ماهنامه مثلث شماره 293

‫بازیگرانهفتماسفند‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره دویست و نود وسه‪ 5 /‬دی ‪ 88 /1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫سال‪96‬‬ ‫سردبیر مثلث در مقالهای‬ ‫به رفتارهای احتمالی‬ ‫چهرههای اصلی انتخابات‬ ‫مجلس پرداخته است‬ ‫رقابت عارف – روحانی‬ ‫مخالفاحمدینژاد‪،‬همراهروحانی‬ ‫پخش نشدن مصاحبه فردوسی پور با ظریف تبدیل به‬ ‫یکجنجالسیاسیشد‬ ‫عباس سلیمی نمین درگفتوگو با مثلث از فضای‬ ‫امروز و فردای سیاست ایرانگفت‬ ‫کارگزاران نمیخواهد چپ ارمانگرا موقعیتاش در جامعه احیا شود ‪/‬‬ ‫ساختار قدرت در ایران‪ ،‬عارف را بهکارگزاران ترجیح میدهد ‪ /‬به نظرم‬ ‫موقعیت روحانی در افکار عمومی چندان مساعد نیست ‪ /‬حاکمیت‬ ‫دیگر به احمدینژاد اعتماد نمیکند ‪ /‬الریجانی فهرست جدا نمیدهد‬ ‫و در ائتالف اصولگرایان شرکت میکند ‪ /‬دلیل شرکت نکردن روحانی‬ ‫در جلسات مجمع یاداوری نفر دوم بودن او درکشور به هاشمی است‬ ‫دبهامریکایی‬ ‫واکنشدولتایرانبهمصوبهکنگره‬ ‫محافظهکارانهبود‬ ‫رقابت چپ و راست‬ ‫چهکسانیبرایخبرگان‬ ‫ومجلسثبتنامکردند؟‬ ‫افریقایشیعی‬ ‫صفحاتیدربارهحضور‬ ‫شیعیاندرافریقا‬ ‫ترامپ در‬ ‫تعقیبهیالری‬ ‫درانتخابات امریکا‬ ‫چه میگذرد؟‬ ‫طبقاتفعال‬ ‫طبقات منفعل‬ ‫مثلث‪،‬کتاب جدید ابراهامیان‬ ‫درباره نقش مردم در سیاست ایران‬ ‫را بررسی میکند‬ ‫تفاهمحداقلی‬ ‫قطعنامه‪2254‬‬ ‫سوریه را بهکدام‬ ‫سمتمیبرد؟‬ ‫جلد‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫دبه امریکایی‬ ‫برجامازسویامریکایی ها بامانعیمهممواجهشدهاست‬ ‫اسالم‪،‬مخالف ِ‬ ‫نفوذبیگانگان‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫اســام می‏خواهد که هیچ یک از افراد‬ ‫این مملکت اسالمی پیوســتۀ به غیر نباشد‪،‬‬ ‫تحت نفــوذ غیر نباشــد‪ .‬حکومت اســامی‬ ‫اگر چنانچه تاســیس بشــود نمی‏خواهد که‬ ‫اثار تمدن را از بین ببرد‪ ،‬با دانشــگاه مخالف‬ ‫نیست‪ ،‬با علم مخالف نیســت‪ .‬قران ُپر این‬ ‫ِ‬ ‫تاویل علم را از ان تعریف‬ ‫است که تفســیرِ‪،‬‬ ‫می‏کنــد و ـ عــرض می‏کنم کــه ـ احادیث ما‬ ‫از علم انقدر تعریف می‏کننــد‪ ،‬از عالم انقدر‬ ‫تعریف می‏کنند‪ ،‬ان وقت ما بگوییم که با علم‬ ‫مخالفند! خیر‪ ،‬با این نحو علمی که شما دارید‬ ‫ما مخالفیم؛ با این نحــو تربیت و تعلیمی که‬ ‫شــماها می‏خواهید ما را تربیت کنید‪ ،‬با این‬ ‫ما مخالفیم؛ بــا ان مظاهر تمدن که بچه‏های ما را فاســد‬ ‫می‏کند‪ ،‬بچه‏های ما را عقب مانده نگه مــی‏دارد‪ ،‬ما با ان‬ ‫مخالفیم؛ نه اینکه ما مخالفیم با اصل تمدن و می‏خواهیم‬ ‫مردم را برگردانیم بــه زمان کذا‪ .‬اینهــا می‏خواهند مردم را‬ ‫نگذارند ترقی بکنند‪ .‬برنامۀ اینها این اســت که به این نحو‬ ‫رفتار کنند که بچه‏های ما ترقی نکنند؛ و دلیلش این است‬ ‫که بعد از هفتاد ســال که ما مدرسه داشــتیم و بیش از سی‬ ‫سال که دانشــگاه داریم‪ ،‬حاال هم اگر چنانچه یک کسی‬ ‫مریض[دارد]مریض خــودش را برمی‏دارد مــی‏رود اروپا‬ ‫یا می‏رود امریــکا‪ ،‬انجا معالجه بکند! مــا اگر چنانچه یک‬ ‫دانشگاه مستقلی داشــتیم‪ ،‬خوب در دانشگاههای ما بعد‬ ‫از ســی ســال باید طبیبها و ـ نمی‏دانم ـ همۀ[بیمارستانها]‬ ‫مجهز باشد و ما بتوانیم مریضهای خودمان را مداوا کنیم‪.‬‬ ‫این دلیل بر این اســت که ما نداریم یــک چیزی‪ .‬در زمان‬ ‫‪10- 19‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫دبه امریکایی‬ ‫دوطرحجدیدعلیهایران‬ ‫هوابسناجوانمردانهالودهاست‬ ‫شبیلدابدوناینترنت‬ ‫‪20- 24‬‬ ‫گفتارها‬ ‫خطایاستراتژیک‬ ‫تعهدامریکایی!‬ ‫نابرابری؛عاملاصلیتروریسم‬ ‫بحرانمازادعرضه‬ ‫‪26- 47‬‬ ‫سیاست‬ ‫بازیگران‪ ٧‬اسفند‬ ‫سال‪96‬؛رقابتعارف‪-‬روحانی‬ ‫رقابتچپوراست‬ ‫تحریم هالغومی شوند؟‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫مثلث؛هفتهنامه ایخبری‪،‬تحلیلیاستکهسعیداردروایتیمنصفانهوعادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه ضلع استقالل‪،‬‬ ‫ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش‬ ‫اسالم‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گســترش و سیادت اسالم خواهی در‬ ‫سراسر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم‬ ‫شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب‬ ‫و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت‬ ‫قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان‬ ‫فرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬امیدواریمکهدرروایت مانصادق‪،‬برمرام مان‬ ‫مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب‬ ‫و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬مصطفیصادقی‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی‬ ‫فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی(دبیر)‬ ‫سارا میرشجاعی ‪ -‬شیما غفاری ‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬محمدصادق لواسانی‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫جامعه شناسی‪ :‬علی حاجی ناصری (دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬محمد شکراللهی (دبیر)‬ ‫مشاور هنری ‪ :‬نیما ملک نیازی ‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫و افشین جم‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫ویرایش‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی و نرگس حاجیلو‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬علیرضا اسدالهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتراسماعیل تبار ‪-‬دکترایت الهابراهیمی‪-‬سیدضیاءایمانی‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادیانباردار‪ -‬منصور شیخ االسالمی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سیدحمیدخالقی‬ ‫تاریخسیاسی‬ ‫فقدان طبقه اجتماعی باعث سقوط پهلوی شد‬ ‫طبقه متوسط و مساله انقالب در ایران‬ ‫حکایت یک سرخوردگی در تاریخ‬ ‫‪48- 53‬‬ ‫ایشان که همۀ چیزها از دست ما رفته است‪ .‬یک اسفالت‬ ‫می‏خواهند اینها درست کنند‪ ،‬می‏روند یک شرکت خارجی‬ ‫می‏اورند؛ یک سد‬ ‫می‏خواهند درست کنند‪ ،‬یک شرکت خارجی می‏اورند‪.‬‬ ‫اگر چنانچه ما خودمان داشتیم‪ ،‬اگر چنانچه ما فرهنگمان‬ ‫مستقل بود که دیگر محتاج به این نبودیم که یک اسفالت را‬ ‫حتی خودشان نتوانند درست کنند یا ـ عرض بکنم ـ یک سد‬ ‫را خودشان نتوانند درست کنند‪ .‬یک برنامۀ ابیاری نداشته‬ ‫باشند‪ ،‬یک برنامۀ برق صحیح نداشــته باشند‪ ،‬یک برنامۀ‬ ‫اب صحیح نداشته باشند‪ .‬هیچی ندارند‪ .‬اگر ایشان االن‬ ‫هم برود‪ ،‬یک مملکتی تحویل ما می‏دهد که این مملکت‬ ‫سی سال محتاج به این اســت که زحمت به ان بشود تا به‬ ‫درجۀ اولش برسد؛ تا به انجا برسد که زراعتش یک زراعت‬ ‫صحیح بشود‪ .‬تمام زراعت ما را از بین برده‏اند و همۀ جهاتی‬ ‫که ما داشــتیم از بین برده‏اند‪ ،‬و حاال محتاج به این‬ ‫است که از سر درســت کنند‪ .‬همۀ ادارات ما را فاسد‬ ‫کردند‪ .‬این باید از ســر درست بشــود؛ نه اینکه «از‬ ‫سر درســت بشــود»[یعنی]ما بخواهیم بگوییم که‬ ‫اجزای ادارات باید برونــد؛ خیر اجزای ادارات خوب‬ ‫هستند‪ ،‬اینها نمی‏گذارند کار بکنند؛ اینها مانع هستند‬ ‫از اینکه ادارات ما درســت کار بکنند و ا ّ‬ ‫ال ادارات ما‬ ‫مردمش مردم همین مملکت هستند؛ ا ّ‬ ‫ال یک دسته‬ ‫استفاده‏جویی که مربوط و پیوسته به دولت است یا‬ ‫پیوسته به خارج است‪ ،‬مابقی‏شان ملت ما هستند و با‬ ‫کمال خوبی با انها رفتار می‏شود‪ ،‬با کمال صفا با انها‬ ‫رفتار می‏شود‪ .‬همه س ِر کار خودشان هستند و بهتر از‬ ‫زمان حاضر که همه چیزشــان به باد فنا رفته است با‬ ‫انها رفتار خواهد شد‪.‬‬ ‫حزب توده‪ ،‬حزب طبقه متوسط‬ ‫‪54-69‬‬ ‫بینالملل‬ ‫بخت بلند هیالری‬ ‫بازی در زمین سوریه‬ ‫اولین گام‬ ‫افریقای شیعی‬ ‫خطر باالی سر ‪90‬‬ ‫مخالف احمدی نژاد‪ ،‬همراه روحانی‬ ‫توصیه به کفاشیان برای نیامدن به انتخابات‬ ‫‪70-75‬‬ ‫ورزش‬ ‫سیاست و فوتبال از یکدیگر جدا نیستند‬ ‫طراح جلد‪ :‬مصطفی مرادی‬ ‫عکس جلد‪ :‬امیر طالیی‬ ‫بازیگرانهفتماسفند‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره دویست و نود وسه‪ 5 /‬دی ‪ 88 /1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫سال‪96‬‬ ‫سردبیر مثلث در مقالهای‬ ‫به رفتارهای احتمالی‬ ‫چهرههای اصلی انتخابات‬ ‫مجلس پرداخته است‬ ‫رقابت عارف – روحانی‬ ‫مخالفاحمدینژاد‪،‬همراهروحانی‬ ‫پخش نشدن مصاحبه فردوسی پور با ظریف تبدیل به‬ ‫یکجنجالسیاسیشد‬ ‫عباس سلیمی نمین درگفتوگو با مثلث از فضای‬ ‫امروز و فردای سیاست ایرانگفت‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0919 - 2341774 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬پردازش تصویر رایان‬ ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید عباسپور(توانیر)‪ ،‬خیابان نظامی گنجوی‪ ،‬کوچه پناه‪،‬‬ ‫پالک ‪19‬‬ ‫تلفن ‪88198280 :‬‬ ‫کارگزاران نمیخواهد چپ ارمانگرا موقعیتاش در جامعه احیا شود ‪/‬‬ ‫ساختار قدرت در ایران‪ ،‬عارف را بهکارگزاران ترجیح میدهد ‪ /‬به نظرم‬ ‫موقعیت روحانی در افکار عمومی چندان مساعد نیست ‪ /‬حاکمیت‬ ‫دیگر به احمدینژاد اعتماد نمیکند ‪ /‬الریجانی فهرست جدا نمیدهد‬ ‫و در ائتالف اصولگرایان شرکت میکند ‪ /‬دلیل شرکت نکردن روحانی‬ ‫در جلسات مجمع یاداوری نفر دوم بودن او درکشور به هاشمی است‬ ‫دبهامریکایی‬ ‫واکنشدولتایرانبهمصوبهکنگره‬ ‫محافظهکارانهبود‬ ‫تفاهمحداقلی‬ ‫قطعنامه‪2254‬‬ ‫سوریه را بهکدام‬ ‫سمتمیبرد؟‬ ‫رقابت چپ و راست‬ ‫چهکسانیبرایخبرگان‬ ‫ومجلسثبتنامکردند؟‬ ‫افریقایشیعی‬ ‫صفحاتیدربارهحضور‬ ‫شیعیاندرافریقا‬ ‫ترامپ در‬ ‫تعقیبهیالری‬ ‫درانتخابات امریکا‬ ‫چه میگذرد؟‬ ‫طبقاتفعال‬ ‫طبقات منفعل‬ ‫مثلث‪،‬کتاب جدید ابراهامیان‬ ‫درباره نقش مردم در سیاست ایران‬ ‫را بررسی میکند‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫پایتخت درکما‬ ‫خبرنامه‬ ‫هفته گذشــته الودگــی هوای تهــران موجب شــد که مســئوالن‬ ‫چندروزیتصمیمبهتعطیلیمدارسبگیرند‪.‬اینرویدادالبتهحاشیه های‬ ‫فراوانیهمداشتهازجملهاینکهبرخیعلتتشدیدالودگیهوارا ناشیاز‬ ‫بی کیفیت بودن بنزین ســوخت خودروها دانست ه و به برخی ارگان های‬ ‫دولتی در این مورد انتقاد کرده اند‪.‬‬ ‫گزار‬ ‫ش‬ ‫اول‬ ‫دبه امریکایی‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫برجامازسویامریکایی ها بامانعیمهممواجهشدهاست‬ ‫شو قوس هــای فــراوان‪ ،‬ســرانجام قانون‬ ‫پس از ک ‬ ‫ممنوعیت صدور ویزا برای شهروندان ایرانی و افرادی که به‬ ‫ایرانسفرکرده اندازسویباراکاوبامارئیس جمهورامریکابه‬ ‫امضارسید‪.‬مجلسنمایندگانامریکاهشتمدسامبر(‪ ۱۷‬اذر)‬ ‫طرحی را تصویب کرد که محدودیت هــای تازه ای را برای‬ ‫شهروندان ‪ ۳۸‬کشور که در حال حاضر بدون ویزا به امریکا‬ ‫سفر می کنند‪ ،‬در نظر می گیرد‪.‬‬ ‫درحالی که جنجال بر ســر اینکه ایا محدودیت ســفر‬ ‫برای مسافران ایران در حکم نقض برجام خواهد بود یا نه‪،‬‬ ‫رسانه ها را به خود مشغول کرده بود‪ ،‬رئیس جمهور امریکا‬ ‫یکشنبه گذشته این مصوبه کنگره را بی سروصدا میان اعداد‬ ‫و ارقام یک بودجه ‪ 1.1‬تریلیون دالری تصویب و برای اجرا‬ ‫ابالغ کرد‪ .‬براســاس فصل ‪ 203‬متن الیحه بودجه ســال‬ ‫‪ 2016‬امریکا که اکنون به قانون تبدیل شــده‪ ،‬شهروندان‬ ‫‪ 38‬کشــوری که تاکنــون می توانســتند برای تجــارت یا‬ ‫توریسم‪ ،‬مدت‪ 90‬روز بدون اخذ ویزا در خاک ایاالت متحده‬ ‫اقامت داشته باشند‪ ،‬حاال اگر در پنج سال گذشته به سوریه‪،‬‬ ‫عراق‪ ،‬سودان و ایران سفر کرده باشــند‪ ،‬دیگر نمی توانند‬ ‫کما فی الســابق بدون ویزا وارد امریکا شــوند‪ .‬ایــن بند از‬ ‫بودجه سال اینده امریکا گریبان ایرانی های مقیم خارج را‬ ‫هم می گیرد یعنی ان دســته از ایرانیانی که به هر ترتیب‪،‬‬ ‫شهروند کشورهای معاف از ویزا (برای ورود به امریکا) مانند‬ ‫انگلیس و استرالیا شده اند‪ ،‬حاال دیگر نمی توانند به عنوان‬ ‫یک انگلیسی یا استرالیایی‪ ،‬بدون ویزا به امریکا سفر کنند و‬ ‫باید با همان پاسپورت غیرایرانی خود‪ ،‬در صف صدور ویزای‬ ‫سفارتخانه هایامریکابایستند‪.‬اینطرحهمچنینمی تواند‬ ‫مانع مهمی در توسعه و ازسرگیری روابط تجاری ایران با این‬ ‫کشورها باشد و در استانه لغو تحریم ها به لحاظ روانی نیز بر‬ ‫لغو عملی تحریم ها تاثیر منفی بگذارد‪ .‬هم اکنون ‪ 38‬کشور‬ ‫از امتیاز ورود بدون ویزا به امریکا برخوردارند و با قانون جدید‬ ‫برای توسعه روابط با ایران باید تجدیدنظر کنند‪ .‬سیدعباس‬ ‫عراقچی‪ ،‬معاون حقوقی وزارت امور خارجه و عضو ارشــد‬ ‫تیم مذاکره کننده هسته ای‪ ،‬در واکنش به اجرای این قانون‬ ‫گفته اســت که اگر این محدودیت ها اعمال شود و مغایر‬ ‫برجام باشد‪ ،‬ایران اقدام خواهد کرد‪.‬‬ ‫این در حالی اســت که جان کری‪ ،‬وزیر امور خارجه‬ ‫امریکا با ارسال نامه رسمی خطاب به محمدجواد ظریف‪،‬‬ ‫وزیر امور خارجه کشــورمان به وی اطمینان داد که دولت‬ ‫امریکا با اســتفاده از همه ابزارهای در اختیــار خود اجازه‬ ‫نخواهد داد که این قانون هیچ مانعی برای منافع اقتصادی‬ ‫ایران ایجاد کند‪.‬‬ ‫کری در نامه خود تاکید کرده است که ایاالت متحده‬ ‫به رفع تحریم هــا طبق برجام و اجــرای کامل تعهدات ان‬ ‫کشور بر اساس توافقات به عمل امده در برجام کامال متعهد‬ ‫است‪ .‬کری همچنین تاکید کرده که دولت امریکا تغییرات‬ ‫مربوط به قانون روادید ان کشور را باتوجه به اختیارات خود‬ ‫به گونه ای اجرا خواهد کرد که دخالتــی در همکاری های‬ ‫اقتصادی و تجاری کشورهای دیگر با ایران به عمل نیاید‪.‬‬ ‫نامه کری به ظریف اما اعتراض ‪ 20‬نماینده کنگره امریکا‬ ‫را برانگیخت‪ 20 .‬نماینده مجلس نمایندگان امریکا‪ ،‬شامل‬ ‫روســای کمیته های اصلی در نامه ای به جان کری‪ ،‬وزیر‬ ‫امور خارجه ایاالت متحــده از تصمیم دولــت اوباما برای‬ ‫دور زدن محدودیت های جدید اعمال شده درباره قانون لغو‬ ‫روادید که کنگره اخیرا ان را با اکثریت ارا به تصویب رسانده‬ ‫است‪ ،‬انتقاد کردند‪.‬‬ ‫نامه کری اما حرف اخر دولــت امریکا نبود؛ چه انکه‬ ‫یک روز بعد جان کربی‪ ،‬ســخنگوی وزارت خارجه امریکا‬ ‫اعالم کرد که امنیت شهروندان ایاالت متحده مهم است و‬ ‫واشنگتن قانون جدید ویزا را اجرا می کند‪ .‬او که با خبرنگاران‬ ‫سخن می گفت‪ ،‬تاکید کرد امریکا از ابتدا هم گفته بود که‬ ‫اعمال تحریم های تروریستی علیه ایران را ادامه می دهد‪.‬‬ ‫کربی گفت‪« :‬من الزم می دانــم موضوعی را درباره برنامه‬ ‫صدور ویزا که پیش تــر گفته ام بــار دیگر تکــرار کنم‪ .‬ما‬ ‫خواهان تعامل با کنگره در این رابطه بوده ایم و این کار را در‬ ‫رابطه با ایجاد این قانون جدید انجام داده ایم‪ .‬این موضوع‬ ‫مهمی است که افرادی که به امریکا می ایند بررسی شوند تا‬ ‫ما از هر لحاظ امنیت و ایمنی مردم امریکا را تضمین کنیم‪.‬‬ ‫هیچ دلیلی وجود ندارد که این قانون جدید تداخلی با منافع‬ ‫مشروع تجاری ایران داشته باشد‪ .‬این موضوعی است که‬ ‫وزیر خارجه به ان اشــاره داشته اســت‪ ».‬کربی با تاکید بر‬ ‫اینکه این قانون کامال اجرایی می شود‪ ،‬ادامه داده است‪:‬‬ ‫«الزم است در اینجا به چند موضوع اشاره کنم‪ .‬اول اینکه‬ ‫این قانون مانعی برای مسافرت به امریکا یا گرفتن ویزاهای‬ ‫غیرمهاجرتی یــا همان ویزاهای تجــاری ایجاد نمی کند‪.‬‬ ‫واحدهای کنسولی ما به تجهیزات الزم برای پاسخگویی‬ ‫به افزایش درخواســت ها مجهز خواهند بــود‪ .‬دوم اینکه‬ ‫وزیر خارجه در نامه خود به این موضوع اشــاره کرده که ما‬ ‫ابزارهای بالقوه ای در اختیار داریم تا این موضوع تضمین‬ ‫شــود که اجرای این قانون دخالتــی در اجرای طرح جامع‬ ‫اقدام مشترک یا مســافرت های تجاری مشــروع نداشته‬ ‫باشد‪ .‬هنوز راه های مشروع زیادی وجود دارد که مراودات‬ ‫تجاری با ایران می تواند صورت گیرد‪ .‬متوسط زمان انتظار‬ ‫برای درخواست وقت مالقات برای صدور ویزا کمتر از ده‬ ‫روز است‪ .‬این در حالی است که در اکثر موارد این زمان تنها‬ ‫یک تا دو روز است‪».‬‬ ‫محمدجوادظریف‪ ،‬وزیر امــور خارجه ایران اما پس‬ ‫از این تحــوالت‪ ،‬به این تصمیم واکنش نشــان داد‪ .‬وزیر‬ ‫امور خارجه گفت‪« :‬اگر عین قانون کنگره رفتار شود‪ ،‬حتما‬ ‫نقض برجام است اما اگر دولت امریکا همان طور که وزیر‬ ‫خارجه این کشــور اعالم کرده‪ ،‬از امکانات خود اســتفاده‬ ‫کند‪ ،‬مانع از اجرای برجام نخواهد شد؛ باید ببینیم این قانون‬ ‫(ویزا) چگونه اجرا می شود‪».‬‬ ‫ظریف که چهارشنبه گذشته در نشست خبری مشترک‬ ‫با وزیر خارجه مغولستان سخن می گفت‪ ،‬پیرامون مصوبه‬ ‫اخیر کنگره امریکا و محدودیت سفر به ایران چنین گفت‪:‬‬ ‫«همان طور که قبال اعالم کردم ما با دولت امریکا به عنوان‬ ‫نماینده کل امریکا مواجه هستیم و کاری به کنگره و قوانین‬ ‫ان نداریم‪ .‬دولت امریکا وظایف مشــخصی را بر اســاس‬ ‫مقررات بین الملل‪ ،‬حقوق بین الملــل و ضوابطی که بین‬ ‫دولت ها وجود دارد‪ ،‬عهده دار است‪ .‬خود دولت امریکا باید‬ ‫مشکالت داخلی اش را به روش هایی که خودش می داند‬ ‫حل کند‪» .‬‬ ‫شهیدمقاومت‬ ‫‪1‬‬ ‫چ‬ ‫هره‬ ‫ه‬ ‫فته سمیرقنطارهفتهگذشتهترورشد‬ ‫قدیمی ترین اســیر حزب الله لبنان در ســوریه ترور‬ ‫شد‪ .‬خبر شــهادت سمیر قنطار که ســال ها در زندان های‬ ‫رژیم صهیونیستی اسیر بود‪ ،‬یکشــنبه گذشته در رسانه ها‬ ‫منتشــر شــد و حزب الله لبنــان با صــدور بیانیــه ای ان را‬ ‫تایید کرد‪ .‬شــبکه اســکای نیوز عربی به نقل از مخالفان‬ ‫ســوری گــزارش داد کــه قنطــار در حملــه جنگنده های‬ ‫رژیم صهیونیســتی در حومه جنوبی دمشــق به شــهادت‬ ‫رسیده اســت‪ .‬برخی منابع در داخل ســوریه نیز گفتند که‬ ‫این عضو ارشــد حزب الله لبنان در حمــات خمپاره ای و‬ ‫موشکی مخالفان به منطقه جرمانا در حومه دمشق شهید‬ ‫شده است‪ .‬بالفاصله پس از انتشــار این خبر‪ ،‬برادر سمیر‬ ‫قنطار‪ ،‬پیام تسلیتی را در صفحه فیس بوک خود منتشر کرد‪.‬‬ ‫رسانه های نزدیک به حزب الله لبنان نیز با تایید خبر شهادت‬ ‫سمیر قنطار و هشت نفر دیگر از مسئوالن این حزب‪ ،‬تاکید‬ ‫کردند که این افراد در حمله دو جنگنده رژیم صهیونیستی‬ ‫به یک ســاختمان در منطقه جرمانا با شلیک موشک های‬ ‫دوربرد کشــته شــده اند‪ .‬ســمیر قنطار که فرمانده اسرای‬ ‫مقاومت خوانده می شد قدیمی ترین‬ ‫اسیر لبنانی محســوب می شود‬ ‫رژیم صهیونیســتی‬ ‫کــه‬ ‫دســتگیر کــرده اســت‪ .‬او‬ ‫اولین بــار در ســال ‪ 1978‬در‬ ‫یــک عملیات علیــه نظامیان‬ ‫رژیم صهیونیســتی به اســارت‬ ‫گرفته شــد‪ .‬این فرمانده ارشد‬ ‫حزب اللــه در ســال ‪ 2008‬در‬ ‫تبادل اسرا میان حزب الله لبنان‬ ‫و اســرائیل از زندان های‬ ‫رژیم صهیونیستی ازاد شد‪ .‬امریکا اواسط شهریور امسال‬ ‫نام ســمیر قنطار و دو عضو دیگر گروه های مقاومت را در‬ ‫لیست تروریست های تحت تعقیب خود قرار داد‪ .‬پیش از‬ ‫این نیز رژیم صهیونیستی چندین بار تالش کرده بود سمیر‬ ‫قنطار را ترور کنــد اما هیچ گاه موفق به از میان برداشــتن‬ ‫وی نشــده بود‪ .‬اخرین تالش اســرائیل برای ترور قنطار‬ ‫به مرداد ماه امســال بازمی گردد کــه در ان جنگنده های‬ ‫رژیم صهیونیستی اهدافی را در بلندی های جوالن سوریه‬ ‫و شرق لبنان بمباران کردند که هدف از ان ترور قنطار اعالم‬ ‫شد‪ .‬حزب الله لبنان با صدور بیانیه ای کوتاه شهادت سمیر‬ ‫قنطار‪ ،‬از فرماندهان ارشد خود را تایید کرد‪ .‬حزب الله این‬ ‫اتفاق را این گونه روای ت کرده است‪« :‬در ساعت ‪10:15‬‬ ‫عصر شــنبه در حمله جنگنده های دشمن صهیونیستی به‬ ‫ساختمانی مسکونی در شهر جرمانا واقع در حومه دمشق‪،‬‬ ‫سمیر قنطار‪ ،‬فرمانده اسرای لبنانی در زندان های اسرائیل‬ ‫و چند شــهروند ســوری به شــهادت رســیدند‪ ».‬دوشنبه‬ ‫گذشته پیکر سمیر قنطار و‪ 9‬نفر دیگر از شهدای حزب الله‬ ‫لبنان که در حادثه تروریستی ســوریه به شهادت رسیدند‪،‬‬ ‫تشــییع شــد‪ .‬سید حســن نصرالله‪ ،‬دبیرکل حزب الله در‬ ‫واکنش به این اقدام تروریستی‪ ،‬مسئولیت ان را متوجه‬ ‫رژیم صهیونیستی دانســت و درباره خصوصیات سمیر‬ ‫قنطار چنین گفت‪« :‬من نمی خواهم در خصوص‬ ‫سجایای شهید و انچه به او ارتباط دارد‪ ،‬سخن‬ ‫بگویم بلکــه می خواهم تنها بــه یک صفت‬ ‫اساسی سمیر قنطار اشاره کنم و ان عشق وی‬ ‫به فلسطین است‪ .‬فلسطین تمام زندگی‬ ‫قنطار بود و سرنوشت فلسطین‪ ،‬ملت‬ ‫فلسطین و اینده مقاومت همواره‬ ‫مورد توجه او بود و برای او‬ ‫اولویت داشت‪».‬‬ ‫همرزمشقاقی‬ ‫چرا قنطار ترور شد؟‬ ‫مسعود اسداللهی‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫‪2‬‬ ‫ث‬ ‫‪ l‬اقای روحانی چرا سکوت؟‬ ‫یکــی از مهمتریــن تحوالت هفته گذشــته‪،‬‬ ‫قانونی اســت با محتوای ایجاد محدودیت سفر به‬ ‫ایران که کنگره امریــکا ان را تصویب کرده و البته‬ ‫باراک اوباما نیز ان را امضا کرده است‪.‬‬ ‫طی شــدن چنین روندی برای یک قانون در‬ ‫امریکا به معنای ان اســت کــه اراده حاکمیت این‬ ‫کشور بر اجرای ان اســت و دیگر خواسته تنها یک‬ ‫حزب به شمار نمی اید‪ .‬بر اســاس متن برجام اقدام‬ ‫اخیر ایــاالت متحده امریکا نقض مــاده ‪ ۲۹‬برجام‬ ‫محسوب می شود‪.‬‬ ‫با این تفاسیر حاال مهمترین سوال این است‬ ‫که چرا حسن روحانی که مســئول اول این پرونده‬ ‫است در این مورد سکوت کرده؟ ایا او نمی توانست‬ ‫همان طور که فردای مصوبه شورای حکام به صورت‬ ‫مستقیم در رسانه ملی با مردم ایران و سایر کشورها‬ ‫به موضع گیری و گفت وگو پرداخت‪ ،‬بار دیگر در قاب‬ ‫تلویزیون ظاهر شده و مقابل همتای امریکایی اش‬ ‫موضع بگیــرد؟ این رویداد نقض برجام اســت و در‬ ‫همین ابتدا راه درســت این بود کــه رئیس جمهور‬ ‫باید نامه ای به کمیســیون مشترک نوشته و به عدم‬ ‫اجرای برجام تا رفع این مانع اصرار می کرد‪ .‬به نظر‬ ‫می رسد سکوت حسن روحانی در این مورد رویدادی‬ ‫نامناسب است‪.‬‬ ‫‪ l‬گل به خودی؟‬ ‫هفتــه گذشــته برخــی اعضای فراکســیون‬ ‫رهروان والیت رســما اعالم کردند که در جلســات‬ ‫وحــدت اصولگرایان شــرکت نخواهند کــرد‪ .‬انها‬ ‫علت این تصمیم شــان را حضور برخی طیف های‬ ‫اصولگرایــان در جلســات دانســته و گفته انــد که‬ ‫این ائتــاف به معنــای تاییــد رفتار گذشــته این‬ ‫گروه هاست‪.‬‬ ‫این در حالی اســت که روند وحــدت در جناح‬ ‫اصولگرا با تــاش ریش ســفیدان و معتمدان این‬ ‫جناح به نتایــج امیدوار کننده ای رســیده و اکثریت‬ ‫چهره ها و طیف های اصولگرا حتی علی الریجانی‬ ‫تا اینجای کار خود را مقید به تصمیمات و ساز و کار‬ ‫به وجود امده دانسته و نمایندگانی را برای حضور در‬ ‫جلسات وحدت معرفی کرده اند‪.‬‬ ‫رصد رسانه های اصالح طلبان نشان می دهد‬ ‫که رهروانی ها با جدا کردن خود از ساز و کار وحدت‪،‬‬ ‫تصمیمــی نادرســت گرفته اند کــه جــدا از هزینه‬ ‫احتمالی که برای خــود در انتخابات ایجاد خواهند‬ ‫کرد‪ ،‬راه را برای تبلیغات منفی علیه جناح اصولگرا‬ ‫باز گذاشته ‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫ســمیر قنطار یکی از مبارزین قدیمی لبنانی اســت‬ ‫که از اقلیت هــای دروزی لبنان بود‪ .‬در خصوص شــیعه‬ ‫شــدن قنطار باید بگویم که او با شــهید فتحی شقاقی در‬ ‫یک زندان بــود و زمانی کــه این دو در زنــدان با یکدیگر‬ ‫اشنا می شوند‪ ،‬سمیر قنطار تحت تاثیر دیدگاه های شهید‬ ‫فتحی شقاقی ‪ -‬که الهام گرفته از نظرات امام خمینی(ره)‬ ‫بود ‪ -‬قرار می گیرد و به تشــیع گرایش می یابد‪ .‬زمانی که‬ ‫سمیر قنطار را مبادله می کردند به اسرائیلی ها هشدار داده‬ ‫بود که دوباره علیه انها اقداماتی را صورت خواهد داد‪ .‬او‬ ‫سپس برای عضویت در حزب الله درخواست داد که مورد‬ ‫موافقت مقام های حزب الله قرار گرفت‪ .‬در سالیان اخیر‪،‬‬ ‫حزب الله به دلیل اینکه قنطار از اقلیت دروزی بود‪ ،‬او را به‬ ‫بلندی های جوالن مامور کرد و در انجا پایه های مقاومت‬ ‫برای ازادی ســوریه و جوالن را با ســازماندهی جوانان بنا‬ ‫گذاشت که در ماه های گذشــته عملیات های زیادی در‬ ‫این منطقه و مرزهای لبنان علیه گروه تروریســتی النصره‬ ‫صورت گرفت‪ .‬بنابراین عزم اســرائیل برای به شــهادت‬ ‫رســاندن ســمیر قنطار مشــهود بود و اگر هم در ســوریه‬ ‫تحوالتــی رخ نمی داد‪ ،‬اســرائیل باز هــم به دنبال حذف‬ ‫سمیر قنطار بود‪.‬‬ ‫ن‬ ‫ظر‬ ‫مثل‬ ‫خبرنامه‬ ‫دو تحریم جدید علیه ایران‬ ‫کنگره به دنبال‬ ‫تحریم های جدید‬ ‫تغییرات در صداوسیما‬ ‫برخی مدیران صدا و سیما‬ ‫هفته گذشته تغییر کردند‬ ‫هوا بس ناجوانمردانه‬ ‫الوده است‬ ‫بیشتر روزهای هفته گذشته‬ ‫مدارس تهران تعطیل بود‬ ‫‪11‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪1‬‬ ‫دو طرح جدید علیه ایران‬ ‫گزارش دوم‬ ‫کنگره در حال نهایی کردن دو قانون جدید علیه سپاه پاسداران است‬ ‫در ادامه طرح های ضدایرانی مطرح شــده در کنگره‬ ‫امریکا پس از اغاز اجرای تعهدات ایــران ذیل برنامه جامع‬ ‫اقدام مشــترک‪ ،‬در روزهای اخیر باز هم دو طرح جدید علیه‬ ‫سپاه پاسداران انقالب اسالمی در مجلس نمایندگان امریکا‬ ‫ارائه شــده اســت‪ .‬یکی از دو طرح جدید با عنوان «قانون‬ ‫تحریم سپاه پاسداران انقالب ایران» است که «دیون نونز»‬ ‫عضو جمهوریخــواه مجلس نماینــدگان ان را در تاریخ ‪15‬‬ ‫دسامبر به کنگره ارائه کرده است‪ .‬نونز در ابتدای طرح پر از‬ ‫دروغ و نیرنگ اش‪ ،‬هدف خود را «محافظت از مردم امریکا‬ ‫و ایران و همچنین اقتصاد جهانی از نقض اســتانداردهای‬ ‫قانونی جهانی در زمینه حقوق بشــری و شــهروندی توسط‬ ‫ایران و حمایت این کشور از تروریســم بین المللی» اعالم‬ ‫کردهاست‪.‬این طرح اتباع ایاالت متحده را از هرگونه معامله‬ ‫اقتصادی‪ ،‬همکاری و تراکنش مالی با ســپاه پاسداران و‬ ‫شرکت های تحت مالکیت یا وابسته به سپاه ممنوع کرده و‬ ‫به رئیس جمهور امریکا این اختیار را می دهد که در صورت‬ ‫نقض این قانون‪ ،‬افراد یا شرکت های متخلف را در فهرست‬ ‫سیاه قرار دهد‪ .‬همچنین طرح موســوم به «قانون اجرا و‬ ‫بازنگری تحریم های سپاه پاسداران انقالب ایران» را «برد‬ ‫شرمن» هم حزبی رئیس جمهور دموکرات امریکا به مجلس‬ ‫نمایندگان ارائه کرده اســت‪ .‬شــرمن هدف از این طرح را‬ ‫«اعمال تحریم هایی موثرتر علیه سپاه پاسداران ایران یا‬ ‫هریک از مقامات‪ ،‬عوامل یا وابســتگان ان برای مقابله با‬ ‫حمایت ان از تروریسم بین المللی و کمک به رژیم (بشار)‬ ‫اسد در سوریه» اعالم کرده است‪.‬‬ ‫در این طرح به شــدت ســختگیرانه‪ ،‬مســئول دفتر‬ ‫حسابرســی کنگره امریکا ملزم شــده اســت نهایتا ظرف‬ ‫‪ 180‬روز پس از نهایی شــدن ایــن قانون‪ ،‬گزارشــی را به‬ ‫رئیس جمهور و کمیته های مربوطه در کنگره ارائه دهد‪.‬‬ ‫در این گزارش وی باید دو گروه را مشخص کند‪ ،‬یک‬ ‫گروه «اتباع خارجــی» که در لیســت تحریم های امریکا‬ ‫نیستند و گزارش شده اســت که «طی سه سال گذشته به‬ ‫سپاه پاســداران کمک مادی کرده اند یا مبادله مالی ای با‬ ‫ان داشــته اند» و گروه دوم «اتباع خارجی» که در لیست‬ ‫تحریم های امریکا نیستند‪ .‬نویسندگان ان طرح می گویند‬ ‫هــدف از ان «اعمال تحریم علیه هر مجموعه ای اســت‬ ‫که سپاه پاســداران انقالب ایران‪ ،‬به هر دلیلی به صورت‬ ‫مستقیم یا غیرمســتقیم‪ ،‬بیش از ‪20‬درصد در ان ذی نفع‬ ‫است‪ ».‬این در حالی است که پیش از این‪ ،‬امریکا شرکت ها‬ ‫و مجموعه هایی را تحریم می کرد که سپاه بیش از‪50‬درصد‬ ‫در انها سهم داشت‪ .‬به نظر می رسد این اقدام امریکایی ها‬ ‫از انجا نشات می گیرد که سپاه پاسداران انقالب اسالمی‬ ‫تاثیر بســیار زیادی در حرکت هــای ازادی خواهانه و ضد‬ ‫استکباری کشورهای منطقه داشته است‪ .‬خصوصا اینکه‬ ‫اکنون ســپاه دشــمن اصلی داعش اســت‪ ،‬گروهی که با‬ ‫حمایت امریکایی ها به وجود امده است‪.‬‬ ‫قانون روادید نوعی ازمون بود‬ ‫طرح های ضدایرانی در راه است‬ ‫همان طور که مقام معظم رهبری در طول مذاکرات‬ ‫مرتبا تکرار فرمودند‪ ،‬امریکا دولتی عهدشــکن است و به‬ ‫هیچ عنوان پایبند به تعهداتش نیســت‪ .‬مــا این موضوع‬ ‫را در فاصله زمانی ژنو تا وین نیز دیدیــم‪ .‬باتوجه به اینکه‬ ‫تعهد شــده بود که هیچ تحریم جدیدی انجام نشــود‪ ،‬اما‬ ‫انها بــه این مــاده عمل نکردنــد و تحریم هــای جدیدی‬ ‫را اعمال کردنــد‪ .‬از طرف دیگــر در هفته اخیــر مصوبه‬ ‫جدید کنگره را در مورد روادید دیدیــم که رفتار خصمانه و‬ ‫اهانت امیز به ملت ایران بود‪ .‬چون بــا قراردادن ایران در‬ ‫کنار کشــورهایی که گروه های ترویســتی در ان فعالیت‬ ‫می کنند (گروه هایی که اتفاقا توســط همین کشــورهای‬ ‫غربی مورد حمایت هســتند) این پیــام را انتقال می دهد‬ ‫که ایران نیز یک کشور تروریستی اســت‪ .‬درحالی که ما‬ ‫امن ترین کشــور منطقه را داریم و مهمتر اینکه خودمان‬ ‫قربانی تروریسم هســتیم و امروز ترویست هایی که مردم‬ ‫و مسئوالن کشورمان را کشتند در همین کشورها پناهنده‬ ‫شده اند‪.‬‬ ‫اما دربــاره دو طرح اخیــر که به کنگــره امریکا امده‬ ‫است‪ ،‬به اعتقاد من کنگره امریکا حاال که می بیند مقامات‬ ‫ایرانی در مقام توجیه مصوبه اخیر کنگره هســتند‪ ،‬به این‬ ‫نتیجه رسید ه است که هیچ مانعی در کار نیست و به راحتی‬ ‫می تواند تحریم هــای جدیدی را علیه نظــام و نهادهای‬ ‫انقالبی ایران اعمــال کنند‪ .‬با تعجب فــراوان دیدیم که‬ ‫در هفته اخیــر مســئوالن مذاکره کننده نامــه جان کری‬ ‫را تضمین کننده دانســته و حتــی ان را باالتــر از امضای‬ ‫رئیس جمهوری امریکا پای مصوبه اخیر دانستند‪ .‬در این‬ ‫وضعیت مسلم اســت که کنگره نیز تشــویق می شود که‬ ‫تحریم های جدیدی را در دستورکار خود قرار دهد‪ .‬در واقع‬ ‫می توان گفت که مصوبه مربوط بــه روادید نوعی ازمون‬ ‫برای دریافت واکنش از طرف دســتگاه دیپلماسی ایران‬ ‫بود و چون واکنش مناسبی دیده نشد‪ ،‬بنابراین طرح های‬ ‫اینده را در دستورکار قرار دادند‪ .‬همچنین امریکایی ها تعمد‬ ‫دارند تا با نهادهایی که برامده از انقالب اسالمی هستند و‬ ‫در خط مقدم مقاومت در برابر اســتکبار قرار دارند‪ ،‬مقابله‬ ‫کنند‪ .‬طبیعی است که در این مسیر سپاه پاسداران انقالب‬ ‫اســامی مورد خشــم و کینه امریکایی های قرار گیرد و با‬ ‫طرح های جدیدی که می بینیــم در تالش برای مهار این‬ ‫نهاد براید‪.‬‬ ‫سورپرایز صادق خرازی!‬ ‫غفاریعلیهادعایتقلب‬ ‫خندهبرجستهظریف‬ ‫سیدحسیننقوی حسینی‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫‪2‬‬ ‫نمایندهمجلس‬ ‫صادق خرازی که به وزارت کشــور رفتــه بود‪ ،‬گفت‬ ‫می خواهم همه را ســورپرایز کنم اما در نهایت معلوم شــد‬ ‫که وی بــرای همراهی کاندیداهای حزب نــدای ایرانیان‬ ‫همچون ســودابه راد فر و مجید فراهانی به وزارت کشــور‬ ‫امده است‪ .‬وی در پاسخ به این سوال که خودش در کدام‬ ‫انتخابات و از کدام حوزه انتخابیه قصد کاندیداتوری دار د ‬ ‫گفت‪« :‬فعال چیزی نمی گویم و قصد ســورپرایز دارم‪ ».‬با‬ ‫همه اینها خرازی دقایقی بعد در‬ ‫جمع خبرنگاران حاضر شد و به‬ ‫ارائه توضیحاتی پرداخت که با‬ ‫اعتراض مسئوالن ستاد همراه‬ ‫شد که وقتی قصد کاندیداتوری‬ ‫در انتخابات را ندارد نباید پاسخ‬ ‫سواالت را بدهد‪ .‬‬ ‫هــادی غفــاری‪ ،‬فعال‬ ‫سیاسی اصالح طلب که قصد‬ ‫نامزدی انتخابــات خبرگان را‬ ‫دارد با بیــان اینکــه «بنده در‬ ‫ایام انتخابات ‪ ۸۸‬و پس از ایراد‬ ‫بیانات رهبر معظم انقالب در‬ ‫نماز جمعه همیشــه از مواضع‬ ‫ایشــان طرفداری کرده ام»‪،‬‬ ‫گفته‪« :‬مــن هیچ گاه نگفتــم که در انتخابــات ‪ ۸۸‬تقلب‬ ‫شــد‪ .‬به تقلب در انتخابات معتقد نبوده و نیســتم و فقط‬ ‫به کارهــای احمدی نژاد ایراد داشــتم‪ ».‬ایــن اظهارات‬ ‫او در رســانه های مختلف بازتاب زیادی داشــت و برخی‬ ‫اصالح طلبان در شبکه های مجازی به ان واکنش نشان‬ ‫دادند‪.‬‬ ‫شــبکه خبری ســی‪.‬ان‪.‬ان پــس از برگــزاری یک‬ ‫نظرســنجی درباره عکس های منتشــر شــده خود در سال‬ ‫‪ 2015‬تصاویر مربوط به بهترین خنده های جهان در سال‬ ‫جاری میالدی را منتشــر کرد که میان انها افراد سیاســی‬ ‫برجسته‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬ورزشــی و مردم عامه دیده می شوند‪.‬‬ ‫خنده محمد جواد ظریف‪ ،‬وزیر امــور خارجه ایران نیز یکی‬ ‫از ‪ 35‬تصویــر منتخــب در این‬ ‫گــزارش تصویری اســت‪ .‬در‬ ‫توضیح این عکس نوشته شده‬ ‫است‪« :‬وزیر امور خارجه ایران‬ ‫در حال مزاح کردن با خبرنگاران‬ ‫در ژنو پیش از دیدار با جان کری‬ ‫همتای امریکایــی اش در روز‬ ‫چهارشنبه ‪ 14‬ژانویه ‪».2015‬‬ ‫برخی مدیران صدا و سیما هفته گذشته تغییرکردند‬ ‫انطور که پیداســت‪ ،‬ســرافزار بعد از گذشــت مدت‬ ‫زمانی که از مســئولیتش در ســازمان صداوسیما گذشته‬ ‫تحوالت تازه ای را در این سازمان مدنظر دارد‪ .‬کمتر از یک‬ ‫ســال پیش محمد احسانی از ســمت مدیریتش در سینما‬ ‫خداحافظی کرد و بار دیگر به رســانه ملی بازگشــت‪ .‬او که‬ ‫در سمت مدیر شبکه یک سیما کارش را شــروع کرده بود‬ ‫مدتی بود که دیگر در ساختمان شبکه یک دیده نمی شد‪.‬‬ ‫گفته شــد که وی اســتعفا داده ‪ ،‬عزل شــد ه یا بــا مدیران‬ ‫کنار نیامده اســت‪ .‬برخی رسانه ها مدعی شــدند که رفتن‬ ‫زودهنگام احســانی به خاطر اختالفاتی است که با رئیس‬ ‫رســانه ملی پیدا کرده اســت‪ .‬در این تغییرات مدیر شبکه‬ ‫یک تنها فرد نبود‪ .‬مدتی بعد شــایع شــد که مدیران شبکه‬ ‫دو و ســه نیز قرار اســت تغییر کنند‪ .‬پــس از رفتن محمد‬ ‫احسانی از مدیریت شبکه یک ســیما و انتخاب فضل الله‬ ‫شریعت پناهی در مقام سرپرست این شــبکه‪ ،‬اخباری که‬ ‫منتشر می شــد حاکی از این بود که این تغییرات به زودی‬ ‫انجام خواهد شــد‪ .‬در این شــایعات امده بود که احســان‬ ‫شیعه مدیر پخش شبکه سه ســیما از جمله مدیرانی است‬ ‫که نامش برای جایگزینی غالمرضا میرحســینی مدیر این‬ ‫شبکه اعالم شده اســت‪ .‬او اما در گفت وگو با تسنیم‪ ،‬این‬ ‫اخبار را شایعات برون ســازمانی اعالم کرد و گفت‪« :‬تا به‬ ‫امروز هیچ خبری مبنی بر جابه جایی غالمرضا میرحسینی‬ ‫از مدیریت شــبکه سه ســیما و جایگزینی من بر این پست‬ ‫اعالم نشده است‪ ».‬محمدرضا جعفری جلوه نیز که نامش‬ ‫در بین این مدیران به چشم می خورد و سابقه مدیریت بنیاد‬ ‫سینمایی فارابی را دارا بوده است نیز این اخبار را رد کرد‪ .‬اما‬ ‫پورحسین قائم مقام معاون سیمای رسانه ملی نظر دیگری‬ ‫داشت‪ .‬رضا پورحســین‪ ،‬قائم مقام معاون سیمای رسانه‬ ‫ملی در گفت وگو با تسنیم و در پاسخ به این سوال که گفته‬ ‫می شود مدیر شبکه یک برکنار شد ه و استعفایی در کار نبوده‬ ‫است گفت‪« :‬نه! اقای احسانی برکنار نشدند‪ .‬او در شرایطی‬ ‫بود که احساس می کر د نمی تواند کار کند و این شرایط هم‬ ‫اصال ربطی به موضوع مدیریتی ندارد‪ .‬ضمن اینکه مشغول‬ ‫تحصیل علوم دینی هستند و برای همین می خواستند که‬ ‫مدت زیادی از سمت مدیریت شبکه فاصله بگیرند و االن‬ ‫هم در سمت مشــاور معاون ســیما حضور دارند‪ ».‬وی در‬ ‫پاسخ به سوالی در مورد تغییرات مدیریتی یک سال گذشته‬ ‫رسانه ملی گفت‪« :‬صدا وسیما در سمت مدیران‪ ،‬تغییرات‬ ‫زیادی نداشت ه و تنها همین یک جابه جایی را داشته است‪.‬‬ ‫امروز هم یک تیتــری زده بودند که تغییرات گســترده در‬ ‫صداوسیما! در صورتی که جمله ای که گفته شده‪ ،‬این بود‬ ‫که ممکن اســت هر لحظه تغییر مدیر داشته باشیم‪ .‬این‬ ‫را هم تیتر کرده بودند‪ ».‬روابط عمومی صداوســیما نیز در‬ ‫واکنش به این موضوع اعالم کرد که «تغییرات گســترده‬ ‫در شبکه های ســیما نظیر شبکه دو و ســه صحت ندارد و‬ ‫تغییر مدیر شــبکه قران نیز به دلیل بازنشسته شدن مدیر‬ ‫ان بوده اســت‪ ».‬روابط عمومی رســانه ملی این سازمان‬ ‫در اطالعیه خود نوشــت‪« :‬پیــرو درج خبــری در برخی از‬ ‫سایت ها و پایگاه های خبری مبنی بر تغییر برخی از مدیران‬ ‫شبکه های سیما‪ ،‬به اطالع می رســاند؛ انچه که به عنوان‬ ‫تغییرات گسترده در شــبکه های سیما نظیر شبکه دو و سه‬ ‫سیما مطرح شــده اســت صحت ندارد و تغییر مدیر شبکه‬ ‫قران سیما نیز به دلیل بازنشسته شدن مدیر ان بوده است‪.‬‬ ‫به نظر می رسد انتشار برخی شایعات در خصوص تغییرات‬ ‫گســترده درشــبکه های ســیما در روزهای اخیــر با هدف‬ ‫حاشیه سازی برای صدا و ســیما در استانه انتخابات انجام‬ ‫می شود‪ .‬بدینوســیله اعالم می گردد‪ ،‬اخباری در ارتباط با‬ ‫تغییرات مورد تائید است که توسط روابط عمومی رسانه ملی‬ ‫منتشر شــود‪ ».‬علی اصغر پورمحمدی از مدیران سازمان‬ ‫صداوسیما نیز درباره رفتن محمدی نیا از شبکه قران سیما‬ ‫گفت‪« :‬دوره کاری در تلویزیون ‪ 25‬سال است و برخی بعد‬ ‫از پایان این مدت از تعویق استفاده می کنند‪ ،‬اقای محمدی‬ ‫نیا هم مد تها بود که بازنشسته شده بودند و ما بیش از این‬ ‫نمی توانستیم در خدمتشان باشیم‪ ».‬وی همچنین درباره‬ ‫شایعه تغییر مدیران شبکه دو و سه سیما نیز اظهار داشت‪:‬‬ ‫«این موضوع صحت ندارد و این مدیران کماکان در حال‬ ‫خدمت به مردم هســتند‪ ».‬پورمحمــدی در ادامه از رفتن‬ ‫محمودرضا تخشید از مرکز امور نمایشــی سیما خبر داد و‬ ‫گفت‪« :‬اقای تخشید طی ماه های اخیر ‪ 3‬بار استعفا دادند‬ ‫که اخرین انها مربوط به اوایل اذرمــاه بود‪ .‬من ابتدا قصد‬ ‫نداشتم استعفای ایشان را بپذیرم ولی ایشان تاکید کردند‬ ‫که باتوجه به شرایط موجود حاضر به ادامه همکاری در این‬ ‫سمت نیستند‪ ».‬وی در پایان درباره جایگزینی تخشید در‬ ‫مرکز امور نمایشی ســیما گفت‪« :‬هنوز مشخص نشده که‬ ‫چه کسی جایگزین ایشان خواهد شد ولی طی امروز و فردا‬ ‫قطعا مدیر جدید را معرفی خواهیم کرد‪».‬‬ ‫اکثر وزرای احمدی نژاد‬ ‫کاندیدا می شوند‬ ‫ما اهل یقین بودیم نه کثیرالشک‬ ‫غیبت های پیاپی روحانی‬ ‫که بــرای چندمین بــار پیاپی‬ ‫در جلســه مجمع تشــخیص‬ ‫شرکت نکرده اســت‪ ،‬صدای‬ ‫اعتــراض رئیــس مجمــع را‬ ‫هــم دراورد‪ .‬حســن روحانی‬ ‫که بــه تدوین سیاســت های‬ ‫برنامه ششم توســعه از سوی‬ ‫مجمع تشــخیص معترض بوده‪ ،‬تاکید کــرده که تدوین‬ ‫سیاست های برنامه ششم توسعه از وظایف دولت است‪،‬‬ ‫اما وقتی اعضــای مجمع به پیشــنهاد رئیس جمهور رای‬ ‫موافق ندادند‪ ،‬وی دیگر در جلسات مجمع شرکت نکرده‬ ‫است‪ .‬این مساله باعث شد که هاشمی رفسنجانی‪ ،‬رئیس‬ ‫مجمع نیــز از غیبت های روحانی در این جلســات گالیه‬ ‫کرده بگویــد‪« :‬توقع داریــم روحانی به جلســات مجمع‬ ‫بیایــد‪ ،‬البته توقــع جامعه این اســت که روســای قوا در‬ ‫جلســات مجمع که بزرگان کشــور جمع می شوند‪ ،‬منظم‬ ‫شرکت کنند‪».‬‬ ‫فتنه گرها در جبهه ها نبودند‬ ‫ایت الله کاظم صدیقی‪،‬‬ ‫با ابراز اینکه یکــی از واجبات‬ ‫الهــی حضــور در مســاجد و‬ ‫حفظ اجتماعــات حزب اللهی‬ ‫اســت‪ ،‬گفت‪« :‬هیچ کدام از‬ ‫فتنه گرها‪ ،‬این چنداســمی ها‬ ‫که در زمــان انتخابــات ظاهر‬ ‫می شوند در جبهه های هشت‬ ‫ســاله نبودند و جبهه برای حزب اللهی ها بــود‪ .‬امروز هم‬ ‫وظیفه حفظ حرم ال الله برای شماست‪ .‬کدام یک از اینها‬ ‫شهید نداده اند؟ نکند در خانه بنشینید و دوباره شهر و کشور‬ ‫را ناامن کنند‪ .‬شخصیت زده نشــوید‪ .‬بعضی ها هستند که‬ ‫از امام بودند و با امــام نبودند‪ .‬از بیت امــام بودند و با امام‬ ‫نبودند و فتنه کردند و رهبری را در زمان فتنه تنها گذاشتند‪.‬‬ ‫در خانه ننشینید و به این ا امان ندهید که این نوع سیاست‬ ‫هم عبادت است‪».‬‬ ‫دعوتروحانی‬ ‫از بانوان ایرانی‬ ‫رئیس جمهــور کشــور‬ ‫در جریــان ثبــت نــام بــرای‬ ‫کاندیداتوری در انتخابات دوره‬ ‫پنجم مجلس خبرگان از بانوان‬ ‫ایرانی بــرای کاندیداتوری در‬ ‫انتخابات ‪ 7‬اسفند دعوت کرد‪.‬‬ ‫روحانی تاکیــد کرد‪« :‬خانم ها‬ ‫بایــد در انتخابــات مجلــس‬ ‫خبرگان و به ویژه درانتخابات مجلس شــورای اســامی‬ ‫حضور پیدا کنند‪ .‬این ترکیب برای ما در انتخابات اهمیت‬ ‫دارد‪ .‬البته فرقی نمی کند نماینده مجلس اقا یا خانم باشد‪،‬‬ ‫اما تعداد قابل مالحظه خانم ها از دید افکار عمومی جهان‬ ‫اهمیت دارد تا انها واقعیت این کشور را درک کنند که هیچ‬ ‫امری در این کشور بر مبنای جنسیت نیست‪ ،‬بلکه بر مبنای‬ ‫شایستگی است‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫وزیــر ســابق فرهنگ و‬ ‫ارشــاد اســامی دولت قبل با‬ ‫بیان اینکه از طرف جبهه یکتا‬ ‫برای ثبت نام در انتخابات امده‬ ‫است‪ ،‬گفت‪« :‬با احمدی نژاد‬ ‫رابطــه تشــکیالنی نــدارم اما‬ ‫ممکن اســت رابطه شخصی‬ ‫داشته باشم‪».‬‬ ‫ســیدمحمد حســینی در جمــع خبرنــگاران بــا‬ ‫بیان اینکــه در جلســات اصولگرایــان حضــور دارم و از‬ ‫طــرف جبهه یکتــا بــرای ثبت نام امــده ام‪ ،‬تاکیــد کرد‪:‬‬ ‫«اکثــر وزرای دولت نهــم و دهــم در انتخابات شــرکت‬ ‫می کنند‪».‬‬ ‫مهرداد بذرپاش‪ ،‬عضو کمیســیون سابق ویژه بررسی‬ ‫برجام مجلس گفته‪« :‬متاســفانه این مصوبه کنگره و عدم‬ ‫وتو توسط اوباما جســارتی به فرهنگ واالی ایرانیان بود‪ .‬ما‬ ‫کثیرالشکنبودیم‪،‬اهلیقینبودیم‪،‬یقینبهبی اعتمادبودن‬ ‫امریکا‪ ،‬زمان‪ ،‬شما را هم اهل یقین خواهد کرد‪ ».‬بذرپاش‬ ‫نماینده مردم تهران و عضو کمیســیون ویژه بررســی برجام‬ ‫مجلس شــورای اســامی به دنبال ابالغ قانون محدودیت‬ ‫صدور روادید برای مسافران به‬ ‫سوریه‪ ،‬عراق‪ ،‬ســودان و ایران‬ ‫توســط اوبامــا اظهار داشــت‪:‬‬ ‫«متاســفانه این مصوبه توسط‬ ‫کنگره و از ان بدتر عدم وتوی ان‬ ‫توسطاوباماجسارتیبهفرهنگ‬ ‫واالی ایرانیان بود‪».‬‬ ‫واکنش هاشمی به غیبت های‬ ‫روحانی‬ ‫خبرنامه‬ ‫تصمیماتسرافراز‬ ‫گزارش سوم‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪13‬‬ ‫هوا بس ناجوانمردانه الوده است‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫بیشتر روزهای هفته گذشته مدارس تهران تعطیل بود‬ ‫کوه ها از نظرها پنهان مانده بودند و برج های بلندی که نماد پایتخت هستند‪ ،‬به سختی‬ ‫دیده می شدند‪ .‬نفس مردم شهر به شــماره افتاده بود و تقریبا هیچ کس نبود که از وضعیت‬ ‫هوای تهران ابراز نارضایتی نکند‪ .‬کودکان و سالمندان چاره ای جز نشستن در چاردیواری‬ ‫خانه ها نداشــتند تا مبادا این وضعیت‪ ،‬سالمت شــان را به خطر بینــدازد‪ .‬برخی از کیفیت‬ ‫نامناسب بنزین و خودروهای ساخت داخل شکایت می کردند و گروهی دیگر سیاست های‬ ‫دستگاه های مسئول در این حوزه را به باد انتقاد می گرفتند؛ هرچه بود اما دود الودگی هوای‬ ‫پایتخت و کالنشهرها در چشم کسی جز شهروندان نرفت‪.‬‬ ‫وضعیت اضطراری هوا در پایتخت‪ ،‬مدارس را به تعطیلی کشاند‪ .‬تهران در هفته پایانی‬ ‫اذر ماه‪ ،‬شرایط نامساعدی را پشت سر گذاشــت؛ اتفاقی که احتماال در هفته های اینده نیز‬ ‫ادامه خواهد یافت و شــاخص االیندگی از مرز هشــدار می گذرد‪ .‬الودگی هوای تهران به‬ ‫وضعیت ناسالم برای گروه های حســاس رســید و حتی یک روز نیز وضعیت قرمز را تجربه‬ ‫کرد‪ .‬تشکیل کمیته هماهنگی مواقع اضطرار تا شنبه گذشــته به تعویق افتاد و سرانجام با‬ ‫پیشنهاد تعطیلی مدارس در روزهای یکشنبه و دوشنبه هفته گذشته و توقف فعالیت معادن‬ ‫شن و ماسه پایتخت به کار خود پایان داد‪ .‬علی عابدینی‪ ،‬معاون توسعه و پیش بینی سازمان‬ ‫هواشناسی از تداوم روند افزایش الودگی و وضعیت ناسالم هوا برای همه گروه های جامعه در‬ ‫روز یکشنبه خبر داد و با اشاره به پایداری وضعیت جوی گفت‪« :‬وضعیت ناسالم هوای تهران‬ ‫در روز یکشنبه ‪ 29‬اذر ادامه داشته و در شرایط ناسالم برای همه گروه ها قرار خواهد گرفت و‬ ‫شاخص کیفی هوا بین ‪ 150‬تا ‪ 200‬خواهد بود‪ ».‬این در حالی بود که تعطیلی کارخانه های‬ ‫شن و ماسه و پیشــنهاد تعطیلی مدارس در روزهای یکشنبه و دوشــنبه مهم ترین مصوبات‬ ‫کمیته کارگروه اضطرار الودگی هوا اعالم شــد‪ .‬محمد هادی حیــدرزاده‪ ،‬مدیرکل حفاظت‬ ‫محیط زیســت تهران درباره این کمیته گفت‪« :‬در این جلسه پیشــنهاد تعطیلی مهدهای‬ ‫کودک‪ ،‬پیش دبستانی و دبستان ها در روزهای یکشنبه و دوشــنبه ارائه شد‪ .‬دلیل تشکیل‬ ‫این جلسه هشدار سازمان هواشناسی درباره ورود به شرایط هشدار بوده و تصمیم بر این شد‬ ‫فعالیت معادن شن و ماسه و فروش طرح ترافیک روزانه متوقف شود‪ ».‬دوشنبه گذشته نیز‬ ‫هوای تهران برای دوازدهمین روز متوالی در شرایط ناسالم برای گروه های حساس جامعه‬ ‫قرار گرفت؛ وضعیتی که فقط در اثر وزش باد می تواند بهبود یابد‪ .‬در این روز عالوه بر تهران‬ ‫و مناطق حاشیه ای پایتخت‪ ،‬مدارس کالنشهرهایی همچون اصفهان و اراک نیز تعطیل‬ ‫شدند‪ .‬سازمان هواشناسی پیش بینی کرد که به طور موقت از میزان الودگی هوای پایتخت‬ ‫و سایر کالنشهر ها کاسته خواهد شد و روند کاهشی میزان االینده ها تا هفته جاری نیز ادامه‬ ‫خواهد یافت‪ .‬افزایش میزان مراجعه پایتخت نشــینان به مراکز درمانی و اورژانس به دلیل‬ ‫بروز مشکالت تنفســی و قلبی نشان از ان داشت که شرایط نامســاعد اب و هوایی تهران‪،‬‬ ‫سبب تشدید مشکالت تنفسی و ریوی شده است‪ .‬منتقدان دولت‪ ،‬مهمترین دلیل الودگی‬ ‫هوای تهران را کیفیت نازل بنزین های وارداتی و سیاســت های نامناسب سازمان حفاظت‬ ‫از محیط زیست بیان کرده اند‪ .‬این وضعیت‪ ،‬مدارس تهران را در روز سه شنبه گذشته نیز به‬ ‫تعطیلی کشاند اما عصر همان روز‪ ،‬اداره حفاظت محیط زیست استان تهران اعالم کرد که‬ ‫طبق مصوبه جلسه کمیته اضطرار الودگی هوای تهران‪ ،‬هیچ یک از مدارس استان تهران‬ ‫چهارشنبه دوم دی ماه تعطیل نیست‪.‬‬ ‫نامزدی‪12‬زن برای مجلس خبرگان‬ ‫ایا حضور زنان در مجلس خبرگان منع قانونی دارد؟‬ ‫از میان ‪ 65‬نفری که در روز اول ثبت نام کاندیداتوری مجلس خبرگان رهبری به وزارت‬ ‫کشــور رفتند‪ 12 ،‬زن وجود داشــتند‪ .‬باوجود اینکه در دور ه قبل نیز ‪ 4‬زن برای این مجلس‬ ‫ثبت نام کرده بودند‪ ،‬اما پای انها هیچ گاه به رقابت باز نشــد و با انصراف کنار رفتند‪ .‬در این‬ ‫میان یکی از این متقاضیان زن به نام عصمت سوادی در تهران و بقیه در سایر شهرها ثبت نام‬ ‫کردند‪ .‬به نوشته ایسنا‪ ،‬خانم ســوادی ‪ ۵۴‬ساله‪ ،‬مدرس دانشــگاه و حوزه علمیه است‪ .‬او‬ ‫دکترای رشته فقه و حقوق اسالمی از دانشگاه ازاد دارد و در سابقه او ریاست بسیج اساتید‬ ‫سابق واحد علوم و تحقیقات و معاونت فرهنگی واحد علوم تحقیقات دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫امده است‪ .‬قانون اساسی ایران هیچ محدودیتی برای نامزدهای انتخابات مجلس خبرگان‬ ‫تعیین نکرده است‪ .‬مجالس خبرگان دور اول و دوم که پذیرای زنان نبود و در دوره سوم هم از‬ ‫میان ‪ ٩‬نامزد زن کسی به مرحله رای گیری نرسید‪ .‬در دور چهارم نیز نام هیچ زنی در انتخابات‬ ‫این مجلس به چشم نخورد و تنها زنی که در خبرگان حضور پیدا کرد «منیره گرجی» بود که‬ ‫ان هم در مجلس خبرگان قانون اساسی شــرکت داشت‪ .‬پررنگ شدن زنان در عرصه های‬ ‫سیاسی این روزها ان قدر مهم شده که ایت الله هاشمی رفســنجانی بعد از تاکید بر حضور‬ ‫زنان در مجلس شورای اســامی در روزنامه ای که گفته می شــود حامی ان است گفته که‬ ‫زن فقیه مرجع تقلید داریم و باید زن ها در انتخابات مجلس خبرگان رهبری حضور یابند‪ .‬در‬ ‫همین حال نجات الله ابراهیمیان سخنگوی شورای نگهبان گفته است‪« :‬ظاهرا در فصل‬ ‫دوم قانون ماده ‪ ۳‬شــرایطی ذکر کرده که در ان جنسیت نیامده است‪ ».‬سخنگوی شورای‬ ‫نگهبان با تاکید بر اینکه باید شــرایط حضور بانوان در انتخابات خبرگان را فقهای شورای‬ ‫نگهبان احراز کنند‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬این احراز بر اساس نگاه و تفسیر از سوی فقهای شورای‬ ‫نگهبان صورت می گیرد‪».‬‬ ‫همچنین حسینعلی امیری سخنگوی وزارت کشور در اخرین روز نام نویسی از داوطلبان‬ ‫انتخابات خبرگان رهبری ضمن ارائه اماری از کل افراد ثبت نام شده گفت‪« :‬تاکنون ‪ 619‬نفر‬ ‫در مجلس خبرگان ثبت نام کرده اند که ‪ 10‬نفر انها زن بودند و از این تعداد پنج نفر از تهران‪،‬‬ ‫دو نفر از فارس‪ ،‬دو نفر از اصفهان و یک نفر از زنجان ثبت نام کرده اند‪».‬‬ ‫عالوه بــر این علی اکبــر ناطق نوری نیز که در جلســه راهکارهای تحقق مشــارکت‬ ‫حداکثری مردم در انتخابات مجلس خبرگان و مجلس شــورای اســامی شرکت کرده بود‬ ‫نسبت به مســاله حضور زنان در انتخابات خبرگان واکنش مثبت نشان داد‪ .‬او البته در مورد‬ ‫تعیین درصد برای مشارکت زنان مخالفت بود و در پاسخ به ســوال الهه موالی زاده مشاور‬ ‫امور بانوان استانداری خوزستان در خصوص تمهیدات انجام شده برای تحقق حضور ‪۳۰‬‬ ‫درصدی زنان در مجلس گفت‪« :‬با طرح حضور ‪ ۳۰‬درصد در مجلس مخالف هستم و این‬ ‫توهین به انها است چون نباید تبعیض قائل شویم‪ .‬شاید مردم بخواهند بیشتر به زنان رای‬ ‫بدهند و نباید محدودیت بگذاریم‪».‬‬ ‫این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه تاکید داشت که هیچ منع قانونی‬ ‫برای حضور زنان در خبرنگان وجود ندارد‪« :‬دین هیچ تفاوتی میان زنان و مردان نگذاشته و‬ ‫نباید محدودیتی ایجاد کنیم‪ .‬همچنین از نظر قانونی هیچ منع و محدودیتی برای حضور زنان‬ ‫در مجلس خبرگان رهبری وجود ندارد‪ ».‬هنوز مشخص نیست که ایا تا مرحله نهایی شدن‬ ‫و اغاز انتخابات این افراد در میان کاندیداها می مانند و یا مانند دفعات قبل این تنها مردان‬ ‫هستند که به مجلس خبرگان رهبری راه پیدا می کنند‪.‬‬ ‫کالغ خطاب کردن منتقدان‪ ،‬جنجالی شده است‬ ‫بیش از یک هفته از زمان تعیین شده برای تشکیل جلســه کارگروه فیلترینگ درباره‬ ‫تلگرام می گذرد اما جلســه مذکور تشــکیل نشــده اســت‪ .‬در ماه های اخیر بارها موضوع‬ ‫فیلترینگ شبکه های اجتماعی موبایلی مطرح شده و از سوی مسئوالن مختلف نقطه نظرات‬ ‫متعددی در این زمینه منتشر شد و در نهایت قرار بر ان شد که این موضوع در کمیته تعیین‬ ‫مصادیق محتوای مجرمانه مورد بررســی قــرار گرفته و یک بار برای همیشــه تکلیف این‬ ‫نرم افزار مشخص شــود‪ .‬بر این اساس‪ ،‬جلســات متعددی در کارگروه مربوطه برگزار و در‬ ‫اخرین جلسه کارگروه تصمیم بر ان شد که طی یک ماه اینده در جلسه ای دیگر تکلیف این‬ ‫نرم افزار مشخص شود‪ .‬اکنون حدود چهل روز از برگزاری جلسه قبل این کارگروه می گذرد‬ ‫و همچنان کارگروه فیلترینگ جلسه ای در ارتباط با این موضوع تشکیل نداده و زمانی هم‬ ‫برای برگزاری ان اعالم نکرده است‪ .‬در این میان اگرچه در هفته گذشته برخی رسانه ها از‬ ‫اعمال شیوه هایی جدید در ارسال پیام از طریق این نرم افزار خبر داده و پیش بینی کرده اند‬ ‫که شاید روش هایی مانند فیلترینگ هوشمند در خصوص ان اجرایی شده اما همچنان اغلب‬ ‫کاربران این شــبکه غیر از حذف برخی کانال های غیراخالقی تفــاوت جدیدی در کارکرد‬ ‫تلگرام مشاهده نکرده اند‪.‬‬ ‫اخرین جلســه کارگــروه فیلترینگ ‪ 27‬ابان در شــرایطی برگزار شــد که پــس از ان‬ ‫عبدالصمد خرم ابادی‪ ،‬دبیــر این کارگروه اظهار کــرد‪« :‬اگر در زمان تعیین شــده تلگرام‬ ‫اقدامات الزم را درباره حذف محتوای مجرمانه و مقررات جمهوری اسالمی انجام ندهد‪،‬‬ ‫این شبکه مسدود می شود‪ .‬یکی از دستورات این جلسه درباره مسدودسازی شبکه اجتماعی‬ ‫تلگرام بود که تمامی اعضا نگرانی خود را درباره نقض قوانین جمهوری اســامی توســط‬ ‫این شبکه‪ ،‬بیان کردند‪ ».‬اما پس از برگزاری این جلسه‪ ،‬وزیر ارتباطات که می توان او را از‬ ‫حامیان جدی استمرار فعالیت شبکه های اجتماعی دانست‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬مسئوالن تلگرام‬ ‫اعالم کردند درصورتی که مسئوالن ایرانی الزم بدانند که بخش هایی باید مسدود شود‪ ،‬این‬ ‫کار را خواهند کرد‪ .‬در جلسه امروز هم گفته شد تلگرام امادگی دارد اقدامات الزم را انجام‬ ‫دهد‪ ،‬بنابراین تلگرام به صورت کامل مسدود نخواهد شد‪».‬‬ ‫محمود واعظی در ان زمان‪ ،‬در پیامی که در صفحه خود در اینســتاگرام منتشر کرده‬ ‫بود از اســتخدام کارمند ایرانی برای تلگرام خبــر داده و اعالم کــرد‪« :‬با توجه به اینکه در‬ ‫روزهای اخیر‪ ،‬بار دیگر موضوع فیلترینگ یا عدم فیلترینگ در کشور مطرح شد الزم است‬ ‫توضیحی بدهم‪ .‬با مدیران شبکه تلگرام در تماس هستیم تا مباحث غیراخالقی و خارج از‬ ‫شئونات ایران را از این شبکه حذف کنند‪ .‬به همین منظور مکاتباتی با مدیران شبکه تلگرام‬ ‫داشتیم و اعالم کردیم که بخش های غیراخالقی و مستهجن این شبکه باید مسدود شود‬ ‫و انان نیز در پاســخ به مکاتبات ‪ ،‬بخش های مســتهجن را مســدود کردند‪ .‬مدیران شبکه‬ ‫تلگرام اعالم کردند ‪ ،‬یک کارمند مخصوص ایران در این شبکه به کار گرفته شده است تا از‬ ‫انتشار موضوعات نامناسب و خارج از شئونات اخالقی جلوگیری کنند‪ .‬نه تنها شبکه تلگرام‬ ‫بلکه همه شبکه های اجتماعی که در ایران فعالیت می کنند نیز می بایست به صورت سالم‬ ‫و اخالقی فعالیت کنند؛ در غیر این صورت با انها برخورد و فیلتر می شوند‪ .‬در مجموع فکر‬ ‫نمی کنم این شبکه فیلتر شود‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫هفته گذشته حجت االسالم محسنی اژه ای‪ ،‬معاون اول و سخنگوی دستگاه قضا به‬ ‫ش نشان داد‪ .‬او که در دومین گردهمایی فرماندهان‬ ‫برخی اظهارات در فضای سیاسی واکن ‬ ‫مراکز مقاومت بسیج قوه قضائیه سخن می گفت‪ ،‬این گونه به اظهارات اخیر فضای سیاست‬ ‫واکنش نشان داد‪« :‬منافقین امروز نشست با ظالمین و سران ظلم و استکبار غرب را افتخار‬ ‫می دانند و قهرمانان و جان برکفان مردم خود را تحقیر می کنند‪ ،‬انها را عقب مانده‪ ،‬افرادی‬ ‫کالغ و بی سواد می دانند‪».‬‬ ‫سخنگوی قوه قضائیه با طرح این سوال که همه منافقین عصر ما و امروز ما و منافقین‬ ‫سال ‪ ۹۴‬کشور چه کسانی هستند؟ چگونه انها را بشناسیم؟ چگونه انها را افشا کنیم و چگونه‬ ‫به دیگران بشناسانیم؟ در ادامه گفت‪« :‬ایا منافق یا منافقه ای که چه بسا از ده ها سال پیش‬ ‫توسط شیطان و شیطان صفتان در جامعه مومنین نفوذ کرده و به دستور شیطان یا اربابش‬ ‫یا هوای نفس برای فریب دیگران چهره باطنی خود را پوشانده و برای عدم افشای باطنش‬ ‫خوب حرف زده و سعی کرده خوب استدالل کند می شود یکباره او را به مردم معرفی کرد و‬ ‫این موضوع مورد قبول مردم واقع می شود‪ ».‬وی سخنانش را این گونه ادامه داد‪« :‬منافقین‬ ‫به سر میز نشستن با شیطان بزرگ افتخار می کنند و می گویند هنر ما است که امروز شیطان‬ ‫بزرگ امریکا به ما نظر خوبی دارد‪ ،‬ایا این افتخار دارد که شــیطان نظر مساعد به ما داشته‬ ‫باشــد؟ البته زهی خیال باطل که انها با مردم مومن خوب باشند و روی خوش نشان دهند‪.‬‬ ‫منافقین نفوذی در صف مومنین اگر برای رسیدن به هدف شوم شان نیاز به زمان باشد صبر‬ ‫می کنند و عجله نمی کنند و چهره خود را زود مشخص نمی کنند‪ ».‬محسنی اژه ای گفت‪« :‬در‬ ‫یو چندسال بعد از انقالب می بینید که چه کسانی با امام بودند‪ ،‬چه‬ ‫همین زمان و در طول س ‬ ‫کسانی با نظام بودند و اکنون در چه مسیری هستند‪ ،‬امروز در کنار شیطان بزرگ امریکا یا در‬ ‫کنار روباه پیر علیه مردم و نظام اسالمی خود شیطنت می کنند‪».‬‬ ‫به نظر می رســدواکنش او به اظهارات هاشمی رفســنجانی بود که در گفت وگویی با‬ ‫خبرگزاری ایلنا گفته بود‪ « :‬فشار تندروها روی من هیچ تاثیری ندارد و مثل کالغ هایی هستند‬ ‫که از روی درخت ها می پرند‪ ،‬برای من این گونه اســت و کاری با انها ندارم‪ .‬من همیشــه‬ ‫فشار داشتم‪ .‬وقتی که انقالب پیروز شــد‪ ،‬منافقین سخت ترین دشمن بودند‪ ،‬چون پیش‬ ‫از پیروزی انقالب که مرتد شدند‪ ،‬ما با انها مخالفت کردیم و همین طور ادامه داشت‪».‬‬ ‫البته این تنها محســنی اژه ای نبود که به اظهارات هاشمی رفسنجانی واکنش نشان‬ ‫داد‪ .‬سایت میدان ‪ 72‬از رسانه های ســایبری حامی محمود احمدی نژاد نیز در یادداشتی‬ ‫تحت عنوان «هاشمی رفسنجانی‪ ،‬روباه مکار و کالغ های منتقد» او را به باد انتقاد گرفت‪.‬‬ ‫همچنین کاظم انبارلویی‪ ،‬سردبیر روزنامه اصولگرای رسالت‪ ،‬تاکید کرد که کالغ نامیدن‬ ‫منتقدان‪ ،‬مشــکل پیشــینه هاشــمی را در فتنه حل نمی کند‪ .‬انبارلویی نوشت‪« :‬ایت الله‬ ‫هاشمی رفســنجانی اخیرا طی مصاحبــه ای منتقدان خود را "کالغ" نامیــده و بدون انکه‬ ‫اشاره ای به ان بکند که چه گفته اند و در چه موضوعی سخن به میان اورده اند‪ ،‬انها را مورد‬ ‫بی مهری قرار دادند‪ ...‬اقای هاشمی رفســنجانی در این مصاحبه از مقوله تندروی به ویژه‬ ‫تندروی های مزاحم یاد کرده اند‪ .‬اقای هاشــمی بی انکه بگویند تندروی چیســت و تندرو‬ ‫کیست‪ ،‬به صورت مبهم ادرس غلط می دهند‪ ...‬اقای هاشمی رفسنجانی تاکنون پاسخی‬ ‫منطقی به منتقدین خود نداده است‪».‬‬ ‫مهلت یک ماهه برای تشکیل جلسه کارگروه فیلترینگ‬ ‫تمام شده است‬ ‫خبرنامه‬ ‫اعتراض به هاشمی‬ ‫چالشتلگرام‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪15‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد‪ .‬تعداد این عکس ها‬ ‫انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی‬ ‫بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور‬ ‫عکس ها از نو یاداوری می کند‪.‬‬ ‫دیدار اعضای ستاد جشنواره شعر حوزه با رهبر انقالب‬ ‫جای خالی مرحوم رکن ابادی‬ ‫دیدار رئیس مجلس سنای فرانسه با شمخانی‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫سلفی با بشار اسد و همسرش‬ ‫ایت الله واعظ طبسی در مجمع تشخیص مصلحت‬ ‫تیپ جالب اقای سفیر در دیدار با روحانی‬ ‫دیدار وزیر امور خارجه بلغارستان با ظریف‬ ‫عزاداری برای شهید سمیر القنطار در نوار غز ‪‎‬ه‬ ‫پوتین در حال تیراندازی با ‪ak 47‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫جمع اوری معتادان به دست معتادان‬ ‫خبرنامه‬ ‫بالتر ‪8‬سال محروم شد‬ ‫‪17‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به ما پیامک بزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬جناب اقای ظریف این بدعهدی اوباما نه اولین‬ ‫است و نه اخرین‪ .‬این همان هشدار قران است که‬ ‫فرمود‪« :‬اینها به هیچ عهد و پیمانی وفادار نخواهند‬ ‫بود ( ان هــم ال ایمان لهم)‪ ».‬امیــدوارم که این بار‬ ‫عبرت بگیرید‪ .‬ضمنا از انتقاد اروپا به اوباما ذوق زده‬ ‫نشوید‪ .‬انها سر و ته یک کرباسند‪.‬‬ ‫‪ l‬وزیر راه و شهرسازی دولت اقای روحانی حمایت‬ ‫از مصرف کننده و قیمت گذاری را امری بی مفهوم و‬ ‫کمونیستی دانسته است‪ .‬واقعا زندگی انها هم مانند‬ ‫مردم عادی است؟‬ ‫‪ l‬عربســتان در مورد ســپاه اظهــارات بزرگ تر از‬ ‫دهانش داشته و خواستار گنجاندن سپاه در لیست‬ ‫تروریست ها بوده ‪ .‬هنوز اثار تروریست پروری انها در‬ ‫منطقه پیش چشم ماست‪ .‬با چه رویی این حرف ها‬ ‫را می زنند؟‬ ‫‪ l‬دوســتان احمدی نژادی چرا حاال که قرار است‬ ‫ساختمان جنت اباد را به موسسه امام خمینی تحویل‬ ‫دهند‪ ،‬یادشان افتاده که از کاندیداتوری سیدحسن‬ ‫انتقاد کنند؟‬ ‫‪ l‬امیدواریم که ایــن انتخابات بتواند در پیشــبرد‬ ‫مردمســاالری دینی کمک کنــد و فتنه های جدید‬ ‫شروع نشود‪.‬‬ ‫‪ l‬دولــت اعالم می کنــد به تک نرخی شــدن تورم‬ ‫نزدیک شــده ایم‪ ،‬پس علت افزایش هر روز قیمت‬ ‫اجناس و کاالها و اخیرا لبنیات نیز همین اســت؟!‬ ‫یا افزایش قیمت تخم مرغ از دانــه ای ‪ 300‬تومان‬ ‫به ‪ 450‬تومان‬ ‫‪ l‬متکدیان شــهر بــا عنوان های مختلف بســیار‬ ‫شده اند و نظارت بسیار ضعیف است‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫‪ l‬یک جایی می خواهیم که درد اشنای قشر ضعیف‬ ‫جامعه باشد نه این همه اختالف طبقاتی!‬ ‫‪ l‬ســخنان مشــمئزکننده معاون وزیر خزانه داری‬ ‫امریکا مبنی بر لزوم تشــدید تحریم ایــران به خاطر‬ ‫حمایت ایــران از مقاومت در منطقه و حقوق بشــر‬ ‫ناقض اجرای برجام است چون رهبر معظم انقالب‬ ‫ی تحریم ها در‬ ‫در نامــه به رئیس جمهــور لغو تمامــ ‬ ‫روز اجــرای توافق و نکشــاندن تحریم به مســائل‬ ‫غیرهســته ای چون حقوق بشــر را از شروط اجرای‬ ‫برجام دانستند‪ .‬ایا این حرکات عهدشکنانه سیاسیون‬ ‫و کنگــره امریکا و امضــای ان توســط اوباما کافی‬ ‫نیست که مسئوالن و دولتمردان ما اجرای برجام را‬ ‫متوقف کنند؟‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت‪ .‬کاربران این شــبکه‬ ‫اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه‬ ‫را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫شبیلدا بدوناینترنت‬ ‫شب یلدا یا شب چله‪ ،‬سنتی است که قدمتی چهارهزار‬ ‫ساله دارد و از سال های بســیار دور دوران هخامنشیان در‬ ‫فرهنگ مردم ایران بــوده و دارای اداب و رســوم خاصی‬ ‫است‪ ،‬از جمله این اداب و رسوم‪:‬‬ ‫شب نشینی و دور هم جمع شدن خانواده ها و تکریم‬ ‫بزرگ تر هاست که ریشه در فرهنگ غنی ایران زمین و توجه‬ ‫ویژه مردم ما از دیر باز به مکارم اخالقی دارد‪.‬‬ ‫شــب یلدا در بین تمام اقــوام ایرانی وجــود دارد که‬ ‫بــه فراخور رســم و رســوم‬ ‫برخی از اقوام بیشــتر به ان‬ ‫بها می دهنــد و برخی دیگر‬ ‫کمتــر بــه ان می پردازند‪.‬‬ ‫هر منطقه ای باســنت های‬ ‫محلــی خــاص خــود این‬ ‫جشن را برپا می کردند؛ شب‬ ‫یلدا در میان مردم لرســتان‬ ‫با گویش محلی «شوچله»‬ ‫ یــا «تــوک چله» شــناخته‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫جشــن شــب چلــه با‬ ‫رســومات ســنتی و محلی‬ ‫خاص ایــن منطقــه برگزار‬ ‫می شده اســت که از جمله‬ ‫انها می توان به خواندن اشــعار محلی‪ ،‬رفتــن جوانان به‬ ‫پشــت بام خانه ها‪ ،‬خواندن اشــعار محلی چهل سرو و‪...‬‬ ‫اشاره کرد‪ .‬ســنت قدیمی ایرانیان با تاکیدبر صله ارحام و‬ ‫تقویت روابط خانوادگی فرصت خوبی برای دورهم نشینی‪،‬‬ ‫خاطره گویــی و مشکل گشــایی از همدیگر است‪،‬رســم‬ ‫بسیارزیبایی که به عقیده تاریخ شناسان قدمتی چهار هزار‬ ‫ساله دارد‪.‬‬ ‫در ســال های اخیــر بــا کمرنــگ شــدن ارتباطات‬ ‫خانوادگی و فامیلی رســوم شــب نشــینی و صله رحم بین‬ ‫خانواده ها جایگاه گذشــته را ندارد و بیش تر افراد وقتشان‬ ‫را درفضای مجازی می گذرا نند و متاسفانه در دنیای واقعی‬ ‫ارتباط و رفت و امدهای خانوادگی بسیارمحدود شده است‪.‬‬ ‫فضای گــرم‪ ،‬بســیارصمیمی و شــاد خانواده ها در‬ ‫گذشــته‪ ،‬امروز جایش را بــه فضای مجازی شــبکه های‬ ‫اجتماعی در تلگرام‪ ،‬واتس اپ و‪ ...‬داده است و متاسفانه‬ ‫در کنار کمرنگ شدن ســنت های اصلی این شب‪ ،‬فلسفه‬ ‫چرایی ان نیز فراموش شــده و تنها به شبی برای پرخوری‬ ‫تبدیل شده است‪.‬‬ ‫بر همین اســاس در چندروز اخیر با نزدیک شدن به‬ ‫اخرین روز پاییز و جشن باستانی ایرانیان‪ ،‬پیام هایی مبنی‬ ‫بر قطعی اینترنت در شب یلدا و قطعی شبکه های اجتماعی‬ ‫در شب یلدا منتشر شده است تا ساکنان فضای مجازی به‬ ‫بهانه سنت دیرینه شب یلدا‬ ‫به دنیای واقعی بازگردند و در‬ ‫کنار خانواده هایشان جشن‬ ‫واقعی برگزار کنند‪.‬‬ ‫ایــرج کاظمــی؛‬ ‫جامعه شــناس درباره شــب‬ ‫یلدا گفتــه‪« :‬در شــب یلدا‬ ‫خانواده هــا دور هــم جمع‬ ‫می شده اند و فالی به دیوان‬ ‫حافــظ می زده انــد و بزرگ‬ ‫خانــواد ه داســتان ها و نقل‬ ‫قول هایی از گذشته تعریف‬ ‫می کرد‪».‬‬ ‫ایــن تاریــخ شــناس‬ ‫لرستانی اظهار داشت‪« :‬در‬ ‫شب یلدا نوجوانان به پشــت بام خانه همسایه ها می رفتند‬ ‫و با اویزان کردن یک شــال بلند از صاحب خانه با خواندن‬ ‫اشعاری مائده و طعام درخواست می کردند که هم اکنون نیز‬ ‫در برخی نقاط استان این رسم پا برجاست‪».‬‬ ‫حجت االســام منصورئی از کارشناسان مذهبی نیز‬ ‫ِ‬ ‫فرصت‬ ‫در رابطه با شــب یلدا گفت‪ :‬بلند ترین شــب سال‪،‬‬ ‫مناسبی برای انسان مومن اســت که به عبادت‪ ،‬خواندن‬ ‫قران‪ ،‬نماز شب و صله رحم بپردازد‪ .‬باید سعی کنیم که به یاد‬ ‫قدیمی ترها و بزرگان خود همواره این فرهنگ و ر سومات ان‬ ‫را حفظ کنیم و به فرزندان خود نیز بیاموزیم‪».‬‬ ‫منصوری اظهــار داشــت‪« :‬خانواده ها ســعی کنند‬ ‫در شب نشینی شــب چله امســال عالوه بر دیدار با بزرگان‬ ‫خانواده به تاسی از موالی متقیان علی(ع) یادی ازیتیمان‬ ‫و کودکان بی سرپرست کنند‪».‬‬ ‫نامه کری که عراقچی می گوید‬ ‫تضمین است‬ ‫فال یلدایی روحانی‬ ‫انتقاد کارگردان فیلم روحانی‬ ‫از دولت‬ ‫حســین دهباشــی‪ ،‬کارگردان فیلم انتخاباتی حسن‬ ‫روحانی بود که مدتی است شــرایطش با دولت تغییر کرده‬ ‫و در فاز انتقاد از دولت حســن روحانی فعال شده است‪ .‬او‬ ‫درباره قانون جدید روادید در امریکا در صفحه شخصی اش‬ ‫نوشــت‪« :‬نشــان به نشــانی امضا اوباما‪ /‬برحاشیه قانون‬ ‫نابود کننده صنعت ایرانگردی کشورمان ‪ /‬که زیر میز برجام‬ ‫هم خواهند زد ‪ /‬نه االن البته ‪ /‬وقتی اخرین ذره از اورانیوم‬ ‫از ایران خارج شد و قلب نیروگاه اراک از جا درامد ‪ /‬و اخرین‬ ‫سانتریفیوژ که از چرخش ایستاد ‪ /‬هیهات که حتی نخواهند‬ ‫گذاشت چرخ زندگی مردم ما بچرخد‪»...‬‬ ‫بررسی رسانه ای هفته‬ ‫صدای اصالح طلبان هم از امریکا درامد‬ ‫«روزنامه اعتماد» در واکنش به امضای محدودیت ویزا توســط‬ ‫اوباما در گزارشی با عنوان «تناقض امریکایی» می نویسد‪« :‬الیحه ای‬ ‫‪ ٢٠٠٩‬صفحه ای که نام اقتصادی «بودجه سال‪ ٢٠١٥‬ایاالت متحده»‬ ‫را به خود اختصاص داده اســت ‪ ،‬بند ‪ ٢٠٣‬ان‪ ،‬این بار به چهار کشــور‬ ‫ایران‪ ،‬عراق‪ ،‬ســوریه و ســودان اختصاص یافته اســت‪ .‬عنوان این‬ ‫بند «محدودیت اســتفاده از برنامه لغو روادید برای خارجی هایی که به‬ ‫کشورهایی خاص سفر کرده اند» است‪ .‬چهار کشور فوق به عنوان کشورهایی تعیین شده اند که اتباع کشورهایی که با‬ ‫امریکا تفاهمنامه لغو روادید امضا کرده اند‪ ،‬در صورت حضور در انها‪ ،‬برای سفر به امریکا باید روادید دریافت کنند‪ .‬جرقه‬ ‫این طرح جنجالی ‪ ١٠‬روز پیش در کنگره امریکا زده شــد‪ .‬روز جمعه به وقت این کشور این الیحه مجلس سنا با ‪ ٦٦‬رای‬ ‫موافق و ‪ ٣٣‬رای مخالف از سد سناتورها گذشت و روی میز باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهور قرار گرفت‪ .‬ساعتی پس از تصویب‬ ‫این الیحه در سنا‪ ،‬رئیس دولت امریکا هم با امضای ان در حقیقت مهر تایید خود را بر بند ‪ ٢٠٣‬الیحه هم قرار داد‪ .‬گفته‬ ‫می شــود که باراک اوباما برای پایان دادن به هفته ها اختالف میان جمهوریخواهان و دموکرات ها در خصوص الیحه‬ ‫بودجه بالفاصله ان را امضا کرده است؛ تعجیلی که در سایه ان بند ‪ ٢٠٣‬و تضاد ان با روح توافق هسته ای با ایران نادیده‬ ‫گرفته شد‪ .‬بر اساس این بند شهروندان ‪ ٣٨‬کشور از جمله بیشتر کشورهای اتحادیه اروپا که به ایران‪ ،‬عراق‪ ،‬سوریه یا‬ ‫سودان سفر کنند یا تابعیت دوگانه داشته باشــند برای ورود به خاک امریکا ملزم به دریافت ویزا یا همان روادید خواهند‬ ‫بود و این در حالی است که پیش از تصویب این قانون این افراد می توانستند ‪ ٩٠‬روز اقامت بدون روادید در امریکا داشته‬ ‫باشند‪».‬‬ ‫غیرقابل اعتماد بودن امریکا‬ ‫به مناسبت تقارن اغاز والیت حضرت ولی عصر (عج)‬ ‫و شب یلدا؛ یک گروه فرهنگی اقدام به توزیع انارهای مزین‬ ‫به دل نوشته هایی راجع به امام زمان (عج) کرد‪.‬‬ ‫این گروه فرهنگی در مناســبت های مختلف ســال‬ ‫به ویژه اعیاد از این روش برای امر به معروف و نهی از منکر‬ ‫در زمینه عفاف و حجاب اســتفاده می کند که با اســتقبال‬ ‫خوب مردم متدین کشورمان مواجه شده است‪.‬‬ ‫این تصاویر در شــبکه های اجتماعــی تحت عنوان‬ ‫اســتقبال از «یلــدای مهــدوی» بــا انارهــای مزیــن به‬ ‫دل نوشــته هایی راجع به امام زمان (عــج) در حال پخش‬ ‫است که گروه فضای مجازی مشــرق اقدام به بازنشر این‬ ‫تصاویر کرده است‪.‬‬ ‫روحانی در نقش فیزیوتراپیست اصالحات‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫علی تاجرنیــا‪ ،‬نماینده اصالح طلب مجلس ششــم و از اعضای‬ ‫شــورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت در گفت وگو با ارمان درباره رابطه‬ ‫جریان اصالحات با جریان اعتدالگرا عنــوان می کند‪« :‬من اعتدال‬ ‫را یــک جریان یــا گفتمان سیاســی قلمــداد نمی کنم و اعتقــاد دارم‬ ‫فاقد هارمونی و تاثیرگذاری یک گفتمان اســت‪ .‬اعتدال یک مشــی‬ ‫فکری و رفتاری است که با رفتار برخی از شخصیت های اصولگرا و اصالح طلب همخوانی دارد‪ .‬اقای روحانی و نزدیکان‬ ‫ایشان دارای تشکیالت و حزب مشخصی نبوده و در شرایط کنونی نیز فاقد چنین مساله ای هستند‪ ».‬تاجرنیا روحانی را‬ ‫محصول مستقیم جریان اصالح طلبی دانسته و می گوید‪« :‬اقای روحانی محصول جریان اصالح طلبی است‪ .‬ایشان‬ ‫محصول ائتالف جریان اصالحات و جریان اعتدالگرایی است‪ .‬این در حالی است که اصال چنین ائتالفی شکل نگرفته‬ ‫و اقای روحانی محصول مستقیم جریان اصالح طلبی است‪ .‬در انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 92‬بخش هایی از جریان‬ ‫اصالحات به این نتیجه رسیدند که مطالبات حداکثری انها که در گذشــته زیاد روی ان پافشاری می کردند‪ ،‬در شرایط‬ ‫کنونی به نتیجه نخواهد رسید‪ .‬به همین دلیل میزان توقعات خود را کاهش دادند و از برخی مطالبات خود عدول کردند‪».‬‬ ‫تاجرنیا در بخش دیگری از اظهاراتش تاکیــد می کند‪« :‬تا قبل از پیروزی اقای روحانی در انتخابات ریاســت جمهوری‬ ‫جریان اصالحات به دلیل مشکالت داخلی و فشارهای بیرونی بدنه نحیف و الغری پیدا کرده بود‪ .‬به همین دلیل اقای‬ ‫روحانی نقش یک فیزیوتراپیست را برای جریان اصالحات بازی کرد‪ .‬در شــرایط کنونی اقای روحانی سبب فربه شدن‬ ‫جریان اصالح طلبی شده است‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫یلدای مهدوی‬ ‫«روزنامه کیهان» در گزارشــی با عنوان «تحریم های قبلی لغو‬ ‫نشده‪ ،‬تحریم های جدید هم اضافه شد!» به موضوع محدودیت ویزا‬ ‫می پردازد و می نویسد‪«« :‬باراک اوباما» رئیس جمهور امریکا روز جمعه‬ ‫تنها ساعتی پس از تصویب الیحه بودجه سال ‪ 2016‬در سنای امریکا‪،‬‬ ‫این مصوبه را امضا کرد ‪ .‬بین انبوه بندها و تبصره های این الیحه ‪2009‬‬ ‫صفحه ای‪ ،‬دست کم یک بند برای ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار‬ ‫است؛ بندی که اشکارا ناقض توافقی است که تیر ماه امسال در وین‬ ‫بین ایران و‪ 5+1‬به دست امد‪ .‬در بند‪ 203‬از الیحه بودجه امریکا تحت عنوان «محدودیت تردد سفرکنندگان به کشورهایی‬ ‫خاص»‪ ،‬چهار کشور ایران‪ ،‬عراق‪ ،‬سوریه و سودان به عنوان کشورهایی معرفی شده اند که اتباع کشورهایی که با امریکا‬ ‫تفاهمنامه لغو روادید امضا کرده اند‪ ،‬در صورت حضور در انها باید‪ ،‬برای سفر به امریکا روادید دریافت کنند‪ .‬گفتنی است‬ ‫پیش از این‪ ،‬مجلس نمایندگان امریکا طرح محدودیت تردد به کشــورهای خاص را با ‪ 407‬رای مثبت در برابر تنها ‪19‬‬ ‫رای منفی به تصویب رساند‪ .‬در حقیقت قانون فوق نقض صریح برجام اســت و می توان ان را «تحریم های اقتصادی‬ ‫جدید و مکارانه» واشــنگتن علیه ایران نام برد ‪ :‬قانونی که به منزله بازگشت و اجرای غیرمستقیم تحریم ها علیه ایران و‬ ‫در حکم «نقض برجام» است‪ .‬تصویب تحریم جدید علیه ایران در حالی است که هنوز هیچکدام از تحریم های ایرانی‬ ‫لغو نشده است‪ .‬دلســوزان نظام پیش از این بارها بر بدعهدی امریکا و غیرقابل اعتماد بودن ان تاکید داشته اند ولیکن‬ ‫دولتمردان با این رویکرد مخالف بوده و اقتصاد نیازمند جهاد را معطل نقطه های خیالی رابطه با کدخدا نگه داشتند‪ .‬بر‬ ‫اساس این قانون‪ ،‬شهروندان ‪ 38‬کشور جهان که برای تجارت یا گردشگری می توانستند مدت ‪ 90‬روز را بدون داشتن‬ ‫روادید در امریکا سر کنند‪ ،‬حال اگر طی پنج سال گذشته به این چهار کشور سفر کرده باشند‪ ،‬باید برای سفر به امریکا در‬ ‫صف دریافت روادید قرار بگیرند‪».‬‬ ‫‪19‬‬ ‫حیله امریکایی‬ ‫گفتارها‬ ‫قانونی که کنگره تصویب کرده و البته باراک اوباما نیز ان را امضا کرده‬ ‫دقیقا حضور ســرمایه گذاران غربی در ایران را نشانه گرفته است‪ .‬حال انکه‬ ‫این قانون دقیقا مخالف بند‪ 29‬برجام اســت‪ .‬این مساله درست زمانی که‬ ‫برجام وارد مرحله مهمی شده اکنون اینده توافق هسته ای را با ابهام مواجه‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫خطایاستراتژیک‬ ‫نبایدنامهکریرامالکقرارداد‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫‪1‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫اقدام اخیر ایاالت متحده امریکا در تصویب قانون ضد‬ ‫ایرانی محدودیت روادید مولد تحلیل ها و واکنش های زیادی‬ ‫در داخل و خارج از کشورمان بوده است‪ .‬کنگره ایاالت متحده‬ ‫ت که متعاقب‬ ‫امریکا مصوبه ای جنجالی را تصویب کرده اســ ‬ ‫ان اتباع ‪ ۳۸‬کشــوری که با ایاالت متحده لغو ویزا هستند‪ ،‬در‬ ‫صورت داشتن تابعیت دوگانه کشورهای ایران‪ ،‬عراق‪ ،‬سوریه‬ ‫و سودان از این پس برای ورود به خاک امریکا باید ویزا دریافت‬ ‫کنند‪ .‬همچنین اتباع ‪ ۳۸‬کشوری که با امریکا لغو ویزا هستند‪،‬‬ ‫در صورتی که از سال‪ ۲۰۱۱‬به بعد به این چهار کشور سفر کرده‬ ‫باشند‪ ،‬باید برای ورود به امریکا ویزا دریافت کنند‪ .‬این مصوبه‬ ‫مورد تایید مجلس نمایندگان و ســنا قرار گرفتــه و به امضای‬ ‫اوبامارسیدودرنهایتبهیکقانونتبدیلشد‪.‬اینقانونمورد‬ ‫اعتراضجمهوریاسالمیایرانواروپاقرارگرفتهاست‪.‬بهنظر‬ ‫می رسدازهردوبعدمی توانماجرایدبهاخیرایاالت متحدهدر‬ ‫مرحلهحساساجرایبرجامراموردفحصوبررسیقرارداد‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫طرح جنجالی ذیل الیحه بودجه‬ ‫سوال اصلی اینجاســت که چرا دو مجلس نمایندگان و‬ ‫ســنای ایاالت متحده امریکا طرح جنجالــی را در ذیل الیجه‬ ‫بودجه تصویــب کرده اند؟ الزم به ذکر اســت که مصوبه اخیر‬ ‫بخشــی از الیحــه بودجــه ‪ 1/1‬تریلیــون دالری ســال اینده‬ ‫امریکاســت که به امضای رئیس جمهوری امریکا نیز رسیده‬ ‫است‪.‬پاسخاینسوالکامالگویاست‪.‬باوجوداینکهقانونضد‬ ‫ایرانی اخیر ربطی به الیجه بودجه ندارد‪ ،‬اما به دلیل ممانعت از‬ ‫پس زده شدن این قانون و همچنین مضیقه زمانی اوباما برای‬ ‫امضای الیجه بودجه‪ ،‬ان را در ذیل قانون بودجه قرار داده اند‪.‬‬ ‫تحلیلگرانامریکاییاعالمکرده انداگراوباماقانون ضدایرانی‬ ‫را رد می کرد‪ ،‬کل قانون بودجه معطل می ماند و دوباره به کنگره‬ ‫بر می گشت‪ .‬از این رو کنگره‪ ،‬اوباما را در یک عمل انجام شده‬ ‫قرار داد‪ .‬در پاسخ به این استدالل باید تاکید کرد که از ابتدای‬ ‫مذاکراتهسته ای‪،‬جمهوریاسالمیایرانتفکیکیمیانکاخ‬ ‫سفیدوکنگرهقائلنبود‪.‬برایناساسمبنایقضاوتوواکنش‬ ‫جمهوری اســامی ایران خروجی نهایی رفتار سیاستمداران‬ ‫امریکاییاست‪.‬‬ ‫این خروجی هم اکنون خــود را در یک قانون ضد ایرانی‬ ‫و ضد برجام متجلی ساخته اســت‪ .‬در اینجا کمترین اهمیتی‬ ‫وجود ندارد که فرایند تصویب این قانون چه بوده است‪ ،‬بلکه‬ ‫مهم به عینیت و منصه ظهور رســاندن ان توســط نهادهای‬ ‫قانونگذاریواجراییامریکاست‪.‬ضمناینکهاوبامادرهرحال‬ ‫این قانون را امضا کرده و بر اقدام کنگره به لحاظ حقوقی مهر‬ ‫تاییدنواختهاست‪.‬‬ ‫چرا قانون ضد ایرانی جدید نقض برجام است؟‬ ‫قانون ضــد ایرانی جدید نقــض عینی مــاده ‪ 29‬برجام‬ ‫محســوب می شــود‪ .‬در ماده ‪ ۲۹‬برجام صراحتا امده اســت‪:‬‬ ‫«اتحادیهاروپایی‪،‬اعضایانوامریکا‪،‬مطابققوانینمربوطه‬ ‫خودازهرگونهسیاستیکههدفازانتاثیرمستقیمومعکوس‬ ‫بر عادی ســازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران اســت باید‬ ‫اجتناب ورزند‪ ».‬از انجا که وضع ویزا بــرای بازرگانان‪ ،‬تجار و‬ ‫حتی افراد عادی روند تجارت و توریسم ایران را تحت الشعاع‬ ‫قرارمی دهد‪،‬بنابرایننقضماده‪ 29‬برجامووضعنوعیتحریم‬ ‫غیر مستقیم بر خالف تعهدات واشــنگتن در برجام محسوب‬ ‫می شود‪ .‬نکته جالب توجه اینکه اتحادیه اروپا نیز اقدام اخیر‬ ‫ایاالت متحدهامریکاراغیرقابلقبولخواندهوتاکیدکردهاست‬ ‫ل ایران در این خصوص‬ ‫که امکان پاســخگویی و اقدام متقاب ‬ ‫وجود دارد‪ .‬دیوید سولیوان‪ ،‬سفیر اتحادیه اروپا در واشنگتن‬ ‫در این خصوص هشدار داده است‪« :‬چنین اقدام ناعادالنه و‬ ‫تبعیضامیزیدرقبالبیشاز‪ 13‬میلیونشهرونداروپاییکههر‬ ‫ل بهامریکاسفرمی کنندغیر سازندهاست‪.‬ایناقدامعالوه‬ ‫سا ‬ ‫بر اســیب زدن به کشورهای هر دو ســوی اقیانوس اطلس نه‬ ‫تنها موجب افزایش امنیت نمی شــود بلکه می تواند سرمنشا ‬ ‫اقدام هایمتقابلیباشدکهمنش احقوقیوقانونیدارند‪».‬‬ ‫واکنش ایران و پاسخ جان کری‬ ‫مقامات کشــورمان در ابتدا اقدام اخیــر کنگره را نقض‬ ‫برجامدانستهوانرامحکومکردند‪.‬وزیرامورخارجهکشورمان‬ ‫در گفت وگو با المانیتور ضمن تاییــد این موضع تاکید می کند‬ ‫که اقدام اخیر امریــکا مغایر با تعهدات واشــنگتن در اجرای‬ ‫برجام محسوب می شود‪ .‬این موضوع از سوی دیگر مقامات‬ ‫کشورمان از جمله رئیس کمیسیون سیاست خارجی و امنیت‬ ‫ملیکشورماننیزموردتوجهقرارگرفتهاست‪ .‬بااینحالجان‬ ‫کری‪ ،‬وزیر امور خارجه ایاالت متحده امریکا در نامه ای به وزیر‬ ‫امور خارجه کشورمان تاکید کرده است که مصوبه و در حقیقت‬ ‫قانون اخیر به گونه ای است که دولت امریکا اختیار عدم عمل‬ ‫به ان را داراست‪ .‬از ســوی دیگر‪ ،‬کری تصریح کرده است که‬ ‫واشنگتن در این خصوص می تواند با صدور ویزاهای ده ساله‬ ‫و چند بار ورود برای بازرگانان و تجار‪ ،‬جلوی عواقب این قانون‬ ‫گفتارها‬ ‫جمهوریخواهان و دموکرات ها به دنبال جلب رضایت ایپک هستند‬ ‫‪2‬‬ ‫طهمورث غالمی‬ ‫کارشناس مسائل امریکا‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫هنوز مهر قطعنامه شورای حکام برای بستن پرونده‬ ‫«پی ام دی» خشک نشــده که امریکا تحرکات تازه ای را‬ ‫علیه ایران اغاز کرده است‪ .‬باراک اوباما رئیس جمهوری‬ ‫امریکا چندی پیش همراه با امضای الیحه بودجه ســال‬ ‫اینده این کشــور‪ ،‬محدودیت های تازه ای بــرای ورود به‬ ‫این کشور را به عنوان بخشــی از قانون بودجه تایید کرد‪.‬‬ ‫بر این اساس‪ ،‬شهروندان ‪ ۳۸‬کشوری که عمدتا اروپایی‬ ‫هستند و تاکنون می توانستند بدون روادید به امریکا سفر‬ ‫کنند‪ ،‬اگر در پنج سال گذشته به کشورهای ایران‪ ،‬عراق‪،‬‬ ‫سودان و سوریه سفر کرده باشند‪ ،‬باید برای ورود به امریکا‬ ‫بار دیگر روادید بگیرند‪ .‬این مساله چند بعد دارد؛ در حوزه‬ ‫تصویب قانون باید بین کنگره امریکا و دولت باراک اوباما‬ ‫تفاوت قائل شد‪ .‬کنگره از قبل نشــان داده که ضد برجام‬ ‫اســت به همین خاطر توانســت با اکثریت ارا خصوصا در‬ ‫مجلس نمایندگان و ســپس در مجلس ســنا این قانون را‬ ‫تصویب کنــد‪ .‬از طرفی در مرحله امضــای رئیس جمهور‬ ‫به نظر می رســد که اوباما باتوجه به اینکه کنگره نتوانست‬ ‫چالشــی برای تصویب برجام ایجاد کند به دنبال این نبود‬ ‫که با مخالفت با این الیحــه و قانون‪ ،‬با کنگره وارد چالش‬ ‫و تنش شود‪.‬‬ ‫در واقع تحلیل دولت امریکا این بود که می تواند با‬ ‫تصویب قانون موافقت کند و بنابرایــن از چالش با کنگره‬ ‫بپرهیزد و از طرفی از اجرای قانــون خودداری کند‪ .‬بدین‬ ‫مفهوم که رئیس جمهور می تواند قانونی را تصویب کند ولی‬ ‫اجرای ان را به حالت تعلیق دربیاورد‪ .‬بعد دوم این مساله‬ ‫این است که این قانون تحریم مستقیم کشورهایی است‬ ‫که شهروندان انها برای ورود به امریکا نیاز به ویزا ندارند‪.‬‬ ‫این امر سبب می شــود که جمهوری اسالمی ایران بتواند‬ ‫با بهره گیری از ظرفیت این کشورها که بیش از ‪ 30‬کشور‬ ‫اســت با قانون امریــکا مخالفت کنــد‪ .‬در واقع جمهوری‬ ‫اســامی ایران به جای چالش مستقیم با امریکا می تواند‬ ‫از طریق این کشورها به امریکا فشــار بیاورد‪ .‬مساله سوم‬ ‫نامه جان کری‪ ،‬وزیــر امور خارجه امریکا بــه وزیر خارجه‬ ‫ایران است‪.‬‬ ‫این نامه ضمانت می کند که دولت اوباما که مسئول‬ ‫قوه اجرایی است از اجرای قانون جلوگیری کند یا با دادن‬ ‫ویزاهای ‪ 10‬ســاله(یعنی به مدت طول عمر برجام) عمال‬ ‫اجرای قانون را منتفی کند‪ .‬بنابراین نامه جان کری صرفا‬ ‫نامه ای برای ضمانت عدم اجرای این قانون جدید است‪.‬‬ ‫بعد دیگر مساله واکنش جمهوری اسالمی ایران است که‬ ‫در صورت اجرای قانون می تواند به کمیته مشترک موجود‬ ‫برای اجرای برجام مراجعه کند و در انجا نســبت به نقض‬ ‫برجام اعتراض بکند‪.‬‬ ‫در واقــع دولت ایران بایــد مراقب باشــد از هر گونه‬ ‫واکنش مستقیم به اقدام امریکا خودداری کند زیرا اقدام‬ ‫کنگــره امریــکا می تواند تالشــی برای تحریــک کردن‬ ‫ایران به نقض برجام باشــد‪ .‬بنابراین ایــران باید از طریق‬ ‫مکانیزم های موجود و تعریف شده در برجام نسبت به این‬ ‫قانون اعتراض کند‪ .‬طبیعتا رســیدن به توافــق و امضا و‬ ‫اجرای برجام به این مفهوم نیســت که دیگر عمال مساله‬ ‫هسته ای تمام شده است زیرا در اینده از یک طرف ممکن‬ ‫است اختالفاتی در ارتباط با مفاد برجام میان ایران و گروه‬ ‫‪ 5+1‬به وجود اید و همین امر سبب اقدامات تحریک کننده‬ ‫از طرف مقابل شــود‪ .‬به عبارت دیگر ممکن است در اثر‬ ‫شــکل گیری یک اختالف بر ســر اجرای برجام برخی از‬ ‫طرفیــن مقابل به ســمت واکنش های رادیکال و شــدید‬ ‫حرکت کنند‪.‬‬ ‫از طرف دیگر بر کســی پوشــیده نیســت که برجام‬ ‫مخالفان جدی به ویژه در داخل امریکا دارد و این مخالفان‬ ‫در صورت کســب قــدرت به خصوص در عرصــه اجرایی‬ ‫به ســمت کارشــکنی و جلوگیری از اجــرای برجام حرکت‬ ‫خواهند کرد‪ .‬بر این مبنا باید گفت همواره تیم هســته ای‬ ‫جمهــوری اســامی ایــران در وزارت خارجه بایــد اماده‬ ‫مواجهه با این گونه چالش ها باشد‪ .‬این بدان معناست که‬ ‫اجرای برجام در یک دوره زمانی ‪ 10‬تا ‪ 15‬ساله خود دارای‬ ‫چالش های سیاسی و حقوقی خواهد بود که این خود یک‬ ‫دیپلماسی فعال و قدرتمند را می طلبد‪ .‬واقعیت این است‬ ‫که در کنگره امریکا مانند مجلس در دیگر کشــورها الزاما‬ ‫همه امور بر مبنای راســتی و درستی نمی چرخد و در موارد‬ ‫بسیاری انگیزه ها و مقاصد سیاسی است که تعریف کننده‬ ‫حقیقت است‪.‬‬ ‫به نظر می رســد کــه باتوجه بــه اغــاز فعالیت های‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری در امریکا‪ ،‬جمهوریخواهان‬ ‫و دموکرات ها تالش دارند حمایت اســرائیل و البی یهود‬ ‫را با خود داشــته باشــند‪ .‬به همیــن خاطر بــا انگیزه های‬ ‫سیاســی تالش می کنند که نارضایتی ایپک یا البی یهود‬ ‫از تصویب یا اجرای برجام را جبران کنند‪ .‬بدین طریق که‬ ‫اگر برای ورود تجار و سرمایه گذاران کشورهایی که برای‬ ‫ورود به امریکا نیــاز به ویزا ندارند محدودیت ایجاد شــود‬ ‫انها به سمت ســرمایه گذاری و فعالیت های اقتصادی در‬ ‫ایران حرکت نخواهند کرد‪ .‬این هدف همان هدفی است‬ ‫که بنیامین نتانیاهو‪ ،‬نخســت وزیر رژیم صهیونیســتی در‬ ‫مخالفت با برجــام دنبال می کرد‪ .‬البی یهــود معتقد بود با‬ ‫اجرای برجام فضا برای فعالیت هــای اقتصادی در ایران‬ ‫فراهم می شــود و بنابراین ایــن امر منجر بــه قدرتمندتر‬ ‫شدن ایران و جدیت این کشــور در پیگیری سیاست های‬ ‫منطقه ای می شود‪.‬‬ ‫از این رو در ایام تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫امریکا باید بیشــتر انتظــار اقدامات ایــن چنینی از طرف‬ ‫هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات را داشــته باشــیم‪.‬‬ ‫به عنوان مثال هیالری کلینتون کــه خود یکی از حامیان‬ ‫مذاکره و برجام بــود از قانون جدید علیه ایران اســتقبال‬ ‫کرده که این استقبال بیشتر به دلیل مالحظات و الزامات‬ ‫فعالیت های انتخاباتی در امریکاست تا باور شخصی او و‬ ‫حزب دموکرات‪ .‬نفوذ البی یهود در امریکا همواره در استانه‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری و کنگره افزایش پیدا کرده و‬ ‫صرفا در موارد خاصــی که دولت امریــکا به دنبال اجرای‬ ‫یک سیاست خاص در دنیای بیرون بوده است نفوذ البی‬ ‫یهود کاهش یافته اســت‪ .‬به بیان دیگر هنــگام تبلیغات‬ ‫انتخاباتی چون پول و کمک های مالــی مقوله ای تعیین‬ ‫کننده اســت البی یهود قادر به تاثیرگذاری و ایفای نقش‬ ‫بسیار مهمتری است‪.‬‬ ‫امــا در ایــام بعــد از انتخابات(چــه کنگــره و چــه‬ ‫ریاســت جمهوری) میزان نفــوذ البی یهــود در مخالفت‬ ‫یا موافقت با یک سیاســت به این باز می گــردد که اجرا و‬ ‫پیگیری ان سیاســت تا چه اندازه برای دولت امریکا مهم‬ ‫باشــد‪ .‬به نظر می رسد هم اکنون مســاله اصلی در امریکا‬ ‫مساله داخلی و انتخابات پیش رو است و بنابراین البی یهود‬ ‫از نفوذ برخوردار شده است‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫را بر اجرای برجام بگیــرد‪ .‬نامه نگاری جان کری به عنوان یک‬ ‫سند محکم مورد شناســایی وزارت امور خارجه کشورمان قرار‬ ‫گرفته اســت‪ .‬ســید عباس عراقچی‪ ،‬معاون وزیر امور خارجه‬ ‫کشــورمان در این خصوص عنوان کرده اســت‪« :‬نامه اقای‬ ‫کری تعهد محکمی از سوی دولت امریکا است مبنی بر اینکه‬ ‫از همه ابزارهای خود‪ ،‬حتــی توقف اجرای قانون‪ ،‬اســتفاده‬ ‫خواهد کرد تا اجازه ندهد قانون جدید کنگره درخصوص ویزای‬ ‫ورود به امریکا‪ ،‬اجرای موفقیت امیز برجام و بهره مندی ایران از‬ ‫منافع اقتصادی ان را خدشــه دار کند‪ ».‬واقعیت امر این است‬ ‫که میان قانون امضا شده توسط رئیس جمهور ایاالت متحده‬ ‫امریکا و نامه جان کری تفاوت های حقوقی زیادی وجود دارد‪.‬‬ ‫نامه جان کری نامه یک فرد است اما قانون کنگره یک مصوبه‬ ‫قانونیاست‪.‬برایناساساگربههردلیلیدولتایاالت متحده‬ ‫امریکا تغییر یابد یا دولت فعلی اراده کند‪ ،‬به راحتی می تواند با‬ ‫اســتناد به قانون کنگره‪ ،‬قانون مصوب را اجرا کند چنانچه در‬ ‫حال حاضر نیز قرار اســت این قانون را اجرا کند‪ .‬جان کری به‬ ‫توانبالقوهایاالت متحدهامریکاودولتاوبامابرایاجرانکردن‬ ‫این قانون اشاره کرده‪ ،‬اما به اقدام بالفعل ایاالت متحده در این‬ ‫خصوص کمترین اشاره ای نکرده است‪ .‬در اینجا باید مصوبه‬ ‫قانونیکنگرهبهمراتبنسبتبهنامهجانکریتعهداور تربوده‬ ‫و اگر میان این دو تناقضی باشد‪ ،‬اصل با مصوبه کنگره است‪.‬‬ ‫از این رو نباید نامه جان کــری را به عنوا ن تعهدی محکم مورد‬ ‫شناساییوارزیابیقرارداد‪.‬سوالاصلیاینجاستکهاگردولت‬ ‫ایاالت متحده امریکا تغییر یابد و وزیــر امور خارجه بعدی این‬ ‫کشورتعهدجانکریرانقضکند‪،‬درانصورتچهسرنوشتی‬ ‫در انتظار برجام خواهد بود؟ ایا تعهد جان کری به اقای ظریف‬ ‫قائم به شــخص بوده یا قائم به ساختار حکومتی امریکاست؟‬ ‫پاســخ این ســوال‪ ،‬البته کامال محرز و مشــخص است و در‬ ‫خوشبینانه ترین وضعیت ممکن‪ ،‬بازه زمانی اجرای این تعهد تا‬ ‫سال‪ ۲۰۱۶‬میالدی ـ زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫امریکاـخواهدبود‪.‬سوالونکتهمهم ترامااینجاستکه؛اساسا‬ ‫چرا قانونی ضد ایرانی و مغایر برجام باید وضع شود که مقامات‬ ‫امریکایی بخواهند در قبــال ان تعهد یا توضیــح یا تضمینی‬ ‫بدهند؟ چه تضمینی وجود دارد که ایاالت متحده امریکا که به‬ ‫سندی به نام برجام متعهد نیســت‪ ،‬به نامه نگاشته شده توسط‬ ‫جان کری پایبند باشــد!؟ ایا بهتــر نبود وزارت امــور خارجه ما‬ ‫برخورد عمیق تر‪ ،‬محکم تر و حقوقی تری با این موضوع داشته‬ ‫باشد؟‬ ‫باید توجه داشــت که اصلی ترین هدف ایاالت متحده‬ ‫امریکا از تصویــب قانون اخیــر‪ ،‬جلوگیری از موج بازگشــت‬ ‫سرمایه های خارجی به ایران و سرمایه گذاری در کشور ماست‪.‬‬ ‫این موضوع شامل دالرهای مسدود شــده در خارج از کشور ما‬ ‫نیز می شود‪ .‬از این رو هدف کالن ایاالت متحده امریکا از این‬ ‫اقدام‪ ،‬هدایت و مدیریت دوران پســاتحریم در ایران اســت‪.‬‬ ‫بنابراینبایدبازیایاالت متحدهامریکارادرهمیننقطهمتوقف‬ ‫ســاخت‪ .‬در این خصوص الزم است دستگاه سیاست خارجی‬ ‫ما مواضع صریح تر و محکم تری در قبال عهد شــکنی اشکار‬ ‫ایاالت متحدهاتخاذکند‪ .‬دراینجا«روحبرجام»موردحملهقرار‬ ‫نگرفتهاست‪،‬بلکهاصلان(ما د ها یمهمبهنامماده‪ 29‬برجام )‬ ‫نقضشدهاست‪.‬بنابراینواکنشمانیزبایدمتناظرباشد‪.‬دراین‬ ‫خصوص الزم است پیگیری های حقوقی جمهوری اسالمی‬ ‫ایران در قبال نقض عهد طرف امریکایی به صورتی مســتقیم‬ ‫و حقوقی صورت پذیرد‪ .‬حداقلی تریــن اقدام درا ین خصوص‬ ‫شکایتبهکمیتهبرجاماست‪.‬اینشکایت(قبلازاجراییشدن‬ ‫توافق)می تواندسنگمحکیبرایکمیتهمشترکباشد‪.‬ضمن‬ ‫انکهباتوجهبهمخالفتاتحادیهاروپا‪،‬چینوروسیهباایناقدام‬ ‫ایاالت متحدهامریکا‪،‬کمیتهمشترکبررسی کنندهبرجامقاعدتا‬ ‫باید به سود کشورمان رای را صادر کرده و نقض قانون اخیر را از‬ ‫ایاالت متحدهامریکادر خواستنماید‪.‬درچنینشرایطیمالک‬ ‫قراردادننامهکریو بی اعتناییبهقانونتصویبشده‪،‬چیزی‬ ‫جزیکخطایحقوقیمحسوبنمی شود‪.‬‬ ‫وزارت خارجه منتظر بهانه های امریکا باشد‬ ‫‪21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫تعهدامریکایی!‬ ‫چرا ایاالت متحده قانون محدودیت سفر به ایران را تصویب کرده است؟‬ ‫امیرعلی ابوالفتح‬ ‫گفتارها‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫‪3‬‬ ‫کارشناس مسائل امریکا‬ ‫این روزها‪ ،‬تصویب بندی در الیحه دو هزار صفحه ای‬ ‫بودجه امریکا خبرســاز شــده اســت‪ ،‬بندی که مربوط به‬ ‫محدودیت برای ویزا است و بر گردشگری و سرمایه گذاری‬ ‫خارجی در ایــران هم تاثیر می گــذارد‪ .‬طراحان این طرح‬ ‫شاید از انجایی که مطمئن بودند رئیس جمهور امریکا طرح‬ ‫مســتقلی مبنی بر اعمال محدودیت برای سفرهای بدون‬ ‫ویزا را وتو خواهد کرد این موضوع را ضمیمه الیحه بودجه‬ ‫امریکا کردند‪ .‬بر اساس قوانین کنگره امریکا ‪ ،‬نمایندگان‬ ‫قادر هستند هر موضوعی را به هر الیحه ای ولو اینکه هیچ‬ ‫ارتباطی با هم نداشته باشند ضمیمه کنند‪ .‬به همین دلیل‬ ‫بحث تغییر در مقررات مربوط به ســفر بــدون ویزا را درون‬ ‫الیحه بودجه دولت فــدرال قرار دادند و اگــر باراک اوباما‬ ‫می خواست با طرح تغییرات ویزایی مخالفت کند مجبور بود‬ ‫کل مصوبه بودجه را وتو کند که در این صورت دولت فدرال‬ ‫امریکا فاقد بودجه می شــد و این دولت تعطیل می شــد‪.‬‬ ‫بنابراین چاره ای جز امضای الیحه بودجه با تمام ملحقات‬ ‫ان نبود‪ .‬گرچه به نظر می رســد تا پیــش از تصویب الیحه‬ ‫بودجه کاخ ســفید البی گری کافی انجام نــداد که این بند‬ ‫در درون الیحه قرار نگیرد‪ .‬به هر حال اکنون الیحه بودجه‬ ‫به امضای رئیس جمهور امریکا رســیده و الزم االجراست‪.‬‬ ‫همچنین این احتمــال وجود دارد که تغییــرات مربوط به‬ ‫سفرهای بدون ویزا به عنوان نقض توافقنامه برجام شناخته‬ ‫شــود‪ .‬برای مقابله با این احتمال وزیر امور خارجه امریکا‬ ‫به عنوان باالترین مقام مســئول دســتگاه دیپلماسی این‬ ‫کشور نامه ای رسمی و مکتوب خطاب به همتای ایرانی خود‬ ‫نوشت و در ان صراحتا از طرف امریکا تعهد داده است که‬ ‫قانون فوق الذکر تاثیری بر اجرای برجام نگذارد‪.‬‬ ‫در حال حاضر نمی توان با اطمینان گفت که در اینده‬ ‫تعهد امریکا اجرایی خواهد شــد یا خیر اما انچه که مسلم‬ ‫اســت اینکه بر اســاس قوانین بین المللی امضای رئیس‬ ‫دولت و وزیر خارجه هر کشور‪ ،‬تعهد الزام اور برای ان کشور‬ ‫اســت و عهد شــکنی قطعا با پیامدهای حقوقی و سیاسی‬ ‫همراه خواهد بود‪ .‬این نکته را نیز باید در نظر گرفت که از‬ ‫بین شــش کشــور طرف مذاکره با ایران در گفت وگوهای‬ ‫هسته ای‪ ،‬اتباع سه کشور فرانسه‪ ،‬انگلیس و المان از قانون‬ ‫جدید امریکا متضرر می شــوند و در نامه رســمی ‪ 29‬کشور‬ ‫عضو اتحادیــه اروپا اعتــراض به این موضــوع به اطالع‬ ‫مقامات امریکایی رسیده است‪ .‬بنابراین اگر قانون سفرهای‬ ‫بدون ویزا بخواهد منافع سه کشور اروپایی را به خطر بیندازد‬ ‫چه بسا در زمان بررسی موضوع در کمیسیون حل اختالف‬ ‫که در سند برجام پیش بینی شده است ایران از حمایت سه‬ ‫کشور اروپایی به همراه دو کشــور چین و روسیه برخوردار‬ ‫شود‪ .‬از سوی دیگر مقامات امریکایی با محتمل دانستن‬ ‫این وضعیت تصمیم گرفته اند طی نامه رسمی متعهد شوند‬ ‫که قانون سفرهای بدون ویزا در برجام تاثیر نگذارد‪ .‬البته‬ ‫هنوز مشخص نیســت که دولت امریکا چگونه قصد دارد‬ ‫به این تعهد پایبند بماند‪ .‬کاخ ســفید اعالم کرده است که‬ ‫رئیس جمهور امریکا از اختیــارات کافی برای اجرا نکردن‬ ‫این قانون برخوردار است‪ .‬احتمال دیگری نیز مطرح شده‬ ‫مبنی بر اینکه سفرهای کاری از شمول قانون خارج شود یا‬ ‫ویزاهای ‪ 10‬ساله برای اتباع ‪ 38‬کشوری که به چهار کشور‬ ‫ایران‪ ،‬عراق‪ ،‬سوریه و سودان سفر کرده اند در نظر گرفته‬ ‫شود‪ .‬احتمال دیگر اینکه این بند در ذیل قانون بودجه قرار‬ ‫بگیرد‪ .‬این در حالی است که عمر این قانون تا پایان سال‬ ‫مالی ‪ 2016‬و اجرا شدن قانون بودجه سال ‪ 2017‬است‪.‬‬ ‫با این حال‪ ،‬باید ایــن احتمال را هــم داد که امکان‬ ‫تکرار و امدن ان در الیحه ســال ‪ ٢٠١٧‬وجود دارد که این‬ ‫مساله بستگی به تداوم فضای ضدایرانی و همچنین شرایط‬ ‫تروریستی درون امریکا دارد‪ .‬به عبارتی‪ ،‬نمونه این مساله‬ ‫را می توان در قانون وضعیت اضطراری دید که هر سال از‬ ‫سوی رئیس جمهور امریکا تمدید می شود‪.‬‬ ‫به هر حــال انچه مســلم اســت اینکه ایــن موضوع‬ ‫همچنان با ابهام روبه روست و نمی توان گفت از هم اکنون‬ ‫چه وضعیتی در ارتباط با اجرای مقررات سفرهای بدون ویزا‬ ‫یا اجرای برجام ایجاد خواهد کرد‪.‬‬ ‫اکنون این پرسش نیز مطرح است که ایا دولت امریکا‬ ‫این طرح را به طور حتم اجرا خواهد کرد یا راه گریزی از ان‬ ‫وجود دارد‪ .‬در این رابطه باید توجه داشت که قانون گذاری‬ ‫بر عهده کنگره امریکاســت ولــی اجرای قانــون بر عهده‬ ‫قوه مجریه اســت مانند بسیاری از کشــورها‪ ،‬دولت ها اگر‬ ‫مایل باشند می توانند با استفاده از انواع تبصره ها یا توسل‬ ‫به تفاســیری از قانون‪ ،‬قوانیــن مورد نظر را یــا اجرا نکنند‬ ‫یا اجرای ان را به تاخیــر بیندازند‪ .‬البتــه قانونگذاران هم‬ ‫قادر هستند با اســتفاده از ابزارهای قانونی رفتار فراقانونی‬ ‫دولت هــا را به چالش بکشــند یا همچون مورد مشــخص‬ ‫ایاالت متحده امریکا از دولت به دستگاه قضایی شکایت‬ ‫کنند که این فرایند نیز طوالنی خواهد بود‪ .‬انچه مشخص‬ ‫اســت اینکه اگر دولت امریکا بخواهد می تواند از اجرای‬ ‫فوری قانون مورد نظر شانه خالی کند گرچه این به منزله لغو‬ ‫قانون نخواهد بود و احتمال دارد هر زمان که دولت امریکا‬ ‫مصلحت دانست اصالحات سفرهای بدون ویزا را به اجرا‬ ‫بگذارد که در این صورت به فعالیت های اقتصادی و تجاری‬ ‫جمهوری اسالمی ایران لطمه وارد خواهد شد‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر بایــد درک بکنیــم که ایــن تغییرات‬ ‫واکنشی فوری‪ ،‬احساســی و فاقد دور اندیشی در ارتباط با‬ ‫حوادث تروریستی پاریس و ســن برناردینو بود‪ .‬به عبارتی‬ ‫نمایندگان کنگره امریکا برای نشان دادن عزم خود مبنی بر‬ ‫مبارزه با تروریســم و تقویت امنیت شــهروندان امریکایی‬ ‫این طرح را تصویب کردند‪ .‬اما از انجایی که نمی خواستند‬ ‫کشــورهایی همچون عربستان‪ ،‬پاکســتان‪ ،‬قطر‪ ،‬ترکیه‬ ‫و تعدادی دیگر از متحدان واشــنگتن را بــه دلیل مداخله‬ ‫اتباع این کشورها در فعالیت های تروریستی مجازات کنند‬ ‫به سراغ کشــورهایی مانند ایران‪ ،‬عراق‪ ،‬سوریه و سودان‬ ‫رفتنــد‪ .‬با ذکر ایــن نکته که ایران طی ســه دهه گذشــته‬ ‫مورد اتهام دروغ درباره تروریســم قرار گرفته اســت‪ ،‬قرار‬ ‫گرفتن نام ایران از جانب امریکا در این فهرســت عجیب‬ ‫نیســت حتی اگر ایران در صف مقدم مبارزه با داعش قرار‬ ‫داشته باشــد و هیچ تبعه ایرانی در فعالیت های تروریستی‬ ‫مشارکت نداشــته باشــد‪ .‬گرچه نتایج فرعی تصویب این‬ ‫قانــون می تواند لطمه اساســی به توافق برجــام از جانب‬ ‫امریکایی ها بزند‪.‬‬ ‫در ایــن میــان بی تردید البی هایــی ماننــد ایپک یا‬ ‫گروه های منتقد مذاکــرات از این قانون حمایت کرده اند‪.‬‬ ‫باید دانست که نه تنها درک مشترکی درباره تروریسم میان‬ ‫ایران و امریکا وجود ندارد بلکه در این باره در جامعه امریکا‬ ‫هم اختالفات زیادی وجود دارد‪ .‬باید در این باره گفت وگو‬ ‫شود تا ایران از مظان این اتهام خارج شود و در ان صورت‬ ‫امکان تغییر فضا در میان نمایندگان کنگره وجود دارد وگرنه‬ ‫با تداوم این فضا‪ ،‬احتمال صدور قوانین ضد ایرانی باز هم‬ ‫وجود دارد‪.‬‬ ‫نابرابری؛ عامل اصلی تروریسم‬ ‫گفتارها‬ ‫اروپا باید از ریاضت های اقتصادی دست بکشد‬ ‫توماس پیکتی‬ ‫نویسنده کتاب سرمایه در قرن‪21‬‬ ‫نابرابری عامــل اصلی تروریســم خاورمیانه از جمله‬ ‫حمالت اخیر داعش در پاریس اســت و کشورهای غربی‬ ‫باید بیش از هر چیز خود را بابت این نابرابری سرزنش کنند‪.‬‬ ‫نظام سیاسی و اجتماعی خاورمیانه‪ ،‬به علت انباشت‬ ‫ثروت نفتی در کشورهای معدود و نسبتا کم جمعیت‪ ،‬بسیار‬ ‫شکننده شــده اســت‪ .‬اگر به منطقه بین مصر و ایران که‬ ‫شامل سوریه نیز می شود نگاهی بیندازید‪ ،‬حکومت هایی‬ ‫پادشاهی و نفتی را می یابید که بین ‪ ۶۰‬تا ‪ ۷۰‬درصد ثروت‬ ‫تحت کنترل انها اســت در حالی که تنها کمی بیش از ‪۱۰‬‬ ‫درصد از ‪ ۳۰۰‬میلیــون نفر جمعیت این منطقــه را در خود‬ ‫دارند‪( .‬پیکتی مشخص نمی کند که درباره کدام کشورها‬ ‫صحبت می کند اما بر مبنای مطالعــه ای درباره نابرابری در‬ ‫خاورمیانه که وی سال گذشته در ان همکاری داشته است‪،‬‬ ‫به نظر می رسد منظور او کشــورهای قطر‪ ،‬امارات متحده‬ ‫عربی‪ ،‬کویت‪ ،‬عربستان سعودی‪ ،‬بحرین و عمان است‪.‬‬ ‫این کشورها ‪ ۱۶‬درصد از جمعیت منطقه و ‪ ۶۰‬درصد از تولید‬ ‫ناخالص داخلی منطقه را در سال ‪ ۲۰۱۲‬در اختیار داشتند‪).‬‬ ‫تمرکز چنین ثروتی در کشــورهای کم جمعیت‪ ،‬این‬ ‫منطقه را به «نابرابرترین منطقه جهان» بدل کرده است‪.‬‬ ‫در این پادشــاهی ها بخش کوچکی از مردم‪ ،‬عمده‬ ‫ثروت جامعه را تحت کنترل خــود دارند در حالی که بخش‬ ‫زیادی از مردم از جمله زنان و پناهندگان در شرایط «نیمه‬ ‫برده داری» به سر می برند‪ .‬این شــرایط اقتصادی در کنار‬ ‫تلفات ناشی از مجموعه جنگ هایی که توسط قدرت های‬ ‫غربی در منطقــه به راه افتاد‪ ،‬توجیهی بــرای جهادگرایان‬ ‫به وجود اورده است‪.‬‬ ‫نتیجه جنــگ اول خیلج فــارس «بازگشــت نفت به‬ ‫امیران» توســط نیروهای ائتالف بود‪ .‬روشــن است که‬ ‫ترکیب محرومیت اقتصادی و هراس ناشی از جنگ هایی‬ ‫که تنها به ِ‬ ‫سود تعداد کمی از ســاکنین منطقه بوده است‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫باروت» تروریسم‬ ‫تبدیل به چیزی شده که او ان را «بشکه‬ ‫منطقه می نامد‪ .‬این حکومت ها از لحاظ نظامی و سیاسی‬ ‫توسط قدرت های غربی‪ ،‬که دلخوش به یافتن منابع مالی‬ ‫برای باشگاه های فوتبال یا فروش اسلحه هستند‪ ،‬حمایت‬ ‫می شوند‪ .‬بنابراین عجیب نیست که جوانان خاورمیانه روی‬ ‫خوشــی به اموزه های ما از عدالت اجتماعی و دموکراسی‬ ‫نشان نمی دهند‪ .‬رویکرد اقتصادی بهترین راه برای مبارزه‬ ‫با تروریسمی است که ریشه در نابرابری دارد‪.‬‬ ‫کشورهای غربی برای به دســت اوردن اعتبار میان‬ ‫افرادی که ســهمی از ثروت منطقه به دســت نیاورده اند‪،‬‬ ‫باید نشــان دهند که بیش از منافــع مالی خــود و رابطه با‬ ‫خاندان های حاکم‪ ،‬نگران توسعه اجتماعی منطقه هستند‪.‬‬ ‫بهترین راه برای رسیدن به این هدف را تضمین استفاده از‬ ‫درامدهای نفتی در «توسعه منطقه ای» است که افزایش‬ ‫اموزش جزئی از ان است‪.‬‬ ‫در فرانســه تبعیض در اســتخدام مهاجــران و نرخ‬ ‫بیکاری باال میان این گروه از مردم را تقبیح می کند‪ .‬اروپا‬ ‫باید از ریاضت های اقتصادی دســت بکشــد و همگرایی‬ ‫اجتماعی و اشتغال زایی را بار دیگر تقویت کند‪ .‬باید یاداور‬ ‫شــد که اروپا پیش از بحران مالی ســاالنه به طور خالص‬ ‫پذیرای یک میلیون مهاجر بوده است‪.‬‬ ‫درمورد امریکا مهم ترین پرسش این است؛ خاورمیانه‬ ‫نسبت به سایر نقاط جهان چقدر نابرابرتر است؟ مشکلی که‬ ‫ریشه ان در کیفیت پایین امارهای اقتصادی منطقه است‪.‬‬ ‫سال گذشته پیکتی و همکارش در مقاله ای نتیجه گرفته‬ ‫بودند که نابرابری در این منطقه باال است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪23‬‬ ‫گفتارها‬ ‫بحران مازاد عرضه‬ ‫قیمت پایین نفت ثبات خواهد یافت‬ ‫حسین نجابت‬ ‫‪1‬‬ ‫تحلیلگر انرژی و نماینده مجلس‬ ‫در روز های گذشته شــاهد این بودیم که قیمت نفت‬ ‫همچنان در سرازیری سقوط قرار دارد‪ .‬به نظر می رسد علت‬ ‫اصلی این کاهش قیمت وجود مازاد عرضه در بازار باشد‪.‬‬ ‫در حال حاضر بازار نفت با ‪ 2‬تا ‪ 2/5‬میلیون بشکه نفت مازاد‬ ‫روبه روست که از طرف چند کشور از جمله عربستان‪ ،‬عراق و‬ ‫روسیه به بازار سرازیر شده است‪ .‬از این میان دو کشور اول‬ ‫عضو اوپک و کشور دوم غیر عضو است‪.‬‬ ‫عربستان اضافه تولید خودش را با این تحلیل توضیح‬ ‫می دهد که می تواند با بیشتر کردن عرضه تولید نفت شیل‬ ‫در امریکا را متوقف کند و با خارج کــردن تولید خرد از بازار‬ ‫دوباره مدیریت ان را به عهده بگیرد و حتی حاضر است در‬ ‫این روند برای خودش هم ضرر بخرد‪.‬‬ ‫موضوعی کــه در اینجا مطرح اســت این که ممکن‬ ‫اســت عربســتان بتواند صرفه اقتصادی تولید نفت شیل‬ ‫را کاهش دهد اما عمال دولت امریکا بــا پرداخت یارانه به‬ ‫تولید کننده های نفت اجازه ورشکسته شدن انها را نمی دهد‪.‬‬ ‫بنا بر این تحلیل دیگری که وجود دارد این اســت که قصد‬ ‫عربســتان از ادامه این رونــد مازاد عرضه صدمــه زدن به‬ ‫ایران ‪ ،‬عراق و البته روسیه است‪.‬‬ ‫در چنین شــرایطی به نظر می رســد که دولــت باید‬ ‫جدی تر وارد عرصه مدیریت بازار شود ‪ ،‬جمهوری اسالمی‬ ‫ایران‪ ،‬الجزایر و ســایر تولید کننده های نفت روی هم رفته‬ ‫کمتر از نیمی از نفت دنیا را تولید می کنند اما شــاید بتوانند‬ ‫در اوپک با هم اجماع کنند و تاثیری بگذارند‪ .‬شــاید الزم‬ ‫باشد که دولت با روسیه وارد مذاکره شود و کمک کند که در‬ ‫میان تولید کننده های نفت توافق بر سر کاهش تولید شکل‬ ‫بگیرد‪ .‬ان چیزی که باید در این شرایط مورد توجه باشد این‬ ‫است که دولت باید رایزنی جدی و پیگیری فعال داشته باشد‬ ‫تا بتواند در این شرایط نقش موثری ایفا کند‪.‬‬ ‫با همه توصیف ها نباید فراموش کرد که سهم ایران‬ ‫در تولید نفت در دنیا کم اســت‪ .‬بین یک تــا یک میلیون‬ ‫و دویست هزار بشــکه نفت صادر می کنیم با این وجود ما‬ ‫ســومین تولید کننده نفت در اوپک هســتیم ‪ ،‬رتبــه دوم با‬ ‫حدود چهار میلیون بشکه متعلق به عراق است و رتبه اول‬ ‫در اختیار عربستان است‪ .‬عربســتان به تنهایی روزانه ‪11‬‬ ‫تا ‪ 12‬میلیون بشــکه نفت تولید می کند ‪ ،‬برخی کشور های‬ ‫حاشیه خلیج فارس هم که به دنباله روی از عربستان عمل‬ ‫می کنن د در مجمــوع حدود ‪ 15‬میلیون بشــکه نفت در روز‬ ‫تولید می کنند؛ بنا بر این توان انها در کنترل بازار ها بســیار‬ ‫بیشتر از ماست‪ .‬ایران البته تالش می کند که تولید نفت را‬ ‫در ماه های اینده و بعد از برداشته شدن تحریم ها افزایش‬ ‫بدهد‪ ،‬این موضوع بر تالش های ایران برای کاهش مازاد‬ ‫تولید نفت در دنیا و اوپک تاثیر گذار بوده است اما این مساله‬ ‫نباید منجر به ان شود که دیپلماسی نفتی با قدرت کمتری‬ ‫توطئه امریکایی‬ ‫عربستان بازنده کاهش قیمت نفت است‬ ‫علی مروی‬ ‫معاون سابق وزارت نفت و نماینده مجلس‬ ‫گفتارها‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ســقوط قیمت نفت در ماه هــای اخیر را می شــود با‬ ‫نگاه های متفاوتی تفســیر کرد‪ ،‬اما به نظر من غالب ترین‬ ‫ایده برای تشریح شــرایط فعلی نگاه به نقش عربستان در‬ ‫بازار های جهانی نفت است‪.‬‬ ‫به نظر می رسد که عربستان با یک نگاه منفی نسبت به‬ ‫تولید کننده های نفت در تمام دنیا و به خصوص با یک نگاه‬ ‫منفی نسبت به کشور ما در تالش است تا با دخالت در بازار‬ ‫نفت به ما ضرر بیشتری برساند‪.‬‬ ‫این اقدام البته قطعا و مسلما در هماهنگی با امریکا‬ ‫ل ما‬ ‫انجام شــده اســت ‪ ،‬به نظر من االن بیشــترین مشک ‬ ‫در بازار نفت جهانی مســاله عربســتان اســت و البته رکود‬ ‫اقتصادی در چین هم که یکــی از بزرگ ترین قدرت های‬ ‫اقتصادی در دنیا اســت در این شــرایط موثر بوده است‪.‬‬ ‫با این وجود از نظر من وزن بیشــتر در این بحران به عهده‬ ‫سعودی هاست؛ هرچند در کل دنیا بیشتر اقتصاد های بزرگ‬ ‫االن با مساله رکود دست و پنجه نرم می کنند و این موضوع‬ ‫بر تقاضای نفت هم به صورت گسترده تاثیر گذاشته و ان‬ ‫را کم کرده اســت‪ .‬با وجود این تحلیل هــا همچنان نباید‬ ‫فراموش کرد که عربســتان بزرگ ترین تولید کننده نفت در‬ ‫دنیاست و تصمیمات اگاهانه ان بر عرضه و تقاضا به شکل‬ ‫موثری تاثیر می گذارد‪.‬‬ ‫عربســتان می داند که تقاضا و عرضــه در دنیا چقدر‬ ‫اســت ولی با این وجود بر میزان تولید فعلی اش که بیشتر‬ ‫از نیاز های بازار اســت اصرار می کند و این صرفا از خصم‬ ‫علیه باقی کشور های تولید کننده نفت و به خصوص ایران‬ ‫سرچشمه می گیرد‪.‬‬ ‫در هفته های گذشــته دعوا بر ســر این بود که شاید‬ ‫اوپک بتواند در بازار حرکتی ایجاد کند اما در عمل روشــن‬ ‫شــد که اوپک هــم کاری نمی تواند انجام دهــد‪ .‬در حال‬ ‫حاضر در بازار نفت اضافه عرضه وجــود دارد و این مازاد از‬ ‫طرف عربستان بیشتر از همه است‪ ،‬خود کشوری که مازاد‬ ‫عرضه را به بازار می فرستد هم البته نه تنها کم تر از دیگران‬ ‫ضرر نمی کند بلکه حتی بیشتر از انها زیان می دهد‪ .‬با این‬ ‫وجود این اصرار از طرف عربستان وجود دارد و اوپک هم‬ ‫کار کند‪ .‬به هر حال دستگاه اجرایی دراین مورد نباید دست‬ ‫روی دست بگذارد و حتما باید چاره ای اندیشیده شود‪.‬‬ ‫البته تحوالت اینده سیاسی در امریکا می تواند روی‬ ‫بازار نفت تاثیر گذار باشد ‪ ،‬مثال ممکن است دولت بعدی که‬ ‫در امریکا روی کار می اید تصمیم بگیرد سیاست حمایت از‬ ‫تولید نفت شــیل و تولید کننده های ان را ادامه ندهد و این‬ ‫موضوع به نفع ما تمام شود‪ ،‬در واقع تغییر در شرایط فعلی‬ ‫در صورتی اتفاق می افتد که امریکا در سیاست های کالن‬ ‫خودش تغییر ایجاد کند‪ .‬اما در شرایط فعلی ایران‪ ،‬روسیه‬ ‫و عراق یعنی دولت هایی که در نهایت هماهنگ با عربستان‬ ‫نیستند ضرر می کنند‪.‬‬ ‫قیمت نفت در طول تاریخ تابع حــوادث مهم جهان‬ ‫بوده اســت‪ ،‬بر فــرض مثال اگــر االن جنگــی در منطقه‬ ‫در بگیرد و حوزه های نفتی در خطر قرار بگیرند امکان دارد‬ ‫قیمت نفت بیشتر شود‪ ،‬اما در غیر این صورت‪ ،‬بسیار بعید‬ ‫است که قیمت ها تغییر کند‪ ،‬ان هم در شرایطی که تقاضا‬ ‫کمتر از عرضه است‪.‬‬ ‫در این شــرایط یکی دیگــر از احتمال هــای مطرح‬ ‫این است که تغییرات در شــرایط اقتصادی چین بتواند در‬ ‫بازار تاثیر بگذارد اما این تحلیل بسیار خوش بینانه است‪ ،‬‬ ‫چون اقتصاد چین در رکود قرار دارد و تغییر این شــرایط در‬ ‫کوتاه مدت امکان پذیر نیست‪.‬‬ ‫بنا بــر این فکر می کنــم قیمت نفت در بودجه ســال‬ ‫اینده باید کامال واقع گرا باشــد‪ ،‬نباید تصور کنیم که اتفاق‬ ‫خارق العاده ای قرار اســت رخ بدهد ‪ ،‬قیمــت دالر و قیمت‬ ‫نفت باید در بودجه اینده کامال واقع گرا باشد چرا که به نظر‬ ‫نمی رسد در یک و نیم ســال اینده تحرکی در بازار نفت رخ‬ ‫دهد که منجر به افزایش قیمت ها شود‪.‬‬ ‫نمی تواند مانع ان شود‪.‬‬ ‫وقتی ســاز و کاری مانند اوپک در مدیریت بازار نفت‬ ‫کار نمی کند‪ ،‬چندان امیدی به اینکه بشود بازار را مدیریت‬ ‫کرد وجود ندارد ‪ ،‬البته عربستان استداللش این است که با‬ ‫کاهش قیمت نفت برخی نفت های گران را از بازار خارج کند‬ ‫اما در عمل هزینه این کار برای عربستان بسیار زیاد است‪ ،‬‬ ‫خود این کشــور هم با این روند فروش نفت به زودی دچار‬ ‫مشکل می شود چرا که نارضایتی های داخلی در عربستان‬ ‫رو به افزایش است و اگر در امد های کشور ها کم تر شود این‬ ‫کشور دچار بحران می شود‪.‬‬ ‫در مورد اینکه باالخره در این شرایط چه اتفاقی برای‬ ‫ما خواهد افتاد‪ ،‬به نظر من این یــک فرصت خیلی خوب‬ ‫برای اقتصاد ماســت که باالخره ســهم نفــت در بودجه را‬ ‫کاهش دهند و مــا باالخره بتوانیم بودجه مســتقل از نفت‬ ‫داشته باشــیم‪ .‬من امیدوارم که ما در ان مسیر قرار داشته‬ ‫باشیم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫فصل تازه سیاست ورزی‬ ‫حاال که در استانه دو رقابت مهم سیاسی دیگر قرار گرفته ایم بار دیگر‬ ‫بازار سیاست ورزی در ایران گرم شده و حاال این بازیگران سیاسی هستند‬ ‫که توجه همه را به خود جلب کرده اند‪ .‬انها اکنون با تصمیماتشــان سامانی‬ ‫تازه برای سپهر سیاست ایران شــکل خواهند داد‪.‬در پرونده سیاسی این‬ ‫شماره تالش کرده ایم اخرین خبرها و تحلیل ها در این مورد را پوشش دهیم‪.‬‬ ‫بازیگران ‪ ٧‬اسفند‬ ‫دراینمقالهرفتارهایاحتمالیچهره هایشاخص‬ ‫سیاستایراندرانتخاباتمجلسدهم را بررسی کرده ایم‬ ‫سیاست‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫سال ‪96‬‬ ‫رقابت عارف – روحانی‬ ‫رفتار ما باید تغییرکند‬ ‫عباس سلیمی نمین‬ ‫محمدحسن اصفری‬ ‫سعید اجورلو‬ ‫‪1‬‬ ‫سردبیر‬ ‫بازی انتخابــات مجلس دهم اغاز شــده اســت‪ .‬با‬ ‫بازیگرانی که از انتخابــات ‪ ٩٢‬تجربه ها اموخته اند‪ ،‬طعم‬ ‫شکست و پیروزی چشــیده اند؛ از خالء گفتمان و کمبود‬ ‫سیاست ورزی تا پیروزی گفتمان و بازی خوب سیاسی‪ .‬در‬ ‫این دو سال توافقی میان ایران و ‪ 5+1‬شکل گرفته که از‬ ‫سویی اصالح طلبان و میانه روها را گاهی به دفاع و گاهی‬ ‫به حمله می کشاند و از ســوی دیگر برخی اصولگرایان را‬ ‫به حمایت از دولت و برخی را به نقد توافق رســانده است‪.‬‬ ‫انتخابات اسفند ‪ ٩٤‬ارایش جدید نیروهای سیاسی را که در‬ ‫اوایل دهه ‪ ٩٠‬برهم خورده بود بازسازی می کند‪ .‬از همین‬ ‫ی است‪.‬‬ ‫جهت انتخابات بسیار مهم ‬ ‫ازمونی است برای اصالح طلبان تا پس از یک دوره‬ ‫تحریم انتخابات مجلس به عنوان پای رقابت و پس از کنار‬ ‫کشــیدن عارف به نفع روحانی از هویت خــود دفاع کنند‪.‬‬ ‫امتحانی اســت برای اصولگرایان که کثرت را به وحدت‬ ‫تبدیل کنند و در مقابل رقیب یگانه شوند و زمانی است برای‬ ‫میانه روها که بازی سیاسی خویش را پیش ببرند ؛ در میانه‬ ‫دو جناح اصلی سیاست ایران‪.‬‬ ‫با این مقدمه بازیگران اصلی انتخابات هفتم اسفند‬ ‫را باتوجه به امکانات و محدودیت ها در این بازی سیاسی‬ ‫تحلیل می کنیم که عبارتنــد از‪ :‬علی الریجانی‪ ،‬غالمعلی‬ ‫هدف او ایجاد تعادل میان دو ســر چپ‬ ‫و راســت اصولگرایان است‪ .‬تعادلی که‬ ‫از دلش نوعی تسامح و رواداری به بازی‬ ‫طرف هایائتالفالزماست‪.‬حدادعادل‬ ‫می تواند چنیــن ظرفیتــی را در ائتالف‬ ‫ایجاد کند و اصولگرایــان را‪ ،‬منعطف در‬ ‫مقابلبازی هایمختلفنگاهدارد‬ ‫حدادعادل‪ ،‬راســت ســنتی و جبهه پایداری در یک سو و‬ ‫اکبر هاشمی رفسنجانی ‪ ،‬حسن روحانی‪ ،‬محمدرضا عارف‬ ‫و کارگزاران سازندگی در سوی دیگر‪.‬‬ ‫علی الریجانی؛ بازی با دو کارت‬ ‫رقابــت اصلــی دو جنــاح فعــا‬ ‫معطوف به وحدت شده است‬ ‫خارج شــود و نه از حمایت دولت بی نصیب بماند‪ .‬بازیگر‬ ‫اصلی انتخابات مجلس‪ ،‬بازی پیچیده ای را طراحی کرده‬ ‫است ؛ بازی با دو کارت‪.‬‬ ‫غالمعلی حدادعادل‪ ،‬نزدیک کردن دو سر طیف‬ ‫پروژه ای کــه دکترحدادعــادل تاحــدودی طراح و‬ ‫مجری ان است نزدیک کردن دو سرطیف یعنی طیف علی‬ ‫الریجانی و طیف پایداری اســت‪ .‬پروژه ای که انجامش‬ ‫نوعی شــاهکار اســت ؛ حدادعادل در میان اصولگرایان‬ ‫بیشتر از همه نزدیک به ایثارگران و رهپویان است‪ .‬با این‬ ‫توضیح او در بازی انتخابات عالوه بر اینکه نماینده این دو‬ ‫طیف از نظر سیاسی است از نظر گفتمانی تالش دارد که‬ ‫وجه مشترک طیف های مختلف را پیدا کند و به هم نزدیک‬ ‫نماید‪ .‬این چنین اســت که او به یکــی از بازیگران اصلی‬ ‫انتخابات اینده تبدیل شده است‪.‬‬ ‫اما تــاش او برای وحــدت را نباید بــا توقع وحدت‬ ‫حداکثری به چالش کشید‪ .‬وحدت اصولگرایان باتوجه به‬ ‫حجم اختالف میان دو طیف پایداری و رهروان می تواند‬ ‫با لحاظ محدودیت های دو طرف باشــد‪ .‬یعنی از ســویی‬ ‫شاید زیرکانه باشــد که او امادگی بازی کردن الریجانی با‬ ‫کارت دولت را داشته باشــد که این خود می تواند شکافی‬ ‫را میان اصالح طلبان و دولت فعال کند که اکنون فصل‪،‬‬ ‫فصل علی الریجانی اســت‪ .‬باید کمی با او مدارا کرد؛ان‬ ‫چیزی که در روحیه و ســلوک دکتر حداد دیده می شــود؛‪‎‬‬ ‫صبر و ســعه صدر‪ .‬هدف او ایجاد تعادل میان دو سر چپ‬ ‫و راســت اصولگرایان اســت‪ .‬تعادلی کــه از دلش نوعی‬ ‫تســامح و رواداری به بازی طرف های ائتالف الزم است‪.‬‬ ‫حدادعادل می توانــد چنین ظرفیتــی را در ائتالف ایجاد‬ ‫کند و اصولگرایان را‪ ،‬منعطف در مقابل بازی های مختلف‬ ‫نگاه دارد‪.‬‬ ‫انتخابــات مجلــس زمینــه چنیــن رواداری را مهیا‬ ‫می کند‪ .‬رواداری که حتی می تواند چند فهرست با اسامی‬ ‫ مشــترک را هم تبیین کند‪ .‬توقع اصولگرایــان از وحدت‬ ‫بایــد واقع بینانه باشــد‪ .‬شــاید وحدت حداکثــری بازتاب‬ ‫اختالف های درون جناحی نباشــد‪ .‬وحــدت حداقلی هم‬ ‫وحدت است‪ .‬شاید هم فوایدی مثل شکاف در جناح مقابل‬ ‫داشته باشد یا شاید اقبال بیشتری به اصولگرایان!‬ ‫افرادی ماننــد کاظم جاللــی و ابوترابــی و بروجردی که‬ ‫معتقدند دولت به واسطه تصویب برجام سرمایه اجتماعی‬ ‫مناســبی به دســت اورده و می توان این ســرمایه را میان‬ ‫الریجانی – روحانی تقســیم کرد‪ ،‎‬اکنــون بازی الریجانی‬ ‫فقط با کارت اصولگرایان از جانب یارانش قطعا اشتباه در‬ ‫استراتژی خوانده می شــود‪ .‬با این توضیح بازی مطلوب‬ ‫برای الریجانی «هم این و هم ان» است‪ .‬یعنی از سویی‬ ‫او در میان اصولگرایان بمانــد و با قدرت گرفتن‪ ،‬پایداری‬ ‫را در گوشه ای از این ائتالف قرار دهد که در چنین حالتی‬ ‫او متهم بــه برهم زدن وحــدت اصولگرایان نمی شــود‪.‬‬ ‫اگر هــم نتواند مواضع خــود را در ائتالف پیــش ببرد هم‬ ‫که قطعا طرف مقابل از ســوی یارانش متهم می شــوند و‬ ‫راه برای خــروج او از ائتالف مهیا می گردد کــه این البته‬ ‫خواسته حداکثری الریجانی نیست و بازی «هم این و هم‬ ‫ان» را برهم می زند‪ .‬از سویی دیگر این فرصت برای او و‬ ‫روحانی وجود دارد که هر دو ائتالف شــان با اصولگرایان‬ ‫و اصالح طلبان را حفظ کنند اما فهرســتی مشــترک از دو‬ ‫لیست منتشر شــود که به نوعی ائتالف نانوشته روحانی –‬ ‫الریجانی را مکتوب کند‪.‬‬ ‫در این میان نام نویســی یــاران الریجانــی از حوزه‬ ‫تهران همچون نعمتی‪ ،‬زمانی و افراشته زمینه را برای قرار‬ ‫گرفتن در فهرستی دیگر که اضافه بر بزرگان اصالحات و‬ ‫اصولگرا یاران اختصاصی الریجانی و روحانی را پوشــش‬ ‫بدهد هم وجود دارد‪ .‬چنین ا ئتالفی بازی الریجانی با کارت‬ ‫اصولگرایی و میانه روی است‪ .‬علی الریجانی می خواهد ‪٤‬‬ ‫سال دیگر رئیس مجلس بماند‪ .‬چه بهتر اگر بتواند هزینه‬ ‫کمتری برای ریاست اش بپردازد و نه از جرگه اصولگرایی‬ ‫چالش اصلی جبهه پایداری در این انتخابات انتخاب‬ ‫میــان ناب گرایی و مصلحت گرایی اســت که ترجمه اش‬ ‫شرکت مســتقل از اصولگرایان یا ائتالف با اصولگرایان‬ ‫می شــود‪ .‬جبهه پایــداری در دو انتخابــات مجلس نهم‬ ‫و ریاســت جمهوری یازدهم از ســوی برخــی طیف های‬ ‫اصولگرایان متهم به حرکت مستقل از سایر اصولگرایان‬ ‫الریجانی به دنبال استراتژی «‬ ‫هم این‪،‬هم ان» می خواهد هم‬ ‫با کارت اصول گرایان و هم با‬ ‫کارت دولت بازی کند‬ ‫مهمترینویژگیحدادعادلرواداری‬ ‫وسعهصدر اوست‪.‬اومیتواندضمن‬ ‫تالش برایوحدتحداکثری واقعیت‬ ‫هایجناحراهمدرککند‬ ‫جبهه پایداری؛ جمع شدن ناب گرایی‬ ‫با مصلحت گرایی؟‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫سیاست‬ ‫الریجانی مقابــل دو انتخاب قــرار دارد‪‎‬؛ ائتالف با‬ ‫دولت حســن روحانی و بیرون دادن فهرســت میانه روها‬ ‫یا ائتالف بــا اصولگرایــان‪ .‬انتخــاب اول‪ ،‬او را از دایره‬ ‫اصولگرایی تا حدود زیادی خــارج می کند و انتخاب دوم‬ ‫مرزبندی های دو ســاله او با جبهه پایداری بر سر حمایت‬ ‫از توافق هســته ای را بر بــاد می دهد‪ .‬چنیــن دوگانه ای‬ ‫الریجانی را در شــرایط ســختی قرار می دهد‪ .‬تا اینجای‬ ‫کار او از سویی دست دوســتی به سوی پیشنهاد غالمعلی‬ ‫حدادعادل دراز کرده تا شــرایط را برای بــازی «هم این‪،‬‬ ‫هم ان» اماده کند و هم توســط اعضای رهروان دست رد‬ ‫به این پیشــنهاد می زند‪ .‬فعال او از نظر استراتژیک خوب‬ ‫بازی کرده‪ .‬هم اتهام اصولگرا نبودن را از خود دور کرده و‬ ‫هم بازی با کارت دولت را از دست نداده‪ .‬حضور علی اکبر‬ ‫والیتــی‪ ،‬محمدرضــا باهنر و اعضــای موتلفــه می تواند‬ ‫موضع الریجانی را در ا ئتالف بــا اصولگرایان تقویت کند‬ ‫و نقش او و یارانش را در فهرست اصولگرایان پررنگ‪ .‬اما‬ ‫این یک روی سکه اســت‪ .‬اطرافیان اقای رئیس متوجه‬ ‫هســتند که کم رنگ شــدن مرزهای رهروان بــا پایداری‬ ‫می توانــد نقش انــان در تصویب برجــام را کمرنگ کند و‬ ‫وجه اجتماعی الریجانی را دچار خسارت نماید‪ .‬با تحلیل‬ ‫رقابت قبل رقابت‬ ‫پارلمان‬ ‫‪27‬‬ ‫پارلمان‬ ‫شد‪ .‬شاید به همین منظور باشد که در این انتخابات سعی‬ ‫کرده بازیگر کم حرف و مطیع جریان نمود کند و تالش خود‬ ‫را بر اضافه کردن ایت الله مصباح یزدی به دو ضلع جامعتین‬ ‫معطوف نماید‪ .‬تا قبل از ورود علــی الریجانی و علی اکبر‬ ‫والیتی به ائتالف اصولگرایان کار برای پایداری راحت تر‬ ‫بود ‪ ،‬چرا که ائتالف با تحولخواهــان و موتلفه کمتر برای‬ ‫انها درد سر گفتمانی در سطح بدنه حامیان ایجاد می کرد‪.‬‬ ‫اما نشستن با این دو فرد بی تردید‪ ،‬پایداری را با چالش در‬ ‫سطح بدنه و حتی در سطح نخبگی مواجه می کند‪.‬‬ ‫اینگونه است که دوگانه ناب گرایی و مصلحت گرایی‬ ‫که یکی از فهرست مســتقل و دیگری از ائتالف می گوید‬ ‫پایداری را مانند علی الریجانــی در دوگانه ای پراضطراب‬ ‫قرار داده‪ .‬به هر ترتیب به نظر نمی رسد پایداری که جز ئی‬ ‫از مثلث اولیه ائتالف بوده میل به خروج داشــته باشد اما‬ ‫ممکن است قدرتمند شدن طیف اصولگرایان محافظه کار‬ ‫(جبهه پیــروان – موتلفه – رهروان – والیتــی) عرصه را بر‬ ‫این جبهه تنگ کند که در این صورت شــاید فهرســتی با‬ ‫مشترکات فراوان و برخی افتراقات از سوی پایداری منتشر‬ ‫شود‪ .‬قرینه فهرستی که ممکن است ذیل ائتالف نانوشته‬ ‫روحانی – الریجانی یا حتی به صورت مســتقل از ســوی‬ ‫رهروان منتشر شود‪ .‬با تعریفی که از وحدت اصولگرایان‬ ‫هاشمی در انتخابات مجلس به عنوان بازیگری‬ ‫اصلی از ســویی به دنبال جبران لطــف عارف به‬ ‫میانه روهاست و نمی تواند بی تفاوت به ائتالف‬ ‫اصالح طلبان باشد چرا که چشم اصالح طلبان‬ ‫بیش از انکه به چشــم حســن روحانی باشد به‬ ‫چشمهاشمی رفسنجانیاست‬ ‫در این انتخابات گفته شد‪ ،‬شاید چنین اتفاقی ذیل وحدت‬ ‫حداقلی تفسیر شود که گرچه مطلوب نیست اما حاکی از‬ ‫واقعیت های جریان اصولگرایی اســت‪ .‬بین ناب گرایی و‬ ‫مصلحت گرایی مانند فاصله میان صفر و یک انتخاب های‬ ‫دیگری هــم وجــود دارد‪ .‬جبهه پایداری اکنون مشــغول‬ ‫باالنس کردن میان ارمان ها و واقعیت هاست‪.‬‬ ‫چیزی که در سیاست فراوان یافت می شود ؛ بهترین‬ ‫تصمیم ممکن نه مطلوب‪ .‬شــاید ائتالف با اصولگرایان‬ ‫شانس پیروزی را برای پایداری بیشتر کند‪.‬‬ ‫راست سنتی؛ چشمی به الریجانی‬ ‫و چشمی به حداد‬ ‫سیاست‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫اگر جبهه پیــروان و موتلفه را مهمتریــن نمایندگان‬ ‫راست ســنتی بدانیم‪ ،‬بی تردید شاخص ترین چهره راست‬ ‫سنتی اکنون محمدرضا باهنر است که بی تردید بازیگری‬ ‫جبهه پایداری در این انتخابات‬ ‫در دوگانه مصلحت گرایی و‬ ‫ناب گرایی قرارگرفته‪ .‬ایا انها‬ ‫می توانند میان این دو باالنس‬ ‫ایجاد کنند؟‬ ‫باهوش و زیرک در سیاســت ایران اســت‪ .‬راست سنتی با‬ ‫چالش مهمی در روزهای اخیر مواجه شد؛ نشست ‪ ٤‬نفره‬ ‫با میــان داری علی اکبر ناطق نوری که تــاش می کرد به‬ ‫احیای راســت ســنتی دهه ‪ ٧٠‬ایران بپردازد ؛ تالشی که‬ ‫جز سه جلسه حاصلی نداشت‪ .‬نشســتی که ساختارهای‬ ‫سیاســت ایران به ان مجال نمی دهد و رای به خاتمه اش‬ ‫صادر می کند‪ .‬گذشــتن چنین ابر ســیاهی از باالی ســر‬ ‫راست ســنتی جان تازه ای به انها داد ؛ انان که در چند ماه‬ ‫گذشــته پای ثابت ائتالف بودند و امروز بیشتر از همیشه‬ ‫راضی به نظر می رســند‪ .‬چرا که با خبر اضافه شــدن علی‬ ‫الریجانــی و علی اکبــر الیتــی فرصتی بــرای هم افزایی‬ ‫می یابند‪ .‬نکته راســت ســنتی امــروز‪ ،‬رواداری در مقابل‬ ‫پایداری و هم نشینی با تحولخواهان است‪ .‬چرا که افرادی‬ ‫چون نبی حبیبی‪ ،‬کاظم انبارلویی و حمیدرضا ترقی بیشتر‬ ‫از هر زمان به اصولگرایان چپ گرا نزدیک شــد ه اند و این‬ ‫محمدرضا باهنر اســت که بــر غلظت راســت گرایی انان‬ ‫می افزاید و میان محافظه کاران و رهروان باالنس می کند‪.‬‬ ‫بازی راست سنتی در انتخابات مجلس به پیچیدگی‬ ‫الریجانی و پایداری نیست چرا که اساسا مرزبندی انچنانی‬ ‫با طیف های اصولگرایی از جانب انان وجود ندارد و زمینه‬ ‫را برای ائتالف فراهم می کند‪ .‬با این حال راســت سنتی و‬ ‫محمدرضا باهنر از یک ســو یاور حدادعادل برای ائتالف‬ ‫خواهند بود و از سوی دیگر سعی می کنند علقه های قدیمی‬ ‫ نسبت به الریجانی را در صورتی که احساس کنند نزدیکی‬ ‫به او وجــه اجتماعی ایجاد می کند‪ ،‬حفظ نمایند‪ .‬راســت‬ ‫سنتی شاید به عمد خود را در میانه الریجانی و حدادعادل‬ ‫قرار دهد که هم نفع ســرمایه اجتماعی الریجانی را ببرد و‬ ‫ل می توان‬ ‫هم عامل وحدت اصولگرایان باشد‪ .‬با این تحلی ‬ ‫تصور کرد که راست سنتی در لیســت احتمالی الریجانی‬ ‫– روحانی بی بهره هم نباشــد‪ .‬هرچند راست سنتی ترجیح‬ ‫می دهد تا برقدرتش در فهرســت اصولگرایــان بیفزاید تا‬ ‫اینکه جدا از اصولگرایان بازی کند‪ .‬راست سنتی بیشتر با‬ ‫یک کارت تاکنون بازی کرده که این شاید از محافظه کاری‬ ‫انان باشــد‪ .‬محمدرضــا باهنــر ترکیب محافظــه کاری و‬ ‫واقع گرایی را به خوبی بازی می کند‪.‬‬ ‫هاشمی رفسنجانی‪‎‬؛ الریجانی و عارف‪ :‬برد – برد‬ ‫برای هاشمی رفســنجانی انتخابات هفتم اسفند نه‬ ‫فقط مجلس که بیشتر معطوف به مجلس خبرگان است‪.‬‬ ‫او به مباحث خبرگان همت گماشــته و عالوه بر ســخن از‬ ‫نظارت گفتن‪ ،‬پای کمیته انتخاب را پیش کشــید‪ .‬چنین‬ ‫پروژه ای با نامزد شــدن سیدحســن اقاخمینــی‪ ،‬ایت الله‬ ‫امجد و ایت الله موسوی بجنوردی و دیگرانی از این جنس‬ ‫که چندان در موضع اپوزیســیون قرار ندارند تالشی است‬ ‫برای کشاندن مسائل خبرگان از ســطح نخبگی به سطح‬ ‫محمدرضا باهنر به عنوان نماینده‬ ‫راست سنتی از یک سو یاور حداد‬ ‫عادل در ائتالف است و از سوی‬ ‫دیگر علقه های قدیمی به الریجانی‬ ‫را فعال می کند‬ ‫اجتماعی و سیاسی‪ .‬در چنین شرایطی او انتخابات مجلس‬ ‫را هــم بازی می کنــد‪ .‬بــرای او در انتخابــات اینده قطب‬ ‫مخالف نه اصولگرایان راست گرا که اصولگرایان ناب گرا‬ ‫و تحولخواه است و این تفاوت بزرگی با اصالح طلبان است‬ ‫که قصد خانه تکانی دارند در اســتانه بهار‪ .‬چنین است که‬ ‫علی الریجانی و محمدرضــا باهنر و عالءالدین بروجردی‬ ‫و کاظم جاللی و عباســعلی منصوری ارانی و این چنینانی‬ ‫برای ایت الله نقش قطب مقابل ندارند‪ .‬این اما تمام ماجرا‬ ‫نیست‪ .‬در سوی مقابل هم محمد خاتمی توقع دارد انچنان‬ ‫که به دست خطی محمدرضا عارف را به انصراف واداشت‪،‬‬ ‫هاشــمی هم همت گمارد و عارف را به صدر مجلس دهم‬ ‫بنشاند‪.‬‬ ‫و این چنین اســت که هاشــمی در دوگانــه عارف –‬ ‫الریجانــی گرفتــار امــده‪ .‬او امــا تئوریســین وحــدت‬ ‫میانه روهاست و شاید مهمتر از ریاست عارف و الریجانی‬ ‫به دنبال گرداوردن میانه روها در صحن پارلمان است‪.‬‬ ‫پس چرا نباید او را حامی نشست چهار نفره دانست که‬ ‫از سوی همنشین این روزهایش ناطق نوری هدایت می شد‬ ‫ یا شاید طراحش‪.‬‬ ‫ان جلســه به فرجام نرســید اما طرح هاشمی برای‬ ‫گــرد اوردن میانه روها همچنان ادامه دارد‪ .‬هاشــمی در‬ ‫انتخابــات مجلــس به عنــوان بازیگری اصلی از ســویی‬ ‫به دنبال جبران لطف عارف به میانه روهاســت و نمی تواند‬ ‫بی تفــاوت به ائتالف اصالح طلبان باشــد چرا که چشــم‬ ‫اصالح طلبان بیش از انکه به چشم حســن روحانی باشد‬ ‫به چشم هاشمی رفسنجانی است‪ .‬فارغ از این بده بستان‬ ‫سیاســی امــا هــدف اصلــی هاشــمی‪ ،‬تحولخواهان و‬ ‫ناب گرایان یا به تعبیری مخالفان دولت روحانی در مجلس‬ ‫هســتند نه ریاســت عارف و الریجانی که ریاست هر یک‬ ‫برای حاج اقا‪ ،‬برد – برد است‪ .‬چنین است که او حمایت از‬ ‫راســت گرایان هر دو جناح را مدنظر خواهد داشت و حتی‬ ‫ممکن اســت به فهرســت مشــترک احتمالی الریجانی –‬ ‫روحانی بی میل هم نباشد ؛ انچه مرز او را با اصالح طلبان‬ ‫می سازد‪ .‬شــاید چنین فهرســتی عالوه بر شکاف دولت‬ ‫– اصالح طلبان شــکاف هاشــمی – اصالح طلبان را هم‬ ‫ایجاد کند‪ .‬شاید‪.‬‬ ‫حسن روحانی‪ ‎،‬نگران ‪٩٦‬‬ ‫حســن روحانــی ماننــد هاشمی رفســنجانی بــه‬ ‫اصولگرایان می نگرد و تحولخواهان و ناب گرایان را رقیب‬ ‫اصلی دولتش می داند اما نــوع نگاهش به اصالح طلبان‬ ‫متفاوت از هاشمی اســت‪ .‬او اصالح طلبان و به خصوص‬ ‫محمدرضا عــارف را نه فقــط موتلفش که گاهــی در انها‬ ‫سیمای رقیب ‪ ٩٦‬را می بیند و حتی اگر رقیب نداند‪ ،‬انان را‬ ‫ساکت ‪ ٩٦‬تصور می کند که اگر عارف به صدر مجلس بیاید‬ ‫هاشمی در این انتخابات از سویی به‬ ‫دنبال پس دادن قرض اصالح طلبان به‬ ‫اعتدال گرایان است و از سویی هم به‬ ‫دنبال گرد اوردن راست گرایان دو جناح‬ ‫در مجلس‬ ‫پارلمان‬ ‫خود روحیه دو چندان به اصالح طلبان می دهد تا حد نامزد‬ ‫شــدن عارف در ‪ ٩٦‬و در غیر این صورت ممکن است راه‬ ‫این دو از هم جدا شود و در ‪ ،٩٦‬اصالح طلبان مقابل رقبای‬ ‫اصولگرا چندان حمایتی از روحانی ننمایند‪ .‬اینگونه است‬ ‫که روحانی بازی سختی در انتخابات هفتم اسفند دارد‪ .‬او‬ ‫از سویی نه می خواهد ائتالف ‪ ٩٦‬با اصالح طلبان را ناکار‬ ‫کند‪ ،‬نه می خواهد به اصالح طلبان جان انچنانی دهد و نه‬ ‫می خواهد پرچم اعتدال را زیر پرچم اصالحات قرا دهد‪ .‬از‬ ‫همین رو شاید دستی نیمه به سوی اصالح طلبان دراز کند و‬ ‫دستی به سوی علی الریجانی‪ .‬دستی نه انچنان اشکار که‬ ‫اصالح طلبان را عصبانی کند‪ .‬روحانی به اسانی نمی تواند‬ ‫با دو کارت اصالح طلبان و اصولگرایان راست گرایی چون‬ ‫رهروان بازی کند و به شــدت گرفتار ساختاری است که از‬ ‫سال ‪ ٩٢‬بر سیاست ایران سایه انداخته‪.‬‬ ‫در میان نزدیــکان او که عمدتا در حــزب اعتدال و‬ ‫توسعه جمع هست هم دو گرایش وجود دار د؛ یکی امثال‬ ‫ترکان که دعوت کننــده به ائتالف بــا اصالح طلبان اند و‬ ‫یکی امثــال نوبخت که راه محافظه کاری پیشــه می کنند‬ ‫و از اصالح طلبان فاصله می گیرند‪ .‬شــاهدش هم روایت‬ ‫سخنگوی حزب که چگونه اعضای شــورای مرکزی مانع‬ ‫پیوستن اعتدال و توسعه به شــورای عالی اصالح طلبان‬ ‫شــدند و البتــه گالیه های عــارف از کنار کشــیدن حزب‬ ‫نزدیک به روحانی‪ .‬روحانی در انتخابــات پیش رو به نظر‬ ‫محافظه کارانه عمــل خواهد کرد و فاصلــه ای معتدل با‬ ‫صحنه اصلی انتخابات می گیرد تا در نهایت بازی افزودن‬ ‫به میانه روها در مجلس توسط هاشمی در مرکز‪ ،‬الریجانی‬ ‫در راست و کارگزاران در چپ پیش برو د؛ معقوالنه است‪.‬‬ ‫محمدرضا عارف؛ در سودای ریاست‬ ‫محمدرضا عارف به دو دلیل بازیگر اصلی انتخابات‬ ‫از جانب اصالح طلبان است ؛ یکی فداکاری او در انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری و دیگــری ســوختن بخش زیــادی از‬ ‫مهره های اصالح طلبان از ســال ‪ ٨٨‬به بعد‪ .‬عارف مجال‬ ‫یگانه ای پیدا کرده که به بازسازی اصالح طلبان بپردازد‪.‬‬ ‫گرچه در ظاهر این وحــدت از جانب چپ هــا‪ ،‬نمی توان‬ ‫حالــت پدرخواندگــی حــزب اتحاد ملــت و کارگــزاران و‬ ‫تک مضراب های صادق خرازی و ندا را ندید و نمی شــود‬ ‫به راحتــی از بازی مجمــع روحانیون گذشــت‪ .‬عارف کم‬ ‫گرفتاری ندارد‪ .‬سیادت او توســط کارگزاران مورد چالش‬ ‫قرار می گیرد‪ .‬او با چالش رد صالحیت های احتمالی دست‬ ‫ به گریبان اســت‪ .‬هنوز بــا طرفداران دولت ســر یک میز‬ ‫ننشسته و چیزهایی در همین حدود‪.‬‬ ‫برای عارف اما انتخابات ‪ ،٩٤‬بســیار حیثیتی است‪.‬‬ ‫او ابتدا به دنبال مجلس با اکثریت اصالح طلب اســت که‬ ‫ســپس بتواند خود را به صندلی اصلی پارلمان برســاند و‬ ‫رئیس شود‪ .‬تفاوت عارف با سایر بازیگران بازی نکردن با‬ ‫دو کارت است‪ .‬چرا که او فقط با کارت اصالح طلبی بازی‬ ‫خواهد کرد و نیاز انچنانی نمی بیند که با دولت هم داستان‬ ‫شــود هرچند راه ائتالف او با اصحاب دولــت چندان هم‬ ‫بعید و دور نیست‪ .‬هفتم اســفند سرنوشت سیاسی عارف‬ ‫را تاحدودی مشــخص می کند هرچند ممکن است برای‬ ‫اصالح طلبان نوعی پوســت اندازی باشــد‪‎‬؛ که اگر پیروز‬ ‫شوند بازگشتی بزرگ به صحنه دارند و اگر شکست بخورند‬ ‫مجبورند به نســل دوم خود رجوع کنند و فعــا به حمایت‬ ‫محافظه کارانه از روحانی بسنده‪.‬‬ ‫کارگزاران؛ در میانه راست و چپ‬ ‫در کارگــزاران به وضوح دو گرایش دیده می شــود ؛‬ ‫یکی امثــال غالمحســین کرباســچی‪ ،‬محمدعطریانفر‬ ‫و محمد قوچانی کــه با گرایشــی محافظه کارانه به دنبال‬ ‫ریاســت علی الریجانی در مجلس بعد هســتند و ابایی از‬ ‫بیانش ندارند و دیگری حســین مرعشــی و فائزه هاشمی‬ ‫که طرفدار ائتالف ســفت و ســخت با اصالح طلبان اند‬ ‫و مقابل عارف مــرز چندانی ندارند‪ .‬صــدای گرایش اول‬ ‫بلندتر اســت و واضح تر‪ .‬انان مخالف ریاست محمدرضا‬ ‫عــارف برمجلس اند و به دنبال مــدل مجلس پنجم‪ .‬یک‬ ‫اصولگــرای میانــه رو را برای ریاســت ترجیــح می دهند‬ ‫که علی الریجانی اســت‪ .‬انان از ســویی خواست حسن‬ ‫انتخابات دهم بازیگرانی ســیاس و باهوش دارد که‬ ‫ســعی کردیم ذیل مدل گزینش عقالنی رفتارهای انان را‬ ‫باتوجه به فکت ها تحلیل و حتی پیش بینی کنیم‪.‬‬ ‫بازی هــای انتخابــات ‪ ٧‬اســفند می توانــد بــرای‬ ‫عالقه مندان بــه علوم سیاســی‪ ،‬اموزنده و جذاب باشــد‬ ‫به خصوص که با وجه عینی سیاست یعنی قدرت به صورت‬ ‫مستقیم مواجهیم‪.‬‬ ‫شاید مهم ترین خطر برای‬ ‫کارگزاران‪ ،‬ریاست عارف‬ ‫بر مجلس باشد؛ اتفاقی که‬ ‫هژمونی انها را در اصالحات‬ ‫به خطر می اندازد‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫انتخاباتمجلسدهمبرایعارف‬ ‫سرنوشتسازاست‪.‬پیروزی‪،‬‬ ‫اصالحطلبانرابهمرکزسیاست‬ ‫بازمیگرداندوشکستانهارامجبور‬ ‫بهرجوعبهنسلدوممی کند‬ ‫روحانی در انتخابات مجلس را دنبال می کنند که ائتالف‬ ‫با اصولگرایان میانه رو اســت و از ســوی دیگــر به دنبال‬ ‫هژمونــی در جریان اصالحات هســتند‪ .‬ریاســت عارف‬ ‫خدشه ای بزرگ بر این هژمونی است‪ .‬پس این چنین است‬ ‫که ان گونه که در خبرها امده هاشــمی انان را گرداورده و‬ ‫توصیه کرده که دل ها را مقابل عارف نرمتر کنند و مقابلش‬ ‫تمکین کنند‪ .‬کارگزاران اما در ایــن انتخابات با دو کارت‬ ‫بــازی می کند؛ اصالحــات و رهروان‪ .‬در کنــار اعتدال و‬ ‫توســعه و هاشــمی‪ .‬هرچند مانند هاشــمی‪ ،‎‬روادارانه به‬ ‫عارف نمی نگرند و همچون یک رقیب در جبهه به او نگاه‬ ‫می کنند‪ .‬انان دل در گرو حسن روحانی‪ ،‬علی اکبر ناطق‬ ‫نوری‪ ،‬علی الریجانی و البته هاشــمی رفسنجانی دارند‪.‬‬ ‫ســعی می کنند مرزها را حتی شــده کمرنگ با اصالحات‬ ‫حفظ کنند و راه لیبرال _ دموکراسی بپیمایند نه سوسیال_‬ ‫دموکراسی‪ .‬چنین است داستان کارگزاران‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫روحانیازسوییبهدنبالحذف‬ ‫تحول خواهانوناب گرایانازپارلمان‬ ‫استوازسویدیگردرگیرساختاری‬ ‫استکهاجازهحرکتازسویاصالحات‬ ‫بهاصول گرایانمیانهرورانمیدهد‬ ‫عارف کم گرفتاری ندارد‪ .‬سیادت او توسط کارگزاران مورد چالش قرار می گیرد‬ ‫‪29‬‬ ‫سیاست‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری یازدهم که پایانی برای ‪ 8‬ســال صدارت‬ ‫محمود احمدی نژاد بود ارایش تازه ای برای نیروهای سیاســی ایجاد کرد‪.‬‬ ‫تغییرات غیرمنتظره ای پدید امد که البته با نزدیک شــدن به یک انتخابات‬ ‫دیگر نشانه هایی از ناپایدار بودنش نمایان شده است‪ .‬در مورد این فضای‬ ‫جدید با عباس سلیمی نمین گفت وگوی ویژه ای انجام داده ایم‪.‬‬ ‫گف‬ ‫توگ‬ ‫و‬ ‫ی‬ ‫ویژه‬ ‫سال ‪96‬‬ ‫رقابت عارف – روحانی‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫گفت وگویتفصیلیمثلثباعباسسلیمی نمین‬ ‫اقــای ســلیمی نمین‪ ،‬با تشــکر از وقتــی که در‬ ‫اختیار مــا قرار دادیــد‪ ،‬بنا داریــم از این فرصت‬ ‫اســتفاده کرده و دربــاره تحوالت ایــن روزهای‬ ‫سیاســت داخلی گفت وگو کنیم‪ .‬شــاید تفاوت‬ ‫سیاســت داخلی ما با برخی کشــورها این باشد‬ ‫که در معــادالت سیاســی انها بیشــتر احزاب‪،‬‬ ‫محور هســتند امــا در ایــران شــخصیت های‬ ‫سیاســی وجهه پررنگتری دارنــد‪ .‬به طور مثال‬ ‫و مصداقی شــاید برخی عقیده شــان این باشد‬ ‫که این کارگزاران نیســت که برای اقای هاشمی‬ ‫تعیین تکلیف می کند‪ ،‬این اقای هاشــمی است‬ ‫که برای کارگزاران تعیین تکلیف می کند یا اینکه‬ ‫انها خــود را با مواضــع اقای هاشــمی هماهنگ‬ ‫می کنند‪ .‬شاید در مورد ســایر احزاب هم بتوان‬ ‫مصداق هایــی اورد‪ .‬از این جهت شــاید بتوان‬ ‫گفت در ایران بازیگران سیاسی بیشتر از احزاب‬ ‫سیاسی تاثیر گذارند‪.‬‬ ‫البته نمی تــوان قاعده کلــی را دربــاره جریانات‬ ‫سیاسی ارائه داد و همه شان را شــخص محور تلقی کرد‪.‬‬ ‫فکر نمی کنم ایــن قضیه درباره کارگــزاران یا مثال موتلفه‬ ‫صادق باشد‪ .‬تشکل ها و ســازمان هایی که دارای سابقه‬ ‫و وجوه مختلفــی از قدرت هســتند قدرت ســازماندهی‪،‬‬ ‫اقتصادی و سیاسی دارند‪ .‬اینها را باید استثنا کرد‪ .‬تصورم‬ ‫این اســت که امروز کارگزاران اســت که به اقای هاشمی‬ ‫جهت می دهد نه اقای هاشمی به کارگزاران‪.‬‬ ‫یعنــی می خواهید بگویید مثال در ســال ‪ 92‬این‬ ‫حزب کارگــزاران بود کــه اقای هاشــمی را قانع‬ ‫کرد‪...‬‬ ‫قطعا‪.‬‬ ‫یعنی ممکن بــود نظر اقای هاشــمی حمایت از‬ ‫اقای عارف باشد؟‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 88‬و انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری سال ‪ 84‬انها جهت دادند‪.‬‬ ‫اگــر در انتخابات ریاســت جمهوری ســال ‪92‬‬ ‫بخواهیم راجع بــه کارگزاران صحبــت کنیم ایا‬ ‫ممکن بود نظر اقای هاشــمی بر حمایت از اقای‬ ‫عارف بوده باشد اما کارگزاران نظر اقای هاشمی‬ ‫را عوض کرده است؟‬ ‫خیر‪ ،‬نظر کارگزاران اقای روحانی بود‪ .‬قطعا اقای‬ ‫هاشمی به ســمت عارف نخواهد رفت چون عارف فردی‬ ‫دارای اصول اســت و جریان کارگزاران افرادی که دارای‬ ‫اصول ثابتی هســتند را خیلی با خودش منطبق نمی بیند‪.‬‬ ‫کارگزاران یک نوع عرفی گرایــی دارد که در چارچوب این‬ ‫عرفی گرایــی متغیر اال حوال عمل می کنــد‪ .‬یعنی خود را‬ ‫می تواند با شــرایط مختلف وفق دهد‪ .‬این مســاله درباره‬ ‫اقای عارف صادق نیست‪ .‬اقای عارف دارای یک اصول‬ ‫و باورهایی اســت که این اصول و باورهــای در رفتارها و‬ ‫کنش هایش دیده می شود‪ .‬مدت ها پیش گفتم اقای عارف‬ ‫را می توان از برخی اصولگرایان اصولگراتر ارزیابی کرد‪.‬‬ ‫بنابراین هرگز کارگزاران به طرف کسانی مثل عارف نرفته‬ ‫و نخواهد رفت‪ .‬حتی انها در مجلس اتی شاید شخصیتی‬ ‫مثل اقای الریجانی را بهتر از اقای عارف بدانند‪.‬‬ ‫البته این چیزی نیست که کارگزارانی ها بخواهند‬ ‫پنهان کنند‪ .‬چون اقای عطریانفر در مصاحبه ای‬ ‫که با مثلث داشــت گفت که «نقد الریجانی را به‬ ‫نسیه عارف ترجیح می دهیم‪».‬‬ ‫من ایــن را نمی دانســتم‪ .‬بــا وجودی کــه اقای‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫اگر قرار باشــد باتوجه به این عقیده ای که شما‬ ‫در مورد کارگــزاران دارید بحــث را ادامه دهیم‪،‬‬ ‫شــاید بهتر باشــد اشــاره ای هم بــه انتخابات‬ ‫ســال ‪ 92‬داشــته باشــیم‪ .‬وقتــی در انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری ‪ 92‬شــورای چند نفــره ای از‬ ‫اصالح طلبان تشکیل شد‪ ،‬چهره های متعددی‬ ‫از کارگــزاران تمام تالش شــان را کردند تا اقای‬ ‫روحانی کاندیدای نهایی باشد‪ .‬همین تالش ها‬ ‫هم منجر به دستخط اقای خاتمی شد‪ .‬االن ان‬ ‫جریان هنوز هم ادامه دارد و در میان اظهارنظرها‬ ‫و مصاحبه هــا و دست نوشــته های اعضــای‬ ‫کارگــزاران می تــوان به ایــن تحلیل رســید که‬ ‫همچنان نــگاه این حــزب به محمد رضــا عارف‬ ‫همان نگاه ســال ‪ 92‬اســت‪ .‬چه اینکــه حتی در‬ ‫کنار اینکه می گویند عــارف تنها می تواند رئیس‬ ‫فراکسیون اصالح طلبان در مجلس اینده باشد‬ ‫به صراحت می گویند پرونده انتخابات ‪ 92‬بسته‬ ‫شــده‪ ،‬به این معنا کــه ماجرای گذشــت عارف‬ ‫نباید محور تصمیم گیری در انتخابات مجلس و‬ ‫معادالت ان باشد‪ .‬ایا اقای عارف هم فکر می کند‬ ‫چنیــن مقاومت هایی وجــود دارد؟ به نظر شــما‬ ‫ایا اقای عــارف باز هم احســاس می کند که قرار‬ ‫است ماجرای انتخابات ‪ 92‬تکرار شود؟ در واقع‬ ‫می خواهم بپرســم اقای عارف شرایط پیرامون‬ ‫خودش را چگونه می بیند‪ ،‬ایا اصال امیدی دارد؟‬ ‫به نظر من امید دارد‪ .‬من جریان چپ ارمانگرا را به‬ ‫سه دسته تقسیم می کنم‪ .‬یک دسته که جذب کارگزاران‬ ‫شد‪ ،‬یک دســته افراطی و تند که گرچه پیوندهایی هم با‬ ‫کارگزاران داشت اما از نظام خارج شد‪ .‬در مقابل کارگزاران‬ ‫عاقل تر از این بود که ان افراط گری را پیشــه خود بسازد‪،‬‬ ‫چون می دانست با این کار دچار مشــکل می شود‪ .‬از این‬ ‫دسته برخی به خارج از کشور رفتند و برخی در داخل کشور‬ ‫باقی ماندند‪ .‬دســته ســوم جریان چپ منطقی و معتقد به‬ ‫ارمان های امام است‪ ،‬اما تفاوت هایی با جریان اصولگرا‬ ‫در مبانی نگرشی خود دارد‪ .‬با در نظر گرفتن این مقدمه ان‬ ‫دسته تند جایگاه خودش را با مطرح شدن اقای عارف در‬ ‫خطر می بیند‪ .‬جریان متمایل به کارگزاران هم نمی خواهد‬ ‫اقای عارف مطرح شــود‪ .‬جریان سوم چپ ارمانخواه هم‬ ‫می خواهد منطقی تصمیم بگیرد‪ .‬من این جریان ســوم را‬ ‫رو به رشــد می بینم‪ .‬در مقابل ان جریان جوســاز و هوچی‬ ‫سیاسی چپ استحاله شده که بخش اعظم شان به خارج‬ ‫از کشور رفتند و در یک معادالت دیگری قرار گرفتند‪ ،‬اگر‬ ‫موقعیت شان را از دست بدهند قطعا اقای عارف موقعیتش‬ ‫تقویت خواهد شد‪ .‬در انتخابات ‪ 92‬جریان تبلیغاتچی قوی‬ ‫توانست اقای عارف را کنار بگذارد‪ ،‬اما فکر نمی کنم این‬ ‫قضیه رو به رشد باشد‪ .‬االن بعضی از نیروهای اصالح طلب‬ ‫به این فکر می کننــد که ما نمی توانیم بی هویت باشــیم‪،‬‬ ‫سیاست‬ ‫الریجانی اصولگراســت و شــخصیت با ارزشی هم است‬ ‫اما ادمی است که می توانند با او وارد معامله گری شوند‪.‬‬ ‫ایا این مســاله برگرفته از تفکر رئــال کارگزاران‬ ‫اســت؟ یعنی انهــا معتقدند عــارف نمی تواند با‬ ‫ســاختار قدرت در ایران به لحــاظ اصالح طلب‬ ‫بودن کنار بیاید و کاری را که الریجانی می تواند‬ ‫با رایزنی با ساخت قدرت انجام دهد محقق کند؟‬ ‫بله‪.‬‬ ‫بر همین اســاس اســت کــه اقــای الریجانی‬ ‫اصولگــرا را بــر عــارف اصالح طلــب ترجیــح‬ ‫می دهند؟‬ ‫دقیقا همین طور است‪ .‬یعنی در واقع می توانند در‬ ‫این زمینه با برگه های سیاسی خودشان بازی کنند‪ ،‬اما انجا‬ ‫قدرت مانور خودشان را خیلی باال نمی بینند‪.‬‬ ‫حاال که در حــال گفت وگــو در مــورد کارگزاران‬ ‫هســتیم می خواهم به یک پدیده انتخاباتی هم‬ ‫اشــاره کنم‪ .‬وقتی یک جریان یا حزب سیاسی‬ ‫وارد رقابتــی می شــود معموال رســیدن به صدر‬ ‫و به دســت اوردن بهترین نتیجــه را هدف قرار‬ ‫می دهــد‪ .‬اما کارگــزاران مدت هاســت می گوید‬ ‫باید دنبــال تکرار مــدل مجلس پنجم باشــیم‪.‬‬ ‫مدل مجلس پنجم یعنی مجلســی که رئیسش‬ ‫اصالح طلب نیست‪ .‬ایا کارگزاران یک نوع پالس‬ ‫به حکومت می دهد که ما دنبال ریاســت مجلس‬ ‫نیستیم تا از حساســیت های احتمالی بکاهد یا‬ ‫اینکه این سخن انها بر گرفته از یک واقع گرایی‬ ‫است که می دانند نمی توانند به چنین جایگاهی‬ ‫برسند؟‬ ‫کارگزاران مایل نیســت فضای بازی خودش را به‬ ‫کسانی که دارای یک مبانی هستند واگذار کند‪ .‬تصورش‬ ‫این اســت که اگر در این قضیه مقابل جریان قابل اتکای‬ ‫اصالح طلبان مقداری نرم شــود یا مقداری ایجاد فرصت‬ ‫کند‪ ،‬این باعث خواهد شــد که به تدریج صحنــه را به ان‬ ‫جریان واگذار کند‪.‬‬ ‫حتی به قیمت انکه ریاســت مجلس به دســت‬ ‫اصالح طلبان نباشد؟‬ ‫قطعا اگر جریان قابل اتکای اصالح طلبان بیاید و‬ ‫به تدریج جای پای خود را باز کند‪ ،‬جای کارگزاران را تنگ‬ ‫خواهد کرد و انها قدرت مانورشــان کم خواهد شــد‪ .‬این‬ ‫مطالبی که اشاره شد موید همین بحث است‪ .‬زمانی با یک‬ ‫نوع معامله گری فرد موقعیت خودش را ارتقا و اســتحکام‬ ‫می بخشد‪ .‬مجلس پنجم به همین معناست‪ .‬یعنی هدف‬ ‫از ارائه مدل مجلس پنجم این است که موقعیت کارگزاران‬ ‫در مجلس پنجم افزایش پیدا کرد‪ ،‬در حالیکه چپ ارمان‬ ‫گرا موقعیتش تضعیف شــد‪ .‬کارگزاران نمی خواهد چپ‬ ‫ارمان گرا موقعیتش در جامعه احیا شــود‪ .‬این برای انها ‬ ‫بسیار شرایط نامطلوبی خواهد بود‪ .‬کارگزاران می خواهد‬ ‫ژست یک چپگرایی مدرن را داشــته باشد که محتوایش‬ ‫اصال چپ بودن و گرایش به رادیکال نباشــد‪ ،‬بلکه فقط‬ ‫ظاهر قضیه را حفــظ کند‪ .‬بنابراین اصال مایل نیســت به‬ ‫ان سو سوق پیدا کند‪ ،‬چون خیلی تالش کرد تا این تغییر‬ ‫صورت گیــرد‪ .‬یعنی خیلی تــاش کرد تا جریــان چپ را‬ ‫از درون منهدم کند و جریان چپ را به ســوی لیبرالیســم‬ ‫ســوق دهد‪ .‬جریان چپ در دورانی ارمان خواه و وابسته‬ ‫به اصول بود و مبانی برای خود داشــت امــا جریان اقای‬ ‫کرباسچی بخشــی از نیروهای چپ را به سمت خودشان‬ ‫جذب کردند‪ .‬البته این کار در یک پروسه طوالنی صورت‬ ‫گرفت یعنی اینها به تدریج در درون جریان چپ نفوذ پیدا‬ ‫کردند و این جریان را به سوی ثروت سوق دادند‪ ،‬بنابراین‬ ‫خطا نمی کنند که دوباره جریان چــپ ارمانگرا و مبنادار را‬ ‫احیا کنند‪.‬‬ ‫در میان اهــل نظر در حــوزه سیاســت ‪ ،‬عباس‬ ‫سلیمی نمین از ان دسته چهره هایی است که صریح‬ ‫و بدون رودربایســتی حرف هایش را می زند و مسایل‬ ‫را تحلیل می کند ‪ .‬او بارها طرف مناظره با چهره هایی‬ ‫از اصالح طلبان بوده است‪ .‬ســلیمی نمین انتقادات‬ ‫واضحی دارد به طیف هایــی از جناح اصولگرا از جمله‬ ‫حزب کارگزاران سازندگی اما در عین حال انتقاداتش‬ ‫را به طیف هایی از اصولگرایان هــم پنهان نمی کند ‪.‬‬ ‫او در اســتانه انتخابات مجلس رک و صریح می گوید‬ ‫اصولگرایان باید چهره های تازه ای را به همراه برنامه‬ ‫های جدید به مردم عرضه کنند‪ .‬به سراغ او در دفترش‬ ‫رفتیم و گفت و گویی مفصل در مورد مسایل سیاست‬ ‫داخلی انجام دادیم ‪.‬‬ ‫چون قطعا به نوعی در کارگزاران حل می شویم و کارگزاران‬ ‫است که ما را در خود ادغام می کند‪ .‬اصالح طلبان با حفظ‬ ‫هویت شان می توانند خودشان را حفظ کنند‪ ،‬وگرنه غلبه با‬ ‫کارگزاران می شود چون امدند اقای عارف را کنار زدند و از‬ ‫کاندیدای جریان خود حمایت کردند‪.‬‬ ‫اقای سلیمی نمین ! این جریانی که شما در مورد‬ ‫ان صحبت می کنید در نبرد اول موفق شد نامزد‬ ‫مد نظــر خــود را در انتخابات ریاســت جمهوری‬ ‫جایگزیــن عــارف کنــد‪ .‬در نبــرد دوم زمانی که‬ ‫قرار شــد نامــزد اصالح طلبان برای شــهرداری‬ ‫تهران انتخاب شود توانست محسن هاشمی را‬ ‫جایگزین دیگر نامزدهای اصالح طلبان کند‪ ،‬حاال‬ ‫در نبرد ســوم‪ ،‬یعنی معادالت انتخابات مجلس‬ ‫چه کسی غالب می شود؟‬ ‫هرچــه از فضای پر تنش سیاســی فاصله بگیریم‬ ‫جریانات اصیل موقعیت بهتری پیدا می کنند‪ .‬فکر می کنم‬ ‫ما در این مسیر گام بر می داریم که جریانات اصیل موقعیت‬ ‫خودشــان را مســتحکم تر می کننــد‪ .‬این مســاله درباره‬ ‫اصولگرایان هم صادق اســت ‪ .‬به وضــوح می توان دید‬ ‫بعضی ها که قبال خیلی در بدنه اصولگرایی می توانســتند‬ ‫جریان ساز باشند ان قدرت جریان ســازی خود را از دست‬ ‫دادند‪ .‬اصالح طلبان هم این روند را در پیش خواهند گرفت‬ ‫و یک پاالیش جدی صورت می دهند‪ .‬البته منوط به اینکه‬ ‫ان نیروها به ویژه رسانه ها و اهل تبیین که می توانند تاثیر‬ ‫الزم را بر روند پاالیش بگذارند‪ ،‬واقعا به وظیفه خودشــان‬ ‫عامل باشــند‪ .‬اگر به فضای فکر و اندیشــه برگردیم اقای‬ ‫عارف می تواند جریــان اصالح طلب را به تفکــر و مبانی‬ ‫بازگردانــد‪ .‬در اصولگرایــی نیز اگر روندش تقویت شــود‬ ‫شــاهد زایش فکر و راه حل میان رقابت ها خواهیم بود که‬ ‫این دستاورد کمی نیســت‪ .‬فکر می کنم در این مسیر قرار‬ ‫می گیریم چون تقابل جــدی اراده نظام با جریان تندرو در‬ ‫این وادی وجــود دارد و نمی خواهد دوبــاره جریان تندرو‬ ‫بیاید‪ .‬همین که رهبری دائم بر خط قرمز بودن جریان فتنه‬ ‫تاکید دارند برای این است که جریان تندرو دوباره به صحنه‬ ‫نیاید چون اگر جریان تندرو به صحنه بیاید جریان تندرو در‬ ‫جریان اصولگرا هم تقویت خواهد شد‪.‬‬ ‫اکنون شما کارگزاران را ذیل جریان تندرو تعریف‬ ‫می کنید؟‬ ‫هدایت کننــده پنهــان این قضیه اســت‪ .‬جریان‬ ‫کارگزاران جریان تندرو را به لحاظ مالی و تبلیغاتی به نوعی‬ ‫پشــتیبانی می کند تا جریــان اصیل اصالح طلــب نتواند‬ ‫خودش را احیا کند‪.‬‬ ‫اما کارگزارانی ها دوســت دارند که یک اصولگرا‬ ‫رئیس مجلس شود؟‬ ‫چون االن ادم تندرو نمی تواند بیاید و پیش قراول‬ ‫جریان اصالح بشود‪.‬‬ ‫به نظر شما در شــرایط فعلی‪ ،‬ساخت قدرت در‬ ‫ایــران تمایل دارد بــا کارگزاران کار کنــد یا اقای‬ ‫عارف؟‬ ‫فکر می کنم طیــف اقای عــارف را ترجیح دهد‪.‬‬ ‫چون کارگزاران براســاس مبانی‪ ،‬تولید فکــر برای جامعه‬ ‫نمی کند‪ ،‬بلکه دنبال منافع شــخصی خود است و دغدغه‬ ‫تولید فکر و ارائه راه حل ندارد‪.‬‬ ‫در مورد اصالح طلبــان البته یک مســاله مهم و‬ ‫تعیین کننــده دیگر هم وجــود دارد‪ .‬اقای عارف‬ ‫ابتدا می گفت باید «ائتــاف کنیم»‪ ،‬منظورش‬ ‫ائتــاف بــا حامیان دولــت و بخــش کوچکی از‬ ‫جریان اصولگرا شــاید رهــروان بــود‪ .‬بعد یک‬ ‫ســخنرانی دیگر انجام داد و گفت «من هشدار‬ ‫می دهم به جریــان اعتــدال که راهــش را از ما‬ ‫جدا نکند‪ ».‬اما اخیرا مصاحبه کــرد و اعالم کرد‬ ‫‪31‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫«ما دستمان را به ســوی هر دو طیف دراز کردیم‬ ‫اما پاســخی نگرفتیم‪ ،‬پس از این به بعد لیست‬ ‫اصالح طلبان کامال اصالح طلبانه خواهد بود‪».‬‬ ‫از ان مهمتر اقای تاجیک مصاحبه دیگری انجام‬ ‫داد که در بخش اخر ان مصاحبه می گوید «انها‬ ‫(حامیان دولت) راه شــان را از ما جدا کردند‪ .‬من‬ ‫از جلســات خصوصی شــان خبر دارم و شنیدم‬ ‫چه حرف هایی می زنند‪ ،‬انها از ما جدا شــدند اما‬ ‫به اقای روحانی هشدار را می دهم که قطعا عبور‬ ‫از تو را برنامه ریزی خواهند کرد‪ ».‬تا پیش از این‬ ‫نگاه غالب ان بود کــه بعــد از انتخابات ‪ 92‬یک‬ ‫پیوند میان اصالح طلبان و جریان اعتدال شکل‬ ‫گرفته اســت اما عمــا می بینیم که ایــن اتفاق‬ ‫نیفتاده‪ ،‬یک طرف عدم تمایلش را اعالم می کند‪،‬‬ ‫طرف دیگر هم رسما اعالم می کند که این شکاف‬ ‫و انشــقاق ایجاد شده است‪ .‬از شــما می پرسم‬ ‫که علت این پدیده سیاســی چیســت؟ چرا این‬ ‫ائتالف ادامه پیدا نکرد؟ ایا به ان خاطر است که‬ ‫جریان اعتدال در قدرت است و نیازی به ائتالف‬ ‫با اصالح طلبــان نمی بیند یــا انکه برعکس یک‬ ‫باوری در اصالح طلبان ایجاد شده که می توانند‬ ‫بدون ائتــاف با جریــان اعتدال هم بــه نتیجه‬ ‫برسند؟‬ ‫اتفاق خاصی نیفتاده است! از ابتدا هم این پیوند‬ ‫خیلی ماندگار نبود‪ .‬در واقع به نوعی تحمیل اراده بود‪ .‬در‬ ‫نتیجه کارهایی که در سال ‪ 92‬صورت گرفت این اقایان با‬ ‫بخشــی از جریان اصالح طلب به تفاهم رسیدند‪ .‬جریان‬ ‫اصیل اصالح طلب را از صحنه به زور خارج کردند‪ .‬بنابراین‬ ‫پیوندی نبــود‪ ،‬با زور این مســاله صورت گرفــت‪ .‬طبیعی‬ ‫اســت که جریان اصلی پشــت دولت یازدهم مایل نباشد‬ ‫مقوم جریانی باشــد که کنارش‬ ‫در انتخابات این دوره هم ّ‬ ‫گذاشته است‪.‬‬ ‫ این تاکتیــک باعث نمی شــود کــه اصولگراها‬ ‫شانس بیشتری پیدا کنند؟‬ ‫جریان اصلی پشت دولت یازدهم برخی جریانات‬ ‫اصولگرا را ترجیــح می دهند‪ ،‬چــون در ان حالت میدان‬ ‫را بــه جریــان اصیــل اصالح طلــب واگــذار نمی کنند‪.‬‬ ‫یعنی قدرت خودشــان را حفــظ می کنند چون بــا تابلوی‬ ‫اصولگرایان تابلــوی انها از بین نمــی رود‪ ،‬اما اگر تابلوی‬ ‫جریان اصالح طلــب قاعده مند و معتقد بــه مبانی پررنگ‬ ‫شــود‪ ،‬تابلوی کارگــزاران کمرنگ خواهد شــد‪ .‬پس انها‬ ‫االن خودشان را به عنوان پیشتاز هدایت اصولگرایی قرار‬ ‫می دهند‪ .‬گرچه به حســب ظاهر کارگزاران در این قضیه‬ ‫نیست اما منویات انها روز به روز در جریان اصولگرا دنبال‬ ‫می شود‪ ،‬بنابراین این خیلی قابل فهم و درک است‪.‬‬ ‫اقای تاجیــک در مصاحبه خــود می گوید «ما در‬ ‫اتاق فکر اصالح طلبی برای دوران بعد از روحانی‬ ‫فکر می کنیم»‪ ،‬یعنی ممکن است اصالح طلبان‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 96‬هم نامزد‬ ‫معرفی کنند ‪ ،‬چه اینکه انها بدنه سرمایه اجتماعی‬ ‫اقــای روحانــی را ســرمایه اجتماعــی مقروض‬ ‫خودشــان می دانند‪ .‬اگر این ائتالف بخواهد از‬ ‫بین برود ایا این خطر برای اقــای روحانی وجود‬ ‫ندارد که سرمایه اجتماعی اش را از دست بدهد؟‬ ‫چون اینها در قدرت هســتند این خطر را احساس‬ ‫نمی کنند‪ .‬بــه عبارت بهتــر جریان دولت االن احســاس‬ ‫می کند در قدرت است و امکانات دارد‪ ،‬بنابراین این تهدید‬ ‫برای انها خیلی جدی نیســت‪ ،‬به ویژه کــه تصور می کنند‬ ‫در اینده نزدیک باتوجه به اجرایی شــدن برجام می توانند‬ ‫شــرایط را به گونه ای به نفع خود رقم بزنند و موقعیت خود‬ ‫را تقویت کنند‪ .‬بر همین اساس شــاید اقایانی که اینده را‬ ‫جریــان اصلــی پشــت دولــت یازدهم‬ ‫برخی جریانات اصولگــرا را ترجیح می دهند‪،‬‬ ‫چــون در ان حالت میدان را بــه جریان اصیل‬ ‫اصالح طلب واگــذار نمی کننــد‪ .‬یعنی قدرت‬ ‫خودشــان را حفظ می کننــد چون بــا تابلوی‬ ‫اصولگرایــان تابلوی انها از بیــن نمی رود‪ ،‬اما‬ ‫اگر تابلوی جریان اصالح طلــب قاعده مند و‬ ‫معتقد به مبانی پررنگ شود‪ ،‬تابلوی کارگزاران‬ ‫کمرنگ خواهد شد‬ ‫این گونه می نگرند معتقد باشند که تهدید جدی برای انها‬ ‫وجود نــدارد‪ .‬نمی گویم کارگزاران با یــک ماموریتی وارد‬ ‫این میدان شــد اما در عین حال اقای هاشــمی نسبت به‬ ‫جریان چپ اصولگرا خیلی حساس تر از جریان اصولگرای‬ ‫ارمانخواه بوده است‪.‬‬ ‫این برگرفته از ســابقه اقای هاشــمی و نســبت‬ ‫سیاســی او با ایــن جریــان اســت‪ ،‬یعنی بــه خاطر‬ ‫تقابل هایی است که با هم داشتند؟‬ ‫اقای هاشــمی در دوران ریاســت جمهوری خود‬ ‫خیلی حســاب شــده و ســنجیده جریان چپ را زد‪ .‬زمانی‬ ‫مصاحبه ای با اقای کروبی داشــتیم‪ .‬او گفت ما هر زمان‬ ‫تالش کردیم جریان چپ را بعد از مجلس چهارم ســامان‬ ‫دهیم اقای هاشمی با نیروهایش ما را کامال زد و نگذاشت‬ ‫ما دوباره قوت بگیریم‪ .‬ان زمان ما صحبت کردیم که شما‬ ‫قدرت دارید و موجب شــد که به صحنه امد‪ .‬در واقع انها‬ ‫یک مقطعی کامال نا امید بودند که باتوجه به حساســیت‬ ‫اقای هاشمی خودشــان را بازســازی کنند‪ .‬من باتوجه به‬ ‫قرائن بسیار زیاد معتقدم که اقای هاشمی نسبت به جریان‬ ‫چپ ارمانخواه اصیل حساسیتش خیلی خیلی باالست و به‬ ‫تبع او جریان کارگزاران یا اقای هاشــمی به تبع کارگزاران‬ ‫یک کار برنامه ریزی شــده طوالنی مدت انجام دادند‪ .‬به‬ ‫نظرم انقالب از این بابت لطمه جدی خورد که یک ســری‬ ‫نیروهای پرجاذبــه ارمانخواه چپ کــه توانمندی باالیی‬ ‫داشتند از این طریق به بیراهه رفتند‪ .‬اینجا بحث فقط اقای‬ ‫عارف نیست‪ .‬اگر این جریان تقویت شود و بتواند ادم های‬ ‫منطقی خودش را بیابد و قدرت بگیرد‪ ،‬شرایط طور دیگری‬ ‫می شــود اما االن به لحاظ اقتصادی و تشکیالتی خیلی‬ ‫قدرت ندارد‪ .‬اقایان چپ استحاله شــده کامال وابسته به‬ ‫جریان کارگزاران بودند و هستند اما اگر این جریان بتواند‬ ‫خودش را بــه لحاظ تشــکیالتی و توانمنــدی اقتصادی‬ ‫سامان دهد علی القاعده یک تهدید جدی برای کارگزاران‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫اقای ســلیمی نمین‪ ،‬اجازه دهید به همان بحث‬ ‫اقــای تاجیــک برگردیــم‪ .‬می خواهم بپرســم اینکه‬ ‫اصالح طلبان می گویند ممکن اســت نامــزدی برای‬ ‫انتخابــات ‪ 96‬معرفی کنند یک بلوف برای ترســاندن‬ ‫اقای روحانی است یا اینکه می توانیم به این فکر کنیم‬ ‫که وقتی کســانی در جریان اصالحــات دنبال عبور از‬ ‫اقای خاتمی بودند حاال شــبیه این اتفــاق برای اقای‬ ‫روحانی هم در حال رخ دادن است؟‬ ‫اگر جریان چپ افراطی موقعیتش تقویت شود‪ ،‬از‬ ‫اقای روحانی عبور خواهد کرد‪ .‬کما اینکه از اقای خاتمی‬ ‫هم عبور کرد و با اقای خاتمی در تقابل قرار گرفت‪ .‬به نظر‬ ‫من هم اقای روحانی گارد جدی در برابــر این قضیه دارد‬ ‫بنابراین از این جهت انها خاطرشان جمع است که قادر به‬ ‫تقویت خودشــان در اینده نزدیک نخواهند بود جامعه هم‬ ‫خیلی پذیرای انها نیست‪.‬‬ ‫یعنی سال ‪ 96‬یک نامزد اصالح طلب نداریم؟‬ ‫خیر از جریان تندرو نخواهیم داشت‪.‬‬ ‫یعنی امکان دارد اقای عارف و جریان همسو با او‬ ‫یک نامزد بدهند؟‬ ‫امکان دارد‪.‬‬ ‫حتی خود اقای عارف؟‬ ‫اگر اقــای عارف بتواند در مجلــس یک موقعیت‬ ‫خوبی بــرای خــودش کســب کند حتــی به عنــوان یک‬ ‫فراکسیون قوی ظاهر شود و بتواند تولید فکر و راه حل را‬ ‫برای جامعه تقویت کند امکان دارد‪ .‬چیزی که ما االن در‬ ‫کلیت نظام مشــکل داریم ان است که ادم های اهل فکر‬ ‫و اندیشه که بتوانند برای مســائل مختلف برنامه و راه حل‬ ‫داشــته باشــند کم داریم‪ .‬اگر عارف بتواند در مجلس که‬ ‫موقعیت خوبــی برایش ایجاد خواهد شــد در فرصت یک‬ ‫سال خوب بدرخشد چنین احتمالی وجود دارد‪.‬‬ ‫ایا کارگزاران به استقبال چنین اتفاقی نمی روند؟‬ ‫اصال‪.‬‬ ‫اما اگر اینگونه شود ان وقت اقای عارف باید تنها‬ ‫امیدوار به حمایت پاره ای از اصالح طلبان در انتخابات‬ ‫باشد‪ .‬ایا او چنین ریسکی را انجام می دهد؟‬ ‫بله درست می گویید‪ ،‬از سه دسته اصالح طلبان‪،‬‬ ‫از پشتیبانی یک دسته برخوردار خواهد بود‪.‬‬ ‫در ایــن صورت شانســی هم دارد یــا انکه اصال‬ ‫برایش رئیس جمهور شدن مهم نیست؟‬ ‫مهم برایش احیای این جریان است‪.‬‬ ‫بر همین اساس می گویید شاید اقای عارف نامزد‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ‪ 96‬شود؟‬ ‫بلــه‪ ،‬امکان دارد‪ .‬بایــد قبول کنیم که در کشــور‬ ‫سه جریان به وجود امده اســت‪ .‬نمی توانیم این را نادیده‬ ‫اقایهاشمیدردوران‬ ‫ریاست جمهوریخود‬ ‫خیلیحسابشدهو‬ ‫سنجیدهجریانچپرازد‬ ‫محمدرضاعارف را‬ ‫می توان از برخی‬ ‫اصولگرایان اصولگراتر‬ ‫ارزیابی کرد‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫سیاست‬ ‫بگیریم‪ .‬ایجاد ســه جریان برای کشور بسیار بسیار مغتنم‬ ‫و ارزشمند است‪.‬‬ ‫اجــازه بدهیــد وارد موضع دیگری شــویم‪ .‬اگر‬ ‫مایل باشــید گفت وگــو را با بحث در مــورد اقای‬ ‫روحانی و دولت یازدهم ادامه دهیم‪ .‬ســوال من‬ ‫این اســت که ایا ما اکنون در زمستان سال ‪ 94‬با‬ ‫اقای روحانی متفاوت تری از تابستان ‪ 92‬مواجه‬ ‫هستیم؟ در واقع منظورم این است که باتوجه به‬ ‫وضعیت برجام‪ ،‬اقای روحانی اکنون دارای یک‬ ‫ســرمایه اجتماعی بیشتری نســبت به سال ‪92‬‬ ‫شده یا خیر؟ براساس اخالق سنتی ایرانی ها که‬ ‫همیشه مخالف وضع موجودند طیف بیشتری به‬ ‫مخالفان او افزوده شده اند؟‬ ‫نمی توانم دقیــق بگویم‪ .‬اینجا مــا باید متکی به‬ ‫امارگیری های دقیق باشیم‪ .‬اما استنباط من این است که‬ ‫موقعیت اقای روحانی خیلی ارتقا پیدا نکرده است‪.‬‬ ‫حتی بعد از اجرای برجام؟‬ ‫برجام االن در حالت نامعلومی است‪ .‬درست است‬ ‫که دولت تصور می کند برجام شــرایط او را تقویت خواهد‬ ‫کرد اما کارهایی که امریکایی ها می کنند خود این اقایان‬ ‫را هم انگشت به دهان کرده است‪.‬‬ ‫مثال همین قانون کنگره امریکا که مســلما محدود‬ ‫به مساله توریسم نخواهد بود‪ ،‬بلکه بیشتر سرمایه گذاران‬ ‫اروپایی را نشانه گرفته است‪.‬‬ ‫یــک تقابل جدی اســت‪ .‬اگر چنــد کار شــبیه این‬ ‫امریکایی ها انجام دهند اینــده دولت اقای روحانی کامال‬ ‫مبهم خواهد بود‪ .‬اگر از ابتدا اقای روحانی دچار این خبط‬ ‫نمی شــد که همه امور را معطوف به توافقات با غرب کند‬ ‫به نظرم امروز شانسش خیلی بیشــتر بود‪ .‬یعنی اگر واقعا‬ ‫موقعیت ما متکی به ابزارها و امکانات خودمان می شد قابل‬ ‫محاســبه بود‪ .‬االن نفت باز هم کاهش پیدا می کند و این‬ ‫شرایط را باز سخت تر می کند‪ .‬همچنین گشایش هایی که‬ ‫دولت فکر می کرد از طرف سرمایه گذاری های اروپایی ها‬ ‫بعد از رفع تحریم ها ایجاد شود چندان معلوم نیست اتفاق‬ ‫بیفتد‪ .‬در کل می گویم برداشــتم این اســت که موقعیت‬ ‫اقای روحانی االن چندان مناسب نیست‪.‬‬ ‫اقای ســلیمی نمین! به رغــم انتقاداتــی که در‬ ‫مورد اقای احمدی نژاد وارد است اما او به نوعی‬ ‫خواسته یا ناخواسته شکاف میان دولت و ملت را‬ ‫الاقل در سال های ابتدایی کم کرده بود‪ .‬به این‬ ‫شــکل که زیاد با مردم حرف می زد‪ ،‬به میان انها‬ ‫می رفت و خــود را با جامعه گــره زده بود‪ .‬اما فکر‬ ‫می کنم اقای روحانی برعکس اقای احمدی نژاد‬ ‫بیشــتر قدرت را در ســطح اولیای قدرت دنبال‬ ‫می کند و از این جهت یک شــکافی میان دولت‬ ‫و ملت در حال بــه وجود امدن اســت‪ .‬چرا اقای‬ ‫روحانی دوست ندارد این شکاف را کاهش دهد‬ ‫در حالی که توانایی خوب حرف زدن و نطق کردن‬ ‫را دارد‪ .‬اصال همین مساله خوب حرف زدن یکی‬ ‫از امتیازات او در مناظره ها بود‪.‬‬ ‫شما درست می گویید اما او اصال سنخش همین‬ ‫است‪ .‬یعنی تازه اینقدر هم اگر وارد جامعه می شود از روی‬ ‫ناگریزی و فشار است‪ .‬چون دولت اقای احمدی نژاد یک‬ ‫نرم هایی را به وجود اورد که این نرم ها چیزهایی را به اقای‬ ‫روحانی تحمیل می کند‪.‬‬ ‫مثل سفرهای استانی؟‬ ‫نه فقط سفرهای استانی‪ ،‬بلکه این مساله شامل‬ ‫برخی بازدیدها و کارهای او نیز می شود‪ .‬حال انکه خیلی‬ ‫تمایل ندارد و با شاکله رفتاری او خیلی سازگار نیست‪.‬‬ ‫مگر می شود یک رئیس جمهور دوست نداشته‬ ‫باشــد این کار را انجــام دهد‪ ،‬یعنــی می خواهم‬ ‫بگویم مگر می شــود کسی که در ســطح باالی‬ ‫قدرت اســت تمایل نداشته باشــد برای همراه‬ ‫کردن جامعه با خود بکوشــد؟ ایا اقــای روحانی‬ ‫معتقد اســت همیــن کارهایی که می کنــد مانند‬ ‫تالشش برای برجام جامعه را با او همراه می کند؟‬ ‫اقای روحانی از جمله شــخصیت هایی است که‬ ‫خیلی برای خــودش راحت می گرفت‪ ،‬بر همین اســاس‬ ‫تفکرش این بود که نزاع ها و تقابل های کشور را با کدخدای‬ ‫جهان کاهش دهد چون عادت کرده کــه خیلی در تقابل‬ ‫نباشد بلکه در ارامش به ســر ببرد‪ .‬درک این مساله خیلی‬ ‫ســخت نیســت که چرا اقای روحانی خیلی فرصت برای‬ ‫وزرایش نمی گذارد‪ .‬وزرایش خیلی راحت نمی توانند او را‬ ‫ببینند‪ .‬اگر وزرا او را می دیدند ‪ 4‬وزیرش مجبور نبودند که ان‬ ‫نامه را بنویسند و او را حسابی عصبانی کنند‪ .‬اگر دسترسی‬ ‫داشــتند و هر هفته می توانســتند رئیس جمهــور را ببینند‬ ‫مسائل شــان را مطرح می کردند‪ .‬یک زمانی گشایش را‬ ‫می توان با فعال کردن بدنه اجتماعی انجام داد‪ ،‬یک زمانی‬ ‫گشایش را از یک مســیر دیگر دنبال می کنند‪ .‬در ساختار‬ ‫سیاست داخلی و سیاست خارجی او همین طور است‪ .‬فکر‬ ‫می کنم اینکه اقای روحانی یکسری فعالیت های اجتماعی‬ ‫داشته باشد خیلی با روحیه اش سازگار نیست‪.‬‬ ‫اما اقای ســلیمی نمین! این حرف نزدن با مردم‬ ‫در مــوارد متعدد و مهمــی در حال تکرار شــدن‬ ‫است‪ .‬رئیس جمهور قبلی شبی که می خواست‬ ‫هدفمندی یارانه ها را اعالم کند گفت «با این پول‬ ‫ال ســی دی نخرید» یعنی با مــردم حرف می زد‬ ‫و یک امیــدی هر چنــد بزرگنمایی شــده به انها‬ ‫می داد‪ ،‬کاری نداریم که با این کار برای خودش‬ ‫بدنــه اجتماعی جمع می کرد ولــی افزایش بدنه‬ ‫اجتماعی یک رئیس جمهور قدرت و همبستگی‬ ‫ملی یک جامعه را باال می برد‪ .‬امروز اقای روحانی‬ ‫وقتی می خواهد بنزین را گران کند اصال با مردم‬ ‫حرف نمی زند‪ 12 .‬شب خبرش را اعالم می کنند‪،‬‬ ‫با این توجیه که تبعات امنیتی دارد‪ .‬یعنی با مردم‬ ‫دیالوگ نمی کند‪ .‬ســوالم این اســت که ایا این‬ ‫مساله سرمایه اجتماعی اقای روحانی را به خطر‬ ‫نمی اندازد؟ یا اینکه این مســاله مهمی نیست و‬ ‫مردم ما به چنین رئیس جمهوری عادت می کنند؟‬ ‫خیر عادت نخواهند کرد‪ .‬یــک خاطره می گویم‬ ‫وقتی مادر اقای روحانی مرحوم شــده بود مراسمشان در‬ ‫مســجد شــهید مطهری بود‪ .‬من هم رفتــم‪ .‬خیلی دم در‬ ‫معطل شــدم به طوری که نزدیک بود دقایق اخر را هم از‬ ‫دســت بدهم‪ .‬باالخره دقایق اخر راه حلی پیدا کردیم که‬ ‫گوشــی تلفن همراه را یک جایی بســپارم واال یک صف‬ ‫طوالنی درست شــده بود‪ .‬رفتم داخل مسجد و کنار اقای‬ ‫وردی نژاد نشستم‪ ،‬تیم حفاظتی اقای روحانی یک دیوار‬ ‫انســانی مقابل او درســت کــرده بودنــد به طوریکه اصال‬ ‫اقای روحانی دیده نمی شــد‪ ،‬یک کســی امــد و از اقای‬ ‫وردی نژاد ســوال کرد ایا می تــوان رئیس جمهور را دید؟‬ ‫اقا ی وردی نــژاد گفــت «بعید بدانــم‪ ».‬ان فــرد جواب‬ ‫داد‪« :‬وقتی اقــای احمدی نــژاد می امد مــا می رفتیم از‬ ‫نزدیک با اقــای احمدی نژاد دســت می دادیــم‪ ».‬اقای‬ ‫وردی نژاد خنــده اش گرفت‪ ،‬بعد من به اقــای وردی نژاد‬ ‫گفتم «احمدی نژاد کاری کرده است که واقعا شما مشکل‬ ‫دارید‪ ».‬گفت واقعا هم همین طور است‪ .‬به نظرم اقایان‬ ‫در این حــد هم خیلــی ایثار و فــداکاری می کننــد‪ .‬اقای‬ ‫هاشمی در انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 84‬اعالم کرد‪:‬‬ ‫«من اصال نیازی ندارم که سفر اســتانی بروم‪ ».‬به شدت‬ ‫این تفکر که نیازی نیســت ما برویم خدمــت مردم و مردم‬ ‫من را می شناسند‪ ،‬برای او هزینه داشت‪ .‬این یک گرایش‬ ‫و یک سلیقه مدیریتی است که روز به روز مرزبندی با مردم‬ ‫را افزایش می دهد‪ .‬البته اقای احمدی نژاد به نظر من اگر‬ ‫اصولگرای اصیل بود این نوع فعالیتش خیلی می توانست‬ ‫بر کشور تاثیر جدی بگذارد‪ ،‬منتها بعد چون مشخص شد‬ ‫این مردمگرایی اش برای طرح خودش است نه جا انداختن‬ ‫مبانی اسالمی که نباید بین مسئوالن و توده ها فاصله باشد‪.‬‬ ‫این یک باور اصولی ماســت باید این فاصله ها روز به روز‬ ‫کم شود‪ .‬در بعضی از جاها موضوع امنیتی است اما وقتی‬ ‫مساله امنیتی کمرنگ شد نباید بین دولتمردان و توده های‬ ‫مردم فاصله بیفتد‪ .‬احمدی نژاد چون یک اراده دیگری را‬ ‫در این زمینه دنبال می کرد لطمــه زد وگرنه یک تحولی به‬ ‫لحاظ مدیریتی در کشور رخ می داد‪.‬‬ ‫اقای روحانی در ســال ‪ 96‬راحــت رئیس جمهور‬ ‫می شود؟‬ ‫بســتگی به مســائل اقتصادی دارد‪ .‬او می تواند‬ ‫اقتصاد مقاومتــی را هرچند دیر هنگام ولــی اجرایی کند‪.‬‬ ‫االن دولت فرصت سوزی هایی انجام می دهد چون بهترین‬ ‫فرصت ایجاد شــده تا ما بتوانیــم در منطقه بــه امکانات‬ ‫خودمان متکی باشیم و میوه این خود اتکایی را صادر کنیم‬ ‫اما اصال چنین رویکردی دنبال نمی شود‪.‬‬ ‫‪33‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫بعضــی می گوینــد تنهــا کســی کــه ســال ‪96‬‬ ‫مقابــل اقای روحانــی توانایی رقابــت دارد اقای‬ ‫احمدی نژاد است‪ .‬نظر شما در این مورد چیست؟‬ ‫این یک بحث انحرافی است‪ .‬اینکه ما خودمان را‬ ‫از چاله ای رها کنیم و به درون چاهی بیندازیم چنین کاری‬ ‫منطقی نیست‪.‬‬ ‫بعضی می گویند مشــکل مشــایی بوده است و‬ ‫حاال که او رفته اســت چه ایــرادی دارد که اقای‬ ‫احمدی نژاد برگردد؟‬ ‫اقای مشایی نفس اماره اقای احمدی نژاد است‪.‬‬ ‫اینکه یک کســی او را تملق کنــد‪ ،‬او را بســتاید و او را به‬ ‫درجات باال ســوق دهد‪ ،‬این چیزی اســت که تمایل خود‬ ‫اقای احمدی نژاد اســت‪ .‬یعنی اقای احمدی نژاد‪ ،‬اقای‬ ‫مشایی را موجب قوت قلب خود می داند‪ .‬بنابراین مشکل‬ ‫خود اقای احمدی نژاد اســت‪ .‬البته مشایی هست و هرگز‬ ‫از اقای احمدی نژاد جدا نمی شــود‪ ،‬همچنــان هم علقه‬ ‫این دو به هم بر ســر جایــش وجود دارد‪ .‬حــاال به فرض‬ ‫که این ارتباطات هم قطع شــود‪ ،‬مشکل شخص مشایی‬ ‫نیســت‪ ،‬بلکه خود اقــای احمدی نژاد اســت‪ .‬خود اقای‬ ‫احمدی نژاد بــا ارزش ها بــازی کرد تا خــودش را به جای‬ ‫مبانی قرار دهــد‪ .‬زمانی فردی می اید ساده زیســتی را در‬ ‫پیش می گیرد چون اصول انقالب و اســام ساده زیستی‬ ‫را تقویت و تشــویق می کنــد‪ ،‬زمانی خیر‪ ،‬ساده زیســتی‬ ‫دنبال می شــود تا بتوان خود را مطرح کرد‪ .‬این دو مساله‬ ‫از جدا هستند‪ .‬ترویج ساده زیســتی باعث سالمت جامعه‬ ‫می شود و باعث می شــود مردم احســاس حقارت نکنند و‬ ‫دســت به کارهای خالف نزنند‪ ،‬بنابراین خیلی مشکل ها‬ ‫حل می شود که مسئوالن ساده زیست باشند و ساده زیستی‬ ‫را به عنوان یک اصل اســامی در پیش بگیرند اما زمانی‬ ‫فردی ساده زیستی در پیش می گیرد تا بگویند او فرد خیلی‬ ‫خوبی است و بعد او بشود مبنا و معیار خوب و بد در جامعه‪.‬‬ ‫وقتی اقای احمدی نژاد ساده زیستی را در ابتدا مطرح کرد‬ ‫و در شهرداری جلوی همه غذایش را پهن می کرد‪ ،‬بعضی‬ ‫می گفتند «این تظاهر است»‪ ،‬بعضی هم می گفتند «این‬ ‫تظاهر نیست و این کار را از روی اعتقاد می کند» اما بعدها‬ ‫مشــخص شــد که کارهای او از روی اعتقاد نبــود‪ ،‬بلکه‬ ‫می خواست میان توده ها خودش را به عنوان مبنای ارزش‬ ‫قرار دهــد‪ .‬بنابراین ادم های صالحی که ساده زیســتی را‬ ‫دنبال می کنند تظاهر نمی کنند‪ .‬امام ساده زیســت بود اما‬ ‫هرگز تظاهر به ساده زیســتی نمی کرد مگر اینکه کسانی‬ ‫به او نزدیک می شــدند و می دیدنــد که امام ایــن رویه را‬ ‫برای خود دارد‪ ،‬این موضوع درباره حضرت اقا هم صدق‬ ‫می کند‪ .‬هرگز دیده نمی شود ایشان لباس مندرس یا لباسی‬ ‫بپوشد که مردم فکر کنند ایشان رویه ساده زیستی را دارد‪.‬‬ ‫تظاهر به ساده زیستی در کسانی که می خواهند براساس‬ ‫مبانــی حرکت کنند اما خودشــان مبنــا قــرار نگیرند دیده‬ ‫نمی شود اما درباره اقای احمدی نژاد مساله فرق می کرد‪.‬‬ ‫فکر نمی کنم اقای احمدی نژاد بتواند دوباره فرصتی برای‬ ‫بازگشت به قدرت پیدا کند‪.‬‬ ‫از جانب مردم یا از جانب حاکمیت؟‬ ‫هم از جانب مردم و هــم از جانب حاکمیت‪ .‬اهل‬ ‫فکر و اندیشه دیگر به اقای احمدی نژاد اعتماد نمی کنند‪.‬‬ ‫حاکمیت هم دوباره به اقای احمدی نژاد اعتماد نمی کند‪.‬‬ ‫اقــای ســلیمی نمین ! دربــاره اصولگرایــان‬ ‫هــم صحبــت کنیــم‪ .‬اصولگراهــا در انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری قدرت را در یــک قدمی خود‬ ‫می دیدند اما با تحوالتی که رخ داد ان را تحویل‬ ‫اقای روحانی دادند‪ ،‬ایا در انتخابات مجلس هم‬ ‫همین اتفــاق می افتد یا اصولگرایــان با وحدتی‬ ‫که به دســت خواهند اورد می تواننــد امیدوار به‬ ‫پیروزی خوبی در پارلمان باشند؟‬ ‫فکر می کنــم مقداری عــدم توجه بــه تجربیات‬ ‫گذشــته موجــب طــرح دوبــاره مســائل دیگــری میان‬ ‫اصولگرایان شده است‪ .‬اصولگرایان در یک دوره توانستند‬ ‫با فهم شــرایط زمانی خودشــان توفیقاتی را کسب کنند‪.‬‬ ‫متاسفانه ما در این زمینه عقبگردی را شاهد هستیم‪ .‬اینکه‬ ‫یک فردی اعالم کند بــه زودی اصولگرایان وحدت پیدا‬ ‫خواهند کرد‪ ،‬این نقض غرض اســت‪ .‬یعنــی بی توجهی‬ ‫به تجربیات گذشــته اســت‪ .‬اگر اصولگرایان توانســتند‬ ‫مجددا موقعیتی را کسب کنند به دلیل ان بود که گفتمان‬ ‫جدید ایجاد کردند‪ ،‬با تابلوهای جدید وارد میدان شــدند‬ ‫ادم هایی را انتخــاب کردند که موجه بودند اما متاســفانه‬ ‫امروز رفتند به سویی که شــاید به حسب ظاهر تصور شود‬ ‫که می تواند خیلی پشتوانه محسوب شــود اما به نظر من‬ ‫یک تصویر خوبی در جامعه باقی نخواهد گذاشــت‪ .‬حاال‬ ‫چرا این طور شــد کــه اصولگرایان برای نــواوری و برای‬ ‫قالب شــکنی ها هزینه نمی دهند این خودش محل بحث‬ ‫است‪ .‬یک شخصیتی را امروز داریم‪ ،‬باید در یک زمینه ای‬ ‫از او اســتفاده کنیم و در یک زمینه ای نباید از او اســتفاده‬ ‫کنیم‪ .‬اگر این شخصیت به نوعی کشیده شد به صحنه ای‬ ‫که نباید در ان زمینه از او اســتفاده کــرد باید هزینه اش را‬ ‫پرداخت تا مسیر اصالح شــود‪ .‬منتها االن برای این کار‬ ‫کمتر اراده ای اصولگرایان دارند مگر اینکه به یک بن بست‬ ‫و شرایط ویژه ای برسند که احساس کنند هیچ راه دیگری‬ ‫نیســت‪ .‬فکر می کنم اصولگرایان دچار یک نوع احتیاط‬ ‫زیادی شدند که با اسامی و فرم های دهان پر کن خودشان‬ ‫را اســیر کردند‪ .‬اصولگرایان شورای شــهر دوم‪ ،‬مجلس‬ ‫هفتم و بعد ریاســت جمهوری نهم را توانســتند به دســت‬ ‫اورند‪ .‬یک سری جوان هایی امدند‪ ،‬یک تابلوها و گفتمان‬ ‫جدیدی را عرضــه کردند و واقعا توانســتند یک تحولی را‬ ‫ایجاد کنند‪ .‬امروز این تحول را خیلی شاهد نیستیم‪ .‬فکر‬ ‫می کنم این انتخابات هم باید بگذرد‪.‬‬ ‫شما به شــکلی می گویید این انتخابات هم باید‬ ‫بگذرد که گویی از نظر شما اصولگرایان انتخابات‬ ‫را واگذار خواهند کرد؟‬ ‫البته معتقد نیســتم که اصولگرایــان با این خطا‪،‬‬ ‫موقعیت اجتماعی خود را از دست می دهند‪.‬‬ ‫این خطا چیست؟‬ ‫خطای عدم پایبندی به قواعد کار جمعی‪ .‬قواعد‬ ‫کار جمعــی ایجاب می کند کــه ان جمع دائــم خودش را‬ ‫بازسازی و به روز کند‪.‬‬ ‫یعنی شــما می گویید مشــکل حضور چهره های‬ ‫قدیمی است؟‬ ‫وقتی ادم های قدیمی می ایند یک نوع انجماد و‬ ‫در جا زدن فریاد می شود‪.‬‬ ‫اقای روحانی کسی‬ ‫نیست که اقای هاشمی‬ ‫برایش تصمیم گیری‬ ‫کند‬ ‫یعنــی می گوییــد اصولگرایــان همان طوری که‬ ‫شــورای شــهر دوم و مجلس هفتــم را گرفتند‬ ‫عمل کنند؟‬ ‫من نمی گویم از ان نیروها استفاده نشود اما وقتی‬ ‫تابلو قــرار می گیرند یعنی اینکــه اصولگرایان می خواهند‬ ‫خودشــان را متفــرق کنند‪ .‬من بــا متفرق شــدن و ایجاد‬ ‫اختالف مخالف هستم اما قدرت مدیریت کردن کار جمعی‬ ‫یک چیــز دیگری را به مــا دیکته می کند‪ .‬به مــا یاداوری‬ ‫می کند هر مدتی یک گفتمان جدید و یک چهره جدید ارائه‬ ‫شــود نواوری داشته باشــیم‪ ،‬در غیر این صورت اگر دائم‬ ‫بخواهیم انچه در عقبه باید قرار گیرد روی صحنه و تابلوی‬ ‫جریان قرار گیرد این یک خطای فاحش سیاســی است‪.‬‬ ‫مرتکب شــدن این خطای فاحش سیاســی قطعا در این‬ ‫دوره با هزینه همراه خواهد بــود‪ .‬اصولگرایان با پرداخت‬ ‫این هزینه باید به این نتیجه برســند که باید همراهی شان‬ ‫با تغییرات جامعه جدی تر باشــد و به قواعد کار جمعی تن‬ ‫دهند‪ .‬اقای الریجانی با برخــی ضعف هایش یک نیروی‬ ‫اصولگراست که یک پشتوانه برای اصولگرایان محسوب‬ ‫می شود‪ .‬اقای قالیباف با ضعف هایش یک کارنامه ای دارد‬ ‫و یک قوت برای اصولگرایان است اما وقتی اصولگرایان‬ ‫نه می توانند همه این ظرفیت ها را با هــم جمع کنند بلکه‬ ‫اقدام به سرمایه سوزی می کنند مثال می گویند قالیباف از‬ ‫اصولگرایی خارج اســت و خط قرمز محسوب می شود یا‬ ‫علتی که اقای الریجانی را طرد کردنــد و اقای الریجانی‬ ‫مجبور شــد برود و تشــکیالت خودش را راه بیندازد‪ ،‬اگر‬ ‫از ابتدا با او برخورد نامناســب نمی شــد‪ ،‬به نظر من اقای‬ ‫الریجانی این کار را نمی کرد اما برخی از اول ایستادند که‬ ‫اگر اقای الریجانی باشد ما نخواهیم بود‪ .‬این نشانه خوبی‬ ‫نیســت‪ .‬در ثانی بعضی جریانات سیاسی در کشور حاضر‬ ‫نیستند ادم های رفوزه شــده‪ ،‬مردود شده از نظر اخالقی‪،‬‬ ‫سیاسی و اقتصادی را از خودشان دور کنند‪.‬‬ ‫برخی بر این باور هستند که اقای الریجانی با دو‬ ‫بلیت بازی می کند‪ .‬هــم اقای مصباحی مقدم که‬ ‫گفته اقای الریجانی از ائتالف خارج نشده و هنوز‬ ‫داخل ائتالف است هم دوستان اقای الریجانی‬ ‫اصرار دارند که رهروان به هیچ وجه وارد ائتالف‬ ‫با اصولگرایان نمی شــود؟ برخــی می گویند این‬ ‫یک بازی دو سره است‪ .‬ســوال این است که از‬ ‫نظر شــما اقای الریجانی در نهایت وارد ائتالف‬ ‫اصولگرایان خواهد شد؟‬ ‫قطعا ایــن اتفــاق خواهــد افتــاد‪ ،‬البتــه خیلی‬ ‫دیر هنگام اســت و خیلی نمی تواند بهره بگیرند یعنی اگر‬ ‫بحث عدم توجه به قاعده مندی کار جمعــی نبود باید این‬ ‫ائتالف یک ســال پیش رخ می داد‪ ،‬نه االن که سرنوشت‬ ‫قطعا اقای الریجانی‬ ‫لیست مجزا از‬ ‫اصولگرایان‬ ‫نخواهد داد‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫سیاست‬ ‫انتخابات تا حــد زیادی رقم خورده اســت‪ ،‬عده ای امدند‬ ‫و دیگر اینکه بشــود انها را از صحنــه انتخابات خارج کرد‬ ‫خیلی سخت است‪.‬‬ ‫یعنی اقای الریجانــی در نهایت فهرســت جدا‬ ‫نمی دهد؟‬ ‫قطعا همین طور است و لیســت جدا نخواهد داد‬ ‫اما این خیلی دیر هنگام اســت‪ .‬یعنی اصولگرایان خیلی‬ ‫زودتر باید از همه سرمایه های خود به طور سنجیده استفاده‬ ‫می کردند‪.‬‬ ‫اقای الریجانی با همه این اتفاقات هنوز شانس‬ ‫این را دارد که رئیس مجلس اینده باشد؟‬ ‫قطعا اقای الریجانی شانس دارد‪.‬‬ ‫حاال که گفت وگوی ما پیرامون شــخصیت های‬ ‫سیاســی ادامه پیــدا کــرده اســت می خواهم‬ ‫نظر شــما را در مورد ایت الله مصبــاح یزدی هم‬ ‫بپرسم‪ .‬ایشان اکنون در کجای سیاست ما قرار‬ ‫گرفته اند؟‬ ‫یــک خطــای سیاســی مرتکــب می شــویم بعد‬ ‫خودمان در این خطای سیاســی می مانیــم و نمی توانیم‬ ‫این خطــای سیاســی را مدیریت کنیم‪ .‬االن کســانی که‬ ‫خودشــان را منتســب به ایت الله مصبــاح می کنند قدرت‬ ‫تخریب گری شان خیلی زیاد است اما قدرت جریان سازی‬ ‫ندارند‪ .‬شاید خود اقای مصباح هم نتواند این مساله را مهار‬ ‫کند و بر این قدرت تخریب گری انها فائق بیاید‪ .‬بنابراین در‬ ‫یک جایی قرار گرفتیم که نه می توانیم عقب و نه می توانیم‬ ‫جلو برویم‪ .‬البتــه می توانیم برویم منتها یــک اراده قوی‬ ‫می خواهد که به نظر من در دور بعــدی انتخابات این کار‬ ‫صورت خواهد گرفت‪ .‬در واقع مقدمه اش ایجاد شده است‬ ‫که از این حالت بیرون بیاییم‪ .‬واقعــا اگر ایت الله مصباح‬ ‫می خواهد کار سیاســی حزبی کند خب مشخص شود اگر‬ ‫جامعه مدرســین داریم جامعه مدرســین یک تشکیالت‬ ‫است‪ ،‬جامعه روحانیت هم همین طور‪.‬‬ ‫یعنی موسســه امام خمینی تشکیالت سیاسی‬ ‫محسوب نمی شود؟‬ ‫خیر محسوب نمی شود‪ ،‬باید مشخص کند‪ .‬االن‬ ‫نه این وری و نه ان وری است‪.‬‬ ‫می خواهید بگویید معلوم نیست ما در سیاست‬ ‫با شخصیت حقیقی ایت الله مصباح مواجهیم یا‬ ‫شخصیت حقوقی ایشان؟‬ ‫بله مشخص نیست‪ .‬به نظر من اگر مشخص شود‬ ‫قطعا اقای مصباح خــودش را کنار می کشــد و این به نفع‬ ‫اصولگرایان است که برخی از شخصیت او بهره نگیرند‪.‬‬ ‫اصالح طلبــان می گوینــد که در اتاق فکرشــان‬ ‫درباره انتخابــات ‪ 96‬بحث کرده انــد‪ .‬ایا از نظر‬ ‫شما این به مصلحت است که اصولگرایان هم از‬ ‫هم اکنون در این مور وارد بحث شوند و حتی در‬ ‫مورد گزینه ها هم رایزنی کنند؟‬ ‫قطعا خواهد شد‪ .‬درست است که گفتم در همین‬ ‫انتخابات مجلس هم باید یک سال پیش این کار صورت‬ ‫می گرفت اما در عین حال این یعنی شکست خط قرمز های‬ ‫بعضی ها‪ ،‬یعنی اخرش چه بینشــی فائق شد و چه نگاهی‬ ‫غلبه پیدا کرد‪ .‬نگاهی غلبه پیدا کرد که این فرصت سوزی‬ ‫و توانمند ســوزی کار منطقی نیست واال کسانی که از اول‬ ‫می گفتند اگــر اقای الریجانی باشــد هرگــز وارد ائتالف‬ ‫نمی شــویم در نهایت اقایان پذیرفتند‪ ،‬خب طبیعی است‬ ‫که ایــن مســاله تاثیــرش را در انتخابات اینــده جدی تر‬ ‫می گذارد‪ .‬تصلبی که اقایان می خواســتند ایجاد کنند ان‬ ‫تصلب شکسته شد‪.‬‬ ‫یعنی شما صالح می دانید که اصولگرایان برای‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ‪ 96‬وارد شوند؟‬ ‫قطعا باید برنامه داشته باشند‪.‬‬ ‫یعنی نامزد بدهند؟‬ ‫خیر برنامه داشــتن الزاما به معنای نامزد داشتن‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫یعنی بگویند اقای روحانی اگر می خواهی ما نامزد‬ ‫ندهیم یا حمایت کنیم‪...‬‬ ‫برنامه داشــتن را محدود به این مســاله نمی کنم‬ ‫یعنی هیچ جریان سیاســی نمی تواند راجع به رخدادهای‬ ‫سیاســی بی برنامه باشــد‪ .‬حاال برنامه اش هر چه خواهد‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫اگــر راجع بــه پتانســیل ها در ســطح بازیگران‬ ‫سیاسی بخواهیم صحبت کنیم به نظر شما نامزد‬ ‫احتمالی اصولگرایان باید چه کسی باشد؟ بهتر‬ ‫است محمد باقر قالیباف باشد یا سعید جلیلی؟‬ ‫اجازه دهید اینجا اسم نبرم البته معتقدم‪...‬‬ ‫اقای جلیلی ظرفیت ایــن را دارند که مقابل اقای‬ ‫روحانی باشند؟‬ ‫باید به شــخصیتی توجه کنیم که بتواند عالوه بر‬ ‫پایگاه اصولگرایی نیروهای میانی را جذب کند‪.‬‬ ‫منظــور از نیروهــای میانی کدام بخــش جامعه‬ ‫اســت؟ یعنی به غیر از نیروهای حزب اللهی که‬ ‫طرفداران اصولگرایان هســتند چه بخشی باید‬ ‫جذب شود؟‬ ‫تعبیر خاکســتری را به کار می گیــرم‪ .‬نیروهایی‬ ‫که در میانه جریان های سیاســی قرار دارند نگاه می کنند‬ ‫ببینند کدام جریان سیاسی االن حرفش منطقی تر است‪،‬‬ ‫در واقــع تعلقی بــه جریانات سیاســی ندارنــد‪ .‬در داخل‬ ‫جریانات سیاسی تعریف نمی شوند اما نزدیک یا در استانه‬ ‫انتخابات می بینند شرایط جامعه چیســت و کدام شعارها‬ ‫و کدام حرف هــا می تواند نزدیــک به حل مطالباتشــان‬ ‫باشــد‪ ،‬نیازهای انها را تامین می کند بنابراین یک جریان‬ ‫سیاســی را رو می کنند‪ .‬می گویم گزینــه ای را باید روی‬ ‫ان انگشت بگذاریم که عالوه بر اینکه پایگاه جریان‬ ‫اصولگرایی را به حرکت در می اورد ان جریانات را هم‬ ‫جذب می کند‪.‬‬ ‫ســال ‪ 92‬برخی از حامیان اقای هاشــمی‬ ‫می گفتند هاشمی همان روحانی و روحانی‬ ‫همان هاشمی است‪ .‬اما شاید االن این طور‬ ‫نباشد‪ .‬اقای هاشمی خیلی دوست دارد وقتی‬ ‫جلسات مجمع تشــخیص مصلحت نظام‬ ‫برگــزار می شــود کنــارش اقای‬ ‫روحانی نشســته باشــد‪ ،‬اما‬ ‫بنا به دالیلی اقای روحانی به‬ ‫جلســات مجمع تشخیص‬ ‫مصلحــت نظام نمــی رود و‬ ‫اخبار جســته و گریخته ای‬ ‫دربــاره اختالفــات اقــای‬ ‫هاشــمی و روحانــی بــه‬ ‫گــوش می رســد‪.‬ایا االن‬ ‫هم می شود گفت روحانی‬ ‫همــان هاشــمی اســت یا‬ ‫اقای روحانی دارد شــخصیت‬ ‫سیاســی خــودش را از اقــای‬ ‫هاشــمی جدا می کند‪ .‬چون تا قبل از‬ ‫انتخابات ‪ ،92‬برخــی اقای روحانی‬ ‫را بدل اقای هاشــمی در سیاســت‬ ‫می دانستند‪ .‬اقای هاشمی نسبت‬ ‫سیاســی اش بــا اقــای روحانــی‬ ‫چیست؟‬ ‫با توجه به شــناختی که از اقای‬ ‫هاشــمی دارم‪ ،‬او هرگز تمایلــی به این‬ ‫نــدارد که الگــوی فکری و پــدر معنوی‬ ‫بشــود‪ .‬اصال می خواهد کامــا در مســائل اجرایی و در‬ ‫جریانات جامعه دخالت کند‪ .‬در حالی که اگر اقای هاشمی‬ ‫فردی بود که اهل دادن مشورت باشد و کمک معنوی کند‬ ‫من فکر می کنم روز به روز فاصله اش با اقای روحانی بیشتر‬ ‫نمی شد اما با شناختی که از اقای هاشمی و اطرافیان اقای‬ ‫هاشــمی داریم این فاصله روز به روز بیشــتر خواهد شد و‬ ‫می شود‪ .‬قطعا اقای روحانی کسی نیست که اقای هاشمی‬ ‫برایش تصمیم گیری کنــد‪ .‬به عبارت دیگــر نمی خواهد‬ ‫خودش را شــخصیت ســوم جامعه قرار دهد‪ ،‬می خواهد‬ ‫نشان دهد که لیاقت شخصیت دومی را دارد اگر یک کسی‬ ‫بگوید به دست خودش این جایگاه را به کس دیگری بدهد‬ ‫یعنی اذعان به کم داشــتن در این مســاله‪ .‬اقای روحانی‬ ‫قطعا نمی خواهد به این مساله اذعان کند خب طبیعتا این‬ ‫تقابل را روز به روز افزایش می دهد‪ ،‬حاال این نمود و بروزش‬ ‫روی برنامه ششم خودش را نشان داد و صریح گفت «من‬ ‫اعتقادی به این برنامه ندارم‪ ».‬حاال این خودش قابل تامل‬ ‫است چون اقای روحانی اینجا در هیبت اقای احمدی نژاد‬ ‫ظاهر می شــود‪ ،‬او نیز بــه برنامه ریزی اعتقاد نداشــت و‬ ‫می گفت اراده و تصمیم رئیس جمهور یعنی خودش برنامه‪.‬‬ ‫رئیس جمهــور رای اورده و نگاه‪ ،‬فکر و اندیشــه اش باید‬ ‫به صورت روزمره پیش بــرود االن هم اقای روحانی دقیقا‬ ‫حرف اقای احمدی نژاد را می زند چون خیلی سخت است‬ ‫وقتی بدعتی ایجاد شد این بدعت فرصت سازی می کند و‬ ‫بعضی ها می گویند بگذار این موقعیت را حفظ کنیم بنابراین‬ ‫محدود به این مســاله نیســت که اقای روحانی در جلسه‬ ‫مجمع تشخیص مصلحت نظام خیلی صریح مقابل اقای‬ ‫هاشمی می ایســتد و می گوید برنامه ریزی هم بکنند اجرا‬ ‫نخواهم کرد‪ ،‬در جلسات هم شرکت نمی کند به نظر مساله‬ ‫از این موضوع باالتر است یعنی اقای هاشمی معتقد است‬ ‫باید همچنان در جایــگاه باالیی موقعیتش‬ ‫حفظ شــود و نفر دوم در کشور باشد‬ ‫و اقــای روحانی چنیــن چیزی را‬ ‫پذیرا نیســت‪ .‬طبیعتا این مساله‬ ‫تقابل هایــی را ایجــاد می کنــد‬ ‫و فاصله هــا را در اینــده پررنگتر‬ ‫می کند‪ .‬منتهــا خیلی هر دو طرف‬ ‫بردباری فوق العاده نشان می دهند‪.‬‬ ‫شــاید عکس العمل ها خیلی بیشتر از‬ ‫این بوده باشد‪.‬‬ ‫‪35‬‬ ‫سیاست‬ ‫رقابت بزرگان‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫داوطلباننامزدیدرانتخاباتخبرگان‬ ‫هفتهگذشتهثبت نامکردند‬ ‫اغاز دو رقابت‬ ‫هفته گذشته داوطلبان کاندیداتوری در دو انتخابات مجلس خبرگان‬ ‫و مجلس شورای اســامی ثبت نام کردند‪ .‬حاال این داوطلبان در انتظار‬ ‫نظر شورای نگهبان هســتندتا با اغاز دوران تبلیغات این دو رقابت مهم‬ ‫سیاسی وارد فاز نهایی خود شود‪ .‬در این پرونده نگاهی داریم به اخرین‬ ‫تحوالت در این حوزه‪.‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫‪1‬‬ ‫هفته گذشته داوطلبان نامزدی در انتخابات مجلس‬ ‫خبرگان برای حضور در این رقابت ثبت نــام کردند‪ .‬عالوه‬ ‫بر شخصیت هایی که هم اکنون در مجلس خبرگان حضور‬ ‫دارند‪ ،‬برخی چهره های جدید هم بــرای این رقابت اعالم‬ ‫امادگی کردند‪.‬‬ ‫حاشیه های چند اظهارنظر‬ ‫انتخابــات خبرگان همیشــه مهم بــوده امــا این بار‬ ‫متفاوت تر از همیشه شده اســت‪ .‬این رقابت که قرار است ‬ ‫همزمان با انتخابات مجلس شورای اسالمی برگزار شود چند‬ ‫هفته ای استکه با حاشیه هایی خبری وسیاسی رو به روشده‬ ‫و توجه رسانه ها و اهل سیاست را به خود جلب کرده است‪.‬‬ ‫حضور برخــی چهره های جدید و نیز برخی حواشــی‬ ‫پیرامون چهره های قدیمی تر موجب شــده کــه اخبار این‬ ‫انتخابــات روی ویترین رســانه ها بنشــیند‪ .‬شــاید یکی از‬ ‫مهمترین واکنش ها در مــورد انتخابات خبرگان ســخنان‬ ‫ایت الله املی الریجانی باشــد‪ .‬او هفته گذشــته اظهاراتی‬ ‫را مطــرح کرد کــه در واقــع واکنشــی به ســخنان یکی از‬ ‫چهره های سیاســی به شــمار می امــد‪ .‬ماجرا از ایــن قرار‬ ‫است که هاشمی رفســنجانی در همایش بزرگداشت بانوی‬ ‫انقالب خدیجه ثقفی که در اردیبهشــت سال جاری برگزار‬ ‫شد اظهار داشته بود‪« :‬عالمه حجت االسالم والمسلمین‬ ‫حاج حســن اقا خمینی مجتهد نمونه ای است که باهوش‬ ‫باال به خوبی مسائل را تحلیل می کند و درس خارج ایشان در‬ ‫قم موردتوجه اســت و ازجمله کارهای ایشان و برادرانشان‬ ‫سید یاسر و سید علی که تفاوتی بین انها نمی بینم این است‬ ‫که اثار امام و اسناد مربوط به ایشان را حفظ کنند‪».‬‬ ‫حــاال در واکنشــی بــه ایــن اظهــارات ایت اللــه‬ ‫املی الریجانی گفته اســت‪« :‬انســان پشــت این مطالب‬ ‫حرکت هــای معنــاداری را احســاس می کند‪ .‬عــده ای را‬ ‫که با خود همفکر هســتند بــرای ورود بــه مجلس خبرگان‬ ‫تحریک می کنند‪ .‬البته اشــکالی ندارد ازادی است ولی در‬ ‫حوزه های علمیه عالمه تراشــی هم می کنند‪ .‬ایا واقعا شما‬ ‫تشخیص دهنده عالمه هستید؟ کسانی که این حرف ها را‬ ‫می زنند ایا قادر به فهم دقیق متــون معمولی کتب حوزوی‬ ‫هستند؟ ایا می توانند ظرایف کتاب هایی مثل کفایه اخوند‬ ‫خراسانی و رسائل و مکاتب شــیخ انصاری را فهم کنند؟ ایا‬ ‫ی و محقق اصفهانی‬ ‫تحقیقات محقق نائینی‪ ،‬محقق عراق ‬ ‫را درمی یابند؟ با ایــن وضع اینها عالمه تشــخیص دهنده‬ ‫می شوند؟ اینها بازیگری اســت‪ ،‬اینها استهزا ی حوزه های‬ ‫علمیه است‪ ،‬اینها خندیدن به شــعور مردم است‪ .‬در علوم‬ ‫دیگر این حرف ها نیســت‪ ،‬چه کســی جرات می کند برود‬ ‫بگوید من عالمه در ریاضیات را تشــخیص می دهم؟ مگر‬ ‫اینکه ریاضیدان باشد‪ ،‬این ها بازیگری است ‪ ،‬با زیرکی دارند‬ ‫توقعاتی در جامعه درســت می کنند و من گمانم این اســت‬ ‫که یک عده ای راه افتاده اند جامعــه را در مقطع انتخابات‬ ‫دوقطبی کنند تا از ارای یک عده ای استفاده یا سوءاستفاده‬ ‫کنند‪ .‬این طور که ما بیاییم یک فضایی درســت کنیم تا ارا ‬ ‫جمع کنیم واقعا خالف شان است؛ حاال فرض کنیم ارایی‬ ‫هم این گونه جمع کردید ‪ ،‬نزد حق تعالــی چه جوابی دارید‬ ‫نســبت به این حرف های خالف ؟ البته مــردم می فهمن د و‬ ‫خادم را از غیر خادم تشخیص می دهند‪».‬‬ ‫تذکر به ماجرای شورای رهبری‬ ‫تنور داغ انتخابات خبرگان‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫اما صرف نظر از مباحث پیرامــون انتخابات خبرگان‬ ‫هفته گذشته ستاد انتخاباتی در سراسر کشور شاهد ثبت نام‬ ‫نامزدهــا بــود‪ .‬ثبت نــام در روز اول با حضــور چهره هایی‬ ‫همچون ســید احمد خاتمی همــراه بــود و در روز دوم نیز‬ ‫چهره هــای دیگری همچــون سیدحســن خمینی اعالم‬ ‫نامزدی کردند‪ .‬روز سوم تعداد چهره های شاخص بیشتر بود‬ ‫و ایت الله نورمفیدی‪ ٬‬ایت الله امینی و ایت الله تسخیری و‬ ‫ایت الله موسوی بجنوردی در این روز مراحل نام نویسی خود‬ ‫سیاست‬ ‫اما از نکات قابل توجــه و همراه با بازتــاب مربوط به‬ ‫انتخابات خبرگان و وظایف این مجلس بحثی اســت که از‬ ‫یکی از مصاحبه های اخیر هاشمی رفســنجانی پیش امده‬ ‫است‪.‬اواشاره ایبهماجرایشورایرهبری داشتهکه عقیده‬ ‫کاملش در این مورد را سال گذشته به روزنامه شرق گفته بود‪.‬‬ ‫او در ان مصاحبه گفته بود‪« :‬اگر روزی قرار باشد که دوباره‬ ‫رهبری را انتخاب کنیم‪ ،‬بحث می کنیم که فرد یا شورا باشد‪.‬‬ ‫در اینجا مشــکلی نداریم‪ .‬طرفدار شورا بودم و همان نظرم‬ ‫مانده است‪ .‬قاعدتا نظر ایت الله خامنه ای هم همان است‪.‬‬ ‫ولی چون خبرگان رای داده‪ ،‬فعال این است‪ .‬بعدا باید شرایط‬ ‫را ببینیم‪ ».‬این اظهارات حاال با واکنش هایی مواجه شده که‬ ‫از همه مهمتر واکنش سرلشکر فیروز ابادی است‪.‬‬ ‫او گفته بود‪« :‬امروز که شمشیر فتنه کند شده است‪،‬‬ ‫حیله جدیدی به نام «شورا» به کار گرفته می شود تا راهکار‬ ‫قانون اساسی برای شرایط اضطرار با طرح شورا در مجمع‬ ‫خبرگان‪ ،‬والیت فقیه زنده‪ ،‬پویا و برقرار در کشور را بشکنند‪.‬‬ ‫مردم به گوش باشید که کلید شکســتن استحکام داخلی‬ ‫اقتدار ایران اسالمی‪ ،‬امروز واژه «شــورا» است‪ .‬انان که‬ ‫این واژه را به کار می برند‪ ،‬کسانی هستند که امامت فتنه گران‬ ‫در نماز جمعه‪ ،‬شــیرین جلوه کــرد و جمعــی از اهالی فتنه‬ ‫به صورت مختلط و با کفش پس از شعار علیه مقدسات مردم‬ ‫در صفوف نماز جمعه به انان اقتدا کردند و سخنی نگفتند و‬ ‫علیه تندروان ساختارشکن نظام مقدس جمهوری اسالمی‬ ‫ایران سکوت کردند‪ .‬درست است که در کتاب مقدس قران‬ ‫کریم «وامرهم شــورا بینهم» امده اســت‪ ،‬لکن مشورت‪،‬‬ ‫برای پیدا کردن راه بهتر است و هیچ گاه شورا نیابت والیت‬ ‫امر و مسئولیت اجرای حکم والیت فقیه را نمی تواند برعهده‬ ‫بگیرد‪ .‬در تاریخ هیچ گاه امامت شــورایی و فرماندهی کل‬ ‫قوایی شورایی را شــاهد نبوده ایم و بر فرض محال چنانچه‬ ‫شورا به جای مقام والیت مطلقه فقیه که در قانون اساسی‬ ‫امده است‪ ،‬بنشیند‪ ،‬در کشور چندزبانی پیش خواهد امد و‬ ‫استحکام وحدت در برابر امریکا و صهیونیستم و دشمنان‬ ‫استکباری و مرتجع‪ ،‬شکسته خواهد شد‪».‬‬ ‫در واکنشــی دیگر به این اظهارنظر‪ ،‬وزیر اطالعات‬ ‫هم که برای ثبت نام در انتخابات خبرگان در وزارت کشــور‬ ‫حضور یافته بود‪ ،‬گفت‪ «:‬برخی صحبت ها ممکن اســت‬ ‫ذهنیت جامعه را مشوش کند؛ اخیرا صحبت هایی در مورد‬ ‫شورای رهبری شد ه است؛ در حالی که ما در قانون اساسی‬ ‫‪ ۱۳۶۸‬چیزی به این نام نداریم‪ .‬تا این قانون اساسی وجود‬ ‫دارد نهادی نمی تواند به شورای رهبری فکر کند و اگر برخی‬ ‫بحث شورای رهبری را مطرح کردند مربوط به اوایل ارتحال‬ ‫حضرت امام بود و صرفا جنبه تاریخی دارد‪ .‬بحث شــورای‬ ‫رهبریدر همانسال‪ ۱۳۶۸‬منتفیشدوتنهادرصورتتغییر‬ ‫در قانون اساسی و پیش بینی شدن شورای رهبری این بحث‬ ‫می تواند وجود داشته باشــد‪.‬البته تغییر قانون اساسی هم‬ ‫ساز وکار خاص خود را دارد که در ان مورد هم با اراده رهبری‬ ‫و دســتور به رئیس جمهور شــورای بازنگری قانون اساسی‬ ‫تشکیل می شود‪ .‬در حالی که هیچ یک از این بحث ها االن‬ ‫مطرح نیست و در قانون اساسی فعلی‪ ٬‬جایگاهی برای طرح‬ ‫شــورای رهبری وجود ندارد‪ .‬طرح بحث هــای این چنینی‬ ‫ممکن اســت مردم را اندیشــناک کند و انگیزه انها را برای‬ ‫حضور در انتخابات تحت تاثیر قرار دهد‪ ٬‬البته نظر من فرد‬ ‫خاصی نیست‪ ٬‬بلکه یک موضوع حقوقی را مطرح می کنم‪.‬‬ ‫من برای تمام کســانی که این موضوع را مطــرح کرده اند‬ ‫احترام قائلم‪ ٬‬اما چنین مساله ای برای خواص کامال روشن‬ ‫است و بهتر اســت به ان دامن زده نشــود‪ ٬‬چراکه موجب‬ ‫تشویش مردم می شــود‪ ».‬البته چهره های دیگری هم در‬ ‫این مورد به انتقاد از نظر هاشمی رفسنجانی پرداخته اند‪.‬‬ ‫را انجام دادند و در روز چهارم نیز ایت الله مقتدایی‪ ٬‬ایت الله‬ ‫محمد یزدی و ایت لله هاشمی شــاهرودی از چهره هایی‬ ‫بودند که مراحل ثبت نام خــود را انجام دادند‪ .‬در روز پنجم‬ ‫نیز هاشمی رفســنجانی و حســن روحانی ثبت نام کردند‪.‬‬ ‫حجت االســام محمدجواد انواری دامــاد ایت الله احمد‬ ‫محسنی گرکانی‪ ،‬نخستین فردی بود که صبح روز ششم با‬ ‫حضور در فرمانداری قم‪ ،‬نسبت به ثبت نام پدر همسر خود‬ ‫در انتخابات پنجمین دوره مجلس خبــرگان رهبری اقدام‬ ‫کرد‪.‬ایت الله محمدعلی موحدی کرمانی نیز از چهره هایی‬ ‫بود که بــا حضور در ســتاد انتخابات وزارت کشــور‪ ،‬برای‬ ‫حضور در پنجمیــن دوره انتخابات مجلــس خبرگان ثبت‬ ‫نام کرد‪.‬علی فالحیــان نیز در همین روز بــرای انتخابات‬ ‫پنجم خبرگان ثبت نام کرد‪ .‬حجت االســام و المســلمین‬ ‫ابوالحســن حقانی عضو هیات علمی موسســه اموزشی و‬ ‫پژوهشی امام خمینی(ره)‪ ،‬به نیابت از ایت الله محمدتقی‬ ‫مصباح یزدی در فرمانداری قم حاضر شد تا اقدامات ثبت‬ ‫نام وی بــرای کاندیداتــوری در پنجمیــن دوره انتخابات‬ ‫مجلس خبرگان رهبری از حوزه استان تهران را انجام دهد‪.‬‬ ‫نماینده ایت الله صادق املی الریجانی رئیس قوه قضاییه‬ ‫نیز مراحــل ثبت نام وی بــرای شــرکت در انتخابات پنجم‬ ‫خبرگان رهبری از حوزه مازندران را در وزارت کشــور انجام‬ ‫داد‪.‬همچنین نماینده ایت الله امامی کاشــانی با حضور در‬ ‫وزارت کشــور برای انتخابات مجلس خبرگان از طرف وی‬ ‫ثبت نام کــرد‪.‬از دیگر شــخصیت هایی که در روز ششــم‬ ‫برای انتخابات خبرگان پنجــم اعالم کاندیداتوری کردند‪٬‬‬ ‫ایت الله محی الدین حائری شــیرازی بود کــه با حضور در‬ ‫وزارت کشــور برای انتخابات خبرگان پنجم ثبت نام کرد‪.‬‬ ‫ایت الله ســیدرضا برقعی عضو مجمع محققین و مدرسین‬ ‫حوزه علمیه قم هم هفته گذشته با حضور در فرمانداری قم‪،‬‬ ‫برای ثبت نام در پنجمین دوره مجلــس خبرگان رهبری از‬ ‫حوزه استان تهران کاندیدا شد‪ .‬حجت االسالم والمسلمین‬ ‫مهدی طائب‪ ،‬رئیس قرارگاه عمار هم هفته گذشته به جمع‬ ‫کاندیداهای مجلس خبرگان رهبری از استان تهران اضافه‬ ‫شد‪ .‬اما در استان ها هم چهره های مطرحی ثبت نام کردند‪.‬‬ ‫در میان نامزدهای اذربایجان شــرقی می توان به ایت الله‬ ‫محمدتقی پورمحمــدی‪ ،‬ایت الله محمد فیضی وایت الله‬ ‫ســیدمحمدواعظ موســوی که هم اکنــون عضو مجلس‬ ‫خبرگان رهبری هســتند‪ ،‬اشــاره کرد‪ .‬در میان چهره های‬ ‫دیگر می توان از دری نجف ابادی از استان مرکزی‪،‬ایت الله‬ ‫ممدوحی از کرمانشاه‪ ،‬رئیسی در انتخابات خبرگان رهبری‬ ‫از خراســان جنوبی و مبلغی کاندیــدای نمایندگی مجلس‬ ‫خبرگان از قم نام برد‪ .‬از میان کاندیداهای اذربایان غربی‬ ‫هم می توان به این اسامی اشاره کرد‪)1 :‬ایت الله علی اکبر‬ ‫قریشی‪)2‬ایت الله عســگر دیرباز ‪)3‬ایت الله سیدمحسن‬ ‫موســوی تبریزی ‪)4‬ماموســتا عبدالرحمان خلیفه زاده ‪)5‬‬ ‫ماموستا ابوبکر سلیمانی ‪)6‬حجت االسالم مجید طاهری‬ ‫‪)7‬حجت االسالم محمد حسین باقری و ‪)8‬حجت االسالم‬ ‫محمدصادق فیض‪.‬‬ ‫همچنین هفته گذشته حجت االسالم حمزه قربانی به‬ ‫نیابت از محمود رجبی در فرمانداری قم حاضر شد تا اقدامات‬ ‫ثبت نام وی بــرای کاندیداتــوری در پنجمین دوره مجلس‬ ‫خبرگان رهبری از حوزه اســتان قزوین را ثبت کند‪ .‬رجبی در‬ ‫حال حاضر عالوه بر اینکه قائم مقام ایت الله مصباح یزدی‬ ‫در موسسه اموزشی و پژوهشــی امام خمینی (ره) شهر قم‬ ‫اســت‪ ،‬عضو جامعه مدرســین حوزه علمیه قم نیز هست‪.‬‬ ‫ایت اللهمقتدایی‪،‬دبیرشورایعالیحوزه هایعلمیهسراسر‬ ‫کشور هم کاندیدای خبرگان از استان اصفهان شده است‪.‬‬ ‫حجت االسالم و المســلمین علی پورمحمدی هم با‬ ‫حضور در فرمانداری قم‪ ،‬اقدامات ثبت نام وی در پنجمین‬ ‫دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری از حوزه استان کرمان‬ ‫را انجام داد‪.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪38‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪39‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫رقابت چپ و راست‬ ‫‪2‬‬ ‫چه کسانی برای انتخابات مجلس ثبت نام کرده اند؟‬ ‫انتخابــات مجلــس دهم هفته گذشــته بــا ثبت نام‬ ‫داوطلبان کاندیداتــوری وارد مرحله ای تازه شــد‪ .‬اکنون‬ ‫که ثبت نام ها پایان یافته همه چشــم ها به شورای نگهبان‬ ‫دوخته شده تا ببینند چه کســانی جواز حضور در این رقابت‬ ‫مهم پایان ســال را خواهند یافت و البتــه بیش از همه این‬ ‫اصالح طلبان هســتند که معادالت خود را وابســته به این‬ ‫اعالم نظر می دانند‪.‬‬ ‫فــارغ از انچه کــه در هفته هــای اتی در ایــن زمینه‬ ‫رخ خواهــد داد حــاال مهم این اســت که از ترکیــب افراد‬ ‫حاضر در ستادهای ثبت نام می توان در سطحی معلوم به‬ ‫تحلیل هایی در مــورد نحوه حضور گروه های سیاســی در‬ ‫انتخابات پرداخت‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫اصولگرایان؛ پیش به سوی ائتالف‬ ‫جناح اصولگــرا در چند هفته اخیــر روزهای پرخبری‬ ‫را پشت ســر گذاشــته اســت‪ .‬بعد از انکه اعالم شد علی‬ ‫الریجانی به همراه علی اکبر ناطق نوری‪ ،‬علی اکبر والیتی‬ ‫و ایت الله مقتدایی جلسه ای انتخابا تی تشکیل داده و بعد‬ ‫از ان نیز خبرهای متعــددی از تالش الریجانی و نزدیکان‬ ‫او برای تشکل حزب رهروان حکایت داشت اما در نهایت‬ ‫با رســانه ای شدن تشــکیل شــورای وحدت اصولگرایان‬ ‫معــادالت در این جناح شــکل دیگــری به خــود گرفت‪.‬‬ ‫هفته نامه مثلث دو هفته پیــش در همین زمینه خبر داد که‬ ‫جلسات چهره های معتمد اصولگرا در منزل دکتر حدادعادل‬ ‫نتیجه داده و قرار شده که چهره ها و طیف های دیگر نیز به‬ ‫روند و ســازو کار جدید برای وحدت بپیوندد‪ .‬بعد از انتشــار‬ ‫اخباری در این مورد توسط افراد حاضر در این جلسات و البته‬ ‫تایید ان‪ ،‬علی الریجانی هم ترجیح داد که هم جلسات گروه‬ ‫چهار را پایان داده و هم اینکه انصراف خود را از تشــکیل‬ ‫حزب رهروان اعــام کند‪ .‬البته در این مورد حاشــیه های‬ ‫فراوانی وجود داشت از جمله اینکه برخی چهره های نزدیک‬ ‫به علی الریجانــی در مصاحبه های متعددی از نپیوســتن‬ ‫الریجانی به ائتالف و منتفی نشدن تشکیل حزب رهروان‬ ‫خبر می دادند‪ .‬این اما تنها یک ســوی ماجرا بود چه اینکه‬ ‫غالمرضا مصباحــی مقدم به نقــل از الریجانی اعالم کرد‬ ‫که خبر نپیوســتنش به ائتالف اصولگرایان صحیح نیست‬ ‫و البته چند روز بعد هم فاطمــه رهبر به خبرنگاران گفت که‬ ‫علی الریجانی تشکیل حزب رهروان را منتفی کرده است‪.‬‬ ‫به این ترتیب به نظر می رســد که الریجانی وارد ساز و کار‬ ‫ائتالف خواهد شــد‪ .‬اما در خبری دیگر در این مورد هفته‬ ‫گذشته اعالم شد که محمد باقر قالیباف‪ ،‬محسن رضایی و‬ ‫علی اکبر والیتی نمایندگانی برای حضور در جلسات ائتالف‬ ‫انتخاب کرده اند‪.‬‬ ‫به این ترتیب عالءالدین بروجردی بــه نمایندگی از‬ ‫غالمرضــا مصباحــی مقــدم بــه نقــل از‬ ‫الریجانی اعالم کرد که خبر نپیوستنش‬ ‫به ائتــاف اصولگرایان صحیح نیســت‬ ‫و البتــه چند روز بعــد هم فاطمــه رهبر به‬ ‫خبرنگارانگفتکهعلیالریجانیتشکیل‬ ‫حزب رهروان را منتفی کرده است‪ .‬به این‬ ‫ترتیب به نظر می رســد که الریجانی وارد‬ ‫ساز و کار ائتالف خواهد شد‬ ‫والیتی‪ ،‬محسن روح االمینی به نمایندگی از محسن رضایی‬ ‫و مهدی ذاکــری به نمایندگــی از محمد باقــر قالیباف در‬ ‫جلســات حضور خواهند یافت‪ .‬همچنین قرار است که در‬ ‫هفته جاری غالمعلی حدادعادل در اولین نشست ائتالف‬ ‫در مورد روند وحدت پاسخگوی سواالت خبرنگاران باشد‪.‬‬ ‫اما هفته گذشــته چهره هایــی از اصولگرایان راهی‬ ‫وزارت کشــور شــدند تا برای ثبت نام در انتخابــات اقدام‬ ‫کنند‪ .‬احمد توکلی هم از جمله چهره های مطرح اصولگرا‬ ‫بود که هفته گذشــته ثبت نام کرد‪ .‬او به خبرنگاران حاضر‬ ‫در ستاد گفت که محمود احمدی نژاد رئیس جمهور سابق‬ ‫کشورمان صالحیت ورود به مجلس را ندارد‪ .‬علی فالحیان‬ ‫نیز از چهره های اصولگرا بود که هفته گذشته در انتخابات‬ ‫مجلس و خبرگان به صورت همزمان ثبت نام کرد‪ .‬حســن‬ ‫غفوری فرد پــس از ثبت نــام در انتخابــات مجلس اظهار‬ ‫داشت‪« :‬به نظر می رسد به نقطه نهایی ائتالف کلی و لیست‬ ‫واحد خیلی نزدیک شده ایم‪ ».‬عالء الدین بروجردی رئیس‬ ‫کمیسیون امنیت ملی هم هفته گذشته کاندیدای انتخابات‬ ‫مجلس دهم شــد‪ .‬حجت االسالم والمسلمین محمدرضا‬ ‫اشتیانی و احمد امیرابادی فراهانی نمایندگان فعلی قم در‬ ‫مجلس شورای اســامی‪ ،‬هم با حضور در فرمانداری قم‪،‬‬ ‫در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسالمی ثبت نام‬ ‫کردند ‪ .‬اما از نکات مورد توجه ثبت نام ها حضور برخی از وزرا‬ ‫و چهره های نزدیک به محمود احمدی نژاد در ســتادهای‬ ‫ثبت نام بود‪ .‬انها البته گویا قرار است با تابلوی یکتا در این‬ ‫انتخابات شرکت کنند‪.‬چه اینکه در اظهارنظری تعیین کننده‬ ‫در این مورد یک عضو شورای مرکزی جبهه یاران کارامدی‬ ‫و تحول ایران اسالمی از ارائه لیست انتخاباتی برای حضور‬ ‫در انتخابات مجلس شورای اسالمی خبر داده است‪.‬‬ ‫لطف الله فروزنده با اشــاره به جلســه شورای مرکزی‬ ‫تشــکل متبوعش گفته اســت‪« :‬در این جلســه مقرر شد‬ ‫جبهه یــاران کارامدی و تحول ایران اســامی در بســتر‬ ‫قانونی لیســتی را برای حضور در عرصه انتخابات ارائه و با‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫جریانات اصولگرا فعالیت و تعامل داشــته باشد‪.‬معتقدیم‬ ‫که باید مجلســی کارامد و تحول خواه تشــکیل شود که با‬ ‫ظرفیت های موجود‪ ،‬این جبهــه می تواند در خدمت مردم‬ ‫باشد و بسترهای الزم را برای کارامدی و تحول در مجلس‬ ‫فراهم کند و کشــور را از وضعیت رکودی خارج و مطالبه گر‬ ‫و یاریگر دولت باشد‪ .‬مجلس نیازمند چهره هایی است که‬ ‫توان علمی و اجرایی داشــته باشــد و مجموعه جبهه یکتا‬ ‫باتوجه به وجود چهره هایی کارامد که در ‪ ۸‬ســال گذشــته‬ ‫نشــان دادند توان ارائــه خدمات خوب به مــردم را دارند‪،‬‬ ‫ان شاءالله با حضور در انتخابات یک بار دیگر خود را برای‬ ‫این عرصه اماده می کنند‪».‬‬ ‫هفته گذشــته سید محمد حســینی‪ ،‬پرویز کاظمی و‬ ‫محمد حسن طریقت منفرد از وزرای دولت احمدی نژاد هم‬ ‫ثبت نام کردند‪ .‬فاطمه واعظ جوادی معاون احمدی نژاد و‬ ‫رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست در دولت نهم هم‬ ‫هفته گذشــته ثبت نام کرد‪ .‬فریدون عباسی‪ ،‬رئیس سابق‬ ‫سازمان انرژی هم با حضور در ســتاد انتخابات شهرستان‬ ‫شیراز برای شرکت در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای‬ ‫اسالمی ثبت نام کرد‪.‬‬ ‫اصالح طلبان؛ شروع مبهم‬ ‫سایر چهره ها‬ ‫اما از دیگر افرادی کــه در انتخابات مجلس ثبت نام‬ ‫کردند می توان به سید محسن علوی فرزند وزیر اطالعات‬ ‫اشاره کرد که برای حضور در دهمین دوره انتخابات مجلس‬ ‫در المرد ثبت نام کرد‪.‬‬ ‫سید محمد غرضی هم از جمله چهره های نام اشنایی‬ ‫بود که با حضور در ستاد انتخابات کشور داوطلب نمایندگی‬ ‫در هر دو انتخابات مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای‬ ‫اسالمی شد‪.‬او از جمله نامزدهایی بود که برای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری یازدهم با تایید شورای نگهبان مواجه شد‪.‬‬ ‫علیرضا دهقان مجری سابق وزرشی صداوسیما و نماینده‬ ‫مجلس هشتم با حضور در ســتاد انتخابات وزارت کشور‏‪،‬‬ ‫برای انتخابات دهمین دوره مجلس شــورای اســامی از‬ ‫حوزه انتخابیه اهواز اعالم امادگی کرد‪.‬‬ ‫حاشیه های روز پنجم‬ ‫علی اکبر والیتی گفته است که‬ ‫اصولگرایان با یک فهرست در‬ ‫انتخابات شرکت می کنند‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫اما ساعت های اولیه پنجمین روز از ثبت نام انتخابات‬ ‫مجلس دهم بــا حضــور چهره هایی شــاخص از دو جناح‬ ‫اصالح طلب و اصولگرای جهت کاندیداتوری اغاز شد‪.‬‬ ‫حدادعــادل‪ ،‬زاکانــی و مجتبــی رحماندوســت از‬ ‫چهره های شــاخص جریان اصولگرا بودند کــه در اولین‬ ‫ســاعات پنجمیــن روز ثبت نــام بــرای کاندیداتــوری در‬ ‫مجلس پنجم به وزارت کشــور مراجعه کردند‪ .‬حدادعادل‬ ‫بعد از ثبت نام در جمــع خبرنگاران گفــت‪« :‬روند ائتالف‬ ‫اصولگرایــان را مثبــت و امیدوارکننده می دانــم‪ .‬تاکنون‬ ‫جلســات ائتالف اصولگرایان با حضور فعاالن سیاســی‪،‬‬ ‫تشکل ها و روحانیت محترم برگزار می شود‪».‬‬ ‫رسول منتجب نیا‪ ،‬حسن رسولی‪ ،‬نصر الله تاجیک و‬ ‫محمد جواد حق شناس نیز از اصالح طلبانی بودند که صبح‬ ‫روز چهارشــنبه مراحل ثبت نام خود جهت کاندیداتوری در‬ ‫انتخابات مجلس دهم را در وزارت کشور تکمیل کردند‪.‬‬ ‫حجت االســام غالمرضــا مصباحی مقــدم و علی‬ ‫مطهری نمایندگان فعلی مجلس نیــز از جمله چهره هایی‬ ‫بودند که پیش از ظهر چهارشــنبه داوطلــب کاندیداتوری‬ ‫مجلس دهم شدند‪.‬‬ ‫اما مصباحی مقدم بعد از ثبت نام در جمع خبرنگاران‬ ‫حاضر شد و خبرهای مهمی در مورد تحوالت اصولگرایان‬ ‫داد‪ .‬او گفت‪ «:‬اقــای الریجانی به مــن گفته اند خودش‬ ‫نمی تواند در جلسات شــورای ائتالف اصولگرایان شرکت‬ ‫کند ولی نماینده اش را خواهد فرســتاد‪ .‬تا این لحظه اقای‬ ‫الریجانی هنوز نماینده خود را معرفی نکرده اســت‪ .‬رئیس‬ ‫مجلس یکی دو هفته پیــش با ایت اللــه موحدی کرمانی‬ ‫دیدار داشــته و من و اقای ابوترابی فرد هــم چندی پیش‬ ‫با اقــای الریجانی دیدار کردیــم که در این دیــدار چیزی‬ ‫دربــاره نفــی ائتــاف از وی نشــنیدیم‪ ».‬او در عین حال‬ ‫اظهارنظر مهم دیگری هم در مورد پیوستن رهروان والیت‬ ‫به ائتالف اصولگرایان داشت‪ .‬سخنگوی جامعه روحانیت‬ ‫گفت‪« :‬رهروان یک فراکســیون است و نه یک حزب‪ .‬ما‬ ‫وقتی اقای الریجانــی را دعوت کردیم برخــی از اعضای‬ ‫رهروان فکر کردند که ما از این فراکســیون دعوت کردیم‬ ‫سیاست‬ ‫درســت در شــرایطی کــه هنــوز برخــی چهره های‬ ‫اصالح طلب از ائتالف با حامیان دولت و برخی اصولگرایان‬ ‫ســخن به میان می اورند این محمد رضا عارف اســت که‬ ‫می گوید لیســت ما کامال اصالح طلبانه خواهد بود‪ .‬هفته‬ ‫گذشــته چهره هایی از اصالح طلبان راهی ستاد انتخابات‬ ‫شدند و ان گونه که از شرایط پیداست انها تالش کرده ان د با‬ ‫حضوری حداکثری در این انتخابات داشته باشند‪.‬‬ ‫در تحولی در این مورد هفته گذشته نشست مشترک‬ ‫انتخاباتی شورای اصالح طلبان سراســر کشور با شورای‬ ‫عالی سیاســت گذاری انتخاباتی اصالح طلبان به ریاست‬ ‫محمدرضا عارف و حضور موســوی الری‪ ،‬حسین کمالی‪،‬‬ ‫حسین مرعشی‪ ،‬الهه کوالیی و الهام فخاری از هیات رئیسه‬ ‫شورای عالی سیاست گذاری انتخاباتی اصالح طلبان برگزار‬ ‫شد‪ .‬در این نشست محمد رضا عارف در واکنش به خبری که‬ ‫حسین مرعشی به رسانه ها داده بود‪ ،‬گفت‪« :‬تاکنون هیچ‬ ‫اقدامی برای لیســت تهران نکرده ایم و فقط از دوســتانی‬ ‫که می توانستند شرکت کنند خواسته ایم در این انتخابات‬ ‫ثبت نام کنند‪ .‬این در حالی است که حسین مرعشی پیش تر‬ ‫گفته بود که اصالح طلبان لیست های خود را به محمد رضا‬ ‫عارف تحویل داده اند‪».‬‬ ‫اما حســین مرعشــی هم در این نشســت یک نکته‬ ‫قابل توجه مطرح کرده؛ او گفته اســت‪« :‬باید از دولت در‬ ‫انتخابات بهره ببریم‪ .‬نباید از جایگاه دولت غافل شویم‪ .‬این‬ ‫در حالی است که می دانیم نقدهایی به بدنه اجرایی دولت‬ ‫وارد است‪ .‬شاید اقای نوبخت یادش رفته باشد اما ما نباید‬ ‫یادمان برود که این دولت با سهمیه اصالح طلبان سر کار‬ ‫امده است‪ .‬دولت‪ ،‬دولت ما است‪».‬‬ ‫از مهمتریــن چهره هــای اصالح طلــب محمد رضا‬ ‫عارف بود که هفته گذشته در انتخابات ثبت نام کرد‪ .‬عارف‬ ‫را هنگام ثبت نام همســر وی و مهدی نادمی عضو شورای‬ ‫مرکزی شــورای سیاســتگذاری اصالح طلبــان همراهی‬ ‫می کردند‪ .‬غالمرضا انصاری عضو شــورای شــهر تهران‬ ‫و قائم مقام دبیرکل حــزب اتحاد ملت ایــران با حضور در‬ ‫ســتاد انتخابات وزارت کشــور‪ ،‬از حوزه انتخابیه مشــهد‬ ‫نامزد دهمیــن دوره انتخابات مجلس شــورای اســامی‬ ‫شد‪ .‬محســن مهرعلیزاده پس از ثبت نام در حوزه انتخابیه‬ ‫تهران با حضور در محل اســتقرار خبرنــگاران گفت‪ :‬بعد‬ ‫از برگــزاری انتخابات ‪ ۹۲‬دولت تدبیر کار خــود را اغاز کرد‬ ‫و گرایش خوبی نســبت به این حرکت در عامــه مردم دیده‬ ‫شد‪ .‬سید محمود میرلوحی فعال سیاسی اصالح طلب هم‬ ‫نامزد انتخابات مجلس شد‪.‬او پیش از این استاندار سمنان‬ ‫و معــاون وزارت کشــور در دولت اصالحات بوده اســت‪.‬‬ ‫الیاس حضرتــی‪ ،‬مصطفی کواکبیان و وکیلــی از مدیران‬ ‫مسئول روزنامه های اصالح طلب هم در انتخابات ثبت نام‬ ‫کردند‪ .‬جالل جاللی زاده و جواد اطاعت نیز از چهره های‬ ‫اصالح طلبی بودند که بــرای انتخابات اعــام داوطلبی‬ ‫کردند‪.‬اما ازنکات جالب این ثبت نام ها حضور صادق خرازی‬ ‫با برخی اعضای حزبش در وزارت کشور بود‪ .‬او البته ثبت نام‬ ‫کرد اما چهره هایی از اعضای شورای مرکزی این حزب برای‬ ‫حضور در انتخابات ثبت نام کردند‪.‬‬ ‫در حالی که شــورای ائتــاف فقط از احزاب تثبیت شــده‬ ‫دعوت کرده اســت‪ » .‬در همین حــال در همین روز بهروز‬ ‫نعمتی به خبرنگاران گفته است که رهروان لیست مستقل‬ ‫خواهد داد‪ .‬او گفته‪« :‬پیوستن علی الریجانی به ائتالف‬ ‫اصولگرایان کذب اســت؛ ما به هیچ وجه با پایداری ها زیر‬ ‫یک سقف نخواهیم نشست‪ ».‬وی در پاسخ به این سوال‬ ‫که ایا رهروان از اصولگرایی خارج شده است‪ ،‬گفت‪« :‬البته‬ ‫رهروان والیت جزء جریان اصولگرایی است و تا اخر هم در‬ ‫این جریان فعالیت خواهد کرد‪ ،‬هرچند یک جریان سومی‬ ‫ هم راه خواهد افتاد‪ ،‬اما ما به هیچ وجه با پایداری ها زیر یک‬ ‫سقف نخواهیم نشست»‬ ‫حسین قدیری ابیانه سفیر پیشــین ایران در ایتالیا و‬ ‫مکزیک نیز در این روز داوطلــب کاندیداتوری در مجلس‬ ‫دهم شد‪.‬‬ ‫همچنین ابراهیــم اصغــر زاده نیز در ایــن روز برای‬ ‫کاندیداتوری مجلس دهم ثبت نام کرد‪.‬‬ ‫اســماعیل کوثری‪ ،‬حمید رســایی‪ ،‬حســین طال و‬ ‫بیژن نوباوه از نمایندگان فعلی مجلس شــورای اســامی‬ ‫و مرتضی الویری‪ ،‬شهردار پیشــین تهران نیز با حضور در‬ ‫فرمانداری تهران جهت شرکت در انتخابات مجلس دهم‬ ‫ثبت نام کردند‪.‬‬ ‫حمید رســایی بعد از ثبت نــام به خبرنــگاران گفت‪:‬‬ ‫«لیســت های مختلفی در حــال حاضر مطرح اســت اما‬ ‫چون من به طور رســمی عضو هیچ حزب و تشکل سیاسی‬ ‫نیستم می خواهم مســتقل ثبت نام کنم اما طبیعتا در اینده‬ ‫لیست هایی مطرح می شــود که اگر با مبانی انها مشکلی‬ ‫نباشد حضور در لیست ها را انکار نمی کنم‪ .‬کسانی که دور‬ ‫هم نشســته اند و می خواهند به وحدت برسند باید در درجه‬ ‫اول به این فکر کنند که به وحدتی برسند که بدنه قانع شود‪.‬‬ ‫اگر به وحدتی برســند که بدنه جریان اصولگرایی نسبت به‬ ‫ان سوال داشته باشد طبیعی اســت که ان وحدت نتیجه‬ ‫مطلوبی ندارد‪».‬‬ ‫علی افراشــته معاون اجرایی مجلس‪ ،‬حسن زمانی‬ ‫مشاور رئیس مجلس شورای اسالمی‪ ،‬بهروز نعمتی نماینده‬ ‫فعلی مجلس‪ ،‬فیاض زاهد‪،‬پیام مجرد و حســن بیادی از‬ ‫دیگر چهره هایی بودند که ظهر چهارشنبه با حضور در وزارت‬ ‫کشور برای انتخابات مجلس ثبت نام کردند‪.‬‬ ‫اما یکــی از مهمترین تحــوالت روز پنجــم ثبت نام‬ ‫داوطلبان نامزدی در انتخابات مجلس اظهارات علی اکبر ‬ ‫والیتی بود‪ .‬او گفته بــود‪« :‬اصولگرایان هم به این نتیجه‬ ‫رسیده اند که فهرستی واحد برای مجلس داشته باشند‪».‬‬ ‫جهانبخش محبی نیــا‪ ،‬نماینده دور هشــتم مجلس‬ ‫اسالمی نیز در این روز در ستاد انتخابات کشور حاضر شد و‬ ‫برای انتخابات مجلس دهم به عنوان داوطلب ثبت نام کرد‪.‬‬ ‫قدرتعلی حشمتیان نماینده دور پنجم مجلس و نایب‬ ‫رئیس خانه احزاب و شــهاب الدین صدر نیز در همین روز‬ ‫برای نمایندگی مجلس دهم داوطلب شدند‪.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫‪42‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫پارلمان‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫پارلمان‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫دوگام اخر‬ ‫بعد از بسته شدن پرونده‪ PMD‬در اژانس بین المللی انرژی اتمی اکنون‬ ‫برجام وارد گام دیگری شده است‪ .‬به این معنا که حاال دو طرف باید ان گونه‬ ‫که در برجام امده تعهدات تازه ای را اجرایی کنند‪ .‬قرار است در همین ماه در‬ ‫ازای انجام اقداماتی از سوی ایران بخشی از تحریم ها نیز برداشته شوند‪.‬‬ ‫در این پرونده این موضوع را مورد توجه قرار داده ایم‪.‬‬ ‫تحریم ها لغو می شوند؟‬ ‫ایران و‪ 5+1‬وارد مرحله اجرای برجام شده اند‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫‪1‬‬ ‫اکنون که شــورای حکام اژانــس بین المللی انرژی‬ ‫اتمی با گزارش یوکیا امانو پرونده ‪ pmd‬را خاتمه داده و یکی‬ ‫از شروط برجام را اجرایی کرده پرونده هسته ای ایران وارد‬ ‫فاز تازه ای شــده است‪ .‬حاال مســاله مورد توجه این است‬ ‫که از این پس برجام چه مراحلی را طی خواهد کرد؛ ایران‬ ‫چه تعهداتــی دارد و تحریم ها از ســوی طــرف مقابل چه‬ ‫زمانی و چگونه برداشته خواهند شد‪ .‬نگاهی به سند برجام‬ ‫نشــان می دهد‪ ،‬اجرای توافق هســته ای در ســند اصلی‬ ‫شامل ‪ 5‬مرحله اســت‪ -1 :‬جمع بندی(‪)Finalization‬؛ ‪-2‬‬ ‫پذیرش (‪)Adoption‬؛ ‪ -3‬اجــرا (‪)Implementation‬؛ ‪-4‬‬ ‫ انتقــال (‪)Transition‬؛ ‪-5‬پایان اعتبار قطعنامه شــورای‬ ‫امنیــت(‪ .)UNSCR Termination‬مرحله «جمع بندی»‬ ‫‪ ۲۳‬تیرماه بود که طرفین مذاکره درباره متن برجام به توافق‬ ‫رســیدند‪ .‬مرحله پذیرش بازه زمانی بود کــه پس از صدور‬ ‫قطعنامه شورای امنیت به عنوان مرحله «پذیرش» در نظر‬ ‫گرفته شــده بود‪ .‬در این مدت‪ ،‬کنگره در امریکا توافق را‬ ‫بازبینی و موافقت خود را با ان اعالم کرد‪ .‬در ایران نیز هم در‬ ‫مجلس و هم در شورای عالی امینت ملی برجام مورد بررسی‬ ‫قرار گرفت و نظر مثبت ایــران البته با نکاتی که از ســوی‬ ‫رهبر معظم انقالب در نظر گرفته شــد اعالم شــد‪ .‬در این‬ ‫مدت ایران اجرای بخشی از توافق را که مربوط به «نقشه‬ ‫راه» توافق شده با اژانس بین المللی انرژی اتمی است ‪ ،‬اغاز‬ ‫کرد‪ .‬طبق این نقشه راه تمام اقدامات الزم در رابطه با حل‬ ‫و فصل مسائل فیمابین ایران و اژانس انجام شد و اژانس‬ ‫نیز گزارش خود را در این رابطه به شورای حکام ارائه داد‪.‬‬ ‫ روز اجرا (‪ :)Implementation Day‬در این مرحله‬‫است که برنامه جامع اقدام مشترک که از سوی طرفین مورد‬ ‫تائید قرار گرفته و تمهیدات اماده ســازی مربوط به ان هم‬ ‫انجام شده‪ ،‬وارد فاز اجرایی می شود‪ .‬تا این زمان تغییری‬ ‫در وضعیت تحریم های ایران صورت نمی گیرد‪.‬‬ ‫در متن اصلی برجام در مورد روز اجرا امده است‪« :‬روز‬ ‫اجرا‪ ،‬زمانی است که در ان‪ ،‬همزمان با گزارش اژانس مبنی‬ ‫بر راســتی ازمایی اجرای تدابیر مرتبط با هســته ای ایران‬ ‫به نحو منــدرج در بخش هــای ‪ 14.1‬تا ‪ 14.12‬پیوســت‬ ‫‪ ،5‬اتحادیه اروپایــی و ایاالت متحده بــه ترتیب اقدامات‬ ‫مشروحه در بخش های ‪ 15‬و ‪ 16‬پیوســت ‪ 5‬را انجام داده‬ ‫و منطبق با قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل‪ ،‬اقدامات‬ ‫شرح داده شده در بخش‪ 17‬پیوست‪ 5‬در سطح سازمان ملل‬ ‫متحد انجام می شود‪».‬با توجه به توضیحات صفحه ‪154‬‬ ‫سند (ضمیمه پنجم برجام)‪ ،‬در این مرحله به طور خالصه‬ ‫موارد زیر صورت می گیرد‪:‬‬ ‫‪ .1‬روز اجرا زمانی اســت که ایــران تمهیدات مرتبط‬ ‫با هســته ای تشریح شــده در پاراگراف ‪ 15‬را به نحو مورد‬ ‫راستی ازمایی اژانس انجام داده و همزمان ‪ 5+1‬اقدامات‬ ‫تشریح شــده در پاراگراف های ‪ 16‬و ‪ 17‬زیر را انجام داده و‬ ‫اقدامات تشریح شده در پاراگراف ‪ 18‬در سطح سازمان ملل‬ ‫در هماهنگی با قطعنامه شورای امنیت انجام شود‪.‬‬ ‫‪ .2‬ایــران اقدامات مرتبط با هســته ای را ان طور که‬ ‫در ضمیمه ‪ 1‬امده‪ ،‬انجــام می دهد (اقدامــات مربوط به‬ ‫راکتور اراک‪ ،‬کارخانه اب ســنگین‪ ،‬ظرفیت غنی سازی‪،‬‬ ‫تحقیق و توسعه سانتریفیوژها‪ ،‬ســایت غنی سازی فردو‪،‬‬ ‫جنبه های دیگر غنی سازی‪ ،‬ذخایر اورانیوم و سوخت‪ ،‬تولید‬ ‫ســانتریفیوژ‪ ،‬تکمیل مدالیته های مربوط به بازرسی های‬ ‫اژانس‪ ،‬پروتکل الحاقی و کد اصالحی ‪ ،3.1‬شفافیت تولید‬ ‫قطعات سانتریفیوژی)‪.‬‬ ‫‪ .3‬اتحادیه اروپا به شرحی که در بند ‪ 16‬ضمیمه پنجم‬ ‫امده‪ ،‬تحریم های مربوطه را لغو می کند‪.‬‬ ‫ت متحده اجــرای تحریم هــای مربوطه را‬ ‫‪ .4‬ایــاال ‬ ‫باتوجه به اســتثنائات اعالم شــده در صفحه ‪ 1 55‬متوقف‬ ‫می کند‪ .‬امریکا همچنین فرامین اجرایی‪،13590،13574‬‬ ‫‪ 13645 ،13622‬و بخش های ‪ 5‬تا ‪ 7‬و ‪ 15‬فرمان اجرایی‬ ‫‪ 13628‬را ان طور که در بخش چهارم ضمیمه ‪ 2‬امده‪ ،‬لغو‬ ‫کرده و مجوز اقدامات مشخص شده در بخش ‪ 5‬ضمیمه‬ ‫دوم را صادر می کند‪.‬‬ ‫‪ .5‬منطبق با قطعنامه شــورای امنیت ســازمان ملل‬ ‫که برجام را تائید کرده اســت‪ ،‬مجوزهای صادر شــده در‬ ‫قطعنامه هــای ‪1747 ،)2007( 1737 ،)2006( 1696‬‬ ‫(‪1929 ،)2008( 1835 ،)2008( 1803 ،)2007‬‬ ‫(‪ )2010‬و ‪ )2015( 2224‬با در نظر گرفتن احتمال اعمال‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫جمع بندی‬ ‫(‪)Finalization‬‬ ‫پذیرش‬ ‫(‪)Adoption‬‬ ‫ اجرا‬ ‫(‪)Implementation‬‬ ‫ انتقال‬ ‫(‪)Transition‬‬ ‫‪5‬‬ ‫پایان اعتبار‬ ‫قطعنامه شورای امنیت‬ ‫(‪)UNSCRTermination‬‬ ‫پس از روز پذیرش‪ ،‬ایران تعهدات ‪ ۱۱‬بندی منــدرج در برجام از جمله موارد زیر را باید انجام دهد ‪ :‬تعطیلــی مرکز تحقیقات اراک‪ ،‬تخریب و‬ ‫بازطراحی راکتور اب سنگین اراک‪ ،‬کاهش ظرفیت غنی سازی‪ ،‬محدود کردن برنامه تحقیق و توسعه سانتریفیوژها طبق برجام‪ ،‬توقف غنی سازی‬ ‫در فردو و خارج کردن مواد از ان و ‪...‬‬ ‫مجدد در صورت بروز نقض جدی تعهدات برجام توســط‬ ‫ایران و همچنین ب ا در نظر گرفتن محدودیت های مشخص‬ ‫از جملــه مربوط به انتقال اقالم حســاس اشــاعه ای‪ ،‬لغو‬ ‫می شوند‪.‬‬ ‫‪ 5+1 .6‬تمهیــدات مقتضی برای اجــرای قطعنامه‬ ‫جدید شورای امنیت سازمان ملل را انجام خواهد داد‪.‬‬ ‫به زبان ســاده تر پس از روز پذیرش‪ ،‬ایران تعهدات‬ ‫‪ ۱۱‬بندی مندرج در برجام از جمله مــوارد زیر را باید انجام‬ ‫دهد ‪ :‬تعطیلی مرکز تحقیقــات اراک‪ ،‬تخریب و بازطراحی‬ ‫راکتور اب ســنگین اراک‪ ،‬کاهش ظرفیت غنی ســازی‪،‬‬ ‫محدود کردن برنامه تحقیق و توســعه سانتریفیوژها طبق‬ ‫برجام‪ ،‬توقف غنی سازی در فردو و خارج کردن مواد از ان‬ ‫و حفظ ‪ ۱۰۴۴‬سانتریفیوژ بدون غنی سازی‪ ،‬کاهش ذخایر‬ ‫اورانیوم غنی شــده به ‪ ۳۰۰‬کیلوگرم از حدود ‪ ۱۰‬تن ‪ ،‬حفظ‬ ‫ســقف ‪ ۵۰۰‬ســانتریفیوژ ‪ ۱-IR‬در انبارهــای تحت نظارت‬ ‫اژانس و معدوم ساختن باقی ســانتریفیوژها (ایران حدود‬ ‫‪ ۱۹‬هزار ســانتریفیوژ ‪ ۱-IR‬دارد)‪ ،‬شــروع به اجرای موقت‬ ‫پروتکل الحاقی و اجــرای کامل کد اصالحــی ‪ ۳.۱‬و‪...‬‬ ‫هر زمان که ایران تعهدات ‪ ۱۱‬بندی خود را به اتمام رساند‬ ‫و انجام انها توســط اژانــس تائید شــد‪« ،‬روز اجرا» یعنی‬ ‫روز لغو و تعلیق بخشــی از تحریم های برجــام فرا خواهد‬ ‫رسید‪ .‬در روز اجرا‪ ،‬شورای امنیت سازمان ملل‪ ،‬لغو عملی‬ ‫قطعنامه های قبلی این شورا را بر اســاس قعطنامه جدید‪،‬‬ ‫اغاز می کند هرچند برخی تحریم های قطعنامه های پیشین‬ ‫پابرجا خواهد مانــد‪ .‬همچنین‪ ،‬اتحادیه اروپا لغو بخشــی‬ ‫از تحریم های اشاره شــده در برجام را اجرایی کرده اما لغو‬ ‫بخشــی دیگر را به «مرحله انتقال» موکــول خواهد کرد‪.‬‬ ‫امریکا نیز اجرای «تعلیق» بخشــی از تحریم های مندرج‬ ‫در برجام را اغاز خواهد کرد‪.‬‬ ‫در این مرحله‪ ،‬بخشی از افراد‪ ،‬شرکت ها و نهادهایی‬ ‫که در ضمیمه ‪ ۲‬برجام امده از لیســت تحریم خارج شده و‬ ‫برخی دیگر همچنان باقی خواهند ماند‪ .‬در رابطه با تعلیق‬ ‫تحریم های امریکا و لغو نشدن انها در این مرحله باید گفت‪،‬‬ ‫تعلیق‪« ،‬ساختار تحریم ها» را حفظ می کند و در سند برجام‪،‬‬ ‫صرفا قرار شده اســت دولت امریکا در چارچوب اختیارات‬ ‫موجود‪ ،‬موانع ناشی از قوانین و ساز و کارهای موجودی را‬ ‫که مانع انتفاع ایران از تعلیق تحریم ها می شوند در حد توان‬ ‫مرتفع نماید‪ ،‬اما تعهد قطعی داده نشده است‪.‬‬ ‫مراحل پایان توافق‬ ‫نوع تحریم‬ ‫روز اجرا‬ ‫روز انتقال – ‪ 8‬سال بعد‬ ‫بیمه‬ ‫تعلیق‬ ‫"‬ ‫نرم افزار و فلزات پایه‬ ‫تعلیق‬ ‫"‬ ‫کشتیرانی‪ ،‬کشتی سازی و بنادر‬ ‫تعلیق‬ ‫خودروسازی‬ ‫تعلیق‬ ‫بانکی‬ ‫انرژی و پتروشیمی‬ ‫انسداد دارایی‬ ‫طال‬ ‫اقالم و فناوری هست ه ای‬ ‫نوع تحریم‬ ‫انسداد دارایی‬ ‫تعلیق‬ ‫لغو‬ ‫"‬ ‫تعلیق‬ ‫‪ 444‬شخص‬ ‫"‬ ‫تعلیق‬ ‫"‬ ‫*‬ ‫"‬ ‫"‬ ‫"‬ ‫روز اجرا‬ ‫تعلیق ‪ 337‬شخص‬ ‫بانکی‪ ،‬مالی‪ ،‬بیمه‬ ‫تعلیق‬ ‫نفت‪ ،‬گاز پتروشیمی‬ ‫تعلیق‬ ‫سوئیفت‬ ‫تعلیق‬ ‫اقالم فناوری هست ه ای‬ ‫اصالح متناسب با تحری م های سازمان ملل‬ ‫تسلیحات‬ ‫*‬ ‫طال و اسکناس‬ ‫فلزات پایه‬ ‫تعلیق‬ ‫*‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫کشتیرانی و کشتی سازی‬ ‫تعلیق به جز حمل و نقل و اقالم نظامی و خدمات‬ ‫سیاست‬ ‫توافق در صورت اجرای موفــق‪ ،‬دو مرحله دیگر نیز‬ ‫خواهد داشت؛ روز انتقالی و روز خاتمه‪.‬‬ ‫در متن اصلی برجام در مورد روز انتقالی امده است‪:‬‬ ‫«روز انتقالی‪ ،‬هشت ســال پس از روز توافق خواهد بود‪،‬‬ ‫یا تاریخی که مدیرکل اژانس گزارشــی ارائــه کند دال بر‬ ‫اینکه اژانس به نتیجه گیری گسترده تر خود مبنی بر اینکه‬ ‫تمام مواد هســته ای در ایــران در فعالیت های صلح امیز‬ ‫باقی می مانــد‪ ،‬هرکدام زودتر باشــد‪ .‬در ان روز‪ ،‬اتحادیه‬ ‫اروپایی و ایاالت متحده به ترتیب اقدامات مشــروحه در‬ ‫بخش های ‪ 20‬و ‪ 21‬پیوســت ‪ 5‬را انجــام داده و منطبق با‬ ‫قطعنامه شورای امنیت‪ ،‬اقدامات شرح داده شده در بخش‬ ‫‪ 22‬پیوست ‪ 5‬در سطح سازمان ملل متحد صورت خواهد‬ ‫پذیرفت و ایران‪ ،‬منطبق با اختیارات قانونی رئیس جمهور‬ ‫و مجلس‪ ،‬تصویب پروتــکل الحاقــی را پیگیری خواهد‬ ‫کرد‪».‬در عمل در این زمان که در بیشــترین بازه‪ 8 ،‬سال‬ ‫پس از روز توافق خواهد بــود‪ ،‬اتحادیه اروپا تحریم های‬ ‫اشــاعه ای خود را رفع کرده‪ ،‬امریکا برای لغو تحریم های‬ ‫تعلیق شــده وارد عمل می شــود و در مقابــل دولت ایران‬ ‫هم برای تصویــب نهایی پروتکل الحاقــی و تبدیل ان به‬ ‫قانون در مجلس‪ ،‬اقدام خواهد کــرد‪ .‬در مورد روز خاتمه‬ ‫نیز در متن برجام امده است‪« :‬روز خاتمه قطعنامه شورای‬ ‫امنیت سازمان ملل متحد‪ ،‬روزی است که در ان‪ ،‬قطعنامه‬ ‫شــورای امنیت ســازمان ملل متحد که این برجام را تایید‬ ‫می کند‪ ،‬منطبق با شــرایط خود خاتمه می یابد که این روز‬ ‫‪ 10‬ســال از زمان روز توافق خواهد بود‪ ،‬مشروط بر اینکه‬ ‫مفاد قطعنامه های قبلی بازگردانده نشده باشد‪ .‬در ان روز‪،‬‬ ‫اتحادیه اروپایی اقدامات شــرح داده شــده در بخش ‪25‬‬ ‫پیوســت ‪ 5‬را به انجام می رســاند‪ ».‬به بیان دیگر در «روز‬ ‫انتقال»‪ ،‬ایران پروتکل الحاقــی را تصویب خواهد کرد‪.‬‬ ‫اتحادیه اروپا باقی افــراد و نهادهای منــدرج در برجام را‬ ‫از لیســت تحریم خارج کرده و تحریم هــای باقی مانده را‬ ‫نیز لغو خواهد کرد‪ .‬امریکا نیــز افراد باقیمانده در ضمیمه‬ ‫‪ ۲‬برجــام را که در روز اجرا از لیســت خارج نکــرده بود‪ ،‬از‬ ‫لیست تحریم خارج کرده و «تالش» خواهد کرد(‪)seek‬‬ ‫از طریق کنگره‪ ،‬بخشی از قوانین تحریم را که تا ان زمان‬ ‫صرفا تعلیق شــده بودند‪ ،‬لغــو(‪ )Terminate‬نماید‪ .‬البته‬ ‫تضمین قطعی برای این امر داده نشده است‪ .‬روز خاتمه‬ ‫نیز که در صورت اجرای صحیح توافق و عدم بروز مشکل‪،‬‬ ‫‪ 10‬سال پس از روز توافق بوده و در ان زمان اتحادیه اروپا‬ ‫باقیمانده های تحریم های خود را لغو کرده و همزمان عمر‬ ‫قطعنامه موید برجام پایان یافته‪ ،‬برنامه هسته ای ایران از‬ ‫دستورکار شورای امنیت سازمان ملل خارج می شود‪.‬‬ ‫‪45‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫نیمه دی ماه برجام اجرا می شود‬ ‫چندگام تا اغاز دوران پسابرجام‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪2‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫تصویب قطعنامه اخیر شورای حکام اژانس بین المللی‬ ‫انرژی اتمی و مختومه شدن پی ام دی گام بزرگی در اجرای‬ ‫برجام محســوب می شــود‪ .‬هم اکنون درمرحله ای ما بین‬ ‫اعالم توافق هسته ای و اجرای ان به سر می بریم و چند گام‬ ‫دیگر تا پایان پروسه اجرایی شــدن برجام و ورود به دوران‬ ‫پسا برجام زمان باقی مانده است‪.‬‬ ‫یکــی از برنامه هــای جمهوری اســامی ایــران در‬ ‫ی ســانتریفیوژها در نطنز و فردو‬ ‫این برهه زمانــی جمع اور ‬ ‫اســت که بیش از شــش هــزار ســانتریفیوژ می ماند و ‪14‬‬ ‫هزار مورد جمع می شــود‪ .‬این تعهدی است که جمهوری‬ ‫اســامی ایران مطابق ســند برجام به طــرف مقابل داده‬ ‫است‪ .‬در این خصوص ما با تفکیک سانتریفیوژ های فعال‬ ‫و غیر فعال مواجه هســتیم‪ .‬چنانچه اقــای دکتر صالحی‬ ‫رئیس سازمان انرژی اتمی کشــورمان تاکید کرده است‪،‬‬ ‫طی مدت اخیر سانتریفیوژهایی که کار نمی کرد به دستور‬ ‫اقای رئیس جمهور جمع اوری شد و بعد از تصویب قطعنامه‬ ‫شــورای حکام در ‪ 24‬اذر بــه جمع اوری ســانتریفیوژهای‬ ‫فعال اقــدام کردیــم و فکــر می کنم ظــرف هفتــه اینده‬ ‫سانتریفیوژهای فعال جمع اوری شود‪.‬‬ ‫جمــع اوری ســانتریفیوژها بــه دســت افــراد وارد و‬ ‫شرکت های خاص متولی نصب سانتریفیوژ صورت گرفته‪،‬‬ ‫از این رو سانتریفیوژها توسط افراد کارامد جمع شده است‪.‬‬ ‫مقامات ســازمان انرژی اتمی کشــورمان نیــز تاکید دارند‬ ‫که ســانتریفیوژ مبحثی حســاس‪ ،‬فنی و مهندسی است و‬ ‫شرکت هایی که متولی امر سانتریفیوژ هستند در خصوص‬ ‫نحوه جمع اوری ان مانورهای متعددی برگــزار کرده اند و‬ ‫ماه ها تمرین کردند تــا حداقل لطمه وارد شــود‪ .‬موضوع‬ ‫دیگری که در این خصوص مطرح می شود‪ ،‬بحث قابلیت‬ ‫نصب دوباره سانتریفیوژهاست‪ .‬همه سانتریفیوژها در این‬ ‫خصوص شماره گذاری شــده و طبق دستورالعمل دقیق‪،‬‬ ‫مجدد نصب می شود‪.‬‬ ‫با این حال در برهه فعلی شــاهد پافشاری غرب روی‬ ‫فروش اب سنگین اضافه هســتیم‪ .‬موضوعی که از سوی‬ ‫سازمان انرژی اتمی کشــورمان مورد اعتراض شدید قرار‬ ‫گرفته است‪ .‬چنانچه مقامات سازمان انرژی اتمی کشورمان‬ ‫اعالم کرده اند فروش میزان اضافه اب سنگین جزو شروط‬ ‫اجرای برجام نیســت و امکان موکول شــدن ان به بعد از‬ ‫اجرای برجام وجود دارد؛ ولی اکنــون طرف مقابل اصرار‬ ‫دارد که این را هم قبل از اجرای برجام انجام دهیم‪.‬‬ ‫دکتر صالحــی در این خصوص اعالم کرده اســت‪:‬‬ ‫«این از جملــه تقاضاهای خارج از عرفی اســت که طرف‬ ‫غربی مطــرح می کند‪ ،‬درحالــی که ایــران امادگی خود را‬ ‫برای فروش اب ســنگین اضافی در صورت وجود مشتری‬ ‫اعالم کرده اســت‪ .‬بیش از ‪ 160‬تن اب سنگین توانستیم‬ ‫تولید کنیم‪ ،‬البته حدود ‪ 130‬تن اب ســنگین در انبارهای‬ ‫ما می ماند برای زمانی که ر اکتور بخواهد راه اندازی بشود‬ ‫و برای زمان هــای بعد از راه اندازی که اگــر ضرورتا به اب‬ ‫سنگین نیاز بود به اندازه کافی ما اب سنگین تولید کردیم‪.‬‬ ‫ان سی تن اضافه اب سنگین که اینک داریم طبق توافق‬ ‫در معرض فروش قرار داده ایم که اگر مشــتری وجود دارد‬ ‫می تواند خریداری کند‪ ،‬ما بیش از ایــن تعهدی در برجام‬ ‫نداریم‪».‬‬ ‫اما در بحــث اجرایی شــدن برجام طــرف مقابل نیز‬ ‫ن تعهدات و اقداما تی که‬ ‫تعهداتی دارد‪ .‬یکی از مهم تریــ ‬ ‫باید صورت می گرفت‪ ،‬اقدام مربوط به اعالم رســمی لغو‬ ‫تحریم ها از ســوی ایاالت متحده امریــکا و اتحادیه اروپا‬ ‫بود ؛ اقداماتی که از سوی اتحادیه اروپا و واشنگتن صورت‬ ‫گرفته اســت‪ .‬هم اکنون مذاکــرات میان طرفین بر ســر‬ ‫شیوه نامه لغو تحریم ها ادامه دارد که طی روزهای اتی این‬ ‫موضوع به پایان خواهد رســید‪ .‬اقای دکتر صالحی رئیس‬ ‫ی کشــورمان نیز اعالم کرده است که‬ ‫ســازمان انرژی اتم ‬ ‫اقدام دیگر اروپایی ها و امریکایی ها با همتایان ایرانی خود‬ ‫بحث در خصوص شیوه نامه لغو تحریم هاست که ظرف چند‬ ‫روز اینده تمام می شود‪.‬‬ ‫در خصــوص زمــان اجرای برجــام نیز شــاهد طرح‬ ‫مباحثی میان طرفیــن (ایران و اعضای ‪ )5+1‬هســتیم‪.‬‬ ‫از انجا که در ســند برجام زمانــی برا ی اجرایی شــدن ان‬ ‫پیش بینی نشده و اجرایی شدن نهایی برجام تابع عمل کردن‬ ‫طرفین به تعهدات خود است‪ ،‬هم اکنون کار اجرایی شدن‬ ‫برجام در روندی ســریع در حال پیگیری است‪ .‬با این حال‬ ‫طرح مســائل و موضوعاتی ماننــد تصویب قانــون اخیر‬ ‫محدودیت ویزا در ایاالت متحده در سرعت بخشی به این‬ ‫روند خلل ایجاد می کند‪.‬‬ ‫چنانچــه رئیس ســازمان انرژی اتمی اعــام کرده‪،‬‬ ‫ هدف ایران این اســت که تعطیالت کریســمس برنامه از‬ ‫قبل پیش بینی شــده ما را در بحث اجرای برجــام با تاخیر‬ ‫مواجه نکند‪.‬در این خصوص میان دکتر صالحی و ارنست‬ ‫مونیز وزیر انرژی ایاالت متحده امریکا تماس هایی صورت‬ ‫گرفته است‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی پیش بینی می شــود نیمه دی ماه‬ ‫زمان اجرایی شدن برجام باشد‪ .‬با این حال به نظر می رسد‬ ‫تعطیالت کریسمس خللی در تسریع این روند ایجاد کند‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی مقامات سازمان انرژی اتمی کشورمان‬ ‫در نهایت پایان این مــاه (دی ماه) را زمان اجرایی شــدن‬ ‫کامل توافق می دانند‪ .‬پس از اجرایی شدن توافق‪ ،‬ما وارد‬ ‫دوران پسابرجام خواهیم شد‪ .‬البته اگر جمع بندی مشترک‬ ‫مذاکرات را مبنا قرار دهیم‪ ،‬اکنون نیز در دوران پسابرجام‬ ‫قرار داریم اما بسیاری از تحلیلگران‪ ،‬اجرایی شدن برجام را‬ ‫مبنا قرار داده و از ان به عنــوان نقطه تفکیک دوران قبل و‬ ‫پس از برجام یاد می کنند‪.‬‬ ‫انچه در هدایت و مدیریت این برهه زمانی حســاس‬ ‫مهم به نظر می رســد‪ ،‬تالش برای ممانعت از کارشــکنی‬ ‫رقیب در اجرای برجام اســت‪ .‬انچه مســلم اســت اینکه‬ ‫ایاالت متحــده امریــکا و اژانس بین المللــی انرژی اتمی‬ ‫ هیچ یک در ایــن معادله قابل اطمینان نیســتند‪ .‬بنابراین‬ ‫رمز صیانت از برجام‪ ،‬حفظ گارد بســته فنی و سیاســی در‬ ‫مقابل اعضای ‪( 5+1‬در مسیر اجرایی شدن برجام و دوران‬ ‫پسا برجام) و عدم اعتماد به واشنگتن و متحدان ان است‪.‬‬ ‫در این صورت پروسه صیانت از برجام و دستاوردهای مثبت‬ ‫ان می تواند مثمر ثمر باشد‪ .‬کنگره ایاالت متحده امریکا با‬ ‫اقدام اخیر خود در خصوص محدودیت وضع روادید‪ ،‬نشان‬ ‫داد امکان نقض برجام از ســوی واشــنگتن منتفی به نظر‬ ‫نمی رســد‪ ،‬چنانچه این اقدام اخیرا با نقض ماده ‪ 29‬برجام‬ ‫صورت گرفته اســت‪ .‬بنابراین الزم است دوران حساس و‬ ‫تاثیرگذار فعلی و دوران پس از ان را با هوشمندی مضا عفی‬ ‫مورد رصد و تحلیل قرار دهیم‪.‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫رفتار ما باید تغییرکند‬ ‫گفت وگوی مثلث با محمدحسن اصفری‬ ‫‪3‬‬ ‫عضو کمیســیون امنیت ملی و سیاست‬ ‫خارجی مجلس نهم معتقد اســت که مختومه‬ ‫اعــام شــدن مســاله ‪ PMD‬از ســوی اژانس‪،‬‬ ‫مقدمه ای است که به رفع تحریم ها علیه ایران‬ ‫خواهد انجامید‪ .‬اصفــری می گوید باتوجه به‬ ‫تغییر رفتار طــرف مقابل بایســتی رفتار طرف‬ ‫ایرانی نیز تغییر کند و تاکید می کند‪« :‬اقدامات‬ ‫اعتمادسازی همانند جمع اوری سانتریفیوژها‪،‬‬ ‫برداشــتن قلب ر اکتور‪ ،‬تحویــل اورانیوم و‪...‬‬ ‫که ما باید انجام می دادیــم‪ ،‬باید امروز متوقف‬ ‫شــود تا رفتارهای انها تغییر کنــد‪ ».‬این عضو‬ ‫کمیســیون امنیت ملی همچنین خاطرنشان‬ ‫می کنــد که بســیاری از مشــکالت و مســائل‬ ‫اقتصادی کشــور‪ ،‬ارتباطی با برجــام و اجرای‬ ‫ان نــدارد و بایــد برنامه ریزی ها و سیاســت ها‬ ‫تغییر کند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫سفرهای خارجی شــکل گرفته است‪ .‬مبالغی که بابت حق‬ ‫ماموریت به این افراد پرداخت می شود‪ ،‬هزینه حمل ونقل‪،‬‬ ‫بلیت هواپیما‪ ،‬هزینه اقامت و‪ ...‬به مشکالت اقتصادی ما‬ ‫دامن زده اســت‪ .‬کاالی قاچاقی که به کشور وارد می شود‬ ‫و هشــتاد درصد ان از مبادی گمرکات رسمی کشور است‪،‬‬ ‫ربطی به تحریم ها نــدارد‪ .‬ما امروز برای اســتحصال هزار‬ ‫تومان محصوالت کشــاورزی‪ ،‬ســه هزار و سیصد و چهل‬ ‫لیتر اب مصــرف می کنیم که ارتباطی بــا تحریم ها ندارد و‬ ‫نمی توان گفت که اگر تحریم ها برداشته شود‪ ،‬مشکالت‬ ‫حل خواهد شد‪ .‬امروز میزان سپرده های مردم در بانک ها‬ ‫را بررســی کنید و ببینید بانک هــا با انها چــه کار می کنند؟‬ ‫سپرده های مردم به برج ســازی و کارهایی از این دست در‬ ‫بانک ها تبدیل می شود و حاضر نیستند تسهیالت در اختیار‬ ‫تولیدکننده قرار دهند‪ .‬این مسائل و مشکالت هیچ ارتباطی‬ ‫با برجام‪ ،‬توافق جامع و رفع تحریم ها ندارد‪ .‬من معتقدم اگر‬ ‫توافق به درســتی و روی ریل پیش بینی شده انجام شود اما‬ ‫ریخت وپاش ها و حیف و میل بیت المال در کشور ادامه یابد‬ ‫و جمع نشود‪ ،‬گره ای از مشــکالت باز نخواهد شد‪ .‬وقتی‬ ‫وزارت بهداشــت و درمان پاالیشگاه خون کشــور را که در‬ ‫بهترین جای تهران قرار دارد به بخــش خصوصی واگذار‬ ‫می کند و تنها یک قسط از ان را دریافت می کند و دولت پول‬ ‫پرداختمی کندکهپاالیشگاهخوندیگریساختهشود‪،‬چه‬ ‫ی است‬ ‫ارتباطی می تواند با برجام داشته باشد؟ اینها بی تدبیر ‬ ‫که اگر حل شود‪ ،‬مشکالت اقتصادی کشور حل خواهد شد‬ ‫اما اگر برای انها تدبیری اندیشــیده نشود‪ ،‬حتی اگر توافق‬ ‫هم اجرایی شود‪ ،‬نمی توان امید چندانی داشت‪ .‬دولت این‬ ‫شعار را سر داد که با توافق جامع و اجرای برجام‪ ،‬مشکالت‬ ‫اقتصادی کشور‪ ،‬حل خواهد شد و فشار بسیاری به مجلس‪،‬‬ ‫رسانه ها‪،‬نخبگانوجامعهواردکردتابههرقیمتیاینتوافق‬ ‫را انجام دهد و عملیاتی کند‪ .‬البته بعد از توافق‪ ،‬همه کسانی‬ ‫ک ه درون دولت می گفتند که حل مشکالت اقتصادی کشور‬ ‫وابسته به اجرای برجام است‪ ،‬امروز عقب نشینی کرده اند و‬ ‫می گویند این گونه نیست‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫اقای اصفــری! این روزهــا اجرای برجــام در چه‬ ‫مرحله ای است؟‬ ‫در برهه فعلی‪ ،‬باید ضمانت هــای الزم از غربی ها‬ ‫گرفته شود و دولت و تیم مذاکره کننده به رهنمودهای رهبر‬ ‫معظم انقالب عمل کنند تا جمهوری اسالمی ایران بتواند‬ ‫به تعهدات خود جامه عمل بپوشاند‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬مرحله‬ ‫فعلی‪ ،‬مرحله اخذ ضمانت های الزم است‪.‬‬ ‫در این مرحله‪ ،‬طرفین ملزم به اجرای چه تعهداتی‬ ‫هســتند؟ ایا غربی ها در چارچوب تعهداتی که به‬ ‫ایران داده اند‪ ،‬عمل می کنند؟‬ ‫در برهه فعلی‪ ،‬در رابطه با تبادل اورانیوم‪ ،‬ما بخشی‬ ‫از اورانیوم اکسیدشده را از طرف غربی تحویل گرفته ایم که‬ ‫در مرحله تست و ازمایش قرار دارد و در انتظار تحویل بخش‬ ‫دیگری از اورانیومی هستیم که باید مورد معامله قرار بگیرد‪.‬‬ ‫جمهوریاسالمیایراندراینمرحلهچهتعهداتی‬ ‫دارد که باید به انها عمل کند؟‬ ‫برخی از اقداماتی که ما باید انجام می دادیم‪ ،‬شامل‬ ‫تحویــل اورانیوم و جمع اوری ســانتریفیوژها بوده اســت‪.‬‬ ‫براســاس تعهداتی که ما به طرف مقابــل داده ایم‪ ،‬باید تا‬ ‫سقفششهزارسانتریفیوژازسویجمهوریاسالمیایران‬ ‫جمع اوری و باقیمانده سانتریفیوژها از مدار خارج شود‪ .‬از این‬ ‫تعداد‪ ،‬باید پنج هزار ســانتریفیوژ سوخت گیری شده و هزار‬ ‫سانتریفیوژ دیگر در فردو به صورت عادی و بدون استفاده‬ ‫بچرخد‪ .‬موضوع دیگر‪ ،‬دراوردن قلب ر اکتور اراک است که‬ ‫ایران باید در این مرحله این اقدام را انجام دهد‪.‬‬ ‫تحریم ها در چه وضعیتی هســتند؟ ایا تحریم ها‬ ‫بعد از اجرای این تعهدات لغو خواهند شد؟‬ ‫ی که طــرف غربــی در رابطه بــا تحریم ها‬ ‫اقدامــ ‬ ‫انجام داد‪ ،‬این بود که پرونده ایران را در شــورای حکام که‬ ‫چندین سال جنبه نظامی داشت‪ ،‬مختومه اعالم کردند و در‬ ‫قطعنامه این شورا‪ ،‬تاکید کردند که فعالیت های هسته ای‬ ‫جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬در راستای فعالیت های صلح امیز‬ ‫وغیرنظامیاست‪.‬اینهامقدماتیاستکهغربی هابخواهند‬ ‫تحریم های اعمال شده علیه ایران را رفع کنند‪.‬‬ ‫مختومه اعالم کردن ‪ PMD‬از ســوی غربی ها در‬ ‫چارچوب برجام اســت یا اقدامی اســت که برای‬ ‫متقاعد کــردن ایران بــرای ادامه اجــرای برجام‬ ‫صورت می گیرد؟‬ ‫این اقدام کامال در چارچوب تعهدات بوده است‪.‬‬ ‫قرار بر این بود که این موضوع از سوی اژانس و در چارچوب‬ ‫راستی ازمایی فعالیت های هســته ای ایران بررسی شود و‬ ‫انها اعالم کنند که فعالیت های هسته ای جمهوری اسالمی‬ ‫ایــران‪ ،‬در چارچوب غیرصلح امیــز نبوده اســت؛ بنابراین‬ ‫چنین اقدامی در چارچوب توافــق جامع میان ایران و غرب‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫ایا ممکن اســت برخــی رفتارهای طــرف مقابل‬ ‫ به خصوص امریکایی ها ‪ -‬منجر به نقض برجام یا‬‫بخشی از توافق شود؟‬ ‫این اتفاق افتاده اســت‪ .‬اقدامی کــه اخیرا کنگره‬ ‫امریکا انجام داد و دولت ایاالت متحده ان را تصویب کرد‪،‬‬ ‫نقض اشکار برجام است و می توان گفت نوعی تخلف بر سر‬ ‫راه توافقی است که میان ایران و گروه ‪ 5+1‬صورت گرفته‬ ‫است‪ .‬اقدام امریکایی ها در راستای نقض و دور زدن برجام‬ ‫و نوعی فریبکاری است‪.‬‬ ‫باتوجه به رفتارهایی که از سوی طرف مقابل انجام‬ ‫می شود‪ ،‬ایا ممکن اســت که رفتار ما نیز در قبال‬ ‫انها تغییر کند؟‬ ‫بایســتی تغییر کند‪ .‬ما باید اقداماتــی را که انجام‬ ‫می دهیم تا زمان تغییر مصوبه جدید ایاالت متحده و روشن‬ ‫شــدن تکلیف ان‪ ،‬متوقف کنیم‪ .‬به اعتقاد من‪ ،‬اقدامات‬ ‫اعتمادسازیهمانندجمع اوریسانتریفیوژها‪،‬برداشتنقلب‬ ‫ر اکتور‪ ،‬تحویل اورانیوم و‪ ...‬که ما باید انجام می دادیم‪ ،‬باید‬ ‫امروز متوقف شود تا رفتارهای انها تغییر کند‪.‬‬ ‫عالوه بر تحریم هایی که دولت امریکا و اروپا علیه‬ ‫ایران اعمال کرده بودند‪ ،‬تحریم هایی نیز وجود‬ ‫دارد که به تحریم های ایالتی موســوم است‪ .‬در‬ ‫این مرحله تکلیف این تحریم ها چیست؟‬ ‫ما با دو نوع تحریم مواجــه بوده ایم؛ تحریم های‬ ‫اولیه و تحریم های ثانویه‪ .‬تحریم هــای اولیه از ابتدا علیه‬ ‫نظام جمهوری اسالمی ایران وضع شده بود که هیچ اقدامی‬ ‫ درقبالانهاصورتنگرفتهاستاماتحریم هایثانویه ایکه‬ ‫بیشتر مرتبط با فعالیت های اتمی ایران و پرونده هسته ای‬ ‫جمهوری اسالمی بوده اســت‪ ،‬بایستی لغو شود و ما تعلیق‬ ‫این تحریم ها را نمی پذیریم‪.‬‬ ‫ایا پیشنهاد طرف مقابل برای غنی سازی اورانیوم‬ ‫در خاک کشــور ثالث همچنان به قوت خود باقی‬ ‫است؟‬ ‫ما به هیچ وجه غنی سازی را در خاک کشور دیگری‬ ‫انجام نخواهیم داد و غنی سازی اورانیوم بایستی در خاک‬ ‫جمهوری اسالمی ایران انجام شود‪ .‬قرار ما با غربی ها این‬ ‫ی شده را که شامل اورانیوم‬ ‫بود که ان بخشی از اورانیوم غن ‬ ‫غنی شــده ‪ 20‬درصدی بود‪ ،‬تحویــل دهیــم و در مقابل‪،‬‬ ‫اورانیوم اکسیدشــده را تحویــل بگیریم‪ .‬این مســاله که‬ ‫جمهوریاسالمیایرانبخواهدغنی سازیرادرخاککشور‬ ‫دیگری انجــام دهد‪ ،‬در هیچ یک از بندهــای برجام نیامده‬ ‫است‪ .‬قرار بر این است که سایت ما در نطنز‪ ،‬غنی سازی را‬ ‫در ادامه پنج هزار سانتریفیوژ انجام دهد و قرار بر تعطیلی یا‬ ‫توقف غنی سازی نیست اما قرار بر این است که غنی سازی‬ ‫ما محدود بشود‪.‬‬ ‫شــما فکر می کنید که رفع تحریم ها از چه زمانی‬ ‫تاثیر خود را نشــان خواهــد داد؟ در واقــع از چه‬ ‫برهه ای می توان اثرات مثبت رفع تحریم ها را روی‬ ‫اقتصاد کشور و زندگی عامه مردم مشاهده کرد؟‬ ‫البته این اعتقاد دولت اســت که با اجرای برجام‪،‬‬ ‫مسائل و مشکالت اقتصادی کشــور حل خواهد شد‪ .‬من‬ ‫اعتقاد دارم که همه مســائل اقتصادی کشور به تحریم ها‬ ‫گره نخورد ه و بخش مهمی از مسائل و مشکالت اقتصادی‬ ‫کشــور به دلیل بی تدبیری و بی برنامگی در دســتگاه های‬ ‫مسئول است‪ .‬اگر تدبیر درستی اندیشیده شود و اقدامات‬ ‫صحیحی انجــام دهنــد‪ ،‬فــارغ از توافق یــا عدم توافق‪،‬‬ ‫مشکالت اقتصادی ما رفع می شود‪ .‬وقتی می بینیم که در‬ ‫یکی بازارهای اصفهان‪ ،‬طی سه ســال‪ ،‬چهار هزار میلیارد‬ ‫تومان درامد حاصل می شــود و ‪ 50‬میلیون تومان مالیات‬ ‫می دهند یا در بخشــی از بازار اهن تهران‪ ،‬دو هزار میلیارد‬ ‫تومان درامد حاصل می شود اما فقط دو و نیم میلیون تومان‬ ‫مالیات پرداخت می کنند‪ ،‬متوجه می شویم که این مسائل و‬ ‫مشکالت ارتباطی با برجام ندارد ‪ .‬در قبال سفرهای خارجی‬ ‫دولت و سفرهای شکالتی که هزینه های سنگینی را به نظام‬ ‫تحمیل می کند نظارتی وجود ندارد و هزینه گزافی از سوی‬ ‫دولت و مجلس برای سفرهای خارجی صرف می شود‪ ،‬که‬ ‫اینها به تحریم ها مربوط نمی شود‪ .‬متاسفانه در حال حاضر‪،‬‬ ‫میان کارمنــدان دولــت و وزارتخانه ها‪ ،‬مســابقه ای برای‬ ‫‪47‬‬ ‫طبقات فعال‪ ،‬طبقات منفعل‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫کتاب جدید یروانــد ابراهامیان بــا عنوان مردم در سیاســت ایــران؛ جدا از‬ ‫جذابیت هایی که نوشته های نویسنده اش دارد‪ .‬اثری قابل بررسی و نقد است‪ .‬در‬ ‫این کتاب به مانند اثار دیگر نویسنده رویکردها جامعه شناسانه در تحلیل رویدادها‬ ‫مشــهود اســت‪.‬بیش از هر چیزی اما اثرات طبقات اجتماعی در عرصه تحوالت‬ ‫سیاسی ایران محور اصلی کتاب ابراهامیان است‪.‬‬ ‫دکترمحمد علیبهمنیقاجاردرگفت وگوبامثلث؛‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫فقدانطبقهاجتماعیباعثسقوطپهلویشد‬ ‫جامعه ایــران از دیربــاز دارای گروه های متعدد‬ ‫اجتماعی اســت‪ ،‬از چه زمانی می توان گفت که‬ ‫این گروه ها در عرصه اجتماعی و سیاسی ایران‬ ‫فعال شدند و توانستند مطالبات خود را به صورت‬ ‫جنبش فراگی ر پیگیری کنند؟‬ ‫در طــول تاریخ پرفراز و نشــیب ایــران‪ ،‬ایالت و‬ ‫عشــایر‪ ،‬گروه های مســلط بودند‪ .‬انهاحکومت‪ ،‬قدرت و‬ ‫سلطه داشــتند‪ .‬ســران بزرگ‪ ،‬اغلب مالکانی بودند که بر‬ ‫نقاط بزرگی از ایران حکمرانی می کردند‪ .‬پیش از اسالم در‬ ‫دوره های اشکانیان‪ ،‬ساسانیان و در دوره داریوش کبیر نیز‬ ‫نمایندگان اشــراف و خاندان ایالت و عشایر حاکم بودند‪.‬‬ ‫حتی انهــا بودند که با پادشــاهی داریوش کبیــر موافقت‬ ‫کردند‪ .‬در دوره صفویه قزلباش ها و بعدها عشایر بختیاری‬ ‫و قشــقاوی ها هرکــدام در نقاط مختلف ایــران تحت نظر‬ ‫دولت مرکزی حکومت داشــتند‪ .‬نماینده انها شاه بود‪ .‬شاه‬ ‫هم انهــا را مدیریت می کرد‪ .‬اگر یکی از انها از دا یره شــاه‬ ‫بیرون می امد‪ ،‬شاه با اختیاراتی که داشت رئیس ان قبیله‬ ‫را تنبیه می کرد‪ .‬برخی ها از انها نیــز ان قدر قوی بودند که‬ ‫دولت را هم ساقط می کردند ‪ ،‬مانند ماجرای سقوط دولت‬ ‫صفویه‪ .‬این وضعیت تا اواسط دوره قاجاریه حکم فرما بود‪.‬‬ ‫البته کشاورزان هم وابسته به ایالت و عشایر ولی مستقل‬ ‫بودند و دارای اهمیــت فراگیر‪ ،‬ولی ثانویــه بودند‪ .‬بعد از‬ ‫انها تجار و بازرگانان هم بودند که چندان نفوذی نداشتند‪.‬‬ ‫البته نباید از وابستگان به حکومت و شاهزادگان و نظامیان‬ ‫چشم پوشی کرد و چون ارتش متمرکزی نداشتیم اینها هم‬ ‫چندان صاحب قدرت نبودند‪ .‬از دوره قاجاریه به بعد باتوجه‬ ‫به پیوند های ایران با اروپا و ایجاد رونق اقتصادی نسبی که‬ ‫در دوره ناصرالدین شاه به وجود امد‪ ،‬بازار به تدریج اهمیت‬ ‫پیدا می کند‪ .‬در همین دوران روشنفکرانی هم که نزدیک‬ ‫به حکومت بودند نیز اهمیت فزاینده ای پیدا می کنند‪ .‬نقش‬ ‫روحانیت را هم نباید فراموش کرد‪.‬این قشر نیز نفوذ زیادی‬ ‫داشــته و بعد از اینکه مذهب شیعه رســمیت پیدا می کند‪،‬‬ ‫روحانیت شیعه جایگاه بهتری پیدا کرد‪ .‬بعد از اینکه بازاریان‬ ‫و روشنفکران در دوره ناصرالدین شاه قدرت پیدا می کنند‪ ،‬‬ ‫انها به ســمت روحانیت متمایل می شــوند و در یک اتحاد‬ ‫ِ‬ ‫حکومت ایالت و عشایرحاکم را‬ ‫با قشر ســنتی روحانیت‪،‬‬ ‫مجبور به انعطاف بیشــتر می کنند‪ ،‬که ایــن موضوع را در‬ ‫جنبش رژی می توان مالحظه کرد‪ .‬از نفوذ انها همین بس‬ ‫ض در‬ ‫که اشاره شود به دوره ناصرالدین شاه‪ ،‬که قشر معتر ‬ ‫بازار و روشنفکران در پشت پرده قتل ناصرالدین شاه دست‬ ‫داشتند؛ افرادی مانند شیخ هادی نجم ابادی و‪ ...‬که از انها‬ ‫به عنوان عوامل پشت پرده قتل ناصرالدین شاه یاد می شود‪.‬‬ ‫این سه قشر همگرایی داشتند؟‬ ‫بله دقیقا؛ در دوره مشــروطه این سه قشر کامال‬ ‫با هم متحد می شــوند و بازاری ها و روشــنفکران با اتحاد‬ ‫روحانیون مشــروطه را به پیروزی می رسانند‪ .‬چون نیروی‬ ‫اشرافیت قوی بوده واکنش نشان می دهد و استبداد صغیر‬ ‫به وجود می اید‪ .‬ســپس اینهــا توانایی مقابله با اســتبداد‬ ‫صغیر را نداشــتند و برای مبارزه با استبداد صغیر به بخشی‬ ‫از اشرافیت ســنتی و بخشــی از ایالت و عشــایر متوسل‬ ‫می شوند و اینجاست که با بختیاری ها سردار اسعد و سردار‬ ‫تنکابنی که او هم یک فئودال بزرگ بوده متحد می شــوند‬ ‫و در بار را شکســت می دهند‪ .‬بعد از ان در دوره احمد شــاه‬ ‫و مشــروطه دوم نقش بــازار همچنان مهم اســت؛ نقش‬ ‫روشــنفکران محوری و روحانیت هم همین طور‪ .‬تا اینکه‬ ‫رضا شاه ظهور می کند‪ .‬در این دوره بخشی از روشنفکران‬ ‫که معتقد به یک دیکتاتور مصلح بودند که بیاید و امنیت را‬ ‫ما بــا جامعه ای مواجه هســتیم که اقشــار‬ ‫مختلف به نوعی از حاکمیت پهلوی بیزارند‬ ‫حاکمیتیکهپایگاهطبقاتیندارد‪.‬درصورتی‬ ‫که همیشــه در ایــران حکومت هــا پایگاه‬ ‫طبقاتی داشتن د واین فقدان پایگاه طبقاتی‬ ‫حکومت پهلوی در ایران باالخره به انقالب‬ ‫‪ 1357‬منجرشد‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫بزرگ مالــکان و زمینداران و فئودال هــا را از صحنه تاریخ‬ ‫ایران حذف کرد‪ .‬این را می تــوان از مجالس این دوره به‬ ‫بعد مشــاهده کرد‪ .‬چراکه در نمایندگان مجالس ان دوره‬ ‫مشــاهده می شــود که فئودال ها و مالکان و زمین داران‬ ‫کمتر هســتند‪ .‬تا ان زمــان نمایندگان مجلــس عمدتا از‬ ‫فئودال ها بودند‪.‬‬ ‫سرنوشت بازاری ها و روشنفکران و روحانیون در‬ ‫دوره محمدرضا شاه چگونه بود؟‬ ‫در این دوره همان گونه که پیش تر گفته شد این‬ ‫سه گروه یعنی بازاری ها‪ ،‬روشــنفکران و روحانی ها هر سه‬ ‫با محمدرضا شاه مشکل دارند‪ .‬محمد رضا شاه هم در این‬ ‫دوران ســعی کرد پایگاه هایی برای خودش درســت کند‪.‬‬ ‫می خواست روشنفکر حکومتی‪ ،‬روحانی حکومتی‪ ،‬بازاری‬ ‫حکومتی و سرمایه دار حکومتی بسازد ولی از انجا که همه بد‬ ‫نام می شدند و انگ های بدی به انها زده می شد موفق نشد‪.‬‬ ‫هر چند این قشرها می خواســتند عنوان کنند که همکاری‬ ‫با حکومت همکاری با اســتبداد نیست‪ .‬اما انگ همکاری‬ ‫با حکومت حتی اگــر همکاری هم نبوده باشــد و یک نوع‬ ‫ی با این حربه اندکی‬ ‫همسویی تلقی می شده است‪ .‬البته برخ ‬ ‫موفق هم بودند که موضوع ســر منافع ملی و کارامد سازی‬ ‫دولت اســت اما ان قدر این انگ شدیدی بود که هر کسی‬ ‫در برابر ان می ایســتاده اعم از روشنفکر انقالبی‪ ،‬روحانی‬ ‫انقالبی و بازاری انقالبی سرمایه دار انقالبی یک پرستیژی‬ ‫در برابر حکومت نصیبش می شد‪.‬‬ ‫ایا حاکمیت توانسته بو د طبقه اجتماعی را خاص‬ ‫خود در اختیار بگیرد؟‬ ‫ما با جامعه ای مواجه هســتیم که اقشار مختلف‬ ‫به نوعی از حاکمیــت پهلوی بیزارند حاکمیتــی که پایگاه‬ ‫طبقاتی ندارد‪ .‬در صورتی که همیشه در ایران حکومت ها‬ ‫پایگاه طبقاتی داشتن د واین فقدان پایگاه طبقاتی حکومت‬ ‫پهلــوی در ایران باالخره بــه انقالب ‪ 1357‬منجر شــد‪ .‬با‬ ‫پیروزی انقالب اســامی بقایای زمینــداران هم که بعضا‬ ‫توانســته بودند به یک نوعی خودشــان را بــا رژیم پهلوی‬ ‫ســازگار کنند به کل از بین رفت و با انقالب اســامی میخ‬ ‫اخر هم بر تابوت انها زده شد‪ .‬قشر روشنفکر به چند دسته‬ ‫می شــوند و با انقالب اســامی بعضا دچار مشکل هستند‬ ‫و بعــدا طرفــدار حکومت می شــوند‪ .‬انهایی کــه طرفدار‬ ‫حکومت اسالمی هستند مانند جریان های ملی مذهبی ها‬ ‫و نهضت ازادی یک نوع تداوم حیات پیدا می کنند و بعد ها‬ ‫جناح چپ و اصالح طلب را به وجود می اورند‪ .‬قشر بازاری‬ ‫هم در واقع چند دسته شده و راســت جمهوری اسالمی را‬ ‫تشــکیل می دهند و بعدا بیشــتر به جناح اصولگرا معروف‬ ‫می شوند‪ .‬قشــر روحانیت هم جناح مختلفی از ان به وجود‬ ‫می اید و بعضی به جناح راست و برخی به جناح چپ متمایل‬ ‫می شوند‪ .‬ولی اکثریت مستقل می مانند‪ .‬‬ ‫در قضیه ‪ 15‬خرداد چطور؟ در ان هم گروه هایی‬ ‫مانند بازاری ها و روشنفکران نقش داشتند؟‬ ‫صددرصد؛ قضیه ‪15‬خرداد هم مهم است‪ .‬چون‬ ‫اینها همــه ا ئتالفی با هم ایجــاد کردند و به هم پیوســتند‬ ‫و ‪ 15‬خــرداد را علیه حکومت به وجود اوردنــد‪ .‬البته در ان‬ ‫مقطع حکومت توانست مقاومت کند و دلیلش این بود که‬ ‫حکومت پایگاه اجتماعــی اش در ان مقطع کمی قوی تر‬ ‫بود؛ ولی با تخریب پایگاه اجتماعی حکومت در سال های‬ ‫‪ 1347-1342‬و قوی تر شــدن اقشــار معترض‪ ،‬پایه های‬ ‫حکومت ساقط شد‪.‬‬ ‫توده متوســط به پایین هم در این دســته بندی‬ ‫شما می گنجند؟‬ ‫انها بیشــتر پیرو بودند و نمی شود گفت که خیلی‬ ‫فعال و اکتیو بودند‪ .‬به خصوص پس از انقالب اســامی‬ ‫به طرفداران صمیمی انقالب اســامی تبدیل شدند‪ .‬من‬ ‫به شــخصه فکر نمی کنم که این توده خیلی نقش موثری‬ ‫در پیروزی داشــت‪ .‬اگر هم بود نقش پیرو بود‪ .‬در ماه های‬ ‫انتهایی منتج به پیروزی وارد صحنه شــدند و در کل نقش‬ ‫تهیج کننده را نداشتند‪.‬‬ ‫احزاب و گروه ها چطور؟‬ ‫احزاب و گروه ها هر کدام به این سه قشر نزدیکی‬ ‫داشتند‪ .‬مثال حزب توده یارگیری اش را از روشنفکران انجام‬ ‫می داد‪ .‬جبهه ملــی هم بین روشــنفکران و هم روحانیون‬ ‫وبازار ی ها نفوذ داشــت‪ .‬نهضت ازادی هــم همین طور‪.‬‬ ‫جریان های چپ نوین تر مثل چریک های فدایی خلق فقط‬ ‫بین روشنفکران‪ ،‬فداییان اسالمی بین بازار و روحانیت نفوذ‬ ‫داشتند که هر کدام با اینها تعامالتی دارند‪.‬‬ ‫دولت پهلوی از کدامیک از این ســه قشر واهمه‬ ‫بیشتری داشت؟‬ ‫به عقیده من دولت پهلوی از هر ســه قشر واهمه‬ ‫داشــت‪ .‬در مقاطع مختلف این واهمه ها فــرق می کرد‪.‬‬ ‫مســلما از ســال ‪ 1330‬تا ‪ 1332‬از قشر روشــنفکر واهمه‬ ‫بیشتری داشت‪ .‬اتفاقات روشنفکری در این دوران افتاده‬ ‫و بیشــترین اســیب را هم از این قشــر خورد‪ .‬ولی در دهه‬ ‫‪ 1320-1310‬که زمان اقتدار رضا شاه است از قشر باز اری‬ ‫بیشــتر واهمه دارد‪ .‬در دهه ‪ 1340‬واهمه اش از روحانیت‬ ‫زیادتر بود‪ .‬در کل با هر سه قشر مناسبات تنش زایی داشته؛‬ ‫یارگیری هم می کرده و البته کمر همت به نابودی زمینداران‬ ‫بسته بود و تا حدودی موفق هم بود‪.‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫برقرار و قوی کند؛ در این مقطع نقش دولت پررنگ می شود‬ ‫و اقشار جدید و نوظهوری مانند بازار به حاشیه رانده می شوند‬ ‫و حتی روشنفکران هم همین طور‪ .‬دوره رضا شاه با سرکوب‬ ‫شدید سیاسی و اقتصادی بازار مواجه هستیم‪ .‬رضا شاه بازار‬ ‫را می خواست از ان قدرت اقتصادی که در دوره مشروطه‬ ‫پیدا کرده بود از ســکه بینداز د‪ .‬در نتیجــه بازارکه ماهیت‬ ‫مستقل داشت‪ ،‬در اواخر دوره قاجاریه و در دوره مشروطه‬ ‫اتحاد محکم تری با روحانیت برقرار کرد هر چند که کامال در‬ ‫همه موارد با روحانیت هم نظر نبودند و به نوعی در واکنش به‬ ‫سرکوب دوره رضا شاهی بعد از سقوط رضا شاه به هماهنگی‬ ‫و ائتالف بسیار بیشتر با روحانیت روی می اورد‪.‬‬ ‫بعد از شهریور ‪ 20‬با اقشــار جدیدی مواجه هستیم‪.‬‬ ‫دانشــگاه تهران تاســیس شــد‪ ،‬دانشــجویانی داریم که‬ ‫سخنگوی روشنفکران هســتند و طیف های مختلف بین‬ ‫اقشار روشنفکر وبازار و روحانیت به وجود می اید‪ .‬در همین‬ ‫دوران بقایای مالکان هم وجود دارند که تا قبل از اصالحات‬ ‫ارضی نقش مهمی ایفا می کردنــد و در مجلس هم دارای‬ ‫اکثریت بودند‪ .‬با اصالحات ارضی اخرین بقایای مالکان‬ ‫هم از بیــن می رونــد؛ بازاری ها و روحانیــت هم همچنان‬ ‫فعالند‪ .‬اشرافیت در این دوران بسیار ضعیف می شود‪.‬‬ ‫یعنی به نظر شما اصالحات ارضی موفق بود؟‬ ‫واقعیت این اســت که در هر صــورت اصالحات‬ ‫ارضی‪ ،‬زمینــداران و فئودال ها را از بیــن برد‪ .‬پروژه حذف‬ ‫ایالت و عشــایر از قدرت که از اواسط قاجاریه کلید خورد‪،‬‬ ‫سپس تضعیف شد و مجددا در مشــروطه ادامه پیدا کر د و‬ ‫در نهایت در زمان رضا شاه با موضوع «تخت قاپو کردن»‬ ‫و «خلع ســاح کردن عشــایر» بسیاربســیار ضعیف شد‪.‬‬ ‫این پروســه با اصالحات ارضــی به مرحله نهایی رســید و‬ ‫‪1‬‬ ‫دکتر محمد علــی بهمنــی‬ ‫قاجار پژوهشــگر تاریخ است که‬ ‫در مــورد تحــوالت‪ ،‬پژوهش ها و‬ ‫مقاالت متعددی را منتشــر کرده‬ ‫است‪ .‬او از ایل قاجار و از نوادگان‬ ‫بهمن میــرزا قاجار اســت‪ .‬مثلث‬ ‫در گفت وگو با او به نقش اقشار و طبقات اجتماعی در‬ ‫تحوالت تاریخ معاصر پرداخته است‪ .‬او یکی از دالیل‬ ‫ســقوط سلســله پهلوی را فقدان حامیانــی در میان‬ ‫طبقات اجتماعی ایران می داند‪.‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪49‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫طبقه متوسط و مساله انقالب‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫نقش طبقات اجتماعی در تحوالت معاصر درگفت وگو با دکتر مرشدی زاد‬ ‫برای شــروع‪ ،‬بحث نقش طبقــات اجتماعی در‬ ‫تحوالت معاصر ایران را چگونه می توان بررسی کرد؟‬ ‫در ابتدا باید گفت که طبقات اجتماعی را می توان‬ ‫از جنبه هــای مختلف شناســایی و دســته بندی کرد‪ .‬یک‬ ‫تقسیم بندی بر اســاس دیدگاه اقتصادی است که طبقات‬ ‫را بر اســاس میزان درامــد و ثــروت و در نتیجــه طبقات‬ ‫اجتماعی را به طبقــات باال‪ ،‬طبقه متوســط و طبقه پایین‬ ‫تقســیم بندی می کند که هر کدام از اینها زیر شــاخه های‬ ‫خاص خود را دارند‪ .‬این تقســیم بندی را جریان های چپ‬ ‫و مارکسیست انجام می دهند‪ .‬در تقسیم بندی های دیگر‪،‬‬ ‫میزان تحصیالت و عواملی از این دست را لحاظ می کنند‪.‬‬ ‫در نتیجه توقع طبقه بیشتر می شود که در این تقسیم بندی‬ ‫طبقات به طبقه سنتی و طبقه مدرن و براساس نوع مشاغل‬ ‫دســته بندی می شــوند‪ .‬در هر جامعه طبقه های مختلفی‬ ‫حضور دارند که جزء جوامع انسانی هســتند‪ .‬اگر در ایران‬ ‫نگاهــی بیندازیم تــا دوره مشــروطه طبقه های ســنتی را‬ ‫ن همه اینها در مشاغل سنتی‬ ‫داریم و طبقه باال و طبقه پایی ‬ ‫ن هنوز عناوین مدرن وارد ایران نشده بود‬ ‫مشغولند‪ .‬ان زما ‬ ‫و برخورد شان با تمدن غرب محدود بوده از زمان رضا شاه‬ ‫به این طرف یا بهتر است بگوییم از زمان مشروطه به این‬ ‫طرف به تدریج اموزش مدرن و نهاد ســازی های مختلف‬ ‫شکل می گیرد؛ موسســات مدرن به وجود می اید و کم کم‬ ‫بخش های مدرن جامعه هم شــکل می گیرد که به ایفای‬ ‫نقش در جامعه می پردازند‪ .‬این طبقه به تناسب در تحوالت‬ ‫ایران نقش افرینی می کنند و هر کدام هم به اشکال مختلف‬ ‫تحت تاثیــر عوامــل مختلف قــرار گرفته‪ ،‬فراگیر شــده‪،‬‬ ‫گسترش پیدا کرده یا اینکه ســرکوب شدند که طی دوران‬ ‫مختلف قابل بررسی است‪.‬‬ ‫با این رویکرد اولین تحول بزرگی که در کشور رخ‬ ‫داد‪ ،‬انقالب مشــروطه بود؛ اگر بخواهیم نقش‬ ‫طبقات اجتماعی در تحوالت مشروطه را بررسی‬ ‫کنیم ‪ ،‬ایــا می توان گفــت که شــکل گیری این‬ ‫‪2‬‬ ‫علــی مرشــد ی زاد‪ ،‬اســتاد علــوم سیاســی‬ ‫دانشــگاه شــاهد و نویســنده کتاب «روشــنفکران‬ ‫اذری و هویــت ملــی و قومی» اســت‪ .‬مرشــدی زاد‬ ‫سال هاســت که د ر خصوص ناسیونالیسم در ایران‬ ‫معاصر و تحوالت تاریخ معاصر پژوهش ها و مقاالت‬ ‫متعددی را منتشر کرده است‪ .‬وی همچنین در حوزه‬ ‫فلسفه‪،‬علوم سیاســی و جامعه شناسی سیاسی اثار‬ ‫متعددی را ترجمه کرده که دو کتاب «چرا انســان ها‬ ‫شورش می کنند» تد رابرت گر و «از بسیج تا انقالب»‬ ‫چارلز تیلــی را می توان نــام برد‪ .‬مثلــث در گفت وگو‬ ‫با این اســتاد دانشــگاه به نقش طبقات اجتماعی در‬ ‫انقالب ها و تحوالت معاصر به بهانه کتاب ابرا هامیان‬ ‫پرداخته است‪ .‬‬ ‫انقالب توسط طبقه ای که به سوی مدرنیته بود‬ ‫استارت خورد و بعد از ان عامه مردم نیز باتوجه به‬ ‫شرایط موجود به ان پیوستند؟‬ ‫انقالب مشروطه از جنبه های مختلف قابل بررسی‬ ‫و توجه اســت‪ .‬اوال جامعه ایران در دوره قاجاریه به لحاظ‬ ‫شــکلی تحت تاثیر غرب قرار گرفت‪ .‬نهادسازی به معنای‬ ‫حقیقی قبل از دوره مشروطه اتفاق نیفتاد‪ .‬مدارس‪ ،‬دستگاه‬ ‫قضایی و‪ ...‬سنتی است‪ .‬از ان دوران به بعد اندیشه غرب‬ ‫کم کــم وارد جامعه ما شــد‪ .‬روشــنفکران از طریق تجار و‬ ‫افرادی که به کشــور های غربی رفت و امد داشتند اندیشه‬ ‫غرب را وارد ایران کردنــد‪ .‬یک بخش تغییرات ناشــی از‬ ‫برخورد فکری با فرهنگ غرب اســت؛ افــراد مختلف این‬ ‫ایده ها را درون جامعه ما اوردنــد از جمله وزیر مختار ایران‬ ‫ در دوره قاجار که سرشار از ایده هایی است که ویژگی های‬ ‫تمدن جدید را معرفــی می کند تا افراد دیگــر که از طریق‬ ‫ت یا تجارت با غرب اشنا هستند و سعی دارند به لحاظ‬ ‫سیاح ‬ ‫شکلی جامعه را تغییر دهند‪ ،‬اینها به لحاظ اندیشه ای جامعه‬ ‫را تحــت تاثیر قرار دادند‪ .‬روشــنفکران به صــورت ممتنع‬ ‫تحت تاثیر قرار گرفتن د و روحانیون هم اگر چه از منش ا دینی‬ ‫و اســامی به موضوع نگاه می کردند ولی با ایده هایی که‬ ‫روشــنفکران از غرب اوردند اشــنا می شــوند و تفاوت این‬ ‫دو جامعه را لحاظ می کننــد‪ .‬این نگاه هــا مطالبه ای را در‬ ‫جامعه ایران به وجود می اورد که تحت عنوان از بین بردن‬ ‫استبداد و قانونگرایی و نهایتا مشروطه ظهور پیدا می کند‪.‬‬ ‫یک بخش دیگر هم ظلم ســتیزی است‪ .‬عواملی که عامه‬ ‫مردم انقالب مشــروطه را خواســتارند ظلم هایی است که‬ ‫به مردم روا داشته می شد و مردم را به سمت مبارزه هدایت‬ ‫می کند و البته بارزترین عامل در مشــروطه خواهی مردم و‬ ‫طبقات مختلف است‪ .‬البته انقالب مشروطه انقالب طبقه‬ ‫پایین نیست‪ ،‬انقالب طبقه متوسط به باال در شهرها ست‬ ‫و انقالبی اســت که تا طبقات باال هم امتداد پیدا می کند‪.‬‬ ‫البته بخشی از فعاالن جنبش مشروطه در دستگاه سیاسی‬ ‫دولت هم هستند مانند میرزا نصرالله خان مشیرالدوله که در‬ ‫مشروطه نقش دارد‪.‬‬ ‫شما طبقات اجتماعی در ایران را از لحاظ مطالبات‬ ‫اجتماعی و سیاسی به دو دســته سنتی و مدرن‬ ‫تقسیم بندی کردید ؛ حال نقش مردم از مشروطه‬ ‫تا انقالب اسالمی را چگونه بررسی می کنید؟‬ ‫بله برداشت درستی اســت‪ .‬اما درباره سوال شما‬ ‫باید بگویم که مشــخصا از زمان روی کار امدن رضا شــاه‬ ‫تحوالت و اقدامات توســعه ای در ایران شــروع می شود‪.‬‬ ‫نهادهای جدید در ایران شکل می گیرد؛ از ارتش و اوقاف‬ ‫گرفته تا دانشــگاه؛ که اینها زمینه ساز تشــکیل طبقه ای‬ ‫اجتماعی در ایران می شــود که اصطالحا به انها می توان‬ ‫طبقه متوســط مــدرن را اطالق کــرد‪ .‬انها از مــدارس و‬ ‫دانشگاه های جدید فارغ التحصیل شده و در مشاغل مدرن‬ ‫هم مشغول کار می شوند‪ .‬رضا شاه به وجود اورنده این طبقه‬ ‫بود و در عین حال هم خودش و هم پســرش نسبت به این‬ ‫طبقه بسیار بیمناک بودند‪ .‬علت ان هم این بود که با لطبع‬ ‫طبقه متوســط جدید خواســته هایی برای معیشت و شغل‬ ‫دارد‪ .‬در نتیجه مشارکت در مسائل مدنی و سیاسی و غیره‬ ‫برای این طبقه مهم است‪ .‬طبعا پهلوی اول و دوم ظرفیت و‬ ‫امادگی پذیرش این انتقاد ها را نداشتند بنابراین هم به وجود‬ ‫اورنده این طبقه بودند و هم خودشان از ان واهمه داشتند‪.‬‬ ‫پس طبقه متوسط در این تحوالت عاملیت دارد ؟‬ ‫تحوالت بین انقالب مشــروطه و انقالب اســامی‬ ‫بخش عمده ان حاصــل عملکرد این طبقــه و البته طبقه‬ ‫متوسط سنتی در ایران است‪ .‬طبقه پایین در ایران به ندرت‬ ‫به ایفای نقش پرداخته است‪ .‬اقداماتی از سوی جریان های‬ ‫چپ و حزب توده برای بسیج طبقات پایین و کارگران صورت‬ ‫گرفت ولی منتج به نتیجه ای نبوده است‪ .‬ولی طبقه متوسط‬ ‫ســنتی و مدرن همواره و به طور موثــر نقش افرین بودند‪.‬‬ ‫جنبش ملی یا نهضت ملی حاصــل پیوند بین این دو طبقه‬ ‫اســت و باید گفت که هر دو بخش طبقه متوســط سنتی و‬ ‫مدرن با هم متحد می شوند‪ .‬زمانی که اختالفی بین این دو‬ ‫طبقه اتفاق میافتد و اختالفی بین ایت الله کاشانی و دکتر‬ ‫مصدق پیدا می شود‪ ،‬این حرکت با شکست مواجه می شود‪.‬‬ ‫جریان پانــزده خــرداد حاصل خیزش طبقه ســنتی‬ ‫در ایران اســت‪ .‬در مورد انقالب اســامی هــم می توان‬ ‫گفت که انقالبی بین طبقه ای بود‪ .‬حرکت و اقدام طبقات‬ ‫مختلف شهری در ایران است‪ .‬بخشی از طبقه پایین است‬ ‫نه طبقه بســیار فقیر؛ بلکه منظورم طبقه نســبا مرفه پایین‬ ‫است‪ .‬همچنین طبقه متوسط سنتی و طبقه متوسط جدید‬ ‫کنشگران اصلی انقالب اســامی هستند و چون بین انها‬ ‫پیوند خوبی برقرار شــد به پیروزی انقالب اســامی منجر‬ ‫می شــود‪ .‬طبقه متوســط جدید و روشــنفکران در واقع در‬ ‫فاصله بین ‪ 1320‬تا ‪ 1357‬به نوعی به این نتیجه می رسد‬ ‫که اگر بخواهد تحولی ایجاد کند چاره ای ندارد جز اینکه از‬ ‫روحانیت و از دین کمک بجوید که در سخنان و روشنفکران‬ ‫ما مانند داریوش شــایگان و دکتر علی شــریعتی بازگشت‬ ‫به خویشتن و پیوند با مذهب این پیوند به وجود می یاید و تا‬ ‫زمان پیروزی انقالب هم همچنان این پیوند برقرار است‪.‬‬ ‫چرا پهلوی اول و دوم از طبقه متوســط ســنتی‬ ‫واهمه داشتند؟‬ ‫ پهلوی اول و پهلوی دوم از طبقه متوســط سنتی‬ ‫پهلوی اول و پهلوی دوم از طبقه متوسط‬ ‫ســنتی واهمــه داشــتند و اتفاقــا بخشــی از‬ ‫اقدامات اصالحات ارضی ان هم برای محدود‬ ‫کردن این طبقه متوسط سنتی است‪ .‬در واقع‬ ‫محمد رضا پهلوی با اصالحات ارضی دو هدف‬ ‫عمــده داشــت‪ .‬او در واقع نمی خواســت به‬ ‫اصالحات ارضی تحقق ببخشد‬ ‫واهمه داشتند و اتفاقا بخشی از اقدامات اصالحات ارضی‬ ‫ان هم برای محدود کردن این طبقه متوسط سنتی است‪.‬‬ ‫در واقع محمد رضــا پهلوی با اصالحــات ارضی دو هدف‬ ‫عمده داشت‪ .‬او در واقع نمی خواست به اصالحات ارضی‬ ‫تحقق ببخشد‪ .‬بلکه او می خواست اول قدرت زمین داران‬ ‫را محدود کند چــون از انها واهمه داشــت‪ .‬از طرف دیگر‬ ‫می خواست طبقه کشاورز را به عنوان پایگاه حمایتی خودش‬ ‫تقویت کند که از طریق تقویت این طبقه انها را در برابر طبقه‬ ‫متوســط جدید قرار بدهد‪ .‬در واقع پایگاه حمایتی خودش‬ ‫را از طبقه زمیــن داران به طبقه کشــاورزان منتقل کند‪ .‬در‬ ‫همان زمان پیش بینی هوشــمندانه ای از طــرف «بیل»‬ ‫نویسنده معروف صورت گرفت‪ .‬او در کتابش در همان زمان‬ ‫می نویسد‪ :‬در طبقه کشــاورز به دلیل اصالحات ارضی از‬ ‫مواهب خوبی بهره مند می شوند و سپس بچه های خودشان‬ ‫را به دانشگاه های جدید می فرستند و بچه های اینها عضوی‬ ‫از طبقه متوسط جدید می شوند و بازتولید مخالفان پهلوی‬ ‫اتفاق می افتد‪ ».‬که در عمل هم اینگونه شــد‪ .‬بخشــی از‬ ‫تحصیلکردگان و روشــنفکران جدید از فرزندان این طبقه‬ ‫متوسط پایین بودند و از طرفی هم پدرانشان نتوانستند از‬ ‫مواهب کشاورزی بهره مند شوند بنابر این مهاجرت کرد ه و‬ ‫زمین ها را رها کردند و به حاشیه نشینی شهرها روی اوردند‬ ‫و در زندگی شهری شان با مقایســه باورها با زندگی و شیوه‬ ‫زندگی در شــهرها به صف انقالبیون پیوســتند و با اتکا به‬ ‫ب علیه دولت پهلوی دست به عمل زدند‪.‬‬ ‫مذه ‬ ‫به نوعی ان واهمه پهلــوی اول و دوم نیز اتفاق‬ ‫افتاد! به نظر شما طبقات اجتماعی در این دوران‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫ی یا فرهنگی واحد داشتند؟‬ ‫مطالبات سیاس ‬ ‫قطعا مطالبات همــه طبقات باتوجه بــه نیازها و‬ ‫مقاطع یکســان نیســت‪ .‬مطالبات طبقه پایین معیشت و‬ ‫نیاز به مسکن‪ ،‬غذا و‪ ...‬است‪ .‬طبقه متوسط از این نیازها‬ ‫گذر کرده و خواسته های متفاوت تری دارد ؛ خواسته هایی‬ ‫مانند مشــارکت و احتــرام و ازادی‪ .‬طبعــا طبقه های باال‬ ‫خواســته هایش متفاوت تر اســت‪ .‬انها نیازهای باالتر از‬ ‫طبقه متوســط ســنتی و مدرن دارند ‪ .‬خب ایــن تفاوت ها‬ ‫وجود دارد؛ منتها در موضوع انقالب اسالمی ان چیزی که‬ ‫توانست همه این خواسته ها را یکسان کند و به حاشیه براند‪،‬‬ ‫ایدئولوژی است‪ .‬ایدئولوژی اســامی این نارضایتی ها را‬ ‫که به معنای نفــی وضع موجود اســت‪ ،‬در قالب مطالبات‬ ‫وضع مطلوب که حکومت اســامی بود پیدا کرد و در ذیل‬ ‫ان همه این طبقات احســاس می کردند کــه در حکومت‬ ‫اسالمی خواسته های مختلف انها از نظر رفاهی و سیاسی‬ ‫و‪ ...‬تحقق پیدا می کند‪ .‬طبقه پایین برداشتش این بود که‬ ‫از طریق حکومت اســامی وضعش بهتر می شود؛ طبقه‬ ‫متوسط هم احســاس می کرد که به خواســته هایی چون‬ ‫مشارکت و ازادی دســت می یابد و غیره و این عامل باعث‬ ‫شد که وحدت بین طبقات به وجود اید‪.‬‬ ‫به صورت عام نقش و جایــگاه توده طبقه پایین‬ ‫مردم در تحوالت اجتماعی کجاست؟‬ ‫طبقه پایین در تاریــخ معاصر نقش دارد‪ ،‬نه اینکه‬ ‫نقش نداشته باشد‪ .‬افرادی مانند اقای کاظمی و دیگران‬ ‫در کتاب هایــی ماننــد سیاســت خیابانی به ایــن موضوع‬ ‫پرداختند که طبقه های پایین به هرحال در مقاطع مختلف‬ ‫نقش افرینــی کرده اســت‪ .‬ولــی حرکت های انها بیشــتر‬ ‫شهری است و بیشترین نقش را در تحوالت اجتماعی طبقه‬ ‫متوسط سنتی و جدید داشــتند‪ .‬گروه های چپ هم تالش‬ ‫زیادی کردند تا طبقه پایین جامعه و حلبی ابادی ها را با خود‬ ‫همراه کنند ولی به دلیل مشکالت معیشتی این طیف عمال‬ ‫این اتفاق صورت نگرفت‪ .‬چراکه این گروه دچار یک نوع‬ ‫محافظه کاری هستند و کمتر به نقش افرینی فکر می کنند‪.‬‬ ‫بر خالف ایده مارکس که معتقد بود هر چه قدر فقر افزایش‬ ‫پیدا کند‪ ،‬انگیزه برای انقالب بیشــتر می شــود‪ ،‬در عمل‬ ‫اینگونه نیست و طبقه پایین انگیزه زیادی برای تغییر ندارد‪.‬‬ ‫با خود می اندیشــد که به جای اینکه بیایــد در راهپیمایی‬ ‫شرکت کند می رود و درامدی مختصر کسب می کند برای‬ ‫خانواده اش‪.‬‬ ‫جریان ها و طبقاتی که با احزاب و گروه ها همراه‬ ‫بودند چطور؟‬ ‫گروه هــای همــراه با احــزاب هــم نقش افرینی‬ ‫داشــتند؛ مثل جبهه ملی که در نهضت ملی بســیار ایفای‬ ‫نقش می کنــد و هم حزب تــوده که به زعم خــودش جز و‬ ‫حزب های بسیار قدرتمند در تاریخ ایران است که می توان‬ ‫گفــت در تاریخ ایران بی ســابقه اســت و مانند ان شــکل‬ ‫نگرفته اســت‪ .‬در زمــان نهضت ملی حزب تــوده فقط در‬ ‫تهران ‪ 60‬هزار عضو داشته است‪ .‬ســازماندهی شده هم‬ ‫بود و در حد خودش توانایی بســیج بخش هایی از طبقات‬ ‫جامعه را داشتند و ایفای نقش هم کردند؛ اما اگر بخواهیم‬ ‫بگوییم که همه اتفاقات از طریق احزاب بوده قطعا چنین‬ ‫نبوده است‪.‬‬ ‫در انقالب اســامی روحانیت بیشــترین نقش را در‬ ‫بســیج توده ها بر عهده داشت و شــبکه های مساجد هم‬ ‫بهترین پایگاه ها برای انجام امور مربوط به انقالب و بسیج‬ ‫توده ها و طبقه پایین و متوســط و جدید را برعهده داشت‪.‬‬ ‫باید در نظر بگیرید که پهلوی اجازه فعالیت حزبی نمی داد‪.‬‬ ‫ان زمان ســرکوب شــدید وجود داشــت و ســازمان های‬ ‫زیر زمینی هم فعالیت شان زیاد شده بود در این دوران شبکه‬ ‫مساجد بیشترین نقش را ایفا کرد و روحانیت وارد صحنه شد‬ ‫و مساجد را فعال کرد و انقالب به پیروزی رسید‪.‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪51‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫حکایت یک سرخوردگی درتاریخ‬ ‫‪3‬‬ ‫معرفیکتاب مردم در سیاست ایران‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫انتشار هر کتاب از یرواند ابراهامیان یک اتفاق در بازار‬ ‫کتاب ایران به ویژه در حوزه تاریخ معاصر محسوب می شود‪.‬‬ ‫اهمیت ابراهامیان تنها در اشنایی و تسلط او به تاریخ ایران‬ ‫خالصه نمی شود‪ ،‬او به واسطه برخورداری از تبار ایرانی درک‬ ‫خوبی از فرهنگ و دغدغه های ایرانیان دارد و در بررسی های‬ ‫تاریخیخودرویکردهاییتازهراهمراهنگاهبی طرفانهوخالی‬ ‫و تعصب به خدمت می گیرد‪ ،‬بنابراین ارتباط بسیار خوبی با‬ ‫خواننده برقرار می کند‪ .‬چنانکه اگر مخاطب موافق نظر او‬ ‫نیز نباشــد نمی تواند غنای علمی و عدم جانبداری نگاهش‬ ‫را زیر سوال ببرد‪ .‬تاریخ نگاری ابراهامیان امیخته به نوعی‬ ‫ویژه از نگاه جامعه شــناختی ا ســت که با کنار نهادن تمرکز‬ ‫صرف روی صاحبان قدرت‪ ،‬به برجسته ساختن نقش مردم‬ ‫و همچنین ســهم حرکت های جمعی انــان در رخدادهای‬ ‫تاریخی انجامیده اســت‪ .‬این مهم تقریبا ویژگی مشخصه‬ ‫اغلب تالیفات تاریخی او در سال های دور و نزدیک بوده و در‬ ‫کتاب مردم در سیاست ایران نیز شکلی به مراتب بارزتر پیدا‬ ‫کرده است؛ چرا که این بار حضور خود مردم سوژه پژوهش او‬ ‫قرار گرفته است‪ .‬کتاب مردم در سیاست ایران که به ترجمه‬ ‫بهرنگ رجبی و توسط نشر چشمه وارد بازار شده ‪ ،‬با اجازه خود‬ ‫ابراهامیانوباکیفیتمقبولیبهفارسیبرگرداندهشدهاست‪.‬‬ ‫این درست که نام ابراهامیان معتبر و توفیق اثار او تضمین‬ ‫شده است اما در این میان نباید از کیفیت کار مترجم و حضور‬ ‫ناشریحرفه ایغافلشدوسهمانرادرتوفیقکتابنادیده‬ ‫گرفت‪ .‬چرا که چندی پیش ناشری دیگر مقاالتی پنجگانه از‬ ‫ابراهامیان را که شامل برخی از همین مقاالت نیز می شدند‬ ‫ی ترجمه کرده و به بازار فرستاد که چندان دیده نشد‬ ‫به فارس ‬ ‫و پس از پنج ســال به چاپ دوم رســید‪ ،‬درحالــی که کتاب‬ ‫حاضر بعد از چند هفته صدرنشینی در لیست پرفروش ترین‬ ‫کتاب های بازار نشر‪ ،‬به ســرعت به چاپ دوم رسید‪ .‬چنین‬ ‫اقبالی نشان می دهد که گذشته از مضمون کتاب و اعتبار‬ ‫تترجمهوحرفه ای گریناشردررساندن‬ ‫نویسنده اش‪،‬کیفی ‬ ‫کتاببهدستمخاطبانش‪،‬رلبسیارمهمی درموفقیتیک‬ ‫کتاب دارند‪ .‬از این مهم که بگذریم کتاب مردم در سیاست‬ ‫ایران چنانچه از نام اثر نیز پیداست به نقش مردم و تغییر و‬ ‫تحوالت سیاسی این دیار چشم دوخته است و در واقع همین‬ ‫مسالهنکت همحوریکتابوتفاوتانباپژوهش هایمشابه‬ ‫نیز هســت‪ .‬ابراهامیان مقاالت این کتــاب را در دوره های‬ ‫مختلف زندگی خود نوشــته ؛ برخی از انها مقاالتی هستند‬ ‫قدیمی و مربوط به دوره جوانی او و برخی هم جزو نوشته های‬ ‫متاخرش محسوب می شوند‪ ،‬با این حال مشاهده این خط‬ ‫مشترک(اهمیتبهمردم)نشانمی دهدابراهامیانازدیر باز‬ ‫به جای انکه به تغییر و تحوالت سیاسی در پشت اتاق های‬ ‫یرواند ابراهامیان تاریخ نگار‬ ‫ایرانی با گرایش جامعه شناسی‬ ‫ایران است که اثار مهمی‬ ‫همچون ایران میان دو انقالب‪،‬‬ ‫ایران مدرن و کودتا را با تحلیل‬ ‫وقایع تاریخ معاصر ایران‬ ‫نوشته است‪ .‬بسیاری از‬ ‫منتقدان او می گویند؛ گرایش‬ ‫تاریخ نگاری وی مستقل نیست‬ ‫و چپگرایانه است‪.‬‬ ‫در بسته توجه داشته باشد به متن جامعه و حضور مردم در دل‬ ‫ان چشم دوخته است‪ .‬در این کتاب پنج پژوهش موردی از‬ ‫ابراهامیانگرد اوریشد هکهعناوینانهابدینقرارند‪«:‬نقش‬ ‫ی در انقالب مشــروطه ایران»‪« ،‬نقش‬ ‫جمعیت های مردم ‬ ‫جمعیت های مردمی در سیاســت ایران؛ ‪۱۳۳۲‬ـ‪،»۱۲۸۵‬‬ ‫«نقش جمعیت های مردمی در انقالب ایران»‪« ،‬کمونیسم‬ ‫و مساله اشــتراک در ایران‪ :‬حزب توده و فرقه دموکرات» و‬ ‫«شکل گیری پرولتاریا در ایران مدرن‪۱۳۳۲ ،‬ـ‪ .»۱۳۲۰‬در‬ ‫یک نگاه کلی مقاالت کتاب را می توان به دو دسته تقسیم‬ ‫کرد ؛ سه مقاله نخســت با اینکه در ســنین مختلف توسط‬ ‫ابراهامیان نوشته شده اند‪ ،‬اما از رویکردی همانند در بررسی‬ ‫مقاطعتاریخیمورد نظرنویسندهبرخوردارندوتقریبادرامتداد‬ ‫یکدیگر قرار گرفته و به نقــش مردم و جمعیت های مردمی‬ ‫ در مهمترین رخدادهای تاریخ ایران از انقالب مشروطه تا‬ ‫انقالب اسالمی سال ‪ ۱۳۵۷‬پرداخته شده است‪ .‬دو مقاله‬ ‫نخست که قریب به چهل ســال پیش از مقاله سوم نوشته‬ ‫شده اند به ردیابی نقش مردم در تغییر و تحول های مربوط‬ ‫به انقالب مشروطه تا حدود ســال های منتهی به کودتای‬ ‫‪ ۲۸‬مرداد را در بر می گیرد‪ .‬مقاله سوم نیز با رویکردی همانند‬ ‫به انقالب اســامی ‪ ۱۳۵۷‬پرداخته و به بررسی کم و کیف‬ ‫حضور و نقش مردم و جمعیت هــای مردمی در این انقالب‬ ‫که از مردمی ترین انقالب های طول تاریخ است می پردازد‪.‬‬ ‫دومقالهپایانیکتابکموبیشبهماجراهایپیرامونی‬ ‫حزب تــوده در تاریخ معاصر پرداخته و ســرگردانی ان میان‬ ‫یک نحله سیاسی تا یک فرقه و مرام گروهی مورد بررسی و‬ ‫اشاره قرار گرفته است‪ .‬در مقاله ماقبل اخر کتاب‪ ،‬خط و ربط‬ ‫و وابستگی سران و بنیانگذاران فرفق دموکرا ت و حزب توده‬ ‫به اتحاد جماهیر شــوروی مورد توجه قرار گرفته و حکایت‬ ‫ســرخوردگی دســت اندرکاران فرقه دموکرات اذربایجان از‬ ‫سازمان سیاسی حزب توده و اتخاذ رویکرد خودبنیاد در مبارزه‬ ‫با رژیم وقــت را روایت می کند‪.‬اخرین مقالــه کتاب در واقع‬ ‫متن یک سخنرانی اســت که مورد بازنگری و ویرایش قرار‬ ‫گرفته است‪ .‬در این مقاله ابراهامیان پایه گذاری ایران نوین‬ ‫و صنعتی را در دوران پهلوی نخست که با شکل گیری یک‬ ‫طبقه اجتماعی جدید همراه شده مورد توجه قرار می دهد و در‬ ‫رهگذرشکل گیریپرولتاریادرایرانمدرن‪،‬بسترهایمستعد‬ ‫ظهور حزب توده را پیــش روی مخاطب می گذارد و از فراز و‬ ‫فرودهایجنبشکارگریایراندرمقطعیکوتاهازتاریخایران‬ ‫مدرن سخن به میان می اورد‪ .‬روزگاری که ادم ها با اجتماع در‬ ‫خیاب ان ها و حرکت های مردمی خواسته های خود را مطرح و‬ ‫تا اندازه ای به حاکمان تحمیل کردند ؛ دورانی که اما منطقا‬ ‫عمری دراز نمی توانست داشته باشد‪.‬‬ ‫حزب توده‬ ‫حزب‬ ‫طبقهمتوسط‬ ‫بزرگترین گروه چپ ایران از چه‬ ‫طبقه اجتماعی برخوردار بود؟‬ ‫سیاوش رجب پور‬ ‫پژوهشگر تاریخ‬ ‫‪4‬‬ ‫«معلوم شد که کمینترن به کسانی که مورد اعتمادش‬ ‫بودند و از ان جمله «رضا روســتا» خبــر داده بود که حزب‬ ‫جدید‪ ،‬حزب کمونیســت نخواهد بــود‪ .‬اوال به علت وجود‬ ‫قانون ضد کمونســیتی مصــوب ‪ ۱۳۱۰‬شمســی‪ ،‬قانونی‬ ‫بودن فعالیت کمونیســت ها را ممنــوع و عضویت در این‬ ‫حزب را به عنوان جرم سیاسی اعالم کرده بود و این قانون‬ ‫کماکان اعتبار داشت‪ ،‬ثانیا به علت وضع اجتماعی ایران‬ ‫که وجود یک حزب مستقل کمونیست را غیر الزم می کند‪.‬‬ ‫طبق این توصیه‪ ،‬کمونیست ها و عناصر ملی باید مشترکا‬ ‫حزب وسیعی به وجود می اوردند و برنامه ایجاد اصالحات‬ ‫اجتماعی را به گونه ای که موجب رماندن خرده بورژوازی و‬ ‫سرمایه داری ملی نشــود‪ ،‬مطرح نمایند‪ .‬بعدها این مساله‬ ‫روشن شد که حزب توده یک حزب علنی است و مانند سابق‬ ‫که حزب اجتماعیون به طور علنی وجود داشــت‪ ،‬فعالیت‬ ‫قانونی می کند‪ ،‬اما کمونیست ها سازمان مخفی و جداگانه‬ ‫خود را تشکیل می دهند و از پشت پرده فعالیت حزب علنی‬ ‫را اداره می کنند‪».‬‬ ‫رضاخان که از کشــور رفت؛ ســپهر سیاســت ایران‬ ‫دگرگون شد‪ .‬اختناق و دیکتاتوری او برای ‪ 16‬سال مجال‬ ‫هر گونه ازاد اندیشــی را از بین برده بود و حتی روشنفکران‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫اساسا هیچ گاه حزب توده در ایران تابلوی طرفداری‬ ‫از طبقه کارگر و پرولتاریا را به طور علنی در دست نگرفت و‬ ‫بیش از اینکه حزبی کارگری باشــد‪ ،‬حزب طبقه متوسط و‬ ‫روشنفکری بود‪ .‬جالب اینجاست در بزنگاه هایی که عموما‬ ‫طبقه کارگر از ان حمایت می کنند‪ ،‬همانند موضوعات ملی‬ ‫مثل ملی شدن صنعت نفت‪،‬حزب توده در حاشیه تحوالت‬ ‫قرار دارد و به دلیل وابســتگی هایی که به سیاست شوروی‬ ‫دارد‪ ،‬نمی تواند باتوجه به پتانسیل هایش کاری از پیش رو‬ ‫بردارد و عمال سر تصمیم گیر ان با بدنه طرفداران ملتهب‬ ‫از رویدادهای جامعه بیگانه اســت و یکی از دالیل اصلی‬ ‫ضربه خوردن حزب توده پــس از کودتای ‪ 28‬مرداد همین‬ ‫موضوع بود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫این کتاب اخرین اثر ابراهامیان‬ ‫است که حاصل چند مقاله و‬ ‫سخنرانی در سال های گذشته‬ ‫می باشد که با ویرایش جدیدی‬ ‫به بازار نشر ارائه شده است‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫دولتی نیز از تیغ او در امان نبودند؛ یا خانه نشــین بودند یا‬ ‫درکنــج عزلت و زندان به ســر می بردند‪ .‬میــراث رضاخان‬ ‫به اشغال ایران توســط متفقین منتهی شده بود و اگر بهار‬ ‫تحزب و ازادی به وجود امده بود اما تندباد حوادث پرشتاب‬ ‫روزگار در جریان بود‪ .‬رضاخان گرچه ادارات را مدرن کرد‪،‬‬ ‫اما دولت را مالک همه چیز مردم کرد‪ .‬بیش از هر زمانی در‬ ‫ایران‪ ،‬دولت در شئونات اجتماعی و امور اقتصادی مردم‬ ‫دخالت می کرد‪ .‬مالیات ها افزایش یافت‪ ،‬ثمره این مساله‬ ‫فشار به اقشار کم درامد و فقیر بود‪ .‬صنعتی شدن ایران مانند‬ ‫عصر صنعتی در اروپا نبود‪ .‬صنعت وارداتی و مونتاژ میراثی‬ ‫بود که تاکنون پابرجاست؛ هیچ کاری از پایه صورت نگرفت‬ ‫و کشور همچنان محتاج تکنولوژی صنعتی غرب بود‪ .‬موج‬ ‫اول هجوم به شــهرها در زمان او باتوجه به سیاست های‬ ‫مالیاتی اش شکل گرفت‪ .‬مالیات بر زمینداران بزرگ باعث‬ ‫شد که دهقانان برای کار به شــهر بیایند‪ ،‬شهرهای عمدتا‬ ‫سنتی و قدیمی نمی توانست جایی مناسب برای انها باشد‪.‬‬ ‫گرچه شــاه‪ ،‬طرحی نو درانداخته بود و محله های قدیمی ‬ ‫تهران را تخریب کرده بود اما هنوز شــهر مشکالت بسیار‬ ‫داشت؛ یکی از مهمترین انها شبکه اب رســانی بود که تا‬ ‫‪ 20‬سال بعد و در دهه سی شمسی همچنان باقی مانده بود‪.‬‬ ‫بسیاری معتقد هستند‪ ،‬مدرن سازی امرانه او بدون پای بست‬ ‫و ویران کننــده بود؛ گرچــه در ظاهر خط راه اهن کشــید و‬ ‫ساختمان مدرن ساخت و شبکه بهداشت عمومی تاسیس‬ ‫کرد اما در واقع ترمیم ناشــیانه خرابی هایی بود که در پس‬ ‫سال ها به وقوع پیوسته بود‪ .‬میراث او ثروت اندوزی بسیار‪،‬‬ ‫محدودیت شدید برای نخبگان جامعه و کشتار مخالفان و‬ ‫حکومت رعب و وحشت بر مردم بود‪.‬‬ ‫در این میــان احزاب بیشــماری کــه در پاییز ‪1320‬‬ ‫می روید امــا یک حزب سیاســی بیش از هــر حزبی نبض‬ ‫جامعه را در جریان داشت‪ .‬جالب اینجاست که حزب توده‬ ‫که به عنوان حزب طبقه کارگر‪ ،‬برخاســته از صنعتی شدن‬ ‫دوران رضاخان و فربه شــدن طبقه کارگر ســر برون اورده‬ ‫بود؛ هیچ گاه ادعای نمایندگی پرولتاریا را در ایران نداشت‬ ‫و اساس این حزب توسط موسسان ان طوری شکل گرفت‬ ‫که اطالق پرطمطراق حزب طبقه کارگر نیز توسط جنبش‬ ‫کارگر به رسمیت شناخته نشده است‪.‬‬ ‫پایه گذاران حزب توده از سه گروه سیاسی و اجتماعی‬ ‫بودنــد‪ .‬اول اکثریت «گــروه ‪ ۵۳‬نفر» که بــه همراه دکت ر‬ ‫تقی ارانی از ســال ‪ ۱۳۱۶‬به زندان افتــاده بودند‪ 53 .‬نفر‬ ‫عمدتا از دانشجویان و اساتید دانشگاه و نخبگان علمی و‬ ‫کارمندان عالی رتبه دولتی بودند‪ .‬هســته اولیه حزب توده‬ ‫را روشنفکران از این گروه تشــکیل داده بودند‪ .‬گروه دوم‬ ‫اما کمونیســت های قدیمی بودند که گاه در زندان با گروه‬ ‫‪ ۵۳‬نفر اشنا شده بودند‪ .‬کسانی مانند جعفر پیشه وری‪ ،‬رضا‬ ‫روستا‪ ،‬عبدالصمد کامبخش و ارداشس (اردشیر) اوانسیان‬ ‫کــه در اوایل قرن جدید شــیفته انقالب کمونیســتی و در‬ ‫واقع تشکیل دهنده حزب کمونیســت ایران در اوایل قرن‬ ‫جدید بودند‪ .‬بیشــتر انها در همکاری با ارگان های وابسته‬ ‫به شــوروی‪ ،‬گرفتار شــده‪ ،‬به زندان یا تبعید افتاده بودند‪.‬‬ ‫گروه سوم اما شــخصیت های ملی مانند ســلیمان میرزا و‬ ‫شمس زنجانی که کمونیست نبودند‪ ،‬اما گرایش های چپ‬ ‫داشــتند‪ .‬این گروه اما بعدها در مناسبات حزبی کامال کنار‬ ‫گذاشته شدند‪.‬‬ ‫در ان سال ها طبقه کارگر به معنایی که در کشورهای‬ ‫صنعتی همانند انگلستان و فرانســه وجود داشت در ایران‬ ‫حضور نداشتند‪ .‬تنها قســمت صنعتی ایران‪ ،‬صنایع نفت‬ ‫خوزستان بود که در اختیار شــرکت نفت ایران و انگلستان‬ ‫بود‪ .‬مهمترین موفقیت حزب توده در سازماندهی کارگران‪،‬‬ ‫در یک حرکت اعتراضی شکل گرفت که تنها تابلوی حزب‬ ‫توده در ان باال نبود و «شــورای متحده مرکزی کارگران و‬ ‫زحمتکشــان» به همراه حزب توده در روزکارگر ‪ 1325‬در‬ ‫ابادان یک راهپیمایی بزرگ ‪ ۸۰٬۰۰۰‬نفری در ابادان نشان‬ ‫داد‪ .‬شــورای متحده کارگری در واقع از حدود ‪ 33‬اتحادیه‬ ‫صنفی کارگری و صنایع وابســته تشکیل شــده بود و لزوما‬ ‫وابستگی رسمی به حزب توده نداشت‪.‬‬ ‫بر اساس نوشته اقای ابراهامیان درکتاب ایران بین‬ ‫دو انقالب در واقع پشتیبانان اصلی حزب توده درکنار طبقه‬ ‫کارگر طبقه متوســط بود‪ .‬به نوشــته این کتاب و براساس‬ ‫ســندی از ســفارت انگلیس نفوذ حزب در بین مهندسان‪،‬‬ ‫استادان دانشگاه و دانشــجویان‪ ،‬روشــنفکران‪ ،‬به ویژه‬ ‫نویســندگان‪ ،‬زنــان دارای تحصیالت جدیــد و همچنین‬ ‫افســران ارتش‪ ،‬بسیار اشــکار بود‪ .‬در ســال ‪ ۱۳۲۵‬و سه‬ ‫سال پس از شــروع فعالیت حزب در دانشــکده ها‪ ،‬رئیس‬ ‫دانشگاه تهران به سفیر انگلیس گفته بود «بیشتر چهارهزار‬ ‫دانشــجوی دانشــگاه‪ ،‬به شــدت تحت تاثیر حــزب توده‬ ‫می باشند‪ ».‬بین سال های ‪ ۱۳۲۶‬تا ‪ ۱۳۳۰‬اعتصاب های‬ ‫موفقی به منظور اعتراض به حضور پلیس در دانشکده ها‬ ‫و اخراج دانشجویان‪ ،‬بهبود امکانات رفاهی و نیز پشتیبانی‬ ‫از مبارزه علیه انگلیس توسط دانشجویان صورت پذیرفت‪.‬‬ ‫«تهران مصور»‪ ،‬مجله هفتگی معروف تهران‪ ،‬اواســط‬ ‫سال ‪ ۱۳۳۰‬نوشــت که ‪ ۲۵‬درصد از دانشجویان‪ ،‬اعضای‬ ‫مخفی حزب تــوده بــوده و ‪ ۵۰‬درصد دیگر هــوادار انند‪.‬‬ ‫همچنین مسئوالن دانشگاه‪ ،‬در اواخر همان سال‪ ،‬هشدار‬ ‫می دادند که در نتیجه تبلیغات دبیران دبیرســتان ها‪۷۵ ،‬‬ ‫درصد دانشجویان تازه وارد‪ ،‬کمونیست هستند‪.‬‬ ‫جالب اینجاست که روشنفکران چپ میراث دار حزب‬ ‫توده بودند؛ بسیاری از نویســندگان و بزرگان دهه بیست تا‬ ‫پنجاه شمســی همگی گرایش های چپ داشــتند یا اینکه‬ ‫برای مدتــی عضو حزب تــوده ایران بودند‪ .‬نویســندگانی‬ ‫که شــاید همانند جالل ال احمد گرچه در میانه راه از قطار‬ ‫پرشتاب حزب توده پیاده شــده بودند اما چپگرایی خود را‬ ‫حفظ کردند‪ .‬از صادق هدایت تا نیما یوشــیج و سیاووش‬ ‫کســرایی و رهی معیری همگی عضو حزب تــوده بودند‪.‬‬ ‫باز همین کتاب ایــران میان دو انقالب اقــای ابراهامیان‬ ‫به نقل تایمــز لندن‪ ،‬در ســال ‪ ۱۳۲۶‬می نویســد‪« :‬حزب‬ ‫توده در اوج قدرت خود‪ ،‬با استعدادترین و فرهیخته ترین‬ ‫اعضای نسل جوان ایران را جذب کرد» و همچنین مجله‬ ‫فرانســوی ابزرواتور‪ ،‬در اواسط سال ‪ ،۱۳۳۱‬نوشته است‪:‬‬ ‫«دیپلمات های غربی پذیرفته اند که ‪ ۳۰‬درصد روشنفکران‬ ‫ایرانی در حزب توده فعالیت می کننــد و بقیه‪ ،‬به جز اندک‬ ‫افراد هوادار انگلیس و امریکا‪ ،‬همه طرفدار ان حزب اند‪».‬‬ ‫حزب توده همچنین بــه دلیل مخالف خوانــی روحانیون‬ ‫و بازاریــان در میان عامه مردم و روســتاییان جزء در اندک‬ ‫مناطق مرزی ایران با شوروی توفیقی نیافت‪.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫پیشروی تندروها‬ ‫دوره سیاسی در امریکا به سود تندروها تماممی شود‪ .‬همهنظرسنجی هانشانمی دهدکهدر‬ ‫دو حزب دموکرات و جمهوریخواه هیالری کلینتون و دونالد ترامپ پیشتاز رقابت ها هستند‪ .‬این دو‬ ‫باوجودهمهتفاوت هاوتعارض هانمادیازدگردیسیجامعهامریکاازسال‪ 2008‬تابهامروز هستند‪.‬‬ ‫جامعه ای که از چپ گرایی به سمت راست گرایی در حال چرخش است‪ .‬هم ترامپ وهم هیالری در‬ ‫سیاستخارجیازخطمشیسخت گیرانهدرقبالبحران هایبین المللیپیرویمی کنند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫ترامپدرنظرسنجی هانامزددموکرات هارا تعقیبمی کند‬ ‫بین الملل‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫بخت بلند هیالری‬ ‫‪1‬‬ ‫ارش فرحزاد‬ ‫خبرنگار‬ ‫اگــر انتخابــات ریاســت جمهوری امریــکا همیــن‬ ‫امروز برگزار شــود‪ ،‬دونالد ترامپ چهره جنجالی انتخابات‬ ‫امریکا در مقابل هیالری کلینتون بازنده خواهد شــد‪.‬این‬ ‫نظرســنجی نشــان می دهد اگر ترامپ در مقابــل روبیو‪،‬‬ ‫ســناتور ایالت فلوریــدا قرار بگیــرد‪ ،‬این میلیــاردر پرنفوذ‬ ‫بخش امــاک‪ ،‬از حمایــت ‪ 40‬درصــدی رای دهندگان‬ ‫جمهوریخواه و مســتقل برخــوردار خواهد بــود‪ ،‬در حالی‬ ‫که تنها ‪ 34‬درصــد از روبیو حمایت می کننــد‪ 27 ،‬درصد از‬ ‫شرکت کنندگان در نظرســنجی گفتند‪ ،‬رای نخواهند داد‪.‬‬ ‫بر اساس این نظرسنجی‪ ،‬کروز و روبیو به ترتیب در رتبه های‬ ‫دوم و چهارم رقابت بین نامزدهای جمهوریخواه قرار دارند‪.‬‬ ‫اما با وجود اینک ه ترامپ ماه هاســت پیشــتازی خــود را در‬ ‫نظرســنجی های جمهوریخواهان حفظ کرده ‪ ،‬اگر امروز‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری امریکا برگزار شود‪ ،‬وی در مقابل‬ ‫هیالری کلینتون‪ ،‬نامزد پیشتاز حزب دموکرات کم خواهد‬ ‫اورد‪ .‬بر اســاس نظرســنجی رویترز‪ -‬ایپســوس‪ ،‬در رقابت‬ ‫رو در روی ایــن دو‪ ،‬وزیر امور خارجه ســابق از حمایت ‪40‬‬ ‫درصدی تمام رای دهندگان برخوردار خواهد بود‪ ،‬در حالی‬ ‫که درصد حمایت از ترامپ ‪ 29‬درصد خواهد بود‪ .‬هشــت‬ ‫درصد از شرکت کنندگان در نظرســنجی گفتند‪ ،‬نمی دانند‬ ‫که در رقابت بین این دو نامزد‪ ،‬از کدام یک حمایت خواهند‬ ‫کرد‪ 14 .‬درصد هم گفته اند که به هیچ کدام رای نخواهند‬ ‫داد و ‪ 9‬درصد دیگر اعــام کرده اند که بــه هیچ وجه رای‬ ‫نخواهند داد‪ .‬کمتر از دوماه تا نخستین رقابت درون حزبی‬ ‫دوئل تاجر و سیاستمدار‬ ‫چه کسانی نامزد نهایی حزب دموکرات‬ ‫و جمهوریخواه در انتخابات ‪2016‬‬ ‫خواهند بود؟‬ ‫نظرسنجی ها نشان از پیشتازی هیالری کلینتون در میان‬ ‫حامیــان دموکرات ها و افراد مســتقل با گرایش به ســوی‬ ‫دموکرات ها حکایت دارد‪ .‬نکته جالب این اســت که ارای‬ ‫حامیان جمهوریخواهان در میان افراد عادی و تحصیلکرده‬ ‫متفاوت اســت‪ .‬در میــان تحصیلکرده های دانشــگاهی‬ ‫رقابتی نزدیک میان چهار رقیب وجود دارد‪ .‬تد کروز با ‪22‬‬ ‫درصد‪ ،‬بن کارسون و مارکو روبیو با ‪ 19‬درصد و ترامپ با ‪18‬‬ ‫درصد قرار گرفته اند‪ .‬اما در میان افراد عادی ترامپ با ‪46‬‬ ‫درصد در راس قرار دارد‪.‬‬ ‫حمایت هــا از تــد کــروز ‪ 12‬درصــد‪ ،‬کارســون ‪11‬‬ ‫درصد و روبیو هشــت درصد بوده اســت‪ .‬بیشــتر حامیان‬ ‫جمهوریخواهان معتقدند که در اداره اقتصاد امریکا‪ ،‬مساله‬ ‫بودجه فدرال‪ ،‬مهاجرت های غیرقانونی‪ ،‬مقابله با داعش و‬ ‫سیاست خارجی می توان ب ه ترامپ اعتماد کرد‪ .‬رقابت داغ‬ ‫و نفسگیری در دو جبهه دموکرات ها و جمهوریخواهان در‬ ‫جریان است و نامزدهای دو طرف همچنان عالوه بر اینکه‬ ‫تالش می کنند نامزد اول حزب خود در انتخابات اتی باشند‪،‬‬ ‫نیم نگاهی به فعالیت های دموکرات ها نیــز دارند‪ .‬در این‬ ‫میان‪ ،‬مباحث مختلفی در بحث هــای نامزدهای دو گروه‬ ‫مطرح بوده است‪.‬‬ ‫این نامزدها به دنبــال انتقاد از سیاســت های حزب‬ ‫رقیب در زمینه های مختلف برای رســیدن به اهداف خود‬ ‫هیالری کلینتون با تاکید بر اینکه شکست‬ ‫نظامی داعش بدون نیــروی زمینی امکان پذیر‬ ‫نیست‪ ،‬معتقد است که اگر ایاالت متحده یک‬ ‫مطلب از ‪ 15‬ســال جنگ در عراق و افغانستان‬ ‫اموخته باشــد‪ ،‬این است که ســرزمین ها باید‬ ‫برای امنیت خود اقــدام کنند؛ امریــکا به انان‬ ‫کمک خواهد کرد‪ ،‬اما جایگزین انان نخواهد شد‬ ‫هســتند‪ .‬امریکا دارای ‪ 50‬ایالت است که هر ایالت دارای‬ ‫دو سناتور و بر اساس بافت جمعیتی تعدادی از نمایندگان‬ ‫مجلس اســت و هر چه تعــداد نمایندگان مجلس بیشــتر‬ ‫باشد‪ ،‬ان ایالت دارای اعضای هیات انتخاباتی (الکترال‬ ‫کالج) اســت و به همین دلیل نقــش ایالت هایی همچون‬ ‫کالیفرنیا‪ ،‬تگزاس و نیویورک در انتخابات نامزد و حزب پیروز‬ ‫تعیین کننده است‪.‬‬ ‫اقتصاد و مسائل داخلی‬ ‫از جمله موارد مهــم دیگری که در ایــن برهه زمانی‬ ‫به دنبال فعالیت های داعش در سراســر جهــان می تواند‬ ‫برای رای دهندگان در امریکا مهم تلقی شود‪ ،‬دیدگاه های‬ ‫نامزدها در مورد سیاست خارجی است‪ .‬قطعا رویکردهای‬ ‫جدی و مقتدر نامزدها در عرصه مقابله با تروریسم می تواند‬ ‫اندک دلگرمی بــرای امریکایی هایی که اکنون به شــدت‬ ‫نگران وقوع حمالت مشــابه حمالت تروریســتی پاریس‬ ‫هستند‪ ،‬باشد‪ .‬یکی از نکاتی که دموکرات ها تا حدودی به‬ ‫ان تکیه کرده اند این است که در دوره اوباما همچون دوران‬ ‫بوش پسر‪ ،‬امریکا به هیچ کشوری لشکرکشی نکرد اما مردم‬ ‫امریکا به خوبی می دانند که سیاســت های مداخله جویانه‬ ‫خ ســفید در دوران اوبامــا نیــز تنش هــای‬ ‫و خصمانــه کا ‬ ‫جــدی در برخی از کشــورهای جهان ایجاد کرده اســت‪.‬‬ ‫جمهوریخواهان همواره تالش کرده اند تا ضعف سیاست‬ ‫خارجــی دوران اوباما را به عنــوان اهرمی انتقــادی علیه‬ ‫دموکرات ها مورد استفاده قرار دهند‪ .‬مساله مهم دیگر تحت‬ ‫پوشش سیاست خارجی اتخاذ استراتژی مورد قبول مردم‬ ‫امریکا توسط نامزدهای انتخابات است‪ .‬گرچه نامزدهای‬ ‫هر دو حــزب خواهان اقدام جــدی امریــکا علیه داعش‬ ‫هســتند اما به نظر می رســد باتوجه به ســابقه جنگ طلبی‬ ‫جمهوریخواهان نامزدهای این گروه اقدام نظامی گسترده‬ ‫و تمام عیار را علیه داعش خواستارند اما باتوجه به دیدگاه‬ ‫منفی مردم امریکا نســبت بــه اقدامات نظامــی فرامرزی‬ ‫مشخص نیست که ایا رویکرد جمهوریخواهان برای اغاز‬ ‫گ تمام عیار امریکا علیه داعش مورد قبول عموم مردم‬ ‫جن ‬ ‫امریکا قرار خواهد گرفت یا خیر‪.‬‬ ‫در ســوی دیگر‪ ،‬دموکرات هــا نظر دیگــری دارند‪.‬‬ ‫هیالری کلینتون با بازگرداندن نیروهــای رزمی امریکا به‬ ‫عراق و سوریه مخالفت کرد‪ .‬این نامزد دموکرات انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری امریــکا در اظهارنظــری گفته اســت‪:‬‬ ‫ی خــود را بــرای جنگ با‬ ‫«واشــنگتن نبایــد نیروهای رزم ‬ ‫داعش به عراق و ســوریه باز گرداند‪ .‬اعزام نیروهای رزمی ‬ ‫عراق و سوریه برای جنگ با داعش شانسی برای موفقیت‬ ‫ندارد‪ ».‬ایــن نامزد انتخابــات ریاســت جمهوری امریکا‪،‬‬ ‫پیش تر ایجاد یک منطقــه پرواز ممنوع در خاک ســوریه‬ ‫را خواســتار شــده بود‪ .‬نامــزد دموکرات هــا در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری ‪ ،2016‬در اظهارنظر دیگری گفته است‪:‬‬ ‫راهبرد ما باید ســه عنصر اصلی داشــته باشــد‪ :‬نخست‪،‬‬ ‫شکست داعش در سوریه‪ ،‬عراق و سراسر خاورمیانه؛ دوم‪،‬‬ ‫انهدام زیرساخت های تروریســم که انتقال ستیزه جویان‬ ‫را تسهیل می کند و تامین ســاح و تبلیغات جهانی اش را‬ ‫برعهده دارد؛ ســوم‪ ،‬تقویت پدافند خــود و متحدان علیه‬ ‫تهدیدهای داخلی و خارجی‪.‬‬ ‫هیالری کلینتون با تاکید بر اینکه شکســت نظامی‬ ‫داعش بدون نیروی زمینی امکان پذیر نیست‪ ،‬معتقد است‬ ‫که اگــر ایاالت متحده یــک مطلب از ‪ 15‬ســال جنگ در‬ ‫عراق و افغانستان اموخته باشد‪ ،‬این است که سرزمین ها‬ ‫باید برای امنیت خود اقــدام کنند؛ امریکا بــه انان کمک‬ ‫خواهد کرد‪ ،‬اما جایگزیــن انان نخواهد شــد‪ .‬ترامپ نیز‬ ‫اخیــرا در اظهارنظری گفت که طــرح وی بــرای مبارزه با‬ ‫تروریســت های داعش نه تنهــا نیروهای ایــن گروه بلکه‬ ‫خانواده های انها را نیز هدف قرار می دهد ‪ .‬ترامپ همچنین‬ ‫نظرات افراطی در قبال مسلمانان دارد‪ .‬وی در اظهارنظری‬ ‫گفته اســت مســاجد در امریکا باید تحت نظر قرار گیرند‪.‬‬ ‫وی نخستین بار ایده ثبت اطالعات مســلمانان امریکا را‬ ‫در یک پایگاه داده ها مطرح کرده است‪ .‬دیدگاه های این‬ ‫نامزدها در قبال سیاست های اتی کاخ سفید در اروپا و ناتو‬ ‫نیز از جمله مباحثی بوده که به دلیل نقش روسیه برای هر‬ ‫دو طرف جذاب اســت‪ .‬انچه مســلم بوده مخالفت هر دو‬ ‫حزب با سیاســت های توســعه طلبانه روس هاست‪ .‬قطعا‬ ‫رئیس جمهوری بعــدی امریکا چالــش چگونگی تعامل با‬ ‫روسیه را نیز در سر می پروراند‪ .‬نامزدهای انتخاباتی هر دو‬ ‫حزب‪ ،‬به دنبال مهار روسیه و تعامل بیشتر امریکا با اروپا و‬ ‫ناتو نیز هستند‪ .‬گسترش ناتو به سوی مرزهای روسیه نیز از‬ ‫جمله دیگر چالش های رئیس جمهوری بعدی امریکا ست‪.‬‬ ‫امنیت ملی‬ ‫در روزهای اخیر پــس از حادثه تروریســتی پاریس‬ ‫و اتخاذ تدابیر امنیتی گســترده در چندین کشــور جهان‪،‬‬ ‫نامزدهای انتخابــات امریکا نیز تالش کرده انــد تا از این‬ ‫موضوع به نفع خود سود ببرند و با دادن وعده های مختلف‬ ‫در راســتای تقویت امور امنیتی‪ ،‬ارای بیشتری را در میان‬ ‫مردم امریکا به دســت بیاورنــد‪ .‬انچه در ایــن برهه زمانی‬ ‫بــرای دولتمــردان امریکایی مهــم به شــمار می رود‪ ،‬کم‬ ‫کردن نگرانی های مردم امریکا ســت‪ .‬مشــخص نیست‬ ‫که وعده هــای نامزدهــای انتخاباتی تا چه میــزان موثر‬ ‫خواهد بود امــا فعالیت های داعــش نگرانی های امنیتی‬ ‫را در امریکا به وجود اورده اســت‪ .‬دولتمــردان امریکایی‬ ‫قطعا موضوع مقابله با تروریسم را بهانه ای برای گسترش‬ ‫رصد فعالیت های مردم عــادی به دســت می گیرند‪ .‬باید‬ ‫دید موضوع امنیــت ملی و انتخابات اتــی در امریکا تا چه‬ ‫میزان می تواند به یکدیگر برای رســیدن به نتیجه نهایی‬ ‫گره بخورد‪.‬‬ ‫اوارگان و بحران مهاجرت‬ ‫مساله پذیرش اوارگان ســوری و عراقی به یک نزاع‬ ‫سیاسی در رقابت برای دستیابی به ریاست جمهوری امریکا‬ ‫تبدل شــده اســت‪ .‬برخی از نامزدهای ریاســت جمهوری‬ ‫امریکا از جمله «دونال د ترامپ» و «بن کارسون» مخالفت‬ ‫جدی خود را با برنامه مهاجرتی کاخ سفید اعالم کرده اند‪ .‬‬ ‫ترامپ در اظهارنظری به طور علنی اعالم کرد که در صورت‬ ‫پیروزی در انتخابــات از ورود همه اوارگان ســوری اعم از‬ ‫مسیحیان و مسلمانان ممانعت خواهد کرد‪.‬‬ ‫در سوی دیگر‪« ،‬هیالری کلینتون» نامزد دموکرات‬ ‫ریاست جمهوری امریکا از پیشــنهاد تد کروز و جب بوش‬ ‫دیگر نامزدهای انتخاباتی برای اولویت قائل شــدن برای‬ ‫کمک به اوارگان مسیحی نسبت به مسلمانان انتقاد کرد‪.‬در‬ ‫حالی که برخی از مخالفان پذیرش اوارگان سوری مدعی اند‬ ‫که انهــا تهدیدی امنیتی هســتند‪ ،‬به گفتــه «زاویربکرا»‬ ‫نماینده دموکرات از کالیفرنیا در مجلس نمایندگان امریکا‪،‬‬ ‫‪ 750‬هزار اواره ســوری از زمان حوادث یازده ســپتامبر در‬ ‫امریکا اسکان داده شــده اند و تاکنون هیچ یک از انها به‬ ‫اتهامات تروریستی در امریکا بازداشت نشده اند‪ .‬مخالفت‬ ‫جمهوریخواهان با طرح اوباما درباره پذیرش ‪ 10‬هزار اواره‬ ‫سوری در سال ‪ 2016‬و افزایش احتمالی ان در سال ‪2017‬‬ ‫در حالی مطرح شده است که امریکا با مداخله نظامی خود‬ ‫در کشورهای عراق‪ ،‬ســوریه و افغانســتان مسبب اصلی‬ ‫بحران کنونی مهاجرت در اروپا محسوب می شود‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬پولیتیکو‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫بازی در زمین سوریه‬ ‫روابط مسکو ‪ -‬واشنگتن خاکستری‬ ‫است‬ ‫بین الملل‬ ‫مردم امریکا بیشتر از انکه مســائل خارجی برایشان‬ ‫مهم باشــند‪ ،‬به دنبال این هســتند تــا بداننــد نامزدهای‬ ‫انتخاباتی در مورد مسائل داخلی به ویژه اقتصاد این کشور‬ ‫چه دیدگاه هایی دارند‪ .‬قطعا مســاله اقتصاد می تواند برگ‬ ‫برنــده نامزدهای انتخاباتی باشــد‪ .‬اگر نامــزدی در جبهه‬ ‫دموکرات ها و جمهوریخواهان بتواند دیدگاه های اقتصادی‬ ‫خود را برای مردم این کشــور روشــن بیان کند و انها نیز به‬ ‫این سیاســت ها اعتماد کنند‪ ،‬مطمئنا رای خوبی در میان‬ ‫امریکایی ها خواهد داشت‪.‬‬ ‫افریقای شیعی‬ ‫شیعیان در کدام کشورهای قاره‬ ‫سیاه پراکنده شدند؟‬ ‫‪55‬‬ ‫بین الملل‬ ‫دوئل تاجر و سیاستمدار‬ ‫چه کسانی نامزد نهایی حزب دموکرات و جمهوریخواه در انتخابات ‪ 2016‬خواهند بود؟‬ ‫مهدی نیکوئی‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪2‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫نظرسنجی جدید رویترز که با همکاری ایپسوس انجام‬ ‫شــده ‪ ،‬نشــان می دهد که اگر انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫امریکا همین امروز برگزار شود‪ ،‬کلینتون برنده این انتخابات‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫بر اســاس این نظرســنجی کــه روز دوشــنبه به طور‬ ‫مشترک توســط رویترز و ایپســوس انجام گرفت‪ ،‬دونالد‬ ‫ ترامــپ در رقابت تن بــه تن با هــر یک از رقبــای نزدیک‬ ‫هم حزبی اش‪ ،‬یعنی تد کروز و مارکو روبیو برنده خواهد بود‪،‬‬ ‫اما اگر انتخابــات همین امروز برگزار شــود‪ ،‬وی در مقابل‬ ‫هیالری کلینتون بازنده خواهد شد‪.‬‬ ‫این نظرسنجی نشان داد اگر ترامپ در مقابل روبیو‪،‬‬ ‫سناتور ایالت فلوریدا قرار بگیرد‪ ،‬این میلیاردر پرنفوذ بخش‬ ‫امالک‪ ،‬از حمایت ‪ 40‬درصدی رای دهندگان جمهوریخواه‬ ‫و مستقل برخوردار خواهد بود‪ ،‬در حالی که تنها ‪ 34‬درصد‬ ‫از روبیو حمایت می کنند‪ 27 .‬درصد از شــرکت کنندگان در‬ ‫نظرسنجی گفتند‪ ،‬رای نخواهند داد‪.‬‬ ‫بر اساس این نظرســنجی‪ ،‬کروز و روبیو به ترتیب در‬ ‫رتبه های دوم و چهارم رقابت بین نامزدهای جمهوریخواه‬ ‫قرار دارند‪ .‬اما با وجود اینکه ترامپ ماه ها ســت پیشــتازی‬ ‫خود را در نظرســنجی های جمهوریخواهــان حفظ کرده ‪،‬‬ ‫اگر امروز انتخابات ریاســت جمهوری امریکا برگزار شود‪،‬‬ ‫در مقابل هیالری کلینتون‪ ،‬نامزد پیشــتاز حزب دموکرات‬ ‫کم خواهد اورد‪ .‬بر اساس نظرسنجی رویترز ‪ /‬ایپسوس‪ ،‬در‬ ‫رقابت رو درروی این دو‪ ،‬وزیر امور خارجه سابق از حمایت‬ ‫‪ 40‬درصدی تمام رای دهندگان برخــوردار خواهد بود‪ ،‬در‬ ‫حالی که درصد حمایت از ترامپ ‪ 29‬درصد خواهد بود‪.‬‬ ‫هشت درصد از شرکت کنندگان در نظرسنجی گفتند‪،‬‬ ‫نمی دانند کــه در رقابت بین ایــن دو نامــزد‪ ،‬از کدام یک‬ ‫حمایت خواهند کرد‪ 14 .‬درصد هم گفته اند که به هیچ کدام‬ ‫رای نخواهند داد و ‪ 9‬درصد دیگر اعالم کرده اند که به هیچ‬ ‫وجه رای نخواهند داد‪ .‬این تحقیق که از ‪ 1627‬نفر از همه‬ ‫احزاب صورت گرفته‪ ،‬در فاصله روزهای ‪ 16‬تا ‪ 21‬دسامبر‬ ‫انجام شده است‪.‬‬ ‫نظرسنجی کوئینی پیاک‬ ‫ســایر نظرســنجی های معتبر امریکا هم این نتایج‬ ‫را تاییــد می کنند‪ .‬در حــال حاضر‪ ،‬مهمتریــن نامزدهای‬ ‫دموکــرات‪ ،‬کلینتــون و ســاندرز هســتند و در بیــن‬ ‫جمهوریخواهان هم می توان ترامــپ‪ ،‬کروز و مارکو روبیو‬ ‫را دارای بیشــترین شــانس برای حضــور در مرحله نهایی‬ ‫انتخابات دانست‪ .‬هر چند دنیای سیاست‪ ،‬دنیای عجایب‬ ‫اســت و در ماه هــای گذشــته‪ ،‬بارها وضعیــت و موقعیت‬ ‫نامزدهای انتخابات ‪ 2016‬ایاالت متحده دگرگون شــده‬ ‫است‪.‬‬ ‫در ماه های مه و ژوئن‪ ،‬جب بوش بیشــترین ارا را به‬ ‫خود اختصــاص داده بــود و مارکو روبیو هم بــا انتقادات و‬ ‫نظرات عجیب خود‪ ،‬توجه اذهــان عمومی را به خود جلب‬ ‫می کرد‪ .‬با این حال از تابســتان و با اعــام کاندیداتوری‬ ‫دونالد ترامــپ‪ ،‬اوضــاع به نفــع او تغییــر کــرد‪ .‬در جبهه‬ ‫دموکرات ها هم مدت ها است که هیالری کلینتون در صدر‬ ‫ارا قرار دارد‪ .‬در ادامه می توانید نتایج نظرسنجی دانشگاه‬ ‫کوئینی پیــاک را در مقایســه زوجــی برتریــن نامزدهای‬ ‫جمهوریخواه و دموکرات مشاهده کنید‪( :‬عکس ‪)1‬‬ ‫همان طور کــه نمودارهای زیرین نشــان می دهد‪،‬‬ ‫کلینتون در مقایســه با ســاندرز‪ ،‬در انتخابات نهایی توان‬ ‫بیشــتری برای رقابت با نامزدهای جمهوریخواه دارد و در‬ ‫صورتی کــه او بتواند به روند چند ماه اخیــر خود در کمپین‬ ‫انتخاباتی ادامه دهد‪ ،‬شانس زیادی برای تصاحب کرسی‬ ‫ریاســت جمهوری ایاالت متحده امریکا در دوره ‪ 4‬ســاله‬ ‫بعدی خواهد داشت‪.‬‬ ‫در ادامه انتخابات‪ ،‬برگ برنده نامزدها چیست؟‬ ‫امریکا دشــمنان زیادی دارد و به نظر می رسد که در‬ ‫جهان پراشــوب کنونی‪ ،‬بیــش از سیاســت های داخلی‪،‬‬ ‫تصمیماتخارجینامزدهایریاست جمهوریامریکا تعیین‬ ‫کننده بخت انهــا برای به قدرت رســیدن اســت‪ .‬در یک‬ ‫نظرســنجی که موسســه «پولتیکو» ان را انجــام داد‪ ،‬از‬ ‫مخاطبان و شــرکت کنندگان در نظرسنجی پرسیده شد که‬ ‫دشمن اصلی امنیت امریکا چه شخصی است‪ .‬همان طور‬ ‫که در تصویر زیر مشاهده می کنید‪ ،‬بیشترین تعداد از مردم‬ ‫امریکا از اقدامات رهبــر داعش در هراس هســتند و او را‬ ‫اصلی ترین دشــمن خود می دانند‪ .‬با این وضعیت‪ ،‬به نظر‬ ‫می رســد که نامزدی در ادامه رقابت موفق خواهد بود که‬ ‫بتواند افکار عمومی جامعه خود را در خصوص اینده داعش‬ ‫ی جلب کند‪(.‬عکس ‪)2‬‬ ‫و حفظ امنیت مل ‬ ‫نظر نامزدهای برجسته در قبال داعش‬ ‫کلینتون‪ :‬هدف مــا بــازداری یا محصور کــردن داعش‬ ‫نیست‪ .‬هدف ما شکست و از بین بردن این گروه است‪.‬‬ ‫برنی ساندرز‪ :‬ما باید تا انجا که می توانیم برای از بین بردن‬ ‫داعش بی رحم و مصمم باشــیم‪ .‬ما درس هایی از گذشته‬ ‫گرفته ایم و اکنون می دانیم که به تنهایی نمی توانیم با این‬ ‫افراط گرایان بجنگیم‪.‬‬ ‫تد کروز‪ :‬شما نمی توانید با دست کشیدن از اسلحه های‬ ‫خود‪ ،‬از دست این مجرمان خالص شــوید‪ .‬برای این کار‬ ‫باید از سالح استفاده کرد‪.‬‬ ‫مارکو روبیو‪ :‬ما نمی توانیم پس زمینه مهاجران ســوری را‬ ‫کروز‪ -‬کلینتون‬ ‫روبیو‪ -‬کلینتون‬ ‫ترامپ‪ -‬کلینتون‬ ‫کروز‪ -‬ساندرز‬ ‫روبیو‪ -‬ساندرز‬ ‫ترامپ‪ -‬ساندرز‬ ‫بین الملل‬ ‫برگ برنده‬ ‫بررسی کنیم‪ .‬نمی توان تلفن را برداشت و با سوریه تماس‬ ‫گرفت‪ .‬به همین دلیل اســت که من می گویم نمی توانیم‬ ‫مهاجران بیشــتری بپذیریــم‪ .‬این موضوع بــه معنای ان ‬ ‫نیست که ما نمی خواهیم کمک کنیم‪ .‬به معنای ان است‬ ‫که نمی توانیم‪.‬‬ ‫دونالد ترامپ‪ :‬راه مصون ماندن از حمالت تروریســتی‬ ‫داعش‪ ،‬ممانعت از ورود مسلمانان به کشور است‪ .‬مساجد‬ ‫باید تحت نظارت کامل قرار بگیرند‪.‬‬ ‫چه چیزی می تواند به شانس نهایی انها ضربه بزند؟‬ ‫معرفی ‪ 5‬نامزد محتمل در رقابت نهایی‬ ‫کلینتون‪ :‬وی همسر رئیس جمهوری سابق امریکا‪ ،‬وکیل‪،‬‬ ‫وزیر امور خارجه در دور اول رئیس جمهوری «باراک اوباما»‬ ‫و سناتور ســابق ایالت نیویورک است‪ .‬اکثر دموکرات های‬ ‫امریکا هوادار کلینتون هســتند و احتمال پیروزی وی در‬ ‫انتخابات درون حزبی‪ ،‬بسیار زیاد است‪.‬‬ ‫برنی ســاندرز‪ :‬ســندرز بین ســال های ‪ ۱۹۹۱‬تا ‪۲۰۰۷‬‬ ‫نماینده ایالت ورمونت در کنگره بوده و پس از ان به عنوان‬ ‫سناتور فعالیت کرده است‪ .‬هواداران وی را دموکرات های‬ ‫چپگرا و افرادی که از انتخــاب مجدد یک «کلینتون» به‬ ‫سمت ریاست جمهوری و حمایت وی از ثروتمندان نگران‬ ‫هستند‪ ،‬تشــکیل می دهند‪ .‬زمانی که سندرز نامزدی خود‬ ‫را در انتخابات ریاســت جمهوری اعالم کرد‪ ،‬پیروزی وی‬ ‫بسیار دور از انتظار به نظر می رسید‪ .‬اما در نظرسنجی های‬ ‫کنونی‪ ،‬سندرز گاهی شانه به شانه و حتی باال تر از کلینتون‬ ‫قرار می گیــرد‪ .‬البته همان طــور که کار شناســان اعالم‬ ‫کرده اند‪ ،‬رای دهندگان در انتخابات درون حزبی اصلی‪ ،‬به‬ ‫کاندیدایی تمایل خواهند داشت که احتمال پیروزی اش در‬ ‫رقابت با نامزد حزب جمهوریخوا ه بیشتر باشد‪.‬‬ ‫تد کروز‪ :‬کروز‪ ،‬معاون سابق دادستان کل امریکا در زمان‬ ‫ریاست جمهوری جورج بوش (پسر) بوده و اکنون به عنوان‬ ‫ســناتور ایالت تگــزاس فعالیت می کنــد‪ .‬محافظه کاران‬ ‫افراطــی‪ ،‬افــرادی که مخالــف «رنــد پاول» هســتند و‬ ‫محافظــه کاران اجتماعــی‪ ،‬هــواداران کروز را تشــکیل‬ ‫می دهند‪ .‬کروز کار دشــواری را برای پیروزی در انتخابات‬ ‫درون حزبی جمهوریخواهان پیش رو دارد‪ .‬اما وی می تواند‬ ‫با یک اســتراتژی خوب‪ ،‬ب ا ترامپ‪ ،‬بوش و سایرین رقابت‬ ‫نزدیکی داشته باشد‪.‬‬ ‫مارکو روبیو‪ :‬روبیو دارای اصلیتی کوبایی‪-‬امریکایی است‬ ‫و در سال ‪ ۲۰۱۰‬با ورود به سنا در عرصه سیاست به شهرت‬ ‫رســید‪ .‬بســیاری از تحلیلگران وی را به عنوان کاندیدای‬ ‫پیشــتاز حزب جمهوریخواه معرفی می کنند‪ .‬روبیو ارتباط‬ ‫خوبی با اقشار و جهت های فکری مختلف موجود در جامعه‬ ‫امریک ا برقرار کرده است‪ .‬دموکرات های امریکا نی ز بیشتر از‬ ‫هر کاندیدای جمهوریخواه دیگری‪ ،‬نگران پیروزی روبیو در‬ ‫انتخابات نهایی هستند‪.‬‬ ‫دونالد ترامپ‪ :‬ترامپ تاجر موفق‪ ،‬سرمایه گذار امالک‪،‬‬ ‫نویسنده و مجری تلویزیونی میلیاردر است‪ .‬هواداران وی‬ ‫را بخش بزرگی از رای دهندگان در نظر ســنجی های حزب‬ ‫جمهوریخواه‪ ،‬بعضی از دموکرات ها و نژادپرستان تشکیل‬ ‫می دهند‪ .‬این درحالی اســت که سایر جمهوریخواهان از‬ ‫این محبوبیت ترامپ‪ ،‬وحشت زده به نظر می رسند ‪ .‬ترامپ‬ ‫همچنان در نظرسنجی های حزب جمهوریخواه رتبه اول را‬ ‫دارد‪ ،‬اما منتقدان بر این باورند که ارای وی با نزدیک شدن‬ ‫به انتخابات اصلی‪ ،‬ریزش خواهد کرد‪.‬‬ ‫هیالری کلینتون‬ ‫مسائل مختلف‬ ‫حزب‬ ‫جمهوری خواه‬ ‫دموکرات‬ ‫سوابق‬ ‫مدیرعامل‬ ‫سازمان ترامپ‬ ‫سوابق سیاسی‬ ‫بدون سابقه‬ ‫سوابق حرفه ای‬ ‫بنیانگذار و رئیس سازمان ترامپ‬ ‫استاد حقوق دانشگاه ارکانزاس‬ ‫مخالف‬ ‫به شدت موافق‬ ‫به شدت موافق‬ ‫به شدت مخالف‬ ‫اولویت بخشی به انرژی پاک‬ ‫به شدت مخالف‬ ‫به شدت موافق‬ ‫گسترش نظامی‬ ‫به شدت موافق‬ ‫مخالف‬ ‫سقط جنین حق زن است‬ ‫الزام قانونی‬ ‫برای استخدام‬ ‫زنان و اقلیت ها‬ ‫حق کامل مالکیت سالح‬ ‫ادامه برنامه سالمت اوباما‬ ‫حمایت و توسعه تجارت ازاد‬ ‫محل اقامت‬ ‫فرزندان‬ ‫مذهب‬ ‫مدت زمان اعالم نامزدی‬ ‫سن‬ ‫مخالف‬ ‫مخالف‬ ‫مخالف‬ ‫نیویورک‪ ،‬منهتن‬ ‫دونالد جونیور‪ ،‬ایوانکا‪ ،‬اریک‪،‬‬ ‫تیفانی‪ ،‬بارون‪،‬‬ ‫پروتستان‬ ‫‪ 27‬هفته‬ ‫‪69‬‬ ‫وزیر پیشین‬ ‫امور خارجه‬ ‫او عالوه بر سناتور بودن‬ ‫و سابقه وزارت امور خارجه داشتن‪،‬‬ ‫تجربه بانوی اول بودن کشورش‬ ‫را هم دارد‬ ‫به شدت موافق‬ ‫به شدت موافق‬ ‫مخالف‬ ‫نیویورک‪ ،‬چاپاگوا‬ ‫چلسی‬ ‫متدویست‬ ‫‪ 36‬هفته‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫مدت ها است که کلینتون و ترامپ در بین رقبای خود‬ ‫پیشتاز هستند و احتمال انکه بتوانند تا مرحله اخر انتخابات‬ ‫جایگاه خود را حفظ کنند‪ ،‬وجود دارد‪ .‬به همین دلیل شاید‬ ‫مقایســه عقاید این دو نامزد و ویژگی های هر کدام از انها‬ ‫جذابیت داشته باشد‪:‬‬ ‫دونالد ترامپ‬ ‫منبع‪ :‬نیویورک تایمز‬ ‫بین الملل‬ ‫مقایسه دونامزد پیشتاز کنونی‬ ‫دونال د ترامپ‪:‬‬ ‫مصمم بودن‪،‬‬ ‫سختکوشی‬ ‫فراوان‪ ،‬ثروت‬ ‫بیش از حد‪،‬‬ ‫بی تجربگی‬ ‫هیالری‬ ‫کلینتون‪:‬‬ ‫چهره شناخته شده‬ ‫و عقاید مورد‬ ‫اقبال جامعه و به‬ ‫ویژه زنان‪ ،‬سن‬ ‫زیاد و مشاوران‬ ‫مسن‪ ،‬نگرانی‬ ‫افکار عمومی‬ ‫از سیاست های‬ ‫قدیمی‬ ‫تد کروز‪:‬‬ ‫یکجمهوریخواه‬ ‫ومتعصبتمام‬ ‫عیار بودن‪،‬‬ ‫نماینده ایده ال‬ ‫محافظه کاران‪،‬‬ ‫ناتوانی مالی و موفق‬ ‫نبودن در جمع کردن‬ ‫حمایت ها‪،‬شانس‬ ‫اندک در ارای‬ ‫الکترال‬ ‫مارکو روبیو‪:‬‬ ‫قدرت سخنوری‪،‬‬ ‫نماینده ای ایده ال‬ ‫برای بسیاری از‬ ‫جمهوریخواهان‪،‬‬ ‫مواضع نامشخص‬ ‫و تغییر برخی از انها‬ ‫در گذشته‬ ‫برنی ساندرز‪:‬‬ ‫قدرت قابل توجه‬ ‫در حزب و انرژی‬ ‫بسیار برای پیگیری‬ ‫امور‪ ،‬پوپولیست‬ ‫بودن‪ ،‬انتقاد به‬ ‫سیاست های‬ ‫گذشته‬ ‫‪57‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بازگشت‬ ‫محافظه کاری‬ ‫بهامریکا‬ ‫دموکرات ها شانس پیروزی‬ ‫در انتخابات را ندارند‬ ‫علی بیگدلی‬ ‫بین الملل‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫‪3‬‬ ‫کارشناس مسائل امریکا‬ ‫تا انتخابات امریکا نزدیک به ‪ 12‬ماه باقی مانده است‪،‬‬ ‫اما در شرایط کنونی شاهد ان هستیم که دونال د ترامپ نامزد‬ ‫افراطی حزب جمهوریخواه توانســته ماه ها پیشتازی خود‬ ‫را در نظرســنجی های جمهوریخواهان حفظ کند‪ .‬در عین‬ ‫حال نظرسنجی های اخیر انتخابات امریکا نیز نشان دهنده‬ ‫پیشتازی دونال د ترامپ در رقابت تن به تن با هر یک از رقبای‬ ‫نزدیکهم حزبی اش‪،‬یعنیتدکروزومارکوروبیواستامااین‬ ‫موضوع به معنای پیروزی ترامپ در رقابت تنگاتنگ با رقبای‬ ‫جمهوریخواه خود نیست‪ .‬از سوی دیگر اظهارنظرهای اخیر ‬ ‫ترامپ در خصوص مسلمانان و طرح شناسنامه دار کردن و‬ ‫عدم اجازه برای ورود مســلمانان به خاک امریکا هرچند در‬ ‫شرایط کنونی که احساســات مردم تحت تاثیر حادثه سن‬ ‫برنا ردینوقرارگرفتهاستامادرطوالنی مدتنمی تواندموجب‬ ‫موفقیت این نامزد حزب جمهوریخواه شــود‪ .‬به خصوص‬ ‫ی ترامپ در خصوص مســائل مختلف‬ ‫انکه اظهارنظرهــا ‬ ‫واکنش های داخلی و خارجی بســیاری را به دنبال داشته و‬ ‫دارد بنابراین به دلیل نوع اظهارنظرها ‪ ،‬ترامپ شانس چندانی‬ ‫در اینده انتخابات امریکا ندارد زیرا حمایت های کنونی بیشتر‬ ‫براساس مسائل احساسی است‪ ،‬حال انکه دیدگاه حاکم بر‬ ‫حزب دموکرات عقالیی تر از نامزدهای حزب جمهوریخواه‬ ‫اســت‪ .‬در این میــان هر چند به صــورت قاطــع نمی توان‬ ‫پیش بینی در خصوص اینده انتخابات امریــکا ارائه داد اما‬ ‫نظرسنجی ها و فضای عمومی امریکا نشان از پیروزی حزب‬ ‫جمهوریخواه در شــرایط کنونی دارد‪ .‬با بررسی تفاوت های‬ ‫میان حزب جمهوریخواه و دموکرات می توان در خصوص‬ ‫اینده این دو حزب در انتخابات یــک پیش بینی انجام داد‪.‬‬ ‫یکی از تفاوت هایی که میان حزب جمهوریخواه و دموکرات‬ ‫وجود دارد‪،‬تفاوت نوع نگاه انهاست‪ ،‬نگاه دموکرات ها بیشتر‬ ‫به بیرون امریکاست اما اعضای حزب جمهوریخواه بیشتر‬ ‫به مســائل داخلی در امریکا نظر دارند‪ .‬تفــاوت دوم اینکه‬ ‫جمهوریخواهان تفکرات اشراف مابانه دارند و دموکرات ها‬ ‫به دلیل تمایالت سوسیالیستی بیشتر به طبقات متوسط و‬ ‫توده های جامعه توجه دارند‪.‬‬ ‫تفاوتسوماینکهخاستگاهاجتماعیجمهوریخواهان ‬ ‫در شمال شــرقی امریکا یعنی منطقه واشــنگتن‪ ،‬نیویورک‬ ‫و ماساچوست اســت که بیشــتر محل زندگی اعیان نشین‬ ‫است و بیشتر صاحبان سرمایه در این مناطق سکونت دارند‪.‬‬ ‫از انجا که بیشــتر سیســتم های بانکی‪ ،‬بیمه‪ ،‬کشتیرانی‪،‬‬ ‫اتومبیل سازیوهواپیماسازیدراینمنطقهشکلمی گیرد‪،‬‬ ‫بنابراین مردم در این منطقه ثروت بیشتری در میان رهبران‬ ‫جمهوریخواهداراهستند‪.‬حالانکهجنوبامریکامحلمانور‬ ‫دموکرات هاست براین اساس است که دیدگاه انها حمایت از‬ ‫اقشارطبقهمتوسطجامعهاست‪.‬‬ ‫تفاوت چهــارم اینکــه جمهوریخواهــان غالبا تحت‬ ‫تاثیر فشــار البی یهود قــرار می گیرند چــون غالبا یهودی‬ ‫هســتند بنابراین روابط بســیار نزدیکی با البی هــای یهود‬ ‫دارند بنابراین جمهوریخواهان فعالیت های بســیار وسیع و‬ ‫سرمایه گذاری های بسیار ســخاوتمندانه ای برای پیروزی‬ ‫جمهوریخواهان دارند‪ .‬اما دموکرات ها یک مقداری از نفوذ‬ ‫البی هاییهودیفاصلهمی گیرند‪.‬نکتهقابلتوجه اناست‬ ‫که اقای اوباما در دوره اول پیروزی اش در انتخابات توانست‬ ‫رای ‪ 76‬درصــد از یهودیان امریکا را به ســمت دموکرات ها‬ ‫بکشاند که در این کار هم بسیار موفق بوده است و توانست‬ ‫پیروز میدان رقابت باشد‪ .‬اما در شرایط کنونی در تاریخ امریکا‬ ‫هیچ رئیس جمهوری بــه اندازه اقای اوباما به اســرائیلی ها‬ ‫کم توجهی نکرده اســت‪ .‬باتوجه به اینکــه تمام البی های‬ ‫یهودیدرامریکاتالشمی کردندکهموافقت نامههسته ای‬ ‫با ایران امضا نشــود و برای این امر هزینه بســیاری کردند و‬ ‫جمهوریخواهان نتانیاهو را به رغم مخالفت اوباما به کنگره‬ ‫دعوت کردند و با اســتقبال شایانی مواجه شــد و بارها مورد‬ ‫تشــویق قرار گرفت‪ .‬ولی به هر حال او این طــرح را به اجرا‬ ‫گذاشت و به موفقیت رسید‪ ،‬بنابراین حزب دموکرات تا حدود‬ ‫زیادی امتیازاتی را که می توانست ازالبی های یهودی بگیرد‬ ‫را از دســت داده اســت‪ .‬این موضوع به خصوص می تواند‬ ‫موجب متضرر شــدن خانم کلینتون در اینده نزدیک شود‪.‬‬ ‫در این میان اما باتوجه به تبلیغات وسیعی که یهودی ها در‬ ‫امریکا انجام می دهند‪ ،‬ولی در میان گروه ها و اقشار میانی‬ ‫جامعه امریکا تفکری ضد یهودی رواج پیدا کرده اســت که‬ ‫باز هم می توانند روی نامزداهای دموکرات حساب باز کنند‪،‬‬ ‫تا بتوانند به ارا ی بیشــتری دسترســی پیدا کنند‪ .‬هرچند به‬ ‫واسطه سرمایه هایی که در اختیار جمهوریخواهان است‪،‬‬ ‫ی ارا ی اقشــار میانی جامعه‬ ‫انها می توانند با ســرمایه گذار ‬ ‫را خریداری کنند و این موضوع مقــداری کفه ترازو را به نفع‬ ‫جمهوریخواهان ســنگین کند‪ .‬از سوی دیگر یک موضوع‬ ‫که می تواند به ضرر خانم کلینتون و حــزب دموکرات تمام‬ ‫شــود‪ ،‬عملکرد اقای اوباما اســت و اینکه مــردم امریکا از‬ ‫عملکرد او رضایت چندانی ندارند‪ .‬اقــای اوباما در دوره دوم‬ ‫ریاست جمهوری خود اعالم کرد که سه مشکل را رفع خواهد‬ ‫کرد‪ ،‬یکی مساله هسته ای ایران است‪ ،‬دوم مساله سوریه و‬ ‫دیگری هم صلح فلسطین و اســرائیل است‪ .‬ام ا غیر از حل‬ ‫مسال ه کشورش با ایران نتوانست به دو مورد دیگر براساس‬ ‫نگاهازباالبهپایینجامعهامریکاییپاسخدهد‪.‬ازسویدیگر‬ ‫برای امریکایی ها وجهه امریکا دارای اهمیت بسیار است‪ .‬از‬ ‫انجاکهاقایاوباماتقریباحمایتمنطقهخاورمیانهراازدست‬ ‫دادوباتوجهبهاینکهاوبامانتوانستمسالهسوریهراحلکند‪،‬‬ ‫بنابراین پرستیژ امریکا به شدت کاهش پیدا کرده است‪ .‬از‬ ‫سوی دیگر لشکر کشی روسیه به سوریه نیز موجب کاهش‬ ‫اتوریته امریکا شده است‪ .‬از دیگر سو‪ ،‬سوریه یکی از مسائل‬ ‫مهم برای هم پیمانان امریکا یعنی ترکیه و قطر و عربستان‬ ‫سعودی است‪ .‬بنابراین در صورتی که اقای پوتین در سوریه‬ ‫ت پیدا کند‪ ،‬به عنوان قدرتی جدی تر‬ ‫به موفقیت هایی دســ ‬ ‫از گذشته در برابر امریکا قد علم خواهد کرد‪ .‬بنابراین از نظر‬ ‫بین المللیاینتهدیدهاواتهاماتعلیهحزبدموکراتوجود‬ ‫دارد که جمهوریخواهان روی ان تبلیغ بسیاری می کنند‪.‬‬ ‫در این میان اما اوباما توانست پرونده هسته ای ایران‬ ‫را حل و فصل کند‪ ،‬بنابراین حزب دموکرات با اشــاره به این‬ ‫امتیازتوانستبه عنوانیکاقداممهموحساسدرسیاست‬ ‫خارجی مانور دهد و از این امتیاز جانشــینان او و نمایندگان‬ ‫حزب دموکرات استفاده کنند‪ .‬از ســوی دیگر التین تباران‬ ‫امریکا نســبت به برقراری روابط سیاســی با کوبا و باز شدن‬ ‫سفارت امریکا در کوبا بسیار خرســند هستند و این موضوع‬ ‫می توانــد ارا ی التیــن تبارها را تــا حدود زیادی به ســمت‬ ‫دموکرات ها بکشاند‪ .‬موضوع دیگر اینکه طرح دولت اوباما‬ ‫در خصوص توجه به بهداشت عمومی بدون پرداخت هزینه‬ ‫توده های فقیر و میانی جامعه امریکا نیز از ان دست مسائلی‬ ‫است که اعضای حزب دموکرات به خصوص خانم کلینتون‬ ‫می توانند بر ان مانور دهند و برای جذب ار ا استفاده کنند‪.‬‬ ‫بااینوجودحزبدموکراتوجمهوریخواهبه طورسنتی‬ ‫ارای متفاوتی از یکدیگر دارند که وفاداری طرفداران انها به‬ ‫هر صورتی را ایجاد خواهد کرد‪ ،‬بنابراین در شــرایط کنونی‬ ‫بسیار زود اســت که بتوان نظر یا پیش بینی قطعی ارائه داد‬ ‫اما چون در حال حاضر نامزد اصلی حزب جمهوریخواه اقای ‬ ‫ترامپاستودرجبههمقابلیعنیدموکرات هاخانمکلینتون‬ ‫پیش است‪ ،‬بنابراین به نظر می رسد رقابت میان این دو باشد‬ ‫اما کفه تر ازو در سوی جمهوریخواهان سنگین تر است‪ .‬زیرا‬ ‫انها توانستند بیشتر از احساســات عمومی مردم در شرایط‬ ‫کنونی بهره ببرند‪ .‬از ســوی دیگر خانم کلینتون چند اشتباه‬ ‫در وزارت خارجه در دوره اول ریاســت جمهوری اقای اوباما‬ ‫داشتکهتاحدیبهاولطمهزدوجمهوریخواهانتاکنوننیز‬ ‫روی این دو مساله بسیار مانور داده اند‪ .‬یکی انفجار سفارت‬ ‫امریکا در لیبی بود که ان را نشانه بی لیاقتی و بی دقتی وزیر‬ ‫امورخارجهمی دانستند‪،‬مسالهدیگراینکهایشانازامکانات‬ ‫مالیوزارت خارجهاستفادهشخصیکرد هواورابهاینمسائل‬ ‫متهم کرده اند‪ .‬در واقع این مسائل اهمیت بسیاری دارد‪ .‬از‬ ‫سویدیگرسوابقهمسرخانمکلینتونودروغ هاییکهگفته‬ ‫می تواند موجب متضرر شدن خانم کلینتون شود و تا حدی‬ ‫شانس او را کم کند‪.‬‬ ‫موج سواری‬ ‫ترامپ‬ ‫دستورکارهایدونالد‬ ‫درکاخ سفید تغییر می کند‬ ‫علی خرم‬ ‫کارشناس روابط بین الملل‬ ‫‪4‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫بین الملل‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری ســال ‪ 2016‬امریکا تا‬ ‫حدود ‪ 12‬ماه دیگر برگزار می شود‪ .‬حزب دموکرات امریکا‬ ‫که اکنون نزدیک به هفت سال اســت دولت این کشور را‬ ‫به ریاســت باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهــوری اداره می کند‪،‬‬ ‫پس از انکــه در ســال ‪ 2014‬در انتخابات میــان دوره ای‬ ‫کنگره یعنی دو مجلس نمایندگان و سنا شکست سنگینی‬ ‫خــورد و اکثریــت کرســی های قانون گــذاری را به حزب‬ ‫جمهوریخــواه واگذار کــرد بــا راه انــدازی فعا لیت های‬ ‫انتخاباتی خود پرچم اصلی حزب خود را به دست هیالری‬ ‫کلینتون‪ ،‬وزیر امور خارجه و بانوی اول سابق داده است‪.‬‬ ‫در این میان اما در جبهه مقابل یعنی جمهوریخواهان نیز‬ ‫گزینه های چندی چون جب بوش حضور دارند که به دلیل‬ ‫سابقه خانوادگی اش و شناخته شــدنش در جامعه امریکا‬ ‫انتظار می رفت بتواند موفقیت خوبی را کســب کند‪ .‬اما در‬ ‫شرایطی که مناظرات درون حزبی انتخاباتی امریکا در حال‬ ‫برپایی است‪ ،‬به دنبال حمله مسلحانه دو تروریست به نام‬ ‫اسالم شاهد افزایش محبوبیت نامزد راست افراطی حزب‬ ‫جمهوریخواه دونالد ترامپ هستیم‪.‬‬ ‫این موضــوع که پــس از حادثه ‪ 13‬نوامبر فرانســه‬ ‫روی داد‪ ،‬باعث شده که احساسات عمومی در میان مردم‬ ‫کشورهای مختلف از جمله اروپا و امریکا جریحه دار شو د‪.‬‬ ‫ در این میان بســیاری از مــردم این کشــورها نمی توانند ‬ ‫بپذیرند کــه چنین عملیات تروریســتی اقدام مســلمانان‬ ‫نیســت و این تصور غلط در نگاه مردم جهان نقش بســته‬ ‫اســت بنابراین به دنبال فعالیت گروه های تروریســتی در‬ ‫کشورهای اروپایی و امریکایی همسو با ان موجب باالرفتن‬ ‫درصد ارای احزاب افراطی در این کشــورها هســتیم‪ .‬از‬ ‫جمله در امریکا شــاهد افزایش محبوبیــت دونالد ترامپ‬ ‫هســتیم‪ .‬نامزدی که قصد دارد مسلمانان را شناسنامه دار‬ ‫کرده و از ورود انها به امریکا جلوگیری کند‪ .‬در شرایطی که‬ ‫احساسات مردم نســبت به عملیات تروریستی جریحه دار‬ ‫شده اســت‪ ،‬شــاهد اظهارنظرهای تند در مورد مسلمانان‬ ‫هســتیم که موجب شــده احساســات عمومی مردم این‬ ‫کشور برانگیخته شــود و میزان رای ترامپ افزایش یابد‪.‬‬ ‫زیرا مردم در این کشــورها معتقد هســتند اگر کسی پرچم‬ ‫مبارزه با گروه های تروریستی را بردارد‪ ،‬می تواند به حل این‬ ‫مشکل و افزایش امنیت کشورشان در اینده کمک کند‪ .‬بر‬ ‫این اساس مشــکل نامزدهای تندرویی چون ترامپ فقط‬ ‫مخصوص امریکا نیســت‪ .‬با این حــال در فضای امریکا‬ ‫همه منتظرند ببینند چه کســی پرچم مبارزه با تروریســم را‬ ‫برمی داشــت که ترامپ این کار را انجام داد و موفق شــد‬ ‫در نظرسنجی ها پیروز شــود‪ .‬اما اینکه ترامپ تا پایان کار‬ ‫بتواند به نتیجه دلخواه خود یعنی ریاست جمهوری امریکا‬ ‫برســد‪ ،‬چندان مشــخص نیســت‪ ،‬زیرا تا ان زمان مدت ‬ ‫زیادی باقی مانده است‪ .‬از ســوی دیگر جمهوریخواهان‬ ‫از ابتدای حضور ترامپ نگرانی خود را بابت کاندیداتوری‬ ‫دونالد ترامپ‪ ،‬میلیاردر ابرازکرده اند و اینکه ممکن اســت‬ ‫ارای محافظه کاران امریکا را بشکند و موجب شود هیالری‬ ‫کلینتون با رای باال به کاخ سفید راه یابد‪.‬‬ ‫به خصوص انکه ترامــپ تهدید خود به شــرکت در‬ ‫انتخابات در صورت شرایط سخت از سوی محافظه کاران‬ ‫را به صورت مستقل اعالم کرده اســت‪ .‬در صورتی که او‬ ‫تنها ‪۴/۵‬درصد ارای جمهوریخواهــان را کم و از ان خود‬ ‫کند‪ ،‬پیروزی دموکرات ها را تضمین می کند‪ .‬به خصوص‬ ‫انکه کاندیداهای دیگر جمهوریخواه ارای اندکی دارند و‬ ‫بعید اســت که انها بتوانند تهدید جدی برای ترامپ و جب‬ ‫بوش باشند‪ .‬هر چند جب بوش میان جمهوریخواهان فرد‬ ‫معتدلی به شــمار می اید و برخالف بــرادرش دیدگاه های‬ ‫افراطی ندارد‪.‬‬ ‫جب بوش برخی ارزش های دموکرات ها را نیز قبول‬ ‫دارد‪ .‬در این میان ترامپ هیچ برنامه روشنی ارائه نداده و‬ ‫فقط اظهارنظرهای عجیب می کند‪ .‬از سوی دیگر از منظر‬ ‫جمهوریخواهان اثرگذاری امریکا در معادالت جهانی در‬ ‫وضعیت مطلوبی نیست و این کشور در دوره فعلی با کاهش‬ ‫اقتدار مواجه شده است‪ .‬بر این اساس یکی از شعارهای‬ ‫مهم درباره بازگرداندن امریکا به قدرت نخست دنیا ست‪.‬‬ ‫در همین رابطه دونالــد ترامپ‪ ،‬تاجــر امریکایی از جمله‬ ‫کاندیداهای مطرح جمهوریخواهان سعی دارد با شعارهای‬ ‫نزدیک به ایــن موضوعات نظر مردم امریــکا را جلب کند‬ ‫و رای مــورد نظــر را براســاس روح امریکایی بــرای خود‬ ‫تصاحب کند‪ .‬بوش باوجود شانس باالیش در رقابت ها در‬ ‫مقایسه با دیگر کاندیداها کمتر اظهارنظر کرده است؛ زیرا‬ ‫نمی خواهد فرصت تخریب به دست رقبا بدهد‪ ،‬همچنان‬ ‫که هیالری کلینتون نیز سکوت نسبی اختیار کرده است‪.‬‬ ‫این دو نفر بر این باورند که نیــازی ندارند به جامعه معرفی‬ ‫شوند و با صحبت های فعلی شان فقط به دست رقیب بهانه‬ ‫ دهند که انها را به چالش بکشد‪.‬‬ ‫در نهایت باید اشــاره کرد که هنوز بســیار زود است‬ ‫که بگوییم که شــانس چه کســی بیشــتر اســت‪ .‬ممکن‬ ‫اســت به دنبال حوادث و اتفاقاتی که در اینــده در امریکا‬ ‫صورت می گیــرد‪ ،‬ترامــپ بتواند با اســتفاده ابــزاری از‬ ‫احساســات مردمی از حــزب جمهوریخواه بــاال بیاید اما‬ ‫دموکرات ها با اصــول مبتنی بر علم سیاســت و عقالنیت‬ ‫در برابــر اظهارنظرهــای غیرکارشناســی و اصولی ترامپ‬ ‫خواهند ایستاد و در نتیجه منطق دموکرات ها می تواند بر‬ ‫اظهارات تندروانه جمهوریخواهان غلبه پیدا کند و به ویژه‬ ‫ اقای ترامپ به دنبال واکنشی که در اروپا نسبت به ترامپ‬ ‫به وجود امد مشخص است که ترامپ در حال حاضر قصد‬ ‫دارد موج اقشار کوچه و خیابان را به دست بیاورد تا بعد که‬ ‫توانست رقیب اصلی شود کم کم حرف های خود را تعدیل و‬ ‫منطقی تر اظهارنظر کند بنابراین در شرایط حاضر بسیار زود‬ ‫است که بگوییم چه کسی پیروز می شود‪ .‬در شرایط کنونی‬ ‫هر چند جمهوریخواهانی چون ترامپ در نظرسنجی های‬ ‫درون حزبی پیش هستند به دلیل انکه اول این حزب نامزد‬ ‫جدی و مهمی به جز جب بــوش ندارد کــه بتواند مردم را‬ ‫ی سوار است‬ ‫همراه کند بنابراین او بر موج احساسات مردم ‬ ‫و از سوی دیگر خانم کلینتون و جب بوش بیشتر به مسائل‬ ‫اصلی مردم می پردازند بنابراین در این وادی و مبارزه جلو‬ ‫می روند تا در سال اینده وضعیت مشخص شود‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر باید تاکید کرد در صورتی که ترامپ‬ ‫پیروز رقابــت انتخاباتــی در مقابــل دموکرات هــا و خانم‬ ‫هیالری کلینتون باشــد‪ ،‬مشــخص اســت که در صورت‬ ‫پیروزی هیچ پیروی از اظهاراتی که در شرایط حاضر داشته‬ ‫اســت پیش نخواهد رفت زیرا با چنین اظهارنظرهایی در‬ ‫مورد مســلمانان یا موضوعات دیگری کــه ترامپ مطرح‬ ‫می کند نمی توانــد امریکا را اداره کنــد‪ .‬به خصوص انکه‬ ‫اظهارنظرهــای او واکنش هــای بین المللــی بســیاری را‬ ‫به دنبال داشته است‪.‬‬ ‫‪59‬‬ ‫قطعنامه حداقلی‬ ‫بین الملل‬ ‫قطعنامه ‪ 2254‬شورای امنیت نشــان داد که قدرت های بزرگ بر ســر ضرورت اتش بس و‬ ‫شکل گیری دولت انتقالی در سوریه به تفاهم رســیده اند‪ .‬با وجود همه این نقاط مشترک به نظر‬ ‫می رسد روسیه و امریکا به عنوان دو عضو دائم شــورای امنیت همچنان بر سر اسد و اپوزیسیون‬ ‫ســوری اختالف نظر دارند‪ .‬سکوت قطعنامه درباره سرنوشت اســد چه در دولت انتقالی و چه در‬ ‫دولت اینده مهر تاییدی اســت بر اینکه اختالف نظرهای جدی ای درباره تحوالت اینده شامات‬ ‫میان اوباما و پوتین وجود دارد‪.‬‬ ‫بازی در زمین سوریه‬ ‫روابطمسکو‪-‬واشنگتنخاکستریاست‬ ‫احمد وخشیته‬ ‫دانشجوی دکترای علوم سیاسی‬ ‫در دانشگاه دوستی ملل مسکو‬ ‫بین الملل‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫‪1‬‬ ‫فردی به فرد دیگری رســید و احــوال او را در زندگی‬ ‫جویا شد و از او پرســید ایا رو به راه هستی؟ ان شخص در‬ ‫پاســخ گفت زندگی من راه راه است؛ راه های سیاه و سفید‬ ‫دارد‪ .‬طرف از او پرســید االن در کدام راه هستی؛ سفید یا‬ ‫سیاه؟ و او پاسخ داد سیاه‪ .‬شش ماهی گذشت و بار دیگر‬ ‫ان دو نفر همدیگر را دیدند؛ شخص پرسشگر پرسید امروز‬ ‫در کدام راهی؟ و طرف در پاسخ گفت‪ :‬در راه سیاه‪ .‬شخص‬ ‫کنجکاو تعجب کرد و گفت‪ :‬خاطرم هست شش ماه پیش‬ ‫گفتی در وضعیت سیاه هستی‪ .‬که با این پاسخ رو به رو شد‪:‬‬ ‫ان زمان فکر می کردم در وضعیت سیاه هستم اما اکنون‬ ‫متوجه شــدم که امروز در وضعیت سیاه قرار دارم و ان روز‬ ‫وضعیت بهتری داشتم‪.‬‬ ‫این جوابــی بود کــه والدیمیــر پوتین در پاســخ به‬ ‫خبرنگاری که در رابطه بــا وضعیت کنونــی اقتصادی در‬ ‫روســیه پرســید گفت‪ ،‬اما به نظر می رســد این پاسخ تنها‬ ‫بر وضعیت اقتصادی بزرگترین کشــور جهــان حکمفرما‬ ‫نیست و موقعیت سیاسی روسیه در نظام بین الملل نیز طی‬ ‫ســال های اخیر با چنین وضعیتی رو به رو بوده است‪ .‬هر‬ ‫سیاســتمداری به خوبی می داند که وضعیت بد اقتصادی‬ ‫در جامعه موجی از نارضایتی هــا را به دنبال دارد و موجب‬ ‫کاهش مشــروعیت و محبوبیت دولتمردان و در راس ان‬ ‫رئیس جمهور می شــود‪ .‬این افسر ســابق کا‪.‬گ‪.‬ب که‬ ‫پله های ترقی را به ســرعت طی کرده و از ســال ‪ ۲۰۰۰‬تا‬ ‫کنون تصمیم گیرنــده و بازیگردان اصلی در فدراســیون‬ ‫روســیه اســت نیز یقینا می داند اگر روزی تصرف کریمه‬ ‫و الحاق ان به خاک روســیه از ســوی مردم کشــورش به‬ ‫منزله شجاعت قلمداد شد و محبوبیتش را افزایش داد‪ ،‬اما‬ ‫اکنون دالر هفتاد روبلی فشار زیادی بر اقتصاد این کشور‬ ‫وارد کرده است و فشار اقتصادی بر زندگی مردم کشورش‬ ‫می تواند از محبوبیت وی کاهش دهد و انتقادهایی را حتی‬ ‫در کشور روسیه علیه وی برپا سازد‪.‬‬ ‫پوتین دو ســال پیش در نشســت خبری پایان سال‬ ‫میالدی ‪ 2013‬در پاسخ به سوال خبرنگاری که به بحران‬ ‫اقتصادی روسیه اشاره کرده‪ ،‬گفته بود برای خروج از این‬ ‫وضعیت برنامه ریزی هایی شده است و فرایند ان دو سال به‬ ‫طول می انجامد؛ اکنون دو سال به اتمام رسیده و خبرنگار‬ ‫دیگری در نشست خبری پایان ســال این موضوع و اتمام‬ ‫موعد دو ســال را یاداور شد‪ .‬از این رو اســت که کرملین‬ ‫ ترجیح می دهد با قیمــت پایین کنونی نفت از یک ســو و‬ ‫تحریم های اروپایــی به موجب بحران اوکراین از ســوی‬ ‫دیگر هزینه های نظامی بیشتری را بر خود تحمیل نکند و‬ ‫با طرف امریکایی خود بر سر یک میز بنشیند‪.‬‬ ‫کرملین در مسیر کاخ سفید‬ ‫اگر نخواهیم ادعا کنیم که سیاست خارجی پوتین از‬ ‫سپتامبر تا کنون با نوعی چرخش در موضع گیری با ایاالت‬ ‫متحده رو به رو بوده اســت‪ ،‬می توانیم بگوییم که رویکرد‬ ‫سیاســت خارجی کرملین در مســیر کاخ ســفید‪ ،‬از تقابل‬ ‫به تعامل تغییر جهت داده اســت تا بد ان جا که پوتین در‬ ‫کنفرانس خبری خود پیشنهاد مطرح شــده از امریکا را در‬ ‫رابطه با ســوریه می پذیرد و بر حمایت روسیه از ان تاکید‬ ‫می کند‪ .‬بدون شــک نقطه ریســت رویکرد تقابلی میان‬ ‫روسیه و امریکا‪ ،‬شــرکت پوتین برای اولین بار در نشست‬ ‫ساالنه سازمان ملل و دیدار با همتای امریکایی خود پس‬ ‫از دو سال قهر سیاسی بود‪ .‬روسیه که نفت خود را به قیمت‬ ‫باالی صد دالر در بازارهای جهانی به فروش می رساند با‬ ‫افت قیمت نفت‪ ،‬بودجه سال ‪ 2015‬خود را با نفت پنجاه‬ ‫دالری بست و این در حالی است که اکنون قیمت طالی‬ ‫ســیاه تنها ‪ ۳۸‬دالر اســت؛ از این رو به نظر می رسد بازی‬ ‫شطرنج کرملین و کاخ سفید به سمت کیش شدن روسیه در‬ ‫حرکت بود و از این رو کرملین نشینان به دنبال یافتن راهی‬ ‫برای فرار از مات شدن برخاستند‪.‬‬ ‫ایا امریکا کشور سوم در حمله به جنگنده‬ ‫روسیه بود؟‬ ‫دقیقا دو ســال پیش در چنیــن روزهایی روس ها در‬ ‫حال برگزاری المپیک زمستانی سوچی بودند و زمانی که‬ ‫به موازات انفجارهــای ولگاگراد‪ ،‬بحــران اوکراین اغاز‬ ‫شــد‪ ،‬رئیس جمهور روســیه نطق های ســنگینی را علیه‬ ‫غرب و به ویــژه امریکا ایــراد می کرد و امریــکا را مقصر‬ ‫اصلی در ناارامی های اوکراین می دانســت (گفتنی است‬ ‫طرف مقابل نیز متقابال روسیه را به دخالت در امور داخلی‬ ‫اوکراین متهم می کرد)‪ .‬یقینــا در ان زمان نه تنها پوتین‪،‬‬ ‫بلکه بســیاری از تحلیلگران نیز به تحریم شــدن روسیه‬ ‫بین الملل‬ ‫از سوی غرب نمی اندیشــیدند؛ اما تحریم ها‪ ،‬تنها اولین‬ ‫مهره از ایــن دومینو بــود و به دنبال گســتردگی و پررنگ‬ ‫شــدن بازی روس ها در ســوریه‪ ،‬دیگر مهره های دومینو‬ ‫نیز بر دولتمردان این کشور پهناور جهان فشار اوردند؛ از‬ ‫سرنگونی هواپیمای مسافربری و جنگنده روسیه گرفته تا‬ ‫سقوط قیمت نفت‪.‬‬ ‫مسکو طی دو سال گذشــته‪ ،‬اغلب امریکا و غرب را‬ ‫عامل اصلی عدم امنیت و ثبات در منطقه می دانست؛ اما‬ ‫در مورد موضوع حمله به جنگنده هوایــی خود تنها ترکیه‬ ‫را مقصر می دانــد و حتی زمانی که خبرنگاری در نشســت‬ ‫خبری مرد شماره یک کرملین از وی در رابطه با وجود کشور‬ ‫ســوم و حمایت های ان از این حمله سخن به میان اورد‪،‬‬ ‫پوتین در پاســخ گفت‪« :‬منظور شــما (حمایت امریکا) را‬ ‫می فهمم ولی ما این را نمی بینیم» و ســخنی علیه امریکا‬ ‫به میان نیاورد‪.‬‬ ‫ایــن موضع گیری ها به خوبــی نشــان می دهد که‬ ‫اکنون روســیه دیگر نمی خواهــد در تقابل بــا امریکا گام‬ ‫بــردارد و حتی اگــر جای پــای ان را در برخــی کنش ها و‬ ‫یا واکنش ها ببینــد‪ ،‬قصد علنی کردن ان شــعله ور کردن‬ ‫اختالفات را ندارد‪ .‬رویکردی که می توان ان را از یک سو‬ ‫تدبیر اسالوها دانست و از سوی دیگر روحیه معامله گری‬ ‫روس ها نامید‪.‬‬ ‫روسیه و امریکا؛ بازی در زمین سوریه‬ ‫ایا قطعنامه ‪ 2254‬به بحران سوریه پایان می دهد؟‬ ‫سعید شکوهی‬ ‫استادیار روابط بین الملل دانشگاه عالمه طباطبایی‬ ‫‪2‬‬ ‫ی در تحوالت‬ ‫‪ 18‬دسامبر سال‪ 2015‬نقطه عطف مهم ‬ ‫سوریه محسوب می شود؛ در این روز‪ ،‬همه‪ 15‬عضو شورای‬ ‫امنیت سازمان ملل به قطعنامه‪‎‬ای رای مثبت دادند که هدف‬ ‫از ان برقراری صلح و ایجاد سازش در سوریه است‪.‬‬ ‫قطعنامه‪ 2254‬از ان رو حائز اهمیت است که باالخره‬ ‫بعد از چهار سال از شــروع درگیری‪‎‬های داخلی در سوریه‪،‬‬ ‫طرفین مختلف با دیدگاه‪‎‬ها و منافع متفاوت به نقشه راهی‬ ‫رسیده‪‎‬اند که تقریبا مورد تایید همه انها بوده است‪ 19.‬کشور‬ ‫حاضردرنشست‪‎‬هایدوگانهبرایحلوفصلبحرانسوریه‬ ‫در تدوین پیش نویس این قطعنامه با هم همکاری کرده‪‎‬اند‬ ‫که امریکا‪ ،‬روسیه‪ ،‬ایران‪ ،‬عربستان‪ ،‬ترکیه و‪ ...‬از اعضای‬ ‫شاخص انها بودند‪ .‬اســاس قطعنامه جدید سوریه را بیانیه‬ ‫وین تشکیل می دهد‪ .‬اهمیت قطعنامه ‪ 2254‬نیز در همین‬ ‫امر نهفته است که این کشورها ایستارهای متفاوتی نسبت‬ ‫به بحران سوریه داشته اند اما با فرسایشی شدن روند حل و‬ ‫فصل بحران جاری‪ ،‬کشورها نیز دیدگاه های خود را تعدیل‬ ‫کرده و به یک قطعنامه مشترک رسیده اند‪.‬‬ ‫مفاد قطعنامه‬ ‫مواضع کشورها‬ ‫نکته مهم در خصوص ایــن قطعنامه‪ ،‬حمایت اغلب‬ ‫بازیگران درگیر در بحران سوریه از ان است‪ .‬بان کی مون‪،‬‬ ‫دبیرکل سازمان ملل ان را نتیجه عزم بین المللی برای پایان‬ ‫دادن به ناارامی های این کشــور خواند‪ .‬جــان کری‪ ،‬وزیر‬ ‫خارجه امریکا و رئیس دوره‪‎‬ای شورای امنیت اظهار داشت‬ ‫این تصمیم پیام مشخصی برای همه طرف های درگیر در‬ ‫سوریه می فرستد که زمان پایان دادن به کشتارها فرا رسیده‬ ‫است‪ .‬این قطعنامه ستون زیربنایی خواهد بود؛ چرا که هم‬ ‫اهداف را مشــخص و هم زمان بندی برای حصــول انها را‬ ‫تعیین می کند‪ .‬سرگئی الوروف‪ ،‬وزیر خارجه روسیه نیز در‬ ‫این خصوص اظهار داشت این قطعنامه از تمامیت ارضی‬ ‫ســوریه حمایت کرده و بر مبــارزه با تروریســم تاکید دارد‪.‬‬ ‫تروریست ها هیچ جایگاهی در گفت وگوی سوری ها ندارند‪.‬‬ ‫وانگ یــی‪ ،‬وزیر خارجه چین نیز پــس از تصویب قطعنامه‬ ‫ســوریه گفت‪« :‬باید به راه حلی برســیم که همه سوری ها‬ ‫ان را بپذیرند‪ ».‬ایران نیز از بازیگــران تاثیرگذار در تدوین‬ ‫پیش نویس این قطعنامه بود و برخی خواســته های ان در‬ ‫قطعنامه اعمال شد‪ .‬حتی جان کری در این خصوص اظهار‬ ‫داشت ه که «قطعنامه کنونی تا حد بسیار زیادی به طرح صلح‬ ‫پیشنهادی ایران نزدیک است»‪ .‬لحاظ شدن دیدگاه های‬ ‫ایران در قطعنامه‪ ،‬خشــم مخالفــان را برانگیخته ان گونه‬ ‫که جان مک کین‪ ،‬سناتور برجسته امریکایی در واکنش به‬ ‫تصویب این قطعنامه‪ ،‬ان را پیــروزی دیگری برای ایران و‬ ‫روســیه خواند‪ .‬وزارت خارجه ترکیه نیز با انتشار بیانیه‪‎‬ای از‬ ‫این قطعنامه حمایت کرده و بر روند فرایند انتقالی در سوریه‬ ‫پ هاموند‪ ،‬وزیر خارجه‬ ‫و کنار رفتن بشار اسد تاکید کرد‪ .‬فیلی ‬ ‫در قطعنامه ‪ 2254‬طرفین‬ ‫در بحران سوریه باید تا ‪6‬ماه‬ ‫به اتش بس برسند‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫در این قطعنامــه ضمن تاکید بر « حفظ اســتقالل و‬ ‫تمامیت ارضی ســوریه» عنوان شده اســت که ایجاد یک‬ ‫«حکومت انتقالی و بــا اختیارات کامل اجرایــی» تنها راه‬ ‫رسیدن به صلح و پایان دادن به االم مردم این کشوراست‪.‬‬ ‫بر اساس این قطعنامه‪ ،‬دولت ســوریه و مخالفان ان‬ ‫در روز اول ژانویه گرد میز مذاکره روبه روی هم می نشــینند‬ ‫تا راه حلی میانه برای برون رفت از بن بست کنونی و رسیدن‬ ‫به نقشه راهی برای فرایند انتقالی پیدا کنند‪ .‬بان کی مون‪،‬‬ ‫دبیرکل ســازمان ملل ماموریت یافت ه که ساز و کارهای این‬ ‫مذاکره و گرد هــم اوردن طرفین را فراهــم اورد‪ .‬قطعنامه‬ ‫‪ 2254‬خواستار ان شده که فرایند سیاسی انتقال قدرت به‬ ‫رهبریسوری‪‎‬هاظرفششماهایندهاغازشودتا«حاکمیتی‬ ‫فراگیر‪ ،‬حداکثری و غیرقومی» در ســوریه اســتقرار یابد‪.‬‬ ‫همچنین در این مدت‪ ،‬باید جدول زمانی برای تدوین قانون‬ ‫اساسی جدید سوریه تهیه شود‪.‬‬ ‫بر اســاس مفاد قطعنامه فوق الذکر‪ ،‬باید طی ‪ 18‬ماه‬ ‫اینده انتخاباتی ازاد و عادالنه بر اساس قانون اساسی جدید‬ ‫سوریه و با نظارت ســازمان ملل با حضور تمامی گروه های‬ ‫ی سوریه‪ ،‬حتی سوری های مقیم در کشورهای دیگر ‬ ‫مردم ‬ ‫برگزار شود‪.‬‬ ‫از دیگر مفاد این قطعنامه می توان به موارد زیر اشاره‬ ‫داشت‪:‬‬ ‫ حمایت از اتش بس سرتاسری در سوریه همزمان با‬‫شروع مراحل اولیه فرایند انتقال سیاسی با نظارت سازمان‬ ‫ملل؛‬ ‫ لزوم نقش افرینی بازیگران درگیــر برای حمایت از‬‫اتش بس ایجاد شده ‬ ‫ مهلت یک ماهه دبیرکل ســازمان ملل بــرای ارائه‬‫گزارشــی در خصوص ســاز و کارهــای نظارتی بــر فرایند‬ ‫اتش بس و اقدامات اعتماد ساز احتمالی ‬ ‫ لزوم مقابلــه اعضای ســازمان ملل بــا فعالیت‪‎‬ها و‬‫اقدامات تروریستی گروه‪‎‬هایی مانند داعش‪ ،‬جبهه النصره‬ ‫و دیگر گروه‪‎‬های تروریستی ‬ ‫‪ -‬شامل نشدن اتش بس سراسری در زمینه حمله به این‬ ‫گروه های تروریستی یا مقابله با حمالت انها ‬ ‫ حمایت از تالش‪‎‬ها برای رسیدن به لیستی مشترک‬‫از گروه های تروریستی ‬ ‫ لزوم اتخاذ اقدامات اعتمادساز از سوی دولت سوریه‬‫برای شروع فرایند انتقال سیاسی ‬ ‫ اعطای دسترسی به گروه های بشردوستانه و حقوق‬‫بشری برای یاری به مردم نیازمند سوریه ‬ ‫ ضرورت پرهیز از حمله به مردم و اهداف غیرنظامی‬‫از سوی تمامی طرفین ‬ ‫ تالش همه طرفین برای بازگشت اوارگان به موطن‬‫خود‪ .‬‬ ‫بین الملل‬ ‫به گــزارش ایندیپندنت ســفر جان کری به مســکو‬ ‫در اخرین ماه ســال جاری میالدی‪ ،‬بیســتمین نشســت‬ ‫مشترک میان طرفین امریکایی و روســی در سال ‪۲۰۱۵‬‬ ‫بود؛ سفری که به منظور دســتیابی به زمینه های مشترک‬ ‫برای همکاری در روسیه شــکل گرفت‪ .‬بدون شک یکی‬ ‫از دســتاوردهای مهم این ســفر اجماع بر لیست مشترک‬ ‫گروه های تروریستی در سوریه است‪.‬‬ ‫تحلیلگران روس مهمترین هدف این سفر را تالش‬ ‫برای گسترش دیپلماسی و مذاکره با همه طیف ها و گروه ها‬ ‫می دانند و البتــه تاکید می کنند که گروه های تروریســتی‬ ‫نظیر داعش و جبهه النصره مشمول گفت وگو نمی شوند‪.‬‬ ‫البته از این دیدار چندین خبر متناقض منتشــر شد؛‬ ‫برای نمونه نیویورک تایمز در گزارش خود گفت که مسکو‬ ‫و واشــنگتن به این نتیجه رســیده اند که حمالت هوایی‬ ‫به تنهایی کاری از پیش نمی برد و طرفین برای ایجاد نیروی‬ ‫زمینی برای مقابله با داعش گفت وگــو کرده اند‪ ،‬در حالی‬ ‫که رســانه ها و تحلیلگران روس ورود نیروی زمینی روسیه‬ ‫به ســوریه را محال می دانند و تنها در صورت بروز اتفاقی‬ ‫حساس‪ ،‬این احتمال را کمتر از ده درصد تخمین می زنند‪.‬‬ ‫یکــی از موضوعات مهم و اساســی که پــس از هر‬ ‫نشست در رابطه با سوریه مطرح می شود‪ ،‬بودن یا نبودن‬ ‫اسد است‪ .‬در این نشست نیز طرف روس تاکید کرده است‬ ‫که اسد اکنون نباید برود و طرف امریکایی نیز ماندن وی‬ ‫در مقام ریاست جمهوری را محال توصیف کرده است ؛ اما‬ ‫به نظر می رسد اگرچه پارادوکسی در این دو دیدگاه وجود‬ ‫دارد‪ ،‬اما یک اشــتراک نیز به چشم می خورد؛ حضور اسد‬ ‫تا تشــکیل دولت ائتالفی و رای مردم و کنــار رفتن وی از‬ ‫جایگاه ریاســت جمهوری‪ .‬از ســوی دیگر به نظر می رسد‬ ‫کرملین که اکنون به خواســته های خود در سوریه به طور‬ ‫نسبی دست یافته است‪ ،‬تالش می کند در مورد اوکراین نیز‬ ‫با طرف امریکایی خود به گفت وگو بپردازد که این موضوع‬ ‫در دیدار پوتین و کری به خوبی مشخص بود‪.‬‬ ‫اگر کســی در ابتدای ســال ‪ ۲۰۱۵‬از یک تحلیلگر‬ ‫روابط بین الملل می پرسید احوال روابط روسیه و امریکا در‬ ‫یک تصویر راه را ه سیاه و سفید چگونه است‪ ،‬حتما می گفت‬ ‫ســیاه! اما در اخریــن روزهای ســال می توانیــم بگوییم‬ ‫خاکستری است‪.‬‬ ‫تعامل یا تقابل‬ ‫‪61‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اولینگام‬ ‫انگلیس نیز در این خصوص اظهار داشــت که در قطعنامه‬ ‫امروز امده است که باید حکومتی در سوریه با مشارکت همه‬ ‫و بدون بشار اسد تشکیل شود ؛ حکومت انتقالی با تروریسم‬ ‫در سوریه خواهد جنگید‪.‬‬ ‫اختالف نظر روسیه و امریکا ادامه دارد‬ ‫تعامل و تقابل دیدگاه های امریکا و روسیه‬ ‫صاحب‪‎‬نظران و ناظران مسائل سوریه بر این اعتقاد ند‬ ‫که مساله مهمی که بعد از چندین سال از اغاز بحران سوریه‬ ‫باعث شد قطعنامه‪‎‬ای به اتفاق ارا در شورای امنیت سازمان‬ ‫ملل در خصــوص اینده ســوریه تصویب شــود همگرایی‬ ‫دیدگاه‪‎‬های روســیه و امریکا و رســیدن ان بــه حداقلی از‬ ‫خواسته‪‎‬هایمشترک است‪.‬بر اساساین دیدگاه‪،‬سفراخیر‬ ‫جان کری به روسیه و مذاکرات وی با سرگئی الوروف‪ ،‬وزیر‬ ‫خارجه این کشــور و والدیمیر پوتین‪ ،‬رئیس جمهور روسیه‬ ‫در رسیدن به این دیدگاه همگرا نقش مهمی داشته است‪.‬‬ ‫اظهارات بعدی مقامات روسیه از جمله دیدگاه های پوتین و‬ ‫الوروف حاکی از ان است که امریکا دیدگاه‪‎‬های حداکثری‬ ‫خود را کنار گذاشته و خواسته های خود را به خواسته های‬ ‫روسیه و ایران نزدیک‪‎‬تر کرده است‪.‬‬ ‫امــا نکتــه مهمــی کــه بایــد بــه ان توجه داشــت‬ ‫ان مفادی نیســت که در متــن قطعنامه امده اســت بلکه‬ ‫باید به دیدگاه هایی اشــاره داشــت که در متن نیامده ولی‬ ‫تصمیم‪‎‬سازان دو کشــور در پس ذهن خود دارند‪ .‬شاید به‬ ‫دلیل همین اختالف دیدگاه‪‎‬ها بوده که موارد اختالف زا در‬ ‫متن قطعنامه نیامده است تا بتواند نظر همگان را جلب کند‪.‬‬ ‫یکی از این موارد مهم‪ ،‬سرنوشــت بشــار اسد است‪.‬‬ ‫ی از بشار‬ ‫قطعنامه در این خصوص سکوت اختیار کرده و نام ‬ ‫اسد نیاورده است‪ .‬بعد از تصویب قطعنامه‪ ،‬هم اوباما و هم‬ ‫جان کری اعالم داشتند که بشار اسد مشروعیت و توانایی‬ ‫حکومت بر ســوریه را ندارد و باید طی فرایند انتقال سیاسی‬ ‫از قدرت کنار رود و حق شرکت در انتخابات بعدی را ندارد‪.‬‬ ‫اما روسیه و متحدانش نظیر ایران بر این اعتقاد هستند‬ ‫که اسد رئیس جمهور قانونی ســوریه بوده و تصمیم درباره‬ ‫اینده سوریه توســط مردم این کشور و طی فرایند انتخابات‬ ‫بایدمشخصشودواسدهمبایدحقشرکتدراینانتخابات‬ ‫را داشته باشد‪.‬‬ ‫مورد اختالف زای دیگر‪ ،‬ارائه فهرستی از گروه های‬ ‫تروریستی و همچنین فهرست گروه معارضان سوری است‬ ‫که باید بر اســاس قطعنامه جدید شــورای امنیــت با دولت‬ ‫سوریه پای میز مذاکره بنشینند‪ .‬گروه هایی که توسط برخی‬ ‫کشورهای منطقه از جمله اردن‪ ،‬عربستان‪،‬ترکیه و‪...‬تحت‬ ‫عنوان معارضین ارائه می شود به شدت مورد مخالفت ایران‬ ‫و روسیه است چرا که گروه های تروریستی هم در این لیست‬ ‫جای می گیرند‪ .‬همچنین فهرســت ارائه شده در خصوص‬ ‫گروه های تروریستی نیز از موارد اختالف زای دیگر است‪.‬‬ ‫مساله اختالف برانگیز دیگر‪ ،‬عملیات نظامی روسیه‬ ‫یا ســت که جان کری‬ ‫در ســوریه علیه گروه های تروریست ‬ ‫در صداقت روسیه در هدف قرار دادن داعش اظهار تردید‬ ‫کرده و گفته اســت ‪ 80‬درصد عملیات نظامی روسیه بیشتر‬ ‫مخالفان دولت اسد را هدف قرار می دهد تا داعش‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫سخن پایانی‬ ‫در مجموع می تــوان گفت این قطعنامــه هم دارای‬ ‫مولفه های مثبت و هم منفی است‪ .‬تاکید بر تمامیت ارضی‬ ‫ش بس‪ ،‬برگزاری انتخابات و‬ ‫و استقالل سوریه‪ ،‬برقراری ات ‬ ‫اغاز روند انتقال سیاســی از نکات مثبت ان به شمار می رود‬ ‫اما موارد اختالف زایی چون سرنوشــت بشــار اسد‪ ،‬لیست‬ ‫گروه های معارضیــن و تروریســتی و چگونگــی عملیات‬ ‫نظامی بر علیه گروه های تروریســتی از موارد اختالف زای‬ ‫مهمی اســت کــه می‪‎‬تواند عملیاتی شــدن قطعنامــه را با‬ ‫چالش های جدی مواجه کند‪.‬‬ ‫حسن بهشتی پور‬ ‫‪3‬‬ ‫کارشناس مسائل منطقه‬ ‫مواضع مسکو و واشنگتن نه از سفر اخیر جان کری‪،‬‬ ‫وزیر خارجــه امریکا به روســیه و صدور قطعنامــه اخیر در‬ ‫شــورای امنیت ســازمان ملل بلکه چند وقتی است درباره‬ ‫بحران سوریه به یکدیگر نزدیک شــده است‪ .‬دو طرف بر‬ ‫سر موضوع اصلی در بحران سوریه به توافق نسبی دست‬ ‫یافته اند‪ .‬اول اینکه کشــورهایی مانند فرانسه‪ ،‬انگلیس و‬ ‫امریکا فعال از این موضع خود مبنی بر لزوم کناره گیری بشار‬ ‫اسد رئیس جمهور ســوریه دست برداشــته اند و به صورت‬ ‫تلویحــی پذیرفته اند که اســد تا زمان برگــزاری انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری در این کشور باقی بماند‪ .‬دومین موضوع‬ ‫پذیرفته شده این است که ساختار سیاسی سوریه حفظ شود‬ ‫و تجربه لیبی بار دیگر تکرار نشــود‪ ،‬زیــرا در لیبی غربی ها‬ ‫ساختار دولت را بر هم زدند و در عمل شرق‪ ،‬غرب‪ ،‬جنوب و‬ ‫شرق این کشور با ظهور و بروز گروه های مختلف از یکدیگر‬ ‫تجزیه شد ه و اکنون دستیابی به یک دولت واحد دست کم‬ ‫در اینده نزدیک بعید به نظر می رسد‪ .‬سومین موضوع هم‬ ‫این است که دولت ائتالفی از مخالفان اسد که مسلح نبوده‬ ‫و گروه تروریستی تشکیل نداده اند‪ ،‬با نمایندگان دولت اسد‬ ‫یک دولت ائتالفی به نام دولت وحدت ملی تشکیل دهند‪.‬‬ ‫البته هنوز دربــاره جزئیات حل بحران ســوریه مانند‬ ‫نحوه برگزاری انتخابات باتوجه به شرایط ناامنی و نابسامان‬ ‫حاکم بر شــهرهای مختلف ســوریه و تفکیک گروه های‬ ‫مخالف میانه رو از گروه های تروریستی و معاند که خود را در‬ ‫میان مخالفان اســد قرار داده اند‪ ،‬اختالف نظرهایی میان‬ ‫طرف های درگیر به خصوص امریکا و روسیه وجود دارد‪.‬‬ ‫در همین راستا چندی پیش قطعنامه سوریه در شورای‬ ‫امنیت ســازمان ملل تصویب شــد‪ .‬این قطعنامه تنها یک‬ ‫طرح کلی ارائه کرده و صرفا تنها راهی را باز کرده است که‬ ‫حمالتی را که کشــورهای دیگر به نام ائتالف بین المللی‬ ‫و روســیه علیه گروه های تروریســتی مانند داعش‪ ،‬جبهه‬ ‫النصره و شــاخه ای از القاعده انجــام می دهند ‪ ،‬حداقل با‬ ‫صدور قطعنامه شورای امنیت به این اقدام نظامی خود یک‬ ‫مشروعیت سیاســی و نظامی بدهند‪ .‬زیرا تا پیش از صدور‬ ‫این قطعنامه عمــا مجوزی برای انجــام عملیات نظامی‬ ‫علیه این گروه ها نداشــتند‪ .‬همچنین ایــن نکته باید مورد‬ ‫توجه قرار گیرد که به سرنوشت اسد در این قطعنامه صادر‬ ‫شده تاکیدی نشده است زیرا اگر چنین اتفاقی می افتاد و بر‬ ‫لزوم کناره گیری وی تاکید می شد‪ ،‬در این صورت روسیه و‬ ‫چین به عنوان دو عضو دائم شورای امنیت این قطعنامه را‬ ‫همانند دو قطعنامه پیشین سوریه وتو کرده و از تصویب ان‬ ‫جلوگیری می کردند‪.‬‬ ‫بر همین اســاس در این قطعنامه تنها بر کلیات مورد‬ ‫توافق تاکید شده که مهمترین ماده ان مشروعیت بخشی‬ ‫بر حمالت نظامــی علیه مواضع گروه های تروریســتی در‬ ‫عراق و سوریه است‪.‬‬ ‫در این میان برخــی از تحلیلگران بر ایــن باورند که‬ ‫حمالت جنگنده های روسیه علیه مواضع داعش در خاک‬ ‫سوریه در طول چند ماه گذشــته‪ ،‬یکی از عوامل تاثیرگذار‬ ‫در تصویب قطعنامه شورای امنیت سازمان مللی به عنوان‬ ‫گامی برای حل بحران ســوریه اســت‪ ،‬اما در این باره باید‬ ‫خاطر نشان کرد که عملیات روسیه تاثیر ان چنانی نداشته‬ ‫اســت اما پیش از این عملیات اتفاق مهم این اســت که‬ ‫دیدگاه غرب و روســیه بر ســر ســوریه به یکدیگر نزدیک‬ ‫شده است‪ .‬زیرا غربی ها پس از چندین سال اصرار بر لزوم‬ ‫اسقاط دولت بشار اسد‪ ،‬به این باور رسیده اند که به هر حال‬ ‫با سقوط بشار اسد از قدرت‪ ،‬گروه های افراطی مانند داعش‬ ‫و جبهه النصره تقویت می شوند و ســرزمین های بیشتری‬ ‫را تحت کنترل خود در اورده و عملیات تروریســتی خود را‬ ‫گسترش می دهند‪ .‬بنابراین هر دو طرف به این جمع بندی‬ ‫رسیده اند که دست کم بر سه اصل مهم و بنیادی در بحران‬ ‫سوریه توافق کنند و بدین شکل گامی برای حل این بحران‬ ‫بردارند‪.‬‬ ‫همچنین سرازیرشدن پناهجویان سوری و عراقی به‬ ‫ی دولت های اروپایی‬ ‫سمت مرزهای اتحادیه اروپا و سردرگم ‬ ‫در برابر این بحران یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار روسیه و‬ ‫غرب بوده است‪ .‬در واقع اینکه غرب درباره سرنوشت بشار‬ ‫اسد و اینده سوریه تجدید نظر کرد‪ ،‬ناشی از انفجار جمعیتی‬ ‫پناهجویانی بود که پس از اقدام ترکیــه در های خود را باز‬ ‫گذاشت‪ ،‬پناهجویان تالش کردند که با ورود به کشورهای‬ ‫اروپای شــرقی مانند صربستان‪ ،‬اســلوونی و مجارستان و‬ ‫ی غربی مانند المان‪،‬‬ ‫غیره خود را به خاک کشورهای اروپا ‬ ‫اتریش و‪ ...‬برسانند‪ .‬در حال حاضر‪ ،‬این بحران مشکالت‬ ‫بســیاری را برای کشــورهای اروپایی ایجاد کرده و همین‬ ‫مساله باعث تجدید نظر انها دربار ه سیاست ها و مواضع خود‬ ‫در قبال سوریه شده است‪.‬‬ ‫اما در این باره سوال اصلی این است که ایا می توان‬ ‫باتوجه به تجدید نظر غرب در مواضع خود در قبال سوریه و‬ ‫تا حدودی همگرایی مسکو و واشنگتن‪ ،‬شاهد حل بحران‬ ‫سوریه بود‪ ،‬در این باره باید گفت که به هیچ وجه نمی توان به‬ ‫حل مساله سوریه در اینده نزدیک امیدوار بود‪ ،‬زیرا متاسفانه‬ ‫بحران موجود در سوریه عمیق‪ ،‬ریشه دار و چندالیه است‪.‬‬ ‫بازیگران داخلی و خارجی در این بحران چندین ساله دخیل‬ ‫هســتند که خود بازیگران خارجی به دو بخــش بازیگران‬ ‫منطقه ای مانند ترکیه‪ ،‬اسرائیل‪ ،‬عربستان سعودی‪ ،‬مصر‪،‬‬ ‫ایران‪ ،‬قطر و‪ ...‬تقسیم می شوند و از بازیگران بین المللی‬ ‫می توان به امریکا‪ ،‬روسیه‪ ،‬فرانسه‪ ،‬انگلیس و کشورهای‬ ‫دیگر اشاره کرد‪ .‬منافع این بازیگران و گروه های مختلف‬ ‫در سوریه در تناقض با یکدیگر قرار دارد و تاکنون به منافع‬ ‫مشترک دســت نیافته اند و تا زمان دســتیابی به این منافع‬ ‫مشترک این بحران ادامه دارد‪ .‬بر همین اساس تمام قرائن‬ ‫و شــواهد موجود در عرصه منطقه ای و بین المللی نشــان‬ ‫می دهد که این بحران تا دو تا سه سال دیگر دست کم ادامه‬ ‫دارد‪ .‬اگرچه ارزو می کنم که این بحران هر چه ســریعتر به‬ ‫پایان برسد‪.‬‬ ‫همچنین برخی صاحبنظران برایــن باورند که اصرار‬ ‫بازیگــران منطقه ای مانند عربســتان ســعودی و ترکیه بر‬ ‫مواضع خود مبنی بر خروج حتمی بشار اسد‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫سوریه از قدرت حتی در دوران انتقالی باعث شده است که‬ ‫رویکردهای مسکو و واشنگتن به کندی به یکدیگر نزدیک‬ ‫شود و در این راه موانعی ایجاد کرده است‪ .‬دراین باره باید‬ ‫بر این نکته تاکیــد کرد که دولتمــردان ترکیه به خصوص‬ ‫رجب طیب اردوغــان رئیس جمهوری این کشــور در قبال‬ ‫سوریه یک اشتباه استراتژیک کرده اند اما انها نمی خواهند‬ ‫این اشــتباه را قبول کنند و هم چنان این مســیر اشــتباه و‬ ‫پر خطر را ادامه داده و به هر قیمتــی از گروه های مخالف‬ ‫اسد حتی گروه های تروریســتی و معاند حمایت می کنند‪.‬‬ ‫ولی دولت انکارا دیر یا زود مجبور خواهد شــد در سیاست‬ ‫خود تجدیدنظر کند زیرا این سیاست قابل دوام نیست‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫سایهتفاهم‬ ‫بر یک رابطه‬ ‫گفت وگویمثلثباشعیببهمن‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫کناره گیری بشــار اســد از قدرت حتی در دوران‬ ‫انتقالی‪ ،‬رونــد نزدیکی مواضع امریکا و روســیه‬ ‫را دشوارتر کرده اســت ‪ .‬ارزیابی شما در این باره‬ ‫چیست؟‬ ‫هر کدام از بازیگران منطقه ای و بین المللی نقش‬ ‫تاثیرگذار و مهمی در بحران ســوریه دارند‪ .‬اما سوال این‬ ‫اســت که این بازیگران از زمان اغاز بحران ســوریه چقدر‬ ‫موفق بوده و چقدر توانســتند به اهداف اولیــه و موردنظر‬ ‫خود دســت یابند‪ .‬دراین باره تعابیر مختلفی وجود دارد اما‬ ‫به هرحال دولت عربستان ســعودی و ترکیه از ابتدا بنا را بر‬ ‫این گذاشتند که بشار اسد به سرعت از قدرت کنار گذاشته‬ ‫شود‪ .‬ولی امروز مشاهده می کنیم که نه فقط امریکایی ها‬ ‫بلکه رهبران کشورهای اروپایی نیز باقی ماندن بشار اسد را‬ ‫در قدرت پذیرفت ه یا دست کم تالش می کنند که درباره اینده‬ ‫بشار اسد سخنی به میان نیاورند‪ .‬این کشورها تالششان بر‬ ‫این است که یک ثبات و امنیت نســبی در سوریه به وجود‬ ‫اورده و از گســترش ناامنی تا مرزهای خودشان جلوگیری‬ ‫کننــد‪ .‬واقعیت این اســت که کشــورهایی ماننــد ترکیه‪،‬‬ ‫عربســتان و کشــورهای غربی در ابتدا مواضع مشــترکی‬ ‫در تحوالت ســوریه درباره اســد و اینده این کشور داشتند‬ ‫اما باتوجه به شــرایط کنونی حاکم بر عرصــه منطقه ای و‬ ‫بین الملل‬ ‫اقای شــعیب ! تصویــب پیش نویــس قطعنامه‬ ‫اخیر سوریه را می توان نشــانه همگرایی مسکو‬ ‫و واشنگتن بر سر بحران سوریه پس از گذشت‬ ‫چندین سال از این بحران دانست؟‬ ‫در اینکه اجماعی میان بازیگــران موثر در عرصه‬ ‫بحران ســوریه به وجود امده است هیچ شــک و تردیدی‬ ‫وجود ندارد‪ ،‬زیــرا اگر چنیــن اجماعی به وجــود نمی امد‬ ‫تصویب چنین قطعنامه ای در شــورای امنیت سازمان ملل‬ ‫امکانپذیر نبــود‪ .‬اما واقعیت این اســت که بیــن امریکا و‬ ‫روسیه و دیگر کشــورهایی که در دو بلوک مقابل یکدیگر‬ ‫قرار داشــته و دارند‪ ،‬اختالف نظرها و تفاوت دیدگاه های‬ ‫بسیاری درباره اینده ســوریه وجود دارد‪ .‬این اختالفات را‬ ‫می توان به چند دسته تقسیم کرد‪ .‬اولین مساله اینده بشار‬ ‫اسد رئیس جمهوری سوریه است ‪ .‬کشور های غربی در اغاز‬ ‫بحران سوریه براین باور بودند که اس د هنگام تشکیل دولت‬ ‫انتقالی کنار می رود‪ ،‬اما در حال حاضر غربی ها پذیرفتند که‬ ‫دســت کم تا پایان دوره انتقالی در قدرت باقی بماند و پس‬ ‫از این دوره از قــدرت کناره گیری کند‪ .‬با این حال روســیه‬ ‫موضع متفاوتی دراین باره دارد‪ .‬این کشور معتقد است که‬ ‫پس از اتمام این دوره بازهم بشار اســد می تواند به عنوان‬ ‫یک کاندیدا در انتخابات شــرکت کند‪ .‬دومین مساله مورد‬ ‫اختالف طرفین بحث بر سر تعریف تروریسم و تشخیص‬ ‫گروه های تروریستی مستقر در خاک سوریه است‪ .‬به هر‬ ‫ی غربی تالش می کنند که تمایزی با عناوین‬ ‫حال کشورها ‬ ‫تروریســت خوب و تروریســت بد میان این گروه ها ایجاد‬ ‫کنند‪ .‬به صورتی که برخــی از گروه های تروریســتی را در‬ ‫قالب جریان های معتدل بگنجانند این در حالی است که از‬ ‫نظر روسیه هر گروهی که دست به اسلحه برده و علیه دولت‬ ‫قانونی اسد در دمشــق به پا خاسته است‪ ،‬گروه تروریستی‬ ‫به شــمار می اید‪ .‬در نهایت ســومین اختالف نظــر درباره‬ ‫سرنوشت و اینده سوریه به عنوان یک کشور مستقل میان‬ ‫دو جبهه است‪ .‬اگرچه در ظاهر به نظر می رسد که دراین باره‬ ‫اختالف نظری وجود ندارد اما در باطن اختالف های جدی‬ ‫موجود است‪ .‬به عنوان مثال یکی از موار د اختالف بر انگیز‬ ‫این است که ماهیت نظام سوریه در اینده به چه شکل بوده‬ ‫و قدرت در دست چه کسانی باشد‪.‬‬ ‫بــه نظــر می رســد مواضــع سرســختانه برخی‬ ‫بازیگــران منطقه ای از جمله ترکیه و عربســتان‬ ‫سعودی درباره سوریه ازجمله پافشاری بر لزوم‬ ‫‪4‬‬ ‫نزدیــک به پنــج ســال از بحران ســوریه‬ ‫می گــذرد‪ ،‬بحرانی کــه تنهــا یــاداور جنگ‪،‬‬ ‫درگیری‪ ،‬خونریــزی و اوارگی بــرای مردمانش‬ ‫است‪ ،‬اما چندی پیش صدور قطعنامه سوریه با‬ ‫ارای مثبت اعضای شورای امنیت سازمان ملل‬ ‫کورســوی امیدی برای حل این بحران خونین‬ ‫ایجاد کرده است‪ .‬بســیاری از تحلیلگران این‬ ‫قطعنامه را نشــانه نزدیکــی روســیه و امریکا‬ ‫به یکدیگر بر ســر مســاله ســوریه می دانند‪،‬‬ ‫در همیــن راســتا شــعیب بهمن‪ ،‬کارشــناس‬ ‫اوراســیا در گفت وگو با هفته نامه مثلث اعالم‬ ‫می کند کــه دربــاره نزدیکی تقریبــی مواضع‬ ‫مسکو و واشنگتن نسبت به گذشته تردیدی‬ ‫وجــود نــدارد امــا بــاز هــم اختالفــات جدی‬ ‫موجود است‪.‬‬ ‫بین المللی‪ ،‬شــکاف عمده ای میان مواضع این کشورها‬ ‫ایجاد شده است‪ .‬این شکاف به سمتی حرکت می کند که‬ ‫به نظر می رسد در نهایت به نفع بشار اسد به پایان برسد‪.‬‬ ‫ایا حوادثی ماننــد بحران پناهجویــان‪ ،‬حمالت‬ ‫تروریستی در پاریس و نگرانی از تکرار عملیات‬ ‫تروریســتی توسط نیروهای وابســته به داعش‬ ‫بر همگرایی روســیه و غــرب به خصوص امریکا‬ ‫تاثیرگذار بوده است؟‬ ‫این موارد تاثیر چندانی در نزدیک مواضع مســکو‬ ‫و واشــنگتن نداشته اســت‪ ،‬بلکه این عوامل بر همگرایی‬ ‫بیشتر روسیه با کشــورهای اروپایی تاثیرگذار بوده است‪.‬‬ ‫زیرا کشورهای اروپایی در معرض بیشتر حوادث و مشکالت‬ ‫ناشــی از بحران عظیم پناهجویی قــرار گرفته اند‪ .‬به نظر‬ ‫می رسد دو عامل اصلی باعث نزدیکتر شدن روسیه و امریکا‬ ‫شده است‪ .‬اول اینکه امریکایی ها باتوجه به روند تحوالت‬ ‫در منطقه درک کرده اند‪ ،‬انها که در طول سال های گذشته‬ ‫از زمان اغاز بحران سوریه تاکنون با انواع ترفند ها و روش ها‬ ‫نتوانســته اند حکومت اســد را ســاقط کنند‪ ،‬اکنون دیگر‬ ‫نمی توانند این کار را انجام دهن د یا به اهداف مورد نظر خود‬ ‫در سوریه دســت یابند‪ .‬عامل دوم حضور نظامی روسیه در‬ ‫خاک سوریه و بمباران مواضع داعش توسط جنگنده های‬ ‫این کشور اســت زیرا دولتمردان امریکا تصور نمی کردند ‬ ‫روس ها توان و تمایل این را داشــته باشند که در کشوری‬ ‫خارج از منطقه اوراسیا قدرت نمایی کنند‪ .‬بر همین اساس‬ ‫از زمان شروع این عملیات نظامی در سوریه توسط مسکو‪،‬‬ ‫عرصه میدان برای واشــنگتن تنگ شده اســت‪ .‬بنابراین‬ ‫ی جمله امریکا به پای میز مذاکره امدند‪ ،‬زیرا‬ ‫کشورهای غرب ‬ ‫انها دریافتند که هرچقدر دیرتر بــه پای میز مذاکره بیایند‪،‬‬ ‫به همان اندازه در میدان نبرد در ســوریه وزنه به نفع اسد و‬ ‫نیروهایش سنگین تر خواهد شد‪.‬‬ ‫با توجه به تصویب قطعنامه ســوریه در شــورای‬ ‫امنیت ســازمان ملل و نزدیکی نســبی روسیه و‬ ‫امریکا می توان به پایان بحران ســوریه پس از‬ ‫چندین سال جنگ و خونریزی و اوارگی میلیون ها‬ ‫سوری در سرار جهان امیدوار بود؟‬ ‫در شــرایط کنونی نمی توان خوشــبین بود که در‬ ‫اینده نزدیک یک اجماع جدی میان طرف های دخیل در‬ ‫بحران ســوریه به وجود اید و در نهایت این بحران پس از‬ ‫چندین سال درگیری به پایان برســد‪ .‬زیرا برخی بازیگران‬ ‫ن حمایت های مالی و لجستیکی‬ ‫منطقه ای سوریه همچنا ‬ ‫خود را از گروه های تروریستی در سوریه ادامه می دهند و بر‬ ‫طبل مخالفت با حضور دولت اســد حتی در دوران انتقالی‬ ‫می کوبند‪ .‬بر همین اســاس نمی توان چندان به اثرگذاری‬ ‫این قطعنامه امیــدوار بود‪ .‬به هر حال حل بحران ســوریه‬ ‫بستگی به این مساله دارد که بازیگران دولتی و غیردولتی‬ ‫تا چه حد بخواهند مســیر خود را به ســمت ایجــاد صلح و‬ ‫ثبات و امنیت در ســوریه تغییر دهند و نقــش مثبتی اتخاذ‬ ‫کنند‪ .‬هم چنین این نکته را باید مــورد توجه قرار دهیم که‬ ‫در بحران ســوریه تعدد بازیگران بسیار اســت و هریک از‬ ‫انها بنا بر مالحظات خود منافع متعارفــی دارند‪ ،‬بر همین‬ ‫اســاس نمی توان به اینده این قطعنامه برای پایان دادن‬ ‫بحران ســوریه امیدوار بود و در این باره تردیدهای جدی‬ ‫وجود دارد‪ .‬همچنین باید به این نکته اشاره کرد که عالوه‬ ‫بر اختالف نظرها میان جبهه طرفدار حکومت بشــار اسد‬ ‫و جبهه مقابل‪ ،‬اختــاف دیدگاه های بســیار جدی میان‬ ‫کشورهای حاضر در جبهه مقابل وجود دارد‪.‬‬ ‫به هر حــال در کل می توان گفت که ایــن قطعنامه‬ ‫دربرابر اینده بشار اسد سکوت کرده و این مساله را می توان‬ ‫به عنوان یک نشانه مثبت برای حل و فصل مساله سوریه‬ ‫تلقی کرد اما مشــخص نیســت که بازیگران منطقه ای و‬ ‫بین المللی تا چه حد به ان پایبند باشند‪.‬‬ ‫‪63‬‬ ‫اتحاد شیاطین علیه تشیع‬ ‫بین الملل‬ ‫پس از تراژدی شهر زاریا در نیجریه و حمله به حسینیه شــیعیان هوادار شیخ زکزاکی‪ ،‬دو‬ ‫چیز عیان شد؛ هم گسترش نفوذ ایران در افریقا و هم قدرت مکتب اهل بیت در قاره سیاه‪ .‬برخی‬ ‫گمانه زنی ها حاکی است که تنها نیجریه بین ‪ 3‬تا ‪ 10‬میلیون نفر شیعه دارد و چنین جمعیت و‬ ‫نفوذی بدخواهانی هم به دنبال خواهد داشت‪ .‬صهیونیست ها و ال سعود با توجه به حضورشان‬ ‫در افریقا از مهمترین بازیگران مخالف هم در برابر تشــیع و هم در مقابل قدرت روزافزون ایران‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫افریقایشیعی‬ ‫شیعیاندرکدامکشورهایقارهسیاهپراکندهشدند؟‬ ‫سیدعبدالعظیم موسوی‬ ‫بین الملل‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پژوهشگر جهان اسالم‬ ‫اسالم ازهمان نخستین روزهای دعوت‪ ،‬به قار ه افریقا‬ ‫ل اسالم (ص ) جعفر بن‬ ‫راه یافت؛ یعنی از لحظه ای که رسو ‬ ‫ابی طالب و هیات همراه را نزد نجاشی حاکم حبشه فرستاد‬ ‫و داستانی که در پی ان امد و در کتب درسی ان را به کرات‬ ‫خوانده ایم‪ .‬اما شــناخت ما از اســام و به طور ویژه اسالم‬ ‫شیعی در افریقا در حد همین رویداد تاریخی باقی ماند بدون‬ ‫اینکه توجه داشته باشیم جنبشی که با اسالم اوردن حاکم‬ ‫حبشه شروع شد‪ ،‬پس از ‪ 1400‬سال مســیر خود را یافته و‬ ‫ بی وقفه به پیش رفته است‪.‬‬ ‫اسالم به دالیلی از جمله همخوانی با سنت های بومی‬ ‫ مردم افریقا و اصول نابش از جمله برابری و برادری د ر میان ‬ ‫ن بومی با اقبال مواجه شد‪ .‬اســام ب ه وسیله تجار‬ ‫ســیاها ‬ ‫عرب ازقرن دوازدهم میالدی به بعــد‪ ،‬به دیگر مناطق نیز‬ ‫راه پیدا کرد‪ .‬بر اساس برخی مستندات تاریخی‪ ،‬مسلمانان‬ ‫ی پس از رحلت پیامبر صلی الله علی هو اله‬ ‫ن کوتاه ‬ ‫مدت زما ‬ ‫و د ر زمان خلفای راشدین‪ ،‬سفرهای تجاری خود را به شرق‬ ‫افریقا شروع کردند‪.‬‬ ‫نشر و گسترش تشیع در افریقا مدیون چند گروه است‪:‬‬ ‫ســادات یا نوادگانی از نسل رســول اکرم(ص) که به طور‬ ‫تاریخی قرن ها پیش‪ ،‬اســام شــیعی را به افریقا برده اند؛‬ ‫خانواده هایشیعه ایکهدرنتیجهشرایطنابسامانسیاسی‪-‬‬ ‫اجتماعی عمدتا از لبنان و در دهه های اخیر از عراق به افریقا‬ ‫مهاجرت کرده یا کوچانده شده اند؛ شیعیانی که دغدغه دین‬ ‫داشته و بدون هیچ گونه حمایتی وظیفه خود می دیدند که‬ ‫به جوامع فقیر و مناطق دوردســت رفته و مکتب اهل بیت‬ ‫را ترویج کنند؛ انقالب اســامی ایران و ماهیت ضدسلطه‬ ‫ان کهتوسطجوامعمستعمرهافریقاییبهخوبیفهمیدهشد‪.‬‬ ‫چارچوبی برای مطالعه‬ ‫پژوهشــگران در مطالعــه قــاره افریقــا‪ ،‬در یــک‬ ‫تقسیم بندی این قاره را به افریقای ســفید و افریقای سیاه‬ ‫تقسیم می کنند‪ .‬افریقای سفید مربوط به کشورهای عربی‬ ‫بوده و عمدتا شــمال را در بر می گیرد‪ .‬اما این تقسم بندی‬ ‫ان هم براساس نژاد‪ ،‬حداقل در مطالعه حوزه گسترش تشیع‬ ‫به نظر غیرمنصفانه می رسد بنابراین تقسیم بندی جغرافیایی‬ ‫زیر را مبنای نگارش این گزارش قرار داده ایم‪:‬‬ ‫شــمال افریقا (افریقایی عربی)‪ :‬مصر‪ ،‬الجزا یر‪،‬‬ ‫مغرب‪ ،‬تونس‬ ‫مرکز افریقا‪ :‬چاد‪ ،‬گابون‪ ،‬کامرون‪ ،‬کنگو‬ ‫شرق افریقا‪ :‬ســودان‪ ،‬ا وگاندا‪ ،‬جیبوتی‪ ،‬سومالی‪،‬‬ ‫کینیا‪ ،‬تانزانیا‪ ،‬موزامبیک‪ ،‬جزایر قمر‪ ،‬اتیوپی‬ ‫غرب افریقا‪ :‬بنین‪ ،‬بورکینا فاســو‪ ،‬توگو‪ ،‬سیرالئون‪،‬‬ ‫گامبیا‪ ،‬نیجریه‪ ،‬نیجر‪ ،‬غنا‪ ،‬گینــه کوناکری‪ ،‬لیبریا‪ ،‬مالى‪،‬‬ ‫موریتانی‪ ،‬ساحل عاج‪ ،‬گینه بیسائو‪ ،‬سنگال‪.‬‬ ‫تشیع در افریقای عربی‬ ‫شیعه و تشــیع در شــمال افریقا (افریقای عربی) از‬ ‫زمان های گذشــته هم وجود داشته و قدمت طوالنی دارد‪.‬‬ ‫ورود اســام به این بخش‪ ،‬اســام اهل بیتی بوده است‪،‬‬ ‫به ویژه اینکه بسیاری از بنی هاشم و فرزندان اهل بیت که از‬ ‫دست حکومت های مرکزی مشخصا به سمت شمال افریقا‬ ‫رفتند‪ .‬تشیع در بخش هایی از افریقا‪ ،‬مکتبی وارداتی نبوده و‬ ‫اصل اسالم اوردن انها‪ ،‬اسالم شیعی بوده است‪ .‬پس ریشه‬ ‫اسالم در افریقا در حقیقت تشیع است؛ اما این اسالم فقط‬ ‫در منطقه شمال یا نیمه شمالی وارد شده بود‪ .‬در قرون اولیه‬ ‫اسالمی حکومت فاطمیون در مصر را مشاهده می کنید که‬ ‫در حقیقت یک حکومت شیعی است‪.‬‬ ‫تونس؛ منشا اسالم شیعی در شمال افریقا‬ ‫حضور تشیع در این کشــور به همان قرن اول ظهور‬ ‫اسالم برمی گردد؛ حتی قبل از زمانی که دولت ادریسی ها‬ ‫در قرن دوم هجری در مراکش و حکومت فاطمیون در مصر‬ ‫و تونس ایجاد شود‪.‬‬ ‫ســاکنان اصلی تونس «بربرها» بودند که از موالیان‬ ‫اهل بیت(ع) به شــمار می رفتند‪ .‬شــدت این والء به حدی‬ ‫بود که پــس از واقعه جانســوزکربــا‪ ،‬یکــی از قیام های‬ ‫خونخواهی‪ ،‬به وســیله انان و در تونس فعلــی رخ داد که‬ ‫به شدت سرکوب شد‪ .‬نخســتین خلیفه فاطمی «عبیدالله‬ ‫المهدی» نام داشت که خود را از نسل «محمد بن اسماعیل‬ ‫بن جعفــر الصادق(ع)» و از نســل حضــرت فاطمه(س)‬ ‫معرفی کرد‪ .‬وی در سال ‪ 103‬با تصرف «اسکندریه» نیت‬ ‫خود را برای فتح مصر اشکار ساخت و سلسله فاطمیان را در‬ ‫سال ‪ 803‬در تونس تشکیل داد که دامنه ان پس ازمدتی به‬ ‫مصر کشانده شد‪.‬‬ ‫درحال حاضر جدای از تشــیع‪ ،‬مذاهــب «حنفی» و‬ ‫«اباضی» یعنی نحله ای از خوارج نیز در این کشور زندگی‬ ‫می کنند‪ .‬گفته می شود مانند اغلب کشــورهای افریقا‪ ،‬در‬ ‫تونس نیز سه نوع شــیعه وجود دارد‪ :‬الف) شیعیان کهن؛‬ ‫ب) نو شــیعه ها (مســتبصرین)؛ ج) اهل ســنت دوستدار‬ ‫بین الملل‬ ‫اهل بیت (ع)‪ .‬شیعیان تونس بیشتر در جنوب این کشور و‬ ‫مناطقی مانند «قفصه»‪« ،‬قابس»‪« ،‬سوسه»‪« ،‬مهدیه»‬ ‫و نیز شهر «تونس» پایتخت این کشــور زندگی می کنند و‬ ‫بالطبع رویکردهای مختلفی دارند ‪ .‬مستبصر مشهور «دکتر‬ ‫ســید محمد تیجانی ســماوی» که از اهالی شهر قفصه‪،‬‬ ‫عالمی بود که خدمات او در نشــر تشــیع در داخل و خارج‬ ‫تونس بی شائبه است‪.‬‬ ‫تشیع در افریقای مرکزی؛ کامرون‬ ‫اســام در کمتر از یک ســده به سراســر خاورمیانه‪،‬‬ ‫شمال افریقا و اسپانیا گســترش یافت و میان ه زمین‪ ،‬قلمرو‬ ‫جهان اســام شــد‪ .‬در این منطقه پهناور کــه زادگاه چند‬ ‫تمدن درخشان بود‪ ،‬مســلمانان دستاوردهای تمدن های‬ ‫پیشین را پذیرفته و با توســعه انها‪ ،‬تمدن شکوهمندی به‬ ‫وجــود اوردند‪ .‬کامرون با وســعتی معــادل ‪ 475442‬هزار‬ ‫کیلومتر مربع در غرب افریقا واقع شده و به لحاظ جغرافیایی‬ ‫بین ‪ 6‬درجه شمالی و ‪ 12‬درجه شرقی و در شمال خط استوا‬ ‫قرار دارد‪ .‬مذاهب اصلی در کامرون به ســه گروه اســام‪،‬‬ ‫مسیحیت و مذاهب ســنتی قابل تقسیم اســت‪ .‬از لحاظ‬ ‫اعتقادات مذهبی‪ 21 ،‬درصد از مــردم کامرون کاتولیک‪،‬‬ ‫‪ 14‬درصد پروتستان و ‪ 45‬درصد از انها پیرو مذاهب سنتی‬ ‫و بومی هســتند‪ 20 .‬درصد از این مردم به دین مبین اسالم‬ ‫گرویده انــد‪ .‬اعتقادات اجــدادی مردم کامــرون‪ ،‬بخش‬ ‫اســطوره ای و باطنی جامعــه و موجودیت انها را تشــکیل‬ ‫می دهد‪.‬‬ ‫تشیع در شرق افریقا؛ از حضور زیدیه تا‬ ‫شیعیان شیرازی‬ ‫امار شیعیان کامرون‬ ‫‪ -1‬امار «دائرهالمعارف امام حسین(ع)» از شیعیان‏کامرون سال ‪ :2000‬جمعیت کشور‪15/891/531 :‬نفر؛ درصد شیعیان نسبت‬ ‫به جمعیت کشور‪ 4 :‬درصد؛‬ ‫‪ -2‬امار انجمن دین و زندگی اجتماعی «موسسه‏‪ »PEW‬ا ‏ز شیعیان کامرون سال‪ :2009‬جمعیت کشور‪ 17/795/000:‬نفر؛ جمعیت‬ ‫مسلمانان‪3/495/00 :‬نفر؛ جمعیت شیعیان‪ :‬کمتر از ‪35‬هزار نفر؛ درصد شیعیان نسبت به جمعیت مسلمان کشور‪ :‬کمتر از ‪ 1‬درصد‪.‬‬ ‫امار شیعیان تانزانیا‬ ‫‪ -1‬امار «دائرهالمعارف امام حسین(ع)» از شیعیان‏تانزانیا سال ‪2‬هزار‪ :‬جمعیت کشور‪ 31/962/769 :‬نفر؛ درصد شیعیان نسبت‬ ‫به جمعیت کشور‪ 7 :‬درصد؛‬ ‫‪ -2‬امار «مجمع جهانی اهل‏بیت(ع)» از شــیعیان تانزانیا ســال ‪ :2008‬جمعیت کشــور‪36/500/000 :‬نفر؛ جمعیت شــیعیان‪:‬‬ ‫‪1/095/000‬نفر؛ درصد تقریبی شیعیان نسبت به جمعیت کشور‪ 3 :‬درصد؛‬ ‫‪ -3‬امار انجمن دین و زندگی اجتماعی «موسسه‏‪ »PEW‬ا ‏ز شیعیان تانزانیا سال ‪ :2009‬جمعیت کشور‪40/849/133 :‬نفر؛ جمعیت‬ ‫مسلمانان‪ 13/218/000 .:‬نفر؛ جمعیت شیعیان‪ :‬کمتر از ‪ 1/322/000‬نفر؛ درصد شیعیان نسبت به جمعیت کشور‪ 10 :‬درصد‪.‬‬ ‫امار شیعیان نیجریه‬ ‫‪ -1‬امار «دائرهالمعارف امام حسین(ع)» از شیعیان‏نیجریه سال ‪ :2000‬جمعیت کشور‪117/170/948 :‬نفر؛ درصد شیعیان نسبت‬ ‫به جمعیت کشور‪ 17/1 :‬درصد؛‬ ‫ن نیجریه سال‪ :2008‬جمعیت کشور‪140 :‬میلیون نفر؛ جمعیت شیعیان‪7 :‬میلیون‬ ‫‪ -2‬امار «مجمع جهانی اهل‏بیت(ع)» از شیعیا ‏‬ ‫نفر؛ درصد تقریبی شیعیان نسبت به جمعیت کشور‪ :‬پنج درصد؛‬ ‫‪ -3‬امار انجمن دین و زندگی اجتماعی «موسسه‏‪ »PEW‬ا ‏ز شیعیان نیجریه سال ‪ :2009‬جمعیت کشور‪ 140 :‬میلیون نفر؛ جمعیت‬ ‫مسلمانان‪78/056/000 :‬؛ جمعیت شیعیان‪ :‬کمتر از‪3‬میلیون و نهصدهزار نفر؛ درصد شیعیان نسبت به جمعیت مسلمان کشور‪ :‬کمتر‬ ‫از پنج درصد‪.‬‬ ‫امار شیعیان سنگال‬ ‫‪ -1‬امار «دائره المعارف امام حسین(ع)» از شیعیان‏سنگال سال ‪2‬هزار‪ :‬جمعیت کشور‪10/390/296 :‬نفر؛ درصد شیعیان نسبت‬ ‫به جمعیت کشور‪ :‬هفت درصد؛‬ ‫‪-2‬امار«مجمعجهانیاهل‏بیت(ع)»ازشیعیانسنگال سال‪:2008‬جمعیتکشور‪11:‬میلیونوهفتصدهزارنفر؛جمعیتشیعیان‪:‬‬ ‫‪ 549/900‬نفر؛درصد تقریبی شیعیان نسبت به جمعیت کشور‪5 :‬درصد؛‬ ‫‪ -3‬امار انجمن دین و زندگی اجتماعی «موسسه‏‪ »PEW‬ا ‏ز شیعیان سنگال سال ‪ :2009‬جمعیت کشور‪12/521/000 :‬نفر؛ جمعیت‬ ‫مسلمانان‪12/028/000 :‬نفر؛ جمعیت شیعیان‪ :‬کمتر از ‪120‬هزار؛ درصد شیعیان نسبت به جمعیت مسلمان کشور‪ :‬کمتر از ‪ 1‬درصد‬ ‫از مکتب اهل بیت علیهم السالم بهره مند شد ه و میلیون ها‬ ‫نفر در این مناطق شیعه شدند‪.‬‬ ‫تشیع در تانزانیا‬ ‫تشیع در غرب افریقا؛ مورد نیجریه و سنگال‬ ‫در غرب افریقا هم باز به همین ترتیب تحت تاثیر قیام‬ ‫انقالب اسالمی ایران گرایش زیادی به سمت تشیع ایجاد‬ ‫شد‪ .‬به طور مشخص در کشور نیجریه تقریبا می شود گفت‬ ‫که شیعه وجود نداشت‪ .‬منظور شــیعه بومی است نه شیعه‬ ‫مهاجر‪ .‬اما با فعالیتی که شیخ ابراهیم زکزکی و گروه او انجام‬ ‫دادند درحال حاضر جمعیت شیعه در کشور نیجریه نزدیک‬ ‫به ‪ 10‬میلیون نفر تخمین زده می شود‪.‬‬ ‫در نیجریــه ای که سراســر بحران و جنــگ داخلی و‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫درتانزانیــا ســه گــروه شــیعیان خوجه اثناعشــری‬ ‫هندی االصــل دوازده امامی بومــی و اســماعیلی زندگی‬ ‫می کنند‪ .‬خوجه های امامی در ابتدا اسماعیلی بودند که از‬ ‫حدود صدسال پیش اثنی عشری یا امامیه شده و با مهاجرت‬ ‫از هند به تانزانیا وکنیا‪ ،‬امروزه از وضعیت خوبی برخوردارند‪.‬‬ ‫این گروه مرکزی نیز در لندن دارند و هم اکنون تعدادشــان‬ ‫در سراسر دنیا به ‪125‬هزار نفر می رســد‪ .‬در سایر کشورها‬ ‫که شیعیان اقلیت محدودی هستند نقش مهاجران شیعه‬ ‫ایرانی هندی لبنانی و عراقی و تاثیرات انقالب اســامی بر‬ ‫گسترشتشیعچشمگیراست‪.‬بزرگتریننکتهمنفیشیعیان‬ ‫خوجه‪ ،‬حلقه بسیار بسته انهاســت که تا ده ها سال بومیان‬ ‫سیاهپوست را در محافل عزاداری و یا بر سفره غذای نذری‬ ‫امام حسین(ع) راه نمی دادند اما به تدریج و به طور ویژه پس‬ ‫از پیروزی انقالب اسالمی ایران‪ ،‬همزیستی بیشتری میان‬ ‫انان و بومیان شیعه به وجود امد‪.‬‬ ‫کلبعلی خان‪ ،‬از شــخصیت هایی اســت که تشیع در‬ ‫زنگبارمدیوناووسیدعبدالحسینمرعشی‪،‬نمایندهایت الله‬ ‫مازندانــی در زنگبار بود‪ .‬کلبعلــی خــان‪ ،‬در دوران قاجار و‬ ‫سلطنت ناصرالدین شــاه از فرماندهان ارتش ایران بوده و‬ ‫پس از چندی به استخدام ســلطان عمان «ماجد برغش»‬ ‫در امد و در سال ‪ ۱۸۷۰‬میالدی به فرماندهی کل نیروهای‬ ‫نظامی عمان درجزیره زنگبار منصوب شــد‪ .‬تبلیغ تشــیع و‬ ‫گفتن «علی ولی الله» در اذان های یومیه منابر و مســاجد‬ ‫و اباد کردن اراضی و حفر چاه از مهم ترین اقدامات کلبعلی‬ ‫خان در دوره ده ســاله حکومت بر زنگبار بوده است‪ .‬وجود‬ ‫محله قدیمی موسوم به «عجمو» و حفر چندین چاه که نام‬ ‫وی به عنوان خان در ان حک شده‪ ،‬از موارد بازمانده از وی‬ ‫در جزیره زنگبار است‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫گروهی از زیدی های یمنی که رهبر خود زید بن علی‬ ‫بن حســین بن علی بن ابی طالب علیهم السالم را از دست‬ ‫داده بودند‪ ،‬در پی محیطی ارام‪ ،‬به شــرق افریقا مهاجرت ‬ ‫کردند‪ .‬انه ا به ســرعت بــا بومیان زندگی مســالمت امیزی‬ ‫ی ک ه پس از چند سال‪ ،‬به عنوان یکی‬ ‫شکل دادند ‪ ،‬به گونه ا ‬ ‫از اقوام محلی منطقه شناخته شدند‪ .‬طبری و مسعودی به ‬ ‫ت این گروه از مسلمانان به سواحل سومالی و کنیا در‬ ‫مهاجر ‬ ‫ی اشاره کرده اند‪ .‬این‬ ‫ک امو ‬ ‫زمان خالفت هشام بن عبد المل ‬ ‫اعراب مسلمان عمدتا شیعیان زیدی و از پیروان زید بن علی ‬ ‫علی ه السال م بودند که در سال ‪ 122‬ق پس از شهادت زید به‬ ‫شرق افریقا مهاجرت کردند‪.‬‬ ‫مهاجرت ایرانیان شیرازی به ســواحل شرقی افریقا‬ ‫را می توان بزرگ ترین مهاجرت ســازمان یافته و منســجم‬ ‫گروهی از مسلمانان و شــیعیان دانســت که اغازگر نقش‬ ‫ی در توســعه و گسترش اســام در تمام مناطق شرق‬ ‫مهم ‬ ‫افریق ا شدند‪ .‬د ر طی این مدت‪ ،‬اسالم به رشد و توسعه قابل‬ ‫مالحظه ای دست یافت‪ ،‬تا انجا ک ه ده ها مسجد درشهرهای‬ ‫ســاحلی و زنگبار (در حال حاضر بخشــی از تانزانیاست)‪،‬‬ ‫تانگانیکا‪ ،‬کنیا و دیگ ر کشــوره ا احداث شــد و ایرانیان (و‬ ‫اعراب)توانســتند تجارت و بازرگانی تمام سرزمین ها را به‬ ‫دســت بگیرند و قضات مســلمان عهده دار امــور عرفی و‬ ‫ن شدند‪ .‬گروه دیگری که به افریقا وارد شده و‬ ‫حیاتی بومیا ‬ ‫تشیع را وارد افریقای سیاه کردند‪ ،‬خوجه ها بودند‪ .‬خوجه ها‬ ‫ی از خوجات هندی بودند‪ .‬انها در گذشــته هندو‬ ‫گروه نژاد ‬ ‫بودند‪ ،‬بعدا مسلمان ســنی و به تدریج مسلمان شیعه شش‬ ‫امامی اســماعیلی شــدند‪ .‬بعدها بر اثر تبلیغ برخی مبلغین‬ ‫شیعه‪ ،‬خوجه ها شیعه اثنی عشری شدند‪ .‬این خوجه ها که‬ ‫از هندوستان حرکت کردند وارد زنگبار شدند و در انجا ساکن‬ ‫شده و مساجد و مراکزی ساختند که االن نیز مسجد شیعیان‬ ‫انها در انجا وجود دارد‪ .‬ارام ارام خوجه ها از زنگبار به مناطق‬ ‫دیگر پخش شــدند‪ .‬کار عمده خوجه ها هم تجارت است و‬ ‫تجار بسیار قوی و بزرگی دارند‪ .‬در کشورهای شرق افریقا نیز‬ ‫با زحمات «عالمه سید سعید اختر رضوی» شیعیان زیادی‬ ‫امار شیعیان تونس‬ ‫‪ -1‬امار «دائرهالمعارف امام حســین(ع)» از شیعیان تونس سال ‪ :2000‬جمعیت کشــور‪9/645/599 :‬؛ درصد شیعیان نسبت به‬ ‫جمعیت کشور‪ 2/5 :‬درصد؛‬ ‫‪ -2‬امار «مجمع جهانی اهل‏بیت(ع)» از شیعیان تونس سال ‪ :2008‬جمعیت کشور‪10 :‬میلیون؛ جمعیت شیعیان‪196 :‬میلیون؛‬ ‫درصد تقریبی شیعیان نسبت به جمعیت کشور‪ 2 :‬درصد؛‬ ‫‪ -3‬امار انجمن دین و زندگی اجتماعی «موسســه‏‪ »PEW‬ا ‏ز شیعیان تونس ســال ‪ :2009‬جمعیت کشور‪10:‬میلیون و صدوبیست‬ ‫هزار‪ ،‬جمعیت مسلمانان‪10 :‬میلیون ‪ 216‬هزار؛ جمعیت شــیعیان‪ :‬کمتر از ‪102‬هزار؛ درصد شیعیان نسبت به جمعیت مسلمان کشور‪:‬‬ ‫کمتر از ‪ 1‬درصد‬ ‫‪65‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اشوب را تجربه کرده ‪ ،‬شیعه بومی وجود نداشته است! بنا بر‬ ‫امارهای رســمی در ســال های ‪ 1955‬و ‪ 1975‬اساسا هیچ‬ ‫شیعه ای در این کشــور زندگی نمی کرده اســت؛ اما منابع‬ ‫تحقیقاتی می گویند تا ســال ‪ 1980‬حدود پنج هزار شــیعه‬ ‫مهاجر موسوم به «خوجه» در نیجریه زندگی می کرده اند‪.‬‬ ‫«خوجه» نام یک قبیله از شیعیان هندی است که در گذشته‬ ‫ن در غرب و مرکز افریقا‬ ‫به افریقا مهاجرت کرده اند و هم اکنو ‬ ‫پراکندهشده اند‪.‬خوجه ها‪،‬هنوزعلقهخودبهسرزمینمادری‬ ‫(هندوســتان) را حفظ کرده اند و به علت فرهنگ بسته ای‬ ‫که دارند‪ ،‬از مراوده با بومیان افریقایی اجتناب می کنند‪ .‬در‬ ‫ابتدای انقالب اسالمی‪ ،‬شیخ ابراهیم زکزاکی برای تحقیق‬ ‫در مورد حکومت های اســامی به ایران می اید و در همین‬ ‫سفر شیعه می شود‪ .‬او در بازگشــت به نیجریه‪ ،‬تبلیغ شیعه‬ ‫را در میان بومیان نیجریه اغاز می کند و طی نزدیک به ‪30‬‬ ‫سال‪ ،‬حدود ‪10‬میلیون نیجریه ای را شــیعه می کند‪ .‬بنا بر‬ ‫محاسبات دقیق اماری‪ ،‬در صورتی که این سیر رشد تشیع در‬ ‫نیجریه ادامه داشته باشد‪ ،‬در دهه ‪ 2020‬میالدی‪ ،‬تشیع به‬ ‫مذهب اول نیجریه تبدیل می شود‪ .‬این نکته زمانی اهمیت‬ ‫مضاعف می یابد که بدانیم نیجریه پرجمعیت ترین کشــور‬ ‫افریقاست و به نوعی مرز میان افریقای شمالی (مسلمان)‬ ‫و افریقــای مرکــزی و جنوبی (مســیحی و ادیــان محلی)‬ ‫محسوب می شود‪.‬‬ ‫رشد تشیع در نیجریه‪ ،‬کشورهای نزدیک به ان را نیز‬ ‫به شدت تحت تاثیر قرار داده است‪ .‬روزنامه الشرق االوسط‬ ‫در گزارشی اختصاصی با موضوع «رشد بی سابقه تشیع در‬ ‫غرب افریقا» در سال ‪ 2013‬به نقل از شیخ محمود عبدالله‬ ‫ابراهیم‪ ،‬رهبر شیعیان جزیره کومور می نویسد‪« :‬من خودم‬ ‫در سال ‪ 2004‬شیعه شــدم و در ســال ‪ 2006‬با بازگشت به‬ ‫وطن‪ ،‬تبلیغ تشیع را در دســتورکار قرار دادم‪ .‬امروز بیش از‬ ‫هزار نفر در کومور شیعه شده اند و حتی نزدیک به ‪ 50‬نفر در‬ ‫حال تحصیل علوم طلبگی هستند و به زودی به مبلغان تمام‬ ‫وقت شیعه تبدیل خواهند شد‪».‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫شیعیان سنگالی‬ ‫مهاجــرت ایرانیــان و لبنانی هــا به کشــور افریقایی‬ ‫سنگال‪ ،‬منجر به صدور اسالم شیعی به این سرزمین شد‪.‬‬ ‫لبنانی ها یکبار در اوایل دهه ‪ 1880‬و بار دیگر د ر دهه ‪1920‬‬ ‫ب افریقا دراوردند و نخستین مهاجران به این کشور‬ ‫سر ا ز غر ‬ ‫ی و همچنین با‬ ‫شدند‪ .‬انان برای فرار از مرارت های اقتصاد ‬ ‫فشار استعمارگران اروپایی کوچانده شدند‪ .‬انها در حالی که‬ ‫انتظار داشتند کشتی شان در مارسی‪ ،‬تقاطع نقل و انتقاالت‬ ‫ن پهلو بگیرد‪ ،‬خود را در ســواحل غرب افریقا دیدند‬ ‫ان زما ‬ ‫ی با‬ ‫ن فرانسو ‬ ‫و کشتی در داکار لنگر انداخت‪.‬اســتعمارگرا ‬ ‫چرب زبانی و دادن وعده و وعید از انها خواســتند در غرب‬ ‫قاره سیاه بمانند‪.‬‬ ‫رواج اسالم شیعی در سنگال تا ســال ‪ 1969‬به درازا‬ ‫کشید و این امر مصادف بود با امدن شخصی به نام شیخ عبد‬ ‫تحوزوی ‬ ‫المنعمالزینازلبنانکهپیش تردرنجفتحصیال ‬ ‫خود را گذرانده بود‪ .‬جنگ داخلی لبنــان(‪)1992-1975‬و‬ ‫پیروزی انقالب ایران(‪)1979‬دو رویــداد مهمی بودند که‬ ‫در تشکیل حرکت فراملی شیعی تاثیر بســزایی در سنگال‬ ‫گذاشتند‪.‬‬ ‫تا سال ‪ 1978‬و تاسیس موسس ه اسالمی لبنان‪ ،‬هیچ ‬ ‫ن د ر سنگال فعالیت‬ ‫تشکیالت رسمی به نمایندگی ا ز شیعیا ‬ ‫ی دانست که تشیع‬ ‫نمی کرد‪ .‬شــیخ الزین را می توان عالم ‬ ‫امروزی در سنگال مرهون جالی وطن وی بود‪ .‬گینه بیسائو‬ ‫کشور دیگری اســت که گفته می شــود تنها طی چند سال‬ ‫اخیر‪ ،‬هفت هزار نفر در ان شیعه شده اند‪ .‬طبق ارزیابی های‬ ‫رایج‪ ،‬موثرترین عامل مســتقیم در گرایش به تشیع‪ ،‬موج‬ ‫میلیونیگرایشبهتشیعدرنیجریهاستکهتمامکشورهای‬ ‫اطراف را تحت الشعاع قرار داده است‪.‬‬ ‫ردپای ایران درافریقا‬ ‫احمد بخشی درگفت وگو با مثلث‬ ‫ابتدا کمی راجع بــه تاریخچه ورود شــیعیان به‬ ‫کشورهای افریقایی و فعالیتشان طی این سال ها‬ ‫بگویید‪.‬‬ ‫مسلمانان افریقا نیز مانند دیگر نقاط جهان دارای‬ ‫فرقه‪‎‬های گوناگون هســتند‪ .‬اما عمده جمعیت مسلمانان‬ ‫را سنی‪‎‬ها تشــکیل می‪‎‬دهند که خود به نحله‪‎‬های مختلف‬ ‫؟؟؟؟‬ ‫تقسیم می شــوند‪ .‬شــیعیان نیز در این قاره پیروانی دارند‪ .‬‬ ‫اواخر قرن اول هجری خوارج اباضیه و صفریه برای رهایی‬ ‫از امویان به افریقیه (به معنای وسیع ان پیش از ورود اسالم‬ ‫به مغرب اطالق می شد) امدند و نیم قرن بعد توانستند دولت‬ ‫سجلماســه و تاهرت را بر پا دارند‪ .‬در کنار خوارج و اباضیه‪،‬‬ ‫گروه هاییازشیعیان‪،‬معتزله‪،‬مرجئهوصوفیهنیزظهورپیدا‬ ‫کردند‪ .‬افریقیه از اواسط دوم هجری با مذهب تشیع اشنا شد‬ ‫و برخی از قبایل از دیر باز گرایش های شیعی داشتند و شهر‬ ‫نطفه به پایگاه و شهر شیعیان معروف بود تا جایی که بدان‬ ‫کوفه کوچک می گفتند‪ .‬در گذشته برای اولین بار شیعیان‬ ‫عرب توانستند در شمال افریقا دولتی شیعی تاسیس کنند‪.‬‬ ‫دومین دولت شیعی عربی‪ ،‬دولت فاطمیان است‪ .‬این فقط‬ ‫بزرگترین دولت شیعی نبود بلکه اگر میزان عظمت و بزرگی‬ ‫در نگهداری و حفظ علم و ادب و گسترش فرهنگ اسالمی‬ ‫معیار باشد در حقیقت باید گفت بزرگترین حکومت اسالمی‬ ‫بوده است‪ .‬عالمه محمدحســین مظفر مولف کتاب تاریخ‬ ‫شیعه می نویسد‪« :‬گزاف نیست اگر بگوییم تشیع در همان‬ ‫روزی که اسالم وارد مصر شد به مصر راه یافت » ورود تشیع‬ ‫به سودان‪ ،‬همزمان با ورود اسالم به این کشور است‪ .‬دلیل‬ ‫واضح ان هم وجود خانواده های شیعی االصل در سودان‬ ‫اســت که غالبا از سادات هستند و پیشــینه پیدایش انها به‬ ‫دوره «فاطمیون» در مصر و «ادریســی ها» در مغرب‪ ،‬در‬ ‫قرن های سوم و چهارم هجری برمی گردد‪ .‬در شرق افریقا‪،‬‬ ‫با وجود اقلیت شیعی در کشــورهای این منطقه‪ ،‬بر اساس‬ ‫امار ها در سال ‪ ،2009‬کشور تانزانیا با جمعیتی در حدود ‪2‬‬ ‫میلیون نفر شیعه از مهم ترین پایگاه های شیعی در این قاره‬ ‫است‪ .‬یکی از دالیل ان وجود جمعیت خوجه ها در این کشور‬ ‫است‪ .‬این افراد در طول سالیان گذشته از هند و پاکستان به‬ ‫شرق قاره افریقا مهاجرت کرده اند‪ .‬خوجه ها اصالتا‪ ،‬شیعه‬ ‫اســماعیلیه هســتند که اواخر قرن ‪ 19‬و اوایل قرن بیستم‬ ‫عده ای از انان به شــیعه دوازده امامی گرایش پیدا کردند‪.‬‬ ‫عالوه بر شیعیان خوجه اثنی عشری‪ ،‬دسته دیگری به نام‬ ‫«بحرانی ها»در زنگبار حضور داشــته اند که شیعیان عربی‬ ‫بوده اند که از کشــورهای حاشــیه خلیج فارس و بحرین به‬ ‫زنگبار مهاجرت کرده بودند و دارای حسینیه و مرکز عزاداری‬ ‫بوده اند‪ .‬فرقه شیعیان اقاخانی از دیگر فرقه های منسوب به‬ ‫تشیع می باشند که با عقیده ای انحرافی‪ ،‬شاهزاده اقاخان‬ ‫اروپایی تبار را «امام زنده» خود می شمارند و با تجدیدنظر در‬ ‫اصول مسلم اسالم هم چون روزه و حجاب‪ ،‬برخی از اصول‬ ‫دین اسالم را تحریف کرده اند‪ .‬شــیعیان « بهره» یا شش‬ ‫امامی نیز از دیگر فرقه هایی اند که خود را شــیعه به حساب‬ ‫اورده و دارای مسجد و مراکز تبلیغی در زنگبار هستند‪ .‬درواقع‬ ‫ورود شیعه به صحنه تبلیغ اسالم در غرب افریقا به صورت‬ ‫پررنگ بعد از انقالب اســامی ایران به وجود امده است و‬ ‫به رغم حضور تاریخی لبنانی ها در ایــن منطقه‪ ،‬تا پیش از‬ ‫انقالباسالمی‪،‬تبلیغشیعهجدینبودهاست‪.‬هم اکنوندر‬ ‫غرب افریقا نیز حضور شیعه در حال گسترش است به طوری‬ ‫که بر اســاس اخرین امار در نیجریه که به پایگاه شــیعیان‬ ‫تبدیل شده است‪ ،‬جمعیت انان در منابع مختلف بین هفت‬ ‫تا ‪ 10‬میلیون ذکر شــد ه و این رشــد قابل توجه است‪ .‬زیرا‬ ‫جمعیت شیعیان در ابتدای انقالب تنها ‪ ۵۰۰‬نفر بود‪ ،‬اما با‬ ‫رشدی ‪ ۱۴۰۰۰‬برابری توانسته اند جمعیت خود را افزایش‬ ‫دهند‪ .‬اولین گروه شیعه در نیجریه به نام «حرکت اسالمی‬ ‫شــمال » بعد از انقالب اســامی به رهبری شــیخ «ماالم‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫و در کل چه رابطه ای میان حاکمان و مســلمانان‬ ‫شیعه برقرار است؟‬ ‫حضور شیعیان در کشورهای دیگر به اندازه نیجریه‬ ‫پررنگ نیست‪ .‬هر چن د حضور انان را در شمال‪ ،‬شرق و غرب‬ ‫این قاره شاهد هســتیم‪ .‬شیعیان در این کشــورها با موانع‬ ‫مواجه اند و در برگزاری مراسم های دینی خود با مشکالتی‬ ‫روبه رو هستند‪ .‬البته شیعیان در کشورهای مصر و تانزانیا از‬ ‫ازادی بهتری نسبت به دیگر نواحی برخوردارند‪ .‬اما اساسا‬ ‫چون دولت ها‪ ،‬بخشی از حضور شیعیان را با دولت جمهوری‬ ‫اســامی ایران مرتبط می کنند‪ ،‬وضعیت شــیعیان در این‬ ‫کشــورها می تواند متاثر از رابطه کشــورمان با ان کشورها‬ ‫باشد‪ .‬ما در سال های اخیر شاهد فشارهایی برای گسترش‬ ‫شیعه در سودان و مغرب بوده ایم و این موضوع تا مرحله قطع‬ ‫ت که این خود می تواند بر‬ ‫و کاهش روابط نیز پیش رفته اس ‬ ‫وضعیت شیعیان نیز تاثیر گذار باشد‪ .‬هر چند باید به این نکته‬ ‫اشاره کرد که همان طور که در پاسخ به سوال اول گفته شد‪،‬‬ ‫حضور شیعیان در این قاره به اندازه حضور اسالم در این قاره‬ ‫است و تنها به انقالب اسالمی در ایران خالصه نمی شود‪،‬‬ ‫هر چن د انقالب به این موضوع جان تازه ای بخشید‪.‬‬ ‫درنیجریهشیخزکزاکیرهبریشیعیانرابرعهده‬ ‫داشــت‪ .‬در دیگر کشورها ســازماندهی و رهبری‬ ‫شیعیان به چه صورت است؟‬ ‫در دیگر کشورها‪ ،‬شیعیان رهبر شاخصی مانند شیخ‬ ‫زاکزاکی ندارند و خود به فرقه های مختلف تقسیم می شوند‬ ‫که قبال نیز به انان اشاره شد‪.‬‬ ‫رژیم صهیونیســتی نفوذ ویــژه‪‎‬ای در افریقا دارد‬ ‫نقش ایــن رژیم را در ســرکوب شــیعیان چطور‬ ‫می بینید؟‬ ‫اساسا حضور رژیم صهیونیستی در راستای تامین‬ ‫منافعش در این قاره اســت و بخشــی از اهدافــش نیز رفع‬ ‫تهدیدات این رژیم بر اســاس اســتراتژی پیرامونی است‪.‬‬ ‫باتوجه به اختالف بین ایران و این رژیــم‪ ،‬و با این نگاه که‬ ‫شــیعیان در این قاره را به عنوان عوامل جمهوری اسالمی‬ ‫در نظر می گیرد‪ ،‬با تمام توان در صدد تضعیف شــیعیان با‬ ‫استفاده از عوامل گوناگون است‪ .‬در مورد سرکوب شیعیان‬ ‫نیجریه و رابطه ان با رژیم صهیونیستی باید گفت که ناظران‬ ‫سیاسی بر این باورند که رئیس ستاد مشترک ارتش نیجریه‬ ‫که دارای روابطی نزدیک با رژیم صهیونیستی است و در این‬ ‫اواخر ســفری مخفیانه به تل اویو و دیداری با نخست وزیر‬ ‫رژیم صهیونیســتی و رئیس ستاد مشــترک ارتش و رئیس‬ ‫موساد داشــته‪ ،‬نقشی مستقیم در کشــتار تروریستی اخیر‬ ‫دارد‪ .‬صهیونیست ها سال هاست که در راستای استراتژی‬ ‫فرا پیرامونی خود دامنه نفوذشــان در کشورهای افریقایی‬ ‫را گســترش داده انــد‪ .‬در اســتراتژی فرا پیرامونــی دامنه‬ ‫نفوذ محدود به چند ســرزمین یا کشور حاشــیه یا پیرامون‬ ‫فلســطین نیســت‪ .‬بلکه ان گونه که راهبرد صهیونیستی‬ ‫اقتضا می کند‪ ،‬این کشورها و مناطق ممکن است در شمال‪،‬‬ ‫شرق‪ ،‬جنوب و غرب اسیا‪ ،‬یا در هر کجای افریقا واقع شده‬ ‫باشــند‪ .‬در قاموس صهیونیســم‪ ،‬این شــرایط و موقعیت‬ ‫رژیم صهیونیســتی اســت که مرزهــا و محدوده های این‬ ‫استراتژی را تعیین و ترسیم می کند‪.‬‬ ‫نقش ال سعود را چطور می بینید؟‬ ‫به دلیل ارتبــاط خوب دولت نیجریه با عربســتان‬ ‫ســعودی و همچنین کمک های این کشــور‪ ،‬نقش رژیم‬ ‫ال سعود در این موضوع پررنگ اســت‪ .‬دالیل مختلفی را‬ ‫غیر از کمک های اقتصادی را می توان برشمرد که از جمله‬ ‫ ان می توان به سیاســت محدود کردن ایــران در منطقه و‬ ‫همچنین تداوم جنــگ وکالتی علیه ایــران فراتر از منطقه‬ ‫اشــاره کرد‪ .‬برخی کارشناســان یورش اخیر ارتش نیجریه‬ ‫به شیعیان این کشــور را با شکســت های سیاسی مستمر‬ ‫عربســتان در خاورمیانه از عراق گرفته تا ســوریه و لبنان و‬ ‫یمن مرتبط دانســته و تاکید می کنند‪ ،‬ریاض در پی ایجاد‬ ‫شکاف در صفوف مسلمانان افریقاست تا بازی درگیری های‬ ‫طایفه ای اش را به این قــاره انتقال دهد‪ ،‬به ویژه انکه ملک‬ ‫ســلمان و رئیس جمهور نیجریه رابطه نزدیکی دارند و این‬ ‫موجب شــده‪ ،‬برخی رئیس جمهــور نیجریه را به داشــتن‬ ‫اندیشه های ســلفی وهابی و مدارا با بوکوحرام متهم کنند‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر اسناد منتشره از ســوی ویکی لیکس نشان‬ ‫می دهد که عربستان بخشی از سیاست خود را در نیجریه به‬ ‫منظور تحدید نفوذ ایران با تاکید بر فشار روی شیعیان این‬ ‫کشور متمرکز کرده است‪.‬‬ ‫ایامی توانگفتبرخیحرکاتاینشیعیاننشات‬ ‫و الگو گرفته از انقالب اســامی ایران و حکومت‬ ‫شیعی ایران است؟‬ ‫به طــور حتم باید بــه این نکتــه توجه کــرد که به‬ ‫دلیل ماهیت انقالب اســامی و همچنیــن اصولی مانند‬ ‫استقالل طلبی‪ ،‬مبارزه با استکبار‪ ،‬حمایت از مستضعفین و‬ ‫باتوجه به اینکه بخش عملیاتی این شعارها و اصول توسط‬ ‫جمهوری اســامی ایــران و دولت شــیعی مذهب صورت‬ ‫می گیرد‪،‬به طورحتمبخشیازاینحرکاتوجنبش هانشات‬ ‫گرفته از انقالب اســامی ایران است‪ .‬برای نمونه جنبش‬ ‫اسالمی نیجریه متاثر از انقالب اسالمی است‪ .‬همان طور‬ ‫که پیش از این اشاره شــد‪ ،‬زکزاکی پس از پیروزی انقالب‬ ‫اسالمی در ایران‪ ،‬شیفت ه امام خمینی(ره) شد و سال ها بعد‬ ‫به ایران امد و وقتی با لباس روحانیت به نیجریه بازگشت در‬ ‫منطق ه زاریا و کانو به تبلیغ تشیع پرداخت‪ .‬برخی از تحوالت‬ ‫دردیگرکشورهایافریقاازجملهدرشمالافریقاوهمچنین‬ ‫کشور سودان متاثر از انقالب اسالمی است‪.‬‬ ‫چــه چالش هــا و مشــکالتی پیــش روی تداوم‬ ‫فعالیت ها و حتی زندگی شــیعیان در کشورهای‬ ‫افریقایی وجود دارد؟‬ ‫در ابتدا باید گفت که مسلمانان افریقا بنا به دالیلی‬ ‫چند‪ ،‬گرایش به اهل بیت دارنــد و از طرف دیگر در بعضی‬ ‫از کشورهای این قاره‪ ،‬اســام طریقتی‪ ،‬عرفانی و صوفی‬ ‫دنبال می شــود‪ .‬در مورد مشــکالت پیش روی شیعیان در‬ ‫قاره افریقا‪ ،‬باید به مشــکالت داخلی مانند ســخت گیری‬ ‫حکومت ها‪ ،‬عدم تساهل از سوی دیگر فرق و ادیان و اعمال‬ ‫فشار از سوی حکومت مرکزی و همچنیندیگرگروه هااشاره‬ ‫کرد‪ ،‬از عوامل خارجی نیز بایــد به نقش گروه های وهابی‪،‬‬ ‫صهیونیستی و گروه های افراطی مانند بوکوحرام و القاعده‬ ‫و‪ ...‬اشاره کرد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ابراهیم الزاکزاکی» شکل گرفت‪ .‬حضور تشیع در نیجریه‬ ‫به سه مقطع تاریخی مربوط می شود‪ :‬مقطع نخست‪ ،‬قبل از‬ ‫سال ‪۱۹۹۴‬میالدی بود‪ .‬در ان مقطع در مجموع‪ ،‬جمعیت‬ ‫شیعیان نیجریه به بیش از‪ ۵۰۰‬نفر نمی رسید و دلیل ان اشنا‬ ‫نبودن مردم با این مذهب بود‪.‬‬ ‫مقطــع دوم از ‪۱۹۹۴‬میــادی به بعد اســت‪ .‬در این‬ ‫مقطع با شکل گیری جنبش اسالمی در نیجریه که برگرفته‬ ‫از جنبش «اخوان المسلمین» بود‪ ،‬گرایش برخی از اعضای‬ ‫این جنبش به مذهب تشیع باعث شد که اختالفاتی در ان‬ ‫صورت گیرد و برخی از راه یافتگان به تشــیع از جنبش جدا‬ ‫شدند و به کشورهای دیگر مهاجرت کردند‪ .‬این اغاز شناخت‬ ‫نسبت به تشیع و در نتیجه شکل گیری و گسترش ان در بین‬ ‫مسلمانان نیجریه اســت‪ .‬مقطع ســوم‪ ،‬که متاثر از امواج‬ ‫بیداری و انقالب اسالمی مردم ایران است‪ ،‬از سال ‪۱۹۹۹‬‬ ‫اغاز شده و تاکنون ادامه دارد‪ .‬در این مقطع‪ ،‬مذهب تشیع‬ ‫مورد اقبال زائد الوصف مسلمانان و مردم نیجریه قرار گرفته‬ ‫و گسترش قابل توجهی یافته است‪.‬‬ ‫پراکندگیشیعیاندرکشورهایمختلفافریقایی‬ ‫به چه صورت اســت و کدام کشــورها بیشترین‬ ‫سهم را می برند؟‬ ‫در ابتدا بر اساس جمعیت باید از کشور نیجریه نام‬ ‫برد‪ .‬شــیعیان نیجری ه ُپر جمعیت ترین گروه شــیعی در قاره‬ ‫افریقا هستند‪ .‬سپس باید از شرق افریقا و کشور تانزانیا نام‬ ‫برد که جمعیت قابل مالحظه ای از شیعیان را در خود جای‬ ‫داده اند‪ ،‬در شــمال افریقا از مصر تا مغرب حضور شیعیان‬ ‫چه به صورت تاریخی و سلســله حکومت شــیعیان وجود‬ ‫داشته است و در حال حاضر نیز شــیعیان جمعیت در خور‬ ‫توجهی هستند‪.‬‬ ‫چرا امروز شــاهد شــکل گیری تنش و درگیری با‬ ‫شیعیان به ویژه در نیجریه هستیم؟‬ ‫در گیری و تنش با شیعیان نیجریه دالیل گوناگونی‬ ‫دارد کــه باید به عوامل گوناگونی اشــاره نماییــم‪ :‬ترس از‬ ‫گسترش روز افزون شــیعیان‪ ،‬حضور رژیم صهیونیستی و‬ ‫تالش برای کاهــش فعالیت های شــیعیان‪ ،‬فعالیت های‬ ‫عربستان برای گسترش شکاف در جهان اسالم و همچنین‬ ‫ممانعــت از گســترش تشــیع‪ ،‬رابطه بیــن ارتــش و گروه‬ ‫بوکو حرام‪ ،‬ادعای ارتش برای ترور فرمانده انان و همچنین‬ ‫ادعای دولت مبنی بر تالش بــرای جلوگیری از ظهور گروه‬ ‫افراطی دیگر مانند بوکو حرام از جمله دالیل شــکل گیری‬ ‫حمالت علیه شیعیان اســت‪ .‬هر چند که باید به این نکته‬ ‫اشــاره کرد که این موضوع امــری از پیش طراحی شــده‬ ‫است که هم سابقه اقدامات انان مانند حمله به شیعیان در‬ ‫مناســبت های مختلف و همچنین تخریب حسینیه توسط‬ ‫دولت را باید جزو عللی ذکــر کرد که نشــان از اراده دولتی‬ ‫برای مقابله بــا شــیعیان و نفوذشــان دارد‪ .‬همان طور که‬ ‫اشاره شد‪ ،‬بعضی از رســانه های غربی این جنبش شیعه را‬ ‫باپلیدی و پســتی گروهی بالقوه برای تبدیل به بوکوحرامی ‬ ‫دیگر خوانده اند‪ .‬به خصوص اینکه شــیخ زکزاکی به شدت‬ ‫نســبت به نفوذ و حضور غرب در نیجریه منتقد اســت‪ .‬وی‬ ‫بوکوحرام را زائیده غرب می داند و معتقد اســت اگر غرب و‬ ‫جریاناتغربیدرنیجریهحضورنداشتندبوکوحرامهمشکل‬ ‫نمی گرفت‪ .‬وی عالوه بر دیدگاه های ضد غربی بسیار تند‪،‬‬ ‫در مورد حکومت نیجریه هم‪ ،‬چنــان انتقاد دارد که هرگونه‬ ‫مشارکت سیاسی را در ان کشور بی فایده می داند و همواره‬ ‫اساس حکومت نیجریه را زیر سوال برده است‪ .‬با این حال‬ ‫او هیچ گاه دست به سالح نبرده اســت‪ .‬مدل مبارزاتی وی‬ ‫تاکنون «نافرمانی مدنی » بوده و دســتگیری های پیشین‬ ‫وی نیز به اتهام تــاش برای برانــدازی حکومت از طریق‬ ‫«نافرمانی مدنی» بوده اســت‪ .‬از سوی دیگر وی به شدت‬ ‫مخالف حضور رژیم صهیونیستی در نیجریه است‪.‬‬ ‫در کشورهای دیگر شــیعیان چه وضعیتی دارند‬ ‫‪2‬‬ ‫احمد بخشی‪ ،‬کارشناس‬ ‫مسائل افریقا به بهانه حمالت‬ ‫اخیر بــه شــیعیان نیجریه در‬ ‫گفت وگویی با هفته نامه مثلث‬ ‫به بررســی وضعیت شیعیان‬ ‫در قاره افریقــا پرداخت‪ .‬این‬ ‫استاد دانشگاه در مورد مشکالت پیش روی شیعیان‬ ‫در قاره افریقا به مشــکالت داخلی مانند سخت گیری‬ ‫حکومت‪‎‬ها‪ ،‬عدم تساهل از ســوی دیگر فرق و ادیان‬ ‫و اعمال فشــار از ســوی حکومت مرکزی و همچنین‬ ‫دیگر گروه ها اشــاره کرد و گفت که گروه های وهابی‪،‬‬ ‫صهیونیســتی و گروه های افراطی ماننــد بوکوحرام‬ ‫و القاعده نیــز از خارج مشــکالتی را برای شــیعیان‬ ‫به وجــود می اوردنــد‪ .‬او همچنین برخــی از حرکات و‬ ‫جنبش های شیعی افریقا را نشــات گرفته از انقالب‬ ‫اســامی ایران توصیف و دلیــل ان را ماهیت انقالب‬ ‫اسالمی و همچنین اصولی مانند استقالل طلبی‪ ،‬مبارزه‬ ‫با استکبار‪ ،‬حمایت از مســتضعفین و عملیاتی کردن‬ ‫این شعارها و اصول توسط جمهوری اسالمی ایران و‬ ‫دولت شیعی مذهب عنوان کرد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪67‬‬ ‫بین الملل‬ ‫برداشته نشده‪ ،‬بلکه حتی یک بیانیه کوتاه نیز در خصوص‬ ‫مظلومیت ها و محرومیت های انها انتشــار نیافته است‪.‬‬ ‫حال انکــه نگاهی بــه تاریخ معاصــر افریقــا‪ ،‬بیانگر ان‬ ‫است که پیروان تشیع و دوســتداران اهل بیت در افریقا‪،‬‬ ‫عالوه بر انواع ســتم هایی کــه عموم مردم ایــن قاره‪ ،‬به‬ ‫سبب مداخالت بسیار ضد انســانی‪ ،‬استعمارگران تجربه‬ ‫کرده انــد‪ ،‬در برخــورداری از بســیاری از حقــوق مدنی و‬ ‫اجتماعی خود‪ ،‬محروم بوده و تبعیض های فوق العاده ای‬ ‫را تجربه کرده اند‪.‬‬ ‫البته تحمل چنین شــرایط دشــواری‪ ،‬بعضا ناشی‬ ‫از پراکندگــی جمعیت شــیعیان در کشــورهای مختلف‪،‬‬ ‫وجود برخــی از تفاوت های فرعــی‪ ،‬عقیدتی و همچنین‬ ‫وابستگی های منطقه ای (مبدا مهاجرت یا مقصد اسکان‬ ‫و استقرار انها ) است؛ شرایط دشواری که از فراهم نشدن‬ ‫زمینه ها و مقدمات الزم برای برقــراری ارتباطات منظم و‬ ‫اصولی میان اقلیت های شــیعه در افریقا نیز سرچشــمه‬ ‫می گیرد و به عبارت دیگر‪ ،‬امکان بهره برداری از اشتراکات‬ ‫بســیار فراوانی را که بــا یکدیگردارند‪ ،‬از میــان می برد‪.‬‬ ‫موضوعی که در حالت معمول به علت وسعت قاره افریقا‪،‬‬ ‫کمبود و نبــود انواع راه های مواصالتی و فقدان وســایل‬ ‫ارتباطاتی الزم طبیعی به نظر می رسد و تقسیم این قاره به‬ ‫‪ 54‬کشور (واحدهای سیاسی مجزا از هم) و وجود انواعی‬ ‫از مرزهای سیاسی و طبیعی (صحرا ها و جنگل های بسیار‬ ‫وسیع و غیرقابل عبور) توجیه پذیری ان را اثبات می کند‪.‬‬ ‫تقسیمات جغرافیایی‪ ،‬نژادی و زبانی افریقا و‬ ‫اقلیت های شیعی‬ ‫پشت صحنه تراژدی «زاریا»‬ ‫صهیونیست ها در مقابل گسترش تشیع در افریقا سنگ اندازی می کنند‬ ‫جعفر قنادباشی‬ ‫کارشناس مسائل افریقا‬ ‫بین الملل‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫‪3‬‬ ‫حمله مســلحانه هفته گذشــته ارتــش نیجریه‪ ،‬به‬ ‫گردهمایی مســالمت امیز شــیعیان این کشــور (مراسم‬ ‫گرامیداشت شــهدای حمله انتحاری گروهک بوکوحرام‬ ‫به راهپیمایی اربعین ) و کشته و زخمی شدن صدها نفر در‬ ‫این ماجرا‪ ،‬توجهات زیادی را به اوضاع شیعیان نیجریه و‬ ‫مشکالت و موانع پیش روی انها‪ ،‬معطوف داشته و زمینه‬ ‫رسانه ای شدن بسیاری از مطالب مرتبط با میلیون های نفر‬ ‫از دوســتداران اهل بیت (س) را که در این کشــور زندگی‬ ‫می کنند فراهم کرده است‪ .‬در این حال کارشناسان مسائل‬ ‫افریقا‪ ،‬در تحلیل وقایع بســیار تاسف بار شهر «زاریا» و در‬ ‫تشریح علل و عواملی که سبب شد عناصری از ارتش این‬ ‫کشور پرجمعیت و نفت خیز واقع در غرب افریقا‪ ،‬در برخورد‬ ‫با اجتماع فرهنگی و صلح امیز شیعیان‪ ،‬مرتکب جنایاتی به‬ ‫این وسعت شدند‪ ،‬به ریشه های استعماری ان اشاره کرده‬ ‫و برای این منظور‪ ،‬به معرفی تمامی اقلیت های شیعی در‬ ‫افریقا و موقعیت جغرافیایی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬اجتماعی و سیاسی‬ ‫انها پرداخته اند؛ با این رویکرد که با مشخص شدن موقعیت‬ ‫تمامی فرق شیعی در افریقا و تشریح چگونگی مناسباتی که‬ ‫هریک از این فرقه ها با ساختار های حکومتی کشور محل‬ ‫سکونت خود دارند‪ ،‬علل و ریشه های واقعه خونین زاریا و‬ ‫همچنین خسارات جانی و مالی گسترده ای که به شیعیان‬ ‫نیجریه و رهبر فرهیختــه و محبوب انهــا‪ ،‬عالمه بزرگوار‬ ‫«ابراهیم یعقــوب زاکزاکی» وارد شــد‪ ،‬به صورت بهتری‬ ‫ص شود‪.‬‬ ‫ن و مشخ ‬ ‫روش ‬ ‫نگاهی کلی به موقعیت کنونی شیعیان افریقا‬ ‫شــیعیان افریقا‪ ،‬بــا وجود برخــورداری از ســوابق‬ ‫تاریخی بســیار مثبت و به رغم نقش موثــر و مفیدی که در‬ ‫مبارزات ازادیبخش کشورهای این قاره در مقابله با استعمار‬ ‫داشــته اند‪ ،‬از جمله مظلوم ترین اقلیت هــای مذهبی در‬ ‫جهان به شــمار می روند و بــا محرومیت هــای مضاعفی ‬ ‫در عرصه های سیاســی‪ ،‬اقتصــادی و اجتماعــی روبه رو‬ ‫هستند‪ .‬محرومیتی که بخشی از ان‪ ،‬از افریقایی بودنشان‬ ‫سرچشــمه می گیرد و بخشی دیگر ناشــی از سیاست ها و‬ ‫اقدامات عمدتا فرا قاره ای است که اســتقرار اقلیت های‬ ‫شــیعه افریقایی را‪ ،‬در جایگاه واقعی شان‪ ،‬به ضرر و زیان‬ ‫خود می داند و با انواع شیوه های علنی و غیر علنی از تحقق‬ ‫چنین امری جلوگیری می کند‪.‬‬ ‫به طوری که می توان گفت از زمان تاسیس سازمان‬ ‫ملل متحد و همچنین از هنگامی که اعالمیه جهانی حقوق‬ ‫ن نه تنهــا کوچکترین‬ ‫بشــر(‪ )1948‬تدوین شــده‪ ،‬تاکنو ‬ ‫گامی در جهت احقــاق حقوق اولیــه شــیعیان افریقایی‬ ‫حضور‪ ،‬فعالیت و اســکان اقلیت شــیعه در افریقا‪،‬‬ ‫به یک بخش یاچند کشــور خاص محدود نمی شــود‪ ،‬به‬ ‫گونه ای که می توان گفت شــیعیان در همه بخش های‬ ‫افریقا و در بیش از ‪ 40‬کشــور از مجموع ‪ 54‬کشــور این‬ ‫قاره حضوری ملموس و پرجنب و جوش دارند با این حال‬ ‫این حضور باتوجه به علل جغرافیایی‪ ،‬تاریخی‪ ،‬سیاسی و‬ ‫اقتصادی بسیار متنوع و متفاوت اســت که باید متناسب‬ ‫باشرایط‪ ،‬مورد توجه وبررسی قرار گیرد‪.‬‬ ‫افریقــا از لحــاظ جغرافیایی به بخش هــا و مناطق‬ ‫مختلف اب و هوایی مختلفی تقسیم می شود که مهم ترین‬ ‫انهاعبارتند از‪:‬‬ ‫‪ -1‬بخش شمالی با نژادسامی (سفیدپوست) و عرب‬ ‫زبان که در فرهنگ های سیاســی عمدتا بــا خاورمیانه در‬ ‫یک مجموعه قرار می گیرد و کشورهای واقع دران همانند‬ ‫الجزایر‪ ،‬تونس‪ ،‬مصر و‪ ،....‬در بســیاری از نگرش های‬ ‫رسانه ای‪ ،‬افریقایی تلقی نمی شــوند‪ .‬درنگاهی دیگر‪ ،‬از‬ ‫این بخش از افریقا (شمالی) به اضافه خاورمیانه‪ ،‬باعنوان‬ ‫«جهان اســام» نیز یاد می شــود که اشــاره به اکثریت‬ ‫‪99‬درصدی مسلمانان در کشــورهای این بخش است‪.‬‬ ‫حال‪ ،‬اقلیت های شــیعی در بخش شمالی افریقا‪ ،‬نه تنها‬ ‫بیشترین سوابق تاریخی را دارند‪ ،‬بلکه بیشترین افتخارات‬ ‫را در برپایی تمدن اسالمی (حکومت ‪270‬ساله فاطمیون)‬ ‫یعنی ســاختن شــهرهای فراوان ازجمله قاهره و برپایی‬ ‫دانشگاه های متعددی از جمله دانشگاه االزهر از ان خود‬ ‫کرده اند‪ .‬سوابقی که به علت نسبت فاطمیون به اهل بیت‬ ‫از یک سو و زندگی و فعالیت های سیاسی برخی امامزادگان‬ ‫(از نوادگان امام حســن مجتبی (س) )‪ ،‬ریشــه تاریخی‬ ‫حضور و فعالیت شیعیان را در بخش شمالی افریقا نشان‬ ‫می دهد‪ .‬ولیکــن با این همه‪ ،‬اکثریت جمعیت شــیعیان‬ ‫افریقا در این بخش‪ ،‬زندگــی نمی کنند‪ .‬بلکه عمدتا دردو‬ ‫بخش شرقی و غربی افریقا مســتقر هستند‪ .‬در خصوص‬ ‫علل ق ّلت (کمــی) جمعیت شــیعیان در بخش شــمالی‬ ‫افریقا‪ ،‬دیدگاه های مختلفی وجوددارد که عمده ترین انها‪،‬‬ ‫نگرش عقیدتی و ایدئولوژیکی رژیم های حکومتی معاصر‬ ‫بین الملل‬ ‫ارتش نیجریه تحت تاثیر‬ ‫عربستان و صهیونیست ها به‬ ‫جان هواداران زکزاکی افتادند‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫در تشــریح پشــت صحنه واقعه بســیار تاســف بار و‬ ‫خونین شهر شیعه نشــین «زاریا» واقع در شمال نیجریه‪،‬‬ ‫به خصومت ورزی های عناصری از نظامیان این کشور علیه‬ ‫«شیخ زاکزاکی» رهبر شیعیان نیجری ه اشاره شده و از برخی ‬ ‫همکاری های این عناصر با گروهک تروریســتی تکفیری‬ ‫«بوکوحرام»‪ ،‬ســخن به میان امده است‪ .‬همکاری هایی‬ ‫که بنا به نوشــته برخــی از تحلیلگران نیجریایی‪« ،‬شــیخ‬ ‫زاکزاکی» از ان مطلع بود و شــواهد و استناداتی مبتنی بر‬ ‫ان ر ا در ســخنرانی ها ومصاحبه های خــود ارائه می کرد‪.‬‬ ‫این رهبر فرهیخته‪ ،‬فعال و محبوب شیعیان نیجریه‪ ،‬بارها‬ ‫براین نکته تاکید کرده بود که‪ :‬اگر حمایت های تسلیحاتی‬ ‫و دیگر پشتیبانی های لجستیک عناصر خود فروخته ارتش‬ ‫نیجریه نبود‪ ،‬قاعدتا گروهکی تکفیری به نام « بوکوحرام»‬ ‫نیز در نیجریه‪( ،‬به ویژه در ایالت های شمالی این کشور که‬ ‫سال هاست بنا به خواست و اصرار مردم‪« ،‬قانون شریعت»‬ ‫به اجرا در می اید)‪ ،‬امکان حیات وفعالیت پیدا نمی کرد‪ .‬او‬ ‫معتقد بود که عناصری از ارتش نیجریه به صورت خودسر‬ ‫می کوشــند تا به بهانه به اصطالح سرکوب «بوکوحرام »‪،‬‬ ‫به فعالیت های غیرقانونی خود که قاچاق وفروش اسلحه‪،‬‬ ‫تنها یکی از ان هاســت‪ ،‬ادامه دهند و حتــی مواجبی هم‬ ‫از حکومت های ارتجاعی عرب‪ ،‬تحــت عنوان حمایت از ‬ ‫ترویج وهابیگری دریافت کنند‪ .‬در واقع براین اســاس بود‬ ‫که بوکوحرام‪ ،‬بدون هیچ ترس و واهمه ای از ارتش نیجریه‬ ‫که بزرگترین ارتش افریقایی است‪ ،‬به پیشروی های خود در‬ ‫چندسال گذشته ادامه داد وهمزمان با ورود به کشورهای‬ ‫نفت خیزی همانند چاد وکامرون و یا کشور اورانیوم خیزی‬ ‫همانند نیجر‪ ،‬بیشترین مزاحمت ها را علیه مسلمانان (اغلب‬ ‫سنی) این کشــورها فراهم کرد‪ .‬یعنی دقیقا همان چیزی‬ ‫که مستشاران نظامی انگلیســی‪ ،‬امریکایی و اسرائیلی در‬ ‫شب نشینی های هتل های بسیار مجلل «ابوجا» پایتخت‬ ‫نیجریه از ضرورت ان سخن می گفتند و هم صدا با صاحبان‬ ‫شــرکت های بزرگ نفتی فعال در این کشــور‪ ،‬حفاظت از‬ ‫ادامه جریان نفت بســیار مرغوب نیجریــه را در گرو ادامه‬ ‫خونریزی های بیشتر در جوامع مســلمان می دانستند‪ .‬در‬ ‫واقع در چنین شــرایطی بود که دوســتداران اهل بیت در‬ ‫شمال نیجریه‪ ،‬با شیوه ارام‪ ،‬صلح امیز و بسیارهوشمندانه‬ ‫در حال نهادینه کردن شیوه های صحیح پیروی از قر ان و‬ ‫اجرای احکام اســامی بودند و با نظمی تحسین برانگیز‪،‬‬ ‫باشــکوه ترین ودرعین حال‪ّ ،‬‬ ‫جذاب ترین مراسم سیاسی‬ ‫ومذهبی را در شــهر زاریــا و دیگر شــهرهای ایالت کادونا‬ ‫برگزار می کردند‪.‬‬ ‫بدیهی اســت که چنین شــیوه ای به طور روزافزون‪،‬‬ ‫طرفــداران بیشــماری در نیجریــه و دیگــر کشــورهای‬ ‫همســایه اش پیــدا می کــرد و ســخن گفتــن از ان‪،‬‬ ‫شــرکت کنندگان در میهمانی هــای رایــج در مجلل ترین‬ ‫هتل های ابوجا را به شدت اشفته می ساخت‪ .‬اینجاست که‬ ‫به گفته مردم زاریا‪ ،‬واحدهایی خودســر از ارتش به فرمان‬ ‫انچه در واقعه یــورش واحدهایــی از ارتش نیجریه‬ ‫به اصلی ترین مراکز فرهنگی شــیعیان نیجریــه به وقوع‬ ‫پیوست و موجبات به شهادت رسیدن صدها تن از شیعیانی‬ ‫را که (به منظور گرامیداشت یاد شــهدای حمله انتحاری‬ ‫گروهک تروریســتی تکفیری بوکوحرام به مراسم اربعین‬ ‫این کشــور) در این مراکز گردهم امده بودند‪ ،‬فراهم کرد‪،‬‬ ‫از جملــه جنایات بزرگی اســت که به هیچ طریــق و باهیچ‬ ‫توجیهی نمی توان بران ســرپوش گذاشــت و باگذشــت‬ ‫زمان‪ ،‬ان را به فراموشــی ســپرد‪ .‬واقعه ای که بر اســاس‬ ‫بسیاری از شواهد متقن‪ ،‬براساس یک برنامه از پیش تعیین‬ ‫شده و مبتنی بر ســناریویی توطئه امیز جهت حذف یکباره‬ ‫جامعه شیعیان در معادالت سیاســی اجتماعی و فرهنگی‬ ‫کشور نفت خیز نیجریه به وقوع پیوست و به طور ناخواسته‬ ‫یک سلســله از واکنش ها را که می توان ان را سراغاز دوره‬ ‫تازه ای ازاســام خواهی در نیجریه ومجموعه کشورهای‬ ‫غرب افریقا دانســت‪ ،‬کلید زد؛ زیرا حمله نظامی و بســیار‬ ‫خشونت بار به ارام ترین حرکت فرهنگی مسلمانان و کشتار‬ ‫انان در این ابعاد‪ ،‬بنا به قاعده‪ ،‬افکار عمومی را در نیجریه و‬ ‫در بسیاری دیگر از کشورهای افریقایی‪ ،‬متوجه مظلومیت‬ ‫وحقانیت انها خواهد کرد و برخالف خواست طراحان این‬ ‫جنایت بزرگ‪ ،‬تبلیغات مردمی و بسیارتاثیرگذاری را به نفع‬ ‫صحیح ترین و جذاب ترین جریان اســام خواهی‪ ،‬به راه‬ ‫خواهد انداخت؛ ان هــم در نواحی و مناطقــی که جریان‬ ‫ی وهابیگری‬ ‫ضد اســامی تکفیر‪ ،‬براســاس اموزش هــا ‬ ‫(درقالب گروهک جنایتکاری چون بوکوحرام) بیشــترین‬ ‫انزجار ها و نفرت ها را علیه بانیان ان ایجاد کرده و مسلمانان‬ ‫افریقا را نیز بیش از پیش‪ ،‬تشــنه مشــاهده اجرای قرائت‬ ‫صحیحی از اســام که یاداور فضای انسان ســاز دوران‬ ‫صدر اسالم و منادی وحدت‪ ،‬انسان دوستی و رحمت الهی‬ ‫است‪ ،‬کرده است‪ .‬در واقع می توان گفت که این بار نیز تیر‬ ‫اســتعمار وارتجاع برای ســرکوب و توقف اسالم خواهی‪،‬‬ ‫نه تنها به ســنگ خورده‪ ،‬بلکــه برخالف خواســت انان‪،‬‬ ‫زمینه های تازه ای را برای رشد اسالم خواهی در غرب افریقا‬ ‫فراهم کرده است‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫کشورهای واقع دراین بخش را دراین امر‪ ،‬موثر می شمارد‪.‬‬ ‫در این اســتدالل‪ ،‬بــه نگرش های سکوالریســتی و حتی‬ ‫ضددینی نیم قرن گذشــته رژیم های سیاسی کشوربزرگ‬ ‫شــمال افریقا همانند‪ :‬رژیم های بن بورقیبــه و بن علی در‬ ‫تونس‪ ،‬قذافــی درلیبی‪ ،‬حــزب حاکم سوسیالیســتی در‬ ‫الجزایر و رژیم ســادات و مبارک در مصر اشاره می شود که‬ ‫نه تنها شیعیان را بلکه اهل سنت (هرنوع اسالم گرایی ) را‬ ‫نیز به طور ظالمانه ای سرکوب کرده اند‪.‬البته در پی قدرت‬ ‫گرفتــن گروه های تکفیــری در لیبی و تونــس تعدادی از‬ ‫اماکن مقدس شیعی از جمله چندین امامزده معتبر تخریب‬ ‫و با خاک یکسان شده است‪ .‬دربین کشورهای شمال افریقا‬ ‫تمایل به شــیعه اثنی عشری در کشــورهای مغرب و مصر‬ ‫افزایش یافته‪ ،‬ولیکن رژیم های حکومتی این دو کشــور‪،‬‬ ‫برخورد سرکوبگرانه ای را علیه انها در پیش گرفته اند‪.‬‬ ‫‪ -2‬بخش جنوبی افریقا که از مناطق مرکزی این قاره‬ ‫اغاز شده و تا جنوبی ترین بخش از این قار ه امتداد می یابد؛‬ ‫بخش بسیار کم جمعیتی است که‪ ،‬تعداد مسلمانان نیز در‬ ‫ان اندک و همان بخشی اســت که کمتر سابقه فرهنگی و‬ ‫سیاسی دارد و به تناسب نیز‪ ،‬نه تنها شیعیان دران سوابقی‬ ‫جدی ندارند؛ بلکه هم اینک هم تعــداد انها در این بخش‬ ‫اندک است‪ .‬عمده ساکنان جنوب از سیاهپوستان تیره بانتو‬ ‫هستند و زبان ان فرانسه‪ ،‬انگلیسی و یا پرتغالی است‪ .‬با این‬ ‫حال گروه های کوچکی از شیعیان اغلب از فرقه خوجه های‬ ‫امامی (اثنی عشــری) در برخی از کشورهای جنوبی افریقا‬ ‫زندگی می کننــد‪ .‬البته در بیــن این کشــورها‪ ،‬جمهوری‬ ‫افریقای جنوبی کامال متفاوت اســت و درصد بیشتری از‬ ‫مسلمانان را در خود جای داده است و به همین ترتیب تعداد‬ ‫بیشتری از شیعیان عمدتا در شهرهای بندری جنوب شرق‬ ‫این کشور همانند بندر بزرگ دوربان و همچنین شهرهای‬ ‫دیگری مثل پروتوریا و کیپ تاون زندگی می کنند‪ .‬شیعیان‬ ‫افریقای جنوبی باوجود مزاحمت های عناصر وهابی ومرتبط‬ ‫با عربستان‪ ،‬مناســبات خوبی با پیروان دیگر ادیان دارند و‬ ‫مراسم مذهبی خود را بسیار باشکوه برگزار می کنند‪.‬‬ ‫‪ -3‬بخش شــرقی افریقا کــه از جمله مناطق نســبتا‬ ‫پرجمعیت این قاره است و تعداد مســلمانان در مقایسه با‬ ‫منطقه شمال افریقا‪ ،‬در مرتبه دوم قرار دارد‪ ،‬تا قبل از رشد‬ ‫جمعیت شــیعیان نیجریه در غرب این قاره‪ ،‬مرکز شیعیان‬ ‫افریقایی بوده است‪ .‬شیعیانی که در دو دسته خوجه های‬ ‫امامی (اثنی عشری )‪ ،‬اقاخانی و دوازده امامی تقسیم بندی‬ ‫می شــوند‪ .‬این شــیعیان عمدتا در تانزانیا‪ ،‬کنیــا و اوگاندا‬ ‫زندگی می کنند و از اعقاب مهاجرینی هســتند که از هند به‬ ‫افریقا رفته اند‪ .‬شیعیان شرق افریقا تا قبل از فعالیت های‬ ‫تبلیغاتی شــیخ زاکزاکــی در نیجریه‪ ،‬از جملــه فعالترین‬ ‫اقلیت های شــیعی بوده و به ســبب ارتباطاتی که با مراجع‬ ‫بزرگوار شیعه داشته اند ‪ ،‬در بسیاری از مسائل و مشکالت‬ ‫جوامع اسالمی ابراز همدردی می کنند‪ .‬درواقع به این علت‬ ‫است که رژیم های سیاسی شرق افریقا با انواع شیوه ها از‬ ‫قدرت گیری شــیعیان و موفقیت های سیاسی و اقتصادی‬ ‫انها جلوگیری می کنند‪.‬‬ ‫‪ -4‬بخش غرب افریقا که پرجمعیت منطقه از مناطق‬ ‫افریقاست و جوامع مسلمان‪ ،‬درصد بسیار زیادی از جمعیت‬ ‫کشورها را (از ‪ 20‬تا ‪65‬درصد ) به خود اختصاص می دهند‪،‬‬ ‫طی ســال های اخیر بــه یمــن فعالیت هــای فوق العاده‬ ‫اشخاصی همانند زاکزاکی در نیجریه و اشخاص دیگری‬ ‫در کشور ســنگال‪ ،‬بیشترین جمعیت شــیعیان افریقا را در‬ ‫خود جــای داد و با اتخــاذ راهبردی فرهنگــی و تبلیغاتی‪،‬‬ ‫بیشــترین جذابیت ها را برای جذب افراد از سایر ادیان به‬ ‫ویژه ادیــان بومی افریقایی ایجاد کرده اند‪ .‬البته شــیعیان‬ ‫در نیجریه که یک مستعمره ســابق انگلیس و از اعضای‬ ‫کنونی جرگه کشورهای مشــترک المنافع انگلیس است با‬ ‫شیعیان در سنگال که یک مستعمره ســابق فرانسه است‬ ‫از شــرایط متفاوتی برخوردارند‪ .‬به ویژه انکه دولت لندن با‬ ‫همکاری برخی از رژیم های پادشــاهی عرب می کوشد تا‬ ‫با رشــد گروه های تکفیری‪ ،‬زمینه های یک مذهب زادیی‬ ‫درازمدت را (به قول دیپلمات های انگلیسی‪ ،‬مصون سازی‬ ‫مستعمرات سابق از اسالم سیاســی و از طریق ایجاد تنفر‬ ‫علیه تعالیم اسالمی) در کشورهای نفت خیزی چون نیجریه‬ ‫فراهم کند و البتــه در این اقدام‪ ،‬دولــت امریکا به صورت‬ ‫مستقیم و غیرمستقیم مشارکت داشته‪ ،‬چنانکه در خصوص‬ ‫گروهک تکفیــری بوکو حــرام‪ ،‬متهم به اهمــال ورزی در‬ ‫سرکوب و همکاری در گسترش ناارامی است‪ .‬به هرترتیب‬ ‫در غرب افریقا‪ ،‬بیش از دیگر مناطق افریقا‪ ،‬دامنه اسالم‬ ‫هراسی و شیعه هراسی گســترش یافته‪ ،‬ولیکن عمدتا در‬ ‫عناصر نظامی و امنیتی منحصر و محدود شده است‪.‬‬ ‫عناصــری خود فروختــه‪ ،‬ماموریت یافتند تــا درپی حمله‬ ‫مســلحانه هفته گذشــته بوکوحرام به راهپیمایی باشکوه‬ ‫اربعین‪ ،‬این بار مرکزیت شیعیان را هدف قرار دهند و درپی‬ ‫ان باشند تا محور اصلی این حرکت سازنده و اسالمی را به‬ ‫کلی ازمیان ببرند‪.‬‬ ‫‪69‬‬ ‫سرنوشت یک گفت وگو‬ ‫قرار بود مصاحبه عادل فردوسی پور با وزیر امور خارجه در شب یلدا پخش شوداما‬ ‫این گفت وگوی ویژه مجوز پخش نگرفت‪ .‬اگرچه مجری برنامه‪ 90‬به مخاطبانش‬ ‫وعده داده که این گفت وگو دوشنبه همین هفته پخش می شود اما اگر مسئوالن‬ ‫سازمان صدا و سیما باز هم با عادل مخالفت کنند‪ ،‬نباید چندان تعجب کرد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫خطر باالی سر‪90‬‬ ‫پخشنشدنمصاحبهفردوسی پورباظریف‬ ‫تبدیلبهیکجنجالسیاسیشد‬ ‫ورزش‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫‪1‬‬ ‫دوشنبه هفته گذشــته دقایقی قبل از ساعت پخش‬ ‫برنامه ‪ 90‬یک خبــر به تیتر یک خبرگزاری ها تبدیل شــد؛‬ ‫‪ 90‬احتماال پخش نمی شــود‪ .‬این خبر در حالی رســانه ها‬ ‫را درمی نوردید که عادل فردوســی پور بر خالف همیشــه‬ ‫پاســخگوی تلفن همراهش نبود‪ .‬پیغام ها پشــت سر هم‬ ‫برای او مخابره می شــد؛ بــرای گرفتن یک خط پاســخ یا‬ ‫دست کم واکنش‪ .‬اما عادل سخت درگیر بود‪ .‬همه چیز به‬ ‫پخش یا عدم پخش یک مصاحبه برمی گشت؛ گفت وگو با‬ ‫محمد جواد ظریف‪ .‬هیاهو برای دیدن این مصاحبه اما از‬ ‫چند روز قبل از برنامه ‪ 90‬در رسانه ها به خصوص رسانه های‬ ‫نزدیک به دولت به راه افتاده بود ؛ موضوعی که باعث شده‬ ‫بود رســانه های منتقد دولت موضع مخالــف اتخاذ کنند‪.‬‬ ‫موضعی عجیب از این حیث که انها خواهان متوقف شدن‬ ‫پخش مصاحبه ظریف شــدند‪ .‬دالیل ارائه شده اما برای‬ ‫فردوسی پور قانع کننده نبود‪ .‬او تصمیم داشت هر طور شده‬ ‫مصاحبه اش با وزیر امورخارجه را روی انتن ببرد‪.‬‬ ‫اما بر خالف میل او این مصاحبه پخش نشــد‪ 90 .‬با‬ ‫تاخیر شروع شد و عادل در همان ابتدای برنامه اش نشان‬ ‫داد که قصد نــدارد از موضع خود عقب نشــینی کند‪ .‬او به‬ ‫مخاطبان برنامه اش قول داد که هفته اینده (دوشنبه همین‬ ‫هفته) مصاحبه اش با دکتر ظریف را پخش می کند‪.‬‬ ‫او روی انتن زنــده اعالم کرد که صدا وســیما اجازه‬ ‫پخــش مصاحبــه اش را با دکتــر ظریــف نداده اســت‪.‬‬ ‫فردوســی پور در توضیح اینکه چرا برنامه روی انتن نرفته‬ ‫است گفت‪ «:‬ما برای ویژه برنامه امشب با وزیر امور خارجه‬ ‫گفت وگویی ورزشی انجام دادیم که مسئوالن صداوسیما‬ ‫صالح ندیدند این مصاحبه پخش شود‪ .‬ان شاءالله بستری‬ ‫فراهم شود که در اولین فرصت این گفت وگو پخش شود‪».‬‬ ‫او به خاطر اتفاقی که رخ داده عذرخواهی کرد‪« :‬از ظریف‬ ‫و مــردم عذرخواهــی می کنم‪،‬صداوســیما صــاح ندید‬ ‫مصاحبه پخش شود‪».‬‬ ‫امــا به طور مرتــب در فضــای مجــازی و همچنین‬ ‫محافل خبری یک سوال به طور مرتب تکرار می شد؛ چرا‬ ‫صدا وسیما به فردوســی پور مجوز پخش مصاحبه با دکتر‬ ‫ظریف را نداد؟‬ ‫همه چیز از ســرمقاله «وطن امروز» شــروع شــد‪.‬‬ ‫«سیاســی پور چرا نعمت زاده را دعــوت نمی کند؟!» این‬ ‫عنوان مقاله ای بود که می خواست عادل را به گوشه رینگ‬ ‫ببرد؛ واکنش تندی نسبت به مصاحبه عادل با ظریف ‪.‬‬ ‫در بخشــی از مقاله وطن امروز امده بود‪« :‬ایا عادل‬ ‫از ظریف ســوال خواهد کرد که چرا در ماجرای منا جلوی‬ ‫پای امیر کویت در سازمان ملل نشستی؟ یا قرار است از او‬ ‫بپرسد چرا دیپلماســی همگرایی با ان همه دبدبه و کبکبه‬ ‫نفت را ‪ 30‬دالری کرده و عربســتان را برای ما شــاخ کرده‬ ‫است؟ یا می خواهد سوال کند که تکلیف سانتریفیوژهای‬ ‫تعطیل چه خواهد بود؟ این سوال ها را خواهد پرسید؟‬ ‫اقدام تهیه کننده و مجری برنامه ‪ 90‬برای باز کردن‬ ‫پای اقای جــواد ظریف به این برنامــه فوتبالی قابل تامل‬ ‫بوده و به دالیلی پذیرفتنی نیست‪ .‬براساس انچه تاکنون‬ ‫منتشر شده‪ ،‬بهانه برنامه ‪ 90‬برای نشان دادن اقای ظریف‬ ‫به مخاطبان خاص این برنامه‪ ،‬موضوع دیپلماسی ورزشی‬ ‫و احتمال راه اندازی یــک اداره برای این منظور در وزارت‬ ‫امور خارجه اســت‪ .‬اگر اینگونه باشــد اساســا ماجرا چه‬ ‫ارتباطی به برنامه ‪ 90‬دارد؟‬ ‫حضور اقای ظریف در برنامه ‪ 90‬هیچ توجیهی ندارد‬ ‫حتی اگر موضوع مربوط به «دیپلماســی ورزش» باشــد‬ ‫باز هم ارتباطــی به این برنامه ندارد‪ ،‬چرا که «دیپلماســی‬ ‫ورزش» می توانــد مقوله مطــرح میــان وزارتخانه های‬ ‫ورزش و جوانان و وزارت امور خارجه باشد‪ .‬نمایندگان این‬ ‫وزارتخانه ها می توانند در رســانه ملی نیز درباره این مقوله‬ ‫به بحث بنشینند و اطالع رسانی کنند‪.‬‬ ‫برنامــه ‪ 90‬درباره فوتبــال داخلی اســت که بخش‬ ‫کوچکی از مقوله وسیع دیپلماسی ورزش را دربرمی گیرد‪.‬‬ ‫مخالفت احمدی نژاد‬ ‫همراه روحانی‬ ‫این اولین بار نیست که عادل‬ ‫وارد فضای سیاسی کشور می شود‬ ‫چه کســی به مجری برنامه ‪ 90‬اختیــار و نمایندگی جامعه‬ ‫ورزش ایران را داده تــا دیپلماســی ورزش را از وزیر امور‬ ‫خارجه پیگیری کند؟ حقیقتا با چه معجون عقالنی این دو‬ ‫گزاره به یکدیگر چسبانده شده است؟‬ ‫پیگیری ذائقه یک جریان سیاســی در قالب مسائل‬ ‫مختلف ورزشی‪ ،‬فرهنگی و اجتماعی در برنامه فوتبالی‪90‬‬ ‫واقعیت تاسف برانگیزی است که پیش از این با باز کردن‬ ‫بایگانی عملکرد مجری این برنامه و دادن ادرس ها انجام‬ ‫می شد اما خوشبختانه مجری برنامه ‪ 90‬فضا را به گونه ای‬ ‫دیده اســت که اخیرا در برنامه «گلخانه» از شــبکه سوم‬ ‫سیما به این ماجرا اعتراف و به پیگیری این ذائقه سیاسی‬ ‫در برنامــه ‪ 90‬اذعان کرد‪ .‬او صراحتا گفــت‪ :‬در زمانی که‬ ‫کســی از دولت قبل انتقــاد نمی کــرد ما در برنامــه ‪ 90‬از‬ ‫عملکرد دولت انتقاد می کردیم‪.‬‬ ‫در دولت گذشته همزمان با سفرهای استانی هیات‬ ‫دولت‪ ،‬برنامه ‪ 90‬بخش ثابتی با عنوان بررســی مشکالت‬ ‫ورزشگاه های استانی را به صورت مستمر پخش می کرد و‬ ‫به عنوان نمونه وضعیت دستشویی های این ورزشگاه ها را‬ ‫نشان می داد اما با تغییر دولت گویا مشکل دستشویی های‬ ‫ورزشگاه های استانی مرتفع شد و دیگر خبری از طرح این‬ ‫انتقادات به سبک و سیاق سیاه قبل نیست!‬ ‫عادل فردوسی پور بر خالف همیشه پاسخگوی‬ ‫تلفنهمراهشنبود‪.‬پیغام هاپشتسرهمبرای‬ ‫او مخابره می شد؛ برای گرفتن یک خط پاسخ یا‬ ‫دســت کم واکنش‪ .‬اما عادل سخت درگیر بود‪.‬‬ ‫همه چیز به پخش یا عدم پخش یک مصاحبه‬ ‫برمی گشت؛گفت وگوبامحمد جوادظریف‬ ‫مــا معتقدیــم باتوجه به جنــس رفتارهای سیاســی‬ ‫صورت گرفتــه در برنامه فوتبالــی ‪ ،90‬گفت وگوی اخیر با‬ ‫اقای جواد ظریف‪ ،‬اساســا حضور اقــای ظریف در برنامه‬ ‫فوتبالــی ‪ 90‬در قالب توضیحات وزیر امــور خارجه درباره‬ ‫«دیپلماسی ورزش» در رسانه ملی نمی گنجد!‬ ‫مــا معتقدیم توجــه این جریان سیاســی بــه برنامه‬ ‫پرمخاطب ‪ ،90‬برای پرکردن خال نبود ابزار رابطه با بخشی‬ ‫از توده اســت و معتقدیم این جریان با معرفی چهره های‬ ‫خاص سیاسی‪ ،‬فرهنگی و اجتماعی در برنامه ‪ ،90‬به دنبال‬ ‫تربیت سیاسی دلخواه میلیون ها فوتبال دوستی است که‬ ‫به دلیل رانت های داده شده به برنامه ‪ 90‬هر هفته پای این‬ ‫برنامه می نشینند‪».‬‬ ‫مصاحبه مجوز پخش نگرفت‬ ‫تصمیم عدم حمایت از دولت بوده اســت‪ .‬امــا این خبر را‬ ‫رسانه های نزدیک به اصالحات بیشتر مورد توجه قرار داده‬ ‫و ان را منتشر کرده اند‪.‬‬ ‫کانــال خبــری اصالحات نیوز دوشــنبه شــب هفته‬ ‫گذشــته در ایــن مــورد نوشــت‪« :‬امشــب گفت وگــوی‬ ‫فردوسی پور درحالی به بهانه «انتخاباتی بودن این حرکت‬ ‫به نفع حامیان دولت» پخش نمی شــود که ساعاتی پیش‬ ‫غالمعلــی حدادعادل میهمــان برنامه ویژه شــب یلدا در‬ ‫همین شبکه سه سیما بود‪».‬‬ ‫اما شــایعه دیگری هم مطرح بود؛ شــایعه ای که از‬ ‫راهروهای صدا وســیما به بیرون درز کرد؛ گفته می شود‬ ‫مسئوالن صدا وسیما اجازه این مصاحبه را به دلیل بی ربط‬ ‫بودن محتوای برنامه با مصاحبــه مذکورعنوان کرده اند‪.‬‬ ‫اما بعید به نظر می رســد که عادل محوریــت گفت وگوی‬ ‫خودش با ظریف را مسائل سیاســی و جهت گیری به نفع‬ ‫اصالح طلبان قرار داده باشد‪ .‬چه خودش در جریان برنامه‬ ‫اعالم کرد که مصاحبه ورزشــی دکتر ظریــف با برنامه ‪90‬‬ ‫مجوز پخش شبکه سوم را به دســت نیاورده است‪ .‬برخی‬ ‫نزدیکان عادل می گویند کل مصاحبــه دکترظریف و ‪90‬‬ ‫حول مسائل ورزشی و فوتبالی بوده است‪.‬‬ ‫اما ســومین احتمال‪ ،‬عدم هماهنگــی برای پخش‬ ‫مصاحبه عنوان شده است؛ مصاحبه ای که به صورت کامال‬ ‫چراغ خاموش انجام شده بود و تقریبا هیچ کس از انجامش‬ ‫خبر نداشت‪ .‬شنیده می شود که بی خبری مسئوالن صدا و‬ ‫سیما از چنین مصاحبه ای به جلوگیری از پخش ان منجر‬ ‫شد‪ .‬هرچند که سومین شایعه هم تا حدودی سیاسی بودن‬ ‫این تصمیم را تایید می کند‪.‬‬ ‫عــادل فردوســی پور پیــش از ایــن مصاحبــه ای‬ ‫با سید حســن خمینی انجــام داده بــود‪ .‬مصاحبه ای که‬ ‫بدون مشــکل روی انتن برنامه ‪ 90‬رفت‪ .‬مصاحبه ای که‬ ‫می توانست هم برچسب جناحی داشته باشد و هم بی ربط‬ ‫با فوتبال تلقی شــود اما مسئوالن صداو ســیما در ان روز‬ ‫مشــکلی با ان مصاحبــه نداشــتند‪ .‬اما مصاحبــه ظریف‬ ‫وزیرامورخارجــه ایران با فردوســی پور برچســب هایی از‬ ‫جنس سیاست‪ ،‬ناهماهنگی و بی ارتباطی با ورزش گرفت‬ ‫تا روی انتن نرود‪.‬‬ ‫واکنش وزارت امور خارجه‬ ‫ی در حمایت از عادل‬ ‫یادداشت مازیار ناظم ‬ ‫اما پخش نشــدن مصاحبه ظریف بــا واکنش های‬ ‫متفاوتی همراه شــد‪ .‬مازیار ناظمی درباره ماجرای پخش‬ ‫نشــدن گفت وگوی فردوســی پور بــا ظریف یادداشــتی‬ ‫منتشر کرد‪:‬‬ ‫«مصاحبه دکتر محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه‬ ‫با عادل فردوســی پور شــب گذشــته روی انتن برنامه ‪90‬‬ ‫نرفت‪.‬خیلی هــا دالیل زیــادی اوردند و عــدم پخش این‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫ســخنگوی وزارت امور خارجه اقدام صدا و سیمای‬ ‫جمهوری اســامی در ممانعت از پخش مصاحبه مجری‬ ‫برنامه ورزشی ‪ 90‬با وزیر امور خارجه را غیرمسئوالنه خواند و‬ ‫خواستار پاسخگویی مسئوالن سیما به افکار عمومی ملت‬ ‫ایران بابت این اقدام شد‪.‬‬ ‫حسین جابر انصاری‪ ،‬سخنگوی وزارت امور خارجه‬ ‫گفت‪« :‬انچه به ما مربوط اســت اینکه ماه ها مســئوالن‬ ‫این برنامه تلویزیونی تالش‪ ،‬پیگیری و ســماجت کردند‪،‬‬ ‫پی در پی زنگ زدند‪ ،‬امدند و رفتند تا بتوانند این مصاحبه‬ ‫را انجــام دهند‪ .‬هیــچ گاه یک تهیه کننده یــا یک مجری‬ ‫تلویزیونی برای انجام چنین مصاحبه ای با یک وزیر مهم‬ ‫دولت‪ ،‬خودش اقدام نمی کند‪ ،‬منطق کار این اســت که‬ ‫قبال هماهنگی را در مجموعه کاری خود انجام می دهند و‬ ‫بعد این همه پیگیری و سماجت می کنند‪ ،‬اینها را نمی توان‬ ‫فردی تفسیر کرد‪».‬‬ ‫جابر انصاری با بیان اینکه‪ ،‬دکتــر ظریف تمایلی‬ ‫به انجــام این مصاحبه نداشــتند‪ ،‬گفــت‪« :‬اصرارها و‬ ‫پیگیری های پی در پی دوستان ســیما و تهیه کنندگان‬ ‫این برنامه ورزشــی باعث شــد که وزیر امــور خارجه با‬ ‫انجام این گفت وگو موافقت کنــد و در نهایت مصاحبه‬ ‫انجام شــد‪ .‬امــا صدا و ســیما بــه خاطر ایــن برخورد‬ ‫غیرمســئوالنه باید پاســخگوی افــکار عمومــی ملت‬ ‫ایران باشــد و به ســواالت و ابهامات موجــود در این‬ ‫زمینه پاسخ دهد‪».‬‬ ‫اما رئیس دفتر معاون سیما در واکنش به این موضوع‬ ‫در اینســتاگرام خود نوشــت‪« :‬همه مطالبی کــه تاکنون‬ ‫در مورد پخش نشــدن مصاحبه ظریف در برنامه ‪ ۹۰‬گفته‬ ‫شــده‪ ،‬از بیخ و بن غلط اســت‪ .‬اینکه این ایتم چرا پخش‬ ‫نشد فقط یک دلیل دارد و بس! ما باید در چارچوب وظایف‬ ‫و اختیاراتمــان کار کنیم‪ .‬بــرای کارمــان هماهنگی ها و‬ ‫مجوزهای مــورد نیــاز را بگیریم! همه برنامه ســازان باید‬ ‫منطبق با وظایف کار کنند و از موقعیت و محبوبیت خودمان‬ ‫سوءاستفاده نکنیم!»‬ ‫اما ایــن اظهارات بالفاصله از ســوی روابط عمومی‬ ‫سیما با واکنش روبه رو شد‪ .‬روابط عمومی سیما در بیانیه ای‬ ‫نوشت‪ «:‬پیرو موضع گیری سخنگوی وزارت امور خارجه‬ ‫در خصــوص مصاحبه مجــری برنامه ورزشــی ‪ 90‬با وزیر‬ ‫محترم امور خارجه‪ ،‬ذکر نکاتی برای اطالع افکار عمومی‬ ‫ضروری است ‪:‬‬ ‫‪ -1‬گفت وگــو و مصاحبه با رجل سیاســی‪ ،‬مذهبی و‬ ‫شخصیت های مختلف تابع میل و نظر شخصی تهیه کننده‬ ‫یا عوامل برنامه نیست‪ .‬درصورتی که شبکه ای قصد انجام‬ ‫مصاحبه با این افراد را داشــته باشد‪ ،‬مســئوالن شبکه از‬ ‫مصاحبه شونده به طور رســمی دعوت به عمل می اورند تا‬ ‫مصاحبه انجام شود و این روالی است که در همه رسانه ها‬ ‫مرسوم است‪.‬‬ ‫‪ -2‬در موضوع مصاحبه مجری برنامه ورزشــی ‪ 90‬با‬ ‫رئیس دستگاه دیپلماســی هیچ گونه درخواستی از سوی‬ ‫شبکه سه ســیما برای انجام مصاحبه با جناب اقای دکتر‬ ‫ظریف ارسال نشده اســت و مجری برنامه شخصا و بدون‬ ‫اطالع و هماهنگی با شبکه به انجام این مصاحبه و اعالم‬ ‫خبر پخش ان مبادرت ورزیده است‪.‬‬ ‫‪ -3‬برنامه ورزشی ‪ 90‬که سال ها از عمر ان می گذرد‪،‬‬ ‫یک برنامه صرفا ورزشــی و ان هم در حوزه فوتبال است و‬ ‫تمام تالش دست اندرکاران شبکه سه‪ ،‬ساماندهی برنامه‬ ‫برای پاسخگویی به مطالبات ورزشــی مخاطبان در حوزه‬ ‫تخصصی فوتبال و تحلیل و بررســی این رشــته ورزشــی‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪ -4‬درخصوص اینکه وزارت امور خارجه نامه رسمی از‬ ‫طرف مسئوالن سازمان را برای انجام مصاحبه درخواست‬ ‫نکرده خود باید پاسخگو باشد‪ ،‬اما اینکه تهیه کننده بدون‬ ‫اطالع و هماهنگی با مسئوالن شبکه اقدام کرده است از‬ ‫سوی سازمان پیگیری می شود‪».‬‬ ‫ورزش‬ ‫مصاحبه عــادل فردوســی پور و محمدجواد ظریف‬ ‫برخالف انتظارها مجوز پخش از شــبکه ‪ 3‬را نگرفت‪ .‬در‬ ‫حالی که عکس هــای مصاحبــه وزیر امورخارجــه ایران‬ ‫و فردوســی پور چند روز قبل از اجرای برنامه ‪ 90‬از طریق‬ ‫رسانه ها منتشر شد اما مدیریت شبکه ‪ 3‬به برنامه ‪ 90‬اجازه‬ ‫پخش کردن مصاحبه را برای ویژه برنامه شــب یلدا نداد‪.‬‬ ‫عادل فردوسی پور در جریان برنامه ‪ 90‬خبر داد که مجوز‬ ‫پخش این مصاحبه صادر نشده است‪ .‬اولین شایعات پس‬ ‫از حرف های فردوســی پور حکایت از سیاســی بودن این‬ ‫تصمیم دارد‪ .‬شایعاتی که مدعی هستند دلیل اصلی این‬ ‫توصیه به کفاشیان‬ ‫برای نیامدن به انتخابات‬ ‫پشت پرده مالقات وزیر ورزش‬ ‫با رئیس فدراسیون فوتبال چه بود؟‬ ‫سیاست و فوتبال‬ ‫از یکدیگر جدا نیستند‬ ‫بهتر بود مصاحبه ظریف‬ ‫پخش می شد‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش‬ ‫ورزش‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫قابل تاملی درباره پخش نشدن مصاحبه عادل فردوسی پور‬ ‫با وزیر خارجه کشورمان فاش کرده اند‪ .‬به گفته این منبع‪،‬‬ ‫رئیس صداوســیما با پخش این مصاحبــه مخالفت کرده‬ ‫است‪.‬‬ ‫انتخاب به نقل از یک منبع مطلع نوشت‪« :‬تقریبا از‬ ‫بعد از توافق هســته ای‪ ،‬عادل فردوسی پور و رامبد جوان‬ ‫پیگیر مصاحبه با اقای ظریف بودند و ایشــان نیز همواره‬ ‫از این دو مجــری تلویزیون تشــکر کــرده و از حضور در‬ ‫برنامه های «خندوانــه» و «‪ »90‬عذرخواهی می کرد‪ .‬اما‬ ‫ِ‬ ‫سماجت رسانه ای خود‪ ،‬هفته ای چند‬ ‫عادل فردوسی پور با‬ ‫بار به صورت هفتگــی از دفتر وزیر‬ ‫خارجه و شــخص ظریــف‪ ،‬پیگیر‬ ‫مصاحبه بود‪.‬‬ ‫اما پس از عمــل جراحی لثه‬ ‫ظریف‪ ،‬نهایتا فرصــت کوتاهی به‬ ‫دلیل تعویــق ســفر وزیر خارجه به‬ ‫نیویورک پیدا شد که ظریف در پاسخ‬ ‫به درخواست مجدد فردوسی پور‪ ،‬با‬ ‫مصاحبه موافقت کرد‪.‬‬ ‫گویا خود ظریف نیز پیش بینی‬ ‫کــرده بــود کــه ایــن مصاحبــه با‬ ‫واکنش های متفاوتی همراه شود؛‬ ‫وزیر خارجه قبــل از مصاحبه هم به‬ ‫فردوســی پور گفته بود که گروهی‬ ‫ســروصدا خواهند کرد امــا عادل‬ ‫همچنان به برقراری مصاحبه اصرار‬ ‫کرده بود‪.‬‬ ‫پــس از انتشــار نامــه یــک‬ ‫روزنامــه علیــه مصاحبــه ظریــف‬ ‫و متعاقبــا مخالفت صداوســیما با‬ ‫پخــش مصاحبــه‪ ،‬حدود ســاعت‬ ‫ ‪ ،6/5‬به دکتــر ظریف اطالع دادند‬ ‫که «ریاست ســازمان مانع پخش‬ ‫مصاحبه شــده اســت» و سپس از‬ ‫ظریف خواستند اجازه دهد تا برای‬ ‫پخش مصاحبه‪ ،‬تالش شود اما او‬ ‫مخالفت کرده و خواســته است که‬ ‫هیچ اقدامی نکنند‪».‬‬ ‫مصاحبه ضبط شــده را به رابطــه سیاســیون‪ ،‬مانورهای‬ ‫سیاسی و تبلیغات در اســتانه انتخابات ربط دادند‪ .‬رابطه‬ ‫ورزش و سیاســت دیگر ان قدر روشن اســت که نیازی به‬ ‫اثبات ندارد فقط کافی اســت به همین مسابقات المپیک‬ ‫در ادوار مختلف نگاهی بیندازید ؛ از ‪ 1936‬برلین تا اوج ان‬ ‫در دوران جنگ سرد‪ .‬نقد بعضی از دوستان به رفتار سیاسی‬ ‫برنامه ‪ 90‬به نظرم محل توجه است‪ .‬من برنامه ساز صداو‬ ‫سیما هســتم‪ .‬صدها برنامه اتفاقا با همین رویکرد ساخته‬ ‫و پخش کرده ام نه االن بلکه کار از دولت نهم شروع شد‪.‬‬ ‫به عنوان مثال بنده مصاحبه ای داشــتم با حسین الله کرم‬ ‫که در ان با صراحت هــر چه تمامتر‬ ‫گفته بود پرسپولیســی اســت‪ .‬او در‬ ‫دل همیــن مصاحبه گفــت که بچه‬ ‫حزب اللهی ها را به ورزش راه ندادند‪.‬‬ ‫الله کرم که چهره ای شــاخص‬ ‫در سیاست است و خودش در دوران‬ ‫نوجوانــی از بسکتبالیســت های‬ ‫خوب دارالفنون بــوده و بعدها هم در‬ ‫رشته های مختلف ورزشــی فعالیت‬ ‫کرده یک گفت وگوی کامال ورزشــی‬ ‫را انجام داد یا مصاحبه ای که با علی‬ ‫مطهری درباره ورزش‪ ،‬ناکامی ایران‬ ‫در جام جهانــی و مســائل مختلف از‬ ‫ســازمان وقت تربیت بدنی انجام داد‬ ‫چهره ای سیاسی تر از علی مطهری؟‬ ‫او در ان گفت وگو محمد علی ابادی‪،‬‬ ‫سیاست های اشتباه و در کل فوتبال‬ ‫را به نقد کشــید و اتفاقــا انتقاد های‬ ‫زیادی از ورزش کرد‪.‬‬ ‫مطهری چهره ای اســت که در‬ ‫همان مصاحبه عنوان کرد با فرزندان‬ ‫خودش فوتبال بــازی می کند‪ .‬حرف‬ ‫اینجاســت که مصاحبه ظریف با ‪90‬‬ ‫و عادل فردوســی پور اولین مصاحبه‬ ‫سیاســیون با یــک چهره شــاخص‬ ‫ورزشی نبوده و بدون شک اخرین ان‬ ‫هم نخواهد بود‪.‬‬ ‫فردوســی پور از یــک برنــد‬ ‫مطرح برای جذابیــت برنامه اش در‬ ‫پیامک ظریف‬ ‫یک مناســبت خوب مثل شــب یلدا‬ ‫به فردوسی پور‬ ‫استفاده کرد‪،‬کاری که هر شبکه ای‬ ‫حــدود ســاعت ‪ 7‬پیامکی از‬ ‫به دنبال ان است‪ .‬همه تهیه کنندگان‬ ‫سوی ظریف به عادل فردوسی پور‬ ‫و مجریان برای جــذب مخاطب این‬ ‫فرستاده شد؛ محتوای این پیامک‬ ‫کار را انجام می دهند‪.‬‬ ‫این بود که «شــنیدم فشار اوردند‪،‬‬ ‫در نگاه اخر هم مســتند عرض‬ ‫از طــرف من هیچ نگران نباشــید‪،‬‬ ‫می کنم کــه تمام مراودات ورزشــی‬ ‫پخش نشدن مصاحبه اصال برای‬ ‫ما در خــارج از ایران یــک پایش به‬ ‫وطن امروز و جام جم منتقد مخالف‬ ‫من مهم نیســت‪ .‬بی جهــت درگیر‬ ‫وزارت خارجه وصل است و رویکرد‪،‬‬ ‫جدی مصاحبه فردوسی پور با ظریف و‬ ‫نشوید»‪ .‬فردوسی پور نیز در پاسخ‬ ‫دیپلماســی عمومــی اســت‪ .‬اینکه‬ ‫روزنامه های اصالح طلب منتقد پخش‬ ‫پیامک کوتاهی زد و تشکر کرد‪.‬‬ ‫تیم ها به فالن کشــور ســفر کنند یا‬ ‫نشدن این مصاحبه‬ ‫ گرچه به نظر می رســد دلیل‬ ‫نه‪ ،‬مقامات در فالن کنفرانس حاضر‬ ‫صدا و ســیما نیز درباره عدم پخش این مصاحبه تا حدود‬ ‫باشند یا نه؟ همه به وزارت خارجه ارتباط دارد‪ .‬به یاد بیاورید‬ ‫زیادی ابهام ها را رفع می کند چون انها احتماال «مســائل‬ ‫که اعزام فوتبال ایران به مســابقات دوســتی در امریکا‪،‬‬ ‫انتخاباتــی» را دلیل مخالف خوانی شــان بــا پخش این‬ ‫مخالفت اقای نژاد حسینیان نماینده وقت ایران در سازمان‬ ‫مصاحبه عنــوان خواهند کرد‪ .‬اما با ایــن حال واکنش تند‬ ‫ملل و اصرار صفایی برای حضور تیم ایران نمونه بارزی از‬ ‫این اتصال اســت‪ .‬اتفاقی که در نهایت با حمایت رئیس‬ ‫مخالفان فردوســی پور و برنامه ‪ 90‬قبل از پخش مصاحبه‬ ‫وقت افتاد و تیم راهی ان مسابقات شد‪».‬‬ ‫ظریف نیز باعث شــده تا همراهان عــادل مخالفان را به‬ ‫پیشداوری محکوم کنند‪ .‬ایا این مصاحبه جنجالی دوشنبه‬ ‫جزئیاتی درباره عدم پخش مصاحبه ظریف‬ ‫این هفته پخش می شود؟ ایا عادل از بحرانی که گرفتارش‬ ‫شده می تواند عبور کند یا اتفاقات بعدی شرایط سختی را‬ ‫در حالــی که عــادل قــول داده اســت ایــن هفته‬ ‫برای او و برنامه اش رقم خواهد زد؟‬ ‫مصاحبه اش با ظریف را پخش کند برخی رسانه ها جزئیات‬ ‫مخالف احمدی نژاد‬ ‫همراه روحانی‬ ‫این اولین بار نیست که عادل‬ ‫وارد فضای سیاسی کشور می شود‬ ‫‪2‬‬ ‫عادل فردوســی پور‪ ،‬روزنامه نــگار‪ ،‬مترجم‪ ،‬مدرس‬ ‫دانشگاه‪ ،‬تهیه کننده‪ ،‬مجری تلویزیونی و گزارشگر فوتبال‬ ‫است؛ اما فردوسی پور حاال فقط اینها نیست‪ .‬یعنی تنها یک‬ ‫چهره شناخته شده نیســت بلکه او یک جریان است‪ .‬مرد‬ ‫محبوب مردم ایران که بارها با اتخــاذ مواضع منصفانه در‬ ‫برنامه ‪ 90‬خود را به یکی از محبوب ترین چهره های شناخته‬ ‫شده کشــورمان تبدیل کرده اســت‪ .‬با این حال او بهتر از‬ ‫هر کس دیگری می داند که ورودش به عرصه سیاســت و‬ ‫پررنگ شدن مواضع سیاسی اش تا چه حد می تواند او را از‬ ‫هدف اصلی اش یعنی پرداختن به نقاط ضعف و کمبودهای‬ ‫فوتبال ایــران دور کند ؛ هدفی که موافقــان و مخالفانش‬ ‫معتقدند او در این باره کارهای ویژه ای انجام داده اســت‪.‬‬ ‫بســیاری معتقدند که ورود او به سیاست می تواند او را وارد‬ ‫وادی کند که انتهایش مشخص نیست‪.‬‬ ‫او بارها از سوی نشریه های خارجی و داخلی به عنوان‬ ‫فردی پر نفوذ بین چهره های شناخته شــده ایرانی معرفی‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫او کار رسانه ای خود را در سال ‪ ۱۳۷۲‬با روزنامه نگاری‬ ‫در روزنامه ابرار ورزشی به ســردبیری اردشیر الرودی اغاز‬ ‫کرد‪ .‬وی در ان زمان‪ ،‬دانشــجوی سال ســوم کارشناسی‬ ‫بود و در بخش ترجمه صفحه فوتبال خارجی کار می کرد‪.‬‬ ‫پــس از قبولی در ازمون گزارشــگری صدا و ســیما‪ ،‬کمی‬ ‫از روزنامه نــگاری فاصله گرفت اما پــس از مدتی با مجله‬ ‫سروش جوان‪ ،‬مجله همشهری جوان و روزنامه جام جم به‬ ‫همکاری پرداخت‪ .‬او در پایان سال ‪ ،۱۳۷۳‬پس از چندین‬ ‫بار ازمون‪ ،‬به صدا و سیما راه یافت و در ابتدا به گزارش برنامه‬ ‫منتخب ورزشی می پرداخت‪ .‬فردوسی پور کم کم پیشرفت‬ ‫کرد و توانســت بازی های بهتری را گزارش کند‪ .‬او پس از‬ ‫گزارش های خوبــش در جام جهانی ‪ ،۹۸‬توانســت خود را‬ ‫به همه بشناســاند و از ان پس بود که به عنوان گزارشــگر‬ ‫بازی های زنــده و مهم انتخاب شــد‪ .‬در ان زمان که تلفظ‬ ‫نادرســت نام های خارجی در گزارش هــای فوتبال صدا و‬ ‫سیما زیاد اتفاق می افتاد‪ ،‬او از معدود گزارشگران مسلط به‬ ‫زبان انگلیسی بود‪.‬بعدها او بود که برنامه ‪ 90‬را برای فوتبال‬ ‫ایران راه انــدازی کرد‪ .‬عادل فردوســی پور‪ ،‬بنیانگذار این‬ ‫برنامه بوده و نقش مجری و تهیه کننده ان را بر عهده دارد‪.‬‬ ‫او ید طوالیــی در ترجمــه دارد‪ .‬ترجمه ســوم عادل‬ ‫فردوسی پور کتابی اســت به نام «هنر شفاف اندیشیدن»‬ ‫اثر «رولف دوبلی»‪ .‬این کتاب بر خالف دو کتاب گذشــته‬ ‫در زمینه فوتبال نیست بلکه موضوع ان روش های مدیریت‬ ‫اســت‪ .‬این کتاب در نمایشگاه کتاب ســال ‪ 1394‬تهران‬ ‫ط نشر چشــمه عرضه شد که با اســتقبال بسیار خوبی‬ ‫توس ‬ ‫مواجــه گردید‪ .‬امــا این مقدمه نســبتا طوالنی بــه منظور‬ ‫شناساندن این مجری با ســابقه نیست‪ .‬بلکه مروری است‬ ‫بر تالش های مردی که می خواســت نفر اول رســانه ملی‬ ‫در عرصه فوتبال باشــد و اینچنین هم شد‪ .‬او حاال در صدر‬ ‫نشسته اســت‪ .‬با این حال اتخاذ برخی مواضع سیاسی به‬ ‫صورت پراکنده باعث شده تا عده ای مزایای حضور چنین‬ ‫چهره ای در رســانه ملی را هم نادیده بگیرنــد و به او انگ‬ ‫سیاسی کاری بزنند؛ برچســبی که قطعا مورد تایید خود او‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫فردوســی پور به خصوص در دوره ریاست جمهوری‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫ورزش‬ ‫احمدی نژاد بارها به طور غیر مستقیم نهادهای تحت نظر‬ ‫دولت به خصوص سازمان تربیت بدنی و بعدها وزارت ورزش‬ ‫را مورد نقد قرار داد‪ .‬هر چند او طی یکی‪ ،‬دو سال اخیر هم‬ ‫بنا به دالیل مختلف انتقاداتی را نسبت به عملکرد محمود‬ ‫گودرزی در وزارت ورزش مطرح کرده اســت‪ .‬اما موضوع‬ ‫میهمان های سیاســی او حاال زمینه ســاز بروز اختالفاتی‬ ‫شده اســت‪ .‬مخالفانش می گویند او هوای اصالح طلبان‬ ‫را بیشــتر دارد و در دولت کنونی به شدت از زهر انتقاداتش‬ ‫نسبت به دولت کاسته اســت‪ .‬در سوی مقابل نیز موافقان‬ ‫عادل می گویند او هرگز تالش نکرده در برنامه اش‪ ،‬منش‬ ‫سیاســی خود را بروز دهد‪ .‬اما ایا از فردوسی پور باید انتظار‬ ‫داشته باشیم که هیچ موضع سیاسی نداشته باشد؟ خود را با‬ ‫گروهی همراه و با گروهی مخالف نبیند؟ پاسخ این سوال ها‬ ‫است که به محل نزاع میان موافقان و مخالفان فردوسی پور‬ ‫تبدیل شده است‪.‬‬ ‫عده ای می گویند او می بایست فقط در قالب مسائل‬ ‫مربوط به فوتبال برنامــه اش را روی انتن ببرد و از پرداختن‬ ‫به موضوعات سیاسی پرهیز کند‪ .‬اما عادل بارها نشان داده‬ ‫که موضوعات اجتماعی‪ ،‬سیاســی و حتــی هنری برایش‬ ‫اهمیت فراوانی دارد و قصد نــدارد برنامه ای تک بعدی را‬ ‫به مخاطبانش نشان دهد‪ .‬به عنوان مثال او در مقطعی که‬ ‫اذربایجان شرقی زلزله زده بود به همدردی با مردم اذری زبان‬ ‫پرداخت‪ .‬سه ســال پیش عادل فردوســی پور نظرسنجی‬ ‫برنامه را باتوجــه به این حادثــه که منجر به کشته شــدن‬ ‫و اســیب دیدن شــماری از هموطنان شــده بود‪ ،‬بــه ابراز‬ ‫همدردی با هموطنان اختصاص داد‪« :‬به احترام قربانیان‬ ‫زلزله اخیر‪ ،‬یک پیام بدون متن بفرســتید‪ ».‬فردوسی پور‬ ‫این گونــه از ورزش دوســتان خواســت که بــا زلزله زدگان‬ ‫اذربایجان ابراز همدردی کنند‪ .‬بنابراین عادل فردوسی پور‬ ‫دیگر فقط یک چهره شناخته شده نیســت‪ .‬جریانی است‬ ‫که گاه مورد عالقــه مخاطبــان و گاه مورد نقدشــان قرار‬ ‫می گیــرد‪ .‬او در دوره ریاســت جمهوری احمدی نژاد بارها‬ ‫به اقدامات ســازمان تربیت بدنــی و وزارت ورزش تاخت‪.‬‬ ‫انها را نقد کرد و حتی تحت فشــار قرار داد‪ .‬وقتی سازمان‬ ‫وقت تربیت بدنی با همکاری فدراسیون فوتبال مقابل او و‬ ‫دوربین های ‪90‬موضع منفی اتخاذ کرد تا عادل کمبودها‬ ‫و ضعف هــای ورزشــگاه ها را کمتر بــه رخ بکشــد با یک‬ ‫نظرسنجی موضع خود را اشکار کرد‪ .‬نظرسنجی این بود‪:‬‬ ‫« ‪90‬را می خواهید یا نه؟» موجی از حمایت ها روانه شــد‪.‬‬ ‫طوری که مشاور مطبوعاتی احمدی نژاد این نظرسنجی را‬ ‫مصداق تفرقه افکنی میان ملت و دولت خواند‪.‬‬ ‫علی اکبر جوانفکر‪ ،‬مشاور مطبوعاتی احمدی نژاد‪،‬‬ ‫فردای روزی که نزدیک به دو میلیون نفر از رویکرد برنامه ‪90‬‬ ‫در مقابل واکنش مدیران سازمان تربیت بدنی و فدراسیون‬ ‫فوتبال دفاع کردند‪ ،‬از نظرسنجی برنامه عادل انتقاد کرد و‬ ‫گفت‪« :‬وارد کردن مردم به حضور در این مسابقه ها اصال ‬ ‫درست نیست‪ .‬به هرحال موافق و مخالف دارد و حتی انها‬ ‫که موافقند مطمئنا صد درصد موافق این برنامه نیســتند‪.‬‬ ‫این نوع از کارها خیلی پشتوانه فکری و منطقی ندارد‪ ».‬اما‬ ‫انتقادهای عادل ادامه داشــت‪ .‬او سعی نمی کرد مواضع‬ ‫سیاســی اتخاذ کند اما ناخواسته مقابل دولت احمدی نژاد‬ ‫قرار گرفته بود‪ .‬چندی پیش خودش در این باره گفت‪« :‬در‬ ‫مقطعی با نماینــدگان مجلس و دولــت احمدی نژاد دچار‬ ‫چالش شــدم که انتقاد کردن از انها تابو بــود‪ .‬باید بگویم ‬ ‫زمان ریاست اقای الریجانی در صدا و سیما و به خصوص‬ ‫در زمان اقای ضرغامــی که چالش های زیــادی رخ داد‪.‬‬ ‫به خصوص چالش لفظی با نمایندگان مجلس که تعدادی‬ ‫از انها روز بعد از برنامه در صحن علنی مجلس علیه من نامه‬ ‫امضا کردند‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه هنوز در زمان ریاست سرافراز در صدا‬ ‫و سیما برایش مشــکل خاصی پیش نیامده است‪ ،‬افزود‪:‬‬ ‫«در این مدت از من حمایت شــد شــاید چون به سالمت‬ ‫کاری من ایمان داشــتند‪ .‬مــن در مقطعی بــا نمایندگان‬ ‫مجلس و دولت احمدی نژاد دچار چالش شــدم که انتقاد‬ ‫کردن از انها تابو بود ولی چون حرفم درســت بود‪ ،‬جلوی‬ ‫کار سیاســی و غیر ورزشــی انتقال تیم ها به شهرستان ها‬ ‫گرفته شد‪».‬‬ ‫وی که در برنامه گلخانه شــبکه ســه حضــور یافته‬ ‫بود‪ ،‬گفت‪« :‬دربــاره خاطرات تلخ بایــد بگویم تهدیدها و‬ ‫مشکالتی بود که گفتن انها االن قابل پخش نیست! اینطور‬ ‫نیست که همه چیز «گل و بلبل» باشــد‪ .‬من زیاد سختی‬ ‫کشیده ام و این موها را بیخودی سفید نکرده ام‪».‬‬ ‫شــاید یکی از این سختی ها به شــبی برمی گردد که‬ ‫او محمــد دادکان را به برنامــه اش اورد و البته دادکان هم‬ ‫در بــروز مواضع تنــد سیاســی اش به نفــع اصالح طلبان‬ ‫کم نگذاشــت‪ .‬او بی عالقه نبود که بحث های سیاســی‬ ‫دادکان در تلویزیون مطرح شــود‪ .‬او در مقطع دیگری به‬ ‫سراغ سید حســن خمینی رفت ؛ مصاحبه ای جذاب با نوه‬ ‫امام راحل (ره)‪.‬‬ ‫اطالعات به روز فوتبالی سید حســن خمینی در این‬ ‫گزارش‪ ،‬عادل فردوسی پور را شــوکه کرده بود تا جایی که‬ ‫گفت از شما می شود به عنوان کار شناس ورزشی برنامه ها‬ ‫هم استفاده کرد‪ .‬اجرای برنامه ‪ 90‬در شب سالگرد پیروزی‬ ‫انقالب اسالمی فرصتی ایجاد کرده بود تا فردوسی پور‬ ‫به سراغ سید حسن خمینی‪ ،‬نوه امام راحل (ره)‬ ‫برود که همه از ســابقه فوتبالی پــدر بزرگوار‬ ‫ایشــان و عالقه باالی خودش بــه فوتبال‬ ‫با خبر هستند‪.‬‬ ‫سید حســن خمینــی در اغــاز ایــن‬ ‫گفت وگو گفت که در نوجوانی فوتبال بازی‬ ‫می کرده و امــام در همان ســال ها به‬ ‫وی توصیــه کرده بود که ســه چیز‬ ‫را بــا جدیت انجــام دهد؛ درس‬ ‫خوانــدن‪ ،‬نمــاز و همین طور‬ ‫فوتبال و به طــور کلی ورزش‬ ‫کردن‪.‬‬ ‫گفت و گــو خیلــی‬ ‫زود بــه فوتبــال کشــیده‬ ‫شــد و نقطــه شــروع این‬ ‫گفت وگــو هــم خاطــرات‬ ‫فوتبالــی مرحــوم ســید احمد‬ ‫خمینــی بود که به گفتــه فرزندش در‬ ‫تیم های شاهین قم و شــاهین تهران‬ ‫هم تمریــن کرده بود‪ .‬وی ســابقه بازی‬ ‫با همایون بهزادی را هم داشته و پست‬ ‫تخصصی اش بال راســت بود‪ .‬باتوجه‬ ‫به عالقه شدید فرزند سید حسن خمینی‬ ‫به تیم استقالل‪ ،‬فردوسی پور خواست‬ ‫تیم مورد عالقه سید حسن خمینی را هم‬ ‫با زیرکی از زبان وی بشنود که البته گرچه‬ ‫نوه امام پاســخ مشــخصی به این پرسش‬ ‫نداد‪ ،‬در خالل گزارش معلوم شد ایشان هم‬ ‫مانند فرزندش از عالقه مندان تیم ابی پوش‬ ‫پایتخت اســت‪ .‬این گزارش که در دو بخش‬ ‫بود‪ ،‬حاوی گوشه و کنایه های جالب سید حسن‬ ‫خمینــی بــه فردوســی پور و بــه رخ کشــیدن‬ ‫اطالعات باالی ورزشــی اش بــود؛ از اینکه به‬ ‫شوخی به فردوســی پور گفت که اقای قلعه نویی‬ ‫از دوستان صمیمی شماســت تا اینکه با اشاره به‬ ‫فساد در ورزش گفت که حتی یوونتوس هم به دلیل‬ ‫تبانی و فساد مالی به یک دسته پایین تر فرستاده شد‬ ‫همه و همــه تعجب فردوســی پور را در طول گزارش‬ ‫برانگیخت‪ .‬هیچ کس درباره ان گفت وگو واکنش منفی‬ ‫نشــان نداد‪ .‬به نظر می رســد ارنج میهمان های سیاسی‬ ‫برنامه ‪90‬در سال های اخیر باعث شد تا مخالفان سیاسی‬ ‫او دچار ذهنیت منفی شوند و این بار قبل از روبه رو شدن با‬ ‫پخش مصاحبه ای دیگر با جناح رقیب دســت به واکنش‬ ‫بزنند‪.‬‬ ‫اذر ‪ 92‬اما فردوســی پور بــار دیگــر همراهی اش با‬ ‫اصالح طلبان را به رخ جناح رقیب کشید‪ .‬عادل فردوسی پور‬ ‫در ابتــدای برنامه اش پــس از ذکر موفقیت هــای فوتبال‬ ‫ســاحلی و والیبال از موفقیت تیم هســته ای هــم یاد کرد‬ ‫و با لحــن خاصی خطاب بــه رئیس جمهــور گفت؛ «کال‬ ‫مچکریم‪».‬‬ ‫واکنش رئیس جمهــور اما جالب بــود‪ .‬چند روز پس‬ ‫از اظهارنظر عــادل اما حســن روحانــی در مصاحبه زنده‬ ‫تلویزیونی با مردم کشور صحبت کرد تا گزارشی از کارهای‬ ‫‪ 100‬روز گذشته اش ارائه کند‪ .‬رئیس جمهور وقتی در مورد‬ ‫شادی مردم حرف به میان امد گفت‪« :‬ما که برای ورزش‬ ‫کاری نکردیم‪ .‬همین که سیاســت را از ورزش جدا کردیم‬ ‫خودشــان موفق شــدند‪ .‬نگاه کنید موفقیت های فوتبال‬ ‫ساحلی‪ ،‬والیبال و بســکتبال‪ .‬مگر ما کاری کردیم؟ حاال‬ ‫عــده ای می گویند روحانــی مچکریم ولی به مــا ارتباطی‬ ‫ندارد‪».‬‬ ‫مجری برنامه که حدس زد دکتــر روحانی منظورش‬ ‫برنامه ‪ 90‬شــب گذشته است که فردوســی پور در ان‬ ‫گفته بود کال مچکریم‪ ،‬از روحانی پرســید‪« :‬شما‬ ‫هم ‪ 90‬می بینیــد؟» روحانی هم گفــت‪« :‬گاهی‬ ‫نگاه می کنم‪».‬‬ ‫فردوسی پور اما در بخش هایی از برنامه اش‬ ‫که بــه موضوع هنــر پرداخته اســت نیــز از موضع‬ ‫سیاسی خود رونمایی کرده است‪ .‬انجا که‬ ‫با کنایه هایی به سراغ مسعود ده نمکی‬ ‫رفته اما در مواجهه با اصغر فرهادی‬ ‫جز تمجید موضع دیگری نداشته‬ ‫است‪ .‬اینکه فردوســی پور راه‬ ‫را درســت مــی رود یــا غلــط‬ ‫موضوعی نیست که بتوان به‬ ‫راحتی دربــاره اش قضاوت‬ ‫کرد اما دســت کم او برای‬ ‫بازگشت به مســیر اصلی‬ ‫ ‪90‬می تواند تا حد امکان‬ ‫از به رخ کشیدن مواضع‬ ‫سیاسی اش پرهیز کند‪.‬‬ ‫هر چنــد موافقان عادل‬ ‫معتقدند مسائل مربوط‬ ‫به فوتبال عمیقا به مساله‬ ‫سیاست گره خورده است‬ ‫و فردوســی پور نمی تواند‬ ‫موضع خنثی داشته باشد‪ .‬در‬ ‫سوی مقابل اما مخالفان عادل که البته‬ ‫طی این مدت واکنش های تندی هم از‬ ‫خود نشان داده اند حرف شان چیز دیگری‬ ‫است؛ انها می گویند فردوسی پور باید در‬ ‫انتخــاب میهمان های سیاســی اش نیز‬ ‫عادل باشد‪.‬‬ ‫شــاید همه این حساســیت ها یک‬ ‫دلیل مهــم دارد؛ عــادل تنها یــک چهره‬ ‫شناخته شده نیست بلکه در کشورمان تبدیل‬ ‫به یک جریان شده اســت‪ .‬جریانی که اگر‬ ‫بخواهد تنها به یک طیف سیاسی روی خوش‬ ‫نشــان دهد با واکنــش منفی طیــف مخالف‬ ‫روبه رو خواهد شد‪.‬‬ ‫‪73‬‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫توصیه بهکفاشیان برای‬ ‫نیامدن به انتخابات؟‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫پشت پرده مالقات وزیر ورزش‬ ‫با رئیس فدراسیون فوتبال چه بود‬ ‫همه چیز از یک خبر شروع شد؛ جلسه ویژه گودرزی با‬ ‫کفاشیان! همین تیترکافی بود تا گزارش تسنیم خیلی زود‬ ‫با واکنش های فراوانی همراه شــود‪ .‬نخستین واکنش اما‬ ‫سکوت بود اما وقتی جزئیات بیشتری از جلسه وزیر ورزش با‬ ‫رئیس فدراسیون فوتبال به بیرون درز پیدا کرد واکنش ها از‬ ‫حالت سکون خارج شد و این مالقات خبرساز اساسا تکذیب‬ ‫شد‪ .‬هفته گذشته تسنیم درگزارشــی نوشت‪« :‬در استانه‬ ‫انتخابات فدراســیون فوتبال‪ ،‬محمود گودرزی دیداری با‬ ‫علی کفاشیان داشته‪ .‬اینکه چگونه این دو نفرکه چند ماه‬ ‫با یکدیگر حتی حرف هم نزده بودند در اســتانه انتخابات‬ ‫و در یکــی از روزهای اخر هفته اذر ماه با هم جلســه برگزار‬ ‫کردند‪ ،‬نکته کلیدی ماجراست‪ .‬اینکه ایا گودرزی به سمت‬ ‫فدراسیون فوتبال امده یا کفاشــیان به این باور رسیده که‬ ‫باید برای حضور در انتخابات به وزیر ورزش نزدیک شود‪،‬‬ ‫سوال اصلی است‪ .‬این موضوع را کنار اظهارنظر کفاشیان‬ ‫بگذارید که تاکید کرده حتما در انتخابات فدراسیون فوتبال‬ ‫شرکت خواهد کرد‪».‬‬ ‫در ادامه این گزارش امده بود‪« :‬نکته دیگر داغ شدن‬ ‫بازار خبرهای ویژه است‪ .‬گفته شده برخی مقامات مسئول‬ ‫از کفاشیان خواسته اند مقدمات برکناری کی روش را فراهم‬ ‫کند اما کفاشیان زیر بار این موضوع نرفته و اعالم کرده در‬ ‫صورتی این کار را می کند که خود این افراد مسئولیت ان را‬ ‫به عهده بگیرند‪ .‬انهایی که از کفاشیان خواسته اند کی روش‬ ‫را برکنار کند‪ ،‬به رئیس فدراسیون این وعده را داده اند که در‬ ‫انتخابات اسفند ماه سال جاری حامی او خواهند بود و زمینه‬ ‫را برای حضور دوباره کفاشیان در فدراسیون فراهم می کنند‪.‬‬ ‫اگرچه ممکن است کفاشیان این موضوع را کتمان کند اما‬ ‫خود او می داند که در یکی از جلســات اذرماه ســال جاری‬ ‫چه صحبت هایی رد و بدل شده اســت‪ .‬به هر حال شرایط‬ ‫به گونه ای اســت که باید انتظار هر اتفاقی را داشــت؛ هر‬ ‫چیزی در این فوتبال ممکن اســت به خصوص اینکه پای‬ ‫انتخابات فدراســیون در میان باشــد‪».‬در این بین شایعه‬ ‫دیگری هم خیلی زود جای خود را در محافل خبری باز کرد؛‬ ‫اینکه وزیر ورزش به علی کفاشــیان هشــدار داده که حق‬ ‫شرکت در انتخابات فدراسیون فوتبال را نخواهد داشت‪.‬‬ ‫اما این خبرهــا خیلی زود با واکنش علی کفاشــیان و‬ ‫مسئوالن وزارت ورزش روبه رو شد‪.‬‬ ‫رئیس فدراسیون فوتبال گفت که تاکنون کسی از او‬ ‫نخواسته در انتخابات فدراسیون شرکت نکند‪ .‬اما اظهارنظر‬ ‫بعدی کفاشــیان به نوعی ادرس درست را مخابره می کرد‪،‬‬ ‫انجا که تاکید کرد‪« :‬فعال قصدم حضور در انتخابات است‬ ‫مگر اینکه کســی از من بخواهد که شرکت نکنم‪ .‬ان وقت‬ ‫دوباره تصمیم جدیدی خواهم گرفت‪».‬‬ ‫کفاشیان ادامه داد‪« :‬ما اواخر دی ماه مجمع عادی‬ ‫فدراســیون فو تبا ل را برگزار خواهیم کرد که در ان مجمع‬ ‫زمان برگزاری مجمــع انتخاباتی فدراســیون فو تبا ل مورد‬ ‫بحث و بررسی قرار خواهد گرفت و زمان دقیق ان مشخص‬ ‫خواهد شــد‪ .‬البته تمام ســعی خود را می کنیم که مجمع‬ ‫انتخاباتی را اسفندماه و در موعد مقرر برگزار کنیم‪ ،‬اما اگر‬ ‫بنا به هر دلیلی این اتفاق صورت نگرفت فروردین سال اینده‬ ‫این کار را انجام خواهیم داد و در نهایت این مجمع با یک‬ ‫ماه تاخیر برگزار خواهد شد‪».‬‬ ‫این اظهارات در حالی مطرح شد که وزیر ورزش تاکید‬ ‫دارد مجمع انتخاباتی فدراسیون فو تبا ل در موعد مقرر خود‬ ‫برگزار شــود‪ .‬واکنش کفاشــیان اما به این موضوع جالب‬ ‫است‪« :‬ما هم ســعی می کنیم این موضوع اتفاق بیفتد و‬ ‫سر موعد مقرر که همان اسفند ماه است مجمع انتخاباتی‬ ‫را برگزار کنیم‪».‬‬ ‫اما نکته کلیدی ماجرا به خود کفاشیان برنمی گردد‪.‬‬ ‫هفته گذشته شایعه شد که کفاشیان و گودرزی با نخواستن‬ ‫کی روش به زودی می توانند به اجماع و توافق قابل توجهی‬ ‫دست پیدا کنند‪ .‬واکنش رئیس فدراسیون فوتبال اما قابل‬ ‫پیش بینی بــود‪« :‬این موضوع کال شــایعه اســت و ان را‬ ‫تکذیب می کنم‪ .‬هیچ فردی از من نخواسته که کی روش‬ ‫را برکنار کنم تا بتوانم در انتخابات فدراسیون فو تبا ل شرکت‬ ‫کنــم‪ .‬او ارتباطی به بــودن یا نبودن من نــدارد‪ .‬کی روش‬ ‫هم وظیفه دارد بر اســاس قــراردادی که با او بســته ایم تا‬ ‫جا م جها نی همراه ما باشــد و برنامه هایش را ان ش اء الله در‬ ‫فروردین ماه به ما بدهــد‪ .‬وزارت ورزش و جوانان خودش‬ ‫حامی ما برای نگه داشتن کارلوس کی روش بود و در این راه‬ ‫کمک های زیادی به فدراسیون فو تبا ل کرد‪ .‬چطور می شود‬ ‫که انها بخواهند بگویند کی روش را برکنار کن؟ اصال چنین‬ ‫چیزی صحت ندارد و این موضوع یک شایعه است‪».‬‬ ‫اما این همه مشکالت کفاشــیان طی روزهای اخیر‬ ‫نیســت‪ .‬بحث بازرســی دفتر کار او در فدراســیون فوتبال‬ ‫توسط یک نهاد امنیتی حاال به یک امتیاز منفی علیه اقای‬ ‫رئیس تبدیل شــده اســت‪ .‬موضوعی که کفاشیان عالقه‬ ‫دارد درباره اش عادی سازی کند‪« :‬مشــکل خاصی نبود‪.‬‬ ‫یک ســری از نهادهای امنیتی مانند ســازمان بازرسی کل‬ ‫کشــور و ارگان های دیگر مدارکی را از ما خواستند که ما به‬ ‫انها ارائه کردیم تا اگر مشکلی بود ان را به مراجع ذی ربط‬ ‫ارسال کنند‪ .‬البته مشکلی از این بابت نداریم‪ .‬انها با حضور‬ ‫در فدراسیون فو تبا ل فقط یک ســری مدارک خواستند که‬ ‫ما هم به انها دادیم و خیلی موضوع پیچیده و حادی نبوده‬ ‫است‪».‬‬ ‫شــایعه مالقات وزیر ورزش با علی کفاشیان ان قدر‬ ‫خبرســاز شــد که مســئوالن وزارت ورزش هم در این باره‬ ‫واکنش نشان دادند‪.‬‬ ‫مشاور وزیر ورزش دیدار گودرزی با علی کفاشیان در‬ ‫رابطه با انتخابات فدراسیون فوتبال را از ساس کذب خواند‬ ‫و تاکید کرد طرح موضوع برکناری کی روش به عنوان شرط‬ ‫ماندن کفاشــیان هم اصال صحت ندارد‪ .‬رضا حسنی خو‪،‬‬ ‫مشاور وزیر ورزش و جوانان و مدیرکل حراست اخبار مربوط‬ ‫به دیدار وزیر ورزش و جوانان با رئیس فدراسیون فوتبال بر‬ ‫سر ماندن و تعیین پیش شــرط هایی برای وی را بی اساس‬ ‫و کذب دانست‪.‬‬ ‫وی در این رابطه اظهارداشــت‪« :‬طبیعی اســت که‬ ‫اقای کفاشــیان هم در جلســات روسای فدراســیون ها با‬ ‫حضور وزیر شرکت دارد و هم در مواردی که نیاز بوده مسائل‬ ‫مربوط به فوتبال را توضیح دهد با دکتر گودرزی دیدار کرده‬ ‫است ولی اخبار برخی سایت ها و رسانه های ورزشی مبنی بر‬ ‫دیدار وزیر ورزش و جوانان با علی کفاشــیان در خصوص‬ ‫انتخابات فدراسیون فوتبال از اساس غلط و کذب است‪».‬‬ ‫حســنی خو ادامه داد‪« :‬قطعا ارامــش مهمترین نیاز‬ ‫ورزش کشور برای پیشــبرد برنامه های ان است‪ ،‬خصوصا‬ ‫برای تیم ملی فوتبال که به دور از حاشــیه ها برای موفقیت‬ ‫تالش می کند‪».‬‬ ‫وی در مورد طرح موضوع برکناری کی روش به عنوان‬ ‫شرط ماندن کفاشیان در فدراسیون فوتبال نیز خاطرنشان‬ ‫کرد‪« :‬یقینا این موضوع صحت ندارد و چنین بحثی مطرح‬ ‫نشده است که شــرط حمایت از کفاشــیان در انتخابات‪،‬‬ ‫برکناری کی روش باشد‪».‬‬ ‫مشــاور وزیــر ورزش و جوانــان حمایــت از تیم ملی‬ ‫فوتبال و به تبع ان کی روش را از وظایف وزارتخانه بر شمرد‬ ‫و گفــت‪« :‬تیم ملی متعلق به همه مردم و کشــور اســت و‬ ‫قطعا از تصمیمات درست و منطقی همیشه دفاع و حمایت‬ ‫می کنیم‪».‬‬ ‫حسنی خو درباره مواضع وزارت ورزش و جوانان درباره‬ ‫انتخابات فدراسیون فوتبال گفت‪« :‬در خصوص انتخابات‬ ‫فدراســیون فوتبال جهت گیری خاصــی نداریم و فکر هم‬ ‫نمی کنم فعال هم در این خصوص موضوعی مطرح شود‪».‬‬ ‫با همه اینها اما بعید به نظر می رسد وزیری که همواره‬ ‫در خصــوص تیم ملی فوتبــال و کــی روش مواضع منفی‬ ‫خود را مورد تاکید قرار داده‪ ،‬این بار در خصوص انتخابات‬ ‫مهم ترین فدراسیون ورزشی کشور سیاست عدم مداخله را‬ ‫در پیش بگیرد‪ .‬البته حالت دیگری هم وجود دارد؛ اینکه با‬ ‫عدم حضور علی کفاشیان در انتخابات فدراسیون فوتبال‬ ‫وزیر ورزش برای دخالت در انتخابات فوتبال اساسا ضرورتی‬ ‫حس نکند‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫ماموریتلوزانو‬ ‫سرمربی جدید تیم ملی والیبال ایران قرارداد رسمی‬ ‫خود را با فدراســیون کشــورمان امضا کرد‪ .‬رائــول لوزانو‬ ‫بعد از توافقات نهایی با فدراســیون والیبال کشــورمان‪،‬‬ ‫قرارداد رســمی خود را امضا کرد‪ .‬وی قرارداد رسمی خود‬ ‫را با محمدرضا داورزنی‪ ،‬رئیس فدراســیون والیبال ایران‬ ‫مقابل خبرنگاران امضا کرد‪ .‬لوزانو که هدایت تیم سزارنی‬ ‫رادوم لهستان را برعهده دارد‪ ،‬جانشین اسلوبودان کواچ‬ ‫در تیم کشورمان می شــود‪ .‬وی کار خود را از ابتدای سال‬ ‫‪ ۹۵‬اغاز خواهد کرد‪ .‬خوان سیچلو که در دوره والسکو نیز‬ ‫مربی تیم ملی بود دستیار اول لوزانو در تیم ایران می شود‪.‬‬ ‫قرار است سیچلو دور برگشت لیگ برتر والیبال را زیر نظر‬ ‫بگیرد‪ .‬تیم ملــی والیبال ایران اردیبهشــت مــاه اینده در‬ ‫مسابقات کسب سهمیه المپیک که به میزبانی ژاپن برگزار‬ ‫می شود شرکت خواهد کرد‪ .‬سرمربی جدید تیم ملی والیبال‬ ‫ایــران بالفاصله پس از امضــای قراردادش در نشســت‬ ‫خبری گفــت‪« :‬از حضــور در ایران خوشــحالم و تالش‬ ‫می کنیم با این تیــم به رویای خود در المپیک برســیم‪».‬‬ ‫رائول لوزانو گفت ‪« :‬خیلی خوشحالم که به عنوان سرمربی‬ ‫تیم ملــی در ایران کار می کنــم‪ .‬والیبال ایران در هشــت‬ ‫سال گذشته موفقیت های زیادی داشته و نشان داده که‬ ‫پتانســیل تیم های بزرگ جهان را دارد‪ .‬باتوجه به فرصت‬ ‫کمی که داریــم‪ ،‬هدف بزرگی پیش روی ماســت و هدف‬ ‫و رویای ما رفتن و رســیدن به المپیک ریو است‪ .‬من فکر‬ ‫می کنم رقابت های المپیک قابل قیاس با ســایر رقابت ها‬ ‫نیست‪».‬‬ ‫سیاست و فوتبال از یکدیگرجدا نیستند‬ ‫شاید مصاحبه ظریف ایرادهایی داشته‬ ‫سید هادی حسینی‬ ‫سخنگوی فراکسیون ورزش مجلس‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫ورزش‬ ‫ما جزئیــات مصاحبه عادل فردوســی پور با ظریف را‬ ‫نمی دانیم اما به نظرم بهتر بود این مصاحبه پخش می شد‪.‬‬ ‫معموال برخی حساسیت های ما باعث می شود که حاشیه ها‬ ‫و جنجال های بعدی ایجاد شود؛ حاشــیه هایی که گاهی‬ ‫موجب پشیمانی ما می شود‪ .‬به عنوان مثال در مورد همین‬ ‫موضوع عــدم پخش مصاحبه اقــای ظریف بایــد بگویم‬ ‫پخش نشدن این مصاحبه باعث شــد تا خیلی ها نسبت به‬ ‫این مساله حســاس شــوند‪ .‬مردم به طور مرتب از یکدیگر‬ ‫درباره این مصاحبه می پرســند‪ .‬در حالی که این مصاحبه‬ ‫تا جایی که من خبر دارم یک مصاحبــه فوتبالی بوده اما با‬ ‫مجوز ندادن به ان باعث شــده اند تا انبوهی از حاشــیه ها‬ ‫در مورد این گفت وگو به وجود بیاید‪ .‬مــن همواره عادل را‬ ‫تحسین کرده ام‪ .‬چون ضعف ها را نشان می دهد‪ .‬نمی گویم‬ ‫او و برنامه اش هیــچ ایرادی ندارند‪ .‬حتــی در مورد همین‬ ‫مصاحبه اقای ظریف باید بپذیریم که اگر این مصاحبه بدون‬ ‫هماهنگی با صدا و سیما انجام شده مسئوالن این سازمان‬ ‫اجازه دارند که ان را پخش نکنند‪ .‬اما نظر شخصی من این‬ ‫است که می شــد این مصاحبه بدون این جنجال ها پخش‬ ‫شــود و مردم هم از دیدن ان لذت ببرند‪ .‬با این حال تاکید‬ ‫می کنم که مــا جزئیات این گفت وگــو را نمی دانیم‪ .‬عادل‬ ‫گاهی شــیطنت هایی دارد که این هم بخشی از شخصیت‬ ‫رســانه ای او محســوب می شــود و نمی توان به او خرده‬ ‫گرفت‪ .‬این روزها سوژه داغ رسانه ها همین مصاحبه اقای‬ ‫ظریف است‪ .‬اما این احتمال هم وجود دارد که مسئوالن‬ ‫صدا و ســیما ایرادی در مصاحبــه ظریــف دیده اند که به‬ ‫عادل فردوسی پور اجازه پخش نداده اند‪ .‬باید بپذیریم که‬ ‫ما نمی توانیم برای صدا و ســیما تعیین تکلیف کنیم‪ .‬تنها‬ ‫می توانیم نظرات مان را بگوییم‪ .‬صدا و سیما اختیار پخش‬ ‫خــودش را دارد و حتما نکته هایــی در گفت وگوی عادل با‬ ‫اقای ظریف دیده که به این تصمیم رســیده است و اگر نه‬ ‫با شناختی که از مسئوالن ســازمان صدا و سیما دارم بعید‬ ‫می دانم انها از قرار گرفتن مقابل مردم اســتقبال کنند‪ .‬اما‬ ‫الزم می دانم در مورد اقای ظریف به این نکته اشاره کنم که‬ ‫ایشان از چهره های محبوب کشــور به حساب می اید و به‬ ‫نظرم با پخش ان مصاحبه حتما کام مردم در شب یلدا نیز‬ ‫شیرین می شد‪.‬‬ ‫هیچ کدام از ما جزئیات ایــن مصاحبه را نمی دانیم‪،‬‬ ‫بنابراین حق قضاوت نداریم‪ .‬من به خودم اجازه نمی دهم‬ ‫که قضاوت یکجانبه داشته باشــم اما ظریف وزیری است‬ ‫که محبوبیت عمومی زیادی دارد و مردم دوســتش دارند‪.‬‬ ‫این محبوبیت به خصوص پس از توافق هســته ای بیشتر‬ ‫هم شد‪.‬‬ ‫‪75‬‬ ‫نام ونشان‬ ‫برنده جایزه شهید اوینی در جشنواره حقیقت‬ ‫نهمیــن جشــنواره بین المللی ســینماحقیقت (فیلم‬ ‫مســتند ایران) پس از یک هفته برگزاری و رقابت فشــرده‬ ‫فیلمسازان داخلی و بین الملل سینمای مستند‪ ،‬در حضور‬ ‫فعاالن عرصــه فیلم مســتند‪ ،‬عالقه مندان این ســینما‪،‬‬ ‫اصحاب رسانه و چهره هایی چون حجت الله ایوبی‪ ،‬رئیس‬ ‫سازمان سینمایی‪ ،‬سیدمحمدمهدی طباطبایی نژاد (دبیر‬ ‫جشــنواره)‪ ،‬محمدرضا اصالنی‪ ،‬منوچهر طیاب‪ ،‬حسین‬ ‫ ترابی‪ ،‬حبیب ایل بیگی‪ ،‬علیرضا تابش‪ ،‬فرید فرخنده کیش‪،‬‬ ‫امیــر تاجیک و داریــوش ارجمند برگزار شــد و برگزیدگان‬ ‫خود را شــناخت‪ .‬یکی از فیلم هایی که در این میان خوش‬ ‫درخشید‪ ،‬فیلم «نام و نشان» بود‪ .‬فیلمی که توانست جایزه‬ ‫اصلی شــهید اوینی شــامل تندیس‪ ،‬دیپلم افتخار و مبلغ‬ ‫‪ 120‬میلیــون ریــال را به مهــدی جعفــری‪ ،‬تهیه کننده و‬ ‫کارگردان فیلم خود اختصاص دهد‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫روایت مادران‬ ‫قصه مستند بینشان‪ ،‬قصه اشــنایی است‪ .‬قصه ای‬ ‫که در ان غم و انتظار موج می زند‪ ،‬قصه مادرانی که چشم‬ ‫به در مانده اند تا شاید خبری از جگر گوشه شان برسد‪ .‬قصه‬ ‫مــادران انتظار که یک پالک‪ ،‬یک تکه اســتخوان‪ ،‬یک‬ ‫نامه‪ ،‬یک خبر می تواند به این انتظار پایان دهد‪.‬همان هایی‬ ‫که هرگاه کاروانی از شهیدان تفحص شده به راه می افتد‪،‬‬ ‫قلبشان تند تر می زند‪ .‬مستند «نام و نشان» روایتی است بر‬ ‫این غم‪ .‬روایتی که در پیوند با علم ژنتیک به سراغ چشمان‬ ‫منتظر خانواده شهدای گمنام رفته است‪ .‬انجمن سینمای‬ ‫انقالب و دفاع مقدس تهیه کننده «نام و نشان» است و از‬ ‫همین رو نیز پنجره تماشا به تبعات جنگ از زاویه ای اشنا به‬ ‫تصویر کشیده شده است؛ همان زاویه ای که در مستندهای‬ ‫دفاع مقدس و روایت فتح از دریچه های گوناگون تا به امروز‬ ‫به تصویر درامده است‪ .‬وجه تمایز این مستند اما به نسبت‬ ‫دیگر اثار تولید شــده در این حیطه‪ ،‬تاکیدش بر علم است‬ ‫و روایت دکتر محمود توالیی رئیس مرکز ژنتیک نور؛ یعنی‬ ‫راوی ان چیزی که به شناســایی ملکولی شــهدای گمنام‬ ‫شناخته می شود‪.‬‬ ‫این فیلم دو روایت موازی اما مرتبط را یدک می کشد‬ ‫که در روایت اول مسی ِر علمی شناسایی هویت پیک ِر بی نام‬ ‫و نشان شهدا را شاهد هستیم که به گونه ای کامال حساب‬ ‫شــده و علمی فرایند شناســایی را به تصویر می کشد و در‬ ‫روایت دوم حس و حال حاکم بــر خانواده ها و تاثیر عمیق‬ ‫شناختن هویت شهدای گمنام برای خانواده های انهاست‬ ‫که مخاطب را با خــود درگیر می کند‪ .‬فیلم مســتند «نام و‬ ‫نشــان» بدون انکه بخواهد با درشــت نمایی و بزرگنمایی‬ ‫حرف بزند‪ ،‬بــه خوبی و بــا صمیمیت خاصــی هدف خود‬ ‫را دنبال می کند‪ .‬جعفــری در این مســتند‪ ،‬دانش متعالی‬ ‫بشری را با عشق و احساس پاک انســانی درهم امیخته و‬ ‫اثری خلق کرده که مخاطب بــا دیدن فیلم خود را در میان‬ ‫شخصیت های ان جست وجو می کند‪.‬‬ ‫در روایت اول «نام و نشان» با نریشنی که مصطفی‬ ‫زمانی بازیگر ســینما قرائت کرده‪ ،‬روایتی اخباری و اماری‬ ‫ارائه می دهد از تعداد شــهیدان و مفقودان و با اشــاره ای‬ ‫به نحوه شناســایی شهیدان در ســال های جنگ و پس از‬ ‫ان اســت که اغاز می شــود‪ .‬نحوه شناســایی که در ابتدا‬ ‫تنها عکس بــوده و پالک و امروز طبــق گفته دکتر توالیی‬ ‫به ازمایش های ژنتیکی رســیده و تطبیق دی ان ای ها‪ .‬در‬ ‫این بخش دکتر توالیی به توضیح کامل شــکل گیری این‬ ‫علم با شناســایی شــهیدان می پردازد‪ .‬علمی که در غرب‬ ‫پس از حادثه یازده سپتامبر شکل شناسایی ژنتیکی به خود‬ ‫گرفته است و غرب از ارائه این علم به ایران برای شناسایی‬ ‫شهیدان هشت سال دفاع مقدس طبق گفته توالیی طفره‬ ‫رفت‪ .‬از همین رو نیز توالیی و گروهش خود دســت به کار‬ ‫می شوند و این بخش از مستند نیز به این تکاپو می پردازد؛‬ ‫یعنی به نسخه برداری استخوان شهیدان‪ ،‬نحوه رسیدن به‬ ‫دی ان ای هایشان و طریقه تطبیق ان با دی ان ای پدرها و‬ ‫مادرها‪ .‬در خالل همین معرفی و تشریح نیز مستند «نام و‬ ‫نشان» خانواده دو شهید که فرزندانشان رفیق بوده اند و به‬ ‫شهادت رسیده اند را روایت می کند؛ بخش دیگر این مستند‬ ‫ثمره تالش های دکتر توالیی و تیمش را در روایت حال این‬ ‫دو خانواده نشان می دهد‪ .‬این بخش از مستند با تاکید بر‬ ‫حال مادر و پدر چشم انتظار‪ ،‬بر اهمیت تحقیق و پژوهش‬ ‫کار شناسایی ملکولی بر شهیدان گمنام تاکید می کند‪.‬‬ ‫در روایــت دوم پس از شــکایت توالیــی از حمایت‬ ‫نشدن توسط سازمان های ذیربط‪ ،‬دوربین «نام و نشان»‬ ‫او و تیمش را در معراج شــهدا و در کنار استخوان کاروان‬ ‫‪ ۱۷۵‬شهیدان غواص که همین چند ماه قبل تشییع شدند‬ ‫نشــان می دهد‪ .‬توالیی و تیمش از استخوان های مبارک‬ ‫شــهیدان گمنام غواص نمونه برداری می کنند تا ان را در‬ ‫ازمایشگاه شناسایی ملکولی بازشناسند و مادر منتظری را به‬ ‫ارامش برسانند‪ .‬ان چه بیش از هرچیز در این مستند جلوه‬ ‫می کند چشمان مادرانی است که خبر شناسایی فرزندشان‬ ‫را می شنوند؛ کالم شان و واکنش شان به این خبر و سبک و‬ ‫رها شدن شان از غمی که سالیان سال بر دوش کشیده اند‪.‬‬ ‫اونگی که در ســر تاب می خورد و صدا می دهد و یاداور ان‬ ‫اتفاقی است که هر چند سالیان از ان می گذرد‪ ،‬تاثیراتش را‬ ‫بیشتر نشان می دهد؛ مادر شهید پس از شناسایی فرزندش‬ ‫می گوید‪« :‬دیگر از امشــب اگر کســی در بزنــد‪ ،‬با عجله‬ ‫نمی روم تا در را باز کنم‪».‬‬ ‫روایت کارگردان‬ ‫مهدی جعفری که پیش از این کارگردانی فیلم مستند‬ ‫«‪ ۲۳‬و ان یک نفر» و نیز فیلمبــرداری فیلم های مختلف‬ ‫ســینمایی از جمله «اتوبوس شــب»‪« ،‬دهلیــز» و «خط‬ ‫ویژه» را در کارنامه هنری خــود دارد در خصوص تولید این‬ ‫مستند گفته اســت‪« :‬اهمیت پرداختن به این موضوع در‬ ‫دو بعد علمی و انســانی باعث شــد تا مرحله فیلمبرداری و‬ ‫تهیه تصاویر ارشــیوی مرتبط با موضوع شهدای گمنام و‬ ‫مفقودین دفاع مقدس کمــی طوالنی تر از پیش بینی های‬ ‫انجام شده باشد‪ .‬ســخت ترین بخش کار برای رسیدن به‬ ‫فرم و ســاختار مناســبی بود که ترکیب موثری از دو بخش‬ ‫علمی و انســانی در ان به وجــود ایــد و مهم ترین ویژگی‬ ‫موضوع علمی این پروژه ارتباط معنوی میان پژوهشگران‬ ‫و دانشــمندان عرصه ژنتیــک با موضوع مورد مشــاهده و‬ ‫مطالعه انها بود‪ .‬ارتباطی که ســاختار بخش انسانی فیلم‬ ‫را از میانه ان شــکل می دهد‪« .‬نام و نشــان» تالشــی در‬ ‫راســتای نمایش دقیــق کار پژوهشــگران و متخصصان‬ ‫ژنتیک برای کمــک و همدردی با هزاران خانواده شــهید‬ ‫منتظر است‪».‬‬ ‫این کارگردان در ارتباط با روند تولید مستند هم گفت‪:‬‬ ‫«پژوهش و فیلمبرداری «نام و نشــان» از بهار و تابستان‬ ‫‪ ۱۳۹۳‬اغاز شده بود‪ .‬از زمان ساخت فیلم می دانستیم که‬ ‫با موضوع مهمی روبه رو هستیم و اصال امیدوار نبودیم که‬ ‫بتوانیم جوهر موضوع را به تصویر بکشیم‪ .‬دغدغه من این‬ ‫بود که بتوانم مساله شــهدای گمنام را با تمامی ابعاد بیان‬ ‫کنم‪ .‬ما خودمان مرحله به مرحله با موضوع پیش می رفتیم‬ ‫و به عمق ماجرا نزدیک تر می شــدیم‪ .‬به ابعاد انسانی که‬ ‫در مساله شــهدای گمنام وجود داشــت و کار را پیچیده تر‬ ‫می کرد‪ .‬نگرانی ام از این بود که اثر نتواند به وحدت خوبی‬ ‫در موضوع و فرم برسد و می دانستم که نبود وحدت و شاکله‬ ‫یعنی نبود مخاطب‪».‬‬ ‫کارگردان «نام و نشــان» درباره مخاطبان هدف اثر‬ ‫خود را فراتر از جشنواره ها می داند‪« :‬ادعای هنری در کار‬ ‫ندارم و جشنواره برایم اهمیتی ندارد بلکه مهم دیده شدن‬ ‫اثر است‪ .‬من فیلم را برای جشنواره نساختم بلکه به انگیزه‬ ‫دیده شدن توسط تماشاگرانی فراگیر از همه طیف ها‪ ،‬ان‬ ‫را ساخته ام و امیدوارم تا تلویزیون به زودی ان را پخش کند‬ ‫تا اتفاق بزرگی که درباره شــهدای گمنام در حال رخ دادن‬ ‫است را همگی ببینند‪».‬‬ ‫دیوارمهربانی‬ ‫شهرهایی که بوی سخاوت می دهند‬ ‫بنا کرده اســت‪ ،‬دیده نمی شــود و گاهی بــا کلماتی چون‬ ‫همراهان‪ ،‬ثابت شده اســت که در این طرح ممنوع است‪.‬‬ ‫به عنوان مثال روی دیوار تابلویی زده اند و نوشته اند‪« :‬نیکی‬ ‫کنیم همان گونه که خداوند به ما نیکی می فرماید‪ .‬با محبت‬ ‫و رعایت سایر نیازمندان‪ ،‬استفاده بفرمائیید»‪.‬‬ ‫کمتر دیده شــده اســت که مد این روزهــای جهان‬ ‫یعنی عکس ســلفی گرفتن در دیوارهای مهربانی صورت‬ ‫ی ان کســی کــه هدیه می دهد و ان کســی‬ ‫بگیرد‪ .‬گمنام ‬ ‫که هدیه می گیرد‪ ،‬در این طــرح یک اصل مهم و ضروری‬ ‫محسوب می شــود‪ ،‬گویی در قانونی نانوشــته همه اداب‬ ‫این طرح‪ ،‬رهایی از من ها و رســیدن به یک جمع مشترک‬ ‫اســت‪.‬قانون ها در دیوارهــای مهربانــی خیلــی ســاده‬ ‫اســت‪ ،‬قانون هایی که خیلی راحــت در همین ها خالصه‬ ‫می شود‪«:‬لباس ها را شسته شده بیاورید‪ ،‬نگذارید لباسی‬ ‫بر زمین بیفتد و اگر جالباسی پر بود لباس ها را بعدا بیاورید‬ ‫لباس ها را کم کم بگذارید»‪.‬‬ ‫دیوار مهربانی حاال از مرزها عبور کرده و رسانه های‬ ‫جهانی تحــت تاثیر این حرکت انســانی مردم ایــران قرار‬ ‫گرفته اند‪ .‬سی ان ان گزارشی در این باره دارد‪ ،‬گزارشی که‬ ‫در بخشی از ان می خوانیم‪« :‬دنبال چیزی هستید که ایمان‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫بازتاب جهانی‬ ‫امسال‪ ،‬هیچ کسی از سرما بلرزد»‪ ،‬ایده دیوار مهربانی فورا‬ ‫به دیگر شهرهای ایران نیز گسترش یافت‪ .‬البته مشخص‬ ‫نیســت چه کســی نخســت این اقدام را اغاز کرده است‪.‬‬ ‫پیش از این نیز ایرانی ها در اقدامی مشابه‪ ،‬یخچال هایی‬ ‫را در خیابان ها قرار داده بودند تا مردم داخل ان برای افراد‬ ‫ بی خانمان غذا بگذارند‪».‬‬ ‫روزنامه ایتالیایی «الرپوبلیکا» هــم در یک گزارش‬ ‫تصویری از این دیوارها نوشت‪« :‬بخش هایی از دیوارهای‬ ‫شــهرهای مختلف ایران بــه نیازمندان اختصــاص یافته‬ ‫اســت‪« .‬نیاز نداری بذار‪ ،‬نیاز داری بردار» پیامی اســت‬ ‫که روی انچه در شــهرهای مختلف ایران با عنوان «دیوار‬ ‫مهربانی» پا گرفته اســت‪ ،‬دیده می شود‪ .‬دیوار مهربانی‪،‬‬ ‫بخشی از یک دیوار در شهر است که روی ان قالب هایی‬ ‫ساده برای اویزان کردن لباس‪ ،‬تعبیه شده است‪ .‬در حاشیه‬ ‫دیوار مهربانی نوشــته هایی مشاهده می شــود که از مردم‬ ‫دعوت می کند تا انچه را بدان نیاز ندارنــد برای نیازمندان‬ ‫روی قالب ها اویزان کنند‪».‬‬ ‫دویچه وله هم می نویسد‪« :‬این طرح ها ان دسته از‬ ‫افراد جامعه که نمی توانند نســبت به کسانی که در شرایط‬ ‫سختی زندگی می کنند‪ ،‬بی تفاوت باشند را به نوعی خبره و‬ ‫توانمند می کند؛ برای اینکه به جامعه کمک های بیشتری‬ ‫بکنند‪».‬‬ ‫دیدار‬ ‫«نیاز نداری بذار‪ ،‬نیاز داری بــردار»‪ ،‬این جمله را در‬ ‫میان نقش خانه ای که روی دیوار طرح زده شــده اســت‪،‬‬ ‫می تــوان دید‪ ،‬طرحی به رنــگ ابی کــه از ان بوی خوش‬ ‫سخاوت را می شــود فهمید‪.‬هوا سرد اســت‪ ،‬سرما به مغز‬ ‫استخوان ادم ها رسیده است‪ ،‬خیلی ها دارند با لباس گرم و‬ ‫شیک در برابر سرما حصاری برای خویش ایجاد می کنند‪،‬‬ ‫اما تکلیف ادم هایــی که نیاز دارند چیســت؟ ادم هایی که‬ ‫ان قدر عزت نفس دارند که نمی خواهند زیر بار منت دیگران‬ ‫بروند‪...‬گنجــه لباس های همه بخشــی دارد که دیگر به‬ ‫کارمان نمی اید‪ ،‬روزها می اینــد و می روند بدون انکه یک‬ ‫بار هم شده‪ ،‬نگاهی به ان بیندازیم‪ ،‬این لباس ها می تواند‬ ‫لبخند روی لب ها نقاشــی کند‪ ،‬چرا که در مقابل سرما یک‬ ‫تابلوی ورود ممنوع گذاشــته شده‪ ،‬ان هم‬ ‫به همــت مردمانی که بی ریا می بخشــند و‬ ‫ بی منت کریم هستند‪.‬‬ ‫این معنای تــازه ای از دیوار اســت‪،‬‬ ‫دیوار هــا در فرهنگ عامــه ایرانی‪ ،‬معموال‬ ‫معنای خوبی نــدارد‪ ،‬دیــوار معنای جدایی‬ ‫می دهــد و فاصله امــا اینجا دیــوار معنای‬ ‫تازه ای دارد؛ اینجا دیوار‪ ،‬فاصله ها را کمتر‬ ‫می کند‪،‬اینجا دیوارها از نوع تعریف شده اند‬ ‫و دیوار معنای همدلی می دهد‪ .‬این همدلی‬ ‫در ساده ترین شکل ممکن خودش را نشان‬ ‫می دهد‪ ،‬خیلی ســاز و بــرگ نمی خواهد‪،‬‬ ‫تشریفات زیادی ندارد‪ ،‬یک دیوار می خواهد‬ ‫که همه جا هســت و یک جالباسی؛ همین‬ ‫شــروع یک اتفاق زیباســت‪ .‬تصــور اینکه‬ ‫مردم با وجود همه دغدغه های روزمره شان‪،‬‬ ‫هنوز هم در گوشــه و کنار ذهن شان‪ ،‬به یاد‬ ‫نیازمندان شــهر هســتند و با کوچک ترین‬ ‫حرکتی‪ ،‬اســتین همت باال زده‪ ،‬به میدان‬ ‫امده و ســعی بر مشــارکت و رونــق کار خیر‬ ‫دارند‪ ،‬اتفاقی اســت که حتــی فکرش هم‬ ‫زیباست‪.‬‬ ‫این روزهــا دیوارهــای مهربانی دارنــد تبدیل به مرز‬ ‫انســانیت در ایران می شــوند‪ ،‬دوست داشــتنی ترین مرز‬ ‫دنیا‪ ...‬اولین دیوار مهربانی در کجا بود‪ ،‬ایالم‪ ،‬شــیراز یا‬ ‫مشهد؟ چه فرقی می کند؟ اولین نفری که به ذهنش رسید‬ ‫که این دیوار را بســازد‪ ،‬چه کســی بود؟ چه تفــاوت دارد؟‬ ‫این دیوار در درون خود فرار از فخر فروشــی را نهفته دارد‪،‬‬ ‫برای همین اولین ها را کسی به خاطر ندارد‪ ،‬انچه اهمیت‬ ‫دارد گســترش این دیوارهاســت و مردمانی که برای انکه‬ ‫لباس هایشان به دست کسانی برســد که به انها نیاز دارند‪،‬‬ ‫صف می کشند و از همدیگر ســبقت می گیرند‪ .‬این روزها‬ ‫تقریبا همه شــهرهای ایــران در این طرح شــرکت دارند و‬ ‫حتی در فضای مجازی نقشه ای دست به دست می چرخد‬ ‫که در ان لیست شهرهای دارای دیوار مهربانی مشخص‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫شیراز‪ ،‬تبریز‪ ،‬بندرعباس‪ ،‬اصفهان‪ ،‬کرمان‪ ،‬مشهد‪،‬‬ ‫ســیرجان‪ ،‬ایالم‪ ،‬مشکین شــهر‪ ،‬شــاهرود‪ ،‬کرمانشاه‪،‬‬ ‫امل‪ ،‬دیوانــدره‪ ،‬گراش‪ ،‬قروه‪ ،‬قزوین‪ ،‬ســیرجان‪ ،‬میانه‪،‬‬ ‫ساری‪ ،‬بجنورد‪ ،‬ساری‪ ،‬ســقز‪ ،‬بروجرد‪ ،‬بوشهر‪ ،‬شوشتر‪،‬‬ ‫قزوین‪ ،‬نهاوند‪ ،‬همدان‪ ،‬اردبیل‪ ،‬سمنان‪ ،‬امل و‪ ...‬هرروز‬ ‫شهر های تازه ای به این جنبش خود جوش مردمی اضافه‬ ‫می شود‪ .‬خیلی از شــهرها از جمله تهران و اصفهان و‪...‬‬ ‫در چندین نقطه شهر دیوار مهربانی با خشت هایی از جنس‬ ‫سخاوت و با مالت انســانیت چیده اند‪ .‬فرقی ندارد جنس‬ ‫لباس از چیست‪ ،‬مهم نیست مدل کفش و لباس هایی که‬ ‫به تک تک میخ های این دیوار اویخته شــده‪ ،‬مهم عشق‬ ‫و محبت اســت که در البه الی لباس هــای این دیوار موج‬ ‫می زند‪ .‬گاهی جنس هدایا از لباس و کفش و شــال گردن‬ ‫فراتر می رود و روی دیوار ها کتابی هم گذاشته شده است‪.‬‬ ‫دیوارهــای مهربانی به شــکل جالبــی اداب خاص‬ ‫خودش را هم پیدا کرده اند و به طور تکاملی اکنون انهایی‬ ‫که لباسی های خود را روی جالباسی ها می چینند‪ ،‬بالفاصله‬ ‫دیوار را ترک می کنند تا اگر نیازمندی خواســت لباسی را از‬ ‫روی دیوار بردارد‪ ،‬خجالت زده نشــود‪ .‬در اکثر دیوارهای‬ ‫احداث شده‪ ،‬هیچ نشــان و عالمتی از کســی که دیوار را‬ ‫به انسانیت را به شما پس بدهد؟! شاید این خبر این کار را‬ ‫انجام دهد‪ .‬چون ایران در حال ورود به یک زمســتان سرد‬ ‫است‪ ،‬مردم این کشور یک طرح نواورانه ای برای گرم نگه‬ ‫داشتن بی خانمان ها ایجاد کرده اند‪ .‬این دیوار مهربانی که‬ ‫مردم به صورت رایگان روی ان لباس می گذارند کل کشور‬ ‫را در بر می گیرد‪».‬‬ ‫فرانسوی ها هم از این دیوار گزارشی تهیه کرده اند‪،‬‬ ‫فرانس ‪ 24‬در این باره نوشــته‪« :‬ایده ســاده است‪ ،‬مردم‬ ‫دیــواری را در یکــی از خیابان های شــهر خــود انتخاب‬ ‫می کنند‪ .‬گاهــی حتی بــرای اینکه کدام خیابــان و کدام‬ ‫محله انتخاب شــود در شــبکه های اجتماعی مثل توییتر‬ ‫بحث و گفت وگو هم می کنند‪ .‬سپس چند گیره و جا لباسی‬ ‫و جاکفشی انجا می گذارند‪ .‬دیوار را رنگ و رخی می دهند و‬ ‫شعارشان را نیز ان جاها نمایان می کنند‪».‬‬ ‫در گزارش بی بی سی امده اســت‪« :‬انتشار گسترده‬ ‫تصاویــر «دیوارهای مهربانی» در شــبکه های اجتماعی‬ ‫و درخواســت از کاربران مبنی بر اینکه «نگذاریم زمستان‬ ‫‪77‬‬ ‫زلزله در نیمکت ها‬ ‫مورینیو از چلسی رفت‪ ،‬پپ به سیتی می رود‬ ‫بالفاصله تصویرهای ذهنی شــروع شد‪ .‬فصل اینده‬ ‫در لیگ برتر انگلســتان چه خبری خواهد شد؟ برای انکه‬ ‫پیش زمینه ها را یکسان کنیم باید به چندسال قبل برگردیم؛‬ ‫ان روزهــا که یک مثلــث در اللیگا بــرای قهرمانی رقابت‬ ‫سختی داشتند‪ ،‬ان روزها که پپ گواردیوال سرمربی بارسلونا‬ ‫بود‪ ،‬مورینیو ســرمربی رئال مادریــد و در اواخر هم دیه گو‬ ‫سیمئونه به این جمع اضافه شده بود‪ ...‬حاال این احتمال‬ ‫دارد که فصل اینده گواردیوال روی نیمکت منچستر سیتی‪،‬‬ ‫مورینیو روی نیمکت منچستر یونایتد و دیه گو سیمئونه روی‬ ‫نیمکت چلسی بنشینند و این یعنی بازگشت به یک هیجان‬ ‫قدیمی‪ ،‬به این هیجان باید یورگن کلوپ را هم اضافه کرد‬ ‫که روی نیمکت لیورپول می نشیند‪ .‬حضور کلوپ خودش‬ ‫شروع یک سونامی بود ؛ یک ســونامی بزرگ روی نیمکت‬ ‫بزرگترین تیم های باشــگاهی جهان‪ ،‬به گونه ای که هیچ‬ ‫مربی با هراندازه از اعتبار و ســابقه دیگر در امان نیســت و‬ ‫جایگاهش را تهدید شــده می بیند‪ ،‬مــوج دوم این زلزله به‬ ‫مورینیو رسید و اقای خاص از چلسی جدا شد‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫جدایی خاص‬ ‫مورینیو هفته های بسیار عجیبی را پشت سر گذاشت‪.‬‬ ‫روزهایی که پشت سرگذاشــت بســیار تلخ و غیرقابل باور‬ ‫بودند‪ .‬چه کسی گمان می کرد قهرمان فصل ‪2014-2015‬‬ ‫اکنون جزو پایین نشــین های جدول لیگ برتر باشــد؟ چه‬ ‫کســی گمان می کرد در پایان هفته شــانزدهم لیگ برتر‬ ‫چلســی ‪ 9‬شکســت را در کارنامه خود ثبت کرده باشد؟ چه‬ ‫کســی پیش بینی این را می کرد که ادن هــازارد به عنوان‬ ‫برترین بازیکن لیگ برتر انگلیس در فصل گذشته این فصل‬ ‫نه تنها ضعیف ترین بازیکن چلسی که یکی از ضعیف ترین‬ ‫بازیکنان لیگ برتر باشد؟ اصال چه کسی به این فکر می کرد‬ ‫خوزه مورینیو اخراج شود؟‬ ‫شکســت پشــت شکســت و چقدر مورینیو و چلسی‬ ‫خوش شانس بودند که حداقل از لیگ قهرمانان اروپا حذف‬ ‫نشــدند‪ .‬هیچ کس ســر جای خودش نبود‪ .‬تیبوت کورتوا‬ ‫دروازه بان بلژیکی چلسی که در فصل گذشته تبدیل به یکی‬ ‫از برترین دروازه بانان جهان شده بود گل های متعددی را‬ ‫دریافت کرد و نشانی از ان کورتوای فصل گذشته نداشت‪.‬‬ ‫دیه گو کاســتای ســابقا گلزن حاال چیزی جز حاشیه برای‬ ‫تیمش نداشت و با بی اخالقی هایش همه را به ستوه اورده‬ ‫بود‪ .‬او همه کار می کرد به جــز اینکه گل بزن د یا حتی پاس‬ ‫ن هازارد ستاره فصل گذشته چلسی که جایزه‬ ‫گل بدهد‪ .‬اد ‬ ‫برترین بازیکن فصل را نیز برد در این فصل کامال در ترکیب‬ ‫تیمش محو شــده و به ناکارامدترین بازیکن تیمش تبدیل‬ ‫شده بود‪ .‬برانیســاو ایوانوویچ هم اوضاع بهتری نداشت‬ ‫و با اشتباهات خود در خط دفاعی نشان داد مشکالت تیم‬ ‫ابی پوش لندنی یکی‪ ،‬دو تا نیست‪.‬‬ ‫فابرگاس هم پاس گل دادن را از یاد برده همان طور‬ ‫که بقیه‪ ،‬نقش های فصل قبل خــود را فراموش کرده اند‪.‬‬ ‫افت دسته جمعی در یک تیم هر چند خیلی عجیب نیست‬ ‫اما مورینیو نظر دیگری دارد ؛ یک نظر بسیار بحث برانگیز‪.‬‬ ‫او در هفته های قبل به طور غیرمستقیم از «خیانت» حرف‬ ‫زده بود‪.‬‬ ‫«نیمه تاریــک وجود مــن» یکــی از جنجالی ترین‬ ‫کتاب هایی است که در چند ســال اخیر در حوزه فوتبال به‬ ‫چاپ رسیده اســت‪ .‬این کتاب درباره خوزه مورینیو است‪.‬‬ ‫بخش جنجالی این کتــاب مربوط به جایی اســت که وی‬ ‫بازیکنان رئال مادریــد را خیانتکار می داند‪ .‬او شــاگردان‬ ‫ســابق خود در رئال مادریــد را خطــاکار توصیف می کند‪.‬‬ ‫اما این بار مورینیو و در باشــگاه چلسی حتی اجازه نداد کار‬ ‫به چاپ کتاب برســد‪ .‬او از همین االن بازیکنان چلسی را‬ ‫خیانتکار می داند‪ .‬انگشت اتهام به سوی پنج نفر دراز است‬ ‫که اتفاقا هیچ کدامشان هم انگلیسی نیستند‪ ،‬نمانیا ماتیچ‪،‬‬ ‫برانیســاو ایوانوویچ‪ ،‬ادن هازارد‪ ،‬دیه گو کاستا و سسک‬ ‫فابرگاس‪ .‬اما ممکن است اتهام مورینیو گستره وسیع تری را‬ ‫در بر بگیرد‪ .‬خیانت در چلسی را می توان باور کرد‪ .‬می توان‬ ‫ان را هم با ذکر دالیل زیادی انکار کرد‪ .‬گذشت زمان در این‬ ‫مورد شاید چیزهای بیشتری را فاش کند‪ .‬البته برخی اعتقاد‬ ‫دارند کم کاری بازیکنان چلسی محرز بود‪ .‬این کم کاری ها با‬ ‫اخراج خوزه مورینیو به پایان می رسد یا اینکه این روند ادامه‬ ‫خواهد داشــت؟ به هرحال مورینیو از چلسی رفت و خیلی‬ ‫زود در یک انتخاب نوستالژیک گاس هیدینک جای او را‬ ‫گرفت‪ .‬برای انکه نوستالژی تکمیل شــود‪ ،‬دیدیه دروگبا‬ ‫مهاجم اســطوره ای ابی های لندن هم به عنوان کمک در‬ ‫کنار گاس قرار گرفت‪ .‬برخی اعتقاد دارند که این انتخاب‬ ‫موقت است و در فصل اینده دیه گو سیمئونه مربی چلسی‬ ‫است‪ .‬به نظر می رسد اقای خاص خیلی از فوتبال دور نماند‪،‬‬ ‫صدای نفس های پشت سر لو ئیز فن خال سنگینی می کند‪،‬‬ ‫اســتاد هلندی هر بازی که روی نیمکت منچســتریونایتد‬ ‫می نشیند‪ ،‬می داند که مورینیو ان قدر به اولدترا فورد نزدیک‬ ‫اســت که ممکن اســت در بازی بعد مربی بعدی یونایتد او‬ ‫باشد‪ .‬رسانه های انگلیسی حتی خبر دادند که مندس مدیر‬ ‫برنامه های مورینیو با مدیران یونایتد هم دیدار داشت ه ا ست ‪.‬‬ ‫دیداری که مندس تکذیب کرد‪.‬‬ ‫پپ در سیتی‬ ‫منچسترسیتیکهاینفصلباهدایتمانوئلپیگرینی‬ ‫برای قهرمانی در لیگ برتر و لیگ قهرمانان تالش می کند‬ ‫در فصل قبل هیچ جامی کســب نکرد و همین دلیل کافی‬ ‫بود تا تابســتان مربی جدیدی را به جــای پیگرینی به تیم‬ ‫خود اضافه کند‪.‬منچسترســیتی نزدیک به شش ماه پیش‬ ‫مذاکراتــش را با پپ گواردیــوال برای قبــول مربیگری در‬ ‫منچسترســیتی اغاز کرده اســت و توانســته رضایت این‬ ‫مربی اسپانیایی را برای حضور در انگلیس جلب کند‪ .‬گفته‬ ‫می شود بایرن مونیخ مایل بوده قرارداد گواردیوال را تمدید‬ ‫کند اما گواردیوال تصمیم گرفته تا ســرمربیگری باشــگاه‬ ‫دیگری را بر عهده بگیــرد‪ .‬ارتباط نزدیکی کــه گواردیوال‬ ‫باتیکی بگریستین‪ ،‬مدیر ورزشی اسپانیایی باشگاه سیتی‬ ‫دارد‪ ،‬یکی از مهمتریــن دالیل این انتخاب عنوان شــد‪.‬‬ ‫دیلی میل اعالم کرده اســت که گواردیوال حتی فهرســت‬ ‫خرید سیتی برای فصل بعد را نیز به مسئوالن این تیم اعالم‬ ‫کرده است که در ان نام لوئیس سوارز هم تیمی سابق رحیم‬ ‫استرلینگ دیده می شود و اعالم کرده به هر شکل ممکن‬ ‫سیتی این بازیکن را به خدمت بگیرد‪.‬‬ ‫هنوز علت جدایی گواردیوال از بایــرن مونیخ به طور‬ ‫کامل مشخص نیســت‪ .‬کیکر جدایی گواردیوال از بایرن‬ ‫را به فرانک ریبری نســبت داد و نوشــت‪ «:‬فرانک ریبری‪،‬‬ ‫دلیل اصلــی جدایی ســرمربی اســپانیایی بایرن اســت‪.‬‬ ‫گواردیوال با کادر پزشکی بایرن به خاطر طوالنی شدن مدت‬ ‫اسیب دیدگی ریبری به مشکل خورده است‪ .‬ریبری دیگر به‬ ‫کلی در بایرن فراموش شده اســت‪ .‬او مدت ها است که از‬ ‫میادین دور بود و بعد از بازگشت در دیدار برابر دینامو زاگرب‪،‬‬ ‫باز هم با اسیب دیدگی مواجه شد و تا دو ماه دیگر نمی تواند‬ ‫به میدان برود‪ .‬گواردیوال از عملکرد کادر پزشــکی بایرن‬ ‫ناراضی و خشمگین است و این دلیل اصلی جدایی او است‬ ‫چرا که باشــگاه بایرن به حمایت از کادر پزشــکی پرداخته‬ ‫است‪ ».‬ایا این دلیل منطقی است؟‬ ‫کارل هاینتس رومنیگه‪ ،‬رئیس باشگاه بایرن مونیخ در‬ ‫گفت وگو با روزنامه بیلد درباره انتخاب مربی بعدی این تیم‬ ‫گفت‪« :‬مذاکرات با کارلو انچلوتی به پایان رسیده است و او‬ ‫سرمربی ما در فصل بعد خواهد بود‪ .‬انچلوتی سرمربی بسیار‬ ‫ی است که در ادامه با او همکاری خواهیم کرد‪ .‬از کار‬ ‫موفق ‬ ‫با این سرمربی بسیار خوشحال هستیم‪ .‬ما با انچلوتی بر سر‬ ‫قراردادی سه ساله به توافق رسیدیم‪».‬‬ ‫انچلوتی پس از رســمی شــدن حضــورش در بایرن‬ ‫مونیخ در توئیتر خود نوشت‪« :‬اینکه عضوی از این باشگاه‬ ‫بزرگ باشــم افتخار بزرگی برای من است‪ .‬وقتی فهمیدم‬ ‫بایرن به مــن عالقه مند اســت دیگر به هیچ پیشــنهادی‬ ‫فکر نکردم‪ .‬صادقانه برای بایرن و دوســتم پپ گواردیوال‬ ‫بهترین ســال را در فصل جاری ارزو می کنم‪ .‬کریســمس‬ ‫شاد و ارامی را برای همه هواداران بایرن ارزو می کنم‪».‬‬ ‫پیوند ماه و خورشید‬ ‫روایتی از علی(ع) سی سال قبل از والدتش‬ ‫در نگاشــتن زندگینامه ها مرسوم اســت که از لحظه والدت یا‬ ‫اندکی پیش از ان‪ ،‬اغاز می کنند‪ .‬چنین کاری درباره شخصیتی سترگ‬ ‫مانند موالی متقیان جفاست‪ .‬او را باید از هزاران سال قبل از والدتش‬ ‫در نظام افرینش دید؛ حتی پیش از پدید امدن پدیده های دیگر‪.‬برای‬ ‫نخستین بار در حوزه ادبیات دینی‪ ،‬کتاب «پیوند ماه و خورشید » این‬ ‫واقعیت را مورد توجه قرار داده است‪ .‬در این کتاب‪ ،‬روایت زندگی علی‬ ‫علیه السالم از حدود سی سال قبل از والدتش اغاز می شود‪ .‬سی سال‬ ‫از والدت او‪ ،‬والدت مبارک دیگری روی داده بود؛ والدت دردانه خلقت و بهانه افرینش حضرت‬ ‫محمد مصطفی صلی الله علیه و اله‪ .‬میان این دو والدت‪ ،‬پیوندی هست؛ پیوندی که نه در‬ ‫دنیا‪ ،‬بلکه در اسمان شکل گرفته و محکم شده است‪ .‬یکی‪ ،‬به دنبال دیگری می اید‪ .‬یکی‪،‬‬ ‫خورشید اســت و دیگری‪ ،‬ماه‪ .‬انکه از این پیوند و برخی نشانه هایش حکایت می کند‪ ،‬مادر‬ ‫گرامی امیرمومنان – حضرت فاطمه بنت اسد‪ -‬است‪ .‬فاطمه مادری است که از سی سال قبل‬ ‫از والدت نوزادش‪ ،‬شوق وجود او را در ســینه پرورده و در ارزوی دیدار وی سوخته است‪ .‬او‪،‬‬ ‫مادرانه‪ ،‬از لحظه های انتظارش می گوید‪ ،‬از خاطرات بارداری و از روزهای کودکی فرزندش‪.‬‬ ‫او از محبتی سخن می گوید که از یک سو‪ ،‬به فرزند امنه دار د و از سوی دیگر‪ ،‬به فرزند خویش‪.‬‬ ‫فاطمه‪ ،‬گویی مادر اسمان است که خورشید و ماه را در دامنش جا می دهد و از پیوند این دو‪،‬‬ ‫حرف هایی شــنیدنی دارد‪ .‬این کتاب را سعید روح افزا نوشته و ســید میثم موسوی برای ان‬ ‫تصویرگری کرده است‪ .‬طراحی گرافیک اثر نیز برعهده کوروش پارسانژاد بوده است‪.‬‬ ‫ ‪ 10‬روز با داعش‬ ‫سفرنامه یک روزنامه نگار اروپایی به قلمرو داعش‬ ‫کتاب ‪ ۱۰‬روز با داعش از درون حکومت اسالمی نوشته یورگن‬ ‫تودنهوفــر با ترجمه علی عبداللهی توســط انتشــارات کتاب کوله‬ ‫پشتی منتشر شــد‪ ۱۰.‬روز با داعش‪ ،‬شرح سفر جســورانه ‪ ۱۰‬روزه‬ ‫یورگن تودنهوفر روزنامه نگار المانی اســت به همراه پسرش و یکی‬ ‫دیگر از دوســتان وی به قلمرو داعــش‪ .‬وی در فصل های ده گانه ‬ ‫ی ‪10‬روز‬ ‫این کتاب‪ ،‬مقدمات و ماجراهای پیش از ســفر‪ ،‬شرح عین ‬ ‫ت بازگو می کند‪ .‬نویسنده نه فقط‬ ‫اقامت و نیز پایان سفرشان را به دق ‬ ‫در میان مردم و خوانندگان اگاهش در جهان غرب‪ ،‬روزنامه نگاری سرشــناس‪ ،‬حقیقت گو‬ ‫و منصف شناخته می شود؛ بلکه در دنیای اســام هم تصویری مقبول و محترم دارد؛ زیرا‬ ‫گزارش های او تا به امروز منصفانه و خالی از غرض های شخصی و استعمارگرانه بوده است‪.‬‬ ‫او نخست به ریشه های داعش و شکل گیری ان می پردازد و به خاطر انتقاد های تند و تیزش‬ ‫از سیاســتمداران غرب به ویژه جورج بوش و برشــمردن برخی عوامل و اوردن فکت های‬ ‫دقیق‪ ،‬در باب اشتباهات غربی ها در عراق و افغانســتان در شکل گیری داعش و طالبان و‬ ‫القاعده و نیز اشاره به پیشینه برخی اقدامات جنگ افروزانه در دنیای مسیحی‪ ،‬مقوله ای به‬ ‫نام تروریسم اسالمی را مطلقا مردود و اعمال داعشی ها را کامال غیراسالمی می داند‪ .‬از این‬ ‫رو با انکه این کتاب در مدت کوتاهی در المان چندین بار به چاپ رسید و مردم از ان استقبال‬ ‫کردند؛ سپس به بســیاری از زبان ها ترجمه شد‪ ،‬ولی در رســانه های غربی تا می توانستند‬ ‫به ان تاختند‪.‬‬ ‫گالیه های خانم بازیگر‬ ‫ی به چاپ نشدن‬ ‫نیکی کریم ‬ ‫فیلمنامه هایشمعترضاست‬ ‫نیکی کریمی فقط یک بازیگر نیست‪ ،‬این هنرپیشه‬ ‫که اولین بار‪ ،‬با دومین فیلمش یعنی عروس در سال ‪1369‬‬ ‫چهره شــد‪ ،‬زمانی این شــانس را داشــت که با کارگردانان‬ ‫بزرگی مثــل داریــوش مهرجویــی‪ ،‬ابراهیــم حاتمی کیا‪،‬‬ ‫مسعود کیمیایی‪ ،‬رســول مالقلی پور‪ ،‬بهروز افخمی و‪...‬‬ ‫کارکند ‪ .‬کریمی بعد از ان دســتیاری عباس کیارســتمی‪،‬‬ ‫کم کم تصمیم گرفت حوزه های دیگــری را در هنر تجربه‬ ‫کند‪.‬او در این سال ها به طور مستقل چند فیلم مثل شیفت‬ ‫شب‪ ،‬ســوت پایان‪ ،‬چند روز بعد و یک شــب را کارگردانی‬ ‫کرده‪ ،‬در یک تئاتر به نام شام با دوستان روی صحنه رفته‬ ‫و به عنوان مترجم کتاب هایی چون مجموعه اشعار یکصد‬ ‫شــاعر زن چینی‪ ،‬نور ماه بر درختــان کاج (ذن هایکو‪ ،‬اثر‬ ‫جاناتان کلمنتس)‪ ،‬نزدیکی (رمان‪ ،‬اثر حنیف قریشــی)‪،‬‬ ‫اوازهایی که مادرم به من اموخت (زندگی نامه مارلون براندو‬ ‫اثر رابرت لینزی) و‪ ...‬را به بازار نشر فرستاده است‪ ،‬به این‬ ‫مجموعه باید چندین نمایشگاه عکاسی را هم اضافه کرد تا‬ ‫فعالیت های او تکمیل شود‪ .‬کریمی عالوه براینها به عنوان‬ ‫فیلمنامه نویس هم در بعضی فیلم ها ظاهرشده و به عنوان‬ ‫فیلمنامه نویس قصد داشــت ه انها را به صورت کتاب منتشر‬ ‫کند که گویا تا کنون موفق نشده‪ ،‬همین مساله باعث شده‬ ‫تا در یادداشتی از این مســاله گالیه کند ‪ ،‬نیکی کریمی که‬ ‫پیش از این از انتشار کتاب فیلمنامه های اثار سینمایی اش‬ ‫همزمان با اکران «شیفت شب» خبر داده بود‪ ،‬در یادداشتی‬ ‫خطاب به مــردم علت عدم چاپ این کتــاب را اعالم کرد‪.‬‬ ‫کریمی یادداشتش را این گونه شروع کرده‪ «:‬حول و حوش‬ ‫سال ‪ 82‬است‪ ،‬کتاب ناتور دشــت سلینجر مثل میلیون ها‬ ‫ادم دیگر برایم جالب امده بود‪ ،‬دست به قلم شدم که درباره‬ ‫زنی بنویسم سرگردان در پرسه ای شبانه در خیابانی در این‬ ‫دیار‪ ،‬روایتی بود از ان روزهای بخشی از زنان و مردان ایران‪.‬‬ ‫تجربه فیلمنامه نویسی و فیلمسازی برای زنی که نمی خواهد‬ ‫فقط بازیگر بماند‪ ،‬البته که اســان نیست ولی ان نوشته به‬ ‫لطف خدای پاک‪ ،‬به فیلم «یک شــب» مبدل شــد که در‬ ‫بیش از ‪ 80‬جشنواره مشهور جهانی به نمایش در امد و دنیا‬ ‫فهمید زن ایرانی‪ ،‬حرف هایی برای شنیده شدن دارد‪ ،‬ولی‬ ‫درد اینجاست که مسئوالن وقت سینمایی ایران‪ ،‬این فیلم‬ ‫را برای ‪ 10‬ســال توقیف نگه داشتند! همان سال هایی که‬ ‫کمدی های نازل‪ ،‬مجوزهای راحت می گرفتند که مردم از‬ ‫سینما نا امید و ناامیدتر بشوند‪ ،‬اولین فرزند سینمایی مستقل‬ ‫من‪ ،‬در پســتوها خاک می خورد و بمانــد هزینه های روی‬ ‫دست و‪»...‬او دربخشی دیگر از یادداشتش گالیه اش را‬ ‫طرح می کند‪« :‬چندی پیش به ســنت فیلمسازان دنیا که‬ ‫قصد انتشار فیلمنامه هایم را داشتم‪ ،‬فیلمنامه «یک شب»‬ ‫نیز اجازه نشــر نگرفت! طنز تلخ اینســت که فیلم با الخره‬ ‫ســال پیش پروانه نمایش گرفــت و در گروه خــوب هنر و‬ ‫تجربه اکران شد و بعد هم وارد شــبکه خانگی شد‪ .‬در این‬ ‫سال ها «چند روز بعد»‪« ،‬ســوت پایان» و «شیفت شب»‬ ‫را در راستای دردهای کمتر دیده شده مردمم تقدیم کردم‬ ‫و می دانســتم به جای اینکه دنبال «مهم بودن» باشم چه‬ ‫بهتر که «مفیــد بودن» را برگزینم و به لطف صبوری شــما‬ ‫می کوشم که بضاعت ناچیزم را کمی به لیاقت های عظیم‬ ‫شما مردم نزدیک کنم‪ .‬امیدوارم مردم ایران و به ویژه زنان‬ ‫پاک این سرزمین‪ ،‬من‪ ،‬نیکی کریمی را به عنوان فرزندشان‬ ‫چه زمانــی که افتخار بازیگــری دارم چه نویســندگی و چه‬ ‫کارگردانی‪ ،‬قبــول کنند و خدای پاک این دیــار را از بعضی‬ ‫بدسلیقگی های فرهنگی برهاند و نشــود که فرزندان این‬ ‫خاک در نزد فرنگیان محترم تر شــمرده شوند تا مسئوالن‬ ‫فرهنگی کشور‪»...‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫نیوزویک‬ ‫و جنگ‬ ‫امریکایی با‬ ‫سقط جنین‬ ‫شماره ویژه‬ ‫اکونومیست‬ ‫برای‬ ‫کریسمس‬ ‫پدران بهترند‬ ‫یا مادران؟‬ ‫سوال اشپیگل‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪79‬‬ ‫بازار‬ ‫در جشنواره ملی رضایتمندی مشتری در حوزه بانک و بیمه؛‬ ‫بانک انصار نشان عالی رضایتمندی مشتریان‬ ‫را دریافت کرد‬ ‫بانک انصار با دریافت «نشــان عالــی رضایتمندی‬ ‫مشــتریان» در نخســتین جشــنواره ملــی رضایتمنــدی‬ ‫مشــتری در حوزه بانــک و بیمه کــه با عنــوان «مدیریت‬ ‫شایســته در بانک و بیمه» و حضور انجمــن ملی حمایت‬ ‫از حقوق مصرف کنندگان‪ ،‬فراکســیون حمایت از حقوق‬ ‫مصرف کنندگان در مجلس شــورای اســامی و سازمان‬ ‫حمایت از حقوق مصرف کننــدگان در مرکز همایش های‬ ‫بین المللی سازمان صداوسیمای جمهوری اسالمی ایران‬ ‫برگزارشــد‪ ،‬بار دیگر در زمینه رعایت حقوق مشتریان مورد‬ ‫تایید مراجع ذیصالح کشور قرارگرفت‪.‬‬ ‫بــه گــزارش اداره کل بازاریابی و تبلیغــات‪ ،‬در این‬ ‫جشنواره که با حضور و شــرکت تعداد زیادی از بانک ها و‬ ‫موسسات بیمه کشور برگزار شد‪ ،‬دکتر سیدمحمد جعفری‬ ‫رئیس انجمن ملی حمایت از حقوق مصرف کنندگان طی‬ ‫ســخنانی‪ ،‬ضمن ضعیف خواندن فرهنگ مشتری گرایی‬ ‫در ایران‪ ،‬مشــتری مداری را تنها گزینه توســعه اقتصادی‬ ‫کشور دانســت تا براســاس ان همه انرژی های موجود در‬ ‫بازار اقتصادی کشــور صــرف تولید و مصــرف کاالهای‬ ‫داخلی شود‪.‬‬ ‫دکتر بانک‪ ،‬معاون کل نهادریاست جمهوری سخنران‬ ‫دیگر این جشنواره بود که استفاده از ظرفیت های داخلی را‬ ‫برای ایجاد نظام اقتصادی مشــتری مدار توصیه کرده و با‬ ‫تاکید بر ضرورت توجه به شرایط کنونی و مشکالت موجود‪،‬‬ ‫از تمامی دســت اندرکاران اقتصادی کشــور خواســت در‬ ‫تحقق اهداف اقتصادی مبتنی بر رضایتمندی مشتریان‪،‬‬ ‫همکاری کنند‪.‬‬ ‫این گزارش حاکی اســت خانم محمــدی زاده مدیر‬ ‫خدمات مشتریان بانک انصار‪ ،‬نشان عالی رضایتمندی را‬ ‫به نمایندگی از سوی مدیرعامل بانک انصار‪ ،‬دکترابراهیمی ‬ ‫دریافت کرد و این بانک طی سال های اخیر براساس راهبرد‬ ‫مشتری مداری و توســعه فعالیت های حرفه ای‪ ،‬اقدام به‬ ‫ایجاد مرکزخدمات مشتریان‪ ،‬باشــگاه مشتریان و اجرای‬ ‫ده ها طرح و برنامه با محوریت رضایتمندی مشتریان کرده‬ ‫و کوشیده است که سطح رضایت مشتریان خود را مبتنی بر‬ ‫استانداردهای بین المللی ارتقا دهد‪.‬‬ ‫با حمایت بانک انصار ؛‬ ‫بازار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫سومین کنفرانس ساالنه مدیریت استراتژیک برگزارشد‬ ‫ســومین کنفرانس ســاالنه مدیریت اســتراتژیک با‬ ‫حمایت بانک انصار در محل دانشــکده مدیریت دانشگاه‬ ‫تهران برگزار شــد‪ .‬به گــزارش اداره کل بازایابی و تبلیغات‬ ‫بانک انصار‪ ،‬هدف از حمایت این کنفرانس اهمیت مدیریت‬ ‫اســتراتژیک در برنامه ریزی های ســازمان جهــت نیل به‬ ‫پیشبرد اهداف با نک در برنامه طرح تحول است و باتوجه‬ ‫به سیاست ها و خط مشــی مدیریتی حمایت های متعددی‬ ‫در زمینه های علمــی‪ ،‬پژوهشــی‪ ،‬ماراتن های تخصصی‬ ‫مهندسی‪ ،‬سمینارهای مدیریتی و کنفرانس های تخصصی‬ ‫اقتصــادی را در کارنامه خود بــه ثبت رســانده و در تحقق‬ ‫نخبه پروری حامی بوده است‪.‬‬ ‫این کنفرانس با حضور اساتید‪ ،‬مدیران و کارشناسان‬ ‫عالقه منــد به حــوزه مدیریت طــی روزهــای ‪ 24‬و‪ 25‬اذر‬ ‫مــاه ‪ 1394‬در قالب برنامه هــای مختلفی بــا موضوعات‬ ‫چالش های پیاده ســازی اســتراتژی‪ ،‬منابع انسانی واقعی‬ ‫گذشته نگر و برنامه استراتژیک کاغذی اینده نگر‪ ،‬چگونه‬ ‫سازمان خود را برای توسعه بیشتر ایده های نو مجهز کنیم‪،‬‬ ‫بازافرینی اســتراتژی کســب وکار‪ ،‬خلق ارزش مشــترک‪،‬‬ ‫ایفای مسئولیت اجتماعی توام با ارزش افرینی اقتصادی‪،‬‬ ‫اســتراتژی های بین المللی بازارهای درحــال ظهور برای‬ ‫کســب دانش و فناوری‪ ،‬اســتراتژی رقابت و همکاری در‬ ‫خدمــات اســتراتژی در بازارهــای درحال ظهــور و نقش‬ ‫شرکت های چندملیتی‪ ،‬مدیریت استراتژیک در شرکت های‬ ‫چندکسب و کاره و هلدینگ‪ ،‬نقش شــاخص های کلیدی‬ ‫عملکرد در جاری سازی اســتراتژی‪ ،‬تجارب و چالش های‬ ‫مدیریت استراتژیک در صنعت خدمات مالی‪ ،‬پیاده سازی‬ ‫اســتراتژیک و در پانــل پایانی بــه تجــارب و چالش های‬ ‫مدیریت استراتژیک در اموزش عالی پرداخته شد‪.‬‬ ‫در مراسم اختتامیه سومین کنفرانس ساالنه مدیریت‬ ‫اســتراتژیک با حضــور اســاتید و صاحبنظران دانشــگاه‬ ‫مدیریت تهران از بانک انصار با اهدای تندیسی تقدیر شد‬ ‫و بانک انصــار با حمایت خود از این رویــداد حائز اهمیت‪،‬‬ ‫ضمن ادای سهم خود در فرهنگ سازی اموزش مدیریت‪،‬‬ ‫به مســئولیت اجتماعی خود جامه عمل پوشاند‪ ،‬ضمنا در‬ ‫راستای گسترش تعهدات و انجام مسئولیت های اجتماعی‬ ‫و به ویژه تحقق اقتصاد مقاومتی و پیاده ســازی بانکداری‬ ‫اســامی امادگی دارد که با فعاالن اقتصــادی‪ ،‬بازرگانان‬ ‫و بنگاه هــای اقتصــادی همــکاری و در راســتای تقویت‬ ‫تالش های علمی و تخصصی در این حوزه ها مشارکت کند‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫مدیرعامل بانک دی‪ ،‬در جلسه شورای سیاستگذاری همایش ملی نظام پیشنهادها‪:‬‬ ‫باید به افزایش منزلت اجتماعی نظام بانکی کمک کرد‬ ‫ی و اجرایی‬ ‫جلسه شورای سیاستگذاری کمیته های علم ‬ ‫دومین همایش ملی نظام پیشنهادها در شبکه بانکی کشور به‬ ‫میزبانی بانک دی برگزار شد‪ .‬به گزارش اداره کل روابط عمومی‬ ‫بانک دی‪ ،‬دکتر احمد شفیع زاده ـ مدیرعامل بانک دی ـ در این‬ ‫جلســه با تقدیر از برگزارکنندگان همایش ملی نظام پیشنهادها‬ ‫اظهار کرد‪« :‬همان گونه که بانک ها همواره در زمینه توســعه‬ ‫اقتصادی جامعه پیشــرو بوده انــد می توان انتظار داشــت که‬ ‫الگویی برای سازمان های بزرگ کشور در دیگر حوزه ها باشند‪».‬‬ ‫وی اشــتراک نظر بانک هــا در زمینه های مختلــف و برگزاری‬ ‫همایش های مشــترک را اقدامی شایســته دانســت و افزود‪:‬‬ ‫«اکنونمدیرانبانک هانشست هایمنظموخوبیدارندکهاگر‬ ‫این گونه جلسات و همایش ها در دیگر سطوح نیز برگزار شده و‬ ‫تجربه های موفق به اشتراک گذاشته شود‪ ،‬حتما می تواند موثر‬ ‫بوده و منشا تحوالت مثبتی در سیستم بانکی باشد‪ ».‬شفیع زاده‬ ‫با بیان اینکه بانک دی به عنوان عضوی از خانواده بزرگ بانکی‬ ‫در حوزه نظام پیشــنهادها حضــوری پررنــگ دارد‪ ،‬ادامه داد‪:‬‬ ‫«همواره تاکید ما بر این است که صادقانه در این گونه مسیرها‬ ‫گام برداریم و با اعتقاد برای بهبود و کیفیت بخشیدن به مدیریت‬ ‫خود حرکت کنیم‪ ».‬مدیرعامل بانک دی تاکید کرد‪« :‬اگر این‬ ‫گونه همایش ها صرفا برای گرفتن جایزه و تندیس باشد اصالت‬ ‫نــدارد اما اگر هدف جاری ســازی ایده های خالق در ســازمان‬ ‫و توسعه مردم دوســتی و افزایش خدمت باشــد هم به افزایش‬ ‫منزلت اجتماعی نظام بانکی کمــک کرده ایم و هم بهبودی در‬ ‫فعالیت خودمان ایجاد شده است‪ ».‬وی با اشاره به رقابت هایی‬ ‫که در بین بانک های کشور وجود دارد‪ ،‬خاطرنشان کرد‪« :‬پیش‬ ‫گامی نظام بانکی در حوزه الکترونیکی کردن‪ ،‬رقابتی را در بین‬ ‫بانک ها به وجود اورده که اتفاق مبارکی است و امیدواریم تبعات‬ ‫اینرقابتهمهاقتصادکشوررامنتفعکند‪.‬برهمیناساسمانیز‬ ‫در بانک دی موضوع استفاده از فن اوری های نوین در طراحی‬ ‫و ارائه خدمات و محصــوالت را در اولویت قرار داده ایم‪ ».‬دکتر‬ ‫عظیمنویدتهرانیـمعاونطرحوتوسعهـنیزدراینجلسهاظهار‬ ‫کرد‪« :‬اگر پیشنهادی به یک بانک داده شود کل شبکه بانکی‬ ‫می تواند مخاطب ان باشد به همین دلیل پیشنهاد می کنم بین‬ ‫پیشنهادهای عام و خاص تفکیک قائل شــویم و با بهره گیری‬ ‫از مرجعی تخصصــی مانند همایــش ملی نظام پیشــنهادها‪،‬‬ ‫موضوعاتی که می تواند در کل سیستم بانکی موجب بهبود شود‬ ‫شناســایی و مورد توجه قرار گیرد‪ ».‬وی با بیان اینکه اگر صرفا‬ ‫ی از دانش جامعه محروم‬ ‫نگاه مان به درون باشد از ســهم مهم ‬ ‫می شویم‪،‬تاکیدکرد‪«:‬بهنظرمی رسددرشورایسیاست‪‎‬گذاری‬ ‫دومینهمایشملینظامپیشنهادهامی تواندربارهاینکهچگونه‬ ‫می توانیم سیســتم ها و نظامات پیشــنهادی بانک ها را به هم‬ ‫متصلکنیمبهجمع بندیرسید‪».‬درادامهاینمراسمابوالفضل‬ ‫راحتیـدبیردومینهمایشملینظامپیشنهادهادرشبکهبانکی ـ‬ ‫با بررسی تاریخچه و تجربیات همایش سال گذشته اظهار کرد‪:‬‬ ‫«برگزاری همایشی تخصصی بین بانکی که با بهره گیری از ان‬ ‫بتوان از پتانسیل همه بانک ها در ان استفاده کرد‪ ،‬ایده ای بود‬ ‫که در سال گذشــته خروجی ان یک نشست تخصصی بود‪».‬‬ ‫وی با تقدیر ویژه از معاون طرح و توسعه و مهندس یزدانی رئیس‬ ‫اداره مطالعات و توســعه بانک دی که در برگزاری همایش دوم‬ ‫نقش موثری را پذیرفته انــد‪ ،‬افزود‪« :‬باتوجه بــه بازخوردهای‬ ‫مثبت همایش نخست و حضور پررنگ اغلب بانک های دولتی‬ ‫وخصوصیدرهمایشامسالامیدواریمبتوانیمازظرفیت های‬ ‫به وجــود امده به نحو مطلوبی اســتفاده کنیم‪ ».‬حشــمت الله‬ ‫نظری ـ عضو هیات مدیره بانک کشاورزی و رئیس شورای فرعی‬ ‫ی بانک ها ـ نیز در این نشست با اشاره به نقش محوری‬ ‫هماهنگ ‬ ‫بانک ها در اقتصاد کشــور گفت‪« :‬خوشــبختانه امروز در بدنه‬ ‫سیستم بانکی کشور متخصصان و کارشناسان تحصیلکرده ای‬ ‫وجود دارد که در صورت اجرایی شدن پیشنهادها و نظرات انان‬ ‫گره بسیاری از مشکالت کشور گشوده می شود‪ ».‬وی با تاکید بر‬ ‫اینکهاگراینهمایشبتواندحدود‪ 75‬درصدپیشنهادهایمطرح‬ ‫شده را اجرایی کند‪ ،‬گام بزرگی برداشته شده است‪ ،‬افزود‪« :‬به‬ ‫منظوردریافتپیشنهادهایبیشترازسوینظامبانکیبایدهمه‬ ‫در اطالع رسانی فراخوان مقاله مشارکت داشته باشند و انتخاب‬ ‫اثار برگزیده به گونه ای باشــد که نتایج حاصله کاربردی بوده و‬ ‫گره گشای مشکالت بانک ها باشد‪ ».‬همچنین حجت االسالم‬ ‫و المســلمین محمدجواد محقق نیا ـ عضــو هیات مدیره بانک‬ ‫رفاه کارگران ـ در این جلســه با تاکید بر اینکــه همایش باید به‬ ‫هم افزایی در نظام بانکی منجر شــود‪ ،‬گفت‪« :‬متاسفانه امروز‬ ‫شکل اصلی رقابت های بین بانکی منفی است و بعضا بانک ها‬ ‫اقدامات هم را خنثی می کنند‪ ،‬بنابراین پیشنهاد می کنم در قالب‬ ‫همایش به عــاوه موضوعات تخصصی و بانکی‪ ،‬به مســائل‬ ‫کاربردی خــارج از حیطه بانک هــم توجه شــود‪ ».‬وی با بیان‬ ‫اینکه می توان حق مالکیت معنوی برای اجرای پیشنهاد شده‬ ‫را ب ه هر بانک داد‪ ،‬افزود‪« :‬سیســتم بانکی می تواند با برگزاری‬ ‫نشست های تخصصی با سایر مراکز با حضور نمایندگان بانک‬ ‫مرکزی و وزارت اقتصاد برای مشکالت اقتصادی و مدیریتی که‬ ‫عواقب ان به نظام بانکی برمی گردد راه حل ارائه کند‪ ».‬سخنران‬ ‫بعدی این نشســت مهندس علــی نعتمی‪ ،‬مشــاور مدیرعامل‬ ‫پســت بانک بود که با تقدیر از حمایت بانک ها جهت برگزاری‬ ‫باشــکوه همایش نظام پیشــنهادها تصریح کرد‪« :‬مسئولیت‬ ‫همه ما باتوجه به استقبال صورت گرفته سنگین شده و پیشنهاد‬ ‫می کنم دبیرخانه ای دائمی برای دریافت پیشنهادها و اجرایی‬ ‫کردن انها تشکیل شــود‪ ».‬وی با اشــاره به ضعف هایی که در‬ ‫بحث مدیریت دانش وجود دارد‪ ،‬خاطرنشان کرد‪« :‬استخراج‬ ‫دیدگاه ها در سازمان یک چالش جدی است اما باید تاکید داشت‬ ‫که این تنها ‪ 50‬درصد راه است و مابقی ان انالیز و اجرایی کردن‬ ‫پیشنهادهاســت‪ ».‬در پایان این مراســم مدیرعامل بانک دی‬ ‫احکام مســئولیت اعضای کمیته های علمی و اجرایی دومین‬ ‫همایش ملی نظام پیشنهادها در شبکه بانکی کشور را به ایشان‬ ‫تقدیمکرد‪.‬‬ ‫در مجمع عمومی فوق العاده مصوب شد‬ ‫افزایش صددرصدی سرمایه بانک دی‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫جذب سپرده های قرض الحســنه و جاری و تناسب در کفایت‬ ‫سرمایه بانک قابل تصور و در دســترس است‪ ».‬در ادامه این‬ ‫مجمع با قرائت پیشنهاد افزایش ســرمایه بانک دی از سوی‬ ‫دبیر جلسه رای گیری انجام و موارد ذیل مورد تصویب مجمع‬ ‫عمومی فوق العاده قرار گرفت‪ 1:‬ـ افزایش سرمایه بانک دی از‬ ‫‪ 5‬هزارمیلیاردریالبه‪ 10‬هزارمیلیاردریالبهمیزانصددرصد‪.‬‬ ‫‪ 2‬ـ افزایش ســرمایه بانک دی در مرحله اول از ‪5‬هزار میلیارد‬ ‫ریال به ‪ 6400‬میلیارد ریال از محل سود انباشته‪ 3 .‬ـ افزایش‬ ‫سرمایه بانک دی در مراحل دیگر از ‪ 6400‬میلیارد ریال به ‪10‬‬ ‫هزار میلیارد ریال در اختیار هیات مدیره طی مدت دو سال‪.‬‬ ‫برابر گزارش هیات مدیره افزایش سرمایه فوق از محل‬ ‫اورده نقدی‪ ،‬مطالبات سهامداران و سود انباشته انجام خواهد‬ ‫پذیرفت و به توصیه حاضرین مجمع مقرر شد موضوع افزایش‬ ‫سرمایهازمحلتجدیدارزیابیدارایی هابرایاجرادربانکدی‬ ‫مورد مطالعه هیات مدیره قرار گیرد‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫سرمایهبانکدیباتصویبمجمععمومیفوق العادهبا‬ ‫صد درصد افزایش به‪ 10‬هزار میلیارد ریال می رسد و‪ 28‬درصد‬ ‫ان به طور همزمان اجرا شد‪ .‬به گزارش اداره کل روابط عمومی‬ ‫بانکدی‪،‬مجمععمومیفوق العادهبانکدیروزدوشنبه‪30‬‬ ‫اذر ماه با حضور ‪ 78/79‬درصدی سهامداران تشکیل و پس از‬ ‫اجرای مناســبات قانونی تا مرحله ختم قانونی جلسه مجمع‪،‬‬ ‫افزایش ســرمایه بانک مورد تصویب قرار گرفت‪ .‬مدیرعامل‬ ‫بانک دی در این مجمع ضمن ارائه گزارشی از عملکرد بانک‬ ‫طی سال جاری و ترسیم روند رو به رشد عملیات بانکی از ابتدا‬ ‫تا کنون به تشریح دالیل افزایش سرمایه بانک پرداخت‪ .‬دکتر‬ ‫احمدشفیع زادهبااشارهبهاینکهبسیاریازشاخص هایمالیو‬ ‫ارزیابیبانک هامتناسببامیزانسرمایهانهاست‪،‬اظهارکرد‪:‬‬ ‫«در شرایط کنونی اقتصاد کشور به ویژه باتوجه به تحوالتی که‬ ‫درپساتحریماقتصادایرانباانروبه روخواهدبودنیازاستکه‬ ‫نظامبانکیحضورپررنگ تریدراینچرخهداشتهباشدویکی‬ ‫از اقداماتی که برای اجرای ان هم بانک ها و هم بانک مرکزی‬ ‫جمهوری اســامی ایران در پی ان هســتند‪ ،‬افزایش میزان‬ ‫سرمایهاست‪».‬ویباتقدیرازبانک هاییکهطییکیدوسال‬ ‫اخیراقدامبهافزایشسرمایهکرده اند‪،‬افزود‪«:‬امروزبانکدی‬ ‫باحمایتسهامدارانگامبلندیدرمسیرارتقایخودبرمی دارد‬ ‫وباافزایشدو برابریمیزانسرمایه‪،‬خودرامهیاینقش افرینی‬ ‫بیشتر در اقتصاد کشور می کند‪ ».‬به گفته وی یکی از اقدامات‬ ‫ی که در بانک دی انجام شده سرمایه گذاری ویژ ه در حوزه‬ ‫مهم ‬ ‫بانکداری الکترونیکی اســت که نقش متمایزکننده ای برای‬ ‫بانک خواهد داشــت‪.‬مدیرعامل بانــک دی در ادامه با بیان‬ ‫اینکه دالیل زیادی برای افزایش سرمایه بانک دی می توان‬ ‫برشمرد به مواردی از جمله افزایش ظرفیت جذب سپرده ها‪،‬‬ ‫افزایشمیزاناعطایتسهیالت‪،‬توسعهشبکهشعب‪،‬توسعه‬ ‫خدمات بانکی و گســترش حضور در عرصه بین المللی اشاره‬ ‫کرد‪ .‬شفیع زاده افزود‪« :‬بر اساس برنامه پیش بینی شده بانک‬ ‫دیدرمرحلهنخستمیزانسرمایهخودراازمحلسودانباشته‬ ‫به ‪ 6400‬میلیارد ریــال افزایش می دهد و ســپس با اختیاری‬ ‫که مجمع به هیات مدیــره خواهد داد مابقــی میزان افزایش‬ ‫ســرمایه تا ســقف یک هزار میلیارد تومان طی دو سال اینده‬ ‫محقق می شــود‪ ».‬وی با ابراز امیدواری از اینکه با تمهیدات‬ ‫اندیشــیده شــده و حمایت ســهامداران تحقق صددرصدی‬ ‫افزایشسرمایهتاسال‪ 95‬بهسرانجامبرسد‪،‬گفت‪«:‬باتوجهبه‬ ‫پیش بینی های انجام شده شیب عملکرد بانک طی سال های‬ ‫اینده مثبت و رو به بهبود خواهد بود و مــواردی چون افزایش‬ ‫حقوق سهامداران‪ ،‬افزایش روند تسهیالت اعطایی‪ ،‬افزایش‬ ‫‪81‬‬ ‫بازار‬ ‫وزیر راه و شهرسازی‪:‬‬ ‫موسسه اعتباری کوثر با سرمایه گذاری‬ ‫در صنعت ریلی کشور دلیری به خرج داده است‬ ‫نخستین قطار پنج ســتاره در مراسمی با حضور وزیر‬ ‫راه و شهرســازی‪ ،‬مدیرعامــل موسســه اعتبــاری کوثر و‬ ‫مدیرعامل راه اهن جمهوری اســامی در مســیر تهران ‪-‬‬ ‫مشهد وارد خطوط ریلی کشور شد‪.‬‬ ‫مراسم بهره برداری از ناوگان ریلی مسافری جدید در‬ ‫راه اهن جمهوری اسالمی ایران و ایستگاه تهران با حضور‬ ‫وزیر راه و شهرســازی‪ ،‬مدیرعامل موسسه اعتباری کوثر‪،‬‬ ‫مدیرعامــل راه اهن‪ ،‬مدیــران عامل شــرکت های ریلی و‬ ‫دست اندرکاران صنعت برگزار شد‪.‬‬ ‫وزیر راه و شهرســازی در این مراســم گفــت‪« :‬اگر‬ ‫می خواهیم فرمایش مقــام معظم رهبری دربــاره اقتصاد‬ ‫مقاومتی محقق شود باید سهم دولت در اقتصاد و اتکای‬ ‫ما به نفت کاهش یابد و به توان بخش خصوصی برگردیم و‬ ‫بخش خصوصی به شرطی به صنعت ریلی کشور ورود پیدا‬ ‫می کند که ساختارهای ما درست باشد‪».‬‬ ‫دکتر اخوندی ضمن تشکر از نظام بانکی کشور برای‬ ‫ارائه تســهیالت به بخش خصوصی ریلی به ویژه موسسه‬ ‫اعتبــاری کوثر افزود‪« :‬از نقش ارزشــمند و تاثیر بســزای‬ ‫شــخص اقای دکتر رضایــی مدیرعامل محترم موسســه‬ ‫اعتباری کوثر و حمایت های ایشــان از صنعت ریلی کشور‬ ‫صمیمانه قدر دانی می کنیم‪».‬‬ ‫وی اظهــار داشــت‪« :‬موسســه اعتبــاری کوثــر با‬ ‫سرمایه گذاری در صنعت ریلی کشــور دلیری به خرج داده‬ ‫و ریسک سرمایه گذاری دراین صنعت را پذیرفته است‪».‬‬ ‫دکتر رضایی‪ ،‬مدیرعامل موسســه اعتباری کوثر در‬ ‫حاشیه این مراسم گفت‪« :‬ما در موسسه ای که مزین به نام‬ ‫حضرت صدیقه طاهره (علیها الســام) است‪ ،‬تمام سعی‬ ‫خود را برای اجرای تدابیر و منویات مقام معظم رهبری مبنی‬ ‫بر تحقق اقتصاد مقاومتی به کار خواهیم بست و همکاری‬ ‫در این پروژه ملی برای ما جای مباهات دارد‪».‬‬ ‫دکتر رضایــی با بیــان اینکه بــرای تحقــق اقتصاد‬ ‫مقاومتی در راه اهن‪ ،‬توســعه خطــوط ریلی و بــه تبع ان‬ ‫کاهش مصرف سوخت و انرژی انتظار می رود گفت‪« :‬این‬ ‫صنعت به دلیل اهمیت باالیی که در کاهش الودگی های‬ ‫زیســت محیطی دارد در کاهش مصرف ســوخت‪ ،‬ایمنی‬ ‫باال و حجم زیــاد جابه جایی مســافر و کاال از نقش مهمی‬ ‫ در اقتصاد و صنعت حمل و نقل کشور برخوردار است‪».‬‬ ‫در ابتدای مراسم محســن پورسیداقایی معاون وزیر‬ ‫راه و شهرسازی با بیان اینکه امروز قطار پنج ستاره فدک در‬ ‫مسیر تهران‪ -‬مشــهد راه اندازی می شود‪ ،‬افزود‪« :‬تا سال‬ ‫اینده ‪ ۲۰۰‬دستگاه از این واگن ها وارد ناوگان می شود که‬ ‫خدمات متفاوتی دارد‪».‬‬ ‫بازار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪293‬‬ ‫اهنگری؛ پایه و منشور صنعت‬ ‫در حقیقت ریخته گــری و اهنگــری را می توان پایه‬ ‫و منشــور صنعت نامید و اگر ایران و ایرانیــان را جزو اولین‬ ‫و قوی تریــن دارندگان این صنعت بنامیم ســخن به گزافه‬ ‫نبرده ایم‪.‬‬ ‫تــا اوایل دهــه چهــل فروشــندگان اهن بــه نوعی‬ ‫تولید کننده ان هم بودند چرا که اهن االت به صورت اماده‬ ‫در دسترس مردم نبود و اهن فروشــان به سفارش مشتری‬ ‫اهن را درون کوره ای که در گوشــه مغازه یا دکانشــان بود‬ ‫سرخ کرده و بعد از چکشکاری ان را به شکل مورد نظر تبدیل‬ ‫می کرده اند‪ .‬کوره‪ ،‬ذغال سنگ‪ ،‬انبر‪ ،‬دمنده و پتک های‬ ‫سنگین شاکله های اصلی این تشکیالت بودند‪.‬‬ ‫شکل گیری اهن فروشی در تهران به دو دسته عمده‬ ‫و خرد ه فروشی تقسیم می شده که عمده فروشان در سرای‬ ‫نوروزخان و در دفاترشان مشغول تجارت های تلفنی بودند‬ ‫و جزء فروشان در اطراف خیابان قزوین و گمرک تهران و در‬ ‫کوچه ای به نام جمشید اورنگ مشغول برش و خرده فروشی‬ ‫بودند که باتوجه به نبود امکانات‪ ،‬برشکاری معموال با نیروی‬ ‫انسانی صورت می گرفت‪ ،‬تیغه های ساده بزرگ‪ ،‬سنگین و‬ ‫خشــن که هر طرف ان را کارگری قوی هیکل می گرفته و‬ ‫ســاعت ها ان را به پس و پیش می برده تا شکاف مورد نظر‬ ‫در دل این جسم سخت و سرد ایجاد شود‪.‬‬ ‫پــس از پیــروزی انقــاب و در اوایل دهه شــصت‬ ‫ اهن فروشــان از مناطقی مانند پامنار‪ ،‬جمشــید و خیام به‬ ‫صورت خواسته و ناخواســته به غرب تهران (جنوب غرب‬ ‫تهران) رانده شــدند و بازاری به نام اهن فروشان تهران را‬ ‫تشکیل دادند‪.‬‬ ‫در ابتدا به دلیل استقبال کسبه و رونق بازار قیمت این‬ ‫ملک های تجاری به صورت روز افزون و پر رونق همچون‬ ‫اکثر ملک های دیگر تجاری در تهران رو به رشد بود و همین‬ ‫امر باعث شد که صدای ساخت و ساز بی رویه در اطراف و‬ ‫کنار بازار اهن بلند شود و متاسفانه سرعت ان به حدی رسید‬ ‫که بعضا در یک سال دو یا حتی ســه مجتمع اهن فروشی‬ ‫در تهران افتتاح می شــد و این اغازی بــود بر یک بحران‪.‬‬ ‫کثرت این ساخت و سازها باعث شد فروشندگان این امالک‬ ‫هر روز فتیله شــرایط فروش خود را پایین اورده و شــرایط‬ ‫خرید را راحت تر کنند که این امر افزایش تعداد کسبه را به‬ ‫همراه داشت‪ .‬بله اینکه شنیده ایم در قدیم یک کارگر ساده‬ ‫سال ها نزد استاد خود مشق حرفه می کرد حقیقتی بود که‬ ‫در بازار اهن به دو یا سه ماه کاهش یافته بود‪ .‬از این طرف‬ ‫رکود بیش از حد در اصل بازار صنعت و از طرفی دیگر افت‬ ‫قیمت در ملک های بازار باعث شــد که ان دسته از کسبه‬ ‫جدیدی که بــدون تعلیم کافــی ردای اســتاد کاری به تن‬ ‫کرده بودند و مغازه های خود را با چکش های اقساطی بلند‬ ‫مدت تهیه کرده بودند شروع کنند به ورشکستگی یا اینکه‬ ‫با پول و مال دیگران مشکل را به عقب بیندازند‪ .‬بازاری ها‬ ‫به اصطالح و در محاوره های خود به این کار کاله به کاله‬ ‫کردن می گویند‪.‬‬ ‫در این شرایط بود که قدیمی ترها و سینه سوخته ترها‬ ‫و ملک التجاره های این پیشــه عرصه را بر خود تنگ دیده‬ ‫و ســرمایه خود را به جایی امن تر بردند‪ ،‬جایی از قبیل بازار‬ ‫ارز‪ ،‬طال‪ ،‬ساخت و ســاز و حتی بانک ها با ســودی امن و‬ ‫مطمئن تر‪ .‬در شــرایطی بود که هر روز نــام اهن فروش از‬ ‫خود اهن فروش بزرگتر و بزرگتر می شــد‪ .‬متاسفانه در نبرد‬ ‫میان وام داران اهــن و وارثان اهن فروشــی بازنده اصلی‬ ‫خود اهن شد‪.‬‬ ‫اجناســی کامال بی کیفیت روانه بازار شد‪ ،‬بازاری که‬ ‫خود کیفیت سابق را نداشت‪.‬‬