ماهنامه مثلث شماره 247

‫اختالف‬ ‫حماسوایران‬ ‫غلوشده‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و چهل و هفت‪ 13/‬دی‪ 88 /1393‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫جامعه ایران با کوبا‬ ‫فرق دارد‬ ‫میزگردابراهیممتقیوعلی‬ ‫ابوالفتحدربارهبرقراری‬ ‫رابطه کوبا ‪ -‬امریکا‬ ‫دوست داشتیم درباره‬ ‫عشقحرفبزنیم‬ ‫گفتوگوباسازندگان‬ ‫چند متر مکعب عشق‬ ‫گفتوگویمثلث‬ ‫بانمایندهحماسدرایران‬ ‫اعتمادحاکمیت‬ ‫بهاحمدینژاد‬ ‫سلبشده‬ ‫گفتوگویمثلث‬ ‫باامیرمحبیان‬ ‫پرونده ویژه‪ :‬چرا باید اصولگرایان‬ ‫از احمدی نژاد عبورکنند؟‬ ‫همراه با مصاحبه های‪ :‬حسین نجابت‪ ،‬امیرحسین‬ ‫قاضی زاده‪ ،‬ناصر ایمانی و عبدالرضا داوری‬ ‫چگونه فتنه موجب‬ ‫تحریمشد؟‬ ‫در سالگرد ‪ 9‬دی‬ ‫چهگذشت‬ ‫تسلیمکفاشیان‬ ‫اصالحات در فدراسیون‬ ‫فوتبال اغاز شد‬ ‫قدرتهای بزرگ و تبلیغ‬ ‫معنای غلط از انتظار‬ ‫وکذلکجعلنکمامهوسطالتکونواشهداعلیالناس‬ ‫ویکونالرسولعلیکمشهیدا‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫اما مسئله این است که دست سیاست‬ ‫در کار بــوده؛ همان طوری کــه تزریق کرده‬ ‫بودند به ملتها‪ ،‬به مســلمین‪ ،‬به دیگر اقشار‬ ‫جمعیتهای دنیا که سیاست کار شماها نیست؛‬ ‫بروید سراغ کار خودتان و ان چیزی که مربوط‬ ‫به سیاست است‪ ،‬بدهید به دست امپ راتورها‪.‬‬ ‫خوب‪ ،‬انها از خدا م ی‏خواستند که مردم غافل‬ ‫بشوند و سیاســت را بدهند دست حکومت و‬ ‫به دست ظلمه‪ ،‬دست امریکا‪ ،‬دســت شوروی‪ ،‬دست امثال‬ ‫اینها و انهایی که اذناب اینها هستند و اینها همه چیز ما را‬ ‫ببرند‪ ،‬همه چیز مسلمانها را ببرند‪ ،‬همه چیز مستضعفان را‬ ‫بب رند و ما بنشینیم بگوییم که نباید حکومت باشد‪ ،‬این یک‬ ‫حرف ابلهانه است‪ ،‬منتها چون دست سیاست در کار بوده‪،‬‬ ‫این اشخاص غافل را‪ ،‬اینها را بازی دادند و گفتند‪ :‬شما کار به‬ ‫سیاست نداشته باشید‪ ،‬حکومت مال ما‪ ،‬شما هم بروید توی‬ ‫مسجدهایتان بایســتید نماز بخوانید! چه کار دارید به این‬ ‫کارها؟ اینهایی که م ی‏گویند که هر علمی بلند بشود و هر‬ ‫حکومتی‪ ،‬خیال کردند که هر حکومتی باشد این برخالف‬ ‫انتظار فرج است‪ .‬اینها نم ی‏فهمند چی دارند م ی‏گویند‪ .‬اینها‬ ‫تزریق کرده‏اند بهشــان که این حرفهــا را بزنند‪ .‬نم ی‏دانند‬ ‫‪14- 23‬‬ ‫گفتارها‬ ‫روباهوخارپشت‬ ‫درتنهاییوهمراهیروشنفکری‬ ‫روشنفکرانبدلی‬ ‫درجست وجویفقیرشایسته‬ ‫‪24- 31‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫چگونهفتنهموجبتحریمشد؟‬ ‫ظریف‪:‬همهتحریم هارابردارید‬ ‫برداشتجنجالی‬ ‫‪32- 45‬‬ ‫سیاست‬ ‫احمدی نژادیعنیمشایی‬ ‫چشماسفندیار‬ ‫اعتمادحاکمیتبهاحمدی نژادسلبشده‬ ‫اصولگرایانبهاحمدی نژاداعتنانمی کنند‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه‬ ‫و عادالنه از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه‬ ‫ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب‬ ‫اسالمی‪ ،‬چارچوبش اســام‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گسترش‬ ‫و سیادت اسالم خواهی در سراســر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و‬ ‫پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪.‬‬ ‫مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایستادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری‬ ‫مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان فرهیختگان و‬ ‫نخبگان کشور است‪ .‬امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر‬ ‫و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و‬ ‫هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫دبیرتحریریه‪:‬مصطفیصادقی‬ ‫مشاورهنریسردبیر‪:‬یحییپاکدل‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫ی اسالم‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی ‪ -‬زهره دیانی ‪ -‬مینا عل ‬ ‫فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی(دبیر) ‪ -‬فاطمه کریمخان ‪-‬‬ ‫سارا میرشجاعی ‪ -‬شیما غفاری ‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬محمدصادق لواسانی‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬تقی میری (دبیر) ‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫دارند چ ی‏چی م ی‏گویند‪ .‬حکومت نبودن‪ ،‬یعنی اینکه همۀ‬ ‫مردم به جان هم بریزند‪ ،‬بکشــند هم را‪ ،‬بزنند هم را‪ ،‬از بین‬ ‫ببرند‪ ،‬برخالف نص ایات الهی رفتــار بکنند‪ .‬ما اگر فرض‬ ‫م ی‏کردیم دویست تا روایت هم در این باب داشتند‪ ،‬همه را‬ ‫به دیوار م ی‏زدیم؛ ب رای اینکه خالف ایات قران است‪ .‬اگر هر‬ ‫روایتی بیاید که نهی از منکر را بگوید نباید کرد‪ ،‬این را باید‬ ‫به دیوار زد‪ .‬این گونه روایت قابل عمل نیست‪ .‬و این نفهمها‬ ‫نم ی‏دانند چی م ی‏گویند‪ ،‬هر حکومتی باشد حکومت[باطل]‬ ‫است! بلکه شنیدم بعضی از اشخاص گفته‏اند که خوب با این‬ ‫وضعی که هست‪ ،‬االن در ای ران هست‪ ،‬دیگر ما نباید تهذیب‬ ‫اخالق بکنیم؛ دیگر غلط است این حرفها! چیزی نیست دیگر‬ ‫حاال؛ حتم ًا باید استاد اخالق در یک محیطی باشد که همۀ‬ ‫مردم فاسدند‪ ،‬شرابخانه‏ها همه بازند و ـ عرض م ی‏کنم‬ ‫که ـ جاهای فساد همه بازند! اگر یک جایی باشد که‬ ‫خوب باشــد‪ ،‬انجا دیگر تهذیب اخالق الزم نیست‪،‬‬ ‫نم ی‏شود‪ ،‬باطل است! اینها یک چیزهایی است که‬ ‫اگر دست سیاست در کار نبود‪ ،‬ابلهانه بود‪ ،‬لکن انها‬ ‫م ی‏فهمند دارند چی م ی‏کنند‪ .‬انها م ی‏خواهند ما را‬ ‫کنار بزنند‪.‬‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬نیما ملک نیازی ‪-‬فاطمه قنائی‬ ‫علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تقی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد شکراللهی‪ ،‬علیرضا اسدالهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر اسماعیل تبار ‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی‪ -‬دکتر غالمحسن تقینتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادیانباردار‪ -‬منصور شیخ االسالمی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سیدحمیدخالقی‬ ‫محل‪ :‬تهران‪ ،‬حسینیه جماران‬ ‫حضار‪ :‬خانواده‏های شهدا‪ ،‬اسرا و مبارزان‬ ‫مسلمان لبنان و فلســطین ـ غرضی‪ ،‬محمد‬ ‫(وزیر پســت و تلگراف و تلفن) ـ مسئوالن و‬ ‫کارمندان وزارت پست و تلگراف و تلفن‬ ‫‪46- 53‬‬ ‫بینالملل‬ ‫جامعهایرانباکوبافرقمی کند‬ ‫روند اصالح روابط میان ایران و امریکا طوالنی‬ ‫خواهدبود‬ ‫امریکادوستروسیهنمی شود‬ ‫‪60-67‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫دوستداشتیمدربارهعشق‬ ‫حرفبزنیم‬ ‫فیلم دو برادر درباره دو وطن و یک جهان‬ ‫مساحتیبهوسعتجهان!‬ ‫‪68-73‬‬ ‫ورزش‬ ‫تسلیمکفاشیان‬ ‫رئیس تنهامی شود‬ ‫غیرقانونیاست‬ ‫کفاشیانتحتفشاراست‬ ‫طراح جلد‪ :‬یحیی پاکدل‬ ‫اختالف‬ ‫حماسوایران‬ ‫غلوشده‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و چهل و هفت‪ 13/‬دی‪ 88 /1393‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫جامعه ایران با کوبا‬ ‫فرق دارد‬ ‫میزگردابراهیممتقیوعلی‬ ‫ابوالفتحدربارهبرقراری‬ ‫رابطه کوبا ‪ -‬امریکا‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫دوست داشتیم درباره‬ ‫عشقحرفبزنیم‬ ‫گفتوگوباسازندگان‬ ‫چند متر مکعب عشق‬ ‫گفتوگویمثلث‬ ‫بانمایندهحماسدرایران‬ ‫اعتمادحاکمیت‬ ‫بهاحمدینژاد‬ ‫سلبشده‬ ‫گفتوگویمثلث‬ ‫باامیرمحبیان‬ ‫پرونده ویژه‪ :‬چرا باید اصولگرایان‬ ‫از احمدی نژاد عبورکنند؟‬ ‫همراه با مصاحبه های‪ :‬حسین نجابت‪ ،‬امیرحسین‬ ‫قاضی زاده‪ ،‬ناصر ایمانی و عبدالرضا داوری‬ ‫چگونه فتنه موجب‬ ‫تحریمشد؟‬ ‫در سالگرد ‪ 9‬دی‬ ‫چهگذشت‬ ‫تسلیمکفاشیان‬ ‫اصالحات در فدراسیون‬ ‫فوتبال اغاز شد‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫بهماپیامکبزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینستاگرام هفته نامه مثلث فعال شده است‪ .‬کارب ران این شبکه اجتماعی‬ ‫م ی توانند با پیوســتن به اینســتاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه را‬ ‫مشاهده کنند‪.‬‬ ‫سناریوی رسانه ای تکذیب‬ ‫‪ l‬رزمایش ارتش در اب های خلیج فارس جای این‬ ‫را داشت که از سوی رسانه های داخلی بیشتر بازتاب‬ ‫داشته باشد‪ .‬چند روز متوالی رسانه های خارجی به‬ ‫ان پرداختند‪.‬‬ ‫‪ l‬مشخص شده که ای ران رتبه نخست ثب ت اختراع‬ ‫در میــان کشــورهای اســامی را دارد‪ .‬کاش از‬ ‫این اختراعات اســتفاده بیشــتری م ی شد و خاک‬ ‫نم ی خورد‪.‬‬ ‫‪ l‬این علی کریمی همچنان دوست داره در صدر‬ ‫اخبار باقی بمونه‪.‬‬ ‫‪ l‬خدا رحمت کند شهید تقوی را‪ ،‬من با ایشان در‬ ‫یک منطقه زندگی م ی کردم چندین بار ایشان را دیده‬ ‫بودم‪ ،‬به قدری متواضعانه برخورد م ی کردند که اصال‬ ‫به ذهنم خطور نم ی کرد که ایشــان سردار باشند‪.‬‬ ‫خوشا به سعادتشان عاقبت به خیر شدند‪.‬‬ ‫‪ l‬چهره ارام و متین شهید تقوی پس از شهادت‬ ‫حکایت از لذت دیدار یار در لحظه شهادت داشت و‬ ‫ب ی تردید با سی د الشهدا محشور خواهد شد‪.‬‬ ‫‪ l‬ســال نوی میالدی را به هموطنان مسیحی‬ ‫تبریک م ی گویم‪.‬‬ ‫‪ l‬پس چه شد این وام های پنجاه میلیون تومانی‬ ‫ب رای خرید مسکن‪ .‬در شرایطی که قیمت مناسب‬ ‫است اگر این وام ها داده شود بهتر نیست؟‬ ‫‪ l‬چقدر ماجرای این هواپیماهایی که در شــرق‬ ‫اسیا ناپدید م ی شــوند عجیب شده‪ .‬در اولین اقدام‬ ‫به نظرم باید به دنبال این باشند که سرنشینان ان‬ ‫چه کسانی بودند‪ ،‬شاید به خاطر انها این هواپیماها‬ ‫ناپدید م ی شوند‪.‬‬ ‫‪ l‬امیــدوارم که حماس بار دیگــر راه اصلی خود‬ ‫را پیدا کند‪ .‬ترکیه و کشــورهای منطقه دلشان به‬ ‫حال فلســطین نم ی ســوزد‪ .‬تنها به دنبال منافع‬ ‫خود هستند‪.‬‬ ‫‪10‬‬ ‫روحانی بر عرشه جماران‬ ‫‪ l‬گرافیک مجله شــما در بین مجالت سیاسی‬ ‫گرافیک خوبی است‪.‬‬ ‫مثلث || شماره ‪247‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫‪ l‬باالخره یارانه ثروتمندان حذف م ی شود یا نه؟‬ ‫تیم رسانه ای دولت سابق در هفته گذشته بازی جدیدی‬ ‫را اغاز کرد که به تیتر اول برخی رسانه ها خصوصا رسانه های‬ ‫اصال ح طلب تبدل شد‪ .‬مثلث انالین با تهیه گزارشی درباره‬ ‫این اتفاق از سناریوی جدید احمدی نژاد پرده برداشت و نشان‬ ‫داد انها با راه اندازی «سایت های مشقی» به دنبال این هستند‬ ‫که همچنان روی موج رسانه ها سوار شوند‪ .‬اقدامی که سایت‬ ‫رجانیوز از سایت هایی که پی ش تر به دولت احمدی نژاد نزدیک‬ ‫بود اما امروز از جبهه پایداری حمایت م ی کند‪ ،‬ان را یک پروژه‬ ‫«رسانه ای امنیتی» توصیف م ی کند‪.‬‬ ‫ســناریوی «تکذیب» ســناریوی جدیدی بود که به‬ ‫راه افتــاد‪ .‬نزدیکان دولت قبــل با راه اندازی ســایت های‬ ‫«مشــقی» اخباری را کــه م ی دانند قرار اســت تکذیب‬ ‫شود‪ ،‬منتشر م ی کنند‪ .‬این ســناریو با مدنظر قراردادن این‬ ‫موضوع که رحیم مشــایی همچنان م ی تواند حساسیت را‬ ‫در عالم سیاســت‪ ،‬خصوصا در میان اصولگرایان ب رانگیزد‪،‬‬ ‫«سخنران ی هایی» از احمدی نژاد و مشایی منتشر م ی کند‪.‬‬ ‫در همیــن رابطه اولین بار خبری منتشــر شــد که‬ ‫در ان گفته شــده بود‪ ،‬رحیم مشــایی اعالم کرده است که‬ ‫از احمدی نژاد فاصله گرفتــه تا او بار دیگــر بتواند اعتماد‬ ‫اصولگرایان را به دست بیاورد‪ .‬اما بالفاصله این خبر «تنها»‬ ‫تکذیب شــد‪ .‬ســایت های نزدیک به احمدی نژاد با انتشار‬ ‫گزارشاتی به این موضوع پرداختند و ان را تکذیب کردند‪.‬‬ ‫یک هفته بعد و در چند روز گذشــته بــار دیگر متنی‬ ‫منتشر شــد که در ان امده بود احمدی نژاد در میان اعضای‬ ‫پایــداری ان ســخنان را مطرح کــرده اســت‪ .‬در ان متن‬ ‫احمدی نژاد بر فاصله گرفتن از مشایی صحه گذاشته بود‪.‬‬ ‫در بخشی از این متن به موضوع مشایی اشاره شده و از‬ ‫زبان احمدی نژاد گفته شده بود که او از سیاست کناره گیری‬ ‫کرده اســت‪ .‬بالفاصله پس از انتشار این خبر بار دیگر دفتر‬ ‫رئی س جمهور سابق که حاال سایت «مه ر مردم» را به عنوان‬ ‫پایگاه رسمی اطالع رسانی احمدی نژاد راه اندازی کرده است‪،‬‬ ‫این خبر را «تکذیب» کرد‪ .‬در این تکذیبیه امده بود‪« :‬نظر‬ ‫به اینکه طی روزهای اخیر برخی سایت های خبری‪ ،‬اقدام به‬ ‫انتشار مطالب سیاسی منسوب به دکتر احمدی نژاد‪ ،‬رئیس‬ ‫دولت های نهم و دهم کرده اند‪ ،‬بار دیگر تاکید م ی شود که‬ ‫اینگونه مطالب‪ ،‬فارغ از محتوای انها‪ ،‬اساسا خالف واقع است‬ ‫و ایشان هی چ گونه مالقات یا اظهارنظر سیاسی نداشته اند‪».‬‬ ‫به گزارش مثلث انالین‪ ،‬نکته مهم در این رابطه این‬ ‫است که در یک سال و نیم گذشته همواره دفتر رئی س جمهور‬ ‫سابق مشــغول صدور «تکذیبیه» بوده است‪ .‬درحالی که‬ ‫اکثریت قریب به اتفاق اخباری که تکذیب م ی شــوند نیز‬ ‫از سوی هواداران یا ســایت های نزدیک به تیم دولت سابق‬ ‫منتشر شده بودند‪.‬‬ ‫تنها همین دلیل کفایت م ی کند کــه رصدکنندگان‬ ‫فضای سیاسی تشخیص دهند که تاکتیک «جعل خبر»‬ ‫و « تکذیب» ب رای این در دستورکار قرار گرفته تا همچنان‬ ‫احمدی نژاد را در اذهــان زنده نگه دارند و شــاید نگرانی از‬ ‫فراموش شــدن او در میان مردم انها را وادار به اجرای پروژه‬ ‫«سروصداهای مشقی» کرده است‪ .‬اقدامی که نشان م ی دهد‬ ‫بسیاری از رسانه ها نیز در دام ان گرفتار شده و ناخواسته در‬ ‫پازل ط راحی شده توسط تیم دولت ســابق بازی کرده اند‪.‬‬ ‫گفتنی اســت‪ ،‬این ســناریو همزمان با دور تازه سفرهای‬ ‫استانی محمود احمدی نژاد به قم و کاشان کلید خورده است؛‬ ‫شهرهایی با ب رنامه ریزی هدفمند‪.‬‬ ‫‪ l‬ماجرای بازگشایی ســفارت امریکا در ای ران که‬ ‫از سوی اوباما مطرح شــد به نظرم همان سیاست‬ ‫همیشگی چماق و هویج اســت‪ .‬لطفا مسئوالن‬ ‫اگاه تر برخورد کنند‪ .‬امریکای ی ها اصال قابل اعتماد‬ ‫نیستند‪.‬‬ ‫‪ l‬تازه اعالم شده که اصفهان نیز جزو ده شهر الوده‬ ‫جهان است‪ .‬مسئوالن باید فکری به حال مترو این‬ ‫شهر بکنند‪.‬‬ ‫‪ 9‬دی در اینستاگرام‬ ‫احمدی نژاد‬ ‫گفت وگوی تلفنی شــاه و دکتر امینی نخســت وزیر‬ ‫روزهای پایانی حکومت محمدرضا پهلوی‪ ،‬که فایل ان به‬ ‫صورت صوتی در سایت مثلث منتشر شد‪ ،‬از سوی کارب ران‬ ‫شــبکه های اجتماعی و همچنین خوانندگان سایت مثلث‬ ‫مورد استقبال قرار گرفت‪.‬‬ ‫فایل صوتی این مکالمه که توسط ساواک شنود شده‬ ‫بود‪ ،‬حاوی ترس و نگرانی شــاه در روزهای پایانی حکومت‬ ‫پهلوی است‪.‬‬ ‫دربخشی از این ســند درباره ترور استاد نجات اللهی‬ ‫گفت وگو شده است‪ .‬این استاد شهید در محل تحصن اساتید‬ ‫دانشگاه هنگام قدم زدن روی تراس ساختمان وزارت علوم‬ ‫در خیابان ویال (استاد نجات اللهی کنونی) توسط نیروهای‬ ‫امنیتی به شهادت رسیده بود‪ .‬شاه و امینی درباره مشکوک‬ ‫بودن این اقدام به بحث م ی پردازند و هر دو مدعی ان هستند‬ ‫که احتمال دارد کار مخالفان باشد!‬ ‫در این مکالمه شاه ضمن اظهار نگرانی ب رای از دست‬ ‫دادن درامدهای نفتی به صراحت عجز خود را در ب رابر اراده‬ ‫مردم ب رای سرنگونی حکومتش نشــان م ی دهد‪ ،‬انجا که‬ ‫م ی گوید‪« :‬بله‪ ،‬اصال رفتیم‪ ،‬بدون اینکه بــا ابرو هم رفته‬ ‫باشیم‪ ،‬مثل پیرزن ها‪».‬‬ ‫شاه در این مکالمه از امینی م ی خواهد که ساختمان‬ ‫وزارت علوم ان زمان که محل تجمع اعتصابی دانشگاهیان‬ ‫بود را تخلیه کند‪.‬‬ ‫این مکالمه تاریخی در استانه پیروزی انقالب اسالمی‬ ‫در پنجم دی ماه ‪ 1357‬انجام شــده است‪ .‬شــاه در ابتدای‬ ‫سخنان خود به سخنرانی کریم ســنجابی در بیمارستان‬ ‫پهلوی (امام خمینی کنونی) اشاره دارد‪ .‬ب ر اساس اسناد موجود‬ ‫در ســاواک در اطالعی ه هایی که در قسمت های مختلف‬ ‫دانشکده پزشکی بیمارستان پهلوی در روز دوشنبه چهارم‬ ‫دی ماه ‪ 1357‬نصب شــده بود از تمامی کارکنان دانشکده‬ ‫خواسته شــده در ســاعت ‪ 10‬صبح به منظور پشتیبانی از‬ ‫استادان متحصن در دانشگاه ته ران به خیابان رفته و اقدام به‬ ‫راهپیمایی کنند‪ .‬در پایان این راهپیمایی دکتر کریم سنجابی‬ ‫ب رای حضار سخنرانی کرده است‪.‬‬ ‫درمکالمه تاریخی شاه با علی امینی‪ ،‬عالوه بر موضوع‬ ‫سخنرانی ســنجابی‪ ،‬انها درباره اتفاق هایی که در پنج دی‬ ‫ماه‪ 1357‬به وقوع پیوسته است‪ ،‬با هم مشورت م ی کنند‪ .‬شاه‬ ‫‪ 21‬روز قبل از خروج از ای ران به صراحت به امینی م ی گوید‪:‬‬ ‫«ما داریم اب م ی شویم»‪.‬‬ ‫حاج قاسم‬ ‫درعربستان‬ ‫مردم امروز‪ ،‬یک روزنامه جدید‬ ‫تیم رسانه ای محمد قوچانی که پیش از اخرین اقدامشان در اداره‬ ‫روزنامه «اسمان» نیمه تمام مانده بود‪ ،‬در هفته گذشته روزنامه‬ ‫«مردم امــروز» را راه اندازی کردند‪ .‬مردم امــروز در ‪ 32‬صفحه‬ ‫تمام رنگی با قطع مترویی منتشر م ی شود و کادر تحریریه ان از‬ ‫نف رات ثابت نزدیک به قوچانی انتخاب شده اند‪.‬‬ ‫این روزنامــه در هفته گذشــته دو بار عکس اول خــود را به‬ ‫کاریکاتور اختصاص داد‪ .‬همچنیــن حجم عکس های اول در‬ ‫زمینه غیرسیاسی بیشــتر بود‪ .‬همچنین در هفته گذشته خبر‬ ‫اختصاصی این روزنامه که مدعی بود ای ران نامه شــدیداللحنی‬ ‫را به عربســتان ارسال کرده است‪ ،‬از ســوی یک منبع اگاه در‬ ‫وزارت خارجه تکذیب شد‪ .‬تیم این روزنامه که به دولت نزدیک‬ ‫است تالش م ی کند تا از احمدی نژاد چهره ای در مقابل دولت بسازد‪ .‬مردم امروز در یکی از روزهای هفته گذشته عکس‬ ‫بزرگ و تمام قد صفحه اول را به کاریکاتوری از احمدی نژاد اختصاص داد کــه با لباس کاراته بود‪ .‬این کاریکاتور با تیتر‪:‬‬ ‫«احمدی نژاد وارد م ی شود» بر صفحه اول روزنامه مردم امروز نقش بسته بود‪ .‬اقدامی که واکنش سایت های نزدیک به‬ ‫احمدی نژاد را به دنبال داشت‪ .‬مردم امروز در یکی دیگر از خبرهای اختصاصی خود گفت وگویی را با علی مطهری منتشر‬ ‫کرد که در ان این نماینده مجلس مدعی بود پایداری با کادرهای سابق امنیتی در ارتباط است‪ .‬مطهری گفته بود که برخی‬ ‫اعضای جبهه پایداری در مجلس با کادرهای امنیتی سابق ارتباط دارند و انها در مواقعی مانند رای اعتماد به وزرا‪ ،‬اسناد‬ ‫و مدارک الزم از جمله صدای افراد را که گاهی از راه شنود به دست امده است به ایشان م ی دهند‪ .‬اظهارات مطهری مانند‬ ‫همیشه با واکنش های منتقدانش روبه رو شد‪.‬‬ ‫تور احمدی نژادی ها برای رسانه ها‬ ‫هفته گذشته بازی رسانه ای تیم احمدی نژاد بسیاری از روزنامه ها‬ ‫را گمراه کرد‪ .‬یک سایت نزدیک به تیم دولت سابق با انتشار دو‬ ‫خبر مدعی شد مشایی و احمدی نژاد در اظهاراتی مسیر فعالیت‬ ‫اینده شان را مشــخص کرده اند‪ .‬به اعتبار این خب ر ها مشایی از‬ ‫احمدی نژاد کامال جدا شده و احمدی نژاد گفته بود‪« :‬در صورتی‬ ‫که احساس خطر کند حتما وارد انتخابات مجلس م ی شود‪ ».‬این‬ ‫خبرها از سوی احمدی نژاد تکذیب شد‪ .‬با این حال فردای ان روز‬ ‫بسیاری از روزنامه ها این خبر را در صفحه اول خود جای دادند‬ ‫و ان را کار کردند‪ .‬روز بعد اما سایت های نزدیک به دولت سابق‬ ‫گفتند این روزنامه ها در دام یــک خبر جعلی افتادند‪ .‬اعتماد در‬ ‫بخشی از این گزارش اورده بود‪« :‬او در سخنرانی اخیرش در جمع‬ ‫اعضای جبهه پایداری «جدیدهای» زیادی دارد‪ .‬هنوز اختالفات‬ ‫شدیدش با مجموعه اصولگرایان از یاد نرفته است اما م ی گوید که دشمن همه تالشش را م ی کند تا با اختالف اندازی‪ ،‬ایجاد‬ ‫شک و تردید و پرداختن به موضوعات فرعی‪ ،‬جبهه نیروهای انقالب را دچار تشتت کند تا به جای انکه همه باهم یکصدا‬ ‫در ب رابر دشمن بایستیم با بزرگ کردن موضوعات فرعی‪ ،‬دشمن را فراموش کنیم و مقابل هم بایستیم‪ .‬وی اما کمی بعدتر‬ ‫اظهارات جدیدتری دارد و همی ن جاســت که تغییر ادبیاتش بیش از اندازه به چشم م ی اید‪ .‬او م ی گوید که «باید بر انچه‬ ‫تاکنون میان نیروهای انقالب گذشته‪ ،‬صلوات بفرستیم‪ ،‬فارغ از اینکه در این اختالفات هر فرد یا گروهی چقدر قصور یا‬ ‫تقصیر دارد‪ ».‬اما همی ن جاست که رئیس دولت سابق از یک خاطره قدیم ی یاد م ی کند‪« :‬در هشت سال دولت به خصوص‬ ‫در دوسال اخر‪ ،‬برخی دوستان به بنده و همکارانم جفا کردند اما از همه انها گذشتم تا جبهه انقالب از اختالف خالی شود‪».‬‬ ‫ایت اهلل مصباح در ‪ 9‬دی‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫هفته نامه ‪ 9‬دی این هفته به مناسبت سالگرد راهپیمایی مردمی‬ ‫ در این روز با ایت اهلل مصباح یــزدی گفت وگوی مفصلی انجام‬ ‫داد‪ .‬ایــت اهلل مصباح در این گفت وگو توضیــح م ی دهد که در‬ ‫زمان انقالب مارکسیس ت ها م ی گفتند امام اهل مبارزه نیست‪.‬‬ ‫او درباره مساله حصر م ی گوید که انها با حکم حکومتی رهبری‬ ‫است که اعدام نشده اند‪.‬‬ ‫او همچنین درباره شــایعه تذکر رهبری درمــورد فعالی ت های‬ ‫سیاس ی اش گفته‪« :‬تذکر رهبر انقالب به بنده درباره فعالی ت های‬ ‫سیاسی واقعیت ندارد‪ ،‬بلکه ایشان تاییداتی هم کرده اند‪».‬‬ ‫او تاکید داشت که نگران شیطنت برخی ب رای مجلس خبرگان‬ ‫اینده نیست‪ .‬ایت اهلل مصباح درباره این شبهه که تشبیه مقام‬ ‫معظم رهبری به مطهری زمان ب رای این بود که به کارهای فکری بپردازند نه سیاسی‪ ،‬م ی گوید‪« :‬این تفسیر به رای ها‬ ‫مربوط به سیاست بازان است‪ .‬یک چیزی را م ی گیرند و سوژه م ی کنند‪ ،‬بعد هر طور دلشان م ی خواهد تفسیر م ی کنند و‬ ‫بعد هر طور م ی خواهند ان را به کار م ی گی رند و تخریب م ی کنند؛ موضوعی را بزرگ م ی کنند و موضوع دیگری را کوچک‬ ‫م ی کنند‪ ،‬سیاست بازی یعنی همین‪ .‬این رفتار هم از یک نفر و دو نفر نیست برخ ی ها کار روزانه شان است‪ .‬خصوصا این‬ ‫نشریات و رسانه های زنجیره ای کارشان همین است‪».‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫شاه‪ :‬رفتیم مثل‬ ‫پیرزن ها‪ ،‬ب ی ابرو‪...‬‬ ‫بررسی رسانه ای هفته‬ ‫‪11‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بســیاری از عک س های خبری به ما م ی رسد‪ .‬تعداد این‬ ‫عک س ها انقدر زیاد اســت که گاهی ب ه راحتی از کنار ان عبور م ی کنیم اما‬ ‫شاید بهتر باشد روی بعضی از عک س ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث‬ ‫در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور عک س ها از نو یاداوری م ی کند‪.‬‬ ‫بازدید رئیس جمهور از رزمایش عظیم محمدرسول اهلل(ص)‬ ‫چهاردهمین ایین‬ ‫بزرگداشت حامیان‬ ‫نسخ خطی‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫رونمایی از‬ ‫البوم صوتی من‬ ‫پرویز پرستویی‬ ‫دیدار سفیر الجزایر با رئیس‬ ‫مجمع تشخیص مصلحت نظام‬ ‫ورود تیم ملی فوتبال ایران‬ ‫به استرالیا‬ ‫عک س های سال ‪ 2014‬از نگاه گاردین‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫ وزیر امور خارجه در واکنش به‬ ‫بازداشت دبیرکل جمعیت الوفاق‬ ‫بحرین‪ ،‬خواســتار ازادی فوری وی‬ ‫شد و گفت‪« :‬برخوردهای قهری با‬ ‫رهب ران مورد احت رام مردم‪،‬مخاط رات‬ ‫و تهدیدات را افزایش خواهد داد‪».‬‬ ‫معــاون اول رئی س جمهوری‬ ‫گفــت‪« :‬ب ا وجــود همــه‬ ‫کارشــکن ی ها‪ ،‬فشــارها و‬ ‫دشمن ی های جبهه استکبار‪،‬‬ ‫ای ران ه م اکنون کانون امنیت‬ ‫و ثبات منطقه است‪».‬‬ ‫‪13‬‬ ‫درباره گفتارها‬ ‫گفتارها‬ ‫گفتارها‪،‬سخن ما نیست‪،‬حرف روزنام ه نگاران و کارشناسانی‬ ‫است که در محی ط های تخصص ی شان با گرای ش های مختلف به‬ ‫موضوعات مختلف پرداخته اند؛ یک نگاه ازاد که مثلث با افتخار‬ ‫ان را میزبانی م ی کند‪ .‬این حرف ها‪ ،‬موضع نویسندگانشان است‪،‬‬ ‫ما فقط بستر انتشار انیم‪.‬‬ ‫روباه و خارپشت‬ ‫تعامل روشنفکران با دولت در تاریخ معاصر‬ ‫علی مرشدی زاد‬ ‫گفتارها‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫پژوهشگر تاریخ معاصر‬ ‫اول درباره واژه روشنفکر توضیحی بدهم؛ اینکه یک‬ ‫روشــنفکر وقتی وارد دولت می شود ایا روشنفکر محسوب‬ ‫می شود یا نه‪ .‬ما دو مفهوم داریم؛ یکی اینتلکچوال و یکی‬ ‫هم اینتلیجنسی‪ .‬در فارســی هر دوی این واژه را روشنفکر‬ ‫تعریف می کنند‪ ،‬منتها می توانیــم تمایزی بین این دو واژه‬ ‫قائل شویم‪ .‬می توانیم بگوییم که یکی اعم از دیگری است‪.‬‬ ‫مفهوم اینتلکچوال به معانی روشنفکری است که اغلب در‬ ‫مورد افرادی که تحت تاثیر غرب هستند و ایده و اندیشه های‬ ‫غرب را ترویج می کنند و به نوعی انتقادی به جامعه و وضع‬ ‫موجود دارند‪ ،‬غربی شدن در دستورکار انها قرار دارد و معموال‬ ‫تحت تاثیر اندیشه های فلسفی هستند‪ .‬حاال جالل ال احمد‬ ‫از واژه غرب زدگی استفاده کرد ولی من از به کار بردن واژه‬ ‫غرب زدگی ابا دارم و به باور من غرب گرا هستند‪ .‬اینتلیجنسی‬ ‫مفهوم عام تری است‪ .‬جیمز بیل وقتی در کتاب سیاست در‬ ‫ایران از طبقه متوسط ایران صحبت می کند واژه اینتلیجنسی‬ ‫را به کار می برد که در واقع یک طبقه محسوب می شود‪ .‬او‬ ‫درباره یک طبقه صحبت می کند و نه یک صنف‪ .‬این طبقه‪،‬‬ ‫تحصیل کردگان جدید در مشاغل جدید را شامل می شود‪ .‬در‬ ‫این تعریف مثال یک نظامی هم روشنفکر محسوب می شود‪.‬‬ ‫چون نظامی گری هم یک حرفه مدرن محسوب می شود که‬ ‫از حالت سنتی خود خارج شده است‪ .‬بانکدار و کارمند هم در‬ ‫این می گنجند‪.‬‬ ‫بنابراین‪ ،‬اینتلکچوال را خیلی ســخت می شــود که‬ ‫روشنفکر دولتی را به ان نســبت داد و همین طور روشنفکر‬ ‫دینی را هم به ســختی می توان به ان نســبت داد‪ .‬چون از‬ ‫سنت غربی دفاع می کند و در واقع منتقد هر گونه سنت هم‬ ‫محسوب می شود‪ .‬خردگرا است و اومانیست است و با سنت‬ ‫سر سازگاری ندارد‪ .‬به ویژه با دین هم سرسازگاری ندارد و‬ ‫با روشنفکر دینی به نوعی تناقض نما می شود‪ .‬در روشنفکر‬ ‫دولتی هم منافات دارد‪ ،‬زیرا روشنفکر دولتی وضع موجود را‬ ‫تایید می کند؛ مگر اینکه دل در گرو تغییری داشته باشد که‬ ‫به عنوان پل از ان استفاده کند و بعد از دولت جدا شود‪.‬‬ ‫خود واژه روشــنفکری در ایــران مربــوط به دوره‬ ‫قاجار است‪ .‬از ســابقه انکه صحبت می کنند‪ ،‬می گویند که‬ ‫نخســتین بار میرزااقاخان کرمانی این اصطــاح را به کار‬ ‫برد؛ نه به عنوان روشــنفکر که تحت عنوان منور العقول و‬ ‫رافع الخرافات و بعد به منور الفکر و کم کم واژه روشنفکر به‬ ‫جای ان نشست‪ .‬روشنفکران دوره قاجار از جمله ملکم خان‪،‬‬ ‫طالبوف تبریزی و بخش عمده ای از انهــا جزو طبقه باال‬ ‫محسوب می شدند و جزو خانواده قاجار بودند‪ .‬بنابراین‪ ،‬ورود‬ ‫روشنفکر در ایران از درون قدرت اتفاق افتاد و نگاه انها هم‬ ‫نگاهی اصالحی بود‪ .‬گرایش چندانی هم به چپ نداشتند و‬ ‫گرایش شان به لیبرالیسم بیشتر از چپ بود‪ .‬اگر هم به سمت‬ ‫چپ می رفتند‪ ،‬نوعی سوسیال دموکراسی در ذهن شان بود و‬ ‫با مارکسیسم میانه ای نداشتند‪ .‬پس از ان روشنفکران چپ‬ ‫رشد پیدا می کنند‪.‬‬ ‫ایایزا برلین در کتابی با عنوان متفکران روس شعری‬ ‫را از ارخیلوخوس می گیرد و تفاوت بین خارپشت و روباه را‬ ‫بیان می کند‪ .‬می گوید‪ :‬روباه بسیار چیزها می داند اما خارپشت‬ ‫یک چیز بزرگ می داند‪ .‬برلین معتقد است که خارپشت که‬ ‫تنها یک چیز را می داند باعث می شــود که موفق شود‪ .‬از‬ ‫این تعبیر که در کتاب متفکران روس اســتفاده شده و من‬ ‫هم می خواهم از دســته بندی متفکران روس در این کتاب‬ ‫استفاده کنم و بگویم که بخشی از روشــنفکران ایران در‬ ‫ابتدای قرن بیستم به این نتیجه رسیدند‪ .‬انها خواستند تجدد‬ ‫را به ایران بیاورند که عمدتا تحصیلکرده های غرب بودند و‬ ‫گرایش به غرب داشتند‪ .‬البته ایران گرا بودند و ارزش های‬ ‫ایران برای شان اهمیت داشت؛ در واقع ناسیونالیست بودند‪.‬‬ ‫انها گفتند که اگر می خواهیم چنین کاری کنیم باید به دولت‬ ‫نزدیک شــویم‪ .‬اگر که به دولت نزدیک شــویم ان همای‬ ‫گفتارها‬ ‫سعادت روی دوش ما خواهد نشســت و می توانیم کارمان‬ ‫را پیش ببریم‪ .‬انها به این ســمت رفتند و با دولت رضاشاه‬ ‫همکاری کردند‪ .‬رضاشاه که ســواد زیادی نداشت‪ ،‬اما در‬ ‫عصری قرار گرفته بود که کارهای زیادی برای انجام دادن و‬ ‫مدرن ساختن ایران می توانستند انجام دهند‪ .‬او با الگو گرفتن‬ ‫از اتاتورک در ایران کار را شروع کرد و سه جناح هم برای به‬ ‫قدرت رسیدن رضاشاه از او حمایت کردند‪ .‬یک دسته اشراف‬ ‫بودند‪ ،‬دسته‪‎‬ای روشنفکران متمایل به غرب یا روشنفکران‬ ‫لیبرال و همچنین روشنفکران چپ یا مارکسیست‪ .‬با چپ ها‬ ‫و اشــراف‪ ،‬زمینداران را کنار زد و در نهایت با روشنفکران‬ ‫لیبرال همراه شد و جریان نوسازی ســازی را از طریق انها‬ ‫پیش برد‪ .‬تفاوت رضاشاه با اتاتورک در این بود که اتاتورک‬ ‫با روشنفکران همراه شد و تا اخر با انها ماند و توانست خیلی‬ ‫خوب کار را پیش ببرد‪.‬‬ ‫رضازاده اما در نیمه مســیر با یکی یکی روشنفکران‬ ‫تسویه کرد و وفاداری انها را از دست داد‪ .‬این مساله در مراحل‬ ‫بعد برای رضاشاه ایجاد مشــکل کرد‪ .‬جیمز بیل در کتاب‬ ‫سیاست در ایران نوشته است که هم رضاشاه و هم محمدرضا‬ ‫شاه با اینکه پایگاه قدرت شان را بر اساس طبقه متوسط بنا‬ ‫کرده بودند(به هر حال‪ ،‬بزرگترین حامی دنیای مدرن طبقه‬ ‫متوسط است)‪ ،‬ولی دشــمن اصلی خود را در همین طبقه‬ ‫متوسط می دانستند و سعی در محدود کردن انها داشتند‪.‬‬ ‫با نزدیکی روشــنفکران به رضاشــاه‪ ،‬اهداف تجدد‬ ‫نتیجه بخش بــود و در جاهایی که اهداف طرفین همســو‬ ‫بودند‪ ،‬توانستند کارهایی انجام دهند‪ .‬ببینید این تحوالت و‬ ‫نهادهای مدرنی که در ایران به وجود امد‪ ،‬مرهون این تالقی‬ ‫است‪ .‬نهادهای بسیاری از سال ‪ 1304‬تا ‪ 1320‬ساخته شد؛ از‬ ‫نظام های قضایی مدرن‪ ،‬راه اهن تا دانشگاه و‪...‬‬ ‫دولت مطلقــه بودند‪ ،‬به زبان‬ ‫منتها نظام پهلوی که ِ‬ ‫خودمان نظام دیکتاتوری بودند‪ .‬روشــنفکران با حکومت‬ ‫دیکتاتوری تا جایی می توانند همراه شوند و بعد از ان مسیر‬ ‫انها از هم جدا می شــود‪ .‬واقعیت این اســت که روشنفکر‬ ‫تنها به دنبال توسعه ســخت افزاری نیست‪ ،‬انها دموکراسی‬ ‫می خواهند‪ ،‬تحول در ابعاد فرهنگی و اجتماعی می خواهند‬ ‫که مطمئنا رضاشاه چنین درکی نداشت‪.‬‬ ‫شخصی منتها نه به شدت گروه ســوم بودند‪ .‬انها به دنبال‬ ‫منافع جزئی زندگی خود بودند‪ .‬جیمز بیل معتقد اســت که‬ ‫پهلوی دوم دوره تعارض و برخورد این چهار گروه اســت‪.‬‬ ‫در حالی که فن ســاالران به دنبال پیشــرفت علمی کشور‬ ‫هستند با مانع بندوبست چی ها روبه رو می شوند‪ .‬همچنین‬ ‫براندازان هم به نوعی نمی خواهند توسعه ای صورت گیرد و‬ ‫گسست ایجاد می کنند‪ .‬به عنوان مثال براندازان را می توان در‬ ‫گروه های مارکسیستی چپ‪ ،‬کانون نویسندگان فرض کنید‬ ‫که نویسندگان و شعرایی که دیدگاه براندازی دارند به شمار‬ ‫اورد‪ .‬فروغ فرخ زاد را می توان نمونه ای از این دست دانست‪.‬‬ ‫همچنین در بندوبست چی ها می توان به اسداهلل علم اشاره‬ ‫کرد‪ .‬دانشگاهی در شیراز به وجود امد و در اختیار امریکایی ها‬ ‫قرار گرفت که نمونه ای از یک دانشــگاه خوب را در ایران‬ ‫به وجود بیاورند‪ .‬اما اسداهلل علم جلوی این کار را گرفت‪.‬‬ ‫غیر از دسته براندازان سه گروه دیگر را می بینیم که هر‬ ‫یک به نوعی با حکومت همراه می شوند که در درون قدرت‬ ‫هستند و تاثیرات خود را گذاشتند‪.‬‬ ‫پهلوی دوم و عصر تشکیک ها‬ ‫با مقایســه میان دو دوره رضاشــاه و محمدرضا شاه‬ ‫به سادگی می توان دریافت که روشنفکری در دوره رضاشاه‬ ‫موفق تر بود‪ .‬دوره رضا شاه از جنبه های مختلف می بینیم که‬ ‫روشنفکران تاثیرات به مراتب بیشتری گذاشتند‪ .‬از میان انها‬ ‫داور است که با ایجاد دستگاه قضایی تحولی بزرگ را افرید‪.‬‬ ‫اندیشــمندانی بودند که در دوره خودشان غولی محسوب‬ ‫می شدند مانند فروزان فر‪ ،‬فروغی و بسیاری دیگر‪ .‬من علت‬ ‫اصلی این موفقیت را در خالء های ان دوران می بینم‪ .‬یعنی‬ ‫جامعه‪ ،‬جامعه ای است که می خواهد از سنت به تجدد پای‬ ‫بگذارد و جای خالی هم در این دوران بسیار است و مسیر هم‬ ‫سرراست است‪ .‬در دوره پهلوی دوم اما از سنت به عصر تجدد‬ ‫راه یافته ایم و اینجا در عص ر تردیدها و تشکیک ها قرار داریم‪.‬‬ ‫حاال می خواستند به این برسند که این مدرن بودن چگونه‬ ‫باید باشد؟ برای همین می بینیم که در این دوره روشنفکرانی‬ ‫رویکرد بازگشت به خویشتن را مطرح می کنند‪ .‬از این دست‬ ‫مانند جالل ال احمد‪ ،‬احمد فردید‪ ،‬علی شریعتی و داریوش‬ ‫شــایگان را می توان یاد کرد که گفتند چــرا غرب و چرا به‬ ‫سمت اندیشه های خودمان برنگردیم؟ این تشکیک ها نشان‬ ‫می دهد که در دوره دوم پهلوی مباحث سرراســت و روشن‬ ‫نیست‪ .‬در نتیجه زیگزاگ رفتن ها زیاد است و تاثیرگذاری ها‬ ‫هم کم‪.‬‬ ‫در نتیجه می خواهم این را عنوان کنم که وجه عمده‬ ‫روشنفکری وجه انتقادی ان است‪ .‬یعنی این چیزی است که‬ ‫در هر جامعه ای وجود دارد و اگر روشنفکر قدرت انتقادی خود‬ ‫را از دست دهد‪ ،‬قطعا خصلت روشنفکری می افتد‪.‬‬ ‫چهار دسته از روشنفکران‬ ‫امیدوارم‬ ‫اولویت منافع ملی و پیشرفت کشور در توافق هسته ای‬ ‫سیدشهاب الدین طباطبایی‬ ‫عضو شورای مرکزی‬ ‫حزب ندای ایرانیان‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫اظهارنظر در هر حوزه ای‪ ،‬به ویژه حوزه های حساسیت‬ ‫ب رانگیز و مرتبط با امنیت ملی نیــاز به تخصص و دانش‬ ‫دارد‪ .‬اغلب فعاالن سیاسی از حوزه بهداشت و درمان گرفته‬ ‫تا اقتصاد و سیاســت خارجی و حقوق کــودک با قاطعیت‬ ‫اظهارنظر م ی کنند‪ ،‬دخالت م ی کنند و توقع دارند نظ راتشان‬ ‫در تصمیم گیری ها لحاظ شود‪ .‬شاید ریشه برخی مشکالت‬ ‫ما همین باشد‪.‬‬ ‫به همین دلیل من تنها م ی توانم اظهارامیدواری کنم؛‬ ‫امیدوارم منافع ملی و مصالح کشور در همه مراحل مذاکرات‪،‬‬ ‫همچنین بحث ها و نظ راتی که داخل کشور در جریان است‬ ‫در نظر گرفته شود‪.‬‬ ‫م ی توانم اظهــار امیدواری کنم مذاکرات هســته ای‬ ‫تبدیل به موقعیتی ب رای طرح اختالفات گروه ها و جناح های‬ ‫داخلی نشود‪.‬‬ ‫امیدوار باشــم که صاحب نظــران و منتقدان بتوانند‬ ‫نقدهای دلسوزانه و سازنده شان را به راحتی و در فضایی ارام‬ ‫و ب ی حاشیه مطرح کنند‪.‬‬ ‫امیدوارم تیــم مذاکره کننده همچنانکــه تا به حال‬ ‫مستظهر به پشتیبانی مردم و رهبری بوده اند و از پیشنهادات‬ ‫معقول اســتقبال و بر اصــول منطقی خود ایســتادگی‬ ‫م ی کرده اند با قوت و قدرت ادامه دهند و کار به ســرانجام‬ ‫مطلوب برسد‪.‬‬ ‫ضمنا اطمینــان دارم همه انهایی کــه منافع ملی و‬ ‫پیشرفت کشــور ب رایشــان اولویت دارد از توافق هسته ای‬ ‫خوشحال می شوند‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫نکته جالب این است که در تحوالت معاصر انجاهایی‬ ‫که روشنفکران و همچنین نخبگان سنتی به اصطالح علما‬ ‫کنار هم قرار گرفته اند‪ ،‬تحول بزرگی را به وجود اورده اند و‬ ‫انجایی که از هم جدا شدند‪ ،‬شکست ها و ناکامی هایی اتفاق‬ ‫افتاده است‪ .‬در قضیه مشروطه‪ ،‬روحانیان و روشنفکران در‬ ‫کنار هم هستند و مشــروطه را به وجود می اورند‪ .‬در قضیه‬ ‫ملی شــدن نفت هم انجایی که محمد مصدق و روحانیت‬ ‫در کنار هم بودند‪ ،‬موفقیتی به دست امد و وقتی از هم جدا‬ ‫شــدند‪ ،‬ناکام بودند‪ .‬به هر حال‪ ،‬نقش روشنفکران و نقش‬ ‫احزاب مدرنی که در جنبش ملی ایفا کردند‪ ،‬برجسته است و‬ ‫نمی توان کتمان کرد‪ .‬مصدق هم یکی از اینتلیجنسی ها یا‬ ‫روشنفکران دوره محمدرضا شاه بود‪.‬‬ ‫دوره محمدرضا شاه چهار دسته روشنفکر را شناسایی‬ ‫می کنند‪ .‬می گویند برخی از اینها به عنوان فن ســاالران یا‬ ‫تکنوکرات ها هســتند که صرفا به دنبال تحوالت علمی و‬ ‫تکنولوژی هستند‪ .‬دســته دوم با عنوان براندازان از انها یاد‬ ‫می کنند که بارزترین این گروه جریان چپ هســتند‪ .‬چپ‬ ‫به دنبال تغییرات سیاسی و رادیکالی هستند‪ .‬سومین دسته‬ ‫را بندبست چیان یا مانور دهندگان که اینها در دوره پهلوی‬ ‫به دنبال منافع خودشــان بودند؛ به دنبال رسیدن به قدرت‬ ‫و با قدرت ســاخت و پاخت می کردند و دغدغه منافع ملی‬ ‫نداشتند و فقط می خواستند منافع کالن خود را پیش ببرند‪.‬‬ ‫گروه چهارم را دنباله روها یا پیروان نامگذاری می کنند‪ ،‬اینها‬ ‫هم کسانی بودند که در بین اینتلیجنسی صرفا به دنبال منافع‬ ‫‪15‬‬ ‫گفتارها‬ ‫درتنهایی و همراهی روشنفکری‬ ‫برخوردی از دور با کارنامه روشنفکران ایرانی و رابطه ایشان با قدرت‬ ‫یاسر هدایتی‬ ‫گفتارها‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫مدرس دانشگاه‬ ‫ادرس ها [نشان ی ها] چیزهای مهم ی در دنیای فکری‬ ‫جدید هستند‪ .‬طبقه و خاستگاه اجتماعی پدیدارها یکی از‬ ‫مهمترین ادرس ها ب رای فهم بیشتر و بهتر این پدیدار هاست‪.‬‬ ‫در این میان اما اگر ب رای پدیداری اجتماعی نتوانید طبقه ای‬ ‫یافت کنید‪،‬گویا نتوانسته اید او را بشناسید‪ .‬اما ب ی طبقگی‬ ‫همیشه هم بد نیســت‪.‬حداقل مزایای این «نداشتن» این‬ ‫ان خود بداند و چه‬ ‫است که هیچکس نم ی تواند شــما را از ِ‬ ‫در حیات و چه در مماتتان هم پالکی و هم طبقه شما قلمداد‬ ‫شود و به تبع ان بشود هر انچه که افتد و دانند‪ .‬ب رای همین‬ ‫نیز یکــی از بهترین توصیفات درباره خاســتگاه اجتماعی‬ ‫طبقه روشنفکران را باید این تعبیر کارل مانهایم فیلسوف‬ ‫و جامع ه شناس مجاری االصل دانســت که روشنفکران را‬ ‫یک «قشر ب ی طبقه» م ی داند؛ قشری که از نظر اجتماعی‬ ‫ناوابسته است اما ادعای سرپرســتی فرهنگی را در جامعه‬ ‫دارد‪ .‬این ب ی طبقگی به اضافه اینکه اصوال م ی توان مفهوم‬ ‫روشنفکری را از منظر اصطالح شــناختی و منش فکری و‬ ‫اجتماعی یک مفهوم کامال وارداتی در تاریخ معاصر ای ران به‬ ‫حساب اورد‪ ،‬دقت نظر توصیف مانهایم در ب ی طبقه قلمداد‬ ‫کردن روشنفکران را موجه تر م ی نمایاند‪ .‬وقتی مفهوم ی در‬ ‫زادگاه تاریخی خود ب ی طبقه محسوب م ی شود‪ ،‬ان هنگام‬ ‫که رونوشتی از ان رحل سفر به جای دیگر ببرد مشکل بتواند‬ ‫تا سال ها احساس غریبگی را از خود به درکند‪ .‬درست مثل‬ ‫اصطالح فرانسوی یا به تعبیر روانشاد غالمحسین مصاحب‬ ‫در دایره المعارف فارسی که از جالل ال احمد گرفته تا بابک‬ ‫احمدی در جســت و جوی معنا و مســماهای ان هستند‪.‬‬ ‫تو جوهایی تا حداقل از «نظرگه» این «مختلف گفت»‬ ‫جس ‬ ‫به معنای مورد اتفاقی برسد‪ .‬معنایی که بتوان تعریفی حداقل‬ ‫جامع و نه مانع ب رای ان دســت و پا کرد تا گام دیگری ب رای‬ ‫شناخت جریان روشنفکری در ای ران برداشت‪.‬‬ ‫ورای دشنام ها و هوراهای مرسوم و چشم فروهشتن‬ ‫و حدقه چشم گشادکردن های تاریخی در فهم و شناسایی‬ ‫جریان روشنفکری ای رانی باید گفت تاریخ پرسش از چیستی‬ ‫و کیستی روشنفکری در ای ران به لحاظ غنای منابع انچنان‬ ‫حوزه پ ر ماجرایی محســوب نم ی شــود‪ .‬معدود کتاب های‬ ‫درجه اولی که دراین باره نگاشته و ترجمه شده شاید به عدد‬ ‫انگشتان دو دست برسد و البته پی جویی مقاله های خوب‬ ‫در این زمینه شاید کمی اوضاع را بهتر نشان بدهد‪ .‬در مقابل‬ ‫اما اگر بخواهیــم به کنکاش در خود جریان روشــنفکری‬ ‫ای رانی بپردازیم با حوزه غیر قابل مقایســه ای از مکتوبات‬ ‫مواجه م ی شــویم کــه از منظر تاریخی از حــول و حوش‬ ‫وقایع ده های پیش از مشــروطه به این ســو قابل تامل و‬ ‫تدقیقند‪ .‬منابعی که به سه دسته کلی مقاالت و کتاب ها و‬ ‫گزارش های تاریخی دسته بندی م ی شوند و البته ب رای فهم‬ ‫تاثیر جریان روشــنفکری در ای ران نم ی توان از گزارش های‬ ‫اجتماع ی ای که از ان روزگار تا به امروز از فضاهای مختلف‬ ‫فکری‪ ،‬علمی‪ ،‬فرهنگی و هنری ای ران وجود دارد صرف نظر‬ ‫کرد‪ .‬خاصه گزارش هایی که خود م ی توانند استنادات درجه‬ ‫اول غی ر مستقیمی ب رای فهم حضور و تاثی ر گذاری این قشر‬ ‫ ب ی طبقه در طبقات مختلف اجتماعی ارائه دهند‪.‬‬ ‫با این وصف است که باید گفت در تاریخ معاصر جامعه‬ ‫ای رانی‪ ،‬روشنفکران همیشــه حضوری در سایه روشن دارند‬ ‫انچنان که نه م ی توان نقش انکار ناپذیرشان را در بزنگاه های‬ ‫تاریخ معاصر نادیده گرفت و نه از ســر وضوح عملکرد مهر‬ ‫قبولی خرداد در کارنامه شــان دید‪ .‬ب رای به داوری نشستن‬ ‫کارنامه روشنفکران ای رانی‪ ،‬عالوه بر فهم معرفتی و جایگاه‬ ‫تاریخی ایشــان در تحوالت معاصر انچــه پیش از هرچیز‬ ‫الزم به نظر م ی رســد؛ تفکیک دو ســاحت عملگرایانه و‬ ‫نظری روشنفکران ای رانی از هم است‪ .‬به عبارت دیگر داوری‬ ‫در دفاع از حضور ایران در عراق‬ ‫امان اهلل قرایی مقدم‬ ‫جامعه شناسواستاددانشگاه‬ ‫دولت فعلــی در عین در نظر داشــتن منافع ملی در‬ ‫مســاله هســته ای از ایدئولوژی حاکم بر جامعه هم غافل‬ ‫نیســت‪ .‬ما از منافع ملی گذر نم ی کنیــم‪ ،‬همانطور که از‬ ‫ارزش های دینی رد نم ی شویم و ارزش دینی ب رای ما اهمیت‬ ‫بسیاری دارد‪ .‬البته در مساله هسته ای نظر رهبری یک اصل‬ ‫است‪ .‬ایدئولوژی جامعه دینی است و ما نم ی توانیم با گفتن‬ ‫اینکه ناسیونالیســت و مل ی گرا هستیم‪ ،‬برخی از مسائل را‬ ‫نادیده بگیریم‪ .‬اتفاق های رخ داده در دولت حســن روحانی‬ ‫و تالش های محمدجــواد ظریف در مذاکرات هســته ای‬ ‫ب ی سابقه است‪ .‬اتفاقاتی چنین در تاریخ ای ران کمتر دیده شده‬ ‫و کارهایی که وزیر امور خارجه انجام م ی دهد‪ ،‬کم از مل ی شدن‬ ‫نفت ندارد‪ .‬چه بسا ایشان در اینده جای محمد مصدق را در‬ ‫تاریخ ای ران بگیرد‪ .‬اگر ظریــف تنها همین یک کار را انجام‬ ‫دهد و روابط جهانیان را با جامعه ای رانی به تعادل برساند‪ ،‬ان‬ ‫هم با نظارت دقیق رهبری و دولت فعلی این زحمات در تاریخ‬ ‫ای ران ثبت خواهد شد‪.‬‬ ‫از محمد مصــدق عبور کردند‪ ،‬چــون او را درنیافتند‬ ‫و متاســفانه در جامعه ای ران چنین اتفاقاتی روی م ی دهد‪.‬‬ ‫ابن خلدون چنین م ی گوید که «ظاهر خوب باطنی از پلیدی‬ ‫دارد‪ ».‬چه کسانی امیرکبیر و قائم مقام را کشتند؟ مگر غیر از‬ ‫این است که ادم هایی خودشان را در هر چیزی محق م ی دانند‬ ‫و مصداق کاسه داغ تر ا ز اش هستند‪ .‬در مورد دکتر مصدق هم‬ ‫چنین اتفاقی افتاد‪ ،‬گرچه نتوانستند او را از بین ببرند‪ .‬امروز‬ ‫هم هیات حاکم از ایدئولوژی دور نیست و به نظر من‪ ،‬حرف‬ ‫اشتباهی است که تنها منافع ملی مطرح است و بس‪ .‬انها‬ ‫نم ی گویند که هنجارها را کنار م ی گذارند‪ .‬اسالم دین اشتی‬ ‫است و هیات حاکم هم همین را م ی گوید‪.‬‬ ‫امروز سردار سلیمانی در ع راق م ی جنگد و چرا او باید‬ ‫در کشور دیگری بجنگد؟ چون م ی گویند گروه داعش دین ما‬ ‫را بد نام کرده است‪ .‬به همین دلیل است که سردار سلیمانی‬ ‫در انجا حضور دارد و همه ای ران به داشتن سلیمانی افتخار‬ ‫م ی کند‪ .‬همی ن طور وقتی سردار تقوی شهید م ی شود جامعه‬ ‫اندوهگین م ی شــود‪ .‬اکنون برخ ی ها انتقاد کردند که ما در‬ ‫ع راق چه کار م ی کنیم؟ پرســش من از انها این اســت که‬ ‫امریکا که فرسنگ ها دور از خاورمیانه است‪ ،‬در افغانستان و‬ ‫ع راق چه کار م ی کند؟ این منتقدان این را باید در نظر داشته‬ ‫باشند که اگر امثال ســلیمان ی ها و تقوی ها نباشند همین‬ ‫داعش به سیستان و بلوچســتان م ی رسد و از انجا به سایر‬ ‫شهرهای کشور حمله م ی کند‪ .‬پس اینکه ما در سامره چه‬ ‫کار م ی کنیم حرف بیهوده ای اســت‪ .‬امروز امریکا پذیرفته‬ ‫است که بدون ای ران امنیت منطقه برقرار نخواهد شد‪ .‬غرب‬ ‫و امریکا دریافته اند که بدون ای ران نم ی توانند کاری در منطقه‬ ‫صورت دهند‪ .‬پس ما باید خون تقوی ها را گرانبها بداریم‪ .‬در‬ ‫واقع ما هم منافعی داریم مانند امریکا‪ .‬به عقیده من‪ ،‬اگر در‬ ‫منطقه امنیت برقرار نباشد‪ ،‬نم ی توان جلوی طالبان را گرفت‬ ‫و نم ی توان مقابل داعش ایستاد‪ .‬این ایستادگی ای ران است‬ ‫که امنیت را برقرار م ی کند و این نه صرفا منافع ملی است‬ ‫و نه صرفا ایدئولوژی‪ .‬هر دوی اینها است که کار به نتیجه‬ ‫م ی رسد و ما باید این موضوعات را با هم در نظر بگیریم‪ .‬چرا‬ ‫ما م ی اییم ای رانیت را از ایدئولوژی جدا م ی کنیم؟ مگر اینها‬ ‫با هم دشمن هستند؟ چرا ما م ی اییم ای رانی را مل ی گرا و ان‬ ‫یکی را ایدئولوژی م ی نامیم؟ واقعیت این است که ای رانیت‬ ‫و اسالمیت در طول تاریخ با هم بوده اند‪ .‬اسالم را ای ران نگه‬ ‫ی را هم هنجارهای اسالمی‪.‬‬ ‫داشته و ای ران ‬ ‫سرود ای ران بیشتر از ‪ 30‬سال است که خوانده م ی شود‬ ‫و پرچم ای ران از زمان انقالب ب رافراشــته است و تاریخ ای ران‬ ‫به گذشته بســیار دور برم ی گردد و جهانیان نم ی توانند ان‬ ‫را کتمان کنند‪ .‬اگر امروز ما بتوانیم با دنیا به تعادل برسیم‪،‬‬ ‫روابط خوبی با جهانیان برقرار کنیم‪ ،‬در خاورمیانه‪ ،‬اسیای‬ ‫میانه و حتی در جهان اقتدار زیادی پیدا خواهیم کرد‪ .‬در حال‬ ‫حاضر روسیه به ای ران تکیه کرده است‪ ،‬چون انها به خوبی‬ ‫م ی دانند که ای ران اعتبار منطقه است و در منطقه حرف اول‬ ‫را م ی زند‪.‬‬ ‫در مســاله مذاکرات هســته ای مقام معظم رهبری‬ ‫اطالعاتی را در اختیار دارند که قطعا بســیار بیشتر از انچه‬ ‫هست که م ی شود تصور کرد‪ .‬ریاست جمهوری هم ‪ 20‬سال‬ ‫اســت که در مرکز اطالعات قرار دارد و محمد جواد ظریف‬ ‫ن شناس اســت‪ .‬وزیر امور خارجه به خوبی م ی داند که‬ ‫جها ‬ ‫پای میز مذاکره چگونه به ســود ای ران مذاکره کند‪ .‬معاونان‬ ‫او مسئوالن قابل اعتنایی هستند و تاثیرگذاری الزم را دارند‪.‬‬ ‫به طور کلی گروه مذاکره کننده قدرتمند هستند و با نظارت‬ ‫رهبری کارایی الزم را دارند‪ .‬نم ی توان به انها خرده گرفت و‬ ‫کارهای انها مانند دوره قبلی نیســت‪ .‬اگر قراردادی امضا‬ ‫شود‪ ،‬به مثابه کاغذپاره نخواهد بود و م ی توان گفت که امروز‬ ‫م ی شود در مذاکرات هسته ای به نتیجه رسید؛ نتیجه ای که‬ ‫به سود منافع ملی باشــد و با ایدئولوژی کشور همخوانی‬ ‫داشته باشــد‪ .‬همانطور که گفتم هر دوی اینها در پیشبرد‬ ‫اهداف کشور الزم اســت و اینها مانند گوی بیلیارد نیستند‬ ‫که در برخورد با یکدیگر از هم جدا شوند‪ .‬اکنون انچه از روند‬ ‫مذاکرات م ی توان در جامعه مشاهده کرد‪ ،‬ارامش است و این‬ ‫نشانه مطلوبی است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫گفتارها‬ ‫منصفانه درباره نقش روشنفکران ای رانی در وهله اول باید تن‬ ‫به این تفکیک شناختی بدهد که جریان روشنفکری به رغم‬ ‫فهم اولیه ما از ان تنها در حوزه های نظری علوم انسانی نمود‬ ‫پیدا نم ی کند و ب رای فهم عمیق ان باید ساحت عملگرایانه‬ ‫حضور ایشان را نیز به دقت مورد بررسی قرار داد‪ .‬طرفه این‬ ‫نکته که این ســاحت عملگرایانه نیز خود باید به دو بخش‬ ‫مجزا تقسیم شــود چرا که گاه ما عمل اجتماعی روشنفکر‬ ‫را مورد مطالعــه قرار م ی دهیم و گاه ماحصــل عملی ارا و‬ ‫اندیشــه های او را که خود این دو جزء م ی توانند در بعضی‬ ‫اوقات انچنان در تخالف هم باشند که کار قضاوت علمی و‬ ‫منطقی را در نگاه نقادانه به جریان روشنفکری با مشکالتی‬ ‫همراه سازد‪ .‬ب راساس این مبنا برخی از مهمترین پرسش هایی‬ ‫که باید از مجموعه نظر و عمل روشــنفکر ای رانی داشت‪،‬‬ ‫به رابطه های گوناگــون او با پدیدار هــای دیگر اجتماعی‬ ‫ب ر م ی گردد‪ .‬از جمله این رابطه ها‪ ،‬رابطه روشنفکران ای رانی‬ ‫و قدرت است‪.‬‬ ‫اگر بپذیریم نگاه انتقادی جزء تغیی ر ناپذیر روشنفکری‬ ‫است‪ ،‬یکی از پرســش های مهمی که به عنوان سنجه ای‬ ‫اصیل در تدقیق ســاحت عملگرایانه روشــنفکران ای رانی‬ ‫م ی تواند مطرح باشد‪ ،‬ربط و نسبت روشــنفکران ای رانی با‬ ‫قدرت است‪ .‬ب ر اساس نگاهی جامع ه شناسانه و تعریف وبری‬ ‫از قدرت‪ ،‬اگر قدرت را توانایی افــراد در کنترل و به انحصار‬ ‫در اوردن و تاثیر گذاشــتن بر رفتار دیگــران‪ ،‬به گونه ای که‬ ‫تمایل و خواسته انان مطرح نباشد‪ ،‬در نظر بگیریم‪ ،‬به نظر‬ ‫م ی اید قدرت ابزار مناســبی ب رای پیشــبرد نگاه و نظر هر‬ ‫روشنفکری باشد‪ .‬به این ترتیب شاید بتوان گفت از منظری‬ ‫معرفتی تالش ب رای به دست اوردن این سطح از تاثی ر گذاری‬ ‫تالش هر روشنفکر عمل گرایی باید باشد‪ .‬از سویی اما این‬ ‫تالش همیشه به فرجام نخواهد بود‪ ،‬چرا که همانگونه که‬ ‫وبر نیز بر ان صحه م ی گذارد منابع اقتدار م ی تواند عناصر‬ ‫متعددی باشد که در بســیاری از اوقات این منابع در جامعه‬ ‫ای رانی خرماهایی بر نخیلند و دست روشنفکران از ان کوتاه‬ ‫است‪ .‬از سوی دیگر پیش از به دســت اوردن این هژمونی‪،‬‬ ‫خود قدرت م ی تواند بزرگترین مانع سیاســی و اجتماعی در‬ ‫ب رابر جریان روشنفکری باشد‪ ،‬مساله ای که از اتفاق در طرح‬ ‫رابطه روشنفکران با سپهر قدرت بیش از هر چیز مورد توجه‬ ‫قرار م ی گیرد‪ .‬در این وصف قدرت در هر نوع اشکار و پنهانش‬ ‫به مثابه موانع نگاه انتقادی و عملکرد اعتراضی روشنفکران‬ ‫قلمداد م ی شــود‪ .‬این تصویر گاه ان قدر قالبی م ی شود که‬ ‫اصوال هر نوع مماشات و یا رویه مصلحت جویانه و مبتنی‬ ‫بر عقل و منطق با قدرت سیاسی و یا اجتماعی مسلط‪،‬گویا‬ ‫در کسوت روشنفکری پذیرفته نیست‪ .‬در این باره نمونه های‬ ‫بســیاری را م ی توان در تاریخ معاصر ایــران در حوزه های‬ ‫مختلف سراغ گرفت‪ .‬نمونه هایی که فضل روشنفکری یعنی‬ ‫مخالفت و رویارو قدرت مسلط بودن‪ ،‬خواه قدرت اجتماعی‬ ‫مردم و نهاد های مذهبی و یا حتی اقتدار سیاســی دولتی‪.‬‬ ‫در این میان توجه دادن به این مســاله که سپهر هژمونی‬ ‫سیاسی در ای ران با ساختار دولت نفتی در هم امیخته‪،‬خود‬ ‫رقم زننده فصلی متفاوت در تحلیل رابطه روشنفکران ای رانی‬ ‫و قدرت است‪ .‬مساله ای که اگرچه کم و بیش به ان پرداخته‬ ‫شده است اما همچنان پرسش های ب ی پاسخ و تحلی ل های‬ ‫جامع ه شناختی‪ ،‬اقتصادی و حتی سیاسی زیادی را در بستری‬ ‫معرفتی ‪-‬تاریخی طلب م ی کند‪ .‬موضوعی مغفول به مثابه‬ ‫بســیاری از موضوعات دیگر مطرح در این حوزه که شاید‬ ‫همچنان بعد از اینکه ‪ 50‬سال از تاریخ نوشتن «در خدمت‬ ‫و خیانت روشنفکران» گذشته است بنشینیم و مثل جالل‬ ‫ال احمد بگوییم‪ ،‬روشنفکر کیست و چیست و چه کار دارد‬ ‫و‪« ...‬با این اسم و مسمایی که از صدر مشروطیت تا کنون‬ ‫بیخ ریش زبان فارسی و ناچار فارسی زبانان بسته است و نه‬ ‫حد و حصری دارد و نه مشخصاتی و نه تکلیفش روشن است‬ ‫و نه گذشته اش و نه اینده اش‪».‬‬ ‫منافع ملی فراتر از ایدئولوژی‬ ‫گفتارها‬ ‫‪17‬‬ ‫گفتارها‬ ‫روشنفکرانبدلی‬ ‫چرا برخی از روشنفکران‬ ‫زایایی فکری ندارند‬ ‫احسان رستگار‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫چه بسا یادداشت هایی هست که در تعریف و تبیین یا‬ ‫نقد و رد روشنفکری نگاشته و منتشر شده اند‪ ،‬ولی این نوشته‪،‬‬ ‫اگر تکرار ان مکررات باشــد‪ ،‬هم وقت نویسنده اش را هدر‬ ‫داده و هم عمر عزیز شما مخاطبان را؛ پس ب ر اساس قاعده‬ ‫«سخن نو ار که نو را حالوتی دگر است» سعی م ی شود که‬ ‫حسب خالقیت اندک و تقالی در حد وسع سیاه کننده این‬ ‫سطور‪ ،‬حتی در حد یک جمله‪ ،‬مساله ای جدید‪ ،‬طرح و اگر‬ ‫ممکن بود‪ ،‬بعد از طرح‪ ،‬حل شود‪.‬‬ ‫‪ -١‬مهم ترین مساله در مبحث روشنفکری‪ ،‬در ای ران‪،‬‬ ‫این اســت که ویژگ ی های یک روشــنفکر چیست‪ .‬نکته‬ ‫تاسف بار این است که در اکثر کشورهای صاحب فکر‪ ،‬تقریبا‬ ‫اتحاد نظری وجود دارد حول ویژگ ی های یک روشنفکر‪ ،‬البته‬ ‫در بین نخبگان نه اکثر عوام‪ .‬این نکته متاثر از دو وجه است؛‬ ‫اوال چنین است شاید چون روشنفکران ما منحصر به فرد و با‬ ‫روشنفکران دیگر کشورها متفاوتند‪ ،‬ثانیا شاید چون قضاوت‬ ‫ما مبن ی بر روشنفکر بودن یا نبودن یک شخص‪ ،‬ب ر اساس‬ ‫مالک هایی نامربوط است‪.‬‬ ‫ب رای روشن تر شدن منظر تبیین بحث‪ ،‬سعی م ی کنیم‬ ‫به پرسش های زیر پاســخ دهیم‪ .‬البته هدف اصلی‪ ،‬بیشتر‬ ‫طرح مساله است تا پاسخ به مساله!‬ ‫‪ -۱‬ایا ه ر کس که با حکومت مستقر مخالف خوانی‬ ‫کند‪ ،‬روشنفکر است؟‬ ‫یکی از ویژگ ی های یک روشنفکر‪ ،‬قطعا منتقد بودن وی‬ ‫است؛ یک روشنفکر نم ی تواند نسبت به عی ب ها و نواقص‬ ‫جامعه با حاکمیت‪ ،‬ب ی تفاوت باشد و سعی م ی کند واکنشی‬ ‫درخور نشان دهد‪ ،‬اما ایا این بدان معناست که مخالفت یا نقد‬ ‫حاکمیت یا جامعه‪ ،‬اصالت ذاتی دارد؟! قطعا خیر! اگر عیبی‬ ‫وجود داشته باشد‪ ،‬قطعا باید نقد شود‪ ،‬ولی اینکه شخصی‬ ‫اصرار داشته باشــد که عیبی از خود خلق کند یا بی مورد و‬ ‫صرفا جهت ژست اپوزیســیون مابانه‪ ،‬با حکومت یا دولت‬ ‫مستقر مخالفت کند‪ ،‬عین بی تدبیری است و هیچ ارتباطی‬ ‫به روشنفکری پیدا نم ی کند‪.‬‬ ‫چه بسا روشــنفکرانی هســتند که در ای ران با دولت‬ ‫یا حکومت وقــت همراه بوده انــد و چه بســا داعی ه داران‬ ‫روشنفکری ای که با حکومت یا دولت وقت مخالف بوده اند‬ ‫ولی روشنفکر حقیقی محسوب نم ی شــده و صرفا ژست‬ ‫روشنفکری داشته اند‪.‬‬ ‫الغرض؛ روشنفکر‪ ،‬از خصیصه های غی ر قابل انکارش‪،‬‬ ‫نقد راست و درست است؛ اما هر نقدی و هر مخالف خوانی‬ ‫(حرکت اپوزیســیون مابانــه) ای‪ ،‬یک کنش یــا واکنش‬ ‫روشنفکرانه محسوب نم ی شود‪.‬‬ ‫‪ -۲‬ایا روشنفکر را م ی توان بوم ی و ‬ ‫غیر بوم ی کرد؟ ایا روشــنفکری حد و مــرز دارد؟ ایا‬ ‫روشنفکر ای رانی یا مسلمان و غی ر ای رانی و المذهب معنا دارد؟‬ ‫اگر ما اسالم را دینی همه جانب ه نگر و جامع م ی دانیم و‬ ‫حتی اگر بخواهیم فارغ از‬ ‫جهان بینی اســامی مان‪ ،‬با نگاه تجربه بشری به‬ ‫موضوع بنگریــم ‪ ،‬به این نتیجه خواهیم رســید که همان‬ ‫غرب‪ ،‬همان جهان توســعه یافته و همان هــا که ادعای‬ ‫روشنفکری دارند‪ ،‬عمال همه پدیده ها و مفاهیم را ب رای خود‬ ‫بوم ی م ی کنند ولی هنگام معرفی بــه جهان‪ ،‬ان را جهانی‬ ‫معرفی م ی کنند‪ .‬این هنر نفاق و اســتعمار فرهنگی بشر‬ ‫هزاره سوم است‪.‬‬ ‫استاد شهید ایت اهلل مطهری‪ ،‬م ی فرماید که «این عصر‪،‬‬ ‫عصر نفاق است» و در تبیین این جمله‪ ،‬بیان م ی دارند که‬ ‫از انجا که بشر در عصر حاضر‪ ،‬از همه نظر رشد و پیشرفت‬ ‫داشــته اســت‪ ،‬از نظر نفاق به خرج دادن و دروغگویی هم‬ ‫مسلط تر و مجهزتر شده است؛ حکایت همان «چو دزدی با‬ ‫چراغ اید‪ ،‬گزیده تر برد کاال» است‪.‬‬ ‫پس واقعیت این اســت که اگــر از دولت های غربی‬ ‫بپرسیم که روشــنفکری حد و مرز دارد‪ ،‬پاسخ خواهند داد‬ ‫که نه! روشــنفکری‪ ،‬روشنگری‪ ،‬اندیشــه و تفکر که حد و‬ ‫مرز ندارد؛ که البته درســت هم م ی گویند و ندارد‪ ،‬اما وقتی‬ ‫واقعیات را با ادعایشــان تطبیق م ی دهیــم‪ ،‬م ی بینیم که‬ ‫این هم از همان شعارهای فریبنده غربی است که همه را‬ ‫مجذوب غرب م ی کند‪ .‬ما مدعی هستیم که یک روشنفکر‬ ‫اسالمی‪ ،‬اندیشه اش حد و مرز ندارد و اگر به هر عقل سالم‬ ‫و روح ازاده ای عرضه شود‪ ،‬اگر هم تماما پذیرفته نشود‪ ،‬ولی‬ ‫تا حد قابل توجهی‪ ،‬مقبول واقع خواهد شــد؛ مثال اندیشه‬ ‫استاد شهید ایت اهلل مرتضی مطهری ان قدر جهان پسند‪،‬‬ ‫حق طلبانه و منطقی است که ســازمان ملل ‪ ،‬پیش از وقوع‬ ‫انقالب اسالمی‪ ،‬از کتاب «داستان راستان» ایشان تجلیل‬ ‫م ی کند و جایزه ویژه ای به ان اختصاص م ی دهد!‬ ‫اما انچه در این بین سوال ب رانگیز م ی شود‪ ،‬این است‬ ‫که پس ما از چه وجه با نگاه غرب به روشنفکری مخالفیم؛‬ ‫پاسخ این است که روشنفکر هر اندیشه ای‪ ،‬باید در اولویت‬ ‫اول در خدمت اندیشه خود و خاســتگاه اندیشه خود باشد؛‬ ‫مثال یک روشنفکر اســامی‪ ،‬باید در درجه اول در خدمت‬ ‫تعالی اندیشه مســلمانان و خاستگاه ان که ابتدا جمهوری‬ ‫اســامی ای ران و بعد جهان اسالم اســت مقید باشد و در‬ ‫درجات بعد‪ ،‬هدف گذاری اش را معطوف به عرصه جهانی‬ ‫و بی ن المللی کند‪ ،‬اما بالعکس ان قطعا خطاســت و حتی‬ ‫خود غرب هم نه به ان باورمند است و نه پایبند‪ .‬روشنفکران‬ ‫غربی‪ ،‬دغدغه شان ابتدا این اســت که اندیشه ای را عرضه‬ ‫کنند که در کشور و خاســتگاه و مردم مانوس با ان اندیشه‬ ‫قابل بهره برداری باشد و در قدم بعدی‪ ،‬ان اندیشه در جهان‬ ‫مقبول بیفتد یا نیفتد!‬ ‫الغرض؛ چه با چارچوب اســامی و چــه با چارچوب‬ ‫همان روشنفکری غربی اگر تامل کنیم در این باب‪ ،‬به این‬ ‫نتیجه خواهیم رسید که اندیشه غرب‪ ،‬همه گیر و جهانی‬ ‫شد‪ ،‬چون به خود باور داشــت و در خدمت جامعه و کشور و‬ ‫منافع خود گام برداشت؛ وگرنه اگر اندیشه غرب‪ ،‬م ی خواست‬ ‫به جای نظر خود‪ ،‬مثال از اندیشــه اسالمی دفاع کند‪ ،‬االن‬ ‫گفتارها‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫انچه که روشــنفکر را از غیر روشــنفکر‬ ‫متمایــز می کنــد‪ ،‬مــدرک تحصیلی اش‬ ‫نیست‪ ،‬بلکه زایایی فکری است؛ چه بسا‬ ‫اساتید دانشگاهی که از دانشجویانشان‬ ‫عقیم ترند و چه بسا غیر اساتیدی که از‬ ‫قوه تعقلی خالق و مولد برخوردارند‬ ‫گفتارها‬ ‫اندیشه اسالمی مسلط بر جهان بود‪ .‬حال انکه بسیاری از‬ ‫روشنفکران ما‪ ،‬به جای بسط و تبیین اندیشه اسالمی‪ ،‬سوار‬ ‫بر موج اندیشه غرب هستند و از این باب‪ ،‬جهان وطنی هم‬ ‫نیستند‪ ،‬چون جهان وطنی اول در خدمت وطنش است و بعد‬ ‫در خدمت جهان‪ ،‬اما برخی روشنفکران ما‪ ،‬روشنفکر وطنی‬ ‫نیســتند‪ ،‬بلکه نمونه های درجه چندم روشنفکرانی غربی‬ ‫مومن به اندیشه غرب هستند‪.‬‬ ‫‪ -۳‬ایا روشنفکر‪ ،‬جهان وطنی است یا ملیت و اهلیت‬ ‫هم دارد؟‬ ‫بخش عمده ای از پاسخ‪ ،‬در جواب سوال قبلی ذکر شد؛‬ ‫روشــنفکر جهان وطنی هم م ی تواند باشد‪ ،‬اما ان چه کمی‬ ‫مبهم ماند‪ ،‬این بود که پس تکلیف روشنفکرانی که اندیشه‬ ‫کشور موطنشــان را قبول ندارند چیست؟ ایا انها روشنفکر‬ ‫محسوب نم ی شوند؟‬ ‫پاسخ این است که هر اندیشه ای‪ ،‬وطن یا وطن هایی‬ ‫دارد‪ .‬پس هر روشنفکری‪ ،‬فارغ از محل تولدش‪ ،‬وطنی دارد‬ ‫که وطن اندیشه ای او محسوب م ی شــود‪ .‬با درج این قید‪،‬‬ ‫حال موضوع روشن تر م ی شود؛ یعنی یک روشنفکر‪ ،‬باز هم‬ ‫باید از این قاعده پیروی کند که بایــد اول در خدمت وطن‬ ‫(اندیشه ای) خود باشــد و بعد در خدمت جهان؛ چون همه‬ ‫جهان‪ ،‬ان اندیشــه را باور ندارد و از این جهت ‪ ،‬ان روشنفکر‬ ‫باید ابتدا در موطنش ان نگاه را بسط دهد و سپس در جهان‪.‬‬ ‫یعنی مثال یک روشــنفکر معتقد به اندیشه الییسیته‪ ،‬باید‬ ‫بسط اندیشه اش را از فرانسه اغاز کند و بعد به سمت ترکیه‬ ‫میل کند و سپس به دیگر نقاط جهان؛ کما اینکه فوتبالیست‬ ‫باید در بین فوتبالیس ت ها مشهور شــود و بعد در بین کل‬ ‫ورزشکاران جهان‪ ،‬وگرنه یک فوتبالیست اگر ب رای شهرت‪،‬‬ ‫برود در لیگ بسکتبال ‪ NBA‬هیچ طرفی نخواهد بست و‬ ‫داشته هایش هم به چشم نم ی اید‪ ،‬اما اگر در فوتبال مشهور‬ ‫شود‪ ،‬م ی تواند ب رای کســب عنوان بهترین ورزشکار سال‬ ‫جهان‪ ،‬با همه ورزشکاران برتر دیگر رشته ها‪ ،‬رقابت کند‪.‬‬ ‫الغرض؛ یک روشــنفکر جهان وطنی هــم‪ ،‬اهلیت و‬ ‫ملیت دارد‪ ،‬ولی این پیشوندها‪ ،‬منتسب به اندیشه او هستند‬ ‫و نه محل تولدش‪ .‬چه بسا روشــنفکرانی که در ای ران متولد‬ ‫م ی شوند ولی امریکای ی اند و چه بسا روشنفکران که در ای ران‬ ‫متولد نم ی شوند ولی ای رانی و اسالم ی اند‪.‬‬ ‫‪ -۴‬ه ر کس که گوشه لبش ســیگار باشد و کاله و‬ ‫کراوات بپوشد و عینک کائوچویی بزند و با این سر و وضع‬ ‫لو نقل‬ ‫منحصر به فرد‪ ،‬اصرار داشــته باشــد از وسایل حم ‬ ‫عمومی نظیر مترو استفاده کند و از قضا استاد دانشگاه هم‬ ‫باشد‪ ،‬روشنفکر است؟‬ ‫از انجا که ورود مفهوم روشنفکری به ای ران‪ ،‬به پیش از‬ ‫انقالب باز م ی گردد‪ ،‬باید پاسخ این سوال را در ان دوران یافت‪،‬‬ ‫اما م ی توان خیلی به گذشته باز نگشت و حوالی دهه ‪ ۴۰‬و‬ ‫‪ ،۵۰‬به این سوال پاسخ گفت‪ .‬ویژگ ی های مطروحه در این‬ ‫ســوال‪ ،‬بیدرنگ ذهن را متوجه مرحوم اقای علی شریعتی‬ ‫م ی اندازد‪ .‬با تمامی نقدهایی که به نظــر نگارنده‪ ،‬متوجه‬ ‫اندیشه وی است‪ ،‬اما بدون شــک او از روشنفکرهای تاریخ‬ ‫معاصر ای ران محسوب م ی شود ‪ ،‬اما انگیزه اصلی از طرح این‬ ‫سوال که شاید عجیب یا سطحی به نظر برسد‪ ،‬قضاوت غلط‬ ‫بخشی از مردم درباره روشــنفکر است که موجب م ی شود‬ ‫کمی با دید روانشناختی به این موضوع نگاه شود‪.‬‬ ‫علت ایــن نگاه غلط مرســوم در جامعه‪ ،‬خاســتگاه‬ ‫روشنفکر در غرب است که با پدیده هایی همچون جریان های‬ ‫چپ‪ ،‬ســیگار‪ ،‬کافه‪ ،‬مبارزان کمونیست که به دین خاصی‬ ‫پایبند نبودند و مفاهیم و مضامین مشــابه اســت‪ .‬حال‬ ‫سوال اینجاست که با این تفاســیر‪ ،‬ایا ما باید ان خاستگاه‬ ‫و ان ویژگ ی ها را به رسمیت بشناســیم؟ ایا یک روشنفکر‬ ‫مسلمان که در جمهوری اســامی ای ران یا در ای ران پیش‬ ‫از انقالب اسالمی زندگی م ی کرده‪ ،‬باید سبک زندگی یک‬ ‫روشنفکر غ ربی را داشته باشد؟ باید در کافه های نمور که دود‬ ‫سیگار‪ ،‬کل فضایش را اشغال کرده‪ ،‬پرسه بزند و در رفتارش‬ ‫خیلی به تقیدات مذهبی و محرم و نامحرمی پایبند نباشد؟‬ ‫باید همیشه ژولیده باشد و در گوشه ای کز کند و به مهمل‬ ‫باف ی های بی سر و ته بپردازد و مثال فقط در مراسم رونمایی‬ ‫از کتابش در انظار عمومی ظاهر شود؟‬ ‫قطعا توصیفات منــدرج در بند فوق‪ ،‬ویژگ ی های یک‬ ‫روشنفکر نیست و بلکه ب ر اساس تعالیم اسالمی‪ ،‬ویژگ ی های‬ ‫یک شخص بیمار‪ ،‬افسرده و روان پریش است که همان بهتر‬ ‫که در معرض انظار عمومی نباشد؛ بلکه در مواردی‪ ،‬افرادی‬ ‫اینچنین‪ ،‬به دلیل زیست مســمومانه و خوراک مسموم‪،‬‬ ‫خروجی ذهنی و افکارشان هم مســموم است و این سم‪،‬‬ ‫م ی تواند تا حدی بخشی از افکار جامعه را نیز فلج کند و به ان‬ ‫اسیب بزند‪ .‬نمونه بارز این سبک روشنفکرها‪ ،‬صادق هدایت‬ ‫اســت که به قول استاد شــهید ایت اهلل مطهری‪« ،‬صادق‬ ‫هدایت ملعون» باید وی را نامید؛ نویسنده ای که نمونه همان‬ ‫شخص بیمار و روان پریشی است که البته از ذوق شاع رانه‬ ‫و ادیبانه بهره مند بود ولی از مواهب انسانی و اسالمی تهی‬ ‫ولی با نگاه کلیشه ای ‪ ،‬م ی توان وی را یک روشنفکر قلمداد‬ ‫کرد ‪ ،‬اما قطعا چارچوب نه حتی اسالمی بلکه صرفا انسانی‪،‬‬ ‫او را روشــنفکر به شــمار نم ی اورد بلکه یک چرک نویس‬ ‫محســوب م ی کند که با جاذبه هایی حیوانی‪ ،‬کتاب هایی‬ ‫پر فروش را نوشــت که اگرچه قطعا از واقعیات تهی نبود‪،‬‬ ‫ولی در ان‪ ،‬واقعیات در خدمت درست و معقول جلوه دادن‬ ‫جهان بینی مسموم و غریزی وی بودند نه بالعکس ‪ ،‬در حالی‬ ‫که یک روشنفکر حقیقی‪ ،‬کسی است که اگرچه واقعیات‬ ‫ولو تلخ را بیان م ی کنــد‪ ،‬ولی مخاطب را بــه ورطه یاس‬ ‫نم ی کشاند‪ ،‬بلکه او را مسلط م ی کند که چگونه م ی تواند به‬ ‫جنگ نا امیدی برود و چطور م ی توان در همین دنیا زیست‬ ‫و روی ابرها هم سیر نکرد و روی زمین راه رفت و نه به چاه‬ ‫ ب ی تفاوتی افتاد و نه به دره نا امیدی‪.‬‬ ‫الغرض؛ یک روشنفکر در جامعه اسالمی ای ران‪ ،‬وقتی‬ ‫روشنفکر است که اوال با چارچوب اسالمی به تحلیل بپردازد‬ ‫و ثانیا با دید روشن خود‪ ،‬راهی پیش پای جامعه و حاکمیت‬ ‫بگذارد‪ .‬چون اقای علی شــریعتی روشــنفکر محســوب‬ ‫م ی شود و از قضا این ویژگ ی ها را داشته‪ ،‬ان ویژگ ی ها‪ ،‬ویژگی‬ ‫روشنفکری و اندیشه ای او محسوب نم ی شود‪ ،‬بلکه بیشتر‬ ‫ویژگ ی های شــخصیتی و خصوصی او به شمار م ی ایند؛‬ ‫اگرچه م ی توان سبک زندگی را ملهم از اندیشه دانست ولی‬ ‫الگوبرداری از اندیشه و از رفتارهای شخصی‪ ،‬الزاما وابستگی‬ ‫ماهوی ندارند‪.‬‬ ‫‪ -۵‬اصال ممکن اســت شــخصی به طور اکادمیک‬ ‫تحصیلکرده نباشد و روشنفکر باشد؟‬ ‫یکی از محل های مناقشه این است که ایا صرفا چون‬ ‫فالن شخص‪ ،‬بهمان رشته را در یک دانشگاه برتر داخلی یا‬ ‫خارجی خوانده و مدرک دکترا اخذ کرده‪ ،‬روشنفکر محسوب‬ ‫م ی شود یا به طور دقی ق تر اینکه ایا از ملزومات روشنفکری‪،‬‬ ‫مدرک عالیه است؟‬ ‫هم اری‪ ،‬هم خیر!‬ ‫اری؛ چون روشنفکری به ابزاری محتاج است که ان علم‬ ‫است و ســواد‪ .‬این علم به طور متداول ‪ ،‬یا از طریق دانشگاه‬ ‫به دســت م ی اید یا از طریق حوزه علمیه‪ ،‬اما ایا این به ان‬ ‫معناست که از طرقی دیگر قابل حصول نیست؟ خی ر! ممکن‬ ‫است شخصی بدون مدرکی خاص‪ ،‬خودش ان معلومات را با‬ ‫مطالعات شخصی یا غیر اکادمیک‪ ،‬به دست اورد‪ .‬اگرچه این‬ ‫اشخاص‪ ،‬نادر هستند‪ ،‬ولی به هر ترتیب‪ ،‬این پیش فرض را از‬ ‫حالت قاعده و اصل خارج م ی کند‪ .‬پس انچه نیاز است‪ ،‬مدرک‬ ‫مثال جامعه شناسی یا مثال فلسفه یا مثال علوم سیاسی یا‬ ‫مثال الهیات یا درجه خاصی از تحصیالت حوزوی نیست؛ اما‬ ‫به شرط انکه ان فرد‪ ،‬مسلط به علوم ی شود که بدان نیازمند‬ ‫است‪ .‬مشهورترین شخصی که در این میان قابل ذکر است‪،‬‬ ‫اســتاد رحیم پور ازغدی اســت که اگرچه نه دکترا دارد و نه‬ ‫ایت اهلل است‪ ،‬ولی نم ی توان او را یک اندیشمند و یک متفکر‬ ‫یا یک روشنفکر معاصر محسوب نکرد‪ .‬خی ر؛ چون ان چه که‬ ‫ب رای روشنفکر بودن بسیار تعیین کننده است‪ ،‬نبوغ و استع داد‬ ‫ذاتی است‪ .‬متاسفانه یا خوشبختانه‪ ،‬غی ر قابل انکار است که‬ ‫همان طور که تمام ی مهارت هــای بازیگری‪ ،‬قابل اموزش‬ ‫نیست‪ ،‬تمامی ویژگ ی های روشــنفکری نیز قابل یادگیری‬ ‫نیست‪ ،‬بلکه بعضا صفاتی قریحی نیاز است تا با اموزش و‬ ‫پرورش‪ ،‬بشود یک روشنفکر! پس از طرفی حتی اگر شخصی‬ ‫به تمام ی علوم و فنون مربوطه و قابل یادگیری مورد نیاز هم‬ ‫مسلط بشود‪ ،‬مهارت هایی باقی م ی مانند که وجه تمایز یک‬ ‫روشنفکر با یک استاد دانشگاه معمولی است‪ .‬ان وجه تمایز‪،‬‬ ‫زایایی و تولید فکر اســت که باعث م ی شود یک روشنفکر‪،‬‬ ‫توانایی خلق یک مکتب و یک منظومه فکری را داشته باشد‬ ‫که بتواند به عنوان یک ابزار‪ ،‬دستمایه کنشگری در مجال‬ ‫عینیت و در جامعه قرار گیرد‪.‬‬ ‫الغرض؛ انچه که روشنفکر را از غی ر روشنفکر متمایز‬ ‫م ی کند‪ ،‬مدرک تحصیل ی اش نیســت‪ ،‬بلکه زایایی فکری‬ ‫است؛ چه بسا اســاتید دانشــگاهی که از دانشجویانشان‬ ‫عقیم ترند و چه بسا غیر اساتیدی که از قوه تعقلی خالق و‬ ‫مولد برخوردارند‪.‬‬ ‫عمده سواالت‪ ،‬در فوق ذکر شد‪ ،‬اما چند سوال پاسخ‬ ‫کوتاه نیز باقی م ی ماند که ذکر انها نیز مفید به نظر م ی رسد‪.‬‬ ‫‪ -۶‬نسبت روشــنفکری با نادیده گرفتن تابوهایی که‬ ‫اسالم اصالتا به انها اصرار دارد و کسی به ان الصاقش نکرده‬ ‫و بســیاری از خرده فرهنگ هایی دیگر که البته اصال خرد‬ ‫نیستند‪ ،‬با روشنفکری چیست؟‬ ‫از انجا که روشنفکری رســالت سنگینی مانند جهت‬ ‫دهی به مردم را بر عهده دارد‪ ،‬وقتی نم ی تواند جهت دهی در‬ ‫مسیر خیر و صالح را انجام دهد‪ ،‬متوسل م ی شود به‬ ‫جهت ده ی های سر در گم و ب ی ســر و ته؛ مثال وقتی‬ ‫نگاه فالن روشنفکر را بررســی م ی کنیم‪ ،‬به جای اینکه به‬ ‫جامعه جهت دهد‪ ،‬ان را صرفا محکوم م ی کند‪ .‬اگرچه یکی‬ ‫از ویژگ ی های یک روشنفکر این است که فارغ از نگاه حاکم‬ ‫بر جامعه‪ ،‬نظر مستقل و کارشناسانه خود را ارائه دهد‪ ،‬ولی‬ ‫این به ان معنا نیست که صرفا یک ضعف را به صورت چرک‬ ‫و چندش اور بیان و از کنار ان عبور کند‪ .‬روشــنفکر اخالقا‬ ‫و عقال و شرعا موظف است دســت مردم و جامعه و حتی‬ ‫حاکمیت را بگیرد و به پیش ببرد‪ ،‬نه انکه نقش یک ســم‬ ‫پاش قوی که نا امیدی در جامعه م ی پ راکند را ایفا کند!‬ ‫‪ -۷‬چرا در ذهن برخی‪ ،‬روشــنفکری اصالتا با سنت و‬ ‫مذهب در تقابل و ضدیتی ماهوی است؟‬ ‫به صورت مبسوط به پاسخ این سوال در پرسش های‬ ‫قبل پرداخته شــد‪ ،‬ولی به طور مختصر باید اشاره شود که‬ ‫این افت‪ ،‬به دو علت عمده دامن گیر عوام و خواص ما شده‬ ‫است؛ یکی به دلیل کم کاری حاکمیت‪ ،‬مدی ران فرهنگی و‬ ‫سیاستمداران در معرفی مفهوم حقیقی و اصیل روشنفکر‬ ‫و دیگری خالی کردن عرصه و میدان دادن به طیف شــبه‬ ‫روشنفکر و روشــنفکران بدلی و ضد اسالم در مصادره این‬ ‫مفهوم با همــه جزئیات و کلیاتــش در عرصه هایی نظیر‬ ‫سینما‪ ،‬موســیقی و ادبیات (عمال همه عرصه های موثر‬ ‫فرهنگی کشور)‪.‬‬ ‫‪19‬‬ ‫گفتارها‬ ‫عدلوقسط‬ ‫درس گفتارهایعالمهجعفریدربارهسیاست‬ ‫عالمهمحمدتقیجعفری‬ ‫فیلسوف معاصر‬ ‫انچه م ی خوانید بخش ســوم کتــاب حکمت اصول‬ ‫سیاسی در اسالم ‪ ،‬نوشته عالمه بزرگوار محمدتقی جعفری‬ ‫است که به صورت گفتاری پیاپی در هفته نامه مثلث منتشر‬ ‫م ی شود‪.‬‬ ‫بحث چهارم‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫نظری بر مقداری از تالیفات و تحقیقات مسلمین‬ ‫در مسائل سیاسی‬ ‫بسیار الزم است که محققان در تاریخ سیاسی جوامع‪،‬‬ ‫یک بررسی ولو اجمالی از جنبه تاریخی در منابع و مفاهیم‬ ‫سیاسی امتی بزرگ به نام اسالم و مسلمین داشته باشند‪ ،‬که‬ ‫امروزه حدود یک میلیارد از (پنج میلیارد) نفوس روی زمین را‬ ‫تشکیل م ی دهند‪ .‬اینکه بعضی از محققان و مترجمان تاریخ‬ ‫فلسفه سیاســی عذر م ی اوردند که «منشا فلسفه سیاسی‬ ‫و منبع ظهور عقاید و افکار مربوط به حکومت و سیاســت‬ ‫و فلسفه های سیاســی عمده ای که در جهان معاصر شایع‬ ‫است از یونان قدیم است که از انجا به روم و از روم به اروپای‬ ‫قرون وسطی به ارث منتقل گشته تا به زمان معاصر رسیده‬ ‫و در تمام جهان شایع گشته اســت»‪ ،‬اگر مقصودشان این‬ ‫است که در فلسفه سیاسی اسالم کتابی نوشته شده است‪،‬‬ ‫قطعا صحیح نیست‪ ،‬زی را‪ ،‬دو نوع تحقیق در فلسفه سیاسی‬ ‫اسالم داریم‪:‬‬ ‫نوع اول‪ :‬اغلب فقها و فالســفه و حکمای اسالم در‬ ‫تحقیقات خود قسمت بســیار مهم ی را به حکمت عملی‬ ‫اختصاص م ی دهند که قســمت اساسی ان‪ ،‬سیاست مدن‬ ‫نامیده م ی شود‪ .‬شــهید اول (محمد بن جمال الدین مکی)‬ ‫ابواب فقه را به چهار قسمت تقسیم م ی کند‪:‬‬ ‫‪ -1‬عبادت‪ -2 ،‬عقود‪ -3 ،‬ایقاعات‪ -4 ،‬سیاســیات؛‬ ‫مسلم است که شهید اول‪ ،‬فقه از دیدگاه همه فقها را تقسیم‬ ‫به اقسام مزبور کرده است نه از نظر خاص خویش‪.‬‬ ‫نوع دوم‪ :‬کتاب هایی اســت که مســتقال در فلسفه‬ ‫سیاسی اسالم نوشته شده است‪ ،‬به عنوان نمونه‪:‬‬ ‫‪ -1‬مکاتیب الرســول‪ :‬جمع اورنده علی بن الحسین‬ ‫احمدی‪ .‬این مجموعه شــامل انواعی از دستورات سیاسی‬ ‫و توصی ه های دینی و اخالقی اسالم است که از پیامبر اکرم‬ ‫صل ی اهلل علیه و اله نقل شده است‪.‬‬ ‫‪2‬ـ الوثایق السیاسیه‪ :‬جمع اورنده دکتر محمد حمی داهلل‬ ‫حیدر ابادی است‪ .‬در این مجموعه مقداری از ابعاد سیاسی‬ ‫اسالم از پیامبر اکرم صل ی اهلل علیه و اله امده است‪.‬‬ ‫‪3‬ـ مقدار قابــل توجهــی از خطب ه هــا و نامه های‬ ‫امی ر المومنین علیه الســام در نهج البالغه که به وسیله‬ ‫مرحوم سیدرضی جمع اوری شــده است‪ .‬مخصوصا فرمان‬ ‫مبارک به مالک اشتر که این کتاب در تحلیل و تفسیر ان‬ ‫تالیف شده است‪.‬‬ ‫‪4‬ـ االحکام الســلطانیه والوالیات جمع بین المسائل‬ ‫الشرعیه و السیاسیه‪ :‬تالیف اقضی القضاه ابوالحسن علی‬ ‫بن محمد حبیب البصری البغدادی الماوردی متوفی ‪450‬‬ ‫هـ ‪.‬ق‪.‬‬ ‫‪5‬ـ الخراج‪ :‬تالیف قاضی ابویوسف یعقوب بن اب راهیم‪.‬‬ ‫‪6‬ـ االموال‪ :‬تالیف ابوعبید القاســم بن سالم متوفی‬ ‫‪ 224‬هـ ‪.‬ق‪.‬‬ ‫‪7‬ـ معالم القربه فی احکام الحسبه‪ :‬تالیف محمدبن‬ ‫احمد القرشی معروف به ابن االخوه‪.‬‬ ‫‪8‬ـ االحکام الســلطانیه‪ :‬تالیــف ابویعلی محمدبن‬ ‫الحسین الف راء‪.‬‬ ‫‪9‬ـ کتــاب الفخری فــی االداب الســلطانیه والدول‬ ‫االســامیه‪ :‬تالیف محمد بن علی بن طباطبا معروف به‬ ‫ابن طقطقی‪.‬‬ ‫‪10‬ـ سیاست نامه‪ :‬تالیف خواجه نظام الملک‪.‬‬ ‫‪11‬ـ الواله والقضاه‪ :‬تالیف کندی‪.‬‬ ‫‪12‬ـ الخراج و صنعه الکتاب‪ :‬تالیف قدامه بن جعف ر‪.‬‬ ‫‪13‬ـ السیاســه المدنیه‪ :‬تالیف محمد بن محمد بن‬ ‫طرخان الفارابی‪.‬‬ ‫‪14‬ـ اراء اهل المدینه الفاضله‪ :‬تالیف محمد بن محمد‬ ‫بن طرخان الفارابی‪.‬‬ ‫‪15‬ـ اخالق ناصری‪ :‬تالیف خواجه نصیر طوسی‪.‬‬ ‫‪16‬ـ الفقه ـ السیاســه‪ :‬تالیف ســی د محمد حسینی‬ ‫شی رازی‪.‬‬ ‫‪17‬ـ االمامه و السیاســه‪ :‬تالیف ابومحمد عبداهلل بن‬ ‫مسلم بن قتیبه دینوری متوفی ‪.213‬‬ ‫‪18‬ـ تنبیه االمه و تنزیه الملمه‪ :‬تالیف ایت اهلل العظم ی ‬ ‫اقا میرزا محمد حسین نائینی‪.‬‬ ‫‪19‬ـ حکومــت از نظــر اســام‪ :‬تالیف ایــت اهلل اقا‬ ‫ســی د محمود طالقانی‪ ،‬شــرحی بر کتاب تنبیــه االمه و‬ ‫تنزیه المله مرحوم نائینی‪.‬‬ ‫‪20‬ـ تاریخ سیاسی و دینی و فرهنگی اسالم‪ :‬در ‪ 3‬جلد‬ ‫تالیف دکتر حسن اب راهیم حسن‪.‬‬ ‫‪21‬ـ مقدمه‪ :‬تالیف عبدالرحمن بن خلدون‪.‬‬ ‫‪22‬ـ فلســفه سیاسی اســام‪ :‬تالیف دکتر عسکری‬ ‫حقوقی‪.‬‬ ‫‪23‬ـ االسالم و الحضاره الع ربیه‪ :‬تالیف کردعلی‪.‬‬ ‫‪24‬ـ االسالم و التکامل االجتماعی‪ :‬تالیف اقای شیخ‬ ‫محمود شلتوت‪.‬‬ ‫‪25‬ـ السیاسه من واقع االسالم‪ :‬تالیف اقای سی د صادق‬ ‫شی رازی‪.‬‬ ‫‪26‬ـ الحضــارد االســامیه‪ :‬تالیف ادم متــز ترجمه‬ ‫محمدعبدالهادی ابوربده‪.‬‬ ‫‪27‬ـ تمدن اسالم و عرب‪ :‬تالیف گوستاو لوبون‪.‬‬ ‫‪28‬ـ تاریخ تمدن اسالمی‪ :‬تالیف جرجی زیدان‪.‬‬ ‫‪29‬ـ الفکر االسالمی و المجتمع المعاصر فی مشکالت‬ ‫الحکم والتوجیه‪ :‬تالیف دکتر البهی‪.‬‬ ‫‪30‬ـ االسالم نظام انسانی‪ :‬تالیف دکتر مصطفی رافعی‪.‬‬ ‫‪31‬ـ الفکر االسالمی و التطور‪ :‬تالیف فتحی عثمان‪.‬‬ ‫‪32‬ـ اندیشه سیاسی در اســام معاصر‪ :‬تالیف اقای‬ ‫حمید عنایت‪.‬‬ ‫‪33‬ـ فلسفه سیاسی اسالم‪ :‬تالیف اقای دکتر ابوالفضل‬ ‫عزتی‪.‬‬ ‫‪34‬ـ مباحثی مهم از فاضل مقــداد در کتاب اللوامع‬ ‫االلهیه‪:‬‬ ‫‪35‬ـ عوائد االیام‪ :‬تالیف مال احمد نراقی‪.‬‬ ‫‪36‬ـ کتاب السیاسه‪ :‬تالیف قدامه بن جعف ر‪.‬‬ ‫‪37‬ـ ادب السلطان‪ :‬تالیف ابوالحسن علی بن نصر‪.‬‬ ‫‪38‬ـ کتاب السیاســه الکبی ر‪ :‬تالیف احمد بن ســهل‬ ‫ابوزید البلخی‪.‬‬ ‫‪39‬ـ کتاب السیاســه الصقیر‪ :‬تالیف احمد بن سهل‬ ‫ابوزید البلخی‬ ‫‪40‬ـ کتاب الدوله‪ :‬ابواســحاق اب راهیــم بن العباس‬ ‫الصولی‬ ‫‪41‬ـ سیاسه الملوک‪ :‬تالیف ابودلف القاسم بن عیسی‬ ‫بن معقل‬ ‫‪42‬ـ رفاعه بک‬ ‫‪43‬ـ خی رالدین پاشا تونسی‬ ‫‪44‬ـ احمد فارس‬ ‫‪45‬ـ مبعوث مدنی‬ ‫بابانوئلدیگرنمی خندد‬ ‫منطقه یورو به سمت بحران می رود‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫کارشناس بین الملل‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫ســال نوی میالدی در حالی فرا رســیده اســت که‬ ‫نشــانه های بحران اقتصادی در اروپای واحد و منطقه یورو‬ ‫روز به روز بیشتر م ی شــود‪ .‬مقامات اتحادیه اروپا در استانه‬ ‫سال نوی میالدی ســخن گفتن از دشواری های اقتصادی‬ ‫سال ‪ 2015‬میالدی را اغاز کرده اند‪.‬به عبارت بهتر سخنان‬ ‫مقامات اروپایی در خصوص دشــواری اقتصــادی اروپا در‬ ‫سال ‪ 2014‬در خصوص ســال ‪ 2015‬نیز تکرار شده است‪ ،‬با‬ ‫این تفاوت که دیگر کمتر سیاســتمداری در منطقه یورو از‬ ‫«امکان پایان بحران» و «حرکت به سوی رشد اقتصادی»‬ ‫سخنی به میان م ی اورد‪ .‬پی ش بینی م ی شود افرادی مانند‬ ‫مرکل و کامرون و اوالند بار دیگر در سخنان خود به مناسبت‬ ‫تحویل سال نوی میالدی در خصوص دشواری های مالی‬ ‫ســال پیش رو هشــدار داده و از طرح های ریاضتی سخن‬ ‫بگویند‪ .‬بناب راین ب ر خالف ادعای افرادی مانند اوالند بحران‬ ‫مالی اروپا رو به پایان نیست و بحران مالی در این مجموعه‬ ‫کماکان ادامه دارد‪.‬‬ ‫در خصوص بحران اقتصادی در اروپا باید به نکته ای‬ ‫اساسی توجه داشت‪ .‬باتوجه به پیوستگی اقتصادی‪ ،‬سیاسی‬ ‫و امنیتی اروپا‪ ،‬ه ر گونه تحولــی در منطقه یورو روی دیگر‬ ‫همکاری های اعضای اروپای واحد نیــز تاثیرگذار خواهد‬ ‫بود‪ .‬شکاف و در نهایت فروپاشی منطقه یورو‪ ،‬روی اتحادیه‬ ‫اروپا و حتی حوزه شنگن نیز تاثیرگذار خواهد بود‪ .‬به عبارت‬ ‫بهتر‪ ،‬مرگ منطقه یورو به معنای پایان تاریخ مصرف پیمان‬ ‫ماستریخت و شنگن نیز خواهد بود‪ .‬طی سال های اخیر دو‬ ‫کشور دانمارک و انگلیس به کرات پیمان شنگن را نقض‬ ‫کرده و قوانین گمرکی و مهاجرتی و کنترلی مخصوص به‬ ‫خود را (بر خالف اصول مورد توافق در پیمان شنگن) وضع‬ ‫کرده اند‪ .‬از ســوی دیگر‪ ،‬از بین رفتــن همکاری اقتصادی‬ ‫کشــورهای منطقه یورو سبب م ی شــود تا این ‪ 17‬کشور‬ ‫در مجموعه ای بزرگ تر به نــام «اتحادیه اروپا» نیز نتوانند‬ ‫اتصال محکم ی با یکدیگر برقرار کنند‪.‬‬ ‫در اروپــای واحد اگر پیوند ســه مقولــه «اقتصاد»‪،‬‬ ‫«امنیت» و «سیاست» را به عنوان سه نقطه تشکیل دهنده‬ ‫یک مثلث فرضی در نظر بگیریم‪« ،‬اقتصاد» در راس این‬ ‫مثلث قرار دارد‪ .‬در تشکیل اتحادیه اروپا و منطقه یورو نیز‬ ‫منافع اقتصادی نسبت به هر مقوله دیگری پررنگ تر بود‪.‬‬ ‫بدون شک «تاریخ» و «فرهنگ» کشورهای اروپایی اجازه‬ ‫اتصال انها بــه یکدیگر را نم ی دهــد‪ ،‬خصوصا انکه هنوز‬ ‫زخم های کهنه جنــگ جهانی دوم بر جــای جای کالبد‬ ‫اروپا التیام پیدا نکرده است‪ .‬در چنین شرایطی «اقتصاد»‬ ‫و «منافع اقتصادی جمعی» تنها نقطه اتصالی اســت که‬ ‫م ی تواند منجر به اقناع افکار عمومــی اروپا در خصوص‬ ‫«گذار از مل ی گرایی» شود‪ .‬حال این نقطه اتصال روز به روز‬ ‫و بلکه لحظه به لحظه سس ت تر م ی شود‪.‬‬ ‫اصل ی ترین پی ش شرط حل یک معضل عمیق‪ ،‬درک‬ ‫عمیق از بستری اســت که بحران در ان رخ داده است‪27 .‬‬ ‫بازیگر اروپای واحد نشــان داده اند که در مواردی که خرد‬ ‫جمعی انها بر چیزی حکم کند انها تمام توان خود را روی‬ ‫اجرا یا عینیت بخشیدن به ان صرف م ی کنند‪ .‬اما هم اکنون‬ ‫اساســا خرد جمعی مقابله با بحران اقتصادی فعلی اروپا‬ ‫نمودی نیافته اســت‪ .‬مقامات اروپایی به صورت ناخواسته‬ ‫و تحت تاثیر شدت بحران اقتصادی مســیر را به صورت‬ ‫معکوس طی م ی کنند‪.‬انها توان خــود را صرف مقابله با‬ ‫تبعات بحران م ی کنند و روی اصل بحران تمرکزی ندارند‪.‬‏‬ ‫خشم افکار عمومی اروپای واحد و همچنین گسترش سریع‬ ‫و به دور از انتظار بحران اقتصادی به ســایر نقاط اروپا دو‬ ‫عامل اصلی در مقدم شمرده شدن اثار بحران بر اصل بحران‬ ‫است‪ .‬از سوی دیگر‪،‬نگاه محاسباتی غرب نسبت به بحران‬ ‫اقتصادی به اصل ی ترین پاشنه اشــیل اتحادیه اروپا در این‬ ‫خصوص تبدیل شده است‪ .‬به عنوان مثال غرب در جریان‬ ‫اجرای طرح ریاضت اقتصادی به صورتی کامال محاسبه شده‬ ‫پیش رفت و دولت ها نیز ب ر اساس محاسبات کامال دقیق‬ ‫نسبت به اجرای این طرح قانع شدند‪.‬‬ ‫شــهروندان اروپایی در حالی از امروز وارد سال جدید‬ ‫میالدی م ی شوند که نگرانی نسبت به وضعیت اقتصادی‬ ‫منطقه یورو لحظه ای فکر و ذهن انهــا را ارام نم ی گذارد!‬ ‫سران منطقه یورو نیز نســبت به انچه قرار است در اینده‬ ‫اقتصادی اروپا و به طور خاص در سال ‪ 2015‬میالدی رخ دهد‬ ‫به شدت نگران هســتند‪ .‬از یک سو کلیت تقابل طرفداران‬ ‫دو تز «رشــد اقتصادی» و «ریاضت مالــی» به قوت خود‬ ‫باقی مانده و از ســوی دیگر‪ ،‬نشــانه ای عینی و ملموس‬ ‫که خروج منطقه یورو از بحران اقتصــادی را اثبات کند به‬ ‫چشم نم ی خورد! گســترش بازه اعتراض های اقتصادی و‬ ‫ضد ریاضتی در اروپای واحد طی یک سال اخیر‪ ،‬چشم انداز‬ ‫تیره ای را برای مقامات این کشــورها ترسیم کرده است‪.‬‬ ‫بدون شک بسیاری از ســران منطقه یورو در سخنان خود‬ ‫به مناســبت ســال نو میالدی ناچار خواهند بود بار دیگر‬ ‫شهروندانشان را به ادامه طرح های ریاضتی در راستای خروج‬ ‫از بحران اقتصادی دعوت کنند و از انها بخواهند نجیبانه !‬ ‫این بحران را تحمل کنند‪.‬‬ ‫فارغ از برخی امارهای دست ساز اقتصادی که هدف‬ ‫انها کنترل جو روانی جوامع اروپایی محســوب م ی شود‪،‬‬ ‫شــهروندان اروپایی رســیدن به «نقطه گــذار از بحران‬ ‫اقتصادی» را حداقل در اینده ای نزدیک ناممکن م ی دانند‪.‬‬ ‫باید اذعان کرد که تایمر بمب اقتصــادی اروپا در روزهای‬ ‫پایانی سال ‪ 2014‬میالدی فعال شده است؛ بمبی که احتماال‬ ‫در سال ‪ 2015‬میالدی منفجر خواهد شد‪.‬‬ ‫در سال ‪ 2015‬میالدی‪ ،‬یونان حکم پاشنه اشیل منطقه‬ ‫یورو را خواهد داشت‪ .‬انچه این روزها در یونان م ی گذرد‪ ،‬ب رای‬ ‫سران منطقه یورو حکم یک تراژدی تمام عیار را دارد‪ .‬حزب‬ ‫چپگرای سیریزا خود را اماده حضور در معادالت سیاسی و‬ ‫یکند‪ .‬پیروزی در انتخابات پارلمانی اروپا سال‬ ‫نم ‬ ‫اجرایی ات ‬ ‫‪ ،2014‬به حزب ضد ریاضتی و ضد یوروی سیریزا جسارت و‬ ‫انگیزه دوچندانی بخشیده است‪ .‬حزب سیریزا ب ر خالف حزب‬ ‫حاکم محافظه کار نه تنها اجرای سیاســت های ریاضتی را‬ ‫ب ر نم ی تابد‪ ،‬بلکه نسبت به پذیرش وام و کمک اقتصادی‬ ‫بانک مرکزی اروپا و حتی صنــدوق بی ن المللی پول نگاه‬ ‫منفی و بدبینانه ای دارد‪ .‬همچنین «خروج از منطقه یورو» نه‬ ‫تنها ب رای حزب سیریزا یک «خط قرمز» محسوب نم ی شود‪،‬‬ ‫بلکه بسیاری از ســران و اعضای این حزب خروج از یورو را‬ ‫اصل ی ترین پی ش شرط نجات اقتصادی کشورشان م ی دانند‪.‬‬ ‫در صورت برگزاری انتخابــات زودهنگام در یونان و حضور‬ ‫حزب سیریزا در قدرت‪ ،‬یونان نخستین کشوری خواهد بود‬ ‫که از منطقه یورو جدا خواهد شــد‪ .‬در این صورت به دلیل‬ ‫اتصال سیســتم بانکی یونان و قبرس(عضو دیگر منطقه‬ ‫یورو)‪ ،‬خروج این کشــور نیز از منطقه یورو اجتناب ناپذیر‬ ‫خواهد بود‪ .‬در این صورت دومینوی «خروج خودخواسته از‬ ‫یورو» در سرتاسر این منطقه اقتصادی به راه خواهد افتاد‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪46‬ـ رازی‬ ‫‪47‬ـ خواجه نصیر طوسی‬ ‫‪48‬ـ عالیی‬ ‫اصال چگونه قابل تصور است که یک تمدنی به وجود‬ ‫بیاید و به اعتال و ترقی بســیار بااهمیت برسد ولی نظام و‬ ‫سیستم سیاسی معقولی نداشته باشد؟ اینکه در زمان های‬ ‫اولیه ظهور اسالم و حتی در قرون و اعصار بعدی‪ ،‬یک رشته‬ ‫قوانین و اصول تفکیک شده و مشخص‪ ،‬به عنوان قوانین‬ ‫و اصول سیاسی اسالم‪ ،‬جدا از سایر شئون حیات بشری در‬ ‫اسالم تدوین نشده اســت‪ ،‬یک علت بسیار مهمی دارد که‬ ‫صاحب نظ ران در مکتب اســام ان را م ی دانند و ان علت‬ ‫عبارت اســت از وحدت همه شــئون و ابعاد حیات انسانی‬ ‫(اقتصادی ـ سیاسی ـ حقوقی ـ اخالقی ـ هنری) به همین‬ ‫جهت است که مباحث سیاسی که در طول قرون و اعصار‬ ‫به طور کتاب تدوین یافته مســتقل‪ ،‬یا به صــورت بابی از‬ ‫ابواب فقه در دســترس متفکران و دانش پژوهان اسالمی‬ ‫قرار گرفته است‪ ،‬در حقیقت طرح بعدی از ابعاد مکتب بوده‬ ‫است‪ .‬اهمیتی که بعد سیاسی انسان از دیدگاه اسالم دارد‪،‬‬ ‫تا حدودی در همین کتاب اشکار خواهد شد‪ ،‬مخصوصا در‬ ‫فصل دوم (ضرورت اشــتراک همه افراد جامعه در تنظیم‬ ‫حیات اجتماعی و فردی خود و مدیریت ان از دیدگاه اسالم)‬ ‫روشن خواهد شد که به مقتضای َم ْن اَ ْص َب َح َولَ ْم ی ْه َتم ب ِ ُا ُمو ِر‬ ‫یس ب ِ ُم ْس ل ٍِم که به طور فراوان نقل شده است‪،‬‬ ‫الْ ُم ْس ل َ‬ ‫ِمین َفلَ َ‬ ‫عدم دخالت در تنظیم حیات اجتماعی انسان ها‪ ،‬انحراف از‬ ‫جاده اسالم است‪ ،‬اما واقعیات و حقایق سیاسی که در اسالم‬ ‫مطرح شده است‪ ،‬با نظر به وفور و کفایت ان ها‪ ،‬م ی فهمیم‬ ‫که اسالم است که تنها پاسخگوی تنظیم و مدیریت حیات‬ ‫معقول انسان هاست‪.‬‬ ‫ایا ان همه ایات وارده در ضرورت عدل و قسط (‪ 15‬ایه‬ ‫در ضرورت عدل و ‪ 18‬ایه در ضرورت قسط) و ایاتی که داللت‬ ‫بر برداشتن قیود و زنجیرهای مختل کننده حیات معقول‬ ‫که نتیجه ان را ازادی معقــول م ی نامیم‪ ،‬قطعا ب رای اثبات‬ ‫بااهمیت تلقی شدن بعد سیاسی انســان در اسالم کافی‬ ‫است‪ .‬توضیح بیشتر در حقایق و واقعیات سیاسی در مباحث‬ ‫بعدی خواهد امد‪.‬‬ ‫در این جا فقط اشاره م ی کنیم به اینکه ایاتی در قران‬ ‫مجید داللت بر این دارد که یکی از مهم ترین بلکه به یک‬ ‫معنی مهم ترین هدف رسالت پیامب ران الهی از دیدگاه اسالم‬ ‫قیام مردم جوامع بر مبنای قســط و عدالت است‪ ،‬به عنوان‬ ‫نمونه‪:‬‬ ‫اب َو‬ ‫لَ َق ْد اَ ْر َســلْ َنا ُر ُســلَ َنا بِالْ َب ی نَاتِ َو اَنْ َزلْ َنا َم َع ُه ُم الْک َت َ‬ ‫الناس بِالْق ِْس طِ ‪.‬‬ ‫الْ ِم ی َز َان ل ِی قُو َم ُ‬ ‫«ما پیامب ران خود را با دالیل اشکار فرستادیم و کتاب‬ ‫و می زان را با ان پیامب ران نازل کردیم تا مردم به عدالت قیام‬ ‫کنند‪ ».‬گفته شده اســت البته ما با نوعی از جریان تاریخی‬ ‫رویارو هستیم که الزم است ان را مورد علت یابی قرار بدهیم‪.‬‬ ‫جریان این است که ان اهمیتی که در مسائل و اصول فلسفه‬ ‫سیاســی اســام وجود دارد‪ ،‬غالبا نه طرح علمی و فقهی‬ ‫مشروح داشته و نه عمال مورد تبعیت قرار گرفته است‪.‬‬ ‫علت این جریان چه بوده است؟ اوال باید در نظر گرفت‬ ‫که حکومت ها و زمامدارانی که برمبنای مکتب اهل تسنن‬ ‫دست اندر کار بوده اند‪ ،‬ظواهری از اسالم با پیروی از تفکرات‬ ‫تسنن در سیاست را مراعات م ی کردند‪ ،‬ولی بدان جهت که در‬ ‫اکثر دوران ها و جوامع اسالمی تا دوران متاخر‪ ،‬مکتب تشیع‬ ‫ی در مسائل سیاسی را نداشته است بناب راین‬ ‫قدرت بروز علم ‬ ‫فقها و صاحب نظ ران ضرورتی در بحث و تحقیق اصول و‬ ‫مسائل سیاسی احســاس نم ی کردند‪ ،‬ولی همان گونه که‬ ‫مشــاهده م ی کنیم ابوابی در فقه و فلسفه و کالم مطرح و‬ ‫مورد تحقیق قرار م ی گرفته است که اهمیت حیاتی تفکر‬ ‫در سیاست جامعه و اداره شــئون اجتماع را با کمال وضوح‬ ‫اثبات م ی کند‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫کشورهای پرتغال‪ ،‬فرانسه‪ ،‬اسپانیا و ایتالیا به صورت بالقوه‬ ‫زمینه خروج از منطقه یورو را دارا هســتند‪ .‬بناب راین خروج‬ ‫یونان از منطقه یورو به معنــای اضمحالل و انحالل این‬ ‫منطقه اقتصادی در اینده ای نزدیک خواهد بود‪.‬‬ ‫پیروزی احزاب راستگرای افراطی در انتخابات پارلمانی‬ ‫امسال اروپا شوک بسیار ســختی به مقامات ارشد منطقه‬ ‫یورو وارد ساخته است‪ .‬مارین لوپن‪ ،‬رهبر جریان راستگرای‬ ‫افراطی در فرانســه که حزب متبوعش پس از پیروزی در‬ ‫انتخابات اخیر هم اکنون به تنهایی ‪ 25‬نماینده در پارلمان‬ ‫اروپا دارد در خصوص اروپای واحد و وضعیت ان معتقد است‪:‬‬ ‫«شرایط اتحادیه اروپا نم ی تواند بهبود یابد و در نهایت‬ ‫مانند اتحاد جماهیر شوروی سابق فرو م ی پاشد‪ .....‬اتحادیه‬ ‫اروپا یک ناهنجاری جهانی است‪ ....‬اتحادیه اروپا مانند یک‬ ‫زندان است‪».‬‬ ‫رشد اقبال مردم در اروپا به جریان های مل ی گرا تنها به‬ ‫فرانسه ختم نم ی شود! در کشور انگلیس حزب مل ی گرای‬ ‫«یوکیپ» روز به روز تقویت م ی شــود و از اکنون خود را به‬ ‫یکــی از جدی ترین رقبای دو حزب محافظــه کار و کارگر‬ ‫تبدیل کرده اســت‪ .‬حزب اروپا ســتیزی که امسال برای‬ ‫نخســتین بار نمایندگان خود را به پارلمــان اروپا و حتی‬ ‫پارلمان انگلیس فرستاد‪ .‬در کشــورهای بلژیک‪ ،‬فنالند‪،‬‬ ‫یونان‪ ،‬اتریش و‪...‬نیــز احزاب و جریان هــای ضد اروپایی‬ ‫توانســته اند نمایندگان خود را به پارلمان اروپا بفرستند‪ .‬به‬ ‫عبارت بهتر‪ ،‬ارای مشارکت کنندگان در انتخابات پارلمانی‬ ‫اروپا (مشــارکتی اندک در حد ‪ 43‬درصد) به سود طرفداران‬ ‫اروپای واحد به گردش در نم ی اید حال تکلیف ‪ 57‬درصدی‬ ‫که حتی به مشارکت در انتخابات پارلمانی اروپا نیز اهمیتی‬ ‫نم ی دهند کامال مشخص است!‬ ‫همچنین سال ‪ 2015‬میالدی ســالی پر از اختالف‬ ‫میان مقامات اروپایی با یکدیگر خواهد بود‪.‬اختالفاتی که‬ ‫رشد اقبال مردم در اروپا به جریان های‬ ‫ملی گرا تنها به فرانسه ختم نمی شود! در‬ ‫کشور انگلیس حزب ملی گرای «یوکیپ»‬ ‫روز به روز تقویت می شــود و از اکنون‬ ‫خود را بــه یکــی از جدی ترین رقبای‬ ‫دو حــزب محافظــه کار و کارگر تبدیل‬ ‫کرده است‬ ‫در سایه رقابت های سیاسی میان دو دولت فرانسه و المان‬ ‫تشــدید خواهد شــد‪ .‬در این خصوص هر یک از دو حزب‬ ‫سوسیالیست فرانسه و دموکرات مســیحی المان سعی‬ ‫خواهند کرد سیاست های خود را بر اروپای واحد پیاده کنند‪.‬‬ ‫موضوع دیگری که باید در این خصوص مدنظر قرار‬ ‫داد‪ ،‬به تشدید تقابل اقتصادی لندن و اروپای واحد در سال‬ ‫‪ 2015‬میالدی باز م ی گردد؛ تقابلی که به نظر م ی رسد انگال‬ ‫مرکل صدر اعظم المان نیــز دیگر قدرت کنترل و مدیریت‬ ‫ان را نخواهد داشت!‬ ‫اقبال روز افزون شــهروندان انگلیســی در خصوص‬ ‫جدایی از اروپا بر گره های کور ایجاد شــده در اروپای واحد‬ ‫افزوده است‪ .‬این مقوله در انتخابات سراسری سال ‪ 2015‬در‬ ‫انگلیس بیش از پیش تاثیرگذار خواهد بود‪ .‬دیوید کامرون‪،‬‬ ‫نخس ت وزیر انگلیس قول داده است که در صورت انتخاب‬ ‫دوباره‪ ،‬در ســال ‪ 2017‬میالدی و در قالب یک همه پرسی‬ ‫ماندن یا خــروج انگلیس از اروپا را بــه رای بگذارد‪ .‬این در‬ ‫حال ی است که منطبق با چندین نظرسنجی طی ماه های‬ ‫اخیر‪ ،‬اقبال مردم انگلیس نســبت به استقالل همه جانبه‬ ‫و مطلق از اروپای واحد به شدت افزایش یافته است‪ .‬در این‬ ‫میان نه تنها حزب استقالل طلب و ضد اروپایی یوکیپ در‬ ‫کلید داران حل مشکالت اقتصادی کشور‬ ‫رشد اقتصاد ملی و ضرورت حمایت از کارافرینان‬ ‫امین شاکری‬ ‫گفتارها‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫فعال حوزه کارافرینی‬ ‫اخیرا بانک جهانی با بررسی وضعیت اقتصادی بیش‬ ‫از ‪ 130‬کشور‪ ،‬گزارشی از موانع موجود در انجام فعالیت های‬ ‫اقتصادی منتشر کرده است‪ .‬طی بررسی های انجام شده‪،‬‬ ‫وجود مقررات ســهل و اســان را به عنوان عاملی مهم در‬ ‫ارتقای بهره وری کشــورهای درحال توسعه معرفی شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫در بسیاری از کشــورهای پیشــرفته و توسعه یافته‬ ‫صنعتی‪ ،‬فرایند راه اندازی کسب و کارهای جدید در مدت‬ ‫زمان کوتاهی صورت می گیرد که این مشکل در کشور ما‬ ‫ناشی از وضع قوانین سخت و دشوار است‪ .‬بدیهی است که‬ ‫همین قوانین‪ ،‬شتاب رشد اقتصادی کشور را کند می کند‪.‬‬ ‫شــاخص های اقتصادی ایران نظیر رتبه‪ ،‬جایگاه و‬ ‫فضای کسب و کار‪ ،‬بیانگر عملکرد نه چندان مناسب اقتصاد‬ ‫کشــور‪ ،‬طی دهه های اخیر اســت‪ .‬به رغم موقعیت ممتاز‬ ‫منطقه ای ایران‪ ،‬ذخایر عظیم انرژی و موادمعدنی‪ ،‬امکان‬ ‫تولیدات متنوع محصوالت کشاورزی و پیشرفت دانش و‬ ‫تکنولوژی و فناوری و از همه مهم تر برخورداری از مزیت‬ ‫نیروی انسانی جوان‪ ،‬تحصیلکرده‪ ،‬نخبه و خالق‪ ،‬وضعیت‬ ‫فعلی اقتصادی ایران مطلوب نیست‪.‬‬ ‫تحقیقا برطرف کردن مشکالت فعلی اقتصاد ایران‪،‬‬ ‫در کاهش وابســتگی به اقتصاد نفتی و افزایش صادرات‬ ‫محصوالت غیرنفتی با محوریت بخش خصوصی اســت‪.‬‬ ‫متاسفانه‪ ،‬نگاه رقابتی بخش دولتی به بخش خصوصی در‬ ‫بسیاری از فعالیت های اقتصادی و مراودات تجاری به دامنه‬ ‫این مشکالت‪ ،‬افزوده است‪.‬‬ ‫مشکالت فعلی اقتصاد ملی نظیر رشد پایین اقتصادی‪،‬‬ ‫کاهش سرمایه گذاری‪ ،‬تورم و بیکاری باال‪ ،‬افزایش بی رویه‬ ‫سطح قیمت ها و قطعا با بهبود فضای کسب و کار بر طرف‬ ‫می گردد‪ ،‬که این مهم توسط کارافرینان محقق می شود‪.‬‬ ‫تحقیقات نشــان داده اســت که بین رشد و توسعه‬ ‫اقتصادی با تعداد کارافرینان یک کشــور رابطه مستقیم‬ ‫وجود دارد‪ .‬در کشــوری که کارافرینان زیادی وجود دارد‬ ‫محرک های تجــاری و اقتصادی قوی تر موجود اســت و‬ ‫قطعا بخش خصوصــی‪ ،‬پرتحــرک و چاالک تر از بخش‬ ‫دولتی است‪.‬‬ ‫با تشکیل و راه اندازی بنگاه های اقتصادی و افزایش‬ ‫سرمایه گذاری‪ ،‬بخش خصوصی می تواند سطح اشتغالزایی‬ ‫را افزایش دهد‪ .‬در افریند توسعه یافتگی تمامی کشورهای‬ ‫جهان اعم از پیشــرفته یا روبه رشد و در اســتانه صنعتی‬ ‫شــدن کارافرینان دارای شــان و منزلت اجتماعی بسیار‬ ‫برجسته ای هستند‪ .‬ضرورت دارد‪ ،‬در کشور ما نیز‪ ،‬از ظرفیت‬ ‫و پتانسیل های بالقوه کارافرینان در فرایند برنامه ریزی و‬ ‫تصمیم سازی در حوزه اقتصاد و توسعه اقتصاد ملی‪ ،‬استفاده‬ ‫بیشتری شود‪.‬‬ ‫انگلیس با استقبالی گســترده مواجه شده ‪ ،‬بلکه در میان‬ ‫طرفداران احزاب محافظــه کار و حتی لیب رال دموکرات نیز‬ ‫اقبال عمومی نســبت به خروج از اروپا افزایش یافته است‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی دیوید کامرون اروپای واحد را بر سر یک‬ ‫دوراهی سخت قرار داده است‪« :‬پذیرش خروج انگلیس از‬ ‫اروپا» یا «افزایش اختیارات ویــژه انگلیس به عنوان عضو‬ ‫ارشد در اروپای واحد»!‬ ‫پذیرش هر دوی این گزینه ها به معنای فروپاشــی‬ ‫اروپای واحد خواهد بود‪ ،‬زی را «خروج انگلیس» یا «تســلط‬ ‫لندن بر دیگر کشــورهای اروپایی» هر دو به معنای دفرمه‬ ‫شدن ساختار فعلی اروپاست‪ .‬گره خوردگی بحران اقتصادی‬ ‫داخلی منطقه یورو و بحران بانکی‪ -‬اعتباری در سرتاســر‬ ‫اروپای واحد سبب شده است تا موسســات اعتبارسنجی‬ ‫در اروپــا نتوانند نگرانی خود را نســبت بــه تاثیرگذاری و‬ ‫تاثیرپذیری این دو از یکدیگر کتمان کنند‪« .‬کاروال شــلر»‬ ‫رئیس بخش بانکداری اروپا در موسسه مودی هشدار داده‬ ‫اســت که وضعیت ضعیف اقتصاد کالن بر بانکداری اروپا‬ ‫سنگینی م ی کند و این صنعت از نظر ساختاری اسی ب پذیر‬ ‫است‪ .‬بانک مرکزی اروپا نیز پی ش بینی خود از رشد اقتصادی‬ ‫منطقه یورو را کاهش داده است تا ساختار بانکی و اعتباری‬ ‫اروپا اســیب پذی ر تر از هر لحظه دیگری به نظر برســد‪.‬‬ ‫«گردش ســرمایه» و «اعتبار معامالت بانکی» دو حلقه‬ ‫مفقوده ای هســتند که بیش از هر زمان دیگری درتحلیل‬ ‫وضعیت بانکی‪ -‬اعتباری اروپا باید روی این دو متمرکز شد‪.‬با‬ ‫این حال اعضای یورو در این خصوص ناتوان تر از هر زمان‬ ‫دیگری به نظر م ی رسند‪.‬‬ ‫در چنیــن شــرایطی و باتوجه به همــه انچه ذکر‬ ‫شد‪ ،‬کامال مسجل اســت که بابانوئل در عید کریسمس‬ ‫امسال دیگر با لبی خندان وارد خانه ها و اماکن عمومی در‬ ‫کشورهای عضو منطقه یورو نخواهد شد!‬ ‫در کشور ما باتوجه به اهداف ســند چشم انداز ایران‬ ‫‪ 1404‬و سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی‪ ،‬نقش برجسته‬ ‫کارافرینان و مقوله کارافرینی و تاثیر مثبت ان در رشــد و‬ ‫توسعه اقتصادی‪ ،‬رقابت پذیری اقتصاد‪ ،‬افزایش بهره وری‪،‬‬ ‫اشــتغالزایی پایدار و همچنین گسترش عدالت اجتماعی و‬ ‫فقرزدایی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است‪.‬‬ ‫طی سالیان اخیر کارافرینی‪ ،‬سهم قابل توجهی را در‬ ‫برنامه ریزی های کالن و اقدامات عملیاتی ســازمان ها و‬ ‫ادارات داشته اســت اما به دلیل عدم وجود فرهنگ فراگیر‬ ‫کارافرینی‪ ،‬کارافرینان با مشکالت بسیار عدیده ای مواجه‬ ‫هستند‪ .‬باید توجه داشت که رســیدن به اهداف عالیه سند‬ ‫چشم انداز‪ ،‬رســیدن به افق های روشن و داشتن جامعه ای‬ ‫سرشار از نشاط و امید‪ ،‬مستلزم داشتن فضای اقتصادی سالم‬ ‫و کارافرینانه است‪ .‬بدیهی است که باتوجه به نقش محوری‬ ‫دولت در تدوین و اجرای برنامه های توسعه کشور و اخیرا‬ ‫برنامه ششم توسعه‪ ،‬ارتقای جایگاه کارافرینان و برطرف‬ ‫کردن موانع موجود کسب و کار‪ ،‬باید از مهم ترین وظایف‬ ‫دولت محسوب گردد‪.‬‬ ‫از دولت انتظار می رود که با تدوین و تنظیم ســند‬ ‫ملی کارافرینی کشور با مشارکت کارافرینان‪ ،‬صاحبان‬ ‫کســب و کار و صاحبنظــران‪ ،‬بیش از پیــش طالیه دار‬ ‫مقوله کارافرینی و کســب و کار گردد‪ .‬الحمدهلل با روی‬ ‫کار امدن دولت محتــرم تدبیر وامید توجــه ویژ ه ای به‬ ‫موضوع کارافرینــی و اقتصاد فناورانــه و دانش بنیان‬ ‫صورت گرفته است‪ .‬اما این توجه باید با شتاب بیشتری‬ ‫فراهم شود‪.‬‬ ‫باید حضور فعــال کارافرینــان در عرصه اقتصادی‬ ‫کشور جنبه عینی و عملی به خود بگیرد‪ .‬قطعا کارافرینان‬ ‫کلیدداران بسیاری از مشکالت اقتصادی هستند‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫درجست وجویفقیرشایسته‬ ‫جامعه نسبت به فقرا چگونه رفتار می کند؟‬ ‫دکتر سیدهادی معتمدی‬ ‫اسیب شناس اجتماعی‬ ‫تکدی گری و کمک به کسانی که کاری ارائه نمی دهند‪،‬‬ ‫نه جایگاهی در دین دارد و نه کمکی به کاهش اســیب های‬ ‫اجتماعی می کند‪ .‬اگر کودکی باشد که تکدی گری می کند‪،‬‬ ‫گاه می بینیم پدر و مادری معتاد دارد یا اگر جوانی یا میانسالی‬ ‫تکدی گری می کند‪ ،‬مشاهده می شود که به خاطر تن پروری‬ ‫و تنبلی چنین کاری انجام می دهد‪ .‬به طور کلی تکدی گری‬ ‫جایگاهی در وضعیت اقتصادی و اجتماعی نــدارد و از نظر‬ ‫اخالقی مورد تایید هیچ کس نیست‪.‬‬ ‫صدقه دادن و کمک به افراد نیازمند باید قانونمند باشد‬ ‫و باید به افرادی کمک شــود که انها را می شناســیم‪ .‬البته‬ ‫صدقــه دادن و کمک کردن به افراد‬ ‫نیازمند در خیابان ها شــکل سنتی‬ ‫از فرهنــگ ایرانــی را بــه تصویر‬ ‫می کشــد که ایرادی هم نداشت‪.‬‬ ‫زیرا در گذشته در فرهنگ ما چنین‬ ‫ش می گرفتند و بدین‬ ‫روندی را در پی ‬ ‫شکل به افراد نیازمند کمک می شد‪.‬‬ ‫اما امروزه بــرای کمک به این افراد‬ ‫نمی توان چنین روندی را تایید کرد‪.‬‬ ‫مثال اینکه افرادی خودشــان را به‬ ‫شــکل فلج درمی اوردند و کارهای‬ ‫این چنینی انجام می دهند تا بتوانند‬ ‫مردم را تحت تاثیر وضعیت خود قرار‬ ‫دهند‪ ،‬به لحاظ روانشناختی هم کار‬ ‫اشتباهی است‪.‬‬ ‫اگر همچنان شــاهد چنین‬ ‫وضعیتی هســتیم به دلیل رعایت‬ ‫سنت ماست ولی برای کمک به افراد‬ ‫نیازمند باید شناخت وجود داشته باشد‪.‬‬ ‫مثال بحث شناخت از ان افراد نیازمند‬ ‫می تواند از طریق خویشــاوندان و‬ ‫دوستان صورت بگیرد‪ .‬در عین حال‪،‬‬ ‫نهادهای زیادی در کشور وجود دارند‬ ‫که مورد تایید هستند و می توان از این‬ ‫طریق کمک کرد‪.‬‬ ‫اموزش در مدارس‬ ‫بحث ‪NGO‬ها هم اهمیت دارد‪ .‬در وزارت کشور قسمتی‬ ‫است که با ‪NGO‬ها مرتبط اســت و مردم از طریق این نهاد‬ ‫می توانند با مطالعه دقیق به انچه امروز افراد بی بضاعت نامیده‬ ‫می شود‪ ،‬کمک کنند‪ .‬یعنی با علم به اینکه کمک انها درست‬ ‫در همان جایی هزینه می شود که باید شود‪.‬‬ ‫تعداد ‪NGO‬ها زیاد است و کمک های بسیاری در انجا‬ ‫صورت می گیرد‪ .‬مثال به تهیه جهیزیه دخترها کمک می شود یا‬ ‫برای رهایی زندانیان بی گناه‪ .‬در انجا سرپرستی کودکان یتیم را‬ ‫به عهده می گیرند و ماهانه مبلغی به حساب انها واریز می شود‪.‬‬ ‫نکته خوبی که در این گونه کمک ها هســت‪ ،‬شناخت‬ ‫افراد خیر از افراد بی بضاعت است‪ .‬به طور مثال موسسه هایی‬ ‫وجود دارند که سرپرستی بچه های یتیم را به عهده افراد خیر‬ ‫می گذارند و این افراد گاهی این بچه هــا را می بینند‪ ،‬انها را‬ ‫همراه خود به پارک می برند‪ ،‬ساعاتی را با این افراد می گذرانند‬ ‫صدقه‪ ،‬بهترین مال انسان‬ ‫صدقه دادن یکی دیگر از راه هایی اســت که مردم ما با‬ ‫اطمینان انجام می دهند‪ .‬صدقه دادن در دین اسالم امده و امام‬ ‫رضا (ع) نیز در مورد ُحسن های صدقه می فرمایند ‪« :‬بهترین و‬ ‫سودمندترین مال از اندوخته های انسان‪ ،‬صدقه دادن است‪».‬‬ ‫در فرهنگ ما صدقه دادن رایج اســت و مردم به خوبی اگاه‬ ‫هستند که چگونه صدقه دهند و‬ ‫مطمئن هســتند که مبلغ انها به‬ ‫مردم بی بضاعت می رسد؛ بدون‬ ‫اینکه دغدغه ای داشته باشند‪.‬‬ ‫پناهگاه‬ ‫و دقیقا می دانند که به چه کســی دارند کمک می کنند‪ .‬این‬ ‫بچه های یتیم هم در ان موسسه مشغول تحصیل می شوند‬ ‫و یاد می گیرند که چگونه در جامعه فعالیت کنند‪ .‬موضوعی‬ ‫فضوالت جامعه بشری‬ ‫در عین حال‪ ،‬اینکه انتظار داشــت معضل افراد تنبل‪،‬‬ ‫تن پرور و سودجو که از افراد خیر کمک می گیرند‪ ،‬روزی از بین‬ ‫برود و دیگر ما شاهد چنین رفتاری از سوی این افراد باشیم‪،‬‬ ‫انتظار بیهوده ای است‪ .‬این اسیب اجتماعی قرن ها بوده و تا ابد‬ ‫در هر جامعه ای خواهد بود‪ .‬به طور کلی جامعه بشری فضوالت‬ ‫دارد‪ .‬حاال این فضوالت می تواند در غذا باشــد و در چیزهای‬ ‫دیگر‪ .‬افراد تنبل و تن پرور هم جزو فضوالت جامعه بشــری‬ ‫هستند و جامعه بشری نمی تواند برای پایان دادن به رفتار انها‬ ‫راهکار بنیادی انجام دهد‪ .‬بنابراین‪ ،‬این افراد هم بخش کوچکی‬ ‫ی‪‎‬گیرند‪.‬‬ ‫از جامعه را در بر م ‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫صدقه دادن و کمک بــه افراد نیازمند باید‬ ‫قانونمند باشد و باید به افرادی کمک شود‬ ‫که انها را می شناسیم‪ .‬البته صدقه دادن و‬ ‫کمک کردن به افراد نیازمند در خیابان ها‬ ‫شکل سنتی از فرهنگ ایرانی را به تصویر‬ ‫می کشد که ایرادی هم نداشت ‬ ‫از ســال ‪ 1382‬ســازمان‬ ‫بهزیستی کشــور پناهگاه هایی‬ ‫را برای افــراد بی خانمان در نظر‬ ‫گرفت و این هم کاربرد بسیاری‬ ‫داشت و هم موثر بود‪ .‬شهرداری‬ ‫هم گرمخانه هایی را در نظر گرفت‬ ‫که در فصل سرما کار خود را شروع‬ ‫می کنند و به طــور موقت از افراد‬ ‫بی خانمان حمایت می کنند‪.‬‬ ‫امــا ایــن گرمخانه ها هم‬ ‫نمی توانند کار اساســی و بنیادی‬ ‫انجام دهند‪ .‬به نظر نباید فرهنگ‬ ‫گرمخانه ها جا بیفتد و برای کمک‬ ‫به افراد بی بضاعت باید کارهای‬ ‫دیگری را صورت داد‪.‬‬ ‫بهترین کار و روش‪ ،‬همان‬ ‫مطالعه بــرای رســیدن به یک‬ ‫شناخت از افراد بی بضاعت است؛‬ ‫اینکه چه کسی واقعا بی بضاعت‬ ‫است و چه کسی می خواهد به هر‬ ‫طریقی درامدزایی کند‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫البته مهمترین کار صرف نظــر از نهادهای اجتماعی‬ ‫که وجود دارد‪ ،‬بحث اموزش اســت‪ .‬امــوزش می تواند در‬ ‫مدارس و رسانه ها شکل بگیرد‪ .‬به ویژه در مدارس می توان به‬ ‫کوچک ترها اموزش داد که چگونه با افراد بی بضاعت مواجه‬ ‫شوند و چگونه به انها کمک شود‪.‬‬ ‫در دنیای امروز و در بحث های اســیب های اجتماعی‬ ‫مســاله اموزش اهمیت بســیاری دارد‪ .‬اموزش دادن سبب‬ ‫ایجاد فرهنگ در جامعه می شود و در اینده تاثیر خود را اشکار‬ ‫می کند‪ .‬با اموزش فرهنگ چگونگی کمک به افراد بی بضاعت‬ ‫مشخص می شــود و در این حالت‪ ،‬افراد خیر دغدغه این را‬ ‫نخواهند داشت که ایا کمک شان به افراد فقیر رسیده است یا‬ ‫به افراد تن پرور و سودجو‪.‬‬ ‫بحث ‪NGO‬‬ ‫که اهمیت دارد و اجازه نمی دهد که این افراد تنبل بار بیایند و‬ ‫تن پرور شوند‪ .‬چنین کاری موجب کاهش متکدیان می شود و‬ ‫این افراد هم از گرسنگی نخواهد ُمرد‪ ،‬چه بسا متکدیان را وادار‬ ‫می کند که سراغ کار بروند‪ .‬به عقیده من‪ ،‬کار برای این افراد‬ ‫مفید اســت؛ اینکه به خاطر فعالیت و تالش حقوقی دریافت‬ ‫کنند و به این فکر نیفتند که با ترفند و به هر طریقی از مردم‬ ‫مبلغی را دریافت کنند‪ .‬این افراد وقتی به دنبال کار می روند‪ ،‬به‬ ‫توانایی های خود پی می برند و می بینند که با کار کردن زندگی‬ ‫بهتری دارند و با این کار از اسیب های جامعه هم کم می کنند‪.‬‬ ‫‪23‬‬ ‫همه علیه فتنه‬ ‫گزارش ها‬ ‫در این صفحات تالش کرده ایم تا تحوالت مهم خبری هفته را پوشــش‬ ‫دهیم‪ .‬همایش ها و ســخن ران ی ها در ســالگرد ‪ 9‬دی‪ ،‬اخرین تحوالت پرونده‬ ‫هسته ای و ماج رای برداشت از صندوق ذخیره ارزی از مواردی است که در این‬ ‫هفته به انها پرداخته ایم‪.‬‬ ‫سیا‬ ‫س‬ ‫ت‬ ‫چگونهفتنهموجبتحریمشد؟‬ ‫گزارش ها‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫در سالگرد ‪ 9‬دی چه گذشت‬ ‫مرور حوادث مربوط بــه انتخابات ســال ‪ 88‬اگرچه‬ ‫خاط راتی تلخ را یاداوری م ی کند اما رخدادهای درس اموز را‬ ‫یاداوری م ی کند که محل ازمون ب رای همه ای ران ی هاست؛ از‬ ‫مقامات گرفته تا مردم‪.‬‬ ‫نپذیرفتن قانون؛ این ب ی شک سراغاز یک فتنه بزرگ‬ ‫بود‪ .‬فتنه ای که ماه ها کشور ما را درگیر خود ساخت و هنوز‬ ‫هم معادالت سیاســی در ای ران تاثی راتی از ان حوادث را بر‬ ‫خود م ی بیند‪.‬‬ ‫اما در حالی که صدای مخالفان قانون تمام شهر را پر‬ ‫کرده و کشور ما رخدادی تجربه نشده در این سطح را تجربه‬ ‫م ی کرد‪ ،‬روز نهم دی ماه ‪ 88‬رویدادی دیگر‪ ،‬شــکل ماجرا را‬ ‫تغییر داد‪.‬‬ ‫حاال دیگر این مخالفان قانون نبودند که در خیابان ها‬ ‫اکثریت داشــته باشــند‪ .‬مردم حجت را تمام کــرده و به‬ ‫اردوکش ی های خیابانی پایان دادند‪.‬‬ ‫اکنون که چند سال از ان ماجرا م ی گذرد و با پایان کار‬ ‫دولت سابق‪ ،‬رئی س جمهوری جدید فرصت خدمتگزاری یافته‪،‬‬ ‫برخی با تغییر ارایش سیاســی‪ ،‬ندای فراموشی ان خاطره‬ ‫تلخ و ازادی سران ان ماجرا را سر داده اند؛ ندایی که البته در‬ ‫مقابلش با صدای بلند اکثریت مواجه شده که م ی گوید به این‬ ‫سادگ ی ها ان خاطره از یاد نخواهد رفت‪.‬‬ ‫شاید چنین است که امسال سالگرد ‪ 9‬دی پرشور تر از‬ ‫همیشه برگزار شده است‪.‬مرور انچه در چند روز اخیر پی رامون‬ ‫سالگرد ‪ 9‬دی گذشته م ی تواند نشانی باشد از انچه «مردم»‬ ‫ما م ی خواهند‪.‬‬ ‫هشدار رئیس قضا‬ ‫در میان اظهارنظرها پی رامــون ماجراهای مربوط به‬ ‫سال ‪ 88‬ایت اهلل صادق الریجانی مهمترین سخنان را ب هزبان‬ ‫اورده است‪ .‬او که در جایگاه قاض ی القضات است اظهاراتش‬ ‫به معنای قوه قضائیه به شمار م ی اید‪.‬‬ ‫او گفته است که اگر مصوبه شورا تغییر کند سران فتنه‬ ‫را محاکمه م ی کنیم‪.‬‬ ‫ایت اهلل املی الریجانی افزوده اســت‪« :‬دستگاه قضا‬ ‫مقتدرتر از این است که از محاکمه سران فتنه خوفی داشته‬ ‫باشــد‪ ،‬کما اینکه بااقتدار‪،‬توانایی خویش را در رسیدگی به‬ ‫پرونده هایی سنگی ن تر و پیچیده تر نشان داده است‪ .‬ه ر گاه‬ ‫مصوبه شورایعالی امنیت ملی درباره حصر سران فتنه تغییر‬ ‫یابد‪ ،‬دستگاه قضایی اماده برگزاری دادگاه انان است‪».‬‬ ‫ایت اهلل صادق امل ی الریجانی این سخنان را در جلسه‬ ‫مسئوالن عالی قضایی ادامه داده است‪«« :‬فتنه ‪ »88‬جریانی‬ ‫بود که اگر ادامه م ی یافت اســاس انقالب اســامی را به‬ ‫خطر م ی انداخت و چیزی از انقالب باقی نم ی گذاشــت‪ ،‬اما‬ ‫بحمداهلل مردم با بصیرت ای ران با حضور به موقع خود چشم‬ ‫فتنه را کور کردند‪».‬‬ ‫اتمامحجتظریف‬ ‫م ذاکره کنندگانب رایدورجدید‬ ‫م ذاک راتامادهم ی ش وند‬ ‫والیت فقیه و مســائل دیگر باید اســتناد به قانون اساسی‬ ‫استنادی همه جانبه و مبتنی بر تمامی اصول قانون اساسی‬ ‫باشــد‪ ،‬گفت‪« :‬اصول قانون اساســی درباره حفظ حقوق‬ ‫شهروندان و عدم تعرض به جان و مال و حقوق و مسکن و‬ ‫شغل انان کامال واضح و مشخص است ولی در عین حال در‬ ‫اصل بیست و دوم قانون اساسی استثناء ان را نیز اورده است‪:‬‬ ‫«مگر در مواردی که قانــون تجویز کند»‪ .‬امنیت و مصالح‬ ‫ملی و نظام که اساس مصوبه شورای عالی امنی ت ملی است‪،‬‬ ‫م ی تواند استثناء در قانون را تشکیل دهد‪».‬‬ ‫رئیس دســتگاه قضا با طرح این موضوع که «تکرار‬ ‫ادعای خالف قانون بودن حصر سران فتنه و پاسخ ندادن به‬ ‫ان این گمان را در باور مدعیان به وجود اورده که حرفشان‬ ‫درست اســت» به ادعای تکراری دیگر عوامل فتنه درباره‬ ‫محاکمه نشدن سران فتنه و دالیل ان پرداخت و اعالم کرد‪:‬‬ ‫«عوامل فتنه و برخی حامیان انان همواره م ی پرســند که‬ ‫چرا سران فتنه محاکمه نم ی شوند؛ و حتی پا فراتر گذاشته‬ ‫و م ی گویند که نظام و دســتگاه قضایی حرفی ب رای گفتن‬ ‫ندارد و جرات ندارد که سران فتنه را محاکمه کنند اما پاسخ‬ ‫ما این است که دستگاه قضایی بسیار مقتدرتر از این است‬ ‫که از محاکمه سران فتنه خوفی داشته باشد‪ .‬کما اینکه با‬ ‫صالبت و اقتدار‪ ،‬توانایی خویش را در رسیدگی به پرونده هایی‬ ‫به مراتب سنگی ن تر و پیچیده تر از اینها نشان داده است‪».‬‬ ‫رئیس دســتگاه قضا «مصوبه شــورایعالی امنیت‬ ‫ملی درخصوص حصــر ســران فتنه» و «اظهارنظرهای‬ ‫صریح برخی عوامل فتنه درباره اینکه گفته اند اصال نتیجه‬ ‫محاکمه ب رایشان مهم نیست و انان تریبونی م ی خواهند که‬ ‫حرف های خود را بزنند» را دو مالحظه و دلیل دستگاه قضا‬ ‫ب رای برگزار نکردن دادگاه سران فتنه اعالم کرد‪.‬‬ ‫ایت اهلل امل ی الریجانی با اشاره به اینکه ه ر گاه مصوبه‬ ‫شورای عالی امنیت ملی در خصوص حصر سران فتنه تغییر‬ ‫یابد‪ ،‬دستگاه قضایی اماده برگزاری دادگاه سران فتنه است‬ ‫گفت‪« :‬البته باید بگوییم دادگاه جای درد دل کردن ســران‬ ‫فتنه و ســخن پ راکنی و تحریک عواطف مردم نخواهد بود‬ ‫و این افراد در دادگاه باید از خود و عملکردشــان دفاع کنند‬ ‫و پرونده این افراد نیز به انــدازه کافی مملو از موارد اتهام ی ‬ ‫است‪».‬‬ ‫قیام ‪ ۹‬دی فتنه سال ‪ ۸۸‬را خاتمه داد‬ ‫‪ 9‬دی بیعت مجدد با جمهوری اسالمی‬ ‫اما در میان ســران ســه قوه‪ ،‬رئی س جمهــور هم در‬ ‫اظهاراتی به ماجرای ‪ 9‬دی پرداخــت و ان را بیعت مجدد با‬ ‫ت فقیه و خاندان امامت خواند‬ ‫ جمهوری اسالمی‪ ،‬اصل والی ‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫اما بهارستان هم شــاهد اعالم موضع رئیس مجلس‬ ‫بود‪ .‬او در نطــق خود گفت‪« :‬بعــد از توطئه های گوناگون‬ ‫داخلی و خارجی عنایت الهــی در اراده ملت تجلی یافت و‬ ‫در قیام ‪ ۹‬دی فتنه ‪ ۸۸‬خاموش شــد‪ .‬این قیام ملت بود که‬ ‫در ‪ 23‬تیر غائله ‪ 18‬تیر را ختم کرد و این بار قیام هنرمندانه‬ ‫ملت ای ران در ‪ 9‬دی ط راحی دشمن را نقش ب ر اب کرد‪ .‬بعد از‬ ‫مراسم تشییع پیکر امام (ره) و حمایت عظیم مردم از اقدام‬ ‫مجلس خبرگان دشمنان را مایوس کرد و در یک ب رنامه ریزی‬ ‫‪ 10‬ســاله این امید را ب رای خود ایجاد کردند که نتیجه ان را‬ ‫برداشت کنند‪ .‬سال ‪ 78‬ان حوادث پیش امد و ان کسی که‬ ‫این حوادث را خنثی کردند‪ ،‬مردم بودند‪ .‬روز ‪ 23‬تیرماه ‪ 78‬مردم‬ ‫با حضور در خیابان ها توطئه دشــمن را که سال ها ب رایش‬ ‫برنامه ریزی کرده بود در یک روز باطــل کردند‪ ».‬وی افزود‪:‬‬ ‫«ان روز گذشــت‪ ،‬موج دوم نیز یک ب رنامه ‪ 10‬ساله بود و به‬ ‫نظرشان فرصتی به دست م ی امد و به خیالشان زمینه را اماده‬ ‫کرده بودند و فکر م ی کردنــد بتوانند از مطالبات مردم ب رای‬ ‫خود استفاده ای بب رند و بناب راین ان قضایای سال ‪ 88‬به وجود‬ ‫امد‪ .‬حدود سه ماه ته ران را متالطم کردند و تنها دو سه ماه‬ ‫توانستند دل ها و ذهن ها را به خودشان مشغول کنند‪ .‬در این‬ ‫جا هم مردم با حضور در میدان و بعد از اینکه باطن ها در روز‬ ‫قدس ظاهر شد در روز عاشورا فهمیدند عمق خواسته های‬ ‫اشوبگران تا کجاست که حماسه ‪ 9‬دی را به راه انداختند‪ .‬در‬ ‫روز ‪ 9‬دی نه تنها در ته ران بلکه در سراسر کشور میلیون ها‬ ‫نفر و بعد نیز بالفاصله در ‪ 22‬بهمن در میدان حاضر شدند و‬ ‫غائله را ختم کردند‪ .‬این هنر مردم است‪».‬‬ ‫وی البته گفت‪« :‬در کوران حوادث ســال ‪ 88‬یکی از‬ ‫مســئوالن غربی گفته بود به نظرم شرایط فعلی لحظه ای‬ ‫بسیار مهم در ای ران است‪ .‬منازعه شدیدی در ای ران در جریان‬ ‫اســت همچنین اختالف جدی و عمیقی در داخل رژیم در‬ ‫حال وقوع است‪ .‬این امر نشان م ی دهد که انها روی اختالفات‬ ‫داخلی کشور تا چه اندازه حساب باز کرده اند و باید این مساله‬ ‫مورد توجه دوستداران انقالب واقع شود‪.‬اما بعد از ‪ 9‬دی تلقی‬ ‫انان عوض شد که تحریک داخلی انان ملت را هوشیارتر و‬ ‫از اقدامات انها عصبانی کرده است‪ .‬بناب راین سیاست خود را‬ ‫در فشار بیشتر اقتصادی متمرکز کردند‪ .‬گرچه این حوادث‬ ‫اب دیدگی روحی ب رای ملت نســتوه ای ران به وجود اورد اما‬ ‫نم ی توان از دسایس بیگانگان با روش های دیگر غافل شد‪.‬‬ ‫بناب راین روشن بینی در تحلیل دقیق مسائل داخلی و خارجی‬ ‫ضرورت دارد‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬در قضیه ‪ 9‬دی هم پای امام حسی ن (ع) و‬ ‫عاشورا در میان بود‪ .‬اگر ان حرکات سخیف و در واقع گریه اور‬ ‫از سوی این گروه های ایضا سخیف در عاشورا پیش نم ی امد‪،‬‬ ‫این حرکت عظیم عمومی مردم معلوم نبود که به این شکل‬ ‫به وجود اید‪.‬در اکثر کشــورها قانون فصل الخطاب دانسته‬ ‫شده که البته ریســمان محکم ی ب رای حل و فصل مسائل‬ ‫است‪ .‬ولی گاه در تفسیر و تبیین قانون اراء مختلف م ی شود‪.‬‬ ‫به همین دلیل غالبا مرجعی ب رای تشخیص و نظر نهایی در‬ ‫نظر گرفته م ی شود‪».‬‬ ‫الریجانی خاطرنشــان کرد‪« :‬رهبری در جایی دیگر‬ ‫م ی فرمایند انجایی اشــکال پیش امد که تخلف از قانون‬ ‫صورت گرفت‪ .‬سال ‪ 88‬اشــکاالتی که وارد شد و خساراتی‬ ‫که به کشور وارد امد و نگذاشتند کشور و ملت طعم ارای ‪40‬‬ ‫میلیونی را بچشند به خاطر تخلف از قانون بود‪ .‬یک عده یا‬ ‫به خاطر اغ راض نفسانی یا اهداف خالف سیاسی یا هر چیز‬ ‫دیگر از قانون تخلف کردند‪ .‬از راه غیرقانونی وارد شدند و هم‬ ‫به خودشان‪ ،‬ملت و کشور صدمه زدند‪ .‬راه درست راه قانون‬ ‫است‪ .‬همه تابع و تسلیم قانون باشند‪».‬‬ ‫الریجانی خاطرنشــان کرد‪« :‬متاســفانه در تجربه‬ ‫سیاسی فتنه ‪ 88‬همین مرزها شکســته شد و حتی تدابیر‬ ‫رهبری معظم که فصل الخطاب شــرعی و قانون در کشور‬ ‫ماست نیز توســط برخی از رجال سیاســی رعایت نشد‪.‬‬ ‫تحقق امر وحدت در این اســت که روش کار سیاسیون و‬ ‫قوای مختلف بر همگرایی هر چه بیشــتر باشد نه اینکه‬ ‫دنبال مسائلی بگردند که انها را بیشتر متفرق کند‪ .‬اصل بر‬ ‫همگرایی و صلح داخلی است و نه دعوا و مشاجره‪».‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫ایت اهلل امل ی الریجانی در عین حــال با اعالم اینکه‬ ‫«نم ی گوییم تمام انهایی که در جریــان فتنه بودند قصد‬ ‫ب راندازی داشتند»‪ ،‬تصریح کرده است‪« :‬تمام انهایی که در‬ ‫جریان فتنه قرار گرفتند ب رانداز نبودند اما در مسیر ب راندازی‬ ‫قرار گرفتند و با توطئه بیگانگان و کشورهای غ ربی همصدا‬ ‫شــدند‪ .‬در جریان فتنه ‪ 88‬کشــورهای غربی و رسانه های‬ ‫انبوهشــان همصدا با برخی فتنه گران عــده ای را که در‬ ‫خیابان ها اشوب کردند و اموال عمومی را به اتش کشیدند‪،‬‬ ‫مدافعان ازادی نامیدند در حالی که خودشــان هم م ی دانند‬ ‫ازادی و دموکراســی هم قواعد و ابزار و شرایط خاص خود‬ ‫را دارد و مکانیزم انتخابات نیز کامال واضح و پذیرفته شــده‬ ‫است و هیچ گاه در خیابان ها و از طریق اشوب و بلوا نتیجه‬ ‫انتخابات مشخص نم ی شود‪».‬‬ ‫ایت اهلل امل ی الریجانی با تاکید بر اینکه «ادعای تقلب‬ ‫یازده میلیونی دروغ محض است» افزوده است‪« :‬به عنوان‬ ‫کسی که در ان مقطع در شورای نگهبان حضور داشتم اعالم‬ ‫م ی کنم که دروغی بزرگتر از تقلب یازده میلیونی در انتخابات‬ ‫در عالم سیاست وجود ندارد و این دروغ بزرگ نشان م ی دهد‬ ‫که فتنه از قبل ط راحی شده بود که اگر نتیجه انتخابات به‬ ‫نفع انان نشد‪ ،‬این دروغ را مطرح کنند و همزمان به صورت‬ ‫گسترده سران کشورهای غربی از جمله امریکا‪ ،‬انگلیس و‬ ‫رژیم صهیونیستی به همراه رسانه های انحصار طلب از این‬ ‫دروغ بزرگ حمایت کردند و پا به می دان گذاشتند‪ ،‬در حالی که‬ ‫در روند انتخاباتی خود این کشورها مکانیزم های انتخاباتی‬ ‫کامال پذیرفته شده و به نتایج و حکمی ت های انتخاباتی تن‬ ‫م ی دهند‪ ،‬ولو اینکه در باطن ان را قبول نداشته باشند‪».‬‬ ‫ایت اهلل امل ی الریجانی با اشاره به حضور خود در یکی‬ ‫از جلساتی که تمام عوامل و نمایندگان کاندیداها در محضر‬ ‫مقام معظم رهبری بودند گفت‪« :‬در ان جلسه مطالب ب ی پرده‬ ‫مطرح و مورد بحث قرار گرفت و نماینده یکی از کاندیداها‬ ‫که اکنون نیز مســئولیتی در نظام دارد گفت‪ ...« :‬اینگونه‬ ‫نیست که بگوییم تقلب گســترده شده‪ ،‬اما بحثمان بر سر‬ ‫حاشی ه‪‎‬هایی است که موجب اخالل در روند انتخابات شده‬ ‫است‪ ،»...‬اما در عین حال دیدیم که سران فتنه با نامه پ راکنی‬ ‫و اظهارات خود و تکرار درو غ تقلب‪ ،‬فتنه را مشتعل کردند‪».‬‬ ‫ایت اهلل املی الریجانی به تکــرار برخی اظهارنظرها‬ ‫درباره غیرقانونی بودن حصر سران فتنه اشاره کرد و با غلط‬ ‫دانستن این موضوع که «حصر سران فتنه غیرقانونی است»‬ ‫گفت‪« :‬حصر سران فتنه مصوبه شورای عالی امنیت ملی‬ ‫بوده و ب راســاس مصالح نظام تصویب شــده و کسانی که‬ ‫م ی گویند حصر غی ر قانونی و خالف قانون اساسی است‪ ،‬تنها‬ ‫نیمی از قانون اساســی را قبول دارند در حالی که باید همه‬ ‫قانون اساسی را دید و دانست که بر حسب اصل ‪ 176‬قانون‬ ‫اساسی شورای امنیت ملی وظایفی دارد و ساز و کار مصوبات‬ ‫ان و اعتبار و حجیت ان نیز کامال مشخص و روشن است‪».‬‬ ‫رئیس دستگاه قضا با اعالم اینکه «ما نم ی گوییم در‬ ‫شــورای عالی امنیت ملی تفهیم اتهامی صورت گرفته یا‬ ‫در شورای امنیت ملی محکمه ای شکل گرفته است» افزود‪:‬‬ ‫«شورای عالی امنیت ملی ب ر حسب وظایف خود و ب راساس‬ ‫مصالح نظام مصوبه داشته که کامال درست و قانونی است‬ ‫و جلوی تحرک و تحریک فتنه گران ب رای فتنه های اینده را‬ ‫گرفت‪».‬‬ ‫ایت اهلل املی الریجانی با تاکید مجدد بر اینکه درباره‬ ‫مسائل مختلف از جمله شــرایط و دالیل حصر یا موضوع‬ ‫برداشتجنجالی‬ ‫مجادله طوالنی‬ ‫میاندولتومجلس‬ ‫‪25‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫و گفت‪« :‬باید از حماســه حضور مردم در نهم دی در مسیر‬ ‫تحکیم وحدت‪ ،‬همدلی و قانون گرایی استفاده کنیم‪».‬‬ ‫حسن روحانی در جمع مسئوالن شهرستان چابهار با‬ ‫اشاره به حماسه ‪ 9‬دی اظهار کرد‪« :‬باید از حماسه حضور مردم‬ ‫در نهم دی در مسیر تحکیم وحدت‪ ،‬همدلی و قانون گرایی‬ ‫استفاده کنیم‪ ،‬باید راه و مســیر واحدی را که مسیر توسعه‪،‬‬ ‫تعالی‪ ،‬ابادانی‪ ،‬رفاه جامعه و کشور و ایجاد اشتغال پایدار و‬ ‫گسترده ب رای نسل جوان و پیشرفت مملکت است‪ ،‬دنبال‬ ‫کنیم‪».‬‬ ‫رئی س جمهور افزود‪ 9« :‬دی به معنای بیعت مجدد با‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران‪ ،‬اصل والیت فقیه و خاندان امامت‬ ‫و روز همدلی‪ ،‬اتحاد‪ ،‬انسجام و وحدت ملی است‪ ،‬پیام این‬ ‫حماسه بزرگ و حضور مردم در این روز ان بود که هر فردی‬ ‫حرف‪ ،‬نقد و یا اعتراضی دارد باید در چارچوب قانون و مقررات‬ ‫ان را بیان کند‪ ،‬پیام ‪ 9‬دی ب رای مردم و جامعه‪ ،‬وابستگی و‬ ‫عشق به خاندان رسالت و دلدادگی و وفاداری به انقالب‪ ،‬خط‬ ‫و راه حضرت امام (ره)و مقام معظم رهبری بود‪».‬‬ ‫رئی س جمهوری افزود‪« :‬باید از حماســه حضور مردم‬ ‫در نهم دی در مسیر تحکیم وحدت‪ ،‬همدلی و قانون گرایی‬ ‫استفاده کنیم‪ ،‬باید راه و مســیر واحدی را که مسیر توسعه‪،‬‬ ‫تعالی‪ ،‬ابادانی‪ ،‬رفاه جامعه و کشور و ایجاد اشتغال پایدار و‬ ‫گسترده ب رای نسل جوان و پیشرفت مملکت است‪ ،‬دنبال‬ ‫کنیم‪».‬‬ ‫این مســئول ادامه داد‪« :‬افتخار ما این است که تابع‬ ‫اسالم‪ ،‬قران و پیامبر عظیم الشان هســتیم‪ ،‬تمام اقوام و‬ ‫مذاهب ما با یکدیگر ب رادرند‪ ،‬نباید اختالفی بین ما باشــد‪،‬‬ ‫چرا که هر انچه مایه فخر ماســت‪ ،‬واحد است و باید مسیر‬ ‫واحدی را دنبال کنیم‪».‬‬ ‫انتقاد کیهان از هم صنف ی ها‬ ‫‪26‬‬ ‫نان تحریم در تنور فتنه‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫در میــان رســانه ها اما برخــی ترجیح دادنــد نگاه‬ ‫متفاوت تری نسبت به سالگرد ‪ 9‬دی داشته باشند‪.‬‬ ‫روزنامه کیهان به این مســاله با این عنوان‪« :‬عزای‬ ‫حامیان فتنه در سالگرد حماســه ملی ‪ 9‬دی» توجه کرد و‬ ‫نوشت‪« :‬نشریات زنجیره ای و الوده به فتنه سبز با تغافل از‬ ‫کنار یوم اهلل بزرگ و دشمن شکن ‪ 9‬دی گذشتند‪.‬روزنامه های‬ ‫اعتماد‪ ،‬شــرق‪ ،‬مردم امروز‪ ،‬فرهیختگان (دانشــگاه ازاد) و‬ ‫شهروند (هالل احمر) هیچ عنوانی را در صفحه اول خود به‬ ‫سالگرد یوم اهلل ‪ 9‬دی که روز بصیرت و پتک جمهوریت بر‬ ‫سر اشرافیت قانون شکن بود اختصاص ندادند‪ .‬روزنامه های‬ ‫اطالعات‪ ،‬جمهوری اســامی و مردم ســاالری نیز که در‬ ‫اقدام ی عجیب با نشریات زنجیره ای همراهی کردند‪ ».‬اغلب‬ ‫این روزنامه ها حتی در صفحات داخلی نیز کمترین اشاره ای‬ ‫به قیام ‪ 9‬دی ‪ 1388‬نکرده اند‪ .‬در این میــان روزنامه ارمان‬ ‫یکی از تیترهــای اصلی خود را به عبــارت «‪9‬دی؛ تجلی‬ ‫اتحاد ملت ای ران» اختصاص داد‪ .‬روزنامه افتاب یزد یک تیتر‬ ‫یک ستونی کوچک را به عبارت «بیانیه شورای هماهنگی‬ ‫تبلیغات اسالمی در مورد حماســه ‪ 9‬دی» اختصاص داده‬ ‫است‪.‬برخی گردانندگان نشــریات زنجیره ای در فتنه سال‬ ‫‪ 88‬نقش افرینی م ی کردند و شماری از انها بازداشت شدند‪.‬‬ ‫گروهی از همکاران این نشریات در میانه دوره اصالحات به‬ ‫کشــورهای غربی گریختند و با اخذ پناهندگی در خدمت‬ ‫رسانه های بیگانه در امدند‪.‬‬ ‫امریکای ی ها اعتراف کردند که تحریم ها و شکنجه های‬ ‫اقتصادی که امریکا بر مردم ای ران روا م ی دارند‪ ،‬در حمایت از‬ ‫فتنه گران و فتنه ‪ 88‬اعمال شده است‪.‬‬ ‫مهدی محمدی در سرمقاله وطن امروز نوشت‪« :‬پاسخ‬ ‫این پرسش که علت واقعی اعمال رژیمی از تحریم ها علیه‬ ‫ای ران که امریکای ی ها خود ان را ســنگی ن ترین تحریم های‬ ‫طول تاریــخ م ی خوانند‪ ،‬واقعا چه بــوده و این تحریم ها در‬ ‫اصل چه هدفــی را تعقیب م ی کرده‪ ،‬بســیار پیچیده و در‬ ‫عین حال بااهمیت است‪ .‬امریکای ی ها ‪ -‬و برخی گروه های‬ ‫داخلی همفکر و همراه انها ‪ -‬در این ســال ها‪ ،‬کلیشه ای‬ ‫ســاخته اند مبن ی بر اینکه علت اصلی اعمــال تحریم ها‪،‬‬ ‫سیاست هسته ای ای ران و نوع تعاملی است که ای ران در این‬ ‫باره با جامعه بی ن المللی در پیش گرفته است‪ .‬خروجی این‬ ‫نوع نگاه به مساله هم این اســت که اگر ای ران ف ی المثل در‬ ‫موضوع هسته ای طور دیگری رفتار م ی کرد‪ ،‬تحریم ها هم‬ ‫یا اصال اعمال نم ی شد یا اینکه حداقل قدرت و شدت فعلی‬ ‫را نداشت‪».‬‬ ‫این نوشته که ب راساس یک مطالعه کتابخانه ای کم‬ ‫و بیش وسیع اماده شده‪ ،‬استدالل خواهد کرد این نوع نگاه‬ ‫به مســاله کامال غیرواقعی و بلکه گمراه کننده است‪ .‬رژیم‬ ‫تحریم های فعلی ای ران‪ ،‬ریشــه در قطعنامه ‪ 1929‬شورای‬ ‫امنیت دارد که ‪ 25‬خرداد ‪( 1389‬ژوئن ‪ )2010‬صادر شد‪ .‬تمام‬ ‫تحریم های یکجانب ه ای که اکنون به عنوان تحریم های موثر‬ ‫علیه ای ران از انها یاد م ی شود (تحریم های انرژی و مالی) در‬ ‫واقع ب راساس زیرساخت حقوقی که در این قطعنامه ایجاد‬ ‫شد‪ ،‬اعمال شده است‪ .‬اما این قطعنامه‪-‬چنان که با جزئیات‬ ‫نشان خواهیم داد‪ -‬اساسا نه یک قطعنامه هسته ای است و‬ ‫نه با هدف واکنش نشان دادن به سیاست های هسته ای ای ران‬ ‫اعمال شده است‪.‬‬ ‫قطعنامه ‪ 1929‬که دقیقا در سالگرد فتنه ‪ 88‬تصویب‬ ‫شــد‪ ،‬محصول تعامل راهبردی امریکا و متحدانش درباره‬ ‫نحوه کمک به فتنه ‪ 88‬در ای ران ‪-‬که رو به افول نهاده بود‪ -‬و‬ ‫یکی از خروج ی های بازنگری استراتژیک امریکا در سیاست‬ ‫خود درباره ای ران پس از فتنه ‪ 88‬است‪ .‬زمستان ‪ 88‬و بهار ‪89‬‬ ‫بحث های مفصل و بسیار مهمی در امریکا صورت گرفت‬ ‫در این باره که امریکا چگونه باید باتوجه به تحوالت داخلی‬ ‫ای ران‪ ،‬راهبرد خود را بازنویسی کند تا در تغییر محاسبات مردم‬ ‫و حاکمیت در ای ران موفق باشد‪.‬‬ ‫از تک رار وقایع اوک راین و گرجستان جلوگیری کرد‬ ‫در چند روز اخیر برخی اصالح طلبان نکاتی را در مورد‬ ‫حصر بیان کرده اند که موجب شده پاسخ هایی به انها داده‬ ‫شود‪ .‬از جمله اینکه حصر با مشکل قانونی مواجه است یا‬ ‫اینکه این مجازات سنگینی ب رای سران ان ماجرا بوده است‪.‬‬ ‫یکی از افــرادی که ترجیح داد در این مــورد صحبت کند‪،‬‬ ‫عل ی اکبر والیتی بود‪ .‬او درباره مجازات سران فتنه گفته است‪:‬‬ ‫انچه تا به حال صورت گرفته ‪ ،‬تصمیم سختی علیه کسانی‬ ‫نبود که با جاه طلبی و ندانم کاری تمام اســتقالل کشور و‬ ‫دســتاوردهای طوالنی مبارزاتی مردم را به خطر انداختند‪.‬‬ ‫انچه در ‪ 9‬دی رخ داد‪ ،‬جلوگیری کرد از تکرار وقایعی که در‬ ‫اوکراین‪ ،‬قرقیزستان و دیگر کشورها پیش امد‪ .‬بدون تردید و‬ ‫ب ر اساس شواهد‪ ،‬بیگانگان پشت صحنه فتنه ‪ 88‬بودند و تنها‬ ‫چیزی که م ی توانست جلوی انها را بگیرد حضور میلیونی‬ ‫مردم در صحنه بود که همین عامل موجب پیروزی انقالب‬ ‫و دفاع مقدس شد‪».‬‬ ‫والیتی که با مجری ب رنامه رادیویی شناسا در رادیو ای ران‬ ‫سخن م ی گفت ‪ ،‬اضافه کرد‪« :‬قطعا فتنه ‪ 88‬را نم ی توان یک‬ ‫اتفاق نامگذاری کرد‪ ،‬قطعا یک پروسه ای بود که طی شد و‬ ‫اکثریت مردم که در انتخابــات رای دادند‪ ،‬تصور نم ی کردند‬ ‫عده ای بعد از این موضوع دبّه در اورند و مقدمه شورش های‬ ‫رنگین را در ای ران فراهم کنند‪ .‬این یک امر شناخته شده ب رای‬ ‫خواص بود اما اکثر مردم تصور نم ی کردند همه زحماتی که‬ ‫ب رای انقالب کشیده شده با یک توطئه ـ از درون و بیرون ـ‬ ‫این طور در معرض خطر قرار گیرد‪ ،‬بناب راین زمان برد امواج‬ ‫اماده سازی اذهان به انجایی برســد که در نهم دی چنین‬ ‫جمعیت عظیم جمع شوند‪ .‬بخش اعظم کسانی که ان زمان‬ ‫در خیابان ها اعتراض کردند‪ ،‬قصد و غرض سوئی نداشتند‪،‬‬ ‫بلکه از طریق رسانه های بیگانه و عوامل داخلی این باور در‬ ‫انها به وجود امده بود که تقلب شده است‪ .‬بعد زمان گذشت و‬ ‫روشنگری انجام شد و واقعیت را فهمیدند‪ ،‬پشیمان شدند و در‬ ‫ی نهم دی شرکت کردند‪ .‬در نهایت م ی توان‬ ‫تظاه رات مردم ‬ ‫گفت نهم دی واکسیناسیونی علیه این نوع فتنه ها بود‪».‬‬ ‫والیتی در پاســخ به این ســوال که ایا با توبه پرونده‬ ‫سران فتنه بسته خواهد شد یا خیر‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬معموال‬ ‫وقتی کســی جرمی مرتکب م ی شــود ـ اعم از سیاسی و‬ ‫غی ر سیاس ی ـ باید قوه قضائیه به ان رسیدگی کند‪ ،‬البته یک‬ ‫استثنایی هم هست که برخی مورد عفو مقام معظم رهبری‬ ‫قرار م ی گیرند و اگر نبود عفو و ســماحت ایشان‪ ،‬باید جور‬ ‫دیگری رفتار م ی شد‪ .‬ما شاهد بوده ایم که مقام معظم رهبری‬ ‫با دید وســیع و جهان بینی دورنگارانه ای که دارند و مایلند‬ ‫همبستگی ملی حفظ و هر روز محکم تر شود‪ ،‬بنایشان بر‬ ‫گذشت بوده و تابه حال بیش از انچه انتظار م ی رفت ایشان‬ ‫گذشت فرمودند‪ .‬ب رای بازگشت بعضی دیگر به صحنه نیز‬ ‫شرایطی را قائل شدند که شرایط سختی نیست و اگر مطابق‬ ‫انچه مقام معظم رهبری مشــخص کردند‪ ،‬عمل شود‪ ،‬ان‬ ‫وقت وضعیت طور دیگری خواهد شد‪».‬‬ ‫حصر موسوی و کروبی کامال قانونی است‬ ‫میان چهره های دولتی ســی د رضا اکرم ی در چند روز‬ ‫اخیر سخنانی پر حاشیه مطرح کرده است‪ .‬او که اظهاراتش‬ ‫با اعتراض نزدیکان به دو کاندیدای معترض انتخابات سال‬ ‫‪ 88‬مواجه شده گفته است‪« :‬روز نهم دی ماه فرصتی ب رای‬ ‫پاالیش و شس ت وشوی مسائل و اشوب های رخ داده از چهره‬ ‫نظام و انتخابات بود‪».‬‬ ‫اکرمی گفت‪« :‬من در ســال ‪ 88‬از طرف مردم ته ران‬ ‫نماینده مجلس بودم‪ .‬در ان زمان ادعای تقلب شد اما در عمل‬ ‫گزارش ها‬ ‫که به جریان سلطه جهانی وابستگی داشتند‪ ،‬بودیم‪ ».‬عضو‬ ‫مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید کرد‪« :‬این عملیات‬ ‫تاخیری انها به منظور جلوگیری از یک اســیب بزرگ بود‬ ‫که به دامن اســتکبار بی ن المللی و به ویژه امریکا در حال‬ ‫ســرایت کردن بود‪ ».‬وی با بیان اینکه ما جلوه هایی از این‬ ‫اتفاق بزرگ را تحت عنوان بیداری اســامی شاهد بودیم‪،‬‬ ‫یاداور شد‪« :‬در بیداری اسالمی حیاط خلوت سیاسی غرب و‬ ‫پایگاه های قابل اطمینان ب رای جریان استکباری یکی پس‬ ‫از دیگری دستخوش تالطم شد و هیجانات مردمی انقدر باال‬ ‫گرفت که منجر به سقوط برخی از انها شد‪».‬‬ ‫‪ 9‬دی محاکمه عمومی سران فتنه بود‬ ‫هر پیشنهادی که از سوی مجلس خطاب به مدعیان و ب رای‬ ‫رسیدگی به این ادعا مطرح شد‪ ،‬ب ی جواب ماند‪ .‬برخی دوستان‬ ‫اقای موسوی در جلساتی گفتند که تقلب نیست اما رسانه ای‬ ‫نکردند‪ .‬در ان زمان مجلس هیچ سند محکمی درباره امکان‬ ‫بروز تقلب دریافت نکرد‪».‬‬ ‫رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری تصریح‬ ‫کرد‪« :‬در هر انتخابات پدیده ای به عنوان هواداران کاندیدای‬ ‫انتخاباتی داریم‪ .‬اگر این هواداران با ایمان و صادق باشــند‬ ‫به گونه ای هدایت کننده مشورت م ی دهند و اگر ایشان تقوا‬ ‫و صداقت نداشته باشند‪ ،‬هم خود را به چاه م ی اندازند و هم‬ ‫دیگران را‪ ».‬وی افزود‪« :‬امار ‪ 88‬نشان م ی دهند میرحسین‬ ‫موسوی در ته ران بیشتر از اقای احمدی نژاد رای اورد اما این‬ ‫دلیل نم ی شود که در سایر شهرها نیز چنین بوده است‪».‬‬ ‫حجت االسالم اکرمی گفت‪« :‬قبل از برگزاری انتخابات‬ ‫برخی نمایندگان مجلس صریحا اماری فرضی ارائه م ی دادند‬ ‫که حواشی و مسائل جنبی به وجود م ی اورد‪ .‬البته باید دانست‬ ‫امکان تقلب در سراسر کشور و بصورت رله شده وجود ندارد؛‬ ‫اما تخلف تا مادام ی که افرادی بیسواد هستند یا به دالیلی‬ ‫دیگر‪ ،‬بعید نیســت‪ ،‬که ان نیز محدود بوده و باید مستند و‬ ‫معین شود‪».‬‬ ‫وی با اشاره به پرونده حصر اقایان موسوی و کروبی که‬ ‫در شورای عالی امنیت ملی بررسی شده است گفت‪« :‬این‬ ‫شورا یک مبنای قانونی دارد و مصوبات ان باید به تایید مقام‬ ‫معظم رهبری برسد‪ .‬حصر موسوی و کروبی قانونی است‪».‬‬ ‫رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری تصریح‬ ‫کرد‪« :‬عده محدودی به خیابان ها امدند و به مقدسات مردم‬ ‫توهین کردند اما همین مقدار محدود چون مقدسات را زیر‬ ‫سوال برد‪ ،‬از سوی مردم ما قابل تحمل نبود‪».‬‬ ‫پتک جمهوریت بر سر اشرافیت‬ ‫ماجرای یک عملیات تاخیری‬ ‫«کســانی که از رفع حصر دم م ی زنند با دســت خود‬ ‫سران فتنه را به سوی چوبه دار م ی برند»؛ این عقیده سردار‬ ‫نقدی است‪ .‬رئیس سازمان بسیج مستضعفین گفته است‪:‬‬ ‫یزنند‪،‬‬ ‫«برخی ادم های کم عقل که مدام از رفع حصر حرف م ‬ ‫باید بدانند با دست خودشان سران فتنه را به سمت چوبه دار‬ ‫م ی برند‪ ».‬ســردار محمدرضا نقدی‪ ،‬رئیس سازمان بسیج‬ ‫مستضعفین در نشست هیات عاشقان والیت بسیجیان بندر‬ ‫لنگه گفت‪« :‬نهم دی مصداق ایام اهلل است‪ .‬شعارهای برخاسته‬ ‫از عمق معرفت و بصیرت و شعور‪ ،‬شعارهای روز ‪ 9‬دی هستند‬ ‫و باید در این روز دالیل و رموز پیروزی ملت بررســی و بیان‬ ‫شود‪ ».‬نقدی با اشاره به حمایت تمامی قدرت های استکباری‬ ‫و صهیونیستی از فتنه گران و فعالیت علیه نظام جمهوری‬ ‫اســامی بیان کرد‪« :‬دشــمن با همه امکانات جاسوسی‪،‬‬ ‫رسانه ای‪ ،‬مادی و تجهی زاتی خود علیه نظام وارد عرصه شد‬ ‫اما با بصیرت و اگاهی مردم شکست خورد‪».‬‬ ‫روز متمایز‬ ‫‪ 9‬دی در گذار از هشت ماه فتنه پیچیده ‪ ،‬اخرین حلقه‬ ‫از اتفاقات تلخ و ناخوشایندی بود که با افرینش ان‪ ،‬حالوت‬ ‫پشــتیبانی مردم از انقالب شــان ذائقه انقالب اسالمی را‬ ‫شیرین کرد و از پی ان گرد و غبار هشت ماه اتش افروزی در‬ ‫خیابان ها و مساجد و پاره کردن عکس امام روح اهلل و شعارهای‬ ‫ضدفلسطینی و ضد مقاومت و اتش روزه خواری علنی و حمله‬ ‫به پایگاه بســیج و مردم ب ی دفاع و حمله به اموال عمومی و‬ ‫نهایتا اتش جسارت به خیام ابا عب داهلل در خیابان های ته ران و‬ ‫عزاداران حسینی در هنگامه عزا و ماتم ب رای امام شهیدشان‬ ‫فرونشست و این گونه نهم دی به تعبیر رهبر انقالب پرچم‬ ‫راهنمایی دیگران و روزی «متمایز» شد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫محمدحسین صفارهرندی هم در این همایش گفت‪:‬‬ ‫«وقتی دشــمن به قصد حمله به جایی هجــوم م ی اورد‪،‬‬ ‫نیروهای مدافع در شرایط غافلگیری چاره ای ندارند جز اینکه‬ ‫امکانات خود را ب رای دفاع تجهیز کنند و کاری انجام دهند که‬ ‫دسترسی دشمن به منطقه حیاتی با مشکل مواجه شود‪».‬‬ ‫صفارهرندی با بیان اینکه در چنین حالتی ب رای جلوگیری‬ ‫از هجوم و پیشروی ســریع مهاجم از خاکریزهای تاخیری‬ ‫استفاده م ی شــود‪ ،‬افزود‪« :‬این اقدامات ب رای این است که‬ ‫منطقه اصلی به دست مهاجم نیفتد؛ ما در ماه ها و روزهای‬ ‫فتنه سال ‪ 88‬شاهد نوعی عملیات تاخیری از جانب کسانی‬ ‫اعتراض سردار‬ ‫گزارش ها‬ ‫در هفته گذشــته و همزمان با سالگرد حماسه ‪ 9‬دی‪،‬‬ ‫همایش «پتک جمهوریت بر ســر اشــرافیت» به همت‬ ‫انجمن روزنامه نگاران مسلمان در النه جاسوسی برگزار شد‬ ‫و سی د نظام الدین موسوی‪ ،‬محمد حسن رحیمیان‪ ،‬غالمعلی‬ ‫حدادعادل و محمد حســین صفار هرندی در ســخنانی به‬ ‫دالیل ضرورت پرداختن مســتمر به فتنه ‪ 88‬پرداختند‪ .‬در‬ ‫این همایش غالمعلی حدادعــادل‪ ،‬نماینده مردم ته ران در‬ ‫مجلس شورای اســامی در همایش «پتک جمهوریت بر‬ ‫سر اشرافیت» در مجتمع فرهنگی ‪ 13‬ابان (النه جاسوسی)‬ ‫گفت‪« :‬مــا در فتنه ‪ 88‬شــاهد دو جریان هســتیم؛ یکی‬ ‫جریان فتنه و دیگری جریــان مقابل فتنه که خنث ی کننده و‬ ‫افشــاگر فتنه بود‪ .‬مقام معظم رهبری جریان دوم را رهبری‬ ‫کردند و صحب ت های مقام معظم رهبری بر منطق منطبق‬ ‫بود‪ ،‬در صورتی که در جریان اول تکیه بر احساســات بود‪،‬‬ ‫هیجان افرین بود و ادعاهای ب ی دلیل مطرح شــد‪ .‬پیش از‬ ‫اینکه رای گیری تمام شود نامزدی م ی اید و ادعا م ی کند که‬ ‫من با فاصله زیاد برنده شده ام‪ ،‬در حالی که هنوز رای گیری‬ ‫تمام نشــده و رای ها شمارش نشده اســت‪ ،‬نامزدی که در‬ ‫تبلیغــات انتخاباتی خود طرف مقابل را به قانون شــکنی‬ ‫متهم م ی کرد و نویــد حاکمیت قانون را مــی داد‪ ،‬پیش از‬ ‫شمارش ارا خود را رئی س جمهور معرفی کرد و صبح فردای‬ ‫انتخابات ادعای ب ی دلیل عنوان تقلب را مطرح کرد‪ .‬اینها دو‬ ‫ادعای ب ی دلیل را مطرح کردند اما نه ب رای ادعای پیروزی در‬ ‫انتخابات و نه ب رای ادعای تقلب هیچ سندی عرضه نکردند‪،‬‬ ‫در حالی که ما مایل بودیم بدانیم اگر در انتخابات تقلبی شده‬ ‫است‪ ،‬به شورای نگهبان و مقام معظم رهبری گزارش دهیم‬ ‫و اگر تقلب نشده است این ننگ به دامان نظام بسته نشود‪.‬‬ ‫در هیات شش نفره که بنده و اقای رحیمیان نیز عضویت‬ ‫داشــتیم‪ ،‬بیش از پنج روز با نامزدهای مدعی تقلب مذاکره‬ ‫کردیم که بگویند در کدام صندوق‪ ،‬ارای غیرواقعی اســت‬ ‫که ان صندوق را بــاز کنیم یا ‪ 10‬درصــد تمام صندوق ها‬ ‫به طور تصادفی در حضور نماینــدگان نامزدها و نمایندگان‬ ‫صداوسیما شمرده شــود ولی انها حاضر نشدند این ادعای‬ ‫تقلب را محک بزنند‪».‬‬ ‫حدادعادل ادامــه داد‪« :‬مقام معظــم رهبری خالف‬ ‫قانون را مقدمه دیکتاتوری م ی دانســتند و استدالل ایشان‬ ‫بسیار روشــن بود‪ ،‬به طوری که ســخنرانی ایشان در نماز‬ ‫جمعه ‪29‬خرداد ســال ‪ 88‬را باید بارهــا خواند‪ .‬مقام معظم‬ ‫رهبری فرمودنــد هیچ کجای دنیا سرنوشــت انتخابات با‬ ‫ی خیابانی تعیین نم ی شود و اگر با اردوکشی خیابانی‬ ‫اردوکش ‬ ‫انتخابات را ابطال کرده و یک بار دیگر برگزار کنیم‪ ،‬از کجا‬ ‫معلوم اســت که فردی که دوباره در انتخابــات رای نیاورد‬ ‫اردوکشی نم ی کند؟ ایا این گونه است یا باید از طریق قانون‬ ‫مسائل را مطرح کرد؟ مقام معظم رهبری فرمودند وقتی شما‬ ‫قشون کشی م ی کنید همه نوع فردی وارد جمعیت م ی شود‬ ‫و ممکن است هر نوع اتفاقی بیفتد‪ ،‬ایا حاضرید مسئولیت‬ ‫تمام اتفاقات و خون هایی که بر زمیــن م ی ریزد را برعهده‬ ‫بگیرید؟»‬ ‫محمد رضا باهنر هم از دیگر چهره هایی بود که در مورد‬ ‫حماسه ‪ 9‬دی اعالم نظر کرد‪.‬‬ ‫او بر این عقیده است که حماســه ‪ 9‬دی یک ثروت‬ ‫ملی است‪ .‬او که در یک نشســت خبری سخن م ی گفت‬ ‫ادامه داده اســت‪« :‬افکار عمومی در روز ‪ 9‬دی سران فتنه را‬ ‫محاکمه کردند و کشور در این روز واکسینه شد‪ ».‬او درباره‬ ‫علت خط قرمز بودن فتنه ‪ 88‬و ماندگاری حماســه ‪ 9‬دی در‬ ‫تاریخ انقالب اسالمی اظهار داشت‪« :‬داستان سال ‪ 88‬فتنه ای‬ ‫غم انگیز و تاسفبار بود چرا که افرادی که فتنه را ایجاد کردند‬ ‫جمهوریت و اسالمیت نظام را به چالش کشیدند‪ ».‬باهنر با‬ ‫بیان اینکه از این حوادث ما در دوران بعد از پیروزی انقالب‬ ‫داشته ایم‪ ،‬یاداور شد‪« :‬در اوایل انقالب هجمه ها به حمالتی‬ ‫صورت م ی گرفــت و نهایتا با ترورهای کــور هجمه های‬ ‫سنگین اغاز شــد و پس از ان هم هشت سال دفاع مقدس‬ ‫هزینه هایی را به نظام تحمیل کرد‪ ».‬دبیرکل جبهه پیروان‬ ‫ادامه داده اســت‪« :‬حادثه فتنه ‪ 88‬جنس دیگری داشت و‬ ‫دشــمن بعد از تجربیات طوالنی و ناکامی در هجمه های‬ ‫مختلف به این نتیجه رسید که باید نظام جمهوری اسالمی‬ ‫را از درون تهدید کند‪ .‬بناب راین به دنبال سکوی پرش بود‪».‬‬ ‫‪27‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫سیا‬ ‫س‬ ‫ت‬ ‫ خار‬ ‫ج‬ ‫ی‬ ‫ظریف‪ :‬همه تحریم ها را بردارید‬ ‫مذاکره کنندگان برای دور جدید مذاکرات اماده می شوند‬ ‫مذاکرات هسته ای ای ران و اعضای ‪ 5+1‬از ‪ 25‬دی ماه و‬ ‫در سطح معاونین وزرای امور خارجه از سر گرفته خواهد شد‪.‬‬ ‫باتوجه به فاصله اندکی که تا ماه مارس میالدی (اسفندماه)‬ ‫باقی مانده اســت‪ ،‬این مذاکرات از اهمیت ویژه ای برخوردار‬ ‫خواهد بود‪ .‬الزم به ذکر است که جان کری وزیر امور خارجه‬ ‫ایاالت متحده امریکا و دیگر وزرای امور خارجه اعضای ‪5+1‬‬ ‫تاکید کرده اند که طرفین قصد دارند تا ماه مارس به توافقی‬ ‫سیاسی بر ســر اصول کلی دســت پیدا کنند‪ .‬از این رو در‬ ‫فاصله کمتر از دو ماه تا فرا رسیدن مذاکرات ماه مارس‪ ،‬هر‬ ‫ماراتن هسته ای میان طرفین م ی تواند مهم‪ ،‬تعیی ن کننده‬ ‫و بستر ساز توافق باشــد‪ .‬البته عکس این قاعده نیز صادق‬ ‫خواهد بود؛ یعنی زیاده خواهی اعضــای ‪ 5+1‬در مذاکرات‬ ‫هســته ای م ی تواند بار دیگر در روند مذاکرات خلل زمانی‬ ‫ایجاد کند‪ .‬نمونه این مساله را در جریان مذاکرات منتهی به‬ ‫مذاکرات وین ‪( 8‬مذاکراتی که قبل از ان در نیویورک و مسقط‬ ‫برگزار شد) مشاهده کردیم‪ .‬در این میان اتخاذ تصمیم واقعی‬ ‫از سوی اعضای ‪ 5+1‬تعیین کننده اصلی معادله خواهد بود‪.‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫ظریف از اخرین تحوالت هسته ای م ی گوید‬ ‫حضور دکتر محمدجــواد ظریف وزیر امــور خارجه‬ ‫کشــورمان در کمیسیون سیاســت خارجی و امنیت ملی‬ ‫مجلس شورای اسالمی و اظهارات وی در خصوص اخرین‬ ‫وضعیت مذاکرات هسته ای‪ ،‬از مهم ترین اخبار مربوط به این‬ ‫حوزه محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫سیدحسین نقوی حسینی‪ ،‬ســخنگوی کمیسیون‬ ‫امنیت ملی و سیاســت خارجی مجلس شــورای اسالمی‬ ‫محورهای اصلی ســخنان اقای ظریف را این گونه ارزیابی‬ ‫م ی کند‪:‬‬ ‫‪ -1‬ماهیت مذاکرات و فاصله ها موجب طوالن ی شدن‬ ‫مذاکرات شده است‪ ،‬ولی به طور دقیق ادامه دارد؛ اگر طرف‬ ‫مقابل مسئولیت سنگینی دارد و تحت فشارهای مختلف‬ ‫قرار دارد‪ ،‬ما هم ایســتاده ایم و همانگونه که رهبر انقالب‬ ‫فرمودند اگر پیشــنهاد معقولی باشــد م ی پذیریم در غیر‬ ‫این صورت اماده هر نتیجه ای هستیم‪.‬‬ ‫‪ -2‬نامه های ارســالی بنده ب رای همــه وزرای خارجه‬ ‫کشورها (به غیر از رژیم صهیونیستی) بیانگر موضع روشن ما‬ ‫در قبال مذاکرات بود‪ ،‬وی با اشاره به از سر گرفتن مذاکرات از‬ ‫‪ 15‬ژانویه (‪ 25‬دی ماه) در سطح معاونین‪ ،‬گفت که الحمدهلل‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران ب رای هر نتیجه ای امادگی دارد‪.‬‬ ‫‪ -3‬مذاکرات و توافق اولیه ژنو تاثیر عمیقی بر منطقه‬ ‫گذاشــت و فضای جدیدی از همکاری جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران و کشــورهای منطقه ایجاد کرد و ای ران در شــرایط‬ ‫کنونی م ی تواند به عنوان یک قدرت بزرگ و قوی منطقه ای‬ ‫نقش افرینی کند و چنین نقشــی مورد اعتراف دشــمنان‬ ‫جمهوری اسالمی نیز هست‪.‬‬ ‫‪ -4‬افزایش توان داخلی‪ ،‬اجماع ملی در حوزه سیاست‬ ‫خارجی و حفظ نگاه ملی در مذاکــرات با پرهیز از تقاضای‬ ‫جناحی و سیاســی رمز موفقیت ما در مذاکرات است‪ .‬ما در‬ ‫مذاکرات خطوط قرمز مقام معظــم رهبری و نظام را حفظ‬ ‫خواهیم کرد‪.‬‬ ‫‪ -5‬تحوالت داخلی سیاســی امریکا تاثیر زیادی بر‬ ‫مواضع این کشور م ی گذارد و اگر امریکای ی ها به جمع بندی‬ ‫ب رای دستیابی به توافق نرسند به دلیل مسائل و مشکالت‬ ‫داخلی خود انهاســت‪ .‬وزیر خارجه با اشــاره به مقاومت و‬ ‫ایستادگی ملت ای ران گفت که پیروزی ملت ای ران با همین‬ ‫مقاومت بوده است و ما به پشتوانه همین مقاومت لغو همه‬ ‫تحریم ها به صورت یکجا را خواهانیم‪.‬‬ ‫خیز جدید بازی های امریکا علیه مذاک رات هسته ای‬ ‫در ان سو‪ ،‬ســناتورهای حزب جمهوریخواه از تالش‬ ‫تازه خود جهت اعمال تحریم های تازه علیه کشورمان خبر‬ ‫م ی دهند‪ .‬جمهوریخواهان کنگره که چند روز دیگر قدرت را‬ ‫در دســت خواهند گرفت‪ ،‬به دنبال ب ر هم زدن بازی متزلزل‬ ‫اوباما در مذاکرات هســته ای با ای ران هســتند‪ .‬یکی از این‬ ‫موارد‪ ،‬از بین بردن حق وتوی رئی س جمهور ایاالت متحده در‬ ‫خصوص اعمال تحریم های تازه است‪.‬‬ ‫این در حال ی است که اعمال هرگونه تحریم تازه از سوی‬ ‫کنگره امریکا و عدم توانایی اوباما در وتوی این تحریم ها به‬ ‫معنای مرگ مذاکرات خواهد بود‪ .‬در این میان اوباما مسئول‬ ‫اصلی شکست مذاکرات هســته ای خواهد بود‪ .‬در جریان‬ ‫مذاکرات وین ‪ 6‬و وین ‪ 8‬که هــر دو به تمدید توافقنامه ژنو‬ ‫انجامید‪ ،‬تیم مذاکره کننــده امریکایی با اتخاذ مواضع تند‪،‬‬ ‫غی ر عاقالنه و غی ر حقوقی و طــرح مطالبات غی ر منطقی و‬ ‫خارج از چارچوب مذاکرات مانع از رســیدن به توافق نهایی‬ ‫شد‪ .‬از این رو مسئولیت اصلی کنترل بازی جمهوریخواهان‬ ‫بر عهده اوباماســت‪ .‬در صورتی که اوباما نتواند یا نخواهد‬ ‫این بازی را کنترل کند‪ ،‬به طور حتم باید مسئولیت شکست‬ ‫مذاکرات را به همراه دولت متبوعش و کنگره بر عهده بگیرد‪.‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫موضوع ای ران و منطقه است‪».‬‬ ‫الحیــات همچنین به نقــل این منبع بــدون ذکر‬ ‫نامش نوشــت‪« :‬محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ای ران‬ ‫پیام هایش کامال روشن بود مبنی بر اینکه ای ران تمایل دارد‬ ‫انرژی صلح امیز هسته ای را در خدمت بگیرد و درباره اینکه‬ ‫مذاکرات فرصتی به وجود اورده که امنیت و ثبات منطقه ای‬ ‫و بی ن المللی برقرار شود‪ .‬سیاست ای ران درباره وجود اسرائیل‬ ‫و تمایل مردم کشورهایی که خاکشان توسط اسرائیل اشغال‬ ‫شده کامال روشن است و ای ران نم ی تواند در مقابل درخواست‬ ‫این ملت ها بــرای کمک به ازادی و استقاللشــان و پایان‬ ‫اشغالگری ساکت بماند‪».‬‬ ‫گفتنی است باراک اوباما اخی را در گفت وگو با رادیو ملی‬ ‫امریکا در خصوص احتمال بازگشایی سفارت امریکا در ای ران‬ ‫طی دو سال باقیمانده ریاســت جمهوری اش گفت‪« :‬هرگز‬ ‫نم ی گویم که امکان ندارد‪ ،‬اما فکر م ی کنیم این چیزها باید‬ ‫مرحله به مرحله صورت گیرد‪».‬‬ ‫انتشار این خبر با واکنش سخنگوی وزارت امور خارجه‬ ‫کشورمان همراه شد‪ .‬مرضیه افخم در این خصوص م ی گوید‪:‬‬ ‫«گفت وگوهای دو کشور صرفا در خصوص موضوع هسته ای‬ ‫بوده و این موضوع در دستورکار مذاکرات دو کشور نیست‪.‬‬ ‫هیچ منبع مســئولی از وزارت امور خارجه در این زمینه با‬ ‫رسانه ها گفت وگو نداشته است‪».‬‬ ‫چین ی ها‪ :‬نباید زمان را در مذاک رات از دست داد!‬ ‫اخی را ســیگنال های ارسالی ســناتورهای جمهوریخواه در‬ ‫خصوص اعمال تحریم های تازه علیه کشورمان سخت تر‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫«مارک کرک»‪ ،‬ســناتور ارشــد جمهوریخواه ایالت‬ ‫«ایلینوی» اعالم کرد که کنگره امریــکا از هفته دیگر کار‬ ‫خود را در حالی اغاز م ی کند که جمهوریخواهان کنترل هر‬ ‫دو مجلس نمایندگان و سنا امریکا را به دست خواهند گرفت‬ ‫و احتماال تحمیل تحریم های جدید علیه ای ران اولویت برتر‬ ‫کنگره جدید امریکا خواهد بود‪.‬کرک در مصاحبه با شــبکه‬ ‫«فاکس نیوز» در خصوص کنگره جدید امریکا تصریح کرد‪:‬‬ ‫«میچ مک کونل‪ ،‬رهبر اکثریت جمهوریخواهان سنا امریکا‬ ‫گفته است که اولین رای گیری تایید خط لوله است و دومین‬ ‫رای گیری بزرگ در زمینه تحریم های ای ران اســت‪ ،‬بناب راین‬ ‫انتظار داریم که این موضوع (تحریم های ای ران) مطرح شود‪».‬‬ ‫در عین حال‪ ،‬دایان فینســتین‪ ،‬رئیس کنونی کمیته‬ ‫اطالعات سنا که یک سناتور دموکرات است به رویترز اعالم‬ ‫کرده که شکست مذاکرات‪ ،‬در تضاد با منافع امریکا است و‬ ‫بیش از پیش به ب ی ثباتی منطقه نــاارام (خاورمیانه) دامن‬ ‫یزند‪.‬‬ ‫م ‬ ‫جنجال خبری الحیات در مذاکرات هسته ای‬ ‫هشدار معنادار مسکو به واشنگتن‬ ‫در نهایت اینکه مقامات کاخ سفید و تروئیکای اروپایی‬ ‫در جریان مذاکرات اخیر وین نشان دادند که همچنان قدرت‬ ‫اتخاذ تصمیم مهم و واقعی در راستای رسیدن به نقطه تفاهم‬ ‫را ندارند‪ .‬اساســا چندمجهولی شدن معادله هسته ای میان‬ ‫ای ران معلول تکرار ادعاهای واهی غرب علیه فعالی ت های‬ ‫صلح امیز هسته ای ای ران‪ ،‬بازی پارادوکسیکال همه اعضای‬ ‫‪ 5+1‬در صحنه مذاکرات و اراده امریکا مبنی بر پیچیده کردن‬ ‫این معادله گویا بوده است‪ .‬همین مساله سبب شده است‬ ‫تا به رغم پیشــرفت های صورت گرفته در مذاکرات‪ ،‬شاهد‬ ‫شکل گیری دوری باطل در خصوص نقاط اختالفی باشیم‪.‬‬ ‫از بین رفتن این دور باطل‪ ،‬که از ان به عنوان باطل السحر‬ ‫مذاکرات هسته ای یاد م ی کنیم‪ ،‬صرفا در سایه گذار اعضای‬ ‫‪ 5+1‬از رویکرد ایستا و بازدارنده فعلی امکان پذیر خواهد بود‪.‬‬ ‫تاکنون بارهاعنوان شده است که زیاده خواهی طرف مقابل‬ ‫منجر به عدم توافق قطعی و نهایــی در خصوص پرونده‬ ‫هسته ای کشــورمان شده اســت‪ .‬این زیاده خواهی خود را‬ ‫در حوزه های گوناگونی مانند «تعیین نیازهای اساســی»‪،‬‬ ‫«تعداد ســانتریفیوژها»‪« ،‬درصد غن ی سازی»‪« ،‬تحقیقات‬ ‫و توسعه»‪« ،‬فعالیت نیروگاه اب ســنگین اراک»‪« ،‬نحوه‬ ‫برداشته شدن تحریم ها»‪« ،‬زمان بندی عادی سازی پرونده‬ ‫هسته ای ای ران»‪« ،‬فعالیت نیروگاه فردو» و‪...‬نشان داده است‪.‬‬ ‫در مذاکرات اخیر وین‪ ،‬امکان بالقوه رسیدن به توافق قطعی و‬ ‫نهایی وجود داشت اما اعضای ‪ 5+1‬امادگی الزم ب رای پذیرش‬ ‫خواســته های قانونی و حقوقی ملت ایــران و متعاقبا تیم‬ ‫مذاکره کننده هسته ای را نداشت‪ .‬این در حالی بود که امضای‬ ‫توافقنامه نهایی همچنان مستلزم اتخاذ تصمیم ی اصولی و‬ ‫بنیادین از سوی واشنگتن و دیگر اعضای ‪ 5+1‬است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫ادامه تقابل غرب و کاخ کرملین بر سر مساله اوکراین‬ ‫و دیگر منازعات اتالنتیکی و فرااتالنتیکی‪ ،‬منجر به هشدار‬ ‫مقامات روسی به مقامات کاخ سفید شده است‪.‬وزارت خارجه‬ ‫روســیه به اقدام امریکا در تشــدید تحریم های ضدروسی‬ ‫واکنش نشان داده و تصریح کرد که مسکو به تحریم های‬ ‫امریکا پاسخ مناسب م ی دهد‪ .‬روسیه تصریح کرده است که‬ ‫این اقدام واشــنگتن م ی تواند همکاری های بی ن المللی از‬ ‫سناتورهای حزب جمهوریخواه از تالش‬ ‫تازه خــود جهت اعمــال تحری م های‬ ‫تازه علیه کشــورمان خبــر م ی دهند‪.‬‬ ‫جمهوریخواهان کنگره که چند روز دیگر‬ ‫قدرت را در دست خواهند گرفت‪ ،‬ب ه دنبال‬ ‫ب ر هم زدن بازی متزلزل اوباما در مذاکرات‬ ‫هسته ای با ایران هستند‬ ‫گزارش ها‬ ‫انتشار خبر مجعول و غی ر واقعی مربوط به «بازگشایی‬ ‫ســفارتخانه های امریکا و ای ران» در پایتخت های یکدیگر‪،‬‬ ‫ان هم از ســوی روزنامه ای که قبال نیز سابقه چنین مانور‬ ‫رسانه ای کاذبی را داشته است از دیگر تحوالت اخیر در حوزه‬ ‫مذاکرات هسته ای محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫روزنامه الحیات چاپ لندن با انتشــار خبری به نقل از‬ ‫یک مقام وزارت خارجه ای ران در خصوص بازگشایی سفارت‬ ‫ای ران و امریکا در دو کشور مدعی شد که «دولت ای ران اکنون‬ ‫برنامه ای در این خصوص نــدارد و موضوع منوط به موضع‬ ‫امریکا در قبال تحوالت و مکانیزم تعامل این کشــور با دو‬ ‫در حالی که پکــن در جریــان مذاکــرات وین ‪ 8‬از‬ ‫منفع ل ترین اعضای ‪ 5+1‬محسوب م ی شد(وزیر امور خارجه‬ ‫چین در اخرین روز مذاکرات و در حد چند ســاعت وارد وین‬ ‫شد)‪ ،‬این بار مقامات چینی بر لزوم توجه به فاکتور و مولفه‬ ‫تعیین کننده «زمان» در ادامه مذاکرات هســته ای با ای ران‬ ‫تاکید ویژه ای دارند‪ .‬خبرگزاری رسمی چین(شینهوا) مواضع‬ ‫رسمی این کشور درباره ادامه مذاکرات هسته ای ای ران را در‬ ‫پایان سال ‪ ۲۰۱۴‬منتشر کرد‪.‬‬ ‫در این گزارش امده است‪« :‬چین به عنوان یک عضو‬ ‫دائم شورای امنیت سازمان ملل و عضوی از روند مذاکرات‬ ‫هسته ای همواره موضعی مسئوالنه و هدفمند اتخاذ کرده و‬ ‫فعاالنه به دنبال پیشبرد مذاکرات مسالمت امیز بوده است‪.‬‬ ‫پکن همچنین نقش مثبت و با اهمیتی در پیشبرد مذاکرات‬ ‫ایفا کرده است‪ .‬چین از توافق ماه گذشته میان ای ران و گروه‬ ‫‪ 5+1‬اســتقبال م ی کند و ان را یک گام مهم در روند حل و‬ ‫فصل دیپلماتیک مذاکرات هســته ای م ی داند‪ .‬این توافق‬ ‫یک بار دیگــر ثابت کرد که گفت وگــو و مذاکره تنها روش‬ ‫قابل اتکا ب رای حل و فصل مناسب موضوع هسته ای ای ران‬ ‫است و به نفع منافع همه طرف ها است‪ .‬در عین حال پکن با‬ ‫تالش ای ران ب رای دستیابی به بمب هسته ای مخالف است و‬ ‫از استق رار منطقه عاری از سالح های هسته ای در خاورمیانه‬ ‫حمایت م ی کند‪ .‬چین امیدوار است که همه طرف ها توافق‬ ‫را به نحو احســن اجرا کنند و روند مذاکرات را ب رای حصول‬ ‫توافق جامع ادامه دهند‪».‬‬ ‫وانگ یی‪ ،‬وزی ر خارجه چین نیز در این خصوص تاکید‬ ‫کرده اســت انچه اکنون اهمیت دارد اجرای مناسب توافق‬ ‫است و بسیار مهم است که هیچ زمانی را ب رای دستیابی به‬ ‫توافق هسته ای جامع از دست ندهیم‪.‬‬ ‫جمله در موضوع ب رنامه هسته ای ای ران را با تردید مواجه کند‪.‬‬ ‫در بخشی از بیانیه روسیه امده است‪« :‬روسیه گسترش‬ ‫دایره تحریم ها از ســوی ایاالت متحده را ب ی پاسخ نخواهد‬ ‫گذاشت‪ .‬گسترش تحریم های ایاالت متحده‪ ،‬همکاری ها‬ ‫با روسیه در موضوعاتی چون برنامه هسته ای ای ران‪ ،‬بحران‬ ‫سوریه و دیگر پروژه های بی ن المللی را زیر سوال م ی برد‪».‬‬ ‫این در حالیست که تا کنون بارها عنوان شده است که‬ ‫«تمرکز بر موضوع هسته ای ای ران» و پرهیز از مرتبط ساختن‬ ‫دیگر مسائل و موضوعات با این مســاله باید در دستورکار‬ ‫همه اعضای ‪ 5+1‬قرار گیرد‪ .‬از این رو مقامات روســی باید‬ ‫در خصوص بیانیه اخیر خود توضیحات الزم را به کشورمان‬ ‫ارائه کنند!‬ ‫در این خصوص الزم اســت به نکته ای مهم اشــاره‬ ‫کنیم‪ ،‬اینکه ســوء رفتار اعضای ‪ 5+1‬پوسته ای «حقوقی»‬ ‫و هسته ای «سیاســی» و کامال «غی ر حقوقی» دارد‪ .‬باید‬ ‫میان این «پوسته بیرونی» و «هســته داخلی» تفکیک و‬ ‫تمایزی عینی قائل شــد‪ .‬تا زمانی که این تفکیک عینی‬ ‫مورد شناســایی و پذیرش ما قرار نگیرد‪ ،‬حتی در توصیف‬ ‫چیدمان میز مذاکرات هســته ای نیز دچار مشکل خواهیم‬ ‫شد‪ .‬در رفتار سنجی طرف مقابل با فاکتورها و مولفه هایی‬ ‫مواجه هستیم که اساسا خاســتگاهی «غیر هسته ای» و‬ ‫در نتیجه غی ر مرتبط با موضوع مذاکرات هســته ای ای ران و‬ ‫اعضای ‪ 5+1‬دارد‪.‬‬ ‫‪29‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫اقت‬ ‫ص‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫برداشتجنجالی‬ ‫مجادله طوالنی میان دولت و مجلس‬ ‫بر سر خبر برداشت از صندوق ذخیره ارزی‬ ‫انتشار خبر برداشت ‪ 4/1‬میلیارد دالری دولت از صندوق‬ ‫ذخیره ملی‪ ،‬در هفته گذشته مناقشه ای جدید میان دولت و‬ ‫مجلس را رقم زد؛ موضوعی کــه با اصرار نمایندگان و انکار‬ ‫دولت ی ها همراه بود‪.‬‬ ‫دولت یازدهم که از زمان اغاز به کار خود انضباط مالی‬ ‫و عدم برداشت از منابع بانک مرکزی و صندوق توسعه ملی‬ ‫بدون مجوزهای قانونی را یکی از سیاست های بنیادی خود‬ ‫در زمینه انضباط پولی و مالی عنوان کرده بود‪ ،‬با انتشار این‬ ‫خبر با چالشی جدی در این حوزه مواجه شد و در صدد دفاع از‬ ‫خود برامد‪ .‬اما ماجرا از کجا اغاز شد؟‬ ‫گزارش ها‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫اغاز یک جنجال‬ ‫اردیبهشت ماه امســال بود که چند چهره اقتصادی‬ ‫مجلس ب ر اساس گزارش رسمی دیوان محاسبات در تذکری‬ ‫به رئی س جمهور از برداشــت غیرقانونی ‪ 4/1‬میلیارد دالر از‬ ‫صندوق توسعه ملی توســط دولت یازدهم پرده برداشتند و‬ ‫اعالم کردند که اسناد این برداشــت غیرقانونی هم موجود‬ ‫است‪ .‬این صحب ت ها اما با واکنش و تکذیب مسئوالن دولتی‬ ‫مواجه شد؛ تا جای ی که دیوان محاسبات و سازمان بازرسی کل‬ ‫کشور نیز در این رابطه اعالم نظر کردند‪.‬‬ ‫البته پیش از ان و در اسفند ماه ‪ 92‬مسعود میرکاظمی‬ ‫ نماینده منتســب به جبهه پایداری در مجلس نهم‪ ،‬خبر از‬ ‫برداشت چهار میلیارد دالری دولت از صندوق ذخیره ملی داده‬ ‫بود اما به دلیل پیش کشیدن پرونده کرسنت‪ ،‬سخنان او یک‬ ‫ادعای سیاسی صرف تلقی شد و اغلب رسانه ها و جریان های‬ ‫سیاسی از کنار سخنان او عبور کردند‪.‬‬ ‫در اردیبهشت ماه امســال‪ ،‬خبرهای ضد و نقیضی از‬ ‫برداشــت دولت از صندوق ذخیره ملی به گوش م ی رسید‪.‬‬ ‫درحال ی که اســحاق جهانگیری معاون اول رئی س جمهور‬ ‫هرگونه برداشــت پول از صندوق توسعه ملی را منکر شده‬ ‫بود‪ ،‬یک نماینده مجلس خبر از نامه رئیس دیوان محاسبات‬ ‫کشــور درباره برداشــت بیش از چهار میلیــارد دالر از این‬ ‫صندوق‪ ،‬بدون اطالع مجلس داد‪ .‬به گفت ه وی‪ ،‬وزیر اقتصاد و‬ ‫رئیس بانک مرکزی به همین دلیل به مجلس احضار شده اند‪.‬‬ ‫این نماینده مجلس در بیــان توضیحات خود چنین‬ ‫گفت‪« :‬رئیس دیوان محاسبات کشور در نامه ای به رئیس‬ ‫یکی از کمیســیون های مجلس نوشته اســت که دولت‬ ‫چهارمیلیارد دالر از حســاب صندوق توسعه ملی برداشت‬ ‫کرده و ‪ ۲‬میلیــارد دالر ان را در بانک مرکزی تبدیل به ریال‬ ‫کرده که در اصل ایجاد پول پرقدرت و تور مزا است‪».‬‬ ‫به گفته این نماینده مجلس‪ ،‬ب رای برداشــت پول از‬ ‫صندوق توســعه ملی نیاز به مصوبه مجلــس و یا حکم‬ ‫حکومتی رهبر جمهوری اسالمی است و چون هی چ یک از‬ ‫این دو موجود نیست‪ ،‬اقدام دولت غیرقانونی است‪.‬‬ ‫پاسخ دولت چه بود؟‬ ‫این در حالی بود که جهانگیری‪ ،‬معــاون اول دولت‬ ‫یازدهم در واکنش به اخباری که در این زمینه مطرح شده بود‪،‬‬ ‫هرگونه مصوبه دولت ب رای برداشت پول از صندوق توسعه‬ ‫ملی را تکذیب کرده بود‪« :‬دولت و ستاد تدابیر ویژه اقتصادی‬ ‫هیچ مصوبه ای در خصوص برداشت از منابع صندوق توسعه‬ ‫ملی نداشته و اصرار دارد که به هیچ وجه از منابع صندوق در‬ ‫بودجه کشور استفاده نشود‪».‬‬ ‫علی طی ب نیا‪ ،‬وزیر اقتصاد نیــز در این باره گفته بود‪:‬‬ ‫«دولت هی چ گونه برداشــتی از صندوق توسعه ملی انجام‬ ‫نداده و سال ‪ 92‬جزو معدود و م ی توان گفت تنها سالی بود‬ ‫که دولت مطلقا برداشــتی از صندوق نداشته است؛ نه تنها‬ ‫برداشتی نداشته که برعکس‪ ،‬ب راساس تکالیف منابع نفت را‬ ‫به صندوق واریز کرده و خبری که منتشر شد از روی نااگاهی‬ ‫بوده است‪».‬‬ ‫وی همچنین تصریح کــرد‪ 4« :‬میلیــارد دالر نفت‬ ‫فروخته شده که معادل ریالی منابع ناشی از درامد نفت باید‬ ‫به خزانه واریز م ی شد و ســهم صندوق باید قبل از ان واریز‬ ‫م ی شد که سهم ‪ 14/5‬درصد شرکت ملی نفت پرداخت شد‬ ‫و دولت ســهم خود را از این محل نیز دریافت کرده است‪.‬‬ ‫هیچ گونه تعرضی به منابع صندوق نشــده و اگر فردی این‬ ‫موضوع را اثبات کــرد جایزه دارد‪ ،‬حتی یــک دالر از منابع‬ ‫صندوق برداشت نشده است‪».‬‬ ‫ول ی اهلل سیف‪ ،‬رئیس بانک مرکزی نیز خرداد امسال در‬ ‫حاشیه جلسه هیات دولت در پاسخ به اصرار خب رنگاران ب رای‬ ‫توضیح درباره اخبار مربوط به برداشت چهار میلیارد دالری‬ ‫دولت از صندوق ذخیره ملی گفت‪« :‬ما قبال این موضوع را‬ ‫توضیح داده ایم و این موضوع تکذیب م ی شود و دولت هیچ‬ ‫برداشتی از صندوق توسعه ملی نداشته است‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬ما حتی مبلغ ‪ 20‬درصد از مبلغ موجود‬ ‫را به حساب صندوق واریز کرده ایم‪ .‬اگر سوءتفاهمی درباره‬ ‫این موضوع وجود داشــته باشــد‪ ،‬پیگیری و اطالع رسانی‬ ‫خواهیم کرد‪».‬‬ ‫جنجال از سر گرفته م ی شود‬ ‫در روزهای میانی اذرماه بار دیگــر اخبار تازه ای درباره‬ ‫گزارش ها‬ ‫«تخلف ‪ 4/1‬میلیارد دالری دولت در برداشــت از صندوق‬ ‫توسعه ملی» منتشر شد؛ اخباری که از سوی غالمرضا کاتب‪،‬‬ ‫سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه منتشر شد و اسناد ان‬ ‫نیز در اختیار رسانه ها قرار گرفت‪.‬‬ ‫سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه گفت‪« :‬برداشت‬ ‫‪4/1‬میلیارد دالر از حساب صندوق توسعه ملی توسط دولت‬ ‫خالف قانون تشخیص داده شــد و دولت متخلف شناخته‬ ‫شد‪».‬‬ ‫او در گفت وگویــی با خبرگزاری اصولگرای تســنیم‬ ‫با اشاره به تهیه گزارشــی در مورد برداشــت ‪4/1‬میلیارد‬ ‫دالری دولت از حساب صندوق توســعه ملی در پایان سال‬ ‫‪ 92‬در کمیســیون برنامه و بودجه اظهار داشت‪« :‬برداشت‬ ‫‪4/1‬میلیارد دالری از حساب صندوق توسعه ملی برخالف‬ ‫مفاد بند ‪ ۲-۲‬قانون بودجه ‪ 92‬اســت و دولت در برداشت از‬ ‫این صندوق در انتهای سال گذشــته تخلف قانونی انجام‬ ‫داده است‪».‬‬ ‫کاتب ادامــه داد‪« :‬طبق بند ‪ ۲-۲‬قانــون بودجه ‪۹۲‬‬ ‫استفاده از ذخایر ارزی بانک مرکزی و منابع صندوق توسعه‬ ‫ملی به اســتثنای مجوزهای صادره این قانون ب رای تامین‬ ‫نیازهای بودجه کل کشور به هر شکل ممنوع است‪».‬‬ ‫در مقابل اما سی د صفدر حسینی‪ ،‬رئیس صندوق توسعه‬ ‫ملی با بیان اینکه صندوق توسعه ملی هیات نظارت گردن‬ ‫کلفتی دارد که باالی سر ان است گفت‪ « :‬سازوکار صندوق‬ ‫توسعه ملی ان قدر مستحکم اســت که دولت نم ی تواند‬ ‫بدون مجوز قانونی برداشــتی از ان داشته باشد و البته من‬ ‫به عنوان مسئول صندوق توســعه ملی م ی گویم دولت نه‬ ‫تنها غیرقانونی بلکه از طریق قانونی نیز برداشت ‪4/1‬میلیارد‬ ‫دالری از صندوق نداشته است‪».‬‬ ‫جدال لفظی مجلس و دولت‬ ‫انکار نوبخت اعجاب اور است‬ ‫اما اظهارات احمد توکلی چه بود؟ احمد توکلی‪ ،‬عضو‬ ‫کمیســیون برنامه و بودجه مجلس با بیــان اینکه انکار‬ ‫سخنگوی دولت در برداشت ‪ 4/1‬میلیارد دالری از صندوق‬ ‫توسعه ملی اعجاب اور اســت‪ ،‬گفته بود‪« :‬اشــتباه اقای‬ ‫نوبخت این اســت که ماجرا را انکار م ی کند‪ ،‬در صورت ی که‬ ‫م ی تواند تخلف را بپذیرد و با شــرح محذورات و مشکالت‬ ‫عذرخواهی کند‪».‬‬ ‫او ادامه داد‪« :‬سخنگوی دولت در برخی مواقع سخنان‬ ‫اعجاب انگیزی را مطرح م ی کند که نمونه ان‪ ،‬انکار برداشت‬ ‫دوشنبه گذشــته‪ ،‬فیاض شجاعی دادســتان دیوان‬ ‫محاســبات خبرنگاران را فراخواند تا اعالم کند که برداشت‬ ‫دولت از صندوق توســعه ملــی قطعی اســت‪ .‬او در یک‬ ‫نشست خبری اظهار داشــت‪« :‬در راستای وظایف نظارتی‬ ‫و رسیدگ ی های موردی و موارد ارجاعی مجلس و همچنین‬ ‫تمام بندهای بودجه را به منظور تفریغ بودجه انجام م ی دهد و‬ ‫در رسیدگی به بند ‪ 2-2‬بودجه ‪ 92‬و عملکرد بانک مرکزی و‬ ‫صندوق توسعه ملی حسابرسان دیوان به سندی برخوردند که‬ ‫نشان م ی داد چهار و یک دهم میلیارد دالر از حساب صندوق‬ ‫برداشت شده است‪».‬‬ ‫شجاعی با بیان اینکه این سند به شماره ‪ 28100‬مورخ‬ ‫‪ 92/12/26‬اســت گفت‪« :‬دقیقا مبلغ برداشت ‪ 4‬میلیارد و‬ ‫‪ 210‬میلیون و ‪ 136‬هزار دالر از حساب صندوق توسعه ملی‬ ‫برداشت شده است‪».‬‬ ‫حرف اخر قاضی سراج‬ ‫قاضی سراج برداشت ‪ 4/1‬میلیاردی را تکذیب کرد؛ این‬ ‫خبری بود که سبب شد جدال ها بر سر برداشت ‪ 4/1‬میلیارد‬ ‫دالری دولت از صندوق توسع ه ملی فروکش کند‪.‬‬ ‫رئیس سازمان بازرس ی کل کشور در جلسه ستاد مبارزه‬ ‫با مفاسد اقتصادی گفت‪« :‬بنده به عنوان رئیس هیات نظارت‬ ‫صندوق توسع ه ملی کشور تاکید م ی کنم که هیچ برداشتی‬ ‫از صندوق صــورت نگرفته و صندوق حتــی یک دالر هم‬ ‫کســری ندارد و این موضوع را طی نامه ای به سران قوا نیز‬ ‫اعالم کرده ام‪».‬‬ ‫یک روز پس از اظهارات‪ ،‬قاضی سراج به عنوان رئیس‬ ‫مهم ترین نهاد نظارتی نامه خود به سران سه قوه را منتشر‬ ‫کرد‪« :‬با توجه به خبرهای منتشــره در رســانه ها پی رامون‬ ‫برداشت و یا عدم برداشــت مبلغ حدود ‪4/1‬میلیارد دالر از‬ ‫منابع صندوق توسعه ملی توســط بانک مرکزی‪ ،‬موضوع‬ ‫توسط هیات نظارت صندوق توسعه ملی مورد بررسی قرار‬ ‫گرفت که اهم ان به شرح زیر است‪ :‬بانک مرکزی مبلغ مزبور‬ ‫را در تاریخ ‪ )۱۳۹۲/۱۲/۲۶( ۲۰۱۴/۳/۱۷‬از حساب های صندوق‬ ‫توسعه ملی برداشت و باتوجه به پیگیری های به عمل امده‬ ‫متعاقبا در پایان فروردین ماه ‪ ۱۳۹۳‬با تنظیم سند اصالحی‬ ‫وجوه برداشت شده را به تاریخ روز برداشت به حساب های ارزی‬ ‫صندوق توسعه ملی واریز کرده است‪».‬‬ ‫او با انتشــار این نامه‪ ،‬حرف اخر را زد؛ تا اطالع ثانوی‪،‬‬ ‫هیچ اتهامی متوجه دولت نیست‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫قاضی سراج برداشت ‪ 4/1‬میلیاردی را‬ ‫تکذیب کرد؛ این خبری بود که ســبب‬ ‫شد جدال ها بر سر برداشت ‪ 4/1‬میلیارد‬ ‫دالری دولــت از صندوق توســعه ملی‬ ‫فروکش کند‬ ‫دیوان محاسبات‪ :‬برداشت قطعی است‬ ‫گزارش ها‬ ‫شنبه گذشــته پرده تازه ای از این مناقشه به نمایش‬ ‫درامد؛ چه انکه جدال لفظی نمایندگان مجلس و چهره های‬ ‫شــاخص دولتی علن ی تر از گذشــته شــد‪ .‬احمد توکلی‪،‬‬ ‫غالمرضا مصباح ی مقدم‪ ،‬غالمرضا کاتب و برخی دیگر از‬ ‫بهارستان نشینان از ســوی مجلس و اسحاق جهانگیری‪،‬‬ ‫محمدباقر نوبخت‪ ،‬ول ی اهلل ســیف‪ ،‬علی طی ب نیا و صفدر‬ ‫حسینی از جانب دولت در این باره موضع گیری کردند؛ جدالی‬ ‫که در نهایت به ورود دیوان محاسبات و سازمان بازرسی کل‬ ‫کشور منجر شد‪.‬‬ ‫وزیر اقتصاد همزمان با باال گرفتن این مناقشــات‪ ،‬با‬ ‫تاکید بر اینکه دولت تاکنون هیچ برداشتی از صندوق توسعه‬ ‫ملی نداشته است‪ ،‬گفت‪« :‬سال ‪ 92‬جزو معدود سال هایی بود‬ ‫که دولت هیچ برداشتی از منابع صندوق توسعه ملی نداشته‬ ‫و تکالیف قانونی خود را در خصوص وجوه نفت به صندوق‬ ‫توسعه به صورت کامل انجام داده است‪».‬‬ ‫وی تصریح کرد‪« :‬کشور چهار میلیارد دالر درامد حاصل‬ ‫از فروش نفت داشته که باید معادل ریالی ان به خزانه واریز‬ ‫م ی شد و سهم صندوق توسعه ملی قبل از ان باید به حساب‬ ‫صندوق واریز و ســهم ‪ 14/5‬درصدی شرکت ملی نفت هم‬ ‫پرداخت م ی شد‪».‬‬ ‫طی ب نیا ادامه داد‪« :‬دولت سهم خود را از محل فروش‬ ‫نفت دریافت کرد و تعرضی به منابع صندوق توســعه ملی‬ ‫انجام نشد‪».‬‬ ‫قائم مقام صندوق توسعه ملی یکی دیگر از چهره های‬ ‫دولتی بود که در این رابطه اظهارنظر کرد‪ .‬سی د قاسم حسینی‬ ‫گفت‪« :‬منابع صندوق توسعه ملی در حال حاضر ‪ 62‬میلیارد‬ ‫دالر و موجودی ان ‪ 24‬میلیارد دالر اســت‪ .‬دولت یازدهم از‬ ‫ابتدای فعالیت و از روز ‪ 12‬مرداد ماه سال گذشته تاکنون هیچ‬ ‫برداشتی از منابع این صندوق نداشته است‪».‬‬ ‫اما برخالف برخــی تصورها‪ ،‬این حاشــی ه ها نه تنها‬ ‫پایان نیافت بلکه با حرارت بیشتری ادامه یافت؛ تا جای ی که‬ ‫غالمرضا مصباح ی مقدم عضو کمیســیون ب رنامه و بودجه‬ ‫مجلس با تاکید بر اینکه مطمئن هستیم دولت ‪ 4/1‬میلیارد‬ ‫دالر از صندوق توسعه ملی برداشت کرده است‪ ،‬گفت‪« :‬اگر‬ ‫مسئوالن دولت بخواهند منکر شوند‪ ،‬ســند معتبر دیوان‬ ‫محاسبات موجود است‪».‬‬ ‫با این حال اما ســخنگوی دولت در حاشــیه جلسه‬ ‫هیات دولت با بیان اینکه رقم ‪ 4/1‬میلیارد دالری مربوط به‬ ‫صندوق توسعه ملی نبوده است که ما ان را به ریال تبدیل‬ ‫کرده باشیم‪ ،‬توضیح داد‪« :‬این رقم مربوط به فروش نفت و‬ ‫میعانات گازی بوده که بین خزانه‪ ،‬صندوق توســعه ملی و‬ ‫موضوع مربوط به فاینانس توزیع شــده است‪ ،‬پس اصال از‬ ‫منابع صندوق توسعه ملی برداشتی نشده است‪».‬‬ ‫وی اعالم امادگی کرد تا با مســئوالن هر دســتگاه‬ ‫نظارتی که مدعی هســتند دولت از منابع صندوق توسعه‬ ‫ملی مبلغ ‪ 4/1‬میلیارد دالر را به ریال تبدیل و برداشت کرده‬ ‫است‪ ،‬صحبت کند‪.‬‬ ‫این در حالی بود که از چندی پیش احمد توکلی نماینده‬ ‫اصولگرای مجلس نهم اعالم کرده بود که دولت مبلغ ‪4/1‬‬ ‫میلیارد دالر ازصندوق توســعه ملی برداشت کرده و مواضع‬ ‫متعددی در این باره اتخاذ کــرد؛ اظهارنظرهایی که در ابتدا‬ ‫با واکنش محمدباقر نوبخت ســخنگوی دولت روبه رو شد‬ ‫اما توکلی به اظهارات خود ادامــه داد و حتی انکار نوبخت‬ ‫را اعجاب اور خواند تا انکه نوبخت بــه توضیح در مورد ان‬ ‫پرداخت و تاکید کرد که نظر دیوان محاسبات قطعی نشده‬ ‫است‪.‬‬ ‫در عیــن حــال اســحاق جهانگیری معــاون اول‬ ‫رئی س جمهور در جلسه هیات دولت این ادعا را تکذیب کرد و‬ ‫ان را ناشی از رفتارهای جناحی و سیاسی دانست‪.‬‬ ‫او با اشاره به ســخنان برخی افراد که مدعی شده اند‬ ‫دولت ‪ 4/1‬میلیارد دالر از صندوق توسعه ملی برداشت کرده‬ ‫است‪ ،‬این سخنان را کذب و اشاعه ان را موجب پیگرد قانونی‬ ‫دانست‪ .‬جهانگیری با اشاره به فضاسازی های اخیر در مورد‬ ‫برداشت دولت از صندوق توسعه ملی‪ ،‬ضمن اب راز تاسف از‬ ‫رفتار برخی افراد که این روزها به رغم موضع گیری رســمی‬ ‫مقامات مســئول تالش م ی کنند حرف ناصواب خود را با‬ ‫تکرار بدون مبنا اشاعه دهند‪ ،‬به بیان مطالبی پرداخت‪.‬‬ ‫معاون اول رئی س جمهــور در این رابطــه این گونه‬ ‫اظهارنظر کرد‪« :‬مدعی شــده اند که دولت ‪4/1‬میلیارد دالر‬ ‫از صندوق توسعه ملی برداشت کرده است؛ این خبر کذب‬ ‫است و اشاعه ان‪ ،‬اشاعه کذب و موجب پیگرد قانونی است‪».‬‬ ‫از صندوق توسعه ملی و رانت ‪ 650‬میلیون یورویی به رغم‬ ‫وجود اسناد است‪ .‬ظاه را دولت ب رای فعالی ت های عمرانی با‬ ‫کمبود منابع مواجه بوده‪ ،‬البته در مقابل ان‪ ،‬از شرکت واسطه‬ ‫فروشنده نفت مبالغی را طلبکار بود‪ ،‬بناب راین بابت جب ران این‬ ‫کسری‪ 4 ،‬میلیارد و یکصد میلیون دالر از حساب صندوق‬ ‫توسعه ملی برداشت کرد تا پس از وصول ان طلب‪ ،‬بدهی‬ ‫خود به صندوق توسعه ملی را پرداخت کند‪».‬‬ ‫توکلی تصریح کــرد‪« :‬دولت منابع برداشت شــده از‬ ‫صندوق توسعه ملی را به نرخ ارز رســمی فروخته و منابع‬ ‫حاصل از ان را صرف بودجه کرد‪».‬‬ ‫پــس از ان بود کــه محمدباقــر نوبخــت‪ ،‬معاون‬ ‫برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئی س جمهور اظهار داشت‪:‬‬ ‫«افرادی که موضوع برداشــت ‪ 4/1‬میلیارد دالر ازصندوق‬ ‫توسعه ملی را بر مبنای گزارش غیرقطعی دیوان محاسبات‬ ‫اعالم کردند‪ ،‬حتما باید از پیشگاه ملت بزرگوار عذرخواهی‬ ‫کنند‪».‬‬ ‫او گفت‪« :‬مگر م ی شود ‪ 4/1‬میلیارد دالر از صندوقی‬ ‫برداشت کرد که زیر نظر هیات امنایی متشکل از سه قوه اداره‬ ‫م ی شــود‪ ،‬مجلس در این صندوق نماینده دارد و اتفاقا این‬ ‫نماینده‪ ،‬حق رای دارد‪».‬‬ ‫‪31‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫سیاست‬ ‫اصولگرایان و « او»‬ ‫از محمود احمدی نژاد سخنانی منتشر شده که اگر چه تکذیب نصفه و‬ ‫نیم ه ای همراه داشته اما سایر تحوالت پیرامونش موجب شده که بار دیگر‬ ‫رئیس جمهور سابق محل بحث باشد‪ .‬حاال این نکته مطرح شده که اگر او‬ ‫عزم بازگشت داشته باشد اصولگرایان چه نسبتی با او خواهند داشت‪.‬‬ ‫احمدی نژادیعنیمشایی‬ ‫اصولگرایان باید عبور از احمدی نژاد را عملیاتی کنند‬ ‫اعتماد حاکمیت به احمدی نژاد‬ ‫سلب شده‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫اصولگرایانگزینه هایقوی تر‬ ‫از احمدی نژاد دارند‬ ‫ناصرایمانی‬ ‫امیرمحبیان‬ ‫سعید اجورلو‬ ‫سردبیر‬ ‫‪1‬‬ ‫چه ان زمان که در ســال ‪ 84‬با وجود ایما و اشــاره ها‪،‬‬ ‫خللی بر عزم محمود احمدی نژاد ب رای ورود به انتخابات وارد‬ ‫نشــد‪ ،‬چه ان روز که او برخالف توصی ه ها کابینه م ی چید‪،‬‬ ‫تغییرش م ی داد‪ ،‬عــزل و نصب م ی کرد‪ ،‬چــه ان زمان که‬ ‫حکم معاون اولی ب رای رحیم مشــایی نوشت‪ ،‬چه ان زمان‬ ‫کــه در تریبون های عمومی تهدید به افشــاگری م ی کرد‪،‬‬ ‫چه ان زمان که به خانه نشــینی ‪ 11‬روزه رفت‪ ،‬چه ان زمان‬ ‫که از بهار سخن گفت و دست در دست رحیم مشایی‪ ،‬ای ران‬ ‫را دوره کرد‪ ،‬چه ان زمان که به ستاد انتخابات رفت و گفت؛‬ ‫احمدی نژاد یعنی مشایی‪ ،‬چه ان زمان که بعد از رد صالحیت‬ ‫قرینه اش برخالف انتظارها سکوت کرد و چه ان زمان که به‬ ‫جای مشایی‪ ،‬غالمحسین الهام را کنار خود نشاند و به بازدید‬ ‫مناطق جنگی رفت و چه امروز که بنا به قول تایید نشده ای‬ ‫م ی گوید که «امروز سخن گفتن از رابطه من و مشایی معنا‬ ‫ندارد»‪ ،‬در تمام این ایام اصولگرایان با پدیده ای روبه رو بودند‬ ‫که نه حاصل اجماع نخبگان جناح که پیامد بســیج بدنه‬ ‫بود‪ .‬در تمام این ایام با پدیده ای مواجه بودند که نه می شد‬ ‫انکارش کرد‪ ،‬نه می شد از ان عبور کرد و نه م ی شد به راحتی‬ ‫تحلیل و تفسیرش کرد‪.‬‬ ‫احمدی نژاد‪ ،‬احمدی نــژاد بود؛ با ادبیــات یگانه اش‪.‬‬ ‫با نگاه هــای غیرقابــل پی ش بین ی اش‪ .‬در تمــام این ایام‬ ‫این احمدی نژاد بود کــه از اصولگرایان عبــور کرده بود و‬ ‫داعیه احمدی نژادیسم سر داده بود‪ .‬هرچند اصولگرایان‪ ،‬در‬ ‫احمدی نژاد سنت اهمیت جامعه شناسی‬ ‫را به میان اصولگرایــان اورد و ان چنان‬ ‫در این سنت غرق شــد که قواعد بازی‬ ‫سیاست را برهم ریخت و د ر چهار سال‬ ‫دوم ریاست جمهوری اش از احمدی نژاد‬ ‫اول هم عبور کرد‬ ‫رفیق «رئیس»‬ ‫اعالم جدایی محمود از‬ ‫اسفندیار؛ گویا این‬ ‫اسرتاتژی اصلی‬ ‫احمدی نژادی ها‬ ‫شده است‬ ‫میان نم ی توان برخی اصولگرایــان را که همچنان حامی‬ ‫احمدی نژاد هســتند هم فراموش کرد‪ .‬گروهی که گرچه‬ ‫کم تع دادند اما اهمی ت شان در جناح اصولگرا ان می زان هست‬ ‫که احمدی نژاد همچنان دل به انها بسته باشد‪.‬‬ ‫راه ســوم‪ ،‬نقد گفتمانی احمدی نژاد اســت‪ .‬راهی که‬ ‫این واقعیــت را م ی پذیرد که احمدی نــژاد همچنان پدیده‬ ‫سیاست ای ران است و عبور از او نه با سکوت و تخریب و فقط‬ ‫رد صالحیت که باید از راه اقناع به دست اید‪.‬‬ ‫راه سوم‪ ،‬راه مباحثه و گفت وگو درباره احمدی نژاد است‪.‬‬ ‫راه تحلیل و تفسیر انچه او م ی گوید‪ .‬شنیدن انچه طرفداران‬ ‫او م ی گویند‪ .‬عبور از احمدی نژاد از راه سوم م ی گذرد‪ .‬اینکه‬ ‫بدانیم طرفداران او چرا حاضرند به فرض در ســال ‪ 96‬به او‬ ‫رای دهند؟ ســواالتی که رمز و راز میان احمدی نژاد و بدنه‬ ‫طرفدارش را اشکار کند‪ .‬سواالتی شفاف و بدون پرده پوشی‬ ‫که اگر احمدی نژاد را پدیده سیاســت و جامعه ای ران بدانیم‬ ‫نم ی توانیم بدون شفافیت نسبت او و جریان اصولگرا و بدنه‬ ‫رای این جریان را مشخص کنیم‪.‬‬ ‫راه سوم از پاسخ به این گونه سواالت م ی گذرد‪.‬‬ ‫مجمــع تشــخیص مصلحت بنشــیند‪ .‬او بــر بال های‬ ‫جامع ه شناسی نشست و راه دراز سیاست را یک شبه پیمود‪.‬‬ ‫رقیب اصلی اش در اصولگرایــان‪ ،‬محمدباقر قالیباف بود‬ ‫که در پی جمع کردن رای طبقه متوســط بــه میدان امده‬ ‫بود‪ ،‬مابقی چنین داعی ه ای نداشــتند‪ .‬دیگر اصولگرایی که‬ ‫در انتخابات ‪ 92‬چنین ویژگی را داشــت شاید سعید جلیلی‬ ‫بود که با گفتمانی عدالت خواهانه در پی جذب رای طبقه‬ ‫پایین جامعه بود‪.‬‬ ‫احمدی نژاد به خوبی دریافت که باید از چه طبقه ای‪،‬‬ ‫از کدام بخش جامعه و چگونه رای کسب کند و ب رای جذب‬ ‫ان رای چه رختی بپوشد‪ ،‬چه سخنی بگوید و چه کسانی را‬ ‫همراه اورد‪.‬‬ ‫احمدی نژاد ســنت اهمیت جامع ه شناسی را به میان‬ ‫اصولگرایــان اورد و ان چنان در این ســنت غرق شــد که‬ ‫قواعد بازی سیاســت را برهم ریخت و د ر چهار ســال دوم‬ ‫ریاســت جمهوری اش از احمدی نژاد اول هــم عبور کرد‪.‬‬ ‫احمدی نژادی دیگر شــد‪ .‬احمدی نژاد به عالوه مشــایی یا‬ ‫احمدی نژاد مساوی مشایی‪ .‬اگر روزی به گفته یکی از اعضای‬ ‫کابینه اولش بر فراز تخت جمشید رفت و از پیروزی اسالم‬ ‫سخن گفت در روزهای پایانی ریاست جمهوری اش از بی داری‬ ‫انسانی و مکتب ای رانی سخن گفت تا تردیدی باقی نگذارد‬ ‫که احمدی نژاد دیگری متولد شده‪.‬‬ ‫احمدی نژاد از روزی که ب رنده انتخابات ‪ 88‬شد به دنبال‬ ‫‪ 14‬میلیون رای میرحسین موســوی رفت‪ .‬احمدی نژاد با‬ ‫صورتی جدید‪ ،‬در ســیمای مردی که قرینه احمدی نژاد بود‬ ‫و از لیب رالیســم فرهنگی ابایی نداشــت‪ ،‬در همنشینی با‬ ‫هنرپیشــه ها مانعی نم ی دید‪ ،‬از ساختن فیلمی در ستایش‬ ‫دختری اتومبی ل ران نم ی ه راسید و در فرستادن هنرپیشه ها‬ ‫به سفر حج بدون نوبت شکی به دل راه نم ی داد‪ ،‬ظهور کرد‪.‬‬ ‫جامعه شناسی کار دست احمدی نژاد داده بود‪ .‬او جاه طلبانه‬ ‫جاده را م ی پیمود و گزینه سال ‪ 92‬اش را به رخ اصالح طلبان‬ ‫و اصولگرایان م ی کشید‪ .‬انگار که سیاست را فراموش کرده‬ ‫باشد‪ .‬انگونه که خود در نقل ق ولی تایی د نشده گفته؛ او مشایی‬ ‫را ب رای شکست دادن هاشمی به میدان اورده بود؛ جمالتی‬ ‫که حکایت از اصــرار او ب رای حفظ دو قطبی با هاشــمی‬ ‫رفسنجانی دارد و به نوعی م ی خواهد دست بر نقطه حساس‬ ‫اصولگرایان بگذارد‪ .‬و اکنون که مشایی تایید صالحیت نشد‬ ‫و قدرت در کف یاران هاشمی است فرصتی ب رای بازگشت‬ ‫مجددش بسازد‪.‬‬ ‫اصولگرایان اما چه خواهند کرد؟ سوالی که در سرمقاله‬ ‫دوشنبه روزنامه «مردم امروز» توسط اقای زیباکالم مطرح‬ ‫شده بود؛ اینکه اصولگرایان حاضرند به خاطر غلبه بر روحانی‪،‬‬ ‫از احمدی نــژاد حمایت کنند؟ و اگر چنیــن کردند تکلیف‬ ‫فلسفه اخالق چه م ی شود؟ پاسخی که اصولگرایان باید به‬ ‫صراحت ان را فریاد بزنند‪ .‬پاســخی که از راه سوم م ی گذرد؛‬ ‫عبور منطقی از احمدی نژاد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫اما اصولگرایان چه باید بگویند؟‬ ‫اصولگرایان باید با منطــق و گفت وگو از احمدی نژاد‬ ‫عبور کنند‪ .‬بدون رودربایســتی و با صراحت‪ .‬بدون اینکه پا‬ ‫رو به جلو بگذارند و ســر اما به عقب بازگردانند‪ ،‬باید مسیر‬ ‫مستقیم را طی کنند‪.‬‬ ‫اصولگرایان باید بگویند که گفتمان عدالت نه متعلق‬ ‫به یک طیف فکری و سیاســی که گفتمــان رهبر معظم‬ ‫انقالب در فاصله دهه ‪ 70‬و ‪ 80‬است که احمدی نژاد در سال‬ ‫‪ 84‬به ان اتکا کرد‪ .‬باید بگویند که عدالت توزیعی و عوام گرای‬ ‫احمدی نژادی تنها تعریف از عدالت نیست‪ .‬باید بگویند انچه‬ ‫مدنظر اصولگرایان است عدالت ســاختاری است‪ .‬عدالت‬ ‫نه فقط توزیع پول و درامد که صرف کــردن درامدها در راه‬ ‫پیشرفت شامل افزایش اشتغال‪ ،‬کم کردن تورم و باال بردن‬ ‫رشد اقتصادی هم هســت‪ .‬عدالت مورد نظر اصولگرایان‪،‬‬ ‫سیاست‬ ‫چهارسال دوم اغلب صورت را با سیلی سرخ نگاه م ی داشتند‬ ‫تا اسباب رجزخوانی اصالح طلبان مهیا نشود‪.‬‬ ‫احمدی نژاد ب رای اصولگرایان‪ ،‬چنان یار گریزانی بود که‬ ‫دل نه در گرو جناح که زلف در بند حلقه ای از نزدیکانش داشت‬ ‫که او را می ستاییدند‪ ،‬بی چون و چرا مطیع محمود بودند و‬ ‫تنها از او دستور م ی گرفتند‪.‬‬ ‫اکنون که سال ها از ظهور احمدی نژاد م ی گذرد‪ ،‬اکنون‬ ‫که یک سال و نیمی از پایان ریاست جمهوری احمدی نژاد‬ ‫م ی گذرد وقتش رســیده تا اصولگرایان تکلیف خود را با او‬ ‫مشخص کنند‪ .‬یک بار ب رای همیشه؛ اصولگرایان مستقیم‬ ‫و بدون دغدغه اصالح طلبان با احمدی نژاد روبه رو شوند‪ .‬یک‬ ‫طرف احمدی نژاد باشد و تمام ظرفی ت هایش؛ از فن بیان و‬ ‫پرکاری گرفته تا بدنه رایی که همراه خود دارد و طرف دیگر‬ ‫هم اصولگرایان باشــند و مبانی فکری شان‪ ،‬اصول شان و‬ ‫خط قرمزهایشان‪.‬‬ ‫اگر افرادی پیدا شــوند که حکم به ســکوت درباره‬ ‫احمدی نژاد دهند و با این تفکر که «نباید جریان احمدی نژاد‬ ‫را زنده کرد» ندیدن او را توصیه کنند و اگر دیگرانی حکم به‬ ‫تخریب احمدی نژاد دهند و ســبقه اصولگرایی او را لحاظ‬ ‫نکنند در میانه ایــن دو تفکر باید راه ســومی را یافت که‬ ‫واقع گرایانه با پدیده احمدی نژاد روبه رو شــود ‪ .‬البته در این‬ ‫احمدی نژاد مانند خاتمی حاصل جامع ه شناسی است‬ ‫نه سیاست‪ .‬اگر در ســال ‪ ،76‬سیاســت راه ناطق نوری را‬ ‫ب رای ریاست جمهوری م ی گشــود و در سال ‪ 84‬راه هاشمی‬ ‫رفسنجانی را اما جامع ه شناسی همان گونه که رو به خاتمی‬ ‫در سال ‪ 76‬داشت در سال ‪ ،84‬بیش از هر نامزدی اقبال را به‬ ‫سمت مهدی کروبی و محمود احمدی نژاد م ی برد‪ .‬دو نامزدی‬ ‫که از توزیع مجدد درامد با شعار عوام گرایانه «‪ 50‬هزارتومان‬ ‫ب رای هر ای رانی» و «اوردن پول نفت بر ســر سفره مردم»‬ ‫سخن م ی گفتند‪ .‬انگار که قرار است حق مردم از درامدهای‬ ‫نفتی را از ساختارهای اقتصادی و سیاسی ای ران طلب کنند‪.‬‬ ‫تقابل میان دوگانه توســعه ‪ /‬توزیع مجدد در مرحله‬ ‫دوم انتخابــات ‪ 84‬موج م ی زد‪ .‬تقابلی جامع ه شناســانه که‬ ‫اگر سیاست این بار راه بر هاشمی رفســنجانی به واسطه‬ ‫اجماع نخبگان و روشــنفکران م ی گشــود‪ ،‬میل توده ها و‬ ‫طبقات پایین در دو قالب روستا و حاشیه شهر‪ 17 ،‬میلیون‬ ‫رای محمود احمدی نــژاد را فریاد م ی زد‪ .‬تیغ کشــیدن بر‬ ‫هاشم ی رفســنجانی ویژگی بارز او بود که چندان در مهدی‬ ‫کروبی و علی الریجانــی و محمدباقر قالیباف و مصطفی‬ ‫معین و محسن مهرعلی زاده دیده نمی شد‪.‬‬ ‫تیغی که پس از گذشت ســال ها همچنان تیز است‬ ‫حتی اگر او ســمت چپ هاشمی رفســنجانی در جلسات‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫‪33‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫عدالت منهای توجه به فســاد نیســت‪ .‬عدالتی است که‬ ‫فسادهای اداری و بانکی را م ی بیند‪ .‬انها را ریشه یابی م ی کند‬ ‫و با صراحت ان را نقد م ی کند و خواستار مقابله با انهاست‪.‬‬ ‫این گونه است که عدالت احمدی نژادی را م ی توان نقد کرد‪.‬‬ ‫از موضع اصولگرایی م ی توان به احمدی نژاد گفت که تو به‬ ‫جای اینکه به طبقات پایین ماه ی گیری یاد بدهی‪ ،‬به انها‬ ‫ماهی دادی‪ .‬م ی توان گفت که با چــه منطقی هدفمندی‬ ‫یارانه را به تمام گروه های اجتماعی اختصاص دادی و چرا ان‬ ‫را منحصر به طبقات پایین اجتماعی نکردی؟ م ی توان گفت‬ ‫با چه تعریفی از عدالت با انبوه سازی مسکن مهر به حجم‬ ‫نقدینگی افزودی تا زمینه رشد ب ی محابای تورم فراهم شود؟‬ ‫م ی توان گفت که با چه تعریفی از عدالت اجازه محاکمه‬ ‫معاون اولت را ندادی و هــر بار که بحثــی در این باره در‬ ‫گرفت‪ ،‬م ی گفتی ‪« :‬کابینه‪ ،‬خط قرمز من اســت‪ ».‬این چه‬ ‫عدالتی بود که خــط قرمز اش یک متهــم اقتصادی بود‪.‬‬ ‫نم ی توان گفت که کدام تعریــف از عدالت به ابقای رئیس‬ ‫ســازمان تامین اجتماعی حکم م ی داد‪ ،‬در حالی که عدالت‬ ‫در کنار گذاشتن اش بود و م ی توان گفت که با کدام تعریف‬ ‫از عدالت راه بر بسیاری از مدی ران‬ ‫برای ورود به دســتگاه اجرایی‬ ‫بسته م ی شــد تا حلقه کوچک‬ ‫یاران اسفندیار شکسته نشود‪.‬‬ ‫اکنــون اصولگرایــان‬ ‫م ی توانند با قرار گرفتن در موضع‬ ‫چپ اسالمی از عدالت ساختاری‬ ‫ســخن گویند تا مشخص شود‬ ‫که عدالت نه کاالی انحصاری‬ ‫احمدی نژاد که می راث ســال ها‬ ‫گفتمان ســازی رهبــر بزرگوار‬ ‫انقالب اســت‪ .‬عدالت باید به‬ ‫خانه اش باز گردد و عدالتی شود‬ ‫که یک ســرش رانت و فســاد‬ ‫نباشد و سر دیگرش پوپولیسم‬ ‫و عــوام گرایی‪ .‬اکنــون نوبت‬ ‫پاالیش شعار عدالت است‪.‬‬ ‫بایــد بگویند هر کســی‬ ‫بلندتر شــعار عدالــت بدهد‪،‬‬ ‫عادل تر نیست‪.‬‬ ‫اصولگرایان باید ایده های‬ ‫خــود را در زمینــه فرهنگ به‬ ‫صورت شــفاف بیــان کنند‪.‬‬ ‫بگویند که مخالف فربه کردن‬ ‫جریان روشنفکری و دگراندیش‬ ‫در عرصه فرهنگ هســتند‪ .‬و در عین حــال اثار این گونه‬ ‫هنرمندان را مادامامی که در چارچوب قانون باشــد تحمل‬ ‫م ی کنند و از سوی دیگر منتقد انحصار هنری از سوی این‬ ‫طیف در فضــای فرهنگی هســتند‪ .‬کاری که کم و بیش‬ ‫اصولگرایان در مقابل دولت احمدی نژاد انجام دادند و بیشتر‬ ‫از ان را مقابل دولت روحانی‪.‬‬ ‫اصولگرایان در زمینه سیاست خارجی هم باید مرزهای‬ ‫خود را با احمدی نژاد ترســیم کنند‪ .‬اگر احمدی نژاد نوعی‬ ‫عملگرایی را در دو سال اخر ریاست جمهوری اش جایگزین‬ ‫ارمان گرای ی هایش کرده بود امــا اصولگرایان انگونه که در‬ ‫مذاکرات هسته ای نشان دادند راه دیگری در پی گرفتند و در‬ ‫زمین امریکا بازی نکردند‪.‬‬ ‫مرزهای میان احمدی نژاد و اصولگرایان در سیاســت‬ ‫خارجی امروز پررنگ تر از همیشه است و چه کسی م ی تواند‬ ‫تفاوت های این دو نگرش را انکار کند‪.‬‬ ‫در فرهنگ و سیاست خارجی ‪ 4‬سال دوم احمدی نژاد‬ ‫کجا‪ ،‬اصولگرایان کجا؟‬ ‫راه اصولگرایــان و احمدی نژاد مدت هاســت از هم‬ ‫جدا شــده‪ ،‬چراکه وحدت دو دنیای متفاوت‪ ،‬نشدنی است‪.‬‬ ‫احمدی نژاد با ان تلقی از عدالت‪ ،‬با ان گشــاده دســتی در‬ ‫فرهنگ و با ان عمل گرایی در سیاست خارجی را کاری را با‬ ‫اصولگرایان نیست‪.‬‬ ‫و اصولگرایان نباید دیگر به احمدی نژاد اعتماد کنند‪.‬‬ ‫حتی اگر او وعده های جدید دهد‪ ،‬مشایی را از کنارش ب راند‬ ‫و چهره های اصولگرا را اط رافش بگمارد‪ .‬سیاســت عرصه‬ ‫رمانتیسم نیست‪ .‬سیاســت مجال واقع گرایی است‪ .‬مگر‬ ‫در ســ ال های ‪ 84‬و ‪ 92‬اصالح طلبان به محمد باقر قالیباف‬ ‫اعتماد کردند و مگر طبقه متوســط را با او تنها گذاشــتند‬ ‫که اکنون اصولگرایان‪ ،‬احمدی نژاد را با بدنه رای شــان تنها‬ ‫بگذارند‪ .‬رسم سیاست سخت اعتماد کردن است که اگر قرار‬ ‫به اعتماد اسان بود اکنون قالیباف یک دوره ریاست جمهوری‬ ‫را تجربه م ی کرد و در سال ‪ 84‬انگونه از سوی اصالح طلبان‬ ‫تخریب نم ی شــد که روزنامه ای امدن او به قدرت را مشابه‬ ‫بناپارتیسم بداند‪ .‬این سخت اعتماد کردن را باید یاد گرفت‪.‬‬ ‫‪ 8‬سال احمدی نژاد عبرت خوبی بود‪ .‬ب رای انها که مقابلش‬ ‫بال گشودند و چشم بســته در اختیارش قرار گرفتند و او را‬ ‫نه در حد رئیــس جمهور که به‬ ‫مثابه لیدر جریــان اصولگرایان‬ ‫باال بردند که در نهایت حامیانش‬ ‫احمدی نژادیســم را جایگزین‬ ‫اصولگرایی کنند‪.‬‬ ‫از همیــن رو بایــد در‬ ‫انتخابات های پیش رو ســفت‬ ‫سر مرزها ایستاد‪.‬‬ ‫اصولگرایان بایــد در هر‬ ‫فرصتی به صراحت بگویند که‬ ‫راه ما از راه احمدی نژاد جداست‪.‬‬ ‫ایــن جدایــی باید بــه گوش‬ ‫جامعه برســد‪ .‬اصولگرایان باید‬ ‫به شــفافیت بگویند که افرادی‬ ‫کــه در فهرســت انتخاباتــی‬ ‫احتمالی احمدی نژاد باشــند در‬ ‫فهرست ما جایی ندارند‪ .‬جامعه‬ ‫ظرفیت مماشــات اصولگرایان‬ ‫بــا احمدی نــژاد را نــدارد‪.‬‬ ‫اصولگرایان فراموش نم ی کنند‬ ‫که احمدی نژاد در ماه های اخر‬ ‫دولتش چه ها کرد‪ .‬از همراهی‬ ‫شــهر به شــهر با مشــایی و‬ ‫باالبردن دستش تا راهی شدن با‬ ‫او به ستاد انتخابات وزارت کشور‪.‬‬ ‫احمدی نژاد طوری فریاد زد که احمدی نژاد یعنی مشــایی و‬ ‫مشــایی یعنی احمدی نژاد که خاموش شدن ان صدا بعید‬ ‫است شدنی باشد‪.‬‬ ‫اصولگرایان باید از احمدی نژاد عبور کنند‪ .‬عبرت هایش‬ ‫را در ذهن مرور کنند و درعین حال از سنت جامعه شناسی‬ ‫احمدی نژاد بهره ببرند‪ .‬باید میان سیاست و جامع ه شناسی‬ ‫تعادل برقرار کنند تا نه مانند ‪ 76‬انتخابات را به رقیب واگذارند‬ ‫و نه مانند ‪ 84‬فردی خارج از تایید بزرگان اصولگرایان و جناح‬ ‫به پاستور برسد‪ .‬تعادل میان جامع ه شناسی و سیاست درس‬ ‫بزرگی است که اصولگرایان باید بیاموزند‪.‬‬ ‫اصولگرایان باید نامزدهای خــود را در انتخابات اتی‬ ‫ذیل همین موازنه انتخاب کننــد‪ .‬افرادی که هم مطالبات‬ ‫جامعه را فریاد بزنند و برامده از نیروهای اجتماعی باشند تا‬ ‫همراهی گروه های اجتماعی با گروه های سیاسی معنا یابد‬ ‫و هم نخبگان و هم بزرگان جناح‪ ،‬وفــاداری او را به جریان‬ ‫تضمین دهند‪ .‬این خودش راه ســومی است میان اولویت‬ ‫دادن به جامع ه شناســی یا سیاســت‪ .‬زمانه راه سوم ها فرا‬ ‫رسیده است‪.‬‬ ‫داود حشمتی‬ ‫‪2‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫روزی که محمود احمدی نژاد گفت‪« :‬مشــایی یعنی‬ ‫احمدی نژاد‪ ،‬احمدی نژاد یعنی مشــایی» خودش هم باور‬ ‫نمی کرد که انهــا را تا این اندازه یکــی کنند‪ .‬این جمله ای‬ ‫بود که او شــاید از ســر تبلیغات بیان کرده بود‪ .‬در واقع او‬ ‫می خواست رایی که در سال های قبل به صندوق او ریخته‬ ‫شده بود را به مشــایی انتقال دهد‪ .‬اما انچه در عمل اتفاق‬ ‫افتاده این بود؛ مشــایی به احمدی نژاد چنان چســبیده که‬ ‫جداشدنش حتی تا امروز امکان پذیر نشد‪.‬‬ ‫هفته گذشــته دو خبر بار دیگر این دو را به تیتر اول‬ ‫بسیاری از رسانه ها تبدیل کرد‪ .‬سناریویی که به باور بسیاری‬ ‫برای این ترتیب داده شده بود تا احمدی نژاد از اذهان دور‬ ‫نشود‪ .‬خبر اول را ســایت متین نیوز منتشــر کرد‪ .‬خبری‬ ‫که در ان عنوان می شــد مشــایی در جمعی از جدایی اش‬ ‫از احمدی نژاد سخن گفته اســت‪ .‬این خبر مدعی بود که‬ ‫مشایی گفته «باید همان سال ‪ 88‬به توصیه رهبری گوش‬ ‫می کرد و از احمدی نژاد فاصله می گرفت»‪ .‬این خبر از سوی‬ ‫سایت های نزدیک به دولت سابق تکذیب شد‪.‬‬ ‫اما ماجرا به همین جا ختم نشــد‪ .‬خبر بعدی از دیدار‬ ‫احمدی نژاد و برخی از اعضای پایــداری حکایت می کرد‪.‬‬ ‫در این خبر نیز ادعا شده بود او به مسائل روز واکنش نشان‬ ‫داده و در مورد مشــایی نیز گفته که «او دیگر از سیاســت‬ ‫کناره گیری کرده اســت‪ ».‬این خبر نیز بالفاصله توســط‬ ‫سایت «مهرمردم» که این روزها سایت رسمی احمدی نژاد‬ ‫است‪ ،‬تکذیب شد‪.‬‬ ‫این اتفاقات بار دیگر نشــان می داد که همچنان ان‬ ‫دو «یک موجود» را تشکیل می دهند‪ .‬موجودی که تالش‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫چشم اسفندیار‬ ‫گزارشی از ظهور پدیده مشایی در سیاست ایران‬ ‫کرد حیاتش را در انتخابات ‪ 92‬تجدید کند اما با بن بســت‬ ‫مواجه شد‪.‬‬ ‫مشایی درحالی صالحیتش توســط شورای نگهبان‬ ‫تایید نشد که سال های زیادی در مناصب اطالعاتی و امنیتی‬ ‫و پس از ان فرهنگی و دولتی‪ ،‬فعالیت کــرده بود‪ .‬اخرین‬ ‫سمت هایش‪ ،‬ریاست بر دبیرخانه شورای عدم تعهد و ریاست‬ ‫دفتر رئیس جمهور بود‪ ،‬سرانجام پشت سد تایید صالحیت‬ ‫ماند تا سرنوشت سیاســی اش را به سرنوشت سیاسی تفکر‬ ‫دولت دهم تحمیل کند‪ .‬مشایی اعالم کرد؛ «برای همیشه‬ ‫از سیاست کناره گیری می کند»‪.‬‬ ‫او از حجاب گرفته تا مسائل هسته ای‪ ،‬از قران تا مکتب‬ ‫ایرانی در همه چیز اظهارنظر می کرد‪ .‬بســیاری بر این باور‬ ‫بودند که نظراتی که محمود احمدی نژاد‪ ،‬به ویژه در دور دوم‬ ‫ریاست جمهوری بیان می کرد‪ ،‬تحت القائات مشایی بود‪.‬‬ ‫برخی بر رابطه مرید و مــرادی حاکم بر روابط این دو‬ ‫سخن می گفتند و برخی از دوستی و همراهی طول و دراز‪.‬‬ ‫هرچه بود‪ ،‬ان دو با یکدیگر یک موجود واحد را ســاختند‪.‬‬ ‫موجودی که هویتش انچنان مغشــوش بود که نمی توان‬ ‫به راحتی تمام ابعاد ان را به تصویر کشــید‪ .‬از دوســتی با‬ ‫مردم اســرائیل تا برکناری وزیر اطالعات تا «امدن بهار»‬ ‫واتهام فساد سه هزار میلیاردی‪ ،‬همه و همه حاشیه های این‬ ‫«موجود» را تشکیل می داد‪.‬‬ ‫سابقه مشایی‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫اغاز فعالیت با احمدی نژاد‬ ‫غائله کردستان که به پایان رســید‪ ،‬او مانند دیگران‬ ‫سیاست‬ ‫اما ماجرای نزدیکی دو یار دیرینه که به یک نام تبدیل‬ ‫شدند‪ ،‬از سال ها قبل اغاز شده بود‪ .‬مشایی متولد ‪ 1339‬در‬ ‫رامسر است‪ .‬از کودکی قران را به خوبی تالوت می کرد‪ .‬او‬ ‫بعدها هم ســعی کرد این مهارت را نشان دهد‪ .‬حتی زمانی‬ ‫که در دولت دهم دچار مشــکل عدم تایید صالحیت برای‬ ‫انتصاب معاونت اولی شد‪ .‬سابقه دستگیری پیش از انقالب‬ ‫ندارد‪ .‬پانزده ســاله بود که انقالب شد‪ .‬به اعتبار تعریفی که‬ ‫سایت خودش می کند‪ ،‬او از همین سنین‪ ،‬سخنران قهاری بود‬ ‫و برای مردم در رامسر سخنرانی می کرد‪ .‬بعدها به سازمان ‬ ‫اطالعاتی انقالب پیوست‪.‬‬ ‫یکی از نقاط بارز مشایی این بود که برخالف بسیاری‬ ‫از کسانی که در رده های باالی نظام قرار می گیرند‪ ،‬مسائل‬ ‫را بدون پرده بیان می کند‪ .‬او شــاید از معدود افرادی است‬ ‫که ســابقه اطالعاتی خودش را در سایت شخصی منتشر‬ ‫کرده و در بیوگرافی اش می نویسد‪« :‬پیش از تاسیس وزارت‬ ‫اطالعات به سیستم اطالعات‪-‬امنیتی که در کشور توسط‬ ‫نهادهایی چون سپاه راه اندازی شده‏بود‪ ،‬پیوست‪ .‬مشایی در‬ ‫اطالعات سپاه رامسر به فعالیت پرداخت‪ .‬وی سپس به دلیل‬ ‫بحرانی که اوایل انقالب به در سال های ‪ 58‬تا ‪ 61‬گریبان‬ ‫مناطق کردنشــین را گرفته بود‪ ،‬به دعوت سردار نقدی به‬ ‫کردستان رفت و با نام مستعار «مرتضی محب االولیاء» در‬ ‫‏سمت معاون اطالعات واحد کومله اطالعات سپاه مستقر‬ ‫در قرارگاه حمزه سیدالشهداء شروع به فعالیت کرد»‪( .‬سایت‬ ‫رسمی مشایی‪)www.rahimmashaei.ir ،‬‬ ‫مشــایی فعالیتش را بعدهــا در وزارت اطالعات نیز‬ ‫ادامه داد و مشخصا تمرکزش را بر کردستان قرار داد‪ :‬پس‬ ‫از تشــکیل وزارت اطالعات در سال ‪ ،63‬مشایی «مسئول‬ ‫تدوین استراتژی‏نظام جمهوری اسالمی در خصوص اکراد‬ ‫ایرانی» بود‪.‬‏در زمان تصدی «محمد محمدی ری شهری»‬ ‫بر وزارت اطالعات‪ ،‬وی مسئولیت «مناطق بحرانی کشور»‬ ‫را عهده دار‏بود‪ .‬او همچنین از موسسین «موسسه مطالعات‬ ‫علمی» [سال ‪ ]76‬وابسته به وزارت اطالعات است که عمده‬ ‫فعالیتش‏تحقیق و پژوهش و ارائه راهکار در خصوص مسائل‬ ‫قومیت های ایرانی‪ ،‬شــناخت بیشتر انان و همبستگی ملی‬ ‫است‪ .‬مشخصا در میان بدنه وزارت اطالعات از او به عنوان‬ ‫کارشناس مسائل‏کردستان یاد می شود‪( .‬همان)‬ ‫این کارشناسی همچنان تا سال ‪ 1388‬ادامه داشت‪.‬‬ ‫او بیســت ســال از دوران فعالیتش را مدیر مسئول نشریه‬ ‫«سروه» بود؛ نشــریه ای که به زبان کردی منتشر می شود‬ ‫و گستره بین المللی دارد‪ .‬زبان ان کردی سورانی است و به‬ ‫گویش کرمانجی نیز ‪ 10‬صفحه مطلب منتشر می کند که‬ ‫اخیرا به صورت ویژه نامه کرمانجی ضمیمه مجله می شود‪.‬‬ ‫نکته مهم درباره فعالیت های اسفندیار مشایی اوایل‬ ‫انقالب به ماجرایــی باز می گردد که یکی از نویســندگان‬ ‫در سال ‪ 1389‬در ســایت عماریون منتشر کرد‪ .‬رضا گلپور‪،‬‬ ‫نویسنده کتاب «شنود اشباح» پس از گفت وگوهای رودررو‬ ‫با مشایی دست به افشاگری زد‪ .‬مطالبی که هنوز سرنوشت‬ ‫پرونده ان مشخص نیست‪ .‬او در این نوشته ها مدعی شد که‬ ‫مشایی زمانی که در پســت معاونت اطالعات سپاه رامسر‬ ‫فعالیت داشت‪ ،‬برخی از اعضای سازمان منافقین را فراری‬ ‫می دهد‪ .‬در این جریان گلپــور نامه ای به رئیس قوه قضائیه‬ ‫نوشــته و مدعی می شود مشــایی برخی از مواردی که در‬ ‫گفت وگو با او به صراحت انها را تایید کــرده بود‪ ،‬رد کرده‬ ‫و از این روی به این باور می رسد که کاسه ای زیر نیم کاسه‬ ‫است‪ .‬در این نامه امده‪« :‬اقای رحیم مشایی حتی مواردی‬ ‫را که در مصاحبه ها و گفت وگو های خود با شخص اینجانب‬ ‫بدانها افتخار می کرد مثل ازدواج خود با متهمه (ظاهرا تواب از‬ ‫همکاری با سازمان جهنمی محاربین خلق یعنی سرکارخانم‬ ‫شهربانو (طاهره) ذبیحیان لنگرودی همسر اول او یا افتخار‬ ‫به ازدواج بعدی خود با خانم زیبا یــا افتخار به همکاری با‬ ‫انجمن حجتیه در سال های انقالب یا افتخارش به برخورد و‬ ‫حذف فیزیکی محاربین اکنون رسما و کتبا تکذیب می نماید؛‬ ‫ایمان اورده ام که کاســه ای زیر نیم کاسه او است وگرنه ایا‬ ‫نباید از این دو چهرگی و دوگانگی عجیب و غیر قابل فهم در‬ ‫جریان یک پرونده رسانه ای ان هم در شخصیت کسی که‬ ‫عمال مراد رئیس جمهور کشور است هراسید؟» بسیاری از‬ ‫اتهاماتی که گلپور به مشایی وارد کرد‪ ،‬هیچ گاه بررسی نشد‪.‬‬ ‫همچنین مشخص نشد که شکایت مشایی از گلپور به کجا‬ ‫انجامید و سرنوشت این اتهامات همچنان باز ماند‪.‬‬ ‫‪35‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫به منطقه جنوب و جبهه نرفت‪ .‬در عــوض به ماکو رفت تا‬ ‫پست معاون سیاسی استانداری اذربایجان غربی را برعهده‬ ‫بگیرد‪ .‬همان زمان احمدی نژاد نیز به عنوان فرماندار خوی‬ ‫فعالیت می کرد‪ .‬ارتباط انها از همین جا اغاز شد و بعدها در‬ ‫شهرداری تهران بار دیگر به یکدیگر پیوستند‪ .‬حسین اهلل کرم‬ ‫درباره اشنایی احمدی نژاد و مشایی می نویسد‪« :‬احمدی نژاد‬ ‫فرماندار خوی بود و مشایی عضو شورای ویژه تامین استان‪.‬‬ ‫این اشنایی سبب گشت تا بعدها احمدی نژاد (شهردارتهران)‬ ‫به سبب شــناختی که از ســبک کار فرهنگی موفق او در‬ ‫کردستان داشت او را به سازمان فرهنگی‪ -‬هنری شهرداری‬ ‫تهران فراخواند‪».‬‬ ‫دوره اول ریاست جمهوری احمدی نژاد‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫مشایی بعد از انکه پســت معاونت اجتماعی وزارت‬ ‫کشــور را در دولت هاشــمی و تحــت وزارت محمدعلی‬ ‫بشارتی برعهده داشت‪ ،‬به رادیو پیام رفت و سال ها در انجا‬ ‫فعالیت کرد‪ .‬پس از انکه احمدی نژاد به شــهرداری تهران‬ ‫رسید‪ ،‬با ســابقه ای که از او سراغ داشــت به عنوان رئیس‬ ‫سازمان فرهنگی‪ -‬هنری شــهرداری تهران انتخاب شد و‬ ‫در دولت اول محمود احمدی نژاد به عنوان رئیس ســازمان‬ ‫میراث فرهنگی و گردشــگری منصوب شــد‪ .‬جایی که تا‬ ‫واپســین روزهای دولت دوم احمدی نژاد نیز به عنوان یکی‬ ‫از کانون هــای بحران و اصلی فعالیت این طیف شــناخته‬ ‫می شد و حاشیه ساز بود‪.‬‬ ‫اولین حاشیه را خود مشــایی کلید زد‪ .‬سال ‪ ٨٤‬او در‬ ‫قامت معــاون رئیس جمهور به ترکیه ســفر کرد و در یک‬ ‫مجلس میهمانی شــرکت کرد‪ .‬فیلمی کــه از این مجلس‬ ‫منتشر شــد‪ ،‬نشــان می داد او در حالی که پا روی پایش‬ ‫انداخته‪ ،‬به تماشــای رقص زنانی مشــغول است که برای‬ ‫مراسم دعوت شده بودند‪ .‬این فیلم برای او جنجال بزرگی‬ ‫درست کرد‪ .‬مشایی این فیلم را جعلی دانست و معتقد بود که‬ ‫ســعید ابوطالب از نمایندگان مجلس این فیلم را به سایت‬ ‫ایران نیوز داده است و بر همین مبنا نیز شکایتی تنظیم کرد‪.‬‬ ‫اما ابوطالب ضمن تکذیب ان اعالم کرد که شرکت ترکیه ای‬ ‫‪ tour sab‬این فیلم را تهیه کرده و ان را برای خبرنگاران‬ ‫مثلث در شماره دوم خود پس از ماجرای معاون‬ ‫اولی مشایی پرونده ای درباره او با تیتر «چشم‬ ‫اسفندیار» منتشر کرده بود‬ ‫عکاسان و شرکت های گردشگری حاضر در یک جشنواره در‬ ‫حاشیه اجالس وزرای اقتصادی کشورهای اسالمی ارسال‬ ‫کرده است‪ .‬مشایی این فیلم را تصاویر گزینش شده از یک‬ ‫مجلس دو ساعته دانســت و افزود‪« :‬مجلس رسمی بوده و‬ ‫لهو و لعب هم نداشته‪ .‬ضمن اینکه رقص نبوده و از دیدگاه‬ ‫بسیاری هنر است و انها برخالف ما ان را حرام نمی دانند‪».‬‬ ‫در همین دوره اتفاقاتی چون «ابگیری سد سیوند»‪،‬‬ ‫مخــدوش شــدن «کتیبه هخامنشــی خــارک»‪ ،‬غائله‬ ‫الحاق سازمان حج و زیارت به ســازمان میراث فرهنگی و‬ ‫گردشگری‪ ،‬حراج سر سرباز ایرانی‪ ،‬غرامت گیری موزه های‬ ‫امریکا از جمله دانشــگاه شــیکاگو از ایران و به یغما رفتن‬ ‫الواح گلی توسط یهودیان و سرقت نسخه رونوشت از کتاب‬ ‫«قانون» ابوعلی ســینا در هفته میراث فرهنگی در دوران‬ ‫ریاست او رخ داد‪.‬‬ ‫دوستی با ملت اسرائیل و امریکا!‬ ‫اواخر ریاست جمهوری در دوره اول احمدی نژاد بود که‬ ‫یکی از مهمترین اتفاقات و نقاط عطف سیاسی دوران او و‬ ‫مشایی رخ داد‪ .‬مشایی در اظهارنظری عجیب «ملت امریکا‬ ‫و اسرائیل را دوست ملت ایران» بر شمرد‪ .‬در پی این ماجرا‬ ‫‪ ۲۰۰‬تن از نمایندگان مجلس شــورای اسالمی‪ ،‬با امضای‬ ‫بیانیه ای خواســتار برخورد جدی با وی شدند‪( .‬بیانیه ‪٢٠٠‬‬ ‫نماینده مجلس‪ ،‬فارس ‪ 23‬مرداد‪)87 ،‬‬ ‫به دنبــال ان حدادعادل به عنوان رئیس کمیســیون‬ ‫فرهنگی واکنش تندی نشــان داد و واژ ه اســرائیل را واژه‬ ‫منفوری که مترادف است با نژادپرستی‪ ،‬خیانت‪ ،‬خشونت و‬ ‫مکر و فریب معرفی کرد‪ .‬اما مشــایی همچنان بر نظر خود‬ ‫پابرجا ماند‪.‬‬ ‫اما او با تکرار ا ّدعاهای خود با شــدت بیشتر در مرداد‬ ‫‪ ،۱۳۸۷‬موجی از اعتراضات را علیه خود و دولت برانگیخت‪.‬‬ ‫بالفاصله پس از این ماجرا تج ّمع دانشــجویان روبه روی‬ ‫سازمان میراث فرهنگی برگزار شد‪ .‬عجیب تر اینکه محمود‬ ‫احمدی نژاد نیز به دفاع از او پرداخت و حرف های مشــایی‬ ‫را خط مشــی رهبران انقالب و نظام دانست‪ .‬همان هفته‪،‬‬ ‫رهبر معظم انقالب در خطبه های نماز جمعه به این مسائل‬ ‫واکنش نشان دادند و اظهارات مشایی را در دوستی با ملت‬ ‫اسرائیل حرف کامال اشتباه دانسته و خواستار پایان بخشی‬ ‫به این حواشی که در موارد زیادی با استناد به ان دولت مورد‬ ‫تخریب قرار می گرفت‪ ،‬شدند‪.‬‬ ‫به دنبال این ماجرا مشایی در نامه ای به رهبری نظام‪،‬‬ ‫به اشتباه خود اقرار و عذرخواهی کرد‪ .‬اما همچنان یکی از‬ ‫انتقادات به محمود احمدی نــژاد این بود که او هیچ گاه این‬ ‫عذرخواهی را انجام نداد‪ .‬چند ماه بعد و در ابان ‪ ،٨٧‬درست‬ ‫در روزهایی کــه اصالح طلبان مشــغول جمع بندی برای‬ ‫فرســتادن کاندیدای خود به انتخابات ‪ ٨٨‬بودند‪ ،‬مشــایی‬ ‫ماجرای تازه ای افرید‪.‬‬ ‫در مراسم افتتاح همایش فرصت های سرمایه گذاری‬ ‫در صنعت گردشگری ایران در حضور وی و قبل از مراسم‬ ‫قرائت قران‪ ،‬افرادی با لباس محلی‪ ،‬دف زنان قران را حمل‬ ‫و به قاری تحویل دادند‪.‬‬ ‫ایت اهلل صافی گلپایگانی و ایت اهلل مکارم شیرازی در‬ ‫این مورد موضع تندی گرفتند و با وجود اینکه خود مشایی در‬ ‫این جلسه حضور داشت‪ ،‬معاون وی به ناچار استعفا کرد‪ .‬او در‬ ‫نامه استعفا نوشت‪« :‬این کار صرفا برای تکریم قران کریم‬ ‫بوده است و انها هنگام این مراسم حتما وضو می سازند‪».‬‬ ‫ادامه اظهارات عجیب‬ ‫یک ماه بعد و در ‪ ٢٠‬دی ماه ‪ ٨٧‬او باز هم با اظهاراتش‬ ‫جنجال تازه ای به پا کرد‪ .‬او در سخنرانی در همایش رازی‬ ‫گفت‪« :‬حضرت نوح(ع) با ‪ ۹۵۰‬سال عمر نتوانست مدیریت‬ ‫جامع کند چرا کــه عدالت را ایجاد نکــرد‪ .‬امدن پیامبران‬ ‫در طول تاریخ برای تمام شــدن دوره هــای قبلی پیامبری‬ ‫بوده اســت‪ .‬اگر هر پیامبر مدیریت درستی می کرد‪ ،‬عدالت‬ ‫برقرار می شد‪».‬‬ ‫بسیاری از اصولگرایان به این اظهارات واکنش نشان‬ ‫داد و معتقــد بودند‪ ،‬نظرات او برای دولت حواشــی زیادی‬ ‫درست کرده است‪.‬‬ ‫او درباره حضرت عیســی(ع) نیز گفته بود‪« :‬حضرت‬ ‫عیسی(ع) که از اینجا به انجا فرار می کرد‪ ،‬حضرت عیسی(ع)‬ ‫که در تهدید قتل بود‪ ،‬در مضیقه بود‪ ،‬در محدودیت بود‪ ،‬چه‬ ‫تدبیر و مدیریتی داشت؟»‬ ‫در همین حال خبرگزاری ایرنا که تحت مدیریت تیم‬ ‫نزدیک به مشایی اداره می شد‪ ،‬در دفاع از مشایی در صفحه‬ ‫اصلی خود از وی با عنوان «پهلوان»‪« ،‬اسطوره»‪« ،‬متفکر»‪،‬‬ ‫«بــزرگ»‪« ،‬تهذیب نفس» و «ساده زیســت» یاد کرد و‬ ‫منتقدانش را «رانده از عقل و باطل» دانست‪.‬‬ ‫مکتب ایرانی‬ ‫ســال ‪ ٨٩‬او بار دیگر با اظهارنظــرش درباره مکتب‬ ‫ایرانی‪ ،‬به جنجال تازه ای در رســانه های بدل شد‪ .‬نامی که‬ ‫بعدها نیز ادامه پیدا کرد و تلویحا روی یاران مشــایی باقی‬ ‫ماند‪ .‬او در دومین همایش ایرانیان خارج از کشــور نظرات‬ ‫متفاوتی را ارائه کرد‪ .‬او در ایــن همایش گفت‪« :‬برخی ها‬ ‫از من خرده می گیرند که چرا نمی گویی مکتب اســام و‬ ‫می گویی مکتب ایران؟ از مکتب اسالم دریافت های متنوعی‬ ‫در واقع اصولگرایــان خطر بیش از حد‬ ‫مشایی را زمانی درک کردند که محمود‬ ‫احمدی نژاد او را به ســمت معاون اولی‬ ‫منصوب کرد؛ اتفاقی که به نقطه عطف‬ ‫در تاریخ ریاســت جمهوری او بدل شد‪.‬‬ ‫‪٢٧‬تیرماه ‪ 1388‬و درســت در روزهایی‬ ‫که او هنــوز حکم ریاســت جمهوری‬ ‫دهمین دوره خود را دریافت نکرده بود‪،‬‬ ‫احمدی نژاد‪ ،‬مشایی را ب ه عنوان معاون‬ ‫اول دولت خود برگزید‬ ‫وجود دارد اما دریافت ما از حقیقت ایران و حقیقت اســام‪،‬‬ ‫مکتب ایران اســت و ما باید از این به بعد مکتب ایران را به‬ ‫دنیا معرفی کنیم‪ ».‬این اظهارات با واکنش شــدید ایت اهلل‬ ‫محمد یزدی‪ ،‬سید احمد خاتمی‪ ،‬احمد توکلی و علی مطهری‬ ‫روبه رو شــد‪ .‬ایت اهلل محمد یزدی گفت‪« :‬اقای مشــایی‬ ‫به مسائلی که در حوزه تخصص او نیست وارد نشود‪ ».‬احمد‬ ‫توکلی هم این سخنان را برخاسته از یک ذهن بیمار دانست‪.‬‬ ‫اقدامات مشایی به نحوی شد که حتی نیروهای ستادهای‬ ‫احمدی نژاد از وی اعالم انزجار کردند و کار به جایی رســید‬ ‫که روح اهلل بجانی رئیس ستاد احمدی نژاد شهرستان تبریز‪،‬‬ ‫وی را تلویحا تهدید به ترور در صورت ادامه انحراف می کند‬ ‫و می گوید‪« :‬اگر مشایی مثل کسروی همه را مشغول خود‬ ‫کند‪ ،‬نواب ها به پا می خیزند‪ ».‬برخی از نظرات مشایی را که‬ ‫هیچ گاه احمدی نژاد با انها مخالفت نکرد‪ ،‬بلکه تالش می کرد‬ ‫انها را تبیین کند می توان به این شرح اعالم کرد‪« :‬دوران‬ ‫اسالمگرایی به پایان رسیده است‪ .‬البته این دوره تمام نشده‬ ‫بلکه رو به پایان اســت»‪« ،‬در ایران استفاده از حجاب ازاد‬ ‫است و هیچ فشاری از طرف حکومت در استفاده از حجاب‬ ‫اعمال نمی شــود»‪« ،‬جلوگیری از برپایی شادی اهانت به‬ ‫اسالم و استفاده از رنگ ســیاه مکروه است»‪« ،‬اذربایجان‬ ‫غربی‪ ،‬ایالم و کرمانشاه متعلق به کردستان است و این قوم‬ ‫از برترین قوم های ایرانی است»‪« ،‬اگر حجاب الزام نداشت‪،‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫چند درصد خانم ها با حجــاب بودند؟»‪« ،‬مالئکه مرتب در‬ ‫عرصه کشور در حال پرواز هستند»‪« ،‬چرا نمی توانید سحرم‬ ‫را باطل کنید و احمدی نژاد را نجات دهید؟!»‪« ،‬اهل سکته‬ ‫پکته هم نیســتم‪ ،‬ولی باور کنید که به خاطر من بعضی ها‬ ‫سکته می کنند‪ ،‬بعدا می بینیم‪« ،».‬کســی که ریاضیات را‬ ‫درک نکند‪ ،‬بهشت را نخواهد دید»‪« ،‬موسیقی را نمی فهمند‬ ‫و می گویند حرام اســت»‪« ،‬ایران امروز بــا مردم امریکا و‬ ‫اسرائیل دوست اســت»‪ ۲۰« ،‬میلیون از ‪ ۲۴‬میلیون نفری‬ ‫که به احمدی نژاد رای دادند منتقد نظام هســتند‪« ،».‬شاید‬ ‫رازی و بوعلی سینا در عصر خود قامتی برجسته داشتند‪ ،‬اما‬ ‫قرار نیست افتخار هزار ســال بعد ادمیان باشند‪« ،».‬از ذکر‬ ‫چه می جویند شــاعران‪ ،‬همان را بجویند از «ایران» ایران‬ ‫ذکر است و تاریخ ایران اکنده از ایمان است»‪« ،‬انسان را که‬ ‫حذف کنیم‪ ،‬خدا خودش حذف می شود‪« ،».‬ما مردم امریکا‬ ‫را از برترین ملت های دنیا می دانیم» و «نام خلیج فارس و‬ ‫دریای پارسی از ‪ ۳۰‬میلیون سال پیش به موازات شکل گیری‬ ‫تمدن های انسانی در منطقه موجودیت یافته است‪».‬‬ ‫خیز برای ریاست جمهوری یازدهم‬ ‫در واقع اصولگرایان خطر بیش از حد مشایی را زمانی‬ ‫درک کردند که محمود احمدی نژاد او را به ســمت معاون‬ ‫اولی منصوب کــرد‪ .‬اتفاقی که به نقطه عطــف در تاریخ‬ ‫ریاست جمهوری او بدل شد‪ ٢٧ .‬تیرماه ‪ 1388‬و درست در‬ ‫روزهایی که او هنوز حکم ریاســت جمهوری دهمین دوره‬ ‫احمدی نــژاد ب ه عنوان اولیــن و تنها‬ ‫رئی س جمهور ایران در کنار مشایی قرار‬ ‫گرفت تا او برای انتخابات نام نویســی‬ ‫کند؛ اقدامی که از سوی بسیاری تخلف‬ ‫محسوب م ی شد‪ .‬اما او چندان توجهی‬ ‫به این انتقادات نداشت‪ .‬با این حال این‬ ‫ثب ت نام پایان راه بود‪ ،‬نه برای مشایی‪،‬‬ ‫بلکه پایــان راه برای یــک «موجود»‬ ‫بود؛ موجودی که از ترکیب مشــایی و‬ ‫احمدی نژاد تشکیل شده بود‬ ‫برکناری حیدر مصلحی‬ ‫سایت مهر مردم که شباهت هایی با سایت‬ ‫ریاست جمهوری دارد اکنون رسم ی ترین سایت‬ ‫منسوب به محمود احمدی نژاد است‬ ‫بازداشت ها با اعتراض اسفندیار رحیم مشایی‪ ،‬حمید بقایی و‬ ‫علی اکبر جوانفکر مواجه شد و مدتی پس از این بازداشت ها‬ ‫حمید بقایی از مرتبطین با مشــایی به چهار سال انفصال از‬ ‫خدمات دولتی محکوم شــد‪ .‬همچنین در ‪ ۲۳‬خرداد ‪۱۳۹۰‬‬ ‫محسنی اژه ای دادستان کل کشور‪ ،‬اعالم کرد بیش از ‪۱۲‬‬ ‫نفر از منسوبین به جریان انحرافی دستگیر شده اند‪.‬‬ ‫دولت بهار‬ ‫با وجود همه این مســائل از مهرمــاه ‪ ،١٣٩١‬یعنی‬ ‫‪ ٩‬ماه مانده بــه انتخابات خــرداد ‪ ،٩٢‬احمدی نژاد فعالیت‬ ‫انتخاباتی اش را برای مشــایی اغاز کرد‪« .‬بهار» کلید واژه ‬ ‫دولت اینده متعلق به مشایی بود‪ .‬کش و قوس ها برای امدن‬ ‫و نیامدن او به انتخابات تا اخرین دقایق ثبت نام ادامه داشت‪.‬‬ ‫در تمام این مدت احمدی نژاد در تمام سخنرانی ها دست در‬ ‫دست مشایی به سفرهای استانی می رفت و تکرار می کرد‬ ‫«بهار می اید» و برای انها که هنوز نمی دانستند یا باور نکرده‬ ‫بودند می گفت‪« :‬مشــایی یعنی احمدی نژاد‪ ،‬احمدی نژاد‬ ‫یعنی مشایی‪ ».‬ساعت به ‪ ١٧‬روز ‪ ٢١‬اردیبهشت ماه ‪١٣٩٢‬‬ ‫نزدیک می شــد‪ .‬خبرنــگاران حاضر در ســالن کنفرانس‬ ‫وزارت کشور منتظر حضور دو چهره بودند‪ .‬در پانزده دقیقه‬ ‫پایانی مهلــت ثبت نام دو نفر به وزارت کشــور رفتند‪ .‬اکبر‬ ‫هاشمی رفسنجانی و اسفندیار رحیم مشایی؛ کسانی که همه‬ ‫منتظر حضورشان بودند‪ .‬دو نفری که اتفاقا از سوی شورای‬ ‫نگهبان تایید صالحیت نشدند‪ .‬احمدی نژاد به عنوان اولین‬ ‫و تنها رئیس جمهور ایران در کنار مشــایی قرار گرفت تا او‬ ‫برای انتخابات نام نویسی کند؛ اقدامی که از سوی بسیاری‬ ‫تخلف محسوب می شد‪ .‬اما او چندان توجهی به این انتقادات‬ ‫نداشت‪ .‬با این حال این ثبت نام پایان راه بود‪ .‬نه برای مشایی‪،‬‬ ‫بلکه پایــان راه برای یک «موجود» بــود؛ موجودی که از‬ ‫ترکیب مشایی و احمدی نژاد تشکیل شده بود‪ .‬دوران سیاسی‬ ‫این «موجود» همین جا به پایان رسید‪ .‬اکنون نقل قول هایی‬ ‫مبنی بر جدایی مشایی از احمدی نژاد منتشر می شود‪ .‬ایا باید‬ ‫انها را جدی گرفت؟ اگر جدی باشــند ایا انها را باید نشانه‬ ‫تالش احمدی نژاد برای جلب اعتماد حاکمیت دانست؟ به‬ ‫نظر این طور می رسد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫اردیبهشــت ‪ 1390‬روزهای ســختی بــرای دولت‬ ‫احمدی نژاد بود‪ .‬جایی که او از یک طرف پس از انکه بیانیه‬ ‫تهران درباره مساله هسته ای به سرانجامی نرسید‪ ،‬پرونده را‬ ‫به سعید جلیلی تحویل داد و از سوی دیگر پرونده بزرگترین‬ ‫فساد مالی تاریخ ایران با دولت او گره خورده بود‪.‬‬ ‫در همین روزهــا احمدی نژاد تصمیــم گرفت حیدر‬ ‫مصلحی را که به عنوان وزیر اطالعات فعالیت می کرد برکنار‬ ‫کند‪ .‬اما طبق معمول از وی خواست تا خودش استعفا دهد‪.‬‬ ‫مصلحی این کار را نکرد‪ ،‬با این حال ایرنا در ‪ 28‬شــهریور‬ ‫‪ 1390‬در خبری که اواخر شــب روی خروجی خود منتشر‬ ‫کرد ادعا کرد که حیدر مصلحی استعفا داده است‪ .‬جوانفکر‬ ‫به عنوان فردی که به مشایی نزدیکی زیادی داشت حاضر‬ ‫نشد این خبر دروغ را از خبرگزاری حذف کند‪ .‬مقاومتی که‬ ‫در نهایت نیز منجر به دســتگیری وی در سال اخر حضور‬ ‫احمدی نژاد در نیویورک شــد‪ .‬این ماجرا به خانه نشــینی‬ ‫‪ ١١‬روزه احمدی نژاد منجر شــد‪ .‬خانه نشینی که اگرچه او‬ ‫تکذیبش می کرد اما به دنبال نامه رهبــری مبنی بر لزوم‬ ‫حضور حیدر مصلحــی در وزارت اطالعــات رقم خورده‬ ‫بود‪ .‬این درســت در روزهایی بود که دولت با مساله فساد‬ ‫مالی سه هزار میلیاردی دست به گریبان بود‪ .‬سایت مشرق‬ ‫همان زمان متن و تصویر نامه ای از مشــایی را منتشر کرد‬ ‫که به وزرای مختلف‪ ،‬از جمله وزیر راه مسکن و شهرسازی‬ ‫توصیه کرده بود تا در پروژه های مختلف با امیرمنصور اریا‬ ‫و شرکتش همکاری کنند‪.‬‬ ‫این ماجرا از انجا به مشایی گره می خورد که بسیاری‬ ‫از افراد نزدیک بــه وی یا همکاران قدیــم و جدید تحت‬ ‫مسئولیتش دستگیر شــدند‪ .‬لس انجلس تایمز در گزارشی‬ ‫مدعی شد که علت برکناری مصلحی توسط احمدی نژاد‪،‬‬ ‫نصب دستگاه شنود برای مشایی بوده است‪.‬‬ ‫کمتر کســی در عالم سیاســت از اصولگرایان باقی‬ ‫ماند که به خانه نشینی احمدی نژاد اعتراض نکند‪ ۲۵ .‬نفر از‬ ‫مرتبطین با اسفندیار رحیم مشایی‪ ،‬توسط دستگاه های امنیتی‬ ‫بازداشت شدند‪ .‬پریوش سطوتی همسر دکتر حسین فاطمی‪،‬‬ ‫افشــین روغنی معاون اقتصادی و امــور بین الملل وزارت‬ ‫ی مدیرعامل منطقه ازاد‬ ‫صنایع و معادن ایران‪ ،‬علیرضا مقیم ‬ ‫ارس‪ ،‬کاظم کیاپاشا مسئول ارشــد نهاد ریاست جمهوری‪،‬‬ ‫محمد شریف ملک زاده‪ ،‬دبیر شورای عالی امور ایرانیان خارج‬ ‫از کشور و علی اصغر پرهیزکار مدیرعامل منطقه ازاد اروند‬ ‫میان دستگیرشدگان قرار داشتند‪ .‬عباس امیری فر از نزدیکان‬ ‫مشایی و امام جماعت نهاد ریاست جمهوری به علت ارتباط‬ ‫با انتشار سی دی «ظهور بســیار نزدیک است» بازداشت‬ ‫شده و از ســوی دادگاه ویژه روحانیت تحت بازجویی قرار‬ ‫گرفت‪ .‬همچنین بین این افراد‪ ،‬فردی به نام عباس غفاری‬ ‫به جرم رمالی‪ ،‬جن گیری و تجاوز دستگیر شد‪ .‬همان زمان‬ ‫انصار حزب اهلل نیز خواستار دستگیری مشایی نیز بود‪ .‬این‬ ‫سیاست‬ ‫خود را دریافت نکرده بود‪ ،‬احمدی نژاد‪ ،‬مشایی را به عنوان‬ ‫معاون اول دولت خود برگزید‪ .‬او مشایی را به عنوان معاون‬ ‫اول خود در هیات دولت انتخاب کرد و جلسه را به او سپرده‬ ‫و هیات دولت را ترک کرد‪ .‬این اقدام او سبب خروج چند تن‬ ‫از وزرای کابینه شــد و اگر صفارهرندی قبول نمی کرد که‬ ‫تنها «به عنوان یک عدد» روزهای اخر در کنار دولت باقی‬ ‫بماند‪ ،‬کابینه احمدی نژاد ســقوط می کرد‪ .‬پس از ان جلسه‬ ‫محسنی اژه ای و صفار هرندی اســتعفای خود را به محمود‬ ‫احمدی نژاد تقدیم کردند‪ .‬اما در نهایت صفارهرندی برای‬ ‫انکه دولت مجبور به گرفتن رای اعتماد دوباره در مجلس‬ ‫نشود حاضر شــد اســتعفای خود را پس بگیرد‪ .‬همچنین‬ ‫محصولی‪ ،‬فتاح‪ ،‬صفارهرنــدی و کامران باقری لنکرانی از‬ ‫جمله کســانی بودند که به معاونت اولی مشایی اعتراض‬ ‫کردند و در دولت بعدی احمدی نژاد کنار گذاشته شدند‪.‬‬ ‫این اعتراض به دنبال این صورت گرفت که رهبرمعظم‬ ‫انقالب در نامه ای خطاب به احمدی نژاد از وی خواسته بودند‬ ‫وی را برای «عدم جریحه دار شدن احساسات هوادارانش»‬ ‫در این ســمت قرار ندهد‪ ،‬اما این کار را کرد و جلسه را به او‬ ‫سپرد‪.‬‬ ‫احمدی نژاد طبق رســم معمولش ایــن نامه را منکر‬ ‫می شــد‪ .‬تا اینکه ابوترابی‪ ،‬نایب رئیس مجلس ان را افشا‬ ‫کرد و صراحتا از نامه رهبری نظام بــه احمدی نژاد درباره‬ ‫مشایی پرده برداشت‪ .‬سرانجام دوم مرداد ‪ 1388‬دفتر رهبر‬ ‫معظم انقالب متن دستور ایشان خطاب به احمدی نژاد در‬ ‫مورد لزوم برکناری رحیم مشایی از ســمت معاونت اولی‬ ‫رئیس جمهور را منتشــر کرد‪ .‬این نامه تاریــخ ‪ ۲۷‬تیرماه‬ ‫را داشت و شــش روز پیش از انتشــار به احمدی نژاد ابالغ‬ ‫شده بود‪.‬‬ ‫ســاعاتی بعد از اعالم رسمی این دســتور‪ ،‬مجتبی‬ ‫ثمره هاشمی‪ ،‬دستیار ارشد رئیس جمهور از قول مشایی گفت‬ ‫که او مطیع امر رهبر است و خود را معاون اول رئیس جمهور‬ ‫نمی دانــد و همزمان اطالعیه ای را به عنــوان کناره گیری‬ ‫مشایی از این سمت قرائت کرد‪ .‬روز بعد در نامه احمدی نژاد‬ ‫به رهبر معظم انقالب استعفای مشایی به طور رسمی اعالم‬ ‫شد و در ‪ ۳‬مرداد‪ ،‬مشایی در نامه ای به رئیس جمهور‪ ،‬رسما‬ ‫استعفای خود را اعالم کرد‪.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫اعتماد حاکمیت به احمدی نژاد سلب شده‬ ‫تو گوی مثلث با امیر محبیان‬ ‫گف ‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اقای احمدی نژاد اخیرا درباره جمله معروف خود‪،‬‬ ‫«احمدی نژاد یعنی مشایی» اظهاراتی داشته البته‬ ‫تایید نشده مبنی بر اینکه «در انتخابات ‪ ۹۲‬چون‬ ‫حضور اقای هاشــمی قطعی شد و ما رای اور تر‬ ‫از مهندس مشایی نداشتیم با گفتن این جمله‬ ‫از خودم هزینه کردم تا بتوانیم انقالب را از خطر‬ ‫ارتجاع دور کنیم ان جمله انتخاباتی بود و امروز‬ ‫مطلقا موضوعیتی ندارد و تکرار ان موجب تفرق‬ ‫میان نیروهای انقالب م ی شود‪ ».‬احساس م ی شود‬ ‫او م ی خواهد بــه اصولگرایان پیام دهد که چون‬ ‫دیگر با مشایی پیوندی ندارد از این رو مانعی نیز‬ ‫بر سر راه پیوند اصولگرایان با او نیست‪ ،‬نظر شما‬ ‫چیســت؟ ایا جدایی اصولگرایان از احمدی نژاد‬ ‫فقط متاثر از پیوند او با مشــایی بود یا مسائل‬ ‫دیگری هم وجود دارد؟‬ ‫ارتباط فکری احمدی نژاد با مشایی قابل انکار نیست‬ ‫و در این میان نقش مشایی تایید کردن مستمر احمدی نژاد و‬ ‫افزودن به اعتماد به نفس اوست‪ .‬به نظر م ی رسد احمدی نژاد‬ ‫و مشایی دریافته اند که نظام نسبت به مشایی حساس است‬ ‫و کوتاه نم ی اید بناب راین تاکید بر مشــایی را از اولویت خارج‬ ‫کرده اند و مشایی از نقش شاهد بازاری به پرده نشینی تغییر‬ ‫رویکرد داده است‪.‬‬ ‫اما در مــورد رابطــه احمدی نــژاد و اصولگرایان باید‬ ‫دقی ق تر نگاه کرد‪ .‬اصولگرایان از نظر احمدی نژاد یکپارچه‬ ‫نیستند؛ برداشت من این است که اصولگرایان سنتی از نظر‬ ‫احمدی نژاد تاریخ انقضایشان گذشته و توانایی مواجه شدن با‬ ‫مسائل سیاسی را ندارند‪ ،‬باتوجه به ذهنیت احمدی نژاد فکر‬ ‫م ی کنم او اصولگرایان سنتی را بازی خورده هاشمی م ی داند؛‬ ‫«مشکل احمدی نژاد در انتخاب های اتی‬ ‫در وهله نخست‪ ،‬در ســطوح باالی حاکمیت‬ ‫است‪ .‬انها اعتمادشــان از احمدی نژاد سلب‬ ‫شده اســت‪ .‬به صحب ت های اخیر احمدی نژاد‬ ‫دقت کنید که دائما در حال ارسال سیگنال به‬ ‫سطوح باالی حاکمیت است تا اعتماد را بازسازی‬ ‫کند؛ از ویترین خارج کردن مشایی هم در این‬ ‫راستاست»؛ این اعتقاد دکتر امیر محبیان است‪.‬‬ ‫مدیرعامل خبرگزاری اریا در مصاحبه ای که با‬ ‫مثلث انجام داده تالش کرده تا زوایای موجود‬ ‫بین اصولگرایان و احمدی نژاد را بیان کند‪.‬‬ ‫جریان ایثارگران و رهپویان را هم االن قبــول ندارد و انها را‬ ‫حی ران میان حداد و قالیباف م ی داند؛ پایداری ها را الزم م ی داند‬ ‫به شــرطی که به او اقتدا کنند و نه ایت اهلل مصباح! نقطه‬ ‫حساسیت انها یعنی مشایی را فعال به پرده غیب م ی فرستد تا‬ ‫بهانه ای نباشد؛ به دست محصولی و‪ ...‬پایداری را اداره م ی کند‬ ‫و با شعارهای تند پایداری اصولگرایان سنتی حاشی ه نشین و‬ ‫ایثارگران را منفعل!‬ ‫اگر اقای روحانی به لحاظ موقعیت سیاســی‬ ‫در وضعیتــی قــرار گیــرد کــه در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری سال ‪ 96‬شکس ت پذیر تحلیل‬ ‫شــود ایا احمدی نژاد گزینه الترناتیو اوست یا‬ ‫کسانی که در قطب مقابل دولت یازدهم هستند‬ ‫در این جایگاه قرار گیرند؛ اصولگرایانی همچون‬ ‫سعید جلیلی یا اصالح طلبانی همچون عارف؟‬ ‫احمدی نژاد خوب م ی داند که قادر اســت از فضای‬ ‫دو قطبی به نحو احسن استفاده کند‪ ،‬او م ی داند که رابطه اش با‬ ‫وضعیت روحانی کامال معکوس است؛ هر چه فضای سیاسی‬ ‫ب رای روحانی تاریک شود‪ ،‬اینده او در رقابت روشن خواهد بود‪.‬‬ ‫احمدی نژاد در دو قطبی اینده که یک ســر ان روحانی باشد‬ ‫اصال افراد دیگر را قابل طرح نم ی داند‪ ،‬زی را یک بار ثابت شده‬ ‫که در معادله دو قطبی با روحانی انها امتیاز به رقیب م ی دهند‬ ‫و مرد میدان دو قطبی نیستند؛ در حالی که احمدی نژاد ثابت‬ ‫کرده که اصال بازیگر فضای دوقطبی اســت‪ .‬عارف هم با‬ ‫ورود یک اصولگرا در ب رابر روحانی خودبه خود حذف م ی شود‬ ‫چون اصالح طلبان چه متاثر از هاشمی و چه ب ر اساس قواعد‬ ‫عملگرایانه نم ی خواهند رقیبی ب رای شکست روحانی انهم‬ ‫در ب رابر فردی چون احمدی نژاد به می دان بفرستند‪.‬‬ ‫بحثی اســت که هنوز اقای احمدی نژاد در بین‬ ‫طبقه مستضعف جامعه کف رای دارد ایا همچنان‬ ‫این بدنه اجتماعی همچون گذشته است یا دارد‬ ‫ریزش م ی کند؟ گذر زمان بــه حجم طرفداران‬ ‫احمدی نژاد م ی افزاید یا از تعداد انها م ی کاهد‪ .‬به‬ ‫عبارت دیگر گذر زمان به نفع احمدی نژاد است‬ ‫یا به ضرر او؟‬ ‫مشــکل احمدی نژاد در انتخاب های اتی در وهله‬ ‫نخست‪ ،‬در سطوح باالی حاکمیت است‪ .‬انها اعتمادشان از‬ ‫احمدی نژاد سلب شده است‪ .‬به صحب ت های اخیر احمدی نژاد‬ ‫دقت کنید که دائما در حال ارسال سیگنال به سطوح باالی‬ ‫حاکمیت است تا اعتماد را بازسازی کند؛ از ویترین خارج کردن‬ ‫مشایی هم در این راستاست‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد تصور م ی کرد چون مردم گرایش‬ ‫زیادی به او دارند اگر اقای مشــایی ردصالحیت‬ ‫شــود جامعه نم ی پذیرد‪ ،‬اما خــاف این اتفاق‬ ‫افتاد و جامعه ســکوت کرد‪ .‬در واقع برای هیچ‬ ‫کس موضــوع ردصالحیت مشــایی اهمیتی‬ ‫نداشت‪ ،‬به نظر شما چرا احمدی نژاد در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری به سمت مشایی رفت‪ ،‬اشتباه‬ ‫تاکتیکی بود یا انکه چاره ای نداشت؟‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫به گمانــم احمدی نژاد تحلیلی اشــتباه از می زان‬ ‫انعطاف نظام داشت‪ .‬او فکر م ی کرد نظام در ب رابر اصالح طلبان‬ ‫یا فردی مثل روحانی که اشــب ه الناس به هاشــمی دانسته‬ ‫م ی شد؛ چاره ای جز اتکا به او ندارد‪ .‬او اشتباه م ی کرد؛ سیستم‪،‬‬ ‫روحانی «قابل پی ش بینی» را به او که قابل پی ش بینی نبود ‬ ‫ترجیح داد‪ .‬روحانی بخشی از یک پروژه بزرگ بود که نظام قرار‬ ‫بود ان را ب رای ساماندهی اینده اجرا کند‪ ،‬در مقدمات این پروژه‬ ‫احمدی نژاد نقشی را بر عهده داشت‪ ،‬ولی این نقش در پرده‬ ‫دوم توسط فردی چون روحانی قابل اجرا بود‪ ،‬نه احمدی نژاد!‬ ‫به نظر م ی رســد اصالح طلبــان در قبال دولت‬ ‫روحانی مشی «انتقاد مخفی و حمایت علنی» را‬ ‫در پیش گرفتند‪ ،‬انها تا چه زمانی این رویکرد را‬ ‫حفظ م ی کنند؟ در عرصه رقابتی نزدیک همچون‬ ‫انتخابات مجلس یا عرصه رقابتی دور همچون‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری شاهد تغییری در این‬ ‫سیاست اصالح طلبان خواهیم بود؟‬ ‫اصالح طلبان(غیر از کارگزاران) از هیچ لحاظ روحانی‬ ‫را قبول ندارنــد‪ ،‬انها روحانی را محصول بازی هاشــمی با‬ ‫اصالح طلبان م ی دانند‪ ،‬ولی اصالح طلبان در وضعیت بدی‬ ‫هستند‪ ،‬اگر به زبان عوامانه بخواهم وضعیت اصالح طلبان‬ ‫و رابطه انها را با روحانی توجیه کنم باید بگویم گاهی فردی‬ ‫از سر ب ی پناهی و ناچاری مجبور است اقدامی را انجام دهد‪.‬‬ ‫وضعیت انها وقتی بدتر م ی شــود که بدانیم روحانی هم از‬ ‫ناچاری انها خبردارد‪.‬‬ ‫ب ه نظر م ی رسد اصولگرایان بعد از گذشت ‪ 18‬ماه‬ ‫از روی کار امدن دولت روحانی در حال ص ف بندی‬ ‫شفاف مقابل رئی س جمهور هستند و گویا تمایل‬ ‫دارند قطب مقابل دولت به حساب ایند‪ ،‬ایا این‬ ‫رویکرد سیاسی مناسبی برای اصولگرایان است‬ ‫چون برخی م ی گویند این کار عاملی م ی شــود‬ ‫که روحانی کامل متعلق به جناح رقیب شــود و‬ ‫این مساله شاید به ضرر اصولگرایان باشد‪ ،‬نظر‬ ‫شما چیست؟‬ ‫اصولگرایان رویکرد واحدی در ب رابر روحانی ندارند‪،‬‬ ‫معتدلین به سرخطی علی الریجانی رابطه خوبی با روحانی‬ ‫دارند‪ ،‬فراکسیون اصولگرایان و طیف ایثارگران هم سیاست‬ ‫یکی به نعل یکی به میخ را دنبال م ی کنند‪ ،‬پایداری هم نانش‬ ‫را در تنور دعوا با روحانی پخت م ی کند‪ .‬پس اصولگرایان در‬ ‫قبال روحانی سیاست واحدی را ندارند‪.‬‬ ‫برخی معتقدند حسن روحانی قمار بزرگی روی‬ ‫پرونده هسته ای کرده اســت که اگر مذاکرات‬ ‫به نتیجه نرسد و شکســت بخورد نخستین‬ ‫رئی س جمهور تــک دوره خواهد بــود‪ ،‬تحلیل‬ ‫شما چیســت‪ ،‬ایا این طور م ی شــود یا انکه‬ ‫روحانــی از زمان باقیمانده اســتفاده م ی کند و‬ ‫م ی تواند سرمایه اجتماعی خود را در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری ‪ 96‬نیز به صحنه بیاورد و پیروز‬ ‫ان رقابت لقب گیرد؟‬ ‫تو گو با امیرحسین قاضی زاده هاشمی‬ ‫گف ‬ ‫‪4‬‬ ‫راجع به ائتالف پایداری با احمدی نژاد یا بازگشت‬ ‫پایداری ها بــه احمدی نژاد ه ر از گاهی در رســانه ها‬ ‫یک موج خبری منعکس و سپس تکذیب م ی شود‪.‬‬ ‫بررســی ها نشــان م ی دهد که این موج های خبری‬ ‫ریشه در اطالع رسانی سایت های مجازی نزدیک به‬ ‫دفتر رئی س جمهور ســابق دارد‪ ،‬مثال اعالم شد که‬ ‫اقای مشایی با هدف ایجاد ائتالف میان احمدی نژاد‬ ‫و پایداری ها از عرصه سیاسی کنار رفته است یا خبر‬ ‫دیدار جمعی از پایداری ها با اقــای احمدی نژاد ‪-‬که‬ ‫البته چندی بعد تکذیب شــد‪ -‬در چارچوب همین‬ ‫رویکرد تعریف م ی شود‪ ،‬چرا نزدیکان رئی س جمهور‬ ‫ســابق اینقدر برای نیل به مقصــود از نام پایداری‬ ‫استفاده م ی کنند؟‬ ‫چون پایداری مرکز توجه همه عالم شــده است‪.‬‬ ‫دولت روحانی ه ر جا به مشــکلی ب ر م ی خورد م ی گوید کار‬ ‫پایداری هاست حاال م ی خواهد این مشکل به مانع برخوردن‬ ‫مســیر مذاکرات هسته ای باشــد یا افزایش قیمت گوجه‬ ‫فرنگی‪ ،‬فرق نم ی کند اصوال پایــداری االن به مرکز توجه ‬ ‫همه مبدل شده است حاال تقصیر پایداری ها چیست؟‬ ‫این مواردی که شما از ان یاد کردید تعابیر منفی‬ ‫درباره پایداری بود اما نزدیکان اقای احمدی نژاد از‬ ‫نام پایداری ب ه عنوان ابزاری برای مطرح شدن در‬ ‫عرصه سیاسی استفاده م ی کنند‪ ،‬چرا؟‬ ‫پس بازگشت به احمدی نژاد در جبهه پایداری‬ ‫بحث نم ی شود؟‬ ‫اصال ما مســیری که دنبال م ی کنیم گفت وگو با‬ ‫محوریت تشکل هاســت‪ .‬اگر قرار باشد یک کار را انضباط‬ ‫دهیم نیاز به مدیران معنوی حــوزه اصولگرایی داریم که‬ ‫ان هم در حوزه روحانیت تعریف م ی شــود‪ ،‬یعنی اگر جایی‬ ‫باشد بخواهیم به کســانی رجوع کنیم تا بین گرایش های‬ ‫اصولگرا داوری کننــد قطعا انها علمــای فاضل انقالبی‬ ‫مثل ایت اهلل مصباح و ایت اهلل یزدی خواهند بود‪ .‬رجوع به‬ ‫جامعتین نه به عنوان تشکل های هم طراز بلکه به عنوان‬ ‫مجموعه ای که مراقبت کنند تا اختالفات و مشکالت پیش‬ ‫امده رفع و اصالح شــود چون ما ادعای اصولگرایی داریم و‬ ‫اصول مبتن ی بر اسالم تعریف م ی شود باالخره منطق و روش‬ ‫ما نیز باید اسالمی باقی بماند‪ .‬تشکل های اصولگرا احتماال‬ ‫تصمیم جمعی م ی گیرند و اعمال خواهنــد کرد بنابراین‬ ‫شــخصی ت هایی همچون اقای احمدی نژاد و دیگران که‬ ‫در عرصه سیاسی هســتند م ی توانند نسبت خود را با این‬ ‫مجموعه تعریف کنند‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد سال ‪ 92‬هنگام ثب ت نام نامزدها‬ ‫همراه اقای مشایی به وزارت کشور رفت و گفت‬ ‫«احمدی نژاد یعنی مشــایی» ایا در پروسه ‪18‬‬ ‫ماه پس از پایان ریاست جمهوری او تغییری در‬ ‫روابط انها اتفاق افتاده است؟‬ ‫خیلــی ب رایم این مســاله مهم نیســت‪ .‬دو نفر‬ ‫م ی خواهند با هم کار کنند یا با هــم کار نکنند االن اقای‬ ‫احمدی نژاد یک چهره سیاسی اســت حاال عالقه دارد با‬ ‫یک چهره سیاسی دیگر کار کند یا کار نکند اتفاق مهم ی ‬ ‫نیســت که بخواهیم ان را دنبال کنیم‪ .‬پایداری کار خود را‬ ‫انجام م ی دهد‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد به تدریج از بدنه حزب اللهی‬ ‫اصولگرایی اعالم اســتقالل کرد و گفت فرا تر‬ ‫از اصولگرایی هســتم در مقابــل اصولگرایان‬ ‫هم رفته رفته از احمدی نــژاد فاصله گرفتند‪ .‬ایا‬ ‫این اتفاق فقط به علت حضور مشــایی در کنار‬ ‫احمدی نژاد بود که حاال جدا شــدن مشایی از‬ ‫احمدی نژاد زمینه رجعت را فراهم کند یا دالیل‬ ‫دیگری داشت؟‬ ‫شــاید نمــادش ان بــود‪ .‬چون شــخص اقای‬ ‫احمدی نژاد محور اصلی دولت بود نم ی توانیم براســاس‬ ‫شــخصی دیگری درباره رئی س جمهور قضاوت کنیم‪ .‬در‬ ‫همین دولت اقای روحانی شخصی ت های تاثیرگذار همچون‬ ‫اقایان ترکان و اشــنا زیادنــد و ه ر از چندگاهی حرف هایی‬ ‫م ی زنند؛ بعضی نیز ســمپات و دوست دولت هستند مثل‬ ‫اقایان مطهری و زیباکالم‪ ،‬ایا درباره اقای روحانی م ی توانیم‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫هر کسی م ی خواهد جایگاه خود را با کارکرد منفی‬ ‫یا مثبت رشد دهد‪ ،‬متمســک به نام پایداری م ی شود‪ .‬اوال‬ ‫این حرف ها خیلی مهم نیســت چه اتفاقی در عالم خارج‬ ‫افتاد و چه کسی جلســه گذاشــت و چه حرفی زد‪ .‬اقای‬ ‫احمدی نژاد حــق دارد به عنوان یک چهره سیاســی مانند‬ ‫تمام رئی س جمهورهای گذشــته فعالیت سیاســی کند‪،‬‬ ‫حاال م ی خواهد این فعالیت به طور مســتقل باشد یا انکه‬ ‫در قالب تشکل تعریف شــود‪ .‬انچه پایداری انجام م ی دهد‬ ‫گفت وگو با ســایر تشــکل های مثل خودش است حاال‬ ‫شاید در چارچوب این گفت وگوها شخصی ت های سیاسی‬ ‫هم باتوجه به رویکردی که دارند نســبت خودشان را با این‬ ‫تشکل ها تعریف کنند‪ .‬تع داد زیادی شخصیت سیاسی فعال‬ ‫همچون اقایان الریجانی‪ ،‬قالیباف‪ ،‬حدادعادل و جلیلی در‬ ‫جریان اصولگرا داریم که بعضا رفتار مستقل و نیمه مستقل‬ ‫دارند اما در چارچوب جریــان اصولگرایی قابل تعریفند‪ .‬در‬ ‫کل فعالیت سیاسی مبتنی بر اشــخاص ضربه زیادی به‬ ‫جریان اصولگرا و کشور زده است چون سطح پاسخگویی‬ ‫افراد نسبت به ارمانی به نام ان تبلیغ کردند و روی کار امدند‬ ‫به شدت کاهش یافت‪ .‬وقتی کسی با داعیه اصولگرایی سر‬ ‫کار م ی اید اما نگاه و دکترینش در حوزه سیاســت داخلی و‬ ‫خارجی و اقتصاد کامال به اصالح طلبان نزدیک اســت این‬ ‫ضربه به پایگاه اجتماعی اصولگرایان م ی زند‪ .‬چون فردی‬ ‫که بر کرسی قدرت نشسته با گفتمان اصولگرایی خیزش‬ ‫اجتماعی به نفع خود به وجود اورد و متدینین به او اعتماد‬ ‫کردند و رای دادند حاال وقتی در مرحله تصمیم گیری و اجرا‬ ‫قرار م ی گیرد ان چارچوب های گفتمانی را رعایت نم ی کند‬ ‫بناب راین انچه االن پایداری تاکید دارد توسعه گفت وگوها با‬ ‫محوریت تشکل هاست نه اشخاص‪.‬‬ ‫امیرحســین قاضــی زاده هاشــمی‬ ‫م ی گوید‪ «:‬زمان باعث م ی شود مشکالت دوران‬ ‫ریاســت جمهوری اقای احمدی نژاد فراموش‬ ‫شود‪ ،‬ضمن انکه مشکالت این دولت نیز بیشتر‬ ‫خود را نشان دهد و طبیعتا باعث م ی شود که‬ ‫یک برگشت به سمت دولت اقای احمدی نژاد‬ ‫ب ه خصوص دولت نهــم اتفاق بیفتــد‪ ».‬این‬ ‫عضو جبهه پایــداری البته تاکید می کند که‬ ‫‪ «:‬ما ب ه شــدت داریم از شخصی ت زدگی پرهیز‬ ‫م ی کنیم‪ ،‬شخصی ت هایی همچون اقای هاشمی‬ ‫و احمدی نژاد نقاط ضع ف شان ب ه شدت کشور را‬ ‫دچار مشــکل کرد‪ ».‬با او درمورد احمدی نژاد و‬ ‫اصولگرایان گفت و گو کردیم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫روحانی با این قمار شــروع کــرد و دولتش را روی‬ ‫مذاکره شرط بندی کرد ولی پس از انکه فهمید قضیه توافق‬ ‫ان طوری که فکر م ی کرد ساده نیست؛ فعال در حال مدیریت‬ ‫توقعات است و قصد دارد بازی را تغییر دهد‪.‬‬ ‫اساسا وقتی شــما با فاکتور «امید» ســر کار امدی‪،‬‬ ‫شــرایطت دشــوار م ی شــود زی را امید پدیده ای نااستوار و‬ ‫روانشــناختی اســت‪ ،‬بازی با ذهنیت مردم هنر خاصی را‬ ‫م ی طلبد‪ ،‬به عنوان یک حرفه ای در حوزه مدیریت برداشت‬ ‫م ی گویم که روحانی در این کار یعنی حفظ امید موفق نبوده‬ ‫و مشاوره هایی که در این راستا به او داده شده کامال نشان داده‬ ‫که دقیق نبوده و روند محبوبیت او کاهندگی را البته با شیب‬ ‫پایین نشان م ی دهد‪.‬باید منتظر شد و دید ایا روحانی م ی تواند‬ ‫از شرایط فعلی درس بگیرد یا خیر؟‬ ‫احمدی نژادمثلقوام السلطنه؟‬ ‫‪39‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫براساس حرف های این افراد قضاوت کنیم؟ خیر‪ ،‬اگر این‬ ‫رفتارها و صحب ت ها مــورد حمایت‪ ،‬تایید و پیگیری محور‬ ‫دولت یعنی شــخص رئی س جمهور قرار گیرد ان زمان ما‬ ‫نسبت به دولت و مبتن ی بر ان حرف ها موضع گیری خواهیم‬ ‫کرد‪ .‬همان طور که اشاره شد این جریان اصولگرایی نبود که‬ ‫بخواهد با اقای احمدی نژاد مرزبندی کند‪ .‬اقای احمدی نژاد‬ ‫رفته رفته به این نتیجه رســید که نم ی خواهد در چارچوب‬ ‫گفتمان اصولگرایی ب رای خود جایگاهی تعریف کند‪ ،‬حاال‬ ‫اگر اقای احمدی نژاد مثل سال ‪ 84‬گفتمانش گفتمان دینی‪،‬‬ ‫انقالبی و عدالتخواهانه شــود این رفتار را جب ران کند خب‬ ‫طبیعتا متفاوت با فردی خواهد بود که بعد از ســال ‪ 88‬در‬ ‫ذهن ها نقش بست‪ .‬این حرف درباره دیگر شخصی ت های‬ ‫اصولگرا هم مطرح اســت‪ .‬برخی شخصی ت های اصولگرا‬ ‫خود را در مقطعی اصولگرای اصالح طلب تعریف کردند و‬ ‫رفتار اصالح طلبانه نشان دادند‪ .‬برخی شخصی ت های دیگر‬ ‫همراهی با فتنه کردند یا در قبال ان سکوت کردند‪ ،‬حاال اگر‬ ‫مواضع شان را اصالح کنند و نسب ت شان را با انقالب دوباره‬ ‫تعریف کنند فکر م ی کنم که ان محوریت اصولگرایی این‬ ‫طور نباشد که به انها جواب رد کامل دهد‪.‬‬ ‫پس پایداری ها نم ی خواهند شــخصی ت محور‬ ‫باشند و تشکل محور خواهند بود؟‬ ‫نگاه ما این اســت که گفت وگوی مشــترکی با‬ ‫ایثارگــران‪ ،‬رهپویــان و موتلفه و جبهه پیــروان خط امام‬ ‫و رهبری داشــته باشــیم و با محوریت روحانیت انقالبی‬ ‫چارچوبی درست کنیم و توســع ه اش دهیم‪ .‬قطعا در این‬ ‫مسیر خود را گرفتار شخصی ت ها نخواهیم کرد‪.‬‬ ‫اگر ســال ‪ 96‬به هر دلیلی احساس شود اقای‬ ‫روحانی قدرت رقابتش کم شده و قدرت رای اوری‬ ‫ســال ‪ 92‬را ندارد احمدی نژاد م ی تواند الترناتیو‬ ‫او باشــد یا انکه شــخصی ت هایی از اردوگاه‬ ‫اصولگرایی و اصالح طلبی باالتر از او‪ ،‬جلیلی و‬ ‫عارف قرار م ی گیرند؟‬ ‫‪40‬‬ ‫اقــای احمدی نــژاد هــم‬ ‫ســال ‪ 92‬و هم االن انچه از‬ ‫دیدگاه هایش منتشــر و تبلیغ‬ ‫م ی شود این است که فقط من و‬ ‫اقای هاشمی م ی توانیم حوزه‬ ‫سیاسی کشــور را تحت‬ ‫تاثیر قرار دهیــم‪ ،‬اگر‬ ‫نماینده من یعنی اقای‬ ‫مشــایی در انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری بود‬ ‫شــرایط طور دیگری‬ ‫م ی شد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫سیاست‬ ‫خوشــبختانه هم در جریان اصولگــرا و هم در‬ ‫جریان اصالح طلــب انهایی که در داخل نظام هســتند و‬ ‫حتی طیف اقای هاشــمی ادم های زیادی داریم که قابل‬ ‫طرح در حد ریاســت جمهوری هســتند‪ ،‬البته اینها با‬ ‫هم تفاوت هایی هم دارنــد یعنی عین هم‬ ‫نیستند ولی ادم های زیادی داریم یعنی‬ ‫خیلی موضوع منحصر به یکی دو نفر‬ ‫نیست؛ شــاید بعض ی ها به سلیقه‬ ‫ما نزدیک تر و بعضی دورتر باشــند‬ ‫اما مهم این اســت که باید دید چه‬ ‫کسی در ان موقع کشور را م ی تواند‬ ‫اداره کند‪.‬‬ ‫همانطــور که گفتم ما‬ ‫به شدت داریم از شخصی ت زدگی‬ ‫پرهیز م ی کنیم‪ ،‬شخصی ت هایی‬ ‫همچــون اقــای هاشــمی و‬ ‫احمدی نژاد نقاط ضع ف شــان‬ ‫به شدت کشور را دچار مشــکل کرد‪ ،‬حال انکه اگر همین‬ ‫ادم ها شخصی ت شــان محــور نم ی شــد و در چارچوب‬ ‫یک جریان کار م ی کردند شــاید نقاط ضع ف شــان توسط‬ ‫دوستانشان جب ران م ی شــد و بالطبع کشــور را نیز دچار‬ ‫مشکل نم ی کردند‪ .‬با همین استداللی که یاد شد بعض ی ها‬ ‫دارند تــاش م ی کنند کشــور را به ادم ها گــره بزنند این‬ ‫خیلی خطرناک و نادرست است‪ .‬ما کشــور را باید مبتنی‬ ‫بر سیستم ها اداره کنیم‪ .‬نظام یک ساختاری و نهادی دارد‪.‬‬ ‫هر کسی باید در جای خودش قرار گیرد و کار انجام دهد نه‬ ‫بیشتر و نه کمتر‪.‬‬ ‫داعیه احمدی نژاد این اســت کــه هنوز میان‬ ‫طبقات مســتضعف و متدین جامعــه پایگاه‬ ‫اجتماعی دارد‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫این حرف درستی است به خاطر عملکرد این دولت‬ ‫هم هست‪ .‬طبقات فرودســت و متدینی در جنگ و بعد از‬ ‫جنگ توســط دولت ها مورد هجوم قرار م ی گرفتند‪ ،‬طبقه‬ ‫حزب اللهی همواره از سوی دولت نفی م ی شد‪ ،‬طبقات فقیر‬ ‫هم مورد ب ی توجهی بود و در حد کوپن دیده م ی شد بعد از‬ ‫جنگ هم که همان کوپن را جمع کردند‪ ،‬اقای احمدی نژاد‬ ‫به این اقشــار توجه کرد؛ متاســفانه دولت جدید در رفتار‬ ‫حکومتی خود دوباره یک برگشــت به عقب کرد‪ .‬طبیعتا‬ ‫کســی که االن این نقش را در ذهن مــردم ایجاد کرده تا‬ ‫بدلش پیدا نشود همچنان در ذهن مردم م ی ماند یعنی اقای‬ ‫احمدی نژاد همچنان در ذهن این اقشار م ی ماند‪.‬‬ ‫اصولگرایان‬ ‫به احمدی نژاد‬ ‫بازمی گردند‬ ‫یعنی هرچه زمان م ی گذرد ایــن به نفع اقای‬ ‫احمدی نژاد است؟‬ ‫حتما به نفعش اســت چون این رفتار اثار عملی‬ ‫خودش را در حوزه های مختلف اجتماعی نشــان م ی دهد‪.‬‬ ‫طبیعتا به نفع اقای احمدی نژاد اســت‪ ،‬چون زمان باعث‬ ‫م ی شود مشکالت دوران ریاست جمهوری اقای احمدی نژاد‬ ‫فراموش شود‪ ،‬ضمن انکه مشکالت این دولت نیز بیشتر‬ ‫خود را نشان دهد و طبیعتا باعث م ی شود که یک برگشت‬ ‫به ســمت دولت اقای احمدی نژاد به خصوص دولت نهم‬ ‫اتفاق بیفتد‪.‬‬ ‫با این تفاسیر فرصتی ایجاد م ی شود که اقای‬ ‫احمدی نژاد الترناتیو روحانی شود؟‬ ‫در تاریخ کشــور فکر م ی کنــم بعد از‬ ‫مشروطیت فقط قوام الســلطنه بود که دو‬ ‫بار نخس ت وزیر ایران شــد‪ .‬حاال ایا قرار‬ ‫است احمدی نژاد قوام جدید کشور ما باشد‬ ‫(خنده) یا خیر؟ ایــن االن قابل قضاوت‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫گفت و گوی مثلث با عبدالرضا داوری‬ ‫زهره دیانی‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪5‬‬ ‫اقای دکتر! اخیرا با اقــای احمدی نژاد دیداری‬ ‫داشته اید؟‬ ‫بله‪.‬‬ ‫مهمترین محور صحب ت های اقای احمدی نژاد‬ ‫با شما چه بود؟‬ ‫اگرچه ضرورتــی نم ی بینم که بــه جزئیات این‬ ‫جلسه ورود کنم اما در هر جلس ه ای که با ایشان داریم اقای‬ ‫احمدی نژاد نکات مهمی را مطرح م ی کنند‪.‬‬ ‫به هرحال فعالی ت های ایشــان خبرســاز نیست که‬ ‫بخواهیم انها را در قالب رســانه و ژورنالیســم ارائه کنیم‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد افق فعالیت خودشان را در قالب دانشگاه‬ ‫ای رانیان تعریف کرده اند که متاسفانه در چندماه اخیر این فضا‬ ‫سنگی ن تر شده و حتی سایت این دانشگاه را مسدود کردند و‬ ‫اجازه فعالیت مجازی هم به این دانشگاه نداده اند‪.‬‬ ‫محور صحب ت های اقــای احمدی نژاد در چه‬ ‫حوزه ای است؟‬ ‫معموال مباحثی که درجلســه با ایشــان مطرح‬ ‫م ی شود از جنس مباحث اندیشه ای و فکری است‪ .‬مباحث‬ ‫کلی مثل رونــد انقالب اســامی و ارمان هــای انقالب‬ ‫اسالمی و پاسخ به این سوال که باالخره وظیفه ما در قبال‬ ‫جمهوری اسالمی چیست و چه کار باید انجام دهیم‪ .‬اقای‬ ‫احمدی نژاد خیلی به مباحث سیاسی و مسائل روزمره ورود‬ ‫نم ی کنند‪.‬‬ ‫ایا اقای احمدی نژاد قصد بازگشــت به قدرت‬ ‫را دارند؟‬ ‫ببینید؛بحث قدرت خیلی ب رای ایشان موضوعیت‬ ‫ندارد‪ ،‬البته اگر بگویم اقای احمدی نــژاد به دنبال خدمت‬ ‫هستند را شــاید شما شــعاری تلقی کنید اما واقعیت این‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫است که ایشان دغدغه ساختن ای ران و ارتقای جایگاه ای ران‬ ‫در سطح جهانی را دارند‪ .‬نگرانی و دغدغه اقای احمدی نژاد‬ ‫عالوه بر این مسائل بهبود وضعیت عدالت اجتماعی است‪.‬‬ ‫طبیعتا ب رای رسیدن به این خواسته خارج از چارچوب قدرت‬ ‫نم ی شود عمل کرد‪ ،‬بناب راین بازگشت ایشان به قدرت از این‬ ‫منظر م ی تواند موضوعیت پیدا کند‪.‬‬ ‫اصولگرایان با احمدی نــژاد چه خواهند‬ ‫کرد؟ چه رابطه ای میان انها برقرار خواهد شد؟‬ ‫ایا اصولگرایان حاض رند یک بار دیگر به محمود‬ ‫احمدی نژاد اعتماد کننــد‪ .‬با عبدالرضا داوری‬ ‫که از نزدیکان احمدی نژاد اســت‪ ،‬در این مورد‬ ‫گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫باالخره نوع فعالیت و شــتابی که مدنظر ایشان‬ ‫اســت باید سیســتمی منطبق با ان فرایند بیاید و کار را‬ ‫مدیریت کند‪ .‬به هرحال جریان های مختلف از پیشــرفت‬ ‫تعاریف متفاوتی دارند به عنوان مثال درخصوص روند توسعه‬ ‫و پیشرفت بخشی از جریان ها ب راین باورند که ما در سازگاری‬ ‫با محیط بین الملل به پیشــرفت م ی رســیم‪ .‬این بخش‬ ‫توسعه و پیشرفت را یک پدیده برون زا م ی دانند درحالی که‬ ‫اقای احمدی نژاد پیشرفت را یک پدیده درون زا م ی بیند‪ .‬از‬ ‫این منظر من فکر م ی کنم خود ایشان بهترین گزینه ب رای‬ ‫پیشبرد این نگاه و این فرایند هستند‪.‬‬ ‫ما به شــدت عالقه مندند از الیه های ذهنی ایشان اطالع‬ ‫پیدا کنند‪.‬‬ ‫یعنی اقــای احمدی نژاد برای ســاختن ایران‬ ‫چاره ای ندارد جز انکه قدرت را در اختیار بگیرد؟‬ ‫اقای احمدی نژاد در شــش ماه اول پایان کار‬ ‫دولتش به نوعی سکوت اختیار کرده بودند اما‬ ‫در شش ماه دوم اخباری از ایشان نقل م ی شود‬ ‫که گویای خبرساز شدن اقای احمدی نژاد است‪.‬‬ ‫نظر شما دراین خصوص چیست؟‬ ‫به نظرمن ســکوت اقای احمدی نژاد در شش ماه‬ ‫اول و دوم تفاوتی نکرده است حتی اگر شما صحب ت هایی‬ ‫که از ایشــان نقل شــده اســت را مبنا قرار دهید حجم‬ ‫صحب ت ها تفاوتی نکرده‪ .‬ســخنان اقای احمدی نژاد تنها‬ ‫در حوزه کالن در ارمان های انقالب بوده است‪.‬‬ ‫اخباری که در سایت ها از ایشان نقل م ی شود‪،‬‬ ‫صحت دارد؟‬ ‫خیر‪ ،‬مــن معتقدم اخبــاری که در ســایت های‬ ‫غیررسمی از اقای احمدی نژاد نقل م ی شود‪ ،‬اعتبار ندارد‪.‬‬ ‫اما این سخنان به ادبیات اقای احمدی نژاد خیلی‬ ‫نزدیک است؟‬ ‫این بحث دیگری است‪ ،‬ببینید ممکن است فردی‬ ‫بااقای احمدی نژاد جلسه خصوصی داشــته و بعد روایت‬ ‫ان جلسه را در برخی سایت ها منتشــر کرده‪ ،‬منتها اینها‬ ‫به معنای کنش اقای احمدی نژاد نیســت‪ .‬البته ایشان از‬ ‫شرایط داخلی و خارجی کشور تحلیل دارند که ممکن است‬ ‫در برخی نشس ت های خصوصی حرف هایی گفته باشند و‬ ‫بعضا افراد امانتداری نکرده و سخنان ایشان را منتقل کنند‪.‬‬ ‫صحب ت هایی کــه از اقای احمدی نــژاد نقل‬ ‫م ی شود معموال در محافل جمعی بوده نه محافل‬ ‫شخصی!‬ ‫به هرحــال اگر قرار بود صحب ت های نقل شــده‬ ‫از این جلسات محدود‪ ،‬رســانه ای شود از طریق دفتر اقای‬ ‫احمدی نژاد این کار انجام م ی شــد‪ .‬بنــده معتقدم برخی‬ ‫رسانه ها چون م ی دانند جامعه ب رای شنیدن اخبار مربوط به‬ ‫قو ولع خاصی دارد این شیوه را در پیش‬ ‫اقای احمدی نژاد شو ‬ ‫گرفته اند که برخی افراد تا سخنانی از ایشان م ی شنوند را در‬ ‫فضای عمومی مطرح کنند‪.‬‬ ‫یعنی چون افکار عمومی موافق شنیدن اخبار‬ ‫مربوط به اقای احمدی نژاد هســتند ســخنان‬ ‫ایشان منتشر م ی شود؟‬ ‫اما این موضوع مطرح است که کناره گیری اقای‬ ‫مشایی از اقای احمدی نژاد ترفندی است برای‬ ‫جذب دوباره بدنه حزب اللهی و اصولگرایان‪ .‬نظر‬ ‫شما دراین خصوص چیست؟‬ ‫به دو دلیل اقــای احمدی نژاد نیــازی به جذب‬ ‫نیروهای حزب اللهی نــدارد‪ .‬افرادی که با اقای احمدی نژاد‬ ‫کار کرده اند و با بینش و منش ایشان اشنایی دارند‪ ،‬م ی دانند‬ ‫که خود اقای احمدی نژاد شــاخص حزب اهلل هســتند و‬ ‫رفتارها و دیدگاه های ایشــان ب راساس همان نگرش قرانی‬ ‫حزب اهلل و همان چیزی که در اندیشه امام و رهبری و انقالب‬ ‫صورت گرفته‪،‬اســت‪ .‬ان پدیده ای کــه به عنوان حزب اهلل‬ ‫در همه این سال ها شــکل گرفته اقای احمدی نژاد در تراز‬ ‫ان اندیشه اســت؛ بناب راین ایشان نیازی به حزب اهلل نمایی‬ ‫ندارند‪ .‬نکته دیگری که نشــان م ی دهد اقای احمدی نژاد‬ ‫نیازی به حزب اهلل نمایی ندارد این اســت که در انتخابات‬ ‫‪ 96‬کسی جز اقای روحانی رقیب اقای احمدی نژاد نیست‬ ‫بناب راین نیروهای حزب اللهی و اصولگــرا هرچقدر هم به‬ ‫اقای احمدی نژاد انتقاد داشته باشــند و اندیشه ایشان را در‬ ‫برخی از حوزه ها خارج از تفکر خودشان بدانند ازانجایی که‬ ‫عقبه اقای روحانی به اقایان هاشمی‪ ،‬خاتمی و کسانی که‬ ‫رفتارهایشان در سال های اخیر در تضاد با انقالب بوده است‬ ‫برم ی گردد بناب راین شــک نکنید اگر اقای احمدی نژاد وارد‬ ‫صحنه شود حزب الله ی ها و اصولگرایان اقای احمدی نژاد‬ ‫موجود را به اقای روحانی به جهت عقبه سیاسی که ایشان‬ ‫دارند‪ ،‬ترجیح خواهند داد‪.‬‬ ‫پس کناره گیری اقای مشایی از سیاست برای‬ ‫اصولگرایان اهمیتی ندارد؟‬ ‫رابطه اقای احمدی نژاد با اقای مشــایی از ابتدا‬ ‫چگونه بود؟‬ ‫رابطه اقای احمدی نژاد با ایشان فراتر از رابطه اقای‬ ‫احمدی نژاد با ســایر مدی ران دولت قبل چون اقایان ثمره‬ ‫هاشــمی و دکتر الهام نبود‪ .‬ایشان نسبت به همه کسانی‬ ‫که در دولتش خدمتگزار بودند و فعالی ت های دولت را روان‬ ‫م ی کردند همان نگاه را داشتند‪ .‬حتی بنده خودم شاهد بودم‬ ‫در برخی از تصمیم گیری ها و انتصابات نظری مغایر با اقای‬ ‫مشایی اعمال م ی کردند و هی چ گاه تابع نظر ایشان نبودند‪.‬‬ ‫متاسفانه یکی از تصورات غلطی که در جامعه وجود داشت‬ ‫این بود که اقای احمدی نژاد از اقای مشایی تبعیت م ی کند‬ ‫درحالی که به هیچ وجه چنین رابطه ای وجود نداشت‪.‬‬ ‫شما از همگرایی اقای احمدی نژاد و اصولگرایان‬ ‫سخن گفتید اما باوجود چهره هایی چون اقای‬ ‫ســعید جلیلی‪ ،‬قالیباف‪ ،‬الریجانی‪ ،‬ضرغامی‬ ‫و دیگران چرا اصولگرایــان باید دوباره به اقای‬ ‫احمدی نژاد رجوع کنند؟‬ ‫بنده درعین اینکه ب رای اقایان جلیلی و قالیباف و‬ ‫بسیاری از چهره های اصولگرا احترام قائلم اما معتقدم اقای‬ ‫احمدی نژاد یکی از رویش های منحصربه فرد و استثنایی‬ ‫گلستان انقالب است‪ .‬با شــناختی که ما از ایشان داریم به‬ ‫جهت تعامل و ارتباطی که م ی توانند با افکارعمومی برقرار‬ ‫کنند و تحلیلی که از شرایط کشــور و شرایط بی ن المللی‬ ‫دارند در موقعیت استثنایی قرار گرفته اند‪ .‬اقای احمدی نژاد‬ ‫برگ برنده نیروهای انقالب است که این خصیصه ایشان را‬ ‫در بین نیروهای سیاسی در رقابت های انتخاباتی ب ی رقیب‬ ‫م ی کند‪.‬الزم اســت اختالف نظرهای جزئی بین نیروهای‬ ‫انقالب و ایشــان برطرف شــود تا انقالب از ظرفیت اقای‬ ‫احمدی نژاد محروم نشود چراکه این جفای به انقالب است‬ ‫که نیروی ارزشــمندی چون اقای احمدی نژاد را در صحنه‬ ‫نداشته باشیم‪.‬‬ ‫اما اصولگرایان به دوسال پایان کار دولت اقای‬ ‫احمدی نژاد انتقادات بســیاری دارند و معتقدند‬ ‫علت شکست اصولگرایان هم همین مساله بود؟‬ ‫من معتقدم در دو ســال اخر شــاید یکی از نقاط‬ ‫ضعف جدی همین بود که گفت وگو بین اقای احمدی نژاد‬ ‫و نیروهای اصولگرا قطع شد‪ .‬به اعتقاد من شاید بخشی از‬ ‫این قطع ارتباط هم به خاطــر رفتار اصولگرایان بود چراکه‬ ‫انها تصور م ی کردند در انتخابات ‪ 92‬در یک شرایط بدون‬ ‫رقیب قرار م ی گیرند و رقابت انها درون جناحی اســت که‬ ‫طی ف های مختلف اصولگــرا در انتخابات ‪ 92‬باهم رقابت‬ ‫م ی کنند و اصالح طلبــان در ان رقابت وزن چندانی ندارند‪.‬‬ ‫این تحلیل غلط باعث شد اصولگرایان ارتباط خودشان را‬ ‫با اقای احمدی نژاد قطع کنند و این شکاف موجب شد تیم‬ ‫اقای هاشــمی و اقای روحانی این خالء را پرکنند بناب راین‬ ‫اصولگرایان باید از همان نقطه ای که ضربه خوردند جریان‬ ‫خود را باحضور اقای احمدی نژاد بازسازی کنند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫ببینید‪ ،‬بخشــی از جامعه اصولگرایی و نیروهای‬ ‫حزب اللهی نسبت به اقای مشایی در سوءتفاهم قرار دارند‪.‬‬ ‫این هم به این دلیل است که هیچ وقت فرصت دیالوگ بین‬ ‫اقای مشایی و بدنه حزب الله ی ها برقرار نشد‪ ،‬در نتیجه این‬ ‫فضا ایجاد شده است اما به نظر من کناره گیری اقای مشایی‬ ‫امری کامال شخصی است و ایشان قصد راضی نگه داشتن‬ ‫بخشــی از جامعه را نداشته اســت‪ .‬بنده معتقدم در بهبود‬ ‫روابط اقای احمدی نژاد با اصولگرایان اقای مشایی متغیر‬ ‫اصلی و متغیر تعیی ن کننده نیســتند‪ .‬در واقع مجموعه ای‬ ‫از سوء تفاهمات بین اقای احمدی نژاد و بخشی از نیروهای‬ ‫انقالبی ایجاد شده که باید این مسائل شناسایی شود و از‬ ‫طریق گفت وگوی صریح و رودررو بین نیروهای شــاخص‬ ‫اصولگرا و شــخص اقای احمدی نژاد این ســوء تفاهمات‬ ‫برطرف شــود‪ ،‬البته من براین باورم که این اتفاق خواهد‬ ‫افتاد و دراینده ای نزدیک شاهد همگرایی بیشتر نیروهای‬ ‫حزب اللهی و اصولگرا با اقای احمدی نژاد خواهیم بود‪.‬‬ ‫به هرحال مجموعه ای از اتفاقات از سال ‪ 88‬به بعد‬ ‫رخ داد که به اعتقاد من در دولت دهم تالش نشد ب رای افکار‬ ‫عمومی و بدنه اصولگرایی درخصوص این اتفاقات توضیح‬ ‫داده شــود‪ .‬دولت دهم نتوانســت اتفاقاتی که رخ داد مثل‬ ‫اختالفی که بر سر وزیر اطالعات پیش امد یا اتفاقاتی که‬ ‫در مجلس رخ داد یا مسائلی که درخصوص اقای رحیمی و‬ ‫روزنامه ای ران مطرح بود را ب رای افکارعمومی و اصولگرایان‬ ‫به ویژه قشر حزب اللهی توضیح دهد و به نوعی انها را توجیه‬ ‫کند‪.‬این مساله موجب شــد بخشی از بدنه مذهبی جامعه‬ ‫احساس کنند دولت دهم و مدی ران ارشد ان نسبت به اصول‬ ‫و ارمان های انقالب پایبندی الزم را ندارد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫نه‪ ،‬بحث موافقت و مخالفت نیست‪ .‬ممکن است‬ ‫شما منتقد اقای احمدی نژاد باشید اما باتوجه به شخصیت‬ ‫کاریزماتیک ایشان عالقه مندید بدانید االن در ذهن اقای‬ ‫احمدی نژاد چه م ی گذرد‪ .‬در واقع باتوجه به تاثی ر گذاری که‬ ‫اقای احمدی نژاد در فضای جامعه دارد م ی خواهید به برنامه‬ ‫ایشان پ ی ببرید‪ .‬من معتقدم وزن سیاسی اقای احمدی نژاد‬ ‫انقدر بزرگ شده که نیروهای سیاسی و جامعه مطبوعاتی‬ ‫از اقای مشایی چه خبر؟‬ ‫اقای مشایی از خرداد ‪ 92‬به این طرف از سیاست‬ ‫کناره گیری کــرده و تمام وقت خود را بــه امور فرهنگی و‬ ‫کارهای پژوهشی مشغول هستند‪ .‬ایشــان اگرچه از ابتدا‬ ‫تمایلی نداشــتند به فضای سیاســی ورود کننــد اما من‬ ‫خودم بارها از زبانشان شنیدم که به فضای سیاسی کشور‬ ‫بازنم ی گردند‪ .‬درحال حاضر اقای مشــایی بیشترین وقت‬ ‫خودشان را صرف تفسیر ایات قران م ی کنند‪.‬‬ ‫یعنی شــما فکر م ی کنید مشــکل نیروهای‬ ‫حزب اللهی با اقای احمدی نژاد به خاطر شخص‬ ‫مشایی بوده است؟‬ ‫‪41‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫گ‬ ‫ف‬ ‫ ‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫گو‬ ‫اصولگرایان به احمدی نژاد اعتنا نمی کنند‬ ‫گفت وگویمثلثباحسیننجابت‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫‪6‬‬ ‫اصولگرایان بعد از گذشت ‪ 18‬ماه از رئی س جمهور‬ ‫شدن دکتر روحانی به نظر م ی رسد که روز به روز‬ ‫در حال صف بندی شــفاف مقابل دولت هستند‬ ‫و گویا تمایل دارند قطب مقابل دولت مجریه به‬ ‫حســاب ایند‪ .‬نتیجه این رویکرد سیاسی برای‬ ‫اصولگرایان چه خواهد بود؟ برخی م ی گویند این‬ ‫کار عاملی م ی شود که اقای روحانی کامل متعلق‬ ‫به جناح رقیب شود و اصالح طلبان بتوانند کامل‬ ‫از جایگاه سیاسی رئی س جمهور بهره برداری کنند‬ ‫بنابراین شاید این مساله اصولگرایان را متضرر‬ ‫کند‪ ،‬نظر شما چیست‪ ،‬ایا با این تحلیل موافق‬ ‫هستید یا مخالف؟‬ ‫من معتقد به قســمت اول این تحلیل نیستم و‬ ‫اساســا ان را قبول ندارم یعنی این تحلیل را نم ی پذیرم که‬ ‫این اصولگرایان سعی م ی کنند مرزبندی خود را با دولت اقای‬ ‫روحانی بارزتر کنند چون واقعا هیچ کجا چنین عالیم ی دیده‬ ‫نم ی شود‪ .‬اصولگراها یک طیف هســتند که حاال در یک‬ ‫اصولی مشترکند و البته در برخی مســائل هم اختالفاتی‬ ‫با یکدیگر دارند‪ ،‬پس به لحاظ نوع نگاه به نحوه اداره کشور‬ ‫یک طیف هستند و نمود عملکرد بارزشان هم در مجلس‬ ‫نمایان است‪ .‬نمایندگان مجلس منهای رای به گزینه های‬ ‫پیشنهادی دکتر روحانی ب رای تصدی وزارت علوم ‪-‬که واقعا‬ ‫عرصه مبارزه مجلس با تداوم خــط اصالح طلبی افراطی و‬ ‫فتنه بود‪ ،‬جایی دیگر مــا ندیدیم که اقای روحانی تقاضایی‬ ‫داشته باشد و مجلس مخالفت جدی کند‪ .‬اگر مجبور شویم‬ ‫دسته بندی کنیم بسیاری از مسئوالن کشور کامال در اردوگاه‬ ‫اصولگرایان قرار م ی گیرند و همکاری خوبی با اقای روحانی‬ ‫دارند بناب راین با ابتدای ســوال طرح شده موافق نیستم اما‬ ‫نکته دیگری مطرح اســت و ان اینکه واقعــا ماهیت اقای‬ ‫روحانی به کدام جناح در کشور نزدیک است‪ .‬اگر واقعا مجبور‬ ‫باشیم که عرصه سیاسی کشــور را به دو جناح اصولگرایی‬ ‫و اصالح طلبی تقســیم کنیم ‪ -‬که البته این تقسیم بندی‬ ‫خود با تسامح همراه اســت‪ -‬با فرض پذیرش این مساله‬ ‫م ی گویم پیشینه اقای روحانی و رفتارهایش بیشتر نزدیک‬ ‫اصولگراهاست اما دولت او بیشتر نزدیک به اصالح طلبان‬ ‫عمل م ی کند‪ .‬البته این عکس العملی است که بر اثر حاکم‬ ‫بودن طی ف های مختلف اصولگرا در ‪ 8‬سال گذشته اتفاق‬ ‫« چه جلیلــی و چه طرفــداران کثیر او‬ ‫از احمدی نــژاد دل بردیده بودنــد چون اقای‬ ‫احمدی نژاد انها را از خود جدا کرد» حســین‬ ‫نجابــت ضمن بیــان این مطلب بــه مثلث‬ ‫م ی گوید‪ «:‬احمدی نژاد نم ی تواند اصولگرایان را‬ ‫دور خود جمع کند‪ » .‬گفت و گوی مثلث با او را‬ ‫در ادامه م ی خوانید‪.‬‬ ‫افتاده است‪ .‬یعنی در هشت سال گذشــته در قوای مقننه‪،‬‬ ‫مجریه و قضائیه طیف اصولگراها حاکــم بودند و با همه‬ ‫گستردگی و اختالفاتی که داشتند در دو سال اخر دولت اقای‬ ‫احمدی نژاد اختالفات شان بیشتر شد بناب راین عکس العمل‬ ‫بدنه و مدی ران دولت این بود که بیشتر تمایل به اصالح طلبی‬ ‫دارند‪ .‬اصولگراها باید این مســاله را ببیننــد و در کلیات با‬ ‫اقای روحانی مخالفت نکنند اما در وضعیت سیاسی کشور‬ ‫نم ی شود نقد و نقادی را کنار گذاشت‪ .‬دولت این شعار را هم‬ ‫داد و در مســائل مختلفی نیز رهبری معظم انقالب تاکید‬ ‫به نقد منصفانه کردند‪ .‬نقد منصفانه که از ســر عناد نباشد‬ ‫به نفع کشور اســت‪ .‬از ان طرف نباید طوری نقادی کرد که‬ ‫اقای روحانــی از اصولگراها نا امید شــود و کامال به جناح‬ ‫اصالح طلب تمایل پیدا کند‪ .‬اصولگرایان این را باید هشداری‬ ‫ب رای خود بدانند چون اگر چنین شود زیانی است که احیانا‬ ‫حوزه اصولگراها خواهند دید‪.‬‬ ‫چرا در دو ســال پایانی ریاست جمهوری اقای‬ ‫احمدی نژاد اختالف در بدنه جریان اصولگرایی‬ ‫افزایش یافت در صورتی که هر سه قوه در اختیار‬ ‫اصولگرایان بود؟‬ ‫یک مقداری تحلیلی صحبت کنیــم‪ ،‬دو عامل‬ ‫موثرتــر از عوامــل دیگر اســت؛ یکی شــخصیت اقای‬ ‫احمدی نژاد و مســائل روحی و روانی و اعتقادی او بود که او‬ ‫یک شخصیت منحصر به فردی در حوزه سیاسی کشور بود‪.‬‬ ‫رفتار فردی اش واقعا هیچ سازماندهی منظمی نداشت‪ .‬مساله‬ ‫عمی ق تر انکه در اردوگاه اصالح طلبان اگر بخواهیم از یک‬ ‫گرایش عام سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی صحبت‬ ‫کنیم ریشــه های تفکر اصالح طلبی در ای ران با ریشه های‬ ‫بی ن المللی مدیریت جهانی هماهنگ اســت یعنی اگر به‬ ‫تاریخچه اصالح طلبی نگاه شود مبانی سیاسی‪ ،‬فرهنگی‪،‬‬ ‫اقتصادی و اجتماعــی جبهه اصالحات کامــا با مبانی‬ ‫بی ن المللی یعنی نظام ســرمایه داری در اقتصاد‪ ،‬لیب رالی در‬ ‫فرهنگ و دموکراسی در حوزه سیاسی و اجتماعی هماهنگ‬ ‫است و اصالح طلبان همه تولیدات غرب را به عنوان ادبیات‬ ‫مورد نیاز خود به کار م ی گی رند‪ .‬برعکس در حوزه اصولگرایی‬ ‫که ادعای بازگشــت به اصول‪ ،‬تمرکز بر اصول و دســت‬ ‫نکشیدن از ارمان های انقالب را همواره مطرح م ی کند نظام‬ ‫اجرایی منسجم تولید نکردند بناب راین وقتی که رئی س جمهور‬ ‫اصولگرا به قدرت م ی رسد و در راس دســتگاه اجرایی قرار‬ ‫م ی گیرد کارها سلیقه ای م ی شود چون از یک طرف مبانی‬ ‫ظالمانه بی ن المللی را نفی م ی کنند اما جایگزینش هم چیزی‬ ‫ندارند تا ارائه دهند‪ .‬نتیجه این م ی شــود که مسائل اجرایی‬ ‫کشور یا مسائل کشــور ذوقی و ســلیقه ای و فردی اداره‬ ‫م ی شود‪ .‬این رویکرد حتما باعث اختالف م ی شود‪ .‬اختالفات‬ ‫دکتر احمدی نژاد با مجلس اصولگرا به این دلیل بود که هیچ‬ ‫نظام منسجم اجرایی حاکم بر کارها و تصمیمات اصولگرایان‬ ‫نبود یعنی اگر م ی خواستیم به مبانی بی ن المللی تکیه کنیم‬ ‫دولت این را نفی م ی کرد‪ .‬در مساله یارانه ها و حتی در اوضاع‬ ‫فرهنگی هم این اختالف بود‪ ،‬پس اینکه اختالف بین سران‬ ‫سه قوه پی دا شد که هر سه اصولگرا بودند به این علت بود که‬ ‫ما یک نظام اماده مدیریتی و اجرایی در کشور نداریم و بارها‬ ‫گفته شده است اگر بحث از اقتصاد مقاومتی م ی شود رو به‬ ‫روی اقتصاد سرمایه داری است‪ ،‬اگر بحث از عدالت اجتماعی‬ ‫م ی شــود رو به روی لیب رال دموکراسی و شرایط اجتماعی و‬ ‫طبقاتی است که در غرب حاکم است‪ ،‬این را باید تولید کنیم‬ ‫چون هم اکنون چنین نظامی نداریم‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد در دوره دوم ریاست جمهوری‬ ‫خود بارهــا در رفتــار و گفتار خود نشــان داد‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫و اطرافیانــش هم صریحا اعــام کردند که او‬ ‫فرا اصولگرایی اســت‪ ،‬چرا به یــک باره اقای‬ ‫احمدی نژاد چنین رویکــردی را پیش گرفت و‬ ‫خواست سهم خود را از جریان اصولگرایی جدا‬ ‫کند و یک جریان فرا جناحی شکل دهد؟‬ ‫هیچ گاه ادعاها در دنیا کاری نم ی کنند‪ ،‬باید دید اقای‬ ‫احمدی نژاد که خود را فرا اصولگرایی م ی دانست رایش را از‬ ‫پایگاه اجتماعی کدام جناح کسب کرد‪ .‬ایا احمدی نژاد منهای‬ ‫اصولگرایــی رای م ی اورد؟ به نظرم خیر‪ .‬او در این شــرایط‬ ‫نم ی توانست پیروز انتخابات ریاست جمهوری لقب گیرد‪.‬‬ ‫پس چرا از جریان اصولگرایی اعالم اســتقالل‬ ‫کرد؟‬ ‫عرض کردم او به لحاظ شــخصیتی ویژه بود‪ .‬اگر‬ ‫سوال شــود به فرض این ادعا چه بهره ای م ی برد؟ ایا دنبال‬ ‫این بود که خط سومی ایجاد شــود؟ م ی گویم هم اکنون در‬ ‫دولت اقای روحانی همین حرف زده م ی شــود چون گفته‬ ‫م ی شود که این دولت فراجناحی بوده و نیروهایی از اصولگرا‬ ‫و اصالح طلب را در خود گرد اورده اســت‪ .‬گرچه چند نفری از‬ ‫جریان اصولگرا با دولت هستند اما معنایش این نیست که این‬ ‫ی را برود‪،‬‬ ‫دولت یک خط سومی باز کرده و م ی خواهد راه سوم ‬ ‫از اول انقالب همیشه این خط سوم مطرح بود یعنی همان‬ ‫موقعی که دو جناح چپ و راست وجود داشت خط سوم هم‬ ‫پیدا شد اما هیچ موفقیتی کسب نکرد‪ .‬بعدها نیز به اشکال‬ ‫مختلف امد‪ ،‬اقای احمدی نژاد هم ادعای فراجناحی م ی کرد‪،‬‬ ‫در این دولت هم گاهی چنین مواضعی گرفته م ی شــود اما‬ ‫دولتی که واقعا بخواهد افراد مخلص دو جناح را جمع کند به‬ ‫نظرم با چالش رو به رو م ی شود‪ .‬اگر به افراد مخلص و کارامد‬ ‫دو جناح نگاه شــود اعتقادات و نگاهشان به مسائل اجرایی‬ ‫کامال متفاوت است‪ .‬نگاه اصالح طلبان به مسائل فرهنگی‬ ‫مبتنی به رویکرد تساهل و تسامح اســت حال انکه رفتار‬ ‫اصولگراها یک مرتب ه ای از سخت گیری و صالبت در خود‬ ‫دارد‪ ،‬اصالح طلبان به ویژه دانشگاهیان و تحصیلکردگان انها‬ ‫در مسائل اقتصادی گرایش شدید به اقتصاد بی ن الملل دارند‬ ‫یزنند‪ .‬منهای اینکه‬ ‫اما اصولگراها از عدالت اجتماعی حرف م ‬ ‫کدام روش درست و مناسب است اگر کسی بگوید دولتی از‬ ‫ی شود با رفتار صادقانه و به دور از تملق‬ ‫هر دو جناح درست م ‬ ‫ب رای حفظ قدرت‪ ،‬حتما به چالش کشیده م ی شود‪.‬‬ ‫نگفتید چرا احمدی نژاد ســهم خــودش را از‬ ‫اصولگرایان جدا کرد؟‬ ‫یکی از عامالن اصلی همین رفتار بود‪ .‬همه را از‬ ‫خود ناراضی م ی کرد‪.‬‬ ‫خط قرمز دیگری هم در رفتار احمدی نژاد بود که‬ ‫اصولگراها را از خود ناراضی کند؟‬ ‫این مساله باعث شد که عده کثیری از اصولگراها از‬ ‫روحانیت و مراجع و متفکران که سال ‪ 84‬از دولت احمدی نژاد‬ ‫حمایت م ی کردند به ادامه این حمایت و کارامدی و صداقت‬ ‫دولت او شــک کنند‪ .‬این جمله مهم بــود‪ ،‬معنی ندارد که‬ ‫شخص در مقابل خیلی از انتقادات علما‪ ،‬مراجع‪ ،‬متفکران و‬ ‫دلسوزان‪ ،‬همه اظهارنظرها را به هیچ انگارد‪.‬‬ ‫پــس عملکرد اقــای احمدی نــژاد در نتیجه‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 92‬تاثیر داشت؟‬ ‫حتمــا‪ ،‬عملکردش به ایــن معنا کــه در اردوگاه‬ ‫اصولگراها اختالف شــد‪ .‬دو عامل را م ی تــوان ب رای بروز‬ ‫اختالف در اردوگاه اصولگرایان در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫‪ 92‬برشــمرد‪ .‬ان عاملی که مهمتر هم بود تعدد کاندیدای‬ ‫اصولگرا در ان رقابت سیاسی اســت که اتفاق افتاد‪ ،‬یعنی‬ ‫هر نامزدی فکر م ی کرد خودش زیبنده ریاســت جمهوری‬ ‫است و این همان اتفاقی بود که سال ‪ 84‬ب رای اصالح طلبان‬ ‫رخ داد‪ .‬سه نامزد یعنی اقایان کروبی‪ ،‬مهرعلی زاده و معین از‬ ‫جناح اصالحات کاندیدا شدند و اقای هاشمی هم که بینابین‬ ‫بود‪ .‬اگر انها انسجام پیدا کرده بودند حتما رای م ی اوردند اما‬ ‫این طور نشد‪ .‬همین اتفاق سال ‪ 92‬در اردوگاه اصولگرایان‬ ‫تکرار شد‪ ،‬یعنی تشتت ارا و تعدد کاندیداها عامل نخست و‬ ‫بد اداره کردن مناظره ها به وسیله همین نامزدها عامل دوم‬ ‫شکست بود‪ .‬نامزدهای اصولگرا به جای انکه حوزه رقیب را‬ ‫نقد کنند به جان خودشان افتادند‪ .‬اقایان دکتر والیتی‪ ،‬دکتر‬ ‫جلیلی‪ ،‬دکتر قالیباف و دکتر محســن رضایــی در اردوگاه‬ ‫اصولگرایان تعریف م ی شــدند اما یکدیگر را نقد کردند‪ ،‬در‬ ‫صورتی که ان طرف روی حمایت از اقای روحانی منسجم‬ ‫شد‪ .‬وقتی ارای خاکستری این انسجام و ان تشتت را دید از‬ ‫اصولگرایی دل کنده شد‪ .‬مردم به کرات این روحیه را ثابت‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫رفتار اقای احمدی نژاد نیز تاثیر داشت؟‬ ‫یک تفکری که واقعا از روی صداقت از احمدی نژاد‬ ‫دفاع کــرد در اخر دولت دهــم از احمدی نژاد جدا شــد‪ ،‬اما‬ ‫نتوانست به بقیه اصولگراها پیوند بخورد‪ .‬جبهه پایداری یا‬ ‫طرفداران اقای جلیلی هرچند تالش هایی از سوی عده ای‬ ‫صورت گرفت تا بین او‪ ،‬اقای قالیباف و اقای والیتی ائتالفی‬ ‫صورت بگیرد اما این اتفاق نیفتاد و این از عوارض ان دولت‬ ‫بود اما به شخص احمدی نژاد ارتباطی نداشت ؛چه جلیلی و‬ ‫چه طرفداران کثیر او از احمدی نــژاد دل بردیده بودند چون‬ ‫اقای احمدی نژاد انها را از خود جدا کرد‪.‬‬ ‫اقای مشــایی اعالم کرد که از عرصه سیاسی‬ ‫کنار رفته است و اقای احمدی نژاد نیز به همین‬ ‫مساله اشاره م ی کند‪ .‬یعنی دارد به اصولگرایان‬ ‫پیام م ی دهد به این معنی که حاال مشایی نیست‬ ‫و شما برگردید؟‬ ‫واقعا اقــای احمدی نژاد یک افکاری داشــت که‬ ‫االن اکثریت اصولگرایان دیگر نگاه مستقیمی به‬ ‫اقای احمدی نژاد و ترکیب این دو نفر ندارند‪.‬‬ ‫بــرای اصولگرایان مهم نیســت کــه اقای‬ ‫احمدی نــژاد بخواهد نیروهای ایــن جریان را‬ ‫منسجم کند؟‬ ‫ظرفیت چنین کاری به نظر من وجود ندارد‪.‬‬ ‫در جبهه اصولگرایی ظرفیتی برای انســجام‬ ‫وجود ندارد یــا اقای احمدی نــژاد فاقد چنین‬ ‫ظرفیتی است؟‬ ‫االن اقای احمدی نژاد ظرفیت چنین کاری را ندارد‪.‬‬ ‫حاال در اینده چه اتفاقی بیفتد را نم ی دانم ولی در شــرایط‬ ‫فعلی اقای احمدی نژاد یک چنیــن ظرفیتی که بخواهد‬ ‫اصولگرایان را دور خود جمع کند ندارد‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد همچنان معتقد اســت که در‬ ‫میان طبقه مستضعف جامعه پایگاه اجتماعی‬ ‫دارد‪ ،‬ایا این طور است؟‬ ‫ممکن است داشته باشد چون به هر حال دولت نهم‬ ‫و دهم در زمان ریاست جمهوری اقای احمدی نژاد ب رای اقشار‬ ‫اسیب پذیر‪ ،‬مستضعف و فقیر در شهرها و روستاها به ویژه‬ ‫روســتاهای کوچک و محروم کار کرد‪ .‬ادعای او را نم ی شود‬ ‫انکار کرد‪ ،‬هم اکنون یکی از دغدغه های دولت اقای روحانی‬ ‫ان است که اقشار یادشــده را در مقام مقایسه از خود ناامید‬ ‫نکند بر همین اساس با مساله یارانه و بعضی مسائل خیلی‬ ‫محتاطانه برخورد م ی کند‪.‬‬ ‫ب ه نظر شــما هرچه زمان م ی گذرد به نفع اقای‬ ‫احمدی نژاد اســت یعنی پایگاه اجتماع ی اش‬ ‫میان مستضعفان جامعه قوی تر م ی شود یا به‬ ‫ضررش خواهد بود؟‬ ‫بستگی به عملکرد و کارامدی دولت دارد اگر دولت‬ ‫اقای روحانی بد عمل کنــد و نتیجه این بد عمل کردن ان‬ ‫باشد که اقشار اسیب پذیر و مســتضعف و محروم جامعه‬ ‫لطمه بخورند ممکن اســت که برخی از انها به سوی اقای‬ ‫احمدی نژاد بروند‪ .‬در مجموع قضاوت در این باره خیلی زود‬ ‫است‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد در سال ‪ 96‬م ی تواند الترناتیو‬ ‫اقای روحانی باشد یا خیر؟‬ ‫به نظر من خیر او نم ی تواند الترناتیو اقای روحانی‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 96‬شود‪.‬‬ ‫چرا این طور فکر م ی کنید؟‬ ‫چون ب رای انکه فرد حضــوری در حوزه اجتماعی‬ ‫پیدا کند نیــاز به یک ظرفیــت دارد‪ ،‬ایــن ظرفیت خلق‬ ‫الســاعه ایجاد نم ی شــود ضمن انکه فقط یک بار اتفاق‬ ‫م ی افتد نه چندبــار‪ .‬مطمئنا حضور اقــای احمدی نژاد در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ســال ‪ 96‬همچون ظهورش در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 84‬نخواهد بود‪ .‬ظهور اقای‬ ‫احمدی نژاد در ان سال نتیجه ترکیب مولفه های مختلفی‬ ‫همچون عملکرد بد اصالح طلبان چه در شــورای شهر اول‬ ‫و مجلس ششم و اخر دولت اصالحات بود وقتی همه این‬ ‫عوامل جمع شــد یک نیروی جدیدی را در حوزه اجتماعی‬ ‫ب رای حمایت از اقای احمدی نژاد فعال کرد اما شرایط ان روز‬ ‫االن دیگر وجود ندارد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫ایا فقط موضوع همراهی او با مشایی و تصوراتی‬ ‫که داشت احمدی نژاد را از اصولگراها دور کرد؟‬ ‫اقای احمدی نژاد ســال ‪ 92‬در زمــان ثب ت نام‬ ‫نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری کنار مشایی‬ ‫ایســتاد و گفت‪« :‬احمدی نژاد یعنی مشایی»‪.‬‬ ‫ایا باتوجه به این مساله و عملکردی سلیقه ای‬ ‫که او در اداره دولتش داشــت باعث شکست‬ ‫اصولگراها شد؟‬ ‫بودن یا نبودن مشایی کنار احمدی نژاد تاثیری‬ ‫در نگاه اصولگرایان به اقای احمدی نژاد نخواهد‬ ‫داشت؟‬ ‫سیاست‬ ‫این به رفتار و شخصیت روانی و اجتماعی فرد بر‬ ‫م ی گردد‪ .‬یک کسی توهم زده م ی شود‪ .‬او یا مشایی گفته‬ ‫بود «اگر جناح اصولگرا و بزرگانشــان از مــن در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری سال ‪ 88‬حمایت نکرده بودند چهار میلیون‬ ‫رایم بیشتر م ی شد»‪ .‬توهم هایی که مبنای علم ی و واقعی‬ ‫ندارد یا اینکه اساســا دنباله روی و همراهی و همکاری او با‬ ‫مشایی یک نحله ای در عرفان است که رفتار فرد را با یک‬ ‫قاطعیت و قطعیتی مدیریت کند؛ ایــن در حوزه اجتماعی‬ ‫جواب نم ی دهد‪ .‬یعنی عرفا و اهل تصوفی که خیلی قاطع‬ ‫هم حرف م ی زنند زود شکست م ی خورند‪ ،‬اقای احمدی نژاد‬ ‫در چهار سال دوم به این مساله مبتال شده بود‪ .‬دوستان هر‬ ‫چقدر نصیحت م ی کردند که او باید معتدل تر از این رفتار کند‬ ‫و باید توجه اش به اقای مشایی کمتر شود ‪-‬حاال به زبان های‬ ‫مختلف برخی تندتر و برخی نرم تر‪ -‬اقــای احمدی نژاد به‬ ‫هیچ کدام از نصیحت ها دقت نم ی کرد‪ .‬این مساله به اعتقاد‬ ‫شخصی او برم ی گشت‪.‬‬ ‫به ه ر حال یکی از مهمترین مســائل همین بود‬ ‫موضوعات ریز در رفتار او زیاد بود‪ .‬همانطور که گفتم وقتی‬ ‫نظام اجرایی و مدیریت منســجم نداریم طبیعتا خودمان را‬ ‫صاحب قدرت م ی بینیم و شخص مداری و سلیقه ای اداره‬ ‫کردن اصل م ی شــود‪ .‬االن در خیلی از دستگاه های اجرایی‬ ‫این طور است؛ وزیر صنعت حتی اگر عوض شود و وزیر بعدی‬ ‫از همان جناح باشد دو نوع مدیریت را شاهد خواهیم بود‪ .‬این‬ ‫به فقدان یک انســجام تئوریک در مدیریت اجرایی کشور‬ ‫ب ر م ی گردد که بزرگان کشــور به ویژه رهبر انقالب بارها به‬ ‫ان اشاره کردند‪.‬‬ ‫اعتقادی بــه اصولگراها به خصوص اصولگراهای ســنتی‬ ‫نداشــت بناب راین اصال دنبال ان نیســت که پیام بدهد و‬ ‫منسجم کند این حرف که در فضای رسانه ای زده م ی شود‬ ‫قابل اعتماد نیست‪ .‬اگر هم صحت داشته باشد خیلی هم‬ ‫مهم نیســت‪ .‬احمدی نژاد دو دوره رئی س جمهور بود و اقای‬ ‫مشایی نیز در کنار او حضور داشت بناب راین نباید این مساله‬ ‫را خیلی جدی گرفت‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫اصولگرایانگزینه هایقوی ترازاحمدی نژاددارند‬ ‫تو گوی مثلث با ناصر ایمانی‬ ‫گف ‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪7‬‬ ‫اصولگرایان بعد از انتخابات ریاســت جمهوری‬ ‫‪ 92‬تاکنون رابطه خود را بــا احمدی نژاد چگونه‬ ‫تعریف کرده اند؟‬ ‫اصولگرایان مســلما ان ارتباطی کــه بین خود و‬ ‫احمدی نژاد در دوره اول ریاســت جمهوری او تعریف کرده‬ ‫بودند را دیگر ندارنــد‪ .‬در واقع ارتباط بیــن اصولگرایان و‬ ‫احمدی نژاد به مقدار زیادی پس از ‪ 11‬روز خانه نشــینی وی‬ ‫تعدیل شــد‪ .‬البته اگر بخواهم دقی ق تر بگویم از مناظ رات‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ســال ‪ 88‬مقداری تشکیک در‬ ‫ذهن اصولگرایان نســبت به احمدی نژاد و تیمش به وجود‬ ‫امد‪ .‬بعد از انتخابات ریاســت جمهوری ان سال نیز وقتی‬ ‫احمدی نژاد با حکم ی معاون اولی اقای مشایی را اعالم کرد‬ ‫و وقتی از نظر رهبری معظم نیز مطلع شــد و ان واکنش‬ ‫را نشان داد یک مقدار این ذهنیت تشــکیکی درباره اقای‬ ‫احمدی نژاد در اصولگرایان بیشتر تقویت شد‪ .‬ماجرای ‪ 11‬روز‬ ‫خانه نشینی احمدی نژاد نیز این ذهنیت را خیلی جدی کرد‪.‬‬ ‫این چالش های مستمر تا پایان دوره دوم ریاست جمهوری‬ ‫احمدی نژاد ادامه داشت‪ .‬بعد از انکه او سکان ریاست جمهوری‬ ‫را تحویل داد‪ ،‬اصولگرایان کوشــیدند دوران سیاسی اقای‬ ‫احمدی نژاد و تیم فکری او را تقریبا به فراموشی بسپارند و‬ ‫ان را خاتمه یافته تلقی کنند‪ .‬ب رای همین خیلی دیگر وارد‬ ‫جزئیات موضوع دولت او در دوره دوم ریاســت جمهوری و‬ ‫کارهایی که کرد نشدند‪ .‬موضوع را در واقع به تاریخ سپردند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫این به تاریخ سپاری دوره دوم ریاست جمهوری‬ ‫اقای احمدی نژاد نزد اصولگرایان فکر م ی کنید‬ ‫تداوم داشته باشد؟‬ ‫بســتگی به عملکرد اینده اقــای احمدی نژاد و‬ ‫اط رافیان او دارد‪ .‬یعنی مســلما دیگــر اصولگرایان درباره‬ ‫اقای احمدی نژاد مانند اوایلی که در سال ‪ 84‬رئی س جمهور‬ ‫شد و حتی دوره اول ریاســت جمهوری اش فکر نم ی کنند‬ ‫یعنی دیگر باور ندارند که احمدی نــژادی یک اصولگرای‬ ‫ناب‪ ،‬ساده زیســت‪ ،‬انقالبی‪ ،‬پرکار و پرتــوان و پیرو والیت‬ ‫اســت‪ .‬درباره او قطعا دیگر این تعابیر را نم ی گویند‪ .‬ضمن‬ ‫انکه هنوز اقای احمدی نژاد از طریق اخباری که وجود دارد‬ ‫در یک سال بعد از اتمام ریاست جمهوری اش همچنان به‬ ‫اط رافیان و تیمش مانند مشایی و بقایی و دیگران مصر است‬ ‫بناب راین اصولگرایان هنوز با او اشتی نکرده اند و احتمالش‬ ‫هم ضعیف است که اشتی کنند‪ .‬باتوجه به فاکتورهایی که‬ ‫گفتم اصولگرایان حداکثر احمدی نژاد و تیمش را به عنوان‬ ‫یکی از طی ف های جریان اصولگرایی قلمداد م ی کنند‪ .‬در‬ ‫واقع او را دارند تحمل م ی کنند‪ .‬البته در داخل اصولگرایان‬ ‫طی ف های مختلفی داریم؛ یکسری طی ف ها مقداری غلظت‬ ‫مخالفتشان با اقای احمدی نژاد و تیمش ضعی ف تر است‪.‬‬ ‫یک طیف دیگر خیلی محکم تر درباره او و اط رافیانش نظر‬ ‫م ی دهد و حتی انها را در داخل دایره اصولگرایان هم قبول‬ ‫ندارند حداقل به این عنوان که انها بازی خ راب کن هستند‬ ‫و روال کار را در لحظات حســاس از دست خارج م ی کنند‪.‬‬ ‫اگر بخواهیــم معدلی از این نظ رات بگیریــم حداکثر این‬ ‫طیف به عنوان یکی از طی ف های داخل اردوگاه اصولگرایی‬ ‫تلقی م ی شــود‪ ،‬ولی اصولگرایان با نگاه کامال شــکاکانه‬ ‫و مضطرب به جریان اقــای احمدی نژاد نــگاه م ی کنند‪،‬‬ ‫ناصر ایمانی معتقد اســت که‪« :‬مسلما‬ ‫دیگــر اصولگرایان درباره اقــای احمدی نژاد‬ ‫ماننــد اوایلی که در ســال ‪ 84‬رئی س جمهور‬ ‫شد و حتی دوره اول ریاست جمهوری اش فکر‬ ‫نم ی کنند» این تحلیلگــر اصولگرا بر این باور‬ ‫است که اصولگرایان به گزینه های دیگری غیر‬ ‫از احمدی نژاد فکر م ی کنند‪.‬‬ ‫به نظر م ی اید که رابطه احمدی نژاد با مشایی فراتر از‬ ‫یک رابطه سیاسی اســت‪ ،‬نوعی رابطه مرید و مرادی است‬ ‫و ریشــه اش به بعضی مســائل عرفانی برم ی گردد‪ .‬اقای‬ ‫احمدی نژاد این طور که نشان داد خیلی سخت است که از‬ ‫اقای مشایی جدا شود‪ .‬اقای احمدی نژاد اسی ب های زیادی‬ ‫به همین خاطر خورد‪ .‬پس از ان داستان ‪ 11‬روز خانه نشینی‬ ‫که به خاطر اقای مشایی اتفاق افتاد‪ ،‬جایگاه احمدی نژاد نزد‬ ‫متدینین و اصولگرایان به شــدت اسیب دید اما همچنان تا‬ ‫روزهای اخر ریاست جمهوری بر ارتباط خود با اقای مشایی‬ ‫و تیمی که داشت پافشاری کرد‪ .‬یک فرد سیاستمدار وقتی‬ ‫ببیند که روی برخی اط رافیانش حساسیت است عل ی القاعده‬ ‫حداقل ســعی م ی کند در ظاهر این ارتباط را کاهش بدهد‬ ‫یا کم نشــان دهد اما او این کار را نه تنها نکرد بلکه عکس‬ ‫ان رفتار کرد و بارها و بارها علنــی از می زان ارادتش به اقای‬ ‫مشایی گفت‪ .‬این نشان م ی دهد که مســاله ایدئولوژیک‬ ‫است ‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد م ی تواند الترناتیو اقای روحانی‬ ‫در سال ‪ 96‬باشد؟‬ ‫اگرچه نم ی توانند حافظه تاریخی ‪ 6،5‬ســال گذشته خود‬ ‫را درباره اقای احمدی نژاد و تیمش به خصوص در دوره دوم‬ ‫ریاست جمهوری او از ذهن خود پاک کنند‪.‬‬ ‫اقای مشایی چندی پیش اعالم کرد که از عرصه‬ ‫سیاسی کنار رفته اســت‪ ،‬اقای احمدی نژاد هم‬ ‫چنین جمله ای را اخیرا گفت‪ .‬به نظر شما او دارد‬ ‫به اردوگاه اصولگرایان پیام دوستی م ی دهد؟‬ ‫اخبار برخالف این هم هســت کــه احمدی نژاد‬ ‫در جاهایی گفته هنوز کامال به اقای مشــایی ارادت دارد‪.‬‬ ‫ضمن اینکه به خاطــر بد بینی که االن نســبت به اقای‬ ‫احمدی نژاد و اط رافیانش وجود دارد تصور م ی کنم ذهنیت‬ ‫منفی اصولگرایان با این نوع صحب ت ها زدوده نم ی شود‪ ،‬مگر‬ ‫انکه اصولگرایان در عمــل ببینند این دو کامال از همدیگر‬ ‫جدا شدند‪.‬‬ ‫واقعا مشکل اصلی اصولگرایان با احمدی نژاد‪،‬‬ ‫پیوند او با اقای مشایی است؟‬ ‫االن عمدتا روی این موضوع است‪ .‬البته به اعتقاد‬ ‫من اصولگرایانی که این باور را دارند اشتباه م ی کنند‪ .‬چون‬ ‫مساله اصلی درباره خود اقای احمدی نژاد است نه اط رافیان‬ ‫او ولی بخشی از اصولگرایان با تسامح این طور نگاه م ی کنند‬ ‫که بیشتر مشکل مربوط به اط رافیان احمدی نژاد است چون‬ ‫انها باعث شــدند که در دولت دهم این تنش ها ایجاد شود‪.‬‬ ‫حال انکه باید عکس این نظریه صدق کند یعنی مشــکل‬ ‫اصلی را از جانب خود اقای احمدی نژاد ببینند و بعد سرایت‬ ‫به اط رافیان بدهند‪.‬‬ ‫احمدی نژاد در انتخابات ریاست جمهوری سال‬ ‫‪ 92‬هنگام ثب ت نام نامزدها همراه با مشایی در‬ ‫وزارت کشور حضور پیدا کرد و گفت «احمدی نژاد‬ ‫یعنی مشــایی»‪ ،‬او فکر م ی کرد اگر مشــایی‬ ‫ردصالحیت شــود یک موج اجتماعــی به راه‬ ‫م ی افتد اما هیچ کس اعتراضی به این موضوع‬ ‫نکرد‪ ،‬به نظر شــما احمدی نژاد از سر ناچاری‬ ‫همراه مشایی شد یا در این انتخاب یک اشتباه‬ ‫تاکتیکی داشت؟‬ ‫االن که در شــرایط ســال ‪ 93‬صحبت م ی کنم‬ ‫م ی گویم قطعا احمدی نژاد نم ی تواند الترناتیو اقای روحانی‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 96‬باشد‪ .‬اما اینکه در سه‬ ‫سال اینده چه اتفاقاتی م ی افتد حوادث زیادی ممکن است‬ ‫پیش اید اما در بدترین حادثه ای که ب رای اقای روحانی رخ دهد‬ ‫الترناتیوهای خیلی قوی تری از داخل مجموعه اصولگرایان‬ ‫م ی توانند ب رای اقای روحانی مطرح شوند تا اقای احمدی نژاد‪.‬‬ ‫در فضای فعلی قطعا اقای احمدی نژاد نم ی تواند الترناتیوی‬ ‫ب رای اقای روحانی باشد‪ .‬فکر م ی کنم خود او و تیمش هم‬ ‫بیشتر جهت گیری شان به سمت انتخابات مجلس است تا‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری اینده‪.‬‬ ‫این به خاطر ان است که دیگر ظرفیت و کشش‬ ‫اجتماعی سال ‪ 84‬را ندارد؟‬ ‫بله‪ ،‬او یک ظرفیت اجتماعی بزرگی را در سال ‪84‬‬ ‫پشتوانه خود داشت‪ .‬این ظرفیت اجتماعی باالخص در دوره‬ ‫دوم او به سرعت تحلیل رفت‪ .‬هم به علت مساله اط رافیان‬ ‫و اصطکاکی که با نهادهای قانونی نظــام به وجود اورد و‬ ‫همچنین عملکرد دولتش و شــکل اداره کشور به ویژه در‬ ‫حوزه اقتصادی‪ ،‬تصور م ی کنم که اینها مقدار زیادی پایگاه‬ ‫اجتماعی او را از بین برد‪ ،‬گرچه هنوز پایگاه اجتماعی فعالی‬ ‫دارد منتها فعال بودن با اینکه تعداد انها قابل توجه باشــد‬ ‫خیلی متفاوت است‪.‬‬ ‫یعنی پایگاه اجتماعی فعالی دارد اما تاثیرگذار و‬ ‫تعیین کننده نیست؟‬ ‫حتی ان اصولگرایانی که منتقد جدی دولت اقای‬ ‫روحانی هستند معلوم نیست گزینه شان به عنوان الترناتیو‬ ‫اقای احمدی نژاد باشــد‪ .‬الترناتیو بودن ب رای روحانی میان‬ ‫بخشی از اصولگرایان اقای احمدی نژاد نیست ممکن است‬ ‫خیلی منتقد روحانی باشند اما بخش عمده اصولگرایان اقای‬ ‫احمدی نژاد را ب رای قرار گرفتن در این جایگاه قبول ندارند‪.‬‬ ‫شخصی مثل اقای جلیلی را قبول دارند؟‬ ‫مثال ممکن است جلیلی‪ ،‬الریجانی و قالیباف را در نظر‬ ‫داشته باشند بعض ی ها نیز هیچ کس را ب رای الترناتیو بودن با‬ ‫اقای روحانی درنظر ندارند و فقط منتقد جدی دولت روحانی‬ ‫هستند‪ .‬البته برخی هم اقای احمدی نژاد را الترناتیو روحانی‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 96‬م ی دانند اما به لحاظ‬ ‫وزن اجتماعی ضعیف هستند و تع دادشان خیلی کم است‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫پراگماتیست های ایدئولوژیک‬ ‫امریکا در برخورد با دشــمنانش در طول تاریخ معاصر این کشــور همــواره از دو الگوی‬ ‫ایدئولوژیک و رویکرد عملگ رایانه پیروی کرده اســت‪ .‬اوباما با وجود تضادهای فکری و هنجاری‬ ‫با دشمنان خود تالش داشــته با پیروی از رهیافت های پ راگماتیستی راه مذاکره و چانه زنی را‬ ‫بازنگه دارد تا امکانی ب رای کنترل و مدیریت رفتار وجود داشته باشد‪ .‬به عبارت دیگر امریکا در‬ ‫حوزه است راتژیک در برخورد با دشمنان به صورت هنجاری برخورد م ی کند و در حوزه تاکتیک‬ ‫با پیروی از الگوی منفعت گ رایانه از امکان تاثیرگذاری بر رفتار رقبای خود بهره برداری م ی کند‪.‬‬ ‫جامعه ایران با کوبا فرق می کند‬ ‫بین الملل‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫مقایسه ایران و کوبا در میزگرد ابراهیم متقی و امیرعلی ابوالفتح‬ ‫کشور کوچک در حوزه کارائیب با اقتصاد کامال وابسته به‬ ‫اقتصاد جهانی است‪ .‬زمانی که فیدل کاسترو در این کشور‬ ‫انقالب کرد این رویکرد را داشت که یک نوع سوسیالیسم‬ ‫عدالت گرا ایجاد کند و شــرایط را ب رای عادی سازی روابط با‬ ‫کشــورهای مختلف از جمله ایاالت متحده به وجود بیاورد‪.‬‬ ‫اما مشــکلی که امریکا داشــت مربوط به نقش گروه های‬ ‫اپوزیسیون کوبایی است که در طی ف های گسترده به خاطر‬ ‫محدودیت های ساختار جدید به سمت فلوریدا عازم شدند‪ .‬در‬ ‫نتیجه شرایط ب رای شکل گیری یک البی قدرتمند کوبایی‬ ‫به وجود امد حتی م ی توان گفت البی کوبای ی ها مانند البی‬ ‫ای رلندی ها‪ ،‬چین ی ها یا ارامنه از قدرت بسیار زیادی در ساختار‬ ‫تصمیم گیری امریکا برخوردار شــد‪ .‬همین الب ی ها بود که‬ ‫توانستند شرایط الزم را ب رای ایجاد حادثه خلیج خوک ها در‬ ‫سال ‪۱۹۶۱‬به وجود بیاورند‪ .‬در ان سال‪ ،‬جان کندی نخستین‬ ‫سال های ریاست جمهوری اش را تجربه م ی کرد و شاید یکی‬ ‫از تراژدی های بزرگ سیاست خارجی امریکا را بتوان همی ن ‬ ‫تراژدی خلیج خوک ها عنوان کــرد‪ .‬می زان کاهش اعتباری‬ ‫که امریــکا در رابطه با خلیج خوک ها و ناکامی در ســاقط‬ ‫کردن حکومت کمونسیتی فیدل کاســترو در کوبا کسب‬ ‫کرد خیلی بیشــتر از فضای مربوط به عملیات طبس در‬ ‫رابطه با ای ران محسوب م ی شود‪ .‬در همان مقطع زمانی نگاه‬ ‫کاسترو این بود که رابطه با امریکا را ادامه دهد اما در واقع این‬ ‫امریکای ی ها بودند که شرایطی را به وجود اوردند تا زمینه ب رای‬ ‫قطع رابطه با کوبا به وجود امد‪ .‬طی ‪ ۲۰‬سال گذشته همواره‬ ‫سازمان کشورهای امریکایی که یک سازمان قدرتمند است‬ ‫درخواست های زیادی ب رای عادی سازی روابط با کوبا داشته‬ ‫است‪ .‬کوبا بیش از حد در فضای انزوا قرار گرفته بود و از زمانی‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫مثلث‪ :‬بحث را با بررسی اشتی کوبا و امریکا اغاز‬ ‫کنیم‪ .‬چه شد که بعد از بیش از ‪ ۵‬دهه قطع روابط مقامات‬ ‫دو کشور به این نتیجه رسیدند که به سمت بازسازی روابط‬ ‫پیش بروند؟ به بیان دیگر چه مولفه هایی موجب شــد که‬ ‫واشنگتن ‪ -‬هاوانا رویکردشان را نسبت به یکدیگر تغییر داده‬ ‫و اعالم کنند که روابط دیپلماتیکشان را از سر خواهند گرفت؟‬ ‫امیرعلی ابوالفتح‪ :‬اگــر بخواهیم در مورد اتفاقی‬ ‫که اخی را میان ایاالت متحده امریکا و کوبا پیش امد صحبت‬ ‫کنیم چند نکته را باید مدنظر داشته باشیم‪ .‬نخست تغییر‬ ‫شــرایط منطقه ای و ملی در داخل کوباست‪ .‬در کوبا وقتی‬ ‫قدرت از فیدل کاســترو به ب رادر کوچکترش را ئول کاسترو‬ ‫منتقل شــد نگاهی در جامعه کوبا در ســطح نخبگان و‬ ‫سیاستمداران شکل گرفت بر این اساس که کوبا به شکستن‬ ‫انزوایی که امریکا علیه ان کشور ایجاد کرده است نیاز دارد‪.‬‬ ‫بناب راین یک ســری تغیی راتی در لوای ادامه حکومت حزب‬ ‫کمونیست باید ایجاد شود‪ .‬در همین رابطه نیز یک سری‬ ‫اصالحات سیاســی‪ ،‬اجتماعی و اقتصادی انجام دادند و به‬ ‫شــکل لطیفی مالکیت خصوصی را پذیرفتند‪ .‬همچنین‬ ‫بر ســر موضوعات چالش ب رانگیزی مانند حقوق بشــر با‬ ‫اتحادیه اروپا وارد بحث های گفتمانی شدند‪ .‬به موازات این‬ ‫قضیه‪ ،‬قدرت پیدا کردن نگرش های عدالت خواهانه در حوزه‬ ‫امریکای التین که به عنوان جنبش چپ جدید در ان منطقه‬ ‫از ان یاد م ی شــود به تدریج انزوایی که ایاالت متحده ایجاد‬ ‫کرده بود‪ ،‬شکسته شــد و کوبا از یک بچه شرور امریکای‬ ‫التین به یک عضو سازنده در این منطقه بدل گشت که به‬ ‫همین خاطر ادامه دشمنی امریکا با کوبا ب رای ایاالت متحده‬ ‫هزینه بردار م ی شد‪ .‬از طرف دیگر تغیی راتی که در امریکا رخ‬ ‫داد یعنی به قدرت رسیدن باراک اوباما با تفکرات تغییر‪ ،‬بهبود‬ ‫بخشــیدن چهره ایاالت متحده و فعال شدن در دیپلماسی‬ ‫عمومی‪ ،‬امریکا را به این سمت سوق داد که ادامه خصومت‬ ‫با کوبا فقط هزینه حیثیتی ب رای این کشــور خواهد داشت‪.‬‬ ‫بناب راین وارد گفت وگو شــدند و دو طرف این ماجرا در یک‬ ‫مقطع زمانی قرار گرفتند که دریافتند کنار گذاشتن دشمن ی ها‬ ‫یا حداقل دشمن نبودن ها م ی تواند ب رایشان منافعی داشته‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫در ایــن خصوص مذاکــرات پنهانی میــان هاوانا و‬ ‫واشنگتن که گفته م ی شود با میانجیگری واتیکان و کانادا‬ ‫بوده است به سرانجام رسید‪.‬‬ ‫البته این نکتــه را بایــد مدنظر داشــت که صرف‬ ‫تنش زدایی در دولت های دو کشــور کافی نیســت‪ ،‬بلکه‬ ‫بهبود روابط نیاز به این دارد که نگاه نخبگان امریکا‪ ،‬حزب‬ ‫جمهوریخواه و البی قدرتمند کوبایی در امریکا نســبت به‬ ‫نظام سیاسی کوبا تغییر کند تا امکان تنش زدایی به وجود‬ ‫بیاید‪ .‬با این تفاسیر دو کشور راه دشواری را پیش روی خود‬ ‫دارند و صحب ت هایی کــه طی چند روز گذشــته مقامات‬ ‫امریکایی داشتند نشان م ی دهد که به این سادگی‪ ،‬دشمنی‬ ‫‪ ۵۰‬ساله میان امریکا و کوبا پایان نخواهد یافت‪ .‬به خصوص‬ ‫که تا چند روز دیگر کنگره نیز در اختیار جمهوریخواهان قرار‬ ‫م ی گیرد و هیچ تضمینی وجــود ندارد دولت بعدی که روی‬ ‫کار بیاید حتی اگر دموکرات هم باشد راه اوباما را ادامه دهد‪.‬‬ ‫دکتر ابراهیم متقی‪ :‬در رابطه بــا بحث مربوط‬ ‫به کوبا و امریکا باید گفت که این مســاله دارای یک ریشه‬ ‫تاریخی است‪ .‬انقالبیون کوبا هی چ گاه نم ی خواستند واقعیت‬ ‫سیاســی و ســاختاری امریکا را نادیده بگیرند‪ .‬کوبا‪ ،‬یک‬ ‫‪1‬‬ ‫پس از اعالم ازسرگیری روابط دیپلماتیک‬ ‫میان ایاالت متحده امریکا و کوبا پس از بیش‬ ‫از ‪ ۵۰‬سال خصومت و قطع روابط ب ه دنبال برخی‬ ‫گفت وگوها و مذاکرات پنهانی میان مقامات دو‬ ‫کشور‪ ،‬این سوال مطرح شد که ایا ایران نیز از‬ ‫الگوی کوبا تبعیت خواهد کرد‪.‬‬ ‫دکت ر ابراهیم متقی‪ ،‬استاد دانشگاه تهران و‬ ‫امیر علی ابوالفتح‪ ،‬کارشناس مسائل امریکا با‬ ‫حضور در میزگردی که در دفتر هفت ه نامه مثلث‬ ‫برگزار شد به این سوال پاسخ دادند‪ .‬دکتر متقی‬ ‫مساله کوبا را متفاوت از ایران م ی داند و معتقد‬ ‫است که انقالبیون کوبا هیچ گاه نم ی خواستند‬ ‫واقعیت سیاسی و ساختاری امریکا را نادیده‬ ‫بگیرند‪ ،‬در حالیکه رویکرد مسلط در ساختار‬ ‫سیاســی ایران رویکرد جدال با ایاالت متحده‬ ‫است‪.‬‬ ‫ابوالفتح نیز با بیان تفاوت های مدل ایران‬ ‫و کوبــا تاکید م ی کند کــه تنش زدایی میان‬ ‫امریکا و کوبا از مدت ها قبل اغاز شــده بود و‬ ‫بعد سیاستمداران تصمیم به تغییر گرفتند‪.‬‬ ‫در عین حال این کارشــناس بهبود مناسبات‬ ‫ایران و امریــکا را ب ه دنبال انجــام مذاکرات‬ ‫هســته ای ناممکن نم ی داند و معتقد است با‬ ‫وجود اختالفات ایدئولوژیک بهبود روابط میان‬ ‫دو کشور محتمل است‪.‬‬ ‫که رائول به قدرت رســید به خاطر زمینه های اجتماعی که‬ ‫وجود داشت‪ ،‬شرایط ب رای شکل گیری یک کوبای حاشی ه ای‬ ‫هم فراهم شد‪ ،‬کوبایی که به هیچ وجه کنترل دولت در رابطه‬ ‫با ان وجود ندارد؛ توریســت ها در رفت و امد بودند؛ کازینوها‬ ‫برقرار بود و تمام کاالها با قیمت ازاد و با دالر خرید و فروش‬ ‫م ی شد‪ .‬یعنی منطقه ازاد و توریستی کوبا که طی پنج سال‬ ‫ل هاوانا نداشت‪.‬‬ ‫گذشته فعال شده است‪ ،‬هیچ شباهتی با داخ ‬ ‫بناب راین زمینه ب رای یک نوع جابجایی در سیاست دولت کوبا‬ ‫و سیاست اعمال فشار سازمان کشورهای امریکایی فراهم‬ ‫امد‪ .‬همچنین این مساله منطبق شــد با بحث مربوط به‬ ‫جدال های میان دولت کوبــا و دموکرات های امریکا که در‬ ‫سال ‪ ۱۹۶۱‬ایجاد شــده بود‪ .‬در واقع اوباما تالش دارد بحث‬ ‫مربوط به سیاســت تغییرش را معطوف به بازسازی روابط‬ ‫با کشورهایی همانند کوبا و ای ران کند‪ .‬کشورهایی که اوال‬ ‫به لحاظ ژئوپلتیکی ب رای امریــکا اهمیت دارند و ثانیا طی‬ ‫سال های گذشته در یک وضعیت حاشی ه ای قرار گرفته بودند‪.‬‬ ‫به همین دلیل بود که زیرساخت های اجتماعی و اقتصادی‬ ‫که به وجود امد زمینه را نه تنها ب رای بازسازی روابط امریکا و‬ ‫کوبا ایجاد کرد بلکه قبل از ان مقطع زمانی‪ ،‬زیرساخت های‬ ‫اجتماعــی‪ ،‬فرهنگی و روندهای سیاســت گذاری در داخل‬ ‫امریکا اماده شده بود؛ در گروه های اپوزیسیون کوبا که البی‬ ‫ایجاد کرده بودند شکاف به وجود امد؛ البی فلوریدا به سه گروه‬ ‫تقسیم شد و ان مجموعه ها توانستند به کاخ سفید راه پیدا‬ ‫کنند‪ .‬به همان ترتیبی که یک سری گروه های ای رانی داریم‬ ‫که در امریکا‪ ،‬شــورای روابط خارجی ای ران و امریکا را ایجاد‬ ‫کرده اند یا نایاک‪ ،‬شــورای ملی ای ران و امریکا که طی این‬ ‫سال ها شکل گرفته است‪ .‬بناب راین اگر میان امریکا و کوبا‬ ‫بازسازی روابط ایجاد شده‪ ،‬اول انگاره مقامات کوبایی تغییر‬ ‫پیدا کرد و بعد از ان شرایط ساختاری کوبا خود را با فرایندها‬ ‫و ضرورت های تغییر هماهنگ کرد و در نهایت زمینه ب رای‬ ‫بازسازی روابط دیپلماتیک به وجود امد که البته این مساله‬ ‫نیز ناشی از ان بود که بخشــی از اپوزیسیون کوبا رویکرد‬ ‫دموکراتیک داشت و به این جمع بندی رسید که اگر کوبا به‬ ‫ساختار روابط خارجی امریکا ملحق شود‪ ،‬فرایند دموکراتیک‬ ‫شدن کوبا و فرایند بازســازی روابط امریکا و کوبا و حتی به‬ ‫قدرت رسیدن مرحله ای اپوزیســیون در این کشور به وجود‬ ‫خواهد امد‪.‬در نتیجه گروه داخــل کوبا از قدرت زیادی ب رای‬ ‫مقاومت در ب رابر الگوی بازسازی روابط برخوردار نیست به‬ ‫همین دلیل نیز موضوع کوبا را باید یک مساله متفاوت از‬ ‫مساله ای ران بدانیم‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬بعد از تحوالت میان کوبا و امریکا بسیاری‬ ‫به مقایسه وضعیت ای ران و کوبا پرداختند‪ .‬اما باتوجه به بیانات‬ ‫شما اساتید‪ ،‬وضعیت دو کشــور را نم ی توان خیلی به هم‬ ‫تشبیه کرد‪ .‬در کل چه شباهت ها و تفاوت هایی را در مورد‬ ‫وضعیت ته ران و هاوانا در قبال امریکا م ی توان بیان کرد؟‬ ‫متقی‪ :‬در سه ســطح این تفاوت وجود دارد؛ نخست‬ ‫فضــای اجتماعی داخل ای ران اســت که ایــن فضا کامال‬ ‫رادیکالیزه شده است‪ .‬یعنی یک نوع جنبش نیمه پوپولیستی‬ ‫در ای ران وجود دارد که این جنبش تحت تاثیر مولفه دوم یعنی‬ ‫نخبگانی قرار دارد که این نخبگان روند رادیکالیزه شــدن‬ ‫سیاســت ها و الگوهای رفتاری را تشدید م ی کنند‪ ،‬در حالی‬ ‫که در کوبا چنین وضعیتی وجود نداشت و همه چیز مربوط‬ ‫به یک ســرویس اطالعاتی قدرتمند بود‪ .‬یعنی اگر ساختار‬ ‫قدرت ای ران ماهیت اجتماعی دارد و از طریق برخی نهادها‬ ‫بین الملل‬ ‫امریکا دوست روسیه‬ ‫نم ی شود‬ ‫شوریدرگفت وگوبامثلث‬ ‫روند روابط میان ایران و امریکا‬ ‫طوالنی خواهد بود‬ ‫ی نیا‬ ‫محسنش ریعت ‬ ‫درگفت وگوبامثلث‬ ‫بین الملل‬ ‫‪47‬‬ ‫بین الملل‬ ‫شرایط ب رای ایجاد ثبات سیاسی یا تقابل به وجود م ی اید در‬ ‫کوبا سرویس اطالعاتی بسیار قوی فعال است که توانست‬ ‫در میان اپوزیسیون داخل کوبا نیز نفوذ داشته باشد و انها را‬ ‫سازماندهی کند‪ .‬یکی از دالیل شکست عملیات امریکا در‬ ‫خلیج خوک ها این بود که کوبای ی ها اطالعات این عملیات را‬ ‫به دست اورده بودند‪ .‬حتی کاسترو در سال های اولیه انقالب‬ ‫ای ران در دیداری که با مقامات ای ران داشت روی این موضوع‬ ‫تاکید کرد که ما پنج سال بعد از انقالب کوبا همه جریانات‬ ‫سیاسی داخلی و بخش قابل توجهی از جریانات سیاسی خارج‬ ‫از کشور را توانستیم تحت کنترل دراوریم‪ .‬بناب راین فضای‬ ‫ن ترمیدوری‬ ‫تحوالت کوبا‪ ،‬تابعی از سرویس اطالعاتی و دورا ‬ ‫است که حداقل از ‪ ۱۰‬سال گذشته اغاز شده است‪ .‬در واقع‬ ‫از ابتدای انقالب کوبا‪ ،‬رادیکال نبود و کوبای ی ها به این دلیل‬ ‫پذیرفتند که موشک های میان برد هسته ای اتحاد جماهیر‬ ‫شوروی در خاک انها مستقر و منجر به بحران ‪ ۱۹۶۲‬موشکی‬ ‫شود که احساس م ی کردند اگر اتحاد جماهیر شوروی یک‬ ‫پایگاه موشکی بزند‪ ،‬ساختار سیاســی انها امنیت خواهد‬ ‫داشت‪ .‬بناب راین ب ر اساس مذاکرات میان نیکیتا سرگیوویچ‬ ‫خروشچف‪ ،‬رهبر شوروی و ب رادر کندی که ان زمان مذاکرات‬ ‫مربوط به شورای امنیت ملی را هدایت م ی کرد‪ ،‬امریکای ی ها‬ ‫سه مســاله را پذیرفتند و به همین دلیل نیز اتحاد شوروی‬ ‫موشک هایش را از خاک کوبا خارج کرد‪.‬‬ ‫اوال اینکه امریــکا پذیرفت نظام سیاســی کوبا را به‬ ‫رسمیت بشناسد و اقدام ی در ارتباط با جنگ ب راندازانه علیه‬ ‫این کشور انجام ندهد‪.‬‬ ‫دوم اینکه پایگاه موشکی در ای ران نسازد؛ در ان زمان‬ ‫قرار بود امریکا در بهشهر پایگاه موشکی بسازد‪.‬‬ ‫مورد ســوم نیز این بــود که امریکا موشــک های‬ ‫هســته ای اش را از خاک ترکیه خارج کند‪ .‬این سه توافق از‬ ‫جانب امریکا انجام شد تا خروشچف نیز پذیرفت موشک های‬ ‫میان برد و سکوهای شوروی را از کوبا خارج کند‪.‬‬ ‫در نتیجه فضای اجتماعی کوبــا با ای ران خیلی فرق‬ ‫م ی کند و رویکرد ساختار سیاســی کوبا این است که روابط‬ ‫من معتقدم که مذاکره برای بازسازی‬ ‫روابط نیســت بلکه برای این اســت که‬ ‫معادله قدرت ایران را کنترل کند و کاهش‬ ‫دهد‬ ‫‪48‬‬ ‫فضای اجتماعی کوبا بــا ایران خیلی‬ ‫فرق م ی کند و رویکرد ســاختار سیاسی‬ ‫کوبا این است که روابط را با ایاالت متحده‬ ‫بازسازی کند‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫بین الملل‬ ‫انقالبیون کوبا هی چ گاه نم ی خواستند‬ ‫واقعیت سیاسی و ســاختاری امریکا را‬ ‫نادیده بگیرند‪ .‬کوبا‪ ،‬یک کشور کوچک در‬ ‫حوزه کارائیب با اقتصاد کامال وابسته به‬ ‫اقتصاد جهانی است‬ ‫باالخره خصوم ت ها میان کشورها پایان‬ ‫م ی یابد و شرایط بی ن المللی و منطقه ای‬ ‫انقدر دگرگون م ی شود که بازسازی روابط‬ ‫را اجتناب ناپذیر م ی کند‬ ‫را بــا ایاالت متحده بازســازی کند‪ .‬مشــکالت اقتصادی‪،‬‬ ‫عقب ماندگی منطقه ای‪ ،‬از بین رفتن پتانسی ل های اقتصادی‬ ‫و غیره در زمره موضوعاتی محســوب م ی شوند که کوبا را‬ ‫به این جمع بندی رســاند که به سمت عادی سازی روابط با‬ ‫امریکا برود‪.‬‬ ‫از همه مهمتر منطقه ازادی که طی ‪ ۵،۶‬سال گذشته‬ ‫محل رفت و امد توریســت ها و امریکای ی ها شده‪ ،‬در این‬ ‫خصوص اثرگذار بوده اســت‪.‬اما رویکرد مسلط در ساختار‬ ‫سیاسی ای ران رویکرد جدال با ایاالت متحده است و فضای‬ ‫مربوط به مذاکرات هســته ای اصال واقعیت روابط ای ران و‬ ‫امریکا را منعکس نم ی کند‪ .‬زی را مذاکرات هســته ای فقط‬ ‫بخشی از روند روابط دو کشور را در ب ر م ی گیرد که امریکای ی ها‬ ‫تالش دارند ساختار ای ران را دیس فانکشنال و غیرکارکردی‬ ‫کنند و تاکنون نیز توانسته اند به نتایجی دست یابند‪.‬‬ ‫زی را امروز دیگر ما هیچ ذخیره ای در قالب هگزافلوراید‬ ‫اورانیوم نداریم و این همان بحثی است که به قول جان کری‪،‬‬ ‫امریکای ی ها احساس م ی کنند که جهان امن تر شده است‪.‬‬ ‫ابوالفتح‪ :‬اگر بخواهیــم تفاوت ها را بیان کنیم باید‬ ‫ببینیم از دید امریکا چه تفاوت هایی میان ای ران و کوبا وجود‬ ‫دارد زی را جامعه ای ران با جامعه کوبا بدون شک تفاوت های‬ ‫بسیاری دارند‪ .‬انچه تصمیم گیرندگان امریکایی به ان اشاره‬ ‫دارند این است که ای ران و کوبا چه فرقی ب رای ایاالت متحده‬ ‫دارند‪ .‬نخستین تفاوت این است که کوبا یک کشور کوچک‬ ‫و کم حاشیه است و به جز در برخی مسائل حوزه های علمی‪،‬‬ ‫پزشــکی و نگرش های عدالت خواهانه ای که ب ر اســاس‬ ‫الگوی انقالبی فیدل کاسترو ارائه شــد‪ ،‬کوبا تهدید فوری‬ ‫ب رای ایاالت متحده نداشته است‪ .‬تنها زمانی تهدید به شمار‬ ‫م ی رفت که سیاستش متاثر از روابط با اتحاد جماهیر شوروی‬ ‫بود‪ .‬یعنی خود کوبا ف ی نفسه امنیت امریکا را تهدید نم ی کرد‬ ‫و زمانی تهدید به شمار م ی رفت که داشت به پایگاهی ب رای‬ ‫شوروی تبدیل م ی شد‪ .‬اما زمانی که شوروی متعهد شد که‬ ‫دیگر در کوبا پایگاه موشکی نداشته باشد این کشور از درجه‬ ‫اهمیت ب رای امریکا خارج شد‪.‬‬ ‫همچنین بعد از تحوالت فروپاشــی اتحاد جماهیر‬ ‫شوروی‪ ،‬شاهد ب ی اثرتر شــدن کوبا ب رای امریکا بودیم اما‬ ‫امریکای ی ها به دلیل برخی مالحظات اعتقادی‪ ،‬ایدئولوژیک‪،‬‬ ‫تاریخی و تعصبات سیاسی و نفوذ انقالبی کوبایی خصومت‬ ‫را با این کشور ادامه دادند‪ .‬اما جمهوری اسالمی این وضعیت‬ ‫را ندارد یعنی از دید یک دولتمرد امریکایی‪ ،‬جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران یک کشور به شدت خطرناک است زی را برخالف کوبا‬ ‫با گذشــت ســه دهه از انقالب‪ ،‬همچنان به دنبال صدور‬ ‫اندیشه های انقالب ی اش است و داعیه رهبری منطقه ای دارد‬ ‫در صورتی که کوبا داعیه رهبری منطقه ای را ندارد‪ .‬ای ران به‬ ‫ادعای انها‪ ،‬متهم به حمایت از گروه های شبه نظامی است‬ ‫اما کوبا به اذعان مقامات امریکایی حمایت از گروه های این‬ ‫چنینی را در پرونده خود ندارد‪ .‬چه بسا در حال حاضر هاوانا‬ ‫تبدیل شده به محل حل و فصل قدیم ی ترین منازعه جنگ‬ ‫داخلی در امریکای التین که اختالف میان دولت کلمبیا و‬ ‫فارک است‪ .‬در صورتی که ته ران به زعم امریکای ی ها‪ ،‬محل‬ ‫تمرکز این گروه ها‪ ،‬گروه های از حماس و حزب اهلل گرفته تا‬ ‫گروه هایی که در افغانســتان‪ ،‬ع راق و شب ه جزیره عربستان‬ ‫فعالیت م ی کنند‪ ،‬شده اســت‪ .‬امریکای ی ها مدع ی اند این‬ ‫گروه ها که ته ران از انها حمایــت م ی کند به صورت بالقوه‬ ‫یا بالفعل اقداماتی علیه منافع امریکا انجام م ی دهند‪ .‬نکته‬ ‫مهم تر اینکه ای ران تالش دارد به سطحی از قدرت دست پی دا‬ ‫کند که خط قرمز ایاالت متحده امریکا‪ ،‬پنج کشور عضو دائم‬ ‫شورای امنیت و کشورهای غ ربی است یعنی ورود به باشگاه‬ ‫هسته ای‪ .‬اگر در ای ران حتی جمهوری اسالمی و ذهنی ت های‬ ‫ضدامریکایی هم نبود باز اجازه ب رای رسیدن به این سطح از‬ ‫قدرت بسیار دشوار بود‪ .‬زی را به رغم روابط بسیار نزدیک امریکا‬ ‫با کره جنوبی یا برزیل باز هم از این کشورها م ی خواهند که‬ ‫وارد چرخه سوخت نشوند و صرفا نیروگاه اتمی داشته باشند‪.‬‬ ‫ای ران این پتانسیل را دارد که وارد حوزه ای از مسائل هسته ای‬ ‫شود که خط قرمز ایاالت متحده است‪.‬‬ ‫از تمام این موارد مهمتر این است که کوبا درگیر یکی‬ ‫از متحدان کلیدی ایاالت متحده یعنی رژیم اسرائیل نیست‪.‬‬ ‫در صورتی که جمهوری اسالمی ای ران چه به صورت سیاست‬ ‫اعالم ی و چه به صورت سیاست اعمالی و چه در تبلیغات‬ ‫ضدیت با اسرائیل را دنبال م ی کند‪ .‬موضوعاتی مانند بحث‬ ‫پاک شدن اسرائیل از نقشه جغ رافیایی تا حمایت از گروه هایی‬ ‫همچون حماس‪ ،‬حزب اهلل و جهاد اسالمی در منطقه‪ ،‬باعث‬ ‫م ی شود که امریکای ی ها نسبت به ای ران به مراتب احساس‬ ‫خطر بیشتری داشته باشند‪ .‬اما این دلیل بر این نم ی شود که‬ ‫اگر پی ش زمینه های اختالف حل شــود‪ ،‬امریکا وارد تعامل‬ ‫با ای ران نشــود‪ .‬دشــمنی که میان ایاالت متحده و کشور‬ ‫کمونیستی ویتنام حاکم بود به مراتب قوی تر‪ ،‬ملموس تر و‬ ‫عینی تر از دشمنی است که میان ای ران و امریکا بوده است‪.‬‬ ‫اگر ایاالت متحده م ی تواند با حکومت کمونیستی ویتنام یا‬ ‫چین وارد تعامل شود با جمهوری اسالمی هم م ی تواند وارد‬ ‫تعامل شود اما مشروط به رفع نگران ی هایش و تبدیل شدن‬ ‫ای ران از یک بازیگر ناســازگار (به ادعای انها) به یک نظام‬ ‫سیاسی همراه یا یک کشوری که در مورد منافع امریکا اگر‬ ‫دوستی نم ی کند حداقل سکوت م ی کند‪ .‬این موارد در رابطه‬ ‫با کوبا صــدق نم ی کند به همین دلیل شــاید بتوان گفت‬ ‫که اشــتی میان امریکا با کوبا ب رای امریکا از اشت ی شان با‬ ‫جمهوری اسالمی راحت تر است‪.‬‬ ‫البته این نکته را نیز باید مدنظر داشت که با وجود این‬ ‫نگران ی ها اما اهمیت ای ران ب رای پیشبرد منافع ایاالت متحده‬ ‫بین الملل‬ ‫بهبود روابط نیاز به این دارد که نگاه‬ ‫نخبگان امریکا‪ ،‬حزب جمهوریخواه و‬ ‫البی قدرتمند کوبایی در امریکا نسبت‬ ‫به نظام سیاســی کوبــا تغییر کند تا‬ ‫امکان تنش زدایی به وجود بیاید‬ ‫کوبا درگیر یکی از متحدان کلیدی‬ ‫ایاالت متحــده یعنی رژیم اســرائیل‬ ‫نیست‪ .‬در صورتی که جمهوری اسالمی‬ ‫ایران چه به صورت سیاســت اعالم ی ‬ ‫و چه به صورت سیاست اعمالی و چه‬ ‫در تبلیغات ضدیت با اسرائیل را دنبال‬ ‫م ی کند‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫نم ی توان گفت که چــون تهران و‬ ‫واشــنگتن یک خصومت دیرینه دارند‬ ‫نخواهند توانســت وارد تعامل شوند‬ ‫بلکه مهم این است که دو طرف بتوانند‬ ‫نگران ی های یکدیگر را رفع کنند‬ ‫بین الملل‬ ‫در خاورمیانــه مهمتر از کوبا در امریکای التین اســت‪ .‬در‬ ‫نتیجه امریکای ی ها چه دوســت داشــته باشند چه دوست‬ ‫نداشته باشند باید واقعیت ای ران را بپذیرند‪ .‬در مورد کوبا انها‬ ‫توانستند ‪ ۵۰‬سال این کشــور را نادیده بگیرند ولی در مورد‬ ‫خاورمیانه‪ ،‬بدون یک رابطه منطقی یا معقول با ای ران دوست‬ ‫یا ای ران دشمن‪ ،‬حل و فصل برخی مسائل شان سخت است‬ ‫و به همین دلیل به رغم تمــام نگران ی ها یا تهدیدهایی که‬ ‫احساس م ی کنند پشت میز مذاکره حاضر م ی شوند و ب رای‬ ‫از سرگیری روابط یا اشتی با ای ران اظهار عالقه م ی کنند‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬یعنی به گفته شــما باوجــود اختالفات‬ ‫ایدئولوژیک گسترده میان ته ران و واشنگتن‪ ،‬گفت وگوهای‬ ‫هســته ای و برخی اظهارنظرهای طــرف مقابل م ی تواند‬ ‫زمینه ساز بهبود مناسبات دوجانبه شود؟‬ ‫ابوالفتح‪ :‬بله به نظر من همینطور است و در ای ران‬ ‫چنین مسائلی مسبوق به سابقه است‪ .‬به عنوان نمونه اوایل‬ ‫انقالب‪ ،‬ای ران نگاه خصمانه بسیار قوی به انگلستان داشت‬ ‫اما در نهایت ما با همین کشور رابطه برقرار کردیم‪ .‬همچنین‬ ‫ب رای امریکا نیز رابطه با چین و ویتنام خیلی سخت بود اما‬ ‫موفق به برقراری روابط شدند‪ .‬پس نم ی توان گفت که چون‬ ‫ته ران و واشــنگتن یک خصومت دیرینــه دارند نخواهند‬ ‫توانست وارد تعامل شوند بلکه مهم این است که دو طرف‬ ‫بتوانند نگران ی های یکدیگر را رفع کننــد‪ .‬یعنی امریکا به‬ ‫ای ران اطمینان دهد که قدمی در مسیر تغییر رژیم در ای ران‬ ‫برنخواهد داشت و قصد ب راندازی ندارد‪ .‬اگر سیاستمداران و‬ ‫دولتمردان ای رانی به این نکته برسند که امریکا دیگر به دنبال‬ ‫ب راندازی نیســت و نظام ای ران را به همین شکل م ی پذیرد‪،‬‬ ‫نوع نگاه شــان نسبت به امریکا بســیار تغییر خواهد کرد‪.‬‬ ‫در نتیجه این مذاکرات م ی تواند پله ای ب رای رسیدن به ان‬ ‫اعتماد دو طرفه باشد‪.‬‬ ‫مثلــث‪ :‬دکتــر متقــی! اقــای ابوالفتــح در‬ ‫صحب ت هایشان به این موضوع اشاره داشتند که مذاکرات‬ ‫م ی تواند زمینه ساز عادی ســازی روابط ای ران و امریکا شود؛‬ ‫نظر شما راجع به این مساله چیست؟‬ ‫متقی‪ :‬من با کلیات صحب ت هــای جناب ابوالفتح‬ ‫موافقم؛ یعنــی باالخره خصومت ها میان کشــورها پایان‬ ‫م ی یابد و شــرایط بی ن المللی و منطقــه ای انقدر دگرگون‬ ‫م ی شود که بازسازی روابط را اجتناب ناپذیر م ی کند‪ .‬به همین‬ ‫ترتیب که روابط ای ران و امریکا طی شش ماه گذشته از حوزه‬ ‫مذاکرات هسته ای صرف‪ ،‬به یک عرصه تاکتیکی منطقه ای‬ ‫ارتقا پیدا کرده است‪.‬‬ ‫اما باید توجه داشــت که پذیرش بحــث مربوط به‬ ‫بازسازی روابط دو کشور ب رای هر دو کشــور ای ران و امریکا‬ ‫بسیار دشوار است‪ .‬امروز مذاکرات مصوب ای ران و امریکا فقط‬ ‫در سطح فضای هسته ای است و اگر در ارتباط با موضوعات‬ ‫منطقه ای هم به مســائلی م ی پردازند این مساله مصوب‬ ‫نیســت و دیپلمات های ای رانی به عنوان انتقال دهنده خبر‬ ‫ایفای نقش م ی کنند؛ امــا در کوبا این وضعیت حاکم نبود‪.‬‬ ‫در ای ران‪ ،‬دولت ماهیــت فوق طبقاتی دارد؛ درامدهای نفتی‬ ‫موقعیت دولت را در رابطه با جامعــه‪ ،‬نهادهای اجتماعی و‬ ‫گروه های سیاسی تحت تاثیر قرار م ی دهد‪ .‬دولت فراطبقاتی‬ ‫م ی تواند هم اندیشه را کنترل کند‪ ،‬هم رسانه را و هم حوزه‬ ‫فضای کنــش اجتماعی را‪ .‬همچنین هیــچ ضرورتی هم‬ ‫ندارد این امر از طریق ساز وکارهای سخت افزاری باشد بلکه‬ ‫م ی تواند در قالب ســاز وکارهای اجتماعی چنین اقداماتی‬ ‫انجام پذیرد‪ .‬در حالی که باز چنین وضعیتی را در کوبا شاهد‬ ‫نبودیم‪ .‬اقتدار دولت در کوبــا خارج از فضای بوروکراتیکش‬ ‫ ب ی نهایت شــکننده بود‪ .‬به همین دلیل است که م ی توان‬ ‫گفت ترمیدور کوبا حداقل دو دهه است که اغاز شده است‪.‬‬ ‫درست یک دهه قبل بود که کارتر گفت اگر رئی س جمهور‬ ‫امریکا بودم روابط را با کوبا بازســازی م ی کــردم‪ .‬بناب راین‬ ‫بازســازی روابط امریکا و کوبا به گونه ای نیســت که حتی‬ ‫به قدرت رســیدن جمهوریخواهان نیز تاثیری در فرایند ان‬ ‫برجای بگــذارد؛ چون تصمیم گیری هــا در امریکا ماهیت‬ ‫فراحزبی و بوروکراتیک دارد‪ .‬اما در کشورهای جهان سوم و در‬ ‫حال توسعه تابعی از اراده مقامات عالیه محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫بناب راین فضا خیلی متفاوت است و شرایط به گونه ای است که‬ ‫گروه های اجتماعی ای ران و کوبا وضعی ت های متفاوتی دارند‪.‬‬ ‫همچنین باید در نظر داشت که کنش های ای ران ی ها بسیار‬ ‫متفاوت است؛ ســنت های مقابله با امریکا در ای ران خیلی‬ ‫قوی تر است؛ ای ران یک امپ راتوری بوده و غرور یک امپ راتوری‬ ‫را دارد‪ .‬اگر جیمز بیل کتاب تراژدی روابط ای ران و امریکا را در‬ ‫قالب نمادین شیر و عقاب بیان م ی کند هم شیر و هم عقاب‬ ‫نمادهای اسطوره ای هستند و به یک پیشینه قدرت تعلق‬ ‫دارند‪.‬کوبای ی ها پذیرفته اند که به عنوان یک دولت کوچک در‬ ‫کارائیب ساختارشان حفظ شــود و کاری به جهان ندارند اما‬ ‫ای ران ب رای خودش یک رسالت یعنی رسالت قدرت سازی در‬ ‫داخل را قائل است‪.‬‬ ‫این رسالت ب رای ســاختار سیاسی ای ران یک موضوع‬ ‫بســیار مهم تلقی م ی شــود‪ .‬گســترش قدرت به محیط‬ ‫پی رامونی این وضعیت را بازســازی م ی کنــد‪ .‬بناب راین ما‬ ‫مساله ای ران و امریکا را بیش از انکه خواسته باشیم در قالب‬ ‫رهیافت های دو انقالب مقایسه کنیم باید تابعی از فضای‬ ‫نگاه ژئوپلتیکی‪ ،‬اســطوره ای‪ ،‬تاریخی و ایــن نگاه که اوال‬ ‫انقالب ب رای تولید قدرت ایجاد شده و تولید قدرت نیز ب رای‬ ‫این انجام م ی شــود که معادله قدرت را در منطقه و محیط‬ ‫بی ن الملل تحت تاثیر قرار دهد‪ ،‬بدانیم‪ .‬این مســاله ب رای‬ ‫امریکای ی ها خیلی مهم است که در دوران گذار یک بازیگر‬ ‫منطقه ای در صدد باشــد تا بر معادله قدرت تاثیر بگذارد و‬ ‫کنترل قدرت را انجام دهد‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬پس تا زمانی که ای ران یک نگاه انقالبی‬ ‫دارد که بــه ان قدرت م ی دهد نم ی توان انتظار داشــت که‬ ‫بتوانیم با امریکا به سمت عادی ســازی مناسبات حرکت‬ ‫کنیم؟‬ ‫متقی‪ :‬نگاه انقالبی یک بحث است و نگاه معطوف به‬ ‫قدرت یک بحث دیگر‪ .‬حتی شاه در کتاب پاسخ به تاریخ این‬ ‫موضوع را مطرح م ی کند که «چگونه امریکا من را سرنگون‬ ‫کرد»‪ .‬نگاه شــاه این بود که انقالبی که علیه رژیم او به راه‬ ‫افتاد انقالب اجتماعی نبود بلکه کودتای خارجی بوده است‪.‬‬ ‫یکی از بحث های شاه این بود که چون من قدرت سازی کرده‬ ‫بودم و امریکا سیاست ضدقدرت داشت‪ ،‬به همین دلیل علیه‬ ‫من اقدام کرد‪.‬‬ ‫در نتیجه معادله رفتار سیاسی امریکا‪ ،‬تابعی از مساله‬ ‫قدرت است‪ .‬ای ران‪ ،‬قدرت سازی اش را با دست خالی انجام داده‬ ‫و نشان داده است که از ظرفیت قدرت ساز‪ ،‬قابلیت قدرت ساز‬ ‫و حتی مزیت قدرت ساز برخوردار اســت؛ ویژگ ی هایی که‬ ‫دیگر کشورهای منطقه ندارند‪ .‬در واقع تمامی قابلی ت های‬ ‫هسته ای و موشکی ای ران در شرایط تحریم و محدودیت های‬ ‫فراگیر به وجود امد و این مســاله ب رای امریکا یک موضوع‬ ‫قابل قبول و مطلوب تلقی نم ی شود‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬با توجه به صحب ت هــای جنابعالی مدل‬ ‫سیاســت خارجی امریکا در قبال ایــران را چگونه م ی توان‬ ‫تعریف کرد و هدف امریکا از انجام مذاکرات هســته ای با‬ ‫ای ران چیست؟‬ ‫متقی‪ :‬من معتقدم که مذاکره ب رای بازســازی روابط‬ ‫نیست بلکه ب رای این است که معادله قدرت ای ران را کنترل‬ ‫کند و کاهش دهد‪ .‬به همیــن دلیل فضای ذهنی و ادراکی‬ ‫که در برخی از کارگزاران اجرایی ای ران ایجاد شــده اســت‬ ‫ب ر اساس تحلیل من با واقعیت سازگاری ندارد‪ .‬اگر سیاست‬ ‫خارجی دولت را مورد تحلیل انتقــادی قرار م ی دهم به این‬ ‫دلیل نیســت که بخواهم ان را محدود کنم یا اعتبار دولت‬ ‫را خدشــه دار کنم‪ .‬بلکه به این دلیل است که این فرایند با‬ ‫‪49‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اهداف برنامه ریزی شده از سوی دولت متوازن نیست‪ .‬یعنی‬ ‫دولت با فرایندی که در پیش گرفته نم ی تواند به اهدافش در‬ ‫این خصوص دست پی دا کند‪ .‬به همین دلیل است که امکان‬ ‫ایجاد چالش در فضای مربوط به سیاســت خارجی ای ران در‬ ‫اینده نزدیک در محیط اجتماعی یا داخل مجلس وجود دارد‪.‬‬ ‫تابه حال سه بار سوال از وزیر خارجه مطرح و پس گرفته شده‬ ‫است؛ این امر نشاندهنده ان است که یک نیروی فرااجتماعی‬ ‫و فراساختاری در ای ران وجود دارد که فعال به دولت این فرصت‬ ‫را داده تا بتواند مداری را که مورد توجــه قرار داده‪ ،‬پیگیری‬ ‫کند‪ .‬بناب راین در فضای موجود نم ی توان این نگاه را داشت‬ ‫که بازسازی روابط در کوتاه مدت باتوجه به موج هایی که در‬ ‫جامعه وجود دارد‪ ،‬امکان پذیر است‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬مســاله ای که در تحلی ل های مربوط به‬ ‫مســائل میان ای ران و امریکا خیلی مطرح م ی شود‪ ،‬تاثیر‬ ‫نبود البی ای ران در امریکا و عدم شــناخت کافی بسیاری از‬ ‫سیاستمداران امریکایی نسبت به ای ران در بهبود مناسبات‬ ‫دو طرف است‪ .‬شما این عنصر را تاچه حد تاثیرگذار م ی دانید؟‬ ‫متقــی‪ :‬متاســفانه حکومــت ایــران در امریکا‬ ‫البی ســازمان یافته ای ندارد‪ .‬فقط گروه هایــی در امریکا‬ ‫شکل گرفته اند مثل گروه هوشنگ امیراحمدی و شورای‬ ‫روابط ایران و امریکا که کار خودشان را می کنند و خارج از‬ ‫فضا و اراده دولت پیش می رونــد‪ .‬تنها در برخی مواقع این‬ ‫مجموعه ها با دولت نیز همکاری می کنند‪ .‬در واقع می توان‬ ‫گفت متاسفانه مسائل میان ایران و امریکا تابعی از رقابت‬ ‫گروه های سیاســی داخلی شده و بســیاری از جناح های‬ ‫سیاســی و نخبگان اجرایی موضوع سیاست خارجی را در‬ ‫قالب دولت نگاه نمی کنند بلکه در قالب یک گرایش یا یک‬ ‫گروه نگاه می کنند به همین دلیل هم هست که برنامه ریزی‬ ‫دقیقی در این ارتباط انجام نشده اســت‪ .‬این در شرایطی‬ ‫است که البی های ضدایرانی توانسته اند در امریکا از قدرت‬ ‫باالیی برخوردار شوند‪.‬‬ ‫یک نکته دیگری که باید توجه داشــت این اســت‬ ‫که مســاله اصلی داخل امریکا جمهوریخواهان نیستند‪،‬‬ ‫بلکه جنگ الب ی هاســت ب رای تاثیرگذاری بر دموکرات ها‬ ‫یــا جمهوریخواهان‪ .‬نکته بعدی هم اینکــه من اصال این‬ ‫انگاره را قبول ندارم که دموکرات ها نگاه شــان به ای ران یک‬ ‫نگاه همکاری جویانه تری نسبت به جمهوریخواهان است؛‬ ‫بلکه فقط ادبیات انها ادبیات هوشمندانه تری است‪ .‬در زمان‬ ‫جورج بوش در رابطه با مسائل هسته ای پنج قطعنامه علیه‬ ‫ای ران صادر شد ولی در زمان باراک اوباما فقط قطعنامه ‪۱۹۲۹‬‬ ‫علیه ای ران صادر شــد که همین یک قطعنامه به اندازه ان‬ ‫پنج قطعنامه ای ران را تحت فشــار و محدودیت اقتصادی و‬ ‫تجاری قرار داد‪.‬‬ ‫این قطعنامه فضای اقتصادی ای ران را به ســمتی برد‬ ‫که ارزش پول ای ران در ب رابر ارزهای خارجی طی ســه هفته‬ ‫‪ ۳۰۰‬درصد کاهش پیدا کرد‪ .‬در نتیجــه نباید گمان کنیم‬ ‫دموکرات ها نســبت به الگوهای بنیادین معادله قدرت در‬ ‫امریکا ب ی توجه هستند و همچنان الگوی رفتاری امریکا در‬ ‫قبال ای ران ادامه سیاســت مهار است و به همین دلیل باید‬ ‫گفت که تحریم های اقتصادی علیه ایــران در کوتاه مدت‬ ‫برداشته نخواهد شــد‪ .‬بناب راین تحلیل من از رفتار امریکا‬ ‫این است که ساختار امریکا به معادله ای ران ب راساس ادبیات‬ ‫دوســتانه و ارام دولتمردان ای رانی توجــه نم ی کند بلکه به‬ ‫معادله قدرت توجه دارد‪.‬‬ ‫در نهایت اینکــه در فضای موجــود امریکای ی ها دو‬ ‫اســتراتژی را در پیش گرفته اند؛ ‪ -۱‬محدودسازی و مهار در‬ ‫شرایطی که تعهد وجود داشــته باشد‪ -۲.‬دیپلماسی اجبار‪،‬‬ ‫در شرایطی که ای ران خواسته باشد از فضای تعهد خارج شود‪.‬‬ ‫ابوالفتح‪ :‬اگر بخواهیم از بحث اشــتی بین امریکا‬ ‫و کوبا به بحث اشــتی میان ای ران و امریکا پلی بزنیم باید‬ ‫در نظر بگیریم که در موضوع کوبا ایا ابتدا سیاســتمداران‬ ‫تصمیم به تغییر گرفتند بعــد تنش زدایی صورت گرفت یا‬ ‫ابتدا تنش زدایی صورت گرفته بــود و بعد مقامات تصمیم‬ ‫به تغییر گرفتنــد‪ .‬به نظر من در خصوص این دو کشــور‬ ‫تنش زدایی از مدت ها قبل اغاز شــده بود‪ .‬جامعه امریکا با‬ ‫کوبا بیگانه نیســت و به رغم تمام خصومت میان دولت ها‬ ‫رفت و امد میانشان وجود داشــت و دو طرف نسبت به هم‬ ‫اگاه ی هایی داشتند‪ .‬البی کوبا تغییر کرده بود و نسل اول‬ ‫البی کوبا یعنی ضد انقالبیونی که به فلوریدا رفته بودند اینها‬ ‫پیر شده اند و دیگر تاثیرگذار نیستند در حالی که نسل دوم و‬ ‫سوم کوبای ی هایی که مهاجرت کردند دیگر به اندازه پدرانشان‬ ‫با نظام کوبا دشمنی ندارند و صرفا به دنبال این هستند که‬ ‫کشور ابا و اجدادی شان با کشور خودشان رابطه ای دوستانه‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫طی این سال ها از جانب کوبا نیز سفرهایی به امریکا‬ ‫صورت م ی گرفت و نگاه شان نسبت به امریکا تغییر کرده‬ ‫بود و زمینه های تنش زدایی به وجود امده بود‪ .‬اما در رابطه با‬ ‫ای ران هنوز این زمینه ها به وجود نیامده است‪ .‬نباید فراموش‬ ‫کرد دو سال پیش بود که جایزه اسکار به یک فیلم ضدای رانی‬ ‫به نام ارگو تعلق گرفــت‪ .‬در حالی که این فیلم هیچ یک از‬ ‫استانداردهای برترین فیلم شدن را ندارد‪ .‬در نتیجه ذهنیت‬ ‫جامعه امریکا نسبت به ای ران تغییر نکرده است و هنوز ترس‬ ‫و ب ی اعتمادی و وحشت از ای ران در انجا حاکم است‪ .‬برخالف‬ ‫حادثه خلی ج خوک ها حادثه گروگانگیری ب رای امریکای ی ها‬ ‫همچنان زنده اســت‪ .‬در ای ران نیز ما هنــوز امریکای ی ها را‬ ‫به عنوان دشمن تلقی م ی کنیم و اجازه تردد وجود ندارد‪.‬‬ ‫اعضای کنگره امریکا برای ســفر به کوبا و دیدار با‬ ‫مقامات کوبایی بر خالف ایران منعی نداشتند‪ .‬همچنین در‬ ‫مذاکرات هسته ای ایران با امریکا نیز اجازه داده نمی شود‬ ‫یک دیپلمات رده سوم یا چهارم با یک مقام امریکایی دیدار‬ ‫یا گفت وگو کند‪ .‬بنابراین این تنش زدایــی میان تهران و‬ ‫واشنگتن هنوز به وجود نیامده اســت‪ .‬در بحث هسته ای‬ ‫اشــتباهی که در حال رخ دادن اســت این که دولت اقای‬ ‫روحانی تصور می کند با حل موضوع هسته ای‪ ،‬تنش زدایی‬ ‫میان ایران با غــرب و امریکا رخ خواهــد داد‪ .‬اما من فکر‬ ‫می کنم که در این خصــوص ابتدا باید تنش زدایی صورت‬ ‫بگیرد و شهروندان دو کشور ترس شان از همدیگر را کنار‬ ‫بگذارند‪ .‬همچنین اجازه فعالیت به کشورها داده شود‪ .‬اگر‬ ‫این فضا برچیده شــود در مرحله نهایی‪ ،‬وارد شدن به یک‬ ‫بحث بسیار امنیتی یعنی مذاکرات هســته ای قابل قبول‬ ‫است‪ .‬یعنی نباید از مذاکرات هسته ای به تنش زدایی برسیم‬ ‫بلکه باید به دنبال تنش زدایی پای میز مذاکرات هسته ای‬ ‫حاضر شــویم‪ .‬همچنانکه در کوبا ابتدا تنش زدایی صورت‬ ‫گرفت بعد دو کشور به سمت عادی سازی روابط رفتند‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬اجازه بدهید بحث اخرمان به این موضوع‬ ‫اختصاص داشــته باشــد که اگر بخواهیم مدل ای ران را با‬ ‫کشورهایی که امریکا دوره ای با انها خصومت داشته است‬ ‫مقایسه کنیم مانند شوروی‪ ،‬چین‪ ،‬کره شــمالی و ویتنام‪،‬‬ ‫سیاست های واشنگتن در قبال کدام یک از این کشورها در‬ ‫رابطه با ای ران نیز کارساز خواهد بود؟‬ ‫متقی‪ :‬هرکدام از این کشورها حکایت خاص خودشان‬ ‫را دارند‪ .‬امریکا و اتحاد جماهیر شــوروی با هم درگیر بودند‬ ‫ابوالفتــح‪ :‬تنش زدایــی میــان تهران و‬ ‫واشنگنت هنوز به وجود نیامده است‪ .‬در‬ ‫بحث هسته ای اشتباهی که در حال رخ‬ ‫دادن اســت این که دولت اقای روحانی‬ ‫تصور می کند با حل موضوع هســته ای‪،‬‬ ‫تنش زدایی میان ایران با غرب و امریکا‬ ‫رخ خواهد داد‬ ‫و جنگ سرد اول جهانی از سال ‪ ۱۹۴۵‬تا ‪ ۱۹۵۶‬ادامه یافت‬ ‫اما دو بازیگــر‪ ،‬قدرت همدیگر را به عنوان دو کشــوری که‬ ‫م ی خواهند توازن را ایجاد کنند پذیرفته بودند و تصمیم ها در‬ ‫قالب یک نوع عقالنیت راهبردی شکل گرفته بود‪ .‬در ارتباط‬ ‫با چین نیز شاهد بودیم که مذاکرات پنهانی به وجود امده بود‬ ‫و همین اقای مک فارلین که در ‪۱۹۸۶‬به عنوان مشاور امنیت‬ ‫ملی امریکا به ای ران امد‪ ،‬در ســال ‪ ۱۹۷۱‬دستیار کسینجر‬ ‫بود و در سفر محرمانه ای که کسینجر از پاکستان به چین‬ ‫داشت همراه او بود‪ .‬اما چین ی ها جهت گیری هایشان را تغییر‬ ‫داده بودند؛ جهت گیری چین به این صورت تغییر یافت که‬ ‫م ی خواهد در سطح جهانی با امریکا در یک فضای همکاری‬ ‫اقتصادی قرار بگیرد‪.‬‬ ‫مســاله ای ران متفاوت از این کشورهاست زی را چین و‬ ‫اتحاد شــوروی دو قدرت بزرگ جهانی بودند اما ای ران فقط‬ ‫یک بازیگر منطقه ای است‪ .‬بناب راین ســوال این است که‬ ‫ایا ای رانی که یک بازیگر منطقه ای است و م ی خواهد تبدیل‬ ‫به یک بازیگر در حال ظهور شــود بــا الگوهای امریکایی‬ ‫سازگاری دارد که پاسخ منفی است‪ .‬جنگ سرد میان ای ران‬ ‫و امریکا مربوط بــه موضوعات و معادالتــی مانند حقوق‬ ‫بشر در کوبا نیست‪ .‬مهمترین موضوعات کوبا در ‪ ۲۴‬سال‬ ‫گذشته مساله حقوق بشر بوده است ولی در رابطه با ای ران‬ ‫مسائل مختلفی همچون مساله هسته ای‪ ،‬قدرت موشکی‪،‬‬ ‫نقش افرینی منطقه ای و حمایت از گروه های مقاومت وجود‬ ‫دارد‪ .‬همچنین نــگاه ای ران به سیاســت جهانی یک نگاه‬ ‫دوقطبی غیرمنعطف اســت‪ .‬یعنی ایــران م ی گوید نظام‬ ‫سلطه و جبهه مقاومت و در این میان هیچ فضای خاکستری‬ ‫وجود ندارد‪.‬‬ ‫این در حالی است که چین الگوی رفتاری اش را تغییر‬ ‫داد و ب رای خودش یک دشمن جدید ســاخت به نام اتحاد‬ ‫جماهی ر شوروی‪ .‬به همین دلیل بود که در سال ‪۱۹۷۱‬و ‪۱۹۷۲‬‬ ‫زمینه ای به وجود امد تا امریکا و چین در ان دوران هر دو در‬ ‫چارچوب مقابله با شوروی به توافق برسند‪ .‬در واقع گروه های‬ ‫استراتژیک گرا در امریکا این روند را در پیش گرفتند؛ یعنی‬ ‫کسانی که نگاه شــان معطوف به موازنه قدرت است‪ .‬این‬ ‫گروه ها توانســتند فضای جدید روابط را بازسازی کنند اما‬ ‫میان ای ران و امریکا‪ ،‬موضوعاتی مانند داعش منجر به این‬ ‫نم ی شــود که خصومت های طرفین نسبت به هم کاهش‬ ‫پیدا کند؛ ممکن اســت هر دو یک دشمن مشترک داشته‬ ‫باشند اما با این دشمن مشــترک به گونه ای مشترک مبارزه‬ ‫نم ی کنند‪ .‬یعنی رهیافت هایشــان در ارتباط با ان دشمن‬ ‫نیز متفاوت است‪ .‬بناب راین به نظر من ب رای اینکه در شرایط‬ ‫عادی زمینه ب رای بازسازی روابط ته ران ‪ -‬واشنگتن فراهم‬ ‫شود‪ ،‬راه درازی در پیش رو داریم‪.‬‬ ‫ابوالفتح‪ :‬به نظر من اگر بخواهیم در این خصوص‬ ‫الگویی ارائه دهیم شــاید روابط امریکا و ویتنام نزدیک تر‬ ‫به مورد ای ران باشد‪ .‬زی را کشــورهایی مانند چین و شوروی‬ ‫شرایط شان با ای ران خیلی فرق م ی کند‪ ،‬کشوری مانند شوروی‬ ‫تقریبا ب رابری را دایر م ی کرد و چیــن نیز به دلیل جمعیت‪،‬‬ ‫موقعیت و قدرتش در ســازمان ملل یک قــدرت جهانی‬ ‫بود‪ .‬اما ای ران هیچ یک از پتانســی ل ها را به لحاظ نظامی‪،‬‬ ‫وسعت و جمعیت در حال حاضر ندارد‪ .‬بناب راین شاید الگوی‬ ‫ویتنام در این رابطه بیشــتر جوابگو باشد‪ .‬ضمن اینکه من‬ ‫معتقدم این دغدغه ای که در ای ران وجود دارد مبنی بر اینکه‬ ‫امریکا به دنبال ب راندازی نظام ای ران است و تازمانی که نظام‬ ‫جمهوری اسالمی در ای ران است امریکا با ای ران رابطه برقرار‬ ‫نخواهد کرد‪ ،‬صحیح نیست و من به شخصه نسبت به این‬ ‫موضوع تردید دارم که صرفا به دلیل اختالفات ایدئولوژیک‬ ‫دو کشور نتوانند رابطه برقرار کنند‪ .‬نمونه اش نیز این است‬ ‫که امریکا با چین‪ ،‬کوبا و ویتنام کمونیست ارتباط برقرار کرد‬ ‫پس اگر برخی موانع رفع شــود م ی تواند با ای ران نیز ارتباط‬ ‫برقرار کند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫روند روابط میان ایران‬ ‫و امریکا طوالنی خواهد بود‬ ‫فرهاد کیانفرید‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫قطعا م ی توان گفت که دهــه ‪ 70‬میالدی‪ ،‬دهه‬ ‫تاثیرگذاری در روابط میان چیــن و امریکا بود‪.‬‬ ‫چه اتفاقی میان این دو کشــور و در نظام های‬ ‫سیاس ی شــان رخ داد که تصمیم گرفتند رابطه‬ ‫خود را با یکدیگر بازتعریف کنند؟‬ ‫خود بودند‪.‬‬ ‫دقیقا چه اتفاقی برای رابطه چین و شوروی افتاد؟‬ ‫از سال ‪ 1965‬بعد از سال ها دوستی‪ ،‬تنش بین چین‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫جمع بندی دو کشور در خصوص انجام مذاکرات‪،‬‬ ‫در لحظه رخ نداد و نتیجه یک پروسه زمانی بود‪ .‬اول اینکه‬ ‫سال ها روابط این دو کشور با یکدیگر قطع بود و با هم درگیر‬ ‫بودند و این درگیری تداوم داشت‪ .‬اما در مقطع پایانی دهه‪60‬‬ ‫از یک طرف امریکا درگیر شرایط حادی در ویتنام بود و تالش‬ ‫م ی کرد ب رای خروج از این کشور راهی پی دا کند‪ .‬از طرف دیگر‬ ‫نیز ایاالت متحده در دوران جنگ سرد به دنبال این بود که در‬ ‫دنیای کمونیست‪ ،‬بین چین و شوروی شکاف ایجاد و انها‬ ‫را از هم جدا کند تا اردوگاه کمونیست تضعیف شود‪ .‬در این‬ ‫حین رابطه چین و شــوروی در اواخر دهه ‪ 60‬به شدت دچار‬ ‫مشکل شــده بود‪ .‬به رقم اینکه انها در ‪ 1950‬نوعی پیمان‬ ‫امنیتی با یکدیگر امضا کرده بودنــد اما در اواخر دهه ‪ 60‬در‬ ‫یک رابطه خصمانه قرار گرفتند و اختالفاتشان ب ر سر مسائل‬ ‫مختلف از جمله رهبری اردوگاه کمونیســت و مشکالت‬ ‫شخصی میان رهب ران دو کشــور بود‪ .‬این اتفاقات موجب‬ ‫شد که شوروی یک تهدید جدی ب رای چین به حساب بیاید‪.‬‬ ‫حتی در ان زمان در حزب کمونیست این بحث مطرح بود که‬ ‫شاید شوروی به چین حمله نظامی کند‪ .‬به همین دلیل این‬ ‫ضرورت به وجود امد که ب رای پاسخ به تهدید شوروی و ب رای‬ ‫ایجاد توازن در ب رابر تهدید انها باید روابط شان را با ابرقدرت‬ ‫رقیب اصالح کنند تا چین توان بازدارندگی پیدا کند‪ .‬بناب راین‬ ‫عامل اصلی شــروع مذاکرات‪ ،‬که ان هم اولین بار از سوی‬ ‫امریکای ی ها در لهستان مطرح شده بود‪ ،‬کامال خارجی بود‬ ‫و محیط بیرونی این اتفاق و تصمیم را به دو کشور تحمیل‬ ‫کرده بود‪ .‬زی را هر دو کشور به دنبال رهایی از شرایط ان زمان‬ ‫‪2‬‬ ‫روند و اغاز مذاکــرات میان ایران و امریکا‬ ‫یاداور برهه ای از تاریخ اســت که دو سوی میز‬ ‫مذاکرات مقامات چین و امریکا م ی نشستند‬ ‫و برای بازتعریف روابطشان با یکدیگر مذاکره‬ ‫م ی کردند‪ .‬با این حال محســن شریعتی نیا‪ ،‬‬ ‫تحلیلگر مســائل بی ن الملل در گفت وگو با‬ ‫مثلث معتقد اســت که موضوع ایران و امریکا‬ ‫با چین و امریکا عالوه بر اینکه شــباهت های‬ ‫بســیاری دارد‪ ،‬تفاوت های مهمی نیز در ان‬ ‫نهفته اســت‪ .‬بنابراین طبیعتا برای ایران هم‬ ‫روند اصالح روابط‪ ،‬طوالنی خواهد بود و اعتماد‬ ‫از دست رفته میان دو کشور به راحتی به وجود‬ ‫نخواهد امد‪ .‬اما نکته مهمی کــه نباید ان را‬ ‫نادیده گرفت این است که در خصوص رابطه ایران‬ ‫و امریکا‪ ،‬مساله اســرائیل نیز مطرح است که‬ ‫تاثیر بسیاری در روند مذاکرات و برقراری رابطه‬ ‫میان دو کشور م ی گذارد‪ .‬در ادامه گفت وگو با این‬ ‫استاد دانشگاه را م ی خوانید‪:‬‬ ‫و شوروی رو به گسترش نهاد و حضور نیروهای نظامی انها‬ ‫در دو سوی مرزهای مشترک زیاد شد‪ .‬در دوران اولیه انقالب‬ ‫فرهنگی‪ ،‬این تنش تعمیق یافت و در ســال های ‪ 1968‬و‬ ‫‪ ،1969‬هریک از طرفیــن چندصدهزار نیــرو در مرزهای‬ ‫مشترک مستقر کردند‪ .‬در سال ‪ 1968‬درگیری هایی بین دو‬ ‫کشور در اط راف رود مرزی اسوری اتفاق افتاد‪ .‬در همان سال‬ ‫شوروی به چکســلواکی حمله کرد که این موضوع رهب ران‬ ‫چین را نسبت به نیات ان کشــور نگران تر کرد‪ .‬با وخیم تر‬ ‫شدن وضعیت امنیتی چین‪ ،‬رهب رانشان‪ ،‬به ویژه مائو و چوئن‬ ‫الی‪ ،‬لزوم تغییر در استراتژی سیاست خارجی و امنیتی این‬ ‫کشور را جهت مقابله با چالش شوروی‪ ،‬جدی تر درک کردند‪.‬‬ ‫از سویی در این مقطع‪ ،‬بعد از ارام شــدن موج رادیکالیسم‬ ‫ناشی از انقالب فرهنگی پس از کنگره نهم حزب کمونیست‬ ‫در اوریل ‪ ،1969‬سف رای چین که در این دوران از کار برکنار‬ ‫و به کشور بازگردانده شده بودند‪ ،‬مجددا به محل ماموریت‬ ‫خود بازگشتند و به تدریج دیپلماسی چین روند معمولی به‬ ‫خود گرفت‪ .‬در این مقطع‪ ،‬چوئن الی نخس ت وزیر وقت چین‬ ‫مقاالتی را به مائو ارائه م ی کرد که در ان تحوالت سیاست‬ ‫بی ن الملل مورد بحث قرار گرفتــه بود‪ .‬چوئن الی هرگاه در‬ ‫پی ایجاد تغییر در سیاســت خارجی چین بود‪ ،‬با توسل به‬ ‫این تاکتیک تالش م ی کرد بر مائو تاثیــر بگذارد‪ .‬البته در‬ ‫سپتامبر ‪ ،1969‬رهب ران شوروی تصمیم گرفتند تا جلس ه ای‬ ‫را با همتایان چینی خود برگزار کننــد و تنش هایی را که از‬ ‫مارس ان سال به وجود امده بود‪ ،‬رفع کنند‪ .‬البته مدتی طول‬ ‫کشید ولی باالخره نخس ت وزیر شوروی‪ ،‬الکسی کاسیگین‪،‬‬ ‫با چوئن الی در ‪ 11‬سپتامبر همان سال در بیجینگ مالقات‬ ‫کند‪ .‬مائو به چند دلیــل با این مالقــات موافق بود؛ یکی‬ ‫اینکه به تخفیف تنش با شوروی عالقه داشت‪ ،‬دیگر اینکه‬ ‫نم ی خواســت در دو جبهه با شــوروی و امریکا‪ ،‬به صورت‬ ‫همزمان مقابله کند و در فکر این بــود که مانع از نزدیکی‬ ‫شوروی و امریکا شــود‪ .‬البته چوئن الی هم با این مالقات‬ ‫موافق بود‪ .‬چون قصد داشــت انگیــزه ایاالت متحده ب رای‬ ‫بازتعریف روابط خود با چین را افزایش دهد‪ .‬به همین دلیل‬ ‫بین الملل‬ ‫ی نیا در گفت وگو با مثلث‬ ‫محسن شریعت ‬ ‫‪51‬‬ ‫بین الملل‬ ‫در این مالقات‪ ،‬چوئن الی تالش داشــت تا از گرم گرفتن‬ ‫و دوستی با کاســیگین خودداری کند تا پیامی غلط ب رای‬ ‫ایاالت متحده ارسال نشود‪ .‬پیامد این مالقات شروع مذاکرات‬ ‫مرزی چین و شوروی به ریاســت معاونان وزارت خارجه دو‬ ‫کشور بود که این امر نیز فشار بر ایاالت متحده جهت تجدید‬ ‫رابطه با چین را افزایش داد‪ .‬اســتراتژی چین ی ها به خوبی‬ ‫عمل کرد و مقامات امریکا شروع به تالش ب رای بازتعریف‬ ‫روابط با چین کردند‪.‬‬ ‫با تمام اتفاقــات و تالش های دو کشــور در‬ ‫خصوص بازتعریف رابطه میانشان‪ ،‬اما نم ی توان‬ ‫با قاطعیت گفــت که رابطه فعلــی انها کامال‬ ‫دوستانه است‪ .‬چرا؟‬ ‫به نظر مــن در وضعیت فعلــی‪ ،‬رابطه میان این‬ ‫دوکشور بسیار پیچیده است‪ .‬زیرا حوزه های بسیار مهمی‬ ‫ از همکاری میان این دو کشــور وجــود دارد اما متقابال در‬ ‫بخش های مهم دیگری نیز میانشــان نوعی رقابت حاکم‬ ‫است‪ .‬به طور مثال هر دو بر سر نمایش قدرت در شرق اسیا‬ ‫با یکدیگر در رقابت هســتند‪ ،‬یا نفوذ در کشورهای درحال‬ ‫توســعه و حتی در زمینه اقتصاد‪ .‬بناب رایــن م ی توان گفت‬ ‫روابطشان مسالمت امیز است اما دوستانه نیست‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫ایا هــدف کلی چین و ایاالت متحــده امریکا از‬ ‫مذاکرات برقراری ارتباط و گذراندن ان پروســه‬ ‫طوالنی‪ ،‬همین نوع و مقدار رابطه بود؟ یا اینکه‬ ‫هدف گذاری شان چیز دیگری بود و این نصیبشان‬ ‫شد؟‬ ‫واقعیت این است که در ان مقطعی که دیپلماسی‬ ‫پینگ پنگ اتفاق افتاد‪ ،‬در واقــع اولویت های کوتاه مدت را‬ ‫پیگیری م ی کردند‪ .‬یعنی دولت نیکسون سیاست های خود را‬ ‫پیگیری م ی کرد و تیم مائو و چوئن الی هم بدنبال این بودند‬ ‫که ب رای گریز از تهدید شوروی چاره ای پیدا کنند‪ .‬همچنین‬ ‫هی چ کدام از طرفین هم نم ی دانســتند که اصال این رابطه‬ ‫برقرار خواهد شد یا خی ر‪ .‬این نکته بسیار مهم است که ما توجه‬ ‫کنیم که از زمان اولین تماس ها میان این دو کشور در فوریه‬ ‫‪ 1969‬در ورشو‪ ،‬تا بازگشایی سفارت های دو کشور در ژانویه‬ ‫‪ ،1978‬فرایند برقراری رابطه میان چین و امریکا در حدود ‪10‬‬ ‫سال به طول انجامید‪ .‬یعنی اینگونه نبود که طی یک سال‬ ‫یا دو سال روابط برقرار بشود و سفارت های دوکشور بازگشایی‬ ‫لو فصل بشــود‪ .‬البته بعد از سال ‪1978‬‬ ‫شود و مشکالت ح ‬ ‫هم در مقاطعی روابط میان انهــا پرتنش بود‪ .‬اما مهمترین‬ ‫بخشی که ب رای ما اهمیت دارد و چین ی ها به نحو احسن از‬ ‫پس ان برامدند‪ ،‬این است که از مذاکره کردن‪ ،‬ترسی به خود‬ ‫راه ندادند و مذاکره را به معنی ســازش یا عقب نشینی تلقی‬ ‫نکردند‪ .‬یعنی اگر شما به شرایط دو کشور در ان دوران توجه‬ ‫کنید م ی بینید که در ان زمان امریکا یک ابرقدرت بود ولی‬ ‫ی از جمعیتش از‬ ‫در مقابل چین یک کشور فقیر بود که نیم ‬ ‫گرسنگی رنج م ی برد‪ .‬م ی خواهم به این نکته برسم که اعتماد‬ ‫به نفس چین ی ها به خودشــان و اینکه باور داشتند‪ ،‬مذاکره‬ ‫کردن بهترین راه ممکن اســت‪ ،‬باید بــرای ما درس عبرت‬ ‫باشــد‪ .‬اصال به دلیل این باورها و اعتماد به نفس بود که از‬ ‫داخل چین صدای واحد‪ ،‬خارج م ی شد و امریکا نم ی توانست‬ ‫روی اختالفات داخلی انها سرمایه گذاری کند و مذاکرات را به‬ ‫نفع خود پیش ببرد‪ .‬به همین دلیل باید به این نکات توجه‬ ‫کرد که این فرایند یک پروســه بلند مدت بــود و چین ی ها‬ ‫خودشــان تصمیم گرفتند تا ب رای بهبود شرایط کشورشان‬ ‫در حوزه های مختلف و جایگاهشان در جهان‪ ،‬با امریکای ی ها‬ ‫وارد مذاکره بشــوند‪ .‬ضمن اینکه بعد از همه این مذاکرات‬ ‫و دوران‪ ،‬همیشــه در مدیریت رابطه با امریکا یک سیاست‬ ‫مســتقل و با اعتماد به نفس را در پیش گرفته اند تا به امروز‬ ‫توانسته اند از مزایای رابطه با امریکا استفاده کنند و در عین‬ ‫حال از هرگونه وابستگی و اینکه زیر سلطه امریکا بروند دوری‬ ‫کردند و کشور خود را کامال مستقل هدایت کردند‪.‬‬ ‫ایا م ی توانیم مدل چین و امریکا را با مدل ایران و‬ ‫امریکا مقایسه کنیم؛ ضمن اینکه ایران اختالفات‬ ‫ایدئولوژیکی با امریکا دارد؟‬ ‫ببینید به طور کلی بحث مدل در علوم انســانی‬ ‫مقوله مبنا داری نیست و نم ی توانیم در این علوم‪ ،‬پدیده ها‬ ‫را به راحتی با یکدیگر مقایســه کنیم‪ .‬اما به هرحال چین‬ ‫به عنوان یک کشور انقالبی و کشوری که سال ها با امریکا‬ ‫مبارزه کرد و روابطش ســال ها بــا ایاالت متحده قطع بود‪،‬‬ ‫شباهت هایی با ای ران پیدا م ی کند‪ .‬اما نکته اول این است که‬ ‫چین اساسا در دورانی(‪ )1971‬که روابطش با امریکا بازتعریف‬ ‫شد‪ ،‬به هیچ عنوان اختالفات ایدئولوژیک نداشتند و چین در‬ ‫ی انها به‬ ‫دوران انقالب فرهنگی بود و سیاســت های انقالب ‬ ‫شدیدترین شکل درحال اجرا بود‪ .‬به همین دلیل دیپلماسی‬ ‫پینگ پنگی با امریکا‪ ،‬هیچ تاثیری بر مسائل ایدئولوژیکی‬ ‫چین نداشت‪ .‬چین بعد از این دیپلماسی‪ ،‬همان سیاست های‬ ‫خود را ادامه داد‪ ،‬تا سال ‪ 1978‬که تصمیم گرفت سیاست های‬ ‫خود را تغییر بدهد‪ .‬ضمن اینکه این تغیی رات هم ارتباطی به‬ ‫رابطه این دو کشور نداشت‪ .‬یک جمع بندی جدیدی در داخل‬ ‫حزب کمونیست شکل گرفت و تمایل داشتند مسیر نظام‬ ‫سیاسی خود را متناســب با تغیی رات جهانی‪ ،‬تا حد زیادی‬ ‫اصالح کنند‪ .‬بناب راین این دیدگاه که چین به واسطه اینکه از‬ ‫سیاست های خودش عقب نشینی کرد‪ ،‬توانست با امریکا به‬ ‫توافق برسد‪ ،‬کامال غلط است‪.‬‬ ‫ب ا توجه به تجربه تاریخی کــه از چین و امریکا‬ ‫ب ه دست امده و توضیحاتی که شما در خصوص‬ ‫جزئیات برقراری رابطه میان این دو کشور دادید‪،‬‬ ‫تا چه حد امکان برقراری یک رابطه مانند چین‬ ‫و امریکا میان ایران و ایاالت متحده امکان پذیر‬ ‫است؟‬ ‫موضوع ای ران و امریکا با چین و امریکا همانطور که‬ ‫گفتم هم شباهت های بسیاری دارد و هم تفاوت های مهمی‪.‬‬ ‫بناب راین طبیعتا ب رای ای ران هم روند اصالح روابط‪ ،‬طوالنی‬ ‫خواهد بود و اعتماد از دســت رفته میان دو کشور به راحتی‬ ‫به وجود نخواهد امد‪ .‬اما نکتــه مهمی که نباید ان را نادیده‬ ‫گرفت این است که در خصوص رابطه ای ران و امریکا‪ ،‬مساله‬ ‫اسرائیل نیز مطرح است که تاثیر بسیاری در روند مذاکرات‬ ‫و برقراری رابطه میان دو کشور‪ ،‬م ی گذارد و این در موضوع‬ ‫چین و امریکا وجود نداشت‪ .‬یعنی در ان زمان هیچ کشوری‬ ‫نبود که بخواهد مانع برقراری رابطه میان این دو کشور شود‪.‬‬ ‫نکته دیگر اینکه عالوه بر اسرائیل‪ ،‬همسایگان خودمان هم‬ ‫عالقه ای به رابطه ای ران و امریکا ندارند‪ ،‬بلکه برخی هم بسیار‬ ‫تالش م ی کنند که این ارتباط برقرار نشود‪ .‬اما از منظر منافع‬ ‫ملی‪ ،‬بخواهیم به ماجرا نگاه کنیم‪ ،‬بایــد بدانیم در دنیای‬ ‫موجود‪ ،‬که جهانی است که اگر بخواهیم تاثیرگذاری داشته‬ ‫باشیم باید با کشورهای بسیاری حداقل رابطه را برقرار کنیم‬ ‫و ب رای دست یابی به این ارتباط حداقلی‪ ،‬چاره ای جز مذاکره‬ ‫وجود ندارد‪ .‬به نظر من باتوجه به قدرتی که در منطقه داریم‬ ‫از شرایط الزم ب رای هدایت مقتدرانه و هوشمندانه مذاکرات‬ ‫برخورداریم‪.‬‬ ‫البته عرض کرد قطعا رونــد پیچیده ای خواهد بود و‬ ‫نباید شتابزده عمل کرد و به این تصور دامن زد که مسائل‬ ‫به سرعت به سمت حل و فصل شــدن م ی روند‪ .‬البته نباید‬ ‫فراموش کرد کــه در صورت برقراری رابطــه میان ای ران و‬ ‫امریکا‪ ،‬همچنان موارد اختالف میانشــان زیاد خواهد بود‪.‬‬ ‫عالوه بر این در حوزه هایی مثل نفوذ در منطقه هم با یکدیگر‬ ‫رقابت بسیاری خواهند داشت‪ .‬به عنوان نکته پایانی این را‬ ‫هم اضافه کنم که نباید اینگونه فکر کرد که رابطه با امریکا‬ ‫ب رای کشورها موجب توسعه و پیشرفت اقتصادی و‪ ...‬است‪.‬‬ ‫زی را اگر دقت کنید در کنار چین ما کشورهایی را داریم‪ ،‬مثل‬ ‫فیلیپین که با وجود اینکه سال های زیادی است با امریکا در‬ ‫ارتباط است اما از مشکالت بسیاری رنج م ی برد‪.‬‬ ‫امریکا دوست‬ ‫روسیه نمی شود‬ ‫شوری در گفت وگو با مثلث‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫ایاالت متحده امریکا و اتحاد جماهیر شــوروی و‬ ‫پس از ان نیز فدراسیون روســیه همواره روابط‬ ‫پرتنشی داشته اند‪ .‬به خصوص در سال های نزدیک‬ ‫به فروپاشیشوروی‪،‬شاهدشدتگرفتننوسانات‬ ‫در روابط دو کشور هستیم‪ .‬یعنی در برخی دوره ها‬ ‫روس ها با دید خوش بینانه به روابط شان با امریکا‬ ‫می نگرند و در برخی از مقاطع نیز امریکا را همان‬ ‫دشمن سال های جنگ سرد می پندارند‪ .‬ابتدا کمی‬ ‫راجعبهفرازونشیب هایروابطایندوقدرتجهانی‬ ‫توضیحدهید‪.‬‬ ‫ایاالت متحــده امریکا و اتحاد جماهیر شــوروی‪ ،‬دو‬ ‫ابرقدرتی بودند که دوران جنگ سرد را با هم طی کرده بودند و‬ ‫فرایند دشمنی‏ها و رقابت‏های استراتژیکی که میان دو کشور بود‬ ‫در دوران جنگ سرد بسیار منحصر به فرد بود‪ .‬در سال‪‎‬های اواخر‬ ‫دهه ‪ 1980‬بعد از اینکه میخائیل گورباچف روی کار امد تالش‬ ‫داشت روابط روسیه با غرب را به نوعی بازسازی کند و به نحوی‬ ‫سعیداشتازروندمسابقهتسلیحاتیکهدردورانجنگسردوجود‬ ‫داشت و عمال اقتصاد شوروی را به سمت فروپاشی سوق داده بود‪،‬‬ ‫اجتنابکند‪.‬درواقعگورباچفهدفشاینبودکهازطریقبازسازی‬ ‫روابط شوروی با غرب این فرایند مسابقه تسلیحاتی را متوقف‬ ‫کند‪ .‬در ابتدا این خوش بینی در شوروی وجود داشت که می توان‬ ‫از طریق گفت وگو با غرب‪ ،‬به اهدافی که می خواهد دست یابد‪ ،‬به‬ ‫همینخاطرنیزدرانزمان‪،‬گورباچفبحثخانهمشترکاروپایی‬ ‫را مطرح کرد و در ان مقطع گفت وگوهای متعددی میان شوروی‬ ‫وغربصورتگرفت‪.‬اماانچهدرنهایتمشاهدهکردیمفروپاشی‬ ‫اتحاد جماهیر شوروی و جایگزینی فدراسیون روسیه به جای ان‬ ‫بود‪ .‬بالفاصله بعد از فروپاشی شوروی کسانی که در روسیه قدرت‬ ‫را در اختیار گرفتند کسانی بودند که با خوش بینی زیادی نسبت‬ ‫به غرب کار خود را اغاز کردند‪ .‬از اقای بوریس یلتسین به عنوان‬ ‫رئیس جمهور گرفته تا ایگور گایدر که اولین نخست وزیر روسیه‬ ‫بعدازفروپاشیشورویبودهمهاینهاباخوش بینیباالیینسبتبه‬ ‫غرب‪،‬کارخودرااغازکردندوامیدواربودندازطریقبازسازیروابط‬ ‫با غرب‪ ،‬هم اقتصاد در حال فروپاشی روسیه را مدیریت کنند و هم‬ ‫تالش کنند در مسائل استراتژیک‪ ،‬جایگاه و موقعیت کشورشان‬ ‫را حفظ کنند‪ .‬ولی از طرف مقابل امریکایی ها به این صورت به‬ ‫بین الملل‬ ‫بااینتفاسیربعدازفروپاشیاتحادجماهیرشوروی‪،‬‬ ‫روابط مسکو و واشنگتن اغلب حالت رقابتی داشته‬ ‫است؟‬ ‫بله ولی در این مقطع تفاوت‪‎‬های زیادی میان روابط‬ ‫به نظر شــما امریکا در پروژه مهار قدرت نظامی‬ ‫روسیه تا چه حد توانسته به اهدافش دست یابد و‬ ‫موفقبودهاست؟‬ ‫در حوزه نظامی نمی‪‎‬تــوان گفت امریکا به موفقیتی‬ ‫دست یافته است زیرا یکی از معدود حوزه‪‎‬هایی که روسیه برای‬ ‫خود همچنان قدرتی را متصور اســت حوزه مســائل نظامی‬ ‫است و روس ها به شکل های مختلفی از طریق روزامد کردن‬ ‫تجهیزاتشان‪،‬بازسازیساختارارتشوهمکاری‪‎‬هاینظامی شان‬ ‫با کشــورهای دیگر چون هند‪ ،‬چین و ایران‪ ،‬تالش داشــتند‬ ‫که صنایع نظامی شــان را به عنــوان مهمترین بخش صنایع‬ ‫روســیه همچنان حفظ کنند‪ .‬از طرف دیگر روس ها همواره با‬ ‫دو مساله‪،‬یکیبحثگسترشناتوبهشرقودیگریبحثایجاد‬ ‫سپر موشکی که امریکایی ها دنبال می کردند‪ ،‬به شدت مخالف‬ ‫بودند ولی هیچ گاه و در هیچ مقطعی نشده که روسیه نسبت به‬ ‫این دو استراتژی امریکا کوتاه بیاید‪ .‬این نشان دهنده حساسیت‬ ‫موضوعبرایروسیهاست‪.‬‬ ‫با توجه به نظریاتی که می گویند روسیه همچنان‬ ‫نگاهتوسعه طلبانه ایداردوامریکانیزمخالفچنین‬ ‫رویکردی از جانب روس هاست‪ ،‬می توان گفت که‬ ‫باتوجه به این تضاد در اینده نیز روابط دو کشور به‬ ‫سمت بهبود و همکاری های بیشتر نخواهد رفت؟‬ ‫همچنانکه شاهدیم اختالفات شان بر سر اوکراین‪،‬‬ ‫دو کشور را در چه وضعیتی قرار داده است؟‬ ‫انچه اهمیت دارد این اســت که کشوری به بزرگی‬ ‫جغرافیایی و قدرت نظامی روسیه هیچ گاه نمی تواند کشوری‬ ‫باشد که مورد پذیرش امریکا قرار گیرد؛ به همین دلیل نکته ای‬ ‫که بارها بر ان تاکید شده این است که امریکا پس از فروپاشی‬ ‫اتحاد جماهیر شوروی‪ ،‬به دنبال فروپاشی فدراسیون روسیه بوده‬ ‫اســت‪ .‬به هر حال نمی توان انکار کرد که در موضوعاتی مانند‬ ‫چچن‪،‬کشورهایغربیتمامتالشخودراکردندتابتوانندفرایند‬ ‫تجزیه طلبی را به داخل روسیه توسعه دهند و شاید اگر پوتین بر‬ ‫سر کار نیامده بود همچنان این موضوع در داخل روسیه دنبال‬ ‫یداندکهروسیهدرحالتکوچکشده‬ ‫می شد‪.‬به هر حالامریکام ‬ ‫کنونی اش نیز انقدر بزرگ است که امریکا احساس خطر کند‪ .‬به‬ ‫همیندلیلامریکایی هابه شدتبه دنبالاینبودندکهاوالتاجایی‬ ‫که می توانند حوزه نفوذ روسیه را در جمهوری های سابق محدود‬ ‫کنند و در گام بعدی نیز در داخل فدراسیون روسیه این کشور را با‬ ‫تجزیه طلبی مواجه کنند‪ .‬در رابطه با بحث توسعه طلبی روسیه‬ ‫باید توجه داشت که این کشور حوزه عمق استراتژیک خودش را‬ ‫فقط در حوزه جمهوری های سابق قرار داده و این کشورها را فقط‬ ‫به عنوانخطقرمزخودتعریفکردهاست‪.‬حتیدرمقاطعیشاهد‬ ‫این بودیم که روسیه به دلیل ضعف های مختلفی که در داخل با‬ ‫ان مواجه بود‪ ،‬نسبت به این موضوع نیز کوتاه می‪‎‬امد‪ .‬همچنان‬ ‫کهدرانقالبنارنجیسال‪ 2005،2004‬اوکراینشاهدشبودیم‬ ‫روس ها ناگزیر شدند با این موضوع کنار بیایند‪ .‬یا در انقالب رز‬ ‫گرجستان که منجر به قدرت گرفتن میخائیل ساکاشویلی شد‬ ‫بازهمروس هابامسالهکنارامدند‪.‬اماامروزبهمیزانیکهروس ها‬ ‫قدرت پیدا کرده اند‪ ،‬تالش شان این است که قدرت شان را در این‬ ‫مناطق بازیابی کنند و به همین دلیل در سال‪ 2008‬شاهد بحران‬ ‫گرجستان بودیم و امروز نیز شاهد اختالفات غرب و روسیه در‬ ‫بحث اوکراین هســتیم‪ .‬به اعتقاد من نمی توان این موضوع را‬ ‫توسعه طلبی نامید بلکه روسیه بیشتر به دنبال حفظ حوزه های‬ ‫نفوذشدرمنطقه ایاستکهعمقاستراتژیکانکشورتعریف‬ ‫می شود‪.‬توسعه طلبیمربوطبهزمانیمی شودکهروس هاخارجاز‬ ‫حوزهجمهوری هایشورویسابق‪،‬اهدافعملیاتیرادنبالکنند‪.‬‬ ‫این در شرایطی است که در کشورهایی مانند افغانستان یا لیبی‬ ‫شاهد همکاری های روسیه با غرب هستیم و این کشور اصوال‬ ‫در این مناطق برای خود اهداف فراشوروی قائل نبوده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫مسالهنگاهنمی کردند؛انچهبرایانهااهمیتداشتبیشترموازنه‬ ‫استراتژیکی بود که میان امریکا و شوروی وجود داشت‪ .‬درواقع‬ ‫امریکا‪ ،‬فروپاشی شوروی را به عنوان یک فرصت تلقی می کرد‬ ‫که بتوانند از طریق اتفاقی که داخل این کشور رخ داده‪ ،‬این موازنه‬ ‫استراتژیکرابهنفعخودشانتغییردهندوبههمیندلیلهمامریکا‬ ‫بالفاصلهبهسمتاینبحثرفتکهمهمترینموضوعبرایانها‬ ‫مسالهسالح هایهسته ایاتحادجماهیر شورویبود‪.‬بنابراینبه‬ ‫نحوی سعی کردند با همکاری روسیه‪ ،‬ابتدا دو کشور قزاقستان‬ ‫و اوکراین که تنها جمهوری های هسته ای غیر از روسیه بودند را‬ ‫متقاعد کنند تسلیحات هسته ای خود را واگذار کنند و به نوعی به‬ ‫کشورهایی غیر هسته ای تبدیل شدند‪ .‬به این ترتیب تنها روسیه‬ ‫به عنوان یک کشور هسته ای باقی ماند که همچنان می توانست‬ ‫در حوزه مسائل استراتژیک و حوزه تسلیحات با امریکا هماوردی‬ ‫داشته باشد‪ .‬به هر حال برای امریکا همیشه این استراتژی مطرح‬ ‫بود که بتواند قدرت نظامی روسیه را تاحدی کاهش دهد که به‬ ‫نوعیکنترلشدهباشدونسبتبهاینکشوراحساسامنیتداشته‬ ‫باشد‪.‬حالشکستهشدناینقدرتنظامیوشکستهشدنقدرت‬ ‫بزرگروسیه‪،‬استراتژی هاییبودکهامریکایی هادنبالمی کردند‬ ‫ان هم در شرایطی که روسیه باتوجه به موقعیت جغرافیایی که‬ ‫داشت می توانســت به همان اندازه قبل باز هم ترسناک باشد‪.‬‬ ‫اگرچهروس هابانگاهیخوش بینانهگمانمی کردندکهمی توانند‬ ‫با همکاری با امریکا به نوعی قدرت از دست رفته خود را باز یابند‪،‬‬ ‫امابهتدریجمشخصشدکهامریکایی‪‎‬هاخیلیبه دنبالاینمساله‬ ‫نیستند و با طرح موضوعاتی مانند گسترش ناتو به شرق و خروج‬ ‫یک جانبه از پیمان موشک‪‎‬های ضد بالستیک باعث شدند که‬ ‫روس ها احساس نگرانی کنند و دریابند که وضعیت در حال تغییر‬ ‫بهضررانهاست‪.‬نتیجهایننگرانیرامی تواندربازگشتجریانات‬ ‫اوراسیا گرا مانند یوگنی پریماکف و بعد از او نیز والدیمیر پوتین‬ ‫مشاهده کرد‪ .‬این مساله عمال باعث شد خوش بینی کوتاه مدتی‬ ‫کهمیانمقاماتروسیشکلگرفتهبودمجدداتبدیلبهبدگمانی‬ ‫شودوحتیپسازاین‪،‬خوش بینی هاوهمکاری هایمقطعیکه‬ ‫میانروسیهوامریکاشکلگرفتهمانندهمکاری‪‎‬هایشانبعداز‪11‬‬ ‫سپتامبردربحثافغانستانهیچ یکموجبنشدکهرابطهمیاندو‬ ‫کشور به رابطه همکاری نزدیک تبدیل شود‪ .‬عمال بعد از گذشت‬ ‫مدت کوتاهی از سال‪ 2001‬در افغانستان شاهد این بودیم که در‬ ‫بحثحملهامریکابهعراق‪،‬روسیهباحملهبهاینکشورمخالفت‬ ‫کردوبههمراهفرانسهوالمان‪،‬کشورهاییبودندکهجزءمخالفان‬ ‫اصلی حمله امریکا به عراق به شمار می‪‎‬امدند‪ .‬این روندی بود که‬ ‫شو پس از فروپاشی اتحاد‬ ‫میان امریکا و روسیه در سال های پی ‬ ‫جماهیر شوروی طی شد و رقابت میان دو کشور را به اینجا رساند‬ ‫کهاکنونشاهدتشدیدجدیتنش هامیاندوطرفهستیم‪.‬‬ ‫امریکا و روسیه به نسبت دوران جنگ سرد وجود دارد و صرفا‬ ‫ازمنظررقابتاستراتژیکبهمسائلنگاهنمی شد‪.‬البتهشاهداین‬ ‫هستیم که در همین مقطع حجم قابل توجهی از سرمایه گذاری‬ ‫غربی و امریکایی داخل روســیه صورت می گیرد و همکاری‬ ‫اقتصادی گسترده ای میان امریکا و روسیه برقرار است‪ .‬اما انچه‬ ‫امریکایی‏هاهیچگاهفراموشنکردنداینبودکهبتوانندبهنحوی‬ ‫قدرتنظامیروسیهراکنترلکنندتادراتفاقاتبعدیوغیر قابل‬ ‫پیش بینی بعدی مانند انقالبات رنگی و حوادث اوکراین‪ ،‬مسکو‬ ‫نتواندقدرتعملداشتهباشد‪.‬ایننکتهنیزبارهادرصحبت های‬ ‫اخیر پوتین و بسیاری از کارشناسان روسی مطرح شده است که‬ ‫جنگ سرد از دید امریکایی ها هیچ وقت پایان نیافته یا معتقدند‬ ‫یدانست و با روسیه به عنوان‬ ‫که امریکا خود را پیروز جنگ سرد م ‬ ‫کشوریکهدرجنگسردشکست خوردهاست‪،‬برخوردمی کرد‪.‬در‬ ‫واقعیتهمهمینطوراستوامریکا‪،‬روسیهراطرفشکست خورده‬ ‫جنگ سرد می دانست‪ .‬به همین دلیل هم تصورشان این بود که‬ ‫روسیه باید بیش از اینها در حوزه مسائل استراتژیک امتیاز دهد‪.‬‬ ‫نتیجه این رویکرد امریکا نیز وضعیتی است که اکنون شاهدش‬ ‫هستیم‪.‬‬ ‫اوال امریکا‪ ،‬روسیه را طرف شکست خورده جنگ سرد‬ ‫می داند و معتقد است طرفی که شکست خورده است باید درواقع‬ ‫دیدگاه ها و نظرات طرف پیروز را مدنظر قرار دهد‪ .‬در حالی که‬ ‫طرفروسینگاهشبهمسالهاینگونهنیست‪.‬درحوزهاقتصادی‬ ‫انچه برای امریکا اهمیت دارد این است که به روسیه به عنوان‬ ‫یک بازار نگاه می کند و بر این باور اســت که روسیه باتوجه به‬ ‫جمعیت‪ 50‬میلیونیوبازارگسترده اش‪،‬حوزه هایمختلفیبرای‬ ‫سرمایه گذاری دارد‪ .‬همچنین حوزه های مختلف سرمایه گذاری‬ ‫درروسیهاعمازحوزهانرژیومعادن‪،‬بسترمناسبیبرایبسیاری‬ ‫ازشرکت های امریکاییبودکهبیایندوبرایسوداوریخودشان‬ ‫تالش کنند‪ .‬اما در حوزه مسائل استراتژیک‪ ،‬تصور من این است‬ ‫کهنگاهامریکابهروسیههیچ گاهتغییرنکردهوهمچنانبه دنبال‬ ‫ایناستکهقدرتروسیهرامهارکند‪.‬درنتیجهاستراتژیامریکا‬ ‫درقبالروسیهبعدازجنگسردهمچنانکوچکترکردنومحدود‬ ‫کردنقدرتمانورروسیهدرسطحجهانیبودهاست‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪3‬‬ ‫محمود شوری‪ ،‬کارشناس مسائل روسیه‬ ‫در گفت وگو با مثلث م ی‏گوید استراتژی امریکا‬ ‫در قبال روسیه همیشه اینگونه بوده که بتواند‬ ‫قدرت نظامی این کشور را تاحدی کاهش دهد تا‬ ‫امنیت امریکا را تهدید نکند‪ .‬به گفته شوری‪،‬‬ ‫امریکا در پی کوچکتر و محدود کردن قدرت‬ ‫مانور روسیه در ســطح جهانی بوده و هست‪.‬‬ ‫همچنین این کارشناس معتقد است که کشوری‬ ‫به بزرگی جغرافیایی و قدرت نظامی روســیه‬ ‫هی چ گاه نم ی تواند کشــوری باشــد که مورد‬ ‫پذیرش امریکا قرار گیرد‪.‬‬ ‫با توجه به سیاست‏هایی که امریکا در قبال روسیه‬ ‫در پیش گرفته و می گیرد‪ ،‬به نظر شما روسیه برای‬ ‫امریکا چه جایگاهی دارد و نگاه واشنگتن به مسکو‬ ‫چگونهاست؟‬ ‫‪53‬‬ ‫به خاطر سوریه‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫تحوالت سه سال اخیر در ســوریه باعث تغیی رات وسیعی در منطقه‬ ‫خاورمیانه شده است‪ .‬از صف بندی کشورهای منطقه علیه و له هم درمورد‬ ‫موضوع سوریه گرفته تا به گمان گروهی از کارشناسان فاصله گیری حماس‬ ‫یا بالعکس گروه های مقاومت از حماس به دلیل موضع گیری رهب ران حماس‬ ‫علیه سوریه همه تاثی رات رخدادهای سوریه م ی باشد‪.‬‬ ‫میدان « استقالل» بالی جان‬ ‫دولت های درحال گذار‬ ‫در مورد اختالف ایران و حماس غلو شده است‬ ‫گفت وگوی مثلث با نماینده جنبش حماس در تهران‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫در چند روز اخیر اخباری در رسانه ها منتشر شد‬ ‫که حماس و ایران بار دیگر به هم نزدیک م ی شوند؛‬ ‫این به چه معنی است؟ مگر حماس و ایران از هم دور‬ ‫شده بودند؟‬ ‫روابط مــا و ب رادرانمــان در جمهوری اســامی‬ ‫ای ران از اوایل دهه ‪ 90‬شروع شد‪ .‬ســر فصل و سر منشاء و‬ ‫ارتباط میان ای ران و حماس نیز ب ر اســاس حمایت از ارمان‬ ‫فلســطین و همکاری در مساله فلســطین و رویارویی با‬ ‫دشــمن صهیونیســتی بود‪ .‬بنابراین باید تاکید کنم که‬ ‫فصل مشترک میان ای ران و حماس یعنی مساله فلسطین‬ ‫تا کنون هیچ تغییری نکرده است‪ .‬در شرایط کنونی مقاومت‬ ‫همچنان پابرجاست و در مقابل نیز رژیم صهیونیستی حضور‬ ‫اشغالگرایانه خود را در سرزمین اشغال شده فلسطین حفظ‬ ‫کرده است؛ مجموعه شرایط موجود به سمتی است که روابط‬ ‫ما با ای ران یک روابط راهبردی اســت و نم ی تواند در مدت‬ ‫کوتاهی مثال ‪ 24‬ساعت به یکباره تغییر کند‪ .‬ما باید نیمه پر‬ ‫لیوان را ببینیم و به تعبیری باید نگاه خوشبینانه ای داشته‬ ‫باشیم‪ .‬این نگاه غالب طرف های اندیشمند و خردورز در هر‬ ‫دو طرف در مساله روابط ماست‪ .‬بناب راین نگاه اصلی ما در‬ ‫مورد روابط همان سر فصل مشترک میان دو طرف است که‬ ‫‪1‬‬ ‫نزدیکــی حماس و ایران‪،‬خبــری بود که‬ ‫در هفته های اخیر منتشــر شده است‪ .‬مثلث‬ ‫در گفت وگــو با اقای خالد قدومــی‪ ،‬نماینده‬ ‫جنبش حماس در تهران بــه ابهامات رابطه‬ ‫حماس و تهران پرداخته است‪ .‬رسانه های متعدد‬ ‫بی ن المللی از تیره شدن رابطه حماس با تهران‬ ‫بعد از حمایت این گروه از معارضان سوری خبر‬ ‫دادند‪ ،‬مساله ای که اقای قدوم ی اساسا ان را رد‬ ‫م ی کند و م ی گوید رابطه ایران و حماس ب ر اساس‬ ‫ارمان فلسطین شــکل گرفته و ب ر این اساس‬ ‫خللی وارد نشده است‪.‬‬ ‫ما در مورد ان خوشبین هستیم نه مسائل اختالف ب رانگیز‬ ‫کوچک‪.‬ضمن اینکه سر فصل مشترک روابط ای ران و حماس‬ ‫همان مساله فلسطین است که یک مساله بزرگ در جهان‬ ‫است‪ .‬باتوجه به چنین مساله ای که عرض کردم‪ ،‬روابط میان‬ ‫ما و جمهوری اسالمی هیچ گاه و ب رای لحظه ای قطع نشده‬ ‫است‪ .‬البته باید بگویم که روند روابط موجود فرا زو نشی ب های‬ ‫طبیعی را داشته و همیشه به یک شکل ممتد نبوده است‪.‬‬ ‫این هم پیش م ی اید و طبیعی اســت که حتی بین ب رادران‬ ‫نیز م ی تواند رخ بدهد‪.‬‬ ‫شما از فراز و نشــی ب ها گفتید‪ .‬ب ه نظر م ی رسد‬ ‫که مساله سوریه در روابط ایران و حماس تاثی ر گذار و‬ ‫حتی فراتر از اختالف میان دو برادر بزرگ تر و کوچ ک تر‬ ‫هم بود‪.‬‬ ‫بگذارید در دو محور به سوال شما پاسخ بدهم‪ .‬اول‬ ‫اینکه حجم اختالف میان ما و جمهوری اســامی انطور‬ ‫که رسانه ها م ی گویند‪ ،‬در مســاله سوریه بسیار مبالغه امیز‬ ‫است و در مورد ان غلو شده است‪ .‬متاسفانه رسانه ها در این‬ ‫مورد یک مســیر مثبت را طی نم ی کنند به جای اینکه به‬ ‫همگرایی برســانند باعث برخی از صف بندی های موجود‬ ‫شــده اند‪ .‬گروهی دیگر از طرف های موجود نیز که به نوع‬ ‫رابطه ای ران و حماس اشنایی ندارند با نقطه نظ راتی که مطرح‬ ‫یزنند که به سود هیچ کس‬ ‫م ی کنند به روابط موجود اسیب م ‬ ‫نیست‪ .‬اما مساله دوم؛ در مورد سوریه همگان م ی دانند که‬ ‫دیدگاه حماس و سوریه یکسان نیســت و این خود مساله‬ ‫پوشیده ای نیســت و همگان از ان مطلع هستند‪ .‬در این‬ ‫میان اما من با شــما هم عقیده نیستم که این اختالف نظر‬ ‫باعث قطع روابط ای ران و حماس شــده است‪ .‬همانطور که‬ ‫در پاسخ ســوال اول عرض کردم سرفصل اصلی روابط ما‪،‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫هیاتبلندپایهحماسوخالدمشعلبهتهرانمی ایند‬ ‫سوریه‪ ،‬روابط ما با ایران را قطع نکرد‬ ‫موضع گیریخالدمشعلدر‬ ‫مورد روابط با ته ران‬ ‫شما گفتید که رســانه ها در مورد اختالف میان‬ ‫ایران و حماس در مساله ســوریه غلو کرده اند‪.‬‬ ‫صراحتا پاسخ دهید که ایا اختالف موجود در کار‬ ‫مشترک دو کشور خللی ایجاد کرده است؟‬ ‫عامل اصلی پیوند دهنده میان ما و ای ران مســاله‬ ‫فلسطین است که ما هیچ اختالفی در مورد ان نداریم‪ .‬بله‬ ‫ما فراز و نشی ب هایی در روابط مان داشته ایم اما این موضوع‬ ‫هیچ گاه مساله اصلی نبود‪.‬‬ ‫یعنی اختالف نظر در مورد ســوریه هیچ مانعی‬ ‫در همــکاری مشــترک ایجاد نم ی کــرد‪ .‬این‬ ‫مساله‪،‬موضوع مهمی نیست؟‬ ‫مجبورم دوباره تاکید کنم که در مساله اصلی یعنی‬ ‫ارمان فلســطین هیچ اختالفی با هم نداریم و این موضوع‬ ‫مهمترین مساله میان ما و جمهوری اسالمی ای ران است‪.‬‬ ‫برخی از رسانه ها و کارشناسان معتقد هستند که‬ ‫دور شدن ایران از حماس باعث نزدیکی حماس‬ ‫به قطر و ترکیه شده است‪ .‬بر همین اساس ایران‬ ‫از گروه های دیگر مقاومت مثل جهاد اســامی‬ ‫بیشتر از حماس حمایت م ی کند‪ .‬این حرف چقدر‬ ‫درست است؟‬ ‫این هم یکی از ان مسائلی اســت که من دوباره‬ ‫مجبور هستم بگویم که غلو امیز است‪ .‬من با این دسته بندی‬ ‫اما نزدیکــی امروز ترکیه و قطــر با حماس به‬ ‫دلیل ه م موضع بودن انها با حماس در مســاله‬ ‫فلسطین است‪ .‬چه انکه در گذشته انها هیچ گاه‬ ‫از حماس حمایت نم ی کردند؟‬ ‫نه اینگونه نیست‪ .‬من این حرف را قبول ندارم‪ .‬ما‬ ‫اعالم کردیم که در امور داخلی ســوریه دخالت نم ی کنیم‪.‬‬ ‫عرض کردم تالش ما در راســتای ارمان فلســطین است‪،‬‬ ‫بناب راین در موضوعات داخلی هیچ کشــور اسالمی دخالت‬ ‫نم ی کنیم‪ .‬این را به ســوریه‪ ،‬ترکیه‪ ،‬قطر و ای ران هم اعالم‬ ‫کرده ایم‪ .‬اما اگرچه ما در مورد تحوالت سوریه دیدگاه خودمان‬ ‫را داریم ولی به خودمان این اجازه را نداده ایم که در امور داخلی‬ ‫این کشــور دخالت کنیم‪ .‬این رویکرد ما هیچ گاه علیه و له‬ ‫نظام سوریه و مخالفان استوار نبود‪ .‬یعنی یک موضع مستقل‬ ‫و ب ی طرفانه گرفتیم‪ .‬همان طور کــه گفتم با اینکه موضع‬ ‫خودمان را در قبال تحوالت سوریه داریم اما معتقد هستیم‬ ‫که مســاله ای بزرگ تر که بزرگترین چالش جهان اسالم و‬ ‫جهان امروز است‪ ،‬وجود دارد و ان مساله فلسطین است‪.‬‬ ‫اما من یک سوال اعتراضی بپرسم؛ اینکه شما‬ ‫م ی گویید به نظر م ی رسد موضع رسمی حماس‬ ‫است‪ .‬اما اقای خالد مشعل در غزه پرچم رسمی‬ ‫مخالفان ســوریه را در دست داشــت‪ .‬ایا این‬ ‫حمایت از مخالفان سوریه نیست؟‬ ‫نه! اصال‪ ،‬ابدا‪ .‬در همان زمان اقای خالد مشــعل‬ ‫گفتند که ما هیچ گاه در امور داخلی سوریه دخالت نم ی کنیم‪.‬‬ ‫ما دو شبکه ماهواره ای و چندین شــبکه رادیویی داریم‪ .‬با‬ ‫اینکه به خوبی مطلع هستیم که چه در سوریه م ی گذرد و‬ ‫ان را درک م ی کنیم‪ .‬همان طور که گفتم موضع خودمان را‬ ‫نیز داریم اما به خود این اجازه را نم ی دهیم که در امور داخلی‬ ‫سوریه دخالت کنیم‪.‬‬ ‫معنی این پرچ م گردانی اقای خالد مشــعل چه‬ ‫بود؟‬ ‫در زمان خودش نسبت به این موضوع موضع گیری‬ ‫شد و فکر نم ی کنم در شرایط کنونی باز کردن این مساله به ما‬ ‫ی که مورد نظر شماست پرچم های‬ ‫کمکی کند‪ .‬در ان مراسم ‬ ‫گوناگونی از همه کشورهای حامی فلسطین گردانده شد‪،‬‬ ‫یکی از این پرچم هایی که به دست اقای مشعل دادند همین‬ ‫پرچم بود که البته قصد حمایت از گروه خاصی در ان وجود‬ ‫نداشــت و به عمد نبود‪ .‬دوباره تکرار م ی کنم که اقای خالد‬ ‫مشعل به عنوان رئیس هیات سیاسی حماس بارها مواضع‬ ‫راهبردی با عنوان تســلی ح کردن کرانه باختری‬ ‫توسط رهبر انقالب اسالمی اتخاذ شد‪ ،‬این چه‬ ‫تغییری در استراتژی مقاومت دارد؟‬ ‫اصل‪ ،‬مقاومت علیه دشمن صهیونیستی در کرانه‬ ‫باختری است‪ .‬کرانه باختری یک مساله راهبردی در ارمان‬ ‫فلسطین است‪ .‬ما در کرانه باختری‪ ،‬مساله شهرک سازی را و‬ ‫موضوع پناهندگان و اوارگان را داریم‪ .‬از طرف دیگر هم مساله‬ ‫هماهنگی امنیتی با رژیم صهیونیستی است که بسیاری از‬ ‫سران تشکیالت خودگردان به همکاری با رژیم صهیونیستی‬ ‫دچار شده اند‪ .‬مساله دیگر جمعیت انبوه فلسطینی در این‬ ‫منطقه اســت که حدود چهار میلیون نفر از هفت میلیون‬ ‫نفر جمعیت فلســطینی در کرانه باختری ســاکن هستند‬ ‫و اســتق رار دارند‪ .‬موضوع دیگر اینکه کرانه باختری تحت‬ ‫اشغال است‪ .‬ببینید‪ ،‬طبق قوانین بی ن المللی ما این مجوز‬ ‫را داریم که با هر سالحی و تالشــی در ب رابر این اشغالگری‬ ‫بایستیم‪ .‬از این رو تالش ما این است که مقاومت به معنای‬ ‫فراگیرش به اجرا در بیاید‪ .‬ب رای رهایی قدس عزیز از چنگال‬ ‫رژیم صهیونیستی به کمک و تالش جهان اسالم نیاز داریم‪.‬‬ ‫در نتیجه ما از فرمایشات مقام معظم رهبری در مسلح کردن‬ ‫غزه حمایت م ی کنیم‪.‬‬ ‫بعد از جنــگ اخیر غزه افــکار عمومی جهان‬ ‫ب ه شدت از فلسطین حمایت کرد‪ .‬پارلمان های‬ ‫کشورهای اروپایی سخن از به رسمیت شناختن‬ ‫کشور فلسطین ســر دادند‪ .‬چرا چنین تغییری‬ ‫رخ داده است؟‬ ‫یکی از دالیل این مساله شاید تعداد شهدایی باشد‬ ‫که ما از کودکان داده ایم‪ .‬این تعداد شــاید بیش از یک سوم‬ ‫باشد‪ .‬شــاید این مقدار ظلمی که صورت گرفته فراتر از حد‬ ‫معمول بوده است‪ .‬مساله دیگری که مهم است اینکه طرف‬ ‫رژیم صهیونیستی که مقاومت باشــد‪ ،‬الگوهای جدیدی را‬ ‫به نمایش گذاشت‪ ،‬مقاومت این بار حالت بازدارندگی را به‬ ‫نمایش گذاشت و کاری کرد که رژیم صهیونیستی ب رای حمله‬ ‫دوباره به غزه هزاران بار فکر و اندیشه کند‪ .‬بناب راین ما شاهد‬ ‫دخالت سازمان های بی ن المللی و در کل جهان در این مساله‬ ‫بودیم نه ب رای حمایت از فلسطین‪ ،‬بلکه ب رای انچه امنیت‬ ‫منطقه و اسرائیل عنوان م ی شــد چه انکه م ی دانستند که‬ ‫این بار فلسطین ی ها ب ی تفاوت نخواهند بود‪ .‬به رغم اشاره ای‬ ‫که داشتید مبنی بر موضع گیری برخی از کشورها متاسفانه‬ ‫هنوز هم باید عرض کنم که دولت های غ ربی همسو با مردم‬ ‫خودشــان موضع گیری نم ی کنند‪ .‬همین هفته گذشته بود‬ ‫که کشورهای امریکا‪ ،‬انگلیس و استرالیا طرحی که ما ان را‬ ‫به نفع مردم فلسطین نم ی دانیم را وتو کردند و این نشان از‬ ‫خیره سری انهاست‪.‬‬ ‫چند سالی است که رهبران بلند مرتبه حماس‬ ‫به تهران نیامده اند‪ .‬ب ه نظر شما چرا این اتفاق‬ ‫افتاده است؟‬ ‫اگر منظور شــما رهبریت حماس اســت‪ ،‬عرض‬ ‫م ی کنم که کمتر از یک ماه دیگر ما شــاهد حضور هیات‬ ‫بلند مرتب ه ای از حماس به ته ران هستیم‪.‬‬ ‫در این هیات اقای مشعل هم حضور دارند؟‬ ‫ان شاءاهلل به زودی شاهد باشیم‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫برای رهایــی قدس عزیــز از چنگال‬ ‫رژیم صهیونیســتی بــه کمک و تالش‬ ‫جهان اســام نیاز داریم‪ .‬در نتیجه ما‬ ‫از فرمایشــات مقام معظم رهبری در‬ ‫مسلح کردن غزه حمایت می کنیم‬ ‫که شما در ســواالت خودتان انجام دادید موافق نیستم که‬ ‫حماس از فالن کشــور دور شــده و به فالنی نزدیک شده‬ ‫اســت‪ .‬اگر شــما کنکاش کنید‪ ،‬در خواهید یافت که همه‬ ‫این کشــورهایی که نام بردید در مســاله فلسطین هیچ‬ ‫اختالف نظری با هم ندارند‪ .‬اگر مساله فلسطین را به عنوان‬ ‫پایه روابط میان کشورهای اســامی قرار دهید‪ ،‬م ی بینید‬ ‫که همه بر ان معتقد خواهند بود و حتی اگر مشکلی به نام‬ ‫اختالف نظر میان کشورها مطرح است‪،‬حل خواهد شد‪ .‬من‬ ‫این سوال را مطرح م ی کنم که چرا ای ران باید از نزدیکی میان‬ ‫حماس و ترکیه و قطر در مســاله فلسطین ناراحت باشد و‬ ‫برعکس چرا باید ترکیه و قطــر از نزدیکی ای ران و حماس‬ ‫که در خدمت ارمان فلســطین است ناراحت باشد؟ اینگونه‬ ‫نیست‪ .‬وظیفه ما این است که در برقراری این روابط تعادل را‬ ‫حفظ کنیم؛ یک جور روابط متوازن‪.‬‬ ‫خودشان را بیان کرده اند که ما هیچ دخالتی در امور داخلی‬ ‫سوریه نم ی کنیم‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫موضوع ارمان فلسطین است و نه مسائل دیگر‪ .‬این مساله‬ ‫خود ابعاد وسیعی از مناسبات میان حماس و ای ران را نشان‬ ‫م ی دهد‪ .‬الحمدهلل نیز ما در مساله ارمان فلسطین و حمایت‬ ‫از فلسطین هیچ اختالف نظری با یکدیگر نداریم‪.‬‬ ‫در سال ‪ 2009‬پیمانی میان گروه های مقاومت منعقد‬ ‫شد که ب ر اســاس ان‪ ،‬این گروه ها در ب رابر حمله یا تهاجم ی ‬ ‫دفاع کنند‪ .‬در بحران سوریه مساله اما حماس ساز مخالف زد‬ ‫و با حمایت از گروه های درگیر با سوریه در حالی که گروه های‬ ‫مقاومت از سوریه دفاع م ی کردند به نوعی خود را جدا کرد‪.‬‬ ‫ضمن اینکه سوریه در مورد حماس هم معتقد بود که انها در‬ ‫حال دفاع از مخالفانشان هستند‪ .‬ما دیدیم که پرچم مخالفان‬ ‫سوریه در غزه توسط اقای خالد مشعل به اهتراز در امد‪...‬‬ ‫من وجــود اختالف را نفــی نکــردم‪ .‬صراحتا عرض‬ ‫م ی کنم‪،‬ان چیزی که در سه چهار ســال اخیر در منطقه‬ ‫رخ داد تاثی رات منفی بر ارمان فلسطین گذاشت‪ .‬من اینجا‬ ‫تاکید م ی کنم‪ ،‬کسانی که با تفکر مقاومت عمل م ی کنند‬ ‫باید اختالف ها را کنار بگذارند و با همدیگر بیشتر مالقات‬ ‫کنند‪ .‬هر اختالفی میان گروه های مقاومت به نفع دشمن‬ ‫مقاومت که همانا رژیم صهیونیســتی است م ی شود‪ .‬من‬ ‫تاکید م ی کنم که فکر جنبش حماس این است که باید در‬ ‫مسائل جهان اسالم تفرقه نداشته باشیم که دشمن اسالمی‬ ‫از ان سوءاستفاده نکند‪.‬‬ ‫گزارشاختصاصیمثلثازتحوالتجدیدرابطهحماس‬ ‫ومحورمقاومت‬ ‫‪55‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫هیاتبلندپایهحماس‬ ‫و خالد مشعل به تهران می ایند‬ ‫گزارش اختصاصی مثلث از تحوالت‬ ‫جدید رابطه حماس و محور مقاومت‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫‪2‬‬ ‫این را وقتی بــرای اولین بار به دیــدار و گفت وگو با‬ ‫اقای خالد قدومی نماینده جنبــش حماس در ته ران رفتم‬ ‫گفت‪ .‬وقتی که بحران ســوریه ســال اول خود را سپری‬ ‫م ی کرد و بــرادر بزرگ تر انها در مصر دولتــی اخوانی را به‬ ‫ریاست جمهوری محمد مرسی تشکیل داده بود و حماس‬ ‫در اوج مغازله سیاسی با قاهره به ســر م ی برد‪ .‬از ان روز تا‬ ‫امروز اما تحوالت عمیقی در منطقه رخ داده اســت‪ .‬نظام‬ ‫سوریه امروز برخالف گذشــته بخش بزرگی از کشور را در‬ ‫اختیار گرفته و از شوک ابتدایی تصرف بخش های بزرگی از‬ ‫کشور توسط مخالفان برون امده است‪ .‬دیگر محمد مرسی‬ ‫کاخ ریاست جمهوری را ترک گفته و به زندان رفته و به جرم‬ ‫خیانت به کشور ممکن است اعدام شود‪ .‬غزه بار دیگر جنگ‬ ‫بزرگی را شاهد بود و طی ان مثل گذشته تمام زی ر بنای این‬ ‫فلسطین را با پیروزی انقالب اسالمی وظیفه ذاتی و اصلی‬ ‫خود عنوان م ی کرد با همه گروه های ازادیبخش که علیه‬ ‫اســرائیل اقدام م ی کردند پیوند های عمیقی ب ر قرار کرد و‬ ‫حتی در تشکیل و سازماندهی ابتدایی انها نقش مستقیمی‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫جمهوری اســامی ای ران جدا از اینکــه حماس را به‬ ‫رسمیت شناخته‪ ،‬علنا از ان جانبداری و حمایت معنوی کرده‬ ‫و کمک های مالی فراوانی را به این گروه اهدا م ی کرد‪ .‬اوج‬ ‫این حمایت ها زمانی رخ داد که درگیری های گســترده ای‬ ‫در ســال ‪ ،۲۰۰۷‬میان حماس و گروه رقیــب ان‪ ،‬فتح در‬ ‫ســرزمی ن های فلســطینی رخ داد و در پی به دست گیری‬ ‫قدرت در نوار غزه توســط گروه حمــاس و عملکردهای‬ ‫این گــروه در حمله به پایگاه ها و رهبــران جنبش فتح در‬ ‫سرزمی ن های فلسطین مقامات امنیتی فلسطینی از جناح‬ ‫فتح و همچنین برخی کشورهای عربی منطقه خاورمیانه‪،‬‬ ‫حکومت ای ران را متهم به نقش داشتن در «اموزش نظامی‬ ‫شب ه نظامیان حماس در به دست گرفتن کنترل نوار غزه و‬ ‫همچنین کمک های مالی» به این گروه معرفی کردند‪ .‬در‬ ‫همان زمان بود که منوچهر متکی‪ ،‬وزیر پیشین امور خارجه‬ ‫در مصاحب ه ای مطبوعاتی در قطر این اتهامات را رد کرد و‬ ‫مدعی شد که ای ران تنها از گروه حماس «حمایت معنوی»‬ ‫م ی کند‪.‬‬ ‫در این میان اما روابط خوب حکومت ای ران با جنبش‬ ‫حماس با شــروع رخدادهای منطقه ای در ســال ‪ 2010‬با‬ ‫چالش هایی مواجه شــد‪ .‬در این میان اما حماس با شروع‬ ‫جنگ داخلی سوریه‪ ،‬از گروه های رقیب بشار اسد حمایت‬ ‫کرد و حتــی با اینکه دفترش در دمشــق بــود به صورت‬ ‫یکطرفه روابط خود را به حداقل کاهش داد و علیه بشار اسد‬ ‫موضع گیری کرد‪ .‬به دنبال این تغییر رویه حماس‪ ،‬ایران و‬ ‫گروه های مقاومت‪ ،‬با رهب ران حماس اختالف نظر اساسی‬ ‫پیدا کرده و هردو طرف تمایل کمتری ب رای همکاری های‬ ‫دوجانبه از خود نشان داد‪ .‬در این میان به گمان بسیاری از‬ ‫رسانه های خارجی و تحلی ل گران منطقه ای این سردی روابط‬ ‫اما باعث نشد که ای ران در مساله فلسطین این کشور را تنها‬ ‫بگذارد‪ .‬جنگ اخیر غزه نشــان داد که ای ران چه در مسائل‬ ‫نظامی و حمایــت مادی و معنوی از فلســطین همچنان‬ ‫کشور اول منطقه اســت‪ .‬حماس اما یک سال رویایی را با‬ ‫روی کار امدن دولت اخوان المسلمینی در مصر به رهبری‬ ‫محمد مرسی پشت سر گذاشت‪ .‬به صورتی که به شدت از‬ ‫سوی مصر مورد حمایت قرار م ی گرفت‪.‬اما حکومت مرسی‬ ‫در مصر تنها یک ســال دوام اورد و بعد از کودتای مصر و‬ ‫ســقوط اخوان ی ها در مصر‪ ،‬حماس که اصل ی ترین حامی‬ ‫ خود را از دست رفته م ی دید‪ ،‬به دلیل تیره کردن روابط خود‬ ‫با ای ران در سال های اخیر‪ ،‬در تنگنای شدید م ی دید و در صدد‬ ‫تجدید برقراری روابط با ای ران برامد‪.‬‬ ‫سوریه مساله اصلی است‬ ‫منطقه با خاک یکسان شد‪ .‬حماس دیگر ان حماس سابق‬ ‫نیست که در میان گروه های مقاومت که پیمان سال ‪2009‬‬ ‫را ب رای حفظ همدیگر امضا کردند جایگاه نخستین خود را‬ ‫داشته باشد‪ .‬ته ران و سوریه بیشتر‪ ،‬حماس را به دلیل انچه‬ ‫طرفداری از مخالفان سوری بشار اسد عنوان م ی کنند همانند‬ ‫گذشته حمایت نم ی کنند‪ .‬در این میان اما شرایط جدیدی‬ ‫در حال شکل گیری است‪ .‬در اســتانه سال جدید میالدی‬ ‫تحرکاتی در حال شــکل گیری اســت که ته ران و غزه به‬ ‫یکدیگر بیشتر از گذشته نزدیک شوند‪.‬‬ ‫نگاهی به گذشته‬ ‫رابطه ایران و حماس از همان ابتدای تاسیس اواخر‬ ‫دهه ‪ 80‬میالدی شــکل گرفت‪ .‬ای ران که حمایت از ارمان‬ ‫اما موضوع اصلی میان گروه های مقاومت که روابط‬ ‫خود را با حماس کم کرده اند‪ ،‬مســاله سوریه است‪ .‬رهب ران‬ ‫حماس پس از اخ راج از اردن در دمشق میهمان دولت سوریه‬ ‫بودند اما با تغییــر رویه در ب رابر نظام ســوریه و حمایت از‬ ‫مخالفان از این کشور به قطر رفتند؛ قطری که دارای روابط‬ ‫مشکوک اقتصادی با اسرئیل است‪ .‬قطر کشوری پیچیده‬ ‫در منطقه خاورمیانه است‪ ،‬از یک سو می زبان رهب ران حماس‬ ‫است و از سوی دیگر تنها کشــور عربی که دفتر اقتصادی‬ ‫اسرائیل را رد خود جای داده‪.‬‬ ‫مساله ســوریه اما در شــرایط امروز مهمترین مانع‬ ‫حماس در تجدید روابط خوب گذشــته با محور مقاومت‬ ‫است‪ .‬شاید به این دلیل اســت که موسی ابومرزوق‪ ،‬نایب‬ ‫رئی س دفتر سیاســی جنبش مقاومت اسالمی فلسطین‬ ‫در همین هفته به نکته ای اشــاره کرده که به نظر م ی رسد‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫قطر الترناتیو مناسبی نبود‬ ‫بعد از سوریه دفتر سیاسی حماس به دوحه منتقل شد‪.‬‬ ‫این ب رای اولین بار بود که یکی از کشورهای عربی منطقه‬ ‫خلی ج فارس اشکارا گروهی فلسطینی را میزبانی م ی کرد‪.‬‬ ‫اما ان روزها روابط میان قطر و دولت اخوانی مرسی بسیار‬ ‫مســاعد بود و ائتالفی ناهمگون در موضوع حماس میان‬ ‫مصر و قطر شــکل گرفته بود‪ .‬حاال اما بعــد از کودتا قطر‬ ‫به دنبال راهی ب رای تجدید روابط با مصر است‪ .‬مصری ها نیز‬ ‫که روزی خود یکی از مشوقان حضور حماس در قطر بودند‬ ‫حاال شرط عادی ســازی را قطع حمایت از حماس عنوان‬ ‫کرده اند‪ .‬رهب ران قطر به رهب ران جنبش فلسطینی حماس‬ ‫ابالغ کرده اند که حمایت خود را به طور موقت از انها متوقف‬ ‫خواهند کرد که این سیاســت در پی فشارهای ب ی امان به‬ ‫قطر و جنبش حماس ب رای تغییر سیاست هایش اتخاذ شده‬ ‫است‪ .‬دولت مصر مدعی است که سیاستی که حماس در‬ ‫پیش گرفته مغایر با منافع قاهره اســت و حماس باید این‬ ‫سیاست را در قبال قاهره تغییر دهد‪ .‬دولت مصر همچنین‬ ‫ادعا م ی کند که جنبش حماس بــرای گروه های تکفیری‬ ‫در سینا سالح م ی فرستاد و ب رای این گروه ها در داخل غزه‬ ‫اردوگاه های نظامی دایر کرده تا بتوانند نیروهای خود را در‬ ‫انجا اموزش دهند‪.‬حماس بارها این ادعاها را رد کرده است‬ ‫ابومرزوق از رهبران حماس تاکید کرده‬ ‫ایران مهمترین حامی فلسطین است‬ ‫سفر خالد مشعل به تهران‬ ‫تحوالت مربوط به حماس و ایــران در تجدید روابط‬ ‫شتاب یافته است‪ .‬این روزها گفت وگو های زیادی از رهب ران‬ ‫حماس در مورد ای ران م ی خوانیم که همــه انها یک پیام‬ ‫دارد؛رابطه ما با ای ران هیچ گاه قطع نبوده است‪ .‬در این میان‬ ‫اما وبگاه خبری دبکا مدعی شد که خالد مشعل رهبر جنبش‬ ‫حماس به دنبال انتقال دفتر سیاسی خود از دوحه قطر به‬ ‫ته ران است‪ .‬پایگاه خبری دبکا مدعی شد که خالد مشعل‬ ‫رهبر جنبش حماس به دنبال انتقال دفتر سیاســی خود از‬ ‫دوحه قطر به تهران است‪ .‬دبکا در گزارش خود نوشت که‬ ‫احتماال توافق هفته گذشته مصر و قطر منجر به تصمیم‬ ‫خالد مشــعل برای انتقال دفتر خود به تهران شده است‪.‬‬ ‫براســاس این گزارش‪ ،‬چنین اقدام ی باعث افزایش توان‬ ‫ای ران در نوار غزه‪ ،‬دومین پایگاه مرزی ای ران(بعد از لبنان) در‬ ‫نزدیکی مدیترانه خواهد شد‪ .‬دبکا فایل ب راساس منابع خود‬ ‫درباره مفاد توافق مصر و قطر م ی نویسد که این توافق اینده‬ ‫اخوان المسلمین‪ ،‬دشمن شماره یک عبدالفتاح السیسی و‬ ‫حماس فرزند خوانده ان که بر نوار غزه حکومت م ی کند را‬ ‫شامل م ی شود‪.‬‬ ‫انچه مشخص است چراغ سبز ای ران به حماس است؛‬ ‫امیر عبدالهیان معاون عربی وزارت امورخارجه خبر داده که‬ ‫خالد مشعل پس از اینکه سال هاست به ایران سفر نکرده‬ ‫اســت به ته ران م ی اید‪ .‬این موضوع را خالد قدوم ی نیز در‬ ‫گفت وگو با مثلث بیان کرده است‪ .‬ایا فصل جدیدی از روابط‬ ‫در عین وجود اختالف بر سر سوریه میان ای ران و حماس در‬ ‫حال جریان است؟‬ ‫پس از بحران سوریه رابطه اسد و خالد‬ ‫مشعل تیره شد‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫مرسی و حماس رابطه ویژه ای را‬ ‫برقرار کرده بودند‬ ‫است‪ .‬اوج این مســاله در غزه رخ داد‪،‬جایی که خالد مشعل‬ ‫پرچم مخالفان اسد را در دست گرفت و تکان م ی داد‪ .‬گرچه‬ ‫خالد قدوم ی به مثلث م ی گوید که ایــن به معنی حمایت‬ ‫از مخالفان نبوده و نیست و مشــعل بارها بر عدم دخالت‬ ‫حماس در بحران ســوریه تاکید کرده است‪ .‬با این حال اما‬ ‫موانع زیادی وجود دارد و حماس ان حماس سابق و سوریه‬ ‫نیز ان کشور سابق نیست‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫حماس را در موضوع ســوریه دچار تغییر رویه کرده است‪.‬‬ ‫او گفته‪« :‬حمــاس هرگز هیچ کــدام از اقدامات احتمالی‬ ‫اعضایش علیه نظام ســوریه را نپذیرفته و هر کسی را که‬ ‫دست داشتنش در این اقدامات ثابت شده باشد‪ ،‬از عضویت‬ ‫در جنبش اخ راج کرده و میانج ی گری خالد مشعل‪ ،‬ب راساس‬ ‫درخواست اخوان المسلمین ســوریه و بعد از موافقت بشار‬ ‫اسد انجام گرفت‪».‬‬ ‫هفته گذشته بود که بشار اسد در سخنانی که بسیاری‬ ‫ان را غی ر منتظره عنــوان م ی کردند که «با اغاز اعتراض ها‬ ‫و رخدادها در برخی از شهرهای ســوریه دیداری با مشعل‬ ‫در راس هیاتی از جنبش حماس داشــتم اما مشعل بسیار‬ ‫رادیکالی عمل م ی کرد و از ما خواســت تا این اعتراضات را‬ ‫ســرکوب کنیم و با تمام قدرت انها را از بین ببریم چراکه‬ ‫این اعتراضات جهت یک توطئه بی ن المللی علیه ســوریه‬ ‫است‪ .‬مشعل در ان روز اعالم کرد که هیچ گونه تسامحی‬ ‫نسبت به این افراد نشان ندهیم چراکه انها مزدوران امریکا‬ ‫و اسرائیل هستند و در حال حاضر دفاع از سوریه همان دفاع‬ ‫از فلسطین است و مشعل اعالم کرد که خودش و جنبش او‬ ‫اماده هستند سربازان وفاداری ب رای سوریه باشند‪».‬‬ ‫این موضوع امــا واکنش های بیشــماری را به دنبال‬ ‫داشــت‪ .‬ابومرزوق در این زمینه گفت که «رئی س جمهور‬ ‫ســوریه اظهارات غیرمنتظره ای به ویــژه در زمینه انتقاد از‬ ‫خالد مشعل رئی س دفتر سیاســی جنبش داشته اند که این‬ ‫امر را غیرقابــل قبول م ی دانیم‪ ،‬زی را نه اخالق مشــعل به‬ ‫وی اجازه چنین کاری را م ی دهد و نه سیاست های جنبش‬ ‫با روش هــای فرصت طلبانه تعیین م ی شــود‪ .‬ب رای ثبت‬ ‫در تاریــخ گواهی م ی دهم که خالد مشــعل در ان دوره‪ ،‬از‬ ‫اخوان المسلمین سوریه به علت عدم همراهی و اختالفشان‬ ‫با نظام انتقاد م ی کرد و تاکید م ی کنم که دختر جناب خالد‬ ‫مشعل و همســر ایشان در دوران حضورشــان در سوریه‪،‬‬ ‫هیچ گونه گرایشــی به مخالفان نداشتند و هیچ اتهام ی به‬ ‫انها نسبت داده نشد‪ .‬انچه بیش از هر چیزی هنگام خروج‬ ‫از سوریه‪ ،‬خالد مشعل را م ی ازرد‪ ،‬گذشتن از روابط صمیمانه‬ ‫با بشار اسد رئی س جمهور ســوریه بود که این رابطه نظام‬ ‫و دولت ســوریه با جنبش حماس بر همگان روشن بود و‬ ‫هرگز جنبش حماس ان را فراموش نکرده یا به ان خیانت‬ ‫نکرده و همواره در همه محافل از سوریه تشکر کرده است؛‬ ‫اما اظهارات بشار اســد درباره حماس غیرمنصفانه است و‬ ‫نم ی توانیم درباره ان سکوت کنیم‪».‬‬ ‫گرچه حماس معتقد است که ســعی کرده خود را از‬ ‫درگیری های سوریه دور نگه دارد اما بشار اسد م ی گوید که‬ ‫حماس با حمایت از مخالفان در واقع در ب رابر انها ایستاده‬ ‫تحوالت مربوط به حمــاس و ایران در‬ ‫تجدید روابط شــتاب یافته است‪ .‬این‬ ‫روزها گفت وگو های زیــادی از رهبران‬ ‫حماس در مورد ایــران می خوانیم که‬ ‫همه انها یک پیام دارد؛رابطه ما با ایران‬ ‫هیچ گاه قطع نبوده اســت‪ .‬در این میان‬ ‫اما وبگاه خبری دبکا مدعی شد که خالد‬ ‫مشــعل رهبر جنبش حماس به دنبال‬ ‫انتقال دفتر سیاســی خود از دوحه قطر‬ ‫به تهران است‬ ‫اما با این حال بسیاری از کارشناسان بر این باورند از انجا که‬ ‫حماس شاخه فلسطینی سازمان جهانی اخوان المسلمین‬ ‫محسوب م ی شود‪ ،‬بسیاری از سیاست های خود را ب ر اساس‬ ‫سیاست های این سازمان هماهنگ م ی کند‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی اســت که حماس ترکیه و ای ران را‬ ‫به عنوان الترناتیو مورد توجه قرار داده است‪ .‬او هفته گذشته‬ ‫به ترکیه رفت و با اردوغان دیدار داشت‪ .‬اما مشکالت ترکیه‬ ‫برای میزبانی از حماس بسیار زیاد است‪ .‬ترکیه عضوی از‬ ‫ناتوست و شرکای غرب ی اش نسبت به این مساله انتقادات‬ ‫زیادی را به دلیل این سفر مطرح کرده اند‪ .‬وزارت امورخارجه‬ ‫امریکا نسبت به روابط اظهار نگرانی کرده است و گفته که‬ ‫«ما حماس را یک گروه تروریستی م ی دانیم و این موضع‬ ‫تغییر نخواهد کرد‪ .‬به همین دلیل نگرانی خود را به مقامات‬ ‫ترکیه انتقال دادیم‪».‬‬ ‫در این میان حماس و ای ران به هم م ی رسند؟‬ ‫‪57‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫سوریه‪ ،‬روابط ما با ایران را قطع نکرد‬ ‫موضع گیری خالد مشعل در مورد روابط با تهران‬ ‫مترجم‪ -‬مهدی مقدسی نیا‬ ‫الرساله‪ -‬غزه‬ ‫‪3‬‬ ‫ایا این امکان وجود دارد که حماس در برنام ه های‬ ‫سیاســی خود تحوالتــی را ایجاد کنــد و به‬ ‫تجدید نظر در ائتالفات منطقه ای خود مبادرت‬ ‫ورزد؟‬ ‫به نظر بنده‪ ،‬تحلیلگران م ی کوشند تا با استفاده از‬ ‫دو معیار به پی ش بینی رفتــار حماس بپردازند‪ .‬اولین معیار‪،‬‬ ‫تجربه گروه های پیش از جنبش حماس است که فشارها و‬ ‫سخت ی های وارده‪ ،‬انها را به ایجاد برخی تعدیالت و تغیی رات‬ ‫واداشت؛ تغیی راتی که در عمل باعث چرخش های گسترده‬ ‫شد و بر سیاست های راهبردی انها تاثی ر گذارد‪ ،‬به گونه ای که‬ ‫برخی از این چرخش ها و تغییر رویه ها نوعی سقوط ازاد بود‪.‬‬ ‫در مورد معیار دوم باید گفــت که همه از حجم چالش های‬ ‫فرا روی حماس در مساله فلســطین که عامل انها اساسا‬ ‫رژیم صهیونیستی است‪ ،‬با خبر هستند و با حجم چالش های‬ ‫منطقه ای و می زان ضربات وارده به حماس اشنا م ی باشند و‬ ‫م ی دانند که جنبش حماس در هــر مرحله‪ ،‬هدف حمالت‬ ‫امنیتی و محاصره قرار م ی گیرد‪ .‬حــوادث کرانه باختری و‬ ‫نوار غزه نیز مزید بر علت است‪ .‬باتوجه به همه این مسائل‪،‬‬ ‫ناظ ران این پرسش را مطرح م ی کنند که حماس ـ با هر قدرت‬ ‫و انسجامی که باشد ـ ایا م ی تواند راهبرد و برنامه سیاسی‬ ‫خود را ادامه دهد و ایا قدرت ســازگاری با این شرایط را دارد؟‬ ‫برخ ی ها پی ش بینی م ی کنند که حماس احتماال سر تسلیم‬ ‫در ب رابر فشارها فرود خواهد اورد و مجبور به پذیرش شکست‬ ‫خواهد شد یا انکه به ســمت نوعی سازگاری پیش م ی رود‬ ‫که خارج از چارچوب تعامل اگاهانه‪ ،‬قابل قبول و طبیعی با‬ ‫شرایط موجود باشد و هویت خود را تغییر دهد‪ .‬کسانی که‬ ‫چنین فکری م ی کنند‪ ،‬سخت در اشتباه به سر م ی برند؛ زی را‬ ‫حماس از حقوق و مسئولی ت های خود باخبر است و نسبت‬ ‫به توان‪ ،‬حجم چالش ها و محیطی که در ان فعالیت م ی کند‪،‬‬ ‫اگاهی دارد و م ی تواند ضمن سازگاری اگاهانه و برنامه ریزی‬ ‫شده با شرایط‪ ،‬مسیر خود را ادامه دهد؛ ولی هرگز هویت خود‬ ‫را تغییر نم ی دهد‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫ایا شما سیاست ها و برنام ه های سیاسی خود را‬ ‫تغییر خواهید داد؟‬ ‫در دیدگاه ها و ب رنامه های سیاسی خود‪ ،‬حماس هیچ‬ ‫امتیازی را که به اصول ملی و حقوق مردم ضربه بزند‪ ،‬به کسی‬ ‫نداده است‪ ،‬از این رو‪ ،‬باید گفت که برنامه جنبش مبتن ی بر‬ ‫مقاومت در ب رابر اشغالگران‪ ،‬ازادسازی اماکن مقدس اسالمی‪،‬‬ ‫اجرای پروژه ملی فلسطین و نبرد با دشمن ـ با تکیه بر وحدت‬ ‫ملی‪ ،‬استفاده از عقبه عربی اسالمی و حمایت های جامعه‬ ‫بشری ـ است‪ .‬این مســائل تغیی ر ناپذیر هستند‪ ،‬همان طور‬ ‫که اصول و ارمان ها تغیی ر ناپذیر م ی باشند‪ .‬سیاست ها تغییر‬ ‫م ی کند؛ ولی اصول و حقوق ملی تغیی ر ناپذیر هستند‪ .‬اینکه‬ ‫حماس دســت به تحرکات اگاهانه سیاســی که مبتنی بر‬ ‫بده بستان اســت‪ ،‬بزند‪ ،‬موضوعی کامال طبیعی است‪ .‬این‬ ‫یک تاکتیک به شــمار م ی اید؛ ولی مهم ان است که این‬ ‫تاکتی ک ها‪ ،‬راه رسیدن به اهدافی است که تغیی ر پذیر نیستند‬ ‫ولی ابزارها و روش های مورد اســتفاده ما (جهت تحقق این‬ ‫هدف) مستمرا پیشرفت م ی کند و متحول م ی شود‪.‬‬ ‫ارزیابی حماس از روابــط و ائتالفات منطقه ای‬ ‫خود چیست؟‬ ‫ائتالف ها و روابط سیاسی اساسا مبتنی بر اصولی‬ ‫ثابت هســتند؛ ولی ب ی شک‪ ،‬شــکل و معادالت حاکم بر‬ ‫ان تغییر م ی کند‪ .‬ما در جنبش حماس‪ ،‬در مســیر مقابله‬ ‫با اشــغالگران ب رای خود ارمان و اصولی ثابت داریم‪ .‬ارمان‬ ‫فلسطین‪ ،‬ارمان امت اسالمی و ع ربی است و از نظر انسانی‬ ‫نیز یک ارمان عدالتخواهانه به شمار م ی رود که مورد توجه‬ ‫همگان قرار دارد‪ .‬رژیم صهیونیستی خطری ب رای منطقه به‬ ‫شــمار م ی رود و همین امر‪ ،‬ما را وا م ی دارد تا به ایجاد یک‬ ‫شبکه ارتباطی و ائتالفی روی اوریم که البته معیار ان خدمت‬ ‫به ارمان و ملت فلسطین‪ ،‬کمک به فلسطینیان ب رای پایداری‬ ‫در ب رابر دشمن‪ ،‬تقویت پروژه مقاومت‪ ،‬اعطای امکانات بیشتر‬ ‫به مقاومت و تحکیم موضع سیاســی مــا در تریبون های‬ ‫منطقه ای و بی ن المللی باشــد‪ .‬برخی مواضع هســتند که‬ ‫حماس به صورت داوطلبانه ان را اتخاذ کرده است و همچنان‬ ‫نیز بر ان تاکید م ی نماید‪ .‬حماس م ی گوید مادام ی که ما یک‬ ‫مساله محوری داریم‪ ،‬باید این مساله محوری اساس حرکت‬ ‫ما باشد‪ ،‬یعنی نباید مشغول درگیری های جانبی و حاشی ه ای‬ ‫شویم که ما را به سمت انجام ان م ی کشانند‪ .‬ما (در جنبش‬ ‫حماس) با وجود انکه برخی اعتقــادات و باورها را در مورد‬ ‫حوادث جهان عرب و منطقه داریــم؛ ولی از دخالت در امور‬ ‫دیگران اجتناب م ی ورزیم‪ .‬در خصوص اختالفات در جهان‬ ‫عرب و اسالم باید عرض کنم که روابط دوجانبه ما با برخی‬ ‫کشورها دستخوش تغییر م ی شــود؛ ولی عامل این تغییر‪،‬‬ ‫دیگران هستند‪ .‬به این معنا که اگر برخی کشورها سیاست‬ ‫خود را در قبال تعامل با مــا تغییر م ی دهند‪ ،‬این موضوع به‬ ‫خاطر تغییر شرایط شان است‪ .‬مثال اگر کشوری دچار بحران‬ ‫داخلی شود و به خاطر این وضعیت‪ ،‬دست به تغییر سیاست‬ ‫بزند‪ ،‬ما وضعیتش را کامــا درک م ی کنیم و انتظار فراتر از‬ ‫توان‪ ،‬از کسی نداریم؛ اما اگر کشوری امد و سیاست خود را در‬ ‫قبال ما تغییر داد و خواست که شروط یا خواسته های خود را‬ ‫به ما دیکته کند یا انکه ما را به حمایت از موضعی وادارد که‬ ‫اعتقاد و باوری به ان نداشته باشیم‪ ،‬ما هرگز ان را نم ی پذیریم‪.‬‬ ‫ما نم ی توانیم بپذیریم که کسی در تصمیم گیری ها و امور‬ ‫داخلی ما دخالت کند‪ .‬این حرف ها به معنای ان نیست که‬ ‫تبدیل به دشمن کشوری شویم که موضعش نسبت به ما را‬ ‫تغییر م ی دهد‪ .‬ما پیچیدگی وضعیت حاکم بر جهان عرب را‬ ‫تو گویی مهم با یک‬ ‫خالد مشــعل در گف ‬ ‫روزنامه فلسطینی درباره سیاست خارجی‬ ‫حماس سخن گفته است‬ ‫درک م ی کنیم و بر حرکت اگاهانه و همراه با احتیاط در جاده‬ ‫سیاست عربی‪ ،‬اسالمی و بی ن المللی تاکید داریم‪ ،‬حرکتی‬ ‫که به نفع ارمان فلســطین و مردم این سرزمین باشد‪ .‬ما ـ‬ ‫در عین حال ـ بر حفظ منافع و امنیت جهان عرب و اسالم‬ ‫تاکید داریم و به دنبال حفظ امنیت مل ی شان هستیم و بر این‬ ‫امنیت تاکید داریم و هیچ گونه دست درازی نسبت به ان را‬ ‫نم ی پذیریم‪ .‬ما سیاست های خود در تعامل با دیگران را تغییر‬ ‫نم ی دهیم و در امور انان نیــز دخالت نم ی کنیم‪ .‬همکاری‬ ‫با کشورها به گونه ای اســت که منفعت ارمان فلسطین را‬ ‫به دنبال داشته باشد‪ .‬به همه م ی گوییم که بیایید به خاطر‬ ‫ارمان فلسطین با یکدیگر متحد شویم‪.‬‬ ‫ایا ســفر اخیر هیات جنبش حماس به تهران‬ ‫باعث اصالح روابط گذشته م ی شود؟‬ ‫متاسفانه رسانه ها خیلی به موضوع رابطه حماس‬ ‫با ای ران پرداختند تا جایی که باعث شد غبار زیادی بر صفحه‬ ‫این رابطه بنشیند و چنین به نظر رسد که ترمیم ان نیاز به‬ ‫ب رنامه فراوانی دارد که البته این موضوع صحیح نبود‪ .‬به نظر‬ ‫ما‪ ،‬رابطه ما با ای ران قطع نشده است‪ .‬رابطه ما با ای ران‪ ،‬تاریخی‬ ‫طوالنی دارد‪ .‬پر واضح اســت که طی ســال های طوالنی‬ ‫گذشته‪ ،‬ای ران از ما حمایت کرد‪ .‬اختالف نظری بین ما و ای ران‬ ‫در موضوع سوریه پیش امد؛ ولی این اختالف ـ با وجود انکه‬ ‫بخشــی از روابط ما را تحت تاثی ر گذارد ـ ولی هرگز به حد‬ ‫قطع رابطه نرسید‪.‬‬ ‫ایا قرار است شــما نیز سفری به تهران داشته‬ ‫باشید؟‬ ‫سفر اخیر هیات حماس به ای ران در راستای افزایش‬ ‫روابط و پیوندها صورت م ی گیرد‪ .‬در خصوص سفر بنده به‬ ‫ای ران باید عرض کنم که این ســفر در زمان مناسب انجام‬ ‫م ی گیرد‪.‬‬ ‫تا چه حد این دیدارها بر روابط شما با طرف های‬ ‫مختلف تاثیر خواهد گذارد؟‬ ‫جنبش حماس از زمان تشکیل بر داشتن رابطه ای‬ ‫ی کشــورهای عربی و اسالمی تاکید داشت و در‬ ‫باز با تمام ‬ ‫این میان‪ ،‬وابستگی کشورها به محورها و جبهه بندی های‬ ‫مختلف ب رای مان مهم نبود؛ زیــرا ما به دنبال وحدت جهان‬ ‫عرب و اسالم هستیم و نم ی خواهیم تیر دیگری در تیردان‬ ‫اختالفات عربی و اسالمی باشــیم و بر این اختالفات دامن‬ ‫بزنیم‪ .‬هدف ما فلسطین است و به همگان نیز م ی گوییم که‬ ‫در کنار ما باشید و به مسئولیت خود در قبال فلسطین جامه‬ ‫عمل بپوشانید‪ .‬ارمان م ا محوری است و در مشی و روش ما‪،‬‬ ‫ارتباط و تعامل مان با یک کشور تاثیری بر روابط مان با دیگر‬ ‫کشورها ندارد‪ .‬اگر رابطه مان با یک طرف خاص بهبود یافت‪،‬‬ ‫به معنای ان نیست که دشمن طرف دیگری شویم‪.‬‬ ‫ارزیابی شما از روابط تان با مصر چیست؟‬ ‫تاکید م ی کنیــم که ما هرگــز در حق مصر بدی‬ ‫نکردیم‪ .‬ما بر حفظ روابط خود با امت اسالمی و ع ربی تاکید‬ ‫داریم و به حکم همجواری‪ ،‬داشــتن تاریخ مشــترک و نیز‬ ‫جایگاه قاهره میان کشورهای ع ربی و اسالمی بر حفظ روابط‬ ‫خود با مصر تاکید م ی نماییم‪ .‬ب ی تردید‪ ،‬اتهاماتی که به ما‬ ‫نسبت داده م ی شود اجحاف امیز و ظالمانه است‪ ،‬به ویژه انکه‬ ‫بسیاری از مسئوالن مصری ـ در هنگام دیدار ـ به حقیقت امر‬ ‫اشاره م ی کنند‪ .‬بسیاری از مسئوالن مصری که در دوره های‬ ‫مختلف سیاسی در این کشور منصبی را عهده دار بوده اند‪،‬‬ ‫این حقیقت را م ی دانند و روزی به ان اعتراف خواهند کرد‪ .‬انها‬ ‫م ی دانند که حماس بر حفظ امنی ت ملی مصر تاکید دارد‪ .‬ما‬ ‫هرگز در امور مصری ها دخالت نکرده ایم و وقتی ب رای حفظ‬ ‫امنی ت شان از ما کمک خواستند‪ ،‬با تمام رهب ران سیاسی و‬ ‫مراکز اداری خود وارد عمل شــدیم‪ .‬تاریخ‪ ،‬شهادت خواهد‬ ‫داد؛ البته مسئوالن مصری نیز از حقیقت امر با خبر هستند‪.‬‬ ‫امیدواریم فضای رسانه ای و سیاسی که حماس را به عنوان‬ ‫عامل دخیل در مسائل مصر نشان م ی دهد‪ ،‬تغییر کند‪.‬‬ ‫‪59‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫یک عاشقانه جانسوز‬ ‫فرهنگ‬ ‫فیلمســازی ب رادران در تاریخ ســینمای جهان در بســیاری موارد با‬ ‫خاطره های خوبی توام شده اســت‪ .‬ب رادران محمودی نیز هرچند با ساخت‬ ‫«چند متر مکعب عشق» و رسیدن به ســیمرغ فجر و معرفی به اکادمی‬ ‫اســکار به مرحله خط رناکی از زندگی کاری خود رســیده اند اما به هرحال‬ ‫رسیدن به این مرحله س رنوشت ساز با یک تج ربه موفق ف راهم شده است‪.‬‬ ‫جمشید محمودی‪ ،‬کارگردان‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫دوست داشتیم‬ ‫درباره عشق‬ ‫حرف بزنیم‬ ‫نگاهی به فیلم «چند متر مکعب عشق» در‬ ‫گفت وگوی مثلث با سازندگان‬ ‫مساحتیبهوسعتجهان!‬ ‫چ راعشقهمیشهحرفی‬ ‫شنیدنیدارد؟‬ ‫فاطمه کریمخان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫یکی از اولین چی ز هایی که با دیدن فیلم شــما‬ ‫به ذهن من امد این بود که لوکیشــن این فیلم‬ ‫کجاست؟‬ ‫کارگردان‪ :‬لوکیشــن ما‪ ،‬در بیست کیلومتری شهر‬ ‫ته ران‪ ،‬جایی در جاده خاوران اســت و مردم هنوز به همین‬ ‫صورتی که در فیلم به نمایش در امده در ان زندگی م ی کنند‪.‬‬ ‫یعنی زندگی خانوادگی انجا در جریان است؟‬ ‫بله‪ ،‬خانوار ها انجا زندگی م ی کنند‪ ،‬به جز اتاق های‬ ‫چوبی که در فیلم به نمایش در امده یک ســری اتاق های‬ ‫سیمانی هم در انجا هست‪ ،‬البته شاید تنها فرق ان ادم ها با‬ ‫ادم هایی که در فیلم تصویرشان را دیده اید این باشد که انها‬ ‫مهاجران قانونی هستند و کارت اقامت دارند‪.‬‬ ‫بیشتر از موقعیت جغرافیایی این موضوع برای‬ ‫من جالب است که به نظر م ی اید مکانی که در‬ ‫ان فیلمبرداری شده‪« ،‬المکان» است‪ .‬نم ی دانم‬ ‫ایا شما ب ه دنبال نمایش چنین فضایی بودید یا‬ ‫هدفی را از این منظر در بیان خود دنبال م ی کردید؟‬ ‫کارگردان‪ :‬ما به دنبال یک فضای بیرون شهر بودیم‬ ‫تا یک جای ال مکان‪.‬‬ ‫تهی ه کننده‪ :‬این مکان در واقعیت وجود دارد‪ ،‬اگر چیزی‬ ‫در واقعیت نباشد شما ان را تعریف م ی کنید اما این فضا در‬ ‫واقعیت وجود داشته و دارد‪.‬‬ ‫ولی این فضایی که شما به نمایش در م ی اورید‪،‬‬ ‫نسبت چندانی با شــهر ندارد‪ ،‬نشانه ای در ان‬ ‫نیست که ما را به یک موقعیت جغرافیایی وصل‬ ‫کند‪.‬‬ ‫تهی ه کننده‪ :‬قرار بود که این طور باشد‪.‬‬ ‫کارگردان‪ :‬ما به دنبال یک موقعیت بیرون شهر بودیم‪،‬‬ ‫اما یک چیزی هایی هســت که موقعیت را مشخص کند‪،‬‬ ‫ادم هایی که انجا هستند‪ ،‬همه لهجه ته رانی دارند‪ ،‬لهجه جای‬ ‫دیگری را ندارند‪ ،‬این طور نیست که ما حتما فکر و ایده مان این‬ ‫بوده باشد که جایی را پی دا کنیم که هیچ کجا نباشد‪.‬‬ ‫ولی به نظر من که ســال ها در مشــهد زندگی‬ ‫کرده ام م ی اید که ساعد سهیلی لهجه خراسانی‬ ‫دارد‪ ،‬البته شاید هم من اشتباه م ی کنم‪.‬‬ ‫کارگردان‪ :‬بله‪ ،‬اما ان طور غلیظ نیست‪ ،‬ولی دو سه‬ ‫تا دیگر از کاراکتر هایی که دیالوگ زیادی دارند‪ ،‬لهجه ته رانی‬ ‫دارند‪ .‬مثال صاحب کارگاه‪ ،‬غفور و قربان که شــاگرد صاحب‬ ‫کارگاه است لهجه ته رانی دارند‪.‬‬ ‫ظاهرا بعد از تجربه فیل م هــای کوتاه و کارهای‬ ‫تلویزیونی‪ ،‬ایــن اولین فیلم بلند ســینمایی‬ ‫شماســت‪ ،‬در این مورد کمی حرف بزنیم‪ ،‬چقدر‬ ‫از این تجربه راضی هستید؟‬ ‫‪1‬‬ ‫چند مت ر مکعب عشق‪ ،‬فیلم تحسین شده‬ ‫جشنواره فیلم فجر سال گذشته است؛ فیلم ی ‬ ‫که مایه اصلی ان عشق در بستر مهاجرت است‪،‬‬ ‫به کارگردانی و نویسندگی جمشید محمودی و‬ ‫تهی ه کنندگی نوید محمودی که از دو هفته قبل‬ ‫در ســینم ا ها در حال اکران است و نقش های‬ ‫اصلی ان را ساعت سهیلی‪ ،‬نادر فالح و حسیبا‬ ‫ابراهیمی بازی کرده اند‪ .‬اولین فیلم سینمایی‬ ‫برادران محمودی توانسته در جشنواره گذشته‬ ‫دو سیمرغ بلورین به دست بیاورد و در مجموع‬ ‫در هشت رشته برای ســیمرغ کاندیدا شود‪.‬‬ ‫این فیلم همچنین ب ه عنوان نماینده امســال‬ ‫افغانستان به جایزه امسال اکادمی ارسال شد‪،‬‬ ‫هرچند نتوانست در فهرست کاندیداهای اسکار‬ ‫قرار بگیرد‪ .‬خب رنگار مثلث همزمان با اغاز اکران‬ ‫این فیلم در سینماهای ایران با برادران سازنده‬ ‫ان به گفت وگو نشست‪.‬‬ ‫ت بود؟‬ ‫کار کردن برایتان سخ ‬ ‫فیلم های تلویزیونی هم که با نوید (تهی ه کننده) کار‬ ‫کرده ایم فیلم های سختی بوده اند؛ فیلم های اسانی نبوده اند‪،‬‬ ‫به همین دلیل خیلی نم ی شود گفت که سخت تر بود‪ ،‬البته‬ ‫اگر شرایط تولید فیلم مناسب نبود قطعا م ی شد گفت که کار‬ ‫سخت بود‪ ،‬اما نوید ان قدر همراه بود و گروه هم خیلی خوب و‬ ‫عاشقانه با ما کار کردند که اصال سخت نبود‪.‬‬ ‫به نظر م ی رسد که فیلمسازی مستقل همیشه‬ ‫با مشکالتی رو ب ه روســت؛ از این نظر مشکلی‬ ‫نداشتید؟‬ ‫کارگردان‪ :‬چون پول را من نپرداخته ام‪ ،‬ب رایم سخت‬ ‫هم نبود! نوید حمایت های خوبی از ما کرده است‪.‬‬ ‫تهی ه کننده‪ :‬به ه ر حال شرایط تولید ما اینکه خودمان‬ ‫خرج کردیم ب رای اینکه پول برگردد‪ ،‬قطعا سخت ی های خودش‬ ‫را دارد‪ ،‬اما به لحاظ ساختی فیلم سختی نبود‪.‬‬ ‫امیدوار هستید که فیلم بتواند هزینه های خودش‬ ‫را جبران کند؟‬ ‫تهی ه کننده‪ :‬امیدوار هستیم که فروش خوب باشد‬ ‫البته هنوز در روزهای اول اکران هستیم‪.‬‬ ‫بازتابی که از این چند روز اکران گرفته اید چطور‬ ‫بود؟‬ ‫تهی ه کننده‪ :‬به نظر من که اوضاع خوب است‪ .‬ما در‬ ‫هفت روز اول ‪63‬میلیون تومان فروخته ایم و این را هم باید در‬ ‫نظر گرفت که چند روزی هم تعطیلی داشته ایم‪ .‬قرار است تا‬ ‫جشنواره اکران ادامه پی دا کند‪.‬‬ ‫ب ه نظر شما زمان خوبی برای اکران فیلم بود؟‬ ‫تهی ه کننده‪ :‬ما چاره دیگری نداشتیم‪ ،‬انتخاب دیگری‬ ‫پیش روی ما نبود‪ ،‬یا باید صبر م ی کردیم که بعد از جشنواره‬ ‫فیلم را در نوبت قرار بدهیم یا اینکه به همین زمان رضایت‬ ‫م ی دادیم‪.‬‬ ‫معموال اولین چیزی که بــرای پخش کننده مهم‬ ‫است‪ ،‬چهره است‪ ،‬به دنبال فیلم هایی با چهره هستند بعد‬ ‫م ی روند سراغ فیلم خوب و بعد م ی روند سراغ فیلم هایی که‬ ‫فیلم شما سال گذشته در جشنواره هم توج ه های‬ ‫زیادی را جلب کرد‪ ،‬از مجموع اتفاق هایی که در‬ ‫جشنواره افتاده راضی بودید؟‬ ‫کارگردان‪ :‬به نظر من بازخورد ب رای ما خوب بود اما‬ ‫شاید م ی توانست موفقی ت های دیگری هم به دست بیاورد‪.‬‬ ‫انتظار من این بود که دو تا بازیگر ما نادر فالح و ساعد سهیلی‬ ‫خیلی بیشتر از اینها دیده شوند‪ ،‬شاید در بخش هایی هم فکر‬ ‫م ی کردیم که جایزه را م ی گیریم‪ ،‬از ان جمله فکر م ی کردم‬ ‫که در بخش فیلمبرداری حداقل دیپلم افتخار را به دســت‬ ‫م ی اوریم‪.‬‬ ‫در کنار اینکه فیلمبرداری خیلی خوب و قاب ها‬ ‫بسیار زیبا بود اما به نظر م ی اید روند فیلم کمی‬ ‫کند بود‪.‬‬ ‫نه‪ ،‬فکر نم ی کنم فیلم کند بوده باشــد‪ .‬ریتم کند‬ ‫هزار جور تعریف دارد‪ .‬من نم ی گویم که ریتم فیلم کمی تند‬ ‫باشد‪ ،‬ولی قصه هایی در طول فیلم پیش م ی رود و حوادثی‬ ‫را رقم م ی زند که شــما را در جریان داســتان همراه خودش‬ ‫م ی کند‪ ،‬قصه هایی هم هستند که در عرض پیش م ی روند‪،‬‬ ‫یعنی نیاز به شناخت ادم ها دارند‪ ،‬در این جا شما نیاز دارید که‬ ‫قصه مهاجرات را بدانید‪ ،‬داستان این ادم ها را بدانید‪ ،‬ان پدر را‬ ‫بشناسید‪ ،‬یک اتفاق اولیه شــروع م ی شود و قصه در عرض‬ ‫پیش م ی رود‪ ،‬بعد وقتی شما ادم ها را شناختید ان وقت اصل‬ ‫قصه را م ی بینید‪ .‬قصه ما این فــرم را دارد و اصوال من فکر‬ ‫م ی کنم هر ادمی م ی تواند نظرش را در مورد این فیلم وقتی‬ ‫بدهد که ب رای بار اول فیلم را م ی بیند‪ ،‬چون هر بار که فیلم‬ ‫را دوباره م ی بیند ممکن است برخی صحنه ها به نظرش کند‬ ‫باشد‪ .‬خود من به سختی م ی توانم فیلم را در سینما ببینم‪،‬‬ ‫چون م ی خواهم از برخی صحنه ها بگذرم و جاهایی را رد کنم‪.‬‬ ‫ولی قصه به نظر من در ساختار خودش در همان ساختار و‬ ‫دکوپاژ و فیلمنامه و جای دوربین و این ها‪ ،‬فکر نم ی کنم که‬ ‫خیلی کند بوده باشد‪ ،‬به نظر من که ریتم درستی دارد‪.‬‬ ‫موضوع این است که من در سکان س هایم تالش کرده ام‬ ‫در مورد کاراکترها تعریف هایی را ارائه بدهم‪ .‬به نظر من این ها‬ ‫ای رادی ندارد‪ ،‬شــاید اینها ریتم فیلم را هم کند کرده باشد اما‬ ‫ضرری ب رای فیلم ندارد‪ .‬اگر اینها تکراری است‪ ،‬قطعا م ی تواند‬ ‫کشنده باشد‪ ،‬اما ما در این فیلم سکانس تکراری نداریم‪ ،‬در‬ ‫همه سکان س ها تالش شده که اطالعاتی به بیننده داده شود‬ ‫که قطعا در ادامه فیلم به دردی م ی خورد‪.‬‬ ‫ب ه عنوان تجربه اول در ساخت فیلم سینمایی‪،‬‬ ‫همکاری بــا بازیگ ر هایتان را چطــور توصیف‬ ‫م ی کنید؟‬ ‫من همه بازی ها را دوست داشته ام‪.‬‬ ‫ب ه ه ر حال کارگردان که نم ی تواند بازی ها را دوست‬ ‫نداشته باشــد‪ ،‬چون اگر انها را دوست نداشته‬ ‫باشــد‪ ،‬برداشــت ها را ان قدر تکرار م ی کند تا‬ ‫بازی ها را دوست داشته باشد‪ .‬سوال من ب ه طور‬ ‫مشخص این است که ب ه عنوان کارگردان از کدام‬ ‫بازی ها بیشتر راضی هستید؟‬ ‫من از همه بازی ها راضی هســتم‪ ،‬چون تا جایی‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫چرا چنین فشار هایی به سینمای مستقل م ی اید‬ ‫که امکان تصمی م گیری در مورد زمان اکران ندارد؟‬ ‫به هر حال باید اکران بشود‪ .‬ما به تایید سینماگرانی که فیلم‬ ‫ما را دیده اند و با انها گفت وگو کرده ایم‪ ،‬جزو فیلم های خوب‬ ‫جشنواره سال گذشته بودیم و توانستیم فیلم را اکران کنیم‪،‬‬ ‫در صورتی که خیلی از دوستان ما که فیلمشان مربوط به سال‬ ‫گذشته است‪ ،‬هنوز نتوانسته اند فیلم هایشان را اکران کنند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫کارگردان‪ :‬من قبال دو تا فیلم کوتاه داشته ام و چهار‬ ‫تا فیلم تلویزیونی‪ .‬بله‪ ،‬این اولین فیلم سینمایی من بود‪ ،‬به‬ ‫نظرم تفاوتش این اســت که همه اتفاقات ان بزرگ تر است‬ ‫هم کار بزرگ تر اســت‪ ،‬هم بازتاب های ان بزرگ تر اســت‪،‬‬ ‫هم نقد هایی که به کار م ی شود بزرگ تر است‪ .‬همه اتفاقات‬ ‫ان بزرگ تر اســت و در نتیجه همه کار ان سخت تر است‪،‬‬ ‫موفقی ت های ان هم بزرگ تر است‪ ،‬همه این مسائل بزرگ تر‬ ‫از کارهایی اســت که در فیلم کوتاه یا تلویزیونی م ی شــود‬ ‫تجربه کرد‪.‬‬ ‫فیلم‪ 2‬برادر درباره‪ 2‬وطن و یک جهان‬ ‫نگاهیبه«چندمترمکعبعشق»‬ ‫ب رادران محمودی‬ ‫‪61‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫که م ی شــد همه چیز را کنترل کرده ام و از طرف دیگر همه‬ ‫بازیگر ها هم بسیار پ ر انرژی بودند و همه عاشقانه و از جان‬ ‫و دل مایه م ی گذاشتند ســر این کار‪ ،‬از همه انهایی که در‬ ‫کار هستند راضی هستم‪ ،‬سعی کردیم طوری کار کنیم که‬ ‫همه از یکدیگر راضی باشــیم؛ من از انها و انها از من‪ ،‬حتی‬ ‫هنرورهایمان هم همین طور بودند‪.‬‬ ‫بازیگر اصلی فیلم به نظر شما چه کسی بود؟‬ ‫من فکر م ی کنم که بازیگر اصلی خیلی هم تعریف‬ ‫مشــخصی ندارد‪ .‬اما صابر‪ ،‬مرون‪ ،‬و پدر هر سه به نظر من‬ ‫بازیگر های اصلی این کار بوده اند‪.‬‬ ‫اینکه شــما برای نقش اول زن از یک نابازیگر‬ ‫استفاده کرده اید‪ ،‬ب ه ه ر حال ریسک بزرگی بود‪،‬‬ ‫چرا ب ه سراغ یک نابازیگر رفته اید‪ ،‬تجربه این کار‬ ‫برای شما چطور بود؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫خب البته اینجا بحثی هم مطرح است و ان اینکه‬ ‫نابازیگ ر ها در خیلی از موارد اصال بازی نم ی کنند‪،‬‬ ‫انها پیش چشم دوربین درواقع دارند خودشان‬ ‫را زندگی م ی کننــد؛ این موضوع ب ه خصوص بعد‬ ‫از اینکه اقای ناجی بــرای گرفتن خرس نقره ای‬ ‫کاندیدا شد‪ ،‬بار ها گفته شــد‪ ،‬سوال من بیشتر‬ ‫متوجه این موضوع بود که این نابازیگری که شما‬ ‫از ان استفاده کردید چقدر جلوی دوربین ان کاری‬ ‫را کرده است که شما توقع داشته اید؟ چقدر بازی‬ ‫م ی کند و چقدر خودش است؟‬ ‫تهی ه کننده‪ :‬موضوع این اســت که اقای ناجی بعد‬ ‫از شش فیلمی که بازی کرده دیگر نابازیگر نیست‪ ،‬او وقتی‬ ‫کاندیدای خرس نقره ای شد قبل از ان چند فیلم بازی کرده‬ ‫بود‪ ،‬ان نگاه مربوط به ادم هایی است که اقای ناجی را هنوز‬ ‫بازیگر نم ی دانند‪ ،‬در صورتی که اقای ناجی بازیگر است‪ ،‬او‬ ‫حتی در سریال هم بازی کرده بود‪.‬‬ ‫این حرف ها مال وقتی است که شما ادمی را که هیچ‬ ‫ربطی به کار بازیگری و سینما ندارد بیاورید رو به روی دوربین‬ ‫و به این دلیل که خودش را زندگی م ی کند همه ان را دوست‬ ‫دارند اما مساله این است که بازیگر تمام تالشش را م ی کند‬ ‫که بتواند ان زندگی را در بیاورد‪ .‬یعنی بازیگر‪ ،‬تمام تالشش را‬ ‫بنابراین‪ ،‬اســتفاده از نابازیگر به نظر شما نقطه‬ ‫قوت فیلم است؟‬ ‫بله‪.‬‬ ‫شما به موضوع لهجه اشاره کردید و اینکه دلیل‬ ‫استفاده از نابازیگر مساله لهجه بوده است‪ ،‬در‬ ‫حالی که شما مشاور لهجه هم داشتید‪ ،‬برای ان‬ ‫دو بازیگر دیگر این نگرانی نبود؟‬ ‫ما تالش کردیم ب رای ان هم بازیگر افغان پی دا کنیم‪.‬‬ ‫وقتی نشد‪ ،‬رفتیم سراغ اقای نادر فالح و فکر م ی کنم که لهجه‬ ‫او درست ترین لهجه ای است که بازی شده است‪.‬‬ ‫بازیگری که برای ان نقش در نظر داشتید که بود؟‬ ‫فرد دیگری بود‪.‬‬ ‫منظورم این است که بازیگر بود؟‬ ‫تهی ه کننده‪ :‬شــما فیلم را دیده اید‪ ،‬تاثیری که این‬ ‫زندگی در این فیلم گذاشته د ر واقع خود فیلم است‪ .‬ما خیلی‬ ‫دوست داریم که درمورد فضای عاشقانه این فیلم حرف بزنیم‬ ‫تا در مورد موضوع مهاجرت‪ .‬نم ی خواهم فکر کنند که کسی‬ ‫که م ی رود این فیلم را ببیند‪ ،‬با فیلمی در مورد مهاجرت رو به رو‬ ‫م ی شود‪ .‬این فیلم همین اســت‪ ،‬فصل پ ر رنگ تر ان فصل‬ ‫عاشقانه است تا فصل مهاجرت‪ ،‬ما دوست داشتیم که فیلم‬ ‫عاشقانه بسازیم اما به این دلیل که طرف های عشق ما یکی‬ ‫ای رانی و یکی اهل افغانستان است‪ ،‬این فیلم باید در بستری رخ‬ ‫دهد که ان بستر‪ ،‬بستر مهاجرت است‪ .‬شما نم ی توانید بگویید‬ ‫که یک ع راقی که در ای ران زندگی م ی کند‪ ،‬ع راقی اســت‪،‬‬ ‫این طور نیست‪ ،‬یک ع راقی به هر حال یک ع راقی است و‬ ‫تنها در ای ران زندگی م ی کند و اسم او م ی شود ع راقی مهاجر به‬ ‫ای ران که م ی شود ع راقی‪ ،‬م ی شود هندی مهاجر به ای ران که‬ ‫اسمش م ی شود هندو‪ ،‬م ی شود افغانستانی مهاجر به ای ران که‬ ‫اسمش افغانستانی مهاجر است‪ .‬وقتی شما م ی خ واهید چنین‬ ‫فیلمی بسازید باید ادم ها را در موقعی ت هایی قرار بدهید که‬ ‫با هم رفت و امد های قصه ای داشته باشد‪ ،‬باید زندگی داشته‬ ‫باشد و این گفت وگو م ی شود ان زندگی که در فیلم‬ ‫ما بود‪ ،‬ان اجتماعی که در فیلم ما بود‪.‬‬ ‫و نسبت این فضا با شهری که ما در ان زندگی‬ ‫م ی کنیم چیست؟‬ ‫نوید محمودی‪ ،‬کارگردانی که تهی ه کننده شد‬ ‫این طور نیست که کسی چون فیلم اولش است برود‬ ‫سراغ نابازیگر‪ ،‬من حتی م ی توانم به خاطر اینکه فیلم اولم را‬ ‫م ی سازم بروم سراغ بازیگر های چهره‪ ،‬این مساله غی ر ممکنی‬ ‫نیست‪ ،‬چون بازیگر یک قصه دارد و اگر از ان خوشش بیاید‬ ‫کار را قبول خواهد کرد اما من به اینها فکر نم ی کنم‪ ،‬در واقع‬ ‫این به انتخاب خود کارگردان ها بستگی دارد‪.‬‬ ‫من به این دلیل که رل قصه به عهده یک دختر افغان‬ ‫بود همه تالشم هم این بود که حتما یک دختر افغان‬ ‫این فیلم را بازی کند تــا ما خیلی درگیر لهجه اش‬ ‫نشــویم و بخواهیم ان را کنترل کنیــم‪ ،‬یا اینکه‬ ‫بازیگر چهره نباشد که همه از اول تا اخر بازی او را‬ ‫دنبال کنند‪ .‬نم ی خواستم مخاطب دنبال اینها باشد‪،‬‬ ‫م ی خواستم مخاطب از ابتدا قصه را باور کند و ان‬ ‫را بپذیرد و دنبال کند‪ .‬ما حتی به دنبال این بودیم‬ ‫که ب رای پدر قصه هم یک مرد افغان پیدا کنیم اما‬ ‫نتوانستیم به خروجی که مورد نظرمان بود برسیم‬ ‫و بعد با اقای فالح صحبــت کردیم و نادر نه اینکه‬ ‫خیلی بازیگر چهره ای باشــد اما به هر حال چون‬ ‫کم تر شناخته شده است‪ ،‬خیل ی ها او را نم ی شناسند‪.‬‬ ‫تهی ه کننده‪ :‬این بازیگر ما کاندیدای سیمرغ‬ ‫بود‪ ،‬شما باید از محاسن او بپرسید نه اینکه راضی‬ ‫بودید یا نه‪ ،‬این سوال بهتری است چون ما دختری‬ ‫را اورده ایم که در شانزده سالگی فیلم بازی کرده و‬ ‫ی که بازیگر های‬ ‫کاندیدای سیمرغ شده است؛ درجای ‬ ‫سینمای ای ران هم حضور داشــته اند‪ .‬به نظر من‬ ‫این طور بهتر است‪.‬‬ ‫م ی کند که خودش را به نقش نزدیک کند‪ .‬به نظر من مطرح‬ ‫کردنش این طور نیست‪ ،‬ان نابازیگری که درمورد اقای ناجی‬ ‫م ی گویید مال ادم هایی است که او را بازیگر نم ی دانند‪ .‬شما‬ ‫هم که به او زنگ بزنیــد م ی گوید چهل میلیــون تومان‪،‬‬ ‫نم ی گوید دو هزار تومان‪.‬‬ ‫کارگردان‪ :‬هر ســال این اتفاق م ی افتد که نابازیگر ها‬ ‫م ی ایند و مطرح م ی شوند‪ ،‬این اتفاق به راحتی م ی افتد‪ .‬اینکه‬ ‫بع دا مسیر درستی پی دا نم ی کنند‪ ،‬بحث دیگری است‪.‬‬ ‫حرف بزنیم و اینکه در کجا این تجربه زندگی به‬ ‫شــما کمک کرده و کجای فیلم از ان تجربه اثر‬ ‫گرفته است؟‬ ‫نه‪ ،‬او هم نابازیگر بود‪ ،‬شما که نم ی شناسید‪.‬‬ ‫ظاهرا ترجیح داشتید که با نابازیگر کار کنید؟‬ ‫کارگردان‪ :‬دوست داشتم که لهجه ها واقعی باشد و‬ ‫مخاطب درگیر این نشود که بازی ها واقعی هست یا نیست‪.‬‬ ‫م ی خواســتم مخاطب از اول این بازیگر ها را به عنوان یک‬ ‫دختر و مردم افغان بپذیرید نه اینکه انها را با تصور های ذهنی‬ ‫خودش که از کار های قبل ی اش دارد‪ ،‬مقایسه کنید‪.‬‬ ‫قصه فیلم چقدر تحت تاثیر شــرایط مهاجران‬ ‫کشور افغانستان در ایران است؟ نسبت شما با‬ ‫مهاجرانی که در سال های اخیر در ایران زندگی‬ ‫م ی کنند چیست؟‬ ‫کارگردان‪ :‬من و نوید (تهی ه کننده) هر دو اصالتا متولد‬ ‫افغانستان هستیم‪.‬‬ ‫من این را م ی دانم‪.‬‬ ‫پس نسبت ما کامال با موضوع مشخص است‪.‬‬ ‫بر مبنای شناختی که ما از جامعه مهاجران افغانی‬ ‫داریم‪ ،‬احساس م ی کنم تصویری که شما نشان‬ ‫م ی دهید‪...‬‬ ‫تهی ه کننده‪ :‬ما افغانستانی بودن را در ای ران زندگی‬ ‫کرده ایم‪ ،‬اما شما ان را دیده اید‪ ،‬تفاوت ما با شما در این است‪.‬‬ ‫اگر ممکن است بیشتر در مورد این تجربه زندگی‬ ‫ان هایی که در قصه ما زندگی م ی کنند‬ ‫به شهر ربطی ندارند‪ .‬این ها ادم هایی هستند که‬ ‫معموال وقتی ای ران ی ها در ژاپن‪ ،‬در حومه شه ر ها‬ ‫زندگــی م ی کنند‪ ،‬مثل افغان هایــی که وقتی به‬ ‫ای ران م ی ایند م ی روند به حومه‪ ،‬چون حومه جایی‬ ‫است که دسترسی پلیس به ان کم تر است‪ ،‬جایی‬ ‫است که گرفتاری های ان کم تر است‪ ،‬ارتباط های‬ ‫قانون ی اش هم کم تر است‪ .‬این خاصیت مهاجرت‬ ‫است‪ ،‬مهاجران در همان قدم اول که به پایتخت‬ ‫نم ی روند‪.‬‬ ‫چیزی که برای من جالب بود برخورد دو گروه‬ ‫در این فیلم بود‪ ،‬از چند نوع برخورد ایران ی ها با‬ ‫مهاج ران‪ .‬ان چیزی که در فیلم شما به نمایش‬ ‫در امده در واقعیت چقدر ریشه دارد؟‬ ‫برخورد کدام ای ران ی ها؟‬ ‫ما در این فیلم نوعی از برخورد را داریم که برخورد‬ ‫کارگر کارگاه است‪ ،‬برخورد از باال به پایین‪ ،‬یک‬ ‫نوع برخورد انسانی داریم که همزمان م ی تواند‬ ‫ســودجویانه تلقی شــود‪ ،‬برخورد مسئول ان‬ ‫کارگاه با کارگ ر ها‪ ،‬یا مثال حضور پلیس در یکی‬ ‫از صحنه ها‪.‬‬ ‫تهی ه کننده‪ :‬ان ادمی که با افغان ها مســاله دارد‪،‬‬ ‫مساله اش به این دلیل است که فکر م ی کند جای او را اشغال‬ ‫کرده اند‪ ،‬به نظر من نگاه شما به فیلم کامال اشتباه است‪ ،‬ان‬ ‫مسئول کارگاه نگاه ســودجویانه ندارد و خیلی هم خوب با‬ ‫قضیه کنار امده است‪.‬‬ ‫ایا نگرانی داشــته اید در مورد پرداختن به اینکه‬ ‫پلیس چطور با مهاجــران غی ر قانونی برخورد‬ ‫م ی کند؟‬ ‫کارگردان‪ :‬من این موضــوع را قبال هم گفته ام که‬ ‫عشــق فیلم یک الیه از مهربانی را روی تمام فیلم کشیده‬ ‫است‪ .‬همه چیز کمی مه ربان تر از واقعیت است‪ .‬خیلی جا ها‬ ‫رفتار ها واقعی است‪ ،‬شاید تند تر از ان چیزی که هست‪ ،‬اما‬ ‫همه چیز کمی محب ت امی ز تر شده است‪.‬‬ ‫البته این فیلم درباره عشق صحبت م ی کند‪ ،‬در‬ ‫بستر موضوع مهاجران غیرقانونی‪.‬‬ ‫تهی ه کننده‪ :‬ما یک فیلم عاشقانه داریم که در یک‬ ‫بستر اجتماعی به نام مهاجرت شکل گرفته است‪ ،‬اینکه حرف‬ ‫ما چیست را شما در فیلم دیده اید و ان چیزی که دیده اید حرف‬ ‫ما است‪ .‬اگر با ان مخالف هستید ما چیزی غیر از ان نداریم‬ ‫که در موردش حرف بزنیم‪ ،‬ما مواجه هســتیم با یک فیلم‬ ‫عاشقانه که م ی توانیم در مورد ان حرف بزنیم‪ ،‬در مورد اینکه‬ ‫چرا در مورد عشق صحبت کرده ایم‪ ،‬حرف بزنیم‪ ،‬چرا ما این‬ ‫نوع عشق را انتخاب کرده ایم‪ ،‬چرا ما نرفتیم دو تا ادم را بگذاریم‬ ‫توی کافی شاپ باهم حرف بزنند‪ ،‬چرا این را انتخاب کرده ایم‪.‬‬ ‫چرا این قدر مــا م ی گوییم ادم ها ب رای اینکه به هم برســند‬ ‫سختی م ی کشند‪ ،‬به نظر من در مورد این ها م ی شود حرف زد‪،‬‬ ‫البته من در کل معتقد هستم که االن دیگر م ی شود حرف نزد‪.‬‬ ‫من هنوز معتقد نیستم که م ی شود دیگر حرف‬ ‫نزد‪.‬‬ ‫تهی ه کننده‪ :‬من کال یک ســری انتقاد ها دارم‪ ،‬من‬ ‫خیلی به بچه های مطبوعات نقد دارم‪ ،‬شما ‪ 25‬دقیقه است‬ ‫که درمورد مهاجرتی حرف م ی زنید کــه ما در مورد ان قبال‬ ‫حرف زده ایم‪ ،‬این انتقاد من به شما است که ریتم گفت وگوی‬ ‫شما هم خیلی کند است‪ .‬ما هنوز باز توی مهاجرت هستیم و‬ ‫چی ز هایی که خیلی گفته شده است‪.‬‬ ‫مصاحب ه های قبلی ما هم عین مصاحبه شــما بود‪.‬‬ ‫ایده از کجا شروع شــده و این ها‪ .‬ما تا به حال ده تا گفت وگو‬ ‫کرده ایم‪ ،‬سه تا ب رای خبرگزاری ها بود‪ ،‬در مورد شما هم من‬ ‫تن به گفت وگو ندادم تا اینکه کســی معرفی کرد‪ .‬گفتم ما‬ ‫گفت وگو نم ی کنیم ب رای اینکه سوال ها تکراری است‪ ،‬ایده‬ ‫از کجا امد‪ ،‬چرا حســیبا (نقش اول زن) را انتخاب کرده اید‪،‬‬ ‫خوب این ها قبال پرسیده شده است‪ ،‬به نظر من تنها نکته‬ ‫این است که اگر جا های دیگر را م ی خواندید اصال این سوال ها‬ ‫را نم ی پرســیدید و م ی رفتید از یک جای دیگری وارد بحث‬ ‫م ی شدید و گفت وگوی ویژه و بســیار خواندنی م ی شد‪ .‬من‬ ‫فکر م ی کنم گفت وگو وقتی جذاب م ی شــود که چیز نویی‬ ‫تو گو اصال جذاب نیست‪.‬‬ ‫ب رای ارائه داشته باشد‪ ،‬االن این گف ‬ ‫مجبور هستم اینجا توضیح بدهم که مخاطب‬ ‫ما مجبور نیست تمام ان چی ز هایی را که شما به‬ ‫همه رسانه های دیگر گفته اید پیدا کند و بخواند‪،‬‬ ‫مخاطب ما انتظار دارد کــه مجموعه ای در مورد‬ ‫فیلمی که االن روی اک ران است ب رایش ف راهم شده‬ ‫باشد و این ها سوال هایی است که احتمال دارد‬ ‫در ذهن او مطرح باشد‪ .‬ما م ی توانیم گفت وگوی‬ ‫شما از جاهای دیگر را کپی کنیم اما چنین کاری‬ ‫نم ی کنیم برای اینکه چنین مجله ای نیســتیم‪.‬‬ ‫از این بگذریم‪ ،‬ب ه ه ر حال موضوعات عاشــقانه‬ ‫موضوعاتی است که خیل ی ها به سراغ ان رفته اند‪،‬‬ ‫شما چرا این موضوع را انتخاب کرده اید؟‬ ‫کارگردان‪ :‬شاید کوتاه ترین جواب ب رای این سوال این‬ ‫باشد که از صدای سخن عشق ندیدم خوش تر‪ ،‬فکر م ی کنم‬ ‫این حرف جهانی اســت‪ ،‬نیاز امروز جامعه است‪ ،‬این همان‬ ‫چیزی است ما به ان توصیه م ی کنیم‪.‬‬ ‫به نظر م ی رسد که این عشق در نهایت تاثیری در‬ ‫ان جامع ه ای که در ان ایجاد م ی شود نم ی گذارد‪،‬‬ ‫تاثیری بر ان افراد نم ی گذارد‪.‬‬ ‫این را من نم ی توانم پی ش بینی کنم‪.‬‬ ‫تهی ه کننده‪ :‬شــما به عنوان یک مخاطب خودتان‬ ‫جواب بدهید‪ ،‬این عشق را دوست داشته اید‪ ،‬تجربه عشقی‬ ‫این چنینی را دوست داشته اید؟‬ ‫نه‪ ،‬من این را دوست نداشته ام‪.‬‬ ‫تهی ه کننده‪ :‬خب مــا این فیلم را ب رای کســانی‬ ‫ساخته ایم که این تجربه عاشقانه را دوست داشته اند‪.‬‬ ‫شما این عشق را دوست ندارید؟‬ ‫خب‪ ،‬نه‪.‬‬ ‫تهی ه کننده‪ :‬چه جور عشقی را دوست دارید؟‬ ‫قرار نیست که من در مورد خودم صحبت کنم‪.‬‬ ‫تهی ه کننده‪ :‬نه‪ ،‬نه‪ ،‬نه‪ ،‬قرار نیست جواب الکی یا دروغ‬ ‫به من بدهید‪ ،‬شما چنین عشقی را دوست نداشته اید؟ اینکه‬ ‫کسی این جوری پای شما بایستد را دوست نداشته اید؟ پس‬ ‫عشق چه جوری را دوست دارید؟‬ ‫فکر م ی کنم باید منطقی در کار باشد‪.‬‬ ‫ان تیغ انتقادی که صحبتش را م ی کنید در فیلم‬ ‫این ب ی قضاوتی در فیلم را هم ناشــی از همین‬ ‫الی ه ای از محبت م ی دانید کــه فیلم روی همه‬ ‫اتفاق ها کشیده است؟‬ ‫کارگردان‪ :‬من اصال به دنبال این نبودم که به یک‬ ‫طرف حق بیشتری بدهم‪ ،‬من فقط به دنبال یک پیام بودم‬ ‫که م ی تواند جهانی باشــد‪ .‬ما همه داریم در کنار هم زندگی‬ ‫م ی کنیم‪ .‬همه به یک اندازه حق داریم‪ ،‬ان کسی که مهاجر‬ ‫اســت هم از روی یک اجبار امده است نه از روی دل خوشی‪.‬‬ ‫کمی باید به او هم نگاه مه ربان تری داشته باشیم اما در مورد‬ ‫اینکه م ی گویید فیلم نگاه انتقادی ندارد‪ ،‬فکر م ی کنم بهتر‬ ‫است که سکوت کنم‪ .‬من با خیل ی ها فقط در مورد این نگاه‬ ‫انتقادی فیلم حرف زده ام‪ .‬ب رایم عجیب است که ان انتقاد را‬ ‫ندیده اید‪.‬‬ ‫تهی ه کننده‪ :‬فیلم نگاه انتقادی دارد اما نگاه شعاری ندارد‪،‬‬ ‫اگر شما به دنبال شعار هستید‪ ،‬نه‪ ،‬این فیلم نگاه شعاری ندارد‪.‬‬ ‫کارگردان‪ :‬فیلم سعی کرده واقعی حرف هایش را بزند‪،‬‬ ‫این هم که م ی گویــم الیه مهربان‪ ،‬خــب خیل ی ها به من‬ ‫گفته اند که این فیلم چرا این قدر تلخ است‪ .‬من خیلی سعی‬ ‫کرده ام که به خاطر ان تاثیر عاشــقانه فیلم چشم نواز باشد‪،‬‬ ‫اصال به دنبال این نبودم که یک فضای منفی را نشان بدهم‪.‬‬ ‫بعضی منتقد ها در مورد اینکه فیلم را به اسکار‬ ‫فرســتاده اید‪ ،‬حرف هایی زده بودند‪ ،‬مثال گفته‬ ‫بودند که شــاید بهتر بود این فیلم را به اسکار‬ ‫نم ی فرستادید‪.‬‬ ‫کارگــردان‪ :‬به ه ر حال یــک موقعیتــی بود که‬ ‫م ی توانستیم از ان استفاده کنیم‪ ،‬چرا نباید این کار را بکنیم‪.‬‬ ‫ادم اگر بتواند فیلمش را به حدی برساند که حاال از ای ران‬ ‫یا از افغانستان بفرستد به اسکار چرا نباید این کار را بکند؟‬ ‫اصال بحث انها بحث موقعیت مکانی نبود‪ ،‬مساله‬ ‫این بود که شما اولین فیلم بلندتان را به اسکار‬ ‫فرستاده اید‪.‬‬ ‫مگر فیلم نا موفقی بوده اســت؟ ما یک فیلم اولی‬ ‫که خیلی از منتقد ها دوستش داشــته اند را با دو تا سیمرغ و‬ ‫کاندیدای هشت تا سیمرغ و یک جایزه منتقدان را فرستاده ایم‬ ‫به اسکار‪.‬فیلم دوم و سوم و چهارم و‪ ..‬هر کدام که این موقعیت‬ ‫ب رایش فراهم شود م ی شود فرستاد‪ ،‬اگر کشوری یک سال فیلم‬ ‫نداشته باشد‪ ،‬چه اشکالی دارد که فیلم متوسطش را بفرستد؟‬ ‫اتفاقا خیلی هم خوب اســت‪ .‬ما ب رای این موقعیت هم در‬ ‫افغانستان جنگیده ایم‪ .‬خیل ی ها هم البته ان را حرکت مثبتی‬ ‫م ی دانند‪ .‬به هر حال سینمای ای ران فیلم صادر کرده است‪،‬‬ ‫امسال چهار فیلم را سینمای ای ران به اسکار صادر کرده است‪،‬‬ ‫اذربایجان‪ ،‬ع راق و فیلم ما و فیلم اقای میرکریمی‪ ،‬سینمای‬ ‫ای ران چهار کشور را تحت تاثیر خودش دارد‪ ،‬این هیچ ضرری‬ ‫ندارد و نشان قدرت سینمای ای ران است‪ .‬به نظر من همه باید‬ ‫یرا صادر کرده‬ ‫خوشحال باشیم که سینمای افغانستان فیلم ‬ ‫که در ‪ 80‬و ‪ 90‬درصد ان سینمای ای ران دخیل است‪ .‬ما فیلمی‬ ‫ را فرستاده ایم که دوست داشته شده است و مورد پسند بوده‪،‬‬ ‫حتی اگر متوسط و ضعیف هم باشد‪ ،‬ب رای فیلمساز چه ضرری‬ ‫دارد که فیلمش ارسال بشود؟‬ ‫برنامه فیلم بعدی تان چیست؟‬ ‫احتمــال م ی دهم ب رای کار بعــدی هم یک قصه‬ ‫اجتماعی داشته باشیم که ســال اینده کار روی ان را شروع‬ ‫م ی کنیم‪.‬‬ ‫باز عشق؟ یا موضوعی اجتماعی و یا مهاجرت؟‬ ‫شاید در بستری در این مورد باشد‪ ،‬اما این نیست که‬ ‫به خود مهاجرت ربط داشته باشد‪ .‬هر چند که م ی تواند قصه‬ ‫یک مهاجرت باشد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫تهی ه کننده‪ :‬اصال عشق منطق ندارد‪ .‬عشق از وقتی‬ ‫عشق م ی شود که م ی شود یوسف و زلیخا‪ ،‬م ی شود لیلی و‬ ‫مجنون‪ .‬ادم هایی که به هم م ی رســند و منطق دارند‪ ،‬زن و‬ ‫شوهر هستند‪ ،‬ان اسمش عشق نیست‪ .‬عشق در تمام تاریخ‬ ‫ تراژدی است‪ ،‬وقتی دو نفر به هم نم ی رسند م ی شو د تراژدی‪.‬‬ ‫ان چیزی که شما م ی گویید اسمش خواستگاری است‪ .‬عشق‬ ‫یعنی نرسیدن‪ ،‬خداوند یوســف و زلیخا را ب رای شما نشانه‬ ‫گذاشته‪ ،‬از ادم ی در بلند ترین جایگاه زمینی که زلیخا است و‬ ‫ادم ی در بلند ترین جایگاه اسمانی که یوسف است ولی از نظر‬ ‫مردم کوچک است‪ ،‬عشق یعنی نرسیدن‪ ،‬هر وقت که رسیدن‬ ‫باشد عشق نیست‪ .‬ان منطقی که شما م ی گویید اصال عشق‬ ‫نیست‪ .‬شما گفتید که ســینمای ما فیلم های عاشقانه زیاد‬ ‫داشته است‪ ،‬دو تا نمونه از انها را نام ببرید‪ ،‬م ی خواهم با هم‬ ‫در مورد فیلم های عاشقانه حرف بزنیم‪ ،‬تعریف شما از فیلم‬ ‫عاشقانه چیســت؟ فیلمی که ادم ها ب رای رسیدن به هم از‬ ‫همه چیزشان م ی گذرند‪ .‬اگر کسی یک نفر را دوست داشته‬ ‫باشد و ب رای رسیدن به ان اد م سال ها منتظر بماند‪ ،‬ان سال ها‬ ‫م ی شود دنیای عاشقانه ان ادم‪ .‬جایی که به هم م ی رسند دیگر‬ ‫عشق نیست‪ ،‬قبل از ان عشق اســت‪ ،‬تالش ب رای رسیدن‬ ‫عشق است‪ ،‬در غیر این صورت عشق نیست‪ ،‬هر انچه که در‬ ‫ادبیات دنیا م ی بینید تالش ادم ها ب رای اینکه مال هم بشوند‪،‬‬ ‫تایتانیک عاشقانه ای است که فروشش دنیا را تسخیر کرد‪،‬‬ ‫ادم ها با هم بوده اند اما به هم نرسیده اند‪ ،‬ان دوره ای که این ها‬ ‫تالش کرده اند تا به هم برسند ان م ی شود عاشقانه‪.‬‬ ‫کارگردان‪ :‬از یک زاویه ای انها هم روی جامع ه شان هیچ‬ ‫تاثیر نگذاشته اند‪ .‬این ها تاثیر عشق را روی مخاطب گذاشته اند‪،‬‬ ‫خیل ی ها دوست داشته اند چنان عشقی داشته باشند‪.‬‬ ‫تهی ه کننده‪ :‬ما این فیلم را در چند دانشــگاه نمایش‬ ‫داده ایم و در ان دانشگاه ها دختر خانم ها همه اش م ی گفتند‬ ‫کاش یکی این طور ما را دوســت داشته باشد‪ ،‬کاشی کسی‬ ‫این قدر ما را دوست داشته باشد‪ ،‬م ی داند که پدر‪ ،‬عبدالسالم‪،‬‬ ‫تو پار کند اما برود انجا‪ ،‬م ی داند که این ها‬ ‫ممکن است او را ل ‬ ‫همین امروز دارند م ی روند اما م ی رود دنبال عشقش چون چیز‬ ‫دیگری در دنیا ب رایش مهم نیست‪ .‬مهم ترین چیز ان لحظه‬ ‫ب رایش ان دختر است‪ ،‬اصال از ان مهم تر چیزی نیست‪ .‬این ها‬ ‫یعنی عشق‪ ،‬اینکه با هم کافی شاپ قرار بگذارند ان عشق‬ ‫نیست‪ .‬عشق یعنی این تالش ب رای رســیدن و اصال قرار‬ ‫ی را‬ ‫این بود که یک عاشقانه شــریف باشد که شما یک ادم ‬ ‫م ی خواهید که تا اخرین نفس پای شما بایستد‪.‬‬ ‫ما م ی خواســتیم بگوییم ادم ها که م ی گویند عاشق‬ ‫نباشید عشق این ها را نم ی فهمد‪ ،‬عشق رابطه ای است که‬ ‫یک جایی شروع م ی شود و همین شروع شدنش مهم است‪،‬‬ ‫باید بگذاریم که عشق کار خودش را بکند‪.‬‬ ‫نم ی بینید‪.‬‬ ‫تهی ه کننده‪ :‬وظیفه هنر مند این است که روایت کند‬ ‫و ادم های صاحب نظر وظیفه دارند در مورد ان فکر کنند و در‬ ‫مورد ان حرف بزنند و ان را اصالح کنند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫امسال چهار فیلم را سینمای ایران به‬ ‫اســکار صادر کرده است‪ ،‬اذربایجان‪،‬‬ ‫عراق و فیلم ما از افغانســتان و فیلم‬ ‫اقای میرکریمی‪ ،‬سینمای ایران چهار‬ ‫کشــور را تحت تاثیر خــودش دارد‪،‬‬ ‫این هیچ ضرری ندارد و نشان قدرت‬ ‫سینمای ایران است‬ ‫کارگردان‪ :‬ایا تاثیری روی مخاطب م ی گذارد؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪63‬‬ ‫فیلم دو برادر درباره دو وطن و یک جهان‬ ‫نگاهی به «چند مترمکعب عشق» برادران محمودی‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫‪2‬‬ ‫دو برادر تصمیم شان را گرفته بودند‪ ،‬می خواستند اولین‬ ‫فیلمشان‪ ،‬عاشقانه باشد‪ .‬به خاطرهمین تصمیم‪ ،‬هشت سال‬ ‫هم انتظار کشیدند‪ .‬خانه خاطره انگیزشان را فروختند‪ ،‬مدت ها‬ ‫برای پیدا کردن یک دختر نوجوان افغان جســت وجو کردند‬ ‫و باالخره در شــرایطی که به دلیل نبود لوکیشن‪ ،‬فیلم تا مرز‬ ‫تعطیلی رفت‪ ،‬توانستند مکانی مناسب برای فیلمبرداری شان‬ ‫بیابند تا «چند متر مکعب عشق» رنگ پرده نقره ای سینما را به‬ ‫خود ببیند‪ .‬قرار نبود فیلم اول برادران محمودی‪ ،‬فیلم دیگری‬ ‫باشد‪ .‬به جز برادر بودن‪ ،‬خیلی با هم دوستند‪ .‬اتفاقا برادری شان‬ ‫خیلی رسمی است‪ .‬سال ها در تلویزیون کارگردانی کرده اند و‬ ‫در سینما هم دستیار کارگردان بوده اند اما جایی به این نتیجه‬ ‫رســیدند که این فیلم را جمشــید کارگردانی می کند و نوید‬ ‫تهیه کننده ان باشد‪.‬‬ ‫جمشــید با اینکه نویســنده و کارگردان کار است‪،‬‬ ‫می گوید‪« :‬این فیلــم خیلی متعلق به ما دوتاســت‪ .‬انقدر‬ ‫فیلم را متعلق بــه هر دو می دانیم‪ ،‬معتقدیــم فیلم برادران‬ ‫محمودی است‪ .‬من می دانم هرگز نمی توانم تهیه کننده ای‬ ‫مثل نوید پیدا کنم که حاضر باشد خانه اش را بفروشد و برای‬ ‫فیلم سرمایه گذاری کند‪ ».‬برادران محمودی سال ها انتظار‬ ‫کشیدند تا اولین فیلمشان را بسازند‪ .‬انها پله پله راه فیلمسازی‬ ‫را طی کردند‪ .‬انچنانکه جمشید می گوید‪« :‬متاسفانه بسیاری‬ ‫از جوانان دوست دارند به سرعت همه کارها را خودشان انجام‬ ‫بدهند‪ .‬به همین دلیل جوانانی بیست و دو سه ساله داریم که‬ ‫اولین تجربه شان‪ ،‬کارگردانی فیلم است چون یاد نگرفته اند‬ ‫مرحله به مرحلــه جلو بروند اما ما این را یــاد گرفتیم و این‬ ‫قصه هفت‪ ،‬هشت سال با ما بود‪ ».‬این برادرها تجربه های‬ ‫گوناگونی دارند؛ از دستیاری صحنه‪ ،‬دستیاری کارگردان و‬ ‫برنامه ریزی و‪ ...‬تا ســاخت چند فیلم ویدئویی و کوتاه‪ .‬بعد‬ ‫از موفقیت اولین فیلم‪ ،‬ســاخت فیلم دوم دشوارتر می شود‬ ‫اما جمشید می گوید‪« :‬حســم این است که فیلم بعدی مان‬ ‫بهتر می شود‪ .‬خیلی به فیلمســازی با فاصله های طوالنی‬ ‫اعتقاد ندارم چون عمر ما کوتاه است‪ .‬برای ساخت این فیلم‬ ‫هم مشکالت زیادی داشتیم اما چون دوست داشتیم فیلم‬ ‫خودمان باشد‪ ،‬برایش راهکار پیدا کردیم‪».‬‬ ‫«چند متر مکعب عشق» نوشته و کار جمشید محمودی‬ ‫به تهیه کنندگی نوید محمودی‪ ،‬در جشنواره سی و دوم فیلم‬ ‫فجر به عنوان بهترین فیلم بخش نگاه نو (فیلم اولی ها) برگزیده‬ ‫شد و جمشید برای این فیلم سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی‬ ‫و نوید سیمرغ بلورین بهترین فیلم را در این بخش از جشنواره‬ ‫فجر دریافت کردند‪ .‬درواقع این دو برادر برای فیلمشان ان هم‬ ‫اولین فیلم شان همزمان دو سیمرغ دریافت کرده اند‪ .‬این فیلم‬ ‫البته در بخش بهترین فیلمنامه نیز نامزد دریافت جایزه بود‪.‬‬ ‫داستان «چند متر مکعب عشق» روایت عبدالسالم‪ ،‬یک‬ ‫مهاجر افغان است که به همراه دخترش مرونا در یک کارگاه‬ ‫مشغول به کار و زندگی اســت‪ .‬در این داستان عشقی در راه‬ ‫است‪ ،‬عشق صابر‪ ،‬جوان ایرانی شاغل در ان کارگاه به مرونا‪،‬‬ ‫عشقی که فرجامش را هیچ کس نمی داند‪ ،‬نه صابر‪ ،‬نه مرونا و‬ ‫نه حتی عبدالسالم‪...‬‬ ‫در این فیلم که البته در بخش سودای سیمرغ جشنواره‬ ‫فیلم فجر سال گذشته نیز حضور داشت و در سه بخش بهترین‬ ‫فیلمبرداری‪ ،‬بهترین طراحی صحنه و لباس و بهترین بازیگر‬ ‫نقش اول زن نیز نامزد شده بود‪ ،‬ساعد سهیلی‪ ،‬حسیبا ابراهیمی‪،‬‬ ‫نادر فالح‪ ،‬علیرضا اســتادی‪ ،‬مســعود میر طاهری‪ ،‬افشین‬ ‫سلیمان پور‪ ،‬امیر غفور صدخسروی و کاظم علیزاده به ایفای‬ ‫نقش پرداخته اند‪ .‬تدوین این فیلم را هم ســپیده عبدالوهاب‬ ‫انجام داده است‪.‬‬ ‫کارگردان این فیل م سینمایی ایده فیلمش را برگرفته از‬ ‫یک ماجرای واقعی مطرح کرده است‪ .‬او در یکی از نشست های‬ ‫ششمین روز جشنواره سال گذشته که به فیلم «چند متر مکعب‬ ‫عشق» اختصاص داشت‪ ،‬با بیان اینکه نظیر چنین اتفاقی در‬ ‫افغانستان رخ داده بود‪ ،‬اظهار کرد ‪« :‬در ان ماجرا هم یک زن‬ ‫و مرد در کانتینر گیر کردند‪ .‬به دلیل اینکه قصد داشتم به منبع‬ ‫ایده ام پایبند باشم‪ ،‬یکی از شخصیت های فیلم را افغانی انتخاب‬ ‫کردم و تمام تالشمان این بود که همه صحنه های فیلم واقعی‬ ‫و باورپذیر باشد‪».‬‬ ‫تهیه کننده این فیلم نیز گفته است‪« :‬ایده اولیه این فیلم‬ ‫از نوجوانی من شکل گرفت و از همان زمان که عالقه مند به‬ ‫فیلمسازی بودیم این موضوع را تعقیب کردیم و در سال ‪ 83‬به‬ ‫ایده یک خطی رسیدیم و بعد از اینکه سال ها درباره ان حرف‬ ‫زدیم در نهایت به این فیلم رسیدیم‪».‬‬ ‫از افغانستان تا اکادمی اسکار‬ ‫فیلم «چند متــر مکعب عشــق» مهرماه گذشــته‬ ‫در حضورهای خارجی خود در دو فســتیوال «شــیکاگو» و‬ ‫«پوسان» شرکت کرد‪ .‬این فیلم در ابان ماه هم در جشنواره‬ ‫«گوا» هندوســتان به نمایش در امد‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬به طور‬ ‫همزمان در دو جشنواره «مولهایم» المان و «تالین» استونی به‬ ‫نمایش در امد‪ .‬پس از ان اعالم شد این فیلم در ادامه سفرهای‬ ‫بین المللی خود در شصت و سومین جشنواره فیلم «مولهایم»‬ ‫المان که بعد از جشنواره برلین معتبرترین جشنواره فیلم این‬ ‫کشور اســت‪ ،‬به نمایش در می اید‪ .‬همچنین اعالم شد که‬ ‫همزمان با این جشنواره‪ ،‬با حضور برادران محمودی تهیه کننده‬ ‫و کارگردان ان در جشــنواره فیلم «تالین» اســتونی اکران‬ ‫می شود‪ .‬گفته می شود این جشنواره ویژه فیلم های عاشقانه‬ ‫است‪ .‬ضمن انکه فهرست فیلم های حاضر در بخش رقابت‬ ‫بین المللی بیست و ششمین جشنواره فیلم «پالم اسپرینگز»‬ ‫با حضور دو فیلم «امروز» و «چند متر مکعب عشق» اعالم‬ ‫شد‪ .‬در واقع مســئوالن برگزاری بیست و ششمین جشنواره‬ ‫فیلم «پالم اسپرینگز» در کالیفرنیا امریکا‪ ،‬در حالی فهرست‬ ‫فیلم های حاضر در بخــش رقابتی این رویداد ســینمای را‬ ‫اعالم کردند که در ‪ 50‬فیلم معرفی شده به اکادمی اسکار برای‬ ‫بخش بهترین فیلم خارجی از جمله «امروز» ساخته سید رضا‬ ‫میرکریمی نماینده سینمای ایران و «چند متر مکعب عشق»‬ ‫نماینده سینمای افغانستان از جمشید محمودی در میان این‬ ‫لیست دیده می شد‪.‬‬ ‫از دیگر فیلم های مطرح حاضر در این رویداد سینمایی به‬ ‫«خواب زمستانی» ساخته «نوری بیلگه جیالن» برنده نخل‬ ‫طالی کن امسال و نماینده سینمای ترکیه در اسکار‪« ،‬دو روز‬ ‫یک شب» ساخته برادران «داردن»‪« ،‬مامی» ساخته «خاویر‬ ‫دوالن» برنده جایزه هیات داوران کن و «سن لورن» نماینده‬ ‫فرانسه در اسکار می توان اشاره کرد‪ .‬همچنین فیلم «نبات»‬ ‫ساخته «الچین موساگلو» با بازی فاطمه معتمد اریا که امسال‬ ‫نماینده سینمای اذربایجان در اسکار بود‪ ،‬یکی از فیلم های‬ ‫حاضر در این رویداد سینمایی اعالم شد‪.‬‬ ‫البته پس از انکه خانه ســینما پس از چند ســال وقفه‬ ‫ضمن اینکه بخشی از تصمیم گیرندگان اصال فیلم ما را افغانی‬ ‫نمی دانســتند و ان را ایرانی می دانستند‪ .‬اما انتخاب با هیات‬ ‫ژوری ‪ 9‬نفره ای بود که هر دو فیلم را بررسی کردند و فیلم ما‬ ‫انتخاب شد‪ .‬هیات ژوری برای رای گیری ما را بیرون فرستاد‪.‬‬ ‫کوله پشتی ام را برداشتم و اواره شهر شدم‪ ،‬غریبه بودم و اوضاع‬ ‫خیلی ترسناک بود جالب اینکه صبح همان روز در کابل انفجار‬ ‫هم شده بود‪ .‬تا اینکه دو سه ساعت بعد‪ ،‬اقای برمک تماس‬ ‫گرفت و گفت ‪ 45‬ستاره گرفته اید و خبر را بالفاصله رسانه ای‬ ‫کردند تا اتفاقی نیفتد‪».‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫برگزاری جشنواره ادامه داشته باشد‪ ».‬این تهیه کننده در پاسخ‬ ‫به این پرسش که چرا فیلم «چند متر مکعب عشق» در گروه‬ ‫«هنر و تجربه» اکران نمی شود‪ ،‬گفت‪« :‬تصور ما این است که‬ ‫مخاطبان فیلم ما فقط از جنس مخاطبان خاص هنر و تجربه‬ ‫نیســتند‪ ،‬چون این گروه ویژه مخاطبان خاص تعریف شده‬ ‫اســت اما فیلم ما به جز مخاطب خاص حتما اکثر مخاطبان‬ ‫سینما را راضی خواهد کرد و مساله دیگر اینکه به دلیل قصه‬ ‫فیلم ما تالش می کنیم افغانستانی های مقیم ایران این فیلم را‬ ‫ببینند زیرا فیلمی عاشقانه است که همه مردم با قصه عاشقانه‬ ‫ان همراه می شوند و فیلم انها را با خود درگیر می کند به همین‬ ‫دلیل فکر می کنیم تماشاگران بعد از دیدن این فیلم‪ ،‬تماشای‬ ‫ان را به دوستان شان توصیه کنند‪».‬‬ ‫محمودی با اشــاره به ویژگی های اکران فیلم در گروه‬ ‫«هنر و تجربه» اضافه کرد‪ :‬ویژگی این گروه این اســت که‬ ‫فیلم ها می توانند سه ماه روی پرده باشند یعنی فرصت بیشتری‬ ‫برای این اثار وجود دارد‪ .‬امــا ما معتقدیم فیلم ما از نوع هنر و‬ ‫تجربه ای نیســت بلکه مردم عادی هم ان را می بینند و انها‬ ‫خیلی به دنبال ســینمای خاص یا موضوعاتی مانند گرفتن‬ ‫بلیت اینترنتی و‪ ...‬نیســتند چون این گونه فیلم دیدن بیشتر‬ ‫برای مخاطبان خاص جذابیت دارد اما این مراحل برای مردم‬ ‫عادی فعال کمی پیچیده تر است‪ .‬او تاکید کرد‪« :‬معتقدم قشر‬ ‫دانشجو و جوان یکی از گروه های هدف فیلم ما هستند‪ ،‬زیرا دو‬ ‫بار اکران فیلم در دانشگاه ها که همزمان با بحبوحه جشنواره‬ ‫فیلم فجر بود‪ ،‬نشان داد قشر دانشجو و جوان به خوبی با این‬ ‫فیلم عاشقانه ارتباط برقرار کرده اند و تاثیراتی را که مورد نظر‬ ‫ما بود‪ ،‬پذیرفته اند‪».‬‬ ‫به عنوان نهاد رسمی نماینده جایزه سینمایی اسیا ‪ -‬پاسیفیک‬ ‫فهرست فیلم های انتخابی خود را به دبیرخانه این رویداد اعالم‬ ‫کرده بود که شامل فیلم های «چ»‪« ،‬برف»‪« ،‬خانه پدری»‪،‬‬ ‫«امروز»‪« ،‬شــیار ‪« ،»143‬قصه ها»‪« ،‬ملبورن»‪« ،‬میهمان‬ ‫داریم»‪« ،‬حراج»‪« ،‬چند متر مکعب عشق» و دو فیلم مستند‬ ‫«جایی برای زندگی» و «خاطراتی برای تمام فصول» بودند‪،‬‬ ‫درنهایت به رغم موفقیت بیشتر فیلم های ایرانی در نامزدی و‬ ‫برگزده شدن در این جشنواره‪ ،‬فیلم «چند متر مکعب عشق»‬ ‫در ان توفیقی به دست نیاورد‪.‬‬ ‫اما مهمترین اتفاق خارجی بــرای این فیلم‪ ،‬حضور در‬ ‫عاشقانه ای برای تمام جهان‬ ‫رقابت اسکار بود‪ .‬پس از انکه فیلم ازسوی ایران نامزد حضور در‬ ‫جمشید محمودی درباره ساخت این اثر عاشقانه می گوید‪:‬‬ ‫این رقابت نشد‪ ،‬به عنوان نماینده سینمای افغانستان در بخش‬ ‫«بسیاری از لحظات عاشقانه فیلم‪ ،‬تجربیات خودم یا دیگران‬ ‫بهترین فیلم خارجی هشتاد و هفتمین دوره جوایز سینمایی‬ ‫اسکار معرفی شد‪ .‬انتخابی که انتشار خبرش تعجب خیلی ها‬ ‫است‪ .‬هنگام نوشــتن فیلمنامه خیلی به مخاطب عام فکر‬ ‫می کردم‪ .‬نمی خواستم فیلم فقط یک فیلم هنری باشد‪ ».‬او‬ ‫را در پی داشت‪ .‬مخصوصا که محمودی کارگردان فیلم قبال‬ ‫تصریح می کند‪« :‬می خواستیم فیلم عاشقانه ای بسازیم و برای‬ ‫در پاسخ به سوالی درباره اشنایی اش با افغانی ها برای به تصویر‬ ‫روایت عشق‪ ،‬به یک اجتماع نیاز داریم‪ .‬اجتماعی مانند محله‪،‬‬ ‫کشیدن بخشی از زندگی شان در این فیلم اظهار کرده بود ‪ :‬من‬ ‫دانشگاه و‪ ...‬که در هر یک بستر متفاوتی برای عشق به وجود‬ ‫تجربه سفر به افغانستان ندارم اما سعی کردم به زندگی افغانی ها‬ ‫می اید‪ .‬اما وقتی عشقی در شــرایط عادی نیست‪ ،‬ان زمان‬ ‫در ایران نزدیک شوم و تا انجا که می توانم ان را صحیح نشان‬ ‫اتفاقات غیرمعمولی تری رخ می دهد‪ ».‬اما این فیلم هم به هر‬ ‫دهم‪ .‬اما پس از این نامزدی مشخص شد برادران محمودی‬ ‫حال راه سختی را تا اکران پشت سر گذاشت‪ .‬محمودی ها قبال‬ ‫از افغانستانی های مقیم ایران هستند که از کودکی در ایران‬ ‫فکر می کردند تولید فیلم است که سخت است اما در این تجربه‬ ‫زیسته اند و زادگاه خود را به همین دلیل به خاطر ندارند‪.‬‬ ‫دریافتند که از تولید تا نمایش‪ ،‬راه بسیار دشوار است‪.‬‬ ‫خبر این بود که اتحادیه ســینماگران افغانستان که دو‬ ‫نوید محمودی در گفت وگو با خبرنگار سینمایی ایسنا‪،‬‬ ‫فیلم را برای گزینش برای معرفی به اسکار ‪ 2015‬نامزد کرده‬ ‫درباره وضعیت اکران فیلم «چند متر مکعب عشق» توضیح‬ ‫بود‪ ،‬در نهایت فیلم «چند متر مکعب عشق» ساخته جمشید‬ ‫داده است‪« :‬پس از درخواست بنده از پخش کننده فیلم برای‬ ‫محمودی را در رقابت با فیلــم «مردی در ارزوی زن پنجم»‬ ‫اکران در گروه ازاد‪ ،‬شورای صنفی نمایش به این نتیجه رسید‬ ‫به کارگردانی صدیق عابدی با بیشترین امتیاز برای معرفی‬ ‫پسند اکثریت‬ ‫که فیلم ما اواخر اذر و احتماال روز ‪ 26‬اذر اکران بشود‪ .‬پس ناچار‬ ‫به کمیته اسکار انتخاب کرد‪ .‬این فیلم هرچند هنوز در ایران‬ ‫فیلم «چند متر مکعب عشق» به ویژه در شلوغی و تراکم‬ ‫شدیم بدون سرگروه فیلم را اکران کنیم چرا که اکران ما در‬ ‫به نمایش عمومی درنیامده بود‪ ،‬در ســینماهای افغانستان‬ ‫فیلم های جشنواره فجر گذشته که خیلی ها از دیدن فیلم خوب‬ ‫اکران شد تا بتواند شرایط معرفی به اکادمی را پیدا کند‪ .‬هرچند‬ ‫استانه برگزاری جشنواره فیلم فجر و پایان سال است به همین‬ ‫ناامید بودند‪ ،‬به مذاق خیلی ها خوش امد‪ .‬هرچند مخالفانی هم‬ ‫درنهایت در میان پنج نامزد نهایی بخش فیلم های خارجی‬ ‫دلیل فرصتی باقی نبود و بهتر دیدیم فیلم بدون سرگروه اکران‬ ‫داشته است و حتی برخی ان را فیلم کودک و نوجوانی توصیف‬ ‫جشنواره‪ ،‬همچون فیلم معرفی شــده از ایران‪ ،‬نامش دیده‬ ‫شود تا اینکه منتظر سرگروه بماند‪».‬‬ ‫محمودی در عین حال مطرح کرد‪« :‬اما احســاس مان‬ ‫نشد‪ .‬اما «چند متر مکعب عشق» به عنوان نماینده سینمای‬ ‫کردند اما تاکنون تمجید بسیاری را نیز همراه خود کرده است‪.‬‬ ‫این است که نداشتن سرگروه خیلی به این فیلم لطمه نمی زند‪،‬‬ ‫افغانستان به اسکار راه یافت و اصال بعد از انتشار این خبر بود‬ ‫برای نمونه‪ ،‬داریوش فرهنگ در مراسم اکران افتتاحیه‬ ‫زیرا فیلم مخاطبان خود را دارد‪ .‬داشتن امتیازی مانند سرگروه‬ ‫که رسانه ای شد برادران محمودی تابعیت ایرانی ندارند‪ .‬اما‬ ‫فیلم سینمایی «چند متر مکعب عشق» پیشنهاد کرد مردم‬ ‫این اتفاق چگونه افتاد؟ جمشید می گوید‪« :‬فیلم باید تا تاریخی‬ ‫برای اهالی سینما معنا دارد اما برای مردم عادی خیلی معنایی‬ ‫دیدن این فیلم را به هم توصیه کنند‪ .‬این کارگردان و بازیگر‬ ‫سینما که سال گذشته نیز به عنوان هیات انتخاب در جشنواره‬ ‫ندارد انها به ســینما می روند و فیلم را می بینند‪ .‬به هر حال‬ ‫در ایران اکران می شد که نشد‪ .‬اما این شانس را از افغانستان‬ ‫فیلم فجر حضور داشت‪ ،‬گفت‪ :‬خوشحالم که حامی و مشوق‬ ‫پیش بینی ما این است که فیلم در چند هفته قبل از جشنواره‬ ‫داشتیم‪ .‬موضوع فیلم هم که مرتبط بود‪ .‬خودمان هم که متولد‬ ‫فیلم «چند متر مکعب عشق» هستم‪ .‬این برادران محمودی‬ ‫که فرصت مناسب هم هست اکران شود و نمایش ان تا زمان‬ ‫افغانستان هســتیم‪ .‬بنابراین وقتی موقعیت ایران را از دست‬ ‫با پول تو جیبی خودشان در‬ ‫دادیم‪ ،‬با مشورت و اگاهی اقای ایوبی‬ ‫بخش خصوصی با جان و دل‬ ‫معاون سینمایی وزیرمحترم ارشاد به‬ ‫این فیلم را ساختند‪ .‬وی ادامه‬ ‫افغانستان فکر کردیم‪ .‬البته تالش هم‬ ‫داد‪« :‬توصیه من همیشه به‬ ‫کردیم‪ ،‬چون اکران فیلم در افغانستان‬ ‫این عزیزان ایــن بوده که‬ ‫صدیق‬ ‫سخت است‪ .‬خوشبختانه اقای‬ ‫لیزا غبار‪ ،‬فعال اجتماعی افغانستانی‪ ،‬مقیم ایران‬ ‫گرفتار جایزه ها نباشــند و‬ ‫برمک کارگردان فیلم «اسامه» فیلم‬ ‫در میان فیلم هایی که در سال های اخیر در مورد مهاجران افغانستان د رای ران ساخته شده‪ ،‬شخصا فیلم‬ ‫به دنبال پول نروند‪ .‬بگذارید‬ ‫را دوست داشــت با گفت وگو با اقای‬ ‫ ها‬ ‫«باران» را بسیار دوست دارم‪ .‬باز در میان همان فیلم ها از «بایسیکل ران» اصال خوشم نیامد چون در لهجه‬ ‫پول به دنبال شما بیاید‪ .‬من‬ ‫ابراهیم عارفی رئیس افغان فیلم خیلی‬ ‫اشکال های اساسی داشت‪ .‬متاسفانه در مورد ســاختن فیلم با موضوع مهاجران افغانستان درای ران‪ ،‬بعضی‬ ‫شخصا مغرورتر از ان هستم‬ ‫تالش کرد تا فیلم نماینده افغانستان‬ ‫وقت ها یک سهل انگاری در مورد لهجه ها وجود دارد‪ ،‬لهجه های نادرستی که در سینما استفاده م ی شود‪ ،‬به‬ ‫که به دنبال پول باشم‪ .‬تردید‬ ‫شود‪».‬‬ ‫نظر من به نوعی خرد کردن مردم ماست‪ .‬مســاله دیگری که در مورد نمایش تصویر مهاجران افغانسان در‬ ‫ندارم با تشویق های این اثر‬ ‫نوید که به عنوان تهیه کننده فیلم‬ ‫سینمای ای ران وجود دارد‪ ،‬این است که اغلب تصور م ی کنند که همه افغانستان ی ها «هزاره» هستند یا باید ان‬ ‫برای ساخت فیلم های بعدی‬ ‫را به هیات ژوری در افغانســتان ارائه‬ ‫ترکیب صورت را داشته باشند‪ .‬مردم ای ران افغانستان را فقط با «هزاره ها» م ی شناسند‪ ،‬در صورتی که انها بخش‬ ‫انرژی بیشــتری می گیرید‪.‬‬ ‫کرده توضیحات کامل تری دارد‪« :‬انجا‬ ‫کوچکی از مردم افغانستان هســتند؛ همان طور که مردم بندر ترکمن بخش کوچکی از مردم ای ران هستند‪.‬‬ ‫البته حاال حاالها این برادران‬ ‫هم با اغوش باز فیلم را نپذیرفتند‪ .‬فیلم‬ ‫این روز ها موضوع افغانستان و مردم ان از جمله موضوع های بکری است که همه چیز ان م ی تواند سوژه یک‬ ‫هنرمند در سینما کار دارند‪».‬‬ ‫دیگری با نام «مــردی در ارزوی زن‬ ‫اثر هنری باشد‪ .‬خود افغانستان این روز ها استعداد خیلی زیادی دارد که در مورد ان فیلم ساخته شود و مستند‬ ‫فرهنگ در پایان تاکید کرد‪:‬‬ ‫پنجم» که با هند مشترک بود‪ ،‬تقریبا‬ ‫ساز ها و کارگردان های زیادی هستند که به سراغ این موضوع رفته اند و م ی روند‪ .‬اگر بخواهم در مجمع در مورد‬ ‫«توصیــه می کنم حتما این‬ ‫به عنوان گزینه نهایی‪ ،‬قطعی شــده‬ ‫وضعیت مهاجران افغانستان در ای ران بگویم‪ ،‬باید اول تصریح کنم که وضعیت مهاجران غیر قانونی اصال‬ ‫فیلم را ببینید و به اشنایان و‬ ‫بود‪ .‬همزمان بــا افتتاحیه این فیلم به‬ ‫خوب نیست و رفتار خوبی با انها نم ی شود اما این در مورد همه مهاجران نیست‪ .‬خود من تا مدت ها در مورد‬ ‫افغانستان رسیدم‪ .‬فیلمی بسیار پرهزینه‬ ‫دوســتان خود نیز دیدن ان‬ ‫اینکه چرا در ای ران گاهی با مهاجران بد رفتاری م ی شود و چرا نسب ت های نا روا به انها داده م ی شود نارحت بودم‬ ‫بود که با دیدن ان مطمئن شدم با دیدن‬ ‫را پیشنهاد کنید‪« .‬چند متر‬ ‫اما یک وقتی دیدم که اگر قرار باشد ما این رفتار ها را در کنار مه ربان ی های مردم ای ران روی دو کفه ترازو بگذاریم‪،‬‬ ‫«چند مترمکعب عشــق» این فیلم را‬ ‫مکعب عشق» فیلم خوبی در‬ ‫حتما کفه مه ربان ی ها سنگی ن تر خواهد بود‪.‬‬ ‫این بازار راکد سینما است‪».‬‬ ‫انتخاب نمی کنند‪ .‬اما مشــکالتی بود‬ ‫مردم ناشناس‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪65‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مساحتی به وسعت جهان!‬ ‫چرا عشق همیشه حرفی شنیدنی دارد؟‬ ‫علیرضا بهرامی‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫‪3‬‬ ‫دبیر گروه فرهنگ‬ ‫از نوجوانی به واســطه حضور در کنگره های ادبی و‬ ‫هنری دانش اموزی و دانشــجویی با دوســتان مختلفی از‬ ‫مهاجران افغانستان اشنا شدم که برخی در سال های کودکی‬ ‫با خانواده به ای ران مهاجرت کــرده‪ ،‬با طی کردن روش های‬ ‫اقامت قانونی‪ ،‬بــه تحصیالت ادامــه داده‪ ،‬در کانون های‬ ‫فرهنگی و هنری رشد و نمو یافته‪ ،‬در شاخه های فرهنگی‬ ‫و هنری اســتعداد خود را ازموده‪ ،‬به موفقی ت های به نسبت‬ ‫چشمگیری هم دست یافته بودند‪ .‬یک فهرست از این افراد‬ ‫را که در شــاخه های مختلف هنری از شعر گرفته تا نقاشی‬ ‫و فیلمسازی فعالیت داشــتند‪ ،‬در ذهن دارم‪ ،‬اما یک اتفاق‬ ‫عجیب به موازات این واقعیت رخ داد‪.‬‬ ‫افرادی که یــاد کردم‪ ،‬معمــوال از خانواده هایی بودند‬ ‫که فرضشــان این بود که مراتب قانونی‬ ‫را تا جای ممکن رعایت کنند و از این رو‪،‬‬ ‫همه چیزشان را طبق قوانین اداری کشور‪،‬‬ ‫یعنی وطن دومشان پی م ی گرفتند‪ .‬اما در‬ ‫کمال تعجب‪ ،‬تع دادی شان با مشکل تداوم‬ ‫حضور در ای ران مواجه شدند و درحال ی که‬ ‫روزی دستشان در دست پدرشان بود و از‬ ‫مرز رد م ی شــدند (به سمت ای ران)‪ ،‬دست‬ ‫فرزندانشان در دستانشان بود وقتی پس‬ ‫از ســال ها‪ ،‬از مرز رد م ی شدند (به سمت‬ ‫افغانســتان)‪ .‬درواقع ما دوستان مستعد‬ ‫بســیاری را از این طریق از دست دادیم‪.‬‬ ‫برخی از انهــا اگر همچــون عبدالقهار‬ ‫عاصی (شاعر) به سرنوشت توام با مرگ زیر‬ ‫موشک باران دچار نشدند‪ ،‬رفتند و خودشان‬ ‫را وقف ارتقای جامعه تحت محدودیت ها‬ ‫و محرومی ت ها کردند و کمتر توانســتند‬ ‫حضور در فضای فرهنگی و هنری ای ران‬ ‫را تجربه کنند‪ ،‬چه رســد به عرصه های‬ ‫جهانی‪ .‬اما بسیاری دیگر‪ ،‬پس از مدتی‪،‬‬ ‫یک بار دیگر از مرزها گذشتند‪ ،‬اما این بار نه‬ ‫به سمت ای ران‪ ،‬بلکه به سمت جامع ه های توسع ه یافته تر‪ ،‬از‬ ‫نظر معیارهای دنیای مدرن‪.‬‬ ‫کم نیســتند دوســتان ادیــب و هنرمنــد روزهای‬ ‫دانش اموزی و دانشجویی ما که اکنون در کشورهایی چون‬ ‫انگلستان‪ ،‬فرانسه‪ ،‬استرالیا‪ ،‬ســوئد‪ ،‬کانادا و چه و چه مقیم‬ ‫شده اند و شاید کمتر هم فرصت م ی کنند که به هنر بپردازند؛‬ ‫در جایی که با زمان طلوع و غروب خورشــیدش هم بعضا‬ ‫قرابتی ندارند چه رســد به تاریخ و زبانش‪ .‬نه که این حالت‪،‬‬ ‫الزاما وضعیتی ضدارزش باشــد‪ ،‬بلکه خلق اثر هنری را در‬ ‫نوعی خالء‪ ،‬دشوار و گاهی عمال ناممکن م ی کند‪.‬‬ ‫این دو سه پاراگراف را ننوشــتم که به بهانه ساخت و‬ ‫نمایش فیلم به نسبت موفق و پدیده در جشنواره فیلم فجر‬ ‫گذشته‪ ،‬یعنی «چند متر مکعب عشق» که توسط دو ب رادر از‬ ‫جنس همان دانش اموزان و دانشجویان مهاجر افغان و البته‬ ‫نمو یافته جامعه ای رانی ساخته شده‪ ،‬به این بحث یا موضوع‬ ‫کل ی تر مهاجرت بپردازم‪ ،‬گفتم و کمی هم با اطاله گفتم تا‬ ‫بعد‪ ،‬این تذکر یا شاید نهیب را وارد کنم که ما قربانی مرزهایی‬ ‫ذهنی و فعلی هستیم که ساخته بشرند‪ ،‬ان هم تحت تشویق‬ ‫حاکمان جاه طلب‪ ،‬که به تنها چیزی که شاید هی چ گاه فکر‬ ‫نکنند‪« ،‬عشق» اســت‪.‬مرزهای جغرافیایی‪ ،‬تعصب های‬ ‫قومیتی و عقیدتی‪ ،‬مرزهای قشربندی های بی ن المللی و الی‬ ‫ماشاءاهلل مرز قراردادی ســاخت بشر‪ ،‬مانع هایی هستند که‬ ‫اجازه نم ی دهند ما به واقعی ت های فراتر انسانی که م ی تواند‬ ‫باشد و بشود‪ ،‬فکر کنیم یا دست یابیم‪ .‬شاید به همین دلیل‬ ‫است که در این فیلم هم مکان وقوع رویداد مهم نیست‪ .‬در‬ ‫قطع ه ای از زمین که م ی تواند کل زمین باشد‪.‬‬ ‫به نظرم ب ی نشــانی بودن لوکیشــن فیلم‪ ،‬یکی از‬ ‫خوشفکری های به کار رفته در ان بوده است‪ .‬چه اهمیت دارد‬ ‫اینجا کجای ای ران اســت‪ ،‬اصال چه اهمیت دارد که کجای‬ ‫جهان است‪ ،‬مساله چیز دیگری است‪ .‬مساله این است که ما‬ ‫فرصت کنیم در ماجرایی عاشقانه که در بستر محرومیت و‬ ‫مهاجرت شکل گرفته‪ ،‬به مفهوم انسان فکر کنیم‪ ،‬و ان چه به‬ ‫او پیوسته است‪ :‬به کرامت انسانی‪ ،‬به عشق‪ ،‬زندگی‪ ،‬جریان‬ ‫زندگی که برخی را ظالم و برخی را ممکن است مظلوم سازد‪،‬‬ ‫برخی را متمول و برخی را متمــول‪ ،‬برخی را عادل و برخی‬ ‫را قربانی‪ ،‬برخی را خوشــبخت و برخــی را ناتوان‪ ،‬برخی را‬ ‫خ و ش شانس و برخی را بدسرگذشت و بدسرنوشت ساخته‬ ‫باشد‪ .‬و چه خوب که در این مسیر‪ ،‬اصال قضاوت نم ی کند‪.‬‬ ‫نه درباره میزبانان حکم صادر م ی کند و نه درباره میهمانان‪.‬‬ ‫می زبان و میهمان‪ ،‬خاک و حلبی‪ ،‬لهجه و تصور فکری‪ ،‬همه‬ ‫و همه بستری هســتند ب رای لطافت عشق‪ .‬زیرساختی که‬ ‫هیچ معلوم نیست عشق بر ان بنا شده یا ان (عشق) است‬ ‫که اجازه داده هستی بشری بر ان شکل بگیرد و سرنوشت‬ ‫انسانی شود‪.‬‬ ‫پس نه بــه رنگ اضافه نیــاز بوده‪ ،‬نه به موســیقی‬ ‫پی ش برنــده‪ ،‬نه به اشــک بســیار تمایل داشــته و نه به‬ ‫قهرمان پــروری کاذب و البته رایج در صنعت گیشــه پرور‬ ‫ســینما‪ .‬از این منظر م ی توان گفت‪ ،‬تفکر پس ساخت این‬ ‫فیلم همان قدر که به مسیر و حرفی که در نظر گرفته ایمان‬ ‫داشته‪ ،‬به همان نسبت‪ ،‬جســارت هم به خرج داده است؛‬ ‫خصوصا که این ازمون سرنوشت ســاز و تعیی ن کننده را با‬ ‫سرمایه جیب خود انجام داده نه در قالب پروژه های فاخر یا‬ ‫واجب الحمایت که معموال به وجوه هنری و منطقی خالقیت‬ ‫هنری کمترین توجه را دارند‪.‬‬ ‫البته یک نگاه دیگر به موضوع م ی تواند از این منظر‬ ‫باشــد که روند روایت فیلم و نوع چینش سکان س های ان‬ ‫به خوبی نشــان دهنده ان اســت که تفکر پس ساخت ان‬ ‫احتماال در یک سیر تکوینی‪ ،‬با نگاه به تجربه های مشترک‬ ‫جهانی و درونمایه های فردی‪ ،‬یک مسیر پله پله را طی کرده‪،‬‬ ‫در عین انکه سوژه و نقشه راه را طی مدت زمانی قابل توجه‬ ‫مزه مزه کرده و با زندگی با ان‪ ،‬ان را پخته کرده است‪ ،‬یک نگاه‬ ‫کارگاهی هم در نظر داشته و راه را بر هرگونه پیشنهاد فردی‬ ‫و تیمی که در جریان ساخت فیلم و برمبنای شرایط موجود‬ ‫احساس شده‪ ،‬نبسته و رد نکرده اســت‪ .‬این همان چیزی‬ ‫است که بسیاری از فیلمسازان جوان در تجربه های اولین‬ ‫در عرصه های جدی تر‪ ،‬نسبت به ضرورت های ان کم توجه‬ ‫بوده‪ ،‬درنهایت یا سرخورده و شکس ت خورده م ی شوند‪ ،‬یا در‬ ‫اثر توهم هایی که معادله هایی غیرواقعی و بعضا توهم ی را‬ ‫منجر م ی شوند‪ ،‬از این گردونه به شــکل ب ی رحمانه ای به‬ ‫بیرون پرت م ی شوند‪.‬‬ ‫نکتــه دیگر اینکــه همه چیز فیلم‪،‬‬ ‫ازجمله روایــت ان در توازنی بین ارمان ها‬ ‫و ایده ال هــا بــا واقعی ت ها قــرار گرفته‪،‬‬ ‫برمبنای همان اصل پرهیــز از قضاوت و‬ ‫صدور حکم های کلــی‪ ،‬در عین حال که‬ ‫در بســتری غی رانتزاعی قرار دارند‪ ،‬نوعی‬ ‫عادت شکن ی ها را هم در پی داشته باشند‪.‬‬ ‫ب رای توضیح بیشتر شاید توجه به این نکته‬ ‫کافی باشد که هرچند در نظری کلی‪ ،‬شرط‬ ‫خوشبختی‪ ،‬ان سرنوشت سکانس ماقبل‬ ‫پایانی نیست و در نقطه ای متفاوت از ان‬ ‫قرار دارد‪ ،‬اما درواقع ولو به شکلی ناخوداگاه‪،‬‬ ‫این تصور در ذهن مخاطب شکل م ی گیرد‬ ‫که در این روایت‪ ،‬مــرگ‪ ،‬در جایگاه اصل‬ ‫وصل قرار م ی گیرد‪.‬‬ ‫درواقــع دو جــوان عاشــق در این‬ ‫فیلم هرچند با مهلکه مرگ مواجه شده و‬ ‫ه راسان م ی شــوند و حتی تمایل دارند که‬ ‫از ان بگریزند اما درواقع در بستر و نگاهی‬ ‫کل ی نگر م ی تــوان گفت کــه در گریز از‬ ‫هجران‪ ،‬عمال به شکلی کامال عاشقانه و نه‬ ‫جاه طلبانه به وصل یار م ی رسند‪ .‬شاید به همین دلیل است‬ ‫که مخصوصا با پایان بندی مه گرفته سکانس پایانی فیلم‬ ‫که برخالف برخی نقدهای منتشــر شده‪ ،‬معتقدم در مسیر‬ ‫منطقی فیلمنامه‪ ،‬نه تنها مضر یا غیرضروی نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫کامال ضرورت دارد‪ ،‬مخاطب وقتی از سینما خارج م ی شود‪،‬‬ ‫ن تراژدی ناگهانی‪ ،‬با رضایت به خانه م ی رود تا بیشتر‬ ‫به رغم ا ‬ ‫درباره سهل و ممتنع ها فکر کند‪.‬‬ ‫اما حاال که کار به اینجا و توصیه تفکر رسید‪ ،‬شاید بد‬ ‫نباشد به دو موضوع دیگر هم توجه دهیم‪ :‬یکی اینکه از نظر‬ ‫بسیاری‪ ،‬باورپذیرترین نقش این فیلم‪ ،‬یعنی عبدالسالم را‬ ‫نادر فالح‪ ،‬بازیگر ای رانی در مقام یک مرد افغان ایفا کرده که‬ ‫خود گواهی است بر رد مرزهای مجازی که در ابتدای بحث‬ ‫مطرح کردیم‪ ،‬دیگر اینکه بازیگر افغانستانی نقش اول زن‬ ‫یعنی نقش حسیبا‪ ،‬یکی از کسانی است که به دلیل همان‬ ‫مرزبندی های سیاسی و اداری که اشــاره شد‪ ،‬ملزم شده به‬ ‫زادگاهش برگردد و در انجا‪ ،‬دور از موقعیتی که با هنرنمایی‬ ‫در این فیلم پیش روی خود داشت‪ ،‬زندگی کند‪ .‬شاید روزی‬ ‫شنیدیم که در مساحت دیگری از زمین در اروپا به فعالیت‬ ‫سینمایی و فیلمسازی مشغول است‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪67‬‬ ‫عقب نشینی فدراسیون‬ ‫رابطه وزارت ورزش با فدراســیون فوتبال در حالی طی روزهای اخیر‬ ‫صمیمانه شده که به نظر می رسد علی کفاشیان تا حد زیادی از مواضع‬ ‫قبلی خود کوتاه امده است‪ .‬تغییر و تحوالت درون فدراسیون فوتبال‬ ‫که هفته گذشته به دست علی کفاشیان صورت گرفته به خوبی نشان‬ ‫م ی دهد که مرد خنده رو باالخره مقابل مقام باالتر تسلیم شد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫تیتراول‬ ‫تسلیمکفاشیان‬ ‫چ را اصالحات در فدراسیون فوتبال اغاز شد؟‬ ‫ورزش‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫‪1‬‬ ‫رئیس فدراسیون فوتبال در حالی تغیی رات در بدنه این‬ ‫فدراسیون را اغاز کرده که مشخص نیست پشت پرده این‬ ‫اتفاقات چیســت‪ .‬ایا او ب رای نرمش مقابل وزارت ورزش یا‬ ‫مجمع چنین تصمیمی گرفته است؟‬ ‫با وجود انکار طرفین روشن است که میان فدراسیون‬ ‫فوتبال و وزارت ورزش و جوانان اختالفات عمیقی وجود دارد‬ ‫و بیم ان م ی رود که این اختالف ها بر پیکره فوتبال ای ران به‬ ‫ویژه در جام ملت های اسیا ضربه وارد کند‪.‬‬ ‫علی کفاشیان در پی پرســش هایی که عمق ان به‬ ‫اختالفات موجود میان وزارت و فدراســیون فوتبال مرتبط‬ ‫است به درستی م ی گوید حتی در صورت عدم نتیجه گیری در‬ ‫جام ملت های اسیا نیز استعفا نم ی دهد‪.‬‬ ‫این حرف بیش و پیش از انکه حرفی از ســر تصمیم‬ ‫باشد به دلیل اســتوار نگه داشتن فدراســیون به هنگامه‬ ‫برگزاری مســابقات جام ملت ها در استرالیاست چرا که اگر‬ ‫زیر مجموعه پیچیده فدراســیون فوتبال احساس امنیت‬ ‫نکند و تصور کند که ممکن اســت به زودی به هم بریزد‪،‬‬ ‫نم ی تواند کارهایش را دقیق و منظم جلو ببرد و بیشــتر از‬ ‫انکه به فکر موفقیت باشد به فکر اینده کاری خواهد بود و‬ ‫در نتیجه کفاشیان خوب عمل کرد؛ انجا که اعالم م ی کند‬ ‫از استعفا خبری نیست وگرنه همه م ی دانند که کفاشیان از‬ ‫کشمکش های فراوان میان فدراسیون و وزارت‪ ،‬خسته است‪.‬‬ ‫اختالف ها اما کجاست؟ دقت در میان مباحث مطروحه‬ ‫به ما نشان م ی دهد که ریشه اختالف ها در چند نقطه بیشتر‬ ‫از موارد دیگر است که به ان اشاره م ی شود‪:‬‬ ‫اختالفات مالی‬ ‫این اختالف ها تنها بررسی صورت های مالی منتهی‬ ‫به سال ‪ 92‬و ‪ 93‬نیســت‪ .‬در واقع اختالف اصلی از پخش‬ ‫تلویزیونی شروع م ی شود؛ انجا که فدراسیون با صدا و سیما‬ ‫درگیر شد تا ب رای سال ‪ 94‬ردیف بودجه ای از مجلس دریافت‬ ‫کند اما وزارت ورزش و جوانان ســهم فوتبالی را که ‪NGO‬‬ ‫است در صورت وجود به بودجه خود اضافه م ی کند تا طبق‬ ‫نظر خودش هر کجا که صالح بداند ان را هزینه کند!‬ ‫وزارت ورزش و جوانان حتی به این دخالت هم بسنده‬ ‫نکرد و گذری هــم به کمک های مردم ی و حتی باشــگاه‬ ‫هوادار تیم ملی زد تا شاهرگ حیاتی فدراسیون فوتبال را هم‬ ‫دچار ضربه کند و شاید البته این بحث را باید جزو تهدیدها‬ ‫محاسبه کنیم چرا که درســت در گیرودار انتخاب کرانچار‬ ‫بود که این حرف ها گفته شــد تا اقدام های وزارت ورزش و‬ ‫جوانان بیشتر شبیه محاصره اقتصادی فدراسیون فوتبال‬ ‫باشد!‬ ‫نیروی انسانی‬ ‫برخی از اختالف ها اصال مباحث مالی نیست و بیشتر‬ ‫مباحث نیروی انسانی اســت انجا که وزارت معتقد است‬ ‫برخی نیروها در فدراســیون باید عوض شوند و البته شاید‬ ‫باید حق را به وزارت داد چرا که حضور برخی تصمیم سازان‬ ‫در عرصه های فنی و مدیریتی با کارنامه های ضعیف ‪،‬جای‬ ‫بحث و بررسی دارد اما فدراســیون زیر بار انتقادات درست‬ ‫نم ی رود اگرچه معلوم هم نیســت که جانشینان فرضی و‬ ‫مطابق نظر وزارت با کارنامه تر و بهتر از این نف رات باشند‪.‬‬ ‫کادر فنی‬ ‫وزارت تقریبا دوست دارد که تمامی مربیان تیم هایی را‬ ‫که به عنوان مجمع انها فعالیت دارد را خودش انتخاب کند‪ ،‬از‬ ‫استقالل و پرسپولیس بگیرید تا برسید به تیم امید و جوانان‬ ‫و حتی تیم بزرگساالن! این ماجرا در مورد انتخاب کی روش‬ ‫به اوج رسید که به رغم انکار وزارت مشهود بود که این ارگان‬ ‫با تمدید قرارداد کی روش موافق نیست اما فدراسیون نهایتا‬ ‫با وجود هزینه باالی دســتمزد کی روش قرار داد این مربی‬ ‫نامدار را تمدید کرد‪.‬‬ ‫در مورد انتخاب ســرمربی امید اما گزینــه کرانچار‬ ‫به دلیلی وتو شــد که ب رای فدراســیون راه چاره ای باقی‬ ‫رئیس تنها م ی شود‬ ‫غیر قانونی است‬ ‫یارانعلیکفاشیان‬ ‫ی ک ب ه یکم ی روند‬ ‫روایت احمدرضا ب راتی از‬ ‫تغیی راتدرفدراسیونفوتبال‬ ‫نگذاشــت و فدراســیون در نهایت از گزینه کرانچاری که‬ ‫قهرمان ی های فراوانی درکرواسی و ای ران داشت به خاکپور و‬ ‫محمد مایل ی کهنی رسید که کارنامه هایشان چندان جالب‬ ‫نبود و حتی با محمد مایل ی کهن تیم امید پیش از این هم در‬ ‫راه المپیک ناکام بود‪.‬‬ ‫دلیل اغاز تغییرات چیست؟‬ ‫گفت وگوبا‬ ‫مهرزادخلیلیان‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫زودتر از این دست به چنین تغیی راتی نزد؟‬ ‫علی کفاشــیان م ی گوید پاداش های عقــب افتاده‬ ‫به مل ی پوشان پرداخت شــده و انها در کنار ک ی روش باید‬ ‫خوشحال باشند‪.‬‬ ‫ایا پــاداش یــک میلیــون دالری وزارت ورزش به‬ ‫دست فدراســیون فوتبال رسیده اســت‪ .‬کفاشیان در این‬ ‫باره م ی گوید‪ «:‬این پاداش دو بخش داشــت؛ یکی پاداش‬ ‫عقب افتاده بازیکنان ب رای حضور در جام جهانی و پیروزی در‬ ‫بازی های تدارکاتی قبل از این جام بود و بخش دوم هم هدیه‬ ‫وزارت ورزش به بازیکنان ب رای حضور در استرالیا بود و االن‬ ‫همه این پاداش ها پرداخت شده است‪».‬‬ ‫اما یک ســوال همچنان ذهن خیل ی هــا را به خود‬ ‫مشغول کرده است؛ ایا پرداخت این پاداش ها از سوی وزارت‬ ‫ورزش منوط به انجام تغیی رات گســترده در فدراسیون بود‪.‬‬ ‫رئیس فدراســیون فوتبال در این باره نیز اینگونه واکنش‬ ‫نشــان م ی دهد‪« :‬خیر‪ .‬وزیر ورزش از نزدیک مشــکالت‬ ‫تیم ملی را دید و همیشه درصدد حل این مشکالت بود و اگر‬ ‫کمکی شده به خاطر تیم ملی بوده است‪ .‬بحث تغیی رات در‬ ‫فدراسیون پیش از این مطرح شده بود و ما خودمان تشخیص‬ ‫دادیم که انجام شــدن این تغیی رات به صالح فدراســیون‬ ‫است‪ ».‬کفاشــیان درباره تغیی رات انجام شده در فدراسیون‬ ‫فوتبال در مورد ایت اللهی م ی گوید‪« :‬تغیی رات فدراســیون‬ ‫در حوزه دبیرکل هم خواهد بود و البته اینکه جانشــین او‬ ‫چه کسی باشد هنوز دقیقا مشخص نیست‪ .‬ایت اللهی هم‬ ‫استعفا داد که استعفایش را پذیرفتم‪».‬‬ ‫اما چه اتفاقی رخ داد که به یک باره این همه تغییر در‬ ‫فدراسیون انجام شد؟ چرا هر روز یک تغییری صورت گرفت‬ ‫و چرا کفاشیان تصمیمات خود را یکجا علنی نکرد‪ .‬خود او‬ ‫در این باره اینگونه به خبرنگاران توضیح داد‪« :‬این تغیی رات‬ ‫ظرف ‪ 7-8‬روز انجام م ی شود و من این رویه را دارم تا ب رای‬ ‫هر روز یک خبری داشته باشید‪ .‬به اســماعیل حس ن زاده‬ ‫رئیس کمیته انضباطی هم گفته ام که به فدراسیون بیاید‬ ‫تا صحبت کنیم که اگر نیایــد او را هم تغییر م ی دهیم‪ .‬ما‬ ‫گفتیم اگر به یک باره همه تغیی رات را اعالم کنیم رسانه ها‬ ‫هول م ی شوند!»‬ ‫وی درباره کنار گذاشــتن مالمحمــد‪ ،‬رئیس کمیته‬ ‫فرهنگی فدراسیون فوتبال هم اظهارنظر کرد‪« :‬او پوستش‬ ‫کلفت است و هنوز سر کار باقی مانده است‪».‬‬ ‫به نظر م ی رسد علی کفاشیان درست به شیوه ای که‬ ‫انتخابات هیات فوتبال برخی استان ها را با انبوهی از اقدامات‬ ‫غی ر قانونی به سرانجام رساند حاال در فدراسیون نیز طبق‬ ‫همان مدل خود را به وزارت ورزش نزدیک کرده است‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫با شــرایط موجود و درحالی کــه وزارت حتی قبل از‬ ‫رسیدگی به حساب های مالی ‪ 93‬و ‪ 94‬به ان حساب ها ای راد‬ ‫وارد کرده و باتوجه به انکه فدراسیون در محاصره اقتصادی‬ ‫گیر کرده و باز با توجه به احتساب نیروهای انسانی موجود‬ ‫در فوتبال ای ران خوشبینانه است که ای ران را در حضور ژاپن‬ ‫و استرالیا و کره جنوبی و چین و ع راق و قطری که قهرمان‬ ‫جام خلیج فارس شده قهرمان اسیا و اقیانوسیه بدانیم و حتی‬ ‫به فینال برسیم‪.‬‬ ‫با این حال چرخش علی کفاشــیان به سمت ایجاد‬ ‫تغیی رات در بدنه فدراســیون فوتبال سواالتی را ایجاد کرده‬ ‫و حاال اهالی فوتبال این پرســش را مطرح م ی کنند که ایا‬ ‫این تغیی رات ب رای نرمش با وزارت ورزش یا جلب نظر مثبت‬ ‫اعضای مجمع است یا اتفاق دیگری پشت پرده فدراسیون‬ ‫فوتبال رخ داده است؟ اگر قرار بر تغیی رات بود چرا کفاشیان‬ ‫کفاشیان تحت فشار است‬ ‫‪69‬‬ ‫گزا‬ ‫ر‬ ‫ش‬ ‫ورزش‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مجمع عادی فدراسیون فوتبال که شنبه هفته گذشته‬ ‫با حضور نصراهلل سجادی‪ ،‬معاون ورزش قهرمان وزارت ورزش‬ ‫و جوانان انجام شد‪ ،‬اغاز موج تغیی رات در این فدراسیون بود‪.‬‬ ‫ابتدا فریده شجاعی از نایب رئیسی بانوان کنار گذاشته شد و‬ ‫یک روز بعد نیز احم د هاشمیان در کمیته پزشکی جای خود‬ ‫را به پرهام خانلری داد‪ .‬البته زمزمه تغیی رات در فدراســیون‬ ‫فوتبال از چندی پیش به گوش م ی رســید‪ ،‬اما شاید کمتر‬ ‫کســی فکر م ی کرد رئیس خنده روی فدراســیون فوتبال‬ ‫ای ران به این ســرعت دســت به جابه جایی در فدراسیون‬ ‫تحت امرش بزند‪.‬‬ ‫علی کفاشیان که همیشــه زیر تیغ تیز منتقدان قرار‬ ‫داشــته‪ ،‬این بار با خنده پاســخ این انتقاد ها را نداد و دست‬ ‫به تغیی راتی در فدراسیون فوتبال زد تا نشان دهد سونامی‬ ‫ تغیی رات در این فدراسیون اغاز شده است‪ .‬اینکه کفاشیان‬ ‫به اجبار یا به اختیــار تغییــرات در بزرگ ترین و مهم ترین‬ ‫فدراسیون ورزشی ای ران را اغاز کرده‪ ،‬این روز ها به اصل ی ترین‬ ‫اخبار رسانه های ورزشی ای ران تبدیل شده و گمانه زن ی های‬ ‫زیادی در این زمینه وجود دارد‪.‬‬ ‫شــاید برخی پیش از برکناری نایب رئیس فدراسیون‬ ‫فوتبال در حوزه بانوان فکر نم ی کردند به این زودی خبری‬ ‫از تغیی رات در فدراسیون فوتبال بشنوند‪ ،‬اما کفاشیان با یک‬ ‫غافلگیری در مجمع فدراسیون فوتبال که روز شنبه ششم‬ ‫دی ماه برگزار شد‪ ،‬ناگهان فریده شــجاعی را برکنار کرد و‬ ‫یزاد را به عنوان جانشین وی معرفی کرد‪.‬‬ ‫مهین فرهاد ‬ ‫البته این اقدام کفاشیان درســت در لحظات پایانی‬ ‫مجمع فدراسیون فوتبال صورت گرفت و با اعتراض برخی‬ ‫از اعضای مجمع همراه شد و کفاشیان در نهایت مجبور شد‬ ‫تا فرهادی زاد را به عنوان سرپرست ب رای مدت زمان سه ماه‬ ‫انتخاب کند‪.‬‬ ‫فریده شجاعی اما درباره برکناری اش اینگونه واکنش‬ ‫رئیس تنها می شود‬ ‫یاران علی کفاشیان یک به یک می روند‬ ‫نشان داد‪« :‬من با کفاشــیان اختالف نظر داشتم و تفکرات‬ ‫او با معیارهایم هماهنگ نبود‪ .‬همین دالیل باعث شــد از‬ ‫فدراســیون بروم‪ .‬من به مجمع نرفتم چون م ی دانستم چه‬ ‫اتفاقی قرار اســت رخ بدهد‪ .‬من با کفاشــیان اختالف نظر‬ ‫دارم‪ .‬به هر حال او رئیس است و تفکراتی دارد و تصمیماتی‬ ‫م ی گیرد که شاید با معیارهای من هماهنگ نباشد‪ .‬کفاشیان‬ ‫مرا محدود کرده بود‪ .‬از طرفی ما اختالف سلیقه در انتخاب‬ ‫مربی و خیلی چیزهای دیگر داشتیم به همین دلیل دیگر‬ ‫نم ی توانستم به راحتی با او کار کنم‪ .‬محیط کار باید در این‬ ‫سطح دلچسب باشــد و با رئیس توافق داشته باشیم که به‬ ‫این صورت نبود‪».‬‬ ‫رئیس ســابق کمیته بانوان فدراسیون فوتبال درباره‬ ‫اینکه ب رای حل این مشکالت با کفاشیان صحبتی نداشتید ‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬در برخی چیزها منطق حاکم نیست‪ .‬وقتی سلیقه ای‬ ‫و بدون منطق حرف ها زده شود و کارها انجام شود دیگر راهی‬ ‫به جز رفتن نم ی ماند‪».‬‬ ‫شــجاعی البته در مــورد فشــار وزارت ورزش ب رای‬ ‫برکناری اش نیز واکنش نشــان داد‪« :‬من شخصا از سمت‬ ‫وزارت تحت فشــار نبودم اگر کفاشــیان تحت فشار بوده‬ ‫اطالعی ندارم اما از وزارت ورزش ممنونم که یک شخصی‬ ‫در روزهایی که تیم ملی فوتبال کشورمان‬ ‫اماده حضور در جام ملت های اسیا می شود‬ ‫به نظر می رســد پــس از مدت ها ارتباط‬ ‫فدراســیون فوتبال و وزارت ورزش رو به‬ ‫بهبود است و حتی در این باره زمزمه هایی‬ ‫هم به گوش می رســد که وزارت ورزش‬ ‫از فدراسیون فوتبال خواسته برای نشان‬ ‫دادن حســن نیت خود تغییراتی در چارت‬ ‫فدراسیونفوتبالبه وجودبیاورد‬ ‫را جایگزین من کرده که تواناتر از من اســت و م ی تواند این‬ ‫ســخت ی ها را تحمل کند‪ .‬من در این مــدت که به فوتبال‬ ‫م ی پرداختم تدریس در دانشــگاه را رها کردم‪ .‬عاشق ورزش‬ ‫هستم حاال اگر اینجا نشــد در جاهای دیگر م ی توانیم کار‬ ‫کنیم‪».‬‬ ‫اما این اعتراض از سوی شــجاعی به عقب نشینی‬ ‫کفاشیان منجر نشــد‪ .‬او درســت یک روز بعد دکتر احمد ‬ ‫هاشمیان رئیس کمیته پزشکی فدراسیون را نیز برکنار کرد‬ ‫تا پال س هایی جدید از تغیی راتی گســترده تر دهد‪ .‬کفاشیان‬ ‫عصر یکشنب ه هاشمیان را برکنار و پرهان خانلری را جانشین‬ ‫او کرد‪ .‬احم د هاشمیان در مورد برکناری اش از ریاست کمیته‬ ‫پزشکی فدراسیون فوتبال گفت‪« :‬من ب رای کنار رفتن از این‬ ‫پست خوشحالم‪ ،‬زی را با سربلندی این پست را ترک م ی کنم‪،‬‬ ‫اما اینکه چرا با وجود چنین دستاوردهایی که در طول هفت‬ ‫سال اخیر داشــته ایم‪ ،‬من کنار گذاشته م ی شوم‪ ،‬مسئوالن‬ ‫باید پاسخگو باشند‪ .‬ایا در این برهه از زمان ما نیاز به فردی‬ ‫توانمندتر داشتیم یا مساله ای دیگر در میان بوده است؟ علت‬ ‫برکناری من را ابهامات مالی مطرح م ی کنند و ب ی اخالقی و‬ ‫ بی تعهدی را ترویج م ی دهند؟ مگر کمیته پزشــکی چقدر‬ ‫گردش مالی دارد که بخواهد در ان ابهــام مالی نیز وجود‬ ‫داشته باشد‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪«:‬دو ماه پیش با ریاســت فدراســیون‬ ‫به عنوان دو مسئول صحب ت هایی را انجام دادیم و بعد از ان‬ ‫صحبتی مبنی بر کنار رفتن من از این پست انجام نشد‪ ،‬تا‬ ‫اینکه امروز خبر کنار گذاشته شدنم را شنیدم‪ .‬گفت وگوهای‬ ‫زیادی در ان مقطع زمانی با اقای کفاشــیان انجام دادم‪ .‬در‬ ‫ان دیدار اعالم شــد که پروژه مرکز پزشکی کمپ تیم های‬ ‫ملی که در حال حاضر در مرحله احداث اســت نیاز به یک‬ ‫مسئولیت مستقل با یک مدیریت مستقل دارد‪ .‬البته در ان‬ ‫جلسه صحبتی مبن ی بر کنار رفتن از کمیته پزشکی نشد‪».‬‬ ‫ورزش‬ ‫هاشمیان گفت‪« :‬ریاست کمیته پزشکی فدراسیون‬ ‫فوتبال یک پست با مسئولیت سنگین است و افرادی که در‬ ‫انجا حضور دارند باید زحمات زیادی بکشند‪ .‬خوشبختانه در‬ ‫طول مدت زمان حضورم در کمیته پزشکی مورد تقدیر فیفا‬ ‫و مرکز کنترل دوپینگ قرار گرفتیم که نشــان از موفقیت‬ ‫فعالی ت های ما در کمیته پزشکی فدراسیون فوتبال دارد و‬ ‫ی این دستاوردها مرهون زحمات شبانه روزی همکاران‬ ‫تمام ‬ ‫من در این کمیته بوده است‪».‬‬ ‫او با بیان اینکه وقتــی مجموعه ای با موفقیت کارها‬ ‫را پیش م ی برد نیاز به تغیی رات وجود ندارد‪ ،‬گفت‪« :‬در تمام‬ ‫کشورهای دنیا وقتی در بخشی فعالی ت ها با موفقیت و به‬ ‫درستی انجام م ی شود‪ ،‬شــاهد تغیی رات نیستیم‪ ».‬رئیس‬ ‫سابق کمیته پزشکی فدراسیون فوتبال گفت‪« :‬من از اقای‬ ‫کفاشیان دلخور نیستم و او را دوســت دارم‪ .‬ایشان انسانی‬ ‫متعهد به وظایف هســتند و ب رای این تصمیم از او تشکر‬ ‫م ی کنم‪ .‬به یاد دارم روزی که مرا م ی خواســتند‪ ».‬به عنوان‬ ‫رئیس کمیته پزشــکی معرفی کنند اقای کفاشیان اصرار‬ ‫زیادی م ی کردند و اعالم کردند ما یک رئیس فدراســیون را‬ ‫ب رای ریاست کمیته پزشکی فدراسیون فوتبال خواسته ایم‪».‬‬ ‫او در پایان تصریح کرد‪« :‬من از هرکسی که سبب این تغییر‬ ‫شده تشکر م ی کنم و همواره در هر پستی که باشم تالش‬ ‫م ی کنم تا به بهترین نحو خدمت رسان باشم‪».‬‬ ‫علی کفاشیان در ادامه تغیی رات در فدراسیون فوتبال‬ ‫پس از بررسی عملکرد کمیته پزشکی فدراسیون فوتبال‪ ،‬‬ ‫احمد هاشمیان را از این سمت کنار گذاشت و پرهان خانلری‬ ‫ ‬ ‫را به عنوان سرپرست این کمیته برگزید‪.‬‬ ‫این اظهارات در حالی مطرح م ی شد که سایت رسمی‬ ‫فدراسیون فوتبال پیش از برکناری هاشــمیان از برگزاری‬ ‫نشست خبری وی به عنوان رئیس کمیته پزشکی فدراسیون‬ ‫فوتبال در روز دوشنبه (هشتم دی) خبر داده بود! اما برکناری‬ ‫نایب رئیس فدراسیون فوتبال در حوزه بانوان و رئیس کمیته‬ ‫پزشکی فدراسیون فوتبال تنها تغیی رات در این فدراسیون‬ ‫نیست و قربانیان بیشتری ب رای این سونامی در راهند‪.‬‬ ‫انتظار فدراسیون فوتبال در استانه جام ملت های اسیاست‪.‬‬ ‫اما این شایع ه ها هنوز جدی نشده بود که خبر برکناری‬ ‫ایت اللهی به تیتر یک رسانه های ورزشی تبدیل شد‪ .‬هادی‬ ‫ایت اللهی یکی از نواب فدراسیون فوتبال نیز با نظر رئیس‬ ‫این فدراسیون از سمتش کنار گذاشته شد‪.‬‬ ‫در ادامه تغیی رات فدراســیون فوتبال از ســوی علی‬ ‫کفاشــیان اعالم شــد که هادی ایت اللهــی نایب رئیس‬ ‫فدراسیون فوتبال هم از سمتش استعفا کرده است‪.‬‬ ‫هادی ایت اللهی ابتدا اظهارنظر پی رامون این موضوع را‬ ‫به اینده موکول کرد اما پس از نشست با علی کفاشیان نامه‬ ‫استعفای خود را منتشر کرد‪.‬‬ ‫مساله ای به نام اقای دبیرکل‬ ‫همزمان با کنار گذاشــته شــدن شجاعی‪ ،‬هاشمیان‬ ‫و ایت اللهی از فدراســیون فوتبال این شایعه به طور جدی‬ ‫مطرح شــد که دبیرکل نیز خواهد رفت‪ .‬اما دبیر فدراسیون‬ ‫فوتبال در گام نخست در واکنش به این شایعه گفت‪« :‬برخی‬ ‫م ی خواهند بعد از شجاعی مرا کنار بزنند اما چنین اتفاقی رخ‬ ‫ابقای نبی با اصرار کارکنان فدراسیون‬ ‫تغییرات احتمالی فدراسیون‬ ‫موج تغیی رات در فدراســیون فوتبال شــاید ادامه دار‬ ‫باشــد‪ .‬یکی دیگر از افرادی که احتمال برکناری اش وجود‬ ‫دارد‪ ،‬ریاست دپارتمان داوری فدراسیون فوتبال ای ران است‪.‬‬ ‫عســگری تقریبا همواره مورد انتقاداتــی در مورد انتخاب‬ ‫داوران و البته نحوه قضاوت های دیدارهای مختلف بوده و‬ ‫شاید همین هم بهانه ای مناســب ب رای برکناری او از این‬ ‫پست باشد‪.‬‬ ‫محمد احسانی‬ ‫عضو کمیته فنی و رئیس کمیته اموزش فدراسیون‬ ‫فوتبال یکی دیگر از تغیی رات احتمالی به شــمار م ی رود‪.‬‬ ‫احسانی که در انتخاب ســرمربیان تیم های ملی به عنوان‬ ‫عضو کمیته فنی نقش داشــته‪ ،‬حاال این بار زیر سایه کنار‬ ‫رفتن از این پست قرار گرفته است‪.‬‬ ‫اعتراض شجاعی به مساله برکناری اش‬ ‫محمدرضا مالمحمد‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫انتشار نامه استعفای ایت اللهی‬ ‫ورزش‬ ‫ریاست کمیته فرهنگی فدراسیون فوتبال که کمتر‬ ‫ی از او و فعالی ت هایش شنیده م ی شود‪ ،‬گزینه دیگری ب رای‬ ‫نام ‬ ‫تغییر است‪ .‬البته شــاید برکناری مالمحمد ب رای کفاشیان‬ ‫راحت تر از سایرین باشــد و تغییر او را زود تر از دیگر اعضای‬ ‫فدراسیون شاهد باشــیم‪ .‬با وجود اینکه فعالی ت های این‬ ‫کمیته در تورنمنت هایی چون جــام جهانی و جام ملت ها‬ ‫به چشم م ی اید‪ ،‬اما چندان اقدام ی خاص از سوی این کمیته‬ ‫دیده نشده و همین هم سبب انتقادهایی به کفاشیان شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫باید منتظر ماند و دید در روزهــای اتی چه چیزی در‬ ‫نم ی دهد‪ .‬نم ی دانم از چه خبری صحبت م ی کنید‪ .‬بهتر است‬ ‫به این صحب ت ها توجهی نکنید‪ .‬ظاه را اقایان م ی خواهند‬ ‫بعد از شــجاعی مرا برکنار کنند‪ ،‬در حالی که چنین چیزی‬ ‫صحت نــدارد و این اتفاق رخ نخواهد داد‪ .‬به این شــایعات‬ ‫توجهی نکنید زی را من با تیم ملی به استرالیا م ی روم‪».‬‬ ‫این اظهارات در حالی مطرح شد که برخی سایت ها از‬ ‫فشار وزارت ورزش ب رای برکناری دبیرکل فدراسیون فوتبال‬ ‫خبر داده بودند‪ .‬از راهروهای فدراســیون فوتبال هم خبر‬ ‫م ی رسید که نبی اتاق خود را تحویل داده است و بدین ترتیب‬ ‫تغییر دیگری در راه است‪ .‬همه از برکناری مهدی محمد نبی‬ ‫دبیرکل فدراسیون فوتبال خبر م ی دادند‪ .‬نبی در چند سال‬ ‫اخیر نقش بس زایی در فدراســیون فوتبال و تصمیمات ان‬ ‫داشته و همواره فرد مهم ی در فدراسیون فوتبال به حساب‬ ‫م ی اید اما طبق شنیده ها وزارت ورزش خواهان کنار گذاشتن‬ ‫او از سمت دبیرکلی فدراسیون فوتبال است‪ .‬این پروژه البته تا‬ ‫مرحله ای نیز پیش رفت‪ .‬حتی علی کفاشیان پس از مجمع‬ ‫فدراســیون فوتبال اعالم کرد که نبی به عنوان سرپرست‬ ‫تیم ملی انتخاب شده و شــاید انتخاب او ب رای این سمت‬ ‫موضوع جدایی او از بدنه فدراسیون فوتبال را جدی تر کرده‬ ‫باشد‪ .‬از علیرضا اســدی که هم اکنون سرپرست فدراسیون‬ ‫پزشکی ورزشی اســت به عنوان گزینه نخست جانشینی‬ ‫نبی نام برده م ی شد‪ .‬اما درست در روزی که خیل ی ها تصور‬ ‫م ی کردند نبی از فدراسیون خواهد رفت کارکنان فدراسیون‬ ‫فوتبال با حضور در طبقه پنجم ساختمان فدراسیون تجمع‬ ‫کرده و خواهان ابقای مهدی محمدنبی در سمت دبیرکلی‬ ‫شدند‪ .‬علی کفاشیان نیز با حضور در جمع انان از ادامه کار‬ ‫نبی در سمتش خبر داد‪.‬‬ ‫جمعی از کارکنان و کارمندان فدراســیون فوتبال با‬ ‫تجمع در طبقه پنجم ســاختمان فدراســیون (محل دفتر‬ ‫علی کفاشــیان) خواهان تداوم همــکاری با محمدنبی در‬ ‫مسئولیت دبیرکلی فدراسیون فوتبال شدند اما نبی در جمع‬ ‫انها صحبت کرد و گفت‪« :‬من در هر مجموعه ای کار کردم‬ ‫اعتمادی در ان مجموعه برقرار شده است‪ .‬نم ی گویم موفق‬ ‫بوده ام و تمام تالشم را کرده ام اما سعی کردم زور حاکم نباشد‬ ‫و عدالت محور باشم‪ .‬من سعی کرده ام‪ ،‬شبانه روز کار کرده ام‬ ‫و از زحمات شما تشکر م ی کنم‪».‬‬ ‫نبی گفت‪« :‬امروز در جمع شما حاضر شدم تا از شما‬ ‫خداحافظی کنم و مهم این اســت که بنده های خدا از ادم‬ ‫راضی باشند‪».‬‬ ‫کارکنان فدراســیون خواهان حضور کفاشــیان در‬ ‫جمع خودشــان بودند‪ .‬انها اعالم کردنــد‪ ،‬کار نم ی کنند تا‬ ‫خواسته هایمان را به کفاشــیان بگوییم‪ .‬رئیس فدراسیون‬ ‫فوتبال هم با حضور در جمع انــان از تداوم فعالیت مهدی‬ ‫محمدنبی در سمت دبیرکلی خبر داد‪ .‬کفاشیان با حضور در‬ ‫جمع فدراسیون فوتبال گفت‪« :‬فعال نبی در سمت دبیرکلی‬ ‫کار م ی کند و او را تغییر نم ی دهیم‪ ».‬کارکنان فدراســیون‬ ‫در واکنش به صحب ت های کفاشــیان دست زدند و محل‬ ‫را ترک کردند‪.‬‬ ‫در روزهایی که تیم ملی فوتبال کشورمان اماده حضور‬ ‫در جام ملت های اســیا م ی شــود به نظر م ی رسد پس از‬ ‫مدت ها ارتباط فدراسیون فوتبال و وزارت ورزش رو به بهبود‬ ‫است و حتی در این باره زمزمه هایی هم به گوش م ی رسد که‬ ‫وزارت ورزش از فدراسیون فوتبال خواسته ب رای نشان دادن‬ ‫حس ن نیت خود تغیی راتی در چارت فدراسیون فوتبال به وجود‬ ‫بیاورد‪ .‬شــنیده م ی شــود برکناری فریده شجاعی از سمت‬ ‫نایب رئیسی بانوان فدراســیون فوتبال در راستای همین‬ ‫خواسته فدراسیون فوتبال بوده و حتی خانم شجاعی تلویحا‬ ‫در مصاحب ه هایش چنین مساله ای را هم تائید کرده است‪.‬‬ ‫با این همه به نظر م ی رسد این تغیی رات به همین جا ختم‬ ‫نخواهد شد‪ .‬رفته رفته یاران کفاشــیان از ساختمان سئول‬ ‫م ی روند و او تنها م ی شود‪ .‬ایا نوبت به خود او هم م ی رسد؟‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش‬ ‫غیرقانونی است‬ ‫ورزش‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫‪3‬‬ ‫روایت احمدرضا براتی از تغییرات در فدراسیون فوتبال‬ ‫هفته گذشــته رئیس فدراســیون فوتبال دست به‬ ‫تغیی راتی زد که از نظر مــن غیرقانونی بود‪ .‬یک نکته مهم‬ ‫در اینجا مطرح است‪ .‬یک سری از این افراد که کنار گذاشته‬ ‫شدند‪ ،‬از سوی مجمع انتخاب شده اند؛ مثل خانم شجاعی‪.‬‬ ‫این افراد همان طور که انتخاب شــان از سوی مجمع است‬ ‫به طور قطع برکناری و عزل شــان نیز منوط به رای مجمع‬ ‫خواهد بود‪ .‬این مجمع است که م ی تواند انها را کنار بگذارد‪.‬‬ ‫تازه این تمام ماجرا نیست‪ .‬شرایط دیگری هم وجود دارد که‬ ‫مجمع باید با در نظر گرفتن انها دست به عزل این افراد بزند‪.‬‬ ‫به این سادگ ی ها هم نیست‪ .‬در مورد خانم شجاعی تا‬ ‫جایی که من اطالع دارم اصال چنین اتفاقی رخ نداده است‪.‬‬ ‫یعنی مجمع اساسا دســتورکارش این نبوده که به تغییر و‬ ‫تحوالت درون فدراسیون بپردازد‪ .‬بد نیست همین جا به این‬ ‫نکته اشاره کنم که مجمع نم ی تواند به موضوعاتی که در‬ ‫دستور جلس ه اش نیست‪ ،‬ورود پیدا کند‪ .‬بناب راین دستورکار‬ ‫مجمع دقیقا همان چیزی است که در دعوتنامه ارسالی ب رای‬ ‫اعضا نوشته شده اســت‪ .‬قابل تغییر هم نیست‪ .‬دقیقا هم‬ ‫مجمع طبق همان مفاد دعوتنامه کارش را انجام م ی دهد‪.‬‬ ‫ختم جلسه اعالم م ی شود و تمام‪ .‬اوال خارج از دستور و بدون‬ ‫اطالع قبلی وارد چنین موضوعی شــدند‪ .‬بعد اینکه چطور‬ ‫کاری که در حوزه اختیارات رئیس فدراسیون نیست اتفاقا در‬ ‫قالب دستور تعریف و اجرا م ی شود؟ چطور م ی شود که فردی‬ ‫را در عرض خودش و نه در طول خودش از کارش برکنار کرد‬ ‫بدون انکه ب رای عملی شدن این کار رئیس فدراسیون فوتبال‬ ‫مجوز قانونی داشته باشد‪ .‬مجمع نه تنها متمایل به این کار‬ ‫نبوده بلکه حتی معترض هم شده اند‪ .‬بناب راین برکناری ایشان‬ ‫بدین شکل صد در صد غی ر قانونی بوده و جای تامل دارد‪ .‬در‬ ‫مورد ســایرین هم همین طور‪ .‬انهایی که منتخب مجمع‬ ‫هستند برکناری شــان برعهده مجمع و افرادی که منتخب‬ ‫رئیس فدراسیون فوتبال هستند هم برکناری شان البته در‬ ‫حوزه اختیارات رئیس است اما م ی بایست با تشریفات قانونی‬ ‫انجام شود‪ .‬معموال این طور اســت که رئیس یک فرد را به‬ ‫مجمع یا هیات رئیسه معرفی م ی کند که انها به ان فرد رای‬ ‫بدهند‪ .‬این طور نیست که خود رئیس بتواند به طور مستقیم‬ ‫فردی را برکنار کند‪ .‬در واقع ه ر گونه عزل و نصبی م ی بایست‬ ‫ترئیسه انجام شود‪ .‬در خوشبینانه ترین‬ ‫از کانال مجمع یا هیا ‬ ‫حالت رئیس تا جایی م ی تواند اختیار داشته باشد که بیاید و‬ ‫دالیل برکناری یک فرد را به مجمع ارائه کند و بعد اختیار عزل‬ ‫ان فرد را باز هم به مجمع واگذار کند‪ .‬در این صورت مجمع‬ ‫ابتدا در مورد بقا یا عزل ان فرد تصمیم گیری م ی کند و بعد‬ ‫در صورتی که قرار شد ان فرد برکنار شود‪ ،‬رئیس فدراسیون‬ ‫فوتبال م ی تواند فرد جدید را بــرای گرفتن تایید به مجمع‬ ‫معرفی کند‪ .‬در واقع سرپرست به موازات رئیس یک بخش‬ ‫کار نم ی کند‪ .‬مساله این است که ما وقتی به سرپرست نیاز‬ ‫داریم که جای خالی داشته باشیم‪ .‬یعنی یک فردی را از یک‬ ‫کمیته کنار زده ایم و حاال قصد داریم جایگزینش را پی دا کنیم‪.‬‬ ‫سوال اینجا است که چطور قبل از اینکه مجمع بخواهد ان‬ ‫فرد را برکنار کند اقای رئیس سرپرست هم معرفی م ی کند‪.‬‬ ‫این خودش محل مناقشه خواهد بود‪.‬‬ ‫نکته دیگری که باید به ان توجه کنیم این اســت که‬ ‫ایا این عزل و نصب ها در شــرایطی کامال ازادانه و در یک‬ ‫شرایط طبیعی انجام م ی شود؟ یا اینکه مساله چیز دیگری‬ ‫است و فدراسیون تحت تاثیر یک سری از فشارها دست به‬ ‫این تغیی رات زده اســت‪ .‬در اینجا پاسخ این سوال م ی تواند‬ ‫مستقل بودن یا عدم اســتقالل فدراسیون فوتبال را نشان‬ ‫دهد‪ .‬در واقع اگر رئیس تحت شــرایط اضطــرار و ناچاری‪،‬‬ ‫ببینید تاکید م ی کنــم «اضط رار» چون بــار حقوقی دارد؛‬ ‫براتی می گوید‪ :‬اگر خانم‬ ‫شجاعی از فدراسیون فوتبال‬ ‫و رئیس ان شکایت کند به طور‬ ‫قطع فوتبال ما مترضر خواهد شد‬ ‫اضط رار یعنی فردی تحت فشارهای بیرونی مجبور به اتخاذ‬ ‫تصمیماتی بشود که اگر در شرایط معمولی باشد هرگز به‬ ‫این تصمیمات تن نخواهد داد‪ .‬باید ببینیم و بررسی کنیم که‬ ‫فدراسیون فوتبال تحت تاثیر شرایط اضط رار این تصمیمات‬ ‫را اتخاذ کرده یا خیر‪ .‬به عنوان مثال ایا تحت یک شــرایط‬ ‫عادی این اتفاقات و عزل و نصب های اخیر رخ داد؟ به عنوان‬ ‫مثال ایا فدراسیون فوتبال ب رای پرداخت هزینه هایش‪ ،‬ب رای‬ ‫پرداخت پــول ایرالینی که قرار اســت وظیفه حمل و نقل‬ ‫بازیکنان را انجام دهد قرار پشت پرده ای صورت گرفته تن‬ ‫به چنین اقدامتی داده یا خیر؟ ایا اقای رئیس متعهد شــده‬ ‫یک سری افراد را بردارد و افراد دیگری را جانشی ن شان کند تا‬ ‫یک سری از تنش ها میان وزارت ورزش و فدراسیون فوتبال‬ ‫از بین برود یا اینکه واقعا کار کارشناسی انجام گرفته است‪.‬‬ ‫اگر اقای رئیس تحت شرایط اضط رار دست به چنین عزل‬ ‫و نصب هایی زده باشد قطعا استقالل فدراسیون فوتبال زیر‬ ‫سوال خواهد رفت و جدا از این مساله جزو مواردی خواهد بود‬ ‫که مصداق بارز دخالت شــخص سوم یا دولت خواهد بود و‬ ‫مشکالتی را ب رای فوتبال ما به وجود م ی اورد‪ .‬به نظرم در دور‬ ‫دوم ریاست اقای کفاشــیان هم همین اتفاق رخ داد‪ .‬یعنی‬ ‫مجمع و اعضای ان شاید خیلی هم موافق با ادامه فعالیت‬ ‫علی کفاشیان در فدراسیون فوتبال نبودند اما وقتی متوجه‬ ‫دخالت ها و فشارهای بیرونی شدند واکنش شان حمایت از‬ ‫ان فرد بود‪ .‬یعنی مجمع وقتــی بداند رئیس فوتبال تحت‬ ‫فشارهای بیرونی است ناخوداگاه مقابل فشارها و تهدیدهای‬ ‫بیرونی م ی ایستد‪ .‬البته این اعتماد و حمایت دو طرفه است‪.‬‬ ‫این اتفاق ب رای روسایی رخ خواهد داد که به طور شفاف درباره‬ ‫مســائل فوتبال موضع گیری م ی کنند‪ .‬در دور دوم ریاست‬ ‫اقای کفاشیان هم همین مســاله رخ داد‪ .‬رسانه ها و خیلی‬ ‫از اهالی فوتبال به این نتیجه رسیدند که فشارهای بیرونی‬ ‫باعث شده تا کفاشیان عقب نشینی کند‪ .‬بناب راین از او مقابل‬ ‫گزینه دولت حمایت کردند‪ .‬شاید خیل ی ها که در ان مقطع‬ ‫از کفاشــیان دفاع کردند اتفاقا موافق او نبودند اما صرفا به‬ ‫این دلیل که م ی دیدند او قرار است تحت فشار برکنار شود‬ ‫همگی به حمایت از او پرداختند‪ .‬در واقع در دور دوم کفاشیان‬ ‫به این دلیل رئیس فدراسیون شد که مجمع مقابل فشارهای‬ ‫بیرونی ایستادگی کرد و ایشان را رئیس تشکیالت فوتبال‬ ‫معرفی کرد‪ .‬طی روزهای اخیر نوع مصاحب ه ها نشان م ی دهد‬ ‫که چه اتفاقاتی رخ داده‪ .‬مردم ما بسیار با هوش هستند و در‬ ‫مورد همه مسائل تحلیل دارند‪ .‬این خیلی بد است که ما به‬ ‫شعور مردم توهین کنیم‪ .‬وقتی اتفاقات بعد از مجمع را مرور‬ ‫م ی کنیم م ی بینیم که این مسائل با انچه قبل از برگزاری‬ ‫مجمع رخ داده است کامال مغایرت دارد‪ .‬وقتی مخالفت ها‪،‬‬ ‫دعواهای رسانه ای و دیگر مسائل فی ما بین وزارت ورزش‬ ‫و فدراسیون فوتبال را با هم مقایسه م ی کنیم در م ی یابیم‬ ‫که تغییر ‪ 180‬درجه ای رخ داده است‪ .‬شما دقت کنید به این‬ ‫مساله که تنها طی چند روز پس از برگزاری مجمع فدراسیون‬ ‫فوتبال چه مشــکالتی که حل نشد؛ مشکل ارز فدراسیون‬ ‫حل شد‪ .‬مشکل سرباز های مل ی پوش حل شد‪ .‬کمک مالی‬ ‫به فدراسیون صورت گرفت و ه ر گونه اتهام فساد و اختالس‬ ‫نیز از مسئوالن فدراسیون سلب شد‪ .‬همه این مسائل یک‬ ‫شبه اتفاق افتاد؟ ایا معامله ای پشــت پرده صورت گرفت؟‬ ‫نم ی دانم‪ .‬اینها سواالتی است که به هر حال ذهن خیل ی ها‬ ‫را به خود مشغول کرده است‪.‬‬ ‫در مورد برکناری خانم شجاعی هم باید بگویم که همه‬ ‫ما حق داریم شــکایت خود را به مراجع ذی صالح ببریم‪ .‬اما‬ ‫من نم ی دانم بگویم خوشــبختانه یا بگویم متاسفانه هنوز‬ ‫این فضا در فوتبال ما ایجاد نشده که افراد به طور قاطع ب رای‬ ‫گرفتن حقی که از انها ضایع شده اســت بروند و به مراجع‬ ‫قضایی شــکایت کنند‪ .‬اگر خانم شــجاعی از فدراسیون‬ ‫فوتبال و رئیس ان شــکایت کند به طور قطــع فوتبال ما‬ ‫متضرر خواهد شد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫کفاشیان‬ ‫تحت فشار است‬ ‫گفت وگوبامهرزادخلیلیان‬ ‫اقای خلیلیان! تغییر و تحوالت فدراسیون فوتبال‬ ‫هفته گذشــته حرف و حدیث های فراوانی را به‬ ‫وجود اورد‪ .‬نظر شما در این مورد چیست؟‬ ‫من فکر م ی کنم همه این دوستانی که کنار گذاشته‬ ‫شدند در طول این سال ها توانمندی های خودشان را نشان‬ ‫دادند‪ .‬از همه وجودشان مایه گذاشتند و باید از انها قدردانی‬ ‫به عمل اید‪ .‬این تغیی رات نباید ما را خیلی ناراحت یا خیلی‬ ‫خوشحال کند‪ .‬این تغیی رات عادی است و در هر مجموعه ای‬ ‫ممکن است رخ دهد‪.‬‬ ‫عده ای معتقدند این تغییــرات باید در مقطع‬ ‫دیگری صورت م ی گرفت و عده ای نیز موضعی‬ ‫موافق با تصمیمات علی کفاشیان دارند‪ .‬شما‬ ‫جزو کدام دسته هستید؟‬ ‫واقعیت این اســت که مدیریت فوتبال در سطح‬ ‫کالن نیاز به یک پوســت اندازی داشت که اقای کفاشیان‬ ‫به نظر من به درستی و البته به موقع وارد عمل شدند و این‬ ‫تغیی رات را در مجموعه فدراسیون اعمال کردند‪ .‬افرادی هم‬ ‫که کنار گذاشته شدند خودشان مجاب شده بودند که دیگر‬ ‫در این فضا نم ی توانند موثر باشند‪ .‬اوج صداقت و درستی این‬ ‫مدی ران را شاهد بودیم که خودشــان راه را ب رای افراد جدید و‬ ‫مدی ران تازه نفس باز کردند و گفتند ما دیگر نم ی توانیم ادامه‬ ‫دهیم‪ .‬دوستان با این استعفا بزرگواری خودشان را نشان دادند‬ ‫و معن ی اش هم روشــن بود‪ .‬انها ادامه همکاری را مناسب‬ ‫نم ی دیدند‪.‬‬ ‫اما عده ای معتقدند این تغییرات نباید از سوی‬ ‫اقای کفاشیان اعمال م ی شد بلکه مجمع باید در‬ ‫مورد عزل یا نصب افراد تصمی م گیری کند‪ .‬نظر‬ ‫شما چیست؟‬ ‫به نظرم مجمع خوبی برگزار شــد‪ .‬البته ای راد من‬ ‫بیشتر متوجه اداره جلسه است‪ .‬فکر م ی کنم م ی توانستند‬ ‫موضع وزارت ورزش در جلسه مجمع چه بود؟‬ ‫اقای سجادی خیلی خوب عمل کردند و نشان دادند‬ ‫که دولت نقش نظارت و حمایتی نسبت به فوتبال دارد‪ .‬به‬ ‫نظرم وزارت ورزش هم حاال به خوبی متوجه شده که اقای‬ ‫کفاشیان فرد امانتداری اســت‪ .‬یک مدیر ورزشی کارکشته‬ ‫که سال ها است به ورزش این مملکت خدمت کرده است‪.‬‬ ‫در مقطعی که ایشان در بانک مرکزی فعالیت داشته ده ها‬ ‫میلیون دالر در اختیارش بوده اما یک فرد خوشنام است‪ .‬باید‬ ‫قدر او را دانست‪ .‬همی ن طور اقای تاج که نشان داد در سازمان‬ ‫لیگ به خوبی م ی تواند از عهده ب رنامه ریزی بازی ها براید اما‬ ‫به نظرم در بقیه حوزه ها ما نیاز داشتیم و البته نیاز داریم که‬ ‫تغیی راتی صورت بگیرد تا فدراسیون با سرعت بیشتری به‬ ‫سمت موفقی ت های بیشتر گام بردارد‪.‬‬ ‫اما همچنان تغییراتی که اقای کفاشیان ایجاد‬ ‫نه‪ ،‬تایید نشد‪ .‬باید در مجمع بعدی دستور جلسه‬ ‫طوری باشــد که درباره این افراد هم تصمیم گیری صورت‬ ‫بگیرد‪.‬‬ ‫شما شرایط فعلی را چطور ارزیابی م ی کنید؟ به‬ ‫نظر م ی رسد رئیس فدراسیون فوتبال با ایجاد‬ ‫این تغییرات بیشتر از قبل هم تحت فشار قرار‬ ‫گرفته است‪ .‬موافق هستید؟‬ ‫متاسفانه شرایط طوری است که علی کفاشیان از‬ ‫هر جهت تحت فشار قرار گرفته است‪ .‬از یک طرف خواستار‬ ‫تغیی رات هســتیم و از طریف دیگر تغیی رات را زیر ســوال‬ ‫م ی بریم‪ .‬همه ما خانم شجاعی را م ی شناسیم‪ .‬او بسیار دقیق‬ ‫و زحمتکش است اما باید این فرصت در اختیار دیگران هم‬ ‫قرار بگیرد که بیایند و توانای ی هایشان را نشان دهند‪ .‬فردی‬ ‫هم که جانشین ایشان شده اند را بنده به خوبی م ی شناسم‪.‬‬ ‫مدیری با برنامه است که کار خودش را دقیق و درست انجام‬ ‫م ی دهد‪ .‬بناب راین به جای پیشداوری در مورد افراد جدید باید‬ ‫به انها فرصت بدهیم که کار و توانای ی های خودشــان را در‬ ‫فدراسیون نشان دهند‪.‬‬ ‫عــده ای م ی گویند رئیس فدراســیون فوتبال‬ ‫در حالی دســت به تغییرات زد که قصد داشت‬ ‫خواسته های وزارت ورزش را عملی کند‪ .‬در واقع‬ ‫این عده معتقدند اقای کفاشیان اطرافیان خود‬ ‫را قربانی معامله با وزارت ورزش کرد تا خودش‬ ‫بماند‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫به نظر من فدراسیون فوتبال با وزارت ورزش تعامل‬ ‫کرد نه معامله‪ .‬تعامل با معامله فــرق دارد‪ .‬تعامل اتفاقا به‬ ‫توسعه منجر م ی شود‪ .‬چرا ما م ی خواهیم فضا را به سمتی‬ ‫ببریم که مثال بگوییم وزارت ورزش جزیــره جداگانه ای از‬ ‫فدراسیون فوتبال است‪ .‬این دو نهاد در راستای یک هدف‬ ‫مشترک کار م ی کنند‪ .‬دولت همواره از فوتبال حمایت کرده‬ ‫است بناب راین ایجاد تعامل میان این دو نهاد اتفاقا به توسعه‬ ‫و رضایت همه ما باید بینجامد نه انتقاد و سنگ پ راکنی‪ .‬علی‬ ‫کفاشیان شاید در ظاهر شوخ طبع باشد اما در مورد مسائل‬ ‫مربوط به فوتبال و اینده فوتبال یک مدیر جدی و قاطع است‪.‬‬ ‫کاری را انجام م ی دهد که به نفع فوتبال است‪ .‬نم ی دانم چرا‬ ‫این جو علیه کفاشــیان به وجود امده است‪ .‬مدام از او انتقاد‬ ‫م ی کنیم‪ .‬مدام تصمیمات او را به چالش م ی کشیم‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫نظر شــما در مورد مجمعی که برگزار شــد‪،‬‬ ‫چیست؟‬ ‫مجمع را به مراتب بهتر از این اداره کنند‪ .‬شیوه اداره جلسه‬ ‫چندان مناســب نبود‪ .‬اقای کفاشــیان م ی توانست بهتر‬ ‫جلســه را اداره کند‪ .‬تنش هایی به وجود امد اما به طور کلی‬ ‫من معتقدم اعضا دیگر ایــن را به خوبی م ی دانند که در چه‬ ‫مجمعی حضور پیدا کرده اند‪ .‬اینجا مجمع فدراسیون است‪.‬‬ ‫ورزشی که بسیار مهم و خبرساز است‪ .‬مجمع فوتبال را فقط‬ ‫م ی توانیم با مجلس شورای اسالمی مقایسه کنیم‪ .‬جایی‬ ‫که افراد ب رای حفظ منافع ملی با یکدیگر مخالفت م ی کنند‪.‬‬ ‫بحث م ی کنند و شــاید حتی درگیری های لفظی هم ایجاد‬ ‫شود اما اشکالی ندارد‪ .‬مهم این است که خروجی این کار به‬ ‫نفع و مصلحت فوتبال ملی ما تمام شود‪.‬‬ ‫ایا مجمع این کار را انجام داده؟‬ ‫ورزش‬ ‫من فکر م ی کنم عــده ای ب ی خود و ب ی جهت این‬ ‫تغیی رات را بزرگ م ی کنند‪ .‬فدراســیون فوتبال جای بسیار‬ ‫مهمی است‪ .‬باید به اقای کفاشــیان کمک کنیم‪ .‬مجمع‬ ‫فوتبال نشــان داده که تا چه حد در مورد مســائل مربوط‬ ‫به مدیریت و اداره فوتبال حساســیت دارد‪ .‬خدا را شکر که‬ ‫دولت هم در حال حاضر حامی مجمع است و به درستی به‬ ‫تصمیمات اعضای فوتبال احترام م ی گذارد‪ .‬شخص وزیر‪،‬‬ ‫اقای دکتر سجادی و مجلس محترم همگی شرایط را ب رای‬ ‫استقالل اعضای فوتبال فراهم کرده اند و این اتفاق بسیار‬ ‫خوشایندی است که ما باید قدر ان را بدانیم‪.‬‬ ‫‪4‬‬ ‫دکتر مهرزاد خلیلیــان از مدیران ورزش‬ ‫کشور اســت که از ســال ‪ 92‬تا کنون پست‬ ‫مدیرعاملی باشگاه سپاهان را بر عهده دارد‪ .‬او‬ ‫دهمین مدیرعامل تاریخ باشگاه سپاهان است‪.‬‬ ‫خلیلیان سابقه هفت ســال حضور ب ه عنوان‬ ‫مدیرکل تربی ت بدنی اســتان اصفهان از سال‬ ‫‪ ۱۳۷۴‬تا ‪ ،۱۳۸۱‬ریاســت فدراســیون پزشکی‬ ‫ورزشی کشور از سال ‪ ۱۳۸۱‬تا ‪ ۱۳۸۶‬و همچنین‬ ‫دبیرکلی اتــاق بازرگانی‪ ،‬صنایــع‪ ،‬معادن و‬ ‫کشاورزی اصفهان از ســال ‪ ۱۳۸۶‬تا ‪ ۱۳۹۰‬را در‬ ‫کارنامه اجرایی خود دارد‪ .‬با او که یکی از اعضای‬ ‫مجمع فدراسیون فوتبال اســت درباره علی‬ ‫کفاشیان‪ ،‬شیوه مدیریتی او و تغییر و تحوالت‬ ‫اخیر در درون فدراسیون همصحبت شدیم‪ .‬متن‬ ‫گفت وگوی مثلث با مدیرعامل باشگاه سپاهان‬ ‫را م ی خوانید‪.‬‬ ‫کرده مورد انتقاد برخی قرار گرفته است‪.‬‬ ‫ما اقای کفاشیان را انتخاب کرده ایم‪ .‬بناب راین باید‬ ‫این حق را به او بدهیم که با کابینه دلخواه خودش کار کند‪.‬‬ ‫مجمع باید انتخاب های اقای رئیس را تایید کند‪.‬‬ ‫‪73‬‬ ‫سردارسامرا‬ ‫دیدار‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫شهید حمید تقوی فر توسط تروریست های‬ ‫تکفیری به شهادت رسید‬ ‫سردار سرتی پ پاســدار حمید تقوی فر از فرماندهان‬ ‫قرارگاه رمضان در دوران دفاع مقدس در حین انجام ماموریت‬ ‫مستشاری ب رای مقابله با تروریس ت های تکفیری و داعش‬ ‫در سامرا شهید شد‪ .‬سردار شهید تقوی فر پس از دوران دفاع‬ ‫مقدس در عرصه های مختلف پاسداری از انقالب اسالمی و‬ ‫مقابله با دشمنان اسالم و جبهه مقاومت و بیداری اسالمی‬ ‫نقش افرین ی های ارزشمند و ماندگاری داشته و سرانجام در‬ ‫حین انجام ماموریت مستشــاری به ارتش و بسیج مردم ی ‬ ‫ع راق بــرای مقابله با تروریســت های تکفیــری و داعش‬ ‫در شهر ســامرا و در جوار مرقد مطهر امام عسگری(ع) به‬ ‫شهادت رسید‪.‬‬ ‫شهید تقوی فر از فرماندهان قرارگاه رمضان در دوران‬ ‫دفاع مقدس بود که پــدر وی در دوران جنگ تحمیلی و در‬ ‫عملیات خیبر و ب رادرش نیز در عملیات والفجر ‪ 7‬به شهادت‬ ‫رسیدند‪ .‬شهید احمد تقوی فر در سال ‪ 1338‬در اهواز محله‬ ‫کوت عبداهلل به دنیا امد و فرزند بزرگ خانواده بود‪ .‬شــهید‬ ‫تقوی فر با شروع انقالب اسالمی به فرمان امام خمینی(ره)‬ ‫در اهواز به تشکیل گروه هایی به صورت مخفی پرداخت و‬ ‫در همان زمان شروع به مبارزه کرد‪ .‬در سال ‪ 55‬به دلیل این‬ ‫مبارزات ساواک او را تحت نظر گرفت و چند باری باعث شد‬ ‫که خانه وی را بازرسی کنند‪.‬‬ ‫بعد از پیروزی انقالب اسالمی شــهید تقوی فر جزو‬ ‫اولین کسانی بود که وارد سپاه شد‪ .‬در روزهای ابتدای جنگ‬ ‫با جمع اوری نیروهای با استعداد و شجاع بومی منطقه دشت‬ ‫ازادگان اقدام به تشــکیل واحد اطالعات عملیات در جبهه‬ ‫سوسنگرد کرد تا بتواند با شناسایی تحرکات دشمن متجاوز‬ ‫مانع پیروزی دشــمن شده و بیشــترین ضربات را بر ارتش‬ ‫صدام وارد کند‪.‬‬ ‫شــهید حمید تقوی فر به ســرعت تبدیل به یکی از‬ ‫فعال تریــن عناصر اطالعات عملیــات جبهه ها در جنوب‬ ‫در بخش برون مرزی شــد‪ .‬در حال ی که سوسنگرد به عنوان‬ ‫یکی از جبهه های حســاس و مهم که از چند طرف توسط‬ ‫دشمن تهدید م ی شد‪ ،‬حاج حمید تقوی فر به عنوان مسئول‬ ‫اطالعات این محور با کمک شهید مهدی زین الدین به عنوان‬ ‫جانشین کارهای بزرگی انجام داد‪ .‬در پایان جنگ او همچنان‬ ‫در نیروی قدس و قرارگاه رمضان به مبارزه خستگ ی ناپذیر‬ ‫خود ادامه داد‪.‬وقتی موضوع ع راق به میان امد‪ ،‬به ع راق رفت‬ ‫و شروع به فعالیت کرد‪ .‬شهید تقوی فر مدافع حرم امامین‬ ‫عسکریین(ع) ششــم دی ماه امســال در منطقه عمومی‬ ‫سامرا در ‪110‬کیلومتری شمال بغداد بر اثر تی راندازی عوامل‬ ‫تکفیری و جنایتکار داعش به فیض شهادت نائل امد‪ .‬تشییع‬ ‫پیکر شهید تقوی فر بر دوش مردم اهواز از حسینیه ثاراهلل‬ ‫اغاز و تا چهار راه زند ادامه یافت‪.‬‬ ‫در این مراسم که قشرهای مختلف مردم‪ ،‬فرماندهان‬ ‫ارشد نظامی‪ ،‬استاندار خوزستان‪ ،‬خانواده های معظم شهدا‪،‬‬ ‫همرزمان‪ ،‬ایثارگران و جانبازان هشــت ســال دفاع مقدس‬ ‫حضور داشتند مردم با سر دادن شعارهای حماسی و انقالبی از‬ ‫مقام شامخ سردار شهید تقوی فر تجلیل کردند‪.‬سپس پیکر‬ ‫شهید تقوی فر به گلزار شهدای بهشت اباد اهواز انتقال یافت‬ ‫و در کنار دیگر شهدای انقالب اسالمی و هشت سال دفاع‬ ‫مقدس به خاک سپرده شد‪.‬‬ ‫درکالم دیگران‬ ‫«اگر تقوی ها در سامرا خون ندهند ما باید در سیستان‪،‬‬ ‫اذربایجان‪ ،‬شی راز و اصفهان خون بدهیم‪ ».‬امیر دریابان علی‬ ‫شمخانی دبیر شــورای عالی امنی ت ملی در مراسم تشییع‬ ‫پیکر سردار شــهید حمید تقوی فر این جمله را در پاسخ به‬ ‫کسانی گفت که م ی پرسند‪« :‬چه نسبتی بین سامرا و حمید‬ ‫تقوی فر وجود دارد و ما را چــه کار داریم به اینکه در ع راق و‬ ‫سوریه چه م ی گذرد؟»‬ ‫دبیر شــورای عالی امنیت ملی با اشــاره به ســابقه‬ ‫مجاهدت ها و رزمندگی ســردار شهید تقوی فر گفت‪« :‬این‬ ‫شــهید کم حرف بود و پرتوان عمل م ی کرد و با سکوت از‬ ‫همان روزهای اغازین دســتورالعمل صهیونیســتی ب رای‬ ‫ایجاد اختالف در جامعه مسلمین‪ ،‬لباس سربازی را پوشید تا‬ ‫از حریم اسالم دفاع کند‪ .‬هرچند در بین ما به نیکی یا عادت‬ ‫مرسوم است که ما زنده خوب و مرده بد نداشته باشیم ولی‬ ‫واقعیت این است که تعریف از تقوی فر از این قاعده پیروی‬ ‫نم ی کند‪.‬از روز اول تشکیل سپاه اهواز درکسوت پاسداری‬ ‫وارد شد و کار اطالعاتی انجام م ی داد و در واقع از بنیانگذاران‬ ‫مجاهدان ع راقی در حور بود و پشتوانه همکاری با مجاهدین‬ ‫ع راقی از او فرمانده ای ســاخت که دیگران بــه راحتی او را‬ ‫به عنوان فرمانده قبول م ی کردند‪».‬‬ ‫احمد کریم ی یکی از همرزمان ســردار شهید حمید‬ ‫تقوی فر در تبیین ویژگ ی های اخالقی‪ ،‬فرماندهی و اعتقادی‬ ‫گفت‪« :‬به استنباط من او در تمام طول زندگ ی اش یک پاسدار‬ ‫ساخته شده بود‪ .‬ایمان کامل‪ ،‬فهم درست از اسالم و اصول‬ ‫انقالب و حرکت در خط امام (ره) و والیت از جمله شاخصه های‬ ‫اخالقی و معرفتی او بود و در بیــن تمام رزمندگان مصداق‬ ‫یکی از دینمدارترین بسیج ی ها بود‪ .‬شهید تقوی فر با وجود‬ ‫اینکه پدر و ب رادرش در دفاع مقدس به شهادت رسیده بودند‬ ‫حتی یک بار هم با زبان خــودش اظهار نکرد که از اعضای‬ ‫خانواده شهدا اســت و حتی هنگام خاطره گویی نیز احتیاط‬ ‫م ی کرد‪».‬‬ ‫سردار ایرج مســجدی هم پس از ایین تدفین سردار‬ ‫شهید سی د حمید تقوی فر که در گلزار شهدای اهواز انجام‬ ‫شد‪ ،‬نقش این شهید واال مقام در ع راق را این گونه شرح داد‪:‬‬ ‫«شهید تقوی ‪ ،‬سرتیپ سپاه پاســداران انقالب اسالمی در‬ ‫سازماندهی‪ ،‬اموزش‪ ،‬تشکیل یگان های عملیاتی و تشکیل‬ ‫کتائب از مجاهــدان ع راق در دوران دفــاع مقدس بود و در‬ ‫مقابله با داعش که با فتوای ایت اهلل سیستانی صورت گرفت‬ ‫و جوانان شیعه ع راقی به سوی جبهه ها امدند نقش بسیار‬ ‫برجسته داشت‪ .‬همچنین شناخت خوبی میان ع راق ی ها و‬ ‫ســردار تقوی فر حاکم بود و او را مانند فرمانده خود دوست‬ ‫داشــتند‪ .‬کارگاه ها و عملیات انتحاری در کربال و کاظمین‬ ‫از منطقه «جلف الصخر» سازماندهی م ی شد و در عملیات‬ ‫«جلف الصخر» جاده کربال تا بغداد پاکســازی شد‪ .‬شهید‬ ‫تقوی فر در کنار نیروهای ع راقی در عملیات سعدیه و جلودار‬ ‫«عله» نیروهای داعش حضور داشت و دشمنان را از مرزهای‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران تا پشت رودخانه دجله به عقب راندند‪.‬‬ ‫سردار تقوی فر پس از این عملیات در منطقه بند در جنوب‬ ‫سامرا و شــمال بغداد ب رای عملیات بعدی حاضر شد‪ ».‬وی‬ ‫فرمانده شــجاع میدانی‪ ،‬نیروی متخصص اطالعاتی و در‬ ‫ی و عشــایر کارشناس خبره بود و‬ ‫سازماندهی نیروی مردم ‬ ‫هیچ کس نم ی توانست کار او را انجام دهد‪ .‬در عملیات سامرا‬ ‫خمپاره های داعش در حرم امامین عسکریین(ع) م ی امد و‬ ‫عملیات بند ب رای پاکسازی این منطقه و بیرون اوردن سامرا‬ ‫از تهاجم نیروهای تکفیری با فرماندهی ســردار تقوی فر‬ ‫صورت گرفت که عملیات بسیار ســختی بود و سه روز به‬ ‫طول انجامید تا پاکســازی انجام شد‪.‬خون شهید تقوی فر‬ ‫باعث شد خون هزاران زائر شیعه و مخلص حضرت علی(ع) و‬ ‫حضرت حسین(ع) حفظ شود و بغداد‪ ،‬کاظمین‪ ،‬کربال‪ ،‬نجف‬ ‫و مرزهای جمهوری اســامی از تهدید نیروهای تکفیری‬ ‫داعش در امنیت قرار گرفت‪ ».‬عبداالمیر تقوی‪ ،‬ب رادر شهید‬ ‫تقوی فر هم اخرین روز دیدار با ب رادرش را این گونه شرح داد‪:‬‬ ‫«اخرین دیدار با ب رادرم به دو ماه گذشته بر م ی گردد‪ .‬از حال و‬ ‫هوای او م ی دانستم که این اخرین دیدار من با اوست‪ ،‬خیلی‬ ‫ارام بود و وقتی که عکس شــهادتش را دیدم همان ارامش‬ ‫را داشت و انگار خواب بود و بعد از ‪ 35‬سال تالش بی وقفه‬ ‫در راه خدا‪ ،‬به خدای خودش پیوست‪ ».‬از شهید حاج حمید‬ ‫تقوی فر چهار فرزند به یادگار مانده اســت که راه پدر خود را‬ ‫ادامه خواهند داد‪ .‬عب داالمیر تقوی فر در پایان با اشاره به اینکه‬ ‫حمید فردی بسیار ساده‪‎‬زیست بود و به هدفش رسید‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«در قسمتی از وصیت ب رادرم امده است که من را در کنار پدر‬ ‫بزرگم دفن کنید‪ .‬نم ی خواهم قسمتی از قطعه شهدا را مال‬ ‫خود کنم‪».‬‬ ‫برمودای مالزی‬ ‫یک هواپیمای مسافربری دیگر سقوط کرد‬ ‫ایا مثلث برمودای تازه ای در کار است؟ این روزها خطوط‬ ‫هواپیمایی مالزی تبدیل به یکی از عالمت سوال های بزرگ‬ ‫صنعت حمل و نقل هواپیمایی شده اند‪ .‬هنوز خاطره تلخ ان‬ ‫هواپیمایی که گم شــد و هیچ کس از سرنوشت مسافران‬ ‫ان اطالع پیدا نکرد‪،‬از اذهان پاک نشــده بود که در استانه‬ ‫سال نومسیحی خبر از یک فاجعه هوایی تازه رسید‪.‬‬ ‫یک هواپیمای مسافربری شرکت ایراسیا‬ ‫در مسیر پرواز به مقصد سنگاپور ارتباط خود‬ ‫را با برج مراقبت از دســت داد‪ .‬ب ر اساس اعالم‬ ‫رســانه های داخلی اندونزی‪ ،‬هواپیمای پرواز‬ ‫‪ QZ 8501‬با بیش از ‪ 160‬سرنشــین فرودگاه‬ ‫شهر سورابایا را به ســمت سنگاپور ترک کرد‬ ‫اما ساعت ‪ 7‬و ‪ 24‬دقیقه به وقت محلی ارتباط‬ ‫خود را با برج مراقبت از دست داد‪ .‬ابتدا اعالم شد‬ ‫که این هواپیما هم سرنوشتی مانند هواپیمای‬ ‫قبلی دارد و ناپدید شده است‪ .‬درحالی که این‬ ‫دو حادثه به فاصله نه چندان زیادی از هم روی‬ ‫داده است اما کارشناسان بر این باورند که وقوع‬ ‫چنین اتفاقاتی ان هم بــدون اعالم هرگونه‬ ‫هشداری تقریبا نادر و عجیب به شمار م ی اید‪،‬‬ ‫به ویژه انکه این اتفاقات در یک ســال روی‬ ‫داده اند‪ .‬بالفاصله بعد از حادثه چند فروند قایق‬ ‫و هواپیما ب رای جس ت وجو در منطقه ناپدید شدن هواپیمای‬ ‫شرکت ایراسیا به محل قطع ارتباط ان با برج مراقبت اعزام‬ ‫شدند‪ .‬در نتیجه این جست و ج و ها الشه هواپیمای مالزی‪،‬‬ ‫در قعر دریای جاوه کشف شد‪ .‬الشــه هواپیما با استفاده از‬ ‫فناوری «ســونار» (مکان یابی راداری زیر اب) کشــف شد‪.‬‬ ‫تصاویر سونار به دست امده از ردیاب زیردریایی‪ ،‬شیء بزرگ‬ ‫و سیاهی را در زیر دریا نشان م ی دهد که احتماال متعلق به‬ ‫بدنه هواپیمای ناپدید شــده ایراسیا است که در عمق سی‬ ‫تا پنجاه متری زیر دریا واقع شــده است‪ .‬همچنین مقامات‬ ‫اندونزی تایید کردند که ده ها جسد و اشیاء مشاهده شده در‬ ‫منطقه جس ت وجو ب رای هواپیمای ناپدید شده شرکت ایراسیا‬ ‫متعلق به این هواپیما بوده است‪ .‬این اجساد در کنار اشیایی‬ ‫شبیه وسایل نجات و بقایای بدنه هواپیما در دریای جاوه و در‬ ‫نزدیکی بندر ب رنئو مشاهده شد ه و تعدادی از انها از اب گرفته‬ ‫شده اند‪ .‬عملیات جس ت وجو ب رای یافتن اجساد سایر قربانیان‬ ‫و قطعات بیشتری از هواپیما به منظور بررسی و کشف دلیل‬ ‫سقوط ان ادامه دارد‪.‬در همان روز اول یک کشتی جنگی تا‬ ‫‪ 40‬جسد سرنشینان را کشف کرد‪.‬‬ ‫این هواپیمای مسافربری از نوع ایرباس ‪200-320-A‬‬ ‫متعلق به شرکت هواپیمایی ایراسیا مالزی با ‪ ١٦٢‬سرنشین‬ ‫در نیمه راه مسیر پرواز دو ســاعته از سورابایا در اندونزی به‬ ‫سنگاپور‪ ،‬از صفحه رادار ناپدید شد‪ .‬تقریبا تمامی سرنشینان‬ ‫هواپیما شهروندان اندونزی بودند‪ .‬این شرکت عمدتا در زمینه‬ ‫پروازهای منطقه ای ارزانقیمت فعالیت دارد‪.‬‬ ‫محل ناپدید شــدن ایــن هواپیما بر فــراز یکی از‬ ‫تو امد منطقه قــرار دارد‪ .‬این هواپیمای‬ ‫براه های پــر رف ‬ ‫ا ‬ ‫مسافربری یک ســاعت پس از ترک فرودگاه شهر سورابایا‬ ‫به مقصد سنگاپور‪ ،‬ارتباط خود را با برج مراقبت از دست داد‪.‬‬ ‫اخرین موقعیت ثبت شده این هواپیما بین دو منطقه «تان‬ ‫جونگ پاندان» و «پونتیاناک» بوده است‪ .‬این هواپیما پس‬ ‫از ان ناپدید شد که خلبان به دلیل ابری بودن هوا درخواست‬ ‫تغییر مســیر داشــته و ارتفاع پرواز را افزایش داده اســت‪.‬‬ ‫همچنین گزارش ها حاکی است که ‪ 155‬مسافر از جمله ‪138‬‬ ‫فرد بزرگسال‪ 16 ،‬کودک و یک نوزاد‪ ،‬سرنشینان‬ ‫این هواپیما بوده اند‪ .‬این هواپیما هشت خدمه‬ ‫نیز داشت ه است‪ .‬طبق اعالم مقامات هواپیمایی‬ ‫اندونزی‪ ،‬خلبان این هواپیمــا مجموعا ‪6100‬‬ ‫ساعت تجربه پرواز داشته است‪ .‬شبکه امنیت‬ ‫هوانوردی واقع در هلنــد اعالم کرد در صورتی‬ ‫که سقوط و کشته شدن همه ‪ 155‬مسافر پرواز‬ ‫گمشده اخیر خطوط هوایی مالزی تایید شود‪،‬‬ ‫سال جاری با ‪ 762‬کشــته‪ ،‬خونی ن ترین سال‬ ‫صنعت هوانوردی مسافری از سال ‪ 2005‬تا کنون‬ ‫محسوب خواهد شد‪ .‬اتفاقاتی که در خصوص‬ ‫سقوط و ناپدید شدن دو هواپیما روی داده ذهن‬ ‫بسیاری از کارشناســان صنعت هوانوردی را به‬ ‫خود مشغول کرده است‪ .‬انها از خود م ی پرسند‬ ‫ایا چیزی شبیه مثلث برمودا در اب های جنوب‬ ‫شرق اسیا شکل گرفته که موجب بروز چنین‬ ‫اتفاقات عجیبی م ی شود؟ بدون شک گذشت زمان بسیاری‬ ‫از نکات مبهم را روشن خواهد کرد‪.‬‬ ‫عالوه بر ناپدید شــده این دو هواپیمــا‪ ،‬در ماه ژوئیه‬ ‫امســال‪ ،‬یک هواپیمای مســافربری متعلق به شــرکت‬ ‫هواپیمایی مالزی برفراز خاک اوکراین سقوط کرد و تمامی‬ ‫ ‪ ٢٩٨‬سرنشین ان کشته شــدند‪.‬برخی منابع غ ربی گفته اند‬ ‫که این هواپیما هدف اتشبار شورشیان جدای ی طلب طرفدار‬ ‫روسیه در شرق اوکراین قرار گرفت و سقوط کرد‪.‬‬ ‫پیشکسوتان شعر عاشورایی‬ ‫او بیش از انکه در پی دستیابی به پله های رفیع وجه هنری‬ ‫ادبیات باشد‪ ،‬در پی ان بوده که با این ابزار‪ ،‬ارادت های عقیدتی‬ ‫خویش را اب راز کند و به حالوت هایی دست یابد‪.‬‬ ‫مرحوم فرقانی که «محبی» تخلص م ی کرد‪ ،‬بیش از‬ ‫صد سال پیش اواخر دوره قاجاریه‪ ،‬در شهر تبریز پا به عرصه‬ ‫گذاشت و در دوره پهلوی به ته ران کوچ کرد‪ .‬م ی توان گفت‬ ‫او قواعد سرایش شعر فارسی را اموخت تا ب رای واقعه عاشورا‬ ‫و انچه بر حضرت امام حسین (ع) و نزدیکان و یارانش رفت‪،‬‬ ‫شعر بگوید‪ ،‬یا وقتی که قواعد سرودن شعر فارسی را اموخت‪،‬‬ ‫جز این موضوع و شعرهایی در منقبت اهل بیت (ع)‪ ،‬کمتر‬ ‫توانست چیزی بس راید»‪ .‬این مجموعه با تصحیح و مقدمه ‬ ‫علیرضا به رامــی در قالب کتابی ‪ 110‬صفحه ای در نشــر‬ ‫ارادمان منتشر شده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫در ایام عزاداری حسینی هر سال تع دادی اثر فرهنگی و‬ ‫هنری تولید م ی شوند که در میان انبوه رویدادهای مناسبتی‬ ‫معموال ان گونه که باید و شاید دیده و شنیده نم ی شوند‪ .‬یک‬ ‫مرکز نشــر اما پس از ایام عزاداری حسینی دو اثر تحقیقی‬ ‫را در زمینه ادبیات عاشــورایی ب رای نخستی ن بار معرفی و‬ ‫شــاعری ایینی را از این رهگذر ب رای نخستی ن بار به جامعه‬ ‫فرهنگی کشور معرفی کرد‪.‬‬ ‫«عمان سامانی به روایت زهیر توکلی» نام یکی از این‬ ‫کتاب ها است که در ان‪ ،‬عالوه بر شرح حال این شاعر نام ی ‬ ‫دوره قاجار‪ ،‬رویکردهای او در سرایش مثنوی های عاشورایی‬ ‫و تحلیل انها برمبنای شواهد واژگانی و احتماالت برامده از‬ ‫حال شاعر‪ ،‬با نگاهی امروزی‪ ،‬توسط یک شاعر و روزنامه نگار‬ ‫ادبی مورد مداقه قرار گرفته است‪.‬‬ ‫در مقدمه کتاب امده اســت‪« :‬میرزا نــوراهلل عمان‬ ‫سامانی ملقب به تاج الشع راء و متخلص به عمان از شع رای‬ ‫ایینی نیمه دوم سده ‪ 13‬و اوایل سده ‪ 14‬هجری است که به‬ ‫سال ‪1258‬ه‪.‬ق در سامان (مرکز بخش الر استان چهارمحال‬ ‫بختیاری) به دنیا امده و به سال ‪1322‬ه‪.‬ق در سن ‪ 64‬سالگی‬ ‫در زادگاهش بدرود حیات گفته است‪ .‬اثاری که از او به یادگار‬ ‫مانده‪ ،‬عبارتند از‪ :‬گنجینه االسرار‪ ،‬مع راج نامه‪ ،‬محزن الدُّرر و‬ ‫دیوان اشعار‪».‬‬ ‫این کتاب در ‪ 64‬صفحه توسط نشــر ارادمان به بازار‬ ‫کتاب عرضه شده است‪.‬‬ ‫«ایده ال فرقانی (دیوان محبی)» دیگر اثر عرضه شده‬ ‫از این مرکز نشر اســت که ان هم در حوزه شــعر ایینی و‬ ‫عاشورایی تعریف م ی شود‪ .‬حاج محمداقا فرقانی‪ ،‬از شاع ران‬ ‫اواخر قاجار و دوره پهلوی بوده است که شعرهای او سال ها‬ ‫پیش در دو زبان فارســی و ترکی تحریر شده اما تاکنون در‬ ‫قالب امروزی کتاب انتشار نیافته بود‪.‬‬ ‫در مقدمه کتاب ایــده ال فرقانی (دیوان محبی)‪ ،‬امده‬ ‫اســت‪« :‬در تاریخ فرهنگ و ادبیات این مملکت‪ ،‬بسیاری‬ ‫از افراد بوده اند که از فرط عالقه ای درونی به هنر و زیبایی‪،‬‬ ‫به شعر و ادبیات پرداخته‪ ،‬اما بسیاری هم از این گونه هنری‬ ‫مرتبط با اندیشه‪ ،‬به عنوان وســیله ای ب رای دست یافتن به‬ ‫هدفی دیگر استفاده کرده اند‪ .‬گروه دوم‪ ،‬گاهی ب رای کسب‬ ‫وجهه ای محدود‪ ،‬گاهی در پی مکنــت و مال‪ ،‬گاهی ب رای‬ ‫جلب توجه افرادی خــاص و گاهی هم ب رای ابــراز ارادتی‬ ‫عقیدتی‪ ،‬از صنایع ادبی و ظرفی ت های شــعر فارسی بهره‬ ‫گرفته اند‪ .‬مرحوم حاج محمد اقا فرقانی ب ی شک از گروه اخیر‬ ‫بوده که خواندن شعرهای ایین ی اش بیانگر ان است که روح‬ ‫دیدار‬ ‫معرفی دوکتاب در مورد شاعران ایینی‬ ‫‪75‬‬ ‫مرگکالسیک ها‬ ‫نگاهی به نامدارانی که در سال ‪2014‬‬ ‫فوت کردند‬ ‫اگر در ســال ‪ ،2013‬مرگ چهره های سیاسی را شاهد‬ ‫بودیم و نامدارانی چون نلســون ماندال و مارگارت تاچر به‬ ‫اخرین برگ زندگی خود رســیدند‪ ،‬در سال ‪ 2014‬مرگ هایی‬ ‫که اتفاق افتاد‪ ،‬بیشــتر در حوزه هایی چون هنر و ورزش رخ‬ ‫دادند و مردمانی چشم از جهان بستند که خالق صحنه های‬ ‫ ب ی بدیل بودند‪.‬‬ ‫مرگ های این ســال‪ ،‬مرگ کالســی ک ها بود‪ .‬مرگ‬ ‫ادم هایی که اوج شهرت را تجربه کردند و محبوبیت را حتی‬ ‫تا اخرین روزهای عمر به همراه کشیدند‪ .‬به بهانه اینکه سال‬ ‫میالدی در حال نو شدن است‪ ،‬نگاهی داریم به چهره هایی‬ ‫که در سال کهنه‪ ،‬لقب مرحوم را به اول نام خود اضافه کردند‪.‬‬ ‫گابریل گارسیا مارکز‬ ‫او مردی بود که نامش با رئالیسم جادویی گره خورده‬ ‫بود‪ .‬مردی که اگر فقط و فقط کتاب «صد سال تنهایی» را‬ ‫نوشــته بود‪ ،‬باز هم جایگاهی رفیع در تاریخ ادبیات جهان‬ ‫داشــت‪ .‬گابریل گارســیا مارکز پس از گذراندن یک دوره‬ ‫بیماری ســرانجام در سن ‪ 87‬ســالگی در مکزیکوسیتی‬ ‫درگذشت‪ .‬گابریل گارسیا مارکز که اثار او در زمره شاهکارهای‬ ‫ادبیات جهان به شمار م ی رود شش مارس ‪ 1927‬در کلمبیا به‬ ‫دنیا امد‪ .‬او عالوه بر رمان نویسی در زمینه سیاسی هم فعال‬ ‫بود و از دوســتان نزدیک بعضی چهره های سیاسی دنیا از‬ ‫جمله فیدل کاسترو و میتران به شمار م ی رفت‪.‬‬ ‫اثار مشهوری چون صد سال تنهایی‪ ،‬پاییز پدر ساالر‪،‬‬ ‫ساعت شوم و عشــق ســال های وبا از جمله رمان های او‬ ‫هستند که در طول ســال ها الگو و سرمشــق بسیاری از‬ ‫نویســندگان دنیا و خصوصا عالقه مندان سبک رئالیسم‬ ‫جادویی بودند‪ .‬مارکز در ســال ‪ 1982‬به دلیل نگارش رمان‬ ‫صد سال تنهایی توانست جایزه نوبل ادبیات را کسب کند‪.‬‬ ‫گابو که بعد از درگیری با رئیس دولت کلمبیا تحت تعقیب‬ ‫گرفت ترجیح داد کلمبیا را ب رای همیشــه تــرک کند‪ .‬در‬ ‫سال ‪ ۲۰۱۲‬اعالم شد که مارکز به الزایمر مبتال شده و توان‬ ‫داستان نویسی را از دســت داده است‪ .‬او از مدت ها پیش در‬ ‫مکزیک زندگی م ی کرد‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫اوزه بیو‬ ‫ســتاره دهه ‪ 60‬فوتبال پرتغال در ســن ‪ 71‬سالگی‬ ‫درگذشت‪ .‬رسانه های پرتغالی ایســت قلبی را علت مرگ‬ ‫اوزه بیو اعــام کردند‪ .‬اوزه بیو (با لقب مروارید ســیاه و نیز‬ ‫پلنگ سیاه) با تیم بنفیکا سه بار قهرمان باشگاه ها و پنج بار‬ ‫قهرمان جام حذفی پرتغال و در سال ‪ 1962‬با غلبه بر رئال‬ ‫مادرید قهرمان باشگاه های اروپا شــد‪ .‬در ب رابر رئال که به‬ ‫پیروزی ‪ 5‬بر ‪ 3‬بنفیکا انجامید‪ ،‬اوزه بیو دو گل تیمش را به‬ ‫ثمر رساند‪ .‬وی در سال های ‪ 1970، 1968 ،1964‬و ‪ 1973‬اقای‬ ‫گل پرتغال شد و در سال ‪ 1968‬با ‪ 42‬گل زده‪ ،‬اولین کفش‬ ‫طال را به عنوان برترین گلزن لی گ های اروپایی تصاحب کرد‬ ‫و این شاهکار را در ســال ‪ 1973‬نیز با ‪ 40‬گل زده تکرار کرد‪.‬‬ ‫وی در ‪ 365‬باری که ب رای بنفیــکا به میدان رفت‪ 383 ،‬گل‬ ‫زد و ‪ 41‬گل نیز در ‪ 64‬بار حضــورش در تیم ملی پرتغال به‬ ‫ثمر رساند‪ .‬بسیاری از کارشناسان اوزه بیو را در سال های اوج‬ ‫درخشش پس از پله فوتبالیست ب رتر جهان م ی دانستند‪ .‬او در‬ ‫عین حال اولین ستاره افریقای ی تبار تاریخ فوتبال محسوب‬ ‫م ی شــود‪ .‬اوزه بیو در جام جهانی ‪ 1966‬با ‪ 9‬گل زده‪ ،‬اقای‬ ‫گل جام جهانی انگلیس شد‪ .‬او با شــوت های فوق العاده‪،‬‬ ‫دریب ل های عالی و سرعتی بسیار باال به یکی از پدیده های‬ ‫استثنایی تورنمنت تبدیل شد و تیم ملی پرتغال را به مقام‬ ‫سوم جام رساند‪.‬‬ ‫رابین ویلیامز‬ ‫انهایی که فیلم «انجمن شــاع ران مرده» را دیده اند‪،‬‬ ‫نم ی توانند باور کنند که ان معلم ادبیات ســرزنده و شاد که‬ ‫امید را به شــاگردانش انتقال م ی داد‪ ،‬با خودکشی به زندگی‬ ‫خود پایان دهد‪ .‬جســد «رابین ویلیامز»‪ ،‬بازیگر و کمدین‬ ‫سرشناس امریکایی در حالی در خانه اش در کالیف رنیا پی دا شد‬ ‫که همه شواهد خبر از خودکشی او م ی داد‪ .‬او در سال های اخر‬ ‫عمرش از افسردگی رنج م ی برد و خود به صراحت از مصرف‬ ‫کوکائین و الکل ســخن م ی گفت‪ ،‬چند بار نیز ب رای ترک‬ ‫موادمخدر تالش کرده بود‪.‬‬ ‫بازیگر «ب ی خوابی» بــا اجرای نقــش در مجموعه‬ ‫تلویزیونی «مورک غریبه» به اوج شــهرت دست یافت‪ .‬او‬ ‫همچنین برنده جایزه اســکار‪ ،‬گلدن گلوب و گرم ی است‪.‬‬ ‫فعالی ت های او بیشتر در سینما‪ ،‬تلویزیون و تئاتر بوده است‪.‬‬ ‫از معروف ترین کارهای او م ی توان به «به دام انداختن»‪« ،‬چه‬ ‫رویاهایی م ی ایند»‪« ،‬یک ساعت عکاسی»‪« ،‬ب ی خوابی»‪،‬‬ ‫«پچ ادامز»‪« ،‬ملوان زبل»‪« ،‬مرگ دوباره»‪« ،‬شاه ماهیگیر»‪،‬‬ ‫«هملت»‪« ،‬مرد دویست ســاله»‪« ،‬رئی س جمهور بعدی»‪،‬‬ ‫«جومانجی»‪« ،‬خانم دابت فایر»‪« ،‬ویل هانتینگ نابغه» و‬ ‫«شوالیه تاریکی برم ی خیزد» اشاره کرد‪ .‬راز خودکشی رابین‬ ‫ویلیامز این بود که او از بیماری پارکینســون رنج م ی برده‪،‬‬ ‫اما قصد نداشته این مســاله را فاش کند‪ .‬ویلیامز در مراحل‬ ‫نخستین بیماری قرار داشته و افسرده شده بود‪.‬‬ ‫دی استفانو‬ ‫الفردو دی استفانو که به نوعی بهترین بازیکن تاریخ‬ ‫رئال مادرید شناخته م ی شود در سن ‪ 88‬سالگی دار فانی را‬ ‫وداع گفت‪ .‬او رکن اصلی تمامی موفقی ت های رئال در دهه‬ ‫‪ 50‬میالدی بود و با این تیم پنج بار پیاپی قهرمانی در اروپا را‬ ‫تجربه کرد‪ .‬دی استفانو که متولد ارژانتین بود بین سال های‬ ‫‪ 1953‬تا ‪ 1964‬در رئال توپ زد و در سال های ‪ 1957‬و ‪1959‬‬ ‫دو بار عنوان بهترین بازیکن اروپا را از ان خود کرد‪ .‬وی پس‬ ‫از رائول که با ‪ 307‬گل بهترین گلزن تاریخ رئال مادرید است‬ ‫در جایگاه دوم قرار دارد‪.‬‬ ‫دو دوره مربیگری کوتاه در رئال نیــز در کارنامه وی‬ ‫دیده م ی شود و سال ها عنوان ریاست افتخاری باشگاه نیز به‬ ‫عهده وی بود‪ .‬همچنین او در رده ملی نیز در ترکیب تیم های‬ ‫اسپانیا‪ ،‬ارژانتین و کلمبیا به میدان رفته بود‪.‬‬ ‫ادوارد شوارد نادزه‬ ‫یکی از مشــهورترین چهره های سیاسی که در سال‬ ‫‪ 2014‬در گذشت‪ .‬ادوارد شــواردنادزه‪ ،‬رئی س جمهوری سابق‬ ‫گرجستان و اخرین وزیر خارجه شوروی سابق بود‪ .‬شواردنادزه‬ ‫‪ 86‬ساله نقش مهم ی در پایان جنگ سرد ایفا کرد که در ان‬ ‫دوره سمت وزارت امور خارجه شوروی را بر عهده داشت‪ .‬او‬ ‫همچنین در ســال های اولیه پس از استقالل گرجستان‪،‬‬ ‫نقش رهبری گروه های سیاســی را بر عهده داشــت‪ .‬او در‬ ‫جریان انقالب گل سرخ ســال ‪ 2003‬از قدرت ساقط شد و در‬ ‫سال های پایانی عمرش در اقامتگاه خود زندگی م ی کرد و‬ ‫مسافرت نم ی رفت‪.‬‬ ‫ادوارد شواردنادزه در اســفند ‪ 1367‬خورشیدی حدود‬ ‫‪ 56‬روز پس از ارسال پیام تاریخی حضرت امام خمین ی (ره)‬ ‫به میخاییل گورباچف‪ ،‬اخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی‬ ‫به عنوان وزیر امور خارجه این کشور به ته ران وارد شد‪ .‬وی‬ ‫به جماران رفت تا پیام گورباچف را به استحضار امام برساند‪.‬‬ ‫لوییس اراگونس‬ ‫«لوییس اراگونس» به دلیل بیماری در کلینیکی در‬ ‫شهر مادرید در سن ‪ 75‬ســالگی درگذشت‪ .‬اراگونس که با‬ ‫اسپانیا در یورو ‪ 2008‬با شکست المان قهرمان اروپا شد‪ ،‬در‬ ‫چهار مقطع هدایت اتلتیکو مادرید را در کارنامه دارد‪ ،‬ضمن‬ ‫اینکه مربی تیم‪‎‬های بارســلونا و والنســیا هم بوده است‪.‬‬ ‫«اراگونس» که به «خردمند هورتالزا» شــهرت داشت‪،‬در‬ ‫‪ 370‬بازی بــرای اتلتیکو مادرید از ســال ‪ 1966‬تا ‪ 1973‬به‬ ‫میدان رفت و ســه بار با این تیم قهرمان اللیگا شد‪ .‬وی در‬ ‫فصل ‪ 1969-70‬جایزه «پیچیچی» را به عنوان برترین گلزن‬ ‫اللیگا دریافت کرد‪ .‬اراگونس همچنین ‪ 11‬بازی ملی ب رای‬ ‫تیم ملی اسپانیا در کارنامه دارد‪ .‬اراگونس اخرین بار در فصل‬ ‫‪ 2008-09‬با فنرباغچه ترکیه تا دیدار پایانی جام حذفی این‬ ‫کشور پیش رفت‪ .‬اراگونس از سال ‪ 2013‬با بیماری دست و‬ ‫پنجه نرم م ی کرد‪.‬‬ ‫بچه های عاشورا‬ ‫بصیرت تاریخی‬ ‫کتابی که به چاپ پنجم رسید‬ ‫کتاب «بصیرتِ تاریخی؛ اصول شــناخت تاریخ تحوالت معاصر ای ران» نوشته موسی‬ ‫نجفی ب رای اولین بار در سال ‪ ۹۰‬چاپ شد و هم اکنون به چاپ پنجم رسیده است‪.‬‬ ‫این کتاب مجموعه ای از گفتارها و نوشتارهایی است که محدوده زمانی پنج قرن اخیر‬ ‫تاریخ معاصر ای ران را در بر م ی گیرد‪ .‬یعنی از عصر صفویه تا انقالب اسالمی؛ نویسنده در مقدمه‬ ‫کتاب معتقد است که کتاب با عبور از تحوالت تاریخی به جنب ش های اسالمی‪ ،‬ورود غرب به‬ ‫ای ران و بررسی نقش علما در دو برهه صفویه و مشروطیت پرداخته است‪.‬‬ ‫نویسنده به این نکته اشاره دارد که اهمیت بررسی این دو برهه به این دلیل است که اوال‬ ‫به دوران صفویه هنوز وام دار هستیم و استقالل ای ران‪ ،‬مذهب تشیع و بسیاری از مسائل دیگر‬ ‫از همین عصر است‪ .‬ثانیا پی رامون اهمیت مشروطه باید گفت که ما تا مشروطه را نشناسیم‬ ‫تاریخ صد ساله ای ران را نم ی توانیم بشناسیم‪.‬‬ ‫نویسنده در فصل سوم کتاب به اصول شناخت تاریخ تحوالت سیاسی ای ران با محوریت‬ ‫مشروطه م ی پردازد و پی رامون چیستی و چرایی این برهه حساس از تاریخ اصول و مقدماتی‬ ‫را بیان م ی کند‪ .‬فصل پنجم کتاب که با عنوان عقالنیت تاریخی و تاریخ نگاری معاصر ای ران‬ ‫و نقد رویکردهای ناصواب نامگذاری شــده است‪ ،‬مقاله ای اســت که به بررسی تالش های‬ ‫سازمان یافته از سوی غرب گرایان‪ ،‬مارکسیس ت ها و مل ی گراهای افراطی م ی پردازد‪ .‬همچنین‬ ‫نویسنده در ان به نقد تاریخ نگاری سکوالر توجه ویژه ای دارد‪.‬‬ ‫کتابی برای اشنایی کودکان با تعزیه‬ ‫کتاب نمایشنامه «بچه های عاشورا» تالیف منوچهر اکب رلو با تصویرگری هدی عظیم ‬ ‫ی‬ ‫از سوی انتشارات سروش منتشر و روانه بازار نشر شد‪.‬کتاب نمایشنامه «بچه های عاشورا»‬ ‫روایتگر بچه های محله باال و محله پایین اســت که با هم دچار اختالف هســتند و هر بار‬ ‫به بهانه ای با هم درگیر م ی شــوند‪ .‬یک بار که بچه های باال و بچه های محله پایین قصد‬ ‫لشکرکشی داشتند حاج قاسم به انها پیشنهاد م ی دهد که به جای این کار یک مراسم تعزیه‬ ‫برپا کنند و بعد از ان هرکاری دلشــان م ی خواهد انجام دهند‪ .‬بچه ها نیز تصمیم م ی گیرند‬ ‫لو فصل اختالفات انان نیز م ی شود‪.‬‬ ‫که تعزیه را انجام دهند و همین اجرای تعزیه باعث ح ‬ ‫در این کتاب کودکان طــی نمایش ماجرای طنز کودکانه بــا جذابی ت های هنر جدی‬ ‫قدیم ی و مردمی تعزیه خوانی نیز اشــنا م ی شوند ضمن انکه اشــعار تعزیه موجود در کتاب‬ ‫همگی از نسخه های معتبر مجالس مختلف‪ ،‬مناســب با موضوع نمایشنامه انتخاب و در‬ ‫برخی موارد به صورت ساده بیان شده اند‪.‬‬ ‫چاپ نخست این کتاب در ‪ 40‬صفحه تمام گالسه رنگی با شمارگان یک هزار نسخه‬ ‫و قیمت ‪ 45000‬ریال از ســوی انتشــارات ســروش ب رای کودکان و نوجوانان عالقه مند به‬ ‫نمایشنامه نویسی چاپ شده است‪.‬‬ ‫منوچهر اکب رلو از نویسندگان‪ ،‬منتقدان و هنرمندان شناخته شده در عرصه نمایش است‬ ‫که پیش از این اثار متعددی در حوزه نمایشنامه نویسی از وی منتشر شده است‪.‬‬ ‫معروف میلیاردی‬ ‫کاپیتان تیم ملی والیبال به روسیه رفت‬ ‫نام سعید معروف را هم به مجموعه لژیونرهای ورزش‬ ‫ای ران اضافه کنید‪ .‬اتفاقی که شاید بتوان با حضور علی دایی‬ ‫ی در بایرن مونیخ مقایســه کرد‪ .‬عاقبت حرف‬ ‫یا علی کریم ‬ ‫و حدیث ها به پایان رســید و معروف به باشگاه روسی زنیت‬ ‫کازان پیوســت‪ .‬الهام راخماتولین نایب رئیس باشگاه زنیت‬ ‫کازان روســیه با اعالم این خبر گفت‪« :‬در ‪ 10‬روز اول سال‬ ‫‪ ،2015‬سعید معروف و مت اندرســون به دیگر بازیکنان تیم‬ ‫اضافه خواهند شد‪».‬‬ ‫او در مورد زمان پیوســتن معروف به تیم جدیدش هم‬ ‫این گونه توضیح داد‪« :‬م ی توانیم در نهایت تائید کنیم که با‬ ‫معروف قرارداد بستیم‪ .‬تصور م ی کنیم که او دهم ژانویه به ما‬ ‫ملحق خواهد شد‪ .‬این به ویزای روسیه او بستگی دارد‪ .‬هنوز‬ ‫قراردادمان با اندرسون نهایی نشــده است‪ .‬معروف در لیگ‬ ‫داخلی و لیگ قهرمانان بازی خواهد کرد‪».‬‬ ‫باشگاه شهرداری ارومیه هم رضایتنامه سعید معروف را‬ ‫صادر کرده و هم اکنون فقط مشکل ویزای وی مطرح است‪.‬‬ ‫باتوجه به تعطیالت کریسمس معروف ب رای گرفتن ویزای‬ ‫خود با مشکل روبه رو اســت‪ .‬روادید صادره از سوی سفارت‬ ‫روسیه در ته ران ب رای سعید معروف توریستی است و بهترین‬ ‫پاسور جهان با این روادید نم ی تواند تیم والیبال کازان روسیه‬ ‫را در رقابت های قهرمانی اروپا همراهی کند‪ .‬بناب راین معروف‬ ‫ب رای حل این مشکل باید روادید مولتی شینگن دریافت کند‬ ‫که این درخواست رااز سفارت یک کشور اروپایی انجام داده‬ ‫اســت‪ .‬تیم والیبال زنی ت کازان روسیه از سال ‪ 2000‬میالدی‬ ‫به صورت رســمی فعالیت خود را اغاز کرده است و در طول‬ ‫فعالیت ‪ 14‬ساله خود با کسب قهرمان ی های متوالی در لیگ‬ ‫برتر روسیه و جام باشگاه های اروپا خیلی زود نام خود را در این‬ ‫رشته ورزشی مطرح کرد‪.‬‬ ‫قهرمانی در شش دوره سوپر لیگ والیبال روسیه (‪،2007‬‬ ‫‪ 2012 ،2011 ،2010 ،2009‬و ‪ ،)2014‬قهرمانــی در چهــار دوره‬ ‫جام حذفی (کاپ روسیه) در ســال های ‪ 2009 ،2007 ،2004‬و‬ ‫‪ 2014‬و قهرمانی در دو دوره لیگ قهرمانان اروپا در سال های‬ ‫‪ 2008‬و ‪ 2012‬از جملــه افتخارات تیم والیبــال زنیت کازان‬ ‫روسیه است‪.‬‬ ‫معروف که پیش از این در دوراهی بازی در تیم شهرش‬ ‫یا سفر به روسیه قرار داشــت‪ ،‬ضمن تائید خبر فوق درباره‬ ‫اینکه چگونه راضی شد در میانه فصل از شهرداری ارومیه جدا‬ ‫شود‪ ،‬به ایسنا گفت‪« :‬خیلی با خودم فکر کردم و باید یکی از‬ ‫سخت ترین تصمیمات زندگ ی ام را م ی گرفتم‪ .‬بین والیبال و‬ ‫مردم ارومیه وابستگی خاصی وجود دارد‪ .‬شاید ب رای مردم این‬ ‫شهر خیلی سخت باشد که بعد از سه سال من را نبینند‪».‬‬ ‫کاپیتان تیم ملی والیبال گفــت‪« :‬از نظر حرفه ای این‬ ‫انتقال طبیعی اســت‪ ،‬اما از نظر عاطفی هم ب رای من و هم‬ ‫ب رای مردم ارومیه سخت است‪ .‬من از انها عذرخواهی کردم‬ ‫و از مسئوالن باشگاه شهرداری نیز بسیار تشکر م ی کنم که‬ ‫رضایتنامه ام را صادر کردند و کارهای مورد نیاز ب رای انتقالم را‬ ‫انجام دادند‪ .‬شاید انها بعدا از طرف مردم ارومیه مورد مواخذه‬ ‫قرار بگی رند که چرا رضایتنامه ام را دادند‪».‬‬ ‫معروف دلیل حضور در لیگ روســیه را مسائل مالی‬ ‫ندانست و تاکید کرد‪« :‬امیدوارم جای خالی من در تیم حفظ‬ ‫نشود‪ .‬به غیر از من پیشنهادهای خارجی زیادی بعد از لیگ‬ ‫جهانی به بازیکنان تیم ملی شــد‪ ،‬اما این پیشنهادها انقدر‬ ‫چشمگیر و وسوسه انگیز نبود‪ .‬یکی از دالیلی که باعث شد‬ ‫من به این پیشنهاد پاسخ مثبت دهم‪ ،‬حضور زنیت در لیگ‬ ‫خوبی مثل روسیه و همچنین جام باشگاه های اروپا بود‪ .‬واقعا‬ ‫بحث مالی کوچک ترین نقش را در این انتخاب من داشــت‬ ‫و مردم ارومیه هم م ی دانند که مــن هیچ وقت پول را با انها‬ ‫مقایسه نم ی کنم‪».‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫دیدار‬ ‫تکنولوژی‬ ‫و مشاغل‬ ‫از نگاه‬ ‫اکونومیست‬ ‫مبارزان ابوال‬ ‫چهره سال‬ ‫تایم‬ ‫مارکا و‬ ‫مردان برتر‬ ‫رئال مادرید‬ ‫‪77‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫سریال شهید چمران‬ ‫فیلمنامه به صفحات پایانی رسید‬ ‫سریال شــهید چمران در ‪ 36‬قســمت ‪ 50‬دقیقه ای‬ ‫به سفارش ســیمافیلم تولید م ی شــود‪ .‬جلیل سامان که‬ ‫کارگردانی این ســریال را به عهده دارد‪ ،‬مشــغول نگارش‬ ‫فیلمنامه است‪ .‬پی ش تولید سریال طبق برنامه ریزی انجام‬ ‫شده از شهریورماه اغاز شــده و تا پایان تابستان سال اینده‬ ‫ادامه خواهد یافت‪ .‬نگارش فیلمنامه سریال مراحل اخر خود‬ ‫را م ی گذراند و به محض انکه جلیل سامان‪ ،‬نوشتن ان را به‬ ‫پایان برساند به معاونت سیما و سیمافیلم ارائه خواهد شد‪.‬‬ ‫این سریال از ســال ‪ 1320‬شمسی و همزمان با هفت‬ ‫سالگی شهید چمران اغاز م ی شود و مقاطع دیگری از زندگی‬ ‫این شهید از جمله حضور در ای ران در دهه ‪ ،40‬مهاجرت به‬ ‫امریکا‪ ،‬مصر و لبنان و بازگشت دوباره اش به کشور همزمان‬ ‫با پیروزی انقالب اسالمی تا زمان شــهادتش را به تصویر‬ ‫م ی کشد‪ .‬بازیگر نقش شهید چمران هنوز مشخص نشده‬ ‫اســت‪ .‬با پنج بازیگر مذاکره شــده اما هنوز نتیجه قطعی‬ ‫حاصل نشده‪ .‬حتی هنوز تصمیم گرفته نشده است که بازیگر‬ ‫این نقش چهره و معروف باشد یا کمتر شناخته شده‪ .‬این پنج‬ ‫بازیگر معروف نیستند و ب رای عموم گمنام و ناشناس هستند‪.‬‬ ‫سامان‪ ،‬کارگردان سریال که چندی پیش به همراه چند نفر‬ ‫از گروه خود ب رای تحقیقات درباره شــهید چمران به لبنان‬ ‫رفته بود‪ ،‬درباره این سفر این گونه توضیح داد‪« :‬این بار اول‬ ‫بود که به لبنان م ی رفتم‪ .‬من در این سفر توانستم واقعیت‬ ‫جامعه لبنان را ببینم و فکر کردم که حرکت گروه محرومان‬ ‫یا سازمان امل چقدر تحت تاثیر شهید چمران و امام موسی‬ ‫صدر بوده است‪.‬اگر هم اکنون نیروها در لبنان قدرتی دارند و‬ ‫از سوریه دفاع م ی کنند یا در ب رابر اسرائیل مقاومت م ی کنند‬ ‫به اعتراف خود انها در اثر فعالی ت های امام موســی صدر و‬ ‫شهیدچمران اســت‪ .‬جزئیات زیادی از فعالی ت های شهید‬ ‫چمران در لبنان وجود دارد و ما هنوز که هنوز است داریم بذری‬ ‫را که چمران کاشته درو م ی کنیم‪ ».‬در این سفر گروه تولید‬ ‫دیداری با همسر شــهید چمران داشتند‪ ،‬دیداری با دوستان‬ ‫نزدیک شهید چمران که در لبنان زندگی م ی کنند‪ ،‬بازدیدی‬ ‫از موسسه تحقیقاتی امام موسی صدر درباره شهید چمران‬ ‫و همچنین صحب ت هایی هم با صدرالدین صدر پسر امام‬ ‫موسی صدر داشتند‪ ،‬از لوکیشن هایی که قرار است سریال در‬ ‫انجا ساخته شود دیدن کردند و همچنین در این سفر با چند‬ ‫شبکه تلویزیونی کشــور لبنان دیدار داشتند که ارشی و های‬ ‫اختصاصی از شــهیدان لبنانی در اختیار انها گذاشته شد و‬ ‫شمعدونی‬ ‫سریالی که در بهمن ماه پخش می شود‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫مجموعه تلویزیونی «شمعدونی» به تهی ه کنندگی محسن چگینی و نویسندگی‬ ‫ایمان صفایی‪ ،‬سروش صحت و کارگردانی سروش صحت در گروه فیلم و سریال شبکه‬ ‫سه سیما تولید م ی شود‪ .‬این سریال طنز به زودی تصوی ربرداری خود را به سرانجام م ی رساند‬ ‫و پخش خود را از بهمن ماه اغاز م ی کند‪«.‬شمعدونی» دارای ‪ 52‬قسمت ‪ 40‬دقیقه ای است‬ ‫که بعد از پایان یافتن سریال «همه چیز انجاست» پخش خواهد شد‪.‬‬ ‫اتنه فقیه نصیری‪ ،‬محمدرضا داوودنژاد‪ ،‬محســن قاض ی مرادی‪ ،‬حسن معجونی‪،‬‬ ‫رویا میرعلمی‪ ،‬نگار عابدی‪ ،‬امیر کاظمی‪ ،‬محمد نادری و‪ ...‬گــروه بازیگران اصلی ان را‬ ‫تشکیل م ی دهند‪ .‬این مجموعه داستان دو خانواده است که عطا و هوشنگ سرپرستی ان‬ ‫را برعهده دارند‪ .‬عطا فرزندی دارد که ب رای او بسیار عزیز و دوست داشتنی است اما او کودکی‬ ‫کنجکاو است و بنیان قصه هم بر درگیری عطا با فرزند خود استوار است‪ .‬نگار عابدی درباره‬ ‫این سریال و نقشش در این سریال گفت‪« :‬ســریال قصه واحدی ندارد‪ .‬بلکه از قصه های‬ ‫کوچکی تشکیل شده است‪ .‬من در این مجموعه نقش عروس خانواده را برعهده دارم که‬ ‫کمی بدجنس اســت اما باز هم م ی بینیم که از عواطف انســانی برخوردار است‪ ،‬گاهی‬ ‫دلسوزی هایی دارد و این اتفاق خود باعث م ی شود تا تک بعدی به نظر نرسد‪».‬‬ ‫پژمان‪2‬‬ ‫نگارش فیلمنامه شروع شد‬ ‫نگارش سریال «پژمان ‪ »2‬توسط محراب و پیمان قاســم خانی هنوز در ابتدای راه‬ ‫است و قصه کمی باید جلوتر برود تا زمان تولید ان مشخص شود‪« .‬پژمان ‪ »2‬همان ادامه‬ ‫قسمت اول این سریال خواهد بود و حدود ‪ 70‬درصد از بازیگران «پژمان ‪ »2‬همان بازیگران‬ ‫«پژمان‪ »1‬هستند و نقش اصلی قصه را نیز پژمان جمشیدی ایفا م ی کند‪ .‬سری اول این‬ ‫سریال در سال گذشته به کارگردانی سروش صحت و تهی ه کنندگی محسن چگینی از شبکه‬ ‫سه سیما پخش شد‪ .‬پخش این سریال تابســتان سال گذشته در ‪ 26‬قسمت ‪ 40‬دقیقه ای‬ ‫توانســت مخاطبان زیادی را با خود همراه کند و همین اتفاق باعث شد تا ساخت نسخه‬ ‫سینمایی و سری دوم این مجموعه تلویزیونی نیز در دستورکار سازندگان ان قرار بگیرد‪ .‬در‬ ‫سری اول «پژمان»‪ ،‬بازیگرانی چون پژمان جمشیدی‪ ،‬بیژن بنفشه خواه‪ ،‬سام درخشانی‪ ،‬بهاره‬ ‫رهنما‪ ،‬شقایق دهقان‪ ،‬اردشیر کاظمی‪ ،‬ویدا جوان و‪ ...‬به ایفای نقش پرداخته اند‪ .‬قسمت اول‬ ‫از سریال «پژمان»‪ ،‬زندگی شخصی و حرفه ای پژمان جمشیدی ‪ -‬بازیکن فوتبال تیم ملی و‬ ‫تیم پرسپولیس ‪ -‬را به تصویر کشید‪ .‬در این سریال جمشیدی ستاره سابق فوتبال است که‬ ‫ب رای چهارمین فصل متوالی موفق نشده ب رای خودش یک تیم پیدا کند‪ .‬به همین دلیل به ‬ ‫تدریج وارد دورانی م ی شود که کمتر کسی او را در خیابان م ی شناسد‪.‬‬ ‫مجموعه «فرمانده» مسابقه ای است میاندوگروه که زیر نظر یک فرمانده‬ ‫نظامی‪ ،‬به تمرین فرمانده بودن م ی پردازند؛ این مسابقه قرار است از شبکه «افق»‬ ‫پخش شود‪ .‬این مجموعه در قالب ریالیت ی شو (‪ )reality-show‬یا همان‬ ‫مسابقه ای در چیزی که از ان به عنوان واقع نمایش یاد م ی شود تولید شده است‪ .‬اگرچه در‬ ‫شبکه افق قالب واقع نمایش افراد‪ ،‬مکان ها و موقعی ت ها در ذهن سازندگان اثر ط راحی‬ ‫شده اما واکنش شرکت کننده این مسابقه به قدری ازاد و غیرقابل پی ش بینی‬ ‫است که حتی م ی تواند ادامه مسابقه را تحت الشــعاع قرار دهد‪ .‬مجموعه‬ ‫فرمانده‬ ‫بدین وسیله تحقیقات نهایی شد‪ .‬مسعو د ردایی‪ ،‬تهی ه کننده‬ ‫سریال شهید چمران در واکنش به انتشار اخباری مبنی بر‬ ‫گرفتن تست گریم از امیر اقایی ب رای ایفای نقش اصلی این‬ ‫سریال تصریح کرد‪« :‬نه دعوتی از وی داشته ایم و نه تستی‬ ‫گرفته شده است‪ .‬عکســی هم که در فضای مجازی از این‬ ‫بازیگر منتشر شده احتماال مربوط به یک تله فیلم است که‬ ‫وی نقش کوتاهی از شــهید چمران را بازی کرده است‪ ».‬او‬ ‫درباره تفاوت و شباهت های این سریال با فیلم «چ» اب راهیم‬ ‫حاتم ی کیا گفت‪« :‬ان فیلم فقط به دو روز از جنگ پاوه که‬ ‫شهید چمران هم در ان حضور داشت‪ ،‬م ی پرداخت‪ ،‬اما این‬ ‫سریال تمام زندگی این شــهید را روایت م ی کند و به زوایا‬ ‫و اتفاقاتی م ی پردازد که کمتر به انها توجه شــده اســت‪».‬‬ ‫تهی ه کننده سریال شــهید چمران با اشاره به اینکه داستان‬ ‫شش تا هفت قسمت این سریال در کشــورهای امریکا و‬ ‫مصر م ی گذرد‪ ،‬گفت‪« :‬البته کشور دیگری ب رای فیلمبرداری‬ ‫جایگزین امریکا خواهد شد‪».‬‬ ‫طبق ب رنامه ریزی های صورت گرفته و در صورت فراهم‬ ‫بودن مقدمات و امکانات‪ ،‬فیلمبرداری این سریال بین ‪ 18‬تا‬ ‫‪ 24‬ماه زمان خواهد برد‪.‬‬ ‫«فرمانده» در حقیقت سری مسابقاتی است میان دو گروه که در هر قسمت‬ ‫زیر نظر فرمانده ای نظامی به انجام کارهایی مبادرت م ی ورزند و در نهایت هر‬ ‫گروهی که بهتر و سریع تر موفق به انجام ایتم های از پیش تعیین شده گردد‪،‬‬ ‫برنده خواهد بود‪ .‬حامد شکیبانیا و حسام اسالمی کارگردانی این مجموعه‬ ‫را ب رای شبکه افق ب ر عهده دارند و نخستین قسمت از «فرمانده» هم ب رای‬ ‫پخش در ساعت ‪ 17‬روز پنجشنبه چهارم دی ماه و تکرار ان روز بعد ساعت‬ ‫‪14‬در نظر گرفته شده است‪.‬‬ ‫سریالی در شبکه شما‬ ‫مجموعه تلویزیونی «هشت بهشت» به تهی ه کنندگی‬ ‫امیرحسین شــریفی و کارگردانی سعید عال مزاده روی انتن‬ ‫شبکه شما م ی رود‪.‬‬ ‫«هشت بهشــت» هر چند موضوعی طنز دارد‪ ،‬ادای‬ ‫دین و احترام به تمام گویش های ای ران است و در جهت اتحاد‬ ‫اخرین سلطان‬ ‫سریالی که به حاشیه های فوتبال می پردازد‬ ‫تصویربــرداری ســریال تلویزیونی اخرین ســلطان‬ ‫یزاده و تهی ه کنندگی عزیز علی زاده‬ ‫به کارگردانی حسین سهیل ‬ ‫در خانه قباد (مان ی نوری) ادامه دارد‪ .‬این ســریال قرار است‬ ‫شب های زمستان از شبکه ته ران پخش شود‪ .‬سعید جاللی‬ ‫همزمان با تولید‪ ،‬مشغول نگارش فیلمنامه‬ ‫سریال است‪ .‬او هم اکنون قسمت های ‪ 41‬و‬ ‫‪ 42‬را م ی نویسد‪ .‬همزمان با تصوی ربرداری رضا‬ ‫بهارانگیز هم مشغول تدوین است‪.‬‬ ‫سریال اخرین ســلطان در ‪ 60‬قسمت‬ ‫درباره جوانی به نام قباد اســت که در رویاها‬ ‫و توهمات خود زندگی م ی کنــد‪ .‬او که ارزو‬ ‫دارد یکشبه ره صد ساله را برود و به ستاره ای‬ ‫مشهور تبدیل شــود‪ ،‬تصمیم م ی گیرد وارد‬ ‫دنیای فوتبال شــود‪ ،‬اما پس از پیوســتنش‬ ‫به یک تیم لیگ برتر اتفاقــات تازه ای ب رای‬ ‫او رخ م ی دهد‪.‬‬ ‫امیرحسین رســتمی در نقش سیاوش‬ ‫رستمی‪ ،‬روناک یونسی (شعله)‪ ،‬اتش تق ی پور‬ ‫(جواد)‪ ،‬زویا امام ی (مهین)‪ ،‬مانی نوری (قباد)‪،‬‬ ‫مه ران ضیغم ی (خشــایار)‪ ،‬ســاعد هدایتی‬ ‫(قیدی)‪ ،‬الدن پروین (خانم خســروی) و رضا توکلی (اقای‬ ‫بوســتانی) از بازیگرانی هســتند که در «اخرین سلطان»‬ ‫بازی م ی کنند‪.‬‬ ‫فاطیما بهارمست‪ ،‬سیامک اشــعریون‪ ،‬علی زندی‪،‬‬ ‫مهرداد نظری‪ ،‬غزال وکیلی‪ ،‬فاطمه مرتاضی‪ ،‬بابک جهانگیر‬ ‫و سعید شریف دیگر بازیگران این سریال هستند‪.‬‬ ‫اخرین سلطان با نگاهی طنز مسائل فوتبال کشورمان‬ ‫را بررسی م ی کند؛ در این سریال مانند همه سریال هایی که‬ ‫درباره فوتبال ساخته م ی شود‪ ،‬به مسائل و مناسبات دنیای‬ ‫حرفه ای فوتبال توجه م ی شود اما در عین حال سعی شده‬ ‫یک قصه مستقل به دور از حواشی فوتبال ب رای تماشاگران‬ ‫روایت شود‪.‬داستان سریال اخرین سلطان متفاوت از سریال‬ ‫یزاده است و این‬ ‫فوتبالی«سه پنج دو» ساخته حسین سهیل ‬ ‫سریال از زاویه ای متفاوت به فوتبال توجه کرده است‪.‬‬ ‫سهیل ی زاده که در کارنامه اش ســریال هایی با رکورد‬ ‫ببیننده تلویزیونی هست درباره اینکه ایا ساخت یک داستان‬ ‫ان شرلی‬ ‫بازپخش یک سریال خاطره انگیز در شبکه دو‬ ‫قندپهلو‬ ‫پخش دوباره از شبکه اموزش‬ ‫شبکه اموزش سیما به تازگی پخش اخرین سری برنامه «قند پهلو» را اغاز کرده‬ ‫است‪ .‬برنامه ای که در زمان پخش خود موج جدید و نویی را اغاز کرد و بینندگان بسیاری‬ ‫را پای تلویزیون میخکوب کرد‪.‬برنامه « قند پهلو» باعث اشتی مخاطب عام و خاص با‬ ‫ادبیات کشور در راستای خالقیت در ارائه فرم مسابقه بود و بارها با تایید علنی و غی ر علنی‬ ‫مقام معظم رهبری همراه شد‪« .‬قندپهلو» مسابقه ای است با محوریت شعر طنز که البته‬ ‫چندان هم مسابقه نیســت و رفاقت بیش از رقابت پررنگ است‪ .‬ماهیت و مبنای این‬ ‫برنامه طنز مکتوب و ادبی است که ب رای نخســتین بار در یک برنامه تلویزیونی محور‬ ‫یک رقابت شاع رانه قرار م ی گیرد و م ی توان ان را پیوندی مبارک میان ژورنالیسم ادبی و‬ ‫ب رنامه تلویزیونی دانست‪ .‬خود مجری و داور ب رنامه یعنی «رضا رفیع» و «شه رام شکیبا»‬ ‫از چهره های شناخته شده طنزپردازی در مطبوعات هستند که البته سابقه تجربه اجراهای‬ ‫تلویزیونی را هم دارند‪ .‬برنامه «قندپهلو» هر روز ســاعت ‪ 10:45‬و تکرار ان ساعت‪ 21‬از‬ ‫شبکه اموزش سیما به روی انتن م ی رود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫مجموعه تلویزیونی «ان شرلی» با کارگردانی و تهی ه کنندگی کوین مک سولیوان‬ ‫در چهار قسمت ‪ 40‬دقیقه ای روی انتن شبکه دو م ی رود‪« .‬ان شرلی» محصول سال ‪2008‬‬ ‫کشور کاناداست که با بازی بارب را هرشی‪ ،‬ریچل بالنچارد و شرلی مک لئین تولید م ی شود‪.‬‬ ‫انی شرلی نام یک شخصیت داستانی است که نخستین بار در رمان انی شرلی در گرین‬ ‫گیبلز ‪ ۱۹۰۸‬نوشته لوسی ماد مونتگمری معرفی شد‪.‬‬ ‫این سریال که اقتباسی از ان کتاب است در مورد ان شرلی نویسنده مشهوری است که‬ ‫ضمن نگارش نمایشنامه ای درباره خاط رات کودک ی اش‪ ،‬سعی در یافتن نشانی از پدرش دارد‪.‬‬ ‫انی بعد از‪ ،‬از دست دادن مادرش در دوران کودکی‪ ،‬ب رای نگهداری به دوست صمیم ی مادرش‬ ‫لوئی زا سپرده م ی شود تا زمانی که پدرش به وضع مالی خود سامان داده و به دنبال او بیاید‪.‬‬ ‫بعد از مرگ همسر لوئی زا او مجبور م ی شود انی را به اسایشگاهی در شهر بسپارد و خود از‬ ‫شهر برود‪ ،‬چرا که به همسرش اتهام دزدی وارد شده است‪ .‬پخش این مجموعه تلویزیونی‬ ‫از هشتم دی ساعت ‪ 21‬و ‪ 30‬دقیقه در شبکه دو اغاز شد‪.‬‬ ‫فوتبالی کاری برخالف تخصص تلویزیونی او نیست‪ ،‬گفته‬ ‫است‪« :‬سریال قبلی سه‪ ،‬پنج‪ ،‬دو که در ساعت چندان خوبی‬ ‫هم پخش نشد ببینندگان زیادی داشــت و می زان رضایت‬ ‫مخاطبان از ان در نظ ر ســنج ی ها مشــخص است‪ .‬درباره‬ ‫این سریال هم باید بگویم که درست است که بستر فوتبال‬ ‫را ب رای روایت این قصه انتخاب کرده ایم اما کلیت موضوع‬ ‫اجتماعی اســت و به موضوعی م ی پردازد که همه جوان ها‬ ‫به نوعی با ان دست به گریبان هســتند و بناب راین موضوع‬ ‫فراتر از فوتبال است‪».‬‬ ‫ســریال تلویزیونی اوای بــاران اخرین‬ ‫ساخته حسین ســهیل ی زاده است که هنگام‬ ‫پخش توانست نظر بسیار زیادی از مخاطبان‬ ‫را جلــب کنــد‪ .‬او در کارنامــه اش ســاخت‬ ‫ســریال هایی همچون فاصله هــا‪ ،‬دلنوازان‪،‬‬ ‫ ترانه مادری‪ ،‬ســه پنج دو‪ ،‬دختران حوا‪ ،‬اخرین‬ ‫دعوت‪ ،‬رستوران خانوادگی و جنگلبان را دارد‪.‬‬ ‫این سریال در شرایطی از نیمه راه تولید‬ ‫گذشته که اکثر ستارگان مشهور فوتبال ای ران‬ ‫از پشت صحنه ان دیدن کرده اند‪ .‬چهره هایی‬ ‫مثل علی دایی‪ ،‬مهدی رحمتی‪ ،‬علی پروین‪،‬‬ ‫علی کفاشــیان‪ ،‬علیرضا نیکبخت واحدی‪،‬‬ ‫حبیب کاشانی‪ ،‬مهرداد میناوند و‪ ...‬علی پروین‬ ‫که از دوربی ن های تلویزیونی فراری است‪ ،‬حاال‬ ‫در این سریال جلوی دوربین رفته است‪ .‬سلطان‬ ‫فوتبال ای ران در «اخرین سلطان» نقش خود را‬ ‫ایفا م ی کند و البته در سکانسی کوتاه به بیان جمالتی در‬ ‫مورد شخصیت اصلی داستان م ی پردازد‪ .‬به نوعی م ی توان‬ ‫گفت علی پروین و دخترش در این سریال همبازی هستند‪.‬‬ ‫فرزاد فرزین تیتراژ پایانی سریال «اخرین سلطان» به‬ ‫یزاده و تهی ه کنندگی عزیز علی زاده‬ ‫کارگردانی حسین سهیل ‬ ‫را خوانده است‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫هشت بهشت‬ ‫اقوام مختلف ای رانی و به تصویر کشیدن زندگی شخصی‪،‬‬ ‫خانوادگی و اجتماعی انان در کنار یکدیگر است‪.‬‬ ‫یکی از ویژگ ی های این سریال استفاده از گویش ها و‬ ‫لهجه های مختلف توســط صاحبان این گویش هاست‪ .‬به‬ ‫این معنا که فردی که اصفهانی یا شی رازی یا حتی اذری است‬ ‫با همان گویش روزمره خود در این ســریال به نقش افرینی‬ ‫پرداخته و ادای ان گویش را در نم ی اورد و در طول داستان کار‬ ‫با تمام گویش های شیرین ای رانی به پیش م ی رود‪.‬‬ ‫این سریال به سفارش صدا و سیمای مرکز اصفهان در‬ ‫‪ ۲۶‬قسمت ‪ ۴۵‬دقیقه ای تولید شده و در اینده نیز قرار است‬ ‫دو فصل بعدی داستان تولید شود‪.‬‬ ‫در این مجموعه هنرمندانی از استان های مختلف نظیر‬ ‫هوشنگ حریرچیان‪ ،‬حسن جویره‪ ،‬پری کربالیی‪ ،‬زویا امامی‪،‬‬ ‫داریوش موفق‪ ،‬حسن اکلیلی‪ ،‬افشین سنگ چاپ‪ ،‬افسانه‬ ‫ناصری‪ ،‬ازاده رضایی‪ ،‬مانا به رامی‪ ،‬علیرضا جعفری‪ ،‬مهدی‬ ‫ســاکی‪ ،‬مانی حیدری‪ ،‬فاطمه واحدی‪ ،‬فرج اهلل گل سفیدی‪،‬‬ ‫فرهاد بشارت‪ ،‬ساناز زرین مهر‪ ،‬اب راهیم کالنی و مینا پورنیا‬ ‫نقش افرینی کرده اند‪.‬‬ ‫‪79‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫اسمان من‬ ‫دهه فجر در شبکه افق دیدنی می شود‬ ‫اخرین مراحل فنی ســریال تلویزیونی «اسمان من»‬ ‫سپری م ی شود و روح اهلل انصاری مشغول تدوین این سریال‬ ‫است‪ .‬این ســریال تلویزیونی در ‪ 30‬قســمت چهل و پنج‬ ‫دقیقه ای تولید م ی شود و تصویربرداری بخش های پایانی‬ ‫سریال در ته ران‪ ،‬حومه این شهر و کویر انجام شد‪ .‬سریال‬ ‫تلویزیونی اســمان من فضای نو و بدیعی ب رای مخاطبان‬ ‫دارد که ب رای اولی ن بار تجربه شده است‪ .‬اهنج در این سریال‬ ‫تصویرگر ســقوط هواپیما و ماجراهای بعدی ان است که‬ ‫تاکنون کمتر در تلویزیون و سینما به ان پرداخته شده است‪.‬‬ ‫اخرین مراحل فنی این سریال انجام م ی شود و موضوع‬ ‫اصلی سریال «اســمان من» درباره امنیت پرواز است و در‬ ‫ان دانیال حکیمی‪ ،‬حسن پورشی رازی‪ ،‬اتیال پسیانی‪ ،‬امین‬ ‫حیایی‪ ،‬حامد بهداد‪ ،‬پژمان بازغی و سروش صحت نقش های‬ ‫اصلی را بازی م ی کنند‪.‬‬ ‫کارگردان درباره انتخاب بازیگر نقش حضرت امام (ره)‬ ‫در این ســریال گفت‪« :‬ب رای نقش امام از بازیگران مختلف‬ ‫تســت گرفتیم که در نهایت گریم نهایی صالح میرزااقایی‬ ‫مورد قبول واقع شــد؛ ضمن اینکه علیرضا حق شــناس‬ ‫ایفاگر نقش سیدحسن‪ ،‬حامد شیخی بازیگر نقش محسن‬ ‫رضایی و در نهایت احسان و بیژن باکری بازیگران نقش های‬ ‫حمید و مهدی باکری هستند‪ ».‬از دیگر بازیگران این سریال‬ ‫م ی توان به رحیم نوروزی‪ ،‬عمار تفتی‪ ،‬افشــین زی نوری‪،‬‬ ‫امیرعباس محســنی‪ ،‬ویدا جوان‪ ،‬ســودابه بیضایی‪ ،‬الهام‬ ‫چرخنده‪ ،‬شه رام عبدلی‪ ،‬چکامه چمن ماه‪ ،‬امیررضا دالوری‪،‬‬ ‫به رام اب راهیمی‪ ،‬محمد عمرانی‪ ،‬فرخ نعمتی‪ ،‬مجید مشیری‪،‬‬ ‫سیروس کهوری نژاد‪ ،‬رامسین کبریتی‪ ،‬امیرکاوه اهنی ن جان‪،‬‬ ‫امیرمحمد زند‪ ،‬کورش سلیمانی‪ ،‬رضا توکلی‪ ،‬رحمان باقریان‪،‬‬ ‫یزاده‪ ،‬اتش تق ی پور‪ ،‬زهره صفوی‪ ،‬احمد‬ ‫فرهاد جم‪ ،‬اصغر نق ‬ ‫کاوری‪ ،‬شیوا خسرومهر‪ ،‬شیما نی ک پور‪ ،‬رانا قیصرنژاد‪ ،‬نیره‬ ‫فراهانی‪ ،‬تبسم هاشمی‪ ،‬نازافرین کاظمی‪ ،‬انوش معظمی‪،‬‬ ‫مهدی ســاکی‪ ،‬محمد مختاری‪ ،‬ســولماز حصاری‪ ،‬احمد‬ ‫عالمه دهر‪ ،‬ارمان صورتگر‪ ،‬احمد نجفی‪ ،‬امیرحسین مدرس‬ ‫و حمید عطایی اشاره کرد‪.‬‬ ‫در خالصه داستان اسمان من امده است‪« :‬در امنیت‬ ‫پرواز یک اصل ثابت وجود دارد‪ ،‬حفاظــت از هواپیما‪ ...‬اما‬ ‫ب ی نهایت اتفاق وجود دارد که ممکن اســت همه انها فقط‬ ‫یک بار رخ دهد‪ ،‬فقط یک بار‪ ...‬ان باال در اسمان یا اینجا روی‬ ‫زمین‪ ،‬فقط یک بار فرصت ب رای انجام درست ترین کار وجود‬ ‫مردان افتاب‬ ‫عروس‬ ‫تله فیلمی با موضوع دفاع مقدس‬ ‫دیدار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫این فیلم تلویزیونی با نام موقت «مــردان افتاب» به تهی ه کنندگی بهروز کریمی و‬ ‫کارگردانی داریوش غذبانی در قالب داستانی با موضوع دفاع مقدس است که هفته گذشته‬ ‫در منطقه اورامان کردستان ب رای پخش از شبکه یک سیما کلید خورده است‪.‬‬ ‫مردان افتاب درباره دو تک تی رانداز ای رانی است که در دام تک تی رانداز ع راقی گرفتار‬ ‫شــده اند که با حضور یک پیرمرد محلی با اتفاقات ی روبه رو م ی شــوند‪ .‬همچنین حسن‬ ‫جوهرچی در نقش «رحیم» فرمانده تک تی راندازهای ای رانی ظاهر شده است‪.‬‬ ‫این فیلم درحالی مراحل فیلمبرداری خود را پشت سر م ی گذارد که فیلمبرداری ان‬ ‫با بارش شدید برف و سرمای شدید در منطقه اورامان و در نقطه صفر مرزی ای ران ‪ -‬ع راق‬ ‫همراه بوده و عنایت اهلل شفیعی‪ ،‬حسن جوهرچی‪ ،‬بابک انصاری‪ ،‬حمیدرضا محمدی‪ ،‬سینا‬ ‫سهیلی‪ ،‬بهزاد داوری و سینا ســعیدیان در ان به ایفای نقش پرداختند‪ .‬داریوش غذبانی‪،‬‬ ‫فیلمساز اهل بوشهر‪ ،‬فارغ التحصیل دانشگاه سینما و تئاتر سوره اصفهان است و تا کنون‬ ‫‪ ۱۵‬فیلم کوتاه ساخته است که از جمله انان م ی توان به حنانه (فیلم برنده جایزه بهترین‬ ‫کارگردانی از جشنواره مسرر بارسلونا)‪ ،‬امید‪ ،‬وصال‪ ،‬تنفس مصنوعی‪ ،‬ان شب و‪ ...‬اشاره کرد‪.‬‬ ‫به وقت‬ ‫مهتاب‬ ‫دارد‪ ».‬طرح این سریال را ‪ 12‬سال پیش اهنج نوشت‪ .‬تحقیق‬ ‫اولیه را خود او انجام داد و بعد از مدتی با یک گروه کار را ادامه‬ ‫داد و یک ســال نگارش فیلمنامه زمان برد‪ .‬باتوجه به تعدد‬ ‫لوکیشن و فضای قصه‪ ،‬یک سال به پی ش تولید اختصاص‬ ‫پیدا کرد و نزدیک به دو سال تصوی ربرداری طول کشید‪.‬‬ ‫تصویربــرداری ان در شــهرهای تهــران‪ ،‬ارومیــه‪،‬‬ ‫بندرعباس‪ ،‬خوزســتان‪ ،‬بوشــهر‪ ،‬اصفهان و اوکراین انجام‬ ‫شده است‪ .‬پنج تا شش قسمت قصه در اوکراین م ی گذرد‪.‬‬ ‫گروه سازنده این سریال در ک ی یف و چند شهر دیگر اوکراین‬ ‫برخی صحنه ها را بازســازی کرده و از لوکیشن هایی مثل‬ ‫زندان های اوکراین هم استفاده کردند‪ .‬در بخش های زندان‪،‬‬ ‫امین حیایی بازی کرده است‪ .‬بخش هایی از قصه در هلند و‬ ‫فرانسه م ی گذرد‪ ،‬اما گروه این بخش ها را در کشور اوکراین‬ ‫بازسازی و ضبط کردند‪ .‬کرامت رودساز‪ ،‬به رام افشاری‪ ،‬علی‬ ‫اهنج‪ ،‬ابوالقاسم محمدطاهر‪ ،‬محمدرضا نوروز‪ ،‬نرگس امینی‪،‬‬ ‫سپه راد فرزامی‪ ،‬خسرو پسیانی‪ ،‬ازاده ریاضی‪ ،‬پیمان مقدسی‪،‬‬ ‫فرشاد اسداهلل پور‪ ،‬پروین ملکی‪ ،‬مسعود انتظاری‪ ،‬سینا کرمی‪،‬‬ ‫نزند‪ ،‬نیکا‬ ‫غالمرضا صادقی‪ ،‬صفر کشکولی‪ ،‬حسن کریمخا ‬ ‫خســروابادی‪ ،‬محمد عف راوی و‪ ...‬دیگر بازیگران ســریال‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫سریالی برای شبکه شما‬ ‫تصوی ربرداری سریال «عروس» تولید سیمای مرکز سمنان به نیمه رسید‪ .‬این سریال‬ ‫به نویسندگی علی خودســیانی و کارگردانی حمیدرضا لوافی ب رای پخش از شبکه شما‬ ‫اماده م ی شود و فرشاد معتمدی همزمان با تصویربرداری مشغول تدوین ان است‪ .‬سریال‬ ‫«عروس» در ‪ 13‬قسمت ‪ 45‬دقیقه ای اداب و رسوم فولکلور منطقه و ظرفیت گردشگری‬ ‫شهمیرزاد را به تصویر م ی کشد و بیشــتر صحنه های ان در شهمیرزاد و بخش هایی در‬ ‫سمنان و سرخه تصویربرداری م ی شود‪ .‬داستان این سریال درباره مردی است که ‪ 13‬سال‬ ‫پیش همسرش فوت کرده و قصد تجدی د فراش دارد‪ ،‬اما از ترس ب رادرزن و حرف مردم جرات‬ ‫این کار را نداشته و به دردسرهایی م ی افتد‪ .‬بنابه گفته تهی ه کننده‪ ،‬این مجموعه رگه های‬ ‫طنز دارد‪ .‬در این سریال اسماعیل محرابی نقش مرد میانسالی به نام قنبر را بازی م ی کند‬ ‫و امیر عبدالهیان هم نقش قربان‪ ،‬ب رادر زن او را به عهده دارد‪.‬‬ ‫همچنین مینا نوروزی هم نقش عروس را بازی م ی کند‪ .‬به رام رامه‪ ،‬پوران عزیزپور‪،‬‬ ‫اب راهیم اردیانی‪ ،‬سوسن یحیایی‪ ،‬عباس وثوقی‪ ،‬عل ی اکبر شفائیان‪ ،‬محمد حبیبیان‪ ،‬توران‬ ‫یاقوتی‪ ،‬مهدیس خادمی و علی غ ربا از دیگر بازیگران سریال «عروس» هستند‪.‬‬ ‫مجله تصویــری «به وقت مهتاب» ب رنامه ای فرهنگی اســت که بر‬ ‫مبنای متن‪ ،‬ایتم و گفت وگو شکل گرفته است‪.‬‬ ‫این مجله فرهنگی و هنری‪ ،‬از ایتم های متعددی همچون استوری برد‪،‬‬ ‫نمایش‪ ،‬فتو رمان‪ ،‬داستان و‪ ...‬تشکیل شــده و در اصل یک برنامه ترکیبی‬ ‫یک مجله هنری و به شــمار م ی رود‪ .‬یکی از بخش های ویژه این برنامــه حضور چهره های‬ ‫فرهنگی در شبکه ‪ 4‬مطبوعاتی به عنوان گفت وگو کننده اســت که از میان انهــا م ی توان به‬ ‫سی د علی میرفتاح‪ ،‬مینا اکبری‪ ،‬امیرحسین رسائل و‪ ...‬اشاره کرد‪.‬‬ ‫گروه نویسندگان این مجموعه از صاحبان قلم و روزنامه نگاران هستند‪.‬‬ ‫همچنین میهمانان این مجله تصویــری از اهالی فرهنگ و هنر و ادبیات‪،‬‬ ‫جامع ه شناسان و‪ ...‬است‪ .‬مجری محوری «به وقت مهتاب»‪ ،‬داوود نماینده‬ ‫است که در کارنامه کاری اش‪ ،‬دوبله اثار شاخص مستند به چشم م ی خورد‪.‬‬ ‫پخش مجله تصویری «به وقت مهتاب» از شنبه‪ ،‬ششم دی ماه اغاز شده و تا‬ ‫نوروز ‪ 94‬ادامه خواهد یافت‪ .‬این ب رنامه از شنبه تا سه شنبه هر هفته به صورت‬ ‫زنده از ساعت ‪ 22‬روی انتن م ی رود‪.‬‬ ‫فرزندان افتاب‬ ‫حانیه‬ ‫سری دوم مجموعه انیمیشنی فرزندان افتاب به تهی ه کنندگی علی نوری اسکویی‬ ‫و کارگردانی علی احمدی و مسعود حمزه ای از برنامه هایی است که تلویزیون ب رای ایام‬ ‫دهه فجر تدارک دیده اســت‪ .‬ســری اول این مجموعه هم اکنون از شبکه پویا در حال‬ ‫پخش است و در ادامه ان سری دوم همزمان با شروع دهه فجر اغاز م ی شود‪ .‬مجموعه‬ ‫«فرزندان افتاب» محصول مشترک مرکز پویانمایی صبا و بنیاد فرهنگی روایت است‬ ‫که سری اول و دوم ان هر کدام در ‪ 26‬قسمت تولید شده و سری سوم و چهارم ان نیز در‬ ‫اینده نزدیک تولید خواهد شد‪ .‬انیمیشن فرزندان افتاب که توسط بنیاد فرهنگی روایت‬ ‫و انجمن هنرهای تجســمی انقالب و دفاع مقدس با مشارکت شبکه صبا تولید شده‪،‬‬ ‫نخستین مجموعه انیمیشنی ‪104‬قسمتی اســت که با موضوع انقالب اسالمی‪ ،‬دفاع‬ ‫مقدس و سبک زندگی ای رانی تهیه شده و قدمی نو در صنعت پویانمایی کشور محسوب‬ ‫م ی گردد‪ .‬فصل اول این سریال انیمیشنی ماجرای زندگی چند دانش اموز در دهه ‪ 50‬است‬ ‫که در یکی از محله های جنوب ته ران زندگی م ی کنند و درگیر ماجراهای انقالب م ی شوند‬ ‫و بعد از ان در فصل های بعدی داستان این هم شاگردی ها را خواهیم دید که دفاع مقدس‪،‬‬ ‫ی دانشجویی پس از انقالب مثل جشنواره های خوارزمی و مسابقات‬ ‫موفقی ت های علم ‬ ‫روبوتیک را تجربه م ی کنند‪.‬‬ ‫سریال حانیه به تهی ه کنندگی علی مهام و جالل دهقانی اشکذری است که داستانی‬ ‫مربوط به پیش از انقالب اسالمی ای ران و اوج مبارزات مردم ی علیه شاه را روایت م ی کند‪.‬‬ ‫این سریال در یزد تصوی ربرداری شده و مراحل نهایی تدوین را پشت سر م ی گذارد‪.‬‬ ‫این سریال که در ‪ 13‬قسمت تصویربرداری شــده‪ ،‬تدوین ان توسط امین عابدی‬ ‫در حال انجام است و فرید سعادتمند نیز موســیقی ان را م ی سازد‪ .‬دهقان ی اشکذری که‬ ‫عالوه بر کارگردانی‪ ،‬نگارش فیلمنامه حانیه را نیز انجام داده‪ ،‬درباره داســتان ســریال‬ ‫حانیه گفت‪« :‬داستان این مجموعه ب راساس خاط رات شفاهی و مکتوب فعاالن دوران‬ ‫انقالب شکل گرفته است‪ .‬سریال حانیه داستان زندگی ســتوانی به نام سعید را روایت‬ ‫م ی کند که پس از انتقال به یزد‪ ،‬در خانه ســیدجعفر که یکــی از بازاریان انقالبی این‬ ‫شهر است‪ ،‬سکونت م ی کند‪ .‬اشــنایی سعید و ســیدجعفر ماجراهایی را به دنبال دارد‬ ‫که به بهانه ان به برخی از مبــارزان انقالبی در ان دوران از جملــه ایت اهلل صدوقی و‬ ‫راشدیزدی نیز اشاره م ی شود‪ .‬در این میان سعید به دختری به نام حانیه هم دل م ی بندد‬ ‫که این اشنایی ب رای ســعید اتفاقات تازه ای را رقم م ی زند‪ ».‬به گفته اشکذری در سریال‬ ‫حانیه‪ ،‬عباس عزالی نقش ســعید را برعهده داشته و ســیما خضرابادی نقش حانیه را‬ ‫بازی کرده است‪.‬‬ ‫سریالی که در دهه فجر پخش می شود‬ ‫میکائیل‬ ‫اخرین اخبار از سیروس مقدم‬ ‫سریال «میکائیل» که تا به امروز نزدیک به ‪ ۷۰‬درصد‬ ‫از کار تولید ان را گروه و عوامل تولید پشت سر گذاشته اند‪،‬‬ ‫ممکن است مجموعه نوروزی شبکه یک سیما باشد‪.‬‬ ‫ســریال «میکائیل» به کارگردانی ســیروس مقدم و‬ ‫تهی ه کنندگی الهام غفوری که حدود دو ماه پیش در ته ران و‬ ‫در منزلی حوالی میدان سپاه کلید خورده بود با پایان کار در‬ ‫لوکیشن های پارک ارم‪ ،‬بیمارستان ناجا‪ ،‬خانه ای‬ ‫در مالصدرا‪ ،‬راه اهن و‪ ...‬به قشــم رسید و گروه‬ ‫در لوکیشن های مختلف جزیره از جمله کارخانه‬ ‫قایق ســازی‪ ،‬خانه عبداهلل‪ ،‬خانه اقاخان‪ ،‬سطح‬ ‫دریا‪ ،‬بیابان و حتی اســمان جزیره و‪ ...‬مشغول‬ ‫کار هستند و تا امروز نزدیک به ‪ 70‬در صد از این‬ ‫مجموعه تلویزیونی که ممکن اســت مجموعه‬ ‫نوروزی شبکه یک باشــد جلوی دوربین مقدم‬ ‫رفته است‪.‬‬ ‫کامبیز دیرباز‪ ،‬بهنوش طباطبایی‪ ،‬کامران‬ ‫تفتــی‪ ،‬کاوه سماک باشــی‪ ،‬مجید واشــقانی‪،‬‬ ‫متین ستوده‪ ،‬مجید مشــیری‪ ،‬امیر حمیدزاده‪،‬‬ ‫مریم خدارحمی‪ ،‬مجید سعیدی‪ ،‬علی صالحی‬ ‫و (با حضور) علیرضا خمسه و پرویز پورحسینی‬ ‫در این ســریال بازی دارند و اخی را حسین توشه‪،‬‬ ‫مهدی صبایــی‪ ،‬علی صالحی و مجید ســعیدی به جمع‬ ‫بازیگران اضافه شدند‪.‬‬ ‫این سریال مضمونی پلیسی دارد و فیلمنامه ان توسط‬ ‫سعید نعمت اهلل در حال نگارش است و در خالصه داستان‬ ‫ان امده‪« :‬رسول دوســت عزیز و رفیق میکائیل‪ ،‬به اشتباه‬ ‫قربانی توطئه اشرار م ی شود‪ .‬میکائیل که پلیس سختکوش‬ ‫و پرتالشی است‪ ،‬ب رای اســتق رار نظم و ارامش بیشتر‪ ،‬عزم‬ ‫خود را جزم م ی کند و با تکیه بــر حمایت های مردم‪ ،‬دل به‬ ‫دریا م ی زند و‪»....‬‬ ‫کامبیز دیربــاز که نقش اصلــی در این ســریال را‬ ‫ب ر عهده دارد‪ ،‬درباره همکاری با ســیروس مقــدم و ایفای‬ ‫نقش«میکائیل» گفت‪« :‬فرصت بسیار خوبی ب رای همکاری‬ ‫با سیروس مقدم ب رایم فراهم شد و از زمان سریال «نرگس»؛‬ ‫یعنی حدود ‪ ۱۰‬سال پیش قرار بود با اقای مقدم کار کنم اما‬ ‫سال های‬ ‫ابری‬ ‫اصلی این مجموعه تلویزیونی جلوی دوربین رفته اند‪.‬‬ ‫مهدی کرم پور این مجموعه تلویزیونی را در ‪ 20‬قسمت ‪ 40‬دقیقه ای‬ ‫کارگردانی م ی کند‪ .‬در خالصه داستان ســال های ابری که فیلمنامه ان را‬ ‫ارش خوشخو و خسرو نقیبی نوشته اند‪ ،‬امده‪« :‬زندگی حسین ساالر از روزی‬ ‫به هم م ی ریزد که جاسم پرده از سال های ابری ذهن ساالر برم ی دارد‪ .‬دیری‬ ‫نم ی گذرد که ساالر می فهمد این فقط بخشــی از هجمه بزرگی است که‬ ‫کیان به وسیله ان زندگی او را هدف گرفته و او باید تصمیمی بزرگ بگیرد؛‬ ‫مصالحه با مهاجمان‪ ،‬یا اغاز مبارزه ب رای اثبات شرافتی که سال ها ب رای ان‬ ‫تالش کرده است‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫علیرضا قربان ی ترانه تیتراژ مجموعه تلویزیونی «سال های ابری» به‬ ‫تهی ه کنندگی محمدعلی اسالمی و کارگردانی مهدی کرم پور را م ی خواند‪.‬‬ ‫فردین خلعتبری موسیقی این مجموعه تلویزیونی را ساخته و افشین یداللهی‬ ‫ ترانه تیتراژ ان را سروده است‪.‬‬ ‫علی عمرانی‪ ،‬حمید اب راهیمی‪ ،‬لیندا کیانــی‪ ،‬لیال برخورداری‪ ،‬علی‬ ‫علیرضا قربانی صالحی‪ ،‬علی اوجی‪ ،‬سعید ارمند‪ ،‬ســپیده عالیی‪ ،‬مصطفی پروین‪ ،‬صامد‬ ‫رمضانی‪ ،‬ارسالن قاســم ی و (با حضور) پژمان جمشــیدی‪ ،‬علی اوسیوند‪،‬‬ ‫خواننده تیتراژ شد‬ ‫اسماعیل شنگله‪ ،‬امید روحانی و برزو ارجمند در سریال سال های ابری بازی‬ ‫م ی کنند و ‪ 20‬بازیگر بومی نیز در شهرهای جنوبی کشور در کنار بازیگران‬ ‫به دالیل مختلف امکان پذیر نشد و حاال نیز خوشحالم که‬ ‫نقش میکائیل را بازی م ی کنم‪.‬‬ ‫جزئیات زندگی میکائیل به خوبی نشان داده م ی شود‬ ‫و متن این شخصیت نیز بسیار خوب است‪ .‬اقای نعمت اهلل‬ ‫روی متن خودش بسیار حساس اســت و م ی توانم بگویم‬ ‫اولین وسترن ای رانی است‪».‬‬ ‫دیرباز با اشــاره به علت پذیرش نقش میکائیل هم‬ ‫این دالیل را داشــت‪« :‬تا به حال نقش پلیس بازی نکرده‬ ‫بودم و این پلیس یک پلیس متفاوت است و به نظرم تمام‬ ‫شــخصی ت های این ســریال حتی اقاخان که نقش ان را‬ ‫علیرضا خمسه بازی م ی کند‪ ،‬خاکستری است‪.‬‬ ‫شــاید «میکائیل» یک ضدقهرمان هم باشد و‬ ‫با وجود اینکه لباس پلیس م ی پوشد‪ ،‬قانون های‬ ‫خاص خود را دارد که تا به حال از پلیس ندیدیم‪.‬‬ ‫خودمختاری میکائیل باعث م ی شود که دائم با‬ ‫باالدست ی های خود یعنی پلیس ‪ ۱۹۷‬درگیر باشد‪.‬‬ ‫او به نحوی کم صبر اســت و دوست دارد زودتر‬ ‫مجرمان را مجازات کند‪».‬‬ ‫مجید واشقانی که نقش سروان محمدی‬ ‫را در «میکائیل» بازی م ی کنــد در مورد تجربه‬ ‫همکاری اش با ســیروس مقدم اســت‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«کارکردن با سیروس مقدم لذت بخش است چون‬ ‫م ی دانید قرار اســت نتیجه ان با اقبال عمومی‬ ‫روبه رو شود و سعی د نعمت اهلل نیز متن های جذابی‬ ‫م ی نویسد و همین باعث شد که در این سریال‬ ‫حضور داشته باشم‪».‬‬ ‫این سریال با مشــارکت نیروی انتظامی (ناج ی هنر)‬ ‫و شبکه اول ســیما در گروه مجموعه های تلویزیونی این‬ ‫شبکه تولید م ی شود‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫انیمیشنی در مورد انقالب‬ ‫‪81‬‬ ‫بازار‬ ‫مدیرعامل بانک انصار خبر داد‬ ‫بازار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫اعطای‪ 100‬میلیارد تومان تسهیالت به شرکت های‬ ‫دانش بنیان در سال جاری‬ ‫دکتر ابراهیمــی‪ ،‬مدیرعامل بانــک انصار گفت‪:‬‬ ‫«طی دو ســال اخیر ‪ 2000‬میلیارد تومان تســهیالت به‬ ‫تولید و تقویت اقتصاد مقاومتــی اختصاص داده ایم و ‪100‬‬ ‫میلیاردتومان به شرکت های دانش بنیان می دهیم‪ ».‬امار‬ ‫متوســط معوقات بانکی در بانک انصار ‪5/2‬درصد اســت‬ ‫و این بانک رکورد دار کمترین مطالبات معوق در کشــور‬ ‫است‪ ».‬ایت اله ابراهیمی در نشست خبری خود با اصحاب‬ ‫رسانه در اهواز در خصوص پیشــینه بانک انصار در کشور‬ ‫اظهار داشــت‪« :‬بانک انصار از سال ‪ 67‬با وجه متبرکی که‬ ‫حضرت امام (ره)از وجوه شرعی خود اهدا کردند‪ ،‬تاسیس‬ ‫شد و به عنوان صندوق انصار المجاهدین شروع به فعالیت‬ ‫کرد و در حال حاضر با شبکه گسترده ای از شعب به عنوان‬ ‫بانک در کشور به ارائه خدمت می پردازد‪ ».‬وی بانک انصار‬ ‫را بانکی جهادی و مردم نهاد معرفی و خاطر نشــان کرد‪:‬‬ ‫«این بانک عالوه بر اهداف اقتصــادی‪ ،‬اهداف اجتماعی‬ ‫و مردمی فراوانی برای خود پیش بینی کرده است و هدف‬ ‫اصلی صرفا به حداکثررسانی سود سهامداران نیست‪ ».‬وی‬ ‫تصریح کرد‪« :‬در حوزه قرض الحسنه که یکی از حوزه های‬ ‫ارزشی و مردمی است این موضوع را به عنوان یک مسئولیت‬ ‫خطیر و برجسته اجتماعی مد نظر قرار داده و پیشتاز بوده ایم‬ ‫و ســعی ما بر این بوده که هم جذب مناســب و هم توزیع‬ ‫مناســبی در این حوزه صورت بگیــرد‪ ».‬مدیرعامل بانک‬ ‫انصار گفت‪« :‬در همین راستا‪ ،‬طرح نســیم کرامت بانک‬ ‫انصار به صورت رایگان سیستمی را در اختیار صندوق های‬ ‫قرض الحسنه مساجد قرار می دهد تا با استفاده از امکانات‬ ‫شــعب بانک انصار‪ ،‬مردم تســهیالت دریافت نمایند‪».‬‬ ‫ابراهیمی با بیان اینکه در حــال حاضر ‪ 6‬هزار نفر به عنوان‬ ‫نیروی انســانی در بانک انصار مشــغول خدمت رسانی به‬ ‫هموطنان هستند‪ ،‬افزود‪« :‬بانک انصار دارای ‪ 5/9‬میلیون‬ ‫نفر مشــتری و بیش از ‪ 13‬میلیون حســاب فعال از اقشار‬ ‫مختلف در سراسر کشور است‪ ».‬وی تصریح کرد‪« :‬باتوجه‬ ‫به گستردگی شبکه مشتریان بانک انصار‪ ،‬عالوه بر حمایت‬ ‫از صنایع بزرگ و فعالیت های سرمایه گذاری‪ ،‬تالش ما بر‬ ‫ان بوده تا بیشترین حجم تسهیالت را به صورت خرد و در‬ ‫دسترس احاد جامعه قراردهیم و در واقع‪ ،‬تعداد تسهیالت‬ ‫برحجم ان ارجحیت دارد‪ ».‬ابراهیمی با اشــاره به فعالیت‬ ‫تعداد ‪ 700‬شعبه و باجه های مستقل‪ ،‬از بانک انصار به عنوان‬ ‫بزرگترین شــبکه بانک کامال خصوصی یاد کرد و گفت‪:‬‬ ‫«در حال‪‎‬حاضر با پیشــرفت ها و اقدامات بسیار خوب طی‬ ‫چندین سال به شــاخص‪‎‬های عملیاتی بسیار خوبی دست‬ ‫پیدا کرده اســت؛ از جمله در حوزه های مختلف بانکداری‬ ‫به ویژه بانکداری الکترونیــک فعالیت های خاص و خوبی‬ ‫در بانک انجام شــده که در قالب یک شــبکه گسترده در‬ ‫همه شعب امکان دسترسی به بانک الکترونیک و خدمات‬ ‫بانکداری الکترونیک و شعبه واحد و فارغ از زمان و مکان در‬ ‫حال خدمتگزاری به مردم شریف ایران اسالمی هستیم‪».‬‬ ‫ابراهیمی پیرامون خدمات این بانــک در حوزه بانکداری‬ ‫الکترونیک گفت‪« :‬بحمداهلل بانک انصــار با وجود اینکه‬ ‫اطالعات حســابداری بانکی و مالی اش به حدود سال‪67‬‬ ‫و اطالعات صندوق انصار المجاهدیــن بر می گردد اما در‬ ‫حال حاضر خدمات خود را در قالب یک شــبکه یکپارچه‬ ‫و تمام الکترونیــک به مــردم ارائه می دهد کــه این یک‬ ‫رکورد اســت که در بانک انصار ثبت شــده و ما امروز در‬ ‫قالب شبکه گســترده ای از ســخت افزارهایمان از جمله‬ ‫‪ ATM , POS‬و ســایر ابزارهــای بانکــداری الکترونیک‬ ‫دسترســی مشــتریان را در هر زمان و هر مــکان فراهم‬ ‫ســاخته ایم‪ ».‬وی ادامه داد‪« :‬همراه بانــک‪ ،‬انی بانک‪،‬‬ ‫اینترنت بانک و تلفن بانک انصار تمامی خدمات بانکداری‬ ‫الکترونیک را به مردم می دهنــد و بانکداری را به صورت‬ ‫منسجم و یکپارچه در سراسر کشور در دسترس عموم مردم‬ ‫قرار داده و این امکان را فراهم می کنند که به مردم سراسر‬ ‫کشور خدمات سودمند و یکســان ارائه شود‪ ».‬مدیرعامل‬ ‫بانک انصار تاکید کرد‪« :‬همان تجهیزاتی که در شــمال‬ ‫شهر تهران استفاده می شود‪ ،‬در خوزستان و سایر استان ها‬ ‫نیز استفاده می شود و هیچ تفاوتی وجود ندارد‪ ».‬ابراهیمی ‬ ‫گفت‪« :‬ما تنها بانک کشور هستیم که صدور انی کارت را‬ ‫در کمتر از پنج دقیقه به صورت شخصی سازی یعنی الصاق‬ ‫عکس و با درج اطالعات مربوط به مشــتری روی کارت‬ ‫انجام می دهیم و برای اماده سازی سفارشات کارت هدیه‬ ‫و انواع کارت بانکی انصار در حجم انبوه نیز دستگاه تولید‬ ‫کارت را در استان ها مستقر کرده ایم‪ ».‬وی افزود‪« :‬در این‬ ‫بانک‪ ،‬تجهیزات وایرلس به صورت گسترده ای طراحی شده‬ ‫و انعطاف پذیری بانک انصار را افزایش داده و امروز در هر‬ ‫نقطه ای از کشور که بحران یا مشکلی بروز کند‪ ،‬تجهیزات‬ ‫خود را وارد می کنیم‪ .‬از جمله باجه ســیار با امکانات بیسیم‬ ‫که هر عملیاتی که در یک شــعبه ثابت انجام می شود‪ ،‬در‬ ‫این واحد ســیار صورت می گیرد‪ ».‬مدیرعامل بانک انصار‬ ‫درخصوص فعالیت هــای این بانک در حــوزه بانکداری‬ ‫اسالمی گفت‪« :‬در حوزه بانکداری اسالمی پیشرو هستیم‬ ‫که دارای کمیته نظارت فقهی مســتقل بوده و موضوعات‬ ‫بانکداری اســامی را به صورت دقیق نظــارت می کند‪.‬‬ ‫همچنین اموزش کارکنان در همین زمینه در ابعاد وســیع‬ ‫انجام شده است‪ ».‬ابراهیمی با اشاره به اینکه در بانک انصار‬ ‫هنگام اعطای تسهیالت عقود اســامی جاری می شود‪،‬‬ ‫افزود‪« :‬امروز ما یک تجربه موفق در کشــور داریم که با‬ ‫کمترین انحراف‪ ،‬بخشی از بانکداری اسالمی را که در مورد‬ ‫جذب منابع و در حیطه اختیار ماست با مراقبت های حرفه ای‬ ‫الزم انجام می دهیم‪ ».‬ابراهیمی گفــت‪« :‬تنها نگرانی ما‬ ‫در حوزه تســهیالت اســت که از طریق کنترل های ویژه‬ ‫توانسته ایم نگرانی خود را به حداقل برسانیم‪ ».‬وی در ادامه‬ ‫در مورد سالمت اداری نیز اظهار داشت‪« :‬با بهره گیری از‬ ‫نیروهای متعهد و مومن طی دو ســال در سال های ‪ 90‬و‬ ‫‪ 91‬به عنوان سازمان پاک جمهوری اسالمی و در سال‪92‬‬ ‫به عنوان ســازمان ناب جمهوری اسالمی معرفی شدیم‪».‬‬ ‫ابراهیمی افزود‪« :‬با سیســتم های نظارتی بانک انصار که‬ ‫از جذب نیروی انســانی اغاز و بــا نظارت های محیط کار‬ ‫ادامه می یابد‪ ،‬با کمترین خطا و مشــکل مواجه هستیم‪».‬‬ ‫مدیرعامل بانک انصار بــه فعالیت های این بانک در حوزه‬ ‫اقتصاد مقاومتی اشــاره کرد و گفت‪« :‬پــس از نامگذاری‬ ‫امسال به نام اقتصاد مقاومتی از سوی مقام معظم رهبری‪،‬‬ ‫شــورای راهبردی عالی اقتصاد مقاومتی و سیستم بانکی‪،‬‬ ‫گروهی را تشــکیل داده و در حال بررســی موارد مختلف‬ ‫در جهت ارائه پیشــنهادات به بانک مرکزی در راســتای‬ ‫مقاوم سازی درونی سیستم بانکی کشــور هستیم‪ ».‬وی‬ ‫ادامه داد‪« :‬در همین راستا طی دو سال اخیر حدود ‪2000‬‬ ‫میلیارد تومان حمایت از تولید داشته ایم و بعضا در مواردی‬ ‫که تولید در کارخانه ای متوقف شده‪ ،‬ما ان کارخانه را ملزم‬ ‫به از سرگیری تولید و جذب نیرو کرده ایم‪ ».‬ابراهیمی تعداد‬ ‫شعب استان خوزستان را ‪ 26‬شعبه و شش باجه عنوان کرد‬ ‫و گفت‪« :‬به طورکلی ‪ 32‬واحــد خدمات دهی با تعداد ‪232‬‬ ‫نفر پرسنل در استان خوزستان موجود است و سهام داران‬ ‫بانک ‪ 100‬هزار نفر از مردم و شرکت های مختلف هستند و‬ ‫ما سومین شرکت بزرگ بورس کشور هستیم‪ ».‬وی افزود‪:‬‬ ‫«در بحث تسهیالت سعی ما بر این است که منابع هر استان‬ ‫را صرف پیشرفت همان استان کنیم و معتقد به خروج منابع‬ ‫مالی از استان ها نبوده‪ ،‬بلکه قائل به سوق دادن منابع مالی‬ ‫مرکز در صورت وجود کشــش به سایر اســتان ها به ویژه‬ ‫مناطق محروم هســتیم‪ ».‬مدیرعامل بانک انصار در ادامه‬ ‫گفت‪« :‬سال گذشته از مجموعه ‪ 600‬هزار فقره تسهیالتی‬ ‫که پرداخت شد‪ ،‬بیش از ‪ 240‬هزار فقره ان تسهیالت ارزان‬ ‫قیمت به مردم و عموما اقشــار اسیب پذیر بود‪ ».‬ابراهیمی ‬ ‫ضمن اشاره به اینکه شرکت های دانش بنیان و پروژه های‬ ‫خوب و راهبردی را شناســایی و حمایــت می کنیم یاداور‬ ‫شد‪« :‬در نظر داریم امسال صدمیلیارد تومان را در راستای‬ ‫حمایت از شرکت های دانش بنیان‪ ،‬که یکی از محور های‬ ‫اقتصاد مقاومتی اســت‪ ،‬ســرمایه گذاری کنیم‪ ».‬وی در‬ ‫خصوص اقدامات حمایتی از صنایع خوزستان نیز یاداور شد‪:‬‬ ‫«در بازدید از فوالد اکسین در حوزه فاینانس به انها کمک‬ ‫می کنیم و از فوالد خوزستان و توسعه نیشکر نیز به همین‬ ‫روال حمایت هایی انجام داده ایم‪ » .‬مدیرعامل بانک انصار در‬ ‫ادامه گفت‪« :‬خوزستان هم پولدار است و هم محروم؛ ما باید‬ ‫سعی کنیم پتانسیل های بانک در استان را صرف خدمت به‬ ‫مردم این استان کنیم‪ ».‬ابراهیمی تصریح کرد‪« :‬خوزستان‬ ‫بازار‬ ‫یک استان پرپتانسیل است که مدیریت می خواهد‪ .‬ما این‬ ‫را تجربه کردیــم و با جمع کردن بچه های پر پتانســیل و‬ ‫حزب اللهی توانستیم رکوردها را در استان جابه جا کنیم‪».‬‬ ‫وی در خصــوص بدبینی مردم به سیاســت های بانکی و‬ ‫شفاف ســازی این سیاســت ها برای مردم اظهار کرد‪« :‬از‬ ‫گذشته یک نگاه منفی شکل گرفته که ریشه اصلی ان تورم‬ ‫باالست و تا وقتی تورم باال باشد نرخ بهره و نرخ تسهیالت و‬ ‫نرخ سپرده ها نیز باالست‪ .‬در کشور ما تا تورم کنترل نشود؛‬ ‫بدبینی ها درست نمی شود‪ ».‬مدیرعامل بانک انصار درباره‬ ‫معوقات بانک انصار گفت‪« :‬امار متوســط معوقات بانکی‬ ‫در بانک انصار ‪ 2/5‬درصد اســت و این بانــک رکورد دار‬ ‫کمترین مطالبات معوق در کشور است‪ ».‬وی افزود‪« :‬ما در‬ ‫حوزه های بزرگ اقتصادی مجبوریم ریسک کنیم‪ ،‬اما پول‬ ‫دست کسی نمی دهیم که ان را یا ببرد خارج از استان یا در‬ ‫بازار ارز و سکه و‪ ...‬خرج کند‪ » .‬ما با سختگیری و تشخیص‬ ‫دقیق به متقاضیان پــول می دهیم و برای بازگشــت ان‬ ‫هم ســازوکار مناســب داریم و این دلیل مطالبات معوق‬ ‫‪ 2/5‬درصدی بانک ماســت‪ ».‬ابراهیمی در خصوص نرخ‬ ‫سپرده گذاری در بانک مذکور نیز گفت‪« :‬ما مطابق مقررات‬ ‫بانک مرکزی عمل می کنیم‪ .‬اینکه مثل برخی موسسات‬ ‫نرخ باالیی ســود بدهیم و مردم پولشــان را انجا بگذارند‬ ‫کار خوبی نیســت‪ .‬البته بعضی موسسات و بانک ها خالف‬ ‫ضوابط عمل می کنند؛ اما مصلحت مردم در این نیست‪».‬‬ ‫وی در خصوص میزان رضایت مشتریان نیز گفت‪« :‬باوجود‬ ‫‪ 5/9‬میلیون مشتری‪ ،‬ضریب رضایت مشتریان بانک انصار‬ ‫‪ 7/84‬درصد است‪».‬‬ ‫مراسم گرامیداشتهنرمندانعرصه ایثار‬ ‫با حمایت بانک دی برگزار شد‬ ‫نخستین گرامیداشــت هنرمندان عرصه ایثار با‬ ‫حضور عوامل فیلم شیار ‪ 143‬و حمایت بانک دی برگزار شد‪.‬‬ ‫به گزارش اداره کل روابط عمومی بانک دی‪ ،‬این مراســم‬ ‫با همکاری جمعیــت فرزندان شــاهد و ایثارگر نواندیش‬ ‫خدمتگزار و بانک دی در محل فرهنگسرای نیاوران همراه‬ ‫با نمایش فیلم برگزار شــد‪ .‬در این مراســم که همزمان با‬ ‫برگزاری «جشنواره دی» برگزار شده از کارگردان‪ ،‬بازیگران‬ ‫و دیگر عوامل فیلم تقدیر شــد‪ .‬دکتر احمد شــفیع زاده ـ‬ ‫مدیرعامل بانک دی ـ نیز در این مراسم که با حضور خانواده‬ ‫شهدا و ایثارگران و نیز هنرمندان مطرح سینما برگزار شد‬ ‫به ایراد سخن پرداخت‪ .‬فیلم سینمایی شیار ‪ 143‬دومین اثر‬ ‫بلند سینمایی نرگس ابیار اســت و در ژانر دفاع مقدس به‬ ‫موضوع مادران در دوران دفاع مقدس می پردازد‪ .‬این فیلم‬ ‫برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران‪ ،‬برنده‬ ‫ســیمرغ بلورین ویژه هیات داوران و برنده سیمرغ بلورین‬ ‫بهترین بازیگر نقش اول زن از جشــنواره فجر شده است‪.‬‬ ‫همچنین عالوه بر برگزیده شدن در سیزدهمین جشنواره‬ ‫بین المللی فیلم مقاومت ده ها جایزه داخلی و بین المللی را‬ ‫نیز دریافت کرده است‪.‬‬ ‫اغــاز رســمی فعالیت ســامانه اموزش‬ ‫الکترونیکی بانک دی‬ ‫سامانه اموزش الکترونیکی بانک دی هم زمان‬ ‫با حلول ماه ربیع االول و جشنواره دی فعالیت رسمی خود‬ ‫را اغاز کرد‪ .‬به گزارش اداره کل روابط عمومی بانک دی‪،‬‬ ‫معاون سرمایه انسانی و توسعه مدیریت بانک دی در این‬ ‫زمینه اظهار کرد‪« :‬به منظور توانمندسازی و ارزش افرینی‬ ‫برای همکاران بانک و استفاده از ابزارها و شیوه های نوین‬ ‫در اموزش‪« ،‬ســامانه اموزش الکترونیکــی بانک دی»‬ ‫راه اندازی شده اســت‪ ».‬مجتبی حیدری با بیان اینکه این‬ ‫امر باتوجه به اهمیت رشــد و بالندگی کارکنان شاغل در‬ ‫بانک برنامه ریزی شده است‪ ،‬افزود‪« :‬پیشرفت و تحوالت‬ ‫ســریع علم و فناوری همراه با تحوالت وسیع فرهنگی‪،‬‬ ‫اجتماعی و اقتصادی ایجاب می کند که نیروی انســانی‬ ‫شــاغل در مجموعه به عنوان مهمترین عامل توسعه یک‬ ‫سازمان به منظور همگامی و همراهی با تحوالت مذکور‬ ‫و با استفاده از فرصت ها و شــرکت در دوره های اموزشی‬ ‫ضمن خدمت بتوانند به عنوان عنصــری فعال و موثر در‬ ‫جهت تحقق اهداف خود و بانک‪ ،‬نقش الزم را ایفا کنند‪».‬‬ ‫وی افــزود‪« :‬از انجا که شــرکت در دوره های حضوری‬ ‫مستلزم صرف زمان و هزینه های زیادی برای کارکنان و‬ ‫بانک است‪ ،‬بنابراین برای رفاه حال بیشتر همکاران و نیز‬ ‫بهره گیری از ابزارهای نوین تصمیم به برگزاری دوره های‬ ‫اموزشی غیر حضوری گرفته شده است‪ ».‬حیدری با بیان‬ ‫اینکه اولین دوره اموزش غیر حضوری هم زمان با حلول‬ ‫ماه ربیع االول از روز چهارشــنبه ســوم دی مــاه برگزار‬ ‫خواهد شد‪ ،‬متذکر شــد که محتوای اولین دوره باعنوان‬ ‫مدیریت استرس به صورت ‪ Application‬روی تبلت های‬ ‫همکاران نصب شده و اداره اموزش به صورت انالین اماده‬ ‫پاسخگویی به انان است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫ارائه تسهیالت ساخت مسکن در بانک دی‬ ‫بانک دی همزمان با برگزاری جشنواره دی ماه‬ ‫بسته تسهیالتی ساخت و بازسازی مسکن طراحی و ارائه‬ ‫کرد‪ .‬به گزارش اداره کل روابط عمومی بانک دی‪ ،‬معاونت‬ ‫اعتبارات و بازاریابی بانک دی اعالم کــرد‪« :‬با عنایت به‬ ‫مطلوبیت فعالیت های اقتصادی در بخش مسکن که تاثیر‬ ‫بسزایی در رشــد فزاینده سایر بخش های اقتصادی کشور‬ ‫دارد‪ ،‬تسهیالت ساخت و بازسازی مســکن به متقاضیان‬ ‫ارائه می شود‪ ».‬این تســهیالت فقط به منظور احداث بنا‬ ‫بوده و شــعب بانک دی در طول جشــنواره دی نسبت به‬ ‫اعطای تسهیالت در بخش ساخت مسکن اعم از انفرادی‬ ‫یا انبوه سازی و مجتمع سازی از طریق عقد مشارکت مدنی‬ ‫با رعایت ضوابط و مقررات بانک اقــدام می کنند‪ .‬از جمله‬ ‫ویژگی های این طرح‪ ،‬تســهیالت انفرادی تا سقف ‪250‬‬ ‫میلیون ریال و به ازای هر متر مربع ‪ 10‬میلیون ریال برای‬ ‫انبوه ســازی اســت‪ .‬عالقه مندان برای کسب اطالعات‬ ‫بیشتر می توانند به وب سایت بانک و یا شعب سراسر کشور‬ ‫بانک دی مراجعه کنند‪ .‬جشنواره بانک دی که همزمان با‬ ‫دی ماه و ربیع االول اغاز شــده شامل بخش های مختلفی‬ ‫است که برنامه های درون و برون سازمانی ان متناوبا اعالم‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫نخستین نشست علمی قاعده گذاری نظام‬ ‫ارزی در اقتصاد مقاومتی در بانک انصار‬ ‫نخستین نشست علمی قاعده گذاری نظام ارزی‬ ‫در اقتصادمقاومتی از سلسله نشست های اقتصادمقاومتی‬ ‫ی مدیرعامل‬ ‫بانک انصار‪ ،‬با حضور و سخنرانی دکتر ابراهیم ‬ ‫و رئیس شــورای عالی اقتصادمقاومتی‪ ،‬دکتر صفری دبیر‬ ‫شورا‪ ،‬دکتر یزدانی عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی‪،‬‬ ‫دکترطیبــی مدیرقطــب بین الملل دانشــگاه اصفهان و‬ ‫دکترواعظ برزانی رئیس پژوهشــکده اقتصاد دانشــگاه‬ ‫اصفهان از اعضای شــورای مذکور در تاریخ چهارشــنبه‬ ‫‪10‬دی ماه در سالن همایش ساختمان مرکزی بانک انصار‬ ‫برگزار شــد‪ .‬به گزارش اداره کل بازاریابی و تبلیغات‪ ،‬این‬ ‫نشست با هدف اسیب شناســی نظام ارزی کشور و تنظیم‬ ‫قواعد سیاست های ارزی منطبق با اصول اقتصاد مقاومتی‪،‬‬ ‫تحلیل های نظــری و تجربی در نظــام ارزی باضرورت‬ ‫توسعه ان در ادبیات اقتصادمقاومتی‪ ،‬بررسی پویایی های‬ ‫سیاست های ارزی برپایه قاعده گذاری در بانکداری و بازار‬ ‫ارز ایران‪ ،‬طرح مباحث قاعده گــذاری در نظام بانکداری‬ ‫کشور براساس پیش بینی نوسان های نرخ ارز و بحران های‬ ‫مالی و طرح مباحث مدیریت ارزی در بانک انصار به عنوان‬ ‫الگــوی بانکــی در اقتصادمقاومتی برگزار شــد‪ .‬گزارش‬ ‫مذکور می افزاید که در این همایــش همچنین میزگرد و‬ ‫جلسه پرسش و پاســخ پیرامون محورهای مطرح شده در‬ ‫سخنرانی ها با حضور دکتراصغرابوالحســنی‪ ،‬خانم دکتر‬ ‫مینوکیانی راد‪ ،‬دکتر ابراهیمی‪ ،‬دکترمحمدرضا رنجبرفالح‪،‬‬ ‫دکتر اله داد ســیف‪ ،‬دکتر مهدی یزدانی‪ ،‬دکترمحمدواعظ‬ ‫برزانی‪ ،‬دکترکمیل طیبی از اساتید دانشگاه و اقای صادق‬ ‫طوسی معاون بین الملل بانک انصار برگزار شد و حاضرین‬ ‫توانستند پرسش های خود را مطرح کنند‪ .‬در پایان گزارش‬ ‫اداره کل بازاریابی و تبلیغات بانک انصار اضافه شده است که‬ ‫دکتر ابراهیمی ‪ ،‬مدیرعامل بانک انصار ریاست این نشست‪،‬‬ ‫دکتر حجت اله هاشم بیگی دبیر علمی نشست و خانم دکتر‬ ‫مینوکیانی راد‪ ،‬دکتر طیبی‪ ،‬دکتر یزدانی و دکتر واعظ برزانی‬ ‫اعضای نشست مذکور را تشکیل دادند‪.‬‬ ‫با حضور عوامل فیلم شیار ‪143‬‬ ‫‪83‬‬ ‫بازار‬ ‫نشست تخصصی مدیران منابع انسانی و اموزش‬ ‫بانک مهر اقتصاد با حضور مدیرعامل در مرکز اموزش حضرت‬ ‫عبدالعظیم (ع) برگزار شد‪ .‬به گزارش اداره کل روابط عمومی‬ ‫بانک مهر اقتصاد‪ ،‬دکتر نتــاج ‪ -‬مدیرعامل بانک ‪ -‬در این‬ ‫همایش با بیان اینکه رابطه بین کارکنان و سازمان رابطه ای‬ ‫دو سویه است‪ ،‬اظهار کرد‪« :‬کارمند و کارفرما هر یک حقوقی‬ ‫بر دیگری دارد که شناســایی‪ ،‬تدویــن و تحقق این حقوق‬ ‫بر عهده معاونت منابع انسانی و اموزش است‪ ».‬نتاج با تاکید بر‬ ‫اینکه رابطه بین کارکنان و سازمان باید به یک رابطه برد ‪-‬برد‬ ‫تبدیل شود‪ ،‬خاطر نشــان کرد‪« :‬به طور حتم تداوم فعالیت‬ ‫ســازمان تحت تاثیر فعالیت هر یک از کارکنان ان است‪ .‬از‬ ‫این رو هر چه فعالیت انها با کیفیت تر و مطلوبتر باشــد یقینا‬ ‫خدمات انها در سازمان اثرگذارتر و ماندگار تر است‪ ».‬وی با‬ ‫ی با‬ ‫بیان اینکه وجود و بقای سازمان و کارکنان ارتباط مستقیم ‬ ‫هم دارد و هیچ یک بدون دیگری نمی تواند ادامه حیات دهد‪،‬‬ ‫ادامه داد‪« :‬بانک مهر اقتصاد با تالش شــما عزیزان شکل‬ ‫گرفته است‪ ،‬بنابراین باید در حفظ و پایداری این بنگاه تالش‬ ‫کنید چرا که تداوم فعالیت یک ســازمان وابسته به تالش‬ ‫کارکنان ان اســت‪ ».‬نتاج اقتصاد‪ ،‬اخالق‪ ،‬مسئولیت های‬ ‫اجتماعی‪ ،‬محیط زیســت و راهبری گروهی سازمان را پنج‬ ‫متغیر مهم و اساسی در تداوم و اســتمرار فعالیت یک بنگاه‬ ‫اقتصادی عنوان کرد و در تشریح متغیر اقتصادی گفت‪« :‬نکته‬ ‫کلیدی در بعد اقتصادی یک بنگاه همان معادله درامد و هزینه‬ ‫است‪ ،‬یعنی ســازمانی که نتواند میان درامدها و هزینه های‬ ‫خود یک رابطه منطقی و منتهی به سود تعریف نماید محکوم‬ ‫به شکست است‪ ».‬نتاج خاطر نشان کرد‪« :‬پایداری یک بنگاه‬ ‫اقتصادی مانند بانک مهر اقتصاد منوط به فزونی درامد نسبت‬ ‫به هزینه های ان در حد منطقی است بنابراین توجه به مدیریت‬ ‫هزینه ها یک اصل بسیار مهم است‪ ».‬مدیرعامل بانک مهر‬ ‫اقتصاد توازن بین درامد و هزینه را یکی از مشکالت موجود‬ ‫عنوان کرد و افزود‪« :‬ما به عنوان مســئوالن اصلی سازمان‬ ‫ی مشکالت‬ ‫موظفیم این توازن را حفظ کنیم‪ ،‬اگر چه به تمام ‬ ‫کارکنان اشنا هستیم لیکن دستمان در افزایش هزینه ها بسته‬ ‫است چرا که در صورت بر هم خوردن رابطه درامد و هزینه‪،‬‬ ‫بنگاه اقتصادی با یک اسیب جدی مواجه خواهد شد‪ ».‬نتاج‬ ‫جذب‪ ،‬حفظ‪ ،‬مراقبت و به کارگیری نیروی انسانی مناسب را‬ ‫از جمله وظایف مهم معاونت منابع انســانی دانست و گفت‪:‬‬ ‫«سالمت جسمانی کارکنان نیز از جمله عوامل مهمی است‬ ‫که معاونت منابع انسانی باید نسبت به ان توجه نماید‪ ،‬چرا که‬ ‫انسان برای ارائه توانمندی ها خود نیازمند سالمتی است و‬ ‫عدم توجه به سالمت کارکنان ما را به سمت خمودی و پیری‬ ‫زودرس خواهد برد‪».‬‬ ‫نشســت ارزیابی جایزه جهانی سازمان‬ ‫دانشی برتر در بانک مهر اقتصاد برگزار شد‬ ‫نشست ارزیابی جایزه سازمان های دانشی برتر با‬ ‫حضور ارزیابان شورای عالی راهبری جایزه جهانی ‪،MAKE‬‬ ‫مدیرعامل و معاونین بانک مهر اقتصاد برگزار شــد‪ .‬دکتر‬ ‫نتاج ‪ -‬مدیرعامل بانک ‪ -‬در این نشست اظهار داشت‪« :‬جایزه‬ ‫سازمان دانشی برتر به دنبال شناساندن سازمان هایی است که‬ ‫از طریق تبدیل دانش به محصوالت و خدمات در خلق ارزش‬ ‫برای ذینفعان خود نسبت به سازمان های دیگر برتری دارند‪.‬‬ ‫از این رو مجموعه مهر نیز در صدد اســت تا با پیاده سازی و‬ ‫اجرای ان تداوم فعالیت و پایداری شرکتی خود را حفظ و تداوم‬ ‫بخشد چرا که برای خدمت بهتر نیاز به سازمانی برتر داریم‪».‬‬ ‫وی مراحل تشخیص‪ ،‬خلق‪ ،‬نگهداری‪ ،‬تشریک و به کارگیری‬ ‫دانش را فرایند پنج مرحلــه ای مدیریت دانش عنوان کرد و‬ ‫گفت‪« :‬این مراحل با تشکیل انجمن های نخبگی و با کمک‬ ‫انها در بانک مهر اقتصاد در حال اجراست و در تالشیم تا در‬ ‫قالب این فرایند‪ ،‬دانش سازمانی بانک را مدیریت کنیم تا انچه‬ ‫پس از مرحله تشخیص خلق می شود نهایتا به بهره برداری‬ ‫رسیده و مجموعه را در جهت اهداف سازمانی کمک کند‪».‬‬ ‫نتاج با بیان اینکه ‪ 203‬انجمن نخبگی دانش را در بانک مهر‬ ‫اقتصاد مدیریت می کنند‪ ،‬افزود‪« :‬الگو برداری و معیار گزینی‬ ‫از جمله موضوعاتی است که از دیرباز در این بانک مورد توجه‬ ‫بوده و هرچه سازمان بالغ تر می شــود اهمیت این مقوله نیز‬ ‫افزایش می یابد چرا که با استفاده از ابزار الگوبرداری می توان‬ ‫در زمان و هزینه های سازمان صرفه جویی کرد‪ ».‬مدیرعامل‬ ‫بانک مهر اقتصاد دانش سازمانی را یکی از مزیت های رقابتی‬ ‫سازمان دانست و ابراز داشــت‪« :‬سرمایه انسانی‪ ،‬ساختاری‬ ‫و ارتباطی سه متغیر تشــکیل دهنده سرمایه فکری به شمار‬ ‫می روند که در این بانک تالش شده تا حد امکان به این سه‬ ‫عامل توجه شــود‪ ،‬به عنوان مثال در بحث سرمایه ارتباطی‬ ‫که شامل مقوالتی چون برند‪ ،‬مشتریان‪ ،‬وفاداری مشتری‪،‬‬ ‫کانال های توزیع‪ ،‬ارتباط با تامین کنندگان و نهایتا رضایتمندی‬ ‫مشتری می شود‪ ،‬همه ساله با اندازه گیری های دقیق و علمی‬ ‫ این موارد رصد شــده اند‪ ».‬نتاج تقویت سرمایه های فکری‬ ‫و به کار گیری فرایندهای تعریف شــده در مدیریت دانش‬ ‫را موجب کاهش ریســک تصمیم گیری دانســت و گفت‪:‬‬ ‫«بانک مهر اقتصاد به منظور ارزیابی خود از ســال ‪ 1387‬در‬ ‫جایزه ملی بهره وری و سرامدی سازمانی حضور دارد که در‬ ‫سال گذشته موفق به کسب تقدیر نامه چهار ستاره تعالی شده‬ ‫است‪ ».‬وی خاطر نشان کرد‪« :‬بانک مهر اقتصاد با شرکت در‬ ‫رتبه بندی صد شرکت برتر و حضور در ارزیابی جایزه سالمت‬ ‫اداری همواره در صدد بوده تــا خود را در محک ارزیابی های‬ ‫بیرونی قرار دهد که خوشبختانه در سال ‪ 1391‬در رتبه بندی‬ ‫صد شرکت برتر جایگاه هفتم را در میان بانک ها و موسسات‬ ‫مالی کشور به خود اختصاص داد و در اذر ماه سال جاری نیز در‬ ‫چهارمین ارزیابی جایزه سالمت اداری موفق به کسب تندیس‬ ‫به عنوان یکی از چهار بانک برتر کشور شد‪».‬‬ ‫درخشش‬ ‫موسسه اعتباری کوثر‬ ‫در چهارمین مراسم‬ ‫بزرگداشت هفته‬ ‫پژوهش و فناوری‬ ‫پژوهشکده پولی و بانکی در روز ‪26‬اذر‪ 1393‬چهارمین‬ ‫مراســم بزرگداشــت هفته پژوهش و فناوری را با حضور‬ ‫مدیران شبکه بانکی و اساتید و محققان این عرصه برگزار‬ ‫کرد‪ .‬به گزارش روابط عمومی موسسه اعتباری کوثر؛ پس از‬ ‫اعالم فراخوان انتخاب مقاالت و کتاب های برتر تالیف شده‬ ‫در حوزه پــول و بانک تعداد ‪177‬عنــوان مقاله و ‪ 48‬عنوان‬ ‫کتاب ارائه شد و در فرایند داوری قرار گرفت‪ .‬همچنین تعداد‬ ‫یو اعتباری‪ ،‬اثار برتر‪ ،‬پژوهشگران و‬ ‫‪ 16‬بانک و موسسه مال ‬ ‫مدیران پژوهشی منتخب خود را به دبیرخانه هفته پژوهش‬ ‫اعالم کردند‪ .‬هیات داوران چهارمین مراسم بزرگداشت هفته‬ ‫پژوهش و فناوری پس از بررسی نتایج داوری اولیه اثار تالیفی‬ ‫و نیز مســتندات پژوهشــگران و مدیران پژوهشی‪ ،‬اقایان‬ ‫حمید جم به عنوان مدیر پژوهشــی منتخب نظام بانکی و‬ ‫محمد بزم ارا به عنوان پژوهشگر منتخب نظام بانکی معرفی‬ ‫شدند و از ایشان با لوح سپاس قدردانی شد‪ .‬یاداور می شود که‬ ‫یکی از موضوعات مهمی که همواره در راس سیاست های‬ ‫موسسه اعتباری کوثر قرار داشته و توســط دکتر رضایی‪،‬‬ ‫مدیرعامل موسسه بران تاکید شــده‪ ،‬انجام کارهای علمی ‬ ‫و پژوهشی توسط مدیران و کارکنان بوده و خوشبختانه در‬ ‫این زمینه موسسه از رشد چشمگیری برخوردار بوده و عالوه‬ ‫بر ارسال مقاالت علمی و پژوهشــی به مراکز تخصصی و‬ ‫پژوهشــکده ها‪ ،‬مقاالت برخی معاونین‪ ،‬مدیران و کارکنان‬ ‫موسسه در مجالت و نشــریه های تخصصی اقتصادی به‬ ‫چاپ رسیده است‪ .‬یقینا با علم به این مطلب‪ ،‬شعار موسسه‬ ‫اعتباری کوثر که اینده از ان ماست در سایه تحقیق‪ ،‬پژوهش‬ ‫و اموزش های تخصصی تحقق خواهد یافت‪.‬‬ ‫مدیرعامل بانک مهر اقتصاد‪:‬‬ ‫بازار‬ ‫‪84‬‬ ‫مثلث | شماره ‪247‬‬ ‫رابطه بین کارکنان و سازمان باید به یک‬ ‫رابطه برد ‪ -‬برد تبدیل شود‬