ماهنامه مثلث شماره 303

‫انقالبسفید‬ ‫العبادی‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره سیصد و سه‪ 21/‬فروردین ‪ 88 / 1395‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫ماموریتشریفعلی‬ ‫چیست؟‬ ‫سعید اوحدی‪ ،‬رئیس سازمان حج و زیارت‪ ،‬رازهای فاجعه منا را میگوید‬ ‫اگر سخنان رهبری‬ ‫نبود‪ ،‬یک بدن هم‬ ‫به ایران نمیامد‬ ‫برخوردپلیسعربستانبادوپلیسمتناسبباجرمانهانبود‪،‬قراربودبهاشد‬ ‫مجازاتبرسند‪/‬برایحادثهجرثقیلتاکنونهیچدیهایازسویعربستانپرداخته‬ ‫نشدهاست‪/‬هیچدستورالعملیمبنیبراینکهساعت‪10‬صبحبهسمتحجرات‬ ‫حرکتکنیموجودنداشت‪ /‬خیلیاوقاتقبلازانجاممصاحبهبهحالخودمان‬ ‫ومصیبتیکهدچارشدهبودیم‪،‬اشکمیریختیم‪/‬بعدازسخنانتاریخیرهبری‬ ‫سعودیهاباماهمکاریکردند‪/‬پولزائرانراامسالبهحسابسازمانحجمنتقل‬ ‫نکردیم‪/‬فاجعهمناازهشتسالاسارتبرایمسختتربود‬ ‫سوئیفتروی‬ ‫غلتکنیفتادهاست‬ ‫گفتوگویمثلثبا‬ ‫یحیی ال اسحاق‬ ‫پیشرفت درونزا‬ ‫گفتارهاییازحسینراغفر‬ ‫محمدخوشچهرهوناصرایمانی‬ ‫دربارهسالاقتصادمقاومتی‬ ‫دردسرتوئیتر‬ ‫هاشمی در چند اقدام تالش کرد‬ ‫یک جمله اشتباه را جبران کند‬ ‫ترس بانکهای بزرگ‬ ‫از واشنگتن‬ ‫امریکا چگونه در اجرای برجام‬ ‫اخاللایجادمیکند؟‬ ‫هوشیاری‪،‬بیداری‬ ‫واقتدارملتایران‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫االن تســابق می‏کنند تمام کشورهای‬ ‫بزرگ برای رابطه پیدا کردن با ایران‪ ،‬این چی‬ ‫اســت؟ این افراد ایران اســت؟ این جمعیت‬ ‫کثیر ایران اســت؟ ایران جمعیتــی ندارد در‬ ‫مقابل عا َلــم‪ .‬این ایمان جوانهای ماســت‪،‬‬ ‫این برکات رسول اکرم است‪ ،‬این برکات امام‬ ‫صادق است‪ .‬این برکاتی است که چشم دنیا‬ ‫را خیره کرده اســت و همه را مضطرب کرده‪.‬‬ ‫انهایی که گمــان می‏کردند که با یک تشــر‬ ‫ایران را می‏توانند چه بکنند‪ ،‬گمان کردند که‬ ‫حاال هم زمان قاجار است‪ .‬حاال هم زمان پهلوی است که‬ ‫مردم بیدار نبودند‪ .‬امروز زمان بیداری مردم ماســت‪ ،‬زمان‬ ‫هوشیاری و شکوفایی ایمان اســت دراین کشور‪ .‬و لهذا‪،‬‬ ‫می‏بینید که االن هر رادیویی را باز کنید از خارج‪ ،‬از هر گوشۀ‬ ‫عالم راجع به قضایای امریکا و راجع به خضوع او در مقابل‬ ‫ایران صحبت می‏کنند و حرفها را هم می‏زنند‪ .‬اضطراب در‬ ‫کلمات خود ریگان این قدر هست‪ ،‬تناقض گویی‪ ،‬اضطراب‬ ‫هست که انسان نمی‏تواند باور کند که یک ادمی که رئیس‬ ‫یک همچو کشوری هســت و ادعایش ان قدر زیاد است‪،‬‬ ‫این قدر تناقض گویی‪ ،‬این قدر اضطراب‪ ،‬این قدر وحشت‬ ‫که او را گرفته است‪ ،‬امروز یک چیز مهمی است‪ .‬نه فقط او‬ ‫را‪ ،‬کرملین هم همین طور است‪ ،‬انها هم مسابقه می‏کنند با‬ ‫امریکا در رابطه با ایران‪.‬‬ ‫‪8- 15‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫همروزگارموشکاستهممذاکره‬ ‫چهکسیرئیسمی شود؟‬ ‫تروریستخوبتروریستمردهاست؟‬ ‫برجامسندافتخارنیست‬ ‫‪16- 21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫مقاوم سازیاقتصاد‬ ‫پیشرفتدرون زا‬ ‫ضرورتتولید‬ ‫انقالبفکری‬ ‫‪22- 33‬‬ ‫سیاست‬ ‫اگرسخنانرهبرینبود‬ ‫یکبدنهمبهایراننمی امد‬ ‫دردسرتوئیتر‬ ‫شخصیت هایتاثیرگذاربایدهوشمندباشند‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫مثلث؛هفتهنامه ایخبری‪،‬تحلیلیاستکهسعیداردروایتیمنصفانهوعادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه ضلع استقالل‪،‬‬ ‫ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش‬ ‫اسالم‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گســترش و سیادت اسالم خواهی در‬ ‫سراسر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم‬ ‫شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب‬ ‫و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت‬ ‫قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان‬ ‫فرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬امیدواریمکهدرروایت مانصادق‪،‬برمرام مان‬ ‫مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب‬ ‫و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬مصطفیصادقی‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی (دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫اقتصاد ‪ :‬محمدمهدی صدرزاده (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫جامعه شناسی و فکرنو‪ :‬علی حاجی ناصری (دبیر)‬ ‫تاریخ‪ :‬مصطفی شوقی (دبیر)‬ ‫فرهنگ‪ :‬شایان ربیعی (دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬محمد شکراللهی (دبیر)‬ ‫چی است مسئله؟ چی شده است ایران؟ چه قصه‏ای‬ ‫در ایران واقع شده است که سابق چنانچه در زمان سالطین‬ ‫ســابق‪ ،‬در زمان قاجار‪ ،‬در زمان پهلوی اگــر یک کلمه در‬ ‫انجــا می‏گفتند‪ ،‬اینها تمــام کنار می‏رفتند‪ ،‬اگر یک تشــر‬ ‫می‏زدند انها خلع سالح می‏شــدند‪ .‬چه شده است که حاال‬ ‫پاســدارهای ما هــم اعتنا به انهــا نمی‏کنند؟ بــرای اینکه‬ ‫ان وقت مــردم را خواب کــرده بودند‪ .‬تبلیغــات دامنه‏دار‬ ‫دشمنهای اســام‪ ،‬مردم را خواب کرده بودند‪ ،‬از هم جدا‬ ‫کرده بودند‪ ،‬شهرها از هم جدا بود‪ ،‬احزاب مختلفه همه با‬ ‫هم مختلف بودند‪ ،‬حکومتها همه دست نشانده بودند‪ .‬اما‬ ‫امروز مسئله این نیست‪ ،‬امروز ایران بیدار شده است امروز‬ ‫اسالم در ایران رواج پیدا کرده است‪ .‬امروز حقیقت ایمان در‬ ‫ایران شکوفایی پیدا کرده است‪ ،‬اینها برکات ایمان است‪.‬‬ ‫غافل نباشید از این‪ ،‬برکات وحدت شما در تمام امور‬ ‫است‪ .‬غافل از این وحدت نباشید‪ ،‬غافل از این ّ‬ ‫حظ‬ ‫الهی نباشید‪ .‬در عین حال انسان می‏بیند که در حالی‬ ‫که کاخ کرملین به لرزه در امده اســت و کاخ ســیاه‬ ‫سیاهپوش شده است‬ ‫و می‏خواهند توجیه کنند هی حرفهای خودشان‬ ‫را و هی از این ور به ان ور می‏زنند که توجیه کنند این‬ ‫خطایی که کردند و این کسی را که اینجا فرستادند و‬ ‫با رسوایی از اینجا بیرونش کردند‪ ،‬می‏خواهند توجیه‬ ‫کنند‪ .‬مع‏االسف‪ ،‬بعض از اشخاصی که در خود ایران‬ ‫هستند‪ ،‬توجه به مســائل یا ندارند یا متعمدند‪ .‬اینها‬ ‫هم به تبعیت از تبلیغات انها‪ ،‬انها هم با همان لسان‪،‬‬ ‫اینجا تبلیغ می‏کنند‪.‬‬ ‫‪34- 49‬‬ ‫بینالملل‬ ‫دروغ بزرگ‬ ‫قدرت های بزرگ با یکدیگر مصالحه می کنند‬ ‫اتحاد استراتژیک‬ ‫توافق بزرگ‬ ‫‪50-61‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫چماق امریکایی‬ ‫سوئیفت روی غلتک نیفتاده است‬ ‫ی بانک ها از کار با ایران می ترسند‬ ‫بعض ‬ ‫امریکایی ها‪ ،‬بانک های بزرگ را می ترسانند‬ ‫‪62-69‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫خوشبختی های نوروزانه سینما‬ ‫فلسفیدن یک رفتار رسانه ای ‪ -‬هنری‬ ‫ فکرش را نمی کردیم‬ ‫رکورد ‪ 14‬میلیاردی را می شکنیم‬ ‫مشاور هنری ‪ :‬نیما ملک نیازی ‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫و افشین جم‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫ویرایش‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی و نرگس حاجیلو‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمدرضا پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬علیرضا اسدالهی‪ -‬علی اکبر پیمانی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتراسماعیل تبار ‪-‬دکترایت الهابراهیمی‪-‬دکترغالمحسننتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادیانباردار‪ -‬منصور شیخ االسالمی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سیدحمیدخالقی‬ ‫طراح جلد‪ :‬مصطفی مرادی‬ ‫عکس جلد‪ :‬امیر طالیی‬ ‫انقالبسفید‬ ‫العبادی‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره سیصد و سه‪ 21/‬فروردین ‪ 88 / 1395‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫سعید اوحدی‪ ،‬رئیس سازمان حج و زیارت‪ ،‬رازهای فاجعه منا را میگوید‬ ‫اگر سخنان رهبری‬ ‫نبود‪ ،‬یک بدن هم‬ ‫به ایران نمیامد‬ ‫برخوردپلیسعربستانبادوپلیسمتناسبباجرمانهانبود‪،‬قراربودبهاشد‬ ‫مجازاتبرسند‪/‬برایحادثهجرثقیلتاکنونهیچدیهایازسویعربستانپرداخته‬ ‫نشدهاست‪/‬هیچدستورالعملیمبنیبراینکهساعت‪10‬صبحبهسمتحجرات‬ ‫حرکتکنیموجودنداشت‪ /‬خیلیاوقاتقبلازانجاممصاحبهبهحالخودمان‬ ‫ومصیبتیکهدچارشدهبودیم‪،‬اشکمیریختیم‪/‬بعدازسخنانتاریخیرهبری‬ ‫سعودیهاباماهمکاریکردند‪/‬پولزائرانراامسالبهحسابسازمانحجمنتقل‬ ‫نکردیم‪/‬فاجعهمناازهشتسالاسارتبرایمسختتربود‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0919 - 2341774 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬پردازش تصویر رایان‬ ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید عباسپور(توانیر)‪ ،‬خیابان نظامی گنجوی‪ ،‬کوچه پناه‪،‬‬ ‫پالک ‪19‬‬ ‫تلفن ‪88198280 :‬‬ ‫ماموریتشریفعلی‬ ‫چیست؟‬ ‫سوئیفتروی‬ ‫غلتکنیفتادهاست‬ ‫گفتوگویمثلثبا‬ ‫یحیی ال اسحاق‬ ‫پیشرفت درونزا‬ ‫گفتارهاییازحسینراغفر‬ ‫محمدخوشچهرهوناصرایمانی‬ ‫دربارهسالاقتصادمقاومتی‬ ‫دردسرتوئیتر‬ ‫هاشمی در چند اقدام تالش کرد‬ ‫یک جمله اشتباه را جبران کند‬ ‫ترس بانکهای بزرگ‬ ‫از واشنگتن‬ ‫امریکا چگونه در اجرای برجام‬ ‫اخاللایجادمیکند؟‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫لغو یک سفر اروپایی‬ ‫خبرنامه‬ ‫در حالی که زمان اندکی به انجام ســفر اروپایی جدید حســن روحانی باقی مانده‬ ‫ناگهان خبری در رسانه ها مبنی بر لغو این سفر منتشر شد ‪ .‬با تایید رسمی لغو این سفر‬ ‫گمانه زنی ها شــدت گرفت ‪ .‬در حالی که برخی رســانه ها علت این موضوع را اظهارات‬ ‫رئیس جمهور اتریش در مورد وضعیت سوئیفت عنوان می کردند اما در نهایت با اظهارات‬ ‫علی الریجانی و وزیر بهداشت مشخص شد مخالفت دولت اتریش با لغو تجمع اعتراض‬ ‫امیز یک گروه تروریستی و جنایتکار دلیل لغو این سفر بوده است‪.‬‬ ‫روزگار‪ ،‬روزگار همه چیز است‬ ‫مروریبربیاناترهبرانقالبدرروزهایابتداییسال‪95‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪8‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫هم روزگار موشک است هم مذاکره‬ ‫حضرتایت اللهخامنه ایرهبرمعظمانقالباسالمی‬ ‫در اولین روز از ســال نــو در اجتماع انبــوه و پرشــور زائران و‬ ‫مجاوران حرم مطهر رضوی علیه السالم‪ ،‬در سخنان مهمی‬ ‫ با تبیین معنای حقیقی و «اهداف پنهــان و خطرناک تفکر‬ ‫تسلیم طلبانه ای»کهامریکاوعده ایدرداخلسعیمی کنند‬ ‫با ارائه یک دو راهی دروغیــن و مصنوعی‪ ،‬به ذهن نخبگان‬ ‫و افکار عمومی ملت ایران تزریق کنند‪ ،‬ده پیشنهاد اساسی‬ ‫برای «اقدام و عمل» در زمینه اقتصاد مقاومتی بیان و تاکید‬ ‫کردند‪« :‬این راه منطقــی و در عین حال انقالبی‪ ،‬ایران عزیز‬ ‫رادرمقابلتهدیدوتحریممصونیتمی بخشدودولتراقادر‬ ‫می کنددرپرتوهمدلیهمگانیوکمکوهماهنگیسهقوه‪،‬‬ ‫درپایانسالجاریبهمردمگزارشعینیواعتمادافرینارائه‬ ‫دهد‪».‬رهبرانقالباسالمیافزودند‪«:‬انتخابشعارامسال‬ ‫بر یک تحلیل و نگاه کالن به مســائل کشور مبتنی است‪».‬‬ ‫ایشان در تشریح این نگاه کالن افزودند‪« :‬در مقطع کنونی‪،‬‬ ‫امریکایی ها به دنبال تزریق تفکر خاصــی در میان نخبگان‬ ‫جامعهوسپسافکارعمومیکشورهستند‪،‬مبنی براینکهملت‬ ‫ایران بر ســر یک «دو راهی» قرار دارد و چاره ای جز انتخاب‬ ‫یکی از این دو راه ندارد!» حضرت ایت الله خامنه ای گفتند‪:‬‬ ‫«دو راهی که انها ادعا می کنند این اســت کــه ملت ایران یا‬ ‫بایدباامریکاکناربیایدیابه طوردائمتحتفشارهایامریکاو‬ ‫مشکالت ناشی از ان باشد‪ ».‬ایشان با اشاره به «ثروت‪ ،‬ابزار‬ ‫سیاسی‪ ،‬دستگاه های تبلیغاتی گسترده و تجهیزات نظامی‬ ‫امریکا» خاطرنشان کردند‪« :‬براســاس این تفکر خاص‪ ،‬با‬ ‫دولتیهمچونامریکابایدکنارامدوباقبولتحمیل هایان‪،‬‬ ‫از برخی «مواضع‪ ،‬اصول و خطوط قرمز» صرف نظر کرد‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی افزودند‪« :‬در توافق اخیر هسته ای نیز‬ ‫کهموردتاییدقرارگرفتومذاکره کنندگانکشورماننیزمورد‬ ‫قبولبودند‪،‬همیناتفاقافتادودرمواردی‪،‬وزیرمحترمامور‬ ‫خارجهبهمنگفت‪«:‬مانتوانستیمبرخیخطوطقرمزراحفظ‬ ‫کنیم»‪.‬حضرتایت اللهخامنه ایافزودند‪«:‬اینیعنیوقتی‬ ‫طرفمقابلدولتیمثلامریکااست‪،‬کنارامدنبااوبهمعنای‬ ‫صرف نظرکردنازبرخیمسائلیاستکهانسانبهانهاپای‬ ‫می فشارد‪».‬ایشانباتاکیدبراینکهعده اینیزدرداخلکشور‬ ‫این تفکر خطرناک وجــود دو راهی دروغین را قبــول دارند و‬ ‫به دنبال قبوالندن ان به دیگران هستند‪ ،‬خاطرنشان کردند‪:‬‬ ‫«اینافرادمی گوینداقتصادایراندارایظرفیت هایفراوان‬ ‫است که استفاده از این ظرفیت ها‪ ،‬فقط با توافق هسته ای‬ ‫امکان پذیرنیستبلکهمسائلدیگرینیزباامریکاوجوددارد‬ ‫کهملتایرانومسئوالنکشوربایددرموردانهاتصمیمبگیرند‬ ‫و اقدام کنند‪ ».‬رهبر انقالب اسالمی‪ ،‬گفت وگو و همکاری با‬ ‫امریکادرباره«مسائلمنطقهغرباسیا»وهمچنین«گفت وگو‬ ‫دربارهاختالفاتتهرانوواشنگتنبرمبنایکوتاهامدنایراناز‬ ‫اصولوخطوطقرمزخود»راازجملهمواردیبرشمردندکهاین‬ ‫دیدگاهخاصبعدازتوافقهسته ایبه دنبالاناست‪.‬حضرت‬ ‫ایت اللهخامنه ایباتاکیدبراینکهایندیدگاهخاصمعتقداست‬ ‫مشکالتاقتصادیکشورتنهادرصورتیحلخواهدشدکه‬ ‫درمواردمختلفباامریکاگفت وگوکنیموازمواضعخودکوتاه‬ ‫بیاییم‪ ،‬خاطرنشــان کردند‪« :‬این افراد می گویند همان طور‬ ‫که توافق هسته ای‪« ،‬برجام» نام گرفت‪ ،‬گفت وگو با امریکا‬ ‫در موارد دیگر و حتی موضوع قانون اساسی کشور می تواند‬ ‫«برجام های‪ ۲‬و‪ ۳‬و‪»۴‬باشندتابااینگفت وگوهاوتوافق ها‪،‬‬ ‫مردم راحت زندگی کنند و مشکالت انانحلشود‪ ».‬حضرت‬ ‫ایت الله خامنه ای به توافق هســته ای اشاره کردند و گفتند‪:‬‬ ‫«در همین توافق نیز امریکایی ها به انچه وعده داده بودند‪،‬‬ ‫عمل نکردند و به تعبیر وزیر محترم امــور خارجه‪ ،‬روی کاغذ‬ ‫تعهداتیراانجامدادندامادرعملوازطریقراه هایانحرافی‬ ‫مانع از تحقق ان تعهدات شدند‪».‬ایشان افزودند‪« :‬اکنون‬ ‫با وجود توافق هسته ای‪ ،‬همچنان معامالت بانکی ما دچار‬ ‫مشکل است و پول های ایران نیز بازگردانده نشده است زیرا‬ ‫کشورهایغربیوکشورهایتحتتاثیرانها‪،‬ازامریکایی ها‬ ‫هراسدارند‪».‬‬ ‫حضرتایت اللهخامنه ایرهبرمعظمانقالباسالمی‪،‬‬ ‫همچنیندرسالروزمیالدحضرتفاطمهزهراسالم الله علیها‬ ‫دردیدارجمعیازمداحانوذاکران‪،‬تاکیدکردند‪«:‬درروزگار‬ ‫پیچیدهامروزوفردا‪،‬بایدازهمهابزارهایسیاسی‪،‬اقتصادی‪،‬‬ ‫اجتماعیودفاعی‪،‬برایتقویتجایگاهایراناستفادهکنیم‪».‬‬ ‫حضرتایت اللهخامنه ایباانتقادشدیدازکسانیکهروزگارو‬ ‫دنیایفردارادنیایمذاکرهمی دانندونهموشک‪،‬خاطرنشان‬ ‫کردنــد‪« :‬روزگار‪ ،‬روزگار همه چیز اســت وگرنــه به راحتی و‬ ‫به صراحت حق ملت را خواهند خورد‪ ».‬ایشان افزودند‪« :‬اگر‬ ‫این حرف از روی نااگاهی گفته شده باشد‪ ،‬یک مساله است‬ ‫اما اگر از روی اگاهی باشــد خیانت اســت‪ ».‬رهبر انقالب‪،‬‬ ‫نمایشموشک هایپیشرفتهودقیقسپاهپاسدارانراموجب‬ ‫خرسندیملت هاییخواندندکهازامریکاورژیم صهیونیستی‪،‬‬ ‫دلشان خون اســت اما کاری از دستشــان برنمی اید‪ .‬ایشان‬ ‫افزودند‪«:‬دشمنانمدامدرحالتقویتتواننظامیوموشکی‬ ‫خود هستند؛ در این شــرایط چطور می گوییم روزگار موشک‬ ‫گذشتهاست؟»‬ ‫حضرتایت اللهخامنه ایاینحرف هاراشبیهحرف های‬ ‫برخیاعضایدولتموقتدانستندکهاوایلانقالبمی گفتند‬ ‫جنگنده های اف‪ ۱۴-‬را که خریده ایم به امریکا پس بدهیم‪،‬‬ ‫به دردمان نمی خــورد! رهبر انقالب افزودنــد‪« :‬در ان موقع‬ ‫ایستادگی و افشاگری کردیم و چندی بعد که صدام به ایران‬ ‫حملهکردمعلومشدچقدربهاینابزارهایدفاعینیازداریم‪».‬‬ ‫رهبرانقالبباتاکیدمجددبرموافقتخودباابزاردیپلماسیو‬ ‫مذاکرهسیاسیبه جزچنداستثناافزودند‪«:‬طوریتبلیغنکنند‬ ‫کهانگارباگفت وگومخالفیم‪،‬مامی گوییمبایدقویوهوشیار‬ ‫مذاکرهکردتاسرمانکالهنرود‪».‬‬ ‫به امریکایی ها نمی توان اعتماد کرد‬ ‫حضرت ایت الله خامنه ای همچنین هفته گذشــته‬ ‫در دیدار عیدانــه جمعی از اعضای هیــات دولت‪ ،‬هیات‬ ‫رئیسه مجلس شورای اســامی‪ ،‬مسئوالن عالی دستگاه‬ ‫قضایی و مســئوالن برخی نهادها خاطرنشان کردند‪« :‬ما‬ ‫به دنبال باال بردن انتظارات و توقعات از دولت نیستیم و در‬ ‫جریان مشکالت و کمبود اعتبارات و منابع نیز هستیم اما‬ ‫باید با صرفه جویی در برخی بخش ها‪ ،‬خالءها و کمبودها‬ ‫در بخش های دیگر جبران شود‪ ».‬رهبر انقالب اسالمی‬ ‫با تاکیــد بر اینکه اداره کشــور که مســئولیت ان بر عهده‬ ‫دولت و شخص رئیس جمهور محترم است‪ ،‬بسیار سخت‬ ‫اســت‪ ،‬گفتند‪« :‬باتوجه به اشــتغاالت فراوان و گسترده‬ ‫رئیس جمهــور محتــرم‪ ،‬معــاون اول رئیس جمهــور که‬ ‫دارای جایگاه ممتازی است می تواند نقش ویژه ای برای‬ ‫فرماندهی قــرارگاه اقتصاد مقاومتی ایفــا کند‪ ».‬حضرت‬ ‫ایت الله خامنــه ای تاکید کردند‪« :‬من از هــر اقدامی که‬ ‫در دولت‪ ،‬مجلس و قوه قضائیــه‪ ،‬در جهت منافع مردم و‬ ‫گشــایش امور و حل مشکالت مردم باشــد‪ ،‬جدا حمایت‬ ‫خواهم کرد اما مهم این اســت که احســاس شــود کاری‬ ‫که انجام می گیرد‪ ،‬برای منافع ملی مفید و الزم اســت‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی‪ ،‬امریکا را نماد بداخالقی و بد ادایی‬ ‫دانستند و خاطرنشــان کردند‪« :‬به امریکایی ها نمی توان‬ ‫اعتماد کرد و غیر از امریکایی ها‪ ،‬برخی کشــورهای دیگر‬ ‫غربی نیز همین گونه هستند‪ ،‬بنابراین باید به توانایی های‬ ‫خودمان اعتماد کنیم و مواضع و عملکرد مقامات امریکا‬ ‫نیز تایید کننده همین اعتقاد است‪».‬‬ ‫تروریست خوب‬ ‫تروریست مرده است؟‬ ‫گزار‬ ‫ش‬ ‫ا‬ ‫ول‬ ‫چرا روحانی به‬ ‫اتریش نرفت‬ ‫چه کسی رئیس می شود؟‬ ‫علی الریجانی و محمدرضا عارف دوگزینه اصلی هستند‬ ‫بابک زنجانی‬ ‫ناگفته هایش را خواهد گفت؟‬ ‫نظ‬ ‫ر‬ ‫مث‬ ‫لث‬ ‫‪ l‬موضع انقالبی‬ ‫تصمیمالریجانی‬ ‫ایا الریجانی با اصالح طلبان ائتالف خواهد کرد؟‬ ‫علی گنجی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ l‬کپی پیست ممنوع!‬ ‫یکــی از دغدغه های چند ســال اخیر این‬ ‫بوده که مردم برنامه های شبکه های ماهواره ای‬ ‫فارســی زبان را به برنامه های رسانه ملی ترجیح‬ ‫ندهنــد‪ .‬طبیعتا بر همین اســاس هــم بوده که‬ ‫تاکید شــده برنامه های رســانه ملی بایــد انقدر‬ ‫غنــی و جذاب باشــند که مــردم رســانه داخلی‬ ‫را ترجیــح دهند‪ .‬نکتــه اما این اســت که رصد‬ ‫برخی برنامه های رســانه ملی نشان می دهد که‬ ‫این برنامه ها متاســفانه کپی نعــل به نعل برخی‬ ‫برنامه هــای شــبکه های ماهواره ای هســتند‪.‬‬ ‫تا ایــن انــدازه که حتــی می توان ســکانس به‬ ‫ســکانس ان را با برنامه ان ور ابــی تطابق داد‪.‬‬ ‫این تذکــر حتما قابل نقل اســت که برای جذب‬ ‫مخاطب نباید به کپی پیســت دســت زد‪ ،‬بلکه‬ ‫باید با نــواوری در این مــورد عمل کــرد‪ .‬برای‬ ‫شــروع هم به نظر باید این اطالعیه روی تخته‬ ‫بورد ورودی ســازمان نصب شود‪« :‬کپی پیست‬ ‫ممنوع!»‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫عمر پارلمــان نهم رو بــه پایان اســت‪ .‬مجلس دهم‬ ‫نمایندگانی جدید دارد و فضای سیاســی تازه انچنان است‬ ‫که هنوز کســی نمی تواند به صــورت دقیق و کارشناســی‬ ‫بگوید چه ارایشی بر ان حاکم خواهد شد‪ .‬وضعیت تشکیل‬ ‫فراکسیون ها نامعلوم است و گعده های رسمی و غیررسمی‬ ‫برای تعیین تکلیف در این مــورد همچنان بی نتیجه مانده‬ ‫است‪ .‬نکته اساســی این اســت که در مجلس جدید حتما‬ ‫اصالح طلبان یک فراکســیون خواهند داشــت اما مهمتر‬ ‫و تعیین کننده تــر از ان این اســت که ایا این فراکســیون‬ ‫مســتقل خواهد بود یا می تواند از حامیان دولت و طیفی از‬ ‫اصولگرایاندراینفراکسیونبهرهبگیرد‪.‬بهیکمعنااگربنا‬ ‫بر تحلیل شفاف و صریح باشد اکنون مساله این است که ایا‬ ‫علی الریجانی ان گونه که برخی نزدیکانش گفته اند حاضر‬ ‫خواهد شد با اصالح طلبان ائتالف کرده و یک فراکسیون‬ ‫مشترک تشــکیل دهد؟ این تصمیم مهم سرنوشت ارایش‬ ‫سیاســی مجلس دهم را تعیین خواهد کرد‪ .‬اگر چه برخی‬ ‫تحلیلگران منتفی شدن جلســه الریجانی با کمیته ‪ 7‬نفره‬ ‫اصولگرایــان را نشــانه و پیش زمینــه ای از تصمیم جدید‬ ‫الریجانی دانسته اند‪ .‬باید منتظر دهه اول خرداد بود‪.‬‬ ‫‪ l‬پاتک‬ ‫اگر چه تفاســیر متفاوتی از نــوع عملکرد‬ ‫طــرف مقابل برجــام در ایران مطرح اســت اما‬ ‫از گزارش هــا و اظهــارات متعــدد غربی هــا و‬ ‫امریکایی ها حتما می توان به این نتیجه رســید‬ ‫که طرف مقابل تا انجا که توانسته در این زمینه‬ ‫کارشکنی کرده اســت‪ .‬به نظر می رســد باید با‬ ‫تشکیل هر چه سریعتر جلســه کمیته هسته ای‬ ‫شــورای امنیت اقدامات متقابل و مناســبی در‬ ‫این زمینه اتخاذ کرد تا بیش از این خســران به‬ ‫منافع ملی وارد نشود‪ .‬توجه به شروط رهبر معظم‬ ‫انقالب در پذیرش برجام حتما می تواند نقشه راه‬ ‫مناسبی برای مسئوالن در این حوزه باشد‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪1‬‬ ‫اگرچــه هنوز تا زمان تشــکیل مجلــس دهم فرصت‬ ‫باقی اســت اما از همین حاال گمانه زنی ها در مــورد ارایش‬ ‫سیاســی این مجلــس اغاز شــده اســت‪ .‬بیشــتر حرف و‬ ‫حدیث ها هم اختصــاص یافته بــه ماجراهــای انتخابات‬ ‫هیات رئیسه مجلس‪ .‬بحث هم بر سر این است که از میان‬ ‫علی الریجانی و محمد رضا عارف کدام یک رئیس مجلس‬ ‫خواهند شــد‪ .‬تا پیش از ایــن برخی خبرها حکایــت از این‬ ‫داشــت که هماهنگی هایی میان عارف و الریجانی در این‬ ‫مورد صورت گرفته اما محمد رضا عــارف با بیان اینکه هیچ‬ ‫توافقی بین من و اقای الریجانی در مورد ریاســت مجلس‬ ‫دهمصورتنگرفتهاستگفتهاقایالریجانیفقطتلفنیبه‬ ‫من تبریک گفت‪ .‬محمدرضا عارف در حاشیه دیدار نوروزی‬ ‫خود با اقشــار مختلف مردم‪ ،‬در جمع خبرنگاران در پاســخ‬ ‫به سوالی مبنی بر اینکه بین شــما و الریجانی برای پذیرش‬ ‫ریاست و نایب رئیسی توافق شده است؟ گفته است‪« :‬اگر‬ ‫تصمیم با مجلس است‪ ،‬باید رسانه ها اجازه دهند تا مجلس‬ ‫تشکیل شود و در فضای کارشناسی و اکثریت فراکسیون ها‬ ‫تصمیم گیری صورت گیــرد و من این موضــوع را تکذیب‬ ‫می کنم‪ .‬در فضای رسانه ای بحث هایی مطرح می شود اما‬ ‫افراد نظرات خودشان را می گویند اما تصمیم گیرنده نهایی‬ ‫نمایندگانمجلسدهمهستندورای‪ 290‬نمایندهدرمجلس‬ ‫اتی‪ ،‬هیات رئیسه را مشــخص می کند‪ ».‬رئیس بنیاد امید‬ ‫ایرانیان در خصوص رقابت با الریجانی برای ریاست مجلس‬ ‫دهم تاکید کرده است‪« :‬رقابت به این صورت مطرح نیست‬ ‫امافراکسیون هایسیاسیمجلسداوطلبانیخواهندداشت‬ ‫وامیدواریمدرفضایدوستانهمسالهانتخابهیات رئیسهبه‬ ‫نتیجه برسد‪ ».‬این اظهارنظر محمد رضا عارف البته همراه‬ ‫شــده با یک تحول دیگر؛ علی الریجانی در اخرین لحظه‬ ‫جلســه اش را با هیات هفت نفره اصولگرایــان منتفی کرده‬ ‫است‪ .‬در همین زمینه باشگاه خبرنگاران به نقل از یک منبع‬ ‫اگاه گفته که در حقیقت قرار و توافقی برای برگزاری جلسه با‬ ‫دفترریاستمجلسانجام نشدهاست‪.‬ایندرحالیاستکه‬ ‫نقوی حسینی یکی از اعضای کمیته ‪ ۷‬نفره اصولگرایان در‬ ‫گفت وگو با فارس روایت دیگری از موضوع داشــته و منتفی‬ ‫شدن این دیدار را به دلیل پیشامد جلسه ای اضطراری برای‬ ‫الریجانی دانسته است و گفته که این موضوع باید از سوی‬ ‫دفترریاستمجلسپیگیریشود‪.‬نقوی حسینیپیشازاین‬ ‫گفتهبود‪«:‬مااقایالریجانیرادرمداراصولگراییمی دانیم‬ ‫و معتقدیم که ایشان هم در فراکســیون اصولگرایان قطعا‬ ‫حضور خواهد داشــت بنابراین یکی از موضوعات نشســت‬ ‫همین خواهد بود که همه با هم همپوشــانی داشته باشیم‬ ‫و همــه نیروهای اصولگــرا کمک کنند تا یک فراکســیون‬ ‫اصولگرایاناکثریتیقاطعدرمجلسدهمتشکیلشود‪».‬به‬ ‫نظرمی رسدهمهدرانتظارنتیجهدوردومانتخاباتهستند‪.‬‬ ‫گســتاخی های عربستان ســعودی علیه‬ ‫ایران همچنان ادامه دارد‪ .‬در تازه ترین تحول در‬ ‫این مورد این رژیم‪ ،‬ایران را تحریم ثانویه کرده‬ ‫اســت‪ .‬البته حتما این گونه است که دیپلماسی‬ ‫قواعد خــاص خــود را دارد اما به نظر می رســد‬ ‫هر وقت در مورد این کشــورها کوتــاه امده ایم‬ ‫با مواضع تندتر و گســتاخی های بیشتر مواجه‬ ‫شــده ایم و در مقابل هر گاه از موضــع انقالبی‬ ‫و زبان اقتدار جمهوری اســامی با این شرایط‬ ‫مواجه شــده ایم توانســته ایم طــرف مقابل را‬ ‫ســر جای خود نشــانده و جایگاه ایران را به انها‬ ‫یاداوری کنیم‪ .‬شاید دولتمردان باید از این زاویه‬ ‫با ماجرا مواجه شوند‪.‬‬ ‫‪9‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫گزار‬ ‫ش‬ ‫دوم‬ ‫‪1‬‬ ‫لغو سفر بحث برانگیز‬ ‫چرا روحانی به اتریش نرفت؟‬ ‫پس از لغو ســفر رئیس جمهور به اتریــش منتقدان‬ ‫دولت تالش کردند از مســاله لغو این سفر اســتفاده کنند‬ ‫و ســناریوهای مختلفی را مطــرح کنند‪ .‬تاجایــی که علی‬ ‫الریجانی ناچار شــد توضیح دهد‪« :‬گاهی اخبار شفاف و‬ ‫روشنی در برخی امور توسط رســانه ها منتشر نمی شود که‬ ‫نمونه اخیر ان لغو سفر رئیس جمهور به اتریش بود‪ ».‬او از‬ ‫تصمیم رئیس جمهور دفاع کرد و در اظهارنظری گالیه امیز‬ ‫گفت‪« :‬برخی رسانه ها با طرح مسائل ابهام امیز و غیرشفاف‬ ‫موضوع را جور دیگری جلوه دادند‪ ».‬اولین مســاله شبهه‬ ‫مشکل امنیتی از سوی داعش بود‪ .‬چند روز قبل از این سفر‬ ‫بلژیک هدف حمالت تروریستی قرار گرفته بود‪ .‬اما هاینس‬ ‫فیشــر‪ ،‬رئیس جمهور اتریش ان را رد کرد‪.‬شبهه دوم این‬ ‫بود که احتماال دولت ایران از گفت وگوی هاینس فیشر با‬ ‫واحد مرکزی خبر ناراحت شده است؛ جایی که او از بازنشدن‬ ‫سوئیفت سخن گفته بود‪ .‬کار گمانه زنی درباره علت لغو سفر‬ ‫رئیس جمهور به اتریش حتی به حسین دهباشی‪ ،‬از اعضای‬ ‫سابق ستاد روحانی نیز کشیده شد‪ .‬او با قیاسی مع الفارق با‬ ‫تعریف خاطره ای از حضور احمدی نژاد در نیویورک ســعی‬ ‫در القای این موضــوع دارد که احمدی نژاد توان رویارویی‬ ‫با منافقین را داشــت‪ .‬این درحالی اســت که اساسا حضور‬ ‫یک منافق در میان سایر اپوزیسیون با تجمعی که متعلق‬ ‫به منافقین باشــد از اســاس با یکدیگر متفاوت است‪ .‬اما‬ ‫هیچ کدام از این مسائل علت اصلی لغو سفر حسن روحانی‬ ‫نبود‪ .‬ان طور که قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت گفت و‬ ‫اقای الریجانی نیز تاکید کرد‪ ،‬این یک تصمیم شجاعانه‬ ‫و از موضع «عزت‪ ،‬حکمت و مصلحــت» بود‪ .‬همزمان با‬ ‫سفر رئیس جمهور به اتریش گروهک تروریستی منافقین‬ ‫در این کشور خواســتار برگزاری یک تجمع اعتراضی شده‬ ‫بودند‪ .‬دولت اتریــش نیز به انها این مجــوز را داده بود که‬ ‫تجمعشــان را برگزار کنند و در توضیح ان شخص هاینس‬ ‫فیشر هم گفته بود‪« :‬فاصله ِ‬ ‫محل تجمع شان ان قدر دور‬ ‫از محل هیات ایرانی بوده که نه صدایشــان را می شنیدند‬ ‫و نه تصویرشــان را می دیدند!» بنابرایــن می توان نتیجه‬ ‫گرفت که عدم توجــه میزبان به درخواســت تیم حفاظت‬ ‫ریاست جمهوری ایران اسالمی‪ ،‬در مســاله عدم برگزاری‬ ‫تجمع گروهک تروریســتی منافقین‪ ،‬علت اصلی لغو این‬ ‫ســفر بود‪ .‬این امکان وجود دارد که کشورهایی همچون‬ ‫فرانسه‪ ،‬سوئیس‪ ،‬المان و سوئد گروهک ترویستی منافقین‬ ‫را برای خود بی خطر دانســته و انها را در اغوش خود جای‬ ‫دهند‪ ،‬اما سابقه جنایت های این گروهک از اذهان مردم و‬ ‫مسئوالن ایران پاک نشده است‪.‬‬ ‫تروریستخوب‬ ‫تروریست مرده است؟‬ ‫در حاشیه لغو سفر رئیس جمهور‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫‪2‬‬ ‫حمید جهانبین‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫تصمیم دولــت روحانــی در لغو ســفر رئیس جمهور‬ ‫به اتریــش از وجه ه امنیتی و سیاســی کامال درســت بود‪.‬‬ ‫هیچ کس نمی تواند تضمین کند که منافقین در این تجمع‬ ‫به اســم داعش عملیات تروریســتی انجام ندهد‪ .‬درحالی‬ ‫که در کمتر از یک هفته و در فاصلــه ای نزدیک در بلژیک‬ ‫نیز عملیات تروریستی را شاهد بودیم‪ .‬بنابراین این تصمیم‬ ‫از وجهه امنیتی کامال درســت بود‪ .‬اما از جنبه سیاسی این‬ ‫تصمیم همان طور که وزیر بهداشت و علی الریجانی گفتند‬ ‫مبتنی بر حکمت‪ ،‬مصلحت و عزت بــود‪ .‬غرب اگر تمایل‬ ‫دارد با ایران پسابرجام رابطه ای براساس عزت و مصلحت‬ ‫ایران داشته باشد باید به خواســته های دولت ایران توجه‬ ‫کند‪ .‬ناراحتی فیشــر (رئیس جمهور اتریش) از عدم ســفر‬ ‫روحانی نیز همین موضوع را نشــان می دهد‪ .‬در درســتی‬ ‫این تصمیم و ارتباط ان با منافقیــن الریجانی امروز گفت‪:‬‬ ‫«با توجه به بی توجهــی دولت اتریش به درخواســت تیم‬ ‫حفاظتیرئیس جمهورمبنیبرلغومجوزراهپیماییگروهک‬ ‫تروریستی منافقین در جریان سفر دکتر روحانی به این کشور‬ ‫این تصمیم درستی بود‪ .‬بنده قبل از سفر در جریان مسائل‬ ‫بودم‪ ».‬اهمیت وجهه سیاسی این تصمیم از این بابت است‬ ‫که دولت اتریش اجازه تجمع قانونی به یک گروه تروریستی‬ ‫اعطا کرده بود‪ ،‬نه به اپوزیســیون خارج نشین‪ .‬تفاوت این‬ ‫دو در این اســت که فرضا در ســفر اوباما به مصر مخالفان‬ ‫سیاســت های اقتصادی و سیاســی اوباما بخواهند تجمع‬ ‫اعتراضی کنند یا القاعده‪ .‬اگر دولتی حاضر است به القاعده‬ ‫و داعش اجازه تجمع اعتراض بدهد‪ ،‬می تواند انتظار داشته‬ ‫باشد که ایران نیز در مقابل تجمع تروریست های منافقین‬ ‫بی تفاوت باشد‪ .‬تروریســت خوب و بد وجود ندارد‪ .‬انها که‬ ‫امروز در اروپا خواهان تجمع به ظاهر مسالمت امیز هستند‬ ‫اندکی قبل در پادگان اشرف روزانه مشغول امادگی نظامی‬ ‫بودند‪ .‬از همین رو تصمیم دولت پیام روشنی را به کشورهای‬ ‫غربی (خصوصا اروپایی) مخابره کرده است با این مضمون‪:‬‬ ‫ایران حاضر نیست جنایت های این گروه تروریستی را از یاد‬ ‫ببرد و به انها به چشم مخالفان عادی نگاه کند‪.‬‬ ‫‪ ،95‬سال سیاسی پردغدغه‬ ‫خواهدبود‬ ‫اصولگرایی هر ضربه ای تاکنون‬ ‫خورده از احمدی نژاد بوده‬ ‫روشنگریسپاهبرایانتخاباتاینده‬ ‫محمدرضا باهنر‪ ،‬دبیرکل جامعه اســامی مهندسین‬ ‫که برای انتخابات اســفند‪ 94‬ثبت نام نکرده بود در مورد سال‬ ‫ایندهگفتهاست‪«:‬سال‪ 95‬سالسیاسیپردغدغه ایخواهد‬ ‫بود‪ .‬مرحلــه دوم انتخابات می تواند بر رنــگ و بوی مجلس‬ ‫دهم تاثیر بسزایی داشته باشد‪ .‬انتخابات مرحله دوم مجلس‬ ‫دهم و در نهایت تشکیل مجلس دهم و تعیین هیات رئیسه و‬ ‫کمیسیون هادراینسالخواهد‬ ‫بود‪ ».‬به اعتقاد او امســال وارد‬ ‫فضای انتخاباتی خواهیم شد‪:‬‬ ‫«همچنین از اواســط نیمه دوم‬ ‫امســال به احتمال زیاد فضا به‬ ‫سمتانتخاباتریاست جمهوری‬ ‫وشوراهاپیشخواهدرفت‪».‬‬ ‫حمیدرضا ترقــی‪ ،‬عضو‬ ‫شــورای مرکزی حــزب موتلفه‬ ‫در مصاحبه ای گفــت‪« :‬انچه‬ ‫در تهران اتفاق افتاد پاالیشــی‬ ‫برای جریــان اصولگرایی بود و‬ ‫اثبات کرد کســانی کــه ادعای‬ ‫اصولگرایی دارند تا وقتی که در‬ ‫موقعیت‪،‬پستومقامباشنداین‬ ‫را قبول دارند‪ ».‬وی در پاسخ به این ســوال که ایا این امکان‬ ‫وجودداردکهاصولگرایانبراینجاتجریانسیاسیخودبه‬ ‫اقای احمدی نژاد پناه ببرند؟ گفت‪« :‬جریان اصولگرایی هر‬ ‫ضربه ای تا به االن خورده از اقای احمدی نژاد بوده و طبیعتا‬ ‫نبایدایناشتباهراتکرارکند‪».‬‬ ‫نمایندهولیفقیهدرسپاهکهدرجمعفرماندهانوجمعی‬ ‫ازکارکنانسپاهمستقردرتهراندراولینروزپسازتعطیالت‬ ‫نوروزسال‪ 95‬سخنمی گفت‪،‬بهمسائلسیاسیسالجاری‬ ‫اشاره ای داشت و گفت‪« :‬ابتدای سال اینده و امسال کشور‬ ‫درگیر فضای سیاســی انتخابات ریاســت جمهوری خواهد‬ ‫بود و متاسفانه می بینیم که هنوز مهر تایید انتخابات مجلس‬ ‫خشک نشــده یک عده سخن‬ ‫از انتخابات بعــدی می زنند که‬ ‫این اقدامــات زودتر از موعد نیز‬ ‫ناخوشاینداست‪،‬امادراینمساله‬ ‫سپاههمچنانموضوعروشنگری‬ ‫و بصیرت را ادامــه خواهد داد‪.‬‬ ‫این خبر را انتخاب پوشش داده‬ ‫است‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫برجام سند افتخار نیست‬ ‫ســردار سرلشــکر محمدعلی جعفری‪ ،‬فرمانده کل‬ ‫سپاه پاسداران انقالب اســامی در اولین جلسه شورای‬ ‫عالی فرماندهان سپاه در ســال ‪ 95‬با تبیین مسائل جاری‬ ‫کشور و تحوالت منطقه و نقشه ها و ترفندهای جدید جبهه‬ ‫دشــمن علیه انقالب و نظام اســامی و چگونگی مقابله‬ ‫با انها سخن گفت‪ .‬اظهارت ســردار جعفری از جنبه های‬ ‫داخلی و منطقه ای مورد توجه بسیاری زیادی قرار گرفت‪.‬‬ ‫به اعتقاد سردار جعفری گرچه شیوه های امریکا در‬ ‫مقابله با انقالب اسالمی تحول یافته‪ ،‬اما سپاه و نیروهای‬ ‫انقالب با رصد و شناســایی بهنگام این شیوه ها‪ ،‬مسدود‬ ‫کردن راه نفوذ انان را کماکان با قدرت دنبال می کنند‪.‬‬ ‫فرمانده کل ســپاه در بخش دیگری از سخنان خود‬ ‫با طرح این سوال که ایا برجام می تواند الگویی برای حل‬ ‫سایر مشکالت محسوب شــود؟ گفت‪« :‬برجام هسته ای‬ ‫اگــر به عنوان یک الگو تلقی شــود‪ ،‬نشــانه کوتاهی فکر‬ ‫و نوعــی خود تحقیری اســت‪ .‬افــرادی هم کــه امروز از‬ ‫سریال برجام ها ســخن می گویند‪ ،‬ناخواسته همان مسیر‬ ‫ضدانقالب را در پیش گرفته اند و می خواهند مردم بزرگ‬ ‫ما را تحقیر کننــد‪ .‬نتیجه تفکر ارزش گذارانــه به تعامل با‬ ‫جهان بدون محاســبات انقالبی‪ ،‬ایســتادگی و مقاومت‬ ‫برای تحقق اهــداف و مصالح نظام و کشــور‪ ،‬غربزدگی‬ ‫مزمن خواهد بود‪».‬‬ ‫به گفته سرلشکر جعفری برجام نسخ ه حداقلی احقاق‬ ‫حق مردم ایران بود‪ .‬او توضیح داد‪« :‬برجام هرگز به عنوان‬ ‫یک سند افتخار تلقی نشده و نخواهد شد‪ .‬هرچند مقاومت‬ ‫هسته ای ملت ایران که دشمن را مجبور به تغییر استراتژی‬ ‫ساخت‪ ،‬یک افتخار بود اما این مقاومت با بخشی از نتیجه‬ ‫انکه برجام بود متفاوت است‪».‬‬ ‫فرمانده کل ســپاه در بخش دیگــری از اظهاراتش‬ ‫تاکید داشت که مدل برجام نمی تواند تکرار شود‪« :‬برجام‬ ‫یک نســخه دیپلماســی اســت که با فرجــام نامعینی که‬ ‫بخش اعظم ان تعهدات دشمن بدعهد و کینه توز است‪،‬‬ ‫نمی تواند مدل رفتار حاکمیتــی نظام در موضوعات دیگر‬ ‫قلمداد شود‪».‬‬ ‫سرلشکر جعفری در تشــریح عوامل و عناصر اصلی‬ ‫تاثیر گــذار در مقاومت هســته ای ایران اســامی گفت‪:‬‬ ‫«مقاومت هسته ای مربوط به شــجاعت انقالبی رهبری‬ ‫عزیز در هدایت انقالب و مواجهه با تهدید نظام ســلطه‪،‬‬ ‫مجاهدت علمی دانشمندان در ازمایشگاه ها و تاسیسات‬ ‫هسته ای‪ ،‬صبر انقالبی مردم‪ ،‬ایستادگی برابر تحریم ها و‬ ‫باالخره مربوط به پیوند ناگسستنی مردم و رهبری است‪».‬‬ ‫وی با اشــاره به برخی زمزمه ها و تالش ها در مطرح‬ ‫ســاختن ســریال برجام ها گفــت‪« :‬در ســال های دور و‬ ‫نزدیک‪ ،‬مــا هرگز به برجام های دیگر فکــر نمی کنیم و به‬ ‫غلبه بر دشــمن و خاموش کــردن صداهــای تهدیدامیز‬ ‫انان و ایســتادگی روی اصول و ارزش هــای انقالبی مان‬ ‫می اندیشیم‪».‬‬ ‫فرمانده کل ســپاه تاکید کرد‪« :‬مردم ما با اکراه این‬ ‫برجام را پذیرفتنــد مگر این برجــام تاکنون چــه نتایجی‬ ‫برای مــردم داشــته کــه برجام هــای دیگــر را بپذیریم؟‬ ‫مردم ما‪ ،‬روحیــه و تفکر انقالبی را هرگز بــا روحیه و تفکر‬ ‫انفعالی عوض نمی کنند‪ ،‬اگر این گونه بود این قدر شهید‬ ‫نمی دادیم‪ ،‬در حالی که هنوز کاروان شــهدا در راه است و‬ ‫نوای انان هر روز شنیده می شود‪».‬‬ ‫سرلشــکر جعفری در واکنش به مواضع و اظهارات‬ ‫اخیر دولتمردان امریکایی در موضوع موشکی کشور نیز‬ ‫متذکر شــد که سال هاســت ما با فرض جنگ گســترده با‬ ‫امریکا و متحدانش قدرت ســاخته ایم و همه ظرفیت ها و‬ ‫توانمندی خود را برای پیروزی های قاطــع در برابر چنین‬ ‫دشمنانی گسترش داده ایم‪ .‬فرمانده سپاه هشدار داد که‬ ‫ایران قبل از انکه برای گزینه های سیاســی و دیپلماتیک‬ ‫اماده باشیم برای گزینه نظامی اماده شده ایم‪ ».‬به گفته‬ ‫سردار عزیز جعفری» ایران از جنگ استقبال نمی کند اما‬ ‫گزینه نظامی اگر پیش اید‪ ،‬مانند هشت سال دفاع مقدس‬ ‫به عنوان یــک فرصت نــگاه می کنیم و امریــکا هم مثل‬ ‫گذشته هیچ غلطی نمی تواند بکند‪».‬‬ ‫فرمانده کل ســپاه همچنین در ادامه پیرامون نگاه‬ ‫و رفتار ســپاه در قبال اقدامات اخیر برخی از کشــورهای‬ ‫عربی در شورای همکاری خلیج فارس گفت‪« :‬رژیم هایی‬ ‫نظیر عربســتان‪ ،‬بحرین و مانند انها‪ ،‬مظهر عقب ماندگی‬ ‫سیاسی مدرن هستند و ســپاه برای پاسخ به گستاخی ها و‬ ‫رفتار سفیهانه انها‪ ،‬که ناشی از تکیه به قدرت امریکاست‬ ‫با طراحی و برنامه ریزی‪ ،‬امادگی های الزم را ایجاد کرده و‬ ‫منتظر دستور است‪» .‬‬ ‫دولت باید یارانه‪ 24‬میلیون نفر را‬ ‫قطعکند‬ ‫نشستکمیتههفت نفره‬ ‫ساماندهیاصولگرایان‬ ‫بابکزنجانی‬ ‫ناگفته هایش را خواهد گفت؟‬ ‫عضو کمیته مجلس برای‬ ‫پیگیری پرونــده بابک زنجانی‬ ‫می گوید که اعدام او به همین‬ ‫صورت که متخلفان و متهمان‬ ‫پرونده همین ســه نفر باشند‪،‬‬ ‫به هیچ وجه قابل قبول نیست‬ ‫و برای هیچ یک از شهروندان‬ ‫هم پذیرفته شده نیست که این‬ ‫حجم تخلف و اختالس صرفا‬ ‫توسط سه نفر صورت گرفته باشــد و سیستم های دولتی و‬ ‫نظارتی بیگناه باشند‪ .‬حسن دهدشتی در گفت وگویی اظهار‬ ‫می کند‪« :‬ایا نمی ارزد جمعی ‪ 9‬هزار میلیارد تومان به جیب‬ ‫بزنند و این وسط سه نفر هم اعدام شوند؟ برای مبالغ بسیار‬ ‫پایین تر از اینها هم قتل اتفاق می افتد‪».‬‬ ‫دهدشــتی می گوید‪« :‬یا خود زنجانــی نمی خواهد‬ ‫اطالعات بدهد یا کسانی پشت پرده او را تحریک می کنند‬ ‫که ایشان خیلی صحبت نکند‪».‬‬ ‫نامهمحرمانهروحانیبهکویت‬ ‫محمدباقــر نوبخــت‬ ‫سخنگوی دولت درباره خبری‬ ‫که نشریات عربی منتشر کردند‬ ‫درباره مذکرات محرمانه و نامه‬ ‫روحانی به کویــت توضیح داد‬ ‫که صحــت این اطالعــات را‬ ‫تایید نمی کند‪ .‬اما یک روز بعد‬ ‫ماجرا تغییر کرد‪ .‬نوبخت گفته‬ ‫بود‪« :‬صحت این خبــر را به هیچ عنــوان تایید نمی کنم‪.‬‬ ‫مذاکــرات رســمی و محرمانه ای بــا عربســتان نداریم‪،‬‬ ‫با این حال درخواســت برخی کشــورها که تالش می کنند‬ ‫اقدامی انجام داده و وســاطتی در این مسیر صورت دهند‬ ‫را رد نمی کنم‪ ».‬اما روز بعد دفتر وی با صدور اطالعیه ای‬ ‫توضیحاتی ارائه کرد‪ .‬دراین اطالعیه عنوان شدکه پاسخ‬ ‫سخنگوی محترم دولت دراین خصوص تا پیش از دریافت‬ ‫گزارشات مربوطه بوده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫احمــد توکلــی‪ ،‬عضــو‬ ‫کمیسیونبرنامهوبودجهمجلس‬ ‫شورایاسالمیدرگفت وگویی‪،‬‬ ‫در رابطــه با حــذف یارانه نقدی‬ ‫‪ 24‬میلیــون نفر در ســال جاری‬ ‫گفت‪«:‬ازنظرمادولتمی تواند‬ ‫این موضوع را اجرایی کند اما راه‬ ‫اجرایی کردن ان مهم است‪».‬‬ ‫توکلیتوضیحداد‪«:‬درواقعراهاجراییکردناینموضوعاین‬ ‫استکهدولتتمامی حساب هایبانکیراکنترلکند‪.‬ازنظر‬ ‫ما ممیزان مالیاتی نامحرم نیستند و دولت به راحتی می تواند‬ ‫با کنترل حساب های بانکی کسانی که مستحق نیستند را از‬ ‫دریافتیارانهحذفکند‪».‬‬ ‫عبدالرضا مصری در گفت وگویی عنوان کرد ‪« :‬کمیته‬ ‫هفت نفره متشکل از حاجی بابایی‪ ،‬سالک اصفهانی‪ ،‬نقوی‬ ‫حسینی‪،‬احمدامیرابادی‪،‬مهدیزاهدی‪،‬عبدالرضامصری‬ ‫و امیرحســین قاضی زاده هاشــمی بــرای چگونگی حضور‬ ‫اصولگرایان در انتخابات دور دوم مجلس تشــکیل جلســه‬ ‫می دهند‪ ».‬وی توضیــح داد‪« :‬این کمیته مختص مجلس‬ ‫شورای اســامی تشکیل شده‬ ‫اســت و به احتمال فــراوان در‬ ‫جلســه این کمیتــه چگونگی‬ ‫حضوراصولگرایانوبرنامه های‬ ‫این جریان در انتخابات دور دوم‬ ‫مجلسموردبررسیوتبادلنظر‬ ‫قرارمی گیرد‪».‬‬ ‫محمدحســین مقیمــی‬ ‫با اشــاره بــه موضــوع ابطال‬ ‫انتخابات ردیف سوم در استان‬ ‫اصفهان عنوان کــرد‪« :‬هنوز‬ ‫خبر جدیــدی در این خصوص‬ ‫وجــود نــدارد‪ .‬مــا معتقدیــم‬ ‫شــورای نگهبان در مورد همه‬ ‫داوطلبــان نظر نهایــی خود را‬ ‫داده و اگر پس از انتخابات در مورد صالحیت فردی بحثی‬ ‫وجود دارد مجلس بایــد در تایید اعتبارنامــه این داوطلب‬ ‫اعمال نظر کند‪ ،‬نه شورای نگهبان‪».‬‬ ‫رئیس ستاد انتخابات کشور افزود‪« :‬وقتی انتخابات‬ ‫در یک حوزه تایید می شود‪ ،‬یعنی تمامی مراحل انتخابات‬ ‫تایید شده است‪ .‬ما از شــورای نگهبان درخواست کردیم‬ ‫علت این ابطال ارا را اعــام کنند‪ ،‬اما ایــن موضوع هنوز‬ ‫میان شــورای نگهبــان و وزارت کشــور در حال بررســی‬ ‫است‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫سرلشکرعزیز جعفری‪:‬‬ ‫تنهامجلس‬ ‫اختیاراعتبارنامه هارادارد‬ ‫‪11‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد‪ .‬تعداد این عکس ها‬ ‫انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی‬ ‫بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور‬ ‫عکس ها از نو یاداوری می کند‪.‬‬ ‫دیدار نوروزی مسئوالن نظام با رهبری‬ ‫وزیر خارجه ایران‪ ،‬ترکیه و اذربایجان در رامسر‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫مراحل پایانی نصب ضریح حضرت عباس(ع)‬ ‫تمام پرونده های بابک زنجانی‬ ‫مانور موشکی ایران‬ ‫مجلس ترحیم والده سردار سالمی‬ ‫قصه خوانی اوباما و همسرش‬ ‫دیدار همسر بشار اسد با کودکان جنگ زده‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫پائولو مالدینی عزادار شد‬ ‫اشوب‪ ،‬دوباره به پاریس بازگشت‬ ‫‪13‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به ما پیامک بزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬دیوانه ای مثــل ترامپ‪ ،‬یــک امریکایی صادق‬ ‫اســت که ماهیت اصلی انها را به نمایش گذاشــته‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪ l‬اقای هاشمی اگر بیشتر از اینها مراقب فرزندان‬ ‫و رسانه های خودشان باشند به طور حتم برای نظام‬ ‫هم هزینه سازی نمی کنند‪.‬‬ ‫‪ l‬در ســالی که به نــام ســال اقتصــاد مقاومتی‪،‬‬ ‫اقدام و عمل نامگذاری شده دولت و مسئوالن باید‬ ‫اشــتغال زایی برای جوانان بیــکار را در اولویت قرار‬ ‫بدهند‪ .‬اقتصاد مقاومتی یعنــی ایجاد فرصت های‬ ‫جدید با استفاده از ظرفیت هایی که وجود دارد ولی‬ ‫دیده نمی شود‪.‬‬ ‫‪ l‬انها که امریکا امال و ارزوهای شــان است یک‬ ‫نگاهی کنند ببینند این روزها در انجا رقابت انتخاباتی‬ ‫چطور به همسران کاندیداها هم کشیده شده است‪.‬‬ ‫اخالق امریکایی‪.‬‬ ‫‪ l‬لطفا کمی به خودتان احترام بگذارید‪ .‬از هشت‬ ‫ســال ریاســت جمهوری هاشــمی و اصالحــات و‬ ‫احمدی نژاد بگذریــد االن را دریابید که نســل فردا‬ ‫نگوید این چه انتخابی بود که کردید‪ .‬یک دبه شیر‬ ‫که چپ می شود تالش کنید بقیه شیر نریزد نه اینکه‬ ‫شــیرهای ریخته را جمع کنید‪ .‬عکس احمدی نژاد‬ ‫چاپ شــود یا نــه که دردی دوا نمی شــود و کســی‬ ‫جیره خوار نمی شود‪ .‬دنبال کلید باشید لطفا!‬ ‫‪ l‬چقدر بعضی ها از احمدی نژاد هراس دارند! اگر‬ ‫احمدی نــژاد را مخالفانش دروغگــو و‪ ...‬می دانند‬ ‫اجازه بدهید سال ‪ 96‬مردم حرف اخر را بزنند!‬ ‫‪ l‬جناب رئیس جمهور با این همه کارشکنی غرب باز‬ ‫شما از برجام حرف می زنید؟!‬ ‫‪ l‬انها که خــواب و خیــال احمدی نژاد را در ســر‬ ‫می پرورانند بدانند ازموده را ازمودن خطاست!‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫‪ l‬مرفهین بی درد توسط تریبون های سیاسی شان‬ ‫به مردم ســراب های اقتصادی نشــان می دهند تا‬ ‫با واردات کاالهــای مصرفی و لوکــس‪ ،‬هم ذائقه‬ ‫مصرف کننــده را تغییــر دهنــد و هم تــداوم رونق‬ ‫بازارشان را تثبیت نمایند‪.‬‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت‪ .‬کاربران این شــبکه‬ ‫اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه‬ ‫را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫پلمب ترنجستان سروش؟!‬ ‫مرتضی روحانی‪ ،‬فعال رسانه ای اصولگرا در صفحه‬ ‫شخصی خودش نسبت به پلمب ترنجستان سروش و یک‬ ‫کافه دیگر در خیابان انقالب اعتراض کرده و نوشــته بود‪:‬‬ ‫«جمله ای از شــهید اوینی که‬ ‫این روزها به تاریخ شــهادتش‬ ‫نزدیک می شویم نقل است که‬ ‫می گوید؛ در این مملکت همه‬ ‫ازادند مگر حزب اللهی ها‪.‬‬ ‫دیشب خبر پلمب شدن‬ ‫ ترنجستان ســروش را خواندم‬ ‫و واقعا شوکه شدم‪ .‬از چند نفر‬ ‫از دوستان پیگیر قضیه شدم تا‬ ‫ببینم دلیلی که در سایت مشرق‬ ‫ذکر شده درست است یا نه که‬ ‫خب متاسفانه دیدم بله‪ ،‬درست‬ ‫اســت‪ .‬من نمی دانم چه قصد‬ ‫و غرضی در ایــن پملب کردن‬ ‫است‪ ،‬ولی ان چیزی که می دانم این است که ترنجستان‬ ‫سروش فقط یک کتابفروشی ساده نبود‪ .‬یک مرکز فرهنگی‬ ‫واقعی بود‪ ،‬جایی که شما می توانســتید با خانواده بروید و‬ ‫برای هر کدام از افراد خانواده اقالم فرهنگی مناسب شان‬ ‫را تهیه کنید؛ کتاب و مجســمه‪ ،‬اسباب بازی و‪ ...‬به همه‬ ‫این موارد نگاه ارزشی را هم اضافه کنید که واقعا ستودنی‬ ‫بود‪.‬‬ ‫من نمی دانــم واقعا اگر‬ ‫مســاله همــان چیزی باشــد‬ ‫کــه در گــزارش مشــرق امده‬ ‫اســت باید خون گریست‪ .‬در‬ ‫سرتاسر راسته کتاب فروشان‬ ‫انقــاب صــد جــور کتــاب‬ ‫غیر مجاز و بدون مجوز توسط‬ ‫دستفروش ها و مغازه دارها به‬ ‫فروش می رســد‪ ،‬در حالی که‬ ‫قرار اســت این مرکز فرهنگی‬ ‫انقالبی بــه خاطر طــرح جلد‬ ‫یک کتاب مجــوز دار ان هم با‬ ‫مضمونی مذهبی پلمب بشود‪.‬‬ ‫خدایا به مســئوالن ما عقل عنایت بفرما ‪ /‬اگر عقل عنایت‬ ‫نفرمودید ما را از شرشــان راحت بفرمــا ‪ /‬اگر باز هم صالح‬ ‫ندانستید ما را بکش از دست اینها راحت شویم‪».‬‬ ‫دوسوالدربارهسوئیفت‬ ‫سیدامیرســیاح روزنامــه نــگار و تهیه کننده ســیما‬ ‫درباره اختالفات بر ســر بازگشایی ســوئیفت دو سئوال از‬ ‫رئیس جمهور در صفحه شخصی خودش کرد‪ .‬او نوشت‪:‬‬ ‫دولت خبرنــگاران را برده اتاق ســوئیفت بانــک مرکزی تا‬ ‫نشان دهد سوئیفت وصل اســت‪ .‬خبرنگاران حامی دولت‬ ‫هم با دیــدن چند کارمنــد و رایانه‪ ،‬صدای به به شــان بلند‬ ‫شده و به تملق از عملکرد مســئوالن مشغول اند‪ .‬از ان سو‬ ‫تجاری که دستشان زیر ساطور شرکت ها و ادارات دولتی‬ ‫نیست‪ ،‬از تماشای این نمایش‪ ،‬حیرت زده اند و می گویند‬ ‫که بانک هــای خارجی اعتبارات اســنادی ایــران را قبول‬ ‫نمی کنند‪...‬‬ ‫دو سوال شفاف‪ :‬کاری به حرف رئیس جمهور اتریش‬ ‫و بحث های این چند روز ندارم اما انتظار می رود خبرنگاران‬ ‫مستقل و ازاده‪ ،‬پاسخ صریح و روشن این دو سوال شفاف را‬ ‫مجدانه و مصرانه از مسئوالن مربوطه مطالبه کنند‪:‬‬ ‫‪ -1‬اگر سوئیفت برقرار شــده‪ ،‬دولت اسم بانک های‬ ‫خارجی که بعد از اجرای برجام‪ ،‬اعتبارات اسنادی ایران را‬ ‫می پذیرند‪ ،‬اعالم کند‪.‬‬ ‫‪ -2‬اقای رئیس جمهور روز اجــرای برجام فرمودند در‬ ‫اولین روز رفع تحریم ها هزار ال ســی باز شده است‪ .‬اقای‬ ‫عراقچی اخیرا و سه ماه پس از اجرای برجام فرمودند سیصد‬ ‫ال سی باز شده‪ .‬ایا این سیصد ال سی‪ ،‬بخشی از ان هزار‬ ‫ال ســی روز اول بوده یا اینکه جمعا هزاروســیصد ال سی‬ ‫تاکنون بازشده است؟!‬ ‫نماز جماعت‬ ‫در دیدار نوروزی‬ ‫‪ l‬یکی از مهمترین دســتاوردهای برجام شناخت‬ ‫بیش از پیش مردم از امریکاســت که باید ان را ارج‬ ‫نهاد و به درستی مشخص کرد‪.‬‬ ‫‪ l‬رفتار حضرت اقا در حرم رضوی زمانی که برخی‬ ‫به دنبال اعتراض به دولت با شعار بودند بسیار اموزنده‬ ‫بود‪ ،‬تذکر ایشــان نشــان داد که انتقاد باید در عین‬ ‫رعایت همدلی و همزبانی با دولت باشد‪.‬‬ ‫توئیت روحانی‬ ‫از اغازین ساعات نســخه الکترونیکی روزنامه ها در‬ ‫فضای مجازی و شــبکه های اجتماعی تیتر یک و عکس‬ ‫روزنامه شــرق باعنوان «دســت های الوده» مــورد توجه‬ ‫کاربران قــرار گرفت و بحث های گروهــی و واکنش های‬ ‫زیادی بین کاربران شــبکه های اجتماعی داشته و برخی‬ ‫ان را کنایه این روزنامه به رئیس جمهــور و انتقاد از عملی‬ ‫نشــدن مفاد برجام دانســته اند‪.‬در واقع روزنامه شرق تیتر‬ ‫یک خود را باعنوان «دســت های الوده» درباره پولشویی‬ ‫چهره های مشــهور جهان انتخاب کــرده و عکس مطلب‬ ‫پایین ان را از صحبت های حسن روحانی استفاده کرده که‬ ‫وی را با دست های رو به باال در ســخنرانی خود در دفاع از‬ ‫برجام نشان می دهد‪ .‬مدیرمسئول شرق درباره حاشیه های‬ ‫جلد ایــن روزنامه گفــت‪« :‬تیتر یک گزارش شــرق بحث‬ ‫پول شویی در ســطحی جهانی اســت و عکس‪ ،‬مربوط به‬ ‫موضوعی داخلی اســت؛ اما اگــر در انتخاب عکس دقت‬ ‫بیشتری می شد‪ ،‬شاید این اتفاق نمی افتاد تا باعث ایجاد‬ ‫این بدفهمی نشود‪.‬یقینا قصد و غرضی در کار نبوده است‬ ‫و همه می دانند ما (روزنامه شرق) مدافع دولت هستیم‪».‬‬ ‫تلگرام‪ ...‬ذوق زدگی‬ ‫اقای رئیس از تور اتریش!‬ ‫رمزگشایی یک روزنامه درباره برجام ها‬ ‫روزنامه رســالت «برجــام» را تدوین شــده اندیشــکده های تخصصی‬ ‫وزارت خارجه امریکا دانست و با ادبیاتی تند‪ ،‬ادعا کرد که در برجام های بعدی‬ ‫قرار است ایران‪ ،‬اسرائیل را به رسمیت بشناسد‪ ،‬شورای نگهبان منحل و امام‬ ‫و اندیشــه های امام از صحنه سیاست گذاری کشور حذف شــود‪ .‬رسالت به‬ ‫نقل از انچه اندیشــکده های تخصصی وزارت خارجه امریکا تدوین کرده اند‬ ‫درباره اینده برجام نوشت که در برجام دیگر‪ ،‬بتون شدن صنایع موشکی ایران‬ ‫مدنظر است‪ ،‬چراکه زمانه‪ ،‬زمانه مذاکره است و اصال احتیاجی به موشک نیست‪ .‬در برجام سوم‪ ،‬حزب الله و حماس و مقاومت‬ ‫فلسطین و انصارالله یمن و بشار اسد حذف می شوند‪ ،‬چون افراطی و تروریست و خطرناکند و نظم جهانی را تهدید می کنند‪ .‬در‬ ‫برجام چهارم امام و اندیشه های امام و تفکر انقالب اسالمی از صحنه سیاست گذاری کشور حذف می شود و با احترام به موزه‬ ‫تاریخ سپرده می شود‪ .‬در برجام پنجم‪ ،‬قانون اساسی ایران تغییر می کند‪ ،‬شورای رهبری جایگزین رهبر می شود‪ ،‬سپاه در ارتش‬ ‫و شورای نگهبان در شورای مصلحت ادغام می شــود‪.‬در برجام بعد‪ ،‬اسرائیل به رسمیت شناخته می شــود چون ما دعوایی با‬ ‫اسرائیل نداریم‪ .‬این برجام ها‪ ،‬همه طراحی شده اند و حتی زحمت تدوین پیش نویس انها را هم‪ ،‬مثل برجام اول‪ ،‬اندیشکده های‬ ‫تخصصی وزارت خارجه امریکا کشیده اند و این برجام ها فقط منتظر جلسات رسمی‪ ،‬چانه زنی های معمول‪ ،‬امضای دو طرف و‬ ‫اجرایی شدن هستند‪ .‬هر برجامی که اجرایی شود‪ ،‬یکی از تحریم ها به طور موقت برداشته می شود و ما جشن می گیریم‪ .‬طی‬ ‫مذاکرات برجام اول‪ ،‬طرف مقابل با استفاده از فضای ایجاد شده‪ ،‬راه نفوذ خود به مراکز تصمیم سازی کشور و رسانه های همسو‬ ‫را هموار کرد تا زمینه ساز برجام های بعدی شوند‪.‬‬ ‫نفت ‪ 120‬دالری بدون برجام‬ ‫روزنامه کیهان در گزارشی با تیتر «اگر برجام نبود نفت ‪ 120‬دالر بود» به‬ ‫انتقاد از سخنرانی رئیس جمهور پرداخت و نوشت‪« :‬بررسی روند قیمت نفت در‬ ‫سه سال اخیر نشان می دهد هر چقدر ایران در مذاکرات هسته ای از مواضع‬ ‫اصولی خود عقب نشینی کرده قیمت نفت هم کاهش یافته است‪ .‬به طور مثال‬ ‫بررسی ها بیانگر ان است که میانگین قیمت جهانی نفت در سال‪ 92‬و خصوصا‬ ‫قبل از مذاکرات دولت روحانی با غرب بیش از ‪ 100‬دالر بوده است ولی پس از‬ ‫شروع مذاکرات هسته ای ظریف و تیمش قیمت نفت به مرور روند نزولی طی‬ ‫کرده است‪ .‬به طور مثال پس از توافق ژنو قیمت نفت‪ ،‬چند دالری پایین امد‪،‬‬ ‫این روند ادامه داشت تا اینکه مذاکرات به توافق لوزان رسید و سپس با این توافق هم قیمت نفت خام ‪ 5/2‬دالر کاهش یافت و به‬ ‫بشکه ای ‪ 55‬دالر رسید‪ ».‬خبرگزاری چینی «شین هوا» در همان زمان طی گزارشی نوشت‪ ،‬اعالم بیانیه مشترک هسته ای بین‬ ‫ایران و کشورهای مذاکره کننده با محمدجواد ظریف قیمت جهانی نفت و طال را کاهش داده است‪ .‬این روند کاهشی قیمت ها‬ ‫باز هم ادامه یافت تا اینکه قیمت نفت با امضای برجام به بشکه ای حدود ‪ 30‬دالر رسید یعنی نرخ طالی سیاه نسبت به زمانی که‬ ‫دولت حسن روحانی شروع به کار کرد بیش از ‪ 70‬دالر تنزل کرد و بر همین اساس می توان نتیجه گرفت که گرچه توافق هسته ای‬ ‫منجر به تسهیل صادرات نفت ایران شده است اما همین توافق به نوعی سبب کاهش شدید درامدهای نفتی ایران شده است‪.‬‬ ‫زیرا اگر دولت روحانی به سمت توافق هسته ای با غرب نمی رفت و خبری از توافقات ژنو و لوزان و برجام نبود ایا قیمت نفت باز‬ ‫هم به همین بشکه ای ‪ 30‬دالر می رسید یا اینکه بر اثر ایستادگی و مقاومت ملت و دولت ایران بر مواضع هسته ای‪ ،‬قیمت نفت‬ ‫همچنان باالی ‪ 100‬دالر و بلکه بیشتر می بود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫محســن جالل پور‪ ،‬رئیــس اتــاق بازرگانــی ایران‬ ‫به عنوان نماینــده بخش خصوصی کشــورمان در جریان‬ ‫رفت و امدهای اخیــر میان هیات های تجاری ‪ -‬سیاســی‬ ‫ایران و اروپا‪ ،‬نوعی ذوق زدگی اشــکار از برقــراری روابط‬ ‫با غربی ها را به نمایش گذاشــته اســت‪ .‬قرار بود همراه با‬ ‫سفر حســن روحانی به اتریش‪ ،‬یک هیات تجاری نیز وی‬ ‫را همراهــی کند‪ .‬به همیــن دلیل این هیــات تجاری چند‬ ‫ســاعت قبل از ســفر رســمی رئیس دولت یازدهم‪ ،‬راهی‬ ‫اتریش شد‪ .‬اما با لغو غیرمنتظره ســفر روحانی به اتریش‪،‬‬ ‫سفر هیات تجاری کشورمان ادامه پیدا کرد‪.‬جالل پور در‬ ‫صفحه شخصی خود در تلگرام به طور مکرر از برنامه کاری‬ ‫روزانه اش اطالع رســانی می کرد‪ .‬او تصاویــر و مطالبی از‬ ‫این سفر منتشر کرد که ذوق زدگی از این سفر در ان اشکار‬ ‫بود‪ .‬وی تصاویری از خیابان گردی هایــش در وین‪ ،‬تاالر‬ ‫فوق العاده زیبای شــهرداری وین و صــرف ناهار اعضای‬ ‫هیات ایرانی در ان‪ ،‬خیابان گردی هیــات تجار ایرانی در‬ ‫وین و تصویر عجیبی از ســقف تاالر شهرداری وین منتشر‬ ‫کرده و ان را اینطور توصیف کرده است‪ :‬نقش های زیبا در‬ ‫تاالر شهرداری وین که ادم را یاد معماری ایرانی ‪-‬اسالمی‬ ‫در شــیراز و اصفهان و یزد می اندازد‪ .‬حیف که ما از زیبایی‬ ‫معماری خود غافلیم‪.‬‬ ‫روزنامه شرق در گزارشی اجتماعی به موضوع تلگرام و برخی مشکالت‬ ‫اجتماعی ان پرداخته اســت‪ .‬این روزنامــه در این گزارش بــا عنوان «بنگاه‬ ‫عروسی تلگرامی» می نویســد‪« :‬مســاله اصال پیچیده نیست‪ .‬می خواهند‬ ‫ازدواج کننــد‪ ،‬برای همیــن اعتماد می کنند و دســت به هر راهــی می زنند تا‬ ‫نیمه گمشده شــان را پیدا کنند‪ .‬حاال هــم یک گروه تلگرامی کــه این روزها‬ ‫سروصدای بسیاری به پا کرده‪ ،‬درست و غلط باعث و بانی این کار است‪ .‬نام‬ ‫گروه خواستاگرام است‪ .‬با درج نام و عکس و اطالعات متقاضیان ازدواج و‬ ‫دریافت مبلغ ‪ ٢٠‬تا ‪ ٤٠‬هزار تومان‪ ،‬شــرایط ازدواج انها را فراهم می کنند‪ .‬در شرایطی که همه نهادهای مسئول و ذی ربط اه از‬ ‫نهادشان بلند است که نرخ ازدواج پایین امده؛ اما شــرایطش را فراهم نمی کنند‪ ،‬چقدر می توان به رشد چنین گروه هایی خرده‬ ‫گرفت؟ حضور چنین گروه هایی در تمامی جهان مرسوم اســت‪ .‬گروه هایی که زنان و مردان جوان در ان با هم اشنا می شوند و‬ ‫در صورتی که معیارهایشان برای زندگی مشترک با هم هم خوانی داشته باشد‪ ،‬ازدواج می کنند‪ .‬نسرین یک ایرانی مقیم انگلستان‬ ‫است که از طریق یک گروه اینترنتی به نام دوستان ایرانی با همسرش سینا اشنا شده است و ازدواج کرده‪ .‬او به «شرق» می گوید‪:‬‬ ‫«از ابتدای امر قصدم ازدواج بود و می خواستم با مرد ایرانی هم ازدواج کنم‪ .‬دوستانم هم گروه را درست پنج سال پیش معرفی‬ ‫کردند و بعد عضو شدم‪ .‬حدود ‪ ٢٠‬پوند حق عضویت پرداخت کردم و بعد هم با همسرم اشنا شدم و ازدواج کردیم؛ اما مساله ای‬ ‫که در این گروه ها وجود دارد‪ ،‬این است که هیچ دروغی از دو طرف نخواهید شنید و اگر کوچک ترین دروغی هر کدام بگویند‪،‬‬ ‫پیگرد قانونی دارد و حتی ممکن است هر کدام از انها به زندان بیفتند؛ یعنی همه چیز سفت و سخت کنترل می شود‪ ،‬برای همین‬ ‫خیالم راحت بود»‪ .‬نسرین حاال دو فرزند دارد و از زندگی اش هم راضی اســت‪ .‬کمی گروه تلگرامی خواستاگرام را باال و پایین‬ ‫می کنم‪ .‬در شرایطش این موارد را درج کرده اند‪« :‬الف‪ :‬با پرداخت‪ ٢٠‬هزار تومان‪ ،‬محیطی با عنوان «اتاق خواستاگرام» ساخته‬ ‫می شود‪ ،‬به این طریق امکان مذاکره شما با شخص مد نظر فراهم می شود‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫واکنش هابهجلدروزنامهشرق‬ ‫سیدبنگاه عروسی تلگرامی ‬ ‫بررسی رسانه ای هفته‬ ‫‪15‬‬ ‫اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل‬ ‫گفتارها‬ ‫تاکید مقام معظم رهبری بر اقتصاد مقاومتی تا ان حد است که ایشان نام‬ ‫امسال را «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» نهاده اند‪ .‬این نام گذاری در شرایطی‬ ‫صورت گرفته که ایشان پیش از این نیز توصیه های فراوانی به دولت و مجلس‬ ‫در این زمینه داشته اند‪ .‬در این شماره تالش کرده ایم تا راهکارهای عملی شدن‬ ‫اقتصاد مقاومتی را بررسی کنیم‪.‬‬ ‫مقاوم سازیاقتصاد‬ ‫اقتصادمقاومتیچگونهعملیاتیمیشود؟‬ ‫دکتر محمد خوش چهره‬ ‫نماینده سابق مجلس‬ ‫گفتارها‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫‪1‬‬ ‫نامگذاری شــعار ســال توســط رهبر معظم انقالب‬ ‫به عنوان اســتراتژی نظــام‪ ،‬یک رویه شــناخته شــده در‬ ‫سال های اخیر است که معموال کار استراتژیست هر نظام‬ ‫باتوجه به ســرعت تغییــرات و تحوالت در محیــط ملی و‬ ‫فراملی که مخصوصا روی محیط ملــی تاثیر دارد صورت‬ ‫می گیرد بدین معنا کــه اهداف تعیین شــده در برنامه ها و‬ ‫سیاســتگذاری ها ممکن اســت با این تغییرات و تحوالت‬ ‫ملی و جهانی صــورت گرفته به گونه ای شــود که اولویت‬ ‫در هدفگذاری ها تغییر کند مثــا در یک محیط ملی مانند‬ ‫ایران شــرایط به گونه ای شــود که توجه به اقتصاد باید در‬ ‫راس اولویت های نظام تصمیم گیری و سیاســتگذار یا به‬ ‫بیان ساده قانون گذار و اجرایی کشور و فعاالن اقتصادی‬ ‫مربوطه باشد بنابراین باتوجه به پیش بینی نا هنجاری های‬ ‫اقتصــادی و درک عالئم پیــش امده در این حــوزه ‪ ،‬رهبر‬ ‫انقالب در ‪ 8 – 7‬سال گذشــته تمرکز‪ ،‬توجه یا اولویت را به‬ ‫حوزه اقتصاد دادند و در عمل نیز شاهد بودیم که کم توجهی‬ ‫و غفلت در نظام تصمیم گیری و اجــرا و قانونگذاری که در‬ ‫بعضی از موارد صورت گرفت‪ ،‬باعث شــد که اقتصاد ملی‬ ‫دچار چالش ها و اختالالت معنی داری مخصوصا در حوزه‬ ‫اشتغال ملی‪ ،‬در امد ملی‪ ،‬سرمایه گذاری و امثالهم شود‪.‬‬ ‫بــرای مثال مشــکل بیــکاری ضمــن انکه نشــان‬ ‫دهنده کم رمقی اقتصاد ملی می تواند باشــد خود عوارض‬ ‫گسترده ای در سایر حوزه ها خواهد داشت ‪ .‬بیکاری جدا از‬ ‫حوزه اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی‪ ،‬تاثیرات امنیتی نیز‬ ‫به دنبال دارد بنابراین با تکیه بر همین مثال ساده می توان‬ ‫گفت تمرکــز دولت و مجلس و ســایر نهادهای ذی ربط بر‬ ‫اقتصاد بر هر اهل فن کامال مشخص و پرواضح بود از این‬ ‫رو باتوجه به نارسایی هایی نســبت به نوع مدیریت اقتصاد‬ ‫کالن از داخل کشــور از یک طرف و شیطنت های دنیای‬ ‫ســلطه به عنوان عامل بیرونی از طرف دیگــر این فضا را‬ ‫پیش اورد که بتوان حدس زد برای ســال ‪ 95‬نیز کماکان‬ ‫حوزه اقتصاد و تولید ملــی در قالب بحث اقتصاد مقاومتی‬ ‫یعنی مقاوم سازی اقتصاد و تقویت تولید ملی به عنوان شعار‬ ‫سال برگزیده شود‪.‬‬ ‫در تعریف ســاده باید گفت اقتصــاد مقاومتی یعنی‬ ‫مقاوم ســازی اقتصاد و مقاوم ســازی اقتصــاد یعنی تولید‬ ‫ملی قوی و پر بنیه و نقطه عکســی که اکنون وجود دارد و‬ ‫سرمنشا ان ناشــی از عوامل درونی چون ضعف سیاست‪،‬‬ ‫کم توجهی‪ ،‬غفلت‪ ،‬جهالت و برنامه ریزی های نا مناسب و‬ ‫عوامل بیرونی چون شــیطنت نظام سلطه‪ ،‬تحریم ها و‪...‬‬ ‫است که مجموعه عوامل به تضعیف اقتصاد منجر می شود‬ ‫بنابراین تشخیص موانع در سرراه تولید ملی و تالش برای‬ ‫رفع این موانع از یــک طرف و برای مقابله بــا تحریم ها و‬ ‫کاهش وابستگی های تهدید زا از جمله این الزامات است‪.‬‬ ‫جوهره در مفهوم اقتصاد مقاومتی عبارت ســاده ای‬ ‫به نام تولید ملی اســت و بنابراین مقاوم ســازی تولید ملی‬ ‫از اســیب های درونی و بیرونی تعریف ســاده شده اقتصاد‬ ‫مقاومتی اســت‪ .‬از این رو شروع مقاوم ســازی تولید ملی‬ ‫خود مستلزم تشخیص موانع و مشــکالت در سر راه تولید‬ ‫بــوده و گام اول از طریق اســتفاده از ظرفیت های موجود‬ ‫و مخصوصا ظرفیت های خالی اســت‪ .‬تشــخیص موانع‬ ‫موجود و ایجاد فضای جدید جهت شکوفایی و بهره گیری‬ ‫از ظرفیت هــای خالی‪ ،‬خود ســبب می شــود کــه تمامی‬ ‫ متغیرهای کالن تحت تاثیر این اصالح نگرش قرار گیرد‬ ‫یعنی بیــکاری با افزایــش اســتفاده از ظرفیت ها برطرف‬ ‫می شود به عبارت دیگر رفع بیکاری صرفا با شعار و موعظه‬ ‫و پند تحقق نخواهد یافت‪.‬‬ ‫قضاوت درباره دولت روحانی‬ ‫اما در مورد قضاوت درباره عملکرد دولت یازدهم در‬ ‫مورد تحقق اقتصاد مقاومتی باید گفت به رغم تالش هایی‬ ‫به اســتناد امار اعالم شــده توســط مســئوالن دولتی در‬ ‫جهت افزایش و توجه بــه تولید ملی صــورت گرفته و در‬ ‫کنار این مطلب بایــد منصفانه قبول کرد کــه دولت وارث‬ ‫گفتارها‬ ‫شرایط نامناســب اقتصادی در شــروع کار خود بود که از‬ ‫مشخصه های ان نرخ رشد اقتصادی پایین تورم دو رقمی‬ ‫ در حد باالی ‪ 40‬درصد و‪ ...‬بود اما در کنار این باید دانست‬ ‫که دولت با قبول چنین شــرایطی عهده دار مسئولیت شد‬ ‫بنابراین این مهم است که دولت یازدهم با قبول و پذیرفتن‬ ‫شــرایط موجود ســکانداری کشــور را بر عهده گرفت و بر‬ ‫همین اساس اجازه اشتباه ندارد چون چینش کابینه جهت‬ ‫اصالح وضع موجود بــود اما عملکرد نشــان می دهد که‬ ‫اهنگ حرکت در جهــت افزایش بیــکاری و افزایش نرخ‬ ‫تورم اگرچه کند شده اما شیب حرکت کماکان در راستای‬ ‫وضعیت قبلی است و بنابراین ما کماکان با تراکم بیکاری‬ ‫و افزایش رکود مواجه هستیم در حالیکه تغییر این شرایط‬ ‫جزو یکی از الزامات و ضروریات اقتصاد مقاومتی اســت‪.‬‬ ‫تولید ملی اکنون همچون نهالی اســت که سر برافراشته‬ ‫اســت اما بخش هایی از ان دچــار ریزش برگ شــده که‬ ‫اگر ریشــه یابی و حل نشــود‪ ،‬ضربه بنیــادی وارد خواهد‬ ‫شــد و تبعات ناشــی از فقر و بیکاری جــدا از چالش های‬ ‫اقتصادی منجر به چالش های امنیتی و اجتماعی و ایجاد‬ ‫انحرافات خواهد شــد‪ .‬منطــق اقتصــاد مقاومتی توجه‬ ‫متمرکز روی تولید ملی اســت بنابراین با این شاخص اگر‬ ‫پیشرفت درون زا‬ ‫ایا اقتصاد مقاومتی ویژه شرایط تحریم است؟‬ ‫ناصر ایمانی‬ ‫‪2‬‬ ‫کارشناس سیاسی‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫می گیرد‪ ،‬رهبر معظم انقالب مجبور می شوند خود به صحنه‬ ‫بیایند و موردی شمارش کنند کمااینکه تمامی موارد موجود‬ ‫که توسط رهبر معظم انقالب از قبیل تولید داخلی‪ ،‬مبارزه‬ ‫با فساد‪ ،‬سیاســت های پولی و‪ ...‬بر شــمرده شده است‪،‬‬ ‫اثار جدی بر تصمیمات دولت خواهد داشت و همین امر‪،‬‬ ‫نگرانی ها را مضاعف می کند‪ .‬از دیگر سو باید گفت اقتصاد‬ ‫مقاومتی مربوط به ایران و اقتصاد ایران نیســت‪ ،‬کســی‬ ‫نباید تصور کنــد تنگنای اقتصادی در جمهوری اســامی‬ ‫ایران منجر به در پیــش گرفتن تئوری اقتصــاد مقاومتی‬ ‫شده است بلکه تمامی کشورهای جهان یعنی حتی انهایی‬ ‫که شــرایط ویژه و خاص اقتصادی ندارند و شبیه ما دوران‬ ‫تحریم را پشت سر نگذاشته اند و البته در شرایط منطقه ای‬ ‫چون امریکای التین و غرب اســیا هم هستند‪ ،‬برای رشد‬ ‫اقتصادی نیازمند توجــه به ظرفیت هــای داخلی اقتصاد‬ ‫هســتند‪ .‬یعنی در هیچ فرمول و تئــوری اقتصادی اتکا به‬ ‫ظرفیت های خارجــی وجود نــدارد‪ .‬ظرفیت های خارجی‬ ‫نوعی فروش سرمایه های نسل های اینده همچون نفت‪،‬‬ ‫مواد معدنی خاص و امثالهم محسوب می شود که استفاده‬ ‫نکردن از پتانســیل های موجود در داخل اعم از پتانسیل‬ ‫نیروی انســانی‪ ،‬مواد اولیه و انرژی و‪ ...‬در هر کشــوری‬ ‫باتوجه به ویژگی و شــرایط خود اســت چراکه هر کشوری‬ ‫به دنبال رشــد پایدار و دراز مدت اقتصادی است یعنی رشد‬ ‫اقتصادی هم باید پایدار و هم دراز مدت باشد و هر کشوری‬ ‫نیازمند رشــد اقتصادی پایدار و دراز مدت است‪ .‬منظور از‬ ‫پایدار این نیست که مدتی رشــد اقتصادی باال باشد و بعد‬ ‫رشد اقتصادی نزول کند بلکه یعنی حتی اگر‬ ‫کم است‪ ،‬پایدار نیز باشــد‪ .‬هیچ کشوری در‬ ‫جهان بدون توجــه به ظرفیت هــای داخلی‬ ‫اقتصاد نمی تواند اقتصادی دراز مدت و پایدار‬ ‫داشته باشد بنابراین مسائلی از قبیل توجه به‬ ‫ظرفیت های داخلی یا همان اقتصاد مقاومتی‬ ‫بحث های کلی است که تنها معطوف به ایران‬ ‫نخواهد بود‪ .‬با همه تفاسیر موجود می توان‬ ‫تبیین کرد که شعار اقتصادی‪ ،‬تئوری جدیدی‬ ‫برای کشــورهایی که دچار بحران منطقه ای‬ ‫هســتند‪ ،‬نیســت و یک حرف کلی محسوب‬ ‫می شــود که در این مورد می توان شــیلی را‬ ‫به عنوان یک کشور در امریکای جنوبی مثال‬ ‫زد که ان هــم برای رشــد اقتصــادی باید به‬ ‫اقتصاد داخلی متکی باشــد یا اینکه اینگونه‬ ‫نیست بگوییم راه اندازی ارتش و سپاه به دلیل‬ ‫اجبار جنگ تحمیلی بود‪ ،‬بنابراین اگر شما از‬ ‫ظرفیت های داخلی استفاده نکنید حتی شاهد‬ ‫سرمایه گذاری های خارجی هم نخواهید بود‬ ‫بنابراین ما هیــچ راه حلی نداریم جــز انکه به‬ ‫ظرفیت های داخلی توجه کنیم چراکه اقتصاد‬ ‫مقاومتــی یعنی اقتصــادی درون گــرا برای‬ ‫همه کشــورهایی که خواهان رشــد و توسعه‬ ‫اقتصادی پایدار هستند‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫بهترین و بیشــترین دلیل انتخاب شــعار سال جاری‬ ‫مبنی بر «اقتصاد مقاومتی‪ ،‬اقــدام و عمل» را رهبر معظم‬ ‫انقالب در ابتدای ســال توضیح داده و تببین کرده اند که‬ ‫همان توضیحات بنده و دیگــران را از تبیین چرایی چنین‬ ‫انتخابی کنــار می گذارد اما بر اســاس همان فرمایشــات‬ ‫رهبر انقــاب‪ ،‬مســاله وضعیت اقتصادی در ســال جاری‬ ‫به گونه ای اســت که کامال بر همه عرصه های دیگر سایه‬ ‫انداخته و این نشــان می دهد که نقطه اســیب کشورمان‬ ‫در ســال جاری همین مساله اقتصاد اســت که اگر در این‬ ‫عرصه موفقیت داشته باشــیم عرصه های دیگر نیز چون‬ ‫اجتماعی‪ ،‬فرهنگی و سیاست داخلی و خاجی تحت الشعاع‬ ‫قرار می گیرند‪.‬‬ ‫ســال جاری از لحاظ اقتصادی شرایط ویژه ای است‬ ‫چراکه فاکتورهای نگران کننده موجود در سال ‪ 94‬با دالیل‬ ‫و شرایط مشخص‪ ،‬در ســال ‪ 95‬با امار جدیدتر خودنمایی‬ ‫خواهد کــرد‪ .‬به طور مثال اگــر فرض کنیم امــار رکود و یا‬ ‫بیکاری رشــد تقریبا صفر یا پایین اقتصادی‬ ‫دارند اما در ‪ 95‬اثار خود را در عرصه اقتصادی‬ ‫نشان خواهد داد و در واقع تورم و بیکاری که‬ ‫در ســال ‪ 94‬وجود داشته اســت در سال ‪95‬‬ ‫بر اساس تحلیل های علم اقتصاد سنگین تر‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر بــه دلیل عــدم اجرای‬ ‫توافقات هسته ای توســط طرف های غربی‬ ‫و قیمت پایین نفت و فرســودگی که اقتصاد‬ ‫ما طی ســال های تحریم با ان مواجه بوده‪،‬‬ ‫وضعیت کلی اقتصاد ســنگین و سخت شده‬ ‫است‪ .‬فرضا مشاهده می شود برخی مسئوالن‬ ‫مربوطه‪ ،‬جدیت‪ ،‬اهتمام یا اعتقادی به مسائل‬ ‫اقتصــاد داخلی یــا درون گرایــی اقتصاد که‬ ‫اصطالحا اقتصاد مقاومتی نامیده می شود‪،‬‬ ‫ندارند که این نگرانی رهبر انقالب را دو چندان‬ ‫می کنــد؛ مطلبی کــه بارها در کالم ایشــان‬ ‫شنیده شده است و اینگونه نیست که به عنوان‬ ‫کالمی نو اکنون نگاشــته شــود‪ .‬حــال اگر‬ ‫شــرایط اقتصادی کشــور را با تفکــر موجود‬ ‫میان مســئوالن حاضر در عرصه اقتصادی و‬ ‫کشــور جمع کنید‪ ،‬نگرانی و اضطراب شکل‬ ‫خواهد گرفــت و اگر اثار زیبانبار این شــرایط‬ ‫اقتصادی در ســال های ‪ 95‬و ‪ 96‬کم شــود‪،‬‬ ‫از این مرحله به بعد شرایط اقتصادی بهتر خواهد شد‪ ،‬اما‬ ‫باید گفت به شخصه تاکنون مشاهده نکردم این دولت در‬ ‫خصوص اقتصاد مقاومتی راهکارهایــی را پیش بینی و به‬ ‫دســتگاه ها ابالغ و در نهایت میزان تحقــق ان را پیگیری‬ ‫کند و شاید هم افکار عمومی اطالعاتی از اقدامات دولت‬ ‫در این زمینه ندارند‪.‬‬ ‫وقتی عدم اقــدام عملی دولت را در کنــار اظهارنظر‬ ‫مسئوالن قوه مجریه در خصوص نوعی انتظار برای معجزه‬ ‫یا تحولی شــگرف در دوران پــس از برجــام می گذاریم‪،‬‬ ‫می بینیــم اقتصاد مقاومتی شــاهد این نیســت که دولت‬ ‫دســتور العمل هایی را به شــکل جزئی در حــوزه صنعت‪،‬‬ ‫کشــاورزی‪ ،‬خدمات و انــرژی ابالغ کرده باشــد و کم کم‬ ‫نگرانی ها افزایــش پیدا می کند‪ .‬اقتصــاد مقاومتی توجه‬ ‫به ظرفیت هــای داخلی اقتصاد برای پیشــرفت اســت و‬ ‫برشمردن موردی شــاخصه ها و تبیین دقیق این موارد در‬ ‫گام های مختلف توسط رهبر معظم انقالب وظایفی بوده‬ ‫که باید به صورت راهکار از سوی قوه مجریه و رئیس دولت‬ ‫بیان و یک یه یک با دســتور العمل جزئی به دستگاه های‬ ‫مربوطه ابالغ شود‪ ،‬اما زمانی که سیاستگذاری و برنامه های‬ ‫مدون ابالغ و اجرایی نمی شود یا دست و پا شکسته صورت‬ ‫به عملکرد دو ســال قبل نگاه کنیم اقدامــات و تالش ها‬ ‫به طور مطلوب قابل دفاع نیســت و باید بــه تولید ملی در‬ ‫جایگاه شاخص مقاوم ســازی پرداخت‪ .‬اقتصاد مقاومتی‬ ‫کاهش وابستگی های تهدید زا است به طوری که وابستگی‬ ‫اقتصاد یا درامد ملی دولت و کشور به نفت یکی از مصادیق‬ ‫اصلی وابستگی های تهدید زاست درحالیکه ما شاهد این‬ ‫کاهش وابســتگی که باعث ایجاد تحریم ها و فشار های‬ ‫بیرونی بودیم هنوز نیستیم و بنابراین کاهش وابستگی های‬ ‫تهدید زا یکی از معیارهای تشخیص عملکرد برای حرکت‬ ‫جهت اقتصاد مقاومتی است‪.‬‬ ‫‪17‬‬ ‫گفتارها‬ ‫ضرورت تولید‬ ‫اقتصاد مقاومتی در عمل بازگشت از شعارزدگی های جهانی شدن اقتصاد است‬ ‫دکتر حسین راغفر‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اقتصــاد مقاومتــی یعنی اقتصــادی کــه در مقابل‬ ‫فشــار های خارجی ضریب ایمنی باالیی داشــته باشــد و‬ ‫کشــورهای خارجی باعث اختالل در نظام اقتصاد داخلی‬ ‫کشــوری نشــوند و تاکید دوباره بر امر اقتصــاد مقاومتی‬ ‫به عنوان شعار سال ‪ ،95‬بیش از هر چیز اهمیت اقتصاد را‬ ‫نشان می دهد که فراتر از مرزهای اقتصادی است و اثاری‬ ‫اجتماعی و سیاسی به دنبال خواهد داشت‪.‬‬ ‫ضمن اینکه جهت گیری خصمانه دولت های غربی به‬ ‫ایران هم نشان می دهد که به مسائل پسا تحریم نمی توان‬ ‫چندان امیدوار بود و باید بر اقتصاد داخلی بیشتر تاکید ورزید‬ ‫بنابراین برگزیدن شــعار اقتصادی با پسوند و پیشوند جدید‬ ‫تنها حکایت از پیروی سیاست های اقتصادی در عمل دارد‬ ‫و شاید بتوان گفت اصلی ترین محور است‪.‬‬ ‫از دیگر سو باتوجه به موقعیت خطیر کشور و اقتصاد‬ ‫داخلی در اقتصاد جهانی و ارتباطاتی که به نظر نمی رســد‬ ‫چشم انداز کوتاه مدت به این روابط باشــد تاکید بیشتر بر‬ ‫نقش عوامل داخلی صورت می گیرد‪.‬‬ ‫به ویژه دو عنصر تولید در داخل و ارتقای بهره وری که‬ ‫محور اصلی اقتصاد مقاومتی محسوب می شود و می تواند‬ ‫اقتصاد را در مقابل اسیب های خارجی مقاوم کند بنابراین با‬ ‫در نظر گرفتن دو محور کلیدی ذکر شــده‪ ،‬مفاهیم موجود‬ ‫باید تبدیل به سیاست های عملی شوند و در روزمرگی های‬ ‫زندگی مردم و شاخصه های اقتصادی خود را نشان دهند‪.‬‬ ‫بــا توجه بــه روند سیاســت ها و خــروج تعــدادی از‬ ‫بنگاه های اقتصادی به رغم وجود زیر ســاخت های الزم‪،‬‬ ‫راه حل عملی جهت تحقــق امر اقتصــاد مقاومتی تاکید‬ ‫بر افزایش ظرفیت هــای تولید داخلی و احیا بخشــی این‬ ‫مهم است کمااینکه صدها نفر از شاغلین به دلیل تعطیلی‬ ‫این بنگاه هــای اقتصادی کنار گذاشــته شــدند و اکنون‬ ‫چگونگــی فعال ســازی ایــن بنگاه هایی کــه پیش تر نیز‬ ‫ســرمایه گذاری های کافی هم بر ان انجام گرفت‪ ،‬امری‬ ‫ضروری اســت و این فعال ســازی نیازمند کارگروهی است‬ ‫تا ان دســته از بنگاه هایی که قابلیت فعال شدن را دارند‪،‬‬ ‫شناسایی کنند هرچند که تاکید باید بر بخش های مولد باشد‬ ‫تا هم نیروی کار ایجاد شود و هم تولید رونق بخشی یابد تا‬ ‫تولید و اشتغال را کنار یکدیگر داشته باشیم‪.‬‬ ‫سیاســت های اقتصادی که بــه ویژه بعــد از جنگ‬ ‫تحمیلی در ایران دنبال کرده ایم‪ ،‬سیاست هایی نبوده است‬ ‫که به صنعتی شدن کشور کمک کند و این باعث می شود‬ ‫که کشور در مقابل فشارهای خارجی نتواند استقالل رای و‬ ‫تصمیم گیری را در داخل خود حفظ کند‪.‬‬ ‫شــکنندگی اقتصــاد ما به خصــوص بعــد از اعمال‬ ‫تحریم هــا علیه ایــران از هــر زمان دیگری مشــخص تر‬ ‫می شود و علت این است صنایعی که ما ساخته ایم‪ ،‬صنایعی‬ ‫نبوده اند که به اســتقالل کشــور کمک کننــد و در مقابل‬ ‫فشــارها و افزایش قیمت ارز ما شــاهدیم که عین فشارها‬ ‫دقیقا روی قیمت کاالها تاثیر می گذارد‪.‬‬ ‫اقتصاد مقاومتی به معنای کاهش کاالهای وارداتی‬ ‫لوکس است و انتظار می رود دولت مخارج الزم را در رابطه با‬ ‫بخش عمومی و خدمات عمومی از قبیل اموزش‪ ،‬سالمت‪،‬‬ ‫حملونقلعمومیوبهبودکیفیتمحیطزیستانجامدهد‬ ‫تا زیر ساخت اقتصاد مقاومتی شکل گیرد‪ ،‬چراکه اقتصاد‬ ‫مقاومتی باید به فکر رفع موانع تولید کنندگان داخلی باشد‬ ‫و در مقابل از واردات کاالهای لوکس و کیفیت نامناســب‬ ‫کشــورهایی چون هند و چین و ترکیه کــه ضد تولید داخل‬ ‫اســت‪ ،‬جلوگیری به عمل اورد که در صــورت مقاومت در‬ ‫برابر واردات این قبیل کاالها‪ ،‬تولید کنندگان داخلی فعال‬ ‫می شوند‪ ،‬کمااینکه بنگاه های تولیدی و اقتصادی دولت‬ ‫باید برای بهره وری فعاالن اقتصادی به فکر باشند‪.‬‬ ‫حضــور ســرمایه گذاران داخلــی در عرصه هــای‬ ‫اقتصادی و رونــق اقتصادی باعث توســعه و اســتقالل‬ ‫اقتصادی می شــود‪ .‬چند ســال گذشــته به دلیــل از بین‬ ‫شــکنندگی اقتصاد ما به خصوص بعد از‬ ‫اعمال تحریم ها علیه ایــران از هر زمان‬ ‫دیگری مشــخص تر می شود و علت این‬ ‫است صنایعی که ما ساخته ایم‪ ،‬صنایعی‬ ‫نبوده اند که به استقالل کشور کمک کنند‬ ‫و در مقابل فشــارها و افزایش قیمت ارز‬ ‫ما شاهدیم که عین فشــارها دقیقا روی‬ ‫قیمت کاالها تاثیر می گذارد‪.‬‬ ‫رفتن ســرمایه های داخلی شاهد کاهش ســرمایه گذاری‬ ‫در بخش های مختلف اقتصاد بوده ایم و کشــور در مقابل‬ ‫فشــار اقتصادی اســیب پذیرتر شده اســت و وابستگی بر‬ ‫واردات را شاهد بوده ایم از این رو نقش مردم در کنار حضور‬ ‫سرمایه گذاران داخلی به توســعه فعالیت های اقتصادی‬ ‫کمک می کند و بخش تولید وارد چرخه اقتصادی می شود‪.‬‬ ‫بنابراین در چنین فرایندی اســت که می توان انتظار‬ ‫این را داشــت که مردم حضور گســترده ای داشته باشند‪.‬‬ ‫ســرمایه های کوچک مردم در فرایند صنعتی شــدن باید‬ ‫حضور موثر داشته باشند و اصوال نقش دولت ها تنها تنظیم‬ ‫فراینــد و فراهم اوردن فرصت ها نیســت بلکــه باید برای‬ ‫حضور مردم و مشارکت گسترده تر در اقتصاد کشور تالش‬ ‫کنند‪.‬یکی از مقدمات اساســی که دولــت باید انجام دهد‬ ‫تا مشکالت اقتصادی تسهیل شود مشــارکت مردم برای‬ ‫تحقق اقتصاد مبتنی بر تولید است‪.‬‬ ‫مشــکل اصلی اقتصاد مــا فقدان نهادهــای حامی ‬ ‫توسعه است‪ .‬ما دسته ای از نهادهایی را داریم که ضرورت‬ ‫توسعه هستند‪ .‬باید گفت دستگاه قضایی اصلی ترین نهاد‬ ‫برای توسعه اســت‪ .‬مثال همین االن هزاران مورد تعرض‬ ‫به زمین های بخش هــای خصوصی و عمومی مشــاهده‬ ‫می شود ‪.‬‬ ‫نظام مالیاتی ما به شــکل درستی کار نمی کند؛ نظام‬ ‫اموزشی ما به درستی عمل نمی کند؛ اینها نهادهای اصلی‬ ‫هستند‪ .‬در عوض نهادهای غیررسمی که زیاد هم هستند‪،‬‬ ‫نهادهای ضد توسعه هستند که کارکرد دون پروری‪ ،‬تملق‬ ‫و فســاد دارند‪ .‬اینها اصلی ترین موانع توسعه هستند و اگر‬ ‫کســی نقد می کند بالفاصله به وی برچسب می زنند و ناقد‬ ‫اصال فضایی برای دفاع ندارد‪.‬‬ ‫به هر حال باید گفت ادامه وضعیت کنونی خطرناک‬ ‫است و در این صورت ظرفیت تولید در کشور به شدت اسیب‬ ‫خواهد خورد و حتی شاید تولید در کشور متوقف شود چراکه‬ ‫تنها منبع اصلی درامد نفــت خواهد شــد و اینگونه جامعه‬ ‫اســیب پذیر و فقیر و منجر به کاهش نابرابری می شــود و‬ ‫این امر رشد نا ارامی های سیاسی را به دنبال دارد اما رجعت‬ ‫به داخل کشــور و توجه به ظرفیت های داخلی امری مهم‬ ‫است تا از شعارزدگی های جهانی شدن اقتصاد و سقوط در‬ ‫تله های جهانی شدن جلوگیری کنیم‪ ،‬در غیر این صورت‬ ‫باید به انتظار تبعات سیاســی و اجتماعــی در پی وضعیت‬ ‫سیاست های اقتصادی باشیم‪.‬‬ ‫انقالب فکری‬ ‫گفتارها‬ ‫لزوم بازخوانی نامه رهبر انقالب به جوانان اروپایی‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫انها نسبت به وقایع جاری در جهان است‪ .‬پیش شرط تحقق‬ ‫این مساله‪ ،‬رهاســازی ذهن جوان اروپایی از کانالیزه شدن‬ ‫در مجاری خبری و تبلیغاتی و رسمی غرب و هدایت فکری و‬ ‫عینی انها در مجرایی به دور از مهندسی اخبار و وقایع توسط‬ ‫نهادهای رسمی و خبری غرب است‪ .‬در اینجا ما با مواجهه‬ ‫بدون واســطه «مخاطب» بــا «حقایق» و درک مســتقیم‬ ‫وی از حقایق و موضوعات رو به رو خواهیم شد‪ .‬این همان‬ ‫خط قرمزی است که غرب از زیر پا گذاشته شدن ان توسط‬ ‫جوانان خود به شدت هراسان است‪.‬‬ ‫‪ -4‬هر اندازه زمان می گذرد‪ ،‬ضرورت ترویج‪ ،‬بازخوانی‪،‬‬ ‫تئوریزه کردن مفاهیم و مولفه های مورد تاکید قرار گرفته در‬ ‫دو نامه مقام معظم رهبری و تطبیق ان با مصادیق جاری در‬ ‫نظام بین الملل بیشترمی شود‪ .‬ذهن تشنه و جویای حقیقت‬ ‫جوانان سرتاسر دنیا نســبت به درک و لمس واقعیاتی که در‬ ‫جهان پیرامونی انها در جریان است‪ ،‬ترجمانی از نیاز فطری‬ ‫و ذاتی جوانان نسبت به فهم صحیح و جامع حقیقت است‪.‬‬ ‫در قســمت پایانی نامه دوم مقام معظم رهبــری خطاب به‬ ‫جوانان اروپایی (که جان کالم ایشــان محسوب می شود)‬ ‫امده است‪« :‬من از شما جوانان می خواهم که بر مبنای یک‬ ‫شناخت درست و با ژرف بینی و استفاده از تجربه های ناگوار‪،‬‬ ‫بنیان هاییکتعاملصحیحوشرافتمندانهراباجهاناسالم‬ ‫پی ریزی کنیــد‪ .‬در این صورت‪ ،‬در اینــده ای نه چندان دور‬ ‫خواهید دید بنایی که بر چنین شــالوده ای استوار کرده اید‪،‬‬ ‫ســای ه اطمینان و اعتماد را بر ســر معمارانش می گستراند‪،‬‬ ‫گرمای امنیت و ارامش را به انان هدیه می دهد‪ ،‬و فروغ امید‬ ‫به اینده ای روشن را بر صفح ه گیتی می تاباند‪».‬‬ ‫در نهایت اینکــه «پرسشــگری» و «اعتراض» طی‬ ‫ســال های اخیر ظهــور و بــروز ویــژه ای در جوامــع غربی‬ ‫داشته اســت‪ .‬با این حال این پرسشگری بیشــتر از سوی‬ ‫روزنامه نگاران‪ ،‬جامعه شناسان و در مواردی بسیار اندک از‬ ‫سوی سیاستمداران مستقل صورت می گیرد‪ .‬اگرچه هنوز‬ ‫جای «جوانان پرسشگر غربی» در بسیاری از اوردگاه های‬ ‫اجتماعی و سیاســی خالی است اما طی ســال های اخیر و‬ ‫افزایش تمایل ملت های غربی نســبت به در هم شکستن‬ ‫ساختارهایسنتیاروپا ونوعیورودبهدوران«پروتستانتیسم‬ ‫اجتماعی نوین» در مقابل «ســلطنت نهادهای رســمی در‬ ‫غرب»‪« ،‬جوان غربی» بیش از هر دوران دیگری «نیاز به‬ ‫تغییر» را حس می کند‪ .‬اگاهی و پرسشــگری دو مولفه ای‬ ‫هســتند که این احســاس نیاز را از درون فضای بسته ذهن‬ ‫خارج کرده و وارد عرصه زندگی اجتماعی جوان غربی کرده‬ ‫است‪....‬‬ ‫گفتارها‬ ‫هر اندازه زمان سپری می شود اروپای واحد در معرض‬ ‫دگردیسی امنیتی‪ ،‬سیاســی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی بیشتری‬ ‫قرار می گیرد‪ .‬در این میان جوانان اروپایی نسبت به تحوالت‬ ‫پیرامونیخوددرقالبیکمعمامی نگرند‪.‬هم اکنونبهترین‬ ‫زمان بــرای بازخوانی نامه مقــام معظم رهبری بــه جوانان‬ ‫امریکای شــمالی و اروپا فرا رسیده است ؛ نامه ای که بیانگر‬ ‫درکونگرشیعمیقنسبتبهتحوالتجاریدرجهانغرب‬ ‫اســت‪ .‬تحوالتی که اخیرا در اروپای واحد به وقوع پیوسته‬ ‫اســت ضرورت بازخوانی نامه مقام معظــم رهبری خطاب‬ ‫به جوانان اروپا و امریکای شمالی را دو چندان می سازد‪.‬‬ ‫هشتماذرماهسالگذشته‪،‬رهبرمعظمانقالباسالمی‬ ‫نامه دوم خود را خطاب به جوانان اروپا و امریکای شــمالی‬ ‫منتشــر کردند‪ .‬در ان نامه بر محورهای مهــم‪ ،‬تاثیرگذار و‬ ‫بنیادینــی مانند لزوم همفکــری در خصوص درد مشــترک‬ ‫تروریســم‪ ،‬تضاد سیاســت های غربی در نظام بین الملل‪،‬‬ ‫ریشه های واقعی خشــونت در غرب‪ ،‬نتایج زیانبار تحمیل‬ ‫فرهنگ غرب بر سایر کشورها‪ ،‬لزوم پرهیز از رفتار ظالمانه‬ ‫با مسلمانان‪ ،‬دلیل جذب برخی اروپایی ها توسط گروه های‬ ‫تروریستی و‪ .....‬تاکید شده است‪ .‬هر اندازه زمان می گذرد‪،‬‬ ‫نکات و محورهایی که در نامه مقام معظم رهبری به جوانان‬ ‫غربی مورد تاکید قرار گرفته است‪ ،‬اهمیت و عینیت بیشتری‬ ‫پیدا می کند‪ .‬به عبارت بهتــر‪ ،‬در برهه حســاس فعلی ما با‬ ‫عینیت یافتن نگرانی ها‪ ،‬دغدغه ها و در نتیجه اهمیت یافتن‬ ‫راهکارهای معظم له برای مقابله بــا وضعیت موجود و گذار‬ ‫به وضعیت مطلوب مواجه هســتیم‪ .‬بازخوانــی نامه مقام‬ ‫معظم رهبری‪ ،‬نه تنها نیاز امروز جوانان اروپایی و امریکای‬ ‫شمالی‪،‬بلکهنیازامروزجوانانجویایحقیقتدرسرتاسردنیا‬ ‫محسوب می شود‪ .‬با این حال باید به جوانان غربی حق داد‬ ‫که به واسطه عملیات پیچیده رسانه ای و تبلیغاتی نهادهای‬ ‫رسمی در اروپا و امریکا‪ ،‬اساســا در عمل به انها اجازه درک‬ ‫حقایق و وقایع جاری در جهان داده نشده است‪ .‬هم اکنون‪،‬‬ ‫این احساس نیز بیشتر از سوی جوانان غربی درک می شود‬ ‫زیرا پدیده ها و وقایع پیرامونی انها روز به روز پیچیده تر و توان‬ ‫بازی رسانه ای غرب در تحریف حقایق بین المللی و تحریف‬ ‫اینوقایعروزبهروزبیشترتحلیلمی رود‪.‬امروززمانمواجهه‬ ‫رسمیجوانغربیباحقایقیاستکهموردتحریف‪،‬تکذیب‪،‬‬ ‫اغراق و سانسور نهادهای دولتی و رسانه ای در امریکا و اروپا‬ ‫قرار گرفته اند‪.‬‬ ‫هم اکنون با گذشت حدود چهار ماه از انتشار نامه دوم‬ ‫مقام معظم رهبری به جوانان اروپایی و امریکای شــمالی‪،‬‬ ‫زمان بازخوانی ایــن نامه برای مخاطبان اصلــی این نامه و‬ ‫انتقال پیام های ارزشــمند ان برای جوانان ساکن در غرب‬ ‫فرا رسیده است‪ .‬در این خصوص هر یک از دلسوزان انقالب‬ ‫اسالمی باید به عنوان یک نیروی محرکه و به مثابه رسانه ای‬ ‫پویادرانتقالاینپیام هاعملکنند‪.‬هراندازهزمانمی گذردو‬ ‫برشدتوپیچیدگیتحوالتبین المللیافزودهمی شود‪،‬این‬ ‫احساس نیاز بیش از پیش متجلی می شود‪.‬‬ ‫در این خصوص نکاتی وجود دارد که باید نسبت به ان‬ ‫توجهی ویژه داشته باشیم‪:‬‬ ‫‪ -1‬با تشدید بحران تروریسم و نقش دولت های غربی‬ ‫در تحوالت خونین منطقه و جهان‪ ،‬هم اکنون زمان واکاوی‬ ‫و تحلیل منازعات جاری در نظام بین الملل فرا رسیده است‪.‬‬ ‫تاکنون غرب در صدد بوده است با ارائه ادرس ها و نشانه های‬ ‫نادرستازبحران هایامنیتیدرسطحمنطقهوجهان‪،‬چهره‬ ‫خود را به عنوان مولد این بحران ها کتمان کرده و خود را در‬ ‫کسوت حالل بحران های امنیتی در جهان مورد شناسایی‬ ‫افکارعمومیدنیاقراردهد‪.‬ایندرحالیاستکهواشنگتنو‬ ‫ناتوبه عنوان«تروریسممولد»وگروه هایتکفیریبه عنوان‬ ‫«تروریسمبرخاستهازسیاست هایمنطقه ایغرب»تکمیل‬ ‫کننده پازل خطرناکی هســتند که امروز مشاهده تصویران‬ ‫دل هر انسان ازاده ای را به درد می اورد‪ .‬یکی از اصلی ترین‬ ‫پیام های نامه مقام معظم رهبری به جوانان اروپایی‪ ،‬تامل‬ ‫در خصوص پدیده تروریسم است‪ .‬در این نامه‪ ،‬مقام معظم‬ ‫رهبری به ایجاد تفکیک میان تروریسم بد و تروریسم خوب‬ ‫از ســوی نهادها و دولت های غربی اشاره کرده اند‪.‬واقعیت‬ ‫امر این است که غرب نه تنها مواجهه‪ ،‬بلکه توصیف خود از‬ ‫تروریسمرامشروطبهنحوهقرارگرفتناندرنقشهراهامریکا‬ ‫وناتودرمنطقهوجهانمی داند‪.‬درستبرهمیناساساست‬ ‫که اگر داعش در محدوده جهان اســام دست به عملیات‬ ‫زده‪ ،‬بکشد‪ ،‬کشته شــود و میلیون ها انسان را اواره و بی پناه‬ ‫سازد مصداق «تروریسم خوب» و اگر در خاک اروپا دست‬ ‫به عملیات انتحاری بزند به عنوان تروریسم بد مورد شناسایی‬ ‫قرارمی گیرد‪.‬دراینجامابادوقرائتواحدازیکپدیدهمواجه‬ ‫هستیموعیاروخط کشیاینقرائتوقضاوت‪،‬منافعتوسعه‬ ‫طلبانه غرب در جهان است‪.‬‬ ‫‪ -2‬ایاالت متحــده امریــکا و ناتــو میــان عملیــات‬ ‫اســتراتژیک و تاکتیکی خود در منطقه و بازی رســانه ای و‬ ‫تبلیغاتی در راستای وارونه نمایی حقایق موجود در نزد افکار‬ ‫ی برقرار ساخته اند‪ .‬بی دلیل نیست‬ ‫عمومی ارتباط مستقیم ‬ ‫که مقام معظم رهبری در ســال های گذشته مفهوم ناتوی‬ ‫فرهنگیرابهصورتیجدیمطرحکردند‪.‬به عنوانمثال‪،‬ناتو‬ ‫و اتحادیه اروپا طی روزهای اخیر‪ ،‬مشغول مانوری تبلیغاتی‬ ‫و رســانه ای روی موضوع حضور پناهجویان و مهاجرین در‬ ‫کشورهای خود هســتند‪ .‬تمرکز افکار عمومی روی چرایی‬ ‫و حتی چگونگی ایجاد این بحــران‪ ،‬خط قرمز ناتو و اروپای‬ ‫واحد محسوب می شــود‪ ،‬زیرا در این صورت ذهن شهروند‬ ‫اروپایی متوجه واقعیتی تلخ به نــام «عواقب حمایت غرب‬ ‫از تروریســم تکفیری» می شــود! مقامات غربی این روزها‬ ‫به گونه ای در خصوص بحران مهاجرین سخن می گویند که‬ ‫گویاپناهجویانموردلطفکشورهایاروپاییقرارگرفتهوبه‬ ‫دامان اروپا پناه اورده اند! با این حال مقامات رسمی در غرب‬ ‫هرگز نسبت به چرایی وقوع این پدیده و نقش سیاست های‬ ‫امنیتی خطرناک خود در خلق این پدیده تلخ سخنی به میان‬ ‫نمی اورند‪.‬‬ ‫‪« -3‬ذهــن» و «عیــن» دو مقوله ای هســتند که اگر‬ ‫میان انها پیوندی منطقی و عقالنی برقرار شود‪ ،‬سخت ترین‬ ‫و غامض تریــن پدیده ها و موضوعات قابــل درک و تحلیل‬ ‫خواهد شد‪ .‬یکی از اســتراتژی های تبلیغاتی و روانی غرب‬ ‫طی دهه های متمادی گذشــته‪ ،‬تفکیک میــان ذهنیت و‬ ‫عینیت پذیری مخاطبان و شــهروندان خود بوده اســت‪ .‬بر‬ ‫این اساس همواره میان انچه در واقعیات رخ می دهد و انچه‬ ‫به عنوان واقعیت در ذهن شــهروندان اروپایی و امریکایی‬ ‫نقشمی بنددفاصلهوشکافیعمیقوجوددارد‪.‬اینشکاف‬ ‫عمیق محصول سانسور‪ ،‬ســکوت‪ ،‬وارونه نمایی و اغراق و‬ ‫دیگرتکنیک هایدخیلدرانحرافافکارعمومیازواقعیات‬ ‫بوده است‪ .‬یکی از اثار و برکات دو نامه مقام معظم رهبری‪،‬‬ ‫دعوتجواناناروپایینسبتبهیکپارچه سازیذهنیوعینی‬ ‫‪19‬‬ ‫گفتارها‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫سمیه همایون روز‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫دونالد ترامپ دوست دارد دالوری خود را به رخ زنان‬ ‫بکشد‪ .‬او که زنان پرزرق و برق و ماجراهای رمانتیک زیادی‬ ‫داشته‪ ،‬در رقابت های انتخابات ریاست جمهوری امریکا نیز‬ ‫به دنبال ان است تا خودی به زنان نشان دهد‪.‬‬ ‫امــا او در میــان زنان شــانس موفقیت اندکــی دارد‬ ‫زیرا طبــق نظرســنجی اخیر شــبکه خبری ســی بی اس و‬ ‫نیویورک تایمــز‪ ،‬از هر چهار زن‪ ،‬ســه نفــر او را نامطلوب‬ ‫قلمداد می کنند‪.‬‬ ‫اکنون به نظر می رسد ترامپ قصد دارد بعد از یکسری‬ ‫اشتباهات‪ ،‬با وارد کردن همسر خود «مالنیا» به رقابت های‬ ‫انتخاباتی‪ ،‬حمایت زنان از خــود را افزایش دهد‪ .‬از این رو‬ ‫بود که خانم ترامپ دوشنبه شــب گذشته به اخرین تجمع‬ ‫انتخاباتی همسر خود در ایالت ویسکانسین پیوست‪.‬‬ ‫او حدود یک دقیقه با قرائت از روی متن‪ ،‬از همســر‬ ‫خود به عنوان «یــک مذاکره کننده بــزرگ» و «یک رهبر‬ ‫بزرگ» یاد کرد و گفت‪« :‬مهم نیست شما چه کسی هستید‪،‬‬ ‫زن هستید یا مرد‪ ،‬او با همه یکسان برخورد می کند‪ ».‬مالنیا‬ ‫اضافه کرد‪« :‬همان طور که می دانید اگر به او حمله شود‪،‬‬ ‫‪ 10‬برابر شدیدتر واکنش نشان می دهد‪ .‬او یک جنگجوست‬ ‫و اگر شما او را به عنوان رئیس جمهور انتخاب کنید‪ ،‬او برای‬ ‫شما و کشور ما مبارزه می کند‪».‬‬ ‫روزنامه نیویورک تایمز نوشت‪ ،‬البته خانم ترامپ مایل‬ ‫به حضور در چنین صحنه هایی نیســت‪ ،‬زیــرا همان طور‬ ‫که ترامپ قبــا گفته بود‪ ،‬مالنیا مایل نبوده شــوهرش در‬ ‫رقابت های انتخابات ریاست جمهوری امریکا حضور یابد‪.‬‬ ‫اما او اخیــرا به دنبال اقــدام طرفداران «تد کــروز» رقیب‬ ‫جمهوریخواه ترامپ‪ ،‬در انتشار عکسی برهنه از او که متعلق‬ ‫به دوران پیش از ازدواجش با دونالد بوده است‪ ،‬در کانون‬ ‫توجه قرار گرفت‪ .‬ترامپ هم با انتشار عکسی از همسر خود‬ ‫در کنار تصویر ناخوشایندی از «هایدی» همسر «تد کروز»‬ ‫به این اقدام واکنش نشان داد؛ کاری که انتقادات فراوانی‬ ‫را به همراه داشــت و او را در نهایت وادار ساخت این اقدام‬ ‫را «اشتباه» بخواند‪.‬‬ ‫در واقع‪ ،‬ترامپ اخیرا بــه زنان زندگی خود روی اورده‬ ‫تا به او کمک کنند بتواند‪ ،‬با این ادعا که وی «زن ســتیز»‬ ‫اســت‪ ،‬مقابله کند‪ .‬او بارها مالنیــا و «ایوانکا» دختر خود‬ ‫را به رقابت هــای انتخاباتی فراخوانده تا بگویند در پشــت‬ ‫صحنه‪ ،‬این انها هستند که او را تشــویق می کنند در شان‬ ‫یک رئیس جمهور رفتار کند‪.‬‬ ‫در همین راستا بود که او یکشــنبه گذشته خطاب به‬ ‫جمعیتیکه برایشنیدنسخنانش جمعشده بودند‪ ،‬باتقلید‬ ‫صدای مالنیا بیان کرد‪« :‬همسر من دوباره گفت‪« :‬عزیزم‪،‬‬ ‫تو بی نظیر و بسیار باهوش هســتی‪ .‬بنابراین رئیس مابانه‬ ‫رفتار کن‪ .‬این کار برای تو اسان است‪ ».‬من هم به او گفتم‬ ‫عزیزم‪ ،‬می دونی‪ ،‬من اول باید در انتخابات پیروز شوم‪».‬‬ ‫نیویورک تایمز نوشــت‪ ،‬تصمیم ترامپ برای کمک‬ ‫طلبیدن از مالنیا بعد از ان صورت گرفت که او در هفته های‬ ‫اخیر در برخی مسائلی که می توانند به نگرش زن ها درباره‬ ‫او‪ ،‬در دور نهایی انتخابات با هیالری کلینتون اسیب وارد‬ ‫کنند‪ ،‬دچار لغزش و اشتباه شده است‪.‬‬ ‫ترامپ هفته گذشــته در مصاحبه با «کریس متیو»‬ ‫مجری شــبکه خبری ان بی ســی گفت‪ ،‬اگر ســقط جنین‬ ‫غیرقانونی اعالم شود‪ ،‬زنانی که مرتکب این اقدام شوند‪،‬‬ ‫باید مجازات شوند‪.‬‬ ‫استراتژیترامپ‬ ‫تالش برای جذب حمایت زنان امریکایی‬ ‫در پی این سخنان‪ ،‬ترامپ با سیلی از انتقادات مواجه‬ ‫شد که او را مجبور کرد ســخنانش را اصالح کند و بگوید‪،‬‬ ‫مدیریت و کنترل ســقط جنین باید در اختیار ایالت ها باشد‬ ‫و به جای مجازات زنانی که دســت به سقط جنین می زنند‪،‬‬ ‫باید پزشکانی که این کار را عملی می کنند‪ ،‬مسئول شناخته‬ ‫شوند‪.‬‬ ‫رقیبــان اقــای ترامــپ در اردوگاه جمهوریخــواه و‬ ‫دموکرات نیز به ســخنان او واکنش نشان دادند‪ .‬هیالری‬ ‫کلینتون در توئیتی سخنان او را «وحشتناک» توصیف کرد‪.‬‬ ‫تد کروز هم حزبی و رقیب او نیز اظهار داشــت‪ « :‬بار دیگر‬ ‫دونالد ترامپ نشان داد او جدی به موضوعات فکر نمی کند‬ ‫و برای جلب توجه هر چیزی می گوید‪».‬‬ ‫ســخنان ترامپ از ســوی حامیان حق سقط جنین و‬ ‫همچنین حامیان حق زندگی که مخالف سقط جنین هستند‬ ‫نیز مورد انتقاد قرار گرفت‪.‬‬ ‫روزنامه نیویورک تایمز در ادامه نوشــت‪ ،‬همســران‬ ‫نامزدهای رقابت های انتخاباتی اغلب صرفا در تجمع های‬ ‫انتخاباتی به عنوان شاهد حضور می یابند اما تیم انتخاباتی‬ ‫ ترامپ بر این باور است مالنیا ترامپ ‪ 45‬ساله می تواند به‬ ‫بهبود وجهه شوهرش کمک کند‪ .‬او نخستین بار ماه فوریه‬ ‫بود که در کارولینای جنوبی در رقابت های انتخاباتی شرکت‬ ‫کرد؛ درســت زمانی که اقای ترامپ به خاطــر انتقادات از‬ ‫ســخنان مبارزاتی خود‪ ،‬به تلطیف وجهه اش نیاز داشت‪.‬‬ ‫«ایوانکا» دختــر ترامــپ نیز به رغــم بــارداری در برخی‬ ‫رقابت های انتخاباتی پدرش حضور یافته است‪.‬‬ ‫اهمیت ماجرا بــرای ترامپ به حدی اســت که حتی‬ ‫همسر اولش‪« ،‬ایوانا» که مادر ســه فرزند بزرگتر اوست‪،‬‬ ‫به نفع این نامزد جمهوریخواه سخن گفته و در مصاحبه با‬ ‫«نیویورک پست» به تمجید از دونالد پرداخته و گفته ترامپ‬ ‫با او دوســتانه رفتار می کند! ایوانا در ایــن گفت وگو اظهار‬ ‫داشته‪ ،‬او هنوز به همسر سابق خود مشاوره می دهد و برای‬ ‫مالنیا ارزوی بهترین هــا را دارد و همچنین گفته «ترامپ‬ ‫زن ها را دوســت دارد هر چند که یک فمنیســت نیست»‪.‬‬ ‫نکته جالب اینجاست که سخنگوی «ایوانا ترامپ» بعدها با‬ ‫روزنامه نیویورک پست تماس گرفت و گفت‪« :‬اقای ترامپ‬ ‫فمینیست است»‪ .‬او بار دیگر تماس گرفت و اظهار داشت‪:‬‬ ‫«او فمنیست نیســت» و بار اخر با دفتر این روزنامه تماس‬ ‫گرفت و گفت‪« :‬ترامپ فمنیست است»!‬ ‫«کتی پاکر» موســس کمپیــن ضد ترامپ می گوید‬ ‫ ترامپ برای جــذب حامیان زن به چیزی بیشــتر از حضور‬ ‫همسرش در رقابت های انتخاباتی نیاز دارد‪ .‬وی در این باره‬ ‫اظهار داشــت‪« :‬شــما اعتبار ویــژه ای کســب نکرده ای‬ ‫زیرا همسر شــما‪ ،‬شما را دوســت دارد‪ .‬موضوع ازاردهنده‬ ‫درباره این فرد این است که او نژادپرســت است و قائل به‬ ‫تبعیض جنسیتی اســت و این مشکل‪ ،‬با ســخنرانی یک‬ ‫سیاهپوست در نشست های انتخاباتی او یا حضور همسرش‬ ‫در رقابت های انتخاباتی حل نمی شود‪».‬‬ ‫نیویورک تایمز نوشت‪ ،‬اما به نظر می رسد اقای ترامپ‬ ‫به پتانسیل همسر خود هم به عنوان محرک و مشوق و هم‬ ‫به عنوان بانوی اول امریکا ایمان دارد‪ .‬از این روست که در‬ ‫تجمع انتخاباتی یکشنبه شب‪ ،‬نشانی را به نمایش گذاشت‬ ‫که روی ان نوشته شده بود «مالنیا بانوی اول»‪ .‬او سپس‬ ‫به تمجید همسر خود پرداخت و گفت‪« :‬او بانوی اول بزرگی‬ ‫خواهد شد و این زیباست‪».‬‬ ‫ترام‬ ‫عد م محبوبیــت نامــزد جنجالــی انتخابــات‬ ‫ریاســت جمهوری امریکا بی علت نیســت‪ .‬او چه پیش از‬ ‫حضــور در رقابت های انتخاباتــی امریکا و چــه بعد از ان‬ ‫ســخنان نیش داری را علیه زنــان در حوزه های مختلف بر‬ ‫زبان اورده است که مجموع این عوامل باعث کاهش شدید‬ ‫میزان محبوبیت او میان این گروه از شهروندان امریکایی‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫چنــدی پیــش بــود کــه روزنامــه «کریســتین‬ ‫ســاینس مانیتور»‪ ،‬نتایج نظرســنجی هایی را منتشر کرد‬ ‫که نشــان می داد زنان امریکایی به دونالــد ترامپ‪ ،‬نامزد‬ ‫جمهوریخواهان عالقــه ای ندارند‪ .‬این امــار حتی درون‬ ‫حزب جمهوریخواه نیز صادق بود و به نظر می رسد درصورت‬ ‫برگزاری انتخابات در دور پایانی میان هیالری کلینتون از‬ ‫حزب دموکرات و دونالد ترامپ از حزب جمهوریخواه‪ ،‬نامزد‬ ‫حزب جمهوریخواه با شکســتی بزرگ مواجه شود و علت‬ ‫این مساله نیز می تواند عدم محبوبیت وی میان زنان باشد‪.‬‬ ‫از جملــه اقدامــات تحریک کننده ترامــپ می توان‬ ‫به ســخنان او درباره رقیب دموکراتش اشــاره کرد‪ .‬ترامپ‬ ‫در یکــی از کمپین های انتخاباتــی خود در گرانــد راپید‪،‬‬ ‫از الفاظی نامناســب برای شکســت هیالری کلینتون در‬ ‫انتخابات درون حزبی ســال ‪ 2008‬در مقابل باراک اوباما‬ ‫اســتفاده کرد‪ .‬البته این اولین بار نیســت که ترامپ علیه‬ ‫مخالفان زن خود از الفاظ زشت استفاده می کند‪ .‬تمسخر‬ ‫«رزی اودانل» کمدین زن امریکایی بــه خاطر وزن باال و‬ ‫انتقاد شدید از «مگان کلی» مجری زن شبکه فاکس نیوز‬ ‫و خنده هایش به وضعیت ظاهــری «کارلی فیورینا» دیگر‬ ‫نامزد حزب جمهوریخواه (که ‪ 10‬فوریه‪ 2016‬از رقابت های‬ ‫انتخاباتی کنار کشــید) از جمله رفتارهای نامناسب وی در‬ ‫مقابل زنان است‪.‬‬ ‫فیورینا پیش از دست کشیدن از رقابت های انتخاباتی‬ ‫و زمانی که هنــوز کاندیدای حزب جمهوریخــواه بود‪ ،‬در‬ ‫مناظره ماه سپتامبر به رفتار نامناسب ترامپ واکنش نشان‬ ‫داد و اعالم کرد که به تمســخر گرفتن چهــره وی نه تنها‬ ‫توهین به وی بلکه توهین به تمام زنان است‪.‬‬ ‫به نظر می رســد ایــن اظهارنظرها در کنار ســخنان‬ ‫جنجالــی او دربــاره ســقط جنیــن باعــث شــده بیشــتر‬ ‫نظرســنجی های اخیر بیانگــر وخامت اوضــاع این نامزد‬ ‫جنجالی حــزب جمهوریخواه در مقابــل رقیب دموکراتش‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫این میان رودان پراوازه‬ ‫قره باغ؛ سرزمین اسالمی‪ ،‬سرزمین اشغالی‬ ‫اصغر زارع کهنمویی‬ ‫کارشناس قفقاز‬ ‫شــاید بتوان «تمدن» را حاصل تنازع بی پایان بشر‬ ‫برای بقا دانســت‪ .‬در این تنازع دائمــی‪ ،‬اب و اتش نقش‬ ‫تعیین کننده ای دارد‪« .‬رودخانه ها» بــا «تمدن ها» پیوند‬ ‫دیرینه دارند‪ .‬زیست جهان انسان تاریخی نه واحد که متکثر‬ ‫اســت و در متن تمدن های بزرگ و بر ساحل رودخانه های‬ ‫زندگی سازی مانند نیل‪ ،‬فرات‪ ،‬سند‪ ،‬دن‪ ،‬دانوپ و‪ ...‬شکل‬ ‫گرفت ه اســت‪ .‬یکی از همین تمدن های درخشــان‪ ،‬میان‬ ‫رودهای بزرگ «کر» و «اراز» در قفقاز شکل گرفت ه است که‬ ‫ن عراق‪ ،‬منطقه ای استراتژیک در تمدن‬ ‫همانند بین النهری ‬ ‫بشــری اســت‪ .‬این میان رودان پراوازه‪ ،‬اسامی گوناگونی‬ ‫در طول تاریخ به خود گرفته کــه قره باغ اخرین و مهمترین‬ ‫انهاســت‪« .‬الوانک»‪« ،‬البانیــا»‪« ،‬بردعــه»‪« ،‬اران»‪،‬‬ ‫«ارتساخ» و‪ ...‬عناوینی اســت که در دوره های مختلف بر‬ ‫این منطقه نهاده شده است‪ .‬قدیمی ترین زیستگاه انسان‬ ‫یو‬ ‫ن تنوع اسم ‬ ‫اولیه در غار ازیخقره باغ یافت شده است‪ .‬ای ‬ ‫یافته های حیرت اور باستان شناختی‪ ،‬نشان از حضور دیرپا‬ ‫و فعاالنه بشــر در این منطقه دارد‪ .‬قره باغ پنج درصد خاک‬ ‫ن را تشــکیل می دهد که در ســال های‬ ‫جمهوری اذربایجا ‬ ‫‪ 92‬تا ‪94‬همراه ‪ 15‬درصد دیگر از خاک این کشــور توسط‬ ‫ارمنستان اشغال شده اســت‪ .‬این منطقه‪ ،‬شمال رود ارس‬ ‫و جنوب رود کر در جنوب شــرقی کوه های قفقاز صغیر قرار‬ ‫دارد‪ .‬در شــمال قره باغ رشــته کوه «موروداغ» از کوه های‬ ‫قفقــاز صغیر واقع اســت که «جامیــش داغی» بــا ارتفاع‬ ‫‪3724‬متر بلندترین نقطه ان اســت‪ .‬قسمت های غربی و‬ ‫جنوبی قره باغ را دامنه های شمالی سلسله کوه های قره باغ‬ ‫فراگرفته که قله ها ی «قیزقاالســی» به ارتفاع ‪2843‬متر‪،‬‬ ‫«قیرخ قیز» به ارتفاع ‪2827‬متر و «بویوک کیره» به بلندی‬ ‫‪2725‬متر بلندترین نقاط ان است‪ .‬در قسمت های شمال‬ ‫شرقی و شمال قره باغ نیز دشت های هموار کشاورزی قرار‬ ‫گرفته است‪.‬‬ ‫سرزمین خون‬ ‫سرزمین هنر‬ ‫قره باغ اگرچــه کمتر روی ارامش به خــود دیده‪ ،‬اما‬ ‫همواره ارامش بخش و تمدن ساز بوده است‪ .‬قره باغ را مهد‬ ‫موسیقی اذربایجان خوانده اند‪ .‬شکوه معماری قره باغ را در‬ ‫دوره های مختلف به خصوص دوره اسالمی باید به هویت‬ ‫موســیقایی ان افزود‪ .‬اگر قره بــاغ را از ادبیات و فرهنگ‬ ‫اذربایجان حذف کنیم‪ ،‬چیزی بــرای اذربایجان نخواهد‬ ‫ماند؛ حضور مکاتب فقهی و سبک های مختلف هنری از‬ ‫جمله هنر معماری و قالیبافی در ایــن منطقه‪ ،‬بعد دیگری‬ ‫از وجوه تمدنی قره باغ اســت‪ .‬تاریخ قره باغ دو رویه دارد‪.‬‬ ‫رویه نخست‪ ،‬خونین و زمخت است و رویه دوم‪ ،‬بلورین و‬ ‫نرم‪ .‬قره باغ به همین میزان که محل نزاع ها و شورش های‬ ‫بسیار بوده‪ ،‬شهر موسیقی و معماری و ادب و علم نیز بوده‬ ‫است‪ .‬این شاید طنز تاریخ باشد که رویه دوم بر بستر رویه‬ ‫نخست ایستاده است‪.‬‬ ‫اتوپیای قفقاز‬ ‫«قره باغ» نگین قفقاز اســت و مرکز ثقل مناقشــات‬ ‫نــژادی و تنازعات قومــی منطقه‪« .‬قره باغ» جعبه ســیاه‬ ‫تغییرات نژادی‪ ،‬مذهبی‪ ،‬زبانی و‪ ...‬در قفقاز و اذربایجان‬ ‫است‪ .‬از مصائب قره باغ در دوره های تاریخی که بگذریم‪،‬‬ ‫حیــات در دروه معاصر قره باغ انقدر مهم اســت که بتواند‬ ‫مورد مناقشــه و توجه کالنکشــورهای بزرگ منطقه واقع‬ ‫شود‪ .‬قره باغ خان نشین است‪ .‬در همه دوره های تاریخی‪،‬‬ ‫دست هر حکومتی بوده‪ ،‬ان حکومت‪ ،‬حاکم اصلی قفقاز‬ ‫بوده است‪ .‬سرزمین حاصلخیز‪ ،‬اب وهوای بی نظیر‪ ،‬منابع‬ ‫طبیعی قابل توجه و اهمیت فرهنگی و ســنتی قره باغ‪ ،‬از‬ ‫این منطقه یک اتوپیا ساخته است‪ .‬مهمتر از همه هویت‬ ‫اسالمی قره باغ و جایگاه این وجه مهم در قفقاز است‪ .‬در‬ ‫یک کالم‪ ،‬حاکمیت مسلمین بر قره باغ مساوی حاکمیت‬ ‫اسالم بر قفقاز است‪.‬‬ ‫پروژه ارمنی سازی قره باغ‬ ‫درگیری های تازه و متفاوت قره بــاغ‪ ،‬یک بار دیگر‪،‬‬ ‫افکار عمومی و رســانه ها را به بازخوانی نسبت ما و قره باغ‬ ‫فرا خوانــد‪ .‬براســاس قطعنامه های مکرر ســازمان ملل‪،‬‬ ‫ارمنستان اشــغالگر است و باید از ســرزمین های اشغالی‬ ‫خارج شــود و یک پنجم خــاک اذربایجان به این کشــور‬ ‫بازگــردد‪ .‬این صورت اصلی ماجراســت امــا این حقیقت‬ ‫پرتکرار هرگز جامه عمل نمی پوشــد چه‪ ،‬نــه اراده ای در‬ ‫نظام سیاســی فاســد اذربایجان وجود دارد و نه اراده ای‬ ‫در گروه مســئول مینســک و قدرت های بــزرگ‪ .‬بحران‬ ‫قره باغ دارد بــه طوالنی ترین پرونده جهان تبدیل شــود‪.‬‬ ‫این یک گــپ بزرگ دیپلماتیــک در منطقه اســت و البته‬ ‫فرصتی بزرگ بــرای کشــوری مانند ایــران کــه دفاع از‬ ‫مســتضعفین جهان و به خصوص مســتضعفین مسلمان‬ ‫را مســئولیت انقالبــی خــود می خوانــد و در پرونده های‬ ‫مختلفی چون فلســطین‪ ،‬بوســنی‪ ،‬یمن‪ ،‬لبنــان‪ ،‬عراق‬ ‫و‪ ...‬براین اساس عمل می کند‪ .‬البته که وضعیت قره باغ‬ ‫هرگز قابل قیــاس با وضعیــت دیگر مناطــق تحت ظلم‬ ‫جهان اسالم نیســت و وجود متغیرهای دشوار‪ ،‬معادله را‬ ‫چندمجهولی و پیچیده کرده اســت اما مگر ایران‪ ،‬همان‬ ‫کشوری نیست که در بحران های مختلف جهانی‪ ،‬توانسته‬ ‫برگ برنــده رو کند و برنده میدان باشــد‪ .‬قره بــاغ پیش از‬ ‫انکه اســتانی برای جمهوری اذربایجان باشد‪ ،‬سرزمینی‬ ‫ایرانی و پیش از انکه ایالتی برای ایران ماقبل ترکمنچای‬ ‫باشد‪« ،‬خاک اسالم» اســت‪ .‬افکار عمومی مردم ایران‬ ‫به خصوص ترک هــای ایران نیــز بر اهمیت نســبت ما با‬ ‫قره باغ می افزاید‪ .‬مــا همان طور که دلســوز ایزدی های‬ ‫ایرانی عراق و فلسطینی های مسلمان هستیم‪ ،‬دل خون‬ ‫وضعیت اذربایجانی های قره ‪‎‬باغیم‪ .‬دیپلماســی قدرتمند‬ ‫و قوی ایرانی سرمایه بزرگی در متن نظام سیاسی ماست‪.‬‬ ‫می توانیم با استفاده از ظرافت های این دیپلماسی عزتمند‪،‬‬ ‫در این فترت تاریخــی و در این گپ بــزرگ دیپلماتیک‪،‬‬ ‫یکی از نقش های بی بدیل را بــازی کنیم و با رهایی بخش‬ ‫دیگری از خاک اســام‪ ،‬یکی از مهمتریــن بحران های‬ ‫منطقه را حل کنیم‪ .‬اینک سرزمین قره باغ در اوج ناامیدی‬ ‫از میزهای مینسک و قطعنامه های نافرجام‪ ،‬به دیپلماسی‬ ‫ایرانی امید دارد‪ ،‬دیپلماســی هوشــمندی که می تواند در‬ ‫برهه ای مهم از تاریخ‪ ،‬نقش خود را چنان مســلط و مثبت‬ ‫ایفا کند که برای ســالیان طوالنی‪ ،‬محبوب افکار عمومی‬ ‫همه ایرانیان به خصوص اذربایجانی های این سوی و ان‬ ‫سوی ارس شود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫بسیاری از قدرت های بزرگ از جمله روس ها‪ ،‬قفقاز‬ ‫را مسلمان نمی خواستند چه‪ ،‬قفقاز مسلمان‪ ،‬تهدید بزرگ‬ ‫روســیه اســت‪ .‬برای از بین بردن تهدید قفقاز اسالمی‪،‬‬ ‫باید مرجع اســامیت و اســتراتژیک این منطقــه را نابود‬ ‫کرد‪ .‬برای رفع خطر قفقاز‪ ،‬الزم نیست کل قفقاز را تصرف‬ ‫کرد‪ ،‬کافی است هویت اسالمی از قره باغ تهی شود‪ .‬هم‬ ‫ما و قره باغ‬ ‫گفتارها‬ ‫قره باغ در طول تاریخ مدام مــورد تهاجم خارجی ها‬ ‫قرار گرفته و اغلب‪ ،‬به تصرف و غارت مهاجمان از یکسو و‬ ‫مقاومت و مبارزه ساکنان ان از سوی دیگر انجامیده است‪.‬‬ ‫گویا تاریخ قره باغ را با «خون» و «مبارزه» سرشــته اند؛ از‬ ‫مبارزه با مهاجمــان رومی در قــرون اول و دوم میالدی‪،‬‬ ‫امرای ساســانی در قرون ســوم و چهارم میالدی‪ ،‬اقوام‬ ‫هون در قرن ششــم میالدی‪ ،‬قوم خزر تا هفتم میالدی‪،‬‬ ‫تا مقاومت در برابر حمالت امویان‪ ،‬سلجوقیان‪ ،‬مغول ها‪،‬‬ ‫ایلخانان و‪ ...‬در دوره های میانه و‪ ...‬و از ایســتادگی در‬ ‫برابر اغامحمدخان‪ ،‬صفویان‪ ،‬تزار روس‪ ،‬قشون عثمانی‬ ‫در قرون اخیر تا جانفشــانی در برابر ارتش سرخ کمونیسم‬ ‫و داشــناک های ارمنی در دوران معاصر‪ ،‬همه حکایت از‬ ‫این می کند که تاریخ این منطقه‪ ،‬تاریخ پایداری و تسلیم‬ ‫است‪ .‬در یک کالم شاید بتوان قره باغ را سرزمین غارت ها‬ ‫و توامان سرزمین قیام ها نام نهاد‪.‬‬ ‫در دوره تــزار و هم در دوره بلشــویک ها‪ ،‬سیاســتگذاران‬ ‫امنیتی روس برنامه های مهمی برای غیراســامی کردن‬ ‫قره باغ اجرا کردند‪ .‬مهمترین این سیاســت ها‪ ،‬کوچاندن‬ ‫گسترده ارامنه در طول یکصد سال به قره باغ و البته کاهش‬ ‫جمعیت اذربایجانی ها از طریق کوچاندن به مناطق دیگر‬ ‫و تغییرات مرزی و خط کشــی های عجیــب و غریب بود‪.‬‬ ‫این سیاســت ها باعث شــد جمعیت ارامنــه از ‪ 9‬درصد در‬ ‫سال ‪ 1823‬به ‪ 76‬درصد در سال ‪ 1979‬افزایش یابد‪ .‬این‬ ‫تغییر وضعیت جمعیتی‪ ،‬بی شباهت به ساخت صهیونیسم‬ ‫در خاک فلسطین نیســت‪ .‬ارمنی سازی سرزمین اسالمی‬ ‫قره باغ توسط مثلث مسکو‪-‬پاریس‪-‬ایروان‪ ،‬بسیار موفق تر‬ ‫از یهودی سازی سرزمین اسالمی فلسطین بود‪ .‬نسل کشی‬ ‫و اخراج خونین اذربایجانی ها از قره باغ در سال های ‪ 92‬تا‬ ‫‪ ،94‬قره باغ اسالمی را از وجود انسان مسلمان تصفیه کرد‬ ‫و بهشــت قفقاز صددرصد ارمنی شد‪ .‬اهمیت استراتژیک‬ ‫قفقاز برای کشورهای بزرگ ان قدر حیاتی و مهم است که‬ ‫‪ 22‬سال پس از نسلی کشــی و پاکسازی اذربایجانی ها در‬ ‫هفت شهر بزرگ مناطق اشغالی‪ ،‬هنوز نقشه راه عملگرایانه‬ ‫برای حل مساله وجود ندارد‪.‬‬ ‫‪21‬‬ ‫سیاست‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫با انکه چند ماه از فاجعه منا گذشــته اما عمق این فاجعه تا ان حد اســت که داغ ان‬ ‫همچنانحسمی شود‪.‬تعدادزیادیازمسلمانانازجملهایرانی هابراثرقصوروبی کفایتی‬ ‫سعودی ها در اجرای مراســم حج به شهادت رســیدند و به تعبیری دیگر مهاجر الی الله‬ ‫تو گویی ویژه و تفصیلی با ســعید اوحدی رئیس سازمان حج و زیارت در این‬ ‫شدند‪ .‬گف ‬ ‫شماره از مثلث انجام داده ایم و درباره فاجعه منا و نیز مراسم حج امسال صحبت کرده ایم‪.‬‬ ‫سعیداوحدی‪،‬رئیسسازمانحجوزیارت‬ ‫رازهایفاجعهمنارامیگوید‬ ‫اگر سخنان رهبری نبود‬ ‫یک بدن هم به ایران نمی امد‬ ‫سیاست‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫شخصیت های تاثیرگذار‬ ‫باید هوشمند باشند‬ ‫حسین نجابت‬ ‫دردسر توئیتر‬ ‫اکبر هاشمی رفسنجانی‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫سال ‪ ،94‬سال خیلی تلخی برای حج ما بود‪ .‬این‬ ‫تلخی از فروردین ماه و ماجراهای عمره شــروع‬ ‫شد‪ .‬البته سعودی ها در ســنوات قبل هم سبقه‬ ‫بدرفتاری با ایرانی ها را داشــتند اما سال ‪ 94‬اوج‬ ‫اتفاقات بود‪.‬‬ ‫فکر می کنــم بهتــر اســت گفت وگــو را از مرور‬ ‫اتفاقات سال ‪ 94‬شروع کنیم‪.‬‬ ‫من ابتدا ســال نو را تبریک عرض می کنم‪ .‬واقعا‬ ‫امیدوارم ســالی که با نام مقدس حضرت زهرا(س) شروع‬ ‫شــده و با میالد بابرکت کوثر گرامی پیامبر اســام پرونده‬ ‫تقویم ســال ‪ 95‬بسته می شود‪ ،‬نشــانه های خیر و برکت و‬ ‫عزت و افتخار برای مردم کشــورمان و جمهوری اسالمی‬ ‫ی که ‪ 36‬ســال بعد از انقالب‪ ،‬صبوری‬ ‫ایران باشــد‪ .‬مردم ‬ ‫کرده اند و انچــه داشــتند را در طبق اخالص گذاشــتند‪،‬‬ ‫ان شاءالله ثمره این صبر و مقاومت و استقامت را ببینند‪ .‬در‬ ‫مورد مجله شما هم اشاره ای داشته باشیم‪ .‬واقعا جای این‬ ‫مجله در کشور خالی بود‪ .‬مجله ای که با یک نگاه واقع بینانه‬ ‫و جدا از فضایی که به لحاظ سیاســی و خطی گاهی خیلی‬ ‫تنگ می شود و مردم را هم خسته می کند‪ ،‬با رویکرد ایجاد‬ ‫امید عمل می کند‪ .‬البته همیشه در حوزه زندگی اجتماعی و‬ ‫فرهنگی ما‪ ،‬شش سال انتشار توانسته موضع خوبی داشته‬ ‫باشــد و امیدواریم که با همین مشی هم ادامه دهد‪ .‬انچه‬ ‫باعث شــده جامعه ما عزت داشته باشــد‪ ،‬حرکت در مسیر‬ ‫انقالب و ارزش های نظام است که امیدواریم در سال ‪95‬‬ ‫هم‪ ،‬همین مشی خوب را ادامه دهید‪.‬‬ ‫اما در رابطــه با مطلبی که اشــاره کردیــد روابط ما با‬ ‫عربستان از چند جنبه حائز اهمیت است‪ .‬از انجا که ما در‬ ‫سازمان حج و زیارت هســتیم خیلی از موضع سیاسی وارد‬ ‫موضوع نمی شویم ولی همیشه یک رقابت هایی در منطقه‬ ‫پیش بینی ما این اســت که براســاس‬ ‫برنامه زمانبنــدی اولین اعــزام زائرین‬ ‫باید چهاردهــم مردادماه انجام شــود‪.‬‬ ‫یعنی از امــروز تا‪ 14‬مــرداد که چهار ماه‬ ‫فرصتداریم‪.‬ادامهاینوضعیتممکن‬ ‫اســت ما را وارد مرحلــه ویــژه ای برای‬ ‫برنامه ریزی هایحج ماننماید‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫زمان همیشه با بن بست مواجه می شوند و مطمئنا حتی اگر‬ ‫در مقاطعی به شکل ظاهری هم موفقیت هایی داشته باشند‬ ‫ولی نهایتا‪ ،‬مسیرشان مواجهه با بن بست است‪ .‬یک سری‬ ‫از انسان ها را داریم که همزمان و همپا با زمان هستند که‬ ‫در جایگاه خود ارزشمند است‪ .‬مخصوصا اگر در زمانه ای‬ ‫قرار بگیرند که شــاخص و دلیلی برای روشن کردن مسیر‬ ‫خودشان داشته باشند و در مسیر روشنی حرکت کنند‪ .‬این‬ ‫انســان ها موفق می شوند برای اینکه شــاخص دارند‪ .‬اما‬ ‫دسته دیگر هم انسان هایی هستند که از زمان جلو هستند‪.‬‬ ‫به فرموده قران انسان هایی هســتند که قدرت پیش بینی‬ ‫اینده را دارند‪ .‬اصال فلسفه رشــد و کمال انسان ها همین‬ ‫است که در مسیر رشد و کمال قرار گیریم‪ .‬به هر حال ایام‬ ‫نوروز اســت و اگر در همین دعای تحویل ســال که همه‬ ‫ما مردم و خوانندگان قرائت می کنیــم‪ ،‬توجه کنیم که «یا‬ ‫مقلب القلوب واالبصار‪ ،‬یا مدبر الیل والنهار‪ ،‬حول حالنا الی‬ ‫االحسن الحال» این حول حالنا یعنی از خداوند می خواهیم‬ ‫و دعا می کنیم که به رشــد و کمال برسیم اما رسیدن به ان‬ ‫رشــد و کمال همان یا مقلب القلوب و االبصار است‪ .‬باید‬ ‫زمینه و تحول درونی ایجاد شــود که خداوند هم همین را‬ ‫یجعل َلکم ُفرقانا َو ِ‬ ‫یکفّر َعنکم‬ ‫می فرمایند که « ِان َت َّت ُقوا ال َّل َه َ‬ ‫َسیئ َِاتکم َو ِ‬ ‫یغفر َلکم» اگر تقوا پیشه کنید یعنی اگر تحول‬ ‫درونی‪ ،‬انقالب در نگاه ها و ان بصیرت ایجاد شد‪ ،‬خداوند‬ ‫قدرت تشخیص و تحلیل را می دهد و انسان می تواند اینده‬ ‫را هم پیش بینی کند‪ .‬شاید یکی از رسالت هایی که دوستان‬ ‫در مجله دارند همین اســت که بتوانند بــا تحلیل هایی که‬ ‫ارائه می دهند‪ ،‬مسیر اینده را روشــن کنند‪ .‬امام بزرگوار ما‬ ‫جزو انسان هایی بودند که تا به امروز حداقل ‪ 50‬یا ‪ 60‬سال‬ ‫از زمان خودشــان جلو بودند‪ .‬یک روز امام در زمان جنگ‬ ‫به دلیل افقی که می دیدند و اینده نگری که داشتند و از زمان‬ ‫جلو بودند‪ ،‬ســقوط صدام را می دیدند‪ .‬امروز هم انچه در‬ ‫منطقه شاهد هستیم‪ ،‬حاصل همین دیدگاه هاست‪ .‬زمانی‬ ‫امام تحوالت منطقه‪ ،‬فروپاشی کمونیسم و مسائل مختلفی‬ ‫را به دلیل همین ویژگی جلوتر بودن از زمان و به دلیل تقوای‬ ‫خودشان پیش بینی کردند‪ .‬پنج ســال پیش جنگ سوریه‬ ‫شروع شد و دنیای استکبار سناریوی جدیدی تحت عنوان‬ ‫بهار عربی را رقم زد‪ ،‬که قطعا عمق ان هدف گرفتن محور‬ ‫مقاومت بود‪ .‬االن می بینیم ماجرای تونس تمام شــد‪ ،‬در‬ ‫مصر هم حســنی مبارک با بهار عربی رفت و السیسی وارد‬ ‫شد که شــاید خیلی تفاوتش هم مشخص نباشد‪ .‬ان موج‬ ‫ســنگین یک مرتبه فروکش کرد وهمه فتنه های استکبار‬ ‫روی ســوریه‪ ،‬عراق و لبنان متمرکز شــد‪ .‬این نگاه جریان‬ ‫اســتکبار و صهیونیزم اســت که از زمان خودشــان عقب‬ ‫هستند و شناخت ندارند‪ .‬تنها ســناریو را می نویسند ولی به‬ ‫دلیل اینکه غلط می نویسند با بن بســت مواجه می شوند‪.‬‬ ‫اما مقام معظم رهبری‪ ،‬به عنوان ولی امر مســلمین فردی‬ ‫که از زمان خود جلو هستند‪ .‬ایشان پنج سال پیش به رغم‬ ‫تحلیل هــای بســیاری از افراد سیاســی که خودشــان را‬ ‫صاحبنظــر می دانســتند روی محور مقاومت ایســتادگی‬ ‫کردند‪ .‬شاید خیلی ها در جامعه حتی افراد صاحبنظر ما در‬ ‫سیاست‬ ‫وجود داشــته مخصوصا بعد از پیروزی انقالب‪ ،‬جمهوری‬ ‫اسالمی ایران به عنوان یک الگوی جدید از حکومتی که‬ ‫مبنای ان بر دین اسالم است و حکومتی که اسالم واقعی‬ ‫را براساس انچه قران و عترت تاکید دارند‪ ،‬الگوی جدیدی‬ ‫در دنیا بعد از ‪ 1400‬سال ظهور اسالم عرضه کرد‪ .‬بنابراین‬ ‫از شــروع انقالب هم مقاومت های جدی در مقابل حرکت‬ ‫حضرت امام شد‪ .‬اگر به تاریخ انقالب نگاه کنیم‪ ،‬می بینیم‬ ‫در هر برهه ای از انقالب‪ ،‬نقشه ها و سناریوهای مختلفی را‬ ‫برنامه ریزی کردند که بتوانند این مسیر ارزشی انقالب را کند‬ ‫کنند‪ .‬اما اگر هشت سال دفاع مقدس و دو سال بعد از جنگ‬ ‫که اسرا در اسارت مقاومت و از ارزش ها دفاع کردند را ‪10‬‬ ‫سال به حساب بیاوریم‪ ،‬انچه ماحصل این اتفاق و عظمت‬ ‫است‪ ،‬ارایش جدیدی است که در دنیا و منطقه امروز شاهد‬ ‫هستیم و همه اینها ثمره خون شهدا و گذشت و ایثار و صبر‬ ‫و مقاومت مردم است‪ .‬به طور کلی شاید از منظر میزان افق‬ ‫دید انسان ها نسبت به وقایع و رخدادها بتوان انسان ها را به‬ ‫سه گروه تقسیم کرد؛ یک دسته از انسان هایی که از زمان‬ ‫خودشان عقب هستند‪ .‬به عنوان مثال زمانی که انقالب در‬ ‫شرف پیروزی بود‪ ،‬تازه مجموعه پهلوی اعالم کرد که من‬ ‫صدای انقالب شما را شــنیدم‪ .‬یعنی تا این اندازه از زمان‬ ‫عقب بودند‪ .‬این افراد و انســان ها به دلیــل عقب بودن از‬ ‫سعید اوحدی رییس سازمان حج و زیارت است‪.‬‬ ‫او از ازادگان سرافراز است که مدت ‪ 8‬سال در اسارت‬ ‫رژیم بعث بوده اســت‪ .‬به سراغ او در ســازمان حج و‬ ‫زیارت رفتیم و گفت و گویی مفصل در مورد فاجعه منا‬ ‫و اخرین تحوالت مربوط به حج امسال انجام دادیم‪.‬‬ ‫تو گوی دو ساعته برای اولین بار از‬ ‫اوحدی در این گف ‬ ‫برخی مسایل حج تمتع سال گذشــته که با فاجعه منا‬ ‫همراه بوده سخن گفته است‪ .‬از او برای وقتی که در‬ ‫اختیار هفته نامه مثلث قرار داد متشکریم‪.‬‬ ‫ان زمان تحلیل شــان این بود که چرا ان قدر روی موضوع‬ ‫سوریه بایستیم؟ دمشق محاصره شــده بود و تقریبا شاید‬ ‫برای خیلی ها این باور شکل گرفته بود که کار تمام است‪.‬‬ ‫اما این شرایط امروز ماســت که بعد از گذشت پنج سال از‬ ‫جنگ سوریه با ان مواجه هستیم‪ ،‬شرایطی که برای دنیای‬ ‫اسالم ستیز اصال قابل قبول نیست‪ .‬خیلی ها در این جنگ‬ ‫هزینه کردند‪ ،‬در طول دو دهه گذشته سرمایه گذاری بسیار‬ ‫سنگینی شد که این موج ارزشی که یک تحول جدی را در‬ ‫نسل جوان ایجاد کرد مثل محور مقاومت حزب الله لبنان‬ ‫را بتوانند با بن بست مواجه کنند‪ .‬اما چه شد؟ امروز دنیا به‬ ‫این نتیجه رسیده که بدون حضور حزب الله لبنان‪ ،‬دولتی‬ ‫نمی تواند در لبنان شکل بگیرد‪ .‬شــرایط چهار سال پیش‬ ‫خودمان را ببینیم که کنفرانس ها‪ ،‬سمینارها و جلساتی در‬ ‫دنیا تشکیل می شد که در مورد سوریه تصمیم گیری کنند‪،‬‬ ‫امروز به این نتیجه رســیده اند که حتما باید نقش محوری‬ ‫جمهوری اسالمی ایران را در این مذاکرات مدنظر داشته‬ ‫باشند‪ .‬کشورهایی هستند که میلیاردها دالر در عراق هزینه‬ ‫کرده اند‪ .‬سه سال پیش موصل را گرفتند و ادعای خالفت‬ ‫اسالمی در انجا شد و با یک ســناریوی کامال تعریف شده‬ ‫و مشــخص به دنبال تجزیه عراق بودند‪ .‬امــا امروز چه در‬ ‫دســت دارند؟ به لحاظ نیــروی انســانی‪ ،‬باالترین تلفات‬ ‫را داشــته اند‪ .‬به لحــاظ اقتصادی‪ ،‬بزرگتریــن ضربه ها را‬ ‫خورده انــد‪ .‬میلیاردها دالر ذخایر ارزی بعضی از کشــورها‬ ‫به هدر رفت و در مقابل ما امروز یــک جریان عظیم تحت‬ ‫عنوان حشد الشــعبی درعــراق داریــم که همان بســیج‬ ‫ماست‪ .‬نیروی استکبار و مجموعه کشورهایی که با اسالم‬ ‫اهل بیت(ع) عناد دارند اصال تحمل ایجاد و تشکیل چنین‬ ‫جریان عظیمی در عراق را ندارند‪ .‬خیلی صادقانه و با همان‬ ‫نگاهی که مجلــه مثلث دارد و با همــان عینک که عینک‬ ‫واقع بینانه اســت‪ ،‬می پرســیم که شــرایط مقاومت امروز‬ ‫قوی تر است یا پنج سال پیش؟ قطعا امروز قوی تر است‪.‬‬ ‫ن دیده را در عراق و سوریه داریم که‬ ‫امروز یک نیروی ازمو ‬ ‫در حال تربیت شدن است و موجب نگرانی دنیای استکبار‬ ‫شده است‪ .‬امریکا و صهیونیزم همین نگرانی ها را دارند و‬ ‫اگر امروز می بینیم بعضی اتفاقات عریان می شود و بعضی‬ ‫کشورهایی که یک روز با یک نگاه عوامفریبانه شعار مبارزه‬ ‫با اسرائیل و حمایت از فلسطین را سر می دادند‪ ،‬امروز در‬ ‫پنهان و اشــکار خودشان با اســرائیل ارتباط دارند‪ ،‬جوهر‬ ‫و کانون تمرکز مقابله شــان همین محور مقاومت اســت‪.‬‬ ‫بنابراین سناریوهای مختلفی طراحی می شود‪ .‬باید شعاع‬ ‫افق تحلیل مان را درباره دشــمنی ها با جمهوری اسالمی‬ ‫یک مقدار وســیع تر ببینیم چرا که دایره بزرگتری ترســیم‬ ‫شده است‪ .‬اما درخصوص جایگاه خودمان یعنی سازمان‬ ‫حج و زیارت اگــر بخواهیم بــه صورت فنی تــر و خارج از‬ ‫فضای سیاســی صحبت کنیم‪ ،‬طی سال های گذشته هم‬ ‫همان طور که اشاره فرمودید‪ ،‬با بعضی مشکالت در زمان‬ ‫حضور زائرین مان در عربستان مواجه بوده ایم‪ .‬بعضی از‬ ‫بداخالقی ها را به عنوان برخوردهای سلیقه ای می دیدیم‬ ‫چرا که ِ‬ ‫خود دولت عربســتان و وزارت حج عربســتان هم‬ ‫تاکیــد می کردند که اینها برخوردها ســلیقه ای اســت که‬ ‫در حوزه های اعتقادی اتفاق می افتــد و مربوط به جریان‬ ‫تندرویی است که در عربستان هست‪ .‬نگاه دست اندرکاران‬ ‫دولت و حج عربستان هم این بود که ما هم از اینها خسته‬ ‫شدیم و زائرین ضیوف الحرمان هســتند و انجا حرم امن‬ ‫الهی اســت‪ .‬همه زائرین حق شــرعی دارند کــه بیایند و‬ ‫بیت الله الحرام‪ ،‬خانه خدا‪ ،‬مرقد شــریف پیامبرشــان در‬ ‫مدینه منوره و قبور مطهر ائمه معصومین زیارت کنند‪ .‬تاریخ‬ ‫اسالم را از نزدیک ببینند‪ .‬در سال های گذشته هم بعضا با‬ ‫برخی مسائل رفتاری مواجه بودیم‪ .‬سال ‪ ،92‬شاید یکی از‬ ‫بهترین موسم های حج برگزار شد‪ .‬در واقع جمع بندی خود‬ ‫سازمان حج و زیارت و بعثه مقام معظم رهبری این بود که‬ ‫‪23‬‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫با کمترین مشــکالت حج مان برگزار شد‪ .‬به شکلی که در‬ ‫همان سال و ســال ‪ ،93‬امار عمره گزاران به مرز ‪850‬هزار‬ ‫نفر که تقریبا یــک رکورد در تاریخ ســازمان حــج و زیارت‬ ‫تلقی می شد‪ ،‬رسید‪ .‬ســال خوبی بود و با مجموعه وزارت‬ ‫حج عربستان هماهنگی بســیار نزدیک و خوبی داشتیم‪.‬‬ ‫سیاست هایی که سازمان حج و زیارت به عنوان مشی خود‬ ‫انتخاب کرده بود باعث شد بتوانیم صرفه جویی بسیار خوبی‬ ‫در حوزه قیمت گذاری گروه های قیمتی مان داشته باشیم‪.‬‬ ‫اوج شکوه حج را در سال ‪ 93‬داشتیم که در حوزه برنامه های‬ ‫اجرایی و برنامه های فرهنگی مان به انچه پیش بینی کرده‬ ‫بودیــم‪ ،‬رســیدیم‪ .‬مدیــران و روحانیون کاروان هــا بعثه‬ ‫سازمان حج و زیارت توفیق دارند یک بار قبل از شروع حج‬ ‫خدمت مقام معظم رهبری بررســد و رهنمودهای ایشان را‬ ‫دریافت می کننند و یک بار هم بعد از موســم حج‪ ،‬گزارش‬ ‫عملکرد حج را خدمت ایشــان تقدیم می کنیم‪ .‬به یاد دارم‬ ‫سال ‪ 93‬که خدمت ایشان رسیدیم‪ ،‬قریب به این مضمون‬ ‫فرمودند که «ما در حوزه اجرا تقریبا به یک اشباع از خدمات‬ ‫رســیده ایم اگرچه همواره باید تالش کنیم و نو اوری های‬ ‫جدید داشته باشیم»‪.‬‬ ‫اما فروردیــن ‪ 94‬اتفاق تلخی افتــاد‪ .‬در مورد ان‬ ‫ماجرا لطفا توضیح دهید‪.‬‬ ‫حدود همین ایام یعنی هشتم فروردین ماه بود که ما‬ ‫با جسارت و رفتار غیراخالقی و غیرانسانی دو پلیس خاطی‬ ‫و مجرم فرودگاه جده مواجه شــدیم‪ .‬نگاه ســازمان حج و‬ ‫زیارت و بعثه مقام رهبری بر این بود که اتفاقات این چنینی را‬ ‫نباید در سطح جامعه دامن بزنیم‪ .‬به هر حال این رفتارهای‬ ‫غیراخالقی به فرموده ایه صریح قران در سوره نور به لحاظ‬ ‫شرعی حرام تلقی می شــود و اشــاعه این گونه مسائل در‬ ‫داخل جامعه نیز جایز نیســت‪ .‬بنده همــان موقع که خبر‬ ‫این دو نوجوان عزیز متدین به رسانه ها کشیده شد‪ ،‬از این‬ ‫دو فرد به عنوان دو نوجوان شــجاع نام بــردم که در مقابل‬ ‫خواســته پلید دو مامور پلیس مقاومت می کنند و مقاومت‬ ‫این دو نوجوان باعث دســتگیری ان دو پلیس خائن شد‪.‬‬ ‫برخورد پلیس عربستان با دو پلیس متناسب‬ ‫با جرم انها نبود‪ ،‬قرار بود به اشد مجازات برسند‬ ‫برای حادثه جرثقیل تاکنــون هیچ دیه ای از‬ ‫سوی عربستان پرداخت نشده است‬ ‫هیچ دســتورالعملی مبنی بر اینکه ســاعت‬ ‫‪ 10‬صبح به ســمت حجرات حرکــت کنیم وجود‬ ‫نداشت‬ ‫‪24‬‬ ‫بعد از سخنان تاریخی رهبری‪ ،‬سعودی ها با‬ ‫ما همکاری کردند‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫سیاست‬ ‫خیلی اوقات قبل از انجــام مصاحبه به حال‬ ‫خودمان و مصیبتی که دچار شــده بودیم اشک‬ ‫می ریختیم‬ ‫پول زائران را امســال به حساب سازمان حج‬ ‫منتقل نکردیم‬ ‫فاجعــه منــا از هشــت ســال اســارت برایم‬ ‫سخت تر بود‬ ‫اگــر دو نوجوان ما مقاومــت نکرده بودند که شــاید اصال‬ ‫کســی خبردار نمی شــد! ان روزها اصال نمی خواستیم به‬ ‫این موضوع اشاره کنیم چون نگاهمان این بود که نباید ما‬ ‫هم به این فضای خبری دامن بزنیم‪ .‬بنابراین سازمان حج‬ ‫و زیارت‪ ،‬جلساتی با این دو خانواده محترم داشت‪ .‬متوجه‬ ‫شدیم این دو نوجوان‪ ،‬عزیزانی هستند که در حوزه مسائل‬ ‫دینی از یک عمق بسیار خوبی برخوردارند‪ .‬خانواده ها هم‬ ‫از یک فرهنگ غنی و معنوی بر خوردار هستند‪ .‬همان موقع‬ ‫واکنشی بسیار جدی را نشان دادیم‪ .‬مکاتبات مختلفی با‬ ‫وزیر حج عربستان داشتیم و البته این مکاتبات را در سطح‬ ‫عربستان اکتفا نکردیم‪ .‬بنده به دبیرکل سازمان همکاری‬ ‫کشورهای اسالمی اقای ایاد مدنی نامه نوشتم و از ایشان‬ ‫خواســتم ورود پیدا کنند‪ .‬از طریق دســتگاه دیپلماسی به‬ ‫صورت جدی ورود پیدا کردیم تا صدایمان را به ان مراجع‬ ‫و مجامعــی که می توانیم برای اســتیفای حقــوق این دو‬ ‫عزیزمان‪ ،‬برسانیم‪ .‬دولت محترم هم تصمیم بسیار درستی‬ ‫در ان مقطع گرفت و عمره را با تصمیم هیات دولت تعلیق‬ ‫کردیم که تا امروز هم در تعلیق است‪ .‬اما برخوردی که در‬ ‫عربستان صورت گرفت‪ ،‬اصال متناســب با جرم دو پلیس‬ ‫خائن نبود‪ .‬به هر حال‪ ،‬لبــاس پلیس‪ ،‬باید لباس اطمینان‬ ‫و امنیت باشد‪ .‬باید لباسی باشد که اگر کسی دچار مشکلی‬ ‫شــد به حرمت این لباس شکایت خود را برســاند اما دو نفر‬ ‫پلیس در قالب این لباس به این لباس هم خیانت می کنند‪.‬‬ ‫یعنی دولت عربستان اگر از موضع انسانی هم نگاه می کرد‬ ‫حتما باید این دو پلیس خائن را به اشد مجازات می رساند‪.‬‬ ‫گفتند که محاکمه شــدند ولی حکم شــان صادر‬ ‫نشده است‪.‬‬ ‫در ان زمــان که قطع رابطه سیاســی نشــده بود‪،‬‬ ‫پیگیری های مختلفی صــورت گرفت‪ .‬ســفیر جمهوری‬ ‫اســامی ایــران مالقات هایی را بــا عالی تریــن مقامات‬ ‫عربســتان انجام داد‪ ،‬ازجمله با ولیعهد عربســتان‪ ،‬وزیر‬ ‫کشــور و وزیر امور خارجه عربستان‪ .‬ولیعهد عربستان‪ ،‬به‬ ‫سفیر جمهوری اسالمی ایران در عربستان قول قطعی داد‬ ‫که این افراد به اشد مجازات خواهند رسید‪.‬‬ ‫این برای قبل از قطع عمره است؟‬ ‫این بعد از قطــع عمره بــود و قبل از قطــع رابطه‬ ‫سیاســی‪ .‬این مطالب همــان موقع هم از طرف ســفیر و‬ ‫هم وزارت امور خارجه عنوان شــد ولی متاسفانه عربستان‬ ‫تعلل بســیار جدی در اقدامــات عملی داشــت که همین‬ ‫تعلل‪ ،‬سواالت و ابهامات زیادی را در ذهن ها ایجاد کرد‪.‬‬ ‫عالی ترین مقام عربســتان اعالم می کند که اینها به اشد‬ ‫مجازات می رســند‪ ،‬حتی در یکــی از مالقات هایی که با‬ ‫مسئوالن دیپلماسی ما داشــتند‪ ،‬اعالم کردند که مطمئن‬ ‫باشــید که در زمان اجرای حکم خانواده هــای انها را هم‬ ‫دعوت می کنیم که بیایند اما در عمل هیچ اتفاقی نمی افتد‪.‬‬ ‫سرکنسولگری جمهوری اسالمی ایران در جده که مسئول‬ ‫مســتقیم پیگیری این پرونده بود‪ ،‬تاکید کــرده بودند که‬ ‫دادگاه این دو پلیس خائن تشکیل شده و قاضی دادگاه با‬ ‫جدیت تمام این موضوع را پیگیری کند‪ .‬به سرکنسولگری ما‬ ‫در جده اعالم کردند که حکم دادگاه هم صادر شده است‪.‬‬ ‫ایا از حکم اطالعی دارید؟‬ ‫نخیر‪ ،‬اما قطعا اعدام نبــود‪ .‬ببینید! در ان ماجرا‪،‬‬ ‫مامورین سعودی نیت شومی داشتند که بحمدالله به دلیل‬ ‫هوشیاری این دو نوجوان این دو پلیس دستگیر شدند‪ .‬به‬ ‫هر حال براساس گفته سرکنسولگری ایران دادگاه حکم را‬ ‫صادر کرده و برای وزارت کشورشان فرستاده که از طریق‬ ‫وزارت خارجه به ایران و دستگاه دیپلماسی کشور ابالغ شود‬ ‫اما تا امروز این حکم اعالم نشده است‪.‬‬ ‫بعد به ماجرای حج تمتع می رســیم‪ .‬از همان جا‬ ‫کارشــکنی ها اغاز می شــود‪ ،‬شــروعش هم در‬ ‫قضیه داروها بود‪ .‬بخشی از داروها را برگردانند و‬ ‫یک سری هم خراب شد و مجبور شدیم از همان‬ ‫جا بخریم‪ .‬شاید از همان جا معلوم شد که امسال‬ ‫قرار است سال متفاوتی شود‪ .‬درست است؟‬ ‫برنامه ریزی های حج ســال ‪ 94‬ما همزمان شــده‬ ‫بود با شــرایط بســیار پیچیده منطقه‪ .‬همزمان با اتفاقات‬ ‫نوروز ســال ‪ ،94‬شــروع جنگ یمــن را داشــتیم‪ .‬درواقع‬ ‫شرایط منطقه در سال ‪ 94‬به مراتب پیچیده تر از سال های‬ ‫‪ 92‬و ‪ 93‬و قبل از ان بود‪ .‬موضوعــی به نام یمن در منطقه‬ ‫اضافه شده بود‪ .‬به رغم اینکه همیشه دست اندرکاران حج و‬ ‫دولتمردان عربستان تاکید دارند که حج از مسائل و روابط‬ ‫سیاسی جداست‪ ،‬ولی سایه سنگین فضای سیاسی منطقه‬ ‫کامال بر حج وجود داشــت و همان طور که اشاره فرمودید‬ ‫بعضا هــم دیدیم که با موانعــی مواجه هســتیم؛ از جمله‬ ‫ماجرای داروها‪ .‬سال های قبل معموال از طریق پروازهای‬ ‫خودمان در زمان عمره داروها را حمل می کردیم‪ ،‬این بار از‬ ‫طریق پروازهای امارات و ترکیه در ماه شعبان داروها را به‬ ‫عربستان فرستادیم که انجا اعالم کردند این داروها باید در‬ ‫ماه شوال وارد عربستان شود و باعث شد که داروها دوباره‬ ‫برگشت و یک ســری از داروها ممکن بود با برگشت دیگر‬ ‫قابل استفاده نباشد‪ .‬بنابراین هالل احمر با امکاناتی که در‬ ‫کشورهای مجاور داشــت‪ ،‬مدیریت کرد و نهایتا ما مجبور‬ ‫شدیم با همان پروازهای خودمان داروهایمان را ببریم‪ .‬در‬ ‫حج سال ‪ ،94‬یکی از اتفاقات مهمی که رخ داد‪ ،‬موضوع‬ ‫حادثه جرثقیل بود‪ .‬البته باید بگویم تــا قبل از این حادثه‬ ‫هم در حوزه اجرایی و هم در حوزه فرهنگی‪ ،‬برنامه هایمان‬ ‫به نحو احسن اجرا شده بود‪ .‬در حوزه فرهنگی‪ ،‬وزارت حج‬ ‫عربستان اعالم کرد که براساس ابالغ وزارت کشور‪ ،‬امسال‬ ‫بخشــی از برنامه های فرهنگی را نباید داشــته باشید که با‬ ‫تدبیری که نماینده محترم ولی فقیه داشــتند و با مکاتباتی‬ ‫که انجام شد‪ ،‬مثل ســنوات گذشته‪ ،‬چهار دعای کمیل را‬ ‫در مدینه منوره ‪ -‬دو دعای کمیل را برای زائرین مدینه قبل‬ ‫و دو دعای کمیل را برای زائریــن مدینه بعد ‪ -‬برگزار کردیم‬ ‫که واقعا با شکوه تمام هم برگزار شد‪ .‬می خواهم بگویم در‬ ‫حوزه های فرهنگی و اجرایی قبل از حادثه جرثقیل‪ ،‬شاید‬ ‫استنباط ِ‬ ‫خود ما این بود که براساس تجربیات سال ‪ ،93‬حج‬ ‫خیلی ارام و زیبایی را خواهیم داشت تا حادثه جرثقیل که‬ ‫شکی نبود حاصل سهل انگاری‪ ،‬کوتاهی و قصور مجموعه‬ ‫اجرایی عربســتان بود‪ .‬ایــن جرثقیل بزرگتریــن جرثقیل‬ ‫موجود در حاشــیه اطراف مســجدالحرام بــود که قدرت‬ ‫داشت ماشین های بزرگ ساختمانی ‪ 100‬تنی را که تنش‬ ‫مکانیکی سختی را هم ایجاد می کنند بلند کند که به دلیل‬ ‫سهل انگاری غیر قابل گذشــت مقامات عربستان سقوط‬ ‫همین جرثقیل ان حادثه تلخ را رقم زد‪.‬‬ ‫چند ایرانی در این حادثه فوت کردند؟‬ ‫به دلیــل باران شــدید مکــه در ان روز‪ ،‬زائرین از‬ ‫فضای مســجدالحرام به زیر طاق ها رفته بودند و بنابراین‬ ‫‪ 11‬عزیزمان را در این حادثه از دست دادیم و مظلومانه به‬ ‫شهادت رســیدند که اگر باران نبود و جمعیت زائرین مثل‬ ‫همه ایام بعد از نماز عصر در ان فضا حضور داشتند‪ ،‬قطعا با‬ ‫تلفات بسیار باالتری مواجهه می شدیم‪.‬‬ ‫ظاهرا قرار بود که دیه پرداخت کنند!‬ ‫بیــش از ‪ 120‬نفر از زائرین کشــورهای دیگر هم‬ ‫در ایــن حادثه جان خودشــان را از دســت دادنــد‪ .‬اولین‬ ‫مجموعــه ای کــه در ایــن حادثــه ورود پیدا کــرد‪ ،‬مرکز‬ ‫پزشکی ســازمان حج و زیارت بود که حتی حادثه دیدگان‬ ‫و مصدومین کشورهای دیگر را هم توانستند منتقل کنند‪.‬‬ ‫به هرحال به انجا رسیدیم که پادشاه عربستان اعالم کرد‬ ‫دیه شهدای این فاجعه و دیه مصدومین پرداخت می شود‬ ‫و همچنین بســتگان این افراد بابت این ســهل انگاری و‬ ‫قصوری که خودشان اعالم کردند‪ ،‬می توانند به حج اعزام‬ ‫شوند ولی تا امروز نه به جمهوری اسالمی و نه به هیچ کشور‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫تصور کنید! دویست پیکر شهید را در کانتینر تریلی بگذارید! کف سردخانه معیصم خونابه ای‬ ‫بود که از تریلرها جاری شده بود‪ .‬شاید بدون اغراق ‪ 4 ،3‬میلی متر خونابه می دیدید که روی ان‬ ‫اهک ریخته بودند و عزیزان تفحص ما در سردخانه روی اینها پا می گذاشتند و می رفتند‬ ‫سیاست‬ ‫و خانــواده و زائری در دنیــا این دیه پرداخت نشــده و این‬ ‫وعده تحقق پیدا نکرده است! البته ما همچنان پیگیر این‬ ‫موضوع هســتیم‪ .‬بعد از حادثه جرثقیل که حادثه سختی‬ ‫بود و همراه شــده بود با از دســت دادن یــازده عزیزی که‬ ‫همقطار و همســفر ما بودند‪ ،‬تالش کردیم همان موقع به‬ ‫کاروان ها سرکشی کنیم و مصدومین عزیز این حادثه را در‬ ‫بیمارستان ها مالقات کردیم‪.‬‬ ‫تا کنون روایت هــای مختلفی دربــاره فاجعه منا‬ ‫مطرح شده اســت‪ .‬می خواهیم این فاجعه را از‬ ‫زبان شما و از دید خودتان روایت کنید؛ حرف های‬ ‫ناگفته را بگویید‪.‬‬ ‫طی سال های گذشته زائرین ما هشتم ذی الحجه‬ ‫از صبح یا از ظهر برای رفتن به عرفات محرم می شــدند‪.‬‬ ‫می دانید کــه حــج دو مرحله اساســی دارد؛ یــک مرحله‬ ‫برنامه ریزی ها و اقداماتی است که قبل از ایام تشریق انجام‬ ‫می دهیم و بعد از ایام تشــریق هم این مرحله تقریبا مشابه‬ ‫اســت‪ .‬بنابراین به دلیل اهمیت ایام تشریق سازمان حج و‬ ‫زیارت یک ســاختاری را برای ایام ویژه تشــریق دارد که با‬ ‫هماهنگی جامع بعثه مقام معظم رهبری صورت می گیرد‪.‬‬ ‫ایام تشــریق پنج مرحله دارد که به دلیــل اهمیت موضوع‬ ‫پنج نفــر از مدیران و افــراد باتجربه خودمــان را به عنوان‬ ‫مدیــران این پنج مرحلــه عملیات با حکــم منصوب کرده‬ ‫بودیم‪ .‬این از سال ‪ 92‬به عنوان ساختار مشخص و متقنی‬ ‫تعریف شده بود‪ .‬شاید سوال باشد که چرا در ایام تشریق‪،‬‬ ‫تشــکیالت و ســاختار ویژه ای را داریم؟ به دلیل اینکه در‬ ‫بقیه ایام حج زائریــن دنیا‪ ،‬به صورت پراکنــده در هتل ها‬ ‫هستند‪ .‬فضای اقامتی و اســتقراری زائرین فرق می کند‪.‬‬ ‫تغذیه زائرین از اشــپزخانه مرکزی و نزدیک هتل هاست و‬ ‫همچنین امکانات تردد هست‪ ،‬وضعیت مطب های پزشکی‬ ‫لو نقــل زائرین‪ ،‬همه چیز متفاوت‬ ‫و خدمات درمانی و حم ‬ ‫است‪ .‬در این سه روزی که زائرین ما از هشتم یک زندگی‬ ‫صحرایی و اردویی را با مناســک و اعمال بســیار سنگین‬ ‫خودش تجربه می کنند‪ ،‬شرایط اقامت دیگر هتلی نیست و‬ ‫شرایط زندگی چادری در صحرای عرفات و مناست‪ .‬اعمالی‬ ‫است که واجب است و اصال حج یعنی اعمال ایام تشریق‬ ‫و حج یعنی عرفه‪ .‬مرحله اول‪ ،‬انتقال زائرین از مکه مکرمه‬ ‫در روز هشتم ذی الحجه به سرزمین عرفات و انتقال عزیزان‬ ‫اهل سنت در همان روز از مکه به منا است‪ .‬به دلیل اینکه‬ ‫عزیزان اهل سنت ما شب نهم را در منا بیتوته می کنند و روز‬ ‫نهم مجددا باید این عزیزان را از منا به عرفات منتقل کنیم‬ ‫که روز نهــم ذی الحجه تمام زائرین همــه دنیا در عرفات‬ ‫حضور پیدا می کنند‪ .‬فرماندهی عملیات با اقای سرخوش‬ ‫یکی از عزیزان ما بود که بیش از ‪ 30‬ســال سابقه کاری در‬ ‫سازمان حج و زیارت داشت‪ .‬به این مرحله از عملیات نقل‬ ‫ ترددی می گوییم‪ .‬روز نهم بعد از نماز مغرب و عشا مجددا‬ ‫باید با همین شیوه با اتوبوس زائرین عزیزمان را از عرفات‬ ‫در یک زمان محــدودی به مشــعرالحرام منتقل کنیم که‬ ‫این هم کار سنگینی اســت‪ .‬تعداد اتوبوس در این مرحله‬ ‫محدود اســت و تقریبا تعداد ‪ 470‬اتوبوس برای ‪ 64‬هزار‬ ‫نفر در نظر گرفته شده است‪ .‬این اتوبوس ها باید زائرین را‬ ‫منتقل کرده و مجددا برگرداننــد‪ .‬در روز دوازدهم که از منا‬ ‫برمی گردیم اتوبوس ها باز زائرین را از منا به هتل هایشان‬ ‫در مکه برمی گردانند‪ .‬این یک مرحله از عملیات اســت‪.‬‬ ‫مرحله دوم عملیات وقوف در عرفات اســت‪ .‬در عرفات‪،‬‬ ‫تقسیم چادرهای عرفات‪ ،‬پزشکی عرفات‪ ،‬امنیت عرفات‬ ‫است که باز مدیر عملیاتی را برای روز عرفه داریم که امسال‬ ‫مدیر عرفات ما اقای مجردی بودند که بیش از ‪ 30‬ســال‬ ‫سابقه در حج و زیارت دارند‪ .‬رئیس ستاد مکه مکرمه ما هم‬ ‫اقای مجردی بودند و سال ها این تجربه را داشتند‪ .‬بعد از‬ ‫نماز مغرب و عشا زائرین ما را باید به مزدلفه منتقل می کنند‬ ‫و ما وقوف در مزدلفه داریم که دیگر از نیمه شب زائرین انجا‬ ‫مستقر هستند و سنگ های خودشان را برای جمرات جمع‬ ‫می کنند‪ .‬از زمان اذان صبح نیــت می کنند تا طلوع افتاب‬ ‫که در مزدلفه وقــوف دارند‪ .‬باز ان مرحلــه از عملیات هم‬ ‫تدارکات‪ ،‬هیات پزشکی و رسیدگی داریم تا کاروان هایمان‬ ‫از محدوده بیتوته شان در مشعرالحرام خارج نشوند‪ .‬انجا‬ ‫هم مدیر عملیات داریم که این مرحله سوم عملیات است‪.‬‬ ‫مرحله چهارم‪ ،‬حضور در سرزمین مناست که برای عملیات‬ ‫منا هم جنــاب اقای غالمرضایــی‪ ،‬مدیر دفتــر عملیاتی‬ ‫ســازمان حج و زیارت در مکه مکرمه سال ها بوده اند و ‪12‬‬ ‫سال در عربستان و سال ها تجربه حج را داشته اند‪ ،‬ایشان‬ ‫این مسئولیت را داشتند‪ .‬به دلیل اینکه حدود سه روز در منا‬ ‫هســتیم و هماهنگی در منا با مجموعه مسئوالن سعودی‬ ‫باید تنگاتنگ باشد‪ ،‬ایشان مسئولیت داشتند‪ .‬مرحله اخر‬ ‫عملیات ما که یک عملیات ســنگینی است‪ ،‬رمی جمرات‬ ‫اســت که اقای بیات‪ ،‬جانشــین حراســت ما‪ ،‬مسئولیت‬ ‫عملیات رمی جمرات را برعهده داشــتند‪ .‬البته یک بحث‬ ‫قربانی و قربانگاه هم داریم که ان خیلی کار سنگینی نیست‬ ‫چون زائرین خودشان حضور ندارد ولی در این مراحلی که‬ ‫ِ‬ ‫خــود زائر حضور پیدا می کند‪ .‬روز هشــتم‪،‬‬ ‫عرض کردم‪،‬‬ ‫ل ترددی انجام شــد و برای اولین‬ ‫مرحله اول عملیات و نق ‬ ‫سال‪ ،‬بعدازظهر زائرین را منتقل کردیم که در عرفات خسته‬ ‫نشوند‪ .‬بعد از نماز مغرب و عشا بخش عمده ای از زائرین را‬ ‫منتقل کردیم چون هوا گرم بود و پیش بینی ما این بود که‬ ‫اگر زائرین هشتم در صحرای عرفات بروند‪ ،‬گرمای شدید‬ ‫باعث خستگی مضاعف اینها می شود‪ .‬دعای عرفه هم با‬ ‫زیبایی تمام برگزار شد‪ .‬مراسم برائت مان را هم در صحرای‬ ‫عرفات برگزار کردیم‪ .‬وقوف در مزدلفه را داشتیم و به دلیل‬ ‫فضای سیاسی که سایه اش در موسم حج سنگینی می کرد‪،‬‬ ‫امسال تصمیم گرفتیم به مسئوالن ســازمان حج و زیارت‬ ‫اجازه ندهیم بخواهند مثل ســنوات گذشته محرم شوند‪.‬‬ ‫فقط حدود پنج تا شش درصد نیروهای ستادی ما که سال‬ ‫اولی بودند‪ ،‬محرم شدند‪ .‬ممکن است سوال باشد که چرا‬ ‫محرم نشوند؟ باید گفت وقتی شما در لباس احرام هستید‪،‬‬ ‫قطعا‪ ،‬مقداری هم بــه لحاظ تردد و هم بــه لحاظ اجرایی‬ ‫محدودیت پیدا می کنیــد‪ .‬بنابراین بنــده به عنوان رئیس‬ ‫سازمان حج و زیارت محرم نبودم و این پنج مدیر عملیاتی‬ ‫که عرض کردم هم هیچ کدام محرم نبودند‪ .‬برای مجموعه‬ ‫هیات پزشــکی دســتورالعمل تعیین کردیم و بخشــنامه‬ ‫صادر کردیم که عمده این عزیزان محرم نباشند که بتوانند‬ ‫خدماتشــان را به زائرین ارائه کنند‪ .‬صبح روز عید قربان‪،‬‬ ‫از انجا که ما محرم نبودیم‪ ،‬ســاعت دو ونیم شــب با اقای‬ ‫محمدی کــه فرمانده عملیات حج تمتع امســال و معاون‬ ‫سازمان حج و زیارت هستند به همراه اقای شهسواری که‬ ‫ایشــان هم محرم نبودند‪ ،‬فضای مزدلفــه را بازدید کردیم‬ ‫و در ان نیمه شــب و در فضای معنوی مشــعر بســیاری از‬ ‫زائرین عزیز کاروان ها را شاهد بودیم که مشغول نمازشب‬ ‫و راز و نیاز با خدای خود بودند‪ .‬خانم های شــیعه زائرین ما‬ ‫همان شب به دلیل فتوایی که مراجع محترم و عظام تقلید‬ ‫داده اند‪ ،‬می توانند شبانه رمی شان را انجام دهند‪ .‬بنابراین‬ ‫برنامه ریزی شد و شبانه رمی جمراتشــان را انجام دادند و‬ ‫به چادرهای منا برگشــتند‪ .‬همه چیز برای انها در منا اماده‬ ‫بود و ما هم بعد از اینکه زائریــن را در مزدلفه دیدیم‪ ،‬عازم‬ ‫منا شدیم‪ .‬سرکشی از چادرها و تقسیم چادرها را داشتیم‪.‬‬ ‫هشــت منطقه ای که به عنوان مناطق تعریف شــده در منا‬ ‫بود را داشــتیم و تصورمان هم واقعا این بود که همه چیز‬ ‫بعد از تلخی حادثــه جرثقیل در مســیر اجرایی خودش به‬ ‫خوبی درحال پیشــرفت است‪ .‬ساعت هشــت و نیم صبح‬ ‫بود که از مرکز امداد گمشدگان و مرز پزشکی حج و زیارت‬ ‫بازدید داشتیم‪ .‬دو مجموعه ای که در این ایام زندگی پنج‬ ‫روزه صحرایی نقش مهمی دارند‪ ،‬یکی مرکز پزشــکی حج‬ ‫و زیارت اســت که به دلیل گرمازدگی و مسافت های زیاد‬ ‫پیاده روزی‪ ،‬بعضا زائرین دچار مشــکالتی مثل افت فشار‬ ‫و افت قند می شــوند‪ .‬دوم‪ ،‬امداد گمشــدگان اســت که‬ ‫امسال با شیفت بندی هایی که انجام شده بود حدود ‪600‬‬ ‫نفر عوامل امدادی داشــتیم که از مجموعه های مختلف‬ ‫مثل مجموعه حمل و نقل ما که دیگر کاری در منا نداشت‪،‬‬ ‫با لباس مشخص و اموزش هایی که دیده بودند به صورت‬ ‫شیفت بندی در خدمت واحد امداد گمشدگان ما قرار گرفته‬ ‫بودند‪ .‬امسال نرم افزاری را به دلیل اهمیت موضوع برای‬ ‫واحد گمشــدگان تعیین کرده بودیم که اســم زائر را روی‬ ‫موبایل افراد امدادگر که می زدید‪ ،‬مشخصات‪ ،‬محل چادر‪،‬‬ ‫اسم کاروان‪ ،‬شــماره موبایل کاروان با مشخصات زائر در‬ ‫دســترس بود که به راحتی می توانســتیم تماس بگیریم و‬ ‫مدیر کاروان برای بردن زائر خود مراجعه کند‪ .‬امداد ویلچر‬ ‫را به عنوان دومین ســال مان تجربه کرده بودیم که تعداد‬ ‫زیادی ویلچــر در اختیار مجموعه امداد قــرار داده بودیم‬ ‫که برای زائرین عزیزی که از ســن باال برخوردار هستند‪،‬‬ ‫استفاده کنند‪ .‬مخصوصا از رمی جمرات که برمی گردند‪،‬‬ ‫توان و بنیه جسمی شان تحلیل رفته و می توانستیم با ویلچر‬ ‫به انها خدمات دهیم که همین خدمات البته در داخل شهر‬ ‫مکه هم به این زائرین داده می شد‪ .‬همه چیز حکایت از این‬ ‫داشت که برنامه ریزی ها به خوبی انجام شده و واقعا انچه‬ ‫باید انجام می شــد‪ ،‬در حوزه برنامه ریزی اتفاق افتاده بود‪.‬‬ ‫هشت و نیم صبح که برای بازدید از چادرهای پزشکی حج و‬ ‫‪25‬‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫سیاست‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫زیارت در منا رفتیم اولین تماس تلفنی با دوستان گرفته شد‬ ‫و اعالم کردند که مسیر رمی جمرات با ازدحام مواجه شده و‬ ‫ تردد خیلی سخت شده است‪ .‬این قبل از فاجعه است‪ .‬این‬ ‫نکته را اشاره کنم که دو مســیر برای رفتن به رمی جمرات‬ ‫برای زائرین ما همانند سال های گذشته پیش بینی شده بود‬ ‫به عنوان مسیرهای خیابان سوق العرب و خیابان جوهره‪.‬‬ ‫زمان حرکت زائرین هم تغییر نکرده بود‪ .‬البته ما همیشــه‬ ‫تاکیدمان بر این اســت که بــه دلیل احکامی کــه داریم‬ ‫بعد از طلوع افتــاب از مزدلفه وارد منا می شــویم و زائرین‬ ‫کشورهای دیگر بعد از اذان صبح حرکت می کنند و مستقیم‬ ‫به رمی جمرات می روند و رمی جمــرات را انجام می دهند و‬ ‫برمی گردند‪ .‬بنابراین ما به دلیل اینکه زائرین مان وســایل‬ ‫همراه اعم از پتو‪ ،‬بالشــت و لباس همراه دارند‪ ،‬معموال در‬ ‫منا داخل چادرهایشان قرار می گیرند و مستقر می شوند و‬ ‫صبحانه مختصری میل می کنند‪ ،‬بعد از یک تجدید قوا به‬ ‫سمت رمی جمرات حرکت می کنند‪.‬‬ ‫در همــان ایام ایــن فاجعه تلــخ‪ ،‬خبری غیــر موثق‬ ‫در بعضی رســانه ها منتشر شــد که به زائرین ایرانی اعالم‬ ‫کرده اند ســاعت ‪ 10‬صبح به ســمت جمرات حرکت کنند‪.‬‬ ‫در صورتی که اصال چنین چیزی صحت نداشــت‪ .‬جناب‬ ‫اقای اجرلو هم حضور داشــتند و شاهدند که نه بخشنامه‪،‬‬ ‫نه ابالغیه و نه دســتورالعملی بر این مبنا نبود‪ .‬در جلسات‬ ‫توجیهی تاکیــد کردیم کــه اول صبــح به دلیــل ازدحام‬ ‫جمعیت‪ ،‬عجله ای برای رمی جمرات نداشته باشیم‪ .‬مثل‬ ‫سنوات گذشــته‪ ،‬زائرین ما وسایلشــان را در منا گذاشتند‬ ‫و به ســمت رمی جمرات حرکت کردند و حدود هشت و نیم‬ ‫صبح بود که ان تمــاس را گرفتند و ما هــم تصورمان این‬ ‫بود که وقتی رمی جمرات با ازدحام مواجه می شود همین‬ ‫مسیر جوهره و سوق العرب است‪ .‬با اقای بیات که فرمانده‬ ‫عملیات رمی جمرات بودند و در محل جمرات مستقر بودند‪،‬‬ ‫تماس گرفتیم و ایشان با حدود ‪ 75‬نفر عوامل امدادی که‬ ‫در مسیر داشــتیم‪ 45 -‬نفر در مســیرهای رفت و ‪ 30‬نفر در‬ ‫مسیرهای برگشت‪ ،‬چهار اکیپ پزشــکی در خیابان سوق‬ ‫العرب و ‪ 4‬اکیپ پزشکی در محل اســتقرار سازمان حج و‬ ‫زیارت و خیابان جوهره داشــتیم‪ -‬اقای بیات اعالم کردند‬ ‫که زائرین درحــال ورود به جمــرات هســتند و به صورت‬ ‫طبیعی جمعیت زیاد اســت و روز دهم زائرین کشــورهای‬ ‫اســامی همه دنیا می خواهند رمی جمرات انجام دهند‪.‬‬ ‫ساعت حدود یک ربع به ‪ 9‬بود که اقای گروسی که مسئول‬ ‫گروه صداوسیماست تماس گرفتند و با نگرانی جدی گفتند‬ ‫که من االن خودم از این مهلکه بیرون امدم و یک حادثه‬ ‫درحال اتفاق است‪ .‬ایشان با همین عنوان اعالم کرد که‬ ‫یک حادثه دارد اتفاق می افتد‪ .‬ایشان اولین نفری بودند که‬ ‫از خیابان ‪ 204‬اسم بردند و برای ِ‬ ‫خود ما هم تعجب داشت‬ ‫که چرا خیابان ‪!204‬‬ ‫‪ 204‬یعنی چیه؟‬ ‫از منا دو ردیف پله هست که نه فقط زائرین ایرانی‬ ‫بلکه زائرین کشورهای دیگر که چادرهایشان در ان منطقه‬ ‫قرار دارد بایــد از ان پله ها پایین امــده و وارد خیابان های‬ ‫دسترسی به سمت جمرات شــوند‪ .‬مسیر جمرات که شاید‬ ‫حدود ‪ 3‬کیلومتر باشد‪ ،‬از طریق ‪ 4‬خیابان موازی دسترسی‬ ‫دارد‪ .‬خیابان ‪ ،204 ،206‬سوق العرب‪ ،‬جوهره و بعد از ان‬ ‫طریق المشاه که مســیر پیاده است و مظله چون سایه بان‬ ‫دارد و بعد هم مســیر برگشــت زائرین ما از پله های منا که‬ ‫وارد می شــود باید براســاس انچــه توجیه کــرده بودیم و‬ ‫روال همه ســاله که مدیران ما تجربیاتش را داشــتند‪ ،‬از‬ ‫یک خیابان دسترســی به نام خیابــان ‪ 25‬وارد دو خیابان‬ ‫سوق العرب یا جوهره می شــدند‪ .‬خیابان ‪ 204‬که یکی از‬ ‫خیابان های دسترســی به جمرات اســت‪ ،‬خیابانی است‬ ‫که زائرین را به طبقه دوم جمــرات می برد که اصال زائرین‬ ‫ما در طبقه دوم رمی جمراتشــان را انجــام نمی دهند و در‬ ‫طبقه همکف انجام می دهیم‪ .‬خیابان های سوق العرب و‬ ‫جوهره مستقیم زائرین به طبقه همکف را هدایت می کنند‪.‬‬ ‫همان اول صبح در یک مقاطعی‪ ،‬زمانی کــه زائرین ما از‬ ‫پله ها پایین می ایند که وارد خیابان ‪ 25‬شــوند و از ‪ 25‬وارد‬ ‫دو ورودی ســوق العرب و جوهره شــوند‪ ،‬پلیس عربستان‬ ‫در یک مقاطعی راه را می بندد‪ .‬یعنی راه دسترسی که شما‬ ‫را وارد ســوق العرب و جوهره می کند را می بندد و زائرین را‬ ‫به خیابان ‪ 204‬هدایت می کند‪ .‬در گذشــته هم گاهی این‬ ‫اتفاق می افتاده و بــه دلیل اینکه یک مرکز کنترل بســیار‬ ‫مجهزی را در محل رمی جمــرات دارند‪ ،‬از انجا جمعیت را‬ ‫کنترل می کنند و بعضا دســتور تغییر مســیر می دهند‪ .‬در‬ ‫جلسه ای که با قائم مقام وزیر حج عربستان داشتیم همین‬ ‫مباحث مطرح شد که علت این فاجعه چه بود‪ ،‬وقتی مطرح‬ ‫شد که پلیس شما در مقاطعی با تشکیل زنجیره انسانی که‬ ‫دست هایشان را به هم گره زدند‪ ،‬راه را بستند و زائران را به‬ ‫ِ‬ ‫خــود قائم مقام وزیر حج‬ ‫این خیابان ‪ 204‬هدایت کردند‪،‬‬ ‫عربســتان تائید می کرد که دوربین هایشــان این را نشان‬ ‫می دهد‪ .‬انها بر این نکته تاکیــد کردند که در همان زمان‬ ‫دوربین های ما شاید ترافیک را در زمان ازدحام جمعیت در‬ ‫مسیر خیابان سوق العرب و جوهره شــاهد بودند‪ ،‬بنابراین‬ ‫این خیابان خلوت بوده و ما زائرین را به داخل این خیابان‬ ‫هدایت کردیم‪.‬‬ ‫پس اقای گروسی با شما تماس گرفت و‪...‬‬ ‫بله و ایشــان گفتند که من االن از یک مهلکه ای‬ ‫بیرون امدم و ازدحام جمعیت ممکن است مشکالت جدی‬ ‫ایجاد کند‪ .‬همان لحظه اقای محمــدی که معاون حج و‬ ‫زیارت و اقای کولیوند که رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت‬ ‫منا بودند هم تشریف داشــتند و همان جا تماس ها شروع‬ ‫شــد‪ .‬با مدیران کاروان ها تماس هایی گرفته و مشخص‬ ‫شــد که این ازدحام جمعیت اتفاق افتاده است‪ .‬عربستان‬ ‫اعالم کرد که یکــی از دالیل این فاجعه برگشــت زائرین‬ ‫بعضی از کشورهای افریقایی بوده است‪ .‬چون انها بعد از‬ ‫نماز صبح برای رمی جمرات می روند و نه بعد از طلوع افتاب‬ ‫و از انجا که زود می روند‪ ،‬زود هم برمی گردند‪ .‬در دو طرف‬ ‫خیابان ‪ 204‬چادرهای کشورهای نیجریه‪ ،‬سودان‪ ،‬مصر‬ ‫و حتی پاکستان و بعضا چادرهای هندوستان هست‪ .‬این‬ ‫خیابان کمترین راه دسترســی و خروجی را به خیابان های‬ ‫دیگر دارد‪ .‬زائرین بعضی از کشورهای افریقایی که بعد از‬ ‫نماز صبح‪ ،‬رمی جمرات را انجام داده بودند‪ ،‬برای برگشت‬ ‫به چادرهایشان‪ ،‬به جای اینکه از خیابان ‪ 206‬که به موازات‬ ‫این خیابان است‪ ،‬دور بزنند و از اول این خیابان مجددا وارد‬ ‫شوند و داخل چادرهایشان بروند‪ ،‬مستقیم برای اینکه مسیر‬ ‫را کوتاه کنند‪ ،‬از مقابل امدند‪.‬‬ ‫تقابل جمعیــت انتهــای خیابان ‪ ،206‬پیــش امد و‬ ‫ورودی خیابان ‪ 204‬این زنجیره انســانی پلیس و هدایت‬ ‫زائرین به سمت خیابان ‪ ،204‬جمعیت حدود ‪ 30‬تا ‪35‬هزار‬ ‫زائر را در یک مســافت ‪ 250‬متر با عــرض ‪ 10‬متر رقم زد؛‬ ‫متوســط ‪ 5‬یا ‪ 6‬نفر در هر متر مربع‪ .‬توصیــه به زائرین هم‬ ‫قبال بــرای بردن یک بطــری اب بود که با همراه داشــتن‬ ‫سنگ هایشــان بیش از این مقدار هم میسر نبود‪ .‬تشنگی‬ ‫زائرین و تقابل جمعیت باعث بروز این فاجعه شــد‪ .‬همان‬ ‫لحظه اقایــان محمدی و مجــردی که فرمانــده عملیات‬ ‫عرفات بودند به سمت مسیر ‪ 204‬حرکت کردند و به دلیل‬ ‫ازدحام جمعیــت نمی توانســتند از ورودی ‪ 204‬بروند و راه‬ ‫به دلیل تقابل جمعیت‪ ،‬بسته شــده بود‪ .‬ایشان خودشان‬ ‫را رســاندند و اقای کولیوند که رئیس مرکز پزشــکی حج و‬ ‫زیارت هســتند حدود ‪ 15 ،10‬اکیپ با تجهیزات‪ ،‬اب و یخ‬ ‫و امدادهای اولیه را با کوله پشتی در مسیر فرستادند و ان‬ ‫لحظه هنوز از عمق فاجعه خبر نداشتیم‪ .‬شاید حدود ساعت‬ ‫‪ 9‬و ربع بود که اقای محمــدی اولین تماس را روی موبایل‬ ‫بنده گرفتند و اشــاره به وقوع این فاجعه کردند و اولین خبر‬ ‫را دادند که االن حدود ‪ 15‬نفر از زائرین عزیزی را می بینم‬ ‫که قطعا به شــهادت رســیده اند که برای ما همان ‪ 15‬نفر‬ ‫اول هم باورکردنی نبود‪ .‬مجددا تماس گرفتند و گفتند که‬ ‫امار بیش از اینهاست‪ .‬ساعت ‪ 10‬و نیم صبح بود که اقای‬ ‫مجردی تماس گرفتند‪ ،‬ایشــان هم وارد صحنه شــدند و‬ ‫همچنین اقای دانشــیار که مسئول حمل و نقل بودند و در‬ ‫محل فاجعه حضور داشتند‪ .‬اقای مجردی با ضجه فریاد‬ ‫می زدند و قسم می دادند که شــما را به خدا سریع تر کمک‬ ‫کنید که فاجعه ای اتفاق افتاده است‪ .‬ساعت ‪ 10‬و نیم به‬ ‫بعد بود که هرچه تماس می گرفتیم‪ ،‬موبایل اقایان مجردی‬ ‫و محمدی پاســخگو نبود و بعدا متوجه شــدیم که عوامل‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫حادثه جرثقیل حاصل‬ ‫سهل انگاری‪ ،‬کوتاهی و قصور‬ ‫مجموعه اجرایی عربستان بود‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫عربســتان امار را کتمان می کــرد و از طــرف دیگر در ان‬ ‫فضای اطالع رســانی ســعی می کردیم طوری رفتار کنیم‬ ‫که هم شفاف به مردم اخبار را بگوییم و در داخل کشور که‬ ‫احساسات جریحه دار شده بود‪ ،‬تنشی ایجاد نشود و البته‬ ‫جوری صحبت کنیم متناسب با حضور ‪ 64‬هزار زائرمان در‬ ‫عربستان چرا که مسئوالن سعودی صحبت های ما را رصد‬ ‫و ضبط می کردند و گاهی اوقات صحبت هایمان را جلوی‬ ‫ما می گذاشــتند‪ .‬بنابراین در دو مرحله رهبــری و هدایت‬ ‫مقام معظم رهبری و بازشدن مسیر را برای خودمان شاهد‬ ‫بودیم‪ .‬یکی در همان روز فاجعه که در پیامشــان به ســه‬ ‫نکته اساســی تاکید کردند؛ یک نکته‪ ،‬تسلیتی که ایشان‬ ‫به خانواده های معظم شهدا و داغدار این عزیزان دادند‪.‬‬ ‫مخصوصا خانواده هایی که در موســم حج و در منا داغدار‬ ‫بودند‪ .‬ایشان فرمودند که این عزیزان در زیباترین حاالت‬ ‫و در لباس احرام به ملکوت اعالء پیوســتند و از واژه زیبای‬ ‫«مهاجرین الی الله» اســتفاده کردند‪ .‬دوم‪ ،‬به مجموعه‬ ‫دســت اندرکاران حج و زیــارت اعالم کردند کــه این نوع‬ ‫اطالع رسانی شفاف را به صورت مســتمر ادامه دهید که‬ ‫همان لحظه بنده عرض کردم فرمایش حضرت اقا برای ما‬ ‫تکلیف شد و این بیانگر این است که فضایی که در داخل‬ ‫کشور هست‪ ،‬می طلبد که این اطالع رسانی را انجام دهیم‬ ‫و به همین علــت ان مصاحبه های متعدد انجام شــد حتی‬ ‫گاهی در سردخانه مصاحبه می کردیم‪ .‬خیلی وقت ها اگر‬ ‫در هتل بودیم و در سردخانه و بیمارســتان نبودیم به اتاق‬ ‫خودم می رفتم و قبل از مصاحبه به حال خودمان و مصیبتی‬ ‫که دچار شده بودیم اشک می ریختیم‪ ،‬به مصیبتی که باز‬ ‫می خواهیم امار دهیم‪ .‬اماری بدهیم که حاکی از افزایش‬ ‫شهدای ما بود‪ .‬مصیبت سختی بود‪ .‬حضرت اقا فرمودند‬ ‫که اطالع رسانی را مستمر ادامه دهید که خالء خبری باعث‬ ‫گمانه زنی های غلط یا بروز شــایعات نشــود‪ .‬این موضوع‬ ‫مدیریت اطالع رســانی بسیار مهم اســت‪ .‬نکته سوم‪ ،‬در‬ ‫پیام اول ایشــان فرمودند که ما می خواهیم عربســتان به‬ ‫عدل و انصاف عمل کند و مسئولیت بپذیرد‪ .‬ولی متاسفانه‬ ‫مسئوالن سعودی مسئولیت پذیری نســبت به این فاجعه‬ ‫نداشتند‪ .‬از منا برگشتیم و سرکشــی ها را شروع کردیم‪ .‬تا‬ ‫روزی که در منا بودیم‪ ،‬تا انجا که امکان داشت به چادرهای‬ ‫عزیزانی که مصیب دیدگان این فاجعه بودند‪ ،‬در سرزمین‬ ‫منا سرکشــی کردیم‪ .‬پیام حضرت اقــا را قرائت کردیم که‬ ‫موجب تسلی خاطر این عزیزان شد‪ .‬به مکه امدیم و هیات‬ ‫رسمی از ایران به ریاست اقای دکتر هاشمی‪ ،‬وزیر بهداشت‬ ‫عازم مکه شدند‪.‬‬ ‫به اقای جنتی اجازه ورود ندادند!‬ ‫البته ویزا ندادند و در مســتندی که صدا و ســیما‬ ‫پخش کرد کاردار عربستان هم پاسخی برای این موضوع‬ ‫نداشــت‪ .‬درصورتی که اقای جنتی‪ ،‬وزیر ارشــاد بودند و‬ ‫سیاست‬ ‫ســعودی اقایان محمدی‪ ،‬مجردی و دانشــیار را دستگیر‬ ‫کردند و تعدادی از اکیپ های پزشکی را هم دستگیر کردند‬ ‫که بعضا دو روز بازداشت بودند‪ .‬موبایل هایشان را گرفتند‪.‬‬ ‫عوامل امدادی سعودی ساعت ‪ 11‬و نیم توانستند خودشان‬ ‫را به محل فاجعه برســانند؛ دو ســاعت بعد‪ ،‬دو ساعتی که‬ ‫شــاید همه فاجعه در همان یک ســاعت و نیم اول اتفاق‬ ‫افتاده بود‪ .‬بیش از ‪ 600‬نفر توســط مرکز پزشــکی حج و‬ ‫زیارت از زائرین ایرانی و غیرایرانی نجات یافتند‪ .‬در همین‬ ‫فاصله که ســعودی ها نیامدند‪ ،‬زائرینی بودند که زیر تلی‬ ‫از این جنازه ها طلب کمک می کردند و کسی نبود به اینها‬ ‫کمک کند‪ .‬ببینید! بسیاری از شــهدای ما مظلومانه با لب‬ ‫تشنه شهید شدند‪ .‬بسیاری از شهدای ما به صورت ایستاده‬ ‫شهید شدند‪ .‬یعنی به دلیل ازدحام جمعیت ایستاده توانشان‬ ‫را از دست دادند و مشــکالت تنفسی منجر به شهادتشان‬ ‫شد‪ .‬در خیابان ‪ 204‬برخالف تعلیماتی که عربستان اعالم‬ ‫کرده بود که کســی با ویلچر حق نــدارد وارد رمی جمرات‬ ‫شــود‪ ،‬اســباب و اثاثیه و چمدان را ممنوع کرده بودند اما‬ ‫عکس های زیادی هست که زائرین کشورهای دیگر با بار‬ ‫و چمدان هایی که روی زمین می کشیدند به سمت جمرات‬ ‫در حرکت بودند و همین عوامل باعث ایجاد موانع جمعیت‬ ‫می شد‪ .‬یعنی یک موج که می امد‪ ،‬این موانع باعث می شد‬ ‫که زائرین روی هم ریخته شــوند البته بنده اعتقاد دارم که‬ ‫اگر امکانــات احیا به اندازه کافی در همــان لحظه فراهم‬ ‫می شد‪ ،‬شاید بیش از ‪ 50‬درصد از این امار شهدایی که مرز‬ ‫ان از هفت هزار نفر گذشت‪ ،‬قطعا زنده می ماندند‪.‬‬ ‫روایت تاسف بار دیگر این است که برخی عوامل‬ ‫امنیتی ســعودی که انجا حضور داشــتند هیچ‬ ‫کمکی نکردند و تنها به تماشای جان باختن افراد‬ ‫پرداخته اند‪.‬‬ ‫گفته های زائرینی که شــاهدان عینی این فاجعه‬ ‫بودند بیانگر این اســت که تــا ســاعت ‪ 11‬عوامل امنیتی‬ ‫که انجا بودند‪ ،‬به هیــچ وجه هیچ کمکــی نکردند‪ .‬یعنی‬ ‫احساس کردند که اصال وظیفه شان نیست و صرفا وظیفه‬ ‫امنیتی دارند‪ .‬روز پنجشــنبه روز عید قربان و جمعه و شنبه‬ ‫تعطیالت رسمی عربستان است‪ .‬ساعت ‪ 11‬به بعد عوامل‬ ‫امدادی و امبوالنس ها رسیدند که اصال محلی برای تردد‬ ‫در خیابان نبود‪ .‬اصال نه راه اضطراری پیش بینی شده بود‬ ‫و نه جای ترددی بود کــه در ان موقع عوامل امدادی ما از‬ ‫خیابان های دیگر هم خودشــان را به این خیابان رســانده‬ ‫بودند‪ .‬از مجموعه ‪ 455‬کاروان ما حدود ‪ 33‬کاروان به اجبار‬ ‫و هدایت پلیس سعودی وارد این خیابان شده بودند‪ .‬زائر‬ ‫مظلوم و مدیر کاروان ما به هدایت پلیس امنیت عربستان‬ ‫اعتماد کرد و چــاره ای هم جز این نداشــت و در این موج‬ ‫و گرداب سنگین انســانی گرفتار شــدند و ‪ 461‬عزیز را در‬ ‫این فاجعه از دســت دادیم‪ .‬بیش از ‪7‬هزار نفــر قربانیان‬ ‫سوءتدبیر و ســوءمدیریت دســت اندرکاران حج عربستان‬ ‫شدند‪ .‬عزیزان ما کار امدادرسانی را انجام می دادند و پیکر‬ ‫زائرینی که مصدوم بودند را داخل امبوالنس ها می گذاشتند‬ ‫و توانسته بودند تعداد زیادی را نجات دهند‪ ،‬حدود ‪ 4‬و نیم‬ ‫بعدازظهر بود که ارتــش و عوامل امنیتی عربســتان وارد‬ ‫شده و منطقه را کامال امنیتی کردند و عوامل امدادی همه‬ ‫کشــورها را بیرون کردند‪ .‬درصورتی که در حوادثی که در‬ ‫هرکجای دنیا اتفاق می افتد‪ ،‬سیل و حادثه و زلزله که امار‬ ‫قربانیان و مصدومان حادثه باالست‪ ،‬معموال از امکانات و‬ ‫ظرفیت های دیگر کمک می گیرند‪ .‬ظرفیت های پزشکی‬ ‫کشورهای مختلف می توانست کمک بزرگی برای جلوگیری‬ ‫یا پیشگیری از افزایش قربانیان این حادثه باشد‪ .‬منتها نه‬ ‫تنها از این ظرفیت اســتفاده نکردند‪ ،‬بلکه ممنوع کردند‪.‬‬ ‫جلوی این عزیزان را گرفتنــد و موبایل ها را گرفتند و برخی‬ ‫را هم دستگیر کردند و از ســاعت ‪ 4‬و نیم به بعد دیگر هیچ‬ ‫خبری نداشتیم غیر از شــنیدن صدای امبوالنس هایی که‬ ‫پیکرهــای پاک این عزیــزان را می بردنــد‪ .‬روز بعد دوباره‬ ‫می خواستند همین مسیر را برای رمی جمرات اماده کنند‪،‬‬ ‫چادرها تخریب شده بود و دو طرف این مسیر نرده هایی بود‬ ‫که هیچ راه فراری برای زائرین باقی نمی گذاشت‪.‬‬ ‫ایا امکان کندن این نرده ها وجود نداشت؟‬ ‫در بعضی مقاطع این نرده هــا را کندند که این هم‬ ‫باز خودش مصیبتی شــد‪ .‬برخی از این زائران کشورهای‬ ‫مختلف با کنــدن نرده ها باعث شــدند که همیــن نرده ها‬ ‫روی زائرین دیگر بیفتد و همین موضوع باعث ایجاد موج‬ ‫دیگری برای ســقوط زائرین روی زمین باشــد‪ .‬بعضی از‬ ‫چادرها که در اطراف این فاجعه بودند برای زائرین عطش‬ ‫زده بطری هــای اب پرتــاب می کردنــد که اب برســانند‪.‬‬ ‫زائری که بلند می شــد اب را بگیرد و دستش را بلند می کرد‬ ‫ناخوداگاه موجی را سبب می شــد و باعث به زمین خوردن‬ ‫عده ای دیگر می شد؛ فاجعه ای بســیار تلخ و غم انگیز‪ .‬تا‬ ‫ســاعت یک بامداد صدای امبوالنس ها شــنیده می شد و‬ ‫باز نمی دانســتیم اینها به دلیل اینکه عجله داشتند صحنه‬ ‫فاجعه را زودتر پاکســازی کنند یا به بهانــه اینکه روز بعد از‬ ‫رمی جمرات را باید اماده کنند‪ ،‬پیکرهای حدود ‪5‬هزار شهید‬ ‫مظلوم از کشــورهای مختلف را با ‪ 25‬تریلی که استاندارد‬ ‫نبود و ســردخانه نداشــت و برای حمل ســبزی بود منتقل‬ ‫کردند انهم در دمای ‪ 54‬درجه عربستان‪ .‬ظرفیت سردخانه‬ ‫بزرگ عربســتان که بزرگترین ســردخانه عربســتان است‬ ‫‪ 965‬نفر است‪ .‬یعنی ‪ 965‬کشوی سردخانه دارد‪ .‬حساب‬ ‫کنید که ‪ 7400‬شهید را در سردخانه طائف و سردخانه های‬ ‫عرفات‪ ،‬جده و معیصم بردند و انها را که دیگر نمی توانستند‬ ‫تخلیه کنند به مدت چهار روز در این تریلرها نگه داشتند و‬ ‫فاجعه دردناکی رقم خورد‪ .‬شبی که گروه تفحص ما اعالم‬ ‫کردند که تریلرها را به ســردخانه معیصم اوردند برای خود‬ ‫ما باورکردنی نبود‪ .‬تصور کنید! دویســت پیکر شهید را در‬ ‫کانتینر تریلی بگذارید! کف ســردخانه معیصم خونابه ای‬ ‫بود که از تریلرها جاری شده بود‪ .‬شــاید بدون اغراق ‪4 ،3‬‬ ‫میلی متر خونابه می دیدید کــه روی ان اهک ریخته بودند‬ ‫و عزیزان تفحص ما در سردخانه روی اینها پا می گذاشتند‬ ‫و می رفتند‪ .‬باالخره عمق فاجعه که مشــخص شــد‪ ،‬یک‬ ‫ستاد بحران تشکیل شد با حضور نماینده محترم ولی فقیه‪،‬‬ ‫عزیزان بعثه‪ ،‬ســفیر ما در عربســتان که در منا تشــریف‬ ‫داشتند‪ ،‬هفت کمیته در این ســتاد بحران تشکیل شد که‬ ‫یکی از کمیته ها‪ ،‬کمیته تفحص بود‪ ،‬مسئولیت این کمیته‬ ‫با اقای شرافتی بود‪ 6 ،5 .‬تیم تفحص همان روز تعیین شد‪.‬‬ ‫ظهر همان روز در چادرهای بعثه و ســازمان اعالم کردیم‬ ‫که همه عوامــل چه انها که محرم نیســتند و چه انها که از‬ ‫احرام خارج شده بودند‪ ،‬برای کمک بیایند‪ .‬البته این قبل‬ ‫از زمانی بود که دیگر همه را بیرون کردند‪ 10 .‬تیم تفحص‬ ‫چهار نفره تنظیم شد‪ .‬گروه پیگیری مجروحین به ریاست‬ ‫اقای کولیوند تشکیل شد که مدیر بیمارستان خاتم االنبیاء‬ ‫هســتند که مصدومین حادثه را در بیمارستان ها شناسایی‬ ‫کنیم‪ .‬کمیته اطالع رسانی تشکیل دادیم که بتوانیم اخبار‬ ‫را به کشور منتقل کنیم و از همان لحظه هم تصمیم گرفتیم‬ ‫که واقعا شفاف با مردم صحبت کنیم‪.‬‬ ‫یکی از نقاط عطف دوران رهبری حضرت ایت الله‬ ‫خامنه ای‪ ،‬به لحاظ شجاعت شان همین ماجرای‬ ‫مناســت‪ .‬یعنی دوره ای که خیلی از کشــورها به‬ ‫دلیل وابســتگی هایی که چــه به لحــاظ مالی یا‬ ‫بین المللی به عربســتان دارند‪ ،‬سکوت کردند‪،‬‬ ‫ایشــان خیلی با شــجاعت وارد این ماجرا شدند‬ ‫و انگشت اتهام را به ســمت حاکمان عربستان‬ ‫سعودی بردند و خیلی قاطعانه ایستادند و صحنه‬ ‫را تغییر دادند‪ .‬در این مــورد می فرمایید که انجا‬ ‫چه فضایی بعد از صحبت های ایشان ایجاد شد؟‬ ‫به نکته بسیار مهمی اشــاره کردید‪ .‬از یک طرف‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫درحقیقت حوزه حج و زیارت زیرمجموعه ایشان است‪.‬‬ ‫االن که به ان موقع نگاه می کنید‪ ،‬ایا تعمدی در‬ ‫کار حس می کنید یا همان بحث بی کفایتی است؟‬ ‫قصــور‪ ،‬بی کفایتی‪ ،‬سســتی و عدم رســیدگی را‬ ‫مکرر شاهد بودیم‪ .‬عدم مشورت پذیری و عدم استفاده از‬ ‫ظرفیت عظیم امدادی کشورهای دیگر‪ .‬فاجعه منا هزینه‬ ‫سنگینی برای عربستان در پی داشــت‪ .‬هفت هزار شهید‬ ‫که حدود هزار نفر در ایــن فاجعه از اتباع ِ‬ ‫خود عربســتان‬ ‫ســعودی بودند‪ .‬بنابراین به نظر می رسد ســوءمدیریت و‬ ‫ بی کفایتی عامل اصلی بروز این فاجعه بوده اســت‪ ،‬تا ان‬ ‫موقع ‪ 118‬عزیز را شناسایی کرده بودیم ولی اجازه انتقال‬ ‫یک پیکر را هم نداده بودند‪ .‬زمان می خریدند و وقت کشی‬ ‫می کردند و پاســخ تلفن نمی دادند‪ .‬جلسه می گذاشتیم‪،‬‬ ‫جور دیگری صحبت می کردند‪ .‬یک جلسه بسیار چالشی‬ ‫با قائم مقام وزیر حج عربســتان داشتم که انتقادات بسیار‬ ‫جدی را انجا مطــرح کردیم که باالخره در این کشــور چه‬ ‫کسی پاسخگوست؟ او هم دچار بیماری سختی شده بود و‬ ‫صدایشان هم خیلی ضعیف بود‪ .‬اولین جلسه رسمی ما روز‬ ‫چهارشنبه بعد از ورود هیات اعزامی از ایران به ریاست اقای‬ ‫دکتر هاشمی وزیر بهداشــت در جده تشکیل شد‪ .‬طرف‬ ‫ســعودی برای اینکه می خواســت باز همان نگاه سیاسی‬ ‫خود را حاکم کند‪ ،‬وزیر بهداشت شــان در جلســه شرکت‬ ‫نکرد و اعالم کردند که وزیر بهداشــت در ریاض جلســه‬ ‫مهمی داشته و نتوانسته در جلسه امروز شما شرکت کند!‬ ‫جلسه به ریاســت معاونت امیر مکه تشکیل شد‪ .‬از طرف‬ ‫ما‪ ،‬وزیر بهداشت‪ ،‬به عنوان رئیس هیات و اقای قشقاوی‪،‬‬ ‫اقای دکتر ضیایی هالل احمر‪ ،‬بنده و سفیر ما بودیم‪ .‬روز‬ ‫چهارشــنبه‪ ،‬همان روزی که مقام معظم رهبری در نوشهر‬ ‫صحبت کردند‪ ،‬ما در جلسه نشسته بودیم و ‪ 118‬پیکر تا ان‬ ‫لحظه شناسایی شده بود و ساعت حدود ‪ 12‬بود که جلسه‬ ‫شروع شد‪ .‬توضیحات وزیر محترم بهداشت و توضیحات‬ ‫بنده که در فضای ان فاجعه بودم به طرف ســعودی ارائه‬ ‫شد و ساعت یک به وقت ایران پیامکی روی موبایل اقای‬ ‫قشقاوی که شــماره ایران بود‪ ،‬امد‪ .‬ایشان با تعجب نگاه‬ ‫کردند و بعد هم موبایــل را به من دادنــد‪ .‬فرازهایی از ان‬ ‫ســخنان ماندگار و نهیب تاریخی که مقــام معظم رهبری‬ ‫زدند که اگر به ابدان عزیزان مــا کوچکترین بی احترامی‬ ‫ شود‪ ،‬برخورد می کنیم و پاسخ مان هم پاسخ سختی خواهد‬ ‫بود‪ .‬باید احتــرام ده ها هــزار زائر ما در انجا حفظ شــود و‬ ‫دولت عربستان باید پاسخگو باشد‪ .‬ما در جلسه ای بودیم‬ ‫که وقت مشورت نداشتیم‪ .‬ایا طرف ســعودی هم از این‬ ‫پیام خبر دارد؟ در جلسه رسمی هستیم که سنگین است و‬ ‫چهار تا سرلشــکر انها‪ ،‬معاون وزیرخارجه‪ ،‬قائم مقام وزیر‬ ‫حج‪ ،‬قائم مقام وزیر بهداشت حضور داشتند و معاون امیر‬ ‫مکه هم ریاست جلسه را برعهده دارد‪ 12 .‬نفر روبه روی ما‬ ‫نشسته بودند موبایل اقای قشقاوی و فرازهای پیام رهبری‬ ‫دست به دست هیات ایرانی چرخید ویک سوال اساسی در‬ ‫اذهان باقی ماند‪ ،‬قطعا همین سوال در ذهن وزیر محترم‬ ‫بهداشت و ســفیر ما هم بود که اصال ایا طرف سعودی از‬ ‫سخنان رهبری خبر دارد؟ و اگر دارند چه موضعی خواهند‬ ‫گرفت؟ یک مرتبــه در باز شــد و در این فضــای درگیری‬ ‫ذهنی ما یکی از عواملشــان وارد شــد و یک کاغذ ‪ A4‬در‬ ‫دست داشت که جلوی معاون وزارت خارجه شان گذاشت‬ ‫و اقای قشــقاوی به بنده اشــاره کرد‪ .‬تغییر چهره نماینده‬ ‫وزارت خارجه که مطلب را می خواند‪ ،‬این نکته را در ذهن ها‬ ‫تداعی کرد که حتما این کاغذ نوشته‪ ،‬پیام حضرت اقاست‬ ‫که به اینها هم مخابره شــده بود و همزمان به دست شان‬ ‫در جلسه رســیده بود و قطعا انها هم همین درگیری ذهنی‬ ‫را داشــتند که چــه کار کنند و چه واکنشــی نشــان دهند؟‬ ‫مدیر وزارت خارجه سعی کرد که دوباره خودش را پیدا کند‬ ‫بنابراین بلند شــد و از در خارج شــد و بعد از مدتی برگشت‬ ‫و کاغذ کوچکتــری جلوی دســتیار امیر مکه گذاشــت‪.‬‬ ‫ایشان در حال صحبت بود‪ .‬انسجام صحبت ایشان به هم‬ ‫ریخت‪ .‬اینکه اشاره کردم انســان هایی از زمان خودشان‬ ‫جلو هستند‪ ،‬همین است‪ .‬ما در عمق فاجعه بودیم‪ ،‬مقام‬ ‫معظم رهبری در داخل کشــور بودند‪ ،‬نوع هدایت ایشان‬ ‫از مجموعه عوامل اجرایی مــا و بعثه‪ ،‬طوری بود که انگار‬ ‫ایشــان فرماندهی را در عمق این فاجعه دارند‪ .‬بعد از حج‬ ‫که خدمت ایشان رسیدیم‪ ،‬مطالبی که عنوان کردند انگار‬ ‫در جزئیات این فاجعه قرار داشتند‪ .‬کسی باور نمی کرد که‬ ‫ان نهیب تاریخی ایشــان باعث این تحوالت شود و شما‬ ‫هم تاکید فرمودید که نقطه عطفی شــد‪ .‬جلســه با همین‬ ‫پروتکل سیاسی و خواســته های وزیر بهداشت تمام شد‪.‬‬ ‫شماره معاون امیر مکه را گرفته بودم و قرار بود اگر مشکلی‬ ‫هست با ایشــان درمیان بگذاریم‪ .‬تا خواســتیم از جلسه‬ ‫خارج شویم‪ ،‬دم در ایشــان خودش را به من رساند و گفت‬ ‫اقای اوحدی االن وزیر بهداشت ما از ریاض تماس گرفت‬ ‫و گفت که کارش تمام شــده و حتما می خواهد این هیات‬ ‫را بعدازظهر ببیند‪ .‬قطعا فقط اثــار پیام مقام معظم رهبری‬ ‫و ان نهیب بود که در همان فاصله به ایشــان گفته بودند‬ ‫که وزیر بهداشت باید با هیات ایرانی مالقات کند‪ .‬ساعت‬ ‫هشت شب به وزارت بهداشت رفتیم و وزیر بهداشت با همه‬ ‫معاونین امده بودند؛ رئیس مرکز پزشــکی قانونی‪ ،‬رئیس‬ ‫سردخانه های عربســتان‪ ،‬فضای جلسه کامال متفاوت با‬ ‫فضای جلسه ظهر شــد‪ .‬ظهر می گفتند که تابوت نداریم‬ ‫و مــا می گفتیم که از ایــران تابوت می اوریم‪ .‬شــب وزیر‬ ‫بهداشــت گفت ما به اندازه کافی تابوت داریم و چرا شما‬ ‫می خواهید از ایران بیاورید؟ هر انچه خواستیم در جلسه‬ ‫بعدازظهر انها موافقت کردند‪ .‬وزیر بهداشت فرمودند که‬ ‫ممکن است بعضی از اجساد را شناسایی کنیم‪ ،‬هویت اینها‬ ‫ایرانی است ولی هویت فردی را نشناسیم‪ .‬انها گفتند اگر‬ ‫انها را هم شناسایی کردید‪ ،‬می توانید منتقل کنید‪ .‬جلسه‬ ‫تمام شــد و به کنســولگری امدیم‪ .‬متن کامل فرمایشات‬ ‫رهبری را دیدیم که چه عظمتی داشت‪ .‬کجا در طول تاریخ‬ ‫و کدام رهبر در دنیا بوده که در دفاع ازحقوق شهروندان و‬ ‫مردم خودش‪ ،‬اینجوری دفاع کند و بر ســر کشور دیگری‬ ‫نهیب بزند؟ ان هم در یک محیط نظامی که یک رزمایش و‬ ‫همایش دانش اموختگان نظامی بوده است‪ .‬یک نیمه شب‬ ‫وارد دروازه ورودی مکــه شــدیم که موبایل بنــده زنگ زد‬ ‫و شــماره عربســتان بود؛ معاون امیر مکه که صبح رئیس‬ ‫جلســه بود‪ .‬ان قدر برایشــان مهم بود که یک نیمه شب‬ ‫خواب را از انها گرفت‪ .‬ایشان زنگ زدند که اقای اوحدی‬ ‫پنج هواپیمــای اختصاصی که مختــص حمل پیکرهای‬ ‫شهداســت‪ ،‬برای شــما قرار دادیم و ظرفیت هر هواپیما‬ ‫‪ 115‬نفر است‪ .‬تشریفات قانونی در عربستان برای انتقال‬ ‫اجساد‪ ،‬بسیار تشریفات پیچیده ای است‪ .‬برای هر پیکر و‬ ‫هر جسد در عربستان حداقل سه هفته تا یکماه فرصت نیاز‬ ‫است‪ .‬اعالم کردند که برای انتقال پیکر شهدای ایرانی‪،‬‬ ‫تمام تشریفات قانونی حذف می شود و بنابراین اولین پرواز‬ ‫شــهدای ما دو روز بعد از این موضوع به ســمت ایران بود‬ ‫و مطمئن باشــید که اگر ان ســخنان تاریخی مقام معظم‬ ‫رهبری نبود یک پیکر از شهدا به ایران منتقل نمی شد‪ .‬یک‬ ‫سرکنسولگری جمهوری اسالمی ایران‬ ‫در جــده که مســئول مســتقیم پیگیری‬ ‫این پرونده بــود‪ ،‬تاکید کــرده بودند که‬ ‫دادگاه این دو پلیس خائن تشکیل شده و‬ ‫قاضی دادگاه با جدیت تمام این موضوع‬ ‫را پیگیری کند‪ ،‬به سرکنســولگری ما در‬ ‫جده اعالم کردنــد که حکــم دادگاه هم‬ ‫صادر شده است‬ ‫نکته را باید بگویم ان هم پیگیری مسئوالن مختلف در این‬ ‫مدت فاجعه بود‪ ،‬از ریاســت محترم جمهور که اوایل این‬ ‫فاجعه در نیویورک بودند‪ ،‬سه بار تماس تلفنی داشتیم‪ .‬از‬ ‫دفتر مقام معظم رهبری چندین بار تماس گرفتند و با محبت‬ ‫به دســت اندرکاران بعثه و ســازمان ارامش دادند‪ .‬جناب‬ ‫اقای دکتر الریجانی‪ ،‬رئیس مجلس دوبار تماس گرفتند‪.‬‬ ‫وزیر اطالعات‪ ،‬اقای دکتر علوی هم بــا ِ‬ ‫خود بنده تماس‬ ‫گرفتند‪ .‬تقریبا به صــورت روزانه اقــای دکترجهانگیری‪،‬‬ ‫معــاون اول و اقای جنتــی تماس می گرفتنــد و پیگیری‬ ‫می کردند‪ .‬اقای امیرعبداللهیان انصافا به صورت مستمر‬ ‫تماس داشتند و این نشــان از ان انســجامی بود که بین‬ ‫دســت اندرکاران حج‪ ،‬بعثه و مســئوالن ما برای مدیریت‬ ‫این فاجعه بود و عظمت و اســتقبالی که از شهدایمان در‬ ‫فرودگاه انجام شــد‪ .‬اقا هم فرمودند پیکرهای مطهر این‬ ‫عزیزان در گلزار شهدا به خاک ســپرده شود و نهایتا هم با‬ ‫تدبیر بسیار دقیق نظام که تصمیم گرفتند مرتبه و مقام این‬ ‫عزیزان را به واژه زیبنده «شهید» بیارایند‪ 419 .‬عزیز را به‬ ‫کشــور منتقل کردیم‪ 42 .‬پیکر به درخواســت خانواده ها‬ ‫انجا باقی ماند‪ .‬در همان زمان ها یک کمیته مشترک قبل‬ ‫از قطع رابطه سیاسی با عربستان تشکیل شد که به صورت‬ ‫هفتگی تشکیل می شــد که مسئولیت ســه جلسه را ِ‬ ‫خود‬ ‫بنده داشتم‪ .‬مسئولیت حضور در کمیته مشترک پیگیری‬ ‫شهدای منا با سرکنســولگری ما در جده با اقای زارع بود‪.‬‬ ‫قرار شد از خانواده هایی که هنوز عزیزشان مفقود بودند دو‬ ‫نفر از بستگان را با مدیریت و هزینه سازمان حج و زیارت به‬ ‫عربستان اعزام کنیم که انجا ازمایشات ‪ DNA‬انجام شود‬ ‫و باتوجه به اینکه از همه ابدان شــهدا ‪ DNA‬گرفته شــده‬ ‫بود و این ‪ DNA‬را تطبیق دهند و مفقودین عزیز شناسایی‬ ‫شــوند و از همین طریق هم شــهیدان عزیزمــان اقایان‬ ‫دکتر رکن ابادی و فوالدگــر و بقیه شــهدایمان که مفقود‬ ‫بودند‪ ،‬شناسایی شدند‪ .‬اینها شهدایی بودند که به اشتباه‬ ‫دفن کرده بودند‪ 79 .‬پیکر را به اشــتباه دفن کرده بودند‪.‬‬ ‫ان روزها که اشــفتگی مدیریتی کامال در عربســتان و در‬ ‫سردخانه هایشان مشهود بود‪ ،‬این ابدان بیرون مانده بودند‬ ‫و دستور حکومتی صادر شد که همه را دفن کنید‪5500 .‬‬ ‫پیکر را ظرف سه‪ ،‬چهار شب دفن کردند که بین این تعداد‪،‬‬ ‫‪ 79‬عزیز از شهدای ما بودند‪.‬‬ ‫خواست عربســتان بود که مسئوالن دفتر حج و‬ ‫زیارت هم برگردند؟‬ ‫بله‪ ،‬دفتر ســازمان حج و زیارت را بستند و عوامل‬ ‫ســازمان حج و زیارت هم عربســتان را ترک کردند و فقط‬ ‫ســفیر ما در ســازمان کنفرانس همکاری های کشورهای‬ ‫اسالمی در جده حضور دارد‪ .‬محل دفن پیکر این دو عزیز‬ ‫شناسایی شده است و امیدواریم باتوجه به تالش دستگاه‬ ‫دیپلماسی کشور نسبت به انتقال این دو عزیز هم بتوانیم‬ ‫اقــدام کنیم‪ .‬بعضــی از خانواده های محترم درخواســت‬ ‫داشــتند که پیکرهای عزیزانشــان در انجا دفن شــود که‬ ‫محل دفن مشــخص اســت‪ .‬مصاحبه ای را چند روز قبل‬ ‫رادیو پخش کرد که یکی از خانواده هــای این عزیزان به‬ ‫همین اشاره کرده بودند که محل دفن شناسایی شده ولی‬ ‫انها موفق به تشرف نشده اند که بر مزار عزیزشان در مقبره‬ ‫الشهدا حضور داشته باشند‪ .‬البته قطع رابطه سیاسی است‬ ‫و ویزا نمی دهند‪ .‬مطمئنا به محض امکان اعزام خانواده ها‬ ‫خانواده های شهدایی که عزیزانشان در مقبره الشهدا دفن‬ ‫شده اند به عربستان اعزام خواهند شــد‪ .‬در دیداری که با‬ ‫مقام معظم رهبری بعد از فاجعه منا داشــتیم ایشان به دو‬ ‫نکته اشــاره کردند؛ یک‪ ،‬فاجعه منا به فراموشــی سپرده‬ ‫نشود که بنده فکر می کنم بزرگترین اقدام در اجرای منویات‬ ‫مقام معظم رهبری اطالق واژه «شهید» به زائران بود که‬ ‫شهید زنده اســت و قطعا فاجعه منا زنده نگه داشته خواهد‬ ‫شد؛ چرا که شهدا زنده هســتند‪ .‬دوم‪ ،‬مسئولیت پیگیری‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫امار کلی شهدای فاجعه منا‬ ‫حدود هفت هزار نفر است‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫مسئوالن عربستان داده و امنیت زائرین ما از مسائل جدی‬ ‫و مهم اســت‪ .‬مگر اینجا حرم امن نیســت و مگر خداوند‬ ‫نفرموده اند «ومن دخله کان امنا» کسی که زائرخانه خدا‬ ‫هست باید در امنیت باشــد‪ .‬دولت عربستان موظف است‬ ‫که امنیت زائرین را تامین کند‪ .‬ما باید در جلسه با وزیر حج‬ ‫تضمین کافی برای تامین امنیت زائران را داشــته باشیم‪.‬‬ ‫البته در بخش برنامه ریزی هــای داخلی و رعایت مقررات‬ ‫از طرف زائرین مان تا به امروز همیشه زائرین ما در عمره‬ ‫و حج به عنوان الگوی نظم و به عنوان یک الگو برای بقیه‬ ‫کشــورها مطرح بوده اند‪ .‬ان طرف هم باید اقدام مثبت و‬ ‫جدی خودش را عمال ثابت کند و یقینا حفظ حرمت و عزت‬ ‫زائرین عزیز‪ ،‬از جمله اولویت های مورد طرح خواهد بود‪.‬‬ ‫البته به این نکته مهم هم اشاره کنم که به دلیل اینکه حج‬ ‫یک فریضه واجب شرعی است‪ ،‬بنابراین همه باید تالش‬ ‫کنیم تا این واجب شــرعی که حق زائرین مســتطیع هم‬ ‫هست اقامه شود‪.‬‬ ‫اقای اوحدی! شما از ازادگان سرافراز ما هستید‪.‬‬ ‫لطفــا بفرمایید دوران اســارت ســخت تر بود یا‬ ‫روزهای فاجعه منا؟‬ ‫ســوال ســختی اســت‪ .‬برای بنده ای که هشت‬ ‫سال توفیق داشــتم در خدمت جمعی از عاشقان والیت و‬ ‫رزمندگان در اردوگاه های مختلف باشم‪ ،‬ولی باور بفرمایید‬ ‫که این هشت ســال قابل مقایســه با روز دهم ذی الحجه‬ ‫سال ‪ 94‬و مصیبتی که کشیدیم نبود‪ .‬خود شما بحمدالله‬ ‫از سرمایه های ماندگار دوران دفاع مقدس هستید‪ .‬زمانی‬ ‫که وارد جبهه ها می شــدیم روی پیشــانی بندمان نوشــته‬ ‫بودیــم که «یا زیــارت یا شــهادت» یا می گفتیــم زیارت‬ ‫اقــا اباعبدالله یا شــهادت و بعــد از هر عملیات حســرت‬ ‫می خوردیم که چرا این توفیق نصیب ما نشد‪ .‬در عملیات ها‬ ‫وقتی مســیر میدان مین را باز می کردیم از روی پاره های‬ ‫تن عزیزان عبور می کردیــم و خودمان هم فریاد می زدیم‬ ‫ولی شــهدای مظلوم منا‪ ،‬میهمانان خــدا بودند و توفیقی‬ ‫بعد از ‪ 15‬سال صبر بوده که مشــرف شوند و با یک عنوان‬ ‫و شــخصیت جدیدی به خانواده هایشــان برگردند‪ .‬یک)‬ ‫مظلومیت این شــهدا و دوم) نجابت‪ ،‬صبــوری و متانت و‬ ‫بزرگواری خانواده های اینها که سرپرست شان را از دست‬ ‫دادند‪ .‬خانواده هایشــان هیچ خواســته ای جــز دیدار با‬ ‫مقام معظم رهبری و اطالق واژه شهید نداشتند‪.‬‬ ‫باز این عمق فضا و رابطه معنوی بین رهبری و مردم‬ ‫است‪ .‬دو فرزند از دو شهید پدر و مادر اهل سنت باقی مانده‬ ‫که هر دو رفته اند و اولین خواسته شــان مالقات با رهبری‬ ‫است‪ .‬خیلی سخت است و روبه رو شدن با این خانواده ها‬ ‫سخت است‪ .‬مظلومیت این خانواده ها را وقتی می بینیم‬ ‫که منتظر بازگشــت پــدر و مادرهایشــان با لباس ســفید‬ ‫بوده اند‪ ،‬باور بفرمایید سخت است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫حقوقی فاجعه منا را با دســتگاه دیپلماسی کشور دانستند‪.‬‬ ‫هیات دولت مصوبه ای داشــت که بــه وزارت امور خارجه‬ ‫ابالغ کردند و مسئولیت را به معاونت کنسولی سپردند که در‬ ‫جهت پرداخت دیه از جانب دولت عربستان اقدامات بسیار‬ ‫خوبی را دستگاه دیپلماسی کشــورتا به امروزانجام دادند‪.‬‬ ‫البته امیدواریم شــاهد اســتیفای این حق قانونی باشیم‪.‬‬ ‫دادستان محترم کشور جناب اقای رئیسی جلسات بسیار‬ ‫خوبی را تشکیل دادند‪ .‬کار مستندسازی در بعثه مقام معظم‬ ‫رهبری و ســازمان حج و زیارت انجام گرفته که پشــتیبان‬ ‫دستگاه دیپلماسی کشور برای پیگیری های حقوقی باشد‪.‬‬ ‫امیدواریم باتوجه به کارهای خوبی که انجام شده‪ ،‬به رغم‬ ‫قطع رابطه سیاسی پیگیری های دستگاه دیپلماسی کشور‬ ‫به نتیجه برسد و حقوق زائرین ما اســتیفاء شود‪ .‬نکته ای‬ ‫که باید بدان اشــاره کنم اینکه قبل از قطع رابطه سیاســی‬ ‫در تمامی جلساتی که با سعودی ها نشستیم و جناب اقای‬ ‫قاضی عسکر‪ ،‬نماینده مقام معظم رهبری با مقامات ارشد‬ ‫دولت عربستان نشستی داشتند و چه نشست هایی که ما با‬ ‫وزارت حج داشتیم همه تاکید داشتند که باالخره دیه حق‬ ‫این شهدا است و در شورای حج عربستان مطرح می شود‬ ‫که البته به دلیل قطع رابطه سیاســی این مهــم تا به امروز‬ ‫محقق نشده است‪.‬‬ ‫روایت هایی وجــود دارد از اینکه اقای رکن ابادی‬ ‫در بیمارســتان زنده بودند و بعدا شــهید شدند‪.‬‬ ‫شما در این مورد چه اخبار و شواهدی داشتید؟‬ ‫در فاجعه های بزرگ ایــن چنینی‪ ،‬گمانه زنی های‬ ‫مختلفی می شود‪ ،‬حتی شــایعاتی در خصوص دستگیری‬ ‫شــهید عزیزمان جناب اقای دکتر رکن ابادی مطرح شد‪.‬‬ ‫اخریــن فرد از عزیــزان گــروه تفحص ما اقــای بهبودی‬ ‫می گویند زمانی که ایشــان را داخل امبوالنس گذاشتیم‪،‬‬ ‫به دلیل شــرایط فاجعه ان روز دیگر رمقی نداشتند و یکی‬ ‫از قصور و کوتاهی های دست اندرکاران حج عربستان هم‬ ‫عدم رســیدگی به مصدومین و مجروحین این فاجعه بود‪.‬‬ ‫به طوری که به دلیل اشــفتگی مدیریتی و کمبود امکانات‬ ‫به ویژه نبودن پزشک متخصص در ان روزهایی که تعطیل‬ ‫بود باعث شد تا مراحل رسیدگی و درمان بسیاری از زائرین‬ ‫به شکل مناســب انجام نشــود و همین امر هم موجب به‬ ‫شهادت رسیدن عزیزان مان شد‪.‬‬ ‫برای برگــزاری حج امســال بنا بــود در قالب یک‬ ‫هیات هفت نفره سفری داشــته باشید که هنوز‬ ‫میسر نشده و اگر تا چه زمانی اگر نروید‪ ،‬دردسر‬ ‫ایجاد می شود؟‬ ‫همه ســاله یک برنامه زمانبندی برای حج داریم‬ ‫که بخشــی از عملیات اجرایی حج ســال بعد را در موسم‬ ‫حج انجام می دهیم‪ .‬یعنی در ســال ‪ ،94‬بخشی از مراحل‬ ‫شامل انتخاب امکانات اقامتی را براساس اسیب شناسی‬ ‫کــه داریــم در همــان موســم حــج انجــام می دهیم و‬ ‫پیش پرداخت هایی هــم همان موقع بــه مالکین هتل ها‬ ‫دادیــم‪ .‬براســاس تقویم ســازمان حج و زیــارت هفدهم‬ ‫ربیع االول فراخــوان زائــر را اعالم می کنیم که امســال‬ ‫هم براســاس برنامه فراخــوان زائرین را اعــام کردیم‪.‬‬ ‫اولویت هایمان را اعــام کردیم و قرار بــود ‪ 22‬بهمن ماه‬ ‫ثبت نام زائران را براساس اولویت هایمان به صورت قطعی‬ ‫انجام دهیم که با شرایط قطع رابطه سیاسی مواجه شدیم‪.‬‬ ‫قرار بود هفدهم دی ماه نشســت ما با وزیر حج عربســتان‬ ‫باشــد که همه ســاله یکی از الزامات حج همین نشســت‬ ‫است که با همه کشورهای حج انجام می شوند‪ .‬وزیر حج‬ ‫یا معاونین ایشــان می نشــینند و تفاهمنامه حج ان ســال‬ ‫امضا می شود‪ .‬سه‪ ،‬چهار روز قبل از قطع رابطه‪ ،‬وزیر حج‬ ‫عربســتان طی نامه ای رســمی به ما اعالم کرد که وعده‬ ‫هفدهم دی ماه باید تغییر کند و این نشست را به ‪ 19‬اسفند‬ ‫ماه موکول کنیم‪ .‬تاریخ ‪ 19‬اسفند ماه را به صورت رسمی به‬ ‫ما اعالم کردند و دو هفته قبل از ‪ 19‬اسفندماه مکاتبه ای را‬ ‫با مصوبه شــورای عالی بعثه با وزارت حج عربستان انجام‬ ‫دادیم و اســامی هیات را مجددا نوشــتیم و اعالم کردیم‬ ‫که باتوجه به قطع رابطه سیاســی و زمــان مالقات که روز‬ ‫نوزدهم اسفند مشخص شده است‪ ،‬ویزا به چه شکل برای‬ ‫هیات صادر می شــود؟ می دانید که افراد هیات متشکل‬ ‫از مدیرعامل ایران ایر به عنوان معاون وزیر راه‪ ،‬خود بنده‬ ‫به عنوان رئیس هیات‪ ،‬معاون بعثــه و مدیر انفورماتیک و‬ ‫معاون حج و زیارت و یک نفر هم از وزارت خارجه است‪ .‬در‬ ‫مقابل نامه ما به صورت غیررسمی اعالم کردند که ویزای‬ ‫هیات در کنســولگری دوبی اماده است‪ .‬فردی را به دوبی‬ ‫فرستادیم‪ .‬سرکنسول دوبی اعالم کرد که هماهنگی بین‬ ‫وزارت خارجه و وزارت حج عربســتان انجام نشده است و‬ ‫ویزایی نمی توانیم برای هیات صادر کنیم‪ .‬وزیر حج وقت‬ ‫دومی را با هماهنگــی وزارت خارجه مشــخص کرده و به‬ ‫شما اعالم می کنند‪ .‬در کنار این دو خلف وعده که وزارت‬ ‫حج عربستان انجام داد‪ ،‬شــاهد بعضی ادعاها هم توسط‬ ‫مســئوالن ســعودی بودیم از جمله اینکه بارها وزیر امور‬ ‫خارجه شان اعالم کرد ه که ما اماده پذیرایی از همه زائرین‬ ‫دنیا ازجمله زائرین ایرانی هســتیم‪ .‬سخنگوی وزارت حج‬ ‫هم این ادعا را داشت‪ ،‬همان زمانی که دفتر سازمان حج‬ ‫و زیارت را در عربســتان تعطیل کردند‪ ،‬مقامات عربستان‬ ‫ادعا کردند که حج از روابط سیاســی جداست‪ .‬مگر دفتر‬ ‫حج و زیارت در عربستان کار سیاسی می کرد؟ دفتر حج و‬ ‫زیارت در عربستان بسترسازی خدمات به زائرین را انجام‬ ‫می د اد‪ .‬ما بیــش از ‪ 120‬قرارداد باید بــرای عملیات حج‬ ‫تهیه کنیم که کار بســیار پیچیده ای است‪ .‬حوزه مسکن‪،‬‬ ‫لو نقل‪ ،‬اشپزخانه ها‪ ،‬قراردادهای چادرهای‬ ‫تدارکات‪ ،‬حم ‬ ‫منا و عرفات‪ ،‬تدارکات منا و عرفات و همه اینها باید انجام‬ ‫شود که منوط به نشست با وزیر حج است‪ .‬اگر اطالعیه ای‬ ‫که سازمان حج و زیارت اعالم کرده را یکبار دیگر مطالعه‬ ‫بفرمایید‪ ،‬می بینید که پیش بینی این شرایط را کردیم و در‬ ‫همانجا اعالم کردیم که اعزام زائرین منوط به نشســت با‬ ‫وزیر حج و امضای تفاهمنامه دو جانبه خواهد بود‪.‬‬ ‫در دریافت پول هم تغییراتی داده اید؟‬ ‫ما همه ســاله از زائرین می خواستیم هزینه های‬ ‫مربوط به حج را به حساب سازمان حج و زیارت واریز کنند‬ ‫اما به دلیل شــرایط موجود امسال درخواســت کردیم که‬ ‫باتوجه به هماهنگی انجام شــده با بانک ملی زائرین مبلغ‬ ‫پنج میلیون تومان به عنوان قسط اول را به حسابی که به نام‬ ‫زائر افتتاح می شود و سود متعارف هم به ان تعلق می گردد‬ ‫واریز نمایند‪ .‬چون ممکن بود باز گمانه زنی ها و شــایعات‬ ‫شــروع شــود‪ .‬قبل از عید خبرنگاری از من سوال کرد که‬ ‫می گویند قبل از عید است و دولت می خواهد پول زائران را‬ ‫جمع کند! اما اصال این پول به حساب خود زائر است‪ .‬به‬ ‫حساب سازمان حج و زیارت نیست‪ .‬حتی به این پول سود‬ ‫متعارف هم تعلق می گیرد که حقی از زائر تضییع نشود‪.‬‬ ‫پیش بینی ما این است که براساس برنامه زمانبندی‬ ‫اولین اعزام زائرین باید چهاردهم مردادماه انجام شــود‪.‬‬ ‫یعنی از امروز تا ‪ 14‬مرداد که چهار ماه فرصت داریم‪ .‬ادامه‬ ‫این وضعیت ممکن اســت ما را وارد مرحله ویژه ای برای‬ ‫برنامه ریزی های حج مان نماید‪.‬‬ ‫اگر قرار باشــد ویزای زائرین را بدهند‪ ،‬سفارت‬ ‫سوئیس این کار را می کند؟‬ ‫این هــم از جملــه مواردی اســت کــه در همان‬ ‫نشست قابل بررسی اســت‪ .‬باالخره ‪64‬هزار ویزا را چطور‬ ‫و با چــه مکانیزمی می خواهند صادر کنند؟ انهم ســفارتی‬ ‫که هیچ تجربه ای در این کار نــدارد‪ .‬مهمتر از همه اینها‬ ‫در نشســت با وزیر حج عربســتان‪ ،‬بحث امنیــت زائرین‬ ‫عزیز اســت‪ .‬دو فاجعه و دو حادثه بزرگ داشــتیم‪ .‬حادثه‬ ‫جرثقیل را داشتیم که غیرقابل گذشت است‪ .‬قول هایی که‬ ‫‪29‬‬ ‫توئیت جنجالی‬ ‫اخرینپستدرتوئیترمنصوببه اکبرهاشمیرفسنجانیبابازتاب هایفراوانی‬ ‫مواجهشد‪.‬سطحواکنش هابهحدیبودکه هاشمیرفسنجانیمجبورشدتوضیحات‬ ‫مفصلی در این مورد ارائه کند‪ .‬او از صنعت موشکی در دوران خود گفته است و اینکه‬ ‫تالش های فراوانی در این حوزه انجام داده‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫دردسرتوئیتر‬ ‫هاشمی در چند اقدام تالش کرد یک جمله اشتباه را جبران کند‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫‪1‬‬ ‫علی بحری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫دهه ‪ 90‬بــرای سیاســتمداران ایرانی رنــگ و بوی‬ ‫دیگری دارد‪ .‬اگر مقامات رســمی و دارای رتبه باال ترجیح‬ ‫می دادند تنها با حضور در مقابل دوربین های رسانه ملی یا‬ ‫رسانه های نزدیک بر خودشان مواضع شان را بیان کنند حاال‬ ‫با گسترش شبکه های اجتماعی هر کدام دارای کانال های‬ ‫متعددی برای ارتباط با بیرون و جامعه هستند‪ .‬کانال های‬ ‫تلگرامــی‪ ،‬اینســتاگرام و حتــی شــبکه های ممنوعه ای‬ ‫مانند فیس بوک‪ ،‬توئیتر و گوگل پــاس که در ایران فیلتر‬ ‫هستند مورد توجه سیاستمداران ایرانی قرار گرفته و با یک‬ ‫جست وجوی ساده و کوتاه می توان صفحات اختصاصی‬ ‫انها را پیدا کرد و عضوشان شد‪.‬‬ ‫این شبکه های اجتماعی اگر چه موجب شده مواضع‬ ‫این سیاستمداران در سریع ترین زمان ممکن منتقل شود‬ ‫امــا برخی اوقات برای انها دردسر ســاز شــده اســت‪ .‬چه‬ ‫اینکه برخی از این افراد به دلیل مشغله کاری یا شاید عدم‬ ‫تسلط بر این فن اوری های جدید اداره صفحات خود را به‬ ‫افراد نزدیک یا مســئول دفاترشان سپرده اند‪ .‬در تازه ترین‬ ‫تحول در این مورد یک توئیت از اکبر هاشمی رفســنجانی‬ ‫بازتاب های زیــادی داشــته و حتی ایــن واکنش های به‬ ‫باالترین ســطح حکومتی رســیده اســت‪ .‬مســاله ای که‬ ‫موجب شــده اکبر هاشمی رفسنجانی رســما و راسا در این‬ ‫مورد به اظهارنظر مفصل پرداخته و از انچه منتشــر شــده‬ ‫تبری بجوید‪.‬‬ ‫یک توئیتر همیشه جنجالی‬ ‫هاشمی رفســنجانی در دهه نود و هشــتاد به لحاظ‬ ‫گرایش سیاسی و نســبتش با حاکمیت حتما تفاوت هایی‬ ‫دارد با ان هاشمی دهه ‪ 60 ،50‬و هفتاد‪ .‬او در دو دهه اخیر‬ ‫و در برهه های مختلف گاهی مواضعی گرفته که به جهت‬ ‫همین تفاوت و گرایش و البته به جهت سابقه ای در نظام با‬ ‫بازتاب های زیادی مواجه شده است‪ .‬در این میان او مانند‬ ‫برخی دیگر از سیاستمداران ایرانی در شبکه های اجتماعی‬ ‫دارای صفحات شخصی شده و تالش کرده تا برخی مواضع‬ ‫خود را از همین طریق بیان کند‪ .‬صفحــه او در توئیتر هم‬ ‫چند وقتی است که به فعالیت در این مورد پرداخته است‪.‬‬ ‫برای مثال در یکی از پست های این توئیتر در اسفند ماه با‬ ‫درج تصویر در اغوش گرفتن احمدی نژاد توسط ایت الله‬ ‫مصباح یزدی با انتقاد از مقایســه ایت الله مصباح یزدی با‬ ‫شهید مطهری نوشته شــده بود‪« :‬شــهید مطهری هرگز‬ ‫ن ترقــی جریان انحرافی نشــد!» یا مثــا در توئیت‬ ‫نردبا ‬ ‫دیگری که دو روز بعد از انتخابات مجلس خبرگان منتشــر‬ ‫شد امده بود‪« :‬هیچ کسی یارای مقاومت در مقابل خواست‬ ‫اکثریت مردم را ندارد و هر کسی را مردم نخواهند باید کنار‬ ‫برود‪ ».‬این توئیت ها البته با واکنش های زیادی هم مواجه‬ ‫می شــد و منتقدان او با مقایســه مواضعش در همان بازه‬ ‫زمانی که ذکر شد به تفاوت های او اشاره می کردند‪.‬‬ ‫توئیت اخر اما کار دست اکبر هاشمی رفسنجانی داد‪:‬‬ ‫«دنیای فردا‪ ،‬دنیای مذاکره است نه موشک»! این توئیت‬ ‫البته همزمان شد با مباحث مربوط به فعالیت های موشکی‬ ‫ایران و تالش امریکا و غرب بــرای تحریم ایران و گرفتن‬ ‫چراغ سبز از شــورای امینت جهت هجمه به کشورمان‪ .‬از‬ ‫همان لحظه انتشــار این توئیت در کنار نقدهای دلسوزان‬ ‫انقالب حتی برخــی مدافعــان اکبر هاشمی رفســنجانی‬ ‫هم انتقادهایی در این مورد مطــرح کردند‪ .‬این توئیت اما‬ ‫همچنان بدون هیچ تغییر باقــی ماند و هیچ تغییری در ان‬ ‫صورت نگرفت‪.‬‬ ‫تذکر تاریخی‬ ‫این توئیت جنجالی به دلیل همزمانی با حمالت غرب‬ ‫و امریکا به فعالیت های موشکی ایران با اهمیت مضاعفی‬ ‫مواجه شده بود‪ .‬حساسیت این موضوع تا انجا پیش رفت‬ ‫که رهبر معظم انقالب تصمیــم گرفتند در مورد چنین طرز‬ ‫فکر و سخنانی در سطح عمومی تذکراتی مطرح کنند‪.‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنه ای در سخنانی با انتقاد شدید از‬ ‫کسانی که روزگار و دنیای فردا را دنیای مذاکره می دانند و نه‬ ‫موشک خاطرنشان کردند‪« :‬روزگار‪ ،‬روزگار همه چیز است‬ ‫وگرنه به راحتی و به صراحت حق ملت را خواهند خورد‪».‬‬ ‫ایشان افزودند‪« :‬اگر این حرف از روی نااگاهی گفته‬ ‫شده باشــد یک مســاله اســت اما اگر از روی اگاهی باشد‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫خیانت است‪ ».‬رهبر انقالب‪ ،‬نمایش موشک های پیشرفته‬ ‫و دقیق ســپاه پاســداران را موجب خرســندی ملت هایی‬ ‫خواندند که از امریکا و رژیم صهیونیســتی‪ ،‬دلشــان خون‬ ‫است اما کاری از دستشــان بر نمی اید‪ .‬ایشــان افزودند‪:‬‬ ‫«دشــمنان مدام در حال تقویت توان نظامی و موشــکی‬ ‫خود هستند‪ ،‬در این شرایط چطور می گوییم روزگار موشک‬ ‫گذشته اســت؟» حضرت ایت الله خامنه ای این حرف ها‬ ‫را شــبیه حرف های برخی اعضای دولت موقت دانســتند‬ ‫که اوایل انقــاب می گفتند جنگنده هــای اف – ‪ ۱۴‬را که‬ ‫خریده ایم به امریکا پس بدهیم‪ ،‬به دردمان نمی خورد!‬ ‫رهبر انقــاب افزودنــد‪« :‬در ان موقع ایســتادگی و‬ ‫افشاگری کردیم و چندی بعد که صدام به ایران حمله کرد‬ ‫معلوم شد چقدر به این ابزارهای دفاعی نیاز داریم‪ ».‬رهبر‬ ‫انقالب با تاکید مجدد بر موافقت خود با ابزار دیپلماسی و‬ ‫مذاکره سیاسی به جز چند اســتثنا افزودند‪« :‬طوری تبلیغ‬ ‫نکنند که انگار با گفت وگو مخالفیم‪ ،‬ما می گوییم باید قوی‬ ‫و هوشیار مذاکره کرد تا سرمان کاله نرود‪».‬‬ ‫واکنش اولیه نزدیکان هاشمی‬ ‫بعــد از انکه مقام معظــم رهبری اظهارات منتســب‬ ‫بــه هاشمی رفســنجانی را کــه «دنیــای فــردا‪ ،‬دنیــای‬ ‫گفتمان هاســت نــه موشــک ها» را نااگاهانه یــا خائنانه‬ ‫توصیف کرد‪ ،‬تیم رسانه ای نزدیک به هاشمی رفسنجانی‪،‬‬ ‫شبکه اجتماعی منتسب به هاشمی را «جعلی» و «خودسر»‬ ‫خواندند‪ .‬اما‪ ،‬دفتر ایت الله هاشمی رفسنجانی در اقدامی‬ ‫که متناقض با اقدام این تیم رســانه ای بود‪ ،‬اصالحیه ای‬ ‫درباره اظهارات هاشمی منتشر کرد و نوشت‪« :‬توئیت قبل‬ ‫تقطیع شــده بود‪ :‬دنیای فردا‪ ،‬دنیای گفتمان هایی نظیر‬ ‫انقالب اسالمی است‪ ،‬نه موشک های قاره پیما و بمب های‬ ‫هسته ای»؛ نکته مهم و قابل توجه انکه این اصالحیه در‬ ‫همان توئیتی که پیش تر جعلی خوانده بودند‪ ،‬منتشر شد و‬ ‫رسانه های حامی هاشــمی رفسنجانی دست به بازنشر این‬ ‫اصالحیه به نقل از توئیت ایت الله هاشمی رفسنجانی زدند‪.‬‬ ‫نکته دیگر این بود که برخی رسانه ها با بازنشر تصویر‬ ‫تبلیغدرساینتوئیتردرصفحهاینترنتیهاشمی رفسنجانی‬ ‫ادعای جعلی بودن این توئیتر را رد کردند‪ .‬همزمان سایت‬ ‫«انصاف نیوز» نیز در این باره نوشت‪« :‬اکانت منتسب به‬ ‫ایت الله هاشمی در اختیار فردی اســت که سردبیر سایت‬ ‫هاشمی رفسنجانی (ســایت دفتر هاشمی) است و حساب‬ ‫توئیتر و تلگرام نیز در اختیار اوســت‪ .‬این فرد با دسترسی‬ ‫به مصاحبه ها و ســخنرانی های قدیمی اقای هاشــمی و‬ ‫بر اساس شرایط روز‪ ،‬بخشی از سخنان او را گلچین و منتشر‬ ‫می کند که بعضی از انها در این مدت باعت ناراحتی و حتی‬ ‫عصبانیت شدید ایت الله هاشمی شده است؛ مثل ماجرای‬ ‫قهر رهبر انقالب از ایت الله مصبــاح در قبل از انقالب که‬ ‫کامال بدون هماهنگی هاشمی و با اشکاالتی جدی منتشر‬ ‫شد‪ .‬او بارها به دلیل انتشار مطالبی بدون هماهنگی با تشر و‬ ‫واکنش تند هاشمی و نزدیکانش مواجه شده و سه بار تا مرز‬ ‫اخراج پیش رفته است‪ .‬بنا بر پیگیری از نزدیکان هاشمی‪،‬‬ ‫او از انتشار چنین مطالبی کامال بی خبر است و هیچ یک از‬ ‫مطالب ســایت و توئیتر با او چک نمی شود و به اصطالح‪،‬‬ ‫روح هاشــمی از مطالب «سایت هاشــمی رفسنجانی» و‬ ‫توئیترش بی خبر است‪».‬‬ ‫سوءاستفاده بعضی ها برای القای اختالف بین شما و مقام‬ ‫معظم رهبری شده است؟»‪ ،‬گفت‪« :‬نقل این جمله برای‬ ‫من هم تازگی داشــت و گفتم که اصل ان جمله را بیاورند‬ ‫که اوردند و دیدم که مربوط بــه تاریخ ‪ 14‬ابان ‪ 1387‬یعنی‬ ‫هفت ســال قبل و در مصاحبه مفصل با یک گروه فیلمساز‬ ‫هلندی با موضوع «تاریخچه کاربرد سالح های شیمیایی‬ ‫علیه ایران» اســت‪ ».‬رئیس مجمع تشــخیص مصلحت‬ ‫نظام‪ ،‬بــا ابراز تاســف از تحریف و تقطیع خودســرانه این‬ ‫جمله و سوء برداشــت از ان و تعجیل بعضــی از جریان ها‬ ‫و گروه ها برای سوءاســتفاده از این جملــه‪ ،‬گفت‪« :‬اوال‬ ‫به عنوان کسی که در طول دوران زندان ستمشاهی‪ ،‬قران‬ ‫تفسیر می کردم‪ ،‬مصداق و تفسیر عملی ایه « َو َا ِع ّدوا َل ُهم‬ ‫الخیل ِ‬ ‫َما اس َت َطع ُتم ِمن ُق َّو ٍه و ِمن ِر ِ‬ ‫باط َ‬ ‫بون ِب ِه َعدُ َّو ال َّل ِه‬ ‫ِ تره َ‬ ‫َ‬ ‫َو َعدُ َّوکم» را در شرایط موجود که دشمنان‪ ،‬انقالب‪ ،‬ایران‬ ‫و اســام را تهدید می کنند‪ ،‬تجهیز قوای نظامی کشور‪ ،‬از‬ ‫جمله تقویت قدرت موشکی کشــور را الزم می دانم‪ .‬ثانیا‬ ‫اگر عامــه مردم هم ندانند‪ ،‬مســئوالن به ویــژه نظامی ها‪،‬‬ ‫به خوبی می دانند که صنایع موشــکی در زمــان جنگ که‬ ‫من فرماندهی ان را داشتم‪ ،‬از صفر توسط نیروهای جهاد‬ ‫سازندگی‪ ،‬سپاه پاسداران و ارتش شروع شد و بعدها در زمان‬ ‫ریاســت جمهوری ام تقویت شد و من همیشــه بر ضرورت‬ ‫تکمیل و تقویت پروژه موشکی ایران به عنوان قدرت دفاعی‬ ‫و بازدارنده تاکید داشــته و دارم‪ ».‬وی در بخش دیگری از‬ ‫ســخنان خویش با تاکید بر جایگاه والیت فقیه در تفکرات‬ ‫شیعی‪ ،‬گفت‪« :‬بارها گفته ام هم به عنوان اصل والیت فقیه‬ ‫باید از رهبری نظام حمایت کرد و هم به عنوان شخص ولی‬ ‫فقیه‪ ،‬کســی بهتر از ایت الله خامنه ای نداشته و نداریم‪».‬‬ ‫هاشمی رفسنجانی‪ ،‬با بیان تاریخ چگونگی دسترسی ایران‬ ‫به انواع موشــک ها‪ ،‬گفت‪« :‬به خاطــر اهمیتی که به این‬ ‫صنعت می دادم‪ ،‬فرزندم محســن را که در کانادا مشــغول‬ ‫تحصیل در دوره دکترا بود و رشته اش مفید برای این صنعت‬ ‫بود‪ ،‬به ایران فراخواندم که صنایع موشــکی را در ســپاه و‬ ‫جهاد ســازندگی تقویت کردیم‪ ،‬چون به تجربه دیده بودم‬ ‫که موشک قدرت خوبی برای دفاع و پیشگیری است‪».‬‬ ‫تعلیق شبکه های مجازی هاشمی‬ ‫در ادامه تحوالت مربوط به این توئیت جنجالی‪ ،‬یکی‬ ‫از مشاوران ایت الله هاشمی گفت‪« :‬تمامی فعالیت های‬ ‫مجازی ای کــه به نــام ایت الله هاشــمی در شــبکه های‬ ‫اجتماعی انجام می شــده به حالت تعلیق درامده و تا زمان‬ ‫مشخص شدن مسئول ذی صالح برای نظارت بر این گونه‬ ‫فعالیت ها‪ ،‬فعالیت حســاب های کاربری مربوطه متوقف‬ ‫شده است‪ ».‬وی گفت‪« :‬حساب های توئیتر‪ ،‬اینستاگرام‬ ‫ی که به نام ایت الله هاشمی رفسنجانی ایجاد شده‬ ‫و تلگرام ‬ ‫در اختیار دبیر ســایت ایشــان بوده و وی بدون هماهنگی‬ ‫با رئیس مجمع تشــخیص اقدام به انتشــار مطالب کرده‬ ‫است‪».‬‬ ‫توئیت موشکی و رضایی‬ ‫نکته قابل توجه دیگر در این مورد این بود که برخی از‬ ‫مســئوالن نی ز ترجیح دادند در همان شبکه های اجتماعی‬ ‫در مورد ماجراهای موشــک واکنش نشان دهند‪ .‬از جمله‬ ‫اینکه محمدجــواد ظریف اخیــرا در صفحــه توئیتر خود‬ ‫نوشت‪« :‬ایران در ‪ ٢٥٠‬سال گذشته به هیچ کشوری حمله‬ ‫نکرده اســت ولی وقتی صدام ما را موشک باران می کرد و‬ ‫برای هشت ســال مردم ما را تحت حمالت شیمیایی قرار‬ ‫داد‪ ،‬هیچ کسی به کمک ما نیامد‪ .‬من کسانی را که ایران‬ ‫را به رفتار تحریک امیز متهم می کنند به این چالش دعوت‬ ‫می کنم که جملــه فرمانده ســپاه پاســداران را تکرار کنند‬ ‫که گفت مــا به جز برای دفــاع‪ ،‬از قدرت نظامی اســتفاده‬ ‫نخواهیم کرد‪ .‬نه برجام و نه قطعنامه شورای امنیت‪ ،‬ایران‬ ‫را از کار روی موشک هایی که برای حمل کالهک هسته ای‬ ‫طراحی نشده اند منع نمی کند‪ .‬متون را بخوانید؛ انگلیسی‬ ‫ساده است و نه متون فنی حقوقی‪ ».‬دبیرمجمع تشخیص‬ ‫مصلحت نظام هم با انتشار تصویری از دکتر ظریف و یک‬ ‫فروند موشــک درحال پرتاب در صفحه اینســتاگرام خود‬ ‫نوشت‪« :‬از گذشته بشر تاکنون سه نوع گفت وگو در روابط‬ ‫بین الملل وجود داشــته است‪ .‬نخســت گفت وگو در یک‬ ‫محیط مبتنی بر همکاری‪ ،‬مثل روابط ایران و چین در احیای‬ ‫جاده ابریشــم‪ .‬دوم‪ ،‬گفت وگو در محیط رقابتی همچون‬ ‫روابط ایران و ترکیه در موضوع سوریه و جایگاه اقای اسد‪.‬‬ ‫سوم‪ ،‬گفت وگو در محیط خصمانه‪ ،‬مانند مذاکرات ایران‬ ‫و امریکا‪ ،‬در موضوع جاسوســان سفارت امریکا و موضوع‬ ‫هســته ای‪ ».‬محســن رضایی تاکید کرد‪« :‬موشک های‬ ‫ایران بازدارنده اند و اگر انها را از دســت بدهیم به ما حمله‬ ‫خواهند کرد؛ بنابراین همه بدانند زیر بار خلع سالح نخواهیم‬ ‫رفت و تقویت توان موشــکی ایران قابل مذاکره نیست‪».‬‬ ‫به نظر می رسد اگر چه توضیحات اکبر هاشمی رفسنجانی‬ ‫در مورد این توئیــت جنجالی قابل تامل و تقدیر اســت اما‬ ‫حتمــا باید این مســاله ذکر کرد که مســئوالنی در ســطح‬ ‫هاشمی رفسنجانی با هوشیاری بیشتر نسبت به منسوبان و‬ ‫منصوبان خود می باید از بروز چنین مسائلی جلوگیری کرده‬ ‫تا اتفاقات و مواضع خالف نظر حاکمیت و نظام جمهوری‬ ‫اسالمی مطرح نشده و دشمنان انقالب اسالمی با استفاده‬ ‫از چنین رویدادهایی از وجود اختالف نظر در نظام ما سخن‬ ‫به میان نیاورند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫با اتمام تعطیالت نوروز و بــه جهت اهمیت موضوع‬ ‫و ســطح واکنش ها‪ ،‬هاشمی رفســنجانی شــخصا به این‬ ‫موضوع ورود کرد و توضیحاتی در ایــن مورد مطرح کرد‪.‬‬ ‫هاشمی رفســنجانی در دیداری در جواب یکی از حاضران‬ ‫که پرســیده بود‪« :‬ماجرای ســخن شــما درباره موشک و‬ ‫گفتمان که در توئیتر منتشــر شــده بود‪ ،‬چیست که باعث‬ ‫مطلب محسن رضایی در اینستاگرام‬ ‫درباره موشک و مذاکره‬ ‫توئیت جنجالی هاشمی‬ ‫رفسنجانی‬ ‫سیاست‬ ‫واکنش رسمی هاشمی رفسنجانی‬ ‫‪31‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫شخصیت هایتاثیرگذارباید هوشمندباشند‬ ‫تو گو با حسین نجابت درباره حاشیه های توئیت هاشمی‬ ‫گف ‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫یــک توئیتــی از اقــای هاشــمی اخیرا منتشــر‬ ‫شــد با این عنــوان کــه «دنیــای امــروز دنیای‬ ‫گفتمان هاســت نه موشــک» به نظر شــما این‬ ‫توئیت خــود اقای هاشــمی بود یا بــدون اطالع‬ ‫ایشان منتشر شد؟‬ ‫خیر‪ ،‬معتقدم نظر اقای هاشــمی همین اســت‪،‬‬ ‫ایشــان معموال یک ارای شــاذی را در فضــای مجازی یا‬ ‫فضای رسانه ای بیان می کنند‪ ،‬بعد که مواضعی مقابل شان‬ ‫اتخاذ می شــود‪ ،‬گاهی می گویند حرف های من تحریف‬ ‫شده‪ ،‬بعضی اوقات می گویند حرف های من تقطیع شده‪،‬‬ ‫زمانی می گویند از حرف های من سوء برداشت شده‪ ،‬حال‬ ‫انکه این جمله خیلی شفاف است‪ .‬متاســفانه ما در خارج‬ ‫و داخل کشور دشــمن داریم و اینها سیاست هایی را دنبال‬ ‫می کنند‪ .‬ما در مساله هســته ای این سیاست را دیدیم که‬ ‫تالش شد ابتدا مردم را دو شاخه کنند‪ ،‬عده ای بگویند خوب‬ ‫اســت‪ ،‬گروهی دیگر بگویند بد اســت و بعد شروع کنند به‬ ‫ســرمایه گذاری روی افکارعمومی تا جهت دهی و هدایت‬ ‫اذهان را در دست بگیرند‪ .‬درباره هســته ای متاسفانه این‬ ‫اتفاق افتاد عده ای موافق و گروهی مخالف برجام شــدند‬ ‫عده ای هم دامن زدند و بــه هر حال کار جلــو رفت‪ .‬حاال‬ ‫مسائل موشــکی مطرح اســت‪ .‬در حوزه بین الملل کامال‬ ‫روشن است که تالش می کنند جامعه ایران را دو پاره کنند‬ ‫یعنی منهای سیاستمداران یا شخصیت های تاثیرگذار دو‬ ‫دیدگاه در جامعه بین عامه مردم رواج دهند و افکار عمومی‬ ‫دو پاره شود‪ ،‬عده ای بگویند موشــک نیاز داریم‪ ،‬گروهی‬ ‫بگویند موشــک نیاز نداریم و مردم را به جان هم بیندازند و‬ ‫بحث های فرسایشی به وجود اورند تا انچه که به اصطالح‬ ‫ارا و عقیده خودشان اســت را جلو ببرند‪ .‬این خط از طرف‬ ‫نظام بین الملل کامال القا می شود‪ .‬حاال اگر در درون کشور‬ ‫کســی در این زمین بازی کند که کامال بی انصافی است‪.‬‬ ‫از دورنمای مطلب اقای هاشمی همین است که ما نیازی‬ ‫به موشــک نداریم و باید گفت وگو کنیم‪ .‬حال انکه هر ادم‬ ‫عاقلی متوجه است که به شرطی می توانیم مذاکره کنیم که‬ ‫قدرت داشته باشیم وگرنه کسی تره هم برای ما خرد نمی کند‬ ‫بنابراین در دنیای امروز اگر هم باید گفت وگو شود‪ ،‬باید در‬ ‫سایه قدرت و به اندازه توان گفت وگو شود چون اگر قدرت‬ ‫نداشته باشیم کسی تره هم برای ما خورد نمی کند بنابراین‬ ‫دیدگاه اقای هاشمی دیدگاه درستی نیست و در امتداد خط‬ ‫فکری دشمنان است که می خواهند جامعه را با رسانه های‬ ‫نوشتاری‪ ،‬مجازی و تصویری شان دائما در مسائل مختلف‬ ‫دو پاره و تحریک کنند‪ ،‬مردم را دو دسته کنند عده ای بگویند‬ ‫خوب است‪ ،‬گروهی بگویند بد است بعد ما مجبور شویم از‬ ‫اقدامی دست بکشیم یا از اقدامی دست نکشیم‪ .‬این افت‪،‬‬ ‫اصل انقالب را زیر سئوال می برد‪.‬‬ ‫حاال هدف اقای هاشــمی از طرح این دیدگاه چه‬ ‫بود؟ ایــا کســب محبوبیت می خواســت بکند یا‬ ‫هدفش دو قطبی سازی جامعه بود؟‬ ‫به نظرم ایشــان یک اعتقاداتی پیدا کرده اســت‬ ‫همان طور که در دوران سازندگی معتقد شد و هنوز هم بر این‬ ‫اعتقاد است که اقتصاد سرمایه داری می تواند ما را نجات‬ ‫دهد‪ .‬اکنون ایشان باورش این است که «اگر می خواهیم‬ ‫توسعه در کشور ایجاد شود‪ ،‬ما باید با بین الملل چه در منطقه‬ ‫و چه در فرا منطقه لحن ســازش‪ ،‬تعامل و گفت وگو داشته‬ ‫باشیم‪ ».‬حال انکه اگر بخواهیم چنین رویکردی را دنبال‬ ‫کنیم در واقــع از مبانی انقالبی که دقیقــا رو به روی مبانی‬ ‫بین الملل است باید دست بکشیم‪.‬‬ ‫پس اینکــه می گفتند بــدون اطالع مــن چنین‬ ‫توئیتی انجام شده است‪ ،‬شما می گویید این طور‬ ‫نبوده و وقتی اقای هاشمی مواضع تندی مقابل‬ ‫خود دید عقب نشینی کرد و تغییر موضع داد؟‬ ‫ما نمی توانیم اظهارنظر کنیم امیدواریم که واقعا‬ ‫توئیت بدون اطالع اقای هاشمی منتشر شده باشد ولی نوعا‬ ‫یک فکری توسط ایشان و برخی شخصیت های تاثیرگذار‬ ‫دیگر به جامعه القا می شــود در واقع کلیــد یک حرفی زده‬ ‫می شود اما بعد گفته می شود به وسیله دیگران بود یا تقطیع‬ ‫شده یا تحریف شده است‪.‬‬ ‫شما می گویید پیام توئیت اقای هاشمی به سمت‬ ‫خارج بود یا به سمت داخل؟‬ ‫خیر هیچ کدام‪ .‬ایشــان با هدف اینکه حرفی را به‬ ‫جایی بزند این کار را نکرد‪ .‬می گویم به عنوان یک شخصیت‬ ‫تاثیرگذار ایشــان ایــن فکر را بیــان می کند‪ ،‬ولــو اینکه با‬ ‫خط مشــی های اساسی نظام و شــورای عالی امنیت ملی‬ ‫مغایر باشد‪ ،‬ان وقت عده ای در داخل این خط را پیگیری‬ ‫می کننــد‪ .‬در برخی مــوارد این خطــوط القایــی در ابتدا‬ ‫هماهنگ با خطوطی اســت کــه در حــوزه بین الملل القا‬ ‫می شود‪ .‬در رسانه هایی مثل «بی بی ســی» و «من و تو»‬ ‫بحثی را شروع می کنند که ایران نیاز به موشک دارد یا خیر؟‬ ‫حتی عنوان می کنند اگر می خواهد موشــک داشته باشد‬ ‫باید هزینه اش را پرداخت کند‪ .‬یعنی شروع به شبهه افکنی‬ ‫می کنند‪ .‬می گویم شــخصیت های تاثیرگذار باید ان قدر‬ ‫هوشمند باشند که در زمین دشــمن بازی نکنند‪ .‬متاسفانه‬ ‫توئیت اقای هاشمی مصداق در زمین دشمن بازی کردن‬ ‫بود‪ .‬حاال اگر ارای شان نباشد خوشحال می شویم‪.‬‬ ‫اقــای هاشــمی گفته ایــن توئیــت مربــوط به‬ ‫مصاحبه اش با گروهی هلندی در سال ‪ 87‬بود که‬ ‫در پاسخ به احتمال «کاربرد سالح های شیمیایی‬ ‫علیه ایران» مطرح شد‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫نمی دانم‪ ،‬در توئیت کلمه موشک امده بود‪ ،‬انجا‬ ‫صحبت از کاربرد ســاح های شیمیایی شــده بود‪ .‬سالح‬ ‫شیمیایی چه ربطی به موشک دارد؟ امروز بحث سر استفاده‬ ‫از موشک است چرا مسائل ساده را رها می کنیم و می رویم‬ ‫سراغ مباحثی که هیچ کس اطالعی ندارد‪ .‬حاال اگر ایشان‬ ‫می گوید نظرشان انی نیست که در توئیت امد باید استقبال‬ ‫کنیم‪ .‬به نظر من این طور راه رفتن و موضع گیری کردن در‬ ‫شان اقای هاشمی نیست‪.‬‬ ‫این حمالتی که به اقای هاشمی بعد از ان توئیت‬ ‫انجام شد را چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫من اطالعی ندارم‪ ،‬چون فضای مجازی را نه دنبال‬ ‫و نه نگاه می کنم‪ .‬انهایی که رهبری فرمودند قطعا دلسوزی‬ ‫و تعیین خط مشــی اساســی بود‪ .‬فضای مجازی‪ ،‬فضای‬ ‫اشفته ای است هر کس عقده های خودش را باز می کند و‬ ‫عده ای نیز به این عقده گشایی ها جواب می دهند‪ .‬به نظر‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫متاسفانه توئیت اقای هاشمی‬ ‫مصداق در زمین دشمن بازی‬ ‫کردن بود‪ .‬حاال اگر ارای شان‬ ‫نباشد خوشحال می شویم‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫«یا انقالبی بمانید یا اقتصادتان اصالح شــود» دو قطبی‬ ‫می کند‪ .‬این دو راهی کامال مجازی و دروغین است که در‬ ‫جامعه القا می کنند‪.‬‬ ‫همین االن مطرح می شود که تحریم سوئیفت‬ ‫برطــرف شــده امــا بنگاه هــای بــزرگ بانکــی و‬ ‫ســرمایه گذاری بین المللی ریســک نمی کنند با‬ ‫ایران وارد همکاری اقتصادی شوند؟‬ ‫خیر‪ ،‬این حرف ها خیلی ســاده اندیشــی اســت‬ ‫یعنی حتی اگر فرضا همین طور باشــد‪ ،‬اگر امر دایر بر ان‬ ‫است که ما باید دست بکشــیم از مبانی و اصول خودمان‬ ‫و مصلحت های کشــور وگرنه اقتصادمان تغییر نمی کند‪،‬‬ ‫خب باید تکلیف خودمان را روشن کنیم اگر بحث اقتصاد‬ ‫مقاومتی مطرح شده برای حل همین معضل است‪ .‬عده ای‬ ‫نمی خواهند کار سخت را انجام دهند بلکه می خواهند کار‬ ‫اسان را انجام دهند یعنی تجارت را توسعه دهند تا مقداری‬ ‫وضع مردم بهتر شــود اما در اصول اتفاقــی نیفتد یا حتی‬ ‫در برخی جاها از اصول انقالبی مان دســت برداریم‪ .‬این‬ ‫دو راهی یا اقتصــاد یا انقالب از حرف های خائنانه اســت‬ ‫باید ما مبانــی انقالبی را حفظ کنیم اصــول اقتصادمان را‬ ‫نیز اصالح کنیــم که اصولش در مبانــی اقتصاد مقاومتی‬ ‫گفته شده است‪.‬‬ ‫سخنان مقام معظم رهبری چقدر بر تغییر موضع‬ ‫اقای هاشمی تاثیرگذار بود؟‬ ‫به هر حال فرمایشات مقام معظم رهبری که خیلی‬ ‫روشن است افراد سیاسی و حتی عامه مردم می فهمند که‬ ‫به چه کسی دارند اشاره می کنند و چه مطلبی را می گویند‪.‬‬ ‫شــخص مهم نیســت هر کس گفته «دنیای امروز دنیای‬ ‫مذاکره است نه موشک» فرمایشات رهبری ناظر به همین‬ ‫بیانات اســت‪ .‬واقعا دشــمنان بین المللی با رســانه هایی‬ ‫همچون بی بی سی و من و تو و سایر شبکه های ماهواره ای‬ ‫که متاسفانه در کشــور مشــتری دارند کامال می کوشند تا‬ ‫دیدگاه خود را القا کنند و توســعه و بسط دهند و عامه مردم‬ ‫را نیز تحت تاثیر قرار دهند‪ ،‬اگر مسائل موشکی تمام شود‬ ‫فردا سر موضوع حقوق بشر و احکام اسالم همچون حجاب‬ ‫می کوشند جامعه را دو قطبی کنند‪.‬‬ ‫اینکــه مطرح شــد اقای هاشــمی مســیر اقای‬ ‫منتظری را می رود و احتمال حصرش وجود دارد‪،‬‬ ‫نظر شما چیست؟‬ ‫خیر این طور نیست‪ ،‬اینها القائات کسانی است که‬ ‫می خواهند فضا را َاشــفته کنند بحث منطقی است‪ ،‬بحث‬ ‫حصر و این حرف ها نیســت‪ .‬اقای هاشمی رئیس مجمع‬ ‫تشخیص مصلحت نظام است‪ ،‬خیر این بحث ها نیست‪.‬‬ ‫اقــای هاشــمی گفته صنایــع موشــکی از زمان‬ ‫سیاست‬ ‫من باید یک فکر اساسی برای فضای مجازی شود‪.‬‬ ‫این حمالتی که به اقای هاشــمی شــد هدفمند‬ ‫نبود چون ایشان در موضع گیری اخیر خود گفت‬ ‫برخی جریانات با تعجیــل از این توئیت اقدام به‬ ‫سوءاستفاده کردند‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫گاهی وقت ها یک جمله ای گفته می شود‪ ،‬عده ای‬ ‫به ان عمدی دامن می زنند تا این فضا دو قطبی بشود‪ .‬جامعه‬ ‫را دو قطبی کردن‪ ،‬خطی اســت که دشمنان در بین الملل‬ ‫دنبال می کنند‪ .‬اگر ما در همه موارد به خصوص اجتماعی‬ ‫و سیاسی دو قطبی شویم‪ ،‬بعد شروع می کنند یک قطب را‬ ‫تقویت کردن و شــبهه افکنی کردن تا ان انســجامی را که‬ ‫اگر یادمان باشد ما در سال های دهه ‪ 80‬خوب یا بد هر کجا‬ ‫می رفتیم می گفتند «انرژی هسته ای حق مسلم ماست»‬ ‫این یک شــعار مشــترک بود و چون جامعه روی این شعار‬ ‫دو قطبی نشــده بود موفقیت های زیادی هم داشتیم ولی‬ ‫االن اگر جامعه را دو قطبی کنند تردید ایجاد می شــود بعد‬ ‫باید انرژی همه دست اندرکاران و سیاستگذاران و رسانه ها‬ ‫معطوف به این شود که این درست است یا ان درست است‬ ‫و در نهایت مدیریتش را کس دیگــری می کند بنابراین دو‬ ‫قطبی شدن جامعه در مسائل ملی یکی از اشتباهات فاحش‬ ‫اســت که هر کس به ان دامن بزند‪ ،‬یا نادان یا واقعا خائن‬ ‫است‪ .‬نباید در مسائل ملی و اساسی کشور ما دو قطبی بین‬ ‫جامعه شکل بگیرد‪.‬‬ ‫پس قبول دارید در فضای مجازی یک عده از این‬ ‫توئیت اقای هاشــمی سوءاستفاده کردند تا این‬ ‫دو قطبی را ایجاد کنند؟‬ ‫یک جمله ای گفته می شود‪ ،‬همان کسانی که این‬ ‫جمله را قبول دارند یا می خواهند ان را القا کنند خودشان به‬ ‫فضای مجازی دامن بزنند ان زمان افراد ســاده اندیش که‬ ‫در جامعه ما هستند بازی بخورند و وارد این زمین بازی شوند‪.‬‬ ‫این در جای دیگر هم اتفاق افتاده اســت که کســانی که‬ ‫مساله را القا می کنند رو به روی خودش دوستانش مساله ای‬ ‫را القا می کنند و یک بازی سیاسی رفت و برگشتی در فضای‬ ‫مجازی شروع می شــود‪ .‬بعضی افراد ساده لوح هم فریب‬ ‫این بازی را می خورند‪.‬‬ ‫فکر می کنید اقای هاشــمی مســاله موشــکی را‬ ‫تهدیدی بــر اجــرای برجام می دانســت که این‬ ‫توئیت را انجام داد؟‬ ‫واقعا نمی شود از طرف اقای هاشمی صحبت کرد‪.‬‬ ‫دو دیدگاه وجود دارد؛عــده ای معتقدند این ازمایش های‬ ‫موشــکی می خواهد اجرای برجــام را زیر ســوال ببرد اما‬ ‫واقعیت این اســت مــا نمی توانیم توســعه مبانی دفاعی‬ ‫کشــور را متوقف کنیم‪ .‬از ان طرف دوســتان ما در سپاه‬ ‫می گویند «حدود دو ســال و نیم خویشــتن داری کردند تا‬ ‫کار خوب جلو برود و به اصطالح مذاکــرات به هم نخورد‬ ‫بنابراین ازمایش هــای متعدد و متنوعی نداشــتند»‪ .‬این‬ ‫مسائل اساســا نباید به ســطح عامه مردم کشــیده شود‪.‬‬ ‫کسانی که این مباحث را تبدیل به مساله عمومی بین احاد‬ ‫جامعه می کنند اینها باید تجدید نظر کنند‪ .‬این بحث های‬ ‫تخصصی شــورای عالی امنیت ملی است تصمیم گیران‬ ‫اصلی کشور انجا هستند‪ .‬نماینده رهبری و سران سه قوه‬ ‫و دیگر اعضا تصمیم می گیرند و تصمیم هم روشن است‪.‬‬ ‫ما به هر حال نمی توانیم کار خودمــان را در حوزه دفاعی‬ ‫متوقف کنیم‪ .‬اینهــا خاصیت بازدارندگــی دارد‪ .‬اینکه در‬ ‫کشور امنیت است و کسی جرات نزدیک شدن به مرزهای‬ ‫ما را ندارد اینها دلیل دارد که یک دلیل قدرت دفاعی ماست‬ ‫بنابراین این مســاله وجود دارد‪ .‬در اجرای برجام هم واقعا‬ ‫نباید یادمان برود که دشمن داریم‪ .‬ما را نباید سر دو راهی‬ ‫ببرنــد و بگوینــد «از مبانی انقالب دســت برداریــد وگرنه‬ ‫اقتصادتان اصالح نمی شود‪ ».‬این دروغ بزرگی است که‬ ‫عده ای ســعی می کنند القا کنند‪ .‬همین عامه مردم را بین‬ ‫‪6‬‬ ‫حســین نجابت دربــاره توئیت اقای هاشــمی‬ ‫رفســنجانی و اعالم برائــت او از ایــن توئیت معتقد‬ ‫اســت‪ :‬ایشــان معموال یک ارای شــاذی را در فضای‬ ‫مجازی یــا فضای رســانه ای بیان می کننــد‪ ،‬بعد که‬ ‫مواضعیمقابل شاناتخاذمی شود‪،‬گاهیمی گویند‬ ‫حرف های من تحریف شده‪ ،‬بعضی اوقات می گویند‬ ‫حرف هــای من تقطیــع شــده‪ ،‬زمانــی می گویند از‬ ‫حرف های من سوء برداشت شــده است‪ ،‬حال انکه‬ ‫این جملــه خیلی شــفاف اســت‪ ».‬عضــو جمعیت‬ ‫ایثارگــران یاداور شــد‪« :‬اقای هاشــمی بــاورش این‬ ‫اســت که «اگر می خواهیم توســعه در کشور ایجاد‬ ‫شــود‪ ،‬ما باید بــا بین الملل چــه در منطقــه و چه در‬ ‫فرا منطقه لحن ســازش‪ ،‬تعامل و گفت وگو داشــته‬ ‫باشــیم‪ ».‬حال انکه اگر بخواهیم چنیــن رویکردی‬ ‫را دنبــال کنیم در واقــع از مبانی انقالبــی که دقیقا‬ ‫روبهرویمبانیبین المللاستبایددستبکشیم‪».‬‬ ‫فرمانده جنگ بودن ایشــان اغــاز و در دولت او‬ ‫تقویت شد‪ ،‬ایا همین طور است؟‬ ‫در جنــگ نیازی به موشــک داشــتیم یکســری‬ ‫فعالیت های بســیار جزئــی انجام دادیم امــا بحث صنایع‬ ‫موشکی شامل موشک های بالستیک‪ ،‬دوربرد و نقطه زن‬ ‫است که مربوط به ‪ 10‬سال اخیر اســت‪ .‬البته شروع همه‬ ‫چیز از یک زمانی اغاز می شــود‪ ،‬اولین موشــکی که روی‬ ‫هلی کوپتر نصب شد و موشــک کوچکی بود و پرتاب شد‬ ‫مربوط به سال ‪ 64‬بود‪ ،‬اینها که مسائل مهمی نیست‪.‬‬ ‫اینکه اقای هاشمی اســم برده از پسر ارشدش‬ ‫که تحصیالتش را در خارج از کشور رها کرد و در‬ ‫سپاه روی بحث موشــکی کار کرد به کجا اشاره‬ ‫می کند؟‬ ‫او رئیــس کمیته بحــران بود‪ .‬اقای هاشــمی در‬ ‫انقالب نقش داشت کسانی که ان نقش ها را منکر نمی شود‬ ‫کرد‪ .‬اما وضعیت حال افراد مهم است ضمن انکه مباحث‬ ‫مربوط به صنایع موشکی برای سال های اخیر است‪.‬‬ ‫این اســیب توئیت اقای هاشــمی تــا زمانی که‬ ‫ایشان در موضعگیری رسمی از ان مطلب اعالم‬ ‫برائت کرد چه بود؟‬ ‫انچه که اقای هاشمی گاهی بیان می کند متاسفانه‬ ‫خطوط کلی است که در رسانه های بین المللی القا می شود‬ ‫از این منظر بسیار بســیار کم لطفی اســت که اگر خدایی‬ ‫نکرده اگاهانه باشد که بعید می دانم همان طور که رهبری‬ ‫گفتند خیانت اســت اما در کل طــرح این نــوع دیدگاه ها‬ ‫درباره موضوعات اصلی و فراگیر کشور همچون موشکی‪،‬‬ ‫هسته ای‪ ،‬اقتصاد مقاومتی و امنیت ظلم است باید ببینیم‬ ‫مجموعه نظام که از رهبری شروع می شود چه خط و مشی‬ ‫دارد همان را دنبال کنیم‪ .‬ایجاد شک و تردید در راهبردهای‬ ‫اساسی نظام اعمال کردن واقعا منصفانه نیست‪.‬‬ ‫ایشــان در موضعگیری اخیرشــان بــاز بر اصل‬ ‫والیت فقیــه و اینکه بهتــر از رهبری بــرای قرار‬ ‫گرفتن در این جایگاه نداشــتیم و نداریم تاکید‬ ‫کرد علت بازگویی دوباره این سخن از طرف اقای‬ ‫هاشمی چه بود؟‬ ‫اعتقاد اقای هاشمی همین اســت ولی گاهی به‬ ‫نظام والیت فقیه حاشیه می زند‪ .‬یک وقتی شورای رهبری را‬ ‫مطرح می کردند حاال ان را رها کردند‪ .‬به نظرم همه بزرگان‬ ‫ما در حوزه‪ ،‬دانشگاه‪ ،‬دولت‪ ،‬لشکری و کشوری همه باید‬ ‫ایده جدید مردم ســاالری دینی با محوریــت والیت فقیه را‬ ‫حمایت و تقویت کنند‪ .‬تکرار ایده های پوسیده غربی را که‬ ‫از ما بهتر خیلی ها درباره دموکراسی در دنیا این حرف ها را‬ ‫می زنند باید رها کنیم‪ .‬ما مدعی حرف های تازه ای هستیم‬ ‫این ایده پردازی باید شکل بگیرد‪.‬‬ ‫‪33‬‬ ‫جنگ روانی غرب‬ ‫بین الملل‬ ‫روزنامه «الحیات» مدعی شد که روسیه حاضر شده بر سر «بشار اسد» معامله کند‪ .‬این روزنامه‬ ‫مدعیشدکهمسکوپذیرفتهتابرایبرداشتهشدنتحریم‪‎‬هایاقتصادیعلیهکشورش‪،‬برکناریاسد‬ ‫وتبعیدوانتقالاوبهیککشوربی‪‎‬طرفرابپذیرد‪.‬بااینحال‪،‬اینبارهممسئوالنکرملینباقاطعیت‬ ‫اعالمکردندکهاینموضوع‪،‬شدنینیست‪.‬بهگزارش«رویترز»‪،‬سخنگویکرملین‪،‬دیمیتریپسکوف‬ ‫دراینبارهگفتکهروسیهنمی‪‎‬توانددربارهایندهیککشورمستقلتصمیم‪‎‬گیریکند‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫ایاروسیهبرسراسدبا امریکا معاملهکردهاست؟‬ ‫بین الملل‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫دروغ بزرگ‬ ‫قدرت های بزرگ با یکدیگر‬ ‫مصالحه می کنند‬ ‫ی در گفت وگو با مثلث‬ ‫جهانگیر کرم ‬ ‫‪1‬‬ ‫مهدی نیکوئی‬ ‫خبرنگار‬ ‫جنگ ســرد همچنان ادامه دارد‪ .‬در واقع این جنگ‬ ‫هیچ گاه پایــان نپذیرفتــه و همیشــه اختــاف امریکا با‬ ‫قدرت‪‎‎‬های جهان شــرق ادامه داشــته اســت‪ .‬زمانی که‬ ‫اتحاد جماهیر شوروی سقوط کرد‪ ،‬بسیاری از کارشناسان‬ ‫مســائل سیاســی جهان تصور کردند که ایــاالت متحده‬ ‫جنگ سرد را پیروز شــده و در دهه‪‎‬های اینده یگانه قدرت‬ ‫جهان خواهد بود‪ .‬با این حال‪ ،‬ادامه بقای شوروی در کالبد‬ ‫روسیه و اندک تغییرات ان نشــان داد که روس‪‎‬ها هیچ گاه‬ ‫تن به سرمایه‪‎‬داری و قدرت امریکا نخواهند داد‪ .‬ریشه این‬ ‫ادعا را می‪‎‬تــوان در اختالف‪‎‬های متعددی مشــاهده کرد‬ ‫که در دهه‪‎‬های گذشته بین روسیه و امریکا وجود داشته و‬ ‫همچنان ادامه دارد‪ .‬اخرین اختالف‪‎‬ها را که در چند سال‬ ‫اخیر مشاهده شد‪ ،‬می‪‎‬توان بحران اوکراین و مهمتر از ان‬ ‫سوریه دانست‪.‬‬ ‫هر از گاهی گفته می‪‎‬شود که امریکا به دنبال توافق با‬ ‫کشورهای اثرگذار در ســوریه مانند ایران و روسیه هستند‪.‬‬ ‫گفته می‪‎‬شــود که انهــا می‪‎‬خواهنــد در عــوض اعطای‬ ‫امتیازاتی به این کشــورها‪ ،‬اینده‪‎‬ای دلخــواه (خود) برای‬ ‫ســوریه و مردم ان تعیین کنند؛ امتیازهایی که البته امتیاز‬ ‫نیســتند‪ ،‬بلکه حقوقی هســتند که در ابتدا از این کشورها‬ ‫مدت‪‎‬ها ست که بحث برکناری اسد در غرب‬ ‫مطرح اســت‪ .‬در حقیقت ســخنان انها نشان‬ ‫می‪‎‬دهد که ریشه بحران روسیه را در حضور بشار‬ ‫اسد می‪‎‬بینند و نه موضوع دیگری‪ .‬این مساله در‬ ‫حالی است که امریکا و متحدانش هنوز از تبعات‬ ‫تصمیمات اشــتباه خود در عراق و افغانســتان‬ ‫رهایی پیدا نکرده‪‎‬اند‪ .‬با این حال‪ ،‬باز هم تالش‬ ‫این کشورها بر ان است که برای حل یک مساله‬ ‫صورت مساله را از بین ببرند‪ .‬انها خواهان کنار‬ ‫رفتن اســد هســتند‪ ،‬اما برای پس از ان برنامه‬ ‫خاص و متقاعد کننده‪‎‬ای ندارند‬ ‫این باره گفت که روســیه نمی‪‎‬تواند درباره اینده یک کشور‬ ‫مســتقل تصمیم‪‎‬گیری کند‪ .‬شــهروندان روســیه هستند‬ ‫که درباره بشــار اســد و مســئولیت هر فرد دیگری در این‬ ‫کشور‪ ،‬تصمیم‪‎‬گیری خواهند کرد و امریکا و دیگر کشورها‬ ‫نمی‪‎‬توانند در این باره به خواسته‪‎‬های خود برسند‪.‬‬ ‫ غرب به دنبال برکناری اسد؟‬ ‫ریشه این اختالف‬ ‫ریشه تمایل غرب به برکناری اســد و اصرار روسیه به‬ ‫ادامه کار او و تصمیم‪‎‬گیری شهروندان سوری را شاید بتوان‬ ‫در اهمیت خاورمیانه و کشــورهای واقــع در ان پیدا کرد‪.‬‬ ‫خاورمیانه چــه از نظر تامین انرژی‪ ،‬چــه از نظر جمعیتی و‬ ‫موقعیت جغرافیایی و چه از نظر نزدیکی به فلسطین اشغالی‬ ‫و رژیم صهیونیســتی یکی از مهمتریــن مناطق کره زمین‬ ‫برای امریکایی‪‎‬ها ســت‪ .‬زیر ذره‪‎‬بین بودن سیاســت‪‎‬های‬ ‫رئیس‪‎‬جمهورهای چند دهه اخیــر ایاالت متحده در قبال‬ ‫خاورمیانه و مانورهای تبلیغاتی نامزدهای دور بعد انتخابات‬ ‫ریاســت‪‎‬جمهوری این کشــور‪ ،‬چنین موضوعــی را اثبات‬ ‫می‪‎‬کند‪ .‬امریکا و دیگر کشــورهای غربــی همواره حضور‬ ‫نظامی و سیاسی پررنگی در خاورمیانه داشته‪‎‬اند و وضعیت‬ ‫ســوریه هم موضوع مهمی اســت که همواره به ان توجه‬ ‫داشته‪‎‬اند‪.‬‬ ‫در جبهه مقابل‪ ،‬روســیه هم هنوز بر کشــورهایی که‬ ‫زمانی زیر ســیطره شــوروی بودند‪ ،‬تســلط دارد‪ .‬هنوز هم‬ ‫فرهنگ و زبان مشترک این کشــورها باعث شده که اتحاد‬ ‫انها حفظ شــود و اشــتراکات فراوانــی را بتــوان بین انها‬ ‫مشاهده کرد‪ .‬ســوریه‪ ،‬ترکیه‪ ،‬اوکراین و بسیاری دیگر از‬ ‫کشورهای خاورمیانه و اسیای میانه هم اهمیت بسیاری در‬ ‫سیاست‪‎‬های روسیه داشته و نقش انها در گسترش قدرت‬ ‫این کشور‪ ،‬قابل انکار نیست‪ .‬همین مساله باعث شده که‬ ‫روســیه در مقابل فشــارهای غرب‪ ،‬از مواضع خود در این‬ ‫مناطق عقب‪‎‬نشینی نکند‪.‬‬ ‫اینده معامله بر سر اسد‬ ‫حقیقت ان اســت که کاهــش قیمت نفــت و گاز در‬ ‫سال‪‎‬های گذشــته‪ ،‬ضربه‪‎‬های سنگینی به بدنه اقتصادی‬ ‫روسیه وارد کرده است‪ .‬در این میان‪ ،‬تحریم‪‎‬های غرب هم‬ ‫شرایط را برای مسکو دشوارتر کرده و همین موضوع سبب‬ ‫شده که بسیاری از رسانه‪‎‬های جهان‪ ،‬روسیه را اماده معامله‬ ‫بر سر اسد و برکناری او از حکومت سوریه بدانند‪.‬‬ ‫با این حال‪ ،‬نمی‪‎‬توان به ســادگی باور کرد که روسیه‬ ‫هم دست از مقاومت برداشته و میدان را به ایاالت متحده‬ ‫واگذار کنــد؛ همان طور که ایــن اتفاق در مورد مســائل‬ ‫اوکراین رخ نداد‪ .‬ضمن انکه با ادامه جنگ سرد کنونی دو‬ ‫کشــور و تالش برای افزایش قدرت خود‪ ،‬در اینده مسائل‬ ‫ریز و درشت دیگری هم بر سر راه انها قرار خواهد گرفت و‬ ‫اینده بشار اسد تنها بخشی از انها ست‪ .‬در نهایت و باتوجه‬ ‫به ادامه روندهای کنونی در دو سمت جهان‪ ،‬حتی با تغییر‬ ‫سران حکومتی این کشورها هم خاورمیانه‪ ،‬مرکز مناقشات‬ ‫باقی خواهد ماند‪ .‬چرا که شواهد نشان‪‎‬دهنده ان است که‬ ‫همچنان این منطقه از کره زمین‪ ،‬نقطه استراتژیک جهان‬ ‫شرق و غرب است و تمام سیاستمداران این کشورها هم به‬ ‫این موضوع واقف هستند‪ .‬حتی اگر هم قرار بر روی دادن‬ ‫تغییری در رفتارهای این سیاستمداران باشد‪ ،‬این تغییرات‬ ‫بســیار جزئی خواهند بود و تنها به نحوه اجرا و رســیدن به‬ ‫هدف نهایی محدود می‪‎‬شــود؛ دقیقا به همــان اندازه که‬ ‫اقدامات اوباما و مســئوالن ارشــد سازمان ســیا در سوریه‬ ‫تفاوت داشتند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫مدت‪‎‬ها ست که بحث برکناری اســد در غرب مطرح‬ ‫اســت‪ .‬در حقیقت ســخنان انها نشــان می‪‎‬دهد که ریشه‬ ‫بحران روسیه را در حضور بشار اســد می‪‎‬بینند و نه موضوع‬ ‫دیگری‪ .‬این مساله در حالی است که امریکا و متحدانش‬ ‫هنوز از تبعات تصمیمات اشتباه خود در عراق و افغانستان‬ ‫رهایی پیدا نکرده‪‎‬اند‪ .‬با این حال‪ ،‬باز هم تالش این کشورها‬ ‫بر ان است که برای حل یک مساله صورت مساله را از بین‬ ‫ببرند‪ .‬انها خواهان کنار رفتن اسد هستند‪ ،‬اما برای پس از‬ ‫ان برنامه خاص و متقاعد کننده‪‎‬ای ندارند‪.‬‬ ‫چنــدی پیش بــود که یــک مامور ســابق ســازمان‬ ‫اطالعات مرکزی امریکا (ســیا) فاش کرد که این سازمان‬ ‫در ســال ‪ 2012‬برنامه براندازی اســد را دنبال می‪‎‬کرده اما‬ ‫باراک اوباما‪ ،‬رئیس‪‎‬جمهور این کشور مانع از انجام ان شده‬ ‫است‪ .‬این موضوع به نحوی نشان می‪‎‬دهد که مواضع اوباما‬ ‫و بحران‪‎‬بینی او اندکی با افسران اطالعاتی کشور متفاوت‬ ‫اســت‪ .‬با این حال‪ ،‬زمانی که بحث عمــل و مذاکره پیش‬ ‫می‪‎‬اید‪ ،‬مشخص می‪‎‬شود که تمام انها مخالف حضور اسد‬ ‫و حکومت او هستند و تنها شاید اندکی در شیوه‪‎‬های رسیدن‬ ‫به این هدف‪ ،‬متفاوت رفتار می‪‎‬کنند‪ .‬گزارش‪‎‬هایی که درباره‬ ‫مذاکرات غرب و روسیه انتشار یافته و همچنین نقل قول از‬ ‫اوباما و مسئوالن دستگاه دیپلماســی او مانند جان کری‪،‬‬ ‫موید این ادعا است‪.‬‬ ‫اما مواضع سایر کشــورهای جهان غرب هم تفاوت‬ ‫چندانی ندارد‪ .‬شــواهد نشــان می‪‎‬دهد‪ ،‬زمانی که بعضی‬ ‫رهبــران اروپایــی بــرای گفت وگو بــا والدیمیــر پوتین‪،‬‬ ‫رئیس جمهور روسیه ابراز تمایل کردند‪ ،‬برکناری بشار اسد‬ ‫از حکومت‪ ،‬محور تمام پیشنهادات انها برای حل بحران‬ ‫سوریه بوده است‪.‬‬ ‫چندی پیش در همین رابطه روزنامه «العرب»‪ ،‬چاپ‬ ‫لندن به نقل از یک منبع اگاه انگلیسی خبر داد که اروپایی‪‎‬ها‬ ‫ابراز تمایل کرده‪‎‬اند که برای حل بحران ســوریه به ویژه از‬ ‫طریق مرحله انتقالی سهیم باشند‪ .‬به عنوان مثال فرانسه‬ ‫و بریتانیا بر ضرورت بازســازی نهاد دولتی سوریه از طریق‬ ‫مرحله انتقالی تاکید کرده‪‎‬اند؛ به گونه‪‎‬ای که بشــار اســد‪،‬‬ ‫رئیس جمهوری ســوریه از قدرت کنار برود و دست «حلقه‬ ‫تنگ پیرامون او» از رهبری حکومت کوتاه شود‪.‬‬ ‫در همین حال سخنگوی دیوید کامرون‪ ،‬نخست وزیر‬ ‫بریتانیا گفت که رهبران اروپا به پوتیــن ابالغ کرده‪‎‬اند که‬ ‫باید از ارامش متزلزل در ســوریه بهره‪‎‬برداری شود تا صلح‬ ‫دائم در سوریه بدون وجود اسد در قدرت به دست اید‪ .‬وی‬ ‫در پاسخ به این سوال که واکنش پوتین به این اظهارات چه‬ ‫بود گفت که گفت وگوهای مفصلی بر سر رئیس جمهوری‬ ‫سوریه صورت نگرفته است‪.‬‬ ‫سخنگوی کامرون همچنین گفت‪« :‬همه می‪‎‬دانیم‬ ‫که این مساله یکی از ســخت‪‎‬ترین مسائل مذاکرات صلح‬ ‫ســوریه اســت‪ ،‬با این حال اقای کامرون بر اهمیت دوره‬ ‫انتقالی (سیاســی) بدون وجود اســد در قدرت و تشــکیل‬ ‫دولتی که بتواند نماینده تمامی طیف های ســوری باشد‪،‬‬ ‫تاکید کرده است‪».‬‬ ‫بین الملل‬ ‫دریغ شده بود‪ .‬هم ایران و هم روسیه در سال‪‎‬های گذشته‪،‬‬ ‫هدف تحریم‪‎‬های اقتصــادی ظالمانه جهــان غرب قرار‬ ‫گرفتند تا شاید اندکی در ارمان‪‎‬ها و اهداف خود کوتاه بیایند‪.‬‬ ‫بارها به این کشورها پیشنهاد شد که در قبال سوریه و اینده‬ ‫ان موضعی متفاوت اتخاذ کنند تا این تحریم‪‎‬ها برداشــته‬ ‫شــده و امتیازاتی به انها داده شــود‪ .‬چنین اقدامی‪ ،‬بیش‬ ‫از هر چیز ضرب‪‎‬المثــل «به مرگ گرفت تا بــه تب راضی‬ ‫شــود» را در ذهن تداعی می‪‎‬کند‪ .‬با این حال‪ ،‬تاکنون نه‬ ‫ایران و نه روسیه حاضر نشده‪‎‬اند که از مواضع خود در قبال‬ ‫متحدانشان در منطقه دست بکشند‪.‬‬ ‫در جدیدترین مانور رســانه‪‎‬ای‪ ،‬روزنامه «الحیات»‬ ‫مدعی شد که روسیه حاضر شده بر سر «بشار اسد» معامله‬ ‫کند‪ .‬این روزنامه مدعی شــد که مســکو پذیرفتــه تا برای‬ ‫برداشــته شــدن تحریم‪‎‬های اقتصادی علیه کشــورش‪،‬‬ ‫برکناری اســد و تبعید و انتقال او به یک کشــور بی‪‎‬طرف را‬ ‫بپذیرد‪ .‬با این حال‪ ،‬این بار هم مسئوالن کرملین با قاطعیت‬ ‫اعالم کردند که این موضوع‪ ،‬شــدنی نیســت‪ .‬به گزارش‬ ‫«رویترز»‪ ،‬ســخنگوی کرملیــن‪ ،‬دیمیتری پســکوف در‬ ‫اتحاد استراتژیک‬ ‫روسیه و غرب جانشینی برای‬ ‫بشار اسد ندارند‬ ‫انقالب سفید العبادی‬ ‫گفت وگوی مثلث با رئیس مرکز‬ ‫عربی مطالعات ایران‬ ‫‪35‬‬ ‫بین الملل‬ ‫تغییر قاعده بازی‬ ‫روابط روسیه و امریکا در عصر پسامدرنیته‬ ‫‪2‬‬ ‫احمد وخشیته‬ ‫دانشجوی دکترای علوم سیاسی در دانشگاه‬ ‫دوستی ملل روسیه‬ ‫معموال کارشناســان و صاحب نظران‪ ،‬صحنه روابط‬ ‫بین الملــل را هماننــد صفحه شــطرنج ترســیم می کنند و‬ ‫بازیگران این عرصه را به مهره های این بازی؛ یکی شــاه‬ ‫است و عده ای در اتاق فرمان او بر هزاران سرباز و مردمی ‬ ‫که حتی در صفحه شطرنج هم مشخص نیستند‪ ،‬فرماندهی‬ ‫می کنند‪ .‬در بازی شطرنج یک نظام دو قطبی حکمفرماست؛‬ ‫دو قطبی سیاه و سفید‪.‬‬ ‫اما با ورود به قرن بیست و یکم‪ ،‬پسامدرنیسم ارام ارام‬ ‫چتر خود را بر اسمان جهان گســتراند و بسیاری از تعاریف‬ ‫و مفاهیــم را با تغییر رو بــه رو کرد که بزرگتریــن ان ابطال‬ ‫مطلق گرایی و تاکید بر نســبی گرایی بــود‪ .‬از این رو دیگر‬ ‫نباید بازی شطرنج را دو قطبی دید و نمی توان انتظار داشت‬ ‫در شطرنج روابط بین الملل بازیگران سیاه یا سفید باشند‪،‬‬ ‫اکنون زمان ان رســیده که بپذیریم بازیگــران بین المللی‬ ‫پیش از هر چیــز به منافع ملی خود می اندیشــند‪ ،‬از این رو‬ ‫ممکن است گاهی سفید باشند و گاهی سیاه؛ و گاهی هم‬ ‫حتی خاکستری‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫بازی روسیه و امریکا؛ از سیاه و سفید تا خاکستری‬ ‫ممکن اســت بتوانیم بگوییم که بازی شطرنج میان‬ ‫کرملین و کاخ ســفید در دوران جنگ ســرد‪ ،‬سیاه و سفید‬ ‫بوده است؛ اما این بازی اکنون با قاعده قبل طی نمی شود‪.‬‬ ‫گاهی از سفید به خاکستری جریان می یابد و تنش پررنگی‬ ‫حاصل می شــود و گاهی نیز یــک ائتالف بــرای مبارزه با‬ ‫چالشی مشترک صورت می گیرد و از تیرگی به روشنایی عبور‬ ‫گ یا کمرنگ وجود‬ ‫می کند؛ ممکن است خاکســتری پررن ‬ ‫داشته باشــد اما بازیگران مهم عرصه بین الملل می دانند‬ ‫که در بازی بزرگان با مهره سیاه و سفید (تقابل)‪ ،‬گفتمانی‬ ‫صورت نمی گیرد و منافعی کسب نمی شود‪ .‬در این میان به‬ ‫نظر می رسد روس ها استاد بازی با مهره خاکستری هستند؛‬ ‫چرا که هرگاه احساس کنند نمی توانند نتیجه مطلوب خود‬ ‫را در عرصه بین الملل به دست اورند‪ ،‬در نقطه بزنگاه‪ ،‬مهره‬ ‫خاکستری خود را رو می کنند و به بازی برد ‪ -‬برد می اندیشند‪.‬‬ ‫کرملین و کاخ ســفید گاهی هم چــون دوران جنگ‬ ‫ســرد به گونه ای مطلق در تقابل با یکدیگــر بودند و زمانی‬ ‫نیز به موجب طرح «ریســت» با یکدیگــر همکاری های‬ ‫گوناگونی داشــته اند‪ .‬اگرچه می توان ادعا کرد در دوران‬ ‫جنگ سرد بازی روسیه و امریکا یک بازی شطرنج مبتنی بر‬ ‫مطلق گرایی و سیاه و سفید بوده است‪ ،‬اما پس از فروپاشی‬ ‫شوروی و به ویژه از ‪ 1999‬با روی کار امدن والدیمیر پوتین‪،‬‬ ‫چنین ادعایی کمی غیرقابل قبول است‪ .‬چرا که اگرچه دو‬ ‫کشــور بر ســر موضوعی با یکدیگر در تقابل بوده اند‪ ،‬ولی‬ ‫مشاهده می شــود که در همان ایام بر سر موضوعی دیگر‬ ‫همکاری داشته اند؛ از این رو تحلیلگرانی که بر نگاه سیاه‬ ‫و سفید تاکید دارند همواره یک وجه را مالحظه و به تحلیل‬ ‫پرداخته اند‪.‬‬ ‫عواملی همچون پیشروی ناتو به سوی خارج نزدیک‬ ‫روس ها‪ ،‬استقرار سپر دفاع موشکی و در اوج ان موضوع‬ ‫گرجستان‪ ،‬سبب شد روابط دو کشــور در سال ‪ 2008‬تیره‬ ‫شــود؛ تیرگی که البته طولی نینجامید و با روی کار امدن‬ ‫دولت باراک اوباما به موجب طرح ریست به سمت روشنی‬ ‫ســوق پیدا کرد؛ اما خیلــی زود با بروز مســائلی همچون‬ ‫اسنودن‪ ،‬بحران اوکراین و سوریه بار دیگر خاکستری شد‪.‬‬ ‫موضوع قابل تامل اینجاســت که پــس از روی کار امدن‬ ‫پوتین در روســیه اگر چه بارها روابط این کشــور با امریکا‬ ‫به ســمت تیرگی رفته اســت‪ ،‬ولی همواره خاکستری بود‬ ‫و نه ســیاه‪ .‬از این رو راه برای مذاکره و همکاری در دیگر‬ ‫فضاهای مناسب میان دو ابرقدرت جهانی قرن بیستم در‬ ‫قرن بیست و یک وجود داشته است‪.‬‬ ‫در ایــن میــان البته البــی یهودیــان در روســیه و‬ ‫امریکا نیز نقطــه اتصال قابل تاملی اســت کــه همواره‬ ‫همکاری های استراتژیکی را به وجود اورده است‪ .‬اگرچه‬ ‫طبیعی اســت که همــکاری در دیگر حوزه ها بــه معنای‬ ‫چشم پوشی در منافع روسیه یا امریکا در موضوعات مورد‬ ‫منازعه نبوده و طرفین همواره تالش داشته اند بیشترین‬ ‫نفع را حاصل خود کنند‪.‬‬ ‫چالشی مشترک در تقابلی مشترک‬ ‫افراط گرایی اسالمی تهدیدی مشترک برای روس ها‬ ‫و امریکایی ها ست؛ روس ها همچنان جریان افراط گرایی‬ ‫مســلمانان در ناحیه قفقــاز را تهدیدی بالقــوه برای خود‬ ‫احســاس می کننــد و امریکایی ها نیز همچنــان حوادث‬ ‫‪ 11‬سپتامبر را خوب به خاطر دارند‪ .‬منافع روس ها در سوریه‬ ‫حفظ بندر طرطوس و استقرار حاکمیتی نزدیک به انها بوده‬ ‫اســت؛ انها در ابتدای بحران سوریه نیز رسما اعالم کرده‬ ‫بودند که خط قرمزشان بشار اسد نیست‪ .‬اما با گذشت زمان‬ ‫و پس از بحران اوکراین و تقابل بیشتر با امریکا‪ ،‬بر بودن‬ ‫بشار اسد پافشــاری کردند ؛ تاکیدی که تنها یک تاکتیک‬ ‫بود‪ .‬از ســوی دیگــر امریکایی ها به خوبــی می دانند که‬ ‫روس ها معامله گران قهاری هستند و اگر از چند ناحیه انها‬ ‫را تحت فشــار قرار دهند می توانند در زمین بازی مورد نظر‬ ‫با انها معامله کنند و به نتیجه مطلوب دست یابند‪ .‬شاید از‬ ‫این رو بود که یکباره بحران اوکراین را ایجاد کردند تا پوتین‬ ‫و رفقایش ارام ارام به معامله تن دهنــد و بپذیرند اوکراین‬ ‫برای انها باشد و در سوریه به صورت ائتالفی منافع نظامی‬ ‫و استراتژیک خود را دنبال کنند‪.‬‬ ‫داعش به خوبی طی ماه های گذشته نشان داد ه که در‬ ‫انجام عملیات انتحاری با کشورهای اروپایی شوخی ندارد؛‬ ‫تهدیدی که هم برای روسیه از ناحیه قفقاز و جنوب روسیه‬ ‫خطرناک است و هم برای دولت دموکرات کنونی امریکا که‬ ‫تا انتخابات ریاست جمهوری فاصله چندانی ندارد‪.‬‬ ‫مقصود روسیه دقیقا کجاست؟‬ ‫در تاریخ ‪ 14‬مارس ‪ ،2016‬والدیمیر پوتین در اقدامی‬ ‫ غیرمنتظره ضمن تاکید بر اینکه اهداف روســیه در سوریه‬ ‫محقق شــده ‪ ،‬به ارتش کشــورش دســتور داد تا «بخش‬ ‫اصلی» نیروهای خود را از ســوریه خارج کند که به تبع ان‬ ‫شوک بزرگی بر تحلیلگران و رسانه های بین المللی وارد شد‬ ‫و هر کارشناسی از ظن خود به تحلیل این رویکرد ناگهانی‬ ‫کرملین پرداخت‪ .‬این تصمیم منافع همه کشورهای بازیگر‬ ‫در بحران سوریه را تحت تاثیر قرار داد و واکنش های انها‬ ‫را به دنبال داشت‪.‬‬ ‫«جاش ارنست »سخنگوی کاخ سفید تنها چند دقیقه‬ ‫پس از پخش دستور پوتین از تلویزیون روسیه در واکنش‬ ‫به اعالم خبر خروج بخشــی از نیروهای روســیه از سوریه‬ ‫موضعی محتاطانه گرفت و ارزیابی این موضوع که خروج‬ ‫نیروهای روســیه چه تاثیری می تواند بــر مذاکرات صلح‬ ‫بین الملل‬ ‫قدرت های بزرگ با یکدیگر‬ ‫یکنند‬ ‫مصالحه م ‬ ‫ی درگفت وگو با مثلث‬ ‫جهانگیرکرم ‬ ‫ســوریه از انجایی که یک مســاله مربوط به متحدان انها‬ ‫یعنی ترکیه به عنوان عضو ناتو و عربستان به عنوان یکی از‬ ‫شرکای غرب است‪ ،‬اهمیت پیدا می کند‪ .‬بنابراین سوریه‬ ‫برای انها اهمیت مســتقیم و دوجانبه ندارد‪ .‬ولی موضوع‬ ‫ســوریه برای مســکو یک موضع برد و باخت است؛ بدین‬ ‫مفهوم که شکست در سوریه به معنای برهم خوردن موازنه‬ ‫در خاورمیانه‪ ،‬باز شــدن فضــای نفوذ اســتراتژیک برای‬ ‫ترکیه به عنوان یکی از رقبای ســوریه در حوزه منطقه ای و‬ ‫همچنین به عنوان فاکتوری برای ترویج و تقویت تروریسم‬ ‫و رادیکالیسم است‪ .‬این رادیکالیسم تاثیر مهمی بر مناطق‬ ‫پیرامونی روســیه و حتی بر داخل این کشور دارد‪ .‬بنابراین‬ ‫مساله سوریه برای روسیه بسیار حیاتی است‪ .‬این نکته را‬ ‫نیز باید در نظر داشت که دولت امریکا اراده ای برای ورود‬ ‫به معادالت خاورمیانه و تقویت حضور و یا درگیر شــدن در‬ ‫این منطقه را بعد از مســائل مربوط به عراق و افغانســتان‬ ‫ندارد‪.‬‬ ‫باتوجه بــه اینکــه روس هــا بخــش اعظمی از‬ ‫نیروهای خود را از سوریه خارج کرده اند‪ ،‬ایا انها‬ ‫به اهدافی که مدنظر داشــتند دســت یافته اند؟‬ ‫در کل روس ها با در نظر گرفتن چه اهدافی وارد‬ ‫بحران سوریه شدند؟‬ ‫مساله حمایت روســیه از دولت ســوریه و به ویژه‬ ‫حضور نیروی هوایی روســیه در پایگاه هــای نظامی اش‬ ‫در سوریه در درجه نخســت با هدف حفظ دولت بشار اسد‬ ‫و در مرحلــه بعد با هدف جلوگیری از ســقوط وی توســط‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫دکتر کرمی! چندی پیش روســیه طــی اقدام ‬ ‫ی‬ ‫که تاحدودی غیرمنتظره بــود بخش اعظمی از‬ ‫نیروهایش را از سوریه خارج کرد‪ .‬به نظر شما به‬ ‫چه علت مســکو تصمیم به انجام چنین اقدامی ‬ ‫گرفت؟‬ ‫مطابق انچه در بیانیه دولت روســیه منتشــر شد‪،‬‬ ‫نیروهای روس بــه این دلیل که ماموریت شــان را در این‬ ‫کشور انجام دادند‪ ،‬از سوریه خارج شــدند؛ ماموریتی که‬ ‫برای این نیروها در نظر گرفته شــده بود در وهله نخست‬ ‫حمایت از نیروهای دولتی سوریه در مقابل تروریست ها و‬ ‫ســپس برقراری ارتباط میان مناطق مختلف غربی روسیه‬ ‫به ویژه شــهرهای بــزرگ و در نهایت تامیــن امنیت برای‬ ‫دمشق بود‪ .‬اما از نگاه بســیاری از تحلیلگران علت خروج‬ ‫فقط انجام ماموریت نبود اگرچه این مساله واقعیت داشت‬ ‫که نیروهای روســیه موفق به کســب موفقیت هایی شده‬ ‫بودند که از جمله می توان به توافق ژنو و برقراری اتش بس‬ ‫اشاره کرد‪ .‬بنابراین طبیعتا دیگر ضرورتی بر تداوم بمباران‬ ‫به جز بمباران علیه نیروهای داعش وجود نداشــت‪ .‬اما به‬ ‫نظر من شــاید علت خروج را باید در شــرایطی جست وجو‬ ‫کرد که برخی اهــداف تبلیغاتی و روانی پشــت ان نهفته‬ ‫است‪ .‬بدین معنا که درست زمانی که اتش بس برقرار شد‬ ‫روسیه توانســت خود را به عنوان پیروز میدان معرفی کند‬ ‫و اینگونه جلوه دهد که انها به اهداف خود در سوریه نایل‬ ‫شــده اند و اکنون باید از این کشــور خارج شوند‪ .‬از طرف‬ ‫دیگر به داخل جامعه روسیه نیز این موضوع منتقل شود که‬ ‫دولت روسیه‪ ،‬دولتی است که توان ان را دارد که وارد یک‬ ‫بحران بین المللی شود‪ ،‬ان را به سرانجام برساند و سپس‬ ‫با کمترین هزینه ها این نیروها به کشورشان بازگردند‪ .‬یک‬ ‫نکته ســوم را نیز باید مدنظر داشــت و ان بحث مذاکرات‬ ‫بعدی میان امریکا و روســیه بود که دولت روسیه به نوعی‬ ‫خروج نیروهایش را به عنوان مالیم تر شدن مواضع خود و‬ ‫اراده برای ازسرگیری روابط با امریکا و بهبود وضعیت روابط‬ ‫دو کشور بر سر مســائل دوجانبه‪ ،‬منطقه ای و بین المللی‬ ‫قلمداد کرده اســت‪ .‬این موارد را می تــوان دالیل اصلی‬ ‫خروج نیروهای مسکو از ســوریه عنوان کرد‪ .‬هرچند باید‬ ‫به این واقعیت نیز توجه داشــت که تمام این نیروها خارج‬ ‫ی از انها داخل سوریه باقی مانده اند؛‬ ‫نشده اند و بخش مهم ‬ ‫ضمن انکه هر زمان دولت روسیه اراده کند می تواند نیروها‬ ‫و هواپیماهایی که از ســوریه خارج کرده اســت را به این‬ ‫کشور بازگرداند‪.‬‬ ‫اکنون در میــان قدرت هــای فرامنطقه ای بازی‬ ‫اصلی در ســوریه میان امریکا و روســیه است‪.‬‬ ‫اهمیت ســوریه برای هر یک از این دو قدرت از‬ ‫چه منظری است؟ حتی بعضا در تحلیل ها مطرح‬ ‫می شــود که ســوریه برای امریکا اصال اهمیتی‬ ‫که برای روسیه دارد را ندارد‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫اساسا سوریه در درجه نخســت برای قدرت های‬ ‫منطقه ای چون ایــران‪ ،‬ترکیه و عربســتان اهمیت دارد و‬ ‫در درجه بعدی به دلیل معادالت مربوط به روســیه و ترکیه‬ ‫و روســیه و خاورمیانه برای مســکو حائز اهمیت اســت‪.‬‬ ‫همچنین بخشــی از این معــادالت نیز به روســیه و غرب‬ ‫بازمی گردد‪ .‬اما ســوریه بــرای غرب از ایــن جنبه ها قابل‬ ‫اهمیت نیست‪ .‬برای امریکا و کشــورهای اروپایی مساله‬ ‫‪3‬‬ ‫دکتــر جهانگیــر کرمی‪ ،‬دانشــیار دانشــکده‬ ‫مطالعــات جهــان و مدیر گروه مطالعات روســیه در‬ ‫گفت وگویی بــا هفته نامه مثلث به بررســی تحوالت‬ ‫اخیر ســوریه و تصمیم مســکو برای خروج بخش‬ ‫عمــد ه ای از نیروهایــش از ســوریه پرداخــت و‬ ‫گفت عالوه بــر انکه مســکو به برخــی از اهداف از‬ ‫پیش تعیین شــد ه اش در سوریه دســت یافت‪ ،‬اما‬ ‫برخی اهــداف تبلیغاتی و روانی نیز پشــت تصمیم‬ ‫روس ها نهفته اســت‪ .‬بدین معنا که درســت زمانی‬ ‫که اتش بس برقرار شــد روســیه توانســت خود را‬ ‫به عنوان پیــروز میدان معرفی کنــد و اینگونه جلوه‬ ‫دهد که انها به اهداف خود در ســوریه نایل شده اند‬ ‫و اکنــون باید از این کشــور خــارج شــوند‪ .‬کرمی ‬ ‫همچنین درباره احتمال توافق مســکو و واشنگتن‬ ‫بر ســر کناره گیری بشار اســد از قدرت تاکید کرد‪:‬‬ ‫«تجربه روابط بین الملل نشــان می دهــد که وقتی‬ ‫قدرت های بزرگ پای میز مذاکره حاضر می شــوند‬ ‫معموال توافقاتی کــه می کنند این توافقات در درجه‬ ‫اول منافع مســتقیم انهــا را تامین می کند‪ ،‬ســپس‬ ‫منافــع منطقه ای شــان را و در درجــه ســوم منافع‬ ‫شرکای شــان را‪ ».‬اما او همزمان اشاره کرد که فعال‬ ‫صحنه عملیاتی ســوریه دســت دولت این کشور و‬ ‫برخوردار از حمایت های مستشــاری و حمایت های‬ ‫مشاوره ای ایران است و احتمال اینکه بدون لحاظ‬ ‫صحنــه عملیاتــی توافقی میــان امریکا و روســیه‬ ‫صورت بگیرد‪ ،‬قدری دشوار است‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫داشته باشد را دشوار دانست و گفت‪« :‬باید ببینیم مقصود‬ ‫روسیه دقیقا کجاست‪».‬‬ ‫بحران سوریه تمامی کشــورهای منطقه ای و حتی‬ ‫فرامنطقــه ای را تحت تاثیر قرار داد؛ برخــی نیابتی وارد‬ ‫جنگ شــدند و برخی دیگر ناچار به پذیــرش پناهندگان‬ ‫و اوارگان؛ کشــورهایی که نیابتی وارد این نبرد شــده اند‬ ‫هزینه های انسانی و مالی فراوانی را تحمل می کنند و انها‬ ‫که درهای خود را به روی اوارگان گشــوده اند با حوادث‬ ‫تروریســتی و فرهنگــی ‪ -‬اجتماعی تلخی دســت و پنجه‬ ‫نرم می کنند‪ .‬اما در این میان به نظر می رسد سه طرف از‬ ‫وضعیت بهتری برخوردار هســتند؛ از یک سو فدراسیون‬ ‫روسیه و از سوی دیگر ایاالت متحده و رژیم اسرائیل‪ .‬از‬ ‫یک طرف مســلمانان افراطی روسیه به ســوریه سرازیر‬ ‫شــده اند و فعــا تهدیــد کمتــری در داخل این کشــور‬ ‫محسوب می شــوند و از طرف دیگر با فروش تسلیحات‬ ‫به کشــورهایی کــه نیابتی یــا مســتقیم می جنگند کمی‬ ‫اوضاع اقتصادی اشــفته خود را مرتب می کند‪ .‬در مورد‬ ‫امریکا نیز به دلیــل دوری از منطقه این کشــور کمترین‬ ‫تهدید را متحمل می شود و هزینه های هنگفتی از فروش‬ ‫تسلیحات نظامی به دســت می اورد؛ همچنین واشنگتن‬ ‫تالش می کند زمین بازی را در غرب اســیا بر اساس سند‬ ‫‪ 2030‬شــورای امنیت ملی کشــورش پیش ببرد‪ .‬در این‬ ‫میان رژیم اسرائیل اصلی ترین متحد استراتژیک امریکا‬ ‫که همکاری های نزدیکی با روســیه دارد نیــز از بحران‬ ‫میان کشورهای اسالمی بهره مند شده است‪.‬‬ ‫پوتین پس از پایان قهر دو ســاله اش با اوباما‪ ،‬برای‬ ‫اولین بار در مجمع عمومی ســازمان ملل حضور پیدا کرد‬ ‫و در حاشــیه نشســت با همتای امریکایی خــود گفت وگو‬ ‫کرد؛ دیداری کــه به گفته رســانه های خبری دو کشــور‪،‬‬ ‫مهمترین محورش موضوع ســوریه و داعش بوده است‪.‬‬ ‫وی پس از بازگشت تصمیم گرفت به بهانه مبارزه با داعش‬ ‫نیروی نظامی خود را وارد اســمان ســوریه کنــد و در واقع‬ ‫بخش عظیمــی از مهاجرین از ســمت اســیای مرکزی را‬ ‫تار و مار نماید؛ چرا که روســیه به خوبی اگاه اســت که این‬ ‫فلش فقط باید یک طرفه و راه برگشــت ان بن بست باشد‪.‬‬ ‫اما روز چهاردهم مارس روســای جمهور روســیه و امریکا‬ ‫تلفنی صحبت می کنند و از ســوی دیگر «رووین ریولین»‬ ‫رئیس جمهور اسرائیل به یکباره ســفرش به کانبرا را برای‬ ‫دیدار با رئیس جمهور روسیه لغو می کند و ناگهان پوتین از‬ ‫خروج نیروهایش سخن به میان می اورد‪.‬‬ ‫شــاید یکی از دالیل این تصمیم روس ها جلوگیری‬ ‫از تکرار تجربه تلخ انها در افغانســتان بوده باشد یا اینکه‬ ‫می خواستند همانند امریکایی ها در ویتنام گرفتار نشوند‪،‬‬ ‫اما بعید به نظر می رســد پوتین که بــرای حمله به مواضع‬ ‫داعش در سوریه قهر دو ساله خود با اوباما را شکست‪ ،‬برای‬ ‫عقب نشینی هدفمند و اســتراتژیک با همتای خود در کاخ‬ ‫سفید صحبت نکرده باشد‪ .‬به نظر می رسد این یک اعالم‬ ‫ناگهانی بود تا تصمیم ناگهانی؛ به این منظور که فرصت‬ ‫فکر کردن و واکنش نشــان دادن را از کشــورهای داخل‬ ‫کارزار سوریه سلب کند‪.‬‬ ‫روابط بین الملل در عصر پست مدرنیســم سرشار از‬ ‫نسبی گرایی اســت و قدرت های فرامنطقه ای همزمان با‬ ‫انکه می توانند در چند موضوع با یکدیگر در تقابل باشند‪،‬‬ ‫اما از سوی دیگر قادر هستند با یکدیگر به تسامح برسند؛‬ ‫بنابراین در صفحه شطرنج گاهی در مقابل هم بازی می کنند‬ ‫و گاهی با لباس خاکســتری در کنار هــم به دنبال منافعی‬ ‫مشترک بر مبنای بازی برد ‪ -‬برد هســتند‪ .‬اما در این میان‬ ‫بعید به نظر نمی رسد کشورهایی که به رنگ سفید یا سیاه بر‬ ‫شــطرنج بزرگان بازی می کنند حتی به نقطه تقابل با متحد‬ ‫تاکتیکی سابق خود برســند و بازی انها حاصل جمع صفر‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫تروریست ها صورت گرفت‪ .‬بدین منظور روسیه تالش کرد‬ ‫که طرفین درگیر را پای میز مذاکره بکشــاند‪ .‬دولتمردان‬ ‫روسیه در ابتدا وضعیت سوریه را از دست رفته می دانستند‬ ‫و بعد از اینکه حمایت های ایران از دولت ســوریه تقویت‬ ‫شــد و مذاکراتی با طــرف ایرانی داشــتند روس ها به این‬ ‫نتیجه رســیدند که وارد قضیه ســوریه شــوند‪ .‬به تعبیری‬ ‫حتی شــاید تحت تاثیر مقامات ایرانی روس ها نگاه شان‬ ‫به مساله سوریه تغییر کرد‪ .‬زیرا مقامات ایرانی به روس ها‬ ‫این اطمینان را دادند که دولت سوریه سقوط نخواهد کرد‪.‬‬ ‫بنابراین پس از ان بود که مســکو بحث حمایت بیشــتر از‬ ‫دولت سوریه را در دستورکار قرار داد و این حمایت حتی تا‬ ‫اعزام نیروی هوایی نیز ادامه داشت‪ .‬اگر ما هدف روسیه‬ ‫را جلوگیری از سقوط بشار اسد‪ ،‬کشاندن طرفین پای میز‬ ‫مذاکره‪ ،‬برقــراری اتش بس و در عین حــال حفظ پایگاه‬ ‫نظامی روســیه و جلوگیری از قدرتمنــدی ترکیه و کاهش‬ ‫میزان سرایت رادیکالیسم به مناطق جنوبی روسیه و داخل‬ ‫فدراســیون روســیه بدانیم‪ ،‬می توان ادعا کرد که دولت‬ ‫مسکو به بخش مهمی از اهدافش دست یافته است‪ .‬اما‬ ‫اگر ما هدف روسیه را فراتر از مساله سوریه ببینیم که البته‬ ‫بیراه نیست‪ ،‬دالیل دیگری برای این حضور می توان ذکر‬ ‫کرد‪ .‬زیرا دولت روسیه عالوه بر اهمیتی که سوریه برای ان‬ ‫دارد در عین حال به دلیل الزامات نقش قدرت بزرگ جهانی‬ ‫و بازیگری بین المللی و همین طور خروج از فشارهایی که‬ ‫از طرف غرب‪ ،‬ناتو و اتحادیه اروپا در موضوعات مختلف‬ ‫از جمله سپر موشــکی و گســترش ناتو وجود داشت‪ ،‬به‬ ‫نقش افرینی در ســوریه پرداخت‪ .‬اگر ایــن اهداف را نیز‬ ‫برای روس ها در نظر بگیریم باید گفت که روسیه هنوز به‬ ‫ان اهداف فرامنطقه ای خود دست نیافته و زمانی می تواند‬ ‫به ان اهداف دســت یابد که در تعامالتش با طرف غربی‬ ‫بتواند خود را از فشار تحریم های غرب در موضوع بحران‬ ‫اوکراین خارج کند که هنوز در این رابطه دستاوردی نداشته‬ ‫است‪ .‬همچنین روســیه خواهان ان است که در موضوع‬ ‫اوکراین امتیازاتی بگیرد و از زیر بار فشارهای ناشی از این‬ ‫بحران خارج شود‪ .‬در عین حال در موضوع گسترش ناتو‬ ‫و سپر موشکی بتواند مانند سال ‪ 2010‬امتیازاتی از طرف‬ ‫غربی بگیرد‪ .‬اگر چنیــن اتفاقاتی بیفتد ان زمان می توان‬ ‫گفت که روسیه در مسائل خارج از سوریه نیز دستاوردهایی‬ ‫داشته است‪ .‬اما در مقطع فعلی‪ ،‬دستاوردهای مسکو غالبا‬ ‫در حفظ حکومت ســوریه‪ ،‬برقراری اتش بــس و پیگیری‬ ‫روند مذاکرات است و بیش از این فعال‬ ‫دستاوردی نداشته است‪.‬‬ ‫طی هفته هــای اخیر اخباری‬ ‫مبنی بــر توافق مســکو و‬ ‫واشنگتن بر سر برکناری‬ ‫بشار اســد منتشر شــد که البته طرف روسی ان‬ ‫را تکذیب کرد‪ .‬در نهایــت چقدر احتمال دارد که‬ ‫روسیه برای دستیابی به اهداف فرامنطقه ای اش‬ ‫بر سر اسد به معامله با امریکا دست بزند؟‬ ‫سه هفته قبل مذاکراتی میان وزرای خارجه روسیه‬ ‫و امریکا در مسکو برگزار شد و در روزهای بعد از ان‪ ،‬خبری‬ ‫در رسانه های غربی و امریکایی منتشر شد مبنی بر انکه بر‬ ‫سر رفتن بشار اسد توافقی میان مسکو و واشنگتن صورت‬ ‫گرفته اســت‪ .‬اما بالفاصله هم ســخنگوی وزارت خارجه‬ ‫روسیه و هم معاون وزیر خارجه ان کشــور این خبر را رد و‬ ‫اعالم کردند مذاکــرات صرفا در موضوعاتــی مانند دوره‬ ‫انتقالی سیاســی‪ ،‬پیش نویس قانون اساسی و مذاکرات‬ ‫دولت و مخالفان انجام شــده اســت‪ .‬البته ســه موضوع‬ ‫اصلی محور مذاکــرات روســیه و امریکا بود کــه عبارت‬ ‫اســت از بحث اوکراین‪ ،‬مســاله ســوریه و موضوع روابط‬ ‫دو جانبه دو کشــور‪ .‬روس ها مدعی شــدند که در مســاله‬ ‫سوریه همین ســه موضوع یعنی مذاکرات‪ ،‬دوره انتقالی‬ ‫و پیش نویس قانون اساسی مطرح شــده و بر سر موضوع‬ ‫اسد بحث نشده است‪ .‬البته بعدها مشخص شد که طرف‬ ‫امریکایی بر سر رفتن بشار اسد اصرار داشته ‪ ،‬زیرا یکی از‬ ‫مشکالت واشنگتن این است که شرکای خود به ویژه ترکیه‬ ‫و گروه های مســلح مخالف دولت بشار اســد را نمی تواند‬ ‫قانع کند که دوره انتقالی و در واقع انتخابات اینده ســوریه‬ ‫با حضور اســد برگزار شود‪ .‬اما طرف ســوری مدعی است‬ ‫که این فقط مردم ســوریه هســتند که باید رئیس جمهور‬ ‫اینده کشورشان را تعیین کنند و دولت مسکو به هیچ وجه‬ ‫موافق رفتن اســد پیش از انتخابات نخواهــد بود‪ .‬اما در‬ ‫فضای رسانه ای چنین مسائلی مطرح شد که روس ها ان‬ ‫را تکذیب کردند‪.‬‬ ‫نکته اخر اینکــه این نگرانــی در محافل مطبوعاتی‬ ‫ایران وجود دارد که دولت ســوریه ممکن اســت با طرف‬ ‫امریکایی به توافقی دست یابد که این توافق منافع دولت و‬ ‫ملت سوریه و منافع منطقه ای ایران را در خاورمیانه و صحنه‬ ‫سوریه نادیده بگیرد‪ .‬این موضوع در طرف غربی هم مطرح‬ ‫اســت کمااینکه هم دولت ترکیه و هم دولت عربســتان با‬ ‫دولت امریکا بر ســر این قضیه مشــکالتی دارند‪ .‬تجربه‬ ‫روابط بین الملل نیز نشــان می دهد که وقتی قدرت های‬ ‫بزرگ پای میز مذاکره حاضر می شــوند معموال توافقاتی‬ ‫که می کنند این توافقات در درجه اول منافع مستقیم انها‬ ‫را تامین می کند‪ ،‬سپس منافع منطقه ای شان را و در درجه‬ ‫سوم منافع شرکای شــان را‪ .‬این نگرانی در ایران نگرانی‬ ‫بحقی است که هر تعاملی میان مسکو و واشنگتن عمدتا‬ ‫مسائل دو قدرت بزرگ را حل و فصل خواهد کرد و در این‬ ‫میان ممکن است بی توجهی ای نسبت به منافع جمهوری‬ ‫اســامی ایران صورت بگیرد‪ .‬اما انچه مهم اســت فعال‬ ‫صحنه عملیاتی سوریه دست دولت این کشور و برخوردار‬ ‫از حمایت های مستشاری و حمایت های مشاوره ای ایران‬ ‫است و احتمال اینکه بدون لحاظ صحنه عملیاتی توافقی‬ ‫صورت بگیرد‪ ،‬قدری دشوار است‪ .‬اما همان طور که اشاره‬ ‫کردم تجربه تاریخی نشان داده معموال قدرت های بزرگ‬ ‫وقتی تصمیم بر پایان دادن یک بحران می گیرند ممکن‬ ‫اســت بخشــی از منافع شــرکای منطقه ای خود را نادیده‬ ‫بگیرند‪.‬‬ ‫اتحاد استراتژیک‬ ‫روسیه و غرب جانشینی برای‬ ‫بشار اسد ندارند‬ ‫حسن بهشتی پور‬ ‫‪4‬‬ ‫کارشناس مسائل قفقاز‬ ‫حضور نظامی روس ها در ســوریه دالیــل مختلفی‬ ‫داشت و مسکو چندین هدف را در این رابطه دنبال می کرده‬ ‫و می کند؛ شاید مهمترین هدف کرملین از حضور نظامی در‬ ‫سوریه حفظ پایگاه مهم طرطوس در شرق مدیترانه است؛‬ ‫طرطوس یک پایگاه استراتژیک بوده که موقعیت روسیه‬ ‫را در مدیترانه شرقی تثبیت می کند‪.‬‬ ‫دیگری بحــث مقابله با گروه هــای افراطی در قفقاز‬ ‫اســت؛ مســکو ترجیح می دهد این گروه ها را در ســوریه‬ ‫سرکوب کند تا وارد قفقاز نشوند و یک عملیات پیش دستانه‬ ‫انجام داده است‪ .‬درواقع روسیه بر این باور بود که به جای‬ ‫مبارزه با نیروهای افراط گرای مذهبــی در منطقه قفقاز یا‬ ‫کشورهای اســیای مرکزی‪ ،‬عمدتا در قفقاز شمالی یعنی‬ ‫داغستان و چچن‪ ،‬در ســوریه مبارزه کند و جلوی حمالت‬ ‫انتحاری و بمب گذاری در مناطق روســیه را بگیرد‪ .‬هدف‬ ‫دیگر مسکو برای حضور در سوریه این است که یک دولت‬ ‫طرفدار غرب در این کشــور به قدرت نرسد و ترجیحا یک‬ ‫دولت حامی دمشق در این کشور قدرت را در دست بگیرد‪.‬‬ ‫باتوجه به این ســه فاکتور و هدف مهم روســیه می توان‬ ‫گفت که بشار اســد به یک نماد برای روســیه تبدیل شده‬ ‫است‪ .‬اســد از انجایی که یک دولت ســکوالر و غیردینی‬ ‫است برای روسیه مناســب اســت و دیگر اینکه سوریه از‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫نمی توان گفــت که یک معاملــه پنهانی‬ ‫میــان روســیه و امریــکا در خصــوص‬ ‫سرنوشــت بشــار اســد صورت گرفته ‪،‬‬ ‫بلکه بین مسکو و واشنگتن معامله ای در‬ ‫مورد کل روند سوریه شکل گرفته است‪.‬‬ ‫غربی ها پذیرفته اند که راهکار ســوریه‬ ‫یک دوره انتقالی را شامل شود و روسیه‬ ‫نیز پذیرفته است که مخالفان غیرمسلح‬ ‫اسد با دولت فعلی مشارکت داشته باشند‬ ‫بین الملل‬ ‫زمان حافظ اســد متحد اســتراتژیک مســکو بوده است‪.‬‬ ‫همچنین اصوال روســیه نگران ان اســت که تغییر دولت‬ ‫فعلی در سوریه منجر به تکرار سرنوشت لیبی شود‪ .‬زیرا با‬ ‫سقوط معمر قذافی در لیبی عمال کل سیستم این کشور بر‬ ‫هم ریخت‪ .‬بنابراین اکنون روســیه معتقد است که اکنون‬ ‫باید یک دولت انتقالی و فراگیر در ســوریه شکل بگیرد تا‬ ‫بتواند با کمک برخی از مخالفان اسد که مسلح و تروریست‬ ‫نیستند و همچنین شخص اســد‪ ،‬ثبات الزم در این کشور‬ ‫برقرار شود‪ .‬پس از اینکه ثبات الزم فراهم شد نیز انتخابات‬ ‫در سوریه انجام بگیرد‪.‬‬ ‫روســیه فعال این اهــداف را در مورد ســوریه دنبال‬ ‫می کنــد و در ایــن برنامه ریزی مردم ســوریه هســتند که‬ ‫تصمیم می گیرند اسد در قدرت باقی بماند یا خیر‪ .‬به بیان‬ ‫دیگر نمی توان گفت که یک معامله پنهانی میان روسیه و‬ ‫امریکا در خصوص سرنوشت بشار اسد صورت گرفته ‪ ،‬بلکه‬ ‫بین مسکو و واشنگتن معامله ای در مورد کل روند سوریه‬ ‫شکل گرفته است‪ .‬غربی ها پذیرفته اند که راهکار سوریه‬ ‫یک دوره انتقالی را شامل شود و روسیه نیز پذیرفته است‬ ‫که مخالفان غیرمسلح اسد با دولت فعلی مشارکت داشته‬ ‫باشند‪ .‬بنابراین هم روسیه و هم غرب تاحدودی از مواضع‬ ‫خود کوتاه امده اند تا بشار اسد طی یک سال و نیم اینده در‬ ‫قدرت باقی بماند تا هم یک دولت انتقالی شــکل بگیرد و‬ ‫هم ثبات الزم جهت انجام انتخابات ایجاد شود‪.‬‬ ‫همچنین در رابطه با شکل گرفتن یک دولت طرفدار‬ ‫مســکو یا طرفدار غرب در ســوریه جــدای از نقش مردم‬ ‫سوریه باید توجه داشــت که نقش غرب و روسیه نیز بسیار‬ ‫حائز اهمیت اســت‪ .‬البته منظور از غرب بیشــتر امریکا و‬ ‫فرانسه است که ســابقه اســتعماری دارد‪ .‬در واقع امریکا‬ ‫و فرانســه عمال در جایگاهی نیســتند که به روسیه دستور‬ ‫دهند که یک دولت غربگرا در ســوریه شــکل بگیرد ولی‬ ‫در جایگاهی هســتند که هر نوع بازی ای در مورد ســوریه‬ ‫شــکل بگیرد ان را بر هم زننــد‪ .‬یعنی امریکا و فرانســه به‬ ‫اندازه کافی قدرت برهم زدن بــازی را دارند ولی قدرت ان‬ ‫را ندارند که انچه مورد نظرشان است را به دیگر بازیگران‬ ‫تحمیل کنند‪ .‬بنابراین روسیه و امریکا و فرانسه باید به یک‬ ‫نقطه تعامل برسند تا از یک طرف منافع روسیه را در اینده‬ ‫ســوریه را تضمین کند و از طرف دیگر تعارضــی با منافع‬ ‫غرب نداشته باشد‪ .‬به دست اوردن این فرمول یک اقدام‬ ‫پیچیده و چند الیه است و اکنون در مذاکرات پشت پرده و‬ ‫علنی مشخص می شــود طرفین به دنبال رسیدن به چنین‬ ‫طرحی هستند‪.‬‬ ‫در این رابطــه یک فرمول کلیشــه ای نیــز بعضا در‬ ‫رسانه ها مطرح می شود مبنی بر انکه روسیه در مورد سوریه‬ ‫کوتاه بیاید و امریکا در مورد اوکراین‪ .‬این در حالی اســت‬ ‫که این فرمول اشــتباه اســت ‪ ،‬زیرا اهمیت اوکراین برای‬ ‫غرب خیلی بیشتر از سوریه اســت‪ .‬اوکراین جایگاه بسیار‬ ‫اســتراتژیک و مهمی دارد و غرب بر سر ســوریه هیچ گاه‬ ‫تمام منافعی که در اوکراین دارد را نادیده نخواهد گرفت‪.‬‬ ‫بنابرایــن چنیــن معامله ای بیشــتر حــدس و گمان های‬ ‫رسانه ای و روزنامه ای اســت وگرنه اوکراین در اروپا برای‬ ‫روسیه و غرب حائز اهمیت است و ســوریه در خاورمیانه‪.‬‬ ‫در عین حال برای غرب شرایط در ســوریه با دیگر نقاطی‬ ‫که با مســکو درباره انها اختالف نظر دارد متفاوت است‪.‬‬ ‫برای مثال اوکرایــن به عنوان یک نقطه اســتراتژیک در‬ ‫میان روســیه و اروپای شــرقی با بیــش از ‪۴۸‬میلیون نفر‬ ‫جمعیت‪ ،‬موضوعی نبود که به سادگی غرب بتواند در مورد‬ ‫ان با روســیه توافق کند ‪ ،‬اما ســوریه برای غربی ها نسبتا‬ ‫کم اهمیت تر است‪ .‬با این حال توافق در مورد سوریه میان‬ ‫غرب و روسیه نیز به راحتی کسب نشده است بلکه به نظر‬ ‫می رسد توافقی که باعث خروج نیروهای روسی از سوریه‬ ‫ی مدت و پیچیده داشت ه و‬ ‫شده است‪ ،‬زمینه ای بسیار طوالن ‬ ‫گفت وگوهای بسیاری برای ان انجام شده باشد‪.‬‬ ‫اما مهم ترین دالیلی که باعث شــد غرب و روسیه در‬ ‫مورد دمشق با هم به توافق برسند‪ ،‬بیش از هر چیز این بود‬ ‫که بحران سوریه امروز دامن غرب و به خصوص اتحادیه‬ ‫اروپا را گرفته است‪ .‬در گذشته کشورهایی مانند انگلیس و‬ ‫فرانسه در حمایت از مخالفان دولت بشار اسد هیچ تعللی‬ ‫از خود نشــان نمی دادند‪ .‬انها بدون انکــه به عواقب این‬ ‫بحران بیندیشند به ســادگی تمام قدرت خود را در حمایت‬ ‫از نیروهای مخالف دولت به کار می گرفتند‪ ،‬چرا که تصور‬ ‫می کردند کار دولت بشــار اسد یک تا ســه ماه بعد یا کمی‬ ‫بیشتر تمام خواهد شد‪ .‬امروز پنج ســال از اغاز بحران در‬ ‫سوریه گذشته است و میلیون ها مهاجر وارد خاک اتحادیه‬ ‫اروپا شــده اند‪ .‬المان به تنهایی در طول یک سال گذشته‬ ‫میزبان بیش از ‪1/5‬میلیون مهاجر بوده اســت که هر چند‬ ‫در میان انها مهاجرانی از ملیت های مختلف دیده می شود‬ ‫اما عمدتا شهروندان جنگ زده و اوارگان سوری هستند‪.‬‬ ‫به دلیل همین بحران مهاجرت اســت که مذاکرات‬ ‫علنی و غیرعلنی‪ ،‬در قالبی چندالیه و پیچیده میان غرب و‬ ‫روسیه به عنوان نزدیک ترین و قدرتمند ترین متحد دولت‬ ‫بشار اسد به صورت مرتب و چند الیه و پیچیده انجام شده‬ ‫است‪ .‬البته هنوز مشــخص نیســت که غرب و روسیه در‬ ‫مورد ســوریه دقیقا بر ســر چه موضوعاتی توافق کرده اند‬ ‫و چه بده وبستانی برای رســیدن به این نتیجه انجام شده‬ ‫است‪ .‬باید صبور بود تا کم کم جز ئیات طرح و برنامه ای که‬ ‫غرب و روسیه برای اینده دمشق بر سر ان توافق کرده اند‬ ‫مشخص شود‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر یکی دیگــر از دالیلی که باعث شــد‬ ‫روســیه برای خارج کردن نیروهای خود از ســوریه اعالم‬ ‫امادگی کند‪ ،‬هزینه گزافی است که این جنگ برای روسیه‬ ‫در بر داشته اســت‪ .‬این جنگ به لحاظ اقتصادی و مالی‬ ‫بار زیادی را بر دوش روســیه قرار داده اســت‪ .‬هر چند که‬ ‫از یک سو میدان ســوریه میدانی برای ازمایش و رزمایش‬ ‫به روزترین و تازه ترین ســاح های ارتش روســیه در یک‬ ‫میدان نبرد واقعی بود‪ ،‬اما از سوی دیگر باتوجه به کاهش‬ ‫قیمت جهانــی نفت همچنین تحریم هــای اقتصادی که‬ ‫دولت های غربی به دلیل بحران اوکراین به روسیه تحمیل‬ ‫کرده اند‪ ،‬روسیه توانایی اقتصادی و مالی کمی برای ادامه‬ ‫این جنگ در خاک سوریه داشت‪ .‬در نتیجه اغاز مذاکرات‬ ‫در ژنو یک فرصت برای روسیه ایجاد کرد تا با داشتن دست‬ ‫باال و مبتکرانه خاک سوریه را ترک کند و از هزینه های این‬ ‫جنگ برای خود بکاهد‪ .‬البته باید توجه داشت که روسیه‬ ‫هیــچ گاه در خاورمیانه ســوریه را نادیــده نخواهد گرفت‬ ‫چراکه مهمترین متحد اســتراتژیک روســیه است‪ .‬حتی‬ ‫ممکن است انها از شخص بشار اسد بگذرند ولی از سوریه‬ ‫نخواهند گذشت‪ .‬به بیان دیگر منافع روسیه در سوریه به‬ ‫بخش اسد گره نخورده است و اگر جایگزین بهتری باشد‬ ‫و منافع روس ها را نیز تامین کند‪ ،‬انها از اسد گذر خواهند‬ ‫کرد‪ .‬اما فعال در دوره انتقالــی بهترین فردی که می تواند‬ ‫منافع روسیه و غرب را تامین کند اسد است‪ .‬زیرا بشار اسد‬ ‫از یک طرف سکوالر و مخالف جریان های افراطی است‬ ‫و از طرف دیگر سال هاســت که اســدها رابطه نزدیکی با‬ ‫مسکو داشته اند‪.‬‬ ‫‪39‬‬ ‫بین الملل‬ ‫توافق بزرگ‬ ‫تفاهمروسیهوامریکابرسربازگشتارامشبهسوریه؟‬ ‫احمد معنوی‬ ‫‪5‬‬ ‫مدرس دانشگاه‬ ‫بحران ســوریه که گریبانگیر بازیگــران منطقه‪‎‬ای و‬ ‫قدرت های طراز اول جهانی شده اکنون وارد مرحله جدیدی‬ ‫شده و زمینه‪‎‎‬های گفت وگوی مســتقیم امریکا و روسیه در‬ ‫روند حل سیاســی این بحران را بیش از پیش فراهم کرده‬ ‫که نتیجه ان به برقراری اتش بس نسبی در سوریه است‪.‬‬ ‫در ادامه این فرایند چندی پیش وقتی والدیمیر پوتین‬ ‫در برابر دوربین تلویزیون امد‪ ،‬خبری غافلگیر کننده داشت؛‬ ‫او اعالم کرد که به وزیر دفاع خود دســتور داده بازگشــت‬ ‫نیروهای روسیه از خاک سوریه را اغاز کند‪.‬‬ ‫پوتین گفــت‪« :‬من فکــر می کنم وظیفــه ای که به‬ ‫وزارت دفاع و ارتش محول شــده بود تا حد زیادی براورده‬ ‫شده است‪ .‬بازگشــت نیروها باید اغاز شــود‪.‬حال باید دید‬ ‫تصمیم جدید روسیه چه تغییراتی را در ژئوپلتیک منطقه به‬ ‫ارمغان خواهد اورد و اینکه اصال پشت پرده چنین تصمیمی ‬ ‫چیســت؟» برخی از تحلیلگران سیاســی معتقدند که این‬ ‫رویه نشان از توافق روسیه با غرب برای معامله بر سر برگه‬ ‫ســوریه اســت و برخی دیگر نظری مخالــف ان را دارند‪.‬‬ ‫برهمین اســاس و برای بررسی صحت و ســقم این مساله‬ ‫می توان دو ســناریوی متفاوت متصور شد که به شرح زیر‬ ‫قابل بیان است‪:‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫سناریوی اول عدم معامله‬ ‫برای اثبات سناریوی اول باید به اهمیت سوریه برای‬ ‫روسیه پرداخته و گفت ســوریه تنها کشــوری است که به‬ ‫روســیه اجازه دسترســی به دریای مدیترانه را داده و متحد‬ ‫کرملین محسوب می شود؛ از این رو مسکو همواره از دمشق‬ ‫حمایت می کند‪ .‬باید توجه داشت که رابطه روسیه با سوریه‬ ‫مبتنی بر تاکتیک است و به همین دلیل است که پس از این‬ ‫تصمیم پوتین مقام های بســیاری از کشــورها دچار شوک‬ ‫می شوند‪ .‬برخی معتقدند روســیه می خواهد برگ جدیدی‬ ‫در مذاکرات ســوریه رو کند و رویکرد رفتارهــای خود را در‬ ‫مســیر صلح و امنیت منطقه معرفی کنــد؛ چراکه کرملین‬ ‫تالش می کند تا به کاخ ســفید نزدیک شــده و از ســردی‬ ‫روابط خود بکاهد‪.‬‬ ‫اما همان گونه که پوتین پس از دو سال قهر سیاسی‬ ‫با اوباما برای اولین بار در نشست ســاالنه سازمان ملل در‬ ‫ی فشــرده و تنهــا دو روز بعد‬ ‫نیویورک دســت وی را به گرم ‬ ‫حمالت هوایی خود به مواضع مخالفان سوری را اغاز کرد‪،‬‬ ‫هم اکنون نیز بعید به نظر می رســد که پوتیــن به یک باره‬ ‫وزرای دفــاع و خارجه خود را فــرا خوانده و بگویــد از فردا‬ ‫نیروهایمان از سوریه باز خواهند گشت‪.‬‬ ‫پوتین می کوشد همچنان با توسل به چنین رفتارهایی‬ ‫اقتدار نظامی روسیه را به رخ کشیده و به طرف غربی خود‬ ‫نشان دهد روســیه اگرچه ابرقدرت جهانی نیست اما توان‬ ‫بازیگری مناسبی در ســطح منطقه ای دارد و این امادگی را‬ ‫دارد همچون اوکراین وارد فاز نظامــی برای دفاع از خارج‬ ‫نزدیک خود شود‪.‬‬ ‫یقینا خروج نیروهای روســیه به معنای قدرت گرفتن‬ ‫و سهم خواهی مخالفان اسد نیســت؛ چه بسا که کرملین‬ ‫امنیت پایگاه خود در طرطوس را به شــرط روی کار امدن‬ ‫دولتی معتدل در ســوریه حفظ می کند‪ .‬نگاهی به گذشته‬ ‫نشان می دهد روس ها همواره مهره های خود را در بازی با‬ ‫متحدان تاکتیکی خود می چینند و عقب نشینی نیز یکی از‬ ‫همین تاکتیک ها به شمار می رود‪ .‬انچه امروز در موضوع‬ ‫سوریه عقب نشینی خوانده می شود‪ ،‬بدون شک بهتر از ان‬ ‫چیزی است که در موضوع اوکراین برای روس ها رخ داد‪،‬‬ ‫انها تاکتیکی در قبال سوریه برای خود تعریف کرده اند و به‬ ‫نظر می رسد مطابق ان پیش می روند و به اهداف خود تا حد‬ ‫زیادی رسیده اند‪.‬‬ ‫روســیه به ســوریه به عنوان عرصه ای جهت رقابت‬ ‫ژئوپلتیک نگریسته و در سوریه منافع اقتصادی‪ ،‬سیاسی و‬ ‫نظامی زیادی داشته و به این کشور به عنوان اخرین متحد‬ ‫سنتی خود در خاورمیانه عربی نگاه می کند‪ .‬عالوه بر این‬ ‫روس ها در حاشــیه دریای مدیترانه یعنی در خاک سوریه‬ ‫پایگاه نظامی دارند‪ .‬حفظ این پایگاه نظامی برای مســکو‬ ‫اهمیت بسیار باالیی دارد زیرا باعث می شود ناوهای نظامی‬ ‫روســیه در دریای مدیترانه حضور داشته باشند‪ .‬باتوجه به‬ ‫اینکه دریای مدیترانه اهمیت اســتراتژیک بســیار باالیی‬ ‫دارد و میان سه قاره اسیا‪ ،‬افریقا و اروپا واقع است به همین‬ ‫دلیل حضور نظامی روس ها در ســوریه و حفظ بشــار اسد‬ ‫حائز اهمیت است‪.‬‬ ‫بر این اساس اســت که حضور نظامی این کشور در‬ ‫سوریه توجیه می شود‪ .‬بدیهی اســت که روسیه فرصت را‬ ‫مناسب یافته که از این مجرا هم محافظت کند و هم به بسط‬ ‫این حضور نظامی بیندیشد‪.‬‬ ‫اکنون روسیه زمان را برای کنشگری مناسب ارزیابی‬ ‫می کند‪ .‬این کشور هم با نگاه امنیت محور‪ ،‬حضور نظامی‬ ‫خود در خاورمیانــه را تثبیت کرد و هم با نگاه اســتراتژیک‬ ‫توانســت غرب را برای یک بده و بســتان امتیاز به میدان‬ ‫بیاورد‪ .‬امریکا و غرب می دانند که اکنون چاره ای جز تعامل‬ ‫با روســیه در صحنه ســوریه ندارند‪ .‬این تعامل برای انان‬ ‫بسیار ضروری اســت چرا که حل بحران ســوریه به منافع‬ ‫خاورمیانه ای امریکا گره خورده است‪ .‬ضمن اینکه بحران‬ ‫مهاجرت در اروپا و حمالت تروریستی پاریس نشان داد که‬ ‫اروپا باید سخت در پی حل بحران باشد‪.‬‬ ‫در این بازی روســیه قطعا به سادگی ماجرا را نخواهد‬ ‫نگریســت‪ .‬از منظر پوتین ســوریه هم برگ برنده ای برای‬ ‫تثبیت موقعیت در خاورمیانه به شــمار می رود و هم ابزاری‬ ‫برای چانه زنی در مسائل دیگر خود نظیر بحران گرجستان‬ ‫و مســاله تحریم های غــرب علیه ایــن کشــور‪ .‬بنابراین‬ ‫روسیه نگاه منفعت محور خود را قطعا محدود به حضور در‬ ‫خاورمیانه و ســوریه نمی داند‪ ،‬بلکه یکی از اولویت هایش‬ ‫از همان بدو ورود به بحران ســوریه‪ ،‬بده وبســتان امتیاز با‬ ‫غرب بوده است‪.‬‬ ‫پس در این سناریو باید گفت که چنین معامله ای که‬ ‫در ان روسیه از سوریه عقب بکشد‪ ،‬اساسا نمی تواند در عالم‬ ‫واقع اتفاق بیفتد؛ چراکه روس ها در این کشور دارای منافع‬ ‫ژئوپلیتیک بوده و سوریه را عمق استراتژیک خود می دانند‪.‬‬ ‫به همین خاطر احتمال انعقــاد معامله هایی که نتیجه ان‬ ‫عقب نشینی از دمشق باشد‪ ،‬بسیار کم است‪.‬‬ ‫سناریوی دوم‪ :‬معامله با برگه سوریه‬ ‫در تحلیل این سناریو باید گفت در شرایطی که مسکو‬ ‫به یکــی از اهداف حضــور نظامی اش در ســوریه مبنی بر‬ ‫ایجاد زمینه مناسب و مساعد گفت وگوی مستقیم با امریکا‬ ‫نائل شده است پس اکنون نوبت اخذ امتیاز از جهان غرب‬ ‫است برای اثبات این ادعا می توان به دیدار سران دو کشور‬ ‫روسیه و امریکا طی فرایند‬ ‫طوالنی و بر اساس مذاکرات‬ ‫پیچیده و چند الیه با یکدیگر‬ ‫مصالحه کردند‬ ‫سوریه برای روس ها قابل معامله نیست‬ ‫جعفر قنادباشی‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫‪6‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫در چند هفتــه اخیر‪ ،‬چگونگی ادامــه حضور نظامی‬ ‫روسیه در ســوریه‪ ،‬به معمایی چند مجهولی تبدیل شده و‬ ‫رویه همیشــگی مسکو در ســخن نگفتن از سیاست های‬ ‫منطقه ای اش نیز‪ ،‬به پیچیدگی این معما افزوده اســت‪.‬‬ ‫در اخرین روزهای سال گذشــته (‪ 25‬اسفند‪ )94‬مقامات‬ ‫روســیه با اعالم این موضــوع که‪ :‬بخش اعظــم نیروی‬ ‫نظامی شان را از ســوریه بیرون خواهند برد‪ ،‬پرسش های‬ ‫زیادی را در اذهــان ایجاد کردنــد‪ ،‬ولیکــن در حالی که‬ ‫پاسخ قانع کننده ای به این پرســش ها داده نشده بود‪ ،‬در‬ ‫دومین هفتــه از فروردین امســال ( ‪ 8‬فروردین ‪ )95‬یعنی‬ ‫در فردای ازادســازی شــهر تاریخی«تدمــر» (پالمیرا)‪،‬‬ ‫طی اطالعیه ای نظامی‪ ،‬از صدها عملیات هوایی بر فراز‬ ‫این شــهر و هدف قرار دادن اصلی ترین نیروهای داعش‬ ‫ســخن به میان اوردند‪ .‬موضوعی که ســبب شد تا نشریه‬ ‫امریکایی «فارین پالیســی» درمقاله ای براین امر تاکید‬ ‫کند که پوتین همه را فریب داده و روس ها‪ ،‬سوریه را ترک‬ ‫نکرده اند‪ .‬این نشــریه تصریح کرد که‪« :‬روسیه برخالف‬ ‫اعالم عقب نشینی‪ ،‬با استفاده از اتش بس در حال تقویت‬ ‫پیشروی های ارتش بشار اسد در ســوریه است» و سپس‬ ‫افزود که «بار دیگر پوتین بر خالف انتظارات امریکایی ها‬ ‫عمل کرد و به نظر پیروز از میدان بیرون امد‪».‬‬ ‫به هر ترتیب‪ ،‬تصمیم مسکو برای خروج نیروی اصلی‬ ‫نظامی اش از ســوریه‪ ،‬برای خیلی از مقامات سیاســی و‬ ‫تحلیگران مسائل منطقه‪ ،‬تصمیمی غیر منتظره و پرسش‬ ‫برانگیز بود‪ ،‬به گونه ای که حتی مقامات دست اندرکار در‬ ‫دستگاه دیپلماسی امریکا را نیز با شگفتی مواجه ساخت‪.‬‬ ‫چنانکه دراین باره خبرگزاری های اعالم کردند‪ « :‬تصمیم‬ ‫پوتین برای «جاش ارنست» و «جان کربی»‪ ،‬سخنگویان‬ ‫کاخ سفید و وزارت خارجه امریکا به شدت غافلگیر کننده بود‬ ‫و این خبر در حالی به اطالعشان رسید که در کنفرانس های‬ ‫مطبوعاتی جداگانه ای در واشــنگتن در حال گفت وگو با‬ ‫رسانه ها بودند‪.‬‬ ‫«کربی» در پاسخ به سوالی در این خصوص اظهار‬ ‫داشت‪« :‬می خواهم از هرگونه اظهارنظر در این خصوص‬ ‫خودداری کنم تــا زمانی که بتوانم ان را بررســی و ارزیابی‬ ‫کنم‪ ».‬جاش ارنســت نیــز در واکنش به ایــن خبر گفت‪:‬‬ ‫«خبرها در این مورد را نشنیده ام و در این لحظه برایم دشوار‬ ‫است که پیش بینی کنم این تصمیم چه تاثیری بر مذاکرات‬ ‫سوریه خواهد گذاشت و تغییرات حاصل از این حرکت چه‬ ‫خواهند بود‪».‬‬ ‫البته این معما زمانی پیچیده تر شد که از گفت وگوی‬ ‫«جان کری » وزیــر امورخارجه امریــکا و « الورف» وزیر‬ ‫امورخارجه روسیه و صدور اعالمیه مشترکی در خصوص‬ ‫دیدگاه های یکســان انها در خصوص مســائل سوریه به‬ ‫میان امد و رسانه های غربی موج تازه ای را مبنی بر توافق‬ ‫«واشنگتن» و «مســکو» بر سر موضوع سرنوشت «بشار‬ ‫اســد» بــه راه انداختند‪ .‬جنجالــی تبلیغاتی کــه مقامات‬ ‫روسیه‪ ،‬ســکوت در مقابل ان را جایز ندانستند و ادعاهای‬ ‫رسانه های غربی را در این خصوص تکذیب کردند‪.‬‬ ‫اما در پــی این واقعه بــود که وقــوع زد وخوردهای‬ ‫نظامی بیــن «جمهــوری اذربایجان» و «ارمنســتان» و‬ ‫اینکه مقامات مسکو با حمایت از ارمنستان‪ ،‬چه سیاستی‬ ‫را دنبــال می کنند و ایــن مناقشــه جدید‪ ،‬چــه ارتباطی با‬ ‫سیاست های روسیه در سوریه دارد؟ پرسش های جدیدی‬ ‫را به پرســش های قبلی افزود و این ظن را تقویت کرد که‬ ‫مســکو در صدد اســت تا همزمان با بر طرف کردن نقاط‬ ‫ضعف خود‪ ،‬برگ های برنده بیشــتری را بــرای دور بعدی‬ ‫«مذاکرات ژنو» فراهــم کند‪ .‬برگ های برنــده ای که در‬ ‫اختیار گرفتن هریک از انها‪ ،‬به معنی خالی کردن دستان‬ ‫حریف و از میان بردن زمینه های امتیاز گیری طرف مقابل‬ ‫است‪.‬‬ ‫در واقــع مقامات مســکو از ابتدای حضــور نظامی‬ ‫بســیار پررنگ شــان در ســوریه (نیمه مهرماه ‪ )94‬و اغاز‬ ‫سلسله عملیات هوایی گسترده علیه مواضع گروهک های‬ ‫تروریستی تکفیری براین امر واقف بودند که این حضور به‬ ‫همان اندازه که می تواند موجبات تقویت مواضع این کشور‬ ‫و تثبیت نظام سیاسی سوریه را فراهم کند به همان اندازه‬ ‫نیز ممکن است زمینه ساز افول قدرت انها و تضعیف کننده‬ ‫موقعیت بشار اسد نیز باشد و این در صورتی تحقق می یافت‬ ‫که کشورهای غربی و متحدینشان در منطقه‪ ،‬این امکان‬ ‫را می یافتند تا صحنه میدانی در سوریه را به صحنه جنگی‬ ‫فرسایشی برای نیروی اعزامی روسیه تبدیل کنند و حضور‬ ‫نظامی این کشــور در ســوریه را بــه حضــوری پرهزینه و‬ ‫دغدغه افرین برای مسکو تبدیل کنند‪ .‬چنانکه سقوط یک‬ ‫جنگنده بمب افکن روســیه در نزدیکی مرز های ترکیه در‬ ‫همان ابتدای کار را می توان از جمله نشــانه های روشــن‬ ‫سیاست فرسایشــی کردن حضور نظامی روسیه در سوریه‬ ‫محســوب کرد‪ .‬بدیهی اســت که این حضــور در صورت‬ ‫ادامه نیز نمی توانســت تقویت کننده موضع نظام سیاسی‬ ‫سوریه‪ ،‬در نزد افکار عمومی این کشور باشد و عالوه بر ان‪،‬‬ ‫این امکان وجود داشت که در صحنه مذاکرات سیاسی و‬ ‫دیپلماتیک‪ ،‬به صورت نقطه ضعفی که طرف های مقابل‬ ‫از ان سوءاستفاده کنند‪ ،‬تبدیل شود‪.‬‬ ‫البته درست است که روســیه در روابطش با غرب‪،‬‬ ‫با چالش های بســیار بزرگی همانند‪ :‬تحریم های گسترده‬ ‫اقتصادی‪ ،‬مناقشات هزینه بر «اوکراین» و مخالفت های‬ ‫شــدید غرب با حضــور نظامی روســیه در «شــبه جزیره‬ ‫کرامه»روبه رو اســت‪ ،‬ولیکن موضوع ســوریه باتوجه به‬ ‫اهداف راهبردی مســکو‪ ،‬موضوعی نیســت که مقامات‬ ‫روســیه بتوانند در مقابل حل و فصل دیگــر چالش ها‪ ،‬از‬ ‫ان صرف نظر کرده و یا معامله گرانه بــا ان برخورد کنند‪.‬‬ ‫به خصوص که سرنوشت سوریه امروز‪ ،‬به سرنوشت جبهه‬ ‫بزرگ و تعیین کننــده ای در منطقه و جهان اســام پیوند‬ ‫خورده اســت که نادیده گرفتن ان‪ ،‬مقامات مســکو را در‬ ‫حل و فصل دیگر چالش ها با دغدغه خاطر ها و مشکالت‬ ‫فلج کننده دیگری روبه رو می سازد‪.‬‬ ‫ایــن درحالی اســت کــه همه امیــد غــرب ان بود‬ ‫تــا توانمندی هــای سیاســی روســیه را کــه مبتنــی بــر‬ ‫توانمندی هــای نظامــی و ســرمایه گذاری های حیثیتی‬ ‫ ‪ 15‬ســاله اســت با به اضمحالل کشــاندن ان در صحنه‬ ‫سوریه از میان ببرد و از ان به عنوان نقطه قوتی برای خود‬ ‫در دیگر عرصه ها بهره برداری کند و این موضوعی اســت‬ ‫که نه تنها ازدیــد مقامات مســکو پنهان نمانــده‪ ،‬بلکه با‬ ‫هوشمندی و تحرکات عملی و تبلیغاتی در خصوص حضور‬ ‫یا خروج نیروهای نظامی شــان در ســوریه با ان به مقابله‬ ‫پرداخته اند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫و طرح موضوعات مربوط به تحوالت ســوریه و چگونگی‬ ‫رفع تحریم های روســیه که ظرف دو ســال اخیر از سوی‬ ‫امریکا و اتحادیه اروپا علیه روســیه صورت گرفته ‪ ،‬اشــاره‬ ‫کرده و بر این تحلیل صحه گذاشت که کرملین صرفا برای‬ ‫دفاع از بشار اسد و سوریه به سرزمین شام اردوکشی نکرده‬ ‫است بلکه یکی از اهداف اصلی اش نزدیکی به کاخ سفید و‬ ‫تالش برای جلب نظر مقامات این کاخ برای کاهش یا رفع‬ ‫تحریم های اعمال شده بر روسیه است که خسارات زیادی‬ ‫بر این کشور وارد کرده است‪.‬‬ ‫اینکه جان کری پــس از دیدار چهار ســاعته خود با‬ ‫پوتین می گوید «در مذاکرات با طرف روسی‪ ،‬وعده باراک‬ ‫اوباما رئیس جمهوری امریکا در مورد لغو تحریم ها در مورد‬ ‫روسیه را تکرار کردم » گواهی رویکرد روسیه مبنی بر داشتن‬ ‫نیت معامله با امریکا با برگه سوریه است‪.‬‬ ‫وزیر خارجه امریکا با اشاره به وجود اختالفات با روسیه‬ ‫می گوید‪« :‬مذاکرات مشروح دو کشور همانند انچه امروز‬ ‫داشتیم به بهترین نتایج منجر می شود‪ .‬این مسیر را انتخاب‬ ‫کردیم تا بتوانیم مســائل مهم فراروی جهان را حل کنیم‪.‬‬ ‫همواره تالش برای دستیابی به پیشــرفت در حل مسائل‬ ‫ارزشمند است‪».‬‬ ‫اینگونه اظهارات حاکی از وجود نیات پشت پرده دو‬ ‫طرف برای انجام یک معامله بزرگ تلقی می شود‪ .‬به ویژه‬ ‫انکه به عقیده کری‪ ،‬بحران سوریه‪ ،‬فضایی برای همکاری‬ ‫امریکا و روسیه ایجاد کرده اســت‪ .‬کری اظهار داشته که‬ ‫بســیاری از ناظران اعتقاد داشتند که رســیدن به موضوع‬ ‫توقف خصومت ها در منازعه سوریه امری غیرممکن است؛‬ ‫اما به خاطر همکاری و تعامل در حوزه های سیاسی و نظامی‬ ‫ما در رسیدن به ان موافقت کرد‪.‬‬ ‫وی در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با الوروف گفته‬ ‫است که‪« :‬روسیه خودش باید انچه را برای کمک به اخذ‬ ‫تصمیمات درست از ســوی اقای اسد الزم است‪ ،‬انتخاب‬ ‫کند؛ اما‪ ،‬ما امــروز توافق کردیم که تالش برای پیشــبرد‬ ‫روند سیاسی در سوریه را سرعت ببخشیم‪ .‬بر این باورم که‬ ‫روسیه در این تالش به طور کامل مشارکت می کند و همه ما‬ ‫تصمیم داریم تالش کنیم تا اسد در روزهای اتی تصمیمی‬ ‫ درست در رابطه با مشارکت در روند سیاسی اتخاذ کند‪».‬‬ ‫با نگاهی به دو ســناریوی فوق می توان نتیجه گیری‬ ‫کرد که اگــر چه خبر خــروج نیروهای روســیه از ســوریه‬ ‫امیدهای تازه ای را در حل وفصل بحران ســوریه به وجود‬ ‫اورد اما واقعیت این است که تنها بخشی از نیروهای روسیه‬ ‫قرار است سوریه را ترک کنند‪ .‬این بخش از نیروهای روسیه‬ ‫در واقع همان نیروهایی هستند که در شش ماه گذشته علیه‬ ‫گروه های مخالف بشار اسد وارد عمل شده اند‪.‬‬ ‫بنابراین روسیه قرار نیست نیروهایی را که از گذشته‬ ‫در خاک سوریه مستقر بودند خارج کند‪ .‬برنامه ریزی مسکو‬ ‫این است که نیروهای استراتژیک روسیه ازجمله در پایگاه‬ ‫نیروی دریایی در بندر کلیدی طرطوس در ســاحل دریای‬ ‫مدیترانه همچنین نیروی هوایی و سامانه های ضدموشک و‬ ‫ضدهوایی روسیه در پایگاه هوایی الذقیه در جای خود باقی‬ ‫بمانند چرا که پایگاه های روســیه در سواحل مدیترانه قرار‬ ‫دارند و مسکو هرگز حاضر به تخلیه انها نخواهد بود‪ .‬چون‬ ‫حضور روسیه در شرق مدیترانه یک سیاست راهبردی برای‬ ‫این کشور محسوب می شود‪.‬‬ ‫از سوی دیگر اعالم این خبر نشانه ای از نتیجه بخش‬ ‫بودن مذاکرات پیچیده و پنهانی روسیه و غرب برای پایان‬ ‫دادن به بحران سوریه و بازگشت ارامش به این کشور است‪،‬‬ ‫مذاکراتی که نشــان از معامله ای بزرگ میان واشــنگتن و‬ ‫مسکو در مورد اینده دمشــق دارند‪ .‬انچه در حال حاضر به‬ ‫نظر می رســد این اســت که این معامله ای دو طرفه میان‬ ‫روسیه و امریکا اســت که طی فرایندی طوالنی و براساس‬ ‫مذاکراتی پیچیده و چند الیه به نتیجه رسیده است‪.‬‬ ‫معمای کرملین‬ ‫بین الملل‬ ‫‪41‬‬ ‫بیانیه اقای نخست وزیر‬ ‫بین الملل‬ ‫العبادی در استانه یک ســالگی حضورش در سمت نخســت وزیری‪ ،‬پس از تظاهرات مردم و‬ ‫درخواستانهابرایمبارزهبافسادوبهتوصیهایت اللهسیستانیاصالحاتیرادرسیستمسیاسیاین‬ ‫کشور اغاز کرد‪ .‬دفتر نخست وزیر عراق‪ ،‬در روز ‪ ۹‬اگوست ‪ ۲۰۱۵‬میالدی بیانیه ای صادر کرد که در‬ ‫رسانه هابهفرمانهفتماده اینخست وزیرمعروفشد‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫فرمانهفت ماده ای‬ ‫چرا عراق به ایستگاه اصالحات سیاسی رسید؟‬ ‫بین الملل‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫‪1‬‬ ‫محسن صالحی خواه‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫همســایه غربی ایــران روزهای دشــواری را از ســر‬ ‫می گذراند‪ .‬نیروهای امنیتی‪ ،‬ارتش‪ ،‬پلیس ضدتروریسم‬ ‫و بســیج مردمی عراق در مناطق مختلــف‪ ،‬درگیر جنگ با‬ ‫داعش هستند اما در پایتخت‪ ،‬مسائل دیگری جریان دارد‪.‬‬ ‫در همین حیــن که نیروهای امنیتی عــراق در بخش های‬ ‫مختلفی از این کشــور درگیر جنگ مســتقیم با داعش یا‬ ‫مبارزه با ناامنی و بمب گذاری در شهرهای گوناگون هستند‪،‬‬ ‫نیروهای سیاسی نیز بحرانی دیگر را تجربه می کنند‪.‬‬ ‫امروز در عراق صحبت از اصالحات اســت ؛ اصالح‬ ‫سیستمی که فساد مانند موریانه پایه های ان را می خورد و‬ ‫حتی بخشی از پیش روی های داعش در خاک این کشور‬ ‫نیز به ان مربوط می شــود‪ .‬طیف های مختلف سیاسی در‬ ‫عراق نظرات متفاوتی در ایــن خصوص دارند‪ .‬عده ای راه‬ ‫اردوکشــی های خیابانی را انتخاب کردنــد و عده ای دیگر‬ ‫برگزاری تظاهرات و تحصن را در شــرایط فعلی‪ ،‬بر خالف‬ ‫امنیت ملی و به ضرر عراق می دانند‪ .‬داســتان اصالحات‬ ‫عراق از فرمان هفت ماده ای «حیدر العبادی» اغاز شد‪.‬‬ ‫فرمان هفت ماده ای نخست وزیر‬ ‫العبادی در استانه یک ســالگی حضورش در سمت‬ ‫نخســت وزیری‪ ،‬پس از تظاهرات مردم و درخواست انها‬ ‫برای مبارزه با فساد و به توصیه ایت الله سیستانی اصالحاتی‬ ‫را در سیستم سیاسی این کشور اغاز کرد‪ .‬دفتر نخست وزیر‬ ‫عراق‪ ،‬در روز ‪ ۹‬اگوست ‪ ۲۰۱۵‬میالدی بیانیه ای صادر کرد‬ ‫که در رسانه ها به فرمان هفت ماده ای نخست وزیر معروف‬ ‫شد‪ .‬هفت ماده بیانیه العبادی بدین شرح بود‪:‬‬ ‫‪ .۱‬کاهــش فراگیر و فــوری تعــداد محافظان همه‬ ‫مسئوالن دولتی از جمله روسای سه قوه‪ ،‬وزرا‪ ،‬نمایندگان‪،‬‬ ‫مدیران کل‪ ،‬استانداران‪ ،‬اعضای شوراهای استانداری و‬ ‫هم تراز هایشان و تحویل نیروهای مازاد به وزارتخانه های‬ ‫دفاع و کشــور به منظور امــوزش و اماده ســازی انها برای‬ ‫انجام ماموریت های ملی در دفاع از کشــور و محافظت از‬ ‫شهروندان‪.‬‬ ‫‪ .۲‬لغو امتیازات ویژه همه روسا‪ ،‬اداره ها‪ ،‬موسسات‬ ‫دولتــی‪ ،‬بازنشســتگان بر اســاس بخشــنامه هایی کــه‬ ‫نخســت وزیر ان را صادر می کند و در ایــن زمینه عدالت‪،‬‬ ‫تخصص و اصول حرفه ای معیار قرار می گیرد‪.‬‬ ‫‪ .۳‬حذف همه ســمت های عالی اعــم از هیات های‬ ‫مستقل‪ ،‬معاونان وزارتخانه ها‪ ،‬مشــاوران و مدیران کل که‬ ‫بر اساس ســهمیه بندی حزبی و طایفه ای شکل گرفته اند‪.‬‬ ‫یک کمیته حرفه ای نامزد ها را بر اساس شایستگی‪ ،‬لیاقت و‬ ‫باتوجهبهتجاربملیوبین المللیدراینزمینهانتخابمی کند‬ ‫وکسانیکهشرایطالزمراندارند‪،‬کنارگذاشتهمی شوند‪.‬‬ ‫‪ .۴‬محدود کردن وزارتخانه هــا و هیات ها به منظور‬ ‫شایسته ساالری در دولت و کاهش هزینه ها‪.‬‬ ‫‪ .۵‬حــذف مناصــب معاونــان رئیس جمهــوری و‬ ‫نخست وزیر‪.‬‬ ‫‪ .۶‬پرونده های فســاد مقام های دولت قبلی و فعلی در‬ ‫کمیسیون عالی مبارزه با فساد که از افراد متخصص تشکیل‬ ‫شده‪،‬بررسیشدهودارایی هایانهاموردبررسیقرارمی گیرد‪.‬‬ ‫همچنیندستگاهقضاخواستارتکیهکردنبرحکمتعدادیاز‬ ‫قضاتمتخصصومعروفبهسالمتاخالقیبرایتحقیق‬ ‫دراینرابطهومحاکمهافرادفاسدمی شود‪.‬‬ ‫‪ .۷‬درخواست از هیات دولت برای موافقت با مصوبات‬ ‫فوق مطرح شــده و از پارلمان نیز درخواســت می شــود تا‬ ‫ان را به تصویب برساند تا نخســت وزیر بتواند اصالحاتی‬ ‫که مرجعیت عالی دینی خواســتار ان شــده را انجام دهد‪.‬‬ ‫زیرا شهروندان خواســتار مبارزه با فســاد و تحقق عدالت‬ ‫اجتماعی شده اند‪.‬‬ ‫نخســت وزیر عراق اعــام کرده که این دســتورات‬ ‫بر اساس ماده ‪ ۷۸‬قانون اساســی عراق صادر شده است‪.‬‬ ‫در این ماده کــه در خصوص اختیارات هیات وزرا نوشــته‬ ‫شده‪ ،‬امده است‪:‬‬ ‫‪۱‬ـ برنامه ریزی و اجرای سیاست ها و برنامه های کلی‬ ‫دولت و نظــارت بر عملکــرد وزارتخانه ها و دســتگاه های‬ ‫غیر مرتبط با وزارت‪.‬‬ ‫‪ ۲‬ـ ارائه لوایح قانونی‪.‬‬ ‫‪ ۳‬ـ صدور دســتورات و تصمیم گیری با هدف اجرای‬ ‫قوانین‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪ ۴‬ـ امــاده کــردن پیش نویس بودجــه عمومی ‪ ،‬تراز‬ ‫نهایی و برنامه های توسعه‪.‬‬ ‫‪ ۵‬ـ توصیه به مجلس نمایندگان بــه منظور موافقت‬ ‫با تعیین کفیــل وزارتخانه ها‪ ،‬ســفرا‪ ،‬صاحبان درجه های‬ ‫ویژه‪ ،‬رئیس ســتاد ارتش و معاونان او‪ ،‬مناصب فرماندهی‬ ‫لشکر و مافوق ان‪ ،‬رئیس دستگاه اطالعات ملی و روسای‬ ‫دستگاه های امنیتی‪.‬‬ ‫ ‪۶‬ـ گفت وگــو دربــاره معاهــدات و توافقنامه هــای‬ ‫بین المللی و امضای انها یا رسیدگی به امور محوله‪.‬‬ ‫تفاوت دیدگاه نیروهای سیاسی به اصالحات‬ ‫لیست جدید نخست وزیر‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫در نتیجه اعتراض و تحصن مــردم عراق در منطقه‬ ‫حکومتی پایتخت‪ ،‬نخست وزیر این کشور به خواسته انان‬ ‫تــن داد و کابینه ای تکنوکرات به مجلس نواب پیشــنهاد‬ ‫کرد‪ .‬پس از قبول خواسته معترضین‪« ،‬مقتدی صدر» از‬ ‫هواداران خود خواست تا به تحصن پایان دهند و با احترام‬ ‫به نیروهای امنیتی از حاشیه منطقه الخضرا (منطقه سبز‬ ‫بغداد) پراکنده شوند‪ .‬مهم ترین ساختمان های حکومت‬ ‫عراق مانند پارلمان‪ ،‬ریاســت جمهوری نخست وزیری در‬ ‫منطقه ســبز قرار دارد‪ .‬ســفارتخانه های ایــاالت متحده‬ ‫امریکا و بریتانیا نیــز از جمله مهم تریــن نمایندگی های‬ ‫بین الملل‬ ‫حجم ویرانی و فساد باقیمانده از دوران حکومت بعث‬ ‫به یک عامل خســته کننده براى دولت جدید و مردم عراق‬ ‫تبدیل شد که تمام کوشــش ها برای بازسازی و بازگشت به‬ ‫مسیر اصلی در کشور را کند و کمرنگ جلوه داده است‪ .‬به‬ ‫این عامل‪ ،‬باید حمله نیروهای ائتــاف به رهبری امریکا‬ ‫و اشــغال چندین ســاله عراق را نیز اضافه کرد‪ .‬از طرف‪،‬‬ ‫دیگر چالش های سیاســی مکرر گروه ها و احزاب عراقی‬ ‫و جنگ رســانه ای خارجی علیه مردم و دولت عراق نوعی‬ ‫ بی اعتمادی را از لحاظ اجتماعی بین مردم و دولت ایجاد‬ ‫ی طی چند ســال گذشــته به‬ ‫کرده اســت‪ .‬این بی اعتماد ‬ ‫اعتراضات خیابانی حتی در مقیاس محدود نیز منجر شــد‬ ‫که خود اهرم فشار دیگری بر دولت ایجاد کرد‪.‬‬ ‫در این میان برخى طرف های سیاســى و خاصه دو‬ ‫گروه مجلس اعالى اسالمى و همچنین طیف «مقتدی‬ ‫صدر» خواهــان اجرای اصالحــات فــوری و عمیق در‬ ‫دولت شدند‪ ،‬هر چند اهداف دو گروه در قضیه اصالحات‬ ‫مشترک اســت ولی از لحاظ روش و دیدگاه اختالف نیز‬ ‫وجود دارد‪.‬‬ ‫جریان صــدر خواهان تحکیم تحصــن و تظاهرات‬ ‫برای فشــار بر دولت و خواهان اصالحــات فوری در زمینه‬ ‫تغییر کامل کابینه دولتی شــده و حل مســاله را در مستقل‬ ‫بودن وزرا و تخصص انان می دانند‪ .‬طیف «عمار حکیم»‬ ‫اعتراضات خیابانى را در شرایط امنیتی فعلی عراق به صالح‬ ‫نمی داند و احتمال سوءاســتفاده داعش و تروریست ها را‬ ‫عاملى بازدارنده قلمداد می کند‪.‬‬ ‫دیپلماتیکی هســتند که در خضرا واقع شدند‪ .‬طبق انچه‬ ‫رسانه های عراقی می گویند‪ ،‬وزرای پیشنهادی وابسته به‬ ‫هیچ گروهی نیستند و اکثر انان سکوالرند‪ .‬تفاوت ظاهری‬ ‫لیست پیشنهادی العبادی‪ ،‬فارغ بودن کاندیداهای پست‬ ‫وزارت از قوانین نانوشته تقســیم قومی و مذهبی است‪.‬‬ ‫دلیل اصلــی تاکید مخالفــان بر تکنوکــرات بودن دولت‬ ‫اینده عراق نیز خارج شــدن هیات وزیران از قالب طایفه‬ ‫محور بودن و تمرکز بر شایســتگی حرفه ای افراد است؛‬ ‫البته در جریان تســلیم لیســت جدید به پارلمــان‪ ،‬حیدر‬ ‫العبادی وزیر جدیدی برای وزارتخانه های دفاع و کشور‬ ‫معرفی نکرد‪.‬‬ ‫«محمد الغبان» و «خالد العبیدی» از سال ‪ ۲۰۱۴‬به‬ ‫ترتیب عهده دار اداره وزارتخانه های کشــور و دفاع عراق‬ ‫هستند‪ .‬العبادی در نطق پارلمانی خود به این موضوع اشاره‬ ‫کرد که چرا قصد تغییر دادن وزرای دفاع و کشور را ندارد؛‬ ‫دلیل ان نیز روشن است‪ .‬بخشی از نیروهای درگیر در نبرد‬ ‫با داعش از مجموعه پلیس (شرطه) هستند که رسما یکی‬ ‫از زیرمجموعه های وزارت کشور عراق محسوب می شود‪.‬‬ ‫بخشی از دســتگاه های امنیتی – اســتخباراتی عراق نیز‬ ‫زیر مجموعه وزارت کشور هستند‪ .‬وزارت دفاع عراق نیز با‬ ‫امور مربوط به نیروهای مسلح سر و کار دارد و به طور کلی‪،‬‬ ‫این دو وزارتخانه کلید به طور مستقیم درگیر نبرد با داعش‬ ‫هســتند‪ .‬بنابراین تغییر باال ترین منصب این وزارتخانه ها‬ ‫می تواند امنیت عراق را با مخاطره بیشتری مواجه کند‪.‬‬ ‫نکته دیگر در خصوص لیســت پیشنهادی العبادی‪،‬‬ ‫معرفی «شریف علی بن حســین» به عنوان گزینه تصدی‬ ‫وزارت امــور خارجه اســت‪ .‬نخســت وزیر عــراق بازمانده‬ ‫خاندان سلطنتی عراق را به عنوان وزیر خارجه پیشنهادی به‬ ‫ت سوال های‬ ‫پارلمان معرفی کرده که این عمل وی‪ ،‬عالم ‬ ‫زیادی در ذهن ها ایجاد کرد‪ .‬شخصیتی که بیشتر متعلق‬ ‫به خاندان سیاسیون اســت تا اینکه خود یک سیاستمدار‬ ‫واقعی باشــد اما رســانه ها در خصــوص وی می گویند که‬ ‫ارتباطات بین المللی زیــادی دارد‪ .‬جالب ترین نکته درباره‬ ‫شریف علی‪ ،‬سلطنت طلب بودن وی است‪ .‬این باقیمانده‬ ‫اخرین نسل شاهزادگان عراقی‪ ،‬حزب پادشاهی مشروطه‬ ‫عراق را ایجاد کــرده و در دفتر کار خــود‪ ،‬همچنان پرچم‬ ‫کشور عراق پادشاهی را قرار می دهد و زیر ان پرچم عکس‬ ‫می گیرد‪ .‬سوال اصلی در خصوص وزیر خارجه پیشنهادی‬ ‫حیدر العبادی این است؛ در صورتی که وی بتواند از پارلمان‬ ‫رای اعتماد بگیرد‪ ،‬دســتگاه دیپلماســی عراق راه امروز را‬ ‫خواهد رفت؟‬ ‫نظرات مطرح شــده در خصوص سرنوشــت لیست‬ ‫پیشــنهادی العبادی متفاوت اســت‪ .‬برخــی معتقدند که‬ ‫نخست وزیر عراق با ارائه این لیست‪ ،‬قدم در راه اصالحات‬ ‫گذاشــته اما مخالفان معتقدند که لیســت جدید می تواند‬ ‫راهی برای ضربه زدن به دولت العبادی باشــد‪ .‬همچنین‬ ‫نظرات مختلفی در خصوص رای اوردن یا نیاوردن لیست‬ ‫نخست وزیر وجود دارد‪ .‬شرایط‪ ،‬نشــان می دهد که تفکر‬ ‫طایفه ای مســلط بر جامعه عراق‪ ،‬می تواند ایــن اقدام را‬ ‫در ابتدای راه از ریــل خارج کند زیرا گزینــه تصدی برخی‬ ‫پســت های وزارت بر خالف سنت نانوشــته تقسیم قدرت‬ ‫میان شیعیان‪ ،‬کرد ها و اهل سنت انتخاب شده اند‪.‬‬ ‫ادامــه اعتــراض مردمــی در صــورت رای نیاوردن‬ ‫مساله ای ســت که مقتدی صدر در یکی از پیام های خود‬ ‫بعد از پایان دادن به تحصن مقابل منطقه ســبز بیان کرد‪.‬‬ ‫معترضان گفته اند که اگر لیست پیشنهادی العبادی رای‬ ‫نیاورد‪ ،‬نمایندگان جریان االحرار (حزب سیاســی وابسته‬ ‫به مقتدی صدر) از مجلس نمایندگان استعفا خواهند داد‬ ‫و اعتراض و تحصن نیز ادامه پیدا خواهد کرد‪ .‬مساله ای‬ ‫که می تواند به نقطه اتصال بحران سیاسی و امنیتی عراق‬ ‫تبدیل شود‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫بین الملل‬ ‫رئیس علیه رئیس‬ ‫جنگ درون خانوادگی در حزب الدعوه عراق‬ ‫سیروس برنا بلداجی‬ ‫تحلیلگر مسائل عراق‬ ‫بین الملل‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫‪2‬‬ ‫از نظر پیشــینه و تبارشناســی روند‪ ،‬علــل و عواملی‬ ‫که منجر به طــرح ضرورت و اهمیت انجــام اصالحات در‬ ‫عراق شــده اســت‪ ،‬باید منشــاء اصلی این اصالحات در‬ ‫ســاختار سیاســی عراق را مبتنی بر نیاز‪ ،‬الزام و خواســته‬ ‫اجتماعی بنیادیــن تلقی کنیــم‪ .‬به تعبیر دیگــر از فردای‬ ‫ســقوط صدام در مارس ‪ 2003‬که ســاختار سیاسی عراق‬ ‫نوین شکل گرفت تا ماه های اخیر در ‪ 2015‬و ‪ ،2016‬احاد‬ ‫توده های مردم بنا بر علل مختلفی به این جمع بندی رسیدند‬ ‫که فســاد قابل توجهی در ساختار‬ ‫سیاسی عراق مدیریت شده و تا حد‬ ‫زیادی ریشــه دوانده است‪ .‬به این‬ ‫صورت که حتــی عادی ترین افراد‬ ‫عراقی در مراجعه بــه ابتدایی ترین‬ ‫ســازمان یا نهاد برای پیگیری کار‬ ‫خود با الیه های مختلفی از رشوه و‬ ‫ارتشاء مواجه می شوند و این قضیه‬ ‫به عنوان یکــی از مطالبات جدی و‬ ‫عمومی باعث شده تا پیگیری طرح‬ ‫اصالحــات در بغداد مهــم قلمداد‬ ‫شود‪.‬‬ ‫امــا واقعیــت موضــوع این‬ ‫اســت که جنگ قدرتی که بین دو‬ ‫جبهه اسالمی ها و غیر اسالمی ها‬ ‫و بــه تعبیــر بهتــر در یــک طرف‬ ‫نوری المالکی نخست وزیر پیشین‬ ‫عــراق و در طــرف مقابــل گــروه‬ ‫و جبهــه ای که بــا محوریــت ایاد‬ ‫عــاوی اداره می شــود قــرار دارد‬ ‫باعث شــد تا انها با هدف افزایش‬ ‫توان و ظرفیت چانه زنی در ساختار‬ ‫قدرت و افزایش فشــار روی دولت‬ ‫وقت عراق که مدیریت اجرایی ان‬ ‫در مثلث شــیعه‪ ،‬ســنی و کردها در‬ ‫حالت فعلــی با حیدرالعبــادی و در‬ ‫گذشته با نوری المالکی بوده را اداره‬ ‫و دنبال کنند و به ســمت بازی های‬ ‫سیاسی بکشانند‪ .‬هدف گروه مقابل‬ ‫با محوریــت ایاد عــاوی این بود‬ ‫مو کیف مدیریت سیاســی که‬ ‫که ک ‬ ‫شیعیان و به تعریف مشــخص حزب الدعوه ان را هدایت‬ ‫می کند به چالش بکشند تا به بخشی از مطالبات خود دست‬ ‫پیدا کنند‪ .‬ایــن تقابل در بین دو جبهه مذکور باعث شــد تا‬ ‫سایر بازیگران مانند کردها‪ ،‬مرجعیت و حتی مقتدی صدر‬ ‫و نیروهای مجلس اعالی انقالب اسالمی عراق با رهبری‬ ‫عمار حکیم که اخیرا ریاســت ایشان بر این مجلس تمدید‬ ‫شد ‪ ،‬به موضع گیری روی اوردند و ارایش نیروهای سیاسی‬ ‫و اجتماعی صاحب نفوذ در ساختار سیاسی عراق دستخوش‬ ‫تغییر شــد‪ .‬این تغییــر به این معنــا بود کــه اوال مرجعیت‬ ‫واکنش نشان داد و گوشزدهای خود را با محوریت ایت الله‬ ‫سیستانی به گوش اقای حیدر العبادی رساند که اهمیت و‬ ‫فوریت این اصالحات؛ ظاهرا سیاســی بوده که باید گفت‬ ‫زیرســاخت این اصالحات در واقــع نیاز مبارزه با فســاد و‬ ‫عدالت محوری اســت که مردم ان را به عنوان یک مطالبه‬ ‫جدی برای خود قلمداد می کنند‪.‬‬ ‫پس از ان چندی پیــش اقای مقتدی صــدر به این‬ ‫موضوع واکنش نشــان داد و در واقع هشــدار داد که اگر‬ ‫اقدام الزم و جدی در کابینه دولت صورت نگیرد بدون شک‬ ‫دست به اقدامات جدی می زنند و به نظر می رسد پیگیری و‬ ‫فشار خیابانی طرفداران صدر هم در این خصوص اثراتی‬ ‫را داشت‪ .‬باید توجه داشــت که رقابت های نانوشته ای در‬ ‫درون حزب الدعــوه میان نوری المالکــی و حیدر العبادی‬ ‫وجود دارد و از طرف دیگر بخشی از نیروهای مجلس اعال ‬ ‫که در درون عراق مطالبــه قدرت دارنــد‪ ،‬رقابت هایی را با‬ ‫حزب الدعوه داشته اند که این روند هم اکنون هم ادامه دارد‬ ‫اما به نظر می رســد که نفوذ حزب الدعوه در قلمرو سیاسی‬ ‫عراق و خصوصا در یک سوم جنوبی عراق که شیعه نشین‬ ‫هستند ‪ ،‬قابل مقایسه با مجلس اعال نیست‪ .‬به بیانی دیگر‬ ‫باید بگوییم که حزب الدعوه پخته تر و کارکشته تر از مجلس‬ ‫اعال عمل می کند و تا حدود زیادی گوی رقابت را از مجلس‬ ‫اعال ربوده است‪.‬‬ ‫عالوه بر محورهــای مطروحه بایــد اضافه کنیم که‬ ‫اکراد هم در راســتای اعمال فشــار بر دولت حیدرالعبادی‬ ‫و هماهنگ با اهــداف امریــکا و همکاری های منطقه ای‬ ‫خودشان و به خصوص با سنی ه ا تا حدودی با چالش تقابل‬ ‫با فســاد همراهی کردند و حیدر العبادی در مجموع به این‬ ‫نتیجه رسید که باید دســت به چنین اصالحاتی بزند‪ .‬نماد‬ ‫ این اصالحات ظاهرا در ساختار سیاســی اعمال شده که‬ ‫در نتیج ه العبادی چند وزارتخانه را کاهش داد که اقداماتش‬ ‫با نقدها و چالش مواجه است‪ .‬به این معنا که باتوجه به اینکه‬ ‫الزامات ناشی از ساختارها و فرایندهای دموکراتیک اقتضا‬ ‫می کند که هر حزبی در ســاختار پارلمان عــراق که مبتنی‬ ‫بر یک ائتالف منصفانه شــکل گرفته ‪ ،‬هر حزب نسبت به‬ ‫کرسی های خود باید در ساختار قدرت سهم داشته باشد و‬ ‫به نوعی سهمیه تعریف شده مدیران اجرایی و وزراء را داشته‬ ‫باشد‪.‬از طرف دیگر نکته دوم چالش مذکور بدین معناست‬ ‫که یک نگرانی در بازاندیشی ساختار جدید و کاهش تعداد‬ ‫وزرا و نصب اشــخاص جدید در وزارتخانه هــا و خصوصا‬ ‫وزارتخانه های کلیدی مانند نفــت و انرژی و وزارت خارجه‬ ‫و همچنیــن وزارت دفاع و کشــور که از اهمیــت ویژه ای‬ ‫برخــوردار هســتند وجــود دارد‪ .‬به‬ ‫نحوی که باتوجه به روحیات حزبی‬ ‫و الزامات تشــکل گرایانه شخصی‬ ‫مانند حیدرالعبادی که سابقه فعالیت‬ ‫سیاسی ان در حزب الدعوه به رهبری‬ ‫ایت الله سید محمد باقر صدر از سال‬ ‫‪ 1957‬شــکل گرفته است ‪ ،‬ممکن‬ ‫است تعدادی از نیروهای همسو با‬ ‫خود را وارد وزارتخانه ها کند و طبیعی‬ ‫است که ایشــان به ســراغ کسانی‬ ‫می رود که از گذشــته روی انها نظر‬ ‫داشته و به خوبی انها را می شناسد و‬ ‫این موضوع یک پارادوکس و چالش‬ ‫جدی در کسر سهمیه احزاب قلمداد‬ ‫می شــود که جناح های مختلف به‬ ‫ان نظر خــاص دارنــد‪ .‬بنابراین به‬ ‫نظر می رســد که حیدرالعبــادی در‬ ‫ماه های اینده باید این سیگنال را به‬ ‫سمت مردم عراق ارسال کند که این‬ ‫پکیج و به صورت کلــی اصالحات‬ ‫مفید واقع شــده و از کارامدی الزم‬ ‫برخوردار بوده تا از سوی دیگر بتواند‬ ‫جوابگوی سواالت و حتی انتقادات‬ ‫احتمالی باشد‪.‬‬ ‫با توجه به فســاد گسترده ای‬ ‫که در عراق گســیل شــده که از ان‬ ‫به عنــوان «مشــکالت ســاختاری‬ ‫جهان ســوم عراق در حــال گذار»‬ ‫نــام بــرده می شــود و بــا عنایت به‬ ‫رقابت هــای درون حزبــی عــراق و‬ ‫خصوصــا حیدرالعبادی بــه نتیجه‬ ‫رسیدن این اصالحات بعید به نظر می رسد که حیدر العبادی‬ ‫در کوتاه مــدت و میان مدت به موفقیت برســد‪ .‬حتی اگر‬ ‫ت به این پرونده نگاه کنیم ممکن است‬ ‫بخواهیم با دید مثب ‬ ‫که در کوتاه مدت بتواند تا حدودی پاســخ افکار عمومی و‬ ‫رقبای خود را بدهد اما واقعیت این است که فساد در عراق‬ ‫به حدی گسترده است که هر دولتی به روی کار بیاید مدت‬ ‫زیادی طول می کشد تا این اصالحات بتواند فساد مذکور‬ ‫را کنار بزند‪.‬‬ ‫مســاله دیگری که باید مورد نظر قرار بگیرد ‪ ،‬نمایان‬ ‫شــدن عبارت تکنوکرات هــا در اصالحات مذکور اســت‪.‬‬ ‫در گام ابتدایی باید به اظهــارات و اراده حیدر العبادی که‬ ‫گفته است از مالحظات و مناسبات حزبی و گروهی عدول‬ ‫بین الملل‬ ‫العبادی درتنگنا‬ ‫اصالحات سیاسی اقای نخست وزیر پرهزینه بوده است‬ ‫سیامک کاکایی‬ ‫کارشناس مسائل عراق‬ ‫‪3‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫بحث دربــاره ضرورت انجــام اصالحــات در عراق‬ ‫چند وقتی است که مطرح شــده و از ســال ها پیش تر نیز‬ ‫یکی از مسائل اساسی که روی ان تاکید می شد‪ ،‬نخست‬ ‫انجام بازســازی در سراســر عــراق و دیگر رونــد خروج از‬ ‫نظام بوروکراســی‪ ،‬حرکت به ســمت توســعه اقتصادی و‬ ‫تخصص گرایی در ســاختارهای دولتی بود‪ .‬شــاید بتوان‬ ‫گفت که یکی از اولویت های کاری دولت حیدر العبادی نیز‬ ‫از ابتدا مسائل اقتصادی بود اما این دولت از همان ابتدای‬ ‫کار درگیر بحران جدی امنیتی ناشی از اشغال بخش‪‎‬هایی‬ ‫از خاک عراق توسط گروه داعش شد‪.‬‬ ‫با ایــن وجــود در هفته‏های گذشــته مســاله انجام‬ ‫اصالحات به عنوان یک اولویــت جدی مورد نظر العبادی‬ ‫قرار گرفت و اکنون سوال اصلی ان است که چرا العبادی‬ ‫در چنین شــرایطی بحث ترمیــم کلی کابینــه و حرکت در‬ ‫مســیر تکنوکرات گرایی یعنی ایجاد یک دولت تکنوکرات‬ ‫را مطرح کرده اســت‪ .‬باید گفت که در دو ســال گذشــته‬ ‫شــرایط فعالیت و کارکرد دولت حیــدر العبادی به گونه‪‎‬ای‬ ‫بوده کــه دامنه نارضایتی‏هــا به خصــوص در زمینه وجود‬ ‫فســادهای اقتصادی و تاکید بر ضــرورت اصالحات باال‬ ‫گرفت‪ .‬همچنین این انتقادها در سطوح مختلف در داخل‬ ‫عراق شامل سطوح اجتماعی‪ ،‬نارضایتی‏های مردمی‪ ،‬از‬ ‫منظر مرجعیت دینی و حتی از ســوی برخــی از منتقدان و‬ ‫کارشناسان مطرح بوده است‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی‪ ،‬فشارها بر شخص حیدر العبادی‬ ‫در ارتباط با الــزام به انجــام اصالحات به ویــژه در زمینه‬ ‫اقتصادی افزایش یافت و به همین دلیل نخست وزیر عراق‬ ‫با قبول اینکه الزم اســت اصالحات انجام بگیرد‪ ،‬تصمیم‬ ‫گرفت این اصالحــات را از درون دولت اغــاز کند‪ .‬به این‬ ‫مفهوم که گره اصلی مشکالت ساختاری را در بدنه دولت‪،‬‬ ‫نهادها‪ ،‬ســازمان ها و ادارات دولتی جســت وجو و فقدان‬ ‫کارامدی در انها را در نبود تخصص کافی در سطح روسای‬ ‫ادارات از وزیران تا ســطوح پایین عنــوان کرد‪ .‬به همین‬ ‫دلیل وی طرح ترمیم کابینه بر اســاس اصل تکنوکرات یا‬ ‫تخصص گرایی را مطرح کرد‪.‬‬ ‫این طرح همزمان بــا انتقادهایی بود که نســبت به‬ ‫وضعیت بد اقتصادی و فسادهای اداری و مالی و کشیده‬ ‫شدن ان به ســطح گروه های سیاســی انجام می‏گرفت و‬ ‫بنابراین فشارها بر العبادی بیشتر شد؛ چنانچه شخصیتی‬ ‫چون مقتدی صدر که یک مقام دینی است به انتقاد جدی‬ ‫از دولت پرداخت و تهدید کرد که اگر تکنوکرات ها به دولت‬ ‫بین الملل‬ ‫خواهیم کرد و تنها بــه قابلیت ها و شایســتگی های افراد‬ ‫نگاه می کنم؛ اشاره کرد که فی نفســه حرکت قابل قبول و‬ ‫قابل دفاعی قلمداد می شــود اما باید توجه داشت که این‬ ‫موضوع یکســری عوارض به دنبال خواهد داشــت‪ .‬یعنی‬ ‫به نسبتی که نیروهای تکنوکرات در ساختار سیاسی عراق‬ ‫نفوذ می کنند‪ ،‬به همان نسبت هم قدرت نیروهای سنتی و به‬ ‫اصطالح اصولگرا کاهش پیدا می کند‪ .‬نکته دوم این است‬ ‫که تغییرات باید یک بنیان تئوریک داشته باشد و زمانی که‬ ‫محور را روی تکنوکرات ها بگذاریم رقم و سطح خط فقر باال‬ ‫می رود که در کشــور خودمان در زمان دولت سازندگی هم‬ ‫چنین حالتی رخ داد و منجر به حاشیه نشینی در کالنشهرها‬ ‫شد که احتمال دارد در عراق هم چنین حالتی اتفاق بیفتد و‬ ‫اقای العبادی باید برای رویارویی با این موضوع تمهیدات‬ ‫خاصی بیندیشد تا بتواند پاسخگوی این احتماالت باشد تا‬ ‫بر چالش های پیش رو فائق اید‪.‬‬ ‫در لیست وزرای جدید که از ســوی حیدرالعبادی به‬ ‫پارلمان ارائه شــد ه حضور چند شــخصیت در این لیســت‬ ‫به عنوان وزرای پیشنهادی تا حدود زیادی قابل تامل است‪.‬‬ ‫به عنوان مثال در نگاهی به پیشــینه و تبارشناسی الشریف‬ ‫علی بن الحسین که به عنوان وزیر خارجه پیشنهادی مطرح‬ ‫شده و به سلسله پادشاهی عراق بر می گردد چندین مالحظه‬ ‫قابل توجه است‪ .‬اول اینکه پس از سقوط صدام که مجلس‬ ‫شورای اسالمی عراق شکل گرفت و به موازات ان قانون‬ ‫اساسی نوین عراق به عنوان میثاق ملی وضع شد و در انجا‬ ‫مقرر شد که این قانون متممی داشته باشد و پس از شش‬ ‫ماه این متمم را تصویب کنند که تصویب ان نافرجام بود و‬ ‫دالیل زیادی داشــت‪ .‬یکی از دالیل این بود که این متمم‬ ‫قرار بود چند محور داشته باشــد که یکی از مهمترین انها‬ ‫تعیین تکلیف کانون انرژی ســوخت های فســیلی منطقه‬ ‫کرکوک بود که اهمیت زیادی برای دولت کردستان عراق‬ ‫دارد و نتوانستند با دولت مرکزی بغداد به نتیجه برسند که در‬ ‫امتداد ان موضوع بعثی زدایی از ســاختار سیاسی‪ ،‬امنیتی‬ ‫و اقتصادی عراق مورد نظر قرار گرفت‪ .‬اما مســاله اصلی‬ ‫این اســت که بعثی زدایی به صورت جدی صورت نگرفت‬ ‫و همچنــان اعضایی از الیه های میانی حــزب بعث از دور‬ ‫دســتی بر اتش سیاســت های عراق دارند و حتی عده ای‬ ‫از این جنــاح را اخراج کردند و بعدها بــرای برقراری امنیت‬ ‫از این افراد در الیه های مختلف عراق اســتفاده کردند و‬ ‫مستقیم و غیر مستقیم وارد سیستم شدند‪ .‬بنابراین زمانی‬ ‫که ما می بینیم دولــت عراق به دشــمن دیرینه خود یعنی‬ ‫بعثی ها چنین امکانی را خواسته یا ناخواسته ارائه می کند‪،‬‬ ‫طبیعی است که فردی منتسب به خاندان پادشاهی عراق‬ ‫به عنوان وزیر خارجه پیشنهاد داده شود و زمانی که چنین‬ ‫امتیازاتی داده می شــود بدون شــک ورود ایــن چهره ها‬ ‫کامال طبیعی جلوه خواهد کرد‪.‬موضوع بعدی که بســیار‬ ‫مهم خواهد بود این اســت که رهبران گروه های معارض‬ ‫اقلیم کردستان عراق‪ ،‬اعم از کســانی که در دایره قدرت‬ ‫سیاســی قرار دارند و چه کســانی که خارج از شــعاع این‬ ‫دایره هســتند و به عنوان اپوزیسیون شناســایی شد ه اند‪،‬‬ ‫همواره به دنبال بی ثباتی در دولت عراق هســتند‪ .‬چراکه‬ ‫عدم تثبیت وضعیت عراق از حیث سیاسی و امنیتی مانند‬ ‫حضور داعش و پدیده تروریسم باعث می شود تا انها بتوانند‬ ‫در راستای فشار بر دولت امتیازات بیشتری را کسب کنند‬ ‫و حتی ممکن اســت دامنه ان تا اســتقالل خواهی ادامه‬ ‫پیدا کند‪ .‬بنابرایــن مادامی که عراق در ایــن وضعیت به‬ ‫ســر ببرد و محوریت قدرت اجرایی در دست شیعیان باشد‬ ‫و اقلیت سنی ها در مجلس حضور داشته و قدرت اجرایی‬ ‫در دست نداشته باشند؛ کردستان خواهان یک عراق امن‬ ‫نخواهد بود و در این زمینه کردهای عراق میل به شکست‬ ‫سیاســت های العبادی دارنــد که به عنــوان عوامل ثابت‬ ‫مطرح می شوند‪.‬‬ ‫‪45‬‬ ‫بین الملل‬ ‫راه نیابند او تحصن خواهد کرد‪ .‬باتوجه به اینکه گروه صدر‬ ‫در عراق به ویژه در بغداد یک پایگاه قوی اجتماعی دارد‪،‬‬ ‫این انتقاد جدی گرفته شد‪.‬‬ ‫با توجه به این فشــارها و افزایش دامنه نارضایتی‏ها‬ ‫تصمیم العبادی بــه تغییر کابینه با نگاه‏هــا و دیدگاه‪‎‬های‬ ‫متفاوتی مواجه شــد‪ .‬اولین دیدگاه منتهــی به طرفداران‬ ‫تغییرات در ساختار اداری‪ ،‬سیاســی و دولتی عراق بود و‬ ‫طرفداران این دیدگاه معتقدند کــه نظام دولتی عراق بعد‬ ‫از ســرنگونی رژیم بعث تاکنون بیشــتر تابعی از گرایشات‬ ‫سیاسی و حزبی گروه ها بوده است تا انکه وزرای پیشنهادی‬ ‫جناح‪‎‬های سیاسی از تخصص کافی و الزم در زمینه‏های‬ ‫مختلف برخوردار باشند‪ .‬به همین دلیل ترمیم کابینه را یک‬ ‫اصل ضروری می‪‎‬دانند کــه راه را برای اصالحات پایدارتر‬ ‫در عــراق فراهم خواهد کــرد‪ .‬اما دیــدگاه دوم مربوط به‬ ‫منتقدانی است که انها نســبت به انجام اصالحات معتقد‬ ‫و موافق هســتند اما شــیوه اقدام العبادی را در انجام این‬ ‫ تغییرات موثر نمی‏دانند؛ به ویژه که العبادی خود فهرستی‬ ‫از وزرایــی را اعالم و انتخــاب و به پارلمــان معرفی کرده‬ ‫است که بسیاری از انها ربطی به گروه‪‎‬های سیاسی داخل‬ ‫پارلمان ندارند‪.‬‬ ‫از ایــن رو‪ ،‬منتقــدان العبــادی بــر ایــن باورند که‬ ‫ساختار سیاســی عراق مانع جدی در برابر برنامه و اهداف‬ ‫نخســت وزیر در تغییر کابینه اســت‪ .‬چرا که نظام سیاسی‬ ‫عراق یک نظام پارلمانی اســت و در نظام های پارلمانی‪،‬‬ ‫احزب و گروه ها نقش اصلی را در تشکیل دولت دارند‪ .‬به‬ ‫بیان دیگر ســهامداران اصلی‪ ،‬احزاب و فراکسیون هایی‬ ‫هستند که بیشــترین شمار کرســی‪‎‬ها را در پارلمان دارند‪.‬‬ ‫به همین دلیل منتقدان حزبی می گویند که اگر قرار است‬ ‫نخســت وزیر فارغ از نظر گروه های سیاســی کابینه‪‎‬ای را‬ ‫تشکیل دهد پس نقش و جایگاه احزاب نسبت به سیاست‬ ‫و حکومت چه خواهد شد؟ طرح این دیدگاه صحیح است‬ ‫و امکان دارد همین مســاله برای برنامه العبادی در ترمیم‬ ‫کابینه مشکل ساز شود‪ ،‬مگر انکه این بار احزاب و گروه ها‬ ‫خود تصمیم به انتخاب شــخصیت هایی برای پست های‬ ‫پیشنهادی بگیرند که نظر العبادی در مورد تخصص گرایی‬ ‫و تکنوکرات بودن را نیز تامین کنند‪.‬‬ ‫اگر چنین نگاهی بر فضای فکری گروه حاکم شود‬ ‫یک حرکت رو به جلو برای العبادی است اما اگر گروه‪‎‬های‬ ‫سیاســی و قومی دســتخوش تعصبات حزبی و تعارض با‬ ‫دولت شــوند‪ ،‬پیش بینی پدید امدن دوره ای از کشمکش‬ ‫میان گروه ها در دولت دور از انتظار نیست‪ .‬بنابراین اکنون‬ ‫در تحلیل وضعیت پیش امده در عراق و بحث ها در ارتباط‬ ‫با ضرورت های تغییــر و ترمیم کابینه و مــوارد پیش روی‬ ‫نخســت وزیر عراق می توان به این جمع بندی رســید که‬ ‫طرح موضوع تخصص گرایی و دولت تکنوکرات می تواند‬ ‫یک مسیر جدیدی را در فضای سیاســی این کشور برای‬ ‫انتخابات اینده و دولت بعدی به وجود بیاورد‪.‬‬ ‫باید توجه داشت به دلیل انکه عراق نیاز به یک دولت‬ ‫کارامد دارد بنابراین گرو ه های سیاسی برای انتخابات چند‬ ‫سال اینده در ترکیب و ارایش فهرست های پیشنهادی شان‬ ‫تغییرات جدی ایجاد خواهند کرد‪.‬‬ ‫یعنی ان فهرســت ها متشــکل از افراد متخصص‪،‬‬ ‫دانشــگاهی‪ ،‬تکنوکرات‪‎‬ها و یقه ســفید هایی خواهد شد‬ ‫که ترکیب ائتالف‪‎‬هــا را تشــکیل خواهند داد تــا پس از‬ ‫ورود به پارلمان در تشــکیل دولت با مشــکل و مانع اصل‬ ‫تخصص‪‎‬گرایی مواجه نشوند‪.‬‬ ‫این رونــد می تواند به یک اصل فراگیــر میان تمام‬ ‫گرو ه های سیاسی و قومی تبدیل شود و نگاه جامعه عراق‬ ‫را به برنامه های احزاب بــرای انتخابات تغییر دهد‪ .‬به هر‬ ‫حال ســاختار سیاسی عراق که ســاختاری پارلمانی است‬ ‫همچنان مدار چرخش دولت را بر خواســت و نگاه احزاب‬ ‫متمرکز و معطوف کرده است‪ .‬بنابراین اگر احزاب نتوانند به‬ ‫توافق و اجماع درباره ترکیب دولت جدید و برنامه العبادی‬ ‫برای ترمیم دولــت مبنی بر اصل تکنوکرات گرایی دســت‬ ‫یابند‪ ،‬پیش بینی ایجاد گسســت در دولــت و برنامه های‬ ‫ان می رود‪.‬‬ ‫اما در ایــن بین انتقادهــای دیگری بــه العبادی از‬ ‫سوی برخی گروه های قومی و سیاسی مطرح شده است‪.‬‬ ‫به خصوص شــاید بیشــترین بحث‪‎‬هــا روی انتخاب وزیر‬ ‫خارجه جدید‪ ،‬شریف علی بن حسین است که به وابستگی‬ ‫این شخصیت به نظام پادشاهی عراق بازمی‏گردد‪ .‬اما در‬ ‫عین حال تصمیم به واگذاری پست وزارت نفت به کردها‬ ‫نیز بحث هایی را به دنبال داشــته است‪ .‬به ویژه که یکی از‬ ‫نقاط اختالف میان دولت بغداد و منطقه کردستان عراق‬ ‫بر سر مســاله نفت بوده اســت‪ .‬اکنون این پرسش مطرح‬ ‫شده که ایا واگذاری پست وزارت نفت به کردها می تواند‬ ‫در سازگاری و رفع اختالفات میان منطقه کردستان عراق‬ ‫و دولت مرکزی موثر باشد‪.‬‬ ‫پرسش های دیگری نیز در ارتباط با تصمیم العبادی‬ ‫به ترمیم کابینه مطرح اســت که جمله انهــا به چگونگی‬ ‫اجماع میان گروه های سیاســی مرتبط می شود و چنانچه‬ ‫گروه ها نتوانند به توافق بر سر ترمیم کابینه برسند شرایط‬ ‫کار برای العبادی در تغییر کابینه و جلب نظر پارلمان دشوار‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫ماموریت‬ ‫شریف علی‬ ‫چیست؟‬ ‫اخرین بازمانده خاندان پادشاهی‬ ‫عراق در کابینه عبادی ‬ ‫سید عبدالعظیم موسوی‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫‪4‬‬ ‫شریف علی بن حسین‪ ،‬اخرین بازمانده خاندان فیصل‬ ‫دوم‪ 13 ،‬سال پس از سقوط رژیم بعث عراق‪ ،‬اکنون به این‬ ‫معروف شده که می خواهد نه حکومت پادشاهی قانونی‪،‬‬ ‫بلکه با هدایت سکان وزارت خارجه عراق‪ ،‬این کشور را به‬ ‫اغوش جهان عرب بازگرداند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫مقدمه‪:‬‬ ‫در پی فراخوان ها برای انجــام اصالحات در عراق‪،‬‬ ‫حیدر العبادی‪ ،‬نخســت وزیر این کشــور طــی هفته اخر‬ ‫اسفند ســال گذشــته‪ ،‬طرحی ‪ 10‬ماده ای را برای تشکیل‬ ‫دولت تکنوکرات ارائه و با ارسال ان به گروه های سیاسی از‬ ‫انان خواست‪ ،‬وزرای خود را بر اساس مفاد این سند معرفی‬ ‫کنند‪ .‬حال پس از این مدت‪ ،‬العبادی‪« ،‬شــریف علی» را‬ ‫به عنوان وزیر خارجه‪« ،‬نزار محمد سلیم» را به عنوان وزیر‬ ‫نفت‪« ،‬یوسف علی االســدی» را برای وزارت ارتباطات‪،‬‬ ‫«عبدالــرزاق العیســی» وزیر امــوزش عالی و «هوشــیار‬ ‫رســول محمد» را به عنوان وزیر مســکن منصــوب کرد‪.‬‬ ‫براســاس طرح حیدر العبادی‪ ،‬تمام وزرای کابینه ســابق‬ ‫تغییر کرده اند به جز وزرای دفاع و کشــور که گفته می شود‬ ‫شــرایط کنونی عــراق در رویارویی با داعش موجب شــده‬ ‫بین الملل‬ ‫رسانه های عراقی و عربی را دربرگفت‪.‬‬ ‫پیام هایــی که از صفحــه ای در فیس بو ک به اســم‬ ‫شریف علی منتشر و بازنشر شد‪ ،‬مفاد انها‪ ،‬طیف مختلفی‬ ‫از موضوعات از فراخوان برای تشکیل پادشاهی مشروطه‬ ‫تا گفت وگوی ادعایــی با ابراهیم جعفری تــا اظهارنظر در‬ ‫مورد مقتدی صدر و معرفی او به عنوان «مرد دوران کنونی‬ ‫عراق» را شــامل می شــد تا انجا که این پیام ها او را وادار‬ ‫کرد تا بگوید هیچ گونه فعالیت یا صفحه ای در شبکه های‬ ‫اجتماعی نــدارد اگرچه رســما اظهارات منتســب به خود‬ ‫را تکذیب نکرد‪ .‬در یکــی از این پیام ها امــده که ابراهیم‬ ‫جعفری‪ ،‬از شــریف علی به عنوان جانشــین مناسب برای‬ ‫خود یاد کرده است‪.‬‬ ‫از نسب هاشمی تا ارتباطات گسترده با‬ ‫ملکه الیزابت و پادشاه اردن‬ ‫تا این وزرا ابقا شــوند‪ .‬اما انچه بیــش از همه طی روزهای‬ ‫گذشته در رسانه های عربی بازتاب پیدا کرد معرفی شریف‬ ‫علی بن حســین‪ ،‬به عنوان جانشــین ابراهیم الجعفری در‬ ‫سمت وزیر خارجه عراق بود‪ .‬تصمیمی که پس از مواضع‬ ‫جعفری در مخالفت با تروریســت خواندن حزب الله لبنان‬ ‫و دفاع از نیروهــای بســیج مردمی عراق در میان ســران‬ ‫عرب‪ ،‬با استقبال جهان عرب مواجه شد و این ایده را برای‬ ‫تحلیلگران عرب تداعی کرد که شریف علی امده تا عراق‬ ‫را به محیط عربی پیرامونی خــود بازگرداند‪ .‬از این رو‪ ،‬این‬ ‫گزارش به این چهره نسبتا قدیمی اما تازه رونمایی شده در‬ ‫عرصه سیاسی عراق می پردازد‪.‬‬ ‫از سقوط فیصل دوم تا زندگی در مصر‪ ،‬لبنان و‬ ‫انگلیس‬ ‫بازتاب معرفی شریف علی در سمت وزیر خارجه‬ ‫عراق‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫روزنامه االخبار چاپ لبنان روز جمعه گذشــته تعیین‬ ‫شریف علی به عنوان وزیر خارجه عراق را اقدامی در جهت‬ ‫کسب رضایت عربستان و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس‬ ‫توصیف کرد‪ .‬این روزنامه‪ ،‬شریف علی را فردی دارای وزن‬ ‫و ارتباطات ویژه با سران کشــورهای عربی خواند و نوشت‬ ‫که نامزد جدیــد وزارت خارجه امد ه تا با کمــک توانایی ها‪،‬‬ ‫ارتباطات شخصی و سمتش در هدایت دستگاه دیپلماسی‬ ‫عراق‪ ،‬این کشور را به اغوش محیط عربی خود بازگرداند‪.‬‬ ‫اما شریف علی اظهارنظری در این خصوص نکرده است‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ل دوم‪ ،‬اخرین پادشاه عراق در‬ ‫دو سالش بود که فیص ‬ ‫سال ‪ 1958‬در جریان کودتای عبدالکریم قاسم‪ ،‬قدرت را‬ ‫از دست داد‪ .‬شریف علی از روز کشته شدن فیصل دوم در‬ ‫قصر الرحاب‪ ،‬با عراق خداحافظی کرد و در اغوش مادرش‬ ‫شاهزاده بدیعه‪ ،‬خاله فیصل دوم‪ ،‬راهی ابتدا مصر‪ ،‬سپس‬ ‫لبنان و در نهایت انگلیس شــد‪ .‬پدر او‪ ،‬شــریف حســین‬ ‫بن علی‪ ،‬اخرین حاکم مکه(‪1908‬م) است‪ .‬شریف علی از‬ ‫زمان سقوط فیصل تا ‪ 45‬سال بعد و به طور دقیق تر تا سال‬ ‫‪1382‬ه ش‪ ،‬بیش از چهار دهه از عمر خود را در انگلیس و‬ ‫لبنان طی کرد‪.‬‬ ‫شریف علی بن حســین‪ ،‬تحصیالت متوسطه خود را‬ ‫در دبیرستان «برومانا» در بیروت پایان رسانده و باالترین‬ ‫مدرک تحصیلی اش‪ ،‬کارشناســی ارشد اقتصاد بوده که از‬ ‫یکی از دانشــگاه های انگلیس گرفته است‪ .‬پس از پایان‬ ‫تحصیل‪ ،‬شریف علی وارد فعالیت بانکداری شد و سمتی را‬ ‫در صندوق سرمایه گذاری در انگلیس به دست اورد اما گویا‬ ‫این طرز تلقی که او پســرخاله اخرین پادشــاه عراق است‬ ‫نگذاشــت به جایگاه اجتماعی اش رضایت دهد و از سال‬ ‫‪1991‬م‪ ،‬رسما وارد عرصه فعالیت سیاسی در مبارزه با رژیم‬ ‫بعث صدام حسین شد‪.‬‬ ‫شــریف علی‪ ،‬خود را یکــی از مخالفان سرســخت‬ ‫حکومت «صدام حســین» می داند و مدعی اســت که در‬ ‫ســال ‪۱۹۹۱‬م‪ ،‬منصب خود در صندوق ســرمایه گذاری را‬ ‫با این هدف رها کرده و به عضویــت «کنگره ملی عراق»‬ ‫درامده است تا به طور مستقیم و به صورت رسمی در جهت‬ ‫مبارزه با حکومت صدام حســین نقش افرینــی کند‪ .‬از ان‬ ‫زمان‪ ،‬نام حرکت موســوم بــه «جنبش پادشــاهی قانونی‬ ‫عراق» که از انگلیس توسط او هدایت شد بیشتر در مرکز‬ ‫توجه قرار گرفت‪.‬‬ ‫شــریف علی یک هدف را در پــس مبارزه بــا صدام‬ ‫حسین دنبال می کرد و ان هدف چیزی نبود جز بازگرداندن‬ ‫حکومت پادشاهی در عراق ‪ .‬به نحوی که بر اساس رابطه‬ ‫خویشاوندی (پســر خاله فیصل دوم)‪ ،‬شریف علی خود را‬ ‫«وارث بحق» منصب پادشاهی عراق قلمداد می کند و بر‬ ‫این باور است که مناسبت ترین شــکل حکومت برای این‬ ‫کشور‪ ،‬پادشاهی مشروطه است‪ .‬او عنوان می کند در دهه‬ ‫‪ 90‬میالدی و با تشدید فعالیت های مبارزاتی علیه رژیم بعث‬ ‫و به طور ویژه پس از خروج خفت بار ارتش عراق از کویت‪،‬‬ ‫درخواست ها از او به عنوان میراث دار تاج و تخت فیصل و‬ ‫اخرین بازمانده خاندان هاشمی شــدت یافته و او هدفش‬ ‫مبنی بر تشکیل پادشاهی مشروطه در عراق را در پاسخ به‬ ‫این خواسته های فعاالن سیاسی در پیش گرفته است‪.‬‬ ‫شــریف علی پس از ســقوط صــدام‪ ،‬همان طور که‬ ‫اشاره شد در ســال ‪1382‬م‪ ،‬وارد بغداد شــد‪ .‬او هیچ وقت‬ ‫اشاره ای به هدف خود از این سفر نکر د و تنها گفت‪« :‬پس‬ ‫از ســال های مدید‪ ،‬به خانه خود‪ ،‬به کشورم بازگشته ام‪».‬‬ ‫اما پــس از ورود به بغداد ابتدا به مســجدی رفت که مقبره‬ ‫اجدادش از جمله‪ ،‬دو پادشاه سابق عراق‪ ،‬فیصل و غازی‬ ‫در ان قرار دارد‪ .‬گویا در ان روز‪ ،‬شریف علی امده بود تا ببیند‬ ‫چقدر می تواند هدفــش را علنا دنبال کند و ایا کشــورهای‬ ‫عضو ائتالف نیز بر این هــدف او صحه می گذارند یا خیر‪.‬‬ ‫او پس از صدام به عضویت شورای حکومتی عراق معرفی‬ ‫شــد اما از جمله چهره هایی بود که نظام سیاسی براساس‬ ‫سهم خواهی طایفه ای را به شدت رد کرد ولی طرح او برای‬ ‫اینده همچنان‪ ،‬پادشــاهی مشــروطه بود‪ .‬گذشــت زمان‬ ‫نشان داد که طرحش با وجود برخی افکار ملی گرایانه اش‪،‬‬ ‫جایگاهی در میان عراقی ها نداشت اما پس از معرفی اش‬ ‫از ســوی حیدرالعبادی‪ ،‬جریان رســانه ای خاصی فضای‬ ‫نســب شــریف علی بــه خانــدان پادشــاهی حجاز‬ ‫باز می گردد‪ .‬شریف علی با این شجره نامه‪ ،‬همچون دیگر‬ ‫خاندان پادشاهی هاشمی خود را سید یا قریشی و منتسب به‬ ‫امیر المومنین(ع) می داند‪ .‬شجره ادعایی او این این است‪:‬‬ ‫شریف علی بن الحسین بن علی بن عبدالله بن محمد بن‬ ‫عبد المعین بن عون بن محسن بن عبد الله بن الحسین بن‬ ‫عبد الله بن الحسن بن محمد بن ابو نمی الثانی بن برکات بن‬ ‫محمد بن برکات بن الحسن بن عجالن بن رمیثه بن محمد‬ ‫بن ابو نمی االول بن الحســن بن علی االکبر بن قتاده بن‬ ‫ادریس بن مطاعن بن عبد الکریم بن عیسى بن الحسین‬ ‫بن سلیمان بن علی بن عبد الله بن محمد الثائر بن موسى‬ ‫الثانی بن عبد الله الرضى بن موســى الجــون بن عبد الله‬ ‫المحض بن الحســن المثنى بن الحســن بن علی بن ابی‬ ‫طالب الحسنی الهاشمی القرشی‪.‬‬ ‫شــریف علی به عنوان وارث تاج و تخــت فیصل‪ ،‬از‬ ‫ارتباطات گسترده ای با سران کشورهای مختلف از جمله‬ ‫ملکه الیزابت انگلیس و پادشــاه اردن برخوردار اســت‪ .‬او‬ ‫به دلیل انچه تالش برای نجات مردم عراق از تروریسم و‬ ‫اشوب و پایان دادن به بحران سیاسی در این کشور عنوان‬ ‫شده از پادشاه پیشین رواندا‪ ،‬کیگالی‪ ،‬نشان ویژه پادشاهی‬ ‫دریافت کرده است‪ .‬خود مدعی است که اسناد ثبتی منطقه‬ ‫خضرا‪ ،‬منطقه ای در بغداد که کاخ های ریاست جمهوری و‬ ‫نخست وزیری در ان واقع است و همچنین سند ثبتی زمین‬ ‫نمایشگاه بین المللی بغداد را از فیصل دوم به ارث برده و انها‬ ‫را در اختیار دارد اما در خانه ای اجاره ای در منطقه الکراده‬ ‫شرقی در بغداد سکونت می کند‪ .‬وقتی از خاندانش صحبت‬ ‫می کند با افتخار می گوید ؛ خیابان «االمیرات» بغداد به این‬ ‫دلیل به این نام‪ ،‬نامگذاری شده چون در دهه ‪ 50‬میالدی‪،‬‬ ‫مادر و خاله هایش در ان قدم می زدنــد و قدم زدن در ان را‬ ‫دوست داشتند‪.‬‬ ‫شــریف علی می گوید تنها عراقی اســت که بیش از‬ ‫چهار دهه با گذرنامه عراقی در انگلیس زندگی کرده و به امید‬ ‫بازگشــت به عراق هیچ وقت درخواست پناهندگی نکرده و‬ ‫اقامتش به دستور ملکه الیزابت هر ‪ 10‬سال تمدید می شد‪.‬‬ ‫‪47‬‬ ‫انقالب سفید العبادی‬ ‫بین الملل‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫فرشاد گلزاری‬ ‫خبرنگار‬ ‫گفت وگوی مثلث با رئیس مرکز عربی مطالعات ایران‬ ‫موضوع اصالحــات در عراق باتوجه به شــرایط‬ ‫سیاســی – امنیتی این کشــور را می توان بر چه‬ ‫پایه هایی استوار دانست؟ ایا تنها ساختار سیاسی‬ ‫این کشور‪ ،‬نخســت وزیر عراق را مجبور به ارائه‬ ‫فهرست جدیدی از وزرا کرده است یا اینکه مباحث‬ ‫دیگری در این بین وجود دارد؟‬ ‫مســاله اصالحات در عراق چندین محور و بخش‬ ‫دارد‪ .‬یکی از محورها‪ ،‬مطالبــات مردم برای اصالح قانون‬ ‫اساســی و نظام سیاسی عراق اســت که مطالبات وسیعی‬ ‫قلمداد می شود‪ .‬از این رو باید توجه داشت که نظام سیاسی‬ ‫عراق روی مساله طائفه ای‪،‬قبیله ای و مذهبی تکیه می کند‬ ‫و دولت هایی که تا کنون در بغداد تشــکیل شده بر اساس‬ ‫ســهم خواهی و توزیع قدرت میان شــیعیان‪،‬اهل تسنن و‬ ‫کردها استوار بوده اســت و در بطن این جریانات و گروه ها‬ ‫چندین حــزب و گرایش و حتی موسســات وجــود دارد که‬ ‫نتیجتا از درون انها و باتوجه به سابقه چهره ها یک نفر برای‬ ‫تصدی وزارتخان ه انتخاب می شود و این روند سیاسی برای‬ ‫ملت عراق خسته کننده بوده و از طرفی هم خروجی مناسب‬ ‫و قابل قبولی نداشــته که پس از ســرنگونی صدام در سال‬ ‫‪ 2003‬میالدی تاکنون اجماع نظرات بر عدم وجود خروجی‬ ‫صحیح و مناسب از این نظام سیاســی بوده است‪ .‬بنابراین‬ ‫باید نظام سیاســی در عراق به دلیل ناراضی و ساکن بودن‬ ‫ی جهت‬ ‫این روند تغییر پیدا می کرد و به سمت مطالبات مردم ‬ ‫پیدا می کرد‪.‬‬ ‫موضوع دوم این اســت که پس از سقوط صدام یک‬ ‫فساد اداری و مالی گسترده ای در دستگاه های دولتی عراق‬ ‫وجودداردکهدرزمینهنفت‪،‬گازوحتیبرقنافذاست‪.‬چندی‬ ‫پیش گزارشــی در روزنامه الحیات به چاپ رســیده بود که‬ ‫توسط ولید خَ دوری یکی از کارشناسان و تحلیلگران حوزه‬ ‫انرژی معتبر جهان که اتفاقا در اوپک هم فعالیت داشــته‬ ‫نوشته شــده بود و به دوران نوری المالکی اشاره داشت‪ .‬در‬ ‫متن این گزارش امده است که عراق چیزی در حدود ‪800‬‬ ‫میلیارد دالر از صادرات نفت درامد کســب کــرده که ‪500‬‬ ‫میلیارد دالر اسیر فساد اداری و مالی شده است و بازه زمانی‬ ‫ان در دوران هشت ســاله نوری المالکی بوده است بعالوه‬ ‫اینکه باید دقت کرد که عراق تنها قادر به صادرات نفت است‬ ‫که مشاهده می کنیم این محور اصلی که به عنوان فقرات‬ ‫اقتصادی عراق قلمداد می شــود چگونه دستخوش فساد‬ ‫شده و تنها ‪ 300‬میلیارد دالر از ‪ 800‬میلیارد وارد بودجه عراق‬ ‫شده است و بیشتر از ‪ 50‬درصد در فســاد اداری و مالی این‬ ‫کشور ناپدید شده که این تنها یک نمونه از فسادهای مذکور‬ ‫به شــمار می رود‪ .‬از طرفی دیگر هیچگونه پروژه عمرانی‪،‬‬ ‫صنعتی‪ ،‬کشــاورزی و اموزشی مهم و مشــخص در عراق‬ ‫در دســت برنامه ریزی‪ ،‬ســاخت یا بهره برداری نیست و در‬ ‫مقابل تمامی شهروندان عراقی به دقت این موضوع را رصد‬ ‫می کنند و از این وضع ناراضی هستند و با تمامی این تفاسیر‬ ‫باید بگوییم که مطالبات مردمی برای اصالحات بر دو پایه؛‬ ‫یعنی اصالحات در ساختار سیاسی و اصالحات برای کنترل‬ ‫و نظارت بر فسادهای گسترده بنا شده است‪.‬‬ ‫کســانی که در هفته های اخیر که غالبا به جریان‬ ‫صدر تعلق داشــتند و در منطقه سبز بغداد دست‬ ‫به تحصن زدند؛ به دنبال پیگیری و محقق شدن‬ ‫مطالبات مذکور بودند یا مسائل دیگر در میان بود؟‬ ‫کسانی که در حدود دو الی سه هفته پیش در منطقه‬ ‫خضراء (منطقه سبز بغداد) که یک جغرافیا با وجهه دولتی‬ ‫دارد‪ ،‬تحصن کردند؛ در راســتای پیگیری همین مطالبات‬ ‫تجمع کردند که عمده درخواست انها همان طور که پیش‬ ‫تر بدان اشاره کردم مقابله با فســاد سیاسی و فساد اداری و‬ ‫اقتصادی بوده است‪ .‬یکی دیگر از دالیلی که جریان صدر و‬ ‫به طورکلیتمامی مردمعراقنسبتبهانتحصنواعتراض‬ ‫کردند این اســت که حیدر العبادی از زمانی که به روی کار‬ ‫امد تاکنــون مرتبا وعــده اصالحات و مقابله با فســادهای‬ ‫مذکور را داده است اما همچنان ما حتی اول راه اصالحات‬ ‫را نمی بینیم و این موضوع برای مردم عراق کامال ملموس‬ ‫شده اســت‪ .‬دلیل اینکه می گویم این اصالحات همچنان‬ ‫واضح و مشخص نیست به این دلیل است که در این بین ما‬ ‫ن رئیس جمهور و سه نفر‬ ‫فقط شاهد برکناری سه تن از معاونا ‬ ‫از معاونان نخست وزیر عراق بودیم اما با کنار گذاشتن این‬ ‫شش نفر هیچ تغییری در وضع عراق نمایان نمی شود چراکه‬ ‫اصل و ریشه فساد سیاسی و مالی کماکان باقی است و با این‬ ‫عمل هیچ قدمی برای از بین بردن ان نشده است و تنها یک‬ ‫اصالحات ظاهری و ابتدایی قلمداد می شود‪ .‬در بحث تغییر‬ ‫کابینه و تغییر وزر ا هم مشکالتی مغایر با قانون وجود دارد‪.‬‬ ‫به گونه ای که نخست وزیر در قانون کشور عراق نمی تواند‬ ‫عزل و نصب را مستقیما صورت دهد و باید این پروسه توسط‬ ‫مجلس صورت بپذیرد و عزل انها باید توسط مجلس باشد‬ ‫که در حالت فعلی نه مجلس انهــا را عزل می کند و نه اینکه‬ ‫وزر ا اســتعفاء می دهند و این حالت باعث شده تا یک خالء‬ ‫قانونی جدی در عراق به وجود اید و باید پرسید که مجلس‬ ‫در چه چارچوبی باید کابینه جدید را تایید کنند‪ .‬مســاله دوم‬ ‫این است که گروه های سیاسی اعم از شیعیان‪ ،‬اهل تسنن‬ ‫و کردها صراحتا می گویند که فهرست وزرای جدید با سران‬ ‫ما هماهنگ نشده اســت‪ .‬مســاله تکنوکرات ها یا داشتن‬ ‫تخصص الزم از سوی وزرا ی پیشنهادی هم از موضوعاتی‬ ‫بوده که به ان اشــاره شده و حتی گفته شــده که عده ای از‬ ‫وزرا ی فعلی تخصص ندارند و باید تغییر پیدا کنند‪ .‬اما مساله‬ ‫اینجاست که تعدادی از وزرا ی فعلی متخصص هستند و نیاز‬ ‫به تغییر نیست‪ .‬به عنوان مثال عادل عبدالمهدی دکترای‬ ‫اقتصاد خود را از پاریس گرفته و هم اکنون وزیر نفت عراق و‬ ‫عضو مجلس اعال ی انقالب اسالمی عراق است که نهایتا‬ ‫استعف ا داد و سوالی که مطرح می شود این است که چرا باید‬ ‫چنین وزیری در عراق دستخوش تغییر شود؟ به این جهت‬ ‫ی و امنیتی فعلی عراق‬ ‫فکر نمی کنم در فضای سیاسی‪ ،‬قوم ‬ ‫که تروریسم به صورت علنی دست به تحرکات سازمان یافته‬ ‫می زند‪ ،‬تغییر کابینه بتواند ان گونه که مردم این کشور انتظار‬ ‫دارند مفید و موثر واقع شود‪.‬‬ ‫عده ای از کارشناسان خارجی و حتی تحلیلگران‬ ‫موسســات راهبردی در داخل عراق و منطقه‪ ،‬بر‬ ‫این عقیده اند که مرجعیت دینــی عراق در مقابل‬ ‫دولت حاکم بر بغداد صف ارایی کرده است و حتی‬ ‫اقدامات جریان صدر ر ا علیه دولت حیدر العبادی‬ ‫می دانند‪ .‬ایا در حالت فعلی چنین موضعی از سوی‬ ‫جریان صــدر و به طــور کلی طیف هــای مختلف‬ ‫ی علیه دولت کنونی عــراق گرفته‬ ‫مذهبی و دینــ ‬ ‫شده است؟‬ ‫به طور مشــخص پس از ســقوط صدام در عراق؛‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫اقای العبــادی؛ دولت و عملکرد قــوی در خصوص بحث‬ ‫اصالحات در مدت یک سال و نیم نداشت ه و صحبت بیشتر‬ ‫از عمل بوده اســت‪ .‬به نظرم اردوگاه نخست وزیری عراق‬ ‫و به خصوص تیمی که به اقای العبادی مشــاوره می دهند‬ ‫ضعیف هستند و ضعف ماهوی دارند و دلیلش این است که‬ ‫انها بینش سیاســی ندارند و نمی توانند تصمیمات درست و‬ ‫قاطع بگیرند و در همین راستا ما شاهد ان هستیم که همین‬ ‫تیم در عراق خیلی کند و ارام ارام مســائل را به جلو می برد‪.‬‬ ‫از نگاهی دیگر بایــد به ائتالف وطنی اشــاره کنیم‪ .‬اگر به‬ ‫انتخابات اخیر جمهوری اسالمی ایران نگاه کنیم خط مشی‬ ‫و تمامی رویکردهای احزاب اصولگرا‪ ،‬اصالح طلب و حتی‬ ‫اعتدالیون مشخص بود و هر کدام بر اساس خط مشی خود‬ ‫گام برداشتند اما در عراق به این شکل نبوده است‪ .‬تشکیل‬ ‫و تاســیس ائتالف وطنی در ذات عمل اقدام خوبی بود اما‬ ‫در حدود ‪ 2‬سال اعضا ی ائتالف با یکدیگر مشکل دارند و‬ ‫همچنان ائتالف از عدم حضور رئیس قطعی رنج می برد و به‬ ‫اجبار اقای ابراهیم الجعفری را به عنوان رئیس این ائتالف‬ ‫قرار دادند‪ .‬اختالفات زیادی در ائتالف وطنی وجود دارد و‬ ‫به نظرم تقویت این ائتالف دولت عراق که اساس ان شیعه‬ ‫هستند را کمک خواهد کرد تا بتواند گام درست بردارد‪ .‬باید‬ ‫قبول کنیم که در عراق خالء مدیریت صحیح و درست داریم‬ ‫واگرائتالفوطنیبتوانددرچارچوبمناسبنقشهراهدقیق‬ ‫را ترسیم کند‪ ،‬می توانند به نخست وزیر عراق تا حدود زیادی‬ ‫یاری برســانند اما اگر غیر از این صورت بپذیرد نمی توانیم‬ ‫اینده روشنی را برای عراق متصور باشیم‪ .‬کما اینکه بنده در‬ ‫سال ‪ 2006‬همین مطلب را گوشزد کردم و حتی در مورد ان‬ ‫صحبت هایی را در مطبوعات و رسانه ها ارائه دادم اما اغلب‬ ‫با خوش بینی از این موضوع گذر کردند که هم اکنون شاهد‬ ‫وضعیت کنونی هستیم‪ .‬بنابراین همان طور که قبل تر بدان‬ ‫اشاره کردم مرجعیت به کمک مردم و به خصوص شیعیان‬ ‫باید ائتالف وطنی را تقویت کنند تا بتوانند مشکالت عراق را‬ ‫ل و فصل کنند‪.‬‬ ‫تا حد زیادی ح ‬ ‫بدون شــک هر زمانی که اصالحات در یک دولت‬ ‫– ملت در حال وقوع اســت مخالفــان و موافقانی‬ ‫را خواهد داشــت‪ .‬پس از ارائه فهرســت کابینه‬ ‫جدید به پارلمان عراق از ســوی اقــای العبادی؛‬ ‫کردها ســریعا مواضع خــود را اشــکار کردند اما‬ ‫عده ای معتقدند که هر ســه طیــف یعنی کردها‪،‬‬ ‫سنی هاوشیعیانانتقادهایفراوانیرابهفهرست‬ ‫مربوطه داشته اند‪ .‬از سوی دیگر نام کسانی مانند‬ ‫«شــریف علی بن الحســین» کــه از بازماندگان‬ ‫خاندان پادشــاهی عراق هســتند به عنوان وزیر‬ ‫امور خارجه پیشــنهادی در این لیســت به چشم‬ ‫می خورد که البته واکنش هایی را به دنبال داشت‬ ‫و همینطور اقای «محمد سالم نعمان» وزیر نفت‬ ‫پیشنهادی اقای العبادی هم قبل از تایید لیست‬ ‫توسط مجلس عراق استعف ا دادند‪ .‬به نظر شما ایا‬ ‫می توان یک ارزیابی مثبت از این لیست باتوجه به‬ ‫شرایط فعلی داشت؟‬ ‫دو مســاله در این بین باید مورد بررسی قرار گیرد‪.‬‬ ‫اول وضعیت کابینه جدید عراق و دوم روابط ائتالف وطنی‬ ‫به عنوان طیف شیعیان با ســنی ها و کردها است‪ .‬مشکل‬ ‫عراق در حالت فعلی روابط بین سه طیف مذکور است و حتی‬ ‫مســاله داعش هم به این روابط ارتبــاط دارد‪ .‬فکر می کنم‬ ‫شــیعیان فارغ از توانایی که در امر زمامــداری عراق دارند‬ ‫و به عنوان یک جنــاح کار بلد و اگاه به امور بغداد شــناخته‬ ‫می شوند؛ نتوانســتند روابط خود با کردها و اهل تسنن را به‬ ‫درستی برنامه ریزی کنند‪ .‬کردها و سنی ها همگی اهل عراق‬ ‫هستند و اگر شیعیان نتوانند اطمینان کافی برای هم گرایی‬ ‫در اداره عراق را به انها بدهند؛ خالء دو چندان خواهد شد‪.‬‬ ‫کما اینکه از ســال ‪ 2003‬تاکنون این خالء وجود دارد و به‬ ‫مشکل اساسی بدل شده اســت که نتوانسته اند با دو جناح‬ ‫گفتمان مناسب را شکل دهند‪ .‬این موضوع باعث می شود‬ ‫که کردها و سنی ها به ســمت عربستان و قطر و کشورهای‬ ‫غربی متمایل شوند و شــیعیان هم به ســمت ایران و یک‬ ‫گسست جدی را به وجود اورند‪ .‬مساله دیگر موضوع کابینه‬ ‫خواهد بود‪ .‬باید بگویم که در عراق یک انقالب ســفید رخ‬ ‫داد‪ .‬حیدرالعبادی و کابینه ایشان تا حدودی به سمت امریکا‬ ‫گرایش پیدا کردند که نمونه ان پیشنهاد دادن شریف علی‬ ‫به عنوان وزیر خارجه عراق بود‪ .‬شــریف علی بن الحسین؛‬ ‫سابقه فعالیت در هیچ وزارتخانه ای را ندارد‪ ،‬دارای حزب‬ ‫سیاسی قدرتمندی هم نیست و شــخصا هم کار ایی مورد‬ ‫نیاز برای اداره وزارت خارجه را نــدارد‪ .‬تنها امتیازی که در‬ ‫مورد وی می توان ذکر کرد ‪ ،‬داشــتن رابطــه خانوادگی با‬ ‫مقامات اردن و عربســتان و نزدیکی سیاسی با انگلستان‬ ‫است و حتی تجربه و تخصص هم ندارد و حتی تکنوکرات‬ ‫به حســاب نمی اید‪ .‬این موضوع باعث شــد تــا انتقادات‬ ‫زیادی به العبــادی وارد شــود و حتی عــده ای گفتند که‬ ‫اصالحات العبادی به درخواست اردن و عربستان صورت‬ ‫گرفته است نه درخواست مردم عراق‪ .‬وزیر نفت پیشنهادی‬ ‫العبادی یعنی اقای نزار محمد سالم نعمان‪ ،‬تبار کردی دارد‬ ‫و دانش اموخته دانشگاه هاروارد است و البته برخی دیگر‬ ‫وی را دانش اموخته دانشگاه شفیلد می دانند و متخصص‬ ‫نفت است و حتی در کشــورهای اروپایی و غربی به عنوان‬ ‫استاد دانشگاه مشغول تدریس اســت و کامال تکنوکرات‬ ‫محسوب می شود‪ .‬بنابراین باید گفت حضور چنین شخصی‬ ‫در لیست پیشــنهادی العبادی؛ نمایی از نزدیک شدن به‬ ‫سمت امریکا را به تصویر می کشــد‪ .‬بنابراین اینکه ایا این‬ ‫انقالب سفید به سر منزل مقصود می رسد یا خیر‪ ،‬موضوعی‬ ‫است که ایند ه مبهمی را پیش رو دارد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ایت اللهسیستانی رهب ردینیشیعیان وحتی بخشی ازکردها‬ ‫را تاکنون بر عهــده دارد و تاکنون هم نقش ایشــان مثبت‬ ‫بوده‪ .‬خصوصا در قضیه نوشتن قانون اساسی و حتی مبارزه‬ ‫با داعش و تشکیل بسیج مردمی (الحشد الشعبی) در عراق‬ ‫ایت الله سیستانی نقش بسیار حیاتی را ایف ا و مواضع روشنی‬ ‫را اتخاذ کردند‪ .‬در حالت فعلی تا سه ماه گذشته‪ ،‬خطبه های‬ ‫دوم نماز جمعه کربال‪ ،‬حکم یک راهنما و راهگشای اصلی‬ ‫و مهم را برای مردم عراق داشــت اما ســه ماه گذشته امام‬ ‫جمعه کربال اعالم کرد که خطبه های اقای سیستانی دیگر‬ ‫قرائت نمی شود و دلیل ان را به صورت دقیق؛ خسته شدن از‬ ‫تکرار کلمه اصالحات و هشدار دادن در این خصوص بیان‬ ‫کرد‪ .‬در این خصوص نمی توانم بگویم که قطع قرائت این‬ ‫خطبه ها به نفع یا به ضرر مردم است اما انچه که به درستی‬ ‫عیان خواهد بود این است که مردم تکیه گاه و پناهگاه اخر‬ ‫مردم عراق مرجعیت دینی است و از این منظر به نظر حضور‬ ‫به موقع و بزنگاه مرجعیت دینی در وســط میدان می تواند‬ ‫مردم را دلگرم کند و امید انها به مرجعیت و حوزه علمیه نجف‬ ‫است و مردم تقاضا دارند که مرجعیت با انها همراه باشند تا به‬ ‫مقصود مثبت خود برسند‪.‬‬ ‫موضوع دیگر که رسانه ها به بررسی و انتشار اخبار ان‬ ‫پرداختند‪ ،‬وجود هماهنگی میان بیت اقای صدر و ایت الله‬ ‫سیستانی است که البته به صورت دقیق و قطعی نمی توانم‬ ‫صحت ان را تایید کنم اما برایند این مساله نباید تنها تغییر‬ ‫کابینه حیدر العبادی را رقم بزند‪ .‬به بیانی ساده تر با تعویض‬ ‫و عزل و نصب وزرا ی جدید اصالحات محقق نخواهد شد‪.‬‬ ‫مشکلعراقبارفتوامدیکیاچندچهرهنیستبلکهمساله‬ ‫اصلی در عراق بحث اصالح ســاختار سیاسی این کشور و‬ ‫تبیین راهکارهای مفید به فایده اســت‪ .‬به طور مشــخص‬ ‫باید قوانین مدون و کاربردی مالی بــرای جلوگیری از این‬ ‫فساد عظیم وضع شود اما بدون تردید تنها تعویض چند نفر‬ ‫در دولت نمی توانــد راه به جایی ببرد‪ .‬اگر بــه ادارات عراق‬ ‫مراجعه کنید به صورت مشــهود در جریان روند رشوه گیری‬ ‫قرار می گیرید‪ .‬یعنی هر شــخصی که بخواهد در مناقصه‬ ‫شــرکت کند باید رشــوه بدهد و حتی اگر به صــورت ذاتی‬ ‫بخواهید حقوق معینه خودتان را مطالبه کنید باید دست به‬ ‫جیب شوید و با وجود اینکه در روزنامه های عراق تمامی این‬ ‫مطالب منتشــر می شــوند اما می بینیم که همچنان مردم‬ ‫نمی توانند کاری از پیش ببرند و این روند همچنان ادامه دارد‪.‬‬ ‫باید این نکته را مد نظر داشــت که فساد و مشکل در عراق‬ ‫سیستماتیک است و برای تغییر این سیستم نخست وزیر‪،‬‬ ‫رئیس جمهور یا احزاب و تشکالت سیاسی و مذهبی اعم از‬ ‫شیعیان و کردها و اهل تسنن به تنهایی نمی توانند موفقیتی‬ ‫را کسب کنند بلکه یک عزم ملی و هماهنگی های وطنی باید‬ ‫در این بین صورت پذیرد تا بتوانند بر مشکالت فائق ایند‪.‬‬ ‫ایا اصالحات تنها باید از منظر شکلی دستخوش‬ ‫تغییر شــود با اینکــه از حیــث ماهوی هــم باید‬ ‫تغییراتی ایجاد شــود؟ به عنوان مثال دســته ای‬ ‫بر این عقیده اند که عالوه بر تغییر در کابینه باید‬ ‫قانون اساســی مورد بازبینی قرار گیرد و قوانین‬ ‫کاربردی بــرای جلوگیری از فرار مالیاتی و ســر و‬ ‫سامان دادن به اقتصاد و تجارت عراق و همچنین‬ ‫قوانین ناظر بر امورات اداری وضع شود تا بتوان‬ ‫از فســاد جلوگیری کرد‪ .‬به نظر شما این موضوع‬ ‫چگونه باید محقق شــود و اینکــه در حالت فعلی‬ ‫پارلمان عراق و ساختار سیاسی این کشور پذیرای‬ ‫چنین موضوعی است یا خیر؟‬ ‫اگر بخواهیــم از دید واقع گرایانه بــه این موضوع‬ ‫نگاه کنیم در این برهه بعید به نظر می رسد که بتوانیم تغییر‬ ‫قانون اساسی به عنوان مطالبه جدی مردم را عملیاتی شده‬ ‫محســوب کنیم‪ .‬به بیانی شــیواتر تمرکز روی تغییر قانون‬ ‫اساســی در عراق در شــرایط فعلی ممکن نیست‪ .‬تاکنون‬ ‫‪5‬‬ ‫از تابســتان ســال گذشته‬ ‫تاکنون زمزمه هــای اصالحات در‬ ‫عراق به گوش می رسید و به دنبال‬ ‫ان مقامات ســه طیف شــیعیان‪،‬‬ ‫کردهــا و اهل تســنن در نقطه به‬ ‫نقطــه عــراق و اقلیم کردســتان‬ ‫نسبت به طرح اصالحات حیدر العبادی‪ ،‬نخست وزیر‬ ‫عراق واکنش مثبت و منفی نشان دادند‪ .‬این روند تنها‬ ‫چند ماه ادامه پیدا کرد و در ســایه تحــرکات داعش و‬ ‫حتی ورود نیروهای ترکیه به موصل به ورطه فراموشی‬ ‫سپرده شــد‪ .‬اما چند هفته قبل به یکباره مقتدی صدر‬ ‫به عنوان هدایت کننــده جریان صدری هــا در عراق با‬ ‫حضور در منطقه سبز بغداد تیر اخطار خود را به عنوان‬ ‫یکی از جریانــات مذهبی شــیعی در عــراق تنها چند‬ ‫کیلومتر انطرف تــر از دفتر العبادی شــلیک کرد که به‬ ‫معنای درخواســت تعجیل در اصالحات عراق قلمداد‬ ‫شد‪ .‬پس از ان شاهد ارائه فهرست وزرای پیشنهادی‬ ‫العبادی بودیم که به جز وزیر کشور و دفاع‪ ،‬مابقی وزرا‬ ‫دستخوش تغییر شــدند‪ .‬البته اســتعفای وزیر نفت‬ ‫پیشــنهادی که به عنوان یکــی از تکنوکرات ها قلمداد‬ ‫می شد‪ ،‬سیل انتقادات زیادی را به سمت العبادی روانه‬ ‫کرد که در نتیجه یک بالتکلیفی تئوریک و عملی را در‬ ‫خصوص اصالحات مطروحه رقــم زد که البته ابهامات‬ ‫زیادی در این بین برای طیف های سیاســی و مذهبی‬ ‫عراق به وجود امــد‪ .‬از این رو «مثلــث» در گفت وگو با‬ ‫«محمد صالح صدقیان» رئیــس مرکز عربی مطالعات‬ ‫ایران به بررسی طرح اصالحات عراق پرداخته است‪.‬‬ ‫وی معتقد است اصالحات مذکور تنها جنبه شکلی دارد‬ ‫و تا زمانی که طیف های مختلف و به خصوص شیعیان‬ ‫در عراق به گفتمان مشترک نرسند‪ ،‬نمی توان با فساد‬ ‫سیاسی و مالی مقابله کرد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪49‬‬ ‫خلف وعده‬ ‫اقتصاد‬ ‫اژانس بین المللی انرژی اتمی رســما اعالم کرده که ایران به تمام تعهداتش در مورد‬ ‫برجام عمل کرده اســت‪ .‬جان کری وزیر خارجه امریکا هم دراخرین سخنرانی خود چنین‬ ‫اظهار نظری داشته است از ان سو اما اخبار دیگری مخابره می شود ‪ .‬حاال تقریبا هم از ایران‬ ‫و هم از کشورهای غربی شــنیده می شــود که طرف مقابل در مورد برجام بدعهدی کرده و‬ ‫تحریم ها در زمینه های مختلف همچنان پابرجاست ‪ .‬در این پرونده اخرین وضعیت تحریم ها‬ ‫را بررسی کرده ایم‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫چماق امریکایی‬ ‫واشنگتنچگونهدررونداجرایبرجاماخاللایجادمی کند؟‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫‪1‬‬ ‫«هنوز همه تحریم های ضدایرانی برداشته نشده اند‪،‬‬ ‫چون گام هــا و اقدامات مهمی وجــود دارند کــه باید در‬ ‫مسیر لغو تحریم ها برداشته شوند‪ ،‬اما در مورد این مطلب‬ ‫اخرتان که به مساله انجام تراکنش های مالی بین المللی‬ ‫از طریق سامانه ســوئیفت مربوط می شــد باید بگویم که‬ ‫اتریش به تنهایی نمی تواند این تحریــم را بردارد و تا انجا‬ ‫که من می دانم اروپا نیز به تنهایی نمی تواند چنین کند بلکه‬ ‫این جامعه بین المللی اســت که باید ایــن موضوع را مورد‬ ‫رســیدگی قرار دهد‪ .‬در این زمینه امریــکا نیز نقش افرین‬ ‫است‪ .‬فرایندی در مورد مساله لغو تحریم ها تشکیل شده‬ ‫اســت و به همین دلیل من نمی توانم هیچ پیش بینی ای‬ ‫داشته باشم که این مساله چقدر دیگر به طول می انجامد‪،‬‬ ‫امــا امیدوارم کــه همه طرف هــا به طور کامل بــه توافق‬ ‫(هســته ای) پایبند باشــند تا در نهایت همــه تحریم های‬ ‫ایران در موعدهای مقرر و تعیین شــده نیز برچیده شوند‪.‬‬ ‫اختصاصا در مورد ســوئیفت باید بگویم کــه هنوز در این‬ ‫زمینه مذاکراتی در جریان اســت و در ایــن میان اتریش‪،‬‬ ‫عضو بسیار کوچکی در شورای (سوئیفت) به شمار می رود‬ ‫و اصال عضو بزرگی از این مجموعه نیست‪».‬‬ ‫این جمــات بخشــی از مصاحبــه صداو ســیما با‬ ‫«هاینتــس فیشــر» رئیس جمهــور اتریش اســت که در‬ ‫استانه سفر حســن روحانی رئیس جمهور به این کشورکه‬ ‫البته در دقیقه ‪ 90‬لغو شــد مطرح شده است‪ .‬مصاحبه ای‬ ‫که بازتاب های فراوانی در ایران داشــت و باب بحث های‬ ‫جدیــدی را در مورد برجــام میان منتقــدان و موافقان ان‬ ‫گشود‪.‬‬ ‫این اظهارات که در استانه سفر اروپایی رئیس جمهور‬ ‫مطرح شــد وزارت خارجه ایران را در شرایطی سخت قرار‬ ‫داد‪ .‬مــوج انتقادها باال گرفت و حــاال منتقدان می گفتند‬ ‫بر اساس همین اظهارات می توان نتیجه گرفت که دولت‬ ‫ایران که تعهداتش را در مورد برجام به شهادت اژانس به‬ ‫خوبی انجام داده در مقابل نتوانسته طرف مقابل را مجاب‬ ‫و مجبور به عمل به تعهداتش کند‪.‬‬ ‫واکنش های تیم مذاکره کننده‬ ‫شــدت این انتقادات موجب شــد کــه اعضای تیم‬ ‫مذاکره کننده تصمیم بگیرند در سریع ترین زمان ممکن به‬ ‫دفاع از برجام بپردازند‪ .‬اولین واکنش در این مورد را حمید‬ ‫بعیدی نژاد مطرح کرد‪ .‬او در کانال تلگرامی خود نوشت‪:‬‬ ‫«درباره اظهارنظر رئیس جمهــور اتریش دو احتمال قابل‬ ‫تصور اســت‪:‬فرضیه اول انکه باتوجه بــه قطعیت وصل‬ ‫بودن بانک های ایرانی به سوئیفت به احتمال زیاد می توان‬ ‫در نظر گرفت که خبرنگار مصاحبه کننده نتوانســته باشد‬ ‫منظــور دقیق اقای رئیس جمهور را متوجه شــده باشــد و‬ ‫مطالب مربوط به سوئیفت را اشــتباه منعکس کرده باشد‪.‬‬ ‫فرضیــه دوم انکــه اقــای رئیس جمهور اتریــش به دلیل‬ ‫عدم احاطه به تمــام جزئیات بحث‪ ،‬موضــوع لغو تحریم‬ ‫سوئیفت را با بحث مشکالت مربوط به لغو محدودیت های‬ ‫بانک های بــزرگ و تحریم های موسســات امریکایی که‬ ‫موضوع اصلی بحث وی بوده است در یک مجموعه مورد‬ ‫توجه قرار داده باشد‪».‬‬ ‫اما پس از اظهارات بعیدی نژاد نوبت به مذاکره کننده‬ ‫ارشد وزارت خارجه رسید‪ .‬عراقچی در واکنش به این مساله‬ ‫گفــت‪« :‬وقتی خبرنــگار ایرانی از رئیس جمهــور اتریش‬ ‫سرنوشت یک تحریم‬ ‫ایا تحریم دالر‬ ‫مربوط به ‪ 30‬سال قبل است؟‬ ‫عمل کننــد‪ .‬در حال حاضــر به طول خالصــه می توانم‬ ‫بگویم شــبکه بانکی اســت که هنوز به صورت کامل کار‬ ‫نمی کند‪ .‬مــا کارشــکنی هایی را از امریکایی ها می بینیم‬ ‫و مامــوران خزانــه داری امریــکا نیز در کشــور هایی که‬ ‫می خواهند شــرکت های انها با ایران رابطــه برقرار کنند‬ ‫شــیطنت می کنند اما مــا نیز بــا انها اعتــراض و برخورد‬ ‫می کنیم‪».‬‬ ‫عراقچی با بیان اینکه یکی از مهم ترین مشــکالت‬ ‫ما در زمــان اجــرای برجام تداخــل تحریم هــای اولیه با‬ ‫تحریم های ثانویه اســت گفته اســت‪« :‬امریکایی ها از‬ ‫همان ابتــدای انقــاب دربــاره گروگان گیــری در ایران‬ ‫تحریم هایی را وضع کرده بودند که ان هم سرجایش است‬ ‫و ربطی به موضوع هسته ای ندارد‪.‬‬ ‫برخی امــروز انتقاد می کننــد که چرا پــس از برجام‬ ‫تعامالت ما با دالر به راحتی صورت نمی گیرد‪ ،‬در حالی که‬ ‫ما طی ســال ها تالش کردیم که از فضای تعامالت دالر‬ ‫دوری کنیم اما در عین حال مساله اینجاست که تعامالت با‬ ‫دالر به تحریم های اولیه بر می گردد و ربطی به تحریم های‬ ‫هسته ای ندارد‪ .‬یکی از مهمترین مشکالت ما این است‬ ‫که تحریم های اولیه ســرجایش باقی اســت و دالر هم به‬ ‫این تحریم ها مرتبط است و اگر بخواهیم تبادالتی با دالر‬ ‫انجام دهیم به مشکل بر می خوریم اما در تبادالت با یورو‬ ‫هیچ مشکلی نداریم‪.‬‬ ‫بانک تجارت از اول اسفند ‪ ۹۴‬تا ‪ ۲۷‬همان ماه ‪۱۷۴‬‬ ‫اعتبار اســنادی یا همان ال ســی باز کــرده و ‪ ۳۴۳‬حواله‬ ‫ارزی حواله کرده اســت بنابراین باز شدن ال سی معطلی‬ ‫ندارد اما وقتی موضوع به دالر می رسد باید از سیستم مالی‬ ‫امریکا عبور کند بر همین اســاس ما به امریکایی ها فشار‬ ‫اورده ایم تا دراین باره به گونه ای عمل کنند که مشکالت‬ ‫را کاهش دهد‪.‬‬ ‫تداخل تحریم های اولیه و ثانویه در بسیاری از جاها‬ ‫مشکل ساز است و ما در تالش هستیم که بخشی از انها را‬ ‫از جمله مانند بیمه حل کنیم که هر کدام چالش و مشکالت‬ ‫خاص خود را دارد اما هر چقدر که جلو تــر می رویم کار ها‬ ‫بهتر انجام می شود‪ .‬ما در مسیر اجرای برجام مشکالت را‬ ‫یکی یکی حل می کنیم و اقــای کری و ظریف با ایمیل در‬ ‫ارتباط هستند هر چند ما کارشکنی هایی را از امریکایی ها‬ ‫می بینیم و ماموران خزانه داری امریکا نیز در کشــور هایی‬ ‫کــه می خواهند شــرکت های انها بــا ایران رابطــه برقرار‬ ‫کنند شــیطنت می کنند اما ما نیز به انها اعتراض و برخورد‬ ‫می کنیم‪».‬‬ ‫در واقع به رغــم اینکه بنا بــه گفته مقامــات دولتی‬ ‫سوئیفت وصل شده است اما ایران از این سامانه نمی تواند‬ ‫برای مبادالت ســنگین از جمله نقل و انتقال و استفاده از‬ ‫اعتبار پول فروش نفت استفاده کند‪ .‬چرا که موسسات مالی‬ ‫طرف معامله با ایــران به دلیل تهدیــد وزارت خزانه داری‬ ‫امریکا یا عدم صدور مجوز برای این موسســات به منظور‬ ‫تعامل با ایران از معامله با ایران سر باز می زنند‪.‬‬ ‫نقطه ضعف برجام‬ ‫واکنش تند روحانی‬ ‫اما انتقادها به عمل نکردن طرف مقابل به تعهداتش‬ ‫در برجام موجب شد که حسن روحانی واکنش تندی نشان‬ ‫دهد‪ .‬او در یک ســخنرانی به منتقدانــش اعتراض کرد و‬ ‫گفــت‪« :‬انهایی که امــروز در مورد برجــام صحبت هایی‬ ‫می کنند گویا فراموش کرده اند کــه غرب به دنبال کاهش‬ ‫تاثیرگذاری توانمندی ایران در بحث انرژی بوده اســت و‬ ‫اگر برجام نبود امروز حتی یک بشــکه نفت نمی توانستیم‬ ‫صادر کنیم‪».‬‬ ‫وی با اشــاره به اینکــه در اغاز کار دولــت مصوباتی‬ ‫تصویب شــده بود که صادرات نفت ایران را کاهش دهند‬ ‫تا به صفر برســانند‪ ،‬گفت‪«:‬اگر دولت راه گذشته را ادامه‬ ‫می داد امروز صادارت نفت ایران به صفر می رسید و نفت‬ ‫ایران در صحنه انرژی از بین می رفت‪» .‬‬ ‫او با اشاره به اینکه امروز در حوزه صادرات نفت خام‬ ‫و میعانات گازی به ‪ 2‬میلیون بشکه رسیده ایم‪ ،‬خاطرنشان‬ ‫کرد‪« :‬ان شــاءالله به نقطــه ای خواهیم رســید که حق و‬ ‫سهم ما در بازار جهانی است؛ چرا که میزان قدرت و نقش‬ ‫ایران در بــازار انرژی تاثیرات ملموســی بــر زندگی مردم‬ ‫دارد‪ .‬البته حرف من به این معنا نیســت که کشور به نفت‬ ‫متکی باشد‪» .‬‬ ‫روحانی با اشــاره به اینکه در ســال ‪ 94‬بــرای اولین‬ ‫بار در تاریخ بعــد از انقالب صادرات غیرنفتــی از واردات‬ ‫غیرنفتی پیشــی گرفت‪ ،‬خاطرنشــان کرده اســت‪42« :‬‬ ‫میلیارد دالر صادرات غیرنفتی و ‪ 41‬میلیــارد دالر واردات‬ ‫غیرنفتی در ســال ‪ 94‬داشــتیم‪ » .‬اما در واکنــش به این‬ ‫اظهــارات رئیس جمهور‪ ،‬منتقــدان هم امارهایــی ارائه‬ ‫دادند‪ .‬محمد علی خطیبی‪ ،‬نماینده سابق ایران در اوپک‬ ‫در این مورد گفت‪« :‬اظهارات رئیس جمهوری نشــان داد‬ ‫که وزارت نفت امارهای درستی به او ارائه نمی کند‪ ،‬چرا که‬ ‫همین دولت یازدهم هم در ‪ 1/5‬ســال اغــاز کار خود و با‬ ‫بحران فــروش‪ ،‬باز هم صادرات نفت خام کشــور حداقل‬ ‫یک میلیون بشکه در روز بوده است‪».‬‬ ‫وی افزوده که در زمان مسئولیتش در وزارت نفت و با‬ ‫وجود اعمال تحریم های سنگین از ناحیه اروپا و امریکا‪،‬‬ ‫وزارت نفت روزانه یــک میلیون و ‪ 200‬هزار بشــکه نفت‬ ‫صادر می کرده است‪.‬‬ ‫بــه گفتــه وی‪ ،‬هم اکنون و بــا اجرای برجــام و رفع‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫نقــش وزارت خزانــه داری امریــکا در بی اثر کردن‬ ‫توقف تحریم ســوئیفت در اظهارات اوباما نیز مورد اشاره‬ ‫قرار گرفته است‪.‬‬ ‫رئیس جمهور امریکا بامداد شــنبه گفته بود‪«:‬یکی‬ ‫از کارهایی که لو (وزیــر خزانه داری امریــکا) و همتایان‬ ‫او داخل گــروه ‪ 5+1‬و جاهــای دیگر انجــام خواهند داد‬ ‫روشن کردن این برای بنگاه های تجاری است که چه نوع‬ ‫معامالتی در واقع مجاز هستند؛ برای شرکت ها و اداره های‬ ‫حقوقی شان زمان خواهد برد تا طی چند ماه اینده اطمینان‬ ‫پیدا کنند کــه در صورت تجــارت با ایران برایشــان خطر‬ ‫مســئولیت وجود نخواهد داشــت‪ ،‬بنابراین مــا برای حل‬ ‫برخی از نگرانی هایی که ایــران ابراز کرده با انها همکاری‬ ‫خواهیم کرد‪».‬‬ ‫منتقدان می گویند بر اســاس بی دقتی های صورت‬ ‫گرفته در تنظیم برجام از ســوی تیم مذاکره کننده ایرانی‬ ‫و باز گذاشتن راه فرار برای کشورهای ‪ 5+1‬به ویژه امریکا‬ ‫در بی اثر کردن رفع تحریم ها‪ ،‬شــرط برقــراری مبادالت‬ ‫تجاری بزرگ ایران با موسسات مالی و شرکت های خارجی‬ ‫صرفا اتصال به سوئیفت نیســت بلکه ارائه مجوز از سوی‬ ‫وزارت خزانه داری این کشور به شرکت های طرف معامله‬ ‫با ایران است‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫می پرسد چرا تحریم سوئیفت برداشته نشده است‪ ،‬طبیعتا‬ ‫هر کسی با این ســوال مواجه می شــود می گوید باالخره‬ ‫برداشته نشده اســت دیگر‪ ،‬یعنی این نشــان می دهد که‬ ‫البته رئیس جمهور اتریش نیــز اطالعی از جزئیات ندارد‪.‬‬ ‫هر کسی که نسبت به لغو تحریم سوئیفت شک دارد سری‬ ‫به اتاق ســوئیفت بانک مرکزی بزند تــا از نزدیک واقعیت‬ ‫سیستم پیام رسان مالی (سوئیفت) و فعالیت ان را ببیند‪».‬‬ ‫اما در این میــان یک بحث مهم دیگــر وجود دارد‪.‬‬ ‫صاحب نظــران می گویند رئیس جمهــور اتریش به وصل‬ ‫بودن یا وصل نبودن ایران به ســوئیفت اظهارنظر نکرده‬ ‫اســت بلکه تاکیــد کرده تراکنش های مالی بیــن ایران و‬ ‫طرف های بین المللی از طریق ســامانه ســوئیفت برقرار‬ ‫نمی شود‪ .‬موضعی که ســید عباس عراقچی هم در برنامه‬ ‫گفت وگوی ویژه خبری به ان اشاره کرده بود‪.‬‬ ‫عراقچــی در ایــن بــاره گفته بــود‪«:‬در برداشــته‬ ‫شــدن تحریم ها با مشــکل عملیاتی مواجه هســتیم که‬ ‫امریکایی ها به اندازه کافی این روند را تسهیل نمی کنند و‬ ‫از انها انتظار داریم به تعهدخود برای اجرای کامل برجام‬ ‫سوئیفت روی غلتک نیفتاده است‬ ‫ال اسحاق در گفت وگو با هفته نامه‬ ‫مثلث ‬ ‫امریکایی ها‪ ،‬بانک های بزرگ را‬ ‫می ترسانند‬ ‫گفت وگوی مثلث با فواد ایزدی‬ ‫‪51‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫تحریم ها‪ ،‬همچنان صادرات نفــت خام ایران به رقم قبل‬ ‫از تحریم باز نگشــته اســت‪.‬مدیرامور بین الملل شــرکت‬ ‫ملی نفت ایران‪ ،‬رقم صادرات نفــت خام ایران در پیش از‬ ‫تحریم ها را روزانه ‪2/5‬میلیون بشــکه در روز بر شمرد و به‬ ‫نســیم انالین تصریح کرد‪ :‬در حال حاضــر رقم کل تولید‬ ‫نفت خام کشور سه میلیون و ‪ 200‬هزار بشکه در روز بوده‬ ‫که این مقدار با رقــم تولید ‪ 4‬میلیون بشــکه ای درقبل از‬ ‫تحریم ها‪ ،‬فاصله ای ‪ 800‬هزار بشــکه ای دارد‪ .‬صادرات‬ ‫نفت خام و میعانات گازی کشــور اکنون بیش از ‪ 2‬میلیون‬ ‫بشکه در روز بوده که دستکم ‪ 300‬هزار بشکه ان میعانات‬ ‫گازی است‪.‬‬ ‫میزان تولید نفت خام کشور از رقم ‪ 2‬میلیون و ‪800‬‬ ‫هزار بشــکه در قبل از برجام به رقم ‪ 3‬میلیون و ‪ 200‬هزار‬ ‫بشــکه افزایش یافته و گفت که وزارت نفت اعالم داشته‬ ‫که ظرف مدت شــش ماه پس از اجرای برجام ‪ 500‬هزار‬ ‫بشکه در روز و شش ماه بعد از ان همین مقدار به تولید نفت‬ ‫کشور اضافه خواهد شد در حالی که این دولت فقط ‪400‬‬ ‫هزار بشکه‪،‬رقم تولید را افزایش داده است‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫فیلمنامه امریکایی‬ ‫این روزها امریکایی ها حرف هــای متناقض زیادی‬ ‫مطرح می کننــد‪ .‬همزمان بــا اظهارات جــان کری مبنی‬ ‫بر اینکه « ایران بــه تعهداتش عمل کرده و شایســته لغو‬ ‫تحریم هاست‪ ».‬سخنگوی وزارت خارجه این کشور گفته‬ ‫است‪« :‬امریکا با دقت رفتارهای ایران را زیر نظر دارد و هر‬ ‫جا الزم باشد این کشور را تحریم می کند‪».‬‬ ‫تونــر افزوده اســت‪« :‬لزومــا بحث این نیســت که‬ ‫ما بانک هــای خارجی را به مســیری هدایــت کنیم که در‬ ‫مبادالت خــود از دالر اســتفاده کنند اما انهــا می توانند از‬ ‫طریق موسسه های مالی در اروپا برای این کار اقدام کنند‬ ‫و ما به تالش خود برای توجیه این موضوع ادامه خواهیم‬ ‫داد‪ ».‬وی در عین حال در پاسخ به این پرسش که ایا دولت‬ ‫دارد قانون تازه ای را با ارائه می کند که بر اســاس ان اگر‬ ‫بانک های اروپایی با اســتفاده از دالر با ایران وارد معامله‬ ‫شوند با هیچ گونه جریمه یا تنبیه روبه رو نخواهند شد گفت‬ ‫هنوز به این مرحله نرســیده ایم و باید برای جزئیات بیشتر‬ ‫موضوع را وزارت خزانه داری در میان بگذارید‪.‬‬ ‫وی گفت برجام مشخص کرده است چه شرکت هایی‬ ‫می توانند بر اســاس این توافق با ایران داد و ســتد داشته‬ ‫باشــند‪ .‬بر اســاس توافق ایــران می بایســت اقدام های‬ ‫مشخص شــده ای را انجام دهد و شرکت های مشخصی‬ ‫می توانند با این کشــور وارد معامله شــوند‪ .‬رئیس جمهور‬ ‫اوباما هم گذشته به صراحت این موضوع را مورد تاکید قرار‬ ‫داد که اگر ایران رفتار ایران تغییر و اطمینان این شرکت ها‬ ‫را بدست اورد که می توانند در ایران سرمایه گذاری کنند‪.‬‬ ‫از جمله این تغییــر رفتارها می توان بــه برخی اقدام های‬ ‫ایران در منطقه و موضوع ازمایش موشک های بالستیک‬ ‫اشــاره کرد و این اقدام ها پیام هایی را به شرکت هایی که‬ ‫قصد دارند در ایران ســرمایه گذاری کنند مخابره می کند و‬ ‫در نتیجه واکنش ها مطلوب نیست‪.‬‬ ‫تونر در پاسخ به پرسشی در زمینه ی ترس بانک ها و‬ ‫موسسه های تجاری و مالی از وارد شدن به معامله با ایران‬ ‫گفت‪« :‬در جریان این بحث ها قرار داریم و داریم تالش‬ ‫می کنیم دستورالعمل ها را بازنگری کنیم و اطمینان حاصل‬ ‫کنیم که شرکت های خارجی و دیگر کشورها به روشنی درک‬ ‫می کنند بر اساس توافق هسته ای میزان تحریم هایی که‬ ‫برداشته شده چقدر اســت‪ .‬این بحث ها ادامه دارد و ما با‬ ‫شرکت ها و بانک ها در سراسر دنیا در ارتباط هستیم تا انان‬ ‫را توجیه کنیم‪».‬‬ ‫به نظر می رسد برخی ضعف های برجام با مرور زمان‬ ‫بیشتر خود را نشان خواهد داد‪.‬‬ ‫سرنوشت یک تحریم‬ ‫ایا تحریم دالر مربوط به ‪ 30‬سال قبل است؟‬ ‫‪2‬‬ ‫در حالی کــه بحث هــا در مورد ســنگ اندازی های‬ ‫ایاالت متحده در مورد رفع تحریم ها علیه ایران ادامه دارد‬ ‫یک نکته مهم بر طرف نشدن تحریم دالر است که البته در‬ ‫ایران درمورد ان تفســیرهای متفاوتی مطرح شده است‪.‬‬ ‫دولتی ها این تحریم را یــک تحریم اولیــه می دانند و در‬ ‫مقابل منتقدان می گویند ماجرا اینگونه نیست و این تفسیر‬ ‫کارشناســان وزارت خارجه دور از واقعیت است‪ .‬در همین‬ ‫رابطه در ایاالت متحده نیز در چند روز اخیر مباحثی در این‬ ‫مورد مطرح شده و حاال گویا قرار است تغییر و تحوال تی در‬ ‫این مورد هم رخ دهد‪.‬‬ ‫داستان یک تحریم‬ ‫پس از تســخیر النه جاسوســی امریکا در ایران در‬ ‫سال ‪ ،1979‬رئیس جمهوری وقت امریکا‪ ،‬جیمی کارتر‪،‬‬ ‫براســاس دســتوری کــه بــه اســتناد قانــون اختیارات‬ ‫اضطــراری اقتصــادی بین المللــی وضع کرد‪ ،‬دســتور‬ ‫توقیف تمامــی دارایی هــای متعلق به دولــت ایران نزد‬ ‫اشــخاص امریکایی در داخــل و خارج امریــکا را صادر‬ ‫کرد‪ .‬با صدور این دستور‪ ،‬عمال ان دسته از وجوه متعلق‬ ‫به دولت ایران که برای تسویه در قلمرو امریکا بودند نیز‬ ‫توقیف شــدند‪ .‬با صدور بیانیه های الجزایر و ازادسازی‬ ‫کارکنان ســفارت امریــکا‪ ،‬عمال دارایی هــای ایران نیز‬ ‫ازاد شدند و دســتور اجرایی مزبور نیز متوقف شد اما این‬ ‫پایان ماجرا نبود‪ .‬ایاالت متحده امریکا در سال های بعد‬ ‫با مقررات متعددی که صادر کرد‪ ،‬عمال تمامی اشخاص‬ ‫امریکایی را از انجام هر گونه معامله و تجارت با اشخاص‬ ‫ایرانی منع کرد‪ .‬این امر شــامل بانک های امریکایی نیز‬ ‫می شــد و بانک های امریکایی هیچ گونــه خدمت مالی‬ ‫به اشــخاص و نهادهای ایرانی ارائه نمی کردند‪ .‬دولت‬ ‫ایران نیز که از ایــن محدودیت ها اگاه بــود‪ ،‬از خدمات‬ ‫بانک های غیر امریکایی اســتفاده می کــرد و در عمل‪،‬‬ ‫هیچ رابطه مســتقیم بانکی میان ایــران و امریکا وجود‬ ‫نداشت‪ .‬این وضعیت تا کنون به قوت خود باقی است و‬ ‫باتوجه به اینکه تحریم های اولیه امریکا حتی براســاس‬ ‫برجام نیــز لغو نمی شــوند‪ ،‬در اینــده نزدیک نیــز روابط‬ ‫مستقیم بانکی بین دو کشــور برقرار نخواهد شد‪ .‬با این‬ ‫حال‪ ،‬در مقررات تراکنش های ایران که یکی از مقررات‬ ‫اصلی راجع به تحریم های ایران اســت‪ ،‬یک اســتثنای‬ ‫مهم وجود داشــت که با نام اســتثنای ‪ U-Turn‬شناخته‬ ‫می شود‪ .‬این اســتثنا عبارت بود از اینکه اگر بانک های‬ ‫غیرامریکایی‪ ،‬حســاب هایی نزد بانک هــای امریکایی‬ ‫داشته باشند و از این حساب ها برای تسویه یا نقل وانتقال‬ ‫وجوهی استفاده شود که ذی نفع نهایی انها ایران است‪،‬‬ ‫چنین تسویه یا نقل وانتقالی ممنوع نیست البته مشروط به‬ ‫اینکه اغاز و پایان این تسویه‪ ،‬هر دو در خارج از سرزمین‬ ‫ایاالت متحده امریکا باشد‪.‬‬ ‫این اســتثنا تا ســال ‪ 2008‬باقی بود و در ان سال‪،‬‬ ‫دولت ایاالت متحده استثنای مزبور را حذف کرد و از ان‬ ‫تاریخ به بعد امکان استفاده از این روش برای تسویه های‬ ‫دالری در داخــل امریکا از ایــران گرفته شــد‪ .‬بنابراین‬ ‫ایاالت متحــده امریــکا هیــچ گاه تحریمــی را به عنوان‬ ‫تحریم ‪ U-Turn‬علیــه ایران وضع نکرد‪ ،‬بلکه اســتثنای‬ ‫‪ U-Turn‬را در سال ‪ 2008‬حذف کرد و بنابراین معامالت‬ ‫نیز مشمول قاعده عمومی تحریم های اولیه امریکا قرار‬ ‫گرفت‪ .‬گرچه در گزارش های جدید امده اســت که هنوز‬ ‫هیچ تصمیمی به مرحله نهایی نرسیده است‪ ،‬اما مقامات‬ ‫امریکایی نزدیک به بحث های داخلی دولت در این رابطه‬ ‫می گوینــد وزارت خزانه داری امریکا صــدور یک مجوز‬ ‫کلی را در دســت بررسی دارد که براســاس ان موسسات‬ ‫و نهادهــای خارجی در مبادالت ارزهــای خارجی خود با‬ ‫ایران امکان استفاده از دالر را خواهند داشت تا از تجارت‬ ‫مشروع با ایران حمایت شود‪ ،‬اقدامی که در حال حاضر‬ ‫غیرقانونی محسوب می شود‪ .‬چنین مجوزی تحریم چند‬ ‫ساله مبادالت دالری با ایران را بی اثر خواهد کرد‪ ،‬گامی‬ ‫ مهم که دولت امریکا در برابر مخالفان کنگره برای دفاع‬ ‫از توافق هسته ای سال گذشته با ایران بر خواهد داشت‪.‬‬ ‫در پی توافق هسته ای ایران با قدرت های جهان بود که‬ ‫امریکا موظف شد پول های بلوکه شده ایران را ازاد کند و‬ ‫با رفع تحریم ها امکان دسترسی ایران به میلیاردها دالر‬ ‫فراهم اید‪ .‬حــاال در فاز بعدی تســهیل مبادالت تجاری‬ ‫ایران با کشــورهای جهان باید عملی شود‪ .‬دالر به دلیل‬ ‫جایگاهی کــه در معامالت بین المللــی دارد‪ ،‬معموال در‬ ‫اقتصاد‬ ‫مبادالت پولــی مورد اســتفاده قرار می گیــرد‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال اگر ایرانی ها بخواهند به هندوستان نفت بفروشند‪،‬‬ ‫در صورتی که به جای روپیه‪ ،‬یورو دریافت کنند‪ ،‬راحت تر‬ ‫قــادر خواهند بود کاالهــای اروپایی را خریــداری کنند‪،‬‬ ‫این فرایند معموال بــا تبدیل روپیه بــه دالر اغاز و پس از‬ ‫ان دالر به یورو تبدیل می شــود‪ .‬تحریــم ‪ U-Turn‬ایران‬ ‫را از مبــادالت پولی باز مــی دارد و بانک های اســیایی و‬ ‫اروپایی از انجام این مبادالت خــودداری می کنند چون‬ ‫قانون گذاران امریکا طی سال های اخیر میلیاردها دالر‬ ‫جریمه تعییــن و تهدید کردند که کشــورها و بانک هایی‬ ‫که از این تحریم تخطــی کنند را از بازار جــذاب امریکا‬ ‫محروم خواهند کــرد‪ .‬در مثــال فوق تبدیــل حتی یک‬ ‫روپیه به یورو مســتلزم ان خواهد بود که ان پول به نظام‬ ‫مالی امریکا وارد شــود‪ ،‬هــر چند ایــن ورود‪ ،‬لحظه ای‬ ‫باشد‪ .‬پرسشــی که شاید اکنون ذهن بســیاری را به خود‬ ‫مشغول کند این است که منافع و هزینه های رفع تحریم‬ ‫‪ U-Turn‬برای ایران چیســت؟ به طور خالصــه‪ ،‬منفعتی‬ ‫که رفــع تحریــم ‪ U-Turn‬می توانــد برای ایران داشــته‬ ‫باشــد این اســت که ایران می تواند بخش قابل توجهی‬ ‫از ذخایر خود را به دالر امریکا نگهــداری کند و عالوه بر‬ ‫ان‪ ،‬نقل وانتقال و جابه جایی دالر امریــکا برای ایران با‬ ‫سهولت بیشتری انجام شــود‪ .‬در حال حاضر‪ ،‬سهم دالر‬ ‫امریکا در ســبد ذخایر ارزی ایران کاهــش خواهد یافت‬ ‫و نقل وانتقال دالری نیز با ســرعت و ســهولت کمتری از‬ ‫طریق تسویه های خارج از امریکا انجام خواهد شد‪ .‬اما‬ ‫مخاطره ای کــه رفع تحریــم ‪ U-Turn‬می تواند به همراه‬ ‫داشته باشد بسیار جدی و گســترده است‪ .‬برای توضیح‬ ‫این مخاطره الزم اســت بــه مقــررات راجع بــه توقیف‬ ‫دارایی های ایران در امریکا اشاره شود‪ .‬اگرچه برداشته‬ ‫شدن تحریم ‪ U-Turn‬دالر امریکا مزایای متعددی برای‬ ‫ایران و خصوصا بانک های ایرانی دارد اما با وجود دستور‬ ‫اجرایی ‪ 13599‬امریکا مبنی بر توقیف دارایی های دولت‬ ‫ایران در داخل امریکا و یا نزد اشخاص امریکایی‪ ،‬ممکن‬ ‫اســت مخاطراتی نیز برای دارایی های ایران ایجاد شود‬ ‫و از این رو‪ ،‬در صورتی که چنیــن امری تحقق یابد‪ ،‬الزم‬ ‫اســت بانک ها و موسســات مالی ایرانی‪ ،‬با دقت کامل‬ ‫عملیات ارزی خود را انجام دهند تــا دارایی های دولتی‬ ‫ایران در قلمرو امریکا منتقل و تسویه نشوند‪.‬‬ ‫انتقادات علیه تصمیم اوباما‬ ‫تنها تحریم های مربوط به هســته ای را بردارد اما دادن‬ ‫دسترسی به بازار مالی امریکا به تهران تمام تحریم های‬ ‫اقتصادی را فی نفســه بی فایده می کند‪ .‬براساس اعالم‬ ‫مقامــات نزدیک به ایــن مباحثــات که مجــاز به فاش‬ ‫کردن جزئیات بررسی ها نیســتند و خواسته اند نامشان‬ ‫فاش نشــود‪ ،‬با تصویب این قانون جدید‪ ،‬دستورالعمل‬ ‫جدید اجازه خواهد داد در صورتی که هیچ بانک ایرانی‬ ‫در مبادالت دخیــل نباشــد‪ ،‬از دالر در مبــادالت ارزی‬ ‫استفاده شــود‪ .‬بر این اســاس‪ ،‬نباید هیچ ریال ایرانی‬ ‫به مبادالت وارد شــود و اغــاز و پایــان پرداخت ها نباید‬ ‫به دالر باشــد‪ .‬عالوه بــر این‪ ،‬در صورتی کــه پرداخت‬ ‫نهایی در وجه یک فرد یا موسســه ایرانــی که نامش در‬ ‫لیست ســیاه امریکا اســت باشــد‪ ،‬ممنوعیت مبادله به‬ ‫قوت خود باقی خواهد مانــد‪ .‬جک لو‪ ،‬وزیر خزانه داری‬ ‫امریــکا در ســخنرانی روز چهارشــنبه خود در موسســه‬ ‫صلح بین الملل بنیاد کارنگی‪ ،‬پذیرش توافق هسته ای‬ ‫توســط ایران و پایان یافتن تحریم ها را ســتود و گفت‪:‬‬ ‫«از انجا که ایران بــر توافق خود پایبند اســت‪ ،‬وظیفه‬ ‫ماســت که تعهد خود را هم در حرف و هــم در عمل به‬ ‫اجرا دراوریم‪ ».‬لو هشدار داد که «گسترش بیش از حد‬ ‫تحریم ها» این خطر را ایجاد می کند که کســب و کارها‬ ‫از امریکا فاصله گیرند و این به اقتصاد امریکا و اقتصاد‬ ‫جهان اســیب خواهد زد و بــه رقبای اقتصــادی امریکا‬ ‫قدرت خواهد بخشــید‪ ».‬وی گفت‪« :‬نقش محوری ما‬ ‫نباید فراموش شــود‪ .‬اگر محافل قضایی و شرکت های‬ ‫جهان احساس کنند که ما تحریم ها را بدون توجیه یا به‬ ‫دالیل غیرمنطقی اعمــال می کنیم‪ ،‬به ویژه تحریم های‬ ‫ثانویه را‪ ،‬نباید شگفت زده شویم که ببینیم انها به دنبال‬ ‫راه های اجتناب از فعالیت اقتصادی در امریکا یا با دالر‬ ‫امریکا باشند‪».‬‬ ‫در عین حال برخی از افراد و رســانه هایی که نسبت‬ ‫به برجام و بــر طرف نشــدن تحریم ها انتقــاد دارند نوع‬ ‫دیدگاه وزارت خارجه و در واقع دولــت را در مورد تحریم‬ ‫دالر قبــول ندارند‪ .‬ســایت رجانیوز که از جمله رســانه ها‬ ‫منتقد در این حوزه اســت در مطلبی در این مورد نوشــته‬ ‫اســت‪ :‬شــاید برخی همانند عباس عراقچی بگویند که‬ ‫این تحریم یک نــوع تحریم اولیه بــوده و در نتیجه قرار‬ ‫نبوده اســت که تحریم های اولیه امریکا برداشته شود‪.‬‬ ‫در این باره دو نکته مهم الزم اســت اشــاره شــود‪ .‬اول‬ ‫اینکه بازی تحریــم اولیــه و ثانویه بازی غلطــی بود که‬ ‫متاســفانه تیم مذاکره کننده ایران این بازی را پذیرفت‪.‬‬ ‫تحریم های اولیه امریکا ســطوح گســترده ای داشــته‬ ‫که علت ان نیز گســتردگی اقتصاد امریکاســت‪ .‬امریکا‬ ‫با تعریفی که از افــراد امریکایــی (‪ ) US-persins‬ارائه‬ ‫کرده است (پی نوشت شش از ضمیمه دوم برجام) بسیار‬ ‫گســترده بوده و ابعاد واقعی ان نامشــخص است‪ .‬نکته‬ ‫دوم اینکه دالر هرچنــد ارز ملی امریکاســت اما در حال‬ ‫حاضر یک کارکرد جهانی داشته و وقتی نظام بانکی یک‬ ‫کشــور اجازه استفاده از ان را ندارد‪ ،‬مشــکالتی در ابعاد‬ ‫بین المللی ایجاد می شود‪ .‬امریکا به عنوان صاحب دالر‬ ‫حق سوء اســتفاده از دالر را ندارد و خالف تعهدات این‬ ‫کشور در کنفرانس برتو ن وودز است‪ .‬امریکا دارای یک‬ ‫مسئولیت بین المللی در قبال دالر است و تحریم استفاده‬ ‫از چرخه دالر را نمی توان یک تحریم اولیه دانســت‪ .‬در‬ ‫برجام در هیچ کــدام از بندهای مربوط بــه تحریم های‬ ‫امریکا و تعهدات ان کشور در برداشتن تحریم ها‪ ،‬اشاره‬ ‫به تحریم ‪ U-Turn‬دالر نشده است‪ .‬در نتیجه این تحریم‬ ‫پابرجا خواهد بــود‪ .‬این نکته را ادام ژوبین که جانشــین‬ ‫دیوید کوهن در اداره کنتــرل دارایی های خارجی وزارت‬ ‫خزانه داری شده است و نیز کنت کاتزمن در گزارش مرکز‬ ‫تحقیقــات کنگره مورد تاکید قــرار می دهند‪ .‬ادام ژوبین‬ ‫در ‪ ۱۳‬مرداد ‪ ۵( 1394‬اگوست) ‪ ۱۵‬روز بعد از جمع بندی‬ ‫توافق جامع در مجلس سنا می گوید‪« :‬بانک های ایرانی‬ ‫قادر نخواهند بود دالر امریــکا را از طریق نیویورک تمیز‬ ‫(‪ )clear‬کنند‪».‬‬ ‫کاتزمــن نیــز در اخریــن گزارش خــود از سلســله‬ ‫گزارش های «تحریم های ایران» که در ‪ ۱۲‬مرداد ‪1394‬‬ ‫(‪ ۴‬اگوســت) منتشر شده اســت‪ ،‬به ممنوعیت استفاده از‬ ‫‪ U-turn‬اشــاره کرده و از عدم برداشــته شدن این تحریم‬ ‫بر اساس برجام می گوید‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫در برجام در هیچ کدام از بندهای مربوط‬ ‫بــه تحریم های امریــکا و تعهــدات ان‬ ‫کشــور در برداشــتن تحریم ها‪ ،‬اشــاره‬ ‫به تحریم ‪ U-Turn‬دالر نشــده است‪ .‬در‬ ‫نتیجه ایــن تحریم پابرجــا خواهد بود‪.‬‬ ‫این نکته را ادام ژوبین که جانشین دیوید‬ ‫کوهن در اداره کنترل دارایی های خارجی‬ ‫وزارت خزانه داری شده است و نیز کنت‬ ‫کاتزمن در گزارش مرکز تحقیقات کنگره‬ ‫مورد تاکید قرار می دهند‬ ‫منتقدان چه می گویند؟‬ ‫اقتصاد‬ ‫گرچــه تصویب قانــون جدید بــرای رفــع تحریم‬ ‫مبــادالت دالری ایران هنــوز راه زیــادی در پیش دارد‬ ‫تا بــا خواســته های کامــل ایــران تطابق یابــد‪ ،‬اما در‬ ‫داخل امریکا نیز از ســوی منتقدان توافق هســته ای با‬ ‫مخالفت های بسیار مواجه خواهد شد‪ .‬نشریه نیویورک‬ ‫پست نوشــت‪ :‬سیاســت اوباما در قبال ایران را در تنها‬ ‫چند کلمه می توان خالصه کرد‪ :‬همه اش هویج‪ ،‬بدون‬ ‫حتی یک چمــاق‪ .‬هویج هایــی که تمامی هــم ندارد –‬ ‫حتی انهایی که به کنگره قــول داده بود ایران هیچ گاه‬ ‫دریافت نخواهد کرد‪ .‬این نشریه افزوده است‪« :‬زمانی‬ ‫که سنا مشغول بررســی و تایید توافق هســته ای اوباما‬ ‫با ایران بــود‪ ،‬دولت امریــکا بارها اعالم کــرد به ایران‬ ‫اجازه دسترســی به سیســتم مالــی امریــکا را نمی دهد‬ ‫اما حاال گویا ان را به دســت اورده اســت‪ ».‬این اقدام‬ ‫نه تنهــا منابعی بیــش از ‪ 150‬میلیــارد دالر را در نتیجه‬ ‫توافق هسته ای به ایران منتقل خواهد کرد‪ ،‬بلکه سایر‬ ‫تحریم های اقتصادی علیــه ایران را نیز بی اثر می کند‪.‬‬ ‫اسوشــیتدپرس می گوید شــاید ایران هنوز از دسترسی‬ ‫مســتقیم منع بوده باشــد؛ انها مجبورند از اتــاق تهاتر‬ ‫هنگ کنگ بــرای نقل وانتقاالت دالری خود اســتفاده‬ ‫کنند اما تاثیر ان یکسان اســت‪ .‬اوباما در اغاز قول داد‬ ‫نشریه نیویورک پست نوشت‪« :‬سیاست اوباما در قبال ایران را در تنها چند کلمه می توان‬ ‫خالصه کرد؛ همه اش هویج‪ ،‬بدون حتی یک چماق‪ .‬هویج هایی که تمامی هم ندارد – حتی‬ ‫انهایی که به کنگره قول داده بود ایران هیچ گاه دریافت نخواهد کرد‪».‬‬ ‫‪53‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫فهرستسیاه‬ ‫انواع کلی تحریم هایی که ایران با ان مواجه بوده است‬ ‫‪3‬‬ ‫تحریم های ایران از لحاظ فنی به چهار گروه تقســیم‬ ‫می شودکهتصویبولغوهرکدامسازوکارجداگانه ایداشتهو‬ ‫دارد‪ .‬ایران در برخی از موارد با شکایت از تحریم های صورت‬ ‫گرفته موفق شده حکم لغو انها را مثال از داد گاه اتحادیه اروپا‬ ‫بگیرد‪ .‬لغو تحریم از طریق شکایت در دادگاه گرچه می تواند‬ ‫ارام ارام رویه ای در این زمینه ایجاد کند اما روند لغو تحریم ها‬ ‫از این روش بسیار زمان بر و هزینه ساز و با نتیجه ای غیرقابل‬ ‫تضمیناست‪.‬‬ ‫تحریم های شورای امنیت سازمان ملل‬ ‫پــس از رئیس جمهور شــدن محمــود احمدی نژاد و‬ ‫شدت گرفتناختالفاتبینایرانوکشورهایعضو‬ ‫به دنبال ّ‬ ‫دائم شورای امنیت سازمان ملل‪ ،‬دو قطع نام ه تحریمی علیه‬ ‫ایران وضع شد‪ .‬این تحریم های شورای امنیت علیه ایران‬ ‫برگرفته از فصل هفتم منشــور ســازمان ملل هستن د که در‬ ‫ان صحبت از «تهدید و یا نقض صلــح در جهان» به میان‬ ‫امده اســت‪ .‬اصل ‪ ۴۲‬فصل هفتم این اجــازه را می دهد که‬ ‫برای تضمین صلح‪ ،‬تصمیم های ویژه گرفته شود‪ ،‬حتی اگر‬ ‫احتیاج به متوسل شدن به نیروی نظامی باشد‪ .‬پس از اعمال‬ ‫دورچهارمتحریم هایشورایامنیتعلیهایران‪،‬کشورهای‬ ‫ایاالت متحــده امریکا و کشــورهای عضو اتحادیــه اروپا‬ ‫تحریم هاییکجانبهفراترازقطعنامهتصویبشدهرانیزعلیه‬ ‫ایران اعمال کردند‪ .‬پرونده ایران در تاریخ هجدهم اســفند‬ ‫‪۱۳۸۴‬مطابق با هشتم مارس ‪ ۲۰۰۶‬از سوی شورای حکام‬ ‫اژانس بین المللی انرژی اتمی به شورای امنیت ارجاع شد‪.‬‬ ‫شورای امنیت تاکنون شش قطعنامه علیه پرونده اتمی ایران‬ ‫تصویبکردکهچهارقطعنامهانحاویتحریم هایتازهبود‪.‬‬ ‫تحریم های اتحادیه اروپا‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫شــورای وزیران اتحادیه اروپا تحریم هــای متنوع و‬ ‫متعددی را علیه برنامه اتمی ایران بــه صورت مصوبه های‬ ‫مستقل از هم تصویب کرده بود‪.‬‬ ‫اولین تحریم اتحادیــه اروپا علیه برنامــه اتمی ایران‬ ‫بر مبنای تحریم های شــورای امنیت ســازمان ملل‪ ،‬بهمن‬ ‫ســال ‪( ۱۳۸۶‬فوریه ‪ )۲۰۰۷‬تصویب شــد‪ .‬اعمــال برخی‬ ‫محدودیت ها در ارسال قطعات‪ ،‬تجهیزات و فناوری هایی‬ ‫به ایران که می توانســت در گسترش فناوری های موشکی‬ ‫و اتمی کاربرد داشته باشد‪ ،‬هدف اولین دور از تحریم های‬ ‫اتحادیه اروپا بــود‪ .‬این محدودیت ها در ســال های بعد به‬ ‫حمل و نقل هوایی و دریایی‪ ،‬معامالت بانکی‪ ،‬فروش نفت‬ ‫و سرمایه گذاری در صنایع نفت و گاز ایران گسترش یافت و‬ ‫تجهیزات و فناوری ها‪ ،‬اشخاص و شرکت های مورد تحریم‬ ‫بیشتری را شامل شد‪.‬‬ ‫تحریم های یکجانبه دولت ها‬ ‫امریکا‪ ،‬بریتانیا و کانادا سه کشور اصلی اند که دولت‬ ‫انها به پیروی از قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل‪،‬‬ ‫تحریم های یکجانبه ای را علیه برنامه اتمی ایران به تصویب‬ ‫رساندند‪ .‬از حیث تنوع و گستردگی‪ ،‬تحریم های امریکا علیه‬ ‫ایران یکی از وسیع ترین تحریم های تصویب شده یکجانبه‬ ‫علیه یک کشور است‪.‬‬ ‫بــه دلیــل ارتباطــات وســیع سیاســی و تجــاری با‬ ‫کشورهای مختلف جهان‪ ،‬امریکا بســیاری از تحریم های‬ ‫یکجانبه اش علیه ایران را توانســت عمال به دیگر کشورها‬ ‫تســری دهد‪ .‬برای مثال برخــی از شــرکت هایی که عمده‬ ‫سهام انها متعلق به شرکت ها یا ســرمایه گذاران امریکایی‬ ‫اســت‪ ،‬هم عمال مجبور به پیــروی از تحریم هــای امریکا‬ ‫شدند‪.‬‬ ‫تحریم های کنگره امریکا‬ ‫دشــوارترین بخــش در لغــو تحریم ها علیــه برنامه‬ ‫اتمی ایران مربوط به تحریم های کنگره بوده است‪.‬‬ ‫دسته بندی تحریم های امریکا براساس‬ ‫وضع کنندگان‬ ‫تحریم هایی که کنگره ایاالت متحــده امریکا وضع‬ ‫کرده اســت و فقط کنگره می تواند بردارد‪ .‬تحریم هایی که‬ ‫ابتداقوهمجریهوضعکرده‪،‬اماسپسکنگرهانهارابهصورت‬ ‫«قانون» دراورده و برچیدن انها را نیز در حوزه اختیارات خود‬ ‫قرار داده است؛ تحریم هایی که قوه مجریه وضع کرده است‬ ‫و رئیس جمهور می تواند بردارد‪.‬‬ ‫در این میان‪ ،‬رئیس جمهور معموال اختیار «تعلیق» (و‬ ‫نه برچیدن) برخی از تحریم های کنگره را دارد‪ ،‬ضمن اینکه‬ ‫می تواند با ارائه گزارش به کمیتــه مربوطه کنگره و ادعای‬ ‫اینکه پیش شرط های این نهاد برای برچیدن تحریم ها علیه‬ ‫ایران براورده شده است‪ ،‬نسبت به رفع کامل انها اقدام کند‪.‬‬ ‫طبعا همان طور که ذکر شد‪ ،‬رئیس جمهور امریکا می تواند‬ ‫از تمدید قانون‪ ISA‬نیز جلوگیری کند و حتی از «حق وتو» ی‬ ‫خود در برابر کنگره در زمان تمدید ان استفاده کند‪ .‬اما نکته‬ ‫مهم اینجاست که در فرهنگ سیاســی امریکا (و نزد افکار‬ ‫عمومی این کشــور) توســل رئیس جمهور بــه «مفرهای‬ ‫قانونی» و اقدام علیه خواست باطنی و اراده کنگره (هرچند‬ ‫قانونی باشــد) چندان اقدام پســندیده و مناسبی محسوب‬ ‫نمی شــود‪ .‬به ویژه در حوزه سیاســت خارجه‪ ،‬مردم امریکا‬ ‫قویا انتظار دارند که تمام نهادهای سیاسی شــان به صورت‬ ‫هماهنگ و در اجماع کامل با یکدیگر اقدام به تصمیم گیری‬ ‫ کنند و طبعــ ا تکروی های «قانونــی» رئیس جمهــور را در‬ ‫پرونده هایحساسیمانندپروندههسته ایایرانبااصلحفظ‬ ‫حرمتکنگره(کهقاعدتابازتاب دهندهارادهملیاست)مغایر‬ ‫می دانند‪ .‬در واقع‪ ،‬به چنین اقداماتی از جانب رئیس جمهور‬ ‫در لغتنامه سیاســی امریــکا ‪End-run around congress‬‬ ‫می گویند که شاید بشود ان را به اصطالح عامیانه «دور زدن‬ ‫کنگره » ترجمه کرد که معموال از ان با یک بار بسیار منفی و‬ ‫به عنوانیک ترفندناپسندسیاسییادمی کنند‪.‬‬ ‫تحریم های امریکا علیه ایران در سطوح ایالتی‬ ‫ایالت فلوریدا در ســال ‪ ۲۰۰۶‬نخستین ایالتی شد که‬ ‫تحریماتی علیه صنایع انرژی ایران وضع کرد‪ .‬ایالت فلوریدا‬ ‫تحریماتعلمی واکادمیکنیزعلیهایرانوضعکرده است‪.‬‬ ‫ایالتنیوجر سیدرسال‪ ۲۰۰۷‬هرگونهرابطهاقتصادی‬ ‫با ایران را منع کرد‪.‬‬ ‫ایــاالت کالیفرنیا‪،‬تگــزاس و مریلند نیــز تحریمات‬ ‫مشابهی علیه ایران وضع کرده اند‪.‬‬ ‫تحریم هایی که در دوران دولت دهم بر ایران اعمال شد‬ ‫اقتصاد‬ ‫سال‬ ‫سال ‪1389‬‬ ‫سال ‪1390‬‬ ‫سال ‪1391‬‬ ‫‪89/3/19‬‬ ‫شورای امنیت‬ ‫سازمان ملل‬ ‫* ایران نبایستی نفعی در هیچ فعالیت اقتصادی در یک کشور دیگر شامل‪ ،‬اســتخراج معدن اورانیوم‪ ،‬تولید یا استفاده از مواد و فناوری هسته ای‬ ‫کسب نماید‪ *.‬تمام دولت ها باید از ارائه‪ ،‬فروش یا انتقال تانک های جنگی‪ ،‬وسایل نقلیه زرهی‪ ،‬سیستم های توپخانه ای کالیبرباال‪ ،‬هواپیما های نظامی‪،‬‬ ‫بالگردهای تهاجمی‪ ،‬کشتی های جنگی‪ ،‬موشک یا سیستم های موشکی جلوگیری کنند‪ *.‬دولت ها باید تمام اقدامات الزم را برای جلوگیری از انتقال‬ ‫فناوری ها یا مساعدت های تکنیکی مربوط به موشک های بالستیک قادر به حمل تسلیحات هسته ای‪ ،‬را اتخاذ نمایند‪ *.‬همچنین قطعنامه مشتمل بر‬ ‫مقرراتی برای کمک به قطع استفاده ایران از نظام مالی بین المللی است‪ .‬علی الخصوص بانک های ایرانی که ممکن است برای تامین مالی فعالیت های‬ ‫اشاعه و هسته ای مورد استفاده قرار گیرند‪ *.‬قطعنامه به دولت ها در رابطه با ارتباط بالقوه میان درامدهای بخش انرژی ایران و فناوری های مربوط‬ ‫به انرژی و اشاعه هشدار داده و پانلی را برای کمک به نظارت و تضمین اجرای تحریم ها تاسیس می نماید‪.‬‬ ‫‪89/10/24‬‬ ‫امریکا‬ ‫وزارت خزانه داری امریکا در اقدامی ‪ 24‬شرکت کشتیرانی بین المللی را به علت تجارت با ایران تحریم کرد‪.‬‬ ‫‪89/08/07‬‬ ‫امریکا‬ ‫امریکا تحریم های جدیدی را علیه ‪ 37‬شرکت اروپایی و ‪ 5‬نفر از شهروندان ایرانی که گفته می شود در بخش کشتیرانی ایران فعالیت دارند‪ ،‬اعمال‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫‪89/03/08‬‬ ‫مجلس نمایندگان‬ ‫امریکا‬ ‫‪89/03/27‬‬ ‫امریکا‬ ‫این اقدامات ضد ایرانی امریکا دربرگیرنده «پست بانک ایران» می شود و وزارت خزانه داری امریکا همچنین اقداماتی را علیه چندین شرکت‬ ‫کشتیرانی ایران اتخاذ کرده است و ‪22‬شرکت نفتی‪ ،‬انرژی و بیمه که توسط دولت ایران اداره می شود و در ایران و بخش های مختلف جهان از جمله‬ ‫لندن‪ ،‬سنگاپور و دبی فعالیت می کنند را مورد هدف قرار داده است‪.‬‬ ‫‪90/11/03‬‬ ‫اتحادیه اروپا‬ ‫کشورهای عضو اتحادیه اروپا در راستای اعمال فشار بیشتر بر ایران به منظور وادار کردن کشورمان به صرفنظر از برنامه هسته ای خود‪ ،‬با اعمال تحریم‬ ‫تدریجی بر نفت ایران و بانک مرکزی موافقت کردند‪ .‬طبق توافق اعضای اتحادیه اروپا‪ ،‬از این پس انعقاد هرگونه قرارداد جدید از سوی کشورهای‬ ‫عضو اتحادیه اروپا با بخش نفتی ایران ممنوع خواهد بود و تمامی قرارداهای جاری میان اروپا و بخش نفت ایران نهایتا تا اول ژوئیه لغو خواهد شد‪.‬‬ ‫‪90/12/10‬‬ ‫امریکا‬ ‫وزارت خزانه داری امریکا بانک دبی را به خاطر انچه کمک به ایران در راستای فرار از تحریم های بین المللی خوانده است‪ ،‬تحریم کرد‪.‬‬ ‫‪90/11/04‬‬ ‫امریکا‬ ‫وزارت خزانه داری امریکا در اقدامی پس از تصویب تحریم هایی علیه بانک مرکزی ایران‪ ،‬تحریم هایی را علیه بانک تجارت جمهوری اســامی‬ ‫ایران اعالم کرد‪.‬‬ ‫‪90/10/11‬‬ ‫امریکا‬ ‫اوباما تحریم بانک مرکزی ایران را امضا کرد‪ .‬بر این اساس‪ ،‬شرکت های خارجی که با بانک مرکزی ایران دست به معامله بزنند‪ ،‬مشمول جریمه‬ ‫خواهند شد‪.‬‬ ‫‪90/09/10‬‬ ‫اتحادیه اروپا‬ ‫اتحادیه اروپا در اقدامی خصمانه‪ ،‬بیش از ‪ 180‬شرکت و شخصیت ایرانی را در فهرست تحریم های خود قرار داد‪ .‬علت این تحریم ها مخالفت ایران‬ ‫با خواسته های بین المللی برای توقف برنامه هسته ای خوانده شده است‪.‬‬ ‫‪90/09/30‬‬ ‫امریکا‬ ‫وزارت خزانه داری امریکا روز گذشته اعالم کرد که اقدامات تحریمی علیه ایران در زمینه ‪ ۱۰‬شرکت کشتیرانی اعمال خواهد شد‪.‬‬ ‫‪90/10/02‬‬ ‫سوئیس‬ ‫سوئیس اعالم کرد که دارایی های ‪ ۱۸۰‬شخص حقیقی و شرکت را مسدود می کند‪.‬‬ ‫‪90/04/02‬‬ ‫امریکا‬ ‫امریکا تحریم هایــی را علیه شــرکت «ایران ایــر» اعمال کــرد و امریکایی هــا را از انجــام هرگونه معامله بــا این شــرکت هواپیمایی‬ ‫منع کرد‪.‬‬ ‫‪90/04/03‬‬ ‫امریکا‬ ‫وزارت خزانه داری امریکا بزرگترین شرکت حمل و نقل هوایی ایران (ایران ایر) و یکی از مهمترین اپراتورهای کشتیرانی در بنادر ایران را تحریم‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫‪90/04/06‬‬ ‫رژیم صهیونیستی‬ ‫رژیم صهیونیستی در اقدامی که بیشتر تبلیغاتی به نظر می رسد برخی شرکت ها را برای قطع تجارت احتمالی انان با ایران تحریم و ادعا کرد با این‬ ‫اقدام ایران را تحریم کرده است‪.‬‬ ‫‪90/01/23‬‬ ‫اتحادیه اروپا‬ ‫وزیر امور خارجه انگلیس گفت اتحادیه اروپا با اعمال تحریم بر ‪ 32‬مقام ایرانی به دلیل انچه نقض حقوق بشر خوانده شده‪ ،‬موافقت کرده است‪.‬‬ ‫‪91/1/23‬‬ ‫اتحادیه اروپا‬ ‫وزیران امور خارجه ‪ 27‬کشور عضو اتحادیه اروپا در اجالس خود در بروکسل تصمیم گرفتند واردات نفت از ایران به کشورهای اروپایی را تحریم‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫‪91/04/23‬‬ ‫امریکا‬ ‫‪ ۵۰‬شــرکت و موسســه مالی ایران با هدف مقابلــه با برنامه موشــک های بالســتیک ایران مــورد تحریم قــرار گرفت‪ .‬این موسســات از‬ ‫وزارت دفاع ایران‪ ،‬نیروهای مســلح و ســازمان صنایع فضایی ایران‪ ،‬شــرکت خطوط کشــتیرانی ایران و ســپاه پاســداران اتقالب اســامی‬ ‫ایران هســتند‪ .‬عالوه بر ان‪« ،‬شــرکت نفتکش ملی ایران» به همراه ‪ 58‬کشــتی و ‪ 27‬موسســه و نهاد وابســته به ان در میــان این تحریم ها‬ ‫قرار دارند‪.‬‬ ‫‪91/01/05‬‬ ‫اتحادیه اروپا‬ ‫وزیران خارجه اتحادیه اروپا ‪ 18‬نام جدید را در «لیست سیاه» ایران گنجانده اند‪ .‬ورود این افراد به اتحادیه اروپا ممنوع است و حساب های بانکی‬ ‫انها در این اتحادیه نیز توقیف می شود‪.‬‬ ‫‪91/01/09‬‬ ‫امریکا‬ ‫‪91/12/21‬‬ ‫اتحادیه اروپا‬ ‫وزرای خارجه اتحادیه اروپا ضمن تمدید تحریم های علیه مقامات ایرانی‪ ،‬نام ‪ 9‬شــخصیت ایرانی دیگر را نیز به لیست سیاه خود اضافه کردند‪.‬‬ ‫افرادی که نام انها در این لیست باشد‪ ،‬از ورود به کشورهای عضو اتحادیه اروپا منع شده و حساب های انها در بانک های اروپایی مسدود می شود‪.‬‬ ‫‪92/03/10‬‬ ‫امریکا‬ ‫‪ 8‬شرکت پتروشیمی تحت تحریم های امریکا قرار گرفتند‪ .‬این نخســتین بار است که واشنگتن صنعت پتروشیمی ایران را تحریم می کند و منبع‬ ‫گسترده ای از درامدهای خارجی ایران پس از نفت را هدف قرار داده است‪.‬‬ ‫‪92/02/20‬‬ ‫امریکا‬ ‫وزارت خزانه داری امریکا یک بانک مشترک ایران و ونزوئال را تحریم کرد‪.‬‬ ‫مجلس نمایندگان امریکا الیحه تحریم ان دسته از شرکت هایی که با ایران معامالت تجاری دارند را به تصویب دراورد‪.‬‬ ‫یک شرکت هواپیمایی و سه تن از فرماندهان نظامی ایرانی در فهرست تحریم های ایاالت متحده ضد ایران قرار گرفتند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫سال ‪1392‬‬ ‫تاریخ اعمال‬ ‫تحریم‬ ‫نهاد‪ /‬کشور‬ ‫تحریم کننده‬ ‫جزئیات تحریم‬ ‫‪55‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫پیاده روی روی یک پل جهانی‬ ‫‪4‬‬ ‫سوئیفت چیست و چه مزایایی دارد؟‬ ‫در اوایل دهه ‪ 1960‬نمایندگان بانک های بزرگ اروپایی‬ ‫وامریکاییتصمیمگرفتندبااتخاذروشنوینیتبادلپیام های‬ ‫بین بانکی را به نحوی طرح ریزی کنند که اتوماسیون سیستم‬ ‫بانکی بین المللی را به همراه داشــته باشــد‪ .‬نهایتــا در ماه مه‬ ‫‪ 1973‬سو ئیفت با عضویت ‪ 239‬بانک از ‪ 15‬کشور در نزدیکی‬ ‫بروکسل پایتخت کشور بلژیک تاسیس شد‪ .‬چهار سال طول‬ ‫کشید تا مراحل قانونی تاسیس ســوئیفت‪ ،‬خرید تجهیزات و‬ ‫نصب و راه اندازی انجام بگیرد‪ .‬ســوئیفت (‪ SWIFT‬‏) مخفف‬ ‫عبــارت ‪Society for Worldwide Interbank Financial‬‬ ‫‪ Telecommunication‬به معنی جامعه جهانی ارتباطات مالی‬ ‫بین بانکی‪ ،‬یک انجمن تعاونی غیرانتفاعی است که هدف از‬ ‫ان جایگزینی روش های ارتباطی غیر استاندارد کاغذی و یا از‬ ‫طریق ‪ Telex‬در سطح بین المللی با یک روش استاندارد شده‬ ‫جهانی بود‪ .‬در ســال ‪ ۲۰۰۱‬بیش از ‪ ۱/۵‬بیلیون پیام از طریق‬ ‫سیستمسوئیفتدرسطحجهانمبادلهشدهاست‪ .‬مرکزاصلی‬ ‫شبکه سوئیفت در کشور بلژیک بوده و طبق قوانین ان کشور‬ ‫عملمی کندوکشورهایامریکا‪،‬هلند‪،‬انگلیسوهنگکنگ‬ ‫به عنوان مراکز پشــتیبان اعضا فعالیت دارند‪ .‬سوئیفت در هر‬ ‫کشوری داری یک‪ SAP‬یعنی نقطه دسترسی به سوئیفت است‬ ‫که توسط موسسه سوئیفت کنترل می شود‪ .‬در ایران ‪ SAP‬در‬ ‫بانک مرکزی است‪ .‬این سیســتم جهت سرعت بخشیدن به‬ ‫انجام معامــات ارزی و جلب رضایت مشــتریان و هم چنین‬ ‫هماهنگیتمامعملیاتارزیدرسطحجهانیبااستفادهازیک‬ ‫نرم افزار استاندارد مورد توجه واقع شده است‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫مزایای سو ئیفت‬ ‫رشد چشمگیر سوئیفت مرهون دارا بودن مزایای فراوان‬ ‫این سیســتم برای بهره گیران اســت که مهم تریــن انها این‬ ‫موارد است‪:‬‬ ‫استاندارد‪:‬جلوگیری از ســلیقه ای عمل کردن افراد در‬ ‫تنظیممتونپیام هایبانکی‪،‬شناساییسریعپیام ها‪،‬جلوگیری‬ ‫ازاتالفوقتدرتنظیممتنپیام هایبانکی‪،‬سرعتبخشیدن‬ ‫بهتنظیممتنپیام هایبانکی‪.‬‬ ‫قابلیت اطمینان‪ :‬طراحی سیســتم سوئیفت به نحوی‬ ‫بوده که درصد اشتباه در ان بســیار اندک باشد‪ .‬در صورتی که‬ ‫مشــخصه پیام به طور صحیح و مطابق با استانداردها تنظیم‬ ‫نشــود سیســتم از قبول ان خودداری می کند‪ .‬سوئیفت ادعا‬ ‫می کند که در حدود ‪ 99/99‬درصد قابل اطمینان است‪ .‬علت‬ ‫وجودی این ادعا مفقود نشدن حتی یک پیام سوئیفتی از اول‬ ‫تاسیس در این شبکه است‪.‬‬ ‫امنیــت‪ :‬پیام هــای مبادله شــده بــه صورت خــودکار‬ ‫رمز گذاری می شوند‪ .‬متن پیام ها تا رسیدن به مقصد پراکنده‬ ‫و نامفهوم اســت و دسترسی به پیام ها توســط افراد غیرمجاز‬ ‫میسرنیست‪.‬‬ ‫سرعت‪ :‬انتقال پیام در سیستم ســو ئیفت بسیار سریع‬ ‫است‪ .‬ارسال پیام چند ثانیه بیشتر طول نمی کشد و به محض‬ ‫ارسال ان از طریق شبکه سوئیفت توسط اخرین امضای مجاز‬ ‫بالفاصلهپیامتحویلسوئیفتمی شود‪.‬‬ ‫کاهش هزینه ها‪ :‬هزینه مخابره پیام از طریق سیستم‬ ‫سوئیفت در مقایسه با سایر سیستم ها کمتر است و به صورت‬ ‫کاراکتری مورد محاسبه قرار می گیرد‪ .‬هر چه تعداد پیام ارسالی‬ ‫استفاده کنندگان بیشتر شود‪ ،‬هزینه هر پیام ارزان تر می شود‪.‬‬ ‫کارمزد اجرای یک پیام سوئیفتی باتوجه به اینکه نیاز به‬ ‫نیروی انسانی ندارد و توسط رایانه خوانده و اجرا می شود‪ ،‬بین‬ ‫یک دوم تا یک سوم کارمزد اجرای یک پیام تلکسی است که‬ ‫نیروی انسانی باید ان را اجرا کند‪.‬‬ ‫قابلیتدستیابی‪:‬سیستمسوئیفتبهصورتشبانه روزی‬ ‫و بدون تعطیلی خدمات ارائه می دهــد‪ .‬در هر زمان و مقطعی‬ ‫تنظیم پیام و ارسال ان برای کارگزار امکان پذیر است‪ .‬به طور‬ ‫کلی ســوئیفت در تمامی ‪ 365‬روز ســال و تمامی ‪ 24‬ســاعت‬ ‫شبانه روز قابل دسترسی و مبادله پیام امکان پذیر است‪.‬‬ ‫انواع پیام های مالی سوئیفتی‬ ‫پیام های گروه یک‪ :‬دستور پرداخت ها و چک ها‬ ‫پیام های گروه دو‪ :‬نقل و انتقال بین بانکی‬ ‫پیام های گروه سه‪ :‬معامالت ارزی‬ ‫پیام های گروه چهار‪ :‬وصولی ها‬ ‫پیام های گروه پنج‪ :‬بورس و اوراق بهادار‬ ‫پیام های گروه شش‪ :‬فلزات گرانبها و سندیکاها‬ ‫پیام های گروه هفت‪ :‬اعتبار اسنادی‪ ،‬ضمانت نامه‬ ‫پیام های گروه هشت‪ :‬چک های مسافری‬ ‫پیام های گروه نه‪ :‬صورت حساب ها و مدیریت وجوه‬ ‫استفاده کنندگان از سوئیفت‬ ‫اعضای اصلی‪ :‬ادارات مرکزی بانک ها به عنوان اعضا‬ ‫شناخته می شوند که سهامداران سوئیفت هستند‪ .‬مثل اداره‬ ‫مرکزی بانک صادرات یا بانک ملــی در تهران که یک عضو و‬ ‫سهام دارهستند‪.‬‬ ‫اعضایفرعی‪:‬شعبخارجازکشوراعضایاشرکت های‬ ‫فرعی که بیش از ‪ 90‬درصد ســهام ان متعلق به عضو باشــد‪.‬‬ ‫به عنوان اعضای فرعی پذیرفته می شوند‪ .‬مثال شعب خارج از‬ ‫کشور بانک های ایرانی‪ ،‬که عضویت انها بعد از پذیرفته شدن‬ ‫بانک های ایرانــی به عنوان عضو‪ ،‬تحت عنــوان عضو فرعی‬ ‫پذیرفتهشدند‪.‬‬ ‫شــرکت کنندگان‪ :‬اعضــای غیر بانکی کــه در یکی از‬ ‫رشته های عملیات بانکی فعال هستند‪ ،‬مثل دالل های بورس‬ ‫که در رشــته های مختلف از قبیل خرید و فروش ارز‪ ،‬ســهام‬ ‫و امثالهم فعالیــت دارند‪ .‬اعضا و اعضــای فرعی می توانند از‬ ‫تمامی خدمات سوئیفت بهره مند شوند‪ .‬ولی شرکت کنندگان‬ ‫فقط می توانند یک نوع پیام خاص را باتوجه به تخصصی که‬ ‫دارند‪ ،‬ارسال و دریافت دارند‪ .‬به عبارتی اعضا و اعضای فرعی‬ ‫می توانند از تمامی امکانات ســوئیفت بهره مند شــوند‪ ،‬ولی‬ ‫شرکت کنندگان از امکانات محدود باتوجه به رشته تخصصی‬ ‫خود می توانند استفاده کنند‪ .‬اگر تعداد پیام های ارسالی یک‬ ‫کشــور به حدی باشــد که نیاز به راه اندازی سایت سوئیفت در‬ ‫کشور متقاضی عضویت پیش بیاید‪ ،‬سوئیفت یک سایت در‬ ‫ان کشور تاسیس می کند‪ .‬در غیر این صورت پیام های کشور‬ ‫متقاضی را به سایت سوئیفت کشور همسایه منتقل می کند‪.‬‬ ‫هرسایتسوئیفتزیرچتریکیازدومرکزیعملیاتیسوئیفت‬ ‫که در هلند و امریکا مستقر هستند‪ ،‬قرار دارد‪ .‬کشورها باتوجه‬ ‫به وضعیت جغرافیایی خود زیر چتر حمایتی یکی از دو سایت‬ ‫امریکا یا هلند قرار دارند‪.‬مراکز عملیاتی هلند و امریکا پشتیبان‬ ‫هم نیز هســتند‪ .‬به عبارتی‪ ،‬اگر یکی از انها از مــدار به علت‬ ‫نقص فنی خارج شــود‪ ،‬بالفاصله دیگری جایگزین می شود‪.‬‬ ‫استفاده کنندگان از سوئیفت مسئولیت دارند که پیام های خود‬ ‫را به سایت سوئیفت رســانیده و تحویل دهند‪ .‬از انجا به بعد تا‬ ‫سایت سوئیفت کشــور مقصد پیام‪ ،‬مسئولیت تحویل پیام به‬ ‫عهده سوئیفت است‪ .‬انتقال پیام از سایت سوئیفت در کشور‬ ‫مبداازطریقخطوطانتقالدیتا یاخطوطتلفنمعمولیبانصب‬ ‫مودم (‪ )Modem‬امکان پذیر است و اعضا موظفند یک خط‬ ‫پشتیبانی نیز به سوئیفت معرفی کنند که در مواقع اضطراری‬ ‫که خط اصلی از مدار خارج اســت‪ ،‬ســوئیفت بتواند پیام ها را‬ ‫تحویلدهد‪.‬‬ ‫سوئیفت در ایران‬ ‫سال‪ :1364‬کارشناسان بانک مرکزی بررسی های اولیه‬ ‫را برای عضویت بانک های ایرانی در ســوئیفت انجام دادند ‪،‬‬ ‫ولی باتوجه به وقوع جنگ تحمیلی و اولویت های اساســی تر‬ ‫به تعویق افتاد ‪.‬‬ ‫سال ‪ :1369‬بانک مرکزی هیاتی را مامور هماهنگی با‬ ‫بانک های تجاری به منظور عضویت در سوئیفت کرد‪.‬‬ ‫سال ‪ :1370‬پس از هماهنگی های الزم با بانک های‬ ‫تجاری تقاضای عضویت سیســتم بانکی ایران توسط بانک‬ ‫مرکزی به سوئیفت ارائه شد‪.‬‬ ‫ســال ‪ :1371‬پس از ارائه سه پیش شــرط عضویت به‬ ‫ســوئیفت‪ ،‬عضویت بانک مرکزی به همراه پنج بانک تجاری‬ ‫صادرات‪ ،‬ملی‪ ،‬تجارت‪ ،‬ملت و سپه در اذرماه پذیرفته شد‪.‬‬ ‫سال ‪ :1372‬بانک ملی ایران پس از راه اندازی سایت‪،‬‬ ‫خرید تجهیــزات نرم افزاری و ســخت افزاری و نصب انها‪ ،‬در‬ ‫چهاردهماذرماهبهشبکهسوئیفتملحق شد‪.‬‬ ‫تحریم سوئیفت ایران در سال ‪1390‬‬ ‫با باال گرفتن اختالف نظرهای بین المللی در خصوص‬ ‫مسائل هسته ای کشور‪ ،‬روز شنبه ‪ ۲۷‬اســفند ‪ ۱۳۹۰‬در پایان‬ ‫ساعت اداری رســمی کشور سیستم ســوئیفت بانک مرکزی‬ ‫ایراندرراستایتحریم هایاروپاییقطعشد‪.‬هر چندتحریم ها‬ ‫مراوداتبین المللیبانک هایایرانیرامتوقفنکرد‪،‬امابااین‬ ‫وجود هزینه های زیادی بر عملیات ارزی و بانکی کل سیستم‬ ‫ی بانک های محروم از‬ ‫بانکی کشور تحمیل شــد‪.‬اگرچه برخ ‬ ‫خدمات ســوئیفت توانســتند با اجاره خطوط تلفن و فکس از‬ ‫همتایان خود در دوبی ‪ ،‬ترکیه و چین به انتقال پول بپردازند یا‬ ‫طبق گزارش دادستانی ترکیه بانک های تحریم نشده ایرانی را‬ ‫واسطه انتقال قرار دهند‪ .‬اما این کار برایشان با کندی و هزینه‬ ‫فراوان صورت می گرفت‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬صدور حکم تحریم ‬ ‫علیه بانک های ایرانی‪ ،‬بانک های غربی را وادار کرد از انجام‬ ‫سایر کارهای بانکی با بانک های تحریم شــده نیز خودداری‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫سوئیفترویغلتکنیفتادهاست‬ ‫ال اسحاق درگفت وگو با هفته نامه مثلث ‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫ازادکردن ســوئیفت با ایــران را ندارند‪ .‬انهــا می گویند که‬ ‫دولت‪ ،‬قوه قضا ئیه و به طور کلی نهادهای امریکا باید این‬ ‫اجازه را به ما بدهند که ما بتوانیم با ایران ارتباط برقرار کنیم‪.‬‬ ‫اما به طور کلی انچه که ما می توانیم درخصوص سوئیفت‬ ‫بگوییم این است که «سوئیفت در حال شدن است»؛ منتها‬ ‫این شدن‪ ،‬یک سری دست اندازهایی دارد‪.‬‬ ‫عالوه بر اجــازه دادن امریکا بــه بانک های دنیا‬ ‫جهت ایجاد ارتباط با ایران‪ ،‬چه موانع دیگری بر‬ ‫سر راه هست؟‬ ‫ببینید مثال دولت امریکا اعــام می کند که چون‬ ‫دالر برای من است و خرید و فروشی که می خواهید انجام‬ ‫دهید با دالر است‪ ،‬من(امریکا) این اجازه را نخواهم داد اما‬ ‫درخصوص یورو و بقیه واحدها شما ازاد به معامله هستید‪.‬‬ ‫باالی ‪ 10‬هزار دالر بایــد در رزرو امریکا بیاید تا اجازه نقل و‬ ‫انتقال داده شــود‪ .‬درضمن واحدهایی مثل یورو نیز از این‬ ‫نگرانند که با مواخذه امریکا روبه رو شوند‪.‬‬ ‫ایا در متن برجام‪ ،‬بحث تعهد امریکا به بانک های‬ ‫دنیا مبنی بر هراس نداشتن از تبادل با بانک های‬ ‫ایرانی‪ ،‬مطرح شده است؟‬ ‫بله مطرح شــده اســت‪ .‬در یکی از بندهای برجام‬ ‫امده که با برداشته شدن تحریم ها‪ ،‬بایستی بسترهای الزم‬ ‫جهت تبادالت مالی با ایران نیز فراهم شود ولی خب هنوز‬ ‫اقتصاد‬ ‫امروز چه تعداد ال ســی از دارایی های ایران ازاد‬ ‫شده است؟‬ ‫اینکه چه تعداد ال سی ازاد شده را باید از مسئولین‬ ‫بانکی بپرسید‪.‬‬ ‫نظرات متفاوتی میان مســئولین درخصوص ال‬ ‫ســی های ازادشــده از دارایی های ایران دیده و‬ ‫شنیده می شود‪.‬‬ ‫همه مســئولین به نوعــی درســت می گویند‪ .‬در‬ ‫حقیقت هر کسی از ظن خود شد یار من‪ .‬اگر بخواهم مثالی‬ ‫بزنم باید به کلمه اذری «اوزوم» اشاره کنم که چهار معنی‬ ‫متفاوت «انگور»‪« ،‬شــناکردن»‪« ،‬خودم» و «صورتم»‬ ‫را دارد‪ .‬انچه درباره ســوئیفت گفته می شود‪ ،‬تقریبا همین‬ ‫است‪ .‬یک بار می گوییم که نظام سوئیفت برقرار شده؛ خب‬ ‫این درست است‪ .‬سوئیفت یک شبکه و کانالی مانند شرکت‬ ‫مخابرات است‪ .‬شرکت مخابرات یک ســری اتصاالت و‬ ‫ارتباطاتی را ایجاد می کند‪ .‬از این شبکه‪ ،‬دو نفر می توانند‬ ‫گوشی را بردارند و با هم صحبت کنند‪ .‬سوئیفت بعد از برجام‪،‬‬ ‫این شــبکه را با ایران ایجاد کرده اما اینکه طرف مقابل نیز‬ ‫مانند ما‪ ،‬گوشی را برداشته باشد‪ ،‬هنوز چنین اتفاقی نیفتاده‪.‬‬ ‫اتصال سوئیفت در یک سری از بانک های کوچک اتفاق‬ ‫افتاده اســت؛ از جانب ما‪ ،‬بانک های تجارت‪ ،‬کارافرین‪،‬‬ ‫سامان و چند بانک دیگر توانسته اند ارتباطات خود را برقرار‬ ‫کنند‪ .‬در خارج نیز یک تعداد از بانک های نه «درجه اول»‬ ‫بلکه «درجه دوم» این مبادالت را با ایران انجام داده اند و‬ ‫ال سی گشایش شده اســت‪ .‬اما بانک های بزرگ خارجی‬ ‫که واردات عمده ما با انها انجام می شود‪ ،‬هنوز ارتباطی با‬ ‫بانک های ما ندارند‪.‬‬ ‫ چه عاملی مانع از ارتباط بانک های درجه اول دنیا‬ ‫با ایران شده است؟‬ ‫استدالل انها این اســت که ما با امریکا یک سری‬ ‫تعهدات و قول هایــی داریم که اگر با ایــران ارتباط برقرار‬ ‫کنیم‪ ،‬از ســوی امریکا جریمه خواهیم شــد‪ .‬لذا امادگی‬ ‫‪5‬‬ ‫هنوز جوهر برجام خشک نشده که حاشیه های‬ ‫ایــن توافق تاریخــی از راه رســیده اند‪ .‬یکــی از این‬ ‫حواشــی که نقل محافل رســانه ای نیز گشــته‪ ،‬عدم‬ ‫تبادالت اقتصادی میان بانک هــای ایرانی و خارجی‬ ‫است‪ .‬هرچند یحیی ال اســحاق عضو اتاق بازرگانی‬ ‫تهران بر این باور است که بانک های درجه دوم راضی‬ ‫به ارتباط با ایران شــده انــد‪ ،‬اما تاکیــد دارد که هنوز‬ ‫ســوئیفت روی غلتک نیفتاده است‪ .‬با او در این مورد‬ ‫گفت و گو کرده ایم‪.‬‬ ‫چنین اتفاقی نیفتاده اســت‪ .‬در ضمــن امریکایی ها چند‬ ‫موضوع را با هم امتزاج کرده اند‪ .‬یعنی امریکا در حوزه های‬ ‫مختلف مثل موشکی‪ ،‬حقوق بشــر‪ ،‬تروریسم و حزب الله‬ ‫لبنان با ایران مساله دارد‪ .‬امریکا پیرامون همین اختالفات‪،‬‬ ‫تحریم هایی را علیه مــا وضع کرده که ایــن تحریم ها را با‬ ‫تبادالت بانکــی و مالی ممــزوج کرده اســت‪ .‬ان طور که‬ ‫باید تبادالت ایران با بانک های خارجی روان شــود‪ ،‬هنوز‬ ‫چنین اتفاقی نیفتاده اســت و ماجرا روی غلتک نیست اما‬ ‫با یک ادبیاتی‪ ،‬سوئیفت بر اســاس برجام برقرار می شود‪.‬‬ ‫برخی از کارگزاری ها انجام شــده؛ مثــا بانک مرکزی ما‪،‬‬ ‫با برخی از بانک ها مذاکره کرده اســت و بر همین منوال‪،‬‬ ‫برخی بانک های ایرانی هم بــا برخی از بانک های خارجی‬ ‫مذاکره کرده اند‪.‬‬ ‫ایا در متن برجام برای برداشته شدن تحریم های‬ ‫ص تدارک دیده‬ ‫ســوئیفت‪ ،‬یک بازه زمانی مشخ ‬ ‫شده است؟‬ ‫بعید می دانم چنین بازه زمانی مشخص شده باشد‪.‬‬ ‫برداشــته نشــدن تحریم هــای ســوئیفت‪ ،‬چه‬ ‫تاثیری روی واردات‪ ،‬صادرات و ســرمایه گذاری‬ ‫سرمایه داران خارجی در ایران گذاشته است؟‬ ‫اساسا هر تبادل تجاری که بخواهد میان ایران و‬ ‫کشورهای خارجی برقرار شود‪ ،‬واسطه ان دالر و ارز خواهد‬ ‫بود‪ .‬یعنی هر مذاکره و قراردادی که انجام می شود‪ ،‬نهایتا‬ ‫واســطه ای به نام دالر و ارز باید در این میان وجود داشته‬ ‫باشد‪ .‬یک وقت اســت که تبادل این دالر و ارز با چمدان‪،‬‬ ‫صراف و دالل انجام می شــود اما یک وقت هم هست که‬ ‫این نقل و انتقال پول‪ ،‬از طریق نظام بانکی انجام می شود‪.‬‬ ‫یعنی اینکه بانک های ما با بانک های طرف مقابل در خارج‪،‬‬ ‫با هم قــراردادی را می بندند و به هم اعتمــاد می کنند‪ .‬لذا‬ ‫تصور اینکه معامله ای بدون نقل و انتقال پول انجام شود‪،‬‬ ‫غیر ممکن است‪ .‬در صورت برقرارنبودن سوئیفت‪ ،‬بایستی‬ ‫از طریق چمدان یا کارگزاری های انحرافی و غیرمعمول‪،‬‬ ‫مبادالت ارزی انجام شود که این گونه راه های غیر بانکی‪،‬‬ ‫هزینه های بسیار زیادی دارد؛ یعنی اگر من پول را به صراف‬ ‫بدهم و مثال این پول باید در اروپا تحویل داده شــود‪ ،‬این‬ ‫اعتماد که پول به دست فروشنده خارجی برسد‪ ،‬وجود ندارد‬ ‫که نهایتا بحث های پولشویی و امنیتی ایجاد می شود‪ .‬لذا‬ ‫اگر سوئیفت برقرار نشود‪ ،‬قســمت عمده ای از مذاکرات‬ ‫اقتصادی ابتر خواهد ماند‪.‬‬ ‫یعنی بســیاری از این هیات هــای اقتصادی که‬ ‫از کشــورهای اروپایــی در چند مــاه اخیر جهت‬ ‫ســرمایه گذاری وارد ایران شــده اند‪ ،‬در صورت‬ ‫برقرارنشدن سوئیفت‪ ،‬حاصلی به دنبال نخواهد‬ ‫داشت؟‬ ‫بله؛ همین طور اســت‪ .‬بــرای قطعی شــدن کار‬ ‫سرمایه گذاری کشورهای اروپایی در ایران‪ ،‬بایستی ابتدا‬ ‫مساله سوئیفت و ارتباط بانک ها برطرف شود‪.‬‬ ‫اینده سوئیفت و برقراری ارتباط میان بانک های‬ ‫ایرانی و خارجی را چگونه می بینید؟‬ ‫مالک سوئیفت که یک شرکت سوییسی است در‬ ‫برجام امضا کرده و قبول کرده اســت‪ .‬امــا خب قبال قبول‬ ‫نمی کرد یعنی می گفــت که من از امریــکا و اتحادیه اروپا‬ ‫اجازه ندارم‪ .‬در حال حاضر این کانال برقرار شده است اما‬ ‫اینکه طرفین بتواننــد با هم معامله کننــد‪ ،‬نیازمند برطرف‬ ‫شدن ابهامات و نگرانی هایی اســت‪ .‬از طرف دیگر‪ ،‬اگر‬ ‫دولت های خارجی هــم اجازه برقراری ارتباط ســوئیفت را‬ ‫بدهند‪ ،‬ان شرکت خصوصی نگران اســت که بیاید جنس‬ ‫بگیــرد و جنس بدهد که ایــن نیازمند اعتمادســازی میان‬ ‫فعالین اقتصادی دو طرف است‪ .‬از طرفی‪ ،‬یک بخش کار‬ ‫سیاسی است؛ یعنی همان شرکت خصوصی هم درنهایت‬ ‫تابع رده های باالی سیاسی کشورها خواهد بود‪.‬‬ ‫‪57‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫ی بانک ها از کار با ایران می ترسند‬ ‫بعض ‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫لطفعلی بخشی درگفت وگو با هفته نامه مثلث‬ ‫طی روزهای اخیر‪ ،‬بحث بر سر سوئیفت داغ شده‬ ‫است‪ .‬در ابتدا تعریفی از سوئیفت برای ما ارائه‬ ‫کنید‪ .‬اساسا سوئیفت چیست؟‬ ‫سوئیفت نام شرکتی است در بلژیک که حدود ‪45‬‬ ‫سال پیش تاسیس شده است‪ .‬ســوئیفت به معنی کد رمز‬ ‫انتقال پول در بین بانک هاست‪ .‬هر بانکی در دنیا کدی دارد‬ ‫ی پول رد و بدل کند‪ ،‬باید‬ ‫که وقتی می خواهد با بانک دیگر ‬ ‫از ان کد مخصوص اســتفاده کند که هکرها نتوانند مسیر‬ ‫این تبادل را منحرف سازند‪.‬‬ ‫ ایــا در برجــام به طور صریــح درخصــوص رفع‬ ‫تحریم های ســوئیفت علیه ایــران صحبتی به‬ ‫میان امده است؟‬ ‫اصال برجام ربطی به سوئیفت ندارد‪ .‬سوئیفت یک‬ ‫شرکت خصوصی است که باعث ارتباط بانک ها با یکدیگر‬ ‫می شــود‪ .‬مشــکل ما چیز دیگری اســت که به سوئیفت‬ ‫تعبیر می شــود‪ .‬یک بانکی نمی خواهد بــا بانک ما ارتباط‬ ‫برقرار کند؛ خــب در این صورت ســوئیفت هم بین شــان‬ ‫برقرار نمی شود‪ .‬اگر دو بانک بخواهند با هم ارتباط داشته‬ ‫باشند‪ ،‬مجبورند که از سوئیفت استفاده کنند‪ .‬مشکل ما در‬ ‫برجام چیز دیگری است‪ .‬برخی از بانک ها می ترسند که با‬ ‫بانک های ایران کار کنند چراکه می گویند اگر بخواهیم با‬ ‫بانک های ایرانی کار کنیم‪ ،‬ممکن است در اینده مشمول‬ ‫جرایم امریکا شویم‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬رئیس جمهور امریکا‬ ‫اخیرا اعالم کرد که ما باید اعتماد ایران را جلب کنیم‪ .‬یعنی‬ ‫اوباما این بحث را به بانک های دنیا اعالم می کند که اگر با‬ ‫ایران معامله کنید‪ ،‬ما شــما را جریمه نخواهیم کرد؛ منتها‬ ‫این اظهارات باید به طور رسمی و صریح انجام بشود‪.‬‬ ‫بنابرایــن انچــه در متــن برجــام بــه ان اشــاره‬ ‫شده‪ ،‬تحریم های بانکی اســت نه تحریم های‬ ‫سوئیفت؟‬ ‫بله؛ بحث تحریم ها مطرح است که تحریم های‬ ‫بانکی جز ئی از ان است‪.‬‬ ‫بانک هایی که از همکاری بــا ایران هراس دارند‪،‬‬ ‫بیشتر کدام کشورها را شامل می شوند؟‬ ‫بانک های اروپایی‪ ،‬چینــی‪ ،‬ژاپنی و‪ ...‬همه اینها‬ ‫از همکاری با ما هراس دارند‪ .‬شــبکه بانکی در دنیا به هم‬ ‫پیوســته اســت‪ .‬برخی از بانک ها در همه جای دنیا شعبه‬ ‫دارند که باید از دستور دفتر مرکزی خود تبعیت کنند‪ .‬برخی‬ ‫از بانک ها هم مستقل اند؛ اما این بانک های مستقل چون‬ ‫با کشــورهای غربی و امریکا ارتباط زیادی دارند‪ ،‬ریسک‬ ‫نزدیک شــدن به ایــران را‬ ‫نمی کنند تا مشمول جریمه‬ ‫و تحریم شــوند‪ .‬در حقیقت‬ ‫سوئیفت اصل قضیه نیست‬ ‫بلکه فرع موضوع اســت اما‬ ‫در اخبار شایع شده است که‬ ‫سوئیفت اصل قضیه است‪.‬‬ ‫وقتی این بانک ها نخواهند ‬ ‫بــا ایــران همــکاری کنند‪،‬‬ ‫ســوئیفت هم طبیعتا برقرار‬ ‫نخواهد شد‪.‬‬ ‫در حــال حاضر کدام‬ ‫بخــش از بانک های‬ ‫ایرانی به ســوئیفت‬ ‫متصل شده اند؟‬ ‫تقریبــا اکثــر‬ ‫‪6‬‬ ‫لطفعلی بخشــی اقتصاددان و عضو هیات علمی‬ ‫دانشکده اقتصاد دانشگاه عالمه طباطبایی معتقد است‬ ‫که ســوئیفت ربطی به برجام ندارد‪ .‬ایــن اظهار نظر او‬ ‫درحالی اســت که برخی کارشناســان بر این باورند تیم‬ ‫مذاکره کننده باید در این مورد ورود کرده و اجرای برجام‬ ‫را منوط به حل این مشــکل می کرده است‪ .‬با این استاد‬ ‫دانشگاه در این مورد گفت و کردیم ‪.‬‬ ‫بانک های خصوصی ایــران به تعداد زیادی به ســوئیفت‬ ‫متصل شــده اند اما نه با هر بانکی‪ ،‬بلکه با بانک هایی که‬ ‫مجاز به ارتباط با ایران هســتند‪ .‬برخــی از بانک ها هنوز از‬ ‫تحریم بیرون نیامده اند؛ خب طبیعی است که سوئیفت انها‬ ‫نیز برقرار نخواهد شد‪.‬‬ ‫در اثنای صحبت تان گفتید که اوباما به بانک های‬ ‫دنیا اعالم کرده که اگر با ایران وارد معامله شوند‪،‬‬ ‫مشــمول جریمه امریــکا نخواهند شــد‪ .‬ایا این‬ ‫اطمینان دادن به بانک ها‪ ،‬نیازمند وضع قانون در‬ ‫امریکا نیز هست؟‬ ‫تحریم ها شــامل چند گروه می شــود‪ .‬همان طور‬ ‫که مطلع هســتید‪ ،‬ما قبل از موضوع انرژی هسته ای هم‬ ‫با غربی ها به خصوص امریکا مشکل داشتیم‪ .‬یکی از این‬ ‫تحریم ها‪ ،‬تحریم های حقوق بشر است که به این بهانه که‬ ‫در ایران حقوق بشر رعایت نمی شود‪ ،‬تحریم هایی را علیه‬ ‫ایران برقرار کرده اند‪ .‬انچه در برجام حل شده ‪ ،‬تحریم هایی‬ ‫بوده که مربوط به انرژی هسته ای ایران است که قرار است‬ ‫لغو شود ولی سایر تحریم ها سر جای خود باقی است‪.‬‬ ‫رئیس جمهــور اتریش بیــان کرد کــه «اروپا به‬ ‫تنهایی نمی تواند‪ ،‬تحریم ها علیه ایران را بردارد‬ ‫و در این زمینه امریکا نقش افرین اســت‪ ».‬این‬ ‫صحبت را شما چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫ ار نظر غربی هــا امریکا کدخدای جهان اســت و‬ ‫اروپایی ها روابط گسترده ای با امریکایی ها دارند‪ .‬البته فقط‬ ‫اروپایی ها نیستند‪ .‬مثال چین ســاالنه ‪ 400‬میلیارد دالر به‬ ‫امریکا کاال صادر می کند‪ .‬ژاپن و کره هم به همین صورت‪.‬‬ ‫بنابراین انها ریسک نمی کنند که در این دعوا‪ ،‬طرف ایران‬ ‫را بگیرند‪ .‬باید واقع بین بود‪ .‬در مذاکرات نیز طرف اصلی‬ ‫ایران‪ ،‬امریکا بــود و انها بودند که حرف اخــر را می زدند و‬ ‫اروپایی ها در واقع دکور بودند‪ .‬بنابرایــن اروپایی ها و بقیه‬ ‫کشورها برای لغو تحریم ها چشم شان به دست امریکاست‪.‬‬ ‫موضوع تحریم بانک مرکزی هم مطرح است‪ .‬ایا‬ ‫این تحریم نیز مشمول ســوئیفت و ارتباط میان‬ ‫بانک ها است؟‬ ‫بانک مرکزی داستان دیگری دارد‪ .‬بانک مرکزی‬ ‫بانک اصلی در همه کشورها است و در مساله تحریم ها نیز‬ ‫معموال نام بانک مرکزی را ذکر نمی کنند چراکه تمام ارتباط‬ ‫یک کشــور با دنیا‪ ،‬با تحریم بانک مرکزی قطع می شــود‪.‬‬ ‫بانک مرکزی ایران بخشی از پول ها را پس گرفته؛ بنابراین‬ ‫نشان می دهد که دیگر تحریم نیست‪.‬‬ ‫بنابرایــن می توانیم بگوییم که بانــک مرکزی در‬ ‫میان بانک ها یک استثنا است‪.‬‬ ‫دنیا اگر بانکی مثل ملت را تحریــم کند‪ ،‬پای ان‬ ‫خواهد ایستاد اما تحریم بانک مرکزی یک مقدار پیچیده‬ ‫است‪ .‬بانک مرکزی در حقیقت مبنای ارتباطات مالی یک‬ ‫کشور با تمام دنیاست ‪ ،‬بنابراین تحریم بانک مرکزی پیچیده‬ ‫است و به این راحتی ها هم نیست‪.‬‬ ‫عدم برقراری بانک های دنیا با بانک های ایرانی‪،‬‬ ‫چقدر می تواند جلوی بقیه مفاد برجام را بگیرد؟‬ ‫لغــو تحریم هــای بانکــی‪ ،‬زیربنــای لغــو بقیــه‬ ‫تحریم هاست‪ .‬مثال اگر شــما بخواهید یک کارخانه ای را‬ ‫در المان به مبلغ ‪ 50‬میلیــون یورو بخرید‪ ،‬این پول را دیگر‬ ‫نمی شــود با چمدان به المان فرســتاد بلکه باید از طریق‬ ‫بانک ارسال شود‪ .‬چون روابط بانکی فعال برقرار نیست‪ ،‬ما‬ ‫در بحث صادرات هم با مشکل روبه رو هستیم و مجبوریم‬ ‫ صــادرات را به دالل هــا بدهیــم‪ .‬در اینجا ســود اصلی را‬ ‫دالل ها می برند‪.‬‬ ‫ایا در متــن برجام‪ ،‬برای برداشــتن تحریم های‬ ‫سوئیفت یک بازه زمانی مشخصی درنظر گرفته‬ ‫شده است؟‬ ‫من به خاطر ندارم که ســوئیفت در برجام قید شده‬ ‫باشــد‪ ،‬اما به لغو تحریم های بانکی اشــاره شــده است‪ .‬در‬ ‫برجام‪ ،‬بندی ذکر شده اســت که اگر ایران به تعهدات خود‬ ‫عمل نکند‪ ،‬تحریم ها برخواهد گشت‪ .‬بانک های خارجی در‬ ‫اینجا می گویند که اگر ما با ایران ارتباط برقرار کردیم و بعد به‬ ‫هر دلیلی تحریم ها برگشــت‪ ،‬بار دیگر شامل جریمه امریکا‬ ‫خواهیم شد‪ .‬بنابراین این بانک ها می گویند که دولت امریکا‬ ‫بایدبهانهاایناطمینانرابدهدکهچنانچهتحریم هابازگشت‪،‬‬ ‫انها مشمول جریمه امریکا نشوند‪ .‬امریکا باید این تعهد را به‬ ‫بانک ها بدهد که اگر تحریم های ایران بازگشــت‪ ،‬بانک ها‬ ‫مشمولجریمهنخواهندشد‪.‬دراینزمینهمقاماتامریکایی‬ ‫انعطاف بیشتری از خود نشــان داده اند‪ .‬به نظر من بایستی‬ ‫ظرفیکهفتهایندهشاهدتحولمثبتیدراینزمینهباشیم‪.‬‬ ‫اقــای روحانــی در اظهاراتی بیان داشــت که‬ ‫‪ 1000‬ال سی از اعتبارات ایران گشایش پیدا‬ ‫کرده‪ ،‬ایــن درحالی اســت که ولی الله ســیف‬ ‫رئیس بانــک مرکزی گفت که این گشــایش به‬ ‫مرور انجام خواهد شــد‪.‬‬ ‫به نظــر شــما دلیــل این‬ ‫اظهارات ضد و نقیض چه‬ ‫می تواند باشد؟‬ ‫اقــای روحانی یک‬ ‫مقــداری اغراق کــرد‪ ،‬البته‬ ‫این گشــایش اعتبار در حال‬ ‫انجام شدن است‪ .‬یک سری‬ ‫از بانک های ایرانی که عمدتا‬ ‫شامل بانک های خصوصی‬ ‫می شــود‪ ،‬بــا بانک هــای‬ ‫خارجی در ارتباط هســتند اما‬ ‫اینکه شــبکه بانکی ایران با‬ ‫شــبکه بانکی دنیا در ارتباط‬ ‫باشــد‪ ،‬هنــوز به طــور کامل‬ ‫انجام نشده است‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫امریکایی ها‪،‬بانک های‬ ‫بزرگ را می ترسانند‬ ‫گفت وگویمثلثبافوادایزدی‬ ‫‪7‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫فواد ایزدی معتقد است‪« :‬یک اشتباه راهبردی‬ ‫دولت یازدهم نســبت به امریکا داشت و فکر می کرد‬ ‫اگر در حوزه هسته ای و حوزه های دیگر به امریکایی ها‬ ‫امتیاز دهد در نهایت امریکایی ها عالقه مند به تعامل با‬ ‫ما می شــوند‪ ،‬این تصور در ابتدای کار دولت بود االن‬ ‫که دو ســال گذشــته ما باید در نهایت بــه این نتیجه‬ ‫برسیم که امریکایی ها دنبال تعامل با ما نیستند دنبال‬ ‫مدیریت ما هستند‪ ».‬این نتیجه ای است که باید به ان‬ ‫برسیم و از برجام درس بگیریم‪ .‬این کارشناس مسائل‬ ‫سیاســت خارجی تاکید می کند‪« :‬درباره برجام دیگر‬ ‫کاری نمی شود کرد اما درباره فکر و نوع نگاه به امریکا‬ ‫و اروپا باید تجدیدنظر شود‪ .‬یعنی باید برویم به سمت‬ ‫قدرتمندتر شدن در حوزه هایی که می توانیم قدرتمند‬ ‫شویم چون امریکا زبان قدرت را می فهمد‪».‬‬ ‫چه در ایــران و چــه در امریــکا برجــام با همه‬ ‫اتفاقاتی که در پروســه تاییدش افتاد باالخره‬ ‫اجرایی شــد اما هنوز زمــان زیــادی از اجرایی‬ ‫شدن برجام نگذشــته که انتقاداتی به ان وارد‬ ‫می شود‪ ،‬نظر شــما چیســت؟ ایا تعهداتی که‬ ‫طرف مقابل پذیرفــت‪ ،‬به انها پایبندی نشــان‬ ‫داد یا خیر؟‬ ‫خیر‪ ،‬انجام نداده اســت‪ ،‬اگر به مصاحبه دکتر‬ ‫عراقچــی در گفت وگوی ویــژه خبری دقت شــود‪ ،‬چند‬ ‫مورد مربوط به تحریم های هســته ای بــود که هنوز هم‬ ‫پابرجاســت‪ .‬مهمتریــن مــورد تحریم های موشــکی و‬ ‫تسلیحاتی است‪ .‬در قطعنامه ‪ 1929‬تحریم های موشکی‬ ‫و تســلیحاتی به خاطر جریمه ایران در بحث هســته ای‬ ‫اعمال شد‪ ،‬اعضای شــورای امنیت سازمان ملل گفتند‬ ‫«می خواهیم ایران را در حوزه هســته ای جریمه کنیم و‬ ‫جریمه هم ان اســت که در حوزه موشــکی و تسلیحاتی‬ ‫محدودیت برای ایران ایجاد شود‪ ».‬در برجام هم امده‬ ‫که تحریم های مربوط به موضوع هســته ای لغو شود‪.‬‬ ‫حاال سئوال اینجاســت که ایا تحریم های هسته ای در‬ ‫حوزه موشکی و تسلیحاتی لغو شد؟ جواب‪ ،‬خیر لغو نشد‬ ‫و مشکل ما هم همین است‪ .‬برای همین یک بهانه ای‬ ‫سر ازمایش موشکی در می اورند و تحریم می کنند‪ .‬این‬ ‫نکته ای بود که دکتر عراقچی به ان اعتراف کرد‪.‬‬ ‫غیر تحریم هــای موشــکی و تســلیحاتی چه‬ ‫موضوعات دیگری است؟‬ ‫براســاس بند ‪ 29‬برجام طرف مقابــل نباید در‬ ‫تعامالت اقتصادی ایران و دیگر کشورها اخالل ایجاد‬ ‫کند‪ 5+1 ،‬تعهد کرده براســاس برجام در این امر اخالل‬ ‫ایجاد نکند‪ .‬پس باید چنین وضعیتی را داشته باشیم که‬ ‫بتوانیم با بانک های دنیــا کار کنیم‪ .‬در عمل چه اتفاقی‬ ‫افتاده است‪ ،‬در عمل امریکایی ها بعد از توافق می روند‬ ‫جاهای مختلف دنیــا‪ ،‬بانک های بــزرگ را از تعامالت‬ ‫تجاری منــع می کنند و بــه انها هشــدار می دهند تا فکر‬ ‫نکنند مشکل ایران حل شده اســت‪ .‬در واقع امریکایی‬ ‫بانک های بزرگ جهــان را از عواقب همــکاری با ایران‬ ‫می ترسانند‪ .‬خیلی از این بانک ها را دولت امریکا جریمه‬ ‫نقدی کرد‪ ،‬چندین میلیارد دالر‪ ،‬منابع مالی وزارت خزانه‬ ‫داری امریکا همین جریمه هایی اســت کــه بانک ها به‬ ‫خاطر همکاری بــا ایران موظف به پرداخت ان شــدند‪.‬‬ ‫در متن جریمــه بانک ها نیز امد که بایــد تعهد کنند هیچ‬ ‫وقت دیگر با ایــران کار نکنند‪ .‬االن دولــت امریکا دارد‬ ‫ســنگ اندازی می کند در روندی که نباید سنگ اندازی‬ ‫کند‪ .‬این همه امتیاز دادیم در حوزه هسته ای که بعضی‬ ‫از مشــکالت حل شــود‪ .‬اینکه رهبری گفتند خســارت‬ ‫محض یعنی همین؛ یعنی اینکه هم در حوزه هســته ای‬ ‫امتیاز دادیم و هم مشــکالت حل نشــد‪ ،‬این می شــود‬ ‫خسارت محض‪ .‬متاســفانه دولت اقدام های رسانه ای‬ ‫به کار می بندد‪ .‬مثال روز دوشــنبه ‪ 16‬فروردین یکسری‬ ‫خبرنگار بــه بانک مرکزی دعوت کردند‪ ،‬اتاق ســوئیفت‬ ‫را نشــان دادند و گفتند ببینید سوئیفت کار می کند‪ .‬خب‬ ‫بله براســاس برجام ســوئیفت باید باز می شد و االن هم‬ ‫با بعضی بانک هــا در دنیا ســوئیفت دارد کار می کند اما‬ ‫این مشــکل ما را حل نکرده اســت‪ .‬مشــکل این است‬ ‫کــه ان کارهای اصلــی که در حــوزه تعامــات بانکی‬ ‫می خواهد انجام شــود‪ ،‬اینها هنوز متوقف مانده است‪.‬‬ ‫ان مصاحبه ای که رئیس جمهــور اتریش کرد‪ ،‬همین را‬ ‫می گفت که حاال اقایان خوششــان نیامد و سفر هم لغو‬ ‫شد‪ .‬او هم می گفت‪« :‬هنوز امریکا با ایران مشکل دارد‬ ‫ایران باید با امریکا صحبت کند‪ ».‬یکی از دوستان قبل‬ ‫از توافق مطرح می کرد که «مــا می دانیم امریکایی ها‬ ‫با ما مشکل خواهند داشــت اما می خواهیم به گونه ای‬ ‫اروپا را از امریکا جدا کنیم چــون اروپایی ها دیگر حاضر‬ ‫نخواهند شــد با امریکا در قبال اعمــال محدودیت ضد‬ ‫ایران همکاری کنند‪ ».‬امروز اتریش نزدیکترین کشــور‬ ‫اروپایی بــه ایــران اســت رئیس جمهورش هــم اولین‬ ‫رئیس جمهوری بود که بعد از برجام به ایران ســفر کرد‪.‬‬ ‫اتریش هم می گوید ایــران برود مشــکلش را با امریکا‬ ‫حل کند‪ .‬این حرفی که اوباما هفته گذشــته زد و گفت‪:‬‬ ‫«ایران متن برجام را اجرا کرد ولــی روحش را اجرا نکرد‬ ‫بنابراین طول می کشد مشــکالت ایران حل شود‪ ».‬در‬ ‫واقع می گوید «ما با ایران مشــکل داریم یک مشــکل‬ ‫ما هسته ای بود حال انکه مشــکالت دیگری هم وجود‬ ‫دارد‪ .‬تا مشکالت دیگر حل نشود بازی در حوزه تحریم ها‬ ‫ادامه دارد که این نقض برجام است‪ ».‬زمانی که برجام‬ ‫نقض می شود دوستان باید چه کار کنند فقط باید ایمیل‬ ‫بزنند‪ .‬این یک جوکی شده در شــبکه های اجتماعی که‬ ‫«ایرانی را نباید تهدیــد کنی اگر تهدید کنی او به شــما‬ ‫‪59‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫ایمیل می زند» ایا باید مسئوالن ما صحبت های اوباما را‬ ‫تکرار کنند که اثار رفع تحریم طول می کشــد که نمایان‬ ‫شــود؟ خیر باید جدی تر برخورد کنند و در روشی که ما را‬ ‫به اینجا رسانده و وضعیت فعلی را ایجاد کرده باید بازبینی‬ ‫شــود‪ .‬گروه هفت شامل کشــورهایی همچون امریکا‪،‬‬ ‫انگلیس‪ ،‬فرانسه و المان یک نهادی به نام «گروه ویژه‬ ‫اقدام مالی» را تاسیس کرد‪ ،‬این چهار کشور از یک طرف‬ ‫مردادماه با ما توافق کردند‪ ،‬از ان طرف اکتبر (یعنی سه‬ ‫ماه بعد) به اتهام پولشــویی ما را رتبه یک کشورهایی که‬ ‫توسط این نهاد باید با انها در حوزه مالی برخورد شود قرار‬ ‫دادند؛ این یعنی به اتهام پولشویی دارند بانک های دنیا‬ ‫را از همکاری و تعامل اقتصادی با ایران نهی می کنند‪.‬‬ ‫دکتر عراقچی به جــای اینکه ایــن را در تلویزیون‬ ‫برای مردم توضیح دهد‪ ،‬خبرنــگار می برند بانک مرکزی‬ ‫که نشــان دهند ســوئیفت برقرار اســت‪ .‬امــروز به طور‬ ‫ناخوداگاه ان افرادی که مذاکره کردند درباره مشکالتی‬ ‫که ایجاد شده باید پاسخگو باشند‪ .‬اقایان در عمل برجام‬ ‫را توجیــه می کننــد و می خواهند از عملکــرد خود دفاع‬ ‫کنند چون این سئوال مطرح می شود که اگر متن برجام‬ ‫یک مقدار بهتر نوشته می شــد ما االن نباید مشکل ها را‬ ‫می داشتیم‪ .‬طرف مقابل و طرف ایرانی هر دو می گویند‬ ‫در اجرای تعهدات ایران مشکلی وجود ندارد اما در رابطه‬ ‫با تعهدات طرف مقابل مشکالتی وجود دارد بعد دوستان‬ ‫دولت نتیجه کارشان این می شــود که باید این را توجیه‬ ‫کنند برای همین به گونه ای حرف های طرف مقابل را در‬ ‫داخل کشور تکرار می کنند‪.‬‬ ‫اقــای یعقوبی مســئول ســوئیفت بانــک مرکزی‬ ‫می گوید «ســوئیفت پیام رسان اســت‪ .‬این پیام رسانی‬ ‫انجام می شــود ولی ما مسئول نیســتیم که فالن بانک‬ ‫نمی خواهد بــا ایران کار کند یا چرا فــان بانک با ایران‬ ‫کار نمی کند‪ ».‬ســوال ؛ مگــر بانک ها از پول بدشــان‬ ‫می اید؟ ایران کشــور کوچکی نیست و تعامالت تجاری‬ ‫بین المللی کم ندارد‪ ،‬چرا بانک هــا نمی خواهند با ایران‬ ‫کار کنند؟ مشــکل امریکاســت‪ .‬بانک تاسیس شده که‬ ‫پول در بیاورد‪ .‬این دولت امریکاســت که باید پاســخگو‬ ‫باشد‪ .‬پاســخش را هم اوباما هفته گذشــته داد و گفت‬ ‫«ایــران روح برجام را اجــرا کند» این خطری اســت که‬ ‫وجود دارد در واقع همان برجام ‪ 2‬و برجام ‪ 3‬اینجا معنا پیدا‬ ‫می کند‪ .‬در واقع می گوید‪« :‬ایران نفوذ منطقه ای خود را‬ ‫حل کند‪ ،‬موشک ازمایش نکند و در داخل کشورش هم‬ ‫کارهایی که دولت امریکا نمی خواهــد انجام ندهد» در‬ ‫این صورت مشکلش حل می شود‪ .‬امریکایی ها معتقدند‬ ‫که تحریم ها جواب داده اســت‪ ،‬حاال بــا این تصور چرا‬ ‫پاسخش را هم اوباما هفته‬ ‫گذشته داد و گفت «ایران روح‬ ‫برجام را اجرا کند» این خطری‬ ‫است که وجود دارد در واقع‬ ‫همان برجام ‪ 2‬و برجام ‪ 3‬اینجا‬ ‫معنا پیدا می کند‬ ‫اقای اوبامــا و اقای عراقچــی می گویند‬ ‫رفع اثار تحریم ها طول می کشــد تا خود‬ ‫را نشــان بدهد اما واقعیت این است که‬ ‫اگر دولت امریکا نخواهد مشــکل را حل‬ ‫کند‪ 10 ،‬سال دیگر هم همین مشکالت‬ ‫پا برجاســت‪ .‬اگر ایران بخواهــد با هند‬ ‫تعامل تجاری داشته باشد و از روپیه هم‬ ‫استفاده کند مشکل وجود دارد‬ ‫بخواهند این تحریم هایی که جواب داده را کنار بگذارند‪.‬‬ ‫چرا امریکایی ها به این نتیجه رسیدند چون بعضی ها در‬ ‫ایران این مساله را تایید کردند یعنی قبل از برجام گفتند‬ ‫همه چیز کشور وابســته به تحریم هاست‪ ،‬قبل از برجام‬ ‫خیلی ها بزرگنمایی کردند گشایشی که توافق هسته ای‬ ‫برای مــردم خواهــد داشــت االن حرف هــای دیگری‬ ‫می زنند‪ .‬به نظر من اهمیت دارد که کل داستان را ببینیم‬ ‫واال کارهای رسانه ای که خبرنگار به بانک مرکزی ببریم‬ ‫و کاغذ ســوئیفت نشــان بدهیم اصل داســتان را برای‬ ‫مردم توضیح نمی دهد‪ .‬به نظر می رسد باید در این حوزه‬ ‫مقداری دقت بیشتری شود‪.‬‬ ‫تحریم سوئیفت براساس موضوع هسته ای در‬ ‫چه سالی علیه ایران اعمال شد؟‬ ‫ســال ‪ 2012‬اعمال شــد‪ ،‬بی ربط بــا موضوع‬ ‫هســته ای نبود‪ .‬ســال ‪ 2012‬دولت اوباما فشــار اورد و‬ ‫امکان استفاده سوئیفت را برای ایران بستند‪ .‬البته االن‬ ‫پیام با بانک هایی که می خواهنــد با ما کار کنند رد و بدل‬ ‫می شود اما بانک های اصلی در این جمع نیستند‪.‬‬ ‫برخــی کارشناســان و حتی مســئوالن دولتی‬ ‫می گویند چون بانک ها‪ ،‬تجار و سرمایه گذاران‬ ‫خارجی حوزه اقتصادی ایران را ریســک پذیر‬ ‫می بینند حاضر به همکاری با ما نمی شوند‪ ،‬نظر‬ ‫شما چیست؟‬ ‫این حرف اقای اوباماســت‪ ،‬باعث تعجب هم‬ ‫اســت که اقای عراقچی هم این حرف را تکرار می کند‪.‬‬ ‫مگر قبل از ‪ 2012‬ایران موشک ازمایش نمی کرد؟ قبل‬ ‫از ‪ 2012‬نفوذ منطقه ای نداشــتیم؟ پس چــرا ما در این‬ ‫حوزه ها ان زمان مشــکل نداشــتیم و حاال مشکل پیدا‬ ‫کردیم؟ این دلیلش بحث ریسک پذیری و فالن عملکرد‬ ‫در حوزه سیاست خارجی یا ازمایش موشک نیست‪ ،‬این‬ ‫دلیلش دولت امریکا است و مشــکلی که دولت امریکا‬ ‫در این حوزه ایجاد کرده اســت باید حل می شد؛ با وجود‬ ‫امتیازهای گســترده که در حوزه هسته ای دادیم اما این‬ ‫مشــکل حل نشد شــاید روی کاغذ حل شــده باشد ولی‬ ‫این مشــکل در عمل حل نشــد و نتیجــه اش وضعیت‬ ‫فعلی اســت‪ .‬این تکرار صحبت های اوبامــا واقعا برای‬ ‫اینده کشور و منافع ملی خوب نیست چون اوباما راست‬ ‫نمی گوید اوباما در ان حوزه ها به درستی مطلب را تبیین‬ ‫نمی کند‪.‬‬ ‫اما وزیر خزانه داری امریــکا اعالم کرده باید به‬ ‫ایران اوانس های اقتصادی داد‪ ،‬این تناقض با‬ ‫صحبت های اوباما ندارد؟‬ ‫وزیر خزانــه داری امریکا صحبتــی از تعامل با‬ ‫ایران نکــرد‪ ،‬حرفش این بود که اگر امریکا کشــوری را‬ ‫تحریم کند‪ ،‬بعد به ان کشور بگوید یکسری کارها را انجام‬ ‫دهد تا تحریم ها برداشته شود‪ .‬وقتی ان کشور اقدامات‬ ‫اعالمی امریکا را انجام داد ولی تحریم ها باقی بماند از‬ ‫این به بعد دیگر کشورها به حرف امریکا گوش نمی کنند‪،‬‬ ‫با این توجیه که چه بــه حرف امریکا گــوش کنند و چه‬ ‫نکنند در تحریم باقی می مانند پس چه دلیلی برای توجه‬ ‫به خواســته های امریکا وجود دارد‪ .‬این حرف درســتی‬ ‫است اما به این معنی نیست که طرف مقابل می خواهد‬ ‫اجازه نفس کشیدن به ایران دهد چون سیاست تحریم را‬ ‫جوابگو می دانند و می خواهد سیاست تحریم را نگه دارد‬ ‫تا با ان بتواند ایران را مدیریت کنــد‪ .‬اقای اوباما و اقای‬ ‫عراقچی می گویند رفع اثار تحریم ها طول می کشــد تا‬ ‫خود را نشــان بدهد اما واقعیت این اســت که اگر دولت‬ ‫امریکا نخواهد مشــکل را حل کند‪ 10 ،‬ســال دیگر هم‬ ‫همین مشکالت پا برجاســت‪ .‬اگر ایران بخواهد با هند‬ ‫تعامل تجاری داشــته باشــد و از روپیه هم استفاده کند‬ ‫مشکل وجود دارد‪ .‬معموال سیستم های بانکی زمانی که‬ ‫می خواهند یک ارزی را به ارز دیگری تبدیل کنند اول ان‬ ‫ارز اول را به دالر و بعد دالر را به ارز مقصد تبدیل می کنند‬ ‫چون تبدیل ارز اول به دالر نیازمند ان است که یک بانک‬ ‫امریکایی اینجا پروسه را تاچ کند و ورود بانک امریکایی‬ ‫به این پروسه درگیر شدن سیستم مالی دولت امریکا را در‬ ‫پی دارد و اینجا مانع است‪ .‬امریکایی می خواهند همه جا‬ ‫تسلط داشته باشند و حتی اگر دو کشوری در معامله فی‬ ‫مابین خود نخواهند دالر استفاده کنند باز وابسته به دالر‬ ‫و سیستم مالی امریکا می شوند و ان زمان دولت امریکا‬ ‫می تواند با دو طرف معامله بازی کند‪ .‬این مساله باید در‬ ‫زمان مذاکرات حل می شد‪.‬‬ ‫اما اقــای عراقچــی در همــان گفت وگو اعالم‬ ‫کرد که تحریم دالر ربطی به موضوع هسته ای‬ ‫ندارد؟‬ ‫نشد‪ ،‬یک امتیاز گسترده در حوزه هسته ای داده‬ ‫شد‪ ،‬پاراگراف اول تفاهم نامه موقتی ژنو می گوید «ایران‬ ‫در حوزه فعالیت های هسته ای محدودیت می پذیرد تا ان‬ ‫طرف تحریم ها را لغو کند‪ ».‬امروز ما در حوزه هسته ای‬ ‫محدودیــت پذیرفتیــم امــا تحریم ها علیه کشــورمان‬ ‫همچنان پابرجا اســت‪ .‬این خســارت محض محسوب‬ ‫می شــود یعنی هم چوب و هم پیاز را خوردیم‪ .‬زمانی که‬ ‫پای میز مذاکره هســته ای رفتیم باید این مســائل حل‬ ‫می شد وگرنه چه دلیلی به این همه مذاکره بود‪.‬‬ ‫یعنی شــما می گوییــد این حرف کــه «تحریم‬ ‫دالر ربطی به موضوع هســته ای نــدارد و جز و‬ ‫تحریم های اولیه است» حرف درستی نیست؟‬ ‫عرضــم این اســت که مــا مذاکــره کردیم که‬ ‫مشکالتمان در این حوزه ها حل شود‪ ،‬بله این اتفاقاتی‬ ‫هم که در حوزه تعامالت بانکــی رخ داد در قالب مباحث‬ ‫هسته ای اتفاق افتاد‪.‬‬ ‫یکســری تحریم های اولیــه داریــم تحریم های‬ ‫اولیه مربوط به تعامالت تجاری است با اتباع امریکایی‬ ‫اســت کســی اینجــا نمی گویــد چــرا اقــای عراقچی‬ ‫نتوانســت راهکاری پیدا کند برای اینکه ایران از امریکا‬ ‫جنس بخرد یــا ایران بــه امریــکا جنس بفروشــد البته‬ ‫اگر این کار انجام می شــد خــوب بود ولی نتوانســتند‪،‬‬ ‫االن موضوع ان اســت کــه اگر به صورت گســترده در‬ ‫حوزه هســته ای امتیاز دادیم چرا مشــکالت همچنان‬ ‫پابرجاســت؟ این معضل اســت دولت چــون نمی تواند‬ ‫به ان پاســخ دهد خبرنــگار می بــرد بانک مرکــزی‪ .‬ما‬ ‫االن با ارزهای غیــر دالری هم اگــر بخواهیم کار کنیم‬ ‫این مشــکل وجود دارد‪ .‬خیلــی تدبیر نبود کــه در حوزه‬ ‫هسته ای داشــته ها را بدهند اما این مشکالت ابتدایی‬ ‫حل نشود‪.‬‬ ‫شــما می گویید امریکایی ها می خواهند مقابل‬ ‫ایــران مانع تراشــی کننــد برهمیــن اســاس‬ ‫شرکت های خود و اروپایی را تهدید می کنند که‬ ‫وارد همکاری اقتصادی با ایران نشوند‪ ،‬اما چرا‬ ‫به بوئینگ برای مذاکره با ایران مجوز دادند؟‬ ‫بوئینگ فــرق می کند‪ .‬یکی‪ ،‬دو اســتثنا وجود‬ ‫داشت یکی هم بوئینگ بود‪ .‬ان هم دلیل امنیتی دارد‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫معمولی نیســت‪ ،‬شــکایت کردن معمولی این است که‬ ‫وقتی عرضه می شــود یک قاضی بی طرفی وجود دارد‬ ‫و نظر می دهد که تقصیر کیست‪ .‬در قالب برجام قاضی‬ ‫همان کشورهای ‪ 5+1‬هستند‪.‬‬ ‫یعنی می گویید شــکایت بــردن ایــران به ان‬ ‫کمیسیون تاثیری ندارد؟‬ ‫اصــا خطــر دارد‪ ،‬برجــام به گونه ای نوشــته‬ ‫شــده که اگر ایران شــکایت کرد ‪ 5+1‬بایــد رای بگیرد‬ ‫که تعلیق تحریم هــا ادامه پیــدا کند یا خیــر‪ .‬اگر یک‬ ‫کشــوری بگوید نباید تعلیــق تحریم ها ادامــه پیدا کند‬ ‫بر می گردیم به پله اول‪ .‬ان سیســتم ماشه که می گفتند‬ ‫همین اســت‪ .‬مورد برجام مثل موارد معمول در شورای‬ ‫امنیت ســازمان ملل نیســت که روس ها هــم باید حتما‬ ‫راضی شــوند تا قطعنامه ای صادر شــود کافی است که‬ ‫یکی از کشــورهای ‪ 5+1‬ناراضی باشد دوباره وضعیت را‬ ‫به پله اول بر می گردانند‪ .‬پس طوری برجام را نوشتند که‬ ‫شکایتی نباشد‪.‬‬ ‫در واقع دست انها در شــکایت باز اما دست ما‬ ‫بسته است؟‬ ‫در عمل همین طور است‪.‬‬ ‫یک کمیته ای مقام معظم رهبری گفتند که بر‬ ‫نحوه اجرای برجام نظارت کند‪ .‬این کمیته االن‬ ‫چه نقشی باید ایفا کند؟‬ ‫در نهایت باید با ایــن تخلفات برخورد کند منتها‬ ‫مشکل ساختار برجام اســت که برخورد را سخت می کند‬ ‫چون ســاختار برجام همین طور که است‪ ،‬مشکل دارد‪.‬‬ ‫خودمان نباید با ایجاد قداست برای برجام به این مشکل‬ ‫اضافه کنیم‪.‬‬ ‫االن کمیته نظارت وارد شده است یا خیر؟‬ ‫باید کار خود را انجام دهد‪.‬‬ ‫یعنی شــما معتقدید که اجرای تعهدات ایران‬ ‫باید متوقف و برجام منتفی شود؟‬ ‫االن دیگــر بحــث از منتفی شــدن یا نشــدن‬ ‫برجام گذشته اســت‪ ،‬ایران تعهداتی را پذیرفته و برجام‬ ‫مشکالت ساختاری داشته است‪.‬‬ ‫رفع مشــکالت اجرای برجــام با مذاکــره قابل‬ ‫حل است؟‬ ‫خیر‪ ،‬با مذاکره قابل حل نیســت‪ ،‬چیزی نوشته‬ ‫شــده‪ ،‬ما تعهداتمان را انجام دادیم و تمام شده است‪.‬‬ ‫یــک مقــداری داســتان خیلی جلــو رفته اســت‪ .‬االن‬ ‫حرف هایی را که به انها اشــاره کردم نباید بزنیم‪ ،‬اتفاقی‬ ‫که برای کشور افتاده خوب نیست‪.‬‬ ‫یک اشتباه راهبردی دولت یازدهم نسبت به امریکا‬ ‫داشت و فکر می کرد اگر در حوزه هسته ای و حوزه های‬ ‫دیگر به امریکایی ها امتیاز دهــد در نهایت امریکایی ها‬ ‫عالقه مند به تعامل با ما می شوند‪ ،‬این تصور در ابتدای‬ ‫کار دولت بود االن که دو سال گذشــته ما باید در نهایت‬ ‫به این نتیجه برســیم که امریکایی ها دنبــال تعامل با ما‬ ‫نیستند دنبال مدیریت ما هستند‪.‬‬ ‫این نتیجــه را باید بــه ان برســیم و از برجام درس‬ ‫بگیریم‪ .‬االن جــز درس گرفتن کار دیگــری را با برجام‬ ‫نمی شود‪ ،‬کرد‪ .‬ممکن است دولت یازدهم به دنبال تعامل‬ ‫با امریکا باشــد اما طرف مقابل دنبال ان نباشــد در این‬ ‫صورت تعامل سر نمی گیرد پس این تفکر که باید امتیاز‬ ‫داد تا به تعامل با امریکا برسیم باید اصالح شود‪ .‬به اندازه‬ ‫کافی امتیاز دادیم باید برویم به سمت قدرتمندتر شدن در‬ ‫حوزه هایی که می توانیم قدرتمند شویم‪ .‬نیازمندیم یک‬ ‫اجماع ملی به وجود بیاید که امریکا چه ماهیتی دارد چه‬ ‫می خواهد و چه طراحی دارد؟ نیاز داریم در این حوزه ها‬ ‫اجماع کنیم‪.‬‬ ‫باتوجه به این دو ســال مذاکره با امریکا‪ ،‬باید یک‬ ‫براورد درستی در قبال امریکا داشــته باشیم‪ .‬این اتفاق‬ ‫هنوز نیفتاده است‪ .‬دوستان هنوز در حال و هوای توجیه‬ ‫مشکالت ساختاری برجام هستند‪.‬‬ ‫یعنی دولت می گویــد در اینده این مشــکالت‬ ‫برطرف می شود‪ ،‬کارشــکنی های امریکا رنگ‬ ‫می بازد و دولت کاخ سفید رویکرد خود را تغییر‬ ‫می دهد یا بنگاه های اقتصادی اروپا بعد از مدتی‬ ‫دیگر به تهدیدهای امریکا توجه نمی کنند و وارد‬ ‫تعامل اقتصادی با ایران می شوند؟‬ ‫بله و این تصورات غلطی اســت‪ .‬رئیس جمهور‬ ‫اتریش می گوید ایران باید مشــکل خود را با امریکا حل‬ ‫کند‪ .‬اروپایی ها عقل شــان همان ابتدا می رسید که اگر‬ ‫ایران را تحریم گســترده کنند از نظر اقتصادی برایشان‬ ‫بد است‪.‬‬ ‫چرا این ضررهــا را پذیرفتنــد؟ به خاطــر امریکا‪.‬‬ ‫االن هــم همین مشــکل را داریــم ابان مــاه در امریکا‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری است چه دموکرات بیاید و چه‬ ‫جمهوریخواه ادم های تندتری در امریکا سرکار می ایند‪.‬‬ ‫اگر کسی انتظار داشته باشد در این شــرایط اروپایی ها‬ ‫بتوانند جلوی امریکایی ها بایستند تصور اشتباهی است‪.‬‬ ‫این تصورات اشــتباه را باید اصالح کنیم‪ .‬درباره برجام‬ ‫دیگر کاری نمی شــود کرد اما درباره فکــر و نوع نگاه به‬ ‫امریکا و اروپا باید تجدید نظر شود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫رئیس جمهور اتریش می گوید‬ ‫ایران باید مشکل خود را با امریکا‬ ‫حل کند‬ ‫اگر به مصاحبه دکتر عراقچی‬ ‫در گفت وگوی ویژه خبری‬ ‫دقت شود‪ ،‬چند مورد مربوط به‬ ‫تحریم های هسته ای بود که‬ ‫هنوز هم پابرجاست‬ ‫اقتصاد‬ ‫اگر امریکا بتواند هواپیمایی را بر اســمان ایران دائم در‬ ‫پرواز داشته باشد مطلوبش است‪ .‬به هر حال امریکایی ها‬ ‫ابزار جاسوســی و رصدشــان به گونه ای است که خوب‬ ‫است برای شان که هواپیمای امریکایی بر اسمان ایران‬ ‫پرواز کند‪ .‬پس موضوع بوئینگ خاص است‪.‬‬ ‫حاال باید چه کار کرد؟‬ ‫این مدل که ایمیل می زنیم و گفت وگوی تلفنی‬ ‫می کنیم‪ ،‬اگر می خواســت جواب دهد تــا حاال جواب‬ ‫می داد‪ .‬پس حالت خوبی نیســت که طرف مقابل برای‬ ‫ما مشــکل ایجاد کند و ما در جواب بــه او ایمیل بزنیم‪.‬‬ ‫متاســفانه در حوزه هســته ای همه دادهایمان را هم از‬ ‫دســت دادیم‪ 11 ،‬تن اورانیم غنی شده به ‪ 300‬کیلوگرم‬ ‫کاهش یافــت‪ ،‬در قلــب راکتــور اراک بتــن ریختیم‪.‬‬ ‫ســانتیریفیوژها را به گونه ای کندند که بعید است دوباره‬ ‫بشــود انها را نصب کرد‪ .‬پس مشــکل داریــم امتیازات‬ ‫زیــادی دادیم اما این طور نیســت که دســتمان به طور‬ ‫کامل خالی باشــد‪ .‬باید اهرم های قدرتی که در دست ما‬ ‫است شناسایی شــوند چون با طرف مقابل باید این گونه‬ ‫صحبت شــود که اگر شــما این وضعیتی را که برای ما‬ ‫دچار مشــکل کرده اســت اصالح نکنید از این گزینه ها‬ ‫می توانیم استفاده کنیم‪.‬‬ ‫یعنی روی تقویت توان موشــکی مانــور داده‬ ‫شود؟‬ ‫به هر حال گزینه هایی که اهرم قدرت ما هستند‪.‬‬ ‫یعنی با ازمایش موشکی به طرف پیام بدهیم؟‬ ‫حاال این مباحث باید کارشناسی شود که در کدام‬ ‫بازه زمانی از کدام گزینه استفاده شود‪.‬‬ ‫غیر از توان موشــکی‪ ،‬چه گزینه های دیگری‬ ‫اهرم فشار ایران محسوب می شوند؟‬ ‫در حوزه هــای مختلــف کشــور قدرت هایــی‬ ‫دارد‪ ،‬چون هنوز ‪ 2/5‬سال از عمر دولت یازدهم بیشتر‬ ‫نگذشــته و یکســری گزینه های قدرت بــرای ما باقی‬ ‫مانده اســت‪ .‬منتها این کار را نمی کنند بلکه قداســت‬ ‫به برجــام می دهند به برجــام می گویند خورشــید تابان‬ ‫است‪ .‬وقتی به برجام قداســت می دهند که مشکالت‬ ‫ســاختاری متعددی دارد طبیعی اســت که اقای اوباما‬ ‫می گوید هر طور با ایران بــازی کنم و بگویم روح برجام‬ ‫ازرده شد و شش تحریم دیگر وضع کنم مقامات دولت‬ ‫ایران نمی توانند بگویند این دیگر برجام خورشید تابان‬ ‫نیســت خیلی بخواهند برجام را پایین بیاورند می گویند‬ ‫ماه شب چهارده است‪.‬‬ ‫این ادبیات پیام خوبی به طرف مقابل نمی دهد‪،‬‬ ‫ایجاد قداســت درباره یــک توافقی کــه خودمان هم‬ ‫می دانیــم مشــکل دارد دردی را دوا نمی کنــد هیــچ‪،‬‬ ‫مشکالتی را نیز برای ما ایجاد می کند‪ .‬چرا امریکایی ها‬ ‫با ما ‪ 2‬ســال مذاکــره کردند چــرا ‪ 6‬دولت در دنیــا با ما‬ ‫مذاکره کردند چــون قدرت داشــتیم چــرا نمی روند با‬ ‫مالی و سومالی بنشینند ‪ 2‬ســال مذاکره کنند چون انها‬ ‫قدرت ندارنــد‪ .‬دولت امریکا زبان قــدرت را می فهمد‪.‬‬ ‫قدرت ما در حوزه هســته ای کاهش پیدا کرده است اما‬ ‫هنوز کامال بی قدرت نیســتیم از اهرم هــای قدرت باید‬ ‫اســتفاده شــود برای برخورد با طرف مقابــل وگرنه راه‬ ‫دیگری وجود ندارد‪.‬‬ ‫گفتند یک کمیســیون بین المللی است که هر‬ ‫طرفی شکایت داشت درباره طرف مقابل به ان‬ ‫کمیسیون مراجعه کند؟‬ ‫کمیسیون بین المللی نیســت بلکه کمیسیون‬ ‫‪ 5+1‬است این دو با هم فرق می کنند چون در ‪ 5+1‬چهار‬ ‫کشور غربی حضور و وجود دارند که چندی پیش طرحی‬ ‫را به ســازمان ملل بردند تا علیه ایــران قطعنامه بگیرند‪.‬‬ ‫منتها شکایت کردن در ساختار برجام مثل شکایت کردن‬ ‫‪61‬‬ ‫شگفتی فروش‬ ‫فرهنگ‬ ‫اکران نوروزی امسال با انتخاب پنج فیلم من ســالوادور نیستم‪ ،‬بادیگارد‪ ،‬پنجاه‬ ‫کیلو البالو‪ ،‬کفش هایم کو و ابد و یک روز رکورد تازه ای در تاریخ فروش سینمای ایران‬ ‫به جا گذاشت‪ .‬بسیاری از کارشناسان سینمایی پس از ثبت این رکورد سعی کردند تا‬ ‫دالیل متقنی را برای پنج برابر شدن رکورد فروش نوروزی ‪95‬در قیاس با فروش نوروزی‬ ‫سال گذشته ارائه کنند‪ .‬هریک از این دالیل موافقان و مخالفان سرسختی دارد‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫خوشبختی هاینوروزانهسینما‬ ‫چرااکراننوروزیسینماهایایران‪ 16‬میلیاردفروشداشتهاست؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫‪1‬‬ ‫خوشبین ترینکارشناسانسینماومنتقدانفیلمهمفکر‬ ‫نمی کردند که اکران نوروزی ‪ 95‬رکــوردی عجیب و غریب در‬ ‫میزان فروش فیلم ها ثبت کند؛ هفت فیلم ســینمایی‪ ،‬تنها در‬ ‫مدت ‪ 20‬روز توانستند رکورد فروش های نوروزی را به اصطالح‬ ‫«بترکانند »وزی رو روکنند‪.‬شایدجالبباشدکهبدانیدفروشفیلم‬ ‫«‪ 50‬کیلو البالو» به تنهایی توانســت به اندازه همه فیلم های‬ ‫نوروزی سال قبل بفروشــد و رکورد ســه میلیارد و ‪ 200‬میلیارد‬ ‫تومانی را بشــکند‪ .‬اما حتی این فیلم هم پرفروش ترین فیلم‬ ‫نوروز‪ 95‬نبود و فیلم «من سالوادور نیستم» به تنهایی با فروش‬ ‫هشتمیلیاردتومانیدرصدرپرفروش هایامسالقرارگرفت‪.‬‬ ‫به طور کلی فروش نزدیک به ‪ 17‬میلیارد تومانی هفت فیلم در‬ ‫اکراننوروزی‪ 95‬بی گمانمهمترینوشگفت انگیزتریناتفاق‬ ‫درتاریخفروشفیلم هایسینمایایراناست؛اتفاقیعجیبو‬ ‫در عین حال خوب برای صنعت سینمایی کشور که نوید توسعه‬ ‫کیفی و کمی ساخت فیلم را در اغاز سال نو به همراه دارد‪ .‬یک‬ ‫دو دوتا چهارتای ساده نشان می دهد که با احتساب فروش ‪16‬‬ ‫میلیارد و‪ 420‬تومانی در مدت بیست روز اکران نوروزی‪ ،‬هر روز‬ ‫به طور میانگین ‪ 821‬میلیون تومان به جیب سینما رفت ه و این‬ ‫خبر مسحورکننده ای برای تهیه کنندگان فیلم به شمار می اید‪.‬‬ ‫البته در توضیح این موضوع باید گفت که اکران فیلم هشــت‬ ‫میلیاردتومانی«من سالوادور نیســتم» از روز پنجم اسفندماه‬ ‫در سینماهای تهران اغاز شد اما بدیهی است که سهم بیشتر‬ ‫فروش این فیلم در ایام نوروز اتفاق افتاده است‪.‬‬ ‫جمع فروش فیلم هــای نوروزی امســال‪ ۱۶ ،‬میلیارد و‬ ‫‪ ۴۲۰‬میلیون تومان است و این در حالی است که اکران نوروزی‬ ‫سینمای ایران در سال گذشته ‪ ۳‬میلیارد و ‪ ۲۰۰‬میلیون تومان‬ ‫فروشداشتهاست‪.‬امامقایسهاماریرقمفروشنسبتبهسال‬ ‫ فکرش را نمی کردیم‬ ‫گفت وگو با علی سرتیپی‪ ،‬عضو‬ ‫شورای صنفی نمایش درباره فروش‬ ‫‪17‬میلیاردی اکران نوروزی‬ ‫رکورد ‪ 14‬میلیاردی را می شکنیم‬ ‫پرفروش «من سالوادور نیستم»‬ ‫از فروش فیلمش می گوید ‬ ‫پرده نقره ای چطور طالیی شد؟‬ ‫موفقیت خیره کننده سینما در‬ ‫نوروز‪95‬؛ از معجزه شادی تا جعبه‬ ‫جادو شده‬ ‫سال ‪90‬‬ ‫سال ‪89‬‬ ‫سال ‪91‬‬ ‫نام فیلم‬ ‫رقم فروش (به میلیون تومان )‬ ‫نام فیلم‬ ‫رقم فروش (به میلیون تومان )‬ ‫نام فیلم‬ ‫رقم فروش (به میلیون تومان )‬ ‫پوپک و مش ماشاهلل‬ ‫‪450‬‬ ‫اخراجی ها ‪3‬‬ ‫‪1100‬‬ ‫قالده های طال‬ ‫‪2002‬‬ ‫سوپراستار‬ ‫‪325‬‬ ‫جدایی نادر از سیمین‬ ‫‪1100‬‬ ‫گشت ارشاد‬ ‫‪1289‬‬ ‫سالم بر عشق‬ ‫‪100‬‬ ‫یکی از ما دو نفر‬ ‫‪150‬‬ ‫انتهای خیابان هشتم‬ ‫‪493‬‬ ‫طهران‪ ،‬تهران‬ ‫‪80‬‬ ‫سه در جه تب‬ ‫‪85‬‬ ‫خصوصی‬ ‫‪335‬‬ ‫هیچ‬ ‫‪100‬‬ ‫زن ها شگفت انگیزند‬ ‫‪130‬‬ ‫فیتیله و ماه پیشونی‬ ‫‪170‬‬ ‫مجموع فروش ‪ 1005‬میلیون تومان‬ ‫مجموع فروش ‪ 2535‬میلیون تومان‬ ‫مجموع فروش ‪ 4119‬میلیون تومان‬ ‫سال ‪92‬‬ ‫سال ‪93‬‬ ‫سال ‪94‬‬ ‫نام فیلم‬ ‫رقم فروش (به میلیون تومان )‬ ‫نام فیلم‬ ‫رقم فروش (به میلیون تومان )‬ ‫نام فیلم‬ ‫رقم فروش (به میلیون تومان )‬ ‫رسوایی‬ ‫‪2000‬‬ ‫طبقه حساس‬ ‫‪2500‬‬ ‫ایران برگر‬ ‫‪1300‬‬ ‫حوض نقاشی‬ ‫‪900‬‬ ‫معراجی ها‬ ‫‪2100‬‬ ‫رخ دیوانه‬ ‫‪900‬‬ ‫تهران ‪1500‬‬ ‫‪1100‬‬ ‫چ‬ ‫‪1000‬‬ ‫استراحت مطلق‬ ‫‪800‬‬ ‫رژیم طالیی‬ ‫‪200‬‬ ‫خط ویژه‬ ‫‪950‬‬ ‫روباه‬ ‫‪120‬‬ ‫قاعده تصادف‬ ‫‪150‬‬ ‫با دیگران‬ ‫‪15‬‬ ‫طعم شیرین خیال‬ ‫‪80‬‬ ‫مجموع فروش ‪ 6565‬میلیون تومان‬ ‫مجموع فروش ‪ 4350‬میلیون تومان‬ ‫گذشته باید با این مالحظه انجام شود که قیمت بلیت در تهران‬ ‫سال‪ 94‬معموال شش هزار تومان بود که این رقم در سال‪ 95‬به‬ ‫هشتهزارتومانرسیدهاست‪.‬بااینحالمقایسهمیزانفروش‬ ‫فیلم ها در اکران های نوروزی همیشــه جذاب بوده است‪ .‬در‬ ‫ادامه این گزارش به بررسی میزان فروش اکران های نوروزی به‬ ‫تفکیک میزان فروش هر فیلم از سال‪ 86‬تا امروز می پردازیم‪.‬‬ ‫ششهزارتومانرسیدکهاینرقمدرمقایسهباسال‪ 89‬افزایش‬ ‫دو برابری را در پی داشت و تا سال‪ 92‬نیز پابرجا ماند‪ .‬در سال‪93‬‬ ‫نیز قیمت بلیت تغییر چندانی نکرد و تنها ‪ 500‬تومان افزایش‬ ‫داشت و روند افزایش ‪ 500‬تومانی در سال ‪ 94‬نیز ادامه داشت‬ ‫تا قیمت بلیت سینماها در پردیس ها به ‪ 7‬هزار تومان برسد‪ .‬اما‬ ‫در سال ‪ 95‬قیمت بلیت ها همزمان با اکران نوروزی به هشت‬ ‫هزار تومان رسید‪.‬‬ ‫نرخ بلیت سینما در دهه هشتاد افزایش قابل توجهی در‬ ‫مقایسه با سال های قبل داشت‪ .‬در سال ‪ 81‬بلیت سینماها به‬ ‫حدود ‪ ،550‬ســال ‪ 82‬نزدیک به ‪ 800‬تومان‪ ،‬سال ‪ 83‬حدود‬ ‫‪ 84،900‬قیمت نزدیک به‪ 1000‬تومان و در سال‪ 85‬نیز قیمت‬ ‫بلیت ها به یک هزار و ‪ 200‬تومان رسید‪ .‬در نیمه اول دهه ‪80‬‬ ‫شاهد رشد تقریبی ســه برابری قیمت بلیت سینماها هستیم‪.‬‬ ‫در سال ‪ 86‬نیز قیمت بلیت سینماها به ‪ 1500‬تومان‪ ،‬سال ‪87‬‬ ‫به نزدیک به دو هزار تومان‪ ،‬سال ‪ 88‬دو هزار و ‪ 500‬و در سال‬ ‫‪ 89‬نیز به سه هزار تومان افزایش یافت‪ .‬با احتساب ارقام اشاره‬ ‫شــده‪ ،‬بهای بلیت در دهه ‪ ،80‬حدود ‪ 7‬برابر افزایش یافت که‬ ‫این رقم در نیمه دوم دهه‪ ،80‬حدود د وو نیم برابر بوده است‪.‬‬ ‫مهمترین ویژگی های فیلم های نوروزی امسال‬ ‫نیمه دوم دهه هشتاد‬ ‫قیمت بلیت سینماها در دهه ‪90‬‬ ‫در دهه‪ 90‬قیمت بلیت ها نسبت به سال‪ 89‬تغییری نکرد‬ ‫امادرسال‪ 91‬قیمتبلیتسینماهادرپردیس هایسینماییبه‬ ‫به هر روی به نظر می رسد که میزان استقبال از فیلم های‬ ‫نوروزی امسال در قیاس با یک دهه گذشته بیشتر بوده است‪.‬‬ ‫این موضوع را حتی در تعداد تماشــاگران می توان مشــاهده‬ ‫کرد‪ .‬صف های مردمی در مقابل گیشه سینماها و ادامه اکران‬ ‫فیلم ها تا اذان صبح در تهران خود نشان دهنده افزایش تمایل‬ ‫شــهروندان به مصرف فیلم های سینمایی اســت‪ .‬بر همین‬ ‫اساس در ادامه به مهمترین خصیصه های فیلم های نوروزی‬ ‫امسال می پردازیم که ممکن است بخشی از دالیل فروش در‬ ‫این خصیصه ها جا خوش کرده باشند‪.‬‬ ‫من سالوادور نیستم‬ ‫کارگردان‪ :‬منوچه ر هادی‬ ‫نتردیدبهحضوررضاعطاران‬ ‫برگبرنده‪:‬امتیازفیلم‪،‬بدو ‬ ‫در نقش اصلی برمی گردد‪ .‬در واقع این هوشمندی سازندگان‬ ‫مجموع فروش ‪ 3200‬میلیون تومان‬ ‫فیلم است که از فرمول یک ایده خوب‪ ،‬لوکیشن هایی دیدنی‬ ‫ـ خارج باشــد چه بهتر ـ و حضور پرپالن عطاران نهایت بهره را‬ ‫می برند و گیشه سینما را به تسخیر خود در می اورند‪ .‬این کاری‬ ‫استکهدرهمینیکی‪،‬دوسالاخیر‪،‬کارگردانانیچونسامان‬ ‫مقدم با نهنگ عنبر‪ ،‬محسن تنابنده با گینس و کمال تبریزی با‬ ‫طبقه حســاس ان را انجام داده و جواب خوبی هم گرفته اند‪.‬‬ ‫حتیخودعطارانهمدستبهچنینبهره کشی هاییازکاراکتر‬ ‫خودش می زنــد‪ ،‬نمونــه اش فیلم هایی چون خوابــم می اد و‬ ‫ردکارپتاستوالبتهیکیازامیدهایاصلیاکرانامسالیعنی‬ ‫دراکوال‪ .‬با چنین فرمول ساده ای‪ ،‬الزم نیست فیلمنامه نویس و‬ ‫کارگردان زحمت زیادی بکشد و از حضور بامزه این بازیگر و دو‬ ‫سه موقعیت نیمه خنده دار فراتر برود‪ .‬چون تماشاگر سختگیر‬ ‫سینمای ما دست کم به عطاران تخفیف می دهد و حاضر است‬ ‫با طناب او به ته چاه برود حتی اگر بعد از پایان فیلم از ســینما‬ ‫خیلیدمغبیرونبیاید!‬ ‫‪ 50‬کیلو البالو‬ ‫کارگردان‪ :‬مانی حقیقی‬ ‫برگ برنده‪ :‬فیلم یک ایده بامزه دارد‪ ،‬اشنایی اتفاقی دو‬ ‫جوان را در یک عروسی به تصویر می کشد‪ .‬به دلیل سوءتفاهم‬ ‫پیش امده و دستگیری مشکوک از سوی پلیس‪ ،‬انها ناچارند با‬ ‫هم به صورت صوری ازدواج کنند‪ .‬مشکل‪ ،‬اما زمانی بغرنج تر‬ ‫می شود که بدانیم هر دو نامزد دارند و در استانه ازدواج هستند!‬ ‫‪ ۵۰‬کیلو البالو‬ ‫‪ ۳‬میلیارد و ‪ ۲۰۰‬میلیون تومان‬ ‫کفش هایم کو؟»‬ ‫‪ ۳۰۰‬میلیون تومان‬ ‫بادیگارد‬ ‫‪ ۲‬میلیارد و ‪ ۱۰۰‬میلیون تومان‬ ‫ابد و یک روز‬ ‫‪ ۱‬میلیارد و ‪ ۸۰۰‬میلیون تومان‬ ‫ادامه اکران ‬ ‫فیلم‬ ‫«کوچه بی نام»‬ ‫‪ ۶۷۰‬میلیون تومان‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫من سالوادور نیستم‬ ‫‪ 8‬میلیارد تومان‬ ‫خشم و هیاهو‬ ‫‪ ۳۵۰‬میلیون تومان‬ ‫فرهنگ‬ ‫نام فیلم ها‬ ‫میزان فروش‬ ‫نام فیلم ها‬ ‫میزان فروش‬ ‫‪63‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫فیلم تا حــدی تالش می کند همپــای ایده اش پیــش برود و‬ ‫موقعیت های بامــزه ای خلق کند و همین تالش هاســت که‬ ‫موقعیت هاینصفهونیمهمفرحیراهمبهوجودمی اوردوباعث‬ ‫خندهتماشاگرمی شود‪ .‬‬ ‫بادیگارد‬ ‫کارگردان‪ :‬ابراهیم حاتمی کیا‬ ‫برگ برنده‪ :‬برگ برنده فیلم های حاتمی کیا خود اوست‪.‬‬ ‫او توانســته به پاس ســال ها تالش و اســتمرار‪ ،‬دیدگاه ها و‬ ‫جهان بینیخاصخودرابهتصویربکشد‪.‬به طوریکهمخاطبان‬ ‫می توانند خط سیر نگاه او را در فیلم های مختلفش دنبال کنند‪.‬‬ ‫حاتمی کیا در بادیگارد هم ســراغ همــان دغدغه های ارمانی‬ ‫و انقالبی اش مــی رود و حاج حیدر ذبیحــی او تلفیقی از دیگر‬ ‫قهرمان های سینمایش است‪ .‬همین نگاه از دل برامده بر دل‬ ‫هم می نشیند و تماشــاگر با بادیگارد او همراه می شود‪ .‬در این‬ ‫میان‪ ،‬پرویز پرستویی در ششــمین همکاری با حاتمی کیا هم‬ ‫موفقظاهرمی شودودرصدزیادیازبارومسئولیتانتقالپیام‬ ‫کارگردان را به دوش می کشد‪.‬‬ ‫ابد و یک روز‬ ‫کارگردان‪ :‬سعید روستایی‬ ‫برگ برنــده‪ :‬مهم ترین امتیــاز فیلم فضای ان اســت و‬ ‫کارگــردان جوان و اتیه دار ســینما موفق می شــود با حضور و‬ ‫حمایت برخی از شناخته شده ترین سینماگران در جلو و پشت‬ ‫دوربین‪ ،‬تصویری به شدت ملموس و باورپذیر از یک خانواده‬ ‫فقیر و جنوب شــهری ارائه کند‪ .‬فیلمســاز با فیلمنامه دقیق و‬ ‫پرجزئیاتشکاریمی کندکهتماشاگرروابطمیانشخصیت هارا‬ ‫بپذیردوسرنوشتانهابرایشمهمجلوهکند‪.‬درضمنپرداختن‬ ‫به موضوع کلیشه ای و بارها پرداخت شده اعتیاد هم ریسکی‬ ‫است که گروه سازنده با سربلندی از ان خارج می شود‪ .‬انتخاب‬ ‫درســت بازیگران و بازی خوب انها هم یکی دیگر از امتیازات‬ ‫فیلم اســت‪ .‬فیلم همچنین از الگوی تلخی موضوع و ترکیب‬ ‫ان با الیه ای بیرونی و طنازانه به درستی بهره می برد و با ریتم و‬ ‫ضرباهنگی مناسب تماشاگر را تا پایان با خود همراه می کند‪.‬‬ ‫فلسفیدن یک رفتار رسانه ای ‪ -‬هنری‬ ‫سینا مشایخی‬ ‫پژوهشگر فرهنگی‬ ‫‪2‬‬ ‫چطور می شود که از یکی از دریچه های دیدن جهان‬ ‫چشــم می پوشــیم و به تبع ان چطور می شــود جامعه ای‬ ‫ بی رغبت می شــود به اینکه یکی از لذایذش را قربانی کند‪،‬‬ ‫ان هم چیزی که مدتی پیش تر از ان دو نام داشت؟ جادوی‬ ‫سینما! اتفاقی که با ان مواجهیم و رغبت و انگیزه ای نداریم‬ ‫برای رفتن به ســینما‪ .‬فکر می کنید دریچه هایی که بشــر‬ ‫توانسته است انها را کشــف یا اختراع نماید و به واسطه ان‬ ‫دریچه ای از ذهن ها را به جهان بگشــاید چند تا هســتند؟‬ ‫اگر تنها با انگشتان دست بشماریم بسیار نیستند‪ ،‬حال فکر‬ ‫کن بی میل شویم به همین چند تا‪ .‬دیگر به دیدار و شنیدن‬ ‫کنسرت یا تئاتر نرویم‪ ،‬کتاب نخوانیم و از همه مهمتر سینما‬ ‫را فراموش کنیم‪ .‬این دریچه ها که هنــوز اداب هایی دارند‬ ‫که به واسطه ان انگیزه ای می گیریم که لباس بپوشیم و به‬ ‫میهمانی یک رسانه برویم؛ چیزی که صفحه نمایش های‬ ‫خانگی عــاری از ان هســتند‪ .‬با این اوصــاف فکر می کنم‬ ‫مهمترین شاخصه برای فراموش کردن دریچه جهان بینی‬ ‫ســینما‪ ،‬کم شــدن انگیزه باشــد؛ اراده ای که بتوانــد ما را‬ ‫بینگیزاند که مسافتی را در شــلوغی شهرها بپیماییم و خود‬ ‫را به صندلی سینما برسانیم‪ .‬نوروز امسال اما واقعه ای دیگر‬ ‫رخ داد‪ ،‬اشتی مخاطب با سینما‪ .‬امارهایی جالب از فروش‬ ‫ بی سابقه فیلم ها و خواســت مردم برای دیدن فیلم بر پرده‬ ‫سینما‪ .‬صرفا این مقدمه برای تحلیل علل واقعه فرخنده ای‬ ‫بود که باعث شــد در طول نوروز امسال شهروندان بسیاری‬ ‫را با اداب سینما رفتن اشــتی دهد‪ ،‬رویه ای که پایدار مانده‬ ‫و افق تازه ای را برای ارتباط میان رسانه سینما و مخاطبان‬ ‫گشــود‪ .‬اما چه امری باعث این انگیزه در ما شده که دوباره‬ ‫فرصتی به خودمان بدهیم که جهانی وسیع تر داشته باشیم‪،‬‬ ‫شوک ‪ 24‬ساعته یک بیمار محتضر‬ ‫خشم و هیاهو‬ ‫کارگردان‪ :‬هومن سیدی‬ ‫برگ برنده‪ :‬جوانی و خالقیت و انرژی تمام نشدنی هومن‬ ‫سیدیقطعبهیقینمهم ترینامتیازسینمایاووبه ویژههمین‬ ‫فیلم خشم و هیاهوست‪ُ .‬حسن سیدی این است که عادت به‬ ‫تکرار و درجا زدن ندارد و در هر فیلم سراغ تجربه و قالب تازه ای‬ ‫در کارنامه اش می رود‪ .‬خشم و هیاهو برگرفته از یک ماجرای‬ ‫واقعی است‪ ،‬اما کارگردان موفق می شود دنیای ذهنی و خیالی‬ ‫خودش را بنا نهد و تماشاگر را با شوربختی قهرمانانش تا پایان‬ ‫همراهیکند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫کفش هایم کو؟‬ ‫کارگردان‪ :‬کیومرث پوراحمد‬ ‫برگ برنده‪ :‬مهم ترین امتیاز فیلم حس و حال و خلوص‬ ‫ن پراحســاس ان‪ ،‬کیومرث پوراحمد اســت که‬ ‫نیت کارگردا ‬ ‫به خوبــی در پالن های اثر قابل ردیابی اســت و به تماشــاگر‬ ‫منتقل می شــود‪ .‬بیماری الزایم ِر مادر پوراحمد‪ ،‬همان بی بی‬ ‫دوست داشتنی قصه های مجید پیش از درگذشتش و تاثیری‬ ‫که این کارگردان از خواندن رمان «هنوز الیس» گرفت‪ ،‬نقش‬ ‫بسزاییدرشکلگرفتنفیلمنامهوفیلمکفش هایمکو؟داشت‪.‬‬ ‫اصالپوراحمدهروقتفیلمی دلیمی سازد‪،‬بهدلتماشاگرهم‬ ‫می نشیند‪:‬مثلشبیلداومجموعهقصه هایمجید‪.‬‬ ‫به هر حال در ادامــه این پرونده و در قالب یادداشــت ها‬ ‫و گفت وگوهایی خواهید خواند که دالیــل نزدیک به واقعیت‬ ‫برای رقم خوردن رکــورد بی نظیر فروش در نــوروز ‪ 95‬را در چه‬ ‫شاخص هایی می توان جست وجو کرد‪.‬‬ ‫به جای انکه روز به روز این دریچه های دیدن جهان را کور‬ ‫کنیم‪ .‬کاری که امروزه مثال با گشت زدن در کتابفروشی ها‪،‬‬ ‫خرید کتاب‪ ،‬غرق شــدن ذهن در کلمات کرده ایم؛ کاری‬ ‫که با گوش هایمان در شــنیدن بی واسطه ســازها و لمس‬ ‫احساسات نوازندگان در کنسرت ها کرده ایم؛ و کاری که با‬ ‫حواس و احساســاتمان در دیدار نمایش بازیگران و ارتباط‬ ‫ بی واســطه بازی هایشــان در تئاتر کرده ایم‪ .‬به نظر نوعی‬ ‫خودکشــی می اید‪ ،‬فرار و گریختن از دریچه هایی که ما را‬ ‫با جهان متصل می کند‪ .‬جهانی که عظیم تر‪ ،‬اجتماعی تر‬ ‫و حقیقی تر به نظــر می اید‪ .‬خب با تمام این تفاســیر‪ ،‬ما به‬ ‫چه دلیلی از سینما دور افتادیم؟ فکر می کنم عالوه بر این‬ ‫سخنان حماسی ای که در عظمت رسانه هایی چون سینما‬ ‫هزینه کنید که لک به عطاران نیفتد!‬ ‫امیر میالنی‬ ‫کارشناس سینما‬ ‫‪3‬‬ ‫فــروش خیره کننده اکــران نوروزی همه چشــم ها را‬ ‫متوجه فیلم های عید کرد‪ .‬در حالی که هنوز تعطیالت تقریبا‬ ‫دو هفته ای ســال جدید پایان نیافته بــود رقم حیرت انگیز‬ ‫‪ 16‬میلیاردی برای فیلم های روی پرده نگاه ها را به ســمت‬ ‫چگونگی این فروش برد‪ .‬بد نیست در حالی که کمی گرد و‬ ‫خاک ها خوابیده است و می شــود شفاف تر حرف زد به این‬ ‫چرایی بپردازیم و احتماال به این مساله بپردازیم که چرا نباید‬ ‫از این فروش تعجب کرد‪.‬‬ ‫وقتی جشــنواره فیلم فجر تمام شــد همــه بحث ها‬ ‫حول محور اکران نوروز می چرخید‪ .‬این نقطه ای است که‬ ‫در بســیاری از موارد اشــتباه رخ می دهد و فیلم هایی برای‬ ‫نوروز انتخاب می شــود که تناســبی با این ایام ندارد‪ .‬این‬ ‫یک بخش ماجراست‪ .‬بخش دیگر اما به فیلم باقیمانده از‬ ‫سال قبل مربوط است؛ فیلمی با بازی ستاره این سال های‬ ‫سینمای ایران؛ رضا عطاران که یک تنه بار فروش بی رمق‬ ‫گیشه این سال ها را برعهده داشــت‪ .‬به جز «من سالوادور‬ ‫نیستم» چهار فیلم دیگر هم روی پرده رفت‪ .‬فیلم هایی که‬ ‫جز یکی هیچ کدام در فضای کمدی نبودند و اتفاقا فضای‬ ‫تلخ اجتماع را تصویــر می کردند‪ .‬در این اوضــاع و احوال‬ ‫به ناگاه سانس های نیمه شب و ســحر و دم صبح به کمک‬ ‫ســینمای ایران امد و تبلیغات منحصر به فرد شــبکه های‬ ‫ماهواره ای بــرای فیلم های ایرانی در حالــی که تلویزیون‬ ‫ بی رمق ما جز «بادیگارد» ابراهیم حاتمی کیا تیزر هیچ فیلم‬ ‫دیگری را پخش نمی کرد‪ ،‬همه حواس ها را جمع فیلم های‬ ‫روی پرده کرد‪ .‬اینها اما فقط مثل شوک موقتی به یک بیمار‬ ‫روی تخت بیمارســتان می ماند‪ .‬می شــود دلخوش بود به‬ ‫این فروش ‪16‬میلیاردی‪ ،‬می شود فکر کرد که هر روز مثل‬ ‫روز ‪12‬فروردین باالی یک میلیارد تومان فروش فیلم های‬ ‫سینمایی است‪ ،‬اما نمی شــود این حقیقت را نادیده گرفت‬ ‫که روند سینمای ایران شــیب صعودی ندارد‪ .‬از فیلم هایی‬ ‫که روی پرده رفــت و از این ‪ 16‬میلیارد‪ ،‬هشــت میلیاردش‬ ‫برای فیلم عطاران اســت‪ .‬این هشــت میلیارد با احتساب‬ ‫بلیت هشت هزار تومان امسال می شود حدود یک میلیون‬ ‫تماشــاگر‪ .‬اگر بخواهیم معدل بگیریم این رقم می تواند تا‬ ‫یک و نیم میلیون افزایش پیدا کند‪ .‬یک و نیم میلیون نفر از‬ ‫‪ 80‬میلیون نفر‪ .‬این در حالی است که در فیلم های پرفروش‬ ‫دهه شصت حدود‪ 10‬میلیون تماشاگر برای دیدن یک فیلم‬ ‫به سینما می رفت‪ .‬نصف رقم فروش نوروز امسال برای «من‬ ‫سالوادور نیستم» بود و دو فیلم دیگر هم حدود شش میلیارد‬ ‫فروختند‪ .‬این یعنی چند فیلم دیگری که روی پرده بودند یا‬ ‫درست اکران نشــدند یا تبلیغات تلویزیونی برایشان در نظر‬ ‫گرفته نشده بود‪ .‬این ماجرا در حرف های کیومرث پوراحمد‬ ‫مشهود بود که به تلویزیون امیدی نبسته است‪ .‬در این حالت‬ ‫فرهنگ‬ ‫بیان کردم باید به مخاطب نیز حق داد که صرفا برای دیدن‬ ‫فیلم انگیزه ای نیابــد که از صفحه نمایش خانگی دســت‬ ‫بردارد و مســافتی را هزینه کند که نه بواســطه ان می تواند‬ ‫من فردی اش را بروز دهد و یــا تفریحی برای تمام اعضای‬ ‫خانــواده مهیا ببیند‪ .‬بیاییــد این موضوع بــروز من فردی و‬ ‫ارضای نیاز تمام افراد خانواده را به عنوان مهمترین انگیزه‬ ‫برای رفتن به سینما بیشتر توضیح دهم‪ .‬به نظر می اید که‬ ‫اگر با نگاه ســودانگارانه به موضوع بنگریم‪ ،‬رفتن به سینما‬ ‫و ساعتی در تنهایی خاموشی ســینما ماندن و فیلم دیدن‪،‬‬ ‫ناتوان در این موضوع است که فرد بتواند خود را بروز دهد‪،‬‬ ‫دیگران را ببیند و تمرینی فرهنگی یا اجتماعی با انها انجام‬ ‫دهد؛ این مدل از رفتن به سینما تنها رفتن به مکانی تاریک‪،‬‬ ‫فیلم دیــدن و بیــرون امــدن از ان و به خانه رفتن اســت و‬ ‫ بی شک چنان عبث اســت که در این وضعیت به نظرم تنها‬ ‫قدیسان عاشق ســینما و فیلم مبادرت به رفتن سینما کنند‪.‬‬ ‫اماانچهباگشایشپردیس هاومجتمع هایتجاریمجهزبه‬ ‫سینما رخ داد‪ ،‬قاعده بازی را تغییر داد‪ .‬انگیزه کافی برای فرد‬ ‫و خانواده برای حس کردن و چشیدن این دریچه جادویی در‬ ‫کنار تمرین بروز عالیق فرهنگی و اجتماعی مهیا شد‪ .‬امری‬ ‫فرخنده که نه تنها می خواهد از تمــام قوه های جاذبه های‬ ‫انگیزاننده برای یافتن مخاطب ســینما ســود ببرد‪ ،‬بلکه در‬ ‫جاهایی از جاذبه سینما برای اشتی مردم با دیگر دریچه های‬ ‫نگریستنبهجهاناستفادهکند‪.‬مثالجالبمنافتتاحسالن‬ ‫سینمایی در کتابخانه ملی شیراز است‪ ،‬چیزی که در نوروز‬ ‫شاهد ان بودم و به عینه مشاهده کردم که همه اقشار از ان‬ ‫استقبال کردند و قدم به جایی نهادند که بی شک اگر جاذبه‬ ‫سینما نبود به زور دگنک هم پا به انجا نمی گذاردند! امری که‬ ‫به واسطه سینما‪ ،‬شاید اشتی ای با کتاب و کتابخوانی باشد‪.‬‬ ‫امروز نیز پردیس سینما ازادی به میمنت این سرمایه گذاری‬ ‫و اقدام حساب شــده چنان مملو از جمعیت بود که شــبهه‬ ‫روزهای جشنواره فجر را به ذهن متبادر می کرد‪ ،‬اشتی ای‬ ‫جهتمند و سودمند‪.‬‬ ‫کهسیستمپخشسینمایایرانمشکلداردوتلویزیونتیزر‬ ‫فیلم های ایرانی را سلیقه ای پخش می کند یا اصال پخش‬ ‫نمی کند و سانس های نمایش فیلم تا صبح ادامه می یابد‪،‬‬ ‫این وضعیت یک وضعیت موقتی است که نمی توان امیدی‬ ‫به ادامه اش داشت‪ .‬در اینکه ســینمای ایران در سالی که‬ ‫پیش روست می تواند بیشتر از سال قبل فروش داشته باشد‬ ‫شکی نیســت‪ .‬اما باید به نقطه ای برسیم که دیگر نیازی به‬ ‫این لطایف الحیل برای کشــاندن تماشاگر به سالن سینما‬ ‫نداشــته باشــیم‪ .‬می توان به این وضعیت دل خوش کرد‬ ‫اما نمی شود کســی را گول زد‪ .‬کماکان رضا عطاران است‬ ‫که دارد می فروشد‪ ،‬نه همه سینمای ایران‪ .‬عطاران را اگر‬ ‫در حال حاضر از ســینماها بگیرید چراغ بسیاری از سالن ها‬ ‫خاموش می شــود‪ .‬پس هر چه دارید هزینه کنید که لک به‬ ‫عطاران نیفتد! امید ســینما دار و پخش کننده و تهیه کننده‬ ‫و کال ســینمای ایران به یک بازیگر است‪ .‬این جای بسیار‬ ‫تعمق دارد‪.‬‬ ‫هادی عیار‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪4‬‬ ‫در دفاع ازکمدی سازها‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫نگاهی به لیست پرفروش های سینمای ایران‪ ،‬پرده‬ ‫از صورت رمز الود تحلیل ها درباره اکران نوروزی امســال‬ ‫برمی دارد‪ .‬اصوال از زمانی که سینما وارد ایران شد تا همین‬ ‫امروز همواره ســینمای کمدی‪ ،‬ناجی گیشه سینمادارها و‬ ‫سینما سازها بوده است‪ .‬سهم بسیار قابل توجهی از جدول‬ ‫فیلم های پرفروش سینمای ایران به شیوه بسیار مشخص‬ ‫و مبرهنی در اختیار فیلم های مفرح یا کمدی اســت؛ شهر‬ ‫موش ها ‪ ،2‬اخراجی ها‪ ،‬ایران برگر‪ ،‬طبقه حساس‪ ،‬نهنگ‬ ‫عنبر و مجموعه های ســینمایی کاله قرمزی‪ ،‬ورود اقایان‬ ‫ممنوع و‪ ...‬فیلم هایی هستند که در سال های اخیر نبض‬ ‫بازار سینما را در اختیار داشته اند‪.‬‬ ‫با این همــه هنوز ســینمای کمدی که بــه یک معنا‬ ‫جیب ســینمای کشــور به شــمار می اید‪ ،‬توجه چندانی را‬ ‫از ســوی کارگردان های مطرح کشــور برنینگیخته است‪.‬‬ ‫ظاهرا بسیاری از سینماگران کشورمان صدای مخاطب را‬ ‫نمی شنوند و برای تماشاگر فیلم نمی سازند‪ ،‬زیرا اگر چنین‬ ‫بود باید از مدت ها پیش‪ ،‬شــاهد ســیل کمدی های قابل‬ ‫توجه از سوی سینماگران کشورمان بودیم‪ ،‬نه اینکه برخی‬ ‫کارگردان هایی که اعتبارشان را به واسطه کمدی به دست‬ ‫اورده اند نیز از این فضا فاصله بگیرند‪.‬‬ ‫اگرنگاهیبهفیلم هایمنتخبشورایصنفینمایش‬ ‫برای اکران های نوروزی بیندازید‪ ،‬حتما متوجه خواهید شد‬ ‫در همه سال هایی که تعداد فیلم های غیرکمدی در اکران‬ ‫نوروزی بیشتر بوده است‪ ،‬میزان فروش کمتر از حد انتظار‬ ‫بوده و زمان هایی که فیلم های کمدی پرشمارتر بوده اند یا‬ ‫کیفیت باالتری داشته اند‪ ،‬میزان فروش خیلی بیشتر از حد‬ ‫انتظار بوده است‪.‬‬ ‫اکران نوروزی امســال ســینمای ایران هــم با تکیه‬ ‫بر روی پرده بــردن دو فیلم کمدی محبوب‪ ،‬توانســت در‬ ‫شکستن بی نظیر رکورد فروش اکران نوروزی شگفتی ساز‬ ‫باشد‪ .‬مجموعه اثار روی پرده انچنان مردم را به سالن های‬ ‫سینما کشاند که تمامی تعابیر درباره شرایط نه چندان مساعد‬ ‫سینمای ایران را به چالش کشید؛ اما چه اتفاقی باعث شد‬ ‫تا اهالی هنر هفتم با استقبال رویایی تماشاگران سال جدید‬ ‫را اغاز کنند؟‬ ‫فروش قابل توجــه فیلم ها در اکران نــوروزی‪ ،‬یک‬ ‫پیغام شفاف نیز با خود داشت و ان هم تاثیر نمایش کمدی‬ ‫در ســینمای ایران به عنوان ژانری است که مردم به شدت‬ ‫عطشــش را دارند و این حقیقــت کامــا در توزیع فروش‬ ‫فیلم ها نمود عینی یافته است‪ .‬از مجموع ‪16‬میلیارد و ‪420‬‬ ‫میلیون تومان فروش نوروزی‪ ،‬فروش دو فیلم «من سالوادر‬ ‫نیستم!» و «‪ 50‬کیلو البالو» به ترتیب با هشت و سه و نیم‬ ‫میلیارد تومان‪ ،‬بیــش از دو برابر فــروش مابقی فیلم های‬ ‫اکران شده است‪.‬‬ ‫این اتفــاق عالوه بــر انکه میــزان گرایــش باالی‬ ‫تماشاگران به دیدن فیلم هایی با نقش افرینی «عطاران»‬ ‫را مشخص می سازد‪ ،‬یک واقعیت دیگر را نیز به فیلمسازان‬ ‫کشــورمان یاداور می شود که قشر وســیعی از تماشاگران‬ ‫خســته میان یک ملودرام جدی و یک کمدی متوســط یا‬ ‫ضعیف‪ ،‬گزینه دوم را انتخاب می کننــد و ترجیح می دهند‬ ‫مصائبشان را برای دو ساعت پشت در سالن سینما بگذارند‬ ‫و بخندند‪.‬‬ ‫این خنده لزوما از ســر بی خیالی نیســت و حتی اگر‬ ‫کمدی ســیاهی همچون «خواب تلخ» نیز اکران شــود‪،‬‬ ‫با اســتقبال بی نظیر مخاطبان مواجه خواهد شــد؛ اما اگر‬ ‫فیلم هــای با کیفیتی نظیر «خــواب تلخ» نیــز به نمایش‬ ‫درنیاید‪ ،‬تماشاگر سراغ سایر کمدی های روی پرده می رود‬ ‫و در درجه اول تالش می کند‪ ،‬یک اثــر از این ژانر را برای‬ ‫تماشا انتخاب کند‪.‬‬ ‫از ایــن نظــر محدود کــردن یا بســته نگاه داشــتن‬ ‫علت یابی ها در زمینه رکوردشکنی اکران نوروزی به تبلیغات‬ ‫ماهواره ای و ضعف برنامه های تلویزیونی و‪ ...‬بیشتر ناشی‬ ‫از نادرست فهمیدن مساله مخاطبان و سینماست‪.‬‬ ‫به هر حال بســیاری از کارشناسان سینمایی کشور بر‬ ‫این باور هستند که می شود با تولید فیلم های مخاطب پسند‬ ‫و تبلیغ مناســب انها‪ ،‬فضای جامعه را به سمت استقبال از‬ ‫ســینمای ایران ببرند و با کمک به اقتصاد ســینما و بخش‬ ‫خصوصی فعال در این زمینه‪ ،‬تحلیل هــای معموال دور از‬ ‫واقعیت را سینمای ایران دور کنند‪.‬‬ ‫‪65‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫ فکرش را نمی کردیم‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫گفت وگو با علی سرتیپی‪ ،‬عضو شورای صنفی نمایش‬ ‫اقــای ســرتیپی! معمــوال شــما را باعنــوان‬ ‫توزیع کننده شــماره یک فیلم در سینمای ایران‬ ‫می شناســند‪ .‬همچنان که معلوم است کارنامه‬ ‫شما هم به ویژه در چند سال اخیر نشان می دهد‬ ‫که هر سال پررنگ تر از ســال های گذشته فعال‬ ‫بوده اید‪ .‬با این مقدمه می خواستم از شما درباره‬ ‫وضعیت فروش فیلم ها در اکران نوروزی امسال‬ ‫بپرســم‪ .‬فکر می کنید که امســال بــا وضعیتی‬ ‫منحصربه فرد و تــازه رو به رو بودیم یــا اینکه در‬ ‫ســال های گذشــته هم میزان فــروش فیلم ها‬ ‫شگفتی ساز بوده است؟‬ ‫در سال های گذشته هم فروش های شگفتی ساز‬ ‫داشــته ایم ؛ فروش هایی که تقریبا غیرقابل تصور و حتی‬ ‫پیش بینی بود‪ .‬اما امسال وضعیت متفاوت است‪ .‬در هیچ‬ ‫دوره ای تا این حد نتوانسته ایم رکوردها را جابه جا کنیم‪ .‬در‬ ‫واقع امسال وضعیت فوق العاده ای داشتیم‪ .‬من خودم هم‬ ‫هرگز چنین فکری نمی کردم که اکــران نوروزی ‪ 95‬بتواند‬ ‫تا این حد پرفروغ و پرفروش باشــد‪ .‬گرچــه همان طور که‬ ‫در گفت وگوهای بعد از جشــنواره هم بارهــا گفته بودم که‬ ‫اکران موفقی با فیلم های حاضر در جشنواره خواهیم دید‬ ‫اما راستش را اگر بخواهید هرگز تصور فروش نزدیک به ‪17‬‬ ‫میلیارد تومانی را نداشتم‪.‬‬ ‫درباره ایــن فــروش فوق العاده دالیل بســیاری‬ ‫ل اصلی اش‬ ‫مطرح شــد‪ ،‬شــما فکر می کنید دلی ‬ ‫چه بوده است؟‬ ‫‪5‬‬ ‫علی سرتیپی امســال ‪ 55‬ســالگی اش را تجربه‬ ‫می کند‪ .‬او تهرانی اســت و تقریبا شناخته شــده ترین‬ ‫چهــره ســینمایی ایــران در حــوزه توزیــع فیلم های‬ ‫ســینمایی و همه اینها به خاطر این است که سرتیپی‬ ‫مدیریت موسســه بین المللی «فیلمیران» را برعهده‬ ‫دارد‪ .‬این موسســه با حضور ســرتیپی به همراه رسول‬ ‫صدرعاملی‪ ،‬محمدرضا تختکشیان‪ ،‬حمید اعتباریان‬ ‫و غالمرضا موسوی در سال ‪ ۱۳۸۴‬تاسیس شد‪ .‬به هر‬ ‫حال سرتیپی در سینما فقط توزیع کننده نبوده است‪.‬‬ ‫او بارهــا تهیه کننده و ســرمایه گذار فیلم ها بوده و چند‬ ‫باری هم به عنوان بازیگر جلوی دوربین رفته است‪ .‬از‬ ‫مهمترین فیلم هایی که او به عنوان بازیگر یا تهیه کنند ه‬ ‫و سرمایه گذار در انها حاضر بوده می توان به رد کارپت‪،‬‬ ‫ورود اقایان ممنوع‪ ،‬شــهرموش ها‪ ،2‬پل چوبی‪ ،‬توکیو‬ ‫بدون توقف و نصف مال من‪ ،‬نصف مال تو اشاره کرد‪.‬‬ ‫شاید جالب باشــد که بدانید علی ســرتیپی‪ ،‬پسرخاله‬ ‫رســول صدرعاملــی‪ ،‬کارگردان اســت‪ .‬او لیســانس‬ ‫مدیریت دارد و مدیر پخش دفتر «ســبز میالد فیلم»‬ ‫هم بوده است‪ .‬سرتیپی هم اکنون عضو شورای صنفی‬ ‫نمایش و همچنین عضو شــورای عالی تهیه کنندگان‬ ‫سینمای ایران و یکی از مناسب ترین افرادی است که‬ ‫می توان درباره فروش فوق العاده فیلم های نوروزی از‬ ‫او سوال کرد‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬خب تقریبا هر کسی از یک زاویه منحصربه فرد‬ ‫ی معتقد بودند که‬ ‫ به این رکورد فروش نگاه می کند‪ .‬حتی برخ ‬ ‫اتفاق چنین و چنانی هم نیفتاده است که البته من مخالف‬ ‫این موضع هســتم‪ .‬معتقدم فــروش نوروز امســال خیلی‬ ‫اتفاق مهم و منحصربه فردی بوده اســت‪ ،‬نوروز امسال در‬ ‫مقایسه با ســال های قبل پنج برابر بیشــتر فروخته و چهار‬ ‫برابر بیشتر مخاطب جذب کرده اســت‪ .‬این اما ر بی خود و‬ ‫ بی جهت نیست‪ .‬نشان دهنده یک تغییر بزرگ در ساخت و‬ ‫بافت سینما ست‪ .‬به هر حال نظر من این است که مجموعه‬ ‫این عواملی که برشمرده می شود دست به دست هم داده‬ ‫تا سینمای ‪ 95‬با یک شگفتی اغاز شــود‪ .‬اما شخصا فکر‬ ‫می کنم که بعد از انتخابات هفتم اســفند حال مردم خوب‬ ‫بوده است‪ .‬نشاط اجتماعی بیشتر بود ه و طبیعتا این نشاط‬ ‫اجتماعی هم در جاهایی خودش را نشان می دهد که یکی‬ ‫از این جاها امسال ســینما بوده است‪ .‬یک موضوعی هم‬ ‫که درباره علت یابــی فروش فوق العاده اکــران نوروزی به‬ ‫ان اشاره می شــود‪ ،‬موضوع نبودن ســریال های خوب و‬ ‫محبوبی است که ســال های گذشــته از تلویزیو ن پخش‬ ‫می شــد ؛ پایتخت و کاله قرمزی و‪ ...‬و البته این موضوع‬ ‫قطعا اثرگذار بوده است‪ .‬اما واقعیت ان است که اگر فرض‬ ‫بگیریم علت اصلی این امر جذابیت کــم تلویزیون بوده ‪،‬‬ ‫باید از روز چهاردهم به بعد کردار فروش فیلم های نوروزی‬ ‫کاهشــی می شــد‪ .‬این نمودار نه تنها کاهشــی نشد بلکه‬ ‫خودش یک رکــورد دیگر هم زد‪ .‬در روزهــای میانی هفته‬ ‫اول بعد از تعطیالت‪ ،‬میانگین فروش فیلم ها در سینما از‬ ‫میانگین فروش فیلم در روزهای پنجشنبه و جمعه سال قبل‬ ‫هم بیشتر بود‪.‬‬ ‫ عامل این عالقه مردم چه بوده است؟‬ ‫ همان طور که بارها گفته شــده‪ ،‬تبلیغات مجازی‬ ‫در سایت ها و تلگرام و‪ ...‬همچنین تبلیغات در برنامه های‬ ‫ماهواره ای و‪ ...‬هم بی اثر نبود ه است‪ .‬ضمن اینکه برخی‬ ‫فیلم ها مثل بادیگارد و ابد و یک روز هم در دوران برگزاری‬ ‫جشنواره زیاد تبلیغ شدند‪ .‬دالیل اصلی را شاید بتوان در این‬ ‫چند موردی که عرض کردم خالصه کرد‪ .‬البت ه بسیار شنیده‬ ‫شــده ک ه وضعیت اب و هوا و‪ ...‬هم اثر داشته مثال در روز‬ ‫ســیزده بدر چون هوا بارانی بوده مردم به ســینما رفته اند و‬ ‫اینها‪ .‬اما واقعیت این است که اگر چنین چیزی هم باشد‪،‬‬ ‫ضریب تاثیر این دالیل بعید اســت از دو‪ ،‬سه درصد بیشتر‬ ‫باشد‪ .‬شــما نگاه کنید! مردم در تعطیالتشان برای تفریح‬ ‫توانسته اند یک مصرف ارزان قیمت پیدا کنند؛ سینما رفتن!‬ ‫مثال یک خانواده چهار نفره به راحتی می توانسته برود جایی‬ ‫مثل مجتمع کوروش با ‪ 32‬هزار تومان فیلم ببیند و پرســه‬ ‫زنی کند‪ .‬االن با ‪ 32‬هزار تومــان در تهران نمی توان دوتا‬ ‫پیتزا خرید‪ .‬اما می توان به صورت خانوادگی به سینما رفت‬ ‫و فیلم دید‪ .‬این یکی از جذابیت های سینما در ایران است‬ ‫که متاسفانه چنان که باید و شــاید مورد توجه قرار نگرفته‬ ‫است‪ .‬البته همچنان که پیداســت مردم به این امر واقفند‬ ‫که از تفریح ارزان‪ ،‬ســالم و جذابی مثل ســینما بیشترین‬ ‫بهره را ببرند‪.‬‬ ‫فکر می کنید این روند ادامه دارد؟‬ ‫بله‪ ،‬همان طور که گفتم ما انتظار داشــتیم که از‬ ‫روز چهاردهم به بعد نمودار فروش در سراشیبی قرار بگیرد‬ ‫اما تا امروز که من دارم با شــما حرف می زنم نه تنها نزولی‬ ‫نبوده بلکه بســیار امیدوار کننده هم بوده است‪ .‬به نظر من‬ ‫سینما به عنوان یک تفریح سالم و ارزان قیمت در ایران در‬ ‫حال جا افتادن است‪ .‬سال گذشــته میزان فروش فیلم ها‬ ‫و اســتقبال مخاطبان قابل توجه بود‪ .‬امسال هم با شروع‬ ‫اکران دوم نوروزی احتماال فروش ویــژه و قابل توجهی را‬ ‫تجربه خواهیم کرد چون فیلم هــای خوبی در نوبت اکران‬ ‫هستند‪ .‬باید این اتفاق را به فال نیک بگیریم و سعی کنیم‬ ‫کاری کنیم که اشتی مردم با سینما کوتاه مدت نباشد‪ .‬باید‬ ‫فرهنگ‬ ‫حال خوب مردم را حفظ کرد‪.‬‬ ‫نظرتان درباره اکران های فوق العاده چیســت؟‬ ‫منظورم ادامه اکران فیلم ها تا اذان صبح است‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬اتفاقا این موضوع هم به شدت اهمیت دارد‪.‬‬ ‫نکته این است که در ابتدا این کار به علت استقبال گسترده‬ ‫مخاطبان از فیلم ها شکل گرفت اما خود همین نیز موجب‬ ‫شد تا میزان رجوع مردم به سینماها بیشتر شود‪ .‬برایتان یک‬ ‫مثال می زنم‪ .‬شما می توانید خانواده هایی را ببینید که تا اخر‬ ‫وقت شب ها میهمانی بوده اند‪ ،‬دید و بازدید عیدانه داشته اند‬ ‫و‪ ...‬بعد با پایان میهمانی ها هم وقتی دیده اند سینماها باز‬ ‫هستند به سینما رفته اند‪ .‬این خیلی موضوع خوبی است که‬ ‫در زمان های مناسب امکان اســتفاده از سینما برای مردم‬ ‫فراهم باشد‪.‬‬ ‫اتفاقی که با اکران های فوق العــاده در نوروز افتاد‪،‬‬ ‫ بی نظیر بود‪ .‬ما در جهان در این موضوع رکورددار هستیم‪.‬‬ ‫من سفرهای زیادی به کشورهای مختلف داشته ام و این‬ ‫موضوع را از نزدیک دیده ام‪ .‬در هیچ جای دیگری سینماها‬ ‫تا صبح باز نیستند‪ .‬البته مراکز دیگری طبیعتا ممکن است‬ ‫در کشورهایی تا صبح باز باشند اما یک مرکز فرهنگی مثل‬ ‫سینما تنها در ایران اســت که تا صبح میزبان مردم است‪.‬‬ ‫من واقعا به خاطر این اتفاق خوشحالم و احساس می کنم‬ ‫زمینه های بلوغ هرچه بیشــتر ســینمای ایران فراهم شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫در واقع شما موافق این هســتید که اکران های‬ ‫شبانه تا بامداد و اذان صبح تثبیت شود‪ .‬باتوجه‬ ‫به اینکه ماه مبارک هم در پیش اســت و احتماال‬ ‫امســال نیز طرح اذان تا اذان یا همــان افطار تا‬ ‫سحر را هم در سینماها داشته باشیم‪.‬‬ ‫بله مــن صد در صد موافــق تثبیت این شــیوه در‬ ‫اکران هســتم‪ .‬امیدوارم اداره محترم اماکن هم موافقت‬ ‫و همراهی کند‪ .‬ما در کشــورمان امنیت باالیی داریم‪ .‬باید‬ ‫از این امنیت موجود نهایت اســتفاد ه مفید را ببریم ‪ .‬اکران‬ ‫شبانه تا سحر چند شاخص و ویژگی مهم دارد؛ خانواده ها‬ ‫به راحتی می توانند جای پارک پیدا کنند‪ ،‬محدودیت های ‬ ‫ترافیکی وجود ندارد‪ ،‬ساعت استراحت و تقریح بسیاری از‬ ‫مردم است زیرا امروز بسیاری از خانواده ها هستند که شبها‬ ‫دیر وقت می خوابند‪ ،‬این یعنی سبک زندگی مردم باتوجه به‬ ‫شرایط متنوع کاری و زندگی تغییر کرده است‪ .‬این موضوع‬ ‫دیگر نیازی به اثبات ندارد زیرا با یک مشاهده ساده به خوبی‬ ‫می توان دید که اســتقبال گســترده مــردم از اکران های‬ ‫فوق العاده غیرقابل انکار اســت‪ .‬بســیاری از مردم ترجیح‬ ‫می دهند ساعات اولیه شب را به دید و بازدید ها و میهمانی و‬ ‫دورهمی و حتی کار اختصاص دهند‪ .‬طبعا پس از انجام این‬ ‫کارها هم از دیدن فیلم در سینما همراه با دیگر شهروندان‬ ‫هم استقبال می کنند‪.‬‬ ‫خوشبختانه ماه مبارک هم در پیش است و در این‬ ‫ماه هم می توان دید که مردم زمان افطار تا سحر‬ ‫را از سینماها استقبال خواهند کرد‪.‬‬ ‫من امیدوارم که با هماهنگی هایی که مســئوالن‬ ‫مربوطه انجام می دهند دســت کــم بتوانیــم در روزهای‬ ‫مشــخصی از هفته این شــیوه اکران را ادامه دهیم‪ .‬این‬ ‫موضوع هم برای رفاه بیشتر حال دوستداران سینما مفید‬ ‫اســت هم به صنعت ســینما کمک می کند و قطعا در رشد‬ ‫کیفی فیلم های سینمایی نیز اثر مثبت خواهد داشت‪.‬‬ ‫البتــه در این بــاره من بایــد حتما یک نکتــه مهم را‬ ‫یاداوری کنم‪ .‬اینکه این فروش خوب در سینما به هر دلیلی‬ ‫بوده‪ ،‬همه دارند شــیرینی اش را احســاس می کنند‪ ،‬حال‬ ‫همه از این اتفاق خوب‪ ،‬خوب است‪ .‬فیلم های خوب هم‬ ‫زیاد است و امسال اکران مناسبی در پیش خواهیم داشت‬ ‫انشاءلله‪ .‬اما در کنار این موضو ع حتما باید یا د و تشکر کنیم‬ ‫از بچه های ســینما و سینمادارها‪ .‬کســانی که وقت های‬ ‫زیادی از روزشان را به کار اختصاص دادند تا مردم بتوانند‬ ‫هر زمانی که تصمیم گرفتد به سینما بروند‪.‬‬ ‫از صدر تا ذیل کارکنان و همکاران ما در ســینماها‪ ،‬‬ ‫کسانی که شب ها به خانه شان نرفتند و ساعت های کوتاه‬ ‫میان اذان صبح تا ساعت ‪11‬صبح که اکران های سینمایی‬ ‫دوباره شروع می شود در ســاختمان سینماها ماندند‪ .‬اینها‬ ‫شایسته احترام هستند و من به نوبه خودم به همه انها ادای‬ ‫احترام می کنم‪.‬‬ ‫مقصراصلیفروشخوب‪،‬کیفیتخوبفیلم هاست‬ ‫ابوذر صفاریان‬ ‫‪6‬‬ ‫فیلمساز و منتقد سینما‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫واقعیــت ان اســت کــه بســیاری از افــراد و حتــی‬ ‫کارشناسان ســینما موضوعات و موارد متعدد و مختلفی را‬ ‫در تبیین فروش فوق العاده فیلم های ســینمایی در اکران‬ ‫نوروزی برشمرده اند‪ .‬اما به نظرم بدیهی است که نه شرایط‬ ‫اجتماعی و‪ ...‬بلکه کیفیت خــود فیلم ها مقصر اصلی در‬ ‫افزایش فروش بوده است‪.‬‬ ‫ضمن اینکه به نظر من انتخاب فیلم های نوروزی هم‬ ‫مبتنی بر یک اتفاق و تصادف توانست خوب از اب دربیاید‪.‬‬ ‫چنان که سال گذشته انتخاب فیلم های نوروزی در گیشه ها‬ ‫نتیجه دیگری داشــت‪ .‬به هــر حال هر نــوع نتیجه خوب‬ ‫یا بدی را باید به خود فیلم هایی که اکران شــده اند نسبت‬ ‫داد نه لزوما به شــرایط و موضوعاتی که ارتباط ارگانیکی با‬ ‫سینما ندارند‪ .‬ما در گذشته هم تجربه فروش خیلی خوب و‬ ‫فوق العاده در اکران نوروزی را داشتیم برای مثال فیلم های‬ ‫اخراجی ها و طبقه حساس و جدایی نادر از سیمین و‪ ...‬هم‬ ‫فروش های بسیار خوبی را تجربه کردند ‪ ،‬اما ایا می توان در‬ ‫ان دوره هم تبلیغات ماهواره ای یا اکران های فوق العاده‬ ‫ یا‪ ...‬دخیل بوده است؟ به نظرم پرداختن به دیگر عوامل‬ ‫افزایش فــروش فیلم در ســینماها بــه نوعی انحــراف از‬ ‫ریشه های اصلی بحث اســت‪ .‬در واقع موضوع این است‬ ‫که اگر فروش خوبی در سینما اتفاق می افتد ‪ ،‬به معنی ردیف‬ ‫شدن همه ابزار ها و امکانات برای تقویت بنیه سینما نیست‪.‬‬ ‫اصوال همه می دانند که وضعیت صنعت سینما در کشور ما‬ ‫مثل خیلی دیگر از صنایع ‪ ،‬وضعیت مســتحکم و متعادلی‬ ‫نیست‪ .‬فیلمسازانی که در دوره حاضر مشغول کار هستند‬ ‫می دانند که چه شرایط دشواری بر سینما حاکم است‪ .‬هیچ‬ ‫یک از تهیه کنندگان سینما چنان که باید و شاید در وضعیت‬ ‫ناپایدار کنونی به ســادگی مجاب به تولید فیلم نمی شود‪.‬‬ ‫ما وقتی می توانیم مقصری غیــر از کیفیت خود فیلم ها در‬ ‫افزایش فروش پیدا کنیــم که به یک پایــداری و ثبات در‬ ‫صنعت سینما رسیده باشــیم‪ .‬چنان که در همه دنیا همین‬ ‫گونه است‪ .‬البته این نکاتی که در اینجا به انها اشاره کردم‪،‬‬ ‫نافی این نیست که دیگر عوامل هم در فروش نوروزی تصیر‬ ‫داشته اند‪ .‬حتما باید در نظر داشت که افزایش سانس های‬ ‫اکران‪ ،‬تبلیغــات مجــازی‪ ،‬تبلیغات ماهــواره ای و‪ ...‬در‬ ‫افزایش رقم فروش موثر و مقصر بوده است‪ .‬طبیعی است‬ ‫که هیچ اتفاقی نمی تواند صرفا تک عاملی بررســی شود‪.‬‬ ‫اما واقعیت این است که اگر بخواهیم به صورت شماتیک‬ ‫و در قالب یک اینفوگرافی بحث را واکاوی کنیم‪ ،‬یک عامل‬ ‫که ان هم کیفیت و قرار گرفتن چند فیلم خوب در کنار هم‬ ‫است‪ ،‬دســت کم ‪ 40‬تا ‪ 60‬درصد در افزایش فروش تاثیر‬ ‫دارد و دیگر عوامل هر یک به نوبه خود سهم های کمتری‬ ‫در این اتفاق دارند‪.‬‬ ‫در غیر این صورت باید بتوانیم پیش بینی کنیم که در‬ ‫سال اینده نیز رقم فروش باید متناسب با رقم فروش امسال‬ ‫باشد‪ .‬ایا کسی هست که چنین قولی بدهد؟ تبلیغات مجازی‬ ‫و ماهــواره ای و افزایش ســانس های اکــران متغیرهایی‬ ‫نیستند که به تناسب فیلم های اکران شده تغییر کنند‪ .‬اگر‬ ‫علت اصلی فروش این عوامل باشــد‪ ،‬باید ســال بعد هم و‬ ‫نه تنها ســال بعد که در اکران های غیر نوروزی هم شــاهد‬ ‫افزایش میــزان فروش باشــیم‪ .‬من بعید می دانم کســی‬ ‫این جرات را داشــته باشــد که اعالم کند اکران فیلم های‬ ‫سینمایی دست کم در نوروز سال اینده بازهم افزایش خواهد‬ ‫داشت و رکورد شکن بشود‪ .‬من نظرم این است که مسئوالن‬ ‫سینمایی و سینماگران هم به جای دعوا بر سر این موضوع و‬ ‫گاهی شکاف انداختن میان سینمای بدنه و سینمای هنر و‬ ‫تجربه سعی کنند تا پل های ارتباطی این دو بخش را مرمت‬ ‫و تقویت کنند‪ .‬در واقع حرف من این اســت که با سینمای‬ ‫هنر و تجربه دعوا نکنند‪ .‬همین ســینمایی که پرمدعاست‬ ‫و مخاطب خــاص دارد و‪ ..‬به مرور زمان به ســینمای بدنه‬ ‫وارد می شــود و تبدیل به این نوع سینما می شود‪ .‬سینمای‬ ‫تجاری و ســینمای بدنه ناگزیر از پذیرفتن هنرو تجربه در‬ ‫اینده است‪ .‬طبیعی هم هست که بازار اینده سینما و افزایش‬ ‫رقم های فروش مبتنی بر این نوگرایی ها و تجربه گرایی های‬ ‫تازه اســت‪ .‬از این نظر بهتر اســت به جای فوکوس کردن‬ ‫روی موضوعاتی که ارتباط وثیقی با فروش ســینما ندارند‬ ‫بــر موضوعاتی متمرکز شــویم که از قضــا عاملیت اصلی‬ ‫در افزایش یا کاهش فروش ســینما دارند؛ یعنی کیفیت و‬ ‫جذابیت فیلم ها‪.‬‬ ‫‪67‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫موفقیت خیره کننده سینما در نوروز‪95‬؛ از معجزه شادی تا جعبه جادو شده‬ ‫پرده نقره ای چطور طالیی شد؟‬ ‫بهروز رسایل‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪7‬‬ ‫امار و ارقام می گویند ســینمای ایــران در نوروز‪95‬‬ ‫روزگار خوش و خرمی را پشت سر گذاشت‪ .‬برای فهمیدن‬ ‫این گزاره‪ ،‬شــاید نیاز چندانی بــه باز کــردن روزنامه ها و‬ ‫خبرگزاری هــا نبود؛ چــه اینکــه از صفوف طویــل مقابل‬ ‫ســینماها و نیز ســالن های پر از جمعیت به راحتی می شد‬ ‫متوجه رونق بی نظیر گیشه هاشد‪ .‬دقیق ترش را اما رسانه ها‬ ‫گزارش کرده انــد؛ اینکه اکران نوروز‪ 95‬بــا ‪16/5‬میلیارد‬ ‫فــروش‪ ،‬بدجوری گــوی ســبقت را از اکــران ‪3‬میلیارد و‬ ‫‪200‬میلیونی نوروز‪ 94‬ربوده است‪.‬‬ ‫این رشــد حیرت انگیز طبعا علــل و عوامل متعددی‬ ‫داشته است؛ از افزایش تعداد سالن ها در سراسر کشور تا‬ ‫باال رفتن نسبی بهای بلیت و نیز اضافه شدن سانس های‬ ‫ویژه به برنامه کاری سینماها‪ .‬با این همه اما در این مطلب‬ ‫می کوشــیم به بررســی دو عامــل جدی رغبــت عمومی‬ ‫مردم بــه اثــار اکران شــده در روزهــای اغازین ســال نو‬ ‫بپردازیم‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫«عطر» خنده‬ ‫شــاید یکی از معنادارترین مســائلی که باعث شــد‬ ‫ســینمای ایران در اغاز ســال جدید روزهای درخشانی را‬ ‫پشت سر بگذارد‪ ،‬گنجانده شدن دو فیلم کمدی در برنامه‬ ‫اکران نوروزی بود؛ اثــاری که با همــه کمبودهای جدی‬ ‫و قابل بحث شــان‪ ،‬حداقل ادعایی برای تادیب و تربیت‬ ‫مخاطب ندارنــد و صرفا به او اجازه می دهند ســاعتی را با‬ ‫سرخوشی و به دور از مالل های یومیه پشت سر بگذارد‪.‬‬ ‫بایــد توجه کنیــم که در ســال های اخیر ســینمای‬ ‫ایران رو بــه تولید فیلم های عبوث‪ ،‬خشــمگین‪ ،‬غمگین‬ ‫و ناامیدکننده اورده اســت‪ .‬در همین زمان‪ ،‬تلویزیون هم‬ ‫تالش چندانی برای پر کردن خالء شادی در زندگی مردم‬ ‫به خرج نمی دهد‪ .‬در نتیجه زمانی که ســینما در این زمینه‬ ‫به مخاطبش چراغ سبز نشان می دهد‪ ،‬موفق می شود او را‬ ‫به سالن های شهر بکشاند‪.‬‬ ‫اکران‪ ،95‬بــا دو فیلم کمدی و پرفــروش «پنجاه‬ ‫کیلو البالو» و «من ســالوادور نیســتم» همه توجهات را‬ ‫به خودش جلب کرد‪ .‬جالب اســت که ایــن دومی اصال‬ ‫قرار نبوده در اغاز ســال جدید همچنــان روی پرده باقی‬ ‫بماند‪ .‬در واقع بنا بود فیلم «من سالوادور نیستم» در ماه‬ ‫پایانی سال گذشته و در فصل سوخته اکران روی پرده ها‬ ‫برود‪ ،‬اما استقبال شــدید از ان باعث ادامه روند نمایش‬ ‫شد و کار را به جایی رســاند که فیلم منوچهر هادی از مرز‬ ‫فروش هشت میلیارد تومان عبور کرد! این اتفاق در حالی‬ ‫رخ می دهد که شاید بســیاری از مخاطبان اثر‪ ،‬به خوبی‬ ‫می دانستند قرار نیست فیلمی خارق العاده را تماشا کنند‪،‬‬ ‫اما به ســالن رفتند تا بار دیگر با رضا عطاران‪ ،‬سوپراستار‬ ‫مشــهدی خودشــان دیداری تازه کنند؛ کســی که انگار‬ ‫جدی تر از همه فهمیده مردم کشــورش تــا چه اندازه به‬ ‫شــادی نیاز دارند و خودش را بی ادعا و به تمام معنا وقف‬ ‫خندانــدن انها کرده اســت‪ .‬طعنه امیز اینکــه این روزها‬ ‫جای عطاران در تلویزیون حسابی خالی است و همزمان‬ ‫با هشــتمین ســال غیبت او در رســانه ملی‪ ،‬شبکه های‬ ‫مختلف تلویزیونی به بازپخش اثــار قدیمی این بازیگر و‬ ‫کارگردان بسنده می کنند‪.‬‬ ‫ناکامی تلویزیون‪ ،‬کامیابی سینما‬ ‫گرایش مردم به سالن های سینما در ایام تعطیالت‬ ‫اما نمی تواند چندان بی ارتباط با نوروز کم رمق تلویزیون‬ ‫باشد‪ .‬در همه این سال ها رسانه ملی در نقش فراگیرترین‬ ‫گزینه سرگرم ســازی توده مردم مطرح بــوده و جماعتی‬ ‫کــه بضاعــت تفریحــات جایگزیــن را نداشــته اند‪ ،‬به‬ ‫ناچار پای جعبه جادویی نشســته اند‪ .‬این رســانه با همه‬ ‫کم و کاستی هایش تنها دلخوشی گروه زیادی از مردمان‬ ‫کشور بوده است‪ .‬مشکل بزرگ اما این است که تلویزیون‬ ‫ایران در اغاز سال‪ 95‬حتی از استانداردهای خودش هم‬ ‫ضعیف تر ظاهر شــد‪ .‬صداوســیما که با مشکالت شدید‬ ‫مالی و تا حدودی هم بحران مدیریتی مواجه است‪ ،‬برای‬ ‫عید امسال نتوانســت ترتیب ادامه تولید مجموعه های‬ ‫موفقی همچون پایتخت و کاله قرمزی را بدهد‪ .‬در غیاب‬ ‫پرمخاطب ترین کارهای نمایشی دهه نود‪ ،‬تلویزیون در‬ ‫عرصه ســاخت ســریال های نوروزی هم توفیق چندانی‬ ‫نداشــت‪ .‬امســال مجموعه هایــی برای پخــش در این‬ ‫مناسبت ویژه تهیه شــدند که بر خالف سال های گذشته‬ ‫خیلی از مردم رغبتی برای تماشــای انها نداشتند و حتی‬ ‫اسم شان را هم نمی دانستند! در حوزه ُجنگ ها و شوهای‬ ‫تلویزیونی هــم وضعیت کم ‪‎‬وبیــش از همین قــرار بود‪.‬‬ ‫مهران مدیری که نوروز‪ 94‬بازگشت کم فروغی به صفحه‬ ‫تلویزیون داشــت و کیفیت کارهایش تا پایان سال حتی‬ ‫تنزل هم کرد‪ ،‬نوروز‪ 95‬را با یک برنامه شــوگونه متفاوت‬ ‫پشت سر گذاشــت‪ ،‬اما از همان روزهای اول تعطیالت‬ ‫مشــخص شــد «دورهمی» او یک تقلیــد عجیب و نعل‬ ‫به نعل از برنامــه ای هندی اســت! همین مســاله یکی‬ ‫از معدود ســرمایه های موجود در کف جام جــم را هم از‬ ‫چشــم مخاطب انداخت و عرصه را بر سیما تنگ تر کرد‪.‬‬ ‫این شرایط ابدا قابل مقایسه با ســال های قبل نبود‪ .‬اگر‬ ‫در گذشــته عمده خانواد ه ها ترجیــح می دادند ابتدای‬ ‫شامگاه و از ساعت ‪ 20‬یا ‪ 21‬به خانه برگردند و شب را با‬ ‫تماشای کاله قرمزی‪ ،‬پایتخت و سایر کارهای نمایشی‬ ‫بــه نیمه برســانند‪ ،‬این بار تلویزیون چســبندگی بســیار‬ ‫کمتری ایجاد کرد تا ســودش نصیب سینما شود‪ .‬برای‬ ‫اثبات این فرضیه‪ ،‬چه گواهی باالتر از اینکه بســیاری‬ ‫از سالن های تهران و سایر شهرهای بزرگ کشور انواع‬ ‫و اقسام سانس های ویژه شامگاهی و بامدادی را برای‬ ‫مخاطبان در نظــر گرفتند و بعضا تا ســاعت هفت صبح‬ ‫به شکل متصل فیلم نشــان دادند؟ البته که به مناسبت‬ ‫شکوفایی نسبی گیشــه در اغاز ســال نو باید خوشحال‬ ‫باشیم‪ ،‬اما این هجر و فراقت تلویزیون رسمی کشور هم‬ ‫خطری نیست که بشــود بی تفاوت از کنار ان عبور کرد‪.‬‬ ‫گیریم که در ایام نوروز ســینما توانســت جور تلویزیون‬ ‫را بکشــد و باتوجه به تعطیلی و فراغت بــال مردم‪ ،‬انها‬ ‫را به سالن های تاریک بکشاند؛ ســوال این است که با‬ ‫اغاز فصل کار و کاهش امکان تفــرج در خیابان ها چه‬ ‫الترناتیوی جای تلویزیــون را خواهد گرفت؟ اگر خیلی‬ ‫خوشبین باشــیم به «ماهواره» رای خواهیم داد‪ ،‬وگرنه‬ ‫قطعا گزینه های دیگری در کار خواهند بود که می توانند‬ ‫اسیب های جدی برای جامعه به دنبال داشته باشند‪ .‬به‬ ‫این ترتیب به نظر می رســد بازنگری در شیوه کار رسانه‬ ‫ملی یک ضرورت بسیار جدی اســت که نادیده گرفتن‬ ‫ان هرگز به صالح نیست‪.‬‬ ‫رکورد‪14‬میلیاردی‬ ‫را می شکنیم‬ ‫منوچهر هادی؛ کارگردان فیلم‬ ‫پرفروش «من سالوادور نیستم»‬ ‫از فیلمش می گوید ‬ ‫اقای هادی! سالوادور شــما تقریبا هر چه رکورد‬ ‫داشــتیم را شکســته! خســارتش را چه کسی‬ ‫می خواهد بدهد؟‬ ‫(می خندد و چند ثانیه ای خنــده اش ادامه دارد)‬ ‫واال خب باید از مردم و اتفاق بســیار خوبی کــه رقم زدند‬ ‫بپرسید‪ .‬اما جدای از شوخی خوشــحالم که نه فقط فیلم‬ ‫من که به طور کلی ســینما در اکران نورزوی امسال رونق‬ ‫بسیار خوبی داشت‪.‬‬ ‫ایــن اتفــاق باعــث دلگرمی فیلمســازها و البتــه‬ ‫تهیه کنندگان سینما هم می شــود و نوید ان را می دهد که‬ ‫در اینده هم بتوانیم میوه های این اتفاق خوب را بچینیم‪.‬‬ ‫به هر حــال «من ســالوادور نیســتم» بــه طرز‬ ‫شــگفت انگیزی توانســت بهتریــن رکوردهای‬ ‫سینمای ایران را در فروش جابجا کند‪.‬‬ ‫بله خب‪ ،‬سالوادور توانســت در یک اتفاق بسیار‬ ‫خوب رکورد فروش روزانه را به ‪ 500‬میلیون تومان برساند‪.‬‬ ‫این رکورد قبال برای فیلم محمد (ص) ثبت شده بود‪ .‬فیلم‬ ‫اقای مجیدی با رکورد ‪ 250‬میلیون تومانی در یک روز در‬ ‫صدر بود اما فیلم ما به لطف خدا توانست در اکران نوروزی‬ ‫دو برابر رکورددار فروش روزانه بفروشد‪.‬‬ ‫همچنین در مجموع فروش اکران نوروزی هم امروز‬ ‫(زمان انجام این مصاحبه سه شــنبه هفدهم فروردین ماه‬ ‫اســت) به من خبر دادند که فیلم دارد به ‪ 9‬میلیارد تومان‬ ‫می رسد‪.‬‬ ‫ســالوادور شــما چرا انقدر فروخت؟ به نظرتان‬ ‫مهمترین علتش چیست؟‬ ‫من خیلی از این ور و ان ور چند مطلب درباره علت‬ ‫این فروش ها خواندم اما خودم نظــر دیگری دارم‪ .‬گرچه‬ ‫فکر می کنم گمانه زنی هایی که هست هم نادرست نیستند‬ ‫اما به نظرم مهمترین اتفاقی که نوروز امسال در اکران ها‬ ‫افتاد‪ ،‬جریان سازی بود‪.‬‬ ‫مردم که به ســینما رفتند فیلم های بدی ندیدند‪ ،‬در‬ ‫سینما خندیدند و شاد شدند و وقتی به خانه برگشتند داستان‬ ‫را برای فامیل هایشان تعریف کردند‪ .‬مثال بچه های یک‬ ‫خانواده به بچه های خاله شان گفتند بروند و فالن فیلم را‬ ‫ببینند‪ ،‬این موضوع به نظرم مهمترین علت شــکل گیری‬ ‫یک جریان بود که توانســت موجی از ا ســتقبال مردمی را‬ ‫ایجاد کند‪.‬‬ ‫خب برای شــکل گیری این جریان باالخره باید یک‬ ‫فیلم خوب هم وجود داشــته باشــد‪ .‬فیلم ما فیلم خوش‬ ‫ســاختی اســت‪ ،‬رنگ و لعاب دارد‪ ،‬شــور و نشــاط برای‬ ‫مخاطب ایجــاد می کنــد و لحظاتی دارد کــه مخاطب را‬ ‫می خنداند و سرحالش می اورد‪ .‬اما خب به هر حال به نظر‬ ‫من امسال هم خالی بودن دســت تلویزیون در سریال ها ‬ ‫تاثیر داشت در فروش زیاد فیلم های سینما‪ .‬مثال سال های‬ ‫قبل سریال پایتخت پخش می شد یا سریال خوش رکاب‬ ‫یا‪ ....‬مردم به این ســریال ها عالقه داشــتند‪ ،‬دنبالشان‬ ‫می کردنــد‪ .‬خانواده در پیک شــلوغی ســینماها یعنی در‬ ‫ســاعت ‪9/5‬و ده شــب پای این فیلم های می نشســتند‪.‬‬ ‫حتی بســیاری از خانواده ها یکی‪ ،‬دو ساعت قبل از شروع‬ ‫سریال ها در خانه می ماندند تا سریال شروع شود و‪ ...‬اینها‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مهم است‪ .‬اما امسال تلویزیون تقریبا هیچ برنامه موفقی‬ ‫نداشــت که مردم ان برنامه را به تفریح های دیگر ترجیح‬ ‫بدهند‪.‬‬ ‫خودتــان فکــر می کردید کــه «من ســالوادور‬ ‫نیستم» تا این میزان بفروشد؟‬ ‫راستش را بخواهید من خودم مطمئن بودم‪.‬‬ ‫خب البته خیلی های هم حدس می زدند که فیلم‬ ‫زیاد بفروشــد‪ .‬این دیگر یک اصل شده که رضا‬ ‫عطاران در هــر فیلمی که باشــد‪ ،‬ان فیلم خوب‬ ‫می فروشد‪.‬‬ ‫ببینید وقتی فیلمی شــاخص های گیشه را دارد‪،‬‬ ‫بازیگر بفروش دارد و‪ ...‬طبعا باید بفروشد‪ .‬اما چقدر؟ رضا‬ ‫عطاران چقدر باعث می شود یک فیلم بفروشد؟ بیشتر از‬ ‫ســه یا چهار میلیارد تومان؟ این یعنی انکه خود فیلم هم‬ ‫کیفیت داشته و صرفا روی دوش بازیگرش نبوده است‪ .‬در‬ ‫همین عید امسال فیلم «کفش هایم کو؟» هم اکران شد‬ ‫اما چقدر فروخت؟ بازیگر چهره هم داشت‪ .‬اقای کیانیان‬ ‫را دیگر همه می شناسند و دوستش هم دارند‪.‬‬ ‫البته خب فیلم کمدی ان هــم با حضور عطاران‬ ‫طبیعتا وضعیت متفاوتی دارد‪.‬‬ ‫بله اما رضا عطاران‪ ،‬گینس را هم بازی کرد‪ .‬تازه‬ ‫در کنار او محســن طنابنــده هم بود که خــودش هم وزنه‬ ‫و تضمین گر فروش اســت‪ .‬کســی که فیلم ایران برگر را‬ ‫هم ساخته بود و در ســریال پایتخت هم شهرت زیادی به‬ ‫دست اورده بود‪.‬‬ ‫اما چقدر فروخــت؟ می خواهم بگویم کــه باالخره‬ ‫ســالوادور نویســنده و کارگردان و فیلمبرداری هم داشته‬ ‫است‪ .‬کیفیت کلی فیلم هم شــرط است‪ .‬مردم اگر بروند‬ ‫ســینما و بازیگر محبوبشــان را هم ببینند اگــر فیلم خوب‬ ‫نباشد‪ ،‬از فیلم استقبال نمی کنند‪.‬‬ ‫فکــر می کنید فیلم شــما چــه تفاوتی بــا دیگر‬ ‫فیلم هایی که عطاران در انها بازی کرده دارد؟‬ ‫ببینیــد رضــا عطــاران بازیگر بســیار بفروشــی‬ ‫اســت اما به شــرطی که در جای مناســب خــودش قرار‬ ‫بگیــرد‪ .‬اگــر جــای نادرســتی قــرار بگیــرد فیلــم‬ ‫فــروش خوبــی نخواهــد داشــت‪ .‬امــا اگــر در‬ ‫جایــگاه خــودش باشــد فیلــم دســت کــم‬ ‫ســه‪ ،‬چهــار میلیــارد می فروشــد‪ .‬امــا دیگر‬ ‫شــاخص ها مثــل قصــه‪ ،‬کارگردانــی و‬ ‫فیلمبرداری و‪ ...‬هم اثرگذارند‪ .‬برای مثال‬ ‫فیلم نهنگ عنبر بیشــتر از چهــار ماه روی‬ ‫پرده بود‪ .‬خوب هم فروخت اما به فروش‬ ‫دو هفته ای سالوادور نرسید‪.‬‬ ‫چهار ماه زمان کمی نیست! تازه‬ ‫‪8‬‬ ‫منوچهر هادی را شاید با سریال « خداحافظ بچه»‬ ‫به خاطر بیاورید‪ .‬سریالی که به رغم برخی انتقادهای‬ ‫تند و تیز رسانه های تخصصی با استقبال مردم مواجه‬ ‫شــد‪ .‬هادی اما پس از تجربــه موفقی که در ســریال‬ ‫خداحافظ بچه داشت توانســت ذائقه مردم را بفهمد‬ ‫و در ســینما هم فیلمی بســازد کــه در اکــران نوروزی ‬ ‫‪8‬میلیارد تومان بفروشــد‪ .‬منوچهر هادی ‪44‬سال سن‬ ‫دارد‪ .‬اما چهره اش جوانتر نشان می دهد‪ .‬او اسفندماه‬ ‫سال گذشته یعنی کمتر از یک ماه پیش با یکتا ناصر‪ ،‬‬ ‫بازیگــر ســینما و تئاتــر ازدواج کــرد‪ .‬هــادی پس از‬ ‫گرفتن دیپلــم وارد عرصه هنر شــد و کارهای متنوعی‬ ‫همچون بازیگری‪ ،‬دســتیاری کارگــردان و تدارکات را‬ ‫محک زد‪ .‬در ســال ‪ ،۱۳۸۵‬اولیــن فیلمش‪« ،‬تالطم»‬ ‫را ساخت و در همین سال موفق شد ‪ ۴‬تله فیلم دیگر با‬ ‫نام های «اخرین روز ماه»‪« ،‬تصادف»‪« ،‬فرصت های‬ ‫فــردا» و «کوچه محجــوب» را بســازد که عــاوه بر‬ ‫کارگردانی‪ ،‬نویسندگی انها را نیز عهده دار بوده است‪.‬‬ ‫او در فیلم «چهارشــنبه ســوری» دســتیار اول اصغر‬ ‫فرهادی هم بوده اســت‪ .‬گفت وگوی زیر مجموعه ‍ای‬ ‫از اظهارنظرهــای جالــب توجــه منوچهر هــادی را‬ ‫در برمی گیرد که خواندنش خالی از لطف نیست‪.‬‬ ‫در کنار هیــچ فیلم دیگری هــم نبود که بــازارش را تحت‬ ‫تاثیر قرار بدهد‪ .‬اواخــر زمان اکران نهنــگ عنبر بود که‬ ‫گینس اکران شد‪ .‬گینس البته تا حدودی باعث شد گیشه‬ ‫نهنگ عنبر ضعیف شــود‪ .‬واقعیت این است که سینمای‬ ‫شخصیت محور و کاراکتر محور به ویژه در حوزه کمدی تا‬ ‫سطحی می تواند بفروشد‪ .‬فیلم باید حداقل هایی از کیفیت‬ ‫هم داشته باشد‪.‬‬ ‫در فیلم ما در کنــار اقای عطاران شــخصیت اقای‬ ‫ریوالدور هم حضور داشت که طبیعتا به افزایش استقبال ها‬ ‫کمک می کرد‪ .‬یا حتی خود کشــور برزیل که پر از رنگ و‬ ‫نشاط و سرسبزی اســت‪ ،‬باعث می شــد که تصاویر فیلم‬ ‫دیدنی تر باشند‪.‬‬ ‫اما نکته ای که می خواهم به ان اشاره کنم‪ ،‬به نظرم‬ ‫کمتر مورد توجه قرار گرفته است‪ .‬عطاران در فیلم هایی‬ ‫که این ســال ها بازی کرده هم بازی های متعددی داشته‬ ‫اســت‪ .‬با مریال زارعــی بازی کــرده اســت‪ ،‬همچنین با‬ ‫ویشــکا اســایش‪ ،‬بهنوش بختیاری‪ ،‬بهاره رهنما و‪ ...‬در‬ ‫فیلم سالوادور بازی یکتا ناصر به عنوان همبازی عطاران‬ ‫برای مردم هم جذاب بوده است‪.‬اینها همه اهمیت دارد‪.‬‬ ‫مجموع عوامل می تواند در نهایت فروش خوب یا بد یک‬ ‫فیلم را رقــم بزند‪ .‬اما همه اینها به کنــار‪ ،‬علت اصلی یک‬ ‫چیز دیگر است‪.‬‬ ‫من معتقدم از همه مهمتر خواســت خــدا بود‪ .‬خدا‬ ‫خواست که این فیلم بفروشد و فروخت‪ .‬من فکر می کنم‬ ‫در اینده نزدیک هم به رکورد ‪ 14‬میلیونی فروش برســیم و‬ ‫بار دیگر رکورد بزنیم‪.‬‬ ‫در مورد دستمزدها و هزینه ساخت چه طور؟‬ ‫من در جریان این اطالعات نیستم‪ .‬به نظرم بهتر‬ ‫است این سوال را از تهیه کننده بپرسید‪.‬‬ ‫منظورم این است که فیلمی که خوب باشد باید‬ ‫برایش هزینه کرد‪ .‬اینکه شما می گویید لوکیشن‬ ‫فیلم که برزیل بوده در جذب نــگاه مخاطب اثر‬ ‫داشته یا حضور ریوالدو یا‪ ...‬در فروش اثرگذار‬ ‫بوده اند طبیعتا هزینه های زیادی هم باید داشته‬ ‫باشــند‪ .‬ضمن اینکــه معموال در همــه جای دنیا‬ ‫هزینه ها و در امد فیلم ها معموال به صورت شفاف‬ ‫ارائه می شود‪ ،‬یعنی ســوال عجیب و غریبی‬ ‫نباید باشد‪.‬‬ ‫بله خب البته مــن اطالعات کافی در‬ ‫این باره نــدارم و به لحاظ حرفــه ای به عنوان‬ ‫کارگردان کار خوب نیست که من در این باره‬ ‫چیزی بگویم‪ ،‬ضمن اینکه هزینه های فیلم‬ ‫اگر به صورت رسمی از سوی تهیه کننده ارائه‬ ‫شود ‪ ،‬دقیق تر و رسمی تر است‪.‬‬ ‫‪69‬‬ ‫سنگ اندازی زیر پای انتخابات‬ ‫انتخابات فدراسیون فوتبال حاال ســوژه اصلی ورزش کشور است‪ .‬انجا‬ ‫که چهار نامزد انتخابات قصد دارند در تاریخ یازدهم اردیبهشــت ماه برای‬ ‫رسیدن به ریاســت فوتبال ایران با یکدیگر به رقابت بپردازند‪ .‬در این بین‬ ‫عده ای سعی می کنند سناریوی تعویق را پیش ببرند‪.‬‬ ‫ایا انها به نتیجه می رسند؟‬ ‫ورزش‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫اساسنامه‪ ،‬رقیب انتخابات؟‬ ‫کفاشیانمی گوید هرکاریمی کندتاانتخاباتبرگزارشود‬ ‫‪1‬‬ ‫انتخابات فدراســیون فوتبال؛ حاال این موضوع هر‬ ‫روز به نوعی مورد تحلیل رسانه ها قرار می گیرد‪ .‬انتخاباتی‬ ‫که بدون تردید مهم ترین سوژه رسانه ها طی یکی‪ ،‬دو ماه‬ ‫گذشته بوده اســت‪ .‬انجا که علی کفاشــیان در انتخابات‬ ‫شرکت نکرد تا بسیاری از رســانه ها در خصوص نیامدن او‬ ‫تحلیل های متفاوتی را مطرح کنند‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫شوک دبیر هیات دولت به فوتبال‬ ‫اواســط اســفندماه بود کــه دبیــر هیــات دولت در‬ ‫مصاحبه ای تاکید کرد که اساســنامه فدراســیون فوتبال‬ ‫مصوبه هیات دولت را ندارد‪.‬‬ ‫این در حالی بــود که رئیس کمیته ملــی المپیک در‬ ‫نشستی مطبوعاتی اسنادی را منتشر کرد که نشان می داد‬ ‫نامه ای به هیات دولت وقت برای مصوب کردن اساسنامه‬ ‫ارسال شده است اما تصویر مصوبه هیات دولت وقت هرگز‬ ‫منتشــر نشــد تا در پی اظهارات کیومرث هاشمی مبنی بر‬ ‫تصویب اساسنامه فدراسیون فوتبال در هیات دولت وقت در‬ ‫تاریخ ‪ 26‬مرداد ‪ ،1386‬محسن حاجی میرزایی دبیر هیات‬ ‫دولت یازدهم به این موضوع واکنش نشان دهد‪.‬‬ ‫حاجی میرزایی در ایــن باره گفــت‪« :‬مصوبه هیات‬ ‫وزیران زمانی معتبر و متقن اســت که امضای معاون اول‬ ‫ریاســت جمهوری را داشته باشــد‪ .‬مصوبه در نامه و سایت‬ ‫وجود ندارد بلکه باید در روزنامه رسمی کشور منتشر و البته با‬ ‫امضای معاون اول ریاست جمهوری ابالغ شود‪ .‬اگر چنین‬ ‫مصوبه ای وجود دارد اقایان ان را ارائه دهند تا ما هم ان را‬ ‫ببینیم چون چنین چیزی وجود خارجی ندارد‪».‬‬ ‫دبیر هیات دولت در پاسخ به این ادعای رئیس کمیته‬ ‫ملی المپیک که نامه مصوبه اساســنامه فدراسیون فوتبال‬ ‫در سایت ریاست جمهوری وجود داشته و از چهار ماه پیش‬ ‫به این سو از روی سایت حذف شــده‪ ،‬گفت‪« :‬مگر حذف‬ ‫مصوبات امکان پذیر اســت؟ مگر می شــود مصوبه ای یا‬ ‫نامه ای رسمی را از روی ســایت حذف کرد؟ چنین امکانی‬ ‫به هیچ وجه وجود ندارد مضاف بر اینکه باید بگویم سایت‬ ‫به هیچ عنوان مرجع رسمی نیست‪ .‬هیچ کدام از مصوبات‬ ‫هیات دولت روی سایت منتشر نمی شود‪».‬‬ ‫وی افــزود‪« :‬مصوبه ای مــورد تایید اســت که متن‬ ‫مصوبه با امضای معاون اول و نامه رسمی ریاست جمهوری‬ ‫در روزنامه رسمی کشور منتشر شود‪ .‬ما چنین مصوبه ای را‬ ‫درباره اساسنامه فدراســیون فوتبال نداریم و ندیده ایم و از‬ ‫اقایان خواهشمندیم که در صورت وجود چنین مصوبه ای‬ ‫ان را به ما هــم بدهند تا ما هم ان را ببینیــم و در جریان کار‬ ‫قرار بگیریم‪».‬‬ ‫سناریوی تعویق‬ ‫درحالی که گفته شــده مجمع انتخاباتی فدراسیون‬ ‫فو تبا ل ‪ 11‬اردیبهشت برگزار می شود‪ ،‬به نظر می رسد برخی‬ ‫با اهداف خاص‪ ،‬این روز ها سناریوی تعویق را می نویسند‪،‬‬ ‫اما ســوال اصلی این اســت که ایــا وزارت ورزش به دنبال‬ ‫تعویق انتخابات است؟‬ ‫این روز ها مشــکالت زیادی دامان فوتبــال ایران را‬ ‫گرفته که حل انها ریشه در تعیین رئیس جدید فوتبال کشور‬ ‫دارد‪ .‬سرمربی تیم ملی به تاریخ ‪ 11‬اردیبهشت استعفا داده‬ ‫ و باید این اســتعفا به صورت رســمی تعیین تکلیف شــود‪.‬‬ ‫قر عه کشی مرحله نهایی انتخابی جا م جها نی نزدیک است‬ ‫و شهریور ماه تیم ملی فو تبا ل ایران در راه جام جهانی باید‬ ‫در مقابــل تیم های قدرتمنــد قاره کهن صــف ارایی کند و‬ ‫مشکالت اساسی در راه کسب موفقیت نهایی دارد‪ .‬چالش‬ ‫فوتبالی ایران و عربســتان نیــز هنوز ادامه دارد و ســامان‬ ‫اساســی نیافته و ایران در مناقشــه فوتبالی با عربســتان‬ ‫همچنان در موضع تدافعی قــرار دارد‪ .‬با این حال عده ای‬ ‫تمام ســعی خود را بــه کار گرفته انــد تا ســناریوی تعویق‬ ‫انتخابات را پیش ببرند‪ .‬سناریویی که نه تنها به شرایط کلی‬ ‫فوتبال کمکی نخواهد کرد بلکه حواشــی انتخابات را دو‬ ‫چندان خواهد کرد‪.‬‬ ‫فو تبا ل ایران در مقطع حســاس کنونــی گریبانگیر‬ ‫چالش های اساسی است‪ .‬نابســامانی و بروز وقایع تلخ که‬ ‫هیچ کس حاضر به قبول مسئولیت در این رابطه نیست‪ .‬این‬ ‫روز ها نه تکلیف رئیس این فدراسیون معلوم است و نه حال‬ ‫و روز انتخابات ان‪ .‬بنابراین بعید به نظر می رسد که وزارت‬ ‫ورزش بخواهد با به تعویق انداختــن انتخابات بار دیگر به‬ ‫بروز حاشیه های تازه دامن بزند‪.‬‬ ‫پیش از این قرار بود انتخابات فدراسیون فو تبا ل ‪18‬‬ ‫اسفند ‪ 94‬برگزار شود‪ ،‬اما در مجمع عمومی ساالنه ای که‬ ‫در ‪ 23‬دی برگزار شــد‪ ،‬برگزاری انتخابات دوماه به تعویق‬ ‫افتاد تا در اردیبهشت ماه سال ‪ 95‬این انتخابات برگزار شود‬ ‫و علی کفاشــیان دو ماه اضافه بر هشت سالی که تصدی‬ ‫فدراســیون فو تبا ل را عهــده دار بوده همچنان بر مســند‬ ‫ریاست تکیه بزند‪ .‬اما درحالی که کمتر از یک ماه دیگر تا‬ ‫زمان برگزاری انتخابات فدراسیون فوتبال در ‪ 11‬اردیبهشت‬ ‫زمان باقی است این بار عده ای دانسته به دنبال طرح تعویق‬ ‫مجدد انتخابات هستند‪ .‬تعویقی که برخی از مسئوالن نیز‬ ‫ظاهرا نادانسته ساز هماهنگ با ان را نواخته اند‪ .‬واقعا چه‬ ‫اهدافی در پس این تعویق احتمالی است که برخی به هر‬ ‫قیمتی خواهان اجرایی شدن ان هستند؟‬ ‫رقابت اردیبهشت‬ ‫مروری بر کارنامه مدیریتی چهار نامزد‬ ‫انتخابات فدراسیون فوتبال‬ ‫ایراد اساسی به فرایند برگزاری انتخابات فدراسیون‬ ‫فوتبال این اســت کــه از ‪ 23‬دی ‪ -‬که تاریــخ مجمع بعدی‬ ‫فدراسیون فوتبال مشخص شد ‪ -‬تا به امروز هیچ عمل موثر‬ ‫و رو به جلویی به منظور تسهیل شرایط و حل ایرادات برای‬ ‫برگزاری انتخابات فدراسیون فو تبا ل به وقوع نپیوسته است‪.‬‬ ‫واقعیت این کم کاری ها این است که این روز ها گذر زمان‬ ‫تنها به نفع برخی افراد خاص است و مصالح فوتبال ایران‬ ‫در این چرخه زمان بر کمترین جایگاه را دارد‪.‬‬ ‫به نظر می رسد از ‪ 13‬دی ماه سال گذشته که ‪ 75‬نفر‬ ‫عضو مجمع دور یکدیگر جمع شــدند و در تریبون هایشان‬ ‫از مسائل مختلف صحبت کردند تا همین امروز هیچ کس‬ ‫به فکر اجرایی کردن یک برنامه زمان بندی شده مشخص‬ ‫برای برگزاری انتخابات نبوده است‪.‬‬ ‫به نظر می رســد ســناریوی تعویق را عــده ای خاص‬ ‫دنبال می کنند‪ .‬انها در اصالح و تصویب اساسنامه به دنبال‬ ‫اجرایی کردن «فریب تعویق» انتخابات فدراسیون فوتبال‬ ‫هستند‪ .‬موضوعی که از هر زاویه به ان نگاه شود جز عدم‬ ‫پاســخگویی افراد در قبال اتفاقات و ناکامی ها هیچ نفعی‬ ‫برای فوتبال ایران نخواهد داشت‪.‬‬ ‫مشــکل موجود در راه برگزاری انتخابات فدراسیون‬ ‫فوتبال عــدم تصویب اساســنامه از ســوی هیــات دولت‬ ‫اســت‪ .‬برای حل این مشــکل و برگــزاری انتخابات بهتر‬ ‫نیست که اساسنامه سال ‪ 86‬یا حتی ‪ 92‬که مصوبه مجمع‬ ‫را دارد هــر چه زودتر در هیــات دولت به تصویب برســد تا‬ ‫انتخابات مطابق زمان بندی اعالم شده با اساسنامه مصوب‬ ‫دولت برگزار شود و پس از ان در زمانی مناسب اگر ایرادی‬ ‫به اساســنامه وجود دارد بــا برگزاری مجمعــی فوق العاده‬ ‫اساســنامه جدید تصویب و مراحل تایید خود را نیز از ســر‬ ‫بگذراند؟‬ ‫این ســاده ترین راه حل بــرای برگــزاری انتخابات و‬ ‫سامان یافتن فدراسیون فوتبال اســت که به نظر می رسد‬ ‫این روزها برخی قصد دارند با به راه انداختن سناریوی تعویق‬ ‫انتخابات ان را به حاشیه برانند‪.‬‬ ‫واکنش کفاشیان درباره تصویب اساسنامه‬ ‫حاجی میرزایی چندی پیش از‬ ‫نبود مصوبه هیات دولت در رابطه‬ ‫با اساسنامه فوتبال خبر داد‬ ‫کیومرث هاشمی می گوید‬ ‫اساسنامه فدراسیون فوتبال‬ ‫مصوبه هیات دولت را دارد‬ ‫اساسنامه به هیات دولت رفت‬ ‫پس از کش و قوس های فراوان‪ ،‬اساسنامه سال ‪86‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫نیست و ما در این مدت کار غیر قانونی انجام دادیم‪ .‬ابتدا‬ ‫باید تکلیف دولت با فدراســیون مشــخص شود‪ .‬ممکن‬ ‫است تغییراتی انجام دهیم اما مشکلی نخواهیم داشت‪».‬‬ ‫وی در رابطه با اســناد ارائه شــده توســط کیومرث‬ ‫ هاشمی‪ ،‬رئیس کمیته ملی المپیک نیز گفت‪« :‬نامه ای که‬ ‫وزارت ورزش و جوانان به ما نوشت و از دولت استعالم کرده‬ ‫بود که اساسنامه به تصویب نرسیده‪ ،‬به هر حال یا حاال گم‬ ‫شده یا چنین مصوبه ای وجود ندارد‪ ».‬کفاشیان در پاسخ به‬ ‫این سوال که اگر اساسنامه دستخوش تغییر شود‪ ،‬ایا قصد‬ ‫شرکت در انتخابات را خواهد داشــت یا خیر گفت‪« :‬فعال‬ ‫تصمیمی در این خصوص نگرفتم و نیروهای جوانی وجود‬ ‫دارند و کار خود را به خوبی پشت سر می گذارند‪ .‬ان شاءالله ‬ ‫انها کار را با اساسنامه جدید پیش ببرند‪».‬‬ ‫او دربــاره اینکه ایا با چنین شــرایطی فوتبــال ایران‬ ‫امکان تعلیق دارد یا خیر گفت‪« :‬اساســنامه فعلی ما مورد‬ ‫قبول فیفاست اما اگر قصد داریم در این اساسنامه تغییراتی‬ ‫ایجادکنیم‪،‬بایدیکنسخهبهفیفابفرستیمتافیفااساسنامه‬ ‫را تایید کند‪ .‬در هر حال ما مدافع اساسنامه کشور و دولت‬ ‫خودمان هستیم تا فیفا‪ .‬قطعا در صورتی که تایید اساسنامه‬ ‫ما در دولت صورت گیــرد‪ ،‬ان را برای فیفا می فرســتیم تا‬ ‫انها نیز تایید کنند‪ .‬اساسنامه ما مشکلی ندارد‪ .‬تنها مراجع‬ ‫ذی ربط می گوید باید مصوبه ای در دولت داشته باشد‪ .‬اگر‬ ‫این مصوبه را داشته باشیم‪ ،‬هیچ مانعی نداریم و اساسنامه‬ ‫هم درســت اســت‪ ».‬به نظر می رســد علی کفاشیان هم‬ ‫به دنبال ان است که انتخابات در موعد مقرر برگزار شود‪ .‬او‬ ‫به خوبی می داند که نمی تواند نظر مثبت وزیر ورزش را برای‬ ‫ادامه فعالیتش در فوتبال جلب کند اما شاید بتواند به عنوان‬ ‫نایب رئیس در فوتبال باقی بماند‪.‬‬ ‫این در حالی اســت که مــدت قانونی ریاســت علی‬ ‫کفاشیان بر فدراسیون فوتبال که از سوی مجمع وی برای‬ ‫این سمت تا پایان اردیبهشــت انتخاب شده بود‪ ،‬به زودی‬ ‫به پایان می رســد و البته وزارت نیز با ماندن بیش از موعد‬ ‫قانونی کفاشیان در این سمت برای یکی‪ ،‬دو ماه اضافه تر‬ ‫مشکلی ندارد و در حال حاضر تنها دغدغه طرفین‪ ،‬تصویب‬ ‫اساسنامه فدراسیون فوتبال از سوی دولت باشد‪.‬‬ ‫فدراسیون فوتبال که به تایید فیفا رسیده‪ ،‬برای تصویب به‬ ‫هیات دولت ارسال شــد‪ .‬این خبر هفته گذشته مورد تایید‬ ‫مدیران فوتبال کشور قرار گرفت‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه برگزاری انتخابات فدراسیون فو تبا ل‬ ‫در ‪ 11‬اردیبهشت ماه سال جاری منوط به تصویب اساسنامه‬ ‫این فدراسیون در دولت است‪ ،‬اساسنامه مصوب سال ‪86‬‬ ‫مجمع عمومی فدراسیون فوتبال از طریق این فدراسیون‬ ‫به وزارت ورزش و جوانان ارجاع و در نهایت به هیات دولت‬ ‫ارسال شد‪ .‬ایراد وارده به فرایند برگزاری انتخابات این بود‬ ‫که اساسنامه ســال های ‪ 86‬و ‪ 90‬به تصویب هیات دولت‬ ‫نرسیده و بر این اســاس برگزاری انتخابات پیش روی این‬ ‫فدراســیون منوط به تصویب اساســنامه اســت‪ .‬بنا بر این‬ ‫باتوجه به اینکه قرار است انتخابات در یازدهم اردیبهشت‬ ‫برگزار شود اساسنامه سال ‪ 86‬برای تصویب به هیات دولت‬ ‫ارســال شــد‪ .‬در صورت تصویب این اساســنامه تا قبل از‬ ‫یازدهم اردیبهشت ماه سال جاری در هیات دولت‪ ،‬احتمال‬ ‫برگزاری انتخابات در تاریخ مقرر وجود دارد‪.‬‬ ‫رئیس فدراســیون فوتبال هفته گذشــته در واکنش‬ ‫به موضوع تصویب اساســنامه در هیات دولــت باز هم به‬ ‫مواضع قبلی خود استناد کرد‪ .‬کفاشیان در ارتباط با موضوع‬ ‫تصویب اساسنامه فدراسیون فوتبال و ارسال ان به هیات‬ ‫دولت و نیز اینکــه در صورت تصویب اساســنامه احتمال‬ ‫کاندیداتــوری او در انتخابات پیش روی این فدراســیون‬ ‫وجود دارد یــا خیر؟ خاطرنشــان کرد‪« :‬مــن هیچ خبری‬ ‫ندارم‪ .‬کاندیدا هم نشــدم‪ .‬افرادی که کاندیدا شده اند در‬ ‫انتخابات شرکت می کنند‪.‬‬ ‫فعال منتظر هســتیم که دولت اساسنامه را تصویب‬ ‫کند و ان را به رســمیت بشناسد‪ .‬چرا که ســازمان بازرسی‬ ‫اعالم کرد بدون تصویب اساسنامه نمی توانیم کار را پیش‬ ‫ببریم‪ .‬بنابراین هر زمان که اساســنامه به رسمیت شناخته‬ ‫شــود انتخابات با همین چهارکاندیدا برگزار می شود‪ ».‬در‬ ‫شرایطی که بســیاری بر این باورند که وزارت ورزش قصد‬ ‫دارد در تاریــخ تعیین شــده انتخابات فدراســیون فوتبال‬ ‫را برگزار کنــد عده ای توان خــود را صرف دامــن زدن به‬ ‫موضوع تعویــق انتخابات کرده اند تا با ایــن روش باز هم‬ ‫منافــع فوتبال ملــی را قربانی منافع شخصی شــان کنند؛‬ ‫جایی که بالتکلیفی شرایط ســختی را برای فوتبال ایران‬ ‫رقم خواهد زد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫علی کفاشیان اما این روزها سعی می کند محتاطانه‬ ‫درباره انتخابات فدراسیون فوتبال اظهارنظر کند‪ .‬او البته‬ ‫همه صراحتــش را در خصوص ضــرورت گرفتن مصوبه‬ ‫هیات دولت خرج می کند و می گوید‪« :‬انچه مراجع رسمی‬ ‫به ما اعالم کردند‪ ،‬این اســت که اساسنامه مصوبه هیات‬ ‫دولت را نــدارد‪ .‬بنابراین انتخابات هم غیر قانونی اســت‪.‬‬ ‫درخواست ما این است که اساسنامه به تصویب دولت برسد‬ ‫تا در همان تاریخی که معین کردیم‪ ،‬انتخابات برگزار شود‪.‬‬ ‫اگر اساسنامه به تصویب نرســد‪ ،‬در دوران مدیریت بعدی‬ ‫مشکالتی خواهیم داشت‪ ».‬رئیس فدراسیون فوتبال در‬ ‫پاسخ به این سوال که اگر در همین تاریخ انتخابات برگزار‬ ‫نشود‪ ،‬ایا مجمع فوق العاده خواهیم داشت یا خیر‪ ،‬اینگونه‬ ‫واکنش نشــان می دهد‪« :‬باید مجمع فوق العــاده برگزار‬ ‫کنیم‪ .‬البته ما تا اواخر اردیبهشــت ماه ســال جاری وقت‬ ‫خواهیم داشت‪ ».‬رئیس فدراســیون فوتبال در خصوص‬ ‫ ثبت نام نکردن برای ریاست فدراسیون فوتبال می گوید‪:‬‬ ‫«عدم ثبت نام من به علت مســائل مربوط بــه خودم نبود‬ ‫چراکه می خواســتم تکلیف مشــخص شــود‪ .‬دولت باید‬ ‫این موضوع را مشــخص کند‪ .‬اگر انها بخواهند با همان‬ ‫اساســنامه قبلی کار کنند‪ ،‬این اساســنامه مورد تایید فیفا‬ ‫دعوای کلیشه ای‬ ‫تصمیم کی روش‬ ‫برای جدایی از تیم ملی جدی است؟‬ ‫تعویق انتخابات ابروی فوتبال‬ ‫ایران را می برد‬ ‫نسبت نامزدهای انتخابات با‬ ‫وزارت ورزش چگونه است؟‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش‬ ‫رقابتاردیبهشت‬ ‫مروری برکارنامه مدیریتی چهار نامزد انتخابات فدراسیون فوتبال‬ ‫‪2‬‬ ‫انتخابات فدراســیون فوتبــال یازدهم اردیبهشــت‬ ‫برگزار خواهد شــد ؛ انتخاباتی سرنوشت ســاز برای فوتبال‬ ‫ایران‪ .‬جایی که چهار نامزد با یکدیگر به رقابت می پردازند‬ ‫تا سکان هدایت مهم ترین فدراســیون ورزش کشور را بر‬ ‫عهده بگیرند‪ .‬مثلث به مرور کارنامــه نامزدهای انتخابات‬ ‫فدراسیون فوتبال می پردازد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫عزیزی خادم‬ ‫او جوانترین نامزد ریاست فدراسیون فوتبال است و‬ ‫در حال حاضر هنوز ‪ 40‬ســاله نشده است و در دوره گذشته‬ ‫در حالی که متولد ‪ 56‬بوده و در اســفند ‪ 90‬سنش هنوز ‪34‬‬ ‫سال بود به عضویت هیات رئیسه در امد‪ .‬او در رشته دکترای‬ ‫روابــط بین الملل و مطالعات منطقه ای مشــغول تحصیل‬ ‫بوده و احتماال حاال دیگر فارغ التحصیل شــده اســت‪ .‬او‬ ‫در چهار سال گذشــته عضو هیات رئیســه و مشاور عالی و‬ ‫اجرایی فدراسیون فوتبال بوده اســت‪ .‬عزیزی خادم خود‬ ‫را یک مدعی جدی می داند و البته در گفت وگوهای متعدد‬ ‫به نوعی قصد دار د خــود را مورد تایید وزیــر ورزش معرفی‬ ‫کند‪ .‬اما شــنیده ها در این خصوص حاکی از ان اســت که‬ ‫وزیر ورزش در این مورد گالیه هایی را مطرح کرده و تاکید‬ ‫داشــته که عزیزی خادم گزینه دلخواه وزارت ورزش برای‬ ‫حضــور در فدراســیون فوتبال نیســت‪ .‬عزیزی خــادم در‬ ‫باشگاه پیکان سابقه مدیریت دارد و در ادارات و بنگاه های‬ ‫اقتصادی سمت اجرایی داشته است‪ .‬عزیزی خادم امیدوار‬ ‫است در غیاب کفاشیان رای اصلی را داشته باشد؛ اگرچه‬ ‫ممکن است قبل از حضور در انتخابات به او سخت بگیرند‪.‬‬ ‫شهاب الدین عزیزی خادم تحصیالت خود را در مقطع دکترا‬ ‫و رشته روابط بین الملل‪-‬مطالعات منطقه ای ادامه می دهد‪.‬‬ ‫از فعالیت های ورزشی وی می توان به عضویت در تیم ملی‬ ‫فوتبال دانشجویان و تیم نیروی زمینی اشاره کرد‪.‬‬ ‫مصطفی اجورلو‬ ‫مصطفی اجورلو مدیر عامل سابق باشگا ه پاس است‪.‬‬ ‫او این باشــگاه را زمانی که به تهران تعلق داشــت به اوج‬ ‫بالندگی رساند‪ .‬اجورلو بعدها برای مدتی عضو هیات مدیره‬ ‫باشــگاه تراکتورســازی شــد و قبل از ان ریاســت ورزش‬ ‫شهرداری ان را عهده دار شد‪ .‬او که در باشگاه پاس ورزش‬ ‫حرفه ای را مدل سازی کرده بود در شهرداری مدلی مطلوب‬ ‫از ورزش همگانی ایجاد کرد‪ .‬مصطفی اجورلو سال هاست‬ ‫که در فوتبال کشور فعالیت می کند اما مهمترین بخش از‬ ‫فعالیت فوتبالی وی را می توان مدیرعاملی باشــگاه پاس‬ ‫دانست‪ .‬او اکنون فارغ التحصیل رشته مد یریت سیستم ها‬ ‫در مقطع دکترا است‪.‬‬ ‫ مهدی تاج‬ ‫یکی از افرادی که از مدت ها پیش حضورش در این‬ ‫انتخابات قطعی شده بود مهدی تاج است‪ .‬وی که در حال‬ ‫حاضر رئیس سازمان لیگ فو تبا ل ایران است و پس از اینکه‬ ‫با سپاهان اصفهان و به عنوان عضوی از هیات مدیره این‬ ‫تیم وارد ورزش شد‪ ،‬خودش را تا حد نایب رئیسی فدراسیون‬ ‫فوتبال باال کشید و اینک قصد ریاست بر این فدراسیون را‬ ‫دارد‪ .‬مهدی تاج از مردان فوتبال ایران اســت که البته در‬ ‫نقش مدیریتی بیشتر فعالیت داشته اســت‪ .‬بعضی او را با‬ ‫محمدرضا تاج از فوتبالیست های ســابق اصفهان اشتباه‬ ‫می گیرند‪ .‬مهدی تاج در ششمین دهه زندگی اش در حال‬ ‫حاضر رئیس سازمان لیگ برتر اســت‪ .‬او در ادوار گذشته‬ ‫عضــو هیات مدیره ســپاهان بــوده و البته یک فروشــنده‬ ‫خوب اســت‪ .‬او مدیریت فروش دو کارخانــه بزرگ فوالد‬ ‫مبارکه و ذوب اهن را بر عهده داشــته است‪ .‬مهدی تاج در‬ ‫ضمن معاون اداره کل صنایع اســتان اصفهان و مدیرکل‬ ‫فروشــگاه های رفاه در این اســتان بوده اســت‪ .‬بعد ها در‬ ‫فوتبال عنوان نایب رئیســی فدراســیون فوتبال و ریاست‬ ‫کوتاه مدت کمیته داوران را هم عهده دار شد‪.‬‬ ‫عزیراهلل محمدی‬ ‫عزیز محمدی به رغم سن وسال باال دیر به مدیریت‬ ‫کالن فوتبال ایران وارد شد و توانست خیلی زود به ریاست‬ ‫ســازمان لیگ برتر برســد‪ .‬او از عضویــت در هیات مدیره‬ ‫فجرسپاســی با فوتبال اخت شــد و به اتحادیه باشگاه ها و‬ ‫فدراســیون فوتبال دوران دادگان وارد شد و فعالیت های‬ ‫فرهنگی اش از او چهره ای خاص در ادبیات فوتبال ساخت‪.‬‬ ‫مردی که در سپاه پاسداران حضور داشت و مسئول پرسنلی‬ ‫ستاد نیروی زمینی سپاه پاســداران بوده است و در قرار گاه‬ ‫خاتم االنبیا و نیروی مقاومت بسیج فعال بوده است از سال‬ ‫‪ 1386‬رئیس سازمان لیگ برتر شد‪ .‬سازمان لیگ در دوران‬ ‫م پیدا کرد ولی در ســال ‪ 1390‬او به خاطر‬ ‫او تا حدودی نظ ‬ ‫حضور در انتخابات فدراســیون از مسئولیت خود منفصل‬ ‫شــد‪.‬عزیز محمدی از جمله مدعیان ریاســت فدراسیون‬ ‫در دوره گذشته بود که در مثلث نهایی با کفاشیان و قریب‬ ‫بازنده شــد اما امســال هم وارد کارزار می شــود‪ ،‬چون در‬ ‫دوره گذشته که رئیس ســازمان لیگ هم بود رای نیاورد‪.‬‬ ‫عزیز محمدی قبال اعالم کرده بود اگر کفاشــیان کاندیدا‬ ‫شود به نفع او کنار می رود‪.‬‬ ‫مواضع چهار نامزد انتخابات درباره کی روش‬ ‫مهدی تاج‪ ،‬مدیری ارام است‪ .‬جنجالی نیست و البته‬ ‫محافظه کار است‪ .‬اظهارات او تا به این جای کار بیشتر به‬ ‫سود کی روش بوده و دیده نشده که با کی روش وارد جنگ‬ ‫شود‪ .‬در یکی‪ ،‬دوسال اخیر که مهدی تاج به سازمان لیگ‬ ‫برتر برگشته بیشتر برنامه های کی روش در مسیر اماده سازی‬ ‫تیم ملی اجرایی شده است‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫صریح ترین نظــر مهدی تاج در مــورد کی روش این‬ ‫چنین بوده است‪« :‬من نظر شــخصی ام را می گویم و این‬ ‫را با صراحت اعالم می کنم که نظــرم روی اقای کی روش‬ ‫مثبت اســت‪ .‬برای حرفم دلیل هم دارم و این طور نیست‬ ‫که در مورد من بگویند کسی هستم که از کی روش حمایت‬ ‫می کنم یا مثال موافق فلســفه کی روشیسم هستم‪ .‬از نظر‬ ‫من نمی توانیم جایگزین مناســبی از خارج از کشــور برای‬ ‫ایشان پیدا کنیم و به همین دلیل من فکر می کنم نباید او را‬ ‫از دست بدهیم‪ ».‬مهدی تاج این صحبت ها را زمانی مطرح‬ ‫کرد که بحث جدایی کی روش پیش از اغاز مرحله مقدماتی‬ ‫جام جهانی مطرح بود‪.‬‬ ‫اجورلو‪ :‬باید با وزارت ورزش تعامل داشته باشیم‬ ‫ســردار اجورلو بعد از ثبت نام در انتخابات با انتشــار‬ ‫بیانیه ای دیدگاه خــود را بیان کرده که از این قرار اســت‪:‬‬ ‫«بزرگتریــن هــدف اینجانب بــرای ورود به ایــن عرصه‪،‬‬ ‫پیشرفت و توسعه فوتبال کشور است‪ .‬در این مسیر قبل از‬ ‫هر چیز برقراری توازن میان استقالل فدراسیون فوتبال و‬ ‫تعامل و همکاری با دولت و وزارت ورزش از اهمیت فراوانی‬ ‫برخوردار است‪ .‬چرا که اســتقالل بدون تعامل و همکاری‬ ‫روی دیگر سکه عدم استقالل است‪ .‬به واسطه انکه هر دو‬ ‫روش به فوتبال ایران ضربه می زنــد‪ .‬به گمان من اهتمام‬ ‫به استقالل فدراســیون فوتبال و برامدن قدرت فوتبال از‬ ‫مجمع فدراســیون به عنوان خانه اهالی فوتبــال و تعامل‬ ‫و همکاری با دولــت و وزارت ورزش نیــاز حیاتی موقعیت‬ ‫فعلی و شرط اصلی توســعه کمی و کیفی و تحقق اهداف‬ ‫و ارمان های فوتبال کشــور اســت‪ .‬از همیــن رو هر گونه‬ ‫اختالف و اصطــکاک در مدیریت فوتبال کشــور موجب‬ ‫تضعیف ایــن ورزش و مانع پیشــرفت ان اســت‪ .‬به بیانی‬ ‫دیگر توجه بــه دغدغه های وزارت ورزش نافی اســتقالل‬ ‫فدراسیون نیست‪».‬‬ ‫ســردار اجورلو از تعامــل بــا وزارت ورزش و جوانان‬ ‫حرف زده اســت‪ .‬این گونه تداعی شــد که چنــد ماه پیش‬ ‫وزارت ورزش و جوانان ســبب ماندن کــی روش در تهران‬ ‫شده است‪ .‬با این اوصاف محتمل اســت با حضور سردار‬ ‫اجورلو در ساختمان سئول هم شــاهد ادامه کار کی روش‬ ‫در تیم ملی باشیم‪.‬‬ ‫انتقاد عزیزمحمدی از کی روش‬ ‫رئیس پیشــین ســازمان لیگ برتر رابطه سینوسی با‬ ‫کی روش داشت‪ .‬این دو در برهه ای حتی علیه هم مصاحبه‬ ‫کردند هر چند عزیز محمدی بعد از تنش های به وجود امده‬ ‫از کی روش عذرخواهی کرد‪.‬‬ ‫به نظر می رســد اگر عزیز محمدی رئیس شود شاهد‬ ‫چالش های جدیدی باشیم به خصوص که عزیز محمدی‬ ‫به محــدود کردن کــی روش تاکید دارد‪ .‬رئیــس اتحادیه‬ ‫باشگاه‪‎‬های فوتبال کشــور در خصوص اینکه فدراسیون‬ ‫فوتبال با کارلــوس کی‪‎‬روش به همکاری خــود ادامه دهد‬ ‫یا خیر‪ ،‬گفت‪ « :‬من مخالف حضور کــی روش در تیم ملی‬ ‫نیســتم اما حرف من این اســت که باید مشــخص شــود‬ ‫کی روش مســئول فوتبال ایران اســت یا فدراسیون‪ .‬من‬ ‫نمی گویم که کی روش بماند یا برود اما سوالم این است که‬ ‫ایا ایشان که سالی یک و نیم میلیون دالر دریافت کرده اند‬ ‫در این سه سال به تعهدات خود در خصوص تیم های پایه‬ ‫عمل کرده اند؟ ضمن اینکه باید مشــخص شــود مسئول‬ ‫فوتبال ایران کی روش اســت یا فدراسیون فوتبال‪ .‬همین‬ ‫حاال مربیان تیم هایی مثل الجزایر‪ ،‬شیلی‪ ،‬کلمبیا و خیلی‬ ‫تیم های دیگر که در جام جهانی خوش درخشیدند با مبلغی‬ ‫پایین تر حاضر به کار کردن هستند‪ .‬بنابراین باید همه چیز‬ ‫را در نظر گرفت و بعد تصمیم گیری کرد‪».‬‬ ‫حرف های عزیز محمدی هم در مقطعی زده شــد که‬ ‫کی روش صحبت از رفتن می کرد و فدراســیون فوتبال در‬ ‫تالش بود که قرارداد او را تمدید کند‪ .‬هیچ بعید نیســت در‬ ‫صورتی کــه عزیز محمدی ر ئیس شــود به اســتناد همین‬ ‫تعویق انتخابات ابروی فوتبال ایران را می برد‬ ‫نسبت نامزدهای انتخابات با وزارت ورزش چگونه است؟‬ ‫امیر عابدینی‬ ‫‪3‬‬ ‫عضو هیات رئیسه فدراسیون فوتبال‬ ‫عزیزی خادم‪ :‬قیمت کی روش مناسب نیست‬ ‫شهاب الدین عزیزی خادم در پاسخ به این سوال که ایا‬ ‫موافق ادامه همکاری کی روش با فدراسیون فوتبال ایران‬ ‫است‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬من پیش از این هم صحبت کردم و‬ ‫گفتم که قیمت کی روش نسبت به شرایط مالی فدراسیون‬ ‫مناسب نیست‪ .‬البته این به منزله نفی توانایی فنی کی روش‬ ‫نیست بلکه مشــکالت مالی فدراســیون مطرح است‪ .‬در‬ ‫همین جام ملت های اســیا و حتی جام جهانــی دیدید که‬ ‫کشــورها به ســمت مربی بومی یا مربیانی بــا رنج قیمتی‬ ‫متوسط رفته اند‪».‬‬ ‫این حرف ها نشان می دهد که عزیزی خادم هم بدش‬ ‫نمی اید کی روش را بــه چالش بکشــد‪ .‬او حرف هایش را‬ ‫درست در مقطع زمانی که عزیز محمدی مصاحبه کرد‪ ،‬زده‬ ‫است و به نظر می رســد بدش نمی اید بار مالی فدراسیون‬ ‫فوتبال را کاهش دهد و شاید نظرش این باشد که کی روش‬ ‫برود و یک مربی خارجی ارزان تر به ایران بیاید‪ .‬شــاید هم‬ ‫یک گزینه خوب داخلی‪.‬‬ ‫به نظر می رسد هر کسی که رئیس فدراسیون فوتبال‬ ‫شــود مدیریت بهتر کی روش می تواند درنهایت به ســود‬ ‫فوتبال ایران تمام شــود اما اخراج کــی روش در این برهه‬ ‫از زمان که نســل جدیدی را به فوتبال ایــران معرفی کرده‬ ‫و محبوبیت خاصی نزد ملی پوشــان دارد و شــان پیراهن‬ ‫تیم ملی را برگردانده کار منطقی ای نخواهد بود‪.‬‬ ‫البته باید به این نکته مهم اشــاره داشت کی روش تا‬ ‫پایان مرحله مقدماتی با تیم ملی قــرارداد دارد و در صورت‬ ‫صعود ایــن قرارداد تــا پایــان جام جهانی تمدیــد خواهد‬ ‫شد‪ .‬کی روش باید به قرارداد خود پایبند باشد و رئیس جدید‬ ‫فدراسیون فوتبال هم در تصمیم گیری برای فوتبال باید نفع‬ ‫ملی را در نظر بگیرد نه خواسته های شخصی‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫از تعویق انتخابات ســخن نمی گفت اما االن چون وزارت‬ ‫ورزش بین این چهار نفر نماینده ای ندارد‪ ،‬تالش می کند تا‬ ‫انتخابات برگزار نشود‪.‬‬ ‫وزیــر ورزش در طــول دوره مدیریت خــود با رئیس‬ ‫فدراسیون تعامل خوبی نداشــته و همواره عالقه داشت تا‬ ‫کفاشیان از فدراسیون برود اما در صورت تعویق انتخابات‪،‬‬ ‫کفاشــیان دوباره برای ریاست فدراســیون ثبت نام خواهد‬ ‫کرد و احتماال رای هم خواهد اورد‪ .‬بنابراین چرا باید وزارت‬ ‫ورزش به دنبال تعویق انتخابات باشــد؟ به نظر من وزارت‬ ‫ورزش دنبــال این بود که کفاشــیان در انتخابات شــرکت‬ ‫نکند که این اتفاق افتاد و او ثبت نــام نکرد‪ .‬پس حاال باید‬ ‫انتخابات برگزار شــود‪ .‬من حتی در روز اخر مهلت ثبت نام‬ ‫بارها به کفاشیان گفتم که بیاید و حتی التماس کردم برای‬ ‫انتخابات ثبت نــام کند‪ .‬حتی به او گفتــم ثبت نام کن ولی‬ ‫قبل از شــروع رای گیری انصراف بده‪ ،‬ولی او قبول نکرد‪.‬‬ ‫حاال هم کــه وزارت در این زمینه به هدف خودش رســیده‬ ‫اســت باید انتخابات برگزار شــود‪ .‬اما همان طور که گفتم‬ ‫چون نامزدهای ریاســت مورد نظر وزارت نیســتند‪ ،‬برای‬ ‫تعویق انتخابات بهانه تراشی می کنند‪ .‬من معتقدم که اگر‬ ‫انتخابات عقب بیفتد‪ ،‬به ابروی فوتبال ما لطمه وارد می شود‬ ‫و چیزی جز بحران مدیریتی برای فوتبال ما در پی نخواهد‬ ‫داشت‪.‬االن جو خوبی بر فوتبال ما حاکم نیست؛ اگر قرار‬ ‫باشد شرایط در فدراسیون فوتبال به همین شکل پیش برود‪،‬‬ ‫قطعا در اینده اوضاع بدتر از این خواهد شد و برای جلوگیری‬ ‫از رخ دادن اتفاقات بدتر‪ ،‬بایــد انتخابات در زمان خودش‬ ‫برگزار شود تا فدراســیون فوتبال بحران مدیریتی فعلی را‬ ‫پشت سر بگذارد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫اینکه اساســنامه به هیات دولت ارسال شده است یا‬ ‫نه‪ ،‬اصال ربطی به انتخابات ندارد و انتخابات فدراســیون‬ ‫باید در زمان مقرر شــده خودش برگزار شــود‪ .‬مــا دو دوره‬ ‫چهار ساله را با همین اساسنامه ها گذرانده ایم و اینکه حاال‬ ‫بخواهیم بگوییم که این اساسنامه مورد تایید هیات دولت‬ ‫نیست و باید تا زمان تایید شــدن انتخابات برگزار نشود‪ ،‬به‬ ‫هیچ وجه حرف درست و منطقی نیست و نشان دهنده این‬ ‫است که بعضی ها دنبال بهانه تراشی برای عقب انداختن‬ ‫انتخابات هستند‪.‬‬ ‫برای اصالح اساســنامه باید یک کمیتــه پنج نفره از‬ ‫وزارت ورزش و نخبگان فوتبال و کارشناســان بنشینند و در‬ ‫عرض یکی دوماه اساسنامه را اصالح کنند و سپس به هیات‬ ‫دولت بفرستند‪ .‬وقتی این کار انجام شود هم هیات دولت‬ ‫بالفاصله اساســنامه را تایید می کند و سپس اساسنامه به‬ ‫ای اف سی و بعد هم به فیفا می رود و مراحل قانونی خودش‬ ‫را طی می کند‪ .‬اینکه ما انتخابات را بــه هر بهانه ای برگزار‬ ‫نکنیم‪ ،‬موجب اشــفتگی فوتبال و ورزش مملکت اســت‪.‬‬ ‫ما در زمان جنگ و در شــرایط ســخت مملکــت انتخابات‬ ‫بسیار مهمی را در سطح کشــور برگزار کردیم و حاال چطور‬ ‫شــده که نمی توانیم در یک اتاق ‪ 75‬نفر ادم را بنشــانیم و‬ ‫انتخابات ســالمی را برگزار کنیم؟ من واقعا نمی دانم نقش‬ ‫دســتگاه های نظارتــی مملکت در کجاســت؟ چــرا نباید‬ ‫انتخابات برگزار شود؟‬ ‫اما در اینجا یک سوال مطرح می شود؛ چه کسانی به‬ ‫سناریوی تعویق انتخابات دامن می زنند و دوست ندارند که‬ ‫انتخابات در زمان مشخص شده برگزار شود؟ به نظرم وزارت‬ ‫ورزش و بازرسی کل کشــور عالقه ای ندارند که انتخابات‬ ‫در زمان مشخص شده برگزار شود‪ .‬دلیل ان هم این است‬ ‫که وزارت ورزش در بین این چهار نفری که برای انتخابات‬ ‫ثبت نام کرده اند‪ ،‬گزینه مورد نظر خود را پیدا نکرده است‪.‬‬ ‫اما مایلم در مورد نسبت این نامزدهای انتخابات فدراسیون‬ ‫فوتبال با وزارت ورزش هم چند نکته کوتاه عرض کنم؛ به‬ ‫نظر من وزارت ورزش چندان با اقای اجورلو موافق نیست‪.‬‬ ‫با اقای تاج هم که اساســا مشــکل دارند‪ .‬ان دو نفر دیگر‬ ‫یعنی عزیزمحمدی و عزیزی خادم هم در شرایطی نیستند‬ ‫که مورد نظر وزارت و مجمع باشند‪ .‬به همین دلیل است که‬ ‫وزارت قصد دارد انتخابات را عقب بیندازد‪.‬‬ ‫من فکر می کنم اگر اقای اســدی بــرای انتخابات‬ ‫ثبت نام کرده بود و کاندیدا شده بود‪ ،‬قطعا انتخابات برگزار‬ ‫می شــد‪ .‬چرا؟ چون مورد تایید وزارت بود و هیچ کس هم‬ ‫اظهارنظرها بار دیگر کی روش اســتعفای خــود را به طور‬ ‫جدی تکرار کند‪.‬‬ ‫‪73‬‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫دعوای کلیشه ای‬ ‫تصمیم کی روش برای جدایی از تیم ملی جدی است؟‬ ‫در حالی که موضــوع انتخاب رئیس بعــدی فوتبال‬ ‫ایران حاال به سوژه اصلی رسانه ها تبدیل شده‪ ،‬این کارلوس‬ ‫کی روش است که بار دیگر از خداحافظی با تیم ملی سخن‬ ‫به میان اورده اســت‪ .‬این اولین بار نیســت کــه این مربی‬ ‫پرتغالی از خداحافظی با تیم ملی سخن می گوید اما به نظر‬ ‫می رسد این بار شرایط برای ادامه حضور کی روش در فوتبال‬ ‫ایران مهیا نیست و او بهتر از هر فرد دیگری به این موضوع‬ ‫پی برده است‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫حمله به اقای دبیرکل‬ ‫هفته گذشــته کارلوس کــی روش پس از جلســه با‬ ‫کفاشــیان با عصبانیت خاصی از در ساختمان فدراسیون‬ ‫فوتبال بیرون امد و در جمع خبرنگاران دبیرکل فدراسیون‬ ‫فوتبال را سخت مورد انتقاد قرار داد‪ .‬انتقادهای اسدی از‬ ‫پیروانی در برنامه نود اما باعث شــده بود تا بهانه به دســت‬ ‫کی روش بیفتد تا با خیال راحت و بدون نیاز به اجازه رئیس‬ ‫درباره دبیرکل فدراســیون فوتبال دست به انتقاد بزند‪ .‬او با‬ ‫اشاره به صحبت های دبیرکل فدراسیون درباره مدیر تیم ملی‬ ‫گفت‪« :‬متوجه شدم اقای اســدی صحبت هایی را درباره‬ ‫جناب اقای افشین پیروانی انجام داده است‪ .‬این صحبت ها‬ ‫کامال شــرایط فدراســیون فوتبال را وارونه کرده است‪ ،‬به‬ ‫همین منظور قصد دارم چند پرســش مطــرح کنم‪ .‬اقای‬ ‫اسدی که قصد خدشه وارد کردن و زیر سوال بردن اعتبار‪،‬‬ ‫شان و جایگاه جناب اقای افشین پیروانی را دارد‪ ،‬کیست؟‬ ‫ایشان که با چتر نجات وزارت ورزش وارد فدراسیون فوتبال‬ ‫شد و جناب اقای کفاشیان را مجبور کرد که او را جایگزین‬ ‫دبیرکل کاربلد و حرفه ای سابق فدراسیون کند‪ .‬اقای اسدی‬ ‫که تفاوت بین زمین فوتبال و زمین سیب زمینی را نمی داند‬ ‫چگونه می تواند راجــع به اســتانداردهای الزم و امکانات‬ ‫در فوتبال بین المللی صحبت کنــد؟» او ادامه داد‪« :‬این‬ ‫شخص کیست که از بدو ورودش‪ ،‬فقط توهین و دست کم‬ ‫گرفتن بازیکنان و مربیان و همین طور مسئوالن فدراسیون‬ ‫از طرف او انجام گرفته است؟ این شخص کیست که کامال‬ ‫خارج از چارچوب عمل می کند و حتی با وجود اینکه رئیس‬ ‫فدراسیون فوتبال و همین طور اعضای محترم هیات رئیسه‬ ‫به او تاکید کرده اند حق دخالت در مسائل تیم ملی را ندارد‪،‬‬ ‫باز هم اصرار بــه بی احترامی و ســرپیچی دارد؟ با فروتنی‬ ‫عرض می کنم که به نظرم تحمیل ایشان به عنوان دبیرکل‬ ‫فدراسیون فوتبال بســیار ناراحت کننده است‪ ».‬سرمربی‬ ‫تیم ملی گفت‪« :‬اگر این مســائل کافی نبــود بنده متوجه‬ ‫صحبت های اقای دکتر سجادی راجع به زمین و امکانات‬ ‫ی ملی فوتبال شــده ام و البته ایــن صحبت ها کامال‬ ‫اکادم ‬ ‫باعث شگفتی من شده است‪ .‬البته قبل از هرگونه صحبت‬ ‫دیگر با کمال احترام بایــد این را خدمت حضرتعالی عرض‬ ‫کنم قول هایی که جنابعالی در راســتای حمایت از تیم ملی‬ ‫قبل از جام جهانی برزیل و جام ملت های اســیا دادید را به‬ ‫یاد اوردم‪ .‬فقــط می خواهم یاداوری کنم کــه ما مربیان و‬ ‫بازیکنان مســائل را فراموش نمی کنیم و امروز باید بگویم‬ ‫که از این مسائل گذشت هم نمی کنیم‪».‬‬ ‫کی روش بیان کرد‪« :‬به عناوین اصلی صحبت هایم‬ ‫که اماده سازی تیم ملی و همین طور امکانات تمرینی الزم‬ ‫اســت‪ ،‬بر می گردم‪ .‬با کمــال احترام باید عــرض کنم که‬ ‫می خواهم از این فرصت استفاده کرده و یاداوری کنم که‬ ‫حضرتعالی این فرصت را داشتید که در مرکز تمرینی باشگاه‬ ‫کورینتیانس برزیل همراه با تیم ملی حضور داشته باشید و‬ ‫این فرصت را پیدا کردید که از نزدیک مشاهده کنید وقتی‬ ‫بنده صحبــت از امکانات تمرینی برای پیشــرفت تیم ملی‬ ‫می کنم‪ ،‬منظورم چیســت‪ .‬با کمال احترام باید عرض کنم‬ ‫که شما چگونه می توانید به مردم بگویید چرا بنده درخواست‬ ‫یک زمین بهتــر و شــرایط بهتــر را دارم؟ صادقانه عرض‬ ‫می کنم که شما چگونه می توانید به هواداران فوتبال ملی‬ ‫ایران بگویید ان چیزی که در باشــگاه کورینتیانس برزیل‬ ‫دیدید با ان چیزی که برای اماده سازی تیم ملی مهیاست‪،‬‬ ‫مناسب برای تیم ملی و خیلی خوب است‪ .‬صادقانه عرض‬ ‫می کنم که فرمایشات حضرتعالی من را ناامید کرد چرا که‬ ‫توقع بنده از یک مســئول بلند مرتبه ورزشی داشتن انگیزه‬ ‫باالتر برای ارائه نگرشی وسیع تر است‪ ».‬او گفت‪« :‬بنده‬ ‫ســطح توقع دیگری در تعهد و انگیزه برای ســاختن اینده‬ ‫تیم ملی را داشــتم‪ .‬اگر بخواهیم با شــرایط ســطح پایین‬ ‫خود را راضی کنیم و بگوییم اوضاع خیلی عالی است‪ ،‬این‬ ‫مطلب برای من قابل قبول نیست و این طرز تفکری نیست‬ ‫که بنده دوست داشــته باشــم‪ ،‬تیم ملی و بازیکنانم از ان‬ ‫برخوردار باشند‪».‬‬ ‫واکنش کفاشیان به خداحافظی کی روش‬ ‫کفاشــیان اما نســبت به خداحافظی کی ر وش ابتدا‬ ‫موضــع عجیبی گرفــت‪ .‬او گفــت خداحافظی ســرمربی‬ ‫تیم ملی به او ارتباطی ندارد‪ .‬اما همین اظهارنظر باعث شد‬ ‫تا کفاشیان از سوی رســانه ها مورد انتقاد قرار بگیرد‪ .‬او در‬ ‫خصوص اینکه چرا این طور اعالم کرده که رفتن کی روش‬ ‫به او ارتباطــی ندارد‪ ،‬گفت‪« :‬هیچ وقــت این طور نگفتم‪.‬‬ ‫خبرنگاران پرسیدند فالن کارشناس گفته و من هم گفتم که‬ ‫صحبت های او به من ارتباطی ندارد اما طور دیگری استنباط‬ ‫کرده و نوشتند‪ ».‬وی در مورد مشکالت مربوط به تیم ملی‬ ‫گفت‪« :‬خوشــبختانه این بــار تیم ملی با قــدرت به مرحله‬ ‫نهایی انتخابی جام جهانی رسید چرا که ما قبال حتی برای‬ ‫رسیدن به دور نهایی هم دغدغه داشتیم‪ .‬بر همین اساس‬ ‫امروز برای رفع مشکالت تیم ملی در جلسه ای ‪ 4/5‬ساعته‬ ‫با کی روش‪ ،‬او خواسته های همیشگی اش را مطرح کرد و‬ ‫اعالم کرد که دور دوم دیگر مثل دور اول نیســت و در این‬ ‫مرحله کار ســختی داریم چون همه تیم ها با تدارک کامل‬ ‫برای صعود به جام جهانی می ایند و اگر مشکالت فعلی که‬ ‫در حال حاضر وجود دارد ادامه دار باشد‪ ،‬کار برایم مشکل‬ ‫اســت و نمی توانم ابروی چندین ســاله ام را بگذارم و بعدا‬ ‫پاسخگو باشم‪ ».‬کفاشیان گفت‪« :‬در هر صورت کی روش‬ ‫معتقد بود که با یک مقدار تسهیالت می توان به راحتی به‬ ‫جام جهانی رفت و از من خواست که به شرط برطرف شدن‬ ‫مشکالت بماند و در غیر این صورت از من خواست که اجازه‬ ‫بدهم که او برود که در پاسخ به وی گفتم دیگر این موضوع‬ ‫در اختیار من نیست و چون حاال کاندیدا نیستم بعدا این طور‬ ‫استنباط خواهد شد که چون نمی خواستم بمانم کی روش‬ ‫را رد کرده ام برود‪ ».‬رئیس فدراسیون فوتبال تصریح کرد‪:‬‬ ‫«کی روش تقاضای زیادی ندارد و فقط امکانات می خواهد‬ ‫و درخواست هایش نیز قابل اجراست‪ .‬او از دولت و وزارت‬ ‫حمایت می خواهد تا از رقابت های پیش رو ســربلند بیرون‬ ‫بیاید‪ .‬واقعا تامین یک بودجه ‪ 25‬میلیاردی برای تیم ملی‬ ‫دشــوار نیســت و ما به راحتی می توانیم با چنیــن اعتباری‬ ‫به جام جهانی برویــم که حضور در ایــن رقابت ها خودش‬ ‫‪ 50‬میلیارد پول برای ما به همراه خواهد داشت و این یعنی‬ ‫هزینه هایی که کرده ایم بیشتر از ان هم در خواهد امد‪».‬‬ ‫کفاشــیان گفت‪« :‬به طور مثال زشت است که هنوز‬ ‫طبقه دوم ازادی صندلی ندارد‪ .‬فردا در همین اســتادیوم‬ ‫باید با ژاپن و کره بــازی کنیم و میلیون ها نفــر این بازی را‬ ‫خواهند دید و بد است که طبقه دوم خالی از تماشاگر باشد‬ ‫ان هم به خاطر نبود صندلی‪ ».‬رئیس فدراسیون فوتبال در‬ ‫پاسخ به این سوال که این دلیل نمی شود کی روش بخواهد‬ ‫به اســدی بگوید او فرق زمین فوتبال و زمین سیب زمینی‬ ‫را نمی دانــد‪ ،‬گفت‪« :‬ایــن اختالفات بد اســت و من یک‬ ‫جاهایی اخالق کی روش را نمی پســندم و قبول دارم که او‬ ‫یک تندی هایی دارد‪ .‬واقعیت این اســت که زمین نداریم‬ ‫ش و حقوق را بدهیم‪ .‬با‬ ‫و پول هم نداریم که به موقع پــادا ‬ ‫این وضعیت کی روش هم دوســت دارد برود و هم دوست‬ ‫دارد نرود!» کفاشــیان در پایــان درباره اینکــه کی روش‬ ‫گفته است که بازی تمام شده و انها برنده شده اند و این ایا‬ ‫به نشــانه خداحافظی این مربی اســت؟ تاکید کرد‪« :‬این‬ ‫طور نیســت‪ ،‬ما اگر تضمیــن بدهیم که شــرایط را فراهم‬ ‫می کنیم‪ ،‬او خواهد امد‪ .‬من حتــی از او خواهش کردم تا‬ ‫به قرعه کشی جام جهانی برود و قول می دهیم تا امکانات‬ ‫را فراهم کنیم‪ .‬هر فردی هم که رئیس بشود صالح بر این‬ ‫اســت که خواهش کند تا کی روش بماند چون االن وقت‬ ‫عوض کردن مربی نیســت‪ ».‬باالخره وســاطت کفاشیان‬ ‫باعث شد تا کی روش راضی به ســفر به مالزی شود تا فردا‬ ‫برای قرعه کشی جام جهانی ‪ ۲۰۱۸‬روسیه به مالزی برود‪.‬‬ ‫کارلوس کی روش ســرمربی تیم ملی ایران برای حضور در‬ ‫مراسم قرعه کشی جام جهانی ‪ 2018‬روسیه در منطقه اسیا‬ ‫فردا راهی کواالالمپور می شود‪ .‬کی روش قرار است دو روز‬ ‫در مالزی باشد و ســپس پس از پایان مراسم قرعه کشی‪،‬‬ ‫مالزی را به مقصد ایران ترک خواهد کرد‪ .‬نکته جالب اینکه‬ ‫علیرضا اســدی‪ ،‬دبیر فدراســیون فوتبال نیــز هفته اینده‬ ‫راهی مالزی خواهد شــد‪ .‬ایا نزاع میان کی روش و اسدی‬ ‫ادامه خواهد داشــت؟ ایا کی روش به پایان حضور خود در‬ ‫فوتبال ایران نزدیک می شود؟ ایا رئیس بعدی فوتبال ایران‬ ‫کی روش را حفظ خواهد کرد؟ اینها سواالتی است که بعد‬ ‫از ‪ 11‬اردیبهشت ماه بهتر و روشــن تر می توان درباره شان‬ ‫صحبت کرد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫زیدان به رکورد‬ ‫کی روش رسید‬ ‫رئال مادرید موفق شــد در دیداری جذاب بارســلونا‬ ‫را در ورزشــگاه نیوکمپ با نتیجه دو بر یک شکست دهد‪.‬‬ ‫زین الدین زیدان سومین مربی تاریخ رئال محسوب می شود‬ ‫که اولین ال کالسیکوی خود را با پیروزی در نیو کمپ تجربه‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫با پیــروزی دو بر یک رئــال مقابل بارســا در نیوکمپ‬ ‫زیدان ســومین مربی تاریخ کهکشــانی ها لقب گرفت که‬ ‫در اولین ال کالســیکوی خود نیوکمــپ را فتح کرد‪ .‬پیش‬ ‫از این کارلوس کی روش اولین مربی مادرید بود که اولین‬ ‫ال کالســیکوی خود را در نیوکمپ با پیروزی پشــت ســر‬ ‫گذاشــت‪ .‬در ان دیدار روبرتو کارلــوس روی پاس همین‬ ‫زیدان زننده گل اول رئال و رونالدوی برزیلی زننده گل دوم‬ ‫تیم کی روش بودند‪ .‬پاتریک کالیورت نیز تک گل میزبان‬ ‫را درون دروازه رئال جای داده بود‪ .‬پس از ان برند شوستر‬ ‫دومین مربی بــود که توانســت مانند کــی روش در اولین‬ ‫ال کالسیکوی خود فاتح نیو کمپ لقب بگیرد و حاال زیدان‬ ‫از این حیث ســومین مربی تاریخ رئال محسوب می شود‪.‬‬ ‫رئالی ها برابر بارســلونا نمایش خیره کننده ای از خود نشان‬ ‫دادند‪.‬‬ ‫برای کی روش این ادبیات زشت است‬ ‫نداشتن امکانات خنده دار است‬ ‫امیر حاج رضایی‬ ‫کارشناس فوتبال‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫ورزش‬ ‫این روزها فوتبال ایران باز هم درگیر حاشیه ای است‬ ‫که تکرار ان باعث دلســردی مردم خواهد شــد‪ .‬البته این‬ ‫نخستین بار نیست که کی روش و اسدی به بدترین شکل‬ ‫ممکن اختالفات خود را در رســانه ها مطــرح می کنند اما‬ ‫این بار این اتفاق در اســتانه انتخابات فدراســیون فوتبال‬ ‫باعث شده تا بیش از گذشــته افکار عمومی نسبت به این‬ ‫نزاع ها واکنش نشان دهد‪.‬‬ ‫واقعیت این است که در مورد این دعوا ما نمی توانیم‬ ‫به درســتی قضاوت کنیم‪ .‬امــا همین انــدازه می دانم که‬ ‫بخشی از حرف های کی روش درست و بخشی از حرف های‬ ‫او قابل قبول نیست‪ .‬در واقع همان قدر که مخالف ادبیات‬ ‫کی روش هستم به او از بابت کمبود امکانات حق می دهد‪.‬‬ ‫برای پایــان دادن بــه این مجــادالت بایــد از روش های‬ ‫رادیکالی استفاده کرد نه ریش سفیدانه‪.‬‬ ‫من بارها این گونــه صحبت ها را محکــوم کرده ام‪.‬‬ ‫نباید این صحبت ها رســانه ای شــود و در همان اتاقی که‬ ‫جلســه می گذارند صحبت هایشــان را هم انجــام دهند‪.‬‬ ‫این گونه صحبت ها به نفع فوتبال ملی نیست‪ .‬من به دنبال‬ ‫این نیستم که چه کسی راست می گوید و به نفع کسی هم‬ ‫جهت گیری نمی کنم‪ .‬این اتفاقات خوب نیســت‪ ،‬هر دو‬ ‫طرف تحصیلکرده و باتجربه هستند و الزم نیست من انها‬ ‫را راهنمایی کنم‪.‬‬ ‫اما یک سوال در اینجا مطرح می شود؛ چرا کفاشیان‬ ‫نمی توانــد دو طرف را بــه گفت وگوی ارام تــر دعوت کند‬ ‫و از مصاحبه های تنــد دو طرف جلوگیری کنــد؟ به نظرم‬ ‫کفاشــیان برای خود روش خاصی دارد‪ .‬او به روش سنتی‬ ‫عمل می کند کــه به ان ریش ســفیدی می گوینــد‪ .‬برای‬ ‫جلوگیری از این اتفاقات یک روش رادیکالی الزم اســت‪.‬‬ ‫کفاشیان از ابتدا روش ریش ســفیدی به کار گرفته اما این‬ ‫روش شکست خورده و هیچ اتفاقی نیفتاده است‪ .‬االن هم‬ ‫چیزی تا انتخابات نمانده و رئیس بعدی شــاید بتواند این‬ ‫مشکل را حل کند‪.‬‬ ‫برای مربی بزرگی مانند کی روش که تحصیالت عالیه‬ ‫دارد و در تیم های بزرگی کار کرده این عبارات و ادبیات زشت‬ ‫اســت‪ .‬تعجب می کنم چرا او از این نوع ادبیات اســتفاده‬ ‫می کند‪ .‬او می تواند پاســخ دهد و انتقادهای تندی داشته‬ ‫باشد اما این ادبیات شایسته او نیست‪ .‬کی روش باید طبق‬ ‫قرارداد خود کار کند و هیــچ دغدغه ای هــم نباید از بابت‬ ‫امکانات داشته باشد و باید همه چیز طبق قانون باشد‪.‬‬ ‫در همیــن حــال موضوع دیگــری هم وجــود دارد؛‬ ‫نصرالله ســجادی معاون قهرمانی وزارت ورزش و جوانان‬ ‫اعالم کرده که بهترین امکانات را در اختیار تیم ملی گذاشته‬ ‫است‪.‬همه می دانیم که این طور نیست و تیم ملی امکانات‬ ‫الزم را نــدارد‪ .‬یک مربی بــرای عرض اندام بــه امکانات‬ ‫احتیــاج دارد‪ .‬اگر عالقه مندان به فوتبــال در اقصی نقاط‬ ‫جهان بدانند که ما هنوز با مشکل امکانات مواجه هستیم‬ ‫به ما می خندند و مضحکه جهانیان می شویم‪ .‬یک تیم باید‬ ‫اردوهای مناسب داشته باشــد تا مربی اش بتواند برنامه ها‬ ‫را اجرا کند‪ .‬تیم ملــی ان طور که در برنامه ها عنوان شــده‬ ‫پیش نمی رود‪ .‬اگر یک جراح حرفه ای را هم به ایران بیاورید‬ ‫و به او امکانات ندهید نمی تواند هیچ کاری انجام دهد‪.‬‬ ‫همان قدر که مخالف ادبیات اخیر کی روش هســتم‬ ‫به او از بابت کمبود امکانات حق می دهم‪ .‬در فوتبال مدرن‬ ‫باید امکانات فراهم شود‪.‬‬ ‫قطعا این اتفاقات برای فوتبال ایران خوب نبوده و به‬ ‫سود ما نیست‪ .‬فکر می کنم راه بهتری برای گفتن نظرات‬ ‫وجود دارد و می شــود علمی تر و حرفه ای تر با این مسائل‬ ‫برخورد کرد‪ .‬طبیعی اســت که نباید این اختالف نظر ها به‬ ‫رسانه ها کشیده شود‪.‬‬ ‫مسلم ا این درگیری ها روی کار کی روش و اسدی تاثیر‬ ‫می گذارد‪ .‬انســان وقتی با اعصاب خراب به محل کارش‬ ‫برود نمی تواند تمرکز داشــته باشــد‪ .‬ادامه این مسائل به‬ ‫فوتبال ملی ما ضربه می زند‪.‬‬ ‫به اعتقاد من فدراســیون فوتبال یــا کمیته های ان‬ ‫قدرت اجرایی در این مساله را ندارند بلکه شخص محمود‬ ‫گودرزی باید این قضیــه را جمع و اختالفــات کی روش و‬ ‫اسدی را حل کند‪ .‬اختالف سلیقه داشتن ایرادی ندارد اما‬ ‫این مخالفت ها باید منصفانه باشد‪.‬‬ ‫‪75‬‬ ‫خداحافظ‬ ‫اقای شماره ‪14‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫یوهان کرایف اسطوره فوتبال‬ ‫در گذشت‬ ‫ســیگار کرایــف را از فوتبــال گرفــت‪،‬‬ ‫اســطوره ای کــه روزگاری که خــودش گفته‬ ‫بود؛ فوتبــال همه چیــز را به مــن داده بود و‬ ‫ســیگار همه ان را از من پس گرفت‪،‬عاقبت‬ ‫اخرین گل را از فوتبال خــورد و حاال در همه‬ ‫اســتادیوم هایی که تیم هایــی نظیر اژاکس‬ ‫و بارســلونا دقیقــه ‪ 14‬را دقیقــه مهمی کرده‬ ‫است ‪،‬همه در دقیقه ‪ 14‬ســکوت می کنند به‬ ‫احترام یکی از ســتارگان تاریــخ جهان که به‬ ‫همان اندازه که در زمین فوتبال ســتاره بود‪،‬‬ ‫در بیرون زمین فوتبال هم ستاره بود‪ .‬در نظر‬ ‫ســنجی فیفا تنها دو بازیکن برای کســب بهترین بازیکن‬ ‫قرن از کرایف باالتر بودند؛ پلــه و مارادونا اما هیچ کدام از‬ ‫انها به اندازه یوهان کرایف در زمینه هــای فراتر از فوتبال‬ ‫تاثیر گذار نبودند‪.‬‬ ‫قصه زندگی یوهان کرایــف پر از قصه های عجیب و‬ ‫غریب است‪ .‬از همان قصه های کالسیک که به حکایت‬ ‫شاهزاده و گدا شبیه است‪.‬همه چیز از شغل مادرش شروع‬ ‫شد‪ ،‬مادرش یک نظافتچی ســاده در باشگاه اژاکس بود‪.‬‬ ‫یوهان تنها ‪ 12‬سال سن داشت که پدرش را از دست داد و‬ ‫مادرش او را بزرگ می کرد‪.‬‬ ‫کرایف ان زمان با وســاطت مادرش کــه نظافتچی‬ ‫ورزشــگاه اژاکس بود توانســت به تیم پایه ای این باشگاه‬ ‫راه پیدا کند‪ .‬او بعد از مرگ پــدرش برای کمک به خانواده‬ ‫ترک تحصیل و فقط روی فوتبال تمرکز کرد‪ .‬یوهان کارش‬ ‫را با تمیز کردن کفش بازیکنان تیم اصلــی و نگهداری از‬ ‫رختکن انها شروع کرد‪ .‬او در تمام رده های سنی پائین در‬ ‫اژاکس بازی کرد و زیر دســت افرادی مثل رینوس میشل‬ ‫و اســتفان کواکس برای ورود به فوتبال حرفه ای اموزش‬ ‫دید‪ .‬کرایف تنها با ‪ ۱۷‬ســال ســن پیراهن شــماره ‪ ۸‬تیم‬ ‫اصلی اژاکس را پوشید و تحت مربیگری ویک باکینگهام‬ ‫انگلیســی جلوی خرونیخن به زمین رفــت‪ .‬از هما ن بازی‬ ‫اول یوهان نشان داد که بک بازیکن بزرگ است‪.‬اژاکس با‬ ‫کرایف فرم تازه ای از فوتبال را به دنیا معرفی کرد‪ .‬فرمی به‬ ‫نام توتال فوتبال‪ ،‬توتال فوتبال اژاکس که در ان پست های‬ ‫فوتبال شکسته می شــد‪ ،‬یک مغز متفکر می خواست که‬ ‫هیچ کس نمی توانســت مثل یوهان این نقش را برعهده‬ ‫داشــت‪ .‬او بین ســال های ‪ ۱۹۶۴‬تا ‪ ۳۲۸ ،۱۹۷۳‬مرتبه با‬ ‫پیراهن اژاکس به زمین رفت و ‪ ۲۴۶‬گل برای این تیم زد‪.‬‬ ‫‪ ۷‬قهرمانی لیگ هلند و سه قهرمانی در اروپا نتیجه ‪ ۹‬سال‬ ‫حضور درخشان یوهان در باشــگاهی بود که در ان شکل‬ ‫گرفته بود‪.‬‬ ‫دوران بارسا‬ ‫در تابستان ‪ 1973‬یوهان کرایف اژاکس را به مقصد‬ ‫بارســلونا ترک کرد‪ .‬کاتاالن هــا برای این انتقــال‪ ،‬تقریبا‬ ‫شــش میلیون گولــدن هلند پرداخــت کردنــد‪ .‬کرایف از‬ ‫همان بدو ورود تبدیل به بازیکن محبوب کاتاالن ها شــد‬ ‫و قبل از هرچیز به خاطر یکــی از اظهاراتش مبنی بر اینکه‬ ‫بارسلونا را در مقابل رئال مادرید انتخاب کرده است‪ ،‬چراکه‬ ‫نمی توانسته در باشگاهی بازی کند که با دیکتا تور ان زمان‬ ‫اسپانیا‪ ،‬فرانسیســکو فرانکو مرتبط بوده است‪ .‬پس از ان‬ ‫هم به دلیل اینکه پســرش را به شــکل نام های کاتاالنی‪،‬‬ ‫یوردی نامید بر محبوبیتش افزوده شــد‪ .‬بارسلونا با کرایف‬ ‫برای اولین بار پس از ســال ‪ 1960‬قهرمانی باشــگاه های‬ ‫اسپانیا را کسب کرد و در همان سال بازهم کرایف به عنوان‬ ‫مرد سال فوتبال اروپا برگزیده شد‪ .‬بارســلونا با حضور این‬ ‫بازیکن بعــد از ناکامی های فراوان در دهه ‪ 60‬موفق شــد‬ ‫با شکســت ‪ 5‬بر صفــر رئال مادریــد رقیب ســنتی به مقام‬ ‫قهرمانی در اللیگا برسد‪ .‬او طی سال های ‪ 73‬تا ‪ 78‬که در‬ ‫بارسلونا حضور داشت موفق شد در ‪ 143‬بازی ‪ 48‬گل به ثمر‬ ‫برساند‪ .‬او ان قدر در بارســلونا درخشید تا لقب ال سالوادور‬ ‫به معنای نجات بخش را از هواداران بگیرد‪ .‬کرایف سپس‬ ‫به تیم واشنگتن دیپالتز‪ ،‬لوانته و اژاکس رفت و در اخرین‬ ‫ســال فوتبالی خود در ‪ 1984‬راهی فاینورد شــد و بعد از ان‬ ‫کفش هایش را اویخت‪.‬‬ ‫نارنجی پوش‬ ‫اولین بــازی ملی کرایف در تاریخ ‪7‬ســپتامبر ســال‬ ‫‪ 1966‬در روتردام در دیدار مقدماتی جــام ملت های اروپا‬ ‫در برابر مجارستان بود‪ .‬درست در دومین بازی ملی بود که‬ ‫شیوه بازی شتاب زده و بدون فکر او منجر به یک بدبیاری‬ ‫شــد‪ .‬کرایف در بازی مقابل چکســلواکی از ســوی رودی‬ ‫گلوکنر‪ ،‬داور اهل المان شــرقی ان دیــدار در دقیقه ‪ 76‬از‬ ‫زمین اخراج شد‪ .‬بدین ترتیب او اولین بازیکن هلندی بود‬ ‫که در یک دیدار ملی از زمین مســابقه اخراج‬ ‫می شد‪ .‬پس از گذراندن یک سال محرومیت‬ ‫از ســوی فدراســیون فوتبال هلند‪ ،‬در تاریخ‬ ‫‪ 13‬سپتامبر ‪ 1967‬توانست دوباره در تیم ملی‬ ‫حضور پیدا کند‪ .‬در این دیدار‪ ،‬تنها پس از دو‬ ‫دقیقه در دیدار مقدماتی جام ملت های اروپا‪،‬‬ ‫گل پیروزی را وارد دروازه المان شــرقی کرد‪.‬‬ ‫کرایف در سال ‪ 1974‬که هلند نایب قهرمان‬ ‫جام جهانی شد‪ ،‬کاپیتان این تیم بود‪ .‬در انجا ‪،‬‬ ‫هلند در نمایشی درخشان با چهار گل ارژانتین‬ ‫را شکســت داده و نیز برزیــل‪ ،‬مدافع عنوان‬ ‫قهرمانی را با دو گل از پیش رو برداشــت‪ .‬اما‬ ‫در فینال در مقابل المــان‪ ،‬میزبان بازی ها ‪1‬‬ ‫بر ‪ 2‬مغلوب شــد‪ .‬وی اخرین بــازی ملی اش‬ ‫را در‪ 26‬اکتبر ســال ‪ 1977‬در امســتردام در‬ ‫مقدماتی جــام جهانی مقابــل بلژیک انجام‬ ‫داد که به پیروزی ‪ 1‬بر صفرهلند انجامید‪ .‬بعد‬ ‫از اینکه کرایف از تیم ملــی کناره گیری کرد‪،‬‬ ‫ارنســت هاپل که کمــی قبل از جــام جهانی‬ ‫‪ 1978‬ارژانتین از ســوی فدراســیون فوتبال‬ ‫هلند به ســرمربیگری تیم ملی منصوب شده‬ ‫بود‪ ،‬سعی کرد او را متقاعد به بازگشت به تیم‬ ‫کند ‪ ،‬اما موفق نشد‪ .‬دلیل واقعی تصمیم وی‪،‬‬ ‫تا امروز بر کسی اشکار نشده است‪.‬‬ ‫یوهان کرایف در مجموع ‪ 48‬بازی ملی‬ ‫انجام داد و ‪ 33‬گل هــم زد و تیمش را ‪ 33‬بار‬ ‫به عنوان کاپیتــان در زمین هدایــت کرد‪ .‬به‬ ‫عالوه وی دوبار هم برای تیم منتخب کاتاالن‬ ‫بازی کرد که البته گلی به ثمر نرساند‪.‬‬ ‫مبدع تیکی تاکا‬ ‫داستان فوتبال کرایف با اویزان کردن کفش هایش‬ ‫به پایان نرسید‪ .‬او بسیار قابل احترام است چراکه در دوران‬ ‫مربیگری اش در اژاکس و بارسلونا میراث های گرانبهایی‬ ‫را برای فوتبال بر جای گذاشــت‪ .‬فرانک رایــکارد‪ ،‬مارکو‬ ‫فان باســتن و دنیس برگکمپ همگی دســت پرورده های‬ ‫کرایف هستند‪ .‬دوران مربیگری کرایف هم چیزی از دوران‬ ‫بازی اش کم نداشــت‪ .‬کرایف مربیگــری را هم از اژاکس‬ ‫اغاز کرد و با سیستم ‪ ،۳-۴-۳‬اول در این تیم وبه طور کل در‬ ‫دنیای فوتبال انقالبی به وجود اورد‪ .‬او سه سال روی نیمکت‬ ‫اژاکس نشست و دو قهرمانی جام حذفی را به دست اورد و‬ ‫جام قهرمانی جام در جام اروپا را هم روی دستانش باال برد‪.‬‬ ‫کرایف سال ‪ ۱۹۸۸‬این بار در سمت مربی به بارسلونا برگشت‬ ‫تا برای دومیــن بار نقطه عطفی در تاریخ این باشــگاه رقم‬ ‫بزند‪ .‬او بنیان گذار سبکی از بازی شد که بارسا مدت هاست‬ ‫با ان شناخته می شــود و با تکیه بر ان به موفقیت می رسد‪.‬‬ ‫کرایف بین ســال های ‪ ۱۹۸۸‬تــا ‪ ۱۹۹۶‬هدایت بارســا را‬ ‫برعهده گرفت و با ‪ ۴‬قهرمانی پیاپی در اللیگا‪ ،‬یک قهرمانی‬ ‫در جام حذفی اسپانیا‪ ،‬یک قهرمانی در جام در جام اروپا‪ ،‬سه‬ ‫قهرمانی در سوپرجام اسپانیا و مهم تر از همه اولین قهرمانی‬ ‫این تیم در اروپا‪ ،‬توانســت نام « تیم رویایی » بارسا را برای‬ ‫همیشه در تاریخ حک کند‪ .‬بعد از بارسا‪ ،‬کرایف با مربیگری‬ ‫هم خداحافظی کــرد و تنها در ســال های ‪ ۲۰۰۹‬و ‪۲۰۱۳‬‬ ‫مربیگری تیم کاتالونیا را بر عهده گرفت‪.‬فوریه سال ‪۲۰۱۵‬‬ ‫کرایف رسما اعالم کرد که سرطان ریه دارد؛ بیماری ای که‬ ‫نتیجه سال ها اعتیاد سنگین او به سیگار بود‪ .‬او البته از سال‬ ‫‪ ۱۹۹۱‬که کارش به عمل قلب کشید‪ ،‬سیگار را کنار گذاشت‬ ‫و وقتی روی نیمکت می نشست به جایش اب نبات چوبی در‬ ‫دهانش می گذاشت‪ .‬با این حال نتوانست جلوی سرطان‬ ‫دوام بیاورد‪ .‬حاال یکی از اسطوره ها‪ ،‬یکی از مدرن ترین ها‬ ‫در بین ما نیست ؛ سیگار یوهان را از فوتبال گرفت‪.‬‬ ‫پرونده های پاناما‬ ‫چگونه ستارگان فوتبال دنیا با چند برگه رسوا شدند؟‬ ‫فاش شدن اســنادی از پرونده هایی که به نام «بازی‬ ‫زیبا» معروف شــده بودند‪ ،‬اگرچه وســعتی مانند رسوایی‬ ‫ویکی لیکس نداشــت اما همه را به یاد ان رســوایی بزرگ‬ ‫انداخت‪ .‬شرکت پانامایی «موساک فونسکا» این پرونده ها‬ ‫را ارائه داده و برای نام «بازی زیبا» ترجمه بازی مشــارکت‬ ‫مقلدانه و ایمــن در برابر مالیــات را ارائه داده اســت‪ .‬این‬ ‫پرونده ها اسنادی از پولشــویی تعداد زیادی از بازیکنان‪،‬‬ ‫مالکان باشــگاه ها‪ ،‬مقامات لیگ ها‪ ،‬ایجنت های ورزشی‬ ‫و باشگاه های فوتبال را رو کرده اســت‪ .‬این یافته ها نتایج‬ ‫تحقیقــات یک ســاله ائتــاف‬ ‫خبرنگاران بازجــو‪ ،‬روزنامه المانی‬ ‫سودوشه زیتونگ و دیگر شرکای‬ ‫رســانه ای انهاســت‪ .‬گــزارش‬ ‫ارائه شده از دل ‪ 11‬میلیون اسناد‬ ‫داخلی شــرکت موســاک فونسکا‬ ‫که به طــور خــاص به پولشــویی‬ ‫کمپانی های ثروتمنــد و قدرتمند‬ ‫کمک کرده‪ ،‬بیرون امده اســت‪.‬‬ ‫اگر افشاگری ویکی لیکس دامن‬ ‫بسیاری از سیاستمداران و دولت ها‬ ‫را الوده کرده بود‪ ،‬این بار در میان‬ ‫اسناد برمال شــده نام ‪ 20‬بازیکن‬ ‫سرشناس گذشته و حال فوتبال و‬ ‫باشگاه بزرگ دنیا از جمله بارسلونا‪،‬‬ ‫منچســتریونایتد و رئال مادرید به‬ ‫چشم می خورد‪.‬‬ ‫و پدرش بــا شــرکت پولشــویی دیگــری در پاناما بــه نام‬ ‫«مگااســتار» همکاری کرده اند‪ .‬نام این شــرکت در میان‬ ‫اسناد موساک فونســکا اولین بار در ســیزدهم ژوئن سال‬ ‫‪ 2013‬و یک روز پس از اینکه بازجویان اســپانیایی اولین‬ ‫شــکایت خود را علیه مســی و پدرش اعالم کردند‪ ،‬اورده‬ ‫شــده اســت‪ .‬در این میان تنها دو هفته بعد یعنــی در ‪23‬‬ ‫ژوئن ارتباط مســی با این شــرکت به ثبت رســیده اســت‪.‬‬ ‫اگرچه لئو خودش هرگونه اظهارنظر در این مورد را رد کرده‬ ‫است‪.‬‬ ‫پولشویی های بزرگ‬ ‫از بلیز تا پاناما‬ ‫در میان اسامی بازیکنان نام‬ ‫لیونل مســی‪ ،‬دارنده پنــج عنوان‬ ‫برتریــن بازیکن جهان نیــز دیده‬ ‫می شود‪ .‬این در حالی است که او و پدرش در دادگاه اسپانیا‬ ‫به دلیل پولشویی توسط شرکت هایی در بلیز و اروگوئه برای‬ ‫فرار مالیاتی چندین میلیون دالری و دور زدن دولت‪ ،‬تحت‬ ‫بازجویی هستند‪ .‬خورخه مسی که مدیر برنامه های پسرش‬ ‫هم محسوب می شــود‪ ،‬از ‪ 31‬ماه می سال ‪ 2015‬به علت‬ ‫کالهبرداری مالیاتی تحت پیگرد قرار گرفت و دادگاهایش‬ ‫اغاز شد‪ .‬گفته می شود او و پسرش بین سال های ‪ 2007‬تا‬ ‫‪ 2009‬حدود ‪ 6/5‬میلیون دالر کمتر از حق مالیاتی خود به‬ ‫دولت پرداخته اند‪.‬‬ ‫اکنون اســناد تازه افشــا شده نشــان می دهد مسی‬ ‫اســت‪« :‬خانواده مســی می خواهد اعالم کنــد که لیونل‬ ‫مسی هیچ نقشی در اتهاماتی که به او وارد شده‪ ،‬نداشته و‬ ‫همه این اتهامات خلق شده در مورد طفره رفتن از پرداخت‬ ‫مالیات از جمله شــبکه پولشــویی‪ ،‬اشــتباه و توهین امیز‬ ‫هستند‪ .‬شــرکت پانامایی که درباره این موضوع همه چیز‬ ‫به ان ارجاع داده می شــود‪ ،‬یک شرکت غیرفعال است که‬ ‫هیچ گاه یک اعتبار مالی یا هرگونه حساب بانکی باز نداشته‬ ‫است»‪ .‬در این میان بارسلونا هم با انتشار پیامی به حمایت‬ ‫از ســتاره ارژانتینی خود پرداختــه و در ان اورده «از اولین‬ ‫لحظاتی که اســناد پاناما لئو را مورد اتهام قرار داد و منتشر‬ ‫شد‪ ،‬باشگاه بارســلونا حمایت و عالقه خود را از بازیکنش‬ ‫و خانواده وی ابراز کرد‪ ».‬این در شــرایطی است که پیش‬ ‫از این مسی و پدرش به دلیل فرار مالیاتی در دادگاه به ‪22‬‬ ‫ماه و نیم زندان محکوم شده بودند اما هر دو این اتهامات‬ ‫را رد کردند و مشــاور مالی پیشین خود را‬ ‫مسبب پیش امدن این اتفاقات دانستند‪.‬‬ ‫در اگوســت ‪ 2013‬خورخه مسی به طور‬ ‫داوطلبانه ‪ 4‬میلیون یورو به اداره مالیاتی‬ ‫پرداخت تا در جریمه انها تخفیفی اعمال‬ ‫شود‪ .‬اگرچه بعدتر مدت دوره زندانش که‬ ‫کمتر از دو سال بود در دادگاه اسپانیا به‬ ‫حالت تعلیق درامد‪.‬‬ ‫همه چیز انکار می شود‬ ‫نزدیک ترین متحدان والدیمیر پوتین‪ ،‬اشــخاصی‬ ‫مرتبط با ژی جین پینگ‪ ،‬رئیس جمهور چین و سیگموندور‬ ‫دیوید گونالگســون نخســت وزیر ایســلند در میان افراد‬ ‫متهم به پولشویی هســتند اما در کنار این افراد سرشناس‬ ‫دنیای سیاست‪ ،‬اشــخاص نامدار دنیای ورزش و هنر هم‬ ‫حضور دارند که به دنبال افشا شدن اسنادشان در موساک‬ ‫فونسکا‪ ،‬واکنش های شدیدی از خود نشان دادند‪ .‬مسی و‬ ‫خانواده اش هم از این قاعده مستثنی نبودند و در بیانیه ای‬ ‫نظر خود را در این باره عنــوان کردند‪ .‬در ایــن بیانیه امده‬ ‫مســی اگرچه نام بزرگی در دنیای‬ ‫فوتبال است اما تنها متهم پولشویی برمال‬ ‫شــده نیســت و مالکان کنونی و قدیمی ‬ ‫باشــگاه های بزرگی چون اینترمیالن و‬ ‫بوکا جونیورز هم نامشان دیده می شود‪.‬‬ ‫البتــه عــاوه بــر فوتبــال‪ ،‬چهره های‬ ‫شناخته شــده قدیمی و کنونــی از دیگر‬ ‫رشته های ورزشــی نیز نامشــان در این‬ ‫اسناد دیده می شــود‪ .‬پالتینی دیگر نام‬ ‫بزرگ در میان افراد متهم است که یکی‬ ‫از مهره های کلیدی در فساد فیفا در سال‬ ‫‪ 2015‬بود‪ .‬طبق مدارک موجود پالتینی‬ ‫به پشتوانه موســاک فونسکا در ســال ‪ 2007‬یعنی همان‬ ‫سالی که به ریاست یوفا رسید‪ ،‬شرکتی در پاناما تشکیل داد‬ ‫تا جابه جایی های مالی اش را توسط این شرکت دورافتاده‬ ‫انجام دهد و با استفاده از وکالیی قدرتمند کار خود را پیش‬ ‫برد‪ .‬در میان پرونده های شــرکت پانامایی نام بازیکنانی از‬ ‫برزیل‪ ،‬اوروگوئه‪ ،‬بریتانیا‪ ،‬ترکیه‪ ،‬صربستان‪ ،‬هلند و سوئد‬ ‫دیده می شود که شاید سرشناس ترین انها ایوان زامورانو و‬ ‫گابریل هاینزه باشــد‪ .‬لئوناردو اولوئا دیگر نام اشنای میان‬ ‫اسناد است؛ مهاجم گلزن اسبق تیم لسترسیتی که تیمش‬ ‫در این فصل شگفتی ساز لیگ برتر است‪.‬‬ ‫پیشخوان مجازی‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫دیدار‬ ‫فرزندان لیال حاتمی و علی مصفا‬ ‫ده نمکی می خواهد فیلم هاشمی را بسازد‬ ‫تقدیر پرویز پرستویی از بادیگارد‬ ‫‪77‬‬ ‫حساب و پرداخت‬ ‫ی ستاره ها‬ ‫دورهم ‬ ‫سالن هایتئاتر‬ ‫از چهره های مشهور پر می شود‬ ‫بهار که می شــود‪ ،‬معموال در فرصتی تا کلید خوردن‬ ‫پروژه های ســینمایی‪ ،‬ســالن های نمایش پر از بازیگران‬ ‫نام اشنایی می شود که بیشتر انها را در میان زرق وبرق سینما ‬ ‫یا شــهرت تلویزیون دیده ایم‪ .‬امســال بهار در سالن های‬ ‫تئاتر نمایش هایی را شاهد هستیم که از حضور چهره های‬ ‫سرشناسی مانند گالب ادینه‪ ،‬اتیال پسیانی‪ ،‬ایرج راد‪ ،‬فرزانه‬ ‫کابلی‪ ،‬لیندا کیانی‪ ،‬شهرام قائدی‪ ،‬شهرام عبدلی و فرهاد‬ ‫قائمیان بهره می برند‪ .‬همچنین بایــد به حضور هنرمندان‬ ‫تلویزیونی برنامه های محبوبی چون خندوانه و کاله قرمزی‬ ‫همچون رامبد جوان‪ ،‬محمد بحرانی (جناب خان) و هوتن‬ ‫شکیبا (صداپیشه دیبی) هم در برخی از این نمایش ها اشاره‬ ‫کرد که می تواند برای تماشاگران جذاب باشد‪ .‬به این جمع‬ ‫باید پژمان جمشیدی فوتبالیست را هم اضافه کرد‪ .‬نگاهی‬ ‫داریم به حضور این ستاره ها‪....‬‬ ‫چمدان ا ئیش‬ ‫شقایق فراهانی‪ ،‬مائده طهماسبی‪ ،‬رامین ناصر نصیر‪،‬‬ ‫شبنم فرشادجو‪ ،‬حمیدرضا نعیمی و فرهاد ائیش این همه‬ ‫نام در نمایشــی به کارگردانــی فرهاد ا ئیــش دورهم جمع‬ ‫شــده اند‪ .‬این اثر‪ ،‬دو نمایش با عنوان «چمدان» اســت‬ ‫که یکی از انها ‪ ۲۵‬ســال قبل توســط این هنرمند نوشته و‬ ‫اجرا شده است‪ .‬نمایش دیگر نوشته «کوبو ابه»‪ ،‬نویسنده‬ ‫سوررئالیســت ژاپنی اســت‪ .‬این اثــار از دو منظر متفاوت‬ ‫«چمدان» را دستمایه کارشان قرار می دهند‪ ،‬اما به لحاظ‬ ‫فلســفی به یکدیگر نزدیکند‪ .‬نمایش«چمدان» در سالن‬ ‫اصلی مجموعه تئاترشهر به صحنه می رود‪.‬‬ ‫مضحکه ای شبیه قتل‬ ‫شــهرام حقیقت دوســت‪ ،‬ســروناز نانکلــی‪ ،‬حبیب‬ ‫دهقان نســب‪ ،‬علیرضــا ارا‪ ،‬الهــام پاوه نــژاد‪ ،‬مســعود‬ ‫میرطاهری‪ ،‬رویا میرعلمی‪ ،‬ویدا جوان بازیگران نمایشی‬ ‫هســتند به کارگردانی حســین کیانی که کار خــود را از ‪12‬‬ ‫بهمن ســال گذشــته شــروع کرد و تــا ‪ 30‬فروردین روی‬ ‫صحنه می ماند‪ .‬در این نمایش کاراکتری مجبور می شود‪،‬‬ ‫خواســت های متضاد دو بیوه ناصرالدین شــاه را که یکی‬ ‫برگزاری مراسم سوگ یا شــبیه خوانی برای شاه و دیگری‬ ‫برگزاری مضحکه ای برای او است‪ ،‬با برپا کردن مجلسی‬ ‫به نام مضحکه ای شبیه قتل ناصرالدین شا ه عملی کند‪ .‬این‬ ‫نمایش در سالن باران روی صحنه است‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫بازار عاشقان‬ ‫فرهاد قائمیان‪ ،‬فرزانه کابلی‪ ،‬شهرام عبدلی‪ ،‬محمد‬ ‫حاتمی و ایرج راد و ده ها بازیگر دیگر د ر نمایشــی حضور‬ ‫دارند که مبنای ان روایت زندگی شمس و موالنا ست‪ .‬در این‬ ‫ش شاهد یک دادگاه تخیلی هستیم که موالنا و شمس‬ ‫نمای ‬ ‫در ان محاکمه می شــوند و چند نفر دیگر هــم از تاریخی‬ ‫متفاوت در این دادگاه حضور دارند‪ ،‬مثل منصور حالج که‬ ‫ایرج راد ایفاگر این نقش است‪ .‬نمایش «بازار عاشقان» به‬ ‫ی هادی مرزبان هر‬ ‫نویسندگی محمد ابراهیمیان و کارگردان ‬ ‫روز ساعت ‪ 18‬در تاالر وحدت روی صحنه می رود‪.‬‬ ‫بازگشت اتیال‬ ‫اتیال پسیانی از ان دســت بازیگرانی است که عالقه‬ ‫خاصی به صحنه تئاتــر دارد و هرگاه فرصت می کند به این‬ ‫عرصه بازگشت می کند‪ .‬پسیانی اما این بار به دلیل انصراف‬ ‫حسن معجونی در نمایشــی به نام « سوراخ » حضور یافته‬ ‫اســت‪.‬ا و در این کار با بازیگرانی چــون داریوش موفق‪،‬‬ ‫وحیــد اقاپور‪ ،‬هانی عبدالمجید و روح الله حقگوی لســان‬ ‫همبازی است‪ .‬یکی از نکات دیگر درباره بازیگران‪ ،‬حضور‬ ‫هوتن شکیباست که او را با صداپیشــگی کاراکتر دیبی در‬ ‫مجموعه کاله قرمزی به یاد می اوریم‪ .‬نویسنده و کارگردان‬ ‫این نمایش جابر رمضانی اســت و ســاعت ‪ 21‬هرشب در‬ ‫تئاتر مستقل تهران به نشانی ضلع شرقی چهار راه ولیعصر‬ ‫اجرا شود‪.‬‬ ‫بهمن کوچیک‬ ‫نمایش «بهمن کوچیک» به کارگردانی مهران نائل‬ ‫و بازی محمد بحرانی‪ ،‬صداپیشه شخصیت جناب خان در‬ ‫«خندوانه» روی صحنه می رود‪ .‬متن این نمایش براساس‬ ‫بداهه پردازی و توســط گروه تئاتر بیدل اماده سازی شده‬ ‫اســت‪ .‬این اثر همان طور که از نامش پیداست ارتباطی با‬ ‫سیگار معروف و قدیمی بهمن دارد‪ .‬در این نمایش محمد‬ ‫بحرانی که این روزها او را بیشتر با صداپیشگی شخصیت‬ ‫جناب خان می شناســیم نیــز حضــور دارد‪ ،‬همچنین امیر‬ ‫ســلطان احمدی از هنرمندان و عرســک گردانان قدیمی ‬ ‫که او را با عروسک گردانی شــخصیت پسر عمه زا در کاله‬ ‫قرمزی به یاد داریم در کنار مهدی شاهپیری و مهران نائل‬ ‫به ایفای نقش می پردازند‪ .‬عالقه مندان به تماشای این اثر‬ ‫می توانند هر روز ساعت ‪ ۲۱‬به تماشــاخانه استاد انتظامی ‬ ‫خانه هنرمندان ایران مراجعه کنند‪.‬‬ ‫تهیه کنندگی رامبد‬ ‫رامبد جــوان را در چندیــن و چند نقش دیــده بودیم‬ ‫مجری‪ ،‬بازیگر‪ ،‬کارگردان‪ ...‬رامبد در بهار امسال با عنوان‬ ‫تهیه کننده در عرصه نمایش حاضر شــده اســت‪ .‬نمایش‬ ‫«اسلحه ناموس منه» به نویســندگی و کارگردانی احسان‬ ‫گودرزی هر شب ساعت ‪ ۱۹:۳۰‬در تماشاخانه تئاتر مستقل‬ ‫تهران روی صحنه می رود‪ .‬این نمایش اقتباسی از داستان‬ ‫«ستوان گوستل» نوشــته ارتور شنیتسلر به تهیه کنندگی‬ ‫رامبد جــوان و با صدای نــگار جواهریان اجرا می شــود و‬ ‫مرتضــی درویــش زاده تنها بازیگر ان اســت‪« .‬اســلحه‬ ‫ناموس منه» از ‪ ۱۵‬فروردین الی ‪ ۱۵‬اردیبهشــت هر شب‬ ‫ساعت ‪ ۱۹:۳۰‬در تماشــاخانه تئاتر مســتقل تهران روی‬ ‫صحنه می رود‪.‬‬ ‫شــهرام قا ئدی را بــا نمایش هــای طنــز تلویزیونی‬ ‫می شناسیم‪ ،‬این هنرپیشه این روزها با نمایش دیگری روی‬ ‫صحنه تئاتر اســت‪ .‬نمایش «حساب پرداخت نمیشه» به‬ ‫کارگردانی کاوه مهدوی از ‪ ۱۷‬فروردین ماه در ســالن سایه‬ ‫تئاتر شهر رفته است‪.‬‬ ‫«حساب پرداخت نمیشه» نمایشــنامه طنزی است‬ ‫که از یک موقعیت اجتماعی ساده شکل می گیرد‪ .‬گرانی‬ ‫ناگهانی مــواد غذایــی باعث اعتــراض مردم می شــود‪.‬‬ ‫انهــا می خواهند مواد غذایــی را به همان قیمت گذشــته‬ ‫بخرند و‪ ...‬البتــه کاوه مهدوی همــواره اثــار متفاوتی را‬ ‫از خــود ارائه داده اســت و این بــار هم گویا قرار اســت او‬ ‫روایت خود از اثر مشــهور داریو فو را داشــته باشد‪ .‬مهسا‬ ‫مهجور‪ ،‬شهرام قائدی‪ ،‬علیرضا مهران‪ ،‬فرامرزقلیچ خانی‪،‬‬ ‫معصومه شــیخ زاده و غزالــه جزایری در این اثــر به ایفای‬ ‫نقش می پردازند‪.‬‬ ‫بیوه غمگین‬ ‫گالب ادینــه‪ ،‬بازیگر توانا و شــناخته شــده تئاتر و‬ ‫سینما این روزها بار دیگر خود را اماده می کند که با نمایش‬ ‫«بیوه هــای غمگین ســاالر جنــگ» روی صحنه نمایش‬ ‫حضور داشته باشد‪ .‬نمایشــی که به دلیل اجراهای موفق‬ ‫پیشــین بار دیگر فرصت اجرا پیدا کرده و عالوه بر ادینه‪،‬‬ ‫بازیگرانی چون شــیرین بینا‪ ،‬مونا فرجاد‪ ،‬حمید رحیمی‪،‬‬ ‫محمد صدیقی مهر و حمیده مستعان در ان بازی می کنند‪.‬‬ ‫این نمایش که کارگردانی ان را شهاب حسین پور به عهده‬ ‫دارد و نمایشــنامه ان را محمدامیر یاراحمدی نوشــته‪ ،‬از‬ ‫پنجشنبه ‪ 26‬فروردین در سالن استاد سمندریان تماشاخانه‬ ‫ایرانشهر اجرا می شود‪ .‬ساعت اجرای این اثر ‪ 21‬است‪.‬‬ ‫یافت اباد‬ ‫لیندا کیانــی‪ ،‬بازیگر جــوان تلویزیون هــم از جمله‬ ‫چهره هایی است که به زودی در نمایشــی به نام یافت اباد‬ ‫به تئاتر می ایــد‪ .‬نویســندگی و کارگردانی ایــن نمایش را‬ ‫ســیدمحمد مســاوات به عهــده دارد و عالوه بــر کیانی‪،‬‬ ‫بازیگرانی چون احسان بهلولی‪ ،‬نوشین کریمی‪ ،‬محمدعلی‬ ‫محمدی‪ ،‬رومینا مومنی‪ ،‬تینو صالحی‪ ،‬حمیدرضا محمدی‬ ‫ی ســام در ان بــازی می کننــد‪ .‬یافت اباد از‬ ‫و پوریــا رحیم ‬ ‫پنجشنبه اخر فروردین و ســاعت ‪ 19‬و ‪ 30‬دقیقه هر روز در‬ ‫سالن استاد سمندریان تماشــاخانه ایرانشهر روی صحنه‬ ‫می رود‪.‬‬ ‫بینوایان‬ ‫نمایش دیگــری که از ایــن هفته کار خود را شــروع‬ ‫می کند‪ ،‬نمایشی است بر اثر یک متن جاودانه و کالسیک‪.‬‬ ‫نمایش «بینوایان» به کارگردانی سروش طاهری و برگرفته‬ ‫از رمــان مطرح ویکتور هوگو نویســنده فقید فرانســوی از‬ ‫‪ ۲۶‬فروردین ماه تا ‪ ۱۵‬اردیبهشــت ماه سال جاری در سالن‬ ‫ناظرزاده کرمانی در تماشاخانه ایرانشهر به صحنه می رود‪.‬‬ ‫در این نمایش خسرو شهراز‪ ،‬شیرین بینا‪ ،‬کوروش زارعی‪،‬‬ ‫مانلی حسین پور و پژمان جمشیدی حضور دارند‪.‬‬ ‫طاهری در مورد تفــاوت این نمایش بــا متن اصلی‬ ‫هوگو گفته است‪« :‬نمایش ما برگرفته از رمان «بینوایان»‬ ‫است و همان حرفی را که ویکتور هوگو مدنظر دارد از زاویه‬ ‫دید دیگری بیان می کنیــم‪ .‬در نمایش «بینوایان» حرفی‬ ‫که ویکتور هوگو برای ژان والــژان می زند‪ ،‬ما برای کوزت‬ ‫می زنیم‪ .‬در نمایش ما همه شخصیت ها برای خوشبختی‬ ‫کوزت تالش می کنند ولی طمع کوزت به او اسیب می زند‪».‬‬ ‫نمایشــنامه «بینوایــان» توســط کیوان صبــاغ و مهدی‬ ‫سین پور نوشته شده و قرار است هر روز ساعت ‪ ۱۹:۳۰‬روی‬ ‫صحنه برود‪.‬‬ ‫به سپیدی یک رویا‬ ‫اخرین باری که زود رسید‬ ‫روایتی از زندگی حضرت معصومه(س)‬ ‫خاطرات شهید حسن طاهرنژاد‬ ‫«به سپیدی یک رویا» نوشته فاطمه ســلیمانی اندرزیانی با موضوع بخشی از زندگی‬ ‫حضرت معصومه(س) از سوی انتشارات نیستان منتشر و روانه بازار کتاب شد‪.‬این رمان در‬ ‫وهله نخست از داســتانی بهره می برد که تا پیش از این کمتر پرداختی از ان صورت گرفته‬ ‫است‪ .‬او در داســتان خود فرازی از زندگی حضرت فاطمه معصومه (س) را از دوره پس از‬ ‫هجرت امام رضا (ع) از مدینه به مرو روایت می کند که در پی ان ایشــان به درخواست امام‬ ‫قدم در راه سفر از مدینه به مرو می گذارند و در نهایت نیز در اثر بیماری در شهر قم به رحمت‬ ‫خداوند می روند‪.‬‬ ‫این فراز تاریخی و روایت داســتانی از ان‪ ،‬برگ برنده نویسنده این کتاب است که به‬ ‫خوبی از ان برای پرداخت داستانی بهره برده است‪ .‬از سوی دیگر این داستان از یک زاویه‬ ‫دید بسیار بدیع بهره برده است‪ .‬راوی داستان یکی از کنیزان حضرت فاطمه معصومه (س)‬ ‫است که در داستان به شکل و شمایلی تازه و واقعی به روایت داستانی پرداخته است‪ .‬بیان‬ ‫زنانه و ترســیم ظرافت های بیانی که معموال در زبان زنان می توان ســراغی از ان گرفت از‬ ‫سوی نویسنده در این متن به زیبایی ترسیم شده اســت‪.‬در نگاهی تازه و کلی «به سپیدی‬ ‫یک رویا» رمانی است جسورانه و بسیار شیرین از داستانی تاریخی کمتر شنیده شده درباره‬ ‫یکی از منسوبان به خاندان عصمت که با تالشی قابل تقدیر از سوی نویسنده‪ ،‬سعی کرده تا‬ ‫نمونه ای قابل احترام از یک رمان تاریخی شود‪.‬‬ ‫«اخرین باری که زود رسید» دوازدهمین کتاب از مجموعه از چشم های روایت فتح‪،‬‬ ‫زندگی و خاطرات شهید حســن طاهر نژاد را از دید ‪ 10‬نفر از همرزمان و خانواده اش روایت‬ ‫می کند‪ .‬لیال خجسته راد‪ ،‬نویسنده این کتاب است‪.‬شهید طاهرنژاد سال ‪ 1358‬باتوجه به‬ ‫مسائل کردستان و ایجاد ج و ناامن از طرف گروهک ها به ان منطقه عزیمت کرد و در کامیاران‬ ‫به عنوان یکی از اعضای موثر سازمان پیشمرگان کرد مسلمان مشغول به خدمت گردید‪ .‬پس‬ ‫از مدتی بعد از ازادسازی دهگالن به عنوان مسئول سازمان پیشمرگان تعیین شد و مدت ها با‬ ‫همین مسئولیت در خطه کردستان به سر برد‪ .‬سال ‪ 1359‬وارد سپاه شد و در واحد اطالعات‬ ‫مشــغول به فعالیت گردید‪.‬در عملیات بیت المقــد س از ناحیه کتف مجروح شــد و او را به‬ ‫بیمارستان بوعلی در تهران منتقل کردند‪ .‬پس از امدن از جبهه مدتی به عنوان قائم مقام واحد‬ ‫اطالعات پادگان توحید مشغول به انجام وظیفه بود‪ .‬سپس به عنوان مسئول واحد اطالعات‬ ‫و عضو شورای فرماندهی سپاه شهرری برگزیده شد و بعد از مدتی مجددا با همان مسئولیت‬ ‫قبلی در سپاه ورامین شــروع به کار کرد‪ .‬با اصرار فراوان موفق شد تا ماموریت یک ساله به‬ ‫منطقه کردستان را بگیرد‪ .‬بعد ازچند ماه به عنوان مسئول واحد اطالعات و عملیات قرارگاه‬ ‫حمزه سیدالشهدا (ع) برگزیده شد و به گفته برادران قرارگاه می توان او را شهید بروجردی دوم‬ ‫یو یکم خرداد‬ ‫نامید‪ .‬سرانجام در عملیات پاکسازی یکی از روستاهای اذربایجان غربی در س ‬ ‫ماه سال ‪1363‬مصادف با شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان به شهادت رسید‪.‬‬ ‫فداکاری زیراوار‬ ‫معلم خاشی درگذشت‬ ‫چند نفر از ما می داند که روتک کجاســت؟ چند نفر از‬ ‫ما می داند که مدرسه شــهید رحیمی کجاست؟ چند نفر از‬ ‫ما می داند حمید رضا گنگوزهی چه کسی بود؟ هیچ کدام از‬ ‫اینها اصال مهم نیست‪ ،‬مهم این است که حمید رضا چه کرد‬ ‫و چرا امروز یادش به عنوان یک معلم فداکار باید زنده نگه‬ ‫داشته شود‪ .‬روتک از پاسگاه مرزی فاصله چندانی ندارد اما‬ ‫از مسیر کوهستانی تا شهرستان خاش ‪ ٢٠٠‬کیلومتر فاصله‬ ‫دارد و از مســیر اســفالت فاصله اش تا شهرستان سراوان‬ ‫‪ ٤١٠‬کیلومتر و در روســتای نوکجو از توابع روتک در نقطه‬ ‫صفر مرزی قرار دارد‪ ،‬جایی که هنوز رنگ و بوی محرومیت‬ ‫را می توان از مدارس کپری ان حس کرد‪ ،‬دیوار و حصاری‬ ‫ندارند و فضا باز است‪ .‬همین حصار نداشتن مدارس باعث‬ ‫شد که ان روز حادثه رخ دهد‪ .‬هنگام زنگ تفریح که بچه ها‬ ‫بیــرون کالس بودند‪ ،‬گردباد شــدیدی مــی وزد و معلمان‬ ‫که متوجه ریزش دیوار روی بچه ها می شــوند به ســرعت‬ ‫برای نجات انان اقدام کرده اما ســرعت و قدرت گردباد به‬ ‫حدی زیاد بود کــه اوار مرگبار دیوار ایــن دو معلم فداکار را‬ ‫زمینگیر می کند و انــان میان دیوار و بچه هــا حائل نجات‬ ‫می شوند‪ .‬دیوار متعلق به خانه روســتایی متروکی بوده که‬ ‫سال هاست به حال خودش رها شده‪ .‬در هوای بهاری روز‬ ‫حادثه سه دانش اموز در سایه زیر دیوار مشغول بازی بودند‬ ‫که ناگهان توفانی بهاری که در ان منطقه زیاد رخ می دهد‪،‬‬ ‫به وقوع پیوست‪ .‬دیوار شروع به لرزیدن می کند و معلمان‬ ‫جوان که فریادهای شان به گوش دانش اموزان نمی رسد‬ ‫به سمت دیوار می روند‪ ،‬دانش اموزان را به سمت بیرون از‬ ‫حریم دیوار هل می دهند اما سرعت توفان و هجوم دیوار به‬ ‫انها اجازه فرار نمی دهد‪ .‬در پی این حادثه تلخ که به ســبب‬ ‫فرو ریختن دیوار نم کشــیده یکی از منازل اطراف مدرسه‬ ‫رخ داد‪ ،‬یکــی از معلمان به نام حمیدرضــا گنگوزهی جان‬ ‫باخت و عبدالرئوف شهنوازی معلم فداکار دیگر هم اکنون‬ ‫در بیمارستان بستری شد‪ .‬حمیدرضا گنگوزهی متولد سال‬ ‫‪١٣٦٧‬فارغ التحصیل رشــته اموزش ابتدایی دانشگاه ازاد‬ ‫شهرستان خاش بود‪ .‬حمیدرضا درسش که تمام شد به ده‬ ‫خود برگشت‪ .‬حمیدرضا متاهل بود و دو بچه داشت‪ ،‬طیبه‬ ‫شهنوازی همسر معلم فداکار با بیان اینکه حمیدرضا گلی‬ ‫بود که لیاقت زیستن در کنارش از من گرفته شد‪ ،‬می گوید‪:‬‬ ‫«حمیدرضا همســری فداکار و معلمی نمونه بود که برای‬ ‫نجات سه دانش اموز جانش را فدا کرد و من با دو فرزند دختر‬ ‫خردسال تنها ماندیم و هیچ چیز نمی تواند جای خالی او را‬ ‫برایمان پر کند‪ .‬خرداد ماه امسال ازدواجمان به پنج سالگی‬ ‫می رســد اما دیگر حمید رضا در کنارم نیست‪ ،‬تنها عسل و‬ ‫فاطمه حاصل ازدواج مان همدمم می شوند‪».‬‬ ‫مرگ حمیدرضا در شــبکه اجتماعــی رئیس جمهور‬ ‫بازتاب داشــت‪ .‬عزت الله ضرغامی‪ ،‬رئیس ســابق صدا و‬ ‫ســیما در کانال تلگرامی خود نوشت‪« :‬رستم خاش! معلم‬ ‫فداکار‪ ،‬حمیدرضا گنگوزهی با نجات دانش اموزان از خطر‬ ‫ریزش اوار‪ ،‬جان خود را فدا کرد‪ .‬این حادثه تاسفبار که در‬ ‫روستای نوک جو از توابع شهرستان خاش رخ داد‪ ،‬تبدیل به‬ ‫حماســه ای غرور افرین از ایثار و فداکاری معلمان این مرز‬ ‫و بوم شد‪ .‬نحوه شــهادت این معلم فداکار‪ ،‬نشان می دهد‬ ‫او در عین احســاس خطر جدی برای جان خود‪ ،‬بی محابا‬ ‫و بدون تامــل‪ ،‬به همراه دیگــر معلم فداکار ان مدرســه‪،‬‬ ‫بچه ها را نجات داده اند‪ .‬افرین بر انها! این حادثه نشان داد‬ ‫جامعه ایرانی مشحون از ارزش های انسانی و الهی است‪.‬‬ ‫«حمید رضا»‪ ،‬رســتم خاش و پهلوانی بــزرگ از تبار یالن‬ ‫شاهنامه است‪ ،‬روحش شاد‪»...‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫تقدیر روزنامه‬ ‫موندو از سوارز‬ ‫اکونومیست‬ ‫به اقتصاد چین‬ ‫پرداخت‬ ‫جلد ویژه‬ ‫گاردین برای‬ ‫اینفانتینو و‬ ‫رسوایی پاناما‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪79‬‬ ‫بازار‬ ‫دکترابراهیمی در نخستین نشست رسمی سال ‪ 1395‬و در جمع مدیران‬ ‫و کارکنان بانک انصار‪:‬‬ ‫خصوصی سازی واقعی‪ ،‬ضامن تحقق‬ ‫اقتصاد مقاومتی است‬ ‫دکترابراهیمــی‪ ،‬مدیرعامل بانک انصار در مراســم‬ ‫نــوروزی ســال جاری کــه بــا حضــور تمامــی معاونین‪،‬‬ ‫مدیــران و کارکنان این بانک برگزار شــد‪ ،‬طی ســخنانی‬ ‫پشت سرگذاشتن شــرایط خاص کشور در سال های اخیر‬ ‫و فرازونشــیب ها و تالطم هایــی نظیر ورود بــه تحریم و‬ ‫پساتحریم را در اقتصاد کشور حائز اهمیت دانسته و گفت‪:‬‬ ‫«باتوجه بــه تامین حــدود ‪ 89‬درصد از منابــع اقتصادی‬ ‫کشــور از طریق بانک ها و اتــکای زیاد بودجه کشــور به‬ ‫درامدهای نفتــی و کاهش ‪61‬درصــدی قیمت نفت طی‬ ‫ســال های ‪ 1393‬و ‪ 1394‬مشکالت عدیده ای به اقتصاد‬ ‫کشور تحمیل شده اســت‪ ».‬وی در ابتدای سخنان خود‬ ‫به اجمال‪ ،‬اماری از بخش های مختلف اقتصاد و عملکرد‬ ‫صنعت بورس در ســال های ‪ 93 ،92‬و ابتدای ســال ‪ 94‬را‬ ‫که با مشکالت عدیده ای روبه رو بود‪ ،‬ارائه داد و افزود که‬ ‫در فصل چهارم سال ‪ 94‬این صنعت رو به بهبود گذاشت و‬ ‫رشد ‪ 28/3‬درصدی را تجربه کرد که البته این امر ناشی از‬ ‫وضعیت واقعی اقتصاد نبود‪ ،‬بلکه براساس پیش بینی های‬ ‫شرایط پساتحریم حاصل شد‪.‬‬ ‫مدیرعامل بانک انصار در ادامه به رشد ‪ 7/3‬درصدی‬ ‫قیمت طال و ‪ 4/3‬درصــدی قیمت دالر اشــاره کرد و بیان‬ ‫داشت که قیمت دالر حاصل مدیریت از طریق عرضه بیش‬ ‫از تقاضا بوده و باتوجه به کاهش ‪8/22‬درصدی قیمت نفت‬ ‫در سال گذشته و نیز وابســتگی نامتعارف اقتصاد ایران به‬ ‫نفت‪ ،‬اثار زیانباری به اقتصاد کشور وارد شده است‪.‬‬ ‫دکترابراهیمی به اقدامات قابل تحسین در مدیریت‬ ‫تورم اشاره کرد و کاهش ان را تا مرز ‪ 11/9‬درصد نوید بخش‬ ‫بهبود اقتصاد دانست و ابراز امیدواری کرد که تورم متوسط با‬ ‫این حرکت کاهنده‪ ،‬در شش ماهه اول سال جاری تک رقمی ‬ ‫شــود ‪ .‬او گفت‪« :‬انتظار می رود که در سال جاری کشور از‬ ‫رشد اقتصادی بیش از چهار درصدی برخوردار شود‪ ».‬وی‬ ‫افزود‪« :‬باوجود هدف دولت در دستیابی به رشد اقتصادی‬ ‫باالی ‪ 5‬درصدی‪ ،‬دستیابی به این مهم یک موفقیت بزرگ‬ ‫است در صورتی که همزمان با کنترل تورم صورت گیرد‪».‬‬ ‫دکترابراهیمــی ســپس بــا مثبــت خوانــدن تــراز‬ ‫تجاری ایران در ســال گذشــته‪ ،‬ان را نشــانه ای از تالش‬ ‫دست اندرکاران اقتصادی کشور برای توسعه امور تولیدی‬ ‫با سرمایه ایرانی دانسته که با همکاری همه جانبه و مشارکت‬ ‫همــه نهادهای ذیربــط در چارچــوب اقتصــاد مقاومتی‪،‬‬ ‫می تواند به نتایج چشمگیرتری منجر شود‪.‬‬ ‫نایب رئیــس هیات مدیــره بانــک انصار با اشــاره به‬ ‫اقدامات جهادی بانک انصار در ســال گذشــته به منظور‬ ‫پیشــبرد اقتصادمقاومتی در عرصه پولی و بانکی از طریق‬ ‫افتتاح شــعبه نمونه شــهدای وحدت زاهــدان و رونمایی‬ ‫از مــدل ریل گــذاری بانک هــا بــرای نقش افرینــی در‬ ‫عرصــه اقتصادمقاومتــی که براســاس منویــات و تدابیر‬ ‫مقام معظم رهبری امام خامنــه ای (مدظله العالی) صورت‬ ‫گرفت‪ ،‬گفت‪« :‬بدون حل مشــکالت ســاختاری اقتصاد‬ ‫کشــور از جمله خصوصی ســازی واقعی و قطع وابستگی‬ ‫نامتعارف اقتصــاد به نفت‪ ،‬ضمانتی بــرای تحقق اقتصاد‬ ‫مقاومتی و توسعه اقتصادی کشــور وجود ندارد و ما برای‬ ‫نیل به موفقیت‪ ،‬به اقدامات جهــادی و فوق العاده در این‬ ‫زمینه نیازمندیم‪ ».‬مدیرعامل بانک انصار در بخش دیگری‬ ‫از سخنان خود‪ ،‬ضمن اشاره به کسب برتری های عملیاتی‬ ‫بانک در سال گذشــته‪ ،‬از طراحی مدل کسب و کار بانک‬ ‫مذکور برای تبدیل شــدن به یک بانک تمام عیــار در تراز‬ ‫جهانی سخن گفت و دقت عمل‪ ،‬کار مجاهدانه‪ ،‬انقالبی و‬ ‫مضاعف را مطالبه مدیریت ارشد از یکایک همکاران دانست‬ ‫که با عنایات الهی براساس خلوص نیت‪ ،‬قابل تحقق است‪.‬‬ ‫بــه گــزارش اداره کل بازاریابــی و تبلیغــات؛‬ ‫درایــن مراســم‪ ،‬پیــش از ســخنان دکترابراهیمــی‪،‬‬ ‫حجت االسالم والمســلمین رضازاده‪ ،‬رئیــس دفتــر امور‬ ‫فقهیبانک انصارطیسخنانیبهتشریحجنبه هایفرهنگی‬ ‫تحقق اقتصادمقاومتــی پرداخته و اقنــاع افکارعمومی و‬ ‫باورپذیری مردم و مسئوالن را نسبت به اقدامات بنیادی در‬ ‫کشور در مقابل تبلیغات مسموم عناصر ضدانقالب داخلی‬ ‫وخارجی‪ ،‬امری حســاس و کلیدی‪ ،‬به ویژه در حوزه پولی و‬ ‫بانکی دانست و اظهار داشــت که بانک ها به عنوان موتور‬ ‫محرک اقتصاد کشور نقش موثری در جهت تحقق اقتصاد‬ ‫مقاومتی ایفا خواهند کرد‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫تقدیر رئیس ستاد دیه کشور از موسسه اعتباری کوثر‬ ‫در اســتانه روز زن‪ ،‬موسســه اعتباری کوثر با اهدای‬ ‫مبلغ ‪ 10‬میلیارد ریــال‪ ،‬زمینــه ازادی ‪ 80‬زندانی بدهکار با‬ ‫اولویت بانوان را فراهم کرد‪.‬‬ ‫به گــزارش روابط عمومی موسســه اعتبــاری کوثر؛‬ ‫جوالیی رئیس ستاد دیه کشــور با حضور در مراسم معنوی‬ ‫قرائت زیــارت عاشــورا در محــل نمازخانه حــوزه مرکزی‬ ‫موسســه اعتباری کوثر از کمک خداپسندانه دکتر رضایی‬ ‫مدیرعامل موسســه ای که مزیــن به نام مبــارک حضرت‬ ‫صدیقه طاهره(علیها الســام) اســت‪ ،‬در ازادی زندانیان‬ ‫جرایم غیر عمــد تقدیر و تشــکر کرد‪ .‬وی بــا اعالم اینکه‬ ‫موسســه اعتباری کوثر با کمــک ‪ 10‬میلیــارد ریالی خود‬ ‫توانســت زمینه ازادی ‪ 80‬نفر از زندانیان جرایم غیر عمد را‬ ‫فراهم کند‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬شــما با این عمل خیر در شب‬ ‫تحویل ســال نو‪ ،‬خوشــحالی را به جمع خانواده های این‬ ‫عزیزان بازگرداند‪ ».‬جوالیی گفت‪« :‬امیدواریم کوثر قران‬ ‫که خیر کثیر است برکتش در جامعه ساری و جاری شود‪ ،‬از‬ ‫درگاه خدای متعال برای همه عزیزان در موسسه اعتباری‬ ‫کوثر به ویژه دکتر رضایی مدیرعامل و شما کارکنان عزیز‪،‬‬ ‫اجر و پاداش اخروی و سعادت دنیوی مسالت می نمایم‪».‬‬ ‫رئیس ســتاد دیه کشــور افزود‪« :‬کمک بــه ازادی‬ ‫زندانیان غیرعمد در حقیقت کمک به تمام شئون زندگی و‬ ‫خانواده ان فرد است‪ .‬چراکه وقتی سرپرست و نان اور یک‬ ‫خانواده زندانی می شود خانواده او دچار بحران عدیده ای‬ ‫می شود و حتی در شــئون و مایحتاج ضروری اضطرار قرار‬ ‫می گیرد و بــا ازادی او می توان یک خانــواده را از بحران‬ ‫جدی نجات داد و این به معنای واقعی کلمه مصداق و «من‬ ‫احیاها فکانما احیا الناس جمیعا» است و موسسه اعتباری‬ ‫کوثر مصداق خیر کثیر را در این زمینه ساری و جاری کرد‪».‬‬ ‫در این همیاری موسســه اعتباری کوثــر ‪ 80‬زندانی‬ ‫واجد شرایط از ‪ 18‬استان کشور که بیشتر انها را نیز نسوان‬ ‫محبوس و سرپرستان خانواده تشکیل می دادند از بند حبس‬ ‫ازاد و به اغوش گرم خانواده هایشان بازگشتند‪.‬‬ ‫استان گلستان با ‪ 12‬محکوم غیرعمد و استان های‬ ‫فارس‪ ،‬مرکزی و خراسان جنوبی به طور مشترک با ‪ 9‬محکوم‬ ‫نیازمند و ابرومند بیشــترین امار را در بین افراد ازاد شده به‬ ‫خود اختصاص داده اند‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫دکتر شفیع زاده‪ :‬فعالیت های کمیته اقتصاد‬ ‫مقاومتی بانک دی گسترش می یابد‬ ‫مدیرعامل بانک دی با تاکید بر گسترش فعالیت های‬ ‫کمیته اقتصاد مقاومتی بانک اظهار کرد‪« :‬اگر بخواهیم‬ ‫اقتصاد مقاومتی عملیاتی بشود باید کیفیت محصوالت را‬ ‫باال ببریم و خود را مخاطب قرار دهیم و بهره وری مجموعه‬ ‫خود را افزایش دهیم‪».‬‬ ‫به گزارش اداره کل روابــط عمومی بانک دی‪ ،‬دکتر‬ ‫احمد شفیع زاده در دیدار نوروزی با خبرنگاران رسانه های‬ ‫گروهی با اشــاره به نامگذاری ســال ‪ 1395‬بــه «اقتصاد‬ ‫مقاومتی‪ ،‬اقدام و عمل» یکــی از اهداف مهم بانک دی‬ ‫را افزایــش بهره وری دانســت و گفت‪« :‬ما باید به ســمت‬ ‫استفاده از فناوری و دانش افزایی و سایر ویژگی هایی که در‬ ‫اقتصاد مقاومتی است پیش برویم و باید از خود بخواهیم‬ ‫که مناسب با نیاز مشتری حرکت کنیم‪ .‬با این ادبیات است‬ ‫که در مسیر شکوفایی اقتصاد پیش می رویم‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه خالقیت یکی از عناصر مهم اقتصاد‬ ‫مقاومتی اســت که باید توجه ویژه ای به ان داشته باشیم‪،‬‬ ‫با اشاره به دوران پسا تحریم خاطرنشــان کرد‪« :‬با اعمال‬ ‫سیاســت های درســت در این زمان باید بتوانیم شــرایط‬ ‫اقتصادی بهتــری را مهیا کنیم و این امر مســتلزم برخورد‬ ‫خالق و روحیه جهادی در کار و حرکت است‪».‬‬ ‫شفیع زاده با تاکید بر اینکه باید از دستاوردهای دولت‬ ‫حمایت کنیم چرا که زحمت های زیادی کشــیده شــده تا‬ ‫کنترل تورم حاصل شود‪ ،‬افزود‪« :‬با انضباط خوب دولت و‬ ‫بانک مرکزی شرایط مناسبی برای گشایش های اقتصادی‬ ‫فراهم شده و امیدواریم در ســال جاری ما در بانک دی با‬ ‫یک مهندسی مناسب در تخصیص و تجهیز منابع‪ ،‬بتوانیم‬ ‫همگام با سیاســت های اقتصاد مقاومتــی حرکت کنیم و‬ ‫نقش کوچکی در حد بضاعت خود در رونق اقتصادی کشور‬ ‫ایفا کنیم‪».‬‬ ‫مدیرعامل بانک دی با اشــاره به کاهش نرخ ســود‬ ‫سپرده های بانکی اظهار کرد‪« :‬یکی از اقدامات خوب طی‬ ‫سال گذشته مدیریت بانک مرکزی در موضوع سود سپرده ها‬ ‫بود که این نرخ از محدوده ‪ 26‬درصد به باال به زیر ‪ 20‬درصد‬ ‫ی در کاهش قیمت تمام شــده‬ ‫کاهش یافت که نقش مهم ‬ ‫پول در بانک ها دارد‪ .‬خوشبختانه این روند اکنون رو به بهبود‬ ‫است و امیدواریم با ساماندهی نرخ سود تسهیالت نیز همه‬ ‫در مسیر اشتغال زایی و خروج از رکود گام برداریم و فعاالن‬ ‫اقتصادی هم از نتایج ان بهره مند شوند‪».‬‬ ‫وی در ادامــه بــه تشــریح برخــی از دســتاوردها و‬ ‫فعالیت های بانک دی در سال گذشــته پرداخت و گفت‪:‬‬ ‫«ســال گذشــته ما در بورس حضور فعال تری داشــتیم و‬ ‫جایگاه مان بهبود یافت‪ .‬همچنین باتوجه به تاکیدات بانک‬ ‫مرکزی نسبت به افزایش ســرمایه بانک ها‪ ،‬سرمایه بانک‬ ‫دی در سال ‪ 94‬از مبلغ پنج هزار میلیارد ریال به شش هزار‬ ‫و ‪ 400‬میلیارد ریال رسید و در ســال ‪ 95‬به ‪ 10‬هزار میلیارد‬ ‫ریال افزایش می یابد‪».‬‬ ‫شــفیع زاده همچنین با اشــاره به فروش بخشــی از‬ ‫سهام شرکت نیروگاه دماوند در راستای سیاست های بانک‬ ‫مرکزی در زمینه واگــذاری بنگاه ها تصریــح کرد‪« :‬اواخر‬ ‫سال گذشته در راستای سیاست های دولت اقدام به عرضه‬ ‫سهام نیروگاه دماوند در فرابورس کردیم که خوشبختانه با‬ ‫استقبال مواجه شد‪».‬‬ ‫مدیرعامل بانــک دی در ادامــه از برقــراری کامل‬ ‫ارتباط ســوئیفت بانک دی حتی در زمان تحریم خبر داد و‬ ‫خاطر نشــان کرد‪« :‬بانک دی توسعه فعالیت های ارزی را‬ ‫در دســتورکار دارد و تعامالت خوبی را در ایــن زمینه برقرار‬ ‫کرده است‪».‬‬ ‫به گفته وی‪ ،‬یکی دیگر از اقدامات بانک دی در سال‬ ‫‪ 94‬انتشــار اوراق صکوک برای تامین مالی یک مجموعه‬ ‫نفتی بوده که در نظر است با استفاده از ظرفیت های بازار‬ ‫سرمایه و تداوم این مسیر در سال ‪ 95‬سرمایه های مورد نیاز‬ ‫برای پروژه ها تامین شود‪.‬‬ ‫در دیدار نوروزی با کارکنان‬ ‫مدیرعامل بانک دی‪:‬‬ ‫اقتصاد مقاومتی باید به‬ ‫گفتمان ملی تبدیل شود‬ ‫مثلث | شماره ‪303‬‬ ‫بازار‬ ‫مدیرعامل بانک دی در دیدار نوروزی با کارکنان بانک‬ ‫دی مدیریت جهادی را نجات بخش خواند و بر محور قرار‬ ‫گرفتن اقتصاد مقاومتی تاکید کرد‪.‬‬ ‫به گزارش اداره کل روابــط عمومی بانک دی‪ ،‬دکتر‬ ‫احمد شفیع زاده در جلسه ای که به عنوان دیدار نوروزی با‬ ‫کارکنان برگزار شد‪ ،‬ضمن تبریک سال نو و میالد حضرت‬ ‫فاطمه (س) اظهار کرد‪« :‬باید در ابتدای سال یاد و خاطره‬ ‫امام راحل و مجاهدت های شهدا را گرامی بداریم که امنیت‬ ‫و اسایش امروز را مرهون جانفشانی های انان هستیم‪».‬‬ ‫وی با ابراز امیدواری از اینکه سال جدید سال ظهور‬ ‫حضرت ولی عصر(عج)‪ ،‬ســال موفقیت های بیشتر برای‬ ‫مردم ایران و به ویژه خانواده گروه مالی دی باشد‪ ،‬تصریح‬ ‫کرد‪« :‬تاکید مقام معظم رهبری بر انتخاب نامی اقتصادی‬ ‫برای سال ‪ 95‬نشان دهنده اهمیت و اولویتی است که نیاز‬ ‫امروز جامعه ماست و باید همه در این مسیر گام برداریم و‬ ‫برای تحقق دغدغه های ایشان و برطرف کردن مشکالت‬ ‫اقتصادی کشور ابتدا از خود شروع کنیم‪».‬‬ ‫شــفیع زاده با اشــاره به انتخاب نام برای هر ســال و‬ ‫اولویت های تعیین شــده‪ ،‬افزود‪« :‬در حالی طی یک دهه‬ ‫گذشته موضوع اقتصاد هدفگذاری شــده که پیش از ان‬ ‫موضوعات فرهنگی‪ ،‬علمی و مذهبی مورد توجه بودند‪ .‬در‬ ‫همه این بخش ها پیشرفت هایی حاصل شده اما تا زمانی‬ ‫که این مفاهیم به یک گفتمان ملی تبدیل نشود و همه خود‬ ‫را مخاطب قرار ندهند دستاوردهای حاصله دورتر خواهند‬ ‫بود‪ ».‬وی با بیــان اینکه بانــک دی به عنــوان یک بنگاه‬ ‫اقتصادی بزرگ نیز باید در مسیر اقتصاد مقاومتی هوشیارانه‬ ‫عمل کند‪ ،‬خاطرنشــان کرد‪« :‬تحقق اقتصاد مقاومتی به‬ ‫لحاظ فردی و سازمانی معطوف به عملکرد ماست و ویژگی‬ ‫اصلی ان نیز مبتنی بودن بر دانش روز است‪ .‬در این راستا‬ ‫یکی از مولفه هایی که حتما باید مورد توجه و تاکید ما قرار‬ ‫گیرد افزایش بهره وری است‪».‬‬ ‫مدیرعامل بانک دی با تاکید بر اینکه اگر می خواهیم‬ ‫در حوزه اقتصاد مقاومتی موفق باشیم باید از خود بپرسیم‬ ‫که ما در حیطه وظایفمان چه کرده ایــم‪ ،‬افزود‪« :‬معموال‬ ‫وقتی گفته می شود بهره وری در ایران پایین است‪ ،‬دیگران‬ ‫را مقصر می دانیم و کمتر از خود می پرسیم که ایا خودمان‬ ‫مسئولیت پذیر هســتیم یا خیر؟ در حالی که اگر این اتفاق‬ ‫بیفتد مطمئنا پیشرفت های بسیاری حاصل خواهد شد‪».‬‬ ‫شفیع زاده با بیان ایاتی از قران کریم که مجاهدت در‬ ‫راه خدا را تجارتی سودمند می خواند‪ ،‬اظهار کرد‪« :‬مفهوم‬ ‫ایات خداوند این اســت که مدیریت جهادی نجات بخش‬ ‫اســت و اگر با تالش مضاعــف همراه شــود موفقیت نیز‬ ‫حاصل می شود‪».‬‬ ‫وی تالش های انجام شده در بانک دی طی چند سال‬ ‫اخیر را ستودنی خواند و تاکید کرد‪« :‬بانک دی همچنان در‬ ‫ابتدای راه قرار دارد و برای رسیدن به موفقیت های بیشتر‬ ‫و کســب رضایت مشــتریان و ذی نفعان در ســال ‪ 95‬هم‬ ‫همچنان باید پرتالش به مسیر خود ادامه دهد‪».‬‬ ‫‪81‬‬