ماهنامه مثلث شماره 250

‫رضایتنسبی‬ ‫چپ و راست‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و پنجاه‪ 4/‬بهمن‪ 88 /1393‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫چرامحمدحسینمقیمی‬ ‫معاونسیاسیوزیرکشورشد؟‬ ‫واکنشهایمسلمانانبهتوهینهای‬ ‫مجله شارلی ابدو شگفت انگیز بود‬ ‫گزارشها‪ ،‬گفتوگوها و یادداشتهایی‬ ‫درباره پروژه اسالمهراسی غرب‬ ‫همراه با اثاری ازطه هاشمی‪ ،‬علیرضا صدرا‬ ‫مجیدتفرشی‪ ،‬پیروز مجتهدزاده‬ ‫وسیدمصطفیهاشمیطبا‬ ‫اتاق بحران اسیدپاشی‬ ‫چرا اسیدپاشی تبدیل به‬ ‫موضوعی سیاسی شد؟‬ ‫بدون بزرگان‬ ‫جناح‬ ‫همایشاصالحطلبان‬ ‫غایبان بزرگی داشت‬ ‫‪ 20‬ساله شدن‬ ‫زمان عادیسازی پرونده‬ ‫بازگشتامریکا‬ ‫به قبل از مسقط‬ ‫حلول روح‬ ‫حاج رضوان درجهاد‬ ‫سیدحسن نصراهلل‬ ‫وعده انتقام داد‬ ‫اغاز‬ ‫مثلث | شماره ‪243‬‬ ‫‪8‬‬ ‫مثلث | شماره ‪243‬‬ ‫اغاز‬ ‫‪9‬‬ ‫مبارزه با ظلم و نجات انسان‪،‬‬ ‫انگیزه بعثت پیامبر (ص)‬ ‫وکذلکجعلنکمامهوسطالتکونواشهداعلیالناس‬ ‫ویکونالرسولعلیکمشهیدا‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫و اگر چنانچه ما با همــان بعد ظاهری‬ ‫قران‪ ،‬به همان بعدی که قران ب رای ادارۀ امور‬ ‫بشر امده است‪ ،‬ب رای رفع ظلم از بین بشر امده‬ ‫است‪ ،‬یعنی یک بُعدش این است که ظلم را از‬ ‫بین بشــر بردارد و عدالت اجتماعی را در بشر‬ ‫ایجاد کند‪ ،‬ما اگر کوشش کنیم و انهایی که‬ ‫تابع قران خودشان را م ی‏دانند‪ ،‬مسلمین جهان‬ ‫اگر کوشش کنند تا اینکه این بُعد از قران را که‬ ‫بُعد اجرای عدالت اسالمی اســت‪ ،‬در جهان‬ ‫پخش کنند‪ ،‬ان وقت یک دنیایی م ی‏شود که‬ ‫صورت ظاهر قران م ی‏شود‪ .‬و ما ملت ای ران که نهضت کردیم‬ ‫و دست ظلم را کوتاه کردیم باید دنبال این مطلب باشیم‪ ،‬و تا‬ ‫انجایی که دست ظالمان را بکلی از کشور خودمان کوتاه کنیم‬ ‫و با هدایت این نور سایر کشورهای اسالمی و سایر مستضعفان‬ ‫جهان بیدار بشوند و خودشان را از تحت سلطۀ قدرتهای بزرگ‬ ‫خارج کنند‪ .‬و ان چیزی که ما در روز مبعــث باید توجه به ان‬ ‫بکنیم این است که با بعثت رسول خدا‪ ،‬بعثت رسول خدا ب رای‬ ‫این اســت که راه رفع ظلم را به مردم بفهماند‪ ،‬راه اینکه مردم‬ ‫بتوانند با قدرتهای‬ ‫بزرگ مقابله کنند به مردم بفهماند‪ .‬بعثت ب رای این است‬ ‫که اخالق مردم را‪ ،‬نفوس مردم را‪ ،‬ارواح مردم را و اجسام مردم‬ ‫را‪ ،‬تمام اینها را از ظلمتها نجات بدهد‪ ،‬ظلمات را بکلی کنار بزند‬ ‫و به جای او نور بنشاند‪ ،‬ظلمت جهل را کنار بزند و به جای او‬ ‫‪16- 23‬‬ ‫گفتارها‬ ‫منعاشقمحمد(ص)هستم‬ ‫درمذمتازادیبی حدو حصر‬ ‫چارلیدرسهپرده‬ ‫یکتوهینوچندمساله‬ ‫‪30- 43‬‬ ‫سیاست‬ ‫درغیبتبزرگانجناح‬ ‫اچمزاصالح طلبان‬ ‫نیازیبهحضورخاتمیوهاشمینبود‬ ‫رضایتچپوراست‬ ‫‪44- 49‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫البیست هایملوکانه‬ ‫‪...‬یعنیسقوطسلطنت‬ ‫طرححمایت‬ ‫ماموریتغیر ممکن‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه‬ ‫و عادالنه از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه‬ ‫ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب‬ ‫اسالمی‪ ،‬چارچوبش اســام‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گسترش‬ ‫و سیادت اسالم خواهی در سراســر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و‬ ‫پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪.‬‬ ‫مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایستادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری‬ ‫مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان فرهیختگان و‬ ‫نخبگان کشور است‪ .‬امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر‬ ‫و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و‬ ‫هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫دبیرتحریریه‪:‬مصطفیصادقی‬ ‫مشاورهنریسردبیر‪:‬یحییپاکدل‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫ی اسالم‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی ‪ -‬زهره دیانی ‪ -‬مینا عل ‬ ‫فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی(دبیر) ‪ -‬فاطمه کریمخان ‪-‬‬ ‫سارا میرشجاعی ‪ -‬شیما غفاری ‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬محمدصادق لواسانی‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬تقی میری (دبیر) ‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫نور علم بیاورد‪ ،‬ظلمت ظلم را به کنار بزند و به جای او عدالت‬ ‫بگذارد‪ ،‬نور عدالت را به جای او بگذارد و راه او را به ما فهمانده‬ ‫است‪ ،‬فهمانده است که تمام مردم‪ ،‬تمام مسلمین ب رادر هستند‬ ‫و باید با هم وحدت داشته باشند‪ ،‬تفرق نداشته باشند‪.‬‬ ‫همین مقدارش هم که در قران است در هیچ کتابی‬ ‫نم ی‏یابید‪ ،‬حتی در کتب عرفانی اسالمی که متحول‬ ‫شده است و با عرفان قبل االسالم بسیار فرق دارد‪ ،‬باز‬ ‫تعبی رات قران غیر انی است که انها دارند‪.‬‬ ‫الل بســته بود الی االبد‪ .‬و ان‬ ‫اگر قران نبود‪ ،‬باب معرفه ّ‏‬ ‫فلسفۀ یونانی یک باب دیگری است که در محل خودش بسیار‬ ‫ارجمند است؛ ب رای اینکه‪ ،‬با استدالل اثبات م ی‏کند‪ ،‬نه معرفت‬ ‫حاصل م ی‏شود‪ ،‬با دلیل اثبات م ی‏شود وجود خدای تبارک و‬ ‫تعالی‪ .‬معرفت غیر اثبات وجود است‪ .‬و قران امده است که هم‬ ‫اثبات بکند به همان طریقه‏های متعارف و طریقه‏های بلکه‬ ‫گاهی نازلتر از او و هم پردۀ دیگرش عرفان قران است که او را‬ ‫تاریخ ‪1362/02/21 :‬‬ ‫محل ‪ :‬ته ران‪ ،‬حسینیه جماران‬ ‫حضار‪ :‬خامنه‏ای‪ ،‬ســید علی (رئیس جمهور)‬ ‫ـ هاشمی رفســنجانی‪ ،‬اکبر (رئیس مجلس شورای‬ ‫اسالمی) ـ موسوی اردبیلی‪ ،‬سید عبدالکریم (رئیس‬ ‫دیوانعالی کشور) ـ صانعی‪ ،‬یوسف (دادستان کل کشور)‬ ‫ـ موسوی‪ ،‬میرحسین (نخس ت‏وزیر) ـ فلسفی‪ ،‬محمد‬ ‫تقی ـ اعضای شورای نگهبان‬ ‫قران‪ ،‬باب معرفت الهی‬ ‫‪50- 57‬‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫‪20‬ساله شدنزمانعادی سازیپرونده‬ ‫پیاده رویجنجالی‬ ‫وضعیتابهام‬ ‫امریکامی خواهدقیمتمذاکراتراباالببرد‬ ‫‪58-65‬‬ ‫بین الملل‬ ‫سهضلعیتوطئه‬ ‫می خواهنداتشاختالفاتراشعله ورکنند‬ ‫تجربهپاریس‬ ‫ال سعودتیشهبهریشهاسالممی زند‬ ‫‪66-71‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫سودایسیمرغ‬ ‫فشارممیزینبود‬ ‫ساختاربرگزاریجشنوارهنداریم‬ ‫امیدوارمبهانتقاد هاجوابقانع کنندهبدهند‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬نیما ملک نیازی ‪-‬فاطمه قنائی‬ ‫علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تقی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد شکراللهی‪ ،‬علیرضا اسدالهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر اسماعیل تبار ‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی‪ -‬دکتر غالمحسن تقینتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادیانباردار‪ -‬منصور شیخ االسالمی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سیدحمیدخالقی‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫طراح جلد‪ :‬یحیی پاکدل‬ ‫رضایتنسبی‬ ‫چپ و راست‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و پنجاه‪ 4/‬بهمن‪ 88 /1393‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫چرامحمدحسینمقیمی‬ ‫معاونسیاسیوزیرکشورشد؟‬ ‫حلول روح‬ ‫حاج رضوان درجهاد‬ ‫سیدحسن نصراهلل‬ ‫وعده انتقام داد‬ ‫واکنشهایمسلمانانبهتوهینهای‬ ‫مجله شارلی ابدو شگفت انگیز بود‬ ‫گزارشها‪ ،‬گفتوگوها و یادداشتهایی‬ ‫درباره پروژه اسالمهراسی غرب‬ ‫همراه با اثاری ازطه هاشمی‪ ،‬علیرضا صدرا‬ ‫مجیدتفرشی‪ ،‬پیروز مجتهدزاده‬ ‫وسیدمصطفیهاشمیطبا‬ ‫اتاق بحران اسیدپاشی‬ ‫چرا اسیدپاشی تبدیل به‬ ‫موضوعی سیاسی شد؟‬ ‫بدون بزرگان‬ ‫جناح‬ ‫همایشاصالحطلبان‬ ‫غایبان بزرگی داشت‬ ‫‪ 20‬ساله شدن‬ ‫زمان عادیسازی پرونده‬ ‫بازگشتامریکا‬ ‫به قبل از مسقط‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫بهماپیامکبزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬شهادت «جهاد» فرزند واقعی مقاومت را تسلیت‬ ‫م ی گم و اســرائیل خودش به خوبــی م ی داند که ما‬ ‫همه عاشــق مبارزه با صهیونیســت و همه ما جهاد‬ ‫هستیم‪.‬‬ ‫‪ l‬قبال هم یک بار پیام داده بودم‪ ،‬جای پرداختن به‬ ‫شهدا در مجله شما خالی است‪ .‬الزمه که نسل جدید با‬ ‫شهدا بیشتر و حقیق ی تر اشنا بشوند‪.‬‬ ‫‪ l‬اقای روحانی و ظریف و سایر اعضای هیات دولت‬ ‫الزم نیست یک روز به طور نمادین و سمبلیک با مترو‬ ‫سروکار بروند تا مردم تشــویق شوند‪ .‬کافی است یک‬ ‫ماه ده نفر از اعضای دولت با مترو ســرکار بروند‪ ،‬ملت‬ ‫خودشان به این مساله تشویق م ی شوند‪ .‬فرهنگ سازی‬ ‫از باال به پایان انجام م ی شود‪.‬‬ ‫‪ l‬مشکالت مالی از یک طرف و عدم تمایل جوانان‬ ‫به ازدواج از طرف دیگر خانواده ها را دارد با معضل بزرگی‬ ‫روبه رو م ی کند‪ .‬در ضمن درباره پدیده ازدواج سفید هم‬ ‫مطلب بنویسید‪.‬‬ ‫‪ l‬ســرداران ما یک روز در مقابل داعش به شهادت‬ ‫م ی رسند یک روز به دســت صهیونیس ت های پلید‪.‬‬ ‫همدستی داعش و صهیونیس ت ها دیگه باید چطوری‬ ‫اثبات بشه؟‬ ‫‪ l‬به دوران سالگرد انقالب نزدیک م ی شویم‪ .‬هر سال‬ ‫تکرار همان مطالب و همان حرف ها‪ .‬پس کی ما قراره‬ ‫کار جدید انجام بدیم ؟ ک ی قراره دست در ارشیوها کنیم‬ ‫و نوارهایی مثل نوار شاه و امینی رو منتشر کنیم؟ چقدر‬ ‫دیگه قراره صبر کنیم‪ .‬نگاه کنید شبکه های خارجی‬ ‫چطور فیلم های ارشیوی شاه را بیرون م ی کشند و چهره‬ ‫جدید از او م ی سازند؟‬ ‫کامنت های سایت مثلث انالین‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینستاگرام هفته نامه مثلث فعال شده است‪ .‬کارب ران این شبکه اجتماعی‬ ‫م ی توانند با پیوســتن به اینســتاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه را‬ ‫مشاهده کنند‪.‬‬ ‫جهاد و مقاومت‬ ‫شبکه های اجتماعی در هفته گذشته پر بود از تصاویر‬ ‫«جهاد مغنیه»‪ .‬نزدیکی او به حاج قاســم سلیمانی از یک‬ ‫طرف و شهادتش در حمله تروریستی اسرائیل عاملی بود‬ ‫که توجه بسیاری را به این موضوع جلب کرد‪ .‬بسیاری از افراد‬ ‫و شخصی ت ها نسبت به شهادت او واکنش نشان دادند‪ .‬از‬ ‫رهبر معظم انقالب تا فرزندان شهدا که تصاویرشان را با او‬ ‫در شبکه های اجتماعی منتشــر م ی کردند‪ .‬فرزندان شهید‬ ‫همت‪ ،‬باکــری و کریم ی از جمله‬ ‫کسانی بودند که خاط راتشان را با‬ ‫«جهاد مغنیه» منتشر کرده بودند‪.‬‬ ‫مقــارن ‪ 18‬ژانویه ســالروز‬ ‫پایــان جنــگ ‪ 22‬روزه غــزه‬ ‫(یک شــنبه) و شکست اسرائیل‬ ‫در این جنگ‪ ،‬در حمله بالگردهای‬ ‫صهیونیستی به منطقه قنیطره‬ ‫در خاک سوریه شش تن از اعضای‬ ‫جنبش حــزب اهلل لبنان از جمله‬ ‫جهاد عماد مغنیه فرزند شــهید‬ ‫مجاهد عماد مغنیه ملقب به حاج‬ ‫رضوان و محمد عیسی مسئول‬ ‫نیروهای ضربتی حزب اهلل لبنان‬ ‫به شهادت رسیدند‪ .‬اولین بار وقتی مردم با چهره جهاد مغنیه‬ ‫اشنا شدند که اودر مراسم ختم مادر سردار سلیمانی شرکت‬ ‫کرده بود‪ .‬فرزند خوش سیمای حاج رضوان درست پشت سر‬ ‫سردار ایستاده بود و به میهمانان خوشامد م ی گفت‪ .‬گاهی‬ ‫شانه های سردار را م ی بوسید و سردار گاه ب ر م ی گشت و با او‬ ‫نجوا م ی کرد‪ .‬رابطه صمیمانه حاج قاسم و این جوان او را در‬ ‫ی از میهمانان‬ ‫کانون توجهات قرار داد‪ .‬سردار گاه او را به بعض ‬ ‫معرفی م ی کرد و انها با لبخند او را در اغوش م ی کشیدند‪ .‬او‬ ‫«جهاد مغنیه» فرزند جهاد و مقاومت بود‪.‬‬ ‫پس از شهادت‪ ،‬جهاد اینستاگرام مقام معظم رهبری‬ ‫در شــبکه اجتماعی تصاویری از وی را منتشــر کرد که در‬ ‫مراســم ی در بیت رهبری میــان میهمانان نشســته بود‪.‬‬ ‫همچنین تصاویــر جهاد و خود عماد مغنیــه در حالی که‬ ‫مشغول روبوســی رهبری بودند کنار هم منتشر شد‪ .‬فرزند‬ ‫شهید کریم ی درباره او در صفحه شــخصی خود با انتشار‬ ‫تصویرش نوشــت‪« :‬دقیقا همی ن جا بود‪ .‬یک ان ج ی اوی‬ ‫بی ن المللی تشکیل دادیم به اسم دبلیو اف‪.‬کلی خندیدیم‪.‬‬ ‫امشب عکس های سفر رو مرور کردم همه خاط راتش اومد‬ ‫جلوی چشمم‪ .‬وقتی بچه ها ازش پرسیدن اینده م ی خوای‬ ‫چکار کنی؟ گفت‪ :‬شهید بشم‪».‬‬ ‫مصطفی فرزند کوچک حاج‬ ‫همت درباره شهادت جهاد نوشت‪:‬‬ ‫«تروریسم دولتی اسرائیل‪ ،‬جهاد‬ ‫مغنیــه‪ ،‬فرزند شــهید حاج عماد‬ ‫مغنیــه (فرمانده ســابق حزب اهلل‬ ‫لبنان) و چند تــن دیگر از اعضای‬ ‫حزب اهلل لبنان را در قنیطره سوریه‬ ‫(مرز جوالن اشــغال شــده توسط‬ ‫رژیم صهیونیســتی) به شهادت‬ ‫رساند‪.‬‬ ‫‪ -۱‬چنــد روز از ســیرک‬ ‫«حمایت از شارلی» گذشته؟‪..‬‬ ‫‪ -۲‬سی د حســن نصــراهلل‬ ‫(حفظه اهلل) چنــد روز پیش در مصاحبــه ای تلویزیونی‪ ،‬به‬ ‫رژیم اشغالگر یهودی صهیونیستی در مورد ماجراجویی تازه‬ ‫هشدار داده بود‪..‬‬ ‫مهدی فرزند بزرگ شهید همت نیز که سایر تصاویرش‬ ‫با جهاد منتشر شده بود درباره او در چند جمله کوتاه دردمندانه‬ ‫نوشت ‪ :‬یک چیزهایی یهو بد اتشی به دل ادم میندازه‪...‬‬ ‫بد اتشی‪...‬‬ ‫مثل جهاد‪...‬‬ ‫مثل جهاد‪.‬‬ ‫مقاله تحلیلی گاردین‪ :‬سنای امریکا ب ه دنبال‬ ‫تحری م های جدید‬ ‫‪12‬‬ ‫شــادی گل قوچان نژاد در‬ ‫صفحه ‪AFC‬‬ ‫جهانگیری فراخــوان داد؛ از بابک زنجانی‬ ‫چیزی عایدمان نشده‬ ‫‪250‬‬ ‫شماره ‪243‬‬ ‫مثلث | شماره‬ ‫مثلث‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫‪ l‬امریکا توان تحریــم ای ران را ندارد‪ .‬اوبامــا بار دیگر در‬ ‫سخنرانی پایان ســال این موضوع را تاکید کرد‪ .‬داریم به‬ ‫روشنی م ی بینیم که این یک بازی زرگری است که میان‬ ‫کنگره و اوباما راه افتاده است‪ .‬انها نم ی توانند تحریم جدید‬ ‫اعمال کنند در حالی که اوباما گفته ان را وتو م ی کند‪ .‬ب رای‬ ‫لغووتویاوبامانیازدارندتاعالوهبرنمایندگانجمهوریخ واه‬ ‫حداقل‪ 13‬نمایندهدموکراتراهمباخودهمراهکنندکهتوان‬ ‫انجامچنینکاریراندارند‪.‬‬ ‫‪ l‬بعد از پیام کوتاه‪ ،‬اما روشن و واضح رهبری به همایش‬ ‫مبارزه با فساد الزم است که دولت بدون هیچ پرده پوشی‬ ‫مسائل مربوط به فساد ها را پیگیری و نتیجه را همانطور‬ ‫که رهبری گفتند به مردم ارائه کنند‪ .‬خدا را شکر که فعال‬ ‫پرونده اقای رحیم ی به سرانجام رسید و از طرف دیگر قرار‬ ‫است در ماه اینده اقای زنجانی محاکمه شود‪ .‬انهم بعد‬ ‫از یک سال‪ .‬قوه قضائیه هم با این دو پرونده ظاه را دارد‬ ‫به وظایفش عمل م ی کند‪ .‬حاال مردم قاطعیت بیشتری‬ ‫را از دولت طلب م ی کنند‪.‬‬ ‫ده نمکی ‪ :‬شرف المکان‬ ‫بالمکین‬ ‫هفته گذشته قدم زدن ظریف و کری در ژنو نیز دستمایه‬ ‫مطالب فراوانی در شــبکه های اجتماعی شد‪ .‬انتقاد به این‬ ‫پیاده روی دیپلماتیک حتی در صحنه اعتراض دانشجویان‬ ‫مقابل سفارت فرانســه نیز دیده م ی شــد‪ .‬صفحه سایت‬ ‫عماریون با انتشــار بخش هایی از متن حسین قدیانی که‬ ‫به همین مســاله انتقاد کرده بود پرداخــت‪ .‬قدیانی در این‬ ‫متن نوشته بود‪« :‬من نم ی دانم هدف از برخی کارها چیست‬ ‫لیکن اگر مقصود این است که یک چیزهایی ب رای ما عادی‬ ‫شود‪ ،‬نخی ر! هرگز این اتفاق نخواهد افتاد‪ ».‬قدیانی در بخش‬ ‫دیگری از مقالــه اش خط خود را با «شــارل ی های وطنی»‬ ‫مشخص م ی کند و معتقد اســت که انها مشغول امتحان‬ ‫غیرت انقالبی هســتند‪« :‬وقتی طرف دارد تــو را تحریم‬ ‫م ی کند‪ ،‬چه م ی نویسم که رســما جالد تحریم است‪ ،‬چه‬ ‫جای تعجب اگر پیاده روی در دیپلماسی پیاده‪ ،‬پیاده راه رفتن‬ ‫روی مخ اقتدار و غرور ملی تداعی شــود! حقیقت ان است‬ ‫که بعض ی ها یک سال ونیم است دارند با دشمن پیاده روی‬ ‫م ی کنند! بحث ‪ 10‬دقیقه و یک ربع نیست؛ یک سال ونیم‬ ‫است عده ای دارند در بعضی چیزها با دشمن راه م ی ایند که‬ ‫این راه امدن با دشمن‪ ،‬از راه رفتن با دشمن هم بدتر است!‬ ‫خب! چه شــد نتیجه؟! تعارف که نداریم؛ کــم و بیش در‬ ‫مواردی با دشمن راه امدیم‪ ».‬نویسنده وطن امروز در نهایت‬ ‫نام «پیاده روی با شیطان» را ب رای این اتفاق بر م ی گزیند و‬ ‫م ی نویسد‪« :‬پیاده روی با شــیطان‪ ،‬یک جا «قدم» را الوده‬ ‫م ی کند‪ ،‬یک جا «قلم» را‪ .‬اما یکی با کاریکاتور شارلی ابدو‬ ‫حال م ی کند‪ ،‬یکی هم با نقاشی ارمیتا‪ ...‬خواهر خردسالم!‬ ‫چند روز دیگر بهمن که از راه برسد روح خدا م ی اید دوباره و تو‬ ‫باید دست به قلم شوی‪ .‬نقاشی حق توست‪ ،‬نه انها که قلم‬ ‫را به شیطان م ی فروشــند‪ .‬این فقط تفنگ داعش نیست‬ ‫که بوی باروت م ی دهد‪ ،‬جوهر قلم شــارل ی های داخلی هم‬ ‫عجیب تند و زننده است‪».‬‬ ‫جهاد و عماد‬ ‫مدتی است که حمید رســایی پس از دریافت هر نامه اعتراضی از‬ ‫هیات نظارت بر مطبوعات اعتراضش را با نوشتن پای همان نامه و انتشار‬ ‫ان بیان می کند‪ .‬تصویری که اتفاقا مورد توجه رسانه ها و فضای مجازی‬ ‫نیز قرار می گیرد‪.‬‬ ‫باوجودی که وزن دولت و دیگر نهاد ها در هیات نظارت بر مطبوعات‬ ‫امر کامال مشخصی است‪ ،‬حمید رسایی پس از دریافت هر تذکر از هیات‬ ‫نظارت‪ ،‬در کنار ان توضیحاتی را نوشــته و به دولت انتقاد کرده و منتشر‬ ‫می کند‪ .‬مدیرمسئول نشریه ‪ ۹‬دی البته برای بیان اعتراضش‪ ،‬شیوه جالبی‬ ‫ پیش گرفته و پس از دریافت هــر نامه ای به امضای مدیرکل مطبوعات داخلی ـ که نظر شــورای نظارت بر مطبوعات را‬ ‫منعکس کرده ـ حاشیه نویسی مشتمل بر نقدهایی بر دولت به نگارش در می اورد و در فضای اینترنت منتشر می کند که این‬ ‫نوع اعتراض یک مدیرمسئول‪ ،‬حرکتی جالب و کم سابقه است‪.‬‬ ‫رسایی در این حاشیه نگاری که با نام «ششمین سند ازادی بیان در دولت کلید» ظاهرا خطاب به شخص رئیس جمهور‬ ‫به نگارش درامده‪ ،‬نوشته است؛ به رغم گذشت چهار ماه از اسیدپاشــی چند رسانه دولتی و همسو با دولت بر صورت نظام‬ ‫اســامی‪ ،‬هنوز اکثریت اعضای دولتی هیات نظارت به هیچ یک از انها تذکر نداده اما ‪ ۹‬دی در این مدت دو بار به خاطر‬ ‫انتقاد از دولت تذکر گرفته است‪ .‬شاید اگر ‪ ۹‬دی بچه های بسیج و سپاه را سلمان ها و ابوذرهای فاسد می نامید‪ ،‬شاید ‪ ۹‬دی‬ ‫در تیتر یک خود نشریه توهین کننده به ساحت مقدس پیامبر اسالم (ص) را تبلیغ می کرد‪ ،‬بگذریم‪ ،‬ولی خدا را شکر مثل‬ ‫انها نیســتیم‪ .‬اقای روحانی اصال ما را توقیف کنید‪ ،‬اما به مردم توضیح دهید چرا نان را گران کردید؟ چرا تحریم ها بیشتر‬ ‫شده؟ چرا یارانه ثروتمندان قطع نمی شــود؟ چرا سرمایه مردم در بورس نصف شده اســت؟ چرا سازمان فضایی ایران را‬ ‫منحل کردید؟ چرا؟‬ ‫مردم امروز توقیف شد‬ ‫دومین تالش محمد قوچانی برای انتشار روزنامه در دولت یازدهم هم باناکامی و توقیف همراه شد‪ .‬این روزنامه نگار‬ ‫اصالح طلب ابتدا تالش کرد روزنامه اسمان را منتشر کند‪ ،‬اما سرنوشت ان تنها ‪ 6‬شماره بود و در نهایت با حکم دادستانی‬ ‫توقیف شد‪ .‬روزنامه دوم او در دولت یازدهم که اتفاقا با شعار «رسانه حامی دولت» منتشر شد نیز سرنوشتی بهتر از اسمان‬ ‫نداشت‪« .‬مردم امروز» هم نتوانست یک ماهگی خودش را جشن بگیرد و با تیتری که بر صفحه اولش نقش بسته بود به‬ ‫توقیف و لغو امتیاز محکوم شد؛ روزنامه ای که گفته می شد با ســرمایه مادی و نیروی انسانی امده بود تا خال رسانه های‬ ‫حامی دولت را پر کند‪ .‬مردم امروز در تیتر چهارشنبه هفته گذشــته خود عکس جورج کلونی را با جمله ای در همدردی با‬ ‫شارلی منتشر کرده بود‪.‬‬ ‫قوچانی پس از انکه اعتراضات به این تیتر باال گرفت در توضیحی عنوان کرد‪« :‬تیتر و عکس مربوط به جورج کلونی‬ ‫قبل از ثبت تکرار خطای روزنامه شارلی در انتشار کاریکاتور توهین امیز بوده اســت‪ ».‬قوچانی همچنین توضیح داده که‬ ‫فردای روز انتشار کاریکاتور پیامبر اسالم روی جلد مجله شارلی ابدو‪ ،‬روزنامه مردم امروز طی یادداشتی موضع خود را درباره‬ ‫ان نوشته است‪ .‬اما این توضیحات نیز نتوانســت مقامات قضایی را قانع کند‪ .‬به اعتقاد بسیاری حتی در صورتی که شارلی‬ ‫کاریکاتورها را بازنشر هم نمی کرد گناهکار بود‪ ،‬چراکه یک بار این کار را کرده بود و برای همین مورد حمله قرار گرفته بود‪.‬‬ ‫گفتنی است مدتی قبل قوچانی سردبیری هفته نامه صدا را که بعد از اســمان منتشر می کرد‪ ،‬واگذار کرده‪ ،‬هم اکنون تنها‬ ‫نشریه ای که در اختیار دارد‪ ،‬ماهنامه مهرنامه است‪.‬‬ ‫اسب اهنی یک روزنامه علیه دولت‬ ‫شماره‪250‬‬ ‫مثلث ||شماره‬ ‫مثلث‬ ‫‪243‬‬ ‫جمال کاظمی در ســرمقاله ایــران روزنامــه ارگان دولت فردای‬ ‫روزی که حســن روحانی و تعدادی از اعضای کابینه بــا مترو به محل‬ ‫کار خود رفتند‪ ،‬از مقاله روزنامه کیهان انتقاد کــرد‪ .‬اگرچه در این مقاله‬ ‫که با لحن تندی نوشته شــده بود نامی از کیهان برده نشده اما کدهایی‬ ‫که این مقاله می داد به روشنی مشــخص می کرد منظور سخن روزنامه‬ ‫دولت کیســت‪ .‬کاظمی در این مقاله نوشــته بود‪« :‬خاطره خنک هوای‬ ‫پاک دیروز در خیال ها می ماند اگر «حاشیه سازی»های یک «گزارش‬ ‫خبری ‪ -‬تحلیلی» الودگی نمی افرید‪ .‬روزی که شهروندان و سیاستمداران‬ ‫قرار کرده بودند خودروی شخصی را در خانه حبس کنند تا از عفونت هوا کم شود‪ ،‬روزنامه ای اسب اهنی اش را زین کرد تا‬ ‫ بی صداقتی به زمین و هوا‪ ،‬هر دو‪ ،‬بپراکند‪».‬‬ ‫به نوشــته این مقاله‪« :‬روحانی و کابینه اش زیر زمین‪ ،‬مســافر مترو بودند غافل از انکه اسب اهنی‪ ،‬خیابان ها‬ ‫را می گشــت و خیال می کرد انچه نوشــته‪ ،‬گزارشــی خبری ‪ -‬تحلیلی از حاشیه ســازی های دولت با هدف فرار از‬ ‫وعده هاست‪ .‬کسی مگر پیدا شود و ســوار را پیاده کند و پای درس روزنامه نگاری بنشاند تا بفهمد «گزارش»‪ ،‬جای‬ ‫کین توزی نیســت و ردیف تعابیر پرنیش و گزشی چون «ســتاد عملیات روانی» و «طبل هیاهو و جنجال» با بیانیه‬ ‫سیاسی یا فضاسازی حزبی یا انتقام جویی جناحی شاید سازگار باشد اما با «گزارش خبری ‪ -‬تحلیلی» نه!!» روزنامه‬ ‫ایران تاکید کرده‪ :‬نویسنده‪ ،‬تعارف و تکلف را گذاشته بود در شکاف دیوار و گفته بود‪« :‬بیش از یک سوم از عمر مفید‬ ‫دولت گذشته و انتظار برای عملیاتی شدن وعده های داده شده همچنان ذهن جامعه را به خود مشغول کرده و معلوم‬ ‫نیست برای اجرای ان چقدر دیگر باید صبر کرد؟»‬ ‫ایران همچنین با اشاره به مقاله کیهان که دولت را به حاشیه سازی متهم کرده بود‪ ،‬ادامه می دهد‪« :‬حاشیه سازی‪ ،‬بیش‬ ‫از انکه در تخصص دولت باشد‪ ،‬در تیول و تملک توطئه اندیشانی است که هنری غیر از زمین گیر کردن دولت تحول خواه‬ ‫ندارند‪ .‬در این میانه‪ ،‬یک دولت مانده اســت که هدفش پاگیر کردن گفتار اعتدالی در جامعه ای است که سال هاست اهل‬ ‫افراط بر گلوگاه های فرهنگ و سیاســت و اقتصادش چنگ انداخته اند و از انقالب و ارزش ها جان پناه ساخته اند‪ ».‬کیهان‬ ‫هنوز پاسخی به این گزارش نداده است‪.‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫از دیپلماسی خنده تا‬ ‫دیپلماسی پیاده‬ ‫حاشیه هایی بر تذکرات ‪ 9‬دی‬ ‫بررسی رسانه ای هفته‬ ‫‪13‬‬ ‫روزانه حجم بســیاری از عک س های خبری به ما م ی رسد‪ .‬تعداد این‬ ‫عک س ها انقدر زیاد اســت که گاهی ب ه راحتی از کنار ان عبور م ی کنیم اما‬ ‫شاید بهتر باشد روی بعضی از عک س ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث‬ ‫در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور عک س ها از نو یاداوری م ی کند‪.‬‬ ‫رویداد‬ ‫شناختمستقیموبی واسطهازدیناسالمبه دستاورید‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫پیام رهبر معظم انقالب به جوانان اروپا و امریکای شمالی‬ ‫ولی امر مسلمین جهان حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬در پی‬ ‫ی را به زبان انگلیسی خطاب به جوانان‬ ‫حوادث اخیر‪ ،‬پیام مهم ‬ ‫غربی منتشر کردند‪ .‬متن فارسی این پیام بدین شرح است‪:‬‬ ‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬ ‫به عموم جوانان در اروپا و امریکای شمالی‬ ‫حوادث اخیر در فرانسه و وقایع مشابه در برخی دیگر از‬ ‫کشورهای غربی مرا متقاعد کرد که دربار ه انها مستقیما با شما‬ ‫سخن بگویم‪ .‬من شما جوانان را مخاطب خود قرار می دهم؛ نه‬ ‫به این علت که پدران و مادران شما را ندیده می انگارم‪ ،‬بلکه به‬ ‫این سبب که ایند ه ملت و سرزمین تان را در دستان شما می بینم‬ ‫و نیز حس حقیقت جویی را در قلب های شما زنده تر و هوشیارتر‬ ‫می یابم‪ .‬همچنین در این نوشته به سیاستمداران و دولتمردان‬ ‫شما خطاب نمی کنم‪ ،‬چون معتقدم که انان اگاهانه راه سیاست‬ ‫را از مسیر صداقت و درستی جدا کرده اند‪.‬‬ ‫سخن من با شما دربار ه اسالم است و به طور خاص‪ ،‬درباره ‬ ‫تصویر و چهره ای که از اسالم به شما ارائه می گردد‪ .‬از دو دهه‬ ‫پیش به این سو ـ یعنی تقریبا پس از فروپاشی اتحاد جماهیر‬ ‫شوروی ـ تالش های زیادی صورت گرفته تا این دین بزرگ‪،‬‬ ‫در جایگاه دشمنی ترسناک نشانده شود‪ .‬تحریک احساس رعب‬ ‫و نفرت و بهره گیری از ان‪ ،‬متاسفانه سابقه ای طوالنی در تاریخ‬ ‫سیاسی غرب دارد‪ .‬من در اینجا نمی خواهم به «هراس های»‬ ‫گوناگونی که تاکنون به ملت های غربی القاء شده است‪ ،‬بپردازم‪.‬‬ ‫شماخودبامروریکوتاهبرمطالعاتانتقادیاخیرپیرامونتاریخ‪،‬‬ ‫می بینید که در تاریخ نگاری های جدید‪ ،‬رفتارهای غیر صادقانه و‬ ‫مزوران ه دولت های غربی با دیگر ملت ها و فرهنگ های جهان‬ ‫نکوهش شده است‪ .‬تاریخ اروپا و امریکا از برده داری شرمسار‬ ‫است‪ ،‬از دور ه استعمار سرافکنده است‪ ،‬از ستم بر رنگین پوستان‬ ‫و غیر مســیحیان خجل اســت؛ محققین و مورخین شما از‬ ‫خونریزی هایی که به نام مذهب بین کاتولیک و پروتستان یا‬ ‫به اسم ملیت و قومیت در جنگ های اول و دوم جهانی صورت‬ ‫گرفته‪ ،‬عمیقا ابراز سرافکندگی می کنند‪.‬‬ ‫این به خودی خود جای تحســین دارد و هدف من نیز از‬ ‫بازگوکردن بخشی از این فهرست بلند‪ ،‬سرزنش تاریخ نیست‪،‬‬ ‫بلکه از شما می خواهم از روشنفکران خود بپرسید چرا وجدان‬ ‫عمومی در غرب باید همیشه با تاخیری چند ده ساله و گاهی چند‬ ‫صد ساله بیدار و اگاه شود؟ چرا بازنگری در وجدان جمعی‪ ،‬باید‬ ‫معطوف به گذشته های دور باشد نه مسائل روز؟ چرا در موضوع‬ ‫مهمی همچون شیو ه برخورد با فرهنگ و اندیش ه اسالمی‪ ،‬از‬ ‫شکل گیری اگاهی عمومی جلوگیری می شود؟‬ ‫شما به خوبی می دانید که تحقیر و ایجاد نفرت و ترس‬ ‫موهوم از «دیگری»‪ ،‬زمین ه مشترک تمام ان سودجویی های‬ ‫ستمگرانه بوده است‪ .‬اکنون من می خواهم از خود بپرسید که‬ ‫چرا سیاســت قدیمی هراس افکنی و نفرت پراکنی‪ ،‬این بار با‬ ‫شدتی بی سابقه‪ ،‬اسالم و مسلمانان را هدف گرفته است؟ چرا‬ ‫ساختار قدرت در جهان امروز مایل است تفکر اسالمی در حاشیه‬ ‫و انفعال قرار گیرد؟ مگر چه معانی و ارزش هایی در اســام‪،‬‬ ‫مزاحم برنام ه قدرت های بزرگ اســت و چه منافعی در سایه ‬ ‫تصویرسازی غلط از اسالم‪ ،‬تامین می گردد؟ پس خواست ه اول‬ ‫من این است که دربار ه انگیزه های این سیاه نمایی گسترده علیه‬ ‫اسالم پرسش و کاوش کنید‪.‬‬ ‫خواست هدوممنایناستکهدرواکنشبهسیلپیشداوری ها‬ ‫وتبلیغاتمنفی‪،‬سعیکنیدشناختیمستقیموب یواسطهازایندین‬ ‫به دست اورید‪ .‬منطق سلیم اقتضا می کند که الاقل بدانید انچه‬ ‫شما را از ان می گریزانند و می ترسانند‪ ،‬چیست و چه ماهیتی دارد‪.‬‬ ‫من اصرار نمی کنم که برداشت من یا هر تلقی دیگری از اسالم را‬ ‫بپذیریدبلکهمی گویماجازهندهیداینواقعیتپویاواثرگذاردردنیای‬ ‫امروز‪ ،‬با اغراض و اهداف الوده به شما شناسانده شود‪ .‬اجازه ندهید‬ ‫ریاکارانه‪،‬تروریست هایتحتاستخدامخودرابه عنواننمایندگان‬ ‫اسالم به شما معرفی کنند‪ .‬اسالم را از طریق منابع اصیل و ماخذ‬ ‫دست اول ان بشناسید‪ .‬با اســام از طریق قران و زندگی پیامبر‬ ‫بزرگ ان (صلی اهلل علیه وال هو سلم) اشنا شوید‪ .‬من در اینجا مایلم‬ ‫بپرسمایاتاکنونخودمستقیمابهقرانمسلمانانمراجعهکرده اید؟‬ ‫ایاتعالیمپیامبراسالم(صلی اهلل علیه واله وسلم)واموزه هایانسانی‬ ‫واخالقیاورامطالعهکرده اید؟ایاتاکنونبهجزرسانه ها‪،‬پیاماسالم‬ ‫را از منبع دیگری دریافت کرده اید؟ ایا هرگز از خود پرسیده اید که‬ ‫همیناسالم‪،‬چگونهوبرمبنایچهارزش هاییطیقرونمتمادی‪،‬‬ ‫بزرگترین تمدن علمی و فکری جهــان را پرورش داد و برترین‬ ‫دانشمندانومتفکرانراتربیتکرد؟‬ ‫من از شما می خواهم اجازه ندهید با چهره پردازی های‬ ‫موهن و سخیف‪ ،‬بین شما و واقعیت‪ ،‬سد عاطفی و احساسی‬ ‫ایجاد کنند و امکان داوری بی طرفانه را از شما سلب کنند‪ .‬امروز‬ ‫که ابزارهای ارتباطاتی‪ ،‬مرزهای جغرافیایی را شکسته است‪،‬‬ ‫اجازه ندهید شما را در مرزهای ساختگی و ذهنی محصور کنند‪.‬‬ ‫اگر چه هیچ کس به صورت فردی نمی تواند شکاف های ایجاد‬ ‫شده را پر کند‪ ،‬اما هر یک از شما می تواند به قصد روشنگری خود‬ ‫و محیط پیرامونش‪ ،‬پلی از اندیشه و انصاف روی ان شکاف ها‬ ‫بسازد‪ .‬این چالش از پیش طراحی شده بین اسالم و شما جوانان‪،‬‬ ‫اگر چه ناگوار است اما می تواند پرسش های جدیدی را در ذهن‬ ‫کنجکاو و جستجوگر شما ایجاد کند‪ .‬تالش در جهت یافتن‬ ‫پاسخاینپرسش ها‪،‬فرصتمغتنمی رابرایکشفحقیقت های‬ ‫نو پیش روی شما قرار می دهد‪ .‬بنابراین‪ ،‬این فرصت را برای فهم‬ ‫صحیح و درک بدون پیشداوری از اسالم از دست ندهید تا شاید‬ ‫به یمن مسئولیت پذیری شما در قبال حقیقت‪ ،‬ایندگان این‬ ‫برهه از تاریخ تعامل غرب با اسالم را با ازردگی کمتر و وجدانی‬ ‫اسوده تر به نگارش دراورند‪.‬‬ ‫سیدعلیخامنه ای‬ ‫‪1393/11/1‬‬ ‫نوام چامسکی متفکر و کنشگر برجسته‬ ‫سیاسی امریکا با اشاره به حمالت پهباد‬ ‫های امریکایی علیه غیر نظامیان کشــور‬ ‫های مختلف به بهانه مبارزه با تروریســم‪،‬‬ ‫برخورد رهب ران واشنگتن با مسئله تروریسم‬ ‫را مزورانه خواند‪.‬‬ ‫وزیر امور خارجه با اشــاره به اینکه موفقیت های‬ ‫جبهه مقاومت‪ ،‬موجب ابطال تصور اسیب ناپذیری‬ ‫رژیم صهیونیستی و حامیان ان شده است‪ ،‬اقدام‬ ‫تجاوزکارانه اخیر رژیم صهیونیســتی در جوالن را‬ ‫نشانه دیگری از هم راهی و همکاری بین این رژیم‬ ‫و تروریستهای تکفیری دانست و ان را محکوم کرد‪.‬‬ ‫دولت و روز هوای پاک‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫تشییع شهید جهاد مغنیه‬ ‫سفر رئی س مجلس به ترکیه‬ ‫‪15‬‬ ‫درباره گفتارها‬ ‫گفتارها‬ ‫گفتارها‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫منعاشقمحمد(ص) هستم‬ ‫گفتارها‪،‬سخن ما نیست‪،‬حرف روزنام ه نگاران و کارشناسانی‬ ‫است که در محی ط های تخصص ی شان با گرای ش های مختلف به‬ ‫موضوعات مختلف پرداخته اند؛ یک نگاه ازاد که مثلث با افتخار‬ ‫ان را میزبانی م ی کند‪ .‬این حرف ها‪ ،‬موضع نویسندگانشان است‪،‬‬ ‫ما فقط بستر انتشار انیم‪.‬‬ ‫چارلی در سه پرده‬ ‫یک توهین و چند مساله‬ ‫ف رانسهنا امنو‬ ‫اسالم ه راسی‬ ‫انفعالسکوتنهادهای‬ ‫دولتیوغیردولتی‬ ‫تلفیق مبانی سطحی‬ ‫و مصادیق دروغین‬ ‫حمایتغربازنش ریههتاک‬ ‫ف رانسوینشانهچیست؟‬ ‫گفتارها‬ ‫در مذمت‬ ‫ازادی بی حدو حصر‬ ‫سیدمصطفی هاشمی طبا‬ ‫سیاستمدار ایرانی‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫گفتارها‬ ‫جمعه شــب در محلی به دور از خانه توفیق اجباری‬ ‫دیدن میزگردی از یک شــبکه خارجی فارسی زبان در مورد‬ ‫موضوع اهانت و ح دو حصر ازادی بیان انسان دست داد‪.‬‬ ‫یکی از حاضران در میزگرد شخصی به نام ف‪.‬س بود‪.‬‬ ‫زاده ای ران و از خداناگرایان‪ .‬که م ی گفت ازادی بیان موهبتی‬ ‫است که به همه انسان ها داده شــده و در ان حد و حصری‬ ‫نیست‪ .‬اما نگفت که چه کسی این ازادی را به انسان اعطا‬ ‫کرده اســت و نگفت که ایا ازادی بیــان و ازادی عمل چه‬ ‫نسبتی با هم دارند و اگر ازادی بیان ح دو حصری ندارد ازادی‬ ‫عمل چرا حد و حصری باید داشته باشد‪ .‬در حال ی که سایر به‬ ‫بحث نشستگان اشاراتی داشــتند‪ ،‬ف‪.‬س اصال به انچه در‬ ‫قوانین اروپایی امده است و حســب ان هر کس م ی تواند‬ ‫به خاطر اهانتی که به او شــده از دادگاه‪ ،‬دادرسی بخواهد و‬ ‫دادگاه ها هم اهانت ها را شــدیدا محکوم م ی کنند اشاره ای‬ ‫نکرد و این قوانین را مورد سرزنش قرار نداد و نیز معلوم نکرد‬ ‫که اگر ازادی بیان ب ی حد وحصر وجود دارد چرا ازادی عمل‬ ‫ب ی حد و حصر نباید وجود داشته باشد‪.‬‬ ‫اگر ادم های فالن نشریه‪ ،‬ازادی هرزه گویی دارند چرا‬ ‫ادم های دیگر ازادی عمل در اجرائیات را نداشته باشند‪ .‬اگر‬ ‫ترور شخصیت ازاد است چرا ترور شــخص ازاد نیست‪ .‬با‬ ‫اعتقاد به ازادی انسان به صورت ب ی حد وحصر‪ ،‬توجیه انچه‬ ‫تروریس ت ها در مجله شــارلی کرده اند بسیار عملی است‪.‬‬ ‫حقیقت تفکر حاکم در قدرتمندان هم همین اســت‪ .‬ترور‬ ‫خوب داریم و ترور بــد‪ .‬ازادی بیان خوب داریم و ازادی بیان‬ ‫بد‪ .‬دوگانه نگاه کردن به پدیده ها نزد قدرت ها و جیره خواران‬ ‫انها امری عادی شده است‪ .‬همین اقای ف‪.‬س به نوشته ها‬ ‫و بیانات قبلی و ســابقه خود نگاه کند که چه اندازه به افراد‬ ‫متحجر از نظر خودش اهانت کــرده و ب رای انها ازادی بیان‬ ‫قائل نبوده و حتی حق زیست را ب رای تاریک اندیشان (به قول‬ ‫خود او) انکار کرده است‪.‬‬ ‫اقای ف‪.‬س ازادی بیان را حق همه انسان ها م ی داند‪.‬‬ ‫اما نم ی گوید چه کسی این ازادی بیان را به انسان ها اعطا‬ ‫کرده است‪ .‬مگر م ی شــود چیزی به انســان اعطا شود و‬ ‫اعطاکننده ای وجود نداشته باشد‪.‬‬ ‫اندره ژید م ی گوید‪« :‬اگر خدا نباشد همه چیز روا خواهد‬ ‫بود‪ ».‬انچه به نام ازادی کامل و ب ی حد و حصر خوانده م ی شود‬ ‫مصداق همین کالم اندره ژید است‪ .‬مصداق برعکس گفته‬ ‫اندره ژید‪ ،‬پیامبر اسالم و اموزه های اوست که به خاطر کرامت‬ ‫انسان ها‪ ،‬دشنام دادن به هر که را حتی دشمنان و مخالفان‬ ‫منع کرده است‪.‬‬ ‫عالوه بر انکه در قران کریم امده است «وال تس ب الذین‬ ‫یدعون من دون اهلل» در حدیثی از رسول اهلل (ص) امده است‬ ‫«و التسب الشیطان و التسب الدهر»؛ حتی اگر محکوم به‬ ‫اعدامی را به سمت چوبه دار ببرند و در راه کسی به او اهانت‬ ‫کند‪،‬ابتدا باید اهانت کننده مجازات شــود و پس از ان حکم‬ ‫محکوم اجرا شود‪.‬‬ ‫تالش زورمداران دین ســتیز ان بوده که مســلمانان‬ ‫برعکس اموزه های خود عمل کنند تا اموزه های اســامی‬ ‫مورد تنفر قــرار گیرد و همین بوده که در ســرزمین حجاز‬ ‫و هابیون تندرو با پوســته ای از احکام اســامی تصویری‬ ‫غریب از اســام را در دنیا مطرح کردند و ســپس القاعده و‬ ‫داعش که برســاخته غرب بوده‪ ،‬عمدا با نمایش خشونت‬ ‫ ب ی حد و حصر اسالم را امری خالف فطرت انسان و به دور از‬ ‫شفقت و رحمانیت معرفی کرده اند و سرانجام همین داعش‬ ‫دست پخت انان است که به معرفی اسالم خشونتی پرداخته‬ ‫و روی صهیونیس ت های اشغالگر و نژادپرست را سفید کرده‬ ‫ی هموطن مساله ای‬ ‫است‪ .‬ب رای زورمداران قتل چند نفر اروپای ‬ ‫نیست‪ .‬هدف وســیله را توجیه م ی کند و به هر طریق باید‬ ‫مسلمانان و اسالم بدنام شوند‪ ،‬حتی با کشته شدن هموطنان‬ ‫و هم کیشان خود‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی است که مســلمانان باید هر چه‬ ‫بیشتر سفارشات پیامبر گرام ی اســام را اویزه گوش قرار‬ ‫دهند و به همان پایمردی اما با خلق نیکو و جدال احســن‬ ‫با توطئه گران روبه رو شــوند و حقیقت سیره پیامبر و ائمه‬ ‫معصوم ما همین بوده و راز بقای اسالم و تشیع همین شیوه‬ ‫احسن بوده است‪ .‬دشــمنان تالش دارند شیوه مسلمانان‬ ‫بر ب ی منطقی‪ ،‬خشــونت‪ ،‬بددهنی و دشنام باشد‪ .‬همان که‬ ‫دشمنان اسالم چون ابوســفیان و ابوجهل انجام م ی دادند‬ ‫و حال استراتژی دشمنان اســام القای این صفات مذموم‬ ‫به مسلمانان و ب ر ساختن گروه های تندرو و تکفیری است‪.‬‬ ‫همچنانکه وهابیون‪ ،‬القاعده‪ ،‬النصــره و داعش را ایجاد و‬ ‫تقویت کردند تا با اسالم از درون بجنگند‪ .‬نقش سروی س های‬ ‫اطالعاتی کشورهای مغرب زمین بسیار پیچیده و موثر است‬ ‫و فراموش نکنیم که اینتلیجنس سرویس در سال ‪ 58‬اعالم‬ ‫کرد که با انقالب اسالمی ‪ 70‬درصد از کادر درون ای ران از بین‬ ‫رفت اما ما ان ر ا ترمیم کرده ایم‪ .‬وقتی انان در کشور ما چنین‬ ‫هستند‪ ،‬در سایر کشورهای اسالمی چگونه هستند‪.‬‬ ‫هرگز نباید در مسیر خواست انان حرکت کنیم‪ .‬همان‬ ‫قدر که در مواضع خود پایدار و مستحکم باید باقی بمانیم‬ ‫برضرورت مقابله احســن و رعایت اخالق و کالم محکم و‬ ‫مستدل با خداناگرایان بستیزیم چراکه رسوخ در قلب های‬ ‫مردم تنها با اخالق و رفتار اســت و این ان چیزی است که‬ ‫دشمنان از ان ه راس دارند وگرنه از سالح و مهمات و مشابه‪،‬‬ ‫ه راسی ندارند و ایده ال انان تندخویی‪ ،‬بدرفتاری و بنیادگرایی‬ ‫تفکیری است چرا که از این طریق ریشه های اسالم رحمانی‬ ‫را م ی خواهند از بن در اوردند ولی حســب وعده قران کریم‬ ‫«لیطفئو نوراهلل و اهلل متم نــوره و لوکره الکافرون» که صد‬ ‫البته با احسن جدال وعده خدا محقق م ی گردد‪.‬‬ ‫‪17‬‬ ‫گفتارها‬ ‫یعنی اینکه اهانت به پیامبــران ادیان ابراهیمی را محکوم‬ ‫نمی کنم؛ چون اگرچه چارلی بودن از یک سو بیانگر مظلوم‬ ‫بودن و کشته شدن به قیمت ازادی بیان است ولی از دیگر‬ ‫ســو‪ ،‬باید توجه داشــت که ان بیان‪ ،‬جز توهین و تحقیر و‬ ‫تمسخر پیامبر اسالم نبوده‪ .‬حتی وقتی به عقاید یهودی ها‬ ‫اهانت می شــود‪ ،‬ان کاریکاتوریســت از هفته نامه چارلی‬ ‫اخراج می شود‪.‬‬ ‫پس حتی در این ظلم اشکار به ادیان ابراهیمی هم‬ ‫خبری از ظلم به سویه نیســت و گویا فقط هدف‪ ،‬اهانت‬ ‫به پیامبر اســام و به جوش اوردن غیرت مســلمانان‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪ -۳‬هر گاه پای داعش در میان است و هر اتفاقی رخ‬ ‫می دهد که یک سر ان داعش است‪ ،‬نمی توان فراموش کرد‬ ‫و این مهم را نادیده گرفت کــه این داعش االن هر چه که‬ ‫هست و اکنون هر چه که می کند‪ ،‬فارغ از فلسفه وجودی ان‬ ‫و محل انعقاد نطفه ان است‪.‬‬ ‫نمی تــوان متغیــر کشــورهای غربــی و امریکا‬ ‫و رژیم صهیونیســتی را نادیــده گرفت؛ کشــورهایی که‬ ‫محمل های خلق این حیوانات در کالبد انسانند و تا همین‬ ‫چند ماه پیش و قبل از تشــکیل ائتالف ضد داعش‪ ،‬همین‬ ‫کشورهای تشــکیل دهنده ائتالف‪ ،‬علنا و رسما به داعش‬ ‫کمک های تســلیحاتی و مالی و بعضا جنســی گسترده‬ ‫می کردند!‬ ‫داعش هر چه کند‪ ،‬والدینش که کشــورهای غربی‪،‬‬ ‫امریکا و رژیم صهیونیستی بوده اند و حامیانش نظیر برخی‬ ‫متحدان منطقه ای و عربی اش‪ ،‬باید همواره پاسخگو باشند‬ ‫و نمی شــود فراموش کرد که این زمین بازی و طراحی ها‪،‬‬ ‫خیلی شــبیه طراحی هایی مانند بن الدن‪ ،‬القاعده و فاجعه‬ ‫‪ 11‬ســپتامبر اســت که بهانه ای کامال توجه افرین شــد‬ ‫در دســت امریکا و متحدانش‪ ،‬تا به عراق و افغانســتان‬ ‫حمله کند‪.‬‬ ‫چارلیدرسهپرده‬ ‫فرانسه نا امن و اسالم هراسی‬ ‫احسان رستگار‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫بحث اول‪:‬‬ ‫‪ -۱‬اینکه امریــکا و غرب از داعش به نحو احســن‬ ‫جهت اسالم هراسی در حال بهره برداری اند‪ ،‬شکی نیست‪،‬‬ ‫اما داعش هم اثبــات کرده که در زمینــه احمقانه ترین و‬ ‫ بیرحمانه ترین کشتارها و اعمال در هر کجا ‪ ،‬می تواند فاجعه‬ ‫افرین باشد‪.‬‬ ‫چه این واقعیــت تلخ را بهانه بنامیــم و چه دلیل‪ ،‬به‬ ‫انحای مختلف و در بزرگ ترین ابعاد رسانه ای‪ ،‬دست اویز‬ ‫دشمنان اسالم یعنی دولت های کشورهای غربی و امریکا‬ ‫قرار گرفته است‪.‬‬ ‫‪ -۲‬خیلی موذیانه است که در یک قطب‪ ،‬ازادی بیان‬ ‫به قیمت توهین به اسالم و پیامبر اسالم را قرار دهند و در‬ ‫قطب دیگر خشونت و کشتار دسته جمعی و داعش را‪ .‬چه‬ ‫کسی است که حاضر شود در این دو قطبی ‪ ،‬داعش را محکوم‬ ‫نکند؟ حال که داعش را محکوم کرده‪ ،‬چند درصد از افکار‬ ‫عمومی سراســر جهان‪ ،‬در چنین فضایی دو قطبی‪ ،‬دچار‬ ‫اشتباه محاسباتی نشده و در دامان چارلی هبدو نمی افتد؟‬ ‫وقتی هم که در دامان چارلی هبدو افتاد‪ ،‬جو گیر هشت تگ‬ ‫و شعار «من چارلی هســتم» می افتد و من چارلی هستم‪،‬‬ ‫مبحث دوم‪:‬‬ ‫گروگانگیری چارلی هبدو‪ ،‬بهانه ای شــد در دست‬ ‫دشــمنان اســام تا تیراژ این هفته نامه را که پیش از‬ ‫گروگانگیری ‪ ۶۰‬تا ‪ ۷۰‬هزار نســخه بود بــه ‪ ۳‬میلیون‬ ‫نسخه ان هم با توزیع جهانی گســترده افزایش دهند‪،‬‬ ‫ان هم با جلد اهانت و کاریکاتور پیامبر اسالم‪ ،‬حضرت‬ ‫محمد (ص)!‬ ‫این اقدام باعث عصبانیت مســلمانان جهان شد و از‬ ‫جمله مردم غیور ایران‪.‬‬ ‫به موجب این عصبانیت‪ ،‬تجمعــی رخ داد در مقابل‬ ‫سفارت فرانسه در خیابان نوفل لوشاتو‪.‬‬ ‫این تجمــع کامال بجــا و مفیــد بود‪ ،‬امــا اتفاق‬ ‫حاشــیه ای‪ ،‬متن و اصل را تحت الشــعاع قرار داد و ان‬ ‫عکســی بود که شــخصی در حال کندن تابلوی نوفل‬ ‫لوشاتو است و به جای ان کاغذی با نام خیابان محمدی‬ ‫را می خواهد بچســباند‪ .‬این حرکت اشــتباه‪ ،‬که فلسفه‬ ‫وجودی نام نوفل لوشــاتو که یــاداور اخرین روزهای‬ ‫انقالب و رهبری امام در زمان تبعید اســت را زیر سوال‬ ‫می برد‪ ،‬موجب وهن شد‪.‬‬ ‫ان چه در این میان ســوال برانگیز اســت‪ ،‬نادیده‬ ‫گرفتن ماده ‪ ۶۸۷‬قانون مجازات اســامی است که هر‬ ‫کسی را که وسایل و تاسیسات مورد استفاده عمومی از‬ ‫قبیل عالئم راهنمایی و رانندگی و ســایر عالئمی که به‬ ‫منظور حفظ جان اشــخاص یا تامین تاسیسات فوق یا‬ ‫شــوارع و جاده ها نصب شده اســت مرتکب تخریب یا‬ ‫ایجاد تحریق یــا از کار انداختن یا هر نــوع خرابکاری‬ ‫دیگر شــود بدون انکه منظور او اخالل در نظم امنیت‬ ‫عمومی باشد‪ ،‬به حبس از سه تا ‪ 1 0‬سال محکوم خواهد‬ ‫شد!‬ ‫یک توهین و چند مساله‬ ‫انفعال سکوت نهادهای دولتی و غیر دولتی‬ ‫سید محسنفرجادی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫فقط خودشان را مســلمانان م ی دانند و بقیه را خارج از دین‬ ‫م ی پندارند‪ ،‬به جنگ با اسالم ب ر م ی خی زند‪.‬‬ ‫سرعت بســیار پایین اطالع رســانی و وجود نداشتن‬ ‫شــبکه ای به هم پیوســته ب رای واکنش ســریع‪ ،‬یکی از‬ ‫معضالتی اســت که مســلمانان با ان مواجه هســتند‪.‬‬ ‫بدون شــک مســلمانان با مذاهــب و عقایــد مختلف‬ ‫انفعال مراکز رسمی و غی ر دولتی‬ ‫منفعل عمل کردن دستگاه سیاست خارجی در موضوع‬ ‫اهانت به پیامبر اسالم(ص) اگرچه احتماال توجیهات زیادی‬ ‫دارد اما این انفعال م ی تواند به پایین امدن حساســی ت ها‬ ‫در نهاد سیاست خارجی منجر شــود تا جایی که حتی از‬ ‫واکنش های سیاست ورزانه و اولیه نیز فاکتور گرفته شود‪.‬‬ ‫بر این اساس ســفر به پاریس و اظهار تاسف نکردن درباره‬ ‫موضوعی که با هویت اسالمی کشــورمان وابسته است‬ ‫نشان دهنده ب ی تدبیری در این موضوع است‪.‬‬ ‫در کنار دستگاه رسمی سیاســت خارجی‪ ،‬نهادهای‬ ‫غی ر دولتــی نیز با ســکوتی توجی ه ناپذیــر ب ی تاثیر بودن‬ ‫خود را نشــان دادنــد‪ .‬بایــد پذیرفت که‬ ‫هنوز نهادهای غیردولتی و ســازمان های‬ ‫مردم نهاد(‪ )NGO‬در راســتای پیگیری‬ ‫دیپلماسی عمومی در کشــورمان جان‬ ‫نگرفته و فراگیر نشــده است‪ .‬این نهادها‬ ‫م ی توانســتند و م ی تواننــد بخشــی از‬ ‫مسئولیت دســتگاه سیاســت خارجی‬ ‫را پیــش ببرنــد و در غیــاب اقدامــات‬ ‫دیپلماتیــک‪ ،‬حداقــل با فراهــم کردن‬ ‫موقعی ت هایی اعتراض ای رانیان را نشــان‬ ‫دهند‪.‬‬ ‫این نهادهــا‪ ،‬م ی تواننــد به عنوان‬ ‫حلقه هایی میان کشــورهایی اسالمی و‬ ‫همسو باشــند تا با تدارک دیدن اقدامات‬ ‫هماهنگ همبستگی مســلمانان را در‬ ‫عرصه بی ن المللی نشان دهند‪.‬‬ ‫البته در این میان نباید فراموش کرد‬ ‫که اگر تشکل های دانشجویی غیرتمند‬ ‫وجود نداشــتند باید اعتراض ایرانیان به‬ ‫اقدامــی ضد دینی محدود بــه یک اه و‬ ‫افسوس الئی ک منشانه م ی شد!‬ ‫دشمنان ادیان با ساختن منازعه ای‬ ‫تــاش کردند تصــور مطلوب خــود از‬ ‫مسلمانان را ارائه دهند‪ .‬نباید از ط راحان این‬ ‫دسیسه غافل شد‪ .‬شرکت کردن نتانیاهو‬ ‫در راهپیمایی پاریس نه به دلیل دلسوزی‬ ‫بلکه تالشی بود تا ضمن ان ا ز ترفند همذات پنداری استفاده‬ ‫کند و خــود را در صــف زخم خوردگان نشــان دهد‪ .‬او که‬ ‫خود ب ی شــرمانه ترین جنایت ها را در حق کودکان ب ی دفاع‬ ‫فلسطینی مرتکب شده و جان انها را گرفته است و ماشین‬ ‫ترور و مرگش هر روز مجاهدان فلســطینی را به شهادت‬ ‫م ی رساند‪ ،‬مدعی این داستان اســت‪ .‬اگر هم او به پاریس‬ ‫نم ی رفت باز هم جای پای صهیونیســت ها در توهین به‬ ‫پیامبر اسالم(ص) دیده م ی شد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫تاخیر در واکنش‬ ‫حساسی ت های مشترکی نسبت به مقدسات اسالمی دارند‬ ‫اما تجربه های پیشین و حتی مورد اخیر نشان م ی دهد که‬ ‫واکنش مسلمانان عمدتا با تاخیر مواجه بوده و در این میان‬ ‫کشورمان نیز در میان هاله های شک و تردید اسیر م ی شود‪.‬‬ ‫در این میان فعالی ت هایی که در شبکه های اجتماعی‬ ‫در تقبیح و محکومیت توهین به پیامبر در قالب پس ت ها و‬ ‫کمپی ن ها راه افتاد‪ ،‬قابل توجه بود‪ .‬فقط توجه به یک نکته‬ ‫قابل بررســی اســت و ان اینکه کمپی ن ها در موضوعاتی‬ ‫این چنین بیشتر از انکه کارکردی به منظور اب راز احساسات‬ ‫داشته باشــد و در دایره نیروهای همســو قرار بگیرد‪ ،‬باید‬ ‫فارغ از مرزها و ادیان تعریف شــود نه اینکه صرفا محدود‬ ‫به مسلمانان باشد‪ ،‬چرا که توهین به یک پیامبر اولوالعزم‪،‬‬ ‫اهانت به همه پیامب ران است‪ .‬چند زبانه بودن این محتواها‬ ‫اصل اساسی است که ب رای فراگیری و تاثیرگذاری باید مورد‬ ‫توجه قرار گیرد‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫این اولی ن بار نیســت که به پیامبر خدا اهانت شــده‬ ‫و اخرین بار هــم نخواهد بود‪ .‬اهانت به رســول خاتم(ص)‬ ‫چیزی جز توهین به همه رســوالن و فرستادگان راستین‬ ‫خدا نیست‪ .‬توهین به رسول اهلل(ص)‪ ،‬اهانت به نوح‪ ،‬موسی‪،‬‬ ‫اب راهیم و عیسی علیهم السالم است؛ انسان های مقدسی‬ ‫که در سراسر دنیا مورد احترام هســتند و تا زمان ادامه دارد‬ ‫مســتکب ران به فرستادگان خدا دشــنام م ی دهند و اهانت‬ ‫م ی کنند‪ .‬کاری که تاریخ نشان داده نه تنها غباری بر چهره‬ ‫فرستادگان الهی ننشــانده‪ ،‬بلکه موجب جهانگی ر تر شدن‬ ‫ندای توحید شده است‪.‬‬ ‫مساله توهین به پیامبر اسالم(ص) و واکنش های پس‬ ‫از ان حاوی نکات قابل توجهی است که اگر مورد غفلت واقع‬ ‫شود اثار و تبعات جب ران ناپذیر ان استمرار خواهد داشت‪.‬‬ ‫در ابتدا باید جغرافیایی که در محدوده ان توهین به‬ ‫پیامبر اسالم واقع شده‪ ،‬شناسایی و دالیل ان بررسی شود‪.‬‬ ‫اگر کشیشی امریکایی با قران سوزی‬ ‫تالش کرد وانمود کند با کتابی که به زعم‬ ‫او توجی ه کننده خشــونت بــوده مخالف‬ ‫است‪ ،‬این بار نشریه ای فکاهی با دستمایه‬ ‫قــرار دادن اعتقــادات مســلمانان اقدام‬ ‫به توهین به پیامبر اکــرم(ص) کرد‪ .‬این‬ ‫نشریه فرانســوی قبل از این توهی ن هایی‬ ‫به حضرت عیسی(ع) کرده بود که ب ر اساس‬ ‫وجود نداشتن منعی در میان مسیحیان با‬ ‫واکنشی مواجه نشده بود‪.‬‬ ‫اگــر اقــدام نشــریه فرانســوی را‬ ‫برنامه ریزی شــده ندانیم‪ ،‬نتایج انتشار این‬ ‫کاریکاتور موهن در کل منفعتی ب رای اروپا‬ ‫نداشته و به عکس امتیازات قابل توجهی را‬ ‫ب رای اسالم به ارمغان م ی اورد‪.‬‬ ‫از یک منظــر توهین به اســام و‬ ‫نمادهای اسالمی واکنشی عصبی از سوی‬ ‫غرب تلقی م ی شــود که به دلیل گسترش‬ ‫اســام خواهی و گرویدن به ایین اســام‬ ‫در اروپا و امریکا تشــدید شــده است‪ .‬این‬ ‫رویه خود را در قالب حملــه به اجتماعات‬ ‫مسلمانان از ســوی گروه های نژادپرست‪،‬‬ ‫مخالفت با احداث مســاجد در کشورهای‬ ‫مختلف و ایجاد محدودیت ب رای مسلمانان‬ ‫به منظور انجام مناســک مذهبی نشــان‬ ‫م ی دهد‪.‬‬ ‫مســلمانان نیز م ی خواهند مانند دیگــر ادیان الهی‬ ‫در ارامش به زندگــی بپردازند‪ ،‬همیــن ارامش خواهی و‬ ‫خوی پسندیده انان را به انســان هایی شریف میان مردم‬ ‫اروپا ‪ -‬امریکایــی تبدیل کرده و همین خشــم نااگاهان‬ ‫را ب رانگیخته اســت‪ .‬ممزوج دانســتن رفتارهای جعلی و‬ ‫غیرواقعی جماعت هایــی همچون طالبــان و داعش با‬ ‫اسالم ناب توجیه و محملی شده است که اسالم واقعی در‬ ‫گوشه ای مورد ظلم قرار گیرد و هرچه بر ظلم مدعیان اسالم‬ ‫زیر خرقه داعش افزوده م ی شود‪ ،‬شعله های خشم دشمنان‬ ‫اسالم نیز بر افروخته تر م ی شود‪.‬‬ ‫اینان با بازی دو ســویه ای که بــه تکمیل یکدیگر‬ ‫م ی پردازند‪ ،‬اسالم ناب و راســتین را زیر رفتارهای ناصواب‬ ‫خود پنهان م ی کنند‪ ،‬اقدامی که نتیجه بلند مدت ان نه به‬ ‫نفع مدعیان اسالم است و نه به نفع مخالفان مسلمانان‪.‬‬ ‫غرب با همه توانای ی ها و ادعاهای خود نتوانسته روح‬ ‫سرکش انســان ها را توجیه کند‪ .‬معیشت‪ ،‬حقیقت جویی‪،‬‬ ‫ب رادری و ب رابری اولین نیازهایی است که انسان ها به دنبال‬ ‫یافتن پاسخ ب رای ان هستند‪ .‬این همان چیزهایی است که‬ ‫به رغم همه ادعاهایی که م ی شود‪ ،‬غرب در پاسخ به ان باز‬ ‫مانده است‪ .‬همین م ی شود که موج نوی اسالم خواهی اروپا و‬ ‫امریکا را گرفته است و هر روز به مریدان پیامبر اسالم اضافه‬ ‫م ی شود‪ .‬اسالم توانسته است با صداقت در روش و منش‪،‬‬ ‫شیوه و سبک نویی از زندگی را ارائه دهد‪.‬‬ ‫تــاش جریان هایی کــه به دنبال ترویــج تفکری‬ ‫تکفیری به جای اسالم راستین هســتند‪ ،‬مخالفان اسالم‬ ‫را تشــجیع م ی کند تا با مقدسات مســلمانان به منازعه‬ ‫برخیزند‪ .‬تکفیری ها با وارونه کردن اســام راستین‪ ،‬انچه‬ ‫خود م ی خواهند را به نام اسالم عرضه م ی کنند و از ان طرف‬ ‫دشمنان اسالم نیز با استناد به رفتارهای تکفیری هایی که‬ ‫گفتارها‬ ‫‪19‬‬ ‫گفتارها‬ ‫تلفیقمبانیسطحی‬ ‫و مصادیق دروغین‬ ‫حمایت غرب از نشریه هتاک‬ ‫فرانسوینشانهچیست؟‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫انتشار کاریکاتورهای موهن نشریه هتاک شارل ی ابدو‬ ‫علیه شــخصیت نورانی و واالی پیامبر اعظم اسالم (ص)‪،‬‬ ‫خشم جهان اسالم نسبت به این نشریه را ب رانگیخته است‪.‬‬ ‫طی یک هفته اخیر‪ ،‬مقامات کشــورهای مختلف غربی به‬ ‫عناوین مختلف حمایت خود را نسبت به اقدام هتاکانه شارلی‬ ‫ابدو اعالم کرده و ان را نمــاد و مصداقی دال بر وجود ازادی‬ ‫بیان در غرب دانسته اند‪ .‬در اینجا ابتدا به بررسی موضع گیری‬ ‫ســه تن از مقامات غربی در این خصوص پرداخته و سپس‬ ‫به تحلیل این مواضع‪ ،‬با اســتناد به واقعیــات جوامع انها‬ ‫م ی پردازیم‪ :‬نخس ت وزیر انگلیس و معاون وی حمایت خود‬ ‫را از انتشار یک کاریکاتور توهی ن امیز جدید در مورد پیامبر‬ ‫بزرگوار اسالم در هفته نامه فرانســوی «شارلی ابدو» اعالم‬ ‫کردنــد و ان را ازادی بیان مطبوعات خواندند ‪ .‬ســخنگوی‬ ‫نخس ت وزیری انگلیس گفت هدف کامرون حمایت کامل‬ ‫از حق سردبی ران در زمینه تصمیم گیری است که روح ازادی‬ ‫مطبوعات و ازادی بیان به شمار م ی رود‪ .‬در همین حال دیوید‬ ‫کامرون اذعان کرد انتشار این کاریکاتور ممکن است توهین‬ ‫تلقی شود‪ .‬نیک کلگ‪ ،‬شخص اجرایی دوم انگلیس و رهبر‬ ‫حزب لیب رال دموکرات نیز در این خصوص م ی گوید‪« :‬فکر‬ ‫نم ی کنم شما بتوانید ازادی داشته باشید مگرانکه قادر باشید‬ ‫ازادانه و در جامع ه ای ازاد به نقد یکدیگر بپردازید‪».‬‬ ‫دیوید کامرون حتی یک گام فراتر نهاده و اظهارات پاپ‬ ‫فرانسیس در خصوص محکوم بودن توهین به ادیان و عقاید‬ ‫پیروان انان را نادرست خوانده و مغایر با مقوله ازادی بیان در‬ ‫جامعه غرب دانسته است!‬ ‫رئی س جمهوری فرانسه نیز پس از اقدام نشریه شارلی‬ ‫ابدو در انتشار کاریکاتورهای معترضانی که در دیگر کشورها‬ ‫علیه توهین نشریه شارلی ابدو به ساحت پیامبر اسالم (ص)‬ ‫تظاه رات م ی کنند‪ ،‬معتقد است انها پایبندی فرانسه به ازادی‬ ‫بیان را درک نم ی کننــد! وی در این خصوص م ی گوید‪« :‬ما‬ ‫از کشورهایی که شاهد اعتراضات علیه نشریه شارلی ابدو‬ ‫بوده اند‪ ،‬در جنگ با تروریسم حمایت کرده ایم! من همچنان‬ ‫م ی خواهم همبستگی خود را با انها نشان دهم اما در عین‬ ‫حال فرانسه اصول و ارزش هایی به ویژه درمورد مساله ازادی‬ ‫بیان دارد که ب رای ان احترام قائل است‪».‬‬ ‫ماری هارف‪ ،‬ســومین سیاســتمدار غربی است که‬ ‫در خصوص نشریه شــارلی ابدو و اقدام هتاکانه این نشریه‬ ‫به اظهارنظر پرداخته است‪«:‬در کشــوری که به ازادی بیان‬ ‫متعهد است‪ ،‬اگرچه اذهان تحریک خواهد شد‪ ،‬اما ما از حق‬ ‫شارلی ابدو ب رای انتشار چنین چیزهایی به طورکامل حمایت‬ ‫م ی کنیم و این چیزی است که در دموکراسی اتفاق م ی افتد‪».‬‬ ‫وقتی «مبنا» و «مصداق» هر دو نادرست هستند!‬ ‫در گام نخســت نقد اظهارات صورت گرفته از سوی‬ ‫مقامات غربی در حمایت از اقدام هتاکانه نشــریه شــارلی‬ ‫ابدو‪ ،‬با «مبانی» استدالل انها مواجه هستیم‪ .‬حلقه وصل‬ ‫اظهارات هر سه سیاســتمدار غ ربی در دفاع از شارلی ابدو را‬ ‫«اصل ازادی بیان» تشــکیل م ی دهد‪ .‬در بیان تفکر دینی‪،‬‬ ‫«اصل ازادی بیان یک اصل اعتقادی بوده و از اعتقادات دینی‬ ‫و مذهبی ما برخاسته است‪ ».‬از این رو «ازادی بیان» متغیری‬ ‫وابسته به «اعتقادات» محسوب م ی شود‪ .‬بدیهی است که‬ ‫یک «متغیر وابسته» قدرت نفی یا گذار از «متغیر مستقل» را‬ ‫ندارد‪ .‬از این رو در نگاه دینی ما‪« ،‬اصل ازادی بیان» در عرض‬ ‫«اعتقادات مذهبی» تبدیل نم ی شود‪ ،‬بلکه حکم تابعی از‬ ‫این مقوله کلی را دارد‪.‬‬ ‫در نگاه مبنایی غرب‪ ،‬ازادی بیان معیاری اساسی ب رای‬ ‫هر نوع جامعه چندصدایی و دموکراتیک و نقض این ازادی‬ ‫همواره به نابودی سایر موازین حقوق بشر منجر م ی شود‪ .‬به‬ ‫عبارت بهتر‪ ،‬در اندیشه غرب و در عمل «ازادی بیان» تابعی‬ ‫از «حقوق بشر» محسوب م ی شود و «اعتقاد» اصالتی ندارد‪.‬‬ ‫در اندیشه افرادی مانند جان الک‪ ،‬با «حقوق طبیعی» مواجه‬ ‫هستیم‪ .‬جان الک تاکید داشت که قوانین طبیعی خداوند‬ ‫ایجاب م ی کنــد که هیچ کس به حیات‪ ،‬ســامتی‪ ،‬اموال‬ ‫و ازادی دیگران تجاوز نکند‪ .‬در ادامه‪ ،‬اندیشــمندان غربی‬ ‫مانند جرمی بنتام و‪ ....‬در این خصوص بحث های مفصلی‬ ‫را صورت دادند‪.‬‬ ‫وجه اشــتراک و ماحصل نهایی همــه این مباحث‪،‬‬ ‫تعریف «مفهوم ازادی بیان» در طول «مفهوم حقوق بشر»‬ ‫بود‪ .‬در روایت غرب از حقوق بشر امده است‪« :‬اساس ی ترین و‬ ‫ابتدای ی ترین حقوقی است که هر فرد به طور ذاتی‪ ،‬فطری و‬ ‫به صرف انسان بودن از ان بهره مند م ی شود‪».‬‬ ‫این جمله در اعالمیه جهانی حقوق بشــر به صورتی‬ ‫صریح مورد تاکید قرار گرفته است‪ .‬به عبارت بهتر‪« ،‬حقوق‬ ‫بشر» خود متغیری وابســته به «حقوق طبیعی و فطری»‬ ‫محسوب م ی شود‪ .‬یکی از این حقوق طبیعی که در قالب‬ ‫حقوق فردی افراد نیز توسط اندیشمندان غربی مورد تاکید‬ ‫قرار گرفته است‪« ،‬اصالت اعتقادات فردی» است‪ .‬همان گونه‬ ‫که از رابطه زنجیره وار بر م ی ایــد‪ ،‬در اینجا نیز عمال ازادی‬ ‫بیان در نهایت به عنوان «وسیله ای جهت حفظ اعتقادات»‬ ‫تعریف و تعبیر م ی شود‪ ،‬نه عامل و ابزاری در جهت تخریب‬ ‫اعتقادات! مقامات غ ربی‪ ،‬حتی چینش اندیشمندان خود را نیز‬ ‫در ایجاد رابطه علی‪ -‬معلولی و طولی‪-‬عرضی میان مقوالت‬ ‫«ازادی بیان»‪« ،‬حقوق بشر»‪« ،‬حقوق طبیعی» و «اصالت‬ ‫اعتقادات فردی» منکر شده و به جای اینکه از «حقوق بشر»‬ ‫به «حفظ ازادی های اعتقادی» برسند‪ ،‬این زنجیره را ب ر عکس‬ ‫طی م ی کنند‪ .‬با این حال مبانی سطحی و نادرست غ رب ی ها‬ ‫در خصوص «حق ازادی بیان»‪ ،‬بــا مصادیقی دروغین نیز‬ ‫عجین شده است! مصادیقی عینی که جملگی نشان دهنده‬ ‫رویکرد مزورانه و امیخته یا دروغ سیاســتمداران غربی در‬ ‫خصوص مقوله حقوق بشر محســوب م ی شود‪ .‬در کشور‬ ‫فرانسه‪ ،‬جایی که خود را مهد ازادی فرض کرده و اوالند در‬ ‫اظهاراتش‪ ،‬درک ازادی بیان جاری در ان را ب رای معترضین‬ ‫به انتشار کاریکاتورهای هتاک ســخت م ی داند! «انتقاد به‬ ‫صهیونیســت ها و یهودیان» خط قرمزی اشکار محسوب‬ ‫م ی شــود‪ .‬بهتر اســت جهت اثبات این موضوع‪ ،‬روی خود‬ ‫نشریه شارلی ابدو متمرکز شویم‪ .‬روزنامه تلگراف انگلیس‬ ‫در ‪ 27‬ژانویــه ‪ 2009‬گزارش داده بود که موریس ســینت‪،‬‬ ‫کاریکاتوریست شــارلی ابدو‪ ،‬به جرم انتشار مطلبی درباره‬ ‫پسر نیکال سارکوزی‪ ،‬نخس ت وزیر وقت فرانسه‪ ،‬که از نظر‬ ‫مجله‪ ،‬یهودی ستی زانه بوده اخ راج م ی شود‪ .‬این نویسنده پس‬ ‫از ان‪ ،‬به جرم ب رانگیختن نفرت علیه یهودی ها نیز محاکمه‬ ‫م ی شود‪ .‬روزنامه تلگراف انگلیس م ی نویسد فکر م ی کنید‬ ‫توهین این کاریکاتوریست به پسر سارکوزی چه بوده است؟‬ ‫بعد از ازدواج پسر ســارکوزی با دختری از یهودیان ثروتمند‬ ‫فرانسوی این کاریکاتوریست م ی نویسد‪« :‬این پسر به زودی‬ ‫مدار ج ترقی را طی خواهد کرد‪ ».‬این جمله‪ ،‬موجی از اعتراض‬ ‫سیاستمداران فرانسوی را برم ی انگیزد‪.‬‬ ‫ســردبیر مجله طرفدار ازادی بیان! شارلی ابدو تحت‬ ‫فشــار کاخ الیزه از کاریکاتوریســت خــود م ی خواهد تا با‬ ‫عذرخواهی رســمی‪ ،‬غائله به وجود امده را از بین ببرد! اما‬ ‫او نم ی پذیرد و اخ راج م ی شــود‪ .‬این دوگانگی ازاردهنده در‬ ‫خصوص «ازادی بیان» سال هاســت در کشورهای غربی‬ ‫وجود دارد‪ .‬اخی را چهار نفر به دلیل ســر دادن شعار «مرگ‬ ‫بر پلیس‪ ،‬مرگ بر شــارلی ابدو» مقابل فروشــگاه محل‬ ‫گروگانگیری اخیر پاریس توســط نیروهای امنیتی فرانسه‬ ‫بازداشت شدند‪.‬این افراد دقایقی پس از سر دادن این شعار‬ ‫توسط پلیس بازداشت شدند و همچنان در بازداشت به سر‬ ‫م ی ب رند! هم اکنون توهین کنندگان به ساحت مقدس پیامبر‬ ‫گفتارها‬ ‫گرامی اسالم (ص) در جامعه مورد حمایت ایجابی پلیس و‬ ‫نیروهای امنیتی فرانسه قرار دارند و افراد خشمگین از اقدام‬ ‫نشریه شــارلی ابدو‪ ،‬در زندان پلیس یا تحت نظارت سلبی‬ ‫دستگاه های امنیتی هستند‪.‬‬ ‫دیوید کامرون‪ ،‬نخســت وزیر انگلیس که این روزها‬ ‫به اصل ی ترین مدافع توهین به پیامبر اســام و مبانی دین‬ ‫مقدس اسالم تبدیل شده اســت‪ ،‬تاب و توان انتشار اسناد‬ ‫ادوارد اسنودن مامور امنیتی ســابق امریکایی را در روزنامه‬ ‫گاردین نداشــت و در نهایت دســتور اذیــت و ازار و حمله‬ ‫به دفتر ایــن روزنامه را صادر کــرد‪ .‬در اینجا تکلیف «حق‬ ‫ازادی بیان اســنودن» و «حق ازادی گــردش اطالعات در‬ ‫جامعه» هر دو به خطوط قرمز دولت کامرون تبدیل شــد!‬ ‫نخس ت وزیر انگلیس در حال حاضر نیز در پشت پرده تالش‬ ‫ب رای معدوم کردن اســناد و اطالعــات محرمانه مربوط به‬ ‫فعالی ت های جاسوسی اژانس امنیت ملی امریکا قرار دارد‪.‬‏‬ ‫منابع اگاه عنوان کرده اند که «دیوید کامرون» نخس ت وزیر‬ ‫انگلیس به کارمند ارشد خود دســتور داده که مانع افشای‬ ‫بیشتر اسناد محرمانه اسنودن شود که ب رای اولین بار توسط‬ ‫روزنامه انگلیسی «گاردین» به چاپ رسید‪.‬‏اخی را چند مقام‬ ‫اطالعاتی انگلیس ضمن یورش به دفتر روزنامه گاردین در‬ ‫لندن‪ ،‬مســئوالن این روزنامه را مجبور کردند حافظه های‬ ‫کامپیوتری حاوی اســناد و اطالعــات محرمانه مربوط به‬ ‫فعالی ت های جاسوسی اژانس امنیت ملی امریکا را معدوم‬ ‫کننــد‏‪ .‬ورود نیروهای اطالعاتی انگلیس بــه دفتر روزنامه‬ ‫گاردین یک روز بعد از ان انجام گرفت که پلیس این کشور‬ ‫«دیوید می راندا» همخانه «گلن گرینوالد» خبرنگار روزنامه‬ ‫گاردین را در فرودگاه لندن بازداشت کرد و وی را مورد بازجویی‬ ‫‪ 9‬ساعته قرار داد‪.‬‏ اخباری مبنی بر انکه «جرمی هیوود» با‬ ‫گاردین تماس گرفته است موجب شد انتقادات زیادی متوجه‬ ‫دولت کامرون به دلیل نوع واکنش به پوشــش رســانه ای‬ ‫اسراری که اسنودن فاش کرد‪ ،‬شود‏‪.‬‏«الن راسبریجر» سردبیر‬ ‫روزنامه گاردین‪ ،‬اعالم کرد که یکی از مقامات بســیار ارشد‬ ‫دولت انگلیس به وی مراجعه کرده تا عقاید نخســت وزیر‬ ‫را بعد از انکه گاردین یک ســری از اطالعات را ب ر اســاس‬ ‫افشاگری های اسنودن منتشر کرد‪ ،‬اعالم کند‏‪ .‬از سوی دیگر‪،‬‬ ‫کشورهای انگلیس و فرانســه هر دو در جریان نبرد اخیر‬ ‫صهیونیس ت ها علیه ملت مظلوم غزه‪ ،‬از اصل ی ترین حامیان‬ ‫کشتار رژیم صهیونیستی بوده و حق ازادی بیان معترضین‬ ‫مسلمان ساکن کشورهایشــان را در تظاه رات علیه رژیم‬ ‫کودک کش صهیونیســتی به راحتی زیر پا گذاشتند‪ .‬حتی‬ ‫در کشور فرانسه (که بنابر افاضات اوالند هیچ کس قدرت‬ ‫درک ازادی بیان در ان را ندارد!)‪ ،‬در دوران نبرد غزه‪ ،‬برگزاری‬ ‫تظاه رات علیه صهیونیس ت ها ممنوع شد! به عبارت بهتر‪،‬‬ ‫مقامات غ ربی‪« ،‬حق ازادی بیان ساختگی هتاکان به ساخت‬ ‫همراهی داعش و فرانسه‬ ‫توهین به ساحت پیامبر‪ ،‬بیانگر نوعی تفرقه افکنی است‬ ‫دکتر هادی معتمدی‬ ‫اسیب شناس اجتماعی‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫کار م ی خواهند مســلمانان را محک بزنند‪ ،‬دفعه قبل با ان‬ ‫کتاب این کار را کردند‪ ،‬در حال حاضر با این نشریه و در اینده‬ ‫هم با عمل دیگری چنین کاری خواهند کرد‪ .‬جالب است که‬ ‫انها بهای ان را هم حاضرند پرداخت کنند و درصدد هستند‬ ‫که جامعه اسالمی را ضد ازادی بیان نشان دهند‪.‬‬ ‫امروز با انتشار شــارل ی ابدو غرب خوراک خوبی پیدا‬ ‫کرده اســت‪ .‬یعنی کاریکاتوری که در ابعاد بســیار کمی‬ ‫منتشر م ی شــده‪ ،‬با کار احمقانه داعش این مجله معروف‬ ‫شد‪ .‬کنجکاوی در جهان ایجاد شد و انهایی هم که مسلمان‬ ‫نبودند‪ ،‬شاید نگاه درستی به مسلمانان نداشته باشند؛ به این‬ ‫ترتیب بحث حقوق بشر و ازادی بیان را پیش اوردند‪ .‬حاال‬ ‫امریکا و اروپا پاپس نکشیدند و حاضر هستند این مجله و‬ ‫چند تای دیگر را هم اتش بزنند تا خوراک بیشــتری ب رای‬ ‫تبلیغات خود پی دا کنند‪ .‬حاال هم دارند مظلوم نمایی م ی کنند‬ ‫تا به اهداف خود دســت یابند‪ .‬حضرت رسول اکرم(ص) یا‬ ‫حضرت عیسی(ع) و حضرت موسی(ع)؛ به طور کلی رفتن‬ ‫به سمت مقدسات و توهین به انها کا ِر پسندیده ای نیست‪.‬‬ ‫مطمئنا نتیجه ای به بار نخواهد اورد‪ ،‬ب رای اینکه افراد مومن‬ ‫جهان مقابل ایــن توهی ن ها ایســتادگی م ی کنند‪ .‬در این‬ ‫شرایط مردم با رفتن و حضور پرتعداد در نماز جمعه و حضور‬ ‫در این مراسم انزجار خود را نســبت به توهین به مقدسات‬ ‫نشان م ی دهند‪ .‬ما قاضی نیستیم و اجازه قضاوت و محاکمه‬ ‫افراد را نداریم‪ .‬ما باید از هرگونه خشونت که چهره اسالم را‬ ‫مخدوش کند‪ ،‬پرهیز کنیم‪ ،‬مگر اینکه فتوایی صادر شود و‬ ‫به طور مشخص به این مســاله پرداخته شود‪ .‬اما به عنوان‬ ‫مســلمان نباید وارد وادی احساس شــویم‪ ،‬اتفاقا غرب ی ها‬ ‫مســلمانان را م ی خواهند مردمی احساســی نشان دهند؛‬ ‫مردمی که منطق ندارند‪ ،‬درصورتی که اصال چنین نیست‪.‬‬ ‫انها سعی دارند از اب گل الود ماهی بگیرند‪ .‬در این شرایط‬ ‫مسلمانان باید از طریق اینترنت ‪ ،‬تشکیل کمپی ن ها و غیره‬ ‫انزجار خود را نسبت به این اتفاقات نشان دهند‪ .‬حاال نه صرفا‬ ‫در مورد پیامبر بلکه باید نشان دهیم که توهین به اعتقادات‬ ‫مردم درست نیست و اینکه دموکراسی در ذات انسان است؛‬ ‫اینکه مسلمانان ادم های صلح طلبی هستند و طالب جنگ‬ ‫و خونریزی نیستند‪ .‬در قران کریم امده است که خون یک‬ ‫انسان م ی تواند خون همه انسان ها باشد و کشتن یک انسان‬ ‫کشتن همه انسان هاست‪ .‬ما مسلمانان به این شکل فکر‬ ‫م ی کنیم‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫توهین به ساحت حضرت رســول اکرم(ص) که جای‬ ‫خود دارد و بیانگر نوعی اهداف سیاسی هم م ی تواند باشد‪.‬‬ ‫در واقع نوعی تفرقه افکنی در شرایط بحران های اجتماعی‬ ‫و اقتصادی جامعه غرب مانند فرانســه اســت‪ .‬این بحران‬ ‫تنها نم ی تواند معنی نفس ب ی احترامی داشته باشد و ابعاد‬ ‫سیاسی هم پشت ان وجود دارد‪ .‬اما در کل باید گفت کسانی‬ ‫که توهین م ی کنند‪ ،‬دارای ضعف روانی هستند‪ .‬به این معنا‬ ‫که نشان م ی دهد این افراد قادر نیستند به طور منطقی و به‬ ‫شــکل اصولی حرف های خود را بزنند و توهین م ی کنند‪.‬‬ ‫توهین هم به معنی این است که مثال من نم ی توانم پاسخ‬ ‫شما را به شکل منطقی بدهم‪ .‬سیاست امروز فرانسه و به طور‬ ‫کلی غرب نوعی لجبازی انها را به تصویر م ی کشد‪ .‬کاری که‬ ‫گروه داعش انجام م ی دهد که قصد کشتن عده ای را دارند و‬ ‫وحشیانه چنین کاری م ی کنند‪ ،‬از سوی دیگر کاری که این‬ ‫مجله انجام م ی دهد با کشــیدن کاریکاتور کم از سیاست‬ ‫داعش ندارد‪ .‬در واقع هر دو گروه یک کار را انجام م ی دهند‬ ‫چ یک از این رفتــار و جنایت ها را مورد تایید‬ ‫و نم ی توان هی ‬ ‫قرار داد‪ .‬هیچ تفاوتی بین این دو گروه نیست و هر دو عمل‪،‬‬ ‫محکوم است‪.‬‬ ‫چنین اتفاقاتی در فرانســه به طور قطــع و یقین در‬ ‫کشــورهای مختلف واکنش های گوناگونی در پی خواهد‬ ‫داشت‪ .‬مضاف بر اینکه ساحت پاک رسول اکرم(ص) از اب‬ ‫هفت دریا تمیزتر است و این مســائل نم ی تواند لکه ای بر‬ ‫دامن پاک ایشــان بگذارد‪ .‬من فکر م ی کنم جامعه غرب با‬ ‫چنین توهی ن هایی قصد دارد خودی نشان دهد و با این کار‬ ‫بگوید که وجود دارد‪ .‬ان هم نشریه ای که پیش از این اتفاقات‬ ‫مورد توجه نبود و کمتر از ان صحبت م ی شد‪ .‬فروش چندانی‬ ‫نداشت و به موازات ان به لحاظ اقتصادی بازگشت سرمایه ای‬ ‫ب رای مسئوالن این نشریه نداشته است‪ .‬مطمئنا این نشریه‬ ‫در سطح پایینی هم قرار داشته و بدون تردید دست عوامل‬ ‫اسرائیل و صهیونیســت ها هم در این قضیه وجود داشته‬ ‫است‪ .‬این موضوع را باید در نظر داشت که جامعه اسالمی‬ ‫بابت توهین به مقدسات واکنش های تندی نشان داده و این‬ ‫مساله را محکوم م ی کند‪ .‬اگر این اتفاق درباره روسای جمهور‬ ‫دیگر کشــورها رخ م ی داد‪ ،‬قطعا چنین واکنشــی را در پی‬ ‫نداشــت و کمتر واکنشی را مشــاهده م ی کردیم‪ ،‬اما چون‬ ‫توهین به ساحت مقدس پیامبر اسالم صورت گرفته‪ ،‬جامعه‬ ‫اسالمی را به واکنش واداشته است‪.‬‬ ‫اگر دقت کرده باشــید پیش از این مسلمانان مقابل‬ ‫داعش ایســتادند‪ ،‬زی را این گروه تهدید کرده بود که به مرقد‬ ‫امام حسین(ع) حمله م ی کند‪ .‬در این شرایط جامعه اسالمی‬ ‫واکنش مناسبی نشان دادند و نتیجه ان حضور ‪ 20‬میلیونی‬ ‫مسلمانان در کربال بود‪ .‬مسلمانان با حرکت خود اتحاد خود‬ ‫را به تصویر کشیدند و همین طور عالقه خود را به مقدسات‬ ‫ثابت کردنــد‪ .‬معنای این حرکت این اســت که مردم ب رای‬ ‫اعتقادات خود هر هزینه ای را پرداخت م ی کنند و حتی حاضر‬ ‫هستند جانبازی کنند‪ .‬البته برداشت من این است که انها از‬ ‫شرایط به وجود امده م ی خواهند ارزیابی داشته باشند‪ .‬به این‬ ‫شکل که نشان دهند قدرت مســلمانان تا چه اندازه است‪.‬‬ ‫پیش از این هم با انتشار کتاب ایات شیطانی واکنش جامعه‬ ‫اسالمی را مشاهده کرده بودند و با توهین به ساحت پیامبر‬ ‫نیز گام دیگری برداشــتند تا از می زان حساسیت مسلمانان‬ ‫با خبر شوند‪.‬‬ ‫اینهــا امــا سیاســت های احمقانه ای اســت و انها‬ ‫نم ی توانند این ارزیابی را داشته باشند که اعتقادات مردم با هر‬ ‫پنج سال و ‪ 10‬سال تغییر نم ی کند‪ .‬در واقع اعتقاد مسلمانان‬ ‫ماندگار است‪ ،‬چراکه این اعتقادات صد سال و هزار سال ریشه‬ ‫در فکر و اندیشه اجداد انها داشته و حاال به مردم این عصر‬ ‫رسیده است‪ .‬حاال نم ی شود که این اعتقادات را در عرض سه ‪،‬‬ ‫چهار سال از مســلمانان دور کرد‪ .‬مطمئنا انها با تبلیغات‪،‬‬ ‫ماهواره و این چیزها نم ی توانند کاری انجام دهند‪ .‬انها با این‬ ‫پیامبر اسالم» را با «ســلب حق واقعی ازادی بیان واقعی‬ ‫مســلمانان» محقق م ی ســازند‪ .‬این قاعده در خصوص‬ ‫ایاالت متحده امریکا به صورتی کامل تر جاری است! بهتر‬ ‫است ماری هارف قبل از اینکه از ارزش های بشری و اجتماعی‬ ‫و حق ازادی بیان در غرب سخن به میان اورد‪ ،‬کمی حوادث‬ ‫اخیر در فرگوســن و نیویورک و همچنین افشــاگری های‬ ‫سریالی و سلســله وار در خصوص جاسوســی نهادهای‬ ‫امنیتی امریکا از اطالعات خصوصی شهروندان امریکایی را‬ ‫مورد مطالعه قرار دهد تا بیش از این به دلیل بر زبان اوردن‬ ‫اظهارات کلیشه ای خود مضحکه خاص و عام قرار نگیرد‪.‬‬ ‫هم اکنون سیاســتمداران غربی‪ ،‬به واسطه سیاست های‬ ‫امنیتی خطرناک و نادرســت خود به وضعیتی رسیده که‬ ‫ناچار است در راستای توجیه وضعیت و بحران های موجود‪،‬‬ ‫دست به ادعاها و سخنان مضحکانه بزنند‪ .‬دولت فرانسه و‬ ‫نهادهای امنیتی این کشور که خود و کشورشان را قربانی‬ ‫حادثه شارلی ابدو م ی دانند خود اصل ی ترین متهم این ماجرا‬ ‫هستند! قربانیان هتاک و عوامل تکفیری حمالت فرانسه‪،‬‬ ‫هر دو در بستر و جایگاهی رشد کرده اند که نهادهای امنیتی‬ ‫فرانسه و دولت های این کشور(اعم از راستگرا و سوسیالیست)‬ ‫ب رای انها ایجاد کرده اند‪ .‬این قاعده در سطحی وسی ع تر در‬ ‫قبال دیگر کشورهای غ ربی مانند امریکا‪ ،‬انگلیس‪ ،‬المان و‪...‬‬ ‫نیز صادق است‪.‬‬ ‫‪21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫دشمنیکهچراغدارد‬ ‫و در هوایکاالیگزیده تر است‬ ‫توجهی از سر اینکه چگونه در مقابله با پدیده اسالم هراسی‬ ‫سرباز فداکار دشمن نشویم!‬ ‫یاسر هدایتی‬ ‫گفتارها‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫مدرس دانشگاه‬ ‫خبر کوتاه است و تکان دهنده و تاسف برانگیز‪ .‬خبری‬ ‫که بخش نظارت علیه اسالم هراســی شــورای فرهنگی‬ ‫مسلمانان فرانســه با عنوان اختصاری ( ‪ *)CFCM‬ان‬ ‫را منتشر کرده است‪ .‬بر اســاس این خبر از زمان حمله به‬ ‫نشریه فرانسوی «شارلی ابدو» که کاریکاتورهایی موهن‬ ‫و توهین امیز به عقاید مســلمانان درج کــرده بود تاکنون‬ ‫‪ 116‬مورد اقدام خشونت امیز علیه مسلمانان فرانسه انجام‬ ‫شده اســت و این امار که مربوط به بازه زمانی کمتر ازیک‬ ‫ماه است وقتی تنها با ژانویه سال‪ 2014‬مقایسه شده‪ ،‬رشد‬ ‫‪ 110‬در صدی اقدامات خشــونت امیز بر ضد مســلمانان‬ ‫فرانسه را نشــان می دهد‪ .‬این خبر اما از کشوری مخابره‬ ‫می شود که همیشه خود را مهد ازادی بیان و اندیشه دانسته‬ ‫است‪ .‬کشــوری که در دوران مدرن خود را غایت تساوی‬ ‫لیبرالیسم و مدرنیته می شمارد و بر همین اساس نیز سال ها‬ ‫شرق شناســان و اسالم شناســان بزرگی را در دامان خود‬ ‫پرورش داده که می توان گفت برخی از انها فارغ از مطامع‬ ‫سیاســی‪ ،‬دل در گرو معرفت و جویایی حقیقت در مشرق‬ ‫تاریخی تفکر و اندیشه سر تعظیم در مقابل فرهنگ سترگ‬ ‫مسلمانان خم کرده بودند‪ .‬با این حال اما چه پیش امده است‬ ‫که این نماد تساهل و مدارای مدرنیته تبدیل به یک کانون‬ ‫ضد دین و فرهنگ اسالمی شده است‪.‬‬ ‫پاســخ به این پرســش را می توان در فحوای واژه‬ ‫پر بسامد این روزهای رسانه های جهان اسالم و رسانه های‬ ‫غربی جســت و جو کــرد‪ .‬واژه پر بســامدی کــه البته در‬ ‫رسانه های جهان اسالم ساحت عاطفی متفاوتی از واژه به‬ ‫نسبت بسامد باالی ان در رسانه های غربی را نشان می دهد‪.‬‬ ‫«‪ »Islamophobia‬که به فارســی «اسالم هراسی»‬ ‫ ترجمه اش می کنند؛ واژه ای که از نظر معناشناختی سابقه‬ ‫تاریخی زیادی دارد‪.‬‬ ‫از همان طلیعه سرود انسانی پیامبراسالم که همگان‬ ‫را به نفی هر گونه برتری انسانی بر انسان دیگر و دل سپردن‬ ‫به معرفت و پرستش خدای یگانه و نفی هر گونه ظلم دعوت‬ ‫می کرد‪ .‬سرودی که در اغاز با فرمان به «ا ْق َراْ» رسول امی‬ ‫ به خواندن پــروردگار همراه بود‪ .‬پروردگاری که انســان‬ ‫را از « َعلَق» افریده است و به وســیله قلم انچه را انسان‬ ‫نمى‏دانسته اموزنده است و این چنین است که پیام مسلمانی‬ ‫با خطاب انسان به دانایی اغاز می شود و همین دانایی است‬ ‫که بیست و سه سال رنج ان مرد یگانه را که پیامبر رحمت و‬ ‫عدالتش می خوانند‪ ،‬در پی داشت تا به بار بنشیند‪.‬‬ ‫این سرود روشن که پیام خداوند و جاری شده بر زبان‬ ‫محمد (ص) مهربانی بود‪ ،‬اما به مثابه افتابی در شب تاریخ‬ ‫و در خانه خفاشــان تابیده بود و دقیقا از همین نقطه است‬ ‫که باید سبقه تاریخی اسالم هراســی را به نظاره نشست‪.‬‬ ‫تالشــی تاریخی از همان ســال های ‪ 610‬میالدی برای‬ ‫خاموش کردن افتاب و روشنایی دانایی‪ .‬با این اوصاف است‬ ‫که وقتی به واژه ای چون اسالم هراسی بر می خوریم‪ ،‬اگرچه‬ ‫جعل زبانی و اصطالح شناختی ان را باید به سال های دهه‬ ‫‪ 1980‬مربوط دانست اما تنها با نگاهی اجمالی و البته از سر‬ ‫انصاف به تاریخ فرهنگ و تمدن و همینطور تاریخ سیاسی‬ ‫اسالم می توان از همان سابقه تاریخی تا امروز ترویج این‬ ‫نوع نگاه را نســبت به یکی از نقش افرینان بدون منازع و‬ ‫غیر قابل انکار تمدن امروز انسانی مشاهده کرد‪ .‬بر همین‬ ‫اساس نیز ســیر تاریخی انچه می توان تالش برای ایجاد‬ ‫اسالم هراسی نامید‪ ،‬خود می تواند یک مطالعه میان رشته ای‬ ‫محسوب شود که به نوعی در کنار تعامالت میان فرهنگی‬ ‫اسالم و مســلمانان با دیگر فرهنگ ها و اقوام دیگر ادیان‪،‬‬ ‫باید مورد توجه اصحاب نقد و نظر قرار گیرد‪.‬‬ ‫در این میانه البته پرواضح است که این نقد و نظر از دو‬ ‫منظر سلبی و ایجابی یکی از وجوبات فرهنگی مسلمانان‬ ‫در جهان امروز باید لحاظ شــود‪ .‬از منظر سلبی یا دفاعی‬ ‫باید گفت فعالیت اسالم هراسانه با تهدید هویت اجتماعی‬ ‫و اندیشه ای مسلمانان از یک سو و از سوی دیگر با تهدید‬ ‫حیات ارتباطی ایشان رابطه ای مستقیم دارد؛ چنان که اگر‬ ‫مخاطرات ایجاد شده اسالم هراسی غربی برای زیست بوم‬ ‫فرهنگی و اجتماعی امروز مســلمانان را در نظر بگیریم‪،‬‬ ‫این مســاله از مهمترین وظایف دفاعی مسلمانان قلمداد‬ ‫می شــود‪ .‬از منظر ایجابی نیز باید گفت بر حسب حقیقت‬ ‫بی احترامی به سرمایه دنیای اسالم‬ ‫مجید ابهری‬ ‫رفتار شناس اجتماعی‬ ‫در میدان جنگ نرم‪ ،‬دشــمنان بــرای ارزیابی تعهد‬ ‫و مســئولی ت پذیری برخی از ملت ها و اقوام گاه دســت به‬ ‫کارهایی می زنند که ضمن اهانت به ارزش های اصلی یک‬ ‫ملت یا یک باور‪ ،‬جریحه دار شــدن احساسات و عواطف ان‬ ‫ملت را مورد هدف قرار م ی دهند‪ .‬این اولین بار نیست که به‬ ‫بهانه ازادی بیان به ارزش های اصلی امت مسلمان‪ ،‬یعنی‬ ‫بیش از یک میلیارد از جمعیت جهان‪ ،‬توهین م ی شــود‪.‬‬ ‫اگر ازادی بیان واقعی و مهم اســت‪ ،‬اجــازه بدهند ما نیز از‬ ‫واقعی ت های موجود در ان جوامع (بدور از توهین) مطالبی‬ ‫را درج کنیم‪ .‬با این کار معلوم م ی شود که چرا در مهد ازادی‪،‬‬ ‫فرانسه جوانان مسلمان و رنگی ن پوست ان قدر تحت فشار‬ ‫و تبعیض قرار م ی گیرند که دست به کارهای خشونت امیز‬ ‫م ی زنند‪ .‬این مجله یک بار به ساحت مقدس پیامبر اهانت‬ ‫کرد و اگر در مقابل ان ایستادگی می شد دیگر چنین اجازه ای‬ ‫به خود نم ی دادند که بازهم این کار را تکرار کنند‪.‬‬ ‫به بهانه ازادی بیان نم ی توان بــه ارزش های واقعی‬ ‫و ســرمایه فرهنگی یک امت اهانت کرد‪ .‬ما ضمن اینکه‬ ‫شارلی ابدو نیستیم‪ ،‬اما خود یکی از قربانیان خشونت و ترور‬ ‫هستیم‪ .‬این مظلوم نمایی در زمینه شارلی ابدو و شعار اینکه‬ ‫من شارلی ابدو هستم‪ ،‬حمایت از شلختگی و هرزگی قلم‬ ‫است‪ .‬در واقع هر کسی که به این موضوع بپردازد و چنین‬ ‫شعار دهد‪ ،‬از شلختگی چنین قلمی حمایت کرده است‪ .‬نه‬ ‫اینکه گمان برد که از ازادی بیان حمایت کرده است‪.‬‬ ‫بناب راین‪ ،‬این بار مجله شارلی ابدو که یک مجله فکاهی‬ ‫است‪ ،‬به ســاحت مقدس پیامبر توهین م ی کند‪ ،‬فشارها و‬ ‫تبعی ض ها و تنگناهایی که ب رای مسلمانان به عنوان شهروند‬ ‫درجه ‪ 2‬یاد می شود باعث بروز این رفتار می گردد‪ .‬انچه بعد از‬ ‫وقوع این حادثه تلخ و شوم قابل ارزیابی است‪ ،‬نگاه رفتاری به‬ ‫عکس العمل برخی از ملت ها و روسای دولت هاست‪ .‬از کشور‬ ‫ما محکومیت اشکاری توســط دستگاه دیپلماسی خارجی‬ ‫انجام نشد‪ ،‬رئی س جمهور افغانســتان به عنوان نخستین‬ ‫رئی س جمهور یک دولت مســلمان ایــن حادثه را محکوم‬ ‫کرد‪ .‬ما نم ی توانیم به عنوان یک ژست دموکراتیک عملی را‬ ‫تایید کنیم که احساسات یک امت گسترده و مظلوم در کره‬ ‫زمین را جریحه دار کرده است‪ .‬ما خشونت و افراط ی گری را‬ ‫محکوم می کنیم‪ .‬چرا که ای رانیان خود یکی از قربانیان این‬ ‫مساله هستند‪.‬‬ ‫مگر طالبان فرزند ناخلف ســازمان ‪ CIA‬نبود و مگر‬ ‫هیالری کلینتــون در کنگره امریکا نگفت کــه طالبان را‬ ‫ب رای اتحاد شوروی ایجاد کردیم و موفق خواهیم شد؟ وقتی‬ ‫طالبان متولد شد‪ ،‬القاعده را هم به وجود اورد و سپس داعش‬ ‫به عنوان فرزند نامشــروع صهیونیست قدم به دنیا گذاشت‬ ‫و همچون بومرنگ رفتاری اثار و عــوارض ان اول به خود‬ ‫والدین این گونه مکاتب پوشالی برگشت‪.‬‬ ‫در مورد شــارلی ابدو ملت ها غیورانه ایســتادند‪ .‬انها‬ ‫این بار به بهانه دفاع از این مجله ضد انســانی در شمارگان‬ ‫چهار میلیون و با روی جلد بردن توهین به ساحت پیامبر‪ ،‬ان‬ ‫را چاپ کردند‪ .‬اروپا به طور مخفی در مکاتب سیاســی خود‬ ‫اسالم ستیزی را به جامعه خود منتقل م ی کند‪.‬‬ ‫درست است که رئی س جمهوری حساب اسالم واقعی‬ ‫با افراط گرایان را جدا کرد‪ ،‬اما این در سخنرانی وی بود‪ .‬وقتی‬ ‫اروپاییان با ســاخت یک مناره مسجد مخالفت م ی کنند یا‬ ‫مسلمانان را در اجرای وظایف دینی خود محدود م ی سازند‪،‬‬ ‫می توان به اهداف اسالم ستیزی انها پی برد‪.‬‬ ‫موضوع شارلی ابدو عکس العمل رفتاری مسلمانانی‬ ‫بود که از این کار خونشــان به جوش امده بود‪ .‬البته ترور‪،‬‬ ‫زبان مناســبی ب رای بیان احساســات نم ی تواند باشد اما‬ ‫گاه کار به جایی م ی رســد که جایی ب رای خشــونت باقی‬ ‫نم ی گذارد‪ .‬چرا وقتی مسلمانان از حقوق و ارزش های خود‬ ‫دفاع می کنند مردمی خشن و افراطی معرفی می شوند اما‬ ‫رژیم صهیونیســت در حد اعال و ممتاز منفی‪ ،‬خشونت را‬ ‫ب رای مردم فلســطین و لبنان به کار م ی برد و هیچ کسی‬ ‫این موضوع را محکــوم نم ی کند؟ ایــن دوگانگی رفتاری‬ ‫جوامع اروپایی اثار و عواقب منفی خواهد داشت که اولین‬ ‫قربانیان ان خود انها خواهند بود‪ .‬اصحاب رسانه و صاحبان‬ ‫قلم و اندیشه به ویژه در کشور خودمان باید وارد میدان شده‬ ‫و به شکل همایش ها و سمینار ها مخالفت و اعتراض جدی‬ ‫خود را به این مساله نشان دهند‪ .‬همچنین از طریق نگارش‬ ‫به این گونه هرزه کالم ی ها پاســخ دهند‪ .‬اگر این بار هم ما‬ ‫عقب نشینی کنیم دیگر هیچ ارزشــی از ما مسلمانان در‬ ‫حاشیه امنیت نخواهد بود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫گفتارها‬ ‫جاری گوهر فرهنگ اسالمی و تالش بایدی ارمان خواهانه‬ ‫مسلمانان در بسط مفاهیم انسانی اسالم‪ ،‬وظیفه مقابله با‬ ‫اقدامات اسالم هراســانه و ایجاد زمینه های مختلف برای‬ ‫نشان دادن حقیقت سیاست های اسالم هراسی یک ارمان‬ ‫متعالی اسالم خواهانه اســت‪ .‬انچه در این میان به عنوان‬ ‫وظیفه ســلبی و ایجابــی مقابله با اسالم هراســی مطرح‬ ‫می شود اما در درجه اول نیازمند مقدماتی است که به نظر‬ ‫می رسد بی توجهی به این مقدمات هر تالشی در راستای‬ ‫مقابله با اسالم هراســی را تبدیل به فعالیتی ضد خود کند‪.‬‬ ‫یکی از اصلی ترین مقدمات این جبهه تاریخی پیشــاروی‬ ‫مســلمانان توجه به ابعاد مختلف و پیچیده اسالم هراسی‬ ‫و شناخت ان در روزگار ماست‪ .‬تاریخ گواهی می دهد انگاه‬ ‫که مشرکان مکه یکی از ترفندهای اسالم ستیزانه شان در‬ ‫هشدار و تحذیر از شنیدن سخنان سحرگونه پیامبر(ص) ‪-‬‬ ‫به تعبیر ایشــان و اعجاز امیز به تعبیر قران‪ -‬است تا ایجاد‬ ‫ ترس در کلونی های اقتصادی اشــراف قریــش و مدینه‬ ‫تا ایجاد جنگ های روانــی با گروندگان بــه پیامبر(ص)‬ ‫همه نشــان از پیچیدگی های رفتارهای اسالم هراسانه در‬ ‫طول تاریخ مقابله با فرهنگ اسالمی دارد‪ .‬انچه اما امروز‬ ‫شاهد ان هســتیم پیچیدگی مضاعفی است که به واسطه‬ ‫پیچیدگی های ارتباطاتی جهان کوچک شده جدید به وجود‬ ‫امده اســت‪ .‬این پیچیدگی مضاعف با تنیدن در الیه های‬ ‫مختلف دانش های روز از مجموعه علوم ارتباطات تا علوم‬ ‫اجتماعی و علوم سیاسی و تاریخی باعث شده است تا فهم‬ ‫اسالم هراسی را تبدیل به یک حوزه مطالعاتی میان رشته ای‬ ‫کند‪ .‬حوزه ای که با این وصف‪ ،‬بدون مقدمه و امادگی وارد ان‬ ‫شدن کمترین اسیبش بازی کردن در زمین دشمن می شود‪.‬‬ ‫مساله ای که به نظر می رسد این روزها بیشترین مشکالت‬ ‫را در جهان اسالم به وجود اورده است‪ .‬ان گونه که باز باید‬ ‫گفت متاســفانه اسالم هراسی را تشــدید و مقابله با ان را‬ ‫سخت تر می نمایاند‪.‬‬ ‫ســخن از شــناخت دقیــق و درســت در مواجهه با‬ ‫اسالم هراسی از ارکانی محسوب می شود که چنان چه به ان‬ ‫توجهی نشود‪ ،‬به هیچ وجه نمی توانیم یک مواجهه کارامد و‬ ‫اصولی را در برابر موج فزاینده اسالم هراسی داشته باشیم‪ .‬این‬ ‫مقدمه بایدی البته به معنای تدوین کتاب و ویژه نامه و برگزاری‬ ‫انبوه همایش و سمینار و کنفرانس هایی نیست که در تمام این‬ ‫سال ها به صورت فرمایشی و نمایشی در جهان اسالم و حتی‬ ‫غرب درباره اسالم هراسی تهیه و برگزار شده است‪ .‬صحبت‬ ‫از شناخت در مواجهه با اسالم هراسی در واقع صحبت از یک‬ ‫اراده عملی در تمام جهان اسالم برای شناخت زوایای مختلف‬ ‫اسالم هراسی است تا به واسطه ان بتوان راهبردی عملی و در‬ ‫عین حال منعطف و منطبق بر مبانی شناختی این پدیده پیچیده‬ ‫ارائه کرد‪ .‬این شناخت‪ ،‬یک شناخت روشی است که بر اساس‬ ‫ان مبانی‪ ،‬کارکرد و غایت های پدیده اسالم هراســی باید به‬ ‫کنکاش جدی واکاویده شود و اصوال فراتر از صرف شعارها و‬ ‫رفتارهای نمادین (که صورت صحیح ان موثر و بجا نیز است)‬ ‫مقوله ای متفاوت از رفتار و رویکرد عملگرایانه را پیشــاروی‬ ‫مقابله کنندگان با اسالم هراسی قرار می دهد‪ .‬به عنوان مثال تنها‬ ‫شناخت درست و پرهیز از خلط سیاستگذاران اسالم هراسی‪،‬‬ ‫کارگزاران بی اگاهی این پدیده و مخاطبان تفکرات و رفتارهای‬ ‫اسالم هراسانه می تواند خود یک قدم بزرگ در راه رفتار شناسی‬ ‫در جبهه مقابله با اسالم هراسی باشد‪.‬‬ ‫فرجام سخن اینکه مجال کوتاه این نوشتار خواسته تا‬ ‫تنها تلنگری باشد بر این تغافل که نوع رفتارهای حماسی و‬ ‫برخاسته از شور و عاطفه دینی چنان که بر بستری شناختی‬ ‫مبتنی نباشد چه بسا گاه تبدیل به معنایی ضد خود شود و تنها‬ ‫در صورت اراده شناختی معطوف به رفتار است که می توان‬ ‫امیدوار بود تا در جبهه مقابله با اسالم هراسی گاه خودمان‬ ‫تبدیل به سربازان و سرداران دشمن نشویم؛ دشمنی که با‬ ‫چراغ امده و در هوای کاالی گزیده تر است‪.‬‬ ‫دوگانگیرفتاراروپایی ها‬ ‫گفتارها‬ ‫‪23‬‬ ‫نیرنگغرب‬ ‫گزارش ها‬ ‫در این صفحات تالش کرده ایم تا تحوالت مهم خبری هفته را‬ ‫پوشش دهیم‪ .‬ترور فرزند عماد مغنیه و جمعی از اعضای حزب اهلل‬ ‫لبنان‪ ،‬واکنش ها به توهین به پیامبر اسالم در فرانسه‪ ،‬اعالم حکم‬ ‫محمدرضا رحیمی و تحوالت یمن از مواردی است که در این هفته‬ ‫به انها پرداخته ایم‪.‬‬ ‫بی‬ ‫ ‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫مل‬ ‫ل‬ ‫حلولدوبارهروححاج رضوان‬ ‫درکالبد مقاومت‬ ‫گزارش ها‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫ساکنان«خانهعنکبوت»‬ ‫در التهاب به سر می برند‬ ‫نظامیان و ساکنان سرزمین های اشغالی طی روزهای‬ ‫اخیر در التهاب ناشی از خونخواهی مقاومت‪ ،‬در قبال تهاجم اخیر‬ ‫صهیونیست ها به قنیطره و شهادت جهاد مغنیه‪ ،‬فرزند شهید‬ ‫عماد مغنیه (حاج رضوان) به سر می برند‪ .‬یکشنبه هفته گذشته‪،‬‬ ‫ساعت‪ 10‬صبح‪،‬یکبالگردرژیم صهیونیستیباحملهبهمنطقه‬ ‫«القنیطره» واقع در جنوب سوریه عده ای از اعضای حزب اهلل‬ ‫را به شهادت رساند که بین انها جهاد مغنیه فرزند عماد مغنیه از‬ ‫فرماندهان حزب اهلل نیز دیده می شود‪ .‬روابط عمومی حزب اهلل‬ ‫لبنان اعالم کرد که محمد احمد عیسی فرمانده شهید معروف‬ ‫به ابو عیسی و جهاد عماد مغنیه معروف به جواد فرزند شهید‬ ‫عماد مغنیه‪ ،‬غازی علی ضاوی معروف به دانیال‪ ،‬علی حسن‬ ‫البراهیم‪ ،‬معروف به ایهاب‪ ،‬عبــاس ابراهیم حجازی معروف‬ ‫به سید عباس‪ ،‬محمد علی حسن ابو الحسن معروف به کاظم‬ ‫شهدای این حمله بودند‪.‬‬ ‫همچنین روابــط عمومی کل سپاه پاســداران انقالب‬ ‫اسالمی در اطالعیه ای از شهادت سردار محمد علی اهلل دادی‬ ‫در جغرافیای مقاومت اسالمی و در دفاع از حرم و مردم مظلوم‬ ‫سوریه خبر داد‪.‬‬ ‫در این اطالعیه امده اســت‪« :‬این فرمانــده مومن و‬ ‫والیتمدار که در مقام مستشاری برای کمک به دولت و ملت‬ ‫سوریه در مقابله با تروریست های تکفیری ‪ -‬سلفی به این کشور‬ ‫عزیمت کرده بود‪ ،‬مشــورت های تعیین کننده ای در راستای‬ ‫توقفوخنثی سازیجنایاتوتوطئه هایاینفتنهصهیونیستی‬ ‫ تروریستی در جغرافیای سوریه ارائه و نام و یاد خود را در زمره‬‫مدافعین و حامیان مقاومت اسالمی و ضد صهیونیستی ثبت‬ ‫کرد‪ .‬گروهی از رزمندگان و نیروهای مقاومت اسالمی همراه‬ ‫با سردار رشید اسالم محمد علی اهلل دادی حین بازدید از منطقه‬ ‫«قنیطره» مورد حمله بالگرد نظامی رژیم صهیونیستی قرار‬ ‫گرفتند که بر اثر این جنایت‪ ،‬این سردار دالور همراه با تعدادی از‬ ‫ت رسیدند‪».‬‬ ‫اعضای حزب اهلل به شهاد ‬ ‫ وحشت در النه عنکبوت‬ ‫شهادت مظلومانه «جهاد مغنیه» فرزند شهید بزرگوار‬ ‫مقاومت «عماد مغنیه» در جریان حمالت رژیم صهیونیستی‬ ‫به منطقه جوالن انگیزه جبهــه مقاومت در خصوص گرفتن‬ ‫انتقام خون شهدای این جبهه مقدس را دوچندان ساخته است‪.‬‬ ‫در ان سوی میدان‪ ،‬مقامات نظامی و امنیتی رژیم صهیونیستی‬ ‫و شهرک نشــینان سرزمین های اشــغالی نسبت به واکنش‬ ‫اجتناب ناپذیر حزب اهلل در این خصوص به شدت وحشت زده‬ ‫هستند‪ ،‬وحشتی که به زودی عینیتی تام خواهد یافت‪ .‬موشه‬ ‫یعلنون‪ ،‬وزیر جنگ رژیم صهیونســتی از جملــه این افراد‬ ‫وحشت زده است‪ .‬وزیر جنگ اسرائیل در گفت وگویی با رادیو‬ ‫عبری زبان از اظهارنظر درخصوص حمله به قنیطره اجتناب‬ ‫کرده و صرفا بیان کرد‪« :‬نمی خواهم به این مساله بپردازم و در‬ ‫این خصوص توضیحی ندارم!»‬ ‫کارشناســان و مســئوالن نظامی رژیم صهیونیستی‬ ‫پیش بینی می کنند واکنش حزب اهلل بــه تجاوز «القنیطره»‬ ‫حتمی اســت و روزهایی پرتنش‪ ،‬نگران کننده و هشدارهای‬ ‫بی سابقه در انتظار ارتش اســرائیل است‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬پس‬ ‫از شکست صهیونیســت ها در نبرد اخیر غزه و حماسه سازی‬ ‫مقاومت اسالمی فلسطین‪ ،‬تل اویو قدرت ورود خود به نبردی‬ ‫دیگر را از دست داده است‪ .‬این در حالی است که حزب اهلل لبنان‬ ‫اماده است تا نوار شکست های نظامی صهیونیست ها در برابر‬ ‫جبهه مقاومت را امتداد دهد‪ .‬رسانه های رژیم صهیونیستی نیز‬ ‫پیش بینی کرده اند که پاسخ حزب اهلل به اقدام این رژیم در به‬ ‫شهادت رساندن رزمندگان مقاومت‪ ،‬منحصر به کار گذاشتن‬ ‫مین برای هدف قرار دادن گشــتی های ارتش اســرائیل در‬ ‫نقاط مرزی و اجرای عملیات هایی علیه اهداف اســرائیل در‬ ‫سطح جهان یا شلیک موشک به سمت شمال تل اویو باشد‪.‬‬ ‫این در حالی است که بســیاری از منابع تحلیلی ‪ -‬امنیتی در‬ ‫سرزمینی های اشغالی‪ ،‬دامنه واکنش حزب اهلل را وسیع در عین‬ ‫حال غیر قابل پیش بینی دانسته اند‪.‬‬ ‫ پیامدوکلمه ایقهرمانجهانعرببهصهیونیست ها‬ ‫پیام دوکلمه ای ســید مقاومت و قهرمان جهان عرب‬ ‫خطاب به صهیونیست ها‪ ،‬ترس و وحشت مقامات تل اویو‬ ‫نسبت به اقدام تالفی جویانه حزب اهلل را دوچندان ساخته‬ ‫اســت‪ .‬دبیرکل حزب اهلل لبنان در پیامــی دوکلمه ای به‬ ‫صهیونیست ها هشدار داد‪ .‬دبیرکل حزب اهلل لبنان خطاب‬ ‫به صهیونیســت ها تنها به این بســنده کــرد که «جهزوا‬ ‫مالجئکم!»‬ ‫این پیام که بدون هیچ توضیحی و بــه دو زبان عبری‬ ‫و عربی با عکســی از دبیرکل حزب اهلل روی خروجی سایت‬ ‫شــبکه المنار قرار گرفته‪ ،‬در واقع اعالم جنــگ نصراهلل به‬ ‫رژیم صهیونیستی محسوب می شود‪.‬‬ ‫درخواستاخراج‬ ‫سفیرفرانسهازتهران‬ ‫پایگاه خبری شبکه «المنار» لبنان وابسته به حزب اهلل‪،‬‬ ‫در گزارشی به قلم «ذو الفقار ضاهر» به بررسی واکنش های‬ ‫احتمالی حزب اهلل در قبال تجاوز قنیطره می پردازد‪:‬‬ ‫المنــار در ایــن ارتبــاط نوشــت‪« :‬پــس از تجاوز‬ ‫رژیم صهیونیستی به قنیطره که یکشنبه گذشته رخ داد و درپی‬ ‫ان شماری از رزمندگان مقاومت به فیض شهادت نائل امدند‪،‬‬ ‫پاســخ و واکنش مقاومت به مهمترین کانون توجه و تمرکز‬ ‫رسانه ها و خبرگزاری های بین المللی تبدیل و سواالت بسیاری‬ ‫درباره نحوه و زمان و نوع این واکنش مطرح شد‪ .‬رسانه های‬ ‫صهیونیستی از «پایان روزهای خوش» جبهه شمالی که چند‬ ‫سالی بود‪ ،‬روی ارامش را به خود دیده بود‪ ،‬سخن گفتند و تاکید‬ ‫کردند که حزب اهلل این عملیات ارتش «اسرائیل» را بی پاسخ‬ ‫نخواهد گذشت‪ ،‬حتی اگر این پاسخ در خاک سوریه داده شود‪،‬‬ ‫چراکه منطقه جوالن سوریه شاهد رخدادی بود که پیش از ان‬ ‫مشابهش دیده نشده بود و حزب اهلل تالش خواهد کرد‪ ،‬در هر‬ ‫رویارویی اینده با «اسرائیل» خود را به «الجلیل» برساند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر‪ ،‬شبکه خبری المیادین اعالم کرده است‬ ‫که پس از شنیده شــدن اخباری مبنی بر نفــوذ عناصری به‬ ‫اراضی اشغالی‪ ،‬از شهرک نشــنیان این رژیم در منطقه اصبع‬ ‫الجلیل خواسته شده است که در خانه های خود بمانند‪ .‬شبکه‬ ‫خبری العربیه اعالم کرد در حالی کــه اخباری مبنی بر نفوذ‬ ‫پنج تن از خاک لبنان به اراضی اشــغالی حکایت دارد‪ ،‬ارتش‬ ‫اسرائیل در این منطقه اماده باش اعالم کرده است‪ .‬شبکه یک‬ ‫اسرائیل نیز اعالم کرد که نیروهای پلیس و ارتش نقاط های‬ ‫مرکزی در شمال اسرائیل را بسته اند‪ .‬شهردار کریات شمونه در‬ ‫سرزمین های اشغالی اعالم کرده است بسیار سخت است که‬ ‫همچنان پس از گذشت سه روز شهرک نشینان در شرایط ترس‬ ‫و دلهره به سر ببرند!‬ ‫ اثبات دوباره پیوند جبهه النصره و صهیونیست ها‬ ‫نخســتین شــوک امنیتــی بــر پیکــره‬ ‫صهیونیست ها (پس از حمله قنیطره)‪ ،‬توسط جوانی‬ ‫ شمارش معکوس برای پاسخ دهی مقاومت‬ ‫مقامات رژیم صهیونیستی پس از حمله به قنیطره‪ ،‬در‬ ‫نوعی سردرگمی مزمن گرفتار شده اند‪ .‬حتی نزدیکان نتانیاهو‬ ‫نیز نیروهای نظامی صهیونیســتی را در خصوص محاسبات‬ ‫وحشــتناک و خطرناکی که بنیان خانه عنکبوت انها را مورد‬ ‫هدف قرار می دهد مورد عتاب شدید قرار داده اند‪ .‬در این میان‪،‬‬ ‫رسانه های غربی نیز اخبار مربوط به پشیمانی صهیونیست ها از‬ ‫عملیات قنیطره را مخابره کرده اند‪ .‬خبرگزاری رویترز به نقل از‬ ‫یک منبع امنیتی اسرائیلی نوشت که فرمانده ایرانی جزو اهداف‬ ‫حمله این رژیم به جنوب سوریه نبوده است‪ .‬این منبع امنیتی‬ ‫در گفت وگو با رویترز گفته است‪« :‬اسرائیل در حمله به جنوب‬ ‫سوریه‪ ،‬قصد نداشته فرمانده ایرانی را هدف قرار دهد و تصور‬ ‫می کرده به گروهی از نیروهای سطح پایین حمله کرده است!»‬ ‫خبرگزاری رویترز تصریح کرده است که به نظر می رسد‬ ‫این منبع ارشد امنیتی اســرائیلی با هدف «جلوگیری از بروز‬ ‫هرگونه تنش با ایران و گروه حــزب اهلل لبنان» این اظهارات‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫ نخستین شوک امنیتی‬ ‫فلسطینی و در قالب عملیاتی شهادت طلبانه صورت گرفت‪ .‬در‬ ‫حالی که مقامات رژیم صهیونیستی‪ ،‬پس از شهادت جهاد مغنیه‬ ‫و عملیات اخیر در جوالن‪ ،‬به شدت نسبت به واکنش مقاومت در‬ ‫سرزمین های اشغالی و حتی خارج از ان هراس داشتند‪ ،‬عملیات‬ ‫شهادت طلبانه ای که در مرکز تل اویو صورت گرفت‪ ،‬انها را در‬ ‫حیرتی عمیق فرو برد‪ .‬این در حالی است که هنوز پاسخ توفانی‬ ‫مقاومت علیه تل اویو در راه است‪.‬‬ ‫در ساعات اولیه صبح چهارشــنبه هفته گذشته‪ ،‬یک‬ ‫فلسطینیبااستفادهازچاقوعملیاتیدیگرعلیهصهیونیست های‬ ‫ساکن تل اویو انجام داد‪ .‬در عملیات مذکور که در مرکز تل اویو‬ ‫ی شدند که حال شش نفر از انها‬ ‫انجام شد‪ 16 ،‬اسرائیلی زخم ‬ ‫وخیم است‪ .‬نظامیان اســرائیلی به سمت عامل این عملیات‬ ‫شلیک کردند‪ .‬وی از ناحیه پا زخمی و سپس دستگیر شد‪ .‬تعداد‬ ‫بسیاری از نظامیان صهیونیستی به محل حادثه امدند و تدابیر‬ ‫امنیتی برقرار شد‪ .‬عامل این اقدام یک جوان فلسطینی‪ 23‬ساله‬ ‫ساکن «طولکرم» کرانه باختری بود‪ .‬وی مسافر یک اتوبوس‬ ‫درون شهری در تل اویو شده است و این عملیات را در همان‬ ‫اتوبوس انجام داده اســت‪ « .‬اسحاق هرتزوگ» رئیس حزب‬ ‫معارض در خصوص عملیات اخیر می گوید‪« :‬امروز هیچ جایی‬ ‫نه در قدس‪ ،‬نه غزه و نه تل اویو وجود ندارد که ساکنان اسرائیل‬ ‫در ان احساس امنیت کنند و این وضعیت قابل تحمل نیست‪».‬‬ ‫مقامات جنبش مقاومت اسالمی فلسطین‪ ،‬انجام این‬ ‫عملیات شــهادت طلبانه را تبریک گفته اند‪ .‬نائل ابوعوده از‬ ‫رهبران ارشد جنبش مجاهدین فلسطین در غزه نیز تاکید کرده‬ ‫است که مقاومت فلسطین و لبنان اماده انتقال جنگ به داخل‬ ‫سرزمین های اشغالی‪ 1948‬و نابودی کامل اسرائیل هستند‪.‬‬ ‫را مطرح کرده اســت‪ .‬این فرد به دلیل عدم پذیرش رسمی‬ ‫مسئولیت حمله از سوی تل اویو‪ ،‬نخواسته نامش فاش شود‪.‬‬ ‫با این حال‪ ،‬چنین اظهاراتی مانع پاسخ کوبنده مقاومت‬ ‫نخواهد شد‪ .‬رژیم صهیونیستی به دلیل نگرانی از پاسخ حزب اهلل‬ ‫به تهاجم این رژیم در جنوب سوریه‪ ،‬جاده های مرزی اراضی‬ ‫اشغالی با لبنان را مسدود کرد‪ .‬وزارت جنگ رژیم صهیونیستی‬ ‫جاده قدیمی میان شــهرهای «اویویم» و «داوو» در شمال‬ ‫الجلیل را به خاطر نزدیکی به مرز لبنان بست‪ .‬عالوه بر این‪،‬‬ ‫جاده میان «مزارع موشاو» و مرز لبنان نیز بسته شد‪ .‬نیروهای‬ ‫وزارت جنگ رژیم صهیونیستی نیز در حالی که هنوز در شوک‬ ‫ناشی از شکست در برابر مقاومت غزه (در نبرد ‪ 51‬روزه) قرار‬ ‫دارند‪ ،‬در حالت اماده باش قرار گرفته اند‪ .‬رژیم صهیونیستی پس‬ ‫از تهدید حزب اهلل به تالفی خون شهدای حمله اخیر‪ ،‬سامانه‬ ‫پدافندی «گنبد اهنین» را در مرزهای شمالی فلسطین اشغالی‬ ‫در مجاورت مرز جنوب لبنان مستقر کرده است‪ .‬در همین حال‬ ‫پایگاه خبری «اســرائیل نیوزفید» هم گزارش داد که ارتش‬ ‫رژیم صهیونیستی‪ ،‬سطح امادگی نیروهای خود را در مرزهای‬ ‫شمالی و در مناطق مجاور سوریه و لبنان افزایش داده است‪.‬‬ ‫بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی اخیرا از‬ ‫اعضایکابینهامنیتیخواستتایکنشستفوق العادهتشکیل‬ ‫شود و در ان درباره خطرهای واکنش حزب اهلل‪ ،‬سوریه و ایران‬ ‫علیه اسرائیل بحث و تبادل نظر شود‪.‬این نشست فوق العاده در‬ ‫حالی برگزار شد که التهاب و نگرانی در چهره تک تک اعضای‬ ‫کابینهضعیفوروبهاضمحاللنخست وزیررژیم صهیونیستی‬ ‫موج می زد‪« .‬یعقوب عمیدرور» ژنرال اسرائیلی نزدیک به کابینه‬ ‫بنیامین نتانیاهو نیز در صدد ابراز پشیمانی از عملیات قنیطره بر‬ ‫امده است‪« :‬مقامات اسرائیلی هنگام اجرای عملیات قنیطره‪،‬‬ ‫اطالعاتی درباره حضور «محمد علی اهلل دادی» سردار ایرانی در‬ ‫قنیطره سوریه در دست نداشتند‪ .‬چنین عملیاتی باید به خوبی‬ ‫مورد بررسی قرار بگیرد و میزان سود و ضرر ان سنجیده شود‪.‬‬ ‫ی به این حمله می رود اما کسی شکل و سطح‬ ‫انتظار پاسخ حتم ‬ ‫ان را نمی داند‪».‬‬ ‫روایت دبکا فایل‪ ،‬سایت امنیتی سرزمین های اشغالی در‬ ‫خصوص وضعیت این روزهای سرزمین های اشغالی نیز در نوع‬ ‫خود قابل توجه است‪« :‬فرماندهان و مدیران نظامی اسرائیل در‬ ‫حال اماده سازی خود برای حمله حزب اهلل به مرزهای شمالی یا‬ ‫غربیالجلیلهستندوبهواحدهایامنیتیخوددستوراماده باش‬ ‫داده اند‪ .‬پناهگاه های اضطراری باز و زرادخانه سالح های گرم‬ ‫اماده شده اند‪ .‬بیشتر از حمله موشکی حزب اهلل‪ ،‬وجود تونل هایی‬ ‫که در زیر مرزهای لبنان به ســرزمین های اشغالی قرار دارند‪،‬‬ ‫نگران کننده است‪ .‬ارتش اسرائیل هرگز وجود این تونل ها را‬ ‫تایید نکرده است‪ .‬اما با کشف یک تونل زیرزمینی از مرزهای‬ ‫غزه به سرزمین های اشــغالی در جریان جنگ تابستان سال‬ ‫گذشته ‪ ،‬ترس زیادی در میان مقامات صهیونیستی‬ ‫ایجاد شده است‪».‬‬ ‫در نهایت اینکه با شــهادت جهاد مغنیه‪ ،‬بار‬ ‫دیگر روح سبکبال پدر بزرگوارش شهید عماد مغنیه‪،‬‬ ‫سردار رشید حزب اهلل در جبهه مقاومت حلول پیدا‬ ‫کرده است‪ .‬شاید بهترین تعبیری که بتوان برای‬ ‫وضعیت فعلی در سرزمین های اشغالی پیدا کرد‪،‬‬ ‫تعبیری است که رسانه های رژیم صهیونیستی پس‬ ‫از پیام دو کلمه ای و در عین حال قاطعانه سید حسن‬ ‫نصراهلل به کار بردند‪« :‬روزهای ارام در اسرائیل به‬ ‫پایان رسیده است‪»....‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫چنانچه منابع امنیتی در منطقــه اعالم کرده اند‪ ،‬جبهه‬ ‫تروریستی النصره نقش مســتقیمی در دادن گرای عملیات‬ ‫قنیطره به صهیونیست ها داشته است‪ .‬این خود نشان دهنده‬ ‫پیوند مســتقیم و غیر قابل انکاری اســت که میان تل اویو و‬ ‫گروه های تکفیری وجود دارد‪ .‬بدیهی است که پاسخ سخت‬ ‫و فراموش نشدنی مقاومت در قبال صهیونیست ها‪ ،‬دامنگیر‬ ‫گروه های تروریستی تکفیری ‪ -‬صهیونیستی مانند النصره و‬ ‫داعش نیز خواهد شد‪ .‬موضوعی که گروه های تکفیری را نیز‬ ‫به وحشتی سخت واداشته است‪ .‬منابع امنیتی و نظامی سوری‬ ‫در خصوص نقش جبهه النصره در عملیات اخیر صهیونیست ها‬ ‫اعالم کرده اند که همکاری های رژیم صهیونیستی با جبهه‬ ‫النصره کامال واضح است و این رژیم گاهی اوقات برای حمایت‬ ‫از النصره‪ ،‬مواضع ارتش ســوریه را هدف قرار می دهد‪ .‬رژیم‬ ‫اشغالگر قدس با تروریســت های تکفیری جبهه‬ ‫النصره (و متعاقبا داعش) پیوند محکمی داشته و‬ ‫عالوه بر اعمال انواع حمایت ها از انان‪ ،‬مجروحان‬ ‫تکفیری را نیز در بیمارستان های مناطق اشغالی‬ ‫مداوا می کند‪ .‬بر این اساس رژیم اشغالگر قدس بعضا‬ ‫در سوریه دست به حمالتی مقدماتی می زند تا زمینه‬ ‫را برای عملیات تروریست های تکفیری اماده کند‪.‬‬ ‫اعالمحکم‬ ‫محمد رضا رحیمی به پنج سال و‬ ‫نود روز حبس محکوم شد‬ ‫توافقسیاسیدرصنعا‬ ‫یمن‬ ‫همچنان در اشوب است‬ ‫‪25‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫درخواست اخراج سفیر فرانسه از تهران‬ ‫اقدام نشریه فرانسوی شارلی ابدو در انتشار کاریکاتور‬ ‫از پیامبر اســام اگرچه با حمله تروریستی گروه داعش به‬ ‫این نشریه به مسیری متفاوت وارد شد اما این دلیل نمی شد‬ ‫که ایرانیان نسبت به این اقدام بی تفاوت باشند‪ .‬از یک سو‬ ‫خطیبان جمعه و مسئوالن کشوری ترور را محکوم کردند‪،‬‬ ‫اما از سویی به این موضوع توجه کردند که توهین و اهانت‬ ‫به پیامبر اکرم نیز محکوم بوده و باید دولت فرانســه با این‬ ‫امر برخورد می کرد‪ .‬همین موضوع بود که باعث راه افتادن‬ ‫تظاهرات اعتراضی در مقابل سفارت فرانسه در تهران شد‪.‬‬ ‫از ‪ 13‬ابــان ‪ ،1358‬تجمعــات اعتراضــی مقابــل‬ ‫سفارتخانه ها با یک بیم اساسی و مهم برگزار می شود‪ .‬این ‬ ‫ترس بعدها در اسفند ‪ 90‬هم بازتولید شد و سفارت انگلستان‬ ‫در تهران توسط افرادی که بعدها رهبری کارشان را غلط‬ ‫توصیف کرد‪ ،‬تکرار شد‪ .‬شرایط تجمع مقابل سفارت فرانسه‬ ‫نیز ایجاب می کرد تا مســئوالن تدابیر امنیتی بیشتری را‬ ‫اتخاذ کنند‪ .‬چراکه جریحه دار شدن احساسات دینی مردم به‬ ‫مراتب از بحث های ملی و سیاسی اهمیت بیشتری داشت‪ .‬با‬ ‫این حال دانشجویان نشان دادند که تنها به تغییر نام خیابان‬ ‫«نوفل لوشاتو» به «محمد رسول اهلل» رضایت می دهند‪.‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫ اغاز تجمع‬ ‫تنها یک روز قبل از انکه ایــن تجمع صورت بگیرد‪،‬‬ ‫اعالم شد‪« :‬وزارت کشــور با برگزاری این تجمع موافقت‬ ‫کرده است‪ ».‬اتحادیه انجمن های اســامی دانشجویان‬ ‫مســتقل اعالم کرد که این تجمع دوشــنبه راس ساعت‬ ‫‪ 15‬در خیابان نوفل لوشــاتو و مقابل سفارت فرانسه برگزار‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫ســخنگوی این اتحادیه در زمان اعــام این خبر از‬ ‫نمایندگان مجلس و رهبران اقلیت های دینی و مردم دعوت‬ ‫کرد تا در این تجمع شــرکت کنند‪ .‬اما با وجودی که او خبر‬ ‫داده بود که «‪ 10‬نماینده مجلس برای حضور در این تجمع‬ ‫اعالم امادگی کردند»‪ ،‬تنها نمایندگانــی که به میان انها‬ ‫رفتند‪ ،‬احمد توکلی و حمید رسایی بودند‪.‬‬ ‫روز برگزاری همایش از ســاعت ‪ 14‬بــه بعد کم کم‬ ‫جمعیت در حوالی سفارت جمع شــد‪ .‬نزدیکی در سفارت‬ ‫توســط نیروهای انتظامی بســته شــد‪ .‬نیروهای پلیس‬ ‫دیپلماتیک که حفاظت از ســفارت خانه ها را برعهده دارند‪،‬‬ ‫حریم تقریبا صد متری را در مقابل در اصلی سفارت فرانسه‬ ‫ایجاد کرده بــود‪ .‬به طور معمول ســفیر و کادر پرســنلی‬ ‫سفارتخانه در ان ساعت باید ســرکار خود حاضر بودند‪ ،‬با‬ ‫این حال هیچ حضوری از انهــا در جریان تجمع مقابل این‬ ‫سفارتخانه دیده نشد‪.‬‬ ‫کم کم تجمع کنندگان جمع می شــدند‪ .‬از همه اقشار‬ ‫در میان انها وجود داشت‪ .‬دختران و پسران دانشجویی که‬ ‫حتی ظاهری چندان اسالمی نداشتند هم برای حمایت از‬ ‫تجمع کنندگان و مقابله با اهانت کنندگان به ساحت پیامبر‬ ‫اسالمی به تجمع پیوسته بودند؛ با پالکاردهایی در دست که‬ ‫روی انها نوشته شده بود‪« :‬من محمد رسول اهلل را دوست‬ ‫دارم»‪ .‬یک تیم از کادر پزشکان و اورژانس که برای اتفاقات‬ ‫احتمالی به محل اعزام شده بودند‪ ،‬حین انجام وظیفه هم به‬ ‫حمایت از تظاهرکنندگان پرداختند‪ .‬کم کم به ساعت سه که‬ ‫زمان اصلی برگزاری تجمع بود نزدیک می شدیم‪ .‬وانتی که‬ ‫در محل برای ایراد سخنرانی وسایل صوتی را حمل کرده‬ ‫بود در نزدیکی در سفارت قرار گرفته بود‪.‬‬ ‫تجمع کنندگان شعارهای حسین حسین شعار ماست‬ ‫شــهادت افتخار ماســت‪ ،‬لبیک یا محمد(ص)‪ ،‬مرگ بر‬ ‫فرانسه‪ ،‬مرگ بر اســرائیل‪ ،‬فرانسه فرانســه ننگ ات باد ‪،‬‬ ‫ال اله االاهلل محمد رسول اهلل‪ ،‬مرگ بر فرانسه و صهیونیسم‪،‬‬ ‫خونی که دررگ ما ســت هدیه به رهبر ماســت‪ ،‬مرگ بر‬ ‫وطن فروش‪ ،‬مرگ بر سازشکار و مرگ بر داعش امریکایی‬ ‫ســر می دادند‪ .‬انها پالکاردهایی در دست داشتند که روی‬ ‫ان نوشته شده بود‪« :‬من محمد (ص) را دوست دارم»‪ .‬این‬ ‫پالکاردها به زبان های مختلف جهان همراه با عکس هایی‬ ‫از پسر عماد مغنیه‪ ،‬پرچم های یا حســین(ع)‪ ،‬ال اله اال اهلل‪،‬‬ ‫عکس هایی از مقام معظم رهبری و‪ ...‬در دســت اکثر افراد‬ ‫دیده می شد‪.‬‬ ‫از اولین اقدامات تغییر نمادین نام خیابان نوفل لوشاتو‬ ‫به «محمد رسول اهلل» بود‪ .‬این کار با نصب پالکارد مقوایی‬ ‫روی تابلوی خیابان انجام شــد‪ .‬اگرچه در اخر مراسم یک‬ ‫اقدام نابجا در کندن و صدمه زدن به این تابلو حاشیه ای را‬ ‫برای این مراسم ایجاد کرد‪ ،‬با این حال هدف تجمع کنندگان‬ ‫تنها تغییر نمادین نــام خیابان به نظر می رســید‪ .‬یکی از‬ ‫تجمع کنندگان گفت‪« :‬نشــریه فرانسوی با این عمل خود‬ ‫قصد عقده گشایی داشــت و باید با اعتراضات خود به انها‬ ‫نشان دهیم که مقابل اقدامات انها بیکار ننشسته ایم‪».‬‬ ‫محمدجواد درخشی پور‪ ،‬یکی دیگر از تجمع کنندگان‬ ‫نیز معتقد بود باید اعتراض را به دولت فرانســه اعالم کرد‪:‬‬ ‫«هر کشوری دارای اعتقاداتی است و ما نیز مسلمان و شیعه‬ ‫هستیم و به دلیل انتشــار کاریکاتور توهین امیز به ساحت‬ ‫پیامبر(ص) به اینجا امده ایم تا اعتــراض خود را به دولت‬ ‫فرانسه اعالم کنیم‪ ».‬او ادامه داد‪« :‬باید بدانیم این اولین و‬ ‫اخرین هتک حرمت به پیامبر (ص) و امامان ما نیست و این‬ ‫در طول زمان و بارها ثابت شده است چرا که انها از پیشرفت‬ ‫اسالم می ترسند‪».‬‬ ‫به اعتقاد ارمین طهماسبی اما «فرانسه قصد داشت‬ ‫دشمنی اش را با اسالم نشان دهد»‪ .‬او گفت‪« :‬ملت ها سعی‬ ‫در حفظ هویت خود دارند و دولت فرانسه به مسلمانان نشان‬ ‫داد که قصد تضعیف دین اســام را دارد‪ .‬البته این توطئه‬ ‫کشورهای امریکا و اسرائیل نیز بوده است چرا که فرانسه به‬ ‫تنهایی نمی تواند مقابل ایران ایستادگی کند‪».‬‬ ‫ حضور غیرمنتظره توکلی‬ ‫احمد توکلــی که این روزها کمتر در رســانه ها دیده‬ ‫می شــود‪ ،‬و به طور معمول در چنین تجمعاتی حضور پیدا‬ ‫نمی کند‪ ،‬اتفاقا تنها نماینده ای بــود که به میان معترضین‬ ‫به دولت فرانســه امد‪ .‬او درحالی که کــت اش را در هوای‬ ‫سرد تهران از تنش بیرون اورده بوده باالی سکوی محلی‬ ‫رفت که برای ســخنرانی تعبیه شــده بود و انتقادش را به‬ ‫وزارت خارجه اینگونه بیان کرد‪« :‬ایا ان اهانت به ســاحت‬ ‫پیامبر یک «اخ» از سوی وزارت امور خارجه نمی خواست‬ ‫که شما ان سفر غیر خوشایند را انجام دادید؟» اشار ه توکلی‬ ‫به سفر ظریف به فرانسه بود که بعد از مذاکراتی که در ژنو‬ ‫برگزار شــد به پاریس صورت گرفته بود‪ .‬توکلی خطاب به‬ ‫دولت فرانسه گفت‪« :‬شما به ادعای خودتان می گویید که‬ ‫هرکس حق دارد عقیده خود را داشته باشد و نمی توان به ان‬ ‫توهین کرد‪ ،‬پس چگونه اجازه می دهید به عقاید مسلمانان‬ ‫توهین شود؟ این یک تناقض اشکار در رفتار دولت فرانسه‬ ‫است‪ .‬اینکه عده ای به داخل یک نشــریه بریزند و در انجا‬ ‫کشتار انجام دهند ثمره اقدامات فرانسه است؛ این حرکت‬ ‫به احتمال زیاد نقشه خود غربی هاست تا اسالم را بدنام کنند‬ ‫زیرا این کشور از همین تروریست ها در عراق‪ ،‬سوریه و دیگر‬ ‫نقاط حمایت کرده است‪ ».‬توکلی در ادامه با انتقاد از عملکرد‬ ‫وزارت امور خارجه پس از توهین نشریه فرانسوی به ساحت‬ ‫پیامبر‪ ،‬گفت‪« :‬در حالی که چنین اقداماتی از سوی غرب و‬ ‫فرانسه علیه اسالم صورت می گیرد ایا باید مقامات وزارت‬ ‫امور خارجه ان رفتار را انجــام می دادند؟» او مخاطبش را‬ ‫وزارت خارجه قــرار داد و بدون نام بــردن از ظریف گفت‪:‬‬ ‫«رهبر انقالب شــما را فرزند انقالب خواند و شما نیز باید‬ ‫اقدام متناســب انجام دهید‪ .‬ایا ان اهانت به ساحت پیامبر‬ ‫یک «اخ» از سوی وزارت امور خارجه نمی خواست که شما‬ ‫ان سفر غیر خوشایند را انجام دادید؟» وی در ادامه خطاب به‬ ‫برخی جریان های داخلی اظهار داشت‪« :‬کسانی که در داخل‬ ‫به کمپین ضد اسالم پیوسته اند ایا نمی دانند که پیامبر اسالم‬ ‫وجه مشــترک همه اقوام ایرانی و وحدت بخش مسلمانان‬ ‫است‪ .‬این جریان ها اگر فهم و غیرت دارند باید ان را به کار‬ ‫بگیرند و اقدامات ضد اسالمی را محکوم کنند‪».‬‬ ‫ سفیر را اخراج کنید‬ ‫یکی از شعارهای اصلی این مراسم اخراج سفیر فرانسه‬ ‫از ایران بود‪ .‬حسن میرحاجی مســئول بسیج دانشجویی‬ ‫دانشــگاه تهران در این تجمع ضمن محکوم کردن اقدام‬ ‫توهین امیز نشریه فرانســوی گفت‪« :‬مردم و دانشجویان‬ ‫اینجا جمع شده اند که به ســفیر بی کفایت فرانسه بگویند‬ ‫گزارش ها‬ ‫«لبیک یا محمد» و بگویند که اگر سفارت فرانسه را خراب‬ ‫نمی کنند به خاطر فرمان امام(ره) و رهبر شــان اســت‪ .‬ما‬ ‫همیشه پشت سر پیامبر مان هستیم‪ ».‬این فعال دانشجویی‬ ‫سپس اعتراضش را به دستگاه دیپلماسی این گونه نشان داد‪:‬‬ ‫« از اقای ظریف و دســتگاه دیپلماسی توقع اقدام انقالبی‬ ‫نداریم ولی می خواهیم حداقل با نماینده شــیطان بزرگ‬ ‫قدم نزند و سفیر فرانسه را از کشور اخراج کند‪ .‬کشور ما یک‬ ‫کشور حسینی است و ما دانشجویان بسیجی و مردم انقالبی‬ ‫اجازه نمی دهیم به اسالم توهین شود‪ ».‬او با اشاره به اخبار‬ ‫جدیدی که این روزها از رویه ســفارت فرانســه در تهران‬ ‫منتشر شده و مدعی است انها برای دادن ویزا از تمام زن ها‬ ‫می خواهند که بدون حجاب عکس بگیرند گفت‪« :‬در این‬ ‫سفارت ناموس ملت را بی حجاب می کنند و معلوم نیست‬ ‫مسئوالن در وین چه کاری انجام می دهند‪ ».‬این مسئول‬ ‫دانشــجویی تاکید کرد که حرکات نشــریات و مسئوالن‬ ‫فرانسوی خدشه ای به پیامبر اسالم وارد نمی کند‪.‬‬ ‫ قدم زدن دیپلماسی‬ ‫علی پهلــوان‪ ،‬دبیــرکل اتحادیه جامعه اســامی‬ ‫دانشجویان نیز در این مراســم ضمن محکوم کردن اقدام‬ ‫توهین امیز نشــریه فرانســوی گفت‪ 1400« :‬سال است‬ ‫که اسالم به عنوان دین صلح‪ ،‬برابری و برادری‪ ،‬همه را به‬ ‫عدالت‪ ،‬مهربانی و خداپرستی دعوت می کند‪ ».‬او در عین‬ ‫حال تاکید داشت‪« :‬اگر به حکم قتل در مورد سلمان رشدی‬ ‫عمل می شد‪ ،‬امروز کســی اجازه توهین به پیامبر اسالم را‬ ‫به خود نمــی داد‪ ».‬این فعال دانشــجویی در خاتمه گفت‪:‬‬ ‫«از قوه قضائیه می خواهیم ضمــن پیگیری قضایی اقدام‬ ‫توهین امیز این نشریه فرانسوی اقداماتی انجام دهد تا دیگر‬ ‫به مقدسات مسلمانان توهین نشود‪».‬‬ ‫ بیانیه پایانی‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫در پایان مراسم بیانیه ای که توسط اتحادیه دانشجویان‬ ‫مستقل تهیه شده بود‪ ،‬قرائت شد‪ .‬در این بیانیه اقدام حمله به‬ ‫نشریه فرانسوی مشکوک دانسته شــده و امده بود‪« :‬حمله ‬ ‫مشــکوک و پرابهام هفته گذشته مترســک های ریش دار‬ ‫صهیونیست ها‪ ،‬با ادعای دروغین دفاع از اسالم‪ ،‬به دفتر مجله‬ ‫دست چندم و مبتذل نویس شــارلی ابدو در فرانسه‪ ،‬بار دیگر‬ ‫بهانه مورد نیاز سردمداران تفکر الحاد را برای تنگ کردن فضا‬ ‫بر مسلمانان و ترسیم چهره ای خشن از اسالم‪ ،‬به دست انان‬ ‫داد‪ ».‬این بیانیه همچنین به گاف های عجیبی که در این ماجرا‬ ‫وجودداشت اشاره کرده و افزوده بود‪« :‬مردم هوشیار و نکته سنج‬ ‫جهان چگونه می توانند باور کنند که بنا به ادعای دولت فرانسه‪،‬‬ ‫در یک اقدام مضحک که بیشتر به سکانسی از یک فیلم کمدی‬ ‫می ماند تا یک ماجرای واقعی‪ ،‬تروریست ها با در دست داشتن‬ ‫کارت های شناسایی خود به دفتر این نشریه حمله کرده و سپس‬ ‫کارت های خود را برجای گذارند تا احتماال دولت فرانسه را در‬ ‫تکمیل این داســتان مضحک یاری کنند! ادعایی که یاداور‬ ‫ادعای حیرت انگیز سناریونویســان حادثه یازدهم سپتامبر‬ ‫مبنی بر سالم ماندن کارت های شناســایی هواپیماربایان در‬ ‫انفجار مهیب برج های دوقلو است‪ .‬به راستی چگونه است که‬ ‫ی اقدامات تروریستی‪ ،‬کارت های شناسایی‬ ‫تروریست ها در تمام ‬ ‫خود را به همراه دارند؟»‬ ‫این بیانیه همچنین ظریف و دستگاه دیپلماسی را نیز‬ ‫از انتقاد بی بهره نگذاشته و در ان امده بود‪« :‬شوربختانه و با‬ ‫کمال تاسف پس از این هتک حرمت بی شرمانه به ساحت‬ ‫ملکوتی پیامبــر اعظم (صلی اهلل علیه و الــه) و در حالی که‬ ‫ملت شریف ایران منتظر برخورد قاطع دستگاه دیپلماسی‬ ‫کشــورمان با دولت فرانســه بودند‪ ،‬جناب اقای ظریف‪،‬‬ ‫وزیر خارجه دولت یازدهم در اقدامی نســنجیده و مغایر با‬ ‫اصول انقالب اسالمی و حتی مغایر با اصول شناخته شده‬ ‫و مورد پذیرش دیپلماتیک‪ ،‬تنها دو روز پس از انتشــار این‬ ‫کاریکاتورهــای ننگین‪ ،‬به پاریس ســفر کــرده و با وزیر‬ ‫امورخارجه دولت فرانسه دیدار کرد‪».‬‬ ‫با رسیدن به پایان مراسم تجمع کنندگان پرچم های‬ ‫اسرائیل‪ ،‬امریکا‪ ،‬انگلیس و فرانســه را به اتش کشیدند و‬ ‫وجهه غالب شعارهای انها معطوف به اخراج سفیر فرانسه‬ ‫از ایران می شد‪.‬‬ ‫این اعتراضات با پایان یافتن مراسم نیز به اتمام نرسید‬ ‫و در خیابان های اطراف ادامه پیدا کرد‪ .‬مهمترین اتفاق در‬ ‫پایان مراســم جایی بود که پس از اتمام مراسم تعدادی از‬ ‫جوان ها به چسباندن نام «محمدرسول اهلل» روی تابلوی‬ ‫خیابان «نوفل لوشــاتو» رضایت نداند و تالش کردند ان‬ ‫را پایین بکشند‪ .‬در نهایت این اتفاق با تالش زیاد صورت‬ ‫ی که با حاشیه هایی برای این مراسم همراه شد‪.‬‬ ‫گرفت؛ اقدام ‬ ‫همچنین روزنامه ایران روز بعد نسبت به اعتراض به دستگاه‬ ‫دیپلماسی واکنش نشان داد و اعالم کرد که مخالفان‪ ،‬این‬ ‫تجمع را به فرصتی برای بهره برداری سیاســی و جناحی‬ ‫تبدیل کرده اند‪ .‬این روزنامه نوشت‪« :‬وزیر خارجه بالفاصله‬ ‫پس از انتشار کاریکاتور توهین امیز نشریه فرانسوی که در‬ ‫بینابین مذاکرات فشــرده اش با جان کری در ژنو صورت‬ ‫گرفت‪ ،‬مذاکــرات را متوقف کرد و اقدام نشــریه غربی را‬ ‫محکوم و باعث ادامه چرخه باطل افراط گرایی دانســت‪.‬‬ ‫ظریف حتی در پاسخ به این انتقادها اعالم کرد که در دیدار‬ ‫با وزیر خارجه فرانســه مراتب اعتراض شــدید جمهوری‬ ‫اســامی ایران را بدون هیچ مالحظه ای در میان گذاشته‬ ‫است‪ .‬البته ظریف در پاســخ به معترضانی که به او خرده‬ ‫گرفته بودند که باید از سفر به پاریس خودداری کرده و میز‬ ‫مذاکرات را ترک می کرده پاسخ داد که اگر در خانه بنشینیم‬ ‫و نتوانیم در حضور دیگران حرف خود را بزنیم‪ ،‬نشانه داشتن‬ ‫منطق و استدالل قوی نیست‪».‬‬ ‫روزنامه دولــت مقاله خــود را در نهایــت این گونه‬ ‫جمع بندی کــرد‪« :‬مخالفــان امــا بی اعتنا بــه مواضع‬ ‫اصولگرایانه ظریــف بیکار ننشســتند و تجمع اعتراضی‬ ‫دانشجویان علیه نشریه فرانسوی شــارلی ابدو در مقابل‬ ‫سفارت فرانسه را به تریبونی علیه دیپلماسی روحانی تبدیل‬ ‫کردند‪ .‬به این ترتیب که انها اصــل تجمع اعتراض امیز را‬ ‫که در برابر اسالم ستیزی یک رسانه غربی بود‪ ،‬به فرصتی‬ ‫برای بهره برداری سیاسی و جناحی خود تبدیل کردند‪».‬‬ ‫فارغ از همه حواشــی و اتفاقاتی که بعــد از این تجمع‬ ‫اعتراضی صورت گرفت‪ ،‬حضور اقشــار مختلف مردم در این‬ ‫تجمع غیرقابل انــکار بود‪ .‬مردم ایران اهانــت به پیامبران را‬ ‫بر نمی تابند‪ .‬در این مراسم می شد در میان مردم احساس کرد‬ ‫که اینجا ایران اســت ‪ .‬ام القرای جهان اسالم و همان طور که‬ ‫دخترک روی پالکاردش نوشــته بود؛ «عیسی علیه السالم‪،‬‬ ‫موسی علیه اسالم و محمد صلوات اهلل را دوست داریم»؛ اهانت‬ ‫به هیچ دینی را بر نمی تابیم و اهانت به نام رسول اهلل اهانت به‬ ‫همه ادیان است‪ ».‬که حضرت موالنا فرمود‪ :‬نام احمد نام جمله‬ ‫انبیاست ‪ /‬چون که صد امد نود هم پیش ماست‪.‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫به طور طبیعی این طور اعتراضــات یک وجه ان به‬ ‫ســمت داخل نیز باز می گردد‪ .‬در این مراسم نیز عالوه بر‬ ‫اعتراض به دولت فرانسه یک سوی ماجرا انتقاد به دستگاه‬ ‫دیپلماسی کشور بود که در سخنان تمام سخنرانان مراسم‬ ‫قابل مشاهده بود‪ .‬حجت السالم پناهیان که عالوه بر توکلی‬ ‫مهمترین سخنران این مراســم بود‪ ،‬سخنانش را این گونه‬ ‫اغاز کرد‪ :‬در ایــن ایام که امریکا می خواهــد به قلب باور‬ ‫اسالم حمله کند چه جای دم زدن از صلح حدیبیه است؟»‬ ‫وی با بیان اینکه صلح حدیبیه یک اســتثنا در اسالم بود‪،‬‬ ‫اظهار داشــت‪« :‬اصل در دین جنگ با مستکبران است و‬ ‫صلح جزو اســتثنا ها محسوب می شــود‪ ».‬وی با اشاره به‬ ‫مذاکرات وزیر امور خارجه کشــورمان با جان کری‪ ،‬وزیر‬ ‫امور خارجه امریکا در ژنو ادامه داد‪« :‬ما شرمنده ایم که وزیر‬ ‫خارجه ما در کوران فتنه های دشمنان هوس کرده با وزیر‬ ‫امور خارجه امریکا قدم بزند‪ ».‬او اقدامات فرانسه‪ ،‬دانمارک‬ ‫و انگلستان و توهین به ساحت پیامبر را اقدامی نفرت انگیز‬ ‫خواند و گفت‪« :‬این کشــورها مانند سگ قالده به گردن‬ ‫مهار خود را به دست امریکا سپرده اند‪ ».‬پناهیان همچنین‬ ‫به روزهای جنگ اشــاره کرد؛ جایی که فرزندان ایران با‬ ‫بمب های فرانسوی به شهادت می رسیدند و ادامه داد‪« :‬ما‬ ‫هنوز خون شهیدان مان را که با بمب های فرانسوی به زمین‬ ‫ریخت فراموش نکرده ایم‪ ».‬پناهیــان این گونه اقدامات و‬ ‫توهین ها را باعث افزایش خشم انقالبی مسلمانان دانست‬ ‫و توضیح داد‪« :‬امریکا اگر خود را در معرض نابودی نمی دید‬ ‫هرگز دست به چنین جنایاتی نمی زد و ما از این پس تا مرگ‬ ‫امریکا را نبینیم لحظه ای دست از مبارزه برنمی داریم‪ ».‬او‬ ‫با اعالم اینکه «پیامبر ما رســول رحمت است اما نه برای‬ ‫کفار و همراهان استکبار» ادامه داد‪« :‬اسالم توانسته کمر‬ ‫دیپلمات های غربی را شکسته و همه انها را ذلیل کند‪».‬‬ ‫ زمین ماندن حکم سلمان رشدی‬ ‫ تغییر تابلوی نوفل لوشاتو‬ ‫‪27‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫اعالم حکم‬ ‫گزارش ها‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫محم د رضا رحیمی به پن ج سال و نود روز حبس محکوم شد‬ ‫محمدرضا رحیمی به پنج سال و ‪ 90‬روز حبس و پرداخت سه میلیارد و ‪ 850‬میلیون تومان‬ ‫محکوم شد‪ .‬محمدرضا رحیمی‪ ،‬معاون اول دولت محمود احمدی نژاد با رای شعبه ‪ 11‬دیوان‬ ‫عالی کشور به پنج ســال و ‪ 90‬روز حبس و پرداخت دو میلیارد و ‪ 850‬میلیون تومان رد مال و‬ ‫یک میلیارد تومان جزای نقدی محکوم شد‪ .‬پرونده محمدرضا رحیمی بدوا در شعبه ‪ 76‬دادگاه‬ ‫کیفری استان ته ران رسیدگی شد که هیات قضایی این شعبه او را به ‪ 15‬سال حبس‪ ،‬پرداخت‬ ‫دو میلیارد و ‪ 850‬میلیون تومان رد مال و یک میلیارد تومان جزای نقدی محکوم کرده بودند‬ ‫ولی با اعتراضی که به رای شد پرونده به شعبه ‪ 11‬دیوان عالی کشور رفت و این شعبه با تایید‬ ‫مجازات های رد مال و جزای نقدی‪ 10 ،‬سال از مجازات حبس معاون اول دولت احمدی نژاد را‬ ‫کاهش داده است‪ .‬محسن افتخاری‪ ،‬سرپرســت دادگاه های کیفری استان ته ران چهارشنبه‬ ‫‪ ۲۴‬دی ‪ ۱۳۹۳‬از تایید بخشی از حکم شعبه ‪ 76‬دادگاه کیفری استان ته ران درباره «محمدرضا‬ ‫رحیمی» خبر داد ولی توضیح جزئیات رای صادره را به ســخنگوی قوه قضائیه واگذار کرد‪ .‬بر‬ ‫ی در ارتباط با پرونده اختالس از بیمه‬ ‫اساس این گزارش پس از مطرح شدن نام محمدرضا رحیم ‬ ‫ای ران‪ ،‬سخنگوی قوه قضائیه در نشست خبری ‪ 12‬اسفند ‪ 92‬در پاسخ به سوالی درباره صدور قرار‬ ‫مجرمیت یکی از مسوالن دولت سابق در پرونده های بیمه و ارز و وجود ‪ 25‬یا ‪ 29‬عنوان اتهامی‬ ‫ ب رای او گفت که اصل موضوع صحیح است و قرار مجرمیت ب رای این فرد صادر شده است‪.‬‬ ‫محسنی اژه ای در نشست خبری دوشنبه ‪ 10‬شهریور ماه ‪ 93‬از صدور رای شعبه ‪ 76‬دادگاه‬ ‫کیفری اســتان ته ران درباره محمدرضا رحیمی خبر داد و با تاکید بــر اینکه قبل از قطعیت‬ ‫نم ی توان جزئیات حکم را بیان کرد گفت که حکم صادره شامل مجازات های حبس و جزای‬ ‫ل مدافع با مراجعه به شعبه ‪ 76‬دادگاه کیفری استان ته ران‬ ‫نقدی است‪.‬شنبه ‪ ۱۲‬مهر ‪ ۱۳۹۳‬وکی ‬ ‫و ارائه الیحه ای ‪ 20‬صفحه ای به رای صادره از سوی این شعبه اعتراض کرد و این پرونده ب رای‬ ‫رسیدگی به اعتراض به دیوان عالی کشور ارسال شد‪ .‬گفتنی اســت پیش از اعالم این حکم‬ ‫ی در گفت وگو با خبرگزاری ها اعالم کرد که هنوز‬ ‫محمدرضا نادری‪ ،‬وکی ل مدافع محمدرضا رحیم ‬ ‫موفق نشده از مفاد رای صادره توسط دیوانعالی کشور درباره موکلش مطلع شود‪.‬‬ ‫وکیل معاون اول دولت دهم گفت‪« :‬برای اطالع از جزئیات حکم به شعبه دیوان مراجعه کردم‬ ‫اما به بنده گفته شد حکم در اختیار انها نیست‪ .‬اینکه شعب ه صادرکننده رای‪ ،‬جزئیات ان را نداشته‬ ‫باشد‪ ،‬طبیعی نیست و جای تعجب دارد‪ .‬ما به هر دری زدیم تا بتوانیم از رای صادرشده مطلع شویم‪،‬‬ ‫اما نتوانستیم‪ ».‬نادری به سخنان هفته گذشته افتخاری هم واکنش نشان داده و گفت‪« :‬البته ما هم‬ ‫از ارجاع پرونده اطالع داریم اما از جزئیات رای تا این ساعت بی خبر هستیم‪ .‬درخصوص اینکه اعالم‬ ‫شد بخش عمده ای از حکم بدوی در دیوانعالی تایید شده همچنان تاکید داریم که یک اتهام در این‬ ‫پرونده برای موکلم مطرح بوده اما من نمی دانم که چطور ممکن است در مورد یک اتهام‪ ،‬بخشی از‬ ‫حکمتاییدشود‪».‬پیشازاینسخنگویقوه قضائیهدرنشستخبریدوشنبه‪١٠‬شهریور‪ ٩٣‬ازصدور‬ ‫ی خبر داده و با تاکید بر اینکه قبل‬ ‫رای شعبه‪ ٧٦‬دادگاه کیفری استان تهران درباره محمدرضا رحیم ‬ ‫از قطعیت نمی توان جزئیات حکم را بیان کرد گفته بود که حکم صادره شامل مجازات های حبس و‬ ‫جزای نقدی است‪ .‬شنبه‪۱۲‬مهر‪ ۱۳۹۳‬هم وکیل مدافع رحیمی با مراجعه به شعبه‪ ٧٦‬دادگاه کیفری‬ ‫استان تهران و ارائه الیحه ای ‪٢٠‬صفحه ای به رای صادره از سوی این شعبه اعتراض کرد تا پرونده‬ ‫مذکور برای رسیدگی به اعتراض به دیوانعالی کشور ارسال شود‪.‬‬ ‫نطق باراک‬ ‫اوباما بار دیگر کنگره را تهدید کرد‬ ‫در حالی که مذاکرات هسته ای در وین به پایان رسیده و بنا بر اعالم محمد جواد ظریف قرار‬ ‫است وزرای خارجه ای ران و امریکا بار دیگر در مونیخ مذاکره کنند‪ ،‬باراک اوباما در نطق ساالنه اش‬ ‫مواضعی را درباره ب رنامه هسته ای ای ران اعالم کرده است‪.‬‬ ‫او گفته است‪« :‬دیپلماسی ما با احترام در قبال ای ران ادامه دارد و ب رای اولین بار طی یک‬ ‫دهه ما پیشرفت در ب رنامه هسته ای انها را متوقف کردیم و ذخایر مواد اتمی انها را کاهش دادیم‪.‬‬ ‫ما هم اکنون این فرصت را در اختیار داریم تا روی توافقی جامع مذاکره کنیم؛ توافقی که از ای ران‬ ‫مسلح به سالح هســته ای جلوگیری م ی کند‪ ،‬امریکا و متحدانش را حفاظت م ی کند از جمله‬ ‫اسرائیل را و در همین حال مانع یک درگیری دیگر در خاورمیانه م ی شود‪».‬‬ ‫رئی س جمهور ایاالت متحده که پیشتر گفته بود احتمال رســیدن به توافق هسته ای با‬ ‫ای ران کمتر از ‪ 50‬درصد است این بار در ادبیاتی مشابه گفته است‪« :‬هیچ ضمانتی وجود ندارد که‬ ‫مذاکرات موفق باشد و من تمام گزینه ها را روی میز نگه م ی دارم تا مانع ای ران هسته ای شوم‪».‬‬ ‫رئی س جمهور ایاالت متحده در عین حال افزوده است‪« :‬تحریم های جدیدی که در حال‬ ‫حاضر توسط کنگره تصویب شده است‪ ،‬موجب شکست دیپلماسی و سرد کردن امریکا نسبت‬ ‫به متحدانش م ی شود و حفظ تحریم ها را دشوارتر م ی کند و موجب م ی شود که ای ران بار دیگر‬ ‫برنامه هسته ای خود را از سر بگیرد‪ .‬این عاقالنه نیست و به همین دلیل است که من هرگونه‬ ‫الیحه تحریم جدید را که این روند را تهدید کند‪ ،‬وتو م ی کنم‪ .‬مردم امریکا از ما انتظار دارند که‬ ‫به عنوان اخرین راه چاره به سراغ جنگ برویم و من قصد دارم که به این افراد احترام بگذارم‪».‬‬ ‫این اظهارات اوباما در نطق ساالنه اش در حالی بیان شده که او پیشتر در نشستی غیرعلنی‬ ‫در بالتیمور با حضور گروهی از اعضای دموکرات مجلس سنا‪ ،‬وعده داد که از برنامه کاری اش‬ ‫در مقابل جمهوریخواهان کنگره دفاع و در ب رابر تالش های تخریبی انها ایستادگی خواهد کرد‪.‬‬ ‫ب راساس اظهارات درز کرده از نشست یاد شــده‪ ،‬اوباما همچنین از همقطاران دموکرات خود‬ ‫خواست که به او در این امر کمک کنند‪.‬‬ ‫وی با تاکید بر مخالفت دولتش با طرح تحریم ای ران‪ ،‬تهدید کرد که چنین مصوبه ای را نیز‬ ‫وتو خواهد کرد‪ .‬به گفته شاهدان‪ ،‬اوباما از نمایندگان خواست که پیگیر تحریم جدید علیه ای ران‬ ‫نباشــند‪ ،‬زی را چنین اقدام ی اختیارات وی را تضعیف م ی کند و م ی تواند موجب انحراف مسیر‬ ‫مذاکرات شود‪.‬‬ ‫اوباما تصریح کرد که چنین اقدام تحریک امیزی موجب م ی شود که ناظ ران بی ن المللی‬ ‫ی مذاکرات هسته ای تا س ی ام ژوئن را متوجه امریکا بدانند‪ .‬وی در بخش‬ ‫مسئولیت ه ر گونه ناکام ‬ ‫تامل ب رانگیز دیگری از سخنانش‪ ،‬به اعمال فشار از خارج از کنگره بر نمایندگان ان اشاره کرد و‬ ‫گفت که سنگینی فشارهای وام دهندگان و سایرین را بر دوش سناتورها درک م ی کند‪ ،‬اما الزم‬ ‫است انها به جای پیگیری دستاورد سیاسی کوتاه مدت‪ ،‬نگاه بازتری داشته باشند‪.‬‬ ‫ب راساس این گزارش‪ ،‬سخنرانی اوباما با برخورد لفظی با رابرت منندز از سناتورهای پیگیر‬ ‫تصویب تحریم های جدید علیه ای ران است‪ ،‬پایان یافت‪ .‬نشست اوباما و سناتورها در حالی است‬ ‫که وزیر خارجه کشورمان در سفر اخیرش به ژنو‪ ،‬درباره چالش دولت امریکا با کنگره این کشور‬ ‫تاکید کرد که ما در مذاکرات هسته ای‪ ،‬با دولت امریکا به صورت یک مجموعه برخورد م ی کنیم؛‬ ‫بناب راین همراه کردن قسمت های مختلف دولت امریکا و یکپارچه شدن سیاست های ان‪ ،‬برعهده‬ ‫قوه مجریه امریکا و مساله ای است که باید موضوع نگرانی انها باشد‪ .‬محمدجواد ظریف افزود‪:‬‬ ‫«البته ما احســاس م ی کنیم که نیاز به یک تصمیم و اراده سیاسی همراه با شجاعت است‪،‬‬ ‫تصمیم گیری ب رای حل معضلی که م ی تواند بسیاری از معادالت منطقه را به سمت بهبودی‬ ‫تغییر دهد‪».‬‬ ‫توافق سیاسی در صنعا‬ ‫یمن همچنان در اشوب است‬ ‫اعتراض در تاالر شیشه ای‬ ‫بورس بیمار است‬ ‫سهامداران بورس ته ران روز چهارشــنبه در اعتراض به روند ریزشی قیمت ها و ارزان شدن‬ ‫سهم های خود در تاالر شیشه ای تجمع کردند تا صدای اعتراض خود را به گوش مسئوالن برسانند‪.‬‬ ‫با گرد هم امدن سهامداران مسئوالن بازار سرمایه در جم ع انها حاضر شده و به سواالت و پیشنهادات‬ ‫انها پاسخ دادند‪ .‬در این نشست که با حضور خ واجه نصی ر‪ ،‬مدیر نظارت بر بورس ها و بازارهای سازمان‬ ‫بورس‪ ،‬قالیباف اصل مدیرعامل شرکت بورس و صحرایی و مالمیر از معاونان شرکت بورس برگزار‬ ‫شد اکثر سهامداران خواستار بیان علت ریزش بورس و افت شدید قیمت از سوی مسئوالن شدند‪.‬‬ ‫ان هامعتقدبودندکهریزششدیدقیمت هاتاایناندازهتوجیهمنطقینداشتهوقیمتنفتنم ی تواند‬ ‫علت روند کاهشی بورس باشد‪ ،‬زی را نفت تنها یک ماه است با افت مواجه شده اما بازار سرمایه از دی‬ ‫ماه سال گذشته با کاهش شدید روبه رو شده است‪.‬بناب راین ریزش بورس دستوری بوده و برخی ع وامل‬ ‫نم ی خواهد بورس روند صعودی در پیش بگیرد‪ .‬در این جلسه بسیاری از سهامداران که نسبت به‬ ‫سرمایه از دست رفته خود بسیار معترض بودند خواستار تعطیلی بورس شده و در خواست داشتند‬ ‫بورس ته ران تا بهبود شرایط تعطیل شود و جلوی زیان سهامداران از این ط ریق گرفته شود‪.‬همچنین‬ ‫بسیاری از سهامداران نسبت به عملکرد حقوق ی های بازار معترض بوده و از مسئوالن خواستند که‬ ‫کد فروش حقوق ی ها را مسدود کنند تا بازار سرمایه با عرضه و تقاضا بتواند روند خود را طی کند‪.‬‬ ‫همچنین برخی دیگر از سهامداران حقیقی نسبت به شاخ ص سازی و غی ر واقعی بودن شاخص‬ ‫بورس معترض بوده و اعتقاد داشتند شاخص فعلی بورس واقعی ت های بازار سرمایه را نشان نم ی دهد‬ ‫و مسئوالن با شاخ ص سازی مردم را به سمت بورس ترغیب کرده و اکنون که بورس ته ران ریزش‬ ‫کرده است پاسخگوی سهامداران نیستند‪ .‬در این جلسه سهامداران معتقد بودند مشکالت بورس‬ ‫به حدی شدت گرفته است که مسئوالن رده باالتر به خصوص وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس‬ ‫مجلس باید فکری به حال اوضاع بورس کرده و به سواالت سهامداران پاسخ دهند‪ .‬انها از شخص‬ ‫رئی س جمهور خ واستند تا از بازار سرمایه حمایت کند‪ .‬در این جلسه مسئوالن سازمان و شرکت بورس‬ ‫ضمن دعوت سهامداران به ارامش پاسخگوی سواالت و درخواست های انها شدند‪ .‬در این جلسه‬ ‫خ واجه نصیر که به نمایندگی از سازمان بورس حضور داشت‪ ،‬عنوان کرد‪« :‬بخشی از مشکالت بازار‬ ‫سرمایه مربوط به شرایط اقتصادی کشور است‪ ،‬به طوری که کاهش قیمت نفت و کمبود نقدینگی‬ ‫باعث رکود بورس ته ران شده است‪ ».‬این مسئول سازمان بورس در پاسخ به غی رواقعی بودن شاخص‬ ‫بورس و علت منتشر نشدن شاخص قیمت گفت ‪« :‬اقدامات الزم ب رای انتشار شاخص قیمت انجام‬ ‫شده و تا پایان سال شاخص قیمت در بورس ته ران به نمایش گذاشته م ی شود تا سهامداران بتوانند‬ ‫از این شاخص استفاده کنند‪ ».‬در ادامه این جلسه مدیرعامل شرکت بورس نیز اعالم کرد‪« :‬فضای‬ ‫کسب و کار و مشکالت اقتصادی باعث افت بورس شده و برخی ع وامل از دست ما خارج شده است‪.‬‬ ‫با این حال مشکالت بازار سرمایه دائم در حال پیگیری است تا سهامداران متضرر نشوند‪».‬قالیباف‬ ‫اصل افزود‪« :‬در این راستا مشکالت شرکت های پاالیشگاهی برطرف شده و باید مابقی مشکالت‬ ‫انها نیز برطرف شود تا نماد ان اماده بازگشایی شود‪ ،‬زی را ما قصد نداریم سهامداران متضرر شوند‪».‬وی‬ ‫ادامه داد‪« :‬در شرایط فعلی برخی سهامداران انتظار دارند که بازار سرمایه اقداماتی انجام دهد‪ .‬اما بازار‬ ‫سرمایه نم ی تواند نرخ سود بانکی را کاهش دهد‪.‬مدیرعامل شرکت بورس در پاسخ به این سوال که چرا‬ ‫مسئوالن دائم به سهامداران توصیه م ی کنند که سهام خود را نفروشید و نگه دارید‪ ،‬گفت‪« :‬مصاحبه‬ ‫مسئوالن به معنی این نیست که سهامداران بدون مطالعه نسبت به خ رید و فروش سهم اقدام کنند‪.‬‬ ‫بناب راین مسئوالن نم ی توانند بگویند که سهام شرکتی گران است و یا ارزان‪ .‬با این حال بنده همچنان‬ ‫معتقد هستم که بازار سرمایه پتانسیل باالیی دارد‪ ».‬قالیباف اصل ادامه داد‪« :‬قیمت در بازار سهام‬ ‫برایند خرد جمعی بوده و باید ب راساس عرضه تعیین شود‪ ،‬ولی بورس در جاهایی باید وارد شود که‬ ‫قصد ان از وارد شدن دخالت نیست بلکه حمایت و کمک است‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫یمن هفته گذشــته روزهای حساســی را طی کرد‪ .‬خبرها حکایت از ان داشــت که‬ ‫رئیس جمهور از کشور خارج شده و نهادهای حکومتی ساقط شده اند‪ .‬اما در اخرین روز از هفته‬ ‫گذشته منابع نزدیک به منصور هادی از حضور رئیس جمهوری در منزلش خبر دادند و تاکید‬ ‫کردند که نشست وی با نمایندگان حوثی ها به نتیجه رسیده است‪.‬‬ ‫یک منبع در نهاد ریاست جمهوری یمن اعالم کرد که رئیس جمهوری در خانه خود در‬ ‫صنعا حضور دارد که توسط کمیته های مردمی وابسته به رئیس جمهور و گارد ریاست جمهوری‬ ‫حفاظت می شود و عصر چهارشنبه نشستی را با نمایندگان حوثی ها برای پایان اختالفات برگزار‬ ‫کرد‪ .‬زمان دقیق این نشست اعالم نشد اما گفته می شود که منصور هادی با شرط های گروه‬ ‫انصاراهلل وابســته به حوثی ها از جمله ان اجرای کامل توافقنامه «صلح و شراکت» و تقسیم‬ ‫قدرت در کشور موافقت کرده است‪.‬‬ ‫حوثی ها رئیس جمهور و برخی مســئوالن نزدیک به وی را متهم کرده اند که برخالف‬ ‫توافق به دست امده در توافقنامه صلح و شــراکت قصد قبضه کردن قدرت و دور نگه داشتن‬ ‫دیگر گروه ها از جمله حوثی ها از پست های کلیدی را دارند‪ .‬در همین حال نیروهای انصاراهلل‬ ‫توانســتند کنترل خود بر مناطق و پایگاه های حســاس پایتخت را تحکیم ببخشند و اعالم‬ ‫کردند که این اقدام برای جلوگیری از به غارت رفتن تجهیزات و اموال موجود در این اماکن‬ ‫است‪ .‬از سوی دیگر استان های جنوبی یمن که داعیه جدایی طلبی دارند در حمایت از منصور‬ ‫ هادی فرودگاه ها و بنادر یمن را بســته اند و کمیته های مردمی که ســال گذشته به دستور‬ ‫رئیس جمهوری یمن از مردمان عشایر این کشــور برای کمک به ارتش تشکیل شد‪ ،‬کنترل‬ ‫مناطق جنوبی را به دســت گرفته اند‪ .‬بنا به گفته مسئوالن استان های جنوبی این اقدام برای‬ ‫رویارویی با حمالت احتمالی حوثی هاست‪.‬‬ ‫در همین حال فردیکا موگرینی‪ ،‬رئیس سیاســت خارجه اتحادیه اروپا نیز در بیانیه ای با‬ ‫هشدار نســبت به اینکه حوادث جاری یمن مانعی بر سر راه تحوالت دموکراتیک این کشور‬ ‫در چارچوب طرح شــورای همکاری خلیج فارس خواهد بود‪ ،‬دو طرف را به پایان درگیری ها‬ ‫دعوت کرد‪ .‬موگرینی افزود‪« :‬همه طرف های یمنی باید فورا درگیری ها را در صنعا و استان‬ ‫مارب در شرق این کشور و دیگر مناطق متوقف کنند‪ ».‬به تازگی و در واکنش به درگیری های‬ ‫اخیر یمن در اقدامی مداخله جویانه دو ناو امریکایی که در دریای سرخ مستقر بودند به منظور‬ ‫امادگی برای هرگونه اتفاق فوق العاده به حرکت درامده تا امکان تخلیه سفارت امریکا در صنعا‬ ‫و انتقال کارمندان ان وجود داشته باشد‪.‬‬ ‫یک مسئول امریکایی پنتاگون با اشاره به اینکه تاکنون دستور فوری برای تخلیه سفارت‬ ‫خود در یمن را صادر نکرده اســت‪ ،‬گفت‪« :‬با افزایش درگیری هایی در شهر صنعاء دو کشتی‬ ‫جنگی «یو اس اس‪ .‬ایوجیما» و «یو اس اس مک هنری» به منظور امادگی برای هرگونه حادثه‬ ‫احتمالی به حرکت درامده اند‪ .‬عبداهلل الصایدی‪ ،‬وزیر خارجه یمن نیز با هشدار نسبت به اینکه‬ ‫مسائل مربوط به اینده یمن به دلیل حوادث کنونی مبهم و پیچیده شده‪ ،‬ابراز امیدواری کرد‪،‬‬ ‫ارامش هرچه زودتر به کشور بازگردد‪ .‬در همین حال عبدالمک حوثی‪ ،‬رهبر انصاراهلل اعالم‬ ‫کرد که اعضای انصاراهلل از کاخ ریاست جمهوری یمن در مقابل غارت اسلحه حمایت می کنند‬ ‫و انجا را اشغال نکرده اند‪.‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫‪29‬‬ ‫احزاب و تشکل ها‬ ‫سیاست‬ ‫نمایش اختالف‬ ‫یک سال مانده به انتخابات مجلس ‪ ،‬اختالفات اصالح طلبان در حال‬ ‫نمایان شدن اســت‪ .‬چهره های مهم این جناح به همایش اصالح طلبان‬ ‫نرفته اند و انها هم که در انجا حضور داشته اند درگیر حاشیه های شده اند که‬ ‫فرجامش اغاز دور جدیدی از اختالف نظرهاست‪ .‬در این پرونده تالش کرده‬ ‫ایم حاشیه و متن این همایش را بررسی کنیم‪.‬‬ ‫در غیبت بزرگان جناح‬ ‫در همایش اصالح طلبان چه گذشت؟‬ ‫کارگزاران و عارف دست باال را‬ ‫در اصالحات دارند‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫اختالف درونی اصالح طلبان‬ ‫کمتر از اصولگرایان نیست‬ ‫ناصرایمانی‬ ‫فیاض زاهد‬ ‫‪1‬‬ ‫چرا اصالح طلبان نمی توانند دور یک میز جمع شوند؟‬ ‫اگر پاسخ این سوال را تا قبل از خرداد ‪ 92‬در حوالی مسائلی‬ ‫همچون محدودیت هــای پدید امده از کنار حوادث ســال‬ ‫‪ 88‬برای انان تعبیر می کردیم‪ ،‬حاال اما در زمســتان ســال‬ ‫‪ 93‬نمی توان چنین دلیلی را به عنوان بخشی از پاسخ به این‬ ‫سوال بیاوریم‪.‬‬ ‫انچه رخ داده این اســت که انها بــرای برگزای یک‬ ‫همایش مجوز گرفتند‪ ،‬تبلیغات فراوانی هم انجام دادند اما روز‬ ‫همایش که فرا رسید هم صندلی های خالی به صورت مشهود‬ ‫نمایان بود و هم البته جالی خالی چهره های مهمی از دو طیف‬ ‫راست و چپ اصالح طلب‪.‬‬ ‫یک همایش پر سر و صدا که فرجامش یک هم نشینی‬ ‫نه چندان باشکوه با اســتراتژی نامنظم شــد‪ .‬اگر چه از ان‬ ‫پنجشنبه تا کنون در نقد و بررسی این همایش اصالح طلبانه‬ ‫نکات و تحلیل های فراوانی مطرح شده که انها از ان حرف و‬ ‫سخنانشان قصد اینچنینی و انچنانی داشته اند اما شاید تحلیل‬ ‫درست ان باشد که بگوییم این هم نشینی انچنان در فرم و‬ ‫شکل خود به جهت غیبت بزرگان اصالح طلب دچار مشکل‬ ‫شد که محتوا به طرز عجیبی ذبح شد‪.‬‬ ‫همه می ایند!‬ ‫چند روز قبل از برگزاری همایش مجریان ان با تبلیغات‬ ‫فراوان از ارســال دعوتنامه برای اکبر هاشمی رفسنجانی‪،‬‬ ‫سید محمد خاتمی و علی اکبر ناطق نوری سخن گفتند و اتفاقا‬ ‫اغاز حاشیه های این برنامه سیاسی از همین اعالمیه خبری‬ ‫هم شروع شد‪ .‬انجا که از احتمال حضور رئیس مجلس پنجم‬ ‫سخن به میان امد‪ .‬این مســاله پس از ان اهمیت مضاعفی‬ ‫پیدا کرده بود که چهره هــای اصالح طلب در تمام ماه های‬ ‫بعد از انتخابات ‪ 24‬خــرداد از ائتالف با علی اکبر ناطق نوری‬ ‫به عنوان استراتژی بعدی خود سخن می گفتند و حتی حزب‬ ‫کارگزاران سازندگی در رسانه خود شفاف و صریح گفته بود که‬ ‫اصالح طلبان باید به احیای مجلس پنجم فکر کنند‪.‬‬ ‫خبر احتمــال حضور ناطق نوری که منتشــر شــد‪،‬‬ ‫خبرگزاری فارس در تماسی با دفتر او صحت این خبر را جویا‬ ‫شد و دفتر ناطق نوری موضوع دعوت از وی برای شرکت در‬ ‫همایش اصالح طلبان را از ریشــه تکذیب کرده و گفته بود‪:‬‬ ‫«برای این مراسم نه با شــخص اقای ناطق نوری و نه دفتر‬ ‫ن باره هیچ دعوتنامه ای‬ ‫ایشان تماسی گرفته نشده است‪ .‬در ای ‬ ‫نیز برای حجت االسالم والمسلمین ناطق نوری ارسال نشده‬ ‫و ایشان نیز هیچ قولی در این باره نداده اند‪».‬‬ ‫این اما پایان بخش این حاشیه خبری نبود‪ .‬قلی زاده‪ ،‬دبیر‬ ‫ستاد برگزاری همایش سراسری اصالح طلبان‪ ،‬در واکنش به‬ ‫اظهارنظرها درباره تکذیبیه دفتر ناطق نوری گفت‪« :‬از جمله‬ ‫افرادی که مشخصا دعوت شدند‪ ،‬اقای ناطق نوری است که‬ ‫درست در همان روز دعوت‪ ،‬از سوی رسانه ای اعالم شد که‬ ‫«هرگونه دعوت تکذیب می شود»‪ .‬الزم است که اعالم کنم‬ ‫هدف از این همایش سراسری‪ ،‬افزایش همگرایی و ارتقای‬ ‫کیفی سطح فعالیت هاست و گویا برخی تمایلی به تحقق این‬ ‫اهداف میان نیروهای دلسوز انقالب ندارند‪».‬‬ ‫قلی زاده حتی برای اثبات ادعای خود تصویر دعوتنامه‬ ‫ارسال شده برای ناطق نوری را در اختیار خبرنگاران قرار داد‪.‬‬ ‫هاشمی نیامد‪ ،‬خاتمی هم نیامد‬ ‫هاشــمی و خاتمی ترجیح دادند‬ ‫در همایش اصالح طلبان رشکت‬ ‫نکنند‪.‬‬ ‫متجلی شده اســت‪ ،‬می داند‪ ».‬هاشمی رفســنجانی هم در‬ ‫پیام خود اینگونه نوشــت‪« :‬اصالح طلبی و اعتدال گرایی در‬ ‫واقع میراث جاودان و خط اصیل امام خمینی(ره) اســت که‬ ‫از طریق قرائت اصیل ایشــان‪ ،‬حفظ ارزش های دینی‪ ،‬ملی‬ ‫و دفاع از وجوه اسالمیت و جمهوریت نظام کامال هماهنگ‬ ‫بوده و در این قرائت‪ ،‬هیچ اقــدام و حاکمیتی به نام دین‪ ،‬در‬ ‫غیاب خواست و انتخاب مردم متصور نیست‪ .‬این تفکر و مبنا‬ ‫میراث دار تالش یکصد ساله روحانیون اگاه به شرایط زمان و‬ ‫مکان و روشنفکران دین باور در مسیر تحقق جامعه ای ازاد‪،‬‬ ‫اباد‪ ،‬اخالق مدار و عدالت محور و گشــاده رو نسبت به همه‬ ‫دستاوردهای عقالنی و علمی بشریت و متکی به اجتهادی‬ ‫پویا و راهگشا در مســیر برپایی جامعه ای پیشرفته‪ ،‬مرفه و‬ ‫مردم ساالر است‪».‬‬ ‫حرف های بودار!‬ ‫در امده اند‪ .‬حمید رضا ترقی در گفت وگــو با خبرنگار مثلث‬ ‫انچه در همایش گذشته را اینگونه تشریح می کند‪« :‬در واقع‬ ‫همایش در درجه اول با تبلیغات غیر واقعی دعوت از اقایان‬ ‫ هاشمی‪ ،‬ناطق نوری و خاتمی صورت گرفت‪ ،‬دست اندرکاران‬ ‫همایش سعی کردند با تبلیغات گســترده رسانه ای در این‬ ‫رابطه نسبت به تجمیع اصالح طلبان در نشست روز جمعه کار‬ ‫حجیمی را انجام دهند اما با وجود این تبلیغات وقتی نیروهای‬ ‫اصالح طلب حضور پیدا کردند دیدند از ان اقایان خبری نیست‬ ‫و انها فقط پیام چند خطی را به اجالس دادند‪ .‬از طرفی دولتی ها‬ ‫نیز همچون اقای جهانگیری قرار بود حضور یابند و سخنرانی‬ ‫کنند اما انها نیز نیامدند‪ ».‬مجموعه این مسائل نشان می دهد‬ ‫که اوال جریانی که همایش را برگزار کرد همان جریان تندرو‬ ‫و افراطی اصالحات است که دو حزب مشارکت و مجاهدین‬ ‫از این گرایش منحل شدند‪ ،‬بنابراین خیلی از شخصیت های‬ ‫اصالح طلب ابا داشتند که با حضور در این همایش وابستگی و‬ ‫اتصال دوباره انها به این جریان پر رنگ شود‪.‬‬ ‫هر چند اقای محمد رضا خاتمی به خاطر کســالت و‬ ‫شکستگی دســت مناســب ندید که با ان وضعیت جلوی‬ ‫دوربین ها بیاید اما دیگر چهره هایی که خیلی سرشــناس‬ ‫بودند نیز دیده نمی شدند‪ .‬همچنین دیدگاه هایی که در این‬ ‫همایش مطرح شد نشانه اختالف نظرهای فاحش در میان‬ ‫اصالح طلبان بود‪ ،‬درباره نحوه ورود به انتخابات‪ ،‬نحوه برخورد‬ ‫با تشــکل های جدید اصالح طلب‪ ،‬نحوه برخورد با منتقدان‬ ‫جریان مجموعا به نظر می رسد همایش اوال اختالفات درونی‬ ‫اصالح طلبان را شفاف کرد و ثانیا مواضعی که در بیانیه پایانی‬ ‫اظهار و اعالم کردند نشان داد انها همچنان با سیاست های‬ ‫کالن نظام و قانون اساسی اصطکاک دارند‪ ،‬اگرچه در بعضی‬ ‫موضوعات سعی کردند یک مقدار مالیم با کلیات نظام برخورد‬ ‫کنند و برخی از جمالت مقام معظــم رهبری را نیز در بیانیه‬ ‫پایانی اســتفاده کردند اما عمدتا خود را ماندگار در خط امام‬ ‫می دانند نه در خط والیت و رهبری نظام‪».‬‬ ‫یک همایش دو پیام‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫این همایش که با عدم حضور هاشمی و خاتمی مواجه‬ ‫شده بود البته همراه شد با ارســال پیام هایی از جانب این دو‬ ‫شخصیت سیاسی‪ .‬ســید محمد خاتمی در پیام خود به این‬ ‫همایش تاکید کرد‪« :‬بجاست که شورای هماهنگی جبهه‬ ‫اصالحات در جهت هر چه بیشتر شدن نزدیکی جریان های‬ ‫گوناگون اصالح طلب و نیز همه انهایی که اصل نظام و تالش‬ ‫برای استوار کردن پایه های جمهوری اسالمی را پذیرفته اند‬ ‫تالش کنند‪ .‬شورای هماهنگی اصالحات یکی از رسالت های‬ ‫خود را نقد رویکرد ها و برنامه های می داند و این نقد را در جهت‬ ‫تو جوی راهکار ها و سیاست های بهتر با‬ ‫تقویت نظام و جس ‬ ‫ارمان های اصیل ملت بزرگوار ایران که در انقالب اسالمی‬ ‫در میان افرادی که در این همایش به سخنرانی پرداختند‬ ‫مسلما اظهارات موسوی الری از اهمیت مضاعفی برخوردار‬ ‫بود‪ .‬انجا که او به کنایه و غیر مستقیم ندا و تشکل های جدید‬ ‫اصالح طلب را تهدید به تصفیه فکری کرد‪ .‬او گفت‪« :‬برای‬ ‫انسجام هیچ عذری پذیرفته شده نیست و ما به عنوان جریان‬ ‫اصالح طلبی‪ ،‬هــم راه و هم چگونه راه رفتــن را می دانیم‪،‬‬ ‫بنابراین اگر کسانی با سوءاستفاده راه را عوضی بروند جریان‬ ‫اصالحات با انها تسویه فکری می کند‪».‬‬ ‫اشاره او به صورت خاص به تشکیالت ندا است؛ تشکلی‬ ‫که از بدو تاسیسش توسط صادق خرازی با حمالت تند مجمع‬ ‫روحانیون و کارگزاران از دو طیف چپ و راست مواجه شده و‬ ‫صادق خرازی اخیرا در پاسخ به تهدیدات انها که البته از انجا‬ ‫نشــات می گیرد که می گویند تو نیروهای ما را جذب کرده‬ ‫و در حرکتی مشــکوک راه دیگری را در اصالحات می روی‬ ‫گفته است‪« :‬خیلی از اینها اصال چندسال است از مشارکت‬ ‫جدا شــده اند و اگر حتی دوباره این حزب فعال شــود ‪ -‬که‬ ‫من امیدوارم این اتفاق رخ بدهد و به نشــاط سیاسی رونق‬ ‫دهند ‪ -‬ممکن است خیلی از این افراد به مشارکت باز نگردند‪.‬‬ ‫کنش ها و واکنش های مشارکت یک واگرایی ایجاد کرده که‬ ‫من دوباره می گویم که اصال برای قضاوت درباره ان صالح‬ ‫نیســتم و درباره دالیلش هم نمی توانم اظهار نظر کنم‪ .‬ولی‬ ‫با هرکسی که صحبت می کنم‪ ،‬می پرسم که اگر مشارکت‬ ‫دوباره فعال شود ایا شما حاضرید بعدا بازگردید به مشارکت؟‬ ‫می گویند نه‪».‬‬ ‫صادق خرازی پیش تر هم در گفت وگو با هفته نامه مثلث‬ ‫گفته بود‪« :‬ان چیزی که من را بسیار ناراحت می کند‪ ،‬دروغ‬ ‫و تهمت است‪ .‬برخی برای اینکه ثابت کنند حرف شان حق‬ ‫است‪ ،‬به دروغ و تهمت متمسک می شوند؛ بدون اینکه ادله‬ ‫بیاورند‪ ،‬به راحتی تهمت می زنند و دروغ می گویند‪ .‬برادری در‬ ‫قالب حرکت روشنفکری سال ها مدعی جریان اصالح طلبی‬ ‫بود‪ ،‬روزی زیر بیرق اقــای کروبی هم خاتمی را می کوبید و‬ ‫هم اصالحات را و هم اندیشه های خاتمی را‪ ،‬حاال وصل به‬ ‫اقایان در نهاد ریاست جمهوری شده‪ ،‬خوب پول می گیرد که‬ ‫کار رسانه ای انجام دهد و مجله در بیاورد و روزنامه دربیاورد‬ ‫و ســخنرانی برای اقایان تنظیم کند‪ ،‬خب اشکالی ندارد‪ ،‬تو‬ ‫ت می زنی‬ ‫کاسبی روشــنفکرانه ات را انجام بده اما چرا تهم ‬ ‫و دروغ دگران را در حلــق خودت قرقره می کنی؟ من روزی‬ ‫به برخی دوستان سابق که بســیاری بی وفایی خودشان را‬ ‫ثابت کردند درســت در هنگامی که گرفتار بودند و زندانی‬ ‫بودند همه گونه خدمتی کردم اما به طرفه العینی خط عوض‬ ‫کردند و امروز بد گویی می کنند‪ .‬امروز به احتجاج برخی دفاتر‬ ‫در امده اند‪ ،‬خوب است حد و اندازه خودشان را بدانند‪ ،‬سر سفره‬ ‫مردم هم که نشسته اند‪ ،‬دروغ و اتهام ناجوانمردانه دیگران را‬ ‫تکرار می کنند‪ ،‬اگر از چهره ما خوششان نمی اید اما شایسته تر‬ ‫این است که فکر و اندیشه افراد را نقد کنند؛ زمانی با بزرگان‬ ‫اصالحات هم به تندی برخورد کردند‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫در میــان چهره هــای غایب مســلما غیبــت اکبر‬ ‫هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی بیش از سایرین به‬ ‫چشم می امد‪ .‬در مورد هاشمی البته از همان اغاز گفته شد که‬ ‫او گفته است تنها پیامی خواهد فرستاد اما حضور سید محمد‬ ‫خاتمی تا دقایقی مانده به اغاز همایش همچنان محتمل بود‪.‬‬ ‫در کنار این دو شخصیت سیاسی نگاهی به میهمانان‬ ‫همایش جای خالی خیلی ها را نشان می داد؛ از مشارکتی ها‬ ‫تا نوپدید هــای اصالح طلب که با ســنتی ها از در اختالف‬ ‫پیام به جای حضور‬ ‫احزاب و تشکل ها‬ ‫‪31‬‬ ‫احزاب و تشکل ها‬ ‫طعنه های عارف‬ ‫از جمله سخنرانان مهم این همایش محمد رضا عارف‬ ‫بود‪ .‬او اکنون امیدوار تر از دیگران به انتخابات مجلس نگاه‬ ‫می کند؛ هر چند که اصالح طلبان همچنان با نگاه سنگینی‬ ‫به او می نگرند‪.‬‬ ‫او گویا برای انتخابات پارلمان راهی سوا از اصالح طلبان‬ ‫پیرامون سید محمد خاتمی انتخاب کرده است‪ .‬رئیس بنیاد امید‬ ‫ایرانیان در حاشیه این مراسم در پاسخ به سوالی مبنی بر «ایا‬ ‫در شورای مشورتی اصالح طلبان با محوریت اقای خاتمی‬ ‫شرکت می کنید؟» گفت‪« :‬خیر‪ ،‬من شــرکت نمی کنم‪ ،‬ما‬ ‫خودمان شورای مشــورتی داریم‪ ».‬او در سخنانش در نطق‬ ‫همایش نیز طعنه هایی را مطرح کرد‪ .‬او گفت‪« :‬امنیت ها و‬ ‫تعصبات تشکیالتی را باید به تعصبات جبهه ای تبدیل کنیم‬ ‫و مهمترین کانون ما در انتخابات باید هماهنگی با استان ها‬ ‫باشد و با سا زو کارهایی به موقع مطرح شود‪».‬‬ ‫عارف با تاکید بر اینکه می خواهیم راست بگوییم اما‬ ‫نیازی به بازگویی همه راهبردها نیست‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬یکی‬ ‫از مشکالت ما این اســت که نمی توانیم کنار هم بنشینیم‬ ‫و مضاعف بر اینکه مشــکالت و مذاکرات مان را در فضای‬ ‫مجازی مطرح می کنیم‪ ».‬رئیس بنیاد امید ایرانیان ادامه داد‪:‬‬ ‫«کوچکترین اختالف در فضای مجازی به صورت دشمنی‬ ‫خود را نشــان می دهد بنابراین از جوانان استدعا داریم که با‬ ‫بزرگترها و رفقای خود رو در رو صحبت کنند و مسائل مثبت‬ ‫را در فضای مجازی مطرح کنند‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫از حصر تا مطهری‬ ‫اچمز‬ ‫اصالح طلبان‬ ‫شخصیت های برجسته این جناح سیاسی در ان‬ ‫حضور نیافتند‪ ،‬چرا؟‬ ‫معموال همــه میهمان ها در یک مراســم حضور‬ ‫نمی یابند برای برخی کار پیش می اید یا انکه برنامه شان با‬ ‫ساعت برگزاری همایش تنظیم نیست‪.‬‬ ‫چر ا شــخصیت های اصالح طلب از فرصت های‬ ‫حداقلی گردهمایی نیروهای این جناح استفاده‬ ‫نکردند؟‬ ‫اقای عارف امد ســخنرانی کــرد‪ ،‬اقای خاتمی و‬ ‫هاشــمی هم پیام دادند‪ .‬البته اقای هاشمی ظرف پنج سال‬ ‫گذشته در هیچ همایش و گردهمایی شرکت نکرد معموال‬ ‫فضا طوری است که او معذور از حضور است ولی پیام داد‪.‬‬ ‫یکسال تا انتخابات اینده مجلس شورای اسالمی‬ ‫باقی اســت‪ .‬برنامه انتخاباتی اصالح طلبان چه‬ ‫زمانی به طور رسمی کلید می خورد؟‬ ‫این همایش گام محکــم و امیدوارکننده ای برای‬ ‫انسجام و حرکت یکپارچه اصالح طلبان بود‪ ،‬همه گروه ها‬ ‫حضور داشتند و شخصیت های اصالح طلب زیادی به این‬ ‫مراسم امدند‪ .‬بعد از گرفتن بازخوردهای همایش برنامه های‬ ‫دیگر را جلو خواهیم برد‪ .‬البته ورود به انتخابات یک پروسه‬ ‫است بنابراین نمی توان زمانی را برای لحظه حضور تعیین‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫باالخره چه زمانی مصادیــق را برای حوزه های‬ ‫انتخابیه مختلف تعیین می کنید؟‬ ‫زود است و این کار سال اینده انجام می شود‪.‬‬ ‫سرنوشت حزب ندای ایرانیان چه خواهد شد؟‬ ‫دبیرکل‪ ،‬ســخنگو و اقای خرازی از این حزب به‬ ‫همایش دعوت بودند و درخواســت پیوستن انها به شورای‬ ‫هماهنگی جبهه اصالحات در کمیته سیاسی در دست بررسی‬ ‫است که ان شــاءاهلل به زودی می اید در شورای هماهنگی‬ ‫تصمیم گیری می شود‪.‬‬ ‫اما یکی از نکات این همایش تکیه بر دو موضع از سوی‬ ‫اکثر سخنرانان بود؛ «حصر‪ ،‬علی مطهری‪».‬‬ ‫اصالح طلبان کــه در مورد ســخنان علی مطهری‬ ‫در صحن علنی مجلس به قول عیســی سحرخیز در یک‬ ‫اچمز سیاســی گیر کرده اند تالش کردند در این همایش‬ ‫ارزیابی کلی شما از همایش چیست؟‬ ‫اندکی از هزینه های این اچمز بکاهند‪ .‬چنین شد که هادی‬ ‫راضی از برگــزاری ایــن همایش هســتیم‪ .‬اغلب‬ ‫خامنه ای در ســخنانش در این همایش گفــت‪« :‬ما علی‬ ‫دبیرکل هــا و اعضــای شــورای مرکزی تشــکل های‬ ‫اصالح طلب در همایش حضور داشــتند‪ .‬شــخصیت های‬ ‫مطهری را با وجــود اینکه شناســنامه اصالح طلبی ندارد‬ ‫اصالح طلب می دانیم‪ ».‬هادی خامنــه ای در ادامه با بیان‬ ‫اصالح طلب زیادی به مراسم امدند حتی عمده تشکل های‬ ‫اینکه کســی که گرایش اصالح طلبی دارد باید در پیگیری‬ ‫اصالح طلب خارج از شــورای هماهنگی جبهه اصالحات‬ ‫خواسته های اصالح طلبی شجاعت و شهامت داشته باشد‪،‬‬ ‫هم که دعوت شده بودند تشریف اوردند‪ .‬در مجموع طبق‬ ‫یاداور شد‪« :‬اصالح طلب کسی است که شهامت پیگیری‬ ‫براوردی که داشتیم بیش از ‪ 80‬درصد دعوت شدگان به این‬ ‫مســائل را دارد‪ ».‬همســو با او کواکبیان هم با بیان اینکه‬ ‫همایش امدند‪.‬‬ ‫ما باید مجلسی داشــته باشــیم که با علی مطهری ها ان‬ ‫همایش بعدی فروردین ‪ 94‬است؟‬ ‫برخوردها صورت نگیرد‪ ،‬گفت‪« :‬از رئیس جمهور می خواهیم‬ ‫خیر‪ ،‬اول باید بازخوردهای همایش را بگیریم‪ .‬این‬ ‫فرمانداران دوره احمدی نژادی را برکنار کند‪ ».‬دبیرکل حزب‬ ‫همایش یک استارت مجدد بود که خوب انجام شد‪.‬‬ ‫مردمساالری همچنین گفت‪« :‬ما برای موسوی و کروبی‬ ‫نگاه پر ابهام‬ ‫انچه به نظر می رســد همایش اخیر اصالح طلبان‬ ‫تقاضای محاکمه نداریم‪ ،‬بلکه درخواست رفع حصر داریم‪،‬‬ ‫می تواند نمایی باشــد از انچه در درون اردوگاه اصالح طلبان‬ ‫شورای عالی امنیت ملی این موضوع را در دستورکار خود قرار‬ ‫می گذرد‪ .‬زخم اختالفات کهنه هنوز ترمیم‬ ‫دهد‪ ».‬فاطمه راکعی هم در سخنان خود‬ ‫نشده و انها همچنان نمی توانند دور یک‬ ‫درخواست رفع حصر سران فتنه را مطرح‬ ‫کرد که با تذکر دبیر همایش مواجه شد‪.‬‬ ‫میزجمعشوند‪.‬طبقاتپیش رونسخه های‬ ‫قلی زاده خطاب به او گفــت‪« :‬لطفا در‬ ‫طیف سنتی را بر نمی تابند و رادیکال هم‬ ‫چارچوب همایش صحبت کنید‪ ،‬شــما‬ ‫همچنان بر نگه داشتنن زاویه با حکومت‬ ‫که البته از کنار تاکید بر خواســته های‬ ‫باید در مورد موضوعاتی پیرامون زنان‬ ‫حداکثری ایجاد می شود تکیه می کنند‪.‬‬ ‫که به ما ارائه کردید‪ ،‬سخنرانی کنید‪ ».‬اما‬ ‫چیزی به انتخابات مجلس نمانده و حاال‬ ‫درباره این همایش و مسائل پیرامون ان‬ ‫با احمد حکیمی پور‪ ،‬رئیس سابق شورای‬ ‫نوپدید ها با سنتی ها وارد جدالی سنگین‬ ‫هماهنگی جبهه اصالحــات و رئیس‬ ‫شده اند‪ .‬کار به انجا رسیده که یک عضو‬ ‫فراکسیون اصال ح طلبان شورای شهر‬ ‫مجمع روحانیون رخ به رخ موسس ندا در‬ ‫همایش اصالح طلبان تهدید به تسویه‬ ‫تهران گفت وگو کردیم‪ .‬او به ســواالت‬ ‫تصویر دعوتنام ه ای که از‬ ‫خبرنگار مثلث اینگونه پاسخ داد‪:‬‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫سوی اصالح طلبان برای ناطق‬ ‫همایش شــورای هماهنگی‬ ‫ی برای اصالح طلبان‬ ‫روزهای مهم ‬ ‫نوری ارسال شده بود‬ ‫در پیش است‪.‬‬ ‫جبهه اصالحات برگزار شد اما‬ ‫‪2‬‬ ‫چگونه علی مطهری ش رایط را‬ ‫ب رای اصالح طلبان سخت کرد؟‬ ‫تاکتیک اصالح طلبان با یک شوک غیر منتظره مواجه‬ ‫شده اســت‪« :‬نطق پرحاشــیه علی مطهری که خواسته‬ ‫حداکثری انها را با صدای بلند در صحن علنی مجلس بیان‬ ‫کرده‪ ».‬حاال انها در شــرایطی گرفتار شــده اند که عیسی‬ ‫سحرخیز از چهره های رادیکال اصالح طلب از ان به «اچمز‬ ‫سیاسی اصالح طلبان» یاد می کند‪.‬‬ ‫این رویداد غیر منتظره البته همزمان شده با برگزاری‬ ‫همایشی از ســوی اصالح طلبان که تشتت در این جناح را‬ ‫بیش از همیشه نمایان کرده اســت‪ .‬حاال اگر بنا بر تحلیل‬ ‫شرایط پیرامونی اصالح طلبان باشد قطعا باید این دو موضع‬ ‫در صدر مولفه های تاثیر گذار بررسی شود‪.‬‬ ‫غیبت پر معنا‬ ‫اصالح طلبــان هر وقت به قدرت رســیده و یا به ان‬ ‫نزدیک شــده اند با دو پدیده در میان خود مواجه گشته اند‪.‬‬ ‫‪ -1‬قرائت های مختلف از چگونگی سیاســت ورزی و نوع‬ ‫مواجهه با ارکان حاکمیتی که اختالفات منجر به انشــقاق‬ ‫را در میانشان پدید اورده اســت‪ -2 .‬میل عجیب به تکرار‬ ‫خواست های حداکثری که لزوما با سرعت فراوانی انها رابه‬ ‫سمت خروج از حاکمیت و قدرت رســمی هل داده است‪.‬‬ ‫انچه در همایش اخیــر اصالح طلبان نمایان شــد تقریبا‬ ‫ترکیبی از هر دو پدیده فوق البته بــا دوز پایین تر بود‪ .‬انها‬ ‫که از تابستان سال گذشته به بازگشــت به عرصه قدرت‬ ‫رسمی امیدوار تر از همیشه شده اند اکنون با تصمیم سازانی‬ ‫در طیف های مختلف خود مواجه شــده اند کــه هر کدام‬ ‫راهی متفاوت برای ادامه سیاســت ورزی اصالح طلبان در‬ ‫ذهن دارند‪.‬‬ ‫انها که رئال به عرصه کنونی نــگاه می کنند چندان‬ ‫تمایلی به ریســک ندارند و بر این باورند که هر حادثه ای‬ ‫ممکن است انها را به سرنوشــت نهضت ازادی دچار کند‪.‬‬ ‫رئالیســت ها می گویند باید همچنان دست در دست برادر‬ ‫بزرگتر بود تا با گذار از شرایط کنونی و رسیدن به وضعیت‬ ‫ثبات بتوان به اســتقالل فکر کرد‪ .‬همین نوع نگاه اســت‬ ‫که خاتمــی را وادار کرده به رغم مخالفت های گســترده‬ ‫دیگر همنشینانش به ادامه ائتالف با هاشمی همان رقیب‬ ‫سال های نه چندان دور اصالح طلبان اصرار کند و از همین‬ ‫منظر این نسخه را تجویز کند که باید کار را به کارگزاران‬ ‫واگذار کنیم؛ راســتگرایانی که برای نوپدید هایی همچون‬ ‫ندا شمشیر از رو بســته اند و با چپگرایانی مانند مشارکت‬ ‫و سازمان مجاهدین چندان ابشان به یک جوی نمی رود‪.‬‬ ‫اگر خاتمی روزی در پاســخ به درخواســت حمایت‬ ‫حســن روحانی به او گفته بود که در میــان گزینه های ما‬ ‫تو باید در انتهای صف بایســتی اما دست اخر واقعیت های‬ ‫موجود سیاست رسمی کار را به جایی رساند که او در اندک‬ ‫زمان باقیمانده به انتخابات ناچار شــد‪ ،‬رسما در بیانیه ای‬ ‫حمایتش را از حســن روحانی اعالم کرده و او را به عنوان‬ ‫نامزد اصالح طلبان معرفی کند‪ .‬حاال حتما با تکیه بر همان‬ ‫تجربه انتخاباتی است که این بار تصمیم گرفته انتخابات‬ ‫را همچون پروژه ببیند و از همین حاال ان را به کارگزارانی‬ ‫واگذار کند که به جهت نســبتش با هاشمی رفسنجانی و‬ ‫احزاب و تشکل ها‬ ‫حســن روحانی می تواند امتیازاتی را برای انان به ارمغان‬ ‫بیاورد‪ .‬البد همین دلیل هم موجب شده که کارگزارانی ها‬ ‫چندان همایش تازه اصالح طلبان را جدی نگیرند و شــاید‬ ‫به همین دلیل هم هست که چپگرایانی مانند مشارکتی ها‬ ‫ ترجیح داده اند این همنیشنی را بایکوت کنند‪.‬‬ ‫گویا هر دو به خوبی واقف هستند که کار اصالحات‬ ‫قرار نیست از «جبهه اصالحات» دنبال شود‪ .‬این البته تنها‬ ‫دلیل غیبت های مهم در این همایش اصالح طلبانه نیست‪.‬‬ ‫اسیب های ســال های دوری از قدرت‪ ،‬اینکه چه کسانی و‬ ‫چه تفکراتی این وضعیت را برای انها پدید اورده اند اکنون‬ ‫مهمترین دستورکار اصالح طلبانی اســت که یا ازگذشته‬ ‫مخالف خروج از حاکمیت بودند و یــا اکنون به این نتیجه‬ ‫رســیده اند که باید ســاختارهای حاکمیتی را پذیرفت تا‬ ‫بتوان در بازی سیاســی باقــی ماند‪ .‬وقتی این ســوال به‬ ‫پرسش اصلی و البته حیاتی این طیف‬ ‫از اصالح طلبان بدل می شود زمان به‬ ‫میان امدن رادیکال هایی فرا می رسد‬ ‫که همچنان بر عقیده پیشین و درستی‬ ‫راهی کــه پیموده اند فرا می رســد‪.‬‬ ‫مباحثه ای که گاه بــه مجادله تبدیل‬ ‫می شود و اخبارش یا به رسانه ها درز‬ ‫می کند یا اینکه از غیبت های اینچنین‬ ‫در همایش اصالح طلبــان به خوبی‬ ‫نمایان می گردد‪ .‬این البته به ان معنا‬ ‫نیســت که همه انها کــه امدند هم‬ ‫نظرنــد و مانند هم فکــر می کنند و‬ ‫عجالتا برای درســتی این گزاره باید‬ ‫یاداوری کنیم ان بخشی از سخنان‬ ‫موســوی الری عضو ارشــد مجمع‬ ‫روحانیون مبارز را که در حضور صادق‬ ‫خرازی به انتقاد از کسانی می پردازد‬ ‫که مانند انها در مــورد نحوه حضور‬ ‫اصالح طلبان در قدرت فکر نمی کنند‬ ‫و البته در همانجا انها را به تســویه‬ ‫هم تهدید می کند‪ .‬یا اندکی انســو تر‬ ‫جایی که در مــوازات ندا‪ ،‬محمد رضا‬ ‫عارف قرار گرفته و وقتی که این نامزد‬ ‫انصرافی به میان خبرنگاران می اید‬ ‫می گوید که کاری به شورای مشورتی‬ ‫خاتمــی نــدارد‪ .‬فــارغ از مباحثات‬ ‫بین جناحی اگر بخواهیم منصفانه هم‬ ‫به ماجرا نگاه کنیم حتما در سطح اول‬ ‫تحلیل به سادگی با کنار هم گذاشتن‬ ‫چنین نشانه هایی می توان استدالل‬ ‫کرد که اوضاع انگونه که چهره های‬ ‫اصالح طلب تصویر می کنند نیست و به این راحتی نمی توان‬ ‫از اتحاد یا حتی ائتالف میــان اصالح طلبان که نتیجه اش‬ ‫یک لیست واحد باشد سخن گفت‪.‬‬ ‫مطهری اصالح طلب نیست!‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫ادعای مبارزه با انان را دارند‪ .‬اگرچه این حق هر نماینده ای‬ ‫است که در همه مسائل کشــور اظهارنظر کند‪ ،‬ولی مساله‬ ‫حصر نه در سطح کنش های سیاسی اقای مطهری است و‬ ‫نه حتی در سطح کنش سیاسی دولت و از همه مهم تر اینکه‬ ‫این مساله سیاسی است و هیچ راه حل قضایی ندارد‪ ».‬وی‬ ‫در انتهای یادداشت خود با تاکید بر لزوم عدم عمومی کردن‬ ‫مســاله حصر می گوید‪« :‬عمومی کردن هر روز ان (مساله‬ ‫حصر) شاید دل عده ای را خنک کند‪ ،‬ولی معلوم نیست برای‬ ‫ارامش جامعه و تحقق هدف رفــع حصر چقدر اثر دارد‪ .‬در‬ ‫سیاست باید به کارامدی و تاثیر عمل توجه کرد‪ .‬سیاست‬ ‫عرصه جوالن دادن رفتار فضیلت گرا یا وظیفه گرا نیست‪،‬‬ ‫سیاســت عرصه کارامدی و نتیجه بخشی و مهمتر از همه‬ ‫عرصه کنش جمعی است‪».‬‬ ‫این نوع نگاه البته در عباس عبدی خالصه نمی شود‪.‬‬ ‫ان سو تر از او عیســی ســحرخیز چنین می گوید‪« :‬بازی‬ ‫سیاســی ای که علی مطهری این روزها یک تنه در خانه‬ ‫سیاست‬ ‫اگر چه برخی چهره های اصالح طلــب به هر دلیلی‬ ‫تمایل فراوانی دارند تا مدال اصالح طلبی را به ســینه علی‬ ‫مطهری بچسبانند اما نه خود او و نه خیلی از اصالح طلبان‬ ‫نمی توانند بپذیرند که این نماینده تهران کســی از جنس‬ ‫انهاست‪ ،‬حتی اگر او خواســته های حداکثری انها را بدون‬ ‫هیچ واهمه ای با صدای بلند فریاد بزند‪ .‬مطهری در بخش‬ ‫اعظمی از تفکرات و ذات وجودی اش با انها فاصله طوالنی‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫مساله اما این است که علی مطهری این روزها برای‬ ‫انها به یک دردسر بزرگ تبدیل شده است‪ .‬عباس عبدی‬ ‫که چند ماهی است سکوت پیشه کرده در این مساله وارد‬ ‫ماجرا شــده و با طرح روایت خاص خــود از این موضوع‬ ‫توصیه هایی به اصالح طلبان می کند‪« :‬اصالح طلبان هم‬ ‫خیلی نمی توانند روی مخالفت های اقای مطهری حساب‬ ‫کنند مگر اینکه بخواهند این مســیر را تا پایان ادامه دهند‬ ‫که در این صورت جز بحران برای کشــور نتیجه دیگری‬ ‫ندارد‪ .‬اگر مواضع اقای مطهری را با مواضع اصالح طلبان‬ ‫یکسان کنیم‪ ،‬نه تنها از اثرگذاری ان کاسته می شود‪ ،‬بلکه در‬ ‫بی فایده و حتی مضر بودن ان نیز نباید تردیدی روا داشت‪.‬‬ ‫در این صورت اقای مطهری هم مثل ســایر اصولگرایانی‬ ‫می شود که از درون و حلقه مرکزی اصولگرایان بیرون امدند‬ ‫و حتی اکنون به جایی رسیده اند که برای اصالح طلبان هم‬ ‫نسخه می پیچند و نیروهای برانداز هم جلوی انان سازشکار‬ ‫محســوب می شــوند! و در عین حال نه تنها فاقد هرگونه‬ ‫اثرگذاری هستند‪ ،‬بلکه به نفع کســانی عمل می کنند که‬ ‫ملت راه انداخته بیش از انکه پیامدش به چالش کشــیدن‬ ‫روزافزون حاکمیت باشد‪ ،‬می تواند اچمز شدن اصالح طلبان‬ ‫در انتخابات مجلس دهم باشــد و عاملی برای اختالف و‬ ‫تفرقه و به زیر سوال بردن راهبرد و راهکارهای انتخاباتی‬ ‫انان‪ .‬در اولین گام‪ ،‬برگزار کنندگان «همایش سراســری‬ ‫اصالح طلبان» که اکنون خرســندند و امیــدوار که پس‬ ‫از شش ســال با همت مســئوالن دولت تدبیر می توانند‬ ‫دســت اندرکاران و دبیــران کل احزاب عضو «شــورای‬ ‫هماهنگی جبهه اصالحات اســت» را یک جا گرداورند‪،‬‬ ‫باید در این خصوص چاره ای بیندیشــند چون تاکید دارند‬ ‫که «برای حفظ انسجام و مشــارکت در انتخابات پیش رو‬ ‫این همایش مقدماتی را برگزار می کنیم‪ ».‬پرسش اصلی در‬ ‫شرایط کنونی که حرف ها و کارهای یک نماینده اصولگرا‪،‬‬ ‫عملکرد اکثر معدود اصالح طلبان راه یافته به مجلس شورای‬ ‫اسالمی را زیر ســوال برده این است‬ ‫که؛ مگر این اقایان چه گلی به ســر‬ ‫ملت زده اند و مردم چه خیری از انها‬ ‫دیده اند که در انتخابات اینده به پای‬ ‫صندوق برویم و با رای دادن به این‬ ‫افراد یا همتایان اصالح طلبشــان در‬ ‫پی تکرار شاهکارهایشــان باشیم؟»‬ ‫حاال اگر بنا بر این باشــد که از کنار‬ ‫ســخنان این دو چهره اصالح طلب‬ ‫به صورت مســاله ابتدای این نوشتار‬ ‫بازگردیم و به این فکر کنیم که چرا‬ ‫تاکتیک اصال ح طلبان با یک شوک‬ ‫غیر منتظره مواجه شــده است حتما‬ ‫باید این نــکات توجه کنیــم‪ :‬الف‪:‬‬ ‫اصالح طلبان در یک تاکتیک سیاسی‬ ‫که البته به دلیل شرایط فعلی توسط‬ ‫انها اتخاذ شــده بنایشان بر این بوده‬ ‫است که فعال از عمومی کردن مساله‬ ‫حصر که حتما به خواست درجه اول از‬ ‫انها بدل خواهد شد و نتیجه اش دور‬ ‫شــدن همزمان حاکمیت و سرمایه‬ ‫اجتماعی انها به جهــت عدم امکان‬ ‫رفع ان است خودداری کنند‪ .‬به یک‬ ‫معنا انها بنا را بر این گذاشــته بودند‬ ‫که با طــرح خواســته های حداقلی‬ ‫که البتــه شــباهت ها و قرابت هایی‬ ‫با خواست های دولت مســتقر دارد‬ ‫به راضی نگه داشــتن بدنه اجتماعی‬ ‫خود اقدام کرده و پس از رســیدن به‬ ‫کرســی های مجلس دهم که حتما‬ ‫برای انها ثبات سیاســی پایدار تری‬ ‫پدید خواهد اورد خواســت های حداکثری را دنبال کنند‪.‬‬ ‫ب‪ :‬علی مطهری که از جایی میان اصولگرایان برخاســته‬ ‫و خوانش های او از فرهنگ و مســائل اجتماعــی او را از‬ ‫خیلی های دیگر به محافظــه کاری و البته راســتگرایی‬ ‫نزدیک کرده حــاال از تکرار حرف های پیشــین در مورد‬ ‫حصر یک پله جلوتر رفته و به گالویزی سیاســی رسیده‬ ‫اســت‪ .‬به یک معنا او ســطح کنش و درگیری سیاسی در‬ ‫این مورد را به حد اعال رســانده و درست همین جاست که‬ ‫اصالح طلبان در یک اچمز سیاسی گرفتار شده اند‪ .‬انها حاال‬ ‫یا باید همان حرف های او را در همان سطح تکرار کرده و‬ ‫به رویارویی با ساختارهای حاکمیتی بپردازند که مسلما انها‬ ‫را از انتخابات اینده دور خواهد کرد یا اینکه ســکوت پیشه‬ ‫کرده و هزینه سکوتشان را به بدنه اجتماعی شان بپردازند‪.‬‬ ‫کار اصالح طلبان اشفته شده‪ ،‬انها برای گذار از شرایط پیش‬ ‫رو راه زیادی در پیش ندارند؛ یــک دو راهی تعیین کننده‬ ‫مقابلشان است‪.‬‬ ‫‪33‬‬ ‫احزاب و تشکل ها‬ ‫غیرهنجار شکن م ی شود راهی را پیدا کرد که هم حاکمیت‬ ‫ که اصالح طلبان خود را نسبت به ان متعهد م ی دانند‪ -‬و‬‫هم جریان اصالحی ‪-‬که کروبی و مهندس موسوی را جزو‬ ‫سرمایه های خود م ی بیند‪ -‬به یک فرمولی دست یابند که در‬ ‫ان فرمول بشود مساله حصر را طرح و رفع کرد‪.‬‬ ‫اقایــان ســحرخیز و عبدی بعــد از همایش‬ ‫پنجشنبه ‪ 25‬دی درباره پرداختن به موضوع حصر‬ ‫موضع گرفتند؛ سحرخیز این مساله را متاثر از‬ ‫صحب ت های مطهری خواند و گفت‪« :‬ســخنان‬ ‫مطهری درباره حصر اصالح طلبان را اچمز کرده‬ ‫است» و اقای عبدی نیز به اصالح طلبان توصیه‬ ‫کرد که از ورود به موضــوع حصر اجتناب کنند‪.‬‬ ‫ایــا ورود اصالح طلبان به ایــن موضوع ایجاد‬ ‫حساســی ت زایی نم ی کند‪ ،‬ب ه طوری که فضای‬ ‫سیاسی کشور حول این موضوع دو قطبی شود‬ ‫و عرصه عمل سیاسی که داشت مقابل نیروهای‬ ‫جریان اصالحات باز م ی شد دوباره روند معکوس‬ ‫به خود بگیرد؟‬ ‫کارگزاران و عارف دست باال را‬ ‫در اصالحات دارند‬ ‫گفت وگوی مثلث با فیاض زاهد‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫ارزیابی شما از همایشــی که پنجشنبه ‪ 25‬دی‬ ‫اصالح طلبان بعــد از مدت ها برگــزار کردند‪،‬‬ ‫چیســت؟ فکر م ی کنید در حد انتظارات بود یا‬ ‫خیر؟‬ ‫نفــس برگزاری ایــن همایش یــک گام به جلو‬ ‫بود‪ ،‬باتوجه به اینکه بیش از پنج ســال نیروهای سیاسی‬ ‫اصالح طلب چنین همایشــی را تجربه نکردند که زیر یک‬ ‫ســقف بدون نگرانی و واهمه از وقوع اتفاقی موهوم جمع‬ ‫شوند‪ ،‬باید از ان استقبال کرد‪ .‬شاید از نظر تکنیکی‪ ،‬شکلی‬ ‫و محتوایی بشود به این همایش اشــکاالتی گرفت اما به‬ ‫نظر من همه اینها در حاشــیه قرار م ی گیــرد‪ .‬قدم مهمتر‬ ‫این اســت که جریان اصالح طلب توانســت با حاکمیت‬ ‫دیالوگی را برقرار کند که در دل ان لحاظ حساســی ت های‬ ‫دو طرف وجود داشت‪ .‬ســی د محمد خاتمی‪ ،‬رهبر بالمنازع‬ ‫جریان اصالح طلب است‪ .‬جریان اصالح طلبی م ی فهمد که‬ ‫حساسیت بخش هایی از حاکمیت نسبت به اقای خاتمی‬ ‫انها را وادار م ی کند که تنها به یــک بیانیه و پیام از او اکتفا‬ ‫کنند‪ ،‬بناب راین جریان اصالح طلب و بخش امنیتی حاکمیت‬ ‫به یک دیالوگ منطقی م ی رســند‪ .‬هر کدام توان‪ ،‬استعداد‪،‬‬ ‫ظرفیت و حساسی ت های طرف مقابل را درک و ارام ارام با هم‬ ‫مسیری را اغاز کنند که به بازگشت مجدد جریان اصالح طلب‬ ‫به فرایندها و عمل سیاسی در کشور منجر شود‪ ،‬به طوری که‬ ‫هم حکومت از ان اســتقبال کند و هم جریان اصالح طلب‬ ‫حساسی ت های حاکمیت را در نظر گیرد‪ .‬به نظرم م ی اید که‬ ‫اصالح طلبان از یک نقطه ب ی بازگشت به یک نقطه اغازین‬ ‫نقل مکان م ی کنند و باید این را به فال نیک گرفت‪.‬‬ ‫همایش چقدر جامعیت داشت؟‬ ‫همان طور که گفتم شاید م ی شد کیفیت میهمان ها‬ ‫و محور های ارائه شده در این همایش را افزایش داد اما به نظر‬ ‫م ی رسد شــورای هماهنگی جبهه اصالح طلبان به عنوان‬ ‫‪3‬‬ ‫فیــاض زاهــد م ی گویــد‪« :‬حاکمیت و‬ ‫اصالح طلبان هر دو به یک تفاهم نانوشــته در‬ ‫حال نزدی ک شدن هســتند و ان‪ ،‬این است که‬ ‫اصالح طلبان به ارزش ها و خط قرمزهای حاکمیت‬ ‫واکنش مثبت نشــان بدهند و حاکمیت هم به‬ ‫پیچیدگ ی های روابط و مناسبات اصالح طلبان و‬ ‫افکار عمومی پاسخ دهد‪ ».‬با او در مورد تحوالت‬ ‫جدید در جناح اصالح طلب گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫یکی از مراجع مشــروع جریان اصالح طلب بــا توزیع ‪27‬‬ ‫کارت ب رای هر حزب تالش کرد که اوال درباره نحوه دعوت‬ ‫میهمان ها دست انها را باز بگذارد و بعد به صورت حق الشرکه‬ ‫ب رای احزاب فرصت اظهارنظر فراهم کند‪ .‬شاید این همایش‬ ‫به لحاظ سخنران ها یا خیلی از محورهایی که داشت در حد‬ ‫ایده ال نبود ولی معتقدم که شاید در شرایط فعلی بهتر از این‬ ‫نم ی شد جلس ه ای را برگزار کرد‪.‬‬ ‫موضوعاتی که در همایش طرح شــد چقدر به‬ ‫نفع جریــان اصالحات بود؟ موضــوع حصر در‬ ‫مباحث سخنرانان همایش خیلی برجسته بود‪،‬‬ ‫حال انکه شما م ی گویید اصالح طلبان دارند یک‬ ‫دیالوگی را با حاکمیت برقرار م ی کنند‪ ،‬طرح این‬ ‫مساله راهبرد اصالح طلبان را دوباره دچار خدشه‬ ‫نم ی کند؟‬ ‫اصالح طلبان چاره ای ندارنــد که از موضوع حصر‬ ‫ســخن به میان نیاورند‪ ،‬همان طور که حاکمیت چاره ای‬ ‫ندارد‪ .‬مگر حاکمیت توانست موضوع حصر را به فراموشی‬ ‫بسپارد؟ ایا این حجم تبلیغات خبری در ‪ 9‬دی مساله حصر را‬ ‫در افکار عمومی به فراموشی سپرد؟ نحوه واکنش مجلس‬ ‫به سخنان اقای مطهری به این سوال جواب خیلی روشنی‬ ‫م ی دهد‪ ،‬پس معلوم است که این مساله هنوز کارکرد دارد و به‬ ‫فراموشی سپرده نشده است‪ .‬حاکمیت و جریان اصالح طلب‬ ‫هیچ چاره ای ندارند که این صورت مساله را حل کنند‪ .‬این‬ ‫همایش م ی خواهد بگویــد از طریق گفتمان های قانونی و‬ ‫فــارغ از اصولگرایی و اصالح طلبــی وقتی از دید‬ ‫یک ای رانی معتقد و ملتزم به نظام جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫و قانون اساسی به مسائل کشور نگاه م ی شود‪ ،‬دو موضوع‬ ‫هسته ای در سیاســت خارجی و حصر در سیاست داخلی‬ ‫برجسته و نمایان است‪ ،‬بناب راین چنین فردی نم ی تواند چشم‬ ‫خود را بر مسائل کشور ببندد‪ .‬کاری به موضع اقای عبدی‬ ‫ندارم اما م ی فهمم که عیسی سحرخیز موضع اش این است‬ ‫که اصالح طلبان ان چنان که باید درباره موضوع حصر از خود‬ ‫اکت و کنش سیاسی نشــان ندادند‪ .‬این موضوع قابل فهم‬ ‫اســت‪ ،‬فکر م ی کنم باید این را درک کرد اگر هر شخصیت‬ ‫دیگری جز علی مطهری با سابقه اصولگرایی خالص و ان‬ ‫خاستگاه خانوادگی و رتب ه اول نمایندگی مردم ته ران در دور‬ ‫دوم انتخابات مجلس به ایــن موضوع ورود م ی کرد‪ ،‬خیلی‬ ‫هزینه ها ب رایش سنگی ن تر م ی شد‪.‬‬ ‫شاید چون علی مطهری در این جایگاه است م ی تواند‬ ‫این گونه عمل کند‪ ،‬فکر م ی کنــم به همان ظ رافتی که در‬ ‫اول سخن عرض کردم حاکمیت و اصالح طلبان هر دو به‬ ‫یک تفاهم نانوشته در حال نزدیک شدن هستند و ان‪ ،‬این‬ ‫است که اصالح طلبان به ارزش ها و خط قرمزهای حاکمیت‬ ‫واکنش مثبت نشان بدهند و حاکمیت هم به پیچیدگ ی های‬ ‫روابط و مناسبات اصالح طلبان و افکار عمومی پاسخ دهد‪،‬‬ ‫به این معنی که اگر اصالح طلبان نسبت به موضوع حصر یا‬ ‫موضوعاتی از این دست واکنش خنثی نشان دهند‪ ،‬به شدت‬ ‫میان مخاطبان و پایگاه اجتماعی خود تنزل جایگاه و منزلت‬ ‫پیدا خواهند کرد‪ .‬اگر حاکمیت و قوه عاقله نظام سیاســی‬ ‫ای ران م ی خواهد اصالح طلبان به عنوان یک رکن و بال نظام‬ ‫سیاسی عمل کنند باید پیچیدگی وضعیت انها را در موضوع‬ ‫یادشده درنظر بگیرد‪.‬‬ ‫نگاه اصالح طلبان به موضــوع حصر کمک به‬ ‫حاکمیت است یا نگاه بهره برداری انتخاباتی؟‬ ‫تردیدی ندارم این جریانی کــه همایش را برگزار‬ ‫م ی کنــد و حتی باالتــر از ان اقای خاتمــی به دنبال پیدا‬ ‫کردن راه حلی اســت که هم نظام ســود ببرد و هم جریان‬ ‫اصالح طلبی‪ .‬من فکــر م ی کنم هر دو گــروه باید به این‬ ‫نتیجه رسیده باشند که دوره برد و باخت در این موضوع به‬ ‫پایان رسیده اســت چون همه ما سوار یک قایق هستیم و‬ ‫بحران های داخلی و خارجی م ی تواند وضعیت ما را شکننده‬ ‫کند‪ .‬فکر م ی کنم با یک نگاه ملی و دغدغه فراتر از مناسبات‬ ‫جناحی همه باید کمک کنیم که مساله حصر با یک فرجام‬ ‫مناسب و منطقی به پایان برسد‪.‬‬ ‫اگر نــگاه اصالح طلبان کمک به حل مســاله‬ ‫حصر است و این کمک به قیمت از دست رفتن‬ ‫کرس ی های مجلس برای انها تمام شود چطور؟‬ ‫احزاب و تشکل ها‬ ‫نیازی به حضور خاتمی و هاشمی نبود‬ ‫ایا اصالح طلبان به هدف سیاسی خود م ی رسند؟‬ ‫جریان اصالح طلب در ای ران هر گاه که امکان رقابت‬ ‫داشته‪ ،‬موفق و پیروز بوده اســت‪ .‬تقریبا انتخاباتی نیست‬ ‫که دوپینگ جریان اصولگرا در ان نبــوده و اصالح طلبان‬ ‫بازنده باشند‪ .‬به نظرم جریان اصالح طلبی تنها و منحصر در‬ ‫موضوع حصر نیست؛ انها درباره نحوه اداره کشور نوع رویکرد‬ ‫به اقتصاد‪ ،‬فرهنگ‪ ،‬مناسبات اجتماعی و عرصه بی ن المللی‬ ‫ان قدر دارای دیدگاه متفاوت با اصولگرایان ‪ -‬که مســئول‬ ‫وضعیت فعلی کشورند ‪ -‬هستند‪.‬‬ ‫در جریان اصالحات تشکل های متعددی حضور‬ ‫دارند؛ از تشــکل ندا که تازه وارد است تا اعتماد‬ ‫ملی و کارگزاران‪ ،‬کدام تشــکل دست باال را در‬ ‫حوزه سیاسی دارد؟‬ ‫در میان جریانات فعلی سیاســی کارگــزاران از‬ ‫موقعیت بهتری برخوردار است‪ .‬انها یک سابقه تشکیالتی‬ ‫قوی از گذشــته دارند و امروز هم توانستند تجدید سازمان‬ ‫کنند و جایگاه مناســبی را به دســت اورند‪ ،‬البته در دولت‬ ‫هم دارای نفوذ هستند‪ .‬در کنار انها م ی شود به دکتر عارف‬ ‫و اط رافیانش به عنوان یک الترناتیو قدرتمند نگاه کرد‪ .‬اینکه‬ ‫هنوز افکار عمومی از کنشــی که دکتر عارف در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری کرد متاثر اســت ولی دکتر عارف به نظر‬ ‫م ی رسد هنوز به سوی تشکیل یک حزب پیش نرفته است‬ ‫اما به عنوان یک لیــدر فرهیخته و فرزانــه در حال کنش‬ ‫سیاسی در عرصه انتخابات اســت‪ .‬فکر م ی کنم فرمولی‬ ‫که اصالح طلبان در انتخابات پیــش رو دارند‪ ،‬یک فرمول‬ ‫داورگرایانه یــا مبتنی بر داوری در قالب مکانیزم ســنترال‬ ‫دموکراتیک است‪ ،‬به این معنا که از ته ران به مراکز استان ها و‬ ‫از مراکز استان ها به شهرها حق داوری و انتخاب دموکراتیک‬ ‫را م ی دهد‪ ،‬در نتیجه انتخابات درونی و بعد به صورت یک‬ ‫ لویی جرگه کامل و ملی فهرست های انتخاباتی در سراسر‬ ‫کشور تنظیم م ی شوند‪ .‬به طبع وقتی نام خاتمی‪ ،‬هاشمی و‬ ‫دکتر عارف پشت سر یک لیست قرار بگیرد ضریب موفقیت‬ ‫باال خواهد برد‪.‬‬ ‫ب ا توجه به اینکه شــما کارگزاران را تشــکلی‬ ‫خواندید که دست باال را در میان احزاب جریان‬ ‫اصالحات دارد ایا سایر تشکل ها حاضر م ی شوند‬ ‫که کارگزاران محوریت کار را در انتخابات مجلس‬ ‫به دست بگیرد تا با تحرکی که انجام م ی دهده‬ ‫عرصه فعالیت را برای نیروهای اصالح طلب در‬ ‫انتخابات مجلس بازتر کند؟‬ ‫شورای مشورتی اقای خاتمی نقش بسیار کلیدی‬ ‫دارد و دست باال را خواهد داشت ولی به صورت عملی چون‬ ‫این تجربه را داشــتیم در نتیجه نوعی رایزنی و مذاکرات و‬ ‫همین طور معرف ی ها از مراکز شــهرها اتفاق خواهد افتاد‬ ‫و کارگزاران در وقوع این اتفاق م ی تواند نقش مهمی داشته‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫چــرا چهره های شــاخص کارگــزاران در این‬ ‫همایشی که برگزار شد حضور نداشتند؟‬ ‫نم ی دانم‪ ،‬فکر م ی کنم کارگزاران مثل بقیه احزاب‬ ‫دعوت شده بود و قرار بود دبیرکلش صحبت کند‪ ،‬حاال اینکه‬ ‫این اتفاق نیفتاد به نظرم نم ی اید خیلی عامدانه باشد چون‬ ‫خیل ی ها نرفتند چون فکر م ی کردند بیشــتر جلسه احزاب‬ ‫اصالح طلب است‪.‬‬ ‫اگرچه همایش به شکل نسبتا محدودی برگزار شد‬ ‫و باتوجه به فضای محدود محل برگزاری همایش دعوتنامه‬ ‫فقط ب رای عده خاصی ارســال شد‪ ،‬این همایش از ان جهت‬ ‫مهم و تعیی ن کننده تلقی م ی شود که بعد از مدت ها صورت‬ ‫گرفت و اصالح طلبان سال ها بود که در این سطح همایشی‬ ‫نداشتند‪ ،‬حتی انها در انتخابات ریاست جمهوری نیز فرصت‬ ‫نکردند چنین همایشی را برگزار کنند و فقط به بیانیه لیدرهای‬ ‫جریان اکتفا کردند و در همان ســطح بــه عرصه انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری سال ‪ 92‬پاگذاشتند که البته تاثیرگذار هم‬ ‫بود‪ .‬بعــد از انکه مدت ها امکان تجمع به این شــکل ب رای‬ ‫اصالحات فراهم نبود‪ ،‬در فضایی که دولت اعتدال فراهم کرد‬ ‫فضای امنیتی تبدیل به فضای سیاسی شد‪ ،‬بناب راین گروه ها‬ ‫و احزاب سیاسی اصالح طلب امکان یافتند تا فعالی ت هایی از‬ ‫این دست داشته باشند‪ .‬بر همین اساس همایش پنجشنبه‬ ‫‪ 25‬دی برگزار شد‪ .‬البته گنجایش سالن همایش محدودیت‬ ‫داشت اما این همایش نشــان داد افکار را نم ی توان محدود‬ ‫کرد و به حاشــیه برد‪ ،‬چون در شرایطی که بعض ی ها خواب‬ ‫دفن اصالح طلبان را م ی دیدنــد و این طور وانمود م ی کردند‬ ‫که اصالح طلبی ب رای همیشه از فضای سیاسی ای ران رخت‬ ‫بر بسته‪ ،‬اصالح طلبان ب رای انتخابات سال اینده نخستین‬ ‫گام را خوب برداشتند و مانور سیاسی درخوری دادند‪ .‬از طرفی‬ ‫حضور نمایندگان همه احزاب و تشکل های اصالح طلب در‬ ‫همایش یادشــده نیل اصالح طلبان به وحدت را به نمایش‬ ‫گذاشت که این مســاله نیز حائز اهمیت است‪ .‬همه احزاب‬ ‫و گروه های اصالح طلب با حضور خود در ان گردهمایی یک‬ ‫پیام وحدت دادند‪ ،‬بناب راین در مجمــوع باتوجه به انتخابات‬ ‫مجلس در سال اینده برگزاری چنین گردهمایی بعد از مدت ها‬ ‫و حضور نمایندگان همه تشکل های سیاسی اصالح طلب‪،‬‬ ‫دو اتفاق مهمی بود که پیام وحدت را در بر داشــت‪ .‬ضمن‬ ‫انکه واکنش های برخی رسانه های اصولگرا بیانگر اهمیت‬ ‫و موثر بودن این همایش است‪.‬‬ ‫همان طور که شما اشاره کردید نمایندگان احزاب‬ ‫اصالح طلب برای حضور در این همایش دعوت‬ ‫بودند اما یک ســری نیامدند‪ ،‬شخصی ت های‬ ‫ محوری این جریان نیز مثــل اقایان خاتمی و‬ ‫هاشمی ب ا وجود انکه برای حضور انها تبلیغ شده‬ ‫بود به دادن پیام اکتفا کردنــد‪ ،‬چرا انها به این‬ ‫همایش نیامدند؟‬ ‫به هر حال پیام های انها قرائت شد‪.‬‬ ‫علت چه بود؟ ایا واقعا وقت نداشتند یا انها برای‬ ‫انکه حضورشان حساسی ت زا نشود از شرکت در‬ ‫این همایش منصرف شدند؟‬ ‫پیام اقایان خاتمی و هاشمی کفایت م ی کرد‪ .‬فکر‬ ‫م ی کنم محاسبه انها از این جهت درست بود که خودشان‬ ‫حضور نداشته باشند و پیام بفرستند‪ .‬البته در همایش های‬ ‫اتی این انتظار است که حضور بیشتر شود و شخصی ت های‬ ‫مطرح جریان اصالح طلب بیشتر حضور داشته باشند‪ ،‬باتوجه‬ ‫به محدودیت جا و مکان همایش‪ ،‬همــه اصالح طلبان در‬ ‫مراسم حضور نداشتند‪ ،‬یعنی چهره های شاخص اصالح طلب‬ ‫اغلب در این همایش نبودند و فقط عده خاص و محدودی‬ ‫فقط شخصی ت های خارج از احزاب اصالح طلب‬ ‫نبودند که حضور داشــتند‪ ،‬چهره های شاخص‬ ‫حزب کارگزاران و اعضای مشارکت و مجاهدین‬ ‫نیز نبودند‪.‬‬ ‫به نظــرم باتوجه به اینکه مشــارکت و مجاهدین‬ ‫فعالیت ندارند به این علت حضور نداشتند‪.‬‬ ‫یعنی دعوت نشده بودند؟‬ ‫تا انجا کــه من در جریانم احزابــی که االن فعال‬ ‫هســتند دعوت بودند‪ .‬به نظرم باتوجه به اینکه مشارکت‬ ‫و مجاهدین االن فعالیتی ندارند بر همین اســاس حضور‬ ‫پیدا نکردند‪.‬‬ ‫چهره های شــاخص حزب کارگزاران سازندگی‬ ‫چطور؟ چرا کسی از جمع انها در همایش حاضر‬ ‫نبود؟‬ ‫تا جایی که من در جریانم از اعضای حزب کارگزاران‬ ‫نیز در مراسم بودند‪.‬‬ ‫شــاید اقای طاهرنژاد که عضو کمیته سیاسی‬ ‫شورای هماهنگی جبهه اصالحات است حضور‬ ‫داشت ولی چهره های شاخص این حزب همچون‬ ‫اقایان کرباســچی‪ ،‬مرعشــی و جهانگیری به‬ ‫همایش نیامدند‪ ،‬حتی قرار بود اقایان کرباسچی‬ ‫و جهانگیری سخنرانی کنند‪.‬‬ ‫به ه ر حال باتوجه بــه محدودیتی که ب رای جا بود‪،‬‬ ‫تعداد کمی ب رای این همایش دعوت شدند‪ .‬در کل سالن نیز‬ ‫گنجایش زیادی نداشت که افراد زیادی به همایشی بیایند‪.‬‬ ‫برخی م ی گویند چون اختالف میان سلیقه های‬ ‫اصالح طلب وجود دارد برخی چهره های شاخص‬ ‫کارگزاران به همایش نیامدند؟‬ ‫خیر‪ ،‬اختالفی نیست‪ .‬نمایندگان همه احزاب بودند‪،‬‬ ‫بناب راین بحث اختالف منتفی است‪ .‬افراد دعوت شده فعاالن‬ ‫حزبی بودند بناب راین نم ی توان گفت چهره های غیرشاخصی‬ ‫هستند‪ .‬ثانیا شاید نیازی هم نبود کل اصالح طلبان به این‬ ‫همایش بیایند چون به لحاظ محدودیت فضا شــدنی نبود‬ ‫که همه اصالح طلبان یک جا جمع شــوند‪ .‬انتظار بود که‬ ‫نمایندگان طی ف های مختلــف در این همایش حضور پیدا‬ ‫کنند که همین طور هم شد‪ ،‬حتی نماینده حزب تازه تاسیس‬ ‫ندا نیز حضور داشت‪.‬‬ ‫در سخنران ی های همایش اصالح طلبان خیلی‬ ‫به موضوع حصر پرداخته شــد‪ .‬بعــد از ان دو‬ ‫موضع گیری شــاخص در جریان اصالح طلبی‬ ‫را شــاهد بودیم اقای ســحرخیز گفت‪« :‬علی‬ ‫مطهری با صحب ت هایی که درباره موضوع حصر‬ ‫بیان م ی کند اصالح طلبان را اچمز کرده است»‪،‬‬ ‫اقای عبدی هم در یادداشــتی به اصالح طلبان‬ ‫توصیه کرد که انها وارد این حوزه نشــوند‪ ،‬نظر‬ ‫شــما چیســت؟ ایا پرداختن به موضوع حصر‬ ‫اصالح طلبان را از راهبردشان که همانا تکیه زدن‬ ‫بر کرس ی های مجلس دهم است دور نم ی کند؟‬ ‫بحث حصر موضوعی اســت کــه در کل باید با‬ ‫اراده نظام حل شــود و فکر نم ی کنم با ورود اصالح طلبان و‬ ‫جریانات سیاسی این موضوع قابل حل باشد‪ ،‬بناب راین باید‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫نم ی دانم‪ ،‬شاید دعوت نبودند‪ .‬شخص من تلفنی‬ ‫دعوت شدم‪ ،‬ولی من عالقه ای به حضور در همایش نداشتم‪.‬‬ ‫بناب راین اینکه چرا دیگران نیز نرفتند موضوعی است که باید‬ ‫از خود انها پرسید‪.‬‬ ‫‪4‬‬ ‫اصالح طلبان بعد از سال ها که همایش عمومی‬ ‫و سراســری برگزار نکردند‪ ،‬نخستین گام خود‬ ‫را در این زمینه برداشــتند‪ .‬به نظر شما چقدر‬ ‫این همایش پاســخگوی انتظــارات نیروهای‬ ‫اصالح طلب بود؟‬ ‫از نمایندگان احزاب و تشکل ها دعوت شده بودند‪ .‬ظاه را هر‬ ‫حزبی حدود ‪ 20‬نفر سهمیه داشت بناب راین امکان و فرصت‬ ‫این نبود که دعوت وســی ع تری از همــه نیروهای جریان‬ ‫اصالح طلب انجام شود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫شما مطرح کردید که به چه لحاظ شخصی ت های‬ ‫درجه اول جریان اصالحات در همایش نبودند اما‬ ‫چرا مشارکت ی ها حضور نداشتند؟ ایا علت ان بود‬ ‫که حضور انها حساسی ت زا نشود؟‬ ‫گفت وگوی مثلث با داریوش قنبری‬ ‫‪35‬‬ ‫احزاب و تشکل ها‬ ‫در جای دیگری این موضوع تعیین تکلیف شــود‪ ،‬نه انکه‬ ‫اصالح طلبان بخواهند در این موضوع تعیین تکلیف کنند‬ ‫چون این کار نه در اختیار و نه در توان انهاست که بخواهند‬ ‫موضوع را حل کنند‪.‬‬ ‫ب ه نظر م ی رسد بین سلیقه های اصالحات یک نقار‬ ‫و شکافی وجود دارد‪ ،‬ب ه طوری که مشارکت ی ها و‬ ‫اعضای حزب کارگزاران با تشکل ندا سر سازگاری‬ ‫و پذیرش ندارند و اختالفاتی بین انها به چشم‬ ‫م ی خورد‪ .‬این مساله تا انتخابات مجلس چگونه‬ ‫در جریان اصالحات مدیریت م ی شود؟‬ ‫منظــور از پذیرش تشــکل جدید چیســت؟ اگر‬ ‫اصالح طلبان حزب نــدای ای رانیان را نپذیرفتــه بودند که‬ ‫نماینده این تشکل سیاسی در همایش حضور پیدا نم ی کرد‬ ‫اما اقای صادق خ رازی‪ ،‬رئیس شــورای مرکزی حزب ندای‬ ‫ای رانیان مانند نمایندگان بقیــه احزاب به همایش امده بود‪،‬‬ ‫بناب راین هم اکنون بحث نپذیرفتن حزب خاصی در جریان‬ ‫اصالحات مطرح نیست و از تمام جریان های مختلف در این‬ ‫همایش حضور داشتند‪ .‬در مجموع همان طور که نمایندگانی‬ ‫از پیشکسوتان جریان اصالحات همچون کارگزاران و مجمع‬ ‫روحانیون مبارز بودند‪ ،‬احزاب تازه تاســیس نیز حضور پیدا‬ ‫کردند‪ .‬یکی از مشخصات این همایش ان بود که عمومیت‬ ‫داشت و تمام اصالح طلبان را در سطح تشکل ها در بر گرفت‪.‬‬ ‫اقای قوچانی‪ ،‬عضــو شــورای مرکزی حزب‬ ‫کارگزاران در رســانه هایی که تحت مسئولیت‬ ‫دارد از حزب ندا تعریف و تمجید نم ی کند‪ ،‬بلکه‬ ‫با تحلی ل های کنای ه امیز تشکیل و رویکرد چنین‬ ‫حزب مدعی اصالح طلبی را نقد م ی کند‪ .‬مشخص‬ ‫اســت که رابطه کارگزاران با حزب ندا دوستانه‬ ‫نیست‪ ،‬غیر از این است؟‬ ‫به هر حال کلیــت اصالح طلبــان را باید در نظر‬ ‫گرفت‪ ،‬اینکه فردی واکنش خاصی به یک حزب نشان داده‬ ‫نم ی تواند معیاری ب رای موضعگیری یک جریان باشد‪ ،‬انچه‬ ‫به عنوان موضع کلی جریان مورد توجه قرار بگیرد حضوری‬ ‫است که همه تشکل ها پنجشنبه ‪ 25‬دی نمایندگان داشتند‪،‬‬ ‫اگر در ارتباط با نــدا غیر از این بــود و اصالح طلبان درباره‬ ‫حضور این تشکل بحث خاصی داشتند‪ ،‬قاعدتا نماینده اش‬ ‫دعوت نم ی شد و طرف مقابل هم نم ی امد‪ .‬اینکه نماینده ندا‬ ‫به عنوان یک حزب اصالح طلب حضور داشت نشان م ی دهد‬ ‫که حزب ندا هم به عنوان یک حــزب اصالح طلب پذیرفته‬ ‫شده اســت که در این همایش حضور پیدا کرده‪ ،‬بناب راین‬ ‫اختالفی وجود ندارد‪ .‬ضمن انکه دلیلی ندارد اصالح طلبان‬ ‫نســبت به حزب ندای ای رانیان حساس باشــند؛ احزاب و‬ ‫تشکل های زیادی در جریان اصالحات فعال هستند و حزب‬ ‫ندا نیز م ی تواند در کنار سایر احزاب اصالح طلب حاضر باشد‪.‬‬ ‫از طرف دیگر با این مســاله نیز مخالف هستم که بگوییم‬ ‫چون ندا خالصه عنوان «نسل دوم اصالح طلبان» است پس‬ ‫نسل دوم اصالح طلبان در سایر تشکل های قدیمی جریان‬ ‫اصالحات حضور ندارند‪ .‬افراد جوان و نسل دوم هم در احزاب‬ ‫لیدر جریان اصالحات حاضرند و در اکثر احزاب اصالح طلب‬ ‫شاخه جوانان وجود دارد که نشــانه فعالی ت های نس ل های‬ ‫جدید تر در تشکل های اصالح طلب است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫پس فعالیت نسل دوم جریان اصالحات منحصر‬ ‫به حزب ندا نم ی شود؟‬ ‫خیر‪ ،‬گرچه حزب ندای ای رانیان نام خود را خالصه‬ ‫عنوان «نســل دوم اصالح طلبان» گذاشــته اما نسل دوم‬ ‫اصالح طلبان در سایر تشــکل های اصالحات نیز هستند و‬ ‫این طور نیســت که بگوییم بقیه احزاب و تشکل ها همه‬ ‫مس ن ها هســتند و جوان ها امدند یک تشکل جدیدتری را‬ ‫راه انداختند که حاال بر همین اســاس صحبت از جوانتر و‬ ‫مس ن تر ها باشد؛ خیر‪ ،‬این طور نیست‪ .‬به هر حال فقط یک‬ ‫نام ب رای یک تشکل جدید انتخاب شده است‪.‬‬ ‫اختالف درونی اصالح طلبان‬ ‫کمتر از اصولگرایان نیست‬ ‫گفت وگوی مثلث با ناصر ایمانی‬ ‫بعد از مدت ها اصالح طلبان همایش عمومی را‬ ‫در روز پنجشنبه ‪ 26‬دی برگزار کردند‪ .‬باتوجه به‬ ‫تبلیغاتی که برای برگزاری این مراسم داشتند‬ ‫ایا توانســتند به اهداف مدنظرشان جامه عمل‬ ‫بپوشانند؟‬ ‫معتقدم اصالح طلبان عمده هدفی که داشــتند‬ ‫این بود که همایش برگزار شــود‪ ،‬اینکه از این همایش چه‬ ‫نتیجه ای حاصل شود خیلی مهم نبود‪ .‬در واقع م ی خواستند‬ ‫همایشی به نام اصالح طلبان برگزار کنند که این کار شد و‬ ‫همین مساله خود یک عامل موفقیت ب رای انها به حساب‬ ‫م ی اید و مفید هم بود بناب راین به هدفشان رسیدند‪.‬‬ ‫از چه جهت برگزاری این همایش مفید بود‪ .‬برای‬ ‫اصالح طلبان چنین ویژگی داشت یا برای فضای‬ ‫سیاسی کشور؟‬ ‫هم ب رای اصالح طلبان و هم ب رای فضای سیاسی‬ ‫کشور مفید بود‪ .‬باید با دید باز و از جایگاه تامین منافع ملی‬ ‫به این موضوع نگریست‪ .‬یک جناحی به نام اصالحات در‬ ‫کشور وجود دارد که نیروهای ان با سابقه طوالنی انقالبی و‬ ‫فکری در مدت های طوالنی در کشور بر مسند قدرت بودند‪،‬‬ ‫انها پایگاه اجتماعی و جایــگاه مهم ی در میان نخبگان و‬ ‫افراد فهیم کشور دارند و این واقعیت غیرقابل انکار است‪.‬‬ ‫امروز عمدتا مدی ران دولت اقای روحانی از جناح سیاســی‬ ‫اصالحات امدنــد بناب راین اصالح طلبــان واقعیت خارجی‬ ‫هستند‪ .‬انها سالیان سال در کشــور بر مسند قدرت بودند‬ ‫و مجلس و دولت را اداره م ی کردنــد و االن هم در صحنه‬ ‫سیاسی کشور چه بخواهیم و چه نخواهیم حضور دارند‪ .‬از‬ ‫طرفی رقابت های جناحی و سیاسی در کشور اگر با حفظ‬ ‫حدود برگزار شود بســیار ب رای بالندگی کشور مفید است؛‬ ‫یعنی اینکه بگوییم کشور فقط یک جناح به نام اصولگرایی‬ ‫دارد مطلوب نیست بلکه باید بگوییم یک جناحی به اسم‬ ‫اصولگرایی با این خط مشــی فکری و یک جناح با به نام‬ ‫اصالح طلبی با این روش های اجرایی و سیاسی داریم‪.‬‬ ‫ب ه نظر شما تنوع شخصی ت هایی که در همایش‬ ‫اصالح طلبان حضور داشتند ان طور بود که تبلیغ‬ ‫م ی شــد‪ ،‬برای اقایان خاتمی‪ ،‬هاشمی و ناطق‬ ‫دعوتنامه ارسال شــد‪ ،‬اما نه تنها انها نیامدند‬ ‫بلکه بسیاری از شخصی ت های حلقه دوم جریان‬ ‫اصالحات نیز شرکت نکردند؛ چهره های شاخص‬ ‫حزب کارگزاران‪ ،‬مشارکت ی ها و سازمان مجاهدین‬ ‫به همایش ‪ 25‬دی نیامدند‪ .‬با این وضع شــما‬ ‫کیفیت همایش برگزار شــده را چگونه ارزیابی‬ ‫م ی کنید؟‬ ‫در قســمت اول صحبتم راجع به مسائل کلی و‬ ‫ماهوی صحبت کردم که اساسا وجود و فعالیت یک جناح‬ ‫سیاسی به نام اصالحات در کشور با ان سابقه تاریخی خوب‬ ‫است و بهتر ان اســت که اصالح طلبان در عرصه سیاسی‬ ‫احزاب و تشکل ها‬ ‫کشور به شکل شفاف شرکت کنند اما اینکه ایا اصالح طلبان‬ ‫برای فعالیت باید چه مسائلی را حل کنند تا بتوانند عمل‬ ‫سیاسی داشته باشند یک بحث دیگری است‪.‬‬ ‫از لحاظ کمیت صحبت کردید‪ .‬به لحاظ کیفیت‬ ‫بفرمایید این همایش در چه سطحی بود؟‬ ‫به اعتقاد من مهــم برگزاری ایــن همایش بود‬ ‫محتوای داخلش خیلی اهمیت نداشــت‪ .‬اصل تشکیل‪،‬‬ ‫مهمتر از محتوای ان بــود‪ .‬مطلب دوم اینکه یکســری‬ ‫شــخصی ت ها نیامدند و غایب بودند‪ .‬منتها یادمان باشــد‬ ‫چند همایشــی را هم که اصولگرایان برگزار کردند همین‬ ‫نقیصه را داشت یعنی برخی طی ف های اصولگرا یا نیامدند‬ ‫یا دعوت نشدند‪ .‬روز پنجشنبه ‪ 25‬دی هم از میان طی ف ها و‬ ‫سالیق اصالحات برخی به همایش نیامدند یا دعوت نشدند‬ ‫ولی مهم ب رای اصالح طلبــان برگزاری یک همایش تحت‬ ‫عنوان اصالح طلبان بود‪ .‬البته انها ب رای اینکه همایش خود‬ ‫را پ ر رنگ تر نشان دهند اعالم کردند که از شخصی ت های‬ ‫این جریان هم برای حضور دعوت شــده است که معلوم‬ ‫بود برخی از این شــخصی ت ها نم ی ایند‪ .‬اقایان هاشمی و‬ ‫ناطق نوری مشخص بود و م ی شــد حدس زد که نخواهند‬ ‫امد‪ ،‬یکسری چهره های مشارکت هم معلوم بود نم ی ایند‪.‬‬ ‫چون اگر م ی امدند این همایش حاشیه زیادی پیدا م ی کرد‪.‬‬ ‫مثال اگر محمدرضا خاتمی م ی امد حاشی ه ها زیاد م ی شد‪،‬‬ ‫بنابراین ترجیح داد که نیاید‪ .‬البته در کل نم ی دانم دعوت‬ ‫شده بود یا خیر‪.‬‬ ‫به نظر شــما چرا چهره های شــاخص حزب‬ ‫کارگــزاران همچــون اقایان کرباســچی و‬ ‫جهانگیری هم در مراسم حضور نداشتند؟‬ ‫در میان اصالح طلبان افتراق از اصولگرایان کمتر‬ ‫که نیست بلکه بیشــتر اســت‪ ،‬بناب راین این مساله فقط‬ ‫مشــکل جناح اصولگرا نیســت‪ ،‬اصالح طلبان هم بسیار‬ ‫اختالفات درونــی دارند‪ ،‬حتی در میــان خود اعضای یک‬ ‫حزب هم مانند کارگــزاران اختالف وجــود دارد به همین‬ ‫دلیل اقای محمد هاشــمی از کارگزاران جدا شد‪ .‬در بیرون‬ ‫احزاب هم چهره های شــاخص و جریان های اصالح طلب‬ ‫اصال نم ی توانند کنار هم بنشینند و جلسه محرمانه برگزار‬ ‫کنند‪ ،‬چون اختالف نظرهای زیــادی با هم دارند‪ .‬بر همین‬ ‫اساس شاید عبداهلل نوری‪ ،‬خاتمی‪ ،‬حجاریان و چهره های‬ ‫شــاخص کارگزاران با هم گعده کنند اما به خاطر اختالفات‬ ‫جدی با یکدیگر نم ی توانند جلسات راهبردی جدی برگزار‬ ‫کنند‪ .‬این اختــاف نظرها در هر دو جناح سیاســی وجود‬ ‫دارد بنابراین مقوله وحدت فقط مشکل اصولگراها نیست‬ ‫بلکه اصالح طلبان نیز با چنین چالشــی دست و پنجه نرم‬ ‫م ی کنند‪.‬‬ ‫بنابراین شــما «وجود اختــاف عمیق میان‬ ‫گرایش های اصالح طلب» و «مصلحت اندیشی با‬ ‫هدف پرهیز از حساسی ت زایی» را دو عامل حضور‬ ‫نیافتن برخی چهره های شاخص و سلیقه های‬ ‫اصالح طلب در این همایش م ی دانید؟‬ ‫اصالح طلبان بود؛ یعنی ممکن است در همایش دوم‪ ،‬سوم‬ ‫و چهارم کمی فضا بازتر شود و در همایش های بعدی افراد‬ ‫جدیدتری باتوجه به اینکه م ی بینند فضا بازتر شده حضور‬ ‫پیدا کنند‪.‬‬ ‫اعضای دولت چرا نیامدند؛ ایا عدم حضور انها‬ ‫نیز به علت مصلحت اندیشی بود؟‬ ‫بلــه‪ ،‬اقای جهانگیــری رئیس شــورای مرکزی‬ ‫حزب کارگزاران که اســت به خاطر مصلحت اندیش ی های‬ ‫قوه مجریه و برخی مسائل سیاسی در همایش حاضر نشد‪.‬‬ ‫دولت احســاس م ی کند به اندازه کافی حاشیه دارد و این‬ ‫ی ترجیح‬ ‫حاشی ه ها نباید بیشتر شود بناب راین اقای جهانگیر ‬ ‫داد شرکت نکند‪.‬‬ ‫االن در جناح اصالحات کدام تشــکل ها دست‬ ‫باال را دارند؟‬ ‫تصور م ی کنم االن جریان کارگزاران که بیشتر در‬ ‫قدرت است دست باال را دارد‪.‬‬ ‫فکر م ی کنیــد اصالح طلبان باتوجــه به اینکه‬ ‫کاگزاران االن در قدرت است و ب ه نوعی از سال‬ ‫‪ 88‬به بعد در حاشیه امن تری نسبت به دیگر‬ ‫تشــکل های این جریان بود حاضر شــوند در‬ ‫انتخابات اینده به این تشکل بیشتر بها بدهند تا‬ ‫از ِق بَ ل فعالیت سیاسی کارگزاران دیگر جریانات‬ ‫اصالحات بتوانند فضای تحرک بیشــتری پیدا‬ ‫کنند؟‬ ‫نخست باید اصالحات تعریف شود‪.‬‬ ‫منظور تشکل هایی اســت که در این همایش‬ ‫حضور داشتند‪.‬‬ ‫یکســری اصالح طلبان در این همایش نبودند‪.‬‬ ‫درست است قانونا جبهه مشارکت منحل شد ولی یک طیف‬ ‫تاثیرگذار و صاحب نظر در میان جریان اصالحات است‪ .‬یک‬ ‫مشکل کنونی االن این اســت که نم ی دانیم اصالح طلب‬ ‫چه کسی است‪.‬‬ ‫سازمان مجاهدین‪ ،‬مشارکت‪ ،‬مجمع روحانیون‬ ‫و اعتماد ملی چقدر حاضرنــد به کارگزاران بها‬ ‫بدهند تا با برجسته کردن نقش ان‪ ،‬فضا برای‬ ‫تحرک نیروهای اصالح طلب در عرصه سیاسی‬ ‫کشور بازتر شود؟‬ ‫اصالح طلبان در انتخابات ریاســت جمهوری‬ ‫اگر اقای خاتمی بگویــد در انتخابات مجلس‬ ‫کارگزاران محــور کار قرار گیرد به نظر شــما‬ ‫تشکل های دیگر م ی پذیرند؟‬ ‫اقای خاتمــی نقش تعیی ن کننــده و تمام کننده‬ ‫در میان جریان اصالح طلبان نــدارد‪ ،‬یعنی محوریت اقای‬ ‫خاتمی مورد قبــول قرار نگرفته اســت‪ ،‬اگر م ی گرفت در‬ ‫سال های گذشــته اتفاقات زیادتری م ی افتاد‪ .‬درست است‬ ‫در انتخابات سال گذشــته اقای خاتمی در اخرین لحظات‬ ‫نامه ای به اقای عارف نوشت و اقای عارف از ادامه نامزدی‬ ‫در انتخابات اعالم انصراف کرد اما واقعیت ان اســت که‬ ‫اقای عارف براســاس حرف شــنوی و مصلحت اندیشی‬ ‫چنین تصمیمی گرفت‪ ،‬یعنی صرف حرف شنوی از اقای‬ ‫خاتمی در اتخاذ این تصمیم موثر نبــود‪ ،‬بلکه دید واقعی‬ ‫اقای عارف به اوضاع‪ ،‬او را به اخذ چنین تصمیم ی رهنمون‬ ‫ساخت و کنار رفت بناب راین اقای خاتمی در جریان اصالحات‬ ‫محوریت ندارد‪ .‬ب رای کارگــزاران که اصال چنین جایگاهی‬ ‫را ندارد‪ .‬به لحــاظ ایدئولوژیک محور وحــدت کارگزاران و‬ ‫اصالح طلبان «نه به اصولگرایان» بود همچنان که در بین‬ ‫اصولگرایان نیز چنین حالتی وجود دارد‪ .‬اگر اصالح طلبان‬ ‫جدی در صحنه باشند بسیاری از طی ف های اصولگرا که با‬ ‫هم اختالف جدی دارند با هم وحــدت م ی کنند تا «نه» به‬ ‫اصالح طلبان بگویند بنابراین چنین مشی سیاسی در هر‬ ‫دو جناح این مشترک است‪.‬‬ ‫االن هــم اصالح طلبان بهتریــن اســتفاده را دارند‬ ‫از کارگزاران م ی کننــد‪ .‬اقای دکتر روحانی بیشــتر از این‬ ‫نم ی توانست یا نم ی خواســت از افراد خاص اصالح طلب‬ ‫اســتفاده کند یعنی افرادی که خیلی شــاخصند‪ ،‬بناب راین‬ ‫مجبور بود از افرادی استفاده کند که اصولگرا نیستند ولی‬ ‫حساســی ت های اصالح طلبی را نیز ندارند که این عبارت‬ ‫م ی شود از کارگزاران‪.‬‬ ‫برگردیم به موضوع همایــش‪ ،‬باتوجه به اینکه‬ ‫موضوعات مطرح شــده در مباحث سخنرانان‬ ‫مراسم را قطعا مشاهده کردید‪ ،‬انها خیلی درباره‬ ‫حصر صحبت کردنــد در حالیکه اصالح طلبان‬ ‫تاکنون سعی داشتند درباره این موضوع سکوت‬ ‫کنند یا خیلی علنی موضــع نگیرند ولی در ان‬ ‫روز خیلی علنی به موضوع حصر پرداختند‪ .‬ایا‬ ‫این کار انها را از راهبردشــان که همانا رسیدن‬ ‫به کرس ی های مجلس اینده است دور نم ی کند؟‬ ‫یعنی روشی که موفق شدند با ان حساسی ت ها را‬ ‫روی خود کمرنگ کنند کنار بگذارند و نوع دیگری‬ ‫ســخن بگویند‪ .‬اقای عبدی بعد از همایش در‬ ‫یادداشــتی اصالح طلبان را از ورود به مســاله‬ ‫حصر برحذر داشــت یا اقای عیسی سحرخیز‬ ‫گفت این تغییر رویه نشان م ی دهد که مطهری‬ ‫اصالح طلبان را اچمز کرده اســت‪ ،‬ب ه نظر شما‬ ‫ورود اصالح طلبان به مقوله حصر برای انها چه‬ ‫اینده ای را رقم م ی زند؟‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫اگر بخواهیم جریــان اصالح طلبی را با محوریت‬ ‫اقای خاتمی و خط مش ی سیاســی تعریف کنیم کارگزاران‬ ‫به لحاظ ایدئولوژیک و مبانی نظری اساســا فاصله زیادی‬ ‫با اصالح طلبان دارد‪ .‬کارگزاران تکنوکرات هســتند اصال‬ ‫صاحب یک ایدئولوژی فکری خاص نیســتند در حالیکه‬ ‫اصالح طلبان ایدئولوژیک هستند‪.‬‬ ‫کارگزاران مشــی عملگرایانه دارند‪ .‬اگــر زمانی در‬ ‫داخل جریان اصالحات تعریف شــدند نه به خاطر «اری به‬ ‫اصالحات» بود بلکه با این کار «نه به اصولگرایی» گفتند‪.‬‬ ‫االن اصالح طلبــان اعتقادی به جریان کارگــزاران ندارند‪،‬‬ ‫صرف حضور جریان کارگزاران در قوه مجریه باعث م ی شود‬ ‫مقداری فضای سیاسی ب رای اصالح طلبان باز شود‪ .‬در واقع‬ ‫اصالح طلبان این طور به کارگــزاران نگاه م ی کنند که دارد‬ ‫فضا را ب رای فعالیت انها مهیا تر م ی کند‪.‬‬ ‫بستگی به این دارد که چقدر بتوانند از ظرفیت خود‬ ‫اصالح طلبان استفاده کنند‪ .‬اگر بتوانند از ظرفیت خود جریان‬ ‫اصالحات استفاده کنند قطعا سراغ کارگزاران نخواهند رفت‬ ‫مثال اگر ببینند که کاندیداهای اصالح طلبان موفق به تایید‬ ‫صالحیت از سوی شــورای نگهبان م ی شوند مسلما سراغ‬ ‫کارگزاران نم ی روند ولی وقتی ببینند بخشی از نیروهایشان‬ ‫امکان تایید صالحیت ندارنــد طبیعتا ترجیح م ی دهند که‬ ‫نیروهای کارگزاران داخل مجلــس بروند تا انکه نیروهای‬ ‫اصولگرا موفق به این کار شوند همچنان که در دولت اقای‬ ‫روحانی این اتفاق افتاد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫اختالفــات درونی کــه در میــان اصالح طلبان‬ ‫وجود دارد پنهان تر ازجریان اصولگرایی اســت‪ ،‬چون انها‬ ‫بعد از دولت اصالحات به ویژه اتفاقات ســال ‪ 88‬به حالت‬ ‫نیمه مخفی درامدند‪ .‬به همین دلیل اختالفات درونی شان‬ ‫کمتر بروز م ی کند تا اصولگرایان که االن در قدرت هستند‬ ‫و مجلس در اختیارشان است‪ .‬در طول دولت احمدی نژاد که‬ ‫منتسب به اصولگرایان بود اختالفات نیروهای این جریان‬ ‫بیشتر عیان شد اما اصالح طلبان هم این اختالفات را دارند‬ ‫که کمتر عیان شده اســت‪ ،‬چون در صحنه قدرت نبودند‪.‬‬ ‫در کل یکسری شــخصی ت ها دعوت نبودند‪ ،‬یکسری ها‬ ‫دعوت شــدند اما حضور پیدا نکردند که این حضور نیافتن‬ ‫م ی تواند به دلیل محافظه کاری و مصلحت اندیشــی باشد‬ ‫یا وجود برخی اختالفات‪ .‬ضمن انکــه این اولین همایش‬ ‫‪5‬‬ ‫ناصــر ایمانی م ی گویــد‪« :‬خاتمی نقش‬ ‫تعیی ن کننده و تمام کننده ای در میان جریان‬ ‫اصالح طلبان ندارد‪ ،‬یعنی محوریت اقای خاتمی‬ ‫مورد قبول قرار نگرفته است‪ ،‬اگر م ی گرفت در‬ ‫سال های گذشته اتفاقات زیادتری م ی افتاد‪ ».‬با‬ ‫او در مورد شرایط جدید اصالح طلبان گفت وگو‬ ‫کردیم‪.‬‬ ‫از این پتانسیل کارگزاران اســتفاده کردند‪ ،‬ایا‬ ‫حاضرنــد در انتخابات مجلس هــم از همین‬ ‫ظرفیت استفاده کنند؟‬ ‫‪37‬‬ ‫معاون اصالح طلب‬ ‫احزاب و تشکل ها‬ ‫به صورت ظاهر اگر نگاه شود در صحنه سیاسی‬ ‫کشور مطرح کردن مســاله حصر ب رای اصالح طلبان مفید‬ ‫نیست‪ .‬یعنی حرف اقای عبدی از این جهت درست است‬ ‫چون مطرح کردن مســاله حصر موجب م ی شــود حضور‬ ‫اصالح طلبان دوبــاره حالت نیمه علنــی و نیمه فعال پیدا‬ ‫کند اما از طرف دیگر اصالح طلبان شاید تصور م ی کنند که‬ ‫الیه هایی از اجتماع درباره مســاله حصر همانند مسئوالن‬ ‫نظام نم ی اندیشــد‪ ،‬بناب راین این موضوع را مطرح م ی کنند‬ ‫چون م ی خواهند از این فضا ب رای انتخابات مجلس استفاده‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫مسلما این مساله حصر برای اصالح طلبان از حصر‬ ‫دراوردن دو نفر نیســت‪ .‬مســاله حصر یــک نوعی االن‬ ‫اعتراض قانونی به تصمیم نظام اســت‪ .‬اعتراض قانونی‬ ‫به این معنا که ب راساس قانون م ی خواهند استدالل کنند‪.‬‬ ‫ســرانجام پس از حــرف و حدیث های‬ ‫ف راوان باالخره معاون سیاســی وزارت کشور‬ ‫معرفی شــد‪ .‬او فردی اصالح طلب است که‬ ‫البته چندان هم وجهه سیاسی ندارد‪ .‬رحمانی‬ ‫فضلی وزیر کشور از زمانی که معاون سیاسی‬ ‫سیاست‬ ‫این نوع پرداختن به مساله حصر به ضررشان‬ ‫نیست؟‬ ‫مطرح کردن مســاله حصر به ضرر اصالح طلبان‬ ‫اســت‪ ،‬فضا را ب رای انها م ی بندد چون نشانه ان است که‬ ‫انها هنوز هم برسر مواضع خودشان درباره سال ‪ 88‬مانده اند‬ ‫و تصمیم هم ندارند که از ان فضا بیــرون بیایند بناب راین‬ ‫دستگاه نظام هم با انها برخورد خواهد کرد‪ .‬وقوع این شرایط‬ ‫فضا را بر فعالیت سیاسی اصالح طلبان م ی بندد ضمن انکه‬ ‫فضای رسانه ای و تبلیغات سیاسی نیز علیه انها م ی شود‪.‬‬ ‫فکر نم ی کنید راهبرد اصالح طلبان برای رسیدن‬ ‫به کرســی های مجلس با این کار شکســت‬ ‫بخورد؟‬ ‫بله‪ ،‬من حــرف اقای عبدی را قبــول دارم‪ .‬طرح‬ ‫موضوع حصــر در این مقطــع زمانی‪ ،‬بازگشــت دوباره‬ ‫اصالح طلبان را به عرصه سیاسی کشور به تاخیر م ی اندازد‪.‬‬ ‫باید مســاله حصر را نادیده بگیرند‪ .‬تــا بتوانند وارد فضای‬ ‫سیاسی کشور شــوند‪ .‬اصالح طلبان از نظر نظام زیر صفر‬ ‫و حتی منفی هســتند به این معنا که االن بدهکارند و باید‬ ‫موضع خود را درباره حوادث ‪ 88‬و فتنه معلوم کنند اما انها‬ ‫نه تنها موضع خــود را معلوم نکردند بلکــه درباره موضوع‬ ‫حصر امدند م ی گویند ما دربــاره موضوع حصر هم موضع‬ ‫داریم‪ .‬حال انکه انها باید موضع خود را درباره اتفاقات سال‬ ‫‪ 88‬حداقل در قبال کارهای خالف قانونی که انجام شــد‬ ‫روشن کنند‪.‬‬ ‫بعد تازه صفر م ی شوند و م ی توانید به فضای سیاسی‬ ‫کشــور بیایند‪ .‬اصالح طلبان نه تنها موضع خود را در قبال‬ ‫حوادث سال ‪ 88‬روشن نم ی کنند بلکه م ی گویند ما حصر را‬ ‫هم قبول نداریم‪ .‬این در واقع نوعی خودزنی سیاسی است‬ ‫اما سوال اینجاست چرا انها خودزنی سیاسی م ی کنند مگر‬ ‫اینقدر متوجه نیستند که مطرح کردن مساله حصر دوباره‬ ‫انها را در حالــت نیمه فعال نگه م ی دارد؟ معتقدم مســاله‬ ‫اصالح طلبان درامدن دو نفر از خانه نیست بلکه یک تحلیل‬ ‫دیگری دارند‪ .‬مساله حصر را به عنوان نماد گرفتند نمادی‬ ‫که بخواهند با ان پرچم حصریون‪ ،‬ارای بخشی از الیه های‬ ‫جامعه را جمع کنند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫که شما معتقدید این تحلیل با موفقیت همراه‬ ‫نخواهد بود؟‬ ‫تصور م ی کنم در این مقطع تصمیم اصالح طلبان‬ ‫اشــتباه اســت‪ .‬اگر هم انها فکر کنند در برخی الیه های‬ ‫اجتماع چنین فضایی را دارند حداقل به لحاظ دستگاه های‬ ‫قانونی نظام و رســانه های رسمی کشــور انها به مشکل‬ ‫ب ر خواهند خــورد‪ ،‬بناب راین این به مصلحت سیاســی انها‬ ‫نیست‪ .‬انها همین که بتوانند از موضع سال ‪ 88‬و سکوتی‬ ‫که داشتند جان ســالم به در ببرند خیلی کار مهمی کردند‬ ‫اما اگر بخواهند تغییر رویه دهند و در کنار سکوت نسبت به‬ ‫حوادث سال ‪ ،88‬مدعی شکسته شدن حصر هم بشوند این‬ ‫یک خودزنی سیاسی است‪.‬‬ ‫رضایت چپ و راست‬ ‫انتخاب محمدحسین مقیمی به عنوان یک‬ ‫بوروکرات اصالح طلب چه معنایی دارد؟‬ ‫‪1‬‬ ‫وقتی مشخص شد در نهایت حسن روحانی به جای‬ ‫محمود احمدی نژاد به پاســتور خواهد رفت‪ ،‬اصالح طلبان‬ ‫ب رای انکه عارف را مجبور به کناره گیری کردند تا به پایگاه‬ ‫رای حســن روحانی کمک کنند‪ ،‬چشم هاشــان را به سه‬ ‫وزارتخانه دوخته بودند‪ .‬وزارت ارشــاد‪ ،‬وزارت علوم و وزارت‬ ‫کشور‪ .‬اما روحانی هی چ کدام از این وزارتخانه ها را به انها نداد‪.‬‬ ‫انها ب رای پیشبرد اهداف اصالح طلبانه خود در حوزه فرهنگ‬ ‫تصور م ی کردند احمد مسجد جامعی به وزارت ارشاد خواهد‬ ‫رفت‪ .‬اما او با رسیدن به کرسی ریاست شورای شهر ته ران‬ ‫در همان جا ماند و اصالح طلبان هم ترجیح دادند در مقابل‬ ‫رفتن علی جنتی به این وزارتخانه ســکوت کنند‪ .‬از طرف‬ ‫دیگر وزارت علوم ب رای انها مهم بود چراکه دانشگاه همیشه‬ ‫یکی از پایگاه های مهم جذب نیــرو ب رای اصالح طلبان به‬ ‫شــمار م ی رفت‪ .‬اما نقطه کانونی و محلی که انها بیش از‬ ‫همه به دنبــال ان بودند‪ ،‬وزارت کشــور و خصوصا معاونت‬ ‫سیاسی این وزارتخانه بود‪ .‬اصالح طلبان م ی دانستند که به‬ ‫احتمال فراوان هیچ کدام از افراد انها شانس این را ندارد که از‬ ‫مجلس اصولگرای نهم رای اعتماد دریافت کند‪ .‬ب رای همین‬ ‫عملگرایانه ترین کار این بود که به پســت معاونت سیاسی‬ ‫چشــم بدوزند‪ .‬در همان ماه های اولیه بــود که محمدرضا‬ ‫خاتمی در گفت وگو با روزنامه اعتماد از اهمیت وزارت کشور‬ ‫در پیشبرد توسعه سیاسی نام برد که نشان از نگاه ویژه انها به‬ ‫این وزارتخانه داشت‪ .‬رحمان ی فضلی که به وزارت کشور رفت‪،‬‬ ‫میرولد را به عنوان معاون سیاســی خود انتخاب کرد‪ .‬فردی‬ ‫که میانه رو اما متمایل به اصالح طلبان بود‪ .‬دیری نگذشت‬ ‫که زمزمه های رفتن میرولد از معاونت سیاسی بلند شد‪ .‬این‬ ‫روند با کش وقوس هایی در نهایت به خروج وی از وزارت کشور‬ ‫منتهی شد‪ ،‬ان هم در اولین سال دولت روحانی‪ .‬ه ر کس درباره‬ ‫رفتن میرولد حرفی م ی زد‪ .‬اما روایت رسمی این بود که او ب رای‬ ‫مداوای پزشکی و مشــکل ارتروز گردن از بدنه اجرایی جدا‬ ‫م ی شود‪ .‬روایت غیررسمی اما مهمتر بود‪ .‬روایتی که م ی گفت‬ ‫او نتوانسته ترکیب اســتانداران و فرمانداران را تحمل کند‪.‬‬ ‫سابقش از او جدا شــده بود ب رای انتخاب گزینه‬ ‫جدید در شــرایط خاصی ق رار داشــت‪ .‬اص رار‬ ‫اصالح طلبان‪ ،‬ذات سیاســی اصولگــرای وزیر‬ ‫کشور و نیز گزینه های مد نظر دولت ی ها همگی‬ ‫موجب شده بود که زمان خالی بودن این پست‬ ‫طوالنی شود‪.‬‬ ‫دولت‬ ‫این پســت ان قدر اهمیت داشت که تا کنون چند نفر‬ ‫از صندلی معاون سیاسی وزارت کشــور به وزارت رسیدند‪.‬‬ ‫میرسلیم‪ ،‬عباس اخوندی‪ ،‬علی جنتی و کامران دانشجو از‬ ‫کسانی هستند که از ساختمان وزارت کشــور به وزارت در‬ ‫دولت های بعد رسیدند‪.‬‬ ‫مدیری اجرایی برای پست سیاسی‬ ‫تفاهم سیاسی‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫حاال در چنین شرایطی حتما این سوال مطرح خواهد‬ ‫شد که چرا حســن روحانی و رحمانی فضلی به این نتیجه‬ ‫رسیدند که مقیمی را انتخاب کنند‪.‬‬ ‫واقعیت این است که شرایط موجود مولفه هایی مهم و‬ ‫تعیین کننده را با این محورها پدید اورده بود ‪:‬‬ ‫‪ -1‬اصالح طلبان در تمام ماه های گذشته بیشترین‬ ‫انتقادشــان به کابینه به وزارت کشــور مربوط بوده است ‪.‬‬ ‫جایی که رحمانی فضلی به عنوان چهره ای اصولگرا حضور‬ ‫داشــت ‪ .‬این انتقادات البته از همان زمانی اغاز شد که در‬ ‫میان ناباوری اصالح طلبان ‪ ،‬حسن روحانی حاضر نشد این‬ ‫پست را به انها بدهد ‪ .‬اصالح طلبان که از اغاز دولت یازدهم‬ ‫تا کنون تالش کردند زاویه هایشان را با دولت را چندان علنی‬ ‫نکنند اما در مورد وزارت کشور نه تنها ابایی از رسانه ای شدن‬ ‫اعتراضاتشان نداشتند بلکه به نظر می رسید به عنوان یک‬ ‫دســتور کار ان را دنبال می کنند ‪ .‬پس نخســتین تالش‬ ‫روحانی این بود که با تاکتیــک انتخاب یک چهره از درون‬ ‫اصالح طلبان شانه اش را از زیر بار این فشار خالی کند‪.‬‬ ‫‪ -2‬روحانی فضلی یک چهره اصولگراست و طبیعی‬ ‫است که او نمی توانســت معاونش را از میان چهره های‬ ‫اصالح طلب ان افرادی که وجهه سیاسی مشخصی داشتند‬ ‫برگزیند‪ ،‬چرا که هم خود در ادامه کار با معاونش دچار مشکل‬ ‫می شد و هم این مساله می توانست رابطه او با اصولگرایان را‬ ‫شکراب کند ‪ .‬پس مخالفت با گزینه های متعدد اصالح طلب‬ ‫به همین دلیل دنباله دار شد‪.‬‬ ‫‪ -3‬چهره های رادیکال اصالح طلب که از هم اکنون‬ ‫شبهه افرینی در مورد انتخابات را اغاز کرده اند ممکن بود در‬ ‫صورت انتخاب یک چهره اصولگرا شیطنت و فتنه ای دیگر‬ ‫را کلید بزنند‪ ،‬پس بهتر بود که یک گزینه اصالح طلب ب رای‬ ‫این بخش انتخاب شود‪.‬‬ ‫به نظر می رسد حسن روحانی و رحمانی فضلی به یک‬ ‫تفاهم مشترک رسیدند ؛ انتخاب یک گزینه اصالح طلب که‬ ‫البته چندان هم سیاسی نباشد؛ یعنی درست خصوصیاتی که‬ ‫مقیمی دارد ‪ .‬حاال رییس جمهور و وزیرش با یک تاکتیک‬ ‫مشترک اصالح طلبان را خلع سالح کرده اند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫استانداران و فرماندارانی که تع داد بسیار زیادی از انها همچنان‬ ‫از دولت قبل باقی مانده بودند و این امر به شدت مورد اعتراض‬ ‫اصالح طلبان بود‪.‬‬ ‫میرولد که از این پست مهم رفت‪ ،‬قریب یک سال طول‬ ‫کشید تا دولت روحانی در نهایت به محمد حسین مقیمی‬ ‫ رسید‪ .‬مدیری که وجهه اجر ای ی اش بســیار بیشتر از وجهه‬ ‫سیاسی اســت‪ .‬طوالن ی شــدن مدت انتخاب این معاونت‪،‬‬ ‫دولت را در شرایط سختی قرار داده بود‪ .‬از یک طرف این پست‬ ‫همچنان توسط حســینعلی امیری‪ ،‬قائم مقام و سخنگوی‬ ‫وزارت کشور اداره م ی شد‪ ،‬از طرف دیگر چشمان گروه های‬ ‫سیاســی به انتصاب این معاونت بــود؛ معاونتی که خود‬ ‫دست کمی از وزارت ندارد‪ .‬چرا که معاونت سیاسی وزارت کشور‬ ‫یکی از مهمترین پس ت های سیاسی کشور بعد از وزارت است‪.‬‬ ‫این معاونت سه دفتر را در زی ر مجموعه خود مدیریت م ی کند؛‬ ‫دفاتری که هر کدام دارای اهمیت فراوانی هستند‪ -١ :‬دفتر‬ ‫سیاسی ‪ - ٢‬دفتر انتخاباتی ‪ - ٣‬دفتر هماهنگی استان ها‪.‬‬ ‫محمد حسین مقیمی بیش از انکه یک مدیر سیاسی‬ ‫باشد‪ ،‬یک مدیر اجرایی اســت‪ .‬این را از سوابق وی به خوبی‬ ‫م ی توان مشــاهده کرد‪ .‬او در کارنامه خود تجربه ســه بار‬ ‫استانداری ب رای استان های خوزســتان‪ ،‬کرمانشاه و مرکزی‬ ‫را دارد‪ .‬در عین حال دو پســت مهم او به ترتیب سرپرستی‬ ‫چهارماهه شهرداری ته ران پس از ملک مدنی و قائم مقامی‬ ‫معاون اجرایی رئی س جمهور در دولت اکبر هاشم ی رفسنجانی‬ ‫ی در واقع کســی بود که در سال ‪ 82‬محمود‬ ‫اســت‪ .‬مقیم ‬ ‫احمدی نژاد کلید ساختمان بهشــت را از او دریافت کرد و به‬ ‫شهرداری ته ران رفت‪ .‬او در دوران اکبر هاشم ی رفسنجانی‬ ‫معاون حبیبی بود‪ .‬او در دوره اصالحات دو استانداری مهم در‬ ‫غرب کشور را اداره کرد‪.‬‬ ‫اصالح طلبان اگرچه او را در اردوی خــود دارند اما او را‬ ‫چندان اصالح طلب به حساب نم ی اورند‪ .‬با وجودی که او در‬ ‫روزهای انتخابات ‪ 88‬از میرحسین موسوی حمایت م ی کرد و‬ ‫با او به سفر استانی خوزستان رفت تا حمایت مردم این منطقه‬ ‫را جلب کند‪ ،‬اما گفته م ی شود زمان سفر خاتمی به خوزستان‬ ‫او به عمد از استان خارج شد تا در مراسم استقبال از خاتمی‬ ‫شرکت نکند‪ .‬قدر مســلم این بود که او به همراه امام جمعه‬ ‫خوزستان که به شوشتر ســفر کرده بود در ان مراسم حاضر‬ ‫نبودند‪ .‬تنها علت برجسته انتخاب وی به این سمت را اشنایی‬ ‫او با این وزارتخانه و همچنین سابقه طوالنی در استانداری‬ ‫م ی توان برشمرد‪.‬‬ ‫در غیر این صورت در کارنامه معاون سیاســی جدید‬ ‫وزارت کشور چندان وجهه سیاسی را نم ی توان یافت‪ .‬بررس ی ‬ ‫سوابق او نشان م ی دهد که مقیمی بیش از انکه یک فعال‬ ‫سیاسی و تشکیالتی باشد‪ ،‬یک مدیر فنی و عمرانی است‪.‬‬ ‫درحالی که پست معاونت سیاسی وزارت کشور را م ی توان‬ ‫سیاس ی ترین پست در سیاســت داخلی کشور قلمداد کرد‪.‬‬ ‫جایی که از تا جزاده تا عطریانفر و از هاشــم ی ثمره گرفته تا‬ ‫کامران دانشجو در ان فعالیت کردند؛ کسانی که عمده ترین‬ ‫مشخص ه انها حضور در عرصه سیاسی بود‪.‬‬ ‫با این حال وجهه مدیریت فنی و عمرانی او در معاونت‬ ‫عمرانی وزارت کشور و همچنین سرپرستی شهرداری ته ران‬ ‫نیز این امر را تشدید کرده اســت‪ .‬او در دوره اول اصالحات‬ ‫به عنوان استاندار کرمانشاه فعالیت م ی کرد‪ .‬در شهریور ماه‬ ‫‪ 1380‬از سوی موسوی الری که در دولت اصالحات وزیر کشور‬ ‫بود‪ ،‬به عنوان «معاون هماهنگی امــور عمرانی» در وزارت‬ ‫کشور منصوب شد‪ .‬پیش از او احمد خرم در این سمت فعالیت‬ ‫م ی کرد که نشان از اهمیت جایگاه ان نزد اصالح طلبان داشت‪.‬‬ ‫شاید هم پیشینه فعالیت فنی و عمرانی او را را باید در ستاد‬ ‫امور بازسازی مناطق جنگی جس ت وجو کرد‪ .‬دریافت نشان‬ ‫سازندگی در اخرین ماه دولت خاتمی نیز تایید م ی کند که او‬ ‫در دوره فعالیتش بیش از انکه به امور سیاسی مشغول باشد‪،‬‬ ‫دوران های مختلف مدیریتش را به امور عمرانی اختصاص‬ ‫داده و از همین رو الیق دریافت نشــان «سازندگی» از دولت‬ ‫اصالحات شده است‪.‬‬ ‫مقیمی اما در دوره هشــتم مجلس شورای اسالمی‬ ‫توانست از شهرستان خمین به مجلس راه پی دا کند‪ .‬در همین‬ ‫مجلس بود که او در کنار افرادی چون خباز‪ ،‬تابش‪ ،‬کواکبیان‪،‬‬ ‫علیخانی‪ ،‬نریمان‪ ،‬قنبری و تعــدادی دیگر از اصالح طلبان‬ ‫فراکسیون خط امام را تشــکیل دادند‪ .‬او در این فراکسیون‬ ‫در کمیته فرعی تولیدی و زیربنایی به عنوان رئیس فعالیت‬ ‫م ی کرد‪ .‬مهمترین فعالیت سیاس ی اش در مجلس هشتم را‬ ‫م ی توان حضور در جمع ‪ 79‬نفری دانست که طرح سوال از‬ ‫محمود احمدی نژاد را امضا کرده بودند‪.‬‬ ‫در هر حال دولــت پس از کــش و قوس های فراوان‬ ‫تصمیم گرفت تا او را که کمترین وجهه سیاســی داشت به‬ ‫این سمت برگزیند‪ .‬این امر وقتی اهمیتش بیشتر م ی شود‬ ‫که توجه کنید سال اینده روحانی وارد اولین ازمون برگزاری‬ ‫انتخابات در دولت خود م ی شود‪ .‬جایی که گروه ها و جناح های‬ ‫سیاسی تالش م ی کنند با فشــار بر این معاونت که محل‬ ‫ارتباط اصلی با استانداران است بر ان تاثیرگذار باشند‪ .‬مقیمی‬ ‫ در سال ‪ 1358‬شهردار خمین و در سال ‪ 1368‬قائم مقام معاون‬ ‫اجرایی دولت هاشم ی رفســنجانی بوده است‪ .‬وی یکی از‬ ‫بزرگترین خیرین مدرسه ساز استان مرکزی است‪.‬عضو شورای‬ ‫مرکزی جهاد سازندگی خمین‪ ،‬عضو هیات امنای بنیاد مسکن‬ ‫انقالب اســامی خمین‪ ،‬مدیرعامــل و رئیس هیات مدیره‬ ‫شرکت های فوالد و ذوب اهن اهواز‪ ،‬مسئول ستاد بازسازی‬ ‫و نوسازی مناطق جنگی‪ ،‬رئیس ســتاد حوادث غی ر مترقبه‬ ‫کشور‪ ،‬استاندار خوزستان‪ ،‬استاندار کرمانشاه‪ ،‬معاون عمرانی‬ ‫وزارت کشور‪ ،‬رئیس سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور‪،‬‬ ‫رئیس هیات مدیره فوالد اسف راین و نماینده مردم خمین در‬ ‫مجلس هشتم از سوابق معاون سیاسی جدید وزارت کشور‬ ‫است‪ .‬قبل از انتخاب مقیمی از گزینه های دیگری نیز ب رای‬ ‫این معاونت نام برده م ی شــد که مهمترین انها حسینعلی‬ ‫امیری و صالح ی امیری بودند‪ .‬حسینعلی امیری که خود تق ریبا‬ ‫یک سال این معاونت را اداره م ی کرد و صالح ی امیری که گفته‬ ‫م ی شد مخالفت ها اجازه رفتن او به وزارت کشور را نداده است‪.‬‬ ‫‪39‬‬ ‫دولت‬ ‫وزرای انتخابات‬ ‫چه کسانی تاکنون معاون سیاسی‬ ‫وزیر کشور بوده اند؟‬ ‫‪2‬‬ ‫‪40‬‬ ‫صادق طباطبایی‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫سیاست‬ ‫بررسی ها نشان می دهد که پســت معاونت سیاسی‬ ‫وزارت کشــور هیچ چیز کمتر از وزارت در اداره کشور ندارد‪.‬‬ ‫اهمیت ان تنها در وظیفه این معاونت در برگزاری انتخابات‬ ‫خالصه نمی شود‪ .‬هماهنگی و اداره استانداران و همچنین‬ ‫سازماندهی فعالیت احزاب و گروه ها همگی به این معاونت‬ ‫باز می گردد‪ .‬بررسی های مثلث نشان می دهد که این معاونت‬ ‫موجب شــده تا افراد بعدها به وزارت هم برسند‪ .‬میرسلیم‪،‬‬ ‫عباس اخوندی‪ ،‬علی جنتی و کامران دانشــجو از کســانی‬ ‫هستند که از صندلی این معاونت به وزارت در دولت های بعد‬ ‫رسیدند‪ .‬تا پیش از انتقال وزارت کشور از ساختمان بهشت به‬ ‫محل فعلی چند نفر در دوره های ابتدایی سال های انقالب این‬ ‫پست را در اختیار داشتند یا قائم مقام های وزارت کشور این‬ ‫پست را اداره می کردند‪ .‬از جمله این افراد می توان به میرسلیم‬ ‫اشاره کرد که بعدها در دولت هاشــمی به وزارت فرهنگ و‬ ‫ارشاد اسالمی رفت‪.‬‬ ‫وی در دوازدهم بهمن ‪ ۱۳۵۷‬همراه امام خمینی(ره) به‬ ‫ایران امد و ابتدا در وزارت کشور‪ ،‬معاونت سیاسی و اجتماعی‬ ‫ان وزارتخانه و نیز برگزاری رفراندوم نظام جمهوری اسالمی‬ ‫را عهده دار شــد‪ .‬او خواهرزاده امام موسی صدر و همچنین‬ ‫برادر زن ســیداحمد خمینی بود‪ .‬صادق طباطبایی ســپس‬ ‫در دولت مهدی بازرگان معاونت سیاســی نخســت وزیر و‬ ‫سخنگویی دولت را بر عهده گرفته و به عنوان وزیر مشاور این‬ ‫دولت‪ ،‬انجام وظیفه می کرد‪ .‬بعد از استعفای بازرگان و تا شروع‬ ‫نخست وزیری رجایی؛ وی را با حکم شورای انقالب‪ ،‬در سمت‬ ‫سرپرست نخست وزیری و نهادهای وابسته می بینیم‪ .‬بعدها‬ ‫در زمان جنگ به المان رفت و گفته می شد که در کار خرید‬ ‫اسلحه به ایران کمک می کند اما پرونده ای برای وی تشکیل‬ ‫شد که در ان متهم به کم فروشی شد‪ .‬با این حال این پرونده با‬ ‫تبرئه او خاتمه یافت‪ .‬پس از مدتی وی در فرودگاهی در المان‬ ‫با ‪ ۱۸۰۰‬گرم تریاک دستگیر شد‪ .‬دادگاهی در المان وی را‬ ‫البته از اتهام تبرئه کرد‪.‬‬ ‫میرسلیم‬ ‫در سال های ابتدایی انقالب که ایت اهلل هاشمی مدتی‬ ‫سرپرستی وزارت کشور را برعهده داشت‪ ،‬مرتضی محمدخان‬ ‫نیز به عنوان معاون سیاسی در این وزارتخانه خدمت کرد‪ .‬او‬ ‫برای سه سال در دوران حســاس سال های ‪ 1358‬تا ‪1361‬‬ ‫به عنوان معاون سیاسی ‪ -‬اجتماعی وزارت کشور منصوب‬ ‫شــد‪ .‬مصطفی میرســلیم از اعضای حزب موتلفه بود که‬ ‫در دولت هاشــمی به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی‬ ‫انتخاب شد‪ .‬او در سال ‪ 61‬از وزارت کشور رفت و سرپرست‬ ‫نهاد ریاست جمهوری و مشــاورت عالی رئیس جمهور را تا‬ ‫سال ‪ ۱۳۶۸‬برعهده داشت‪ .‬میرسلیم از سال ‪ ۱۳۶۸‬تا ‪۱۳۷۲‬‬ ‫مشاور رئیس جمهور در امور تحقیقات و از ‪ ۱۳۷۲‬تا ‪ ۱۳۷۶‬وزیر‬ ‫فرهنگ و ارشاد اسالمی دولت دوم هاشمی رفسنجانی بود‪.‬‬ ‫او هم اکنون عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس‬ ‫شورای مرکزی حزب موتلفه اسالمی است‪.‬‬ ‫عباس اخوندی‬ ‫پس از کمال الدین نیــک روش‪ ،‬علی اکبر ناطق نوری‬ ‫پست وزارت کشــور را برعهده گرفت‪ .‬ناطق نوری در اولین‬ ‫اقدام ساختمان وزارت کشــور را از خیابان بهشت به خیابان‬ ‫فاطمی انتقال داد و پســت معاونت سیاســی را به عباس‬ ‫اخوندی‪ ،‬باجناقش ســپرد‪ .‬اخوندی متولد ‪ 1336‬در نجف‬ ‫است و تحصیالت ابتدایی اش را در همین شهر گذرانده‪ .‬او‬ ‫پس از مهاجرت به ایران در دانشــگاه فنی دانشگاه تهران‬ ‫تحصیل کرده بــود‪ .‬اخوندی اکنون در دولــت تدبیر و امید‬ ‫به وزارت مسکن و شهرســازی رفته است‪ .‬او دوره دکترای‬ ‫اقتصاد سیاسی را در دانشــگاه رویال هالووی لندن به اتمام‬ ‫رســاند و هم اکنون در دانشــگاه تهران عضو هیات علمی‬ ‫ دانشکده مطالعات جهان و استاد مطالعات بریتانیاست‪ .‬یکی‬ ‫از مهمترین شهرت های وی‪ ،‬فامیلی با علی اکبر ناطق نوری‬ ‫است‪ .‬عالوه بر ناطق نوری‪ ،‬حجت االسالم شهیدی نیز باجناق‬ ‫اوست که در دولت یازدهم به ریاست بنیاد شهید رسیده است‪.‬‬ ‫اخوندی در مردادماه سال ‪ ۱۳۶۱‬از سوی وزیر کشور‪،‬‬ ‫به عنوان معاون سیاسی و اجتماعی وزیر کشور منصوب شد؛‬ ‫معاونتی که پس از او به سه معاونت در وزارت کشور تقسیم‬ ‫دولت‬ ‫شد‪ .‬دوره مسئولیت او در این معاونت همزمان با اوج ناامنی‬ ‫کشور بر اثر جنگ و اقدامات مخالفان بود‪.‬‬ ‫سید محمد صدر‬ ‫سیدمحمد صدر که حاال پدر همسر یاسر خمینی (فرزند‬ ‫دوم سیداحمد خمینی) است در زمان محتشمی پور به معاونت‬ ‫سیاسی وزارت کشور رفت‪ .‬او از جمله خاندان صدر است که‬ ‫به اصالح طلبان نزدیک اســت‪ .‬از طرف دیگر صدر خود نیز‬ ‫خویشاوندی نزدیکی با همسر سیدمحمد خاتمی دارد‪ .‬او از‬ ‫یک طرف پسرخاله خانم زهره صادقی (همسر سیدمحمد‬ ‫خاتمی است) و از طرف دیگر پسر خاله خانم فاطمه طباطبایی‬ ‫(همسر سیداحمد و مادر سیدحسن خمینی) است‪ .‬او بعدها‬ ‫به معاونت وزارت خارجه نیز رسید و هم اکنون در این زمینه‬ ‫فعالیت می کند‪.‬‬ ‫عطریانفر‬ ‫پس از ان محمد عطریانفر این سمت را برعهده گرفت‪.‬‬ ‫محمد عطریانفر متولد ‪ 1332‬در اصفهان اســت و سردبیر‬ ‫روزنامه همشهری در ابتدای دهه ‪ .70‬در کیهان دوره خاتمی‬ ‫دو سال عضو شورای سردبیری بود‪ .‬از سال ‪ 1364‬تا ‪1368‬‬ ‫مشــاور عالی وزیر کشــور و از ان تاریخ چهار سال معاونت‬ ‫سیاسی وزارت کشور را عهده دار بود‪ .‬عضو شورای فرهنگ‬ ‫عمومی کشور‪ ،‬عضو موثر کارگزاران سازندگی ‪ ،‬عضو شورای‬ ‫شهر تهران و دارای مهندسی شــیمی پاالیش از دانشگاه‬ ‫صنعتی شریف اســت‪ .‬از ســوابق امنیتی وی می توان به‬ ‫فرماندهی حفاظت اطالعات ناجا و عضو اصلی دفتر اطالعات‬ ‫نخست وزیری قبل از تشکیل وزارت اطالعات اشاره کرد‪ .‬او از‬ ‫جمله افرادی است که در حوادثی بسیار مهم ردپای وی قابل‬ ‫مشاهده اســت‪ .‬محمد عطریانفر در دوران وزارت کشوری‬ ‫عبداهلل نوری (سال های ‪ 68‬تا ‪ )72‬مدیرکل سیاسی شد و به‬ ‫واسطه ارتباطات نزدیک با رئیس جمهور وقت و همکاری با‬ ‫غالمحسین کرباسچی به انتشار روزنامه همشهری پرداخت‪.‬‬ ‫او بعدها در دوره اصالحات به ســمت نایب رئیس شــورای‬ ‫شهر تهران در دوره اول این شورا رســید و بعد از انتخابات‬ ‫‪ ٨٨‬دستگیر شد‪.‬‬ ‫محمدرضا تابش‬ ‫در دوره وزارت کشــوری علی محمد بشارتی مدتی را‬ ‫محمدرضا تابش به عنوان معاونت سیاسی در وزارت کشور‬ ‫خدمت کرد‪ .‬بشــارتی خود در مصاحبه ای در این باره گفته‬ ‫بود‪« :‬اقای مهندس تابش استاندار خوزستان بود که ایشان‬ ‫را به عنوان معاون سیاسی وزارت کشور منصوب کردم‪ .‬اقای‬ ‫احمدی نژاد دانشجوی علم و صنعت بود و اقای تابش هم در‬ ‫همین دانشگاه تحصیل می کردند‪ .‬اقای تابش پیشنهاد کردند‬ ‫برای اقای ثمره هاشمی و اقای احمدی نژاد پست هایی در نظر‬ ‫بگیریم‪ .‬در نهایت اقای احمدی نژاد را به عنوان استاندار اردبیل‬ ‫معرفی کردیم‪ ».‬تابش خواهرزاده سیدمحمدخاتمی است‪.‬‬ ‫سیدمصطفی تاج زاده‬ ‫هاشمی ثمره‬ ‫با روی کار امدن دولت محمود احمدی نژاد‪ ،‬مصطفی‬ ‫پورمحمدی به وزارت کشور رفت‪ .‬او برای این پست مهم از‬ ‫ردیف‬ ‫استان ها‬ ‫‪2‬‬ ‫اذربایجان غ ربی‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫اذربایجان شرقی‬ ‫اردبیل‬ ‫اصفهان‬ ‫البرز‬ ‫ایالم‬ ‫اسامی استانداران‬ ‫گ رایش سیاسی‬ ‫ق ربانعلی سعادت‬ ‫اصالح طلب ‪ /‬اعتدالگ را‬ ‫اسماعیل جبارزاده‬ ‫مجید خدابخش‬ ‫رسول زرگرپور‬ ‫سید طاهر طاهری‬ ‫محمدرضا مروارید‬ ‫چهارمحال و بختیاری‬ ‫قاسم سلیمانی دشتکی‬ ‫خ راسان رضوی‬ ‫علیرضا رشیدیان‬ ‫میانه رو‬ ‫ته ران‬ ‫سید حسین هاشمی‬ ‫‪12‬‬ ‫خ راسان شمالی‬ ‫زنجان‬ ‫جمشید انصاری‬ ‫‪13‬‬ ‫خوزستان‬ ‫‪15‬‬ ‫سمنان‬ ‫‪17‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪22‬‬ ‫وجه اهلل خدمتگزار‬ ‫عبدالحسین مقتدایی‬ ‫محمد وکیلی‬ ‫سیستان و بلوچستان‬ ‫علی اوسط هاشمی‬ ‫قزوین‬ ‫مرتضی روزبه‬ ‫کردستان‬ ‫عبدالمحمد زاهدی‬ ‫فارس‬ ‫قم‬ ‫کرمان‬ ‫کرمانشاه‬ ‫اصالح طلب‬ ‫اب راهیم رضایی بابایی‬ ‫حسن صادق لو‬ ‫اصالح طلب‬ ‫هوشنگ بازوند‬ ‫‪29‬‬ ‫هرمزگان‬ ‫جاسم جادری‬ ‫‪31‬‬ ‫یزد‬ ‫سید محمد محمدی‬ ‫اعتدالگ را‬ ‫اعتدالگ را‬ ‫اعتدالگ را‬ ‫اصولگ را‪ /‬اعتدالگ را‬ ‫محمد حسین مقیمی‬ ‫اصالح طلب‬ ‫محمد ناصر نیکبخت‬ ‫اصالح طلب‪/‬اعتدالگ را‬ ‫اصالح طلب معتدل و اعتدال گ را‬ ‫اعتدالگ را‬ ‫نگاهی به فهرست استانداران نشان م ی دهد که‬ ‫ترکیبی از افراد جناح های مختلف در این پست مهم حضور دارند‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫‪27‬‬ ‫مازندران‬ ‫‪30‬‬ ‫اصولگ رای معتدل‬ ‫اصالح طلب‬ ‫ربیع فالح جلودار‬ ‫همدان‬ ‫اعتدالگ را‬ ‫اصالح طلب‬ ‫علیرضا رزم حسینی‬ ‫‪25‬‬ ‫‪28‬‬ ‫اصالح طلب‬ ‫اصالح طلب‬ ‫اصالح طلب‬ ‫گیالن‬ ‫مرکزی‬ ‫اصالح طلب‬ ‫محمد صادق صالحی منش‬ ‫محمدعلی نجفی‬ ‫‪26‬‬ ‫اصولگ را‬ ‫اعتدالگ را‬ ‫‪23‬‬ ‫لرستان‬ ‫اصالح طلب‬ ‫سید محمد احمدی‬ ‫کهکیلویه و بوی راحمد‬ ‫گلستان‬ ‫میانه رو و اعتدالگ را‬ ‫اعتدالگ را‬ ‫سید موسی خادمی‬ ‫‪24‬‬ ‫اصالح طلب‪/‬اعتدالگ را‬ ‫میانه رو‬ ‫علی اکبر پرویزی‬ ‫‪16‬‬ ‫اصولگ را‪/‬اعتدالگ را‬ ‫بوشهر‬ ‫‪10‬‬ ‫‪14‬‬ ‫اصالح طلب‬ ‫اصالح طلب‪/‬اعتدالگ را‬ ‫مصطفی ساالری‬ ‫خ راسان جنوبی‬ ‫‪11‬‬ ‫اصالح طلب‬ ‫سیاست‬ ‫ی دوران‬ ‫ی سیاســ ‬ ‫یکــی از جنجالی ترین معاونت ها ‬ ‫انقالب در دوران سیدمحمد خاتمی تجربه شد‪ .‬شاید از همان‬ ‫زمان بود که این معاونت بیش از گذشــته به چشــم امد‪ .‬با‬ ‫پیروزی خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری‪ ،‬سید مصطفی‬ ‫تاج زاده در کنار عبداهلل نوری در وزارت کشور به عنوان معاونت‬ ‫سیاسی مشغول شد‪ .‬او اولین انتخابات شوراهای شهر و روستا‬ ‫را برگزار کرد‪ .‬همچنین با تشــکیل جبهه مشــارکت ایران‬ ‫اســامی از ابتدا به عضویت دفتر سیاسی و شورای مرکزی‬ ‫حزب در امده بود‪ .‬از تاج زاده به عنوان عامل استیضاح عبداهلل‬ ‫نوری نام برده می شد‪ .‬مخالفان معتقد بودند که او در واقع وزیر‬ ‫سایه دولت خاتمی در وزارت کشور است‪ .‬وی پس از استیضاح‬ ‫عبداهلل نوری و تا امدن عبدالواحد موسوی الری‪ ،‬سرپرست‬ ‫وزارت کشور شد و با امدن موسوی الری مجددا به معاونت‬ ‫سیاسی بازگشــت‪ .‬پس از برگزاری انتخابات مجلس ششم‬ ‫توسط ستاد انتخاباتی کشــور که تاج زاده ان را در معاونت‬ ‫سیاسی مدیریت می کرد‪ ،‬اختالف بر ســر رای حدادعادل‬ ‫باال گرفت‪ .‬شورای نگهبان با شکایت دبیر این شورا تاج زاده‬ ‫را به دادگاه بــرد‪ .‬دادگاه حکم به محکومیــت تاج زاده داد و‬ ‫او برای مدتی از مناصب دولتی عزل شــد‪ .‬اما با پایان مدت‬ ‫محکومیتش مجددا به عنوان مشــاور سیدمحمد خاتمی به‬ ‫دولت بازگشــت‪ .‬تاج زاده را می توان یکی از جنجالی ترین‬ ‫معاونین سیاسی وزارت کشور قلمداد کرد‪ .‬پس از او مرتضی‬ ‫مبلغ این سمت را برعهده داشت تا دوران ریاست جمهوری‬ ‫خاتمی به پایان رسید‪.‬‬ ‫علی جنتی خواست تا از سفارتخانه ایران در کویت به کشور‬ ‫بازگردد و در ساختمان وزارت کشور مشغول شود‪ .‬جنتی که‬ ‫سال ها به عنوان سفیر ایران در کویت به فعالیت مشغول بود‪،‬‬ ‫به ایران بازگشت اما تنها یک ســال توانست در این سمت‬ ‫باقی بماند‪ .‬فشــار اطرافیان در اســتانه انتخابات شوراها و‬ ‫مجلس خبرگان به او این اجازه را نداد که به فعالیتش ادامه‬ ‫دهد‪ .‬بنابراین تحت این شرایط کنار گذاشته شد و بار دیگر‬ ‫به عنوان سفیر به کویت بازگشــت‪ .‬پورمحمدی این بار یار‬ ‫نزدیک و همکالسی محمود احمدی نژاد را در دانشگاه علم‬ ‫و صنعت انتخاب کرد‪ .‬اینکه خودش او را انتخاب کرد یا فشار‬ ‫رئیس دولت بود‪ ،‬بحث دیگری است‪ .‬اما اختالفات احمدی نژاد‬ ‫و پورمحمدی بسیار عریان تر از ان است که نتوان درباره ان‬ ‫قضاوت کرد‪ .‬مجتبی هاشــمی ثمره که مشــاور ارشد و یار‬ ‫نزدیک احمدی نژاد بود به معاونت سیاسی رفت‪.‬‬ ‫ثمره هاشمی را از افراد معتدل دولت احمدی نژاد به شمار‬ ‫می اورند اما در عین حال معتقدند که او از جمله کسانی بود‬ ‫‪41‬‬ ‫دولت‬ ‫ایده ال نبود‬ ‫که مبتکر طرح های جنجالی رئیس جمهوری به ویژه نوشتن‬ ‫نامه به روســای جمهوری دنیا بود‪ .‬بدون شــک او یکی از‬ ‫تاثیرگذار ترین چهره های سیاسی در دوران دولت نهم و دهم‬ ‫بود‪ .‬اما دو سال بعد جای خود را به سرتیپ علیرضا افشار داد‬ ‫که تا پیش از ان معاونت فرهنگی ستاد کل نیروهای مسلح‬ ‫را برعهده داشت‪ .‬هاشمی ثمره در دوران معاونت سیاسی اش‪،‬‬ ‫انتخابات مجلس خبرگان را برگزار کرد‪.‬‬ ‫اصالح طلبان از انتخاب مقیمی رضایت کامل ندارند‬ ‫حمیدرضا راه چمنی‬ ‫کامران دانشجو‬ ‫افشار تنها یک سال در این سمت باقی ماند‪ .‬اندک زمانی‬ ‫پس از روی کار امدن کردان‪ ،‬وزیر بحث برانگیز احمدی نژاد‪،‬‬ ‫او از این معاونت برداشته شد‪ .‬اما با بازگشت صادق محصولی‬ ‫دوباره به جمع معاونان این وزارتخانه برگشت اما در معاونت‬ ‫اجتماعی نه سیاسی‪.‬‬ ‫افشار توســط کردان کنار گذاشته شــد و به جای او‬ ‫کامران دانشجو که تا پیش از ان استاندار تهران بود‪ ،‬به این‬ ‫سمت برگزیده شــد‪ .‬کامران دانشجو نیز مانند علی جنتی‪،‬‬ ‫میرسلیم و عباس اخوندی به وزارت رسید‪ .‬او پس از اینکه‬ ‫انتخابات ‪ ٨٨‬را در قامت معاون سیاسی و دبیر ستاد انتخابات‬ ‫کشور برگزار کرد‪ ،‬در دولت دهم به ساختمان وزارت علوم‬ ‫در شــهرک قدس تهران رفت و چهارسال بعد را به وزارت‬ ‫مشغول شد‪.‬‬ ‫سیدصولت مرتضوی‬ ‫پس از انکه در انتهــای دولت نهم صادق محصولی و‬ ‫تنی چند از وزرای او به خاطر اختالف بر سر مشایی از دولت‬ ‫جدا شدند‪ ،‬دولت دهم با وزارت کشوری مصطفی محمدنجار‬ ‫کار خود را اغاز کرد‪ .‬نجار برای پست کلیدی وزارتخانه اش‬ ‫از ســیدصولت مرتضوی اســتفاده کرد‪ .‬مرتضوی از جمله‬ ‫کسانی بود که توانست چهارســال تمام در این پست باقی‬ ‫بماند و چهار انتخابات مهم یعنی مجلس خبرگان‪ ،‬مجلس‬ ‫شورای اسالمی (در سال ‪ ،)٩٠‬شــوراهای اسالمی شهر و‬ ‫روستا و ریاست جمهوری یازدهم (در سال ‪ )٩٢‬را برگزار کند‪.‬‬ ‫مرتضوی بعد از روی کار امدن دولت یازدهم به عنوان مشاور‬ ‫ارشد رحمانی فضلی انتخاب شد اما اندکی بعد به مشهد رفت‬ ‫و از سوی شورای اسالمی شهر مشهد به عنوان شهردار این‬ ‫شهر انتخاب شد‪.‬‬ ‫سیدصولت مرتضوی پیش از این در سمت هایی چون‬ ‫بخشداری مرکزی فارسان‪ ،‬فرماندار لردگان‪ ،‬فرماندار بیرجند‪،‎‬‬ ‫مدیرکل اقدامات تامینی ســازمان زندان ها‪ ،‬مدیرکل امور‬ ‫اداری و مالی سازمان زندان ها و استانداری خراسان جنوبی‬ ‫فعالیت کرده بود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫میرولد‬ ‫بعد از اینکه عبدالرضا رحمانی فضلی توانست به عنوان‬ ‫وزیر کشور از مجلس رای اعتماد بگیرد‪ ،‬از سید کاظم میرولد‬ ‫درخواست کرد تا در پســت معاونت سیاسی به دولت کمک‬ ‫کند‪ .‬میرولد که ســوابقی همچون رئیس دیوان محاسبات‬ ‫کشور در دوره پنجم مجلس شــورای اسالمی‪ ،‬نمایندگی‬ ‫مردم مالیر در مجلس شورای اسالمی و استانداری ایالم را‬ ‫در کارنامه خود داشت‪ ،‬مدتی بود از مناصب دولتی کنار رفته و‬ ‫ریاست هیات مدیره بانک پاسارگاد را برعهده داشت‪ .‬اما عمر‬ ‫معاونت سیاسی او دیری نپایید و کمتر از هشت ماه توانست با‬ ‫دولت همکاری کند‪ .‬درباره رفتن او از این معاونت مهم‪ ،‬اخبار‬ ‫ضدونقیضی منتشر شد‪.‬‬ ‫اصالح طلبان معتقد بودند که وی به خاطر اختالف بر سر‬ ‫انتخاب استانداران از این سمت استعفا داده اما مقامات وزارت‬ ‫کشور گفتند که او از ابتدا نیز قرار بود به صورت موقت با دولت‬ ‫همکاری کند و به خاطر عارضه پزشکی نمی توانسته بیش از‬ ‫این به همکاری اش ادامه دهد‪ .‬گفته هایی که خود میرولد نیز‬ ‫ان را تکذیب نمی کند‪.‬‬ ‫فعال سیاسی اصالح طلب‬ ‫‪3‬‬ ‫معاونت سیاسی از حساسیت ویژه ای برخوردار است؛‬ ‫چرا که این معاونت‪ ،‬رئیس ستاد انتخابات کشور هم هست‬ ‫و مســئولیت برگزاری انتخابات ریاست جمهوری‪ ،‬مجلس‬ ‫شــورای اســامی‪ ،‬مجلس خبرگان رهبری و شوراهای‬ ‫اسالمی شهر و روستا را برعهده دارد‪.‬‬ ‫نقش دیگر معاونت سیاســی وزارت‬ ‫کشور‪ ،‬تاسیس احزاب‪ ،‬نظارت قانونی‬ ‫بر فعالی ت های انها و ســایر مسائل‬ ‫مرتبط با حوزه سیاسی است‪.‬‬ ‫از این رو و باتوجه به حساسیت‬ ‫و مســئولیت معاونت سیاسی وزارت‬ ‫کشــور‪ ،‬باید فردی در ایــن جایگاه و‬ ‫مســئولیت قرار بگیرد کــه‪ :‬اوال فرد‬ ‫باتجربه ای باشد و تجربه کار در وزارت‬ ‫کشور را داشته باشــد‪ .‬اقای مقیم ی ‬ ‫ســال ها معاون اجرایی وزارت کشور‬ ‫و اســتاندار بوده و تجربیات خوبی را‬ ‫در حوزه وزارت کشور و دســتگاه های تابعه وزارت کشور و‬ ‫اســتانداری ها دارد‪.‬ثانیا باتوجه به اینکه معاونت سیاسی‪،‬‬ ‫وظیفه برگزاری انتخابات را برعهده دارد باید معاون سیاسی‬ ‫فردی باشــد که بتواند تعامــل الزم و ارتبــاط خوبی را با‬ ‫شورای نگهبان به عنوان دستگاه نظارتی بر انتخابات برقرار‬ ‫نماید‪ .‬اقای مقیمی‪ ،‬چنین ویژگی را خواهد داشــت؛ وی‬ ‫فردی معتدل‪ ،‬متدین و دارای توانایی باال در برقراری ارتباط‬ ‫با نهادهایی اســت که به نوعی با وزارت کشــور در ارتباط‬ ‫هستند‪ .‬ثالثا باتوجه به مسئولیت معاونت سیاسی وزارت‬ ‫کشور در حوزه احزاب‪ ،‬باالترین مقام مسئول در این معاونت‬ ‫باید بتواند از عهده این مسئولیت براید‪ .‬اقای مقیمی با توجه‬ ‫به ســابقه نمایندگی مجلس م ی تواند با احزاب مختلف و‬ ‫جناح ها و جبهه هایی که در جریان های مختلف سیاســی‬ ‫حضور دارند‪ ،‬تعامــل کند و در جهت کاهــش اختالفات‬ ‫سیاسی جناح ها‪ ،‬عمل کند و موثر باشد‪.‬‬ ‫معاونت سیاسی وزارت کشور در برقراری ارتباط با ائمه‬ ‫جمعه و انتصاب استانداران و فرمانداران نیز نقش ویژه ای‬ ‫دارد‪ .‬اقای مقیمی با توجه به شخصیت فردی‪ ،‬این توانایی‬ ‫را دارد که با ائمه جمعه ارتباط خوب و مناســبی برقرار کند‬ ‫و با نمایندگان مجلس در انتخاب اســتانداران‪ ،‬فرمانداران‬ ‫و بخشــداران تعامل نماید‪ .‬البته از نظر قانونی‪ ،‬نمایندگان‬ ‫اختیاری در انتخاب اســتانداران‪ ،‬فرمانداران و بخشــداران‬ ‫ندارند‪ ،‬اما در عرف سیاســی این گونه است که نمایندگان‬ ‫مجلس نیز نظر خود را در این رابطه اعالم کنند‪ .‬از این رو‪،‬‬ ‫اقای مقیمی با توجه به ویژگ ی های اخالقی و خصیصه هایی‬ ‫که دارد‪ ،‬م ی تواند قدرت تعامل ویژه ای با نمایندگان مجلس‬ ‫و ائمه محترم جمعه داشته باشد‪.‬‬ ‫هرچند این امکان وجود داشت که چهره های قوی تری‬ ‫ب رای این مسئولیت در نظر گرفته شوند اما باتوجه به شرایط‬ ‫فعلی و ترکیب مجلس‪ ،‬این گونه تشخیص داده شده است‬ ‫که چنین فردی در این مسئولیت قرار گیرد‪ .‬عالوه بر این‪،‬‬ ‫ممکن است افراد دیگر‪ ،‬همه این ویژگ ی ها را نداشته باشند‪.‬‬ ‫نظر شــخصی بنده این اســت که باتوجــه به این‬ ‫شــرایط‪ ،‬اقای رحمان ی فضلی انتخــاب صحیحی انجام‬ ‫داده و مناســب ترین و بهترین انتخاب در شرایط حاضر را‬ ‫انجام داده اســت‪ .‬البته ما این انتخاب را ایده ال نم ی دانیم‬ ‫اما انچه مسلم است این که در شــرایط فعلی و با در نظر‬ ‫گرفتن وضعیت موجود‪ ،‬بهترین و مناسب ترین فرد از سوی‬ ‫اقای رحمان ی فضلی ب رای معاونت سیاســی وزارت کشور‬ ‫انتخاب شده است‪ .‬قطعا ما با شناختی که از اقای مقیم ی ‬ ‫در سال های گذشته و در مســئولی ت های متعدد همچون‬ ‫نمایندگی مجلس‪ ،‬اســتانداری و معاونت عمرانی وزارت‬ ‫کشور داریم‪ ،‬وی را بهترین گزینه موجود م ی دانیم‪.‬‬ ‫اقای مقیمی مســئولی ت های‬ ‫متعــددی در حوزه هــای مختلــف‬ ‫وزارت کشور داشــته و عالوه بر ان در‬ ‫حوزه هایی همچــون صنعت و بخش‬ ‫خصوصی نیز فعالیت کرده اســت‪ .‬به‬ ‫نظر م ی رسد که اقای مقیمی با توجه‬ ‫به ویژگ ی های اخالقی و شــخصیتی‪،‬‬ ‫موفق خواهــد شــد و خصیصه ها و‬ ‫شخصیتی که وی دارد‪ ،‬باعث خواهد‬ ‫شد که ارتباط خوبی که تاکنون با افراد‬ ‫و نهادهای مختلف داشته‪ ،‬حفظ شود و‬ ‫این ارتباط ادامه یابد‪.‬‬ ‫اقــای مقیمی م ی توانــد با این‬ ‫ویژگ ی ها‪ ،‬وحدت بیشــتری میان احزاب ایجــاد کند‪ ،‬در‬ ‫انتخاب استانداران‪ ،‬فرمانداران و بخشداران با حفظ اصول‬ ‫و سیاســت های دولت تدبیر و امید موثر واقع شــود و با‬ ‫نمایندگان مجلس تعامل خوب و مناســبی برقرار کند‪ .‬ما‬ ‫امیدواریم که اقای مقیمی بتواند بــا تعاملی که با احزاب‬ ‫مختلف و ســلیقه های گوناگون انجام م ی دهد‪ ،‬مقدمات‬ ‫بازگشایی مجدد خانه احزاب را نیز فراهم کند؛ نهادی صنفی‬ ‫که وظیفه کار صنفی احزاب را برعهده دارد و چندین سال در‬ ‫فعالی ت های ان وقفه ایجاد شده است‪.‬‬ ‫وقتی قرار است چنین معاونت مهمی در وزارت کشور‬ ‫به شخص خاصی واگذار شود‪ ،‬باید فردی باشد که بتواند با‬ ‫وزیر کار کند و با او هماهنگ باشد‪ .‬اقای مقیمی نیز استاندار‬ ‫دولت بوده و اســتانداری بوده که وزیر کشور در پیشنهاد‪،‬‬ ‫انتخاب و تعیین او نقش داشته است‪ .‬بناب راین‪ ،‬قطعا با وزیر‬ ‫کشور هماهنگی دارد اما من نم ی توانم با قطعیت بگویم‬ ‫که معاون سیاسی وزارت کشور از سوی وزیر کشور پیشنهاد‬ ‫شده یا مسئوالن ارشد دولت‪.‬‬ ‫انچه روشن اســت‪ ،‬اینکه اقای مقیم ی از نیروهای‬ ‫وزارت کشــور بوده و پیش از انتصاب در این مســئولیت‪،‬‬ ‫استاندار مرکزی بود‪ .‬من بعید م ی دانم اقای رحمان ی فضلی‬ ‫از جای خاصی تحت فشار قرار گرفته باشد که اقای مقیمی‬ ‫ را به این ســمت منصوب کند‪ .‬از انجایی که اقای مقیمی‬ ‫ ویژگ ی های خاصی دارد که م ی تواند در این جایگاه موفق‬ ‫شــود‪ ،‬ب رای این مسئولیت انتخاب شــده است‪ .‬من بعید‬ ‫م ی دانم که جریان و جناح سیاســی خاصی بخواهد اقای‬ ‫مقیم ی را ب رای این سمت به وزیر کشور تحمیل کند‪ .‬اقای‬ ‫مقیمی چهره ای ارام‪ ،‬متدین و معتدلی است که ویژگ ی های‬ ‫اخالقی دارد‪ ،‬استاندار دولت تدبیر و امید بوده و از نیروهای‬ ‫مجموعه وزارت کشور بوده و از این رو ب رای این مسئولیت‬ ‫انتخاب شده است‪.‬به نظرم در شرایط فعلی‪ ،‬کاری که اقای‬ ‫رحمانی فضلی انجام داده و تکلیف معاونت سیاسی وزارت‬ ‫کشور را روشن کرده است‪ ،‬مهم ترین و مناسب ترین اقدام‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫دولت‬ ‫ارتباطمقیمی‬ ‫با اصالح طلبانکاری بوده‬ ‫نهسیاسی‬ ‫گفت وگوی مثلث با حمیدرضا ترقی‬ ‫اقای ترقی! فکر م ی کنید که اقای مقیمی تا چه‬ ‫حدی وجهه سیاســی دارد و ایا م ی تواند برای‬ ‫معاونت سیاسی وزارت کشور مناسب باشد؟‬ ‫اقای مقیمی چهره مطرح سیاسی به ان معنا که‬ ‫موضع گیری های مستمر و شفاف سیاسی داشته باشد‪ ،‬نبوده‬ ‫است اما در عین حال عنصری است که با مسائل سیاسی‬ ‫اشناست‪ ،‬در گذشته با مسئولی ت هایی همچون استانداری‬ ‫و معاونت وزارت کشور در این وزارتخانه مشغول کار بوده و‬ ‫بر این اساس یک شخصیت سیاسی ‪ -‬اجرایی به حساب‬ ‫م ی اید‪.‬‬ ‫معاون سیاســی جدید وزارت کشور تا چه حد‬ ‫توانایی ایــن کار را دارد و م ی تواند از عهده این‬ ‫مسئولیت سنگین براید؟‬ ‫ارزیابی عملکرد بعد از شروع فعالیت و کار مشخص‬ ‫م ی شــود‪ .‬حوزه هایی که پیش از این اقای مقیمی در انها‬ ‫مســئولیت داشــته‪ ،‬عمال حوزه هایی نبود که سیاسی به‬ ‫حســاب بیاید اما در مســئولی ت هایی مانند استانداری‪ ،‬ما‬ ‫نقطه منفی خاصی از ایشان مشــاهده نکرده ایم‪ .‬در حوزه‬ ‫کاری معاونت سیاسی وزارت کشور که م ی توان گفت کاری‬ ‫سنگین‪ ،‬مهم و حساس است و چشم های متعددی حرکت‬ ‫و فعالیت این معاونت را رصد م ی کند‪ ،‬کار ایشــان نسبت‬ ‫به مسئولی ت های گذشته سخت تر و ســنگی ن تر است‪ .‬از‬ ‫این رو‪ ،‬باتوجه به اینکه مسئولیت امور مربوط به انتخابات‪،‬‬ ‫فعالی ت های سیاســی در سراسر کشــور‪ ،‬امنیت مرزها و‬ ‫امنیت استان های کشــور در حیطه وظایف و اختیارات این‬ ‫معاونت است‪ ،‬م ی توان گفت که این معاونت یک مسئولیت‬ ‫سیاسی ‪ -‬امنیتی است و به ذهن امنیتی نیاز دارد‪ .‬اما باید‬ ‫ببینیم که اقای مقیمی در حوزه عمل و با کمک وزیر کشور‪،‬‬ ‫چگونه این مسئولیت مهم را به سرانجام م ی رساند‪.‬‬ ‫نســبت اقای مقیمی با اصالح طلبان را چگونه‬ ‫م ی بینید؟‬ ‫اغلــب مســئولی ت های اقای مقیمــی در دوره‬ ‫اصالحات بود و طبعا ارتباط بیشــتری با چهره های دولت‬ ‫اصالحات دارد‪.‬‬ ‫سیاست اقای روحانی و وزیر کشور در این زمینه‪،‬‬ ‫حفظ ارامش کشور بوده و خواهد بود و درک م ی کنند که اگر‬ ‫این معاونت‪ ،‬تنش زا باشد و نتواند ارامش سیاسی در کشور‬ ‫را حفظ کند‪ ،‬مشــکالت عدیده ای ب رای دولت پدید خواهد‬ ‫امد؛ خصوصا اینکه معاونت سیاسی وزارت کشور باید تبلور‬ ‫اعتدال در دولت باشد و اعتدال سیاسی باید در این معاونت‬ ‫بیش از هر جای دیگری ظهور و بروز داشته باشد‪.‬‬ ‫منظورتان چه مشــکالتی اســت؛ مشکالت‬ ‫احتمالی در درون دولت یا مشــکالت احتمالی‬ ‫میان کنشگرهای سیاسی؟‬ ‫هم میان کنشگرهای سیاسی و هم در زیرمجموعه‬ ‫وزارت کشور؛ چراکه ما هم اکنون وارد فاز انتخاباتی شده ایم و‬ ‫وزارت کشور وارد فعالی ت های اجرایی مرتبط با انتخابات شده‬ ‫است‪ .‬در فاصله یک سالی که تا انتخابات زمان باقی مانده‬ ‫است‪ ،‬دوره بسیار حساس و سرنوشت سازی را پیش رو داریم‬ ‫و تحرکات سیاســی‪ ،‬عزل و نصب ها و تغییر و تحوالت در‬ ‫وزارت کشور‪ ،‬جنبه سیاسی و انتخاباتی پی دا م ی کند‪ .‬بناب راین‬ ‫طبیعی است که باید برگزاری انتخابات‪ ،‬فراهم کردن مقدمات‬ ‫انتخابات و ساماندهی نیروهایی که باید این مسئولیت مهم‬ ‫را در سراسر کشور انجام دهند‪ ،‬بر عهده این معاونت است و‬ ‫ممکن است با کم توجهی یا هدایت های نادرست احتمالی‪،‬‬ ‫اعتماد مردم نســبت به مجریان انتخابات خدشه دار شود‪.‬‬ ‫به همین دلیل‪ ،‬معتقدم که ایــن انتخاب از اهمیت ویژه ای‬ ‫برخوردار بوده است‪.‬‬ ‫اگر فرد دیگری در این جایــگاه قرار م ی گرفت‬ ‫چطور؟‬ ‫باید بررسی کنیم که چه فردی و با چه گرایشی در‬ ‫این جایگاه قرار م ی گرفت‪ .‬اگر فردی از میان عناصر سیاسی‬ ‫شناخته شــده اصالح طلب به این ســمت انتخاب م ی شد‪،‬‬ ‫ممکن بود نگران ی هایی پدید بیاید‪.‬‬ ‫البته به علت غلب ه داشتن گفتمان اصالح طلبی‬ ‫در دولت یازدهم‪ ،‬م ی شد حدس زد که یک چهره‬ ‫اصالح طلب به این سمت منصوب م ی شد‪ .‬شما‬ ‫از برخی نگران ی ها صحبت م ی کنید؛ منظورتان از‬ ‫نگران ی ها چیست؟‬ ‫برخی پست ها‪ ،‬پس ت های تعیی ن کننده ای در عرصه‬ ‫سیاسی کشور نیست اما اگر کسی که مسئولیت برگزاری‬ ‫انتخابات را برعهده م ی گیرد‪ ،‬از یک جناح سیاســی خاص‬ ‫باشد و به گونه ای از ان جریان تاثیر بپذیرد که نتواند بیطرفی‬ ‫خود را در انتخابات حفظ کنــد‪ ،‬روی فعالی ت های مجریان‬ ‫انتخابات تاثیر منفی خواهد گذاشــت و عالمت سوالی را‬ ‫نسبت به فعالیت انها در ذهن جامعه ایجاد خواهد کرد‪ .‬این‬ ‫مساله م ی تواند ســامت انتخابات را زیرسوال ببرد و از این‬ ‫رو‪ ،‬مصلحت کشور و جامعه ایجاب م ی کند که ما نگذاریم‬ ‫سالمت انتخابات زیرسوال برود‪.‬‬ ‫نســبت اقای مقیمی با اقای رحمان ی فضلی را‬ ‫چگونه م ی بینید؟‬ ‫اگر وزیر کشور موافق نبود‪ ،‬اقای مقیمی به عنوان‬ ‫معاون سیاسی وزارت کشور منصوب نم ی شد‪.‬‬ ‫اما ممکن است نظرات خارج از وزارت کشور در‬ ‫این انتصاب تاثیر گذاشته باشد‪.‬‬ ‫من بعید م ی دانم چنین اتفاقی افتاده باشد‪.‬‬ ‫تحلیل شــخصی خودتان چیســت؟ ایا اقای‬ ‫مقیمی از ســوی مجموعه دولت بــرای این‬ ‫مسئولیت مناسب تشخیص داده شده یا اقای‬ ‫رحمان ی فضلی شخصا وی را انتخاب کرده است؟‬ ‫من فکر م ی کنم که پیشنهاد از سوی وزیر کشور‬ ‫ارائه شده و دولت ان را تایید کرده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫اگر بخواهید این مســاله را از نظــر ارتباط با‬ ‫چهره های سیاســی اصالح طلب بررسی کنید‪،‬‬ ‫چه تحلیلی ارائه م ی دهید؟‬ ‫با در نظر گرفتن این موضوع‪ ،‬چرا اقای مقیمی‬ ‫ برای این سمت انتخاب شــد و چرا یک چهره‬ ‫اصالح طلــب تمام عیار برای این مســئولیت‬ ‫انتخاب نشــد؟ ایا م ی توانیم نتیجه بگیریم که‬ ‫دولت به یک چهــره اصالح طلب برای معاونت‬ ‫سیاسی وزارت کشور اعتماد نکرد یا ترجیح داد‬ ‫برای ارام نگه داشــتن فضا دست به انتخابی از‬ ‫این جنس بزند؟‬ ‫فکر نم ی کنم شــخصیت حقیقی اقای مقیمی‬ ‫ تاثیری در این حوزه داشته باشد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫اقای مقیم ی تــا امروز ارتباط مســتحکم تری با‬ ‫اصالح طلبان داشته تا اصولگرایان؛ ولی ما این ارتباط را بیشتر‬ ‫یک ارتباط کاری دیده ایم تا یک ارتباط حزبی و سیاسی‪.‬‬ ‫‪4‬‬ ‫حمیدرضا ترقی م ی گوید‪« :‬در فاصله یک‬ ‫ســالی که تا انتخابات زمان باقی مانده است‪،‬‬ ‫دوره بسیار حساس و سرنوشت سازی را پیش‬ ‫رو داریم و تحرکات سیاســی‪ ،‬عزل و نصب ها و‬ ‫تغییر و تحوالت در وزارت کشور‪ ،‬جنبه سیاسی‬ ‫و انتخاباتی پیدا م ی کند‪ ».‬با او در مورد انتخاب‬ ‫معاون سیاسی وزیر کشور گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫حضور شخص اقای مقیمی در جایگاه معاونت‬ ‫سیاســی چه تاثیری بر انتخابــات دارد؟ ایا‬ ‫شخصیت حقیقی معاون سیاسی وزارت کشور‪،‬‬ ‫در انتخابات تاثیرگذار است؟‬ ‫‪43‬‬ ‫طرحی روی میز نبود‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫در زمســتان ‪ 57‬نیاوران ان شــکوه سابق را نداشــت‪،‬کاخی که در ان‬ ‫میهمانی های بزرگ ت رتیب داده می شد‪ .‬اما دیگر کسی از رجال کشور نمانده‬ ‫که میهمان کاخ باشد‪ .‬شاه اما کسانی را به کاخ می اورد که انها را حذف کرده‬ ‫بود‪ .‬از علی امینی تا مظفر بقایی‪ .‬کسانی که مشاوران روزهای ناخوشی بودند‬ ‫و دیگر طرحی روی میز ب رای حل بح رانی که شاه در ان گرفتار امده را نداشتند‪.‬‬ ‫میدان « استقالل» بالی جان‬ ‫دولت های درحال گذار‬ ‫البیست هایملوکانه‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫چرا مشاوران شاه نتوانستند برای خروج پهلوی‬ ‫از بحران طرح مناسبی ارائه کنند؟‬ ‫‪1‬‬ ‫ایده برژینسکی برای رهایی شاه از بحران چه بود؟‬ ‫برژینسکی مرد اصلی تحوالت دهه‬ ‫‪ 70‬و اوایل دهه ‪ 80‬ایــاالت متحده‬ ‫امریکا یکی از حامیان اصلی شاه در‬ ‫انقالب بهمن ‪ 57‬بود که نتوانســت‬ ‫طرح مناســبی برای حل مشکالت‬ ‫ارائه دهد‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫بیش از هر کارگزار امریکایی در تاریخ مدرن سیاست‬ ‫خارجی ایاالت متحده امریکا نقش ایفا کرده اســت‪ .‬او که‬ ‫کافی است اســمش را بخوانید و بدانید که هیچ نسبتی با‬ ‫امریکای در دوران اوج جنگ ســرد ندارد اما استراتژیســت‬ ‫اول این حکومت بود؛ برژینســکی که او را روباه لهستانی‬ ‫م ی نامند‪ .‬از عادی ســازی روابط امریــکا با جمهوری خلق‬ ‫چین تا امضای معاهده منع تکثیر تسلیحات استراتژیک‪،‬‬ ‫کارگزار و میانج ی گــر معاهده کمپ دیویــد و حمایت از‬ ‫مجاهدین افغانســتان و تامین مالی ایشــان در واکنش‬ ‫به استق رار نیروهای شــوروی در این کشــور‪ ،‬وی را چهره‬ ‫ ب ی بدیل سیاســت خارجی امریکا کرده اســت‪ .‬اینها تازه‬ ‫پروژه های اصلی اوســت چه انکه اگر ریــز پروژه هایی که‬ ‫وی در ان دخالت داشته اســت را مرور کنید‪ ،‬برژینسکی را‬ ‫تبدیل به مرد اول بحران م ی کند‪ .‬او که در هاروارد‪ ،‬جایی که‬ ‫موسسه امور کمونیستی اســت تحصیل کرد و در ورشوی‬ ‫لهستان متولد شــده بود؛ پدرش دیپلماتی بود که به غرب‬ ‫پناهنده شد‪ .‬ارثی ه ای که به پسرش زبیگنیو رسید و به عنوان‬ ‫پیشــینه خانوادگی انها تا امروز تبدیل شــده است‪ .‬شاید‬ ‫به خاطر همین است که پسر برژینسکی‪ ،‬مارک برژینسکی‬ ‫وکیل است که در شورای امنیت ملی دوره کلینتون حضور‬ ‫داشت و کارشناس مسائل روسیه و جنوب شرق اروپاست‪.‬‬ ‫دخترش‪ ،‬میکا برژینسکی‪ ،‬مجری تلویزونی است و اجرای‬ ‫برنامه صبحگاهی شــبکه ام اس ان ب ی سی‪ ،‬را برعهده دارد‬ ‫و پسر کوچکترش ایان برژینسکی معاون وزیر دفاع در امور‬ ‫اروپا و ناتــو و امروز به عنوان عضو برجســته ب رنامه امنیت‬ ‫بی ن المللی و کارشناس گروه مشاورین استراتژیک شورای‬ ‫اتالنتیک اســت که در دولت کلینتون معاون اروپایی وزیر‬ ‫خارجه نیز بود‪ .‬در انتخابات ریاست جمهوری ‪ 1960‬امریکا‪،‬‬ ‫برژینسکی مشاور مبارزات انتخاباتی جان اف‪ .‬کندی بود و‬ ‫از همی ن جا وارد مجموعه تاثیرگذار تر هیات حاکمه امریکا‬ ‫شــد؛ به همین دلیل اســت که از کارتر تا بوش پسر‪ ،‬او در‬ ‫همه دولت ها مورد مشــورت قرار گرفته است‪ .‬اوج حضور‬ ‫برژینسکی با ظهور کارتر همراه شد‪ .‬کارتر پس از پیروزی در‬ ‫انتخابات سال ‪ ،1976‬برژینسکی را به سمت مشاور امنیت‬ ‫ملی خود برگزید‪ .‬برژینسکی همچنین در نگارش سخنرانی‬ ‫اغاز به کار کارتر دست داشــت و از این طریق توانست پیام‬ ‫مثبت خود را به گوش معترضین شــوروی برساند‪ .‬شوروی‬ ‫و رهب ران اروپای غربی به این اقدام اعتــراض کرده و ان را‬ ‫ب ر خالف «دستورالعمل تشنج زدایی» دانستند که نیکسون‬ ‫و کیســینجر وضع کرده بودند‪ .‬برژینسکی در مقابل دیگر‬ ‫اعضای حزب دموکرات که خود نیز در ان عضو بود‪ ،‬برخاست‪.‬‬ ‫این افراد با چنین تفسیری از تشــنج زدایی مخالف بودند از‬ ‫جمله ســایروس ونس‪ ،‬وزیر امور خارجه وقت‪ .‬ونس اعتقاد‬ ‫داشت نباید به منظور جلب موافقت شوروی ب رای توافق با‬ ‫مذاکرات منع گسترش تسلیحات استراتژی‪ ،‬بیش از حد بر‬ ‫حقوق بشر تاکید کرد‪ .‬در حالی که برژینسکی معتقد بود هر‬ ‫دوی این اقدامات باید همزمان با هم صورت گی رند‪.‬‬ ‫همین اختالف اما در ماجرای ای ران عمی ق تر و منجر به‬ ‫شکست سختی ب رای امریکا شد‪ .‬خودش در کتاب معروفی‬ ‫با عنوان اسرار سقوط شاه که در این باره نوشته است‪ ،‬روایت‬ ‫جالبی م ی گوید‪« :‬ماجرای ای ران بزرگترین شکســت دولت‬ ‫کارتر بود‪ .‬در مقایســه با موفقیت تالش های صلح کمپ‬ ‫دیوید یا عادی کــردن روابط با چین و اتخــاذ یک موضع‬ ‫قاطعانه تر در قبال اتحاد شوروی‪ ،‬که همگی نقاط عطف مهم‬ ‫و سازنده ای بودند‪ ،‬سقوط شاه از نظر استراتژیک ب رای ایاالت‬ ‫متحده امریکا و از نظر سیاســی‪ ،‬ب رای کارتر‪ ،‬یک مصیبت‬ ‫به شــمار م ی رفت‪ .‬شــاید از نظر تاریخی مصیبت مذکور‬ ‫اجتناب ناپذیر بود‪ ،‬موج بنیادگرایی اسالمی بیش از حد قدرت‬ ‫داشت و شاید نم ی شد شاه را از جنون خود بزرگ پنداری و در‬ ‫نهایت ب ی ارادگ ی اش نجات داد اما عقیده من بر این است که‬ ‫ما م ی توانستیم از جانب امریکا کار بیشتری انجام بدهیم‪.‬‬ ‫جبر تاریخ تنها پس از واقعیت تحقق پیدا م ی کند‪ .‬بحران‬ ‫ای ران تصمیم گی ران ایاالت متحده را با دو سوال عمده مواجه‬ ‫ساخت‪ -1 :‬ماهیت منافع حیاتی ما در ای ران چه بود‪ ،‬بناب راین‬ ‫چه چیزی در معرض خطر قرار داشت که باید به عنوان اولین‬ ‫اولویت خودمان از ان محافظت کنیم؟ ‪-2‬چگونه م ی شــد‬ ‫در یک کشور ســنتی که در ان قدرت مطلقه شخصی‪ ،‬در‬ ‫رویارویی یک وضع فزاینده انقالبی قــرار گرفته بود‪ ،‬ثبات‬ ‫سیاسی را حفظ کرد؟ پاسخ من به ســوال اول اساسا یک‬ ‫پاسخ ژئوپولتیک (جغ رافیایی‪ -‬سیاســی) بود و بر اهمیت‬ ‫ای ران ب رای حفظ منافع امریکا و مهمتــر از ان حفظ منافع‬ ‫غرب در منطقه نفتی خلیج فارس تمرکز داشــت‪ .‬در خالل‬ ‫مباحثات خودمان‪ ،‬اغلب احســاس م ی کردم که سایروس‬ ‫ونس‪ ،‬وزیر امور خارجه و یا وارن کریســتوفر معاون وزیر یا‬ ‫«دیوید نیوسام» معاون دیگر او‪ ،‬در عین حالی که مایل به رد‬ ‫نظر من نبودند‪ ،‬بیشتر خود را به افزایش دموکراتیزه کردن جو‬ ‫ای ران مشغول م ی داشتند و از دست زدن به هرگونه اقدام‪ ،‬چه از‬ ‫جانب امریکا یا ای ران‪ ،‬به این بهانه که ممکن است اثر منفی‬ ‫به بار اورد ه راس داشتند‪( ».‬اسرار سقوط شاه‪ ،‬برژینسکی‪،‬‬ ‫ ترجمه‪ :‬حمید احمدی)‬ ‫برژینســکی در اوج انقالب ای ران سعی داشت که شاه‬ ‫را حفظ کند‪ .‬او در کتابش که برگرفته از تحلی ل های این پیر‬ ‫سیاست است از گزارش دیدار فرستاده اش در مالقات با شاه‬ ‫روایت جالبی را منعکس م ی کند‪« :‬فرستاده مخصوص من‬ ‫چند روز بعد با شاه مالقات کرد و شاه او را تشویق کرد و گفت‬ ‫واشنگتن را تشویق کن تا از تالش هایم به منظور اعاده نظم‬ ‫و ثبات شدیدترین حمایت را به عمل اورد و به من به عنوان‬ ‫ی ثبات و رونق ای ران نگاه کند‪ .‬منبع من در‬ ‫کلید قدرت دائم ‬ ‫بازگشت گزارش داد که شاه اوضاع را وخیم‪ ،‬غی ر قابل درک‬ ‫و تقریبا انفجار امیز تشــریح م ی کند‪ .‬به نظر م ی رسد که به‬ ‫هیچ کس اعتماد ندارد و ظاه را اعتماد او به قضاوت خودش‬ ‫نیز شدیدا متزلزل شده است‪ ».‬کار شاه و برژینسکی به جایی‬ ‫م ی رسد که او راسا با شاه تماس م ی گیرد و سعی م ی کند که‬ ‫او را تشــویق کرده و از نگرانی خارج کند‪ .‬در روز سوم نوامبر‬ ‫‪( 1978‬دوازدهم ابان ‪ )1357‬یعنی یک روز قبل از کشتار ‪13‬‬ ‫ابان در دانشگاه ته ران و سه روز قبل از معرفی دولت نظامی‬ ‫ازهاری‪ ،‬برژینســکی (مشــاور امنیت ملی کارتر) به دستور‬ ‫کارتر مستقیما به شاه تلفن کرده و حمایت کامل امریکا از‬ ‫وی را اعالم م ی کند‪ .‬برژینسکی در مورد این مکالمه تلفنی‬ ‫م ی گوید‪« :‬به شاه گفتم اوال امریکا به طور کامل و ب ی هیچ‬ ‫قید و شرطی از شما در بحران کنونی حمایت م ی کند‪ ...‬ثانیا‬ ‫هر تصمیمی که شما درباره شــکل و ترکیب دولت اینده‬ ‫خود بگیرید‪ ،‬مورد تایید ماست‪ ...‬هدف من از تماس با شاه‪،‬‬ ‫روشن ساختن این مطلب بود که او را از حمایت رئی س جمهور‬ ‫و دولت امریکا مطمئن ســازم و او را پیش از انکه اوضاع از‬ ‫کنترل خارج شود‪ ،‬تشویق به انجام اقدامات قاطع کنم‪ ».‬او‬ ‫در این کتاب علل شکست امریکا در انقالب ای ران را چنین‬ ‫توصیف م ی کند‪« :‬سیاســت نیکسون را با تصویب فروش‬ ‫هنگفت سالح های امریکا به ای ران در خالل سال ‪ 1978‬ادامه‬ ‫دادیم و و در عین حال شاه را تشویق کردیم تا جاه طلب ی های‬ ‫بیش از حد خود را ب رای مدرنیزه کردن کشورش‪ ،‬با در پیش‬ ‫گرفتن یک حرکت ســریعتر به جانب حکومت دموکراسی‬ ‫(متکی به قانون اساسی) توام کند‪ .‬دولت‪ ،‬واقعا عقیده داشت‬ ‫که زمان ان فرا رسیده تا تمام حکومت ها به دالیل اخالقی‪،‬‬ ‫موضع مســئوالنه تری در قبال حقوق بشر در پیش گیرند‪.‬‬ ‫اما انگیزه واقع گرایانه مهمی نیز در رابطه با این احســاس‬ ‫وجود داشت‪ .‬ما به این نکته واقف بودیم که اگر متحد اصلی‬ ‫منطقه ای ما‪ ،‬در نظر مردم امریکا اشکارا به عنوان یک رژیم‬ ‫متجاوز به حقوق بشر انگاشته م ی شــد‪ ،‬عالیق ما با ای ران‬ ‫دچار صدمه م ی گردید‪ .‬به عبارت وســیعتر‪ ،‬در صورتی که‬ ‫مدرنیزه کردن اجتماعی ‪ -‬اقتصادی ای ران‪ ،‬با حدی از اتوکراسی‬ ‫(استبداد فردی) سنتی در قبال کثرت گرایی سیاسی همراه‬ ‫نبود‪ ،‬ثبات درونی ای ران از هم پاشیده م ی شد‪ .‬اما اگرچه ما شاه‬ ‫را به گرایش به جانب یک سیستم قانونی تشویق م ی کردیم‪،‬‬ ‫با وجود این برنامه مشخصی نیز در مورد چگونگی شتاب و‬ ‫وسعت چنین تحول سیاســی ای در نظر نداشتیم و معتقد‬ ‫هم نبودیم که باید چنین برنامه ای داشــته باشیم‪ .‬مشکل‬ ‫بتوان باتوجه به گذشته گفت که ایا شاه به هنگام صحبت با‬ ‫ما ظاه را به تقاضای دموکراتیزه کردن کشور گردن م ی نهاد‬ ‫و یا اینکه خود چنین تحولی را ضروری تشخیص م ی داد یا‬ ‫نه‪».‬برژینســکی بعد از انقالب بسیار سعی کرد که با دولت‬ ‫جدید و مهندس بازرگان تماس برقرار کند و مشکالت پیش‬ ‫رو از جمله گروگانگیری در سفارت را حل کند اما راه به جایی‬ ‫نبرد‪ .‬رابرت گیتس‪ ،‬وزیر بعدی دفاع امریکا سال ها بعد روایتی‬ ‫مناقشه ب رانگیز را بیان کرد‪ .‬او گفت‪« :‬نخس ت وزیر (مهندس‬ ‫بازرگان)‪ ،‬وزیر دفاع (مصطفی چمران) و وزیر خارجه (اب راهیم‬ ‫یزدی) ای ران خواســتار مالقات با برژینسکی شدند که ب رای‬ ‫مراسم ‪25‬مین ســالگرد انقالب الجزایر در الجزیره به سر‬ ‫م ی برد و من هم با او بودم‪ .‬برژینسکی از من خواست ب رای‬ ‫یادداشت برداشتن همراهش بروم‪ .‬ما وارد جلسه شدیم و لب‬ ‫کالم ما این بود که ما انقالب شــما را م ی پذیریم‪ .‬ما کشور‬ ‫شما را به رسمیت م ی شناسیم‪ .‬ما دولت شما را به رسمیت‬ ‫م ی شناسیم‪ .‬ما همه سالح هایی را که قرارداد فروش انها با‬ ‫شاه بسته شده بود را به شما م ی فروشیم‪ .‬ما دشمن مشترکی‬ ‫در همسایگی شمالی شما داریم‪ .‬م ی توانیم در اینده با هم کار‬ ‫کنیم‪ ».‬به گفته وزیر دفاع امریکا‪ ،‬مقامات ای رانی شرکت کننده‬ ‫در این جلسه خواستار تحویل گرفتن محمد رضا شاه پهلوی‬ ‫شدند‪ .‬خواسته انها این بود که شاه را به ما بدهید‪ .‬هر کدام‬ ‫مواضع خود را پنج یا شش بار تکرار کرد و در پایان برژینسکی‬ ‫برخاست و گفت تحویل شاه به شما با غرور ملی ما ناسازگار‬ ‫است و این پایان کار بود‪.‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫روباه استراتژیست‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪45‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪...‬یعنیسقوطسلطنت‬ ‫‪2‬‬ ‫طرح مظفر بقایی برای حفظ رژیم پهلوی چه بود؟‬ ‫دکتر مظفر بقایی کرمانی یکــی از بحث انگیزترین‬ ‫چهره های سیاســی تاریخ معاصر ای ران اســت‪ .‬او در دهه‬ ‫‪ 20‬و در اوج نهضــت ملی به عنوان یکــی از رهب ران ملی‬ ‫در ابتدا به دنبال ملــی کردن نفت بود‪ .‬امــا در میانه راه با‬ ‫محمد مصدق به دلیل مشــی خاص سیاســی اش از هم‬ ‫جدا شــدند‪ .‬حزب زحمت کشــانی که او رهبری اش را بر‬ ‫عهده داشــت با روزنامه شــاهد‪ ،‬ارگان این حزب یکی از‬ ‫جنجال ی ترین گروه های سیاســی تاریخ معاصر هستند‪.‬‬ ‫بعد از کودتــا در ابتدا همراه زاهدی بود اما ســتاره اقبالش‬ ‫افول کرد و بعد از دوره کوتاهی زندانی شــدن و تبعید در‬ ‫خانه‪ ،‬محفل سیاسی خود را داشت؛ محفلی که از منتقدان‬ ‫تا کارگزاران شاه در ان شرکت م ی کردند‪ .‬در ایام انقالب او‬ ‫یکی از کسانی بود که مورد مشاوره شاه قرار گرفت‪ .‬بقایی‬ ‫که سال ها به دنبال نخس ت وزیری بود از ان استقبال کرد‪.‬‬ ‫روایت دســت اول هوشــنگ نهاوندی در کتاب روزهای‬ ‫اخر فاش گویی بخشــی از واقعی ت های کشــف نشده ان‬ ‫روزهاســت‪ .‬نهاوندی در کتابش توضیح م ی دهد که پس‬ ‫از شکست راه حل «غالمحســین صدیقی»‪ -‬وزیر کشور‬ ‫مصدق ‪ -‬شــاه به «مظفر بقایی» روی اورد‪ .‬بقایی با شاه‬ ‫مالقات م ی کند و به دنبال ان جلســه ای بسیار پنهانی در‬ ‫منزل شــیروانی نماینده مجلس‪ ،‬با شرکت اردشیر زاهدی‪،‬‬ ‫شیروانی‪ ،‬ربیعی فرمانده نیروی هوایی و دکتر بقایی برگزار‬ ‫م ی شــود‪ .‬طرح بقایی این بود که «شــاه پایتخت را ترک‬ ‫کند ولی در پایگاه وحدتی که پایگاهی بســیار مجهز بود‬ ‫بماند‪ ».‬بقایی م ی خواست از مجلسین تقاضای اختیارات‬ ‫کامل کند‪ ،‬سپس دو مجلس را منحل کند تا بتواند پس از‬ ‫بازگشت ارامش‪ ،‬انتخاباتی ازاد و شبهه ناپذیر را در دیرترین‬ ‫مهلتی که قانون اساسی م ی دهد‪ ،‬یعنی شش ماه بعد برگزار‬ ‫کند‪ .‬ب ر اساس مقررات حکومت نظامی و اختیارات کاملی‬ ‫که م ی داشت در نظر داشت چهار هزار نفر را بازداشت کند‬ ‫تا بدان ترتیب‪ ،‬مخالفت ها قاطعانه در هم شکســته شود‪،‬‬ ‫سپس بیشتر بازداشت شدگان را اندک اندک ازاد کند‪ ».‬بقایی‬ ‫با خنده پرسیده بود‪« :‬م ی دانید نخســتین کسی که باید‬ ‫دستگیر شود در فهرست من کیست؟ و خودش پاسخ داده‬ ‫بود‪ :‬بهشتی که چند روز است وارد ته ران شده و از مهمترین‬ ‫رهب ران این بلواهاست»‪.‬‬ ‫ان فهرســت را چند مهره امنیتی مخالف سیاست‬ ‫«شــل و ول» رژیم تهیه کرده بودند‪ .‬نهاونــدی در ادامه‬ ‫روایت خود بــه لحظه ای اشــاره م ی کند کــه بختیار به‬ ‫یکباره نخســت وزیر شــده‪« :‬فردای ان روز شاپور بختیار‬ ‫به نخســت وزیری برگزیده شد‪ .‬شــیروانی که اصال درک‬ ‫نم ی کرد چه م ی گذرد‪ ،‬به اردشــیر زاهدی تلفن کرد و به او‬ ‫گفت ما که مسخره خاص و عام شدیم و زاهدی پاسخ داد‬ ‫شما که م ی دانید چه کسی مسئول این کار است و پس از‬ ‫معرفی بختیار به شاه‪ ،‬دکتر بقایی به داریوش شیروانی تلفن‬ ‫کرد و از او خواســت شخصا نزد شــهبانو برود و به ایشان‬ ‫جامعه شناسیسلطنتی‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫‪3‬‬ ‫درباره احسان نراقی‬ ‫«از زندان شــاه تا زندان اوین» عنوان کتاب خاط رات‬ ‫یکی از درباریان یا اینکه کارگزاران اخرین شاه ای ران نیست‪،‬‬ ‫بلکه مجموعه روایت های دیدارهای یک روشنفکر دولتی‬ ‫است که در عسرت مشاوران که بیشتر نوکران دربار بودند‬ ‫در اخرین روزهای پهلوی دوم به دربار راه یافته بود‪ .‬نراقی که‬ ‫از منسوبان فرح پهلوی بود و با وی روابط خانوادگی داشت‪،‬‬ ‫سال ها به عنوان مشاور فرح دیبا فعالیت م ی کرد‪ .‬او در اواخر‬ ‫رژیم پهلوی هشت نشست خصوصی نیز با محمدرضا شاه‬ ‫پهلوی داشت و به مشاوره او پرداخت‪.‬‬ ‫نراقی از جمله کارگزاران رژیم شــاه بــود که تنها در‬ ‫سراشیبی سقوط به اتاق شاه راه یافته بود‪ ،‬در زمانی که شاه‬ ‫به سوی دروازه تمدن خودساخته اش م ی تاخت او هیچ گاه در‬ ‫میان مشــاوران او نبود‪ .‬نراقی بعدها پس از اینکه جزئیات‬ ‫این هشــت دیدار را در کتاب خاط راتش نوشت در گفت وگو‬ ‫با ماهنامه مه رنامه برخی دیگر از زوایای دیدارهایش را فاش‬ ‫گفت‪« :‬قبال چند بار با هم جلساتی داشتیم که البته زیاد هم‬ ‫نبود‪ .‬ان موقع ها خیلی مغرور بود‪ .‬در واقع من قبل از هشت‬ ‫جلس ه ای که با شاه در نیمه دوم سال ‪ 57‬داشتم که مشروح‬ ‫ان را در خاط راتم اورده ام‪ ،‬دو یا سه بار با شاه مالقات داشتم و‬ ‫در همان دیدارها تا حدودی مسائلی را با وی مطرح م ی کردم‪.‬‬ ‫البته او در ان زمان از صحب ت های من خوشــش نم ی امد‪.‬‬ ‫ب رای اینکه من انتقــادات و مواردی که به نظرم نادرســت‬ ‫م ی امد را به او م ی گفتم و او هم از این چیزها ناراحت م ی شد‪.‬‬ ‫اما این اواخر تغییر روحی ه اش با گذشــته بسیار محسوس‬ ‫بود‪ .‬حتی به نظر من این تغییر را به خوبی م ی شــد از نوع‬ ‫پایین امدنش از پله های کاخ مشــاهده کرد‪ ».‬نراقی نفوذ‬ ‫علم را عامل بازدارنده ای ب رای شاه عنوان م ی کند‪« :‬اسداهلل‬ ‫علم از کسانی بود که نفوذ زیادی داشت و ایده های خود را‬ ‫عرض کند روی کار امدن بختیار یعنی ســقوط سلطنت‬ ‫پهلوی‪ .‬شیروانی با تعجب جواب داد چرا نزد شهبانو؟ بقایی‬ ‫گفت‪« :‬م ی گویم بروید نزد شهبانو و فقط همین جمله را از‬ ‫قول من بگویید و نه چیز دیگر‪ ».‬شیروانی بالفاصله وقت‬ ‫خواســت و فردای ان بار یافت و پیام را تکرار کرد‪ .‬شهبانو‬ ‫پاسخ داد‪« :‬دیگران چیز دیگری م ی گویند‪ .‬هرکس حرفی‬ ‫م ی زند‪ ».‬مظفر بقایی در تاریخ شــفاه ی هاروارد هم نقل‬ ‫قولی از بختیار م ی گوید که جالب است‪«:‬با شاپور بختیار‬ ‫دوست بودم‪،‬در اتاقش عکســی از ب رادرش بود و م ی گفت‪:‬‬ ‫«ما قسم خوردیم که انتقام خون پدرمان را از شاه بگیریم‪».‬‬ ‫دیگر رابطه ای نداشتیم تا رسیدیم به اسناد اداره کل تبلیغات‬ ‫شرکت نفت و اسناد خانه ســدان و فهمیدیم او در انجا با‬ ‫انگلیس ی ها در ارتباط بوده اســت‪ »...‬گویا این نقل قول را‬ ‫بقایی در دیداری به فرح هم م ی گوید‪ ،‬ثابتی در خاط راتش در‬ ‫کتاب «دامگه حادثه» م ی گوید که وقتی فرح این موضوع را‬ ‫ب رای ثابتی تعریف م ی کرده‪ ،‬اشک م ی ریخته است‪.‬‬ ‫در این ایام شاه که سخت سر در گم‪ ،‬بیمار و به خصوص‬ ‫از لحاظ روانی ضعیف شده بود‪ ،‬در جس ت وجوی شخصیت یا‬ ‫الاقل شخصی بود که با خروج وی از ای ران در شرایطی قابل‬ ‫قبول و محترمانه‪ ،‬موافقت کند‪.‬‬ ‫به نوشته هوشنگ نهاوندی در کتاب روزهای اخر؛ جو‬ ‫سیاسی زمان بر ان بود که از رجال حکومت‪ ،‬چه لشکری‪،‬‬ ‫چه کشوری‪ ،‬ولو قادر به حل مشکالت باشند‪ ،‬دعوت نشود‪.‬‬ ‫به دکتر صدیقی و مظفر بقایی که در این شــمار نبودند‪،‬‬ ‫تکلیف شد که ریاست دولت را بپذیرند‪ .‬هر دو قبول کردند‬ ‫به شرطی که شاه از کشور نرود و دور از ته ران در جایی در‬ ‫داخل ای ران اقامت گزیند تا یکپارچگی و انسجام ارتش حفظ‬ ‫شود که بتوان به مدد ان اوضاع سر و صورتی داد‪.‬‬ ‫دکتر حسین ابادیان در شرح نوشتی که ب رای او نوشته‬ ‫اســت او را اینگونه ترسیم م ی کند‪« :‬شــخصیتی اشکار‬ ‫که از او مردی سخنور‪ ،‬اراســته‪ ،‬مبادی اداب‪ ،‬سیاستمدار‬ ‫و روزنامه نگار ارائه م ی داد و شــخصیتی پنهان که قدرت‬ ‫تخریب ان شگفت انگیز بود‪ .‬شخصیت پنهان بقایی او را به‬ ‫عملیات پنهان م ی کشانید‪ ،‬موضوعی که در امر سیاست‬ ‫بدیهی است‪ ،‬اما بقایی تا ان اندازه این عملیات را به افراط‬ ‫م ی کشــانید که همه او را موجودی دسیس ه گر م ی دیدند‪.‬‬ ‫بقایی همیشه یارانی داشــت که او را در این لحظات یاری‬ ‫م ی دادند‪ ،‬انها وی را به گود سیاست پرتاب م ی کردند‪ ،‬اگر‬ ‫انگیزه خود را از دســت م ی داد‪ ،‬او را به ادامه راه تشــویق‬ ‫م ی کردند و خالصه اینکه بر شــخصیت و کردار و رفتار او‬ ‫کنترلی وصف ناشدنی اعمال م ی کردند‪».‬‬ ‫م ی توانست القا کند‪ .‬اما بعد که اوضاع متفاوت شد و دوران‬ ‫ضعف شاه اغاز شد و همه چیز هم تغییر کرد‪ ،‬طبیعتا دربار‬ ‫هم وضع دیگری پی دا کرد و نقش وزیر ان هم متفاوت شد‪ .‬در‬ ‫این اواخر در دربار بیشتر مسائل سریع و روزانه مطرح بود در‬ ‫حالی که در گذشته اینطور نبود‪ .‬اشخاص زیادی را هم شاه در‬ ‫ان روزها م ی دید که تاثی رات زیادی رویش م ی گذاشتند‪ .‬وقتی‬ ‫که شاه به عنوان پادشاه کشوری وسیع در قدرت قرار داشت‪،‬‬ ‫وزیر دربار نم ی توانست هر مساله ای را با او مطرح کند مگر‬ ‫ان چیزی که خود شــاه حرف ان را شروع م ی کرد‪ .‬اما در ان‬ ‫چند ماه اخر به نظرم شاه به مسائل نزدیک بود‪ .‬وقتی کسی‬ ‫یک حرفی م ی زد‪ ،‬فورا خودش م ی خواســت که فردا هم به‬ ‫تنهایی با ان فرد مالقات کند‪ .‬دلیلش هم این بود که احساس‬ ‫م ی کرد در ان شرایط الزم است که همه چیز را بداند‪».‬‬ ‫نراقی به شــاه م ی گوید فقط باید ســلطنت کند و نه‬ ‫حکومت‪ .‬او هم در پاســخ م ی گوید که این حرف را کسانی‬ ‫م ی زنند که در خارج نشســته اند‪ .‬به باور نراقی انچه موجب‬ ‫سقوط حکومت پهلوی شــد‪ ،‬نداشتن ناصح مشفق بود که‬ ‫حقایق را با شاه در میان بگذارد و او را از اوضاع واقعی کشور‬ ‫مطلع سازد‪.‬‬ ‫راکفلرها چطور دوستی برای شاه بودند؟‬ ‫‪4‬‬ ‫پهلوی ها و راکفلرها ارتباط شخصی بسیار نزدیکی برقرار‬ ‫کرده بودند‪ .‬نلسون و دیوید و جان د‪ .‬راکفلر سوم دائما به ای ران‬ ‫سفر م ی کردند و با شاه و مقامات عالی رتبه دیدار م ی کردند‪.‬‬ ‫این دیدارها تا استانه انقالب ادامه داشت‪ .‬در سال های ‪ 55‬تا ‪56‬‬ ‫هم نلسون و هم دیوید راکفلر به ای ران رفتند و نلسون در ابتدای‬ ‫سال ‪ 57‬دوباره به ای ران ســفر کرد‪ .‬راکفلرها تنها سرمایه داران‬ ‫امریکایی بودند که قرار مالقاتشان با شاه پیش از انکه امریکا‬ ‫را ترک گویند گذاشته م ی شد‪ .‬چه انکه معمول ان بود که قرار‬ ‫دیدار زمانی که افراد به ای ران م ی امدند گذاشته شود‪ .‬درحالی که‬ ‫دیوید راکفلر اینگونه اب راز م ی کرد که با شاه رابطه ای بیست ساله‬ ‫دارد‪ .‬وابستگی نلسون با ای ران از زمان های دورتری به وجود امده‬ ‫بود و نیز در سفرهای متعددی که شاه به ایاالت متحده م ی کرد‬ ‫همیشه در واشنگتن و نیویورک با راکفلرها دیدار داشت‪.‬‬ ‫هنری کیســینجر به عنوان کارمند راکفلرها به سادگی‬ ‫در صف طرفداران شاه قرار گرفت‪ .‬موقعی که کیسینجر طی‬ ‫دوران ریاست جمهوری نیکسون و فورد پ رنفوذ ترین فرد در روند‬ ‫سیاست پردازی ایاالت متحد شد‪ ،‬جای هی چ گونه شگفتی نبود‬ ‫کهبستگیامریکاوشاهاستوارترشود‪.‬ترتیبوتنظیم ب ی سابقه‬ ‫روابط سیاســی و اقتصادی بین ای ران و امریکا حاصل نفوذ‬ ‫کیسینجر بود‪ .‬پشتیبانی راکفلرها از شاه‪ ،‬زی ربنای خط مشی‬ ‫سیاسی ب ی چون و چرا و کوته بینانه ای بود که ایاالت متحد در‬ ‫مورد ای ران به کار گرفت‪ .‬این پشتیبانی از فراسوی شناخت احزاب‬ ‫سیاسی و دستگاه ریاست جمهوری در واشنگتن م ی گذشت‬ ‫و موافقت و تایید افراد پ رنفوذ دیگــری چون کرمیت روزولت‬ ‫و جان مک کلوی و دیوید لیلینتال و ویلیــام راجرز و ریچارد‬ ‫هلمز را در داخل و خارج دولت به همراه داشت‪ .‬بخشی از رابطه‬ ‫ماموریت غیر ممکن‬ ‫دو مکالمه ای که‬ ‫پرده از مذاکرات شاه و امینی کنار زد‬ ‫‪5‬‬ ‫منافع خصوصی و پشتیبانی انها از شاه ای ران اگاه باشند‪ .‬هر‬ ‫زمان که شاه در ایاالت متحده بود‪ ،‬انها میهمان ی های خصوصی‬ ‫و تسهیالت معامله گری ب رای او فراهم م ی ساختند‪ .‬دیدار خود‬ ‫با شاه در ای ران را نیز شخصا و مستقیما ترتیب م ی دادند و به‬ ‫ندرت پیش م ی امد که این کار را از طریق نمایندگان رســمی‬ ‫دولت امریکا انجام دهند‪ .‬هرگاه از دوستان امریکایی شاه پرسیده‬ ‫(منبع‪:‬کتاب شیر و عقاب‪ -‬جیمز بیل)‬ ‫وثوق الدوله رئی س الوزرای دوره قاجار و عاقد قرارداد ‪ ۱۹۱۹‬ازدواج‬ ‫کرده است‪ .‬او که سال ها وزیر کابینه های مختلف بود پس از‬ ‫کودتای ‪ ۲۸‬مرداد در مقام وزیر دارایی کابینه ســپهبد زاهدی‬ ‫مذاکرات با کنسرسیوم را اداره کرد که منجر به قرارداد کنسرسیوم‬ ‫شد‪ .‬در سال ‪ ۱۳۴۰‬با حمایت دولت جان اف کندی در امریکا به‬ ‫سمتنخس ت وزیریمنصوبشد‪.‬ازادیفع الیتاحزابسیاسی‬ ‫از جمله جبهه ملی‪ ،‬اصالحات ارضی و مبارزه با فساد از اقدامات‬ ‫دولت او بود‪ .‬کوشش های او در کاهش نقش شاه در اداره امور‬ ‫کشورباحمایتبخشیازدستگاهریاست جمهوریامریکا‪،‬خیلی‬ ‫زود با مقاومت و مخالفت محمدرضا شاه پهلوی و عدم همراهی‬ ‫اپوزیسیون شاه مواجه شد و نتیجتا او پس از ناامیدی از همراهی‬ ‫جبههملیمجبوربهکناره گیریشد‪.‬امینیبهدلیلعدماعتماد‬ ‫شاه به وی و اختالف با شاه در مورد تنظیم بودجه در سال‪ ۱۳۴۱‬از‬ ‫نخس ت وزیریاستعفاکردودیگربه عنواننخس ت وزیرمنصوب‬ ‫نشد‪ .‬ارتباط شاه با وی محدود به مشارکت در برخی مراسم های‬ ‫رسمیبود‪ .‬دراینمیانامابامرورمکالمه هاییکهتاکنونمنتشر‬ ‫شده است‪ ،‬م ی توان ماموریت غی ر ممکن امینی که شاه بر عهده‬ ‫او گذاشته شده بود را رمز گشایی کرد‪ .‬در مکالمه نخست شاه در‬ ‫ابتدای سخنان خود به سخنرانی کریم سنجابی در بیمارستان‬ ‫پهلوی‪-‬امامخمینی(ره)کنونی‪-‬اشارهدارد‪.‬ب ر اساساسنادموجود‬ ‫درساواکدراطالعی ه هاییکهدرقسمت هایمختلفدانشکده‬ ‫پزشکی بیمارستان پهلوی در روز دوشنبه چهارم دی ماه ‪1357‬‬ ‫نصبشدهبودازتمامی کارکناندانشکدهخ واستهشدهدرساعت‬ ‫‪ 10‬صبح به منظور پشتیبانی از استادان متحصن در دانشگاه‬ ‫ته ران به خیابان رفته و اقدام به راهپیمایی کنند‪ .‬درپایان این‬ ‫راهپیماییدکترکریمسنجابیب رایحضارسخنرانیکردهاست‪.‬‬ ‫درمکالمهتاریخیشاهباعلیامینی‪،‬عالوهبرموضوعسخنرانی‬ ‫سنجابی‪ ،‬انها درباره اتفاق هایی که درپنج دی ماه‪ 1357‬به وقوع‬ ‫پیوسته است‪ ،‬باهم مشورت م ی کنند‪ .‬شاه ‪ 21‬روز قبل از خروج‬ ‫از ای ران به صراحت به امینی م ی گوید «ما داریم اب م ی شویم‪».‬‬ ‫شاه ضمن اظهار نگرانی ب رای از دست دادن درامدهای نفتی به‬ ‫صراحت عجزخود رادر ب رابر اراده مردم ب رای سرنگونیحکومتش‬ ‫نشان م ی دهد انجا که م ی گوید‪« :‬بله‪ ،‬اصال رفتیم‪ ،‬بدون اینکه‬ ‫با ابرو هم رفته باشیم‪ ،‬مثل پیرزن ها‪ ».‬در مکالمه دوم اما شاه‬ ‫روحیه بهتری دارد‪ .‬او چند روز پیش با برژینسکی مشاور امنیت‬ ‫ملی کارتر دیدار داشته و نطق معروفش درباره شنیدن صدای‬ ‫مردم را ای راد کرده است‪ .‬در این مکالمه به نوعی افشای دیدگاه های‬ ‫شاه و امینی درباره راه های کنترل حرکت مردم در جریان انقالب‬ ‫اسالمی است‪ .‬در این مکالمه شاه تالش دارد به قدرت رساندن‬ ‫دولت نظامی ازهاری را مقدمه ای ب رای استق رار نظام دموکراتیک‬ ‫در ای ران معرفی کند‪ .‬قسمتی از این گفت وگو را عینا بخ وانید تا‬ ‫فضای موجود در این مکالمه به خوبی مشخص شود‪:‬‬ ‫شاه‪ :‬حاال از شما م ی خواســتم که ه رنفوذ که دارید در‬ ‫اخوندهاواینها‪،‬بگیدکهاقاشماخوبساکتبشینیددیگه!‬ ‫امینی‪ :‬بله بله‪ .‬بنده همین نقش را با اجازه اعلیحضرت‬ ‫این کار را بنده م ی کنم و صبح هم کرده ام‪ ،‬که یک ی یکی ببینم‪،‬‬ ‫جمع شــان بکنم که واقعا ببینم که حداقل توافــق را با کی‬ ‫م ی کنن؟‬ ‫معلوم نیســت امینی قرار اســت با کدام یک از گروه‬ ‫روحانیون سخن بگوید که قسمتی از بحران موجود فروکش‬ ‫کند‪ .‬گرچه از مهرماه سال‪ ۱۳۵۷‬امینی ب رای مشاوره در مورد رفع‬ ‫نا ارام ی ها به دیدار شاه دعوت شد‪ .‬وی به شاه پیشنهاد داد یا به‬ ‫مسافرت برود یا هیاتی را ب رای تصمیم گیری در مورد اینده کشور‬ ‫تشکیل دهد و یا یکی از انقالبیون مانند مهندس بازرگان را به‬ ‫نخس ت وزیری انتخاب کند‪ .‬همه پیشنهادها به دلیل بدگمانی‬ ‫شاه به وی رد شد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫انتشار فایل دومین تماس تلفنی شــاه با علی امینی‬ ‫نخس ت وزیر سابق و ماموریت هایی که شاه بر عهده او م ی گذارد‬ ‫همانند فایل اول این تماس تلفنی بسیار هیجان انگیز است؛‬ ‫اینکه برخالف تماس اول‪ ،‬محمد رضا ظاه را خوشحال است و‬ ‫فکر م ی کند که م ی تواند بر مشکالت فائق اید‪ .‬ارزش تاریخی‬ ‫تماس دوم اما به این دلیل اســت که شــاه چند ساعت بعد از‬ ‫نطق معروف «شنیدن پیام انقالب مردم ای ران» با علی امینی‬ ‫سخن م ی گوید‪ .‬علی امینی از خانواده ساالران ای ران است؛ هزار‬ ‫نالدوله‪،‬‬ ‫فامیلی که بهدودمان قجری م ی رسد‪ .‬فرزند محسن امی ‬ ‫داماد مظف رالدین شاه و مالک معروف که فرزند علی امی ن الدوله‬ ‫صدراعظممظف رالدینشاهکهفرزندمیرزامحمدخانمجدالملک‬ ‫سینکیوزیرومنشیعصرناصریبود‪.‬مادرشفخرالدولهدختر‬ ‫مقتدر و مدبر مظف رالدین شاه بود و در ج وانی با بتول وثوق دختر‬ ‫راکفلر‪-‬پهلویهمیشهپنهانبود‪.‬هماننداکثرنخبگانسیاسی‬ ‫غیررسمی که نفوذ شخصی بسیار در مردم دارند‪ .‬گروه راکفلر و‬ ‫پهلوی نیز سالیان دراز از نفوذ دامن هداری برخوردار بودند و ان را با‬ ‫کوششی فراوان به کار م ی بستند‪ .‬در واقع انها (راکفلرها) به ندرت‬ ‫بهیکمیانجیگریمستقیمورابطه سازیعلنیب رایشاهدست‬ ‫زدند‪ .‬زی را فقط کافی بود تصمیم گی ران سیاسی در واشنگتن از‬ ‫م ی شد که ایا با شــاه ای ران رابطه ای ویژه دارند انها یا از پاسخ‬ ‫طفره م ی رفتند یا تنها به گفتن اینکه این تنها یک «رفاقت»‬ ‫است اکتفا م ی کردند با شروع انقالب ای ران نخبگان سیاسی و‬ ‫غیررسمی طرفدار پهلوی به ناچار علنی شدند ولی راکفلرها و‬ ‫کیسینجر و دیگران مثل همیشه توانستند ترتیبی ایجاد کنند‬ ‫که نفوذ خود را به ارام ‬ ‫ی و ب ی ســروصدا ادامه دهند‪ .‬در ‪ 5‬مه‪،‬‬ ‫نلسون راکفلر در اخرین سفر خود به ای ران با شاه در کیش دیدار‬ ‫کرد‪ .‬در ان زمان راکفلر همانند سایر طرفداران پهلوی معتقد بود‬ ‫که شاه قدرت و ظرفیت کنترل اوضاع را دارد‪ .‬راکفلر مثل همیشه‬ ‫به شاه درباره ادامه تعهد امریکا در پشتیبانی از او و سلطنتش‬ ‫اطمینان داد‪ .‬زمانی که وضع سیاســت داخلی ای ران از کنترل‬ ‫خارج شد راکفلر در ‪ 11‬ابان به برژینسکی تلفن زد و از او خ واست‬ ‫که بدون قید و شرط از شاه پشتیبانی کند‪.‬‬ ‫برژینسکی فورا پیام راکفلر را به پرزیدنت کارتر و شورای‬ ‫امنیت ملی ابالغ کرد‪ .‬دی ‪57‬ماه نلسون راکفلر کمی پیش‬ ‫از مرگش با اردشیر زاهدی ســفیر ای ران در نیویورک مالقات‬ ‫کرد‪ .‬ان دو پس از گفت وگو درباره وضع بد شاه استراتژی های‬ ‫کلی را که امکان نجات تاج و تخت را فراهم م ی ساخت تعیین‬ ‫کردند‪ .‬با پیروزی انقالب و فقدان نلســون راکفلر‪ ،‬گروه دیوید‬ ‫راکفلر‪-‬کیسینجر دیگر بر این باور بودند که الزم است مستقیما‬ ‫از شاه در تبعید حمایت کنند‪.‬‬ ‫هماهنگ کننده این کوشش هنری کیسینجر بود که‬ ‫به گونه ای پیگیر از طرف شــاه بر دولت کارتر فشار م ی اورد‪.‬‬ ‫با وجود اینکه کوشش های کیســینجر در ماه های اوریل تا‬ ‫ژوئن‪ 1979‬در باالترین حد بود ولی از بهمن ‪ 1357‬اغاز شد و تا‬ ‫زمانی که دوباره با برژینسکی تماس گرفت ادامه داشت‪ .‬دادن‬ ‫اجازه به شاه ب رای ورود به امریکا مطلبی عالی ب رای پژوهش‬ ‫و بررســی قدرت بازیگران غیررسمی در روند سیاست پردازی‬ ‫خارجی امریکاست‪ .‬ضمن انکه بیانگر روابط ای ران و امریکا در‬ ‫پیش و پس از انقالب بهمن‪ 57‬نیز است‪.‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫طرححمایت‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪47‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫شاهقدرتتصمیمگیرینداشت‬ ‫تو گو با عرفان قانعی فرد‬ ‫نگاهی به مشاوران شاه در گف ‬ ‫شاه با وقوع بحران در ایران یک سری اقدامات را‬ ‫برای برون رفت از مشکالت موجود انجام داد‪ ،‬از‬ ‫جمله مالقات روزانه با سفرای انگلیس و امریکا‬ ‫و دیدارهایی با برخی از رجال قدیمی‪ .‬شاه در این‬ ‫دیدارها ب ه دنبال چه بود ‪‎‬؟‬ ‫‪48‬‬ ‫به نظر م ی رسد که شاه در این دیدارها ب ه دنبال‬ ‫کمک این افراد به خود بود‪ ،‬این در حالی است که‬ ‫شاه برخی از رجال را سال ها با ب ی مهری و حتی‬ ‫حبس و تبعید مواجه کرده بود‪...‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫طبعا شــاه به دنبال یافتن راه حل بود چون بنا به‬ ‫گفته اکثریت مدارک و اسناد از طرفی چندان تمایلی به اب راز‬ ‫خشونت نداشت چون قطعا م ی دانســت ایستادن در ب رابر‬ ‫موج ب ی فایده است و از طرف دیگر هم سیگنال های متفاوت‬ ‫دریافت م ی کرد و مریضی هم ســببی شد تا تصمیم گیری‬ ‫درست نکند‪ .‬او به هرحال‪ ،‬ریشه بحران را خارجی م ی دانست‬ ‫که مثال یک شبکه ســازی بی ن المللی با همکاری برخی‬ ‫کشورهای عربی و نیز اروپایی و روسیه در صدد توطئه علیه‬ ‫او هستند و این نوع نگرش او بوده و درستی و عدم صحت ان‬ ‫بحثی دیگری است؛ اما در پاسخ به تاریخ هم م ی بینیم که‬ ‫وی مردم را چندان دخیل در ماجرا نم ی داند و عامل محرک‬ ‫خارجی را علم م ی کند و حتی در نشریه تایم فوریه ‪ 1979‬هم‬ ‫علنا انگشت اتهام به سوی کارتر دراز م ی کند‪.‬‬ ‫بهتر اســت خاطره ای تعریف کنم‪ .‬یک بار ژنرال‬ ‫حسن پاکروان نزد وی م ی رود و م ی گوید قربان! اجازه بفرمایید‬ ‫که بخشی از رجال ملی راه عالج بیابند‪ .‬او هم با وجود احترام‬ ‫و اعتمادی که ب رای پاکروان داشت م ی پرسد منظور چیست؟‬ ‫او هم م ی گوید قربان! امثال افرادی مانند شــریف امامی‪.‬‬ ‫ناگهان شاه عصبی م ی شــود و م ی گوید از کی تا حاال این‬ ‫‪6‬‬ ‫عرفان قانع ی فرد‪ ،‬مورخ و پژوهشگر تاریخ‬ ‫معاصر ب ه دلیل گفت وگوهایش با شخصی ت های‬ ‫سیاسی ‪ -‬امنیتی مثل جالل طالبانی‪ ،‬عیسی‬ ‫پژمان و پرویز ثابتــی و همچنین پژوهش های‬ ‫سیاسی و فرهنگی درباره کردها شناخته شده‬ ‫ است‪ .‬قانع ی فرد این روزها در بیرمنگهام سرگرم‬ ‫تحقیق درباره تاریخ جنگ ایران و عراق است‪ .‬او‬ ‫در گفت وگو با مثلث در مورد البیس ت های شاه‬ ‫سخن گفته است‪.‬‬ ‫قرمساق دزد جاسوس‪ ،‬شده رجال ملی؟! این را از علوی کیا‬ ‫شنیدم‪ .‬یعنی به نوعی نمایانگر شخصیت شاه است‪ .‬گرچه‬ ‫اکثر موارد تاریخ شفاهی م ی گویند شخصیت شاهی داشته‬ ‫است‪ .‬اما وقتی عصبی م ی شد‪ ،‬چنین الفاظی هم داشته اما‬ ‫دل خوشی از روشنفکری ای ران نداشت و تصور داشت که همه‬ ‫تحت تاثیر تفکرات کمونیستی و چپ هستند یا دنبال ‪28‬‬ ‫مرداد‪ .‬پس از ماجرای ‪ 1332‬چشمش ترسیده بود‪ .‬از ‪1320‬‬ ‫تا ‪ 1332‬رفتار وی را اکثر مورخ ها کامال دموکراتیک توصیف‬ ‫م ی کنند اما نم ی خواست یکی بهتر از خودش نمود پیدا کند‬ ‫و همین حس را نسبت به احمد قوام هم داشت‪ .‬در قضیه‬ ‫انقالب هم نم ی خواست همه زحماتش در مدرن سازی بر باد‬ ‫برود‪ .‬به هرحال انسان بوده و جاه طلب ی ها یا کمال گرای ی هایی‬ ‫هم داشته اما اینکه تا چه حد درباره شخص خودش بوده من‬ ‫هنوز سندی نیافته ام‪ .‬م ی دانست سرطان دارد پس چندان‬ ‫منطقی نیست که به فکر خودش بوده باشد‪.‬‬ ‫موسسه پژوهش های سیاسی دو نوار گفت وگو‬ ‫شــاه با علی امینی که ب ه نظر م ی رســد شنود‬ ‫ساواک از منزل امینی است را منتشر کرده است‪.‬‬ ‫اطالعاتی که از نوار نخست وجود دارد اینکه شاه‬ ‫ب ه شدت مشوش است و م ی گوید که داریم اب‬ ‫م ی شویم‪ .‬گفت وگوی دوم اما بعد از سخنرانی‬ ‫معروف «پیام انقالب مردم را شنیدم» است‪ .‬شاه‬ ‫خوشحال است و به امینی دستور م ی دهد که با‬ ‫طالقانی و برخی از مخالفان تماس بگیرد‪ .‬امینی‬ ‫قرار بود برای شاه چه کند‪‎‬؟‬ ‫از ان زمان نخس ت وزیری این شنود از امینی وجود‬ ‫داشت‪ .‬از چند فرد مربوط به ساواک شنیده ام باتوجه به برخی‬ ‫از مســائل خانوادگی امینی این زمینــه را فراهم کرده بود‬ ‫که از خانه اش شــنود شــود‪ .‬بنده کاری به نوارها ندارم اما‬ ‫تشویش ذهن شاه به علت این است که وی در ذهن خودش‪،‬‬ ‫خود را در ب رابر یک شــبکه بی ن المللی مخرب م ی بیند که‬ ‫م ی خواهد او را شکست دهد و تشویش ذهنی هم به خاطر‬ ‫عدم تصمیم گیری اســت که بنای عقالنی داشته باشد و‬ ‫نم ی دانست که در هیجان مردم هم ارامش فوری مشکل‬ ‫است و طبعا با مشکالتی روبه رو م ی شود‪ .‬البته اراده ماندن‬ ‫هم نداشــت و ســاواک هم تعطیل بود و چپ ی ها هم در‬ ‫رسانه ها نفوذ کرده بودند‪ .‬از ســفارت امریکا هم شنیده بود‬ ‫که هم سفارت شوروی با چریک های فدای خلق و مجاهدین‬ ‫خلق در ارتباط هستند و هم امریکای ی ها با نهضت ا زادی و‬ ‫جبهه ملی‪ .‬شاه هم باهوش بود و سیاست خارجی را خوب‬ ‫م ی شناخت‪ .‬شاید توقع داشت امینی به نوعی مخالفان را ارام‬ ‫کند که در قبال دریافت امتیاز سیاسی‪ ،‬سیستم و نهاد را نگه‬ ‫دارند و از نو همه چیز خ راب و دوباره نوسازی نشود‪ .‬به هرحال‬ ‫شاه معتقد بود زیرپایه های مدرن بودن را ریخته و نم ی شود‬ ‫صورت مساله را به هم زد‪.‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫به هرحال شاه اعتمادی به مصدق السلطنه‪ ،‬شاپور‬ ‫بختیار و شریف امامی نداشت و شاید دوست داشت یک بار‬ ‫انها را در بوته ازمایش بگذارد تا بداند چه م ی کنند‪ .‬تاریخ هم‬ ‫شاید قضاوت کند که هر ســه انتخابش اشتباه بودند‪ .‬حال‬ ‫چه موافق ان افراد باشــیم یا نباشیم‪ ،‬تاریخ قضاوت خود را‬ ‫ب ر اساس شواهد و نتایج خواهد کرد‪.‬‬ ‫ســفرای بریتانیا و امریکا با شاه دیدار داشتند و‬ ‫ا ن طور که حامیان شاه م ی نویسند از انگلیس‬ ‫ب ه شــدت هراس داشت‪ .‬این مســاله ناشی از‬ ‫چه بود؟‬ ‫بنا به صحبت اکثر مقامات امنیتی ساواک‪ ،‬ناصر‬ ‫مقدم‪ ،‬رئیس وقت ساواک ‪ -‬که از عوامل اسداهلل رشیدیان‬ ‫بوده و روابط تنگاتنگی با او داشــته‪ ،‬خود نیز مســتقیما با‬ ‫انگلیســی ها در ارتباط بوده و نزد رئیس ایستگاه ‪ MI6‬در‬ ‫ته ران (ظاه را)‪ ،‬انگلیسی م ی خوانده!‪ -‬پس از شکست دولت‬ ‫نظامی غالمرضا ازهاری (ابان تا دی ‪ )1357‬و مطرح شدن نام‬ ‫رهب ران جبهه ملی ب رای نخس ت وزیری‪ ،‬به دنبال این نکته‬ ‫بوده که به جای غالمحســین صدیقی یا کریم سنجابی‪،‬‬ ‫شخص شاپور بختیار‪ ،‬مامور تشــکیل دولت شود (هرچند‬ ‫دکتر میالنی در کتاب شاه م ی گوید که صدیقی کابینه اش را‬ ‫حاضر کرده بود اما شاه م ی خواست که زودتر برود و به همین‬ ‫دلیل بختیار را پذیرفت) و پس از زمینه سازی های الزم که‬ ‫مقدم انجام داد‪ ،‬وی به اتفاق غالمعلی اویسی نزد خانم فرح ‬ ‫دیبا رفته و توصیه م ی کند که خانم فــرح دیبا‪ ،‬محمد رضا‬ ‫شاه پهلوی را به این کار تشویق کند‪ .‬هرچند این تمهیدات‬ ‫صورت م ی گیرد اما شاه که شاپور بختیار را پیوسته از عوامل‬ ‫دولت انگلیس و شــرکت های نفتی انگلیسی م ی دانسته‪،‬‬ ‫به وی مطلقا اعتماد نداشــته و امادگی بــرای پذیرش این‬ ‫پیشنهاد نداشــته‪ .‬در این زمان‪ ،‬بازوی دیگر دولت فخیمه‬ ‫(غی ر از وزارت خارجه) به کار م ی افتــد و اقای لرد جرج ب راون‬ ‫(عضو هیات مشاورین سلطنتی‪ ،‬معاون رهبر حزب کارگر‪،‬‬ ‫وزیر سابق امور خارجه و اقتصاد در کابینه هارولد ویلسون و‬ ‫ط راح کودتا در مصر) هم خواب نما م ی شوند که عازم ای ران‬ ‫شده و با شــاه مالقات کند (گرچه روزنامه اطالعات ‪ 18‬دی‬ ‫‪ ،1357‬این دیدار را گزارش م ی کند!) شــاه از وی به ناچار در‬ ‫دیداری خصوصــی در کاخ نیاوران تهــران م ی خواهد که‬ ‫مقام نخس ت وزیری ای ران را قبول کند‪ .‬شاه در این خصوص‬ ‫م ی گوید‪« :‬بــا ب ی میلی و ناراحتی و اکراه و به خاطر فشــار‬ ‫خارجی‪ ،‬با انتصاب بختیار به سمت نخس ت وزیری موافقت‬ ‫کردم که وی را به نخســت وزیری برگزینم‪ .‬من همیشه او‬ ‫را فردی دوســتدار انگلیس و جاســوس شرکت های نفتی‬ ‫انگلیس م ی دانستم‪ .‬پایه و ارکان سیاسی او نیز عمیق نبود‬ ‫بنده با برژینســکی دیدار کــرده ام و مصاحبه هم‬ ‫داشــته ام‪ .‬او با خنده م ی گفت فرانســه بود و با هواپیمای‬ ‫فرانسوی هم رفته ای ران‪ .‬بنا به رای رابرت ارمائو و دیگرانی‬ ‫که دیده ام‪ ،‬چندان مسئولیتی نداشته است‪ .‬محمد توسلی در‬ ‫مصاحب ه اش در کیهان ‪ 27‬مرداد ‪ 1358‬م ی گوید که مترجم‬ ‫مهدی بازرگان در ســفارت امریکا بوده و «اطالعاتی که از‬ ‫امریکا م ی گرفتیم ب رای برنامه ریزی مبارزات قبل از پیروزی‬ ‫ما موثر و مفید بود» یا ژیسگاردستین در همان سال ‪1377‬‬ ‫در یکی از روزنامه های داخلــی گفت‪« :‬امریکا زنگ خاتمه‬ ‫حکومت شاه را به صدا در اورد» و‪ ...‬بناب راین به نظرم درباره‬ ‫وی اغ راق شده‪ ،‬حتی وی کسی است که درباره امریکا ه راسی‬ ‫در ای ران پس از انقالب نقش داشت‪ .‬شاید هم اشاره م ی کرد‬ ‫به گزارش فیگارو در مــارس ‪ 1986‬که نیکال النگ اعتقاد‬ ‫داشت فلسطین ی ها و الفتح در تحریک ای ران ی ها در گرفتن‬ ‫سفارت امریکا نقش داشته اند‪...‬‬ ‫از ریچارد ارمائو ب ه عنوان مشاور امریکایی شاه‬ ‫نام برده م ی شود‪ .‬مخصوصا اینکه در روزهای پایانی او‬ ‫همراه شاه بود و این روزنام ه نگار و بعدها مدیر و مشاور‬ ‫شرکت های تجاری از طرف برخی از گروه های البیست‬ ‫ریچارد ارمائو ‪،‬امریکایی مرموزی که می گوید‬ ‫‪ 50‬ساعت نوار منتشر نشده از شاه دارد‬ ‫کارتر در میانه موافقان و مخالفان شدت عمل‬ ‫در برابر انقالبیون گرفتار مانده بود‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫شاه ‪ ،‬شریف امامی را‬ ‫دزد و جاسوس م ی نامید‬ ‫دوازدهم ابان ‪ 1357‬یعنی یک روز قبل از کشتار‬ ‫‪ 13‬ابان در دانشگاه تهران و سه روز قبل از معرفی‬ ‫دولت نظامی ازهاری‪ ،‬برژینسکی ‪ -‬مشاور امنیت‬ ‫ملی کارتر‪ -‬به دستور کارتر مستقیما به شاه تلفن‬ ‫کرده و حمایت کامل امریکا از وی را اعالم م ی کند‪.‬‬ ‫او بیش از این نیز در موضوع باال رفتن قیمت نفت‬ ‫با شاه دیدارهایی داشــته و پیام هایی را رسانده‬ ‫بود‪ .‬ب ه نظر م ی رسد که او مسئول پرونده شاه در‬ ‫امریکا با نظر مستقیم او بود‪ .‬چه نوع رابطه ای در‬ ‫این زمان میان شاه و برژینسکی به وجود امده بود‬ ‫و خروج ی اش چه بود‪‎‬؟‬ ‫من با او دیدار داشته و گفت وگو هم کرده ام‪ .‬دوستی و‬ ‫رابطه او با شاه از یک ماه قبل از خروج او از ای ران‪ ۲۶ -‬دی ‪۱۳۵۷‬‬ ‫ برقرار شد و بدون انکه هرگز به سفارت امریکا برود‪ ،‬در حیاط‬‫کاخ نیاوران ماند و به همین سبب گاهی منتقدان نوشته اند‬ ‫«امریکایی مرموزی که از ابتدای خروج شــاه او را همراهی‬ ‫م ی کرد و تا لحظه مرگ شــاه در کنار او بود و همه امور شاه‬ ‫را شخصا کنترل و برنامه ریزی م ی کرد‪ ».‬درباره او داستان ها‬ ‫و حکایت های زیادی ساخته اند که مثال جوان خوش قیافه و‬ ‫ی که راکفلر‬ ‫بلندباالی ‪ ۲۸‬ساله و پرتغال ی تبار بود‪ ،‬اما او از زمان ‬ ‫فرماندار نیویورک شد‪ ،‬با او اشنا شد و به خدمت بنیاد راکفلر‬ ‫درامد‪ .‬رابرت ارمائو پس از مرگ شاه هم مدت دو سال در کنار‬ ‫همسر و فرزندان شاه ماند تا به اوضاع انها در امریکا نظم و‬ ‫سامانی دهد‪.‬‬ ‫شــاید اگر بدون اقامــت ارمائو‪ ،‬شــاه را بــه ای ران‬ ‫باز م ی گرداندند‪ ،‬در میان شــور انقالب ی گری‪ ،‬تحقیر و اعدام‬ ‫م ی شد‪ .‬ارمائو اما در باهاما با استخدام «مارک مرس» درجه دار‬ ‫سابق نیروی دریایی امریکا و مامور نابغه و محافظ مخصوص‬ ‫نیکسون و جانسون‪ ،‬از ترور احتمالی شاه جلوگیری کرد‪ .‬گرچه‬ ‫خیلی چی ز ها درباره ان روز ها منتشر شده که بسیاری از انها‬ ‫غلط و نادرست است‪.‬‬ ‫ارمائو برخی واقعی ت ها را به من گفته اســت از جمله‬ ‫اینکه‪« :‬مثال دیده ام دربار ه هایزر و کیســینجر‪ ،‬توهم هایی‬ ‫انتشــار م ی یابد‪ .‬سیاســت امریکا با اعزا م هایزر این بود که‬ ‫مثال ای ران ی هــا کودتا نکنند‪ .‬ما امریکای ی هــا برخی اوقات‬ ‫سیاســت هایی ضعیف و غریب داریم‪ .‬دیگر کسی متوجه‬ ‫واقعیت داخل جامعه ای ران نبود‪ .‬هر کسی در حکومت وقت‬ ‫امریکا چیزی م ی گفت؛ یکی به شاه م ی گفت ساکت باش‪،‬‬ ‫یکی دیگر م ی گفت عمل کن‪ ،‬یکی م ی گفت با مخالفان راه‬ ‫بیا و دیگری م ی گفت محکم باش و امتیاز نده‪ ...‬واقعیت امر‬ ‫این است که اظهارات و سیگنال های گمراه کننده و متفاوت و‬ ‫متناقض به شاه م ی رسید و شاه هم گیج شده بود‪ .‬‬ ‫هایزر به ته ران امد که مثال نگــذارد نظام ی ها کاری‬ ‫بکنند و باالنس قدرت حفظ شود‪ .‬اما کسی کاری نم ی کرد‪،‬‬ ‫نظامی های ای ران اهل کودتا نبودند و اصال کودتایی در کار‬ ‫نبود‪ .‬ساواک ای ران هم‪ ،‬یک ببر کاغذی بود‪ .‬شاه خیلی اشتباه‬ ‫کرد و بسیاری از افراد ناالیق را اشتبا ها بر سر کار گمارده بود‬ ‫و خودش هم خوب م ی دانســت که افراد تعیی ن شده‪ ،‬اکثرا‬ ‫چندان مناســب حال و روز مملکت نیســتند‪ .‬مردم درباره‬ ‫ساواک‪ ،‬جوک م ی ساختند‪ .‬ســاواک تاثیر و قدرتی نداشت‪.‬‬ ‫حتی عرفات خودش به من گفت که ‪ ۵۰‬نفر از نیرو هایش را‬ ‫به ای ران فرستاده و ساواک متوجه امر نشده بود یا قذافی هم‬ ‫همی ن طور اما ساواک نتوانســت انها را کنترل کند‪ .‬در واقع‬ ‫بیشتر یک سازمان امنیت فانتزی بود‪...‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫شما گفتید که شاه از افرادی مثل شری ف امامی‬ ‫ ب ه شدت انتقاد م ی کند‪ .‬اما او یکی از نخس ت وزی ران دوره‬ ‫نابسامانی شاه است که دل به اقدامات او بسته است‪.‬‬ ‫و او اعتراف کرد که تعداد اعضای جبهه ملی در جمع از ‪27‬‬ ‫نفر تجاوز نم ی کنند‪ .‬ولی من نهایتــا موقعی که تصمیم‬ ‫گرفتم بختیار را به نخســت وزیری منصوب کنم‪ ،‬لرد جرج‬ ‫ب راون وزیر امور خارجه ســابق انگلیس را مالقات کردم‪ .‬با‬ ‫هم دوست بودیم‪.‬‬ ‫او دست مرا گرفت و از من موکدا درخواست کرد که به‬ ‫یک مرخصی یکی‪ ،‬دو ماهه بروم و ســپس با قدرت تمام‪،‬‬ ‫شاپور بختیار را تائید و حمایت کرد‪ ».‬به این ترتیب بختیار‬ ‫در ‪ 9‬دی ‪ 1357‬نخس ت وزیر م ی شــود‪ .‬اگر منتقدان سینه‬ ‫چاک از این نکته مطلع اند که اقای جرج ب راون (اهل لندن)‬ ‫سابقه اشنایی‪ ،‬دوستی و قوم و خویشی با شاپور بختیار (لُر‬ ‫شهرکرد) داشــته و به همان دالیل به ای ران امده بوده که او‬ ‫را به نخس ت وزیری برســاند نه اینکه که ماموریتی از طرف‬ ‫انگلستان بوده باشد؛ لطف فرموده و ب رای اطالع همگان این‬ ‫مساله را شفاف سازی کرده و اعالم فرمایند تا ما هم بدانیم!‬ ‫امریکایی در کنار شــاه قرار گرفتــه بود‪ .‬مخصوصا‬ ‫راکفلرها‪...‬‬ ‫‪49‬‬ ‫توافقات جدید‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫مذاکرات هسته ای به مرحله حساسی رسیده است‪ .‬دیدارهای کری با ظریف‬ ‫به فاصله ای کمتر از همیشه برگزار م ی شــود و برخی منابع خبری هم گفته اند‬ ‫عل ی رغم گشای ش های تازه تصمیم سیاسی طرفین اخرین راه رسیدن به نتیجه‬ ‫مشخص اســت‪ .‬حاال گویا دو طرف اخرین چان هزن ی های خود را انجام م ی دهند تا‬ ‫شاید بزرگ ترین توافق سیاسی چند سال اخیر منعقد شود‪.‬‬ ‫‪20‬ساله شدن زمان‬ ‫عادی سازی پرونده‬ ‫بازگشتپیشنهاداتامریکا‬ ‫به قبل از مسقط‬ ‫سیاست‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پایان مذاکرات هسته ای اخیر در ژنو و تاکید سناتورهای‬ ‫کنگره امریکا بر وضع تحریم های جدید علیه فعالی ت های‬ ‫هسته ای صلح امیز کشورمان‪ ،‬از اصل ی ترین وقایع مربوط به‬ ‫پرونده هسته ای کشــورمان طی یک هفته اخیر محسوب‬ ‫م ی شود‪ .‬دیپلمات های کشــورمان به ریاست سی د عباس‬ ‫ع راقچی‪ ،‬معاون حقوقی و بی ن الملل و مجید تخت روانچی‪،‬‬ ‫معاون اروپا و امریــکا در ژنو با دیپلمات های کشــورهای‬ ‫عضو گــروه ‪( 5+1‬پنج عضو دائم شــورای امنیت و المان)‬ ‫به ریاست هلگا اشــمیت‪ ،‬معاون مسئول سیاست خارجی‬ ‫اتحادیه اروپا دیــدار کردند‪ .‬این در حالــی بود که طی یک‬ ‫هفته گذشــته‪ ،‬دیدارهای دوجانبه مکــرری نیز میان وزیر‬ ‫امور خارجه کشــورمان و وزرای امور خارجه امریکا‪ ،‬المان و‬ ‫فرانسه و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار شد‪.‬‬ ‫مذاکرات ای ران و اعضای ‪ 5+1‬در حالــی در ژنو پایان یافت‬ ‫که اظهارات اخیر بــاراک اوباما رئی س جمهور ایاالت متحده‬ ‫امریکا در خصوص می زان شانس رسیدن به توافق (شانسی‬ ‫که اوباما ان را زیر ‪ 50‬درصد توصیف کرده است) بر فضای‬ ‫مذاکرات سایه افکنده بود‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬به رغم اینکه مقامات‬ ‫رسمی فعال اظهارنظری در خصوص مذاکرات صورت گرفته‬ ‫و ماحصل ان به میــان نیاورده اند اما به نظر م ی رســد که‬ ‫تصمیمی واقعی از ســوی ایاالت متحده که متضمن‬ ‫ ‬ ‫هنوز‬ ‫رسیدن به توافقی پایدار و نهایی در مذاکرات هسته ای باشد‪،‬‬ ‫اتخاذ نشده اســت‪ .‬معاون وزیر امور خارجه کشورمان نیز از‬ ‫باقی ماندن اختالفات حول موارد حیاتی (اختالفات اساسی‬ ‫در مذاکرات) سخن به میان اورده است‪.‬‬ ‫اخبار غیر رسمی از مذاکرات ژنو‬ ‫برخی منابع غیر رســمی عنوان می کنند که ایاالت‬ ‫متحده امریکا در جریان مذاکرات هســته ای اخیر ژنو ‪ ،‬بر‬ ‫سر موضوعاتی فنی مانند تعداد سانتریفیوژها انعطاف هایی‬ ‫از خود نشــان داده و به دوران قبــل از «مذاکرات پرتنش و‬ ‫بازدارنده مســقط» بازگشته اســت‪ .‬بر این اساس شنیده‬ ‫شده امریکا عدد ماشی ن ها را از ‪ 1500‬به ‪ 4500‬رسانده است‪.‬‬ ‫گفتنی اســت امریکایی ها درباره تحریم های کنگره هنوز‬ ‫هیچ تضمینی نداده اند‪ .‬در عین حال اکنون از ســوی ای ران‬ ‫این اصرار وجود دارد که تحریم ها باید در همان مرحله اول‬ ‫لغو شوند نه در طول زمان‪ ،‬چرا که اعتمادی به طرف مقابل‬ ‫وجود ندارد‪ .‬خبرها حاکی از ان است که توافق هسته ای به‬ ‫مرحله اصلی رسیده اســت‪ .‬در این میان‪ ،‬موضوع دو مرحله‬ ‫ای شــدن توافق نیز عینیتی خاص پیدا کرده است‪ .‬بر این‬ ‫اســاس طرفین در تالشندکه در اســفندماه امسال بر سر‬ ‫کلیات به تفاهمی سیاســی رسیده و ســپس این تفاهم‬ ‫سیاسی را به توافق نهایی تا تیرماه سال اینده تبدیل کنند‪.‬‬ ‫طرفین مذاکره کننده قبال نیز عنوان کرده اند که رسیدن به‬ ‫تفاهم سیاسی متضمن رســیدن به توافق نهایی است‪ .‬به‬ ‫عبارت بهتر‪ ،‬زمانی که تفاهم سیاسی امضا شود‪ ،‬توافق بر‬ ‫سر جزئیات مقدور و امکانپذیر خواهد بود ‪ .‬با این حال هنوز‬ ‫این ســوال به قوت خود باقی است که ایا رسیدن به تفاهم‬ ‫سیاسی مترادف با رسیدن به توافق کامل ( بر سر کلیات و‬ ‫جزئیات) خواهد بود؟ در این میان یک دیدگاه وجود دارد که‬ ‫م ی گوید ای ران باید به بخشی از منافع حزب دموکرات تبدیل‬ ‫شود تا بتواند به توافق نزدیک تر شود‪ .‬پیاده روی در ژنو هم از‬ ‫همین زاویه تعبیر م ی شود‪ .‬نکته دیگر اما این است که طرف‬ ‫مقابل همچنان بر روی عدد ‪500‬کیلوگرم در موضوع ذخایر‬ ‫اصرار دارد‪ .‬گفته م ی شود درباره مدت لغو تحریم ها که قبال‬ ‫‪ 15 -15‬بوده به ‪ 10-10‬سال رسیده است‪ .‬به یک معنا مدت‬ ‫جدید ب رای عادی شدن شرایط ‪20‬سال است‪.‬‬ ‫روایت عراقچی از مذاکرات ژنو‬ ‫اظهارات معاون وزیر امور خارجه کشــورمان در پایان‬ ‫مذاکرات ژنو‪ ،‬نشــان از باقی ماندن اختالفات موجود است‪.‬‬ ‫سی د عباس ع راقچی در این خصوص م ی گوید‪« :‬با مجموعه‬ ‫‪ 5+1‬در سطح معاونین‪ ،‬جلسات بسیار مفصلی برگزار شد‬ ‫و همه موضوعات را یک بار دیگر مرور کردیم و بحث های‬ ‫گســترده ای داشــتیم‪ .‬طرفین به طور جدی وارد مباحث‬ ‫م ی شوند‪ .‬اراده ب رای رسیدن به یک توافق وجود دارد‪ ،‬درعین‬ ‫حال اختالفات و تفاوت ها هم وجود دارد‪ .‬ما راه های مختلف‬ ‫برطرف کردن اختالفات را بررسی کردیم و قرار شد مذاکرات‬ ‫را ادامه دهیم‪ .‬ما مالقات های دوجانبه مفصلی را هم با سه‬ ‫کشور اروپایی و هم با هیات چینی داشتیم‪ .‬قرار شد رایزن ی ها‬ ‫در سطوح مختلف ادامه داشته باشد‪».‬‬ ‫اتحادیه اروپا نیز پس از پایــان مذاکرات در بیانی ه ای‬ ‫تاریخ‬ ‫سیاست‬ ‫سیاسی‬ ‫خارجی‬ ‫رســمی اعالم کرد که مذاکره کنندگان ای ران و شش قدرت‬ ‫جهانی مباحثات «جــدی و مفیدی» در ژنو داشــتند و بار‬ ‫دیگر در ماه اینده با هم دیــدار خواهند کرد‪ .‬اتحادیه اروپا در‬ ‫پیامی که ب رای خبرنگاران و روزنامه نگاران ارسال شد اعالم‬ ‫کرد‪« :‬انها دیدارهای جدی و مفیدی داشتند که ریاست انها‬ ‫ب ر عهده هلگا اشــمیت‪ ،‬مدیر سیاســی اتحادیه اروپا بود و‬ ‫تصمیم گرفتند بار دیگر اوایل ماه فوریه دیدار کنند‪».‬‬ ‫نماینده چین در مذاکرات هسته ای‪ ،‬دور اخیر مذاکرات‬ ‫ژنو را مفید و رو به جلو توصیف کرده و عنوان کرده است که‬ ‫گفت وگوها بسیار مفید‪ ،‬عمیق و کاربردی بود‪ .‬این در حالی‬ ‫است که نماینده فرانسه در مذاکرات هسته ای اعالم کرده‬ ‫که پیشــرفت چندانی در مذاکرات صورت نگفته است! این‬ ‫خود نشان دهنده اختالف مواضع اعضای ‪ 5+1‬در خصوص‬ ‫مذاکرات هسته ای با ای ران محسوب م ی شود؛ پارادوکس ها‬ ‫و تعارض هایی که نمونه ان را قبال نیز مشاهده کرده ایم‪.‬‬ ‫روسیه از تفاهم سیاسی در ماه مارس می گوید‬ ‫با این حال‪ ،‬اظهارات اخیر معاون وزیر امور خارجه روسیه‬ ‫و نماینده این کشور در مذاکرات هســته ای تا حدود زیادی‬ ‫تعجب مخاطبان را ب رانگیخته اســت‪ .‬اعالم خبر امضای‬ ‫تفاهم سیاســی تا ماه مارس‪ ،‬ان هم در حالی که اعضای‬ ‫‪ 5+1‬الاقل در اظهارات رسمی خود از باق ی ماندن اختالفات‬ ‫سخن م ی گویند‪ ،‬م ی تواند قابل تامل باشد‪ .‬سرگئی ریابکوف‪،‬‬ ‫مذاکره کننده ارشد هسته ای روسیه در این خصوص اعالم‬ ‫کرده است‪« :‬کشورهای عضو گروه ‪ 5+1‬و ای ران قصد دارند تا‬ ‫پایان ماه مارس موافقتنامه سیاسی در مورد ب رنامه هسته ای‬ ‫ای ران را امضا کنند‪ .‬پیشــرفت حاصل خواهد شد زی را تمام‬ ‫شرکت کنندگان در مذاکرات اهمیت مساله را درک م ی کنند‪.‬‬ ‫این دور از مذاکرات که ب رای بحث در مورد مســائل مربوط‬ ‫به برنامه هسته ای ای ران انجام گرفت‪ ،‬بسیار سودمند بود‪.‬‬ ‫مذاکرات ای ران و ‪ 5+1‬در اینده نزدیک ادامه خواهد یافت‪».‬‬ ‫الزم به ذکر است که توافقنامه ژنو تا ماه ژوئیه (تیرماه)‬ ‫سال ‪ 1394‬تمدید شد؛ اقدامی که از ان تحت عنوان «تنفس‬ ‫مصنوعی به دیپلماسی هسته ای» یاد م ی شود‪ .‬با این حال‬ ‫طرفین مذاکره کننــده معتقدند که در صــورت اعالم یک‬ ‫تفاهم سیاسی مکتوب تا اسفندماه امســال و از بین رفتن‬ ‫عملی یکه تازی توافقنامه موقت ژنو میان طرفین‪ ،‬م ی تواند‬ ‫زمینه الزم را ب رای رسیدن به توافق هسته ای کامل تا تیرماه‬ ‫امسال فراهم شود‪ .‬این در حالی است که هم اکنون رسیدن‬ ‫به توافق نهایی بیش از گذشــته دشوار شــده است‪ .‬خیز‬ ‫جمهوریخواهان امریکا (که هم اکنون اکثریت سنا را در دست‬ ‫دارند) ب رای وضع تحریم های تازه علیه جمهوری اســامی‬ ‫ای ران خطر نقض عینی توافقنامه ژنو و شکست مذاکرات را‬ ‫دوچندان ساخته است‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬مقامات فرانسوی نیز‬ ‫زیاده خواهی خود را در قبال نیروگاه اراک و دیگر اختالفات‬ ‫هســته ای تشــدید کرده اند‪ .‬با این حال اظهارات متناقض‬ ‫اعضای ‪ 5+1‬که از «عدم پیشرفت» تا «امضای قطعی تفاهم‬ ‫سیاسی تا ماه مارس» را شامل م ی شود‪ ،‬ابهامات و نقاط کور‬ ‫زیادی را در ترسیم مختصات دقیق نقطه ای که در ان قرار‬ ‫داریم ایجاد م ی کند‪.‬‬ ‫این بار سندی در کار نبود‬ ‫اوباما در اندیشه مهار فیل های خشمگین‬ ‫معضلی به نام اتخاذ تصمیم واقعی توسط غرب‬ ‫«اتخاذ تصمیم واقعی از سوی غرب» همچنان حلقه‬ ‫مفقوده ای است که در مذاکرات هسته ای اخیر ژنو نیز خود‬ ‫را نشــان داده اســت‪ .‬در این میان دو عضو زیاده خواه ‪5+1‬‬ ‫یعنی واشنگتن و پاریس نقش بســزایی در طوالن ی شدن‬ ‫روند مذاکرات و تمدید دوبــاره توافقنامه ژنو و ادامه حرکت‬ ‫طرفین در نوعی برزخ هســته ای هســتند‪ .‬ایاالت متحده‬ ‫امریکا و فرانسه هر دو تخصص ویژه ای در عدم تبدیل شدن‬ ‫«تفاهم اولیه» به «توافق نهایی» دارند! سوابق کاخ الیزه در‬ ‫مذاکراتی که به امضای توافق موقت ختم شد و همچنین‬ ‫رویکرد مستمر امریکا در بر هم زدن میز مذاکرات و ممانعت‬ ‫از مکتوب شــدن توافقات شــفاهی و اولیه صورت گرفته‪،‬‬ ‫خود بیانگر این حقیقت اســت‪ .‬در اینجا‪ ،‬تنها و تنها یک‬ ‫«تصمیم واقعی» م ی تواند مذاکــرات را از روند فعلی خارج‬ ‫کند‪ ،‬تصمیمی که تنها باید از سوی اعضای ‪ 5+1‬و در راس‬ ‫انها امریکا صورت گیرد‪ .‬این تصمیم واقعی‪« ،‬به رسمیت‬ ‫شناختن حقوق حقه هسته ای ای ران» و «داشتن اراده سیاسی‬ ‫الزم ب رای امضای توافق نهایی» اســت‪ .‬در مذاکرات اخیر‬ ‫وین‪ ،‬اعضای ‪ 5+1‬اراده الزم را ب رای امضای توافقنامه نهایی‬ ‫نداشتند‪.‬‬ ‫هر اندازه زمان م ی گذرد‪ ،‬پروسه مذاکرات طوالن ی تر‬ ‫و بر ضریب فرسایشی ان افزوده م ی شود‪ .‬بناب راین چینش‬ ‫نهایی مکعب روبیک هســته ای (به تعبیر دیپلمات های‬ ‫حاضر در مذاکرات)‪ ،‬معلول اراده واقعی غرب و اتخاذ تصمیم‬ ‫واقع بینانه از ســوی امریکا و متحداتش است‪ .‬تا زمانی که‬ ‫این تصمیم اتخاذ نشود‪ ،‬پیچیده ســازی عامدانه مذاکرات‬ ‫هسته ای به تنها تاکتیک واشنگتن و هم پیمانانش در قبال‬ ‫ای ران تبدیل خواهد شــد‪ .‬در چنین شرایطی غرب باید این‬ ‫نکته را درک کند که مذاکره جمهوری اسالمی ای ران با انها‬ ‫بر سر بحران ساختگی و تصنعی مربوط به پرونده هسته ای‬ ‫کشورمان سقف زمان محدودی خواهد داشت‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫جمهوریخواهان که نماد سیاسی انها در امریکا «فیل»‬ ‫است‪ ،‬همچنان بر وضع تحریم های تازه علیه فعالی ت های‬ ‫هسته ای کشورمان اصرار م ی ورزند‪ .‬اگرچه جمهوریخواهان‬ ‫سنا برخی مفاد تحریم های اعمال شده و شرایط وضع انها را‬ ‫در راستای جلب همکاری بیشــتر دموکرات ها ب رای از بین‬ ‫بردن حق وتوی اوباما تعدیــل کرده اند اما تصویب و اجرای‬ ‫این الیحه نیــز به معنای نقض توافقنامه ژنو و شکســت‬ ‫کامل مذاکرات هسته ای اســت‪ .‬رئی س جمهور امریکا در‬ ‫جریان کنف رانس مطبوعاتی مشــترک بــا دیوید کامرون‪،‬‬ ‫نخس ت وزیر انگلیس در واشنگتن احتمال رسیدن به توافق‬ ‫هسته ای با ای ران را «کمتر از ‪ ۵۰‬درصد» دانست‪ .‬این اظهارات‬ ‫اوباما درست در خالل برگزاری مذاکرات ژنو صورت گرفت‪.‬‬ ‫رمزگشــایی از این اظهارنظر اوباما چندان ســخت نیست!‬ ‫بســیاری از تحلیلگران معتقدند که اظهارنظــر اوباما در‬ ‫خصوص درصد بندی مذاکرات‪ ،‬ان هم در حالی که رسیدن‬ ‫به توافق نهایی معلول اتخاذ تصمیم سیاسی واقعی از سوی‬ ‫امریکاست‪ ،‬م ی تواند تاکتیک اوباما ب رای مهار بازهای افراطی‬ ‫در کنگره محسوب شود‪ .‬در حالی که دیپلمات های ای رانی‬ ‫و امریکایی ب رای اماده سازی مذاکرات هسته ای دیدارهای‬ ‫فشرده ای داشتند‪ ،‬باراک اوباما با اشاره به اینکه تحریم های‬ ‫جدید کنگره م ی تواند مذاکرات هسته ای با ای ران را با شکست‬ ‫مواجه کند‪ ،‬به نمایندگان کنگره هشدار داد که این تحریم ها‬ ‫را در صورت تصویب وتو خواهــد کرد‪ .‬این اظهارات اوباما با‬ ‫واکنش تند سناتورهای امریکایی مواجه شد‪.‬‬ ‫اوباما با اشــاره به اقدام گروهی از نمایندگان کنگره‬ ‫امریکا که در پی تصویب تحریم هایی شدیدتر علیه ای ران‬ ‫هستند‪ ،‬اظهار کرده اســت‪« :‬هرگونه اقدامی در این زمینه‬ ‫م ی تواند باعث شکست مذاکرات شود و در نهایت‪ ،‬ای ران با‬ ‫کنار کشیدن از گفت وگوهای هسته ای‪ ،‬این فرصت را پیدا‬ ‫م ی کند که امریکا را مسئول این وضعیت معرفی کند و با‬ ‫جلب همدردی دیگر کشورها به «اتحاد بی ن المللی» در این‬ ‫زمینه ضربه بزند‪ .‬اوباما در این خصوص اظهار کرده اســت‪:‬‬ ‫«ب راساس توافقی که ای ران را بر سر میز مذاکره اورد‪ ،‬نباید‬ ‫تحریم های تازه ای علیه ان کشور تصویب کنیم و اگر چنین‬ ‫اتفاقی بیفتد‪ ،‬احتمال شکســت مذاکرات خیلی باالست و‬ ‫در ان مرحله دیگر مانعی ب رای بازگشت ای ران به مسیر قبل‬ ‫وجود ندارد و ان کشور م ی تواند فعالی ت هایش را دوباره از سر‬ ‫بگیرد‪ .‬بناب راین در صورت تصویب تحریم های بیشتر ای ران‬ ‫در کنگره‪ ،‬این طرح را وتو خواهم کرد‪ .‬اگر ای ران نتواند ما را‬ ‫مطمئن کند که در پی تسلیحات هســته ای نیست‪ ،‬من‬ ‫اولین کســی خواهم بود که به ســراغ تحریم های بیشتر‬ ‫م ی روم‪ ،‬اما اعمال این تحریم ها نیز تنها راه حل نیست‪ .‬اگر‬ ‫راه حل های دیپلماتیک در رابطه با برنامه هســته ای ای ران‬ ‫به شکســت بینجامد‪ ،‬احتمال انکه در نهایت کار به تقابل‬ ‫نظامی بکشد‪ ،‬افزایش م ی یابد و در ان صورت کنگره هم باید‬ ‫سیاست‬ ‫روایت «المانیتور» از ســند مشترکی که میان ای ران و‬ ‫امریکا تحت عنوان «اصول توافق» تنظیم کرده اند‪ ،‬یکی‬ ‫از اخبار قابل توجه در مذاکرات ژنو محسوب م ی شد؛ سندی‬ ‫که البته در این دور از مذاکرات جامع (در سطح معاونین) روی‬ ‫میز قرار نگرفت‪ .‬شاید این همان سندی است که ریابکوف‪،‬‬ ‫معاون وزیر امور خارجه روسیه از توافق بر سر ان تا نیمه اول‬ ‫فروردین ماه سخن گفته است‪ .‬المانیتور گزارش داد که ای ران‬ ‫و امریکا طی مذاکرات هفت ه گذشــته خود تالش داشتند تا‬ ‫پی ش نویس سند «اصول توافق» را ب رای تسریع در مذاکرات‬ ‫تدوین کنند اما در نشست خود با دیگر اعضای گروه ‪ 5+1‬این‬ ‫سند را عرضه نکردند‪ .‬یک دیپلمات حاضر در طول برگزاری‬ ‫مذاکرات و در پاسخ به ســوالی در مورد اینکه ایا سندی که‬ ‫مذاکره کنندگان ای رانی و امریکایی روی ان کار کرده اند را به‬ ‫دیگر اعضای گروه ‪ 5+1‬ارائه خواهد کرد یا نه گفت‪« :‬نه در‬ ‫این دور از مذاکرات‪».‬‬ ‫المانتیور پیشــتر در گزارشــی به گفته های برخی‬ ‫دیپلمات ها اشــاره کرده بود که نشس ت های دیپلمات های‬ ‫ای رانی و امریکایی را در راستای تدوین یک چارچوب توافق و‬ ‫سپس ارائه ان به اعضای گروه ‪ 5+1‬توصیف کرده بودند‪ .‬به‬ ‫گفته این منبع سندی که ای ران ی ها و امریکای ی ها روی ان کار‬ ‫م ی کنند «اصول توافق» نام دارد و ظاه را بخشی از چارچوب‬ ‫توافقی است که ای ران و گروه ‪ 5+1‬سعی دارند تا ماه مارس‬ ‫بدان دست یابند‪.‬‬ ‫پیامد تصمیمش را بپذیرد‪ .‬در چنان شرایطی‪ ،‬اگر دنیا معتقد‬ ‫باشد که ما در روند مذاکرات جدی نبوده ایم‪ ،‬احتمال اینکه در‬ ‫کنار ما بایستد‪ ،‬کمتر م ی شود‪».‬‬ ‫با این حال‪ ،‬ســناتورهایی مانند رابــرت منندز‪ ،‬جان‬ ‫مک کین و لیندسی گراهام همچنان بر وضع تحریم های‬ ‫تازه علیه ای ران اصرار م ی ورزند‪ .‬ســناتور لیندسی گراهام‪ ،‬از‬ ‫کارولینای جنوبــی و از اصل ی ترین حامیان تحریم ای ران در‬ ‫این خصوص اظها ر کرده اســت که اگر اوباما در مورد تایید‬ ‫یا رد توافق نهایی با ای ران از کنگره نظرخواهی کند‪ ،‬الیحه‬ ‫تحریم های جدید علیه این کشور را از دستورکار خارج م ی کند‪.‬‬ ‫یکی از مشــاوران اوباما این ایده را رد و ان را زیر سوال بردن‬ ‫اختیارات رئی س جمهور توصیف کرد‪.‬‬ ‫در عین حال‪ ،‬برخی سناتورها و نمایندگان کنگره نیز‬ ‫خواستار پایان یافتن تالش جمهوریخواهان ب رای دخالت در‬ ‫مذاکرات هسته ای با ای ران هستند‪« .‬دیوید پ رایس» نماینده‬ ‫کنگره امریکا طی یادداشــتی در روزنامه گاردین انگلیس‬ ‫نوشت که توافق هسته ای با ای ران امنیت ما را بیشتر م ی کند‬ ‫و اگر همکاران من بــرای جلوگیری از دســتیابی ای ران به‬ ‫سالح هسته ای جدی هســتند باید در ب رابر وسوسه دخالت‬ ‫در مذاکرات مقاومت کنند‪ .‬وی ادامــه داد که کنگره جدید‬ ‫امریکا که هم اکنون تحت کنترل جمهوریخواهان اســت‬ ‫اعالم کرده اســت که اقدامات تنبیهی علیه ای ران احتماال‬ ‫در اولویت اول ب رنامه انها قرار دارد و این در حالی اســت که‬ ‫گفت وگوهای دیپلماتیک ای ران و ‪ 5+1‬وارد یک مرحله جدید‬ ‫امیدبخش شده است‪.‬پ رایس تصریح کرد‪« :‬اگر همکاران من‬ ‫(نمایندگان کنگره) در خصوص محدود کردن ب رنامه هسته ای‬ ‫ای ران جدیت دارند‪ ،‬م ی باید مقابل وسوسه خود ب رای مداخله‬ ‫در مذاکرات مقاومت کنند و اجازه دهند که مذاکره کنندگان‬ ‫کار خود را به پایان برسانند‪.‬‬ ‫‪51‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫گزا‬ ‫رش‬ ‫پیاده روی جنجالی‬ ‫سیاست‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫‪2‬‬ ‫دلیل اصلی قدم زدن ظریف با کری چ ه بود؟‬ ‫شاید نام رود «رون» را ب ر خالف نام رود دانوب در اروپا‬ ‫کمتر شنیده باشیم‪ .‬رود رون از رودهای مهم اروپا محسوب‬ ‫م ی شود و از کشورهای فرانسه و ســوئیس عبور م ی کند‪.‬‬ ‫طول این رود ‪ ۸۱۲‬کیلومتر و سرچشــمه ان یخچال های‬ ‫رون و رشــته کوه های الپ در سوئیس اســت‪ .‬رود «رون»‬ ‫یکی از اصل ی ترین نمادهای شــهر ژنو محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫در ژنو به طور معمــول مالقات هــای دیپلماتیک زیادی‬ ‫صورت م ی گیرد‪ .‬ب ی دلیل نیســت که از این شهر به عنوان‬ ‫سیاس ی ترین شهر دنیا نام برده م ی شود‪ .‬در چنین شرایطی‪،‬‬ ‫«قد مزنی در کنار رود رون» با چاشنی گپ و گفت دیپلمات ها‬ ‫نوعی عادت دیرینه در سوئیس محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫انچه در شهر ژنو به رود رون جلوه ای ویژه داده است‪،‬‬ ‫ساختمان ‪ The Pont de la Machine‬است‪ .‬شهرت‬ ‫این ساختمان و پل بزرگی که به نام ان است‪ ،‬به اندازه ای است‬ ‫که نام یک منطقه در شهر ژنو را به خود اختصاص داده است‪،‬‬ ‫یعنی درست منطقه ای که جان کری و محمد جواد ظریف‬ ‫وزرای امور خارجه امریکا و کشــورمان اخی را در نزدیکی ان‬ ‫به قدم زنی و گــپ و گفت پرداختند‪ .‬ســاختمان مذکور‪ ،‬در‬ ‫ســال ‪ 1840‬میالدی و با هدف پمپاژ اب در رود رون ساخته‬ ‫شد‪ .‬اما سال هاست که دیگر کسی به فکر پمپاژ اب در رود‬ ‫رون نیست! در چنین وضعیتی ســاختمان قدیمی ژنو به‬ ‫یک مکان ب رای برگزاری نمایشگاه و برگزاری میتینگ های‬ ‫سیاسی تبدیل شده است‪ .‬همچنین این ساختمان به مرکزی‬ ‫توریستی در ژنو مبدل گردیده که معموال هیچ مسافری در‬ ‫ژنو‪ ،‬بدون مشاهده تصادفی یا خودخواسته ان به کشورش‬ ‫باز نم ی گردد!‬ ‫رسانه های سوئیسی‪ ،‬محل پیاده روی مشترک ظریف‬ ‫و کری را به صورتــی جزئ ی تر در منطقــه ‪Quai des‬‬ ‫‪ Berguesvshk‬دانســته اند‪ .‬جان کری و محمدجواد‬ ‫ظریف عصر روز ‪ 24‬دی ماه‪ ،‬ب رای تنفسی کوتاه مذاکرات را‬ ‫ترک کردند و دقایقی در خیابان های ژنو قدم زدند‪ .‬رسانه های‬ ‫مختلف خبری و تعدادی از خبرنــگاران حاضر در ژنو که به‬ ‫منظور پوشــش اخبار مذاکرات میان وزی ران خارجه ای ران و‬ ‫امریکا در محل مذاکرات حاضر بودند‪ ،‬در صفحات اجتماعی‬ ‫خود و رسانه هایشان با انتشار عکس و خبر گزارش دادند که‬ ‫ظریف و کری عصر روز چهارشــنبه ب رای تنفسی کوتاه به‬ ‫خیابان های ژنو امدند و دقایقی قد مزنان گفت وگو کردند‪ .‬این‬ ‫پیاده روی دیپلماتیک و سیاســی دو وزیر با حضور برخی از‬ ‫اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای‪ ،‬محافظان و خبرنگاران‬ ‫و رسانه های مختلف حاضر در محل همراه بود‪.‬‬ ‫این پیاده روی‪ ،‬شش ســاعت پس از مذاکرات فشرده‬ ‫صبح روز چهارشــنبه ‪ 23‬دی ماه صــورت گرفت‪ .‬پس از‬ ‫پیاده روی نیز بار دیگر وزرای امور خارجه ای ران و ایاالت متحده‬ ‫امریکا به محل مذاکرات بازگشته و در خصوص اختالفات‬ ‫باقیمانده به بحث و گفت وگو پرداختند‪.‬‬ ‫اکثر انتقــادات صورت گرفته علیه وزیــر امور خارجه‬ ‫کشورمان‪ ،‬حول پیاده روی با وزیر امور خارجه امریکا (به عنوان‬ ‫اصل ی ترین طرف کارشکن در مذاکرات هسته ای) محسوب‬ ‫م ی شود‪ .‬تغییر فضای مذاکرات از محل رسمی برگزاری ان‬ ‫تا خیابان های ژنو به طور طبیعی پیام اور نوعی صمیمیت‬ ‫میان طرفین محســوب م ی شــود‪ .‬تصاویر منتشر شده از‬ ‫این پیاده روی دو نفــره به صورت خــودکار چنین پیام ی را‬ ‫به مخاطب منتقل م ی کند‪ .‬این در حالی اســت که سوابق‬ ‫ایاالت متحــده امریکا در قبــال ملت ای ران اجــازه چنین‬ ‫صمیمیتی را نباید به طور طبیعی بــه مقامات وزارت امور‬ ‫خارجه کشورمان بدهند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر‪ ،‬جان کری وزیر امور خارجه ایاالت متحده‬ ‫امریکا در مذاکرات مهم و سرنوشت ســازی مانند مذاکرات‬ ‫وین ‪ ،6‬مسقط و وین ‪ ،8‬به واسطه زیاده خواهی خود و دیگر‬ ‫اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای کشورش‪ ،‬پیام اور تمدید‬ ‫مذاکرات بوده است‪ .‬این در حالیست که تقابل کلی واشنگتن‬ ‫و ته ران در خصوص مســائل جــاری در خاورمیانه و نظام‬ ‫بی ن الملل به قوت خود باقی مانده است‪.‬‬ ‫اساســا نم ی توان باتوجه به کارشــکن ی های متعدد‬ ‫ایاالت متحده امریکا علیه ملت ای ران‪ ،‬صمیمیتی میان وزرای‬ ‫امور خارجه کشورمان و امریکا متصور بود‪ .‬شاید استدالل شود‬ ‫که تیم سیاست خارجی اوباما و تیم مذاکره کننده هسته ای‬ ‫امریکا اساسا جنسی متفاوت از سایر مقامات امریکایی دارند‬ ‫و از این رو گپ و گفت صمیمانه با انها چندان اشکالی نیز‬ ‫ندارد! این در حالیست که شخص اقای دکتر ظریف و دیگر‬ ‫اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان بهتر نسبت به‬ ‫اشتباه بودن این استدالل اگاه هستند! جان کری در جریان‬ ‫مذاکرات اخیر هسته ای بســیاری از مواضع دروغین خود‬ ‫را علیه فعالی ت های هســته ای صلح امیز کشورمان تکرار‬ ‫کرد و عمال مانع از امضای توافق جامع میان طرفین شد‪.‬‬ ‫به عبارت بهتر‪ ،‬وزیر امور خارجه امریکا فردی اســت که نه‬ ‫تنها حقوق هسته ای کشــورمان را نادیده انگاشته‪ ،‬بلکه با‬ ‫زیاده خواه ی های خود هزینه هــای زیادی را به لحاظ زمانی‬ ‫و دیپلماتیک به دستگاه سیاســت خارجی کشورمان (که‬ ‫متاسفانه تمام تمرکز خود را روی موضوع هسته ای گذاشته‬ ‫است) وارد کرده است‪ .‬نباید فراموش کرد که جان کری همان‬ ‫وزیر امور خارجه ای اســت که پس از امضای توافقنامه ژنو‪،‬‬ ‫حق ذاتی غن ی سازی کشورمان را نفی کرد و ان را به حقی‬ ‫اکتســابی‪ ،‬ان هم با اجازه قدرت های ســلطه گر! تنزل داد‪.‬‬ ‫ب هراستی پیاده روی صمیمانه با چنین سیاستمداری چه معنا‬ ‫و مفهومی دارد؟‬ ‫شــاید الاقل بهتر بود اقای ظریف در طول ‪ 15‬دقیقه‬ ‫فرصت تنفــس در فضــای مذاکرات‪ ،‬به جــای پیاده روی‬ ‫در اط راف رود «رون»‪ ،‬از کری م ی خواســت تــا در همان‬ ‫محل مذاکرات نشســته و جمالت تامل برانگیز زبیگنیو‬ ‫برژینســکی‪ ،‬مشــاور امنیت ملی ایاالت متحده امریکا در‬ ‫دوران ریاســت جمهوری جیم ی کارتر را مرور کند‪« :‬ادعای‬ ‫امریکا در خصوص ســاخت سالح هســته ای توسط ای ران‬ ‫ ب ی معنی است‪ .......‬اصوال من ای ران را کشوری اصیل م ی دانم‬ ‫که در اغلب کشورهای دیگر خاورمیانه شما چنین چیزی را‬ ‫نم ی بینید‪ .‬در ای ران انسجام واقعی وجود دارد‪ .‬ای ران کشوری‬ ‫با هویتی معتبر و با دولتی مستحکم است‪ ....‬اسرائیل تنها‬ ‫رژیمی است که به طور انحصاری دارای سالح های هسته ای‬ ‫در منطقه است و از مدت ها این جنگ افزار را در اختیار داشته‬ ‫است‪ .‬ارتش اسرائیل حدود ‪ 100‬تا ‪ 200‬بمب هسته ای دارد و‬ ‫این ب رای قتل عام کافی است‪ ،‬بنابر این پرداختن به موضوع‬ ‫ساخت بمب اتمی از سوی ای ران مصداقی از حقه بازی است‪».‬‬ ‫بر اساس قضاوتی ملموس از جمالت برژینسکی‪ ،‬جان‬ ‫کری و اعضای تیم مذاکره کننده هســته ای ایاالت متحده‬ ‫امریکا جملگی اداره کننده و بازیگران پروســه «حقه بازی‬ ‫هسته ای غرب» در قبال فعالی ت های صلح امیز کشورمان‬ ‫هستند‪ .‬بدون شــک قدم زنی صمیمانه با چنین افرادی در‬ ‫شان و شــخصیت جناب اقای دکتر ظریف و دیگر اعضای‬ ‫زحمتکش تیم مذاکره کننده هســته ای کشورمان نیست؛‬ ‫موضوعی که امید اســت در اینــده دیپلمات های متعهد‬ ‫کشورمان نسبت به ان توجه بیشتری کنند‪.‬‬ ‫سفر جنجالی‬ ‫اما ظریف در ادامه سفرش به اروپا به فرانسه هم رفت‬ ‫و دیدارهایی با مقامات این کشــور داشت‪ .‬منتقدان ظریف‬ ‫م ی گویند همزمانی این ســفر با توهینی که در فرانســه‬ ‫به پیامبر اکرم شد اتفاقی ناشایســت بوده است‪ .‬منتقدان‬ ‫م ی گویند یا ظریف نباید به این سفر م ی رفته و یا اینکه در‬ ‫زمان حضور در فرانسه باید واکنشی تند به مقامات این کشور‬ ‫نشان م ی داده است ظریف در ادامه تحرکات دیپلماتیکش با‬ ‫موجی از انتقادها در این باره مواجه شده است‪.‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫اوباما می خواهد ایران از خطوط‬ ‫قرمزشعبورکند‬ ‫حشمت اهلل فالحت پیشه در گفت وگو با مثلث‬ ‫علی رمضانیان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫روند مذاکرات هســته ای اخیر را چگونه ارزیابی‬ ‫م ی کنید؟‬ ‫به نظــرم مذاکراتی که در حــال حاضر در جریان‬ ‫است مذاکرات ترمیمی اســت‪ .‬زی را طرفین مذاکره‪ ،‬بعد از‬ ‫انقطاع و انفصالی که در سوم اذر ماه سال جاری در مذاکرات‬ ‫به وجود امد‪ ،‬عمال مذاکرات شکســت خورد و ضرب االجل‬ ‫طرفین به بن بست رسید‪ ،‬ســعی دارند که به مسیر اصلی‬ ‫مذاکرات برگردند به همین دلیــل این دور از مذاکرات ب رای‬ ‫دو طرف بسیار دشوار اســت‪ .‬همچنین به سبب به وجود‬ ‫امدن یک خالء زمانی‪ ،‬مخالفت‪‎‬ها شــدیدتر شده و در هر‬ ‫دو ســوی مذاکره‪ ،‬جریان‪‎‬های مخالف انتقادات جدی را به‬ ‫مذاکره کنندگان خود داشته اند‪ .‬در ســطح جهانی نیز بعد‬ ‫از شکســت ســوم اذر‪ ،‬دو اتفاق عمده افتاده است؛ یکی از‬ ‫مهمترین اتفاقات در ســطح منطقه‪ ،‬مضاعف شدن فشار‬ ‫عربستان است‪ .‬یعنی این کشور از یک سو به امریکا فشار‬ ‫وارد م ی‪‎‬کند تا توافقی حاصل کند که مورد پذیرش ع ربستان‬ ‫هم باشد و از طرف دیگر با اســتفاده از حربه نفت فشار را بر‬ ‫ای ران مضاعف کرده است‪ .‬چون عربستان تصور م ی کند که‬ ‫با اســتفاده از حربه نفت و تاثیر ان بر بودجه ای ران‪ ،‬م ی تواند‬ ‫جمهوری اسالمی را بر سر میز مذاکره نگه دارد‪ .‬مساله دیگر‬ ‫نیز شکست دموکرات ها در انتخابات کنگره امریکا و خارج‬ ‫شدن اکثریت دموکرات ها از مجلس است؛ مساله ای که کار‬ ‫اوباما را بسیار سخت تر کرده تا در مذاکرات به راحتی نتواند‬ ‫تصمیم بگیرد‪.‬‬ ‫اوباما در برابر ایران چه موضعی خواهد داشت‪،‬‬ ‫اگر کنگره با رای باالی ‪67‬درصد الیحه تحریم را‬ ‫تصویب کند و اوباما نتواند ان را وتو کند؟‬ ‫اگر کســی در ای ران فکر م ی کند که اوباما هزینه‬ ‫باالیی ب رای ای ران پرداخت خواهد کــرد نظر خوش بینانه و‬ ‫کمی دور از واقعیت دارد و حق داریم که در ان صورت اینگونه‬ ‫بیندیشــیم که احتماال اوباما بازی دوگانه ای را شروع کرده‬ ‫است؛ از یک طرف به ای ران م ی گوید که من در حال نزاع با‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫اوباما دیپلماسی هسته ای در ب رابر ای ران را یکی از‬ ‫سیاســت های موفق خود م ی داند و همواره ادعا کرده است‬ ‫که این دیپلماســی سبب شــده امنیت امریکا و متحدان‬ ‫منطقه ای اش بــاال برود و حــاال جمهوریخواهان و برخی‬ ‫از دموکرات ها ایــن امید پیروزی اوبامــا را ناامید م ی کنند‪.‬‬ ‫این کارشــکن ی ها در داخل و خارج از امریــکا وجود دارد تا‬ ‫دیپلماسی هسته ای اوباما شکســت بخورد‪ .‬حال باتوجه‬ ‫به اوضاعی که در کنگره به وجود امده اوباما تالش دارد که‬ ‫هزینه احیای مذاکرات را ای ران بپردازد و ای ران باید ســرعت‬ ‫مذاکرات را افزایش دهد به خاطــر همین در ب رابر مخالفان‬ ‫خود م ی گوید که طرح هایی را به ای ران م ی دهیم که اگر ای ران‬ ‫بپذیرد خوب یک گام به جلو هست و اگر نپذیرد من خودم‬ ‫موافق تحریم بیشتر هستم‪ .‬بناب راین اوباما م ی خواهد ای ران‬ ‫همه هزینه شکست دور قبلی مذاکرات را بپذیرد‪ ،‬در صورتی‬ ‫که جمهوری اسالمی ای ران به خطوط قرمز خود نزدیک شده‬ ‫و نم ی خواهد که هزینه چالش های داخلی امریکا را پرداخت‬ ‫وزارت خارجه مجری سیاست های هسته ای کشور‬ ‫است و تصمیمات اصلی در شورای عالی امنی ت ملی گرفته‬ ‫م ی شود و خط مش ی ها در این شورا شکل م ی گیرد‪ ،‬بناب راین‬ ‫وزارت خارجه در شرایط فعلی اجازه پیشروی ندارد و ب ر خالف‬ ‫نظر اقای روحانی که وانمود م ی کند که همه چیز این دولت‬ ‫در گروه مذاکرات قــرار گرفته و عــده ای در داخل در صدد‬ ‫شکست مذاکرات هســتند و ب رای اینکه دست مخالفان را‬ ‫کوتاه کند دم از رفراندوم م ی زند‪ ،‬این گونه نیست و به اقای‬ ‫روحانی باید گفت که مشــکل مذاکرات هسته ای در داخل‬ ‫ای ران نیست بلکه از طرف انانی است که مذاکرات را به سمتی‬ ‫برده اند تا ما از خطوط قرمز عبور کنیم‪ .‬بناب راین مشکل در‬ ‫خارج از ای ران وجود دارد و باید در نظر داشــت که ای ران ب رای‬ ‫اولین بار اســت که تا این حد حاضر شده خواسته های خود‬ ‫را تعدیل بکند و به دنبال این است که دیپلماسی به نتیجه‬ ‫برسد و اگر از این حد جلو تر برود در واقع تمام خاک ریز های‬ ‫خودش را از دست داده است و برگشت ب رایش سخت خواهد‬ ‫بود‪.‬از طرف دیگــر وزارت خارجه دارای پشــتوانه قانونی از‬ ‫طرف مجلس و ب ر اساس مفا د ام پی تی ای ران حق دارد انرژی‬ ‫هسته ای صلح امیز خود را داشته باشد‪ ،‬بناب راین وزارت خارجه‬ ‫تالش م ی کند که توافق حاصل شــود ولیکن هرگز از این‬ ‫جایی که ایستاده اســت عدول نخواهد کرد و م ی داند که‬ ‫ملت ای ران هم از این مساله خیلی خشنود نیست و نخواهد‬ ‫بود چون دلیلی ندارد که از فناوری هســته ای که دنیا از ان‬ ‫برخوردار است ای ران از ان برخوردار نباشد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫بعد از شکست دموکرات‏ها در انتخابات کنگره‬ ‫ایا تصور م ی کنید که مذاکرات هســته ای نیز‬ ‫شکســت بخورد چون اوباما نــه تنها در بین‬ ‫جمهوریخواهان مخالفان زیــادی دارد بلکه در‬ ‫بین بازمانده های دموکرات در کنگره نیز منتقدان‬ ‫جدی دارد؟‬ ‫‪3‬‬ ‫دور جدید مذاکرات‬ ‫در حالی اغاز شــده که‬ ‫فضای سیاســی نسبت‬ ‫به گذشته تغییر کرده و‬ ‫طرف مذاکره کننده غربی‬ ‫در تنگنا قرار گرفته است‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر شکست‬ ‫دموکرات‪‎‬ها در انتخابات کنگره امریکا‪ ،‬سبب‬ ‫شــده دولت اوباما در ادامه مذاکرات هسته‪‎‬ای‬ ‫با ایران با چالش جدی جمهوریخواهان روب ه رو‬ ‫شود‪ .‬بنابراین بیم ان م ی رود که مذاکره کنندگان‬ ‫ایرانی نیز با ادامه فضای سرد مذاکرات‪ ،‬در داخل‬ ‫با چالش مواجه شوند‪ ،‬همچنانکه نمایندگان‬ ‫مجلس نهم با هدف خنثی کردن قطعنام ه های‬ ‫محافظه کاران امریکا‪ ،‬طرح افزایش غنی سازی‬ ‫اورانیوم را در دســتورکار خود قرار داده اند‪ .‬در‬ ‫همین خصوص حشــم ت اهلل فالح ت پیشه‪،‬‬ ‫نماینده سابق مجلس شورای اسالمی معتقد‬ ‫است‪« :‬باتوجه به اوضاعی که در کنگره ب ه وجود‬ ‫امده اوباما تــاش دارد هزینه احیای مذاکرات‬ ‫را ایران بپردازد و ایران باید سرعت مذاکرات را‬ ‫افزایش دهد ب ه خاطر همین در برابر مخالفان‬ ‫خود م ی گوید که طرح هایی را به ایران م ی دهیم‬ ‫که اگر بپذیرد یک گام به جلوست و اگر نپذیرد‬ ‫در ان صورت من موافق تحریم بیشتر هستم‪».‬‬ ‫کند و وارد بازی امریکا بشود‪.‬‬ ‫ب ا توجه به مشــکالتی که در سیاســت داخلی‬ ‫برای اوباما ب ه وجود امده؛ ممکن است که امریکا‬ ‫بخواهد هزینه طرف ایرانــی را باال ببرد‪ ،‬موضع‬ ‫وزارت خارجه ایران در این مورد چیست؟‬ ‫‪53‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫کنگره هستم و تو باید از مواضع خود کوتاه بیایی تا مذاکرات‬ ‫از طرف تو شکســت نخورد و از طرف دیگر به کنگره هم‬ ‫بگوید که من با ای ران کوتاه نیامده و همچنان فشارهایم سر‬ ‫جایش هست‪ .‬هرچند این را هم باید گفت که اوباما به دنبال‬ ‫توافق با ای ران است و حتی حاضر است حق هسته ای ای ران را‬ ‫به رسمیت بشناسد اما موضوع اصلی تضمین دادن به ای ران‬ ‫بابت زمان بندی تحریم های ای ران اســت و عمال نم ی تواند‬ ‫کنگره را متقاعد کند تا تحریم هــای جدید وضع نکند و در‬ ‫جایگاهی نیست که به ای ران تعهدی بدهد‪.‬‬ ‫موضوع مهم در خصوص مذاکرات هســته ای‬ ‫مخالفت ه م پیمانان منطقه ای امریکا همچون‬ ‫عربستان و اسرائیل اســت‪ .‬انها مخالفت های‬ ‫خود را ب ه صورت علنی از ادامه روند مذاکرات بیان‬ ‫کرده اند‪ .‬نقش انان در نتیجه مذاکرات پیش رو را‬ ‫چگونه ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫در حــال حاضر اختــاف عقیده بیــن امریکا و‬ ‫طرفداران او به وجود امده اســت‪ .‬امریکا سیاست ثبات در‬ ‫منطقه را دنبال م ی کند‪ ،‬در حالی که عربستان و کشورهای‬ ‫دیگر به دنبال این سیاســت امریکا حرکت نم ی کنند و این‬ ‫کشورها مدیریت مبتن ی بر اقتدار را در پیش گرفته اند‪ .‬اوباما‬ ‫معتقد است که اگر ای ران یک تهدید ب رایش نباشد و در منطقه‬ ‫و جهان دارای نقش مشخصی باشد ب رای متحدان منطقه ای‬ ‫کافی است ولی ع ربستان معتقد است که ای ران در حال حاضر‬ ‫در تنگناهای مالی و غیره قرار دارد و محدود شده و اوباما دارد‬ ‫کمک م ی کند که ای ران از این تنگنا ها خارج شود و ان وقت‬ ‫رقیبی جدی در منطقه ب رای ما خواهد بــود‪ .‬امریکا خود را‬ ‫ملزم به اجرای راهبردی م ی داند که ب رای ربع قرن اول قرن‬ ‫تو یکم ط راحی شده است‪.‬‬ ‫بیس ‬ ‫یکی از مســائل ان انرژی و دیگری امنیت متحدان‬ ‫منطقه ای است و ایاالت متحده اصرار دارد که توافق با ای ران‬ ‫امنیت متحدان منطقه ای را تضمین م ی کند‪ ،‬ولی کشورهای‬ ‫منطقه معتقدند که با این توافق‪ ،‬ای ران به بزرگترین کشــور‬ ‫منطقه تبدیل خواهد شد بناب راین بیشترین مخالفت به جای‬ ‫اینکه در داخل امریکا باشــد در خارج از امریکا و در منطقه‬ ‫شکل گرفته است‪.‬‬ ‫وضعیت ابهام‬ ‫ایران و امریکا به دنبال گذار از تحریم ها براساس توافق مرحله ای هستند‬ ‫سیاست‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫اخیرا مجلس در صدد طرحی برامده تا در صورت‬ ‫تصویب الیح ه ای در کنگــره امریکا؛ افزایش‬ ‫غن ی سازی را تصویب کند‪ ،‬ایا این طرح مثم ر ثمر‬ ‫خواهد بود؟‬ ‫برخــی از نمایندگان موضــوع تصویب الیحه ای‬ ‫ب رای افزایش غن ی ســازی را مطرح کرده اند و باید یاداور شد‬ ‫که همانطور که کنگره امریکا در بحث مذاکرات هسته ای‬ ‫صاحب نقش هایی بوده مجلس ای ران نیز نقش هایی را ایفا‬ ‫کرده اســت‪ .‬مثال در مجلس هفتم قوانینی در این زمینه‬ ‫مصوب شــد و بعد از کارشــکنی تروئیکای اروپایی بعد از‬ ‫مذاکرات سال ‪ 2003‬مجلس قانونی را تصویب کرد که دولت‬ ‫را موظف م ی کرد که چرخه ســوخت را تکمیل کند و باید‬ ‫گفت حضور مجلس در مذاکرات هســته ای حتی حضور‬ ‫منتقدانه ان‪ ،‬م ی تواند سازنده باشد و قدرت چانه زنی دولت‬ ‫را باال م ی برد‪.‬‬ ‫در زمان گذشته بحث بر ســر موضوعات کوچک بود‬ ‫ولی حاال بر سر اعداد سانتریفیوژ ها بحث م ی شود و امریکا‬ ‫م ی داند که این در خصوص ســانتریفیوژهای باال قدرت و‬ ‫توانایی دارد مثال جان کری گفت اگــر توافق ژنو ‪ 3‬اجرایی‬ ‫نشود ای ران م ی تواند سقف این ‪19‬هزار سانتریفیوژ را تا حد‬ ‫دلخواه افزایش دهد‪ .‬در پایان باید گفت که اگر مجلس به این‬ ‫نتیجه برسد که کشورهای غ ربی به دنبال وقت کشی هستند‬ ‫و م ی خواهند از ای ران امتیازهای نامعقولی بگیرند قوانینی را‬ ‫تصویب خواهد کرد و دولت را ملزم به ساخت سانتریفیوژ های‬ ‫جدید کــرده و دولت را به غن ی ســازی ‪ 60‬درصدی ترغیب‬ ‫م ی کند‪.‬‬ ‫ابراهیم متقی‬ ‫استاد دانشگاه تهران‬ ‫‪4‬‬ ‫اخرین دور از مذاکرات هسته ای ای ران و گروه ‪ 5+1‬در‬ ‫اواسط ژانویه ‪ 2015‬برگزار شد‪ .‬در این مذاکرات تالش شد تا‬ ‫زمینه های الزم ب رای نیل به توافق زودهنگام به وجود اید‪.‬‬ ‫ب رای تحقق چنین اهدافی‪ ،‬وزرای امورخارجه ای ران و امریکا‬ ‫قبل از مذاکرات گروهی‪ ،‬دیدارهای دوجانبه خود را اغاز کردند‪.‬‬ ‫بحث اصلی جان کری و ظریف معطوف به ســازوکارهای‬ ‫کنترل بحران احتمالی در روند مذاکرات هسته ای بوده است‪.‬‬ ‫بخش قابل توجهی از نمایندگان کنگره امریکا در یک دهه‬ ‫گذشته رویکرد تعارضی خود با سیاست های هسته ای ای ران‬ ‫را در قالب تحریم های دوجانبه و چندجانبه منعکس کردند‪.‬‬ ‫در شرایط موجود‪ ،‬وزرای خارجه ای ران و امریکا تالش‬ ‫دارند تا زمینه گذار از تحریم ها را ب راساس دستورکار جدیدی‬ ‫ب رای دســتیابی به توافق مرحله ای پیگیری نمایند‪ .‬در این‬ ‫شرایط‪ ،‬بین سیاســت تحریم و چگونگی توافق در ارتباط‬ ‫با می زان سانتریفیوژها و چگونگی بهره گیری از نسل جدید‬ ‫سانتریفیوژها رابطه مستقیمی وجود دارد‪ .‬وزرای خارجه ای ران‬ ‫و امریکا تالش کردند تا زمینه های الزم ب رای دســتیابی به‬ ‫نتایج مرحله ای را فراهم اورند‪ .‬به موازات دیدار محمدجواد‬ ‫ظریف و جان کری‪ ،‬زمینه ب رای انجــام مذاکرات راهبردی‬ ‫اوباما و دیوید کامرون در کاخ سفید به وجود امد‪.‬‬ ‫دیوید کامرون کــه نقش موثر انگلیــس در کنترل‬ ‫سیاست هسته ای ای ران را نمایندگی م ی کند‪ ،‬تالش داشت‬ ‫تا زمینه ایجاد تــوازن در فرایندهای دیپلماســی اجبار را‬ ‫منعکس سازد‪ .‬حضور دیوید کامرون در کنگره امریکا و طرح‬ ‫موضوعاتی در ارتباط با ضرورت دستیابی به توافق هسته ای‬ ‫با ای ران را م ی توان نمادی از سازوکارهای رو ب ه جلو در مذاکرات‬ ‫هسته ای دانست‪ .‬اوباما و کامرون هر دو بر این موضوع تاکید‬ ‫داشــتند که اگر مقامات ای ران به تعهدات خود ب رای کاهش‬ ‫قابلیت هسته ای پایبند نباشند‪ ،‬در ان شرایط سیاست های‬ ‫شدیدتری علیه جمهوری اسالمی اعمال خواهد شد‪.‬‬ ‫بیان چنین رویکردی به مفهوم ان اســت که ای ران و‬ ‫امریکا ب رای نیل به توافق مرحله ای از فضای دیپلماسی اجبار‬ ‫به منزله تهدید خارج گردیده و از دیپلماســی اجبار به عنوان‬ ‫ســازوکار نیل به توافق بهره م ی گی رند‪ .‬در حالی که نگرش‬ ‫مقامات اجرایی ای ران معطوف به تبیین فضای خوشبینانه‬ ‫ب رای اینده مذاکرات اســت‪ .‬مجموعه های نزدیک به دولت‬ ‫بر این اعتقادند که هر نوع مذاکره ســازنده م ی تواند نتایج و‬ ‫مطلوبی ت های موثری را ب رای امنیت منطقه ای و ســاختار‬ ‫اقتصادی ای ران ایجاد کند‪.‬‬ ‫مهم ترین مساله و دغدغه تیم مذاکره کننده ای رانی در‬ ‫دیدارهای ژانویه ‪ 2015‬را باید کنترل فضای سیاست امنیتی‬ ‫دانست؛ روندی که م ی تواند زمینه های الزم ب رای دستیابی به‬ ‫توافق را ب راساس سازوکارهای کنش همکاری جویانه فراهم‬ ‫سازد‪ .‬در حالی که تفاوت در نگرش مقامات ای رانی و امریکایی‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫ای ران‪ ،‬زمینه ب رای تصویب و اجرای پروتکل الحاقی ‪ 93+2‬در‬ ‫ساختار قانون گذاری ای ران به وجود اید‪.‬‬ ‫روندهای ایجادشــده در ‪ 10‬دوره از مذاکرات دوجانبه‬ ‫و چندجانبه هسته ای ای ران نشان م ی دهد که توافق جامع‬ ‫هسته ای مربوط به شرایطی اســت که ای ران و گروه ‪5+1‬‬ ‫درباره ذخایر هســته ای‪ ،‬قابلی ت های راهبــردی و الگوی‬ ‫کنش طرف مقابل به نتایج نسبتا یکســانی دست یابند‪.‬‬ ‫هم اکنون اختالفات اصلــی ای ران و گــروه ‪ 5+1‬را باید در‬ ‫ارتباط با چگونگی پایان بخشیدن به تحریم ها‪ ،‬فرایند نصب‬ ‫سانتریفیوژهای جدید و تع داد سانتریفیوژها به عنوان پشتوانه‬ ‫حقوق هسته ای ای ران مورد توجه قرار داد‪.‬‬ ‫اگرچه ایاالت متحده و سایر کشورهای گروه ‪ 5+1‬در‬ ‫مذاکرات و توافق ‪ 24‬نوامبر ‪ 2013‬ژنو بر حقوق هســته ای‬ ‫ای ران تاکید داشته اند‪ ،‬اما واقعیت ان است که ایاالت متحده‬ ‫از پذیرش ان به عنوان بخشــی از توافقنامه عمومی ای ران‬ ‫و ‪ 5+1‬خودداری م ی کند‪ .‬الب ی های اســرائی ل محور در روند‬ ‫سیاست هســته ای امریکا نقش موثری ایفا کرده اند‪ .‬انان‬ ‫تالش م ی کنند تا زمینه های محدودسازی قدرت هسته ای‬ ‫ای ران را فراهم اورند‪ .‬گروه های اســرائی ل محور در سیاست‬ ‫خارجی امریکا بر این اعتقادند که هرگونه قابلیت ابزاری ای ران‬ ‫در ارتباط با فعالی ت های هسته ای م ی تواند نتایج مبهم در‬ ‫فرایند فعالی ت های هســته ای ای ران به وجود اورد‪ .‬به همین‬ ‫دلیل است که ای ران و امریکا مذاکرات دوجانبه و سه جانبه‬ ‫متعددی را ب رای اعتمادســازی و نیل به توافق در دستورکار‬ ‫قرار داده اند‪.‬‬ ‫‪ -2‬نقش بحران های منطقه ای در سازوکارهای‬ ‫ح ل وفصل اختالفات ایران و امریکا‬ ‫را م ی توان به عنوان بخشی از واقعی ت های ساختاری دانست‬ ‫که ســازوکارهای محدودسازی قدرت هســته ای ای ران را‬ ‫منعکس م ی سازد‪ ،‬در این ارتباط‪ ،‬مقامات امریکایی تمایل‬ ‫محدودی ب رای پایان دادن به تحریم های اقتصادی نشــان‬ ‫داده اند‪ .‬تحریم هایی که از سال ‪ 2008‬اغاز گردیده و به گونه‬ ‫تدریجی گسترش یافته است‪.‬‬ ‫‪ -1‬ابهام در نتایج مذاکرات ژانویه ‪2015‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫روندهای اتخاذشده در فضای مذاکرات‬ ‫‪ 16‬و ‪ 17‬ژانویــه ‪ 2015‬بیانگر ان اســت‬ ‫که دیپلماسی هســته ای امریکا در روند‬ ‫مذاکرات دوجانبه و چندجانبه با ایران را‬ ‫می تــوان تابعی از نگــرش راهربدی این‬ ‫کشــور در ارتباط با موضوعــات امنیتی‬ ‫دانست‬ ‫پایان دادن به تحریم ها را باید محور اصلی سیاســت‬ ‫راهبردی ای ران در مذاکرات هسته ای دانست‪ .‬طبیعی است‬ ‫که ایاالت متحده در چنین فرایندی رویکرد متفاوتی خواهد‬ ‫داشت‪ .‬واقعیت ان اســت که در یک سال گذشته برخی از‬ ‫مراکز اقتصادی و تجاری ای ران از تحریــم خارج گردیده اما‬ ‫مجددا با تحریم ناشی از احکام قضایی دادگاه های امریکایی‬ ‫و اروپایی روبه رو گردیده اند‪ .‬در شــرایطی کــه باراک اوباما‬ ‫وضعیت اضط راری را تمدید کرده است‪ ،‬بعید به نظر م ی رسد‬ ‫که ایاالت متحــده به تحریم ها پایــان داده یا اینکه حقوق‬ ‫هسته ای ای ران را در قالب حداقلی ان یعنی تداوم غن ی سازی‬ ‫ب رای تامین سوخت هسته ای مورد پذیرش قرار دهد‪.‬‬ ‫هم اکنون مباحثی مطرح م ی شــود که به موجب ان‬ ‫ای ران و روســیه ب رای تولید سوخت هســته ای با یکدیگر‬ ‫همکاری نمایند‪ .‬حتی در تاریخ ‪ 20‬ژانویه ‪ 2015‬این موضوع‬ ‫مطرح شد که روسیه امادگی خود ب رای فروش موشک های‬ ‫زمی ن به هوای اس ‪ 400‬را اعالم کرده است‪ .‬اگرچه بیان چنین‬ ‫رویکردی به مفهوم ان است که ای ران م ی تواند نقش موثری‬ ‫در روند امنی ت ســازی منطقه ای خاورمیانه و اسیای جنوب‬ ‫غرب ایفا نماید‪ ،‬اما نشانه های دیگری از تضاد روابط امریکا و‬ ‫روسیه را نیز منعکس م ی سازد‪.‬‬ ‫هرچند ای ران و روســیه درباره مســائل منطقه ای از‬ ‫جمله ضرورت مقابله با جبهه النصره و داعش دارای رویکرد‬ ‫نسبتا مشترکی م ی باشــند‪ ،‬اما چنین رویکردی به مفهوم‬ ‫تسری سیاست منطقه ای به حوزه سیاست هسته ای تلقی‬ ‫نم ی شود‪ .‬روسیه تاکنون بخش قابل توجهی از سیاست های‬ ‫امریکا و اتحادیه اروپا در روند اعمال تحریم اقتصادی علیه‬ ‫ای ران را مورد پذیرش قرار داده‪ ،‬از سوی دیگر روسیه تالش‬ ‫دارد تا هم اکنون تحریم های امریکا و اتحادیه اروپا علیه خود‬ ‫را پایان دهد‪ .‬در چنین شرایطی‪ ،‬روسیه و چین به تنهایی قادر‬ ‫نخواهند بود روند پایان بخشیدن به تحریم ها را تسریع کرده‬ ‫یا اینکه حقوق هســته ای ای ران را فراتر از رویکرد بازیگران‬ ‫اروپایی و امریکا در فضای ‪ 5+1‬مورد پذیرش قرار دهند‪.‬‬ ‫روندهای اتخاذشده در فضای مذاکرات ‪ 16‬و ‪ 17‬ژانویه‬ ‫‪ 2015‬بیانگر ان است که دیپلماسی هسته ای امریکا در روند‬ ‫مذاکرات دوجانبه و چندجانبه با ایــران را م ی توان تابعی از‬ ‫نگرش راهبردی این کشور در ارتباط با موضوعات امنیتی‬ ‫دانست‪ .‬در این فرایند‪ ،‬نشــانه هایی از تداوم غیرمحسوس‬ ‫دیپلماســی اجبار در قالب ســازوکارهای همکاری جویانه‬ ‫مشــاهده م ی شــود‪ .‬چنین فرایندی نشــان م ی دهد که‬ ‫سیاستگذاری هسته ای امریکا در ب رابر ای ران ب راساس فرایند‬ ‫همکاری ســاختار اجرایی‪ ،‬نهادهای اجتماعی و اتاق های‬ ‫فکر شکل م ی گیرد‪ .‬هریک از ســه حوزه یادشده‪ ،‬وظایف‬ ‫و فعالی ت هــای خــود را در قالب ضرورت های ســازمانی‪،‬‬ ‫ســاختاری‪ ،‬اجتماعی و بی ن المللی انجام م ی دهند‪ .‬دانش‬ ‫سیاســتگذاری در امریــکا معطوف به چگونگــی ارتباط‬ ‫حوزه های تصمیم گیری ساختاری با ضرورت های اجتماعی‬ ‫است‪ .‬هریک از نهادهای یادشــده کارویژه خود را در فرایند‬ ‫دیپلماسی هسته ای با ای ران در دستورکار قرار داده اند‪.‬‬ ‫در شرایط موجود ایاالت متحده تالش دارد تا «قابلیت‬ ‫راهبردی ای ران» را به حداقل برساند‪ .‬روسیه نیز تمایل چندانی‬ ‫به افزایش قدرت راهبردی ای ران ندارد‪ .‬اگرچه روسیه امادگی‬ ‫خود را ب رای فروش تجهی زات تدافعی اعالم کرده اما تحقق‬ ‫چنین اهدافــی در کوتاه مدت کار دشــواری خواهد بود‪ .‬به‬ ‫همین دلیل است که موضوع مربوط به تعداد سانتریفیوژها‬ ‫به موازات چگونگی بهره گیری از سانتریفیوژهای جدید در‬ ‫دستورکار قرار گرفته اســت‪ .‬چنین روندی هنوز به نتیجه‬ ‫نهایی منجر نشــده و ایاالت متحده تالش دارد تا ب راساس‬ ‫تداوم دیپلماسی هسته ای و فرسایشی کردن معادله قدرت‬ ‫در ای ران‪ ،‬زمینه های الزم ب رای کاهش قابلیت ابزاری ای ران را‬ ‫سیاست‬ ‫مذاکرات ‪ 16‬ژانویه ‪ 2015‬را باید دهمین دوره دیدارهای‬ ‫مقامات وزارت امور خارجه ای ران با کارگزاران سیاست خارجی‬ ‫گروه ‪ 5+1‬دانست‪ .‬فرایندی که دیدارهای دوجانبه را به عنوان‬ ‫بخشی از سیاست هسته ای ای ران و امریکا قرار داده است‪.‬‬ ‫دهمین دوره مذاکرات هســته ای ای ران و گروه ‪ 5+1‬درباره‬ ‫فرایندهای اجرای ی ســازی موافقتنامه ژنو ‪ 24‬نوامبر ‪ 2013‬از‬ ‫تاریخ ‪ 16‬تا ‪ 18‬ژانویه ‪ 2015‬در ژنو برگزار شــد‪ .‬اگرچه تالش‬ ‫زیادی از ســوی تیم دیپلماتیک ای ران و کارگزاران سیاست‬ ‫هسته ای امریکا ب رای نیل به توافق ســریع انجام گرفت‪،‬‬ ‫اما در پایان مذاکرات هسته ای هی چ گونه نشانه ای از وجود‬ ‫زمینه های ساختاری ب رای نیل به توافق هسته ای مشاهده‬ ‫نشده است‪.‬‬ ‫هر یک از گروه های مذاکره کننده بر موضوعی خاص‬ ‫درباره نتایج احتمالی مذاکرات تاکید دارند‪ .‬واقعیت ان است‬ ‫که ای ران روند اعتمادسازی و شفاف سازی هسته ای را ب راساس‬ ‫اکسیدکردن هگزا امونید اورانیوم به انجام رسانده و تمام ی ‬ ‫تعهدات خود را در راستای ب ی اثرسازی قابلیت راهبردی خود‬ ‫اجرا کرده است‪ .‬ای ران تالش دارد تا نشان دهد که هیچ گونه‬ ‫انحرافی در فعالیت هســته ای اش انجام نگرفته و از سوی‬ ‫دیگر امادگی دارد تا مفاد بنیادین و اساسنامه اژانس را مورد‬ ‫پذیرش قرار دهد‪ .‬در موافقتنامه ‪ 24‬نوامبر ‪ 2013‬مقرر گردیده‬ ‫بود که به موازات پایان دادن به تحریم های بی ن المللی علیه‬ ‫بحران در ع راق و سوریه اثار پرمخاطره ای ب رای امنیت‬ ‫منطقه ای خواهد داشت‪ .‬شــلیک موشک هل ی کوپترهای‬ ‫اسرائیلی به گروه های شناسایی حزب اهلل لبنان در منطقه ‬ ‫قنیطره نشــان م ی دهد که بحــران در خاورمیانه به گونه‬ ‫مشهود و قابل توجهی در حال گسترش است‪ .‬از سوی دیگر‪،‬‬ ‫نشانه هایی از بحران امنیتی در روابط روسیه و ایاالت متحده‬ ‫در ارتباط با موضوع اوکراین به وجود امده اســت‪ .‬اگرچه در‬ ‫تفکر امنیتی روسیه‪ ،‬اوکراین به عنوان بخشی از حوزه خارج‬ ‫نزدیک محسوب م ی شــود‪ ،‬اما ایاالت متحده تالش دارد تا‬ ‫حوزه نفوذ روسیه را به گونه مرحله ای کاهش دهد‪.‬‬ ‫باتوجه به اینکه روسیه در ارتباط با بحران خاورمیانه و‬ ‫اوکراین نگرش متفاوتی با امریکا دارد‪ ،‬بناب راین طبیعی به‬ ‫نظر م ی رسد که تحقق بخشــی از اهداف منطقه ای ای ران‬ ‫در روند مذاکرات هسته ای امکان پذیر باشد‪ .‬تسری بحران‬ ‫منطقه ای به موضوعات هسته ای تاکنون اثار محدودی در‬ ‫سیاست منطقه ای به جا گذاشته است‪ .‬مقامات امریکایی نیز‬ ‫تالش دارند تا الگوی روابط خود با ای ران منطقه ای را خارج از‬ ‫فضای مذاکرات هســته ای پیگیری نمایند‪ .‬واقعیت ای ران‬ ‫منطقه ای مربوط به نقش ژئوپلتیکی جمهوری اسالمی در‬ ‫محیط بحران ساز و بحرا ن زایی است که طیف گسترده ای‬ ‫از بازیگران منطقه ای در ان ایفای نقش م ی کنند‪ .‬بناب راین‬ ‫هرگونه توافق هسته ای را باید به دور از موضوعات مربوط به‬ ‫سیاست امنیتی ای ران و امریکا در محیط منطقه ای دانست‪.‬‬ ‫‪ -3‬اختالف نظر ایران و گروه ‪ 5+1‬درباره چگونگی‬ ‫و فرایند کنترل تحری م ها‬ ‫‪55‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫به وجود اورند‪.‬‬ ‫الزم به توضیح اســت که چنین فراینــدی در حوزه‬ ‫خطوط قرمز ای ران قرار دارد‪ .‬بناب راین ضرورت های دیپلماسی‬ ‫اجبار امریکا شرایطی را به وجود م ی اورد که زمینه های الزم‬ ‫ب رای چندجانب ه گرایــی جدید در راســتای انعطاف پذیری‬ ‫ب رای کم اثرســازی قابلی ت ها به وجود اید‪ .‬اگرچه مذاکرات‬ ‫مطلوبی ت های الزم برای دســتیابی به نتیجــه نهایی را‬ ‫فراهم نکرده‪ ،‬اما تداوم روند مذاکرات به مفهوم ان است که‬ ‫دیپلماسی ادامه دارد‪ .‬تداوم دیپلماسی به مفهوم ان است که‬ ‫معادله کنش متقابل روابط ایــران و جهان غرب در فضای‬ ‫غیرخصمانه ادامه خواهد یافت‪ .‬هرگاه جلوه هایی از همکاری‬ ‫متقابل ایجاد شــود‪ ،‬م ی توان زمینه هــای الزم ب رای انجام‬ ‫اقدامات دیپلماتیک موثر را نیز مورد جس ت وجو قرار داد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫‪ -4‬ســازوکارهای نیل به نتایج سازنده در روند‬ ‫مذاکرات هسته ای‬ ‫هرگونه مذاکره دیپلماتیک ب راساس نیازهای راهبردی‪،‬‬ ‫فنی و تکنیکــی امکان پذیر اســت‪ .‬محــور اصلی طرح‬ ‫اقدام مشترک تداوم برنامه غن ی ســازی اورانیوم به موازات‬ ‫محدودیت های عملی و اقدام های شفاف ساز ب رای کسب‬ ‫اطمینان از فعالی ت های صلح امیــز برنامه اتم ی ای ران بوده‬ ‫است‪ .‬چنین موافقت نامه ای در قالب سازوکارهای الزم ب رای‬ ‫تحقق اهداف برنامه منع گســترش‬ ‫هسته ای بوده است‪ .‬هرگاه در ادبیات‬ ‫راهبردی قدرت هــای بزرگ از مفاهیم‬ ‫و ادبیاتــی همانند اطمینان ســازی‪،‬‬ ‫شفاف سازی و نگرانی راهبردی استفاده‬ ‫نمایند‪ ،‬به مفهوم ان است که روندهای‬ ‫محدودسازی قدرت کشور مقابل ادامه‬ ‫خواهد یافت‪.‬‬ ‫اصل ی ترین شــاخص طرح اقدام‬ ‫مشــترک را باید تغییر در معادله فنی‬ ‫و تکنیکــی ای ران دانســت‪ .‬در چنین‬ ‫شــرایطی بود که موضوعات مربوط‬ ‫به شفاف ســازی و اعتمادســازی در‬ ‫قالب کنــش و توافــق دیپلماتیک‬ ‫معنا پیدا کرد‪ .‬اگرچــه تاکنون درباره‬ ‫میزان موفقیت طرح اقدام مشــترک‬ ‫رویکردهای مختلفی ارائه شــده است‬ ‫اما واقعیت را م ی توان در سازوکارهایی‬ ‫دانســت که در قالب طرح جامع ارائه‬ ‫شــده اســت‪ .‬موضوعاتــی همانند‬ ‫راســت ی ازمایی در قالب مســئولیت‬ ‫ســازمان انرژی اتم ی ایــران و اژانس‬ ‫بی ن المللی انرژی اتمی مورد تاکید قرار‬ ‫گرفته و مقرر شد که مدیرکل اژانس و‬ ‫شورای حکام اژانس بی ن المللی انرژی‬ ‫اتم ی فعالی ت های مربوط به راست ی ازمایی را انجام دهند‪.‬‬ ‫در این فرایند دســتیابی به راه حل جامــع مبتنی بر‬ ‫اعتمادسازی و حس ن نیت خواهد بود‪ .‬حس ن نیت در ادبیات‬ ‫راهبردی به مفهوم ان اســت که رویکرد قدرت های بزرگ‬ ‫به گونه مرحله ای مــورد توجه قرار گیرد‪ .‬دربــاره مذاکرات‬ ‫هسته ای نوامبر ‪ ،2014‬رویکردهای متنوعی ارائه شده است‪.‬‬ ‫مجموعه های نزدیک به دولت بــر این اعتقادند که هر نوع‬ ‫مذاکره سازنده م ی تواند نتایج و مطلوبی ت های موثری را ب رای‬ ‫امنیت منطقه ای و ساختار اقتصادی ای ران ایجاد کند‪ .‬انان بر‬ ‫این اعتقادند که تعامل سازنده به مفهوم دستیابی به نتایجی‬ ‫است که حداکثر امتیاز ممکن را فراهم م ی سازد‪ .‬گروه های‬ ‫رقیب نیز نگرش متفاوتی درباره نشــانه ها و فرایند تعامل‬ ‫سازنده ارائه داده اند‪.‬‬ ‫در این ارتباط تاکید شده است که ای ران هرگز به دنبال‬ ‫دستیابی و یا گسترش هی چ گونه سالح هسته ای نخواهد بود‪.‬‬ ‫هدف از فرایندهای شفاف سازی و اطمینان یابی را باید رفع‬ ‫نگران ی های راهبردی جهان غرب دانست‪ .‬واقعیت ان است‬ ‫که ای ران در نوامبر ‪ 2013‬تعریف جدیدی از فعالیت هسته ای و‬ ‫همکاری های بی ن المللی ارائه داده است‪ .‬اگر ای ران از قابلیت‬ ‫راهبردی برخوردار است‪ ،‬به گونه ای که چنین قابلی ت هایی‬ ‫ب رای جامعه جهانی احساس نگرانی به وجود م ی اورد‪ ،‬طبیعی‬ ‫است که قدرت های بزرگ م ی بایست امتیازات بیشتری به‬ ‫ای ران درباره فرایند کاهش قدرت راهبردی در ب رنامه هسته ای‬ ‫اعطا کنند‪ .‬در حالی که از زمان تنظیم طرح اقدام مشترک‪،‬‬ ‫روند افزایش سازوکارهای دیپلماسی اجبار در برخورد با ای ران‬ ‫به وجود امده است‪.‬‬ ‫ایــران و اتحادیه اروپا فعالی ت هــای اقتصادی خود را‬ ‫ب راساس سازوکارهای ناشی از «طرح اقدام مشترک» انجام‬ ‫م ی دهند‪ .‬چنین رویکردی بیانگر ان است که ای ران تالش‬ ‫دارد زمینه های الزم ب رای گســترش همکاری ها را فراهم‬ ‫سازد‪ .‬در حال ی که کشورهای اروپایی نگرش متفاوتی با ای ران‬ ‫در ارتباط با چگونگی ارتقای همکاری ها در حوزه موضوعات‬ ‫اقتصادی و راهبردی دارند‪ .‬واقعیت ان است که اتحادیه اروپا‬ ‫دیپلماسی هسته ای را ب راســاس ادامه تحریم ها پیگیری‬ ‫م ی کند‪ .‬مقامات امریکایی و اروپایی بر این اعتقادند که اگر‬ ‫فشار اقتصادی و بی ن المللی علیه ای ران کاهش یابد‪ ،‬در ان‬ ‫شرایط روند ادامه همکاری های هسته ای ای ران با گروه ‪5+1‬‬ ‫کاهش م ی یابد‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫ای ران و امریــکا دارای موقعیت ســاختاری در محیط‬ ‫منطقه ای و بی ن المللی هســتند‪ .‬هر یک از این بازیگران‬ ‫تحت تاثیر نیروهای اجتماعی خود نیز قرار دارند‪ .‬جایگاه یابی‬ ‫حزب جمهوریخواه در کنگره امریکا به مفهوم ان است که‬ ‫جمهوریخواهان از سازوکارهای معطوف به دیپلماسی اجبار‬ ‫ب رای گسترش فشــارهای اقتصادی بهره خواهند گرفت‪.‬‬ ‫هرگونه فرایند اقتصادی م ی تواند اثار و نتایج راهبردی خود‬ ‫را به وجود اورد‪ .‬تحریم های اقتصادی بخشــی از سیاست‬ ‫عمومی جهان غرب محســوب م ی شود‪ ،‬بناب راین تغییر در‬ ‫بافت کابینه یا کنگره تغییر بنیادین در سیاســت عمومی‬ ‫کشورهای جهان غرب را ایجاد نم ی کند‪.‬‬ ‫کنگره در ساختار راهبردی امریکا نقش موثری ب رای‬ ‫اعمال تحریم ها علیه ای ران داشته است‪ .‬به همین دلیل است‬ ‫که در اینده نیز کنگره از موقعیــت ویژه و منحصربه فردی‬ ‫برخوردار خواهد بــود‪ .‬واقعی ت های راهبــردی بیانگر ان‬ ‫اســت که بخش قابل توجهی از تحریم هــای یکجانبه و‬ ‫چندجانبه علیه ای ران مربوط به دورانی بوده است که حزب‬ ‫دموکرات اکثریت مجلس ســنا و نماینــدگان را به موازات‬ ‫کنترل کاخ سفید در اختیار داشته است‪ .‬روندهای تحول در‬ ‫شکل بندی و نیروهای دو حزب دموکرات و جمهوریخواه در‬ ‫کنگره نشــان م ی دهد که تداوم مذاکرات در فضای کنگره‬ ‫محافظه کار خواهد بود‪.‬‬ ‫‪ 17‬ماه دیپلماسی هســته ای ب رای ای ران دستاوردها و‬ ‫محدودیت هایی را به وجود اورده اســت‪ .‬مهم ترین دستاورد‬ ‫دیپلماسی هسته ای ای ران را باید بهینه سازی روابط خارجی‬ ‫با کشورهای اروپایی و جهان غرب دانست‪ .‬به عبارت دیگر‪،‬‬ ‫در ‪ 17‬ماه گذشــته ادبیات عمومی دولت درباره موضوعات‬ ‫سیاست جهانی ماهیت مسالمت امیزتری پیدا کرده است‪.‬‬ ‫بناب راین م ی توان بر این موضوع تاکید داشت که ای ران بخشی‬ ‫از معادله سیاست در رقابت جمهوریخواهان و دموکرات ها در‬ ‫رقابت های حزبی ایاالت متحده خواهد بود‪.‬‬ ‫اگر ای ران به روند دیپلماســی هســته ای ادامه ندهد‪،‬‬ ‫طبیعی است که مشــکالت بیشتری‬ ‫فراروی ان خواهد بود‪ .‬مهم ترین موضوع‬ ‫ان اســت که در دیپلماسی هسته ای‬ ‫چه الگوهای تعاملــی در پیش گرفته‬ ‫شــود و زمینه ایجاد موازنه دیپلماتیک‬ ‫را فراهم ســازد‪ .‬واقعی ت های راهبردی‬ ‫در دیپلماسی هســته ای امریکا نسبت‬ ‫به ایــران بیانگــر این موضوع اســت‬ ‫کــه ایاالت متحــده از ســازوکارهای‬ ‫متقاعدســازی ایــران از طریق اعطای‬ ‫امتیازات محدود در ازای امتیازات فراگیر‬ ‫بهره م ی گیرد‪.‬‬ ‫فضای کلی مذاکرات هســته ای‬ ‫ایــران و امریــکا معطوف بــه تالش‬ ‫مشترک ب رای دستیابی به نتایجی است‬ ‫که سیاســت قدرت نظام بی ن الملل را‬ ‫منعکس م ی سازد‪ .‬به همین دلیل است‬ ‫که امریکای ی ها نســبت بــه روندهای‬ ‫ارتقای ســانتریفیوژهای ایــران توجه‬ ‫چندانی نشــان نداده و از ســوی دیگر‬ ‫تالش دارنــد زمینه کاهــش قابلیت‬ ‫هسته ای ای ران را به وجود اورند‪ .‬مذاکرات‬ ‫هســته ای تاکنون ادبیات سیاســی و‬ ‫سیاســت خارجی ای ران را بــا تغیی راتی‬ ‫همراه ساخته است‪ ،‬اما نتیجه موثری در‬ ‫حوزه اقتصادی و راهبردی ب رای ای ران به وجود نیاورده است‪.‬‬ ‫الگوی دیپلماسی اجبار در سیاســت خارجی امریکا‬ ‫واقعیت اشکار و پنهان دیپلماسی هسته ای نیز است‪.‬‬ ‫به همین دلیل است که تاکید بر خطوط قرمز ای ران‬ ‫ب رای فعالیت هسته ای در چارچوب پادمان و سیاست های‬ ‫کلی اژانس بی ن المللی انــرژی اتم ی م ی تواند زمینه های‬ ‫الزم ب رای دستیابی به نتیجه سازنده در جهت حداقل سازی‬ ‫تهدیدات و حداکثرســازی منافع متقابل را به وجود اورد‪ .‬در‬ ‫چنین شرایطی‪ ،‬سیاسی کردن موضوع مذاکرات هسته ای‬ ‫نم ی تواند نتایج مطلوبی ب رای ای ران ایجاد کند‪.‬‬ ‫دیپلماسی هســته ای بخشــی از ضرورت راهبردی‬ ‫ای ران بوده و هر گروه از جامعه م ی بایســت رویکرد سازنده ‬ ‫خود ب رای بهینه سازی منافع راهبردی کشور را مورد استفاده‬ ‫قرار دهد‪.‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫امریکا می خواهدقیمت‬ ‫مذاکرات را باال ببرد‬ ‫اختالف های دموکرات ها و جمهوری خواهان‬ ‫دارای اصالت است‬ ‫هادی اجیلی‬ ‫‪5‬‬ ‫استاد دانشگاه عالمه طباطبایی‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫سیاست‬ ‫تنش میان کاخ ســفید و کنگره امریکا بر سر تشدید‬ ‫تحریم های ای ران همزمان با ادامه گفت وگوهای هسته ای‪،‬‬ ‫به یکی از مهمترین بحث ها در رابطه با مذاکرات میان ای ران‬ ‫و گروه ‪ 5+1‬تبدیل شده اســت‪ .‬در این خصوص دو دیدگاه‬ ‫متفاوت وجود دارد که باید نتایج ان را به صورت مجزا بررسی‬ ‫کرد‪ .‬دیدگاه نخست‪ ،‬این اختالفات میان کنگره و کاخ سفید‬ ‫را بیشتر در قالب جنگ زرگری تحلیل م ی کند و معتقد است‬ ‫اینها م ی خواهند قیمت معامله را باال بب رند‪ .‬در واقع کاخ سفید‬ ‫از این اختالفات خیلی ناراحت نیست‪ ،‬بلکه به نوعی احساس‬ ‫م ی کند که این اختالفات‪ ،‬قدرت چانه زن ی اش را در مذاکرات‬ ‫باالتر خواهد برد و ان امتیاز ناچیزی که در مذاکرات ممکن‬ ‫است بابت کاهش یا تعلیق برخی تحریم ها ب رای ای ران قائل‬ ‫شود را م ی تواند به دلیل وجود مخالفان جدی در کنگره به‬ ‫ای ران گرانتر بفروشــد‪ .‬بناب راین این گروه معتقدند کنگره و‬ ‫کاخ سفید‪ ،‬دو قطعه یک پازل هستند‪ .‬اما اگر فرض را بر این‬ ‫بگذاریم که اختالفات درون حزبی میان کاخ سفید و کنگره‬ ‫اختالفات جدی و اصالت دار است‪ ،‬تفسیرها متفاوت م ی شود‪.‬‬ ‫نظر من نیز به دیدگاه دوم نزدیک تر است؛ یعنی معتقدم‬ ‫که اختالفات حزبی میان جمهوریخواهــان و دموکرات ها‬ ‫در امریکا یک اختالف اصالت دار اســت و در زمینه ای ران‪،‬‬ ‫باراک اوباما عالقه مند است نشــان دهد سیاست خارجی‬ ‫مدل جمهوریخواهان در دوره جورج بوش‪ ،‬سیاست خارجی‬ ‫تنش زایی بوده که ب رای امریکا هزینه هــای زیادی را به بار‬ ‫اورده اســت‪ ،‬بناب راین م ی توان از طریق سیاست مذاکره و‬ ‫تحریم یعنی همان چماق و هویج با ای ران به نتیجه رسید‪.‬‬ ‫در نتیجه رئی س جمهور دموکرات امریکا متصور است‬ ‫اکنون بهترین زمان ب رای پیروزی تاریخی حزبش است تا از‬ ‫میان پرونده های مهم سیاست خارجی امریکا‪ ،‬حل مساله‬ ‫هسته ای ای ران نیز به نام اوباما زده شود‪ .‬در سیاست خارجی‬ ‫امریکا چند پرونده کالن مهم وجود دارد که الینحل مانده اند؛‬ ‫یکی موضوع کوباست که اوباما ب رای حل ان خیز برداشته‬ ‫است‪ .‬دیگری موضوع ای ران اســت که دولت های مختلف‬ ‫امریکا هنوز نتوانســته اند ان را حل و فصل کنند و دیگری‬ ‫مساله سازش اع راب و اسرائیل و مساله فلسطین است که‬ ‫در هر دو مورد‪ ،‬رئی س جمهور امریــکا تالش هایی را به کار‬ ‫گرفته است‪ .‬مساله افغانستان و ع راق نیز در سیاست خارجی‬ ‫امریکا مطرح بود و اوباما ســعی م ی کرد به راه حلی دست‬ ‫پیدا کند تا بتواند نظامیــان امریکایی را از این کشــورها‬ ‫خارج کند‪ .‬رئی س جمهور امریکا در رابطه با مســاله چین و‬ ‫روســیه نیز اقداماتی را انجام داده است‪ .‬به هر حال به نظر‬ ‫م ی رسد در این میان پرونده هســته ای ای ران‪ ،‬تنها شانس‬ ‫اوباما و دموکرات ها ب رای موفق جلوه دادن سیاست خارجی‬ ‫دولت فعلی امریکاست‪ .‬بناب راین جمهوریخواهان به دلیل‬ ‫اختالفات حزبی عالقه مند نیستند که این شانس را در اختیار‬ ‫اوباما قرار دهند تا یک مساله مهم به عنوان برگ ب رنده ای در‬ ‫انتخابات بعدی ب رای دموکرات ها محسوب شود‪ .‬ظاهر امر‬ ‫نشــان م ی دهد که این موضوع حتی ب رای دموکرات ها نیز‬ ‫خسته کننده شده است و به نوعی اوباما ان سیاست خارجی‬ ‫موفقی که م ی توانست داشته باشد را نداشته است‪ .‬به همین‬ ‫خاطر در حال حاضر نه تنها از جانب جمهوریخواهان بلکه‬ ‫از طرف دموکرات ها و حتی برخی از مدی ران و سیاستمداران‬ ‫کاخ سفید این شیوه سیاست خارجی اوباما تحت فشار و انتقاد‬ ‫است‪ .‬این افراد و گروه ها معتقدند که اوباما خیلی منفع النه در‬ ‫این رابطه برخورد م ی کند و از موضع ضعف وارد شده است‪.‬‬ ‫در این خصوص باید یاداور شد که میان منطق ای ران و‬ ‫امریکا بر سر مذاکرات فاصله بسیاری وجود دارد‪ .‬ای ران معتقد‬ ‫است تیم مذاکره کننده م ی توانست با موضع قدرت وارد شود‬ ‫اما به گونه ای رفتار کرد که طرف مقابل از این موضع برداشت‬ ‫ضعف کرده اســت‪ .‬طرف مقابل ای ران در کنگره نیز معتقد‬ ‫است که اوباما از موضع ضعف و انفعال وارد شده است‪ .‬این‬ ‫مساله نشان م ی دهد که منطق ای ران و امریکا تا چه حد از‬ ‫هم فاصله دارد‪ .‬در هر حال من معتقدم انچه میان کنگره و‬ ‫کاخ سفید شاهد هســتیم اختالفات حزبی جدی است و در‬ ‫این میان اوباما عالقه مند است که به نوعی ماجرای هسته ای‬ ‫ای ران را ولو شده به صورت نمایشی یا مقطعی و موقت حل‬ ‫کند و فیصله دهــد تا بتواند ان بهره بــرداری الزم را جهت‬ ‫مصرف داخلی حزب دموکرات داشته باشد‪ .‬جمهوریخواهان‬ ‫نیز از این موضوع اطالع دارنــد و در نتیجه تالش م ی کنند‬ ‫تا اوباما به هدفش نرســد‪ .‬دیدگاه کســانی که م ی گویند‬ ‫اختالف میان کنگره و کاخ ســفید‪ ،‬جنگ زرگری است نیز‬ ‫بالوجه نیست‪ .‬زی را جمهوریخواهان در کنگره اگاه هستند‬ ‫که هرچقدر فشار را بر اوباما افزایش دهند قدرت چانه زنی و‬ ‫گران فروشی طرف امریکایی در مذاکرات نیز افزایش خواهد‬ ‫یافت و به نوعی چماقی در اختیار اوباما خواهد شد تا ای ران را‬ ‫بترساند که اگر کوتاه نیاید تحریم های بیشتری در راه خواهد‬ ‫بود‪ .‬اما اوباما یک جمله مهم گفته است که تیم مذاکره کننده‬ ‫ای ران باید روی ان خیلی دقت داشته باشد‪ .‬اوباما ب رای اینکه‬ ‫کنگره را متقاعد کند کــه تحریم جدیدی وضع نکند‪ ،‬گفته‬ ‫است که تحریم های بیشتر ممکن است موضع امریکا را در‬ ‫قبال ای ران تنها کند و سیاست خارج ی شان را نیز منزوی کند‪.‬‬ ‫هم جان کــری و هم باراک اوباما بارهــا بر این نکته‬ ‫تاکید داشته اند که ادامه تحریم ها ممکن است باعث شود تا‬ ‫متحدان انها دیگر در بحث تحریم ای ران همراه ی شان نکنند‪.‬‬ ‫در این میان تیم مذاکره کننــده ای رانی باید توجه کند که در‬ ‫بازی داخلی امریکا وجه المصالحه نشود و به توافقی که اوباما‬ ‫م ی‏خواهد فقط مصرف داخلی داشته باشد‪ ،‬راضی نشود‪.‬‬ ‫در رابطه با اینده مذاکرات به نظر م ی رسد فعال سیاست‬ ‫خارجی اوباما مبنی بــر ادامه مذاکــرات‪ ،‬پیگیری راه حل‬ ‫دیپلماتیک و به زعم خودشــان راهکاری که مانع توسعه‬ ‫هسته ای ای ران شده است تا حدی در افکار عمومی امریکا‬ ‫همچنان خریدار دارد‪ .‬بناب راین ب رای یک جریان سیاســی‬ ‫در امریکا خیلی سنگین خواهد بود که خالف جهت اب و‬ ‫خالف افکار عمومی حرکت کند‪ .‬توجه کنید که تریبون های‬ ‫اصلی امریکا در اختیار کاخ سفید است و اگر جمهوریخواهان‬ ‫بخواهند وارد فضایی شــوند که به واقع مانــع اوباما ب رای‬ ‫توافق با ای ران شوند‪ ،‬ب ی تردید این موضوع به افکار عمومی‬ ‫امریکا کشیده م ی شود و ان کسانی که مانع شده اند‪ ،‬متضرر‬ ‫خواهند شد‪ .‬این در شرایطی است که جمهوریخواهان اصال‬ ‫نم ی خواهند این ضرر را متحمل شوند‪ .‬بناب راین اگر فضا به‬ ‫سمتی رود که اوباما بتواند کماکان افکار عمومی را در اختیار‬ ‫خود داشته باشد‪ ،‬این گونه فعالی ت های کنگره بیشتر جهت‬ ‫فشار بر خود کاخ سفید خواهد بود تا اینکه مانعی بر سر راه‬ ‫توافق با ای ران باشد‪ .‬به بیان دیگر اگر توافقی میان ای ران و‬ ‫امریکا یا ‪ 5+1‬امضا شود‪ ،‬کنگره مانع ان نخواهد شد‪.‬‬ ‫نکته اخــر را نیــز به بررســی صحب ت هــای اخیر‬ ‫رئی س جمهور امریکا مبنی بر اینکه شــانس توافق با ای ران‬ ‫زیر ‪50‬درصد اســت‪ ،‬اختصاص م ی دهم‪ .‬در این رابطه باید‬ ‫توجه داشت که مواضع سیاستمداران زمانی که مذاکرات در‬ ‫حال انجام است را نباید اصالت داد‪ .‬زمانی یک سیاستمدار‬ ‫یزند این صحبت او بیشتر ناظر‬ ‫همزمان با مذاکرات حرفی م ‬ ‫به طرف مقابل مذاکره کننده است و مخاطبش افکار عمومی‬ ‫نیست‪ .‬اوباما با این صحبتش م ی خواست به ای ران اولتیماتوم‬ ‫دهد که از خطوط قرمزش کوتاه بیاید تا فضا ب رای برد تاریخی‬ ‫که مدنظرش است بهتر فراهم شود‪ .‬در نهایت این حرف های‬ ‫نگران کننده امریکا غالبا ب رای باال بردن قیمت مذاکرات است‬ ‫و اصالتی ندارد‪.‬‬ ‫‪57‬‬ ‫دو روی افراط‬ ‫اف راط دو رو دارد؛ یک روی ان در غرب است و روی دیگر در خاورمیانه ‪ .‬یکی با جهالت تفسیری ناروا‬ ‫از کتاب و سنت پیامبر م ی دهد و دیگری با درامیختن مرزهای ازادی بیان و توهین تمدن و فرهنگی‬ ‫غنی را به سخره و تحقیر م ی گیرد‪ .‬این دو در شعله ورشدن اتش خشم و کینه در جهان به یک اندازه‬ ‫یزنند و چه‬ ‫مقصر و مسئولند‪ .‬چه انها که در خاورمیانه شهروندان بی گناه و غیر نظامی را گردن م ‬ ‫اف راط گ رایانی که در چارچوب نظم های لیبر ال به مقدسات جهان اسالم توهین م ی کنند‪ .‬در این میان‬ ‫اندیشمندان و سیاستمداران میانه رو در هر دو سوی جهان موظفند با طرح گفتمان جدید بر این دایره‬ ‫خشونت و اف راط مهر باطل بزنند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫سهضلعیتوطئه‬ ‫صهیونیسم‪ ،‬غرب و ارتجاع منطقه ای عامالن سه گانه موج اسالم هراسی در جهان‬ ‫علیرضا صدرا‬ ‫بین الملل‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫استاد اندیشه سیاسی دانشگاه تهران‬ ‫تجدید تفکر و تمدن اســامی در ‪ 150‬سال پیش با‬ ‫پرچمداری سیدجمال الدین اســدابادی اغاز شد‪ ،‬با انقالب‬ ‫اسالمی در ای ران تقویت شد و توسط نظام جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران نظام مند و الهام بخش شد‪ .‬این تمدن اسالمی در قالب‬ ‫بیداری اسالمی نه تنها در جهان اسالم بلکه در جهان یک‬ ‫جریان فزاینده و فراگستر است که به طور طبیعی یک سری‬ ‫مخالف دارد‪ .‬استکبار جهانی و پشــت سر ان صهیونیسم‬ ‫جهانی بیشترین مخالفت ها را با این جریان دارد‪ .‬جریان های‬ ‫اسالمگرایی‪ ،‬به ویژه در کشورهای اروپایی‪ ،‬با سیاه نمایی و با‬ ‫همین حرکت های ضد ازادی‪ ،‬با توهین‪ ،‬تحقیر و مانند اینها‬ ‫تا م ی توانند ســعی م ی کنند جلوی این جریان را بگیرند یا‬ ‫سرعت ان را کند کنند‪ ،‬این حرکت ها نوعا از اینجا برم ی خیزد‬ ‫که در این جریان یا بعضا شــیطنت های وجود دارد و بعضا‬ ‫حماقت ها و جهالت ها که معمــوال جنایت جاهلی و نادان‬ ‫و ساده اندیش ولو ظاه را اسالمی باشد‪ ،‬ابزار و عمل جریان‬ ‫شیطانی شده که جریاناتی مانند طالبان‪ ،‬القاعده و مانند اینها‬ ‫یا یقینا بسیاری از رهب ران انها‪ ،‬جریانات افراد فریبکار هستند‬ ‫که عملیاتی را اقدام م ی کنند که با ســیاه نمایی انها‪ ،‬بهانه‬ ‫دست جریان شیطانی در غرب م ی دهند که این حرکت های‬ ‫افراطی را در قالب اسالم ه راســی و به شکل های گوناگون‬ ‫تحقیر و تهدید و مانند اینها تشــدید کننــد‪ .‬بناب راین اینها‬ ‫به عنوان دو لبه یک قیچی عمل م ی کنند‪ .‬یک لبه جریان‬ ‫اسالمگرایی اصیل که نماد ان انقالب اسالمی ای ران است‬ ‫و بروز بیرونی ان هم جبهه مقاومت اسالمی است‪ ،‬اکنون‬ ‫تالش دارد در قلب اروپا و امریکا اسالم را به صورت جریانی‬ ‫پویا نشــان دهد‪ .‬اما جریانات ضد دین از یک ســو برامده‬ ‫از مثلث صهیونیســم جهانی‪ ،‬اســتکبار جهانی و ارتجاع‬ ‫منطقه ای است و از سوی دیگر ناشی از جهالتی است که در‬ ‫میان جریانات ساده اندیش‪ ،‬ظاهرگرا و ظاه ربینی وهابیت‪ ،‬در‬ ‫قالب القاعده‪ ،‬النصره‪ ،‬داعش و مانند انها بروز کرده اســت‪،‬‬ ‫بناب راین امروز شاهد منازعه میان انها هستیم‪.‬‬ ‫لکن انها در منطقه اتشــی را ب رافروختند‪ .‬نکته قابل‬ ‫توجه این است که در شرایط فعلی این اتش دامن خودشان‬ ‫را گرفته است‪ .‬اما جریاناتی در غرب هستند که همچنان در‬ ‫اندیشه ترویج اسالم ه راسی بیشــتر و بزرگتری هستند‪ ،‬اما‬ ‫این اتفاق نخواهد افتاد و مانند بســیاری از توطئه هایی که‬ ‫به ویژه در چند دهه گذشته ب رای جلوگیری از بروز‪ ،‬باروری و‬ ‫گسترش انقالب اسالمی و پیام ان تالش کردند‪ ،‬معکوس‬ ‫خواهد شد‪ .‬نمونه بارز این امر نیز تحمیل جنگ هشت ساله‬ ‫بر ای ران است که کشور مان با قدرت از این جنگ بیرون امد‪.‬‬ ‫ع راقی که زمانی علیه ما بود امــروز در جبهه مقاومت قرار‬ ‫دارد‪ .‬البته نقشی که رسانه ها‪ ،‬احزاب سیاسی بیگانه ستیز‬ ‫و برخی از سیاســتمداران تندرو و نیز برخی از اندیشمندان‬ ‫و نخبگان فکری در اروپا در گســترش اسالم ه راسی و در‬ ‫نهایت اسالم ستیزی در این قاره داشته اند بسیار قابل توجه‬ ‫اســت‪ .‬بناب راین فعالیت این گروه هــا در جوامع اروپایی در‬ ‫گسترش پدیده اسالم ه راسی و اسالم ستیزی تاثیر بس زایی‬ ‫در افکار عمومی جوامع خود بر جای گذارده اســت که این‬ ‫امر منجر به ایجاد شرایط سخت و نامناسب ب رای برخی از‬ ‫ساکنان مسلمان در جوامع اروپایی گردیده است‪ .‬در ادامه‪،‬‬ ‫نگارنده در رابطه با مروجان اسالم ه راســی و اسالم ستیزی‬ ‫در جوامع اروپای ســه شــاخصه عمده را مورد بررسی قرار‬ ‫م ی دهد‪ .‬باز نمایی و پوشــش خبری رســانه ها از اسالم و‬ ‫مســلمانان در جوامع اروپایی‪ :‬با رشد رســانه های جهانی‬ ‫به عنوان «پایگاه های بازنمایی واقعیت» امروزه ما با تصاویر‬ ‫بازنمای ی شده بسیار منفی از اسالم روبه رو هستیم‪ .‬تصویر‬ ‫چریک های مسلمان که در پی اقدام به بمب گذاری هستند‪،‬‬ ‫تصویر روحانیونی که رهب ران جریان های تروریستی هستند‬ ‫و مردان خشــنی که به زبان ع ربی تکلم م ی کنند و به انواع‬ ‫تجهی زات جنگــی و نظامی مجهزند کــه همگی در پی‬ ‫مبارزات عظیم و کامال سازماندهی شده علیه غرب هستند‪.‬‬ ‫رسانه های خبری هر روز در اخبار خود از عملیات انتحاری‬ ‫بمب گذاری هایی که اغلب توسط گروهک های تروریستی‬ ‫مسلمانان به وقوع پیوســته خبر م ی دهند‪ .‬اسالم ه راسی‪،‬‬ ‫اسالم گریزی و اسالم وحشــت در تمامی این تصاویر موج‬ ‫م ی زند‪ .‬تصویر بازنمای ی شــده نه چندان حقیقی از اسالم‪،‬‬ ‫اکنون موجب گردیده که این تصاویر حالتی واقعی به خود‬ ‫بگیرد‪ ،‬تصویر رسانه ای در ذهن میلیون ها تن از افراد جهان‬ ‫نقش بســته اســت‪ .‬این تصاویر اگر چه با واقعیت فاصله‬ ‫زیادی دارند اما در جهان امروز که رسانه ها ب رای ما واقعیت‬ ‫را م ی سازند به تصاویر واقعی تبدیل گشته اند‪ .‬پیرو حوادث‬ ‫واقعی مانند ماجرای سلمان رشدی‪ ،‬جنگ اول خلیج فارس‬ ‫و ‪ 11‬ســپتامبر‪ ،‬توجه به بازنمای ی های رسانه ای اسالم‪ ،‬رشد‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫قابل توجهی کرده اســت‪ .‬حجم روز افزون تحقیقات نشان‬ ‫م ی دهد که در موازنه تصاویــر‪ ،‬بازنمای ی ها و گفتمان های‬ ‫مرتبط با اســام و مسلمان در رســانه های غالب غربی و‬ ‫اروپایی‪ ،‬گرایش به ارائــه تصویری منفــی و متخاصم از‬ ‫مسلمانان و اسالم دیده م ی شود‪ .‬به هرحال پرواضح است که‬ ‫جریان اسالم ستیزی غرب ی ها باعث م ی شود که بسیاری از‬ ‫فرهیختگان و واقع بینان و کسانی که تحلیل درستی دارند‪،‬‬ ‫یک نوع گسترش وسی ع تری را ب رای اسالم‪ ،‬اما ب رای اسالم‬ ‫انقالبی‪ ،‬عاقالنه و حکیمانه نه سازشــگری‪ ،‬شورش گری و‬ ‫تکفیر داشته باشند‪ .‬یقینا اسالم وهابی و وهابیت اسالم نما‬ ‫چه شکل سازشگرانه و چه شکل تکفیری ان اینده ای ندارد‪،‬‬ ‫اما ب رای اینده محدودی تا چندین سال قطعا یک ازاری ب رای‬ ‫جهان اسالم خواهد داشت ولی نهایتی نخواهد داشت‪ .‬اینده‬ ‫نشــان م ی دهد که جایگاه اســام اصیل لطمه نم ی بیند‪،‬‬ ‫اســامی که انقالبی و دارای نواندیشی دینی است و ای ران‬ ‫نماد و پرچمدار ان است‪ .‬بزرگترین رسالت مسلمانان جهان‬ ‫و جهان اسالم این اســت که تا م ی توانند به اسالم حقیقی‬ ‫بیشتر نزدیک شوند و ان را به جهان عرضه کنند؛ ب ی شک‬ ‫وضعیت فعلی م ی تواند تهدید را تبدیل به فرصتی کند که‬ ‫اسالم رحمانی و رحمانیت اسالمی نه اسالم سازشگرانه را در‬ ‫دنیا رواج دهند‪ .‬مسلمانان باید همبستگی و همگرایی خود‬ ‫را حفظ و تقویت کنند و باور کنند که شــیاطین و جریانات‬ ‫جاهلی که به اسم اسالم‪ ،‬اسالم نمایی م ی کنند‪ ،‬مانند دو تیغ‬ ‫یک قیچی هدفشــان کل جریانات اسالمی‪ ،‬اسالم اصیل‪،‬‬ ‫ناب‪ ،‬تمدن ساز و اسالم عظمت افرین است‪ ،‬به همین دلیل‬ ‫باید هوشیاری خود نسبت به اسالم را حفظ و افزایش دهند‬ ‫و با تقویت وحدت و همگرایی اسالمی جهان را با اموزه های‬ ‫اصیل اسالمی اشنا کنند‪ .‬بناب راین همان طور که اشاره شد‬ ‫این تهدید م ی تواند تبدیل به فرصتی ب رای رســاندن پیام‬ ‫حقیقی اسالم و اسالم حقیقی به دنیا باشد و فضایی فراهم‬ ‫شود که مسلمانان نقش موثرتری داشته باشند‪ .‬کشورهای‬ ‫اروپایی باید فضا را ب رای مسلمانان باز کنند‪ ،‬حضور مسلمانان‬ ‫را در کشورهای اروپایی به رسمیت بشناسند‪ ،‬انها را به عنوان‬ ‫شخصیت درجه دوم در نظر نگی رند‪ ،‬فضایی را فراهم کنند که‬ ‫مسلمانان در نهادهای مدنی مشارکت بیشتر و قانونمندتری‬ ‫داشته باشند و نهادهای اســامی را در مساجد تحت فشار‪،‬‬ ‫تبلیغ و تهدید قرار ندهند‪ .‬دولتمردان غربی باید این مسائل‬ ‫را به عنوان یک امر واقع بپذی رند‪.‬‬ ‫واقعیت این است که مسلمانان رو به افزایش هستند‬ ‫و حضور پ ر رنگی دارند‪ ،‬به همین دلیــل به زیان نهادهای‬ ‫مدنی است که عرصه را بر مسلمانان تنگ کنند‪ .‬اگر شرایط‬ ‫الزم فراهم شود‪ ،‬مسلمانان حضوری قانونمند و مشارکت‬ ‫فعالی خواهند داشــت‪ ،‬البته خود مسلمانان نیز م ی توانند‬ ‫در رســاندن این پیام و نشان دادن مشــارکت مدنی فعال‬ ‫و ســازنده در اروپا نقش تعیی ن کننده و تاثیرگذاری داشته‬ ‫باشــند‪ .‬جامعه جهانی تنها چهل رهبری که در تظاه رات‬ ‫شرکت کردند‪ ،‬نیستند‪ ،‬جامعه جهانی مردم فرهیخته اروپا‬ ‫و غرب هستند‪ .‬شرکت رهب ران برخی کشورها در تظاه رات‬ ‫به چند علت اتفاق افتاد‪ ،‬یکی اینکه انها از حضور گروه های‬ ‫تندرو در کشورهایشــان وحشــت کردند‪ ،‬دوم اینکه ب رای‬ ‫اسالم ه راسی دیگری متنبه شدند و سوم اینکه م ی خواهند‬ ‫در مقابل مردم و افکار عمومی کم نیاورند و نشان دهند که‬ ‫مخالف تروریست هســتند‪ .‬اما در این مرحله نیز رفتار انها‬ ‫دوگانه اســت‪ ،‬حضور نتانیاهو نماد همین دوگانگی و یک‬ ‫سناریوی مطالع ه شده است‪ .‬امروز روشنفکران‪ ،‬دانشمندان‬ ‫و فرهیختگان اروپایی متوجه شــده اند کــه به کارگیری‬ ‫جریان های دوگانه پاســخگو و صحیح نیست‪ ،‬نم ی توان‬ ‫حزب اهلل را تروریســت معرفی کنیم و تکفیری ها را تقویت‬ ‫کنیم‪ .‬تقویت گروه های تکفیری ه ر چه بیشــتر ادامه پیدا‬ ‫کند‪ ،‬به ضرر خود انها خواهد بود‪ .‬در اخر الزم به ذکر است‬ ‫که در همه جوامع حدود ازادی‪ ،‬قانون اســت‪ .‬مراد‪ ،‬ازادی‬ ‫قانونمند و حدودمند اســت و اســاس ان هم عقل است‪،‬‬ ‫یعنی چیزی که با عقل مخالف نباشــد‪ ،‬اغلب یک مورد‬ ‫متعارف است که همه دنیا م ی فهمند و بحث جهانی است‬ ‫وگرنه ادیان متفاوت هستند‪ ،‬اما عقول که مشترکند‪ ،‬ازادی‬ ‫هم مشــمول همین قاعده م ی شود‪ ،‬همه جا منظور ازادی‬ ‫قانونمند و حدودمندی اســت که با عقل مخالف نباشــد‪،‬‬ ‫بناب راین الزمه این ازادی عدم توهین به دیگران است‪ ،‬این‬ ‫توهین اساسا هیچ جا قانون خاصی ندارد‪ ،‬بلکه ضد قانون‪،‬‬ ‫عقل و خرد جهانی است‪ .‬ادیان هم این اصل را م ی پذیرند‪،‬‬ ‫حتی ممکن است‪ ،‬مخالفت باشد‪ ،‬اما توهین خالف ازادی‬ ‫است‪ .‬بناب راین حد ازادی بیان عدم تعدی و تجاوز به عقاید‬ ‫دیگران اســت که بحث ادیان یکی از مهم ترین مسائلی‬ ‫است که نه تنها مورد اعتقاد پیروان است‪ ،‬بلکه مقدس است‪،‬‬ ‫بناب راین مجاز نیست که توهین کند‪ ،‬ممکن است نظر خود‬ ‫را بدهد و ان را صحیح یا غیرصحیح بداند‪ ،‬ان را قبول داشته‬ ‫باشد یا نداشته باشد‪ ،‬اما توهین‪ ،‬تمسخر‪ ،‬تحقیر و تهدید از‬ ‫مصادیق ضد قانونی و ضد ازادی هستند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫م ی خواهند اتش اختالفات را‬ ‫شعله ورکنند‬ ‫طههاشمی‬ ‫تو گوبامثلث‬ ‫درگف ‬ ‫تج ربه پاریس‬ ‫عزم غرب ب رای برخورد‬ ‫هوشمندانهواصالحیبا‬ ‫اف راط گ رایانجدینیست‬ ‫ال سعود تیشه به ریشه‬ ‫یزند‬ ‫اسالم م ‬ ‫تو گویمثلث‬ ‫گف ‬ ‫باپیروزمجتهدزاده‬ ‫بین الملل‬ ‫‪59‬‬ ‫بین الملل‬ ‫جریان استکبار ب رای بد جلوه دادن اسالم هستند و عده ای‬ ‫نیز ناخوداگاه و بدون اینکه تحلیل درستی داشته باشند که‬ ‫حرکت های تند و تیز انها به اهداف جریان استکبار کمک‬ ‫م ی کند در خدمت این جریان اســام ســتیز هستند‪ .‬من‬ ‫فکر م ی کنم همان اندازه که استکبار در این تصویرسازی‬ ‫ناجوانمردانه سهم دارد‪ ،‬جریان هایی که در جهان اسالم به‬ ‫تثبیت این تصویر کمک م ی کنند نیز در این روند ســهیم‬ ‫هستند‪ .‬باید پذیرفت که برخی یا خوداگاه یا ناخوداگاه اب‬ ‫به اسیاب دشمن م ی ریزند‪.‬‬ ‫همچنین باید توجه داشته باشــیم استکبار عواملی‬ ‫دارد که در جهان اسالم فعال هستند و نگرانی انها به این‬ ‫خاطر است که م ی‪‎‬دانند اگر ان ماهیت اصیل اسالمی به‬ ‫بشریت عرضه شــود با طیب خاطر ان را خواهند پذیرفت‪.‬‬ ‫بناب راین طبیعی است که انها ب رای ارائه چنین چهره ای از‬ ‫اسالم مانع شــوند و تالش کنند که چهره غلطی از اسالم‬ ‫نشان داده شود‪.‬‬ ‫جمهوری اســامی ایران ب ه عنوان یک کشور‬ ‫اسالمی و شــیعه چه نقش و رسالتی را در این‬ ‫رابطه ب ر عهده دارد؟‬ ‫می خواهنداتش اختالفات را شعله ورکنند‬ ‫تو گو با مثلث‬ ‫طه هاشمی درگف ‬ ‫بین الملل‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫در پی اتفاقاتی که اخیرا در فرانسه شاهد بودیم‬ ‫یک موج اسالم هراسی و اسالم ستیزی در برخی‬ ‫کشورهای غربی به راه افتاده است‪ .‬به نظر شما‬ ‫چه عواملی در شکل گیری چنین فضایی علیه‬ ‫اسالم نقش دارند و چه هدفی را دنبال م ی‪‎‬کنند؟‬ ‫دنیای استکبار به طور طبیعی در مقابل دینی که‬ ‫دین رحمانی اســت و دینی اســت که قطعا اگر به درستی‬ ‫مفاهمیش عرضه جهانی شــود مورد اقبال قرار م ی گیرد‪،‬‬ ‫احســاس خطر می کند‪ .‬در این میــان هرچقدر که چهره‬ ‫خشن تری از این دین نشان داده شــود استکبار بیشتر به‬ ‫مقصود و هدفش رســیده است‪ .‬اســتکبار بدین صورت‬ ‫تصویری از اســام ارائه م ی کند که ب ر اساس ان این دین‬ ‫نم ی تواند پاســخگوی نیازهای بشر ب ر اســاس یک نگاه‬ ‫رحمانی و یک برخورد نرم و ارام باشــد؛ ان چیزی که امروز‬ ‫قطعا جوامع مختلف در دنیا به دنبال ان هستند‪ .‬زی را امروز‬ ‫روح بشر از جنگ و نزاع خسته شده و قاعدتا هر مکتب‪ ،‬دین‬ ‫و اقدام ی که این تصویر را در مقابل ذهن بشر قرار دهد و در‬ ‫مقابل صلح و ارامش باشد را ب ر نم ی‏تابد‪.‬‬ ‫باید بپذیریــم جریان‪‎‬های قوی در دنیا هســتند که‬ ‫تالش‪ ‎‬م ی‏کنند تصویری از اســام ارائه دهند که دقیقا در‬ ‫نقطه مقابل این ارامش بخشی و ایجاد امنیت است‪ .‬البته‬ ‫در داخل جهان اسالم نیز جریان‪‎‬هایی هستند که به تقویت‬ ‫این روند کمک م ی‪‎‬کنند‪ ،‬بناب راین متاســفانه این امکان را‬ ‫ب رای جریان های فرصت طلب استکباری فراهم م ی‪‎‬کنند که‬ ‫ارائه یک تصویر نازیبا از اســام بیشتر جا بیفتد‪ .‬امروزه هر‬ ‫صدایی‪ ،‬هر ندایی‪ ،‬هر اقدامی و هر عملی که به خشونت ‬ ‫طه هاشمی‪ ،‬معاون فرهنگی و اجتماعی‬ ‫دانشگاه ازاد اســامی در گفت وگویی با مثلث‬ ‫به بررسی موج اسالم هراسی که پس از اتفاقات‬ ‫فرانسه در غرب به راه افتاده است‪ ،‬پرداخت‪ .‬این‬ ‫کارشــناس‪ ،‬با تاکید بر نقش استکبار در ارائه‬ ‫چهره ای خشن از اسالم توضیح م ی دهد که در‬ ‫حال حاضر یکی از بهتریــن راه‪‎‬های موفقیت‬ ‫جریان استکباری ضد اسالم ناب و اسالم حقیقی‬ ‫این اســت که اتش اختالفات را در بین جوامع‬ ‫اسالمی شــعله ور کند‪ .‬او با اشاره به اختالفات‬ ‫میان شیعه و سنی‪ ،‬خطر این عامل را از جریانی‬ ‫که در مقابل اســام قرار دارد خیلی بیشــتر‬ ‫م ی‏‪‎‬داند‪ .‬هاشــمی همچنین معتقد است که‬ ‫استکبار عواملی دارد که در جهان اسالم فعال‬ ‫هســتند و نگرانی انها به این خاطر است که‬ ‫م ی‪‎‬دانند اگر ان ماهیت اصیل اسالمی به بشریت‬ ‫عرضه شود با طیب خاطر ان را خواهند پذیرفت‪.‬‬ ‫دامن بزند اگر در جهان اســام صورت بگیرد قطعا به ان‬ ‫جریان استکباری کمک خواهد کرد‪.‬‬ ‫نقش خود گروه های افراط ی اسالمی و جریانات‬ ‫اســامی را که به این فضا دامن م ی زنند‪ ،‬چطور‬ ‫م ی بینید؟‬ ‫در میان خود مسلمانان برخی ناخوداگاه و برخی‬ ‫نیز اگاهانه به استکبار کمک م ی‏کنند‪ .‬یعنی عده‪‎‬ای عامل‬ ‫شاید یکی از مهمترین رسالت هایی که جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران به عنوان یک کشور اسالمی دارد تبیین این‬ ‫نگاه و ارائه یک تصویر درســت و روشن از اسالم رحمانی‪،‬‬ ‫اسالم محمدی و اسالمی است که صلح‪ ،‬دوستی‪ ،‬ارامش‪،‬‬ ‫توسعه و پیشرفت را ب رای بشریت تضمین م ی کند‪ .‬در واقع‬ ‫همان چیزهایی که وقتی امام زمان (عج) ظهور کند انها را‬ ‫ب رای جهانیان به ارمغان خواهد اورد‪ .‬ان حضرت وقتی ظهور‬ ‫کنند عمده و شاکله جمعیت جهانی ان روز با طیب خاطر‬ ‫ان حضرت را خواهند پذیرفــت‪ .‬بناب راین من فکر م ی کنم‬ ‫که ما باید تالش کنیــم تا این چهره اســام به جهانیان‬ ‫معرفی شود‪.‬‬ ‫همین امروز و به دنبال اتفاقات اخیر در فرانسه شاهد‬ ‫هستیم که کمپی ن هایی ب رای دفاع از پیام اسالم به راه افتاده‬ ‫است‪ .‬بعد از اقدامات رذیالنه غرب در رابطه با پیامبر اسالم‬ ‫که پیامبر رحمت است‪ ،‬طبیعی بود که گروه هایی علیه این‬ ‫اقدام بپاخی زند‪ .‬درواقع رسالت جامعه مسلمان به ویژه جامعه‬ ‫مسلمان ای رانی در این رابطه بسیار جدی و سنگین است‪.‬‬ ‫در کل چــه اقداماتی را م ی‪‎‬توان بــرای ارائه و‬ ‫شناساندن اسالم حقیقی به جهانیان انجام داد؟‬ ‫در این ارتباط باید یک مجموعه اقداماتی صورت‬ ‫بگیرد؛ متاسفانه جهان اسالم از فضاهای مجازی‪ ،‬فضاهای‬ ‫هنــری‪ ،‬تولید فیلم و کارهــای پرجاذبه ای کــه م ی تواند‬ ‫مخاطبین زیادی را به خود جلب کند‪ ،‬عقب مانده اســت‪.‬‬ ‫شــیوه ها و روش هایی که امــروز ما ب رای تبلیغ اســام‬ ‫به کار م ی گیریم بســیار قدیمی شده اســت و نم ی تواند‬ ‫مخاطب خاصی را جذب کند‪ .‬مجموعه مســلمانانی که‬ ‫امروز نگاه شان نگاه مدرن است و نگاه شان نگاهی همراه‬ ‫باتوسعه جوامع انسانی است باید در شیوه های تبلیغ دین‬ ‫تجدید نظر کنند‪.‬‬ ‫عالوه بر کشورهای مسلمان منطقه خاورمیانه و‬ ‫افریقایی در کشورهای غربی نیز جمعیت قابل‬ ‫توجهی مسلمان زندگی م ی کنند‪ .‬این جمعیت‬ ‫مسلمان ســاکن کشــورهای اروپایی باتوجه‬ ‫به اینکــه در ان فضا نیز زندگــی م ی کنند چه‬ ‫مسئولیتی ب ر عهده دارند؟‬ ‫قاعدتا یک جمعیــت بزرگی از مســلمانانی که‬ ‫امروز در اروپا زندگی م ی کنند و غــرب از نزدیک م ی تواند‬ ‫با انها مواجه شود‪ ،‬رسالت سنگی ن تری دارند‪ .‬بناب راین انها‬ ‫ه ر قدر بتوانند چهره نورانی اسالم و پیامبر اکرم را به دیگران‬ ‫بشناسانند و معرفی کنند‪ ،‬ضریب موفقی ت شان باالتر است‪.‬‬ ‫زیرا انها از جنس همان جوامع هستند و در یک مجموعه‬ ‫جمعیتی زندگی م ی کنند‪ .‬به بیان دیگر بُعد مسافت باعث‬ ‫جناب هاشــمی! اختالفات میان سنی و شیعه‬ ‫اخیرا بسیار شــدت گرفته است؛ اختالفاتی که‬ ‫بدون شک باعث شــکاف در جامعه مسلمانان‬ ‫شده و به ضرر اسالم تمام م ی شود‪ .‬ارزیابی شما‬ ‫از این اختالفات و تاثیرات منف ی اش چیست؟‬ ‫اختالفاتی که میان شــیعه و ســنی وجود دارد‬ ‫بزرگترین توطئه ای اســت که هم در میان شیعیان و هم‬ ‫در میان اهل سنت‪ ،‬دشــمنان اسالم ساماندهی کرده اند تا‬ ‫اختالفات را به اوج برسانند‪ .‬در حال حاضر یکی از بهترین‬ ‫راه های موفقیت جریان استکباری ضد اسالم ناب و اسالم‬ ‫حقیقی این اســت که اتش اختالفــات را در بین جوامع‬ ‫اسالمی شعله ور کند‪ .‬به نظر من خطر این عامل از جریانی‬ ‫که در مقابل اسالم قرار دارد خیلی بیشتر است‪ .‬بناب راین هر‬ ‫اقدام ی که در جهت تقریب مذاهب و نزدیکی مســلمانان‬ ‫با ه ر گونه اعتقاد فکری صورت بگیــرد بزرگترین خدمت‬ ‫است ب رای توسعه اســام و بزرگترین مانع است در مقابل‬ ‫استکبار که م ی خواهد چهره منور اســام را بد جلوه دهد‪.‬‬ ‫امروز هر قدم ی که ب رای وحدت میان شیعه و سنی برداشته‬ ‫شــود در واقع یک اقدام بزرگ است در مقابل خنثی سازی‬ ‫ی‪‎‬خواهد اسالم را نادرست جلوه دهد‪.‬‬ ‫اهداف استکباری که م ‏‬ ‫جایگاه‏هــای مهم ی مانند جریانات روشــنفکری‪ ،‬محافل‬ ‫ی و دانشگاهی‪ ،‬رسالت مهمتری در این ارتباط دارند‪.‬‬ ‫علم ‬ ‫در کشــور خود ما چه اقدامات قابل توجهی در‬ ‫راستای نزدیکی شیعه و ســنی صورت گرفته‬ ‫است؟‬ ‫عزم غرب برای برخورد هوشمندانه و اصالحی با افراط گرایان جدی نیست‬ ‫اشغال ع راق‪ ،‬به خدمت کامل حکومت خودکامه حزب بعث‬ ‫به رهبری صدام حسین در ع راق اشتغال داشتند‪.‬‬ ‫مجید تفرشی‬ ‫پژوهشگر و تاریخ نگار‬ ‫حوادث روزها و هفته های اخیر در فرانسه‪ ،‬م ی توانست‬ ‫ضرورت بازنگری در سیاســت ها و رفتــار منتهی به بروز‬ ‫اقدامات خشــونت بار و تروریســتی در غرب را مورد تاکید‬ ‫قرار دهد‪ ،‬ولی یکبار دیگر منجر به حذف یا نادیده گرفتن‬ ‫صورت مساله و مقابله با معلول به جای علت ها شد‪.‬‬ ‫در چند دهه اخیر‪ ،‬به دالیــل مختلفی‪ ،‬اقبال جوانان‬ ‫در کشورهای غربی به اسالم و اموزه های معنوی مرتبط با‬ ‫اسالم به طرز چشــمگیری رو به افزایش بوده است‪ .‬منظور‬ ‫از جوانان‪ ،‬هر دو نسل جدید متولد یا پرورش یافته در غرب‬ ‫از والدین مســلمان مهاجر یا نومسلمانانی از خانواده های‬ ‫کامال غ ربی دارای نژاد سفید اروپای ی تبار و غیراسیایی است‪.‬‬ ‫بحران هویت و معنویت در بررســی های مطالعات‬ ‫دینی و جامع ه شــناختی در غرب‪ ،‬دالیل مختلفی است که‬ ‫ب رای توجیه و تبیین این موج جدید اسالم خواهی در غرب‬ ‫بیان شده است‪.‬‬ ‫مهم ترین دالیل این معضل و پدیده را به طور خالصه‬ ‫باید در مسائلی چون بحران هویت‪ ،‬بحران معنویت‪ ،‬تالش‬ ‫ب رای یافتن بدیلــی اخالقی جهت مقابلــه با معضالت و‬ ‫کمبود های عاطفی‪ ،‬نداشتن حس تعلق و وفاداری به جامعه‬ ‫میزبان در غرب یا تالش ب رای گریزگاهــی ب رای مبارزه با‬ ‫تبعی ض ها و نژادپرستی های اشــکار و نهان در شماری از‬ ‫جوامع غربی دانســت‪ .‬این گرایش به نحله های مختلف‬ ‫اسالم بیشــتر جوانان را به قرائت های اخالقی‪ ،‬معنوی و‬ ‫عقالنی از اسالم ســوق م ی دهد‪ ،‬ولی گاهی اقلیتی از این‬ ‫جوانان چه با انگیزه های ایدئولوژیک چه با مشــوق های‬ ‫سیاسی و مالی جذب گروه های تندرو‪ ،‬ستیزه جو و در بدترین‬ ‫حالت ان شب ه نظامیان و تروریســت های سلفی‪ -‬وهابی‬ ‫م ی شوند‪.‬‬ ‫از ابتدای دهه ‪ ۱۹۸۰‬میــادی این نوع گرایش خاص‬ ‫با فراز و فرودهایی وجود داشــته است‪ .‬در ان زمان موضوع‬ ‫روز‪ ،‬مقابله با اشغالگری ارتش سرخ اتحاد جماهی ر شوروی‬ ‫در افغانســتان بود و حضور برخی از ســتیزه جویان جوان‬ ‫اسالمگرای غربی در ان کشــور‪ ،‬اغلب با حمایت اشکار و‬ ‫پنهان حکومت های ســعودی و امریکا انجام م ی شــد‪ .‬از‬ ‫دل این حمایت هــا بود که جنبش القاعده و ســلول های‬ ‫تروریستی ان به رهبری اسامه بن الدن سربراوردند‪.‬‬ ‫در ســال های برامــدن طالبــان در افغانســتان تا‬ ‫‪ ۱۱‬سپتامبر ‪ ،۲۰۰۱‬ســتیزه جویان به ظاهر اسالمگرا بیکار‬ ‫ننشستند و ضمن پرورش نسل جدیدی از جوانان پیکارجو‬ ‫که بعضا در غرب بزرگ شده بودند‪ ،‬به سرمایه گذاری های‬ ‫هنگفت در کشــور های اروپایی و امریکایی و تاســیس‬ ‫موسسات صوری و پوششــی نیز پرداختند‪ .‬در این نحله‪،‬‬ ‫عالوه بر حرکت های ســلفی و وهابی وابسته به سعودی‪،‬‬ ‫باید سازمان موسوم به مجاهدین خلق ای ران‪-‬منافقین‪ -‬را نیز‬ ‫از یاد نبرد که با اتکا به پول های نفتی عراق و کمک های‬ ‫مالی اسرائیل‪ ،‬امریکا‪ ،‬سعودی و برخی دیگر از کشور های‬ ‫غربی با اتکا به اموزه های فرقه ای‪ ،‬دست کم تا سال ‪ ۲۰۰۳‬و‬ ‫تاثیر عملیات نظامی غرب‬ ‫پس از عملیات نظامی نیرو هــای ائتالف امریکا در‬ ‫سال های ‪ ۲۰۰۱‬و ‪ ۲۰۰۳‬در افغانســتان و ع راق و تبعات ان‪،‬‬ ‫موج جدید دیگری در بین به اصطالح اسالمگرایی در غرب‬ ‫شدت گرفت‪ .‬در این موج‪ ،‬عالوه بر عناصر یاد شده در باال‪،‬‬ ‫حس واکنش ناشی از خوی اشغالگری نیرو های تحت امر‬ ‫امریکا در افغانستان و ع راق نیز مزید بر علت شد‪.‬‬ ‫در هر دو کشور افغانستان و ع راق‪ ،‬نیرو های تروریست‬ ‫و پیکارجو شب ه نظامی وابسته به حکومت های سابق طالبان‬ ‫و صدام حســین با جلب کمک و تحت فرماندهی کالن‬ ‫جناح های تندرو غربی و عربی‪ ،‬به خصوص حکومت های‬ ‫سعودی و قطر تالش کردند تا به هر نحو ممکن‪ ،‬اب رفته‬ ‫را به جوی بازگردانده و اوضاع در ان دو منطقه را ب ر اســاس‬ ‫منویات و اراده خود شکل داده و هدایت کنند‪ .‬در همه این‬ ‫موارد گاه و بیگاه اشخاص و گروه های مستقر در کشور های‬ ‫غربی یا با اعتقادات و رفتار های این گروه های تندرو اعالم‬ ‫همبســتگی م ی کردند یا حتی در مواردی خاص به انان‬ ‫ملحق نیز م ی شدند‪.‬‬ ‫با این همه‪ ،‬با اغاز درگیری ها و جنگ داخلی در سوریه‬ ‫بود که روند کنونی گســیل تروریســت های به اصطالح‬ ‫اســامگرا به خاورمیانه به معضلی جدی و غیرقابل انکار‬ ‫تبدیل شد‪ .‬در سوریه ابتدا با سوء محاســبه و عدم ارزیابی‬ ‫صحیح اروپا و امریــکا باور کلی این بود که دولت بشــار‬ ‫اسد در ســوریه نیز مانند دولت دیگر کشور های درگیر در‬ ‫جنب ش های موسوم به بهار عربی به ســرعت و در زمانی‬ ‫بسیار محدود دچار فروپاشی و سرنگونی خواهد شد‪.‬‬ ‫از سوی دیگر‪ ،‬در اغاز راه‪ ،‬به دلیل ماهیت ضداسرائیلی‬ ‫ســوریه و حمایت ای ران از حکومت اسد‪ ،‬دولت های غربی‪،‬‬ ‫اع راب تحت هدایت حکومت سعودی و همچنین دولت های‬ ‫غربی و اسرائیل سخاوتمندانه و ب ی محابا از همکاری افراد و‬ ‫گروه های تندرو و ستیزه جوی به اصطالح اسالمگرا در غرب‬ ‫با جریان های درگیر جنگ داخلی با حکومت سوریه استقبال‬ ‫کرده و اشکارا از این جریان های افراطی حمایت کرده و از‬ ‫انان تجلیل و تمجید کردند‪.‬‬ ‫از قهرمانان ازادی تا تهدیدی ب رای امنیت جهانی‬ ‫با فرسایشی شدن و امتداد جنگ در سوریه و شگفتی‬ ‫ادامه حیات و موجودیت حکومت ان کشــور‪ ،‬به تدریج این‬ ‫ستیزه جویان دهشــت افکن اعزامی از غرب‪ ،‬به جای انکه‬ ‫بخشــی از راه حل چالش ها و معضالت کشور های غربی‬ ‫در خاورمیانه باشند‪ ،‬خود به مشکل جدی و اصلی در ماجرا‬ ‫تبدیل شــدند و با امتداد و کشاندن اندیشــه ها و عملکرد‬ ‫واپســگرایانه و خطرنــاک خود به ســرزمی ن های غربی‪،‬‬ ‫قاره های اروپا‪ ،‬امریکا و اقیانوســیه و چند کشور دیگر در‬ ‫خاورمیانه‪ ،‬شمال افریقا و شــرق دور را نیز به طور جدی با‬ ‫چالشی جدی و جدید مواجه کردند‪.‬‬ ‫در این ماجــرا‪ ،‬ابتــدا از ســتیزه جویان جوانی که از‬ ‫کشور های مختلف در اروپا و امریکا ب رای کمک به گروه های‬ ‫مسلح ضد دولت سوریه عازم ان کشور م ی شدند با تجلیل و‬ ‫احترام و به عنوان قهرمان و پیشگام ازادی یاد م ی شدند‪ ،‬ولی‬ ‫شرایط طوری تغییر کرد که این افراد به سرعت از قهرمان‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫امسال ب رای نخستین بار در دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫جایزه وحدت میان شــیعه و ســنی ب ر اســاس پروژه ها و‬ ‫طرح های پژوهشی که در دانشــگاه صورت گرفته بود‪ ،‬به‬ ‫دو نفر اهدا شد‪ .‬البته در ســال اینده مخاطبان این طرح به‬ ‫تمامی دانشگاه های جهان اسالم گسترش خواهد یافت و‬ ‫به بهترین اثری که بتواند تقریب مذاهب و نزدیکی و ب رادری‬ ‫را میان شیعه و سنی استحکام ببخشد‪ ،‬جایزه بزرگی اهدا‬ ‫خواهد شد‪ .‬اســم این جایزه نیز جایزه ایت اهلل بروجردی و‬ ‫عالمه شلتوت اســت‪ .‬به دلیل اینکه این دو بزرگوار یعنی‬ ‫عالمه شــلتوت از جهان اهل ســنت و مفتی االزهر بود و‬ ‫ایت اهلل بروجردی نیز مرجع اعلم شیعیان بود‪ .‬این دو بزرگوار‬ ‫در زمان حیات شــان با تعامل با یکدیگر و نزدیک کردن‬ ‫دیدگاه های شیعه و سنی‪ ،‬گام بزرگی در این راستا برداشتند‪.‬‬ ‫در ان زمان اهل سنت مذهب جعفری را به رسمیت شناخت‬ ‫و امکان نزدیکی و قرابت میان جهان اهل ســنت و شیعه‬ ‫فراهم شد‪.‬‬ ‫اگر بتوانیــم امروز نیز از این قبیــل اقدامات انجام‬ ‫دهیم یعنی مجموعه پتانسیل شیعه و سنی بسیج شوند‬ ‫و هم افزایی کنند و بروند به سمتی که چهره اصیل اسالم‬ ‫و پیامبر به دنیا معرفی شود گام بزرگی برداشته شده است‪.‬‬ ‫در نهایت اکنون هر فریاد و هر ندایی که میان شــیعه و‬ ‫سنی وحدت بخش باشــد‪ ،‬در جهت مقابله با اهداف شوم‬ ‫اســتکباری اســت و هر حرکت و ندایی که بخواهد بین‬ ‫مســلمانان تفرقه بینــدازد در جهت خدمــت به اهداف‬ ‫استکباری است‪.‬‬ ‫تجربهپاریس‬ ‫بین الملل‬ ‫انفصال و جدایی میان ان جمعیت و مبلغین اسالم نیست‪.‬‬ ‫بناب راین دو اقدام اساسی باید صورت بگیرد؛ نخست توجه‬ ‫جامعه اســامی در غرب یعنی اروپا و امریکا به معرفی و‬ ‫شناساندن صحیح اســام با رفتار و کردار درست و دیگری‬ ‫داشتن رویکرد جدی در استفاده از فضاهای مجازی با کمک‬ ‫گرفتن از هنر و بکارگیری امکانات جدیدی که م ی تواند در‬ ‫قالب بسته هایی باشد که جامعه مخاطب را به خود جذب‬ ‫م ی کند‪ .‬امروز باید با نگاه و ادبیات جدید در این مسیر گام‬ ‫نهاد زی را امروز سلیقه ها در مقایسه با گذشته فرق کرده است‪.‬‬ ‫بناب راین اگر این مجموعه همگام با هم اقدام کنند خواهند‬ ‫توانست اسالم حقیقی را در جوامع مختلف معرفی کنند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪61‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ازادی و لیب رال دموکراسی به دشمنان جدی غرب و امنیت‬ ‫جهانی و تروریســت های خطرناک تبدیل شــده و تغییر‬ ‫ماهیت یافتند‪.‬‬ ‫‪62‬‬ ‫در بررســی و واکاوی دالیــل و انگیزه های رشــد و‬ ‫گســترش گروه هایی از قبیل دولت اسالمی ع راق و شام‬ ‫(داعش) در جوامع غربی باید به دو جنبه مشــخص توجه‬ ‫ی و ناکارامدی شماری از حرکت های‬ ‫داشت؛ از یک سو‪ ،‬ناکام ‬ ‫سیاسی ســلفی ‪ -‬وهابی در دست کم شــصت تا هفتاد‬ ‫سال اخیر و از سوی دیگر‪ ،‬مشــکالت و عوارض تاثیرگذار‬ ‫بر گرایش برخــی از جوانان تندرو بــه گروه های افراطی‬ ‫سلفی‪ -‬وهابی‪.‬‬ ‫حرکت داعــش در واقع برایند ناکامــی و ناکارامدی‬ ‫حرکت های اسالم سیاسی سنی در مواجهه با غرب‪ ،‬اسرائیل‬ ‫و حتی در کشور های اسالمی و تا حد زیادی اظهار عجز و‬ ‫ناتوانی عملی و علمی در ب رابر رشد و گسترش اموزه های‬ ‫اسالم شیعی به عنوان نهضت عقل گرا و به روز جهان اسالم‬ ‫بود‪ .‬در واقع ظهور داعش تالشی بود ب رای برهم زدن شرایط‬ ‫ایجاد شده در خاور میانه و شمال افریقا در جهت استق رار و‬ ‫رشد اسالم عقلگرای معتدل و صلح طلب‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫بین الملل‬ ‫داعش افراطی‬ ‫تبعیض اجتماعی‪ ،‬راهی به سوی گروه های اف راطی‬ ‫از سوی دیگر‪ ،‬شــماری از کارشناسان امور مهاجرت‬ ‫در غرب‪ ،‬از تبعیض اجتماعی‪ ،‬فرهنگــی و اقتصادی که‬ ‫گریبان شماری از خانواده های مســلمان در اروپا را گرفته‬ ‫است به عنوان علت اصلی پیوستن جوانان انها به گروه های‬ ‫تروریســتی مثل داعش نام م ی برند‪ .‬ب ر اساس این دیدگاه‪،‬‬ ‫تبعیض علیه مســلمانان و در پی ان اشنایی با اموزه های‬ ‫ایدئولوژیک افراطی دو فاز مختلف ولی پیوســته در مسیر‬ ‫پیوســتن برخی از جوانان به گروه های افراطی تروریستی‬ ‫تلقی م ی شود‪.‬‬ ‫در واقع افراط ی شــدن این جوانــان‪ ،‬صرفا در نتیجه‬ ‫اداب و رســوم دینی و تربیــت فکری انها نیســت‪ ،‬بلکه‬ ‫ذهن و روان این افراد این گونه شکل گرفته که گرایش به‬ ‫افراط ی گری و تروریسم نتیجه ناامیدی از روش های فکری‬ ‫و فرهنگی و مسالمت جویانه و تنها راه مواجهه و مقابله با‬ ‫انواع ناب رابری ها‪ ،‬تبعی ض ها و مشکالت اقتصادی‪ ،‬اجتماعی‪،‬‬ ‫فرهنگی و سیاسی در اروپا و امریکا و جامعه میزبان است‪.‬‬ ‫از این جهت باید پرسید که سیستم اجتماعی و اموزشی در‬ ‫نظام دموکراتیک غرب چه با جوانان ‪ ۱۵‬تا ‪ ۲۵‬ســاله نسل‬ ‫سوم یا حتی چهارم مســلمانان مهاجر به غرب کرده که با‬ ‫وجود زاده شــدن و رشــد در غرب باتوجه به تجربه خود یا‬ ‫اعضای خاندان خود به چنین ورطه نادرســت و غیرقابل‬ ‫دفاعی م ی افتند و راه اصالح جهان را از طریق وحش ی گری‬ ‫و ادم کشی و ادم خواری و ب ی رحم ی جس ت وجو م ی کنند‪.‬‬ ‫انگیزه یابی داعشیان‬ ‫گفته م ی شــود که در حال حاضر بین ‪ ۱۰‬تا ‪ ۱۵‬هزار‬ ‫ستیزه جوی غربی در بین نیرو های داعش‪ ،‬النصره و دیگر‬ ‫گروه های تروریســتی به اصطالح اســامگرای جدید در‬ ‫خاورمیانه و شمال افریقا فعال هستند‪ .‬اگرچه برخی از این‬ ‫عده با انگیزه های مادی و به عنوان مــزدور اجاره ای با این‬ ‫گروه ها همکاری دارند‪ ،‬ولی نم ی توان انگیزه های همه انان‬ ‫را صرفا مادی دانست‪ .‬بسیاری از اینان به دنبال دیده شدن‪،‬‬ ‫یافتن حس تعلق‪ ،‬گریز از تبعی ض های اشــکار و نهان در‬ ‫غرب و در جس ت وجوی ناکجااباد خود و در پی سراب داعش‬ ‫و حامیان ان روانه خاورمیانه شده اند‪.‬‬ ‫در بررسی ترکیب عناصر شــکل دهنده گروه داعش‬ ‫مشخص م ی شود که برخی شهروندان غربی تازه مسلمان‬ ‫به این گروه ها پیوسته اند که دلیل این همراهی مسلمانان‬ ‫غربی با گروه خشــن داعش زمینه بحث هــای فراوانی را‬ ‫فراهم کرده است‪ .‬بسیاری از اندیشمندان غ ربی‪ ،‬این گرایش‬ ‫نسبتا رو به رشد را نتیجه نژادپرستی اشکار و نهادینه و بدتر‬ ‫از ان نژادپرستی پنهان در کشور های دارای حکومت های‬ ‫لیب رالیستی و دموکراتیک در غرب م ی دانند‪.‬‬ ‫نژادپرستی پنهان‬ ‫مساله نژادپرســتی پنهان مقوله ای است که بیشتر‬ ‫متعلق به کشورهایی چون امریکا و بریتانیاست و در مقابل‬ ‫نژادپرستی اشکار‪ ،‬صریح و عریان کشورهایی چون المان‪،‬‬ ‫اتریش‪ ،‬اسپانیا‪ ،‬ایتالیا‪ ،‬سوئیس یا فرانسه قرار م ی گیرد‪ .‬در‬ ‫مقوله نژادپرستی پنهان که عارضه ای مورد اذعان دولت های‬ ‫غ ربی نیز بوده و هست‪ ،‬همه قوانین و راهکار های اجتماعی‬ ‫و سیاسی در جهت مقابله و برخورد با نژادپرستی و مظاهر‬ ‫مختلف ان اســت‪ ،‬ولی در عمــل و زی ر پوســت جامعه‪،‬‬ ‫نژادپرستی به شــیوه ای عمیق‪ ،‬وســیع و غیرقابل انکار‬ ‫جاری و برقرار است و فرصت های ب رابر و امکانات عادالنه از‬ ‫بین الملل‬ ‫قرائت های اعتدالی شیعی ‪ -‬عرفانی‬ ‫باید توجه داشت که بعضا در سنت شرق شناسی‪ ،‬بنا‬ ‫به قرائت ادوارد سعید (جامع ه شــناس و اندیشمند فقید و‬ ‫سرشناس فلسطینی‪ -‬امریکایی) و به خصوص در نیم قرن‬ ‫اخیر‪ ،‬موسســات و نهاد های فکری‪ ،‬سیاسی و اکادمیک‬ ‫غربی‪ ،‬بیشتر تالش داشتند تا چهره ای تندرو و تندخوی از‬ ‫اسالم و به خصوص اسالم سلفی‪ -‬وهابی به عنوان جریان‬ ‫و جو غالب از اســام ارائه دهند‪ .‬این تــاش‪ ،‬به همراهی‬ ‫همکاری و همگامی راهبردی دولت های غ ربی با دولت های‬ ‫مروج تندروی همچون رژیم سعودی و قطر و ضعف در ایجاد‬ ‫ظاهرا بنایی برای برخورد هوشمندانه‪،‬‬ ‫ســازنده و اصالحی برای حل منطقی و‬ ‫مبنایی معضل افراط گرایی به نام اسالم‬ ‫و افراط گرایی ضداسالمی در غرب فعال‬ ‫در دستورکار جدی قرار ندارد‬ ‫در حال حاضر‪ ،‬معضل و تناقض جدی کشــور های‬ ‫غربی در موضوع اشــاعه تنــدروی و افراط ی گری در بین‬ ‫جوانان مســلمان اروپایی و امریکایی این است که از یک‬ ‫سو مرتب علیه خطر وجود و اشاعه دیدگاه ها و رفتار افراطی‬ ‫هشدار داده و تبلیغ م ی شود‪ ،‬ولی در عمل تروریس ت های‬ ‫وابسته به گروه های تندرو سلفی‪ -‬وهابی از قبیل ارتش ازاد‬ ‫سوریه (اف‪.‬اس‪.‬ای)‪ ،‬در اردوگاه های نظام ی امریکا‪ ،‬بریتانیا‪،‬‬ ‫فرانسه‪ ،‬سعودی‪ ،‬قطر و کشور های عضو پیمان ناتو تعلیم‬ ‫نظامی دیده و توسط انان تجهیز نظامی م ی شوند‪ .‬تا زمانی‬ ‫که این تناقــض وجود دارد‪ ،‬روند گرایــش جوانان افراطی‬ ‫مسلمان به این گروه ها قطع نخواهد شد‪.‬‬ ‫واقعیت این اســت که این ادعا که ایــن گروه های‬ ‫شــب ه نظامی تحت اموزش و حمایت کشــور های غربی‬ ‫در ســوریه‪ ،‬جزو گروه های معتدل و میانه رو و غی رافراطی‬ ‫هستند‪ ،‬ادعایی بیش نبوده و هیچ یک از گروه های جدی‬ ‫و عمده ستیزه جو با حکومت دمشق را نم ی توان گروه هایی‬ ‫معتدل و دارای عقاید و عملکرد میانه رو قلمداد کرد‪.‬‬ ‫در همین ارتباط باید اعالم کرد که با وجود تالش های‬ ‫گسترده حامیان و مبلغان اســام تعادل‪ ،‬عقالنی و منادی‬ ‫رحمت در کشــور های غربی‪ ،‬هنوز راه بسیار دراز‪ ،‬دشوار و‬ ‫ناپیموده ای ب رای معرفی و اشــاعه چنین قرائت درستی از‬ ‫اسالم باقی مانده و مسلمانان و اندیشمندان حامی و پیرو‬ ‫این رویکرد باید بیش از پیش در این مسیر بکوشند‪.‬‬ ‫تجربه حمالت تروریســتی اخیر در فرانسه یک بار‬ ‫دیگر ناکارامدی سیاست ترویج تروریسم در بیرون و تقبیح‬ ‫ان در خانه را نشان داد‪ .‬سال هاست که حکومت سعودی از‬ ‫فعالیت گروه های ســلفی ‪ -‬وهابی تروریست در خارج از‬ ‫مرزهای خود حمایت م ی کند و در داخل مرزهایش به مقابله‬ ‫با انها م ی پردازد‪ .‬کشورهای اروپایی نیز بیش و کم همین‬ ‫سیاست را در ب رابر داعش ی های اروپایی در پیش گرفته اند‪.‬‬ ‫جنایت پاریس نشان داد که این سیاســت ناکارامد بوده و‬ ‫نم ی توان هیوالهای پرورش یافته و از شیشه بیرون امده را‬ ‫مجبور ساخت که صرفا در جغ رافیای خاصی فعالیت کرده‬ ‫و به حام ی خود صدمه نزنند‪.‬‬ ‫اسالم ستیزی و تندروی‪ ،‬دو روی یک سکه‬ ‫در ادامه همین بحث باید به رویکرد اسالم ســتی زان‬ ‫تنــدرو و افراطی در غرب اشــاره کرد که روی دوم ســکه‬ ‫افراط ی گری و تندروی اســت‪ .‬در مقابل کسانی که به نام‬ ‫اسالم گرایی دست به خشونت و تروریسم م ی زنند‪ ،‬گروه ها‬ ‫و اشخاصی هستند که با تفکر اسالم ه راسی‪ ،‬اسالم ستیزی‬ ‫و مقابله با مسلمانان فعال هســتند‪ .‬این افراد و گروه های‬ ‫اسالم ستیز‪ ،‬برحسب درجه افراط گرایی و تندروی های خود‬ ‫ترکیبی از حامیان اســرائیل‪ ،‬نژادپرستان‪ ،‬نومحافظه کاران‬ ‫و مسیحیان افراطی یا مسیحیان صهیونیست هستند‪.‬‬ ‫رفتار این قبیل افراد و جریان ها از تبلیغات ضداسالمی‬ ‫گرفته تا خشونت و تروریســم تنوع دارد‪ .‬نمونه حداقلی ان‬ ‫را م ی توان در ادبیات و تبلیغات رســانه های دست راستی‬ ‫افراطی ضداسالمی دید و نمونه افراطی ان نیز در قتل عام‬ ‫ده ها نوجوان و جوانان نروژی توســط یک عنصر افراطی‬ ‫تروریست ضدمسلمان ان کشور یافت‪.‬‬ ‫کالم پایانی‬ ‫تجربه پاریس م ی توانست به فرصتی ب رای بازاندیشی‬ ‫رفتار متقابل حکومت های غربی با جوامع مسلمان منجر‬ ‫شــود‪ .‬ولی در عمل‪ ،‬با تکرار توهین نشــریه فرانسوی به‬ ‫مقدسات اسالمی‪ ،‬سوءاســتفاده از احساســات عمومی‬ ‫در جهت یکســان دانســتن اغلب یا همه مســلمانان با‬ ‫افراط ی گرایان و تروریســت ها و هم قدمی نخســت وزیر‬ ‫اســرائیل با رهب ران غربی در نمایش خیابانی همبستگی‬ ‫با فرانســه در خیابان های پاریس‪ ،‬به همراه مجموعه ای از‬ ‫واکنش های دیگر دولت های اروپایی نشــان داد که ظاه را‬ ‫بنایی ب رای برخورد هوشمندانه‪ ،‬ســازنده و اصالحی ب رای‬ ‫حل منطقی و مبنایی معضل افراط گرایی به نام اســام و‬ ‫افراط گرایی ضداســامی در غرب فعال در دستورکار جدی‬ ‫قرار ندارد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫حس تعلق‪ ،‬وفاداری و همگرایی بین نسل جدید مسلمانان‬ ‫در غرب‪ ،‬در عمل منجر به گســترش نسبی افراط ی گری‬ ‫به نام اســام و مسلمانان در کشــور های مختلف عربی‬ ‫شده است‪ .‬در واقع به نظر م ی رسد که قرائت های اعتدالی‬ ‫شیعی و عرفانی در غرب م ی تواند و باید به تدریج و بیش از‬ ‫پیش‪ ،‬جای اموزه های سنتی تندرو و خشن سلفی را گرفته‬ ‫و به عنوان نماد اسالم رحمت و چهره رحمانی از اسالم ارائه‬ ‫شده و گسترش یابد‪.‬‬ ‫در دهه های اخیر سیاست کلی و عمومی کشور های‬ ‫مروج وهابیــت‪ ،‬ســلف ی گری و تندروی هــای افراطی و‬ ‫دهشــت افکن به نام اســامگرایی‪ ،‬به خصوص حکومت‬ ‫عرب ســعودی بر این اساس استوار اســت که با این نوع‬ ‫تفکرات تخریبی و بارقه های اجرایی و عملیاتی ان در داخل‬ ‫مرز های خود مقابله و ستیز کرده و در عین حال به رشد و‬ ‫گسترش ان در دیگر نقاط جهان به صورت مادی و معنوی‬ ‫و تبلیغاتی کمک کنند‪.‬‬ ‫این شبهه تا حد زیادی در مورد شماری از کشور های‬ ‫غ ربی نیز وجود داشته و دارد‪ .‬رسانه های غ ربی با عمده کردن‬ ‫و بزرگ نمایی ســلف ی گری و پروژه های افراطی خطرناکی‬ ‫چون داعــش و شــکوه نمایی درباره گروه های مســلح‬ ‫ضد حکومت بشار االسد در سوریه و تالش ب رای سرنگونی‬ ‫ان حکومت به هر طریقی و توســط هر گروهی‪ ،‬در عمل‬ ‫موجب طرح و بسط اندیشــه هایی مانند داعش و النصره‬ ‫حامیان انان در جهان شــده اند‪ .‬در واقع م ی توان گفت که‬ ‫سیاست های نادرســت امریکا و متحدانش در خاورمیانه‬ ‫و شمال افریقا و نوع اشــغال افغانستان و ع راق در عمل به‬ ‫مشروعیت بخشیدن و رشد امثال داعش کمک کرده است‪.‬‬ ‫غرب و مبارزه با تروریس ت های وابسته به خود‬ ‫بین الملل‬ ‫قربانیان نژادپرستی گرفته م ی شود‪ .‬قربانیان این رفتار اغلب‬ ‫مهاجران‪ ،‬رنگی ن پوستان و اقلی ت های قومی‪ ،‬نژادی و دینی‬ ‫و به خصوص مسلمانان هستند‪.‬‬ ‫به دلیل ماهیت و طبیعت پنهان نژادپرستی پنهان‪،‬‬ ‫اثبات وجود چنین عارضه خطرناک و ناعادالنه ای دشوارتر‬ ‫از موارد مرسوم و عادی نژادپرستی بوده‪ ،‬مقابله با ان بسیار‬ ‫پیچیده تر است و در نتیجه راهکار های قانونی ب رای کاهش‬ ‫و توقف ان نیز در بسیاری موارد دشوار یا حتی گاه ناممکن‬ ‫اســت‪ .‬در نتیجه در کشــور های دچار چنین معضالتی‪،‬‬ ‫ناامیدی از قانون و عدالت مســالمت جویانه بیشتر از بقیه‬ ‫کشور ها پیش م ی اید و در نتیجه‪ ،‬گاهی توسل به رویکرد‬ ‫افراطی برای حل معضالت نیز بیشتر از برخی نقاط دیگر‬ ‫وجود خواهد داشت‪.‬‬ ‫امار رسانه ای و بعضا رســمی حکایت از ان دارد که‬ ‫با وجود اعالم محکومیت داعش و جبهه النصره توســط‬ ‫امریکا و کشــور های عضو ناتو و اتحادیــه اروپا‪ ،‬اغلب‬ ‫جنگ افزار های مورد استفاده در این گروه های تروریستی‬ ‫از طریق منابع رســمی و غیررســمی غربی‪ ،‬به صورت‬ ‫مستقیم یا از طریق کشــور های عرب حوزه جنوب خلیج‬ ‫فارس‪ ،‬به خصوص ســعودی و قطر‪ ،‬برای تروریســت ها‬ ‫ارسال و حمل می شود‪.‬‬ ‫یکی از نکات مهم ولی پنهان فرهنگ ی تبلیغاتی در‬ ‫مواجهه با مقوله افراط ی گرایی و تروریسم ضداسالمی در‬ ‫غرب ان است که رسانه های عمومی اگاهانه و هماهنگ‪،‬‬ ‫در خطاب قرار دادن این دســته‪ ،‬از انتســاب انها به ایین‬ ‫مســیحیت یا یهود خودداری کرده و صرفا با تندرو خطاب‬ ‫کردن انان‪ ،‬حتی در موارد خشــونت های نژادپرســتانه یا‬ ‫خشونت های مسلحانه‪ ،‬از اطالق تعبیر تروریست درباره انان‬ ‫خودداری م ی کنند‪ .‬حال انکه در مواردی که به مسلمانان‬ ‫افراطی مربوط اســت ب ی محابا و بدون هیچ مالحظه ای‪،‬‬ ‫رفتار انان به کل اسالم و مسلمانان مرتبط دانسته شده و از‬ ‫انها به عنوان اسالمگرا یا مسلمان تروریست یاد م ی شود‪.‬‬ ‫در موضوع عناصر و گروه های افراطی خارج ی ســتیز‬ ‫و ضد مســلمان در کشــور های غربی نیز باید گفت که‬ ‫ســوای موارد معدود افراد دارای مشکالت روانی و کسانی‬ ‫که دچار مشکالت و گره های روحی و شخصیتی هستند‪،‬‬ ‫در اغلب مــوارد‪ ،‬در مــورد این عده نیز همانند دشــمنان‬ ‫ظاه را اسالمگرای خود از کارکرد دموکراسی و راهکار های‬ ‫مسالمت جویانه‪ ،‬قانونی و مدنی در کشور های خود ناامید‬ ‫بوده و در واقع نظام فرهنگی و تعلیم و تربیت غرب درباره‬ ‫انان نیز کوتاهی کرده و ناتوان مانده است‪ .‬در واقع این دسته‬ ‫نیز محصــول کوتاهی و ناکارامدی نظــام تعلیم و تربیت‬ ‫کنونی در جوامع خود محسوب م ی شوند‪.‬‬ ‫باید توجه داشــت که پدیده های اسالم هراســی و‬ ‫اسالم ســتیزی در غرب نتیجه و فرایند یک روند درازمدت‬ ‫مستمر و ب ی وقفه سیاســی‪ ،‬فرهنگی و اجتماعی موجود‬ ‫در عرصه های مختلف و خطاب به گروه های سنی و اقشار‬ ‫مختلف اجتماعی ان کشورها و ب رای سیاه و خط رناک نشان‬ ‫دادن اسالم‪ ،‬اندیشه اسالمی و مســلمانان در ان کشورها‬ ‫بوده و منشاء رفتار افراطی دشــمنان مسلمانان را نیز باید‬ ‫در تبلیغات و اموزه ها و سیاست های مختلف دولت‪ ،‬رسانه‪،‬‬ ‫نظام اموزشــی و در نتیجه افکار عمومی در ان کشــورها‬ ‫دانست‪.‬‬ ‫مساله به اصطالح اســامگرایی و اسالم ستیزی در‬ ‫جوامع غربی‪ ،‬بیش از انکه مقوله هایی سیاســی و نظامی‬ ‫باشند‪ ،‬مقوالتی فرهنگی‪ ،‬فکری و اجتماعی هستند و ب رای‬ ‫مقابله با عوارض تلخ و خطرناک انسانی و ضایعات ناشی از‬ ‫ان باید به طور ریشه ای و اموزشی از سنین و سطوح پایین با‬ ‫ان برخورد و مقابله بنیادین کرد‪.‬‬ ‫از سوی دیگر تا زمانی که در کشور های غربی باتوجه‬ ‫به مناســبات اقتصادی‪ ،‬راهبردی‪ ،‬سیاســی و نظامی با‬ ‫کشور های منشاء و صادر کننده اندیشه های افراطی مدعی‬ ‫اسالمگرایی‪ ،‬اهتمام جدی به افشــا یا مقابله با این قرائت‬ ‫نادرست و ناسالم از اسالم نم ی شود‪ ،‬نم ی توان توقع داشت‬ ‫که پول و قدرت و نفوذ این کشورها در جهت اشاعه و تعمیم‬ ‫چنین برداشت ناســالمی از اســام و رواج تفکراتی مانند‬ ‫داعش در جهان به کار گرفته نشود‪.‬‬ ‫‪63‬‬ ‫بین الملل‬ ‫یزند‬ ‫ال سعود تیشه به ریشه اسالم م ‬ ‫تو گوی مثلث با پیروز مجتهدزاده‬ ‫گف ‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫ارزیابی شــما از اتفاقات اخیر در فرانسه و موج‬ ‫اسالم هراسی که در برخی کشــورهای غربی به راه‬ ‫افتاده چیست و چه عوامل و گروه‪‎‬هایی را در تشدید‬ ‫این جریان دخیل م ی‪‎‬دانید؟‬ ‫در ابتدا باید یاداور شوم انچه در پاریس اتفاق افتاد‬ ‫بدون در نظر گرفتن هرگونه حاشیه و تفسیری اقدامی بود‬ ‫صددرصد محکــوم‪ ،‬خالف اخالق بشــری‪ ،‬خالف اخالق‬ ‫انسانی و قطعا خالف اســام و مفاهیم اسالمی‪ .‬این اقدام‬ ‫تروریســتی که ظاه را از طرف گروه های اســامگرا از نوع‬ ‫داعشی و ســلفی و در ظاهر در دفاع از حرمت پیامبر اسالم‬ ‫صورت گرفته بود درواقع ایجاد وســیله‪‎‬ای تازه اســت در‬ ‫جوامعی که اسالم ه راسی در انها تبدیل به اهرمی م ی شود‬ ‫ب رای تشدید مقاومت در ب رابر حق طلب ی های ملل مسلمان‪.‬‬ ‫در این جوامع گروه‪‎‬های بســیاری وجود دارند که به دنبال‬ ‫بهانه‪‎‬های این چنینی هســتند تا اسالم ه راســی را توسعه‬ ‫دهند و باشد که به اعتبار سیاسی اســام در دنیای جدید‬ ‫ضربه بزنند‪ .‬در درجه نخســت باید این مســاله را مدنظر‬ ‫داشت و سپس به این مساله پرداخت‬ ‫که چه گروه‪‎‬هایــی و چگونه در این‬ ‫زمینه بهره برداری‪‎‬های عقیدتی انجام‬ ‫م ی‪‎‬دهند‪.‬‬ ‫ما در برخورد با اینگونه وقایع باید‬ ‫دقت داشته باشیم که در کشورهای‬ ‫غ ربی یک سری نیروهای تباه گرا وجود‬ ‫دارند که به انــدازه همین گروه‪‎‬های‬ ‫داعشی و سلفی ســیاه دل و تباه گرا‬ ‫هســتند و به دنبال فراخ تــر کردن‬ ‫شکاف میان مردم از ملی ت ها و مذاهب‬ ‫مختلف‪‎‬اند‪ .‬در شرایط عادی ما عمدتا با‬ ‫نقش این گروه‪‎‬ها در تاریخ قرن بیستم‬ ‫تا امروز اشــنا هســتیم‪ .‬این گروه‪‎‬ها‬ ‫در مقاطعی از تاریــخ به صورت‪‎‬های‬ ‫مختلف ماننــد حــزب نازی‪،‬حزب‬ ‫فاشیسم و دیگر ناسیونالیس ت‪‎‬های‬ ‫افراطی و پس از جنگ جهانی دوم نیز‬ ‫در مواردی در چارچوب صهیونیســم‬ ‫خودنمایی کردنــد‪ .‬در اخرین مرحله‬ ‫یعنی اوایل قرن بیســت و یکم این‬ ‫تباه گرایی خود را در قالب گروه‪‎‬های افراطی اسالمی دراورده‬ ‫است‪ .‬حرکت داعش و دیگر گروه‪‎‬های سلفی‪-‬وهابی‪ ،‬بهترین‬ ‫نمونه‪‎‬هایی است که از این گروه‪‎‬ها م ی‪‎‬توان نام برد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫چرا در میان کشورهای اروپایی باید در فرانسه‬ ‫شاهد روی دادن چنین اتفاق هایی باشیم؟‬ ‫در رابطه با اتفاقی که در پاریس شــاهد بودیم باید‬ ‫گفت غیر از ایاالت متحده امریــکا تنها جایی که امکانش‬ ‫بود چنین اتفاقی روی بدهد و حداکثر تبلیغات ضداسالمی‬ ‫را سبب شود‪ ،‬همین فرانسه بود‪ .‬زی را بعد از امریکا‪ ،‬فرانسه‬ ‫کشوری است که در گستره بسیار وسیعی و در یک مقیاس‬ ‫بســیار باال تحت تاثیر صهیونیسم اســت و البی یهودی‬ ‫بعد از امریکا در فرانســه بیش از هر جــای دیگر دنیا نفوذ‬ ‫دارد‪ .‬همچنیــن موقعیت جغ رافیایی این کشــور در قلب‬ ‫اروپا به همراه شــرایطی که فرانسه را به صورت مهد تمدن‬ ‫دکتر پیروز مجتهدزاده‪ ،‬اســتاد دانشگاه و‬ ‫مدیرعامل پیشین بنیاد پژوهشی یوروسویک‬ ‫لندن‪ ،‬در گفت و گو با مثلــث به نقش عواملی‬ ‫همچون صهیونیســم فرانسوی‪ ،‬صهیونیسم‬ ‫امریکایی و نژادپرســتان ضداسالمی و غیره در‬ ‫دامن زدن به اسالم ه راسی اشاره م ی‪‎‬کند و م ی‪‎‬گوید‬ ‫به جز اینها‪ ،‬نقش تباه گرایان افراطی اسالمی را‬ ‫نیز در چنین حوادثی نباید از نظر دور داشت‪ .‬به‬ ‫گفته مجتهدزاده‪ ،‬کشوری همچون ع ربستان در‬ ‫این رابطه نقش فعالی دارد و این کشور طی این‬ ‫سال ها امواج ضداسالمی را به نام اسالم افراطی‬ ‫تشدید و تقویت کرده و موجب شده است تا امروز‬ ‫شــاهد چنین حوادثی در فرانسه باشیم که در‬ ‫نهایت به ضرر اسالم تمام م ی شود‪ .‬در عین حال‬ ‫این کارشناس وضعیت به وجود امده را واقعیت‬ ‫یافتن ایده‪‎‬های نهفته در پشت طرح اسرائیلی‬ ‫هالل شیعیوژئوپلتیکشیعهتوصیفم ی‪‎‬کند‪.‬‬ ‫لیبرالیستی و انقالب‪‎‬های دموکراسی خواهی معتبر کرده‬ ‫اســت‪ ،‬این تحلیل را ارائه م ی دهد که هیــچ جایی بهتر از‬ ‫فرانســه ب رای انجام چنین اقدام تروریســتی علیه مفهوم‬ ‫ازادی خواهی یا دموکراسی مناسب نبوده است‪.‬‬ ‫الب ی های یهود در فرانسه بسیار فعال هستند و پس‬ ‫از اتفاق اخیر شاهد هســتیم که چه تبلیغات ضد اسالمی‬ ‫گسترده و سازمان یافته حیرت انگیزی در این کشور دامن‬ ‫زده شــد‪ .‬حال باید ببینیم که غیر از عواملی که اشاره شد‬ ‫همچون صهیونیسم ضد اسالمی در فرانسه و امریکایی و‬ ‫نژادپرســتان دینی و غیره‪ ،‬تباه گرایان افراطی اسالمی در‬ ‫چنین حوادثی چه نقشــی دارند‪ .‬ایا این افراطیون در دامن‬ ‫زدن به امواج ضداسالمی دســت ندارند؟ بدون شک پاسخ‬ ‫مثبت اســت و خود افراط گرایان اســامی در این حوادث‬ ‫دخیل هستند‪.‬‬ ‫ب ا توجه به فرمایشات شــما‪ ،‬پس کشورهایی‬ ‫همچون عربستان سعودی که همواره حام ی و‬ ‫پشتیبان گروه‪‎‬های تروریستی افراط گرایی چون‬ ‫القاعده و داعش بوده‪‎‬اند نیــز در دامن زدن به‬ ‫اسالم هراسی در اروپا نقش دارند؟‬ ‫ب ی شــک اقدامات عربستان ســعودی که ابتدا به‬ ‫کمک سیای امریکا و دولت نواز شریف پاکستان در شرق‬ ‫و شمال شرق ای ران اغاز شد و بعدها تحت تاثیر اسرائیل در‬ ‫غرب ای ران و در خاورمیانه عربی گســترش پیدا کرد در این‬ ‫راستا قابل توجه است‪ .‬ع ربستان طی این سال ها امواج درخور‬ ‫توجهی از حرکت های ظاه را اسالمی افراطی ولی در عمل‬ ‫دشمن اسم و اعتبار اسالم را به نام های یاد شده تقویت کرده‬ ‫و موجب شده تا امروز شاهد چنین حوادثی در فرانسه باشیم‬ ‫که در نهایت به زیان خود انان نیز تمام خواهد شد‪.‬‬ ‫باید در اینجا یاد اور شــوم که ما در سال ‪ 2004‬شاهد‬ ‫بودیم که ایهود اولمرت‪ ،‬نخس ت وزیر وقت اسرائیل و عبداهلل‬ ‫پادشاه اردن به کمک عمویش شــاهزاده حسن در زمینه‬ ‫شیع ه ه راســی در دنیای عرب و دنیای اسالم قول و قراری‬ ‫با هم گذاشتند‪ .‬در سال ‪ 2006‬یک بار دیگر این روند توسط‬ ‫همین افراد به عالوه حســنی مبارک مصری تحت عنوان‬ ‫هالل شیعی مطرح شد و هدف‪‎‬شان از چنین طرحی ایجاد‬ ‫شکاف میان شیعه و ســنی و انحراف توجه جهان اسالم‬ ‫از مبارزات حق طلبانه سرزمینی فلســطینی به اختالفات‬ ‫فرقه ای درون اسالمی است‪.‬‬ ‫در ســال ‪ 2006‬این وضعیت رســما اعالم شد و از ان‬ ‫تاریخ به بعد شاهد هستیم که یک قدرت مالی بزرگ منطقه‬ ‫یعنی ع ربستان سعودی به شدت تحت‬ ‫تاثیر این اغواگرای و توطئه ژئوپلتیک‬ ‫قرار گرفت و شــرایطی را پیش اورد‬ ‫که به وضعیت امروز جهان اســام و‬ ‫دنیای عرب منجر شد‪ .‬وضعیتی که‬ ‫امروز وجود دارد دقیقا واقعیت یافتن‬ ‫ایده‪‎‬های نهفته در پشت طرح برخی‬ ‫اع راب تحت عنوان هالل شــیعی و‬ ‫ژئوپلتیک شــیعه اســت در راستای‬ ‫توطئه اختالف بینداز و حکومت کن‪.‬‬ ‫در عمل از ان زمان‪ ،‬اختالفات بیش از‬ ‫پنجاه ساله اع راب با اسرائیل در مورد‬ ‫فلسطین به کنار رفت و جای خود را‬ ‫به اختالفات درون اسالمی بین شیعه‬ ‫و سنی داد‪.‬‬ ‫اگر چه دولت ایــران به عنوان‬ ‫بزرگترین کشــور شــیعی جهان با‬ ‫برخوردی بسیار معقول و محتاطانه‬ ‫توانست تاحدود زیادی از عمیق شدن‬ ‫این شــکاف جلوگیری کند ولی در‬ ‫مقابل‪ ،‬عامالن این توطئه توانسته‪‎‬اند‬ ‫اسالم تروریستی داعشی‪ ،‬ســلف ی گری و القاعده گری را به‬ ‫صورتی دراورنــد که به بزرگترین عامــل تحریف توجهات‬ ‫مردم ی از جنایات ضد فلسطینی اسرائیل به اسالم ه راسی‬ ‫تبدیل شــود‪ .‬درعین حال با در نظر گرفتن شــرایطی که‬ ‫پیش امده باید امیدوار باشــیم که در کشورهایی همچون‬ ‫عربستان‪ ،‬اردن و پاکســتان این توجه حاصل شود که انها‬ ‫دارند به مسائلی که به ضرر اسالم‪ ،‬انسان و اخالق است دامن‬ ‫یزنند و با اقدامات و حمایت‪‎‬هایشان در واقع به سود کسانی‬ ‫م‪‎‬‬ ‫کار م ی‪‎‬کنند که با هدف تصاحب سرزمی ن های عرب با توسل‬ ‫به توطئه تفرقه بینداز و حکومت کن به جان دنیای عرب و‬ ‫دنیای اسالم افتاده‪‎‬اند‪.‬‬ ‫نقش مسلمانان ســاکن غرب در تعدیل این‬ ‫خشونت‪‎‬ها و ارائه چهره بهتر از اسالم را چگونه‬ ‫م ی‪‎‬بینید؟‬ ‫دولت‏‪‎‬های اروپایی ب ه خصوص دولت فرانسه در‬ ‫چنین شرایطی چه سیاستی را باید دنبال کنند تا‬ ‫اوضاع در کشورهایشان وخی م‏تر نشود؟‬ ‫احمد معنوی‬ ‫مدرس دانشگاه‬ ‫ب رای شناخت بحث اسالم ه راســی الزم است که سیر‬ ‫تاریخی این بحث را بررسی کنیم؛ بحث اسالم ه راسی به ابتدای‬ ‫ظهور اسالم به خصوص زمانی که مساله فتوحات مسلمین‬ ‫مطرح شد‪ ،‬برم ی گردد‪ .‬ما در گذشته تاریخی گستره جغ رافیایی‬ ‫جهان اسالم شاهد این هستیم که یک سری لشکرکش ی‪‎‬هایی‬ ‫به سرزمین مســیحیان انجام م ی گیرد و این ابتدای جریان‬ ‫اسالم ه راسی است که در سرزمی ن های غ ربی اتفاق م ی افتد‪.‬‬ ‫طبیعتا نیروهای مذهبی یا کلیســاها در جهان غرب با این‬ ‫مس اله برخورد مناسبی نداشتند و این لشکرکشی را نفوذ به دامنه‬ ‫و محدوده حیاتی خود تلقی م ی کردند‪ .‬بعد از این مرحله که‬ ‫اسالم توانست وارد سرزمی ن های مسیحی شود و حتی در برخی‬ ‫مناطق مانند اسپانیا‪ ،‬شرق اروپا و منطقه امپ راتوری روم حکومت‬ ‫تشکیل دهد سران مسیحی فعالی ت های ضد اسالمی را اغاز‬ ‫کردند که از جمله انها اعزام میســیونرهای مذهبی به برخی‬ ‫ســرزمی ن های تازه مسلمان شــده با هدف وارونه جلوه دادن‬ ‫اســام حقیقی بود‪ .‬در این رابطه خطاب کردن مسلمانان با‬ ‫عناوینی مانند کافرهای وحشی‪ ،‬عرب ها و دین دروغین قابل‬ ‫اشاره است‪ .‬بعد دیگر اسالم ه راسی‪ ،‬نگرش نویسندگان غ ربی‬ ‫نسبت به اســام و خالف گوی ی های انها در خصوص اسالم‬ ‫حقیقی است که در مکتوبات نویسندگان م ی توان به مساله‬ ‫شخصیت نداشتن زن در دین اسالم‪ ،‬شهوت پرستی و خشونت‬ ‫اشاره کرد‪ .‬عنصر دیگری که قابل اشاره است گسترش تعداد‬ ‫کمی مسلمانان در جهان غرب و اروپاست که بابت گسترش‬ ‫این بخش از جمعیت‪ ،‬نگران ی های اساسی همچون تبلیغ دین‬ ‫اسالم در گستره فعالیت کلیساها را به وجود اورده است‪ .‬در حال‬ ‫حاضر نیز چندین موج وجود دارند که باعث شده اند اسالم ه راسی‬ ‫کنونی افزایش یابد‪ .‬نخســتین موج اسالم ه راسی در جهان‬ ‫معاصر‪ ،‬پس از پیروزی انقالب اســامی ای ران شکل گرفت‬ ‫که جهان غرب به دلیل از دست دادن یکی از نقاط استراتژیک‬ ‫دنیا در منطقه خلی ج فارس و همچنین ایجاد ایدئولوژی جدید از‬ ‫سوی انقالب اسالمی ای ران به عنوان انقالبی ساختارشکن در‬ ‫منطقه و عرصه نظام بی ن الملل باعث شد فعالی ت هایی علیه‬ ‫این جریان روبه رشد شکل بگیرد‪ .‬در بستر همین فرایند شاهد‬ ‫مباحثی همچون ای ران ه راســی و اسالم ه راسی به خصوص‬ ‫در منطقه ژئوپلتیک خلی ج فارس هســتیم کــه این عرصه‬ ‫را بعد از اتمام جنگ خلی ج فارس گســترش داده و به سمت‬ ‫نظام بی ن المللی سوق داده است‪ .‬موج دوم اسالم ه راسی که‬ ‫مهمترینبخشاناستبرم ی گرددبهفروپاشیاتحادجماهیر‬ ‫شوروی‪ .‬ایاالت متحده امریکا در چارچوب یک استراتژی از روابط‬ ‫نالمللکهمعتقداستب رایرسیدنبهانسجامداخلیم ی باید‬ ‫بی ‬ ‫همیشه یک دشمن خارجی را متصور بود‪ ،‬تا زمان فروپاشی‬ ‫شوروی‪ ،‬از کمونیسم به عنوان دشمن سرسخت سرمایه داری‬ ‫یاد کرده و تمامی فعالی ت ها و استراتژی های بی ن المللی خود‬ ‫را در این چارچوب پایه ریزی م ی کرد‪ .‬اما بعد از فروپاشــی این‬ ‫رژیم و تبدیل شدن نظام بی ن المللی از دوقطبی به تک قطبی‬ ‫و حضور قدرتمند امریکا به عنوان هژمون بی ن المللی باید یک‬ ‫دشمن جدیدی ساخته شده تا ب راساس ان فعالی ت های سیاسی‬ ‫امریکا در نظام بی ن الملل پایه ریزی شــود‪ .‬این جریان‪ ،‬جریان‬ ‫اسالم ه راسی بود که جایگزین کمونیسم ه راسی شد‪ .‬طبیعتا‬ ‫دنیا به سمتی حرکت م ی کرد که با قدرت یافتن کشورهایی‬ ‫مانند ای ران‪ ،‬عربســتان‪ ،‬مصر و همچنین مساله فلسطین‬ ‫باتوجه به توسعه اندیشه های اسالمی‪ ،‬ساختارهای سیاسی‬ ‫نظام لیب رال ‪-‬دموکراسی را به چالش م ی کشید‪ .‬بناب راین باید‬ ‫ب رنامه ریزی های اساسی ب رای مهار این حرکت رو به جلو صورت‬ ‫م ی گرفت و اینجــا بود که نظام لیب رال ‪ -‬دموکراســی غرب‬ ‫به سمت مطرح کردن اســام به عنوان دینی خشن و حامی‬ ‫ترور حرکت کرد‪ .‬در این چارچوب‪ ،‬تئوری های مختلفی مانند‬ ‫برخورد تمدن های ساموئل هانتینگتون را شاهد هستیم که‬ ‫در این نظریه بر برخورد ایدئولوژیک میان اسالم و مسیحیت‬ ‫در اینده نزدیک تاکید شــده بود‪ .‬موج سوم اسالم ه راسی بعد‬ ‫از حادثه ‪ 11‬سپتامبر سال ‪ 2001‬و فروپاشی برج های دوقلو در‬ ‫نیویورک شکل گرفت‪ .‬در این موج رویکردهای منفی از سمت‬ ‫جهان غرب علیه جهان اسالم اتخاذ شده بود که نمونه ان را‬ ‫م ی توان در فیلم های ساخته شده امریکایی و اروپایی که در انها‬ ‫به مساله خشونت و بمب گذاری توسط مسلمانان و همچنین‬ ‫نشان دادن حوادث خاورمیانه تاکید م ی شــد‪ ،‬اشاره کرد‪ .‬این‬ ‫فیلم ها بر ان بودند تا نگرش مردم را نسبت به مسلمانان تغییر‬ ‫دهند‪ .‬از دیگر سو شاهد رشد یک سری گروه های افراطی میان‬ ‫مسلمانان نیز هستیم‪ .‬در میان مسلمانان این برهه‪ ،‬گروه هایی‬ ‫که از اندیشه های تندرو و خشن با رویکرد جهادی که از تفکرات‬ ‫سی د قطب تبعیت م ی کردند‪ ،‬به چشم م ی خورند که القاعده‪،‬‬ ‫طالبانوبرخیگروه هاییکهدر مصر‪ ،‬سومالی یا سوریه فع الیت‬ ‫م ی کنند از ان جمله هستند‪ .‬این گروه ها باتوجه به ارمان های‬ ‫خودشان به سمت از بین بردن حکومت های سرمایه داری یا‬ ‫غی راسالمی حرکت کرده اند و در این راستا از فعالی ت های خشن‬ ‫و غی رانسانی همچون بمب گذاری در سرزمی ن های امریکایی‬ ‫و اروپایی یا هواپیماربایی استفاده کردند‪ .‬طبیعتا روند حرکتی‬ ‫این گروه های تندرو باعث شده که در کتاب هایی مانند کتاب‬ ‫اسالم و رسانه ها که توســط ادوارد سعید نوشته شده است‪ ،‬از‬ ‫اسالم به عنوان دینی خشن و تشنگان خون یاد شود‪ .‬در همین‬ ‫راستا رسانه های جهان غرب به فرایند بزرگنمایی این فع الی ت ها‪،‬‬ ‫دامن زده و مردم ج وامع خود را نسبت به این دین حساس کردند‪.‬‬ ‫در ادامه این حساس کردن عموم مردم‪ ،‬ما شاهد فعالی ت هایی‬ ‫هستیم که اکنون در فرانسه یا اســترالیا یا سایر کشورهای‬ ‫اروپایی و امریکایی اتفاق م ی افتد‪ .‬بناب راین نتیجه م ی گی ریم این‬ ‫پروژه‪ ،‬پروژه ای است از پیش ط راحی شده که با انحرافات فکری‬ ‫گروه های تندروی مسلمانان همراه شده و اکنون نگرش مردم‬ ‫دنیا به مسلمانان اقلیت کشورهای خودشان منفی شده و از انها‬ ‫به عنوان تروریست یاد م ی کنند‪ .‬حادثه اخیر در استرالیا و فرانسه‪،‬‬ ‫این مساله را یاداوری م ی کند که امریکا در جایگزین سازی اسالم‬ ‫به جای کمونیسم موفق بوده و توانسته است به اهداف نظریه‬ ‫برخورد تمدن ها دست پی دا کند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫دولت‪‎‬ها م ی‪‎‬توانند نقش موثری را در این رابطه ایفا‬ ‫کنند اما باید توجه داشت که دولت کنونی فرانسه یعنی دولت‬ ‫اوالند و دولت پیشین یعنی دولت سارکوزی جزء ضعی ف‪‎‬ترین‬ ‫طبقه دولت‪‎‬های اروپایی هســتند‪ .‬همچنین شاهد بودیم‬ ‫که طی مذاکرات هســته‪‎‬ای ای ران که نماینده فرانســه در‬ ‫ژنو کارشــکنی کرد و در روند گفت و گوهــا و توافق میان‬ ‫ای ران و ‪ 5+1‬ســنگ اندازی کرد و اوالند در این ماجرا دقیقا‬ ‫دست به همان کاری زد که بنیامین نتانیاهو‪ ،‬نخس ت وزیر‬ ‫اسرائیل خواسته بود‪ .‬وی بعد از ان اقدام حیثیت شخصی‬ ‫و اعتبار دولت فرانسه را فدای اقدامی حیرت انگیز کرد در‬ ‫شتافتن به سمت اســرائیل به عنوان رئی س جمهور فرانسه‬ ‫ب رای عرض سالم و گزارش اقداماتش به پیشگاه نتانیاهو‪،‬‬ ‫نخس ت وزیر اســرائیل که با همه پروتکل های دیپلماتیک‬ ‫جهان در تضاد بود‪.‬‬ ‫در کشوری مانند فرانســه که جنگ‪‎‬های تبلیغاتی و‬ ‫برخوردهای عقیدتی شدت بیشتری دارد متاسفانه برخورد‬ ‫درستی را از جانب دولت شاهد نیستیم‪ .‬م ی‪‎‬توان گفت بعد‬ ‫از پایان گرفتن دوران اقتدار دولت ژاک شــی راک در فرانسه‬ ‫تماما دولت‪‎‬هایی ضعی ف‪‎‬تر از دولت قبلی به قدرت رسیده‪‎‬اند‪.‬‬ ‫با این تفاسیر روزی خواهد رســید که فرانسه چشم باز کند‬ ‫و ببیند که به دنبال اعمال زور و فشــار تبلیغاتی الب ی‪‎‬های‬ ‫یهود و ضعف دولت ها در مقابل انها‪ ،‬در چه مخمصه بزرگی‬ ‫گرفتار شده اســت‪ .‬در این صورت است که در فرانسه یک‬ ‫نظام حکومتی مقتدرانه در جهت حفظ موازنه های ملی در‬ ‫جامعه و جلوگیری از ایجاد شــکاف های مخوف ملی روی‬ ‫کار خواهد امد‪ .‬درواقع با وجــود چنین دولت‪‎‬های ضعیفی‬ ‫در اروپا نم ی‪‎‬توان انتظار زیادی داشــت که انها نقش شان‬ ‫را به صورت درســت ایفا کنند‪ .‬البته باز در بریتانیا و المان‬ ‫نقش دولت تاحدودی روشــن و مثب ت‪‎‬تر اســت و دولت در‬ ‫این زمینه با دقت باالتری نقش افرینی م ی کند‪ .‬در هر حال‬ ‫دولت های اروپایی اگر بخواهند م ی‪‎‬توانند از گســترش این‬ ‫گونه اقدامات جلوگیری کنند زیــرا این اقدامات صرفنظر از‬ ‫هر چیز دیگری ب رای خودشان بسیار اهمیت دارد زی را امنیت‬ ‫ملی کشورهایشــان را به خطر م ی اندازد‪ .‬الجرم دولت‪‎‬ها در‬ ‫غرب وظیفه مهمی را ب رای جلوگیــری از چنین جنگ‪‎‬ها و‬ ‫برخوردهای تبلیغاتی بر عهده دارند‪.‬‬ ‫اسالم ستیزی به پشتوانه نظام های لیبرال دموکراسی غرب انجام می شود‬ ‫بین الملل‬ ‫شــکی وجود ندارد که موقعیت مسلمانان مقیم‬ ‫غرب یعنی امریکا و اروپا به دنبال چنین اتفاقاتی ضعی ف‪‎‬تر‬ ‫م ی‪‎‬شــود‪ .‬البته اکثریت قاطع مسلمانان مقیم غرب در این‬ ‫برخوردها نقش بسیار عاقالنه‪‎‬ای ایفا کردند و قاطعانه اصل‬ ‫اقدام تروریســتی پاریس را محکوم و این اقــدام را با روح و‬ ‫ماموریت اسالم مغایر دانستند‪.‬‬ ‫به واســطه این اقدامات‪ ،‬انها توانستند مانع از برخی‬ ‫تندروی ها و برخوردهای نژادپرستانه علیه خود در کشورهای‬ ‫اروپایی شوند‪ .‬اما متاسفانه در میان مسلمانان هستند کسانی‬ ‫از همان گروه‏های افراط گرای اسالم تروریستی یا گروه‪‎‬های‬ ‫ضد اسالمی که با برخورد نادرست شان توانسته‪‎‬اند تاحدودی‬ ‫موجب تشــدید برخوردهای نژادپرســتانه در قبال جامعه‬ ‫مسلمان غرب شــوند‪ .‬اما تا این لحظه این مسائل موجب‬ ‫عمی ق‪‎‬تر شدن اختالفات ساکنان مسلمان و غیرمسلمان‬ ‫کشورهای اروپایی نشده است‪.‬‬ ‫اگرچه به واسطه تبلیغات سیاســی‪ ،‬برخی مخالفان‬ ‫ایدئولوژیک اســام از این فضا ســود بردند و حتی برخی‬ ‫سیاستمداران نژادپرست در کشــورهای اروپایی همچون‬ ‫فرانســه‪ ،‬بریتانیا‪ ،‬هلند‪ ،‬ایتالیا و‪ ...‬در تقبیح اســام سخن‬ ‫گفتند‪ ،‬در نهایت مشاهده م ی کنیم که تنها برنده تبلیغاتی‬ ‫این وضعیت‪ ،‬صهیونیسم و عوامل اسرائیل در این کشورها‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫موج چهارم‬ ‫بین الملل‬ ‫‪65‬‬ ‫جشنواره ای دیگر‬ ‫فرهنگ‬ ‫سودای سیمرغ‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫نگاهی به ‪ 24‬فیلمی که در بخش‬ ‫مسابقه جشنواره ‪ 33‬حضور دارند‬ ‫جشنواره فیلم فجر که امســال عنوان بی ن المللی را هم ولو به شکل‬ ‫گذشته دیگر نم ی تواند یدک بکشد‪ ،‬عالوه بر سنت بودن جزیی از سینمای‬ ‫ای ران شده است که حیات و ممات خیلی از فیلم ها را درست یا نادرست رقم‬ ‫یزند‪ .‬از این رو هم ب رای سازندگان و هم ب رای مخاطبان انچنان اهمیت پیدا‬ ‫م ‬ ‫کرده که مدی ران را از ان خالصی نیست‪.‬‬ ‫فشارممیزینبود‬ ‫مروریبرناگفته های‬ ‫انتخاب هایجشنواره ‬ ‫فیلمفجر‬ ‫‪1‬‬ ‫ی فیلم های ســینمایی حاضر در بخش سودای‬ ‫اسام ‬ ‫سیمرغ سی و سومین جشــنواره فیلم فجر از سوی هیات‬ ‫انتخاب این رویداد سینمایی امسال به شکل ویژه ای اعالم‬ ‫شد‪ .‬هیات انتخاب این رویداد سینمایی در جمع خود می زبان‬ ‫حسین معززی نیا منتقد و نویسنده ســینمایی بودند‪ .‬این‬ ‫منتقد ســینمایی پی ش تر قرار بود در بخش انتخاب سی و‬ ‫دومین جشنواره فیلم فجر با این دوره همکاری کند که به‬ ‫دلیل بیماری‪ ،‬نتوانست با جشنواره همکاری کند‪ .‬معززی نیا‬ ‫با دعوت دبیرخانه در جلســه اعالم اســام ی نهایی بخش‬ ‫سودای سیمرغ حاضر و به درخواست اعضای هیات انتخاب‪،‬‬ ‫اســام ی فیلم های منتخب بخش سودای سیمرغ جشنواره‬ ‫توسط او به ترتیب حروف الفبا بدین شرح اعالم شد‪:‬‬ ‫‪ -1‬ارغوان (کیوان علــی محمدی‪ /‬امید بنکدار)‪-2 ،‬‬ ‫اعترافات ذهن خطرناک من (هومن سیدی)‪ -3 ،‬ای ران برگر‬ ‫(مسعود جعفری جوزانی)‪ -4 ،‬بوفالو (کاوه سجادی حسینی)‪،‬‬ ‫‪ -5‬بهمن (مرتضی فرشــباف)‪ -6 ،‬تا امدن احمد (صادق‬ ‫دقیقی)‪ - 7 ،‬تگــرگ و افتاب (رضا کریمــی)‪ -8 ،‬حکایت‬ ‫عاشــقی (احمد رمضان زاده)‪ -9 ،‬خانه دختر (شــه رام شاه‬ ‫حســینی)‪ -10 ،‬خداحافظی طوالنی (فرزاد موتمن)‪-11 ،‬‬ ‫دوران عاشقی (علیرضا رئیسیان)‪ -12 ،‬رخ دیوانه (ابوالحسن‬ ‫داودی)‪ -13 ،‬روباه (بهروز افخمی)‪ -14 ،‬شــرفناز (حســن‬ ‫نجفی)‪ -15 ،‬شکاف (کیارش اسدی زاده)‪ -16 ،‬شیفت شب‬ ‫(نیکی کریمی)‪ -17 ،‬طعم شــیرین خیال (کمال تبریزی)‪،‬‬ ‫‪ -18‬عصر یخبندان (مصطفــی کیایی)‪ -19 ،‬مرگ ماهی‬ ‫(روح اهلل حجازی)‪ -20 ،‬مزار شــریف (عبدالحسن برزیده)‪،‬‬ ‫‪ -21‬مشــرف به کوچه بینام (هاتف علیمردانی)‪ -22 ،‬من‬ ‫دیه ‏گو مارادونا هستم (به رام توکلی)‪.‬‬ ‫همچنین هیات انتخاب دو فیلم را به عنوان برگزیدگان‬ ‫بیست و هشتمین جشنواره بی ن المللی کودک اصفهان ب رای‬ ‫حضور در این بخش اعالم کرد‪ -23 :‬قول (محمدعلی طالبی‬ ‫‪ /‬بهترین فیلم جشــنواره کودک)‪ -24 ،‬فرار از قلعه رودخان‬ ‫(غالمرضا رمضانی‪ /‬بهترین کارگردانی جشنواره کودک)‪.‬‬ ‫چه فیل م هایی م ی بینیم؟‬ ‫در میان ‪ 22‬فیلم انتخاب شده در بخش سودای سیمرغ‬ ‫جشنواره فیلم فجر موضوعات متنوعی به چشم م ی خورد‬ ‫که با حضور بازیگران مطرح سینما به تصویر کشیده شده اند‪.‬‬ ‫در این میان حضور پررنگ کارگردانان جوان هم جلب توجه‬ ‫م ی کند‪.‬‬ ‫«ارغوان» به کارگردانی کیوان علی محمدی و امید‬ ‫بنکدار و بــه تهی ه کنندگی علی محمدی بــا بازی مهتاب‬ ‫کرامت ی ‪ ،‬مرتضی اسماعیل کاشــی ‪ ،‬مهدی احمدی‪ ،‬الهام‬ ‫ی و نیکی‬ ‫کردا ‪ ،‬شــقایق فراهان ی ‪ ،‬ازاده صمدی ‪ ،‬مریم بوبان ‬ ‫گفت وگوباسردبیر‬ ‫یکروزنامهسینمایی‬ ‫دربارهجشنوارهفیلمفجر‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫ن درباره فربد و اوا است که در شب مرگ هنرمند مورد‬ ‫نصیریا ‬ ‫عالقه شان به طور اتفاقی در شهر کتاب با هم اشنا م ی شوند‬ ‫و این اشنایی ما را به گذشته ای م ی برد که حال و اینده این دو‬ ‫شخصیت را تحت تاثیر قرار م ی دهد‪.‬‬ ‫«اعتراف ذهن خط رناک من» دومین ساخته سینمایی‬ ‫هومن سیدی به تهی ه کنندگی جواد نوروزبیگی با بازی نگار‬ ‫جواهریان ‪ ،‬سیامک صفری ‪ ،‬رویا نونهالی‪ ،‬چکامه چمن ماه‪،‬‬ ‫هومن سیدی ‪ ،‬عباس غزال ی و بابک حمیدیان درباره مردی‬ ‫است که در یک ‪ 24‬ساعت چیزی را به یاد نم ی اورد‪.‬‬ ‫«ای ران برگر» ساخته مسعود جعفری جوزانی با بازی‬ ‫محسن تنابنده‪ ،‬سحر جعفری جوزانی‪ ،‬حمید گودرزی‪ ،‬نیوشا‬ ‫ضیغمی‪ ،‬احمد مه رانفر‪ ،‬شهره لرستانی‪ ،‬گوهر خی راندیش‪،‬‬ ‫فریبا متخصص‪ ،‬فتح اهلل جعفری جوزانی‪ ،‬اسماعیل خلج‪ ،‬‬ ‫هادی کاظمــی و علی نصیریان فیلم ی کمدی اســت که‬ ‫توســط فتح اهلل جعفری جوزانی تهیه شده و ماجرای اهالی‬ ‫روستایی اســت که برخی از انها با حرص و طمع خواستار‬ ‫کسب قدرت در بین اهالی روستا هستند‪.‬‬ ‫«بوفالو» به کارگردانی کاوه ســجادی حســینی و‬ ‫تهی ه کنندگی همایون اســعدیان با بازی پرویز پرستوی ی ‪،‬‬ ‫سهیال گلستان ی ‪ ،‬پانته ا پناه ی ها و هومن سیدی درباره زن و‬ ‫شوهر جوانی است که ب رای دستیابی به رویاهایشان به شهر‬ ‫انزلی م ی روند‪ ،‬اما در انجا حوادثی سر راهشان قرار م ی گیرد‪.‬‬ ‫«بهمن» ساخته مرتضی فرش باف و به تهی ه کنندگی جواد‬ ‫نوروز بیگی با بازی زوج فاطمه معتمداریا و علی احمد حامد‬ ‫درباره شخصیتی به نام هما یکی از مجرب ترین پرستاران‬ ‫بیمارستان است که به او پیشنهاد شب کاری و مراقبت از مادر‬ ‫رئیس بیمارستان م ی شود‪.‬‬ ‫«تا امدن احمد» دومین ســاخته ســینمایی صادق‬ ‫ دقیقی به تهی ه کنندگی پروانه مرزبان با بازی مهدی فقیه‪،‬‬ ‫افسر اسدی ‪ ،‬پرهام دلدار و به رام اب راهیم ی درباره احمد یکی‬ ‫از رزمندگان هالل احمر در جبهه خوزستان است که قرار بود‬ ‫روز عروسی خواهرش به جزیره خارک برگردد‪ ،‬اما‪...‬‬ ‫«تگرک و افتاب» به تهی ه کنندگی و کارگردانی رضا‬ ‫کریم ی روایت و نگاه تازه ای به دفاع مقدس دارد‪.‬‬ ‫«حکایت عاشقی» که پیش از این در بخش فیلم های‬ ‫نزاده‬ ‫اول حضور داشت ‪ ،‬دومین ساخته سینمایی احمد رمضا ‬ ‫به تهی ه کنندگی مسعود جعفری جوزانی با بازی به رام رادان ‪،‬‬ ‫شــیالن رحمانی و قطب الدین صادقی قصه عشق یک‬ ‫خبرنگار ای رانــی به یکی از بازماندگان بمباران شــیمیایی‬ ‫حلبچه را روایت م ی کند‪.‬‬ ‫«خانه دختر» به کارگردانی شــه رام شــاه حسینی و‬ ‫تهی ه کنندگی محمد شایســته با بازی حامــد بهداد ‪ ،‬باران‬ ‫کوثری ‪ ،‬پگاه اهنگران ی ‪ ،‬رعنــا ازادی ور‪ ،‬بابک کریم ی ‪ ،‬رویا‬ ‫تیموریان ‪ ،‬محمدرضا هدایت ی ‪ ،‬بهنــاز جعفری و نادر فالح‬ ‫درباره شخصیتی به نام مرتضی است که قصد دارد منزلش را‬ ‫زیر قیمت بفروشد و از نگاه سنگین مردمان محله فرار کند‪.‬‬ ‫«خداحافظی طوالنی» به کارگردانی فرزاد موتمن که‬ ‫این کارگردان به همراه علی حضرتی ان را تهیه کرده است با‬ ‫بازی سعید اقاخان ی ‪ ،‬ساره بیات ‪ ،‬میترا حجار و نادر فالح درباره‬ ‫شخصی به نام یحیی است که از اتهام یک قتل جنجالی‬ ‫تبرئه شــده ولی جامعه و اط رافیانش هنوز به عنوان مجرم‬ ‫نگاهش م ی کنند‪.‬‬ ‫«دوران عاشقی» به کارگردانی و تهی ه کنندگی علیرضا‬ ‫رئیســیان با بازی لیال حاتمی‪ ،‬شــهاب حســین ی ‪ ،‬فرهاد‬ ‫اصالن ی ‪ ،‬بیتا فره ی ‪ ،‬پرویز پورحسین ی و سوگل قالتیان به‬ ‫بحران خانوادگی یک خانواده درگیر و دار مسائل روز جامعه‬ ‫م ی پردازد‪.‬‬ ‫«رخ دیوانه» ساخته ابوالحسن داودی و تهی ه کنندگی‬ ‫بیتا منصوری با بازی طناز طباطبایی‪ ،‬امیر جدیدی ‪ ،‬ساعد‬ ‫ســهیل ی ‪ ،‬صابر اب ر ‪ ،‬نازنین بیات ی ‪ ،‬گوهر خی راندیش و بیژن‬ ‫امکانیان درباره چند جوان اســت که در یک قرار اینترنتی‬ ‫درگیر یک شــرط بندی م ی شــوند و به مســیری دشوار و‬ ‫خط رناک کشیده م ی شوند‪.‬‬ ‫«روباه» به کارگردانی بهروز افخمی و تهی ه کنندگی‬ ‫محمد پیرهادی با بازی حمید گــودرزی‪ ،‬بابک حمیدیان ‪،‬‬ ‫جــال فاطم ی ‪ ،‬ارش مجیــدی و مرجان شــیرمحمدی ‪،‬‬ ‫موضوعی مرتبط با انرژی هسته ای دارد و به مسائل امنیتی‬ ‫و جاسوسی م ی پردازد‪.‬‬ ‫«شرفناز» به تهی ه کنندگی و کارگردانی حسن نجفی‬ ‫با بازی حمی را ریاض ی ‪ ،‬ضرغام استادی اصل ‪ ،‬علی اوسیون د و‬ ‫ایوب افشا ر مضمونی اجتماعی دارد‪.‬‬ ‫یزاد ه و به تهی ه کنندگی‬ ‫«شکاف» ساخته کیارش اسد ‬ ‫علی سرتیپی و منیژه حکمت با بازی هانیه توسل ی ‪ ،‬بابک‬ ‫حمیدیان ‪ ،‬پارســا پیروزفر ‪ ،‬سحر دولتشــاه ی و امیرکیان‬ ‫فزاد ه درباره زوج جوانی است که در استانه تصمیم گیری‬ ‫نج ‬ ‫ب رای صاحب فرزند شدن به واسطه پیشامدهایی زندگ ی شان‬ ‫به بحران کشیده م ی شود‪.‬‬ ‫«شیفت شــب» به تهی ه کنندگی و کارگردانی نیکی‬ ‫کریمی با بازی محمدرضا فروتن ‪ ،‬لیال زارع ‪ ،‬سحر قریش ی ‪،‬‬ ‫ش و امیر اقای ی ‪ ،‬درباره ناهید اســت که در‬ ‫گوهر خی راندیــ ‬ ‫زندگی روزمره غرق شــده و طی تصادفی متوجه م ی شود‬ ‫که چیزهای زیادی را نم ی دانسته‪ .‬او به دنبال رازهای زندگی‬ ‫شوهرش در خیابان م ی گردد‪.‬‬ ‫«طعم شــیرین خیال» به کارگردانی کمال تبریزی و‬ ‫تهی ه کنندگی محمدعلی حسی ن نژاد با بازی شهاب حسین ی ‪،‬‬ ‫نازنین بیات ی ‪ ،‬نادر فالح ‪ ،‬نازنین فراهانی و پریوش نظری ه یک‬ ‫طنز رومانتیک است که در ان شیرین ماجرای اشنایی خود‬ ‫و خانواده اش با کسی را که قرار است به خواستگاری او بیاید‬ ‫ب رای ما روایت م ی کند‪ .‬در این فیلم ســعی شــده در بطن‬ ‫داستانی ســرگرم کننده به مقوالت و مفاهیم ی چون تعامل‬ ‫سالم انسان با طبیعت و محیط زیست اشاره شود‪.‬‬ ‫سازنده و ِ‬ ‫«عصر یخبنــدان» به کارگردانــی مصطفی کیایی‬ ‫و تهی ه کنندگی منصور لشــگری قوچانی با بــازی به رام‬ ‫رادان ‪ ،‬مهتاب کرامت ی ‪ ،‬فرهاد اصالن ی ‪ ،‬انا نعمت ی و ســحر‬ ‫ی همراه اســت‪ .‬در خالصه داستان این فیلم امده‬ ‫دولتشاه ‬ ‫است‪ :‬در عصر یخبندان خارپشــت ها تصمیم گرفتند رنج‬ ‫خارهای یکدیگر را تحمل کنند اما کنار هم باشند و به هم‬ ‫گرما بدهند‪ .‬خارپشــت ها تنها جاندارانی بودند که در عصر‬ ‫یخبندان زنده ماندند‪.‬‬ ‫«مــرگ ماهــی» بــه تهی ه کنندگــی و کارگردانی‬ ‫سی د روح اهلل حجازی با بازی نیکی کریمی‪ ،‬علی مصفا‪ ،‬طناز‬ ‫طباطبایی‪ ،‬بابک حمیدیان‪ ،‬ریما رامین‏ فر‪ ،‬سحر دولتشاهی‪،‬‬ ‫بابک کریمی‪ ،‬به رنگ علوی‪ ،‬حسام محمودی و پانته‏ ا به رام‬ ‫همراه است‪ .‬در خالصه داستان فیلم امده است‪ :‬همیشه فکر‬ ‫م ی کردم ماه ی ها موقع مردن‪ ،‬وقتی لب م ی زنن‪ ،‬یه چیزی‬ ‫م ی خوان بگن که من اونو نم ی شنوم‪...‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫ به دلیل تراکم فیلم های باارزش در بخش‬ ‫«سودای سیمرغ»‪ ،‬هیات انتخاب ‪ ،‬برخالف‬ ‫دوره های پیشین جشــنواره‪ ،‬نتوانست از‬ ‫فهرستبخش«نگاهنو» ‪،‬فیلمویافیلم هایی‬ ‫را به بخش «سودای سیمرغ» ملحق سازد‪.‬‬ ‫چــون ورود هر فیلم تازه بــه این بخش‬ ‫جشنواره ‪ ،‬موجب می شد که فیلم باارزش‬ ‫دیگریازاینفهرستبیرونبماند‬ ‫ساختاربرگزاریجشنوارهنداریم‬ ‫امیدوارمبهانتقاد ها‬ ‫جوابقانع کنندهبدهند‬ ‫گفت وگو با رکورددار فیلم در‬ ‫جشنوارهفجر‬ ‫‪67‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫«مزار شــریف» به کارگردانی عبدالحسین برزیده و‬ ‫تهی ه کنندگی منوچهر شاهســواری با بازی حسین یاری ‪،‬‬ ‫مهتاب کرامت ی و مســعود رایگان ‪ ،‬روایتی از حمله طالبان‬ ‫به کنسولگری ای ران در ‪ 17‬مرداد ‪ 1377‬در شهر مزار شریف‬ ‫و شــهادت هشــت نفر از دیپلمات های ای رانی اســت که‬ ‫تنها بازمانده این حادثه اهلل مدد شاهســون راهی سفری ‪۱۵‬‬ ‫کیلومتری با پای پیاده به سمت ای ران م ی شود‪.‬‬ ‫«مشــرف به کوچــه ب ی نــام» بــه تهی ه کنندگی و‬ ‫کارگردان ی هاتف علیمردانی و با بازی فرهاد اصالنی‪ ،‬باران‬ ‫کوثری ‪ ،‬پانته ا به رام ‪ ،‬ستاره پســیان ی و محمدرضا غفاری‬ ‫داستان دو خانواده است که در همســایگی هم در جنوب‬ ‫ته ران زندگی م ی کننــد و تفاوت های فکــری انها باعث‬ ‫درگیری شان م ی شود‪.‬‬ ‫«من دیه گومارادونا هستم» به کارگردانی به رام توکلی‬ ‫و تهی ه کنندگی جواد نوروزبیگی با بازی گالب ادینه ‪ ،‬سعید‬ ‫اقاخان ی ‪ ،‬ویشکا اسایش ‪ ،‬پانته ا پناه ی ها ‪ ،‬جمشی د هاشم پور‬ ‫و هومن سیدی همراه است‪ .‬در خالصه داستان فیلم امده‬ ‫است‪« :‬تو م ی دانی من از چی مارادونا خوشم میاد؟ از اینکه‬ ‫تو زندگیش هیچ وقت واقعیت و رویا ب راش مرز نداشت‪».‬‬ ‫چرا این ‪ 33‬فیلم انتخاب شدند؟‬ ‫هیات انتخاب سی و ســومین جشنواره فیلم فجر در‬ ‫بیانی ه ای نحوه انتخاب اثار ســینمایی حاضر در این رویداد‬ ‫سینمایی را تشریح کرد‪ .‬این هیات متشکل از اقایان محمد‬ ‫احسانی‪ ،‬احمد امینی‪ ،‬محمدعلی باشه اهنگر‪ ،‬بهنام بهزادی‪ ،‬‬ ‫مجید رضاباال‪ ،‬رســول صدر عاملی و حسین کرمی‪ ،‬پس از‬ ‫بازبینی ‪ 88‬فیلم طی مدت ‪ 40‬روز و پس از پشت سرگذاردن‬ ‫جلسات متعدد و طوالن ی مدت جهت جمع بندی ارا درباره هر‬ ‫کدام از فیلم ها‪ ،‬اعالم کرد‪ «:‬با نهایت سرور و امیدواری نسبت‬ ‫به اینده سینمای ای ران‪ ،‬ارزو م ی کند کاش مجاز می‏ بود بیش‬ ‫از ‪ 11‬فیلم در بخش «نگاه نو» و بیش از ‪ 22‬فیلم در بخش‬ ‫«سودای سیمرغ» برگزیند‪.‬‬ ‫طبق اعالن این هیات‪ ،‬کیفی ت های استاندارد و نزدیک‬ ‫به هم فیلم های عرضه شــده به ایــن دو بخش‪ ،‬هم مایه‬ ‫ی این هیات بود و هم دلواپ س‏مان‬ ‫دلگرمی و شوق همه اعضا ‏‬ ‫می‏ کرد از نزدیکی روز ارزیابی و گزینش نهایی‪ .‬با وجود انکه‬ ‫همدلی و همرایی اعضا در مورد قریب به اتفاق فیلم های هر‬ ‫دو بخش‪ ،‬گزینش اثار با اولویت را اسان م ی کرد‪ ،‬اما دغدغه‬ ‫برقراری عدالت و انصاف کامل در همه گزینش ها از صدر تا‬ ‫ذیل و مبادای بیرون ماندن اثری با ارزش از فهرست نهایی‪،‬‬ ‫تا اخرین لحظه های این همنشینی چهل و چند روزه همراه‬ ‫تک تک ما بود‪ .‬ضمن اینکه این هیات به جرات ادعا م ی کند‬ ‫که در صورت امکان م ی توانست این دو فهرست را به سادگی‬ ‫و با اطمینان خاطر تا ‪ 30‬فیلم در بخش «سودای سیمرغ » و‬ ‫‪ 20‬فیلم در بخش «نگاه نو» افزایش دهد‪».‬‬ ‫این بیانیه افزوده بود‪« :‬به طریق اولی‪ ،‬به دلیل تراکم‬ ‫فیلم های باارزش در بخش «ســودای ســیمرغ»‪ ،‬هیات‬ ‫انتخاب ‪ ،‬برخالف دوره های پیشــین جشنواره‪ ،‬نتوانست از‬ ‫فهرست بخش «نگاه نو»‪ ،‬فیلم و یا فیلم هایی را به بخش‬ ‫«سودای سیمرغ» ملحق سازد‪ .‬چون ورود هر فیلم تازه به‬ ‫این بخش جشنواره ‪ ،‬موجب م ی شد که فیلم باارزش دیگری‬ ‫از این فهرست بیرون بماند‪.‬‬ ‫ضمن انکه همچون سال های گذشته و روال مرسوم‬ ‫انتخاب فیلم ها در این جشنواره و بسیاری از جشنواره های‬ ‫داخلی و خارجی دیگر‪ ،‬هیات انتخاب با تعداد محدودی اثار‬ ‫تکمیل نشده روبه رو بود که با مالحظه بخش های اماده که‬ ‫گاه فاقد مواردی چون فراینــد تصحیح رنگ یا صداگذاری‬ ‫کامل یا فاقد دقایقی نه چندان تعیین کننده از صحنه های‬ ‫مختلف هر فیلم بود و با تکیه بر شناخت و تجربه اعضای‬ ‫خود‪ 2 ،‬فیلم را ب رای بخش «نگاه نو» و ‪ 3‬فیلم را ب رای بخش‬ ‫فشار ممیزی نبود‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مروری بر ناگفته های انتخاب های جشنوار ه فیلم فجر‬ ‫هر سال فهرست فیلم های حاضر در بخش مسابقه‬ ‫جشنواره فیلم فجر که اعالم م ی شود‪ ،‬حاشی ه هایی سر باز‬ ‫م ی کنند‪ .‬هیات انتخاب در طول چند روز به طور فشرده به‬ ‫تماشای فیلم ها م ی پردازد و سازندگان همه فیلم ها نیز خود‬ ‫را محق حضور در رقابت م ی دانند‪.‬‬ ‫امسال نیز شرایط از این قاعده مســتثنا نبود و پس‬ ‫از برخی اظهارنظرها‪ ،‬برخی از اعضــای هیات انتخاب به‬ ‫برخی پرسش های پی ش امده پاســخ دادند‪ .‬بهنام بهزادی‪،‬‬ ‫عضو هیات انتخاب اثار جشنواره فیلم فجر‪ ،‬در عین حال‬ ‫که اثار فیلمســازان جوان را در این دوره از جشنواره بسیار‬ ‫خوشحال کننده دانســت و اظهار امیدواری کرد با حضور‬ ‫فیلمســازان جوان‪ ،‬هوای تازه ای به کالبد ســینمای ای ران‬ ‫دمیده شود‪ ،‬گفت‪« :‬حفظ شان و حرمت اساتید و پیشکسوتان‬ ‫بر همه ما واجب است و از سوی دیگر‪ ،‬وقتی تعداد محدودی‬ ‫فرصت ب رای نمایش فیلم وجود دارد‪ ،‬انصاف و عدالت حکم‬ ‫م ی کند که مالک انتخاب‪ ،‬صرفا اثار باشد چرا که اوردن هر‬ ‫فیلم در فهرست محدود‪ ،‬مساوی با حذف فیلم دیگری است‬ ‫که چه بسا بهتر هم باشــد‪ .‬در هر یک از بخش های «نگاه‬ ‫نو» و «سودای سیمرغ» مانند هر جشنواره فراگیر دیگری‪،‬‬ ‫نمونه های درخشان و تازه داریم ولی در مجموع فیلم های‬ ‫بخش «نگاه نو» نسبت به «سودای سیمرغ» پ ر ط راوت تر ‪،‬‬ ‫تازه تر و جذاب تر بودند‪ ،‬با این حال‪ ،‬حتما نمونه هایی درخشان‬ ‫در «سودای سیمرغ» هم وجود دارند‪ ».‬این کارگردان سینما‬ ‫درباره اینکه گفته م ی شود بعضی فیلم ها به دلیل ممیزی‬ ‫کنار گذاشته شــده اند‪ ،‬توضیح داد‪« :‬با گروه ما یعنی هیات‬ ‫انتخاب‪ ،‬هیچ صحبتی بابت ممیزی انجام نشــد؛ چرا که‬ ‫فرایند انتخاب به این صورت اســت که بعــد از رای هیات‬ ‫انتخاب ‪ ،‬فیلم ها به شــورای پروانه نمایش ارائه م ی شوند‬ ‫و در انجا ب رای اکران شــان در جشنواره فجر تصمیم گیری‬ ‫م ی شــود‪ .‬یعنی ممیزی‪ ،‬بعد از اعالم نظــر هیات انتخاب‬ ‫انجام م ی شود‪».‬‬ ‫همچنین محمد علی باشــه اهنگر‪ ،‬یک عضو دیگر‬ ‫هیات انتخاب جشنواره فیلم فجر‪ ،‬ارزیاب ی اش را از اثار یک‬ ‫سال ســینمای ای ران بعد از دیدن حدود ‪ 90‬فیلم طی بیش‬ ‫از ‪ 45‬روز اعالم کرد و درباره اثار کنار گذاشــته شــده گفت‪:‬‬ ‫«فیلمی مانند «ابوزینب» به دلیل شرکت در جشنواره فیلم‬ ‫با هیات انتخاب‪ ،‬هیچ صحبتی بابت ممیزی‬ ‫انجام نشد؛ چرا که فرایند انتخاب به این‬ ‫صورت است که بعد از رای هیات انتخاب ‪،‬‬ ‫فیلم ها به شــورای پروانــه نمایش ارائه‬ ‫می شــوند و در انجا برای اکران شان در‬ ‫جشنواره فجر تصمیم گیری می شود‪ .‬یعنی‬ ‫ممیزی‪ ،‬بعد از اعــام نظر هیات انتخاب‬ ‫انجاممی شود‬ ‫«سودای سیمرغ» برگزید‪ .‬ولی در مورد چند فیلم دیگر که‬ ‫به این صورت به نمایش در امدند‪ ،‬قضاوت و اجماع قطعی بر‬ ‫سر کیفیت نهای ی‏شان حاصل نشد‪».‬‬ ‫بر اساس اعالم هیات انتخاب‪ ،‬در فهرست اعالم شده‬ ‫بخش «نگاه نو» فیلم «حکایت عاشقی» به عنوان فیلم اول‬ ‫ذکر شده که پس از بررسی و ارائه گزارش دبیرخانه جشنواره‪،‬‬ ‫ مشخص شد که ســازنده این فیلم‪ ،‬با فیلم دیگری به نام‬ ‫«بشیر» به عنوان کارگردان اول در جشنواره فیلم فجر سال‬ ‫‪ 1373‬شرکت کرده است‪ .‬به همین دلیل این فیلم از بخش‬ ‫«نگاه نو» حذف و فیلم «ازادی مشروط» که واجد بیشترین‬ ‫امتیاز درمیان فیلم های بیرون مانده از فهرست بود‪ ،‬جایگزین‬ ‫ان شده است‪ .‬الزم به تذکر است که فیلم «حکایت عاشقی»‬ ‫در بخش ســودای ســیمرغ مورد ارزیابی قرارگرفت که به‬ ‫فهرست نهایی نیز راه پیدا کرده است‪.‬‬ ‫این هیات همچنین اعالم کــرد‪ ،‬ب رای ایجاد فرصت‬ ‫بیشــتر به منظور بروز خالقی ت های فیلمسازان جوانتر و‬ ‫همچنین جهت ارج نهادن به فیلمسازان پیشکسوت این‬ ‫سینما‪ ،‬با کسب اجازه از این فیلمســازان پیشنهاد کرد که‬ ‫اثارشان به عنوان «خارج از مســابقه» به نمایش در اید‪ ،‬که‬ ‫با همراهی و موافقت دبیر محترم جشــنواره این مهم نیز‬ ‫حاصل شد‪.‬از انجایی که هیات انتخاب نخستین گروهی‬ ‫اســت که مجموعه اثار یک ساله ســینمایی ای ران را مورد‬ ‫دقت نظر و بررسی قرار داده‪ ،‬بناب راین اذعان کرد که فاصله‬ ‫مابین اثار انتخاب شده و انتخاب نشده بسیار کم است و بر‬ ‫همین اساس امیدواریم که فیلم های به نمایش درنیامده در‬ ‫جشنواره پس از این روزها به دست فراموشی سپرده نشوند‬ ‫و از حمایت هــای مادی و معنوی ضــروری جهت نمایش‬ ‫عمومی در سراسر کشور برخوردار شــوند‪ .‬سی و سومین‬ ‫جشنواره فیلم فجر به دبیری علیرضا رضاداد ‪ 12‬تا ‪ 22‬بهمن‬ ‫برگزار م ی شود‪.‬‬ ‫مقاومت امکان حضور در بخش اصلی را نداشت یا دو فیلم‬ ‫ن بودنشان امکان‬ ‫«شاهزاده روم» و «مبارک» به دلیل انیمیش ‬ ‫حضور در لیست داوری را نداشتند و با نظر دبیر جشنواره در‬ ‫خارج از مسابقه قرار گرفت و قرار شــد تقدیر ویژه ای از این‬ ‫دو اثر انیمیشــن که زحمات زیادی ب رای ساختشان کشیده‬ ‫شده است‪ ،‬صورت گیرد‪ .‬ضمن اینکه ممکن است اثار چند‬ ‫پیشکسوت هم در خارج از مسابقه به نمایش دراید‪ .‬متاسفانه‬ ‫فیلم های زیادی به دلیل رسیدن به جشنواره دچار شتابزدگی‬ ‫بزرگی شده بودند و این ما را دچار حســرت و دریغ کرد‪ .‬در‬ ‫برخی فیلم ها هم نبود ســرمای ه مورد نیاز به شدت به چشم‬ ‫م ی خورد که به کلیت کار لطمه زده بود‪».‬‬ ‫این عضو هیات انتخاب جشنواره فجر درباره شایعاتی‬ ‫که درباره برخی از فیلم ها و نحوه انتخابشــان مطرح شده‬ ‫گفت‪« :‬برخی از صحب ت ها بر ســر «ماهی سیاه کوچولو»‬ ‫بود که گفته شــد هیات انتخاب این فیلم را ندیده است‪ .‬در‬ ‫حالی که در ابتدا حدود ‪ 45‬دقیقه از این فیلم ارائه شــد و به‬ ‫دلیل عدم مشخ ص بودن ابتدا و پایان فیلم اعالم کردیم در‬ ‫داوری قرار نم ی گیرد و در صورتی رای م ی دهیم که باالی ‪70‬‬ ‫دقیقه باشد‪ .‬در نهایت زمانی توسط دبیر جشنواره مشخص‬ ‫شــد و قبل از موعد نهایی ‪ 70‬دقیقه از فیلم ارائه شد و تنها‬ ‫سکانس ابتدایی این فیلم دیده نشد‪ .‬فیلم مجید قاری زاده‬ ‫هم همین وضعیت را داشت و بخش های شمال ان اماده‬ ‫نبود و توضیحات انها با کپشن مشخص شده بود‪.‬‬ ‫«تگرگ و افتاب» نیز صحنه های جنگش با نوشته‬ ‫توضیح داده شده بود‪ .‬ب رای فیلم «ناهید» هم که گفته شد‬ ‫تنها فیلمنامه ان را خوانده ایم‪ ،‬نسخه ای ‪ 120‬دقیقه ای ارائه‬ ‫شده بود و باز صحنه های دیگری مانده بود که گروه مشغول‬ ‫فیلمبرداری بودنــد که حتی یکی از اعضا پیشــنهاد کرد‪،‬‬ ‫بخش هایی از این فیلم کوتاه شود‪».‬‬ ‫ساختار برگزاری جشنواره نداریم‬ ‫گفت وگوباسردبیریکروزنامهسینماییدربارهجشنوارهفیلمفجر‬ ‫صحبت از اینکه جشنواره امسال باتوجه به زمان‬ ‫بیشتری که مسئوالن برای برنام ه ریزی ان داشته اند‪،‬‬ ‫متفاوت خواهد بود‪ ،‬بسیار شنیده شده است‪ ،‬با این‬ ‫تفاسیر فکرم ی کنید امســال روند برگزاری جشنواره‬ ‫فجر چقدر تغییر کرده؟‬ ‫در شــروع به نظر من تغییر چندانی قابل مشاهده‬ ‫نیست‪ ،‬هنوز انگار که سال های اول برگزاری جشنواره است‬ ‫و ما هنوز در حال ازمون و خطا کردن هستیم‪ .‬در ویژگ ی ها‬ ‫که تغییر چندانی قابل دیدن نیست‪ ،‬در مورد کاست ی ها هم‬ ‫همین طور‪ ،‬ما در واقع داریم دو باره همان مسیر تکرار شده‬ ‫قبلی را طی م ی کنیم‪ .‬علت هم این است که اهداف کالن‬ ‫ما از برگزاری جشنواره معلوم نیســت‪ .‬جشنواره ایی ن نامه و‬ ‫اساسنامه درست و حسابی و روشنی ندارد‪ .‬در حالی که این‬ ‫جشنواره فجر یک جشنواره اســتراتژیک است هر چند که‬ ‫برخی اصرار دارند هر طور شــده ان را یک جشنواره هنری‬ ‫کنند و در این کار هم موفق نیستند‪ ،‬به نظر من ان هم کار‬ ‫اشتباهی است‪.‬‬ ‫جشنواره فجر باید بنیان هدایت سینما باشد و اهدافش‬ ‫در ایی ن نامه مشخصی اماده باشد‪ .‬وقتی این ایی ن نامه نیست‬ ‫و اهداف هم مشخص نیست‪ ،‬هر کسی بر مبنای ان چیزی‬ ‫که در ذهن خودش دارد در مورد جشنواره و اینکه باید در ان‬ ‫چطور رفتار کرد تصمیم گیری م ی کند‪ ،‬نتیجه این م ی شود‬ ‫که برگزار کننده تصور خودش را دارد‪ ،‬مخاطب تصور خودش‬ ‫را و هنرمند هم تصور خودش را دارد‪.‬‬ ‫متاســفانه این چیزی نیســت که در طول سال های‬ ‫گذشته هم تغییر کرده باشد‪ ،‬هر سال حتی در سال هایی که‬ ‫جشنواره دبیر ثابت داشته است این مشکل را داشتیم و حتی‬ ‫در کمال تعجب م ی بینیم که کار های خوبی را که در برخی‬ ‫سال ها انجام شده است متوقف م ی کنیم و کارهای اشتباه را‬ ‫مدام تکرار م ی کنیم‪.‬‬ ‫امسال یک ســری تغیی ر هایی در برگزاری فجر‬ ‫سینمایی رخ داده است‪ ،‬چی ز هایی مثل برگزاری‬ ‫نشســت های فیلم قبل از شــروع کار رسمی‬ ‫جشنواره‪ ،‬نظر شما در مورد این تغیی ر ها چیست؟‬ ‫ی را‬ ‫یکی از موارد همین حاشی ه ها است‪ ،‬شما فیلم ‬ ‫به جشنواره م ی اورید که عمال نم ی توانید ان را به جشنواره‬ ‫بعض ی ها اعتقاد دارند که اگر برگزاری جشنواره‬ ‫فجر به بخش خصوصی سپرده شود‪ ،‬یا اگر این‬ ‫اتفاق قبال رخ داده بود امروز مشــکالت کمتری‬ ‫وجود داشــت‪ ،‬به هر حال بخشی از مشکالت‬ ‫ناپایداری در فجر همیشه ناشی از تغییر دولت ها‬ ‫و سیاست ها بوده است‪.‬‬ ‫بحث من کل ی تر از این حرف ها اســت‪ ،‬من معتقد‬ ‫نیستم که بخش خصوصی یا دولتی بهتر هستند‪ .‬ببینید‬ ‫در جشن خانه سینما هم همین مشــکالت وجود دارد‪ .‬ما‬ ‫با خودمان به جمع بندی الزم و قطعی نرســیده ایم‪ .‬بعد از‬ ‫دهه ‪ 80‬بنا بر این بود که تغیی راتی در جشنواره فجر به وجود‬ ‫بیاید‪ ،‬اما این اتفاق نیفتاد‪ ،‬گفتند که م ی خواهند جشنواره را‬ ‫تغییر بدهند و بعد از ان دیگر هیچ چیز پایدار نمانده است‪.‬‬ ‫موضوع این است که خود سینما باید در مورد این جشنواره‬ ‫اینکه شما م ی گویید اگر برگزاری جشنواره را به‬ ‫بخش خصوصی م ی دادند شاید این طور نبود را‬ ‫نم ی شود پذیرفت؛ اتفاقا در این مورد جشنواره‬ ‫باید حرف دولت را عملی کند‪ .‬جشــنواره وقتی‬ ‫تالش م ی کند که اهــداف خودش را تخصصی‬ ‫کند‪ ،‬از ان چیزی که واقعا باید باشد دور م ی شود‪.‬‬ ‫نمونه این تناقض هایی که به انها اشاره کرده ام یکی‬ ‫همین است که فیلم هایی که در جشنواره مطرح م ی شوند و‬ ‫جایزه م ی گی رند و تقدیر م ی شوند بعدا با مشکل اکران رو به رو‬ ‫م ی شوند‪ ،‬یا اینکه وقتی اکران م ی شوند ان چنان اقبالی به‬ ‫انها نم ی شود‪ .‬بعد از طرف دیگر خانه سینما جشنی برگزار‬ ‫م ی کند که انتظار م ی رود بیشــتر هنری باشد اما در عمل‬ ‫تالش م ی کند که ایدئولوژیک باشد‪.‬‬ ‫یک دوره هم اکادمی سینمایی ای ران تاسیس شد‪ ،‬بعد‬ ‫از زحمت های بســیار و تالش هایی که شد‪ ،‬تنها یک سال‬ ‫توانســت کار کند و بعد دوباره مسکوت ماند بدون توجه به‬ ‫اینکه چقدر ب رای راه اندازی ان اکادمی زحمت کشیده شده‬ ‫بود‪ .‬مدیرعامل ان تشکیالت تغییر کرد و بعد هم تمام کار‬ ‫مسکوت گذاشته شد و هیچ کس هم این سوال را مطرح نکرد‬ ‫که چرا این اتفاق افتاده است‪.‬‬ ‫همین موضــوع را در نظر بگیرید که یــک فیلم در‬ ‫جشنواره فجر مطرح م ی شود و جایزه م ی برد اما در جشن خانه‬ ‫سینما همان فیلم اصال دیده نم ی شود و هیچ جایزه ای هم‬ ‫به دست نم ی اورد‪ .‬من نم ی دانم خروجی صنفی ان چیست‪.‬‬ ‫برگزارکنندگان ان جشن هم نم ی گویند که اصرار دارند کارشان‬ ‫هنری باشد‪ ،‬در نهایت خروج ی شان هم یک جشنواره کامال‬ ‫هنری با ارزش های انچنانی نیست‪.‬‬ ‫در جشــنوار فجر هنوز در این مورد اتفاق نظر وجود‬ ‫ندارد که باالخره این جشــنواره م ی خواهد جوان ها را مطرح‬ ‫کند‪ ،‬م ی خواهد از پیشکسوت ها قدردانی کند یا اینکه یک‬ ‫رقابت است که در ان همه با هر مقدار سابقه کاری که دارند‪،‬‬ ‫م ی توانند شرکت کنند و در رقابت حضور داشته باشند‪.‬‬ ‫خروجی چنین وضعیتی این اســت کــه در نهایت‬ ‫ی م ی شود که دل همه را به دست‬ ‫جشنواره تبدیل به سیستم ‬ ‫بیاورد‪ .‬جوایز در ان به جای انکه اهدا شود تقسیم م ی شود‪.‬‬ ‫ب رای همین هم فیلم هایی در برخی موارد جایزه م ی گیرند‬ ‫که دقیقا در همان قســمت ها اشــکال دارند‪ ،‬به یک فیلم‬ ‫تاریخی ب رای ط راحی لباس و صحنه جایزه م ی دهند در حالی‬ ‫که کسی که متخصص باشد متوجه م ی شود که این فیلم‬ ‫دقیقا در همین مورد اشکال دارد‪ ،‬یا نمونه دیگر‪ ،‬مثال چون‬ ‫به این فیلم در یک قسمت جایزه داده شده در قسمت دیگر‬ ‫به فیلم دیگری جایزه م ی دهند تا دل همه را به دست اورده‬ ‫باشند‪ ،‬خب اینطور جایزه دادن که ب ر اساس کیفیت نباشد‪،‬‬ ‫تخصصی نباشد‪ ،‬مشکل ایجاد م ی کند‪.‬‬ ‫سال های قبل فیلم هایی را داشــته ایم که اساسا در‬ ‫انتخاب هیات انتخاب هم نبوده اند امــا بعد در فجر جایزه‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫این اشتباهاتی که به انها اشــاره م ی کنید چه‬ ‫چی ز هایی است؟‬ ‫برســانید‪ ،‬فیلمی را م ی اورید که قبال در جشنواره دیگری‬ ‫نمایش داده شده و هیات انتخاب هم این را نم ی داند که این‬ ‫فیلم نم ی تواند جزو گزینه ها باشــد‪ ،‬بعد که فیلم را انتخاب‬ ‫کردند‪ ،‬هیات در توجیه کار خودش م ی گوید این یک استثنا‬ ‫بوده اســت‪ ،‬خب اگر ما در سال اول جشــنواره بودیم شاید‬ ‫م ی شــد این حرف را قبول کرد اما ما در سال اول نیستیم‪،‬‬ ‫هیات انتخاب باید ضوابط را بداند و به انها احترام بگذارد‪.‬‬ ‫در دهه اول شاید این اهدافی که به انها اشاره م ی کنم‬ ‫وجود داشــته اســت اما از یک جایی به بعد این اهداف را‬ ‫فراموش کرده اند؛ به هر حال اتفاقی که افتاده این است که در‬ ‫حال حاضر چیز مکتوبی به عنوان اساسنامه جشنواره نیست‪.‬‬ ‫هر سال یک هیاتی دور هم جمع م ی شوند و کار هایی انجام‬ ‫م ی دهند‪ ،‬ســال بعد ان هیات تغییر م ی کند و باز کار های‬ ‫دیگری در دستورکار قرار م ی گیرد‪ .‬به صورت کلی این اشکال‬ ‫اساسی و جدی جشنواره های ما و به خصوص جشنواره فجر‬ ‫است‪ .‬حتی در جشن خانه ســینما هم که باید یک جشن‬ ‫هنری با معیار های مشــخص صنفی باشــد این مشکل‬ ‫وجود دارد‪.‬‬ ‫به جمع بندی منطقی برسد اما هنوز نتوانسته کاری از پیش‬ ‫ببرد‪ .‬باز تمایل داریم انتقاد را به تیم ها و ب ی تجربه بودن انها‬ ‫وارد کنیم اما این هم دقیق نیست‪ ،‬همین االن کسی مثل‬ ‫اقای رضا داد مگر کم تجربه است؟ او که سال پیش هم در‬ ‫جشنواره کار م ی کرده و م ی داند که مشکالت از کجا هستند‪.‬‬ ‫اما باز هم ما در ساختار ها مشکل داریم‪ ،‬این واقعا مضحک و‬ ‫غیر قابل قبول است که مثال در جشنواره ای در این سطح‪،‬‬ ‫هر سال جایزه ها تغییر م ی کنند‪ ،‬بخش های مختلفی اضافه‬ ‫و کم م ی شوند یا مثال تندیس جشنواره تغییر م ی کند‪ ،‬مگر‬ ‫م ی شود تندیس جشنواره ای را تغییر داد؟ تندیس جشنواره‬ ‫باید حکم لوگوی روزنامه را داشــته باشد‪ ،‬در واقع ان چیزی‬ ‫است که مردم جشــنواره را با ان م ی شناســند و تبدیل به‬ ‫شناسنامه جشنواره م ی شود‪ .‬اما حتی این نمایه ها هم تغییر‬ ‫م ی کنند‪ .‬حتی چی ز هایی که هویت جشنواره به انها بند است‬ ‫هم ثبات هم ندارد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫امسال یک ســری ویژگ ی های خوب به جشنواره‬ ‫اضافه شده‪ ،‬اینکه قبل از جشنواره امکان معرفی فیلم ها و‬ ‫فیلمساز ها وجود دارد خودش نشان م ی دهد که م ی توان ب رای‬ ‫جشنواره پیش از اغاز ان یک موج رسانه ای خوب هم درست‬ ‫کرد‪ ،‬در کل یک ســری اتفاق های خوبی رخ داده‪ ،‬اما کار در‬ ‫مجموع همان ضع ف های همیشگی را دارد‪ ،‬یکی از ضع ف ها‬ ‫این است که قبل از جشــنواره اعالم کردند که م ی خواهند‬ ‫امسال تع داد فیلم ها را کم کنند‪ ،‬اما در عمل این اتفاق نیفتاد‬ ‫و تنها نتیجه اش این بود که یک سری حاشی ه های اضافی‬ ‫ب رای جشــنواره به وجود امد‪ .‬انتظار بود که در بخش نگاه نو‬ ‫اتفاق هایی را شاهد باشیم اما ان هم نشد‪ ،‬از طرفی یک سری‬ ‫پیشکســوت هایی را از حضور در بخش اصلی جشــنواره‬ ‫محروم کرده اند‪ ،‬بدون در نظر گرفتن اینکه باالخره اگر قرار‬ ‫است رقابتی وجود داشته باشد باید همه بتوانند در ان شرکت‬ ‫کنند‪ .‬اما حرف و انتقاد من به جشنواره یک چیز کلی است‪،‬‬ ‫مدام در حال تکرار کردن یک سری اشتباه ها و ازمون دوباره‬ ‫خطا ها هستیم‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫علی اکبر عبدالعلی زاده‪،‬‬ ‫فعال رسانه ای و منتقد‪ ،‬از ان‬ ‫گروهی است که همواره شکل‬ ‫برگزاری جشنواره فجر را زیر‬ ‫سوال برده است‪ ،‬او می گوید‬ ‫شــاید یک بی عقلی در پس‬ ‫برگزاریاشفتهجشنوارهفجر‬ ‫وجود دارد که باعث می شود این جشنواره دچار‬ ‫اشوبباشدونه تنهابهاهدافاستراتژیکیکهبرای‬ ‫ان در نظر گرفته بود نرسد‪ ،‬بلکه در عرصه صنفی و‬ ‫هنریهمنتواندانقدر هاکهبایدجاییبرایخودش‬ ‫بازکندوتاثیر گذارباشد‪.‬سردبیرروزنامهسینمایی‬ ‫«صبا»به خصوصبهتغییر هایزیاددراصلبرگزاری‬ ‫جشنواره انتقاد دارد و می گوید مشکل فجر و باقی‬ ‫جشنواره های ما در این است که ساختار های الزم‬ ‫برای کار وجود ندارد و زمان ان رســیده است که‬ ‫ذی نفع هایی مانند شــورایعالی انقالب فرهنگی‬ ‫وارد کار شوند و اساسنامه و ایین نامه دقیقی برای‬ ‫جشنواره های فجر که باید نقش استراتژیک بازی‬ ‫کنند‪ ،‬فراهم اورند‪ .‬خبرنگار مثلث در اســتانه‬ ‫جشنوارهفجر‪ 33‬بااوبهگفت وگونشستهاست‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪69‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫برده اند‪ ،‬این بالتکلیفی در اهداف کالن و اجرایی است که‬ ‫در همه بخش های نهاد های هدایت کننده خودش را نشان‬ ‫م ی دهد‪ .‬خود وزارت ارشاد و زی ر مجموعه های ان است که‬ ‫مدام دچار تغییر اســت و نم ی تواند در مورد جشنواره ها به‬ ‫جمع بندی برسد‪.‬‬ ‫و شما فکر م ی کنید اگر راه حل این نیست که کار‬ ‫را به بخش خصوصی و اصناف بسپاریم‪ ،‬چه کاری‬ ‫م ی شود کرد که وضعیت بهتر بشود؟‬ ‫من فکر م ی کنم شرایط در صورتی بهتر م ی شود که‬ ‫تصمیم گیری کالن در نهاد هایی مثل شورای عالی انقالب‬ ‫فرهنگی صورت بگیرد و بعد از ان ایی ن نامه های اجرایی ان‬ ‫تعریف بشود‪ .‬چون به هر حال شورای عالی انقالب فرهنگی‬ ‫اجماع ذی نفعان است‪.‬‬ ‫یک زمانی در این کشــور رسما اعالم شد که سیستم‬ ‫دولتی قصد دارد اهمیت فجر را کم کند و بعد جشــن خانه‬ ‫سینما را در ب رابر ان تقویت کند‪ ،‬این موضوع رسما اعالم شد‬ ‫و بعد از ان شاهد ریزش جوایز جشنواره بودیم‪.‬‬ ‫بعد یکسری بخش هایی به جشنواره اضافه شد و باز‬ ‫ســال بعد اتفاق های دیگری افتاد‪ .‬رفته رفته جشنواره فجر‬ ‫به چیزی تبدیل شد که انگار از هدف واقعی خودش فاصله‬ ‫گرفت و به نوعی معامله گری نزدیک شد‪ .‬انگار که بخواهند‬ ‫به عنوان یک وجه معامله از ان استفاده کنند‪ .‬بعد دوباره گروه‬ ‫بعدی امد و تصمیم گرفت که جشنواره فجر را پ ر رنگ کند‪.‬‬ ‫سعی کرد یک نظم دیگری در ان حاکم کند اما باز با تغییر‬ ‫دولت جشــنواره دچار تنش هایی شد و به سمت ب ی هویتی‬ ‫حرکت کرد‪.‬‬ ‫به نظر م ی اید شما تصور م ی کنید که فکری در‬ ‫پس جریانی است که به نظر شما تالش م ی کند‬ ‫جشنواره فجر روی یک روال منطقی حرکت نکند‪.‬‬ ‫من م ی خواهم اصالح کنــم و بگویم این م ی تواند‬ ‫یک عقل یا یک ب ی عقلی باشد‪ .‬چون ما مدام در حال تجربه‬ ‫کردن روش ها و افرادی هســتیم که قبال امتحان شده اند و‬ ‫م ی دانیم که نتیجه انها چه خواهد بود‪.‬‬ ‫این درست نیست که رگ حیات این جشنواره در تطمیع‬ ‫فیلمساز ها باشــد یا اینکه از جشنواره به عنوان وجه معامله‬ ‫استفاده بشــود و فیلم هایی که جریان ساز م ی شوند بعدا از‬ ‫روند ها حذف بشوند‪.‬‬ ‫یک سال در جشنواره بازیگری سیمرغ بگیرد و سال بعد‬ ‫همان بازیگر تنها با یک فیلم در جشنواره حاضر باشد‪ .‬این‬ ‫یعنی جشنواره فجر نه تاثیر حرفه ای دارد نه در اکران موثر‬ ‫ی که در جشنواره ب رای پرداختن به مضامین قرانی‬ ‫است‪ .‬فیلم ‬ ‫جایزه م ی گیرد در اکران به دلیل همان ایه های قرانی دچار‬ ‫ممیزی م ی شود‪ .‬این برون داد جشنواره باعث م ی شود که در‬ ‫ی باشیم‪.‬‬ ‫مواجهه با ان دچار یک نوع سر درگم ‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫به نظر شما راه حل در کجاست؟‬ ‫من فکر م ی کنم که باید یک بار به صورت روشن‬ ‫و دقیق اســتراتژی جشنواره مشخص بشــود‪ ،‬حتی اینکه‬ ‫جشنواره دبیر ثابت داشته باشــد هم تعیین کننده نیست‪.‬‬ ‫همین امسال م ی بینید که دبیر ثابت هم نتوانسته مشکالت‬ ‫جشنواره را حل کند‪.‬‬ ‫اگر کار اساســی و تعیین ایی ن نامه و اساسنامه انجام‬ ‫شود‪ ،‬دیگر تفاوتی ندارد که چه گروهی مدیریت را به عهده‬ ‫داشته باشند‪ .‬ان وقت پایه مشخصی ب رای کار وجود خواهد‬ ‫داشت‪ .‬در چنین شرایطی اهداف و جوایز مشخص خواهد‬ ‫بود‪ ،‬نحوه داوری و زمان ارائه و همه چی ز های دیگر هم معلوم‬ ‫است‪ .‬این ایی ن نامه م ی تواند حتی محتوا را هم شامل شود تا‬ ‫هنرمند بر مبنای ان اقدام کند و تکلیف فیلمساز هم روشن‬ ‫باشــد‪ .‬به نظر من اگر برنامه ریزی وجود داشــته باشد‪ ،‬اگر‬ ‫تکلی ف ها روشن باشد م ی شود کار کرد‪ ،‬اما موضوع این است‬ ‫که در ای ران ساختار های الزم وجود ندارد‪ .‬این نقص ارگانیک‬ ‫است که اصالح ان هم نیاز به خرد جمعی دارد‪.‬‬ ‫امیدوارم به انتقاد ها جواب قانع کننده بدهند‬ ‫گفت وگو با رکورددار فیلم در جشنواره فجر‬ ‫‪4‬‬ ‫جــواد نــوروز بیگی‪،‬‬ ‫رکورد دار امسال تهیه کننده ها‬ ‫با بیشــترین تعداد فیلم در‬ ‫جشنواره اســت‪ .‬او که سه‬ ‫فیلمش در بخش اصلی حاضر‬ ‫هســتند از اینکه فیلم های‬ ‫دیگــرش منتخــب هیات‬ ‫انتخاب کنندگاننبوده اند‪،‬متعجباستومی گوید‬ ‫باید صبر کرد و دید که ایا فیلم های انتخاب نشده‬ ‫واقعاضعیف تربوده اندیانه‪.‬نوروزبیگیهمچنیناز‬ ‫برخی تغییرهای جشنواره فجر امسال که تا امروز‬ ‫اجرایی شده است راضی است اما با همان مشی‬ ‫کم حرفی‪ ،‬اظهارنظر در مورد کلیت جشــنواره‬ ‫امسال را به بعد از جشنواره موکول کرده است‪.‬‬ ‫گفت وگوی خبرنگار مثلث را با او درباره جشنواره‬ ‫سی وسوم بخوانید‪.‬‬ ‫اقای نوروزبیگی! م ی گویند شــما پ ر کار ترین‬ ‫تهی ه کننده جشنواره امســال هستید‪ ،‬کمی در مورد‬ ‫فیل م هایی که امسال به جشــنواره اورده اید توضیح‬ ‫بدهید‪.‬‬ ‫امسال من سه فیلم در بخش اصلی جشنواره دارم‪،‬‬ ‫فیلم های «اعتراف ذهن خط رناک من» به کارگردانی هومن‬ ‫ســیدی‪« ،‬بهمن» به کارگردانی مرتضی فرشباف و «من‬ ‫دیه گو مارادونا هستم» به کارگردانی به رام توکلی که در دو‬ ‫بخش مسابقه و هنر و تجربه حضور دارد‪.‬‬ ‫دو فیلم دیگر هم از شما بود که قرار بود امسال‬ ‫در جشنواره به نمایش در بیاید‪...‬‬ ‫یو‬ ‫بله فیلم های «تابع» به کارگردانی خسرو معصوم ‬ ‫یک فیلم دیگر هم بود که از راهیابی به بخش اصلی جا مانده اند‪.‬‬ ‫نظر هیات انتخاب چه بود؟‬ ‫به هر حال دوســتان تشــخیص داده اند که این‬ ‫فیلم ها را انتخاب نکنند‪ .‬من هم معیاری ندارم که بخواهم‬ ‫در این مورد حرف بزنم‪ ،‬باید صبر کنیم و فیلم های دیگری‬ ‫که انتخاب شده اند را ببینیم بعد اگر ان طور که م ی گویند‬ ‫کیفیت ان کار ها را هم ببینیم م ی توانیم در مورد اینکه رد‬ ‫این فیلم ها منصفانه بوده است تصمیم بگیریم‪ ،‬اما اگر این‬ ‫طور به نظر نیاید این حق را ب رای خودمان در نظر م ی گیریم‬ ‫که اعتراض کنیم‪.‬‬ ‫بعض ی هــا در توجیه تصمیم هیــات انتخاب‬ ‫برای حذف برخی فیل م ها اســتدالل کرده اند که‬ ‫هیات انتخاب تالش کرده اســت تا جشنواره را‬ ‫از حاشی ه ها دور کند‪ ،‬به نظر شما اتفاقی که در‬ ‫مورد فیلم «تابع» افتاده هم از همین جا ناشــی‬ ‫شده است؟‬ ‫من به چنین برداشتی نرســیده ام‪ .‬فکر نم ی کنم‬ ‫که این موضوع مطرح باشــد‪ .‬به ه ر حال اگر نگرانی از این‬ ‫وجود دارد که فیلم ی حاشیه دار شود این نگرانی در زمان ارائه‬ ‫پروانه ساخت هم وجود دارد و باید در ان مرحله جلوی کار را‬ ‫م ی گرفتند‪ ،‬اما وقتی این کار را نکرده اند و پروانه ساخت را هم‬ ‫داده اند‪ ،‬ان وقت اگر تخلفی اتفاق افتاده ان را نشان بدهند و‬ ‫بر ان مبنا از ورود فیلم جلوگیری کنند‪.‬‬ ‫امسال حضور فیلم اول ی ها را در جشنواره چطور‬ ‫دیده اید؟‬ ‫به نظر من که در این بخش هم فرق چندانی نبوده‬ ‫است‪ ،‬سال های قبل فیلم های بیشتری از کارگردان های‬ ‫فیلم اولــی در بخش رقابتــی بودند اما امســال به نظرم‬ ‫تعدادشــان یازده فیلم اســت‪ .‬خود بخش نگاه نو هم که‬ ‫به فیلم های کارگردان های تازه می پردازد‪ ،‬امســال فرق‬ ‫چندانی نداشته است‪.‬‬ ‫به هر حال اینجا و انجا در مــورد فیلم هایی که‬ ‫امسال در بخش رقابتی جشنواره حضور دارند‬ ‫حتما چیز هایی شنیده اید‪ ،‬با فیلم های دیگری که‬ ‫در جشنواره هستند چقدر می توانید به فیلم های‬ ‫خودتان امیدوار باشید؟‬ ‫من از اوضاع فیلم های دیگر خبر ندارم‪ ،‬نمی دانم‬ ‫انها چطور هستند اما در این مورد که ایا فیلم های ما برای‬ ‫سیمرغ مطرح خواهند شد یا نه‪ ،‬خب من هم امیدوار هستم‪،‬‬ ‫ما به همین نیت در جشــنواره حاضر می شویم که موفق‬ ‫باشیم و حضور موفق داشته باشیم‪ ،‬دوست داریم که خوب‬ ‫باشیم اما این را باید دید که چه می شود‪.‬‬ ‫امسال جشنواره با ســال های قبل تفاوت هایی‬ ‫دارد‪ ،‬از جمله در اینکه مثال نشســت ر و نمایی‬ ‫از پوستر فیلم ها و نشســت مطبوعاتی قبل از‬ ‫جشنواره برگزار می شود‪ ،‬نظر شما در مورد این‬ ‫تغییرات چیست؟‬ ‫به نظر من ایــن کار برای امســال تجربه خوبی‬ ‫بود‪ ،‬اینکه بــرای فیلم ها و جشــنواره قبل از شــروع ان‬ ‫فضای مطبوعاتی ایجاد بشود به ما کمک می کند‪ ،‬به خود‬ ‫خبرنگاران هم کمک می کند‪ ،‬که فرصت دارند مستقیم با‬ ‫فیلم رو به رو بشوند‪ ،‬می توانند تیزر و پوستر فیلم را ببیند و‬ ‫در یک فرصت با عوامل فیلم و کارگــردان و تهیه کننده‬ ‫صحبت کنند‪.‬‬ ‫سال قبل صحبت از این بود که چون تازه اندکی‬ ‫از عمر دولت گذشته‪ ،‬جشنواره فجر انقدر ها که‬ ‫اقایان احســاس نیاز می کردند متفاوت نبوده‪،‬‬ ‫مسئوالن امسال فرصت بیشــتری داشته اند‬ ‫که جشنواره را بررســی کنند و نقص هایی که‬ ‫به نظرشان می رسید را حل کرده یا تغییر هایی‬ ‫ایجاد کنند‪ ،‬به نظر شما جشنواره امسال چقدر‬ ‫متفاوت از دوره های دیگر است؟‬ ‫االن هنوز در مراحل مقدماتی هســتیم‪ ،‬در حال‬ ‫حاضر تنها مرحله ای که از جشــنواره پشــت سر گذاشته‬ ‫ایم همین هیات انتخاب اســت که اعتراض هایی هم به‬ ‫ان شده است‪.‬‬ ‫ما البته امیدوار بودیم کــه جواب های قانع کننده ای‬ ‫در مورد این اعتراض ها بدهند یا بعدا داده شــود‪ .‬در همین‬ ‫مرحله ‪ 22‬فیلم پذیرفته شــده‪ ،‬دو فیلم هم که از جشنواره‬ ‫فیلم های کودک و نوجوان اصفهان امده است و بنا بر این‬ ‫‪ 24‬فیلم در بخش اصلی جشنواره داریم‪.‬‬ ‫اینکه برخی فیلم ها به این بخش راه یافته اند و برخی‬ ‫راه نیافته اند هم طبیعی است‪ ،‬از طرف دیگر قابل پیش بینی‬ ‫هم هست که برخی اعتراض هایی در این مورد وجود داشته‬ ‫باشد‪ .‬از این به بعد هنوز مســاله داوری‪ ،‬چیدمان فیلم ها و‬ ‫نمایش و چیز های دیگر باقی مانده است‪ ،‬در مورد اینکه ایا‬ ‫در این عرصه تفاوت هایی وجود دارد یا نه‪ ،‬االن نمی شود‬ ‫اظهار نظر کرد‪ ،‬باید صبر کنیم و ببینیم که جشنواره چطور‬ ‫برگزار می شود و بعد در انتهای جشنواره‪ ،‬در این مورد حرف‬ ‫بزنیم‪.‬‬ ‫حضور جوانان‪ ،‬حذفکاهالن‬ ‫‪5‬‬ ‫نگاهی به فیل م های بخش هنر و تج ربه جشنواره فجر‬ ‫شورای هنر و تجربه که از چندی پیش نمایش فیلم هایی‬ ‫با مخاطب خاص را در سینماها و سان س های محدود اغاز کرده‪،‬‬ ‫از میان اثار پیشنهاد شده هیات های انتخاب ‪ ۱۰‬اثر سینمایی و‬ ‫دو اثر مستند را به دبیرخانه جشنواره فیلم فجر معرفی کرد‪ .‬این‬ ‫درحالی است که کنار گذاشته شدن چهره های پیشکسوت از‬ ‫بخش رقابتی جشنواره فیلم فجر امسال مشهود است‪.‬‬ ‫اســامی این اثار به این شرح اســت‪ -۱ :‬احتمال باران‬ ‫اســیدی (بهتاش صناع ی ها)‪ -۲ ،‬خداحافظی طوالنی (فرزاد‬ ‫موتمن)‪ -۳ ،‬داره صبح م ی شــه (یلدا جبلی)‪ -۴ ،‬در دنیای تو‬ ‫ساعت چنده (صفی یزدانیان)‪ -۵ ،‬دریا‪ ،‬ماهی و پ رنده (مهرداد‬ ‫غفارزاده)‪ -۶ ،‬روز مبادا (فائزه عزیزخانی)‪ -۷ ،‬مردی که اســب‬ ‫شد (امیرحسین ثقفی)‪ -۸ ،‬من دیه گو مارادونا هستم (به رام‬ ‫توکلی)‪ -۹ ،‬موقت (امیر عزیزی)‪ -۱۰ ،‬یحیی ســکوت نکرد‬ ‫(کاوه اب راهیم پور)‪ -۱۱ ،‬مســتند اتالن (معین کریم الدینی)‪،‬‬ ‫‪ -۱۲‬مستند من م ی خ وام شاه بشم (مهدی گنجی)‪.‬‬ ‫از میان ‪ 12‬فیلم انتخاب شــده ب رای این بخش‪ 6 ،‬فیلم‬ ‫تنها در این بخش تاز ه راه اندازی شده‪ ،‬حضور دارند‪« .‬دریا‪ ،‬ماهی‬ ‫و پرنده» ساخته مهرداد غفارزاده‪ ،‬یکی از این فیلم هاست که‬ ‫با بازی نیوشا ضیغمی‪ ،‬همایون ارشادی‪ ،‬عل ی اکبر صحرایی‪،‬‬ ‫امیرحسین رستمی‪ ،‬نادر فالح‪ ،‬سی د ج واد طاهری و عرشیا طالبی‬ ‫درباره نوجوانی ناشنواست که دوره محکومیت خود را در کانون‬ ‫اصالح و تربیت م ی گذراند‪ .‬به دلیل انکه نم ی تواند از خود دفاع‬ ‫کند با نقاش ی هایی که روی در و دیوار کانون م ی کشد‪ ،‬سعی‬ ‫م ی کند‪ ،‬ب ی گناهی خود را ثابت کند‪.‬‬ ‫«مردی که اسب شد» به کارگردانی امیر حسین ثقفی‬ ‫با بازی ملیســا ذاکری‪ ،‬محمود نظ ر علیان‪ ،‬لــوون هفتوان‪،‬‬ ‫یزاده‬ ‫مــزدک می ر عابدینی‪ ،‬بهمن صادق حســنی‪ ،‬میثم غن ‬ ‫و احمــد محمدی در خالصه داســتانش امده اســت‪« :‬من‬ ‫دیگر نم ی توانســتم بدون گاری راه بروم یا بایستم‪.‬اســب‬ ‫دیگر نم ی توانست بدون گاری بایســتد یا راه برود‪ .‬من دیگر‬ ‫نم ی توانستم‪ ...‬من‪ ...‬اسب‪»...‬‬ ‫«روز مبادا» ســاخته فائزه عزیزخانی با بازی شــیرین‬ ‫اقارضاکاشــی‪ ،‬ول ی اهلل عزیزخانی‪ ،‬وحیــد عزیزخانی‪ ،‬مجید‬ ‫عزیزخانی‪ ،‬سمی را مدنی‪ ،‬فرزانه گرایلی‪ ،‬شانی عزیزخانی‪ ،‬حسین‬ ‫کاکاوند‪ ،‬اعظم دهقان منشــادی و هدیه ته رانی درباره مادری‬ ‫است که هوای رفتن کرده و زندگ ی اش رنگ دیگری گرفته‪...‬‬ ‫اما اهل خانه او را باور نم ی کنند‪« .‬داره صبح م ی شه» ساخته یلدا‬ ‫جبلی با بازی رویا نونهالی‪ ،‬رعنا ازادی ور‪ ،‬الهه حصاری‪ ،‬بابک‬ ‫کریمی‪ ،‬مهدی احمدی‪ ،‬امی ر حسین ارمان‪ ،‬ایرج شهزادی‪ ،‬فریبا‬ ‫جدیکار‪ ،‬گیلدا حمیدی و ارشیا جم‪ ،‬عاشقانه چهار خانواده است‬ ‫که در یک شب تا صبح روایت م ی شود و هر خانواده رازی را در‬ ‫خود دارد که ریشه اش در قصه خانواده دیگر است‪.‬‬ ‫«موقت» دیگر فیلم این بخش ســاخته امیر عزیزی با‬ ‫بازی پگاه اهنگرانی‪ ،‬نازنیــن فراهانی‪ ،‬نگار جواهریان‪ ،‬بابک‬ ‫کریمی‪ ،‬طاهره زندیان‪ ،‬ساناز عزیزی‪ ،‬سه ی بانو ذوالقدر‪ ،‬وحید‬ ‫یزاهدی و بینا منتظر درباره خانواده ای است که همزمان‬ ‫قاض ‬ ‫با اسباب کشی و جابه جایی خانه شان ناخواسته درگیر ماجرا و‬ ‫مشکالتی م ی شوند‪.‬‬ ‫«یحیی سکوت نکرد» اولین ســاخته سینمایی کاوه‬ ‫اب راهیم پور با بــازی فاطمه معتمد اریا‪ ،‬ماهــان نصیری‪ ،‬ندا‬ ‫جبرئیلی‪ ،‬تورج منصوری‪ ،‬رابعه اسکویی‪ ،‬علیرضا محمدی و‬ ‫مریم شــی رازی درباره یحیی است که پدرش به دلیل مسائل‬ ‫کاری او را نزد خواهرش م ی سپارد تا از او نگهداری کند‪ .‬زندگی‬ ‫عمه‪ ،‬پر از رمز و رازی اســت که در ارتباط بین این دو کشف‬ ‫م ی شــود‪.‬دو فیلم بخش «هنر و تجربه» در بخش سودای‬ ‫سیمرغ نیز حضور دارند‪.‬‬ ‫«من دیه گو مارادونا هستم» به کارگردانی به رام توکلی‬ ‫با بازی گالب ادینه‪ ،‬سعید اقاخانی‪ ،‬ویشــکا اسایش‪ ،‬پانته ا‬ ‫پناه ی ها‪ ،‬سارا به رامی‪ ،‬جمشید هاشم پور‪ ،‬بابک حمیدیان و‬ ‫هومن سیدی در بخش سودای ســیمرغ هم حضور دارد‪ .‬در‬ ‫خالصه داستان این فیلم امده است‪« :‬تو میدونی من از چیه‬ ‫مارادونا خوشم میاد؟ از اینکه تو زندگیش هیچ وقت واقعیت و‬ ‫رویا ب راش مرز نداشت‪».‬‬ ‫«خداحافظی طوالنی» به کارگردانی فرزاد موتمن با بازی‬ ‫سعید اقاخان ی ‪ ،‬ساره بیات ‪ ،‬میترا حجار و نادر فالح درباره شخصی‬ ‫به نام یحیی است که از اتهام یک قتل جنجالی تب رئه شده ولی‬ ‫جامعه و اط رافیانش هنوز به عنوان مجرم نگاهش م ی کنند‪.‬‬ ‫دو فیلم هم از بخش نگاه نو در بخــش هنر و تجربه‬ ‫حکایتعاشقی‬ ‫‪6‬‬ ‫نگاهی به سهم سینمای دفاع مقدس در فجر ‪33‬‬ ‫جشنواره فیلم فجر حضور دارند؛ «احتمال باران اسیدی» ساخته‬ ‫بهتاش صناع ی ها با بازی مریم مقدم‪ ،‬محمد شم س لنگرودی‪،‬‬ ‫پوریا رحیم ی سام‪،‬ارسالن عب داللهی‪ ،‬عیسی حسینی‪ ،‬حبیب‬ ‫پوریسفی‪ ،‬پروین ملکی‪ ،‬امان رحیمی‪ ،‬سینوهه دانشمند‪ ،‬سام‬ ‫جاب رانصاری‪ ،‬حسن حسینی‪ ،‬سعید پیام ی پور‪ ،‬علی نادر بیگی‪،‬‬ ‫احمد ذبیحی و الهه بخشی‪.‬‬ ‫این فیلم درباره منوچهر است که شصت سال سن دارد‪،‬‬ ‫او بازنشسته اداره دخانیات است ولی همچنان هر روز به اداره‬ ‫م ی رود‪ ،‬مادرش تا زنده بود ارزو داشــت ازدواجش را ببیند‪ .‬در‬ ‫حال ی که منوچهر حتی دوســتی هم در زندگی نداشته‪ ...‬به‬ ‫جز خسرو‪....‬‬ ‫«در دنیای تو ساعت چند است؟» اولین ساخته صفی‬ ‫یزدانیان با بازی لیال حاتمی‪ ،‬علی مصفا‪ ،‬زه را حاتمی‪ ،‬اب راهیم‬ ‫ضمیر‪ ،‬پیام یزدانی‪ ،‬زینب شعبانی و کریستف رضاعی درباره‬ ‫شــخصیتی به نام گلی اســت که بعد از بیست سال زندگی‬ ‫در فرانســه یکباره تصمیم م ی گیرد به ای ران و به زادگاهش‪،‬‬ ‫شهر رشت سفری کند‪ .‬فرهاد در رشت به استقبالش م ی رود‬ ‫و م ی گوید که اشنایی قدیمی است‪ ،‬اما گلی اصال او را به یاد‬ ‫نم ی اورد‪.‬‬ ‫دو اثر مستند نیز از فیلم های راه یافته در بخش اصلی‬ ‫مســتند فجر نیز ب رای بخش هنر و تجربه انتخاب شده اند‪.‬‬ ‫«اتالن» که پیش از این در جشنواره سینما حقیقت به عنوان‬ ‫بهترین فیلم معرفی شد به کارگردانی معی ن کریم الدینی درباره‬ ‫علی‪ ،‬پدرش و ب رادرانش اســت که مربی اسب هستند‪ .‬اسب‬ ‫تمام هستی انهاســت‪ .‬ایلحان نام اسبی است که مقام های‬ ‫زیادی نصیب خانواده انها کرده‪ .‬علی قرار است با پولی که از‬ ‫جوایز ایلحان در م ی اورد ازدواج کند اما ممکن است در کورس‬ ‫همه چیز بر وفق مراد پیش نرود‪« .‬من م ی خوام شــاه بشم»‬ ‫دیگر فیلمی که در جشــنواره سینما حقیقت نمایش داشت‬ ‫به کارگردانی مهدی گنجی‪ .‬این فیلم داستان مردی از استان‬ ‫فارس است که م ی خواست خان ایل باشد؛ قومی که ریشه دار‬ ‫ی فیلم های این بخش از جشنواره‪ ،‬در‬ ‫باشد‪ .‬پس از اعالن اسام ‬ ‫اعالن دیگری گفته شد که ب راساس درخواست یداهلل صمدی‬ ‫کارگردان و تهی ه کننده فیلم «پــدر ان دیگری» این فیلم در‬ ‫بخش خارج از مسابقه جشنواره فیلم فجر به نمایش در م ی اید‪.‬‬ ‫پی ش تر نیز فیلم های «ابوزینب» ساخته علی غفاری‪« ،‬جزیره‬ ‫رنگین» به کارگردانی خسرو سینایی و «این سیب هم ب رای‬ ‫تو» اثر سیروس الوند با موافقت سازندگان انها در بخش خارج از‬ ‫مسابقه قرار گرفتند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫محلی ب رای ارامش خود تبدیل کرده ‪ ،‬اما حضور غریب ه ای این‬ ‫یزند‪ .‬همچنین داستان فیلم «ماهی سیاه‬ ‫ارامش را به هم م ‬ ‫کوچولو» اولین فیلم بلند سینمایی مجید اسماعیلی و تنها‬ ‫فیلمی که مریال زارعی پس از «شیار ‪ »143‬در ان به ایفای‬ ‫نقش پرداخته است‪ ،‬در دهه ‪ 60‬اتفاق م ی افتد و در خالصه‬ ‫ان امده است‪« :‬اگر ناگهان پرنده ها به پرواز درامدند‪ ،‬یعنی‬ ‫دشمن پشت بوته هاست اما اگر پ رنده ای پرید شاید پی دانه ای‬ ‫م ی رود‪ .‬جنگجویان خطاکار تنها به پیروزی فکر م ی کنند‪،‬‬ ‫پس بدیهی است که به ســمت هر جنبشی پشت بوته ها‬ ‫یورش م ی برند اما جنگجویان خردمنــد که حواس‪ ،‬درک‬ ‫و عکس العمل شــان را یکپارچه کرده اند‪ ،‬تفاوت پروازهای‬ ‫دسته جمعی و تنها را م ی دانند‪ .‬انها اگاهی بر نشانه ها را طی‬ ‫اموختن «ایین دالوری» زیســت کرده و م ی دانند موقعیت‬ ‫پس از پیروزی مهم است نه پیروز شدن»‪ .‬مصطفی زمانی و‬ ‫همایون ارشادی از دیگر بازیگران این فیلم هستند‪.‬‬ ‫در دوره گذشته جشنواره فیلم فجر فیلم های «میهمان‬ ‫داریم»‪« ،‬چ»‪« ،‬دلتنگ ی های عاشقانه»‪« ،‬مع راج ی ها»‪« ،‬رنج‬ ‫و سرمســتی»‪« ،‬خانه ای کنار ابرها»‪« ،‬عاشق ها ایستاده‬ ‫م ی میرند»‪« ،‬پنجاه قدم اخر» و «شــیار ‪ »143‬از سینمای‬ ‫دفاع مقدس حضور داشتند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫شش فیلم «تا امدن احمد»‪« ،‬تگرگ و افتاب»‪« ،‬حکایت‬ ‫عاشــقی»‪« ،‬مزار شــریف»‪« ،‬بدون مرز» و «ماهی ســیاه‬ ‫کوچولو» سهم سینمای دفاع مقدس در جشنواره سی و سوم‬ ‫فیلم فجر هســتند‪ .‬چهار فیلم از میان این اثار در بخش‬ ‫سودای سیمرغ و دو فیلم در بخش «نگاه نو» قرار دارند‪.‬‬ ‫«تا امدن احمد» دومین ســاخته ســینمایی صادق‬ ‫ دقیقی که فیلــم قبلی این کارگردان با عنــوان «بزرگمرد‬ ‫کوچک» در حوزه دفاع مقدس ساخته شده بود ‪ ،‬درباره یکی‬ ‫از رزمندگان هالل احمر در جبهه خوزستان است که قرار بوده‬ ‫روز عروسی خواهرش به جزیره خارک برگردد‪ .‬در این فیلم‬ ‫مهدی فقیه‪ ،‬افسر اسدی ‪ ،‬پرهام دلدار و به رام اب راهیمی به‬ ‫ایفای نقش م ی پردازند‪.‬‬ ‫«تگرگ و افتاب» هم به کارگردانی رضا کریمی روایت‬ ‫و نگاه تازه ای به دفاع مقدس دارد‪« .‬حکایت عاشــقی» نیز‬ ‫به کارگردانی احمد رمضان زاده با بازی به رام رادان‪ ،‬شیالن‬ ‫رحمانی و قطب الدین صادقی داستان عشق یک خبرنگار‬ ‫ای رانی به یکی از بازماندگان بمباران شــیمیایی حلبچه را‬ ‫روایت م ی کند‪.‬‬ ‫همچنین فیلم «مزار شــریف» که پس از ســال ها‬ ‫عبدالحسین برزیده را به جشــنواره فیلم فجر اورده است ‪،‬‬ ‫موضوعش در زمان جنگ تحمیلی اتفاق نم ی افتد اما روایتی‬ ‫از حمله طالبان به کنسولگری ای ران در ‪ 17‬مرداد ‪ 1377‬در‬ ‫شهر مزار شریف و شهادت هشت نفر از دیپلمات های ای رانی‬ ‫اســت که تنها بازمانده این حادثه اهلل مدد شاهسوند راهی‬ ‫ســفری ‪ 15‬کیلومتری با پای پیاده به سمت ای ران م ی شود‪.‬‬ ‫حسین یاری‪ ،‬مهتاب کرامتی و مســعود رایگان بازیگران‬ ‫اصلی این فیلم هستند‪.‬‬ ‫فیلم «بدون مرز» نیز که در بخش فیلم های نگاه نو‬ ‫جشــنواره قرار دارد‪ ،‬اثری ضد جنگ محسوب م ی شود‪ .‬این‬ ‫فیلم به کارگردانی امیرحسین عســگری داستان پسری را‬ ‫روایت م ی کند کــه هر روز ب رای ماهیگیری به کشــتی به‬ ‫گل نشسته ای در نقطه صفر مرزی پا م ی گذارد و انجا را به‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪71‬‬ ‫مزایده خبرساز‬ ‫ورزش‬ ‫در حالی که برخی از اهالی فوتبال پیشنهاد ‪290‬میلیاردتومانی دولت‬ ‫برای فروش سرخاب ی ها را مورد انتقاد قرار م ی دهند‪ ،‬مسئوالن سازمان‬ ‫خصوص ی سازی رقم پیشنهادی شان را معقول م ی دانند و تاکید م ی کنند‬ ‫خریداران شاید در روز واگذاری استقالل و پرسپولیس حاضر به پرداخت‬ ‫مبلغ بیشتری هم باشند‪.‬‬ ‫تیتراول‬ ‫‪290‬؛ یک کالم‬ ‫اعت راض به قیمت خرید استقالل و پرسپولیس ادامه دارد‬ ‫‪1‬‬ ‫مزایده؛ این احتماال پایان کشمکش ها بر سر واگذاری‬ ‫دو باشگاه استقالل و پرسپولیس به بخش خصوصی است‪.‬‬ ‫انجا که دولــت تصمیم گرفته ســرخاب ی های پرطرفدار را‬ ‫قطعا به فروش برســاند‪ 290 .‬میلیارد ب رای استقالل و ‪290‬‬ ‫میلیارد ب رای پرســپولیس‪ .‬این رقم اما حرف و حدیث ها و‬ ‫واکنش های متفاوتی را به همراه داشــته است‪ .‬با این حال‬ ‫موضع دولت همان اســت که قبال اعالم کرده و قصد ندارد‬ ‫رقم پیشــنهادی اش ب رای فروش این دو باشــگاه را پایین‬ ‫بیاورد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫ قرار سازمان خصوص ی سازی با خریداران‬ ‫موضوع واگذاری دو باشگاه اســتقالل و پرسپولیس‬ ‫در دولت فعلی وارد فاز جدی تری شــد‪ .‬خیل ی ها ابتدا تصور‬ ‫م ی کردند خصوصی سازی ســرخاب ی ها همچنان شعاری‬ ‫اســت که دولت هرگز وارد فاز اجرایی ان نخواهد شــد‪ ،‬اما‬ ‫وزارت ورزش با تشــکیل جلســات متعددی باالخره کار را‬ ‫ب رای خصوصی سازی این دو باشگاه هموار کرد‪ .‬از چند ماه‬ ‫پیش مدی ران ورزش کشــور و همچنین مسئوالن سازمان‬ ‫خصوص ی سازی اعالم کردند که قبل از برگزاری با اعالم زمان‬ ‫مزایده‪ ،‬قیمت پایه را هم اعالم خواهند کرد و همه واجدان‬ ‫شرایط م ی توانند در ان شرکت کنند‪.‬‬ ‫اما واکنش هــا پس از این موضوع به ســمت اهلیت‬ ‫خریداران رفت‪ .‬ســئوال ایــن بود که اهلیت کســانی که‬ ‫ب رای مزایده ثبت نام م ی کنند‪ ،‬چگونه بررســی م ی شــود؟‬ ‫موضوعی که هنوز هم در هاله ای از ابهام قرار گرفته است‬ ‫و دست اندرکاران خصوص ی سازی ســرخاب ی ها تنها به این‬ ‫موضوع اشاره م ی کنند که تشــخیص و چگونگی بررسی‬ ‫اهلیت خریداران بستگی به مصوبه هیات واگذاری دارد‪ .‬اگر‬ ‫این هیات اهلیت خاصی را تصویب کند‪ ،‬مزایده دو مرحله ای‬ ‫م ی شود‪ .‬در یک مرحله‪ ،‬اهلیت شناسایی م ی شود و در یک‬ ‫مرحله‪ ،‬پاکت باز م ی شود‪ .‬اگر اهلیت خاصی تصویب نشود‪،‬‬ ‫مزایده یک مرحله ای است و هرکس م ی تواند سپرده شرکت‬ ‫در مزایده را بدهد‪ ،‬قیمت خود را اعالم کند و پاکتش باز شود‪.‬‬ ‫هیات واگذاری اما چه کســانی هستند؟ وزیر اقتصاد‬ ‫و دارایی‪ ،‬وزیر دادگســتری‪ ،‬رئیس اتاق تعاون و رئیس اتاق‬ ‫بازرگانی هیات واگذاری را تشکیل م ی دهند‪ .‬البته تع دادی هم‬ ‫بدون حق رای در این هیات شرکت کرده اند‪ .‬مثل دو نماینده‬ ‫مجلس‪ ،‬ســازمان مدیریت و برنامه ریــزی‪ ،‬بانک مرکزی و‬ ‫رئیس شورا‪ .‬البته فقط چهار نفر حق رای دارند‪ .‬با این حساب‬ ‫وزیر هر وزارتخانه ای که موضوع مزایده در مورد شــرکتش‬ ‫مطرح م ی شــود به عضویت هیات واگذاری در م ی اید‪ ،‬ولی‬ ‫حق رای نــدارد‪ .‬بدین ترتیب دکتر گــودرزی هم در مزایده‬ ‫استقالل و پرسپولیس شرکت م ی کند اما حق رای ندارد‪.‬‬ ‫ دو شرط برای شرکت در مزایده‬ ‫افرادی که به سیســتم بانکی بدهی نداشته باشند و‬ ‫همچنین دارای پرونده قضایی نباشند م ی توانند در مزایده‬ ‫شرکت کنند‪ .‬به جز این دو شــرط‪ ،‬محدودیت دیگری ب رای‬ ‫حضور در مزایده وجود ندارد‪ ،‬در حالی که پیشکســوتان دو‬ ‫باشگاه استقالل و پرسپولیس نســبت به رقم پیشنهادی‬ ‫ب رای خرید سرخاب ی ها معترض هســتند و ان را غی ر معقول‬ ‫م ی دانند این مسئوالن سازمان خصوص ی سازی هستند که‬ ‫تاکید م ی کنند قیمت این دو باشــگاه پایین نخواهد امد‪.‬‬ ‫اتفاقا مدی ران این ســازمان معتقدند که قیمت اســتقالل و‬ ‫م زایده خالف قانون اساسی است‬ ‫همه خریداران سرخابی‬ ‫واگذاری سرخاب ی ها در‬ ‫گفت وگوبادکترکاظمی‬ ‫پرسپ ولیس ‬ ‫مشتریبیشتریدارد‬ ‫قیمت گذاری صورت گرفته ب رای دو باشگاه استقالل و‬ ‫پرسپولیس در حالی به موضوع داغ رسانه ها تبدیل شده که‬ ‫به نظر م ی رسد در قیمت گذاری صورت گرفته تمام ی جوانب‬ ‫الزم در نظر گرفته نشــده اســت‪ .‬دو باشــگاه استقالل و‬ ‫پرسپولیس که بیشتر از دارا بودن شرایط باشگاه تنها دو تیم‬ ‫فوتبال به حساب م ی ایند از سوی سازمان خصوص ی سازی‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫ روش قیم ت گذاری سرخاب ی ها‬ ‫مسئوالن سازمان خصوص ی ســازی با اعالم جزئیات‬ ‫ اشکاالت قیم ت گذاری سرخاب ی ها‬ ‫ورزش‬ ‫پرسپ ولیس در روز واگذاری باالتر هم خواهد رفت و ب رای اثبات‬ ‫این ادعا به برخی مصاحب ه های پیشکسوتان این دو باشگاه‬ ‫نیز اشاره م ی کنند‪ .‬اما مدی ران سازمان خصوص ی سازی درباره‬ ‫افرادی که به رقم ‪ 290‬میلیارد تومان اعتراض دارند تحلیل‬ ‫جالبی را مطرح م ی کنند؛ افرادی کــه اصرار دارند قیمت دو‬ ‫باشگاه باالســت‪ ،‬احتماال از خریداران باشگاه هستند‪ .‬انها‬ ‫تصور م ی کردند م ی توانند با ‪ 150‬میلیارد تومان باشــگاه را‬ ‫بخرند ولی حاال که قیمت ‪ 290‬میلیارد تومان اعالم شــده‪،‬‬ ‫گالیه دارند‪ ،‬در حالی که نظرشان کارشناسی نیست‪ .‬مشاور‬ ‫رئی س کل سازمان خصوص ی سازی م ی گوید‪« :‬قیمت گذاری‬ ‫استقالل و پرسپولیس کار یک یا دو روزه نیست‪ .‬ما شش ماه‬ ‫روی این موضوع کار کردیم‪ .‬حتی از ب رندهای خارجی استفاده‬ ‫کردیم و چندین گروه روی ان کار کرده اند‪ .‬همه چیز روز مزایده‬ ‫مشخص خواهد شد‪ .‬اگر حداقل شش نفر در مزایده شرکت‬ ‫کنند‪ ،‬این نشان م ی دهد که قیمت ما باال نبوده است‪».‬‬ ‫نحوه قیمت گذاری ســهام ســرخاب ی ها این اقدام را مثبت‬ ‫ارزیابی م ی کنند‪ .‬انها معتقدند بهترین قیمت و روش ب رای‬ ‫واگذاری استقالل و پرسپولیس در نظر گرفته شده و قیمت‬ ‫‪ 290‬میلیارد تومانی ب رای هر یک از این دو باشــگاه بسیار‬ ‫معقول بــوده و روش و نحــوه واگذاری که توســط هیات‬ ‫واگذاری به تصویب رسید‪ ،‬بهترین روش واگذاری ب رای این‬ ‫دو باشگاه است‪ .‬منابع درامدی باشگاه ها شامل اسپانسرها‪،‬‬ ‫حق پخش تلویزیونی‪ ،‬تحقق تبلیغات دور زمین و درامد روز‬ ‫بازی بوده که مســئوالن واگذاری سرخاب ی ها مدع ی اند این‬ ‫موارد در قیمت گذاری لحاظ شده و تقریبا از نظر قانونی در‬ ‫حال اجرا است؛ همچنین باشگاه های استقالل و پرسپولیس‬ ‫قرارداد حق پخش تلویزیونی دارند که از نظر قانونی مشکلی‬ ‫ندارد‪ ،‬زی را این قراردادها در سال های گذشته نیز برقرار بوده و‬ ‫باشگاه ها م ی توانستند با صد او سیما با رقم جزئی کوتاه نیایند‬ ‫و یا حداقل قرارداد محکمی با صد او سیما امضا کنند‪ .‬اما این‬ ‫دو باشگاه شــاید در ادامه درامدهای روز بازی شان را به طور‬ ‫کامل مطالبه کنند‪ .‬موضوعی که گفته م ی شود امکان پذیر‬ ‫نیست و تنها بخشــی از درامدها به این دو باشگاه خواهد‬ ‫رسید‪ .‬البته درامد روز بازی در همه جای دنیا وجود دارد‪ ،‬اما‬ ‫چون این باشگاه ها استادیوم ندارند درامدشان کمتر م ی شود‪.‬‬ ‫با این همه اما باتوجه به واگذاری مجموعه های ورزشی به‬ ‫این دو باشگاه‪ ،‬انها توانستند درامدی ب رای خود ایجاد کنند‬ ‫که این منبع درامد در قیمت گذاری برند دیده شــده است‪.‬‬ ‫همچنین کارشناســان نزدیک به سازمان خصوص ی سازی‬ ‫معتقدند بهترین راه ب رای واگذاری این باشــگاه ها به دلیل‬ ‫ای رادات صورت های مالی این بود که باشگاه ها بدون بدهی‬ ‫واگذار شوند؛ یعنی ب راســاس ماده ‪ 17‬قانون سیاست های‬ ‫اصل ‪ 44‬هرکسی از این دو باشگاه طلب دارد از طریق مراجع‬ ‫قضایی اقدام کند‪ .‬بناب راین خریدار این دو باشگاه از پرداخت‬ ‫بدهی انها معاف بوده و باشگاه ها را با مجموعه های ورزشی‬ ‫دریافت م ی کند بناب راین م ی تواند خودش بازیکن جدید گرفته‬ ‫و به مدیریت باشــگاه بپردازد‪ .‬از این رو قیمت گذاری این دو‬ ‫باشگاه ب راساس ارزش ب رند و مجموعه های ورزشی انجام شده‬ ‫و کارشناسان رسمی دادگستری به همراه شرکت ارزش گذاری‬ ‫ب رند در داخل و یک موسسه بی ن المللی‪ ،‬قیمت گذاری این دو‬ ‫باشگاه را انجام داده اند و چون صورت های مالی دو باشگاه‬ ‫مشکل داشــته‪ ،‬دارای ی ها و بده ی ها در این قیمت گذاری‬ ‫لحاظ نشده است‪.‬‬ ‫اما گفته م ی شــود مدل قیمت گذاری این دو باشگاه‬ ‫پرطرفدار با مدل مرســوم در دیگر نقاط جهان تفاوت های‬ ‫چشــمگیری دارد‪ .‬در واکنش بــه این انتقاد اما ســازمان‬ ‫خصوص ی ســازی اعالم کرده که در قیمت گذاری استقالل‬ ‫و پرسپولیس تمام باشگاه های دنیا مورد مقایسه قرار گرفته‬ ‫و برند این دو باشگاه با ‪ 170‬باشگاه دنیا مقایسه شده است‪.‬‬ ‫همچنین در گزارش ارزشــیابی‪ ،‬فلسفه فوتبال و ورزش در‬ ‫ای ران در نظر گرفته شده است‪ ،‬به طوری که اگر ‪ 10‬میلیون‬ ‫هوادار ب رای هر یک از باشــگاه ها در نظر گرفته شــود و از‬ ‫هر نفر درخواست شــود که ‪ 10‬هزار تومان به حساب این‬ ‫باشــگاه ها واریز کنند‪ ،‬رقم ی میلیاردی به دست م ی اید در‬ ‫حالی که چنین پتانسیلی در هیچ جای دنیا ب رای باشگاه ها‬ ‫وجود ندارد‪.‬‬ ‫انها با این استدالل تاکید م ی کنند که قیمت گذاری‬ ‫این دو باشگاه بســیار معقول بوده و روش واگذاری بهترین‬ ‫روشی است که توســط هیات واگذاری به تصویب رسیده‬ ‫اســت‪ ،‬زی را در غیر این صورت ســهام این دو باشگاه تا ‪10‬‬ ‫ســال اینده قابل واگــذاری نبود و انها تا ســال های اینده‬ ‫هم نم ی توانســتند صورت های مالی شــفافی ارائه کنند‪.‬‬ ‫قیمت گذاری برند ســرخاب ی ها از سوی کارشناسان رسمی‬ ‫دادگستری‪ ،‬موسسه ارزش گذاری برند در داخل و خارج بیش‬ ‫از ‪ 200‬میلیارد تومان تعیین شد و مابقی ارزش مجموعه های‬ ‫درفش ی فر و مرغوبکار بود که به این دو باشگاه واگذار شد‪.‬‬ ‫در حال حاضر به غیر از باشگاه های رئال مادرید‪ ،‬منچستر‪،‬‬ ‫بارسلونا و بایرن مونیخ‪ ،‬استقالل و پرسپولیس از نظر ارزش‬ ‫ب رند جزو ‪ 50‬باشگا ه برتر دنیا هستند‪.‬‬ ‫‪73‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫ورزش‬ ‫با قیمت گذاری مناســبی با فرمول های تعریف شده مواجه‬ ‫نشده اند‪ .‬در بیانی روشن تر مشخص نیست که این قیمت‬ ‫ب رای برند تیم ها‪ ،‬حق امتیاز لی گ برتر یا شخصیت حقوقی‬ ‫سرخاب ی ها در نظر گرفته شده است و جالب اینجاست که‬ ‫چندی پیش از سوی ســازمان خصوص ی سازی اعالم شد‬ ‫که قیمت گذاری این دو باشگاه به اندازه ای سخت است که‬ ‫متولیان امر باید از یک شــرکت خارجی ب رای قیمت گذاری‬ ‫یاری بگیرند‪ .‬نکته مهم در قیمت گذاری ســرخاب ی ها این‬ ‫است که ارزش گذاری یک باشگاه فرهنگی‪ -‬ورزشی به طور‬ ‫کلی با قیمت گذاری یک واحد تجاری متفاوت است‪ ،‬چرا که‬ ‫در ارزش گذاری برندهایی مثل استقالل و پرسپولیس باید‬ ‫نگاه های فرهنگی‪ ،‬ورزشی‪ ،‬سیاسی و اقتصادی مورد توجه‬ ‫قرار گیرد و در قیمت گذاری یک واحــد تجاری تنها معیار‬ ‫اقتصادی مورد توجه است‪ .‬مساله دیگر که باید در این زمینه‬ ‫مورد توجه قرار گیرد مساله فقدان اقتصاد ورزش در کشور‬ ‫ماست‪ .‬مقوله اقتصاد ورزش در کشور ما معیاری است که تا‬ ‫امروز مورد توجه قرار نگرفته و طبیعی است که پیش از اقدام‬ ‫به این مهم‪ ،‬بررسی بســترهای مناسب و وجود بسته های‬ ‫حمایتی مورد ارزیابی قرار بگیرد‪ ،‬چرا که مهیا نشدن چنین‬ ‫شــرایطی این ذهنیت را به وجود م ی اورد که شاید دولت با‬ ‫این شــیوه تنها به دنبال رها کردن خود از دولتی بودن این‬ ‫دو باشگاه اســت و م ی خواهد خریدار را در ب ی برنامگی رها‬ ‫کند‪ .‬در مدل های موفق اروپایــی ب رای عملی کردن چنین‬ ‫تصمیماتی ســعی م ی کنند پیش از هر چیز بســتر الزم‬ ‫را مهیا کنند و ســرمایه گذار و خریدار را از وجود بسته های‬ ‫حمایتی و پشــتیبان ی های بعدی مطمئن م ی کنند‪ .‬این در‬ ‫حالی است که با تعیین قیمتی گزاف ب رای خرید سرخاب ی ها‬ ‫هیچ فضای رقابتی ایجاد نم ی شــود و خریــدار امیدی به‬ ‫ســود اقتصادی پس از خریداری این باشگاه ها ندارد‪ .‬واعظ‬ ‫اشــتیانی‪ ،‬مدیرعامل اسبق باشگاه اســتقالل که یکی از‬ ‫منتقدان نحوه قیمت گذاری سرخاب ی ها محسوب م ی شود‬ ‫در این باره م ی گوید‪« :‬در قیمت گذاری صورت گرفته نوعی‬ ‫رفع مسئولیت از ســوی دولت احساس م ی شود که به نظر‬ ‫م ی رسد انها ب رای پاســخ دادن به مجلس در شرایطی که‬ ‫قیمت گذاری انجام شــده اما خریداری وجود نداشته اقدام‬ ‫به این قیمت گذاری با رقم باال کرده اند‪ .‬در چنین شرایطی‬ ‫ارزیابی بنده از وضعیت موجود این اســت که قیمت گذاری‬ ‫سرخاب ی ها در زمان فعلی اشــتباه بزرگی بود و منطق ی تر‬ ‫این بود که دولت در این زمینه الیحه ای به مجلس م ی برد‬ ‫و فرصتی حدودا پنج ســاله از مجلس ب رای سوددهی این‬ ‫باشگاه ها م ی گرفت‪ .‬مطمئنا اگر دو باشگاه از هیات مدیره ای‬ ‫منطقی و خوش فکر استفاده کنند در پنج سال به سوددهی‬ ‫م ی رسند و م ی توانند وارد بورس شــوند که در این شرایط‬ ‫امکان ســرمایه گذاری هواداران به صورت خریداران سهام‬ ‫هم مهیاست اما در حال حاضر خریدار نم ی تواند امیدی به‬ ‫سوددهی باشگاه هایی داشته باشد که خودشان با بده ی های‬ ‫سنگین میلیاردی رو به رو هستند‪».‬‬ ‫او ادامه م ی دهد‪« :‬از سوی دیگر پیش از قیمت گذاری‬ ‫باید تکلیف بده ی های چند ده میلیاردی باشگاه ها مشخص‬ ‫شود و مطرح شــدن این موضوع که بده ی ها از مبلغ کل‬ ‫کسر شود موضوع منطقی نیســت‪ .‬با مطرح شدن چنین‬ ‫مسائلی بر سوء مدیریت های قبلی سرپوش گذاشته م ی شود‬ ‫و بار دیگر در اثر مدیریت های غلــط از بی ت المال ب رای این‬ ‫باشگاه ها هزینه م ی شــود‪ .‬این منطقی نیست که تیمی با‬ ‫‪ 80‬میلیارد تومان بدهی واگذار شــود و دیوان محاسبات از‬ ‫کنار این موضوع به سادگی بگذرد‪ ،‬چرا که این مساله سوژه‬ ‫ی در ورزش کشور است و از سوی افکار عمومی با جدیت‬ ‫مهم ‬ ‫رصد م ی شود‪ .‬همه این مســائل عواملی است که واگذاری‬ ‫سرخاب ی ها را در شرایط فعلی زیر سوال م ی برد‪ .‬مطمئنا اقدام‬ ‫به واگذاری این باشگاه ها بدون بسترسازی مناسب نه تنها‬ ‫گره ای از مشــکالت حل نم ی کند بلکه این دو باشگاه را با‬ ‫چالش جدیدی رو به رو م ی کند که در اینده ای نزدیک معضل‬ ‫تازه ای به بار م ی اورد که انرژی بیشــتر از انرژی فعلی ب رای‬ ‫حل ان باید صرف شود‪».‬‬ ‫ نظارت مجلس بر نحوه قیم ت گذاری سرخاب ی ها‬ ‫موضوع واگذاری استقالل و پرسپولیس ان قدر اهمیت‬ ‫دارد که حاال نحوه قیمت گذاری این دو باشگاه واکنش های‬ ‫متفاوتی را در میان اهالی مجلس باعث شــده است‪ .‬عضو‬ ‫فراکسیون ورزش مجلس شورای اســامی م ی گوید که‬ ‫مجلس و سایر نهادهای نظارتی کشور بر نحوه قیمت گذاری‬ ‫ب رای واگذاری استقالل و پرسپولیس نظارت خواهند کرد‪.‬‬ ‫غالمرضا اســداللهی م ی گوید‪« :‬قیمت گذاری روی‬ ‫باشگاه ها باید باتوجه به جهات مختلف و توسط کارشناسان‬ ‫مرتبط انجام شــود و ما اگر کارشناس این موضوع نیستیم‬ ‫نباید بگوییم که قیمت تعیین شده کم یا زیاد است‪ .‬چون‬ ‫انچه ب رای ما به عنوان فراکسیون ورزش و ناظر مطرح است‬ ‫این است که این باشگاه ها را به قیمت واقعی و به کسانی‬ ‫که م ی توانند ان را ارتقا بدهند واگــذار کنیم‪ .‬قطعا قیمتی‬ ‫کارشناسی و واقعی است که توسط کارشناسان و در چارچوب‬ ‫ضوابط با لحاظ بنی ه هایی که این باشــگا ه ها دارند تعیین‬ ‫شود‪ ».‬این نماینده مجلس شورای اسالمی ادامه م ی دهد‪:‬‬ ‫«فراکسیون ورزش و همچنین کمیسیون فرهنگی مجلس‬ ‫و دســتگاه های دیگر نظارتی در زمینه خصوص ی ســازی‬ ‫استقالل و پرسپولیس نظارت مستقیم خواهند داشت‪».‬‬ ‫ اعالم شرایط اهلیت خریداران‬ ‫واکنش ها نســبت به رقم ‪ 290‬میلیــاردی همچنان‬ ‫ادامه دارد‪ .‬با این حال رئیس کل ســازمان خصوص ی سازی‬ ‫درباره انتقادات نســبت به باال یا پایین بودن قیمت گذاری‬ ‫باشگاه های اســتقالل و پرســپولیس م ی گوید‪« :‬سازمان‬ ‫خصوص ی سازی معتقد است این قیمت نه تنها مناسب بوده‬ ‫بلکه قیمت دیگری را نم ی توان ب رای این باشــگاه ها اعالم‬ ‫کرد‪ .‬ب رای خریداران باشــگاه های اســتقالل و پرسپولیس‬ ‫شــرایط اهلیت منظور شده که این شــرایط پس از انتشار‬ ‫اگهی اعالم م ی شود‪ .‬مخالف خوان ی ها به دلیل ب ی اطالعی‬ ‫از وضعیت باشگاه های استقالل و پرسپولیس است و اینکه‬ ‫برخی فکر م ی کنند باشــگاه ها با بده ی هایشــان واگذار‬ ‫م ی شوند‪».‬‬ ‫با این حــال نکتــه قابل توجــه اینکه براســاس‬ ‫برنامه ریزی هــای انجــام شــده قــرار اســت ســازمان‬ ‫خصوص ی ســازی دارای ی ها و برند دو باشــگاه را به فروش‬ ‫برســاند و تعیین تکلیف بده ی های قطعی دو باشگاه به‬ ‫عهده خود انهاست‪.‬‬ ‫ برگزاری مزایده طی ‪ 22‬تا ‪ 30‬بهمن‬ ‫به گفته معاون وزیر اقتصاد‪ ،‬مزایده این دو باشگاه بین‬ ‫روزهای ‪ 22‬تا‪ 30‬بهمن ماه برگزار م ی شود‪.‬‬ ‫هیات واگذاری بیســتم دی ماه دو باشــگاه استقالل‬ ‫و پرســپولیس را قیمت گذاری کرد که ب راساس ان قیمت‬ ‫هر باشگاه ‪ 290‬میلیارد تومان تعیین و مقرر شد ‪ 40‬درصد‬ ‫از معامله به صورت نقدی و ‪ 60‬درصد طی دو سال در اقساط‬ ‫چهار تا شش ماهه واگذار شــود‪ .‬دارای ی های این دو باشگاه‬ ‫شامل ورزشگاه های درفشــی فر و مرغوبکار بوده و دارایی‬ ‫غیرپولی نیز برند و حق امتیاز را شــامل م ی شود‪ .‬باید دید‬ ‫باتوجه به اصرار مسئوالن سازمان خصوص ی سازی مبن ی بر‬ ‫فروش سرخاب ی ها از طریق مزایده و استقبال وزارت ورزش‬ ‫از نحوه قیمت گذاری استقالل و پرسپولیس چه اتفاقاتی در‬ ‫روزهای اینده رخ خواهد داد‪ .‬ایا این دو باشگاه اواخر بهمن ماه‬ ‫به بخش خصوصی واگذار م ی شوند یا اینکه دولت از روی‬ ‫عمد مبلغی را در نظــر گرفته که کمتر کســی حاضر به‬ ‫پرداخت ان است‪.‬‬ ‫مزایده‪،‬خالف‬ ‫قانوناساسیاست‬ ‫واگذاریسرخابی ها‬ ‫درگفت وگو با دکترکاظمی‬ ‫این روزها موضوع خصوص ی ســازی باشــگاه‬ ‫استقالل و پرسپولیس به ســوژه داغ رسانه ها‬ ‫تبدیل شــده اســت‪ .‬فکــر م ی کنیــد روش‬ ‫خصوص ی سازی این دو باشگاه منطقی و معقول‬ ‫است؟‬ ‫بهتر اســت ابتدا به هدف نگارش اصل ‪ 44‬اشاره‬ ‫کنیم‪ .‬فلسفه اصل ‪ 44‬یعنی واگذاری سود به مردم‪ .‬به طور‬ ‫کلی اقتصاد به ســه بخش اقتصاد دولتــی‪ ،‬خصوصی و‬ ‫بخش تعاونی تقسیم شده‪ .‬در واقع یک امکان وجود ندارد‬ ‫و ان اینکه ما یک شبه یک باشگاهی را که کامال از بخش‬ ‫اقتصاد دولتی ارتزاق م ی کرده را متحول کنیم و فکر کنیم‬ ‫که ان باشگاه دیگر خصوصی شده است‪ .‬این اتفاق مثل این‬ ‫است که شما قبل از اینکه پایه های یک ساختمان را بنیان‬ ‫بگذارید سراغ سقف رفته اید و م ی خواهید سقف بسازید‪ .‬در‬ ‫این صورت شما به معضالتی گرفتار م ی شوید که ان را هم‬ ‫تجربه کرده اید‪ .‬به عنوان مثال م ی توانیم از باشگاه راه اهن‬ ‫نام ببریم‪ .‬چه اتفاقی ب رای این باشگاه رخ داد؟ خصوص ی سازی‬ ‫کار بسیار درستی است‪ .‬ف ی نفسه کار درستی است اما باید‬ ‫بپذیریم که اجرای ان در کشور ما غلط بوده است‪.‬‬ ‫شــما فکــر م ی کنیــد وظیفه مســئوالن و‬ ‫دست اندرکاران سازمان خصوص ی سازی چیست؟‬ ‫باید ببینیم در دنیا چه اتفاقاتــی در این زمینه رخ‬ ‫داده است‪ .‬باید مدل های موفق را الگوی خودمان قرار بدهیم‬ ‫چون به نظرم ما این حق را نداریم که مدل های من دراوردی‬ ‫و غی ر منطقی اختراع کنیم و اتفاقــا اصرار کنیم که کارمان‬ ‫درست است و مدل تازه ای هم به دنیا معرفی کرده ایم‪.‬‬ ‫برای واگذاری یک باشگاه به بخش خصوصی چه‬ ‫مواردی باید رعایت شود؟‬ ‫ب رای واگذاری یک باشــگاه ابتدا به شــرکت های‬ ‫تحت نظر ان باشگاه نگاه م ی کنند‪ .‬تعاون ی هایی که متشکل‬ ‫شده از هواداران یا کارکنان ان کارخانه یا صنفی که مدنظر‬ ‫است‪ .‬ان شــرکت های تعاونی به مرور سهام شان را به غیر‬ ‫واگذار کرده اند و بدین ترتیب ســهام ی عام شــکل گرفته‬ ‫است‪ .‬این طور نبوده که باشگاه منچستر یونایتد یک شب ه ‬ ‫خصوصی شــود‪ .‬اگر به تاریخچه این باشــگاه نگاه کنید‬ ‫م ی بینید که در سال ‪ 1904‬و در اوضاعی که راه اهن انگلیس‬ ‫به دلیل اوضاع جنــگ جهانی اول نم ی توانســته حقوق‬ ‫کارکنانش را بدهد به همین دلیل به جای حقوق‪ ،‬ســهام‬ ‫باشگاه منچســتر را واگذار م ی کند و این سهام واگذار شده‬ ‫چند نســل م ی گردد‪ .‬بعض ی ها ان ســهام را م ی فروشند و‬ ‫بعضی هم ان را نگه م ی دارند و افتخار م ی کنند که ســهام‬ ‫جدشان را حفظ کرده اند‪.‬‬ ‫مدلی که در کشور ما شــاهدش هستیم قطعا‬ ‫این طور نیست‪ .‬موافق هستید؟‬ ‫بله‪ ،‬در اینجا هنوز شاهد این هستیم که کارگر پای‬ ‫کوره ذوب اهن اصفهان که زحمت اصلی درامدزایی باشگاه‬ ‫روی دوش او قرار گرفته از معادالت میلیونی درون باشگاه‬ ‫ ب ی بهره است‪ .‬فرزند همان کارگر زحمتکش اخبار ورزشی را‬ ‫نگاه م ی کند و اه م ی کشد‪ .‬حسرت م ی خورد‪ .‬در حالی که ان‬ ‫کارگر و فرزندش باید صاحب سهام باشگاه باشند‪.‬‬ ‫واگذاری سهام به کارکنان چه مزایایی دارد یا در‬ ‫واقع چه مشکالتی را حل خواهد کرد؟‬ ‫ورزش‬ ‫اگر سهام باشگاه های صنعتی را به کارکنان خود‬ ‫این باشــگاه ها و کارخانه ها واگذار کنیم چند مشــکل را‬ ‫حل کرده ایم‪ .‬اولیــن و بدیه ی ترین ویژگــی این واگذاری‬ ‫این است که دیگر ســکوها خالی نخواهند بود‪ .‬کارگران و‬ ‫خانواده های شان ب رای حفظ ارزش سهام یا حتی ارتقای ارزش‬ ‫سهام شان م ی ایند و تیم شان را تشویق م ی کنند‪ .‬چون سهام‬ ‫باشگاه ب رنده ارزش افزوده پی دا م ی کند‪ .‬دوم اینکه اصل ‪ 44‬به‬ ‫درستی محقق م ی شود و سوم اینکه این شرکت های تعاونی‬ ‫در درون خودشان اشتغالزایی م ی کنند‪.‬‬ ‫این اشتغالزایی چگونه صورت خواهد گرفت؟‬ ‫یک باشگاه ورزشی در طول سال چند صد میلیون‬ ‫تومان هزینه دارد‪ .‬چمن ورزشــگاهش را زیر کشت م ی برد‪.‬‬ ‫پی راهن تیمش را م ی خرد‪ .‬چه ای رادی دارد که ان شــرکت‬ ‫تعاونی که متشکل از کارکنان اســت بیایند و یک سری از‬ ‫اقدامات این چنینی را خودشــان به دســت بگیرند‪ .‬در این‬ ‫صورت نیاز ان باشگاه به شرکت های بیرونی به صفر درصد‬ ‫م ی رسد‪ .‬باشگاه از لحاظ مالی هم در شــرایط بهتری قرار‬ ‫م ی گیرد و م ی تواند دســت به درامدزایی بزند‪ .‬باشــگاه در‬ ‫این شرایط بخشی از هزینه های خودش را به کارکنان خود‬ ‫اختصاص م ی دهد و کارکنان هم با این پول تعاون ی هایی را‬ ‫ایجاد م ی کنند‪ .‬من در مورد این موضوع یعنی جمع سپاری‬ ‫کتابی هم دارم که وزارت تعاون ان را منتشر کرده است‪ .‬من‬ ‫بارها به این مورد اشــاره کرده ام که حلقه مفقوده اصل ‪44‬‬ ‫تعاون ی ها هستند و در قانون اساسی ما نیز امده که ‪ 25‬درصد‬ ‫از اقتصاد کشور باید بر عهده تعاون ی ها باشد اما متاسفانه ما‬ ‫م ی بینیم که در کشور ما افراط و تفریط هایی صورت گرفته‬ ‫است‪ .‬یا کامال دولتی هستیم یا‬ ‫اینکه فکر م ی کنیم یک شــبه‬ ‫م ی توانیم خصوصی شویم‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫در حالــی که خیل ی ها‬ ‫درباره رقم پیشنهادی دولت‬ ‫بــرای واگذاری اســتقالل‬ ‫و پرســپولیس بــه بخش‬ ‫خصوصــی واکنش هــای‬ ‫مثبت یا منفی از خود نشان‬ ‫م ی دهند این رضــا محمدکاظمی‪ ،‬عضو هیات‬ ‫ی دانشکده کارافرینی دانشگاه تهران است‬ ‫علم ‬ ‫که در گفت وگو با هفته نامه مثلث تاکید م ی کند‬ ‫مزایده شــیوه خوبی برای فروش سرخاب ی ها‬ ‫نیســت‪ .‬او درباره موضوع خصوص ی ســازی‬ ‫توضیحات قاب ل توجهی ارائه م ی کند و سپس‬ ‫یاداور م ی شــود که اســتقالل و پرسپولیس‬ ‫خودروی فرسوده نیستند که از طریق مزایده‬ ‫به فروش برسند‪ .‬متن گفت وگوی مثلث با این‬ ‫استاد دانشگاه را م ی خوانید‪.‬‬ ‫تا ما در این مورد به یک عدد مشــخص نرســیم‬ ‫می زان هر سهم به دست نم ی اید‪ .‬باید بدانیم که چه تعداد‬ ‫از هواداران ب رای خرید سهام ثب ت نام م ی کنند‪ .‬این اتفاق از‬ ‫طریق فرابورس قابل اجراست‪ .‬هواداران ثب ت نام م ی کنند‪.‬‬ ‫تعداد شان که مشخص شــد قیمت هر باشگاه میان تعداد‬ ‫هوادارانی که م ی خواهند از طریق خرید سهام به باشگاه شان‬ ‫کمک کنند تقسیم خواهد شد و قیمت هر سهم مشخص‬ ‫در مورد باشــگاه های‬ ‫استقالل و پرسپولیس‬ ‫پیشنهاد شما چیست؟‬ ‫من احساس م ی کنم وزیر اقتصاد هم خیلی موافق‬ ‫نیست که این دو باشگاه واگذار شوند اما تاکید م ی کند که‬ ‫ه ر کسی که پول بیشتری داد باشگاه به او م ی رسد‪ .‬به نظرم‬ ‫این درست نیست‪.‬‬ ‫بهترین شیوه واگذاری چگونه است؟‬ ‫مزایده ب ر خالف قانون‬ ‫اساســی اســت‪ .‬انجایی که‬ ‫م ی گوید خصوص ی سازی یعنی‬ ‫واگذاری مال مردم به مردم‪.‬‬ ‫در مورد ایــن ‪ 290‬میلیارد‬ ‫تومــان هــم خیل ی هــا‬ ‫واکنش های مثبت و منفی‬ ‫نشــان داده اند‪ .‬نظر شما‬ ‫چیست؟‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫این واگذاری قطعا در فرابورس عملی خواهد بود؟‬ ‫بله‪ ،‬چون برخی دوســتان تا بحث واگذاری پیش‬ ‫م ی اید م ی گویند این اتفاق شدنی نیست چون صورت های‬ ‫مالی این دو باشگاه شفاف نیست و این دو تیم زیانده هستند‬ ‫و حرف های اینچنینی‪ .‬من از فرابورس صحبت م ی کنم نه‬ ‫در مورد واگذاری از طریق بورس‪.‬‬ ‫بعض ی هــا معتقدند وقتی تعداد ســهامداران‬ ‫به چند صد هزار نفر برســد موضــوع انتخاب‬ ‫هیات مدیره و در نهایت مدیرعامل کار بســیار‬ ‫دشواری خواهد بود‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫جای نگرانی نیســت‪ .‬بعضی شــرکت ها در دنیا‬ ‫هستند که بسیار پیشرفته هســتند و چند ده میلیون نفر‬ ‫سهام شــان را خریده اند‪ .‬مکانیزم انتخــاب هیات مدیره یا‬ ‫مدیرعامل باشــگاه از این طریق چند دهه است که در اروپا‬ ‫دوســتان وقتــی‬ ‫م ی خواهند وارد یک موضوعی‬ ‫بشوند و به اصطالح ورود کنند‬ ‫ناله سر م ی دهند که چرا به عنوان مثال قرارداد فالن باشگاه‬ ‫شفاف نیست‪ .‬من از وزارت ورزش به طور خاص اسم م ی برم‬ ‫اما خودشان در موارد مشابه شفاف سازی نم ی کنند و ما متوجه‬ ‫نشدیم که طبق چه مکانیزمی این اتفاق رخ داده و دوستان به‬ ‫این رقم ‪ 290‬میلیارد تومان رسیده اند‪.‬‬ ‫وزارت ورزش ریــز قــرارداد افرادی کــه تحت نظر‬ ‫وزارتخانــه ای دیگر قــرار دارنــد را روی خروجی ســایت‬ ‫اختصاص ی اش قرار م ی دهد اما در مورد مســائل مربوط به‬ ‫خودش دست به این شفاف سازی نم ی زند‪.‬‬ ‫این مزایده عملی م ی شود؟‬ ‫خدا کند که من اشــتباه کنم‪ .‬فــردی مادرش را‬ ‫روی دوش خود م ی گذارد و به بازار م ی برد تا بفروشــد‪ .‬به او‬ ‫م ی گویند مگر مادر فروشی است؟ م ی گوید قیمتی م ی گویم‬ ‫که کسی نتواند بخرد‪ .‬خدا کند که دوستان در مورد استقالل‬ ‫و پرسپولیس این روش را اعمال نکنند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫بیشتر توضیح م ی دهید؟‬ ‫مدل های اروپایی به دو بخش تقســیم م ی شوند؛‬ ‫مدل ایتالیایی و مدل انگلیســی‪ .‬در مدل ایتالیایی به سراغ‬ ‫فامیلی بیزین س ها م ی روند‪ .‬مثال خانواده موراتی که صنعت‬ ‫نفت را در اختیار دارد باشــگاه اینترمیالن را گرفته اســت‪.‬‬ ‫خانواده ای کــه کارخانه فیات را دارد صاحب کدام باشــگاه‬ ‫است؟ یوونتوس‪ .‬خانواده اقای ب رلوسکونی باشگاه اث میالن‬ ‫را دارد‪ .‬اساسا اقتصاد ایتالیا بر همین مبنا است‪ .‬یعنی فامیلی‬ ‫بیزینس؛ یعنی شــرکت های خانوادگی‪ .‬فیلم پدرخوانده به‬ ‫خوبی نشان م ی دهد که مبنای کسب و کار در ایتالیا چگونه‬ ‫است‪ .‬البته در این فیلم کسب و کار سیاهی نشان داده شده‬ ‫اما به طور کلی این شرکت های خانوادگی هستند که اقتصاد‬ ‫ایتالیا را معنا م ی بخشند‪ .‬امیدوارم ما هیچ وقت به این سمت‬ ‫نرویم چون این شــیوه کامال کاپیتالیستی است‪ .‬یک نوع‬ ‫دیگر هم واگذاری به مردم است‪ .‬البته در طول چند دهه تع داد‬ ‫سهامداران ممکن است کاهش پی دا کند‪ .‬کمتر و کمتر شود‪.‬‬ ‫ما باید سهام را ابتدا به مردم واگذار کنیم ان وقت خودشان‬ ‫تصمیم م ی گیرند که سهامدار‬ ‫باقــی بمانند یا سهم شــان را‬ ‫بفروشند‪ .‬ما اجازه نداریم مردم را‬ ‫دور بزنیم و امتیاز این دو باشگاه‬ ‫را به افرادی خاص بفروشیم‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫بهترین شــیوه واگذاری این دو باشــگاه به مردم‬ ‫است‪ .‬اصل ‪ 44‬قانون اساســی هم م ی خواهد همین نکته‬ ‫را بگوید‪ .‬هر چند باز هم تاکید م ی کنم که ما باید ســهام را‬ ‫به شرکت های تعاونی هواداران واگذار کنیم تا مدل موفقی‬ ‫پی ش رو داشته باشیم‪ .‬شاید تعداد هوادارانی که م ی خواهند‬ ‫ســهام بخرند به چند میلیون نفر هم برسد‪ .‬اشکالی ندارد‪.‬‬ ‫کار پیچیده ای نیست‪ .‬انها ثب ت نام م ی کنند و سهام به انها‬ ‫واگذار م ی شود‪.‬‬ ‫ب ه طور کلی مدل های خصوص ی ســازی در دنیا‬ ‫چگونه است؟‬ ‫ایا این امکان وجود دارد که‬ ‫مزایده در نهایت به شیوه ای‬ ‫کاپیتالیستی منجر شود؟‬ ‫پرسپولیس و استقالل‬ ‫باید واگذار شــوند‪ .‬در این مورد‬ ‫هیچ کس هیچ تردیدی ندارد‪.‬‬ ‫باید بــه مردم واگذار شــود‪ .‬به‬ ‫هوادارانی که هواداری شان ثبت‬ ‫شده است‪ .‬یعنی سهام باید به‬ ‫هواداران ثبت شــده در قالب‬ ‫کانون هواداران واگذار شــود‪.‬‬ ‫مگر پرســپولیس و استقالل‬ ‫جنس به دردنخور هستند که به‬ ‫مزایده گذاشته شوند‪ .‬مگر اینها‬ ‫خودروی از رده خارج هستند که‬ ‫از طریق مزایده به فروش برسند‪.‬‬ ‫فکر م ی کنید در حال‬ ‫حاضر همه مسئوالن موافق این واگذاری هستند؟‬ ‫حل شده است‪ .‬هیچ مشــکلی در این مورد وجود ندارد‪ .‬اگر‬ ‫ما بلد نیســتیم باید برویم یاد بگیریم اما کال کار سختی‬ ‫نیست‪ .‬چون بلد نیســتیم و نم ی بینیم نباید منکر شویم و‬ ‫بگوییم نه اگر تعداد سهامداران باال برود انتخاب مدیرعامل‬ ‫به یک معضل تبدیل م ی شــود‪ .‬این مکانیزم روشن است‪.‬‬ ‫جای تدریس این مکانیزم شــاید در این گفت وگو نیســت‬ ‫اما کارشناسان م ی دانند که این روش وجود دارد و از طریق‬ ‫سرشاخه ها م ی توان به این مساله رسیدگی کرد‪.‬‬ ‫‪75‬‬ ‫ورزش‬ ‫همه خریداران سرخابی‬ ‫پرسپولیس مشتری بیشتری دارد‬ ‫‪3‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫خرید سهام سرخابی ها حاال به یکی از داغ ترین سوژه های‬ ‫روز فوتبال ایران تبدیل شده است‪ ،‬اما به نظر می رسد جدال بر سر‬ ‫سهام سرخ ها به مراتب داغ تر و البته حساس تر از سهام ابی ها‬ ‫باشد‪ .‬برخی خریداران می گویند قیمت پیشنهادی دولت زیاد‬ ‫استوسرخابی هاهریک‪290‬میلیاردتوماننمی ارزند‪.‬بااینحال‬ ‫چه کسی است که نداند همین افراد به راحتی از کنار این فرصت‬ ‫عبورنمی کنند‪.‬یکیازاینخریدارانحسینهدایتیاست‪.‬تقریبا‬ ‫همهاطمیناندارندکهاوبهاینسادگی هاازپرسپولیسنمی گذرد‪.‬‬ ‫با اینکه می گوید مادرش به او نصیحت کرده به پرســپولیس‬ ‫نرود اما خودش تایید می کند که پول خرید بلوک ‪ 20‬درصدی‬ ‫پیشکسوتان و بخش عمده پول بلوک ‪ 49‬درصدی مدیران را‬ ‫همراههفتشریکشخریداریمی کند‪،‬ولیهدایتیتنهاخریدار‬ ‫دستبهنقدپرسپولیسنیست‪.‬‬ ‫گفتهمی شودسید هادیرضوی‪،‬دامادمحمدشریعتمداری‬ ‫معاوناجراییرئیس جمهورکهدربرخیپروژه هایشبکهنمایش‬ ‫خانگی سریال ها همکاری داشته‪ ،‬به همراه گروهی از دوستان‬ ‫اقتصادی اش به خرید پرسپولیس فکر می کنند‪ .‬البته هدایتی‬ ‫می گوید‪ ،‬اگر رضوی هم به بحث خرید پرسپولیس وارد شود در‬ ‫کنسرسیوممشترکاووشرکایشقدمپیشمی گذارد‪.‬‬ ‫یدیگرهماینروزهاشنیدهمی شود‪،‬امابه‬ ‫نامچندتاجرنام ‬ ‫نظر می رسد ناگهان مشتری جدیدی به فهرست خریداران تیم‬ ‫محبوبتهرانیاضافهشده‪،‬کسیکهصاحبیکشبکهفارسی‬ ‫زباندرترکیهاست‪.‬حمیدرضاسیاسیاسپانسرومدیرپرسپولیس‬ ‫نزدیک یک ماه اســت بعد از حواشــی مربوط به دیدار با یک‬ ‫ضد انقالبدراسپانیابهزندانافتادهودادسرایویژهجرائمورزشی‬ ‫در این مدت پیگیر کانال هایی است که این انبوه ساز ساختمانی‬ ‫به یکباره و در کمتر از چند ماه در سه تیم استقالل‪ ،‬پرسپولیس و‬ ‫راه اهن هزینه کرده بود اما این بار تصاویر فردی به نام اسماعیل‬ ‫ایزد دوستدرورزشگاهدرفشی فرخبریشوکهکنندهاست؛فردی‬ ‫کهجست وجوینامشدراینترنتتنهاچندخبرراهمراهدارد‪.‬‬ ‫حکایت مدیریت او در شبکه فارسی زبان ‪ ،PEN‬اینکه او‬ ‫سال‪ 80‬ودرشهرمیانهمسئولستادانتخاباتیسید محمدخاتمی‬ ‫رئیس جمهوروقتبودهودیگریخبریکهواکنشیاستازسوی‬ ‫دو رسانه اصولگرا به حضور اکبر عبدی ستاره سرشناس سینما و‬ ‫تلویزیونایراندربرنامه هایاینشبکهماهواره ای‪.‬اینکهاینفرد‬ ‫چطور به ایران امده و هدفش از حضور در پرسپولیس چیست را‬ ‫هنوز کســی نمی داند‪ .‬با این حال تا اخر این ماه زمان برگزاری‬ ‫مزایدهواگذاریدوتیماستقاللوپرسپولیساعالممی شود‪،‬امیر‬ ‫رضا خادم معاون پارلمانی وزیر ورزش می گوید‪ ،‬انها هیچ نقشی‬ ‫در واگذاری استقالل و پرسپولیس ندارند و تمام مسائل مربوط به‬ ‫سیاسی تا اطالع ثانوی در زندان‬ ‫این واگذاری را وزارت اقتصاد و سازمان خصوصی سازی انجام‬ ‫داده اند‪ .‬او درباره شرایط واگذاری و تعیین صالحیت خریداران‬ ‫هم به تماشــاگران امروز گفته اســت‪« :‬تا جایی که در جریان‬ ‫هستم‪ ،‬نهادهای نظارتی سه گانه در قوه قضائیه‪ ،‬نیروی انتظامی‬ ‫ و دستگاه های امنیتی صالحیت افراد حاضر در مزایده را بررسی‬ ‫می کنندوسپسبسته هایانهابازمی شود‪».‬بااینسیستمنظارتی‬ ‫ایاخریدارانیچونایزددوستمی توانندبرایمالکیتپرسپولیس‬ ‫قدم پیش بگذارند یا حتی خبر حضورشــان در کمپ تیم هم‬ ‫جنجالی رسانه ای همراه خواهد داشت؟ این پرسشی است که به‬ ‫زودی پاسخش مشخص خواهد شد‪ .‬انچه این روزها در رسانه ها‬ ‫مطرح می شود به خوبی نشان می دهد که افراد و شرکت های‬ ‫یخواهانخریدسهامپرسپولیسهستند‪.‬‬ ‫زیاد ‬ ‫ کریمباقری‬ ‫یکی از پیشکسوتان صاحبنام پرســپولیس که پس از‬ ‫خداحافظی اش از فوتبال همواره برای ارتباط دوباره با ان اکراه‬ ‫زیادی از خود نشــان داده حاال یکی از متقاضیان خرید سهام‬ ‫پرسپولیس اســت‪ .‬او پس از پایان دوران بازیگری بارها و بارها‬ ‫پیشنهاد پرسپولیس و سایر تیم های دیگر را برای مربیگری‪،‬‬ ‫سرمربیگری و حتی مدیریت رد کرده اســت‪ .‬از این رو اعالم‬ ‫اینکه قصد دارد جزو متقاضیان خرید سهام پرسپولیس باشد‪ ،‬به‬ ‫اندازه کافی دوستداران او‪ ،‬پرسپولیس و اهالی فوتبال را متعجب‬ ‫کرده است‪ .‬حال او مدعی است که قصد دارد به همراه تعدادی‬ ‫از عالقه مندان سهام باشگاه پرســپولیس را در اختیار بگیرد‪ .‬او‬ ‫چندروزقبلطیمصاحبه ایصراحتااعالمکرد‪«:‬اینهمهسال‬ ‫پرسپولیس در اختیار افراد دیگر بوده‪ ،‬یک سال هم پرسپولیس را‬ ‫بدهندبهما‪».‬‬ ‫ علی دایی‬ ‫ناگفته پیداست که علی دایی به شــدت به خرید سهام‬ ‫پرسپولیسامیدواراست‪.‬اواگرچهکمتردراینخصوصمصاحبه‬ ‫کردهونیتواقعی اشبرایتصاحبپرسپولیسرارسانه ایکرده‬ ‫است‪،‬امامنابعموثقخبریدروزارتورزشوسازمانخصوصی‬ ‫سازی از تالش های فوق العاده او و همراهان همیشگی اش برای‬ ‫حضور در مناقصه و مزایده خرید سهام خبر می دهند‪ .‬علی دایی‬ ‫از نظر مالی انقدر استطاعت دارد که بتواند سهام پرسپولیس را‬ ‫بخرد‪ .‬اما سوال اینجاست که ایا دولت این سهام را در اختیار او‬ ‫قرار خواهد داد یا نه‪.‬‬ ‫ عباسانصاری فر‬ ‫ائتالف تازه هدایتی با دایی‬ ‫یکیازمدیرانقدیمیپرسپولیسکهدرچندمقطعبهاین‬ ‫تیمملحقشدهاست‪.‬انصاری فراگرچهدردهه‪ 60‬قهرمانی های‬ ‫زیادی را به همراه علی پروین دشت کرد‪ ،‬اما در دیگر مقاطعی که‬ ‫در دهه های ‪ 70‬و ‪ 80‬به جمع سرخپوشان ملحق شده‪ ،‬کارنامه‬ ‫ضعیفیراازخودبهجایگذاشتهاست‪.‬بدهی هایفراوانحاصل‬ ‫مدیریت کوتاه مدت او در مقطع های مختلف بوده است‪ .‬هر چند‬ ‫کهشخصامدعیاستاگرفرصتکافیدراختیاراوقرارمی گرفت‬ ‫و از سوی سازمان تربیت بدنی وقت به او اعتماد و اطمینان کافی‬ ‫می شد‪ ،‬می توانست پرسپولیس را به جایگاه قبلی گذشته اش‬ ‫برگرداند‪.‬انصاری فرمدعیاستکهبه همراهیکشرکتبزرگو‬ ‫قدرتمندخواهانخریدسهامپرسپولیساست‪،‬امااوهممثلدایی‬ ‫وباقریشانسکمیبرایتصاحبپرسپولیسدارد‪.‬‬ ‫ امیرعابدینی‬ ‫عابدینی هفته گذشته اعالم کرد که با هیچ کدام از افراد‬ ‫و شرکت هایی که تا به حال متقاضی خرید سهام پرسپولیس‬ ‫شده اند‪ ،‬به توافق نرسیده است‪ .‬او اگرچه ائتالفی را با علی پروین‬ ‫و حســین هدایتی برای تصاحب ‪20‬درصد سهام پرسپولیس‬ ‫توسط پیشکسوتان انجام داده اما صراحتا اعالم کرده که تنها اگر‬ ‫محلوجیرئیسسابقهیات مدیرهباشگاهپرسپولیسبرایخرید‬ ‫سهامباشگاهپرسپولیساقدامکند‪،‬حمایتشرااعالمکردهووارد‬ ‫گودخواهدشد‪.‬بههرحالباتوجهبهنزدیکیایدئولوژیکیکهبین‬ ‫عابدینیوگروهشبادولتفعلیوجوددارد‪،‬اوازشانسبیشتری‬ ‫برای حضور دوباره در پرسپولیس برخوردار است‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫پیشینه قویاودرپرسپولیسباعثشدهتاهواداراناینتیمنیزاز‬ ‫بازگشتاواستقبالکنند‪.‬‬ ‫ سیاسیورفقا‬ ‫تا همین یک ماه پیش حمیدرضا سیاســی از بیشترین‬ ‫شانس برای خرید سهام پرسپولیس و تصاحب ان برخوردار بود‪.‬‬ ‫هزینه هایی که او در باشگاه از جیب پرداخت می کرد‪ ،‬این گمان‬ ‫را ایجاد کرده بود که او از ســوی وزارت ورزش‪ ،‬وزارت دارایی و‬ ‫سازمان خصوصی ســازی این امنیت کاری را دریافت کرده و‬ ‫حضورشدرپرسپولیسادام هدارخواهدبود‪.‬بسیاریمعتقدبودند‬ ‫سیاسیباحمایتکاملاینگروه هادرپرسپولیسخرجمی کندو‬ ‫تنهاامیدشبرایپرداختهزینه هایباشگاهازجیب‪،‬قولیاست‬ ‫که به او برای خرید سهام باشگاه داده شده است‪ .‬اما اتفاقاتی که‬ ‫طییکماهگذشتهرخدادومنجربهبازداشتسیاسیوبرکناری‬ ‫احتمالی اش از مدیرعاملی این باشگاه خواهد شد‪ ،‬او را از جایگاه‬ ‫کسیکهبیشترینشانسرابرایخریدسهامباشگاهپرسپولیس‬ ‫باقری؛ خریدار رسانه ای پرسپولیس‬ ‫ورزش‬ ‫داشت‪ ،‬به کم امیدترین فرد تبدیل کرده‬ ‫است‪.‬کافیاستبدانیدکهحمیداستیلی‬ ‫دلیل اصلی عدم توافقش با دادستانی‬ ‫برایمالکیتراه اهنرادخیلبودنبرادر‬ ‫سیاسیعنوانکردهاست‪.‬‬ ‫ برادران پیروانی‬ ‫ علیپروین‬ ‫طبیعی بود که فراخوان فروش‬ ‫سهام پرسپولیس به صورت مزایده ای‬ ‫پای خیلی ها را به این ماجرا باز خواهد‬ ‫کرد‪.‬علیپروینیکیازنخستینافرادی‬ ‫بودکهباحمایتپیشکسوتانبرایخرید‬ ‫یا اجاره پرسپولیس راهی وزارت ورزش‬ ‫شد‪.‬سلطانکهتاقبلازسالجدیدیکیازجدی ترینگزینه های‬ ‫تصاحبپرسپولیسبه شمارمی رفت‪،‬باتوجهبهسردیرابطه اش‬ ‫باگودرزینسبتبهگذشتهازبختکمتریبرخورداراست‪.‬‬ ‫چهره ای که در طول کمتر از ســه مــاه فاصله عرش تا‬ ‫نزدیکی های فــرش را پیمود‪ .‬اگرچه علی پروین شــخصا نه‬ ‫استطاعت مالی الزم برای خرید سهام باشگاه پرسپولیس را دارد‬ ‫و نه دولت قصد دارد سهام را به او برگرداند اما به عنوان یکی از‬ ‫اسطوره های باشگاه پرسپولیس پیشکسوتان این باشگاه را دور‬ ‫هم جمع کرده تا دولت ‪20‬درصد از سهام باشگاه را در اختیار او‬ ‫و پیشکسوتان قرار دهد‪ .‬پیشکســوتان خوشنامی که عمدتا از‬ ‫دهه های‪ 50‬و‪ 60‬بوده و حسین هدایتی و امیر عابدینی را نیز در‬ ‫کنار خود می بینند‪ .‬پروین با همکاری با هدایتی خیال خیلی ها را‬ ‫از بابت پرداخت خرج و مخارج باشگاه راحت کرده و عابدینی را‬ ‫نیز به واسطه هوش باالی مدیریتی اش به خدمت گرفته است‪.‬‬ ‫گروهی که به نظر می رسد می توانند با خرید پرسپولیس این تیم‬ ‫را موفق کنند‪ ،‬اما موضوع اینجاست که چهره هوشیاری چون‬ ‫علیپروینفراموشکردهکهنمی تواندتعدادیازپیشکسوتانرا‬ ‫درکنارهمحتیبرایچندلحظهدوریکمیزبنشاندواینفاکتور‬ ‫بسیارمهمی است‪.‬‬ ‫ شرکت هایناشناخته‬ ‫چه کســی فکر می کرد هنگامی که اسامی چهره هایی‬ ‫چون عابدینی‪ ،‬فائقی‪ ،‬مهرعلیزاده‪ ،‬هاشمی طبا‪،‬هدایتی‪ ،‬پروین‪،‬‬ ‫دایی و سایرین برای حضور در هیات مدیره پرسپولیس در ابتدای‬ ‫فصل ردیف شده بود به یکباره چهره هایی ناشناخته ای چون‬ ‫سیاسی‪،‬طاهری‪،‬سلیمی‪،‬مونسانوخواجه وندبه عنواناعضای‬ ‫هیات مدیره‪،‬رئیسهیات مدیرهونایب رئیسهیات مدیرهمطرح‬ ‫شــوند‪ .‬چهره هایی که برای یافتن رزومه انها حتی گوگل هم‬ ‫کم می اورد‪ .‬اما با سیستم انتخابی وزارت ورزش گروه جدید و‬ ‫ناشــناخته ای با عنوان هیات مدیره پرسپولیس انتخاب شدند‪،‬‬ ‫هیات مدیره ای که امیررضا خادم وعده داده بود این هیات مدیره‬ ‫بهترینهیات مدیرهتاریخباشگاهپرسپولیسبودهوباحضورانها‬ ‫ابدردلهوادارانتکاننخواهدخورد‪.‬باتوجهبهنفوذخادمدرامر‬ ‫احتمالیکائتالف‬ ‫ائتالف دایی و هدایتی خیلی ها را شوکه کرد‪ .‬گفته می شود‬ ‫هدایتیکهبهنوعیپیشینه اشدر فوتبالباپروینگرهخورده‪،‬به‬ ‫یکبارهباتغییری‪ 180‬درجه ایدرجبههشهریارحاضرشدهاست‪.‬‬ ‫حضور همزمان این دو نفر در وزارت ورزش و قرار گرفتن مقابل‬ ‫پروین و رفقا بحث واگذاری امتیاز پرسپولیس را وارد فاز تازه ای‬ ‫کرده است‪ .‬حتی در روزهای اخیر دوباره شایعه شده که هدایتی‬ ‫عالوه بر دایی قصد دارد با محمد دادکان نیز بخت خود را برای‬ ‫تصاحب پرسپولیس ازمایش کند‪ .‬در واقع عدم اطمینان وزارت‬ ‫به هدایتی سبب شــده تا وی برای متقاعد کردن سران وزارت‬ ‫از گزینه هایی دارای مقبولیت باال برای پیشبرد اهدافش بهره‬ ‫ببرد‪ .‬با این حال عابدینی تاکید می کند که او و هدایتی در یک‬ ‫جبهه هستند‪« :‬ما نماینده پیشکسوتان پرسپولیس برای خرید‬ ‫این باشگاه هستیم‪ .‬می خواهیم راهکاری پیدا کنیم تا بتوانیم در‬ ‫مزایده واگذاری باشگاه شرکت کنیم و ان شاءاهلل این پرسپولیس‬ ‫راخریداریکنیم‪.‬البتهمناینرابایدبگویمکهاقایهدایتیتمام‬ ‫هزینه های خرید باشگاه از طرف پیشکسوتان را برعهده گرفته‬ ‫است‪ .‬به همین دلیل هم است که خودش می خواهد به عنوان‬ ‫مالک باشگاه معرفی شــود‪ .‬من و رویانیان نیز فقط در حد یک‬ ‫مشاور در کنار هدایتی هستیم و راه های شرکت در مزایده باشگاه‬ ‫را به او نشان می دهیم‪ .‬خود من زمانی که باشگاه به پیشکسوتان‬ ‫منتقل شود‪ ،‬کنار می کشم و قرار نیست پست اجرایی در باشگاه‬ ‫پرسپولیسبگیرم‪».‬‬ ‫عابدینیدرمورداینکههدایتیدراستانهخریدختافهاسپانیا‬ ‫قرار دارد و چطور می تواند همزمان پرسپولیس را بخرد هم گفته‬ ‫است‪« :‬هدایتی با خرید ختافه قصد دارد شرایط را برای حضور‬ ‫بازیکنان مستعد ایرانی در اسپانیا فراهم کند و به همین دلیل هم‬ ‫احتمالداردفرصتنکندکهتمام وقتاینباشگاهراادارهکند‪.‬امااو‬ ‫تصمیمجدیداردکهباشگاهپرسپولیسراهدایتکندومنفکر‬ ‫می کنمخیلیبرایرسیدنبهاینماجراجدیاست‪».‬‬ ‫عابدینی؛ مرد پشت پرده ائتالف ها‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫پروین همچنان مدعی خرید پرسپولیس‬ ‫گامی بلندبرداشته اند‪.‬‬ ‫در مورد اســتقالل اما ماجرا کمی فــرق می کند‪ .‬تعداد‬ ‫خریداران زیاد نیست‪ .‬اصلی ترین خریداران علی فتح اهلل زاده و‬ ‫علیانصاریهستند‪.‬‬ ‫علی فتح اهلل زاده درباره ‪ 290‬میلیارد تومان قیمت تعیین‬ ‫شده برای دو باشگاه استقالل و پرسپولیس می گوید‪« :‬واقعیت‬ ‫ایناستکهاگراموالایندوباشگاهراباهممقایسهکنیم‪،‬متوجه‬ ‫می شویم که قیمت اســتقالل باالتر از پرسپولیس است چون‬ ‫تلوو کمپاستقاللباتالشمنواعضایهیات مدیره‬ ‫زمین های ‬ ‫سابق به اموال استقالل که جمعا‪ 300‬میلیارد تومان قیمت دارد‪،‬‬ ‫اضافهشد‪».‬‬ ‫او ادامه می دهد‪« :‬دوستان اموال را جدا کرده و قصد فروش‬ ‫برند این دو باشگاه را دارند که برند انها ارزش قیمت تعیین شده را‬ ‫ندارد‪.‬شنیده امتصمیمگرفته اندکهتنهابرنددوباشگاهرابهفروش‬ ‫برسانندوبعدهاشرکتایندوباشگاهراواگذارکنندکهاینمسالهبا‬ ‫قانونمغایرتدارد‪.‬اگرقراراستبرندایندوباشگاهراواگذارکنند‪،‬‬ ‫امیر رضا خادم پیش از این دو باشگاه را با قیمت ‪ 20‬و ‪ 30‬میلیارد‬ ‫تومانفروختهبوداماحاالچطورتصمیمگرفته اندبرندراباقیمت‬ ‫‪ 290‬میلیاردتومانبهفروشبرسانند؟»‬ ‫فتح اهلل زاده با بیان اینکه دوستان از قوانین فیفا اطالعی‬ ‫ندارند‪ ،‬تاکید می کند‪« :‬اقایان می توانند از‪ AFC‬یا سازمان لیگ‬ ‫خودمان استعالم بگیرند که اگر استقالل و پرسپولیس شرکت‬ ‫نبودند‪ ،‬می توانستنددرلیگبرتر یالیگقهرمانانشرکتکنند؟‬ ‫بنابراینمناصالقصدورودبهاستقاللوشرکتدرمزایدهراندارم‬ ‫چون ساختار فوتبال ما مشخص نیست‪ .‬نه استقالل را می خرم و‬ ‫نه سهمی از ان می خواهم‪ ».‬گروه بانکی اینده به مدیریت علی‬ ‫انصاری هم مشتری سهام استقالل است‪ .‬هر چند خود انصاری‬ ‫تاکنون به طور جدی درباره خرید سهام این باشگاه اظهارنظر‬ ‫نکرده است‪ .‬تنها یک بار در این مورد واکنش نشان داده و گفته‪:‬‬ ‫«خریداستقالل؟نهتاییدمی کنمنهتکذیب‪».‬‬ ‫با همه اینها هر روز خبر تازه ای از خریداران این دو باشگاه‬ ‫در رسانه ها منتشر می شود‪ .‬باید دید دولت به کدام مشتری روی‬ ‫خوشنشانمی دهد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫انصاری فر‪ ،‬معترض به مزایده سرخاب ی ها‬ ‫خصوصی سازیبازهمممکناستچهره هایتازه ایبرایخرید‬ ‫پرسپولیسپاپیشبگذارند‪.‬‬ ‫البه الیتماممدعیانیکهنام شان‬ ‫برای در اختیار گرفتن سهام پرسپولیس‬ ‫بهگوشمی رسد‪،‬پیش قدمشدنبرادران‬ ‫پیروانینیزدرنوعخودجالببود‪.‬انهاکه‬ ‫برایرایزنیباوزیرورزشعازموزارتخانه‬ ‫شدهبودندباتوجهبهحمایتیکشرکت‬ ‫صنعتی یکی از مشــتریان قابل توجه‬ ‫پرسپولیسبهشمارمی روند‪.‬چهره هایی‬ ‫که تا پیش از این نامی از انها در عرصه‬ ‫مدیریتیورزشبردهنشدهبودحاالبرای‬ ‫خرید باشگاهی همچون پرسپولیس‬ ‫‪77‬‬ ‫برخیز ز جا‬ ‫نه وقت خواب است‬ ‫مشفق کاشانی شاعر ایینی درگذشت‬ ‫«دوره دبستان‪ ،‬من مبصر کالس بودم‪ .‬مبصرها کمتر‬ ‫با بچه ها کنار م ی ایند و معموال از شاگردان نزد معلم و ناظم‬ ‫و مدیر مدرسه شــکایت م ی کنند‪ ،‬اما من با بچه ها بسیار‬ ‫دوســت بودم‪ .‬در حقیقت یار و یاور و رفیق همه انها بودم‪.‬‬ ‫معلمم یعنی همان اقای فریدی که بســیار مشوق من در‬ ‫شاعری بود‪ ،‬این ویژگی را به دفعات در من دیده بود‪ ،‬بناب راین‬ ‫تصمیم گرفت تخلص مشفق را ب رایم انتخاب کند و گفت‪:‬‬ ‫«تو دوست مه ربان همه بچه هایی و بهتر است از این به بعد‬ ‫در شعرهایت «مشفق» تخلص کنی‪ ».‬من هم پذیرفتم و‬ ‫شدم مشفق کاشانی»‪ ...‬و او ســال ها مشفق کاشانی ماند‪،‬‬ ‫سال های سال‪ .‬مشفق حلقه وصلی بین مجموعه مختلفی‬ ‫از شاع ران این روزگار بود و همه ایشان را دوست م ی داشتند‬ ‫زی را با شاع ران این روزگار پدرانه تعامل م ی کرد‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫زندگینامه مشفق‬ ‫مشفق کاشان ی ‪ ،‬متولد ‪ ۱۳۰۴‬کاشان است‪ ،‬تحصیالت‬ ‫ابتدایی و دبیرستان را در شهرش و تحصیالت تکمیلی تا‬ ‫مقطع فوق لیسانس را در ته ران به پایان رساند‪.‬‬ ‫اولین شعر ایین ی اش صالی غم را که تضمینی زیبا‬ ‫از ‪ ۱۲‬بند محتشم کاشانی است‪ ،‬در ‪ ۱۹‬سالگی سرود که با‬ ‫عنوان «زینت المراثی» چاپ شد‪ ،‬این اثر در پی شفا یافتن او‬ ‫از یک بیماری مهلک در کاشان سروده شد تا شکر و سپاسی‬ ‫باشد از حضرت اباعبداهلل الحسین و حضرت ابوالفضل که‬ ‫جواب نذر و نیاز پدر را با شفای پسر داده اند‪.‬‬ ‫مشــفق پس از دیپلم به اســتخدام وزارت فرهنگ‬ ‫(اموزش و پــرورش ) درامد و در کنار تدریــس و فعالیت در‬ ‫معاونت فرهنگی اداره‪ ،‬پیشه شاعری خود را نیز با عشق و‬ ‫عالقه دنبال کرد و در این رهگذر با سه راب سپهری جوان‬ ‫اشنا شد و با دیدن یکی از شعرهای او به استعدادش پ ی برد و‬ ‫او را به سرودن تشویق کرد‪.‬‬ ‫سه راب سپهری شاعر اب و ایینه کشف بزرگ مشفق‬ ‫اســت‪ .‬نگاه نافذ و نجیب ســه راب بر دلش م ی نشیند و‬ ‫این دو اهل دل کاشــانی را ب رای مقطعی از زندگی همراه و‬ ‫همسفر م ی کند‪ .‬نامه نگاری های سه راب و مشفق که بالغ‬ ‫بر هفتاد نامه م ی شود گنجینه گرانبهایی است که به گفته‬ ‫استاد مشفق کاشانی توسط دوستی که در ای ران نیست ب رای‬ ‫مطالعه قرض گرفت و دیگر پس نداد و استاد همواره حسرت‬ ‫استرداد این می راث گرانبها را م ی خورد‪ .‬در این نامه ها عالوه‬ ‫بر مسائل خصوصی نظ رات ســه راب در مورد شع ر نو و اثار‬ ‫دیگر شاع ران اب راز شده که شایسته است ان دوست به خارج‬ ‫رفته به گونه ای به نشــر ان همت کند‪ .‬شعر معروف استاد‬ ‫مشفق کاشانی خطاب به سه راب سپهری مشهور و زیباست‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬رهبر معظم انقالب اسالمی در پیامی درگذشت شاعر برجسته اقای مشفق کاشانی را تسلیت‬ ‫گفتند‪.‬‬ ‫متن پیام رهبر انقالب به این شرح است‪:‬‬ ‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬ ‫درگذشت شاعر غزلس رای برجسته جناب اقای مشفق کاشانی رحمه اهلل علیه را به خاندان مکرم ایشان و به خانواده شعر و ادب‬ ‫کشور و همه شاگردان و عالقمندان این استاد فرزانه تسلیت عرض م ی کنم‪ .‬به جز شعر شیوا و دلنشین‪ ،‬اخالق و شخصیت انسانی‬ ‫و تعهد به ارمان های انقالب نیز از جمله ویژگ ی هایی بود که اینجانب را در مدت بیش از ‪ 30‬سال اشنایی نزدیک با این انسان مومن‬ ‫و اراسته‪ ،‬به وی عالقه مند م ی ساخت‪ .‬رحمت و مغفرت الهی بر روان او‪.‬‬ ‫مقام معظم رهبری در سال ‪ ۱۳۹۲‬و در دیدار با دســت اندرکاران برگزاری همایش نکوداشت مرحوم مشفق کاشانی با چنین‬ ‫تعابیری از وی یاد م ی کنند‪« :‬جناب اقای مشفق هم از شع رای خوب زمان ما هستند‪ .‬بنده البته از قدیم با بعضی از اشعار ایشان ‪ -‬در‬ ‫مطبوعات و اینها ‪ -‬اشنا بودم و شخص ایشان را هم که از اوایل انقالب به اتفاق اقای حمید و مرحوم شاهرخی و اینها‪ ،‬مکرر اقایان را‬ ‫زیارت م ی کردیم؛ از شعرهایشان م ی شنیدیم‪ ،‬استفاده م ی کردیم‪ .‬و غزل ایشان‪ ،‬غزل پخته و مضمون دار و خوش اسلوبی است؛ یعنی‬ ‫یکی از غزل سرایان برجسته زمان ما جناب اقای مشفق هستند؛ بیشتر سبک ع راقی ‪ -‬و در عین حال دارای مضمون‪ ،‬دارای الفاظ‬ ‫شسته رفته و پخته ‪ -‬غزل ایشان را تشکیل م ی دهد‪ .‬حاال البته ایشان در فنون دیگر هم شعر م ی گویند‪ ،‬قصیده هم م ی گویند‪ ،‬قطعه‬ ‫هم م ی گویند‪ ،‬لکن غزل ایشان یک برجستگی ویژه ای دارد‪ .‬در جلسات شعری ای که بنده در انجاها حضور داشته ام و توانسته ام‬ ‫بشنوم از شعرها‪ ،‬شعر ایشان همیشه یک شیرینی و برجستگی و زیبایی خاصی داشته‪ .‬جا دارد که از ایشان حقیقتا تشویق بشود‪».‬‬ ‫که در سال ‪ ۱۳۲۶‬سروده شده است‪ ،‬ابیاتی از ان چنین است‪:‬‬ ‫بگذرد این روزگار تلخ تر از زهر‬ ‫بار دگر روزگار چون شکر اید‬ ‫ورنه از این درد و رنج‪ ،‬اهرمن مرگ‬ ‫از در من ای «سپهر» بیخبر اید‬ ‫‪ ۱۳۳۳‬سال مهاجرت مشفق به ته ران و حضورش در‬ ‫جلسات و انجمن های اسم و رسم دار شعر و ادب ان روزگار و‬ ‫شروع دوران حرفه ای شاعری او بود‪.‬‬ ‫مشــفق کاشــانی خود در مورد ســبک شعری اش‬ ‫م ی گوید‪ :‬سبک و ســیاق اثار من امیزه ای از سبک هندی‬ ‫و ع راقی است‪.‬‬ ‫او در بیشتر قالب های شعر فارسی طب ع ازمایی کرده‬ ‫است ولی به غزل بیش از قالب های دیگر عالقه دارد‪.‬‬ ‫مشفق پس از انقالب نیز بسیار جدی تر و کوشاتر از‬ ‫پیش با هنر خویش به یاری فرهنگ و ادب ای ران ی اسالمی‬ ‫امد و با حضور در مرکز موسیقی صداوسیما‪ ،‬واحد وی رایش‬ ‫رادیو و حضور در شورایعالی شــعر وزارت فرهنگ و ارشاد‬ ‫اســامی در کنار اســتادان دیگر شــعر انقالب‪ ،‬محمود‬ ‫شــاهرخی‪ ،‬حمید ســبزواری‪ ،‬شــهریار و مهرداد اوستا در‬ ‫افرینش ادبیات انقالب و دفــاع مقدس و اموزش و پرورش‬ ‫شاع ران جوان و نوپا‪ ،‬نقش مهمی ایفا کرد و تاثیر ماندگاری‬ ‫از خود برجای گذاشت‪.‬‬ ‫سرود زندگی‪ ،‬سراب افتاب‪ ،‬اذرخش‪ ،‬اینه خیال‪ ،‬گزینه‬ ‫ادبیات معاصر‪ ،‬شب همه شب‪ ،‬هفت بند التهاب‪ ،‬پنجره ای‬ ‫به افتاب‪ ،‬در صالی غم‪ ،‬تضمین ‪ ۱۲‬بند محتشم کاشانی و‬ ‫سی رنگ از اثار دیگر اوست‪.‬‬ ‫مشفق کاشانی از شع رای متعهدی است که در دوران‬ ‫دفاع مقدس در کنار سپیده کاشانی‪ ،‬حمید سبزواری‪ ،‬محمود‬ ‫شاهرخی‪ ،‬مهرداد اوســتا و دیگران با سرودن اشعار ارزشی‪،‬‬ ‫روحیه حماســی رزمندگان‪ ،‬خانواده های شاهد و احاد مردم‬ ‫را دو چندان م ی کرد‪ .‬از این رو اســت که شعر مشفق را باید‬ ‫از نمونه های برجســته و توفی ق مند شــعر متعهد دانست؛‬ ‫شعری که دل در گرو ایین دارد و چشــم به اسمان معنا‪ .‬او‬ ‫مثل حافظ شی رازی‪ ،‬مهر اینه داران را برگزیده بود‪ .‬نگاهی به‬ ‫مضامین شعر استاد مشفق نشان م ی دهد که این پیر ادب‪،‬‬ ‫سر بر کدام اســتان دارد و دل به مهر کدامین دلب ران باخته‬ ‫است‪ .‬استاد مشفق کاشانی‪ ،‬شعر را سلوک شاعر در جهان‬ ‫معنا م ی خواند و هر بیت را صله ای م ی داند که روح االمین بر‬ ‫دامان شاعر م ی گذارد‪.‬‬ ‫مرگ استاد‬ ‫«برخیز ز جا نه وقت خواب است ای دوست‪ /‬بنشین‬ ‫که شب شعر و شراب است ای دوست‪ /‬در بزم سهیل‪ ،‬زهره با‬ ‫چنگ نواخت‪ /‬میالد بلند افتاب است ای دوست»‬ ‫این‪ ،‬اخرین اشعا ِر شاعری بود که در جشن تولد شاعری‬ ‫دیگر(سهیل محمودی) در محل انجمن شاع ران ای ران حاضر‬ ‫شده و هنگام خواندن همین اشــعار درگذشت‪ .‬حاضران در‬ ‫مراسم بالفاصله با اورژانس تماس گرفتند اما استاد مشفق‬ ‫کاشانی در بیمارستان به دلیل نارسایی قلبی جان به جان‬ ‫افرین تسلیم کرد‪.‬‬ ‫پیامبر‬ ‫ترجم ه ای تازه از یک شاهکار قدیمی‬ ‫نشر اموت ترجمه تازه ای از کتاب «پیامبر» نوشــته جب ران خلیل جب ران را که توسط‬ ‫محمد شریفی صورت گرفته‪ ،‬منتشر کرد‪.‬کتاب «پیامبر» شاهکار ادبی و هنری «جب ران خلیل‬ ‫جب ران» است‪ .‬این کتاب در طول قرن بیســتم پس از انجیل پرفروش ترین کتاب در امریکا‬ ‫پیام ارمانگرایانه و نمادین جب ران ب رای ایجاد توازن بین معنویت شــرقی و پیشرفت مادی‬ ‫غرب‪ ،‬چیزی از رنج انسان در سراسر جهان نکاسته است‪ ،‬خوانندگان به صفحات «پیامبر»‬ ‫پناه برده اند تا حکمت ان را از نو جذب کنند‪« .‬پیامبر» سفر مردی تبعیدی به نام المصطفی را‬ ‫که در زبان ع ربی به معنای فرد برگزیده است‪ ،‬به تصویر م ی کشد‪ .‬زمانی که اماده بازگشت به‬ ‫«جزیره زادگاهش» است‪ ،‬ارزو م ی کند که هدایایی را به اهالی اُرفال ِس‪ ،‬مردم ی که در میان انها‬ ‫زندگی کرده است‪ ،‬ببخشد اما چیزی ندارد‪ .‬مردم اُرفال ِس پی رامون او حلقه م ی زنند و المیترا که‬ ‫پیشگوست‪ ،‬از او م ی خواهد که «به ما از حقیقت خود چیزی بده» و درون بین ی های روحانی‬ ‫این مرد در ‪ 26‬موعظه شاع رانه هدایای او هستند‪.‬‬ ‫المصطفی‪ ،‬به عنوان فرزانــه ای حکیم و مردی با بینشــی ژرف‪ ،‬ارزش های اخالقی‪،‬‬ ‫رازهای حیات و حکمت ب ی زمان درباره تجربه بشری شامل ازدواج‪ ،‬کودکان‪ ،‬دوستی‪ ،‬لذت‪ ،‬و‬ ‫مرگ را م ی اموزد‪ .‬او ب رای مثال‪ ،‬انها را به تعادل فکر و احساس‪ ،‬شور و خرد و دهش گمنامانه‬ ‫فرا م ی خواند‪ ،‬زی را که شادی دهنده پاداش اوست‪ .‬این کتاب پیش ازاین چندین ترجمه داشت‬ ‫که از مهم ترین انها م ی توان به ترجمه نجف دریابندری اشاره کرد‪.‬‬ ‫یار نواب‬ ‫کتاب خاطرات حاج عل ی گلرو مفرد‬ ‫انتشارات مرکز اسناد انقالب اسالمی در راستای معرفی جمعیت فداییان اسالم و اعضای‬ ‫مبارز ان‪ ،‬زندگی و مبارزات «گلرو مفرد» از یاران شهید نواب صفوی را منتشر کرد‪ .‬جمعیت‬ ‫فداییان اسالم یکی از گروه ها و تشکل های دینی و سیاسی بود که در دهه ‪ 1320‬با رهبری‬ ‫سیدمجتبی نواب صفوی تشکیل شد‪.‬‬ ‫این جمعیت که نخست ب رای مقابله با اقدامات ضددین احمد کسروی اعالم موجودیت‬ ‫کرده بود به تدریج متاثر از فضای سیاسی دهه ‪ 20‬در جریان نهضت ملی شدن صنعت نفت‬ ‫نیز شرکت کرد و با اعدام انقالبی مهره های رژیم همچون عبدالحسین هژیر‪ ،‬حاجعلی رزم ارا‬ ‫و‪ ...‬راه ملی شدن صنعت نفت را هموار ساخت‪.‬‬ ‫جمعیت فداییان اسالم که همواره دغدغه اجرای احکام نورانی اسالم را داشتند؛ با اعضای‬ ‫جبهه ملی به توافق رسیدند که به شرط پیاده سازی احکام اسالمی در جامعه به انها کمک‬ ‫خواهند کرد‪ ،‬اما ملی گرایان بعد از رسیدن به قدرت‪ ،‬اعضای فداییان اسالم را دستگیر و حبس‬ ‫کردند‪ .‬این نوشتار شرحی موجز از فعالی ت های فداییان اسالم است که با بهره گیری از دیده ها‬ ‫و شنیده های مرحوم حاج علی اصغر گلرو تدوین شده است‪ .‬او که به گفته فرزندش‪ ،‬مسئولیت‬ ‫هماهنگی جلسات گردهمای ی ها و مالقات های خصوصی و عمومی نواب صفوی را در جوادیه‬ ‫ته ران برعهده داشت‪ ،‬از اعضای اولیه جمعیت فداییان اسالم بود که پس از دستگیری نواب‬ ‫صفوی و یارانش‪ ،‬دستگیر شد و تحت شکنجه های سختی قرار گرفت‪.‬‬ ‫«غم صدای تو‬ ‫یعنی‪»...‬‬ ‫همکار «مثلث»‬ ‫نامزد کتاب سال جمهوری اسالمی‬ ‫دبیرخانــه ســی ودومین جایزه کتاب ســال‬ ‫جمهوری اسالمی درحالی فهرست ‪ 9‬اثر راه یافته به‬ ‫مرحله پایانی داوری در گروه ادبیات و در شــاخه شعر‬ ‫معاصر را اعالم کرد که نام اثری از «علیرضا به رامی»‬ ‫در میان نامزدهای نهایی این جایزه دیده م ی شد‪ .‬اثار‬ ‫راه یافته به مرحله دوم داوری جایزه کتاب ســال در بخش‬ ‫شعر به این شرح اعالم شــده اند‪« :‬باغ در حصار مصائب»‬ ‫سروده علیرضا رجبعل ی زاده کاشــانی‪« ،‬دهلی ستاره بود»‬ ‫سروده مرتضی امیری اسفندقه و «واژگان واژگون» سروده‬ ‫محمدرضا طهماسبی از انتشــارات شهرستان ادب‪« ،‬چند‬ ‫مجلس از دهه اول» ســروده اکبر میرجعفری از انتشارات‬ ‫خیمه‪« ،‬غم صدای تو یعنی‪ »...‬ســروده علیرضا به رامی‪،‬و‬ ‫«هیچ که جایی اشغال نم ی کند» سروده منوره سادات نمائی‬ ‫مرتضائی از نشر نیماژ‪« ،‬تیترهای درشت سیاه ترند» سروده‬ ‫علیرضا عباســی‪« ،‬تو درخت لیمو من درخت سپیده دم»‬ ‫سروده زنده یاد الهام اسالمی از انتشارات مروارید و «بال های‬ ‫بایگانی» سروده مرحوم سیدحسن حســینی از انتشارات‬ ‫افق‪« .‬غم صدای تو یعنی‪ »...‬گزیده ای از غزل های علیرضا‬ ‫به رامی‪ ،‬دبیر گروه فرهنگ هفته نامه «مثلث» اســت که‬ ‫چکیده ای از بیش از ‪ 20‬ســال شــاعری او را در این قالب‬ ‫ریشه دار شعر فارسی‪ ،‬در بر م ی گیرد‪.‬‬ ‫در کتاب «غم صدای تو یعنــی‪ »...‬عالوه بر غزل ها‪،‬‬ ‫بخشی هم به گزیده ای ازنقدهای ‪ 11‬منتقد درباره غزل های‬ ‫علیرضــا به رامی اختصاص یافته اســت‪ .‬علیرضا طبایی‪،‬‬ ‫شاعر پیشکسوت در این کتاب گفته است‪« :‬انچه غزل های‬ ‫یرا خواندن ی تر م ی کند‪ ،‬نگاه ویژه او‪ ،‬در این غزل ها به‬ ‫به رام ‬ ‫هستی انسان امروز و دغدغه ها و حساسی ت های او نسبت‬ ‫به سرنوشت انسانی است که در این عصر‪ ،‬ناگزیر از زیست‬ ‫روی قطع ه ای از خاک است‪ .‬نگاهی که بیانگر درک مشترک‬ ‫او از رنجی است که بر ادمی م ی رود‪ ،‬ان هم در جامه استعاره‪.‬‬ ‫اما غزل های او‪ ،‬بعد دیگری را هم ترســیم م ی کنند؛ شاعر‪،‬‬ ‫از عاطفه و عشــق و زیبایی و امید هم م ی گوید و اگر‬ ‫در ب رابر او‪ ،‬در روزنامه ها و صفحات رســانه‪ ،‬همه خبر‬ ‫از تجاوز‪ ،‬فقر‪ ،‬خون و چکمه اســت‪ ،‬اما او همه امیدها‬ ‫را‪ ،‬در پای یاس به قربانــگاه نم ی برد‪ ،‬از امید م ی گوید‬ ‫و از عشق‪»...‬‬ ‫ی پیش از این کتاب‪ ،‬چند اثر دیگر ازجمله‬ ‫از به رام ‬ ‫مجموعه شــعرهای «تا اخر دنیا ب رایت م ی نویسم»‪،‬‬ ‫«وقتی که برف م ی بارد» و «اصال مهم که نیســت»‬ ‫انتشــار یافته و چند اثر دیگر از جمله مجموعه شعر‬ ‫«اقیانوس ارام» در دست انتشار است‪.‬‬ ‫از غزل های این مجموعه است‪:‬‬ ‫به کوچه مان بسپارید خاطرش باشد‬ ‫همیشه در تب و تاب مسافرش باشد‬ ‫به کوچه مان بسپارید مادرم تنهاست‬ ‫اگر که شد‪ ،‬پسر حی و حاضرش باشد‬ ‫به شهرمان برسانید راه ما دور است‬ ‫به فکر نام جدید معابرش باشد‬ ‫پس از سالم‪ ،‬بپرسید کوچه مشتاق است‬ ‫که نام کوچک من از مفاخرش باشد؟‬ ‫پس از سالم بگویید‪« :‬روزگار غریب»‬ ‫خدا کند که نف س های اخرش باشد‬ ‫به خانه مان نرسیدید‪ ،‬نامه بنویسید‪:‬‬ ‫در انتظار شکوه معاصرش باشد‬ ‫پالک ‪( 506‬پانصد و شش)‪ ،‬هشت متری شرقی؛‬ ‫به قاصدک بسپارید خاطرش باشد‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫دیدار‬ ‫سقوط قیمت‬ ‫نفت سوژه‬ ‫اکونومیست‬ ‫پلیس‬ ‫فرانسه اماده‬ ‫می شود از‬ ‫نگاه لوپوئن‬ ‫بعد از پاریس‬ ‫تیتر اصلی‬ ‫تایم‬ ‫‪79‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫خاطرات یک مجری‬ ‫احسان علیخانی در برنامه هفت‬ ‫اتفاق جالبی اســت که یک مجری در مقابل مجری‬ ‫دیگری قــرار بگیرد و در مورد خــودش صحبت کند؛ مثل‬ ‫گفت وگو با احسان علیخانی مجری تلویزیون که در برنامه‬ ‫«رادیو هفت» روی انتن رفت و به سواالت منصور ضابطیان‬ ‫پاسخ داد‪ .‬او در این گفت وگو با اشاره به اینکه در دبیرستان‬ ‫رشته انسانی خواند تا وکیل شود‪ ،‬گفت‪« :‬در زمانی که تعداد‬ ‫متقاضیان پنج ب رابر صندل ی ها بــود‪ ،‬در کنکور رتبه خوبی‬ ‫اوردم و در دو رشته حقوق و مدیریت قبول شدم‪ ».‬این مجری‬ ‫درباره عالقه اش به حقوق اینگونه توضیــح داد‪« :‬یکی از‬ ‫تفریحات من در تابســتان این بود که در اتاقم یک فضای‬ ‫دادگاه درست م ی کردم و به عنوان وکیل بلند م ی شدم و از یک‬ ‫متهم دفاع م ی کردم و حتی در رویاهای خودم بعضی وقت ها‬ ‫با قاضی دست به یقه م ی شــدم‪ .‬پس از این موضوع رشته‬ ‫مدیریت بازرگانی را که ان زمان ب راى خودش اسم و رسمی‬ ‫داشت انتخاب کردم و به دانشگاه ته ران رفتم‪».‬‬ ‫او به عالقه اش به سینما و تلویزیون اشاره کرد و گفت‪:‬‬ ‫«من از همان ‪ 18 ،17‬سالگی عشق به این فضای هنر و به‬ ‫ویژه تلویزیون را حس م ی کردم‪ .‬هنوز هم فکر م ی کنم که‬ ‫خیلی از کارهایی که در دورانی که من در دبیرســتان بودم‬ ‫پخش م ی شد‪ ،‬کارهای خیلی خوبی بودند‪ .‬شبکه ای فیلم‬ ‫در حال پخش مجدد سریال «سربداران» است‪ .‬دوران کودکی‬ ‫وقتی این سریال را م ی دیدم‪ ،‬یک ترسی وجودم م ی گرفت و‬ ‫به همین دلیل االن فکر م ی کنم محمد علی نجفی خیلی‬ ‫خوب ان فضا ر ا ترسیم کرده است‪ ،‬چون اصال قرار بود از ان‬ ‫فضا بترســی و دقیقا در همان ایام در تاریخ چنین فضایی‬ ‫حاکم بوده است‪».‬‬ ‫مجری و تهی ه کننده «پشت صحنه» به اجرای مجریان‬ ‫تلویزیون در ان زمان اشاره کرد‪« :‬در ان دوران اجرای منوچهر‬ ‫نوذری را بیشتر از همه دوســت داشتم و در واقع باید بگویم‬ ‫ی و مقامی را هم دوست‬ ‫ ب ی نظیر بود و البته فخرایی و عالم ‬ ‫داشتم‪ ،‬زی را دیدن ی ها بخشی از زندگی همه ما ای ران ی ها بود‪».‬‬ ‫علیخانــی درباره تجربیات بعــدی اش هم این گونه‬ ‫توضیــح داد‪« :‬به تلویزیــون رفتم و زمانــی که مهندس‬ ‫جعفری جلوه مدیر شبکه یک بود با مدیر گروه اجتماعی این‬ ‫شبکه قرار گذاشتم و با اعتماد به نفس به او گفتم که فقط‬ ‫یک دوربین م ی خواهم تا گزارش تهی ه کنم‪ .‬ان زمان مراحل‬ ‫کوچه اقاقیا‬ ‫عطاران و نوذری در ای فیلم‬ ‫دیدار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫شبکه نمایش سریال کوچه اقاقیا ساخته رضا عطاران را در جدول پخش خود قرار داد‪.‬‬ ‫این سریال که هر روز ساعت ‪ 13‬از این شبکه به نمایش درم ی اید‪ ،‬داستان مردی پا به سن‬ ‫ی خود زندگی م ی کند‪ .‬همسر‬ ‫گذاشته با بازی مرحوم منوچهر نوذری است که در خانه قدیم ‬ ‫او گلنساء (کتایون امی راب راهیمی) چند سال قبل فوت کرده است‪ ،‬اما مدتی است که شب ها‬ ‫به خواب او م ی اید و درباره مسائل مختلف با او صحبت م ی کند‪ .‬این رویا ها باعث م ی شود‬ ‫فرزندان او نسبت به سالمت پدر نگران شوند و به خانه پدر بیایند‪ .‬حضور انها در خانه باعث‬ ‫به وجود امدن ماجراهای طنزی م ی شود‪.‬‬ ‫در ســریال کوچه اقاقیا‪ ،‬خود عطاران نقش یکی از پسرها را بازی م ی کند که مدتی‬ ‫در زندان بوده و حاال که ازاد شده تالش م ی کند‪ ،‬گذشته خود را جب ران کند؛ هرچند اعضای‬ ‫خانواده دوست ندارند کسی از این موضوع باخبر شود‪ .‬علی صادقی‪ ،‬شقایق دهقان‪ ،‬زنده یاد‬ ‫اکبر دودکار‪ ،‬مجید صالحی‪ ،‬یوســف تیموری‪ ،‬رضا شفیع ی جم‪ ،‬زنده یاد ناصر گیت ی جاه و‬ ‫مرحومه فرخ لقا هوشمند از دیگر بازیگران سریال کوچه اقاقیا هستند‪ .‬فیلمنامه کوچه اقاقیا‬ ‫را سروش صحت نوشته است‪ .‬این سریال ب رای اولین بار سال ‪ 82‬از شبکه ته ران پخش شد‪.‬‬ ‫شمعدونی‬ ‫اخرین اخبار از سریال سروش صحت‬ ‫سریال «شمعدونی» در ‪ 53‬قسمت ‪ 40‬دقیقه ای به تهی ه کنندگی محسن چگینی‪،‬‬ ‫کارگردانی ســروش صحت و نویســندگی صحت و ایمان صفایی ب رای پخش از شبکه‬ ‫سه سیما در مرحله فنی قرار دارد‪ .‬در خالصه داســتان این مجموعه امده است‪« :‬عطا و‬ ‫هوشنگ سرپرســتی دو خانواده را برعهده دارند‪ .‬عطا فرزندی دارد که ب رای او بسیار عزیز‬ ‫و دوست داشتنی است‪ ،‬اما او کودکی کنجکاو اســت و بنیان قصه هم بر درگیری عطا با‬ ‫فرزند خود استوار اســت‪ .‬اتنه فقی ه نصیری‪ ،‬محمدرضا داوودنژاد‪ ،‬محسن قاضی مرادی‪،‬‬ ‫محمد حسن معجونی‪ ،‬نگار عابدی‪ ،‬امیر کاظمی‪ ،‬محمد نادری‪ ،‬ویدا جوان‪ ،‬رضا کریمی و‬ ‫رویا میرعلمی از بازیگران اصلی این مجموعه هستند‪».‬‬ ‫پیش از این خبر از این بود که سریال شمعدونی ب رای پخش در عید اماده شود که‬ ‫چگینی تهی ه کننده ان در این باره گفت‪« :‬این موضوع را بعید م ی دانم چراکه ما هنوز در‬ ‫مراحل فنی هستیم و از همه مهمتر اینکه سریال شــمعدونی ‪ 53‬قسمت است و طبق‬ ‫این مساله قطعا ما نم ی توانیم از گزینه های احتمالی ب رای پخش نوروز باشیم‪ .‬اگر مساله‬ ‫خاصی پیش نیاید به احتمال فراوان بعد از نوروز ‪ 94‬پخش مان اغاز خواهد شد‪».‬‬ ‫«نیل در خون» نام سریالی است که روزهای زوج از شبکه افق پخش‬ ‫م ی شود‪ .‬این ســریال تاریخی که محصول کشــور مصر است به دوره ای‬ ‫از تاریخ این کشور م ی پردازد که لشکر فرانســه در دوران ناپلئون به مصر‬ ‫سریالی که لشکر کشــی کرده و مجموعه ای از مبارزات میان مردم مصر با فرانسویان‬ ‫در شبکه افق را به وجود م ی اورد‪ .‬این سریال که امروز در زمره پرمخاطب ترین سریال های‬ ‫پخش می شود خارجی رسانه ملی قرار گرفته‪ ،‬سال ‪ 2012‬به کارگردانی شوقی الماجری و با‬ ‫بازی برخی از ستاره های سینما و تلویزیون مصر از جمله لیلی علوی و شریف‬ ‫نیل در خون‬ ‫اداری مختلفی ب رای گرفتن دوربین باید طی م ی شد و مثل‬ ‫حاال ساده نبود‪ .‬مدیر گروه اجتماعی هم این ریسک را کرد‬ ‫و کار را به من جوان ‪ 19‬ساله سپرد‪ .‬من ب رایشان سه ایتم ‪10‬‬ ‫دقیقه ای ساختم که در سه شب قدر از تلویزیون پخش شد‪.‬‬ ‫این کار در سه لوکیشن مختلف حس و حال مادران شهدا و‬ ‫فضای شب های قدر را ترسیم م ی کرد و فضای ب ی نظیری‬ ‫داشت‪ .‬پس از ان به پروژه های مختلف معرفی شدم تا ایتم‬ ‫برنامه هایشان را بســازم‪ .‬کمی بعد دستم هم وارد کادر شد‬ ‫و گزارشگری را تجربه کردم تا ســرانجام به اجرا رسیدم‪ .‬در‬ ‫برنامه «پســرهای ایرونی» به تهی ه کنندگی امیر حسین‬ ‫خرمشاهی گزارشگر بودم و جواد موالنیا مجری بود که در‬ ‫استودیو حضور داشت‪ .‬من به واسطه ان برنامه کل کشور را‬ ‫رفتم و ایتم گرفتم‪».‬‬ ‫علیخانی درباره رابطه گزارشــگری و اجرا هم گفت‪:‬‬ ‫«گزارشــگری کالس فوق العاده ای ب رای اجراســت و مثل‬ ‫لیسانس است که باید ان را بگیری تا به مرحله اجرا برسی‪.‬‬ ‫گزارش های من در ان ب رنامه انقدر زیاد شــده بود که گاهی‬ ‫ایتم ها از بخش استودیو بیشتر م ی شد‪».‬‬ ‫سالمت ساخته و در ماه رمضان همزمان در مصر و چند کشور ع ربی دیگر از‬ ‫جمله سوریه روی انتن رفته است‪.‬‬ ‫سریال «نیل در خون» یکی از پرهزینه ترین سریال های مصری نیز به‬ ‫شمار م ی رود که با هزینه ای نزدیک به هفت میلیون دالر و حضور جمعی از‬ ‫بهترین عوامل تولید سریال ساخته شده است‪ .‬سریال نیل در خون در دوران‬ ‫بعد از انقالب مصر و سقوط حسنی مبارک ساخته شد و روی انتن رفت و با‬ ‫استقبال ویژه ای از سوی مخاطبان و البته منتقدان مصری مواجه شد‪.‬‬ ‫احادیث اخالقی با شرح‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای‬ ‫بخــش ســوم احادیــث اخالقــی بــا شــرح‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای رهبر معظم انقالب اســامی به‬ ‫مدت یک ماه روی انتن صداوســیما م ی رود‪ .‬این مجموعه‬ ‫ارام می گیریم‬ ‫سریالی با مضمون اجتماعی‬ ‫مراحل تصویربــرداری ســریال «ارام م ی گیریم» به‬ ‫کارگردانی روح اهلل ســه رابی ادامــه دارد‪ .‬تصویربرداری این‬ ‫سریال که ‪ 19‬دی ماه‪ ،‬همزمان با فرخنده میالد نب ی مکرم‬ ‫اســام (ص) در پارک ملت ته ران اغاز شده‬ ‫بود‪ ،‬این روز ها کار خود را در دانشگاه تربیت‬ ‫مدرس دنبال م ی کنــد‪« .‬ارام م ی گیریم»‬ ‫قصه ای اجتماعی را روایت م ی کند‪ .‬سریال‬ ‫تلویزیونی «ارام م ی گیریم» در ‪ 42‬قسمت‬ ‫‪ 45‬دقیقه ای به روایت زندگــی خانواده ای‬ ‫م ی پردازد که فرزندانش به دلیل زیاده خواهی‪،‬‬ ‫ارامش واقعی خود را فدای اســایش کاذب‬ ‫کــرده و زندگی خود را به ســوی پرتگاهی‬ ‫فریبنده پیش م ی ب رند‪ ،‬اما با ورود شخصیتی‬ ‫تاثیرگذار‪ ،‬ماجرا شــکل دیگــری به خود‬ ‫م ی گیرد‪.‬‬ ‫در ســریال ارام م ی گیریــم شــاهد‬ ‫اتفاقاتی هستیم که ب رای فرزندان خانواده ای‬ ‫تقریبا پرجمعیت رخ م ی دهد‪ .‬خانواده حاج‬ ‫اب راهیم چهار پســر و یک دختر دارد که هر‬ ‫کدام انها زندگی خودشــان را دارند اما همه‬ ‫فرزندان این خانواده سر به راه نیستند‪ .‬زیاده خواهی و تفاوت‬ ‫معیارها بین خانواده و فرزندان مشکالت متعددی در پی دارد‪.‬‬ ‫فیلمنامه سریال توسط ســیدمرتضی مصطفوی و روح اهلل‬ ‫سه رابی نوشته شده و فیلمبرداری نیز از جمعه گذشته اغاز‬ ‫شده اســت‪ .‬تصویربرداری با ضبط نماهایی در پارک ملت‬ ‫ته ران اغاز شــد و بقیه ســریال به جز چند صحنه محدود‬ ‫ش کوچکی از سریال‬ ‫در ته ران تصویربرداری م ی شــود‪.‬بخ ‬ ‫در شمال کشور تصویربرداری م ی شــود و یکی‪ ،‬دو نمای‬ ‫بازگشت به گذشته دارد که در شــهرک دفاع مقدس ضبط‬ ‫خواهد شــد‪ .‬فرهاد قائمیان‪ ،‬ثریا قاسمی‪ ،‬لعیا زنگنه‪ ،‬پرویز‬ ‫فالح ی پور‪ ،‬امیررضا دالوری‪ ،‬تینا اخوندتبار‪ ،‬محمود مقام ‬ ‫ی‬ ‫و هوشنگ توکلی از جمله بازیگران این سریال هستند و به‬ ‫تازگی حضور محمد کاســبی نیز قطعی شده است‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه رضا شفیع ی جم و علی صادقی بازیگران طنز تلویزیون‬ ‫و سینما در این سریال حضوری متفاوت دارند‪ .‬درباره نقش‬ ‫«خاطرات سنگر»‬ ‫روی انتن شبکه مستند‬ ‫ما نیز روزگاری‬ ‫خاطرات اولین فرمانده سپاه‬ ‫مجموعه مستند زندگی جواد منصوری‪ ،‬نخستین فرمانده سپاه پاسداران انقالب‬ ‫اسالمی در قالب مجموعه «ما نیز روزگاری» در ‪ 33‬قسمت در شبکه مستند تولید شده‬ ‫و هر شب ساعت ‪ 21‬از این شبکه به نمایش درم ی اید‪.‬‬ ‫خاط رات جواد منصوری از دوران قبل و پــس از انقالب و مبارزاتش با رژیم پهلوی‬ ‫را به تصویر کشیده ایم و به این منظور بخش هایی از زندگی وی که اولین فرمانده سپاه‬ ‫نیز بوده ‪ ،‬از تولد تا وقوع انقالب به صورت نمایشی بازسازی شده است‪.‬کیوان تق ی نژاد در‬ ‫نقش جواد منصوری در این سریال و حامد شیخی در نقش پدر و محبوبه تفضلی نیز در‬ ‫نقش مادر جواد منصوری بازی کرده اند‪«.‬ما نیز روزگاری» با هدف ثبت خاط رات شفاهی‬ ‫شخصی ت های برجسته انقالب در شبکه مستند سیما تولید م ی شود‪ .‬در سری قبلی این‬ ‫مجموعه در ‪ 30‬قسمت ‪ 30‬دقیقه ای روایتی متفاوت از زندگی عزت اهلل مطهری به تصویر‬ ‫کشیده شد‪ .‬همچنین در ‪ 41‬قسمت خاط رات کودکی تا نوجوانی‪ ،‬فعالی ت های سیاسی‪،‬‬ ‫مبارزه های انقالبی و فعالی ت های محسن رفیق دوست چهره شناخته شده سیاسی کشور‬ ‫در سال های انقالب‪ ،‬از زبان خودش روایت شد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫مجموعه مســتند «خاط رات ســنگر» که در ‪ ۱۷‬قســمت ‪ ۱۵‬دقیقه ای در شبکه‬ ‫مستند سیما تولید شده است‪ ،‬هر شب روی انتن م ی رود‪ .‬این مجموعه به خاط رات طنز و‬ ‫شوخ ی های جبهه م ی پردازد و تمام میهمانانی که به این واسطه در ان خاطره گویی م ی کنند‬ ‫نیز از جنس جبهه و جنگ هستند و در واقع خاط رات شــیرین خود را از هشت سال دفاع‬ ‫مقدس روایت م ی کنند‪.‬‬ ‫یزاده به عنوان دو هنرمندی که در این مجموعه حضور دارند‬ ‫مه ران رجبی و اصغر نق ‬ ‫و همچنین جانبازان‪ ،‬ازادگان و سرداران سپاه نیز همچون حمید پارسا و اقای نادعلی نیز‬ ‫به ذکر خاط رات خود م ی پردازند‪ .‬هر قسمت از ب رنامه دو میهمان دارد که یکی درون فضای‬ ‫بسته یک سنگر و دیگری در فضای باز و در کنار ادوات جنگی خاطره گویی م ی کند‪.‬‬ ‫شزاده به عنوان مجری طرح‪ ،‬وحید شــعبانی تصویر بردار‪ ،‬احمد تفرشی‬ ‫سحر دروی ‬ ‫به عنوان صدابردار در مجموعه «خاط رات ســنگر» همکاری دارند و احمد حق شناس نیز‬ ‫مدیر ب رنامه ریزی و دستیار اول مجموعه است همچنین پرستو اقازاده به عنوان دستیار تهیه‬ ‫و محمدرضا مسعودی به عنوان تدوین گر و صداگذار با این مجموعه همکاری کرده اند‪.‬‬ ‫صادقی و شفیع ی جم باید گفت در ســریال ارام م ی گیریم‬ ‫شاهد بازی متفاوت این دو بازیگر هستیم‪ .‬انها نقش هایی‬ ‫جدی را برعهده دارند که البته تا حدی شیرین است اما اصال‬ ‫کمدی یا طنز نیست‪.‬‬ ‫امیررضا دالوری و تینا اخوند تبــار از جمله بازیگرانی‬ ‫هســتند که این روز ها در مقابل دوربین «ارام م ی گیریم»‬ ‫ایفای نقش م ی کنند‪ .‬میررضا دالوری یکی از بازیگران درباره‬ ‫نقش خود گفت‪« :‬در این سریال نقش سعید را ایفا م ی کنم‬ ‫که کوچکترین عضو خانواده و استاد دانشگاه‬ ‫است‪ .‬او در رشــته معماری تدریس م ی کند‬ ‫و عالوه بر مشــکالتی که در خانواده دارد‪،‬‬ ‫خودش هم معضالتی در خصوص ازدواجش‬ ‫دارد و همین باعث شده تا مشکالت سعید‬ ‫دوچندان شود‪».‬‬ ‫تینا اخوندتبار نیــز در مورد حضورش‬ ‫در این ســریال گفت‪« :‬در این سریال نقش‬ ‫دختری به نام اوا را بازی م ی کنم که از لحاظ‬ ‫روحی و شخصیتی دختر حساسی است‪ .‬اوا‬ ‫و سعید قصد ازدواج دارند‪ ،‬اما به خاطر شرایط‬ ‫خانوادگی معضالتی بر سر راهشان قرار دارد‪.‬‬ ‫طبق برنامه ریــزی تصویربرداری این‬ ‫ســریال هفت ماه طول خواهد کشــید‪.‬بر‬ ‫اساس اعالم گروه مجموعه های تلویزیونی‬ ‫شبکه دو با شروع تصوی ربرداری این مجموعه‬ ‫ب رای پخش در ســال ‪ 94‬اماده خواهد شد‪.‬‬ ‫تدوین این ســریال به صورت هم زمان انجــام م ی گیرد و‬ ‫احتماال تا خرداد ماه سال اینده تصویربرداری ادامه دارد‪ ،‬چرا‬ ‫برخی سکان س های این سریال مربوط به فصل بهار است و‬ ‫م ی بایست در این فصل ضبط شود‪».‬‬ ‫«ارام م ی گیریم» محصول مشــترک گــروه فیلم و‬ ‫سریال شبکه دوم سیما و بنیاد فرهنگی روایت است‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫عطر یاس‬ ‫که با عنوان «عطر ماندگار» هر شب قبل از خبر ساعت ‪21‬‬ ‫شبکه یک سیما پخش م ی شود و شبکه قران سیما نیز ان‬ ‫را بازپخش م ی کند‪ ،‬شامل قطعات کوتاهی از شرح احادیث‬ ‫اخالقی است که حضرت ایت اهلل خامنه ای در ابتدای درس‬ ‫خارج فقه خود بیان م ی کنند‪.‬‬ ‫همچنین شبکه رادیویی قران نیز صوت این مجموعه‬ ‫ارزشمند را در کنداکتور پخش خود قرار داده است‪ .‬احادیث‬ ‫گنجانده شــده در ایــن مجموعه با مضامیــن اخالقی و‬ ‫اجتماعی و قابل اســتفاده ب رای عموم جامعه است و شرح‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای بر احادیث نیــز حاوی نکات نو و‬ ‫کاربردی در سبک زندگی اسالمی است‪ .‬قالب هنری برنامه‬ ‫و موســیقی زیبای انتخاب شــده ب رای ان نیز بر گی رایی و‬ ‫جذابیت اثر افزوده است‪.‬‬ ‫پخش مجموعه عطــر ماندگار از ماه رمضان ســال‬ ‫‪ 1392‬اغاز و تاکنون ‪ 53‬قسمت از این مجموعه پخش شده‬ ‫است‪ .‬این قطعات همچنین روی پایگاه اطالع رسانی دفتر‬ ‫مقام معظم رهبری به نشانی ‪ www.leader.ir‬با قابلیت‬ ‫دریافت‪ ،‬قرار داده شده است‪.‬‬ ‫‪81‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫سال های ابری‬ ‫سریالی با حضور پژمان جمشیدی و فرزاد حسنی‬ ‫زندگی حسین ساالر از روزی به هم م ی ریزد که جاسم‬ ‫پرده از سال های ابری ذهن ساالر برم ی دارد‪ .‬دیری نم ی گذرد‬ ‫که ساالر می فهمد این فقط بخشی از هجمه بزرگی است که‬ ‫ی بزرگ بگیرد‪.‬‬ ‫کیان زندگی او را هدف گرفته‪ .‬او باید تصمیم ‬ ‫مصالحه با مهاجمان‪ ،‬یا اغاز جنگ ب رای اثبات شرافتی که‬ ‫سال ها ب رای ان جنگیده است‪ .‬این خالصه داستان سریال‬ ‫سال های ابری است‪ .‬سریالی به کارگردانی مهدی کرم پور‬ ‫که علی عمرانی‪ ،‬عاطفه رضوی‪ ،‬حمیــد ابراهیمی‪ ،‬لیندا‬ ‫کیانی‪ ،‬لیال برخورداری‪ ،‬علی صالحی‪ ،‬ســینا رازانی‪ ،‬علی‬ ‫اوجی‪ ،‬سعید ارمند‪ ،‬سپیده عالیی‪ ،‬مصطفی پروین‪ ،‬صامد‬ ‫رمضانی‪ ،‬ارسالن قاسمی و (با حضور) پژمان جمشیدی‪ ،‬علی‬ ‫اوسیوند‪ ،‬اسماعیل شنگله و امید روحانی و فرزاد حسنی در‬ ‫ان بازی م ی کنند‪.‬‬ ‫پژمان جمشــیدی بازیگر نقش مه ران در این سریال‬ ‫در مورد بازی در این سریال گفته است‪« :‬به دلیل کارگردان‬ ‫و متن ســریال بازی در ان را پذیرفتم‪ .‬نقش مه ران پیچیده‬ ‫است‪ .‬شرایط متفاوت و متضادی ب رای عاشقی و فارغ شدن‬ ‫دارد‪ .‬از هر لحاظ ب رایم جذاب بود‪ .‬البته به نظرم باید در پایان‬ ‫سریال درباره شخصیت مه ران جهت کرد‪ ،‬چرا که چند بار‬ ‫تغییر روش و جهت م ی دهد‪».‬‬ ‫جمشیدی تجربه همبازی شــدن با بازیگرانی مثل‬ ‫علی عمرانی و اسماعیل شنگله را این گونه شرح م ی دهد‪:‬‬ ‫«یکسری بازیگرانی هستند که من همیشه انها را به عنوان‬ ‫بیننده تعقیب م ی کردم‪ .‬بازیگران گزید ه کاری که یک خط‬ ‫را در عالــم بازیگری دنبال م ی کننــد و در هر کاری حاضر‬ ‫نم ی شوند‪ .‬بیننده هم انها را همه جا نم ی بیند و چشمش به‬ ‫دیدن شان عادت نکرده است‪ .‬این افرادی که شما نام بردید‬ ‫و به خصوص علی عمرانی جزو همین بازیگران هســتند‪.‬‬ ‫همبازی شدن با این بزرگان خودش یک شانس بزرگ ب رای‬ ‫من بود‪ .‬من سکان س های زیادی داشتم با عمرانی‪ ،‬شنگله‬ ‫و اوسیوند و هر یک از این سکان س ها خودش یک کالس‬ ‫بازیگری بود‪».‬‬ ‫فرزاد حسنی هم از دیگر بازیگران این سریال است‪،‬او‬ ‫درباره نقش خود در ســریال گفته اســت‪« :‬در کنار سایر‬ ‫کاراکترهای دیگری که بــه خوبی در این مجموعه ط راحی‬ ‫شدند‪ ،‬نقش من یکی از کاراکترهای چالش ب رانگیز داستان‬ ‫است که خودم هم این نقش را دوســت داشتم؛ چرا که بعد‬ ‫از کاراکتری که در سریال طنز «مســیر انحرافی» تجربه‬ ‫کردم ‪« ،‬ســال های ابری» ب رایم تجربه متفاوتی بود‪ .‬زمانی‬ ‫میکائیل‬ ‫سریال مقدم در نوروز پخش نمی شود‬ ‫دیدار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫تصوی ربرداری سریال «میکائیل» به کارگردانی سیروس مقدم و به تهی ه کنندگی الهام‬ ‫غفوری چهارشنبه هفته گذشته با حضور محمد احسانی ‪ ،‬مدیر شبکه یک به پایان رسید‪.‬‬ ‫احسانی در قشم اعالم کرد این سریال نوروز ‪ 94‬پخش نخواهد شد‪.‬‬ ‫فیلمنامه سریال میکائیل را ســعید نعمت اهلل نوشته که مضمونی پلیسی دارد و با‬ ‫مشارکت نیروی انتظامی در گروه مجموعه های تلویزیونی شبکه یک تولید م ی شود‪ .‬در‬ ‫خالصه داستان این سریال تلویزیونی امده‪« :‬رسول دوست عزیز و رفیق میکائیل به اشتباه‬ ‫قربانی توطئه اشرار م ی شود‪ .‬میکائیل که پلیسی سختکوش و پرتالش است ب رای استق رار‬ ‫نظم و ارامش بیشــتر‪ ،‬عزم خود را جزم م ی کند و با تکیه بر حمایت های مردم دل به دریا‬ ‫یزند و‪ »...‬در این مجموعه تلویزیونی کامبیز دی رباز در نقش میکائیل‪ ،‬بهنوش طباطبایی‬ ‫م ‬ ‫در نقش یاس‪ ،‬کامران تفتی در نقش رشید‪ ،‬متین ستوده در نقش مهری‪ ،‬مجید واشقانی در‬ ‫نقش افسر پلیس‪ ،‬علی دهکردی رئیس کالنتری‪ ،‬کاوه سماک باشی در نقش افسر پلیس‪،‬‬ ‫مهدی صبایی (ب رادر یاس)‪ ،‬علی صالحی (غالم)‪ ،‬مریم خدارحمی‪ ،‬مجید سعیدی‪ ،‬حسین‬ ‫توشه‪ ،‬امیر حمیدزاده و با حضور علیرضا خمسه (در نقش اقاخان) و پرویز پورحسینی در‬ ‫نقش عبداهلل بازی دارند‪.‬‬ ‫خوبی از‬ ‫خودتونه‬ ‫که ب رای حضور در سریال «ســال های ابری» دعوت شدم‪،‬‬ ‫پس از خواندن متن از قصه این مجموعه خوشم امد؛ ضمن‬ ‫اینکه نویســندگان کار را هم م ی شناختم؛ بناب راین با کمال‬ ‫میل پذیرفتم که در این سریال حضور داشته باشم؛ چراکه‬ ‫کاراکتری که در «سال های ابری» به من پیشنهاد شد بعد‬ ‫از سریال طنز «مسیر انحرافی» نقشی متفاوت و خاص بود‬ ‫که شخصا ان را دوست داشتم‪».‬‬ ‫لیال برخورداری که این شب ها در سریال «سال های‬ ‫ابری» نقش نازنین را ایفا م ی کند‪ ،‬هم نقشــش را این گونه‬ ‫توصیف کرده اســت‪« :‬فکر م ی کنم نقش نازنین هم از ان‬ ‫دست نقش هایی است که هر بازیگری را وسوسه م ی کند‪،‬‬ ‫نازنین شخصیتی جذاب اســت که جای کار و دیده شدن‬ ‫داشــت‪ .‬هر بازیگری ب رای حضــور در پروژه هایی که به او‬ ‫پیشنهاد م ی شــود‪ ،‬مجموع عواملی را که ب رای او اولویت‬ ‫دارند‪ ،‬بررســی م ی کند‪ ،‬ب رای من پیش از همه قصه‪ ،‬نقش‬ ‫و پس از ان گروهی که قرار اســت کار را تولید کنند‪ ،‬مهم‬ ‫بودند و خوشــبختانه همه این امتیازها در سال های ابری‬ ‫وجود داشت‪ .‬سال های ابری یک ملودرام اجتماعی است که‬ ‫قصه خوب و جذابی دارد‪ ،‬به رغم این‪ ،‬همه عوامل تولید این‬ ‫سریال حرفه ای هستند و همین مساله موجب م ی شد که‬ ‫کار دچار اشکال نشود‪».‬‬ ‫سرنوشت‬ ‫یک سریال کره ای در شبکه نمایش‬ ‫شبکه نمایش در رویکردی جدید به عنوان شبکه فیلم و سریال‪ ،‬پخش سریال های‬ ‫جدید را در دستورکار خود قرار داده است‪.‬‬ ‫اولین سریال خارجی جدید شــبکه نمایش‪ ،‬با نام «سرنوشت» هر شب‪ ،‬ساعت ‪22‬‬ ‫پخش خواهد شد و در ســاعت ‪ 16:10‬روز بعد تکرار خواهد شد‪ .‬این سریال در ‪ 24‬قسمت‬ ‫ با مدیریت زهره شکوفنده در امور دوبالژ دوبله شده و محصول ‪ 2012‬کره جنوبی است‪.‬‬ ‫«سرنوشت» داستان سفر پرماجرای پزشــک زنی از دنیای امروز به ‪ 700‬سال قبل‬ ‫ب رای مداوای شاهزاده است‪ .‬ماجراهای این مجموعه همانند بسیاری از سریال های کره ای‬ ‫پخش شده از تلویزیون درباره حوادث دوران پادشاهی کشور کره است؛ اما اندکی با سایر اثار‬ ‫تفاوت دارد‪ .‬هنگامی که مخالفان شاه‪ ،‬ملکه را مجروح م ی کنند‪ ،‬جنگجویی جوان به نام چو‬ ‫یونگ مامور م ی شود پزشکی حاذق ب رای وی پیدا کند‪ .‬او با استفاده از تونل زمان به زمان‬ ‫حال م ی اید و با دکتر یون سو اشنا م ی شود‪ .‬انها ب رای درمان ملکه به زمان گذشته م ی روند‬ ‫و حوادثی ب رایشان روی م ی دهد‪.‬‬ ‫در دوبله این سریال ‪ 24‬قسمتی شکوفنده در نقش یون سو و منوچهر والی زاده به جای‬ ‫چو یونگ گویندگی کرده است‪.‬‬ ‫ب رنامه تلویزیونی «خوبی از خودتونه» به تهی ه کنندگی سمانه فراهانی از‬ ‫‪ 24‬دی با اجرای شه رام شکیبا روی انتن شبکه دو رفت‪ .‬این ب رنامه که پس از‬ ‫خبر ‪ 20:30‬روی انتن تلویزیون م ی رود‪ ،‬در ‪ 70‬قسمت ‪ 45‬دقیقه ای به مفهوم‬ ‫خوبی م ی پردازد‪ .‬در این ب رنامه با ادم هایی که حال خوبی دارند‪ ،‬حال دیگران را‬ ‫خوب م ی کنند و نگاه مثبتی به زندگی دارند‪ ،‬گفت وگو خواهیم کرد‪ .‬این ب رنامه‬ ‫برنامه ای با اجرای سه شنبه‪ ،‬چهارشنبه و پنجشنبه هر هفته از حال خوب و ادم های خوب گرفته تا‬ ‫شهرام شکیبا اتفاقات خوب‪ ،‬غذاهای خوب وکتاب های خوب را مورد بحث قرار م ی دهد‪.‬ب رنامه‬ ‫«خوبی از خودتونه» در قالب ایتم «خوش خب ر باشی» تازه ترین رخدادهایی که‬ ‫موجب شادی و به وجود امدن احســاس خوب در مخاطبان م ی شود را مورد‬ ‫بررسی قرار م ی دهد‪«.‬خوبی از خودتونه» هر روز در ایتم «پیشنهاد خوب» با‬ ‫یک پیشنهاد شگفت انگیز به خانه مخاطبان خود م ی رود؛ اینکه چه سفرهایی‬ ‫بروند که حال بهتری داشته باشند؟ چه کتابی بخوانند‪ ،‬چه فیلمی ببینند و‪....‬‬ ‫«خوبی از خودتونه» کاری از گروه اجتماعی شبکه دو سیماست که سه شنبه‪،‬‬ ‫چهارشنبه و پنجشنبه هر هفته پس از خبر ‪ 20:30‬روی انتن شبکه دو م ی رود‪.‬‬ ‫شهر من شیراز‬ ‫مستندهایی که دهه فجر از شبکه تهران پخش می شود‬ ‫یک ملودرام اجتماعی ‪ -‬خانوادگی‬ ‫«اوراق افتخار» عنوان مستند روایی از گروه اجتماعی شبکه پنج سیماست که در‬ ‫دهه فجر روی انتن م ی رود و این مستند روایی در ‪ 30‬قسمت ‪ 10‬دقیقه تهیه و تولید شده و‬ ‫اکنون در مرحله تدوین قرار دارد‪ .‬این مستند به بازخوانی و نمایش اسناد ساواک در ارتباط‬ ‫با سیر مبارزاتی امام خمین ی (ره) از هنگام تبعید ایشان به ترکیه‪ ،‬ع راق‪ ،‬هجرت به فرانسه‬ ‫و نهایت بازگشت ایشان به میهن اسالمی م ی پردازد‪ .‬این مستند به بازخوانی اسناد توسط‬ ‫بازیگر (محمد فیلی در نقش مامور ساواک) و تحلیل سیر مبارزاتی امام خمین ی (ره) با‬ ‫کارشناسی محققین و همراهان حضرت امام خمین ی (ره) دکتر منصوری‪ ،‬دکتر توکلی‪،‬‬ ‫دکتر بشارتی و‪ ...‬با گویندگی ابوالفضل اینانلو و کاشفی پرداخته و تصاویر ارشیو و نمایش‬ ‫انیمیشن از دیگر بخش های این برنامه است‪ .‬مستند روایی سازمانی ب رای جنایت هم‬ ‫به تهی ه کنندگی و کارگردانی امیرحسین اکبری در پنج قسمت ‪ 20‬دقیقه ای با موضوع‬ ‫ساواک تولید شده و در مرحله تدوین قرار دارد‪ .‬در این مستند موضوعاتی مانند ساواک و‬ ‫شاه‪ ،‬ساواک و موساد‪ ،‬نقش امریکا و انگلیس در هدایت ساواک و عملکرد ساواک بررسی‬ ‫م ی شود‪ .‬تصاویر ارشــیوی‪ ،‬اسناد و مدارک‪ ،‬شــاهدان عینی و‪ ...‬ساختار و محتوای این‬ ‫مستند روایی را تشکیل م ی دهد و سجاد صادقی نویسندگی این مستند را برعهده دارد‪.‬‬ ‫تصویربرداری مجموعه تلویزیونی «شهر من شی راز» به تهی ه کنندگی و کارگردانی‬ ‫محمد بنایی در ته ران مراحل پایانی خود را پشت سر م ی گذارد‪ .‬تصوی ربرداری سکان س های‬ ‫مربوط به شی راز با حضور زیبا بروفه‪ ،‬مهدی امین ی خواه‪ ،‬پرستو صالحی‪ ،‬حسن جوهرچی‪،‬‬ ‫روشنک عجمیان‪ ،‬رامتین خداپناهی و حدیث فوالدوند در شی راز به پایان رسیده و گروه‬ ‫مشغول ضبط سکان س های ته ران هستند‪ .‬همزمان با کار تصویربرداری‪ ،‬نادر رجب زاده‬ ‫تدوین این ســریال تلویزیونی را اغاز کرده و کار به موقع ب رای پخش در اختیار شبکه دو‬ ‫قرار م ی گیرد‪ .‬شهر من شی راز یک ملودرام اجتماعی خانوادگی است که در ‪ 13‬قسمت ‪30‬‬ ‫دقیقه ای قصه زندگی چهار زن (زیبا بروفه‪ ،‬پرستو صالحی‪ ،‬روشنک عجمیان و حدیث‬ ‫فوالدوند) را روایت م ی کند که هر یک به نوعی درگیر مسائل خانوادگی و اجتماعی هستند‬ ‫و م ی کوشند از زیر بار مشکالت سربلند بیرون بیایند‪« .‬شهر من شی راز» به سفارش گروه‬ ‫خانواده شبکه دو و ب ر اساس فیلمنامه ای از عل ی اکبر محلوجیان تولید م ی شود‪ .‬رامتین‬ ‫خداپناهی یکی از بازیگران این سریال درباره این سریال گفته است‪« :‬شهر من شی راز ب رای‬ ‫پخش در نوروز ساخته شده و فضایی مابین طنز و ملودرام دارد‪ .‬رگه های طنز کار به سمت‬ ‫هجو نم ی روند و کامال به اندازه و بجا قرار داده شده اند‪».‬‬ ‫همه چیز انجاست‬ ‫سریالی که علی پروین دوست دارد‬ ‫ســریال «همه چیز انجاســت» مجموعــه ای به‬ ‫تهی ه کنندگی داوود هاشمی‪ ،‬نویســندگی فیروزه قشقایی‬ ‫و کارگردانی شــه رام شاه حســینی بــا ‪ ۲۵‬بازیگر اصلی و‬ ‫‪ ۶۰‬هنرپیشــه میهمان که این روزها از شبکه سه در حال‬ ‫پخش است‪ .‬سریالی که به موضوعات اجتماع ی می پردازد‬ ‫و در بستر خانواده ها در جامعه شــکل گرفته است‪ .‬کارگاه‬ ‫تولیدی خانواده محسن فرهمند به علت‬ ‫ورود کاالهای خارجی به تعطیلی کشانده‬ ‫م ی شــود‪ .‬مهدی‪ ،‬پســر بزرگ خانواده در‬ ‫گیر و دار رفع مشــکالت به وجود امده به‬ ‫بســیاری از رازهای خانواده پــی م ی برد‪.‬‬ ‫داستان ســریال با قصه خانواده محسن‬ ‫ادامه پی دا کرده و در دل قصه اصلی‪ ،‬حکایت‬ ‫دیگر خانواده ها روایت م ی شود‪.‬‬ ‫«همه چیز انجاست» در ‪ ۵۰‬قسمت‬ ‫‪ ۴۰‬دقیقه ای به سفارش گروه فیلم و سریال‬ ‫شبکه سه تولید شده اســت‪ .‬انچه در این‬ ‫سریال م ی گذرد شبیه به اتفاقاتی است که‬ ‫به طور روزمره ب رای همه خانواده های ای رانی‬ ‫رخ م ی دهد‪ .‬فیلمنامه سریال پ ر شخصیت‬ ‫اســت و فقط بــه طیف و گــروه خاصی‬ ‫نم ی پردازد‪ .‬همه هســتند؛ از پیرمردی در‬ ‫حکم بــزرگ فامیل گرفته تا مادرشــوهر‬ ‫میانسال و عروس جوان و دختر دم بخت و پسری به دنبال‬ ‫امال و ارزوهای جوانی‪ .‬انچه بعضی از شخصی ت ها را جذاب‬ ‫و گی را م ی کند ب رای مخاطب نگاه متفاوتی است که به انها و‬ ‫فصل جدید‬ ‫از راه می رسد‬ ‫چیز انجاست» شده ام و هر شب قبل از هشت م ی رسم خانه‬ ‫که این سریال را ببینم‪».‬‬ ‫«حدیــث می رامینی» بازیگر نقــش مهرنوش دراین‬ ‫فصل جدید مجموعه مستند«روایت شیدایی» در حدود ‪ 100‬قسمت با‬ ‫دکوری ویژه و با محوریت امام زمان (عج) در مرحله پی ش تولید قرار دارد‪ .‬موضوع‬ ‫تمام برنامه های این فصل درباره امام زمان (عج) است و قرار است که از یک‬ ‫زاویه اجتماعی به این موضوع نگاه شود‪ .‬به این ترتیب که این بار میهمانان‬ ‫در تمامی ب رنامه ها از نیت خــود و کارهایی با هدف ظهور و انتظار ب رای امام‬ ‫عصر (عج) داشته اند ســخن م ی گویند‪ .‬در این فصل دکوری ساخته م ی شود‬ ‫که المان های خاص و ویژه ای دارد و حتی م ی توان گفت گران ترین دکور در‬ ‫تلویزیون است‪ .‬به طور مثال از جمله المان هایی که در این دکور به کار رفته‪،‬‬ ‫‪ 313‬فانوس در ان است‪ .‬در این ب رنامه قرار است اخالق و رفتار امام زمان ی (عج)‬ ‫توضیح داده شود‪ .‬مخاطب امروز به ب رنامه های اجتماعی و معارفی با هم نیاز‬ ‫دارد‪ .‬وقتی مخاطب م ی بیند که مثال یک هنرمند یا ورزشکار یا حتی یک فرد‬ ‫عادی از جامعه که هم لباس و همفکر خودش است کار خیری انجام م ی دهد و‬ ‫هدفش به خاطر ظهور امام عصر است‪ ،‬دلگرم م ی شود و احساس م ی کند که‬ ‫او هم به راحتی م ی تواند این روش و مسلک را داشته باشد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪250‬‬ ‫روایت‬ ‫شیدایی‬ ‫کنش ها و واکنش هایشان شده است‪.‬‬ ‫علی پرویــن یکــی از عالقه مندان به این ســریال‬ ‫اســت‪ .‬او در یکی از تازه ترین گفت وگوهایش درباره عالیق‬ ‫تلویزیون ی اش گفته است‪« :‬غیر از کانال های ای ران هیچ چیز‬ ‫دیگری نم ی بینم‪.‬خانواده ام سریال های ماهواره ای را م ی بینند‬ ‫اما من فقط تلویزیون خودمان را‪ .‬االن عاشق سریال «همه‬ ‫سریال‪ ،‬راز موفقیت این ســریال را این گونه شرح م ی دهد‪:‬‬ ‫«قصه «همه چیز انجاست» واقعی اســت از این نظر که‬ ‫به زندگی روزمره ما شــباهت دارد‪ .‬همه ادم های داســتان‪،‬‬ ‫جنس دیالوگ ها و رفتارهایشــان نیز ب رای مخاطب اشنا به‬ ‫نظر م ی رسد و اگرچه مهرنوش دختر سرکشی است اما من‬ ‫خود بارها دخترانی شــبیه او را دیده ام که چنین رابطه ای با‬ ‫مادر خود دارند‪».‬‬ ‫الهه فرشــچی‪ ،‬بازیگر نقش بیتا در ســریال در مورد‬ ‫علت توجه به این مجموعه تلویزیونی گفته اســت‪« :‬قصه‬ ‫این سریال که روایتی ســاده و روان دارد‪ ،‬دارای کاراکترهای‬ ‫مختلفی اســت که هر کدام شــان قصه‬ ‫متفاوتی به نسبت ســایرین دارند و نکته‬ ‫اصلی اینجاست که هر کدام از این قصه ها‬ ‫دربرگیرنده نکات اموزنــده ای ب رای مردم‬ ‫اجتماع است‪ .‬همچنین همه شخصی ت ها‬ ‫نیز به نوعی ما به ازای بیرونی دارند که به‬ ‫همی ن خاطر هم مردم توانســته اند با این‬ ‫سریال ب هراحتی ارتباط برقرار کنند‪».‬‬ ‫«شیرین اسماعیلی» بازیگر نقش‬ ‫«نازنین» در سریال «همه چیز انجاست»‬ ‫هم در این مورد که چرا این سریال با ریزش‬ ‫مخاطب مواجه نشده‪،‬این گونه توضیح داده‬ ‫است‪« :‬مخاطب با این سریال ارتباط خوبی‬ ‫برقرار کرده زی را موضوع فیلم را در اجتماع‬ ‫دیده و لمس م ی کند‪ ،‬شاید اخالقیات مانع‬ ‫پرداختن به برخی از مســائل در سریال ها‬ ‫شود ولی م ی توان با حفظ تمام حرمت ها‬ ‫این مسائل را در ســریال ها ب رای مردم به تصویر کشید و‬ ‫مسئوالن به عوامل و سازندگان این مجموعه ها اعتماد کنند‬ ‫و دستشان را ب رای پرداختن به چنین مسائلی باز بگذارند‪».‬‬ ‫دیدار‬ ‫اوراق افتخار‬ ‫‪83‬‬