‬ ‫به این نکته اگاه است که از هم اکنون جدال میان گزینه های‬ ‫احتمالی جمهوریخواهان برای در دست گرفتن مشعل این‬ ‫حزب در انتخابات ریاست جمهوری ‪ 2016‬شکل گرفته و این‬ ‫تنش داخلی ممکن اســت اتحادی که خودش اخیرا در این‬ ‫حزب ایجاد کرده را از بین ببرد‪.‬‬ ‫اوباما در کنفرانس مطبوعاتی پنجم نوامبر به خبرنگاران‬ ‫گفت که هدفش فقط این اســت که پس از یک سال رنج‬ ‫نامحــدود «کارهایش را به ســرانجام برســاند»‪ .‬او که در‬ ‫اکتبر ‪ 2013‬از درگیری با جمهوریخواهــان که دولت را به‬ ‫تعطیلی کشانده بودند پیروز از میدان خارج شده بود و موجب‬ ‫عقب نشینی موقت رقبای خود شده بود‪ ،‬اندکی بعد نظاره گر‬ ‫اختالالت گسترده سایت مرجع سیستم بهداشتی مورد تایید‬ ‫خود بود‪ .‬از ان به بعد هر نیم قدمی که اقتصاد کشور رو به جلو‬ ‫پیش می برد تحت الشعاع یک قدم عقب نشینی اوباما در مقابل‬ ‫بحران ها بود‪ .‬حتی بعضی از نزدیکان دموکرات رئیس جمهور‬ ‫به این نتیجه رسیدند که انرژی اوباما تمام شده است‪.‬‬ ‫اما وقتی اخریــن ارای انتخابات میــان دوره در حال‬ ‫شــمارش بود همراهانش چنین نظری نداشتند‪ .‬اوباما شب‬ ‫انتخابات را پشت تلفن و با پیگیری برد و باخت کاندیداهای هر‬ ‫دو حزب سپری کرد و برنامه ای برای دیدار رهبران کنگره در‬ ‫هفتم نوامبر تدارک دید‪ .‬همانطور که یکی از مشاورانش گفت‬ ‫او می خواست از هر روزی که در اختیار دارد بیشترین استفاده‬ ‫را بکند‪ .‬اما اصال خوش یمن نبود که تماســش با مک کانل‬ ‫درست پس از ان انجام شد که ســناتور به خواب رفته بود و‬ ‫رئیس جمهور مجبور شد برایش پیغام بگذارد‪.‬‬ ‫ماموریت مک کانل‬ ‫اگر با دید منفی به ماجرا نگاه کنیم کمپین به راه افتاده‬ ‫برای انتخابات ســنا جایی از خود در کتب تاریخی برجای‬ ‫نخواهد گذاشــت اما موضوع خوبی برای مطالعه و تحقیق‬ ‫در کتب اموزشی تاکتیک های سیاسی پیشرفته خواهد بود‪.‬‬ ‫در سال ‪ 2012‬مک کانل از شکست جمهوریخواهان‬ ‫در رسیدن به اکثریت نا امید شده بود و افراطیون «تی پارتی»‬ ‫را مقصر این شکســت می دانست؛ جنبشــی که در دوران‬ ‫نارضایتی هــا و اعتراضات به بحران اقتصــادی امریکا در‬ ‫ســال ‪ 2008‬متولد شد‪ .‬این جنبش اشــتیاق فراوانی برای‬ ‫عبور از ارم ان های جمهوریخواهــان با هدف ضربه زدن به‬ ‫دموکرات ها از خود نشان می داد‪ .‬کاندیداهای این جریان هم‬ ‫اغلب بی تجربه اما معتقد به روش های افراطی جنبش خود‬ ‫بودند که از امکانات جمهوریخواهان برای نشان دادن خود در‬ ‫جریان کمپین های انتخاباتی استفاده می کردند‪.‬‬ ‫اما دیگر وقت ان بود که مبارز قدیمی به صحنه بازگردد‪.‬‬ ‫انتخابات محدود ‪ 2013‬برای تعیین نماینده االباما شــاهد‬ ‫رویگردانی اتــاق بازرگانی ایاالت متحــده از کاندیداهای‬ ‫تی پارتی بود‪ .‬وقتی گزینــه جمهوریخواهان پیروزی جزیی‬ ‫به دســت اورد مک کانل و هم حزبی هایش جســارت خود‬ ‫را باز یافتند‪ .‬اعضای ســرکش و تندروی جمهوریخواهان‬ ‫با این شکســت ســکوت کردند و مک کانل هشدار داد که‬ ‫بعد از انتخابــات االباما تندروهای تــی پارتی مجالی برای‬ ‫تندروی های خود پیدا نخواهند کرد‪.‬‬ ‫این هشدار در انتخابات اولیه می سی سی پی در اوایل‬ ‫امسال خود را نشان داد‪ .‬جایی که جمهوریخواهان توانستند‬ ‫با چالش تی پارتی مبارزه کنند و تاد کوگران سناتور کارکشته‬ ‫را از صحنه رقابت ها دور کنند؛ در حالی که در پشت صحنه‬ ‫مک کانل گفته بود که گرداننــدگان جنبش تی پارتی تاوان‬ ‫تندروی ها و رویارویی های خود با جمهوریخواهان را خواهند‬ ‫پرداخت‪.‬‬ ‫بخش دیگری از نقشــه زمانی انجام شد که برادران‬ ‫کوک تصمیم گرفتند وارد کارزار نشوند و راه را برای مک کانل‬ ‫و متحدانش باز کنند‪ .‬تیم فیلیپس مدیر خبرگزاری فرانسه در‬ ‫امریکا می گوید‪« :‬در این زمان بود که رهبران جمهوریخواه‬ ‫در برابر این پرســش مهم و تعیین کننده قرار گرفتند که چه‬ ‫چیزی از همه بیشــتر اهمیت دارد؟ اینکه چهل و پنجمین‬ ‫رئیس جمهور فردی جمهوریخواه باشــد یا رهبری اکثریت‬ ‫کنگره در اختیار یک جمهوریخواه باشد؟» مک کانل بیشتر به‬ ‫برد اهمیت می داد تا به یک تمامیت خواهی ارمان گرایانه اما‬ ‫جزئی‪ .‬پس او بود که اهنگ اغاز کمپین انتخابات ‪ 2014‬را به‬ ‫صدا دراورد و «ما هم با او همکاری کردیم‪ ».‬این را اسکات‬ ‫رید رئیس و استراتژیســت اتاق بازرگانی ایاالت متحده که‬ ‫امسال به طور بی سابقه ای ‪ 70‬میلیون دالر در انتخابات خرج‬ ‫کرده بود اعالم کرد‪ .‬این جنگ برای روح حزب یک شکست‬ ‫به حساب امد‪ :‬کاندیداهای مورد تایید اتاق در ‪ 14‬انتخابات‬ ‫از ‪ 15‬انتخابات اخیر پیروز از صندوق رای خارج شده بودند‪.‬‬ ‫مساله دیگری که از اهمیتی مشــابه برخوردار بود به‬ ‫خدمت گیری و اموزش کاندیداهای مورد تایید بود‪ .‬همکاران‬ ‫مک کانل در کمیته ســناتوری جمهوریخواهان ملی ماه ها‬ ‫وقت صرف یافتن کاندیداهایی که مورد تایید رهبران حزب‬ ‫جمهوریخواه باشــند کردند‪ .‬همانطور کــه وار بیکر‪ ،‬رهبر‬ ‫سیاسی این کمیته به تایم گفت‪« :‬ما می خواهیم بهترین ها‬ ‫در یارگیری باشــیم» «فکر می کنم در سال ‪ 2013‬احتماال‬ ‫پنجاه یا شصت درصد وقتمان را صرف به کارگیری نیروهای‬ ‫جدید کردیم‪».‬‬ ‫بیکر معتقد بود معامله سختی است اما «ما تا پاسخ مثبت‬ ‫گرفتن از کوری گاردنر به کارمان ادامه می دادیم» و هنگامی‬ ‫که او پاسخ مثبت داد گاردنر ‪ -‬که حاال اعضای کمیته به او اسم‬ ‫مستعار هجهاگ داده بودند‪ -‬در پی انتقام برامد‪ .‬تالش های‬ ‫بیهوده برای کنار زدن گاردنر به دلیل مسائل بانوان تا حدی‬ ‫خسته کننده شــد که مطبوعات دنور به او لقب مارک رحم‬ ‫دادند‪( .‬اسم فامیلی اودال و کلمه رحم هر دو در زبان انگلیسی‬ ‫گاهی‬ ‫دیگر‬ ‫ن بین‬ ‫الملل‬ ‫بزرگترین شگفتی های شــب انتخابات اما مربوط به‬ ‫فرمانداران بود که مشکالت دولت در ان بسیار نمایانتر بود‬ ‫و بعضی نخبگان پیش بینی کرده بودند که جمهوریخواهان‬ ‫چند فرمانــداری را از دســت خواهند داد اما بــه جای ان‬ ‫دموکرات ها با واگذاری انتخابات سنا به‬ ‫جمهوریخواهان کار دشواری برای انتخابات‬ ‫‪ 2016‬در پیش دارند‬ ‫جمهوریخواهان سه ایالت دیگر را هم به دست اوردند‪.‬‬ ‫در ایلینوی که تاریخچه عظیمی در فساد و سوءمدیریت‬ ‫هر دو حزب را دارد بزرگترین فاجعه دولتی کشور به وجود امد‪.‬‬ ‫رای دهندگان پت کوئین فرماندار را برکنار کرده و بروس رانر‬ ‫که یک جمهوریخواه بود که موفقیتش در سرمایه گذاری در‬ ‫تساوی حقوق خصوصی درســت مانند جزئیات عضویتش‬ ‫در کلوب شراب فروشــی صدهزار دالری اشکار شده بود را‬ ‫جای او نشاندند‪ .‬ماساچوست‪ ،‬مرکز سیاست های لیبرال یک‬ ‫سیاستمدار میانه روتر به اسم چارلی بیکر را به مارتا کوکلی‬ ‫دموکرات ترجیح دادند‪ .‬رای دهندگان در ماریلند که مارتین‬ ‫اومالی دموکراتیک که دو دوره فرمانــدار بود فرمانده خود‬ ‫فرماندار انتونی براون را به اســتهزا گرفت تا الری هوگان‪،‬‬ ‫تاجری که قول داده بود بســته افزایش مالیات را به جریان‬ ‫صدای مردم‬ ‫بنابرایــن هیــچ چیــز فاخــری وجــود نداشــت‪.‬‬ ‫نه سخن پردازی‪ ،‬نه کمی اشــک‪ ،‬نه متنی شرمگینانه روی‬ ‫صحنه‪ ،‬هیچ کدام‪ .‬انتخابات ‪ 2014‬چیزی ســاده تر و کمتر‬ ‫دموکرات بود‪ .‬نمایش غرولند مردمی ناراحت بود که بعضی‬ ‫از سیاســتمداران که گوش خود را به فرکانس پایین عادت‬ ‫داده اند ان را بشنوند‪ .‬اگر باور کنید سیاستمدارانی چون باب‬ ‫دال که همچنان و در ســن نود و یک سالگی در افکارشان‬ ‫سرسخت هستند‪ ،‬ماه مه گذشته در یکی از سفرهای تشکر از‬ ‫مردم گله های مردم از اتفاقات پیش رو را شنیده بود‪« :‬دوست‬ ‫قدیمیش سناتور پت رابرتز جمهوریخواه به یکی از مسیرهای‬ ‫راه اهن بسته شده بود و حتی از ان خبر نداشت‪».‬‬ ‫دال شروع به تماس گرفتن با هرکسی که در واشنگتن‬ ‫می شناخت کرد و از دوســتان پنجاه ساله جمهوریخواهش‬ ‫درخواست کرد که هر چه سریعتر کمک بفرستند‪ .‬این مثال‬ ‫دیگری از اتفاقاتی بود که جمهوریخواهان از ان جان سالم به‬ ‫در بردند‪ ،‬اما دال پس از ‪ 18‬سال نبودن در سنا همچنان مساله‬ ‫را بو می کشید؛ انقدر روابط داشت که مشکالت را مکان یابی‬ ‫کند‪ .‬وقتی دموکرات ها کاندیدای ســنای خود را در اخرین‬ ‫لحظه ممکن بیرون کشــیدند تا جا را برای یک کاندیدای‬ ‫مستقل به نام گرگ اورمان باز کنند‪ ،‬ریسک رابرتز بر همگان‬ ‫اشکار شد‪ .‬اما تا ان زمان رابرتز ورق را به نفع خود برگردانده و‬ ‫تیم کمپین رابرتز را راه انداخت که پول زیادی را به ایالت گل‬ ‫افتابگردان (کانزاس) سرازیر کرده بود‪ .‬هیچ قانون فاخری سر‬ ‫کار وجود نداشــت‪ .‬انطور که دال به یکی از دوستانش گفته‬ ‫بود اورمان یک دموکرات در لباس جمهوریخواه بود و «من‬ ‫نمی خواهم از کانزاس یک دموکرات وارد سنا شود‪».‬‬ ‫شاید سیاستمدارانی که از این مسائل پایه ای و لباس‬ ‫کاربردی دست برداشــته اند بتوانند در جایی که نمونه های‬ ‫فاخر شکست خورده اند موفق شوند‪ .‬و بدین منوال است که‬ ‫جو بایدن‪ ،‬معاون رئیس جمهور سابق که از همین گروه به شمار‬ ‫می رود موفق می شود خیلی پیش تر از اینکه رئیس جمهور‬ ‫تالش کرده و شکست بخورد با مک کانل تماس گرفته و به‬ ‫او تبریک بگوید‪ .‬انها می دانند که برنده شدن در انتخابات به‬ ‫این معنی نیست که رای دهندگان عاشق شما شده اند‪ .‬بلکه‬ ‫بیشتر مواقع به این معنی است که در یک روز خاص در ماه‬ ‫نوامبر از شــما کمتر از طرف مقابل شما تنفر دارند‪ .‬این یک‬ ‫پروسه ناتمام است‪ .‬باید هردفعه نظرشان را جلب کنید تا برنده‬ ‫شوید و دوباره برنده شوید و این کار فقط با عمل ممکن است‬ ‫و نه با حرف‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬تایم‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫جسارت فرمانداران‬ ‫م ک کانل رهبر اکثریت جمهوریخواهان‬ ‫در اندیشه تاثیرگذاری بر سیاست خارجی‬ ‫امریکاست‬ ‫بین الملل‬ ‫با حرف ی اغاز می شوند‪).‬‬ ‫داســتانی مشــابه در ایووا هم رخ داد و سناتور جونی‬ ‫ارنســت یک مدیر خوش مشرب و افســر گارد ملی چنان‬ ‫خوشایند بود که سبب شد ســناتور بازنشسته تام هارکین او‬ ‫را با ستاره موسیقی پاپ تیلور سوئیفت مقایسه کند‪ .‬هارکین‬ ‫یکی از لیبرال های اصلی سنا است و اشغال صندلی وی توسط‬ ‫ارنســت محافظه کار یکی از ارمانی ترین اتفاقات انتخابات‬ ‫می تواند باشد‪.‬‬ ‫در کارولینای شمالی کمیته یارگیری جمهوریخواهان‬ ‫از توم تیلیس‪ ،‬سخنگوی کاخ ایالتی حمایت کرد که به نظر‬ ‫می رسید در جهت تفوق در کارزار انتخابات است‪ .‬او ثابت کرد‬ ‫تا حدی قوی است که حتی در مقابل شصت میلیون دالری‬ ‫که به نفع رقیبش سناتور کی خرج شــده‪ ،‬مقاومت کند‪ .‬در‬ ‫ل هاروارد است و‬ ‫ارکانزاس‪ ،‬نماینده تام کاتتن که فارغ التحصی ‬ ‫سابق بر این در جنگ افغانستان سرباز بود در مقیاس کوچکتر‬ ‫کار مارک پرایور دموکرات را انجام داد‪.‬‬ ‫در روزگار قدیــم وقتــی کاندیدایی مــورد تایید قرار‬ ‫می گرفت تحت اموزش های دشواری درباره خطرات اداره‬ ‫یک کمپین قرار می گرفت‪ .‬در یک سفر به واشنگتن در سال‬ ‫گذشته برای جمع اوری اعانه و یک سری احکام سیاسی هر‬ ‫کاندیدا توسط یک «ردیاب» کمپین همراهی می شد؛ کلمه‬ ‫تجاری که برای یک فیلمبردار بیش فعــال و بهانه گیر که‬ ‫توسط گروه رقیب اعزام می شد تا همه کلمات یک سیاستمدار‬ ‫را ضبط کند‪ .‬حتی کاندیداهای بســیار باتجربه هم زیر نظر‬ ‫همیشگی یک ردیاب ممکن است خرابکاری کنند‪ :‬فرماندار‬ ‫سابق ایالت ویرجینیا و سناتور جورج الن با «بوزینه» خواندن‬ ‫ردیاب هایشان با دست خود قبر خود را کندند‪.‬‬ ‫بعدها کارمندان کمیته نیروگیری جمهوریخواهان فاش‬ ‫کردند که ایده ردیــاب کار جمهوریخواهان بود؛ «ما دلمان‬ ‫می خواهد فیلم رفتارتان را برای خودتان به نمایش بگذاریم‪».‬‬ ‫بنابر گفته سناتور راب پورتمن از اوهایو‪ ،‬رئیس مالی سابق این‬ ‫کمیته یکی از کارمندان این را به کاندیداها گفت؛ «خب تجربه‬ ‫خوبی بود چرا که خیلی از انها تجربه کسی که با یک دوربین‬ ‫همیشه کنار انها باشد را نداشتند‪».‬‬ ‫در مراحل بعد هم کمیته با اســتفاده از اطالعاتی که‬ ‫محققین این کمیته از اظهارنامه های مالیاتی تا صفحه های‬ ‫فیسبوکشان جمع اوری کرده بود پوســت این کاندیداها را‬ ‫می کند‪ .‬بیکر مدیر سیاسی گفت‪« :‬ما انها را از طریق تحت‬ ‫فشار قرار دادن اداره کردیم‪ .‬منظورم این است که کار سختی‬ ‫بود‪ ».‬و سپس ساعت ها صرف کاوش داده های متعدد می شد‬ ‫تا پیغام های مناسبی به رای دهندگان مخابره شود‪ .‬تمرین‪،‬‬ ‫تمرین و باز هم تمرین‪« .‬من به تکرار معتقدم‪ ».‬بیکر توضیح‬ ‫داد‪« :‬بعضی از کاندیداهای ما در کالس اموزش رســانه ای‬ ‫شرکت کرده و تیم مباحثه و مربیان رسانه ما را پانزده تا بیست‬ ‫بار مالقات کردند‪».‬‬ ‫این کار در کمپیــن جــدا از جمهوریخواهان نتیجه‬ ‫داد؛ یک تغییر خوشایند از ســال ‪ 2012‬تا ‪ 2014‬که در ان‬ ‫کاندیداهای جمهوریخواهان به شدت در اندیشه موضوعات‬ ‫متفاوتی از سحر و جادو گرفته تا تجاوز در قانون شرع در میچ‬ ‫دربورن بودند‪.‬‬ ‫مک کانل که به شش صندلی در سنا نیاز داشت تا کنترل‬ ‫سنا را در دست گیرد تا پنجم نوامبر هفت صندلی را در دست‬ ‫گرفت و شانس بیشتری برای به دست اوردن صندلی هشتم‬ ‫و نهم پس از برگزاری انتخابات ششــم دسامبر در االسکا و‬ ‫لوئیزیانا دارد‪.‬‬ ‫بیندازد موفق شود‪.‬‬ ‫درســت در همین زمان جمهوریخواهان چالش های‬ ‫شجاعانه ای را به متصدیان حزبشان وارد کردند‪ .‬واکر‪ ،‬فرماندار‬ ‫ویسکانسین که خودش را فدا کرده بود تا از طریق خلع قدرت‬ ‫کردن بسیاری از کارمندان طبقه کارگر را با هم متحد کند در‬ ‫طی چهار سال برای سومین بار به پیروزی رسید‪ ،‬دو انتخابات‬ ‫برنامه ریزی شده به اضافه یک عزل‪ .‬این امیدهای او برای‬ ‫رئیس جمهور شــدن را جال می دهد‪ .‬فرماندار فلوریدا‪ ،‬ریک‬ ‫اسکات یک محافظه کار سرسخت چارلی کرایست که اینک‬ ‫موضعش را عوض کرده و یک دموکرات شده کنار زد‪ .‬انها و‬ ‫هوادارانشان با هم صد میلیون دالر روی جنگی صرف کردند‬ ‫که اسکات با شانس توانســت برنده ان شود‪ .‬یکی دیگر از‬ ‫ایالت های معلق اوهایو بود که بار دیگر با قدرت تمام فرماندار‬ ‫جمهوریخواه چان کاســیچ را انتخاب کــرد‪ .‬حتی فرماندار‬ ‫کانزاس سام براون که تحت فشار زیادی بود توانست صندلی‬ ‫خود را حفظ کند‪ .‬در کل کریس کریســتی رئیس اتحادیه‬ ‫فرمانداران جمهوریخواه از نیوجرســی مرد شادی بود که با‬ ‫جیبی پر از یادداشت های اماده منتظر پیشنهاد کاخ سفید در‬ ‫سال ‪ 2016‬است‪.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫‪54‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫نگاهیدیگر‬ ‫‪55‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫گاهی‬ ‫دیگر‬ ‫نبین‬ ‫الملل‬ ‫ملی گرای مقتدر‬ ‫جین پینگ جای دنگ ژیائوپینگ را می گیرد‬ ‫بین الملل‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫مریم رضایی‬ ‫مترجم‬ ‫مطلــب روزنامــه انالیــن شــانگهای ابــزرور‬ ‫(‪ )Shanghai Observer‬در روز ‪ 27‬اکتبــر‪ ،‬در مثبت‬ ‫نشان دادن وجهه رئیس جمهور این کشور تاثیر چندانی نداشت‪.‬‬ ‫خوانندگان مطلب این روزنامه وابســته به حزب کمونیست‬ ‫دریافتند که شی جین پینگ‪ ،‬رئیس جمهور‪ 61‬ساله کشورشان‪،‬‬ ‫پیش از طلوع افتاب از خواب برمی خیزد و پاسی از شب گذشته‬ ‫به رختخواب می رود‪ .‬او شخصیتی «جسور و واقع بین» دارد و‬ ‫از «سبک کاری جدی و ریتم بسیار سریعی» برخوردار است‪.‬‬ ‫نویسنده در این مطلب اظهار کرده بود که جین پینگ ظرف‬ ‫چند ساعت با هر دو رئیس جمهور اندونزی و تانزانیا دیدار کرده‬ ‫و در این دیدارها رفتاری بسیار با ظرافت و جذبه از خود نشان‬ ‫داده است؛ موضوعی که در سیاســت خارجی کامال طبیعی‬ ‫است‪ .‬شانگهای ابزرور افزوده بود «در واکنش به صحبت های‬ ‫جین پینگ همه حاضرین سر خود را به نشانه تحسین تکان‬ ‫می دادند» و نیز اشاره کرده بود «البته مثل هر چینی معمولی‬ ‫دیگری روز پرمشــغله جین پینگ‪ ،‬خالی از شوخی و شادی‬ ‫نیست‪».‬‬ ‫جین پینگ از زمــان روی کار امــدن در نوامبر ‪،2012‬‬ ‫سریع تر از همه رهبران چینی در دهه های گذشته به تقویت و‬ ‫تحکیم قدرت خود پرداخته است‪ .‬خیلی زود نیست که بگوییم‬ ‫او بعد از دنگ ژیائوپینگ‪ ،‬معمار اصالحات اقتصادی چین‪ ،‬به‬ ‫زودی به مهم ترین رهبر این کشور تبدیل خواهد شد‪ .‬او با داشتن‬ ‫سمت های مختلف از جمله رئیس جمهور‪ ،‬رئیس کمیسیون‬ ‫مرکزی ارتش و از همه مهم تر‪ ،‬دبیرکل حزب کمونیست چین‪،‬‬ ‫این تصور را که جمهوری خلق به واسطه رهبری جمعی اداره‬ ‫می شود‪ ،‬از بین برده است‪ .‬ویلی الم‪ ،‬کارشناس سیاست چین در‬ ‫دانشگاه هنگ کنگ‪ ،‬می گوید «شی جین پینگ تنها ظرف دو‬ ‫سال خود را به فردی قدرتمند تبدیل کرده و از انتظارات کامال‬ ‫فراتر رفته است‪ ».‬تیتر مطلب روز‪ 21‬اکتبر روزنامه انالین پیپلز‬ ‫دیلی(‪ ،)People’s Daily‬که سخنگوی حزب کمونیست‬ ‫محسوب می شود‪ ،‬جایگاه جین پینگ را در تاریخ تثبیت کرد‪:‬‬ ‫«مائو زدونگ کاری کرد که مردم چین روی پا بایستند‪ ،‬دنگ‬ ‫ژیائوپینگ مردم چین را ثروتمند ساخت و شی جین پینگ مردم‬ ‫چین را قوی خواهد ساخت‪».‬‬ ‫نشست اخیر همکاری های اقتصادی اسیا‪-‬اقیانوسیه‬ ‫(‪ )APEC‬در پکن‪ ،‬اولین مالقات جدی جین پینگ با باراک‬ ‫اوباما‪ ،‬بعد از گپ کوتاه سال گذشته این دو در کالیفرنیا بود که‬ ‫طی ان جین پینگ بر نیاز برای ایجاد «نوع جدیدی از روابط بین‬ ‫ت بزرگ اقتصادی جهان» تاکید کرده بود‪.‬‬ ‫دو قدر ‬ ‫نشســت ‪ APEC‬به نوعی نمایش قدرت جین پینگ‬ ‫محســوب می شــد و حکومت چین تمام توان خود را برای‬ ‫برگزاری بی عیب و نقص این مراســم به کار گرفته بود‪ .‬حتی‬ ‫برای پاک نگه داشــتن هوای الوده پکــن در طول برگزاری‬ ‫نشست‪ ،‬کارخانه ها تعطیل شده و از شهروندان خواسته شده‬ ‫بود عبور و مرورهای کاری را متوقف کنند‪ .‬پیشخدمت ها نیز‬ ‫دقیقا در‪ 484‬مرحله اموزش دیده بودند تا تضمین شود‪ 73‬هزار‬ ‫میهمان مراسم ظرف ‪ 6‬دقیقه پس از اماده شدن غذاها‪ ،‬ان را‬ ‫صرف می کنند‪ .‬همان طور که انتظار می رفت‪ ،‬جین پینگ توجه‬ ‫مخاطبین مردد بین المللی را برای ایجاد تغییر در معماری مالی‬ ‫جهان و سلطه بیشتر شرق جلب کرد‪ .‬به گفته الم‪« ،‬او خواهان‬ ‫یک نظم مالی جدید است‪ ،‬به طوری که اسیا ‪ -‬اقیانوسیه و چین‬ ‫در مرکز ان قرار گیرند‪».‬‬ ‫باید وابستگی بیش از حد چین را به صادرات و سرمایه گذاری از‬ ‫بین ببرد و با تشویق به نواوری و خدمات‪ ،‬این کشور را در نردبان‬ ‫اقتصاد به باال سوق دهد‪ .‬در سرمقال ه نشریه انالین چاینا دیلی‬ ‫ی زبان حزب حاکم‬ ‫(‪ ،)China Daily‬تریبون رسمی انگلیس ‬ ‫چین‪ ،‬در ماه اوت نوشته شده بود «در این لحظه حساس اعمال‬ ‫تغییرات و تحوالت بزرگ‪ ،‬چین به شدت به رهبری سیاسی‬ ‫نیاز دارد که جرات‪ ،‬مسئولیت پذیری و خرد الزم برای هدایت‬ ‫کشور به سوی بیداری مجدد را داشته باشد‪ ».‬این مقاله در ادامه‬ ‫گفته بود «تمامی ایده ها و اقدامات جین پینگ برای اصالحات‬ ‫فرهنگی‪ ،‬نظامی‪ ،‬سیاسی و اقتصادی به هدف پیش بردن چین‬ ‫در مسیر بازسازی است‪».‬‬ ‫ملی گرایی‪ ،‬برگ برنده‬ ‫مردی متفاوت‬ ‫شــی جین پینگ همچون ملت خروشــانی که بر انها‬ ‫حکومت می کند‪ ،‬غرور و جاه طلبی را می پراکند‪ .‬شعار او که بر‬ ‫بیلبوردهایی در سراسر چین حک شده‪« ،‬رویای چینی» است؛‬ ‫شعاری نامشخص که تالش فردی را برای جمع اوری ثروت‬ ‫شخصی و نیز یک کمپین جمعی برای رساندن چین به جایگاه‬ ‫مناسب در راس نظم جهانی دربرمی گیرد‪ .‬جری هندریکس‪ ،‬از‬ ‫افسران بازنشسته نیروی دریایی امریکا و تحلیلگر مسائل اسیا‬ ‫می گوید «جین پینگ همزمان با تالش برای قرار دادن چین‬ ‫در مرکز دنیا‪ ،‬می خواهد خودش را نیز در مرکز چین و در سطح‬ ‫شخصی که از زمان مائو و دنگ مشاهده نشده‪ ،‬قرار دهد‪».‬‬ ‫با توجه به انقالب فرهنگی مائو مانیا‪ ،‬چین ممکن است‬ ‫نگران برخی تفکرات فردی باشــد‪ .‬از ان زمان به بعد حزب‬ ‫کمونیست ســال ها تالش کرده رهبران عالیرتبه را به توافق‬ ‫جمعی تشویق کند و از هر گونه فردگرایی و اعمال نظر شخصی‬ ‫بپرهیزد‪ .‬اما جین پینگ بعد از یک دهه حکومت کسل کننده هو‬ ‫جینتائو‪ ،‬خود را پوپولیست زیرکی نشان داده است‪ .‬او برای جلب‬ ‫حمایت عمومی سخنرانی هایش را از موعظه های بیدارکننده‪،‬‬ ‫شعرهایبه شدتمیهن پرستانه‪،‬شعارهایمارکسیستیوحتی‬ ‫نقل قول هایی از کنفسیوس پر می کند‪ .‬جین پینگ در یکی از‬ ‫سخنرانی های خود در ماه اوت گفته بود «ما هرگز از تجربیات‬ ‫مثبت کشورهای دیگر کورکورانه تقلید نمی کنیم‪ ،‬چه برسد به‬ ‫اینکه بخواهیم چیزهای بد را از انها جذب کنیم‪».‬‬ ‫در شرایطی که هو جینتائو‪ ،‬رئیس جمهور قبلی چین به‬ ‫فراموشی سپرده شده‪ ،‬جین پینگ بسیار بی پرده از قدرت خود‬ ‫دفاعمی کند‪.‬اوبهجایتقسیممسئولیتبینهفتعضوکمیته‬ ‫مرکزیحزبکمونیست‪،‬فرمانمستقیمکمیته هایبانفوذرابه‬ ‫دست گرفته که برخی از انها در حوزه های امنیت ملی‪ ،‬سانسور‪،‬‬ ‫اینترنت‪ ،‬بازسازی ساختار ارتش‪ ،‬سیاست خارجی و اصالحات‬ ‫اقتصادی به تازگی تاسیس شده اند‪.‬‬ ‫جین پینگ نماد کشوری است که عظمت را به تصویر‬ ‫می کشد اما این کشور با رشــد کند اقتصادی دست و پنجه‬ ‫نرم می کند‪ :‬اقتصاد چین در سه ماهه سوم امسال ‪ 7/3‬درصد‬ ‫رشد کرده که کمترین میزان طی پنج سال گذشته بوده است‪.‬‬ ‫افزایش اختالف درامد‪ ،‬فســاد اقتصادی و مشکالت زیست‬ ‫محیطی‪ ،‬نارضایتی هایی به همراه داشته است؛ حتی از سوی‬ ‫کسانیکهازتوسعهاقتصادیبیشتریننفعرابرده اند‪.‬جین پینگ‬ ‫با همــه جذبــه پوپولیســتی و جاه طلبی‬ ‫جهانــی جین پینــگ‪ ،‬او ضعف هایی هم‬ ‫دارد که با وجهه او به عنوان یک ابرقدرت‬ ‫بلندپرواز در تناقض است‪ .‬صدها چینی‬ ‫که خرد حزب کمونیســت را زیر ســوال‬ ‫برده اند‪ ،‬دستگیر و زندانی شده اند‬ ‫جین پینگ همواره یکی از معترضین علیه غرب شرور‬ ‫بوده که مثل‪ 150‬سال پیش‪ ،‬زمانی که قدرت های امپریالیستی‬ ‫از ضعف سلسله قینگ سوءاستفاده کردند‪ ،‬هدفش مطیع کردن‬ ‫چین است‪ .‬سال گذشته‪ ،‬یک یادداشت دولتی لیستی از هفت‬ ‫ارزش غربی مانند دموکراسی مبتنی بر قانون اساسی‪ ،‬استقالل‬ ‫رسانه ای‪ ،‬جامعه مدنی و لیبرالیسم بازار را اعالم کرد که چین‬ ‫بایدباهمهتوانبا انهابجنگد‪.‬حتی«ارزش هایجهانی»حقوق‬ ‫بشر با معیارهای چینی متناسب نبود‪ .‬جین پینگ در عوض‪،‬‬ ‫حزب کمونیست را باالتر از هر نهاد دیگری‪ ،‬از جمله دادگاه ها‬ ‫و قانون اساسی چین قرار داد‪ .‬دو سال پیش‪ ،‬جین پینگ مجبور‬ ‫بود نارضایتی های غرب را تحمل کند‪ .‬در فوریه ‪ 2012‬که او‬ ‫معاون رئیس جمهور بود‪ ،‬به دعوت جو بایدن‪ ،‬همتای امریکایی‬ ‫خود به امریکا سفر کرد‪ .‬بایدن در اظهاراتی طوالنی و البته به‬ ‫صورت دیپلماتیک‪ ،‬عادات چینی ها را در زندانی کردن مخالفان‪،‬‬ ‫تاراج دارایی های فکری‪ ،‬محرمانه نگه داشتن امار تجاری و‬ ‫کاهش ارزش پول‪ ،‬مورد انتقاد قرار داده بود‪ .‬ریچارد سولومون‪،‬‬ ‫از کارکنان کارازموده بخش شرق اسیا در وزارت امور خارجه‬ ‫امریکا که در ان جلسه حضور داشت‪ ،‬پوزخند جین پینگ را به‬ ‫یاد می اورد و می گوید «این در حالی است که او باید خشمگین‬ ‫می شد‪».‬‬ ‫اما اکنون ورق برگشته اســت‪ .‬ممکن است اوباما هنوز‬ ‫درخواســت های زیادی مانند عقب نشینی چین از جاسوسی ‬ ‫در فضای ســایبری‪ ،‬دسترسی بیشــتر به بازار و رفتار بهتر با‬ ‫ی از پکن داشته باشد‪ ،‬اما رسانه های دولتی چین‬ ‫اقلیت های قوم ‬ ‫پیش از برگزاری نشست ‪ APEC‬کاری کردند که انتظارات‬ ‫رئیس جمهور امریکا کاهش یابد‪ .‬مطلــب ‪ 5‬نوامبر روزنامه‬ ‫انالین پیپلز دیلی امریکا را به دلیل «استانداردهای دوگانه در‬ ‫جنگ علیه تروریزم» مورد انتقاد قرارداد و به واشنگتن هشدار‬ ‫داد از نقاط مورد مناقشه ای مانند کره شمالی و روابط ضعیف‬ ‫پکن‪-‬توکیو صرف نظر کند‪ .‬وانگ فان‪ ،‬معاون امور خارجی‬ ‫دانشگاه چین گفته بود «این مسائل داغ درست بر منافع کلیدی‬ ‫چین دست می گذارند‪».‬‬ ‫به غیر از جغرافیای سیاسی‪ ،‬جین پینگ سختگیری هایی‬ ‫را بر کسب وکارهای خارجی فعال در چین اعمال کرده و انها‬ ‫را به تخلفات ضد تراست‪ ،‬رشــوه خواری و تولید محصوالت‬ ‫غیراســتاندارد متهم کرده اســت‪ .‬البته درســت است که‬ ‫شــرکت های داخلی نیز هدف این اتهامات قرار گرفته اند‪ ،‬اما‬ ‫در این جنگ جهت گیری های ضد خارجی که رســانه های‬ ‫دولتی را نیز تحت کنترل دراورده‪ ،‬بیشتر است‪ .‬هر شرکتی از‬ ‫مایکروسافت گرفته تا مک دونالدز و اپل متوجه این اتهامات‬ ‫بوده اند‪ .‬نظرسنجی اتاق بازرگانی امریکا در پکن در تابستان‪،‬‬ ‫نشان می دهد ‪ 60‬درصد پاســخ دهندگان گفته اند استقبال از‬ ‫کسب وکارهای خارجی از چین سرد شده و نیز اتاق بازرگانی‬ ‫اروپا نیز معترض شده که گزارش های هشداردهنده متعددی‬ ‫از بخش های مختلف دریافت کرده مبنی بــر اینکه دولت از‬ ‫تاکتیک های تهدیدامیزی اســتفاده می کند تا شرکت ها را‬ ‫به پذیرش مجــازات و اصالحات بــدون متقاعد کردن انها‪،‬‬ ‫مجبورکند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫با همه جذبه پوپولیستی و جاه طلبی جهانی جین پینگ‪،‬‬ ‫او ضعف هایی هم دارد که بــا وجهه او به عنوان یک ابرقدرت‬ ‫بلندپرواز در تناقض است‪ .‬صدها چینی که خرد حزب کمونیست‬ ‫را زیر سوال برده اند‪ ،‬دســتگیر و زندانی شده اند‪ .‬جین پینگ‬ ‫کنترل بر اینترنت را افزایش داده و حتی صداهایی را که اهداف‬ ‫اصالحاتی خود حزب را تکرار می کنند‪ ،‬خاموش کرده است‪ .‬در‬ ‫هنگ کنگ که به واسطه قوانین جداگانه ای از بقیه چین اداره‬ ‫می شود‪ ،‬هیچ نشانه ای مبنی بر اهمیت دادن پکن به ارزوهای‬ ‫هزاران شــهروند دموکراسی طلب این کشــور که دست به‬ ‫اعتراضات خیابانی هم زدند‪ ،‬دیده نمی شود‪.‬‬ ‫خشــونت علیه معترضین به درجه مضحکی رســیده‬ ‫است‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬در یک ماه گذشته‪ ،‬نیروهای امنیتی چین‬ ‫بیش از ده ها نفر را که در تجمعات هنری خارج از پکن حضور‬ ‫داشته اند‪ ،‬دستگیر کرده اند‪ .‬جرم برخی از انها به اشتراک گذاری‬ ‫مقاالتی در مورد اعتراضات طرفدار دموکراسی در هنگ کنگ‬ ‫بوده است‪ .‬برخی دیگر در محافل شعرخوانی دستگیر شده اند و‬ ‫افرادی که سعی داشتند به خانواده های زندانیان سیاسی کمک‬ ‫کنند نیز خودشان دستگیر شده اند‪ .‬یکی از این هنرمندان در مورد‬ ‫دوستان خود می گوید «افرادی که دستگیر شده اند هیچ گاه‬ ‫درصدد راه اندازی یک شورش نبوده اند‪ .‬انها فقط می خواستند‬ ‫نظراتشان را بیان کنند‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫از نظر جین پینــگ این گونه بحث هــا و ازادی ها جزو‬ ‫خواسته های غرب اســت و حزب کمونیست اگر می خواهد‬ ‫به سرنوشــت اتحادیه جماهیر شوروی دچار نشــود‪ ،‬باید از‬ ‫خود در برابر ان محافظت کند‪ .‬او در یک ســخنرانی داخلی‬ ‫در دســامبر ‪ 2012‬گفته بود «چرا حزب کمونیست شوروی‬ ‫فروپاشــید؟ یک دلیل مهم ان این بود که ایده ال ها و عقاید‬ ‫انها متزلزل شده بود‪ ».‬شــاید نزاع علیه اندیشمندان مستقل‬ ‫نیز نشــان دهنده محافظه کاری درونی جین پینگ است؛ در‬ ‫حالی که این امید وجود داشت که او راه پدرش را که تفکرات‬ ‫ازادیخواهانه داشت‪ ،‬ادامه دهد‪ .‬یا شاید این شرایط برای مردی‬ ‫که با انبوهی از چالش ها برای رهبری یک پنجم جمعیت جهان‬ ‫مواجه است‪ ،‬اجتناب ناپذیر باشد‪ .‬اگر جین پینگ اکنون رهبری‬ ‫چین را بر عهده دارد‪ ،‬پس مسئولیت هر گونه سقوط اقتصادی‬ ‫و یا ظهور ناارامی های اجتماعی نیز با او خواهد بود‪ .‬در همین‬ ‫زمینه‪ ،‬دان بلومنتال‪ ،‬مدیر مطالعات اســیایی موسسه ‪AEI‬‬ ‫واشنگتن می گوید «نارضایتی در چین در حال افزایش است‪.‬‬ ‫مردم ثروتمندتر شده اند‪ .‬این تفکر که «دهانتان را ببندید و فقط‬ ‫ثروتمند شوید» رو به پایان است‪ .‬انها بیشتر از این می خواهند‪».‬‬ ‫اما انچه در عوض عاید مردم چین می شود‪ ،‬رهبری است‬ ‫که وجهه ای بسیار کنترل شده دارد و بنابراین انها شانس چندانی‬ ‫ندارند‪ .‬در اوایل امسال‪ ،‬کاریکاتوری در یک وب سایت مرتبط به‬ ‫دولت منتشر شد که جین پینگ را فردی نه چندان جالب توجه در‬ ‫فضای غرب‪ ،‬اما کامال انقالبی در کشور خودش نشان می داد؛‬ ‫کشوری که رهبران ان نباید مورد تمسخر قرار بگیرند‪ ،‬حتی با‬ ‫مالیمت‪ .‬این کاریکاتور جین پینگ را بسیار بذله گو با ظاهری‬ ‫خوشایند و کت خنثی توسی و ابی به تصویر کشیده بود‪ .‬پس‬ ‫از ان سیل تحلیل ها شروع شد که عمدتا انتقادی بوده و این‬ ‫سوال را مطرح می کرد که چرا کل کشور چین باید جین پینگ‬ ‫را بستایند‪.‬‬ ‫بعد از مطلب ماه گذشته روزنامه شانگهای ابزرور‪ ،‬مطالب‬ ‫مشابه زیادی منتشر شــد‪ .‬اما وقتی مجله تایم تالش کرد با‬ ‫نویسنده این مطلب تماس بگیرد‪ ،‬با یک اتفاق غیرحرفه ای‬ ‫ژورنالیستی مواجه شــد‪ .‬کارمند روزنامه انالین ابزرور اذعان‬ ‫کرد که او هیچ گاه نویسنده اصلی این مقاله را ندیده و مطالب‬ ‫فقط برای او ایمیل می شود و نام نویسنده به صورت مستعار‬ ‫درج می شــود و نگفت که فردی که مطالب را می فرستد چه‬ ‫کسی است!‬ ‫منبع‪ :‬مجله‪Time‬‬ ‫بین الملل‬ ‫تصویری پاک‬ ‫‪57‬‬ ‫میهمان مهم‬ ‫فرهنگ‬ ‫تازه ترین ساخته محمدمهدی عسگرپور با عنوان «میهمان داریم» اثر‬ ‫دیگری است در حوزه مباحث اجتماعی دفاع مقدس که در قالب یک فیلم‬ ‫سینمایی به بخشی از چالش ذهنی میان موافقان و مخالفان وجوه مختلف‬ ‫یک پدیده بزرگ اجتماعی م ی پردازد‪ .‬این فیلم با اشاره به عالم واقعیت‪ ،‬ما را‬ ‫در کشاکش معنایی س رنوشت ارمان ها به چالش م ی کشد‪.‬‬ ‫علیرضا بهرامی ‪ -‬بیتا حقیقی پور‬ ‫دبیرگروه فرهنگ ‪ -‬روزنامه نگار‬ ‫ایا خروجی فیلــم «میهمان داریم» همان چیزی‬ ‫بوده که در ذهن داشتید؟‬ ‫بله‪ ،‬چیزی که اکنون در پرده نمایش داده م ی شود‪،‬‬ ‫چیزی است که در ذهن من شکل گرفته بود‪ .‬البته نباید گفت‬ ‫از ابتدا‪ .‬چیزی که در ذهن من بود و از ابتدا داشتیم‪ ،‬مثل هر‬ ‫فیلم دیگــری مقدماتی را طی کرد‪ ،‬مــواردی به فیلمنامه‬ ‫اضافه شد و مواردی نیز کاشته شد تا به مرحله تولید برسد‪.‬‬ ‫این کار هم فیلمنامه اش را خودم نوشته بودم‪ ،‬اینطور نبود‬ ‫که حاال فیلمنامه ای را نوشته ام و باید در مورد ان فکر کنم‪.‬‬ ‫در نهایت کار همه موارد انجام شد تا کاری که امروز اکران‬ ‫م ی شود شکل گرفت‪.‬‬ ‫یعنی هی چ گونه شرایط کاری دست نداشت در‬ ‫سمت و سو و سرنوشت فیلم؟‬ ‫ان قدری نبود کــه بخواهیم اکنــون راجع به ان‬ ‫صحبت کنیم‪ .‬ان مقدار خیلی کم هم گاهی اوقات ممکن‬ ‫است ما موردی را داشته باشــیم که به نظر سرمایه گذار یا‬ ‫تهی ه کننده سازگاری نداشته باشد که من کارگردان متقاعد‬ ‫شوم یا برعکس بتوانم متقاعد کنم‪ .‬ان موضوع همیشه است‬ ‫و همیشه در این نوع فیلم و هر فیلم دیگری این بحث وجود‬ ‫دارد‪ .‬ان مقدار از جانب من نیز پذیرفته شده و مقداری نیست‬ ‫که من با اکراه بپذیرم یا بخواهم قبول نداشته باشم‪.‬‬ ‫طرح این فیلم از کجا امد؟‬ ‫اقای منوچهر محمدی طرحی را در حد دو یا ســه‬ ‫صفحه نوشته بودند و در مجلس افطاری که هر دو حضور‬ ‫داشتیم به من دادند و گفتند و خواستند که در همان مجلس‬ ‫نظرم را درباره طرح بدهم و این فرصت داده نشد که من طرح‬ ‫را با خود ببرم و در خانه ان را مطالعه کنــم‪ .‬به این ترتیب‬ ‫طرح را همانجا خواندم و فکر اصلی را پســندیدم ولی حاال‬ ‫اینکه مسیر بعدی که طی شد و به این فیلم تبدیل شد که‬ ‫پروسه ای ســخت هم بود‪ ،‬بحث دیگری است ولی طرح از‬ ‫همانجا شروع شد و فکر اصلی از اقای محمدی بود و بعد از‬ ‫اینکه من موافقت کردم‪ ،‬به جایی رسیدیم که این طرح باید‬ ‫گسترش پیدا م ی کرد و به تدریج به فیلمنامه تبدیل م ی شد‪.‬‬ ‫از انجا ما طبیعتا اختالفاتی داشــتیم که من دوست داشتم‬ ‫فیلمنامه نویسی که حاال م ی تواند کسی باشد که من قبال‬ ‫با ان فرد کار کرده ام‪ ،‬یا کســی باشد که اقای محمدی با او‬ ‫کار کرده اند و یا کسی باشــد که هر دو نفرمان روی ان ادم‬ ‫توافق داشته باشیم ولی قبال با ان فرد کار نکرده باشیم‪ .‬من‬ ‫به شخصه تالش کردم این اتفاق ایجاد شود ولی همه چیز‬ ‫دست به دست هم دادند که این اتفاق نیفتد ولی در نهایت‬ ‫این فیلمنامه نوشته شد‪.‬‬ ‫جدال ارمان و واقعیت‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با محمدمهدی عسگرپور‬ ‫کارگردان «میهمان داریم»‬ ‫چه چیز این طرح را پسندیدید؟‬ ‫در حال حاضر که قرار است این فیلم اکران شود در‬ ‫همه جا و در مصاحب ه های زیادی که دارم‪ ،‬این را به عناوین‬ ‫مختلف گفته ام که منتشر نشــده و قرار است منتشر شود‪.‬‬ ‫اینکه نسل ما‪ ،‬نســل خودم را عرض م ی کنم با نسل بعد‬ ‫از ما متفاوت اســت‪ .‬ما دوره ای را تجربه کردیم که دوره بعد‬ ‫از ما به هر دلیل نتوانســت ان را تجربه کند‪ .‬جنگ ما قرار‬ ‫نبود ‪ 200‬سال طول بکشد‪ .‬جنگی بود که هشت سال طول‬ ‫کشــید و انقالبی بود که شــکل گرفت که مقدمه ای هم‬ ‫داشت‪ .‬دوره ای بود که تلخی و شــیرین ی های ان را با هم‬ ‫تجربه م ی کنید و م ی توانید از ان تئوری اســتخراج کنید‪.‬‬ ‫گزارشیکمیهمانی‬ ‫نگاهیبهفیلم«میهمان‬ ‫داریم» از ساخت تا اک ران‬ ‫ارمان گرایی منحصر به فردی شکل گرفت؛ با تمام محاسن‬ ‫و معایبش‪ .‬خیلی هم مشخص بود که این دوره ارمان گرایی‪،‬‬ ‫ب رای کسانی که واقعی به موضوع نگاه م ی کردند‪ ،‬قرار نبود‬ ‫که چندین دهه طول بکشد‪ .‬به رغم شکل تبلیغاتی که ب رای‬ ‫تبلیغات ما داشتند که این ارمان گرایی تا ابدالدهر باقی بماند‬ ‫ولی واقعی ت ها پ ی در پی خودشان را نشان م ی دادند و جنگ‬ ‫اغاز شد‪ .‬به خصوص بعد از جنگ به اوج خود رسید‪ .‬خود این‬ ‫تقابل که بخشی به واقیعت ها و بخشی هم به ارمان های‬ ‫ما مربوط م ی شود‪ ،‬معجونی را م ی ســازد که همواره ب رای‬ ‫هر فیلمســاز و نویسنده ای و هر کســی که به هر نحوی‬ ‫م ی خواهد در این حوزه انجام دهد‪ ،‬جذاب اســت‪ .‬بناب راین‬ ‫حرف دل هم دوره ای های ما همیشه این بوده است‪ .‬حاال این‬ ‫موضوع بروز پیدا م ی کند که چه عواملی دست به دست هم‬ ‫م ی دهد که ان اتفاق بروز پیدا م ی کند‪ ،‬خود نکته ای است‪.‬‬ ‫چیزی که در این طرح وجود داشت از نظر من در وهله اول‬ ‫خود را نشان نم ی داد ولی اگر دقت م ی کردید‪ ،‬مشاهده م ی شد‬ ‫حرف مناسبی است؛ اینکه در واقع به تقابل ارمان گرایی و‬ ‫واقع ه گرایی چگونه م ی توان پرداخت‪.‬‬ ‫این موضوع را من بار اولی کــه طرح را خواندم متوجه‬ ‫شــدم‪ .‬نم ی دانم اقای محمدی چه چیز در ذهن داشت یا‬ ‫اساسا چه بود‪ .‬شــاید اقای محمدی هم به حرفی که من‬ ‫م ی زنم‪ ،‬که چیزی وجــود دارد که خود به خــود بروز پیدا‬ ‫م ی کند‪ ،‬بدون انکه منطق خاصی در ان موضوع داشته باشد‪،‬‬ ‫فکر کرده بود‪ .‬این را من نم ی دانم و خودشان باید راجع به ان‬ ‫توضیح دهند‪ .‬ولی ب رای من این جذاب بود‪ .‬یعنی اگر من به‬ ‫طرحی بر م ی خوردم در تمام این ســال ها که حاوی همین‬ ‫مطالبی کــه راجع به ان صحبت کردم بــود‪ ،‬ب رای من این‬ ‫جذابیت را داشت و فکر م ی کردم که باید ان را انجام دهم‪.‬‬ ‫در مواجهه واق ع گرایی و ارمان گرایی‪ ،‬به عرصه ای‬ ‫وارد م ی شــویم که یک ســری چارچوب های‬ ‫رســمی برایش در نظر گرفته شده و در نتیجه‬ ‫قضاوت هایی کلیشــه ای دربــاره انها پذیرفته‬ ‫شده است‪ .‬بعد اساســا طرح متهم م ی شود به‬ ‫ضد ارمان بودن‪ .‬برای این دیــدگاه چه برنام ه و‬ ‫امادگی داشتید؟‬ ‫‪1‬‬ ‫پنج فیلم ســینمایی و پنــج مجموعه‬ ‫تلویزیونی‪ ،‬حاصل کار محمدمهدی عسگرپور‬ ‫در عرصه کارگردانی است‪ .‬او در این میان با سه‬ ‫فیلم «قدمگاه»‪« ،‬اقلیما» و «میهمان داریم»‬ ‫نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی‬ ‫از جشــنواره فیلم فجر بوده و بابت این اخری‬ ‫جایزه بهترین فیلم اسیایی بخش بی ن الملل‬ ‫این جشنواره را به خود اختصاص داد‪ .‬او که در‬ ‫حوزه سینما و تلویزیون‪ ،‬سم ت های مدیریتی‬ ‫مختلفی را در کارنامه دارد‪ ،‬چند سالی است که‬ ‫مدیرعاملی خانه سینما را عهده دار است‪ .‬با او‬ ‫همزمان با اکران اخرین ساخته اش در سینماها‬ ‫به گفت وگو نشستیم‪.‬‬ ‫همان سرگشتگی و گمگشتگی جامعه امروز ماست‪ .‬چون‬ ‫دلیل ان همان ب ی ب رنامگی در حوزه مدیریت‪ ،‬به خصوص در‬ ‫بخش فرهنگی است که همچنان نم ی تواند تئوری مشخص‬ ‫در این حوزه ارائه دهد‪ .‬اگر شما به هرکدام از انها بخواهید از دو‬ ‫طرف اشاره کنید کاری است که به ارمان های ما باز م ی گردد‬ ‫و ممکن نیست کاری باشد که به واقعیت م ی خواهد اشاره‬ ‫کند‪ .‬در این مسیر همواره تب و لرز وجود دارد‪ ،‬به این خاطر که‬ ‫این فرایند به درستی شکل نگرفته است‪ .‬اگر شما دقت کنید‬ ‫متوجه م ی شوید که اگر کاری بخواهد فقط به ارمان ها اشاره‬ ‫کند‪ ،‬بدون تردید همه م ی گویند این کار شعاری و کلیشه ای‬ ‫است‪ .‬اما من به نسل بعد از خودم م ی خواهم بگویم‪ ،‬بله در‬ ‫جنگ اینطور بود که همه یکدیگر را حاجی و ســی د خطاب‬ ‫م ی کردند‪ ،‬انها بــه من م ی خندند‪ ،‬زی را فکــر م ی کنند این‬ ‫یک شوخی است‪ .‬یعنی هر بخشی را که شما از ان مقطع‬ ‫جدا کنید و بخواهید به نســل بعد از خود نشان دهید ان را‬ ‫به عنوان یک شعار تلقی م ی کند‪ ،‬تازه اگر فکر نکند که شما‬ ‫با انها شوخی م ی کنید‪ .‬اگر هم بخواهید به بخش اجتماعی‬ ‫امروزمان به طور جدی اشاره کنید‪ ،‬خب فیلم هایی که امروزه‬ ‫در سینماها مشاهده م ی شوند‪ ،‬شکل م ی گیرد‪.‬‬ ‫بناب راین اینها از کجا نشــات م ی گیرد؟ از انجایی که‬ ‫ذهن بخش قابل توجهی از جامعه ما و در وهله اول مدی ران‪،‬‬ ‫امادگی این تقابــل را نم ی خواهد ب رای خــود ایجاد کند‪.‬‬ ‫نم ی خواهد بپذیرد که این دو حوزه چقدر از هم دور شده اند‪.‬‬ ‫همواره وقتی شــما تلویزیون را تماشــا م ی کنید احساس‬ ‫م ی کنید در عالم دیگری ســیر م ی کنیــد و اصال به گونه‬ ‫دیگری به موضوعات نگاه م ی شود؛ به گونه ای که واقعی ت ها‬ ‫ارمانی و ارمان ها واقعی نشان داده م ی شوند‪ .‬در واقع از طریق‬ ‫تلویزیون نم ی توان جامعه را شــناخت‪ .‬کســی اگر جامعه‬ ‫را لمس کند نم ی تواند تلویزیــون را درک کند‪ .‬این همان‬ ‫فاصله ای است که متاسفانه به ان فکر نشده و این دو به زور‬ ‫به هم نزدیک م ی شوند‪ .‬انها با تدبیر به هم نزدیک نشده اند‪.‬‬ ‫انها به زور به هم نزدیک م ی شوند و در واقع بر اثر هیجانات‬ ‫اجتماعی و فشارهایی که از جایی به جای دیگر وارد م ی شود‪،‬‬ ‫گاهی به هم نزدیک م ی شوند‪.‬‬ ‫ما با پدیده ای مواجه هســتیم و ان این است که‬ ‫وضع به هیچ وجه به عقب باز نم ی گردد‪ .‬ولی دوره چهار سال‬ ‫قبل ضربه ای اساسی به نکته ای که م ی خواهم بگویم وارد‬ ‫کرد‪ .‬به هر حال جامعه ما‪ ،‬منظور ان بخش از جامعه که با‬ ‫سینما در رابطه است و ما با انها ارتباط داریم‪ ،‬یک مقدار صفر‬ ‫و صدی شد‪ .‬به خصوص در این زمینه که در مورد یک اثر یا‬ ‫در مورد یک ادم چگونه م ی توان قضاوت کرد‪ .‬در حوزه های‬ ‫دینی ما حکایتی از حضرت امیر داریم که م ی گویند‪« :‬ببینید‬ ‫«چه» م ی گوید نه اینکه «که» م ی گوید‪ ».‬دقیقا ‪ 180‬درجه‬ ‫مخالف چیزی که امروزه ما با ان مواجه هستیم‪ .‬یعنی اینکه‬ ‫امروزه م ی گویند ببین چه کسی این حرف را م ی زند و اصال‬ ‫مهم نیســت که چه م ی گوید‪ ».‬ببینید انکه م ی گوید چه‬ ‫شناسنامه ای دارد؟ این مهم شده است‪ .‬بناب راین ما در مورد‬ ‫همه فیلم ها هم این گونه قضــاوت م ی کنیم‪ .‬یک نمونه‬ ‫بخواهم مثال بزنم‪ ،‬نمایشــی ب رای فیلم «میهمان داریم»‬ ‫داشتیم که اتفاقا جمعی که در حوزه هنری هم بود و جمعی‬ ‫صمیمی هم بودند و من دیر رســیدم به انجا‪ ،‬یعنی زمانی‬ ‫که فیلم تمام شده بود و نقد و بررسی فیلم اغاز شده بود‪ .‬در‬ ‫خالل این نقد و بررسی متوجه شدم که قبل از نمایش فیلم‬ ‫اقای محترم ی که جلسه را اداره م ی کرد‪ ،‬ب رای تماشاچیان‬ ‫توضیح داده بود که به چه چیزهایی توجه کنند‪ .‬همچنین‬ ‫اینکه صاحب اثر کیســت و در طــول صحب ت های خود‬ ‫سوابقی از من توضیح داده بود که به چه نحوی بوده است‪.‬‬ ‫این واقعیت در واقع بررســی و اظهارنظر سینمای ماست‪.‬‬ ‫برخی از دوســتان به من گفتند که در این چند سالی که ما‬ ‫درگیر ماجرای خانه ســینما در دولت قبل بودیم‪ ،‬در ما این‬ ‫تصور وجود داشت که قلم ما به سمت بغضی برود که در این‬ ‫چند سال شکل گرفته است‪.‬‬ ‫موقعی که مشغول نوشتن متن این فیلم بودم از خدا‬ ‫خواستم و دائما هم به این فکر م ی کردم که مبادا قلمم به‬ ‫سمت این بغض شــکل گرفته برود و باید کل ی تر به قضیه‬ ‫نگاه کرد که شــوری به وجود امده و نامه ای نوشــته شده‪،‬‬ ‫انگار لطافت بیشتری دربر دارد‪ .‬به هر حال این قضاوت در‬ ‫مورد این فیلم یا هر فیلم دیگری در سینمای ای ران به این‬ ‫صورت شــده که به صاحب اثر گیر م ی دهیم که متصل به‬ ‫کدام دستگاه است و بعد قضاوت ما در همین نقطه شکل‬ ‫م ی گیرد و بعد به دنبال بقیه مطالب م ی رویم‪ .‬بخشــی از‬ ‫قضاوت به نظر من اینطور اســت‪ .‬ولی بخشــی از ان به‬ ‫نکته قبلی که اشاره کردم مربوط م ی شــود‪ .‬اگر بخواهیم‬ ‫به این صورت به حوزه ها بپردازیم‪ ،‬همواره کارمان تاثیرپذیر‬ ‫خواهد بود‪ .‬هر بخش از فیلم ممکن است معنا داشته باشد‪.‬‬ ‫دیوار‪ ،‬نوع پوشــش ادم ها‪ ،‬اسم های شخصی ت ها و هر چیز‬ ‫دیگری ممکن است معنایی داشته باشد‪ .‬گاهی اوقات نیز‬ ‫انها به مرور زمان به طنز تبدیل م ی شــوند‪ .‬به عنوان مثال‬ ‫فیلمی که ‪ 10‬سال پیش برداشــتی داشت‪ ،‬در حال حاضر‬ ‫برداشت دیگری از ان م ی شود که ان به ذهن روزمره همه ما‬ ‫بر م ی گردد که متاسفانه گرفتار مسائلی شدیم که همه چیز‬ ‫را با مسائل امروز م ی سنجیم‪.‬‬ ‫همانطور که اشــاره کردید‪ ،‬طبیعتا پرداختن به‬ ‫چنین سوژه ای خود به خود یک سری تلخ ی ها در‬ ‫پرداخت به وجود م ی اورد‪ .‬این فیلم هم سرنوشت‬ ‫پدر و مادری اســت که چند فرزند داشتند ولی‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫حاال این نگاه کلیشه ای وسیع تا انجایی پیش‬ ‫رفته که حتی برخی از دست اندر کاران سینمای‬ ‫دفاع مقدس فیل م هایی با حال و هوای فیلم شما‬ ‫را به دو گونه تقســیم م ی کنند؛ فیل م هایی که‬ ‫مخاطب را از جنگ پشیمان م ی کند و فیل م هایی‬ ‫که در ما احساس افتخاری ایجاد م ی کند‪ .‬فکر‬ ‫م ی کنید که در مورد فیلم شما این قضیه به کدام‬ ‫سمت گرایش دارد؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫نه من فقط یک چیزی را از اول متوجه شــدم و ان‬ ‫اینکه این ظرفی اســت که این اتفاق م ی تواند در ان ایجاد‬ ‫شود‪ .‬ان ظرفی که ان اتفاق قرار اســت در ان بیفتد انقدر‬ ‫وسیع نیست و انقدر امکان ندارد در خودش که بخواهد به‬ ‫مسائل مربوط به روز و دوره خودش به طور گسترده بپردازد‪.‬‬ ‫خیلی استریلیزه و کپسولی انگار ما به این قضیه و موضوع‬ ‫م ی توانیم اشــاره کنیم؛ به گونه ای که از داخل ان برداشت‬ ‫خودمان را داشــته باشــیم‪ ،‬نه اینکه فیلمی باشد که مدام‬ ‫بخواهد به مسائل روز اجتماعی اشاره کند‪ .‬به عنوان مثال‪،‬‬ ‫نوع ســاختمان ها و حتی نوع ترافیک را در ان نشان دهد‪.‬‬ ‫یا حتی وضعیت فرهنگی و اجتماعی را نشــان دهد که به‬ ‫چه صورتی اســت و همین طور پی در پی بخواهد به این‬ ‫موضوع ها بپردازد‪ .‬م ی دانســتم این نیســت و نباید باشد‪.‬‬ ‫بناب راین اساســا این نگرانی که من نتوانم به این شکل از‬ ‫پس ماجرا برایم که ارمان هایمان‪ ،‬ان مقــداری که در این‬ ‫کار وجود دارد‪ ،‬به شــکلی در واقع مطرح شود که کلیت اثر‬ ‫ضد ان عمل کند‪ ،‬خیلی نگران این موضوع نبودم‪ .‬ولی یک‬ ‫موضوع را باید م ی دانستم و ان اینکه هرگاه ما بخواهیم به‬ ‫این تفاوت بپردازیم‪ ،‬همواره تلخی در نهاد خودش دارد که‬ ‫عادتکار هایسخت‬ ‫یزاده‬ ‫گفت وگوبااکبرعبدالعل ‬ ‫دربارهساختهتازهعسگ رپور‬ ‫بایدناگفته هایجنگرابهتصویربکشیم‬ ‫گفت وگوبامنوچهرمحمدی‬ ‫تهی ه کننده«میهمانداریم»‬ ‫‪59‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫در شــرایط واقعی‪ ،‬سرنوشــت جالبی ندارند‪.‬‬ ‫حتی این افراد هویت خــود را فراموش کرده اند‬ ‫و به شناسنامه خود ســال ها مراجعه نکرده اند‪.‬‬ ‫مخصوصا وقتی که موضوع مسمومیت گاز پیش‬ ‫م ی اید انگار غلبه بر سمت تلخ ی ها م ی شود‪ .‬حال‬ ‫بحث اینجاست که از این بستر تلخی در واقعیت‬ ‫در حال حاضر چه چیزی به چالش کشیده شده‬ ‫است؟ ایا سعی داشته شرایط گذشته را به چالش‬ ‫بکشد یا شرایط فعلی را‪ .‬ایا اینکه بعد از جنگ ما‬ ‫چه کردیم مالک قرار گرفته؟ حتی ایا ممکن است‬ ‫این از دســت دادن شناسنامه و فراموش کردن‬ ‫هویت‪ ،‬تلنگری باشد به کسانی که بعد از جنگ‬ ‫در سرنوشــت دیگری‪ ،‬با افتخار به امتیازهایی‬ ‫دست پیدا کردند یا امثال این پدر و مادر که در‬ ‫جنگ خیلی چیزها را از دست دادند و هیچ گاه در‬ ‫پی به دست اوردن امتیازها نبودند که هیچ گاه‬ ‫شناسنام ه هایشان الزم واقع نشد‪ .‬در این چالش‬ ‫در نهایت مخاطب قرار اســت به چه برداشتی‬ ‫برســد؟ و چه قضاوتی در مورد جنگ تحمیلی‬ ‫داشته باشد؟‬ ‫نه در مورد جنگ‪ ،‬اساسا هر پدیده ای که سابقه ای‬ ‫در گذشــته دارد و چیزی در اینده و حال ممکن است داشته‬ ‫باشد‪ ،‬م ی تواند به چند شکل مورد بحث و بررسی قرار گیرد‪.‬‬ ‫اتوبوســی را فرض کنید که صندل ی های مقابل هم دارد‪.‬‬ ‫یک موقع پیش م ی اید که شــما در صندلی عقب اتوبوس‬ ‫م ی نشینید و هر انچه را م ی رود‪ ،‬م ی بینید‪ .‬یک موقع است‬ ‫که شما رو به جلو در اتوبوس م ی نشینید و انچه را م ی گذرد‬ ‫مشــاهده م ی کنید‪ .‬گاهی در فیلم این زاویه دید را انتخاب‬ ‫م ی کنید که در صندلی رو به عقب بنشینید و هر چه را که‬ ‫دور م ی رود نگاه کنید تا متوجه شــوید چه شکلی به خود‬ ‫م ی گیرند یا بر عکس‪ .‬گاهی اوقات شما ممکن است فکر‬ ‫کنید مقداری که در فیلمسازی کار را سخت تر م ی کند شما‬ ‫قصد دارید به حرکتی سیال برسید و درواقع این حرکت‪ ،‬هم‬ ‫بتواند گذشته را به نحوی ب رای شما قابل حس کند و هم به‬ ‫دوره ارمان گرایی ما برای کســانی که‬ ‫واقعی به موضوع نگاه م ی کردند‪ ،‬قرار نبود‬ ‫که چندین دهه طول بکشد‬ ‫سینمای ایران به این صورت شده که به‬ ‫صاحب اثر گیر م ی دهیم که متصل به کدام‬ ‫دستگاه است‬ ‫‪60‬‬ ‫سردر گمی که به وجود امد‪ ،‬نس ل های‬ ‫بعد از ما را سوزاند و بخشی از ان نسل را‬ ‫دچار بالتکلیفی کرد‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫بیش از انکه ایــن کار از نظر من یک‬ ‫واکنش باشد‪ ،‬شرح یک موقعیت است‬ ‫نحوه اجرای جشنواره فجر غلط است‪.‬‬ ‫چیزی اســت بین جشــنواره جشن‪ .‬نه‬ ‫جشنواره است و نه جشن‪ .‬هم جشنواره‬ ‫است و هم جشن‬ ‫نحوی به سمت اینده ای که م ی روید حس شود‪ .‬تالش من‬ ‫از این جنس بود‪ .‬تحلیل من این بود‪ ،‬نه تحلیل جامعی که‬ ‫از هشت ســال دفاع مقدس ارائه دهم و نه تحلیلی جامع از‬ ‫جامعه امروز‪ .‬بلکه هدف من نشان دادن یک موقعیت بود‬ ‫که وقتی ارمان ها و واقعی ت ها در تقابل هم قرار م ی گیرند‬ ‫راه برون رفت ان به چه صورت خواهد بود؛ به طور مختصر و‬ ‫کوتاه‪ .‬در این فیلم ما چیزی داریم به نام واقعی ت ها و خیلی‬ ‫اگر در فیلم دقت کنید‪ ،‬اصال حالت گسترده کار این است که‬ ‫ما برویم در اجتماع بگردیم و ببینیم چه اتفاقی در حال رخ‬ ‫دادن است‪ .‬ما با شخصیت داستان به گونه ای همراه م ی شویم‬ ‫که با ان مسیر از اسایشگاه جانبازان و بعد که پی ر مرد داستان‬ ‫به خرید م ی رود و دوباره ب ر م ی گردد‪ ،‬دیگر اصال بیرون از خانه‬ ‫کاری نداریم و از بیرون از خانه ‪ 10‬یا سه پالن بیشتر مشاهده‬ ‫نم ی شود‪ .‬جامعه در حد دو یا سه پالن باید نمایش داده شود؛‬ ‫به طوری که ب رای ‪ 10‬سال بعد نیز قابل فهم باشد که جامعه‬ ‫امروز چگونه بوده است‪ .‬ده سال بعد گفته نشود که ان زمان‬ ‫راجع به چه چیزی صحبت م ی شده‪ ،‬یک شرایط واقعی جدی‬ ‫هم وجود دارد که خیلی قابل دیدن نیست و فقط صدایی از‬ ‫ان به گوش م ی رسد و با تخریب ان مواجه هستیم‪ .‬کنار این‬ ‫خانه عملیات گودبرداری انجام م ی شود و خانه هایی شبیه‬ ‫به ان خانه به ساختمان های دیگری تبدیل م ی شوند‪ .‬حتی‬ ‫به معماری شهر و اینکه چه بالیی سر معماری این شهر نیز‬ ‫اورده شده خیلی اشاره نشده است‪ .‬اینکه ایا انجا قرار است‬ ‫برجی ساخته شود؟ نم ی دانم‪ .‬شاید ساخته شود ولی به هر‬ ‫حال عملیات گودبرداری انجام م ی شود‪ .‬این شرایط واقعی‬ ‫است که در حال تخریب شرایط حدودا ارمانی است و گویا‬ ‫تاریخ متوقف شده است‪.‬‬ ‫چه چیز را تخریب م ی کند؟ هویت را؟‬ ‫تقریبا این است دیگر‪ .‬شما وقتی نگاه م ی کنید این‬ ‫خانه شامل چیســت؟ این خانه یک قدمت دارد که عدد ان‬ ‫تاریخ در بخشی از فیلم گفته م ی شــود‪ .‬بعد خانواده ای که‬ ‫بخشی از انها اینجا هستند و به نظر م ی اید نقشی ندارند‪.‬‬ ‫نکته ای را داخل پ رانتز بگویم؛ برخی افراد درباره پدر و مادر‬ ‫این فیلم گفتــه بودند چرا انها فعاالن اجتماعی نیســتند؟‬ ‫نم ی دانم شاید منظورشان این بود که عضو شورای شهر یا‬ ‫سازمان دیگری باشند‪ .‬یا م ی گفتند چرا انها منفعل هستند؟‬ ‫یک جانباز هم حضور دارد که از نظر من نماد همان تقابل‬ ‫است‪ .‬بخشی از واقعی ت ها و بخشــی از ارمان ها درون این‬ ‫ادم طوری شکل گرفته اســت که کار را به تلخی رسانده‪،‬‬ ‫تلخی که مدام بروز م ی کند‪ .‬این شرایط چگونه م ی تواند به‬ ‫شرایط ارمانی نزدیک شــود؟ یا درواقع اینطور بگویم ارمان‬ ‫و واقعیت و دو تقابل را نســبت به هم شیرین کند؟ وقتی‬ ‫که این خانواده یــک روز را بتوانند با هم تجربه کنند‪ ،‬یعنی‬ ‫بخشی از ان چیزی که ما امروز ظاه را در کنار خود نداریم‪ ،‬سه‬ ‫فرزند این خانواده هستند که به شهادت رسیده اند‪ .‬وقتی که‬ ‫ب ر م ی گردند ان شرایط ارمانی شکل م ی گیرد‪ .‬این برگشتن‬ ‫چه معنایی دارد؟ یعنی در شرایط ارمانی انها باز م ی گردند؟ یا‬ ‫چه بخشی از حقایق و در واقع فضیلت هایی که ان دوره بود‬ ‫باید باز گردد؟ اگر بازگردد یعنی چه چیز از ان باید باز گردد؟‬ ‫اینها موضوعاتی هستند که در یکی‪ ،‬دو روزی که در فیلم‬ ‫نشان داده م ی شود‪ ،‬باید اجزایش پیدا شود‪.‬‬ ‫این خانه دیوارهایش ترک خورده اما هنوز تخریب‬ ‫نشده است‪ .‬اگر بخواهم این بحث را همی ن جا به‬ ‫پایان برسانم یعنی بحث قضاوت نهایی در مورد‬ ‫داســتان فیلم‪ ،‬ایا در نهایت م ی توانیم بگوییم‬ ‫«میهمان داریم» یک هشــدار م ی دهد به یک‬ ‫جامعه مخاطب خاص و قضاوت را به خودشان‬ ‫م ی سپارد‪ ،‬در واقع یک تلنگر بیشتری م ی خواهد‬ ‫ایجاد کند تا اینکه قضاوتی داشته باشد‪.‬‬ ‫بلــه من خیلی با اثــری که یک مقدار روشــن و‬ ‫مشــخص رهنمود دهد و بخواهد یک سری نسخه های‬ ‫مشخص را ب رای ارمان ها و واقعی ت ها بپیچد موافق نیستم‪.‬‬ ‫این موضوع بسیار ســختی اســت که جامع ه شناسان در‬ ‫انقالب های دنیــا مطالعه کردند و واقعیت این اســت که‬ ‫نم ی شود به سادگی تعریفی از داخل ان استخراج کرد‪ .‬اگر‬ ‫مقداری به عقب باز گردیم در دنیا این اتفاق رخ داده که جوانب‬ ‫به دلیل شرایط ارمانی را تجربه کرده اند‪ .‬ولی جامعه موفق‬ ‫از نظر جامعه شناسان حداقل جامع ه ای است که بتواند این‬ ‫تقابل را خیلی سریع به تعریفی مشــخص از ان برساند و‬ ‫حتی از ان عبور کند‪ .‬نه اینکه در یکی از انها متوقف شود و‬ ‫واقعیت ب رای خودش در حال حرکت باشد‪ .‬به تدریج ممکن‬ ‫است به شکلی برسد که حیات یک جامعه فقط به این برسد‬ ‫که دیواری دور خودش ایجاد کند و با دنیای بیرون ارتباطی‬ ‫نداشته باشد‪ .‬این موضوع بسیار سخت و بسیار پیچیده وقتی‬ ‫م ی خواهد داخل فیلم‪ ،‬در محدوده ای که این فیلم در ان سیر‬ ‫م ی کند قرار داشته باشد‪ ،‬قرار نیست نسخه ای روشن و شفاف‬ ‫ت ترجمه کنیم که بله اجتماع یعنی‬ ‫دهد که کامال و به سرع ‬ ‫دو ضرب در دو م ی شود چهار‪ ،‬پس ما همه چیز را فهمیدیم‪.‬‬ ‫باید ان شــرایط را به نحوی به وجود اورد که ذهن مخاطب‬ ‫درگیر این مفهوم شــود در این دو روزی که این خانواده دور‬ ‫هم هســتند‪ .‬دو روز خوب‪ ،‬دوست داشــتنی و شیرین‪ ،‬چه‬ ‫مشخصاتی دارد که اگر من هم در زندگی خود رعایت کنم‬ ‫م ی توانم از این پارامترها استفاده کنم یا نه؟ ایا تجربه است‬ ‫یا نه؟ من باید این شــرایط را در فیلم ایجاد م ی کردم‪ .‬ان دو‬ ‫روزی که انها با هم تجربه م ی کنند خیلی عجیب و پیچیده‬ ‫نیست‪ .‬انها سواحل ســانتامونتا که نرفته اند‪ .‬انها در خانه‬ ‫خودشان‪ ،‬خانه ای که ان شکلی است که ما م ی بینیم‪ ،‬دور‬ ‫هم جمع شده اند‪ .‬ان خانه را ایا به برج العرب تبدیل کرده اند؟‬ ‫انها تنها خانه را به چیزی تبدیل کردند که یک مقدار زیباتر‬ ‫از ان چیزی بود که ما دیدیم‪ .‬این خانواده با هم چه کردند؟‬ ‫انها دور هم فقط غذا خوردند‪ ،‬مرور خاط رات کردند و لحظات‬ ‫شیرینی را دور هم ســپری کردند‪ .‬حتی پس گردنی که زده‬ ‫شد احساس کردیم جنبه شــوخی دارد‪ .‬اینها چند ارمان در‬ ‫محدوده این خانواده بود که در زندگی خودمان پیدا کردنشان‬ ‫خیلی سخت نیست‪.‬‬ ‫در این مسیر میهمانی که هم حاضر است هم‬ ‫غایب خیلی نقش تعیی ن کننده ای دارد‪ .‬یکی از‬ ‫چالش ها هم که در نظرات بوده ‪ ،‬ب ر اساس همین‬ ‫میهمان بوده اســت؛ میهمانی که در غیابش‬ ‫هم انگار دیالوگ ها تنظیم شــده تا در محضر‬ ‫ایشان خوانده شــود‪ .‬این میهمان چقدر نقش‬ ‫تعیی ن کننده داشته در شناسانده شدن این فضای‬ ‫ارمان گرا؟ چه نســبتی با فیلم شما دارد و قرار‬ ‫است که شنونده این موضوعات باشد یا سندی‬ ‫برای پشتوانه این موضوعات؟‬ ‫میهمانی که قرار است بر اینها وارد شود در محدوده‬ ‫ارزش های این خانواده است‪ .‬فقط کافی است با المان هایی‬ ‫که در فیلم وجود دارد نوع منش این ادم ها و ریتمشان اساسا‬ ‫ببینید که چه کســانی در دایره ارزشــی این خانواده قرار‬ ‫م ی گیرند تا بتوانند میهمان عزیزشــان باشند؟ به نظر من‪،‬‬ ‫خیل ی ها‪ .‬یعنی ب رای این نوع خانواده ها خیل ی ها م ی توانند‬ ‫میهمان عزیزی باشــند ب رایشــان‪ .‬این خانواده م ی توانند‬ ‫خیل ی ها را میهمان عزیز خودشان بدانند‪.‬از همسایه هاشان‬ ‫بگیرید تا بقیه‪ .‬ولی اگر به فیلم توجه کنید دو‪ ،‬سه موضوع‬ ‫ممکن است به ذهن نیاید که در خود فیلم هم اشاره م ی شود‪.‬‬ ‫مطلب دیگر این اســت که دلیل جمع شدن این خانواده به‬ ‫این شکل که ما داریم م ی بینیم چیســت؟ موتور محرک‬ ‫ماجرا کجاست؟ موتور محرک جایی اســت که قرار است‬ ‫میهمان عزیزی بر ما وارد شود‪ .‬میهمان عزیزی که در دایره‬ ‫ارزش های این خانواده باالترین فرد ممکن است قرارگیرد‪.‬‬ ‫بناب راین این انگیزه حرکتی ماســت‪ .‬بناب رایــن از این زاویه‬ ‫اگر نگاه کنیم م ی بینیم بخــش مهمی از برایندی که ما با‬ ‫ان مواجه هستیم‪ ،‬به همان میهمان ب ر م ی گردد که باعث‬ ‫م ی شود این خانواده به حرکت بیفتد‪ .‬از زاویه دیگر م ی توانیم‬ ‫بگوییم که این خانواده به دلیل ارزشمند که ان م ی تواند یک‬ ‫میهمان ارزشمند ب رایشان باشد‪ ،‬احساس م ی کنند که باید‬ ‫شرایط این خانه را تغییر دهند‪ ،‬حتی رفتارشان را هم تغییر‬ ‫دهند‪ .‬در مورد خانه اتفاقاتی م ی افتد؛ خود اب راهیم هم اتفاق‬ ‫ب رایش م ی افتد‪ .‬شما نگاه کنید او هم موفق م ی شود که رمز‬ ‫گاوصندوق را که فراموش کرده بود پی دا کند‪ .‬رمز گاو صندوق‬ ‫سال تولد بچه هاســت‪ .‬بناب راین درباره حضور این میهمان‬ ‫درواقع م ی توان اینطور گفت که محل وفاقی ب رای ارمان ها‬ ‫و واقعی ت ها باشد که چگونه به هم نزدیک م ی شوند‪.‬‬ ‫حاال این میهمان که خودش کامال در شکل گیری‬ ‫این وضعیت موثر بوده‪ ،‬تبدیل م ی شود به عامل‬ ‫بهبودی محیط خانواده‪ .‬رنگ و لعابی که خانواده‬ ‫م ی گیرد باز هم به انگیزه همین میهمان است‪.‬‬ ‫این یعنی اینکه شما در مورد تفکرات فرهنگی‬ ‫ریشه دار کشور ب ه خصوص در بحث انتظار و بعدا‬ ‫بحث هایی کــه در مکتب انتظار‬ ‫بود که مخالف بود با فعالیت برای‬ ‫رســیدن به ان نقطه هدف‪ ،‬نظر‬ ‫خاصی داشــتید یا الزاما شرایط‬ ‫فیلمنامه منجر شد که به اینجا‬ ‫برسید؟‬ ‫خانواده در فیلم م ی گوید که اگر به گذشته باز گردد‪ ،‬این کار‬ ‫را انجام م ی دهد‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬دوست شما به جنگ رفته‬ ‫است‪ ،‬ایا اگر به عقب بازگردد دوســت شما این کار را انجام‬ ‫نم ی دهد؟ گمان نکنم‪...‬‬ ‫این میهمان تنها در ذهن اقای محمدی یا شما‬ ‫نامشخص بود یا در ذهن شما هم همینطور بود؟‬ ‫در طرح اولیه اقای محمدی مشــخص بود‪ .‬اما در‬ ‫مسیر صحب ت ها به تدریج به این موضوع رسیدیم که این‬ ‫طرح چه شــکلی باید پیدا کند که ما به بار دراماتیک کار‬ ‫اضافه کرده باشیم‪...‬‬ ‫چه اشکالی داشت اگر مشخص م ی شد؟‬ ‫و غیر از این احتمال افزایش ریسک در نمایش‬ ‫فیلم هم باعث شد که این کار را انجام دهید؟‬ ‫نه‪ ،‬من در وهله اول حرف هایی که گفتم ب رایم مهم‬ ‫بود و در وهله دوم اینکه دایره مخاطبان را تا جایی که ممکن‬ ‫است گسترده تر کنیم‪.‬‬ ‫در نهایت شــما در صحب ت هــای خودتان در‬ ‫نمایش جشــنواره یا معدود صحب ت هایی که‬ ‫با نمایش هــای خصوصی فیلم همــراه بوده‬ ‫ب ه نوعی از یک واکنش ســخن گفته اید‪ .‬ایا این‬ ‫واکنش در واقع یک قرائت جدید است نسبت‬ ‫به موضوعاتی که همیشه بوده است‬ ‫یا یک بازگشت به سخنان‪ ،‬ارمان ها یا‬ ‫قرارهایی که فراموش شده است؟‬ ‫من خیلی از بحث واکنش استفاده‬ ‫نکردم؛ شــاید مفهوم حرف هایــم به این‬ ‫ســمت رفت‪ .‬بیش از انکه این کار از نظر‬ ‫من یک واکنش باشد‪ ،‬شرح یک موقعیت‬ ‫است‪ .‬این کار اگر قرار بود که بیشتر جنبه‬ ‫واکنشی داشته باشد‪ ،‬به نظر من باید توازن‬ ‫فیلم جــور دیگری تعریف م ی شــد‪ .‬مثال‬ ‫‪ 10‬دقیقه از صحنــه خانه باید فیلمبرداری‬ ‫م ی شد و باقی ان بیرون از خانه فیلمبرداری‬ ‫م ی شد‪ .‬من جامعه را م ی توانستم بیش از‬ ‫انچه در فیلم است نشان دهم و وارد روابط‬ ‫اجتماعی شــوم و خیلی از چیزهایی که به‬ ‫سرعت به ما بگوید که واقعی ت ها چه مقدار‬ ‫مشــخصا با ارمان ها متفاوت هستند‪ .‬در‬ ‫صورتی که ایــن کار را نکردم‪ .‬این به نظرم‬ ‫جنبه واکنشی فیلم را تقویت م ی کرد‪ .‬ولی‬ ‫چیزی که در حال حاضر وجود دارد‪ ،‬موقعیت‬ ‫است‪ .‬فقط بیان یک موقعیت که ببینید ما‬ ‫یادمان نرود یک سری مسئوالن خوش خیال‬ ‫هستند‪ ،‬که به نظر من به مملکت خود جفا‬ ‫کرده اند و ان مســئول به نظر من به خاطر‬ ‫خوش خیال ی اش حقوق م ی گیرد‪ .‬در واقع‬ ‫بخشی از حقوقی که به این نوع از مسئوالن‬ ‫پرداخت م ی شــود‪ ،‬به این خاطر است که لطفا خوش خیال‬ ‫باشید‪ ،‬یا مثب ت اندیش باشید و فکر کنید که ما جامعه بسیار‬ ‫زیبایی داریم‪ .‬چه اشــکالی دارد‪ .‬در پ رانتز عرض کنم‪ ،‬چون‬ ‫روی دلم مانده و همه جا بیان م ی کنم‪.‬‬ ‫شما هر سفر خارجی که بروید وقتی باز م ی گردید وارد‬ ‫فرودگاه م ی شوید‪ .‬اگر سفرها فقط به بغداد و افغانستان و مثل‬ ‫انها خب بله‪ ،‬ولی وقتی به هر جای دیگر دنیا سفر کنید در‬ ‫درجه اول از همان در ورودی متوجه م ی شوید که ما چه قدر‬ ‫عقب هستیم‪ .‬بعد وارد بیابان م ی شوید و بعد مسافتی را طی‬ ‫م ی کنید تا وارد شهر ته ران شوید‪ .‬ته ران با تمام مشکالتش‬ ‫انقدر فضای سبز دارد که نشــان دهد به یک فرد خارجی یا‬ ‫هر فرد دیگری‪ ،‬که نه‪ ،‬انطوری که در بیابان ها دیدید نیست‪.‬‬ ‫این در واقع نگاه مسئوالن است‪ .‬ان کســانی که فرودگاه‬ ‫امام خمینی(ره) را ساخته اند و اداره م ی کنند و فکر م ی کنند‬ ‫که خوب است‪ ،‬حتما این فرودگاه را با فرودگاه مشهد و یزد‬ ‫و غیره مقایســه کرده اند که نظر مثبتی دارند‪ .‬اینها قطعا‬ ‫فرودگاه کشــورهای دیگر اروپایی را ندیده اند باید انها را با‬ ‫فرودگاه امام خمینی مقایسه کنند تا تفاوت ها را دریابند‪ .‬سال‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫اشکال خاصی نداشــت‪ .‬من فکر م ی کردم که در‬ ‫واقع تمرکز داســتان روی چه موضوعی قرار اســت باشد‪.‬‬ ‫همین بحث هایی که مطرح کردم بــود‪ ،‬به نظر م ی اید که‬ ‫دیگر الزم نیست خیلی مستقیم به انها اشاره کنیم‪ .‬مقداری‬ ‫هم باید از ذهن مخاطب استفاده کنیم و او را نیز درگیر کنیم‪.‬‬ ‫پس این طور به نظر م ی اید که موضوع قابل توجهی است‬ ‫که تمرکز زیاد کم هوش فرض کردن مخاطب اســت‪ .‬من‬ ‫همیشه از این کار پرهیز م ی کنم که مخاطب م ی تواند ان را‬ ‫تجربه کند‪ .‬به خصوص مخاطب امروز که شما نگاه م ی کنید‬ ‫در سریال های تلویزیونی که زیاد این اتفاق م ی افتد‪ ،‬معموال‬ ‫مخاطب تا دو قسمت بعد را به راحتی م ی تواند حدس بزند و‬ ‫پی ش بینی کند‪ .‬این در واقع اتکا نکردن به هوش مخاطب‬ ‫است‪ .‬به نظر من وقتی این اتفاق م ی افتد‪ ،‬نباید بیش از حد‬ ‫ان را باز کنیم‪...‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫ببینید قطعا بخش اولی که خود‬ ‫شما گفتید بود‪ .‬ذهن ما به طور طبیعی به‬ ‫این شکل کار م ی کند و الزم نیست خیلی‬ ‫به دنبال ان باشیم‪ .‬به هر حال اگر بخواهیم‬ ‫به بخش ارمانی اشــاره کنیم‪ ،‬امروز وقتی‬ ‫من نشسته ام و با شما صحبت م ی کنم من‬ ‫که هستم؟ شما که هستید؟ و ما دارای چه‬ ‫موقعیتی هستیم؟ اینها برگرفته از یک سری‬ ‫جریاناتی اســت که در تاریخ ما ارمان های‬ ‫ما را ساخته اســت‪ ،‬که م ی توانیم بگوییم‬ ‫جامعه ما این تفاوت را با جامع ه های دیگر‬ ‫دارد‪ .‬م ی توان تفاوت را اینگونه تشــخیص‬ ‫داد‪ .‬یکی از نکاتی که در فرهنگ ما وجود‬ ‫دارد‪ ،‬که در شیعه هم شــما م ی توانید ان‬ ‫را پیدا کنید‪ ،‬شــاید در فرهنگ های دیگر‬ ‫کمتر باشد‪ ،‬همان مفهومی است که شما‬ ‫به ان اشــاره کردید‪ .‬یعنی مفهــوم انتظار‬ ‫و مفهومی که بیشــتر اوقات یک حرکت‬ ‫ارمانی و حرکتی که در ان خیر اخرت دیده‬ ‫م ی شــود‪ ،‬مورد ترجیح بوده است به دنیا‪.‬‬ ‫نمونه بارزش در واقعه عاشوراست که ترجیح مطلق است‪.‬‬ ‫درواقع نتیجه ازادگی از قید و بند دنیاست که به شکل قطع‬ ‫یقین خیلی مهم است که بعد از ان نتیجه اش چه م ی شود‪.‬‬ ‫این موضوع را تا حــد زیادی در مملکــت خودمان تجربه‬ ‫کرده ایم‪ .‬امروز اگر وارد کشور ع راق بشویم متوجه م ی شویم‬ ‫‪ 8‬سال با چه کسانی جنگیده ایم‪ .‬عرض و طول ع راق مگر‬ ‫چقدر است که در حال حاضر از عهده خودشان ب ر نم ی ایند؟‬ ‫ولی خب جنگ انها که ‪ 8‬سال نبود و اگر بخواهیم ان را مرور‬ ‫کنیم م ی توانیم نتیجه بگیریم که خیلی از کشورها به ع راق‬ ‫کمک کرده اند‪ .‬بناب راین این جنگ ناب رابر شد و در این جنگ‬ ‫ناب رابر ما مسائلی را تجربه کردیم و احساس کردیم که این‬ ‫ت ترجیح م ی دهیم‪ .‬حال چه قدر به ذهن ما‬ ‫عزت را به ان ذل ‬ ‫ممکن است خطور کند که خانواده شهدا گله مند شوند که‬ ‫چرا فرزندان ما به جنگ رفتند و شــهید شدند؟ به نظر من‬ ‫تقریبا صفر درصد‪ .‬اصال چنین گزینه ای ممکن اســت در‬ ‫ذهن ما ایجاد شود؟ تقریبا نه‪ .‬اتفاقی که در دنیا جور دیگری‬ ‫است‪ .‬یعنی در دنیا هر کدام از جنگ ها که به وجود م ی اید‬ ‫نسل بعدی معترض م ی شوند به فرماندهان خود‪ ،‬به کسانی‬ ‫که انها را به جنگ بردند و زندگی انها را دچار مشکل کردند‪،‬‬ ‫چون انها بخشی از بدن و عضو خود را از دست داده اند یا در‬ ‫جنگ ها کشته شــده اند‪ .‬این یک فرهنگ کامال متفاوت‬ ‫اســت‪ .‬من چند روز پیش در یکــی از مصاحب ه ها گفتم در‬ ‫جنگ ما ایا ریالی پرداخت شد بابت جنگیدن به جوان های‬ ‫ما؟ خیلی طنز است ما بگوییم رزمندگان ما بابت جنگ پول‬ ‫دریافت م ی کردند‪ .‬در صورتی که در تمام جنگ های دنیا به‬ ‫این شکل است‪ .‬یا افراد به زور وارد جنگ م ی شوند یا اینکه به‬ ‫خاطر جنگیدن پول دریافت م ی کنند‪ .‬این دو فرهنگ کامال‬ ‫مختلف است‪ .‬بناب راین ما راجع به فرهنگ خودمان صحبت‬ ‫م ی کنیم که خود به خود این موضوع را در دل دارد‪ .‬در هر حال‬ ‫کسی راجع به این موضوع فکر نم ی کند که ایا این خانواده‬ ‫از اتفاقی که رخ داده است پشیمان هستند یا نه؟ وقتی شما‬ ‫فیلم را نگاه م ی کنید‪ ،‬ذره ای پشــیمانی در انها مشــاهده‬ ‫نم ی کنید‪ .‬حتی وقتی این سوال جدی شود که مستقیما نیز‬ ‫در فیلم مطرح م ی شود‪ ،‬پاسخ ذهنی ما از ب رایند فیلم چیست؟‬ ‫اگر بله اســت‪ ،‬این خانواده چه کار م ی کنند؟ کما اینکه پدر‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪61‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪ 52‬شهردار سئول مصاحبه کرده بود گفته بود که ما ارزو داریم‬ ‫شبیه ته ران شویم‪ .‬االن شما سئول را ببینید‪ .‬البته وقتی در‬ ‫خلوت پای صحب ت های مسئوالن م ی نشینید‪ ،‬حرفشان چیز‬ ‫دیگری است‪ .‬خود من به خاطر دوست ی هایی که با برخی دارم‪،‬‬ ‫زمانی که در جلس ه ای خصوصی با هم صحبت م ی کنیم‪،‬‬ ‫درددلشان باز م ی شــود که بله‪ .‬ولی وقتی میکروفن دست‬ ‫م ی گیرند انسان دیگری م ی شوند‪ .‬فیلمساز نباید این کار را‬ ‫انجام دهد‪ .‬او باید این موضوع را پیش روی مردم بگذارد‪ .‬من‬ ‫درباره صحب ت های کنونی نم ی خواهم اشاره کنم که چون‬ ‫با دیدگاه من متفاوت است ما باید موقعیت به وجود اوریم و‬ ‫همه را به فکر وادار کنیم‪ ،‬به دنبــال لحظه لحظه موضوع‬ ‫بگردیم و در مورد همه انها با هم حرف بزنیم‪ .‬به هر حال نگاه‬ ‫خوش خیاالنه به موضوع باید داشته باشیم‪.‬‬ ‫ایا ب ه نظر شما م ی شود اینطور برداشت کرد که‬ ‫در نگاه به این شرایط‪ ،‬مثال همان فرودگاه امام‪،‬‬ ‫نظر به این اســت که ما قبل از انکه مشکالت‬ ‫سخت افزاری داشته باشیم‪ ،‬در واقع در کنش و‬ ‫واکنش هایمان و رفتارهایی که ناشی شده است‬ ‫از برخی تفکرات‪ ،‬به مشــکل برخورده ایم و این‬ ‫شرایط ما را دشوار تر م ی کند؟‬ ‫نسبت به معماری و خیلی چیزهای دیگر ممکن‬ ‫است واکنش داشــته باشــیم‪ .‬اما من بحثی دارم که فکر‬ ‫م ی کنم ساده تر از این حرف هاست‪ .‬شاید از هر یک تومانی‬ ‫که باید خرج م ی شــده دوزار خرج شده و هشت هزارش البد‬ ‫خرج چیز دیگری شده است‪ .‬کســانی که کار اجرایی کرده‬ ‫باشند متوجه م ی شوند وقتی وارد محیط م ی شوند چه کسانی‬ ‫از کنار ان طرح صاحب چیزهایی شده اند‪ .‬فرودگاه به نظر من‬ ‫از این جنس بود‪ .‬نه اینکه کم خرج کرده باشند نه زیاد خرج‬ ‫کرده اند ولی مقدار زیادی دور ریخته شده است‪ .‬ای کاش اسم‬ ‫مبارک امام خمینی(ره) را از این فــرودگاه بردارند‪ ،‬چون هر‬ ‫میهمان خارجی که وارد م ی شود با این اسم روبه رو م ی شود‬ ‫که فرودگاه امام خمینی(ره) کجاســت‪ .‬چون شما شاخص‬ ‫معرفی م ی کنید‪ .‬به عنوان مثال در اســتانبول وارد فرودگاه‬ ‫اتاتورک م ی شوند که نماد کشورشان است و هر نمای دیگری‬ ‫که ارزش دارد به نام اتاتورک نام گذاری م ی شود‪ .‬اینجا ولی‬ ‫اینگونه نیست‪ .‬من به نکته ای که شما گفتید اگر بخواهم‬ ‫اشاره کنم در ارمان های ما کجا تصور م ی شد که قرار است‬ ‫عملیاتی عمرانی صورت گیرد که مقدار زیادی بی ت المال را‬ ‫بپذیرید‪ .‬مثل اینکه بخواهند جایی پل خیبر بزنند و بگویند‬ ‫کنار این پل چهار نفر از فرماندهان نیز قرار است صاحب خانه‬ ‫شوند‪ ،‬که کامال غیرقابل فهم است‪ .‬خیل ی ها از جان و مال‬ ‫خود گذشــتند ب رای اینکه این اتفاق بیفتد‪ .‬دقیقا این نقطه‬ ‫مقابل ان چیزی است که امروز با ان مواجه هستیم‪ .‬بناب راین‬ ‫من فکر م ی کنم که مسئولی که کار را انجام داده است عنوان‬ ‫کند‪ ،‬به نظر من کار خوبی است‪ .‬البته این قابل فهم است‬ ‫که مسیر ساخت فیلم هایی که بتوانند این کار را انجام دهند‬ ‫خیلی سخت است‪ .‬ســینمای ما و به خصوص کسانی که‬ ‫ان را دوست دارند‪ ،‬خیلی سخت است‪ .‬در حال حاضر امکان‬ ‫تولیداتی را که کامال ب ی غم نسبت به پدیده های اجتماعی‬ ‫باشند‪ ،‬داریم‪ .‬ما االن سریال سازهایی داریم که با سرعت برق‬ ‫و باد سریال م ی سازند و کارهایشــان هم ببینید که چقدر‬ ‫اساســا این حرف ها در انها وجود دارد‪ .‬چقدر ممکن است‬ ‫بپردازند به این ها‪ .‬عمال هیچ‪ .‬در سینمای ما ببینید که به‬ ‫کدام پروژه ها دولت به سرعت کمک م ی کند‪ .‬به پروژه هایی‬ ‫که اصال این مسائل را نداشته باشند! در نمایش و موقع اکران‬ ‫فیلم ها به قاعده ای که ب رای نمایش فیلم ها وجود دارد نگاه‬ ‫کنید‪ .‬م ی گویند این فیلم حرف های عجیب و غریبی دارد‬ ‫که ممکن است امروز حرف هایش جور دیگری معنی شود‪،‬‬ ‫این فیلم باید برود کنار و فیلم های دیگری هســتند که هر‬ ‫چیزی م ی توانند بگویند‪ ،‬راجع به عشق یک پسر و یک دختر‬ ‫که در خیابان م ی رفتند‪ ،‬ان دختر با پسر دیگری دوست بوده‬ ‫است و پســر نیز قرار بوده با کس دیگری ازدواج کند و انها‬ ‫دچار مسائلی م ی شوند‪ .‬این ها مشکل پروانه نمایشی دارد؟‬ ‫ندارد دیگر‪ .‬اصال به جایی ب ر نم ی خورد‪ .‬بعد شما م ی بینید که‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫پرویز پرستویی در‬ ‫ن داریم» بار دیگر‬ ‫«میهما ‬ ‫در فیلمی دفاع مقدسی‬ ‫درخشید‬ ‫در طول سال پروانه نمایش به کدام دسته از فیلم ها بیشتر‬ ‫داده م ی شود‪.‬‬ ‫یعنی با ابتذال مشکل نداریم اما با تفکر مشکل‬ ‫داریم؟‬ ‫به نظر من که بخش عمده ای از مشــکل فضای‬ ‫فرهنگی ما همین است‪.‬‬ ‫این فیلم هم که انگار نشانی از دهه ‪ 60‬دارد که‬ ‫بچ ه ها از پدر و مادرها جلوتر بودند‪ .‬در ان زمان‬ ‫بچ ه ها کم کم پدر و مادرها را ب ه دنبال خودشان‬ ‫م ی کشــاندند‪ .‬در این فیلم هم در دیالوگ های‬ ‫بچ ه ها مخصوصا دختر خانواده خیلی این موضوع‬ ‫پررنگ است و انگار بچ ه ها هستند که این چرخ‬ ‫را به این سمت به حرکت در م ی اورند‪ .‬حاال اگر‬ ‫فرض بگیریم که بچه امروز هم با همان نگاه و‬ ‫همان شرایط این نگاه را بخواهد به فیلم داشته‬ ‫باشــد با دو مقوله مواجه م ی شویم‪ .‬یک اینکه‬ ‫چطور م ی شود او را دچار اقناع کرد در این زمینه و‬ ‫نکته دوم اینکه فقط کسانی مثل شما م ی توانند‬ ‫قرائت های چالش برانگیز نسبت به این مسائل‬ ‫داشته باشند یا باید نسل جدید که هیچ حضوری‬ ‫در جنگ نداشــته اند بیانی درباره این مسائل‬ ‫داشته باشد؟‬ ‫نســل بعد از خودمان را باید به شــکل طبیعی با‬ ‫همین مسائلی که گفته ایم و گفته م ی شود‪ ،‬مواجه کنیم‪.‬‬ ‫این در واقع به وجود اوردن نسلی است که زبانشان دارد‬ ‫کار م ی کند اما معلوم نیست این جمله از کجا امده است‪ .‬این‬ ‫نسل باید تجربه خودش را بگوید نه یک مرد پنجاه ساله را‪.‬‬ ‫در تمام موارد اجتماعی این موضوع وجود دارد‪ .‬یعنی نسل‬ ‫بعد از ما نشــده به درستی ســوال کنند یا اگر سوال کردند‬ ‫پاسخ های اساسی داده نشــده به انها‪ .‬راجع به جنگ سوال‬ ‫پیش م ی اید حاال در فضاهای مجازی یا هر جای دیگری این‬ ‫سوال پرسیده م ی شود که بعد از فتح خرمشهر ایا باید جنگ را‬ ‫ادامه م ی دادیم یا نه؟ شما نگاه کنید که چه می زان پاسخ های‬ ‫عصبی به این پرسش داده شد‪ .‬در صورتی که خیلی پیچیده‬ ‫نبود‪ ،‬کافی بود با مدرک‪ ،‬افرادی که در جنگ بودند موقعیت‬ ‫خود را توضیح م ی دادند‪ ،‬البته ان موقع که باید‪ ،‬نه االن‪ .‬چون‬ ‫انها توضیح دادند ولی در انتخابات‪ .‬کســانی که کاندیدای‬ ‫ریاســت جمهوری بودند گفتند بله این شکلی بود‪ .‬در موقع‬ ‫خودش چه اشکالی داشت که خودشان این سوال را مطرح‬ ‫م ی کردند‪ .‬جوامع پیشــرفته چه کار م ی کنند؟ ما انقدر که‬ ‫سینما و فرهنگ امریکا را در ســر خود م ی کوبیم‪ ،‬به نظرم‬ ‫بعضی اوقات حق اســت؛ به خاطر اینکه انها همینجوری‬ ‫حرکت م ی کنند‪ .‬تلویزیون را همین اواخر که نگاه م ی کردم‪،‬‬ ‫روحانیون جوان که برخ ی خوش صحبت هســتند راجع به‬ ‫ هالیوود و سینما صحبت م ی کنند و اطالعات خوبی را هم به‬ ‫دست اورده اند‪ .‬تفاوت برخی اصطالحات را م ی دانستند که‬ ‫خوب است‪ .‬در نســل جوان و مستندسازان جوان هم دیدم‬ ‫که فکر م ی کنم بخشی از واقعی ت ها را به صورت تند و تیز و‬ ‫خوب مطرح م ی کنند‪.‬‬ ‫زمانی که بحث النه جاسوســی و ‪ 13‬ابان مطرح بود‬ ‫م ی گفتند امریکا بر باطل خودش فیلم ســاخت و ما حتی‬ ‫بر حقانیت خود فیلم نساختیم‪ .‬اشکال ندارد‪ ،‬این بحث ها‬ ‫باید مطرح شــود‪ ،‬منتها به ازای انها‪ ،‬فضــای تعقل و تفکر‬ ‫وجود نداشــته باشد‪ ،‬بحث ها احساســی خواهد بود‪ .‬من از‬ ‫همان جوانی که این موضــوع را در تلویزیون مطرح کرد و‬ ‫به ان روحانی که هر هفته در شبکه ‪ 3‬م ی امد و روی تخته‬ ‫چیزهایی م ی کشید که معلوم نبود از کجا امده است‪ ،‬سوال‬ ‫دارم که واقعا چرا نم ی شود؟ چون بحثی که انها م ی کنند دو یا‬ ‫سه بعد مشخص دارد؛ اینکه ما یک سری مسئول ب ی عرضه‬ ‫داریم و یک سری فیلمساز که تعلق خاطری به انقالب ندارند‬ ‫و غیر از این دسته بندی در ذهن ندارند و نم ی توانند بفهمند‬ ‫چیز دیگری را‪ .‬بعد این موضوع مطرح م ی شود که خب این‬ ‫یعنی چه؟ از کجا ان مسئول ب ی عرضه شده است؟ از کجا‬ ‫م ی دانید مســئول ب ی عرضه اســت و از کجا م ی دانید که‬ ‫ان فیلمســاز به انقالب تعلق خاطر ندارد؟ چرا اینطور شده‬ ‫است؟ یک چیزی را نم ی فهمم و ان این که در همان بحث‬ ‫ارمان گرایی و واقع گرایی امریکا و خیلی از کشورهای دیگر‬ ‫ارمان و واقعی ت شان مثل هم است و ب رابری م ی کند‪ .‬ارمان‬ ‫و واقعیت ما دو سوی مختلف است‪ .‬چطور م ی خواهد این‬ ‫دو به هم برسد و جمع شود؟ هر کس مرد عمل است‪ ،‬به ان‬ ‫بپردازد‪ .‬این اقایان که طرفین وسطین م ی کنند و م ی گویند‬ ‫وسط موضوع باید در نظر گرفته شود‪ ،‬من متوجه نم ی شوم‬ ‫یعنی چه؟ برخی از نسل جوانی که فیلمسازی و مستند سازی‬ ‫انجام م ی دهند‪ ،‬برخی اثارشان را دیده ام که اگر برخی از انها‬ ‫غی ر قابل پخش است‪ ،‬ولی به خاطر برخی اسم ها قابل پخش‬ ‫شده اند‪ .‬به واقعی ت های اجتماعی طوری اشاره م ی کنند که‬ ‫به مباحث سیاسی بیشتر گرایش دارند‪ .‬به ه ر حال من یادم‬ ‫رفت سوال شما چه بود؟‬ ‫در رابطه با اینکه ما نم ی توانیم جوان ها را اقناع‬ ‫کنیم و‪...‬‬ ‫من نم ی خواهم ب رای خودمان امکان ویژه ای ایجاد‬ ‫کرده باشم ولی واقعیت این اســت که ما دو نسل متفاوت‬ ‫هستیم‪ ،‬نســبت به نســل قبل از خودمان و نسل بعد از‬ ‫خودمان‪ .‬ما با مفهوم جنگ و انقالب پی در پی مواجه شدیم‪.‬‬ ‫این به نظر مــن خیلی تجربه بزرگی اســت که یک ملت‬ ‫ممکن است تجربه بعد از ‪ 100‬یا ‪ 200‬سال کسب کنند و ما در‬ ‫طول هشت یا ‪ 9‬سال این را تجربه کردیم‪ .‬شما به فرماندهان‬ ‫جنگ نگاه کنید‪.‬‬ ‫ما م ی گوییم شهید همت‪ ،‬شهید باقری‪ ،‬شهید باکری‪،‬‬ ‫انها چند سال داشتند؟ ما تصور م ی کنیم چون هم نس ل های‬ ‫ما هستند‪ ،‬ما ان شهیدان را با انها م ی سنجیم و م ی گوییم‬ ‫خب اقای رضایی هست‪ ،‬سردار قاســمی و دیگران‪ .‬خب‬ ‫شهید همت ان موقع ‪ 23‬یا ‪ 24‬سال سن داشته است‪ .‬خیلی‬ ‫نسل عجیبی هستند‪ .‬تجربه ای که انها در ان سن به دست‬ ‫اورده اند ما هم در ان موقعیت قرار گرفتیم‪.‬‬ ‫نسل کنونی وارد فضای دیگری شدند که ترکیب چیزی‬ ‫است که گفته شد‪ .‬ســردر گمی بین ارمان ها و واقعی ت ها‪.‬‬ ‫نسل بعدی در این فضا شکل گرفته اســت‪ .‬اما این نسل‬ ‫به شدت باهوش است‪ .‬به شــدت دارای ذهن هایی هستند‬ ‫که قدرت تحلیل باالیی دارند‪ .‬ممکن اســت خروجی که از‬ ‫انها دریافت م ی کنیم خیلی پختگی نداشته باشد ولی این‬ ‫خروجی به دلیل وضعیت جهانی است که شکل گرفته است‪.‬‬ ‫فضاهای اینترنتی خروجی را به این شکل در م ی اورند‪ .‬ولی‬ ‫واقعیت این نیست‪ .‬وقتی با انها صحبت م ی کنیم‪ ،‬متوجه‬ ‫م ی شویم که ذهن انها قوی عمل م ی کند‪.‬‬ ‫بناب راین من دلم ب رای این نســل که نســل سوخته‬ ‫هستند م ی ســوزد‪ .‬ببینید احساس م ی کنم این سردر گمی‬ ‫ که به وجود امد‪ ،‬نس ل های بعد از ما را سوزاند و بخشی از ان‬ ‫نسل را دچار بالتکلیفی کرد‪ .‬البته به نسل بعد از انها که نگاه‬ ‫م ی شود‪ ،‬مقداری وضعیت بهتری پیدا کرده اند و وارد فضای‬ ‫متفاوت تری شده اند‪.‬‬ ‫«میهمان داریم» در جشــنواره فیلم فجر الاقل‬ ‫از نظردریافت جایزه مورد توجه واقع نشــد‪ .‬کال‬ ‫پیامی که از جشنواره و اکران فیلم دریافت کردید‪،‬‬ ‫چطور بوده و چه پی ش بینی برای شما در زمینه‬ ‫اکران به وجود اورده است؟‬ ‫چند حضور خارجی هم داشته اید‪ .‬فکر م ی کنید‬ ‫حرف فیلم‪ ،‬کارکرد بی ن المللی هم دارد؟‬ ‫یکی از نکات جالبی که ب رای من تجربه اســت‪،‬‬ ‫واکنش به فیلم از ســوی خارج ی ها بوده است‪ .‬من خودم‬ ‫جشنواره های مختلفی را دیده بودم ولی این فیلم ب رای من‬ ‫این ویژگی را داشت که در جای دیگر دنیا از سوی خارج ی ها‬ ‫فیلمم قابل فهم باشــد‪ .‬در جشنواره ســال گذشته داوران‬ ‫خارجی به این فیلم جایزه دادند که خوب هم بودند‪ .‬من این‬ ‫فیلم را اخرین بار در جشنواره پوسان دیدم با مخاطب کره ای و‬ ‫برزیلی که امده بودند‪ .‬خیلی از مسائلی که ان روز راجع به انها‬ ‫صحبت کردیم‪ ،‬بخشی گویا جزو مفروضات انان بود‪ .‬انگار‬ ‫طرف خارجی متوجه م ی شد همه انها را‪ .‬معنی فرو ریختن‬ ‫خانه کناری‪ ،‬معنی ترک دیوار‪ ،‬معنــی گاز گرفتگی‪ ،‬معنی‬ ‫سه نفری که م ی روند را متوجه شدند‪ .‬خیلی ب رایم جذاب و‬ ‫دوست داشتنی بود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫چون م ی دانم چه اتفاقی افتاده است‪ ،‬م ی گویم این‬ ‫حرف در حوزه هنری وجود داشت‪ .‬کامال هم قابل فهم بود که‬ ‫در حوزه هنری مدی رانی که بودند احساس م ی کردند طرحی‬ ‫نو باید ایجاد کرد و شکل ارمانی وجود داشت که به دنبال ان‬ ‫در سینما بودند‪ .‬اگر این اتفاق نم ی افتاد‪ ،‬حوزه هنری هم به‬ ‫همین سمت حرکت م ی کرد‪ .‬تفاوتی نم ی کرد‪ .‬این تفاوت‬ ‫توفیری ایجاد م ی کند که نهایت این کار چه چیز م ی تواند‬ ‫باشد‪ .‬ولی واقعیت این اســت که حوزه هنری به فکر این‬ ‫موضوع بود‪ .‬موقعی که باتوجه به نــوع کار با هم صحبت‬ ‫م ی کردیم‪ ،‬مــن اعالم کردم که م ی خواهم به این ســمت‬ ‫حرکت کنم‪ ،‬ولی خب هم زمان شــد با ان حرکت که در ان‬ ‫مقطع به شدت دچار سوء مدیریت شد که سابقه هم داشته که‬ ‫در سی سال پیش هم این اتفاق افتاده بود‪ .‬حوزه هنری در‬ ‫دوره ریاست جمهوری های مختلف درگیر این مسائل م ی شد‪،‬‬ ‫گاهی اوقات هم بر عکس بوده است‪ .‬یعنی حوزه هنری زمانی‬ ‫هم اصرار ب ر ساخت «ادم برفی» داشته یا «عروس اتش» اما‬ ‫دولت وقت به چیز دیگری فکر م ی کرده‪ .‬به نظر م ی اید که‬ ‫همیشه اینطور بوده‪ ،‬قوه عاقله بر مدیریت سینما هر زمانی‬ ‫که وجود داشته سعی داشــته این منازعات رشد پیدا نکند و‬ ‫در حد جلسات و اتاق های در بســته باشد و خروجی داشته‬ ‫باشــد‪ .‬اینجا با مدی ران دولت دهم که در همه زمینه ها این‬ ‫جنگ افروزی را نهادینه کردند‪ ،‬در حوزه سینما هم این اتفاق‬ ‫افتاد وگرنه ما اگر یک مدی ر عاقل داشتیم در ان دوره در حوزه‬ ‫سینما‪ ،‬به نظرم این اتفاق نم ی افتاد‪.‬‬ ‫برخی از همــکاران ما به مجموعه اقای شــمقدری‬ ‫م ی رفتند اطالعاتی م ی دادند‪ ،‬متقابال برخی همکاران ایشان‬ ‫هم اطالعاتی را به ما م ی دادند‪ .‬یعنی به این شکل نبود که‬ ‫ما از اتفاقات افتاده اگاهی نداشته باشیم‪ .‬اساسا بلوایی که‬ ‫ایجاد شد و به فیلم هایی که پروانه اکران دادند‪ ،‬ب رای این بود‬ ‫که خانه سینما وارد ماجرا شود و اگر خاطرتان باشد عده ای‬ ‫م ی گفتند خانه سینما کجاست؟ چه کسانی این را م ی گفتند؟‬ ‫کسانی که خانه سینما را بسته بودند‪ .‬یعنی خانه سینمای‬ ‫بسته کجاست؟ با این معنا که عده ای شورای سامان دهی‬ ‫راه اندازی کردند جایگزین خانه ســینما‪ ،‬انها م ی گفتند چرا‬ ‫خانه سینما از این پدیده دفاع نم ی کند؟! از عجایب روزگار بود‬ ‫که خانه سینمایی که بسته شده از انها دفاع نم ی کند‪ .‬انها‬ ‫تمام انگیزه شان این بود که خانه سینما وارد ان ماجرا شود و‬ ‫علیه حوزه هنری قیام کند و تی ر خالص را به هر جایی بزنند‪.‬‬ ‫ما در ان زمانی که دوستان دور هم جمع شدند‪ ،‬این قضیه را‬ ‫متوجه شدیم‪ .‬به هر حال این بحث کمی فرعی بود ولی این‬ ‫اتفاق ها هم زمان شده بود‪.‬‬ ‫حوزه هنری این میل را داشــت و نهادها معموال ب رای‬ ‫طرح های خود فیلمساز مورد نظر خود را پیدا م ی کنند‪ .‬حاال‬ ‫این فیلمساز هر لحظه ممکن است هر طرفی باشد‪ .‬بعضی‬ ‫از نهادهایی که اتفاقا م ی خواهم به دولت دهم اشــاره کنم‪،‬‬ ‫با همان اقایانی که مسئولیت داشتند به بنده ب رای ساخت‬ ‫فیلم در سینما پیشنهاد م ی دادند‪ ،‬حاال فیلم یا سریال‪ ،‬که‬ ‫من پاسخ م ی دادم شما دوســتانی دارید چرا با انها فیلم را‬ ‫نم ی سازید؟ و خودشان م ی دانســتند که نم ی توانند با انها‬ ‫فیلم بسازند‪ .‬م ی دانستند این افراد فیلمسازی را به عنوان کار‬ ‫اصلی خود تلقی نکرده اند‪.‬‬ ‫برخی موارد ب رای اکران فیلم پی ش بینی نشده بود‪،‬‬ ‫حاال دوستان در تالش هستند که البته فرصت های خوبی را‬ ‫هم از دست دادیم‪ ،‬باید زمان زودتری این فیلم اکران م ی شد‬ ‫که ب رای خود من هم یک تجربه است‪ .‬البته خود من این را‬ ‫خیلی معیار قرار نم ی دهم به خصوص در دوره اخر چون به‬ ‫بعضی از سال ها اگر دقت کنید‪ ،‬مشکالت همیشگی که زیاد‬ ‫هم هستند خودشان را بیشتر نشان م ی دهند‪ .‬یعنی بعضی‬ ‫از سال ها این مشکل کمتر دیده شده ولی مشکل وجود دارد‬ ‫و نحوه اجرای جشــنواره فجر غلط است‪ .‬چیزی است بین‬ ‫جشنواره جشن‪ .‬نه جشنواره است و نه جشن‪ .‬هم جشنواره‬ ‫است و هم جشن‪.‬‬ ‫هفت داور راجع به ‪ 15‬رشته اظهارنظر م ی کنند‪ .‬هیچ‬ ‫جای دنیا این اتفاق نم ی افتد‪ .‬مشابه جشنواره ما هیچ جای‬ ‫دنیا پیدا نم ی شود‪ .‬در جشنواره هایی که م ی گویند که با پنج‬ ‫یا هفت نفر داوری م ی شوند ایتم هایی که مورد قضاوت قرار‬ ‫م ی گیرد‪ ،‬بهترین فیلم‪ ،‬بهترین کارگردانی و بازیگری و یک‬ ‫جایزه دستاوردهاســت‪ .‬در همه حوزه ها جشن هایی که به‬ ‫همه اجزا جایزه م ی دهند جشنواره های اکادمیک است‪ ،‬مثل‬ ‫اکادمی اسکار یا مثل خانه سینما با چند صد نفر‪ .‬یا اسکار‬ ‫چند هزار نفر‪ .‬اینکه هفت نفر بنشــینند و به همه شاخه ها‬ ‫جایزه بدهند در هیچ جای دنیا مرسوم و امکان پذیر نیست‪.‬‬ ‫ولی ما اینطور هستیم‪.‬‬ ‫همه هم باید خوشحال باشند و هیچ کس نباید ناراحت‬ ‫شــود‪ .‬ب رای من عجیب بود داوران خارجی بیشتر از داوران‬ ‫ای رانی بودند‪ .‬جشنواره فجر ب رای من به عنوان کسی که از‬ ‫خودم چند دور داور جشنواره بودم‪ ،‬معیار خوبی دیگری ب رای‬ ‫فهم این موضوعات نیســت‪ .‬بناب راین من ان را مالک قرار‬ ‫نم ی دهم‪ .‬جشنواره فجر ب رای تخریب سینما بیشتر اوقات‬ ‫خوب قدم برداشته است‪ ،‬ان هم به چه شکل؟ در یک دوره‬ ‫‪ 10‬روزه سینما هست و نیستش را به اکران در م ی اورد‪ .‬حاال‬ ‫کسانی مساله شان سینماست‪ ،‬عده ای دیگر هم نویسنده‬ ‫هستند که باید بولتن های خود را تهیه کنند‪.‬‬ ‫جشــنواره به همه انها این امکان را م ی دهد و همه از‬ ‫ان استفاده م ی کنند‪ .‬بعد در طول سال ســینمای ای ران با‬ ‫بولتن نویسانی که یادداشــت کرده اند چه فیلم هایی قرار‬ ‫است اکران شوند‪ ،‬دست به گریبان است‪ .‬اسم این را خدمت‬ ‫جشــنواره فیلم فجر م ی گذارید که بــه ظاهرش خدمت‬ ‫نم ی خورد ولی اینکه تهی ه کنندگان خوشحال م ی شوند که‬ ‫فیلم هایشان اکران م ی شود و پول سراغشان م ی اید بحث‬ ‫دیگری اســت که به مریضی ســینمای ای ران باز م ی گردد‪.‬‬ ‫ولی جشنواره متاســفانه اینطور کار م ی کند‪ .‬حاال امسال‬ ‫قرار اســت تغیی راتی رخ دهد‪ ،‬بناب راین ان بخش ب رای من‬ ‫مالک نیست‪ .‬در ان بخشی که تا حدی معیار است‪ ،‬نمایش‬ ‫جشنواره فجر یا دانشگاه هایی که رفتیم مجموعا من راضی‬ ‫هستم از بازخورد ها و فکر م ی کنم در اکران هم اتفاق بدی‬ ‫ب رای فیلم نیفتاد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫سرمای ه گذار این فیلم حوزه هنری بوده است‪ ،‬در‬ ‫مقطعی که به بخشی از سینما نگاه مردد داشت‪،‬‬ ‫یعنی در تقابل ایستاد‪ .‬ایا این فیلم حاصل نگاه‬ ‫متفاوتی اســت برای حوزه هنری یــا نه صرفا‬ ‫حرکتی موردی اســت که برای بازیافت وجهه‬ ‫هنری انجام شده است؟‬ ‫اگر کاری بخواهد فقط به ارمان ها اشاره‬ ‫کند‪ ،‬بدون تردید همه می گویند این کار‬ ‫شعاری و کلیشه ای است‪ .‬اما من به نسل‬ ‫بعد از خــودم می خواهم بگویــم‪ ،‬بله در‬ ‫جنگ اینطور بود که همه یکدیگر را حاجی‬ ‫و سید خطاب می کردند‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪63‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫گزارش یک میهمانی‬ ‫نگاهی به فیلم «میهمان داریم» از ساخت تا اک ران‬ ‫شاهین فتحیان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪2‬‬ ‫خبر امدن یک میهمان‪ ،‬کارهایی که خیلی وقت است‬ ‫زمین مانده‪ ،‬خانه ای قدیمی که رنگ و رویش رفته‪ ،‬دیوارهایی‬ ‫که به خاطر عملیات برج سازی مجاور ترک خورده اند‪ ،‬دلشوره‬ ‫یک پذی رایی‪ ،‬روحی ه های اسی ب دیده یک پدر و مادر و زنگ‬ ‫در که به صدا م ی اید‪ .‬فیلم «میهمان داریم» که مضمونی‬ ‫درباره خانواده و دفاع مقدس دارد‪ ،‬درباره پدر و مادری سالخورده‬ ‫است که فرزند جانبازشان را از اسایشگاه به منزل م ی اورند‪،‬‬ ‫درحال ی که دو پسر دوقلو و یک دخترشان را در جنگ از دست‬ ‫داده اند‪ .‬حاال زنگ خانه به صدا درم ی اید و قرار م ی شود که انها‬ ‫می زبان یک میهمان ویژه باشند‪.‬‬ ‫فیلــم «میهمان داریم» بــه کارگردانی و‬ ‫نویسندگی محمدمهدی عسگرپور‪ ،‬تهی ه کنندگی‬ ‫منوچهر محمدی و سرمایه گذاری حوزه هنری‪ ،‬در‬ ‫بخش مسابقه سی و دومین جشنواره فیلم فجر‬ ‫حضور داشت و توانســت نامزد دریافت سیمرغ‬ ‫بلورین بهترین کارگردانی‪ ،‬بهترین فیلمبرداری‪،‬‬ ‫بهترین موســیقی‪ ،‬بهترین بازیگر مکمل زن و‬ ‫چهره پردازی این جشنواره شود‪ .‬همچنین جایزه‬ ‫بهترین فیلم اسیایی را از بخش بی ن الملل این‬ ‫جشنواره دریافت کند‪.‬‬ ‫مدیریت فیلمبرداری ایــن فیلم را محمد‬ ‫االدپوش‪ ،‬تدوین ان را محمد رضا موئینی‪ ،‬ط راح‬ ‫صحنه و لبــاس را کیوان مقدم‪ ،‬طــراح گریم را‬ ‫مهرداد میرکیانی و ســاخت موســیق ی اش را‬ ‫علیرضا کهن دیری برعهده داشته است‪ .‬همچنین‬ ‫بازیگــران ان عبارتند از‪ :‬پرویز پرســتویی‪ ،‬اهو‬ ‫خردمند‪ ،‬بهروز شعیبی‪ ،‬سهیال گلستانی‪ ،‬مهدی‬ ‫صادقی‪ ،‬محمد صادقی و معصومه قاسم ی پور‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫تمجید از یک غنیمت‬ ‫محســن محسن ی نســب‪ ،‬کارگــردان و تهی ه کننده‬ ‫شناخته شد ه ســینمای ای ران در زمان جشنواره فیلم فجر با‬ ‫تمجید از ارائه تصویر درســت از منش یک جانباز در فیلم‬ ‫«امروز» به کارگردانی رضا میرکریمی و ساخت فیلمی مانند‬ ‫«میهمان داریم» محمدمهدی عسگرپور درباره خانواده شهدا‪،‬‬ ‫بازی پرویز پرستویی در هر دو فیلم را ستودنی دانست‪.‬‬ ‫او که خود فیلم «المپ ‪ » 100‬را به کارگردانی ســعید‬ ‫اقاخانی در رقابت جشنواره حاضر داشت‪ ،‬با تمجید از فیلم‬ ‫«میهمان داریم» اظهار کرد‪« :‬در جشــنواره فجر امســال‪،‬‬ ‫فیلم هایی که از نظر طیف ما فیلم های شاخصی هستند‪،‬‬ ‫در اقلیت هستند‪ .‬در این شرایط‪ ،‬ب رای من که یک فیلمساز‬ ‫سینمای دفاع مقدس هستم‪ ،‬حضور فیلمی مانند «میهمان‬ ‫داریم» در جشــنواره‪ ،‬یک نعمت اســت‪ .‬اولین چیزی که‬ ‫«میهمان داریم» به مخاطب منعکس م ی کند این است که‬ ‫خانواده این شهید در وی رانه ای زندگی م ی کنند که اگر شهدا‬ ‫(فرزندان شهید انها) زنده بودند‪ ،‬ان خانه وی رانه نم ی شد و این‬ ‫نکته و حسن بزرگ «میهمان داریم» است‪ .‬چراکه با حضور‬ ‫دو فرزند شهید در عالم خیال‪ ،‬تمام خ راب ی های خانه تعمیر‬ ‫م ی شود‪ ،‬حوض پراب م ی شود و ماهی که نماد زندگی است‪،‬‬ ‫به حوض باز م ی گردد‪.‬‬ ‫او ارائه مفهوم انتظــار را در «میهمــان داریم» نکته‬ ‫مثبت دیگر این فیلم برشمرد و گفت‪« :‬شیعه یعنی منتظر‪.‬‬ ‫«میهمان داریم» از همان لحظه اول در باب انتظار صحبت‬ ‫م ی کند و فیلمی سراسر احترام به تفکر شیعه است‪ .‬استنباط‬ ‫شــخصی من این اســت که ان خانه‪ ،‬منتظر مقام معظم‬ ‫رهبری است و مفهوم میهمان به ایشــان اطالق م ی شود‬ ‫اما م ی توان از ان تعریف کلی فلســفه انتظار و انتظار ب رای‬ ‫حضرت مهدی (عج) را هم اســتنباط کرد‪ ».‬وی با تمجید از‬ ‫بازی پرویز پرستویی در این فیلم و کارگردانی محمدمهدی‬ ‫عسگرپور ب رای ان‪ ،‬اظهار کرد‪ « :‬بازی های «میهمان داریم» ‬ ‫فوق العاده بود؛ خصوصا بازی پرســتویی که به نظرم نقش‬ ‫بسیار سختی داشــت‪ .‬من بازی به درخشــانی ایشان را در‬ ‫فیلم های دیگــر و در میان بازی بازیگــران مرد فیلم های‬ ‫جشــنواره امســال ندیده ام‪ .‬همچنین ط راحــی صحنه‪،‬‬ ‫فیلمبرداری‪ ،‬نورپردازی و حرکت هــای دوربین خیلی عالی‬ ‫انجام شده و اثری برجسته تولید شده است‪ .‬خوشحالم فردی‬ ‫مانند محمدمهدی عسگرپور در سینمای ای ران حضور دارد و‬ ‫خوشحالم که فیلم م ی سازد‪ .‬ایشان صاحب سبک خاصی از‬ ‫فیلمسازی است و ما فیلمســاز صاحب سبک مانند ایشان‬ ‫انگشت شمار داریم‪.‬‬ ‫نگاه رئیس حوزه به سینمای اجتماعی‬ ‫این فیلم همراه اثاری چون «حوض نقاشــی» مازیار‬ ‫میری زمانی از طرف حوزه هنری سرمایه گذاری و ساخته شد‬ ‫که حوزه هنری عمال در ب رابر بخشــی از اثار ساخته شده در‬ ‫حوزه سینمای کشور قرار گرفته و نمایش انها را در سینماهای‬ ‫تحت مدیریتش ممنوع کرده بود‪ .‬محســن مومن ی شریف‪،‬‬ ‫رئیس حوزه هنری‪ ،‬در یک نمایش خصوصی فیلم «میهمان‬ ‫داریم» گفت‪« :‬همکاران ما در بخش سینمایی حوزه هنری در‬ ‫تولید اثار دغدغه اجتماعی دارند‪ .‬البته این بدان معنی نیست‬ ‫که فقط تالش م ی کنند معضالت را نشان دهند‪ .‬بلکه در این‬ ‫مسیر راه درست را هم به تصویر م ی کشند‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬ما در ســینما در حوزه مســائل اجتماعی‬ ‫با دو نگاه روبه رو هســتیم؛ نگاهی به مسائلی که فقط درد‬ ‫اجتماع است را ب ی پرده نشان م ی دهد و ب رایش مهم نیست‬ ‫که چنین دیدگاهی چه پیامدهایــی دارد‪ .‬البته که ما به این‬ ‫نگاه نقد داریم و به نوعی ان را تنزل هنر م ی دانیم‪ .‬نگاه دیگر‬ ‫در کنار نشــان دادن درد و معضل‪ ،‬راه تعال ی بخش را هم به‬ ‫تصویر م ی کشد‪ .‬در این راســتا حوزه هنری همیشه تالش‬ ‫کرده تا اثار متنوعی را تولید کند‪ ».‬وی با اشاره به فیلم های‬ ‫«یه حبه قند» و «حوض نقاشی» که از تولیدات حوزه هنری‬ ‫است‪ ،‬افزود‪« :‬مخاطبان از این دو فیلم بسیار استقبال کردند‪.‬‬ ‫حتی این اثار در جشنواره های خارجی مانند مسکو و اسپانیا‬ ‫نیز مورد توجه مخاطبان خارجی قرار گرفت‪ .‬فیلم «میهمان‬ ‫داریم» نیز تاکنون در تمام نمایش ها مورد توجه قرار گرفت و‬ ‫امیدوارم مردم نیز با ان ارتباط برقرار کنند‪».‬‬ ‫موضوعی که همه را متاثر م ی کند‬ ‫سازنده تیزر «میهمان داریم» در سخنانی گفته است‪:‬‬ ‫«معموال ب رای ساخت انونس یا تیزر هر فیلمی سعی م ی کنم‬ ‫نوع روایت را از حس و حال درونی خود اثر الهام بگیرم‪ .‬البته‬ ‫از احساسات خودم هم در مواجهه با فیلم استفاده م ی کنم‪،‬‬ ‫خصوصا وقتی که ب رای اولی ن بار یک اثر سینمایی را م ی بینم‪.‬‬ ‫بعد از دیدن فیلم «میهمان داریم» نیز بعد انسانی این اثر روی‬ ‫من تاثیر زیادی گذاشت‪ .‬به همین دلیل تالش کردم تیزر ان‬ ‫بیانگر مظلومیت انسان هایی باشد که فراز و نشیب زیادی‬ ‫در زندگی داشــته اند و جان خود و فرزندانشان را ب رای حفظ‬ ‫این مرز و بوم گذاشته اند‪».‬حســن ایوبی تاکید‬ ‫کرد‪« :‬عمدتا بعد از ســاخت تیزر هر فیلمی‪ ،‬ان‬ ‫را به مخاطبینی که تا کنون اثر را ندیده اند‪ ،‬نشان‬ ‫م ی دهم تا در جریان واکنش انها قرار بگیرم‪ .‬مردم‬ ‫ما همیشه خود را مدیون خانواده شهدا و جانبازان‬ ‫م ی دانند و فکر م ی کنم این فیلم م ی تواند فارغ از‬ ‫هر سلیقه سیاسی ب رای مخاطبین جذاب باشد‪.‬‬ ‫البته من هم در ســاخت تیزر «میهمان داریم»‬ ‫به این موضــوع تاکید داشــتم‪ ».‬او که تاکنون‬ ‫ساخت تیزر و انون س های اثاری همچون «طبقه‬ ‫حساس»‪ 33« ،‬روز»‪« ،‬سیب و سلما»‪« ،‬نفوذی»‪،‬‬ ‫«زندگی جای دیگری است» و‪ ...‬را برعهده داشته‬ ‫است‪ ،‬افزود‪« :‬شخصا فیلم «میهمان داریم» را‬ ‫دوست دارم و فکر کردم شاید بتوانم با ساخت تیزر‬ ‫این فیلم ادای دینی به خانواده شهدا کنم‪ .‬فیلم‬ ‫قابلیت این را دارد که بتوانیم به سمت تبلیغاتی‬ ‫برویم که به دل مخاطب بنشــیند و بیشتر بعد‬ ‫انسانی اثر را پررنگ کنیم‪».‬‬ ‫سخنی که جهانی است‬ ‫«میهمان داریــم» پس از انکه جایــزه بهترین فیلم‬ ‫اسیایی را از بخش بی ن الملل ســی و دومین جشنواره فجر‬ ‫دریافت کرد‪ ،‬مهرماه ســال جاری در بخش «پنجره ای رو به‬ ‫اسیا»ی نوزدهمین جشنواره پوســان کره جنوبی هم روی‬ ‫پرده رفت‪ .‬این بخش از این جشنواره‪ ،‬اثار فیلمسازان مستعد‬ ‫و همچنین بهترین فیلم های اسیا را به نمایش م ی گذارد‪.‬‬ ‫خانه سینما که اتفاقا خود عســگرپور مدیرعاملی ان‬ ‫را برعهده دارد‪ ،‬امســال پس از چند سال وقفه به عنوان نهاد‬ ‫رسمی نماینده جایزه سینمایی اسیا ‪ -‬پاسیفیک فهرست‬ ‫فیلم های انتخابی خــود را به دبیرخانه ایــن رویداد اعالم‬ ‫کرده بود که شامل فیلم های «چ»‪« ،‬برف»‪« ،‬خانه پدری»‪،‬‬ ‫«امروز»‪« ،‬شــیار ‪« ،»143‬قصه ها»‪« ،‬ملبورن»‪« ،‬میهمان‬ ‫داریم»‪« ،‬حراج»‪« ،‬چند متر مکعب عشق» و دو فیلم مستند‬ ‫«جایی ب رای زندگی» و «خاط راتی ب رای تمام فصول» بودند‪.‬‬ ‫محمد اطبایی نیز یکی از اعضای هیات انتخاب این‬ ‫رویداد ســینمایی بود‪ .‬در نهایت ســینمای ای ران با نامزدی‬ ‫«عصبانی نیســتم!» در دو رشــته بهترین فیلم و بهترین‬ ‫بازیگر مرد (نوید محمدزاده)‪ ،‬فیلم «قصه ها» در رشته بهترین‬ ‫کارگردانی‪ ،‬فیلم «ملبورن» در رشته بهترین فیلمنامه و مریال‬ ‫زارعی ب رای بهترین بازیگر زن ب رای فیلم «شیار ‪ »143‬حضور‬ ‫درخشانی را در این دوره از جوایز سینمایی اسیا ‪ -‬پاسیفیک‬ ‫تجربه کرد‪« .‬میهمان داریم» از چند روز پیش در سینماهای‬ ‫کشور به نمایش گذاشته شده است‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫عادت کار های سخت‬ ‫گفت وگو با اکبر عبدالعل ی زاده‬ ‫درباره ساخته تازه عسگرپور‬ ‫فاطمه کریمخان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫خیل ی ها به فیلم جدید اقای عسگرپور انتقاد های‬ ‫جدی وارد کرده اند‪ ،‬از جمله در مورد نحوه روایت‪،‬‬ ‫سوژه و پرداخت فیلم «میهمان داریم»‪ ،‬از طرف‬ ‫دیگر روایتی که کارگردان به سراغ ان رفته از ان‬ ‫موضوعاتی نیست که هر روز در سینمای ما به‬ ‫ان پرداخته شود‪ .‬ارزیابی کلی شما از این فیلم‬ ‫چیست؟‬ ‫من هم با شما موافق هستم که اقای عسگر پور‬ ‫به سراغ روایت سختی رفته است‪ .‬اما او به ه ر حال کارگردان‬ ‫خوبی است و خوب هم از پس کار های سخت ب ر م ی اید‪ .‬به‬ ‫همین دلیل است که به نظرم از پس این کار هم به خوبی‬ ‫برامده است‪ .‬نفس پرداختن به دنیا های موازی کار سختی‬ ‫اســت‪ ،‬حاال چه این دنیا ها واقعی باشــند یا در تصورات‬ ‫شخصی ت ها وجود داشته باشند‪ ،‬حتی م ی خواهم توجه شما‬ ‫را به این نکته جلب کنم که وقتی دنیا های موازی در فیلم‬ ‫قرار است در تصورات شخصی ت ها وجود داشته باشد‪ ،‬کار باز‬ ‫هم سخت تر م ی شود‪ .‬در حاشیه همین سختی کار است که‬ ‫به نظر من روایت متن به خوبــی از کار در امده‪ ،‬هر چند که‬ ‫ممکن است در جاهایی هم دیریاب شده باشد‪ .‬اما در نهایت‬ ‫فیلم به نظر من کار موفقی است و این همان چیزی است که‬ ‫از اقای عسگر پور هم انتظار م ی رود‪ .‬به هر حال او کارگردانی‬ ‫است که فیلم هایی مانند قدمگاه را ساخته است و جنس او‬ ‫کال جنس ساختن کار های سخت است‪.‬‬ ‫شــما در صحب ت هایتان به فیلم قدمگاه اشاره‬ ‫کردید‪ ،‬اتفاقا برخی دیگر از منتقدانی که در مورد‬ ‫فیلم میهمان داریم نقد نوشته اند هم ان کار را‬ ‫مورد توجه قرار داد ه و گفته اند که این فیلم نسبت‬ ‫به انها کار ضعیفی است‪ ،‬ولی ظاهرا شما با این‬ ‫ایده چندان موافق نیستید‪...‬‬ ‫کند و هم به خیلی چی ز ها متهم نباشد‪ .‬در واقع کار به گونه ای‬ ‫شده است که هر ای رانی که ان را ببیند‪ ،‬احساس نم ی کند که‬ ‫به چیزی ب ی احترام ی شده است‪ ،‬در صورتی که پرداختن به‬ ‫این مسائل همیشه فیلمساز را با این خطر رو به رو م ی کند‬ ‫که او را به ضد ارزش بودن متهم کنند‪.‬‬ ‫منظورتــان از اینکه م ی گوییــد از روی لبه تیغ‬ ‫ب ه خوبی عبور کرده‪ ،‬چیست؟‬ ‫اما این موضوع از نظر برخی خیلی راضی کننده‬ ‫به نظر نم ی رسد‪ ،‬به نظر انان پایان بندی فیلم از‬ ‫این نظر دچار نقص است‪.‬‬ ‫این که کسی از یک فیلم یا پایان بندی ان راضی‬ ‫باشد یا نه‪ ،‬موضوع بحث نیســت‪ ،‬به نظر من اصل حرف‬ ‫زده شده است و حاال فیلمساز ب رای اینکه خیلی هم منفی‬ ‫نباشــد‪ ،‬راه دیگری را هم پی ش بینی م ی کند که مخاطب‬ ‫خیلی تلخکام نباشد‪ .‬به نظر من کار باورپذیر بوده‪ ،‬هر چند‬ ‫که ممکن است من یا شما از ان خوشمان نیاید‪ .‬به هر حال‪،‬‬ ‫باید این را هم در نظرگرفت که موضوع بسیار حساس است‬ ‫و نم ی شود خیلی با معیار های معمول با ان برخورد کرد‪.‬‬ ‫به نظر مــن پایان بندی از این نظر کــه به مخاطب‬ ‫امکان م ی دهد بین دو ممکن یکــی را انتخاب کند‪ ،‬خوب‬ ‫از کار درامده است‪.‬‬ ‫موضوع دیگری هم در مورد بازی های این فیلم‬ ‫مطرح بود‪ ،‬سوای بحث های جزیی‪ ،‬به نظر شما‬ ‫اینکه تا حدود زیادی وزن فیلم روی حضور پرویز‬ ‫پرستویی است‪ ،‬چقدر قابل قبول است؟‬ ‫ببینید اغلب فیلمســاز های ما وقتی به ســراغ‬ ‫بازمانده های جنگ رفته اند‪ ،‬یک نگاه مثبت داشــته اند‪ .‬اما‬ ‫این جا ما با یک نگاه نقادانه مواجه هستیم که البته موفق‬ ‫م ی شود هم حسی و هم ســویی مخاطب را هم ایجاد کند‪.‬‬ ‫نکته دیگری که م ی خواهم به ان اشاره کنم‪ ،‬چرخشی است‬ ‫که در فیلم در مورد خود اقای عسگرپور رخ داده و در حالی که‬ ‫ما او را با یک چهره اپوزیسیون م ی شناسیم‪ ،‬در این جا نگاه‬ ‫او به موضوعش یک نگاه کامال نهادی است‪.‬‬ ‫من فکر م ی کنم کــه مجبور اســت روی اقای‬ ‫پرستویی تکیه داشته باشد‪ .‬اگر از نظر انتخاب بازیگر نگاه‬ ‫کنید ما بازیگری در سن و ســال اقای پرستویی نداریم که‬ ‫مناسب این نقش ها باشد‪ ،‬اگر از نظر خود کاراکتر نگاه کنید‪،‬‬ ‫باز هم به لحاظ داستانی انتخاب اقای پرستویی دور از نظر‬ ‫نبود‪ .‬به ه ر حال نقاط اوج و گره های داستان هم حول محور او‬ ‫قرار م ی گیرد و دوربین هم همراه اوست‪ .‬این موضوع بدیهی‬ ‫به نظر م ی رسد‪ ،‬چون شخصیت اقای پرستویی جذاب است‪،‬‬ ‫البته ای کاش م ی شد انتخاب دیگری هم داشت‪ ،‬چون به هر‬ ‫حال‪ ،‬این پرستویی ان پرستویی اژانس یا پرستویی در فیلم‬ ‫من قاتل پسرتان هستم نیست‪ ،‬با این حال ان سابقه ذهنی‬ ‫از او در نظر بیننده فیلم وجود دارد‪.‬‬ ‫در مورد ورود ارواح بــه فیل م ها نگاه های منتقد و‬ ‫ناخشنود کم نبود‪ ،‬به نظر شما این موضوع چقدر‬ ‫در جریان فیلم جا افتاده است؟‬ ‫غالبا رویکرد به نوسازی در همه جوامع ها با همین‬ ‫تغییر شمای بیرونی ساختمان هاســت که بیان م ی شود‪.‬‬ ‫تخریب ساختمان های قدیمی و ســاخت و ساز های جدید‬ ‫نمونه ای از اشاره به جامعه در حال گذار است‪.‬‬ ‫به نظر من در مجموع وقتی در شرایطی هستیم که‬ ‫فیلمسازی در کشور ما شبیه معجزه شده است‪ ،‬باید نگاه نرم‬ ‫و موافق به فیلم ها داشته باشیم‪ .‬به نظر من در مجموع فیلم‬ ‫مثبت از کار در امده‪ ،‬هر چند که ممکن است پ ر فروش نباشد‪،‬‬ ‫اما وقتی از تلویزیون پخش شــود م ی تواند مخاطب های‬ ‫زیادی به دست بیاورد‪.‬‬ ‫به نظر شما این فیلم زیادی به ورطه احساسات‬ ‫نیفتاده است؟‬ ‫این که بگوییم یک فیلم زیادی احساساتی است‬ ‫هم باز یک نگاه کلی اســت‪ .‬این فیلمی نیست که اشک‬ ‫بیاورد‪ ،‬اما بغض را قطعا ایجــاد م ی کند‪ .‬با این وجود بغض‬ ‫این فیلم از جنس اندیشه است‪ .‬یک خاطره عمومی را به یاد‬ ‫م ی اورد و اوج های احساسی هم دارد‪ ،‬اما به نظر من این فیلم‬ ‫رمانتیک نیست‪ .‬رمانتیک مفهمومی است که ب رای خودش‬ ‫تعریف دارد و این فیلم در ان تعریف ها قرار نم ی گیرد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫من فکر م ی کنم در عین اینکه فیلم م ی توانست به‬ ‫ورطه سیاهی بیفتد‪ ،‬این اتفاق نیفتاده است‪ .‬در عین اینکه‬ ‫فیلم م ی توانست غی ر منطقی جلوه کند اما از این بحران هم‬ ‫جسته است‪ .‬در نهایت ان گازگرفتگی که اتفاق م ی افتد‪ ،‬در‬ ‫واقع سیر داســتان را منطقی م ی کند‪ ،‬یعنی از لحظه بعد از‬ ‫گازگرفتگی ما وارد دنیای ارواح م ی شویم و این دنیای پس‬ ‫از مرگ اســت‪ .‬اما در پایان فیلم باز م ی بینیم که فیلمساز‬ ‫در فیلم اشــاره خیلی زیادی هــم به موضوع‬ ‫ساختمان سازی شده‪ ،‬فارغ از اینکه این موضوع‬ ‫در فیلم جــا دارد یا نه‪ ،‬فکــر نم ی کنید بازی با‬ ‫ساختمان سازی کمی در سینمای ما لوث شده‬ ‫است؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫اتفاقا بــه نظر من این کار اخیر اقای عســگر پور‬ ‫ضعیف نیست‪ .‬م ی خواهم این نکته را مورد تاکید قرار دهم‬ ‫که هر نوع کل ی گویی غی ر کارشناســانه است‪ .‬نم ی شود به‬ ‫صورت کلی حکم کرد که این فیلــم از ان فیلم ضعی ف تر‬ ‫است‪ ،‬به خصوص وقتی که با فیلم های هنری و مفهومی‬ ‫ سروکار داریم‪ ،‬کار مشکل تر هم م ی شود‪ .‬از این جهت من با‬ ‫اظهارنظ ر های کلی موافق نیستم‪ .‬اقای عسگر پور کار های‬ ‫ماندگاری مثل قدمگاه را ساخته اســت و من فکر م ی کنم‬ ‫که این اصال جنس سینمای اوســت که کارهای خوب و‬ ‫ماندگار بسازد‪.‬‬ ‫در مورد فیلم میهمان داریم البته به نظرم سوژه دشواری‬ ‫انتخاب شده است‪ ،‬مسائلی که امیخته به نگاه های ارزشی‬ ‫هستند و م ی خواهند مسائل اجتماعی را هم مطرح کنند‪ ،‬از‬ ‫جمله مسائلی هستند که پرداختن به انها راه رفتن روی لبه‬ ‫تیغ است‪ ،‬هر چند به نظرم عسگر پور از این ازمون هم سربلند‬ ‫بیرون امده و کارش موفق شده که هم مشکالت را مطرح‬ ‫‪3‬‬ ‫خیل ی ها ترجیح م ی دهند در مورد فیلم‬ ‫جدید محمدمهدی عسگ ر پور‪ ،‬یعنی «میهمان‬ ‫داریم»‪ ،‬ســکوت کنند و حرفــی نزنند‪ .‬اکبر‬ ‫عبدالعل ی زاده از معدود منتقد هایی است که‬ ‫این کار را نم ی کند‪ ،‬شاید علتش این باشد که او‬ ‫فیلم را دوست داشته و معتقد است که این فیلم‬ ‫هم در کنار کار های خوب دیگر اقای عسگ ر پور‬ ‫از جمله «قدمگاه» م ی تواند کار موفقی باشد‪،‬‬ ‫هر چند که به نظر او هم فیلم میهمان داریم‪،‬‬ ‫از جمله فیل م هایی است که نگاه نهادی در ان‬ ‫قابل رویت است‪ .‬خبرنگار مثلث به بهانه اکران‬ ‫این فیلم با او گفت وگو کرده است‪.‬‬ ‫م ی خواهد یک شمه ای از نگاه خوش بین را هم به ما نشان‬ ‫بدهد که اینها م ی توانند زنده باشند و در ادامه بازگشت اتفاق‬ ‫افتاده باشد‪.‬‬ ‫‪65‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫گ‬ ‫ف ‬ ‫تو‬ ‫گ‬ ‫و‬ ‫باید ناگفته های جنگ را‬ ‫به تصویر بکشیم‬ ‫گفت وگو با منوچهر محمدی‪ ،‬تهی ه کننده «میهمان داریم»‬ ‫ستاره اشرفی‬ ‫خبرنگار‬ ‫چطور شد که تصمیم گرفتید در این فیلم با اقای‬ ‫عسگرپور همکاری کنید؟‬ ‫در کارهای اخیر‪ ،‬طرح اولیه را به دوســتی که قرار‬ ‫است فیلمنامه را بنویســد‪ ،‬کارگردانی کند و یا هردو کار را‬ ‫انجام دهد ارائه م ی دهم و اگر به توافق برســیم بقیه کارها‬ ‫انجام م ی شود‪ .‬در مورد فیلم «میهمان داریم» احساس کردم‬ ‫اقای عسگرپور قرابت فکری و ذهنی بیشتری با این طرح‬ ‫دارند‪ ،‬مدتی هم بود که ایشان فیلم نساخته بودند‪ ،‬به عالوه‬ ‫از طرح اولیه بسیار استقبال کردند‪ .‬بعد از صحب ت هایی که‬ ‫داشتیم به این جمع بندی رســیدیم که اشتراک نظر در این‬ ‫مورد داریم‪ .‬طبعا ب رایم بهتر بود بــا کارگردانی کار کنم که‬ ‫بیشترین اشتراک نظر را با هم داریم‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫این اشتراک نظر انطور که انتظار داشتید به نتیجه‬ ‫رسید؛ تا چه حد راجع به کار با اقای عسگرپور‬ ‫بده بستان داشتید؟‬ ‫بله‪ .‬تعامل خوبی با هم داشتیم به خصوص که ب رای‬ ‫من فیلمنامه بسیار مهم است‪ .‬به نظر من ادیت و وی رایش‬ ‫کار فقط به طرح اولیه مربوط نم ی شود‪ .‬در مراحل بعدی هم‬ ‫در راســتای همان ایده و فکر اگر نکات تازه ای به نظرمان‬ ‫برسد به کار اضافه م ی کنیم‪ .‬اتمام فرایند نگارش فیلمنامه‬ ‫به معنای تمام شدن کار نیست‪ ،‬بلکه بعد از ان هم ممکن‬ ‫است در راستای چارچوبی که مورد توافق است نکات تازه ای‬ ‫را با فیلمساز در میان بگذارم که البته این به معنای دخالت‬ ‫‪4‬‬ ‫فیلم «میهمــان داریم» بــه کارگردانی‬ ‫محمدمهــدی عســگرپور و تهی ه کنندگی‬ ‫منوچهر محمدی روایتی دیگر از دوران جنگ‬ ‫ارائه م ی دهد‪ .‬در این فیلم سعی شده به جای‬ ‫نشان دادن نماهایی تکراری از جبهه و جنگ‪،‬‬ ‫داستانی متفاوت روایت شود؛ داستانی که در‬ ‫ان انتظار برای بازگشت عزیزان نقش محوری ایفا‬ ‫م ی کند‪« .‬میهمان داریم» به درون خانواده شهدا‬ ‫رفته و ســعی دارد انتظار جاری در زندگ ی شان‬ ‫را به تصویر بکشد‪ .‬با منوچهر محمدی‪ ،‬طراح‬ ‫فیلمنامه و تهی ه کننده این فیلم به گفت وگو‬ ‫نشستیم‪.‬‬ ‫در کار فیلمساز نبوده و به نوعی وسعت و عمق بخشیدن به‬ ‫کار است‪ .‬من با بقیه عوامل هم همین بده بستان را هم دارم‪،‬‬ ‫چون کار سینما یک کار دسته جمعی است و باید گام به گام‬ ‫به کار افزوده شــود‪ .‬همینطور هم بازیگران و عوامل فیلم‬ ‫اگر نظری داشته باشــند و بتوانند به فیلم کمک کنند باید‬ ‫نظ راتشان را ارائه دهند تا شاکله کار شکل بگیرد‪.‬‬ ‫حضور میهمان چــه کارکردی بــرای روایت و‬ ‫داستان این فیلم دارد؟‬ ‫چیزی که در وهله اول در نظر داشتیم بهانه یک‬ ‫انتظار بود و باید ب رای این انتظار اتفاقی م ی افتاد و شرایطی‬ ‫فراهم م ی شد‪ .‬اگر به ساختار فیلم نگاه کنید بخش عمده ای‬ ‫از زمان فیلم مربوط به حوادثی اســت که درون این خانواده‬ ‫م ی گذرد و شرایطی به وجود م ی اید که مرز بین اصطالحا این‬ ‫جهان و ان جهان در هم م ی شکند و کسانی م ی ایند (فرزندان‬ ‫خانواده که به شهادت رسیدند)‪ .‬در شرایطی که این خانواده‬ ‫ارام ارام در حال از بین رفتن است‪ ،‬اینها م ی ایند و شرایط را‬ ‫مجددا احیا م ی کنند‪ .‬در واقع جمع شدن خانواده دور هم به‬ ‫نوعی تجربه ان ارزوهایی است که پدر و مادر دارند؛ درست‬ ‫مثل جمع ه هایی که خانواده ها دور هم جمع م ی شــوند و‬ ‫م ی توان شــادی و رضایت را بین انها دید‪ .‬ما م ی خواستیم‬ ‫این اتفاق بیفتــد‪ .‬در واقع امدن میهمــان بهانه ای ب رای‬ ‫ورود به چنین فضایی بود تا موقعیتی فراهم شود که ما به‬ ‫خانواده هایی که بیشترین هزینه را درطول جنگ پرداختند و‬ ‫قهرمانان گمنام جنگ هستند بیشتر توجه کنیم‪.‬‬ ‫شــما انگار اصرار دارید قرائت جدیدی از جنگ‬ ‫ارائه دهید و به نوعی از زاوی ه ای دیگر به مساله‬ ‫نگاه کنید‪ .‬چطور به این زاویه دید رسیده اید؟‬ ‫جنگ در تمام دنیا یک برهه زمانی طول م ی کشد؛‬ ‫یک سال‪ ،‬دوســال و ب رای ما هشت ســال اما بعد از جنگ‬ ‫مجموعه مسائل جدیدی شروع م ی شــود‪ .‬هرچه از واقعه‬ ‫فاصله م ی گیریم به نظر م ی اید جنب ه های حماسی‪ ،‬هیجانی‪،‬‬ ‫سیاسی و نظامی جنگ کم کم جزیی از تاریخ م ی شود‪ .‬اما به‬ ‫واقع بسیاری از شخصی ت ها که نقش اصلی را بازی م ی کنند‬ ‫خصوصا زن ها کماکان با این قضیه درگی رند و جریان ب رایشان‬ ‫تمام نشده؛ هرچند که جنگ به معنای ظاهری پایان یافته‬ ‫و به ایام محدودی مثال هفته دفاع مقدس‪ ،‬ســالروز ازادی‬ ‫خرمشهر و‪ ...‬محدود شــود‪ .‬ب رای من الیه های پنهانی که‬ ‫درون خانواده ها بوده و مسائلی که با ان درگی رند حائز اهمیت‬ ‫بوده اســت‪ .‬یادمان نرود که این ادم ها هنوز در خلوتشان با‬ ‫جنگ درگیر هستند و جنگ ب رایشان لحظه به لحظه حس‬ ‫شــده و با تمام خاط رات و دلتنگ ی هایشان زندگی م ی کنند‪.‬‬ ‫به نظرم درک این حاالت در ذات خود دراماتیک است و من‬ ‫سعی کردم به سهم خودم گوشه ای از ان را بگویم‪ .‬ما احتیاج‬ ‫داریم که این الیه از جنگ را هم نشــان داده و بدانیم که در‬ ‫تاریخ ثبت و ماندگار م ی شود‪.‬‬ ‫به نظرتان با فیلم «میهمان داریم» توانسته اید‬ ‫برای مخاطب خصوصا نســل ســوم و چهارم‬ ‫انقالب دغدغه ایجاد کنید؟‬ ‫این موضوع به دو دلیل از ان ســواالتی است که‬ ‫بسیار سخت م ی توان به ان پاســخ گفت‪ .‬دلیل اول اینکه‬ ‫باید بعد از اکران فیلم بازخوردها‪ ،‬دیدگاه ها و نظ رات را شنید‬ ‫تا بدانیم چه کاری توانسته ایم انجام دهیم‪ .‬از طرفی دیگر‬ ‫جامعه ما جزو معدود جوامعی اســت کــه لحظه به لحظه‬ ‫حوادث تازه ای در ان رخ م ی دهد‪ ،‬اعم از حوادث خوب و بد‪.‬‬ ‫همه اینها باعث م ی شود که تغیی رات سریع اتفاق بیفتد که‬ ‫این موضوع کمی با ذات سینما تفاوت دارد‪ .‬همکاران من در‬ ‫سینمای ای ران بنا به عالیق و سالیق خود سعی کرده اند به‬ ‫همه حیطه ها بپردازند‪ .‬فکر م ی کنم اگر با یک دید عادالنه‬ ‫نگاه کنیم ســینمای ای ران در حد بضاعت خود سعی کرده‬ ‫تمام اقشار را مد نظر داشته باشــد‪ ،‬اینکه در این باره چقدر‬ ‫موفق بوده ایم در اینده باید مورد بحــث قرار گیرد‪ .‬وظیفه‬ ‫ما فیلمسازان است که نســل جوان را به طور جدی مدنظر‬ ‫قرار دهیم؛ قبول دارم کار سختی است که کدام زاویه جنگ‬ ‫را انتخاب کنیم که تبدیل به مساله جوان امروز ما شود‪ .‬اگر‬ ‫ناگفته ای وجود دارد باید تالش کنیم ان را به تصویر بکشیم‬ ‫و اگر هنوز بخشی از تاریخ جنگ از حد اسناد طبقه بندی خارج‬ ‫نشده‪ ،‬وظیفه بزرگان کشور است که کمک کنند اطالعات‬ ‫و اخبار این بخش در معرض قرار گیرد تا منبع سوژه و الهام‬ ‫ب رای رفتن به سمت سوژه های مربوط به جنگ شود‪.‬‬ ‫مطرح کردن مسائلی از قبیل جنگ معموال نوع‬ ‫خاصی از زاویه دید را به ذهن متبادر م ی کند‪ .‬در‬ ‫این میان از زاویه جدیدی به موضوع نگریستن‬ ‫تازگی و البته جذابیت بیشــتری دارد و شــاید‬ ‫مخاطب را بیشــتر جذب کند‪ ،‬اما چندان به این‬ ‫موضوع پرداخته نم ی شــود‪ .‬به نظر شــما چرا‬ ‫اینطور است؟‬ ‫زمانی حوزه هنری در تقابل با بخشی از سینما بود‬ ‫و حرف و حدیث های زیادی وجود داشت که اسم‬ ‫شما هم در این بحث ها قرار گرفت‪ .‬همکاری شما‬ ‫با حوزه هنری و افــرادی مثل مازیار میری‪ ،‬حامد‬ ‫محمدی و محمدمهدی عسگرپور برای تثبیت‬ ‫نوع نگاهتان بوده یا موضوعی دیگر؟‬ ‫در برنامه هفت بیشــتر راجع به دوره اصالحات‬ ‫گفتید و به دفاع از ان برخاستید؟‬ ‫بله‪ .‬حرف من در برنامــه هفت درباره اجحافی بود‬ ‫که به شخص اقای داد و دوره اصالحات وارد شده بود‪ .‬اینکه‬ ‫فســاد را به دوره ای خاص نســبت داده و خود را مب را کنید‬ ‫ ب ی انصافی اســت‪ .‬ما دیدیم که چه فیلم هایی که در دولت‬ ‫دهم ساخته شد و مدی ران ان به چه سرنوشت های عجیب‬ ‫و غریبی گرفتار شدند‪ .‬کسانی که به عنوان همکاران اقای‬ ‫شــمقدری بودند و من فراموش نم ی کنم که در جلســات‬ ‫مثال حتما باید دعای فرج امام زمان (عج) را ابتدای صحبت‬ ‫م ی خواندند‪ ،‬چه عاقب ت هایی پیدا کردند‪ .‬این همان افراط و‬ ‫تفریطی است که من معتقدم وجود دارد‪ .‬صادقانه بگویم من‬ ‫تجربه کرده ام به کسانی که در ظاهر زیادی نشان م ی دهند‬ ‫که مسلمان هســتند باید تا حدی به دیده تردید نگاه کرد‪.‬‬ ‫زمانی اقایی به نام اقای مخملباف که با هم دوســت هم‬ ‫بودیم معتقد بود که کمربند انفجاری به خود م ی بندد و اقای‬ ‫مهرجویی و تقوایی و کیمیایی و بیضایی را منفجر م ی کند‪.‬‬ ‫همان موقع م ی گفتیم این عقاید از کجا م ی اید؟ چرا؟ اینها‬ ‫چه کاری کردند و در کدام دادگاه محاکمه شدند؟ ایشان معتقد‬ ‫بود که اسال م ناب نزد خودش است و من م ی گویم این درست‬ ‫است‪ .‬نتیجه اش هم امروز اقای مخملباف را داریم م ی بینیم‬ ‫که کجا هستند‪.‬‬ ‫من به شــدت معتقدم که خی ر االمور اوسطها؛ معموال‬ ‫ادم هایی که یا این طرف بام هستند یا ان طرف بام‪ ،‬عاقبت‬ ‫خوشی ندارند و پدیده ای به نام انسان را نم ی شناسند‪ .‬نگاهی‬ ‫که خدا به بنده اش دارد نگاه خطاپوشــی است که اگر خطا‬ ‫کردی برگرد؛ اینکه ما ادم ها را سیاه و سفید کنیم و تکلیفمان‬ ‫را روشن کنیم به نظرم نگاهی غی ر دینی است‪.‬‬ ‫یعنی معتقدید ممکن اســت اثری سال ها بعد‬ ‫توجهات را به خود جلب کند؟‬ ‫بله‪ .‬بسیاری از اثار در سال های بعد دیده و مطرح‬ ‫م ی شــوند‪ ،‬خصوصا االن که به دلیل غلبه نگاه سیاسی به‬ ‫همه چیز‪ ،‬حجاب هایی در جامعه ما به وجود امده اســت‪.‬‬ ‫اساســا همه ما فقط به یک اثــر نگاه نکــرده و به موثر یا‬ ‫ســازنده ان‪ ،‬اینکه چه مصاحب ه ای کرده‪ ،‬دیشب کجا بوده‪،‬‬ ‫چه پی راهنی پوشیده و حتی شــایعاتی که راجع به جامعه‬ ‫هنری وجود دارد هم توجه م ی کنیم و در قضاوتمان تاثیرگذار‬ ‫است‪ .‬بناب راین ما اثر را فقط ب رای دوره ای خاص نم ی سازیم‬ ‫بلکه شاید چیزی از خود باقی بگذاریم که نس ل های بعد به‬ ‫ان رجوع کنند‪ .‬به نظرم مهمترین موضوع این است که یک‬ ‫اثر باقی بماند‪.‬‬ ‫جدای از تمــام بحث هایــی که وجــود دارد‬ ‫پی ش بینی م ی کنید که مردم فیلم را م ی بینند و با‬ ‫ان ارتباط م ی گیرند؟‬ ‫هر فیلمسازی دوست دارد که اثرش تا حد ممکن‬ ‫درست دیده شــود‪ ،‬من هم طبعا چنین ارزویی دارم‪ .‬البته‬ ‫االن شرایط سینمای ای ران شــرایط طبیعی نیست‪ .‬یعنی‬ ‫مشکالتی مثل اینکه چه زمانی فیلم اکران شود‪ ،‬تبلیغات‬ ‫چطور باشد‪ ،‬چه مسائلی به عنوان حاشیه مطرح م ی شود‪ ،‬چه‬ ‫جاهایی بسیج م ی شوند یک فیلم را تخطئه یا حمایت کنند‬ ‫و خیلی چیزهای دیگر داریم که وارد ان نم ی شوم‪ .‬اگر همه‬ ‫اینها را کنار بگذاریم و فیلم را در یک شرایط طبیعی ببینیم‪،‬‬ ‫من معتقدم که داور نهایی یک اثر هنری زمان اســت‪ .‬باید‬ ‫ببینیم چه اتفاقاتی خواهد افتاد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫ماجرای همکاری من در این دو‪ ،‬سه فیلم با حوزه‬ ‫هنری قبل از این بحث هاســت‪ .‬اول ب رای ساخت سریال‬ ‫«دا» دعوت شــدم‪ ،‬بعد از ان «حوض نقاشی» و «میهمان‬ ‫داریم» شکل گرفت‪ .‬مسائلی که شما م ی گویید مربوط به‬ ‫بعد از این فیلم هاست نه قبل از ان‪ .‬اما نکته ای که اسم مرا‬ ‫در کانون این قضایا قرار داد این بود که برخی افراد به شکل‬ ‫ناجوانمردانه ای ب رای اینکه نه جرات داشتند با ادم های اصلی‬ ‫درگیر شوند و نه حاضر بودند هزینه ان را بپردازند‪ ،‬این بهانه را‬ ‫به وجود اوردند که گویا من اغاز کننده بحث بودم؛ در حالیکه‬ ‫من ارجاعتان م ی دهم به موضوعی که کامال سندیت دارد و‬ ‫موجود است‪ .‬ماجرا از انجا شروع شد که اقای شمقدری که‬ ‫ان زمان معاونت ســینمایی بودند در برنامه هفت صراحتا‬ ‫عنوان کردند فسادی که در ســینمای ای ران است‪ ،‬معلول‬ ‫دوره اصالحات است و به شدت به دوره ای که مرحوم «داد»‬ ‫به عنوان معاون ســینمایی بودند حمله کردند‪ .‬اقای داد به‬ ‫تعامل‪ ،‬خوشفکری‪ ،‬سالمت و پاکدســتی چه در اثاری که‬ ‫ساختند و چه در تعامل با سینماگران معروف بودند و هنوز هم‬ ‫از ان دوران به عنوان یک دوره موفق و قابل اعتنا یاد م ی شود‪.‬‬ ‫من هم مدتی با اقای داد به عنوان مدیرکل نظارت و ارزشیابی‬ ‫در وزارت ارشاد همکاری داشتم و شاهد بودم که در ان دوره‬ ‫ایشان با تمام وجود و توان خود ســعی کرد فضای سالم و‬ ‫گسترده ای به وجود اورد که تمام فیلمسازان بتوانند کار کنند‪،‬‬ ‫بسیاری از فیلم های توقیف شده از قید توقیف خالص شدند‬ ‫و‪ ...‬حال در عدم حضور این شخص گفتن چنین حرف هایی‬ ‫از اقای شمقدری خوشایند نیست‪.‬‬ ‫اگر مرحوم داد در قید حیات بودند من به خودم اجازه‬ ‫نم ی دادم صحبتی کنم اما وارد بحث شدم و گفتم اتفاقا این‬ ‫موضوع برعکس است‪ .‬به اقای شمقدری گفتم اگر اتفاقاتی‬ ‫که در دوره شما رخ داد در دوره ما بود که همه ما سینه دیوار‬ ‫بودیم‪ .‬فیلم هایی که در دوره شما ساخته شد اگر در دوره ما‬ ‫ساخته م ی شد که فاجعه بود‪ .‬در دوره ما «اژانس شیشه ای»‬ ‫و امثال ان ساخته شد‪ ،‬بسیاری از فیلمسازان کارهای خوب‬ ‫خود را در همان دوره ساختند‪ .‬چون شرایط و فضایی را ب رای‬ ‫فیلمسازان به وجود اورده بودیم که هم فیلم خود را بسازند و‬ ‫هم با کمترین چالش یا ممیزی رو به رو شوند‪ .‬در هر کشوری‬ ‫ممکن است چند فیلم مشــکالتی داشته باشد و این امری‬ ‫طبیعی اســت‪ .‬اما اینکه بیاییم یک دوره و یک شخص را‬ ‫در مظان اتهام قرار دهیم ان هم شخصی که در قید حیات‬ ‫نیست بسیار ناجوانمرادنه است‪ .‬وقتی این اتفاق و جنجال‬ ‫بعد از ان رخ داد‪ ،‬اقایان تمــام کم کاری ها و ندانم کاری ها را‬ ‫گردن این ماجرا انداختند و بعــد ان را به حوزه هنری وصل‬ ‫کردند‪ ،‬ســپس بازی دومینویی شروع شــد که سطح ان‬ ‫گسترده تر شد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫به نظر م ی اید بخشی از مدیریت فرهنگی کشور‬ ‫سعی م ی کند یک قرائت خاص از جنگ‪ ،‬مسائل انقالب و‬ ‫حتی بعضی اوقات مسائل دینی را به عنوان قرائت قطعی و‬ ‫تمام شمول ارائه دهد که این از اســاس اشکال دارد‪ .‬اساسا‬ ‫یک قرائت واحد و فقط از یک زاویه نگریستن با طبع انسان‬ ‫سازگار نیست‪ .‬غیر از حوزه مســلمات دینی و اعتقادی که‬ ‫بحثشان جداســت‪ ،‬بقیه حوزه ها اتفاقا م ی تواند قرائت ها و‬ ‫حتی گفتمان های جدیدی داشــته باشد‪ .‬اینکه دایره را دائم‬ ‫تنگ وتنگ تــر کنیم نتیجه ای نخواهد داشــت‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال در مورد «بوســیدن روی مــاه» کار قبلی که تهیه‬ ‫کردم‪ ،‬فیلمســازی این عبارت را به کار بــرده بود که اینها‬ ‫خانواده شهدای یهودی هستند‪ .‬دلیلش هم این بود که مثال‬ ‫عکس مقامات عالی کشور در خانه شان نیست و چون هیچ‬ ‫خانواده شهیدی نیست که عکس مقامات را در خانه نداشته‬ ‫باشند‪ ،‬نتیجه م ی گیریم که این فیلم به دور از ارزش هاست‬ ‫و به دنبال ان ســیلی از اتهاماتی که وارد شــده بود‪ .‬من با‬ ‫خواندن این مطلب یاد یک رویــداد مهم و خاص افتادم که‬ ‫از درایت و بزرگ منشــی حضرت امام خمین ی (ره) نشــان‬ ‫داشــت‪ .‬جریان این بود که اوایل انقالب مردم عکس امام‬ ‫را به وفور پشت شیشــه ها و درها و‪ ...‬م ی چسباندند‪ .‬برخی‬ ‫از خیرخواهان مســاله را به امام منتقل کردند‪ ،‬حضرت امام‬ ‫دستور دادند عکس ها را جمع کنند‪ .‬حتی زمانی که ایشان‬ ‫در قید حیات بودند اجازه ندادند عکسشان روی اسکناس ها‬ ‫چاپ شود و بعد از وفاتشــان این اتفاق افتاد‪ .‬رهب رانی مثل‬ ‫امام خمین ی (ره) و رهبری درک و شــناخت واالیی دارند که‬ ‫این مدل تبلیغات را نم ی پســندند‪ .‬خوانده ایم که سفیر روم‬ ‫هنگام مواجهه با پیامب ر (ص) نم ی تواند ایشان را از دیگران‬ ‫تشخیص دهد‪ ،‬چه به لحاظ لباس‪ ،‬جای نشستن و‪ ...‬یا یکی‬ ‫از صفات امام عل ی (ع) ابوتراب است‪ .‬اعتراض من به دوستانی‬ ‫که سعی م ی کنند سینما را با مفهوم تبلیغات اشتباه بگیرند‬ ‫این است که اگر هم به بسیاری از امور تعلق خاطر داریم‪ ،‬ان‬ ‫را به گونه ای مطرح کنیم که ایجاد محبت کند نه دلزدگی‪.‬‬ ‫این نگاهی اســت که ردپای ان در برخی شخصی ت های‬ ‫فرهنگی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬منتقدین و فیلمســازان وجود دارد که‬ ‫انقدر حیطه را تنگ م ی کنند که در حال تبدیل شــدن به‬ ‫نگاه جورج بوش بعد از حوادث ‪11‬سپتامبر است که در یک‬ ‫سخنرانی مطرح کرد و ان این بود که یا با ما هستید یا علیه‬ ‫ی وجود ندارد؛ در حالیکه اینطور نیست‪ .‬چرا‬ ‫ما و حالت سوم ‬ ‫نباید نگاه سوم ی هم وجود داشــته باشد؟ چرا ما م ی گوییم‬ ‫همه باید یکجور روایت کنند؟ تفاوت وضعیت فکری و روحی‬ ‫ادم ها چه م ی شود؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪67‬‬ ‫حاشیه های والیبال‬ ‫ورزش‬ ‫محمدرضا داورزنی که د رنخستین واکنش های خود درباره دستگیری‬ ‫غنچه قوامی در گفت وگو با گازتادلواسپرت ب ه طور مختصر موضع گیری‬ ‫کرده بود پس از افشای پشت پرده این ماجرا م ی گوید سازمان های به‬ ‫اصطالح حامی حقوق بشر بهتر از هر فرد دیگری م ی دانند که این خانم‬ ‫چه ماموریتی داشته اســت‪ .‬داورزنی همچنین درباره حضور بانوان در‬ ‫ورزشگاه ها نیز واکنش هایی نشان داده است‪.‬‬ ‫نم ی کنم و در خدمت والیبال خواهم بود‪.‬‬ ‫این گونه بود که شما به والیبال امدید؟‬ ‫تیتراول‬ ‫به همین سادگی نپذیرفتم‪ .‬به اقای عل ی ابادی گفتم‬ ‫اگر شما بررسی کرده اید و معتقدید که بنده م ی توانم به والیبال‬ ‫کمک کنم‪ ،‬تنها درخ واست من از شما این است که اجازه بدهید‬ ‫کارم را انجام بدهم‪.‬‬ ‫یعنی شرط کردید در کارتان دخالت نکنند؟‬ ‫بله‪ ،‬دقیقا‪ .‬عرض کردم درخواســتم این اســت که‬ ‫به هیچ وجه کسی در کار من دخالت نکند‪.‬‬ ‫چرا چنین شرطی را مطرح کردید؟ چون سابقه‬ ‫خوبی در مورد این مساله وجود نداشت؟‬ ‫شرایط حضور بانوان در ورزشگاه ها‬ ‫هموارشود‬ ‫گفت وگوی مثلث با رئیس فدراسیون والیبال‬ ‫عکس‪ :‬عدنان جعفری‬ ‫مهدی ربوشه‬ ‫دبیر گروه ورزش‬ ‫ورزش‬ ‫‪68‬‬ ‫ مثلث | شماره ‪ 242‬‬ ‫والیبال در سال های اخیر خیلی مورد توجه مردم‬ ‫و رسانه ها قرار گرفت‪ .‬در حال حاضر همه از این‬ ‫رشته ورزشی ب ه عنوان یکی از پرافتخارترین های‬ ‫ورزش کشور ســخن م ی گویند‪ .‬تیمی تشکیل‬ ‫شده که م ی تواند در عرصه بی ن المللی حرف های‬ ‫زیادی بزند‪ .‬اما بهتر است از خود شما و حضورتان‬ ‫در این فدراسیون گفت وگو را اغاز کنیم‪ .‬چه شد‬ ‫که به فدراسیون والیبال امدید؟‬ ‫ورود مــن بــه والیبال بــه زمانی برم ی گــردد که‬ ‫مدیرعامل باشگاه صنام بودم‪ .‬البته قبل از باشگاه صنام هم‬ ‫مسئولی ت های ورزشی داشتم و در عرصه مدی ریتی کار کردم‪ .‬در‬ ‫سپاه و سازمان تربی ت بدنی مسئولی ت های مختلفی داشتم‪ .‬اما‬ ‫ورودم به مدیریت والیبال برم ی گردد به سال ‪ 80-81‬که عرض‬ ‫کردم مدیرعامل باشگاه صنام بودم‪.‬‬ ‫باشگاه صنام رشته های مختلفی داشت؟‬ ‫بله‪ ،‬هندبال‪ ،‬بسکتبال و والیبال رشته هایی بود که‬ ‫‪1‬‬ ‫محمدرضا داورزنی‪ ،‬رئیس موفق فدراسیون‬ ‫والیبال معتقد اســت به برخی مراجع عظام‬ ‫گزارش های غلطی داده شده است و ذهنی ت ها‬ ‫درباره حضور بانوان در ورزشــگاه ها نباید به‬ ‫سمت سیاه نمایی پیش برود‪ .‬او در گفت وگو با‬ ‫هفته نامه مثلث درباره حاشی ه های اخیر والیبال‬ ‫ایران حرف های جالبی را مطرح م ی کند‪ .‬متن‬ ‫گفت وگوی مثلث با داورزنی را م ی خوانید‪.‬‬ ‫در باشگاه صنام فعال بودند‪ .‬همزمان در ان مقطع به عنوان‬ ‫بازرس سازمان تربی ت بدنی در فدراسیون والیبال انتخاب شده‬ ‫بودم که در خدمت دوســتان بودم‪ .‬در کنار ان رشته چوگان را‬ ‫هم دنبال م ی کردیم که البته همیــن حاال نیز همچنان در‬ ‫ترئیسه این فدراسیون عضویت دارم‪ .‬فکر م ی کنم مرداد‬ ‫هیا ‬ ‫سال ‪ 85‬بود که از سازمان تربی ت بدنی با من تماس گرفتند‪ .‬با‬ ‫اقای عل ی ابادی جلس ه ای برگزار کردیم‪ .‬به من گفتند باتوجه‬ ‫به کارهایی که تا کنون انجام داده اید و توانمندی که در شما‬ ‫م ی بینیم عالقه مندیم که مدی ریت فدراسیون والیبال را بر عهده‬ ‫بگیرید‪ .‬من هم در پاسخ گفتم اگر فکر م ی کنید کاری از دست‬ ‫من ساخته است و م ی توانم به والیبال کمک کنم‪ ،‬هرگز دریغ‬ ‫موضوع این نبود‪ .‬من با این شرط م ی خواستم بگویم‬ ‫باید اعتماد وجود داشته باشد‪ .‬اگر شما به این باور رسیده اید که‬ ‫یک نفر م ی تواند کاری را انجام دهد‪ ،‬بناب راین نباید در کارش‬ ‫دخالت کنید‪ .‬بدین ترتیب سرپرســتی فدراسیون را برعهده‬ ‫گرفتم‪.‬‬ ‫فکر م ی کنید چرا مدیــران ورزش در ان مقطع‬ ‫به این جم ع بندی رســیده بودند که در مدیریت‬ ‫والیبال تغییراتی باید ایجاد شود؟‬ ‫به نظرم دلیلش افــت والیبال بــود‪ .‬به خصوص‬ ‫در فاصله ســال های ‪ 2001‬تا ‪ 2006‬والیبال ایــران دچار افت‬ ‫محسوسی شده بود‪ .‬شیب منفی را طی کرده بود‪ .‬موفقی ت های‬ ‫خوبی در بازی های اسیایی ‪ 2002‬پوسان به دست اورده بود و‬ ‫بعد از ان دیگر به ترتیب در رده بزرگساالن تا جایگاه ششمی‬ ‫ افت کرده بود‪ .‬دستگاه ورزشی وقت نیز نگران شده بود‪ .‬امیدوار‬ ‫بودند که با ایجاد تغییر و تحوالتی در عرصه مدیریت والیبال‬ ‫این رشته ورزشی بتواند بازدهی فراوان و حرف های زیادی ب رای‬ ‫گفتن داشته باشد‪ .‬البته والیبال در رده های نوجوانان و جوانان‬ ‫عملکرد خوبی در سطح اســیا و همچنین عملکرد نسبتا‬ ‫خوبی در سطح جهانی داشــت اما نگران ی ها بیشتر در مورد‬ ‫تیم بزرگساالن بود که در ســطح جهانی موفقیتی به دست‬ ‫نیاورده بود اما در بازی های اسیایی پوسان نایب قهرمان شده‬ ‫بود‪ .‬با همه اینها نگران ی ها انجایی تشدید شد که ما در سال‬ ‫‪ 2006‬در اسیا در جایگاه ششمی قرار گرفتیم‪ .‬یعنی والیبال‬ ‫از نایب قهرمانی اســیا ناگهان به رده ششم سقوط کرد‪ .‬این‬ ‫موضوع باعث شده بود که اقایان کیومرث هاشمی و عل ی ابادی‬ ‫ضرورت ایجاد تغیی راتی را احساس کنند‪.‬‬ ‫این اقایان شرط شــما مبنی بر عدم دخالت در‬ ‫امور مدیریتی فدراسیون والیبال را پذیرفتند؟‬ ‫بله‪ ،‬اگر غیر از این بود من پیشــنهاد حضور در این‬ ‫فدراسیون را نم ی پذیرفتم‪.‬‬ ‫از شروع کارتان بگویید‪ .‬چه موانعی ذهن شما‬ ‫را به خود مشغول م ی کرد؟ چگونه برای والیبال‬ ‫تصمی م گیری کردید؟‬ ‫اولین کاری که باید انجام م ی گرفت شناسایی نقاط‬ ‫ضعف و قوت والیبال بود‪ .‬ب رای اینکه به اهداف تان برسید باید‬ ‫یک سری بررس ی هایی انجام م ی دادید؛ اینکه االن کجای کار‬ ‫هستید‪ ،‬چه ظرفی ت هایی ب رای توسعه والیبال دارید و ب رای‬ ‫رســیدن به هدف چه راهی در پیش دارید‪ .‬مدلی را در سال‬ ‫‪ 85‬ط راحی کردم که م ی توان نامش را برنامه ریزی معکوس‬ ‫گذاشت‪ .‬یعنی ما مسیر المپیک تا مدرسه را ط راحی کردیم و‬ ‫بعد به این فکر کردیم که چه کارهایی باید صورت بگیرد که از‬ ‫مدرسه به المپیک برسیم‪ .‬بدین معنی که چگونه م ی توان از‬ ‫رده نونهاالن شروع کرد و به سکوی المپیک رسید‪ .‬اینکه یک‬ ‫تیم چطور م ی تواند به مرزی از امادگی دست پی دا کند که بتواند‬ ‫فدراسیون جهانی والیبال در یک‬ ‫اقدام عجیب ایران را از می زبانی‬ ‫مسابقات نوجوانان قهرمانی جهان‬ ‫محروم کرده و امتیاز این می زبانی مهم‬ ‫را به ارژانتین داده است‬ ‫دستگاه قضایی درباره‬ ‫غنچه قوامی م ی گوید دلیل‬ ‫دستگیری او هیچ ارتباطی‬ ‫به موضوع تماشای والیبال‬ ‫ندارد‬ ‫با تیم های بزرگ جهان روبه رو شود‪ .‬خب ما باید یک گام به‬ ‫عقب برم ی گشتیم؛ موفقیت در قاره خودمان‪ .‬ما باید وضعیت‬ ‫و تکلیف خودمان و جایگاه مان در اسیا را مشخص م ی کردیم‪.‬‬ ‫به همین دلیل باید به چهار کشور فکر م ی کردیم‪ .‬چهار کشور‬ ‫رقیب؛ ژاپن‪ ،‬چین‪ ،‬کره جنوبی و اســترالیا‪ .‬ما باید از این چهار‬ ‫رقیب عبور م ی کردیم‪ .‬اینها دغدغه های ما بود که باید بر مبنای‬ ‫هدفی که داشتیم سیستم مان را ط راحی م ی کردیم؛ اصطالحا‬ ‫م ی گویند مدیریت بر مبنای هدف‪ .‬در والیبال این اتفاق رخ داد‪.‬‬ ‫طرح شما ایا نوعی الگ و برداری از کشورهایی نبود‬ ‫که در والیبال قدرتمند بودند؟‬ ‫نه‪ ،‬من باتوجه به تجربیات مدیریتی و مطالعاتی که‬ ‫در این عرصه داشتم این مدل را ط راحی کردم‪ .‬برداشت من این‬ ‫بود که در یک پروسه ‪ 10‬ســاله والیبال م ی تواند مسیر رو به‬ ‫رشدی را طی کند‪ .‬هدف ما این نبود که وضعیت موجود را حفظ‬ ‫کنیم‪ .‬امده بودیم تغییر ایجاد کنیم‪ .‬نم ی خواستیم در نهایت‬ ‫جزو سه تیم ب رتر اسیا باشیم‪ .‬م ی خواستیم والیبال را جاه طلب‬ ‫کنیم‪ .‬بناب راین باید تصمیماتی م ی گرفتیم که والیبال به این‬ ‫تو سو سوق داده شود‪.‬‬ ‫سم ‬ ‫چه تصمیماتی؟‬ ‫در مرحله نخست‪ ،‬این تصمیم و این دغدغه که ما‬ ‫م ی خواهیم از اسیا عبور کنیم و به سمت رویارویی با تیم های‬ ‫بزرگ جهان برویم‪.‬‬ ‫چه کردید؟ چگونه به این سمت و سو رفتید؟‬ ‫اهداف مــان را مشــخص کردیم‪ .‬چهــار هدف را‬ ‫مشــخص کردیم‪ .‬گفتیم م ی خواهیم قهرمان اسیا شویم‪.‬‬ ‫م ی خواهیم در لیگ جهانی حضور داشته باشیم‪ ،‬یعنی این‬ ‫امکان ب رای مان به وجود بیاید‪ .‬م ی خواهیم به المپیک برویم‪.‬‬ ‫م ی خ واهیم قهرمان جهان شویم‪ .‬ب رای تک تک این خ واسته ها‬ ‫نیز نقاط ضعف و قوت مان را شناسایی کردیم‪ .‬ب رای قهرمانی‬ ‫در اســیا باید ژاپن و کره و دیگر رقیبان قدرتمند را شکست‬ ‫م ی دادیم و شکس ت شان دادیم‪.‬‬ ‫شکست رقبای اسیایی چگونه محقق شد؟‬ ‫مــا از خودمان ســوال کردیم که ایــن تیم ها چه‬ ‫ویژگ ی هایی دارند که ما نداریم؟ انها چه برتری هایی نسبت‬ ‫به ما دارند؟ یک سری از این ســواالت مهم را طرح کردیم و‬ ‫کارشناسانه به ان پرداختیم‪ .‬پاسخ ها را پی دا کردیم‪ .‬شما وقتی‬ ‫م ی خواهید به دماوند بروید از ادم های راه بلد استفاده م ی کنید؛‬ ‫انهایی که پناهگاه ها را م ی شناسند و راه ها را بلد هستند‪ .‬ما از‬ ‫ادم های متخصص استفاده کردیم‪ .‬ادم هایی که این رقیبان را‬ ‫خوب م ی شناختند‪ .‬در واقع تیمی را ساختیم که بتواند هدف‬ ‫اول مان را محقق کند و اماده شــود تا مقابل تیم های بزرگ‬ ‫جهان قرار بگیرد و بایستد؛ تیمی که بتواند مقابل لهستان‪،‬‬ ‫روسیه‪ ،‬ایتالیا‪ ،‬برزیل و دیگر تیم های قدرتمند جهان قرار بگیرد‪.‬‬ ‫این حرف ها را من در سال ‪ 93‬به شما م ی گویم‪ .‬هشت سال‬ ‫از ان روزها م ی گذرد‪ .‬روزهایی که دغدغه ما عبور از اسیا بود‪.‬‬ ‫شما تیمی که بتواند از اسیا عبور کند را در اختیار‬ ‫داشتید یا چنین تیمی را ساختید؟‬ ‫بنابراین طوری برنام ه ریــزی کردید که ب ه طور‬ ‫مرتب تیم والیبال پوست اندازی کند؟‬ ‫دقیقا‪ .‬طوری ب رنامه ریزی کردیم و مدلی را اجرا کردیم‬ ‫که به تیم های ملی ما بازیکنان جدید تزریق شوند‪ .‬ترکیبی‬ ‫که هم با تجربه ها در ان حضور دارند و هم بازیکنان با انگیزه‬ ‫تاز هوارد اما مستعد‪ .‬دقت کنید که والیبال ما چهار نسل را پشت‬ ‫سر گذاشته است؛ چند بازیکن از تیم ملی جوانان ما در سال‬ ‫ی در تیم‬ ‫‪ 2006‬مثل سعید معروف‪ ،‬مهدی مهدوی و عادل غالم ‬ ‫بزرگساالن حضور دارند‪ .‬در سال های بعد هم از تیم ملی ج وانان‬ ‫ی و محمد موسوی و همین طور‬ ‫ما بازیکنانی مثل فرهاد قائم ‬ ‫در سال های اخیر بازیکنانی مثل امیر غفور و پویا فیاضی به تیم‬ ‫بزرگساالن تزریق م ی شوند و البته در نسل چهارم نیز بازیکنانی‬ ‫مثل میالد عبادی پور به تیم ملی راه پی دا م ی کنند‪ ،‬یعنی چهار‬ ‫نسل در طول این سال ها‪ .‬این اتفاق خوبی است‪ .‬والیبال به طور‬ ‫مرتب به روز م ی شود و نیروهای جوان بااستع داد به تیم ملی راه‬ ‫پی دا م ی کنند‪ .‬این اتفاق محصول کار سیســتماتیک است‪.‬‬ ‫سیستمی ط راحی شده که والیبال در چنین مسیری قرار بگیرد‪.‬‬ ‫همه این بازیکنان را شما در تیم های نوج وانان و ج وانان دیده اید‪.‬‬ ‫در ان تیم ها استعداد‪ ،‬توانایی و کارایی خود را نشان داده اند و‬ ‫حاال در تیم ملی بزرگساالن م ی درخشند‪.‬‬ ‫شــما در والیبال با جریان واسطه گری روب ه رو‬ ‫نشــدید یا بهتر بگویم جریانی کــه بخواهد‬ ‫سیستم شما را تحت نفوذ خودش دربیاورد؟‬ ‫یک وقتی هست که شما سیستم ط راحی م ی کنید‪.‬‬ ‫ادم ها در این سیستم جای خودشان را دارند‪ .‬یک ادم ی بیرون‬ ‫م ی اید فرد دیگری جایش را م ی گیرد‪ .‬تیم نه قائم به بازیکن‬ ‫است نه مربی‪ .‬به طور مرتب سیستم شــما در حال پویایی‬ ‫است‪ .‬نق ص ها خودشان را نشان م ی دهند‪ .‬اما اگر شما همه‬ ‫امیدواری های تان را به ‪ 12‬نفر و چند مربی معطوف کنید دچار‬ ‫مشکل خ واهید شد‪.‬‬ ‫اما بازیکنان اصل ی ترین ســرمایه تیم هستند‪.‬‬ ‫شما نظر دیگری دارید؟‬ ‫بله‪ ،‬سرمایه اصلی ما بازیکنان هستند اما وقتی شما‬ ‫سیستمی ط راحی م ی کنید انها تابعی از سیستم م ی شوند‪.‬‬ ‫مربی تابعی از سیستم م ی شــود‪ ،‬کادر فنی هم همین طور‪.‬‬ ‫امروز این بازیکن مشکل دارد اشکالی ندارد‪ ،‬فالن بازیکن ج وان‬ ‫اماده است که جای او را بگیرد تا سیستم مختل نشود‪ .‬در مورد‬ ‫مربی هم همین طور‪ .‬شما نم ی توانید بگویید که تیم ما فقط‬ ‫ما با این مربی م ی تواند کار کند‪ .‬اتفاقی که در والیبال ما رخ داد‪.‬‬ ‫منظورتان والسکو است؟‬ ‫در همین سال های گذشــته البته نقدهای فراوانی‬ ‫نسبت به والیبال وجود داشته اســت‪ .‬خیل ی ها از والسکو و‬ ‫فدراسیون والیبال انتقاد م ی کردند‪ .‬م ی گفتند والسکو تمام‬ ‫شــده و دیگر به درد تیم ملی نم ی خورد‪ .‬او پیر شده و دیگر‬ ‫نم ی تواند با تیم ارتباط برقرار کنــد و حرف های این چنینی‪.‬‬ ‫بعد همین افراد درباره کواچ هم طور دیگری اظهارنظر کردند و‬ ‫گفتند او جوان است و ب ی تجربه‪ .‬او نم ی تواند جانشین خوبی‬ ‫ب رای والسکو باشد و نقدهای دم دستی را روانه والیبال کردند اما‬ ‫مدل تصمیم گیری ما هرگز این گونه نبوده که باتوجه به امواجی‬ ‫که از برخی رسانه ها دریافت م ی کنیم سیاستگذاری کنیم‪ .‬در‬ ‫بازی هایی که در سه سال گذشــته انجام داده ایم جوان ترها‬ ‫مهم ترین و مشکل ترین مســئولی ت ها را بر عهده گرفته اند‬ ‫و به بهترین شکل از عهده وظایف شــان برامده اند‪ .‬بناب راین‬ ‫باید تاکید کنم که ما در والیبال ظرفی ت ســازی کرده ایم‪ .‬در‬ ‫هر پست بازیکنان خوبی داریم که به محض اینکه بازیکنی‬ ‫نتواند در تیم بزرگساالن ما کارش را به خوبی انجام دهد انها‬ ‫جانشین خ واهند شد‪.‬‬ ‫اصل ی ترین دلگرمی شما در حال حاضر چیست؟‬ ‫این موضوع خیلی خوشایند است که تفاوت بازیکنانی‬ ‫کهذخیره تیم ملی بزرگساالن ما هستند با نف راتی که االن در تیم‬ ‫حضور دارند تنها ‪ 10‬درصد است و بیش از این نیست‪ .‬بازیکنان‬ ‫از لحاظ فنی خیلی به هم نزدیک هستند‪ .‬این اتفاق خوبی ب رای‬ ‫والیبال ماست که همیشه ‪6‬بازیکن سرعت ی زن اماده در اختیار‬ ‫داریم که انها را در شرایط خیلی خوب حفظ م ی کنیم‪ .‬بازیکنان‬ ‫دریافت کننده ما هم همین طور‪ .‬اینها بازیکنانی هستند که‬ ‫بیشترین درصد مصدومیت والیبالیس ت ها در همین پست‬ ‫است‪ .‬این بازیکنان مرتب باید بپ رند‪ ،‬فرود بیایند‪ ،‬روی مچ شان‬ ‫یزنند و‪ ...‬بناب راین در این پست همیشه باید‬ ‫م ی افتند‪ ،‬اسپک م ‬ ‫بازیکنان ذخیره خوب داشته باشیم‪ .‬اینها به ما دیکته م ی کند که‬ ‫چگونهبایدتصمیم گیریکنیم‪.‬‬ ‫رویای شما در والیبال چگونه به واقعیت تبدیل‬ ‫شد؟‬ ‫شما م ی خ واهید در اسیا قهرمان شوید‪ .‬حاال ما به طور‬ ‫مرتب با تیم های درجه دو اسیا بازی های تدارکاتی برگزار کنیم‪.‬‬ ‫چه فایده ای دارد؟ باید با تیم هایــی قدرتمند تر از چین و کره‬ ‫بازی کنید که سطح فنی شما باال برود‪ .‬اگر شما موفق شدید‬ ‫با تیم های بزرگ جهان بازی تدارکاتی برگزار کنید ناخوداگاه‬ ‫پس از چند رویارویی شما نقاط ضعف و قوت خودتان را بهتر‬ ‫م ی شناسید‪ .‬سطح فنی شما در چنین شرایطی از چین و کره‬ ‫باالتر خواهد رفت‪ .‬در این صورت م ی توانید از سد این رقیبان‬ ‫بگذرید چون با تیم هایی بازی کرده اید که ســطح فن ی شان‬ ‫‪ 50‬درصد باالتر از رقیبان اسیایی شما بوده است‪ .‬ما در سال‬ ‫‪ 2007‬عنوان پنجمی را در اســیا به دســت اوردیم و در سال‬ ‫‪ 2009‬نایب قهرمان اسیا شــدیم‪ .‬این موضوع نشان م ی دهد‬ ‫که ما توانســتیم باتوجه به هدفگذاری اولیه خودمان درست‬ ‫پیش برویم‪ .‬در سال ‪ 2011‬قهرمان اسیا شدیم و در سال ‪2013‬‬ ‫قهرمانی اسیا را تکرار کردیم‪ .‬هدف بعدی ما این است که این‬ ‫قهرمانی اسیا را در سال ‪ 2015‬نیز تکرار کنیم‪ .‬ب رنامه ما بعد از‬ ‫قهرمانی در اسیا این بود که بتوانیم به لیگ جهانی راه پیدا‬ ‫ مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫بله‪ ،‬والسکو امد‪ .‬سه سال کار کرد‪ .‬خوب هم کار کرد‬ ‫بعد هم به هر دلیلی رفت‪ .‬خیل ی ها نگران بودند اما ما مطمئن‬ ‫بودیم که این سیستم مختل نخواهد شد‪ .‬بناب راین در پاسخ‬ ‫به سوال شما باید بگویم هرگز در طول این سال ها با جریان‬ ‫واسطه گری روبه رو نشــدم‪ .‬دلیلش هم این است که اساسا‬ ‫سیستم به شما اجازه نم ی دهد که تصمیمات سلیقه ای اتخاذ‬ ‫کنید‪.‬وقتیتصمیمسلیقه اینیستعمدتانگاه هاوتحلی ل ها‬ ‫کارشناسانه خواهد بود‪ .‬شما دنبال این نیستید که فالن فرد‬ ‫درباره من چه گفت و فالن رسانه درباره من چه چیزی نوشت‪.‬‬ ‫پرداختن به این موضوعات باعث م ی شود که شما در موضع‬ ‫در سال های اخیر حتی نقدهایی متوجه والسکو‬ ‫بود‪ ،‬با اینکه این مربی منشا خدمات فراوانی در‬ ‫والیبال بود‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫ورزش‬ ‫از ‪ 12‬نفری که در سال ‪ 90‬یعنی ‪ 2011‬در جام جهانی‬ ‫بودند تنها پنج نفرشان در حال حاضر در تیم ملی حضور دارند‪.‬‬ ‫فکر م ی کنم این مساله خیلی چیزها را ثابت م ی کند‪ .‬بازیکنان‬ ‫جابجا شدند‪ .‬هیچ وقت به این فکر نکردیم که بازیکنان‪ 2006‬را‬ ‫به المپیک ‪ 2012‬ببریم‪ .‬بازیکنی که شما در سال ‪ 2006‬انتخاب‬ ‫کردید در سال ‪ 2016‬هرگز پاسخگوی انتظارات شما نخواهد‬ ‫بود‪ .‬حفظ کردن یک بازیکن ان هم ب رای ‪ 10‬سال در تیم ملی‬ ‫افت بزرگی است‪ .‬ان بازیکن دیگر بازدهی ندارد‪ .‬فرض کنید‬ ‫بازیکن در سال ‪ 2006‬در سن ‪ 25‬سالگی در اوج توانمندی است‬ ‫و شما انتخابش م ی کنید‪ .‬این بازیکن در المپیک بعدی باالی‬ ‫‪ 30‬سال سن دارد‪ .‬پیک کارایی یک بازیکن در والیبال ‪ 25‬تا‬ ‫‪ 28‬سال است و اگر خیلی بخواهیم خوشبین باشیم و پست‬ ‫بازیکن را در نظر بگیریم ‪ 30‬تا ‪ 31‬سال‪.‬‬ ‫ضعف یا انفعال قرار بگیرید‪ .‬نقدهای دم دستی برخی رسانه ها‬ ‫یا انتقادهای برخی افراد انرژی کار کردن و توجه به سیستم را‬ ‫از شما خواهد گرفت‪.‬‬ ‫‪69‬‬ ‫ورزش‬ ‫کنیم تا بتوانیم با تیم های بزرگ جهان بازی های رسمی برگزار‬ ‫کنیم‪ .‬یک روز بازی کردن با تیم هایی مثل ایتالیا‪ ،‬روســیه‪،‬‬ ‫برزیل‪ ،‬امریکا ب رای ما خواب و رویا بود‪ .‬بناب راین ما جنگیدیم‬ ‫که به جمع بزرگان والیبال جهان راه پی دا کنیم تا با اینها روبه رو‬ ‫شویم‪ .‬رویای ما با جنگیدن تعبیر شد‪.‬‬ ‫در والیبال چرخه تولید چگونه است؟ تی م های‬ ‫ملی چگونه بــرای یکدیگر پشتوانه ســازی‬ ‫م ی کنند؟‬ ‫تیم ما در سال ‪ 2009‬در اسیا قهرمان شد‪ .‬ان تیم را با‬ ‫‪ 2013‬مقایسه کنید‪ .‬تیم های ما در طول سال های اخیر هم واره‬ ‫ب رای یکدیگر پشتوانه سازی کرده اند تا بزرگساالن بتوانند روی‬ ‫نوار موفقیت گام بردارند‪ .‬االن هم این پشتوانه سازی ادامه دارد‪.‬‬ ‫تیم نوجوانان ما االن وارد لیگ برتر شده و تردید نداشته باشید‬ ‫که از این تیم بازیکنان مستعد و توانمندی به تیم بزرگساالن‬ ‫ما راه پی دا م ی کنند‪ .‬جالب است که همین تیم بدون حتی یک‬ ‫ست باخته‪ ،‬قهرمان اسیا شده است‪ .‬معدل قد تیم نوجوانان‬ ‫ما االن از معدل قد تیم بزرگســاالن ما بلندتر اســت‪ .‬یعنی‬ ‫نوجوانانی که بازیکنان زیر ‪ 19‬سال ما هستند معدل قدشان‬ ‫باالتر از بزرگساالن ماست‪ .‬بناب راین بزرگساالن ما م ی دانند که‬ ‫همیشه در معرض خطر هستند‪ .‬حاشیه امنیت ندارند‪ .‬همیشه‬ ‫بازیکنانی هستند که م ی توانند جایشان را بگی رند‪ .‬این موضوع‬ ‫باعث م ی شود که بزرگساالن ما ب رای ماندن در تیم ملی با تمام‬ ‫توان بجنگند‪ .‬م ی خواهم بگویم تیــم نوجوانان ما تیم ملی‬ ‫بزرگساالن ما در المپیک توکیو خواهند بود‪ .‬ما چنین هدفی‬ ‫داریم‪ .‬چون تیمی که در حال حاضر در جمع سه تیم ب رتر جهان‬ ‫قرار گرفته اصال معلوم نیست که با همین اسکلت باقی بماند‪.‬‬ ‫شاید تغیی رات فراوانی تا المپیک توکیو داشته باشد‪ .‬اما این را‬ ‫هم بگویم که این طور نیســت که ما هر سال یک تیم تازه‬ ‫را معرفی کنیم‪ ،‬نه‪ .‬ترکیب تیم بزرگساالن ما هر سال تغییر‬ ‫خواهد کرد‪ .‬مثال هشت بازیکن از قبل باقی م ی ماند و چند‬ ‫بازیکن جدید اضافه م ی شــوند‪ .‬این گونه است که سیستم‬ ‫مورد تاکید ما در فدراسیون والیبال مدام تیم م ی سازد و چرخه‬ ‫تولیدش متوقف نم ی شود‪.‬‬ ‫دیدگاه فدراســیون جهانی درباره والیبال ایران‬ ‫چگونه است؟‬ ‫سیستم مورد استفاده ما در اسیا و جهان زبانزد است‪ .‬ما‬ ‫الگوی بسیاری از کشورها هستیم‪ .‬در فدراسیون جهانی وقتی‬ ‫م ی خواهند از مدل های توســعه یافته نام بب رند ای ران را مثال‬ ‫م ی زنند و از سیستم مورد استفاده ما به عنوان مدلی خوب و‬ ‫حرفه ای نام م ی برند‪ .‬انها م ی گویند ای ران یک رشد موشکی‬ ‫داشته اســت و این رشــد مدیون نظام ب رنامه ریزی اش بوده‬ ‫است‪ .‬ب رنامه ریزی نیز کار دشواری است‪ .‬ما به طور مرتب باید‬ ‫در مورد مسیری که طی م ی کنیم دست به تحلیل و بررسی‬ ‫بزنیم‪ .‬از درستی ان اطمینان حاصل کنیم و فیدبک بگیریم‪.‬‬ ‫مجموعه ای از این اتفاقات باعث شده تا ما در طول سه سال‬ ‫گذشته نه تنها با قدرت های بزرگ جهان روبه رو شویم‪ ،‬بلکه انها‬ ‫را شکست هم بدهیم‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫برای ایجاد تحول در والیبال شــیوه مدیریتی‬ ‫خاصی را در پیش گرفتید؟‬ ‫دقیقا به خاطر دارم که سه سال قبل ب رای نخستین‬ ‫بار لهستان و صربستان را شکست دادیم‪ .‬همین طور ارژانتین‬ ‫را بردیم‪ .‬رئی س جمهور وقت به من گفت باید برزیل را هم بب ریم‪.‬‬ ‫من همان جا با اطمینان گفتم حتما برزیــل را هم م ی بریم‪.‬‬ ‫خیل ی ها فکر کردند من در ان جلسه خواسته ام شعاری بدهم‬ ‫یا صرفا حرفی بزنم که پاسخی ب رای درخواست رئی س جمهور‬ ‫باشد اما این طور نبود‪ .‬امسال یعنی در سال ‪ 93‬ما پنج بار با‬ ‫برزیل بازی کردیم و موفق شدیم سه بار انها را شکست بدهیم‪.‬‬ ‫برزیل را در خانه خودش مقابل تماشاگرانش شکست دادیم‪.‬‬ ‫من به ان حرفم باور داشتم‪ .‬تیم ما وقتی م ی تواند مقابل بزرگان‬ ‫دنیا به خودباوری برسد که رئیس فدراسیون قبل از همه به این‬ ‫خودباوری رسیده باشد‪ .‬این روحیه ابتدا باید در مدیریت یک‬ ‫مجموعه شکل بگیرد‪.‬‬ ‫اما شما جانشین اقای یزدان ی خرم شدید‪ .‬نگران‬ ‫نبودید؟‬ ‫هی چ کس نم ی تواند ادعا کند کــه وقتی وارد یک‬ ‫مجموعه جدید م ی شود همه افراد با او موافق هستند و هیچ‬ ‫مخالفی ندارد‪ .‬این ادعای درستی نیست‪ .‬حرف غلطی است‪.‬‬ ‫حتما منتقدانی داشتم‪ .‬حتما مخالفانی داشتم‪ .‬بحثی به وجود‬ ‫امده بود که منتقدان بیشتر به ان اشاره م ی کردند‪ .‬م ی گفتند‬ ‫کارها و موفقی ت هایی که در رده های پایه صورت گرفته که با‬ ‫امدن داورزنی شاید نیمه کاره بماند اما همان منتقدان دیدند‬ ‫و گواهی دادند که نه تنها کار و ساختارسازی در رده های پایه‬ ‫والیبال نیمه کاره رها نشــد‪ ،‬بلکه توســعه والیبال با شتاب‬ ‫بیشتری صورت گرفت‪.‬‬ ‫هدف بعدی شما با والیبال چیست؟‬ ‫االن هدف ما ســکوی المپیک اســت‪ .‬دنیا هم به‬ ‫این نتیجه رسیده که ما در مورد رســیدن به هدف های مان‬ ‫شــوخی نم ی کنیم‪ .‬چون ما حاال یکی از قدرت های والیبال‬ ‫جهان هستیم‪ .‬یک زمانی تیم های بزرگ را دعوت م ی کردیم‪.‬‬ ‫ب رای شان بلیت م ی گرفتیم و به انها پول هم م ی دادیم اما انها‬ ‫نم ی امدند و دعوت ما را قبول نم ی کردند اما حاال از ما خواهش‬ ‫م ی کنند‪ ،‬پول م ی دهند‪ ،‬بلیت م ی گی رند تا با انها بازی دوستانه‬ ‫برگزار کنیم‪ .‬بناب راین من معتقدم ما در ورزش کشورمان این‬ ‫ظرفیت را داریم که در دنیا حرف های زیادی ب رای گفتن داشته‬ ‫باشیم‪ .‬دیگر رشته های ورزشــی نیز م ی توانند به این شرایط‬ ‫برســند‪ .‬ما ب رای حرف زدن در دنیا چاره ای جز قدرتمند شدن‬ ‫نداریم‪ .‬وقتی قدرتمند شدیم ان وقت حرف مان خریدار دارد‪.‬‬ ‫ان وقت است که ب رای بازی کردن با ما از ما خواهش م ی کنند‬ ‫و این ما هستیم که با انها از موضع باال وارد مذاکره م ی شویم‪.‬‬ ‫اقای داورزنی! جالب اســت که شــما درباره‬ ‫مشکالت مالی گله مند نشدید‪ ،‬چرا؟‬ ‫یکی از بحث هایی که ما همواره درگیرش بوده ایم‬ ‫این است که ایران کشور ثروتمندی است‪ .‬بین انچه هست‬ ‫و انچه باید باشــد‪ ،‬فاصله زیادی اســت‪ .‬اما قابلیت ما چه‬ ‫می شود؟ ما باید تنگناها را به فرصت تبدیل کنیم‪ .‬منطقی‬ ‫نیســت که همه مشــکالت و موانع را به زمین تنگناها و‬ ‫مشکالت اقتصادی بیندازیم‪ .‬من وقتی وارد والیبال شدم‬ ‫‪ 99‬درصد منابع مالی ما دولتی بود‪ .‬پــول والیبال را دولت‬ ‫می داد‪ .‬دیدیم با ان برنامه نمی توانیم به جایی برسیم‪ .‬وقتی‬ ‫ارزوهای بزرگی داریم با پول دولت نمی توانیم به انها جامه‬ ‫عمل بپوشانیم؛ قهرمان اسیا شویم‪ ،‬وارد لیگ جهانی شویم‬ ‫و‪ ...‬بنابراین یکی از دغدغه های ما این شــد که به سمت‬ ‫تامین منابع مالی برویم‪ .‬به نوعی ما بر منابع مالی مدیریت‬ ‫داشتیم‪ .‬یک مدیری داریم که مدیر هزینه است‪ .‬درامدزایی‬ ‫بلد نیست و بالطبع اگر به او ‪ 100‬تومان بدهیم این پول را‬ ‫خرج می کند و باز دستش را به سوی دولت دراز می کند اما‬ ‫یک مدیری داریم که وابستگی اش به منابع مالی دولت را به‬ ‫حداقل رسانده است‪ .‬امروز ما در رشته هایی موفق هستیم‬ ‫که چنین مدیرانی را به خود می بیند؛ مدیران درامد و هزینه‪.‬‬ ‫چون همیشه در برنامه های دولت دچار مشکالتی می شویم‬ ‫که مجبوریم اردوهایی را کنسل کنیم‪ .‬بازی های دوستانه‬ ‫را لغو کنیم اما وقتی کمتر به منابع دولت وصل باشید بهتر‬ ‫می توانید برنامه های تان را اجرایی کنید‪.‬‬ ‫والیبال ایران در حال حاضر چقدر به منابع مالی‬ ‫دولت وابسته است؟‬ ‫ما در حال حاضر ‪ 25‬درصد بــه منابع دولتی وصل‬ ‫هستیم‪ 75 .‬درصد از منابع مالی را خودمان تامین م ی کنیم و‬ ‫این را هم بگویم که هدفگذاری ما ب رای اینده این است که این‬ ‫‪ 25‬درصد را هم به صفر برسانیم‪ ،‬یعنی به طور صددرصد منابع‬ ‫مالی مان را خودمان تامین کنیم‪ .‬اگر هم دولت به ما کمکی‬ ‫کرد ان را در جهت توسعه زی ر ساخت های مان به کار خواهیم‬ ‫گرفت‪ .‬در استان های مان ســرمایه گذاری خواهیم کرد و در‬ ‫تجهیز اماکن ورزشی اســتان ها‪ .‬ما نیاز ‪ 99‬درصدی والیبال‬ ‫به منابع مالی دولت را به ‪ 25‬درصد رسانده ایم و این یعنی ما‬ ‫‪ 75‬درصد موفق عمل کردیم‪ .‬طبیعی است که ان ‪ 25‬درصد‬ ‫را هم م ی توانیم به صفر برسانیم‪ .‬به احتمال فراوان سال اینده‬ ‫والیبال ای ران به خودکفایی صد در صدی خواهد رسید اما این به‬ ‫منزله ب ی نیاز بودن ما به پول دولت نیست‪ .‬ما پول دولت را نیاز‬ ‫داریم تا صرف زی ر ساخت های استان های کشور کنیم و کمک‬ ‫کنیم که این بازوان اجرایی پا به پای ما رشد کنند‪ .‬امروز والیبال‬ ‫ای ران را همین استان ها م ی سازند‪ .‬وقتی ما طرح استعدادیابی‬ ‫هشت هزار نفری را برگزار م ی کنیم‪ .‬همین استان ها هستند‬ ‫که تیم های ما را م ی سازند‪.‬‬ ‫این توجه شما به استان ها به دلیل تاکید دولت‬ ‫قبلی نبود؟‬ ‫ما به دنبال منطق این کار هستیم‪ .‬یک وقتی هست‬ ‫که شما از بین هزار نفر تست م ی گی رید تا‪ 18‬بازیکن را انتخاب‬ ‫کنید و یک وقتی هم هســت که شــما از بین ‪ 18‬هزار نفر‬ ‫انتخاب م ی کنید‪ .‬این بدان معنی است که شما ب رای خودتان‬ ‫قدرت انتخاب گسترده تری را تعریف کرده اید‪ .‬به همین دلیل‬ ‫معتقدم قاعده هرم وقتی به دل روستاها و استان های مختلف‬ ‫کشورمان برود‪ ،‬ما بازیکنان بیشتری را در اختیار خ واهیم داشت‪.‬‬ ‫ما بازیکنی ب رای تیم ملی انتخاب کرده ایم که در روستا به شغل‬ ‫شریف چوپانی مشغول بوده است‪ .‬فیزیک خوبی داشته‪ ،‬در‬ ‫همان روستا و استان مربوطه والیبال هم بازی کرده و مستعد‬ ‫بوده است‪ .‬اکثر بازیکنان تیم های ملی ما از استان ها و روستاها‬ ‫انتخاب م ی شوند‪.‬‬ ‫در دولت قبلی این استعدادیابی صورت گرفت؟‬ ‫نه‪ ،‬این مدلی اســت که ما در طول این هشت سال‬ ‫به طور مرتب اجرا کردیم و ما هر ســال این مدل را کامل تر‬ ‫کردیم‪ .‬االن خود این مدل در وزارت ورزش الگو قرار گرفته تا‬ ‫رشته های دیگر هم بتوانند از ان استفاده کنند تا بتوانند ب رای‬ ‫تیم های شان پشتوانه ســازی کنند‪ .‬ما ب رای حفظ موقعیت‬ ‫فعل ی مان در جهان همواره باید طرح جدید داشــته باشیم و‬ ‫خودمان را در این موقعیت حفظ کنیم‪ .‬ما جزو هشــت تیم‬ ‫برتر جهان هستیم‪ .‬اما مهم تر از این عنوان حفظ این برتری‬ ‫است‪ .‬باید طوری پیش برویم که چهارسال دیگر بهتر از شرایط‬ ‫فعل ی مان باشیم‪ .‬این اتفاق رخ نم ی دهد‪ ،‬مگر اینکه شما به طور‬ ‫مرتب به پوست اندازی و چرخه تولید بازیکن در تیم های ملی‬ ‫والیبال فکر کنید‪ .‬یعنی ما وظیفه داریم که هر سال به والیبال‬ ‫خون تازه تزریق کنیم‪.‬‬ ‫اقای داورزنی! فوتبال در ســال های اخیر برنده‬ ‫نبوده‪ .‬بــه همین دلیل از ســوی دولت قبلی با‬ ‫دخالت هایی روب ه رو شده اما برنده بودن والیبال از‬ ‫این دخالت ها جلوگیری کرد‪ .‬نگران نبودید که به‬ ‫محض باختن دخالت ها شروع شود؟‬ ‫مقایسه والیبال با فوتبال را صالح نم ی دانم‪ .‬اعتقاد‬ ‫دارم که دوســتان ما زحمت کشــیده اند‪ .‬اما اعتقاد دارم که‬ ‫هندبال‪ ،‬بســکتبال و فوتبال ما م ی توانند در دنیا حرف های‬ ‫زیادی ب رای گفتن داشته باشند‪ .‬والیبال خودش را اثبات کرد‪.‬‬ ‫در دنیا درخشید و خانواده ها حاال این رشته را ‪ 10‬ب رابر بیشتر‬ ‫از ســال های قبل دوســت دارند‪ .‬این حرف من نیست‪ .‬ما‬ ‫نظ ر سنج ی هایی داشته ایم‪ .‬اقبال عمومی نسبت به والیبال‬ ‫‪ 10‬ب رابر شده چون والیبال ب رای انها غرور و افتخار افریده است‪.‬‬ ‫چه اتفاقاتی در فوتبال رخ م ی دهد که مشکالتی ب رای شان‬ ‫پیش م ی اید؟ این موضوعی اســت که خود دوســتان باید‬ ‫درباره اش پاسخگو باشند‪ .‬اما به باور من فوتبال هم م ی تواند‬ ‫در مسیر توسعه قرار بگیرد‪.‬‬ ‫اما ســوال من این نبود‪ .‬من درباره نگرانی شما‬ ‫پرسیدم‪.‬‬ ‫از زمان اقای مصطفی داودی با ورزش ارتباط داشتم؛‬ ‫اقایان غفوری فرد‪ ،‬هاشــم ی طبا‪ ،‬مهرعلیــزاده‪ ،‬عل ی ابادی‪،‬‬ ‫سعی دلو‪ ،‬عباسی و حاال هم دکتر گودرزی‪ .‬نگاه من همواره در‬ ‫ورزش‬ ‫طول این سال ها غیرسیاسی بوده است‪ .‬اعتقاد دارم مسئولیت‬ ‫من ملی است نه سیاسی‪.‬‬ ‫اســم من هم در بین بود‪ .‬من‪ ،‬اقای فائقی و اقای‬ ‫سلطانی فر‪ .‬اما مهم این بود که ما در ان مقطع باید به یکدیگر‬ ‫کمک می کردیم‪.‬‬ ‫طبیعی است‪ .‬اما والیبال خودش را از این تاثیر حفظ‬ ‫کرد‪ .‬هر جریان سیاسی که حاکم شد با والیبالی روبه رو شد‬ ‫که طبق یک سیستم درســت پیش م ی رود‪ .‬ما اجازه ندادیم‬ ‫که جریان های سیاســی خودشــان را به ما تحمیل کنند‪.‬‬ ‫بالطبع وقتی م ی دیدند والیبال کارش را درست انجام م ی دهد‬ ‫نم ی توانستند دست به تغییر و تحول بزنند چون در پیشگاه‬ ‫افکار عمومی نم ی توانستند پاسخگو باشند‪ .‬ب رای شان هزینه‬ ‫سنگینی به همراه داشت‪.‬‬ ‫جو خیلی خوبی در ان روز وجود نداشت‪ .‬من معتقدم‬ ‫هر موضوعی باید در همان مقطع مورد تحلیل قرار بگیرد‪.‬‬ ‫اما جریانات سیاسی ناخوداگاه بر ورزش تاثیر‬ ‫م ی گذارند‪ ،‬موافقید؟‬ ‫رابطه شــما با همه این افرادی کــه نام بردید‬ ‫دوستانه بوده است؟‬ ‫رابطه من با همه این عزیــزان کامال کاری بوده‪ .‬به‬ ‫همه شان احترام م ی گذارم‪ .‬همیشه از ط ریق این ارتباط حرفه ای‬ ‫به دنبال حل مشکالت والیبال بودم‪.‬‬ ‫چه تفاوت هایی از لحاظ شیوه مدیریتی میان این‬ ‫افراد وجود داشت؟‬ ‫یک وقتی هست که شما انرژی تان را صرف توسعه‬ ‫و مسائل والیبال م ی کنید اما یک مواقعی هم هست که شما‬ ‫باید انرژی مضاعفی خرج کنید و درگیر یک سری مسائل دیگر‬ ‫هم م ی شوید‪.‬‬ ‫در چه دوره ای شما اذیت شدید؟‬ ‫در دوران اقای سعیدلو این اتفاق رخ داد‪ .‬متاسفانه‬ ‫بحث هایی مطرح شد‪ .‬در دوران اقای‬ ‫عباســی هم این حواشی بود اما کمتر‪.‬‬ ‫با همه این حرف ها من خودم را سرباز‬ ‫این نظام می دانم‪ .‬تــاش کردم که‬ ‫منافع ملی را همواره در نظر بگیرم‪ .‬ما در‬ ‫المپیک سیدنی بعد از‪ 85‬سال ناکامی در ‬ ‫رشته سوارکاری پرچم ایران را به اهتزاز‬ ‫دراوردیم‪ .‬در سوارکاری ‪ 85‬سال بود که‬ ‫به موفقیتی نرسیده بودیم‪ .‬به هر حال‬ ‫همیشه نگاه من این بوده که برای این‬ ‫مملکت عزیز صادقانه کار کنم‪.‬‬ ‫در یکی‪ ،‬دو مقطع از والیبال‬ ‫دور شــدید‪ .‬به پست های‬ ‫سازمانی فکر کردید اما موفق‬ ‫نشدید‪ .‬تحلیل خودتان چیست؟‬ ‫هیچ وقت تمایل نداشــتم که از والیبال دور شوم‪.‬‬ ‫دوستان از من خواستند‪.‬‬ ‫منظورتان از دوستان چه کسانی هستند؟‬ ‫هم اقای سلطانی فر و هم دوستان عزیزم در کارگروه‬ ‫ورزش‪ .‬من به نتیجه کار فکــر نمی کردم‪ .‬به وظیفه ام عمل‬ ‫کردم‪ .‬خیر‪ ،‬این اتفاقات بود که من در والیبال ماندم‪.‬‬ ‫در انتخابــات کمیته ملی المپیک هم شــانس‬ ‫خودتان را امتحان کردیــد اما نتیجه دلخواه تان‬ ‫رقم نخورد‪.‬‬ ‫اسم شــما از ان کارگروه بیرون امد اما شما به‬ ‫مجلس معرفی نشدید‪ ،‬چرا؟‬ ‫من این روش را نمی پســندم‪ .‬ما با این روش ها با‬ ‫چالش های جدی روبه رو خواهیم شد‪ .‬باید ببینیم وزیر ورزش‬ ‫چقدر اختیارات دارد که ما از او پاسخ می خواهیم‪ .‬ساختار ما‬ ‫در مورد این مساله اشکال دارد‪ .‬دوستان ما در مجلس به این‬ ‫موضوع دقت کنند که بعضا ســواالت و اشــکاالتی درباره‬ ‫عملکرد وزیر ورزش مطرح می شود که منطقی نیست چون‬ ‫وزیر ورزش در مورد ان موضوعات مورد اشکال شاید اصال‬ ‫اختیاری نداشته است‪ .‬اول باید ببینیم ایا وزیر ورزش در مورد‬ ‫ایراد مورد نظر ما اختیاری داشته و کوتاهی کرده است و بعد‬ ‫به طرح ان بپردازیم‪ .‬اساسا این روش زود به استیضاح رسیدن‬ ‫وزیر را نمی پسندم‪ .‬بنابراین بهتر است در مورد این موضوعات‬ ‫کمی واقع بینانه تر عمل کنیم و اجازه بدهیم که وزیر ورزش‬ ‫برنامه هایش را اجرایی کند و البتــه در مورد موضوعاتی که‬ ‫اختیارش را دارد پاسخگو باشــد نه مواردی که برای دخالت‬ ‫مثبت دست او بسته است‪ .‬فضا نباید به سمتی برود که با خط‬ ‫خوردن یک بازیکن یا جابه جا شدن یک مربی در تیم ملی وزیر‬ ‫را به مجلس بکشانیم تا پاسخ بدهد‪ .‬اینها مسائلی است که‬ ‫باید مورد بازنگری قرار بگیرد‪.‬‬ ‫حضور بانوان در ورزشگاه ها‪ .‬چرا این موضوع تا‬ ‫این حد برای والیبال دردسرساز شده؟‬ ‫چون والیبال جهانی شده اســت‪ .‬یک روزی به هر‬ ‫دلیلی اتفاقاتی در ورزشگاه های ما می افتد که ما به جای حل‬ ‫کردن و درســت پرداختن به ان کل صورت مســاله را پاک‬ ‫می کنیم‪ .‬دستگاه های نظارتی و امنیتی را هم به این جمع بندی‬ ‫می رسانیم که اگر بانوان به ورزشگاه ها نیایند همه ناهنجاری ها‬ ‫از بین می رود‪ .‬چرا این طور فکر می کنیم؟ با راه ندادن بانوان به‬ ‫ورزشگاه ها ناهنجاری های ما در ورزشگاه ها از بین نخواهد رفت‪.‬‬ ‫بانوان ما نیمی از جمعیت کشورمان هستند‪ .‬من معتقدم می شود‬ ‫شرایط حضور بانوان در ورزشگاه ها را فراهم کرد‪ ،‬طوری که‬ ‫مسائل شرعی هم حفظ شــود و طوری که ناهنجاری پیش‬ ‫نیاید‪ .‬باید این شرایط را فراهم کنیم تا دختران و زنان جامعه ما‬ ‫با حفظ مسائل شرعی بیایند و از دیدن مسابقات ورزشی لذت‬ ‫ببرند‪ .‬باید مشکالت را شناسایی و ان را برطرف کنیم‪ .‬حاال این‬ ‫اشکال در پوشش برخی از تماشاگرنماها بوده است یا مزاحمت‬ ‫برخی از تماشاگرنماها برای بانوان عزیز‪ ،‬نمی دانم‪ .‬باید اصالح‬ ‫کنیم و شرایط مناسبی را به وجود بیاوریم تا بانوان هم در حمایت‬ ‫کردن از تیم های ملی نقش داشته باشند‪ .‬در بازی دوم ما با ژاپن‬ ‫سه سال پیش مشکالتی پیش امد‪ .‬جمعیت بسیار زیادی برای‬ ‫مخالفان به این موضوع می اندیشند که حرمت بانوان‬ ‫ما حفظ شود‪ .‬ما هم به این دلیل می گوییم باید شرایط حضور‬ ‫بانوان در فضاهای ورزشی فراهم شود تا مبادا پای بانوان ما به‬ ‫اماکن دیگری باز شود و خدای ناکرده حرمت شان زیر سوال‬ ‫برود‪ .‬ما معتقدیم که همه نهادها و دستگاه های ذی ربط باید به‬ ‫هم کمک کنند‪ .‬بانوان ما حداقل می توانند در بازی های ملی‬ ‫‪ 10‬رشته ورزشی حامی ایران باشند‪ .‬مثل سینما می ماند‪ ،‬مثل‬ ‫تئاتر‪ .‬چه اشکالی دارد که بانوان عزیز ما دو ساعت از وقت شان‬ ‫صرف حمایت از تیم ملی شان شود‪ .‬این اراده در دولت وجود‬ ‫دارد که این مساله را حل کنند‪ .‬ما هم با وزارت ورزش در ارتباط‬ ‫هستیم تا بتوانیم شرایط حضور بانوان در ورزشگاه ها را هموار‬ ‫کنیم‪ .‬البته تاکید می کنم انجایی که حضور بانوان در برخی‬ ‫مسابقات با شرع مقدس ما همخوانی ندارد هرگز درباره اش‬ ‫حرفی نداریم اما می توانیم فضایی ایجاد کنیم که خانواده های‬ ‫بازیکنان به ورزشگاه ها بیایند و بازی فرزندانشان را ببینند‪ .‬به‬ ‫نظرم نباید سختگیری کنیم‪.‬‬ ‫در مورد مساله غنچه قوامی توضیح می دهید؟‬ ‫ی ابدا به والیبال کشور ارتباطی‬ ‫مســاله غنچه قوام ‬ ‫ندارد‪ .‬ما همواره از ســازمان هایی که خــود را به اصطالح‬ ‫حافظ حقوق بشر می دانند چنین شایعاتی را دیده ایم‪ .‬موضوع‬ ‫این خانم هم بهانه اســت‪ .‬خودشــان هم می دانند که این‬ ‫خانم چه کاره اســت اما عالقه مندند‬ ‫در دنیا فضایی ایجاد کنند که بگویند‬ ‫هر خانمی کــه در ایــران بخواهد‬ ‫والیبال تماشا کند ســریع دستگیر و‬ ‫به زندان منتقل می شود‪ .‬دستگاه های‬ ‫قضایی ما نیز در ایــن مورد به خوبی‬ ‫تنویر افکار عمومی را در دستورکارشان‬ ‫قرار داده اند‪ .‬ایــن موضوع به والیبال‬ ‫ارتباطی ندارد‪ .‬اصل قصه چیز دیگری‬ ‫است‪ .‬سازمان های ضد نظام می دانند‬ ‫که والیبال حاال به ویترین افتخارات‬ ‫ورزشی کشــور ما تبدیل شده و حاال‬ ‫از این طریق می خواهند به ما لطمه‬ ‫بزنند اما انها با ایــن اقدامات نخ نما‬ ‫شده ابروی خودشــان را می برند‪ .‬در اجالس جهانی نیز در‬ ‫دقایق پایانی اجالس ناگهان رئیس فدراسیون جهانی والیبال‬ ‫یک کاغذی از جیبش دراورد و راجع به این موضوع دست به‬ ‫سیاه نمایی زد‪ ،‬اما خب من با روسای قاره ها صحبت کردم‪.‬‬ ‫انها می دانند که واقعیت چیز دیگری است‪ .‬این جوی که انها‬ ‫به دنبالش هستند هرگز علیه ما نخواهد شد‪.‬‬ ‫چرا میزبانی جام ملت های اسیا از ایران گرفته‬ ‫شد؟‬ ‫ما خواهان میزبانی نبودیم‪ .‬انها از ما خواستند ما هم‬ ‫قبول کردیم‪ .‬بعد هم گفتند به دلیل مسائل تکنیکی نمی توانیم‬ ‫میزبانی را به شما بدهیم‪ .‬حرف شان خنده دار است‪ .‬البته ما تا‬ ‫جایی که بتوانیم از حق مان دفاع خواهیم کرد‪ .‬یکی‪ ،‬دو هفته‬ ‫دیگر در تایلند تالش خواهیم کرد که میزبانی جام ملت های‬ ‫اسیا به ایران برگردد‪.‬‬ ‫در مقطعی نام شــما برای ریاســت فوتبال هم‬ ‫مطرح شد‪ ،‬شما عالقه مند نیستید که روزی رئیس‬ ‫فدراسیون فوتبال شوید؟‬ ‫اصال و ابدا‪ .‬راجع به ایــن موضع از اقای علی ابادی‬ ‫بپرسید‪ .‬او تمایل داشت من هم کاندیدا شوم‪ .‬فضای کار کردن‬ ‫در فوتبال خیلی سخت است‪ .‬ساختار فوتبال را نمی پسندم‪.‬‬ ‫مساله فوتبال ساختار ان اســت‪ .‬تا این ساختار اصالح نشود‬ ‫هیچ اتفاقی رخ نخواهد داد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫از خروجی کارگروه ورزش راضی بودید؟‬ ‫انتصابی در کار نبود‪ .‬پای انتخاب مجلس در بین بود‪.‬‬ ‫اســتیضاح وزیر ورزش؛ نظرتــان در این مورد‬ ‫چیست؟ گویا مجلسی ها به دنبال این استیضاح‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫اما مخالفت هایی در این زمینه از قبل وجود داشته‬ ‫است‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫تمایل من این بود که در هیات اجرایی کاندیدا شوم‪.‬‬ ‫دوستان از من خواستند که در پست ریاست و دبیرکل ثبت نام‬ ‫کنم‪ .‬باالخره در ان مقطع به نظر همه دوســتان باید احترام‬ ‫می گذاشــتیم‪ .‬یک ســری بحث هایی مطرح شد که روی‬ ‫تصمیم برخی دوستان تاثیر گذاشت‪ .‬بحث هایی که درباره‬ ‫مجوز دوست بزرگوارم اقای افشارزاده رخ داد‪ .‬اما من همه ان‬ ‫بحث ها را خیر می دانم‪ .‬خدا را شکر می کنم‪ .‬من برای اقایان‬ ‫هاشمی و شهنازی ارزوی موفقیت دارم‪.‬‬ ‫چرا سلطانی فر رای نیاورد؟‬ ‫دیدن بازی امده بود و ذهنیت بعضی ها را نسبت به این موضوع‬ ‫خراب کرد‪.‬‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش‬ ‫گزا‬ ‫ر‬ ‫ش‬ ‫بازی با والیبال بیرون از زمین‬ ‫فدراسیون جهانی والیبال در اقدامی‬ ‫عجیب میزبانی را از ایران گرفت‬ ‫ورزش‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫‪2‬‬ ‫همه چیز از یک جنجال رسانه ای اغاز شد‪ .‬روز بازی‬ ‫والیبال ایران و ایتالیا در تهران گروهی از دختران که قصد‬ ‫داشــتند بدون اجازه وارد مجموعه ازادی شوند با برخورد‬ ‫مقامات انتظامی روبه رو می شوند‪ .‬جماعتی که همگی چند‬ ‫ساعت بعد به خانه های شان برگشتند‪ .‬روز بعد اما دختری‬ ‫دو تابعیتی از سوی مراجع قضایی ایران بازداشت می شود‪.‬‬ ‫پرونده ای کــه محمدرضا داورزنی می گویــد ارتباطی به‬ ‫والیبال نداشته اما حاال دشــمنان والیبال ایران دستاویزی‬ ‫از ان ســاخته اند برای ایجاد محرومیت های سنگین برای‬ ‫والیبال کشورمان‪.‬‬ ‫غنچه قوامی‪ ،‬یک دختر ‪ 25‬ســاله؛ شــهروند ایرانی‪-‬‬ ‫بریتانیایی و فارغ التحصیل رشته حقوق از دانشگاه سواز لندن‪.‬‬ ‫او در اسفندماه ‪ ۱۳۹۲‬به ایران بازگشته بود‪ .‬وکیل قوامی اعالم‬ ‫کرده که او به اتهام «تبلیغ علیه نظام» به یک ســال حبس‬ ‫تعزیری محکوم شده است‪ .‬اما ایا غنچه قوامی به دلیل رفتن‬ ‫به ورزشگاه ازادی برای تماشای مسابقه والیبال دستگیر شد؟‬ ‫پاسخ این سوال روشن است‪ .‬چه در طول سال های اخیر بارها‬ ‫و بارها بانوان به صورت قانونی یا غیر قانونی خود را به ورزشگاه‬ ‫‪ 12‬هزار نفری ازادی رسانده اند تا از ملی پوشان والیبال حمایت‬ ‫کنند‪ .‬حتی در مقاطعی که بانوان بــه صورت غیر قانونی وارد‬ ‫ورزشگاه شده اند مقامات انتظامی و امنیتی هرگز برخورد تندی‬ ‫با انها نداشته اند‪.‬‬ ‫اما ســازمان های به اصطــاح حامی حقوق بشــر و‬ ‫سازمان های ضد نظام جمهوری اسالمی حاال همه سعی خود را‬ ‫به کار گرفته اند تا تماشای مسابقه والیبال را علت اصلی بازداشت‬ ‫غنچه قوامی جلوه دهند‪.‬‬ ‫در حالی که واقعیت چیز دیگری است؛ غنچه قوامی‬ ‫ دختر ‪ ۲۵‬ســاله ای است که برای ســاماندهی غیرقانونی‬ ‫تجمع در مسابقه والیبال ایران ‪ -‬ایتالیا به ورزشگاه ‪ ۱۲‬هزار‬ ‫نفری ازادی رفته بود و توســط نیروهای امنیتی بازداشت‬ ‫شد‪ .‬مراجع قضایی بازداشــت او را به دلیل مسائل امنیتی‬ ‫پشت پرده تمدید کرده اند‪.‬‬ ‫ ‬ ‫چرا والیبال؟‬ ‫اوج گیری والیبال ایران در چند سال گذشته‪ ،‬ضمن مطرح‬ ‫کردن نام کشورمان در سطح جهانی و کسب افتخارات متعدد‬ ‫توسط والیبالیست ها سازمان های ضد نظام جمهوری اسالمی‬ ‫را به این فکر فرو برد که انها می تواننــد از نقطه ای که ورزش‬ ‫ایران در ان به قدرت رسیده است دست به سوءاستفاده سیاسی‬ ‫بزنند‪ .‬انها که در طول ســال های اخیر بارهــا و بارها به دنبال‬ ‫بهانه هایی برای اقدام علیه ایران اسالمی بوده اند در تازه ترین‬ ‫ی را به موضوعی‬ ‫تصمیم خود سعی کردند بازداشت غنچه قوام ‬ ‫عجیب و غریب مربوط کنند؛ تماشای بازی تیم ملی والیبال‪ .‬اما‬ ‫سوءاستفاده از «حضور بانوان در ورزشگاه ها» موضوعی بود که‬ ‫برخی سازمان های ضد انقالب پیش تر از مساله غنچه قوامی ‬ ‫روی ان تمرکز کرده بودند‪ .‬بدین ترتیب که در اولین مسابقه‬ ‫والیباللیگجهانیکهدرایرانبرگزارشد‪،‬صحنه هایینهچندان‬ ‫جالب در ورزشــگاه ‪12‬هزار نفری ازادی رخ داد‪ .‬صحنه هایی‬ ‫که به دور از شخصیت زن ایرانی بود که بعضا تصاویر ان تنها‬ ‫در طول کمتر از چند ســاعت روی خروجی رسانه های غربی‬ ‫قرار گرفت‪ .‬به این ترتیب بهانه جدید فشار خارجی ها به نظام‬ ‫با عنوان حمایت دروغین از «حضور بانوان در ورزشگاه» کلید‬ ‫خورد‪ .‬بعد از ان مسابقه و حواشی به وجود امده‪ ،‬فرمانده نیروی‬ ‫انتظامی و مسئوالن وزارت ورزش تصمیم گرفتند تا هنگامی‬ ‫ که شرایط برای حضور زنان در ورزشگاه مساعد نشده از حضور‬ ‫بانوان ممانعت به عمل اورند‪ .‬اما این اقدام قانونی به مذاق برخی‬ ‫گروه های مدعی حمایت از حقــوق زنان که بعضا خط دهی و‬ ‫سیاست گذاری خود را از بیرون کشور دریافت می کردند‪ ،‬خوش‬ ‫نیامد و با برگزاری تجمعات بدون مجوز در کنار ورزشگاه‪ 12‬هزار‬ ‫نفریازادیمشرفبهاتوبانکرج‪،‬اقدامبهایجادفضاسازیعلیه‬ ‫نظام کردند‪ .‬این اقدام در روزهای ابتدایی صرفا به شبکه های‬ ‫اجتماعی محدود بود‪ ،‬اما در کوتاه مدت با کشــیده شــدن به‬ ‫رســانه های خارجی‪ ،‬ابعاد جدیدی پیدا کرد‪ .‬نوع بازتاب های‬ ‫خارجی نشان می داد که برخی از این افراد‪ ،‬به طور سازمان یافته‬ ‫و با هماهنگی هایی در خارج از مرزها اقدام به این گونه تجمعات‬ ‫و ارسال گزارش های تصویری ان به رسانه های خارج از کشور‬ ‫می کردند‪ .‬در این بین فردی به نام غنچه قوامی که مدتی است‬ ‫برای بررســی اقدامات غیرقانونی و ضد امنیــت ملی خود در‬ ‫بازداشت به سر می برد‪ ،‬از لیدرهای اصلی به حساب می امد‪.‬‬ ‫ ‬ ‫واکنش غیرحرفه ای فدراسیون جهانی والیبال‬ ‫محمدرضا داورزنی در جریان مراسم رونمایی از پیراهن‬ ‫تیم ارتعاشــات صنعتی ایران اشــاره مختصــری به تال ‬ ‫ش‬ ‫کشورهای مختلف برای ضربه زدن به والیبال ایران داشت‪.‬‬ ‫داورزنی گفت که در اجالس فدراسیون جهانی والیبال‪ ،‬عده ای‬ ‫با تاکید روی جریانی خاص قصد داشــتند تا والیبال ایران را‬ ‫محروم یا تعلیق کنند‪ .‬هنوز ‪ 24‬ساعت از حرف های سربسته‬ ‫رئیس نگذشته بود که سایت فدراســیون والیبال خبر زیر را‬ ‫روی خروجی خود قرار داد‪« :‬رئیس فدراسیون جهانی والیبال‬ ‫با ارسال نامه ای به رئیس فدراســیون والیبال ایران‪ ،‬ارژانتین‬ ‫را به عنوان میزبان جدید رقابت های قهرمانی نوجوانان جهان‬ ‫معرفی کرد‪ ».‬در حالی که چندی پیش در کنگره جهانی ‪2014‬‬ ‫والیبال در ایتالیا‪ ،‬میزبانی مسابقات والیبال قهرمانی نوجوانان‬ ‫جهان به ایران داده شده بود‪ ،‬دکتر اری گراسا با ارسال نامه ای به‬ ‫دکتر محمدرضا داورزنی ضمن عذرخواهی و تشکر از ایران به‬ ‫خاطر پذیرفتن میزبانی قهرمانی نوجوانان جهان‪ ،‬اعالم کرد که‬ ‫کشور ارژانتین به عنوان میزبان این رقابت ها (مسابقات والیبال‬ ‫قهرمانی نوجوانان جهان) معرفی شده است‪ .‬اما جریان تغییر‬ ‫نظر ‪ FIVB‬از جایی اب می خورد که رئیس برزیلی فدراسیون‬ ‫جهانی والیبال با فشار تعدادی از فدراسیون های کشورهای‬ ‫مختلف مجبور به مالقات با ســازمان دیدبان حقوق بشر در‬ ‫مورد همان جریان خاصی شد که داورزنی به ان اشاره کرده بود‪.‬‬ ‫تصمیمات خیلی زود و در واقع سریع تر از انچه تصور می شد‪،‬‬ ‫گرفته و ابالغ شد‪ .‬طبق این تصمیمات‪ ،‬فدراسیون جهانی تا‬ ‫زمان حل مشکل دیگر اجازه برگزاری هیچ رویداد جهانی را‬ ‫به ایران نخواهد داد‪ .‬سخنگوی فدراسیون جهانی والیبال در‬ ‫این مورد به یک سایت انگلیسی گفت‪ FIVB« :‬نشست بسیار‬ ‫ورزش‬ ‫خوبی با سازمان دیدبان حقوق بشر در ماه اکتبر داشت‪ .‬در این‬ ‫جلسه‪ ،‬دیدبان حقوق بشر اعالم کرد که فدراسیون جهانی دیگر‬ ‫میزبانی هیچ رویدادی مخصوصا مسابقات قهرمانی نوجوانان‬ ‫جهانرابهایراننخواهدداد‪،‬البتهاینتصمیمشامللیگجهانی‬ ‫که تقویم ان از قبل تنظیم شده) و مسابقات قهرمانی مردان اسیا‬ ‫(که تحت کنترل فدراسیون جهانی نیست) نمی شود‪ .‬در این‬ ‫بین مسئوالن فدراسیون جهانی قول داده اند در مورد میزبانی‬ ‫تهران در مسابقات قهرمانی اسیا نیز تجدید نظر کنند‪ FIVB.‬در‬ ‫سال ‪ 2010‬تصمیم گرفت تا کنترل تمامی رقابت های قاره ای‬ ‫را به کنفدراسیون های مربوطه واگذار کند و به این ترتیب هیچ‬ ‫قدرتی در برگزاری و کنترل مسابقات قاره ای ندارد‪ .‬سخنگوی‬ ‫‪ FIVB‬گفت که ما در حال بررسی شرایط هستیم تا ببینیم چه‬ ‫کارهایی دیگری می توانیم انجام دهیم‪».‬‬ ‫ ‬ ‫ایران بازداشت شده که می گویند بازداشتش به بازی والیبال‬ ‫ارتباط داشته‪ ،‬ما از دولت ایران و فدراسیون والیبال خواستیم این‬ ‫مساله را پیگیری کنند و به این دختر کمک کنند‪ .‬این ماجرا اما‬ ‫بهانه خوبی بوده برای مخالفان تا بر سرش جنجالی به پا کنند‪.‬‬ ‫اما ماجرا این اســت که نهادهای قضایی و امنیتی روند‬ ‫این پرونده را با اتهاماتی خارج از والیبال بررسی کرده اند و حکم‬ ‫داده اند اما مخالفان برای محدودیت ایران قصد دارند بازی را‬ ‫سیاسی کنند‪ .‬پرونده ای که مرتبط به ورزش نیست دستاویزی‬ ‫شده برای کشورهای بزرگ والیبال که تیم ایران قدرت شان‬ ‫را به چالش کشــیده اســت‪ .‬انها حاال به هر دری می زنند تا‬ ‫لذت میزبانی بازی های لیگ جهانی و رخدادهای بزرگ را از‬ ‫کشورمان بگیرند‪ .‬انها هر روز این فشارها را بیشتر می کنند و‬ ‫حاال پای رئیس جمهور را به این پرونده کشیده اند تا شاید بتوانند‬ ‫موفق ترین ورزش این روزهای کشورمان را زمین گیر کنند‪.‬‬ ‫نخستین واکنش فدراسیون والیبال ایران‬ ‫در حالی که فدراسیون جهانی موضع گیری غیر حرفه ای‬ ‫در این رابطه داشت و این موضوع به مسائل غیر ورزشی مربوط‬ ‫می شد ولی روسای فدراسیون جهانی اعالم کردند که این اتفاق‬ ‫به دالیل ورزشی رخ داده است‪ .‬همین امر باعث شد تا داورزنی‬ ‫در نخستین واکنش خود به انتقاد از فدراسیون جهانی بپردازد‪:‬‬ ‫«در کنگره جهانی فدراسیون جهانی که در شهر کالیاری ایتالیا‬ ‫برگزار شد‪ ،‬ایران به عنوان میزبان رقابت های جهانی نوجوانان‬ ‫انتخاب شد‪ .‬اما در هفتم نوامبر ایمیلی از طرف فدراسیون جهانی‬ ‫دریافت کردم که در ان تاکید شده بود ایران میزبانی این رقابت ها‬ ‫را بر عهده نخواهد داشت و این میزبانی بر عهده کشور ارژانتین‬ ‫خواهد بود‪ .‬به طورکلی فدراسیون جهانی اختیار تام در گرفتن‬ ‫چنینتصمیماتیداردوماهمبرایانهاوتصمیم هایشاناحترام‬ ‫بسیار زیادی قائل هستیم‪ ،‬ولی یک سوال در ذهن داریم و ان این‬ ‫است که چرا فدراسیون جهانی با گذشت زمانی طوالنی و در‬ ‫همه چیز از یک جنجال رســانه ای اغاز‬ ‫شــد‪ .‬روز بازی والیبال ایــران و ایتالیا‬ ‫در تهران گروهــی از دختران که قصد‬ ‫داشتند بدون اجازه وارد مجموعه ازادی‬ ‫شوند با برخورد مقامات انتظامی روبه رو‬ ‫می شوند‪ .‬جماعتی که همگی چند ساعت‬ ‫بعد به خانه های شان برگشتند‪ .‬روز بعد‬ ‫اما دختری دو تابعیتی از ســوی مراجع‬ ‫قضایی ایران بازداشت می شود‬ ‫دستگیری غنچه قوامی که ربطی به مسابقات والیبال نداشت دستاویز مجامع‬ ‫حقوق بشری برای حمله ناجوانمردانه به والیبال ایران شد‬ ‫می کنم در کشوری که برای بانوان مسابقات مختلفی در سه رده‬ ‫سنی برگزار می شود و انها توانایی حضور در رقابت های اسیایی‬ ‫را دارند و در عین حال بانوان بسیاری در اختیار دارد که در بخش‬ ‫والیبال بانوان در عرصه بین المللی فعال هستند‪ ،‬چرا به نقض‬ ‫حقوق زنان متهم می شود؟ واقعیت این است که در حال حاضر‬ ‫ما به دلیل کسب نتایج بسیار درخشان جزو هشت تیم برتر دنیا‬ ‫هستیم‪ .‬در رقابت های لیگ جهانی همانطور که همه می دانند‬ ‫ایران در شش مسابقه میزبان است و در شش مسابقه دیگر در‬ ‫خانه حضور نداشته و میهمان است‪ .‬فقط در رابطه با میزبانی تنها‬ ‫یکبحثوجودداردوانبهتعدادحضوربانواندرسالنمسابقات‬ ‫مربوطمی شودکهدرتالشهستیمتازمینهحضوربیشتربانوان‬ ‫در سالن را فراهم کنیم‪».‬‬ ‫ ‬ ‫نامه نگاری های عجیب!‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫رئیس فدراســیون جهانی والیبال به حســن روحانی‪،‬‬ ‫رئیس جمهور کشورمان نامه زده و خواهان ازادی دختری شده‬ ‫است که غربی ها اصرار دارند بگویند او در سالن والیبال بازداشت‬ ‫شده است‪ .‬اما این نامه نگاری چرا صورت گرفته است؟ چون‬ ‫نالمللیالمپیکهمسایگان‬ ‫فدراسیونجهانیوالیبالوکمیتهبی ‬ ‫دیوار به دیوار هستند‪ ،‬دایره حقوقی این کمیته نامه ای به کمیته‬ ‫ملی المپیک ایران زده و با تحریک شورای حقوق بانوان اروپا‪،‬‬ ‫رئیس فدراسیون جهانی هم در نامه ای به دکتر روحانی خواستار‬ ‫کمک به این دختر شده اســت‪ .‬همچنین فدراسیون جهانی‬ ‫همین اتفاق را بهانه کرده و میزبانی بازی های جهانی نوجوانان‬ ‫را از ایران پس گرفته است‪ .‬رسانه های انگلیسی از نامه کمیته‬ ‫بین المللی به کیومرث هاشمی نوشته اند؛ نامه ای تهدید امیز که‬ ‫در پی اجالس فدراســیون جهانی والیبال تنظیم شده‪ .‬جایی‬ ‫که رئیس فدراســیون جهانی در روز پایانی اجالس در نطقی‬ ‫از فشار به فدراسیون و دولت ایران برای ازادی غنچه قوامی‬ ‫ سخن می گوید‪ .‬این رسانه های انگلیسی حتی ادعا کردند این‬ ‫اظهارات به‪ 210‬امضا علیه ایران ختم شده است‪ .‬این ادعا ها البته‬ ‫همه واقعیتی نیست که اتفاق افتاده است‪ .‬اگرچه نامه ای برای‬ ‫کیومرثهاشمیرئیسکمیتهملیالمپیکایرانارسالشدهاما‬ ‫در این نامه تنها دو خواسته مطرح شده؛ توضیح درباره بازداشت‬ ‫این دختر و تالش در صورت امکان برای کمک به قوامی‪ .‬البته‬ ‫در انتهای این نامه معاونت حقوقی کمیته بین المللی المپیک‬ ‫اشاره کرده نامه دیگری هم برای دولت ایران ارسال شده است‪.‬‬ ‫اما روشن است که ادعاهای رسانه های غربی دروغ است‪ .‬چه‬ ‫والیبال این روزها برند موفقی برای جمهوری اسالمی است و‬ ‫دشمنان نظام نمی توانند این موفقیت را تحمل کنند و به دنبال‬ ‫تسویه حساب هایغیرورزشیهستند‪.‬دراجالسجهانیرئیس‬ ‫فدراسیون جهانی برگه ای از جیبش در اورده و گفته دختری در‬ ‫دادستانی تهران با صدور اطالعیه ای اعالم کرد که پروند ه‬ ‫ی به دادگاه انقالب اسالمی تهران ارسال شد‪.‬‬ ‫اتهامی غنچه قوام ‬ ‫متن اطالعیه دادستانی تهران به شرح زیر است‪:‬‬ ‫در پی بازداشــت فردی به نام غنچه قوامی از ســوی‬ ‫دادســرای عمومی تهران و تشــکیل پرونده برای نامبرده و‬ ‫انعکاس سوء این موضوع در رسانه های معاند‪ ،‬این دادستانی با‬ ‫اعالم اینکه مطالب منتشره برخالف محتویات پرونده است‪ ،‬در‬ ‫راستای تنویر افکار عمومی‪ ،‬بخشی از اقدامات متهم را به شرح‬ ‫زیر اعالم می نماید‪:‬‬ ‫‪ -1‬در تاریخ‪ 1393/3/30‬متهم که واجد سابق ه بازداشت‬ ‫قبلی بوده‪ ،‬به طور اتفاقی توســط ماموران پلیس مســتقر در‬ ‫ورزشگاه‪ ،‬بازداشــت می گردد‪ .‬وی پس از بازداشت‪ ،‬مبادرت‬ ‫به عکس برداری از مقر پلیس و افراد حاضر در انجا می نماید‪.‬‬ ‫نامبرده در همان روز بدون قید ازاد می شــود و در تاریخ ‪/31‬‬ ‫‪ 1393 /3‬که جهت دریافــت اوراق هویتی خود مراجعه کرده‬ ‫بود‪ ،‬این بار از وی یک دستگاه تلفن همراه کشف می شود که‬ ‫حاوی تصاویر و فیلم های متعدد مرتبط با عوامل جریان فتنه‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫‪ -2‬در تاریخ‪ 1393/4/8‬با احضار متهم و برخی تحقیقات‬ ‫صورت گرفته‪ ،‬معلوم شد نامبرده در فعالیت های تبلیغی علیه‬ ‫نظام مشارکت داشــته و ضمن ارتباط با دســت اندرکاران و‬ ‫مرتبطینشبکه هایماهواره ایازجملهشبک هبی بی سیفارسی‬ ‫و اپوزیسیون خارج از کشــور‪ ،‬در تجمعات و راهپیمایی های‬ ‫ضدنظام حضور داشته است‪.‬‬ ‫‪ -3‬با تحقیقات مقدماتی و صدور کیفرخواســت برای‬ ‫متهم‪ ،‬پروند ه به دادگاه انقالب اسالمی تهران ارسال شد و پس‬ ‫از ارجاع به یکی از شعب و نقض بخشی از قرار صادره از سوی‬ ‫دادسرا‪ ،‬پرونده جهت رسیدگی مجدد به دادسرا اعاده شد و با‬ ‫اظهارنظر بازپرس‪ ،‬معد اعاده به دادگاه شده است‪.‬‬ ‫با توجه به مراتب فوق الذکر‪ ،‬دستگیری و تشکیل پرونده ‬ ‫اتهامی برای غنچه قوامی‪ ،‬ارتباطی به موضوع حضور نامبرده‬ ‫در ورزشگاه ازادی و تماشای مسابقات والیبال نداشته و نامبرده‬ ‫صرفا از جهت اتهامات منعکس در پرونده تحت تعقیب قرار‬ ‫گرفته است‪ .‬ضمنا در این پرونده متهم دو وکیل دادگستری را‬ ‫برای دفاع از خود‪ ،‬معرفی کرده که وکالی مذکور و خانواد ه متهم‬ ‫در چندین نوبت با وی مالقات حضوری داشته اند‪ .‬پیش تر نیز‬ ‫غالمحسین محسنی اژه ای در نشستی خبری اعالم کرده بود‬ ‫که «برخالف تبلیغاتی که در این زمینه صورت گرفت‪ ،‬پرونده‬ ‫ایشان ربطی به موضوع ورزش ندارد‪».‬‬ ‫ایا والیبال که طی سال های اخیر بارها و بارها در میادین‬ ‫بین المللی پرچم جمهوری اسالمی ایران را به اهتزاز دراورده قرار‬ ‫است قربانی یک بازی ناجوانمردانه سیاسی شود که سناریوی‬ ‫ان را دشــمنان قســم خورده نظام جمهوری اسالمی ایران‬ ‫نوشته اند؟ دســتاویز انها اما مضحک است؛ مضحک‪ ،‬زشت‬ ‫و ناجوانمردانه‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫چنین موقعیتی این تصمیم گیری را گرفت‪ ».‬داورزنی در حالی‬ ‫انتقادهایی نرم را متوجه مقامات فدراسیون جهانی می کرد که‬ ‫معادله روشنی وجود دارد؛ جامعه جهانی در تالش است تا به دنیا‬ ‫بگوید که زنان ایرانی حق تماشای رقابت های والیبال را ندارند‪.‬‬ ‫این جوسازی زشت علیه کشورمان در حالی ادامه دارد که همین‬ ‫سالگذشتهبسیاریازایتالیایی ها‪،‬برزیلی ها‪،‬المانی هاوهمچنین‬ ‫دیگر کشورها به ایران سفر کردند و بانوان شان به هواداری از تیم‬ ‫مورد نظرشان به ســالن ازادی امده بودند‪ .‬ایا فشار بین المللی‬ ‫می تواند مشکالتی برای ایران در رقابت های لیگ جهانی ایجاد‬ ‫کند؟ این سوالی بود که رفته رفته به یکی از دغدغه های رئیس‬ ‫فدراسیون والیبال تبدیل می شد‪ .‬او در واکنش به این شایعه نیز‬ ‫در گفت وگو با روزنامه گازتا اینگونه سخن گفت‪« :‬ایران کشوری‬ ‫است که همیشه تحت فشار سیاسی و اقتصادی و‪....‬فشارهای‬ ‫مختلف بوده است‪.‬در واقع می توان گفت این کشور در چنین‬ ‫شرایطی رشد کرده و به پیشرفت رسیده است‪ .‬این قبیل فشارها‬ ‫برای ما تازگی ندارد‪ .‬شعار المپیک این است که سیاست نباید در‬ ‫ورزش دخالت داشته باشد و ورزش باید ازاد از اینگونه مسائل‬ ‫باشد‪.‬شعارماهمدرستمثلشعارالمپیکاست‪.‬منازشماسوال‬ ‫ ‬ ‫اطالعی ه دادستانی تهران درباره غنچه قوامی‬ ‫‪73‬‬ ‫رازگشایفضا‬ ‫دیدار‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫کشف های مهمی که فضا پیمای رزتا انجام داد‬ ‫‪ 10‬سال طول کشــید‪ 10 .‬سال پیش کاوشگر رزتا با‬ ‫هدف نشاندن روباتی روی ســتاره دنباله دار ‪ P67‬به فضا‬ ‫پرتاب شــد تا رویایی تاریخی محقق شــود‪ .‬انتخاب نام‬ ‫این فضا پیما دلیل خاصی داشــت‪ .‬رزتا نام خود را از لوحی‬ ‫باســتانی به عاریت گرفته است‪ .‬زمانی که شرق شناسان و‬ ‫باستان شناسان خود را با دنیای غنی و شگفت انگیز مصر‬ ‫باستان مواجه دیدند‪ ،‬با چالش بزرگی روبه رو شدند‪ .‬برخالف‬ ‫بسیاری از تمدن های دیگر این تمدن مملو از سنگ نوشته‬ ‫و پاپیروس هایی بود که م ی توانســت تاریکخانه دانش ما‬ ‫را از دانش و تاریخ مصر باســتان چراغانی کند‪ ،‬اما مشکل‬ ‫اینجا بود که زبانی که ایــن ثب ت های تاریخی به ان انجام‬ ‫شده بود‪ ،‬یعنی خط هیروگلیف‪ ،‬مدت های طوالنی بود که‬ ‫منقرض شده و از بین رفته بود‪ .‬ب رای همین باید رمزهای ان‬ ‫شکسته م ی شد‪.‬‬ ‫کلید حل این معما‪ ،‬لوحی باستانی بود که به سه زبان‬ ‫مختلف و از جمله هیروگلیف حکاکی شده بود و در دلتای‬ ‫رود نیل کشف شد‪ .‬سنگ رزتا به کلیدی ب رای کشف اسرار‬ ‫فراموش شده تمدن مصر باستان بدل شد‪.‬‬ ‫رزتا هم ب رای یک هدف بزرگ به اسمان فرستاده شده‬ ‫بود‪ .‬او هم م ی رفت تا کلید اسرار یکی از بزرگترین رازهای‬ ‫هستی یعنی منظومه شمسی را بگشاید‪ .‬برخی معتقدند‬ ‫م ی توان این ماموریت را از بعد فنی و تاثیری که بر زندگی‬ ‫بشر خواهد داشت با ماموریت های اپولو و سفر انسان به ماه‬ ‫مقایسه کرد‪ .‬ماموریت فرودگر فیله‪ ،‬تحلیل دنباله دار ‪P67‬‬ ‫با جزئیات و دقت بیشتر اســت و به ادعای اژانس فضایی‬ ‫ی شکل گیری‬ ‫اروپا‪ ،‬نتایج این تحلیل م ی تواند تاریخ چگونگ ‬ ‫زمین را از نو بنویسد‪.‬‬ ‫زمانی که رزتا در ســال ‪ 2004‬به فضا پرتاب شــد‪ ،‬به‬ ‫اندازه ای از ان دور بود که باید ســه بار حول زمین و یک بار‬ ‫حول مریخ م ی چرخید تا بتواند از گرانش انها ب رای پرتاب به‬ ‫عمق منظومه شمسی استفاده کند‪.‬‬ ‫رزتــا پــس از ســفری ‪ 10‬ســاله و طی مســافت‬ ‫بیــش از نیم میلیــارد کیلومتر چند هفته پیــش به چند‬ ‫کیلومتری ســتاره دنباله دار ‪ P67‬رســید‪ 10 .‬سال رزتا در‬ ‫ســکوت در فضا پیش م ی رفت و بــرای صرفه جویی در‬ ‫مصرف انرژی به مدت دو ســال خاموش شده بود و در ماه‬ ‫م ی (اردیبهشت) سال جاری دوباره روشن شد‪ .‬این فضاپیما‬ ‫دو ماه پیش به مقصدش رســید‪ ،‬یک تکــه یخ به قطر ‪4‬‬ ‫کیلومتر که با نام دنباله دار تناوبی شــماره ‪ 67‬مشهور به‬ ‫چوریوموف‪ -‬گراســیمنکو شناخته م ی شــود و از ان زمان‬ ‫شــروع کرد به ارام ی دور ان چرخیدن؛ این اولین جســم‬ ‫ساخت دست بشر بود که به دور یک دنباله دار م ی چرخید‪.‬‬ ‫عاقبت رزتا به مقصد رسید و روبات کاوشگر ان یعنی فیله‬ ‫با موفقیت اما با فاصله روی نقطه از پیش تعیین شده فرود‬ ‫امد‪ .‬کاوشگر فیله که به اندازه یک ماشین لباسشویی است‬ ‫و صدکیلوگرم وزن دارد‪ ،‬بخشی از فضاپیمای « ُر ِزتا» است‬ ‫که وظیفه اصلی ان جمع اوری اطالعات از نزدیکترین فاصله‬ ‫ممکن است‪ .‬این ماموریت که توسط اژانس فضانوردی اروپا‬ ‫(اسا) و با همکاری ناسا صورت گرفته یکی از تاریخ ی ترین‬ ‫ماموریت های فضایی محسوب م ی شود که هدف اصلی ان‬ ‫پرده برداری از رازهای شکل گیری منظومه شمسی است‪ .‬اما‬ ‫این عملیات بدون مشــکل نیز نبود و اگرچه این کاوشگر‬ ‫توانســت قبل از اتمام باتری اش عملیــات دریل‪ ،‬تحلیل‬ ‫خاک و ارســال داده به زمین را با موفقیت انجام دهد‪ ،‬ولی‬ ‫فیله حدود ‪ ۱۰۰‬متر دورتر از محل مورد نظر اولیه فرود امد‪.‬‬ ‫دلیل این اتفاق‪ ،‬عمل نکردن دو لنگری بود که از قبل‬ ‫ب رای محکم کردن ان روی ســطح دنباله دار ‪ P67‬در نظر‬ ‫گرفته شده بود‪ .‬عدم فعال شدن این لنگرها سبب شد که‬ ‫فیله همزمان با حرکات دنباله دار و عدم وجود جاذبه کافی‪،‬‬ ‫چند بار در هوا معلق شــده و در نهایت در زیر یک صخره‬ ‫جا خوش کند‪ .‬جاگیری در زیر صخره ای که دارای ســایه‬ ‫بود‪ ،‬عاملی ب رای کاهش شدید نور دریافتی توسط پنل های‬ ‫خورشیدی کاوشگر شد تا عمال امکان شارژ مجدد دستگاه‬ ‫(پس از تحلیل رفتن انرژی باتری) امکان پذیر نباشد‪ .‬عاقبت‬ ‫شارژ باتری های خورشــیدی اش به دلیل عدم دریافت نور‬ ‫کافی تمام شد و فیله در وضعیت اماده به کار (استند بای)‬ ‫قرار گرفت و عمال به خواب رفت‪.‬‬ ‫فعال سازمان فضایی اروپا تا دریافت انرژی خورشیدی‬ ‫کافی ب رای شــارژ باتری های فیله قادر بــه تماس با این‬ ‫کاوشــگر نیســت‪ ،‬اما قاعدتا در روزهای اتــی و با تغییر‬ ‫موقعیت دنباله دار نســبت به خورشــید احتمال نورگیری‬ ‫بیشتر ب رای کاوشگر فیله و تماس با ان مهیا خواهد شد‪.‬‬ ‫با این حال تنها کســی که توانست تصاویری بسیار‬ ‫خوب از این لحظات دلهره اور را به ثبت برساند‪ ،‬فضاپیمای‬ ‫مادر یعنی رزتا بود‪ .‬رزتا طی این جابه جای ی های ســنگین‪،‬‬ ‫تصاویری بسیار خوب از کاوشگر فیله را در تمامی لحظات‬ ‫فرود اولیه‪ ،‬معلق شــدن و فرود نهایی به ثبت رساند‪ .‬طی‬ ‫سال های گذشته دانشمندان تصورات مختلفی از ساختار‬ ‫دنباله دارها به ویژه ‪ P67‬داشــته اند و اکنون که نخستین‬ ‫تصاویر از ان به زمین رسیده است تمام گمانه زن ی ها جای‬ ‫خود را به واقعیات داده اند‪.‬‬ ‫مهندســان طرح امیدوارند فیله در حدود چند ماهی‬ ‫بر سطح این هســته دنباله دار فعالیتش را ادامه دهد‪ ،‬اما‬ ‫در همین مدت هســته دنباله دار در حال نزدیک شدن به‬ ‫خورشید اســت‪ .‬به این ترتیب این سطح نشین م ی تواند‬ ‫تغیی رات سطحی را از زمانی که فرود م ی اید و دنباله دار در‬ ‫فاصله حدود ‪ 450‬میلیــون کیلومتری ما قرار دارد تا زمانی‬ ‫که دنباله دار به حدود ‪300‬میلیون کیلومتری ما م ی رسد از‬ ‫نزدیک بررسی کند‪.‬‬ ‫پایان ماموریت فیله اما پایان ماموریت رزتا نیســت‪.‬‬ ‫این فضاپیما بیش از یک ســال را به بررسی ‪ P67‬خواهد‬ ‫پرداخت که ماده تشــکی ل دهنده ان از بقایای شکل گیری‬ ‫منظومه شمســی در ‪ 4/5‬میلیون ســال پیش است‪ .‬این‬ ‫مدارگرد چون پروانه ای که به دور شمعی م ی گردد تا مرداد‬ ‫سال ‪ 1394‬و زمانی که دنباله دار به حضیض خورشیدی خود‬ ‫نزدیک م ی شود و با نزدیک شدن‪ ،‬کم کم گیسویی از ذرات و‬ ‫غبار را در اثر مواجهه با بادهای خورشیدی ازاد م ی کند‪ ،‬ان را‬ ‫همراهی خواهد کرد‪ .‬ما ب رای اولین بار داده های ب ی نظیر و‬ ‫نمایی خیره کننده از اغاز گیس و افشانی دنباله دار را در اختیار‬ ‫خواهیم داشت‪.‬‬ ‫کشف مواد الی‬ ‫دانشــمندان در جدیدترین یافته های کاوشگر فیله‬ ‫روی دنباله دار ‪ P67‬از وجود مولکول های الی بر ســطح‬ ‫این دنباله دار خبر داده اند‪ .‬مولکول های الی غنی از کربن‪،‬‬ ‫اساس حیات روی زمین هستند و شاید سرنخ هایی درباره‬ ‫مواد شیمیایی ارائه دهند که در اغاز تاریخ زمین به این سیاره‬ ‫تحویل داده شــده اند‪ .‬این ترکی ب ها توسط ازمایشگاهی‬ ‫در فرودگر فیله شکار شــدند که ب رای بوکشیدن جو نازک‬ ‫دنباله دار ط راحی شده بود‪ .‬تحلی ل های دیگر فرودگر نشان‬ ‫م ی دهد سطح دنباله دار ‪ P67‬تا حد زیادی با یخ اب پوشیده‬ ‫شــده و الیه ای نازک از غبار این یخ را پوشــانده بود‪.‬تیم‬ ‫علم ی مستقر در المان هنوز در حال تحلیل دستاورد جدید‬ ‫فرودگر است و در حال حاضر ماهیت این مولکول های الی‬ ‫یا میزان پیچیدگی انها مشخص نیســت‪ .‬نتایج حاصله‬ ‫ممکن اســت نقش احتمالی دنباله دارها در ارائه تعدادی از‬ ‫بلوک های سازنده حیات به ســوپ اغازینی را اشکارسازی‬ ‫کند که حیات روی زمین اغازین از ان تکامل یافته است‪.‬‬ ‫حسرت بهداد‬ ‫قویترین مرد جهانکم اورد‬ ‫«به خدا از روى تک تکتون شرمندم‪ .‬حاللم کنید‪ .‬من‬ ‫تمام زورمو زدم ولى خیلى اتفاقات دست به دست هم داد که‬ ‫اینجا داغون مسابقه بدم‪ .‬نمیدونم با جه رویى برگردم ای ران‬ ‫و با شماروبه رو شم‪ .‬ولى تمام تالشمو م ی کنم که دفعه بعد‬ ‫پیش شما رو سفید باشــم‪ ».‬هنوز بیشتر از‬ ‫یک ربع ساعت از ان اتفاق تلخ نگذشته بود‬ ‫که در صفحه اینستاگرام بهداد سلیم ی این‬ ‫جمالت نقش بســت‪ .‬جمالتی که نشان‬ ‫م ی داد خود سلیم ی هم همانند ما در شوک‬ ‫است و ناراحت‪ .‬دو نقره و یک برنز همه ان‬ ‫چیزی است که بهداد سلیم ی از مسابقات‬ ‫قهرمانی جهان الماتی قزاقستان به دست‬ ‫اورد‪ .‬شــاید این کارنامه ب رای هر وزنه بردار‬ ‫دیگری م ی توانست خوب دانسته شود‪ ،‬اما‬ ‫نه ب رای بهداد سلیمی که ما را عادت داده بود‬ ‫از هر مسابق ه خوشرنگ ترین مدال را بیاورد‪.‬‬ ‫سلیمی اما از همان شروع مسابقات معلوم‬ ‫بود که بهداد همیشگی نیست و با امادگی‬ ‫کامل پای به مسابقات نگذاشته بود‪.‬‬ ‫بهــداد اگر در فــرم خــودش بود و‬ ‫م ی توانســت رکوردهای شــخصی خــود را تکــرار کند‪،‬‬ ‫م ی توانست حداقل مدال های یکضرب و مجموع را به خود‬ ‫اختصاص دهد‪ ،‬اما او در یکضرب که در ان تخصص ویژه ای‬ ‫دارد هم به هیچ وجه به رکورد ‪ 214‬کیلوگرم ی خود نزدیک هم‬ ‫نشد‪ .‬همان طور که انتظار م ی رفت رقابت اصلی در این وزن‬ ‫میان بهداد سلیمی‪ ،‬روسالن البگوف و الکسی لووچف از‬ ‫روسیه بود‪ .‬سلیم ی ب رای نخســتین حرکت پشت وزنه ‪206‬‬ ‫کیلوگرم ی قرار گرفت و ان را باالی سر برد‪.‬‬ ‫دو رقیـــــب بهداد نتوانســتند حرکت اول خود را‬ ‫با موفقیت پشــت ســر بگذارند‪ .‬در حرکــت دوم البگوف‬ ‫‪ 205‬کیلوگرم را باالی ســر برد‪ ،‬اما لووچف باز هم وزنه ‪205‬‬ ‫یرا انداخت‪ .‬لووچف سومین وزنه را هم انداخت‪ ،‬اما‬ ‫کیلوگرم ‬ ‫البگوف وزنه ‪ 210‬را باالی سر برد تا کار سلیمی سخت شود‪.‬‬ ‫سلیمی وزنه ‪ 211‬را دو بار باالی سر نبرد و نقره گرفت‪ .‬در دو‬ ‫ضرب هم مثلث مدعیان میان سلیم ی و دو وزنه بردار روس‬ ‫شکل گرفت‪ .‬ســلیم ی حرکت اول خود را با مهار وزنه ‪246‬‬ ‫کیلویی با موفقیت اغاز کرد‪.‬‬ ‫وی سپس درخواست وزنه ‪ 251‬کیلویی را کرد که این‬ ‫بار هم این وزنه را با موفقیت مهار کرد‪ .‬در حرکات دوضرب‬ ‫ی با وزنه برداران روس هیجان بیشتری‬ ‫رقابت بهداد ســلیم ‬ ‫داشــت و این بار هم این ســه وزنه بردار ب رای کسب مدال‬ ‫طالی دوضرب رقابت سنگینی را گذاشتند‪.‬‬ ‫در نهایت سلیم ی در انتخاب سوم خود موفق به مهار‬ ‫وزنه ‪ 257‬کیلوگرم نشد تا از کسب مدال طالی دوضرب و‬ ‫مجموع باز ماند و نایب قهرمان شد‪ .‬سلیمی با ثبت رکورد‬ ‫‪ 457‬کیلوگــرم در مجموع دو حرکت مدال نقــره جهان را‬ ‫کســب کرد و نتوانســت عنوان قوی ترین مرد جهان را به‬ ‫ای ران برگرداند‪.‬‬ ‫ی روسالن البگوف روس با‬ ‫سال گذشته در غیاب سلیم ‬ ‫قهرمانی در مسابقات لهستان این عنوان را به خود اختصاص‬ ‫داده بود که همچنان این عنوان در اختیار این وزنه بردار ماند‪.‬‬ ‫سلیمی در سال های ‪ 2010‬و ‪ 2011‬نیز به عنوان قوی ترین مرد‬ ‫جهان معرفی شد‪.‬‬ ‫پیش از ســلیم ی نیز حســین رضازاده در سال های‬ ‫‪ 2005،2003 ،2002‬و ‪ 2006‬عنوان قوی ترین‬ ‫مرد جهان را به خود اختصــاص داده بود‪.‬‬ ‫بهداد سلیم ی که از ســال ‪ 2009‬تاکنون در‬ ‫‪ 9‬مسابقه متوالی قهرمانی اسیا‪ ،‬بازی های‬ ‫اسیایی‪ ،‬رقابت های جهانی و المپیک عنوان‬ ‫قهرمانی را به دست اورده بود‪ ،‬پس از نایب‬ ‫قهرمانــی در رقابت های جهانــی از فرط‬ ‫ناراحتی هنگام مراســم توزیع مدال اشک‬ ‫ریخت‪ .‬او در مدتی که سرود روسیه در حال‬ ‫پخش بود نتوانســت جلوی اشک هایش‬ ‫را بگیرد‪.‬‬ ‫بهداد پس از مســابقه از مســئوالن‬ ‫خواستار توجه بیشتر شد و گفت‪« :‬من یک‬ ‫سال و اندی کنار گذاشته شــدم و انچنان‬ ‫تمرین نداشتم‪ .‬بناب راین بدنم به هم ریخت و‬ ‫شرایطم خوب نبود‪ .‬زمانی هم که به عرصه‬ ‫رقابت ها بازگشتم در بازی های اسیایی شرکت کردم‪ ،‬پس از‬ ‫ان به اجبار در لیگ برتر وزنه زدم که خودم اصال به این کار‬ ‫راضی نبودم و همین موضوع باعث شد بدنم افت کند‪ .‬زمان‬ ‫وزنه زدن در لیگ جهانی نیز وزنه ها ب رایم ســبک بود‪ ،‬اما‬ ‫وقتی م ی خواستم انها را باال بکشم دیگر توان نداشتم‪ .‬من‬ ‫هرچه زور داشتم ب رای زدن وزنه ها گذاشتم‪ .‬روس ها به این‬ ‫خاطر طالی جهان را گرفتند که عنوان قوی ترین مرد جهان‬ ‫ب رایشان ارزش داشت و به قهرمان شان رسیدگی کردند‪ ،‬اما‬ ‫ب رای ما این عنوان اهمیتی نداشت‪ ،‬وقتی قهرمان المپیک را‬ ‫دو سال کنار م ی گذارند‪ ،‬بعد از ان چنین اتفاقی رخ م ی دهد‪».‬‬ ‫قربانی بابک‬ ‫ِ‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫دو بار قهرمانی در مســابقات جوانان اســیا‪ ،‬یک‬ ‫قهرمانی در جوانان جهان‪ ،‬دو قهرمانــی در جایزه بزرگ‬ ‫باکو‪ ،‬قهرمانی در جام یــادگار امام‪ ،‬قهرمانی در بازی های‬ ‫اسیایی ‪ 2010‬گوانگجو و قهرمانی در جام جهانی بالروس‬ ‫در ســال ‪ 2011‬این ها عناوین قهرمانی اســت که اخرین‬ ‫برگ زندگ ی اش را با یکی از تلخ ترین کلمات جهان پرکرد؛‬ ‫خودکشی! بابک قربانی‪ ،‬عضو سابق تیم ملی کشتی ازاد‬ ‫یبُرد‪ ،‬پس‬ ‫که به دلیل ارتکاب به قتل عمد در زندان به سر م ‬ ‫از انکه با حکم اعدام مواجه شده و از رضایت اولیای دم قطع‬ ‫امید کرده بود‪ ،‬در زندان بــه زندگی خود خاتمه داد‪ .‬قربانی‬ ‫پس از ان که در وزن ‪ ۹۶‬کیلوگرم قهرمان بازی های اسیایی‬ ‫گوانگجو شده بود‪ ،‬به دلیل استفاده از ماده ممنوعه انابولیک‬ ‫استروئید از سوی فیال به دو سال محرومیت از شرکت در‬ ‫مسابقات محکوم شــد اما تیره روزی های این کشت ی گیر‬ ‫کرمانشاهی ادامه یافت‪.‬‬ ‫قربانی که به اعدام محکوم شــده بــود و در زندان‬ ‫کرمانشاه به ســر م ی برد‪ ،‬صبح روزی که خودکشی کرد با‬ ‫پدرش مالقات م ی کند‪ .‬او کــه از رضایت خانواده مقتول‬ ‫امیدی نداشته اســت‪ ،‬در مالقات با پدرش م ی گوید شما‬ ‫ب رای مــن کاری نکرده اید‪ ،‬من به ته خط رســیدم و دیگر‬ ‫به مالقاتم نیایید‪ .‬طبق اقرار شــخص بابــک قربانی‪ ،‬با‬ ‫خوردن حدود ‪ 10‬تا ‪ 12‬عدد قرص دوز باالی خواب اور‪ ،‬به‬ ‫اورژانس این بیمارستان منتقل شد و تحت عملیات درمان‬ ‫و شس ت وشوی معده قرار گرفت‪.‬او پس از حدود ‪ 40‬دقیقه‬ ‫شس ت وشوی معده و عملیات درمان ساعت ‪ 2‬بامداد و پس‬ ‫از بهبود نسبی‪ ،‬به بهداری زندان کرمانشاه منتقل شد‪.‬بابک‬ ‫قربانی دوباره و در ساعت ‪ 4‬و ‪ 45‬دقیقه بامداد روز شنبه به‬ ‫علت مسمومیت شدید‪ ،‬به این مرکز درمانی منتقل شد اما‬ ‫از ان رو که این بار وی هوشیاری اش را کامال از دست داده‬ ‫بود‪ ،‬مشخص نشد که چرا و چگونه دومین بار مسموم شده‬ ‫است‪ .‬حین انتقال بابک قربانی به بخش ای سی یو‪ ،‬بیمار‬ ‫دچار ایست قلبی و تنفسی شــد و به رغم حدود ‪ 45‬دقیقه‬ ‫عملیات سی پی ار (احیای قلبی و تنفسی)‪ ،‬وی درگذشت‪.‬‬ ‫بابک قربانی به علت کشتن یک جوان اهل بیستون‪،‬‬ ‫و متواری شــدن پس از ان‪ ،‬در دادگاه بــه قصاص نفس‬ ‫محکوم شد که قرار بود در اینده ای نزدیک‪ ،‬به دار مجازات‬ ‫اویخته شود‪ .‬بابک قربانی در ‪ 9‬تیر ‪ 1391‬به همراه ب رادرش‬ ‫ب رای شکار به ارتفاعات اط راف کرمانشاه‪ ،‬در منطقه بیستون‬ ‫رفته بودند که در مســیر بازگشت‪ ،‬در محلی به شنا کردن‬ ‫مشغول م ی شوند‪ ،‬اما ممانعت برخی افراد حاضر در محل‪،‬‬ ‫منجر به درگیری لفظی و فیزیکی شد که پس از ان بابک‬ ‫قربانی با از دســت دادن کنترل روان‪ ،‬با شــلیک تفنگ‬ ‫شــکاری اش‪ ،‬فرد ممانعت کننده را به قتل م ی رساند و در‬ ‫کوه های اط راف محــل وقوع جرم متواری شــده‪ ،‬پس از‬ ‫چندین روز زندگی مخفیانه در فرار‪ ،‬سرانجام خود را تحویل‬ ‫ی م ی دهد و به زندان منتقل م ی شــود؛‬ ‫نیروهــای انتظام ‬ ‫زندانی که پایان کار او بود‪ ،‬یک پایان تراژیک‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫قهرمان سابق کشتی فرنگی خودکشی کرد‬ ‫‪75‬‬ ‫رژه ستاره ها‬ ‫سالن های نمایش با چهره ها رونق گرفت‬ ‫سالن های نمایش مدتی اســت که خلوت گذشته را‬ ‫پشت سر گذاشته اند و به سوی رونق حرکت م ی کنند‪ .‬درست‬ ‫اســت که هنوز تا روزهایی که بتوان عنوان روزهای طالیی‬ ‫تئاتر ایــران داد‪ ،‬فاصله ب ی اندازه زیاد اســت‪ ،‬اما به هرحال‬ ‫این نکته را نم ی توان در نظر گرفــت که این روزها الاقل از‬ ‫نظر کمی و تعداد نمایش هایــی که روی صحنه های تئاتر‬ ‫م ی رود و هم از نظر تعداد تماشاگرانی که در سالن ها حاضر‬ ‫م ی شوند‪ ،‬روند چشمگیری را شاهد هستیم‪ .‬بخشی از این‬ ‫اقبال ب ی شــک به حضور چهره هایی از سینما‪ ،‬تلویزیون و‬ ‫حتی ورزش در نمایش ها ب ر م ی گــردد‪ .‬این روزها هم دوباره‬ ‫شاهد حضور این چهره ها در سالن های نمایش هستیم‪ .‬رضا‬ ‫کیانیان‪ ،‬بهاره رهنما‪ ،‬شقایق دهقان‪ ،‬بهنوش بختیاری‪ ،‬حمید‬ ‫اذرنگ‪ ،‬رحیم نوروزی‪ ،‬رامین ناصرنصیر و پژمان جمشیدی‬ ‫از چهره هایی هستند که این شــب ها مردم را به سالن های‬ ‫تئاتر م ی کشانند‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫مرگ فروشنده‬ ‫«مرگ فروشنده» عنوان تازه ترین اثر نادر برهان ی مرند‬ ‫است که این روزها در ســالن اصلی تئاتر شهر روی صحنه‬ ‫رفته است‪ .‬این اثر نمایشی یکی از نمایشنامه های معروف‬ ‫دنیاست که ارتور میلر ان را نوشته است و تا پایان اذر روی‬ ‫صحنه خواهد بود‪.‬در این نمایش بازیگران شناخته شده ای‬ ‫چون حمیدرضا اذرنگ‪ ،‬نسیم ادبی‪ ،‬رحیم نوروزی‪ ،‬داریوش‬ ‫موفق‪ ،‬مجتبی پیــرزاده‪ ،‬محمودرضــا رحیمی‪ ،‬حمیدرضا‬ ‫نعیمی‪ ،‬اسیه ضیایی‪ ،‬فاطمه عباسی‪ ،‬به رام افشاری و هادی‬ ‫عامل روی صحنه م ی روند‪ .‬این اثر قصه خانواده ای اســت‬ ‫که در دوره رکود اقتصادی دهه ‪ 40‬امریکا زندگی م ی کنند‪.‬‬ ‫«مرگ فروشنده» داستان مرد فروشنده ای به نام ویلی لومان‬ ‫است که سال ها در شرکت واگنر شــرافتمندانه کار کرده و‬ ‫ب رای جذب مشتری از این شهر به ان شهر رفته است و امروز‬ ‫افتخارش به این است که در هر شهری اشنایی دارد‪ ،‬غافل از‬ ‫اینکه این تصورات دردی از دردهایش درمان نم ی کند‪ ،‬چون‬ ‫او اکنون پیرمردی است که باید بازنشسته شود و این چیزی‬ ‫نیســت که او م ی خواهد چراکه حقوق بازنشستگی کفاف‬ ‫مخارجش را نم ی دهد‪ ،‬ولی در توهماتش غوطه ور اســت و‬ ‫نهایتا دســت به اقدامی فاجعه بار م ی زند‪ ...‬متن این اثر که‬ ‫توسط ارتور میلر نوشته شــده‪ ،‬ب رای این اجرا به طورکامل‬ ‫بازنویسی و ب ر اســاس دو ترجمه موجود و با تطبیق با متن‬ ‫اصلی دراماتورژی شده اســت‪ .‬نادر برهانی مرند کارگردان‬ ‫این اثر نمایشی نیز چند روز قبل به علت ناراحتی قلبی در‬ ‫بیمارستان بستری شــد و مورد جراحی قلب باز قرار گرفت‬ ‫اما در حال حاضر وضعیت جسمانی مناسبی دارد و دوران‬ ‫نقاهت بعد از عمل را سپری م ی کند‪ .‬البته این اثر نمایشی‬ ‫فعال هر شب بدون حضور کارگردان راس ساعت مقرر روی‬ ‫صحنه م ی رود‪.‬‬ ‫اسپانیایی‬ ‫نمایش «اسپانیایی» به کارگردانی شیوا اردویی یکی از‬ ‫کارهای پرطرفدار این روزهای صحنه تئاتر است‪ .‬نمایشنامه‬ ‫ان را یاسمینا رضا نوشته و هم اکنون در سالن خلیج فارس‬ ‫فرهنگس رای نیاوران روی صحنه است‪ .‬رامین ناصرنصیر‪،‬‬ ‫فرزانه نشاط خواه‪ ،‬مزدک رستمی‪ ،‬شــقایق دهقان و بهاره‬ ‫رهنما بازیگران این نمایش هستند‪.‬‬ ‫«اسپانیایی» داســتان خانواده‪‎‬ای است که دو دختر‬ ‫بازیگر دارند و درگیــر بیماری رایج قرن یعنی افســردگی‬ ‫و تنهایی هســتند‪ .‬در این نمایش نیز مثــل دیگر اثار این‬ ‫نویسنده شهیر مشکالت روابط انسانی بررسی شده است‪.‬‬ ‫نمایشنامه به برشی از زندگی خانواده ای م ی پردازد که دچار‬ ‫بحران افسردگی‪ ،‬تنهایی و عدم برقراری ارتباط های انسانی‬ ‫با یکدیگر شده اند‪ .‬پیش از این نمایش «خدای کشتار» به‬ ‫کارگردانی علیرضا کوشک‪‎‬جاللی و به قلم یاسمینا رضا در‬ ‫سالن اصلی فرهنگس رای نیاوران اجرا شد که مورد استقبال‬ ‫عالقه مندان تئاتر قرار گرفت‪.‬‬ ‫صدای رویا نونهالی‬ ‫«وقتی ما برگردیم دوپای اویزان مانده است» عنوان‬ ‫تازه ترین اثر اب راهیم پشــت کوهی است‪ .‬این بار هم شاهد‬ ‫همکاری رویا نونهالی با این کارگردان هستیم‪ ،‬البته نونهالی‬ ‫در این نمایش روی صحنه نیست‪ ،‬اما صدای او در نقش مادر‬ ‫در این نمایش شنیده م ی شود‪ .‬شــهروز دل افکار‪ ،‬عصمت‬ ‫رضاپور‪ ،‬الهام اســکندری‪ ،‬تینو صالحی‪ ،‬محمد سایبانی‪،‬‬ ‫حسین اصیلی‪ ،‬نادر فالح‪ ،‬پژمان جمشیدی‪ ،‬الهام شعبانی‪،‬‬ ‫اسماعیل مرادی‪ ،‬مجید قادری‪ ،‬بنیامین پیروانی و مهشید‬ ‫موالیی بازیگران این نمایش هستند‪ .‬در قصه این نمایش‬ ‫امده است‪« :‬عروس و دامادی ماشین اثم را ب رای رفتن از شهر‬ ‫به روســتا کرایه م ی کنند‪ .‬در راه اثم راننده ماشین عروس را‬ ‫م ی دزد و عروس خودش را از ماشین به بیرون پرت م ی کند و‬ ‫م ی میرد‪ .‬داماد رو به غروب م ی رود و دیگر بر نم ی گردد‪ .‬اثم‬ ‫به روســتا ب ر م ی گردد و خانه داماد را اجاره م ی کند‪ .‬او هر روز‬ ‫به خود نامه مینویســد و در پی تزکیه نفس خویش است‪.‬‬ ‫ادم های مختلف روستا به خانه اثم م ی ایند و هر یک نماینده‬ ‫یک تفکر هستند ‪ .‬اثم در نهایت م ی رود و تمام ادم ها متاثر از‬ ‫حضور او تغییر م ی کنند‪».‬‬ ‫مردی برای تمام فصول‬ ‫نمایش «مردی ب رای تمــام فصول» هم این روزها در‬ ‫تاالر وحدت روی صحنه اســت‪ .‬این نمایش به کارگردانی‬ ‫و بازی بهمــن فرمان ارا روی صحنه رفتــه و رضا کیانیان‪،‬‬ ‫سیامک صفری‪ ،‬ســهیال رضوی‪ ،‬فرزین صابونی‪ ،‬هدایت ‬ ‫هاشمی‪ ،‬احمد ساعتچیان‪ ،‬امیررضا دالوری‪ ،‬بهناز جعفری‪،‬‬ ‫علیرضا ارا‪ ،‬رضا موالیی و محمدرضا مالکی نیز در ان بازی‬ ‫م ی کنند‪ .‬فرمان ارا زمانی درباره این نمایش گفته بود‪« :‬تا ان‬ ‫را اجرا نکنم خیال مردن ندارم‪ ».‬حاال قرار است این کارگردان‬ ‫به همراه رضا کیانیان که ارزویش بازی در این نمایش است‪،‬‬ ‫نیمه دوم ابان ماه ان را در تاالر وحدت اجرا کنند‪ .‬نمایشــی‬ ‫نوشته رابرت بولت که فرزانه طاهری ان ر ا ترجمه کرده است‪.‬‬ ‫«مردی برای تمام فصول» از جمله نمایشنامه های‬ ‫شناخته شــده دنیای درام اســت‪ .‬بولت ب رای نگارش متن‬ ‫نمایش و فیلم «مردی ب رای تمام فصول» اسکار فیلمنامه‬ ‫سال ‪ 1967‬را از ان خود کرد‪.‬از روی این نمایشنامه فیلمی با‬ ‫همین نام به کارگردانی فرد زینه مان و بازی پل اسکوفیلد در‬ ‫نقش سر تام س مور ساخته شده که از جمله فیلم های کالت‬ ‫سینما به حســاب م ی اید و طرفداران بسیاری دارد‪ .‬داستان‬ ‫درباره ایستادگی توماس مور در مقابل پادشاه هنری هشتم‬ ‫اســت که م ی خواهد ب ر خالف قانون کلیسا همسر خود را‬ ‫طالق دهد و دوباره ازدواج کند‪ .‬تقابل پادشاه یکدنده با کلیسا‬ ‫و قوانینش نیاز به یک قربانی دارد و قربانی کســی نیست‬ ‫جز مشاور پادشاه ســر توماس مور که بعد از مرگ کاردینال‬ ‫ی رسیده و پادشــاه اصرار دارد باتوجه به‬ ‫به مقام صدراعظم ‬ ‫صداقت و اعتباری که ســرتام س مور میان مردم دارد‪ ،‬وی‬ ‫ازدواجش را تایید کند تا نیازی به تایید پاپ نداشته باشد اما‬ ‫سر توماس که به اخالق و اصولش پایبند است‪ ،‬نم ی تواند‬ ‫تن به این کار بدهد و همه مشــکالت را به جان م ی خرد تا‬ ‫اصولش را زیر پا نگذارد‪.‬‬ ‫در پوست شیر‬ ‫نمایش «در پوســت شیر » به نویســندگی «شون‬ ‫اوکیسی» و کارگردانی میکائیل شهرستانی در سالن نیاوران‬ ‫روی صحنه م ی رود‪ .‬در پوست شــیر زمانه ای را که ارتش‬ ‫ازادیخواه ای رلند مبارزات خود را علیه استعمار انگلیس قوت‬ ‫م ی بخشد روایت م ی کند و داستان مردی جوان به نام داورن‬ ‫است که از دوستان قدیمی اقای شیلدز است که به تازگی‬ ‫هم خانه او م ی شود‪ .‬همین اتفاق ساده باعث شایعاتی در مورد‬ ‫شخصیت واقعی اقای داورن که خود را شاعر معرفی کرده‪ ،‬بر‬ ‫سر زبان ها م ی اندازد‪« .‬در پوست شیر» داستان افرادی است‬ ‫که روزگار انها را شیر جلوه نشان م ی دهد اما واقعیت امر این‬ ‫است که انها موش هستند و در بزنگاه های اصلی زندگی و‬ ‫در موقعی ت های متفاوت در زمانی که باید دســت به عمل‬ ‫بزنند‪ ،‬دست روی دست گذاشــته و هیچ اقدام موثری انجام‬ ‫نم ی دهند‪ .‬علی کشوری‪ ،‬حســین تفرشی‪ ،‬مهدی ارجمند‪،‬‬ ‫مجتبی مجیدی‪ ،‬گلناز اصل دینی‪ ،‬امیرحســین قیاسی‪،‬‬ ‫شیرین فرخنده نژاد‪ ،‬الکساندر اوانسیان‪ ،‬مریم محمودزاده‪،‬‬ ‫رضا صفائ ی حائری و معصومه اسمی بازیگران این نمایش‬ ‫هستند‪« .‬شون اویسکی» از نمایشنامه نویسان شناخته شده‬ ‫ای رلندی است و مضامین اکثر کارهای اویسکی جنب ش های‬ ‫ازادی بخش و استقالل ای رلند است‪.‬‬ ‫افتاب درحجاب‬ ‫عرفان هنری انسان‬ ‫چاپ بیست و پنجم روایت زندگی حضرت زینب (س)‬ ‫مجموعه سخنرانی ایت اهلل سیدمرتضی نجومی‬ ‫کتاب «افتاب در حجاب» روایت سیدمهدی شجاعی از زندگی حضرت زینب(س) توسط‬ ‫انتشارات نیستان به چاپ بیست و پنجم رسید‪.‬‬ ‫این کتاب روایتی است از زندگی حضرت زینب‪ .‬از کودکی تا عاشورا تا اسارت و تا وفات‪.‬‬ ‫اثری که ماندگاری اش از حال پی داست‪ .‬رمانی که به پشتوانه تحقیقات دقیق و عالمانه تاریخی‬ ‫و روایی ‪ ،‬به همه زوایای پنهان و اشــکار زندگی و رفتار و درونیات حضرت زینب(س) پرداخته‬ ‫است‪ .‬شجاعی زبان روایتش را در مخاطب انتخاب کرده‪ ،‬راوی دانای کلی است نامحدود که‬ ‫در تمام روایت حضرت زینب(س) را مخاطب قرار داده و روایتش را پیش م ی برد‪ .‬فرمی که در‬ ‫ادبیات داستانی ای ران نمونه اش کمتر دیده شده‪.‬‬ ‫داســتان از کابوس حضرت زینب در کودکی اغاز م ی شود‪ :‬چشم های اشک الودت را به‬ ‫پیامبر دوختی‪ ،‬لب برچیدی و گفتی‪« :‬خواب دیدم‪ ،‬خواب پریشان دیدم‪ .‬دیدم که توفان به پا‬ ‫شده است‪ ،‬توفانی که دنیا را تیره و تار کرده است‪ .‬توفانی که مرا و همه چیز را به این سو و ان‬ ‫سو پرت م ی کند‪ ،‬توفانی که چشم به بنیان هســتی دارد‪ .‬ناگهان در ان وانفسا چشم من به‬ ‫درختی کهنسال افتاد و دلم به سویش پرکشید‪»...‬‬ ‫داستان از این کابوس که گواه رحلت پیامبر است و شهادت مادر و پدر و‪ ...‬اغاز م ی شود‬ ‫و در انتهای کتاب باز به همین خواب پریشان م ی رسیم‪« :‬تعبیر شد خواب کودک ی های من‬ ‫پیامب ر! و من اکنون با یک دنیا مصیبت و غ ربت تنها مانده ام‪»...‬‬ ‫کتاب «عرفان هنری انسان» مجموعه سخنرانی ایت اهلل سیدمرتضی نجومی همزمان‬ ‫با پنجمین سالگرد ارتحال این عالم فرزانه و هنرمند برجسته جهان اسالم از سوی انتشارات‬ ‫سروش منتشر شد‪.‬این کتاب مجموعه ای از چند سخنرانی ایت اهلل نجوم ی است که به صورت‬ ‫مکتوب به نگارش درامده است و شامل مجموعه مدونی از سخنران ی های ایشان درباره هنر‬ ‫دینی است که با دیدگاه ایشان در مورد چرایی و چگونگی ارتباط دین با هنر و نمونه های جالبی‬ ‫از پدیده های هنری دینی در کشورمان و جهان اسالم اشنا م ی شویم‪.‬‬ ‫کتاب حاضر در هفت فصل به نگارش درامده است که عبارتند از‪« :‬هنر و زندگی‪ ،‬هنر‬ ‫وسیله تعالی‪ ،‬ارایش هنری در انسان‪ ،‬تجلی هنر در اسالم‪ ،‬توفان های جانکاه و گنجینه های‬ ‫همیشه زنده‪ ،‬امیختگی هنر و عرفان و رسالت هنر مردمی و متعهد‪».‬‬ ‫ایت اهلل نجوم ی در بخشی از کتاب عرفان هنری انسان اورده است‪« :‬اگر هنر رسالت‬ ‫انسان سازی داشته باشد‪ ،‬به یقین باید از اصالت های واالی انسانی و عرفانی الهی سرچشمه‬ ‫گیرد تا جاودانه و پویا باشد و دستخوش ابتذال نشود‪ ،‬به ویژه در این عهدی که نسیم احکام‬ ‫اسمانی و عدالت اسالمی به واسطه انقالب اسالمی در همه جا به وزش درامده است‪».‬‬ ‫کتاب «عرفان هنری انسان» در ‪ 80‬صفحه قطع وزیری و با قیمت ‪ 3500‬تومان از سوی‬ ‫انتشارات سروش منتشر و در اختیار عالقه مندان و دوستداران فرهنگ‪ ،‬هنر و عرفان اسالمی‬ ‫و ارادتمندان ایت اهلل نجومی قرار گرفته است‪.‬‬ ‫معلم ثانی‬ ‫چهارم اذرماه‪ ،‬روز بزرگداشت ابونصر فارابی‬ ‫نخستی ن حکیم و فیلســوف جامع ای ران ی بدون هیچ‬ ‫ی است‪ .‬فیلسوفان اسالمی‪ ،‬با تحقیق و نقد اثار‬ ‫ی فاراب ‬ ‫ تردید ‬ ‫بزرگان فلسفه یونان نظیر ارســطو‪ ،‬نقش بس زایی در پویایی‬ ‫فلسفه داشتند‪ .‬شــاید بتوان بر پایه مستندات تاریخی گفت‬ ‫که فارابی‪ ،‬اولین کسی اســت که مکتب فلسفی را در جهان‬ ‫اسالم بنا نهاد‪.‬‬ ‫ابو نصر فارابی‪ ،‬فلســفه یونان را نیک م ی دانست و در‬ ‫مباحث اسالمی‪ ،‬سرامد همگان بود‪ .‬او با احاطه بر این مباحث‬ ‫و تلفیق ان با برهان های عقلی‪ ،‬گام ی بلند در مباحث معرفتی‬ ‫برداشت‪ .‬ابونصر محمد بن محمد طرخان مشهور به فارابی و‬ ‫معلم ثانی‪ ،‬از بزرگ ترین فالسفه ای رانی در ‪ 259‬هجری قمری‬ ‫در شهر فاراب از نواحی خ راسان بزرگ دیده به جهان گشود‪.‬‬ ‫وی تحصیالت اولیه را با حمایت پدر خویش در زادگاهش‬ ‫گذراند و سپس به منظور ادامه تحصیل راهی بغداد‪ ،‬بزرگترین‬ ‫مرکز علم ی جهان اسالم شد‪ .‬فارابی در نهضت اول ترجمه در‬ ‫زمان عباسیان توانست فلسفه‪ ،‬ریاضیات‪ ،‬نجوم و موسیقی را‬ ‫بیاموزد‪ .‬این اندیشمند بزرگ مدتی ب رای اشنایی با علوم دیگر به‬ ‫شهر حران رفت و منطق و فلسفه را فراگرفت‪ ،‬سپس دگر بار به‬ ‫بغداد بازگشت و به تدریس علوم مختلف همت گماشت‪ .‬فارابی‬ ‫در ‪ 330‬هجری قمری به دمشــق رفت و با تالش و کوشش‬ ‫بســیار در زمره علمای بنام ان دیار قرار گرفت‪ .‬این فیلسوف‬ ‫پراوازه معتقد بود که اگر حقیقت واحد است‪ ،‬باید بتوان در میان‬ ‫افکار فالسفه بزرگ به ویژه افالطون و ارسطو توافقی پدید اورد‪.‬‬ ‫فارابی میان این دو فیلسوف یونانی پاره ای اختالفات یافته بود‪،‬‬ ‫اما معتقد بود که این اختالفات سطحی است‪ .‬ابونصر فارابی با‬ ‫فلسفه یونان به خوبی اشنا بود و بر مباحث اسالمی نیز تسلط‬ ‫کامل داشت و با احاطه بر این دو تفکر و تلفیق ان با برهان های‬ ‫عقلی‪ ،‬گام ی بلند در مباحث معرفتی برداشت‪.‬‬ ‫وی موفق شد با افکار جدید خود و تلفیق مباحث اسالمی‬ ‫و فلسفه یونان رنگی تازه به فلسفه بخشد و در راه ایجاد مکتبی‬ ‫کامل گام بردارد‪ .‬فلسفه فارابی امیخته ای از حکمت ارسطویی‪،‬‬ ‫نوافالطونی و اسالمی بود و تالش وی در ایجاد چنین مکتب‬ ‫فلسفی سبب شد تا فارابی را پس از ارسطو که معلم اول خوانده‬ ‫م ی شــد‪ ،‬معلم ثانی لقب دهند‪ .‬فارابی بــه زبان های ع ربی‪،‬‬ ‫فارسی‪ ،‬ترکی‪ ،‬کردی‪ ،‬یونانی و سریانی تسلط کامل داشت‪ .‬از‬ ‫این دانشمند واالمقام تنها ‪30‬رساله به یادگار مانده که برخی از‬ ‫انها توسط مترجمان غ ربی به عبری و التی ن ترجمه شده است‪،‬‬ ‫محتوای بیشتر کتاب های او تشریح و توضیح فلسفه ارسطو‪،‬‬ ‫افالطون و جالینوس است‪ .‬از اثار وی م ی توان به الجمع بین‬ ‫ال رایین‪ ،‬اغ راض ما بعدالطبیعه ارسطو‪ ،‬سیاست المدنیه‪ ،‬رساله‬ ‫فی مایه العقل‪ ،‬فصوص الحکم و احصاءالعلوم اشاره کرد‪.‬‬ ‫همچنین معلم ثانی نخستین کسی بود که توانست‬ ‫در بین دانشمندان اسالمی‪ ،‬کتاب قانون موسیقی را به رشته‬ ‫تحریر دراورد‪.‬ابونصر فارابی اعتقاد داشــت که اساس و پایه‬ ‫مدینه را سعادت تشکیل م ی دهد و انسان تنها در مدینه است‬ ‫که م ی تواند به سعادت و فضیلت برتر نایل شود‪ .‬همان طور‬ ‫که سعادت و خیر از طریق اراده و اختیار ادم ی حاصل م ی شود‪،‬‬ ‫همان گونه نیز بدی و شر به اراده و اختیار انسان حاصل م ی شود‬ ‫و این امکان وجود دارد که مدینه ها وســیله رسیدن به پاره ای‬ ‫از هدف ها و غایاتی که شــر اســت قرار گی رند که وی چنین‬ ‫مدینه ای را که از سعادت واقعی و راستین دور مانده است مدینه‬ ‫غی ر فاضله یا جاهلیه م ی نامد‪.‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫دیدار‬ ‫مصاحبه‬ ‫نیوزویک‬ ‫با وزیر‬ ‫امورخارجه‬ ‫اسکاتلند‬ ‫تیتر اقتصادی‬ ‫لوپوئن‬ ‫پل میان‬ ‫امریکا و‬ ‫چین از نگاه‬ ‫اکونومیست‬ ‫‪77‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫میکائیل‬ ‫اخرین اخبار از سریال پلیسی سیروس مقدم‬ ‫ســریال «میکائیل» به کارگردانی سیروس مقدم با‬ ‫مشارکت ناجا و شبکه یک سیما در حال ساخت است‪ .‬این‬ ‫سریال مضمونی پلیســی دارد و فیلمنامه ان توسط سعید‬ ‫نعمت اهلل در حال نگارش است و در خالصه داستان ان امده‪:‬‬ ‫«رسول‪ ،‬دوســت عزیز و رفیق میکائیل‪ ،‬به اشتباه قربانی‬ ‫توطئه اشرار م ی شــود‪ .‬میکائیل که پلیس سختکوش و‬ ‫پرتالشی است‪ ،‬ب رای استق رار نظم و ارامش بیشتر‪ ،‬عزم خود‬ ‫را جزم م ی کند و با تکیه بر حمایت هــای مردم‪ ،‬دل به دریا‬ ‫م ی زند و‪ »...‬کامبیز دیرباز در نقش پلیسی به نام میکائیل‪،‬‬ ‫بهنوش طباطبایی در نقش یاس‪ ،‬متین ســتوده در نقش‬ ‫مهری‪ ،‬کامران تفتی در نقش رشید‪ ،‬مجید واشقانی در نقش‬ ‫امیر‪ ،‬امیر حمیدزاده در نقش امیر‪ ،‬پرویز پورحسینی در نقش‬ ‫عبداهلل‪ ،‬علیرضا خمسه در نقش اقا خان‪ ،‬کاوه سماک باشی‬ ‫در نقش رســول و علی صالحی در نقش غــام بازیگران‬ ‫«میکائیل» هستند‪.‬‬ ‫کامران تفتی ایفاگر نقش رشید در سریال «میکائیل»‬ ‫در خصوص همکاری با ســیروس مقدم گفت‪« :‬سیروس‬ ‫مقدم و سعید نعمت اهلل که یک برند هستند‪ ،‬وقتی در کنار‬ ‫یکدیگر فعالیت م ی کنند‪ ،‬خروجی کار شگفت انگیز است‪.‬‬ ‫در سریال های «زیر هشت» و «دیوار» تجربه کار پلیسی با‬ ‫سیروس مقدم را داشتم و به شدت تمام علت و معلول در ان‬ ‫کارها به چشم م ی امد و با یکدیگر همخوانی داشت‪ .‬معتقدم‬ ‫«میکائیل» چند پله از کارهای «مقدم» جلوتر اســت و از‬ ‫تمام شاخصه های هنری و پلیسی به عنوان یک اثر ماندگار‬ ‫برخوردار خواهد بود‪ .‬ســیروس مقدم هنرمندی با اطالعات‬ ‫به روز است که همه پارامترها را در یک اثر هنری مد نظر قرار‬ ‫م ی دهد تا مخاطب بتواند با ان هم ذات پنداری کند‪ ».‬ب رای‬ ‫ساخت این ســریال صحنه هایی در درون قطار و در طول‬ ‫مسیر به قشم‪ ،‬تصوی ربرداری م ی شود‪ .‬بیش از سه ماه ضبط‬ ‫سریال در قشم زمان م ی برد و قرار است چند بازیگر دیگر هم‬ ‫در جنوب به گروه اضافه شوند‪ .‬پرویز پورحسینی هم که تازه‬ ‫به جمع بازیگران این مجموعه تلویزیونی پیوسته همراه با‬ ‫علی دهکردی در لوکیشن جنوب کشور مقابل دوربین خواهد‬ ‫رفت‪ .‬تهی ه کننده این ســریال از ط راحی فضاها و انتخاب‬ ‫لوکیشن ها در جنوب کشور به نحوی خبر داد که انگار شهر‬ ‫جدیدی خلق شده و گروه فعال نام این شهر را «‪ ۶۰‬کیلومتر»‬ ‫سال های ابری‬ ‫شمعدونی‬ ‫از شبکه ‪ 2‬پخش می شود‬ ‫‪78‬‬ ‫اخرین اخبار از سریال سروش صحت‬ ‫تصویربرداری ســریال تلویزیونی «شــمعدونی» به کارگردانی سروش صحت و‬ ‫تهی ه کنندگی محسن چگینی ب رای گروه ســریال های شبکه سه در باغ وحش پارک ارم‬ ‫ادامه دارد‪ .‬سریال شمعدونی یک کمدی خانوادگی است‪ .‬فیلمنامه این سریال را سروش‬ ‫صحت و ایمان صفایی نوشته اند و داستان ان درباره دو خانواده است که هر بار با برخی‬ ‫مشکالت و مسائل اجتماعی و شهری درگیر می شوند‪ .‬این مجموعه داستان دو خانواده‬ ‫است که عطا و هوشنگ سرپرستی ان را برعهده دارند‪.‬‬ ‫عطا فرزندی دارد که ب رای او بسیار عزیز و دوست داشتنی است اما او کودکی کنجکاو‬ ‫است و بنیان قصه هم بر درگیری عطا با فرزند خود استوار است‪ ،‬اما کنجکاوی های این‬ ‫کودک ماجراهای بسیاری ب رای خانواده عطا و هوشــنگ رقم م ی زند‪ .‬به عبارتی بنیان‬ ‫داستان های شمعدونی بر درگیری عطا با فرزندش استوار است‪ .‬در این سریال محمدرضا‬ ‫داوودنژاد‪ ،‬حسن معجونی‪ ،‬رویا میرعلمی‪ ،‬نگار عابدی‪ ،‬محسن قاض ی مرادی‪ ،‬امیر کاظمی‬ ‫ و قدرت اهلل ایزدی هم حضور دارند‪.‬‬ ‫فیلم تلویزیونی «من مادرم» به نویسندگی و کارگردانی پژمان چشم ‬ ‫ی‬ ‫و تهی ه کنندگی عباس رافعی ‪ 10‬اذرماه در اکباتــان ته ران کلید م ی خورد‪.‬‬ ‫فیلمنامه این تله فیلم که به قلم پژمان چشــمی نگاشته شده‪ ،‬مضمونی‬ ‫اجتماعی دارد و داســتان زنی را روایت م ی کند که پس از هفت سال باردار‬ ‫تله فیلم ‬ ‫ی درباره م ی شود‪ .‬همه چیز خوب پیش م ی رود تا اینکه خبری تمام رویاهای او را خ راب‬ ‫مسائل و مشکالت م ی کند‪« .‬من مادرم» فیلم ی درباره ارزش ها و قداست مادر است و بهنوش‬ ‫بیماران خاص بختیاری‪ ،‬مریم خدارحمی‪ ،‬می ر طاهر مظلوم ی و نگین معتضدی بازیگران ان‬ ‫هستند‪.‬بهنوش بختیاری که تا به حال با حضور در نقش های کمدی در میان‬ ‫من مادرم‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫دیدار‬ ‫سریال «سال های ابری» با نام قبلی «ساالر» کاری از گروه مجموعه های تلویزیونی‬ ‫شبکه دو سیماســت که با هنرنمایی علی عمرانی‪ ،‬حمید اب راهیمی‪ ،‬لیندا کیانی‪ ،‬لیال‬ ‫برخورداری‪ ،‬علی صالحی‪ ،‬علی اوجی‪ ،‬سعید ارمند‪ ،‬سپیده عالیی‪ ،‬مصطفی پروین‪ ،‬صامد‬ ‫رمضانی‪ ،‬ارسالن قاسمی و (با حضور) پژمان جمشیدی‪ ،‬علی اوسیوند‪ ،‬اسماعیل شنگله‪،‬‬ ‫امید روحانی و برزو ارجمند در حال تولید است‪ .‬پژمان جمشیدی در این سریال نقش مه ران‬ ‫را برعهده دارد‪ .‬مه ران یکی از جوانان قصه سال های ابری است‪ .‬او کارمند یکی از مدارس‬ ‫ناشنوایان و یکی از معلمانی است که وارد مدرسه شده و با ساالر و خانواده اش اشنا م ی شود‪.‬‬ ‫این سریال درباره مردی به نام ساالر است‪ .‬زندگی حسین ساالر از روزی به هم م ی ریزد که‬ ‫جاسم پرده از سال های ابری ذهن ساالر برم ی دارد‪ .‬دیری نم ی گذرد که ساالر می فهمد این‬ ‫فقط بخشی از هجمه بزرگی است که کیان زندگی او را هدف گرفته است و او باید تصمیم ی ‬ ‫بزرگ بگیرد‪ .‬مصالحه با مهاجمان‪ ،‬یا اغاز جنگ ب رای اثبات شرافتی که سال ها ب رای ان‬ ‫جنگیده‪ ،‬مساله اصلی ساالر است‪.‬‬ ‫گذاشته اند‪ .‬الهام غفوری تهی ه کننده «میکائیل» در پاسخ به‬ ‫اینکه ایا قصه «میکائیل» ب ر اساس پرونده واقعی ساخته شده‬ ‫است‪ ،‬گفت‪« :‬داستان سریال واقعی نیست‪ ،‬بلکه سفارشی‬ ‫از سوی معاونت اجتماعی نیروی انتظامی است‪ .‬هدف انها‬ ‫ساخت مجموعه پلیسی قصه داری بود که در قالب این کار‬ ‫احساس امنیت روانی در کنار پلیس را بین مردم نشان دهد‬ ‫و این پیام را منتقل کند که در نتیجه اعتماد دو جانبه مردم‬ ‫به پلیس و پلیس به مردم است که امنیت جانی و روانی در‬ ‫کشور فراهم خواهد شد‪».‬‬ ‫مقدم تاکنون نزدیک به ‪ 30‬سریال تلویزیونی ساخته‬ ‫است که نزدیک به ‪ 20‬ســریال ان از سال ‪ 84‬به بعد ساخته‬ ‫شده است‪ .‬ســریال هایی مانند پایتخت‪ ،‬مدینه‪ ،‬بچه های‬ ‫نسبتا بد و‪ ...‬توانســتند مخاطبان رسانه ملی را راضی نگه‬ ‫دارند‪ .‬مقدم ســه فیلم گرگ های گرسنه‪ ،‬شکوه بازگشت و‬ ‫شیخ مفید را در دهه ‪ 70‬کارگردانی کرده است‪ .‬مقدم قرار است‬ ‫با فراغت از ساخت سریال میکائیل‪ ،‬بالفاصله مقدمات تولید‬ ‫مجموعه تلویزیونی نوروزی «علی البدل» را ب رای پخش در‬ ‫ایام نوروز از شبکه یک فراهم کند‪.‬‬ ‫مخاطبان تلویزیونی و سینما شناخته شده است در فیلم «من مادرم» نقشی‬ ‫جدی را تجربه م ی کند و تصوی ربرداری این فیلم هم به طور کامل در ته ران و‬ ‫در لوکیشن هایی چون خیابان های دولت‪ ،‬دروس‪ ،‬اکباتان‪ ،‬دربند و ‪ ...‬انجام‬ ‫م ی شود‪ .‬چشمی پیش از این در کارنامه خود نویسندگی تله فیلم «پاپوش»‬ ‫منوچه ر هادی و کارگردانی و نویســندگی فیلم های تلویزیونی «عمومی‬ ‫نیست»‪« ،‬رزومه»‪« ،‬جلوی چشم» و‪ ...‬را برعهده داشته است‪«.‬من مادرم»‬ ‫فیلم ی که به مسائل و مشکالت بیماران خاص م ی پردازد‪ ،‬قرار است از شبکه‬ ‫اول سیما روی انتن برود‪.‬‬ ‫اولین سریال تلویزیون با موضوع‬ ‫«مهاجرین افغان»‬ ‫سریال «وطنم افغانستان» به کارگردانی به رام درخشان‬ ‫و تهی ه کنندگی النا اسبقی در ته ران کلید خورد‪ .‬سریال ‪30‬‬ ‫قسمتی «وطنم افغانستان» به صورت اپیزودی به کارگردانی‬ ‫همه چیزانجاست‬ ‫سریالی در مورد مشکالت روز خانواده ها‬ ‫تصویربرداری سریال تلویزیونی «همه چیز انجاست»‬ ‫به کارگردانی شــه رام شاه حســینی و تهی ه کنندگی داوود‬ ‫هاشمی ادامه دارد و پخش ان از اذر ماه از شبکه سه شروع‬ ‫م ی شود‪ .‬در ســریال همه چیز انجاست‪ ،‬جمشید مشایخی‬ ‫نقش نعمــت اهلل‪ ،‬محمــد عمرانی نقش‬ ‫محســن‪ ،‬امین زندگانی نقش مهدی‪ ،‬سام‬ ‫درخشانی نقش فانی‪ ،‬الهام حمیدی نقش‬ ‫پرستو‪ ،‬مه رانه مهی ن ترابی نقش اکرم‪ ،‬بهناز‬ ‫جعفری نقش خواهر محسن‪ ،‬اشا محرابی‬ ‫نقش ســحر (زن فانی)‪ ،‬حدیث میرامینی‬ ‫نقش مه رنوش‪ ،‬حسین مهری نقش مه ران‪،‬‬ ‫امیرمهدی کیا نقش یوســف‪ ،‬نوشین زارع‬ ‫نقش نسرین‪ ،‬ناهید مسلمی نقش ثریا‪ ،‬الهه‬ ‫فرشچی نقش بیتا‪ ،‬شیرین اسماعیلی نقش‬ ‫نازنین‪ ،‬مریم معصومی نقش سمانه‪ ،‬مزدک‬ ‫رستمی نقش اسماعیل‪ ،‬فریماه ارباب نقش‬ ‫بهار‪ ،‬مهسا موحد نقش شبنم‪ ،‬مختار سائقی‬ ‫نقش ارش‪ ،‬ایمان باقری نقش ســیاوش‪،‬‬ ‫فرحناز مناف ی ظاهر نقش سوســن‪ ،‬حمید‬ ‫نیری نقش پدر سمانه‪ ،‬مریم سرمدی نقش‬ ‫یزاده‬ ‫مادر ســمانه‪ ،‬امیر گرجی نقش امیر روحی و علی گل ‬ ‫نقش اسداهلل را بازی م ی کنند‪.‬‬ ‫در خالصه داســتان این ســریال امده است‪« :‬در این‬ ‫سریال فانی تاجری است که واردکننده محصوالت خارجی‬ ‫است که درگیر ماجراهای متعددی م ی شود‪ .‬کارگاه تولیدی‬ ‫خانواده قدیمی به علت ورود کاالهای خارجی رو به تعطیلی‬ ‫است‪ .‬پسر بزرگ خانواده (مهدی) در گی ر و دار رفع مشکالت‬ ‫به وجود امده‪ ،‬به بســیاری از رازهای خانواده پی م ی برد‪».‬‬ ‫بخشی از داســتان با قصه خانواده محسن پیش م ی رود و‬ ‫در ادامه داستانک ها و قصه های فرعی متعددی در دل قصه‬ ‫اصلی به وجود م ی ایند‪.‬‬ ‫الهام حمیدی در خصوص نقش خود در این ســریال‬ ‫گفت‪« :‬این اثر اجتماعی خانوادگ ی است و به مشکالت روز‬ ‫خانواده ها م ی پردازد‪ .‬سریال رئال و عادی است و اتفاقاتی در‬ ‫قصه ان وجود دارد که شاید ب رای همه خانواده ها پیش بیاید‪.‬‬ ‫چند خانواده در «همه چیز انجاســت» درگیر هستند و من‬ ‫پوریای ولی‬ ‫سریال فاخر در مرحله ساخت دکور‬ ‫قورباغه و قناری‬ ‫سریالی به کارگردانی مهدی فخیم زاده‬ ‫سریال طنز و پلیسی «قورباغه و قناری» ساخته مهدی فخیم زاده در ‪ 10‬قسمت‬ ‫‪ 40‬دقیقه ای با مشارکت نیروی انتظام ی و شــبکه یک سیما و با هدف نحوه پیشگیری‬ ‫و برخورد با عامالن فروش مواد مخدر و همچنین اگاهی بخشیدن به خانواده ها درباره‬ ‫چگونگی نفوذ تولیدکنندگان و پخش کنندگان مواد مخدر در بین جوانان تولید م ی شود‪.‬‬ ‫مهدی فخیم زاده‪ ،‬حبیب دهقان نســب‪ ،‬بیوک میرزایی‪ ،‬فریبا کوثری‪ ،‬شــقایق‬ ‫فراهانی‪ ،‬رامین راستاد‪ ،‬امیر محمدزند‪ ،‬مهدی کاسه ساز‪ ،‬گلناز خالصی‪ ،‬حمید قل ی خانی‪،‬‬ ‫رانا قیصرنژاد‪ ،‬مهــدی محمودی نژاد‪ ،‬حکیمه وثاقتی‪ ،‬ســاناز بندانی و محمد صادقی‬ ‫بازیگران این سریال هستند‪.‬تاکنون ‪ 250‬دقیقه از سریال ‪ 10‬قسمتی «قورباغه و قناری»‬ ‫ساخته شده است و ‪ 250‬دقیقه بعدی هم ظرف مدت دو ماه اینده پایان م ی یابد‪ .‬شقایق‬ ‫فراهانی درباره نقش خود در این سریال گفت‪« :‬دو تن از شخصی ت های «قورباغه و قناری»‬ ‫را اقای فخی مزاده بازی م ی کند و من نیز همسر یکی از این شخصی ت ها هستم‪ .‬یکی از‬ ‫این شخصی ت ها یک سرهنگ است و خانواده او طبقه اجتماعی و فرهنگ مرتبط با این‬ ‫خانواده را دارد و خانواده دیگر به لحاظ اجتماعی و طبقاتی تفاوت هایی دارد که باید در کار‬ ‫دید‪ .‬من در این سریال نقش زنی به نام سهیال را دارم‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫تولید ســریال الف ویژه «پوریای ولی» کاری از مســعود جعفری جوزانی با ساخت‬ ‫استودیوی فول دیجیتال مدرن ان از شنبه اغاز شــد‪ .‬جعفری جوزانی که هنوز مجموعه‬ ‫تلویزیون ی اش در مرحله ساخت دکور است و زمان تصوی ربرداری ان مشخص نیست‪ ،‬درباره‬ ‫وضعیت بازیگران این ســریال که اخباری از ان منتشر شده اســت‪ ،‬گفت‪« :‬من ب راساس‬ ‫انچه در ذهن داشتم ب رای پیشکسوتانی که از انها نام برده شده‪ ،‬از جمله اقایان سیامک‬ ‫اطلسی‪ ،‬امین تارخ‪ ،‬علی نصیریان‪ ،‬ژاله علو و‪ ،...‬نقش نوشتم که این کار را هر نویسنده ای‬ ‫انجام م ی دهد و نقش ها را ب راساس افرادی که در ذهنش هستند م ی نویسند‪.‬من فیلمنامه‬ ‫را ب راساس این شخصی ت ها نوشتم اما این کار به این معنی نیست که با همه ان بزرگواران‬ ‫صحبت یا مذاکره کرده باشم‪».‬‬ ‫کارگردان «پوریای ولی» درباره اخرین وضعیت ساخت استودیوی دیجیتال که پیش از‬ ‫این خبرش را داده بود‪ ،‬اظهار کرد‪« :‬نقشه های دقیق این استودیو کشیده شده و از نظر فنی‬ ‫کارهای ان انجام شده است‪ .‬ما این نقشه ها را تحویل صداوسیما دادیم‪ .‬همچنین فیلمنامه‬ ‫«پوریای ولی» به سیمافیلم واگذار شده و کارهای مقدماتی ان انجام شده است‪ .‬ما فعال‬ ‫منتظر اغاز ساخت استودیو دیجیتال هستیم‪».‬‬ ‫نقش عروس یکی از انها را بــازی م ی کنم و امین زندگانی‬ ‫نقش همسر مرا برعهده دارد‪ .‬شخصیت من در مشکالتی‬ ‫که ب رای همسرش به عنوان پسر خانواده پیش م ی اید کنار‬ ‫اوست و این مشکالت روی زندگی زوج تاثیر م ی گذارد‪ .‬اینکه‬ ‫انها چطور با مسائل شان دست و پنجه نرم کنند و با انها کنار‬ ‫بیایند‪ ،‬اتفاقاتی است که شاید ب رای خود ما هم پیش بیاید و‬ ‫انها را ساده بگیریم اما این مشکالت بعدها م ی تواند دست‬ ‫و پاگیر شود و زندگ ی مان را تحت شعاع قرار دهد‪ ».‬مه رانه‬ ‫مهی ن ترابی از دیگر بازیگران ســریال نیز‬ ‫گفت‪« :‬در این ســریال نقش متفاوتی دارم‬ ‫اما ترجیح م ی دهم درباره ان صحبت نکنم‬ ‫و بینندگان به وقتش ســریال را ببینند‪ .‬من‬ ‫مطمئنم این سریال کار خوبی خواهد شد‪،‬‬ ‫این نقشی اســت که برای اولین بار کمی‬ ‫منفی اســت و ویژگ ی هــای خاصی دارد‪».‬‬ ‫افســانه افخمی همزمان با تصویربرداری‬ ‫مشغول تدوین است و بهنود یخچالی هم‬ ‫موسیقی متن را م ی سازد‪ .‬امیرحسین صادقی‬ ‫هم صداگذاری را به عهــده دارد‪ .‬همچنین‬ ‫اهنگ تیتراژ کار نیز توسط علی لهراسبی‬ ‫خوانده م ی شود‪ .‬این ســریال تلویزیونی در‬ ‫‪ 50‬قســمت ‪ 40‬دقیقه ای به سفارش گروه‬ ‫سریال شبکه سه تولید م ی شود‪ .‬سیدمجید‬ ‫میرمیــران و علیرضــا افخمی مشــاوران‬ ‫فیلمنامه این سریال هســتند و فیروز قشقایی فیلمنامه را‬ ‫همزمان با تصویربرداری م ی نویسد‪ .‬تمام لوکیشن های این‬ ‫سریال در ته ران است و با موضوع استفاده از کاالهای ای رانی‬ ‫و رونق کسب و کار تولید م ی شود و بینندگان در این سریال‬ ‫فقط شاهد قصه خانواده محسن نیســتند و اتفاقات دیگر‬ ‫نظیر کالهبرداری را هم م ی بینند‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫وطنم افغانستان‬ ‫به رام درخشان و تهی ه کنندگی النا اسبقی ب رای شبکه یک‬ ‫سیما تولید م ی شود‪ .‬همچنین صدرالدین حجازی به عنوان‬ ‫بازیگردان در این پروژه حضور دارد و ‪ 17‬محقق و ‪ 10‬نویسنده‬ ‫به سرپرستی به رام درخشان نزدیک به دو سال کار نگارش‬ ‫این سریال را انجام داده اند‪.‬‬ ‫«وطنم افغانســتان» روایتگر زندگی چند تبعه افغان‬ ‫نخبه است که در ای ران بزرگ شده اند و حاال قصد بازگشت به‬ ‫میهن خود را دارند‪ .‬تصوی ربرداری این سریال در ته ران‪ ،‬مشهد‬ ‫و قم انجام م ی گیرد‪ .‬این سریال به سفارش وزارت کشور و‬ ‫اداره کل اتباع و مهاجرین خارجی ب رای پخش از شبکه یک‬ ‫سیما اماده م ی شود‪.‬‬ ‫رسانه های ای رانی در ســال های اخیر تصویر واقعی و‬ ‫قابل توجهی از مهاجرین افغانســتانی داخل ای ران نمایش‬ ‫نداده اند و حاال این اولین حرکتی است که از سوی تلویزیون‬ ‫و وزارت کشور قرار است در جهت بهبود این کم کاری و این‬ ‫تصویر نامطلوب صورت گیرد‪.‬‬ ‫‪79‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫درد مرتضی‬ ‫احسان علیخانی از تجربه کار با پاشایی گفت‬ ‫مرحوم مرتضی پاشــایی تیتراژ ســریال ماه عسل را‬ ‫خوانده بود‪ ،‬بــه همین دلیل «احســان علیخانی» ط راح‪،‬‬ ‫تهی ه کننده و مجری برنامه ماه عســل در گفت وگوی زنده‬ ‫تلفنی که با برنامه «گلخانه» داشت در مورد او به صحبت‬ ‫پرداخت‪ .‬علیخانی در این گفت وگو در ابتدا به شــخصیت‬ ‫مرتضی پاشایی پرداخت و گفت‪« :‬ادب‪ ،‬نجابت و صبوری‬ ‫مرتضی زبانزد تمانی دوستانش اســت که همه او را با این‬ ‫خصایص م ی شناسند‪ .‬او ب ی اندازه صبور بود و مرگ را پذیرفته‬ ‫و تسلیم محض بود‪ ،‬در صورتی که درد داشت و حالش اصال‬ ‫خوب نبود‪ ،‬همیشــه بعد از احوالپرس ی های من م ی گفت‪:‬‬ ‫«شــکر‪ ،‬خوبم‪ ،‬بهترم‪ ».‬قبول اینکه او در سن کم ان قدر‬ ‫صبور بود بسیار سخت است‪ ،‬اما خیل ی ها از جمله بزرگترها‬ ‫قطعا از صبوری او درس خواهند گرفت‪ .‬در این روزها خیلی‬ ‫باب شده که مردم پشت سر یکدیگر حرف م ی زنند و غیبت‬ ‫م ی کنند و‪ ...‬اما من هی چ گاه این موضوع را در مورد مرتضی‬ ‫ندیدم و حتی یک بار هم پیش نیامد که او بخواهد حرفی از‬ ‫کسی بزند و ب رای کسی بدی بخواهد‪ .‬خیلی پیش امده بود‬ ‫که خیل ی ها گفته بودند او مریض نیست و این بیماری اش‬ ‫هم شایعه است و هم یک شو و نمایش‪ ،‬اما او در پاسخ به این‬ ‫گفته انها فقط لبخند م ی زد و نه عصبانی م ی شد و نه اینکه‬ ‫گالیه ای م ی کرد‪ ،‬به خوبی در خاطر دارم اخرین قابی که از او‬ ‫در ذهنم نقش بسته؛ همان صورت با لبخند حتی در بدترین‬ ‫شرایط و در ای سی یو‪».‬‬ ‫تهی ه کننده برنامه ماه عسل خاطره ای مربوط به زمان‬ ‫ســاخت تیتراژ این برنامه را نقل کرد‪« :‬یادم است زمانی که‬ ‫م ی خواستیم ب رای تیتراژ ماه عسل شروع به صحبت کنیم‬ ‫از او پرسیدم خب االن که از وجود بیماری ات مطلع هستی‪،‬‬ ‫زندگ ی ات چه تغییری کرده و او هم در پاسخ گفت‪ :‬زندگی من‬ ‫هیچ فرقی نکرده؛ فقط من با تو یک تفاوتی دارم و انهم این‬ ‫است که من از هر ثانیه زندگ ی ام نهایت لذت را م ی برم‪ .‬اگر‬ ‫در چشمان مادرم‪ ،‬به دستان پدرم‪ ،‬طبیعت و‪ ...‬نگاه م ی کنم‬ ‫می زان لذتم از تمامی اینها به نسبت شما ها بیشتر است‪».‬‬ ‫پژمان‪2‬‬ ‫رخصت‬ ‫نگارش سریال شروع شد‬ ‫مه راب قاسمخانی با انتشار عکسی خبر از اغاز فیلمنامه نویسی سریال «پژمان ‪»2‬‬ ‫داد‪ .‬داستان سریال «پژمان» که از شبکه سوم سیما پخش شد و مورد استقبال مخاطبان‬ ‫قرار گرفت درباره پژمان جمشیدی ستاره ســابق فوتبال است که ب رای چهارمین فصل‬ ‫متوالی موفق نشده ب رای خودش یک تیم پیدا کند‪ .‬به همین دلیل به تدریج وارد دورانی‬ ‫م ی شود که کمتر کسی او را در خیابان م ی شناسد‪ .‬در این سریال پژمان جمشیدی‪ ،‬سام‬ ‫درخشانی‪ ،‬بهاره رهنما‪ ،‬شقایق دهقان‪ ،‬هوشــنگ حریرچیان‪ ،‬بیژن بنفشه خواه و اردشیر‬ ‫کاظم ی ایفای نقش کرده بودند‪ .‬حدود ‪ 70‬درصــد از بازیگران «پژمان‪ »2‬همان بازیگران‬ ‫پژمان ‪ 1‬هستند و نقش اصلی قصه را نیز پژمان جمشــیدی ایفا م ی کند‪ .‬زین العابدین‪،‬‬ ‫مدیر شبکه سه سیما چندی پیش گفته بود‪« :‬تعداد قسمت های سریال «پژمان ‪ »2‬هنوز‬ ‫جمع بندی قطعی نشده است‪ .‬اما درباره ساخت ان توافق داریم‪ .‬پیمان قاسم خانی سینا پس‬ ‫کار و بخش هایی از متن را ارائه کرده است‪ ،‬بناب راین م ی توانیم منتظر «پژمان» به شکل‬ ‫سینمایی‪ -‬سریال باشیم‪» .‬‬ ‫دیدار‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫‪80‬‬ ‫سریالی برای شبکه قران‬ ‫سریال رخصت در ‪ 13‬قسمت ‪ 40‬دقیقه ای ب رای پخش در شبکه قران تهیه م ی شود‪.‬‬ ‫«رخصت» یک سریال مناسبتی به دور از کلیشه است و قصه یک پدر و پسر را که پس از‬ ‫فوت پدر‪ ،‬پسر دچار مشکالتی م ی شوند بیان م ی کند‪ .‬قصه این سریال در دل محرم اتفاق‬ ‫م ی افتد‪ .‬این مجموعه با اشــاره به باورها و اعتقادات شیعیان در زمینه قیام کربال تالش‬ ‫م ی کند تا از توسل به امام حسین(ع) سخن بگوید‪ .‬کارگردانی این سریال را قدرت اهلل صلح‬ ‫میرزایی برعهده دارد‪ .‬نیما شاهرخ شاهی‪ ،‬کامران تفتی و عنایت بخشی از جمله بازیگران‬ ‫اصلی این سریال و سی د فاطمه موسوی و علی میری رامشه نویسندگان ان هستند‪ .‬کامران‬ ‫تفتی یکی از بازیگران این سریال درباره نقش خود در این سریال م ی گوید‪« :‬در این سریال‬ ‫هم طبق معمول نقش یک ضد قهرمان را بازی م ی کنم و داستان درباره دو جوان است که‬ ‫یکی از انها بانی اتفاقاتی م ی شود اما یکی از انها قصد دارد مانع این کار شود‪ ».‬بیش از ‪65‬‬ ‫درصد از تصوی ربرداری مجموعه رخصت به پایان رسیده و همزمان کار تدوین و صداگذاری‬ ‫انجام م ی گیرد و امیداست که تا اربعین حسینی روی انتن رود‪.‬‬ ‫سری دوم مجموعه انیمیشن «بوستان سعدی» به کارگردانی ملوس‬ ‫مراد‪ ،‬ادامه ای بر مجموعه حکایاتی از بوستان سعدی ب رای کودکان و نوجوانان‬ ‫است که به همت مرکز پویانمایی صبا تولید شده و هر شب روی انتن شبکه‬ ‫انیمیشنیبر اساس‬ ‫پویا م ی رود‪ .‬ســاخت سری اول این مجموعه ســال ‪ ۸۹‬در مرکز پویانمایی‬ ‫قصه های ایرانی صبا به اتمام رسید و در ‪ 13‬قسمت از شبکه های سیما پخش شد‪ .‬بوستان‬ ‫سعدی‪ 2‬که هم اکنون در حال پخش است‪ ،‬ب رای گروه سنی کودک و نوجوان‬ ‫در ‪۱۳‬قسمت ‪ 10‬دقیقه ای تولید شده است‪ .‬بوســتان سعدی‪ 2‬با تکنیک‬ ‫دوبعدی ساخته شده‪ ،‬ولی رنگ امیزی ان با کامپیوتر انجام شده است‪ .‬مجید‬ ‫بوستان سعدی‬ ‫علیخانی مضمون ترانه تیتراژ ماه عســل را مناسب‬ ‫با روحیات خود پاشــایی م ی داند‪« :‬ما خیلی ترانه و اهنگ‬ ‫کار کردیم و شــنیدیم که ممکن است هر کدام استعاره ای‬ ‫داشته باشند از یک عشــق زمینی و عشق حقیقی‪ ،‬اما این ‬ ‫ترانه کامال زمزمه مرتضی در ان روزهایش اســت و خیلی‬ ‫صریح هم مشخص اســت که با چه کسی حرف م ی زند و‬ ‫عشقبازی بین خود و خدایش اســت که مهرزاد امیرخانی‬ ‫ت ترانه اش را کشید‪».‬‬ ‫زحم ‬ ‫او به خاطره ای مشترک در شب تاســوعا اشاره کرد و‬ ‫گفت‪« :‬مرتضی در زندگ ی اش یک حسرت بزرگ داشت و من‬ ‫هی چ گاه ان لحظه را یادم نم ی رود که در پاسپورتش ویزای‬ ‫ع راق‪ ،‬کارت بیمه و بلیت ســفر به کربالی معلی و ارزوی‬ ‫رفتن به کربال و نجف ان هم در دهه اول محرم را داشت و‪ ...‬و‬ ‫خوش به سعادتش از این جهت که مردم ما در مراسم عزای‬ ‫ابا عبداهلل الحســین(ع) ب رایش این همه ذکر و زمزمه و دعا‬ ‫خواندند‪.‬مرتضی هم به این خاطر عاشقانه زندگی م ی کرد‬ ‫چراکه یک دردی را با خود به همراه داشت و در کنار دردش‬ ‫کار م ی کرد‪».‬‬ ‫یزاد نویسندگان این مجموعه هستند که جالل الدین‬ ‫راستی و علی صمیم ‬ ‫ی ای رانی ازجمله‬ ‫ی بازنویســی ان را به عهده دارد‪ .‬داســتان های قدیم ‬ ‫اکرم ‬ ‫بوستان سعدی‪ ،‬گنجینه ای از حکایات شیرین و اموزنده است که اگر بدرستی‬ ‫به مخاطب کودک و نوجوان معرفی شــود‪ ،‬م ی توانــد موضوعات اخالقی‬ ‫ارزنده ای را به انها عرضه کند‪ .‬در این مجموعه شخصی ت های مردم کوچه و‬ ‫بازار به طور سنتی ط راحی و نقاشی شده اند‪ .‬این مجموعه انیمیشنی‪ ،‬قهرمان‬ ‫اصلی ندارد و غیر از شخصیت سعدی که راوی اصلی است‪ ،‬شخصی ت های‬ ‫هرقسمت این انیمیشن متفاوت هستند‪.‬‬ ‫زیرلب بشمار‬ ‫سریالی که اخر صفر پخش می شود‬ ‫سریالی برای دهه فجر‬ ‫‪70‬درصد تصوی ر برداری مجموعه بیق راری به پایان رســید و تدوین ســریال نیز‬ ‫همزمان انجام م ی شــود‪ .‬موضوع اصلی داســتان در مورد مهندس جوانی است که در‬ ‫کودکی مادرش را از دست داده و چون تصورش این است که توسالت دینی و خانواده اش‬ ‫در شفای مادرش نقشی نداشته‪ ،‬تعلقات دینی و مذهب ی اش رنگ م ی بازد اما با اتفاقاتی که‬ ‫ب رای او و همسرش م ی افتد و توسل دوباره به امام حسی ن (ع) و‪ ...‬اعتقاد پیدا م ی کند و‪....‬‬ ‫در این مجموعه تلویزیونی‪ ،‬امی ر محمد زند‪ ،‬مریم کاویانی‪ ،‬عمار تفتی‪ ،‬مهدی صباحی‪،‬‬ ‫کمالزاده‪ ،‬علی ثانی فر و‪ ......‬به ایفای نقش‬ ‫نیلوفر شهیدی‪ ،‬صدر الدین حجازی‪ ،‬شهرزاد ‬ ‫م ی پردازند و این مجموعه به گروه نویسندگی رسول صانعی‪ ،‬محسن رحمانی و سعید‬ ‫ریاح ی فر نگارش شده است‪.‬‬ ‫مجموعه تلویزیونی بیق راری در ‪ 10‬قســمت ‪ 40‬دقیقه ای بــا محوریت معنویت‪،‬‬ ‫توبه پذیری‪ ،‬توســل و‪ ....‬ب رای دهه اخر صفر از گروه فیلم و ســریال شــبکه ته ران به‬ ‫کارگردانی رسول صانعی و تهیه کنندگی اکبر تحویلیان تهیه و تولید م ی شود‪.‬‬ ‫تصویربرداری ســریال تلویزیونی «زی رلب بشــمار» به کارگردانی بهمن شهروان‬ ‫ادامه دارد و گروه به زودی ب رای ادامه کار به مشــهد سفر م ی کند‪ .‬قصه «زی رلب بشمار»‬ ‫درباره گروه پنج نفره ای از نوجوانان یک محله است که تصمیم م ی گیرند ب رای شرکت‬ ‫در مسابقه دهه فجر که مدرســه برگزار م ی کند فیلمی درباره انقالب اسالمی بسازند‪،‬‬ ‫مربی امور پرورشی دبستان با انها همراه م ی شــود‪ .‬گروه حین ضبطِ یک روایت از زبان‬ ‫چند نفر بازمانده ماجرایی مربوط به پاییز ‪ 57‬درم ی یابند هنوز بعد از ‪ 36‬ســال راز سر به‬ ‫مهری درباره یکی از اتفاقات وجود دارد‪ .‬انها تالش م ی کنند معمای این راز را کشف کنند‪.‬‬ ‫امیرحسین صدیق‪ ،‬ازیتا الچینی‪ ،‬لیال شوقی‪ ،‬رضا حاج ی درویش‪ ،‬افشین زینوری‪ ،‬حسین‬ ‫مکرمی‪ ،‬امیرعلی تقی‪ ،‬مانی رحمانی‪ ،‬محمدحسین سالمی‪ ،‬سامان میرحسینی و شه راد‬ ‫نظام الملکی بازیگران اصلی این سریال هستند‪ .‬این سریال در ‪ 10‬قسمت ‪ 35‬دقیقه ای‬ ‫ب رای پخش در دهه فجر تولید م ی شود‪ .‬زی رلب بشمار به تهی ه کنندگی پروین شمشکی‬ ‫در گروه معارف‪ ،‬انقالب اسالمی و دفاع مقدس سیمافیلم تولید م ی شود‪.‬‬ ‫پرده نشین‬ ‫سریالی که از اول اذر پخش می شود‬ ‫سریال تلویزیونی «پرده نشین» محصول شبکه اول‬ ‫سیما و مجری طرح ان موسسه سینمایی سیمای مهر است‪.‬‬ ‫هم اکنون مراحل فنی همزمان با تصوی ربرداری ادامه دارد و از‬ ‫شبکه اول سیما ساعت ‪ 22:15‬دقیقه پخش م ی شود‪.‬‬ ‫بازیگران این ســریال ‪ 30‬قسمتی‬ ‫عبارتند از ویشکا اسایش‪ ،‬اتیال پسیانی‪،‬‬ ‫فرهاد ائیش‪ ،‬حامد کمیلی‪ ،‬سارا به رامی‪،‬‬ ‫مه ران رجبی‪ ،‬محسن کیایی‪ ،‬ژیال سه رابی‪،‬‬ ‫محمود پاک نیت‪ ،‬علــی دهکردی‪ ،‬مائده‬ ‫طهماسبی‪ ،‬رضا موالیی‪ ،‬علی مردانه‪ ،‬شیوا‬ ‫اب راهیمی‪ ،‬ناهید مسلمی‪ ،‬ازاده سیفی‪ ،‬سارا‬ ‫رسول زاده‪ ،‬اکبر ســلطان علی‪ ،‬ابوالفضل‬ ‫شاه کرم‪ ،‬رسول ادهمی‪ ،‬نقی سیف جمالی‪،‬‬ ‫ســیامک ادیب‪ ،‬علیرضا زمان ی نســب‪،‬‬ ‫محمد شهباز ته رانی‪ ،‬سینا سهیلی‪ ،‬پرهام‬ ‫یداالهی‪ ،‬با حضور سعید نی ک پور‪ ،‬حبیب‬ ‫دهقان نســب‪ ،‬بابک حمیدیان و هومن‬ ‫برق نورد‪ .‬داستان پرده نشین درباره زنی به‬ ‫نام هدی (ویشکا اسایش) است که پس از‬ ‫ســال ها ب رای دریافت ارثیه پدری م ی اید‪،‬‬ ‫اما برایش اتفاقــات غیرقابل پی ش بینی‬ ‫رخ م ی دهد‪.‬‬ ‫این ســریال به روحانیون و حضور انها در محله ها و‬ ‫در کنار مردم توجه دارد و روی این موضوع متمرکز شده که‬ ‫روحانیون م ی توانند در حل مشــکالت مردم به انها کمک‬ ‫ کنند‪ .‬در این سریال به سبک زندگی ای رانی ـ اسالمی توجه‬ ‫پله هشتم‬ ‫قصه و رویکرد این سریال گفته است‪« :‬موضوع این سریال‬ ‫چندان خاص و یا ملتهب نیســت اما سریال موضوع بکری‬ ‫دارد که من ترجیح م ی دهــم درباره ان توضیح ندهم و تنها‬ ‫م ی گویم که خود مخاطبان کار را ببینند‪.‬‬ ‫موضوع این ســریال نیاز روزمره همه مــا به دین در‬ ‫مسابقه تلفنی «پله هشــتم» به تهی ه کنندگی محمد محمدیان از‬ ‫یکم اذرماه ساعت ‪ 11‬صبح روی انتن شبکه سه سیما م ی رود‪ .‬این مسابقه‬ ‫در گروه سرگرمی و تفریحات این شــبکه تولید شده و هشت مرحله اصلی‬ ‫را دربرم ی گیرد‪.‬‬ ‫در شش مرحله ابتدایی این مسابقه بازی های مختلفی وجود دارد که‬ ‫به تناسب حرکت به سمت پله های باالتر در مسابقه سخت تر م ی شود‪ ،‬اما‬ ‫مرحله هفتم و هشتم به طور ثابت در نظر گرفته شده است‪ .‬داوطلبان شرکت‬ ‫در مســابقه باید پیش از حضور در ان یک مشاور ب رای خود انتخاب کرده و‬ ‫شماره تلفن وی را در اختیار ب رنامه قرار دهند و این مشاور حداکثر در ‪ 2‬مرحله‬ ‫م ی تواند به شرکت کننده راهنمایی ارائه دهد‪.‬‬ ‫این مسابقه در ‪ 30‬دقیقه ایتم های مختلفی از جمله بازی های فکری و‬ ‫مبتنی بر هوش و ریاضی‪ ،‬سوال و مشاوره‪ ،‬سواالت تصویری خاصی درباره‬ ‫فیلم ها و سریال های شبکه سه سیما را در بر م ی گیرد و در هر قسمت پذی رای‬ ‫حداکثر دو شرکت کننده خواهد بود‪« .‬پله هشتم» با اجرای یک روز در میان‬ ‫حسین عباسی و حامد حاجیلو روزهای شــنبه تا چهارشنبه هر هفته روی‬ ‫انتن م ی رود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫مسابقهتلفنی‬ ‫در شبکه‪3‬‬ ‫م ی شود که در گذشــته پررنگ بوده و اکنون هم در برخی‬ ‫شهرستان ها رایج است‪ ،‬اما مردم در شهرهای بزرگ به دلیل‬ ‫سرعت فناوری از ان فاصله گرفته اند‪.‬‬ ‫محمود رضوی‪ ،‬تهی ه کننده سریال پرده نشین درباره‬ ‫زندگی به دور از شعارهایی است که اتفاق م ی افتد و روحانیت‬ ‫و سبک زندگی هم جزئی از کار است‪».‬‬ ‫او معتقد است که در «پرده نشین» به صورت اجتماعی‬ ‫به دین نگاه شده است‪« :‬ما در این ســریال دین را از منظر‬ ‫زندگی م ی بینیم‪ .‬در زندگی همه انسان ها دین جزو ملزومات‬ ‫اســت و نقش مهم ی دارد‪ .‬دین اگرچه فقــط مختص به‬ ‫مسلمانان نیســت اما در این ســریال ما به سبک زندگی‬ ‫ای رانی ‪ -‬اسالمی و انچه به عنوان واقعیت در زندگی همه ما‬ ‫وجود دارد‪ ،‬پرداخته ایم‪ .‬واقعیتی که گاهی‬ ‫خود ما نخواسته ایم ان را بیان کنیم‪ .‬دین‬ ‫حتی در زندگی روشــنفکران ما هم نقش‬ ‫دارد و انها هم نم ی توانند نیــاز خود را به‬ ‫دین انکار کنند‪.‬‬ ‫این سریال اساسا یک کار اجتماعی‬ ‫است و به شکل اختصاصی به یک موضوع‬ ‫مثل روحانیت نم ی پردازد‪ ،‬بلکه مشخصا‬ ‫ســبک زندگی ای رانی ‪ -‬اســامی را ارائه‬ ‫م ی دهد و انچــه از ان به عنوان زیســت‬ ‫مومنانه یاد م ی شود‪ .‬این دیدگاه فارغ از نگاه‬ ‫حکومتی اســت و همان نگاهی است که‬ ‫من نوعی یا شما به دین داریم‪».‬‬ ‫تهی ه کننده سینمایی «دهلیز» با بیان‬ ‫اینکه سریال «پرده نشــین» نگاه شعاری‬ ‫ندارد‪ ،‬در واکنش به وجــود بعضی از خط‬ ‫قرمزها در ارائه یک اثر دینــی بیان کرد‪:‬‬ ‫«دین خط قرمز نــدارد‪ ،‬دین بایدهــا و نبایدهایی دارد که‬ ‫نویسنده و کارگردان باید انها را در نظر بگیرد و م ی توان اسم‬ ‫انها را روش کار گذاشت که اگر رعایت شود غیر از این بایدها‬ ‫و نبایدها هیچ خط قرمزی وجود ندارد و این تنها زاویه دوربین‬ ‫و نگاه ماست که باید نسبت به مسائل دینی تغییر کند‪».‬‬ ‫دیدار‬ ‫بی قراری‬ ‫‪81‬‬ ‫بازار‬ ‫دکترابراهیمی ‪ ،‬مدیرعامل بانک انصار‪:‬‬ ‫در مدیریت جهادی‪ ،‬منافع مردم و تعالی معنوی‬ ‫منابع انسانی اولویت دارند‬ ‫بازار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫در ایین افتتاحیه ارزیابی ششمین دوره جایزه تعالی‬ ‫منابع انسانی که در سالن همایش های بانک انصار برگزار شد‪،‬‬ ‫دکتر ابراهیمی‪ ،‬مدیرعامل بانک انصار به بیان دیدگاه های خود‬ ‫درخصوص تعالی منابع انسانی پرداخت و ضمن رد عقالنیت‬ ‫ابزاری درخصوص منابع انســانی که رویکرد غالب مدیریتی‬ ‫کشورهای غربی را تشکیل می دهد‪ ،‬به شرح دیدگاه اسالمی در‬ ‫تعالی منابع انسانی پرداخت و گفت‪« :‬در مدیریت جهادی منافع‬ ‫مردم و تعالی معنوی منابع انسانی اولویت دارند‪ ».‬مدیرعامل‬ ‫بانک انصار ســپس به حوزه اخالق در مدیریت منابع انسانی‬ ‫پرداخت و مدیران جهادی را مدیرانی نامید که جلوه های مادی‬ ‫مدیریتی انان را از یاد خدا و خدمت به مردم غافل نمی کند‪ .‬وی‬ ‫افزود‪« :‬ابعاد نظارتی مدیریت اسالمی نسبت به منابع انسانی‬ ‫بیشتر حول محور رشد معنوی و سپس مادی‪ ،‬حفظ سالمت‬ ‫اداری کارکنان و اموزش های تعالی بخش شکل می گیرد‪».‬‬ ‫دکترابراهیمی در بخش دیگری از ســخنان خود به فرهنگ‬ ‫سازمانی‪ ،‬به عنوان ســامانه ای از تولید و بازتولید ارزش های‬ ‫مشترک در منابع انسانی اشاره کرده و گفت‪« :‬رضایت شغلی‬ ‫و سازمانی کارکنان برای ما اهمیت زیادی دارد‪ ».‬وی افزود‪:‬‬ ‫«اعتماد متقابل‪ ،‬کانون فعالیت های مدیریتی بانک انصار را‬ ‫تشــکیل می دهد و مدیران ما باید به صورت پیوسته درصدد‬ ‫افزایش و تعمیق اعتماد متقابل با کارکنان باشند و هر اسیب‬ ‫احتمالی را با سرعت و درایت برطرف کنند‪ ».‬مدیرعامل بانک‬ ‫انصار در پایان ســخنان خود از ارزیابان خواست بدون هیچ‬ ‫چشم پوشی ای‪ ،‬نتیجه سختگیرانه ارزیابی های خود را به وی‬ ‫هدیه کنند تا در تدوین راهبردها و تنظیم سیاست های این بانک‬ ‫در خصوص منابع انسانی مورد استفاده قرارگیرد‪ ».‬شایان ذکر‬ ‫است که در این همایش‪ ،‬پیش از سخنان دکترابراهیمی‪ ،‬اقای‬ ‫نظری معاون منابع انسانی به تشریح راهبردها‪ ،‬سیاست ها و‬ ‫برنامه های معاونت متبوعه در راســتای تعالی منابع انسانی‬ ‫پرداخت و از اموزش و دســتاوردهای نظری دانش مدیریت‪،‬‬ ‫به عنوان اولویت هــای برنامه های این تعالــی یاد کرد‪ .‬پس‬ ‫از ســخنان مدیرعامل بانک انصار نیز رئیس گروه ارزیابان‬ ‫به شاخص های ارزیابی با اســتفاده از منابع غنی اسالمی و‬ ‫اموزه های مدیریتی ائمه اطهار(علیهم السالم) و دانشمندان‬ ‫علم مدیریت در جهان اشــاره کرد و اقدامات صورت گرفته‬ ‫توســط بانک انصار در حوزه تعالی منابع انسانی را چشمگیر‬ ‫توصیف کرد‪.‬‬ ‫دیدار ماندگار با خانواده شهید تهرانی مقدم‬ ‫مدیرعامل بانک انصار به همراه جانشین و مدیران‬ ‫بانک‪ ،‬از خانواده شهید حسن تهرانی مقدم مالقات کردند‪ .‬در‬ ‫این دیدار که حجت االسالم رضازاده و اقایان سعیدی معاون‬ ‫مهندسی و پشتیبانی‪ ،‬مجاهدی معاون اعتبارات و شمیرانی‬ ‫جانشــین اداره کل بازاریابی و تبلیغات‪ ،‬ایشــان را همراهی‬ ‫می کردند‪ ،‬برادر این شهید به ذکر خاطراتی از پدر موشکی ایران‬ ‫پرداخت‪ .‬همچنین مادر این دانشــمند فقید به ذکر چند نکته‬ ‫کوتاه از ویژگی های روحی ایشان پرداخت‪ .‬این مادر بزرگوار‬ ‫که دو فرزند رشید خود را تقدیم اسالم و انقالب کرده‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«تمامی فرزندان من مایه فخر و مباهات من هستند اما حسن‬ ‫برای من ثمره ای بس گرانمایه تر بود‪ .‬توجه به نماز‪ ،‬احسان به‬ ‫والدین‪ ،‬حسن خلق‪ ،‬انضباط‪ ،‬توجه به ورزش و مطالعه وی زبانزد‬ ‫خاص و عام بود‪ ».‬دکتر ابراهیمی‪ ،‬مدیرعامل بانک انصار در این‬ ‫دیدار صمیمانه بیان کرد‪« :‬مادر دو شهید رشید بودن افتخاری‬ ‫است که نصیب هر بانویی نمی شود و البته خداوند متعال این‬ ‫عنایت را مختص شما کرد‪ .‬همکاران ما و همسنگرهای شما‬ ‫در بانک انصار نیز در تقویت ریشه های انقالب تمامی زحمات‬ ‫خود را به کار می گیرند‪ .‬بانک انصار مصداق یک بانک مردمی و‬ ‫محبوب است که از جمله رسالت هایی که بر خود محول کرده‬ ‫مسئولیت های اجتماعی است‪».‬‬ ‫چهل وچهارمینجشنوارهبین المللیفیلمرشد‬ ‫با حمایت بانک انصار برگزار می شود‬ ‫چهل وچهارمین جشــنواره بین المللی فیلم رشد با‬ ‫حمایت بانک انصار با هــدف حمایت از فعالیت های هنری و‬ ‫فرهنگی برگزارمی شود‪ .‬به گزارش اداره کل بازاریابی و تبلیغات‬ ‫بانک انصاربه نقل از دبیر جشــنواره فیلم رشد‪ ،‬در مجموع دو‬ ‫هزار پیام الکترونیکی به دست اندرکاران فیلمساز ارسال شد و‬ ‫‪ 1197‬اثر دریافت شد که ‪ 980‬اثر ایرانی و ‪ 21‬اثر خارجی از ‪40‬‬ ‫کشور با عنوان فیلم های اموزشی‪ ،‬تربیتی‪ ،‬داستانی و انیمیشن‬ ‫است‪ .‬شمیرانی راد جانشین اداره کل بازاریابی و تبلیغات بانک‬ ‫ی و تربیتی رشد یکی از‬ ‫انصار گفت‪« :‬فیلم های علمی‪ ،‬اموزش ‬ ‫راه های جدید برای پرورش واموزش کودکان و نوجوانان میهن‬ ‫اسالمی است و پرداختن به این مقوله حائزاهمیت است‪ ».‬شایان‬ ‫ذکر است‪ 209« :‬اثر در نهایت به قسمت مسابقه جشنواره رشد‬ ‫رسیده و در این بین‪ 17 ،‬فیلم کوتاه‪ 102 ،‬فیلم بلند‪ 12 ،‬مستند‪،‬‬ ‫‪ 51‬فیلم مستند اموزشــی و ‪ 67‬اثر پویانمایی وجود دارد که از‬ ‫شنبه ‪ 24‬ابان اکران فیلم ها اغاز شــد و ‪ 18‬داور ایرانی و چهار‬ ‫داور خارجی کار داوری را انجام دادند‪ ».‬دبیر جشنواره فیلم رشد‬ ‫با اشاره به اکران فیلم های جشــنواره رشد گفت‪ 22« :‬استان‬ ‫هم برای برگزاری فیلم رشد اعالم امادگی کردند که پس از‬ ‫اختتامیه‪ ،‬نمایش این فیلم ها در قالب جشنواره های مختلف‬ ‫اغاز شد؛ اختتامیه جشنواره چهل و چهارم فیلم رشد‪ 30‬ابان ماه‬ ‫در سینما فلسطین تهران برگزار شد‪».‬‬ ‫تفاهمنامه هــای مدیریــت شــعب‬ ‫اســتان چهارمحال و بختیاری بانــک انصار با‬ ‫شو پرورش و دفاتر پیشخوان‬ ‫اموز ‬ ‫بــه منظور گســترش همکاری ها و بهــره گیری‬ ‫اداره کل اموزش وپرورش و انجمن صنفی دفاتر پیشــخوان‬ ‫لو بختیاری‬ ‫خدمات دولت و بخش عمومی استان چهارمحا ‬ ‫از خدمات مالی و بانکی بانک انصار و استفاده بانک مذکور از‬ ‫ظرفیت های سپرده گذاری‪ ،‬به ویژه گسترش قلک الکترونیکی‪،‬‬ ‫تفاهمنامه های جداگانه میان انها امضا شد‪ .‬به گزارش رابط‬ ‫خبری مدیریت شعب استان چهارمحال وبختیاری‪ ،‬تفاهمنامه‬ ‫ان مدیریت و اموزش وپرورش اســتان مذکور شــامل ارائه‬ ‫خدمات بانک انصار به جامعه فرهنگیان‪ ،‬افتتاح انواع سپرده ها‪،‬‬ ‫اعطای تسهیالت‪ ،‬خدمات الکترونیک‪ ،‬صدور ضمانتنامه‪ ،‬ارائه‬ ‫مشاوره های سرمایه گذاری و خدمات ارزی و از سوی دیگر‪،‬‬ ‫استفاده بانک انصار از ظرفیت های سپرده گذاری‪ ،‬اطالع رسانی‪،‬‬ ‫فعالیت های تبلیغی و ترغیبی و گسترش قلک الکترونیکی در‬ ‫اموزش وپرورش استان است‪ .‬در تفاهمنامه انجمن صنفی دفاتر‬ ‫پیشخوان خدمات دولت و بخش عمومی که در هشت ماده‬ ‫تنظیم و امضا شده اســت‪ ،‬از توسعه همکاری و بهره مندی از‬ ‫خدماتبانکیوالکترونیکی‪،‬اعطایتسهیالتعقودمشارکتی‪،‬‬ ‫نصب خودپرداز‪ ،‬نصب پایانه های فروش‪ ،‬تعیین بانک انصار‬ ‫به عنوان بانک عامل انجمن‪ ،‬وکالت بانک در برداشت از حساب‬ ‫مشترک یادشده است‪ .‬شــایان ذکر است که تفاهمنامه های‬ ‫اداره کل اموزش وپرورش و انجمن صنفی دفاتر پیشــخوان‬ ‫خدمات دولت و بخش عمومی چهارمحا لو بختیاری با بانک‬ ‫انصار استان مذکور را اقای رحمت اهلل کریمی به نمایندگی از‬ ‫بانک انصار و اقای علیرضا کریمیان به نمایندگی از اموزش‬ ‫وپرورش امضا کردند‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫دکتر رضایی‪ ،‬مدیرعامل موسسه اعتباری کوثر‪:‬‬ ‫قرض الحسنه موجب برکت و رونق‬ ‫فعالیت های بانکی است‬ ‫مثلث | شماره ‪242‬‬ ‫بازار‬ ‫جوایــز برنــدگان قرعه کشــی حســاب های‬ ‫قرض الحسنه موسســه اعتباری کوثر شعب استان تهران‬ ‫در مراسمی باشکوه اهداء شــد‪ .‬دکتر رضایی‪ ،‬مدیرعامل‬ ‫موسسه اعتباری کوثر در مراســم اهدای جوایز برندگان‬ ‫اولین دوره قرعه کشی حســاب های قرض الحسنه شعب‬ ‫استان تهران گفت‪« :‬توجه به قرض الحسنه موجب برکت و‬ ‫رونق فعالیت های بانکی است‪ ».‬به گزارش روابط عمومی‬ ‫موسسه اعتباری کوثر؛ دکتر رضایی اظهار داشت‪« :‬باتوجه‬ ‫به دیداری که با ایت اهلل جوادی املی داشــتیم از ایشــان‬ ‫خواســتیم با ارائه رهنمودی ما را مورد تفقــد قرار دهند و‬ ‫ان بزرگوار فرمودند‪« :‬اهل کوثر باشید نه اهل تکاثر‪ .‬و در‬ ‫تفسیر این دو واژه گفتند؛ تکاثر صرفا به معنای زر اندوزی‬ ‫و جمع اوری ثروت اســت که در نهایت بــا گردبادی این‬ ‫دارائی هــا درهم پیچیده می شــوند و بعــد از مدتی اثری‬ ‫از ان باقــی نخواهد ماند ولی کوثر بدین معنی اســت که‬ ‫جمع مال و ثروت داشــته باشــید اما ان را در راه خداوند‪،‬‬ ‫دین و کمک به بندگان خدا مصرف کنیــد و نگهدار مال‬ ‫نباشــید‪ .‬ثروتمندترین مرد جهان امیرالمومنین (ع) بودند‬ ‫و با وجود ان همه نخلســتان ها و چاه هایی که با دســت‬ ‫مبارک خود انها را ایجاد کردند‪ ،‬پــس از ابادی انها‪ ،‬همه‬ ‫را وقف نیازمندان می کردند‪ ».‬مدیرعامل موسسه اعتباری‬ ‫کوثر گفت‪« :‬همانطور کــه می دانید مدتی قبل و همزمان‬ ‫با روز تکریم خانواده اولین دوره قرعه کشــی حساب های‬ ‫قرض الحسنه پس انداز کوثر در ساختمان مرکزی موسسه‬ ‫برگزار شــد و تعدادی از ســپرده گذاران از سراسر کشور‪،‬‬ ‫جوایز ویژه ای نظیر کمک هزینه خرید مســکن به ارزش‬ ‫‪400‬میلیون ریــال‪ ،‬کمک هزینه خرید لــوازم خانگی به‬ ‫مبلغ ‪200‬میلیــون و کمک هزینه خرید خــودرو به مبلغ‬ ‫‪150‬میلیون ریال و سرویس طال به مبلغ ‪100‬میلیون ریال‬ ‫و ده ها جایزه دیگر را از ان خود کردند‪ ».‬وی افزود‪« :‬امروز‬ ‫تعداد ‪ 20‬نفر از برندگان این جوایز که از اســتان تهران در‬ ‫جمع ما هستند به عنوان نماینده هزاران سپرده گذار برنده‬ ‫بخشی از جوایز شدند‪ ».‬مدیرعامل موسسه اعتباری کوثر‬ ‫گفت‪« :‬ما در چندین استان کشور برنده جوایز ویژه داریم‬ ‫که قرار شــده ان شاءاهلل در هر اســتان با برپایی مراسمی‬ ‫ و با حضور مسئوالن اســتان هدایای این عزیزان تقدیم‬ ‫شود‪ ».‬دکتر رضایی در مورد فعالیت های موسسه اعتباری‬ ‫کوثر اظهار داشت؛ «اگر ان شــاءاهلل مورد رضای خداوند‬ ‫متعال قرار بگیرد مــا ادعا داریم که کوثری هســتیم که‬ ‫این بســته به لیاقت ما دارد و عنایت کوثر قران‪ ،‬حضرت‬ ‫صدیقه طاهره (س) به دنبال ان هســتیم کــه هر روز به‬ ‫ســمت اهداف عالی خود پیش برویم و در مســیر رشد‪،‬‬ ‫ارتقا و بالندگی مجموعه گام بر داریم‪ ،‬ما ســعی می کنیم‬ ‫فرمایش حکیمانه مقام معظــم رهبری(حفظه اهلل) از عدم‬ ‫تبدیل بانک ها وموسســات اعتباری‪ ،‬به مجموعه هایی با‬ ‫ماهیت بنگاهداری را به دقــت مراعات می کنیم و هرچند‬ ‫تا کنون مبتال به بنگاهداری نشــده ایم و ان شاءاهلل از این‬ ‫به بعد هم مبتال نشــویم‪ ».‬دکتر رضایی با اشاره به وجود‬ ‫‪ 350‬شعبه فعال در سراسر کشــور افزود‪« :‬ما با طرح شعار‬ ‫اینده از ان ماست برانیم تا با تکریم سهامداران‪ ،‬مشتریان‬ ‫و مخاطبان موسسه و با تبلیغات صحیح و واقع گرایانه روز‬ ‫به روز بر منابع خود بیفزاییم تا دســتمان برای خدمت به‬ ‫احاد مردم جامعه بازتر شود که مصداق این مطلب پرداخت‬ ‫معوقات و مطالبات خانواده معظم شهداء و همکاری کامل‬ ‫با بنیاد شــهید و ایثارگران اســت‪ ».‬مدیرعامل موسسه‬ ‫اعتباری کوثر با اعالم این مطلب که ما اعتقاد داریم هرچه‬ ‫تاکنون انجام داده ایم و هر توفیقی نصیبمان شده است با‬ ‫عنایت حضرت صدیقه طاهره (س) و به برکت نام مبارک‬ ‫کوثر است‪ ،‬خاطر نشان می ســازد‪« :‬هنر بانکداری یعنی‬ ‫اینکه میزان سپرده های قرض الحســنه و پرداخت ان به‬ ‫نیازمنــدان‪ ،‬خوب مدیریت شــود‪ ».‬فهیمی پور با اشــاره‬ ‫به اینکه از ‪ 350‬شــعبه فعال موسســه اعتباری کوثر در‬ ‫سراسر کشور‪ ،‬افتخار ما به این است که ‪ 90‬شعبه به لطف‬ ‫خدا و همکاری و حمایــت همه جانبه دکتر رضایی و دیگر‬ ‫مسئوالن استان تهران برای خدمت به مردم فعالیت کرده‬ ‫و بحمداهلل استقبال خوب و گســترده سپرده گذاران باعث‬ ‫قوت قلب برای ما و موسسه اســت‪ .‬در پایان این مراسم با‬ ‫حضور اعضای هیات مدیره و مدیریت شعب استان تهران‬ ‫جوایز ویژه برندگان حساب های قرض الحسنه اهداء شد‪،‬‬ ‫همچنین از تعــدادی خانواده معظم شــهداء و ایثارگران‬ ‫تجلیل به عمل امد‪.‬‬ ‫مراسم تودیع و معارفه رئیس شعبه مستقل‬ ‫مرکزی موسسه اعتباری برگزار شد‬ ‫مراسم تودیع رئیس شعبه مستقل مرکزی موسسه‬ ‫اعتباری کوثر و معارفه رئیس جدید این شعبه در هشتمین‬ ‫نشست شــورای معاونین و مدیران موسسه برگزار شد‪ .‬در‬ ‫این مراســم که با حضور مدیرعامل موسســه‪ ،‬معاونین و‬ ‫مدیران حوزه مرکزی روز یک شــنبه مورخ ‪ 93/8/18‬در‬ ‫سالن جلســات موسســه اعتباری کوثر برگزار شد‪ ،‬دکتر‬ ‫رضایی ضمن تقدیر و تشــکر از ولــی اهلل پیران و خدمات‬ ‫شایسته ایشان در طول تصدی شعبه مستقل مرکزی برای‬ ‫سید محمد صفوی مقدم‪ ،‬رئیس جدید شعبه مستقل مرکزی‬ ‫ارزوی موفقیت روزافزون کرد‪ .‬دکتر رضایی افزود‪« :‬یکی از‬ ‫موفقیت های موسسه اعتباری کوثر‪ ،‬بهره مندی از مدیرانی‬ ‫خوشنام‪ ،‬الیق و خالق بوده است که توانسته اند در بستری‬ ‫مناســب‪ ،‬ایده های خود را به منصه ظهور برسانند ضمن‬ ‫اینکه بســتر پذیرش این ایده ها نیز در این موسسه فراهم‬ ‫است‪ ».‬مدیرعامل موسســه اعتباری کوثر ضمن تقدیر از‬ ‫ولی اهلل پیران به لحاظ عملکرد خوب ایشان در مدت تصدی‬ ‫ریاست شعبه مســتقل مرکزی‪ ،‬جایگاه شعب مستقل در‬ ‫موسسه را بسیار با اهمیت توصیف کرد‪ .‬دکتر رضایی اظهار‬ ‫داشت‪« :‬جابه جایی مدیران به دلیل ضعف انان نیست بلکه‬ ‫سیاست ما بر این اســت که از توانایی های این عزیزان به‬ ‫صورت دوره ای در ســایر بخش های مجموعه اســتفاده‬ ‫شود‪ ».‬این مراســم با تحویل حکم مسئولیت سید محمد‬ ‫صفوی مقدم و ارائه لوح تقدیر بــه ولی اهلل پیران به جهت‬ ‫تقدیر از زحمات ایشان پایان پذیرفت‪.‬‬ ‫اغاز هشــتادمین دوره بدوخدمت کارکنان‬ ‫موسسه اعتباری کوثر‬ ‫به گزارش روابط عمومی موسسه اعتباری کوثر؛‬ ‫دارانی معاون هماهنگ کننده موسســه ضمن تسلیت به‬ ‫مناســبت فرارســیدن ایام ماه محرم‪ ،‬دوره جوانی را دوره‬ ‫تزکیه نفس نامید‪ .‬دارانی افزود‪« :‬برای همه شما همکاران‬ ‫روز اول فعالیت در موسســه کوثر روز بسیار مهمی است و‬ ‫نقطه عطف در شغل شماست‪ .‬شما وارد یک سازمان جوان‬ ‫شده اید‪ ،‬در فضایی که میانگین سنی کارکنان ان حدود ‪32‬‬ ‫سال است‪ ،‬بنابراین در چنین سازمانی اینده از ان شماست‬ ‫و شــما مدیران اینده این موسســه خواهید بود‪ ».‬معاون ‬ ‫هماهنگ کننده موسســه ضمن بیان تاریخچه مختصر از‬ ‫شروع به فعالیت موسسه‪ ،‬با اشــاره به منابع‪ ،‬سهامداران و‬ ‫مشتریان اظهار داشت‪« :‬ما هدفمان این بود که حرفی نو در‬ ‫نظام بانکی کشور بزنیم و الحمدهلل تا کنون در این مسیر گام‬ ‫برداشته و به پیش رفته ایم‪ .‬بر همین اساس قصد داریم در‬ ‫قدم اول جزو پنج بانک برتر خصوصی کشور شویم و امار‬ ‫نشــان می دهد که تا کنون از هفت بانک خصوصی کشور‬ ‫عبور کرده ایم‪ ».‬وی عنوان کرد‪« :‬موسسه اعتباری کوثر‬ ‫مجموعه ای ارزشی است و بنابراین عالوه بر توجه به نظم‪،‬‬ ‫مهارت و دانش بانکی‪ ،‬ســرعت و دقت در ارائه خدمات‪،‬‬ ‫مشتری مداری و رعایت اخالق حرفه ای که از معیارهای‬ ‫عمومی کارکنان بانکی اســت باید به اصول و ارزش های‬ ‫اســامی و مذهبی نیز پایبند و متعهد باشــیم‪ ،‬در همین‬ ‫راستا ما در پی دستیابی به هر نوع سودی نیستیم و هر نوع‬ ‫پیشــرفتی را نمی خواهیم‪ ».‬دارانی در انتها گفت‪« :‬شــما‬ ‫دارای نیروی جوانی و شادابی هســتید و انتظار داریم در‬ ‫تمامی طول خدمت نیز این نشاط و طراوت را حفظ کنید‪».‬‬ ‫در ابتدای جلسه شعبانی با معرفی دوره هشتادم بدوخدمت‬ ‫گفت‪« :‬دوره های بدوخدمت در موسســه اعتباری کوثر از‬ ‫کاملترین دوره های اموزشی در بین بانک هاست و طراحی‬ ‫ان مطابق با اصول و راهکارهای نوین اموزشی در مراحل‬ ‫مختلف نیازســنجی‪ ،‬طراحی‪ ،‬پشــتیبانی‪ ،‬اجرا و سنجش‬ ‫اثربخشی است‪».‬‬ ‫‪83‬‬