ماهنامه مثلث شماره 312

‫سکوالریسم‬ ‫اسالمی‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره سیصد و دوازده‪ 22 /‬خرداد ‪ 88 / 1395‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫تغییرات حزب النهضه‬ ‫تونس چه عواقبی دارد؟‬ ‫محمدرضاعارفاکنون‬ ‫چه جایگاهیدرمیان اصالحطلبان دارد‬ ‫عارف برای‪96‬‬ ‫نامزدمیشود؟‬ ‫مخالفت با دوگرایش‬ ‫رادیکال و محافظهکار‬ ‫توصیف رهبری از انقالبیگری‬ ‫چه تعریفی در فضای سیاسی‬ ‫کشور دارد؟‬ ‫انشعاباول‬ ‫تشکیل فراکسیون‬ ‫جدید چه معنایی دارد؟‬ ‫تاکتیک‪96‬‬ ‫ایا اصولگرایان از حسن روحانی‬ ‫در انتخابات ریاستجمهوری‬ ‫حمایت خواهندکرد؟‬ ‫مشتزنانقالبی‬ ‫چرا ازادیخواهان جهان‬ ‫هوادار محمدعلیکلی بودند؟‬ ‫روی لب مرز‬ ‫اصغرفرهادی‬ ‫چه نسبتی با نظام‬ ‫سیاسی ایران دارد؟‬ ‫رمضان‪،‬ماهتهذیبوتوبه‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫ان شاءال ّله‏ با ســامت نفْس وارد بشوید‬ ‫به ماه مبارک؛ و در ماه مبــارک خودتان را در‬ ‫ضیافت خــدای تبارک و تعالــی ببینید و حق‬ ‫تعالی را مضیف خودتــان ببینید و او را حاضر‬ ‫واقعه ببینید‪ .‬اگر خدای نخواسته‪ ،‬یک وقتی‬ ‫خواستید به یک کسی جسارت کنید‪ ،‬بفهمید‬ ‫که در حضور خدا دارید به بندۀ خدا جســارت‬ ‫می‏کنید‪.‬‬ ‫اگر غیبت کردید از یــک مومنی‪ ،‬بدانید‬ ‫که در حضور خدا غیبت کردید از یک مومنی‪.‬‬ ‫اعمال شــما ـ بــه حســب روایــات ـ عرضه‬ ‫داده می‏شــود پیــش رســول‏ال ّله‏ ـ صلی‏ال ّله‏ علیــه و اله و‬ ‫ســلم‪ .‬اگر اعمال شــما عرضه داده شد و رســول‏ال ّله‏ دید‬ ‫شــما خالفکار هســتید چقدر ایشــان ناراحت می‏شود؟!‬ ‫نخواهید که رسول‏ال ّل ‏ه ناراحت بشوند؛ قلب مبارک ایشان را‬ ‫مکدر نکنید‪.‬‬ ‫اگر یک وقت صفحۀ عمل من و شما را بردند رسول‏ال ّل ‏ه‬ ‫دید که از غیبت و از تهمــت و از فحش و امثــال ذلک پر‬ ‫اســت‪ ،‬جهت قلبش هم که او اطالع دارد همه‏اش توجه‬ ‫به دنیاســت‪ ،‬جهت اخالق هم اخالقیات فاسده‪ ،‬بغض و‬ ‫حســد و کینه ـ عرض می‏کنم ـ بدبینی نسبت به مردم‪ ،‬ان‬ ‫وقت یک همچو چیزی ببیند شــاید در حضور مالئکه‏ال ّله‏‬ ‫و در حضور خدای تبــارک و تعالی خجالت بکشــد که این‬ ‫شخص از پیروان شماســت‪ ،‬از شیعیان شماست‪ ،‬از امت‬ ‫‪10- 17‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫تاکتیک‪96‬‬ ‫بازگشتفریدون‬ ‫یدولتی ها‬ ‫اقتصاد؛ محورسخنران ‬ ‫‪18- 27‬‬ ‫گفتارها‬ ‫مختصاتانقالبی گری‬ ‫انقالبیباشولیشعاربصیرتعلیهدولتسرنده‬ ‫مسالهنفوذ‬ ‫عبورازمحافظه کاری‬ ‫‪28- 31‬‬ ‫فکرنو‬ ‫نقداندیشهسروشدربارهقران‬ ‫سفر؛فکریافراغت؟‬ ‫روایتخون‬ ‫تفسیرصحیفهسجادیه‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫مثلث؛هفتهنامه ایخبری‪،‬تحلیلیاستکهسعیداردروایتیمنصفانهوعادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه ضلع استقالل‪،‬‬ ‫ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش‬ ‫اسالم‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گســترش و سیادت اسالم خواهی در‬ ‫سراسر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم‬ ‫شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب‬ ‫و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت‬ ‫قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان‬ ‫فرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬امیدواریمکهدرروایت مانصادق‪،‬برمرام مان‬ ‫مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب‬ ‫و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬مصطفیصادقی‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی (دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫اقتصاد ‪ :‬محمدمهدی صدرزاده (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫جامعه شناسی و فکرنو‪ :‬علی حاجی ناصری (دبیر)‬ ‫تاریخ‪ :‬مصطفی شوقی (دبیر)‬ ‫فرهنگ‪ :‬شایان ربیعی (دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬محمد شکراللهی (دبیر)‬ ‫مشاور هنری ‪ :‬نیما ملک نیازی ‬ ‫شماســت‪ .‬انســان اگر از یک نفری که به انســان مربوط‬ ‫اســت‪ ،‬ارتباط دارد ـ فرض کنید که ـ برادر انســان است‪،‬‬ ‫پسر انسان است‪ ،‬قوم و خویش انسان است‪ ،‬نوکر انسان‬ ‫است‪ ،‬اگر چنانچه یک بدی واقع بشود از او‪،‬انسان پیش‬ ‫مردم خجالت می‏کشد‪.‬‬ ‫شما همه مرتبط به رســول خدا هستید‪ .‬شــما با این‬ ‫امدنتان در این حوزه‏هــا خودتان را مرتبط به فقه اســام‬ ‫کردید‪ .‬خودتان را مرتبط به رسول خدا و قران خدا کردید‪.‬‬ ‫به رسول خدا ممکن اســت بربخورد اگر چنانچه شما یک‬ ‫کار زشتی بکنید‪.‬‬ ‫ممکن اســت خدای نخواســته یک وقــت برخالف‬ ‫دعا نفرینمــان بکند‪ .‬ان شــاءال ّله‏ در ماه رمضــان جبران‬ ‫بکنید؛ اگر چنانچه یک چیزی از شــما واقع شــده است‪،‬‬ ‫جبــران بکنید‪ .‬اگــر چنانچــه یک گناهــی خدای‬ ‫ناخواســته کرده‏اید قبــل از ورود به مــاه رمضان‪،‬‬ ‫توبــه کنیــد‪ ،‬از ان برگردیــد‪ .‬بدانیــد کــه مهالک‬ ‫زیــاد اســت؛ بدانید کــه خیلــی جاهــا مــا داریم‬ ‫کــه بایــد وارد بشــویم؛ خطرهــای زیــاد بــرای‬ ‫ما هســت؛ شــما ان شــاءال ّله‏ با ســامت و با نفْس‬ ‫طاهر‪ ،‬بــا نفس پاک وارد بشــوید در مــاه رمضان؛‬ ‫و در مــاه رمضــان هــم بــه وظایــف مــاه رمضان‬ ‫عمل بکنید‪.‬‬ ‫خداوند ان شــاءال ّله‏ به همۀ شما توفیق عنایت‬ ‫کند‪ ،‬همۀ شما را از علمای عاملین قرار بدهد‪ ،‬شماها‬ ‫را مهذب کند‪ ،‬شماها ِّ‬ ‫مهذ ِب جامعه باشید‪ ،‬بلیات را‬ ‫از شما رفع بکند‪.‬‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫و افشین جم‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫ویرایش‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی و نرگس حاجیلو‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمدرضا پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬علیرضا اسدالهی‪ -‬علی اکبر پیمانی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتراسماعیل تبار ‪-‬دکترایت الهابراهیمی‪-‬دکترغالمحسننتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادیانباردار‪ -‬منصور شیخ االسالمی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سیدحمیدخالقی‬ ‫‪32- 49‬‬ ‫سیاست‬ ‫عارف برای ‪ 96‬نامزد می شود؟‬ ‫عارف اصالحات‪ ،‬عارف مستقل‬ ‫عارف جای حداد نشست‬ ‫‪50-57‬‬ ‫بینالملل‬ ‫راه سوم‬ ‫عمل گرایی النهضه‬ ‫جدایی از داعش‬ ‫واکنش به خطر تغییر‬ ‫‪72-77‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫روی لب مرز‬ ‫سیاسی کاری یا سیاست زدگی‬ ‫گل به خودی نزنیم‬ ‫اگر فقط یک فیلم بود‬ ‫طراح جلد‪ :‬مصطفی مرادی‬ ‫سکوالریسم‬ ‫اسالمی‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره سیصد و دوازده‪ 22 /‬خرداد ‪ 88 / 1395‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫تغییرات حزب النهضه‬ ‫تونس چه عواقبی دارد؟‬ ‫روی لب مرز‬ ‫اصغرفرهادی‬ ‫چه نسبتی با نظام‬ ‫سیاسی ایران دارد؟‬ ‫محمدرضاعارفاکنون‬ ‫چه جایگاهیدرمیان اصالحطلبان دارد‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912-8505848 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬پردازش تصویر رایان‬ ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید عباسپور(توانیر)‪ ،‬خیابان نظامی گنجوی‪ ،‬کوچه پناه‪،‬‬ ‫پالک ‪19‬‬ ‫تلفن ‪88198280 :‬‬ ‫عارف برای‪96‬‬ ‫نامزدمیشود؟‬ ‫مخالفت با دوگرایش‬ ‫رادیکال و محافظهکار‬ ‫توصیف رهبری از انقالبیگری‬ ‫چه تعریفی در فضای سیاسی‬ ‫کشور دارد؟‬ ‫انشعاباول‬ ‫تشکیل فراکسیون‬ ‫جدید چه معنایی دارد؟‬ ‫تاکتیک‪96‬‬ ‫ایا اصولگرایان از حسن روحانی‬ ‫در انتخابات ریاستجمهوری‬ ‫حمایت خواهندکرد؟‬ ‫مشتزنانقالبی‬ ‫چرا ازادیخواهان جهان‬ ‫هوادار محمدعلیکلی بودند؟‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫تصمیم مهم‬ ‫خبرنامه‬ ‫برخــی اصولگرایان می گویند حتما باید برای انتخابات ســال ‪96‬‬ ‫نامزد معرفی کرد و برخی دیگر می گویند می شود حتی از روحانی هم‬ ‫حمایت کرد‪ .‬تازه ترین ســخن در این مورد را غالمرضا مصباحی مقدم‬ ‫مطرح کرده است‪ .‬او گفته شاید از روحانی حمایت کنیم‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫یک‬ ‫تاکتیک‪96‬‬ ‫ایا اصولگرایان در انتخابات ریاست جمهوری از‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫روحانی حمایت می کنند؟‬ ‫ایا اصولگرایــان بنا دارنــد در انتخابات ســال اینده‬ ‫نامزد معرفی کنند؟ پرسشی مهم که البته چند روزی است‬ ‫پاســخ هایی جدی تر برای ان بیان می شــود‪ .‬اگر تا دیروز‬ ‫چهره های سیاسی می گفتند سخن گفتن در این مورد زود‬ ‫است و فعال نباید وارد این ماجراها شد اما اکنون راحت تر به‬ ‫بیان نظر خود در این مورد می پردازند‪ .‬یک نکته مهم در این‬ ‫مورد این است که اساســا دو جناح چگونه با حسن روحانی‬ ‫به عنوان رئیس دولت مستقر مواجه خواهند شد‪ .‬چه اینکه‬ ‫او به لحاظ قانونی می تواند یــک دوره دیگر رئیس جمهور‬ ‫باشد و همیشه هم اینگونه بوده که روسای جمهوری برای‬ ‫دور دوم شانس داشته اند و در ساختمان ریاست جمهوری‬ ‫باقی مانده اند‪.‬‬ ‫در این سوی میدان اصالح طلبان دو دسته شده اند؛‬ ‫عده ای می گویند بایــد از روحانی همچنــان حمایت کرد‬ ‫اما عده ای دیگر چند وقتی اســت بحث عبور از روحانی را‬ ‫مطرح می کنند و بر این باورند که اکنون باید با تبدیل شدن‬ ‫به یک چهره ملــی از حضور در دور بعــد انصراف دهد‪ .‬در‬ ‫جانب اصولگرایان هم نگاه مشابه حاکم شده است‪ .‬برخی‬ ‫اصولگرایان می گویند حتما باید نامزد معرفی کرد و برخی‬ ‫دیگر می گویند می شود حتی از روحانی هم حمایت کرد‪.‬‬ ‫تازه تریــن ســخن در ایــن مــورد را غالمرضــا‬ ‫مصباحی مقــدم مطــرح کــرده اســت‪.‬او گفتــه اســت‪:‬‬ ‫«پیش بینی مــن این اســت ائتالفی که بــرای انتخابات‬ ‫مجلس شکل گرفته‪ ،‬می تواند به صورت گسترده و قوی تر‬ ‫برای انتخابات ریاست جمهوری نیز شکل بگیرد و اگر این‬ ‫ائتالف بتواند برای ان انتخابات اصــاح و تعدیلی نیز در‬ ‫خود شکل دهد قطعا می تواند تاثیرگذار باشد‪.‬‬ ‫تصور می کنم ایــن مجموعه مجــددا دور هم جمع‬ ‫خواهد شــد و گفت وگو خواهد کرد و راهکارهایی را دنبال‬ ‫می کنــد تــا در انتخابات های اینــده ریاســت جمهوری‪،‬‬ ‫مجلس بعدی و انتخابات شورای شــهر موثر باشند‪ » .‬او‬ ‫درباره ســخنان بادامچیان برای معرفی نامزد اختصاصی‬ ‫از ســوی این حزب برای انتخابات ریاست جمهوری گفته‬ ‫اســت‪« :‬اگر چنین اتفاقی بیفتد شکست ما قطعی است‪.‬‬ ‫ما اگر به هم بپیوندیم احتمال پیروزی وجود دارد اما در غیر‬ ‫این صورت باید شکست را برای خود پیش بینی کنیم‪.‬البته‬ ‫من تصور نمی کنم موتلفه از ائتالف خارج شود کما اینکه‬ ‫عنوان موتلفه اقتضا می‪‎‬کند به ائتالف بپیوندد و پیشــتاز و‬ ‫سردمدار نیز باشــد‪ .‬اگر چنین اظهارنظری نیز توسط دکتر‬ ‫بادامچیان مطرح شــده‪ ،‬شــاید در شــرایطی بوده که ان‬ ‫شرایط خیلی مناسب نبوده‪ ،‬چون معرفی یک نفر از موتلفه‬ ‫بدون هماهنگی با مجموعه اصولگرایان به این معناســت‬ ‫کــه پیشــاپیش بپذیریم شکســت خوردیم‪ .‬مــن معتقدم‬ ‫جدایی موتلفه از ائتالف رخ نمی‪‎‬دهد و بســیار بعید است‪.‬‬ ‫مجموعه اصولگرایان باز هم در یک گفت وگوی ائتالفی به‬ ‫هم می پیوندند و در صدد معرفی یک نامزد برای انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری خواهند بود‪ ».‬مصباحی مقــدم البته در‬ ‫این مصاحبه یک نکته بسیار مهم را مطرح کرده؛ او گفته‬ ‫احتمال حمایت اصولگرایان از روحانی وجود دارد‪« :‬این را‬ ‫بگویم که اینطور نیست که شرایط اقای روحانی شرایطی‬ ‫باشد که مورد اقبال اصولگرایان قرار نگیرد و محتمل است‬ ‫مجموعه اصولگرایــان در انتخابات ریاســت جمهوری از‬ ‫ایشان حمایت کند و اگر گزینه بهتری نداشته باشیم حتما‬ ‫وارد گفت وگو با ایشان خواهیم شد‪ .‬من این موضوع را نفی‬ ‫نمی کنم اما اگر شرایط اقتضا کند و کسی به میدان رقابت‬ ‫با اقای روحانی بیاید‪ ،‬حتما باید به گونه ای باشــد که همه‬ ‫اصولگرایان پشت او باشــند که اگر این اتفاق بیفتد برنده‬ ‫انتخابات خواهیم بود‪».‬‬ ‫در اظهارنظــری مرتبــط در ایــن مــورد ایت اللــه‬ ‫موحدی کرمانی با بیان اینکه جلسات ائتالف اصولگرایی‬ ‫تمام نشده است‪ ،‬گفته است‪« :‬جلسات همگرایی نیروهای‬ ‫انقالبی هر زمان الزم باشد‪ ،‬برگزار خواهد شد‪».‬‬ ‫وی در پاسخ به سوالی درباره زمان اغاز برنامه جریان‬ ‫اصولگرا برای انتخابات ریاست جمهوری اتی تصریح کرد‪:‬‬ ‫«به انتخابات ریاست جمهوری زمان زیادی مانده است‪ ،‬اما‬ ‫زمانی که ضرورت پیدا کند‪ ،‬جلسات(وحدت اصولگرایی)‬ ‫اغاز خواهد شد‪».‬‬ ‫در این میــان البته یک اتفاق مهــم دیگر هم افتاده‬ ‫است‪ .‬چهره های مهمی از اصولگرایان در اظهارات متعدد‬ ‫از نامزدی احمدی نژاد حمایت نکرده و او را نامناسب برای‬ ‫انتخابات سال اینده دانسته اند‪.‬‬ ‫در جدیدترین اظهارنظر در مورد نامزدی احمدی نژاد‪،‬‬ ‫علــی الریجانی بــه هفته نامــه مثلث گفته اســت‪« :‬فکر‬ ‫نمی کنم در ایران خیلی جاذبه ای باشــد‪ ،‬انها که دو دوره‬ ‫رئیس جمهور بودند دوباره به صحنه بیایند‪ .‬مخصوصا انکه‬ ‫خیلی تجربیات موفقی هم نداشته باشند‪».‬‬ ‫این اظهارات بــا واکنــش احمدی نژادی ها مواجه‬ ‫شــده که از حمایت اصولگرایان نا امید شده اند‪.‬عبدالرضا‬ ‫داوری‪ ،‬تحلیلگر مسائل سیاسی و از چهره های نزدیک به‬ ‫محمود احمدی نژاد با اشاره به فاصله گذاری اصولگرایان‬ ‫با احمدی نــژاد در اســتانه انتخابات مجلــس دهم گفته‬ ‫است‪« :‬این رفتار اصولگرایان را درک نمی کنم‪ .‬این رفتار‬ ‫اصولگرایان باعث می شــود از ظرفیت مقبولیت توده ای‬ ‫احمدی نژاد محروم شوند‪ .‬فاصله گذاری با احمدی نژاد با‬ ‫عقالنیت سیاســی تطبیق ندارد‪ .‬رئیس دولت های نهم و‬ ‫دهم اصوال بنایی بر فاصله گذاری با جریان های سیاسی به‬ ‫ویژه اصولگرایان نداشته است‪ ».‬‬ ‫در این میان البته پیش تر مطرح شده بود که احتمال‬ ‫نامزدی محمد باقر قالیباف و ســعید جلیلــی در انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری ســال اینده وجــود دارد‪ .‬در ایــن مورد‬ ‫خبرهایی وجود داشــت که برخی طیف های اصولگرایان‬ ‫در این مورد پیشنهاد نامزدی به این دو شخصیت سیاسی‬ ‫داده اند‪.‬‬ ‫هر چه هســت گویــا رایزنی هــا در مــورد چگونگی‬ ‫حضور در انتخابات ریاست جمهوری ســال اینده از سوی‬ ‫اصولگرایان جدی تر شده است‪.‬‬ ‫اشتباهی که احمدی نژاد‬ ‫انجام داد‬ ‫بازگشتفریدون‬ ‫گزار‬ ‫ش‬ ‫اول‬ ‫‪1‬‬ ‫حسین فریدون‪ ،‬بردار اقای رئیس جمهور همچنان‬ ‫مورد توجه رسانه هاســت‪ .‬او که مدتی بــود تصویرش در‬ ‫کنار رئیس جمهور دیده نمی شد‪ ،‬حاال بازهم با اخبار جدید‬ ‫جنجالی شده است‪.‬‬ ‫این شــایعات و حرف و حدیث ها به جایی رســید که‬ ‫محمد باقــر نوبخــت در نهایت گفــت‪« :‬بازداشــت اقای‬ ‫فریدون بی پایه بوده و تکذیب می شود‪ ،‬قبال که به جلسات‬ ‫دولت می امدنــد می گفتند چــرا می اید و االن که نیســت‬ ‫می گویند چرا نمی اید‪ ».‬این اظهارات در حالی بیان شــد‬ ‫که برای اولین بــار یک روزنامه اصالح طلــب به غیبت او‬ ‫اشاره کرده بود‪.‬‬ ‫روزنامه افتــاب یزد در این مورد نوشــته بود‪« :‬گویی‬ ‫خط چین هایی پیرامون پیکرش کشیده اند و تصویرش را از‬ ‫تمامی عکس های حسن روحانی قیچی کرده اند‪ .‬با وجود‬ ‫انکه بسیاری شانه به شانه رئیس جمهوری حرکت کردند و‬ ‫امدند و رفتند اما نتوانستند جای خالی حسین فریدون یا به‬ ‫قول غربی ها چشم و گوش حسن روحانی در کنار برادرش را‬ ‫از معرض دید افکار عمومی پنهان کنند‪ .‬چراکه او این روزها‬ ‫دیگر دوشادوش رئیس دولت تدبیر و امید حرکت نمی کند‬ ‫و در اجالس ‪ ،‬مراسم ‪ ،‬نشست ها‪ ،‬دیدارها و حتی سفرهای‬ ‫اســتانی نزد برادر بزرگــش گام برنمــی دارد‪ ،‬راه را برای او‬ ‫نمی گشاید و در گوش او پچ پچ نمی کند‪ .‬انگار فریدون در‬ ‫یک غیبت بلند مدت به سر می برد و میان او و برادرش حائلی‬ ‫ایجاد شده است که به ناگاه این چنین از حضور در کنار برادر‬ ‫رخت بربسته و حسن را به حال خود رهانیده است‪».‬‬ ‫افتاب یزد در ادامــه این گزارش بــه غیبت فریدون‬ ‫در جلسات هیات دولت اشــاره کرده بود‪« :‬بیش از دو ماه‬ ‫علی گنجی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫است که صندلی حســین فریدون در جلسات هیات دولت‬ ‫در حال خاک خوردن و عاری از هر بنی بشری است‪ .‬همین‬ ‫یک کرســی خالی‪ ،‬جرقه ای در اذهان ایجاد کرد که برادر‬ ‫کوچک تر رئیس جمهور که همچون ســایه ای همواره به‬ ‫تعقیب وی می پرداخت‪ ،‬کجاســت و چرا در این جلســات‬ ‫شــرکت نمی کند‪ .‬اما تنها با اندکی تامــل و نظر افکندن به‬ ‫ســایر تصاویر رئیس جمهــوری در ‪ 60‬روز اخیــر می توان‬ ‫دریافت کــه غیبت حســین فریــدون تنها به نبــودش در‬ ‫جلسات هیات دولت محدود نمی شود بلکه فریدون دوماه‬ ‫است که در هیچ مراسم رسمی و مهمی‪ ،‬برادر را همراهی‬ ‫نکرده اســت‪ .‬از همین روی یک عالمت ســوال بزرگ در‬ ‫افکار عمومی شکل گرفته است که چطور «فریدونی» که‬ ‫ی و پررنگ در کنار حسن روحانی‬ ‫زمانی به دلیل حضور دائم ‬ ‫به سوژه رسانه ها مبدل شــده و حتی به واسطه این حضور‬ ‫سایه وارش دســتمایه کالن دلواپســان بود‪ ،‬این روزها در‬ ‫هیچ نشست رســمی حضور ندارد‪ .‬از جلسه حسن روحانی‬ ‫با منتخبان مجلس دهم گرفته تا دیدار رئیس جمهوری با‬ ‫مراجع عظام قم‪ ،‬نشست سه جانبه هند و ایران و افغانستان‬ ‫و حتی اخرین سفر استانی حسن روحانی به کرمان‪».‬‬ ‫حاال که محمد باقــر نوبخت بازداشــت او را تکذیب‬ ‫می کند برخی رسانه ها شایعات دیگری را مطرح می کنند‪.‬‬ ‫در تازه ترین تصویر از حســین فریــدون او در کنار تاج زاده‬ ‫دیده شده است‪ .‬تصویری که البته با واکنش های گسترده‬ ‫مواجه شد و نوبخت در این مورد گفته است‪« :‬اخبار را مثل‬ ‫شما از رسانه ها دریافت کردم و نمی دانم این دیدار از جانب‬ ‫رئیس جمهور بوده یا خیر‪ ».‬فریدون هفته گذشته در مراسم‬ ‫افطار ایتام با رئیس جمهور نیز حضور یافته بود‪.‬‬ ‫شناخته می شــود و از قرار معلوم تاثیر قابل توجهی هم در‬ ‫تصمیمــات اقای رئیس جمهــور دارد چند وقتی اســت با‬ ‫حاشیه هایی مواجه شده است‪.‬‬ ‫رسانه ها روی او زوم شده اند و در محافل سیاسی نیز‬ ‫او محل بحث است‪ .‬به نظر می رسد باتوجه به جایگاه او در‬ ‫این نهاد و اهمیت این مساله باید با شفافیت در این ماجرا‬ ‫به شایعات پایان داد‪.‬‬ ‫مجلس شورای اسالمی دچار تغییراتی‬ ‫در ارایش سیاســی اش شده است‪ .‬تغییراتی‬ ‫که شــاید کمتر احتمال می رفــت رخ دهد‪.‬‬ ‫یک فراکسیون جدید اعالم موجودیت کرده‬ ‫کــه ممکن اســت در ادامــه کار وضعیت دو‬ ‫فراکســیون اصلی را با تغییراتی مواجه کند‪.‬‬ ‫انچه اما مهم اســت اینکه این فراکســیون‬ ‫هنوز به صورت کامل مشــخص نیســت که‬ ‫چه مواضع و وضعیتی داشــته باشــد‪ ،‬با این‬ ‫حــال برخــی اصولگرایــان از هم اکنون به‬ ‫موضع گیری در مورد پیدایش این فراکسیون‬ ‫پرداخته اند‪.‬‬ ‫به نظر می رســد باید فعال با سعه صدر‬ ‫با این ماجــرا مواجه شــد تا موجب نشــویم‬ ‫برخــی گروه های اصولگــرای حاضر در این‬ ‫فراکسیون تحریک به جدایی از فراکسیون‬ ‫اصولگرایان شوند‪.‬‬ ‫رصد اظهــارات اصالح طلبان نشــان‬ ‫می دهد که انها تالش می کنند تا تشکیل این‬ ‫فراکســیون را به نوعی عامل اصلی شکاف‬ ‫برای اصولگرایان معرفی کنند‪.‬‬ ‫حال انکه اگر قرار باشد چنین نسبتی با‬ ‫تشکیل این فراکســیون به وجود اید‪ ،‬همین‬ ‫مساله برای اصالح طلبان هم حادث خواهد‬ ‫شــد‪ .‬چرا که تعداد قابل توجهی از اعضای‬ ‫فراکسیون امید هم در این فراکسیون جدید‬ ‫حضور دارند‪.‬‬ ‫‪ l‬نوشدارو‬ ‫اظهارات علی جنتی‪ ،‬وزیر ارشاد در مورد‬ ‫فیلم تاســفبار «‪ 50‬کیلو البالــو» حتما جای‬ ‫تقدیر و تشکر دارد‪.‬‬ ‫شــجاعت او در بیان اینکه اکران این‬ ‫فیلم اشتباه بوده نشان می دهد که او مدیری‬ ‫است که اگر اشــتباه کند و متوجه اشتباهش‬ ‫شود‪ ،‬حاضر است ان را پذیرفته و اصالح کند‬ ‫و حتی ان را علنی هم کند‪.‬‬ ‫واقعیت اما این اســت که اقــای وزیر‬ ‫حتما این را هم می دانند که هر چه مقام افراد‬ ‫باالتر باشد اشتباه انها نیز بزرگتر و هزینه اش‬ ‫نیز گزاف تر خواهد شد‪.‬‬ ‫اقــای جنتــی! اکــران چنیــن فیلــم‬ ‫تاســف باری که حتما با هنجارهــای جامعه‬ ‫اســامی ما در تناقض کامل اســت‪ ،‬اشتباه‬ ‫و خطای بزرگــی در دوران مدیریت جنابعالی‬ ‫است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ث‬ ‫‪ l‬تحریک نکنید‬ ‫زمانی برای پایان شایعات‬ ‫همیشــه این گونه بوده اســت که فردی کــه در کنار‬ ‫مقامات عالی قرار می گیرد‪ ،‬معتمد ترین فرد برای ان مقام‬ ‫بوده است‪ .‬در مورد ریاست جمهوری نیز این قاعده برقرار‬ ‫اســت و معموال برادران در این پســت قرار گرفته اند‪ .‬اما‬ ‫حســین فریدون که فردی موثر در نهاد ریاست جمهوری‬ ‫ن‬ ‫ظر‬ ‫مثل‬ ‫خبرنامه‬ ‫یاس در اردوگاه‬ ‫احمدی نژاد‬ ‫اقتصاد ؛ محور‬ ‫ی دولتی ها‬ ‫سخنران ‬ ‫‪11‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫گزار‬ ‫ش‬ ‫دوم‬ ‫‪1‬‬ ‫یاس در اردوگاه احمدی نژاد‬ ‫ایا رئیس جمهور سابق از نامزدی منصرف می شود‬ ‫حال و روز تیم دولت سابق چندان خوش نیست‪ .‬این‬ ‫روزها که اصولگرایان یکی پس از دیگری تالش می کنند‬ ‫تا به نوعی از روحانــی حمایت کرده یا در تقابــل با ان قرار‬ ‫نگیرند‪ ،‬اردوگاه احمدی نژاد دچار یاس و ناامیدی شــده تا‬ ‫انجا که ابایی از این ندارند که این موضوع را در پیش چشم‬ ‫رسانه ها قرار دهند‪.‬‬ ‫در طول هفته گذشته حمایت های مختلفی از روحانی‬ ‫میان جریان اصولگرا دیده شد‪ .‬اولین حمایت از ناحیه علی‬ ‫الریجانی بود‪ .‬تالش تیم دولت قبل بر این بود که بتوانند‬ ‫این گزاره را در جامعه جا بیندازند که «روحانی رئیس جمهور‬ ‫یــک دوره ای خواهد بود» امــا الریجانــی در گفت وگو با‬ ‫هفته نامه مثلث ضمن بیان اینکه «احمدی نژاد جاذبه ای‬ ‫حمید جهانبین‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫برای مردم ندارند» تاکید کرده بود که «بعید است روحانی‬ ‫رئیس جمهور یک دوره ای باشــد» (مثلث‪ ،‬شــماره ‪)311‬‬ ‫گفت وگوی الریجانی بازتاب وســیعی به همراه داشــت‪.‬‬ ‫همچنین طنین این گفت وگــو را در اظهارات دیگر فعاالن‬ ‫سیاسی اصولگرا نیز می شد مشاهده کرد‪ .‬مصباحی مقدم‪،‬‬ ‫ســخنگوی جامعه روحانیت مبارز که پیشتر از ردصالحیت‬ ‫«قطعی» احمدی نژاد سخن گفته بود‪ ،‬به خبرانالین گفت‪:‬‬ ‫«این طور نیست که شرایط اقای روحانی شرایطی باشد که‬ ‫مورد اقبال اصولگرایان قرار نگیرد و محتمل است مجموعه‬ ‫اصولگرایان در انتخابات ریاست جمهوری از ایشان حمایت‬ ‫کند و اگر گزینه بهتری نداشته باشیم حتما وارد گفت وگو با‬ ‫ایشان خواهیم شد‪( ».‬خبرانالین‪)95/3/18 ،‬‬ ‫در کنار اظهارات مصباحی مقدم‪ ،‬باهنر نیز با اشاره به‬ ‫اینکه «ما با دولت روحانی کار داریم»‪ ،‬گفت‪« :‬مخالفان‬ ‫عالقه دارند دولت روحانی یک دوره ای باشد‪ ،‬هر چند تجربه‬ ‫نشان داده ریاســت جمهوری در کشور ما دو دوره ای است‬ ‫اما در سپهر سیاسی هیچ اتفاقی غیرممکن نیست و ممکن‬ ‫است تا هفت‪ ،‬هشت ماه اینده برای باالرفتن احتمال رای‬ ‫کارهای مثبتی انجام شود» (ایسنا‪)95/3/17،‬‬ ‫بعد از این اتفاقات عبدالرضا داوری در دو پست کوتاه‬ ‫در کانال تلگرامی خود به ان واکنش نشان داد که نشانه ای‬ ‫بــود از یاس و ناامیــدی این جریــان‪ .‬داوری اولیــن بار با‬ ‫انتشار تصاویر مســئوالن نظام در دیدار با روحانی نوشت‪:‬‬ ‫«حمایــت الریجانی‪ ،‬باهنر و مصباحی مقــدم از روحانی و‬ ‫نیز اغاز دور جدیــد حمالت علیه دکتــر احمدی نژاد به نام‬ ‫«جریان انحرافی»‪ ،‬نشــان می دهد که «سیستم» برای‬ ‫تداوم ریاست جمهوری روحانی در حال قانع شدن است‪ ».‬‬ ‫به نظر می رسد تحوالت اخیر در حوزه سیاست انها را ناامید‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫اشتباه‬ ‫محمود‬ ‫‪2‬‬ ‫دو پســت تلگرامی که عبدالرضا داوری در اینستاگرام‬ ‫خودمنتشرکرد‪،‬حاوییکپیامروشنوشفافبود‪.‬داوریکه‬ ‫ازاعضایتیمرسانه ایدولتقبلبهشمارمی رود‪،‬درمقاطع‬ ‫مختلفتالشکردهبودتاهرانچهمربوطبهاحمدی نژاداست‬ ‫را با الفاظ و القابی بســیار اغراق امیز به مخاطب ارائه کند‪ .‬او‬ ‫دربارهدیدارهایمردمی احمدی نژاددرشهرستان هاباعنوان‬ ‫«قیام مردمی» یاد می کرد‪ .‬احمدی نــژاد هرجا که می رفت‬ ‫تیتر انتشــار گزارش این بود‪« :‬قیام امل»‪« ،‬قیام زنجان»‪،‬‬ ‫«قیام ورامین» و‪ ...‬اما دو اظهارنظر اخیر نشان می دهد انها‬ ‫به این باور رسیده اند که امکان ورود احمدی نژاد وجود ندارد‪.‬‬ ‫درهمینحالاستکهمیرتاج الدینی‪،‬معاوناحمدی نژاددر‬ ‫پاسخبهاینسوالکهایاامکاناینوجودداردکهاصولگرایان‬ ‫روی همان افرادی که ‪ 92‬کاندیدا شــدند‪ ،‬ســرمایه گذاری‬ ‫کنند‪ ،‬گفته اســت‪« :‬خیر‪ ،‬احتماال نیروهای جدید وارد گود‬ ‫انتخابات خواهند شد‪ ».‬او بدون اشاره به نامی از احمدی نژاد‬ ‫می گوید‪«:‬ماهمیشهبایدمیدانرابرایظرفیت هاونیروهای‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫معاونفرهنگیفدراسیونفوتبالدراوین‬ ‫خبرگزاری میزان وابسته به قوه قضائیه خبر داد که معاون‬ ‫فرهنگی فدراســیون فوتبال با تبدیل قرار بازداشــت راهی‬ ‫زندان اوین شد‪ .‬معاون فرهنگی فدراسیون فوتبال که هفته‬ ‫گذشته بازداشت شده بو د قرار بازداشتش به بازداشت موقت‬ ‫تبدیل و ســپس راهی زندان اوین شــد‪ .‬مراحل بازپرسی از‬ ‫این شخص در شعبه ویژه جرائم ورزشی دادسرای فرهنگ و‬ ‫رسانه ادامه دارد و طبق شنیده ها اخبار جدید از این شخص‬ ‫در روزهای اینده منتشر خواهد‬ ‫شــد‪ .‬حمید رســایی که عضو‬ ‫کمیتــه تحقیق از فدراســیون‬ ‫فوتبال بــود اظهــار امیدواری‬ ‫کرد که این روند ادامه پیدا کند‬ ‫و افراد باالتر از او نیز دســتگیر‬ ‫شوند‪.‬‬ ‫جدید باز بگذاریم‪ ،‬شاید چهره ای جدید بیاید که بتواند ارای‬ ‫مردم را جلب کند و توانمندی های بیشــتری برای پیشــبرد‬ ‫اهدافانقالبداشتهباشد‪».‬درروزهاوهفته هایاخیریکی‬ ‫دیگر از مهمترین اتفاقاتی که در این حوزه شاهد ان بودیم‪،‬‬ ‫بی توجهی رســانه های اصولگرا به احمدی نژاد بود‪ .‬او بعد از‬ ‫ریاست جمهوری اش به طور کامل ارتباطش را با رسانه های‬ ‫اصولگراقطعکرد‪.‬درهیچکدامازانهاحضورپیدانکردوتنها‬ ‫بهتیمرسانه ایخوداعتمادکرد‪.‬تیمیکهجوانفکروداوریان‬ ‫راادارهمی کردندودرکنارمشاییبودند‪.‬همینموضوعباعث‬ ‫شد تا ضربه سختی متوجه احمدی نژاد شود‪ .‬او پایگاه اصلی‬ ‫رسانه ایخودشدرسال های‪ 84‬و‪ 88‬رارهاکردودرمحدوده‬ ‫اطرافیانش قرار گرفت‪ .‬اما امروز متوجه شده است که تا چه‬ ‫اندازه از این بابت اشتباه کرده اســت‪ .‬چراکه این رسانه ها در‬ ‫حالیکهاطرافیانشسفرهایاستانیاورا«قیام»می خواندند‪،‬‬ ‫کوچکترین خبری از ان منتشــر نکردند و بــدون توجه از ان‬ ‫گذشتند‪.‬بهنظرمی رسدایناتفاقاتتیمنزدیکبهدولتقبل‬ ‫را نیز متقاعد کرده است که امیدی برای فرستادن دوباره وی‬ ‫بهپاستوروجودندارد‪.‬‬ ‫عامل نیمی از طالق ها در ایران‬ ‫مشخصشد‬ ‫ایرانجز وپنجکشوربرترجهان‬ ‫دردقتموشکیاست‬ ‫وزیــر کشــور با تاکیــد بر‬ ‫اینکهیکــیدیگرازمشــکالت‬ ‫امروز جامعه‪ ،‬اعتیاد و استفاده از‬ ‫مواد مخدراســتگفت‪«:‬طبق‬ ‫اما ررسمیوبراوردهایمبتنیبر‬ ‫شاخص های ســازمان ملل‪ ،‬در‬ ‫کو نیممیلیوننفر‬ ‫حالحاضری ‬ ‫معتاددرکشورزندگیمی کنندکه‬ ‫اعتیادانهاازموادسنتیبهسمتموادصنعتیوپرخطررفتهاست‪».‬‬ ‫ویافزود‪«:‬متاسفانهاثاروتبعاتاستفادهازاینگونهمواددرجامعه‬ ‫بسیاربودهودر حال حاضر‪60‬درصدازتعدادزندانی هایموجوددر‬ ‫کشوربه طورمستقیموغیر مستقیمبااعتیادوموادمخدردرارتباط‬ ‫هستند؛همچنینعامل‪50‬درصدازطالق هااعتیاداست‪».‬‬ ‫درحالیکهاینروزهابحثموشکیایرانداغشدهوامریکا‬ ‫تالشمی کندتابــادامنزدنبهاینموضوعبهایران هراســی‬ ‫بپردازد‪،‬روزبهروزتوانمندیموشکیایراندقیق ترودردفاعاز‬ ‫کشورکارامد ترمی شود‪.‬درهمینرابطهسرداراحمدوحیدیدر‬ ‫گفت وگوییبیانداشت‪،‬امروزهجمهوریاسالمیدرابعادمختلف‬ ‫دراینراســتاجزوبرجســتگانو‬ ‫کشورهایمطرحبه شمارمی رود‪.‬‬ ‫درواقعاگربیشازپنجکشوربتوانند‬ ‫موشک هایبالستیکبسازندحتما‬ ‫ایرانجزوانها ستکهبهاینقدرت‬ ‫مهمانهمباتنوعگستردهدست‬ ‫پیداکردهاســت‪.‬اینگفت وگورا‬ ‫تسنیممنتشرکردهاست‪.‬‬ ‫ی دولتی ها‬ ‫اقتصاد محور سخنران ‬ ‫با افزایش انتظارات از دولــت روحانی در زمینه های‬ ‫اقتصادی و عــدم کارایی برجــام در جذب ســرمایه های‬ ‫خارجی‪ ،‬دولت لب به ســخن گشــوده اســت‪ .‬روحانی در‬ ‫جلسه هیات دولت از رسانه ها انتقاد کرد و معاون اول دولت‬ ‫یازدهم گفت که باید به مردم بگوییم شرایط چگونه است‪.‬‬ ‫روحانی در گالیه از رســانه ها در جلسه هیات دولت‬ ‫چهارشنبه به نقش ارزشمند رسانه ها در پیشبرد سیاست های‬ ‫اقتصاد مقاومتی پرداخت و گفت‪« :‬متاسفانه برخی رسانه ها‬ ‫در پرداختن به اقتصاد مقاومتی صرفــا انتظارات جامعه را‬ ‫افزایش داده و در مقابل‪ ،‬نقش تالش و کوشش همگانی‬ ‫و امید به اینــده را کمرنگ می کنند که این اساســا خالف‬ ‫سیاست های اقتصاد مقاومتی است‪».‬‬ ‫روحانی در ابتدای ســخنان خود نیز با بیان اینکه ماه‬ ‫رمضان‪ ،‬ماه برکت و رحمت الهی اســت‪ ،‬اظهار داشــت‪:‬‬ ‫«برکت و رحمت الهی در سایه تالش ‪ ،‬کوشش همگانی‪،‬‬ ‫وحدت و همدلی در کنار توجهات و لطــف خداوند متعال‬ ‫حاصل می شود‪ ،‬بنابرین همه باید دست به دست هم داده‬ ‫تا از این نعمات الهی حداکثر بهره را بگیریم‪».‬‬ ‫معــاون اول رئیس جمهــور کــه مســئول اجــرای‬ ‫سیاســت های اقتصــاد مقاومتی نیــز هســت‪ ،‬در جمع‬ ‫ورزشکاران المپیکی گفت‪« :‬محدودیت های بودجه ای‬ ‫دولت بســیار زیاد است‪ .‬ما در خشکســالی پولی دولت را‬ ‫دســت گرفتیم‪ .‬تا بهمن سال گذشــته می گفتیم تحریم‬ ‫است و نمی توانســتیم نفت صادر کنیم اما مشکلی که از‬ ‫اواسط سال گذشــته اتفاق افتاد کاهش بهای نفت بود و‬ ‫اینکه صددرصد بودجه را به شما داده اند کار بسیار بزرگی‬ ‫بود‪ .‬کشــوری که ‪ 3-2‬میلیون بشــکه نفت صادر می کرد‬ ‫امار صــادرات نفتش به یک میلیون رســید و با وجود این‬ ‫مشــکالت کشــور را به خوبی مدیریت کردیم و تنشی به‬ ‫وجود نیامد‪ .‬کشورهای همسایه که چند برابر ما نفت صادر‬ ‫می کنند در همین چند ماه ارزش پولی ملی شــان کاهش‬ ‫پیدا کرد‪ .‬در حال حاضر ما در همین چند ماه یک میلیون‬ ‫بشکه به صادرات نفت مان اضافه شــده اما همچنان در‬ ‫تنگنای بودجه هستیم‪ .‬مشــکالت ما واقعا جدی است و‬ ‫مردم ایران باید در جریان مشکالت باشند‪».‬‬ ‫در کنار انها ســخنگوی دولت نیز دست به کار شد تا‬ ‫به دولت در جهت متعادل سازی انتظارات اقتصادی مردم‬ ‫کمک کند‪ .‬نوبخــت درخصوص بخش ســرمایه گذاری‬ ‫سردار فدوی‪ :‬انها‬ ‫توبهکنند‬ ‫روحانیونبرای ترویجفرهنگ‬ ‫رانندگیمنبرمی روند‬ ‫ســرهنگمرادمرادی‪،‬معاوناموزشپلیسراهنمایی‬ ‫ورانندگیدرپاسخبهاینســوالکهایا روحانیوناجازهجریمه‬ ‫یااعمالقانونمتخلفاندرمعابروخیابان هارادارند؟بهایسنا‬ ‫گفت‪«:‬عمدهفعالیتاینافراددرمســاجدومراکزمذهبیو‬ ‫اموزشیخواهدبودودرانجامردمرابهرعایتقوانینراهنماییو‬ ‫رانندگیدعوتخواهندکرد‪.‬روحانیونگرچهمی تواننددرسطح‬ ‫معابرنیزاقدامبــهامربهمعروف‬ ‫و نهی از منکر در مــورد رانندگی‬ ‫کنند اما اجــازه اعمــال قانون و‬ ‫جریمهمتخلفــانراندارندواین‬ ‫امرتنهابرعهدهمامــوراندارای‬ ‫لباسپلیسراهنماییورانندگیو‬ ‫دوربین هایثبتتخلفاست‪».‬‬ ‫صــادق زیبــاکالم در‬ ‫یادداشتی برای شرق نوشت‪:‬‬ ‫«انچــه پذیرفتنــی نیســت‪،‬‬ ‫اظهارنظر هــای «دایه هــای‬ ‫مهربان تر از مادر»گونه برخی‬ ‫اصالح طلبان درباره اصل ورود‬ ‫دکتر عارف بــه رقابت بر ســر‬ ‫کرسی ریاست مجلس است‪.‬‬ ‫انها ناگهان عقل کل شــده و به گونه ای سخن می گویند‬ ‫که گویی حاال همه عاقل شــده اند و اظهار می کنند که ما‬ ‫از اول هم می گفتیم ورود به رقابت درســت نبــود! انتقاد‬ ‫دیگری که باز متوجه این دست از دوستان است‪ ،‬حمالت‬ ‫و خرده گیری های انها به بی خط ها اســت که چرا به اقای‬ ‫الریجانــی رای دادند؟ دوســتان عزیــز! «بی خط» ها از‬ ‫همان ابتدا هم قرار نبوده دموکراســی خواه باشند‪ .‬کاری‬ ‫نکنیم که از همین ابتدا‪ ،‬همه انها را به دامان طرف مقابل‬ ‫بیندازیم‪».‬‬ ‫جمعهوشنبهتعطیلمی شود؟‬ ‫عضو هیــات نمایندگان‬ ‫اتــاق بازرگانی تهــران گفت‪:‬‬ ‫«کمســیون گردشــگری اتاق‬ ‫بازرگانی قصد دارد که پیشنهاد‬ ‫تعطیلی روزهای جمعه و شنبه‬ ‫را در شورای گفت وگو به دولت‬ ‫ارائه کند‪ .‬اگر ما به دنبال جذب‬ ‫گردشگر و توســعه گردشگری‬ ‫هســتیم ناچار به تعامل بــا تمامی بخش هــای حاکمیتی‬ ‫هستیم‪ ».‬علیرضا خائف ادامه داد‪« :‬بر همین اساس قصد‬ ‫داریم در این خصوص با دولت‪ ،‬مجلس و حوزه علمیه قم‬ ‫رایزنی کنیم‪ .‬به نظر می رسد که نظر دولت در این خصوص‬ ‫مثبت اســت‪ .‬ما تنها کشــور اســامی هســتیم که در ان‬ ‫پنجشــنبه و جمعه به عنوان تعطیالت اخر هفته محسوب‬ ‫می شود؛ البته برخی ادارات و شرکت ها پنجشنبه ها نصف‬ ‫روز فعالیت می کنند‪».‬‬ ‫نظر کاظم جاللی درباره ریاست عارف‬ ‫برمرکزپژوهش ها‬ ‫کاظــم جاللــی گفت‪:‬‬ ‫«نــام اقــای عــارف زیبنــده‬ ‫ریاســت مرکــز پژوهش های‬ ‫مجلس اســت و اگــر تصمیم‬ ‫هیات رئیســه مجلس انتخاب‬ ‫ایشان باشد از هم اکنون برای‬ ‫اقــای عــارف ارزوی موفقیت‬ ‫می کنم‪ .‬تا اعــام حکم جدید‬ ‫و تصمیم گیری در مورد ریاست مرکز پژوهش ها در مجلس‬ ‫دهم با قوت این مســئولیت را ادامه خواهم داد‪ .‬بر اساس‬ ‫قانون باید هیات امنای مرکز پژوهش های مجلس تشکیل‬ ‫جلسه دهد و در مورد ریاســت این مرکز اعالم نظر کند و ما‬ ‫نیز منتظر تشکیل این جلسه هستیم‪ .‬به زودی سخنگوی‬ ‫هیات رئیسه مجلس مشخص خواهد شد و در زمان تشکیل‬ ‫جلســه هیات امنای مرکز پژوهش ها می تواند پاســخگو‬ ‫باشد‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫ســردار علــی فــدوی‪،‬‬ ‫فرمانــده نیروی دریایی ســپاه‬ ‫در گفت وگویی گفت‪« :‬برخی‬ ‫افراد حرف از اهداف و غرایزی‬ ‫می زدند و می گفتند که ما فالن‬ ‫کار را کردیم که از جنگ جلوگیری کنیم‪ ،‬در حالی که اصال‬ ‫چنین چیزی نبود‪ ».‬وی گفت‪« :‬نه تنها احتمال جنگ نبود‪،‬‬ ‫بلکه شــرایط بازدارنده ما به نحوی بود که دشــمن به دنبال‬ ‫ایجاد بازدارندگی برای خود بود‪ ،‬بنابرایــن این افراد باید از‬ ‫این حرف و انحرافی که ایجاد کرده اند‪ ،‬توبه کنند‪ .‬هرچند‬ ‫که مســلمان هم نیســتند‪ ،‬ولی این موضــوع قبیح ترین و‬ ‫زشت ترین کار در یک کشور اســت که اگر مشخص شود‬ ‫فردی این کار را کرده‪ ،‬کم تر از یک ساعت استعفا می دهد‪».‬‬ ‫مستقیم خارجی گفت‪« :‬دومین سرمایه گذاری مستقیم‬ ‫خارجی هفته گذشــته برای احــداث پنج هــزار مگاوات‬ ‫انرژی الکتریکی بــه ارزش ‪ 4.2‬میلیارد دالر نهایی شــد‬ ‫که در جنوب اهــواز‪ ،‬دهلران‪ ،‬ســاوه‪ ،‬ســوفیان و بناب‬ ‫عملیات اجرایی ان شروع شده است و دولت ایران در این‬ ‫ســرمایه گذاری برای منابع مالی تعهد تضمینی ندارد‪».‬‬ ‫ورود ســرمایه های خارجی بــه ایران یکــی از مهمترین‬ ‫سواالتی است که پس از برجام میان مردم وجود دارد‪ .‬در‬ ‫کنار این بحث عدم رونق بازار مســکن و رکود در این بازار‬ ‫یکی از مولفه هــای مهم تاثیرگــذار برعملکرد اقتصادی‬ ‫دولت است‪ .‬نوبخت با اشاره به رونق نسبی در بازار مسکن‬ ‫نیز گفت‪« :‬طی دو ماهه فروردین و اردیبهشــت ماه سال‬ ‫جاری برای واحد های مسکونی اپارتمانی از جهت تعداد‬ ‫معامالت و ارزش معامالت رشــد حاصل شــده است‪ .‬در‬ ‫فروردین ماه تعداد معامالت ‪ 19‬درصد و ارزش معامالت‬ ‫واحدهای مســکونی اپارتمانی ‪ 33.4‬درصد رشــد داشته‬ ‫است‪».‬‬ ‫وی در پاسخ به این سوال که مدیر خزانه داری امریکا‬ ‫اظهار داشــته که تحریم های بانکی ایران بــه قوت خود‬ ‫باقی است‪ ،‬گفت‪« :‬امروز شــاهد ان هستیم تحریم های‬ ‫نفتی و بانکــی که مربوط به بحث هســته ای ایران بود لغو‬ ‫شده و در حال حاضر صادرات نفت به بیش از دو برابر رشد‬ ‫یافته است‪».‬‬ ‫سخنگوی دولت افزود‪« :‬سرمایه گذاری های مستقیم‬ ‫خارجی نشانگر ان اســت که تحریم های بانکی لغو شده و‬ ‫این اقدامات باید سرعت بیشتری بگیرد‪ .‬نگاه دولتمردان‬ ‫امریکا به مقوله غیر هســته ای ایران اعتباری ندارد ولی در‬ ‫خصوص موضوع برجام اتفاقات صورت گرفته به صورت‬ ‫عدد و رقم مشهود است‪».‬‬ ‫ســخنگوی دولت افزود‪« :‬هیچ یک از تحریم های‬ ‫غیرعادالنه و غیر انسانی که امریکایی ها برای ایران ایجاد‬ ‫کرده اند را به رسمیت نمی شناسیم‪ ».‬با این حال سخنگوی‬ ‫دولت نیز به خوبی می داند که گره کار عدم کارایی درســت‬ ‫برجام در کجاست‪ .‬و بخت تاکید کرد‪« :‬نهادهای اروپایی‬ ‫و شــرکت هایی که قرار اســت با ایران فعالیــت اقتصادی‬ ‫کنند‪ ،‬نباید بیش از این احتیاط کنند و مقامات ارشد کشور‬ ‫امریکا نیز بارها در این زمینه خواستار سرعت بخشی برای‬ ‫همکاری های اقتصادی با ایران بوده اند‪».‬‬ ‫کنایهزیباکالمبهبرخیاصالح طلبان‬ ‫خبرنامه‬ ‫پاشنه اشیل ‪96‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪13‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد‪ .‬تعداد این عکس ها‬ ‫انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی‬ ‫بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور‬ ‫عکس ها از نو یاداوری می کند‪.‬‬ ‫محفل انس با قران در حضور رهبر انقالب‬ ‫تقید ایت الله جنتی به انجام مستحبات‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫دیدار رئیس صداوسیما با ایت الله املی الریجانی‬ ‫در حاشیه صحن علنی مجلس‬ ‫رحمانی فضلی در مجلس‬ ‫درگیری در مجلس‬ ‫حاج قاسم در تشییع شهید مدافع حرم رضا خرمی‬ ‫دکتر قالیباف در نشست با فعاالن قرانی‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫نماز شکر خلبان ایرانی پس از فرود اضطراری‬ ‫بوسه دختر شهید مدافع‬ ‫حرم بر تابوت پدرش‬ ‫خبرنامه‬ ‫خوش و بش عارف با حداد عادل در مراسم رحلت امام(ره)‬ ‫‪15‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت‪ .‬کاربران این شــبکه‬ ‫اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه‬ ‫را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫به ما پیامک بزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬چرا در ماه رمضان که امت شریف به میهمانی خدا‬ ‫می روند‪ ،‬ارزاق مورد نیاز مردم گران می شود؟‬ ‫‪ l‬ضمــن عــرض خســته نباشــید و تبریــک به‬ ‫والیبالیست های کشــورمان که با زحمات خود برای‬ ‫نخستین بار پای این ورزش ما را به المپیک باز کردند‪،‬‬ ‫عرض می کنم که شــما نماینده جمهوری اسالمی‬ ‫برامده از خون هزاران شهید ایران اسالمی هستید‬ ‫و حرکات و سکنات شما در قبل‪ ،‬حین و پس از بازی‬ ‫ان شاءالله نمایشی از شخصیت اسالمی ملت ایران‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫‪ l‬ما از مســئوالن نظام می خواهیــم در صیانت و‬ ‫حفاظت جــدی از محیط زیســت «انقالبی» عمل‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫‪ l‬وزیر امور خارجه انگلیس از فشارهای بیشتر به‬ ‫ایران برای پذیرش خواسته های غرب سخن گفته‬ ‫اســت‪ ،‬در همین حال دولت ما برای انگلیس فرش‬ ‫قرمز پهن کرده و از روابط حسنه با بریتانیا می گوید‪.‬‬ ‫مگر ســخن امام راحــل(ره) را نمی دانند که گفتند‪ :‬‬ ‫«شیطان‪ ،‬شیطان اســت و نباید در هر حالتی به ان‬ ‫اعتماد کرد‪».‬‬ ‫‪ l‬چقدر مردم سوئیس شهامت و جسارت داشته اند‬ ‫که در همه پرسی واریز یاران ه ماهانه به پول ایرانی به‬ ‫مبلغ حدود ‪9‬میلیون تومان «نه» گفتند!‬ ‫‪ l‬اقایالریجانیرئیسمجلس«عیبکسانمنگر‬ ‫و احســان خویش‪ /‬دیده فرو بر به گریبان خویش»‬ ‫این همه از اقای احمدی نژاد بد گفتید‪ ،‬ولی یادتان‬ ‫باشد این احمدی نژاد است که دوباره می اید و اوضاع‬ ‫مملکت را که شــما و رئیس جمهور و امثال شــماها‬ ‫به هم ریختید‪ ،‬درســت می کند و ان موقع است که‬ ‫کم کاری های شما مشخص می شود‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫‪ 11 l‬ماه از سال را در فراموشی هستند و ناگهان دو‬ ‫روز مانده به ماه مبارک رمضان و با افزایش قیمت تمام‬ ‫اجناس اقایان به فکر طرح تنظیم بازار می افتند و کار‬ ‫خاصی هم انجام نمی شود!‬ ‫شاهکارشهاب‬ ‫شهاب حسینی زیر ذره بین فیگارو‬ ‫شــهاب حســینی با تقدیم جایــزه خود به مســجد‬ ‫جمکران برگ تازه ای را ایجاد کرد که موجب شد مخاطبان‬ ‫خارجی نیز با نام امام زمان(عج) اشنا شوند‪ .‬او بعد از گرفتن‬ ‫جایزه جشنواره کن ان را به مســجد جمکران تقدیم کرد‪.‬‬ ‫در این رابطه کبری اســوپار روزنامه نگار در یادداشــتی در‬ ‫صفحه شخصی خودش نوشت که این اقدام باعث اشنایی‬ ‫مخاطبان روزنامه فیگارو با امام ز مان مان شــده است‪ .‬او‬ ‫می نویسد‪« :‬وقتی خبری دیدم که روزنامه فیگارو به تقدیم‬ ‫جایزه کن توسط شهاب حســینی به امام زمان ‪-‬عجل الله‬ ‫تعالی فرجه الشریف‪ -‬پرداخته‪ ،‬کنجکاو شدم ببینم فیگارو‬ ‫چه تیتری زده و چــه توضیحی به مخاطبــان خود داده تا‬ ‫متوجه شوند نخل طال دقیقا به چه کسی تقدیم شده است‪.‬‬ ‫ابتدا سراغ عبارتی رفتم که فیگارو در تیتر داخل گیومه قرار‬ ‫داده و کلمه امام در ان مشــهود است‪ .‬معنای عبارت این‬ ‫بود‪ «:‬امام غایب و معنای کل تیتر اینکه شــهاب حسینی‬ ‫جایزه کن خود را به امام غایــب اختصاص داد‪ ».‬در متن‬ ‫خبر هــم توضیحات جالــب توجه و البتــه صادقانه ای در‬ ‫فیگارو به چشم می خورد‪ .‬فیگارو نوشته که شهاب حسینی‬ ‫جایزه خودش را بــه امام دوازدهم شــیعیان که یازده قرن‬ ‫پیش ناپدید شده و شیعیان معتقد هستند برای نجات جهان‬ ‫بازمی گردد‪ ،‬اختصاص داده است‪ .‬فیگارو سپس از قول‬ ‫شهاب حسینی می نویســد که چون جایزه را در شب تولد‬ ‫حضرت مهدی گرفتهام‪ ،‬بــه او تقدیم می کنم‪ .‬در ادامه‪،‬‬ ‫فیگارو توضیح می دهد که طبق اعتقاد مســلمانان شیعه‬ ‫که اکثریت نود درصدی مردم ایران را تشکیل می دهند‪،‬‬ ‫امام دوازدهم جانشین محمد (صلی الله علیه واله) هست‬ ‫که سال ‪869‬میالدی درگذشته و معتقدند او برای نجات‬ ‫جهان برمی گردد و صلح و عدالت را به ارمغان می اورد‪.‬‬ ‫فیگارو توضیح می دهد که میلیون ها ایرانی ساالنه‬ ‫به زیارت مســجد معروف جمکران می روند که امام غایب‬ ‫انجا دیده شده است‪.‬‬ ‫ترجمه من کامل نیســت و نقص هایــی دارد‪ .‬به هر‬ ‫روی خدا به شهاب حسینی خیر بدهد که باعث این اتفاق‬ ‫شــد‪ .‬تو ضیحات فیگارو هــم خوب اســت و فکر می کنم‬ ‫مخاطب می فهمد که برنده نخل طالی بهترین بازیگر مرد‬ ‫این جشنواره فرانسوی جایزه خود را به چه کسی داده است ‬ ‫و می فهمد شیعیان منتظر مردی هستند که نجات جهان‬ ‫در دست اوست‪...‬‬ ‫سیدمحمد حسین طباطبایی‬ ‫قاری قران در محضر رهبری‬ ‫‪ l‬با توجه به اینکه هنوز ایران رکورددار اســراف در‬ ‫مصرف اب‪ ،‬سوخت‪ ،‬غذا‪ ،‬لباس و‪ ...‬در دنیاست‪،‬‬ ‫مشــخص شــد گران کردن و حــذف یارانــه عالج‬ ‫کار نبوده! باید مردم اگاه شــوند و فرهنگ ســازی و‬ ‫اطالع رسانی شــود تا این عادت حرام و مضر از سر‬ ‫مردم دور شود‪ ،‬وگرنه فردای قیامت شرعا مسئولیم!‬ ‫‪ l‬در تهران مشکلی به نام مسکن وجود ندارد این‬ ‫مشکل اشتغال در شهرهای کوچک است که در انجا‬ ‫به این صورت بروز کرده است‪.‬‬ ‫عکاسی حسن باقری از امام‬ ‫خمینی‬ ‫ارمان‪ :‬دولت می توانست بهتر عمل کند‬ ‫تو گویی با مرتضی مبلغ‪،‬‬ ‫روزنامه ارمان‪ ،‬روز سه شنبه ‪95/3/18‬گف ‬ ‫فعال سیاسی اصالح طلب و عضو حزب اتحا د انجام داده که در ان مبلغ‬ ‫گفته بود دولت روحانی می توانست بهتر عمل کند‪ .‬او در این مصاحبه‬ ‫می گوید‪« :‬تعدادی از منتخبان مردم با وجود تعهد وامضای میثاق نامه‬ ‫اصالح طلبان به گونه ای دیگر عمل کردند و باید پاسخگوی مردم باشند‪.‬‬ ‫انچه باعث نگرانی است این است که مردم احساس کنند کار جدی ای‬ ‫برای انها صورت نگرفته و دلسرد شوند که این نیز نیاز به دو اقدام مهم‬ ‫دارد؛ یکی اطالع رسانی به مردم و دوم اینکه دولت با تمام توان خود را‬ ‫توانمندتر کرده و تالش کند که مسائل حل شود‪ .‬دولت با وجود همه دست اندازها و کار شکنی ها بهتر از وضعیت فعلی‬ ‫می توانست عمل کند‪ .‬بنابراین باید اوال حقایق برای مردم به درستی تبیین شود‪ .‬مردم نشان داده اند اگر مدیران صادقانه‬ ‫با انان مواجه شوند و با تمام توان عمل کنند توقع خود را در حد واقعیت ها حفظ می کنند‪ .‬ما نه فرصت داریم و نه حق داریم‬ ‫که برای حل مشــکالت مردم کوتاهی کرده و در انتصاب مدیران الیق و توانمند مالحظه کاری کنیم‪ .‬اگر در این مورد‬ ‫مالحظه کاری صورت گیرد در حق مردم کم کاری کرده ایم‪ .‬بنابراین در این زمینه باید تالش فراوانی شود‪ .‬مدیر توانمند در‬ ‫اجرا فکر بهتری دارد‪ .‬ما بیش از مشکل راه حل‪ ،‬مشکل اجرایی داریم و مدیران قوی می توانند این مشکل را حل کنند‪».‬‬ ‫اشتیاق اصالحات به ثبت نام احمدی نژاد‬ ‫روزنامه های اصالح طلب در حالی طی هفته های گذشته بارها در‬ ‫قالب گزارش های مختلف به بررسی حضور احمدی نژاد در انتخابات‬ ‫دور دوازدهم ریاست جمهوری پرداخته و از او به عنوان گزینه بی بدیل‬ ‫جریان اصولگرایی نام برده اند که رسانه های اصولگرا هنوز به انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری اینده نپرداخته اند و هیچ حرفی از حضور احمدی نژاد‬ ‫در انتخابات به میان نیاورده اند‪ .‬روزنامه شرق در گزارش خود به روند‬ ‫حضور احمدی نژاد در انتخابات ریاست جمهوری نهم و انتخاب وی‬ ‫به عنوان رئیس جمهور می پردازد و در بخشی از ان تاکید می کند‪ «:‬احمدی نژاد چهار سال استاندار اردبیل بود و در ساختار‬ ‫دولت هاشمی چنان خدمات خوبی از خود نشان داد که سه سال پیاپی استاندار نمونه کشور شد‪ .‬اگر ان تقدیرنامه ها را‬ ‫هنوز نگه داشته باشد‪ ،‬احتماال امضای هاشمی رفسنجانی یا وزیر کشــور منصوب او پای ان خودنمایی می کند‪ ».‬این‬ ‫ن روزها که حامیانش برای بازگشتش لحظه شماری می کنند و حتی‬ ‫روزنامه در بخش ابتدایی این گزارش نوشته بود‪« :‬ای ‬ ‫از دیدگاه برخی‪ ،‬تنها گزینه جریان اصولگرایی است‪ ،‬مرور کردیم چگونگی برامدنش را‪ ،‬چگونه احمدی نژاد شدنش را؛‬ ‫اینکه چطور استاندار ناشناخته هاشمی رفسنجانی که در سفر او به اردبیل‪ ،‬برایش سنگ تمام گذاشته بود‪ ،‬توانست خود‬ ‫را در نقطه مقابل هاشمی تعریف کند؟»‬ ‫روزنامه اصالح طلب شرق که این روزها به پوشش اخبار مربوط به احمدی نژاد می پردازد‪ ،‬چندی پیش نیز به تهیه‬ ‫گزارش مفصلی از او و هوادارانش پرداخت ه و نوشت‪« :‬اخبار حاکی از این است که احمدی نژاد به صورت دوره ای با وزرای‬ ‫سابقش در ولنجک جلسه دارد‪ ».‬برخی کارشناسان سیاسی بر این باورند که تالش اصالح طلبان برای ورود احمدی نژاد‬ ‫در انتخابات‪ ،‬برای ایجاد دوقطبی وی با یک چهره شــاخص از جریان اصالحات و منصرف کردن روحانی از حضور در‬ ‫انتخابات است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫بعد از درگذشــت محمدعلی کلی فضــای مجازی در‬ ‫ایران و جهان نســبت به این موضوع واکنش نشــان دادند‪.‬‬ ‫این واکنش ها حتی تا محیط های حقیقی نیز گسترش پیدا‬ ‫کرده بود‪ .‬تا انجا که در یکی از محالت جنوب شــهر تهران‬ ‫برای او حجله برپا کرده بودند‪ .‬محمدعلی کلی با سفری که‬ ‫به ایران داشت و همچنین اسالم اوردنش در میان ایرانی ها‬ ‫از محبوبیت برخوردار بود‪ .‬در ایــن رابطه محمدرضا رضاپور‬ ‫از فعاالن عرصه مجازی در صفحه شــخصی خودش درباره‬ ‫او نوشــت‪«« :‬محمدعلی ِ‬ ‫کلی» در همان ماهی که در سال‬ ‫س و از فریاد تشویق و رقص نور‬ ‫‪ 1979‬از دنیای قهرمانی بوک ‬ ‫هیجان انگیزسالن هایمبارزهخداحافظیکرد‪،‬ازدنیارفت‪.‬‬ ‫پنجاه سال پس از شهادت دوســت صمیمی اش‪« ،‬مالکوم‬ ‫ایکس» (مالک شباز)‪ ،‬فعال سیاهپوست و مسلمان مدافع‬ ‫حقوق امریکایی های افریقایی تبار که پدرش به دست گروه‬ ‫نژادپرســت کوکلوکس کالن ها به قتل رسیده بود‪ ،‬که عامل‬ ‫«رندی رابرتز»‪،‬‬ ‫اصلی اشنایی او با اســام بود‪ .‬رابطه ای که َ‬ ‫نویسندهامریکایی‪،‬باعنوان«برادرانخونی»برایتوصیفان‬ ‫استفادهمی کند‪...‬و ‪ 47‬سالپسازقتل«مارتینلوترکینگ»‪،‬‬ ‫رهبرجنبشحقوقمدنیامریکایی هایافریقایی تبار‪.‬همان‬ ‫ســخنران پرهیجانی کــه در ‪۲۸‬اوت‪ ،۱۹۶۳‬در گردهمایی‬ ‫بزرگ طرفداران تساوی حقوق سیاه پوستان و سفیدپوستان‬ ‫در برابر بنای یادبود «لینکلن» در واشنگتن‪ ،‬در حضور افراد‬ ‫مشــهوری همچون «مارلون براندو»‪« ،‬جیمــز بالدوین»‪،‬‬ ‫«هریبالفونته»و«چارلتونهستون»(کهبعدهابهاردوگاه‬ ‫محافظه کاران پیوست و با پذیرفتن ریاست تشریفاتی البی‬ ‫اســلحه و «انجمن ملی تفنگ»‪ ،‬به نمادی از میلیتاریســم‬ ‫امریکایی تبدیل شد)‪ ،‬در یک ســخنرانی ‪۱۷‬دقیقه ای که با‬ ‫نام «رویایی دارم» مشــهور شــد‪ ،‬از ارزوهایش برای تحقق‬ ‫ابتدایی ترین حقوق انســانی در ایاالت متحده سخن گفت‪.‬‬ ‫لوترکینگ‪ ،‬قبل از مرگش‪ ،‬با طعنه به جمله معروف «توماس‬ ‫جفرسون»‪ ،‬سومین رئیس جمهور ایاالت متحد ه گفته بود‪:‬‬ ‫«حاالوقتانرسیدهکهگفتهتومبنیبراینکه«همهانسان ها‬ ‫برابرند» را در عملهم ببینیم‪ »...‬و محمدعلیهم در اخرین‬ ‫اظهارنظر سیاسی اش در واکنش به حرف های ضداسالمی‬ ‫«دونالد ترامپ»‪،‬نامزدریاست جمهوریاتیامریک اگفتهبود‪:‬‬ ‫«ما به عنوان مسلمان باید مقابل کســانی که می خواهند از‬ ‫اسالم برای رسیدن به هدف های مقطعی خودشان استفاده‬ ‫کنند بایستیم‪ .‬این ادم ها‪ ،‬افراد زیادی را از راه شناخت اسالم‬ ‫منحرفکرده اند»‪.‬‬ ‫«محمدعلی»‪« ،‬مالکوم» و«مارتین»‪ ،‬هر ســه «م»‬ ‫معروف جامعه سیاهپوســتان امریکا در دهه هــای میانی و‬ ‫پایانی قرن بیســتم‪ ،‬حاال ارام خوابیده اند؛ بدون اینکه پایان‬ ‫نژادپرستی افسارگسیخته انگلوساکســون ها را با چشم خود‬ ‫ببینند و بدون اینکه رویاهایشــان برای ازادی های مشروع و‬ ‫تامینحقوقسیاهپوستانمحققشدهباشد؛دورانیکهشاید‬ ‫دیراماسرانجامفراخواهدرسید‪«:‬منجز ئیازامریکاهستم‬ ‫کهشمامنرابهرسمیتنمی شناسیدامابهمنعادتمی کنید؛‬ ‫سیاهپوست‪،‬بااعتمادبه نفسوجسور‪.‬ناممبرایخودماست‬ ‫نهبرایشما‪.‬مذهبمازانمناستنهبرایشما‪.‬اهدافمن‬ ‫اختصاصیاست‪.‬بهمنعادتخواهیدکرد‪»...‬‬ ‫روزنامه کیهان در انتقــاد از دیدار برخــی دولتی ها با مصطفی‬ ‫تــاج زاده و همچنین درخواســت برای پخــش ربنای شــجریان در‬ ‫گزارشی با عنوان «فراموشی وعده ها در پیچ و خم حاشیه ها» به این‬ ‫موضوع پرداخته است‪ ،‬کیهان در اقدامی عجیب برای اثبات گزارش‬ ‫خود‪ ،‬عکس خواننده لس انجلسی (گوگوش) را در صفحه یک خود‬ ‫منتشر کرده است‪ .‬کیهان در بخشــی از این گزارش نوشته‪« :‬برادر‬ ‫رئیس جمهور‪ ،‬به دیدار زندانی امده که چند سال قبل با برنامه ریزی و‬ ‫دروغگویی‪ ،‬کشور را به لبه پرتگاه برده بود! او از اینکه این زندانی ازاد‬ ‫شده‪ ،‬خوشحال است و برای روحیه دادن به او به دیدارش رفته است! البته تنها حسین فریدون نیست که به دیدار اشوبگر‬ ‫و فتنه گر دیروز شتافته‪ ،‬چند نفر دیگر از مسئوالن و وابســتگان انها و‪ ...‬هم به خیر مقدم قهرمان ازاد شده رفته بودند!‬ ‫هرچه باشد‪ ،‬او منشا خدمات بی نظیری برای مردم بوده و نباید مجاهدت های او‪ ،‬بی پاسخ بماند!‪ ....‬همه اندوهگین اند!‬ ‫از اینکه صدای ملکوتی و نوستالژیک و ملکوتی او میهمان سفره های افطار مردم نیســت‪ ،‬غم بزرگی روح و جانشان را‬ ‫می خراشد! مدیر یک شبکه تلویزیونی‪ ،‬از امید و ارزوی خود در قالب احتمال پخش ربنا می گوید‪ ،‬روزنامه دولت‪ ،‬بیت المال‬ ‫را صرف طراحی پوستر رنگی شجریان و مصاحبه مفصل با او می کند‪ .‬خالصه به نظر می رسد ماه رمضان امسال ایرانیان ‬ ‫مشکلی ندارند‪ ،‬غمی ندارند‪ ،‬سفره های افطارشان به راه است‪ ،‬نانشان گرم است و ابشان سرد‪ ،‬دل هایشان روشن است‬ ‫و تنها یک غم بزرگ‪ ،‬همه را مکدر کرده و ان نشنیدن صدای استاد اواز ایران است که معنویت را به خانه هایشان بیاورد!‬ ‫اندکی ان سوتر‪ ،‬تصاویر استاد در اغوش زنان و دختران جوان و اجنبی‪ ،‬روی دیوار اتاق و توی گوشی های مردم‪ ،‬تصویر‬ ‫مهوع و سخیفی از معنویت استاد را به صورت مخاطب می زند! ‪ 17‬ساعت روزه داری برای افطار با صدای کسی که رسما‬ ‫به فسق خود افتخار می کند و رسما به اسالم توهین می کند و می گوید‪« :‬اینها هرگز با هنر کنار نمی ایند و تجربه ‪1400‬‬ ‫ساله ما این را نشان می دهد»! چه ارزوی موهومی برای کسب معنویت از صاحب این صدا!»‬ ‫خبرنامه‬ ‫طوفان «کلی»‬ ‫تصویر جنجالی کیهان‬ ‫بررسی رسانه ای هفته‬ ‫‪17‬‬ ‫سیاست حکیمانه‬ ‫گفتارها‬ ‫تالش رهبــر انقالب بــرای جلوگیری از هجو و اســتحاله مفهوم‬ ‫انقالبی گــری را می توان سیاســتی جهــت جلوگیــری از تخریب و‬ ‫بدنمایی رفتار انقالبی تلقی کرد‪ .‬ایشــان تــاش دارند از طرفی مانع‬ ‫تغییر بنیادین در مفاهیم انقالب شــوند و از طــرف دیگر بهانه های‬ ‫موجود برای این هجوم را تا حد امکان مهار نمایند‪.‬‬ ‫مخالفت با دوگرایش‬ ‫رادیکالومحافظه کار‬ ‫توصیفرهبریازانقالبی گریچهتعریفیدرفضایسیاسیکشوردارد؟‬ ‫محمدرضا یل‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫‪1‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫بررســی ســیر گفتار رهبر انقالب در طی چند ســال‬ ‫اخیر حکایت گر افزایش چشــمگیر توجه و تاکید رهبری‬ ‫بر صفــت انقالبی بــودن در بین مســئوالن و هــواداران‬ ‫جمهوری اسالمی است‪ .‬بیانات ایشان در این موضوع در‬ ‫دو سطح قابل تبیین است‪ .‬مهم ترین جنبه پرداخت رهبری‬ ‫بر این موضوع در ســطح تئوریک و تبیین شــاخص های‬ ‫انقالبی گری اســتوار اســت و بعد دیگر بــر کارامدی این‬ ‫صفت در پیشــبرد اهداف انقالب اســامی و پیشــرفت‬ ‫اقتصادی‪ ،‬سیاسی و فرهنگی جامعه تاکید دارد‪ .‬انقالبی‬ ‫ماندن یکــی از دغدغه های امروز رهبر انقالب اســت که‬ ‫در ســخنرانی ســالگرد رحلت امام نیز مورد تاکید ایشــان‬ ‫قرار گرفت‪ .‬رهبر انقالب دراین رابطــه فرمودند‪« :‬مردم‬ ‫ما‪ ،‬قشــرهای مختلف ما‪ ،‬جوان های مــا‪ ،‬روحانیون ما‪،‬‬ ‫پیشــه وران ما‪ ،‬دانشــگاهیان ما‪ ،‬محققین ما‪ ،‬مسئوالن‬ ‫ما‪ ،‬دولتی های ما‪ ،‬مجلســی های ما باید انقالبی بمانند و‬ ‫انقالبی حرکت بکنند و همه انقالبی باشــند تا بتوانیم این‬ ‫راه را با موفقیت پیش برویم و ادامه بدهیم‪».‬‬ ‫اگر بخواهیــم توجهــات رهبــر معظم انقــاب بر‬ ‫انقالبی گری را در بعد تئوریک موشکافی کنیم باید به این‬ ‫نکته توجه داشته باشیم که ایشــان از دو زاویه به تعریف‬ ‫و تبیین ایــن صفت مهــم می پردازند‪.‬حضــرت ایت الله‬ ‫خامنه ای از طرفی در مقابل برخی جریانات اســتحاله گر‬ ‫فکری و سیاسی که سعی دارند انقالب را در زمانی خاص‬ ‫در تاریخ حبس کنند و این صفت را بــا ماجراجویی و رفتار‬ ‫احساســی تحت الشــعاع قرار دهند به ارائه شاخص های‬ ‫انقالبی گری می پردازنــد و از طرف دیگــر در واکنش به‬ ‫برخی رفتارهای غیر اصولی و سطحی که بهانه هجمه های‬ ‫تئوریک علیه ایــن صفت مهم را فراهم می کند ســعی در‬ ‫مدیریت و ساختارمندی رفتاری جوانان و انقالبیون پرشور‬ ‫و پراحســاس دارند تا مصادیق نفی این صفت به حداقل‬ ‫ممکن برسد‪ .‬اما نکته مهم در این بین پاسخ به این سوال‬ ‫است که اساســا چرا رهبری نسبت به این دو طیف رفتاری‬ ‫و تئوریک واکنش نشــان داده و مکررا بــر انقالبی ماندن‬ ‫تاکید می کنند؟ جهت پاسخ به این سوال باید گفت جریان‬ ‫محافظه کار که در ســطوح مختلف مدیریتی در جمهوری‬ ‫اســامی دارای نفوذ و اراده سیاسی اســت تالش دارد با‬ ‫نهادینه سازی عقالنیت مدرن به جای عقالنیت انقالبی تر‬ ‫از جمهــوری اســامی الگــوی رفتــاری خود را بــر نظام‬ ‫تصمیم گیری نظام تحمیل کند و اساسا تصمیم انقالبی را‬ ‫در مقابل تصمیم عقالنی قرار دهد‪ .‬خروجی چنین نگاهی‬ ‫با ذات انقالب اســامی و مفاهیم کلیــدی گفتمان امام‬ ‫خمینی(ره) زاویه پیدا می کند‪ .‬از میان چنین رویکردی از‬ ‫سوی محافظه کاران نسبت به رفتار انقالبی مقوله ای به نام‬ ‫تندروی بروز می کند که در یکی‪ ،‬دو ســال اخیر در ادبیات‬ ‫بسیاری از رهبران محافظه کار ساحت سیاست ورزی یاران‬ ‫به شدت افزایش می یابد و بهانه تخریب بدنه حزب اللهی‬ ‫جامعه را فراهم می کند‪.‬‬ ‫متاسفانه برخی سیاست مداران با استناد به رفتارهای‬ ‫نسنجیده بعضی افراد و گروه های خاص سعی دارند مفهوم‬ ‫انقالبی گری را با تردید روبه رو کرده و مفهوم جایگزین خود‬ ‫همچون میانه روی را جایگزین ایــن رویکرد اصولی کنند‬ ‫که با واکنش صریح رهبر انقالب روبه رو شــده اند‪ .‬ایشان‬ ‫در بیانات خود در پنجم اسفند سال گذشته فرمودند‪« :‬ما‬ ‫از ادبیات سیاسی دشمن اســتفاده نکنیم؛ من این مساله‬ ‫را‪ ،‬به خصوص به دوســتان و برادران محترم خودمان در‬ ‫مشاغل گوناگون سیاسی و دولتی و غیر دولتی و مانند اینها‬ ‫تاکید می کنم؛ از ادبیات دشمن استفاده نکنید‪ .‬دشمنان‬ ‫انقــاب از روز اول امدند تعبیر ادبیات تنــدرو و میانه رو را‬ ‫مطرح کردنــد؛ فالنی تندرو اســت‪ ،‬فالن جریــان تندرو‬ ‫است‪ ،‬فالن جریان میانه رو است‪ .‬ان روز‪ ،‬از همه تندروتر‬ ‫هم از نظر انها امام بزرگوار بود؛ امروز هم از همه تندروتر‪،‬‬ ‫به نظر انها این بنده حقیر هســتم‪ .‬میانه رو حرف قشنگی‬ ‫است اما اسالم این جوری حرف نمی زند؛ بفهمیم معارف‬ ‫اسالمی را‪ .‬اســام‪ ،‬طرف دار میانه و طرف دار «وسط»‬ ‫اســت‪َ :‬و ِ‬ ‫کذلک َج َعل ٰنکم ُامه َو َســطا‪ )۱(.‬اما «وسط» در‬ ‫اسالم چیســت؟ در مقابل تندرو اســت؟ نه‪« ،‬وسط» در‬ ‫لیمین َو ِ‬ ‫الش ُ‬ ‫الطریق‬ ‫مقابل منحرف است‪َ :‬ا‬ ‫ــمال َم َض ٌله َو‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ال ُوسطی ِهی الجاده؛(‪ )۲‬این نهج البالغه است‪ .‬راه میانه‬ ‫یعنی راه مستقیم‪ ،‬راه جاده‪ .‬اگر از این راه مستقیم منحرف‬ ‫شــدید ‪ -‬چه به این طرف و چه به ان طرف‪ -‬این غیر میانه‬ ‫است‪ .‬پس در مقابل میانه رو تندرو نیست؛ در مقابل میانه رو‬ ‫منحرف است‪ ».‬این بیان نشانگر عدم تطبیق چنین دسته‬ ‫بندی غیر بومی بر گفتمان انقالب اسالمی است که رهبر‬ ‫انقالب نیز نســبت به ان واکنش نشــان دادند و حتی در‬ ‫مقابل جریان رسانه ای تندرو نامیدن افراد انقالبی از ابروی‬ ‫خود خرج کرده و برای شکســتن این پارادایم ادبیاتی در‬ ‫فضای سیاسی خود را تندرو ترین فرد نامیدند‪.‬‬ ‫از طرفی در ســال های اخیر برخی انتقادات رهبری‬ ‫نســبت بــه رفتارهــای احساســی جوانــان در برهه های‬ ‫مختلف نشانگر حساسیت ایشان نسبت به الگوی رفتاری‬ ‫انقالبی گری در بین جوانان است‪ .‬به نظر می رسد ایشان‬ ‫تالش دارند با زیر ســوال بردن کنش های سیاســی غلط‬ ‫که به نام انقالبیــون در فضای سیاســی رخ می دهد مانع‬ ‫الگو گیــری جوانان دیگــر از این رفتار های غلط شــوند‪.‬‬ ‫واکنش به برهم زدن سخنرانی سید حسن خمینی در مرقد‬ ‫امام و ناارامی های سخنرانی رئیس مجلس در قم در کنار‬ ‫مخالفت با هجوم احساسی به سفارت عربستان از مصادیق‬ ‫مورد توجه رهبر انقــاب جهت رد این ســبک رفتار های‬ ‫سیاسی است‪ .‬از طرفی ایشــان که هسته های حزب الله‬ ‫جوان در سراسر کشور را نخبگان اصلی جریان انقالب در‬ ‫گفتارها‬ ‫حال و اینده ایران قلمداد می کنند با مدیریت داهیانه خود‬ ‫سعی در بازسازی رفتاری حزب لله در فضای سیاسی دارند‬ ‫و با ارشادات خود تالش دارند جهت واکنش های ایشان را‬ ‫به سمت هرچه عمیق شدن راهنمایی کنند‪ .‬در این راستا‬ ‫رهبر انقالب در ســخنرانی ‪ 14‬خرداد در واکنش به برخی‬ ‫شعار های مطرح شده توسط حضار فرمودند‪« :‬توجه کنید‪،‬‬ ‫توجه کنید! توصیه سوم را توجه کنید‪ ،‬ان وقت یک قدری‬ ‫در بعضی از این شــعارها ممکن اســت تجدیدنظر بکنید‪.‬‬ ‫اتحاد دولت و ملت را به هم نزنید‪ .‬ممکن اســت شــما از‬ ‫یک دولتی خوشــت بیاید‪ ،‬از یک دولت دیگری خوشــت‬ ‫نیاید؛ دیگری هم از ان دولت دیگر خوشش نیاید‪ ،‬از این‬ ‫دولت خوشــش بیاید؛ ممکن است‪ ،‬اشــکالی هم ندارد‪.‬‬ ‫رقابت های انتخاباتی به جای خود‪ ،‬اختالف نظرها به جای‬ ‫خود‪ ،‬حتی انتقاد هم به جای خود اما دولت و ملت باید همه‬ ‫در کنار هم باشند؛ یعنی اگر در این مملکت یک حادثه ای‬ ‫رخ بدهد که تهدیدی برای کشور باشد‪ ،‬دولت و ملت باید‬ ‫همدوش حرکت کننــد‪ ».‬رهبر انقالب در این قســمت از‬ ‫بیان خود سعی دارند یکی از اسیب های شعارهای غلط را‬ ‫ایجاد شکاف بین دولت و ملت قلمداد کنند و از این زاویه‬ ‫چنین رفتارهایی را مورد انتقاد قرار دهند‪ .‬ایشان همچنین‬ ‫در دانشگاه امام حسین(ع) نیز خطاب به فرزندان انقالبی‬ ‫خود انان را به تعمق و دوری از رفتار سطحی دعوت کرده و‬ ‫از هرگونه کنش غیر عقالنی باز داشتند‪ .‬ایشان در این جمع‬ ‫فرمودند‪« :‬بنده می بینم گاهی اوقات یک جماعتی‪ ،‬یک‬ ‫افرادی‪ ،‬جوان های احتماال صالح و مومنی با یک کسی‬ ‫مخالفند یا با یک جلســه ای مخالفند‪ ،‬بنــا می کنند هیاهو‬ ‫کردن و جنجــال کردن و شــعار دادن؛ بنده بــا این کارها‬ ‫موافق نیستم‪ .‬این هیچ فایده ای ندارد؛ این را من از قدیم‬ ‫به کسانی که در این کارها بودند‪ ،‬همواره سفارش کرده ام‪.‬‬ ‫اینکه بروند در یک مجلســی‪ ،‬چون فالن کس سخنرانی‬ ‫می کند که شــما مثال او را قبول ندارید ‪ -‬ممکن هم هست‬ ‫حق با شما باشد یا نباشد ‪ -‬برویم این مجلس را خراب کنیم‪،‬‬ ‫به هم بزنیم؛ نه‪ ،‬این هیچ فایــده ای ندارد‪ .‬فایده در تبیین‬ ‫است‪ ،‬فایده در کار درست است‪ ،‬در کار هوشمندانه است؛‬ ‫اینها اســت که فایده دارد‪ .‬گاهی اوقات بعضی ها از روی‬ ‫اغراضی این کارها را می کنند‪ ،‬بــه پای بچه های مومن و‬ ‫حزب اللهی می اندازند؛ حواستان به این هم باشد‪».‬‬ ‫فارغ از مباحث تئوریک بعــد کارامدی انقالبی گری‬ ‫نیز مورد توجه حضرت ایت الله خامنه ای اســت‪ .‬ایشــان‬ ‫جدا از تبیین انقالبی بودن تالش دارند تنها راه پیشــرفت‬ ‫و توســعه کشــور را در مدیریت جهادی و انقالبی مطرح‬ ‫نمایند و هرگونه فاصله گیری از این فضا را عامل عقب گرد‬ ‫و شکست تلقی می کنند‪ .‬ایشان در این باره فرمودند‪ « :‬ما‬ ‫تا امروز به برکت حرکت در جهت انقالب‪ ،‬دســتاوردهای‬ ‫زیادی پیدا کرده ایم اما هنوز تا ان هدف ها فاصله بســیار‬ ‫زیاد اســت‪ .‬می توانیم به ان هدف ها برسیم‪ ،‬مشروط بر‬ ‫اینکه این قطــار روی همین ریل حرکت کنــد؛ روی ریلی‬ ‫که امام‪ ،‬قطار جامعه اســامی را به حرکت دراورد‪ .‬بعد از‬ ‫مختصات انقالبی گری‬ ‫یک انقالبی چگونه باید باشد؟‬ ‫ناصر ایمانی‬ ‫‪2‬‬ ‫فعال سیاسی‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫انجام می دهند در واقع با ارزش های انقالب مشــکل دارند‪.‬‬ ‫اخیرارهبریمعظمدربارهبههمزدنتجمعاتومراسم هاتذکر‬ ‫دادند‪ ،‬متاسفانه بعد از تذکر ایشان نیز شاهد چنین موردهایی‬ ‫بودیم‪،‬مشاهدهچنینرفتارهاییانهمبعدازتذکراترهبری‬ ‫یواش یواش این احســاس را به وجود می اورد که تعمدی در‬ ‫پس پرده است تا کسانی که معتقد به نظام هستند در معرض‬ ‫تخریب قرار بگیرند یعنی شاید دســت هایی وجود دارد که از‬ ‫یک طرف عده ای را تحریک می کنند و از ان طرف کســانی‬ ‫را می گذارند تا اقدامات خطای صورت گرفته را مورد حمله و‬ ‫هجمه قرار دهند‪ .‬به هر حال باید خیلی مراقب بود تا کسانی‬ ‫که اعتقاد به ارزش های نظام دارند‪ ،‬حرمت شــان حفظ شود‬ ‫چونحرمتاینهاحرمتانقالباست‪.‬ازانطرفبایدخیلی‬ ‫به این افراد هشــدار داد حرکات و رفتار و منش هایی نداشته‬ ‫باشند که دستاویز کسانی شود که می خواهند به ارزش های‬ ‫انقالب و نظام حمله کنند‪.‬رســانه ملی در حوزه الگوســازی‬ ‫برای انقالبی گری خیلی می تواند موثر باشد چون رسانه ملی‬ ‫ی در تاثیرگذاری بر افکار عمومی مردم دارد‬ ‫نقش بسیار مهم ‬ ‫و اگر بتواند انقالبی گری را به نوعی درست تبلیغ و تبیین کند‬ ‫بســیار موثر خواهد بود‪ .‬واقعیت ان اســت که انقالبی گری‬ ‫پرخاشگرینیست‪،‬انقالبی گریالزاماکلفتکردنرگ های‬ ‫گردننیست‪،‬انقالبی گریفحاشیکردنوبههمزدنبعضی‬ ‫ازمجالسومحافلوسخنرانی هانیست‪.‬حتیانقالبی گری‬ ‫دربسیاریمواقعسکوتاست‪،‬دربعضیمواردتحملاست‪.‬‬ ‫سیرهحضرتاماماینرانشانمی دهدکهانقالبی ترازایشان‬ ‫نداشتیم‪.‬درمواردمتعددیایشاندربارهموضوعاتمختلف‬ ‫ســکوت داشــتند و در یک زمان خاصی پرخاش می کردند‪.‬‬ ‫انقالبی گریهموارهفریادزدننیست‪،‬گاهیسکوت‪،‬گاهی‬ ‫تحمل‪ ،‬گاهی صبر و گاهی فریاد اســت‪ .‬مجموع همه این‬ ‫رفتارها اگر تبیین شود یا بعضی افراد موجه از قشر انقالبیون‬ ‫را در صدا و سیما بیاورند و انها سیره مرحوم امام را در این زمینه‬ ‫تبیینکنندبسیارمفیداست‪.‬امام(ره)سالیانسالموضوعاتی‬ ‫راتحملمی کردندودرزمانخودشمی فرمودند‪«:‬مندراین‬ ‫موضوعنگاهودیدگاهماینبودامابهخاطرمصالحیسکوت‬ ‫کردم‪ ».‬کســی که انقالبی است شــاید الزم باشد برای یک‬ ‫مصلحت بزرگتری سکوت کند یعنی همیشه الزام نیست که‬ ‫فریادبکشد‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫تصور می کنم توجه بــه تاکید رهبر معظــم انقالب بر‬ ‫موضوع انقالبی گری و دفاع از حفظ ایــن روحیه‪ ،‬از چند ُبعد‬ ‫حائز اهمیت است؛ اول اینکه ایشان مقداری احساس خطر‬ ‫می کنندکهشایدماداریمازارزش هایاولیهانقالببهتدریج‬ ‫فاصله می گیریم‪ .‬مسئوالن و به تبع ان بخش هایی از مردم‬ ‫چنینرویه ایرانشانمی دهندبنابراینحضرتاقادارندانذار‬ ‫می دهند‪ .‬یکیازخصوصیاتحضرتامام (ره)عالوهبرفقیه‬ ‫بودن‪ ،‬عارف بودن و سیاســتمدار بودن و انقالبی بودن بود‪.‬‬ ‫یکی از شاخص های انقالبی بودن نیز امادگی مبارزه دائمی‬ ‫ با دشمنان اسالم و نظام جمهوری اسالمی است که همواره‬ ‫در طول دوران پس از انقالب و حتــی قبل از انقالب‪ ،‬قدرت‬ ‫و امادگی مبارزه با استکبار جهانی و در راسش امریکا اهمیت‬ ‫داشته است‪ .‬شاید رهبر معظم انقالب احساس می کنند که‬ ‫باالخص پس از مراودات و مذاکراتی که بود این خصوصیت‬ ‫انقالبی گریبهمعنایاستکبارستیزیتضعیفمی شودبنابراین‬ ‫ایننکتهراهشدارمی دهند‪.‬یک ُبعددیگرکهایشاناحساس‬ ‫خطرمی کنندمسالهتقابلباانقالبیوناست‪.‬یعنیارامارامدارد‬ ‫یک فضایی به وجود می اید و در این فضا کسانی که حامالن‬ ‫ارزش هایانقالبوتفکرانقالبی‪،‬استکبارستیزیوگرایش‬ ‫بهخدمت رسانیوتوجهبهطبقاتمستضعفمردموامادهبرای‬ ‫مبارزه دائمی در ابعاد مختلف اعم از مبارزات زبانی تا مبارزات‬ ‫میدانی با استکبار و دشــمنان انقالب هستند به حاشیه رانده‬ ‫می شوندوتوجهکمتریدرجامعهباالخصازسویمتولیانامر‬ ‫بهاینافرادمی شود‪.‬درواقعبعضابااسامی وانگ هایمختلف‬ ‫با این افراد در جامعه برخورد می شــود‪ .‬اگرچه این افراد شاید‬ ‫اشتباهاتیهمداشتهباشندمثلهمهکهاشتباهاتیدارندولی‬ ‫بهنوعیداردفرهنگسازیمی شودکهمدافعاناصلینظامو‬ ‫انقالبدارندموردتحقیرواقعمی شوند‪.‬شایدبهایندودلیل‬ ‫است که مقام معظم رهبری‪ ،‬انقالبی بودن امام (ره) را یاداور‬ ‫می شوند و بر مساله حفظ این خصوصیت در نظام و استمرار‬ ‫روحیهانقالبیبودندرجامعهتاکیددارند‪ .‬دوهشدارهمرهبر‬ ‫انقالبدربارهپاسداریازروحیهانقالبی گریدادند‪.‬کسانیکه‬ ‫انقالبیهستندیاحداقلانگیزهدفاعازنظاموانقالبرادارند‪،‬‬ ‫اینها مدافعان انقالب و ارزش های نظام محسوب می شوند‪.‬‬ ‫البتهچنینکسانیاشتباهاتیهممرتکبمی شوندوارتکاب‬ ‫اناشتباهاتازطرفانهادوچندانقباحتدارد‪.‬بالتشبیهدر‬ ‫ایاتقرانامدهاست«زنانپیامبراکرم(ص)بهخاطرنسبتی‬ ‫کهباایشانداشتنداعمالحسنهوگناهان شاندو برابرحساب‬ ‫می شود‪».‬کسانیکهطرفدارنظاموارزش هایانقالبهستند‬ ‫باید بسیار دقت کنند با بصیرت و توجه بسیار زیاد به مسائل و‬ ‫موضوعات اولویت دار کشور بنگرند تا حتی االمکان مرتکب‬ ‫اشتباه نشوند‪ .‬از ان طرف ما شــاهد هستیم جریان هایی در‬ ‫کشورندکهبزرگترینکوتاهی هاوزشتی هایکارافرادمتمایل‬ ‫به غرب‪ ،‬جریان های ســکوالر و روشــنفکران را می بینند اما‬ ‫سکوتمی کنند‪،‬درمقابلکوچکترینرفتارناصحیحازسوی‬ ‫کسانیکهمدافعارزش هایانقالبهستندرانهتنهابرنمی تابند‬ ‫بلکهبه شدتانرابزرگنماییمی کنند‪.‬مادرسطحمطبوعاتو‬ ‫نشریات هم این موضوع را زیاد داریم که کامال انسان حس‬ ‫می کند‪ ،‬رفتارشان به شکل تذکر به فردی که مرتکب اشتباه‬ ‫شده نیســت بلکه اینها با ارزش های انقالب و نظام مشکل‬ ‫دارند‪.‬مشکلاصلی شانایناست‪.‬واالماقبولداریمکسی‬ ‫که اشتباه می کند به خصوص کســانی که مدافع ارزش ها و‬ ‫ارمان هاینظاموانقالبهستنددرصورتارتکاباشتباهباید‬ ‫تذکر شدیدتری بگیرند اما االن این مساله نیست بلکه مساله‬ ‫اناستکهوقتیجماعتیکمیاشتباهمی کنندطوریباانها‬ ‫برخوردواشتباه شانبزرگنماییمی شودکهگویاتمامکسانیکه‬ ‫بهانقالب‪،‬نظامووالیتفقیهدلبستههستند‪،‬دارندیکجنایت‬ ‫بزرگ مرتکب می شوند‪ .‬انهایی که چنین رفتاری با انقالبیون‬ ‫رحلت امام‪ ،‬مــا هرجا انقالبی عمل کردیــم پیش رفتیم و‬ ‫هرجا از انقالبی گری و حرکت جهادی غفلت کردیم‪ ،‬عقب‬ ‫ماندیم و ناکام شدیم؛ این یک واقعیت است‪ .‬بنده در این‬ ‫سال ها خودم مســئول بودم؛ اگر تقصیری در این مطلب‬ ‫باشــد‪ ،‬متوجه این حقیر هم هست؛ هرجا انقالبی بودیم‪،‬‬ ‫جهادی حرکت کردیم‪ ،‬روی ان ریل حرکت کردیم‪ ،‬پیش‬ ‫رفتیم؛ هرجا کوتاهی کردیم و غفلت کردیم‪ ،‬عقب ماندیم‪.‬‬ ‫می توانیم برســیم به شــرط اینکه انقالبی حرکت کنیم و‬ ‫انقالبی پیش برویم‪».‬‬ ‫ایــن نــوع بیانــات در حــوزه کارامــدی مدیریت و‬ ‫اقــدام انقالبی تعریف می شــود چرا کــه هجمه کنندگان‬ ‫گفتمان انقالب الگوی تصمیم ســازی خــود را که همان‬ ‫تکنوکراتیســمی مدیریت لیبرال اســت را جایگزین چنین‬ ‫مدلی می دانند و اساســا وجود الگــوی مدیریتی انقالبی‬ ‫را نفــی می کنند‪ .‬تالش رهبــر انقالب بــرای جلوگیری از‬ ‫هجو و استحاله مفهوم انقالبی گری را می توان سیاستی‬ ‫جهت جلوگیری از تخریب و بدنمایــی رفتار انقالبی تلقی‬ ‫کرد‪ .‬ایشــان تالش دارند از طرفی مانع تغییر بنیادین در‬ ‫مفاهیم انقالب شــوند و از طرف دیگر بهانه های موجود‬ ‫برای این هجوم را تا حد امکان مهار نمایند‪ .‬در صورتی که‬ ‫این مفهوم به عنوان یکی از صفــات بنیادین کارگزاران و‬ ‫هواداران جمهوری اســامی کمرنگ شود نتیجه ای جز‬ ‫انکار ارمان های امام و انقالب و تحوالت مبنایی در اصول‬ ‫انقالب و عقبگرد تاریخی ملت نخواهد داشت‪.‬‬ ‫‪19‬‬ ‫گفتارها‬ ‫برشی متفاوت از بیانات رهبری در مراسم ‪ ۱۴‬خرداد‬ ‫احسان رستگار‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫‪3‬‬ ‫صبح ‪ ۱۴‬خرداد بــود؛ همین امســال‪ .‬رهبر انقالب‬ ‫در حال سخنرانی بودند‪ .‬رسیدند به مبحث «امام انقالبی‬ ‫ما» و فرمودند‪« :‬امام انقالبی ما کشــور را از منجالب ها‬ ‫بیرون کشید؛ به وسیله انقالب‪ ،‬کشور را از منجالب های‬ ‫متعددی خارج کرد‪».‬‬ ‫در حال ســخنرانی بودند که ناگهان جمعیت شــعار‬ ‫«دولت بصیرت بصیرت» را سر دادند‪ .‬نقطه عطف سخنان‬ ‫رهبری برای برخی صــرف ان بخش هایی بود که انقالبی‬ ‫بودن را تعریف کردند اما برای نویســنده‪ ،‬اتفاقا همین جا‬ ‫بود‪ .‬چرایی این اهمیت در انتهای مطلب ذکر می شود‪.‬‬ ‫و اما بعد‪...‬‬ ‫و این لغت «انقالبی» حدودا ‪ ۵۴‬بار در بیانات رهبری‬ ‫در سخنرانی ‪ ۱۴‬خرداد امسال تکرار شــد‪ .‬تقریبا نیمی از‬ ‫سخنان ایشــان در این باره بود‪ .‬طبیعتا وقتی رهبری یک‬ ‫مفهوم را مکررا و موکدا در سخنرانی هایشان بیان می کنند‪،‬‬ ‫صرفا حســب عشــق و عالقه به ان مفهوم نیست‪ .‬سال‬ ‫‪ ۹۳‬در جلســه ای با یکی از مســئوالن عالی رتبه فرهنگی‬ ‫دولت‪ ،‬پرسیدم که چرا رهبری این قدر از وضعیت فرهنگی‬ ‫ناراضی اند تا این حد که اسم سال را هم برای توجه بیشتر‬ ‫مســئوالن ســال فرهنگ نهاده انــد؟ در کمــال تغافل و‬ ‫تجاهل‪ ،‬گفت این به این دلیل نیست که ما ضعیف عمل‬ ‫کرده ایم بلکه برخی حرف هــا را باید مدام تکرار کرد چون‬ ‫شنیدنی است‪ .‬شــروع کرد به سفســطه و بیان اظهارات‬ ‫نامربوط‪ .‬اخــرش هم زیر بار نرفت که قطعا یکی از شــان‬ ‫نزول های اسم سال و نیز تذکرات صریح رهبری‪ ،‬به دلیل‬ ‫عملکرد ضعیف دولت در حوزه فرهنگ بوده است‪.‬‬ ‫دقیقا در مــورد بحــث «انقالبی گــری» نیز همین‬ ‫انقالب برای همه است‬ ‫مســاله مطرح است‪ .‬این ســوال پیش می اید که «اصال‬ ‫چرا رهبــری در یک ســخنرانی ‪ ۱‬ســاعت و نیمــه‪ ،‬بیش‬ ‫از ‪ ۵۰‬بــار از کلمه «انقالبی» اســتفاده کننــد؟» نگارنده‬ ‫اصال بــر این بــاور نیســت کــه مثال چــون رهبــری در‬ ‫ســخنرانی های زمان احمدی نژاد‪ ،‬این تعداد از این لغت‬ ‫اســتفاده نکرده اند‪ ،‬اوضاع سیاســی و فرهنگی و کیفیت‬ ‫انقالبی بودن رئیس جمهور ســابق از رئیس جمهور فعلی‬ ‫مطلوب تر بوده اســت‪ ،‬حتما این طور نیست‪ ،‬اما بحث بر‬ ‫سر توضیحات و تذکراتی است که رهبری به طور طرفینی‬ ‫مطــرح می فرماینــد؛ از یک ســو از انقالبی بــودن دفاع‬ ‫می کنند و از دیگر سو به انقالبیون هم تذکراتی می دهند‪.‬‬ ‫این رویکرد‪ ،‬از منظر نگارنده مصادره به مطلوب است‬ ‫که بعد از سخنرانی رهبری‪ ،‬برخی دولت و اصالح طلبان را‬ ‫متهم می کنند بــه ضدانقالبی بودن یــا غیرانقالبی بودن‬ ‫و از ســخنرانی رهبری به عنوان پتکی بر ســر رقیب جهت‬ ‫تسویه حســاب سیاســی و انتخاباتــی و تحقیر اســتفاده‬ ‫می کنند‪ ،‬اما قطعا پیکان بخشــی از ســخنان‪ ،‬به ســمت‬ ‫طیفی از دولت و اصالحات است‪ ،‬همان طور که به سمت‬ ‫طیفی از اصولگرایان نیز هســت‪ .‬انچه برخی به ان توجه‬ ‫نمی کنند‪ ،‬مفهوم «انقالبی» بودن در ناخوداگاه و خوداگاه‬ ‫گفتمانی رهبری اســت‪ .‬نویسنده مراد ایشــان از انقالبی‬ ‫بودن را از این بخش سخنانشان دریافت می کند‪ .‬انجا که‬ ‫ایشــان می فرمایند‪« :‬بعد از رحلت امام‪ ،‬ما هرجا انقالبی‬ ‫عمل کردیــم پیش رفتیم و هرجــا از انقالبیگری و حرکت‬ ‫جهادی غفلت کردیم‪ ،‬عقب ماندیم و ناکام شــدیم؛ این‬ ‫یک واقعیتی اســت‪ .‬بنده در این ســال ها خودم مسئول‬ ‫بودم؛ اگر تقصیری در این مطلب باشد‪ ،‬متوجه این حقیر‬ ‫هم هست؛ هرجا انقالبی بودیم‪ ،‬جهادی حرکت کردیم‪،‬‬ ‫روی ان ریل حرکت کردیم‪ ،‬پیش رفتیــم؛ هرجا کوتاهی‬ ‫کردیم و غفلت کردیم‪ ،‬عقب ماندیم‪ .‬می توانیم برسیم به‬ ‫شرط اینکه انقالبی حرکت کنیم و انقالبی پیش برویم‪».‬‬ ‫از این بخش‪ ،‬بر می اید که منظور ایشان از انقالبی‬ ‫بودن‪ ،‬نــگاه و رفتار جهادگونه اســت؛ یعنــی هم فعالیت‬ ‫حســاب شــده‪ ،‬معقول‪ ،‬خســتگی ناپذیر و مجدانه و هم‬ ‫با اخالص و برای جلب رضای خــدا‪ .‬اما بخش دیگری از‬ ‫سخنان ایشان‪ ،‬ناظر به مســائلی مناقشه برانگیز در مورد‬ ‫مصداق تعریف انقالبی بود‪ .‬از انجا که واکاوی این بخش‬ ‫از بیانات ایشــان‪ ،‬ناظر بــه نقل عینی ان فراز مبســوط از‬ ‫سخنرانی شان اســت‪ ،‬ذکر چهار بند ذیل از بیانات ایشان‬ ‫حول تبییــن مفهــوم و مصــداق «انقالبی» عینــا اورده‬ ‫می شــود‪« :‬این خطا اســت که گمان کنیم انقالبی فقط‬ ‫ان کسی اســت که در دوران امام بوده است‪ ،‬یا در دوران‬ ‫مبارزات در کنار امام بوده اســت؛ نه‪ ،‬بعضی کانه این جور‬ ‫خیال می کنند که انقالبیون ان کسانی هستند که در دوران‬ ‫امام یا در دوران مبارزات یا در دوران حکومت امام بزرگوار‬ ‫حضور داشتند‪ ،‬در کنار امام بودند؛ نه‪ ،‬اگر معنای انقالبی‬ ‫را این بگیریم‪ ،‬انقالبی همین ما پیر و پاتال ها خواهیم بود‪.‬‬ ‫انقالب مال همه اســت؛ جوان ها انقالبی اند و می توانند‬ ‫انقالبی باشــند‪ ،‬با ان معیارها و شــاخص هایی که عرض‬ ‫خواهم کــرد‪ .‬می تواند یک جوان امروز از من ســابقه دار‬ ‫در انقالب‪ ،‬انقالبی تر باشــد؛ همچنان که در دوران دفاع‬ ‫مقدس دیدیم کسانی بودند که جان خودشان را کف دست‬ ‫گرفتند در راه این انقالب و در راه ِانفاذ فرمان امام به جبهه‬ ‫رفتند‪ ،‬جانشان را فدا کردند؛ انقالبی صددرصد‪ ،‬انقالبی‬ ‫کامل‪ ،‬انها هستند؛ انهایی که اماده فداکاری اند؛ پس ما‬ ‫نباید انقالبی را منحصر کنیم به یک عده ای که در دوران‬ ‫مبارزات با امام بودند یا امام را می شــناختند یــا در کنار او‬ ‫بودند؛ نه‪ ،‬انقالب یک شط جاری است و همه کسانی که‬ ‫در طول تاریخ با این ممیزات حضور دارند و تالش می کنند‬ ‫انقالبی اند‪ ،‬ولو امام را ندیدند؛ مثل اغلب شما جوان ها‪.‬‬ ‫این هم خطا اســت که مــا خیال کنیم اگــر گفتیم‬ ‫فالنی انقالبی است‪ ،‬یعنی فالنی افراطی است؛ یا وقتی‬ ‫گفتارها‬ ‫حرف اخر‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫انچه در ابتدای مطلب ذکر نشــد و ارجاع داده شــد‬ ‫به حســن ختام یادداشــت‪ ،‬این بود که وقتی ان شــعار را‬ ‫ســر دادند‪ ،‬رهبری بالفاصله پاســخ دادند «اتحاد دولت‬ ‫ملت را بر هم نزنید!» جمعیت ســاکت شــد‪ .‬انها که شعار‬ ‫می دادند‪ ،‬همان جوانــان انقالبی ای بودنــد که رهبری‬ ‫نیمی از سخنرانی شان را در حال دفاع و تعریف و تمجید از‬ ‫انها بودند‪ .‬حال شانیت این تشر رهبری بر شعاردهندگان‬ ‫چه بود؟ موضوعیت این تذکر و پیامش این است که حتی‬ ‫اگر جوانی انقالبی باشی‪ ،‬حتی اگر من رهبر از تو این قدر‬ ‫تعریف کرده باشــم‪ ،‬باز هم حق نداری همان اشتباهی را‬ ‫بکنی که دیگران به تو نســبت می دهند‪ ،‬و اشــتباهی که‬ ‫گاهی هم تــوی جوان انقالبــی مرتکب شــده ای‪ ،‬و من‬ ‫رهبر‪ ،‬تذکر داده ام‪ ،‬مانند تسخیر سفارت انگلستان‪ .‬پس‬ ‫این نکته هم باید مد نظر انهایی که این سخنان رهبری را‬ ‫دست مایه ای قرار داده اند جهت اینکه اجازه نقد انقالبیون‬ ‫چه جوان و چه غیرجوان را ندهند‪ ،‬خیلی بیجا است‪ ،‬چرا‬ ‫که انقالبی ترین شخص‪ ،‬شخص ولی فقیه و رهبر انقالب‬ ‫است که خود بارها گفته من را نقد کنید ‪.‬‬ ‫جوان انقالبی‪ ،‬همان قــدری محترم خواهد بود که‬ ‫به دیگران احترام بگذارد‪ .‬رهبری نه می خواهند از جوانان‬ ‫انقالبی تابو درســت کنند و نه قصد دارند بــاب نقد برخی‬ ‫رفتارهای غلطی که جوانان انقالبــی می گیرند را ببندند‪،‬‬ ‫بلکه زاویه نگاه ایشــان از این باب اســت که اوال انقالبی‬ ‫بودن یک حســن اســت و به معنای غیرعقالنی بودن یا‬ ‫هیجانی بودن نیست‪ ،‬ثانیا اینکه انقالبیون هم نباید کاری‬ ‫کنند که افراطی خطاب شوند‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫می خواهیم اشــاره کنیم به انقالبی ها و انقالبیون‪ ،‬تعبیر‬ ‫افراطی را به کار ببریم؛ نه‪ ،‬این خطا است‪ .‬انقالبیگری به‬ ‫معنای افراطی بودن نیست‪ .‬این دوگانه هایی که سوغات‬ ‫بیگانه ها و حرف دشمنان ایران است‪ ،‬نباید در ایران و در‬ ‫فرهنگ سیاســی ما جا باز کند؛ انها تقسیم می کنند مردم‬ ‫را به تندرو و میانه رو‪ .‬بحث تندرو و کندرو نداریم‪ .‬انقالبی‬ ‫را می گویند تندرو‪ ،‬غیر انقالبــی را می گویند میانه رو! این‬ ‫یک دوگانه بیگانه است‪ ،‬انها اینها را در رادیوهایشان‪ ،‬در‬ ‫تبلیغاتشان‪ ،‬در اظهاراتشان تکرار می کنند‪ ،‬ما این را نباید‬ ‫تکرار بکنیم‪ .‬انقالبی‪ ،‬انقالبی است‪.‬‬ ‫این هم خطا است که ما از همه کسانی که انقالبی‬ ‫هســتند‪ ،‬یک نوع عمل انقالبی توقع داشــته باشیم؛ یا‬ ‫یک درجه از انقالبی گری توقع داشته باشیم؛ نه‪ .‬به قول‬ ‫ما طلبه ها انقالبی گری مقول به تشــکیک است‪ .‬ممکن‬ ‫است یک نفر نســبت به مفاهیم انقالب و عمل انقالبی‬ ‫بهتر حرکت کند‪ ،‬یک نفر بــه ان خوبی حرکت نکند اما در‬ ‫همان راه دارد حرکــت می کند‪ .‬اینکه ما هرکســی خوب‬ ‫حرکت نکرد یــا به طور کامل حرکت نکــرد را متهم بکنیم‬ ‫بــه غیر انقالبی یــا ضد انقالبی این هم خطا اســت؛ نه‪،‬‬ ‫ممکن است یک نفری صد درجه میزان حرکت او ارزش‬ ‫دارد‪ ،‬یک نفری کمتــر ارزش دارد‪ ،‬یک نفری از او کمتر‬ ‫ارزش دارد اما همه در ایــن راه حرکت می کنند‪ .‬مهم این‬ ‫اســت که ان شــاخص ها تطبیق بکند‪ .‬مهم شاخص ها‬ ‫است‪ .‬مهم این است که ان کســی هم که با ان شدت و‬ ‫با ان جدیت حرکت نمی کند‪ ،‬شاخص های انقالبیگری را‬ ‫داشته باشد‪ .‬اگر این شــاخص ها وجود داشت‪ ،‬ان وقت‬ ‫طرف انقالبی اســت‪ ،‬فرد انقالبــی‪ ،‬مجموعه انقالبی‪،‬‬ ‫دولت انقالبی‪ ،‬ســازمان انقالبی؛ عمده این اســت که‬ ‫شاخص ها را بشناسیم‪.‬‬ ‫برای انقالبی بودن شاخص هایی وجود دارد‪ .‬من پنج‬ ‫شاخص را در اینجا ذکر می کنم‪ .‬البته بیش از اینها می شود‬ ‫خصوصیاتــی را گفت لکن مــن فعال پنج شــاخص برای‬ ‫انقالبیگری ذکر می کنم که ما باید سعی کنیم در خودمان‬ ‫این پنج شاخص را ایجاد کنیم و حفظ کنیم‪ ،‬هرجا هستیم؛‬ ‫یکی در کار هنر اســت‪ ،‬یکی در کار صنعت اســت‪ ،‬یکی‬ ‫در کار فعالیت سیاسی اســت‪ ،‬یکی در کار فعالیت علمی‬ ‫ اســت‪ ،‬یکی در کار فعالیت اقتصادی و بازرگانی اســت؛‬ ‫فرقی نمی کند؛ این شاخص ها در همه افراد ما ملت ایران‬ ‫می تواند وجود داشته باشد‪ .‬پنج شاخص که اینها را شرح‬ ‫خواهم داد [عبارتند از]‪ :‬شــاخص اول‪ ،‬پایبندی به مبانی‬ ‫و ارزش های اساسی انقالب؛ شاخص دوم‪ ،‬هدف گیری‬ ‫ارمان های انقــاب و همت بلند برای رســیدن به انها که‬ ‫ارمان های انقالب و اهداف بلند انقالب را در نظر بگیریم‬ ‫و همت برای رسیدن به انها داشته باشیم؛ شاخص سوم‪،‬‬ ‫پایبندی به استقالل همه جانبه کشور‪ ،‬استقالل سیاسی‪،‬‬ ‫استقالل اقتصادی‪ ،‬استقالل فرهنگی ‪-‬که مهم تر از همه‬ ‫است‪ -‬و استقالل امنیتی؛ شاخص چهارم‪ ،‬حساسیت در‬ ‫برابر دشمن و کار دشمن و نقشه دشــمن و عدم تبعیت از‬ ‫او‪ ،‬که البته باید دشمن را شــناخت‪ ،‬نقشه او را فهمید و از‬ ‫تبعیت دشمن ســر باز زد ‪-‬عرض کردیم که قران این عدم‬ ‫تبعیت را «جهاد کبیر» نام نهاده است؛ من این چند وقت‬ ‫دو سه بار دراین باره صحبت کردم‪ ،‬شاخص پنجم‪ ،‬تقوای‬ ‫دینی و سیاسی که این بسیار مهم است‪ .‬این پنج شاخص‬ ‫اگر در کســی وجود داشــته باشــد‪ ،‬قطعا انقالبی است؛‬ ‫حاال درجات انقالبی بودن‪ ،‬همان طور که عرض کردیم‪،‬‬ ‫مختلف است‪».‬‬ ‫رهبــری در بخــش ابتدایــی‪ ،‬دارند صریحا پاســخ‬ ‫می دهند به یک نگاه غلط؛ پاسخ به کسانی که نگاهشان به‬ ‫انقالبی بودن‪ ،‬بیش از انکه ایدئولوژیک و محتوایی باشد‪ ،‬‬ ‫تاریخی اســت‪ .‬همان نگاه که این گونه شــروع می شود‬ ‫«وقتی ما با امام بودیم‪ ،‬این اقایون کجا بودن؟» یا «اینا‬ ‫انقالبی های بعد امامن» و اســتدالل هایی از این دست‪.‬‬ ‫از یک سو این استدالل ها درســتند؛ مثال اینکه شخصی‬ ‫ادعا کند که یار دوران غربت امام خمینی بوده‪ ،‬قطعا امتیاز‬ ‫است‪ ،‬اما این امتیاز‪ ،‬جواز خودبرتربینی یا دگرمحقربینی‬ ‫نیست‪ .‬یا اینکه بعضی می گویند وقتی سفره انقالب پهن‬ ‫شده‪ ،‬برخی ملحق شده اند‪ ،‬اساسا ناحق نیست و ناظر به‬ ‫این است که برخی فرصت طلب ها بعد از اینکه خطر دفع‬ ‫شــد و دوران عافیت فرا رســید به انقالب ملحق شده اند‪.‬‬ ‫اینها همگی امتیازات ســابقون محسوب می شوند و نقاط‬ ‫ضعف انهایی که در ان دوران بوده اند ولی اشتباه کرده اند‬ ‫که امــام را همراهی کنند‪ ،‬اما اثبات شــیء نفــی ما عداء‬ ‫نمی کند؛ مقصود این است که اگر شخصی در دوران امام‬ ‫از مقربین بوده و یک انقالبی اصیل و با عقبه ای از دوران‬ ‫صدر انقالب بوده‪ ،‬حسن هست‪ ،‬اما به معنای توجیه رفتار‬ ‫و مواضع غلط احتمالــی او یا ضمانتی مبنــی بر ادامه ان‬ ‫مسیر پر افتخار نیست‪ .‬ممکن است شخصی در زمان امام‬ ‫رفتار و مواضعش معقول بوده باشد و امروز به ان نقدهایی‬ ‫وارد باشد‪ .‬این شخص ممکن اســت امروز در هر جناح و‬ ‫جریانی باشد‪.‬‬ ‫استاد شــهید ایت الله مرتضی مطهری درباره معیار‬ ‫تشــخیص حق و باطل از منظر امام علــی (ع) در صفحه‬ ‫‪ ۱۳۴‬کتاب «جاذبه و دافعه علی علیه السالم» حدیثی را‬ ‫نقل می کنند به شرح زیر‪:‬‬ ‫«انک لملبوس علیک‪ ،‬ان الحق و الباطل ال یعرفان‬ ‫بافدار الرجال‪ ،‬اعرف الحــق تعرف اهله‪ ،‬و اعرف الباطل‬ ‫تعرف اهله»‬ ‫«ســرت کاله رفتــه و حقیقت بر تو اشــتباه شــده‪.‬‬ ‫حق و باطل را با میزان قدر و شــخصیت افراد نمی شــود‬ ‫شناخت‪ .‬این نیست که تو اول شخصیت هایی را مقیاس‬ ‫قرار دهی و بعد حق و باطل را با این مقیاس ها بســنجی‪:‬‬ ‫فالن چیز باطل است‪ ،‬چون فالن و فالن با ان مخالفند‪.‬‬ ‫نه‪ ،‬اشــخاص نباید مقیاس حق و باطل قــرار گیرند‪ .‬این‬ ‫حق و باطل اســت که باید مقیاس اشخاص و شخصیت‬ ‫انان باشــد»‪ .‬مطابق با حدیث فــوق‪ ،‬می توانیم بگوییم‬ ‫که نمی شــود گفت که مهم نیســت که چه کســی با امام‬ ‫چه قرابتی در دوران حیات ایشــان داشــته‪ ،‬اما درست تر‬ ‫این اســت که بگوییم «انظر الی ما قال و ال تنظر الی من‬ ‫قال»‪ .‬به ایــن معنا کــه انقالبی بودن هم یــک گفتمان‬ ‫است و هم یک روحیه و جنس شخصیتی‪ .‬انقالبی بودن‬ ‫گفتمانی اســت مبتنی بر اهداف انقالب و گفتمان امام و‬ ‫قانون اساسی و یک روحیه اســت مبتنی بر روحیات یک‬ ‫مســلمان حر و شــجاع که حق را می گوید و اهل مصانعه‬ ‫و مضارعه نیســت‪ .‬امام علــی (ع) در حکمــت ‪ ۱۱۰‬نهج‬ ‫البالغه می فرمایند‪:‬‬ ‫یق َ‬ ‫َ‬ ‫یص ِان ُع َو َل َ‬ ‫یضا ِر ُع‬ ‫یم ا ْم َر الله ُس ْب َحانَهُ ِا َل َم ْن َل َ‬ ‫«ل ِ ُ‬ ‫َو َل ی َت ِب ُع ا ْل َم َط ِ‬ ‫امع» = برپا نمی دارد فرمان خدای سبحان‬ ‫را مگر کسی که سازشکار نباشد و به روش اهل باطل عمل‬ ‫نکند و از طمع ها و شهواتش تبعیت نکند‪.‬‬ ‫انقالبــی اصیــل یعنــی همیــن کــه امیرالمومنین‬ ‫علی علیه السالم در نهج البالغه فرمودند‪.‬‬ ‫رهبری در راســتای تبیین دقیق انقالبــی‪ ،‬این طور‬ ‫می فرمایند که انقالبی بودن‪ ،‬فقــط محدود و محصور به‬ ‫انقالبیون صدر انقالب نمی شود؛ اما برخی در این مفهوم‬ ‫خلط می کنند به نحوی که گویــی رهبری انقالبیون صدر‬ ‫انقــاب را غیرانقالبی می دانند‪ .‬در حالــی که منظور این‬ ‫اســت که دایره انقــاب از ان چه که فکــر می کنید بازتر‬ ‫اســت‪ .‬حال ایا ما نباید ایــن خطاب رهبری را به کســانی‬ ‫بدانیم که دایره انقالب را تنگ و بســته می دانند؟ رهبری‬ ‫بیاناتشان از یک سو تذکری جدی بود به انهایی که صرف‬ ‫سابقه را شاخص اصالت در انقالبی بودن قرار می دهند و‬ ‫از ســوی دیگر انهایی را که انقالبی بودن را صفر و یکی و‬ ‫مشمول حال تعداد اندکی از مسئوالن و رجال می دانند را‬ ‫نقد می کنند و می گویند ممکن اســت یکی کمتر انقالبی‬ ‫باشد و یکی بیشتر‪ .‬این یعنی فراخ تر کردن دایره انقالبی‬ ‫بودن و این همان نگاه جــذب حداکثری و دفع حداقلی از‬ ‫منظر ایشان است‪.‬‬ ‫‪21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫مسالهنفوذ‬ ‫چرا انقالبی گری مهم شده است؟‬ ‫امیررضا واعظ اشتیانی‬ ‫فعال سیاسی‬ ‫‪4‬‬ ‫مقام معظم رهبری اشاره فرمودند که بحث انقالبی‬ ‫بودن از نکات حائز اهمیت برای هر فردی اســت که در‬ ‫مجموعه نظام دارد فعالیت اجرایی می کند‪ .‬انقالبی بودن‬ ‫یک فرد که الگو بودن او را نشان می دهد یعنی مسئوالن‬ ‫اجرایی باید نشان دهند که همچنان پایبند به ارزش های‬ ‫انقالب و سیاست های جاری نظام هستند و در عین حال‬ ‫روحیه انقالبی بودن خود را نیز حفظ کرده اند چون حفظ‬ ‫روحیــه انقالبی به معنی ان اســت که مــا همچنان روی‬ ‫اصول خود هســتیم‪ .‬این یک واقعیت اســت که باید به‬ ‫هر جهت در شرایط کنونی به ان توجه شود‪ ،‬امریکا قصد‬ ‫نفوذ در ایران را دارد و به واســطه برخی افراد می خواهد‬ ‫این کار را انجام دهــد بنابراین ما بایــد راه نفوذ امریکا را‬ ‫ببندیم‪ .‬امریکایی ها در قضیه سیاســت های جدیدشان‬ ‫درباره برجام به یکســری افراد در ایران دلخوش هستند‬ ‫که بتوانند با اســتفاده از انها ارزش های نظام را تضعیف‬ ‫کنند بنابراین موضوع انقالبی بودن یکی از نکاتی اســت‬ ‫که می تواند ان سیاســت امریــکا را برای نفــوذ به ایران‬ ‫خنثی کند‪.‬‬ ‫دو هشــدار هم حضرت اقا در حــوزه انقالبی بودن‬ ‫دادند‪ .‬یکی از بحث هایی که در ‪ 2-3‬سال اخیر خیلی مد‬ ‫شد‪ ،‬این بود که کسانی که از سر دلسوزی و انقالبی بودن‬ ‫مســائلی را مطرح می کردنــد و حتی از نگاه کارشناســی‬ ‫نظراتی داشتند‪ ،‬متهم به تندروی می شدند‪ .‬رهبر معظم‬ ‫انقالب بارها راجع بــه این موضوع به کســانی که چنین‬ ‫سیاســتی را دنبال و افــراد دلســوز را متهم بــه تندروی‬ ‫می کردند انذار دادند که جوانــان حزب اللهی را متهم به‬ ‫تندروی نکنند چون این در حقیقت یک خودزنی از درون‬ ‫تلقی می شود‪ .‬از سوی دیگر ایشان تاکید داشتند و دارند‬ ‫که عقالنیــت و منطــق از شــاخصه های انقالبی بودن‬ ‫اســت‪ .‬انقالبی بودن و محکم پــای ارزش های انقالب‬ ‫ایستادند دلیلی بر این نیســت که ما عقالنیت و منطق را‬ ‫نادیده بگیریم‪ .‬یعنی ما باید انقالبی باشیم و در عین حال‬ ‫با عقالنیت و منطق جلو برویم‪ .‬به عبارت دیگر کسی حق‬ ‫ندارد افرادی که با عقالنیت و منطق‪ ،‬اصول و ارزش های‬ ‫انقالب را ارج می نهند متهم به تندروی کند‪ .‬حضرت اقا‬ ‫توجه شان به این دو موضوع هست و در عین حال تقویت‬ ‫مشی کسانی است که به هرجهت دنبال حفظ ارزش های‬ ‫نظام هستند‪ .‬این طور نباشــد‪ ،‬به گونه ای رفتار شود که‬ ‫برخی در این راستا سوءاستفاده کنند‪ ،‬اسم خود را انقالبی‬ ‫بگذارند حال انکه در باطن این انقالبی گری وجود ندارد‬ ‫و افراد بی منطقی هستند‪ .‬رسانه ملی در الگوسازی برای‬ ‫یک انقالبــی واقعی می تواند موثر باشــد‪ .‬رســانه ها در‬ ‫الگوسازی برای یک انقالبی واقعی باید مجموعه عمل‪،‬‬ ‫تصمیم گیری ها‪ ،‬رفتارها و کردارهای افراد را با هم نشان‬ ‫دهند چون یک عــده صرفا حرف می زننــد ولی عملی از‬ ‫انها دیده نشود‪.‬‬ ‫متاســفانه در ســال های اخیر شــاهدیم کــه برخی‬ ‫انقالبی هستند ولی فرزندان شان تنفس در مجموعه نظام‬ ‫و انقالب نمی کنند و در میدان منافــع مخالفان نظام قدم‬ ‫بر می دارند‪ .‬اینها نکات حائز اهمیتی اســت که رســانه ها‬ ‫باید فــارغ از گروه گرایــی‪ ،‬باندبــازی و قبیله گرایی یا کار‬ ‫حزبی کردن به انعکاس شــان اهتمام داشــته باشند‪ .‬اگر‬ ‫در چارچوب یک حزب و گروه کســانی فارغ از ارزش های‬ ‫نظام و انقالب رفتاری از خودشــان نشــان می دهند باید‬ ‫شجاعانه نسبت به این رفتارها موضع گیری کنند و در عین‬ ‫حال رسانه ها وظیفه دارند نسبت به این موضوعات حساس‬ ‫باشــند‪ .‬امروز مخالفان نظــام در خارج از کشــور و برخی‬ ‫نفوذی ها در داخل کشــور دلشــان را به این خوش کردند‬ ‫که رسانه ها به این موضوعات توجه نمی کنند و این افراد‬ ‫فعالیت خودشان را به راحتی انجام می دهند‪ .‬نقش رسانه‬ ‫در این ارتباط روشنگری و قلم زدن با منطق و انصاف است‪.‬‬ ‫رسانه های تصویری و شــنیداری هم باید این موضوعات‬ ‫مربوط به الگوسازی یکســری افراد و در عین حال متذکر‬ ‫شــدن به عمل در چارچوب مشــی های منطقی را یاداور‬ ‫شوند‪ .‬من معتقد نیســتم که ما به سمت وسویی برویم که‬ ‫طبق فرمایش مقام معظم رهبــری «ولنگاری در بخش ها‬ ‫را شاهد باشیم»‪.‬‬ ‫تحلیل خودم این است که برخی مواقع ما به سمت و‬ ‫سویی می رویم که نام یک عده افراد را که اثربخشی ندارند‬ ‫و صرفا حرف می زنند و هیچ عملی از انها دیده نمی شــود‬ ‫معتدل می گذاریم‪ ،‬انها نیز ژســت و قیافه افراد منطقی را‬ ‫به خود می گیرند ولی در مقابل افرادی که اثربخش هستند‬ ‫و نگاه نافذ و انقالبی و کارشناســی در بحث های مختلف‬ ‫دارند مارک تندرو بر انها می نهیم‪ .‬این خواســته مخالفان‬ ‫انقالب‪ ،‬نظام‪ ،‬نفوذی ها و امریکا و غرب اســت که ما در‬ ‫درون بخواهیم چنین واژه هایی را به کار ببریم‪ .‬این اقدام‬ ‫در تضاد بــا تقویت روحیــه انقالبی گری در جامعه اســت‬ ‫بنابراین رسانه های شنیداری‪ ،‬تصویری‪ ،‬مکتوب و مجازی‬ ‫باید مراقبت الزم را در این مورد داشته باشند‪.‬‬ ‫عقالنیت در کنش سیاسی نیروهای کنشگر‬ ‫رضا حیدری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫گفتارها‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ماهیت جمهوری اسالمی و درک درست از ان هنوز‬ ‫مورد مجادله بین گروه ها و جریان های سیاســی اســت‪.‬‬ ‫گویی پس از ‪ 36‬ســال از وقــوع انقالب هنــوز تصویری‬ ‫جامع و شفاف برای برخی از فعالین و جریان های سیاسی‬ ‫از ســیرت این انقالب و ارزش های خــاص حاکم بر ان و‬ ‫طبیعتا عقالنیت تولید شــده مبتنی بر ایــن ارزش ها برای‬ ‫برخی قابل هضم نبوده یا در مقابل هضم ان دچار مقاومت‬ ‫فکری شــده اند‪ .‬بخشــی از این چالش ها طبیعی و نشات‬ ‫گرفتــه از تنوع و چند دســتگی موجود در میــان نیروهای‬ ‫کنشگر انقالب اسالمی بوده که می توان انان را مدیران‬ ‫وقوع انقالب نامید‪ .‬این کنشگران از جریان های سیاسی‪-‬‬ ‫تشکیالتی و اجرایی معتقد به مرام مارکسیستی تا نیروهای‬ ‫لیبرال ‪ -‬ناسیونال و نیروهای مذهبی یا ترکیبی نامتجانس‬ ‫بین مرام های فکــری مختلف بوده انــد‪ ،‬از این رو بدیهی‬ ‫اســت که چالش های نظری و ایدئولوژیک خاص خود را‬ ‫داشــته باشــند‪ .‬به هر صورت و پس از کش و قوس های‬ ‫فراوان این نیروهای مذهبی ایران بودند که توانســتند در‬ ‫نهایت مدیریت تحوالت را به خصــوص پس از ‪ 15‬خرداد‬ ‫‪ 42‬به دست گیرند و بتوانند هم در حوزه فکری و هم اجرایی‬ ‫و تشکیالتی سایر جریان های سیاسی را به حاشیه ببرند و‬ ‫نبض تحوالت را به دست گیرند‪ .‬هر چند بررسی چگونگی‬ ‫به قدرت رســیدن نیروهــای مذهبی در جریــان انقالب‬ ‫محور بحث این یادداشت نیســت اما می توان به رهبری‬ ‫کاریزماتیــک امام خمینــی(ره)‪ ،‬تجربــه مبارزاتی موفق‬ ‫در تاریخ (از نهضــت تحریم تنباکو تا ملی شــدن صنعت‬ ‫نفت)‪ ،‬اعتماد متقابل مردم و روحانیت و شبکه سازی بسیار‬ ‫گســترده و قدیمی این طیــف از اجتمــاع در میان جامعه‬ ‫ایران اشــاره کرد‪ .‬به هر صورت تفوق سیاسی و مبارزاتی‬ ‫این جریــان مذهبی و محور قرارگرفتــن ان قطعا منجر به‬ ‫بسط و گســترش تفکر خاص این جریان نیز شد که همانا‬ ‫شکل گیری گفتمان خاص این نیروهای مذهبی است‪ .‬در‬ ‫واقع جریان مذهبی تنها جریان سیاسی ان روزهای ایران‬ ‫است که از دل جامعه و شــرایط خاص سیاسی‪ -‬اجتماعی‬ ‫ایران الترناتیو حکومت شاهنشاهی که همانا والیت فقیه‬ ‫است را عرضه می دارد و با وابســتگی به حوزه های علمیه‬ ‫و انبوه ارزش های انباشــت شــده در طول تاریخ شــیعه و‬ ‫استفاده از اصول فقه و استنباط های شرعی توان تولید‪،‬‬ ‫پاســخگویی و ارائه سیســتم را در دل خود داراســت‪ .‬از‬ ‫این رو این جریــان دارای عقالنیت بســیار خاص به خود‬ ‫اســت‪ .‬در واقع عقالنیت نیروهای مذهبی‪ ،‬نشات گرفته‬ ‫از ارزش های اســتوار و ثابتی در طول تاریخ تشیع است و‬ ‫همین اصول فکری و فقهی است‪ -‬با وجود پذیرش اصل‬ ‫تفاوت در برداشت ‪ -‬که منجر می شــود جریان مذهبی در‬ ‫طول مبــارزه ‪ -‬بتواننــد در مجموع در یک خط مشــخص‬ ‫و قابل تشــخص حرکت نماینــد‪ .‬امری که ســایر مرام ها‬ ‫و جریان های سیاســی دیگــر فاقد ان بوده انــد‪ .‬در واقع‬ ‫یکی از تفاوت عمده بیــن نیروهای انقالبی با ســایرین‪،‬‬ ‫نــوع عقالنیت حاکم بــر کنش انهاســت‪ .‬به بیــان دیگر‬ ‫بســتر کنش نیروهای انقالبی و مذهبی در جامعه ایران‪،‬‬ ‫ارزش های نهادینه شــده اســامی ‪ -‬اخالقی در ســاحت‬ ‫فقه است‪ .‬از این رو پذیرش و پیش فرض قرار گرفتن این‬ ‫ارزش ها منجر به ان خواهد شــد که رفتارهای سیاســی و‬ ‫اجتماعی نیروهای انقالبی و تز های مدیریتی انان با وجود‬ ‫برداشت های مختلف از یک سری اصول اساسی پیروی‬ ‫کند و از همین روست که انحراف اجرایی و تشکیالتی در‬ ‫ان بســیار کم دیده می شــود‪ .‬در واقع ارزش های رفتاری‬ ‫نهادینه شده ریشه در سنت فقهی جامعه ایران دارد و این‬ ‫در حالی است که در میان ســایر جریان ها ارزش نهادینه‬ ‫شــده ثابتی وجود ندارد‪ .‬می توان این طــور بیان کرد که‬ ‫در میان ایــن گروه ها ارزش هــا در زمان و ناظــر به زمان‬ ‫ساخته می شــوند و ان چیزی که مبنای ساخت ارزش قرار‬ ‫می گیرد‪« ،‬منفعت» است‪ .‬در واقع در هر دوره ای هر ان‬ ‫چیزی که منفعت حکم کند رفتار و عقالنیت متناسب با ان‬ ‫نگاهانقالبی‬ ‫فعال سیاسی‬ ‫‪5‬‬ ‫که عقالنیت محافظه کار از دل ان بیرون می اید‪ .‬از این رو‬ ‫ان چیزی که امروز تحت عنــوان انقالبی گری و اقدامات‬ ‫انقالبی گفته می شود‪ ،‬پیروی از همان اصول و ارزش های‬ ‫نهادینه شده است که منجر به وقوع انقالب اسالمی شد و‬ ‫بیش از انکه ناظر به اقدامات میدانی و سطحی باشد ناظر‬ ‫بر حوزه رفتارهای عقالنــی و کنش های مصلحت گرایانه‬ ‫واقع بینانه از شــرایط اجتماعی است و تفســیر کننده این‬ ‫ارزش های نهادینه شده که در خطوط باال به ان اشاره شد‬ ‫بر عهده رهبری نهضت است که در هر دوره بر عهده فردی‬ ‫خاص بوده است تبیین خطوط و شاخص عمل انقالبی از‬ ‫امام خمینی (ره) به رهبر معظم انقالب‪ ،‬ایت الله خامنه ای‬ ‫رسیده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫ساخته و تجویز خواهد شــد‪ .‬به بیان ساده تر مبنای کنش‬ ‫سیاســی میان نیروهای مذهبی و انقالبی عقالنیت ناظر‬ ‫بر ارزش هاست و این در حالی اســت که سایر جریان ها‪،‬‬ ‫عقالنیت ناظر بر منفعت را اساس کنش سیاسی خود قرار‬ ‫داده اند‪ .‬طبیعی اســت به دلیل عدم فهم این جریان ها از‬ ‫مفاهیم فقهی و ارزش های اســامی نتوانند درک درستی‬ ‫از ماهیت جمهوری اســامی که زاییده همان تفکر است‬ ‫داشته باشــند و هر از گاهی نســبت به اقدامات نیروهای‬ ‫انقالبی موضع گیری کرده و ان را تنــدروی خطاب کنند‪.‬‬ ‫نکته دیگری کــه باید بــه ان دقت کــرد و دیگــر تفاوت‬ ‫متمایز کننده نیروهای انقالبی از ســایر نیروهای سیاسی‬ ‫(به خصوص نیروهای ملی‪-‬مذهبــی‪ ،‬جبهه ملی‪ ،‬نهضت‬ ‫ازادی و‪ )...‬به درک انها از ماهیت انقالب است‪ .‬در واقع‬ ‫بعد از ‪ 15‬خرداد ‪ 42‬نوک پیکان حمالت نیروهای انقالب‬ ‫ساختار حکومت شاهنشاهی ایران را نشانه می رود و تمام‬ ‫کنش این نیروها معطوف به براندازی رژیم سلطنتی است‪.‬‬ ‫در واقع اجماعی گسترده در خصوص سازش ناپذیری بین‬ ‫نیروهای انقالبی و رژیم حاکم صورت می پذیرد و تمامی‬ ‫ تالش ها معطوف به دگرگونی کامل ساختارهای سیاسی‪،‬‬ ‫اجتماعی‪ ،‬اقتصادی و فرهنگی حاکم بر جامعه ایران است‬ ‫و این در حالی است که سایر جریان های سیاسی بیش از‬ ‫انکه قائل به انقالب باشند به دنبال رفرم و نهایتا تغییرات‬ ‫ساختاری در دل ساخت سلطنت و بر مبنای قانون اساسی‬ ‫مشروطه بوده است‪ .‬این امر نیز یکی از دالیل عمده عدم‬ ‫درک نیروهای انقالبی توسط سایر جریان هاست‪ ،‬بدیهی‬ ‫اســت که جریانی که به دنبال ساخت یک ســاختار جدید‬ ‫است‪ ،‬نگاهی در ابتدا تخریبی و نه اصالحی دارد و این امر‬ ‫برای سایرین قابل درک و فهم نیســت‪ ،‬از این رو در ابتدا‬ ‫به دلیل عدم فهم ارزش های حاکم بــر کنش ها و در قدم‬ ‫بعدی عدم اعتقــاد به ماهیت انقالب هر نــوع حرکتی که‬ ‫نظم موجود را بر هم زند محکوم به تندروی خواهد شــد‪.‬‬ ‫البته منظور از اقدامات تخریبــی‪ ،‬برهم زنی همایش ها و‬ ‫سخنرانی ها یا اقدامات بسیار سطحی از این دست نیست‪،‬‬ ‫بلکه در حوزه اندیشــه و مبانی نظری رفتــاری‪ ،‬تخریبی و‬ ‫چالش برانگیــز دارد که نظام فکری مقابل خود و ســاخت‬ ‫ایجاد شده بر اساس ان را به چالش می کشد‪ .‬هرچند برخی‬ ‫از نیروهای سیاسی و جریان ها برداشت از انقالبی گری را‬ ‫همان اقدامات محدود به مسائل بسیار سطحی و میدانی‬ ‫می کنند کــه زمینه کنــش ان بیش از انکــه در حوزه عقل‬ ‫سیاسی باشــد‪ ،‬متاثر از احساســات اجتماعی است که با‬ ‫پوسته ای از سیاست پوشانده شده است و با برجسته نمایی‬ ‫این حوزه ها اقــدام به ایجــاد دوگانــه کاذب میانه روی و‬ ‫تندروی می کنند‪ .‬قطعا اقدامات ســطحی صورت گرفته‬ ‫از ســوی برخی از نیروهای انقالبی مانند حمله چندباره به‬ ‫ســفارتخانه های خارجی مصداق عقالنیت انقالبی نبوده‬ ‫اســت و ان چیزی که تحت عنوان میانه روی در مقابل ان‬ ‫طرح شده است را باید همان محافظه کاری کهنه ناظر بر‬ ‫منفعت دانست که اعتقادی به عمل روبه جلو ندارد و بیش‬ ‫از انکه یک تفکر تحولگرا باشد مضمحل در یک اندیشه‬ ‫جهانی و کامال به دنبال یک هم زیســتی منفعت گرایانه و‬ ‫نه مسالمت امیز دارد و مبانی فکری ان دارای یک زیست‬ ‫وابسته در یک تفکر و عقالنیت گسترده بین المللی است‬ ‫محمدصادق کوشکی‬ ‫غیره وضعیت مطلوب تری داریم‪ .‬مهمترین خسارتی که با‬ ‫فقدان تفکر انقالبی متوجه ما می شود ان است که کشوری‬ ‫غرقانبوهمشکالتمی شویمکهدیگرهیچپناهگاهومفری‬ ‫ندارد‪ .‬ما شخصیت هایی داریم که انقالبی زیست می کنند‬ ‫و همین زیست انقالبی شــان الهام بخش و الگوست‪ ،‬این‬ ‫شــخصیت ها دارند کار خودشــان را انجام می دهند‪ .‬ما در‬ ‫بین نظامیان و دانشمندان کسانی را داریم که منشا تاثیرات‬ ‫مثبتومفیدهستند‪.‬انهاییکهانقالبیزیستنمی کنندفقط‬ ‫می توانیمازانهاخواهشکنیمکهدستازسرانقالببردارند‬ ‫و مزاحم انقالب نباشند‪ .‬وقتی پزشک مختصصی می اید و‬ ‫ساالنه بیش از یک ماه از وقت خود را در بین قبایل افریقایی‬ ‫می گذراند با این کار نام انقالب‪ ،‬اســام و ایران را ســرافراز‬ ‫می کند‪ ،‬این یک فرد انقالبی است و این فرد معنی هجرت‬ ‫و صدور انقالب را فهمیده است اما حاال ممکن است کسی‬ ‫خودشرااستوانهوهرمومستطیلانقالببداندامایکصدم‬ ‫چنین فردی هم برای اعتالی نام انقالب اسالمی ایران در‬ ‫فراسوی مرزها تالش نکرده باشد‪ .‬حتی ان ورزشکاری که با‬ ‫وجود کمبود امکانات به دلیل اعتقادات و باورهایش تالش‬ ‫می کند و افتخار برای کشــورش به دســت مــی اورد او دارد‬ ‫انقالبی عمل می کند‪ .‬خوشبختانه ما افراد انقالبی بسیاری‬ ‫در عرصه های مختلف داریم‪ ،‬این طور نیســت که بگوییم‬ ‫فقطقاسمسلیمانیانقالبیاست‪.‬دربینپزشکان‪،‬معلمان‪،‬‬ ‫اساتید و همه قشــرها افراد انقالبی زیادی داریم‪ .‬کسی که‬ ‫‪ 14‬سال عمرش را می گذارد و سد کارون‪ 4‬را طراحی می کند‬ ‫و می سازد‪ ،‬در واقع جوانی اش را برای این کار می گذارد اما او‬ ‫بعد می گوید وظیفه داشتم در قبال کشور و ملتم چنین کاری‬ ‫کنم‪،‬حتماچنینفردیانقالبیاست‪.‬اتفاقاادم هایانقالبی‬ ‫دارند گره های این کشور را باز و مشکالت را حل می کنند‪ .‬از‬ ‫انهایی که انقالبی نیستند فقط باید بخواهیم که لطفا مزاحم‬ ‫نشوند‪ .‬اگر کسانی که انقالبی گری را در به هم زدن مراسم ‬ ‫ورفتارغیرعقالنیمی بینند‪،‬بررسیشوند‪،‬بخشاعظم شان‬ ‫مستقیم و غیرمســتقیم تحریک شده از ســوی دشمنان و‬ ‫ضد انقالبهستند‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫هر انقالبی با خطر افت زدگی و دشــمنی روبه روست‪.‬‬ ‫معموالاشیایاپدیده های بی ارزشنهافتمی زنندونهدشمن‬ ‫دارند‪ .‬انقالب به عنوان مهمترین محصول اندیشــه تفکر‬ ‫اســامی در دوران معاصر مطرح شــد‪ ،‬به همین خاطر ما‬ ‫انقالب را پدیده ای مجرد نمی دانیم و ان را با عنوان انقالب‬ ‫اسالمی می شناســیم‪ .‬این تفکر انقالبی که دقیقا به تعبیر‬ ‫حضرت امام «اسالم ناب» معرفی شــده با انواع افت ها از‬ ‫سویکسانیکهانقالبی گریبهنفعانهانیستیابهضررانها‬ ‫بوده‪ ،‬مواجه است‪ .‬کســانی که به خاطر نادانی و کج فهمی‬ ‫ انقالبی بودن و انقالبی زیســتن را غلط می دانند‪ ،‬از ســوی‬ ‫کسانی که مامور و نفوذی استکبار برای تضعیف و تخریب‬ ‫روحیــه انقالبی گری هســتند از ســوی کســانی که مدعی‬ ‫انقالبی گری هســتند اما این ادعاشــان توخالی و بی پایه و‬ ‫اساساست‪،‬ادعاییاستکهصرفاپوششاستودرونمایه‬ ‫ومحتواندارد‪.‬هرکدامازاینهابه عنوانیکچهرهیابخشیاز‬ ‫جریانسیاسیبرایتضعیفانقالبی گریکمربستندومتحد‬ ‫شدند‪ .‬حتی کسانی انقالبی گری را مغایر با عقالنیت‪ ،‬علم و‬ ‫اعتدالمی دانندبنابرایندرصددتخریبشبرامدند‪.‬همهاینها‬ ‫بهسهمخوددریکائتالفعملیبه دنبالتضعیفوتخریب‬ ‫تفکرانقالبیوزیستانقالبیهستند‪.‬برهمیناساسرهبری‬ ‫برای مقابله با این جریانات تاکید بیشتری بر مفهوم انقالبی‬ ‫بودن و انقالبی زیستن دارد‪ .‬معتقدم در این مقطع زمانی اگر‬ ‫بتوانیم فواید و مصادیق زیست انقالبی و تفکر انقالبی را به‬ ‫جامعه عرضه و معرفی کنیم باید بگوییم اگر دفاع مقدس به‬ ‫نتیجه رســید به خاطر تفکر انقالبی و نگاه انقالبی به اسالم‬ ‫بود‪ ،‬اگر ما موفق شــدیم در حوزه سواداموزی در جهان رتبه‬ ‫اول یونسکو را بگیریم‪ ،‬به خاطر نگاه انقالبی امام به مساله‬ ‫سواداموزی و نهضت سواداموزی بود‪ .‬اگر موفق شدیم نرخ‬ ‫محرومیت را در کشور در مقایســه با قبل از انقالب کاهش‬ ‫بدهیم به خاطر حرکــت انقالبی و جهاد ســازندگی بود‪ .‬اگر‬ ‫موفق شدیم امنیت را در مرزهایمان‪ ،‬ان هم در گستره ناامن‬ ‫غرباسیاحاکمکنیم‪،‬بهخاطرنگرشانقالبیبهبحثامنیت‬ ‫بود‪ .‬اگــر در صنایع نظامی‪ ،‬صنایع هســته ای و ماهواره ای‬ ‫خودکفایی شدیم به خاطر نگاه انقالبی به این حوزه هاست‪.‬‬ ‫اگر با این دستاوردهای انقالب‪ ،‬فواید تفکر انقالبی و زیست‬ ‫انقالبی را بیان کنیم ان وقت دیگر ان کسانی که می خواهند‬ ‫انقالبیبودنرامساویحرکتافراطیوغیرعقالنیوزندگی‬ ‫ســعادتمندانه نشــان دهند‪ ،‬کاری از پیش نخواهند برد‪ .‬در‬ ‫غیابتعریفدقیقازانقالبی گریوارائهفوایدانقالبی گری‬ ‫استکهچنینجریانیمی تواندموفقیتمقطعیپیداکند‪.‬به‬ ‫نظرم ما برای باوررسانی به نسل های مختلف بعد از انقالب‬ ‫فرصت زیادی نداریم‪ ،‬ممکن اســت دیر شود‪ ،‬چون حجم‬ ‫دشمنیونفرتنسبتبهانقالبازسویجاهالن‪،‬نفوذی ها‬ ‫و مدعیان توخالی متاسفانه زیاد اســت و انقالب این وسط‬ ‫ بی دفاعرهاشدهاست‪.‬تفکرانقالبیوزیستانقالبیداردهر‬ ‫روز متحمل ضربه و لطمه می شود و اگر برای حمایت از این‬ ‫دستاورد ارزشی که می تواند جهانی باشد اقدام نکنیم شاید‬ ‫فرداییکهپیشمی ایددیرشدهباشد‪.‬هماکنونمادرعرصه‬ ‫اقتصاددچارمشکالتعدیده ایهستیم‪،‬چونانقالبیعمل‬ ‫نکردیم‪.‬االندرعرصهفرهنگ‪،‬تعلیم‪،‬تربیتواموزشدچار‬ ‫بن بست های وحشتناک و گرفتاری های عدیده ای هستیم‬ ‫چون انقالبی عمل نکردیم‪ .‬در عرصه هایی که انقالبی جلو‬ ‫رفتیم مثل صنایع دفاعی‪ ،‬هسته ای‪ ،‬حوزه امنیت فیزیکی و‬ ‫گفتارها‬ ‫‪23‬‬ ‫گفتارها‬ ‫بدبینیبهدیپلماسی‬ ‫سیاست ترامپ و کلینتون در قبال ایران تفاوت چندانی با یکدیگر ندارد‬ ‫در حالی هیالری کلینتــون و دونالد ترامپ به عنوان‬ ‫نامزدهای نهایی دو حزب دموکــرات و جمهوریخواه قرار‬ ‫است با یکدیگر رقابت کنند که سیاست های این دو فرد در‬ ‫قبال ایران تفاوت چندانی با یکدیگــر ندارد‪ .‬توجه به این‬ ‫نکته که هیالری کلینتون و ترامپ هر دو جزو گزینه های‬ ‫دست راســتی حزب متبوع خود هســتند‪ ،‬موضوعی است‬ ‫که موجب می شــود تغییر اساســی در سیاست های اینده‬ ‫امریکا در قبــال ایران صورت بگیرد‪ .‬اینده مناســباتی که‬ ‫میان ایران و امریکا تحت تاثیر برجام شکل گرفته ‪ ،‬ارتباط‬ ‫مستقیمی با پایگاه حزبی کاندیدایی دارد که بتواند کرسی‬ ‫ریاســت جمهوری را به دســت اورد‪ .‬گزینه دیپلماسی در‬ ‫تاریخ امریکا در قبــال ایران برای روســای جمهوریخواه‬ ‫هیچ گاه در اولویت قرار نداشته و چه بســا هرگز به عنوان‬ ‫یک روش جدی برای حل اختالف با ایران در نظر گرفته‬ ‫وادار کرد تا اقدام به گفت وگوی جدی کنند‪ .‬با وجود این‪،‬‬ ‫او با داشتن سابقه مسئولیت وزارت خارجه‪ ،‬همیشه از روابط‬ ‫دیپلماتیک حمایت می کند و ایــن تمایل قطعا در صورت‬ ‫اجرای صحیح برجام و اعتمادسازی متقابل در بقای کانال‬ ‫دیپلماسی تهران و واشنگتن تاثیرگذار خواهد بود‪.‬‬ ‫اگر دونالــد ترامپ ریاســت ایاالت متحــده امریکا‬ ‫را به دســت بگیرد‪ ،‬بدون شــک مــردم امریکا بــار دیگر‬ ‫شــاهد سیاســت های پوپولیســتی و عوام فریبی بســیار‬ ‫شــدیدتر از جورج بــوش خواهند بــود‪ .‬روســیه‪ ،‬چین‪،‬‬ ‫اتحادیه اروپــا و بســیاری از کشــورهای جهــان نگران‬ ‫رای اوردن دونالــد ترامپ در انتخابات ریاســت جمهوری‬ ‫امریــکا هســتند‪ .‬اگــر دونالــد ترامــپ در انتخابــات‬ ‫ریاســت جمهوری امریــکا پیــروز شــود‪ ،‬ایــن احتمــال‬ ‫وجود دارد کــه روابــط ایران و غرب دچار خدشــه شــود‬ ‫اما برجام و مســائل مربــوط به انــرژی هســته ای ایران‬ ‫به هیچ وجه دچار تعویق یا تعلیق نخواهد شــد‪ .‬به وجود‬ ‫امدن کارشــکنی در برجام توســط دولت امریــکا پس از‬ ‫پیروزی احتمالی ترامپ در انتخابات دور از ذهن نیست‪.‬‬ ‫نشــده اســت‪ .‬به ویژه که حاال دونالد ترامــپ‪ ،‬به عنوان‬ ‫یکی از تندروتریــن نامزدهای این حــزب از بخت نهایی‬ ‫نمایندگی جمهوریخواهــان در انتخابات اینــده بهره مند‬ ‫است و شمشیرها را برای کارشکنی در روند اجرای توافق‬ ‫هسته ای از رو بســته اســت ؛ یعنی توافقی که باعث شد‬ ‫برای نخســتین بار تماس های مســتقیم و غیرمســتقیم‬ ‫میــان ایران و امریکا شــکل بگیــرد‪ .‬ترامــپ می خواهد‬ ‫به دنیا پشــت کند و مانند اوباما تصمیم به نزدیک شــدن‬ ‫به دشــمنان قدیمی امریکا یعنــی ایران و کوبــا ندارد‪ .‬از‬ ‫این رو در صورت روی کار امدن این چهــره افراطی نباید‬ ‫به حفظ حداقــل ارتباطات غیرمســتقیم میــان تهران و‬ ‫واشــنگتن هم امیدوار بود‪ .‬این در حالی اســت که نقطه‬ ‫مقابل جمهوریخواهان‪ ،‬دموکرات ها هستند که هیالری‬ ‫کلینتون به عنوان نماینده جدی انها برای انتخابات مطرح‬ ‫اســت‪ .‬کلینتون اگرچه به عنــوان یک دموکرات مســیر‬ ‫دیپلماسی با ایران را باز می گذارد اما به اندازه اوباما هم در‬ ‫کارامد بودن این روش خوشبین نیست‪ .‬او بارها تاکید کرده ‬ ‫که تالش هایش برای ایجاد اجماع علیــه ایران و اعمال‬ ‫تحریم ها راه را برای گفت وگوهای دیپلماتیک باز و ایران را‬ ‫بهترین زمان برای ایجــاد ارتباط با غــرب یا امتیاز‬ ‫گرفتن از امریــکا دوره ریاســت اوباما بر ایــاالت متحده‬ ‫بود و به طــور حتم رئیس جمهــور بعدی امریــکا به اندازه‬ ‫اوباما مالیــم نخواهد بــود‪ .‬به خصــوص انکــه‪ ،‬دونالد‬ ‫ترامپ منتخــب بخش تندرو حزب جمهوریخواه اســت و‬ ‫بخش ســنتی و میانه رو حزب جمهوریخــواه اعتقادی به‬ ‫او ندارند‪ .‬زیرا یک ترس درون ایــن بخش از حزب وجود‬ ‫دارد اینکه ترامپ در انتخابات نهایــی در برابر نامزد حزب‬ ‫دموکرات شکست سختی را متحمل شود بنابراین شانس‬ ‫جمهوریخواهان بعد از ‪ 8‬ســال دوری از مســند قدرت در‬ ‫امریکا از بین بــرود‪ .‬اظهارنظرهــای ترامپ در خصوص‬ ‫موضوعــات مختلف رنگ وبــوی کابوهــای امریکایی را‬ ‫می دهد که بــا برخورد قهرامیــز با قومیت هــا و نژادهای‬ ‫مختلف همراه بوده است‪.‬‬ ‫واقعیت این است که خود حزب جمهوریخواه بیش‬ ‫از همه از پیروزی های اخیر ترامپ ناراحت اســت‪ .‬اکنون‬ ‫ترامپ از تمام رقبای جمهوریخواهش پیشی گرفته است‪.‬‬ ‫اکنون نه تنها حزب جمهوریخــواه بلکه حتی دولتمردان‬ ‫امریکا هم در محذوریت قرار گرفته اند‪ .‬ســخنان ترامپ‬ ‫علی خرم‬ ‫گفتارها‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫کارشناس روابط بین الملل‬ ‫در مبارزات انتخاباتی ضمن انکه ادبیاتی زننده دارد حاکی‬ ‫از ان است که این ســخنان در اینده می تواند امریکا را در‬ ‫موقعیت خطرناکی قرار دهد‪ .‬به خصوص انکه بسیاری از‬ ‫رهبران سیاسی جهان نسبت به اظهارنظرهای او مواضع‬ ‫جدی و منفی گرفته اند‪.‬‬ ‫هرچند باید بــه این نکته توجه داشــت کــه ترامپ‬ ‫توانایی ایجــاد اجماع درون حزب جمهوریخــواه را ندارد‬ ‫بنابراین هر چند او در حال حاضــر کاندیدای نهایی حزب‬ ‫جمهوریخواه اســت اما بایــد بتواند از کنوانســیون حزب‬ ‫جمهوریخــواه نیز ســربلند بیــرون بیایــد‪ .‬در صورتی که‬ ‫اعضــای حــزب جمهوریخــواه در این کنوانســیون رای‬ ‫مثبت بــه او بدهند‪ ،‬مشــخص نیســت که ترامــپ تا چه‬ ‫اندازه می توانــد در رقابت نهایی موفق عمــل کند‪ .‬در هر‬ ‫صورت بخشــی از جامعه امریکا براساس احساسات ملی‬ ‫بــه او رای خواهند داد و بخش دیگر جامعــه امریکا نیز به‬ ‫نامزدی رای خواهند داد که سیاســت هایی معقول دارد‪.‬‬ ‫در اینجا رای افراد مســتقل از اهمیت بســیاری برخوردار‬ ‫اســت‪ .‬اگر ترامپ بتوانــد ارای این بخــش را از ان خود‬ ‫کند‪ ،‬می تواند به هــدف خود یعنی پیــروزی در انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری امریکا دســت پیدا کند امــا در صورتی‬ ‫که نامزد حزب دموکرات پیروز رقابت باشــد‪ ،‬یعنی جامعه‬ ‫امریکا به سیاست های پوپولیستی رای منفی داده است‪.‬‬ ‫اگر دونالد ترامپ ریاســت جمهوری ایاالت متحده امریکا‬ ‫را به دست بگیرد‪ ،‬بدون شک مردم امریکا بار دیگر شاهد‬ ‫سیاست های پوپولیســتی و عوام فریبی بسیار شدیدتر از‬ ‫جورج بــوش خواهند بــود‪ .‬یعنی ممکن اســت ترامپ در‬ ‫صورت دستیابی به ریاســت جمهوری‪ ،‬دست به اقداماتی‬ ‫بزند که حتــی کارهای جورج بــوش در مقابــل ان خیلی‬ ‫کوچک باشــد‪ .‬هرچند یکی از شــعارهای محوری ترامپ‬ ‫در رقابت های انتخاباتی این اســت که قصد دارد بار دیگر‬ ‫امریکا را شــکوهمند کند اما اقدامات ترامپ ممکن است‬ ‫خطراتی برای کل دنیا در پی داشــته باشــد‪ .‬حتی کار به‬ ‫جایی رســیده که پاپ رهبر کاتولیک های جهان‪ ،‬ترامپ‬ ‫را یک مســیحی واقعی نمی داند چون او به فکر کشیدن‬ ‫دیوار بین امریکا و مکزیک اســت‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬دولت‬ ‫مکزیک سخن ترامپ در مورد کشــیدن دیوار بین امریکا‬ ‫و مکزیک را به مضحکه گرفته اســت‪ .‬بنابراین نه تنها در‬ ‫داخل امریکا بلکه در خارج از این کشور نیز موج مخالفت ها‬ ‫با ترامپ بلند شده اســت‪ .‬حزب جمهوریخواه می داند که‬ ‫ترامپ ممکن است اقداماتی را در اینده انجام دهد که برای‬ ‫سال ها جمهوریخواهان‪ ،‬شرمنده شوند‪ .‬اما براساس روند‬ ‫دموکراتیک رقابت های انتخاباتی درحال جریان است و در‬ ‫حال حاضر هر چند مواضع متعددی نسبت به اظهارنظرهای‬ ‫ترامپ صورت می گیرد اما حزب جمهوریخواه در انتظار به‬ ‫ســر می برد‪ .‬در هر صورت ممکن است اعضای این حزب ‬ ‫پ تمهیداتی را بیندیشــند امــا در حال‬ ‫برای مقابله بــا ترام ‬ ‫حاضر چنین کاری بعید است‪ .‬از طرف دیگر‪ ،‬این موضوع‬ ‫هم که ترامپ در دو ســوم ایالت های باقیمانده رای نیاورد‬ ‫هم بعید اســت‪ .‬بنابراین با فرض اینکه ترامپ نامزد نهایی‬ ‫جمهوریخواهان شود باید دید که هیالری کلینتون می تواند‬ ‫ترامپ را شکست دهد؟ در صورتی که بخش مستقل جامعه‬ ‫امریکا کلینتــون را معقول تر ببینند‪ ،‬ترامپ شانســی برای‬ ‫پیروزی نخواهد داشت اما اگر چنین نشود وضعیت به ضرر‬ ‫تمام جهان خواهد بود‪.‬‬ ‫هر چند انتخاب هیالری کلینتــون نیز موجب تغییر‬ ‫جدی در سیاست خارجی این کشور نخواهد شد؛ کلینتون‬ ‫نیز از جناح دست راستی حزب دموکرات است که خواهان‬ ‫فشار بیشتر بر ایران است‪ .‬با این حال‪ ،‬کلینتون می تواند‬ ‫در چارچوب رســمی سیاســی امریکا‪ ،‬مباحث مختلف در‬ ‫حوزه سیاست داخلی و خارجی را دنبال کند؛ موضوعی که‬ ‫ترامپ در خصوص ان ضعف جدی دارد‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫عبور از محافظه کاری‬ ‫سیاست عربستان در قبال ایران منطبق بر محاسبه هزینه‪ -‬فایده نیست‬ ‫صباح زنگنه‬ ‫نماینده پیشین ایران در سازمان کنفرانس اسالمی‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫گفتارها‬ ‫کارشکنی هایمقاماتعربستانسعودیدرخصوص‬ ‫اعزام ایرانیان به حج تمتع در نهایت منجر به ان شد که سال‬ ‫جاری‪ ،‬مردم ایران از رفتن به حــج باز بمانند‪ .‬در این رابطه‬ ‫باید توجه داشت که عربستان سعودی باتوجه به احساس‬ ‫عقب ماندگی نسبت به جایگاه جمهوری اسالمی ایران در‬ ‫منطقه به یک فوبیای ایران دچار شده و نوعی احساس عدم‬ ‫تعادل بر تصمیم گیری های این کشور حاکم شده است‪.‬‬ ‫عربســتان در فضــای سیاســی منطقــه‪ ،‬سیاســت‬ ‫ایران هراســی را دنبال می کند و برخی از کشــورها را نیز با‬ ‫دالرهای نفتی تشویق می کند که روابط خود را با ایران قطع‬ ‫و یا محدود کنند‪ .‬این تصمیم گیری ها طبعا پایه های اصلی‬ ‫ یا تکیه گاه های حکومت عربســتان را زیر ســوال می برد‪.‬‬ ‫یکی از این اقدامات بحث نفت و افزایش تولید نفت بود که‬ ‫منجر به کاهش قیمت ان شد‪.‬‬ ‫این در حالی اســت که نفــت یکــی از ارکان اصلی‬ ‫حاکمیت دولت عربستان اســت‪ .‬اما ریاض با هدف انکه‬ ‫ایران را تحت فشــار قرار دهد دســت به چنین اقدامی زد‪.‬‬ ‫وقتی عربستان چنین رفتار سیاست زده ای با نفت و اقتصاد‬ ‫انجام می دهــد بدون شــک ایــن کار پایه و اســاس کل‬ ‫اقدامات عربستان را زیر سوال می برد‪.‬‬ ‫رویکرد دیگری که از سوی عربستان دنبال شد این بود‬ ‫که ان کشور تالش کرد تا کشورها را به قطع ارتباط با ایران‬ ‫دعوت کند‪ .‬در این میان قطع ارتباط دیپلماتیک با جمهوری‬ ‫اسالمی ایران اگر روی جایگاه ایران تاثیر بگذارد در عین‬ ‫حال بدون تردید روی اعتبار کشورهایی که روابط شان را با‬ ‫ایران قطع کرده یا کاهش داده اند نیز تاثیرگذار خواهد بود‪.‬‬ ‫بنابراین یک امر د وجانبه اســت و دعوت عربســتان از این‬ ‫کشــورها برای ورود به این روند به امری با اثار سوء متعدد‬ ‫برای کشــورهای نزدیک به عربســتان و دوستانش منجر‬ ‫شده اســت‪ .‬در نهایت نیز اخیرا شاهد کارشکنی ها و ایجاد‬ ‫محدودیت از سوی عربستان برای زوار ایرانی حج بودیم‪.‬‬ ‫اقدام عربستان در ایجاد محدودیت برای انجام مراسم حج‬ ‫برخالف روند پیگیری شــده در یک دهه گذشته محسوب‬ ‫می شــود و تعلل و یا نپذیرفتن امضــای ارکان توافق نامه‬ ‫ایران و عربستان در حج نشــان از بی ثباتی سیاستگذاران‬ ‫این کشــور دارد‪ .‬البته شــروط و خواســت هایی که ایران‬ ‫مطرح کرده چیزهای جدیدی نیســت و در سال های قبل‬ ‫نیز مورد توجه قرار می گرفته است ولی عربستانی ها امسال‬ ‫از پذیرفتــن انها طفــره می روند‪ .‬هنــوز موافقت نامه های‬ ‫دولت های قبلی عربســتان با ایران وجود دارد و قابل ارائه‬ ‫اســت؛ موافقت نامه هایی که در انها همه موارد یاز ده گانه‬ ‫وجود داشته و دو طرف ان را امضا کرده اند‪ .‬بنابراین امروز‪،‬‬ ‫تعلل کردن در امضای ان بندها حاکی از بی ثباتی سیاست‬ ‫عربستان است‪.‬‬ ‫همچنین عربســتان در برابر حضــور حاجیان ایرانی‬ ‫دچار مشکل جدی شده اســت ‪ ،‬زیرا برای دوست و دشمن‬ ‫معروف است که کاروان های حج ایرانی ها منضبط ترین‪،‬‬ ‫منظم ترین و تمیزترین کاروان های حجاج هستند‪ .‬بنابراین‬ ‫ریاض تالش دارد که ایرانی ها را با این خصوصیات مثبت‬ ‫از حضور در مراسم حج منع کند ‪ ،‬چرا که حضور انها با نظم‪،‬‬ ‫دقت و عبادت باعث الگو گرفتن سایر حاجیان از ایرانیان‬ ‫می شود‪ .‬این برای عربستان که الگوی تبعیت از وهابیت و‬ ‫نفی دیگران را دنبال می کند ضربه سختی است‪ .‬از طرف‬ ‫دیگر تصور ریاض این اســت کــه با لغو ســفر حج حجاج‬ ‫ایرانی ممکن اســت حاجیان و خانواده های انها به دولت‬ ‫ایران فشار بیاورند که با انجام مراســم حج موافقت کنند‪.‬‬ ‫بنابراین تالش دیگر عربستان این است که تعارضی میان‬ ‫خواسته های مردم و مسئوالن سازمان حج ایجاد کند‪ .‬در‬ ‫این میان تالش های هیات ایرانی مبتنــی بر رایزنی های‬ ‫کامل و جامع در خصوص مســائل مرتبط با حج قابل ذکر‬ ‫است اما باید توجه داشت که این تالش های هیات ایرانی‬ ‫با ســنجش شــرایط طرف مقابل می تواند بــه جمع بندی‬ ‫برسد‪ .‬درواقع تصمیم هیات ایرانی یک طرف قضیه است‬ ‫و رویکرد عربستان طرف دیگر قضیه‪.‬‬ ‫بنابراین مساله حج یک مساله دو طرفه بود اما دولت‬ ‫ســعودی از یک امتیاز مذاکراتی هم برخوردار است و ان‬ ‫این است که جمع بندی و تصمیم گیری نهایی را برای خود‬ ‫محفوظ می دارد‪ .‬به بیان دیگر مذاکره تا یک جایی پیش‬ ‫می رود و از ان به بعد دیگر نتیجه نخواهد داد‪.‬‬ ‫اینتصمیمعربستانطبعاتاثیراتگسترده ایخواهد‬ ‫داشــت و در بلند مدت این تاثیرات منعکس خواهد شــد‪.‬‬ ‫همچنین برای عربستان این تصمیم گیری سنگین خواهد‬ ‫بود‪ ،‬چرا که نشــان داد صالحیت میزبانی و مدیریت چنین‬ ‫مراســمی را ندارد و انعکاس ان در ســطح جهانی گسترده‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫با توجه به اتفاق اخیر به نظر می رســد که از این پس‬ ‫روابط دو کشور با پیچیدگی بیشتر و ورود به فازهای جدیدتر‬ ‫و غیرقابل پیش بینی دنبال خواهد شد‪.‬‬ ‫در این رابطه نقش سازمان کنفرانس همکاری های‬ ‫اسالمی نیز مهم است؛ این ســازمان می تواند در ارتباط با‬ ‫چنین موضوعاتی نقش مهمی ایفا کند؛ یک زمانی دبیرکل‬ ‫این ســازمان بین المللی عزت الدین عراقی بود که فردی‬ ‫مستقل بود و زیر بار دخالت های عربستان نمی رفت ولی در‬ ‫حال حاضر این سازمان تبدیل به یک تشکیالت اداری در‬ ‫وزارت خارجه عربستان شده است‪.‬‬ ‫امروز عربستان سیاســت های اشتباه و شتاب زده ای‬ ‫را در منطقــه و در رقابت با ایران در پیش گرفته اســت؛ در‬ ‫گذشته عربستان معروف به داشــتن رفتار خاص سیاسی‬ ‫همراه با تامل‪ ،‬اتخاذ تصمیمات بــا دقت و درایت‪ ،‬در کنار‬ ‫محافظه کاری بود که پس از مرور زمان و تغییر پادشاهان‬ ‫این کشــور‪ ،‬این شــاخص ها اکنون تغییر کرده و به جای‬ ‫محافظه کاری‪ ،‬تهاجم و برخورد غیرمحاسبه شده و بدون‬ ‫تامل و درایت جایگزین ان شــده که شاخصه های رفتاری‬ ‫اخیر حکومت عربستان حکایت از احساس نگرانی جدی‬ ‫در داخل و در روابط منطقه ای و بین المللی دارد‪.‬‬ ‫همچنیــن ریــاض در تــاش اســت احســاس‬ ‫عقب افتادگی اش نســبت به ایران را با اقدامات نمایشــی‬ ‫متعدد در ابعاد سیاســی جبــران کند‪ .‬این کشــور حتی با‬ ‫تشــکیل ائتالف هــای عربــی ضدتروریســم و گاهــی‬ ‫ائتالف های اســامی که در عمل فایــده ای جز حمله به‬ ‫یمن نداشته‪ ،‬موجبات بروز قدرت داعش و القاعده را در این‬ ‫کشور فراهم کرده است‪ .‬وجود چنین سیاستی در داخل و‬ ‫خارج برای عربستان زمینه بروز رفتارهای غیرقابل پذیرش و‬ ‫پیش بینی نشده را فراهم کرده‪ ،‬به طوری که با دست زدن به‬ ‫اعمال مقررات جدید‪ ،‬به توقف یا نا امن شدن امنیت حجاج‬ ‫سایر کشورها منجر شده و عکس العمل برخی کشورهای‬ ‫بزرگ چون ایران را فراهم کرده است که باید با چشم انداز‬ ‫جدیدی نسبت به موضوع حج‪ ،‬تصمیمات متناسب اتخاذ‬ ‫شود‪ .‬البته فارغ از بحث حج به نظر می رسد ایران در مسائل‬ ‫اقتصادی‪ ،‬سیاســی‪ ،‬فرهنگی و رســانه ای بایــد مواضع‬ ‫جدیدی براساس ارزیابی روز اتخاذ کند و جمهوری اسالمی‬ ‫ایران با اتمام حجت با حکومت عربستان‪ ،‬تغییر رویکرد و‬ ‫روش را مدنظر قرار دهد‪.‬‬ ‫‪25‬‬ ‫گفتارها‬ ‫کلینتون پا جا پای سندرزگذاشت‬ ‫ایا کلینتون قدرت رقابت با ترامپ را دارد؟‬ ‫گفتارها‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫سرانجام هیالری کلینتون به عنوان نامزد نهایی حزب‬ ‫دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری سال‪ 2016‬انتخاب‬ ‫شد‪.‬هیالریکلینتونتوانستهاستحدنصابمجموعارای‬ ‫دلیگیت ها و ســوپردلیگیت ها را برای تصدی گری نامزدی‬ ‫این حزب در رقابت های انتخاباتی ســال ‪ 2016‬به دســت‬ ‫اورد‪.‬ازاینروبه زودیشاهدمعرفیرسمیهیالریکلینتون‬ ‫از سوی حزب دموکرات خواهیم بود‪ .‬البته موضوع انتخاب‬ ‫هیالری کلینتون چندان غیر قابل پیش بینــی نبو د و تقریبا‬ ‫از حدود دو ماه قبل و متعاقــب پیروزی هیالری کلینتون در‬ ‫ایالت سرنوشت ساز نیویورک‪ ،‬بسیاری از تحلیلگران معتقد‬ ‫بودند که وی نامزد نهایی حزب دموکرات خواهد بود‪ .‬فاصله‬ ‫امتیازاتهیالریکلینتونازسندرزوحمایتسوپردلیگیت ها‬ ‫از وی نیز این روند را تشدید کرد‪ .‬با این حال برنی سندرز نامزد‬ ‫رقیب هیالری کلینتون ترجیح داد رقابت های انتخاباتی را تا‬ ‫اخرین مرحله ادامه دهد‪ .‬هیالری کلینتون مراحل سختی‬ ‫رادر رقابت با سندرز سپری کرد‪ .‬حتی در‬ ‫ایاالتی مانند واشــنگتن شاهد شکست‬ ‫هیالریکلینتونازسندرزبودیم‪.‬اورقیب‬ ‫سرســختی برای وزیر امور خارجه سابق‬ ‫ایاالت متحده بود‪ .‬در هر حال هیالری‬ ‫کلینتون که تجربه شکست در برابر اوباما‬ ‫در انتخابــات درون حزبی ســال ‪2008‬‬ ‫میالدی را داشت‪ ،‬این بار به هیچ عنوان‬ ‫درمقابلسندرزریسکنکردوحریفخود‬ ‫را دست کم نگرفت! همان گونه که ذکر‬ ‫شد وزیر امور خارجه سابق ایاالت متحده‬ ‫ امریکا تجربــه تلخــی را در رقابت های‬ ‫انتخاباتــی درون حزبــی دموکرات ها در‬ ‫سال‪ 2008‬سپریکردهبود‪.‬همینمساله‬ ‫سبب شد تا او حتی تا اخرین روز برگزاری‬ ‫انتخاباتدرونحزبیدموکرات ها‪،‬رقابت‬ ‫سختی را با برنی ســندرز نامزد رقیب خود‬ ‫داشته باشد‪ .‬انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫ایاالت متحده امریکا در ماه نوامبر سال‪ 2016‬میان دو برنده‬ ‫انتخابات درون حزبی دموکرات ها و جمهوریخواهان یعنی‬ ‫هیالری کلینتون و دونال د ترامپ برگزار خواهد شد‪ .‬هیالری‬ ‫کلینتون دیگر رقیبی به نام برنی ســندرز ندارد! او هم اکنون‬ ‫یک رقیب سر ســخت به نام دونال د ترامپ دارد! کســی که‬ ‫پس از جنجال های زیاد توانســت از حزب جمهوریخواه و‬ ‫به عنوان نامزد نهایی به دور پایانی رقابت های انتخاباتی راه‬ ‫یابد ‪ .‬ترامپ در نظرسنجی های اخیر توانسته است خیزش‬ ‫خیره کننده ای داشــته باشــد‪ .‬در حالی که او در بسیاری از‬ ‫نظرسنجی های گذشته از هیالری کلینتون عقب مانده بود‪،‬‬ ‫هم اکنون توانسته اســت به وضعیتی برابر با او برسد‪ .‬حتی‬ ‫در برخی نظرســنجی های محدود‪ ،‬ترامپ توانسته است با‬ ‫اندکی برتری از هیالری کلینتون پیشــی بگیرد‪ .‬این مساله‬ ‫منجربهنگرانیسرانحزبدموکراتشدهاست‪ .‬سرانحزب‬ ‫جمهوریخواهنیزدرمقابلبهایننتیجهرسیده اندکهچاره ای‬ ‫جز انتخاب ترامپ به عنوان نامزد نهایی این حزب و معرفی‬ ‫ان برای رقابت با هیالری کلینتون ندارند‪ .‬نظرسنجی ها قبال‬ ‫نشان داده بود در صورت عدم معرفی ترامپ به عنوان نامزد‬ ‫نهایی جمهوریخواهان‪ ،‬ارای کسانی که به وی رای داده اند‬ ‫به ضرر حزب جمهوریخواه به گردش در می اید‪ .‬ترامپ نیز‬ ‫در رقابت با افرادی مانند تد کروز و مارک روبیو توانست به دور‬ ‫نهایی رقابت های انتخابات ریاســت جمهوری سال ‪2016‬‬ ‫ایاالت متحده امریــکا راه پیدا کند‪ .‬در هــر حال هم اکنون‬ ‫رقابت نهایی میان ترامپ و هیالری کلینتون شــکل گرفته‬ ‫است‪ .‬یکی از مواردی که در جریان رقابت های دور نخست‬ ‫ریاست جمهوریامریکا(رقابت هایدرونحزبی)بهصورتی‬ ‫جدی شــاهد طرح ان بودیــم‪ ،‬موضوع توافق هســته ای‬ ‫ایران و اعضای ‪ 5+1‬و نحــوه مواجهه نامزدهای انتخاباتی‬ ‫امریکا با این توافــق بود‪ .‬در این میــان‪ ،‬هیالری کلینتون‬ ‫اعالم کرده بود که نســبت به حفظ برجام و توافق هسته ای‬ ‫با ایران پایبند خواهد بود‪ .‬این در حالیست که دونالد ترامپ‬ ‫چندین بار مخالفت خود را با توافق هسته ای صورت گرفته‬ ‫میان ایران و اعضــای ‪ 5+1‬را اعالم کــرده و حتی در جمع‬ ‫اعضای البی ایپک اعالم کرد که در صورت حضور در مسند‬ ‫ریاست جمهوری سند برجام را پاره خواهد کرد! این در حالی‬ ‫است که ترامپ خود نســبت به ناممکن بودن این اقدام (به‬ ‫دلیل بین المللی بودن توافق هســته ای صــورت گرفته با‬ ‫ایران ) اگاه است‪ .‬در دور دوم و نهایی رقابت های انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری ایاالت متحده امریکا‪ ،‬توافق هسته ای‬ ‫ایران و اعضای‪ 5+1‬یکی از مواردی است که حول ان بحث‬ ‫گسترده ای میان هیالری کلینتون و دونالد ترامپ در خواهد‬ ‫گرفت‪ .‬به عبارت بهتر ‪ ،‬ترامپ و کلینتون ناچارند در این دور‬ ‫حساسانتخاباتی‪،‬مواضعواقعیوعینیخودرادرخصوص‬ ‫برجام اعالم کنند‪ .‬این موضوع نه تنها در ذیل مباحث مربوط‬ ‫به سیاست خارجی و در مناظره تلویزیونی کلینتون و ترامپ‬ ‫مطرح خواهد شد‪ ،‬بلکه احتماال در موارد دیگری نیز شاهد‬ ‫طرحانخواهیمبود‪.‬مخصوصازمانیکههیالریکلینتونو‬ ‫ترامپ معاونا ن خود را انتخاب کنند‪ ،‬در مناظره میان معاونا ن‬ ‫نیز شاهد طرح موضوع برجام خواهیم بود‪ .‬بنابراین‪ ،‬معادله‬ ‫رفتاری دولت بعدی امریکا در قبال برجام طی ماه های پیش‬ ‫رو و تا زمان برگزاری رقابت های انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫امریکا در ابان ماه امسال شــفاف تر خواهد شد‪ .‬مروری بر‬ ‫اخرین نظرســنجی های صورت گرفته در ایــاالت متحده‬ ‫امریکا در برهه فعلی حالی از تامل نیست‪ .‬اکثر نظرسنجی ها‬ ‫نشان می دهند اگر برنی ســندرز به عنوان نامزد نهایی حزب‬ ‫دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری سال‪ 2016‬انتخاب‬ ‫می شد‪ ،‬وی به راحتی می توانست بر دونال د ترامپ غلبه پیدا‬ ‫کند‪ .‬با این حال در نهایت هیالری کلینتون به عنوان نامزد‬ ‫حزب دموکرات انتخاب شد تا نفس سران حزب دموکرات در‬ ‫سینهحبسشود!‬ ‫در اخریــن نظرســنجی مشــترک شــبکه خبــری‬ ‫«ان بی ســی نیوز» و روزنامــه «وال اســتریت ژورنال» نیز‬ ‫کلینتون بــا اختــاف ‪ 3‬درصــد از ترامپ جلوتر اســت و از‬ ‫حمایت ‪ 46‬درصدی رای دهندگان و ترامــپ از حمایت ‪43‬‬ ‫درصدی انها برخوردار است‪ .‬نکته جالب توجه اینجاست که‬ ‫طبق نظرسنجی موسسات همین دو رسانه امریکایی‪ ،‬اگر‬ ‫نامزد نهایی دموکرات ها برنی ســندرز بود‪ ،‬او نسبت به نامزد‬ ‫جمهوریخواهانشانسبیشتریبرایپیروزیخواهدداشت‬ ‫و ســندرز با ‪ 15‬درصد اختالف از ترامپ پیشــی می گرفت‪.‬‬ ‫پیش بینی ها نشــان می دهد که اگر ســندرز به عنوان نامزد‬ ‫نهاییحزبدموکراتانتخابمی شد‪،‬می توانست‪ 54‬درصد‬ ‫اوای رای دهندگان رابه خــود اختصاص دهد‪ .‬این در حالی‬ ‫بود که دونالد ترامپ در مقابل سندرز شانسی نداشت و صرفا‬ ‫می توانست ‪ 39‬درصد ارا را به خود اختصاص دهد‪ .‬این خود‬ ‫نشاندهندهقدرتسندرزدرمقابلترامپ‬ ‫بود‪ .‬اما این موارد‪ ،‬تنها نظرسنجی هایی‬ ‫نیستند که طبق امار انها‪ ،‬سندرز نسبت به‬ ‫کلینتونموقعیتبهتریدررقابتبادونالد‬ ‫ترامپ دارد‪ .‬نظرســنجی موسسه «ریل‬ ‫کلیر پالیتیکــس» نیز نشــان می دهد‪،‬‬ ‫سناتور سندرز می تواند با اختالف ‪10.8‬‬ ‫درصد دونالــد ترامپ را شکســت دهد‪.‬‬ ‫اما طبق نظرســنجی همین موسســه‪،‬‬ ‫کلینتون با اختالف ‪ 0.2‬درصد از ترامپ‬ ‫شکســت خواهد خورد‪.‬به عبارت بهتر‪،‬‬ ‫یکیازنظرسنجی هاییکهدرانشکست‬ ‫هیــاری کلینتون از ترامــپ پیش بینی‬ ‫شده است‪ ،‬نظرســنجی موسسه «ریل‬ ‫کلیر پالیتیکس» است‪ .‬این نظرسنجی‬ ‫و نظرسنجی های مشابه نشان دهنده ان‬ ‫است که به رغم برتری هیالری کلینتون‬ ‫بر سندرز در دور مقدماتی انتخابات درون‬ ‫حزبی دموکرات ها‪ ،‬ســندرز نامزد بهتری نسبت به هیالری‬ ‫کلینتون برای حزب دموکرات محســوب می شــد‪ .‬مروری‬ ‫بر یک نظرســنجی دیگر‪ ،‬این فرضیه را تکمیل می کند‪.‬‬ ‫موسســه «هافپست پولســتر» با انتشــار نظرسنجی خود‬ ‫بــراورد کــرده‪ ،‬ارا ی کلینتــون در صــورت رقابت نهایی با‬ ‫ترامپ‪ ،‬تنها ‪ 1/6‬درصد از رقیــب جمهوریخواه خود باالتر‬ ‫خواهد بود‪ .‬اما طبق نظرســنجی این موسسه‪ ،‬در صورت‬ ‫رقابت ترامپ با سندرز‪ ،‬ارا ی نامزد دموکرات ها ‪10/2‬درصد‬ ‫از نامزد دموکرات ها بیشــتر خواهد بــود‪ .‬در نهایت اینکه‬ ‫رقابت نهایی هیالری کلینتون و ترامپ‪ ،‬از بابت اینکه برنده‬ ‫نهایی این رقابت مشــخص نیســت قابل رصد و پیگیری‬ ‫خواهد بود‪ .‬بــا این حال نبایــد فراموش کــرد که مواضع‬ ‫هر دو نامزد رقابت های انتخاباتی ایــاالت متحده امریکا‬ ‫در قبال جمهوری اســامی ایران خصمانه اســت‪ .‬اخیرا‬ ‫هیالری کلینتون تهدید کرده اســت کــه در صورت لزوم‬ ‫حمله نظامی به ایران را در دستورکار قرار خواهد داد! از این‬ ‫رو پایبندی اعالمی کلینتون نســبت به برجام نباید منجر به‬ ‫خطای محاسباتی ما نسبت به مواضع وزیر سابق امور خارجه‬ ‫ایاالت متحده امریکا شود‪.‬‬ ‫برهان تکلیف گرایی و بحران انتخاب‬ ‫گفتارها‬ ‫درباره گزینه اصلح در انتخابات ‪96‬‬ ‫پیمان فراهانی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫تولید برهان های مختلف سیاسی توسط گروه های‬ ‫فکری مرجــع در جامعــه ایــران بســیار رواج دارد‪ .‬اصال‬ ‫می توانیم صریح تر هم بگویم که همه انچه امروز در سپهر‬ ‫سیاست ایران در حال رخ دادن اســت‪ ،‬محصول همین‬ ‫رقابــت برهان هاســت‪ .‬برهان ها یکی پــس از دیگری در‬ ‫ضدیت یا تکمیل منطقی دیگر تولید می شوند و این فرایند‬ ‫هیچ گاه متوقف نخواهد شد‪.‬‬ ‫شــاید انگاه که رئیس جمهــوری راس کار می اید یا‬ ‫گروهی در مجلس برتری می یابد تصور کنیم تا مدتی از این‬ ‫رقابت و جدل برهان ها خبری نیست اما قطعا این مقوله در‬ ‫حیطه علوم غیردقیق ‪ -‬که براهین نیز شامل ان می شود –‬ ‫قطعیت پذیر نبوده و هیچ گاه حالتی پایدار و مشخص به خود‬ ‫نمی گیرد و حتما سکوتش به معنای عدم فعالیتش نیست‪.‬‬ ‫انچه موجب می شــود این جدل زیر پوســتی از خود‬ ‫چهره هویدا کند‪ ،‬زمینه هایی چون انتخابات اســت که در‬ ‫ان برهان ها می توانند به امید کامیابی‪ ،‬فرصت ظهور و بروز‬ ‫پیدا کنند با این حال نخبگان مداوم در حال تدبیر و تعمق‬ ‫در مسائل هستند و همین دلیلی روشن است بر انکه فرایند‬ ‫تولید برهــان را هیچ گاه متوقف ندانیــم‪ .‬این براهین پس‬ ‫از نظریه پردازی توســط نخبگان به عرصه عمومی رفته و‬ ‫مورد بحث و بررسی قرار می گیرد و پس از در اختیار گرفتن‬ ‫فرصت حضور‪ ،‬توسط عموم جامعه در معرض ازمون قرار‬ ‫خواهد گرفت‪.‬‬ ‫باید اشاره کرد که توجه کنونی عموم جامعه به براهین‬ ‫در مقابل شعارها قطعا از مصادیق بارز بلوغ سیاسی جامعه‬ ‫ایران است و باید ان را ارج نهاد با اینکه نگارنده معتقد است‬ ‫ به رغم کارکرد هایی که این براهین داشته اند و نتیجه هایی‬ ‫که گرفته اند‪ ،‬هنوز هم با ســطح مطلوب دهه چهارم یک‬ ‫نظام سیاسی فاصله دارند که مشخصا این کم کاری متوجه‬ ‫نخبگان و نظریه پردازان این حوزه است‪.‬‬ ‫یکی از براهینی که مدتی است تولید شده و در جامعه‬ ‫مذهبی ایــران رواج پیدا کرده‪ ،‬برهانی اســت که با عنوان‬ ‫«تکلیف گرایی» شناخته می شود‪ .‬در این نوشته مشخصا‬ ‫و صراحتــا قصد نداریم در خصوص درســتی یا نادرســتی‬ ‫ان قضاوت و بحث کنیــم بلکه قصد داریم بــه انتخابات‬ ‫پیش روی ریاست جمهوری از منظر تکلیف گرایان نگاه کرده‬ ‫و عملکرد انــان را مطابق برهــان تکلیف گرایی پیش بینی‬ ‫کنیم‪ .‬برهان تکلیف گرایی در حقیقت در مقابل نتیجه گرایی‬ ‫تولید شــد و نقطه محوری ان معطوف بــه اخذ تصمیمات‬ ‫مبتنی بر حجت حاصل از اســتنباط شــخصی اســت‪ .‬بر‬ ‫این اساس برهان تکلیف گرایی نســبت به نتیجه گرایی از‬ ‫تصمیمات جمعی و گروهی فاصله بیشتری دارد و از این رو‬ ‫همان طور کــه از عنوانش نیز پیداســت نســبت به نتیجه‬ ‫تصمیمات توجه کمتری دارد‪.‬‬ ‫یکــی از اصلی تریــن گزاره هایــی که ذیــل برهان‬ ‫تکلیف گرایی مطرح می شــد ضرورت حمایت از اصلح در‬ ‫مقابل صالح بــود‪ .‬در این گزاره مقبولیت هیــچ تاثیری در‬ ‫تصمی م نهایی نداشت‪ ،‬بدین نحو که صالح مقبول همچنان‬ ‫هیچ برتری نسبت به اصلح نامقبول پیدا نمی کرد‪.‬‬ ‫ارتباط ایــن توضیحات بــا انچه در ادامــه به عنوان‬ ‫پرسش خواهد امد در گزاره هایی اســت که توسط جریان‬ ‫تکلیف گــرا در انتخابات مجلس نهم و ریاســت جمهوری‬ ‫یازدهــم پیگیری شــده و به عنــوان تصمیماتــی قطعی و‬ ‫تاثیرگذار در حوزه عمل مورد استناد قرار گرفته است‪.‬‬ ‫حال اگر بخواهیــم از این منظر به عرصه سیاســت ‬ ‫برویــم بایــد اشــاره کنیــم کــه در خصــوص انتخابــات‬ ‫ریاســت جمهوری ‪ 1396‬دو گزینــه جــدی و احتمالــی‬ ‫که تاکنــون در عرصــه حضور غیررســمی پیــدا کرده اند‬ ‫رئیس جمهــوری فعلــی و رئیس جمهور ســابق هســتند‪.‬‬ ‫محمود احمدی نژاد در ماه های اخیر ســفرهای اســتانی‬ ‫خود را به صورت جدی پیگیری می کند و این مساله موجب‬ ‫شده اســت نگاه ها به ســمت او برای حضور در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری اتی جلب شود‪.‬‬ ‫بــا اینکــه عمــده تکلیف گرایــان را جداشــدگان از‬ ‫احمدی نژاد تشــکیل می دهند‪ ،‬این روزها شنیده می شود‬ ‫که میان دوگانه احتمالی ‪ 1396‬که یک طرف ان محمود‬ ‫احمدی نژاد و طرف دیگر حسن روحانی است احتماال باید‬ ‫از گزاره های حداقلی برای انتخاب اســتفاده کرد و با این‬ ‫استدالل خود را مجاب می کنند که در حال حاضر مجبور به‬ ‫حمایت از احمدی نژاد هستند‪.‬‬ ‫حال سوال بســیار جدی اینجاســت که مگر برهان‬ ‫تکلیف گرایی حکم به حمایت از اصلح نمی کرد‪ ،‬حال چه‬ ‫می شود که از اصلح کوتاه امده‪ ،‬دنبال صالح نیز نمی روند‪.‬‬ ‫از طــرف دیگر نیز چه شــده اســت که یک ســال پیش از‬ ‫انتخابات یک دوگانه احتمالی در دور دوم انتخابات ‪1396‬‬ ‫مالک تصمیم گیری شــده اســت‪ ،‬ایا ایــن نتیجه گرایی‬ ‫نیست؟‬ ‫حال چه باید کرد با این تناقض کــه پیش تر عده ای‬ ‫فریاد می زدند انتهــای ان محتوم و محکوم به شکســت‬ ‫همیشــگی اســت؟ اگــر بخواهیــم دلســوزانه کمکــی‬ ‫به تکلیف گرایان داشــته باشــیم بــرای عــدم عقبگرد از‬ ‫مواضع باید در یک ســال فرصــت باقیمانده تــا انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری اتی به دنبال شناســایی اصلح رفته و از او‬ ‫حمایت کنند‪.‬‬ ‫البته این مساله ناظر به همه تکلیف گرایان نیست و‬ ‫هنوز موضع کامال رســمی و دقیق در این خصوص اعالم‬ ‫نشده اســت و مبنای این نوشته بر پیش بینی و زمزمه هایی‬ ‫است که پشت پرده در این خصوص شنیده می شود‪ ،‬حال‬ ‫باید منتظر ماند و دید که تکلیف گرایان میان برهان خویش‬ ‫و بحران انتخاب احمدی نژاد چه خواهند کرد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪27‬‬ ‫از دریچه ای دیگر‬ ‫فکـر نـو‬ ‫ک تاب‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫‪ l‬درامدی بر فلسفه عمل‬ ‫مراسمرونماییازاثارمشترکدفترتبلیغاتوسازمان‬ ‫سمت در زمینه علوم انســانی با حضور رئیس این سازمان‬ ‫و رئیس دفتر تبلیغات اسالمی حوزه علمیه قم برگزار شد‪.‬‬ ‫مهدی ذاکری‪ ،‬نویسنده کتاب «درامدی بر فلسفه عمل»‬ ‫دراینمراسمبهمعرفیاینکتابپرداختوگفت‪«:‬فلسفه‬ ‫عمل در اصل مباحث مربوط به بحث فلســفه درباره عمل‬ ‫اســت که ریشــه در تاریخ طوالنی فلســفه از تفکر یونان‬ ‫تاکنون دارد ولی چند دهه ای از بحث درباره فلســفه عمل‬ ‫بیشترنمی گذردو درقالبفعلیبحثیکامالجدیداست‪».‬‬ ‫وی اظهار کرد‪« :‬فلسفه عمل یک موضوع میان رشته ای‬ ‫اســت که از جهات مختلف قابل پیگیری اســت؛ یکی از‬ ‫مهمترین ابعاد این شاخه فلسفه بحث درباره فلسفه علوم‬ ‫انسانیواجتماعیورفتاریاستزیراموضوعایندانش ها‬ ‫علوم رفتاری بشر است‪ ».‬ذاکری با اشاره به فلسفه اخالق‬ ‫با بیان اینکه مسئولیت اخالقی و حقوقی بر عمل اختیاری‬ ‫انسان بار می شــود‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬بسیاری از مسائلی که‬ ‫در روان شناســی مطرح اســت می تواند از طریق فلســفه‬ ‫عمل مورد بررســی قرار گیرد‪ ».‬این محقــق با بیان اینکه‬ ‫هر حرکت و رفتار بدنی‪ ،‬عمل نیســت‪ ،‬اظهــار کرد‪« :‬اگر‬ ‫عملی مسبوق به میل و یک باور باشد عمل تلقی می شود‬ ‫در حالی که بر همین مساله نیز ایراداتی گرفته شده بنابراین‬ ‫باید بتوانیم تعریفی از عمل ارائه کنیــم تا بتوان میان این‬ ‫دو‪ ،‬وجــوه ممیزه قائل شــد‪ ».‬وی افزود‪« :‬مســاله دیگر‬ ‫که در دعاوی حقوقی ثمرات زیادی دارد بحث تشــخص‬ ‫عمل در فلسفه عمل است که در این کتاب به ان پرداخته‬ ‫شده است‪ ».‬این نویســنده ادامه داد‪« :‬در کالم اسالمی‬ ‫مباحثی مانند اختیار مطرح است که در کتاب نیز تا حدی‬ ‫به ان پرداخته شــده و نظراتی به خصوص در زمینه اختیار‬ ‫از سوی اندیشمندان اســامی حتی معاصر ارائه شده که‬ ‫قابل تطبیق با نظر اندیشمندان خارجی است‪ ».‬همچنین‬ ‫محمدعلی مبینی‪ ،‬نویسنده کتاب عقالنیت باورهای دینی‬ ‫در معرفت های برون گرا گفــت‪« :‬پیش نویس این کتاب‬ ‫توسط برخی از اساتید در دوره دکترا تدریس شده است‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬بخش عمده ای از شبهات علیه دین در عرصه‬ ‫معرفت شناسی است که به اعتبار معرفتی باورها در معرفت‬ ‫شناسی محض بازمی گردد‪ ».‬مبینی با اشاره به اعتراضات‬ ‫علمی علیه برخی تشکیک ها و شــبهات معرفت شناسی‬ ‫دینی تصریح کرد‪« :‬یکی از پاسخ های جدید به شکاکیت‪،‬‬ ‫موضوع برون گرایی است زیرا دو رویکرد در این زمینه وجود‬ ‫دارد؛ یکی رویکردهای درون گرایی که استداللی و اثباتی‬ ‫هستند و دیگری برون گرا که به شرایط ثبوتی معرفت تاکید‬ ‫دارند‪ ».‬این نویسنده اظهار داشــت‪« :‬در این کتاب میان‬ ‫دیدگاه برون گرا و درون گرا مقایسه و در نهایت هم به دیدگاه‬ ‫فلسفه اسالمی اشاره شده است‪ .‬برخی اندیشمندان غربی‬ ‫برای اثبات باورهای حسی به اگاهی ذاتی اشاره می کنند و‬ ‫مشخصاتیکهبرایایناگاهیمطرحمی کنندقابل قیاس‬ ‫باعلمحضوریاستبنابراینمسالهعلمحضوریقابل ارائه‬ ‫به اندیشمندان غربی است‪».‬‬ ‫ما در این صفحات ســعی خواهیم کرد موضوعــات مختلف را از دریچه‬ ‫علوم انسانی بنگریم و در عین حال به برخی از حوزه ها مانند محیط زیست‪،‬‬ ‫دانشــگاه‪ ،‬حوزه های علمیه‪ ،‬فرهنگ و هنر نگاهی داشــته باشیم‪ .‬در واقع‬ ‫این صفحات‪ ،‬صفحات فکر و ایده و اندیشــه مجله اســت‪ .‬نوعی عقالنیت‬ ‫ارزش مدار برعکس علوم انسانی غربی که ابزارمدار هستند‪.‬‬ ‫نقد اندیشه سروش درباره قران‬ ‫فکر روز‬ ‫نشســت نقد و بررســی دیــدگاه «رویای رســوالنه»‬ ‫عبدالکریم ســروش هفته گذشــته در مرکــز کانون های‬ ‫فرهنگ و اندیشــه دانشگاه ها برگزار شــد‪ .‬در این نشست‬ ‫جعفر نکونام‪ ،‬اســتاد دانشــگاه قم و خلیل قنبری‪ ،‬استاد‬ ‫دانشگاه ادیان و مذاهب ســخنرانی کردند‪ .‬قنبری در این‬ ‫نشست گفت‪« :‬ســروش در نظریه خود به مجموعه ای از‬ ‫داده ها اشاره و ادعا می کند که تفکر دینی سنتی نمی تواند‬ ‫این داده ها را تبیین کند؛ اگرچه الهیات مدرن هم نمی تواند‬ ‫این کار را انجام دهد ولی برای تبیین ان الزم است به تبیین‬ ‫جدیدی برسیم‪ ».‬این استاد دانشگاه ادامه داد‪« :‬به عقیده‬ ‫سروش‪ ،‬گزاره های دینی گزاره های شناختاری متناقض و‬ ‫پریشان اند که نظم منطقی ندارند‪ .‬از طرفی این گزاره ها‪،‬‬ ‫واقعیت غایی صورت مند شــده را نشان می دهد و حقیقت‬ ‫جنبه انسانی پیدا می کند‪ .‬به همین دلیل باید به زبان رویا و‬ ‫خواب اعتقاد داشته باشیم؛ چراکه زبان بیداری نمی تواند‬ ‫پاســخ تناقضات را بدهد‪ ».‬ســپس نکونام به ایراد سخن‬ ‫پرداخت و گفت‪« :‬براساس نظریه ســروش‪ ،‬قران روایت‬ ‫پیغمبر از رویایی اســت که دیده و نوع رویای ان هم رویای‬ ‫رمزی است‪ ».‬او ســپس به ایرادات وارد بر نظریه سروش‬ ‫پرداخت و گفــت‪« :‬اصلی ترین ایراد نظریه ســروش این‬ ‫است که روشن نیست و ابهامات بسیار زیادی دارد؛ ضمن‬ ‫معبر این رویاها کیست‪».‬‬ ‫اینکه مشخص نیست ّ‬ ‫قنبری در پاســخ به نقد نکونام گفت‪« :‬ایــن ایراد بر‬ ‫نظریه سروش وا رد نیست و می توان به ان پاسخ داد‪ .‬ما باید‬ ‫پیش از هرچیز توجه کنیم که رویای رسوالنه از ذهن یک‬ ‫عالم دینی مدرن یا الهی دان مدرن تراوش کرده اســت‪».‬‬ ‫معبر مشخص‬ ‫وی افزود‪« :‬درباره اینکه اقای نکونام گفتند ّ‬ ‫چهره‬ ‫نیست‪ ،‬الزم است بگویم که به عقیده سروش الهیات همه‬ ‫مبتنی بر زبان بیداری هستند‪ .‬حاال برای اینکه بتوان از پس‬ ‫پرسش های دینی برامد الزم است زبان را عوض کنیم و از‬ ‫زبان بیداری به زبان رویا تغییر دهیم‪ .‬اینکه چرا سروش انها‬ ‫را تعبیر نمی کند به دلیل ان است که اعتقاد دارد تعبیر‪ ،‬کار‬ ‫عالم دینی است‪ ،‬خواب گذار‪ ،‬عالم دینی است و من فقط‬ ‫فیلسوف علم دینی هستم‪ .‬برای فهم نظریه سروش الزم‬ ‫اســت پارادایم خود را عوض کنیم و بپذیریم که ســروش‬ ‫بیش از انکه یک عالم دینی باشد‪ ،‬یک فیلسوف علم دین‬ ‫اســت‪ ».‬نکونام در پاســخ گفت‪« :‬اینکه کسی نظریه ای‬ ‫مطرح کند و بعد بگوید تعبیر ان کار من نیست‪ ،‬فلسفه بافی‬ ‫است‪ .‬به بیان دیگر ایشان سنگی می اندازد و بعد توقع دارد‬ ‫بقیه ان را بردارند‪ .‬نظریه ســروش پیراهنی است که به تن‬ ‫قران دوخته نشده اســت‪ ».‬قنبری پس از سخنان نکونام‬ ‫گفت‪« :‬من از نظریه ســروش دفاع نمی کنــم و فقط ان را‬ ‫به گونه ای که متوجه می شــوم می گویم‪ .‬براساس نظریه‬ ‫ســروش به نظر می رســد عالمان دینی تا امروز نتوانستند‬ ‫به بســیاری از پرســش های حوزه علوم دینی پاسخ دهند؛‬ ‫به همین دلیل باید به فکر راه حلی برای این مشــکل بود‪.‬‬ ‫بنابراین بســیاری از اشــکاالت به عالم دینی برمی گردد‪.‬‬ ‫درحالی که فیلســوف علــوم دینی به جای جســت وجوی‬ ‫اشکال در متن به دنبال پیدا کردن مشکل در عالم است‪».‬‬ ‫نکونام پاسخ داد‪« :‬نظریه سروش روشنی و تطابق ندارد و ما‬ ‫نظریه های بدیل و کاراتر از این هم داریم‪ .‬نظریه سروش نه‬ ‫تنها کارایی الزم را ندارد بلکه در بعضی از مواقع زیراب قران‬ ‫را هم می زند‪ .‬به طورکلی‪ ،‬نظریه ســروش ما را با بن بســت‬ ‫مواجه می کند و ارزش دفاع ندارد‪».‬‬ ‫جایگاه مسجد در تبادل اندیشه‬ ‫چهره ماندگار فلسفه ایران گفت‪« :‬یکی از مکان های‬ ‫مهمی کهدراسالممی تواندبرایتولیدفکروتبادلاندیشه ها‬ ‫مناسب باشد‪ ،‬مساجد است اما صرف حضور در مساجد ما را‬ ‫فعال و تولیدگر فکری بار نمی اورد بلکه بایــد‪ ،‬از امکانات و‬ ‫فضای انجا بهره مندی مناسبی داشته باشیم‪ ».‬دکتر کریم‬ ‫مجتهدی درباره تولید فکر و اهمیت توجه بدان در مســاجد‬ ‫اظهار داشت‪« :‬خرد و سخن دو معنا دارد‪ ،‬یعنی انسان فقط‬ ‫سخنگو نیست و می تواند الل باشد اما در عین حال تفکر کند‬ ‫و منطق داشته باشد‪ .‬انچه انسان را از سایر موجودات متمایز‬ ‫می کند قدرت حواس او نیست بلکه به کار بردن مفاهیم کلی‬ ‫است‪ » .‬او با اشــاره به اینکه مســاجد یکی از مکان ها برای‬ ‫تفکر هستند گفت‪« :‬برخی روانشناسان معتقدند این روابط‬ ‫به دلیل تداعی صور معانی که هنــوز تفکر نمی توان نامید‪،‬‬ ‫ممکن می شــود‪ ،‬تفکر واقعی زمانی به وجــود می اید که ما‬ ‫تداعی های ذهنی خود را بررســی می کنیــم و البته از لحاظ‬ ‫دینی هم نوع دیگری تعریف می شــود‪ ».‬مجتهدی تصریح‬ ‫کرد‪« :‬خود مکان فقط می تواند امکانات تولید فکر را فراهم‬ ‫دکتر کریم مجتهدی‬ ‫کند‪ ،‬این مکان در مســاجد هم می تواند شــرایط را برای ما‬ ‫فراهم کند‪ ،‬یعنی امکاناتی به ما بدهد کــه در انجا ما تعامل‬ ‫یاد بگیریم‪ ».‬چهره ماندگار فلســفه با اشاره به اینکه از قدیم‬ ‫مساجدمشرق زمیننزدیکمدارسبرپابودندگفت‪«:‬مساجد‬ ‫محل علم اموزی و تفکــر بودند‪ .‬مســاجد می توانند موجب‬ ‫چنین تفکری شوند و موقعیتی را برای تبادل نظر و تبادل فکر‬ ‫و پیشرفت فرهنگی فراهم کنند و البته این انحصاری نیست‪،‬‬ ‫حتی به نظر من انحصار به مدارس هم ندارد‪ ».‬او ادامه داد‪:‬‬ ‫«مساجد یک موقعیت خوب برای اموزش و تبادل فکر و تولید‬ ‫فکرهستند‪،‬مثلهمینپژوهشگاهکهموقعیتیبرایتحقیق‬ ‫به ما داد ه است‪ ،‬یعنی خود پژوهشگاه ما را محقق نمی کند و‬ ‫تنها امکاناتی به ما می دهد‪ ».‬مجتهدی یاداور شد‪« :‬ذهن‬ ‫انسان محقق و متفکر باید فراتر از ان امکانات ابتدایی برود تا‬ ‫تفکر پیدا شود‪ .‬نکته اصلی این است که نسبت به خود مکان‬ ‫کهمسجدباشد‪،‬بصیرتداشتهباشیموبتوانیمسرهراگزینش‬ ‫کنیم‪ ،‬سپس تفکر به معنای واقعی کلمه را در مساجد پرورش‬ ‫داده و به تبادل ان با یکدیگر بپردازیم‪».‬‬ ‫روایت خون‬ ‫جامعه توجه کنند‬ ‫دااگشنه‬ ‫سفر؛ فکر یا فراغت؟‬ ‫سخنرانی نعمت الله فاضلی پیرامون گردشگری‬ ‫نعمت الله فاضلی در نشســتی با عنوان «پژوهشــگر‬ ‫در نقش گردشــگر و تحقیق کیفی در ســفر» کــه در محل‬ ‫پژوهشکده گردشگری جهاد دانشــگاهی مشهد برگزار شد‬ ‫گفت‪« :‬باید به این پرسش پاسخ داد که پژوهشگران چگونه‬ ‫می توانند از ســفر برای راهبردی در پژوهــش بهره ببرند؛ در‬ ‫شو‬ ‫این میان می توان گفت اســتفاده از ســفر برای پژوه ‬ ‫اندیشیدن‪،‬ایده اینودرجهاننیستوازکهن ترینایده های‬ ‫روش شناسانه مطالعات فرهنگی برای تفکر به شمار می رود‬ ‫و تا حدود زیادی بخشــی از عقل سلیم انســان را نیز شامل‬ ‫می شود‪ ».‬او با اشــاره به ســفرنامه هرودوت و جهانگردان‬ ‫مســلمان به مناطق مختلف که ســبب تولید دانــش انبوه‬ ‫شده‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬انسان شناسی مدرن در دنیای معاصر‬ ‫کنونی که جهانگردان به نگارش ان پرداختند‪ ،‬مبنایی برای‬ ‫پژوهشگری به حساب می اید؛ به این صورت که مشاهده در‬ ‫سفر تا حد زیادی می تواند در گردشگری موثر واقع شود‪».‬‬ ‫دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با اشاره‬ ‫به نقش موثر سفر در فکر و ذهن عنوان کرد‪« :‬به این معنا که‬ ‫سفر نقش بنیادی در ارتقای ذهن‪ ،‬شکوفا شدن استعدادها‬ ‫و بارور کردن دست ما در اندیشــیدن دارد؛ به این صورت که‬ ‫نه تنها چشم‪ ،‬بلکه پای انسان نیز می تواند در این اندیشیدن‬ ‫نقش بسزایی ایفا کنند‪ ».‬وی اظهار داشت‪« :‬مساله سفر و‬ ‫جایگاهاندرپژوهش‪،‬درجهانکالسیکودورهماقبلمدرن‬ ‫بسیار گسترده است و در دنیای غرب نیز‪ ،‬این نوع اکتشافات‬ ‫نقشتعیین کنندهدرسرنوشتبشرداشتهاست‪».‬فاضلیبه‬ ‫نقش اکتشافی سفر اشاره کرد و گفت‪« :‬سفر تاثیر بسیاری‬ ‫بر پژوهش دارد که در واقع می توان به نقش وجودشناسانه‪،‬‬ ‫خالقه و نیــز معرفت شناســانه ان اشــاره کرد‪ ».‬دانشــیار‬ ‫پژوهشگاه علوم انســانی و مطالعات فرهنگی تصریح کرد‪:‬‬ ‫«سفربایداهدافمشخصیمانندپژوهشگری‪،‬سیاحتیویا‬ ‫تجارت را به دنبال داشته باشد‪ .‬سفر در فرهنگ ما نیز فعالیت‬ ‫جدی‪ ،‬نه صرفا یک فعالیت تفننی و یا حتی فراغت در معنای‬ ‫بیهودگیراشاملمی شود‪ ».‬اوبابیاناینکهوقتیوارددنیای‬ ‫مدرن می شویم سفر نقش بنیادینی در پیدایش علوم جدید‬ ‫دارد‪،‬گفت‪«:‬درحوزهعلومانسانینیزتقریباایده هایبنیادی‬ ‫دردنیایمدرنریشهدرسفردارد‪ ».‬دانشیارپژوهشگاهعلوم‬ ‫انسانی و مطالعات فرهنگی یاداور شد‪« :‬می توان گفت سفر‬ ‫به عنوانراهبردنهبه عنوانروش‪،‬بلکهبرایاندیشیدناست؛‬ ‫چراکه سفر نوشــتن و مشاهده ســه عاملی است که موجب‬ ‫متفکر و خالق شدن انسان می شــود‪ ».‬فاضلی با بیان این‬ ‫سوالکهسفرچگونهباعثخالقیتدرانسانمی شود‪،‬گفت‪:‬‬ ‫«خالقیت فرایند رویارویی انسان هوشیار با جهان خود است‬ ‫کهبامواجهشدنبافرهنگ هایدیگر‪،‬باعثخوداگاهینیز‬ ‫می شودوبرایناساسبهنوعیمقایسهخوداگاهیفرهنگیو‬ ‫تاریخینیزبه شمارمی رود‪ ».‬دانشیارپژوهشگاهعلومانسانی‬ ‫و مطالعات فرهنگی اظهار داشت‪« :‬می توان گفت مسافری‬ ‫خوب می تواند بنویسد که دارای یک تخیل مفهومی باشد؛‬ ‫همچنان که یک مسافر پرسشگر نیز می تواند عالمت های‬ ‫گوناگونرابهنشانهتبدیلکند‪».‬‬ ‫موالنا با بازی دی کاپریو‬ ‫هالیوود فیلم مولوی را می سازد‬ ‫چالش برانگیز اســت‪ .‬دالیــل زیادی برای ســاخت چنین‬ ‫محصولی در این زمــان وجود دارد‪ .‬من فکــر می کنم این‬ ‫دنیایی است که نیاز اســت با ان ارتباط برقرار کنیم‪ .‬رومی ‬ ‫در امریکا خیلی محبوب است‪ ،‬فکر می کنم این فیلم به او‬ ‫یک چهره و داستان می بخشــد‪ ».‬فرانزونی و براون اعالم‬ ‫کرده اند که دوست دارند لئوناردو دی کاپریو نقش موالنا را‬ ‫در این فیلم ایفا کند و رابرت داونی جونیور در نقش شمس‬ ‫تبریزی ظاهر شود‪ ،‬اما هنوز برای انتخاب قطعی بازیگران‬ ‫زود است‪ .‬فیلمنامه نویس این اثر سینمایی همچنین گفت‪:‬‬ ‫ما همزمان می خواهیم یک شخصیت را ابداع و احیا کنیم؛‬ ‫چون خیلی چیزها در مورد رومی در سایه تاریخ از یاد رفته و‬ ‫برخی از این ویژگی ها رنگ ایده ال گرایــی به خود گرفته؛‬ ‫بنابراین باید برگردیم و انسانی را پیدا کنیم که تبدیل به یک‬ ‫قدیس شده‪ ،‬چون نمی توانیم درباره یک قدیس بنویسیم‪».‬‬ ‫فرانزونی ادامه داد‪« :‬تصویر کردن شــخصیت شمس هم‬ ‫کار پیچیده ای اســت‪ .‬با وجود اینکه عوامل ایــن کار او را‬ ‫شــخصیتی منفی نمی دانند‪ ،‬اما معتقدنــد او تاثیر مخربی‬ ‫در دور کردن موالنا از تدریس و خانواده اش داشــته است‪.‬‬ ‫این پیچیدگــی و گنگی‪ ،‬مجوز فضــای هنری تری را برای‬ ‫نویسندگان و تهیه کنندکان این فیلم صادر می کند‪.‬‬ ‫شروط ورود سرمایه گذاران‬ ‫خارجی به ایران‬ ‫علی دینی ترکمانی‪ ،‬اقتصاددان معتقد اســت که‬ ‫در شرایط پســاتحریم‪ ،‬احتماال ایران قادر باشد به طور‬ ‫تکاملی سرمایه گذاران خارجی را برای حضور در اقتصاد‬ ‫ایران جذب کند اما باید برای جذب بیشتر سرمایه گذار‬ ‫اقدامات مهمی همچون کاهش ریسک سرمایه گذاری‬ ‫در ایران از طریق از بین بردن تنش های سیاست خارجی‬ ‫و بهبود فضای کسب و کار در کشور انجام دهد‪ .‬او درباره ‬ ‫جذب ســرمایه گذاران خارجی در پســاتحریم به کشور‬ ‫می گوید‪« :‬جذب سرمایه گذاران خارجی در روند توسعه‬ ‫تکاملی قرار خواهد گرفت و این طور نیست که به محض‬ ‫برداشته شــدن تحریم ها شــرایط برای جذب سرمایه ‬ ‫خارجی فراهم شــود‪ .‬بنابراین نباید انتظار داشته باشیم‬ ‫یک باره به جای ســه میلیارد دالری که گفته می شود از‬ ‫زمان لغو تحریم ها به کشــور جذب شــده‪ ،‬ناگهان ‪30‬‬ ‫میلیارد دالر سرمایه خارجی جذب اقتصاد کشور شود‪».‬‬ ‫این اقتصــاددان معتقد اســت‪« :‬مهم تریــن موضوع‬ ‫در جذب ســرمایه گذاری خارجی این است که ریسک‬ ‫سرمایه گذاری در کشور کاهش پیدا کند و این موضوع‬ ‫به شــدت تحت تاثیر شرایط سیاســی خارجی کشور در‬ ‫ارتباط با جهان و خاورمیانه است‪ .‬روابط خارجی بسیار در‬ ‫روابط اقتصادی و جذب سرمایه گذاری تاثیر گذار خواهد‬ ‫بود‪ ».‬دینی ترکمانی می گوید‪« :‬از ســوی دیگر شرایط‬ ‫باید به گونه ای فراهم شــود که بازده سرمایه گذاری در‬ ‫سطح قابل مالحظه ای افزایش یابد چراکه سرمایه گذار‬ ‫با دو شرط وارد کشور می شود؛ نخست تضمین بازگشت‬ ‫اصل هزینه و دیگر اینکه بازدهی سرمایه اش نسبت به‬ ‫گزینه های دیگری که وجود دارد باالتر باشد‪ ».‬او با تاکید‬ ‫بر اینکه مساله تورم برای سرمایه گذار خارجی در اولویت‬ ‫چندم اســت‪ ،‬ادامه می دهد‪« :‬مشــکالت اصلی ما در‬ ‫سال های گذشته تنش های سیاسی‪ ،‬باالبودن ریسک‬ ‫سرمایه گذاری و فضای کسب وکار بسیار نامناسب است‪.‬‬ ‫اگر این موارد اصالح شــود‪ ،‬قوانین به طور پیاپی تغییر‬ ‫نکنند و فضا شفاف شود‪ ،‬سرمایه گذار جذب می شود‪».‬‬ ‫این اقتصاددان می گوید‪« :‬باید به سرمایه گذار خارجی‬ ‫اطمینان داده شود‪ .‬قرار نیست انها در این دولت بمانند‬ ‫و سرمایه گذاری کنند و در دولت بعدی قرار دادشان لغو‬ ‫شود‪ .‬تنفیذ قرار دادها بســیار مهم است‪ .‬تنفیذ قرار داد‬ ‫به این معنی اســت که وقتی قرار دادی بســته می شود‬ ‫تحت هر شرایطی ال زم االجراست‪ .‬متاسفانه در شرایط‬ ‫اقتصاد سیاسی ما با تغییر دولت ها بسیاری از قرار داد ها‬ ‫در نظر گرفته نمی شود و امضاهای مدیران پیشین اعتبار‬ ‫خود را از دســت می دهد‪ .‬چنین اتفاقی میزان اطمینان‬ ‫نســبت به اینده را کاهش می دهد و باعث می شود همه‬ ‫برنامه ریزی ها کوتاه مدت شود‪ .‬سطح پایین اطمینان‪،‬‬ ‫انگیزه را برای سرمایه گذاری در کشور کاهش می دهد‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫فیلمنامه نویس گالدیاتور از ساخت فیلم زندگی موالنا‬ ‫جالل الدین محمد بلخی‪ ،‬شاعر و عارف ایرانی در سینمای ‬ ‫هالیوود خبــر داد‪ .‬دیوید فرانزونــی‪ ،‬فیلمنامه نویس برنده‬ ‫اســکاری که اثاری همچون گالدیاتور را در کارنامه دارد‪،‬‬ ‫قرار اســت متن فیلمی را براســاس داســتان زندگی موالنا‬ ‫شاعر‪ ،‬فیلسوف و عارف مسلمان ایرانی به نگارش دراورد‪.‬‬ ‫او اعالم کرده با ساخت این فیلم می خواهد پرتره کلیشه ای‬ ‫را که در سینمای غرب در مورد شــخصیت مسلمان وجود‬ ‫دارد به چالش بکشــد‪ .‬این فیلم بــه دوران تدریس موالنا‪،‬‬ ‫اشنایی اش با شمس و ارج نهادن به «کیمیا» دختر خوانده‬ ‫خود می پردازد‪ .‬برخی کارشناسان معتقدند کیمیا با شمس‬ ‫ازدواج کرده است‪ .‬فرانزونی درباره مولوی می گوید‪« :‬او مثل‬ ‫شکسپیر است‪ ،‬او شخصیتی اســت با استعداد فوق العاده‬ ‫که بسیار برای مردمش ارزشمند اســت و نامش این روزها‬ ‫زیاد شنیده می شود‪ .‬این افراد همیشه ارزش کشف کردن‬ ‫را دارند‪ ».‬فیلمبرداری این پروژه از سال اینده اغاز می شود‪.‬‬ ‫فرانزونی اخیرا به همراه اســتفن جوئل بــراون تهیه کننده‬ ‫به استانبول ســفر کردند تا با مولوی شناسان مشورت کنند‬ ‫و از مقبره موالنا در قونیه بازدید کننــد‪ .‬این فیلمنامه نویس‬ ‫ادامه می دهد‪« :‬ایــن پروژه خیلی هیجان انگیز و مســلما‬ ‫سینما‪ /‬ائترت‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫حوزه ها به نیازهای روز‬ ‫یک بهار در ایران‬ ‫‪29‬‬ ‫گردشگری‬ ‫مح‬ ‫زیسیطت‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫رابطهتغییراقلیمو‪CO2‬‬ ‫پروفسور کالوس امان (‪)Klaus Ammann‬‬ ‫استاددانشگاهبرنوعضوانجمنسلطنتیزیستی‬ ‫سوئیس می گوید‪« :‬تغییر اقلیم در برخی مناطق‬ ‫موجبکاهشوسعتبیابانشدهامابرایمناطقی‬ ‫چونایرانوپاکستاناثارمنفیتغییراقلیممشاهده‬ ‫می شود‪ ».‬او بخشــی از مطالعات خود را در زمینه‬ ‫اقلیم شناسی و تاریخ گیاه شناسی ذکر کرد و ادامه‬ ‫داد‪«:‬مطالعاتمادرزمینهاقلیممنجمدالپمتمرکز‬ ‫بوده است‪ ».‬این محقق زیستی با تاکید بر اینکه‬ ‫تغییراقلیمدرطولتاریخوجودداشتهویکحقیقت‬ ‫است‪ ،‬یاداور شد‪« :‬از ســوی دیگر بزرگ نمایی و‬ ‫اغراق در این زمینه صــورت گرفته؛ به گونه ای که‬ ‫تعدادی از امریکایی هــا ادعا می کنند تغییر اقلیم‬ ‫دروغ اســت و چنین تغییراتــی رخ نداده اســت و‬ ‫برخی دیگر در این زمینــه بزرگ نمایی می کنند‪».‬‬ ‫پروفســور کالوس با بیان اینکه هیات بین دولتی‬ ‫تغییرات اقلیمی (‪ )IPCC‬تغییرات اقلیمی را تایید‬ ‫کرده ‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬من تغییر اقلیم را باور دارم‬ ‫اما در میانه افرادی هســتم که یا این پدیده را رد یا‬ ‫بزرگ نمایی می کنند و معتقدم نباید از ان بترســیم‬ ‫یا افــراد را از ان بترســانیم‪ ».‬او با تاکیــد بر اینکه‬ ‫براساسداده هایعلمی اثراتتغییراقلیمدرحال‬ ‫افزایش است‪ ،‬خاطرنشــان کرد‪« :‬سازمان فائو از‬ ‫منخواستگزارشیپیرامونتغییراقلیمتهیهکنم‬ ‫کهاینگزارشموردتوجهبخشیازاینسازمانقرار‬ ‫نگرفت ؛ چراکه در این گــزارش اعالم کردم تغییر‬ ‫اقلیم به دلیل افزایش‪ CO2‬قابل قبول نیســت‪».‬‬ ‫این محقق زیستی با بیان اینکه تغییر اقلیم بر اثر‬ ‫افزایش‪ CO2‬مورد تردید است‪ ،‬گفت‪« :‬براساس‬ ‫مســتندات علمی زمانی که تغییر اقلیم اغاز شده‬ ‫بود‪ ،‬دی اکســید کربنی در دنیا وجود نداشته و بعد‬ ‫از گرم شدن کره زمین با افزایش دی اکسید کربن‬ ‫مواجه شدیم‪ ».‬او همچنین یاداور شد‪« :‬مطمئن‬ ‫نیستم که افزایش دی اکســید کربن در گرم شدن‬ ‫کره زمین تاثیر داشته باشد؛ چراکه نتایج مطالعات‬ ‫نشــان می دهد که در برهه ای افزایش دی اکسید‬ ‫کربن در تغییر اقلیم تاثیر نداشته اما در زمان دیگر‬ ‫ممکناستتاثیرداشتهباشد‪ ».‬پروفسورکالوس‬ ‫بااشارهبهتخریبمحیط زیستبه دلیلتغییراقلیم‬ ‫افزود‪« :‬در گذشــته تغییرات قابل توجه بیشتری‬ ‫در اقلیم رخ داده اما حقیقت این اســت که در دنیا‬ ‫جمعیت بیشتر و متراکم تر شــده و ما شاهد اثرات‬ ‫مثبت پدیده تغییــر اقلیم هســتیم‪ ».‬او افزایش‬ ‫بارش و افزایش مســاحت جنگل های حــاره ای را‬ ‫از مزایای مثبت پدیده تغییر اقلیم خواند و تصریح‬ ‫کرد‪« :‬این در حالی اســت که هیــات بین دولتی‬ ‫تغییرات اقلیمی (‪ )IPCC‬از این پدیده صحبتی به‬ ‫میاننمی اوردودرگزارش هایانهموارهموضوع‬ ‫کاهشابمطرحاست؛درحالی کهحتییکقطره‬ ‫اببه دلیلتغییراقلیمازدستنرفتهاست‪».‬عضو‬ ‫انجمنسلطنتیزیستیسوئیسگسترشبیابانبر‬ ‫اثر تغییر اقلیم را از دیگر حقایق این پدیده دانست‬ ‫و اظهار داشت‪« :‬در مناطقی از کره زمین گسترش‬ ‫بیابان در حال رخ دادن اســت اما در مناطق دیگر‬ ‫مساحتبیاباندرحالکاهشاست‪».‬‬ ‫حوزه‬ ‫حوزه ها به نیازهای روز جامعه توجه کنند‬ ‫توصیه های رئیس جامعه مدرسین به مبلغان‬ ‫ایت الله محمد یزدی‪ ،‬رئیس جامعه مدرسین حوزه‬ ‫علمیه قم گفت‪« :‬حوزویان وظایف خطیری در تبلیغ دین‬ ‫بر عهده گرفتند اما مهم تر از همه چیز رســالتی اســت که‬ ‫قران کریم بر عهده انها نهاده است‪» .‬‬ ‫او هفته گذشته در همایش بزرگ مبلغان ماه رمضان‬ ‫در مســجد اعظم قم اظهــار داشــت‪« :‬تفقــه در دین و‬ ‫راهنمایی کــردن مردم یکــی از وظایف قرانی اســت که‬ ‫عده ای باید در جامعه ان را بر عهــده بگیرند‪ .‬فهم دین و‬ ‫تفقه در دین به معنی فهم همه اجزای دین است زیرا دین‬ ‫یک مساله تک بعدی نیست که بتوان با یک نگاه خاص‬ ‫با ان برخورد کرد‪».‬‬ ‫ایت الله یزدی خاطرنشــان کــرد‪« :‬حوزویان باید با‬ ‫درک صحیح از نیازهای دنیای امروز به دنبال پاسخگویی‬ ‫به نیازها باشــند؛ یعنی باید ابواب مختلف فقه اجتماعی و‬ ‫سیاسی را بشناسند و نیازهای امروز جامعه را رصد کرده و به‬ ‫بهترین شکل به جامعه عرضه کنند‪».‬‬ ‫رئیس جامعه مدرسین گفت‪« :‬یکی از مباحث بسیار‬ ‫مهم در زمینه تبلیغ توجه به مقتضیات زمان و نیازهای روز‬ ‫است‪ .‬باید مباحثی برای مردم مطرح شــود که نیاز امروز‬ ‫انهاســت‪ .‬نباید مباحث پیچیده علمی در تبلیغ ها استفاده‬ ‫شود زیرا مباحث پیچیده علمی باید در حوزه ها مورد بحث‬ ‫قرار گیرد‪ .‬امروزه مسائلی مثل درمان ناباروری از مهم ترین‬ ‫تلوزییون‬ ‫مسائل اجتماعی اســت که مردم با ان مواجه هستند و به‬ ‫همین دلیل حوزه باید با بازشناسی دقیق احکام این موارد‬ ‫مردم را نسبت به احکام مرتبط با مسائل زناشویی و باروری‬ ‫اگاه سازند‪ .‬اگر حوزه از نیازهای مردم عقب بماند‪ ،‬در واقع‬ ‫رســالت اجتماعی خود را به خوبی ایفا نکرده؛ چون باید با‬ ‫نیازهای روز مردم پیش رفت و انها را به درستی بازشناسی‬ ‫کرد‪».‬‬ ‫ایت الله یزدی با اشاره به اهمیت تجمیع فعالیت های‬ ‫تبلیغی در کشور اظهار داشت‪«:‬امروزه باید از شیوه هایی‬ ‫چون تبلیغ چهره به چهره برای تبلیغ مبانی دین اســتفاده‬ ‫کنیــم؛ در منابر باید کمتــر از قصه گویــی و حکایت های‬ ‫شخصی اســتفاده کرد و اگر قصه ای نیز قرار است گفته‬ ‫شود بهتر است از قصص قرانی‪ ،‬روایی و قصه بزرگان دین‬ ‫باشد؛ مطالب مطروحه نیز باید کامال مستند و دقیق بیان‬ ‫شود زیرا امروزه ســطح ســواد مردم ارتقا یافته و سخنان‬ ‫غیر مستند را نشــانه ای از عالم نبودن شخص ارائه دهنده‬ ‫می داننــد‪ ».‬ایت اللــه یــزدی گفــت‪« :‬پیچیده گویی و‬ ‫پیچیده نویســی و بیــان مطالب ســنگین مردم را خســته‬ ‫می کند‪ .‬مطالب دینی و اموزنده باید روان و ساده و در عین‬ ‫حال قوی و متقن باشد زیرا واژه ســازی ها و سنگین گویی‬ ‫و سنگین نویســی هنر نیســت‪ ،‬بلکه باید مطالــب روان و‬ ‫عامه فهم باشد‪».‬‬ ‫روایت حاج والی در ماه نشان‬ ‫جهادگر بشاگرد در شبکه افق‬ ‫نخستین قسمت برنامه تلویزیونی «ماه نشان» ویژه‬ ‫شــب های ماه مبارک رمضان‪ ،‬سه شــنبه گذشــته میزبان‬ ‫خانواده مرحــوم عبدالله والی‪ ،‬مســئول کمیته امداد امام‬ ‫خمینــی(ره) و نماینده امام در منطقه محروم بشــاگرد بود‬ ‫که اردیبهشت سال ‪ 1384‬درگذشــت‪ .‬در این برنامه که با‬ ‫اجرای حسین یکتا و بیژن نوباوه از شــبکه افق روی انتن‬ ‫رفت‪ ،‬همسر مرحوم والی‪ ،‬برادر مرحوم والی و همسرش و‬ ‫همچنین سهیل کریمی‪ ،‬مستندساز حضور داشتند‪ .‬همسر‬ ‫مرحــوم والی در این برنامــه با بیان اینکه مرحــوم عبدالله‬ ‫والی از ســال ‪ 1361‬وارد منطقه بشاگرد شد و فعالیت های‬ ‫جهادی خود را اغاز کرده بود‪ ،‬به ذکر خاطره ای از ان دوران‬ ‫پرداخت و گفت‪« :‬در سال ‪ 63‬که به همراه فرزندم پس از‬ ‫طی مسیرهای صعب العبور و پس از ‪ 19‬ساعت به بشاگرد‬ ‫رســیدیم‪ ،‬مهمترین دغدغه من چگونگی بازگشت از این‬ ‫ی که در منطقه حضور داشتم‬ ‫مسیر بود‪ ».‬وی افزود‪« :‬زمان ‬ ‫روزی حاج والی اعالم کرد میهمــان داریم‪ .‬همان لحظه‬ ‫هلی کوپتری بر زمین نشست و مســئولی که برای بررسی‬ ‫وضعیت دارویی و درمانــی منطقه امده بود از هلی کوپتری‬ ‫که بیشتر از ‪ 2‬ســاعت نمی توانســت توقف داشته باشد‪،‬‬ ‫پیاده شد‪ .‬من از انها پرسیدم از کجا امده اند؟ جواب دادند‬ ‫از بندرعباس‪ .‬گفتم می توانستید این مسافت نزدیک را با‬ ‫هلی کوپتر نمی امدید و از سختی های این جاده خود را دور‬ ‫نگه نمی داشتید‪ .‬انها برای بازدید از منطقه رفتند و زمانی که‬ ‫بازگشــتند هلی کوپتر رفته بــود و انجا بود که ان مســئول‬ ‫هالل احمر به من گفت حاج خانم به ارزویتان رســیدید‪».‬‬ ‫سهیل کریمی‪ ،‬کارگردان «حاج والی» در این برنامه درباره‬ ‫ساخت مستند درباره خدای بشاگرد گفت‪« :‬صحنه ای در‬ ‫مستند نمایش داده شــده که با دیدن ان اشک من جاری‬ ‫می شود و ان زمانی است که همســر مرحوم حاج عبدالله‬ ‫والی جلوی تابوت را گرفتند و گفتند اجازه دهید همســرم‬ ‫را پس از ‪ 23‬سال ببینم‪ ».‬وی افزود‪« :‬تصویربرداری این‬ ‫مستند در سال ‪ 84‬به پایان رســیده بود و براساس پیشنهاد‬ ‫مرحوم والی در انتظار ارســال موســیقی محلی از منطقه‬ ‫بشاگرد توسط حاج والی بودم که خبر فوت ایشان را به من‬ ‫اطالع دادند‪ .‬مقام حاج عبدالله و امثال انها همان شهادت‬ ‫است‪ ».‬این مستندســاز اضافه کرد‪« :‬واکنش مردم پس‬ ‫از شنیدن خبر فوت مرحوم والی بســیار حیرت اور بود‪ .‬ننه‬ ‫سکینه شروع به نوحه خوانی برای امام حسین(ع) کرد و بر‬ ‫سر می زد و می گفت امام حسین ما رفت‪ .‬یا فرد نابینایی که‬ ‫در منطقه حضور داشت می گفت از امروز خداوند چشمان‬ ‫مرا گرفــت‪ .‬تعابیر بســیار عجیبی بود‪« ».‬ماه نشــان» به‬ ‫تهیه کنندگی پیام ابراهیم پور‪ ،‬شب های ماه مبارک رمضان‬ ‫با اجرای بیژن نوباوه و حسین یکتا‪ ،‬ساعت ‪ 22.30‬به طور‬ ‫زنده از شــبکه افق پخش می شــود‪ .‬موضوع این برنامه‪،‬‬ ‫فعالیت های مردمی اســت که بــرای مردم و در راســتای‬ ‫خدمت به اجتماع انجام می شوند‪.‬‬ ‫گزارش اکسپرس از چهار کالنشهر‬ ‫هفته نامه اکســپرس فرانسه‪ ،‬در شــماره اخیر خود‬ ‫گزارشی تحت عنوان «یک بهار در ایران» به قلم خبرنگار‬ ‫اعزامی این هفته نامه به شهرهای تهران‪ ،‬اصفهان‪ ،‬شیراز‬ ‫و یزد منتشر کرده است‪ .‬خبرنگار این هفته نامه فرانسوی‬ ‫در گزارش خود از سفر به اصفهان می نویسد‪« :‬از اصفهان‬ ‫تا پارسه‪ ،‬سفر در ایران‪ ،‬در کشوری که همچنان در سنت‬ ‫خویش غوطه ور است‪ ،‬جایی که جوانانش سعی در ابداع‬ ‫و ساختن اینده ای بهتر در سایه و گوشه های تاریک کاخ‬ ‫ســنگی الجوردی دارند‪ .‬اولیــن توریســت هایی که بهار‬ ‫گلپوش ایران را تجربه کرده اند‪ ،‬یک شــوک و ســورپرایز‬ ‫داشتند‪ .‬ان هم این مساله که در فرودگاه اصفهان‪ ،‬مامور‬ ‫گمرک یک زن است‪ .‬این مســاله‪ ،‬اولین سند برای اثبات‬ ‫انکه در ایران زنــان کار می کنند و نقــاب چرمی بر صورت‬ ‫ندارند‪ .‬تنها یک روسری برای نجابت داشتن کافی است‪.‬‬ ‫در منطقه جلفای اصفهــان که یک منطقه ارمنی نشــین‬ ‫اســت‪ ،‬افرادی که در انجا در تردد هســتند‪ ،‬شیک و با مد‬ ‫و اغلب دانشجویانی هستند که در قهوه خانه های لوکس‬ ‫زیر لوسترهای کریســتالی می خندند و شادی می کنند‪».‬‬ ‫او در ادامه این گزارش چنین نگاشــته است‪« :‬در انتظار‬ ‫به حصول نشســتن یــک رویا‪ ،‬ایــن افراد‪ ،‬معمــوال نگاه‬ ‫و مطالعــات روانشناســی دارنــد‪ .‬گفته می شــد در اینجا‬ ‫افســردگی یک بیماری عادی و همه گیر است‪ .‬اما به نظر‬ ‫ادبیات‬ ‫رساهن‬ ‫می رســد که دیگر جوانانی که در حال خندیدن و متمرکز‬ ‫در خوردن بستنی های قرمز خود هستند‪ ،‬این نظر را کامال‬ ‫رد می کنند‪ .‬بنابراین ســنت های قشــنگی که در این شهر‬ ‫پرغرور و پرافتخار گرد امده اند‪ ،‬از بیــن نمی رود‪ .‬دیدگاه‬ ‫منفی و مخرب (مثل نظریه همه افسرده هستند) در مقابل‬ ‫این میراث شــاه عباس که لویی چهاردهم پارس اســت و‬ ‫تا هند (این مکان های تاریخی) نســخه برداری و کپی از‬ ‫ان به عمل امده‪ ،‬اصال به حســاب نمی ایــد‪ .‬اصفهان را‬ ‫نصف جهان می نامند البته که نصف زیبای جهان است (نه‬ ‫نصف دیگرش)‪ .‬هیچ چیز قادر بــه وصف عظمت میدان‬ ‫نقش جهان نیست‪ .‬میدان پیاده رویی بزرگ‪ ،‬که از میدان‬ ‫«کونکورد» پاریس بزرگ تر است‪ ».‬گزارشگر اکسپرس‬ ‫نوشته است‪« :‬باغ هایی سرزنده و پرطراوت با جریان های‬ ‫اب‪ .‬کاخ ها و مساجدی تشریفاتی‪ ،‬مزین شده به جواهرات‬ ‫و رنگ‪ ،‬کــه المپ ها یا حباب هــای ان‪ ،‬گویــی گل ها و‬ ‫شــکوفه های بهشــت را در اســمان به رقص درمی اورد‪.‬‬ ‫گردن ها در مسجد شیخ لطف الله خشک می شود (از محو‬ ‫شدن در شکوه ســقف و دیوارها و توجه به جزئیاتش‪ ،‬گلو‬ ‫خسته می شود‪ -‬کنایه)‪ ،‬مانند یک فرش پارسی‪ ،‬همه اش‬ ‫روشنایی و لعاب و درخشش‪ .‬در مسجد امام (شاه عباس)‪،‬‬ ‫رنگ ها و لعاب ها متفاوت و پارسی است‪ ،‬باشکوه‪ .‬ارک ها‬ ‫و قوس ها بزرگش کرده است‪».‬‬ ‫روایت خون‬ ‫گزارش دومین جایزه ادبی ابوحامد‬ ‫استاد مهدی قاسمی‬ ‫قسمت دوازدهم‬ ‫امــام ســجاد(ع)‬ ‫می خواهد توجه شــیعیان را‬ ‫به این موضوع جلب کند که‬ ‫اگر کســی اهل حمد و شکر‬ ‫اســت‪ ،‬اساســش از خداوند‬ ‫تبــارک و تعالی اســت که در‬ ‫خلقت انســان نهاده است‪.‬‬ ‫ایشــان می فرمایند َو َل ْو کانُوا‬ ‫یم ِ‬ ‫ود االن َْس ِان ِ‬ ‫ِ‬ ‫کذلک َل َخ َر ُجوا ِم ْن ُحدُ ِ‬ ‫یه ا َلى َحدِّ ا ْل َبهِ ِ‬ ‫یه؛‬ ‫اگر انســان از نعمت های الهی اســتفاده کند و از رزق‬ ‫پروردگار بهره مند شــود اما نه اهل حمد باشد و نه اهل‬ ‫شکر باشد‪ ،‬از حد انسانیت تنزل می یابد و به حیوانیت‬ ‫می رسد‪ .‬باز هم از این عبارت استفاده می کنیم که دو‬ ‫خصوصیت از ویژگی های انســانی انسان‪ ،‬اهل حمد‬ ‫و شــکر بودن در کنار نعمت ها و رزق الهی است‪ .‬اگر‬ ‫کسی از نعمت پروردگار استفاده کند و شکر و حمدش‬ ‫را به جا نیاورد‪ ،‬انســان نیســت و در مســیر حیوانیت و‬ ‫کمــا َو َص َف ِفی ُم ْحکم‬ ‫بدتر از ان قــرار دارد‪َ « .‬فکانُوا َ‬ ‫َ‬ ‫ُّ‬ ‫ِ‬ ‫(ان ُه ْم اال کاالن َْعامِ َب ْل ُه ْم ا َضل َسبیال)»؛ این‬ ‫ک َتا ِب ِه‪ْ :‬‬ ‫همان عبارتی اســت که خداوند در قــران ذکر فرموده‬ ‫که بیان می کند اینها انسان نیستند و مانند چهارپایان‬ ‫ و بلکــه گمراه تــر از انان ‪ -‬هســتند‪ .‬علت چیســت؟‬‫زیرا خداونــد در کنار نعمت هایش از حیوانات شــکر و‬ ‫حمد نمی خواهد؛ انها در مســیر غریــزی خود حرکت‬ ‫می کنند‪ ،‬تحت قانون الهی عمــل می کنند‪ ،‬تمرد هم‬ ‫نمی کنند و اهل حمد و شکر نیستند‪ .‬این انسان است‬ ‫که خداوند می فرماید تو باید اهل حمد و شــکر باشی‪.‬‬ ‫پس زمانی که انسان از نعمت ها استفاده کند اما حمدی‬ ‫نگوید و بــدون الحمدلله گفتن از کنار ســفره برخیزد‪،‬‬ ‫از انســانیت خارج اســت‪ .‬زمانی که ما لقمه ای طعام‬ ‫می خوریم‪ ،‬تبدیــل به خون‪ ،‬حافظه‪ ،‬عقل و اندیشــه‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫جناب سعدی می گوید‪« :‬هر نفسی که فرو می رود‬ ‫مفرح ذات‪ .‬پس در‬ ‫ممد حیات اســت و چون برمی اید ّ‬ ‫هر نفسی دو نعمت موجود است و بر هر نعمت شکری‬ ‫واجب‪ ».‬این دو نعمت چیست؟ خداوند نعمت ها را در‬ ‫کنار یکدیگر قرار داده تا یک نفس بــاال بیاید و پایین‬ ‫برود‪ .‬وقتی انســان از این نعمت ها اســتفاده کند و نه‬ ‫اهل حمد باشد و نه اهل شــکر‪ ،‬از حیوان هم پایین تر‬ ‫اســت؛ چراکــه خداوند از حیــوان نمی خواهــد اما از‬ ‫انجایی که از انســان خواسته اســت‪ ،‬می گوید اضل‬ ‫سبیال‪ ».‬یعنی انسان گمراه تر است و مسیر گمراهی را‬ ‫در پیش گرفته است‪ .‬نکته ای درباره فی محکم کتابه‬ ‫عرض کنم‪ .‬می گویند اگر این عبارت در ادبیات عرب‪،‬‬ ‫اضافه صفت به موصوف باشد‪ ،‬یعنی کتابه المحکم‪.‬‬ ‫کتابه المحکم یعنی کتابی که احکمت‪ .‬قران کریم در‬ ‫سوره مبارکه فصلت می فرماید‪« :‬احکمت ایاته»؛ یعنی‬ ‫کتابی که ایاتش محکم اســت و هیــچ نقص‪ ،‬باطل‪،‬‬ ‫انحراف‪ ،‬وهم و خیالی در ان وجود ندارد‪ .‬ممکن است‬ ‫فی محکم کتابه در مقابل متشابه باشد‪ .‬مجموعه ایات‬ ‫الهی دو قسم هستند‪ .‬در ایه پنجم یا ششم سوره مبارکه‬ ‫ال عمران می فرماید‪« :‬ایات محکمات و متشابهات‪».‬‬ ‫نکته این فراز از دعا این اســت که اگر خداوند معرفت‬ ‫حمدش را از بندگان بازبگیرد و انها قدرت حمد و شکر‬ ‫نداشته باشند‪ ،‬به تدریج انسان از انسانیت به حیوانیت‬ ‫تنزل می یابد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫همایش بزرگ ادبی شهدای فاطمیون و ایین پایانی‬ ‫جایزه شــهید علیرضا توســلی (ابوحامد) به همت موسسه‬ ‫فرهنگی شهرســتان ادب و فرهنگســرای وال در کتابخانه‬ ‫‪ ۱۳‬ابان برگزار شــد و شــاعران برگزیده تقدیر شدند‪ .‬ناصر‬ ‫فیض‪ ،‬علی محمد مودب‪ ،‬میالد عرفان پور‪ ،‬میثم مطیعی‬ ‫و نجم الدین شــریعتی از چهره های حاضر در این مراســم‬ ‫بودند‪.‬‬ ‫علی محمــد مــودب‪ ،‬دبیــر‬ ‫همایــش ادبی شــهدای فاطمیون‬ ‫با اشــاره به رشــادت های مدافعان‬ ‫حرم گفت‪« :‬حماســه ای کــه این‬ ‫روزها شــیعیان در حال افریدن ان‬ ‫در سوریه هستند و ما ان را می بینیم‪،‬‬ ‫در واقع ادامه همان تباری است که‬ ‫ریشه اش به عاشورا می رسد‪ ».‬او در‬ ‫ادامه اظهار داشــت‪« :‬خوشحالیم‬ ‫که ما هم توانســتیم یک کار ناچیز‬ ‫بکنیم‪ .‬جایــزه ادبی ابوحامد ســال‬ ‫گذشته طراحی شد و امروز توفیق داریم از برگزیده ها تقدیر‬ ‫کنیم‪ .‬امیدواریم ما ادبیاتی ها توفیق داشــته باشیم از این‬ ‫خون ها بگوییــم‪ ».‬علی محمد مودب شــعر را در خدمت‬ ‫این جریان دانست و یاداور شد‪« :‬شاعران باید از این قصه‬ ‫بگویند و امیدوارم بتوانیم انجام وظیفــه کنیم‪ .‬از مدیران‬ ‫سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران و فرهنگسرای‬ ‫وال تشکر می کنم که برای برپایی این جلسه بسیار زحمت‬ ‫کشــیدند‪ ».‬ناصر فیض‪ ،‬شــاعر شناخته شــده کشور نیز‬ ‫مساله سوریه را بســیار مهم و استراتژیک برشمرد و گفت‪:‬‬ ‫«همیشه این ســوال مطرح اســت که ما چه کار داریم در‬ ‫ســوریه؟ باید گفت؛ انها چــه کار دارند؟ انها در ســوریه‪،‬‬ ‫افغانســتان‪ ،‬عراق و‪ ...‬چه کار دارند؟ ما دلیل داریم؛ اول‬ ‫دلیل جغرافیایی داریم‪ ،‬چون همه در خاورمیانه هســتیم‪.‬‬ ‫دلیل دیگر هم اعتقادی اســت‪ .‬هر‬ ‫کجای دنیا بویی از اسالم باشد‪ ،‬برای‬ ‫ما تشــیع و تســنن هم فرقی ندارد‪،‬‬ ‫باید روبه روی ظلم بایستیم و صدای‬ ‫عدالت را طنین انداز کنیم‪».‬‬ ‫فیض ادامــه داد‪« :‬این خیلی‬ ‫ســاده لوحی اســت که ما پــای میز‬ ‫مذاکره دنبال این باشیم که انها اجازه‬ ‫بدهند اب خــوش از گلویمان پایین‬ ‫برود‪ .‬اگر قرار بود اجازه بدهند که از‬ ‫اول انقالب برایمان گرفتاری درست‬ ‫نمی کردند‪ .‬طی ‪ 35‬سال چه اتفاقات‬ ‫داخلی و خارجی برایمان افتاد؟ ترور تا جایگاه رئیس جمهور‬ ‫و نخســت وزیر‪ .‬از اول انقالب اصال به ما فرصت ساختن‬ ‫داده شد؟ ولی ما در اوج توانایی کار خودمان را کردیم‪».‬‬ ‫این همایش با حضور گسترده خانواده های شهدای‬ ‫مدافع حرم افغانســتان برگزار شــد و شــعرخوانی شاعران‬ ‫برگزیده بخش دیگری از ان بود‪ .‬در پایان مراسم نیز تندیس‬ ‫جشنواره به شاعران برگزیده اهدا شد‪.‬‬ ‫تفسیرصحیفهسجادیه‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫یک بهار در ایران‬ ‫تفسیر ح یدث‬ ‫‪31‬‬ ‫سیاست‬ ‫محمدرضاعارفاکنون‬ ‫چهجایگاهیدرمیاناصالحطلباندارد‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫عارف برای ‪96‬‬ ‫نامزد می شود؟‬ ‫تصمیم بزرگ‬ ‫محمدرضا عارف حاال که به ریاســت مجلس نرســیده به عنوان‬ ‫یکی از گزینه های انتخابات ریاســت جمهوری ســال اینده به شمار‬ ‫می رود‪ .‬او البته هنــوز در این مــورد اظهار نظری نداشــته اما صادق‬ ‫زیباکالم در مورد او گفته که می تواند جایگزین روحانی در انتخابات‬ ‫سال اینده باشد‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫باز هم نشــد؛ این دومین رقابت بســیار مهمی است‬ ‫که محمد رضا عارف نتوانســته از ان نتیجه دلخواهش را‬ ‫به دست بیاورد‪.‬‬ ‫او دوبار تــاش کرده تا رئیس قوه شــود اما تا کنون‬ ‫نتوانســته به خواســته اش دســت یابد‪ .‬حاال که او ارام و‬ ‫ بی حاشیه روی یکی از صندلی های صحن مجلس روزهای‬ ‫ابتدایی پارلمــان را ســپری می کند‪ ،‬بــرای تحلیلگران و‬ ‫رســانه ها یک نکته مورد توجه قرار گرفتــه؛ او برای اینده‬ ‫سیاست ورزی اش به چه تصمیمی رسیده است؟‬ ‫تحلیل ها بسیار متفاوت است؛ برخی معتقدند او فعال‬ ‫در همین سطح از سیاست ورزی باقی خواهد ماند و بنایی‬ ‫ندارد تا به گونه ای دیگر شــانس خــود را امتحان کند‪ .‬در‬ ‫چنین کانتکسی از تحلیل و پیش بینی است که از برنامه ها‬ ‫و رفتارهای او در کسوت رئیس یک فراکسیون هم سخن‬ ‫به میان اید‪.‬‬ ‫برخی دیگر امــا تحلیل و گمانه پــردازی به گونه ای‬ ‫دیگــر دارنــد‪ .‬درســت در همین جــای بحث اســت که‬ ‫حرف های مهم تری زده می شود؛ جایی که گفته می شود‬ ‫او یکی از حاضران انتخابات سال ‪ 96‬خواهد بود‪.‬‬ ‫چالش های عارف‬ ‫در مــورد محمد رضا عارف یــک نکته بســیار قابل‬ ‫توجه اســت و ان اینکه در چند ســال اخیر و از موقعی که‬ ‫محمد رضــا عــارف فعال ریاســت مرکز‬ ‫پژوهش هــای مجلــس را نپذیرفتــه‬ ‫است‪.‬ریاستکمیسیونراهمپیگیری‬ ‫نمی کند این ها می تواند نشانه ای از این‬ ‫باشد که او برنامه ای بزرگتر دارد‪ .‬شاید‬ ‫برخــی اطرافیــان او برنامه هایی برای‬ ‫نامزدی در انتخابات‪ 96‬به او پیشــنهاد‬ ‫داده اند‬ ‫محمدرضــا عــارف از نامزدهای‬ ‫احتمالی سال ‪ 96‬است‬ ‫بودند‪ .‬می گفتند نیا! چون نمی توانی کاری بکنی‪ .‬ســقف‬ ‫خواسته های دوســتان ما این بود که کسی رئیس جمهور‬ ‫شود که ما در همین سطح و با همین نهادهایی که داریم‪،‬‬ ‫تحمل شــویم و برخورد بیشــتری صورت نگیــرد‪ .‬اما من‬ ‫نمی توانستم تحمل کنم که سقف خواسته های اصالحات‬ ‫این قدر پایین باشد‪».‬‬ ‫مخالفان متفاوت‬ ‫امنیتی تالش های گسترده ای برای تشکیل جبهه ای در‬ ‫حمایت از وی اغاز کرده اند‪».‬‬ ‫عارف امــا درباره برخــوردی که این طیف سیاســی‬ ‫اصالح طلــب بــا وی در جریــان انتخابــات یازدهمیــن‬ ‫دوره ریاســت جمهوری داشــته چنین ســخن می گوید‪:‬‬ ‫«برچسب هایی هم به من زده شــد‪ ،‬اصال جواب ندادم‪،‬‬ ‫ازجمله اینکه گفتند عارف زود اعالم کاندیداتوری کرده‪،‬‬ ‫جواب نــدادم‪ .‬گفتنــد اصالح طلب بدلی اســت‪ ،‬جواب‬ ‫ندادم‪ .‬هرچه گفتند را با نگاهی که به اینده داشتم جواب‬ ‫ندادم‪ .‬در این جریان اگر ما با کســی دســت می دهیم تا‬ ‫اخر پــای ان می ایســتیم و از حرکت زیگزاگی به شــدت‬ ‫خودداری می کنیم؛ باید بر اساس معیارها و شاخصه هایی‬ ‫که خرد جمعی مشــخص می کند‪ ،‬افراد انتخاب شــوند‪.‬‬ ‫بدلی و غیر بدلی و سابقه افراد مهم نیست‪ .‬همچنین مردم‬ ‫ما نشــان دادند که به تفکر اصالح طلبی بسیار عالقه مند‬ ‫هستند و وظیفه تشکل ها دلگرم نگه داشتن مردم و پرشور‬ ‫کردن حضور انها در انتخابات است‪».‬‬ ‫او اخیــرا نیــز در اظهارنظــری از برخوردهــای‬ ‫اصالح طلبان تندرو گالیه می کند و می گوید‪« :‬من خیلی‬ ‫فحش خوردم‪ .‬انگ هایی به من زدند که ســابقه نداشت‪.‬‬ ‫اتهام اصالح طلب بدلی به من زدند‪ .‬حتی گفتند امنیتی ها‬ ‫به تو گفته اند که کاندیدا شوی! تمامی بزرگان چپ مخالف‬ ‫این رویه برخورد با محمد رضا عارف البته در انتخابات‬ ‫هیات رئیسه مجلس هم ادامه یافت‪ .‬انجا که او تصمیم به‬ ‫شرکت در انتخابات ریاست مجلس گرفت‪ .‬او با مخالفینی‬ ‫جدی برای حضور در این رقابت مواجه شد‪.‬‬ ‫افرادی کــه می گفتند محمد رضا عــارف نباید فعال‬ ‫رئیس مجلس شود‪ .‬این مخالفان یک ادله مهم داشتند‪.‬‬ ‫انها می گفتند فعال اصالح طلبان نباید در این ســطح وارد‬ ‫معادالت قدرت شــوند‪ .‬می گفتند بهتر اســت ریاست قوه‬ ‫به علی الریجانی برسد تا ارام ارام جای پای انها در قدرت‬ ‫رسمی کشور محکم شود‪.‬‬ ‫عباس عبــدی در این مــورد گفته بــود‪ « :‬اگر اقای‬ ‫الریجانــی بخواهد رئیس مجلس شــود و همان تعاملش‬ ‫را با دولــت حفظ کند‪ ،‬نــگاه اصالح طلبان تــداوم همان‬ ‫تاکتیک خواهد بــود‪ .‬من فکر می کنم نــه به خاطر اینکه‬ ‫کسی را به کسی دیگر ترجیح دهند‪ ،‬بیشتر به دلیل اینکه‬ ‫به لحاظ مرحله سیاسی این وضعیت وجود دارد‪ .‬به نظرم‬ ‫سیســتم بازی اصالح طلبان در وضعیتی اســت که اقای‬ ‫الریجانی با همان خط مشی دفاع از دولت در ان می گنجد‬ ‫و اگر با همان خط مشــی ادامه دهد‪ ،‬هیچ مشکلی ندارد‪.‬‬ ‫شما اگر پتانســیل های اقای عارف را در منتهی الیه خط‬ ‫ایده ال خودتان هم بگذارید باز هم نگاه فوق وجود دارد‪.‬‬ ‫این نگاه در این شرایط و سیســتم بازی این طرف ترجیح‬ ‫دارد‪ .‬من شــخصا ترجیح مــی دادم چقدر خــوب بود که‬ ‫اقای ناطق می امد و اصالح طلبان حمایت می کردند و او‬ ‫رئیس مجلس می شد‪ .‬برای اینکه در این مرحله اختالف‬ ‫و شــکاف میان اصالح طلب و اصولگرا نیست‪ .‬شما باید‬ ‫ببینید اینها دنبال چه هستند و ان موقع می فهمید که از چه‬ ‫کسی حمایت می کنند‪».‬‬ ‫یا در اظهارنظری دیگر صادق زیبــاکالم گفته بود‪:‬‬ ‫«مجلســی که اقای دکتر عارف در راس ان باشند کارایی‬ ‫خود را به شــدت از دســت خواهد داد‪ ،‬به این خاطر که از‬ ‫همان روز اول اصولگرایان در برابر ان جبهه گیری خواهند‬ ‫کرد و حکایت ریاست مجلس دهم همچون ریاست اقای‬ ‫کروبی بر مجلس ششم خواهد شد‪ .‬مجلس ششم در نتیجه‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫علی الریجانی حاضر نشد در انتخابات هیات رئیسه‬ ‫مجلس با محمدرضا عارف مذاکره کند‬ ‫سیاست‬ ‫او فاز جدید سیاســت ورزی اش را اغاز کرده است همیشه‬ ‫بزرگترین مخالفان و منتقــدان او به جای اینکه افرادی از‬ ‫جناح مقابل باشند کســانی از جناح اصالح طلب بوده اند‪.‬‬ ‫به یک معنا شــاید چندان دور از واقعیت نباشــد اگر گفته‬ ‫شود که مانع اصلی بر سر هر تصمیم او هم جناحی هایش‬ ‫بوده اند‪ .‬محمد رضا عارف در واقع برهه ای تعیین کننده را‬ ‫پشت سر می گذارد‪ .‬او بعد از پایان دوران معاون اولی اش‬ ‫در دولت اصالحات تا امروز یک مســیر پر فراز و نشــیب‬ ‫را طی کرده اســت‪ .‬یک بخــش از این دوران مــورد نقد‬ ‫اصالح طلبان رادیکال اســت‪ .‬رادیکال ها معتقدند او در‬ ‫زمان حوادث سال ‪ 88‬سکوت پیشــه کرده و حاضر نبوده‬ ‫هزینه ای را برای دفاع از برخی اقدامات ساختار شــکنانه‬ ‫بدهد‪ .‬به همین دلیل هــم تا مدت ها اتیکت اصالح طلب‬ ‫بدلی را به او الصاق کرده بودند‪ .‬حتی ســایت اپوزیسیون‬ ‫کلمه به طور تلویحی عــارف را کاندیــدای امنیتی نامیده‬ ‫بود‪ .‬کلمه در مطلب خود این گونه القا کرده بود که عارف‬ ‫از حمایت نهادهای حاکمیتی برخوردار است و درست در‬ ‫جهتی به خبرپراکنــی پرداخت که طیف خاص سیاســی‬ ‫اصالح طلب دنبال می کرد‪.‬‬ ‫ایــن ســایت در این باره نوشــته بــود‪« :‬عــارف که‬ ‫پیش از ایــن در پــی رایزنی با افــراد مختلف و مشــاهده‬ ‫نتایج افکار ســنجی ها به ویژه در ســطح دانشگاه ها و بین‬ ‫دانشــجویان از نامــزدی در انتخابات ریاســت جمهوری‬ ‫منصرف شــده بود‪ ،‬بار دیگر به دالیلی که هنوز مشخص‬ ‫نیست در تصمیم خود تجدیدنظر کرده و تصمیم قطعی به‬ ‫شرکت در انتخابات گرفته است‪ .‬در همین حال نهادهای‬ ‫سرنوشت عارف‬ ‫پارلمان‬ ‫‪33‬‬ ‫پارلمان‬ ‫مواجهات ســخت و تقابل جــدی اصولگرایــان و جریان‬ ‫قدرتمند بود که اصالح طلبان نتوانستند حتی یک الیحه‬ ‫منطقی به تصویب برسانند‪ .‬وضعیت مشابه مجلس ششم‬ ‫نباید برای مجلس دهم اتفاق بیفتــد و بر فرض اگر اقای‬ ‫عارف رئیس مجلس شــوند‪ ،‬اقای مطهــری نایب رئیس‬ ‫اول باشند‪ ،‬در چنین شــرایطی فکر می کنید اصولگرایان‬ ‫اجازه خواهنــد داد که اب خوش از گلوی چنین مجلســی‬ ‫پایین برود؟»‬ ‫زیبــاکالم ادامــه داده بــود‪ « :‬اصالح طلبــان نباید‬ ‫اصراری داشته باشند که نوک پیکان انها به سوی ریاست‬ ‫مجلس باشد‪ ،‬این کار در حقیقت باعث به چالش کشیدن‬ ‫و مخالفت روز افزون اصولگرایان خواهد شد‪ .‬نخستین و‬ ‫مهم ترین شرط اینکه چنین اتفاقی نیفتد هم این است که‬ ‫اصالح طلبان این موضوع را بپذیرند و به دنبال رویارویی با‬ ‫اقای الریجانی نروند و کار را به رای گیری در صحن علنی‬ ‫مجلس نکشانند‪».‬‬ ‫خداحافظ ریاست‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫هر چــه بــود محمد رضا عارف بــه ایــن مخالفت ها‬ ‫توجهی نکــرد‪ .‬او تصمیم گرفت کــه در انتخابات حضور‬ ‫یابــد‪ .‬اگر چــه او تالش هایی فراوان داشــت تــا با علی‬ ‫الریجانی به تعاملی در این مورد رســیده و بر اســاس یک‬ ‫مدل انتخابات هیات رئیسه مجلس شکل بگیرد‪.‬‬ ‫علی الریجانی اما با سخنانی صریح این ماجرا را پایان‬ ‫داد‪ .‬او گفت‪« :‬خیلی در این زمینه حســاس نباشید‪ .‬اگر‬ ‫یکی‪ ،‬دو روز صبر کنید مســاله حل می شود‪ .‬توجه داشته‬ ‫باشید که ساختار داخلی مجلس کامال دموکراتیک است‪.‬‬ ‫ما هم باید متوجه باشــیم که از این ســاختار عبور نکنیم‪.‬‬ ‫در داخل مجلس روش داریم و نماینــدگان افراد خبره ای‬ ‫هســتند‪ .‬انها نباید احســاس کنند که از بیــرون مجلس‬ ‫فشاری وارد می شود‪ ،‬این مساله روند و مکانیزمی دارد‪».‬‬ ‫او در پاسخ به این پرسش که ایا در این مورد با عارف‬ ‫گفت وگویی داشــته؟ گفت‪« :‬نه؛ ما سالم و علیک داریم‬ ‫و رفیق هســتیم‪ .‬ولی در این بــاره حرفی نبوده اســت‪».‬‬ ‫الریجانی در پاسخ به سوالی درباره اینکه پیام هایی از سوی‬ ‫عارف برای تعامل فرستاده شده که به ان پاسخ نگفته است‬ ‫نیز گفت‪« :‬تاکنون پیامی به من داده نشده است‪».‬‬ ‫او در پاسخ به خبرنگاری که گفت اقای تابش عنوان‬ ‫کرده اند برای شما پیغام اورده اند‪ ،‬گفت‪« :‬پیام سازوکاری‬ ‫دارد و بایــد یا مکتوب باشــد یــا از طریق تمــاس تلفنی؛‬ ‫شــاید افراد بیایند در دفتر من صحبت کنند و نظرات خود‬ ‫را بگویند ولی پیامی که به صورت رســمی و مکتوب باشد‬ ‫محمدرضا عارف ریاست‬ ‫فراکسون امید را برعهده‬ ‫گرفته است‬ ‫تاکنون به من داده نشــده اســت‪ ».‬الریجانی در پاســخ‬ ‫به ســوال خبرنگاری که پرســید «گفته می شود در جلسه‬ ‫حزب اعتدال و توســعه با اقای عارف درباره هیات رئیسه‬ ‫مجلس صحبت کرده اید»‪ ،‬گفــت‪« :‬نمی خواهم جلوی‬ ‫ایــن داستان ســرایی ها را بگیــرم‪ .‬برخی دوســت دارند‬ ‫داستان سرایی کنند و اشتغال خوبی است ولی واقعا چیزی‬ ‫در ان جلسه رخ نداد‪».‬‬ ‫معنای این سخنان این بود که خبرهایی که از پاسخ‬ ‫رد الریجانی به فرســتادگان عارف حکایت داشته همگی‬ ‫درست بوده و علی الریجانی بنا ندارد بر سر موضوع ریاست‬ ‫مجلس با محمد رضا عارف مذاکره ای داشته و وارد معامله‬ ‫با اصالح طلبان شود‪ .‬او خود را پیروز این میدان می دید و‬ ‫به همین دلیل هم بنا نداشت امتیازی به انها بدهد‪.‬‬ ‫او البته در همین نشســت خبری تــاش کرد که به‬ ‫اصالح طلبان اعالم کند هیچ دینی از سوی انها به گردن‬ ‫او نیست و او به جهت حمایت مراجع توانسته وارد پارلمان‬ ‫شود‪ .‬او در این مورد وقتی خبرنگار دیگری از رئیس مجلس‬ ‫درباره قرارگرفتنش در لیســت امید از شــهر قم سوال کرد‬ ‫گفت‪« :‬من تقاضایی نکردم کســی من را در لیستی قرار‬ ‫بدهد‪ ،‬نه لیســت امید و نه غیرامید‪ .‬من مستقل امدم‪ .‬در‬ ‫انتخابات هم هر کســی به میل خودش نام من را در یک‬ ‫لیست گذاشته‪ ،‬گذاشــته‪ .‬بنابراین ما در هیچ زمینه ای با‬ ‫هم حسابی نداریم‪».‬‬ ‫او افزود‪« :‬این مشی ماست که در فضای فعلی کشور‬ ‫با میانه روی تالش کنیم کشــور را با عقالنیت اداره کنیم‪.‬‬ ‫این سازوکار به نفع کشور اســت و هرکسی قبول کند از هر‬ ‫گرایشی که باشد‪ ،‬روی سر ما جا دارد‪».‬‬ ‫علی الریجانی در پاسخ به ســوالی مبنی بر اینکه دو‬ ‫کاندیدا و منتخب مردم قم که به مجلس دهم راه یافتند‪ ،‬از‬ ‫نامزدهای نزدیک به جبهه پایداری هســتند و حضور او در‬ ‫لیســت امید چه تاثیری در انتخابات داشته است‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«بافت شهرهای مختلف متفاوت اســت‪ ،‬انچه برای من‬ ‫مایه افتخار بود اینکه نظر مراجع عظام تقلید بر این بود که‬ ‫از قم کاندیدا شوم و این برای من افتخار بود؛ ضمن اینکه‬ ‫بنده سال ها در قم زندگی کرده ام و برای خودم هم مهم بود‬ ‫که از نظر فکری از چنین جایی کاندیدا شوم‪».‬‬ ‫این سخنان علی الریجانی شرایط متفاوتی را برای‬ ‫محمد رضا عارف رقــم زد‪ .‬او اکنون بایــد تصمیم مهمی‬ ‫ می گرفت‪ .‬ماندن در رقابت یا رقابت با الریجانی‪.‬‬ ‫هر چه بود سخنان علی الریجانی اما برای محمد رضا‬ ‫عارف سنگین تمام شــد‪ .‬او حاال باید در عین حفظ تعامل‬ ‫با رقیب جدی اش‪ ،‬از جانب فهرســت امید بــه اظهارات‬ ‫او واکنش نشــان می داد‪ .‬او ترجیــح داد ماجرای حضور‬ ‫الریجانی در لیســت امید را این گونه تشریح کند‪« :‬مبنا و‬ ‫اصل ما تفاهم و همدلی بوده است که پاسخ این سوال را‬ ‫هم در لیست امید دادیم‪ .‬ما با این نگاه‪ ،‬اقای الریجانی را‬ ‫در قم سرلیســت خود کردیم؛ چون احساس مان این بود‬ ‫که وجود اشــخاص میانه مثل اقای الریجانی در مجلس‬ ‫ضروری است‪ .‬خیلی هم بدیهی بود وقتی اقای الریجانی‬ ‫انتخاب شود‪ ،‬جزو کاندیداهای ریاست مجلس باشد‪ .‬ما با‬ ‫یک نگاه درازمدت و راهبرد اصلی که جریان امید داشت‪،‬‬ ‫ایشان را در لیست امید گذاشتیم‪ .‬رقابت در فضای رفاقت‬ ‫ایرادی ندارد و حرکت ایجاد می کنــد؛ چون نظام ما نظام‬ ‫تک حزبی نیست‪».‬‬ ‫او در واقع تالش داشــت بگوید با اینکه می دانسته‬ ‫حمایت امید از الریجانی ممکن است به ورود او به مجلسی‬ ‫کمک کند که شانس اول ریاست را هم برای او مهیا خواهد‬ ‫کرد اما باز ترجیح داده شده که این حمایت صورت گیرد‪.‬‬ ‫محمد رضا عارف که این گفت وگــو را در اخرین روز‬ ‫هفته قبل از انتخابات انجام داده بود‪ ،‬در پاسخ به سخنان‬ ‫الریجانی این را هم تایید کرد که دیگر راهی برای ائتالف‬ ‫وجود ندارد‪ .‬او گفت‪« :‬مــا از ابتدا به دنبال تعامل بودیم و‬ ‫فکر می کنیم می توانیم با تعامل یک مدیریت مشــترک را‬ ‫در مجلس دنبال کنیم که در هیچ زمینه ای به رودررویی در‬ ‫مجلس ختم نشود‪ .‬البته درباره انتخاب رئیس‪ ،‬ما تقریبا از‬ ‫این مرحله عبور کردیم و برای تعامل به نتیجه نرســیدیم؛‬ ‫یعنی در واقع جلســه ای تشــکیل نشــد‪ .‬شــاید دو طرف‬ ‫می توانستند برای ریاســت در یک فضای صمیمی رقابت‬ ‫کنند‪ .‬ما االن هم امادگی داریم غیر از پســت ریاست که‬ ‫ان شاءالله صحن علنی مجلس حرف اخر را می زند‪ ،‬برای‬ ‫بقیه پست ها به صورت تعاملی جلو برویم که همه جریانات‬ ‫تاثیرگذار در مجلس احساس کنند که می توانند در مدیریت‬ ‫مجلس مشارکت کنند‪».‬‬ ‫محمد رضا عارف البته یک مشکل بزرگ هم داشت‪.‬‬ ‫او با اصالح طلبانی مواجه بود که از او می خواســتند خود‬ ‫را در معرض رقابت قرار نداده و از این جهت شکاف میان‬ ‫الریجانی و اصالح طلبان را رســمیت نبخشــد‪ .‬او اما نظر‬ ‫دیگری داشــت و در اخرین مصاحبه اش گفت‪ « :‬وظیفه‬ ‫عارف در این دوره حضور جدی به عنوان کاندیدای ریاست‬ ‫مجلس اســت‪ .‬طبیعتا اگر ما در مجلس اکثریت را داشته‬ ‫باشــیم‪ ،‬در مدیریت مجلس برنامه ‪١٢٨‬بنــدی خودمان‬ ‫را که به مردم به عنــوان تعهد مطرح کردیــم‪ ،‬بهتر دنبال‬ ‫می کنیم؛ اما اگر فراکســیون امید‪ ،‬فراکســیون اکثریت‬ ‫نشود‪ ،‬ما درباره تعهدمان در مجلس نباید کوتاه بیاییم و در‬ ‫حد توانمان با حضور در کمیســیون های مختلف مجلس‬ ‫این برنامه هــا را پیگیری خواهیم کرد؛ چــون برنامه ما بر‬ ‫مبنای اسناد باالدستی است و پیش بینی من این است که‬ ‫با نگاه مثبتی از سوی رقبا روبه رو خواهیم شد و می توانیم‬ ‫با کمک انها این برنامه ها را پیش ببریــم‪ ».‬در عین حال‬ ‫عارف که خود را در استانه یک شکست می دید به گالیه از‬ ‫حامیان سابق خود هم روی اورد و به انها یاداوری کرد که‬ ‫طبق میثاق نامه حاال زمان این است که از او در انتخابات‬ ‫حمایت کنند‪.‬‬ ‫عارف در این مورد گفــت‪« :‬اکثریت قریب به اتفاق‬ ‫ائتالف امید یــک میثاق نامه را امضا کردند و کســانی که‬ ‫می گویند امضا نکرده ایم‪ ،‬اتفاقا کســانی هستند که ما به‬ ‫انها احترام گذاشــته ایم؛ چون شخصیت شان به گونه ای‬ ‫بود که فکر می کردیم نیازی به امضای میثاق نامه ندارند‪.‬‬ ‫این یک دستور تشکیالتی بود و اولین نفری که میثاق نامه‬ ‫را امضا کرد‪ ،‬خــود من بودم؛ ولــی با احترام بــه برخی از‬ ‫عزیزان گفتیــم نیازی نیســت میثاق نامه را امضــا کنند و‬ ‫متاسفانه امروز مطرح می کنند که ما هیچ تعهدی نداریم‪.‬‬ ‫انها تعهدی فراتــر از میثاق نامه دارنــد که این یک‬ ‫تعهد اخالقی اســت‪ .‬ما هم که جز اهرم هــای اخالقی‪،‬‬ ‫اهرمی نداریــم‪ .‬تمامی افرادی که در لیســت امید بودند‪،‬‬ ‫موظف اند طبق تصمیمات فراکســیونی عمل کنند‪ .‬البته‬ ‫اگر عمل نکردند‪ ،‬خود مردم و منتخبان متوجه می شوند‪».‬‬ ‫محمد رضــا عــارف در انتخابــات شــرکت کــرد اما‬ ‫نتوانست پیروز ان باشد‪ .‬این برای محمد رضا عارف پایان‬ ‫تلخی بود‪.‬‬ ‫نامزد انتخابات ‪96‬؟‬ ‫«هر نظامی افرادی را در اب نمک می خواباند تا در‬ ‫شرایط الزم از انها اســتفاده کند‪ .‬فکر می کنم من یکی از‬ ‫ان افراد هستم که در اب نمک خوابیده ام‪ .‬به همین خاطر‬ ‫االن احساس تکلیف می کنم و می ایم‪».‬‬ ‫این حرف را محمد رضا عارف سال ها پیش زده بود‪.‬‬ ‫شاید او اکنون هم به این سخنان ان روزش اعتقاد داشته‬ ‫باشد‪ .‬این گزاره از انجا اهمیت می یابد که اکنون طیفی از‬ ‫اصالح طلبان به نامزدی عارف در انتخابات فکر می کنند‪.‬‬ ‫این عده همان افرادی هستند که از چند هفته پیش‬ ‫موج خبری عدم نامزدی روحانی در ســال ‪ 96‬را راه اندازی‬ ‫پارلمان‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫سیاست‬ ‫کــرده بودنــد‪ .‬در تازه ترین ســخن در این مــورد صادق‬ ‫زیبا کالم گفته است‪ «:‬شــاید بهتر باشد که روحانی اعالم‬ ‫کند که من رســالتی داشــتم به نام برجام کــه ان را انجام‬ ‫دادم بنابراین در تکلیفی که مردم بر عهده من گذاشــتند‬ ‫موفق بــودم و دیگر عالقــه ای به کاندیدا شــدن ندارم و‬ ‫شخصی را به مردم معرفی کنند و خود مشغول فعالیت در‬ ‫خبرگان شوند‪ ،‬اگر ایشــان چنین برنامه ای را اجرایی کنند‬ ‫رئیس جمهور ساز خواهند شد‪ .‬روحانی بهتر است یا عارف‬ ‫یا ظریف را به مردم در ‪ 96‬معرفی کنند‪ .‬اگر این اتفاق بیفتد‬ ‫شانس اصالح طلبان بیشتر می شود‪ .‬البته اگر احمدی نژاد‬ ‫نیاید اصالح طلبــان در هر صورت پیروز مطلق هســتند‪.‬‬ ‫ولی اگر احمدی نژاد بیاید کار روحانی سخت خواهد بود‪.‬‬ ‫البته اگر حمایت هاشمی و اصالح طلبان نباشد که روحانی‬ ‫شکســت خواهد خورد ولی با حمایت ایــن افراد هم جای‬ ‫بررســی دارد‪ .‬احمدی نژاد در مرکزیت اقتصاد به روحانی‬ ‫حمله خواهد کرد‪.‬‬ ‫احمدی نژاد اگر روحانی را محکوم به تســلیم شدن‬ ‫هم بکنــد رای طبقــه متوســط را نخواهد داشــت‪ .‬البته‬ ‫احمدی نژاد زیر بــار نخواهد رفــت و نخواهد پذیرفت که‬ ‫عملکرد وی منجر بــه وضعیت بد اقتصادی ایران شــده‬ ‫اســت‪ .‬احمدی نــژاد همه چیز را پــای روحانــی خواهد‬ ‫انداخت‪ .‬احمدی نژاد موجی بــه راه خواهد انداخت و ان‬ ‫موج را نباید دست کم گرفت‪».‬‬ ‫البته قبل از زیباکالم‪ ،‬سلیمی نمین هم به هفته نامه‬ ‫مثلــث گفته بــود کــه احتمــاال محمد رضا عــارف نامزد‬ ‫انتخابات ســال ‪ 96‬خواهد شــد‪ .‬او گفته بود‪« :‬اگر اقای‬ ‫عارف بتواند در مجلس یک موقعیت خوبی برای خودش‬ ‫کسب کند حتی به عنوان یک فراکسیون قوی ظاهر شود‬ ‫و بتواند تولیــد فکر و راه حــل را برای جامعــه تقویت کند‬ ‫امکان دارد‪ .‬چیزی که ما االن در کلیت نظام مشکل داریم‬ ‫ان اســت که ادم های اهل فکر و اندیشه که بتوانند برای‬ ‫مسائل مختلف برنامه و راه حل داشــته باشند کم داریم‪.‬‬ ‫اگر عــارف بتواند در مجلــس که موقعیــت خوبی برایش‬ ‫ایجاد خواهد شد در فرصت یک سال خوب بدرخشد چنین‬ ‫احتمالی وجود دارد‪».‬‬ ‫محمد رضا عارف البته خودش پیش از این به روحانی‬ ‫هشــدار داده بود که ممکن است نامزد یک رئیس جمهور‬ ‫یک دوره ای باشد‪.‬‬ ‫این هشدار را علی صوفی نقل کرده بود‪.‬علی صوفی‬ ‫با تاکید و اشــاره به اینکه محمدرضا عارف تاکنون بارها با‬ ‫روحانی درباره انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 96‬صحبت‬ ‫کرده‪ ،‬اظهار داشــت‪« :‬عــارف به اقای روحانی هشــدار‬ ‫داده است که اگر اصالح طلبان موفق نشوند در انتخابات‬ ‫مجلس دهم پیروز شــوند اقــای روحانی در ســال‪ 96‬در‬ ‫پاستور نخواهد بود‪ .‬اقای عارف با این منطق و استدالل‬ ‫تالش کرد در دو سال گذشــته اتحاد و انسجام را در همه‬ ‫طیف های اصالح طلب ایجاد کننــد تا مانع از وقوع چنین‬ ‫اتفاقی شوند‪».‬‬ ‫محمد رضا عارف فعال ریاســت مرکــز پژوهش های‬ ‫مجلس را نپذیرفته است‪ .‬ریاست کمیسیون را هم پیگیری‬ ‫نمی کنــد این ها می توانــد نشــانه ای از این باشــد که او‬ ‫برنامه ای بزرگتر دارد‪ .‬شاید برخی اطرافیان او برنامه هایی‬ ‫برای نامزدی در انتخابات‪ 96‬به او پیشــنهاد داده اند‪ .‬ایا‬ ‫محمد رضا عارف به حرف های ســال های پیشــش فکر‬ ‫می کند؟‬ ‫ایا او می خواهد نامزد انتخابات ســال ‪ 96‬باشد؟ ایا‬ ‫اصالح طلبان او را برای چنین ماجرایی می پذیرند؟‬ ‫عارف ســه ســال پیش هم برای جایگزنی روحانی‬ ‫پیشنهاد شده بود؛ برای ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک‬ ‫مجمع تشخیص‪ .‬ان بار ان جایگزینی عملی نشد‪ .‬ایا این‬ ‫بار او می تواند جایگزین روحانی باشد؟‬ ‫‪35‬‬ ‫پارلمان‬ ‫زمانی برای بخت ازمایی باقی نمانده‬ ‫عارف هنوز متوجه هزینه رقابت با الریجانی و مخالفت با اصالحات و دولت نشده‬ ‫احسان رستگار‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫‪2‬‬ ‫نگارنده طــی دو ماه اخیــر‪ ،‬دو پیش بینی طرح کرده‬ ‫بود؛ اولی اینکه عارف وارد رقابت علنی با الریجانی می شود‬ ‫و دومی اینکه عــارف حتما مــرد از پیش شکســت خورده‬ ‫اوردگاه ریاســت مجلس خواهد بود‪ .‬رای عارف شبیه رای‬ ‫حدادعادل بود؛ صد و چند نفــر‪ .‬صد و چند نفر اگرچه هیچ‬ ‫نبود‪ ،‬ولی تناســبی با فضاسازی رســانه های اصالح طلب‬ ‫مبنی بــر اصالح طلب بــودن مجلس دهم نداشــت‪ .‬این‬ ‫قریــب ‪ ۱۰۰‬رای‪ ،‬برابری می کند بــا ارا ی رقیب الریجانی‬ ‫یعنی حدادعادل در بهترین شرایط‪ .‬الریجانی در مجلس‬ ‫نهــم‪ ،‬رقیبی داشــت که بر اســاس کلیشــه های متعارف‬ ‫از او اصولگراتــر بود یعنــی غالمعلی حدادعــادل ولی در‬ ‫مجلس دهم‪ ،‬رقیب وی‪ ،‬بر اساس همان تعاریف مرسوم‪،‬‬ ‫اصالح طلب تر به شمار می رفت‬ ‫ولی هر دو یارانی در حدود ‪۱۰۰‬‬ ‫رای داشتند‪.‬‬ ‫نتیجــه رقابــت الریجانی‬ ‫و حداد چنــد پیام داشــت؛ اوال‬ ‫مشــخص شــد کــه برخــی از‬ ‫اصالح طلبــان و نیــز اعضای‬ ‫فهرســت امیــد‪ ،‬بیــش از‬ ‫اینکــه گوش بــه فرمــان رهبر‬ ‫داخــل مجلس شــان باشــند‪،‬‬ ‫گوش بــه زنگ فرمــان رهبران‬ ‫بیــرون از مجلس شــانند‪ .‬از‬ ‫بیــن رئیس جمهــور فعلــی‪،‬‬ ‫رئیس جمهــور اســبق و‬ ‫رئیس جمهــور اســبق تر یعنــی‬ ‫ایت الله هاشــمی رفســنجانی‪،‬‬ ‫تنها رئیس جمهور اسبق بود که‬ ‫در رودربایستی حاضر به حمایت‬ ‫از عــارف برای نامزدی کرســی‬ ‫ریاســت مجلــس شــد؛ ان هم‬ ‫یک حمایت خیلی نامحسوس‪،‬‬ ‫زیرپوســتی و غیر علنــی‪ ،‬بدون‬ ‫هیچ بیانیه ای‪ ،‬بدون هیچ تکرار‬ ‫کردنی و بدون هیــچ ویدئویی‪.‬‬ ‫تنها نمود و بروز و ظهور حمایت‬ ‫رئیس جمهور اســبق از عارف‪،‬‬ ‫انتشار عکس از خود محمدعلی ابطحی بعد از جلسه مجمع‬ ‫روحانیون مبارز بود‪ .‬او در صفحه اینستاگرامش نوشت‪:‬‬ ‫«محمد علــی ابطحــی‪ ،‬رئیس دفتــر رئیس جمهور‬ ‫در دولت خاتمــی و عضو مجمع روحانیون مبارز‪ ،‬دیشــب‬ ‫در اینستاگرام نوشــت‪« :‬می خواســتم وارد جلسه مجمع‬ ‫روحانیون بشــوم امشــب‪ ،‬به نظرم رســید یهویی رویم را‬ ‫برگردانم و عکس سلفی با مجمعی ها بگیرم‪ .‬اقای خاتمی‬ ‫هم داشــت ورقه ای را می خواند‪ ،‬در جلسه امشب مجمع‬ ‫عالوه بر کلی اخبار سیاســی و فرهنگی از سریال شهرزاد‬ ‫تحلیلی دادم‪ .‬خیلی ها در جلسه مشــتری دائمش بودند‪.‬‬ ‫اقای موســوی الری هم گزارشــی از تــاش جریان امید‬ ‫برای ســامان دادن به فراکســیون امید به مدیریت اقای‬ ‫عارف داد‪ .‬به نظر می رسد ریاســت عارف بر مجلس اینده‬ ‫در مراحل نهایی است‪ .‬بنا به اطالعاتی که دارم‪ ،‬اکثریت‬ ‫جدی نمایندگان با حمایت رهبر اصالحات و بزرگان کشور‬ ‫اجماع جدی پنهان در مورد ریاست عارف بر مجلس اینده‬ ‫پیدا کرده اند‪».‬‬ ‫اما واقعیت امر این بود که بزرگان کشوری در کار نبود؛‬ ‫فقط و فقط رئیس جمهور اسبق مجبور به حمایت ضمنی از‬ ‫عارف شد؛ ان هم به دلیل معذوریت اخالقی و با این هدف‬ ‫که عارف شخصیتش خرد نشــود‪ ،‬چون ایت الله هاشمی‬ ‫و حســن روحانی‪ ،‬هیچ کدام هیچ رقمه حتی در وضعیتی‬ ‫که عارف قصد داشت با اصرار بی پشــتوانه برای نامزدی‬ ‫ریاست‪ ،‬همه را وادار به حمایت از خود کند‪ ،‬از مثلث رهبران‬ ‫اعتدال و اصالحات‪ ،‬فقط رئیس جمهور اســبق نتوانست‬ ‫به عارف نــه بگوید‪ ،‬که ان هم باز می گشــت بــه روحیات‬ ‫شــخصیتی اش‪ ،‬وگرنه او هــم پیش از لجاجــت عارف‪،‬‬ ‫پالس های مثبتی مبنی بر به صالح بودن ریاست الریجانی‬ ‫بیرون فرستاده بود‪.‬‬ ‫پس همان طور که در مطالب قبلی مکررا و موکدا ذکر‬ ‫شده بود‪ ،‬عارف نیامده بود که پیروز شود‪ ،‬بلکه امده بود تا‬ ‫هویت مستقل سیاســی اش را تثبیت کند و نشان دهد که‬ ‫«مرد رقابت های دستوری و انصراف دادن های دستوری»‬ ‫نیســت‪ .‬بگذریم از این نکته کــه بســیاری از امیدی ها‪،‬‬ ‫معتقدند که فشارهای علنی پسر و همســر عارف و اصرار‬ ‫ بی امانشان برای نامزدی عارف‪ ،‬دلیل اصلی لجاجت عارف‬ ‫شــده بود‪ .‬عارف امروز خود را برجسته ترین اصالح طلبی‬ ‫می داند که به راحتی هر ان که اراده می کند‪ ،‬می تواند هم‬ ‫با رئیس جمهور اســبق و ممنوع التصویر‪ ،‬عکس بیندازد و‬ ‫در عین حال ‪ ،‬به راحتی توسط شورای نگهبان هم برای هر‬ ‫انتخاباتی (طبیعتا به جز خبرگان) احراز صالحیت شــود‪.‬‬ ‫عارف در واقع اصالح طلب مطلوب نظــام در حال حاضر‬ ‫است‪ .‬او این ویژگی را حســن خود می داند‪ ،‬غافل از اینکه‬ ‫برخی اصالح طلبان‪ ،‬به همین دلیل است که ان چنان فرقی‬ ‫بین عارف و الریجانی قائل نبودند و از این رو می خواستند‬ ‫«نقد الریجانی را به نســیه عارف ترجیح دهنــد» که البته‬ ‫اصرار عارف این اجازه را نداد و از این پس‪ ،‬اصالح طلبان‬ ‫برای الریجانــی ‪ ،‬به مثابه رقبای بالفعلی هســتند که ادای‬ ‫بالقوه بودن در می اورند‪.‬‬ ‫و اما بعد‪...‬‬ ‫اقای صــادق زیبــاکالم در مصاحبــه ای اعالم کرد‬ ‫«عارف به جای روحانی نامزد انتخابات ‪ ۹۶‬شود» و عارف را‬ ‫دارای کاریزمایی در قد و قامت محمدجواد ظریف دانست‬ ‫و از روحانی خواست تا برای تبدیل شدن به یک چهره ملی‬ ‫در انتخابات ‪ ۹۶‬نامزد ریاســت جمهوری نشــود و در حالی‬ ‫که چه اصالح طلبــان و چه اصولگرایان‪ ،‬عــارف را از نظر‬ ‫جذابیت و کاریزمای شــخصیتی و فن بیان‪ ،‬از میرحسین‬ ‫موســوی هم معمولی تر ارزیابی می کننــد‪ ،‬اقای زیباکالم‬ ‫باور دارد که عارف از حســن روحانی بهتر می تواند از پس‬ ‫احمدی نژاد بر بیاید! از انجا که این نظر‪ ،‬خاص محسوب‬ ‫می شــود و اصالح طلبان و رهبران اعتــدال و اصالحات‬ ‫حتی برای ریاست مجلس عارف را نمی خواهند چه رسد به‬ ‫ریاست جمهوری‪ ،‬ممکن است تنها شخص عارف را خوش‬ ‫بیاید نه هیچ اصالح طلب دیگری را‪.‬‬ ‫تشــکیل فراکســیون اعتدال‬ ‫در هفتــه گذشــته به ریاســت کاظم‬ ‫جاللی‪ ،‬از دیگر اخباری بود که برخی‬ ‫اصالح طلبــان را غافلگیر کرد‪ .‬به هر‬ ‫حال باید در نظر می گرفتند که رقابت‬ ‫با الریجانی‪ ،‬عواقبی دارد که یکی از‬ ‫ان ها‪ ،‬رقیب تراشی الریجانی توسط‬ ‫همراهش کاظم جاللی تحت عنوان‬ ‫فراکسیون اعتدال است‪ .‬امروز عارف‬ ‫دقیقا لمس می کند که چــرا رقابت با‬ ‫الریجانی‪ ،‬هزینه ساز است و حکایت‬ ‫«ســنگ مفــت و گنجشــک مفت»‬ ‫نیست‪ .‬به ازای هر صف ارایی و رقابت‬ ‫بــا الریجانــی‪ ،‬او اقدامی خواهد کرد‬ ‫پدافندی و بعضــا پیــش پدافندی و‬ ‫افندی‪ ،‬که منجر به تضعیف ان رقیبی‬ ‫شــود که مقابل او قد علم کرده و هل‬ ‫من مبارز طلبیده است‪ .‬بدین ترتیب‪،‬‬ ‫بدون شــک در ســال های اتــی‪ ،‬نه‬ ‫اصالح طلبان می گذارند که عارف با‬ ‫الریجانی وارد رقابت شود و یا اگر هم‬ ‫عارف مجــددا چنین اشــتباهی کند‪،‬‬ ‫این بار با رایی در حدود ‪ ۸۰‬نفر و کم تر‬ ‫مقابل الریجانی شکســت می خورد و‬ ‫عمال بیش از پیش‪ ،‬حیثیت و افتخار‬ ‫به سختی جمع شده اصالح طلبان در‬ ‫انتخابات هفتم اسفند‪ ،‬مخدوش می شود‪ .‬عارف ‪ ،‬بیش از‬ ‫هر شخص دیگری‪ ،‬توانســت در خدمت اثبات ادعاهای‬ ‫ن اصالح طلبــان گام بردارد‪ .‬عــارف به انها کمک‬ ‫منتقدا ‬ ‫کرد تا اوال ثابت کنند که مجلس دهم اصالح طلب نیست‬ ‫و هنوز هم بیشتر اصولگرا محســوب می شود و ثانیا بتواند‬ ‫تیتر بزنند «هیچ»‪.‬‬ ‫در حالی که این واقعیت مجلس دهم نیست و قطعا‬ ‫مجلس دهم‪ ،‬از مجلس نهــم اصالح طلب تر و معتدل تر‬ ‫اســت؛ مبنای قضاوت تنها رئیس نیســت و اگــر در نظر‬ ‫بگیریم که اصولگرایانی مانند ابوترابی و باهنر ‪ ،‬نواب رئیس‬ ‫اول و دوم مجلس نهم بودند‪ ،‬در مجلس دهم پزشــکیان‬ ‫و مطهری که به ترتیب اصالح طلب و مســتقل هستند بر‬ ‫کرســی نواب رئیس تکیه زدند‪ .‬این یعنی اگر مجلس نهم‬ ‫پارلمان‬ ‫مطهری را حین نطق به پایین می کشد‪ ،‬مجلس دهم او را‬ ‫صدرنشین مجلس می کند و این پیام را دارد‪ ،‬اما هنر عارف‬ ‫این بود که این پیام ها را به طرفه العینی نقش بر اب کرد!‬ ‫عارف با این تفاســیر‪ ،‬قطع به یقین اگر وسوسه شود‬ ‫تا پیشــنهاد اقای زیباکالم را عملی کند و بــرای انتخابات‬ ‫‪ ۹۶‬نامزد شود‪ ،‬به شدیدترین و عجیب ترین نحو ممکن با‬ ‫صف ارایی اصالح طلبان و حامیان دولت مواجه خواهد شد‬ ‫و به تعبیر دیگر‪ ،‬این اقدام‪ ،‬دردناک ترین خودکشی سیاسی‬ ‫برای عارف است‪.‬‬ ‫و اما مجلس‪...‬‬ ‫عارف اصالحات یا عارف مستقل‬ ‫تاملی برگمانه حضور محمدرضا عارف در انتخابات ریاست جمهوری ‪96‬‬ ‫پیمان فراهانی‬ ‫‪3‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫اندکی قبــل یعنــی در ســال ‪ ،1391‬ان هنــگام که‬ ‫اصالح طلبان با برپایی جلسات متعدد به دنبال راه حلی برای‬ ‫بازگشت به متن سیاست بودند سخن از «نظریه یارقرضی»‬ ‫به عنوان یکی از راه حل های جدی بــه میان امد‪ .‬مطابق‬ ‫این نظریه اصالح طلبان می بایســت میان بودن در قدرت‬ ‫و کســب منفعت جریانی‪ ،‬گزاره دوم یعنی به دست اوردن‬ ‫خواست های جریان اصالحات را انتخاب می کردند‪.‬‬ ‫هر چند این دوگانه برای اصالح طلبان مطلوب نبود اما‬ ‫اتخاذ تصمیمی عاقالنه و سیاست مدارانه برای ادامه حیات‬ ‫سیاسی اصالحات بسیار مهم تلقی می شد‪ .‬اصالح طلبان‬ ‫میان قمار تالش بــرای حضور در قدرت و ســپس براورده‬ ‫کردن خواسته های حامیان خود به وسیله قدرت به دست‬ ‫امده و در حاشیه ماندن و حمایت از فردی که می توانست‬ ‫خواسته های حامیان انان را با کمترین حساسیت براورده‬ ‫کند باید یکی را انتخاب می کردند‪.‬‬ ‫جدای از تصمیمی کــه اصالح طلبــان در ان زمان‬ ‫گرفتند‪ ،‬مطرح شــدن زود هنگام این نظریــه به نخبگان‬ ‫و بدنه اجتماعــی انان این فرصت را داد کــه ‪ 6‬ماه پیش از‬ ‫انکه در دوگانه جدی عــارف – روحانی قرار بگیرند به اصل‬ ‫این صورت مســاله بدون توجه به هیجانات لحظه اخری‬ ‫انتخابات فکر کنند‪.‬‬ ‫به هر ترتیب این تصمیم سیاست مدارانه گرفته شد‪،‬‬ ‫گرچه قالیباف کــه ان هنگام محتمل تریــن گزینه نظریه‬ ‫یارقرضی بود مورد حمایت اصالح طلبان قرار نگرفت و در‬ ‫ظاهر نظریه یارقرضی بی نتیجه ماند اما ســران اصالحات‬ ‫میان گزینه ای مطلوب تر از قالیباف برای خودشــان یعنی‬ ‫حســن روحانی و عارف‪ ،‬روحانــی را به عنــوان یارقرضی‬ ‫برای خود انتخاب کردند!این رخــداد از چند جهت به نفع‬ ‫اصالح طلبان بود چرا که انان هم می توانســتند با باال نگاه‬ ‫داشتن دست روحانی خود را پیروز میدان جلوه دهند و چه‬ ‫خوب این کار را کردند‪ ،‬هم می توانســتند با کنار کشــیدن‬ ‫عارف انسجام تشکیالتی خود را در برابر تشتت اصولگرایان‬ ‫به رخ بکشند و هم می توانســتند با کارهای حداقلی دولت‬ ‫روحانی جریان اجتماعی خــود را زنده نگاه دارند و از طرف‬ ‫دیگر نیز براورده شدن خواسته های حداکثری را منوط به‬ ‫تشکیل دولت حداکثری اصالحات کنند‪.‬‬ ‫گرچــه در ظاهر همه چیــز مطابق روال و خواســت‬ ‫اصالح طلبان بود اما اصالح طلبان به دو نکته بسیار مهم‬ ‫در این بین یا توجــه نکرده بودند یا راه حلــی از پیش برای‬ ‫ان دارند که هنوز از ان پرده برداری نکرده اند‪ .‬مســاله اول‬ ‫محمدرضا عارف و تمایل حضور او به قدرت است که نمود‬ ‫اخر ان شرکت در انتخابات هیات رئیسه مجلس به رغم نظر‬ ‫قطعی اصالح طلبان بود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫واقعیت این اســت با این جنس کنش گــری ای که‬ ‫عارف از خود نشــان می دهد‪ ،‬در بهترین حالت‪ ،‬می تواند‬ ‫«حداد عارف» مجلس دهم باشــد؛ طرفــداران عارف در‬ ‫مجلس دهم بیش از طرفــداران حدادعــادل در مجلس‬ ‫نهم هستند‪ ،‬اما ویژگی های شــخصیتی و فعالیت تیمی و‬ ‫تشــکیالتی حداد و یاران و حامیانش‪ ،‬بسیار قوی تر بودند‬ ‫تا حامیان عارف‪.‬‬ ‫حداد با تمام قوا به میدان می امد و اعضای جمعیت‬ ‫ایثارگــران و رهپویــان تا انجا که می شــد بــرای وی البی‬ ‫می کردند و عمال ظرفیت بالقوه حداد را به ظرفیت بالفعلش‬ ‫بدل می کردند‪ ،‬تمام و کمال و تقریبا صد در صد بالقوه ها را‬ ‫برای حداد بالفعل می کردند؛ یعنی هر کس قصد داشت یا‬ ‫ممکن بود راضی بشــود به حداد رای دهد‪ ،‬راضی می شد‬ ‫و ســقف رای او همان ‪ ۱۰۰‬رای بیشــتر نبود‪ ،‬اما ماجرای‬ ‫عــارف دقیقا برعکس اســت‪ .‬عــارف بر اســاس اعضای‬ ‫فهرست امید که وارد مجلس شده بودند‪ ،‬بین ‪ ۱۵۵‬تا ‪۱۵۸‬‬ ‫حامی داشت که میثاق نامه فراکســیون امید را امضا کرده‬ ‫بودند و سپس اسامی شان در فهرست مورد حمایت دولت و‬ ‫اصالحات جای گرفته بود؛ اما او فقط ‪ ۱۰۳‬را توانست برای‬ ‫خود نگه دارد‪ .‬یعنی هنر عارف این است که ظرفیت های‬ ‫بالقوه اش را به ظرفیت های بالفعل رقیب بدل کند‪ ،‬برعکس‬ ‫حدادعادل‪.‬‬ ‫یک تفاوت بســیار مهم دیگر هم این بــود که بیش‬ ‫از اینکه حداد رغبت داشــته باشــد برای نامزدی ریاست‪،‬‬ ‫رهپویــان و ایثارگــران مجدانــه پیگیر این اتفــاق بودند‪،‬‬ ‫اما عارف‪ ،‬زمانی کــه همه می گفتنــد نیامدنش به صالح‬ ‫اصالحات و خودش اســت‪ ،‬بــا اصــراری مثال زدنی‪ ،‬در‬ ‫جلســات گفته بود حتی اگر رای کمی بیاورم هم می ایم‪.‬‬ ‫همین روحیه عارف و همین ا صرارهای شــخصی را که با‬ ‫ارایش و رنگ لعاب ژست های ایدئولوژیک ارائه می کرد‪،‬‬ ‫باعث شد حداقل ‪ ۵۰‬نفر امیدی‪ ،‬بشوند حامی الریجانی‪.‬‬ ‫عارف دغدغه شخصی داشــت برای امدن اما این دغدغه‬ ‫شخصی را در قالب مطالبه عمومی مردم و احساس تکلیف‬ ‫مطرح می کــرد؛ او طوری برخورد کرد کــه گویی فقط این‬ ‫ت حداکثر‬ ‫محمدرضا عارف است که دغدغه تحقق مطالبا ‬ ‫مردم را دارد‪.‬‬ ‫انگار نه انگار که رئیس جمهور فعلی و روسای جمهور‬ ‫اســبق بودند که عارف را در دهه ‪90‬احیــ ا کردند و انگار نه‬ ‫انگار که ایت الله هاشمی و رئیس جمهور اسبق‪ ،‬هم بیشتر‬ ‫هزینه داده اند و هم بیشــتر مقبولیــت و محبوبیت در بین‬ ‫مردم دارند‪.‬‬ ‫با این تفاسیر‪ ،‬پیش بینی نویسنده این است که عارف‬ ‫در مجلس رئیس کمیسیون اموزش خواهد شد و نه دیگر‬ ‫بختی دارد برای ریاســت مجلس (چه الریجانی باشد ‪ ،‬چه‬ ‫نباشــد) و نه مجال خواهد یافت تا برای ریاست جمهوری‬ ‫مجــددا بخت ازمایــی کند‪ .‬عــارف هنوز درک نکــرده که‬ ‫نامزدی اش برای ریاســت‪ ،‬چه هزینه هایی را برای وی از‬ ‫جانب الریجانی و نیز از سوی اصالح طلبان و دولت در پی‬ ‫خواهد داشت‪ .‬این نیز خود از دیگر عالئم ناپختگی عارف‬ ‫است در ایام کهن سالی‪.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫پارلمان‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫در واقع اینجا اصالح طلبان با چهره ای جدید از عارف‬ ‫مواجهه شــدند‪ ،‬عارف که پیش تر و در هنگامه انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری ‪ 92‬فردی تشــکیالتی و پایبند به سران‬ ‫اصالحات بود این بار با حضور مســتقل خود در انتخابات‬ ‫هیات رئیســه مجلس تقریبا همه را غافل گیر کرد‪ ،‬هرچند‬ ‫اصالح طلبان با سکوت خود در این اتش ندمیدند اما هرگز‬ ‫هم نمی توانند منکر وجود این اتش زیر خاکستر شوند‪.‬‬ ‫محمد جواد روح در یادداشــتی در هفته نامه صدای‬ ‫شــماره ‪ 84‬به این مســاله تاکید می کند و می نویسد‪« :‬در‬ ‫انتخاب ریاست مجلس اما عارف نه بر مبنای عقل جمعی‬ ‫اصالح طلبان که به طرح و برنامه خود و مشاورانش عمل‬ ‫کــرد»‪ .‬حضور مســتقل عــارف در این رقابت سیاســی را‬ ‫می توان از جهتی نمایندگی ان دسته از اصالح طلبان که به‬ ‫نظریه یارقرضی معتقد نبودند دانست و ان را نوعی اعتراض‬ ‫درون جریانی تلقی کرد‪.‬‬ ‫عارف بــا نپذیرفتــن مســئولیت مهم ریاســت مرکز‬ ‫پژوهش های مجلــس پرونده حضور خود بــرای رقابت بر‬ ‫سر پســت های مهم تر را باز گذاشــت و این مساله موجب‬ ‫شد گمانه زنی ها جدیدی در خصوص عارف و فعالیت های‬ ‫سیاسی اش مطرح شــود‪ .‬در خصوص حضور محمدرضا‬ ‫عــارف در انتخابات ریاســت جمهوری ‪ 96‬اخیرا گمانه ای‬ ‫جدید مطرح شــده اســت که به جای روحانــی‪ ،‬عارف به‬ ‫عرصه رقابت بیاید‪ .‬به نظر این جانب این گمانه به شــدت‬ ‫متاثر از اعالم تلویحی حضور احمدی نژاد برای انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری اتی بوده و در حال حاضر کامال بعید به‬ ‫نظر می رسد‪.‬‬ ‫فرض اولیه مطرح کنندگان این نظریه تبعیت عارف و‬ ‫روحانی از یک عقالنیت جمعی است که باتوجه به نزدیک‬ ‫بودن عارف به اصالحات و روحانــی به کارگزاران و فاصله‬ ‫انکار نشدنی و خواسته های متفاوت این دو جریان ‪ ،‬فرضی‬ ‫اشتباه است‪ .‬مســاله عقالنیت جمعی دومین مساله است‬ ‫که اصالح طلبــان در اینده ای نه چنــدان دور با ان مواجه‬ ‫خواهند شد‪.‬‬ ‫اصالح طلبان تاکنون اعتدال را به عنوان یک منش‬ ‫فکری مورد حمایت قــرار داده اند در صورتــی که اعتدال‬ ‫برای جریــان کارگزاران یک جریان سیاســی کامال جدی‬ ‫است‪ .‬حسن روحانی به عنوان فردی که مورد حمایت راس‬ ‫جریان کارگزاران قرار دارد و به پشتوانه او به قدرت رسیده‬ ‫است از سوی اصالح طلبان به عنوان یارقرضی مورد حمایت‬ ‫قرار گرفته است‪.‬‬ ‫صورت مساله اینجاست که اصالح طلبانی که مشی‬ ‫اعتدال دارند حتما مــورد حمایت جریــان اجتماعی خود‬ ‫ایا اصالح طلبان حاضرند‬ ‫در انتخابات سال اینده از‬ ‫محمدرضا عارف حمایت کنند‬ ‫هســتند اما ایا اصالح طلبانــی که از جریان ســومی به نام‬ ‫اعتــدال حمایت می کننــد و در هــر مرحله اعتــدال را به‬ ‫خود ترجیح می دهند هم حمایت جریــان اجتماعی خود را‬ ‫خواهند داشــت؟ و اصالح طلبان تا کجا و با چه استداللی‬ ‫ی ترجیح دهند؟‬ ‫می توانند کار جبهه ای را به کار حزب ‬ ‫در این بین فرد زخم خورده ای چون عارف می شــود‬ ‫نماد اعتقاد به کار حزبی اصالحــات و در رویکرد جبهه ای‬ ‫امروزی ایــن جریان حکــم مخالف و معتــرض را خواهد‬ ‫داشــت‪ .‬هر چند مدت هاســت سعی می شــود اعتدال به‬ ‫نفع اصالحات مصادره به مطلوب شود تا این مساله برای‬ ‫نخبگان حل شــود‪ ،‬در این خصوص حمیدرضا جالیی پور‬ ‫در مصاحبه اخیر خود با مجله اندیشــه پویای شــماره ‪34‬‬ ‫می گوید‪« :‬اصــا حرف مــن این اســت که اگــر طیف‬ ‫اصالحات را در نظر بگیرید‪« ،‬اعتدال» اســم بهداشــتی‬ ‫اصالح طلبی است» اما مصادره عنوانی به چه کار خواهد‬ ‫امد زمانی که حقیقت نفی شدنی نیست و ما در ‪ 3‬سال اخیر‬ ‫حتی یک بار از اقای روحانی کالمی مبنی اعتقاد به مشــی‬ ‫و منــش اصالح طلبی را نشــنیده‪ ،‬بلکه برعکــس تبری از‬ ‫جریانات سیاسی را مکرر شنیده ایم‪.‬‬ ‫بــه نظــر می رســد ایــن مســاله عقالنیــت جمعی‬ ‫از هم اکنــون در حــال بــاز شــدن در فضــای نخبگانــی‬ ‫اصالح طلبان است‪ ،‬چرا که این مساله جدی نمی تواند از‬ ‫سوی اصالح طلبان بی پاسخ بماند‪ ،‬حمیدرضا جالیی پور‬ ‫در همان مصاحبه به این مساله اشاره کرده و سعی می کند‬ ‫بــا توجیه پیش پا افتــاده «شــرایط بحرانــی» از کنار این‬ ‫مســاله جدی عبور کند‪« :‬اصالح طلبی یــک ایدئولوژی‬ ‫نیست‪ ،‬روشن است که اگر ما به عنوان یک اصالح طلب‪،‬‬ ‫دنبال گشایش سیاسی و دموکراسی هســتیم نمی توانیم‬ ‫این هدف را با یک دولت و مجلــس با اکثریت تندرو پیش‬ ‫ببریم‪ .‬اگر معتقد به گشایش سیاسی هســتیم باید ببینیم‬ ‫در شــرایط این چنینی چگونه می شود پیش رفت‪ .‬تندروها‬ ‫در مجلس به بیســت نفر تقلیــل پیدا کرده انــد و روی هم‬ ‫امکان دارد شــصت تا هفتاد نفر یارگیری کنند‪ .‬این خوب‬ ‫اســت‪ .‬اما اگر تعدادشان ‪ 180‬نماینده بشــود دیگر کاری‬ ‫نمی توان کرد‪ .‬با یک دولتی که اقای جلیلی رئیس ان باشد‬ ‫نمی توان دموکراسی را پیش برد‪ .‬در ان حالت باید نگران‬ ‫کاغذپاره های ســازمان ملل بود! اما اگر دولتی باشــد که‬ ‫بشود با ان حرف زد و بحث کرد‪ ،‬می توان جلو رفت‪ .‬با اقای‬ ‫جهانگیری می شود حرف زد و بحث کرد‪.‬‬ ‫این مهــم اســت‪ .‬اصالح طلبــی در شــرایط فعلی‬ ‫یعنی همیــن‪ .‬تعریــف اصالح طلبی در شــرایط مختلف‬ ‫می تواند فرق کند‪ .‬مــا االن بهتر از اقای عــارف در زمان‬ ‫ریاســت جمهوری اصالح طلبــان‪ ،‬بــا اقــای جهانگیری‬ ‫می توانیم بحث و گفت وگو کنیم‪ .‬حاال شما بگویید که مرز‬ ‫اعتدالی و اصالح کجاست؟ بنابراین من احساس نمی کنم‬ ‫که کار درســتی نکردیم‪ .‬اگر ایــن کار را نمی کردیم‪ ،‬اگر‬ ‫همه تالش مان را بر ائتالف نمی گذاشتیم‪ ،‬فرو می رفتیم‬ ‫در انتهــای جامعه مدنی بدون امــکان بازیگری در عرصه‬ ‫رسمی سیاسی»‪.‬‬ ‫همان طور که در صحبت های جالیی پور پیداســت‬ ‫ف ترجیح می دهند‬ ‫اصالح طلبان همچنان روحانی را بر عار ‬ ‫و این یعنی ارجحیت کارهای جبهه ای – ائتالفی بر کارهای‬ ‫حزبی – جریانی و در این معادله عــارف همچنان مخالف‬ ‫ِ‬ ‫عارف‬ ‫و معترض خواهد بــود و هر لحظه ممکن اســت از‬ ‫ِ‬ ‫عارف مستقل شــیفت کرده و بازی مطلوب‬ ‫اصالحات‪ ،‬به‬ ‫اصالحات را خراب کند‪.‬‬ ‫در یک جمع بنــدی کلی می تــوان گفت بــا در نظر‬ ‫گرفتن وضعیت موجود اگر اصالح طلبان نتوانند برای دو‬ ‫مساله ذکر شده راه حل و پاسخ های مناسبی ارائه دهند در‬ ‫اینده ای نه چندان دور در یک بن بست فکری – اجرایی قرار‬ ‫خواهند گرفت‪.‬‬ ‫عارف جای‬ ‫حداد نشست‬ ‫ایا عارف از فضای سیاسی حذف‬ ‫می شود؟‬ ‫محمدرضا یل‬ ‫‪4‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫بعد از هفته هــا گمانه زنی در مورد رئیــس دور جدید‬ ‫مجلس شورای اسالمی عاقبت علی الریجانی با اختالف‬ ‫قابل توجه توانســت برای یک ســال دیگر ریاست خود بر‬ ‫قوه مقننه را تثبیت کنــد‪ .‬مهم ترین اتفاقی که بعد از تعیین‬ ‫تکلیف رئیــس مجلس در فضای سیاســی رخ کرد نمایان‬ ‫شــدن وزن واقعی جناح های سیاســی ســهیم در مجلس‬ ‫دهم بود که البته در طول چند هفته اخیر به شدت از طرف‬ ‫اصالح طلبان به صورت غیــر واقعی صورت بندی دیگری‬ ‫القا می شد و به نوعی اکثریت مجلس اصالح طلب معرفی‬ ‫می شد‪.‬‬ ‫شــاید ایــن القائــات در تصمیم گیری دکتــر عارف‬ ‫به عنوان سرلیســت نماینــدگان تهــران جهــت رقابت با‬ ‫پارلمان‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫عــارف امــروز در مجلــس رئیــس‬ ‫فراکسیونی بی ژنرال است که همراستا‬ ‫با سیاست های فراکسیونی بزرگتر قرار‬ ‫گرفته و همچنین باتوجه به شکســت‬ ‫سیاســی در مقابل الریجانــی امیدی‬ ‫برای نقش افرینی دوباره در انتخابات‬ ‫‪ 96‬را نخواهد داشت‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫سیاســتمدار کهنه کاری چون علی الریجانی بی تاثیر نبود‬ ‫و محاســبات سیاســی وی به غلط انداخت لکن موضوع‬ ‫یادداشــت زیر در مورد اختالف محاسباتی اصالح طلبان‬ ‫نیست بلکه بررسی جایگاه محمدرضا عارف به عنوان رهبر‬ ‫اصالح طلبان مجلس دهم مورد توجه نگارنده است‪.‬‬ ‫شاید مهم ترین رویداد در فرایند انتخاب هیات رئیسه‬ ‫جدید را نیز باید در شکست عارف از الریجانی قلمداد کرد که‬ ‫رسانه های اصالح طلب سعی کردند با مطرح کردن بحث‬ ‫البی بازی سیاسی و سیاست ورزی غیر شفاف چهره عارف‬ ‫به عنوان بازنده این ماراتن سیاسی را روتوش کنند که البته‬ ‫به نظر می رسد این روش جهت بازیابی چهره بازنده عارف‬ ‫موفق نخواهد بود و اتفاقی که نباید می افتاد برای معاون‬ ‫اول دولت اصالحات افتاد‪.‬‬ ‫بــرای تحلیــل جایــگاه عــارف در اینــده ســاحت‬ ‫سیاســت ورزی می توان ادعا کرد وی به عنوان مهم ترین‬ ‫عامل پیروزی جبهه ائتالفی هاشمی‪ -‬خاتمی در انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری یازدهــم با وجــود اینکه مــورد محک‬ ‫اجتماعی قرار نگرفت حداقل در بین هواداران اصالحات‬ ‫دارای محبوبیت مضاعفی شد‪ .‬البته عدم اقبال روحانی به‬ ‫عارف به عنوان معاون اول ریاســت جمهوری حکایت گر‬ ‫اختالفات و مرزبندی های جدی بین اعتدال و اصالحات‬ ‫بود که البته این اختالفات خود را در انتخابات اخیر مجلس‬ ‫دهم نیز نشان داد‪.‬‬ ‫مخالفت کارگزاران با نمایندگی و همچنین تشــویق‬ ‫رســانه های اعتدالیون به مصلحت ســنجی و ایثار دوباره‬ ‫وی شاهدی بر همین مدعاســت که بعد از شکست عارف‬ ‫به صورت شــفاف تری مطرح شــد‪ .‬روند نــگاری روزنامه‬ ‫ارمان(نزدیک به رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام)‬ ‫در هفته های منتج به شروع مجلس دهم حکایتگر رجحان‬ ‫الریجانی بر عارف بود چرا که گفتمان مصلحت اندیشــی‬ ‫به شــدت در این روزنامــه و ســایر رســانه های نزدیک به‬ ‫اعتدالیون مــورد تاکید قرار داشــت و حتی بارهــا از لزوم‬ ‫کنارگیری عارف از رقابت برای ریاست بر مجلس گفته شد‬ ‫که نشــانگر اختالفات درونی ائتالف ‪ 94‬بود‪ .‬البته کنایه‬ ‫سنگین کرباســچی رئیس کارگزاران بعد از شکست عارف‬ ‫نیز به وضــوح نمایانگر اختالفات درونــی ائتالف امید در‬ ‫مورد ریاســت مجلس دهم بود‪ .‬کرباسچی بعد از شکست‬ ‫عارف در مصاحبه ای با روزنامه اعتماد بیان داشت‪« :‬قرار‬ ‫نبود ریاست مجلس برای اصالح طلبان باشد و در اردوگاه‬ ‫اصالح طلبان دوســتان با وزن کشی اشــتباه بزرگی را رقم‬ ‫زدند!»‬ ‫کرباســچی همچنیــن در تحلیــل شکســت عارف‬ ‫می گوید‪« :‬نمایندگان منتخب لیست امید که متجاوز از صد‬ ‫و شصت نفرند الزاما عضو فراکسیون امید نیستند اعضای‬ ‫فراکسیون هم الزاما در صحن علنی و رای مخفی یکپارچه‬ ‫نیستند و در فهرست امید تعداد زیادی از نیروهای معتدل‬ ‫اصولگرا جای گرفته بودند که از جمله خود اقای الریجانی‬ ‫بود و نباید به اشتباه پس از پیروزی‪ ،‬همه را به عنوان اعضای‬ ‫فراکسیون امید تصور کرد‪».‬‬ ‫وی با بیــان این جمله کــه «اینکه چگونــه موضوع‬ ‫ریاســت به ســرمان زد واقعا جای تعجــب دارد»‪ ،‬اظهار‬ ‫داشت‪« :‬ای کاش به جای فراکسیون امید نام فراکسیون‬ ‫حامیان دولت انتخاب می شد‪ .‬اگر اســم این فراکسیون‬ ‫به عنوان حامیــان دولت مطرح می شــد و به طور معقول و‬ ‫منطقی بر ســر ریاســت مذاکره صورت می گرفت‪ ،‬هرچند‬ ‫بازهم احتمال ریاســت علی الریجانی بیشــتر بــود اما در‬ ‫نایب رئیسی و انتخاب اعضای هیات رئیسه می توانستیم‬ ‫امتیازهای بیشتری به دست اوریم‪».‬‬ ‫اما ســوال اصلی اینجاســت که باتوجه به شــرایط‬ ‫موجود عارف چه جایگاهی را برای ادامه حیات سیاســی‬ ‫خود مطلــوب تلقی می کــرد؟ معــاون اولی روحانــی و یا‬ ‫ریاست مجلس؟ باتوجه به کاندیدا شدن وی در انتخابات‬ ‫هیات رئیسهمجلسدرشرایطیکهریاستالریجانیقطعی‬ ‫به نظر می رســید می توان ادعا کرد عارف جایگاه مطلوب‬ ‫خود را تکیه بر ریاســت قوه مجریه و یا مقننه تصور می کند‬ ‫و حاضر اســت در این راســتا هزینه گزافی چــون احتمال‬ ‫شکست در مقابل الریجانی را به جان بخرد‪.‬‬ ‫شــاید عارف تا لحظه اخــر احتمال تغییر مناســبت‬ ‫سیاســی پشــت پرده و تمایل بزرگان اعتدال و اصالحات‬ ‫به خود را باال می دانست و یا شاید از طرف دیگر از حمایت‬ ‫رهبران ائتالف امیــد در انتخابات اتی ریاســت جمهوری‬ ‫به طور کلی نا امید شده بود و ســعی داشت با یک ریسک‬ ‫سیاسی شــانس خود را برای تصاحب قوه مقننه بیازماید‪.‬‬ ‫در هر صورت به نظر می رسد عارف انتخابات هیات رئیسه‬ ‫مجلس دهم را اخرین سکوی پرش برای پیوستن به سران‬ ‫قوا قلمداد می کرد که این مهم محقق نشد و وی به عنوان‬ ‫یک شخصیت مهم سیاسی مجلس دهم و رئیس دومین‬ ‫فراکسیون این مجلس باقی ماند‪.‬‬ ‫اگر بخواهیم شخصیت مشابه عارف در مجلس دهم‬ ‫را با مجلس قبل مقایسه کنیم می توان از حدادعادل نام به‬ ‫میان اورد که رئیس دومین فراکســیون مهم مجلس نهم‬ ‫بود که به لحاظ تعداد اعضای فراکســیون نیز فراکسیون‬ ‫تحت ریاســت عارف و حداد در یک قواره و وزن سیاســی‬ ‫قلمداد می شوند‪.‬‬ ‫فراکســون اصولگرایــان در مجلــس قبل بــا وجود‬ ‫ریاست بر یک سوم مجلس عمال در سایه مدیریت سیاسی‬ ‫الریجانی قرار گرفته بود و رئیس فراکســیون در بسیاری‬ ‫از تصمیمات کلیدی همچــون برجام نتوانســت با وجود‬ ‫مخالفت هــای چهره های اصلــی کمیســیون تحت امر‬ ‫خود تاثیرگذاری قابل قبولی داشــته باشــد‪ .‬فراکســیون‬ ‫اصولگرایان شــاید می توانست اســتیضاح یک وزیر و یا‬ ‫ســوال از رئیس جمهور را کلید بزند ولی این الریجانی بود‬ ‫که کار را تمام می کرد‪.‬‬ ‫این موضوع بــرای عارف نیز صادق اســت مضاف‬ ‫بر اینکه همســویی وی با الریجانی و البته همراهی کامل‬ ‫با دولت در پاره ای از مســائل اساســا مرزبندی او با رئیس‬ ‫مجلس را کمرنگ تر کرده و مخالف خوانی و رویارویی های‬ ‫سیاســی وی با الریجانی محلی از اعراب نخواهد داشت‬ ‫در ثانی ترکیب مجلس دهم به هیچ عنوان قابل مقایسه با‬ ‫مجلس نهم و یا حتی هشتم نیست‪ .‬چرا که در مجلس قبل‬ ‫فراکسیون اصولگرایان دارای چهره های بزرگ سیاسی‪،‬‬ ‫اقتصادی و فرهنگی بود که هرکدام توانایی اقناع بخشــی‬ ‫از نمایندگان را داشــتند و می توانستند نقش رهبری خود را‬ ‫به خوبی ایفــا کنند لکن در مجلس فعلــی و به خصوص در‬ ‫فراکســیون امید می توان ضعف چهره هــای تاثیرگذار را‬ ‫به وضوح مشــاهده کرد‪ .‬چهره هایی کــه بتوانند در مقابل‬ ‫هسته های قدرت فراکســیون رهروان والیت پروژه اقناع‬ ‫افرینی سیاسی و اقتصادی خود را اجرا کنند و مجلس را در‬ ‫پاره ای از موضوعات همراه سازند‪.‬‬ ‫عارف امروز در مجلس رئیس فراکســیونی بی ژنرال‬ ‫است که همراستا با سیاســت های فراکسیونی بزرگتر قرار‬ ‫گرفته و همچنین باتوجه به شکســت سیاســی در مقابل‬ ‫الریجانی امیدی برای نقش افرینی دوباره در انتخابات ‪96‬‬ ‫نخواهد داشت‪ .‬معاون اول دولت اصالحات باید حداقل‬ ‫چهار سال نشست بر کرسی های بهارســتان را تجربه کند‬ ‫و به عنــوان رئیــس دومین فراکســیون مجلــس دهم به‬ ‫نقش افرینی بپردازد‪.‬‬ ‫البته باید به این نکته نیز توجه کرد که حداد خود رهبر‬ ‫یک جریان سیاسی قلمداد می شود ولی فراکسیون عارف‬ ‫به نوعی پیاده نظام شخصیت های بیرون مجلس هستند و‬ ‫که بیشتر تحت تاثیر تصمیمات رهبران غیر مجلسی خود‬ ‫هستند تا رئیس فراکسیون امید‪.‬‬ ‫به نظر می رسد باتوجه به وزن کشی سیاسی مجلس‬ ‫دهم رهبــران ائتــاف اعتــدال و اصالحات نیــز به این‬ ‫جمع بندی رســیده اند کــه بهتریــن گزینه برای ریاســت‬ ‫قوه مقننه دکتر علی الریجانی خواهد بود و در مورد انتخابات‬ ‫اتی ریاســت جمهوری نیز به نظر می رســد تمرکز رهبران‬ ‫ائتالف بر مدیریت فضای سیاسی و تدابیری برای مواجهه‬ ‫با احمدی نژاد است تا بازسازی سیاسی عارف‪.‬‬ ‫عارف باید به این نکته بیندیشــد که در مجلسی قرار‬ ‫دارد که نمی تواند مرزبندی های سیاسی خود را اجتماعی‬ ‫کرده و از چهره ای سیاسی به فردی اجتماعی تبدیل شود‬ ‫چراکه نمایندگی بخشی ازجامعه را به عهده ندارد بلکه ذیل‬ ‫فراکسیونی همراه دولت تلقی می شود‪.‬‬ ‫از طرفی وی همچنان یک فرد درجه دوم در جریان‬ ‫سیاسی خود قلمداد می شــود و امکان کنش مستقل را نیز‬ ‫ندارد پس در نتیجه می توان ادعا کرد عارف در حال هضم‬ ‫شدن در پروژه سیاسی ائتالف امید است و ادامه این روند‬ ‫او را کم کم از فضای سیاسی نیز حذف خواهد کرد‪.‬‬ ‫‪39‬‬ ‫پارلمان‬ ‫ممکن است موضع عارف‬ ‫نسبت به روحانی تغییرکند‬ ‫گفت وگویمثلثباحسنرسولی‬ ‫سیاست‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫بعدازمشخصشدنترکیبهیات رئیسهمجلس‬ ‫شورای اسالمی در ســال نخست بفرمایید ایا این‬ ‫ترکیب‪ ،‬انتظارات رای دهندگان به لیست ائتالف‬ ‫امید را براورده کرد یا خیر؟‬ ‫ازنظرتامینمطالباتسازمانرایطرفدارانجریان‬ ‫اصالحات و حامیان دولت‪ ،‬باید بگویــم در بخش انتخاب‬ ‫رئیس مجلس شــورای اســامی دوره دهم ایــن توقعات‬ ‫براورده نشده اســت‪ .‬انتظار ســازمان رای اصالح طلبان و‬ ‫حامیان دولت از منتخبان مردم در مجلس شورای اسالمی‬ ‫به ویژه کسانی که با قرار گرفتن در لیست انتخاباتی ائتالف‬ ‫اصالح طلبان و حامیان دولت و با استفاده از اعتبار و سرمایه‬ ‫اجتماعی جریان اصالحات و شــخصیت های محوری این‬ ‫جریان توانســتند رای اکثریــت رای دهنــدگان حوزه های‬ ‫انتخابیه خود را کســب کنند‪ ،‬این بود که سر لیست ائتالف‬ ‫امید در حوزه انتخابیه تهران‪ ،‬ری‪ ،‬شمیرانات و اسالمشهر‬ ‫به عنوان رئیس قوه مقننه انتخاب کنند‪ .‬چنانچه برنامه های‬ ‫تنظیم شده و هماهنگی های صورت گرفته بین تمامی این‬ ‫نمایندگان‪ ،‬احزاب و جریانات سیاسی پشتیبان این عزیزان‬ ‫در عمــل و به صــورت کامل مــورد اقدام قــرار می گرفت‪،‬‬ ‫میسر و ممکن بود‪ ،‬کما اینکه‬ ‫دسترسی به این هدف کامال ّ‬ ‫درباره بقیه اعضای هیات رئیســه مجلس شورای اسالمی‬ ‫به خصوص نفرات دوم و سوم یعنی اقایان دکتر پزشکیان و‬ ‫دکتر مطهری این هدف محقق شد بنابراین می توان گفت‬ ‫کهبهجزرکنریاستمجلسشورایاسالمی‪،‬درسایرارکان‬ ‫هیات رئیسه به ویژه درباره نواب اول و دوم این هدف محقق‬ ‫شدوائتالفامیدتوانستمتناسبباانتظارسازمانرایخود‬ ‫و هوادارانش در سراسر کشور نقش و جایگاه تعیین کننده ای‬ ‫را در هیات راهبری دهمین دوره مجلس شــورای اسالمی‬ ‫برعهده بگیرد و از این طریق به توفیق نسبتا خوبی دست پیدا‬ ‫کند‪ .‬اینکه چرا همه نمایندگان محترم مورد حمایت ائتالف‬ ‫امید در روز تصمیم گیری یکنواخت عمــل نکردند و به طور‬ ‫مشخصتحلیلچیستیوچراییحدفاصلارایاقایاندکتر‬ ‫پزشــکیان و اقای دکتر محمدرضا عارف معلول چه سلسله‬ ‫کنش ها و واکنش هایی اســت‪ ،‬به نظرم مساله ای است که‬ ‫بایدفراکسیونامیدانرابه طورعمیقموردواکاویقراردهد‬ ‫که احتماال این کار توسط این فراکسیون انجام و نتایج ان‬ ‫اعالمخواهدشد‪.‬اهمیتدسترسیبهاینپاسخازانجاناشی‬ ‫می شود که تداوم همکاری همگرایانه اعضای فراکسیون‬ ‫امید در مجلس شورای اسالمی در برخورد با رویدادهای مهم‬ ‫فراروی چهارساله مجلس شورای اسالمی دوره دهم از یک‬ ‫‪5‬‬ ‫حســن رســولی‪ ،‬عضــو‬ ‫شــورای مرکزی بنیاد بــاران و‬ ‫بنیــاد امید ایرانیــان می گوید‪:‬‬ ‫امکان دارد بعد از روشن شدن‬ ‫تجزیــه و تحلیــل اتفاقات ‪15‬‬ ‫روز اخیــر در موضوع انتخابات‬ ‫هیات رئیســه مجلــس نتیجه بــه انجا ختم شــود که‬ ‫محمدرضا عارف در حمایت از روحانی تجدیدنظر کند‪.‬‬ ‫طرفونیز مواجهشدن ائتالفامید بارویدادهای مهم دیگر‬ ‫حوزه سیاست داخلی به ویژه انتخابات ریاست جمهوری سال‬ ‫‪ 96‬وشوراهایاسالمیشهروروستاکههمزماندربهارسال‬ ‫ایندهبرگزارخواهندشد‪،‬ازاینچیستیوچراییمتاثرخواهند‬ ‫بود‪ .‬قبل از دریافت اطالعات دقیق نســبت به این ســوال‬ ‫حدس من این است که چنانچه دوستانی که مدعی جریان‬ ‫اعتدال و از این منظر هوادار و پشتیبان دولت اقای روحانی‬ ‫بودند می توانستند تعدادی از نمایندگان محترم قرار گرفته‬ ‫در لیســت ائتالف امید را متقاعد کنند‪ ،‬هدف ائتالف امید‬ ‫به صورت کامل تری محقق می شد‪ .‬اینکه این اتفاق نیفتاده‬ ‫است‪ ،‬برداشتم این است که این دوســتان موفق به ایجاد‬ ‫یک اجماع و همگرایی برای همه جایگاه های هیات رئیسه‬ ‫در بین دوستان منتســب به حزب اعتدال و توسعه نشدند‪.‬‬ ‫اگر می توانستند‪ ،‬قطعا نتیجه ای که حاصل می شد پیمودن‬ ‫مســیر پیش رو را هم بــرای دولت و برای مجلس شــورای‬ ‫اسالمی مناسب تر می کرد و از این طریق شاهد نوشدگی و‬ ‫ایجاد تغییر در ترکیب سران ســه قوه می بودیم‪ .‬رفتاری که‬ ‫موید‬ ‫یکی از دوستان حزب اعتدال و توسعه از خود نشان داد ّ‬ ‫این حدس و گمان من است‪ .‬یکی از دوستان و همراهان ما‬ ‫در این ائتالف از موضع حزب اعتدال و توسعه بیان کرد که‬ ‫این حزب در تعیین تکلیف ریاست مجلس شورای اسالمی‬ ‫ بی طرف است‪ .‬من به شــخصه خیلی تعجب کردم و هنوز‬ ‫ف نظر‬ ‫هم متعجب هستم که چطور می شود یک حزبی صر ‬ ‫از ظرفیت و پایگاه اجتماعی و سیاسی خود نسبت به چنین‬ ‫موضوع مهمی بی طرف و بی نظر باشد‪ .‬در صورتی که قبال‬ ‫دبیرکل محترم این حزب در جریان سفر استانی به گلستان با‬ ‫صراحت اعالم کرده بود که منتخبان مرتبط با حزب اعتدال‬ ‫و توسعه از تصمیم فراکسیون امید تبعیت خواهند کرد‪ .‬در‬ ‫حالی که فراکسیون امید رایی که به اقای دکتر پزشکیان داد‬ ‫با احتســاب نمایندگان غا یب و منتخبینی که تا ان روز هنوز‬ ‫اعتبارنامه هایشان به مجلس شورای اسالمی نرسیده بود یا‬ ‫نتیجهانتخاباتحوزهانتخابیهانهاتاییدنشدهبود‪،‬همانعدد‬ ‫تقریبا واقعی لیست ائتالف اصالح طلبان و حامیان دولت را‬ ‫نشان می داد‪ .‬در مجموع ارزیابی ام ان است که صد در صد‬ ‫اهداف این ائتالف تامین نشده است ولی قرار گرفتن اقای‬ ‫معرف یک نماینده‬ ‫دکتر پزشکیان که تمامی شاخص های ّ‬ ‫متدین‪،‬شجاعومردمی راداراستونیزدکترمطهریکهطی‬ ‫ ‪8‬سال نمایندگی خود در مقام دفاع از حق و حقوق شهروندی‬ ‫و اهتمام به اجرای فصل ســوم قانون اساسی یعنی حقوق‬ ‫ملت‪ ،‬زبانزد عام و خاص اســت بخش مثبــت و قابل توجه‬ ‫تحقق اهداف فراکســیون امید محسوب می شود‪ ،‬ضمن‬ ‫انکهحضوردوستاندیگریمثلاقایاندکتروکیلی‪،‬مهندس‬ ‫یوسف نژاد‪ ،‬محمدقسیم عثمانی و اقای نعمتی ‪ -‬که در کنار‬ ‫دکترالریجانیتماماعضوائتالفامیدبودند‪-‬درهیات رئیسه‬ ‫نشان دهنده به ثمر نشستن نسبی تالش های شبانه روزی‬ ‫احزاباصالح طلبوسایرظرفیت هایاصالح طلبیاست‪.‬‬ ‫اگر انتخابات سال ‪ 92‬ریاست جمهوری را که تغییر دکترین‬ ‫کشورداری از روش های نامنظم و غیرقابل پیش بینی قبلی‬ ‫بود گام اول در جهت توقف جریان ضرر رسان به منافع ملی‬ ‫قلمداد کنیم ‪-‬که با کناره گیری اقای دکتر محمدرضا عارف‬ ‫تحول خواهان ایران توانســتند به این مهم به عنوان هدف‬ ‫بزرگ گام اول دسترســی پیدا کنند‪ -‬ایــن تغییرات مثبت در‬ ‫هیات رئیسه مجلس شورای اســامی نیز هر چند با انتظار‬ ‫تغییر رئیس مجلس شورای اسالمی فاصله دارد‪ ،‬به عنوان‬ ‫گام دوم تلقی می شــود‪ .‬اما اگر سیاست را عرصه ممکنات‬ ‫بدانیم و بنامیم تا همین حد کسب موفقیت در ترکیب نوشده‬ ‫مجلس شورای اســامی دهم که حدود ‪ 75‬درصد نوسازی‬ ‫شده است و شکل گیری یک فراکسیون ‪ 110‬نفره متحد و‬ ‫هم رای و حضور این دوستان در هیات رئیسه برای همراهی‬ ‫با دولت برامده از دستاورد گام اول از ارزش و اهمیت باالیی‬ ‫برخوردار است‪.‬‬ ‫شــما به نوعــی نقدهــای خودتــان را بــه ائتالف‬ ‫اصالح طلبــان و حامیان دولــت وارد کردید‪ ،‬چند‬ ‫هفتهقبلازانتخاباتهیات رئیسهمجلسشورای‬ ‫اســامی نیز اقای محمدرضا عارف یک موضعی‬ ‫گرفــت مبنی بر اینکــه «باید تالش کنیــم ارزوی‬ ‫کسانی که به دنبال یک دوره ای کردن دولت اقای‬ ‫روحانی هستند محقق نشود و البته دولت هم باید‬ ‫در مســیر مطالبات مردم که در انتخابات مجلس‬ ‫شورای اســامی شــورای اســامی پیام شان را‬ ‫اعالم کردند گام بــردارد‪ ».‬با این مقدمه بفرمایید‬ ‫از االن به بعد تکلیــف این ائتالف چه می شــود؟‬ ‫ایا اصالح طلبان برای رقابت سیاســی سال اینده‬ ‫گزینه اختصاصی وارد صحنه می کنند یا حمایت و‬ ‫همراهی با اقای روحانی را ادامه می دهند؟‬ ‫عرض کردم تحلیل چرایی رفتار نمایندگان محترم‬ ‫پارلمان‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫سیاست‬ ‫عضو فراکســیون امیــد در تفــاوت رایی که به اقــای دکتر‬ ‫محمدرضا عــارف و اقای دکتر پزشــکیان دادند بر تعیین و‬ ‫تکلیف دو مسیر موثر خواهد بود‪ .‬مسیر اول اینکه چرا این‬ ‫فراکسیون ابتدای شکل گیری مجلس شورای اسالمی در‬ ‫تصمیم گیری برای دو جایگاه رئیس و نواب رئیس فاقد یک‬ ‫روش و رفتار واحد بود و دوم انکه در ادامه از حیث انســجام‬ ‫درونی چه سمت و ســویی را خواهد پیمود‪ .‬در واقع ایا رفتار‬ ‫فراکسیون امید را باید برخاســته از رای ‪ 154‬نفری به اقای‬ ‫دکتر پزشکیان ارزیابی کنیم یا رای ‪ 103‬نفری به اقای دکتر‬ ‫محمدرضا عارف‪ .‬به نظر من تا زمانی که این مســاله مورد‬ ‫تجزیه و تحلیل واقع بینانه قرار نگیــرد‪ ،‬به گونه ای که مورد‬ ‫پذیرش و قبول بدنه اجتماعی اصالح طلبان و سایر حامیان‬ ‫دولت باشــد بیان پاسخ درســت به این ســوال امکان پذیر‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫گفته می شــود امروز اقای دکتر محمدرضا عارف‬ ‫ورود به انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 96‬را در‬ ‫ذهن خود می پروراند‪ ،‬ایا این طور است؟‬ ‫اقای دکتر محمدرضا عارف در سه سال اخیر دولت‬ ‫اقای دکتــر روحانی نه تنها هیچ موضعی مبنــی بر عدول از‬ ‫حمایت جانانه از اقای دکتر روحانی که تبلور ان در‪ 24‬خرداد‬ ‫‪ 92‬بروزوظهورپیداکرد‪،‬نشانندادهاستبلکهمدعیهستم‬ ‫فراتر‪ ،‬شفاف تر و جدی تر از سایر حامیان دولت برای حمایت‬ ‫از اقای دکتر روحانی موضع گیری کــرد تا جایی که حداقل‬ ‫‪ 2‬بار تاکنون او اعالم کرده است که در سال ‪ 96‬رقیب اقای‬ ‫دکتر روحانی نخواهــد بود اما انچه که در ایــن ‪ 15‬روز اخیر‬ ‫اتفاق افتاد باید مورد تجزیه و تحلیل دقیق قرار گیرد‪.‬‬ ‫یعنی امکان دارد که تجزیــه و تحلیل اتفاقات ‪15‬‬ ‫روز اخیر به ان نتیجه ختم شود که اقا محمدرضا‬ ‫عارف در حمایت از اقای روحانی تجدیدنظر کند؟‬ ‫بستگی دارد‪ .‬یک جریان سیاسی متناسب با شرایط‬ ‫و ارایش سیاسی جامعه و میزان وجود همگرایی بین عناصر‬ ‫تشکیل دهندهیکائتالف بایدموقعیتواقعیخودرا ترسیم‬ ‫کند و براســاس این واقعیات بتواند به تصمیم برسد‪ .‬اینکه‬ ‫اقای دکتر محمدرضا عارف در سال ‪ 96‬چه کار خواهد کرد‪،‬‬ ‫اوال من از طرف او نمایندگی ندارم کــه بخواهم اظهارنظر‬ ‫کنم‪ ،‬ثانیا به عنوان یک کارشــناس سیاسی و یک شهروند‬ ‫عادی فکر می کنم این مساله منوط به ان خواهد بود که ما‬ ‫ظرف روزها و ماه های اینده به ان پرسشــی که طرح کردم و‬ ‫برای خود من نیز هنوز مبهم است پاسخ دهیم‪ ،‬بعد می شود‬ ‫اظهارنظر کرد‪.‬‬ ‫به فرض که اقای دکتر احمدی نژاد نامزد انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری دوازدهم در سال ‪ 96‬شود‪ ،‬اقای‬ ‫دکترمحمدرضاعارفراحت ترمی تواندبااومواجه‬ ‫شود یا اقای دکتر روحانی؟‬ ‫به نظرم صحبت درباره این موضوع خیلی زود است‪.‬‬ ‫چون صحنه سیاســت داخلی ایــران از حیــث متغیر بودن‬ ‫صحنه بی نظیر و عجیبی است‪ .‬تحوالت سیاسی کشور ما‬ ‫بعضا در یک ماه‪ ،‬حتی یک هفته و کمتر از یک هفته دچار‬ ‫تغییر سرنوشت می شود‪ .‬یاداوری می کنم‪ ،‬روز بیستم خرداد‬ ‫ی که اقای دکتر محمدرضا عارف در اولین‬ ‫سال ‪ 92‬تصمیم ‬ ‫ســاعات بامداد ان روز گرفت‪ ،‬کافی بود ان تصمیم گرفته‬ ‫نمی شــد‪ ،‬در ان صورت تجمیع ارای اقــای دکتر روحانی و‬ ‫اقای دکتر محمدرضا عارف اتفاق نمی افتــاد و به احتمال‬ ‫بسیار زیاد امکان کسب حدنصاب ‪ 50/7‬درصد اکثریت ارای‬ ‫رای دهندگان برای اقای دکتر روحانی در مرحله اول میسر‬ ‫نمی شــد‪ .‬در ان صورت یا انتخابات به مرحله دوم کشــیده‬ ‫می شــد یا اینکه حتی در مرحله دوم ممکن بود فرد دیگری‬ ‫غیر از اقای دکتر روحانی رای بیاورد‪ .‬در گذشته هم همین‬ ‫وضعیت را داشتیم‪ ،‬در ســال های ‪ 84 ،76‬و ‪ 88‬همین طور‬ ‫بود‪ .‬معتقدم صحنه انتخابات ریاست جمهوری در ایران از‬ ‫حیث متغیرهای موثر و ناپایداری ارایش سیاسی به گونه ای‬ ‫نیست که بشود یک سال قبل از رسیدن به فصل انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری با پیش فرض هایی از قبیل انچه در سوال‬ ‫امد‪ ،‬به تجزیه و تحلیل معادالت ان رقابت سیاسی پرداخت‪.‬‬ ‫البتهمی شودگمانه زنیداشتاماتحلیلکارشناسیدقیقبه‬ ‫نظر من میسر نیست‪ ،‬باید دید ظرف یک سال اینده عملکرد‬ ‫مجلس شورای اســامی دهم در همراهی با دولت چگونه‬ ‫اســت؟ دولت اقای روحانی تــا چه حد می توانــد بزرگترین‬ ‫موفقیت خود را در عرصه سیاســت خارجی از حیث کســب‬ ‫پیامدهایمثبتبرایعرصه هایاقتصادیوسیاستداخلی‬ ‫کشورتثبیتکند؟تاچهحددولتمی تواندبهفرضهمراهی‬ ‫مناسب تر مجلس شــورای اســامی دهم کارامدی خود را‬ ‫نزد رای دهندگان به اثبات برســاند؟ و ســایر مولفه هایی که‬ ‫باید درباره انها صبر کنیم وضعیت شان روشن شود‪ ،‬بنابراین‬ ‫اینکه اقای دکتر محمدرضا عارف بهتر می تواند با اقای دکتر‬ ‫احمدی نژاد مواجه شود یا اقای دکتر روحانی بهتر می تواند‬ ‫این کار را انجام دهد‪ ،‬به نظر من ساده کردن معادله مفروض‬ ‫استوخیلیدقیقنیست‪.‬‬ ‫االن فراکسیون امید نماد اصالح طلبی در مجلس‬ ‫شورای اسالمی تلقی می شود‪ ،‬حال انکه در دوره‬ ‫نهم اصال فراکسیونی تحت عنوان اصالح طلبی‬ ‫تشکیلنشد‪،‬چقدرنمایندگاناصالح طلبلیدری‬ ‫اقای دکتر محمدرضــا عارف را قبول دارند و ســر‬ ‫بزنگاه ها پشت او هستند؟ ایا اقای دکتر محمدرضا‬ ‫عارف می تواند این کنتــرل و مدیریت نمایندگان‬ ‫اصالح طلبرادرمجلسشورایاسالمیبهمعنای‬ ‫واقعی داشته باشد؟‬ ‫اقای دکتر محمدرضا عارف از منظر افکار عمومی‬ ‫در حــوزه انتخابیه تهران‪ ،‬ری‪ ،‬شــمیرانات و اسالمشــهر‬ ‫باالترین رای را کسب کرد‪ .‬هنگام تعیین رئیس فراکسیون‬ ‫امید به صورت مشفقانه و بدون اعالم داوطلبی دیگر‪ ،‬او با‬ ‫اکثریت مطلق ارا به عنوان رئیس فراکسیون انتخاب شد‪.‬‬ ‫دکتر محمدرضا عارف با تکیه بر شــخصیت فــردی و رفتار‬ ‫اخالقی و سیاســی که دارد از حیث جــذب اعتماد اعضای‬ ‫فراکسیون امید مشــکلی نخواهد داشت‪ .‬در چالشی ترین‬ ‫شرایط که رقیب او یعنی اقای دکتر علی الریجانی مستظهر‬ ‫به همه امکانات واقعی و مجازی برای رقابت بود‪ 103 ،‬نفر‬ ‫به اقای دکتر محمدرضا عارف رای دادند‪ ،‬شش یا هفت نفر‬ ‫هم همان طور که گفتم در مجلس شورای اسالمی نبودند‪.‬‬ ‫باالخره یک جمعیت ‪ 110‬نفره در قالب فراکســیون امید در‬ ‫مقایسهبامجلسشورایاسالمینهمکهاصالح طلبانفاقد‬ ‫فراکسیون اختصاصی بودند‪ ،‬موفقیت بسیار بزرگی است و‬ ‫من پیش بینی نمی کنم که محوریــت و راهبری اقای دکتر‬ ‫محمدرضاعارفدرفراکسیونامیددرایندهباچالشیمواجه‬ ‫باشد؛ برعکس فکر می کنم که هر چقدر از عمر این مجلس‬ ‫بگذرد و اعضای فراکسیون امید یکدیگر را بهتر بشناسند‪،‬‬ ‫امکان ارتباط تشکیالتی منظم تری طی ماه های اینده پدید‬ ‫می اید‪.‬بااینانسجامهمقدرتتشکیالتیفراکسیونبیشتر‬ ‫خواهدشدوهمانسجامبینرئیسفراکسیونواعضابیشتر‬ ‫تقویت خواهد شد‪.‬‬ ‫االن پشتوانه تشــکیالتی اقای دکتر محمدرضا‬ ‫عارف کجاســت؟ ایا فقط محدود به بنیاد باران یا‬ ‫بنیاد امید ایرانیان است یا همه تشکل ها و احزاب‬ ‫اصالح طلب را پشت خود می بیند؟‬ ‫بنیاد امید ایرانیان و سایر موسسات مردم نهاد از این‬ ‫جنسفاقدهویتوکارکردسیاسیهستند‪.‬خاستگاهسیاسی‬ ‫و تشــکیالتی اقای دکتر محمدرضا عــارف کلیات جریان‬ ‫اصالحات است‪ .‬از رهبری اصالحات تا احزاب اصالح طلب‬ ‫و سایر شخصیت ها اینها پشتوانه های سیاسی‪ ،‬اجتماعی و‬ ‫فرهنگی دکتر محمدرضا عارف هستند‪ .‬یاداوری می کنم که‬ ‫پیشنهادتشکیلشورایعالیسیاستگذاریاصالح طلباندر‬ ‫انتخاباتاخیربهریاستاقایدکترمحمدرضاعارفپیشنهاد‬ ‫مکتوبورسمیشورایهماهنگیاحزاباصالح طلببود‪.‬‬ ‫همان طور که مردم مالحظه کردند در عمل هم طی ماه ها ‬ ‫فعالیت این شورا به نحو مطلوبی انسجام میان اعضا محقق‬ ‫شــد‪ ،‬به گونه ای که از کلیت جریان اصالحات یک صدای‬ ‫واحدبهجامعهمنتقلشدودرنتیجهدریافتاینصدایواحد‬ ‫بود که به طرز بی سابقه و بی نظیری کل ‪ 30‬نفر مورد حمایت‬ ‫جبهه اصالحات در تهران رای اوردند‪ .‬این اعتماد بین این‬ ‫جریان سیاســی با مدیریت راهبردی اقای دکتر محمدرضا‬ ‫عارف و بدنه جامعه و رای دهندگان را نشان می دهد‪ ،‬اعتماد‬ ‫به گونه ای بود که کمتر ســوال کردند این بســته ‪ 30‬نفره با‬ ‫چه منطقی بسته شــده اســت‪ .‬در واقع بنا به اعتمادی که‬ ‫رای دهندگان به لیست امید‪ ،‬به جریان اصالحات و رهبری‬ ‫اصالحات داشــتند بدون هیــچ پرســش و ابهامی‪ ،‬حضور‬ ‫شــخصیت های غیر اصالح طلب را مورد تایید قرار دادند‪.‬‬ ‫بنابراین امروز اقای دکتر محمدرضا عــارف در جایگاه نماد‬ ‫اصالح طلبی و مستظهر به همه ظرفیت های اصالح طلبی‬ ‫در مجلس شورای اسالمی ایفای نقش می کند‪.‬‬ ‫ایا نگاه حزب کارگزاران سازندگی نیز به اقای دکتر‬ ‫محمدرضا عارف همین طور است؟‬ ‫نه تنها کلیت تشــکیالت کارگزاران همین نگاه را‬ ‫دار د‪ ،‬بلکه نگاه ســخنگو و اعضای شــورای مرکزی حزب‬ ‫کارگزاران تا انجا کــه من به یقین مطلع هســتم چیزی جز‬ ‫حمایت از اقای دکتر محمدرضا عارف نبوده است‪ .‬مواضعی‬ ‫که اقای کرباسچی در انتخابات اخیر گرفت همانند موضعی‬ ‫که او در جریان انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 88‬گرفت‬ ‫خیلی همسو با تصمیم تشکیالتی این حزب نبود‪ .‬من امروز‬ ‫ارکاناصلیحزبکارگزارانراهمانندسایراحزابعضوجبهه‬ ‫اصالحات همراه با اقای دکتر محمدرضــا عارف و همراه با‬ ‫ارادهوتصمیمتشکیالتیجامعهاصالح طلبایرانمی دانم‬ ‫ و تردیدی در ان ندارم‪.‬‬ ‫درحالحاضرکهتکلیفهیات رئیسهسالنخست‬ ‫مجلسشورایاسالمیمشخصشده ‪،‬اقایدکتر‬ ‫محمدرضا عــارف می خواهد در چــه جایگاهی از‬ ‫پارلمان ایفای نقش کند‪ ،‬ایا فقط می خواهد رئیس‬ ‫فراکســیون امید باشــد یا به ریاست کمیسیون‬ ‫اموزش و تحقیقــات و حتی مرکــز پژوهش های‬ ‫مجلس شورای اسالمی نیز می اندیشد؟‬ ‫به لحاظ سیاســی اقای دکتر محمدرضا عارف بنا به‬ ‫ماموریتی که اصالح طلبان حامی او متوقع هستند که او این‬ ‫وظایف را انجام دهد‪ ،‬جایگاه او در راهبری فراکســیون امید‬ ‫تثبیتشدهوقطعیاستوکسیهمنهبهلحاظحقیقیونهبه‬ ‫لحاظحقوقیخدشه ایبهاینجایگاهواردنکردهاست‪.‬طبیعتا‬ ‫اقای دکتر محمدرضا عارف مثل سایر ‪ 290‬نفر نماینده مردم‬ ‫بایددریکیازکمیسیون های‪ 15‬گانهمجلسشورایاسالمی‬ ‫عضویت پیدا کند که این روزها در حال تصمیم گیری است‪.‬‬ ‫اینکه خارج از عضویت در کمیسیون تخصصی‪ ،‬مسئولیتی‬ ‫را در جایگاه ریاست کمیسیون بپذیرند یا نپذیرند‪ ،‬اوال بخش‬ ‫اصلی اش بســتگی دارد به رای اعضای ان کمیسیون دارد‪،‬‬ ‫البته در صورتی کــه اقای دکتر محمدرضــا عارف متقاضی‬ ‫ریاستکمیسیونباشد‪.‬تاجاییکهمطلعهستمیعنیتاپایان‬ ‫روز سه شنبه‪ 18‬خرداد نشنیدم که اقای دکتر محمدرضا عارف‬ ‫تصمیمقطعیدربارهاینمسالهگرفتهباشد‪.‬‬ ‫برای ریاست مرکز پژوهش های مجلس شورای‬ ‫اسالمی چطور؟‬ ‫برای هیچ کجا هنوز به تصمیم نرسیده است‪ ،‬اگر‬ ‫هم به طــور طبیعی قرار به این باشــد چون برخی دوســتان‬ ‫پیشنهادشــان این بود و هســت که اقای دکتر محمدرضا‬ ‫عارف در مرکز پژوهش ها ایفای نقش کند که در ان صورت‬ ‫هیات رئیسه مجلس شورای اسالمی تصمیم گیر است اما‬ ‫تا جایی که مطلع هستم تا این ساعت هنوز تصمیمی گرفته‬ ‫نشده است‪.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫پارلمان‬ ‫بهشایعهکاندیداتوری‬ ‫دامننزنید‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫گفت وگویمثلثبامحمودصادقی‬ ‫انتخابات هیات رئیسه ســال نخست دهمین دوره‬ ‫مجلس شــورای اســامی ‪ 11‬خرداد برگزار شد و‬ ‫هم اکنون موضوع تصمیم گیری برای سایر ارکان‬ ‫مجلس همچون معاونت های اجرایــی‪ ،‬نظارت و‬ ‫تقنین‪،‬مرکزپژوهش ها‪،‬دیوانمحاسباتوتشکیل‬ ‫کمیسیون های تخصصی و انتخاب هیات رئیسه‬ ‫برای انها مطرح اســت‪ ،‬بفرمایید فراکسیون امید‬ ‫چه نگاهی را در موضوعات یادشده دنبال می کند؟‬ ‫ائتالف امید بــا برنامه وارد دهمیــن دوره انتخابات‬ ‫مجلس شورای اسالمی شد‪ .‬انچه اولویت ما ست‪ ،‬عملیاتی‬ ‫کردن برنامــه ‪ 128‬بنــدی در حوزه های پنجگانــه اقتصاد‪،‬‬ ‫سیاســت‪ ،‬محیط زیســت‪ ،‬فرهنگ و جامعه اســت بنابراین‬ ‫تالش داریم کمیســیون های تخصصی مختلف متناسب با‬ ‫شــرایط مورد نیاز برای قانونگذاری‪ ،‬اصالح قوانین و نظارت‬ ‫بر حسن اجرای قوانین تشکیل شــوند‪ ،‬بر همین اساس در‬ ‫این حوزه ها فعال شدیم و قصد داریم کمیته های تخصصی‬ ‫فراکســیون هر چه زودتر کار خود را اغاز کنند‪ .‬این کمیته ها‬ ‫متناظر با کمیسیون های تخصصی مجلس هستند‪ ،‬در واقع‬ ‫یک پشتوانه تخصصی فراکسیونی را با تشکیل این کمیته ها‬ ‫برای کمیســیون ها ایجاد می کنیم‪ .‬طبعا توجه به بعضی از‬ ‫دستور جلســات مثل الیحه برنامه ششم توســعه در اولویت‬ ‫فراکســیون امید قرار دارد‪ .‬ما در حــوزه اقتصادی به کمک‬ ‫برای رونق تولید و ارتقای وضع معیشــتی مردم وعده دادیم‬ ‫بنابراین باید هر چه زودتر برنامه هایی که در قالب برنامه ششم‬ ‫تدوین شد ه بررســی‪ ،‬تصویب و وارد فاز عملیاتی شوند‪ .‬الزم‬ ‫به یاداوری است هنگام تصویب الیحه برنامه ششم توسعه‪،‬‬ ‫ضرورت تطابق این برنامه ها با سیاست های اقتصاد مقاومتی‬ ‫مدنظر است‪ .‬بر همین اساس دقت زیادی برای انطباق این‬ ‫برنامه ها با سیاســت های ابالغی مقام معظم رهبری به ویژه‬ ‫در حوزه اقتصــادی انجام خواهیــم داد‪ .‬در حــوزه مدیریت‬ ‫کمیســیون ها نیز از قبل به همه منتخبین و نمایندگان مردم‬ ‫توصیه شــده بود که در انتخاب کمیســیون تخصصی خود‬ ‫‪6‬‬ ‫محمود صادقــی‪ ،‬نماینــده مردم تهــران‪ ،‬ری‪،‬‬ ‫اسالمشهر و شــمیرانات در مجلس شورای اسالمی‬ ‫می گویــد‪« :‬عــارف باتوجه بــه عهــد خــود در قبال‬ ‫رای دهنــدگان به لیســت امید نامزد کســب کرســی‬ ‫ریاســت مجلس شــد بنابراین هیچ گونــه نارضایتی‬ ‫در اقای عارف از این بابت به چشــم نمی خورد‪ ».‬وی‬ ‫معتقد اســت‪« :‬تمایل قوی عارف بــرای کار جدی در‬ ‫مجلس شــورای اسالمی اســت‪ .‬مدت زمان طوالنی‬ ‫در بحث مجلس ســرمایه گذاری و پیگیری کرد و این‬ ‫سرمایه گذاری و پیگیری نیز تاثیر خود را گذاشت‪».‬‬ ‫عضو فراکسیون امید درباره احتمال حضور عارف در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ســال ‪ 96‬یاداور می شود‪:‬‬ ‫«اساسا این موضوع مطرح نشده و نباید به ان دامن‬ ‫زد‪».‬‬ ‫اولویت های ملی را بر اولویت های شخصی و منطقه ای مقدم‬ ‫بدارند‪ ،‬اما در این زمینه معتقدم زیاد موفق نبودیم به هر حال‬ ‫هرنمایندهباتوجهبهتعهداتیکهدرمحدودهجغرافیاییوحوزه‬ ‫انتخابیه خود دارد‪ ،‬ترجیح می دهد کمیسیون تخصصی خود‬ ‫را انتخاب کند‪ .‬تقریبا می توان گفت انتخاب کمیسیون ها بر‬ ‫مبنای نیازهای منطقه ای یــا تخصص های علمی و اجرایی‬ ‫نمایندگان انجام شده اســت‪ .‬بر همین اســاس ما مقداری‬ ‫دچار چالش و مشکل شدیم‪ .‬ظرف یکی دو روز اینده که برای‬ ‫تکمیل ترکیب کمیسیون ها فرصت داریم‪ ،‬تالش می کنیم‬ ‫یک تعدیلی در تقاضاها برای عضویت در کمیســیون های‬ ‫مختلف انجام شــود‪ ،‬به خصوص انهایی که برای عضویت‬ ‫در کمیسیون های برنامه و بودجه و محاسبات‪ ،‬امنیت ملی و‬ ‫سیاستخارجیبیشترتقاضادادندیکبازنگریکنند‪،‬باالخره‬ ‫کمیسیون هایدیگریهمهستندکهضرورتداردتقویتانها‬ ‫به طور اولویت دار مدنظر قرار بگیرد‪.‬‬ ‫کمیســیون های تخصصــی اولویــت دار از نظــر‬ ‫فراکسیونامیدچهکمیسیون هاییهستند؟‬ ‫نظر شخصی من این اســت که همه کمیسیون ها‬ ‫مهم هســتند اما نماینــدگان عضویت در کمیســیون هایی‬ ‫همچون فرهنگی‪ ،‬اجتماعی و شوراها را معموال در رده های‬ ‫اخر قرار می دهند‪ ،‬حال انکه انها نیــز باتوجه به نیازهای روز‬ ‫کشور جز و کمیسیون های مهم هستند‪ .‬کمیسیون اموزش‬ ‫و تحقیقات دیگر کمیســیون اولویت دار ما ســت که تقریبا‬ ‫نمایندگان در این کمیســیون خوب حضور پیــدا کردند‪ ،‬اما‬ ‫متاسفانه در کمیســیون های «فرهنگی» و «شوراها و امور‬ ‫داخلی» و تاحدودی کمیســیون اجتماعی ان طور که باید‬ ‫استقبالیصورتنگرفت‪.‬البتههمهنمایندگان‪،‬نهفقطخاصه‬ ‫اعضایفراکسیونامیدچنینگرایشیدرانتخابکمیسیون‬ ‫تخصصی دارند‪ .‬در کل برای عضویت در کمیســیون های‬ ‫شــوراها و فرهنگی تاکنون بیشتر از ســه چهار نفر متقاضی‬ ‫نبودند‪.‬‬ ‫اما کمیســیون شــوراها و امور داخلی از این حیث‬ ‫که ســال اینده نظارت بر پنجمیــن دوره انتخابات‬ ‫شوراهایاسالمیشهروروستارابهعهدهداردباید‬ ‫یتلقیشود‪.‬‬ ‫کمیسیونمهم ‬ ‫بله‪ ،‬پنجمین دوره انتخابات شوراهای اسالمی شهر‬ ‫و روستا در سال اینده همزمان با انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫دوازدهم برگزار می شود و نظارت بر ان انتخابات اهمیت دارد‪،‬‬ ‫ضمن انکه دولت برای اصالح قانون انتخابات الیحه ای را‬ ‫تهیه و تقدیم مجلس کرده ک ه کمیسیون اصلی رسیدگی به‬ ‫این الیحه کمیسیون شــوراها و امور داخلی است‪ .‬اهمیت‬ ‫این الیحه انجاســت که اصالح قانون مربوط به همه انواع‬ ‫انتخابات اعم از مجلس شورای اسالمی‪ ،‬ریاست جمهوری‪،‬‬ ‫مجلس خبرگان رهبری و شوراهای اسالمی شهر و روستا در‬ ‫این الیحه تجمیع شده اســت بنابراین کمیسیون شوراها و‬ ‫امور داخلی وظیفه ســنگینی را در بررسی الیحه قانون جامع‬ ‫انتخابات برعهده دارد‪ ،‬اما از وضعیت نحوه استقبال اعضای‬ ‫فراکسیون امید برای عضویت در این کمیسیون خیلی راضی‬ ‫نیستیم‪.‬البتهفراکسیونهمنمی تواندبرایاعض االزامایجاد‬ ‫کند‪ ،‬در واقع بیشتر حالت توصیه و ارشادی دارد‪ .‬امیدواریم‬ ‫کســانی که عضو فراکســیون امید هســتند و با حمایت این‬ ‫مجموعه باال امدند مقداری اولویت های ملی و فراکسیونی‬ ‫را مقدم بدارند‪.‬‬ ‫اقای عــارف گفــت می خواهد عضو کمیســیون‬ ‫اموزش و تحقیقات شود‪ ،‬چرا او این کمیسیون را‬ ‫انتخاب کرد؟‬ ‫این کمیســیون جز و اولویت های فراکسیون امید‬ ‫اســت‪ .‬ضمن انکه اقای عارف در حوزه اموزش عالی و کال‬ ‫اموزش فرد توانمندی اســت‪ .‬اقای دکتر عارف عضویت در‬ ‫کمیســیون اموزش و تحقیقــات را اولویــت اول و عضویت‬ ‫در کمیســیون صنایع و معادن را اولویــت دوم خود انتخاب‬ ‫کرده اســت‪ .‬این دو انتخاب نیز متناسب با پیشینه اجرایی و‬ ‫تخصصی او بوده است‪.‬‬ ‫ایا اقای دکتر عارف برای ریاســت کمیسیون هم‬ ‫اقدام می کند یا فقط در حد عضو می خواهد فعالیت‬ ‫کند؟‬ ‫در حال بررسی و ارزیابی هستیم‪ .‬باید ببینیم وضعیت‬ ‫وزن نیروهای اصالح طلب‪ ،‬اصولگرا و مستقل به چه صورت‬ ‫می شود و شــانس برد ما به چه صورت اســت‪ ،‬بعد می شود‬ ‫تصمیم گرفت‪ ،‬فعال در حال رایزنی و ارزیابی فضا هستیم‪.‬‬ ‫یعنیاگرامکانریاستکمیسیونبرایاقایعارف‬ ‫م باشد‪ ،‬او برای ریاست کمیسیون اموزش و‬ ‫فراه ‬ ‫تحقیقاتمجلساقداممی کند؟‬ ‫احتمالش وجود دارد‪.‬‬ ‫این طور شــایعه بود که اقای عارف برای ریاســت‬ ‫کمیسیوناموزشوتحقیقاتاقدامنمی کندچون‬ ‫برنامه دیگری دارد‪ ،‬ایا این مساله صحت دارد ؟‬ ‫پارلمان‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫سیاست‬ ‫خیر‪ ،‬احتمال نامزدی ا قا ی دکتر عارف ب ر ریاســت‬ ‫کمیسیون اموزش و تحقیقات وجود دارد‪.‬‬ ‫برای ریاســت مرکز پژوهش هــا خیلی صحبت ها‬ ‫مطرح اســت‪ ،‬برخی خبرها بود کــه از اقای عارف‬ ‫برای پذیرش مســئولیت این مرکز دعوت شــده‬ ‫است اما بعد تکذیب شد‪ ،‬اخیرا اقای کاظم جاللی‬ ‫خیلیاستقبالکردکهاقایعارفچنینمسئولیتی‬ ‫را قبول کند‪ ،‬ماجرا از چه قرار است؟ اصال حضور در‬ ‫مرکز پژوهش های مجلس برای اقای دکتر عارف‬ ‫جذابیت دارد یا خیر؟‬ ‫شــخصا فکر می کنم اگر اقای دکتر عارف به مرکز‬ ‫پژوهش هــای مجلس بــرود حتمــا باعث ارتقــای ان مرکز‬ ‫می شــود‪ .‬اقای دکتر عارف یک شــخصیت علمــی د ر تراز‬ ‫جهانی و فردی اکادمیک است که می تواند اتصال و ارتباط‬ ‫گسترده ای با جامعه علمی دانشگاهی کشور برقرار کند‪ ،‬البته‬ ‫مرکز پژوهش هــای مجلس با اقای جاللی هــم خوب اداره‬ ‫می شــود ولی حضور اقای عارف می تواند وزن انجا را باالتر‬ ‫ببرد‪ .‬البته اقای دکتر جاللی با من هم که صحبتی داشــت‪،‬‬ ‫خود او برای حضور دکتر عارف در مرکز پژوهش ها ابراز تمایل‬ ‫کردولیتاانجاکهمی دانمفعالپیشنهادرسمیمطرحنشده‪،‬‬ ‫ضمن انکه اقای دکتر عارف هم هنوز نظرش را اعالم نکرده‬ ‫است‪ .‬در کل فرضیه ای است که در حد زمزمه ها است‪ ،‬خود‬ ‫ی یا نفی موضعگیری نداشــته چون‬ ‫اقای دکتر عــارف اثبات ‬ ‫چیزی مطرح نبوده اســت‪ .‬در مجموع به نظــر می اید یک‬ ‫فضای مثبتی در مجلس وجود دارد بــرای اینکه اقای دکتر‬ ‫عارفچنینمسئولیتیرابپذیرد‪.‬‬ ‫اقــای دکتــر عــارف رســما بــرای ریاســت مرکز‬ ‫پژوهش های مجلــس اظهار تمایل نکــرده اما به‬ ‫لحاظ شــخصی انگیــزه ای برای حضــور در مرکز‬ ‫پژوهش ها دارد؟‬ ‫من نمی توانم از انگیزه شخصی افراد سخن بگویم‬ ‫چون اموری شخصی و درونی است ‪ .‬اقای دکتر عارف در کل‬ ‫خیلی تمایلی به صحبت در این باره نداشت‪ .‬روز دوشنبه ‪17‬‬ ‫مرداد که خبرنگاران با اقای عارف صحبت می کردند‪ ،‬دیدم ‬ ‫ که گفت‪« :‬چون چیزی به طور رسمی مطرح نشده کال مایل‬ ‫بهاظهارنظرنیستم‪».‬‬ ‫شمادربارههردوطرفماجراصحبتکردیدوگفتیدنه‬ ‫دعوترسمیشدهونهاقایدکترعارفنفیواثباتیدر‬ ‫اینبارهحرفیزدهاست‪،‬یکیازگزینه هاییکهمطرح‬ ‫می شودایناستکهچوناقایدکترعارفبیشتربه‬ ‫نامزدیدرانتخاباتریاست جمهوریدوازدهمفکر‬ ‫می کند‪،‬می خواهددرسایرامورمسئولیت هایکمتری‬ ‫بهعهدهبگیردتاوقتبیشتریرویانگزینهبگذارد‪،‬‬ ‫ایااینطوراست؟‬ ‫من هیچ اطالعی در این زمینه ندارم‪.‬‬ ‫اخیرا یک اظهارنظری اقای زیباکالم داشــت و به‬ ‫اقای روحانی پیشــنهاد داد که خــود را د ر تراز یک‬ ‫شــخصیت ملی نگه دارد و در ســال ‪ 96‬کاندیدای‬ ‫ریاست جمهورینشودتااقایعارفیااقایظریف‬ ‫فرصت پیدا کنند وارد این میدان شوند‪ ،‬نظر شما‬ ‫چیســت؟ ایا اقای عارف می خواهد قوی در حوزه‬ ‫پارلمان ادامه دهد یا بهتر می دانــد‪ ،‬برود در همان‬ ‫جایگاهــی که ســال ‪ 92‬بــه ان ورود کرد شــانس‬ ‫خودش را امتحان کند؟‬ ‫هیچ اطالعی مطلقا درباره تصمیم اقای عارف برای‬ ‫حضوردرانتخاباتریاست جمهوریندارم‪،‬اماانچهازنزدیک‬ ‫دیدمتمایلقویاقایعارفبرایکارجدیدرمجلسشورای‬ ‫اسالمی است که می توانم این را شهادت دهم‪ .‬او عزم جدی‬ ‫برایکاردرمجلسومجموعهفراکسیونداردومی خواهددر‬ ‫این حوزه ها اثرگذار باشد‪ .‬به خصوص انچه دغدغه همه ما از‬ ‫جملهایشاناست‪،‬ارتقایوضعمعیشتیمردماست‪ .‬درهیچ‬ ‫صحبتی از او ندیدم مگر اینکــه یکی از محورهایی که تاکید‬ ‫موکد روی ان دارد ‪ ،‬بحث رســیدگی به وضع معیشــتی مردم‬ ‫و ایجاد رونق اقتصادی در کشــور است‪ .‬به هر حال من فکر‬ ‫می کنماوباتوجهبهاینکهمدتزمانطوالنیدربحثمجلس‬ ‫سرمایه گذاری و پیگیری کرد و این سرمایه گذاری و پیگیری‬ ‫نیز تاثیر خود را گذاشت‪ ،‬اولویت اولش کار در مجلس باشد‪.‬‬ ‫پشــتوانه سیاســی اقای عارف االن کجاست؟ ایا‬ ‫این پشتوانه کل جناح اصالحات را شامل می شود‬ ‫یا فقط بخشی از جریان اصالح طلب را همراه خود‬ ‫دارد؟ به طور روشن تر بفرمایید در حال حاضر یعنی‬ ‫بعد از انتخابات هیات رئیســه و مشــخص شدن‬ ‫موقعیت اقای عارف در مجلس‪ ،‬نگاه اعتدالی ها و‬ ‫کارگزارانی ها به او چگونه است؟‬ ‫تصور خودم این است که او مقبولیت گسترده ای در‬ ‫مجموعه اصالح طلبان دارد‪ .‬انتخابات دهمین دوره مجلس‬ ‫شورای اســامی هم نشــان داد‪ ،‬مجموعه ائتالفی که بین‬ ‫اصالح طلبان در قالب شــورای عالی سیاســتگذاری شکل‬ ‫گرفت‪ ،‬جایگاه برجسته اقای عارف را در اردوگاه اصالحات‬ ‫تایید می کنــد‪ .‬او توانســت شــورای عالی سیاســتگذاری‬ ‫اصالح طلبان را با همــه پیچیدگی ها و ظرایفی که داشــت‬ ‫به خوبی مدیریت و با هم هماهنــگ کنند‪ ،‬به طوری که هیچ‬ ‫اختالفی در مجموعه رخ نداد‪ .‬نوع مدیریت اقای دکتر عارف‬ ‫نشــان داد که او می تواند یک نقش محوری را در مجموعه‬ ‫اصالح طلبان ایفا کند‪ .‬به نظ ر می اید کــه اقای دکتر عارف‬ ‫یک شخصیت مورد وفاق در مجموعه اصالح طلبان است‪.‬‬ ‫از طرفی یک ویژگی دیگر او ان است که در سطوح عالی نظام‬ ‫مورد قبول است و نگاه همدالنه با رهبری دارد‪ ،‬بنابراین اقای‬ ‫ل در عرصه سیاســت کشور برای‬ ‫عارف شــخصیتی بی بدلی ‬ ‫نقش افرینــی در حوزه های مختلف چه مجلس و چه ســایر‬ ‫مسئولیت هایدیگراست‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه او در پارلمان اســت و همین رویه‬ ‫ش گرفتــه ایــا کل بدنــه اصالح طلبی از‬ ‫را در پیــ ‬ ‫تصمیمات او حمایت خواهد کرد؟‬ ‫اصالح طلبان یک ویژگی که دارند‪ ،‬این اســت که‬ ‫هر کدام شان برای خود یک مجتهد هستند‪ .‬این طور نیست‬ ‫که یک نفر فرمانده باشــد و بقیه فرمانبر او‪ .‬این ویژگی است‬ ‫که جریان اصالحات دارد‪ .‬در واقع یک فضای تکثر امیز در‬ ‫طیف های مختلف این جریان هست که شاید در هر مقطع‬ ‫زمانیسالیقمختلفنگاه هایمتفاوتیبهموضوعاتکشور‬ ‫داشتهباشند‪.‬‬ ‫احزابمختلفیدرجریاناصالحاتهستند‪،‬گرچهاین‬ ‫احزاب با همدیگر نقاط اشتراکی دارند اما اینکه حاال بگوییم‬ ‫در هر زمینه ای یکپارچه پشت سر فردی باشند‪ ،‬خیلی حرف‬ ‫دقیقینیست‪.‬درکلاقایعارفبهلحاظوسعتمقبولیتدر‬ ‫جریان اصالح طلبی جایگاه شایسته ای دارد‪ ،‬به خصوص در‬ ‫بحثریاستمجلسدیدیمکهاتفاقنظریرویایشانوجود‬ ‫داشت‪ .‬فکر می کنم اقای عارف مقبولیت باالیی در مجموعه‬ ‫اصالحات دارد اما حاال اینکه در هر زمینه ای محکم پشــت‬ ‫سر او باشند‪ ،‬باید یاداور شوم اصالح طلبان کال چنین ویژگی ‬ ‫ندارند که در هر موضوعی کامال یکدست باشند‪.‬‬ ‫ممکن اســت در یک موضوعی دیدگاه های مختلفی‬ ‫باشــد ولی در نهایت اصالح طلبان نشــان دادند که با وجود‬ ‫همه تفاوت دیدگاه هــا‪ ،‬اخر کار یک همگرایــی کلی با هم‬ ‫دارند و معموال به اتفاق نظر می رســند‪ .‬نمونه های ان را هم‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری ســال ‪ 92‬و انتخابات مجلس‬ ‫دهم شاهد بودیم‪.‬‬ ‫قبل از انتخابات اعضــای مختلف حزب کارگزاران‬ ‫موضعگیری می کردند و می گفتنــد «اقای عارف‬ ‫رئیس فراکسیون اصالح طلبان در مجلس شورای‬ ‫اســامی می شــود»‪ ،‬در واقع نگاه شــان به تایید‬ ‫رئیسمجلسشدناقایعارفنبود‪.‬االنبفرمایید‬ ‫نگاه انها چطور است؟ اقای عارف هم اکنون رئیس‬ ‫فراکســیون امید اســت و فراکســیون امید نماد‬ ‫اصالح طلبی در مجلس اســت‪ ،‬ایا ایــن همراهی‬ ‫وجود دارد وقتــی اقای عارف می خواهــد از جانب‬ ‫اصالح طلبان تصمیمی بگیــرد و ان را در مجلس‬ ‫دنبال کند‪ ،‬حمایت جریانی را پشت خود می بیند؟‬ ‫انتخابات هیات رئیســه موقت فراکســیون را برگزار‬ ‫کردیــم و در اولین فرصت نیــز باید انتخابات هیات رئیســه‬ ‫دائمی فراکســیون برگزار شــود‪ .‬اقای دکتر عارف در فرایند‬ ‫انتخاباتهیات رئیسهبهصورتدموکراتیکعملکردواعالم‬ ‫داشت اگر شخص دیگری برای ریاست فراکسیون امادگی‬ ‫دارد بگوید‪ ،‬منتها کســی اعالم امادگی نکرد و در یک اتفاق‬ ‫نظر جمعی همه او را به عنوان رئیس موقت فراکسیون امید‬ ‫انتخاب کردند‪ .‬پیش بینی می کنم در انتخابات هیات رئیسه‬ ‫دائم فراکسیون هم به همین شکل پیش برویم و دوباره همه‬ ‫با اتفاق نظر به ریاست اقای دکتر عارف رای دهند‪ .‬همان طور‬ ‫که اشاره شد فراکسیون امید به نوعی جریان اصالح طلبی را‬ ‫در مجلس نمایندگی می کند‪ .‬البته فراکسیون امید مختص‬ ‫اصالح طلبان نیست اما وجه غالب گرایش سیاسی اعضای‬ ‫فراکســیون اصالح طلبی اســت‪ ،‬فکر می کنم که پشتوانه‬ ‫مجموعهائتالفامیدراکهوجهغالبشاصالح طلبانهستند‬ ‫ما پشت این فراکسیون خواهیم داشت‪.‬‬ ‫وزن فراکســیون امید را باتوجه به دو وزن کشــی‬ ‫که هنگام انتخاب هیات رئیســه موقت و انتخاب‬ ‫اعضای هیات رئیسه دائم مجلس انجام شد‪ ،‬چند‬ ‫نفرارزیابیمی کنید؟‬ ‫طبق اساســنامه منتخبان فهرســت ائتالف امید را‬ ‫عضو فراکسیون می دانیم‪ ،‬بر همین اساس باالی ‪ 140‬نفر‬ ‫عضواینفراکسیونمحسوبمی شوندولواینکهدرانتخابات‬ ‫هیات رئیســه به اقای دکتر عــارف رای نداده باشــند اما این‬ ‫رای ندادن از نظر فراکســیون به معنای خــروج از مجموعه‬ ‫نیست‪ .‬تالش داریم فهرســت جامع را داشته باشیم و حتی‬ ‫در فراکسیون راه ســایر نمایندگان باز باشد‪ ،‬یعنی نمایندگان‬ ‫دیگریکهاساسنامهرابپذیرند‪،‬می توانندعضوفراکسیونامید‬ ‫شوند‪ .‬فکر می کنم مقطع انتخاب رئیس و هیات رئیسه خیلی‬ ‫با هیجان و شتابزدگی و سرعت همراه بود‪ ،‬شاید هنوز نیروها‬ ‫خودشان را پیدا نکرده بودند‪ .‬تحلیل خودم در مجموع مثبت‬ ‫است‪ .‬خود دکتر الریجانی و اقای نعمتی را عضو فراکسیون‬ ‫امید می دانیم چون در زمان انتخابات عضو فهرست ائتالف‬ ‫امید بودنــد‪ .‬در مجموع خروجــی فراکســیون در انتخابات‬ ‫هیات رئیســه خوب و در یک حالت متعــادل بود‪ .‬پیش بینی‬ ‫می کنیم در اینده مقداری فضا با ثبات تر شــود و باز هم قابل‬ ‫پیش بینی است که باالی‪ 140‬نفر عضو داشته باشیم‪.‬‬ ‫بــا توجــه بــه شــرایط موجــود‪ ،‬ایــن احتمــال‬ ‫وجــود دارد کــه اقــای عــارف بخواهــد وارد‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری شــود؟ اصالح طلبــان‬ ‫بین تداوم همراهی با اقای روحانی و حمایت از اقای‬ ‫عارف کدام یک را انتخاب می کنند؟‬ ‫چون اساسا این موضوع مطرح نشده است نباید به‬ ‫ان دامن زد‪ ،‬من هیچ گونه اظهارنظری را درباره این موضوع ‬ ‫درست نمی دانم‪.‬‬ ‫اقایعارفبعدازانکهنتیجهانتخاباتهیات رئیسه‬ ‫موقت مشخص شد‪ ،‬نظرش چه بود؛ فکر می کرد‬ ‫خوبشدبرایکسبکرسیریاستمجلساعالم‬ ‫امادگی کرد یا بهتر بود نمی امد؟‬ ‫اقای دکتر عارف کامال از اقدام خود اظهار رضایت‬ ‫دارد‪ ،‬باتوجه بــه عهدی که با رای دهنــدگان به ائتالف امید‬ ‫داشت‪ ،‬تصمیم به نامزدی در انتخابات هیات رئیسه مجلس‬ ‫گرفت‪ ،‬او معتقد است به عهد خود در قبال رای دهندگان وفا‬ ‫کرد بنابراین هیچ گونه نارضایتی در اقای عارف از این بابت به‬ ‫چشم نمی خورد‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫انشعاب اول‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫تشکیلفراکسیونجدیدچهمعناییدارد؟‬ ‫فراکسیون سوم‬ ‫در یک تحول جدید فراکسیون اعتدال در مجلس اعالم موجودیت‬ ‫کرده است‪ .‬این فراکسیون که نام اعتدال را فعال روی خود دارد در هفته‬ ‫جاری به صورت رسمی کار خود را اغاز خواهد کرد‪ .‬نسبت علی الریجانی‬ ‫با این فراکسیون حاال مهمترین مساله است‪.‬‬ ‫پارلمان‬ ‫‪1‬‬ ‫بعد از انکه مجلس دهم تشکیل شد‪ ،‬یاران الریجانی‬ ‫حاضر نشدند در فراکسیون امید با اصالح طلبان همکاری‬ ‫کنند‪ .‬رقابــت از قبــل مشــخص عــارف و الریجانی هم‬ ‫غالمعلــی جعفــرزاده ایمن ابــادی می گویــد‪:‬‬ ‫«فراکســیون والیت ائتالفی موقت بــرای تعیین رئیس‬ ‫مجلس بود‪ .‬ما دیگر در این فراکسیون شرکت نمی کنیم‪».‬‬ ‫او می گوید‪« :‬هیچ کدام از اصولگرایان اعتدالی‪ ،‬مستقلی‬ ‫و اصالح طلبان معتدل در این مجموعه شرکت نمی کنند‪».‬‬ ‫او درباره فراکســیون الریجانــی هم به همدلــی توضیح‬ ‫می دهد‪« :‬فراکســیون اقای الریجانی مال ماست‪ .‬انها‬ ‫نمی تواننــد ان را مصادره بــه مطلوب کنند‪ .‬چــرا که انها‬ ‫نمی توانند با مشــی اعتدالــی اقای الریجانی بســازند‪».‬‬ ‫جعفرزاده ادامه می دهد که «ما با همــه تندرو ها راهمان‬ ‫جداســت‪ .‬مــردم در انتخابــات هفتم اســفند بــه روحیه‬ ‫اعتدال گرایــی اری گفتند‪ ».‬این نماینــده مجلس ادامه‬ ‫می دهد که «اعتدالیون از دوشنبه شــب (پیش از تعیین‬ ‫هیات رئیســه دائم) تصمیم گرفتند راهشان را از تندروها‬ ‫جدا کنند‪».‬‬ ‫واکنش نقوی حسینی‬ ‫سیدحســین نقوی حســینی از اینکه ایــا الریجانی‬ ‫با یارانش به لیســت امید گرایش پیدا کــرده بودند‪ ،‬ابراز‬ ‫بی اطالعــی کــرد‪ .‬از او دربــاره پیــروزی یــاران عارف و‬ ‫الریجانی در هیات رئیســه پرســیده شــد که این نماینده‬ ‫اصولگرای مجلس پاسخ داد‪« :‬به حاشیه ها نمی پردازم‪».‬‬ ‫او دربــاره اینکه چرا ســهم اصولگرایان در هیات رئیســه‬ ‫دائم کمتر شــد‪ ،‬هم گفت‪« :‬در انتخابات غیــر از رئیس‬ ‫مجلس فقط ارایش سیاســی حرف نمی زند‪ .‬بلکه مسائل‬ ‫فراکسیون جدید‬ ‫اما هفته گذشته یک خبر مهم اعالم شد‪ .‬بر اساس‬ ‫ایــن اخبار گویــا فراکســیون ســومی در پارلمــان اعالم‬ ‫موجودیت کرده است‪ .‬از قرار معلوم و بر اساس اطالعات‬ ‫منتشر شــده از سوی حاضران در جلســه این فراکسیون‪،‬‬ ‫قریب ‪ 100‬نماینده برای حضور در این فراکســیون اعالم‬ ‫امادگــی کرده اند‪ .‬این مســاله از چند منظر قابل بررســی‬ ‫است‪:‬‬ ‫‪ -1‬انچــه رخ داده در واقع این اســت کــه طیفی از‬ ‫حامیان دولت کــه در میان اصالح طلبــان‪ ،‬اصولگرایان‬ ‫و اعتدالگرایــان بــه مجلــس راه یافته اند حــاال در یک‬ ‫فراکسیون کنار یکدیگر جمع شده اند‪ .‬به یک معنا اکنون به‬ ‫لحاظ هویت شناسی سیاسی این فراکسیون سوم متشکل‬ ‫از مثلث اصالح طلبان ‪ /‬اصولگرایان ‪ /‬اعتدالگرایان است‪.‬‬ ‫یعنی همان مثلثی که در انتخابات مجلس دهم با تابلوی‬ ‫«امید» ظهور کرد‪.‬‬ ‫‪ -2‬در ماجرای ریاســت مجلس ایــن مثلث به جهت‬ ‫اصرار عارف به نامزدی در انتخابات ریاست مجلس دچار‬ ‫از هم گسیختگی شــد‪ .‬حاال اما باتوجه به تعیین تکلیف‬ ‫انتخابات هیات رئیسه عامل انشقاق از میان رفته است‪.‬‬ ‫‪ -3‬انتخابات ریاست جمهوری ســال اینده حتما این‬ ‫فراکسیون رهروان شاید مدلی‬ ‫باشد برای فراکسیون جدید‬ ‫مجلس که عنوان اعتدال دارد‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫پسا مجلس!‬ ‫جعفرزاده‪ :‬از دوشنبه راهمان جدا شد‬ ‫سیاست‬ ‫معادالت مجلس در حال تغییر اســت‪ .‬اتفاقات تازه‬ ‫افتاده و ارایش جدیدی در حال شکل گیری است‪.‬‬ ‫انچه در ابتدا انتظار می رفــت این بود که مجلس دو‬ ‫فراکسیون داشته باشــد متشــکل از اصولگرایان و افراد‬ ‫فهرســت امید‪ .‬اما در ایــن مورد برخــی می گفتند که این‬ ‫فراکســیون امید متشــکل از یــاران علــی الریجانی هم‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫به یــک معنــا بحث بــر ســر این بــود کــه جدایی‬ ‫الریجانی همچنان ادامــه دار خواهد بود و او در ائتالف با‬ ‫اصالح طلبان باقی می ماند‪.‬‬ ‫چنیــن بود کــه پیرمــوذن‪ ،‬نماینــده مــردم اردبیل‬ ‫می گفت‪«:‬علــی الریجانــی در جریــان تشــکیل‬ ‫فراکسیون های سیاسی مجلس دهم‪ ،‬به فراکسیون امید‬ ‫(منتســب به اصالح طلبان) می پیوندد‪ .‬فراکسیون امید‪٬‬‬ ‫فراکسیون اکثریت مجلس دهم خواهد بود‪» .‬‬ ‫وی در ان زمــان با بیــان اینکه گرایش مســتقلین‬ ‫مجلس دهم به ســمت لیســت امیــد خواهد بــود‪ ،‬گفته‬ ‫بود‪« :‬در حــال حاضر بــا چند تــن از مســتقلین مجلس‬ ‫دهم مکاتبه ای داشــته ام که انها هم تمایل به حضور در‬ ‫فراکســیون امید دارند‪ .‬اصولگرایان در روند انتخابات از‬ ‫الریجانی حمایت نکردند‪ .‬معتقدم علی الریجانی در قالب‬ ‫فراکسیون امید در مجلس دهم فعالیت خواهد کرد چراکه‬ ‫وی هــم از جانب طیــف اصالح طلب در رونــد انتخابات‬ ‫حمایت شد و هم از اصولگرایان افراطی در روند انتخابات‬ ‫فاصله گرفت‪».‬‬ ‫چنین دیدگاهــی البته تــا مدتی از ســوی نزدیکان‬ ‫الریجانی هم نفی نمی شــد‪ .‬اما این ماجرا هــر چه زمان‬ ‫می گذشت رنگ و بوی دیگری به خود می گرفت‪.‬‬ ‫چنانکه یکباره این صدا از ســوی این افراد شــنیده‬ ‫شــد‪ «:‬مجموعه رهروان در مجلس نهم در مجلس جدید‬ ‫نیز خارج از مجموعه امید‪ ،‬فراکســیون تشــکیل خواهد‬ ‫داد‪».‬‬ ‫بهروز نعمتی گفته بود‪« :‬شــکل اینده فراکســیونی‬ ‫مجلس این گونه است که سه فراکسیون اصالح طلبان یا‬ ‫همان امید‪ ،‬معتدالن که همان مجموعه رهروان هستند و‬ ‫اصولگرایان تشکیل می شود‪».‬‬ ‫او دربــاره اینکه برخی اصالح طلب هــا معتقد ند اگر‬ ‫از اعضای لیست امید در سایر فراکسیون ها عضو شوند‪،‬‬ ‫میثاق نامه را نادیــده گرفته اند گفتــه بود‪«:‬ما هیچ کدام‬ ‫میثاق نامه یا پیمــان نامه ای امضا نکرده ایم زیرا لیســت‬ ‫امید یک لیســت ائتالفی و تلفیقی بیــن اصالح طلبان‪،‬‬ ‫اعتدالیون و اعتدال و توســعه بود و بنده نعمتی هم حی و‬ ‫حاضر می گویم که میثاق نامــه ای را امضا نکرده ام زیرا از‬ ‫ما نیز نخواستند که چنین پیمان نامه ای را امضا کنیم‪».‬‬ ‫این موضوع در حالی بیان می شــد که فراکســیون‬ ‫رهروان‪ ،‬فراکسیون حامیان علی الریجانی در مجلس نهم‬ ‫اســت‪ .‬بهروز نعمتی و کاظم جاللی از مهم ترین اعضای‬ ‫این فراکسیون در انتخابات مجلس دهم که در اسفند ‪94‬‬ ‫برگزار شد‪ ،‬در فهرست امید که مورد حمایت دولت و جریان‬ ‫اصالحات بود حضور داشتند و از این طریق با رای مردم به‬ ‫مجلس دهم راه پیدا کردند‪.‬‬ ‫نعمتی ادامه داده بود‪« :‬مشــی بنده و اقای جاللی‬ ‫مشــخص اســت و فکر می کنم این مجموعــه ای که از‬ ‫مجلس نهم به عنوان معتدلین و رهروان شروع شده است‬ ‫در مجلس دهم نیز یک فراکسیون قوی خارج از مجموعه‬ ‫امید را تشکیل می دهند‪».‬‬ ‫این مســاله را دو چندان کرد و یاران الریجانــی دوباره به‬ ‫فراکســیون اصولگرایان (موســوم به والیت) پیوســتند‪.‬‬ ‫اصولگرایان که الریجانــی را از خود رانده بودند‪ ،‬به خاطر‬ ‫نداشــتن کاندیدایــی در وزن و انــدازه رقابت بــا عارف و‬ ‫الریجانی طبیعتا پشت الریجانی قرار گرفتند‪ .‬روز انتخابات‬ ‫هیات رئیســه موقت مجلس‪ ،‬الریجانی بر عارف پیشــی‬ ‫گرفت‪ .‬عارف نیز اعالم کرد دیگر قصد رقابت با الریجانی‬ ‫را ندارد و سه شنبه در برابر الریجانی حاضر نشد‪ .‬اما در این‬ ‫میان حرف و حدیث هایی شنیده می شد که الریجانی مایل‬ ‫به انتخاب یاران عارف است‪ .‬چنین حرفی حاکی از ان بود‬ ‫که الریجانی پس از انتخاب شــدن از سوی اصولگرایان‬ ‫دوباره از انها جداشده است‪.‬‬ ‫منطقــه ای‪ ،‬بومی و البی هــای فردی دخیل انــد‪ ».‬از او‬ ‫پرسیده شد ایا منظورش این است که نماینده ها بر اساس‬ ‫منطقه جغرافیایی کاندیداها رای می دهند که پاســخ داد‬ ‫منظورش این نبوده‪.‬‬ ‫او می گوید‪« :‬دربــاره انتخابات غیــر از رئیس فقط‬ ‫گرایش سیاســی حــرف نمی زنــد‪ ،‬بلکه عوامــل دیگری‬ ‫مثــل قومیت تاثیــر دارد‪ .‬مثــا نمایندگان کــرد دور هم‬ ‫جمع می شــوند و می گویند مــا به فالنــی رای می دهیم‪.‬‬ ‫نمایندگان عرب زبان هــم همین گونه‪ ».‬او در پاســخ به‬ ‫اینکه ایا الریجانی عضو فراکســیون اصولگرایان است‪،‬‬ ‫می گوید‪« :‬ایشــان اصال عضو فراکســیون هســتند و از‬ ‫ابتدای شــکل گیری فراکســیون‪ ،‬ان را اداره می کنند‪».‬‬ ‫به نقوی حســینی گفته شــد اما اقای جعفرزاده می گویند‬ ‫همراهی الریجانی با اصولگرایان فقط در بحث ریاســت‬ ‫بوده که نقوی حسینی واکنش جالبی نشان داد‪ .‬وی گفت‬ ‫که جعفرزاده را نمی شناســد و پرســید‪« :‬اقای جعفرزاده‬ ‫کیست؟»‬ ‫‪45‬‬ ‫پارلمان‬ ‫فراکسیون را منسجم تر خواهد کرد و البته بر تعداد اعضا‬ ‫هم خواهد افزود‪.‬‬ ‫‪ -4‬به نظر می رسد طیف نزدیک به علی الریجانی که‬ ‫در انتخابات هیات رئیسه مجلس با طیف دیگر اصولگرایان‬ ‫ائتالف داشت ممکن است با اســتفاده از این فراکسیون‬ ‫در مواقــع خــاص نخواهد هزینــه مخالفــت ان طیف از‬ ‫اصولگرایان با دولت را پرداخت کند‪ .‬به یک معنا حاال این‬ ‫طیف می تواند با دو دســت در بازی های سیاســی حضور‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫‪ -5‬این فراکسیون البته یک حاصل دیگر هم دارد و‬ ‫ان اینکه حتما موجب تضعیف فراکســیون اصالح طلبان‬ ‫خواهد شــد‪ .‬به یــک معنا اگر چــه گفته می شــود چنین‬ ‫فراکســیونی موجبات شقاق در فراکســیون اصولگرایان‬ ‫را پدید می اورد اما به همان نســبت هم موجبات تضعیف‬ ‫فراکسیون اصالح طلبان را هم پدید خواهد اورد‪.‬‬ ‫‪ -6‬نکته دیگر این اســت کــه این فراکســیون با دو‬ ‫مانع بزرگ برای تشکیل مواجه اســت‪ :‬سران فراکسیون‬ ‫اصولگرایان و سران فراکسیون اصالح طلبان‪.‬‬ ‫‪ -7‬تامل و صبر در راه اندازی این فراکسیون نشان از‬ ‫ان دارد که گردانندگان خواســته اند ماجرای تشکیل این‬ ‫فراکسیون تاثیری در ارای هیات رئیسه نگذارد‪.‬‬ ‫‪ -8‬باید منتظــر تغییر ارایش سیاســی مجلس در دو‬ ‫هفته اینده بود‪ .‬این مجلس منحصر به فرد است و ان گونه‬ ‫نیست که با دو فراکسیون اداره شود‪.‬‬ ‫داستان یک فراکسیون‬ ‫سیاست‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫خبرهای زیادی از این فراکســیون منتشر نشده اما‬ ‫در یکی از معــدود مصاحبه ها در این مــورد نماینده مردم‬ ‫قائم شــهر در مجلــس دهــم‪ ،‬اخرین وضعیت تشــکیل‬ ‫فراکسیون موسوم به «مستقلین» را تشریح کرده است‪.‬‬ ‫عبداللــه رضیان‪ ،‬از تشــکیل جلســه فراکســیون‬ ‫مســتقالن مجلس خبــر داده و گفته در این جلســه که با‬ ‫حضور اقای کاظم جاللی برگزار شــد‪ ،‬نیمی از اساسنامه‬ ‫فراکســیون‪ ،‬قرائت و هیات ســه نفره ای بــرای اصالح‬ ‫اساســنامه تشــکیل شــد‪ .‬حدود ‪ ۲۸‬نفر در جلسه حضور‬ ‫داشتند و مقرر شد در خصوص ریاست فراکسیون در جلسه‬ ‫هفته اینده پس از قرائت اساسنامه تصمیم گیری شود‪.‬‬ ‫رضیان با تکذیب تغییــر نام این فراکســیون به نام‬ ‫«فراکســیون اعتــدال» گفت‪« :‬بــه خاطر اینکه اســم‬ ‫کیهان به تشکیل فراکسیون‬ ‫اعتدال اعتراض کرده است‬ ‫فراکســیون به نام دولت نباشــد‪ ،‬اســم اعتــدال روی ان‬ ‫گذاشته نمی شود و با مضمون مســتقالن نامی برای ان‬ ‫تعیین خواهد شد‪ ».‬وی در تشریح وابستگی سیاسی این‬ ‫فراکسیون تصریح کرد‪« :‬این جریان‪ ،‬یک جریان معتدل‬ ‫است که بین جریان اصولگرایی و اصالح طلبی قرار دارد‪.‬‬ ‫عنوان فکری این فراکسیون می تواند معتدل باشد‪ ،‬اما نام‬ ‫ان فراکسیون اعتدال نخواهد بود‪».‬‬ ‫فراکســیون مســتقالن پیــش از ایــن در جریــان‬ ‫انتخابــات هیات رئیســه مجلس با حضــور کاظم جاللی‬ ‫نماینده تهران و غالمرضا کاتب نماینده گرمســار و حدود‬ ‫‪ ۶۰‬نماینده تشکیل جلسه داده بود‪ .‬اما نماینده مردم رشت‬ ‫در مصاحبه دیگری از شــکل گیری فراکسیون اعتدال در‬ ‫مجلس تا حداکثر یک ماه دیگر خبر داد‪.‬‬ ‫غالمعلی جعفرزاده ایمن ابادی‪ ،‬درباره انتشــار خبر‬ ‫شکل گیری فراکسیون سومی در مجلس و تشکیل جلسه ‬ ‫با حضــور رئیس مجلس اظهــار کرد‪« :‬ما برای تشــکیل‬ ‫فراکسیون اعتدال نشســت های اولیه را برگزار کرده ایم‬ ‫اما تاکنون اقای الریجانی در هیچ نشستی شرکت نکرده‬ ‫است‪ .‬در شــرایط کنونی‪ ،‬یک فراکسیون امید در مجلس‬ ‫وجود دارد که بخش قابل توجه ان از دوستان اصالح طلب‬ ‫هســتند و یک فراکســیون والیت وجــود دارد که بخش‬ ‫قابل توجهی از ان دوستان پایداری هستند‪ .‬اما نمایندگانی‬ ‫در مجلس حضور دارند که مشی اعتدالی دارند یا مستقل‬ ‫به مجلس امده اند‪ ،‬این افراد نه اصالح طلب هســتند و نه‬ ‫عضو جبهه پایداری‪ ،‬تکلیف انها چه می شود؟»‬ ‫جعفــرزاده دربــاره نمایندگانی که در نشســت های‬ ‫فراکسیون اعتدال حضور داشتند‪ ،‬از کسی نام نبرد و تنها‬ ‫به بیان عبارت «دوستانی که دارای مشی اعتدال هستند»‬ ‫بسنده کرد‪ .‬او حضور خود در این نشســت ها را تایید کرد‬ ‫اما حضور کاظم جاللی را نه رد کرد و نه تایید‪ .‬پیش تر در‬ ‫خبرها امده بود که کاظم جاللی جلسه ای را برای تشکیل‬ ‫فراکسیون اعتدال برگزار کرده است‪.‬‬ ‫البته خود جاللی در البی مجلس حاضر نشد در این‬ ‫باره صحبت کند؛ «در ابتدای مجلس ما نیاز داشــتیم که‬ ‫برای رئیس مجلس به اجماع برســیم ولی بعد از ان دیگر‬ ‫نیازی به این اجماع نداریم و از این به بعد هم فراکســیون‬ ‫جدیدی پا می گیرد‪».‬‬ ‫نماینده مردم رشــت بــا بیان اینکه خــودش یکی از‬ ‫افرادی است که پیگیر تشکیل فراکسیون اعتدال است‪ ،‬‬ ‫بانیان فراکسیون اعتدال‬ ‫می گویند تبدیل به فراکسیون‬ ‫اکثریت خواهد شد‬ ‫اظهار کرد‪«:‬ما هنوز وارد مرحله عضوگیری نشــده ایم اما‬ ‫از همه طیف ها در این فراکسیون حضور خواهند داشت و‬ ‫از هر دو فراکسیون عضوگیری می شود‪ .‬در مرحله کنونی‬ ‫در حال تهیه خط مشی های خود هستیم که استخوان دار‬ ‫باشد تا بر اساس ان پیش برویم و دچار خدشه ای نشویم‪».‬‬ ‫جعفــرزاده درباره حضــور الریجانی در فراکســیون‬ ‫امید نیز اظهار کرده اســت‪« :‬ما تمایل داریم که ایشــان‬ ‫بــه فراکســیون اعتــدال بپیوندنــد اما هنــوز با ایشــان‬ ‫صحبتــی نکرده ایــم‪ .‬چرا کــه در این مرحله بــه پختگی‬ ‫کامل نرســیده ایم‪ .‬البته به این معنا نیســت که ایشان از‬ ‫تشــکیل کمیســیون بی اطالع باشد‪ .‬ایشــان در جریان‬ ‫همه حرکت های مجلس هســت‪ ».‬اما مهــرداد الهوتی‬ ‫هم اطالعات جالبی دارد درباره این فراکسیون‪ .‬او گفته‪:‬‬ ‫« مقدمات تشکیل فراکسیون اعتدال مدت هاست فراهم‬ ‫و اساسنامه ان نیز تکمیل شده است‪.‬‬ ‫یک عده از چهره ها در مجلس با عنوان شــخصیت‬ ‫مستقل وجود دارند‪ ،‬این افراد چهره های معتدلی هستند‪.‬‬ ‫رســالت فراکســیون اعتدال را در دوره گذشــته رهروان‬ ‫والیت دنبال کــرد‪ .‬در فراکســیون رهــروان والیت‪ ،‬هم‬ ‫اصالح طلبان و هم اصولگراها حضور داشتند‪.‬‬ ‫در حال حاضر اگر فراکسیون اعتدال تشکیل نشود‬ ‫مجلس اســیب می بیند‪ ،‬باید یک فراکســیونی که بتواند‬ ‫تاثیر الزم را ایفا کند وجود داشته باشد‪ ،‬فراکسیون اعتدال‬ ‫نه تنها به این دو فراکسیون اسیبی نمی زند بلکه در جهت‬ ‫تقویت هردو فراکسیون تشکیل خواهد شد‪.‬‬ ‫اعضای فراکســیون اعتــدال متشــکل از اعضای‬ ‫فراکسیون والیت و امید خواهند بود و تصور من این است‬ ‫که این فراکسیون‪ ،‬اکثریت مجلس را از ان خود می کند‪».‬‬ ‫واکنش روزنامه کیهان‬ ‫روزنامــه کیهان هفته گذشــته نســبت به تشــکیل‬ ‫فراکســیون اعتدال در مجلس انتقاد کــرده و ان را اقدام‬ ‫وکیل الدوله ها دانسته اســت‪ .‬کیهان نوشته است‪ « :‬این‬ ‫قبیل تحرکات بیــش از هر چیــز‪ ،‬درصدد دامــن زدن به‬ ‫دلخوری و بدبینی اصولگرایان نســبت به علی الریجانی‬ ‫است که در ماجرای ریاست مجلس تلخ زبانی و طلبکاری‬ ‫و اهانت های دوباره مدعیان اصالح طلبی را تجربه کرد‪».‬‬ ‫کیهان در عیــن حال نوشــته اســت‪« :‬نمایندگان‬ ‫همســو با دولــت در مجلس نهــم بارها ادعای تشــکیل‬ ‫فراکســیون حامی دولت یا اعتــدال را مطــرح کردند اما‬ ‫به جای عملی کردن ایــن کار‪ ،‬ترجیح دادند فراکســیون‬ ‫رهروان والیت را از مشی اصولگرایانه دور سازند‪».‬‬ ‫کیهان در بخش دیگری از گزارش خود نوشته است‪:‬‬ ‫«برخی نمایندگان وکیل الدوله برای انشقاق در فراکسیون‬ ‫اکثریت دست به کار شدند‪.‬این طیف که با اصالح طلبان‬ ‫نیــز در ارتباطند در ماجرای انتخاب نــواب رئیس مجلس‬ ‫با وجود تعهد فراکسیونی برای رای دادن به حاجی بابایی‬ ‫و دهقان‪ ،‬به پزشــکیان و مطهــری رای دادند‪ ،‬حال انکه‬ ‫اصولگرایان در عمل به تعهد فراکسیونی‪ ،‬رای به ریاست‬ ‫الریجانی داده بودنــد‪ .‬بنابراین در حالی که فراکســیون‬ ‫فراگیر والیت قریب ‪ 180‬عضو دارد‪ ،‬نامزدهای فراکسیون‬ ‫برای نایب رئیســی رای نیاوردند چرا که جریان البیســت‬ ‫همسو با دولت ‪ 30‬تا ‪ 40‬نماینده را از رای به حاجی بابایی و‬ ‫دهقان منصرف کرده بود‪».‬‬ ‫اکنون نیز همین طیف با طراحی تشکیل فراکسیون‬ ‫اعتدال و ایجاد انشــعاب در فراکسیون اکثریت‪ ،‬درصدد‬ ‫اســت نگرانی های دولــت و فراکســیون اقلیــت (امید)‬ ‫را برطــرف کنــد؛ چه اینکــه محمدرضــا تابــش نماینده‬ ‫اصالح طلب اردکان بــه افتاب یزد گفــت ‪«:‬بی تدبیری‬ ‫کنیم‪ ،‬فراکسیون والیت منسجم می شود‪ .‬اما اگر عاقالنه‬ ‫رفتار کنیم انها منسجم نخواهند شد‪».‬‬ ‫با فراکسیون امید اشتراک نظر داریم‬ ‫پارلمان‬ ‫گفت وگوی مثلث با غالمعلی جعفرزاده‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫بعد از انتخابات هیات رئیسه موقت و دائم انچه‬ ‫به نظر می رسید حائز اهمیت باشد و به موضوع‬ ‫روز مجلــس در حوزه سیاســی بدل شــود‪ ،‬نوع‬ ‫عضوگیری و مدیریت کمیسیون های تخصصی‬ ‫بود اما خبر تشکیل فراکسیون سوم سیاسی با‬ ‫رویکرد اعتدالی در خانه ملــت ان هم در دومین‬ ‫هفته کاری دوره دهم به نوعــی فضای حاکم بر‬ ‫معادالت پارلمانی را دستخوش تغییر کرد‪ ،‬شما‬ ‫به عنوان یکی از اعضای هیات موسس بفرمایید‬ ‫چرا االن چنین تصمیمی اتخاذ شد و به چه علت‬ ‫در ایــن مقطع زمانــی می خواهیــد مجموعه ای‬ ‫جدید را بــه وجود اوریــد؟ چرا زودتر ایــن کار را‬ ‫انجــام ندادید یــا تحقــق ان را به زمانــی دیرتر‬ ‫موکول نکردید؟‬ ‫علت اینکه امروز اجــرای چنین تصمیمی مدنظر‬ ‫است به ان خاطر است که زودتر اصال فضا برای این کار‬ ‫فراهم نبود ضمن انکــه ضرورتی هم نداشــت‪ .‬اجماعی‬ ‫باید برای ریاســت مجلس انجام می شــد‪ ،‬این اجماع در‬ ‫فراکسیون والیت و فراکسیون امید اتفاق افتاد‪ ،‬پراکندگی‬ ‫در ان مقطع ممکن بود تحقق چنین ایــده ای را با چالش‬ ‫‪2‬‬ ‫غالمعلی جعفرزاده ایمن ابادی‪ ،‬نماینده مردم‬ ‫رشتدرمجلسشورایاسالمیازچراییشکل گیری‬ ‫فراکسیونسومسیاسیدرمجلسمی گویدومعتقد‬ ‫است‪«:‬تشکیلچنینفراکسیونینهتنهاتاثیرمنفی‬ ‫برارایعلیالریجانینمی گذاردبلکهاناراءراتقویت‬ ‫می کند‪ ».‬عضو هیات موسس فراکســیون اعتدال‬ ‫می گوید‪« :‬در فراکســیون والیت تضاد افکار وجود‬ ‫داردبنابراینبعدازرئیسشدنعلیالریجانیاعضای‬ ‫ان دیگر نقطه اشتراک با هم ندارند‪ ،‬افراد معتدل زیر‬ ‫چتر فراکسیون جدید گرد هم می ایند و نمایندگان‬ ‫همسو با تفکر جبهه پایداری نیز می روند و مستقل‬ ‫عملمی کنند‪».‬‬ ‫مواجه کند‪ .‬طبیعتا بعد از عادی شدن شرایط‪ ،‬در حوزه های‬ ‫مختلف یکســری اختالف ســلیقه و تفاوت دیــدگاه بروز‬ ‫می کند که موجب بروز مشکالتی می شود‪ .‬در هر صورت‬ ‫یک مجموعه ای این وســط ســرگردان بودند‪ ،‬به ریاست‬ ‫اقای الریجانی رای دادند‪ ،‬کفه به نفع او ســنگین شد و بر‬ ‫کرسی ریاســت تکیه زد‪ ،‬از طرفی نیز به اقایان پزشکیان‬ ‫و مطهری رای دادند و این دو نفــر در جایگاه نواب رئیس‬ ‫قرارگرفتند‪ .‬هم اکنون این طیف از نمایندگان که افرادی‬ ‫مســتقل و معتدل هســتند خودشــان تصمیم دارند یک‬ ‫فراکسیون مشخص تشکیل دهند‪.‬‬ ‫چنین مجموعــه ای نمی توانســت در قالب یک‬ ‫زیر فراکسیون تشکیل شود؟‬ ‫خیر‪ ،‬چون زیر شــاخه هیچ کدام از دو فراکسیون‬ ‫والیت و امید نمی توانست قرار بگیرد‪ ،‬به علت انکه تضاد‬ ‫فکری فاحشی با هر دو فراکسیون یادشده داشت‪.‬‬ ‫تشکیل فراکسیون اعتدال یا هر عنوان دیگری‬ ‫نمی تواند به انحطاط یکی از دو فراکسیون امید‬ ‫یا والیت بینجامد؟‬ ‫فراکسیون امی د قطعی کار خودش را ادامه می دهد‬ ‫اما از انجا که تشکیل فراکســیون والیت اقدامی مقطعی‬ ‫برای رئیس مجلس شدن اقای الریجانی بود و این هدف‬ ‫محقق شد‪ ،‬از این پس به نظر می رســد به علت انکه بین‬ ‫اعضای ان فراکســیون تضــاد افکار و نه تضــارب افکار‬ ‫پررنگ و برجسته است فراکسیون والیت از هم می پاشد‪.‬‬ ‫شــما خودتان عضــو فراکســیون امیــد بودید‬ ‫وقتــی از ان مجموعه جدا شــدید و قصد دارید‬ ‫به فراکسیون ســومی بپیوندید حتما اشخاص‬ ‫دیگری هــم مثل شــما از فراکســیون امید جدا‬ ‫خواهنــد شــد‪ ،‬پــس چطــور می گوییــد اعالم‬ ‫موجودیــت فراکســیون ســوم فقــط بــه زیان‬ ‫فراکسیون والیت تمام می شود؟‬ ‫من عضو فراکســیون امید نبــودم‪ ،‬در هیچ کدام‬ ‫از جلسات ان فراکسیون هم شــرکت نکردیم چون درباره‬ ‫گزینه ریاست مجلس نظر داشتیم و نظرمان را هم اعالم‬ ‫کردیم و گفتیم طیف فکری ما ریاست اقای علی الریجانی‬ ‫را تایید می کند‪ .‬به اقای عارف هم توصیه کردیم که نامزد‬ ‫ریاست مجلس نشود چون در غیر این صورت بعد متوجه‬ ‫اشتباه بودن چنین ورودی می شــود‪ .‬حاال هر کسی یک‬ ‫نظری دارد و ایشان به نظر خودش عمل کرد‪ .‬منتها امروز‬ ‫فراکســیون امید کارش را خوب انجام می دهد و مشــکل‬ ‫خاصی ندارد‪ .‬مشکل جای دیگری است‪.‬‬ ‫ِعده و ُعده فراکسیون اعتدال چقدر پیش بینی‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫سیاست‬ ‫می شود؟ ایا فقط مســتقل ها به این فراکسیون‬ ‫می پیوندند؟‬ ‫مستقل ها و معتدل های دو جریان اصولگرایی و‬ ‫اصالح طلبی عضو فراکســیون ما می شوند‪ .‬پیش بینی ام‬ ‫ان اســت که حداقل ‪ 100‬نماینده زیر چتر این فراکسیون‬ ‫جمع شوند البته این رقم خیلی بیشتر از ‪ 100‬نماینده خواهد‬ ‫بود اما بعد همگان می بینند که مجموعه ای خیلی قوی در‬ ‫مجلس شکل گرفته است‪.‬‬ ‫ایــا فراکســیون ســوم در شــاکله و چارچــوب‬ ‫فراکســیون رهــروان والیت مجلــس نهم عمل‬ ‫می کند؟‬ ‫بله‪ ،‬حاال در مجلس نهم نامش رهروان والیت بود‬ ‫در مجلس دهم شاید نامش یاوران والیت بشود‪.‬‬ ‫تشکیل این فراکسیون فضا و مرزبندی سیاسی‬ ‫داخل مجلس را شفاف تر می کند یا بر پیچیدگی‬ ‫تحلیل فضا می افزاید؟‬ ‫در فراکســیون والیــت تضــاد افکار وجــود دارد‬ ‫بنابراین از هم می پاشد‪ .‬افراد معتدل زیر این چتر می ایند‬ ‫و نمایندگان همســو با تفکر جبهه پایــداری نیز می روند و‬ ‫مستقل عمل می کنند‪.‬‬ ‫ریاست فراکسیون شما با چه کسی خواهد بود؟‬ ‫فعال شــورایی پیش می رویم تا مجمــع عمومی‬ ‫برگزار شود‪.‬‬ ‫‪47‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫پارلمان‬ ‫االن اعضــای هیات موســس این فراکســیون‬ ‫چند نفرند؟‬ ‫به تعداد کافی هستند‪.‬‬ ‫اقای کاظم جاللــی رئیس فراکســیون رهروان‬ ‫والیت در مجلس نهم بود؛ باتوجه به اینکه شما‬ ‫می گویید فراکسیون جدید می خواهد در شالکه و‬ ‫چارچوب فراکسیون رهروان فعالیت کند ایا اقای‬ ‫کاظم جاللی نیز رئیس ان خواهد بود؟‬ ‫امکان دارد‪.‬‬ ‫ایــا انتقاد به لیســتی کــه از فراکســیون والیت‬ ‫برای انتخابات هیات رئیســه موقت و انتخابات‬ ‫هیات رئیســه دائم معرفی شــد عامل تشــکیل‬ ‫فراکسیون سوم در مجلس بود یا عوامل دیگری‬ ‫هم تاثیر گذاشت؟‬ ‫نه خودمان از اول خیلی مســتقر در فراکســیون‬ ‫والیت نبودیم‪ ،‬فقط به خاطر اقای الریجانی انجا بودیم‪.‬‬ ‫بعد از انتخــاب رئیس مجلس طبیعتا دیگــر نمی توانیم با‬ ‫فراکسیون والیت ادامه همکاری بدهیم‪.‬‬ ‫عضوگیری فراکسیون شما اشتراکی خواهد بود‬ ‫یا اختصاصی؟‬ ‫اذیت مان نکن‪.‬‬ ‫فراکســیون امیــد هنــگام پذیــرش عضــو به‬ ‫متقاضیان اعالم کــرده که فقط بایــد عضو این‬ ‫مجموعه باشند و در دیگر مجموعه های سیاسی‬ ‫مجلس عضویــت پیدا نکنند‪ ،‬حاال فراکســیون‬ ‫شما چه تصمیمی دارد؟ برای اعضای خود چنین‬ ‫محدودیتــی را می گذارد یــا باز عمــل می کند و‬ ‫می گوید عضویت در دیگر فراکســیون ها منعی‬ ‫برای عضویــت در فراکســیون اعتــدال ایجاد‬ ‫نخواهد کرد؟‬ ‫احتمال دارد مــا نیز چنین شــرطی را برای جذب‬ ‫عضو بگذاریم‪.‬‬ ‫احتمال ندارد به خاطر انکه عضو بیشتری بگیرید‬ ‫بازتر عمل کنید؟‬ ‫خیر ما اصال دنبال کمیت نیســتیم‪ ،‬کامال دنبال‬ ‫کیفیت هســتیم‪ 10 .‬عضو داشــته باشــیم بــا کیفیت در‬ ‫تصمیم گیری‪ ،‬بهتر از ان است که کمیتی در تعداد به دست‬ ‫اوریم اما این کمیت فاقد قدرت در تصمیم گیری باشد‪.‬‬ ‫اشــتراکات فراکسیون شــما با فراکسیون امید‬ ‫بیشتر است یا با فراکسیون والیت؟‬ ‫اعضای فراکســیون ما با فراکســیون امید بیشتر‬ ‫نقطه اشتراک دارند‪.‬‬ ‫فکر نمی کنید تشکیل فراکسیون سوم سیاسی‬ ‫در مجلس شــورای اســامی بــه جایــگاه اقای‬ ‫الریجانی در انتخابات هیات رئیســه ســال دوم‬ ‫ضربه بزند؟‬ ‫خیــر‪ ،‬موجــب تقویت جایــگاه اقــای الریجانی‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫چطــور چنین بــاوری داریــد؟ اگر شــکنندگی و‬ ‫انشــقاقی در فراکســیون والیت بروز کند‪ ،‬ارای‬ ‫اقای الریجانی تعدیل نخواهد شد؟ ان زمان این‬ ‫مساله انگیزه برای اقای عارف نمی شود که سال‬ ‫دوم نامزد ریاست مجلس شود؟‬ ‫خیر‪ ،‬در صورتی هم که اقای عارف با دیدن چنین‬ ‫شــرایطی بخواهد دوباره شــانس خودش را برای کســب‬ ‫کرسی ریاســت امتحان کند باز متوجه می شود که اشتباه‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫یعنی تشکیل فراکسیون شما تاثیری بر ‪ 237‬رای‬ ‫اقای الریجانی نخواهد داشت؟‬ ‫خیر‪ ،‬نه تنهــا تاثیر نمی گذارد بلکــه ان را تقویت‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫عدد ‪ 51‬اتفاقی به دست نیامده‬ ‫گفت وگویمثلثبامهردادبائوجالهوتی‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫فراکسیون اعتدال در دومین هفته کاری مجلس‬ ‫دهم اعالم موجودیــت کرد‪ ،‬ســوالی که مطرح‬ ‫می شود ان اســت که چرا این مجموعه در هفته‬ ‫نخست اغاز کار مجلس دهم فعالیت خود را کلید‬ ‫نزد و منتظر ماند تا ترکیب هیات رئیســه مجلس‬ ‫مشخص شود؟ سوال بعد انکه چرا صبر نکرد تا‬ ‫دو فراکسیون امید و والیت کارایی خود را نشان‬ ‫دهند و سپس اگر الزم بود مجموعه سومی را به‬ ‫وجود اورد؟‬ ‫انتخابات هیات رئیســه موقت نشان داد یک عده‬ ‫از نمایندگان شخصیت مستقلی دارند‪ ،‬اگر ‪ 122‬رای اقای‬ ‫حاجی بابایی برای نایب رئیسی از ‪ 173‬رای اقای الریجانی‬ ‫کم شود عدد ‪ 51‬به دست می اید‪ ،‬همچنین اگر ‪ 103‬رای‬ ‫اقای عــارف از ‪ 154‬رای اقای پزشــکیان کم شــود عدد‬ ‫‪ 51‬به دست می اید‪ .‬عدد ‪ 51‬نشــان می دهد که عده ای از‬ ‫نمایندگان مجلس با رویکرد مســتقل عمــل می کنند و در‬ ‫قالب یک جریان سیاسی تعریف نمی شوند تا هرچه جریان‬ ‫سیاســی گفت انها نیز بگویند چشم و بکوشــند به مسائل‬ ‫دیکته شده از سوی جریان جامه عمل بپوشانند‪ .‬این طیف‬ ‫از نمایندگان مصالح ملی را بر منافع جریانی خودشان ترجیح‬ ‫می دهند‪ .‬مشابه چنین فراکسیونی را ما در مجلس هشتم‬ ‫تحت عنوان فراکســیون اقتدار ملی داشتیم‪ .‬در مجلس‬ ‫نهم چون تعداد اصالح طلبان کم بود‪ ،‬فراکسیون رهروان‬ ‫با حضور نمایندگان اصالح طلب‪ ،‬مستقل ها و میانه روهای‬ ‫اصولگرا تشــکیل شــد‪ .‬اینجا هم می طلبید برای مصالح‬ ‫کشور فراکسیون سومی با رای مســتقل با هدف توجه به‬ ‫مصالح ملی تشــکیل شــود تا کمک کنند مجلس از مسیر‬ ‫اصلی خودش خارج نشــود و فقط به کار خــودش بپردازد‬ ‫بنابراین تشــکیل چنین مجموعه ای کلید خورد‪ ،‬البته کار‬ ‫جدیدی نیســت‪ ،‬این فراکســیون از ابتدای مجلس دهم‬ ‫وجود داشــت‪ ،‬منتها باید اساســنامه اش تنظیم می شد و‬ ‫یک مراحلی را طی می کرد‪ .‬حاال که این مراحل طی شده‬ ‫قرار است در هفته سوم کاری مجلس دهم مجمع عمومی‬ ‫بگذارد و هیات رئیسه خود را بشناسد‪.‬‬ ‫چرا اعــام موجودیت این فراکســیون به بعد از‬ ‫تشــکیل کمیســیون های تخصصی و انتخاب‬ ‫هیات رئیسه انها موکول نشد؟‬ ‫کمیسیون های تخصصی دارند شکل می گیرند‪.‬‬ ‫ضمن انکــه تعداد اعضای فراکســیون ما هنوز به ســطح‬ ‫مشــخصی نرســیده اند‪ .‬به عبارت دیگــر کار را با تعدادی‬ ‫شروع کردیم و تحلیل ما ان اســت که تعداد اعضا به ‪100‬‬ ‫نفر هم می رسد‪.‬‬ ‫االن چه کســانی در فراکسیون شــما عضویت‬ ‫دارند؟‬ ‫بعد از تشکیل مجمع عمومی مشخص خواهد شد‪.‬‬ ‫هیات موسس فراکسیون چند نفر است؟‬ ‫‪ 51‬نفر هستند‪.‬‬ ‫این ‪ 51‬نفر بیشــتر از اعضای فراکســیون امید‬ ‫هستند یا فراکسیون والیت؟‬ ‫فرقی نمی کنــد ترکیبی از اعتدالیــون جناح های‬ ‫سیاسی عضو فراکسیون ما هستند‪.‬‬ ‫از جمع ‪ 103‬نماینــده ای که به اقــای عارف رای‬ ‫دادند‪ ،‬هم کسی به فراکسیون شما می پیوندد یا‬ ‫انکه فقط ما به التفاوت رای اقای عارف و پزشکیان‬ ‫به فراکسیون شما ملحق می شوند؟‬ ‫هدفم از دو مثالی که از ارای انتخابات هیات رئیسه‬ ‫موقت زدم این بــود که بگویم عــدد ‪ 51‬اتفاقی و تصادفی‬ ‫به دســت نیامد بلکه از ابتدای اغــاز کار مجلس یک جمع‬ ‫‪ 51‬نفره از نمایندگان با هم تصمیم گرفتن د براساس مصالح‬ ‫کشــور و منافع ملی بــه نامزدهای جایگاه هــای مختلف‬ ‫هیات رئیسه رای بدهند و طبق تصمیم جناحی عمل نکنند‪.‬‬ ‫نمایندگان یادشده چون رویکرد مستقلی دارند نمی توانستند‬ ‫در قالب دو فراکســیون امید و والیت کار کننــد بنابراین با‬ ‫حفظ احترام به دو مجموعه امیــد و والیت تصمیم گرفتند‬ ‫تشکیالت جداگانه ای را راه اندازی کنند‪ .‬عین همین اتفاق‬ ‫در مجلس هشــتم رخ داد و در ان دوره نیز یک فراکسیون‬ ‫اصالح طلبان و یک فراکسیون اصولگرایان وجود داشت‬ ‫که مســتقل از ان دو مجموعه‪ ،‬فراکســیون سومی به نام‬ ‫اقتدار ملی اعالم موجودیت کرد‪.‬‬ ‫االن نام و عنوان مشــخصی برای فراکســیون‬ ‫خودتان انتخاب کرده اید؟‬ ‫ان شــاءالله بعــد از برگــزاری مجمــع عمومــی‪،‬‬ ‫نامگذاری برای فراکسیون هم انجام می شود‪.‬‬ ‫بیشتر نمایندگان عضو‬ ‫فراکسیون جدید می شوند‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫اقتدار ملی عضــو فراکســیون اصولگرایان نیز‬ ‫بودند‪ ،‬یعنی این طور نبــود که عضو اختصاصی‬ ‫فراکسیون اقتدار ملی باشند؟‬ ‫خیر‪ ،‬ما ان موقع نیز مستقل عمل می کردیم‪.‬‬ ‫هم اکنون فراکسیون امید ‪ 103‬عضو اختصاصی‬ ‫دارد که در انتخاب هیات رئیســه موقــت نیز به‬ ‫ریاســت اقای عارف رای دادند‪ ،‬بنــا به صحبت‬ ‫شما اگر فراکسیون جدید نیز بیش از ‪ 100‬عضو‬ ‫اختصاصی جذب کند ان وقت فراکسیون والیت‬ ‫زیر ‪ 80‬عضو خواهد داشت‪ ،‬این تحلیل را قرین‬ ‫به واقعیت می دانید؟‬ ‫بله‪ ،‬ما احساس می کنیم فراکسیون جدید اکثریت‬ ‫مجلس را به خود اختصاص می دهد‪.‬‬ ‫یعنی فراکسیونی خواهد بود که اعضای بیشتری‬ ‫نسبت به دو فراکسیون دیگر دارد؟‬ ‫تحلیل ما این است که عضویت در این فراکسیون‬ ‫به گونه ای می شود که اکثریت مجلس را در دست بگیرد‪.‬‬ ‫اکثریت مجلس را در دست می گیرد به این معنا‬ ‫است که بیش از ‪ 145‬عضو خواهد داشت؟‬ ‫یعنی بیشــتر نمایندگان عضو فراکســیون جدید‬ ‫می شوند‪.‬‬ ‫نظــر اقــای الریجانــی دربــاره تشــکیل چنین‬ ‫فراکسیونی چیست؟‬ ‫اقــای الریجانــی نگاهــی پدرانــه بــه همــه‬ ‫فراکســیون های مجلــس دارد‪ .‬اینکه عضو فراکســیون‬ ‫خاصی باشد یا خیر تصمیم خودش است‪.‬‬ ‫ریاست فراکســیون جدید با اقای کاظم جاللی‬ ‫خواهد بود؟‬ ‫فعال تصمیمی گرفته نشده اســت اما تحلیل من‬ ‫ان است که باتوجه به مدیریت موفقی که اقای جاللی در‬ ‫هدایت فراکســیون رهروان والیت مجلس نهم داشت او‬ ‫بهترین گزینه برای ریاست فراکسیون جدید است‪.‬‬ ‫از اقای جاللی هم نظر خواستند؟‬ ‫خیر‪ .‬من از او نظری نپرســیدم اما ما بهتر از اقای‬ ‫کاظم جاللی گزینه برای ریاست فراکسیون جدید نداریم‪.‬‬ ‫این طوری که پیش می رود شما بیشترین عضو را‬ ‫از فراکسیون والیت می گیرید‪ ،‬این انشقاق‪ ،‬کار‬ ‫ان فراکسیون را مختل نمی کند؟‬ ‫ما اصال اصراری نداریم که حتما عضوگیری مان‬ ‫از فراکسیون والیت یا فراکسیون امید باشد‪ .‬این واقعیت‬ ‫وجود دارد که طیفی از نمایندگان مستقل هستند‪.‬‬ ‫به نظر می رســد بعد از برگــزاری مجمع عمومی‬ ‫فراکســیون جدیــد‪ ،‬نمایندگان همســو با جبهه‬ ‫پایداری مجبور شــون د یک فراکسیون جدا برای‬ ‫خود تشکیل دهند؟‬ ‫کســانی که در دو فراکســیون والیت و امید باقی‬ ‫می مانند می توانند به کار خودشــان در همان مجموعه ها‬ ‫ادامه دهند‪ .‬مــن‪ ،‬اقایــان جاللی‪ ،‬نعمتــی‪ ،‬الریجانی و‬ ‫خیلی های دیگر از لیســت امید رای اوردیم و وارد مجلس‬ ‫شدیم‪ ،‬همین طور هم متقابال کسانی هستند که در قالب‬ ‫ائتالف اصولگرایان نامــزد انتخابات مجلس شــدند و به‬ ‫مجلس راه یافتند بنابراین نباید اصرار داشت که مشخص‬ ‫شــود این فراکســیون جدید از کدام فراکســیون بیشــتر‬ ‫عضوگیری می کند‪ .‬در کل تحلیل ما این اســت که تعداد‬ ‫اعضای فراکسیون جدید از ‪ 100‬عضو بیشتر می شود‪.‬‬ ‫با توجه بــه اینکه شــما می گویید الگــوی کاری‬ ‫فراکسیون جدید از فراکســیون رهروان والیت‬ ‫مجلس نهم گرفته شــده اســت‪ ،‬یادم است که‬ ‫یک انتقاد به شیوه عملکرد ان فراکسیون وجود‬ ‫داشت و ان اینکه به لحاظ کار تشکیالتی نسبت‬ ‫به فراکســیون رقیب خــود یعنــی اصولگرایان‬ ‫ضعیف تر بــود‪ ،‬ایا ایــن نقــص در مجلس دهم‬ ‫بر طرف می شود؟‬ ‫خیر‪ ،‬من این نقد به عملکرد فراکسیون رهروان را‬ ‫قبول ندارم‪ .‬فراکسیون رهروان تنها فراکسیونی بود که هر‬ ‫هفته جلسه داشت و تاثیرگذارترین فراکسیون مجلس بود‪.‬‬ ‫امــا فراکســیون اصولگرایــان با هدایــت اقای‬ ‫حدادعــادل در ابتــدای مجلــس نهــم کمتر از‬ ‫‪ 100‬عضو داشــت اما در ماه هــای پایانی و زمان‬ ‫تصمیم گیری برای برجام نشان داد که توانسته‬ ‫‪ 130‬نماینده را با کار تشکیالتی همراه خود کند‪،‬‬ ‫این مساله نشانه قوت کار تشکیالتی فراکسیون‬ ‫اصولگرایان و ضعف فراکسیون رهروان نبود؟‬ ‫خیر‪ ،‬اگر فراکسیون رهروان نبود برجام در مجلس‬ ‫به ســرانجام نمی رســید‪ .‬البته با مدیریت خوبی که اقای‬ ‫الریجانی داشت این اتفاق افتاد‪.‬‬ ‫فراکسیون جدید در مقایسه با فراکسیون رهروان‬ ‫تشــکیالتی تر خواهد شــد یا در همان ســطح و‬ ‫سطوح عمل می کند؟‬ ‫قطعا تشکیالتی تر می شود‪.‬‬ ‫فعالیت فراکســیون جدید مرزبندی های درون‬ ‫مجلس را شفاف تر می کند یا فضای خاکستری را‬ ‫تقویت خواهد کرد؟‬ ‫اول باید اساســنامه در مجمع عمومی فراکسیون‬ ‫تایید شود بعد رسانه ها بهتر می توانند قضاوت کنند‪.‬‬ ‫اقای الریجانی در انتخابات هیات رئیســه سال‬ ‫نخســت ‪ 237‬رای اورد‪ ،‬اگــر ایــن فراکســیون‬ ‫تشکیل شود ســال اینده در ارای اقای الریجانی‬ ‫تاثیر می گذارد یا خیر؟‬ ‫خیر تاثیر منفی نمی گذارد‪ ،‬بلکه معتقدیم ارای او‬ ‫تقویت می شود و اقای الریجانی در کل چهار سال مجلس‬ ‫دهم ریاست قوه مقننه را برعهده خواهد داشت‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫فراکســیون شــما از لحاظ عضوگیری بیشــتر‬ ‫فراکســیون امیــد را بــه چالــش می انــدازد یــا‬ ‫فراکسیون والیت را؟‬ ‫هیچ کدام از فراکسیون ها را به چالش نمی اندازد‪.‬‬ ‫اساســا نباید وارد این وادی شــد که از کدام فراکســیون‬ ‫بیشتر عضو می گیرد و بعد برای این گفته دلیل و استدالل‬ ‫اورد‪ .‬هدف ما نیز با چالش مواجه کردن هیچ فراکسیونی‬ ‫نیست‪ .‬در کل نمایندگانی که نگاه معتدل و مستقل دارند و‬ ‫می توانند در جاها و برهه های خاص کمک کنند‪ ،‬می توانند‬ ‫زیر چتر این فراکسیون جمع شوند‪ .‬ســال اینده انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری است اگر مراقبت نشود مسیر مجلس به‬ ‫طرف جاروجنجال های سیاســی می رود‪ .‬همه هدف این‬ ‫فراکسیون این است که تمرکز مجلس بر ادای مسئولیت‬ ‫و عمل به وظایفش باشــد و رقابت های سیاســی بیرون بر‬ ‫عملکردش تاثیر نگذارد‪.‬‬ ‫این فراکسیون تالش نمی کند تا اداره کمیسیون‬ ‫خاصی را در اختیار بگیرد؟‬ ‫خیر‪ ،‬حاال فعال ترکیب کمیســیون ها با نگاه های‬ ‫موجود در حال شــکل گیری است و فراکسیون ما دخالتی‬ ‫در ترکیب کمیسیون ها نمی کند‪.‬‬ ‫فراکسیون شما در عضوگیری اختصاصی عمل‬ ‫می کند یا اشتراکی؟ فراکسیون امید اعالم کرده‬ ‫هر نماینده ای به ان مجموعه می پیوندد نباید در‬ ‫دیگر فراکسیون های سیاسی مجلس عضویت‬ ‫داشته باشــد‪ ،‬ایا شــما هم چنین محدودیتی را‬ ‫می گذارید یا انکه شرایطی را برای پذیرش عضو‬ ‫قائل نمی شــوید تا تعداد اعضای بیشتری جذب‬ ‫کنید؟‬ ‫ما هم اعتقاد داریم کســی که عضو فراکسیون ما‬ ‫می شود باید معتقد به این فراکســیون باشد یعنی مستقل‬ ‫عمل کند‪ ،‬نه اینکه به همه فراکسیون ها رفت و امد داشته‬ ‫باشد و به فراکسیون ما هم بیاید‪.‬‬ ‫از لحاظ سیاسی به کدامیک از فراکسیون های‬ ‫موجود مجلس نزدیک تر هستید‪ ،‬والیت یا امید؟‬ ‫کســی که نظام را قبول داشته باشــد و با والیت و‬ ‫رهبری هم زاویه نداشته باشــد می تواند عضو فراکسیون‬ ‫ما شود‪ .‬نمایندگانی که فضای فکری شان معتدل است و‬ ‫به مســائل نگاه افراطی و تند ندارند در فراکسیون ما جمع‬ ‫می شــوند بنابراین چون هدف تحقق مصالح و منافع ملی‬ ‫است با هر دو فراکســیون امید و والیت همکاری نزدیک‬ ‫خواهیم داشت‪.‬‬ ‫اشتراکات فراکسیون شــما با کدام فراکسیون‬ ‫بیشتر است؟‬ ‫بــرای پاســخگویی به این ســوال نخســت باید‬ ‫اصالح طلبی و اصولگرایــی را تعریف کــرد‪ .‬اصولگرایی‬ ‫می گوید باید به ارزش ها و ارمان هــای انقالب پایبند بود‪،‬‬ ‫خب ما نیز همین نــگاه را داریــم‪ .‬اصالح طلبی می گوید‬ ‫متناســب با زمان در نحــوه مدیریت امور بایــد اصالحاتی‬ ‫صورت بگیرد‪ ،‬ما هم این حرف را درست می دانیم‪ .‬فعالیت‬ ‫احزاب راه نجات فضای سیاسی کشــور است اما االن که‬ ‫چنین احزاب فراگیر و توانمندی نداریم معتقدیم یک حرکت‬ ‫معتدل می تواند راهگشــا باشــد‪ .‬مردم امروز از دعواهای‬ ‫سیاسی خسته شده اند و بر همین اساس وقتی اقای روحانی‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری شــعار اعتدال را مطرح کرد‬ ‫اکثریت جامعه به او رای دادند بنابراین اعتدالی رفتار کردن‬ ‫بهترین روش برای کمک به کشور است‪.‬‬ ‫ایا نمی شــد که در زیر مجموعه فراکسیون های‬ ‫والیت و امید یک تشکیالتی تحت عنوان اعتدال‬ ‫به وجود می امد؟‬ ‫خیر‪ ،‬ما مثل مجلس هشتم عمل کردیم‪.‬‬ ‫اما در مجلس هشتم نمایندگان عضو فراکسیون‬ ‫‪3‬‬ ‫مهرداد بائــوج الهوتــی‪ ،‬نماینده مــردم لنگرود‬ ‫در مجلس شورای اســامی معتقد اســت‪« :‬تشکیل‬ ‫فراکســیون سیاسی ســوم در مجلس امری اتفاقی و‬ ‫تصادفی نبود بلکه از همــان روز اول مجلس دهم عزم‬ ‫این کار وجود داشت‪ .‬عضو هیات موسس فراکسیون‬ ‫اعتدال می گوید‪« :‬هدف از تشــکیل این فراکســیون‬ ‫دور کــردن مجلــس از جاروجنجا ل هــای سیاســی‬ ‫اســت‪ ،‬بر همین اســاس نمایندگان معتدل و مستقل‬ ‫را جذب می کند‪ .‬الهوتی بهترین گزینه برای ریاســت‬ ‫فراکســیون جدید را کاظم جاللی می دانــد‪ ،‬چراکه او‬ ‫عملکرد موفقی در دوره نهم برای هدایت فراکســیون‬ ‫رهروان والیت داشت‪».‬‬ ‫پارلمان‬ ‫‪49‬‬ ‫مرام نامه جدید النهضه‬ ‫بین الملل‬ ‫راشدالغنوشیدرگردهماییحزبالنهضهتونساعالمکردکهدیگراینتشکلسیاسیمنادی‬ ‫اسالمسیاسینخواهدبودودرحوزهعمومیصرفاازدستورکارهایسیاسیتبعیتمی کند‪.‬غنوشی‬ ‫در گفت وگو با روزنامه لوموند به جزئیات بیشتری از این دگردیســی فکری و تشکیالتی اشاره کرد‪.‬‬ ‫به اعتقاداومردمازالنهضهسعادتدنیویرامی خواهندونه سعادتاخرویرا‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫راه سوم‬ ‫بین الملل‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫راشدالغنوشی بهبنیادگراییداعش و اخوانیسم«نه»گفت‬ ‫عمل گرایی النهضه‬ ‫اسالم گرایی راشد الغنوشی به رنگ‬ ‫تونس درامده است‬ ‫داود احمدزاده‬ ‫‪1‬‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫جرقه انقالب های عربــی معروف به بهــار عربی در‬ ‫‪ 17‬دسامبر ‪ 2010‬به دنبال خودســوزی محمد بو عزیزی‪،‬‬ ‫دانشجویی تونسی اغاز شد و این قیام فراگیر مردمی منجر‬ ‫به سقوط دیکتاتوری زین العابدین بن علی و روی کار امدن‬ ‫دولت اسالمگرای میانه رو به رهبری محمد الغنوشی شد‪ .‬از‬ ‫زمان روی کار امدن دولت الغنوشی شرایط تونس به دلیل‬ ‫تشتت سیاســی‪ ،‬عدم اجماع بر ســر تدوین قانون اساسی‬ ‫و چگونگی تقسیم قدرت سیاســی دچار نزاع داخلی شد و‬ ‫به رغم ترمیم کابینه و تشکیل دولت وحدت ملی موفق به‬ ‫ایجاد ثبات و ارامش نشد‪.‬‬ ‫حتی با کناره گیری الغنوشــی و روی کار امدن دولت‬ ‫موقت به ریاست سید السیسی‪ ،‬رشد سلفی گری در منطقه‬ ‫که از سوی عربستان حمایت مادی و معنوی می شد‪ ،‬مانع‬ ‫اصلی بر سر هرگونه تفاهم و وحدت ملی شد‪ .‬در هر صورت‬ ‫تشــدید اوضاع سیاســی و وضعیت فالکت بار اقتصادی‬ ‫در کنار تالش هــای برخــی از جریان های ســکوالر که با‬ ‫الگوسازی از جنبش تمرد مصر علیه دولت اخوانی به دنبال‬ ‫ســرنگونی دولت بودند‪ ،‬باعث افزایش فشارها و بن بست‬ ‫اساسی در گفت وگوهای اشتی ملی در ان زمان گردید‪.‬‬ ‫الغنوشی ضمن پس گرفتن حمایت های‬ ‫خویــش از اخوا ن المســلمین در جریــان‬ ‫نا ارامی های گسترده سیاســی در مصر تالش‬ ‫دارد کــه نقشــه راهــی مســتقل تر از جنبــش‬ ‫ش ترسیم نماید‬ ‫اخوان المسلمین برای حزب ‬ ‫راشد الغنوشی عضویت النهضه را در‬ ‫سازمان جهانی اخوان المسلمین به‬ ‫حالت تعلیق دراورد‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫همچنین رئیس جنبش النهضه گفته بود‪« :‬کســانی‬ ‫که ادعای دموکراســی می کنند‪ ،‬اما در کنــار کودتاچیان‬ ‫ایســتاده اند و وعــده می دهند که این شــورش ها به دیگر‬ ‫کشورها سرایت می کند‪ ،‬بدانند که هرگز در این کار موفق‬ ‫نمی شوند‪».‬‬ ‫ولی این حمایت های الغنوشــی از اخوان و رهبران‬ ‫ان تداوم نداشــت به طوری که با ســرکوب قطعی حامیان‬ ‫مرســی توســط ارتش و تالش های کشــورهای ثروتمند‬ ‫عربی برای گسترش روابط با دولت نظامی مصر‪ ،‬جریانات‬ ‫اسالمگرای تونسی هم با پذیرش شرایط جدید تالش کردند‬ ‫که ضمن جدا کردن مســیر خویش در امر حکومتداری از‬ ‫اخوان المســلمین‪ ،‬به نوعی به تز اصلی رهبــر خود یعنی‬ ‫الغنوشی مبنی بر اهمیت دادن به دموکراسی‪ ،‬تعدد احزاب‬ ‫و مشارکت تمام گروه های سیاسی در فرایند ساخت قدرت‬ ‫در جامعه روی اورند تا از هرگونه انشقاق سیاسی در جامعه‬ ‫جلوگیری کنند‪ .‬الغنوشــی پیش تر نیز بر اهمیت شــورا در‬ ‫کنار شــریعت به عنوان دو رکن اصلی مشروعیت حکومت‬ ‫تاکید کرده بود‪.‬‬ ‫جالب اینجاست که در واکاوی سیر نظرات و اندیشه‬ ‫الغنوشی می توان به سازگاری اســام با دموکراسی اشاره‬ ‫کرد؛ وی دموکراســی را به عنوان یک هدف و مرام عنوان‬ ‫می کند نه یک ایدئولوژی‪ .‬از دیدگاه الغنوشی‪ ،‬دموکراسی‬ ‫با فراگیر بودن و فرایند یاد گیری و اموزش پیوند می خورد از‬ ‫این رو دموکراسی اسالمی هم امری محتمل است‪.‬‬ ‫با نگاهــی به ار ا و فعالیت های سیاســی الغنوشــی و‬ ‫اظهارات اخیر وی در دهمین گردهمایی سراسری النهضه‬ ‫در استادیوم رادس که اعالم کرد بعد دینی را از بعد سیاسی‬ ‫فعالیت های خویش جــدا می کند و تنها بــه فعالیت های‬ ‫سیاســی اکتفا می کند درمی یابیم که این اظهارات باعث‬ ‫تعجب بســیاری گردیده اســت‪ .‬این در حالی است که به‬ ‫گفته اگاهان سیاسی‪ ،‬حزب النهضه چه بخواهد یا نخواهد‬ ‫همواره با برچســب سیاســی تعریف شده اســت؛ چراکه‬ ‫حضور افراد مذهبی در کادر سیاســی‪ ،‬عقبه سیاســی این‬ ‫حزب در تونــس و همراهی ان با جریانات اسالم سیاســی‬ ‫منطقه از جمله اخوان المســلمین گفته الغنوشی را به طنز‬ ‫سیاسی شبیه می کند‪ .‬اما پرسش اینجاست که چه اتفاقی‬ ‫افتاده که رهبر جنبش النهضه با دگردیسی عمیق در افکار‬ ‫و اندیشــه های خویش بــه دنبال جدایی دین از سیاســت‬ ‫افتاده است؟‬ ‫به نظــر می رســد الغنوشــی و همفکــران وی برای‬ ‫حفظ پایگاه سیاســی خویش و دچار نشــدن به سرنوشت‬ ‫اخوان المســلمین مصر که با اشــتباهات فاحــش در امر‬ ‫حکومت داری این جریان را در گردابی از توفان ها فرو برد‬ ‫با عقالنیت الزم و فرصت دادن به تکنوکرات ها و نیروهای‬ ‫مخالف برای ســهیم شــدن در قدرت‪ ،‬به دنبــال کاهش‬ ‫اصطکاک های فکری و سیاســی هســتند؛ تونسی که در‬ ‫صورت هرگونه بی تدبیری می تواند به مامن امنی برای رشد‬ ‫افراط گرایی مذهبی در منطقه تبدیل شود‪.‬‬ ‫الغنوشــی به عنوان رهبر معنوی قیام در کنار اتوریته‬ ‫ی را در اعالن این‬ ‫رئیس جمهور السیســی‪ ،‬هــدف مهمــ ‬ ‫شعار دنبال می کند و ان اینکه تشــکیل دولت اقتدار گرای‬ ‫بوروکراتیک برای گذار موفقیت امیز دموکراتیک در تونس‬ ‫ت که وی در مصاحبه با‬ ‫اســت‪ ،‬بنابراین جای تعجب نیســ ‬ ‫روزنامه لوموند فرانسه خود را مسلمان دموکراتیک می نامد‬ ‫و از اســام سیاســی برائت می جوید‪ .‬نکته اساسی بحث‬ ‫این اســت که رهبران النهضه به دنبال ارتباط سیاســی و‬ ‫کســب منفعت اقتصادی از غرب هســتند و بــرای جذب‬ ‫سرمایه های خارجی و کاهش مشکالت اقتصادی مجبور‬ ‫شدند در مرامنامه سیاســی حزب تجدیدنظر کنند‪ .‬از این‬ ‫منظر فاصله گذاری با جریانات تندرو و رادیکال اسالمی و‬ ‫تعریف مدرن از فعالیت های سیاسی حزب می تواند رضایت‬ ‫کشورهای غربی را جلب نماید‪ .‬در تکمیل بحث در کنگره‬ ‫دهم حزب النهضه از ان به عنوان رستاخیز فکری و سیاسی‬ ‫یاد شــد؛ در این خصوص باید گفت که جنبش النهضه که‬ ‫از ان به عنوان حزب اسالمی دموکراتیک نام برده می شود‬ ‫با تاکید بر مکانسیم سیاسی و حل مسائل بر اساس تفاهم‬ ‫میان جریانات سیاسی کشور‪ ،‬از برابری حقوق زن و مرد بر‬ ‫مبنای قانون اساسی جدید تونس که در سال ‪ 2014‬تدوین‬ ‫یافته‪ ،‬دفاع کرد‪.‬‬ ‫از دیگر سو‪ ،‬الغنوشی ضمن پس گرفتن حمایت های‬ ‫خویش از اخوان المسلمین در جریان نا ارامی های گسترده‬ ‫سیاســی در مصر تالش دارد که نقشــه راهی مستقل تر از‬ ‫جنبش اخوان المســلمین برای حزبش ترســیم نماید‪ .‬از‬ ‫این رو در نامه ای جداگانه به نشســت ویژه سازمان جهانی‬ ‫اخوان المسلمین در اســتانبول ترکیه‪ ،‬عضویت خود را به‬ ‫تعلیق دراورد و اخوان المسلمین را متهم به خیانت به وطن‬ ‫و تداوم وضعیت فالکت بار در مصر کرد‪.‬‬ ‫در هر صورت تونس که پرچــم دار الگوی قیام علیه‬ ‫دیکتاتورها در دنیای عــرب بوده در شــرایط کنونی برای‬ ‫کاهش تنش هــای سیاســی داخلــی و ممانعت از رشــد‬ ‫افراط گرایی سلفی مجبور اســت با بازگشت از ارمانگرایی‬ ‫و نگاه واقع بینانه به شرایط داخلی و منطقه ای حرکت کند‪.‬‬ ‫ بنابراین این دگردیسی در رفتار رهبران سیاسی این کشور‬ ‫که تبلــور عینی ان را در گفتار الغنوشــی می تــوان یافت‪،‬‬ ‫تداعی گر این موضوع اســت که تجربه شکســت انقالب‬ ‫مصر و نیز برخی قیام های ناکام عربی‪ ،‬تجربه ای بس ناگوار‬ ‫است که الغنوشی و دیگر اعضای جنبش النهضه با علم به‬ ‫این موضوع مهم‪ ،‬با زگشت به خویشــتن‪ ،‬تاکید بر هویت‬ ‫ملی و پرهیز از هرگونه بلند پروازی سیاســی تالش دارند تا‬ ‫نوعی اسالم سیاسی بومی – محلی بر اساس شاخص های‬ ‫خاص تونس را به عنوان الگــوی نوین حکومت داری و در‬ ‫قالب امکان پذیری تز اشــتی اســام و دموکراسی به دنیا‬ ‫معرفی کنند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫از دیگــر ســو گرایش بیشــتر جوانــان تونســی به‬ ‫جریان هــای نوظهور تکفیــری از جمله داعــش و تالش‬ ‫گسترده این گروه برای ایجاد پایگاه جدید در منطقه‪ ،‬زنگ‬ ‫خطر را برای کشــور تونس به صدا در اورده بــود‪ .‬از این رو‬ ‫گرایش های ملی و سکوالر در تونس با اتهام زنی به رهبران‬ ‫جنبش النهضه‪ ،‬یار غار اخوان المسلمین در مصر و منطقه‬ ‫خواهان کنار رفتن اسالمگرایان از قدرت شدند‪.‬‬ ‫این درحالی بــود که در بحبو حه ســتیز میان جریان‬ ‫اسالمگرا به رهبری محمد مرسی با سکوالرها و ملی گرایان‬ ‫مصری‪ ،‬راشــد الغنوشــی به طرفداری از هم کیشان خود‬ ‫پرداخت و حتی پــس از کودتای ســفید ارتــش در ژوئیه‬ ‫‪ 2013‬و سرنگونی اخوان المسلمین از قدرت‪ ،‬اقدام ژنرال‬ ‫عبدالفتاح السیسی را غیر قانونی خواند‪.‬‬ ‫او اوضاع مصر را به میدان نبردی از نبردهای اسالم‬ ‫تشــبیه کرد و افزود جنگ های بزرگ تاریــخ‪ ،‬مانند جنگ‬ ‫صلیبی و جنگ بــا «قوم تاتار» در مصر به نفع مســلمانان‬ ‫تمام شــد و اکنون نیز نبردی دیگر در تاریخ اسالم در مصر‬ ‫در جریان است‪.‬‬ ‫الغنوشی در ان زمان گفت‪« :‬کسی که کودتای مصر‬ ‫را فرماندهی کرد‪ ،‬مشروعیت خود را از رئیسش که وی را در‬ ‫زندان افکنده است (یعنی محمد مرسی) کسب کرده بود‪.‬‬ ‫رئیس جمهور مصــر وی را برای فرماندهــی ارتش تعیین‬ ‫کرده بود؛ یعنی سرباز علیه فرماند خود کودتا می کند و این‬ ‫رسوایی است‪».‬‬ ‫سکوالریست های اسالمی‬ ‫النهضه در حال تبدیل شدن به یک‬ ‫حزب ملی در تونس است‬ ‫گام نهادن در راهی جدید‬ ‫حزب النهضه‪ ،‬کوشش برای‬ ‫تدوین راهبردی جدید‬ ‫‪51‬‬ ‫بین الملل‬ ‫عمل گراییالنهضه‬ ‫اسالم گرایی راشد الغنوشی به رنگ تونس درامده است‬ ‫دکتر حسین ابراهیم نیا‬ ‫مدرس دانشگاه‬ ‫بین الملل‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫‪2‬‬ ‫انقالب یاس در اخرین روزهای ســال ‪ 2010‬تونس‬ ‫را با تحولــی مواجه ســاخت که دامنــه ان به مــرز دیگر‬ ‫کشــورهای این محیط جغرافیایی یعنی خاورمیانه رسید؛‬ ‫امروز شاید بتوان به نسبت دیگر حکومت های شکل گرفته‬ ‫پس از تحوالت جهان عرب‪ ،‬تونس را نمونه ای موفق در‬ ‫رقابت قدرت میان احــزاب و گروه های سیاســی قلمداد‬ ‫کرد؛ هنگامــی که بن علی ســقوط کرد‪ ،‬فضــای داخلی‬ ‫تونس بــرای تعداد کثیــری از نخبگان مبارز به ســطحی‬ ‫رسید که انان را وارد سپهر سیاسی این کشور کرد‪ ،‬یکی از‬ ‫مهم ترین انان شیخ راشد الغنوشی است‪ ،‬وی که اخیرا در‬ ‫کنگره حزب النهضه در بیانیه ای رسمی تفکیک دو حوزه‬ ‫دین و سیاســت را اعالم کرد؛ اکنون چرایی را در ذهن ها‬ ‫ایجاد کرده اســت؛ درواقع وی در دهمیــن کنگره حزب‬ ‫النهضه در ‪ 20‬مه ‪ 2016‬گفت که از ســنت اسالم سیاسی‬ ‫فاصله گرفته و دین از درگیری های سیاســی و مساجد از‬ ‫رقابت های سیاسی و سوءاستفاده های حزبی دور بماند؛‬ ‫اما اینکه چرا راشد الغنوشی و رهبران حزب النهضه چنین‬ ‫تصمیمی گرفتنــد باید ســه متغیر مهم تاثیرگــذار را مورد‬ ‫توجه قرار داد که در نگاه نخســت به شخصیت و پارادایم‬ ‫فکری راشد الغنوشی پرداخت؛ دوم جامعه تونس از زمان‬ ‫اســتقالل از فرانســه تاکنون مدنظر قرارداده و ســوم به‬ ‫شرایط خارجی ایجاد شــده و تاثیرگذار بر حزب النهضه از‬ ‫جمله سقوط اخوان المسلمین در مصر و همچنین وضعیت‬ ‫سیال کشور لیبی در همسایگی تونس توجه کرد؛ به همین‬ ‫جهت در پاسخ به این اقدام نباید تک ُبعدی نگریسته و باید‬ ‫مجموع عوامل را با هم در نظر داشت‪.‬‬ ‫راشد الغنوشــی از دوران کودکی در منطقه «حامه»‬ ‫تونس مبارزات مســلحانه و مقابله با فرانســویان را شاهد‬ ‫بوده است‪ ،‬با توصیه پدر مشتاقانه به حفظ قران و خواندن‬ ‫نماز می پــردازد و همواره این نصیحت پــدر را مورد توجه‬ ‫قرار می دهد که قبل از پذیرش افــکار در مورد ان به دیده‬ ‫شــک بنگر و ان را با پرســش بــه چالش دعــوت کرده و‬ ‫ســپس با تحلیل خود ان را پذیرفته و عمل کن؛ بنابراین‬ ‫الغنوشــی با چنین رویکردی وارد الزیتونه شــد و چنان که‬ ‫وی در خاطراتش بیان می دارد‪ ،‬درس فلسفه بیش از سایر‬ ‫دروس او را شــیفته خود می نماید‪ ،‬چراکه افق هایی را در‬ ‫مقابل او نمایان می ســازد که پیش از این هیچ شــناختی‬ ‫نسبت به ان نداشته اســت؛ در واقع طرح مساله پیرامون‬ ‫موضوعاتی ماننــد‪ ،‬ایمان به خداوند‪ ،‬سرنوشــت ادمیان‬ ‫پس از مرگ و قضا ‪ -‬قدر زمینه هایــی را فراهم می اورد که‬ ‫وی ضمن تحقیق به بحــث و جدل با شــیوخ علوم دینی‬ ‫بپردازد‪ ،‬شیوخی که به گفته الغنوشی توان پاسخگویی به‬ ‫پرسش ها را نداشتند به شکلی که وی صریحا بیان می دارد‬ ‫که‪« :‬انسان مسلمان‪ ،‬از مسلمان بودن خویش احساس‬ ‫اطمینان و ارامش نمی کرد و نمایی نو و همگام با نیازهای‬ ‫زمانه از اسالم به دست نمی دادند‪ ،‬تا جایی که در درس فقه‬ ‫گمان می کردیم به یک موزه تاریخی کهن پا نهاده ایم‪ ،‬در‬ ‫حالی که با خروج از الزیتونه‪ ،‬جهانی مدرن و نو فرارویمان‬ ‫می دیدیم که هیچ رابطه ای با اسالم ندارد‪ ،‬ان درس ها و‬ ‫بحث ها‪ ،‬این توان را نداشتند که به مثابه پلی باشند برای‬ ‫رویارویی و مالقات با روح زمان ه و یا حتی تصویری‪ ،‬هر چند‬ ‫کوچک ولی جایگزین که نمایان گر جهان خارج باشند»؛‬ ‫در واقع هیچ یک از شیوخ در مورد مواضع اسالم نسبت به‬ ‫قضایا و مسائل و رویکردهای جهانی مانند اقتصاد اسالمی‬ ‫یا حکومت اســامی‪ ،‬هنراسالمی‪ ،‬اســام به مثابه یک‬ ‫روش زندگی بیانی نداشتند و بیشترین سخن انان در مورد‬ ‫احکام چنان کهنه بود که هیچ رابطه ای با زندگی امروزین‬ ‫نداشــت و صرفا بحث هایی لغــوی بود که نــه زبان عصر‬ ‫را مراعات می کــرد و نه از منطق ان زمانــه برخوردار بود؛‬ ‫برهمین اساس تفکرات الغنوشی را در سطح اندیشمندان‬ ‫اســامی طبقه بندی کرد که بیش از اینکه پذیرای افکار‬ ‫قدیم باشــد به دیده شــک‪ ،‬سرگشــتگی و عصیان به ان‬ ‫می نگــرد و همواره به دنبــال اســتخراج و تطبیق مواضع‬ ‫اسالم با روح زمانه اســت‪ ،‬تا هر زمان که پرسشی از سوی‬ ‫پرسشگری مطرح شد توان پاسخگویی داشته باشد‪.‬‬ ‫اما مواضع راشــد الغنوشــی را نبایــد در فضایی جدا‬ ‫تصور کرد‪ ،‬چراکه متاثر از جامعه تونس است؛ جامعه ای‬ ‫که محیط ان بیشــتر از انکه عربی باشد غربی و فرانسوی‬ ‫هست؛در این میان مســتعمره فرانســه بودن این کشور‬ ‫بیــش از پیش بــر ان تاثیر گذاشــت؛ درواقع فرانســه از‬ ‫طریق فرانسوی کردن سیستم مدیریت حکومت و سپس‬ ‫تشکیل نهادهای اموزشی فرانسوی با در اختیار گذاشتن‬ ‫امتیازات باال‪ ،‬فرصت های شــغلی فراوانــی را ایجاد کرد‬ ‫بنابراین در عمل نسلی را در ســطح عمومی جامعه تونس‬ ‫پــرورش داد که خود به غربی ســازی زندگــی و مدیریت و‬ ‫فرهنــگ پرداختند؛ در این میــان الزیتونه کــه همچنان‬ ‫گرفتار بحث هــای نظری و افکار قدیمی بود حتی با ســفر‬ ‫شیخ محمد عبده به تونس و تشویق انان به نوسازی موفق‬ ‫نشــد توفیقاتی را کســب کند؛ بنابراین فار غ التحصیالن‬ ‫الزیتونــه دیگــر نمی توانســتند کاری بیابنــد‪ ،‬زیــرا زبان‬ ‫زندگی‪ ،‬فرانســه شــده بود؛ از همین رو هر کــدام از انان‬ ‫که می خواســت تحصیالت خود را ادامه دهــد به مصر‪،‬‬ ‫عربستان سعودی و یا حتی پاکستان می رفتند که نتایج ان‬ ‫را امروز در گروه های متعصب مذهبی شــاهد هستیم؛ در‬ ‫این فضا و شکل گیری جهان بینی متفاوت از نگرش های‬ ‫اســامی در ســپهر عمومی عمال کار و فعالیــت را برای‬ ‫افراد و حرکت های اســامی در تونس سخت تر می کرد؛‬ ‫عالوه بران رویکرد فرهنگ اصالح گرای شرق و فرهنگ‬ ‫عقل گرای مدرن ومدرنیته ای که در تونس به وجود امده‬ ‫امروز به یک واقعیت تبدیل شد و بی شک تاثیرات فراوانی‬ ‫را بر شخصیت ها و جنبش های مبارز خصوصا اسالمی بر‬ ‫جای گذاشته است؛ گرچه در تونس حرکت های اسالمی‬ ‫از حدود نیم قرن پیش فعالیت خود را تحت عنوان جماعت‬ ‫اســامی اغاز و قصد پیاده کردن احکام اسالم در جامعه‬ ‫را داشتند و حتی پس از سقوط بن علی موفق شدند تحت‬ ‫حمایت حزب النهضه پیروز رقابت سیاســی شــوند ولی در‬ ‫نهایت این فشار جامعه تونس بود که انان را وادار به تغییر‬ ‫کرد؛ این فشــار به دو شیوه اعمال شــد؛ نخست از سوی‬ ‫اکثریت ســپهر عمومی جامعــه خصوصا پــس از رویداد‬ ‫ترورهای سیاســی و پیامدهای ان مبنی بر کاهش امنیت‬ ‫و به تبع ان تاثیر بر توریسم و اقتصاد تونس؛ دوم افزایش‬ ‫فعالیت گروه های متعصب مذهبی با بهره برداری از خال ء‬ ‫قدرت در بخش هایی از تونس که نتیجه اعمال نفوذ و تاثیر‬ ‫متغیرهایی خارج از این کشور است‪.‬‬ ‫بنابرایــن تغییرات النهضه یک شــبه نبوده اســت؛‬ ‫چرا کــه در ان ضمن تاثیــر متغیرهای بیان شــده عامل‬ ‫خارجی هم نقشی پررنگ داشته‪ .‬ســیال بودن وضعیت‬ ‫کشــور همســایه تونس یعنــی لیبــی و نفــوذ گروه های‬ ‫متعصب و تروریســتی درون کشــور زمینه هایی را ایجاد‬ ‫کرد که النهضه و رهبران ان تصمیمات خود را بر اســاس‬ ‫شــرایط فعلی در نظر بگیرنــد؛ در کنار همه این مســائل‬ ‫رویداد های مصر و شــرایطی که برای اخوان المسلمین‬ ‫به وجود امد به دیگر متغیرهای خارجی افزوده می شود‪،‬‬ ‫بین الملل‬ ‫سکوالریست هایاسالمی‬ ‫النهضه در حال تبدیل شدن به یک حزب ملی در تونس است‬ ‫سیدعبداالمیر نبوی‬ ‫پژوهشگر ارشد پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه‬ ‫‪3‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫بین الملل‬ ‫گرچه النهضه خود ریشــه های اخوانی دارد ولی به دلیل‬ ‫تفاوت رویکردهایی که بیان شــد این دو کامال متفاوت‬ ‫از یکدیگرنــد حتی به لحاظ ســطح و نوع سکوالریســم‬ ‫موجود در کشــورهای منطقه‪ ،‬تونــس را نمی توان حتی‬ ‫با ترکیه و حزب عدالت و توســعه مقایســه کــرد؛ میزان‬ ‫عملگرایــی رهبــران النهضــه بــه داخل جامعــه تونس‬ ‫باز می گردد؛نکتــه ای کــه اخوان المســلمین زمانی که‬ ‫قدرت را تحــت اختیار گرفت به ان توجــه نکرد؛ درواقع‬ ‫اخوان بــه ســپهر عمومــی جامعه توجــه نکرد مســاله‬ ‫اقلیت را در مقابــل خود در نظــر نگرفت و صرفــا منافع‬ ‫گروهی را شــاخص عمل خود قرار داد؛ گرچــه النهضه‬ ‫هم در چند ماه ابتدایــی قدرت گیری همین اشــتباهات‬ ‫را داشــت ولی خاصیــت اصــاح و عقل گــرای جامعه‬ ‫تونس مانع از این شــد و النهضه ســریعا بــازی قدرت را‬ ‫مورد توجه قــرار داد و ایــن نکته را در نظــر گرفت که به‬ ‫جهــت جلوگیری و مانع از حذف شــدن بایــد متغیرهای‬ ‫عملگرایانه بیش از ارمان گرایانه مــورد توجه قرار گیرد؛‬ ‫چنانچه در همین کنگره راشــد الغنوشــی بیــان می دارد‬ ‫که «ما حزبــی را می خواهیــم که به مشــکالت روزمره‬ ‫مردم رســیدگی کرده و به زندگی افراد و خانواده ها توجه‬ ‫کند‪ ،‬و نــه حزبی که در مــورد روز قیامت با مردم ســخن‬ ‫می گوید‪».‬عــاوه بــر این الغنوشــی بیان مــی دارد که‬ ‫اسالم سیاســی‪ ،‬واکنشــی بوده که در گذشــته علیه دو‬ ‫پدیــده دیکتاتوری و افــراط گرایی(الئیــک) در جامعه‬ ‫تونس کاربرد داشــته و البته باید گفت که این موضوع با‬ ‫مالحظاتی همراه بوده اســت‪ ،‬اما اکنــون جامعه تونس‬ ‫یک دموکراســی نوپا بوده و دیکتاتــوری و خودکامگی را‬ ‫نمی پذیــرد و در همان حال‪ ،‬دســت رد بر ســینه هرگونه‬ ‫افراط گرایی (الئیک و مذهبی) می زنــد و بیان می دارد‬ ‫که در چنین شرایطی جایی برای اسالم سیاسی در تونس‬ ‫وجود ندارد‪.‬‬ ‫بنابراین النهضــه به عنوان یک حزب با ریشــه های‬ ‫اخوانی رسما وارد مرحله جدیدی می شــود که در اینده به‬ ‫مانند انقالب یاس در جهــان عرب تاثیر خــود را بر دیگر‬ ‫گروه های اسالمی می گذارد و دور نیست که مشاهده کنیم‬ ‫برخی از احزاب و گروه های مبارز اسالمی تغییراتی را با این‬ ‫شیوه و روش های مشــابه مدنظر قرار دهند‪ ،‬البته فاکتور‬ ‫سپهر عمومی جامعه هر کشوری نباید از تحلیل دور بماند؛‬ ‫عالوه بر ان امروز النهضه به این سمت می رود که خود را‬ ‫برای انتخاب سال ‪ 2019‬تونس اماد ه کند و این استراتژی‬ ‫نخســتین انان برای انتخابات پیش رو به جهت حضور در‬ ‫رقابت های سیاسی این کشور است‪.‬‬ ‫ســخنرانی اخیر راشــد الغنوشــی در دهمین کنگره‬ ‫حزب النهضه که از ‪ ٢٠‬تا ‪ ٢٢‬می برگزار شد و تصمیم نهایی‬ ‫این کنگــره مبنی بر معرفــی النهضه به عنــوان یک حزب‬ ‫سیاســی‪ ،‬ملی و دموکراتیک‪ ،‬نتیجه یــک روند تدریجی‬ ‫درون النهضه بوده است‪ .‬به عبارت دیگر این موضع گیری‪،‬‬ ‫پاسخ کادر رهبری النهضه به وضعیت اقتصادی‪ ،‬اجتماعی‬ ‫و فرهنگی تونس‪ ،‬شــرایط حاکــم بر منطقــه و همچنین‬ ‫مســائل و اختالف نظرهای درونی حزب بوده اســت‪ .‬در‬ ‫واقع‪ ،‬دســتورکار اصلی کنگره دهم در قالــب تبیین رابطه‬ ‫دین با سیاست‪ ،‬از کنگره نهم در سال ‪ ٢٠١٢‬مطرح بود‪ ،‬اما‬ ‫تصمیم نهایی درباره ان به کنگره دهم موکول شد‪ .‬به همین‬ ‫خاطر این مجموعــه موضع گیری هــا را نمی توان اتفاقی‬ ‫انی یا واکنشــی منفعالنه توصیف کرد‪ .‬در عین اینکه این‬ ‫تصمیم گیری ها که در قالب سخنرانی غنوشی بارز و متجلی‬ ‫شده است یک تحول مهم در حیات النهضه به عنوان حزبی‬ ‫اسالمگرا در خاورمیانه عربی به شــمار می رود‪ ،‬همچنین‬ ‫گامی مهم برای تکرار تجربه ای اســت که پیش از ان در‬ ‫ترکیه و مراکش انجام شــده بود‪ ،‬چنانکه در خالل کنگره‬ ‫دهم حزب نیز بارها به این دو تجربه اشاره شد‪.‬‬ ‫در خصوص دالیل سخنان اخیر راشد الغنوشی مبنی‬ ‫بر جدایی از اسالم سیاســی‪ ،‬به نظر می‪‎‬رسد سه رویداد در‬ ‫داخل تونس و سه تحول منطقه ای سبب موضع گیری‪‎‬های‬ ‫جدید النهضه شده است‪ .‬به لحاظ داخلی وضعیت نامناسب‬ ‫اجتماعی و اقتصادی در تونس را شاهد هستیم که همچنان‬ ‫با میزان باالیی از بیکاری‪ ،‬حاشــیه نشــینی و اسیب های‬ ‫اجتماعی ناشــی از انها روبه روست‪ .‬رشد اقتصادی تونس‬ ‫در سال ‪ 2015‬یک درصد بود و میزان بیکاری هم به ‪15/2‬‬ ‫درصد افزایش یافت‪ ،‬بیکاری در میان جوانان تونسی سه‬ ‫برابر میزان کلی بیکاری در این کشور است‪ .‬این در حالی‬ ‫اســت که تجربه دولــت داری النهضــه – در دوره حمادی‬ ‫الجبالی و علی العریض – موفقیت امیز نبود و سبب شد این‬ ‫حزب کرسی‪‎‬های زیادی را هم در خالل انتخابات پارلمانی‬ ‫(‪ )2014‬از دست بدهد‪ .‬بنابراین النهضه ناچار بود خود را با‬ ‫وضعیت فعلی تونس وفق دهد تا بتواند پاسخگویی بهتری‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫نکته دوم خطر رادیکالیسم اسالمی در تونس است‬ ‫که به خصوص از نابســامانی حاکم بر کشور همسایه یعنی‬ ‫لیبی تغذیه می کند و در عین حال بازگشــت تونســی ها از‬ ‫جبهه های ســوریه نیز به این مســاله دامن می زند‪ .‬به یاد‬ ‫داشته باشــیم تونس با حدود ســه هزار جنگجو باالترین‬ ‫میزان حضور نیروهای خارجی را در میان صفوف حکومت‬ ‫اسالمی (داعش) داراست که بازگشت هر تعدادی از انها‬ ‫می تواند دموکراسی نوپای ان کشور را با تهدید روبه رو کند‬ ‫و گفته می شود تاکنون‪ 157‬تشکل تروریستی در این کشور‬ ‫شناسایی شده اســت؛ بنابراین النهضه ناگزیر بود در برابر‬ ‫خطر یک رقیب بنیادگرا و اشتی ناپذیر نیز چاره اندیشی کند‪.‬‬ ‫مساله سوم اختالف نظرها نسبت به وضعیت داخلی‬ ‫جمعیت النهضه بود که رهبران این حزب را ناگزیر می کرد‬ ‫برای گرایش ها و نیازهای نسل جدید داخل جمعیت فکری‬ ‫بکنند تا جمعیت دچار خطر رکود یا پیر ساالری نشود‪.‬‬ ‫در عیــن حال ســه مســاله مهــم دیگــر نیــز برای‬ ‫رهبران النهضــه به ویژه الغنوشــی مطرح بــود‪ -1 :‬تجربه‬ ‫مصر‪ ،‬لیبی‪ ،‬ســوریه و پیامدهــای ان که اســامگرایان‬ ‫میانه رو نتوانســتند برای وضعیت این ســه کشــور پاســخ‬ ‫مناسبی فراهم کنند یا همچنان پیشتاز باشند‪ .‬در این زمینه‬ ‫شکســت اخوان المســلمین مصر تجربه ای عظیم برای‬ ‫همگنــان ان در تونس به شــمار می امــد‪ -2 .‬تالش برای‬ ‫انکه دموکراسی نوپای تونس بتواند به عنوان یک الگوی‬ ‫موفق همچنــان پایدار بمانــد‪ .‬تونس‪ ،‬پیشــتاز تحوالت‬ ‫عربی در ســال ‪ 2011‬بود و فعال تنها کشوری است که سر‬ ‫به سالمت برده است‪ .‬بنابراین رهبری النهضه نمی خواهد‬ ‫تصمیمی بگیرد یا اقدامی انجام دهد که به این دموکراسی‬ ‫نوپا اسیبی برسد زیرا در ان صورت همچنانکه تجربه مصر‬ ‫نشان داد‪ ،‬وضعیتی غیردموکراتیک و اقتدارگرایانه حاکم‬ ‫خواهد شــد که در این شــرایط برای النهضه نیز هیچ گونه‬ ‫فرصت بازیگــری وجود نخواهد داشــت‪ -3 .‬بایســتی به‬ ‫تجربه شکست خورده اسالم سیاســی در منطقه هم اشاره‬ ‫کرد‪ .‬به رغم گذشــت چند دهــه از فعالیــت گرایش های‬ ‫گوناگون تحت عنوان اســامگرایی یا اســام سیاســی‬ ‫در قالب های مختلف رســمی و غیررســمی‪ ،‬تاکنون هیچ‬ ‫یک دستاورد خاص و قابل توجهی به ویژه به لحاظ بهبود‬ ‫وضعیت اقتصادی و اجتماعی ارائه نداده اند‪ .‬طبیعی است‬ ‫که النهضه نمی توانست خود را ادامه دهنده این تجربیات‬ ‫بداند‪ ،‬بلکه ناچار بود خود را ادامه دهنده دو تجربه نســبتا‬ ‫موفق در ترکیه و مراکش معرفی کند‪.‬‬ ‫مجموعه عوامل یادشده رهبری النهضه را به تدریج‬ ‫به این نتیجه رساند که تالش کند تا حزبش به عنوان یک‬ ‫حزب سیاسی‪ ،‬ملی و دموکراتیک فعالیت کند که البته خود‬ ‫را الهام گرفته از ارزش های دینی‪ ،‬همچنین دستاوردهای‬ ‫بشــری و ارزش های واالی ان دانســته و معرفی می کند‪.‬‬ ‫بنابرایــن النهضه که همــواره یک حزب یا یــک بخش از‬ ‫جریان اسالمگرایی میانه رو شــناخته می شد و خط فاصل‬ ‫روشــنی میان خود و گروه های رادیکال اســامی کشیده‬ ‫بود‪ ،‬همچنان به عنوان یک گروه اسالمی میانه باقی مانده‬ ‫که از این پس به ابعــاد ملی گرایانه فعالیت خود تاکید دارد‬ ‫و قصد ندارد خود را یک جمعیت یا حزب فراملی بداند یا در‬ ‫این چارچوب فعالیت کند‪.‬‬ ‫همچنیــن از انجایی که النهضــه خود را وفــادار به‬ ‫قانون اساســی تونس و دســتاوردها و ارزش های انسانی‬ ‫می داند‪ ،‬شــاید بتوان از تعبیر سکوالریسم اسالمی برای‬ ‫این اقدام الغنوشی اســتفاده کرد‪ ،‬هرچند رهبرانش رسما‬ ‫و علنا چنین تعبیری را برای خود به کار نبرده اند‪ .‬البته انان‬ ‫اخوان المسلمین را به خروج از میانه روی و غلتیدن به سمت‬ ‫رادیکالیســم متهم می کنند‪ .‬چنانچه بــه تجربه مراکش و‬ ‫ترکیه که النهضه خود را ادامه دهنده این دو تجربه می داند‬ ‫نیز توجه کنیم می توان گفت این گروه یا جمعیت همچنان‬ ‫یک حزب اســامگرای میانه رو به شمار می رود که مساله‬ ‫دموکراسی برای ان در اهمیت و اولویت قرار دارد‪.‬‬ ‫در این میان باید توجه داشــت که النهضه از شرایط‬ ‫فرهنگی و سیاســی تونس بهره گرفته است و تصمیم این‬ ‫حزب یک گام سنجیده‪ ،‬درست و عاقالنه در شرایط موجود‬ ‫و تکثر سیاســی‪ ،‬فرهنگی و اجتماعی ان کشــور به شمار‬ ‫می رود‪ .‬در واقع‪ ،‬تکثر و تنوع در تمامی کشورهای منطقه‬ ‫خاورمیانه وجود دارد و مشــکل اغلب احــزاب‪ ،‬گروه ها و‬ ‫جنبش های اســامگرای منطقه نیز نادیده گرفتن همین‬ ‫امر و تالش برای سرکوب و یکسان سازی دینی است‪ .‬البته‬ ‫یک نگرانی نیز در این خصوص وجود دارد که ممکن است‬ ‫‪53‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫النهضه بعدها مشــابه تجربه ترکیه به ســمت اقتدارگرایی‬ ‫پیش برود؛ یعنی مجموعه تصمیمات و اقدامات اردوغان‬ ‫که سبب شــده اســت راســتین بودن چنین فعالیت هایی‬ ‫مورد تردید و سوال قرار بگیرد‪ .‬اگرچه هنوز برای قضاوت‬ ‫زود اســت‪ ،‬به هرصورت می توان گفــت وضعیت مدرن‪،‬‬ ‫ازاد و متکثر تونــس بی تردید در اتخــاذ تصمیمات جدید‬ ‫النهضه بی اثر نبوده است‪.‬‬ ‫از سوی دیگر‪ ،‬به نظر می رسد راشد الغنوشی تالش‬ ‫دارد به جهان و به ویژه غرب نشــان دهد که گرایش غالب‬ ‫بر کشــورهای اســامی‪ ،‬بنیادگرایــی نیســت‪ .‬البته قبال‬ ‫فعالیت هایــی در مراکــش‪ ،‬ترکیــه‪ ،‬مصر و اردن توســط‬ ‫اسالم گرایان میانه رو صورت گرفته بود و انها به ویژه در دهه‬ ‫‪ 1990‬میالدی می کوشیدند خود را به عنوان منادی اسالم‬ ‫راستین معرفی کنند‪ ،‬اما ناتوانی اخوان المسلمین از درک‬ ‫شرایط جدید مصر و منطقه از یک طرف و اوج گیری فعالیت‬ ‫گروه های تروریســتی مانند حکومت اســامی (داعش)‬ ‫و جبهه النصره در ســوریه‪ ،‬عراق و لیبی و افزایش فعالیت‬ ‫گروه های وابســته به القاعده در یمن از طرف دیگر سبب‬ ‫شد صدای اسالم گرایی میانه رو در منطقه تا حدود زیادی‬ ‫تضعیف شــود‪ .‬بنابراین مجموعه تصمیمات کنگره دهم‬ ‫النهضه که در قالب جمالت و کلمات اندیشیده شده غنوشی‬ ‫بیان شده است‪ ،‬تالشی در رقابت با اسالم گرایی رادیکال‬ ‫اســت تا خود را به عنوان منادی اســام راستین بازافرینی‬ ‫و احیا کند و نشــان دهد که قدرت درک شرایط جدید و نیز‬ ‫قدرت پاسخگویی به مشکالت را در داخل تونس دارند‪.‬در‬ ‫نهایت اینکه میان النهضه در تونس و اخوان المسلمین و‬ ‫همچنین گروه های بنیادگرای اسالمی تفاوت های بسیاری‬ ‫وجود دارد‪ .‬گروه های رادیکال و بنیادگرای اسالمی همواره‬ ‫به دنبال اسالمیزاسیون از باال هستند؛ یعنی می کوشند ابتدا‬ ‫قدرت سیاســی را به هر شــکل ممکن از جمله شیوه های‬ ‫خشونت امیز به دست اورند سپس به اسالمی سازی جامعه‬ ‫و تحمیل یکسانی و انسجام مصنوعی اقدام کنند‪.‬‬ ‫گروه های میانه رو اســامی مانند اخوان المسلمین‬ ‫و النهضــه پیــش از کنگــره دهــم‪ ،‬همــواره به دنبــال‬ ‫اسالمیزاسیون از پایین بوده‪‎‬اند؛ یعنی ابتدا جامعه اسالمی‬ ‫شود و سپس به شیوه مسالمت امیز قدرت سیاسی در دست‬ ‫گرفته و برای تاسیس یک دولت یا حکومت اسالمی تالش‬ ‫صورت بگیرد‪.‬‬ ‫النهضه طی دهه های اخیر همــواره خود را جزئی از‬ ‫اسالم گرایی میانه رو معرفی کرده و کوشیده پایگاه قدرت‬ ‫خود را درون جامعــه معرفی کند‪ .‬این جریان ســعی کرده‬ ‫است برای کســب قدرت به شیوه مســالمت امیز فعالیت‬ ‫کند‪ ،‬کما اینکه بعد از ســرنگونی بن علی در ســال ‪،2011‬‬ ‫النهضه به این مشــی وفادار مانده اســت‪ .‬اتفاق مهم در‬ ‫جریان این کنگره و موضع گیری های راشد الغنوشی بیانگر‬ ‫ظهور النهضه به عنوان یک حزب سیاسی و نه یک جمعیت‬ ‫صرفا مذهبی است‪ .‬البته این حزب سیاسی خود را وام دار‬ ‫دین اسالم و دســتاوردهای فعالیت های بشری می داند‪،‬‬ ‫اما خط تمایز روشنی بین فعالیت های دینی و فعالیت های‬ ‫سیاسی کشیده اســت‪ .‬اخوان المســلمین هم تاحدودی‬ ‫درگیر این مســاله بود؛ چنانکه پس از انقالب ‪ 25‬ژانویه به‬ ‫سمت تاســیس یک حزب سیاســی به نام عدالت و ازادی‬ ‫پیش رفت که رهبری ان با محمد مرسی بود که اندکی بعد‬ ‫توانست پست ریاســت جمهوری را نیز به دست بیاورد‪ .‬اما‬ ‫تجربه مصر تجربه چندان موفقیت امیزی نبود به خصوص‬ ‫انکه حــزب عدالــت و ازادی در عمل به عنــوان یک ابزار‬ ‫سیاسی برای اخوان المسلمین در امد و استقالل چندانی‬ ‫نداشت‪ .‬النهضه باتوجه به ان تجربه و همچنین نگران از‬ ‫اوج گیری رادیکال های مسلمان در لیبی‪ ،‬سوریه‪ ،‬عراق و‬ ‫یمن سعی کرده خود را با شرایط جدید منطبق کند و نشان‬ ‫دهد کــه توانایی الگو بــودن را برای فعالیت های اســام‬ ‫گرایانه در منطقه دارد‪.‬‬ ‫چنانچه تحوالت گروه ها و جمعیت های اسالمگرا در‬ ‫مراکش‪ ،‬تونس و تا حدودی ترکیــه مورد توجه و بازخوانی‬ ‫قرار گیرد‪ ،‬به نظر می رسد جریان اسالم گرایی در خاورمیانه‬ ‫برای بقا خواه ناخواه به این سمت خواهد رفت‪.‬‬ ‫جدایی از داعش‬ ‫دموکراسی سازی؛‬ ‫رویایی که محقق نشد‬ ‫احمد بخشی‬ ‫‪4‬‬ ‫کارشناس مسائل منطقه ای‬ ‫با شــروع تحوالت عربــی در ســال ‪ 2010‬در منطقه‬ ‫خاورمیانه و شمال افریقا‪ ،‬امید این می رفت که جریانی از‬ ‫دموکراسی سازی در کشــورهایی همچون‪ ،‬مصر‪ ،‬تونس‪،‬‬ ‫لیبی و‪ ...‬اغاز شــود‪ .‬از طرفی اخوان المسلمین به عنوان‬ ‫گروهی اسالمگرا و پیشرو در عقاید دموکراتیک اهل سنت‪،‬‬ ‫تالش فراوانی را برای ایجــاد یک جریان قدرتمند برای به‬ ‫دست گرفتن رهبری دموکراتیک این کشورها به راه انداخت‬ ‫اما در مصر حکومت اخوان بیش از یک سال دوام نداشت‬ ‫و محمد مرسی رئیس جمهوری اخوانی این کشور با کودتا‬ ‫سرنگون شد و هم اکنون رهبران ان در زندان به سر می برند‬ ‫ی مانند اعدام و حبس ابد مواجه شده اند‪.‬‬ ‫و با احکام ‬ ‫در لیبــی نیز به دلیــل ســاختار قومی و عــدم وجود‬ ‫زیر ســاخت های حزبی‪ ،‬اختالف ها به جایی کشــیده شد‬ ‫که این کشور هنوز در شرایط بی ثباتی به سر می برد اما تنها‬ ‫کشــوری که تا حدودی توانست این مســیر را با موفقیت‬ ‫طی نماید‪ ،‬تونس بود؛ کشــوری که در ان حزب النهضه با‬ ‫رهبری راشد الغنوشی و وابسته به اخوان المسلمین اگرچه‬ ‫پس از بهار عربی قدرت را در دست گرفت و حدود سه سال‬ ‫رهبری کشــور را برعهده داشت اما توانســت با تهیه یک‬ ‫قانون اساسی مدون کشور را در مســیر دموکراسی سازی‬ ‫هدایــت کند و بــا وجود چالش هــای متفاوت بــه صورت‬ ‫دموکراتیک از قدرت کنار رفت تا از حزب النهضه و شخص‬ ‫غنوشی به عنوان یک استثنا و یک الگو در جهان عرب نام‬ ‫برده شود‪.‬‬ ‫اکنون دو تحول عمده در این کشــور به نظر می رسد‬ ‫که این کشور و این حزب را به صورتی خاص در جهان عرب‬ ‫مطرح نماید‪ -1:‬گفتمان اسالم سیاسی و ‪ -2‬تمایز و شکاف‬ ‫درون گفتمانی با اخوان المسلمین‪.‬‬ ‫در دهمین کنگره حزب النهضه‪ ،‬الغنوشی اعالم کرد‬ ‫که ُبعد سیاسی را از ُبعد دینی فعالیت های خود جدا می کند‬ ‫و از این پس تنها به مسائل سیاســی خواهد پرداخت‪ .‬نزد‬ ‫بسیاری‪ ،‬اعم از تونسی و غیرتونســی‪ ،‬نام النهضه برابر با‬ ‫«فعالیت سیاسی» یا «حزب سیاسی» بوده است‪ .‬بر خالف‬ ‫بسیاری از احزاب سیاســی تونســی اما النهضه همچون‬ ‫ماشــینی می ماند که خوب روغن کاری شــده اســت‪ .‬وی‬ ‫همچنین اعالم کرد که این حزب عبارت «اسالم سیاسی»‬ ‫را از پسوند خود حذف خواهد کرد‪ .‬او در مصاحبه با لوموند‬ ‫نیز خاطر نشان ساخت که «ما مسلمانان دموکرات هستیم‬ ‫که دیگر ادعایی نسبت به اســام سیاسی نداریم‪ ».‬و این‬ ‫تغییر بازتاب «گذار موفقیت امیــز و دموکراتیک در تونس‬ ‫است»‪ .‬عالوه بر اعالم اســتراتژی این حزب‪ ،‬غنوشی در‬ ‫نامه ای به اخوان المسلمین مصر هم تاخت و این گروه را‬ ‫مقصر بحران اعالم کرد‪.‬‬ ‫وی در نامــه خــود بــه اخــوان؛ عضویت خــود در‬ ‫بین الملل‬ ‫نشست های مشــترک با این گروه را به حال تعلیق دراورد‬ ‫و اعالم کرد که اخوان به دنبال ویرانــی میهن و ملت خود‬ ‫است و به همین دلیل راه اخوان از راه النهضه جداست‪ ،‬زیرا‬ ‫النهضه بر خالف اخوان‪ ،‬به میهن اهمیت می دهد‪ .‬غنوشی‬ ‫در نامه خود اورده اســت‪« :‬من مســلمان تونسی هستم‪.‬‬ ‫تونس میهن من اســت و من باور دارم که میهن مساله ای‬ ‫مهم و اساسی و محوری است و اجازه نمی دهم هیچ کس‬ ‫تونسی بودن مرا از من بگیرد‪ ،‬هیچ دشمنی ای علیه تونس‬ ‫را حتی اگر از ســوی یک نفر از مخاطبان این نامه باشــد‪،‬‬ ‫نمی پذیرم‪ ».‬باتوجه به این عبارات می توان تحلیل ان را‬ ‫در مالحظاتی چند بیان کرد‪:‬‬ ‫مالحظات‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫تونــس کشــوری بــود کــه در گــذار به‬ ‫دموکراسی دچار فروپاشــی داخلی نشد‬ ‫بلکه به ســمت یک سیاست دموکراسی‬ ‫ائتالفــی پیش رفت‪ .‬سیاســت ائتالفی‬ ‫بــه این معنــی بود کــه اســامگرایان با‬ ‫غیراســامگرایان ائتــاف کننــد کــه‬ ‫مطلق گرایی موجود را حذف کنند‬ ‫بین الملل‬ ‫• عده ای بر این باورند که در واقــع تغییر چندانی در‬ ‫ادبیات غنوشی رخ نداده است‪ ،‬چراکه از دید گاه وی حزب‬ ‫سه مرحله فعالیت داشت؛ گام نخست جست وجوی هویت‬ ‫پیش از ســقوط بن علی و انقالب مردمی‪ .‬گام دوم تدارک‬ ‫اجماع و مطالبه عمومی برای سقوط دیکتاتوری و انتقال به‬ ‫نهادهای دموکراتیک و گام اخر فعالیت های دموکراتیک‬ ‫در داخل تونس و الغنوشی تنها اعالم کرده است که حزب‬ ‫النهضه یک حزب سیاســی‪ ،‬ملی‪ ،‬دموکراتیک با الهام از‬ ‫مبادی اسالم است که از این پس تالش می کنیم بین دو‬ ‫وظیفه دعوت دینی و وظایف سیاسی حزب‪ ،‬تنها وظایف‬ ‫سیاسی حزب را انجام دهیم‪.‬‬ ‫• تصور غالب بر این است که النهضه می خواهد میان‬ ‫خود با گروه های اســامگرای افراطی فاصله بگذارد‪ .‬در‬ ‫بسیاری از کشــورهای عرب‪ ،‬اســامگرا بودن برابر است‬ ‫با سلفی یا داعشــی بودن‪ .‬یعنی النهضه می خواهد میان‬ ‫خود با ســایر تفســیرهای بنیادگرایانه از اسالم تمایز نهد؛‬ ‫تفسیرهایی که به عنوان نیرویی سیاسی‪ -‬اخالقی در منطقه‬ ‫جلوه کرده و عراق‪ ،‬سوریه و لیبی را ویران کرده است‪.‬‬ ‫الغنوشــی در این راســتا معتقد اســت کــه «مفهوم‬ ‫اسالم سیاســی با افراط گرایی گروه هایی نظیر القاعده و‬ ‫داعش تغییر چهره داد‪ .‬به همین ترتیب‪ ،‬ضرورت شفافیت‬ ‫تفاوت میان دموکراسی اسالمی که ما مدعی ان هستیم و‬ ‫افراط گرایی جهادی که می خواهیم میان خود با ان فاصله‬ ‫نهیم را نشان می دهد‪ .‬ما مسلمانان دموکرات هستیم‪»...‬‬ ‫• عبارت «هر کشــوری برداشــت خود را از اســام‬ ‫سیاسی دارد‪ ».‬بدین معنا اســت که النهضه درصدد است‬ ‫اســام سیاســی مد نظر خود را با تحوالت سیاسی تونس‬ ‫هماهنگ سازد و به نوعی «اســامِ سیاسی بومی» برسد‬ ‫که مختصات سیاســی – دینــی این کشــور در ان رعایت‬ ‫شده باشد‪.‬‬ ‫• از دیــدگاه این حزب می بایســت دیــن منبع اتحاد‬ ‫بــرای تونســی ها باشــد‪ .‬الغنوشــی معتقــد اســت که ما‬ ‫می خواهیــم فعالیت هــای مذهبــی ما کامال مســتقل از‬ ‫فعالیت های سیاسی باشد‪.‬این امر برای سیاستمداران ما‬ ‫مطلوب اســت؛ چراکه انان در اینده با اتهام سوءاستفاده‬ ‫از مذهــب برای رســیدن بــه اهــداف سیاســی‪ ،‬مواجه‬ ‫نمی شــوند‪ .‬از دیگر ســو‪ ،‬مذهب هم محصور در سیاست‬ ‫قــرار نمی گیرد و بــه ابزاری بــرای سیاســتمداران تبدیل‬ ‫نمی شود‪.‬‬ ‫• جنبش های اخوانی‪ ،‬جماعتی هستند که در کشورها‬ ‫فعالیت می کنند اما همواره ایــده فراملی و تبلیغ وحدت در‬ ‫جهان اسالم را داشتند‪ .‬بدین معنا که جنبش های اخوانی‬ ‫یک جنبش ملی با گرایش های فراملی هستند که فراتر از‬ ‫یک حزب عمل می کردند و بیشتر یک جمعیت محسوب‬ ‫می شــدند تا حزب‪ .‬اما در اساســنامه النهضه به این نکته‬ ‫اشاره شده که این جماعت ابتدا به دنبال وحدت بخش های‬ ‫افریقایی عربی و سپس به دنبال وحدت کل جهان عرب و‬ ‫پس از ان کل جهان اسالم هستند‪ .‬اقای غنوشی در اینجا‬ ‫اعالم کرده که در واقع در قالب یک حزب سیاسی مسلمان‬ ‫فعالیت می کنند و دیگر به صورت یک جماعت اخوانی مانند‬ ‫قبل نخواهند بود‪.‬‬ ‫• تونس کشــوری بود که در گذار به دموکراسی دچار‬ ‫فروپاشی داخلی نشد بلکه به سمت یک سیاست دموکراسی‬ ‫ائتالفــی پیش رفت‪ .‬سیاســت ائتالفی به ایــن معنی بود‬ ‫که اســامگرایان با غیراســامگرایان ائتــاف کنند که‬ ‫مطلق گرایی موجود را حذف کنند‪ .‬در واقع اسالم سیاسی‬ ‫به دنبال اسالمی کردن دولت اســت‪ ،‬اما غنوشی به دنبال‬ ‫یک دولت مدنی است‪ .‬دولت مدنی یک دولت صفر و صد‬ ‫مذهبی یا غیر مذهبی نیســت‪ ،‬بلکه دولتی اســت که یک‬ ‫توافق مدنی با حفظ ارزش های مذهبی در ان وجود دارد‪.‬‬ ‫• از حدود ســال ‪ ١٩٩٥‬به صورت تدریجی در داخل‬ ‫جریان اخوان ایده ای به نام ملی کردن جنبش های اخوانی‬ ‫به وجود امد‪ .‬چیزی که در ادبیات النهضه دیده می شــود‪،‬‬ ‫این است که در جهت استقالل دادن به احزاب اخوانی در‬ ‫درون کشورهای ملی تالش می کند‪ .‬این موضوع در جوامع‬ ‫اهل سنت بسیار مشکل اســت چون در میان انها خالفت‬ ‫وجود داشت و سابقه دولت ملی را نداشتند و مفهوم ملیت‬ ‫برای انها نااشنا بود‪ .‬انچه اکنون در ادبیات غنوشی در حال‬ ‫برجسته شــدن اســت حفظ مذهب در کنار نهادینه کردن‬ ‫دولت ملی و ناسیونالیسم اســت‪ .‬تمام تالش غنوشی این‬ ‫است که راه را باز کند‪.‬‬ ‫• اگر بنا باشد خاورمیانه به ســمت دموکراسی سازی‬ ‫برود‪ ،‬تنها نیروی مستعد مدیریت دموکراسی سازی در درون‬ ‫اهل ســنت جریان اخوان به ویژه بخش نوگرای ان است‪.‬‬ ‫راشد الغنوشی در حال تبدیل شــدن به رهبر جناح نوگرای‬ ‫اخوان است‪.‬‬ ‫• به نظر می رسد که نظریه الویه روا در مورد سرزمینی‬ ‫کردن فعالیت های جنبش های اسالمی در بخشی از جهان‬ ‫اسالم در حال شکل گیری است؛ موضوعی که می تواند به‬ ‫تدریج به دموکراتیک کردن فعالیت های انان منجر شــود‬ ‫و از ســوی دیگر هویت انان را از گروه هــای افراطی مانند‬ ‫داعش و القاعده متمایز سازد‪.‬‬ ‫‪55‬‬ ‫واکنش به خطر تکفیر‬ ‫حزب النهضه‪،‬کوششبرایتدوینراهبردیجدید‬ ‫جعفر قنادباشی‬ ‫بین الملل‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫‪5‬‬ ‫کارشناس مسائل افریقا‬ ‫در پــی برگــزاری دهمیــن کنگــره حزب اســامی‬ ‫«النهضه» تونس در نخســتین روزهای خرداد ماه امسال‬ ‫و بــرای بــار دیگر در دوســال اخیر‪« ،‬راشــد الغنوشــی»‬ ‫رهبر ‪ 70‬ساله این حزب‪ ،‬به عنوان شــخصیتی خبرساز در‬ ‫فضاهای رسانه ای مطرح شــده و دیدگاه های وی همانند‬ ‫ف قابل مالحظــه ای را در تدوین قانون‬ ‫زمانی کــه انعطــا ‬ ‫اساسی تونس از خود نشان داد‪ ،‬مورد بحث محافل سیاسی‬ ‫و عقیدتی قرار گرفته است‪.‬‬ ‫«راشدالغنوشــی» در دهمین کنگره حزب النهضه‪،‬‬ ‫ســخنانی را بیان کرد کــه از ان به عنــوان «اعالم جدایی‬ ‫دین از سیاست در تونس» یاد شد و حتی سبب شد تا برخی‬ ‫از رسانه ها از اســتحاله حزب النهضه ســخن بگویند و در‬ ‫خصوص علل اتخاذ چنین موضعی از جانب رهبر این حزب‬ ‫و تاثیرات احتمالی ان بر جریان های سیاسی شمال افریقا‬ ‫و جهان عرب‪ ،‬تحلیل های متعدد و ض دو نقیضی ارائه کنند‪.‬‬ ‫البته به موازات انتشار سخنان «راشد الغنوشی» در‬ ‫دهمین کنگره حزب اســامی «النهضه»‪ ،‬مصاحبه ای از‬ ‫وی نیز در خصوص خط مشــی جدید این حزب‪ ،‬در لوموند‬ ‫(در شماره روز جمعه ‪ ۲۰‬مه ‪ ۲۰١۶‬مطابق با ‪ 31‬اردیبهشت)‬ ‫انتشار یافت که توجهات زیادی را به خود جلب کرد؛ و این‬ ‫دقیقا در زمانــی بود که مندرجات نامــه جنجالی چند هفته‬ ‫پیش «راشــد الغنوشی» خطاب به نشســت ویژه جماعت‬ ‫اخوان المسلمین در استانبول ترکیه از طریق پایگاه اینترنتی‬ ‫الحیات الجدیده به فضاهای رسانه ای راه یافته و موضوع‬ ‫چگونگــی روابط اینــده حــزب «النهضه» بــا بدنه اصلی‬ ‫تشکیالت اخوان را به موضوعی داغ‪ ،‬تبدیل کرده بود‪.‬‬ ‫بدین ترتیب می توان گفت ســه اتفــاق جداگانه و‬ ‫مرتبط با یکدیگر با محوریت ســخنان و موضع گیری های‬ ‫جدید راشد الغنوشی (که قبل از این در بعضی از نوشته ها‬ ‫از وی به عنوان دومین شخصیت تشکیالت جهانی اخوان‬ ‫یاد می شــد) شــکل گرفت و مباحث داغ و اظهارنظرهای‬ ‫فراوانی را در طول سه هفته اخیر باعث شد‪ .‬این سه اتفاق‬ ‫عبارتند از‪:‬‬ ‫‪ -1‬قرائت نامه جنجالی راشد الغنوشی در نشست ویژه‬ ‫مقامات اخوان المسلمین در استانبول‪ :‬راشد الغنوشی در‬ ‫نامه ای خطاب به این نشســت که در مــاه اوریل (بیش از‬ ‫یک ماه پیش) و با عنوان «ترکیه متشکریم»!! برگزار شد‬ ‫از خروج حزب النهضه از دایره تشــکیالت اخوان ســخن‬ ‫گفت‪ .‬وی در این نامه ضمن تصریح این موضوع که زمان‬ ‫جدایی النهضه از جماعت «اخوان المسلمین» فرارسیده بر‬ ‫«تونسی بودن» خود و «وطن پرستی اش» نیز تاکید کرد و‬ ‫همزمان مقامات اخوان المسلمین را به علت خطاهایشان‬ ‫به باد انتقاد گرفت‪.‬‬ ‫راشد الغنوشی در بخشــی از این نامه نوشت‪« :‬من‬ ‫االن در برابر شما اعالم می کنم تونسی بودنم فراتر و برتر از‬ ‫هرچیز دیگری است‪ .‬نمی خواهم تونس مانند همسایه ام‬ ‫لیبی شــود یا مثل عراق که با ما فاصلــه دارد‪ .‬می خواهم‬ ‫تونس همــه فرزندانش را بــا وجود داشــتن گرایش های‬ ‫گوناگــون سیاســی دربر بگیرد‪ .‬مــن به صراحت به شــما‬ ‫می گویم راه شما اشتباه بود و مصیبت های زیادی را بر سر‬ ‫منطقه اورد‪».‬‬ ‫رهبر حزب النهضــه در خاتمه نامــه اش افزود‪« :‬در‬ ‫پایان می خواهم به روشــنی به اطالع شــما برســانم ما در‬ ‫تونس تصمیــم گرفتیم حضورمان را در اجالس شــما لغو‬ ‫کنیم؛ زیرا این گونه نشســت ها‪ ،‬بیش از انکه مفید باشد‪،‬‬ ‫مضر است‪ .‬از عقالی شما و افراد واقع نگرتان می خواهم‬ ‫به برنامه ها و راهکارهایی که شــما را متحد کند نه متفرق‪،‬‬ ‫بیندیشــند؛ برنامه هایی که موجب جذب افراد به شما شود‬ ‫نه نفرت از شما‪».‬‬ ‫در تحلیل این نامه‪ ،‬برخی از کارشناسان‪ ،‬موضع گیری‬ ‫راشــد الغنوشــی را واکنشــی در برابر حرکت های افراطی‬ ‫جماعت اخوان به ویژه برخی از همسویی های انها با جریان‬ ‫تکفیر و سلفی گری افراطی دانستند‪ .‬موضوعی که وی نیز‬ ‫در متن نامه اش به ان اشــاره دارد‪ .‬ولیکــن برخی دیگر از‬ ‫تحلیگران و صاحب نظران بران بوده وهستند که تحوالت‬ ‫و جریــان داخلی تونس و بــه ویژه ضرورت حفــظ جایگاه‬ ‫قدرتمند حزب النهضه در ســاختار سیاســی این کشور‪ ،‬به‬ ‫تدریج «راشد الغنوشی» را به سوی جدایی از اخوان سوق‬ ‫داده و وی برای رد اتهاماتی که حزب النهضه را به همسویی‬ ‫با جریان ســلفی گری افراطی متهم می سازد‪ ،‬به ناگزیر به‬ ‫این افتراق و انشعاب رای مثبت داده است‪ .‬با این حال در‬ ‫این جمله از نامه مورد اشاره که‪« :‬نمی خواهم تونس مانند‬ ‫همسایه ام لیبی شــود یا مثل عراق‪ »...‬این گونه وانمود‬ ‫می شــود که غنوشــی‪ ،‬با هدف نوعی بازدارندگی در برابر‬ ‫خطرات ناشــی از نفوذ و ســیطره تکفیری ها بر تونس‪ ،‬به‬ ‫جدایی از جماعت اخوان مبادرت کرده است‪.‬‬ ‫‪ -2‬برگزاری دهمین کنگره سراســری جنبش النهضه‬ ‫تونس در روزهای جمعه تا یکشــنبه (‪ ۲۰‬تا ‪ ۲۲‬مه مطابق با‬ ‫‪ 31‬اردیبهشت تا ‪ 2‬خرداد)‬ ‫«راشد الغنوشی» در این کنگره که به منظور انتخاب‬ ‫رهبر جدید و تعیین راهبردهای جدید برای چهار سال اینده‬ ‫تشکیل شده بود‪ ،‬سخنانی را ایراد کرد که به معنای اعالم‬ ‫جدایی دین از سیاست در تونس اعالم شد‪« .‬الغنوشی» که‬ ‫با کسب ‪ 800‬رای به رهبری حزب النهضه انتخاب شد‪ ،‬در‬ ‫سخنانی بسیار مهم اعالم کرد‪« :‬حزب النهضه یک حزب‬ ‫سیاسی‪ ،‬ملی و دموکراتیک است و از این پس تالش خواهد‬ ‫کرد تا بین دو وظیفه «دعوت دینی» و «وظایف سیاســی‬ ‫حزب»‪ ،‬تنها وظایف سیاسی حزب را انجام دهد‪.‬‬ ‫رهبر حزب النهضه که در زمان تدوین قانون اساسی‬ ‫تونس در برابر اعمال فشار های سکوالرهای مورد حمایت‬ ‫غرب‪ ،‬انعطاف فوق العاده ای ازخود نشــان داده بود‪ ،‬این‬ ‫بار‪ ،‬انعطاف و عقب نشــینی خود را به مرامنامه حزب تحت‬ ‫رهبری اش نیز تعمیم داد و در دهمین کنگره حزب النهضه‬ ‫تصریح کــرد‪« :‬بر جدایی دیــن از درگیری های سیاســی‬ ‫پافشــاری می کنم و خواســتار دور کردن کامل مساجد از‬ ‫رقابت های سیاسی و استفاده حزبی هستم‪».‬‬ ‫به هرترتیب این موضع جدید غنوشــی هم سبب شد‬ ‫تا جنجال تازه ای درخصوص روند تحوالت اینده تونس در‬ ‫سطوح رسانه ای و همچنین در محافل سیاسی و پژوهشی‬ ‫به وجود اید و هریک از صاحبنظران در این باره دیدگاه هایی‬ ‫در رد یا تایید مواضع غنوشــی اعالم کنند‪ .‬چنانکه برخی از‬ ‫کارشناســان از روی اوردن غنوشــی به نوعی پراگماتیسم‬ ‫بیگانه از فرهنگ ملی تونس ســخن گفتند اما شــماری از‬ ‫صاحبنظران به کوشــش های وی برای رهایی از ورطه ای‬ ‫که ناشــی از خطرات جریان تکفیر در تونس است‪ ،‬اشاره‬ ‫داشتند‪.‬‬ ‫‪ -3‬مصاحبه «راشــد الغنوشی» با نشــریه فرانسوی‬ ‫لوموند که در شــماره روز جمعــه ‪ ۲۰‬مــه ‪ ۲۰١۶‬مطابق با‬ ‫‪ 31‬اردیبهشــت به چاپ رســید‪ .‬رهبر حزب النهضه در این‬ ‫مصاحبه به طور مبسوط‪ ،‬اهداف و علل موضع گیری هایش‬ ‫را تشریح کرد چنانکه درباره مقاصد اصلی اش در تغییرات‬ ‫اعالم شده‪ ،‬گفت‪« :‬منظور ما ان اســت که نشان دهیم‪،‬‬ ‫دارای حزبــی دموکراتیــک و مدنی هســتیم‪ ،‬حزبی که بر‬ ‫دو پایه اســام و ارزش های تمدن نوین اســتوار است‪ .‬ما‬ ‫به ســمت و ســویی خواهیم رفت که حزب النهضه صرفا‬ ‫حرکت خود را بر عرصه سیاســی متمرکز نماید‪ ».‬در بخش‬ ‫بعدی این مصاحبه‪ ،‬وی به صورت خالصــه‪ ،‬اهدافش از‬ ‫موضع گیری های جدیــد را در قالب دســتاوردهایی که به‬ ‫گمان وی در تونس حاصل خواهد شــد بیان کرد‪ .‬چنانکه‬ ‫گفت‪« :‬نمی خواهیم حزب به مســائل صرفا معنوی مثل‬ ‫مسائل اخرتی و امثال ان مبادرت کند‪ .‬فعالیت های سیاسی‬ ‫و مذهبی باید از یکدیگر مســتقل باشــند‪ .‬این استقالل و‬ ‫جدایی برای هر دو نتایج مثبتی درپــی دارد؛ از یک طرف‬ ‫سیاستمداران از این اتهام بزرگ که اسالم را برای رسیدن‬ ‫به اهداف سیاســی در خدمت گرفته اند‪ ،‬خارج می شــوند‬ ‫و از ســوی دیگر‪ ،‬مذهب از طرف سیاستمداران به عنوان‬ ‫دشمن پنداشــته نمی شــود و دائم تحت کنترل و مراقبت‬ ‫قرار نمی گیرد‪ ».‬و این اســتدالالتی اســت کــه از دیدگاه‬ ‫بسیاری از صاحب نظران نوعی توجیه و نوعی عذرخواهی‬ ‫نزد اســامگرایانی اســت که قبال‪ ،‬ســخنان دیگری را از‬ ‫راشدالغنوشی شنیده بودند و در حال حاضر بر این اعتقادند‬ ‫که اقدام وی به معنی خالی کــردن داوطلبانه میدان برای‬ ‫اندیشه های ســکوالر و زمینه سازی ناخواســته برای رونق‬ ‫یافتن لیبرال دموکراسی غربی است که کشورهای غربی‪،‬‬ ‫چهره هایی از ان را قبال تجربه کرده اند‪.‬‬ ‫النهضه تجدید نظرکرده است‬ ‫بین الملل‬ ‫استاد دانشگاه تهران در گفت وگو با مثلث‬ ‫به نظر می رســد که اعضای این حزب باتوجه به شــرایط‬ ‫حاکم برای ارتقای کارامدی این تصمیم را گرفته اند‪.‬‬ ‫ایــا جدایی ایــن حــزب از اخوان المســلمین را‬ ‫می توان در همین راستا ارزیابی کرد؟‬ ‫دختــر الغنوشــی به تازگــی در مقالــه ای اعالم‬ ‫کــرده بود کــه این جنبــش تنهــا متعلق به ملــت تونس‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫اســت و اســام مبتنی بر اســام و دموکراســی تونسی‬ ‫را دنبــال کرده و تنهــا راهــی را ادامه خواهنــد داد که با‬ ‫شرایط تونس سازگار باشد‪ .‬البته در این باره عملکرد بد و‬ ‫ضعیف اخوان المسلمین در جریان تحوالت مصر بسیار‬ ‫تاثیرگذار بوده است‪.‬‬ ‫موقعیت تونس‪ ،‬فرهنگ سیاسی‪ ،‬ژئوپلتیک و‬ ‫تعامل تونس با جهان غرب تاچه حد در لیبرالیزه‬ ‫شدن الغنوشــی تاثیرگذار بوده اســت؟ ایا این‬ ‫تحرکات جدید را باید بــرای جلب رضایت غرب‬ ‫تلقی کرد؟‬ ‫بین الملل‬ ‫به عقیده شــما مواضع جدید جنبــش النهضه‬ ‫به خصوص اظهــارات اخیــر الغنوشــی در چه‬ ‫مجموعه ای از اندیشــه های سیاســی اسالمی‬ ‫قرار می گیرد؟‬ ‫اگر مروری بر پیشــینه عملکرد الغنوشــی داشته‬ ‫باشــیم متوجه می شــویم که وی بــا اخوان المســلمین‬ ‫ارتباط داشته اســت‪ ،‬اما اکنون این جنبش خود را از این‬ ‫گروه جدا کــرد‪ .‬در این باره باید بر این نکتــه تاکید کنیم‬ ‫که خود اخوان المسلمین نیز ســیر تحولی در اندیشه ها‬ ‫و تفکرات خود داشــته اســت‪ .‬در ابتدا این گروه بیشتر‬ ‫بر اندیشــه های اجتماعی تاکید کرده و بر ارائه خدمات‬ ‫اجتماعی و مدنی از جمله ساخت مدارس‪ ،‬بیمارستان ها‬ ‫و مراکز اموزشی به مردم متمرکز بود‪ .‬اما کم کم این گروه‬ ‫به سیاست گرایش پیدا کرده و مواضع سیاسی اتخاذ کرد‬ ‫و حتی به دنبال تشکیل دولت بر امد‪ .‬به گونه ای که حتی‬ ‫برخی از چهره های برجسته اخوان المسلمین درباره این‬ ‫تحرکات جدید نگاه تردید امیزی داشته اند‪.‬‬ ‫هم چنین در گذشته راشد الغنوشی رهبر این حزب‬ ‫به امام خمینی (ره) و انقالب اسالمی ایران نگاه ویژه ای‬ ‫داشت‪ .‬وی ســال ها به دلیل فعالیت های خود در دوران‬ ‫حکومت بن علی تبعید شــده بود و پس از پایان حکومت‬ ‫وی‪ ،‬توانســت به کشــور بازگردد‪ .‬توان روحــی و دینی‬ ‫الغنوشی در حد توان ساختاری و تشــکیالتی حزبی این‬ ‫جنبش بود و به اندازه ای نبود که بخواهد همانند جمهوری‬ ‫اسالمی ایران یک نظام سیاســی را کنار گذاشته و یک‬ ‫نظام سیاسی نوین ایجاد کند‪ .‬بر همین اساس اگر چه با‬ ‫استقبال مردم این جنبش توانست پس از اسقاط بن علی‬ ‫حکومت را در دســت بگیرد اما در ادامه نتوانســت به راه‬ ‫خود ادامه دهد زیرا اهداف تشکیالتی این‬ ‫حزب متفاوت بود‪ .‬هم چنین برخی عوامل‬ ‫مانند فعالیــت گروه هــای افراط گرا مانند‬ ‫داعش‪ ،‬فشــارهای خارجی بــر حکومت‪،‬‬ ‫بر اورده نشــدن برخــی مطالبــات مردم‪،‬‬ ‫تهدید به قطع کمک های مالی از ســوی‬ ‫برخی کشــورها‪ ،‬مشــکالت اقتصادی در‬ ‫کشــور‪ ،‬اســتکبار جهانی باعث شد که بر‬ ‫خالف انتظــارات ایــن جنبــش نتواند به‬ ‫اهداف مورد نظر خود دست یابد‪ ،‬درواقع‬ ‫انفعال بر فعال بودن الغنوشی در این دوره‬ ‫چربید‪ .‬متاســفانه تحت تاثیر فشــارهای‬ ‫وارده از ســوی عربستان ســعودی‪ ،‬قطر‬ ‫و حتی ترکیه‪ ،‬برخی مواضــع وی و حزب‬ ‫النهضه تغییــر یافت‪ .‬در ایــن میان نباید‬ ‫نزدیکی الغنوشی به حزب عدالت و توسعه‬ ‫و در راس ان رجــب طیــب اردوغــان بــا‬ ‫گرایــش نوعثمانی گــری اش را فراموش‬ ‫کرد‪ .‬دولت الغنوشی با تاثیر پذیری از اردوغان روابط خود‬ ‫را با سوریه قطع کرده است‪.‬‬ ‫با توجه به ســیر تحــوالت از زمــان بر ســرکار امدن‬ ‫الغنوشــی به قدرت تاکنــون‪ ،‬درباره تصمیــم این جنبش‬ ‫برای جداسازی بعد سیاسی از بعد دینی فعالیت های خود‪،‬‬ ‫باید گفت‪ ،‬به نظر می رســد که النهضــه تجدید نظرهایی‬ ‫درباره عملکرد خود انجام داده است اما این به معنای کنار‬ ‫گذاشتن کامل اسالم سیاسی نیســت‪ .‬درواقع این حزب‬ ‫دیگر درصدد تشــکیل دولــت فراگیری ماننــد جمهوری‬ ‫اسالمی ایران نیست زیرا توان پرداخت هزینه ان را ندارد‪.‬‬ ‫‪6‬‬ ‫جنبش النهضه تونس که یک جنبش سیاسی‪،‬‬ ‫دینی و اجتماعی در این کشور و حتی در جهان اسالم‬ ‫اســت اخیرا در کنگره خود اعالم کرد که بعد سیاسی‬ ‫را از بعد دینــی فعالیت های خود جــدا می کند و از این‬ ‫پس تنها به مســائل سیاســی خواهد پرداخت‪ .‬راشد‬ ‫الغنوشی ‪ 70‬ساله یکی از برجســته ترین چهره های‬ ‫سیاســی تونس و رهبر این جنبش که حدود بیســت‬ ‫ســال از عمر خود را در لندن در تبعید به ســر می برد‪،‬‬ ‫این ســخنان را بیان کرد‪ .‬الغنوشــی تاکید داشت که‬ ‫النهضه در صدد است تا به حزبی سیاسی تبدیل شود‬ ‫که صرفا به فعالیت سیاســی بپردازد و فعالیت هایش‬ ‫به اصالح جامعه و دولت خالصه شود‪ .‬سایر زمینه ها‬ ‫نیز در اختیار جامعه مدنی قرار می گیرد تا جامعه مدنی‬ ‫به ان بپردازد‪ .‬در همین راســتا علیرضا صدرا‪ ،‬استاد‬ ‫دانشگاه تهران کارشناس اندیشه سیاسی در اسالم‬ ‫درباره تصمیمــات جدید النهضه گفــت که این حزب‬ ‫تجدید نظرهایی درباره عملکرد خود انجام داده اما این‬ ‫به معنای کنار گذاشتن کامل اسالم سیاسی نیست‪.‬‬ ‫مشروح این گفت وگو به شرح زیر است‪:‬‬ ‫به هــر حال فشــارهای خارجی بر تونــس را نباید‬ ‫نادیده گرفت‪ ،‬از ســوی دیگر به هر حــال میزان ظرفیت‬ ‫شخصی‪ ،‬روحی‪ ،‬فکری و عملی الغنوشی متفاوت بوده و‬ ‫از مقاومت و ایســتادگی کمتری در برابر قدرت های دیگر‬ ‫برخوردار اســت‪ .‬به طور کلــی رهبران دینی اهل تســنن‬ ‫بر خالف رهبران شیعیان محافظه کار هســتند و کمتر در‬ ‫جریانات و جنبش های مردمی پرچم دار و پیشتاز می شوند‪،‬‬ ‫بر همین اســاس این رهبــران برخالف برخــی رهبران از‬ ‫پشتوانه و پایگاه های مردمی برخوردار هستند‪ .‬البته درباره‬ ‫فشــارهای خارجی این نکته را باید مورد توجه قرار داد که‬ ‫هر چه این رهبران سر خم کرده و شروط کشورهای دیگر‬ ‫را بپذیرند‪ ،‬وضعیت انها بدتر خواهد شــد‪ .‬در همین راستا‬ ‫می توان به محمد مرسی اشاره کرد که در نهایت چه اتفاقی‬ ‫برای وی رخ داد‪ .‬از سوی دیگر نشانه هایی وجود دارد مبنی‬ ‫بر اینکه الغنوشــی به دبنال طرد کــردن راه حزب عدالت‬ ‫و توسعه در ترکیه اســت‪ .‬این رویکرد می تواند مشکالت‬ ‫بزرگی را برای الغنوشــی به وجود اورد زیــرا اکنون ترکیه با‬ ‫سیاست های خود نه تنها باعث ناامنی در منطقه شده بلکه‬ ‫این ناامنی را به داخل کشورش نیز کشانده است‪.‬‬ ‫به نظــر می رســد که ایــن رویکرد جدید راشــد‬ ‫الغنوشــی به گونه ای اســت کــه می خواهد به‬ ‫جهان به ویژه به غرب نشــان دهــد که تصویر‬ ‫غالب از اســام‪ ،‬بنیادگرایی اســامی نیست‪.‬‬ ‫درواقــع او در نظــر دارد که تصویــر دیگری از‬ ‫اسالم ســازگار با عقالنیت که منادی میانه روی‬ ‫دارد را ارائه دهد‪ .‬این فرضیــه را تاچه حد قبول‬ ‫دارید؟‬ ‫در درجه اول بایــد گفت کــه اصطالحاتی مانند‬ ‫بنیادگرایــی اســامی را غــرب مطــرح‬ ‫می کنــد‪ .‬بر همیــن اســاس هرکس که‬ ‫مخالف با انها باشــد را تروریسم می داند‬ ‫و هرکس کــه به دنبال تحــوالت بنیادین‬ ‫باشــد‪ ،‬بنیادگــرا و بانــی هــرج و مرج و‬ ‫نا ارامــی می داند‪ .‬اما واقعیت این اســت‬ ‫که سه جریان در منطقه وجود دارد؛ اولین‬ ‫جریان انقالبی و خط مقاومت اســت که‬ ‫با اســتکبارجهانی مبارزه کرده و مقاومت‬ ‫می کنــد‪ .‬جریــان دیگــر ســلطه پذیری‬ ‫اســت که کشــورهای حامی این جریان‬ ‫همسو با استکبار و ســلطه عمل می کنند‬ ‫که می توان عربســتان سعودی و برخی‬ ‫متحدان عربی این کشــور را نام برد‪ .‬اما‬ ‫جریان سوم افراط گرایی و تکفیری است‬ ‫که در ابتــدا القاعده و طالبــان بودند که‬ ‫اکنــون داعش نیز به ایــن جریان اضافه‬ ‫شده است‪ .‬این جریان های افراط گرایی‬ ‫نه تنها در برخی از کشــورهای منطقه حضــور دارند بلکه‬ ‫در کشــورهای شــمال افریقا به خصوص لیبی نیز ظهور‬ ‫کرده اند‪.‬‬ ‫بر همین اســاس کامال طبیعی اســت که برخی از‬ ‫جنبش های اســامی ماننــد تونس برای روشن ســازی‬ ‫افکار عمومی اعالم موضع کرده و خود را جدا از این گونه‬ ‫جریان های افراطــی اعالم می کنند‪ .‬اما ایــن نکته باید‬ ‫مورد توجه قرار گیرد که فاصله از افراط گرایی‪ ،‬شورش‪،‬‬ ‫تند روی و تکفیری نباید به معنای سازش تلقی شود‪ ،‬باید‬ ‫خط میانی در این باره رعایت شود‪.‬‬ ‫‪57‬‬ ‫سیاسی یا غیر سیاسی؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫برخی از رفتارها و گفتارهای اصغر فرهادی شــائبه های سیاســی‬ ‫تندی دارد‪ .‬گرچه این مواضعش را چنان که خودش بارها اصالح کرده‬ ‫می توان ناشی از اشــتباه سیاســی دانســت‪ .‬زیرا به نظر نمی رسد که‬ ‫فرهادی در حد یک سیاســتمدار از مناسبات ســپهر سیاسی کشور‬ ‫اگاه باشد‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫روی لب مرز‬ ‫اصغرفرهادیچهنسبتیبانظامسیاسی‬ ‫ایران دارد؟‬ ‫شایان ربیعی‬ ‫دبیر گروه فرهنگ‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫‪1‬‬ ‫اصغر فرهادی سیاسی است یا نه؟ این پرسشی است‬ ‫که در چند سال اخیر و به ویژه پس از دریافت دو جایزه مهم‬ ‫از دو رویداد معتبر سینمایی جهان یعنی اسکار و جشنواره‬ ‫کن‪ ،‬بارها و بارها درباره این کارگردان مطرح شده است‪.‬‬ ‫فرهادی بی شــک مطرح ترین و اثرگذارتریــن کارگردان‬ ‫ایرانــی در یک دهه اخیر بــوده و طبیعی اســت که چنین‬ ‫پرسش هایی درباره وی مطرح شــود‪ .‬این گزارش تالش‬ ‫می کند تا با واکاوی اتفاق هایی که در این مدت روی داده‪،‬‬ ‫پاسخی قریب به واقعیت درباره این پرسش ارائه کند‪.‬‬ ‫پالن شــماره ‪ -1‬ســخنان جنجالی در جشــن خانه‬ ‫سینما‪ :‬اصغر فرهادی در چهاردهمین جشن خانه سینما در‬ ‫سال ‪ ۱۳۸۹‬و پس از دریافت جایزه بهترین کارگردانی برای‬ ‫فیلم درباره الی گفت‪« :‬ای کاش وضع مملکت طوری شود‬ ‫که گلشــیفته فراهانی بتواند برگردد‪ ،‬امیــدوارم که بهرام‬ ‫بیضایی برگردد‪ ،‬امیر نادری بتواند در ایران فیلم بســازد و‬ ‫امیدوارم که جعفر پناهی هم بتواند در ایران فیلم بسازد‪».‬‬ ‫این سخنان جنجالی ترین ســخنانی بوده که فرهادی در‬ ‫تمام دوران فیلمســازی اش درباره موضوع های سیاسی‬ ‫زده است‪ .‬انتشار این ســخنان‪ ،‬موجب بروز واکنش های‬ ‫انتقادی بســیاری شــد‪ .‬وب گاه جهان نیوز از لغــو پروانه‬ ‫ســاخت فیلم جدید اصغر فرهادی با عنوان جدایی نادر از‬ ‫ســیمین به دلیل «اظهارات ساختارشکنانه» اش خبر داد‬ ‫و وب گاه هنر نیوز متعلق به هیات اســامی هنرمندان نیز‬ ‫خبر داد که مجــوز فیلم تازه او «جدایی نادر از ســیمین»‬ ‫با دستور مســتقیم سیدعلیرضا ســجادپور‪ ،‬مدیرکل اداره‬ ‫کل نظارت و ارزشــیابی ســینمای حرفه ای وزارت ارشاد‪،‬‬ ‫لغو شده اســت‪ .‬خبرگزاری فارس در یادداشــتی نوشــت‬ ‫که اصغر فرهادی در جشن خانه ســینما «خواستار تغییر‬ ‫هرچه زودتر وضعیت مملکت شــد» و روزنامه کیهان این‬ ‫کارگردان را «هتاک» خواند و اعالم کرد که اصغر فرهادی‬ ‫«در موضع گیری های اخیر خــود با محافل جریان برانداز‬ ‫همنوایــی می کند»‪ .‬کیهــان در رابطه بــا اصغر فرهادی‬ ‫اظهار داشت که او «در تالش اســت با ژست اپوزیسیون‬ ‫و بیان ســخنان ساختارشــکنانه حمایت جشــنواره های‬ ‫غربی و رســانه های ضدایرانــی را نیز جلــب نماید»‪ .‬در‬ ‫نهایت اوایل مهرماه ســال ‪ ۱۳۸۹‬درحالی که فیلمبرداری‬ ‫جدایی نادر از ســیمین به پیشــرفت ‪ ۲۰‬درصدی رســیده‬ ‫بود‪ ،‬جواد شــمقدری‪ ،‬معاون ســینمایی وزارت ارشاد در‬ ‫گفت وگو بــا خبرگزاری دانشــجویان ایران‪ ،‬ایســنا اعالم‬ ‫سیاسی کاری‬ ‫یا سیاست زدگی ‬ ‫مروری بر مهمترین نقدها و سوال های‬ ‫سیاسی منتقدان فرهادی‬ ‫و جواب های او به این نقدها‬ ‫حاال همین اقلیت‪ ،‬بیشترین برچســب های سیاه نمایی‬ ‫را به ایــن فیلــم می زدنــد‪ ».‬او همچنین ســینماگران و‬ ‫اعضای خانه ســینما را نیز به واکنش نشان دادن دعوت‬ ‫کرد و گفت‪« :‬این واکنش نشان ندادن باعث جری شدن‬ ‫ان اقلیت می شــود‪ ».‬او همچنین پیش تــر از این ها در‬ ‫نشســت خبری اش پس از دریافت جایــزه کن در ایران‪،‬‬ ‫در دفاع از جوایز جشــنواره های خارجی گفته بود‪« :‬من‬ ‫فکر می کنم که این ارزش فیلم های ایرانی اســت که به‬ ‫دریافت جایزه منجر می شــود‪ .‬ما باید نسبت به سینمای‬ ‫خود اعتماد به نفس داشــته باشــیم و باتوجه به جایگاه‬ ‫ســینمای خود در جهان اعتماد به نفــس خود را افزایش‬ ‫دهیم‪ .‬در هیچ جشــنواره ای هیات داوران به مالحظات‬ ‫سیاســی تن نمی دهنــد و من ایــن جمله را بــا اطمینان‬ ‫می گویم‪ ».‬فرهادی در این نشســت خبــری تاکید کرد‪:‬‬ ‫«من ایران را بسیار دوست دارم و فکر می کنم که ایران‬ ‫برای مــن جای بهتری برای زندگی اســت‪ .‬من عاشــق‬ ‫ایران هســتم و در کجای دنیا می توانــم از لذت حضور‬ ‫پدر‪ ،‬مادر و دوستانم اســتفاده کنم؟ همین مساله سبب‬ ‫شــده اســت که کارگردانی بســیاری از پروژه های بزرگ‬ ‫ســینمای امریکا را که امروز روی پرده رفته اســت قبول‬ ‫نکنم چرا که می خواهم در ایران کار کنم‪ .‬برای من بهتر‬ ‫است که بیشتر فیلم های خود را در ایران بسازم اما برای‬ ‫کنجکاوی دوست دارم تجربه هایی در خارج از کشور هم‬ ‫داشته باشم‪ ».‬موضع گیری او در برابر امریکا با این جمله‬ ‫پایانی در واقــع بازنمایی دوباره رویکرد سیاســی اش بود‬ ‫که در فیلم جدایی نادر از سیمین بر ان تاکید کرده بود‪.‬‬ ‫تیتراژ پایانی‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫اصغر فرهادی به گــواه فیلم هایش یک فیلمســاز‬ ‫سیاسی اســت‪ .‬اما چه فیلمســاز سیاســی؟ او گذشته از‬ ‫فیلم هایش به گواه رفتارها‪ ،‬موضع گیری ها و حرف هایش‬ ‫بیشتر از اینکه یک چهره هنری‪ -‬سیاسی اپوزیسیون باشد‪،‬‬ ‫یک چهره هنری‪-‬سیاسی منتقد است‪ .‬هیچ تردیدی وجود‬ ‫ندارد که اصغر فرهادی کنش سیاســی خــود را در مدیوم‬ ‫سینما و در گفتمان اصالح طلبی انجام می دهد‪ .‬او هر بار‬ ‫که جنجال ساز بوده ســعی کرده با اصالح حرف هایش از‬ ‫دامه جنجال ها بکاهد‪.‬‬ ‫دغدغه او برای ساخت فیلم هایی درباره حوادث ‪18‬‬ ‫تیرماه در دانشگاه تهران و همچنین قصدش برای ساخت‬ ‫فیلمی درباره مصدق‪ ،‬نشان می دهد که وجه ملی گرایانه‬ ‫شخصیت او در گفتمان اصالح طلبی اش پر رنگ تر از وجه‬ ‫مذهبی است‪ .‬از این نظر می توان او را نزدیک به گفتمان‬ ‫ملی مذهبی ها هم در نظر گرفت که نگاه ملی مسلط بر نگاه‬ ‫مذهبی شان بوده است‪.‬‬ ‫به هر حال انچه مشهود است این که اصغر فرهادی‬ ‫در چارچوب گفتمان اصالح طلبی پــرورش یافته و چنان‬ ‫که از گفته ها و کنش هایش بر می اید (شرکت در انتخابات‬ ‫هفتم اسفند به عنوان مشارکت سیاسی در چارچوب نظام)‬ ‫معتقد و ملتزم به ان است‪.‬‬ ‫با این همه نمی توان انکار کرد که برخی از رفتارها و‬ ‫گفتارهای وی شــائبه های سیاسی تندی دارد‪ .‬گرچه این‬ ‫مواضعش را چنان که خودش بارها اصالح کرده می توان‬ ‫ناشی از اشتباه سیاسی دانســت‪ .‬زیرا به نظر نمی رسد که‬ ‫فرهادی در حد یک سیاستمدار از مناسبات سپهر سیاسی‬ ‫کشور اگاه باشد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫کرد اصغر فرهادی بــه دلیل حرف هایش که «حرف های‬ ‫جالبی نبودند» مجوز ســاخت فیلم خود را از دست داده و‬ ‫افزود که به اقای فرهادی یک هفته مهلت داده شــده تا‬ ‫«حرف هایشان را اصالح کنند»‪ ،‬اما ایشان نظرات خود را‬ ‫پس نگرفته است‪ .‬پس از این توضیحات‪ ،‬اصغر فرهادی با‬ ‫توضیحات و اصالحاتی در سخنانش در جشن سینما اعالم‬ ‫کرد‪« :‬داستان شکل دیگری به خود گرفته که من مایل و‬ ‫معتقد بــه ان نبوده ام‪ ».‬پس از ایــن اظهارنظر حمیدرضا‬ ‫دیبایی‪ ،‬مدیــر روابط عمومــی معاونت ســینمایی وزارت‬ ‫فرهنگ و ارشاد اسالمی در گفت وگو با ایسنا اظهار کرد که‬ ‫منعی برای ادامه تولید فیلم اصغر فرهادی وجود ندارد‪.‬‬ ‫پالن شماره‪ -2‬سخنرانی پس از دریافت جایزه گلدن‬ ‫گلوب‪ :‬فرهادی پس از دریافت جایزه این رویداد سینمایی‬ ‫در سال ‪ 90‬که تنها دو سال از ماجرای انتخابات سال ‪88‬‬ ‫می گذشــت‪ ،‬گفت‪« :‬وقتی روی صحنه می امدم داشتم‬ ‫فکر می کردم که چه باید بگویم؟ ایا باید چیزی از مادرم یا‬ ‫پدرم بگویم‪ ،‬از همسر مهربانم‪ ،‬فرزندانم‪ ،‬دوستان خوبم‬ ‫یا از گروه فیلمبرداری عالی و دوست داشتنی ام؟ اما حاال‬ ‫ترجیح می دهم از مردم ام بگویم‪ .‬فکر می کنم انها حقیقتا‬ ‫مردمی صلح دوســت هســتند‪ ...‬بسیار متشــکرم‪ ».‬این‬ ‫حرف های او در زمانی که گفتمان های رســانه ای بیگانه‬ ‫ســعی داشــتند دو گانه ای میان مردم و حاکمیت بسازند‪،‬‬ ‫برای فرهادی جنجال برانگیز شــد‪ .‬این گفته ها باعث شد‬ ‫تا بسیاری از کارشناسان سیاسی‪ ،‬فرهادی را هنرمندی در‬ ‫مقابل حاکمیت در ایران توصیــف کنند‪ .‬این در حالی بود‬ ‫که همزمان موضوع پرونده هســته ای ایران در مذاکرات‬ ‫سیاســی بین المللــی مطرح بــود و برخی نیــز گفته های‬ ‫فرهادی را واکنشی به موضع جنگ طلبانه برخی کشورهای‬ ‫غربی قلمــداد کردنــد‪ .‬اما فرهادی در پاســخ به ســوال‬ ‫خبرگزاری رویترز درباره سیاســی بودن فیلم و گفته هایش‬ ‫پس از دریافت جایزه‪ ،‬گفت‪« :‬این فیلم برای مردم است‬ ‫نه بــرای اهالی سیاســت‪ ».‬فرهادی با این پاســخ کوتاه‬ ‫سعی کرد تا دامنه تفسیرها از حرف هایش را محدود کند و‬ ‫شائبه های سیاسی از حرف هایش را بزداید‪.‬‬ ‫پالن شــماره ‪ -3‬ســخنرانی پس از دریافت اسکار‪:‬‬ ‫فرهادی در تکمیل حرف های قبلی اش در گلدن گلوب‪،‬‬ ‫زمانــی کــه اســکار را دریافت کــرد در مقابــل مهمترین‬ ‫دوربین هــای خبری جهان گفت‪« :‬ســام به مردمِ خوب‬ ‫ســرزمینم‪ .‬در این لحظــه بســیاری از ایرانیان سرتاســر‬ ‫جهان دارند ما را نــگاه می کنند‪ .‬فکر می کنم انها بســیار‬ ‫خوشحال اند‪ .‬انها تنها به خاطر این جایزه مهم یا یک فیلم‬ ‫یا فیلمساز خوشحال نیستند‪ .‬انها خوشحالند چون در این‬ ‫ِ‬ ‫صحبت جنگ و تهدید و حمله بین سیاستمداران‬ ‫زمان که‬ ‫رد و بدل می شود‪ ،‬اینجا صحبت از فرهنگ غنی کشورشان‬ ‫ایران است‪ .‬یک فرهنگ غنی و قدیمی که زیر گرد و غبار‬ ‫سیاســت پنهان مانده اســت‪ .‬من با افتخار ایــن جایزه را‬ ‫تقدیم می کنم به مردم ســرزمین ام‪ .‬مردمی که برای همه‬ ‫فرهنگ ها و تمدن ها احترام قائل اند و با نفرت و خشونت‬ ‫سر ســازگاری ندارند‪ ».‬او باز هم از مردم سخن گفت و از‬ ‫فرهنگ ایرانی و اشاره اشــکارتری به وضعیت بین المللی‬ ‫در سیاســت کرد تا دامنه حاشــیه های داخلــی را کاهش‬ ‫دهد‪ .‬فرهادی پس از فیلم «جدایی نادر از ســیمین» که‬ ‫حاشیه های سیاسی بســیاری داشت‪ ،‬سعی کرد با ساخت‬ ‫فیلمی در فرانسه از دامنه حاشیه های داخلی بکاهد‪.‬‬ ‫پالن شــماره ‪ -4‬ســخنان فرهادی پس انتخابات‬ ‫فروشنده فرهادی یا فرهادی‬ ‫فروشنده؟‬ ‫نقدی به دو نگاه متقابل درباره‬ ‫سینمای اصغر فرهادی‬ ‫هفتم اســفند‪ :‬اصغر فرهادی برای شــرکت در انتخابات‬ ‫مجلســین خبرگان رهبری و شورای اســامی‪ ،‬با حضور‬ ‫در حســینیه ارشــاد که در افکار عمومی به عنوان پایگاه‬ ‫مذهبی‪-‬سیاسی اصالح طلبان شــناخته می شود‪ ،‬اظهار‬ ‫داشــت‪« :‬مهمتر از اینکه چه کسی به مجلس برود‪ ،‬این‬ ‫اســت که چه کســی وارد مجلس نشــود‪ .‬چون معتقدم‬ ‫بعضی از نمایندگان که در گذشته به مجلس رفتند‪ ،‬وضع‬ ‫مملکت را بدتر کردنــد و االن هم نگرانــم‪ .‬من خیلی از‬ ‫افراد این لیست را نمی شناســم‪ ،‬اما انهایی که نباید وارد‬ ‫مجلس شــوند را خوب می شناســم‪ .‬به نظر من مشارکت‬ ‫مردم خیلی خوب است و اگر همه چیز صحیح پیش رود‪،‬‬ ‫حتما اصالح طلبان برنده خواهند شد‪ ».‬این کارگردان به‬ ‫درخواست گزارشگر شبکه دوم سیما برای انجام مصاحبه‬ ‫جواب رد داد و دلیل این مســاله را ممنوع التصویر بودن‬ ‫خود در رسانه ملی عناون کرد‪ .‬این در حالی بود که هیچ‬ ‫خبر رســمی درباره ممنوع التصویر بودن وی در رسانه ها‬ ‫منتشر نشــده بود و پس از این موضوع و هنگام دریافت‬ ‫جایزه جشنواره کن‪ ،‬صدا وســیما تصویر و خبر این جایزه‬ ‫را بارها منتشــر کرد‪ .‬به هر حال این گفت وگوی فرهادی‬ ‫بیش از همیشــه موضع گیری وی در جناح بندی سیاسی‬ ‫داخلی را مشخص کرد‪.‬‬ ‫پالن شماره ‪ -5‬فالش بک به فیلم سینمایی جدایی‬ ‫نادر از سیمین‪ :‬در سکانس اخر این فیلم که نادر و سیمین‬ ‫در راهروهای دادگاه منتظرند که دخترشــان ترمه تصمیم‬ ‫نهایی اش را بگیرد و از بین ماندن در ایران با پدر و رفتن از‬ ‫ایران با مادر یکی را انتخاب کند‪ ،‬میزانســن این سکانس‬ ‫به خوبی نمایانگر انتخاب ترمه اســت‪ .‬گو اینکه انتخاب‬ ‫ ترمه همان انتخاب کارگردان و نسل جوان ایرانی است‪.‬‬ ‫در واقع نادر نماینده ان بخش از اصالح طلبانی اســت که‬ ‫پس از انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری‪ ،‬در گفتمان‬ ‫جمهوری اسالمی باقی ماندند و سیمین نماینده انانی است‬ ‫که از کشور رفتند و در جرگه گفتمانی نظام باقی نماندند‪ .‬در‬ ‫این سکانس نادر نزدیک به دوربین‪ ،‬این سوی در ورودی‬ ‫راهرو و در سمت راست تصویر قرار دارد‪ .‬سیمین اما در ان‬ ‫سوی در ورودی‪ ،‬دور از دوربین و در سمت چپ قرار دارد‪.‬‬ ‫طبیعی است که محل قرار گرفتن دوربین‪ ،‬نشانه ای برای‬ ‫کشــف انتخاب ترمه (نسل جوان) اســت‪ .‬انتخاب ترمه‬ ‫همان انتخاب کارگردان است‪.‬‬ ‫پــان شــماره ‪ -6‬واکنش بــه انتقادهای سیاســی‬ ‫درباره جشــنواره کــن‪ :‬پــس از دریافت جایــزه بهترین‬ ‫فیلمنامــه از ســوی فرهادی در جشــنواره امســال فیلم‬ ‫کــن‪ ،‬انتقادهای بســیاری در رســانه های متعــدد علیه‬ ‫فرهادی منتشــر شــد‪ .‬این انتقادها عمدتا سیاســی بود‬ ‫و فرهــادی را متصل بــه جریان های سیاســی توصیف‬ ‫می کرد‪ .‬فرهادی اگرچــه پیش از این گفتــه بود به این‬ ‫انتقادهــا عادت کــرده و از گفته هایش چنــان بر می امد‬ ‫که نمی خواهد در ایــن باره توضیح بدهد‪ ،‬اما در جشــن‬ ‫تقدیر خانه ســینما گفت‪« :‬عــده قلیلی با نگاه سیاســت‬ ‫زده‪ ،‬تیشــه برداشــته اند و به ریشه این ســینما می زنند‪.‬‬ ‫انگار همه باید مثل هم فیلم بســازند‪ .‬زیبایی این سینما‬ ‫به همین تنوعش اســت‪ .‬زدن برچســب ســیاه نمایی به‬ ‫فیلم های ایرانی ناشــی از خودباختگی و خودشــیفتگی‬ ‫همزمان است‪ .‬از ســر جهل و نبود اعتماد به نفس است‪.‬‬ ‫بعضی ها ارتزاقشان از جهالت است‪ .‬اگر حرف هایی که‬ ‫اوایل انقالب درباره همین فیلم گاو زده شد زده نمی شد‪،‬‬ ‫گل به خودی نزنیم‬ ‫علیرضا رئیسیان از نقدهای‬ ‫سیاسی درباره فیلم فرهادی‬ ‫می گوید‬ ‫‪59‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫فیلمسازطبقهمتوسط‬ ‫چرافیلم های«چهارشنبهسوری»‪«،‬دربارهالی»و«جدایی‪»...‬رگه هایسیاسیدارند؟‬ ‫شایان ربیعی‬ ‫دبیر گروه فرهنگ‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اصغر فرهادی‪ ،‬فیلمساز طبقه متوسط است و طبقه‬ ‫متوسط در ایران طبقه ای است که بســتر اصلی تحوالت‬ ‫سیاسی در دو دهه اخیر‪ ،‬همواره مورد توجه فیلمسازان بوده‬ ‫است‪ .‬شاید بر همین اساس فیلمســازی فرهادی نشانه ها‬ ‫و رگه های پنهان و گاه اشــکار سیاســی دارد‪ .‬در ســه گانه‬ ‫معروف «چهارشــنبه ســوری»‪« ،‬درباره الی» و «جدایی‬ ‫نادر از ســیمین» که به ترتیب در ســال های ‪ 87 ،83‬و ‪89‬‬ ‫ساخته شده اند می توان بر اساس تحلیل گفتمانی‪ ،‬واکنش‬ ‫فیلم های فرهادی را به تحوالت سیاسی جامعه وقت ایران ‬ ‫مشاهده کرد‪.‬‬ ‫در این ســه فیلــم چند مفهــوم اصلی‪ ،‬شــاکله کلی‬ ‫تحلیل را می ســازند؛ طبقه‪ ،‬کشــمکش طبقاتی‪ ،‬دروغ و‬ ‫پنهانکاری‪ .‬در هر سه فیلم یک نفر از حوزه گفتمانی طبقه‬ ‫فرودســت به حوزه گفتمانی طبقه متوســط وارد می شود‪.‬‬ ‫در چهارشــنبه ســوری گره افکنی در قصه فیلم انجا اتفاق‬ ‫می افتد که دخترک کارگری با نام «حوری» وارد خانه یک‬ ‫خانواده طبقه متوسطی می شود‪ .‬در فیلم «درباره الی» نیز‬ ‫گره داســتان انجاســت که دختری به نام «الی» که مربی‬ ‫مهدکودک اســت‪ ،‬به همراه چند خانواده طبقه متوسط به‬ ‫سفر می رود و در فیلم «جدایی‪ »...‬هم بار اصلی قصه روی‬ ‫دوش یک جابه جایی گفتمانی‪-‬طبقاتی است؛ انجا که یک‬ ‫مستخدم به نام «راضیه» وارد خانه نادر و سیمین می شود‬ ‫ط هستند‪.‬‬ ‫که یک خانواده طبقه متوس ‬ ‫چارچوب داســتانی هر ســه فیلم شــباهت کامل به‬ ‫یکدیگر دارد و از این نظر می توان گفت که فرهادی اگاهانه‬ ‫این فرمت روایت قصه را انتخاب کرده است‪.‬‬ ‫انچه می تواند حائز اهمیت ویژه ای باشــد این است‬ ‫که فرهادی در این ســه فیلــم با تکرار چنــد مولفه از جمله‬ ‫طبقه متوسط و فرودســت ‪ ،‬دروغ و پنهانکاری‪ ،‬تقابل سنت‬ ‫با کلیــد واژه مذهب و مدرنیته با کلید واژه عقالنیت ‪ ،‬ســعی‬ ‫در ارائه تعریفی جامع و مانع از انچه اخالق در جامعه نوین‬ ‫اســت‪ ،‬دارد‪ .‬به واقع او در این ســه فیلم مســیر واحدی را‬ ‫می پیماید که در هــر بخش از مســیر دریافت های قبلی را‬ ‫تکامل می بخشد و می توان گفت که جدایی نادر از سیمین‬ ‫حاصل تجربیات نظری اندوخته شــده او در دو فیلم قبلی‬ ‫است‪.‬‬ ‫در این فیلم تعریف فرهادی از دروغگویی و پنهانکاری‬ ‫درطبقهمتوسطوفرودستجنبهتنش الودترومردد تریپیدا‬ ‫می کند که از این نظر رویکردی نزدیک تر به واقع بینی است‬ ‫و به همین واسطه است که فرهادی در این فیلم به صورتی‬ ‫اشــکار و واضح دســت به انتخاب می زند و بــا نمادهایی‬ ‫مشخص تر و اشکارتر خوانش مطلوب خویش را از طبقه و‬ ‫اخالق به مخاطب معرفی می کند‪.‬‬ ‫س این مقدمه کوتاه ‪ ،‬در تحلیل فیلم ها به جای‬ ‫بر اسا ‬ ‫ اینکه برای هر فیلم تحلیل منحصربه فردی ارائه شود‪ ،‬سعی‬ ‫می کنیم تا هر سه فیلم را که هر ســه در یک مسیر منطقی‬ ‫حرکت می کننــد و در حقیقت در امتــداد همدیگر و مکمل‬ ‫یکدیگر هستند ‪،‬یکجا تحلیل کنیم‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫در این مســیر با انتخــاب بخش هایــی از فیلم ها که‬ ‫براساس نشــانه های بصری‪ ،‬کالمی و گفتمانی‪ ،‬ارتباط و‬ ‫اهمیت بیشتری دارند انها را تحلیل می کنیم‪.‬‬ ‫در هر فیلم دو طبقه متوسط و فرودست با نمادهایی به‬ ‫نسبتمشابهتعریفشدهبودندوتفاوتدرانهاهمان طورکه‬ ‫سخنش رفت ‪ ،‬به علت مسیر پیش برنده فرهادی بوده که در‬ ‫هر فیلم شناخت بیشتری از طبقات و خصایص اخالقی انها‬ ‫در مقایسه با فیلم قبلی پیدا کرد ه و در نهایت با کامل شدن‬ ‫نسبی این شــناخت در فیلم پایانی دســت به انتخاب زده و‬ ‫قضاوت اشکار خود را به مخاطب ارائه کرده است‪.‬‬ ‫درباره فرهادی‬ ‫بــه هــر روی ســینمای فرهــادی بــا بهره گیــری از‬ ‫ویژگی های اخالقــی طبقات مختلف اجتماعــی ‪ ،‬به ویژه‬ ‫طبقات فرودست و متوسط‪ ،‬زندگی این طبقات را در کانون‬ ‫توجه فیلم های خویش قرار می دهد و از این رو او را‪ -‬هرچند‬ ‫ بی عالقهب هایجادفضاهاوروایت هایفلسفیدرفیلم هایش‬ ‫نیست ‪ -‬باید فیلمسازی اجتماعی دانست‪.‬‬ ‫فرهادی از این منظر فیلمســازی اجتماعی است که‬ ‫در تمامی فیلم هایش داســتان ارتباط تنگاتنگی با طبقات‬ ‫اجتماعی بازنمایی شده در فیلم ها دارد‪.‬‬ ‫او در فیلم هــای رقــص در غبار (‪ )1381‬و شــهر زیبا‬ ‫(‪ )1382‬به طور کامل به زندگی طبقه فرودست می پردازد‪ ،‬در‬ ‫چهارشنبه سوری (‪ ،)1384‬درباره الی (‪ )1387‬و جدایی نادر‬ ‫از سیمین (‪ )1389‬تقابل دو طبقه فرودست و متوسط را در‬ ‫کانون داستان فیلم قرار می دهد و در فیلم گذشته (‪)1391‬‬ ‫که اخرین فیلم اکران شده از وی است ‪ ،‬وارد طبقه متوسط‬ ‫شده و زندگی این طبقه را در کانون اصلی توجه خویش قرار‬ ‫داده است‪.‬‬ ‫برهمیناساساورابایددرساختارسینمایاجتماعی‪-‬‬ ‫ی ایران قرار داد ؛ سینمایی که بعد از انقالب اسالمی‬ ‫سیاس ‬ ‫در ســال ‪ 57‬و به ویژه با اغاز جنگ تحمیلی ‪ ،‬محملی برای‬ ‫بازنمایی گفتمان های موجود در جامعه شد‪.‬‬ ‫او نخستین فیلم مســتقل بلندش را با نام «رقص در‬ ‫غبار» در ســال ‪ 1381‬ســاخت و برای فیلم جدایی نادر از‬ ‫سیمین که در سال ‪ 1389‬ســاخته بود به اوج رسید و جایزه‬ ‫اسکار را به دست اورد‪.‬‬ ‫حساســیت فرهادی به جامعه پیرامون خود از ان رو‬ ‫قابل تشخیص و تامل است که او در فیلم هایش به بازنمایی‬ ‫انچه در جامعه پیرامونی اش می بیند‪ ،‬می پردازد‪.‬‬ ‫این مقاله نیز با تحلیل فیلم های سه گانه او می تواند‬ ‫ادعا کند که ســینمای فرهــادی به ویژه در ســه گانه اش‪،‬‬ ‫بازنما ی گفتمان های موجود در جامعه ایران دهه هشــتاد‬ ‫است‪.‬‬ ‫در واق ع فیلم جدایی‪ ...‬به عنوان بخش پایانی سه گانه‬ ‫فرهادی‪ ،‬فیلمی است که در ان طبقه فرودست بنا به تصوری‬ ‫که از حق خود بر گردن طبقه متوسط دارد و گمان می کند که‬ ‫ این حق استیفا نشده‪ ،‬دست به اعتراض بر می دارد و بارها‬ ‫با رفتار «حجت» با بازی شهاب حســینی‪ ،‬خود را بازنمایی‬ ‫می کند ‪ .‬این در حالی اســت که فرهادی با عدم حل کردن‬ ‫مســاله علت اصلی ســقط فرزند حجت و راضیه ‪-‬اینکه ایا‬ ‫سرانجام هل دادن نادر موجب ان شــده است یا تصاف با‬ ‫تاکســی‪ -‬در این باره محافظه کارانه عمل می کند تا نشان‬ ‫دهد تصور طبقه فرودست از حقی که بر گردن طبقه متوسط‬ ‫دارند قابل موشــکافی و قضــاوت نیســت‪ .‬بنابراین طبقه‬ ‫فرودستی که در چهارشنبه سوری به خاطر کاری که نکرده‬ ‫بود‪ ،‬دستمزدی هم نمی خواست در این فیلم به خاطر امری‬ ‫ن تردید وجود دارد و اطمینانی در این باره ندارد خود‬ ‫که در ا ‬ ‫را محق می داند (تالش حجت برای راضی کردن راضیه در‬ ‫میهمانی پایانی فیلم برای گرفتن پول از نادر و قسم خوردن)‬ ‫و برای دستیابی به حقش دست به خشونت (سنگ زدن به‬ ‫شیشه نادر ) می زند‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر نیز طبقه متوســطی که در فیلم های‬ ‫چهارشنبه ســوری و درباره الی ‪ ،‬اگر خشونتی به کار می برد‬ ‫درون گفتمانی بود و در خارج از گفتمان خویش خشــونتی‬ ‫نشــان نمی داد (مرتضی زنش را در چهارشنبه سوری کتک‬ ‫می زند و امیر نیز زنــش را در درباره الی مورد خشــونت قرار‬ ‫می دهد نــه کســی را از گفتمانی دیگــر) در جدایــی نادر‬ ‫از ســیمین‪ ،‬نادر برمبنای اســتداللی که منحصــر به خود‬ ‫اوست ‪ ،‬در مقابل انچه طبقه فرودست را متهم به ان می کند‬ ‫نیز خشــونت روا مــی دارد و زن خدمتکار را با هــل دادن و‬ ‫ بی احترامی از خانه بیرون می اندازد ‪ .‬این در حالی است که‬ ‫ط ترجمه گارانتی را‬ ‫در مقابل دخترش (ترمه) –موقعی که غل ‬ ‫به ضمانت توضیح می دهد‪ -‬و همسرش (سیمین) ‪ -‬زمانی‬ ‫که او را به رفتن «امر» می کند‪ -‬نیز با خشــونت و عصبانیت‬ ‫رفتار می کند‪.‬‬ ‫تحلیل گفتمان سیاسی فیلم های فرهادی‬ ‫در دو دوره ریاســت جمهوری ســیدمحمد خاتمــی ‪-‬‬ ‫دولت های هفتم وهشتم_ طبقه متوســط که بستر اصلی‬ ‫شکل گیری گفتمان اصالحات و حامی ان بود‪ ،‬مورد توجه‬ ‫بیشــتری قرار گرفت و در واقع در این دوره طبقه متوســط‬ ‫اجتماعی با افزایش تعداد دانشجویان دانشگاه ها‪ ،‬توسعه‬ ‫دولت‪،‬گسترشرسانه هاو‪...‬گستردگیبیشتریهمیافت‪.‬‬ ‫این در حالی بود که جناح مقابل اصالح طلبی در ایران ‪ ،‬یعنی‬ ‫جناح اصولگرا‪ ،‬با محور قرار دادن توسعه اقتصادی در مقابل‬ ‫توسعه سیاسی که محور اصالح طلبی در ایران بود‪ ،‬سعی‬ ‫در جذب طبقه فرودست جامعه و تعریف ان به عنوان پایگاه‬ ‫حمایتی خود بود‪.‬‬ ‫بنابراین جدال میان دو جناح سیاسی اصالح طلب و‬ ‫اصولگرا تبدیل به جدال میان دو طبقه متوسط و فرودست‬ ‫در جامعه ایران شد؛ درو اقع دو دال مرکزی که در سینمای‬ ‫فرهادی مکررا بازنمایی شده است‪.‬‬ ‫فرهادی در فیلم های خود عموما ساختاری را تعریف‬ ‫می کندکهدرانطبقهفرودستمیلبهورودبهطبقهمتوسط‬ ‫را دارد ‪ ،‬این ســیر در واقع با روی کار امــدن احمدی نژاد در‬ ‫سال ‪ 1384‬با تکیه بر شعار عدالت طلبی و اعاده حیثیت از‬ ‫طبقه فرودست‪ ،‬توانست رای مناطق حاشیه ای و فرودست‬ ‫اجتماعی را به نام خود بزند‪.‬‬ ‫انتخابات دوره نهم ریاست جمهوری‬ ‫انتخابــات ریاســت جمهوری ایران در ســال ‪۱۳۸۴‬‬ ‫نهمین دوره انتخابات ریاســت جمهوری در ایــران بو د که‬ ‫طی دو مرحله در تاریخ ‪ ۲۷‬خرداد و ‪ ۳‬تیر همان سال برگزار‬ ‫شــد و در جریان ان محمود احمدی نژاد به عنوان ششمین‬ ‫رئیس جمهور ایران انتخاب شد‪.‬‬ ‫در این دوره از انتخابات هفت چهره مطرح سیاســی‬ ‫به عنــوان نامزد با هم رقابــت کردند‪ .‬اتفاق قابــل توجه در‬ ‫این دوره از انتخابات ان بود که از هر جناح سیاســی‪ ،‬چند‬ ‫نامزد در رقابت با همدیگــر بودند‪ .‬از جناح اصولگرا محمود‬ ‫احمدی نژاد‪ ،‬علی الریجانی و محمدباقر قالیباف و از جناح‬ ‫اصالح طلب مصطفی معین ‪ ،‬محسن مهرعلیزاده و مهدی‬ ‫کروبی در انتخاباب نامزد بودند‪ .‬این در حالی بود که ایت الله‬ ‫هاشمی رفسنجانینیزدرایندورهازانتخاباتبه عنواننامزد‬ ‫نزدیک به جناح سیاسی اصالح طلب وارد عرصه رقابت شده‬ ‫بود‪ .‬اما نکته اساسی در این باره انشقاق جناح های سیاسی‬ ‫بود‪ .‬در واقع طبقه متوسط شهری به عنوان طبقه مشارکت‬ ‫جوی سیاسی‪ ،‬رای واحدی نداشت‪.‬‬ ‫تعداد بــاالی نامزدهای هــر دو جناح و تشــتت رای‬ ‫در بدنه اجتماعی طبقه متوســط‪ ،‬باعث شــده بود تا طبقه‬ ‫فرودســت اجتماعی به یکباره به عنوان عامل اصلی تعیین‬ ‫رئیس جمهور اینده وارد انتخابات شود‪ .‬در این دوره با پایان‬ ‫دوران ریاست جمهوری خاتمی‪ ،‬انتقادهای زیادی از سوی‬ ‫جامعه مدنی و طبقه متوسط به او ابراز شد‪ .‬در این دوره نگاه‬ ‫به اقشار ضعیف و طبقات فرودست جامعه عمدتا نگاهی از‬ ‫سر تواضع و توام با همدلی است‪.‬‬ ‫به همیــن دلیل بود کــه عمده شــعارهای انتخاباتی‬ ‫نامزدها با محوریت توسعه در طبقات فرودست جامعه شکل‬ ‫گرفت‪ .‬در نهایت هــم دو قطبی احمدی نژاد – هاشــمی با‬ ‫انتســاب این دو به هر یک از طبقات اجتماعی‪ ،‬با پیروزی‬ ‫یک نگاه کلی‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫اصغر فرهادی نگاه خاص خود را به سینمای‬ ‫ایران دارد ‪ .‬او از زاویه ای متفاوت به جامعه و‬ ‫سیاست نگاه می کند‬ ‫فرهنگ‬ ‫تحلیل ها نشــان می دهد که همه ایــن فیلم ها حول‬ ‫دو دال مرکزی طبقه متوســط و فرودست سامان می یابند‪،‬‬ ‫نکته قابل توجه این است که بایستی رابطه بین این دال ها‬ ‫و گفتمــان دروغ و پنهانکاری را رابطه ای دو ســویه در نظر‬ ‫گرفت‪ .‬دال ها مفاهیمی هســتند که گفتمان ها را ساختار‬ ‫می بخشــند‪ ،‬دال های مرکزی و شناور شناســایی شده در‬ ‫بستر همین گفتمان در مســیر حرکتی فیلم های فرهادی‬ ‫از چهارشنبه ســوری تا جدایی‪ ...‬مبین برجسته تر شدن و‬ ‫چسبنده تر شدن دال ها به دال های مرکزی و گفتمان دروغ‬ ‫و پنهانکاری هستند‪.‬‬ ‫برای مثال دال خیانت و خشونت که در فیلم چهارشنبه‬ ‫ســوری به عنوان دال های پیرامونی طبقه متوسط معرفی‬ ‫شده اند‪ ،‬هرچه به جدایی نادر از سیمین نزدیک می شویم‬ ‫ارتباط قوی تری با گفتمان طبقه فرودســت پیدا می کنند و‬ ‫برجسته تر می شوند‪.‬‬ ‫‪61‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫نامزد طبقه فرودست یعنی احمدی نژاد به پایان رسید‪.‬‬ ‫یعنی یک فــرد (احمدی نژاد‪ /‬نامزد ساده زیســت) به‬ ‫نمایندگی از طبقه فرودســت اجتماعی وارد حوزه گفتمانی‬ ‫طبقه متوسط (مشارکت سیاسی‪ /‬اداره دولت) شد‪.‬‬ ‫تحلیل فیلم چهارشنبه سوری‬ ‫فیلم چهارشنبه سوری در سال ‪ 1383‬ساخته می شود‪.‬‬ ‫یعنی حدود یک سال یا کمتر از یک ســال قبل از برگزاری‬ ‫انتخابات نهمین دوره ریاســت جمهوری‪ .‬قصه اصلی این‬ ‫فیلم در هفته پایانی سال و همزمان با خانه تکانی و همچنین‬ ‫چهارشنبه ســوری می گذرد‪ .‬چهارشــنبه ســوری نمادی از‬ ‫وضعیت انارشــیک قبل از انتخابات اســت و تحویل سال‬ ‫طبیعتا می تواند نشانه ای باشد برای اشاره به تغییر دولت‪.‬‬ ‫در فیلم چهارشنبه سوری‪ ،‬فرهادی نگاه معصومانه و‬ ‫مثبتی به طبقه فرودست دارد که متواضع‪ ،‬سپاسگزار و ارام‬ ‫است ‪ .‬در واقع نگاه فرهادی به طبقه فرودست در چهارشنبه‬ ‫سوری بیشــتر به تیپ اجتماعی شبیه اســت تا شخصیت‬ ‫اجتماعی‪ ،‬این در حالی است که طبقه متوسط شکاک‪ ،‬از‬ ‫همگسیختهوخشنتعریفمی شود‪.‬فیلمچهارشنبهسوری‬ ‫به جبر زمان ســاختش نمی تواند از نتیجه انتخابات ســال‬ ‫‪ 1384‬در نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اطالعی‬ ‫ی این طبقه بیشتر مبتنی‬ ‫داشته باشد‪ ،‬بنابراین نحوه بازنمای ‬ ‫بر نگاه تیپیکال کارگردان به این طبقه است‪.‬‬ ‫در چهارشــنبه ســوری دروغگویی و پنهانکاری طبقه‬ ‫فرودست متضمن سود مشــخصی برای این طبقه نیست‪،‬‬ ‫بنابراین بیشتر جنبه دلسوزی و تکیه بر عواطف انسانی دارد‬ ‫اما دروغگویی طبقه متوســط پیرامون یک خیانت تعریف‬ ‫می شود‪ .‬بر این اساس نگاه فیلم به ان دو طبقه چندان که‬ ‫ممکن است به نظر برسد خاکستری نیســت و در ان طبقه‬ ‫فرودســت مثبت و معصوم ونوع دوســت و طبقه متوســط‬ ‫متجاوز و منفعت طلب و شکاک بازنمایی شده است‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫درباره «درباره الی»‬ ‫اما در فیلم درباره الی(‪ )1387‬دال هایی که فرهادی‬ ‫برای مفصل بندی دو گفتمان متوســط و فرودســت به کار‬ ‫می گیرد‪ ،‬تغییر می کنند ‪ .‬این تغییر در حالی اتفاق می افتد‬ ‫که سه سال از زمان ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد‬ ‫به عنوان رئیس جمهور طبقه فرودســت گذشته و فرهادی‬ ‫تجربه ملموس زندگی در این دوره را از سر گذرانده است‪.‬‬ ‫او در درباره الی طبقه فرودست را از معصومیتی که در‬ ‫چهارشنبهسوریبودخارجمی کردهوخشونتراجایگزینان‬ ‫می کند ‪ ،‬چنانکه نامزد الی با احمد به خشونت رفتار می کند و‬ ‫او را زخمی می کند ‪ .‬این در حالی اســت کــه در این فیلم از‬ ‫میزان خشــونتی که در طبقه متوسط اســت کاسته شده و‬ ‫تنها در سکانسی که امیر‪ ،‬ســپیده را تنبیه می کند بازنمایی‬ ‫می شود‪ .‬بنابراین طبقه متوسطی که فرهادی در سال‪1387‬‬ ‫در فیلمش بازنمایی می کند‪ ،‬چندان که در چهارشنبه سوری‬ ‫به نظر می امد ‪ ،‬خشن نیست‪.‬‬ ‫با این وجود در درباره الی طبقه فرودست بیشتر مذهبی‬ ‫و طبقه متوسط بیشــتر انتخابگر و قضاوت کننده بازنمایی‬ ‫شده اند‪ .‬همچنین دروغگویی و پنهان کاری طبقه فرودست‬ ‫نیز در این فیلم برخالف فیلم چهارشــنبه ســوری مبتنی بر‬ ‫انساندوستی یا نوع دوستی نیست‪.‬‬ ‫بلکــه حــول محــور دال ارتقــای موقعیتی شــکل‬ ‫می گیرد و دروغگویی و پنهانکاری طبقه متوسط نیز هرچند‬ ‫همچنان غیر اخالقی جلوه می کند اما در موقعیتی بازنمایی‬ ‫می شــود که در ان اوال منفعت طبقه فرودست –جدا شدن‬ ‫الی از نامزدی که دوست ندارد و اشنا شدنش با کسی دیگر‪-‬‬ ‫وجود دارد و ثانیا به این دلیل دروغ گفته می شود که موقعیت‬ ‫افرادی دیگر‪-‬که گناهی در این باره ندارند ‪ -‬در صورت برمال‬ ‫شدن به خطر می افتد‪.‬‬ ‫درباره یک جدایی‬ ‫در فیلم جدایی نادر از ســیمین‪ ،‬که در سال ‪ 1389‬و‬ ‫پس از رئیس جمهور شدن دوباره احمدی نژاد با شعارهای‬ ‫اقتصادی و افشای مفاسد اقتصادی ساخته شد ‪ ،‬فرهادی‬ ‫دوره دوم دولــت وی را نیــز تجربه می کند و ســیر تکاملی‬ ‫نگاهش به دو طبقه متوسط و فرودست ادامه می یابد‪.‬‬ ‫در این فیلم مهمتریــن دال هایی کــه پیرامون دال‬ ‫مرکزی طبقه فرودست بازنمایی می شوند‪ ،‬خشونت و مذهب‬ ‫اســت‪ .‬در این فیلم مذهب و خشــونت و متوقع بودن برای‬ ‫طبقه فرودست با نمادهایی بسیار روشن و برجسته بازنمایی‬ ‫شده و اتکای بالفصل این طبقه به دستورات و تصمیمات‬ ‫مذهبی و خشونت فیزیکی این طبقه بیشتر مورد توجه قرار‬ ‫ت این‬ ‫گرفته اســت و در چندین نمای مجزا و منفک خشون ‬ ‫طبقه بارهــا به نمایش در اید‪ .‬در ان ســو نــگاه فرهادی به‬ ‫طبقه متوسط متعادل تر شده اســت ‪ ،‬خشونت در این طبقه‬ ‫اگرچه وجود دارد اما جنبه ســمبلیک و نمادین پیدا کرده و‬ ‫کمتر فیزیکی است‪ ،‬این در حالی است که اتکای این طبقه‬ ‫به قوه تعقل و استدالل به شــدت مورد تاکید قرار می گیرد‪.‬‬ ‫همچنیــن دروغگویی و پنهانــکاری در این فیلم به شــیوه‬ ‫معنا داری متفاوت از دروغگویی و پنهانکاری در چهارشنبه‬ ‫ســوری و درباره الی اســت‪ .‬در این فیلم دروغگویی طبقه‬ ‫متوســط تنها در دروغ نادر درباره عدم اطالعش از بارداری‬ ‫راضیه بازنمایی می شود و این نیز در شــرایطی است که او‬ ‫هنوز مطمئن نیست که ضربه وارد شــده به بچه چهارو نیم‬ ‫ماهه راضیه از ســوی او بوده اســت یا خیــر‪ ،‬در حالی که‬ ‫دروغگویی و پنهانکاری طبقه فرودست در هر سه شخصیت‬ ‫راضیه‪ ،‬حجت و خواهر حجت بازنمایی شــده است‪ .‬طبقه‬ ‫فرودست در این فیلم خود را محق می داند و در تالش برای‬ ‫بازپس گیری حقی است که منشــایی واقعی و یقینی برای‬ ‫ان وجود ندارد‪.‬‬ ‫فیلم جدایی تفاوتی دیگر با فیلم های قبلی نیز دارد‪ ،‬‬ ‫دوربین فرهادی بــه مثابه نگاه او در فیلم های چهارشــنبه‬ ‫ســوری و درباره الی پس از پایان فیلم و با کناره گیری طبقه‬ ‫فرودست در طبقه متوسط باقی می ماند و به اصطالح تیتراژ‬ ‫پایانی فیلم ها در حوزه گفتمانی طبقه متوسط نمایش داده‬ ‫می شود‪ .‬در حالی که در فیلم جدایی نادر از سمین‪ ،‬فرهادی‬ ‫از این نیز فراتر رفته و در خود طبقه متوســط نیز دســت به‬ ‫انتخاب می زند ‪ .‬او با قرار دادن نادرو ســیمین در دو طرف‬ ‫یک در دادگاه‪ ،‬به بازنمایی دو خوانش از طبقه متوسط(جناح‬ ‫اصال ح طلبی) می پردازد که پس از انتخابات ســال ‪1388‬‬ ‫یکی خواهان خروج از ایران و طرد وطن برمی اید و دیگری بر‬ ‫ماندن در وطن پافشاری می کند و معتقد به اصالح کمبودها‬ ‫و کژی ها ســت‪ .‬دوربین فرهادی د ر این ســکانس گویای‬ ‫انتخاب ترمه نیز هســت ‪ .‬در واقع در این سکانس دوربین‬ ‫در کنار نادر می نشــیند و نادر به عنوان بخشــی از گفتمان‬ ‫اصالح طلب در ایران که مانــدن در وطن و اصالح ان را بر‬ ‫ن ترجیح می دهد ‪ ،‬در پایان فیلم موضع فرهادی‬ ‫رفتن از وط ‬ ‫را نیز در این باره بیان می کند‪.‬‬ ‫نکته واپسین‬ ‫فرهادی یک فیلمساز معاصر است‪ .‬او مرتبا به تغییر‬ ‫و تحوالت جامعه اش واکنش نشــان می دهــد‪ .‬از انجا که‬ ‫تحوالت اجتماعی در ایران رگ و ریشه سیاسی دارد‪ ،‬بنابراین‬ ‫یکفیلمسازاجتماعیمثلفرهادینیز‪ ،‬رگه هایسیاسیدر‬ ‫فیلم هایش وجود دارد‪ .‬او راوی زندگی یک طبقه بیست ساله‬ ‫در ایران پس از انقالب است‪ .‬طبقه ای که انتخاب سیاسی‬ ‫دارد‪ .‬انتخاب فرهنگی دارد و خود را صاحب ایده برای اداره‬ ‫جامعه می پندارد‪ .‬فرهادی از این نظر یک فیلمساز سیاسی‬ ‫هم هست زیرا بی توجه به خواست سیاسی طبقاتش نیست‬ ‫و این موضوع را با نشــانه گذاری های دقیق ســینمایی در‬ ‫فیلم هایش به نمایش می گذارد‪.‬‬ ‫سیاسی کاری یا‬ ‫سیاست زدگی‬ ‫مروری بر مهمترین نقدها و‬ ‫سوال های سیاسی منتقدان فرهادی‬ ‫و جواب های او به این نقدها‬ ‫‪3‬‬ ‫فیلمفروشنده‪،‬تازه ترینساختهاصغرفرهادی‪،‬اگرچه‬ ‫نتوانست جایزه بهترین فیلم جشنواره کن را از ان خود کند‪،‬‬ ‫اما با اعطای جایــزه بهترین فیلمنامه بــه اصغر فرهادی و‬ ‫بهترین بازیگر مرد به شــهاب حســینی‪ ،‬نامــش در عرصه‬ ‫جهانی برسر زبان ها افتاد‪ .‬اما اعطای این جایزه‪ ،‬در داخل‬ ‫ایران حاشیه های فراوانی به همراه داشت‪.‬‬ ‫بسیاری از چهره های فرهنگی و حتی سیاسی کشور‬ ‫از جمله مدیران وزارت ارشــاد از جوایز فیلم فرهادی تقدیر‬ ‫کردند و پیام های تبریکی به وی فرســتادند امــا در مقابل‬ ‫این تحسین ها برخی از منتقدان و کارشناسان فرهنگی نیز‬ ‫نقدهای سرســختانه ای علیه فیلم‪ ،‬فرهادی و جوایزی که‬ ‫«سیاسی» خوانده شده اند‪ ،‬ابراز کردند‪.‬‬ ‫روی دیگر ماجرا زمانی جلوه گر می شود که سیاست به‬ ‫عرصه می اید و نقد جوایز فیلم فروشنده‪ ،‬صبغه ای سیاسی‬ ‫به خود می گیرد‪ .‬فرهادی از همان زمان که اسکار گرفت یا‬ ‫از زمانی که با رئیس دولت اصالحات دیدار کرد‪ ،‬به عنوان‬ ‫نماینده هنری یک طیف سیاسی که منتقد دولت وقت بود‬ ‫معرفی شد و این اتفاق باتوجه به رویدادهای یک دهه اخیر‪،‬‬ ‫انتقادهایی را به دنبال داشت که عمدتا مبتنی بر نقد سیاسی‬ ‫فیلم های فرهادی بود‪ .‬انجا که به عقیده برخی از منتقدان‪،‬‬ ‫فرهادی با ساخت فیلم هایی همچون درباره الی ‪ ،‬جدایی‪،‬‬ ‫گذشته و امسال هم فروشنده قصد دارد تا خوانش سیاسی‪-‬‬ ‫اجتماعی طیف خود را به جهان معرفی کند و جشنواره های‬ ‫جهانی نیز بــرای حمایــت از او در مقابل نظــام جمهوری‬ ‫اســامی‪ ،‬جوایز خود را بــه فیلم هایش تقدیــم می کنند‪.‬‬ ‫برهمین اساس برخی منتقدان‪ ،‬فیلم های او را سیاه نمایی‬ ‫می دانند و حضــور او در جشــنواره های خارجی را نکوهش‬ ‫کردند‪ .‬در زمان دولت قبل‪ ،‬وقتی اکران فیلم فرهادی با فیلم‬ ‫مسعود ده نمکی همزمان شده بود‪ ،‬رقابت برای کسب امار‬ ‫فروش بیشتر با فضاسازی حامیان سیاسی دو تفکری که این‬ ‫دو کارگردان را نماینده تفکر خود می دانستند شدت گرفت‬ ‫و ماجرای نفوذ سیاسی در دل ســاختارهای هنری و روایی‬ ‫فیلم ها جدیت بیشتری به خود گرفت‪.‬به هر روی در گزارش‬ ‫زیر معروف ترین نقدهای منتقــدان و چهره های فرهنگی‬ ‫را درباره سیاسی کاری یا سیاست زدگی سینمای فرهادی و‬ ‫جوایز جهانی فیلم های این فیلمســاز را به صورت اجمالی‬ ‫می خوانید و در مقابل پاسخ های فرهادی را نیز در طول این‬ ‫دوره مرور خواهیم کرد‪.‬‬ ‫مسعود فراستی‬ ‫سخنرانی در دانشگاه یزد‬ ‫تابستان ‪1392‬‬ ‫در فیلم های امریکایی نیز فیلم های بســیار خوبی را‬ ‫شــاهدیم اما جایزه اســکار را به خود اختصاص نمی دهند‬ ‫فرهنگ‬ ‫و اســکار خود به خود دارای ارزش نیســت که نمونه ان نیز‬ ‫چند ســال پیش رتبه اوردن فیلم بچه های اســمان بود که‬ ‫در روزهــای اخر در رقابــت با فیلمی به نام زندگی زیباســت‬ ‫عقب ماند‪ ،‬زیرا که مضمون ایــن فیلم منجی بودن امریکا‬ ‫را نشان می داد و در داخل فیلم اسکار صنعت سینما را رشد‬ ‫می دهد‪ .‬جوایز اسکار کامال سیاســی اند و در فیلم جدایی‬ ‫نادر از سیمین نیز دروغ های متعددی را بر ایرانیان می بندند‬ ‫و هرکس با یک توجیهی دروغ می گوید به نوعی که مسلمان‬ ‫و غیر مســلمان در این فیلم دروغ می گویند و فقط یک نفر‬ ‫دروغ نمی گوید و ان هم شــخصیت زن اول بود که ان هم‬ ‫می خواهد از ایران برود و در واقع پیام اصلی این فیلم دروغ‬ ‫و مهاجرت و توجیه دروغ اســت‪ .‬به نظر من این اسکار در‬ ‫راســتای تحریم و سیاســت امریکا علیه ایران بود و حتی‬ ‫متاسفانه دوستان دولتی ما نیز می گفتند که اگر جایزه اسکار‬ ‫را به این فیلم بدهند نشانه دوستی و اگر این جایزه را به این‬ ‫فیلم ندهند نشان از دشــمنی با ملت ما است که این نقدی‬ ‫خیلی کوتاه بر ان است‪.‬‬ ‫گفت وگو با ایسنا‬ ‫در واکنش اظهــارات چهاردهمین جشــن خانه‬ ‫سینما مهر‪89‬‬ ‫اگر قصــدم این (تایید دیــدگاه سیاســی و اعتقادی‬ ‫کسانی همچون فراهانی‪ ،‬بیضایی‪ ،‬نادری‪ ،‬پناهی و‪ )...‬بود‬ ‫چرا در جشن خانه سینما این را بیان کنم؟ ان همه فستیوال‬ ‫خارجی‪،‬انهمهمصاحبهمطبوعاتیدرکشورهایمختلف‪.‬‬ ‫وقتی انجا که اینگونه ابراز نظرهای سیاسی خریدار بیشتری‬ ‫دارد چنین نمی کنم‪ ،‬چرا باید در اینجا در جشن خانه سینما‬ ‫بیایم و تبلیغ نظرات کسی را بکنم که شناختم از او به واسطه‬ ‫اثارش در ایران است و نه کنش سیاسی اش‪.‬‬ ‫گفت وگو با روزنامه بهار‬ ‫‪ 8‬بهمن ماه ‪1391‬‬ ‫تصور اینکه همه ســینماگران امریکا چــه انها که در ‬ ‫هالیوود و اســتودیوها مشــغولند‪ ،‬چه ان گــروه که به طور‬ ‫مستقل کار می کنند و همین طور در مورد چند هزار اعضای‬ ‫اکادمی اسکار که بخش اکثریت انها در ایالت های مختلف‬ ‫امریکا و عده دیگری نیز در نقاط مختلف دنیا ســاکنند یک‬ ‫پیکر واحدند و تحت کنترل یک اتاق فکر مخوف که همه‬ ‫هم و غمش برنامه ریزی برای تخریب ادیان و فرهنگ های‬ ‫ملل دیگــر و ترویج یک تفکر یا یک شــیوه زندگی اســت‪،‬‬ ‫ی است که سال ها اســت در بسیاری زمینه ها‬ ‫همان توهم ‬ ‫گریبان ما را گرفته‪.‬‬ ‫این بــدان معنا نیســت که همــه چندهــزار اعضای‬ ‫اکادمی دغدغه شان تنها و تنها هنر و سینماست و بی هیچ‬ ‫پیش داوری‪ ،‬بی واســطه از منظر ســینما با فیلم ها روبه رو‬ ‫می شــوند‪ .‬قطعا بین ایــن چندهــزار نفر مثــل هرکجای‬ ‫دنیا تعدادی هم هســتند که در داوری هایشــان تعصبات‬ ‫ایدئولوژیک‪ ،‬سلیقه های سیاســی یا منافع گروهی خود را‬ ‫دخیل می کنند ‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫علیرضاافخمی‬ ‫برنامه سینمایی هفت ‪ 31‬اردیبهشت ‪95‬‬ ‫جشــنواره کن امروز جایــزه را براســاس ارزش های‬ ‫سینمایی تعیین نمی کند‪ .‬جشنواره زمانی ارزش پیدا می کند‬ ‫سعید مهدوی‬ ‫یادداشت در روزنامه کیهان ‪ 4‬خرداد ‪95‬‬ ‫قاتل امریکایی‪ 200‬تن از مردم مسلمان و زن و کودک‬ ‫بی پناه عراق را قهرمان و درخــور تقدیر و تمجید می دانند و‬ ‫در همان حال‪ ،‬غیرت ورزی یک ایرانی مســلمان در مقابل‬ ‫تجاوز به همســرش را خشــونت طلبی معرفــی می کنند! و‬ ‫صرف نظر کردن وی از مجازات تجاوز کننده به ناموسش را‬ ‫نشانه مقابله با خشونت ورزی! دانسته و دقیقا به همین علت‬ ‫فیلم «فروشنده» اقای اصغر فرهادی را شایسته دریافت دو‬ ‫جایزه نخل طالیی جشنواره کن برای بازیگر نقش اول مرد و‬ ‫نویسنده فیلمنامه می دانند!‬ ‫فرهــادی در کنفرانــس مطبوعاتی پــس از نمایش‬ ‫فیلمش‪ ،‬موضوعاتی مانند حریم خانوادگــی و ابرو و حفظ‬ ‫غیرت را موجب بــروز رفتارهای خشــونت امیز در جوامعی‬ ‫مانند ایران دانســته که حتی تمایالت روشــنفکرانه را هم‬ ‫قربانی می کند! و رشد این خشــونت را در چنین جوامعی تا‬ ‫حد تروریسم و جنایات داعش باال برده و می گوید موضوع‬ ‫فیلمش با اوضاع امروز تروریسم می خواند!‬ ‫الزم به یاداوری اســت فیلم قبلی فرهــادی نیز یک‬ ‫فیلم سفارشــی بود که هزینه ســاخت ان برای اولین بار از‬ ‫ســوی اتحادیه اروپا به کمپانی «ممنتو» پرداخت شــد تا‬ ‫فیلمی درباره مشکالت و بزهکاری های مهاجران مسلمان‬ ‫در فرانسه ساخته شده و خطر نزدیکی و وصلت با انها گوشزد‬ ‫شود که متاسفانه فیلم «گذشته» با چنین مضمونی و البته‬ ‫با اطالق تهمت های ناروا به جامعه ایرانی و مسلمان خارج‬ ‫کشور ساخته شد‪...‬‬ ‫در ادامه پاسخ های فرهادی به برخی نقدهای سیاسی‬ ‫را می خوانید که در زمان های مختلف و در شرایط مختلف‬ ‫ابراز شده است‪.‬‬ ‫فرهــادی در ایــن اظهارنظرهــا تماما قصــد دارد از‬ ‫هویت ایرانی خــود دفاع کرده و خــود را متعلق و وابســته‬ ‫کشــورش معرفی کنــد‪ .‬او به لحاظ سیاســی نیــز با برخی‬ ‫رفتارهای مشارکت جویانه از جمله حضور در انتخابات و‪...‬‬ ‫تالش کرده تا بار هجمه های سیاسی را بکاهد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫جواد شمقدری‬ ‫پیام رســانه ای پس از جشــنواره شــصت ونهم‬ ‫کن ‪ -‬خرداد ‪95‬‬ ‫جشــنواره مهمی مثل «کن» یا «برلین» و «ونیز»‬ ‫همه اهداف و رویکردهای سیاســی دارند و ان را به دقت‬ ‫اجرا می کنند‪ .‬ممکن است ما در جشنواره فجر خودمان به‬ ‫خاطر نگاه ازادمنشانه ای که داریم‪ ،‬گاهی کوتاه می اییم‬ ‫اما انها اصال کوتاه نمی اینــد و دقیق عمل می کنند‪ .‬برای‬ ‫همیــن بســیاری از فیلم هــا را از داوری خــارج می کنند‪.‬‬ ‫هیچ کس نمی بینــد اینها با چه مکانیســمی فیلم انتخاب‬ ‫می کنند‪ .‬فیلم های فرهادی نســبتی با انقالب و اســام‬ ‫ندارد‪ .‬باز خدا را شکر تعرضی هم به این حوزه ها نمی کند‪.‬‬ ‫باید این فاصله گذاری را بین ایشان و بعضی از فیلمسازان‬ ‫دیگر قائل شویم‪.‬این گفته ها کامال با موضع گیری پیشین‬ ‫شمقدری درباره سینمای اصغر فرهادی در تناقض است‪.‬‬ ‫که به فیلم های خوب براساس ارزش های سینمایی جایزه‬ ‫دهد‪ ،‬نه به فیلم هایــی که مطابق با سیاســت های خاص‬ ‫خود باشد‪.‬‬ ‫چهاردهمین جشن خانه سینما‬ ‫شهریور ‪1389 -‬‬ ‫ای کاش وضــع مملکت طوری شــود که گلشــیفته‬ ‫فراهانی بتواند برگردد‪ ،‬امیدوارم که بهرام بیضایی برگردد‪،‬‬ ‫امیر نادری بتواند در ایران فیلم بســازد و امیدوارم که جعفر‬ ‫پناهی هم بتواند در ایران فیلم بسازد‪.‬‬ ‫‪63‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫تیر ماه ‪92‬‬ ‫موزه سینما‬ ‫مراسم بزرگداشت‬ ‫به نظرم تشابه مردم ایران با مردم دیگر کشورها خیلی‬ ‫بیشتر از تفاوت های انهاست‪ .‬این را می دانستم‪ ،‬منتها دو‬ ‫سال وقت می خواست تا ان را باور کنم‪ .‬شاید راحت ترین‬ ‫راه این است که اهل سیاســت در این موقعیت‪ ،‬تفاوت ها‬ ‫را بیشــتر ببینند‪ .‬حتما برای اهل سیاست منافعی در بزرگ‬ ‫جلوه کردن تفاوت ها وجــود دارد که از ان ســود می برند‪.‬‬ ‫اما معتقدم مردم ان سوی دنیا همان اندازه که نسبت به ما‬ ‫متوهم اند‪ ،‬ما هم تصور دفرمه از انها داریم‪ .‬غیر از سبک‬ ‫زندگی ادم ها‪ ،‬احساسات‪ ،‬عواطف و عشق مردم همه دنیا‬ ‫شبیه به هم هســت‪ .‬حاال سوال این اســت که چرا تصور‬ ‫عجیب و غریبی از یکدیگر داریم؟ خب بخش مهمی از ان‪،‬‬ ‫حاصل تصویری اســت که رسانه ها ســاخته اند‪ .‬به همین‬ ‫دلیل یکی از اشــکاالتی که به ســینمای غرب می گیرند‪،‬‬ ‫این است که تصویر واقعی از زندگی مردم کشورشان ارائه‬ ‫نمی دهند و یک جوری مبهم است‪ .‬می توانم بگویم یکی از‬ ‫دالیل فرامتنی که این کار را انجام دادم این بود که خواستم‬ ‫چنین تجربه ای به دست بیاورم‪.‬‬ ‫نشست خبری فیلم فروشنده‬ ‫سه شنبه ‪ 11‬خرداد ‪95‬‬ ‫من به همه جشنواره های دنیا نرفته و همه فیلم هایی‬ ‫را که به این جشنواره ها رفته اند ندیده ام ولی بگذارید مثالی‬ ‫بزنم‪ .‬فیلم «گاو» ساخته داریوش مهرجویی را تقریبا همه ما‬ ‫دوست داریم؛ فیلمی که اگر سینمای ما در این نقطه است از‬ ‫انجا کارش را اغاز کرد‪.‬‬ ‫ما مدیون ان فیلم هســتیم‪ .‬اما فکــر کنید این فیلم‬ ‫االن ساخته می شد‪ .‬قطعا به جشنواره های جهانی می رفت‬ ‫و جایزه می گرفت‪ .‬ایا فیلم سیاه نمایی دارد؟ «گاو» درباره‬ ‫اهالی یک روستاســت که شــخصیت اصلی را هم ســر به‬ ‫نیست می کنند‪ .‬فقر در روستا را هم نشان می دهد اما معتقدم‬ ‫در پس ظاهر تیره ان گنجی نهفته اســت‪ .‬یک مثال دیگر‬ ‫اینکه در امریکا با فردی به دیدن فیلمی از ایران رفتیم و در‬ ‫صحنه ای دختر بچه ســر چهار راه فال می فروخت‪ .‬حتما‬ ‫عده ای می گویند سیاه نمایی یا شاید دوست نداشته باشیم‬ ‫مردم دیگر کشــورها این صحنه را ببینند اما بعد از فیلم ان‬ ‫اقا از من پرسید ان دختر چه می فروخت وقتی گفتم فال و‬ ‫ان فال ها شعر است با تعجب پرســید مردم شما برای شعر‬ ‫پول می دهند؟‬ ‫من می پذیرم که ممکن اســت عده ای ناخواسته در‬ ‫فیلم هایشان صحنه های ناخوشایند داشــته باشند‪ .‬حتی‬ ‫من خودم با همســرم به دیدن فیلمی رفتیم که یک جوان‬ ‫خوش فکر ایرانی ان را ساخته بود اما نتوانستیم تا اخر فیلم را‬ ‫ببینیم‪.‬ولیاینکهانهادرجشنواره هامنتظرهستندهرفیلمی‬ ‫ سیاه نمایی بود جایزه بدهند فکر می کنم اینگونه نیست‪ .‬در‬ ‫فیلم های من همه ادم های تحصیلکرده هســتند و اتفاقا‬ ‫برخی تصورات غلط درباره ایران را تغییر می دهد‪ .‬اینگونه‬ ‫نیست که جشنواره های خارجی فقط به فیلم های سیاه نما‬ ‫جایزه بدهند‪ .‬برخــی از افراد در مورد ســیاه نمایی صحبت‬ ‫می کنند که قصه انها در مورد این نــوع از اظهارنظرها چیز‬ ‫دیگری اســت و من در مورد انها صحبت نمی کنم‪ .‬من در‬ ‫جشنواره های مختلفی به عنوان داور حضور داشتم و شاهد‬ ‫این بودم که جشــنواره ها بر اساس سیاســتگذاری خاصی‬ ‫جایزه نمی دهند‪ .‬مانند جشنواره فیلم برلین که در یک دوره‬ ‫که من در انجا داورم رئیس هیات داوران گفت که من شما‬ ‫را تنها می گذارم تا به راحتی فیلم ها را داوری کنید‪ .‬در واقع‬ ‫من چنین حســی ندارم که فیلم های ســیاه نمای ایران در‬ ‫جشــنواره های خارجی جایزه می گیرنــد و طی تجربه های‬ ‫خود در داوری های مختلف نیز چنین نگاهی را نســبت به‬ ‫فیلم های ایرانی ندیدم‪.‬‬ ‫بهنامسینمایاجتماعی‬ ‫به کام سینمای سیاسی‬ ‫درگیردردوگانهطبقهفرودستومتوسط‬ ‫فروشندهفرهادییا‬ ‫فرهادیفروشنده؟‬ ‫نقدی به دو نگاه متقابل درباره‬ ‫سینمای اصغر فرهادی‬ ‫کیوان لطفی‬ ‫مدرس ارتباطات‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫‪5‬‬ ‫«فروشــنده»ی اصغــر فرهــادی‪ ،‬در چنــد روز اخیر‬ ‫کلید واژه چالش در «دو نگاه متفاوت» و به تعبیری «متضاد»‬ ‫شده است‪ .‬دو زاویه دید تقابلی‪ ،‬که در ســالیان اخیر تقریبا‬ ‫در همــه حوزه های سیاســی‪ ،‬فرهنگــی و اجتماعی حضور‬ ‫داشته اند؛ یک نگاه‪« ،‬فرصت مدار» است و زاویه دید دیگر‪،‬‬ ‫به موضوعات گوناگون‪ ،‬نگرشی «تهدید الود» دارد‪ .‬هر دو‪،‬‬ ‫ادله گوناگونی برای «بازتولید» خود در سطوح مختلف مطرح‬ ‫و می کوشند خود را «اثبات» کنند و در مقام «نفی» دیگری‬ ‫برایند‪ .‬و البته هر دو جریان معتقدنــد که نمایندگی اکثریت‬ ‫جامعه ایرانی را بر عهده دارند‪.‬‬ ‫ســالیان متمــادی‪« ،‬رســانه های عمومــی» محل‬ ‫شــکل گیری و جوالن این دو نگــرش‪ ،‬و «جامعه»‪ ،‬عرصه‬ ‫صف ارایی مصادیق جدلی انان به حســاب می امد‪ .‬سر ریز‬ ‫جهت گیری هابهعمومجامعهمنتقلمی شدوافرادباکنش ها‬ ‫و واکنش های فعاالنه یا منفعالنه‪ ،‬نســبت خود را با موضوع‬ ‫تعیین و بر میزان ســرعت دربرگیری ان تاثیر می گذاشتند‪.‬‬ ‫روندی «از باال به پایین» بر موضــوع مترتب بود و نخبگان‬ ‫جامعهخط کشی هایفرهنگی‪،‬سیاسیو‪...‬را«صورتبندی»‬ ‫می کردند و افــراد جامعه ملزم به «پیــروی»‪« ،‬خوانش» و‬ ‫«مصرف» بودند؛ روندی که سال های اخیر‪ ،‬به مدد تحوالت‬ ‫فناوری و بهرمنده عموم افراد جامعه از ظرفیت فضای مجازی‬ ‫و شبکه های اجتماعی‪ ،‬دچار نوعی دگردیسی شده و جریانی‬ ‫معکوس شکل گرفته است؛ عامه مردم این امکان را یافته اند‬ ‫شاهین فالحی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪4‬‬ ‫اصغر فرهادی یک اجتماعی ســاز است‪ .‬اما همیشه‬ ‫در فیلم هایش رگه های موضع گیری سیاســی وجود دارد‪.‬‬ ‫فیلم های فرهادی متکی بر یک دوگانگی است؛ دوگانگی‬ ‫میان طبقه فرودست و متوسط‪ .‬از انجا که خاستگاه تاریخی‬ ‫فیلمسازی فرهادی در ‪ 20‬سال گذشته است به نظر می رسد‬ ‫که بتواند توالی دو دوره دولتــی در ایران (یعنی دولت های‬ ‫هفتم و هشتم از یک سو و دولت نهم و دهم را از سوی دیگر)‬ ‫به عنوان ابزاری برای جهت یابی فیلم های فرهادی در نظر‬ ‫گرفت‪ .‬دولت های هفتم و هشتم دولت های مبتنی بر ارای‬ ‫طبقه متوســط بود و دولت های بعدی مبتنی بر ارای طبقه‬ ‫فرودست‪ .‬از این جهت اســت که می توان بازنمایی این دو‬ ‫دولــت را در فیلم های فرهادی بر اســاس بازنمایی طبقات‬ ‫متوسط و فرودســت ارزیابی کرد‪ .‬از این رو فرهادی صرفا‬ ‫یک اجتماعی ساز نیســت بلکه یک فیلمســاز اجتماعی ‪-‬‬ ‫سیاسی است‪ .‬در غیر این صورت یعنی اگر نپذیریم بازنمایی‬ ‫طبقات اجتماعی در فیلم های فرهادی در واقع بازنمایی دو‬ ‫رویکرد سیاسی است باید توجیه قدرتمندتری برای توضیح‬ ‫این داشته باشیم که چرا فرهادی مداوما بر بازنمایی طبقات‬ ‫در فیلم هایش اصرار دارد‪ .‬به هر حال با فرض این مقدمات‬ ‫عواقب ناگوار و متوقف کننده ای دارد؛ نمی توان دیوارهای‬ ‫ملی را ان قدر باال کشید که «دیگران» را «ندید»‪ .‬زندگی در‬ ‫جهان امروز‪ ،‬قواعد خــود را می طلبد و امکان نتیجه گیری‪،‬‬ ‫بدون تعامل با کسانی که «حتی دوستشان نداریم»‪ ،‬ناشدنی‬ ‫است‪ .‬بنا نیست هر داد و ســتدی‪ ،‬حتی از نوع فرهنگی ان‪،‬‬ ‫«وادادگی» تصور شــود و نباید به «انزوای خود خواســته»‬ ‫دامن زد‪ .‬در شــرایطی که همه عرصه ها «رســانه ای شده»‬ ‫اســت‪ ،‬ما ناگزیر به تعمیــق ارتباطات فرهنگی در ســطوح‬ ‫مختلف هســتیم و امکان کناره گیری از تبادالت روزافزون‬ ‫میسر نیست‪« .‬دیپلماسی فرهنگی» می طلبد از هر ظرفیتی‬ ‫در ســطوح مختلف برای انان فراهم شــده اســت و امکان‬ ‫مطالعه «تطبیقــی» خود و جوامــع دیگر را پیــدا کرده اند‪.‬‬ ‫این افــراد‪ ،‬همچــون گذشــته‪ ،‬محصــور در «روایت های‬ ‫رسمی رسانه ای» و مصرف کننده منفعل «گفتمان غالب»‬ ‫جامعه خود نیســتند؛ بلکه امکان دســتیابی و بهره گیری از‬ ‫«گفتمان های جایگزیــن» را دارند و به راحتــی نمی توان‬ ‫انان را «اقناع» کــرد‪« .‬ارتباطات افقــی» نوین‪ ،‬فضایی را‬ ‫رقم زده اســت که شــهروندان دیروز به «کاربرانی» تبدیل‬ ‫شــده اند که همزمان‪« ،‬خود تولید»‪« ،‬خود توزیع»‪« ،‬خود‬ ‫دریافت» و به تعبیری «خود هدایتگر» ند؛ خود قادر به تغییر‬ ‫«اولویت های جامعه» خود هستند و «امرانه»‬ ‫و حتــی «نخبه گرایانــه» نمی توان انــان را در‬ ‫موضع انفعال قرار داد‪ .‬بی تردید این افراد متاثر‬ ‫از جریان ها و روایت های کالن هســتند اما باید‬ ‫پذیرفت این روایت ها‪ ،‬همچون گذشــته با قید‬ ‫«ملی» محدود نمی شوند‪.‬‬ ‫حال به نظر می رســد که امکانــات نوین‬ ‫ارتباطــی‪ ،‬ایــن امــکان «تاریخــی» را فراهم‬ ‫اورده انــد که با پذیــرش واقع بینانــه تحوالت و‬ ‫تغییرات و با خلق زاویه دیدی «اجماعی» و فارغ‬ ‫از «بخشی نگری» و «منفعت طلبی» های رایج‬ ‫سیاســی و اجتماعی‪« ،‬همگان» را به رسمیت‬ ‫شناخت و به انان اجازه عرض اندام داد؛ و البته‬ ‫شعارسیاسی«پرهیزازدو قطبیکردنجامعه»را‬ ‫عملیکرد‪.‬اینبه معنا یفرو غلتیدندرخوشبینی‬ ‫یا بدبینی خام دســتانه نیســت‪ ،‬بلکه پذیرفتن‬ ‫تغییراتی است که به تعبیری «ناچار به پذیرفتن‬ ‫انیم»‪ .‬با این پیش فرض‪« ،‬شــادمانی عمومی» از حضور‬ ‫فرهادی و فروشنده در کن به معنای منزه دیدن مجامع جهانی‬ ‫از اغراض و منافع سیاسی طراحان ان نیست‪ ،‬بلکه پیگیری‬ ‫«بازی خود» در «حوزه عمومی جهانی» است؛ همان گونه‬ ‫که ‪ ISI‬را در عرصه علمی و فــارغ از «روابط دانش و قدرت»‬ ‫فوکویی به رســمیت شــناختیم‪ ،‬همان طور که ارزیابی های‬ ‫مجامع اقتصادی جهان را پذیرفتیم‪ِ ،‬‬ ‫«کن سینما و فرهنگ»‬ ‫را بــا همه مخاطــرات احتمالــی ان قبول کنیم؛ بــه احترام‬ ‫شــادمانی مردمی که «حضــور دارند» و توفیــق فرهادی و‬ ‫ِ‬ ‫جوالن‬ ‫فروشنده را «سینمایی» نمی بینند‪ ،‬بلکه فرصتی برای‬ ‫«خود» در عرصه های بین المللی می پندارند‪.‬‬ ‫برای «گفت وگو» و «اصالح نگرش» دیگران نسبت به خود‬ ‫بهره برد و جشنواره سینمایی همچون «کن»‪ ،‬مجال خوبی‬ ‫برای نمایش همگرایی و همزبانی جهانی است‪.‬‬ ‫اگرچه انگار این «دو خط موازی» قرار نیســت به هم‬ ‫برسند و از هر فرصتی برای بازســازی و بازتولید خود استفاده‬ ‫می کنند‪ ،‬اما نکته قابل توجه این اســت کــه این بحث ها با‬ ‫ورود متغیری به نام «عموم افــراد جامعه» چهره جدیدی به‬ ‫خود گرفته اســت‪ .‬افرادی که با برخورداری از فناوری های‬ ‫جدید ارتباطی به اشــکال گوناگون خود را مطرح می کنند و‬ ‫انتظار دارند مطالبات انان جدی گرفته و به «خواست» انها‬ ‫با دیده احترام نگریسته شــود‪ .‬قدرت دسترسی به رسانه ها‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫می توانیم رویکرد سیاســی فرهــادی را از دل فیلم هایش‬ ‫بیرون بکشــیم‪ .‬فرهادی به ویــژه در فیلم هــای اخیرش‬ ‫یکسره وارد فضای طبقه متوسط شــده است‪ .‬پیش از این‬ ‫او تنش های میان این طبقات را بازنمایــی می کرد به ویژه‬ ‫در فیلم های چهارشنبه ســوری و درباره الی فرهادی هر دو‬ ‫طبقه (یعنی هر دو جناح سیاســی) را به چالش می کشد اما‬ ‫در فیلم جدایی نادر از ســیمین که در سال ‪ 89‬ساخته شده‬ ‫است فرهادی یکسره از طبقه فرودســت دل می برد و این‬ ‫طبقه (یا این جناح سیاسی) را طبقه ای خشن‪ ،‬فاقد قدرت‬ ‫اســتدالل‪ ،‬متکی به خرافات مذهبــی و دروغگو بازنمایی‬ ‫می کند‪ .‬در این فیلم طبقه متوســط هم اگرچــه می تواند‬ ‫دروغ بگوید و خشــونت داشته باشــد اما در مقایسه با طبقه‬ ‫مقابلش عقالنی‪ ،‬قانون پذیر و اخالقی بازنمایی می شود‪.‬‬ ‫اما طبقه متوسط در فیلم جدایی منسجم نیست‪ .‬این طبقه‬ ‫در نظرگاه فرهادی دست کم دو خوانش دارد‪ .‬طبقه متوسط‬ ‫(یا گروهی سیاسی) که قصد رفتن از ایران را دارد و نمی تواند‬ ‫نظام سیاسی کشور را تحمل کند (سیمین این گرایش را در‬ ‫فیلم نمایندگی می کند) و طبقه متوســط (یا گروه سیاسی)‬ ‫دیگری که اصرار بــر مانــدن در کشــور دارد و می خواهد‬ ‫نســل اینده را پرورش دهد‪ .‬این طبقه را نیــز نادر نمایندگی‬ ‫می کند‪ .‬در فیلم بعدی فرهادی یعنی فیلم گذشته خشونت‬ ‫و غیر اخالقی و غیرعقالنی بودن طبقات فرودســت دوباره‬ ‫با تاکید بازنمایی می شود‪ .‬حاال جالب این است که اگرچه‬ ‫بسیاری از منتقدان سینما در ایران یا در خارج از کشور فیلم‬ ‫درباره الــی را فیلمی مهم تر می دانند‪ ،‬فیلــم جدایی نادر از‬ ‫ســیمین جوایز جهانی را می گیرد و به اسکار هم می رسد‪.‬‬ ‫این موضوع نشان می دهد که می توان خوانش سیاسی از‬ ‫فیلم داشت‪ .‬درواقع جوایز سیاسی هستند و رویکرد سیاسی‬ ‫فرهادی در فیلم هایش را تایید و تشویق می کنند‪ .‬حتی فیلم‬ ‫فروشنده هم که امسال توانست دو جایزه مهم جشنواره کن‬ ‫را تصاحب کند‪ ،‬از نظر بسیاری از منتقدان فیلم قدرتمندی‬ ‫نبوده است‪ .‬حتی در نظر سنجی نشریه کایه دو سینما‪ ،‬که‬ ‫معتبرترین نشریه سینمایی در جهان است هم فیلم فرهادی‬ ‫کمترین امتیاز ممکن را در میان فیلم های کن کسب کرده‬ ‫است‪ .‬درست اســت که فرهادی در وضعیت اسفبار امروز‬ ‫سینمای ایران فیلم های بهتری ساخته اما نباید از نظر دور‬ ‫داشتکهبیشترشانتاژهایتبلیغاتیدربارهسینمایاومبتنی‬ ‫برهمان جوایز اســت و درو اقع فیلم های او چنان که گفته‬ ‫می شود هم قدرتمند نیســت‪ .‬ما باید بپذیریم که فرهادی‬ ‫فیلم اجتماعی می ســازد اما حرفش سیاســی است‪ .‬منتها‬ ‫او به جای اینکه فیلم سیاســی بسازد به زبان سینما سیاسی‬ ‫حرف می زند‪ .‬وقتی ســال ‪ 93‬خبر رســید که او می خواهد‬ ‫فیلمی درباره مصدق بسازد‪،‬دیگر مساله ای مانع از ان نبود‬ ‫که او را یک فیلمساز سیاسی با روپوش اجتماعی بدانیم‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫«صدا دار» شوند و خواســت و مطالبه خود را در مسیری «از‬ ‫پایین به باال»‪ ،‬به صحن عمومی جامعه برسانند و از موضع‬ ‫«بازیگــری» ‪ -‬و نــه «تماشــاگری» ‪ -‬در فضــای تحوالت‬ ‫اجتماعی حضور داشته باشند‪.‬‬ ‫مجموعــه بازخوردهــای مختلــف در روزهــای اخیر‬ ‫در خصوص حضور و توفیــق «فروشــنده»‪« ،‬فرهادی»‪،‬‬ ‫«حسینی» و «علیدوستی» در جشنواره کن نشان می دهد‬ ‫که این اتفاق‪ ،‬صرفا حضور یک فیلم سینمایی و عوامل ان در‬ ‫یک جشنواره معتبر سینمایی تلقی نشده‪ ،‬بلکه انگار بهانه ای‬ ‫جدید بــرای «رخ نمایی» دوبــاره ان دو نگاه‬ ‫متناقض‪ ،‬ان هم در فضای نوظهور شبکه های‬ ‫اجتماعی فراهم شــده اســت‪ .‬دو جریانی که‬ ‫میل به «ناســازگاری» دارند و بنا بر شواهد‪ ،‬تا‬ ‫اطالع ثانوی هم قصد «همنشینی» ندارند‪ .‬بر‬ ‫این اساس‪ ،‬باید چالش های پیش امده بر سر‬ ‫موضوع «سربلندی حضور» یا «سرشکستگی‬ ‫نفوذ» فیلم فروشنده در جشنواره کن امسال را‬ ‫فراتر از یک بحث صنفی‪ ،‬حرفه ای و سینمایی‬ ‫«خواند» و در بستری گســترده تر و با در نظر‬ ‫گرفتــن متغیرهای نوپــا‪ ،‬به نظــاره و تحلیل‬ ‫نشســت‪ .‬منتقدان حضور معتقدند که اصوال‬ ‫هیچ جشــنواره فرهنگی‪ ،‬جهانی و سینمایی‪،‬‬ ‫فارغ از ســاخت و بافــت سیاســی و فرهنگی‬ ‫جریان های غالب جهانی هدایت نمی شــود و‬ ‫هر گونه ارزش گذاری بر اثار فرهنگی و هنری‬ ‫در این مجامع‪ ،‬مشحون جهت گیری و اغراض‬ ‫سیاسی است‪ .‬گردانندگان اینگونه محافل ظاهرا فرهنگی‪،‬‬ ‫با تاکید بر برخــی «اثار» و «افراد»‪ ،‬قصــد تغیی ِر جغرافیای‬ ‫فرهنگی کشــورهای «دیگر» را دارند و نمی توان بابت این‬ ‫«تحسین های حساب شده» شادمانی کرد؛ بلکه بالعکس‪،‬‬ ‫باید نگران شد و چاره اندیشید‪ .‬جدی ترین تجلی این نگاه را‬ ‫می توان‪ ،‬اظهارنظر بهروز افخمی کارگردان سینما و مجری‬ ‫برنامه «هفــت» تلویزیون دانســت که «کن» را جشــنواره‬ ‫دگر باشان و همجنسگرایان نامید‪.‬‬ ‫در مقابل‪ ،‬دیدگاه دیگر بر این باور است که نباید نگرش‬ ‫سیاسی را به سایر حوزه های فرهنگی و اجتماعی تسری داد‪.‬‬ ‫نگرشــی «کلیت گرا» بر هر گونه کنــش و واکنش جهانی‪،‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪65‬‬ ‫گل به خودی نزنیم‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫علیرضارئیسیانازنقدهایسیاسی‬ ‫دربارهفیلمفرهادیمی گوید‬ ‫اقای رئیسیان! در دو هفته اخیر نقدهای متعددی‬ ‫درباره سیاسی بودن ســینمای اصغر فرهادی و‬ ‫همینطور جوایزی مثل اســکار و نخل طالی کن‬ ‫منتشر شده است‪ .‬نظر شما در این باره چیست؟‬ ‫نه به هیچ وجه سینمای فرهادی سیاسی نیست‪.‬‬ ‫کجای این فیلم ها سیاسی اســت‪ .‬کدام سکانسش؟ این‬ ‫فیلم ها در ایران پروانــه نمایش گرفته و اکران هم شــده‬ ‫است‪ .‬اگر سیاسی بود که به لحاظ قانونی این اجازه را پیدا‬ ‫نمی کرد اکران شود‪.‬‬ ‫پس چرا این همه نقد درباره سیاسی بودن فیلم ها‬ ‫منتشر می شود؟‬ ‫ما یک اخــاق جالبی داریــم‪ .‬در همه حوزه های‬ ‫فرهنگــی و اقتصادی و‪ ...‬یــک تیم داریم کــه در گل به‬ ‫خودی زدن‪ ،‬تخصــص دارد‪ .‬تیم فوتبالمــان ان قدر گل‬ ‫به خودی نزده که تیم های فرهنگی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬سیاســی‬ ‫و‪ ...‬این نقدهایــی که درباره فیلم فرهــادی و جایزه نخل‬ ‫طال می شود همین طور است‪ .‬نباید گل به خودی بزنیم من‬ ‫خودم شاهد بودم که زمانی یک کارگردان مسن مصری به‬ ‫صورت مشترک جایزه نخل طالی کن را گرفت‪ .‬نمی دانید‬ ‫در کشــورش چه جشــنی برایش گرفتند‪ .‬ســه روز جشن‬ ‫اعالم کردند‪ .‬جایزه اش هم بیشتر به خاطر سابقه طوالنی‬ ‫فیلمســازی اش بود‪ .‬یک جور تقدیر بود از سال های سال‬ ‫فعالیتش در فیلمسازی‪ .‬دیگر کشورها هم کم وبیش همین‬ ‫طور برخورد می کنند‪ .‬حاال نه اینکه جشن بگیرند و تعطیل‬ ‫کنند اما باالخره شادی ملی را از کسب جوایز معتبر سینمایی‬ ‫به رسمیت می شناســند و ان برخورد منفی نمی کنند‪ .‬اقای‬ ‫فرهادی وقتی در میان رقابت هشــتاد کشــور جهان برای‬ ‫بردن اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی ‪ ،‬جایزه اسکار را برد‪،‬‬ ‫موفقیت بزرگی به دست اورد‪ .‬این موفقیت ملی بود‪ .‬حتی‬ ‫در میان نامزدهای پنجگانه نهایی برای اسکار فیلمنامه که‬ ‫همه فیلم های امریکایی هم در ان رقابت حضور داشــتند‬ ‫توانســت نامزد شــود‪ .‬اما این موفقیت ها به جــای انکه با‬ ‫تقدیر و تشــکر همراه شــود با انتقادهای عجیب و غریبی‬ ‫مواجه شد‪.‬‬ ‫در مورد جشــنواره ها چطــور؟ این جشــنواره ها‬ ‫سیاســی نیســتند؟ در جهانی که همــه چیزش‬ ‫سیاســی قلمداد می شــود‪ ،‬می تــوان گفت که‬ ‫بزرگترین اتفاق های هنری و سینمایی جهان از‬ ‫هر شائبه سیاسی مصون هستند؟‬ ‫قطعــا نمی توان گفــت‪ .‬باید واقع بیــن بود‪ .‬هیچ‬ ‫جایزه ای به خودی خود مطلق نیست‪ .‬نوعا در کشورهای‬ ‫برگزار کننــده ایــن جشــنواره ها و رویدادهای ســینمایی‬ ‫اتفاق هایــی می افتــد ‪ ،‬البی هایــی وجــود دارد و باالخره‬ ‫‪6‬‬ ‫علیرضا رئیســیان از جمله ســینماگرانی اســت‬ ‫که معتقد اســت ســینمای اصغــر فرهادی سیاســی‬ ‫نیست‪ .‬او نقدهای خودش را به جشنواره های خارجی‬ ‫مطرح می کنــد و تاکید دارد که نمی تــوان انها را کامال‬ ‫غیر سیاسی خواند‪ ،‬اما در این گفت وگو علت نقدهای‬ ‫سیاســی علیه فرهادی را در قالب یــک موضوع دیگر‬ ‫بررســی می کند؛ تالش دولــت برای مصــادره کردن‬ ‫جوایز کن‪ .‬او معتقد است که ســفر اقای ایوبی به کن‬ ‫دلیلی نداشــته جز اینکه همزمان با بازگشــت فرهادی‬ ‫از کن‪ ،‬سعی کند جوایز فیلم او را به دولت نسبت دهد‪.‬‬ ‫رئیسیان شــصت و یک سال ســن دارد و از این عمر‪ ،‬‬ ‫یک نیمه تمام را در عالم سینما گذرانده است‪ .‬دو فیلم‬ ‫«چهل سالگی» و «دوران عاشقی» اخرین ساخته های‬ ‫او هســتند‪ .‬رئیســیان فار غ التحصیــل کارگردانــی از‬ ‫دانشکده صدا و ســیما و دارای نشان درجه یک هنری‬ ‫معادل دکتــرای افتخــاری از وزارت فرهنگ و ارشــاد‬ ‫اسالمی اســت‪ .‬از فعالیت های او می توان به ریاست‬ ‫کانون کارگردانان سینمای ایران‪ ،‬رئیس فرهنگستان‬ ‫هنر شاخه ســینما‪ ،‬داور جشــنواره فیلم فجر و جشن‬ ‫خانه ســینما‪ ،‬رئیس هیــات داوران ســینمای جوان و‬ ‫رئیس هیات داوران نخســتین جشــنواره امید‪ ،‬عضو‬ ‫شورای عالی سیاست گذاری خانه سینما‪ ،‬عضو شورای‬ ‫صدور پروانه ساخت وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی و‬ ‫کارشناس مسائل سینمایی ارشاد اسالمی اشاره کرد‪.‬‬ ‫ســوگیری هایی انجام می شــود کــه گاهی ممکن اســت‬ ‫کم وبیش در اهدای جوایز هم اثر بگــذارد‪ ،‬اما این اتفاق‬ ‫مطلق نیست‪ .‬نباید جزم اندیش بود‪ .‬اینطور نیست که بشود‬ ‫گفت علیه کشور ما برنامه های طوالنی مدت در جشنواره ها‬ ‫دارند و توطئه می کنند‪ .‬نه از این ور بام باید افتاد و نه از ان‬ ‫ور‪ .‬جوایز اسکار و کن و هر نوع جایزه و اتفاق مهم دیگری را‬ ‫باید در شرایط و زمان خودش و در ابعاد و مختصات خودش‬ ‫ارزیابی کرد‪.‬‬ ‫جشــنواره امســال کن توجــه خاصی بــه ایران‬ ‫داشت‪ .‬حتی شائبه هایی هم بود که فیلم فرهادی‬ ‫به شیوه غیرقانونی وارد رقابت شد‪ .‬این اتفاق ها‬ ‫را چطور ارزیابی می کنید؟‬ ‫بله امسال و پس از برجام حضور ایران در جشنواره‬ ‫کن خیلی پر رنگ تر از همیشــه بود‪ .‬هم در هیات داوران‬ ‫نماینده داشــتیم هم در بخش مسابقه اصلی هم در بخش‬ ‫نوعی نگاه و هم در بخش شــرت کرنر که فیلم های کوتاه‬ ‫اســت‪ .‬جالب انکــه داور ایرانی جشــنواره امســال کن‪،‬‬ ‫پخش کننده همان فیلمی بود که امســال در بخش نوعی‬ ‫نگاه رقابت می کرد‪ .‬خب اینها خوب است‪ .‬وقتی در مقابل‬ ‫این همه کشــور در مهمترین رویداد سینمایی حرف برای‬ ‫گفتن داریــم‪ ،‬داور می شــویم و جایزه هــم می گیریم چه‬ ‫ایرادی دارد؟ اقای فرهادی یک کارگردان با سابقه درخشان‬ ‫اســت و طبیعی اســت که حضورش در کن اهمیت داشته‬ ‫باشد‪ .‬فکر کنم اوایل دهه هشــتاد بود که فیلم «میشین»‬ ‫ســاخته «روالند جافه» در روز اخر برگزاری جشنواره اماده‬ ‫شد و از قضا اســکار هم گرفت‪ .‬کارهای پست پروداکشن‬ ‫(پسا تولید) فیلم در فرانسه و حین برگزاری جشنواره اماده‬ ‫شد‪.‬‬ ‫اتفاقا همین موضوع باعث شــد تا نقدها بیشتر‬ ‫شــود‪ .‬می گفتند که فیلم فرهــادی را حتی اماده‬ ‫نشده در جشنواره قبول کرده اند که جایزه بدهند‪.‬‬ ‫اگر جایزه نمی دادند که مــوردی پیش نمی امد‪.‬‬ ‫اما حتی به فیلم جافه هم جایزه دادند‪ .‬خب اینها‬ ‫نشــان نمی دهد که تعمدی در پذیرفتن و جایزه‬ ‫دادن به فیلم حتی قبــل از پایان تولیدش‪ ،‬وجود‬ ‫داشته است؟‬ ‫فیلم فرهادی چون دو جایزه از مجموع هفت جایزه‬ ‫را گرفت‪ ،‬این همه انتقاد علیه اش نوشــتند‪ .‬بله می توان‬ ‫گفت که امســال یکی‪ ،‬دوتا فیلم خیلی خــوب هم بود که‬ ‫هیچ جایــزه ای نگرفتند‪ .‬چرا؟ اما انتقادهای سیاســی که‬ ‫شده موضوعش فیلم فرهادی نیست‪ .‬هدف انتقادها یک‬ ‫چیز دیگر اســت‪ .‬برخی از مســئوالن دولتی قصد داشتند‬ ‫که این جایــزه را به نام خود تمام کننــد‪ .‬بدو بدو رفتند کن‪.‬‬ ‫می دانســتند که فیلم فرهادی فیلم محکــم و قدرتمندی‬ ‫اســت‪ .‬معلوم بود جایزه می گیرد‪ .‬اینها رفتند که نخل طال‬ ‫را کول بگیرند و بیاورند ایــران‪ .‬اقای ایوبی که جزو عوامل‬ ‫فیلم نبود‪ .‬در واقع این کار دولتی ها ایراد داشت‪ .‬همین بود‬ ‫که انتقادها را تا این حد زیاد کرد‪ .‬انها می خواستند فرهادی‬ ‫را تابلو کنند و وقتی از پله های برقی فرودگاه پایین می ایند‪،‬‬ ‫پشتش بایستند و جایزه را مصادره کنند‪ .‬اما فرهادی زرنگ تر‬ ‫از این حرف هاست‪ .‬هم در فیلم هایش از این بازی ها کناره‬ ‫می گیرد و هم در اینجور مواقع‪ .‬فرهادی پروازش را به عقب‬ ‫انداخت و با انها نیامد‪ .‬نباید این جوایز را سیاسی کرد‪ .‬چه‬ ‫این طرفی چه ان طرفی‪ .‬اینها حاصل موفقیت یک هنرمند‬ ‫برجسته ایرانی است و این شادی بخش است‪.‬‬ ‫قبل از این هــم چنیــن اتفاق هایی افتــاده‪ .‬گاهی‬ ‫رفتارهایی در جشــنواره های کــن اتفاق می افتــد که ادم‬ ‫شــرمش می گیرد‪ .‬یک بار هــم اقای شــمقدری امده بود‬ ‫جشنواره‪ .‬انجا روزی یک میلیون نفر از بلوار کوزت (همان‬ ‫فیل م های فرهادی «شبه سیاسی» است‬ ‫محمدتقی فهیم‬ ‫منتقد سینما‬ ‫‪7‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫فیلم های اصغر فرهادی به لحاظ گونه‪ /‬ژانر سیاسی‬ ‫نیست‪ .‬ما برای تعریف ژانر سیاسی عامل ها و شاخص های‬ ‫دیگــری قائلیم‪ .‬فیلم سیاســی اساســا فیلمی اســت که‬ ‫دربــاره رویدادهای سیاســی قصه پــردازی می کند‪ .‬فیلم‬ ‫سیاسی عموما به یک رویداد سیاسی یا شخصیت سیاسی‬ ‫می پردازد‪ .‬از این نظر فیلم های فرهادی سیاسی نیست ‪،‬‬ ‫بلکه موضوع اجتماعی دارد و به لحاظ گونه شناســی هم‬ ‫شانه به شــانه ملودرام می زند ؛ یک ســینمای قصه گوی‬ ‫ملودرام اجتماعی‪ .‬این همه ان چیزی است که درباره ژانر‬ ‫و موضوع کلی فیلم های فرهادی می توان گفت‪ .‬اما اثار‬ ‫فرهادی (چه در سریال هایی که ساخته و چه در فیلم های‬ ‫ســینمایی اش؛ از «رقص در غبــار» تا «فروشــنده») به‬ ‫دلیل فوکوس کردن روی بحران هــای اجتماعی و اصرار‬ ‫فرهادی بر روایت بحران های اجتماعی طبقات متوسط‪،‬‬ ‫همواره تبعات سیاسی هم به دنبال داشته است‪ .‬فرهادی‬ ‫برای تفریح و سرگرمی و تجارت فیلم نمی سازد‪ .‬دست کم‬ ‫اولویت اول او اینها نیست‪ .‬او با زبان سینما حرف می زند‪.‬‬ ‫هدف دارد‪ ،‬تحلیل دارد‪ ،‬نشانه دارد و به خاطر به کار گیری‬ ‫این عواملی که می گویم‪ ،‬سینمایش به سیاست هم نقب‬ ‫می زند‪ .‬او همواره انگشــتش را روی بحران های طبقات‬ ‫اجتماعی ایران گذاشــته اســت‪ .‬تاکید بر این موضوع و‬ ‫بازنمایی این طبقه به عنوان یک طبقه همیشه در بحران‪،‬‬ ‫زمینه را برای تفاسیر سیاسی از فیلم هایش هموار می کند‪.‬‬ ‫فرهــادی در بهترین فیلمــش؛ درباره الــی (از نظر‬ ‫من ایــن فیلم از فیلم جدایی که اســکار هــم گرفت فیلم‬ ‫بهتری است) هم با بازنمایی کشمکش ها‪ ،‬پنهان کاری ها‬ ‫و تودرتویــی و پیچیدگی روابط میــان خانواده های طبقه‬ ‫متوســط وضعیت انها را بحرانی روایت می کند‪ .‬طبقه ای‬ ‫که چندان پابند قیدوبندهای اخالقی نیســت‪ .‬ســکانس‬ ‫اختتامیه فیلم که ماشین ها به گل نشسته اند و گیر کرده اند‬ ‫با این پیام تمام می شود که طبقه متوسط در گل مانده‪ .‬این‬ ‫فیلم اگرچه موضوعا اجتماعی است اما تبدیل می شود به‬ ‫یک فیلم با محتوای سیاسی و کارکرد سیاسی پیدا می کند‪.‬‬ ‫مــن می توانــم بگویــم کــه ســینمای فرهــادی‬ ‫«شبه سیاســی» اســت‪ .‬قطب بندی هــا در فیلــم طوری‬ ‫است که کلیت محتوای فیلم در کانتکس سیاسی بیشتر‬ ‫معناپذیر می شود‪ .‬از همین نظر است که این فیلم ها مورد‬ ‫توجه کانون های سیاسی خاصی هم قرار می گیرند‪ .‬وقتی‬ ‫فیلم به محافل خارجی می رود‪ ،‬از ان اســتقبال می شود‪.‬‬ ‫چون این فیلم در ادامه سیاست گذاری های انهاست‪ .‬هم‬ ‫اسکار‪ ،‬هم کن و هم همه جشنواره های معتبر سینمایی‪،‬‬ ‫تبلور ســوگیری سیاســی مالکان این جشــنواره ها است‪.‬‬ ‫اما بدیهی اســت که هــر فیلمی به صرف اینکــه در ادامه‬ ‫سیاســت گذاری های انها باشــد ‪ ،‬جایزه نمی گیرد‪ .‬فیلم‬ ‫باید فیلم باشــد تا جایزه بگیرد‪ .‬یعنــی دو ویژگی همزمان‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫یکی اینکه دربردارنده محتوای مورد نظر انها باشــد‬ ‫و از ســوی دیگر فیلم قدرتمند و اثرگذاری باشد‪ .‬جذابیت‬ ‫سینمایی داشــته باشــد‪ .‬اینجاســت که تفاوت فرهادی‬ ‫با فیلمســازان دیگری نظیر جعفر پناهی و‪ ...‬مشــخص‬ ‫می شود‪ .‬فرهادی از نظر دراماتیک فیلمساز قهاری است و‬ ‫بلد است فیلم بسازد‪ .‬وقتی فیلم خوبی با خروجی مورد نظر‬ ‫این جشــنواره ها انطباق پیدا کند‪ ،‬گل سرسبد جشنواره ها‬ ‫هم می شود‪.‬‬ ‫اما همان طور که گفتــم فرهادی فیلمســاز بحران‬ ‫است‪ .‬بحران های اخالقی در سینمای فرهادی گل درشت‬ ‫هســتند‪ .‬تاکید او در این راه و برجســته کردن مشکالت‬ ‫اخالقی و خانوادگی در کانتکسی که فیلم روایت می شود‪،‬‬ ‫ در نهایت خروجــی کار را سیاســی می کند‪ .‬زیرا بررســی‬ ‫ســاخت و بافت جامعــه در زمــان ســاخت ان و واکاوی‬ ‫نشــانه های و کدهای فیلم ما را ترغیب می کند که به فیلم‬ ‫نگاهی سیاسی‪ -‬اجتماعی داشته باشیم نه صرفا اجتماعی‬ ‫محض‪ .‬اینجا دیگر به یک حوزه سیاسی می رسیم‪ .‬ابزاری‬ ‫که هم می تواند ابزاری برای دیپلماســی سیاســی صرف‬ ‫باشــد و هم ابزاری برای دیلپماســی فرهنگی‪ .‬وقتی ما به‬ ‫ندای جشنواره های خارجی پاســخ می دهیم و در راستای‬ ‫سیاســت های انها فیلم می ســازیم در واقــع انگاره های‬ ‫دیپلماتیک کشــور میزبــان را تبدیــل به جریــان اصلی‬ ‫می کنیم‪ .‬در همه جشــنواره های جهان این رویکرد وجود‬ ‫دارد‪ .‬از حیدراباد و تاشکند بگیرید تا مسکو و برلین‪ .‬ما هم‬ ‫در ایران و از راه جشــنواره جهانی و ملی فیلم فجر تالش‬ ‫داریــم همین کار را بکنیــم‪ .‬تالش می کنیــم جریانی که‬ ‫حافظ منافع ملت های مستقل است حفظ شود‪ .‬فیلم هایی‬ ‫را ساپورت می کنیم که حامل و ناقل مضامین مورد تایید و‬ ‫تاکید کشورمان باشد‪ .‬رئیس جشنواره فیلم برلین پیش تر‬ ‫از این صراحتا اعالم کرد که رویکرد سیاسی دارند‪ .‬اصوال‬ ‫برلین از یک نهاد صنفی تبدیل شده به یک نهاد سیاسی‪.‬‬ ‫کارگردان هایی را که در کشــورهای مختلف مشــکالتی‬ ‫دارند دعوت می کند‪ ،‬صندلی شان را خالی می کند‪ ،‬به انها‬ ‫جایزه می دهد و‪ ...‬دیگر انجا حتی فیلم هم اهمیت ندارد‬ ‫بلکه شفاف و علنا جایزه ها را بر اســاس مناسبات سیاسی‬ ‫اعطا می کنند‪.‬‬ ‫ همان طور کــه گفتم اگرچه فرهــادی هم در همین‬ ‫منطق جایزه می بــرد ولی تفاوت فرهادی بــا دیگران این‬ ‫است که او واقعا فیلمساز خوبی هم هســت‪ .‬بعد از جایزه‬ ‫کن هم کــه پروپاگاندای بســیاری درباره فیلمش شــکل‬ ‫گرفت‪ ،‬من معتقدم که این فیلم در زمان اکران هم حداقل‬ ‫تا ‪ 50‬درصد موفق خواهد بود‪ .‬از نظر من با اتفاق هایی که‬ ‫افتاده و حتی باتوجه به حاشــیه های بسیاری که پیرامون‬ ‫خود فرهادی و فیلمش شکل گرفته ‪ 50‬درصد مخاطبان‬ ‫سینمای ایران صف بسته اند و انتظارمی کشند تا فروشنده‬ ‫در ایران هم روی پرده برود‪ .‬اما نکتــه مهم ان ‪ 50‬درصد‬ ‫دیگر است‪.‬‬ ‫اســتقبال این ‪ 50‬درصد دوم بســته به این است که‬ ‫‪ 50‬درصد اول چقدر از دیدن فیلم راضی هستند و دیگران‬ ‫را به دیدنش ترغیب می کنند‪ .‬بــه نظرم ارزش واقعی فیلم‬ ‫فرهادی اینجا مشخص می شود‪ .‬همان طور که گفتم نیمه‬ ‫اول اســتقبال از اکران فیلم فرهادی مربوط به تبلیغات و‬ ‫پروپاگاندایی اســت که تا کنون درباره فیلم شــکل گرفته‬ ‫اســت و هنر فیلمســازی فرهادی در مرحله دوم استقبال‬ ‫می تواند خودنمایی کند‪.‬‬ ‫با این همه نمی تــوان و نباید کتمان کــرد که اصغر‬ ‫فرهادی در میان کارگردانان پس از انقالب در ایران یک‬ ‫پدیده است و این پدیده ها در کشور ما هر ‪30‬سال یک بار‬ ‫پدیدار می شوند‪ .‬ما که در دهه ‪ 40‬کیمیایی و مهرجویی را‬ ‫داشتیم‪ ،‬امروز فرهادی را داریم‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫شخصیت رمان بینوایان نوشته ویکتور هوگو) رد می شوند‬ ‫و کاری به کار همدیگر ندارند‪ .‬اقای شفیع محمدیان کلی‬ ‫تالش کرد تا برای اقای شــمقدری محافــظ بگیرد‪ .‬خب‬ ‫اخر این چه کاری بــود؟ انجا یک رویــداد فرهنگی اتفاق‬ ‫می افتد نه یک رویداد سیاسی‪ .‬کسی هم به دنبال برداشت‬ ‫سیاسی نیست‪ .‬حتی اگر کســانی بخواهند تاثیر بگذارند‪.‬‬ ‫جشنواره های فرهنگی و هنری در مقابل هجمه و فشارهایی‬ ‫که از بیرون بهشان می اورند بازهم استقالل نسبی خودشان‬ ‫را حفظ می کنند و یکسره سیاسی نمی شــوند‪ .‬همان طور‬ ‫که گفتم مقدار زیادی از این فشــارها که وارد شد به علت‬ ‫ســفر دولتی ها به کن بود‪ .‬شــکل طبیعی اش این بود که‬ ‫خودشان بروند و برگردند و خیلی هم حاشیه سازی نمی شد‬ ‫و اگر حرف و حدیثی هم پیش می امد زودگذر بود و ان قدر‬ ‫تعمیق نمی شد‪.‬‬ ‫البته قبــل از فرهــادی هم این حاشــیه ها وجود‬ ‫داشته اســت‪ .‬مثال وقتی که کیارستمی با نخل‬ ‫طال از کن برگشــت‪ ،‬در فرودگاه با اعتراض هایی‬ ‫مواجه شد‪.‬‬ ‫بلــه اتفاقا همان موقــع من به اتفــاق فرزند اقای‬ ‫کیارســتمی به فرودگاه رفتیم‪ .‬البتــه ان موقع اعتراض به‬ ‫سیاسی کاری و سیاســی بودن جشــنواره نبود‪ .‬جنس ان‬ ‫اعتراض ها با این اعتراض ها فرق می کرد‪ .‬اتفاقی روی سن‬ ‫افتاده بود که باعث ان واکنش ها شده بود‪ .‬در دوره مدیریت‬ ‫اقای ضرغامی این اتفاق افتاد‪ .‬یــک عده با پالکارد امده‬ ‫بودند فرودگاه که می خواســتند حضورا از جایزه اش تقدیر‬ ‫کنند! ما از طریق یکی از فیلمســازهای مطرح ان دوره با‬ ‫دولت تماس گرفتیم‪ .‬خالصه با هماهنگی هایی قرار شــد‬ ‫اقای کیارســتمی از در پشــتی فرودگاه خارج شوند‪ .‬فضا‬ ‫خیلی عجیب بود‪ .‬حتی مسئول فرودگاه هم پاسپورت اقای‬ ‫ی را پرت کرده بود‪.‬‬ ‫کیارستم ‬ ‫با کدام فیلمســاز حرف زدید که دولت فرودگاه را‬ ‫مدیریت کند؟‬ ‫با محسن مخلمباف حرف زدیم‪ .‬البته ان موقع او‬ ‫رابطه اش با کیارســتمی بد بود‪ .‬اما به هر حال با خانم فائزه‬ ‫هاشمی تماس گرفت و او هم به مدیران فرودگاه زنگ زد و‬ ‫ماجرا به این شکل تمام شد‪.‬‬ ‫شــما می گویید اعتراض به فیلم هــای فرهادی‬ ‫سیاسی تر است؟‬ ‫نگاه کنید این اعتراض ها بازی بازیگران سیاسی‬ ‫در زمین فرهنگ است‪ .‬اینکه دولت به کدام جناح نزدیک‬ ‫باشــد و معترضان از کدام جناح سیاســی باشند در شکل و‬ ‫شــمایل اعتراض ها تاثیر دارد‪ .‬این فضا‪ ،‬فضای فرهنگی‬ ‫نیست‪ .‬فضای سیاســی اســت و ارتباطی هم با سینمای‬ ‫فرهادی ندارد‪ .‬چون ســینمای فرهادی سینمای سیاسی‬ ‫نیست‪ .‬همان اول هم این را گفتم‪ .‬این انتقادها عمدتا با‬ ‫اهداف سیاسی انجام می شود‪ .‬این یکی می خواهد به ان‬ ‫یکی اعتراض کند‪ ،‬اعتراضش از مسیر فرهادی می گذرد‪.‬‬ ‫همین‪.‬‬ ‫درباره خود فرهادی چطور؟ حرف و حدیث هایی‬ ‫درباره سرمایه گذاری های فیلم وجود دارد‪.‬‬ ‫بله درباره ســرمایه گذاری و ســرمایه گذاران فیلم‬ ‫حرف و حدیث وجود دارد‪ .‬اینها ســواالتی هستند که خود‬ ‫فرهادی باید پاســخ بدهد‪ .‬اصــوال کارگردان های مطرح‬ ‫جهانی در فرایند ســاخت فیلم با حمایت های مختلفی هم‬ ‫مواجه می شوند‪ .‬چیز عجیب و غریبی نیست اما به هرحال‬ ‫خود فرهادی بهتر می تواند دربــاره این موضوعات حرف‬ ‫بزند‪ .‬مساله من این است که در محیط فرهنگی باتوجه به‬ ‫چارچوب های این محیط حرف بزنیم‪ .‬نه اغراق امیز تشویق‬ ‫کنیم و نــه اغراق امیز تقبیــح کنیم‪ .‬باید در مــورد هر چیز‬ ‫متناسب با خودش و ابعادش حرف زد‪ .‬خوب نیست فضای‬ ‫فرهنگی را با تنش های مداوم سیاسی و‪ ...‬پیوند بزنیم‪.‬‬ ‫فیلمسازبح ران‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪67‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫اگر فقط یک فیلم بود‬ ‫ایا ما با یک سازمان فکری مواجهیم؟‬ ‫مهدی میرسرایی‬ ‫پژوهشگر و دانشجوی جامعه شناسی‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫‪8‬‬ ‫برای بررســی موضع گیری هایی که درباره سینمای‬ ‫فرهادی وجود دارد‪ ،‬باید ابتدا یک سوال بپرسیم‪ .‬اینکه ایا‬ ‫ما صرفا با یک فیلم مواجه هستیم که قرار است مخاطبش‬ ‫را در سینما سرگرم کند یا احیانا چیزی به او بیاموزاند یا اینکه‬ ‫با یک ســازمان فکری مواجهیم؟ نظر من این است که به‬ ‫ویژه درباره ســینمای فرهادی ما با یک شــیوه جهان بینی‬ ‫روبه رو هستیم که قرار است به مخاطب القا شود‪ .‬با فرض‬ ‫درســت بودن این ایده باید بدانیم که ایــا این جهان بینی‬ ‫همان جهان بینی کارگردان است یا اینکه یک جهان بینی‬ ‫دیگر است و قرار است در قالب یک موج به جامعه ایرانی‬ ‫تزریق شود‪.‬‬ ‫اگر مخالف باشــید با انچــه من می گویــم حتما در‬ ‫ذهنتان اصطالح توهــم «توطئه» تداعی می شــود‪ .‬در‬ ‫م توطئه ما توهم این را داریم که یک عده نشسته اند و‬ ‫توه ‬ ‫پول های انچنانی خرج می کنند که ما ایرانی ها چنان باشیم‬ ‫و چنین باشیم‪ .‬مثال اصغر فرهادی را استخدام کرده اند که‬ ‫ما را منحرف کند‪ .‬اما واقعیت این اســت که چنین نیست‪.‬‬ ‫این برداشــت ســاده انگارانه از توطئه دوره اش تمام شده‬ ‫است‪ .‬کســی نمی اید به این گل درشتی در جامعه دیگری‬ ‫تغییر ایجاد کند تا به منافعش برسد‪ .‬انچه مد نظر ماست این‬ ‫است که پروژه در قالب یک پروسه در جهان وجود دارد که‬ ‫می خواهد جهان را در نسبت با ارزش های خاصی تعریف‬ ‫کند‪ .‬پردازندگان این پروژه البته نا مشخص و ناپیدا نیستند‬ ‫اما بدیهی است که جهان گســتری این پروژه چنان است‬ ‫که امکان کنترل همه جانبه را از دست همان پردازندگان‬ ‫هم گرفته است‪.‬‬ ‫یعنی این موج بزرگی که می خواهد همه دنیا را با خود‬ ‫همســو کند تمام و کمال در اختیار ان صاحبان و رهبران‬ ‫اصلی اش نیست‪ .‬این موج تحت تاثیر قربانیانش ممکن‬ ‫است تغییر شکل های زیادی هم داشته باشد و حتی گاهی‬ ‫از مسیر اصلی منحرف شــود اما معموال به همان اهدافی‬ ‫می رسد که پردازندگان در نظر دارند‪.‬‬ ‫اما اینهــا مقدمه کار اســت‪ .‬اصل موضــوع ما این‬ ‫اســت که بدانیم اصغر فرهادی به عنــوان یک کارگردان‬ ‫شناخته شــده‪ ،‬مطرح‪ ،‬خوش فکر و خالق تنهــا برای ما‬ ‫ایرانی ها جذابیت ندارد‪ .‬برای خارجی ها هم جذاب است‪.‬‬ ‫از قضا برای کســانی که می خواهند دنیا روی پاشــنه انها‬ ‫بچرخد هم جذاب اســت و صد البته که جذابیت بیشتری‬ ‫هم دارد‪.‬‬ ‫حرف ما این نیســت که احیانــا مافیایی امــده و در‬ ‫یک اتاق در بســته بــا او قرار داد بســته و اســتخدامش‬ ‫کرده و ماهانه مقرری می گیرد‪ .‬نه! حرف ما یک هشــدار‬ ‫است‪ .‬یک هشدار وطن دوستانه‪ .‬هشــدار این است که‬ ‫چهره های مطرح فرهنگــی و هنری ما ناخــوداگاه درگیر ‬ ‫این بــازی نشــوند‪ .‬قربانــی ان موجی که گفتم نشــوند‪.‬‬ ‫وقتی شــما یک فیلــم می ســازی جایزه می گیــری‪ ،‬این‬ ‫موضوع ممکن اســت شــما را تشــویق کند که بــار دیگر‬ ‫طــوری فیلم بســازی که انهــا خوششــان بیایــد و جایزه‬ ‫بدهند‪.‬‬ ‫بعد ممکن است فیلمساز جشــنواره ای بشوید و هر‬ ‫سال ده ها جایزه ببرید‪ .‬خیلی هم با کالس و شیک است‪.‬‬ ‫اما یک تفاوت را باید روشن کنیم‪ .‬اینکه شما برای مخاطب‬ ‫فیلم می سازی و جایزه هم می بری یا اینکه برای جایزه فیلم‬ ‫می سازی و مخاطب هم به خاطر جایزه ها می اید و فیلم را‬ ‫می بیند؟ اولی فیلم مستقل اســت و دومی فیلم وابسته‪.‬‬ ‫دومی بی خطر هم نیست‪ .‬چون فیلمی که جایزه می گیرد‪،‬‬ ‫مطرح می شود و کنجکاوی برای دیدنش بیشتر می شود‪.‬‬ ‫وقتی مردم این فیلم را می بینند ناخوداگاه جهان را از پشت‬ ‫شیشــه عینک هایی می بینند که صاحبان ان جشنواره ها‬ ‫تایید کرده اند و می پســندند‪ .‬این ممکن است که الزاما بد‬ ‫نباشد اما واقعیت این است که هیچ جشنواره ای با خیرات‬ ‫مردم اداره نمی شود و هیچ جشــنواره ای برای رضای خدا‬ ‫برگزار نمی شود‪.‬‬ ‫یک سری جشــنواره ها دارند موج ایجاد می کنند تا‬ ‫همه افراد جهــان را در قالب نگاه انها ببینند ویک ســری‬ ‫جشــنواره ها در حکم احیای هویت های مقاومت هستند‬ ‫و تالش دارند چندصدایی را حفظ کنند‪ .‬متاســفانه جریان‬ ‫اولی بسیار همه گیرتر است و شناخته شده تر‪ .‬شاید بتوان‬ ‫گفت که تقریبا هیچ فیلم چپ گرایانه ای در جشــن اسکار‬ ‫جایزه نگرفته و از ســوی دیگر هیچ فیلم کاپیتالیستی هم‬ ‫در جشــنواره کن‪ ،‬برنده نشــده‪ .‬اینها نشــان می دهد که‬ ‫باالخره انتخاب ها بدون خط مشــی های کالن سیاسی و‬ ‫ایدئولوژیک نیست‪.‬‬ ‫در این رویدادها و جشــنواره های سینمایی‪ ،‬جهان‬ ‫دو بخش اســت ؛ غرب و شــرق‪ .‬غرب جهان مدرن است‬ ‫و شرق جهان ســنتی‪ .‬غرب ایدئولوگ و حل کننده مسائل‬ ‫شرق است و شرق نماد رنج های تاریخی‪ .‬شرق جهان در‬ ‫رویداد های بزرگ ســینمایی فقط می تواند شــامل زیبایی‬ ‫جغرافیایی‪ ،‬زیبایی های فرهنگی در حد نگاه توریســتی و‬ ‫بدبختی‪ ،‬رنج و ترحم برانگیزی باشد‪ .‬فیلم هایی که در این‬ ‫جشنواره ها برگزیده می شوند‪ ،‬فیلم هایی هستند که انگار‬ ‫دارند برای مخاطــب غربی‪ ،‬حرف می زننــد‪ .‬پیش فرض‬ ‫مخاطب برای این فیلم ها‪ ،‬مخاطب غربی است‪ .‬منظورم‬ ‫زبان دیالوگ ها نیست‪ .‬منظورم زبان نشانه شناختی فیلم ها‬ ‫و منطق درونی اثر است‪.‬‬ ‫منطق فیلم هایی که در جشنواره ها برگزیده می شوند‬ ‫در قریب بــه اتفاق موارد مبتنی بر منطقی نیســت که یک‬ ‫انسان غیرغربی‪ ،‬متناسب با ان‪ ،‬در جهان خودش زیست‬ ‫می کند‪ .‬از ایــن نظر اســت کــه فیلم های برنــده جوایز‬ ‫جشــنواره ها نقد می شوند‪ .‬فرهادی به شــخصه مورد نقد‬ ‫نیســت‪ .‬موجی کــه او را نیــز دربر گرفته و باعث شــده تا‬ ‫ســینمایش را ارام ارام به خدمت ان دربیاورد نقدشــدنی‬ ‫است‪.‬‬ ‫خالصــه کالم انکــه نباید صرفــا بر اســاس قدرت‬ ‫تهییجی این جوایز سینمایی‪ ،‬از بررسی دقیق تر موضوع‬ ‫دور ماند‪ .‬حرف ما این است که باید هشیار بود و به سادگی‬ ‫تن به فراخوان ایــن امواج نداد‪ .‬نه اینکه در جشــنواره ها‬ ‫شرکت نکنیم‪.‬‬ ‫نه اینکه دیگران را هو کنیم که چرا در فالن جشنواره‬ ‫جایزه گرفتی‪ .‬اینهــا افتخار دارد‪ .‬اما باید مراقب باشــیم‬ ‫در زمینی بازی نکنیم که ســرانجام به شکســت خودمان‬ ‫بینجامد‪ .‬از ابزارهای و امکانات به نحوی اســتفاده کنیم‬ ‫که قربانی شان نشویم‪ ،‬همین‪.‬‬ ‫خداحافظ اسطوره‬ ‫محمد علی دوشنبه‪ ۲۳‬مه‪ ۲۰۱۶‬به علت بروز مشکالت تنفسی راهی بیمارستان شد‬ ‫وپسازبستریشدنبهتدریجحالشروبهوخامتگذاشت ‪،‬به طوریکهدرروزهای‬ ‫پنجشنبه و جمعه تقریبا خانواده محمد علی‪ ،‬از بهبودی او ناامید می شوند و شامگاه‬ ‫جمعهدرحالیکههمسروفرزندانپرتعداداودرکناربسترشبوده اند‪،‬پزشکانمرگ‬ ‫محمد علیرادرساعتنهوچهاردقیقهعصرجمعه(بهوقتامریکا)اعالمکردند‪.‬علت‬ ‫مرگمحمد علی شوکعفونتیبهدالیلطبیعیناشناختهاعالمشد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫مشت زن انقالبی‬ ‫چرامحمدعلیکلیتبدیلبهیک‬ ‫قهرمانبرایازادیخواهانجهانشد؟‬ ‫ورزش‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫‪1‬‬ ‫« من محمدعلی هستم‪ ،‬یک انســان ازاد و از همه‬ ‫مردم می خواهم که وقتــی با من حرف می زننــد یا درباره‬ ‫من حرف می زنند از این نام استفاده کنند‪ ».‬این اظهارات‬ ‫از ان اســطوره بوکس جهان است؛ مردی که نه فقط یک‬ ‫بوکســور بلکه شــخصیتی قابل احترام در سیاست هم به‬ ‫شــمار می رود‪ .‬صحبت از محمد علی کلی است‪ .‬بوکسور‬ ‫افسانه ای که هفته گذشته چشــم از جهان فرو بست‪ ،‬اما‬ ‫واکنش ها درباره مــرگ او همچنان ادامــه دارد‪ .‬انجا که‬ ‫خیلی ها او را یک مرد واقعی برمی شمرند و از او به نیکی یاد‬ ‫می کنند‪« .‬من لحظات بسیار زیبایی را در زندگی ام تجربه‬ ‫کردم‪ .‬اما ناب ترین احساســی که در زندگی ام داشــته ام‬ ‫لحظه ای بود که هنگام مناســک حج در صحرای عرفات‬ ‫ایستادم‪ .‬احساس من در ان فضا وصف ناپذیر است‪ .‬یک‬ ‫و نیم میلیون زائر برای طلب بخشش و شکر نعمت هایی که‬ ‫خدا به انان عطا کرده با اشک و زاری در صحرا جمع شده‬ ‫بودند‪ .‬این یک تجربه هیجان انگیز بــرای من بود وقتی‬ ‫که می دیدم افــراد از تمامی رنگ ها‪ ،‬نژادهــا‪ ،‬ملیت ها‪،‬‬ ‫پادشــاهان‪ ،‬ســران قدرت و مردمان عادی از کشورهای‬ ‫فقیرنشین همگی با دو تکه پارچه سفید ملبس شده و فارغ‬ ‫از هرگونه حس غرور یا حقارت به نیایش با الله پرداخته اند‪.‬‬ ‫این جلوه ای عملی از مفهوم برابری در اســام بود‪ ».‬این‬ ‫بخش دیگری از حرف های محمدعلی کلی است ؛ مردی‬ ‫که با مسلمان شدن خود تحولی عظیم را تجربه کرد‪.‬‬ ‫محمدعلی یکی از اولین چهره های مطرح در امریکا‬ ‫بود که با مسلمان شدنش توجه بســیاری از رسانه ها را به‬ ‫خود جلب کرد‪ .‬عکس های وی بیشــتر ‪ 30‬بار ســربرگ‬ ‫بســیاری از مجالت ورزشــی قرار گرفت و نام و چهره اش‬ ‫به مردم سراسر جهان شناســانده شد‪ .‬محمدعلی کلی در‬ ‫سال ‪ ۱۹۴۲‬در لو یی ویل کنتاکی‪ ،‬از یک مادر باپتیست و‬ ‫پدر متودیست زاده شد‪ .‬وی ورزش بوکس را از سنین جوانی‬ ‫به منظور خرید اتومبیلی برای والدینش اغاز کرد‪ .‬هنگامی‬ ‫ که به بیست سالگی رسید‪ ،‬بسیاری او را اسطوره بوکس در‬ ‫تمامی اعصار می دانستند‪ .‬پس از پیروزی اش در بازی های‬ ‫المپیــک رم در ســال‪ ،۱۹۶۰‬وی در میــان امریکاییــان‬ ‫به عنوان شخصیتی محبوب‪ ،‬خوش تیپ‪ ،‬جذاب و موفق‬ ‫شناخته شــد‪ .‬یان فیلیپ ریمتسما‪ ،‬نویســنده دیگری که‬ ‫زندگی و رفتار کلی را زیر نظر داشــته‪ ،‬معتقد است که این‬ ‫بوکسور برای سفیدپوســتان امریکا در سال های اغازین‬ ‫دهه ‪ ۱۹۶۰‬یک تحریک جدی به شــمار می امد‪ .‬به گفته‬ ‫متضاد با جامعه سیاسی امریکا‬ ‫شخصیت محمدعلی کلی‬ ‫چگونه بود؟‬ ‫این نویسنده‪ ،‬کلی کسی نبود که حاضر باشد از مواضع خود‬ ‫عقب بنشیند‪ ،‬به قواعدی پایبند باشد یا در برابر خبرنگاران‬ ‫ادب را رعایت کند‪ .‬او درست در همان زمانی که احساس‬ ‫می شد‪ ،‬جامعه سیاهپوست در بســیاری موارد پایین تر از‬ ‫سفیدپوستان است‪ ،‬همواره می گفت که زیباترین است‪.‬‬ ‫ریمتسما این رفتار را سیاست کلی می داند‪.‬‬ ‫اسالم و تغییری چشمگیر در شخصیت کل ِی‬ ‫وزن شناخته می شود‪ .‬او به عنوان چهره ای الهام بخش‪،‬‬ ‫جنجالــی و چالش برانگیز در داخل و خــارج رینگ بوکس‬ ‫خود را به جهان معرفی کرد‪ .‬او از دوازده سالگی مشت زنی‬ ‫را شروع کرد و تنها ‪ ۱۰‬ســال بعد (‪ )۱۹۶۴‬قهرمان بوکس‬ ‫جهان شد‪ .‬علی سه بار قهرمان ســنگین وزن جهان شد؛‬ ‫یک بار ســال ‪ ۱۹۶۴‬با شکست دادن ســانی لیستون‪ ،‬بار‬ ‫دوم ســال ‪ ۱۹۷۴‬در یک مبــارزه تاریخی کــه «غرش در‬ ‫جنگل» نام گرفت و در ان جورج فورمن را ناک اوت کرد و‬ ‫اخرین بار در ســال ‪ ۱۹۷۸‬کمی پیش از بازنشستگی اش‪.‬‬ ‫او دوران حرفه ای اش را با کســب ‪ ۵۶‬برد (‪ ۳۷‬ناک اوت)‬ ‫و پنج باخت بــه پایان برد‪ .‬محمد علی پــس از گرویدن به‬ ‫اسالم در فعالیت های سیاسی نیز نقش داشت و امتناعش‬ ‫از شــرکت در جنگ ویتنــام نامش را بیش از پیش بر ســر‬ ‫زبان ها انداخــت‪ .‬او در حالی از خدمــت در ارتش امریکا‬ ‫سر باز زد که سه ســال پیش از ان عنوان قهرمانی جهان‬ ‫را از ان خود کرده بود‪ .‬او عالوه بر مخالفت علنی با جنگ‬ ‫ویتنام‪ ،‬گفــت باورهای مذهبی اش بــه او اجازه حضور در‬ ‫ارتش را نمی دهد‪ .‬پلیــس امریکا به همیــن علت محمد‬ ‫علی را بازداشت کرد و عناوین قهرمانی اش هم از او سلب‬ ‫شــد‪ .‬محمد علی که به اتهام «فــرار از خدمت» گناهکار‬ ‫شناخته شــده بود‪ ،‬چند ســالی از رینگ بوکس دور ماند تا‬ ‫اینکه باالخره اعتراض او به حکم قاضی‪ ،‬در اغاز دهه ‪۷۰‬‬ ‫میالدی به دادگاه عالی امریکا ارجاع داده شد و این دادگاه‬ ‫که عالی ترین مرجع قضایی در امریکاســت‪ ،‬محکومیت‬ ‫محمد علی را لغو کرد‪.‬‬ ‫داستان بوکسور شدن‬ ‫محمد علی در لویی ویل دوران کودکی خود را سپری‬ ‫ّ‬ ‫کرد‪ .‬پدرش تابلونویس بود‪ .‬یک رو ز در سن دوازده سالگ ‬ ‫ی‬ ‫بود‪ ،‬به یک افسر پلیس گفت دوچرخه اش را دزدیده اند‪.‬‬ ‫گفت اگر دزد را پیدا کند حالش را جا می اورد‪ .‬ان افسر‪ ،‬جو‬ ‫مارتین‪ ،‬در یک باشگاه محلی به بچه ها بوکس یاد می داد‪.‬‬ ‫به کاســیوس هم پیشــنهاد داد اگر می خواهد با دزد دعوا‬ ‫کند اول بوکس یاد بگیرد‪ .‬چیزی نگذشت که کاسیوس پا‬ ‫به رینگ گذاشت‪ .‬این پسر بچه ‪ ۱۲‬ساله به سرعت تحت‬ ‫فرامین مارتیــن در امر یادگیری بوکس پیشــرفت کرد‪ .‬تا‬ ‫زمانی که به دبیرستان رفت در کنتاکی موفق به کسب شش‬ ‫عنوان شد و با این موفقیت ها مسئوالن مدرسه در عوض‪،‬‬ ‫نمرات ضعیف درسی اش را نادیده گرفتند و اجازه دادند تا‬ ‫او فارغ التحصیل شود‪.‬‬ ‫زندگی ورزشی‬ ‫دفاع از عنوان قهرمانی‬ ‫ســال های ‪ ۱۹۶۶‬و ‪ ۱۹۶۷‬بــرای وی ســال های‬ ‫پر مشغله ای بودند‪ .‬چرا که مجبور شــد هفت بار از عنوان‬ ‫قهرمانی اش دفاع کند‪ .‬هیچ یک از قهرمانان سابق دنیا در‬ ‫طول یک سال این کار را در چنین دفعاتی انجام نداده اند‪.‬‬ ‫در مــارس ‪ ۱۹۶۶‬در برابــر یکی از سرســخت ترین‬ ‫حریفانش که یک بوکســور کانادایی به نــام جورج چاوالو‬ ‫بود در یکــی از نفســگیرترین مبارزات به پیروزی رســید‪.‬‬ ‫چاوالو پیش از ایــن در رده حرفه ای خود هرگز شکســت‬ ‫نخورده بود‪.‬‬ ‫پــس از ایــن مســابقه او بــه انگلیــس رفت تــا با‬ ‫قهرمان های انگلیسی براین الندن و هنری کوپر که او را‬ ‫در یک بازی دوستانه در سال ‪ ۱۹۶۳‬شکست داده بودند‪،‬‬ ‫دســت و پنجه نرم کند‪ .‬او هر دوی اینها را ناک اوت کرد و‬ ‫به المان رفت تا برابر کارل میلدنبرگر اولین المانی که برای‬ ‫عنوان ماکس اشملینگ می جنگید‪ ،‬به روی رینگ برود‪.‬‬ ‫این مسابقه به اعتراف خودش بسیار سخت و دشوار بود‪.‬‬ ‫سفرکلی به ایران‬ ‫محمد علی در سال ‪ ۱۳۷۲‬شمسی به دعوت مقامات‬ ‫وقت بوکس به ایران ســفر کــرد و با جمعــی از مقامات و‬ ‫ورزشکاران ایران نیز دیدار کرد‪ .‬از مرقد امام خمینی(ره)‬ ‫دیدن کرد‪ ،‬در نماز جمعه تهران حضور پیدا کرد و ســفری‬ ‫هم به مشهد داشت‪.‬‬ ‫او همچنین با علی اصغر کاظمی از قهرمانان بوکس‬ ‫ایران در مســابقه ای نمایشــی در ســالن شــیرودی روی‬ ‫رینگ رفــت‪ .‬کاظمی به رســم احترام او را بوســید‪ .‬علی‬ ‫رقص پای مشهور خود را به نمایش گذاشت‪ .‬مردم حاضر‬ ‫در ورزشگاه شیرودی بارها به تشویق علی پرداختند‪ .‬داور‬ ‫در نهایت دســت قهرمان اســطوره ای بوکس را به نشانه‬ ‫پیروزی باال برد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫در بازی های المپیک تابســتانی ســال ‪ ۱۹۶۰‬در رم‬ ‫او مدال طالی بوکس رده ســبک ســنگین وزن را کسب‬ ‫کرد و ســپس بعــد از ان امــوزش بوکس حرفــه ای را زیر‬ ‫نظر انجلو دانــدی ادامه داد و همزمان در همان ســال ها‬ ‫بود کــه عقایــد مذهبی خــود را بــروز داد‪ .‬ضمــن اینکه‬ ‫نتایــج دور از انتظار و خیره کننده او در مســابقات و روحیه‬ ‫خستگی ناپذیرش موجب شــده بود تا لقب مشت زن لو یی‬ ‫ویل را از ان خــود کند‪ .‬در ‪ ۲۹‬اکتبــر ‪ ۱۹۶۰‬در لویی ویل‪،‬‬ ‫کاســیوس کلی در اولین مســابقه حرفه ای خود در شش‬ ‫راند توانست بر تونی هونســاکر که رئیس پلیس فایتویل‬ ‫ویرجینیای شــرقی بــود‪ ،‬پیروز شــود‪ .‬از ســال ‪ ۱۹۶۰‬تا‬ ‫‪ ۱۹۶۳‬این مبارزه گر جوان در ‪ ۱۵‬مســابقه نفســگیر دیگر‬ ‫حریفانش را ناک اوت کرد ؛ کسانی مثل تونی اسپرتی‪ ،‬جیم‬ ‫رابینسون‪ ،‬دانی فلیمن‪ ،‬داک سابدانگ‪ ،‬الونزو جانسون‪،‬‬ ‫جرج لوگان‪ ،‬ویلی بسمانف و المار کالرک که در دوره اوج‬ ‫خود بیش از ‪ ۴۰‬پیروزی قاطعانه داشت‪ .‬محمد علی هدف‬ ‫بزرگ و انگیزه خوبی داشــت‪ ،‬اما لیستون هم از اعتماد به‬ ‫نفس باالیی برخوردار بود و برای هر مبارزه ای اماده!‬ ‫اما این محمدکلی بود که با قدرت خود را «پادشــاه‬ ‫بوکس جهان» نامید و با فریاد از همه خبرنگاران حاضر در‬ ‫ورزشگاه خواست که در وصف قدرت نمایی او مقاله های‬ ‫جذابی بنویسند!‬ ‫در یک رقابت نفسگیر و پراسترس او باالخره قهرمان‬ ‫جهان شــد‪ .‬اما باید پس از ان قــدرت و توانایی خود را به‬ ‫سایرین هم نشان می داد‪ .‬در ماه نوامبر ‪( ۱۹۶۵‬میالدی)‬ ‫توانست قهرمان اسبق دنیا فلوید پترسون را شکست دهد‪.‬‬ ‫در سال ‪ ۱۹۷۵‬محمد علی‪ ،‬فریزر را در مانیل فیلیپین‬ ‫شکست داد‪ .‬این مسابقه یکی از جنجالی ترین مسابقات‬ ‫بوکس دنیــا بــود‪ .‬در ‪ ۳۰‬اوریــل ‪ ۱۹۷۶‬رو در روی جیمی‬ ‫یانگ قرار گرفت و بدترین مبارزه خــود را انجام داد‪ .‬وی‬ ‫هم اضافــه وزن پیدا کرده بــود و هــم از امادگی فیزیکی‬ ‫خوبی برخوردار نبود و به نظر می رســید رقیــب خود را نیز‬ ‫چندان جدی نگرفته بود‪ .‬در سال ‪ ۱۹۷۸‬بار دیگر عنوان‬ ‫قهرمانی را که در ‪ ۱۹۷۶‬از دســت داده بود با غلبه بر لئون‬ ‫اســپینکس که تنها ‪ ۸‬بازی حرفه ای داشت به دست اورد‬ ‫و برای سومین بار قهرمان سنگین وزن دنیا لقب گرفت‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫هجده روز قبل از انکه وی سانی لیستون را شکست‬ ‫دهد و بــه قهرمان ســنگین وزن جهان تبدیل شــود‪ ،‬وی‬ ‫تحت تاثیــر مالکوم ایکس قــرار گرفته و به «مســلمانان‬ ‫سیاهپوست» پیوست‪ .‬پس از مسلمان شدنش‪ ،‬تغییرات‬ ‫فاحشی در رفتار و شــخصیتش ایجاد شد‪ .‬وی با تاکید بر‬ ‫اهمیت اسالم به عنوان نیرویی معنوی در زندگی اش‪ ،‬در‬ ‫مورد موفقیت هــا و پیروزی های خود کم تر ســخن گفت‬ ‫و از غرور و خود پســندی دســت برداشــت‪ .‬کلی همیشه‬ ‫تاکید داشــت که تغییر نامــش به «محمد علــی»‪ ،‬یکی‬ ‫از مهم ترین اتفاقات در زندگی اش محســوب می شــود‪.‬‬ ‫وی با وجود اینکه در ان دوران امریکاییان از مســلمانان‬ ‫متنفر بودند‪ ،‬این کار را انجام داد‪ .‬کمیسیون بوکس بسیار‬ ‫خشمگین بود به گونه ای که محمدعلی قهرمان به سرعت‬ ‫به شخصیتی پر از سوء ظن مبدل شــد‪ .‬در سال ‪ ۱۹۶۷‬در‬ ‫مخالفت با جنگ ویتنام‪ ،‬وی بــه عضویت ارتش درنیامد‪.‬‬ ‫کمیسیون ورزشــی نیویورک‪ ،‬مجوز بوکس محمدعلی را‬ ‫معلق و از به رسمیت شناختن وی به عنوان قهرمان سر باز‬ ‫زد‪ .‬پس از این مساله‪ ،‬حرفه محمدعلی بسیار مبهم شد‪.‬‬ ‫گفته شده که در ان دوران وی فراتر از قوای جسمی اش‬ ‫به مبارزه می پرداخته است‪ .‬متاسفانه در نهایت تشخیص‬ ‫داده شــد که وی مبتال به بیماری پارکینســون اســت و به‬ ‫دلیل همین بیماری درگذشــت‪ .‬محمدعلی کلی‪ ،‬یکی از‬ ‫مشهورترین بوکســورهای ســنگین وزن جهان است‪ .‬او‬ ‫پس از گرویدن به اسالم در فعالیت های سیاسی نیز نقش‬ ‫داشــت و به همین دلیل بیش از ســایر قهرمانان ورزشی‬ ‫در جهان مطرح شــد‪ .‬وی همچنین در قرن بیستم عنوان‬ ‫یکی از بزرگترین قهرمانان ورزشــی را نیز از ان خود کرد‪.‬‬ ‫محمد علی سه بار قهرمان جهان شــد و برای خود احترام‬ ‫بسیاری در دنیا به دست اورد؛ هم به دلیل استعدادش در‬ ‫بوکس و هم به دلیل مواضعش در ارتباط با تبعیض نژادی‬ ‫و جنــگ ویتنام‪ .‬در ســال ‪ ۱۹۶۶‬بود کــه وی از حضور در‬ ‫ارتش امریکا برای جنگ ویتنام ســر باز زد و اعالم کرد که‬ ‫هرگز به روی همنوعان ویتنامی خود اتش نمی گشاید که‬ ‫همین مساله مدت ها ســر زبان ها بود و پس از ان حتی از‬ ‫حضور در رقابت های بوکس به مدت پنج سال محروم شد‬ ‫و گواهینامه بوکسش نیز به حالت تعلیق درامد‪ ،‬البته مدتی‬ ‫بعد این محکومیت به سه سال کاهش پیدا کرد‪ .‬دادگاه‪،‬‬ ‫محمد علی را به جرم فرار از خدمت زیر پرچم به پنج ســال‬ ‫زندان محکوم کرده بود ولی با پرداخــت مبلغ ضمانت به‬ ‫زندان نرفت‪ .‬او دوران محرومیت را با شــرکت در مجامع‬ ‫سیاسی‪ ،‬شــرکت در برنامه های تلویزیونی و سخنرانی در‬ ‫دانشــگاه ها ســپری کرد‪ .‬او در این مدت کمتر به تمرین‬ ‫بوکــس می پرداخــت‪ .‬او در ســال‪ ۱۹۹۶‬مــدال طالی‬ ‫افتخاری المپیک را دریافت کرد‪ .‬او گفت که مدال خودش‬ ‫را در اعتراض به نژادپرستی در رودخانه اوهایو انداخته بود‪.‬‬ ‫محمد علی ِ‬ ‫کلی بوکســور حرفه ای سنگین وزن امریکایی‬ ‫بود که به عنــوان برترین مشــت زن تاریخ بوکــس در این‬ ‫خشم سرخابی ها‬ ‫سیاست های وزارت ورزش در‬ ‫هفته گذشته جنجال برانگیز شد‬ ‫والیبال ایران‬ ‫در المپیک‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش‬ ‫اعالم بازنشستگی‬ ‫در ‪ ۲۷‬ژوئــن ‪ ۱۹۷۹‬محمد علی اعالم بازنشســتگی‬ ‫کرد و با دنیای پر هیجان رینگ و بوکس خداحافظی کرد‪.‬‬ ‫اگرچه طی دو سال پس از ان مسابقاتی هم انجام داد ولی‬ ‫در اخرین مســابقه خود برابر ترور بربیک که ‪ ۱۲‬سال از او‬ ‫جوانتر بود شکســت خورد و پس از این شکســت در سال‬ ‫‪ ۱۹۸۱‬با رکــورد ‪ ۵۶‬پیــروزی‪ ۳۷ ،‬ناک اوت و ‪ ۵‬شکســت‬ ‫به طور کامل از بوکس کناره گیری کرد‪ .‬محمد علی همیشه‬ ‫فاصله اش با حریف نسبت به سایرین و ضرباتش به سر از‬ ‫هر بوکسور دیگری بیشــتر بود‪ .‬اگرچه شاید این مساله در‬ ‫طول یک مسابقه ریسک بیشتری داشته باشد‪ ،‬اما ضربات‬ ‫سنگین به اعضای بدن برای ناک اوت کردن حریف از روی‬ ‫رینگ موثرتر اســت و کلی معتقد بود نمی خواهد با فریب‬ ‫دادن دیگران قهرمان شود‪.‬‬ ‫ابتال به پارکینسون‬ ‫در سال ‪ ۱۹۸۲‬محمد علی دچار سندروم پارکینسون‬ ‫شد‪ ،‬اما از محبوبیتش نزد مردم و هوادارنش چیزی نکاست‬ ‫و همچنان مورد توجه میلیون ها تن در سراسر جهان بود‪.‬‬ ‫پارکینسون یک بیماری تدریجی و بدون درمان قطعی است‬ ‫که ناشی از زوال تدریجی بخش مهمی از مغز است که کار‬ ‫ان تولید مواد شیمیایی الزم برای انتقال پیام های عصبی‬ ‫است که فرامین مغز را برای کنترل و حرکت اعضای بدن‬ ‫ارسال می کنند‪ .‬محمد علی اولین نشانه های این بیماری‬ ‫را در سال ‪ ۱۹۸۴‬و وقتی ‪ ۴۲‬ساله بود‪ ،‬مشاهده کرد‪ .‬طی‬ ‫چند دهه جهان شــاهد ان بــود که این بیمــاری به تدریج‬ ‫محمد علی را از اوج به زیر می کشــد و لــرزش و کرختی‪،‬‬ ‫جای چابکی و زیرکی ورزشــی وی را می گیرد‪ .‬محمد علی‬ ‫در سال ‪ ۱۹۹۶‬در حالی که عالیم بیماری پارکینسون در او‬ ‫مشهود بود افتخار روشــن کردن مشعل المپیک اتالنتا را‬ ‫در ورجیای امریکا پیدا کرد‪.‬‬ ‫قلبمهربانپشتمشتاهنین‬ ‫بابک بردبار‬ ‫داور بین المللی بوکس‬ ‫‪2‬‬ ‫من گریه کردم‪ .‬وقتی خبر درگذشت محمدعلی کلی‬ ‫را شــنیدم‪ ،‬گریه کردم‪ .‬چون محمدعلــی کلی فقط یک‬ ‫ورزش‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫درگذشت محمدعلی‬ ‫محمد علی روز دوشــنبه ‪ ۲۳‬مه ‪ ۲۰۱۶‬بــه علت بروز‬ ‫مشکالت تنفســی راهی بیمارستان شــد و پس از بستری‬ ‫شدن به تدریج حالش رو به وخامت گذاشت‪ ،‬به طوری که‬ ‫در روزهای پنجشــنبه و جمعه تقریبا خانواده محمد علی‪،‬‬ ‫از بهبودی او ناامید می شــوند و شــامگاه جمعــه در حالی‬ ‫که همســر و فرزندان پرتعداد او در کنار بسترش بوده اند‪،‬‬ ‫پزشــکان مرگ محمد علی را در ســاعت نه و چهار دقیقه‬ ‫عصر جمعه (به وقــت غرب) امریکا اعــام کردند‪ .‬علت‬ ‫مرگ محمد علی شوک عفونتی به دالیل طبیعی ناشناخته‬ ‫اعالم شد‪ .‬وی در روز ســوم ژوئن ‪ ۲۰۱۶‬پس از ‪ ۳۲‬سال‬ ‫تحمل بیماری پارکینسون‪ ،‬بر اثر مشکالت تنفسی در سن‬ ‫‪ ۷۴‬سالگی در بیمارستان اسکاتسدیل اریزونا درگذشت‪.‬‬ ‫بوکســور نبود‪ .‬او یک انســان قابل احترام و ارزشمند بود‪.‬‬ ‫شخصی کاریزماتیک که این موهبت را مرحله به مرحله در‬ ‫زندگی او می بینیم‪ .‬او برای همه کسانی که به مشت زنی یا‬ ‫همان بوکس عالقه مندند نمــاد مردی مهربان و خیرخواه‬ ‫متضادباجامعه‬ ‫سیاسیامریکا‬ ‫واکنش به حرف های ضد اسالمی ترامپ‬ ‫اسطوره مسلمان بوکس دنیا اواسط ژانویه بود که به‬ ‫اظهارات ضد اسالمی کاندیدای اصلی جمهوریخواهان‬ ‫امریکا در انتخابات ریاســت جمهور ســال اینــده امریکا‬ ‫واکنش نشان داد‪ .‬نامزد اصلی حزب جمهوری در انتخابات‬ ‫سال اینده ریاست جمهوری امریکا گفته بود این کشور باید‬ ‫ورود مسلمانان به این کشور را ممنوع و شرایط زندگی انها‬ ‫را در خاک امریکا محدود کند‪ .‬محمد علی در بیانیه ای که‬ ‫‪ NBC‬ان را منتشــر کرده بدون اوردن نام ترامپ نوشــت‪:‬‬ ‫«ما به عنوان مسلمان باید مقابل این ادم ها که می خواهند‬ ‫از اســام برای رســیدن به هدف های مقطعی خودشان‬ ‫استفاده کنند بایستیم‪ .‬این ادم ها‪ ،‬خیلی ها را از راه شناخت‬ ‫اسالم منحرف کرده اند‪ .‬مسلمان های واقعی می دانند یا‬ ‫باید بدانند اسالم علیه هیچ کس نیست‪».‬‬ ‫او نماد مرد خیرخواه بود‬ ‫شخصیت محمدعلیکلی‬ ‫چگونه بود؟‬ ‫بهمن فروتن‬ ‫‪3‬‬ ‫منتقد ورزشی‬ ‫در مورد محمدعلی کلی نمی توانیم فقط به جنبه های‬ ‫فنی این بوکســور بپردازیــم‪ .‬اگر ایــن کار را انجام بدهیم‬ ‫در واقع در حــق او ظلم کرده ایم‪ .‬بنابرایــن باید به زوایایی‬ ‫از شــخصیت او بپردازیم کــه برای خــود محمدعلی هم‬ ‫اهمیتش به مراتب بیشتر از بوکس بوده است؛ محمد علی‬ ‫را جامعه امپریالیســمی امریکا نمی پذیرفت و باند مافیای‬ ‫فاسد بوکس که همه قهرمانان را اجیر کرده بود می خواست‬ ‫به هر نوعی شده محمد علی را از پیش رو بردارد‪ ،‬ولی هرگز‬ ‫نتوانست به این هدفش برســد‪ .‬بعد از اینکه محمد علی از‬ ‫رفتن به ســربازی و جنگ در ویتنام خــودداری کرد و گفت‬ ‫که «نمی توانم به سوی همنوع خودم گلوله شلیک کنم»‪،‬‬ ‫این عمل او در رسانه های جهان به سرعت بازتاب داشت و‬ ‫همه تعجب کردند که یک قهرمان سیاهپوست سنگین وزن‬ ‫بوکس جهان در برابر قوانین جنگ طلبانه ایستاده و تحت‬ ‫هیچ شــرایطی به جنگ نمی رود‪ .‬او به عنــوان یک چهره‬ ‫صلح طلب در جامعه نژادپرســت و امپریالیســمی امریکا‬ ‫معرفی شد‪.‬‬ ‫محمد علی تفاوتی که با سایر قهرمانان بوکس و سایر‬ ‫سیاه پوستان داشــت این بود که نه خالفکار بود و نه اجیر‬ ‫شده بود‪ .‬او همواره سعی می کرد این تفاوت خود را فریاد‬ ‫بزند تا همگان بشــنوند که «یک سیاهپوست‪ ،‬خالفکار از‬ ‫شــکم مادر خود زاده نمی شــود‪ ».‬امدن او به سمت دین‬ ‫اســام تضادهای او را با جامعه سیاسی امریکا بیشتر کرد‬ ‫و رفته رفتــه محمد علی بــا فعالیت های سیاســی خود به‬ ‫چهره های مبارزی چون چگوارا و لوترکینگ نزدیک تر شد‬ ‫تا یک قهرمان ورزشی‪ .‬او به لحاظ شعارهایی که می داد در‬ ‫بین همه مردم جهان محبوب شده بود و هواداران بسیاری‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫داشت‪ .‬بعد از شروع مبارزات سیاســی محمد علی در کنار‬ ‫سایر سیاهپوستان باعث شد تا مردم جهان چهره جدیدی‬ ‫از رنگین پوستان را ببینند‪ .‬در این موقعیت محمد علی برای‬ ‫مافیای امریکا بسیار خطرناک شد و باید از پیش رو برداشته‬ ‫می شد‪ .‬ولی امپریالیســم جهانی به این نتیجه رسید که با‬ ‫از بین بردن قهرمانان ملی انها را محبوب تر خواهند کرد‪.‬‬ ‫پس از ان به سویی حرکت کردند که بیش از پیش قهرمانان‬ ‫را اجیر کنند و شــخصیت های کامال متکی بســازند تا این‬ ‫قهرمانان جایگاه اجتماعی خاصی نداشــته باشند و هرگز‬ ‫قهرمانی همانند محمدعلی به وجود نیاید‪ .‬محمد علی کلی‬ ‫از جنس مردمی بود که سختی های بسیاری متحمل شده‬ ‫و در البه الی چرخ دند ه سیاست های نژادپرستانه امریکا در‬ ‫فشار بودند و از بین می رفتند‪ .‬محمدعلی چون در رسانه ها‬ ‫جــزو چهر ه هــای پر مخاطب محســوب می شــد صدای‬ ‫محرومان را به جهانیان می رساند و همیشه محبوب ماند‪.‬‬ ‫اما درخصوص فضایی که باعث شــده شــخصیتی‬ ‫همانند محمد علی ظهور کند بایــد نکته ای را عرض کنم؛‬ ‫محدودیت های اجتماعی همواره به ساخت شخصیت های‬ ‫معترض اجتماعــی کمک می کند‪ .‬محمد علــی در زمانی‬ ‫زندگــی می کرد کــه حتــی پیاده روهای سفیدپوســتان و‬ ‫سیاهپوستان از یکدیگر جدا بود‪ .‬به عنوان مثال مسئوالن‬ ‫مســابقات ‪ NBA‬تصمیم گرفتند برای اینکه هزینه کمتری‬ ‫صرف کننــد بــه ســمت بازیکنــان سیاهپوســت بروند و‬ ‫اکنون می بینیــم که بازیکنان سیاهپوســت بســکتبال از‬ ‫ی شخصیتی‬ ‫سفیدپوستان گران قیمت تر هستند‪ .‬محمدعل ‬ ‫به سیاهپوستان داد که همه سیاه ها مجرم نیستند‪ .‬این یک‬ ‫جهش و یک تغییر در سیاســت دنیا محســوب می شد که‬ ‫یک سیاهپوست پشت تریبون برود و از ازادی های جامعه‬ ‫صحبت کند‪ .‬او قهرمانی بود که از دل مهاجرین برخاست تا‬ ‫تنها یک قهرمان ورزشی نباشد و نشان دهد که یک قهرمان‬ ‫هم می تواند در بــه تعالی رســیدن جامعه تاثیر بســیاری‬ ‫بگذارد‪ .‬اما نکته دیگری که مایلیم درباره اش صحبت کنم‬ ‫این است که به نحوه برخورد با قهرمانان ورزشی باید دقت‬ ‫کنیم؛ وقتی یک قهرمان ورزشــی بعد از سال ها به مقامی‬ ‫دست پیدا می کند که همه مردم کشور را خوشحال می کند‪،‬‬ ‫می ایند ‪ 10‬میلیون به او جایزه می دهند‪ .‬این عمل در خور‬ ‫شخصیت یک قهرمان نیست و باعث اجیر شدن و متکی‬ ‫بودن او به سیستم می شود و نتیجه اش را هم می بینیم که‬ ‫به جای اینکه امثال محمد علی و تختی را به جامعه تحویل‬ ‫دهیم خبرهایی به گوش می رسد که بعضی از ورزشکاران‬ ‫مطرح کامال از جامعه دور شد ه و به لحاظ اخالقی منحرف‬ ‫شده اند‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫اســت‪ .‬الگویی که می تواند برای همه ورزشکاران جهان‬ ‫دوباره از نو شناســانده شــود‪ .‬چون او روحیــه ای مبارز و‬ ‫ضد استکباری داشــت‪ .‬کلی نه تنها در عرصه بوکس بلکه‬ ‫در عرصه سیاســت هم چهره عجیبی بود‪ .‬تاثیر گذار بود‪.‬‬ ‫هر وقت نام کلی شــنیده می شــود بی تردید همه ما به یاد‬ ‫موضع محکم و مردانه این بوکســور افسانه ای می افتیم‬ ‫که هرگــز در جنگ علیــه ویتنامی ها شــرکت نکــرد و به‬ ‫سیاست های نژادپرســتانه امریکا نه گفت‪ .‬او در حالی به‬ ‫امریکایی ها نه گفت که شــرایط اجتماعــی در ان مقطع‬ ‫کامال ضدسیاهپوستان بود‪ .‬اما او همه مشکالت و ستم ها‬ ‫را به جان خرید‪ .‬جالب اینجاست که یک انسان چقدر باید‬ ‫به تاثیر مثبت خودش در جامعه امیدوار باشد‪ .‬کلی اینچنین‬ ‫بود‪ .‬او هر تصمیمی که می گرفت در جامعه ان روز امریکا‬ ‫موج عجیبی بــه راه می افتاد‪ .‬نمونه بــارز این تصمیمات‬ ‫در زندگی او مسلمان شــدن کلی بود‪ .‬انجا که خیلی ها به‬ ‫تبعیت از راه و مرام او به اسالم روی اوردند‪ .‬بنابراین بسیار‬ ‫تاثیرگذار و کاریزماتیک بود‪ .‬او همه کار کرد تا مختصات‬ ‫یک جامع بــرده دار را به هــم بریزد و جامعــه ای را رویای‬ ‫سیاهان امریکایی کند که سیاه و ســفید برابر باشند چون‬ ‫هر دو انسان هســتند‪ .‬این رویا خیلی زود به هدف تبدیل‬ ‫شد و مبارزات چشمگیری برای به ثمر رسیدن مبارزه علیه‬ ‫نژادپرستی شکل گرفت‪ .‬وقتی به زندگی محمدعلی نگاه‬ ‫می کنیم متوجه می شــویم که او عاشق بوکس است‪ .‬این‬ ‫رشته ورزشی را دیوانه وار دوســت دارد اما چه می شود که‬ ‫او حتی با وجود محرومیت سنگین برای حضور در عرصه‬ ‫مشت زنی از جنگ ســر باز می زند؟ این انسان قابل تقدیر‬ ‫نیست؟ قطعا هســت‪ .‬محمدعلی کلی ادبیات جالبی هم‬ ‫داشته اســت‪ .‬انهایی که از نزدیک او را دیده اند به خوبی‬ ‫می دانند که او ادبیات خاص خودش را داشــت‪ .‬ادبیاتی‬ ‫توام با شــوخ طبعی و ظرافــت که هر مخاطبــی را به خود‬ ‫جذب می کرد‪ .‬او حرف هایش را ســاده بــه زبان می اورد‬ ‫اما حرف های تاثیر گــذاری را مطرح می کرد‪ .‬محمدعلی‬ ‫کلی طرز تفکر ثابتی داشــت‪ .‬یعنی روحیه ضد استبدادی‬ ‫او در همه مراحل زندگی اش به چشم می خورد‪ .‬ان سالی‬ ‫که به ایران امد حکومت وقت کویت به او پیشــنهاد داده‬ ‫بود در ازای دریافــت مبلغی کالن به کویــت برود ‪ ،‬لباس‬ ‫بوکس به تن کنــد و عکس بگیرد اما کلی این پیشــنهاد را‬ ‫رد کــرد‪ .‬او اذعان کرد که قصــد دارد با کمــال افتخار به‬ ‫ایران سفر کند‪ .‬بنابراین ســفری تاریخی و خاطره انگیز به‬ ‫ایران داشت و حتی در شیرودی به طور نمایشی مشت زنی‬ ‫کرد که مورد تشویق شــدید مردم ایران که واقعا دوستش‬ ‫داشــتند قرار گرفت‪ .‬بنابراین او نه تنها در بوکس اسطوره‬ ‫بود بلکــه یک انســان دوست داشــتنی و با اخــاق بود‪.‬‬ ‫نکته ای که می خواهم عرض کنم این است که بوکس به‬ ‫واقع رشته خشنی است‪ .‬با این حال موضوعی که همیشه‬ ‫من را ازار می دهد این اســت که برخی از ما عکس کلی را‬ ‫در کنار عکس تایســون قرار می دهیم‪ .‬این دو بوکسور از‬ ‫نظر اخالقی خیلی با هم فرق می کنند‪ .‬این دو شخصیت‬ ‫را نبایــد فقط بــه دلیل اینکه هر دو بوکســور هســتند کنار‬ ‫هم قرار بدهنــد‪ .‬چون کلــی در طول زندگی اش نشــان‬ ‫داده که در پس ان مشــت های اهنین چــه قلب مهربانی‬ ‫دارد‪ .‬او نشــان داد که بوکســوری که ان گونه سهمگین‬ ‫مشــت می زند در عین حال بیرون از فضــای مبارزه چقدر‬ ‫می تواند مهربان باشــد و به دیگران کمک کند‪ .‬او بیرون‬ ‫از رینگ مبارزه هرگز دوست نداشــت خون از دماغ کسی‬ ‫بریــزد‪ .‬ناراحتی مــردم او را ناراحت می کــرد و این حرفی‬ ‫نیســت که ما ان را مطرح کنیــم‪ .‬این رفتارهای درســت‬ ‫از سوی این بوکســور موفق توســط خیلی از انهایی که از‬ ‫نزدیک با او زندگی کرده اند تایید شده است‪ .‬او در زندگی‬ ‫خصوصی اش نیز ســعی کرد درســت رفتار کند‪ .‬همواره‬ ‫خود را ســفیر صلح و دوســتی می دانســت و در کارهای‬ ‫خیریه و تشکیل موسسات خیریه شرکت داشت‪ .‬خیلی ها‬ ‫ســعی کردند خود را به افتخارات کلی نزدیک کنند و شاید‬ ‫برخی از انها موفق شــدند که افتخــارات او را تکرار کنند‬ ‫اما هیچ یک از رقیبان او به اســطوره بوکس جهان تبدیل‬ ‫نشدند‪ .‬شــما طی هفته گذشــته رفتارهای مردم ایران را‬ ‫دیدید‪ .‬فضای مجازی پر بــود از عکس های این قهرمان‬ ‫اســطوره ای‪ .‬خیلی ها در شهرهای شــان بنر تســلیت به‬ ‫دیوارها زدند و به یاد محمدعلی شــمع روشن کردند‪ .‬مگر‬ ‫او ایرانی بود؟ نه‪ .‬او یک انســان بود و مــردم ما هم خیلی‬ ‫به این مسائل دقت می کنند‪ .‬برای انها مهم است که یک‬ ‫بوکســور که ظاهرا در برداشــتی غلط از این رشته ورزشی‬ ‫باید انسانی خشــن و بداخالق باشــد چطور می تواند راه‬ ‫دیگری برود ‪ ،‬طور دیگری زندگی کند و به همنوعانش خیر‬ ‫برســاند‪ .‬البته مســلمان بودن کلی هم مزید بر علت بود‪.‬‬ ‫هر چند من معتقدم برای مردم ما کرامت انسانی است که‬ ‫اهمیت باالیــی دارد‪ .‬بنابراین وقتی مردم نگاه شــان این‬ ‫است غیر ممکن است که محمدعلی را در این فضا نبینی‬ ‫و برای مرگش سوگوار نباشی‪ .‬در دنیای ورزش خیلی ها با‬ ‫هدف های مختلفی پا به عرصه رقابــت می گذارند‪ .‬یکی‬ ‫فقط به پول فکر می کند‪ .‬ان قدر تمرین می کند که باالخره‬ ‫به پول هم می رســد‪ .‬یکی می خواهد معروف شود‪ .‬شاید‬ ‫یک روزی این اتفاق برایش رخ دهــد‪ .‬می خواهم بگویم‬ ‫برای هر ورزشــکاری هدف های مختلفی وجــود دارد که‬ ‫باتوجه به انها می تواند وارد دنیای حرفه ای ورزش شــود‬ ‫اما وقتی نام محمدعلی کلی را می شــنویم بیشــتر به این‬ ‫نتیجه می رسیم که هدف هایی جز رسیدن به پول و شهرت‬ ‫جهانی هم وجود دارد‪ .‬همان هدف هایی که کلی را تبدیل‬ ‫به اسطوره ای دست نیافتنی کرد‪ .‬او در دنیای ورزش تکرار‬ ‫نمی شود‪.‬‬ ‫‪73‬‬ ‫یک نماد بزرگ‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫توضیــح اینکــه محمدعلی کلــی چــه نمــاد بزرگــی بــرای افریقایی ‪-‬‬ ‫امریکایی هاست بسیار سخت است‪ .‬در ســال ‪ 1971‬مقاله نیویورک تایمز با‬ ‫عنوانی که دانشــجوی کورنل شــاید ان را به خوبی تعریف کرده بود اغاز شد‪:‬‬ ‫«پیروزی هایعلیصرفاپیروزی هایفیزیکینبودندبلکهدرعوضنوعیتخلیه‬ ‫انفجارهایدرونی‪،‬عدمقطعیت ها‪،‬نفرت هاوشکست هابود‪.‬‬ ‫قهرمان عصر ما‬ ‫محمدعلی کلی تصویر اسالم را در امریکا تغییر داد‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫‪1‬‬ ‫نواه فلدمن ‪ -‬ایوب لشینی‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫چیزی که باعث به شــهرت رســیدن محمد علی کلی‬ ‫شد ورزش بوکس بود‪ ،‬اما گرایش وی به اسالم و جهان بینی‬ ‫متصلبهانویرابهچهره ایتاریخیدرسراسرجهانتبدیل‬ ‫کرد‪.‬گرایش علی به اســام را می توان به عنــوان اقدامی با‬ ‫هویت فرا ملی برای مظلومیت در زمین شناخت و به واسطه‬ ‫محمدعلی‪،‬اسالمبهصورتنمادینبرایبسیاریازناظران‬ ‫و شــاهدان از یک چهره محافظه کار و دینی ساکت تبدیل‬ ‫به نیرویی برای اعتراضات شــدید به قدرت غرب شــد‪ .‬این‬ ‫داستانجالبتوجهمسائلبیشتریرادربارهاسالم(بهنسبت‬ ‫محمد علی) در طول نیم قرن گذشته بیان کرده است‪ .‬با این‬ ‫وجود‪،‬مواردواقعاشگفت انگیزیدرموردچگونگیبهشهرت‬ ‫رسیدن یک ورزشکار افریقایی‪ -‬امریکایی در سطح جهانی‪،‬‬ ‫باقیماندهاستکهمسالهمربوطبهشهرتویرانهبه عنوان‬ ‫یک میهن پرست و کمال گرا بلکه به سطحی از تفکرات یک‬ ‫فعالمذهبی‪-‬سیاسیواردمی کند‪.‬هنگامی کهمحمد علیدر‬ ‫سال‪ 1964‬به طورعلمیاسالمراپذیرفت‪،‬اینحرکتجالب‬ ‫توجهوی‪،‬یکحرکتپیرامونیودرحاشیهمحسوبمی شد‪.‬‬ ‫علت این بود که در امریکا عــده معدودی به صورت مذهبی‬ ‫زندگیمی کردند‪.‬حتیازمنظردینیواجتماعی‪،‬اسالمواقع‬ ‫درانمناطقتقریبابااسالمبین المللیکهدراشکالمختلف‬ ‫درجهان وجود داشت‪ ،‬بیگانه و دور بود‪ .‬همان طور که پس‬ ‫زمینه تاریخ ادیان امریکا دیده می شود‪ ،‬اقوام اسالمی یکی‬ ‫از چندین گروه مذهبی افریقایی‪ -‬امریکایی بودند که از سایر‬ ‫گروه ها منزوی بودند‪ .‬اعتقادات مذهبی این گروه در نتیجه‬ ‫عقایدپروتستانی هایمسیحیوعقایدانقالبیکهعلیهدین‬ ‫مسیحیت برده داران امریکایی وجود داشت در سال‪ 1930‬و‬ ‫درشهرشیکاگوشکلگرفتهبود‪.‬موسساناینگروهداستانی‬ ‫ریشــه ای را روایت می کردند که باعث شد سیاهپوستان در‬ ‫برابرسفیدپوستانبه پاخیزند‪.‬عقایدانهادربارهافریقاپیچیده‬ ‫بود‪ .‬اما از زمانی که محمد علی به انها پیوست‪ ،‬این قوم پس‬ ‫از کشته شدن وحشیانه سیاهپوستان افریقایی ‪ -‬امریکایی‬ ‫به بردگی گرفته شــده‪ ،‬به پیروی از حرکــت افریقایی محور‬ ‫مارکوس گاروی (رهبر سیاســی جامائیکا) به جست وجوی‬ ‫راهیبرایبرقراریارتباطباافریقاپرداخت‪ .‬اگرچهمسلمانان‬ ‫این قوم خودشناســی نسبت به اســام پیدا کرده بودند‪ ،‬اما‬ ‫اداب و رســوم اصلی انها برای اکثریت قریب به اتفاق سایر‬ ‫مسلمانان در جهان شناخته شــده نبود‪ .‬انها قران را به زبان‬ ‫عربینمی خواندندونمازرابهزبانپیامبرشانبه جانمی اوردند‪.‬‬ ‫الیاس محمــد‪ ،‬متفکر و رهبر اصلی گــروه‪ ،‬در کالس های‬ ‫خود اینگونه اموزش می داد که جهان ‪ 76‬تریلیون سال عمر‬ ‫داشته و سفیدپوستان توسط شیطانی به نام یعقوب به وجود‬ ‫امده اند‪ ،‬که این مباحث با اموزه های مسلمانان سنی و شیعه‬ ‫و اسماعیلی کامال نا اشــنا و غیر متعارف بود‪ .‬با توجه به این‬ ‫پس زمینه‪ ،‬اینطور به نظر می رسد که تغییر مسیر محمد علی‬ ‫نهفقطبرگرفتهازمسلمانانجهانبلکهمی تواندازمردمی که‬ ‫به عنوانجهانسومشناختهمی شوندنیزباشد‪.‬قسمتیازان‬ ‫به دوران قبل از پیدایش اینترنت که کلیات بیشتر از جزئیات‬ ‫مطرح بود مربوط می شود‪ .‬این جمله که «قهرمان سنگین‬ ‫وزن جهان مســلمان شد» قدرتی داشــت که باعث می شد‬ ‫اکثرمسلمانانبا چیزیکهتاانزماندربارهوینشنیدهبودند‬ ‫اشنا شوند‪ .‬همچنین در زمانی که قدرت نرم امریکا با قدرت‬ ‫سختشان ادغام شد(یا همان دوران جنگ سرد) باعث شد‬ ‫تا داستان قهرمان امریکایی در سراسر جهان سیر کند‪ .‬نبوغ‬ ‫ارتباطی غیر قابل مقایســه محمد علی و همچنین سازمان‬ ‫ی در این امر داشتند‪ .‬گرایش وی‬ ‫مربوط به وی نیز نقش مهم ‬ ‫بهاسالمبرایاوبیشترازاینکهجنبهمذهبیداشتهباشدجنبه‬ ‫سیاسیداشت‪.‬اوازمهارتخود(بااستفادهازشعر‪،‬شعارهاو‬ ‫جاذبه های حماسی اش) در خبرسازی استفاده کرد و ان را به‬ ‫پیاماصلیخودیعنی«مقاومتدربرابربرتریسفیدپوستان»‬ ‫تبدیل ساخت‪ .‬در این پیام‪ ،‬خطی مستقیم بین شعار حرکت‬ ‫مثلیکپروانهونیشزدنمثلزنبورعسلوپیامهیچجنگی‬ ‫با مردم مظلوم ویتنام وجود ندارد‪ ،‬وجود داشت‪ .‬جنگ ویتنام‬ ‫به عنوانیکپردهنقاشیبودکهمحمدعلیتصویریازچهره‬ ‫مقاومت خود را در ان نقاشــی می کرد‪ .‬امتنــاع وی از جنگ‬ ‫ویتنام‪ ،‬نظرات وی علیه نژادپرســتی امریکایــی را با ادعای‬ ‫ی همسو می کرد‪ .‬دستگیری‪،‬‬ ‫همبستگی با قربانیان ویتنام ‬ ‫دفاع و اثبات حقانیت نهایی دفاعیات او توسط دادگاه عالی‪،‬‬ ‫وی را به برجسته ترین فرد در جهان که توسط دولت امریکا‬ ‫دستگیر شده و توانسته بود بر ان پیروز شود تبدیل کرد‪ .‬همه‬ ‫این موارد محمــد علی را به یک نماد در جهــان تبدیل کرد‪.‬‬ ‫همان طور که در مبارزه وی با جورج فورمن در سال ‪ 1974‬در‬ ‫زئیر کامال بر همگان روشن و مبرهن شد‪ .‬یا همان طور که در‬ ‫مستندفوق العاده«وقتیماپادشاهبودیم»بهتصویرکشیده‬ ‫شدودرنوشته هاینورمنمیلروجوجرپلیمپتوننیزازانیاد‬ ‫شد‪،‬محمد علیتوسطمردمزئیربه عنوانقهرمانافریقالقب‬ ‫گرفت‪ .‬از جورج فورمن نگونبخت نیز به عنوان سمبل قدرت‬ ‫ایاالت متحده یاد شــده بود‪ .‬چیزی که به ندرت در مورد این‬ ‫روند سمبلیک تائید می شود این است که محمد علی یکی از‬ ‫اولینچهره هادرجهاناستکه(ان طورکهبحثمی شوداز‬ ‫اوبه عنواناولینفردناممی بردند)اسالمرا به عنوان محوری‬ ‫اصلی برای مقاومت و انقالب در جهان سوم به خود می بیند‪.‬‬ ‫علی مسلمان شده بود و به واسطه این اقدامش‪ ،‬همزمان به‬ ‫فردی مبارز و مقاوم و اگاه به مســائل سیاسی در جهان سوم‬ ‫تبدیل شده بود که علیه نظامی گری و قدرت طلبی غرب به پا‬ ‫خاســته بود‪ .‬این خصوصیت شــخصیتی محمد علی کلی‬ ‫می تواندتوسطمسلمانانوغیر مسلمانانجهانسوم(درست‬ ‫همانند زئیر) مورد قدردانی قرار بگیرد‪ .‬چگونگی ایفای نقش‬ ‫نمادینمحمدعلیدرتغییراسالمبهابزاریبالقوهبرایمبارزه‬ ‫با امپریالیست‪ ،‬استعمار و سیاست های غربی را می توان در‬ ‫بازگویی های مختلف از تاریخچه پیچیده اسالم در نیم قرن‬ ‫گذشته به شمار اورد‪ .‬مطمئنا حرکات و اظهارات صلح جویانه‬ ‫محمدعلیرامی تواندرزمرهحرکاتاسالمانقالبیمحسوب‬ ‫کرد که در سال ‪ 1980‬پا به عرصه ظهور گذاشته بودند‪ .‬این‬ ‫مبارزات امیزه ای از حرکت ازادی خواهانه مردم فلســطین‪،‬‬ ‫انقالباسالمیایرانوجهادمردمافغانستانعلیهنیروهای‬ ‫امریکایی و بســیاری عوامل دیگــر که بازگویــی ان در این‬ ‫مطلب نمی گنجد‪ ،‬دانست‪ .‬از ســوی دیگر این جریان های‬ ‫مبارزه طلبانه متعدد هویتی مشترک با مفهوم ازادی در جهان‬ ‫ســوم داشــت‪ .‬محمد علی خود را تبدیل به نماد زنده ای از‬ ‫مقاومت کرده است که برای هر کسی از ابزار خاص خودش‬ ‫استفادهمی کرد‪.‬‬ ‫منبع‪:‬بلومبرگ(بهتاریخ‪ 5‬ژوئن‪)2016‬‬ ‫ما افسون شده بودیم‬ ‫محمدعلی شما را مجبور می کرد که از یک طرف جانبداری کنید‪ .‬من همیشه طرفدار او بودم‬ ‫استیفن ال‪ .‬کارتر ‪-‬شراره بهنام نیا‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫‪2‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫ورزش‬ ‫در مارس سال ‪ ،1971‬وقتی محمد علی و فریزر برای‬ ‫مبارزه قرن روبــه روی یکدیگر ایســتادند‪ ،‬من دانش اموز‬ ‫دبیرســتان ایتاکا در نیویورک بــودم‪ .‬در ان زمــان ایتاکا‬ ‫شــهری جمهوریخواه ولی خواب زده بود‪ .‬اما محمد علی‬ ‫همه را بیدار کــرد‪ .‬از جملــه مردمی که هیــچ عالقه ای‬ ‫به ورزش هایی که بایــد در ان از تیم یا فــردی طرفداری‬ ‫می کردند نداشتند‪ .‬شاید کمی غیر منصفانه باشد‪ ،‬اما فریزر‬ ‫نامزد محافظه کاران شده بود‪ ،‬مشت زنی که پرچم امریکا را‬ ‫با افتخار باال برد؛ شخصی که مجموعه ای از رفتارهایی را‬ ‫که نمایانگر رفتارهایی گستاخانه و نوکیسه گری و ضد جنگ‬ ‫بود را امــوزش می داد‪ ،‬نام خــود را تغییر داد و باعث شــد‬ ‫زمزمه اینکه او باید در زندان باشد در موردش منتشر شود‪.‬‬ ‫طرفداران او از جاهای گوناگون بودند‪ .‬بین دانش اموزان‬ ‫در ایتــاکا شــکاف بزرگی پدید امــده بود‪ .‬هیپی هــا با ان‬ ‫کفش های کالســو ارت خــود‪ ،‬یاغیان‪ ،‬روغــن کاران در‬ ‫چکمه های خاصشان و بچه های ریاضی از علی حمایت‬ ‫می کردند و بقیه همه به ســوی فریزر متمایل بودند‪ .‬این‬ ‫کاری بود که علی می کرد‪ ،‬همه را مجبور می کرد که سمت‬ ‫و ســوی خود را مشــخص کنند‪ .‬محمد علی کسی که در‬ ‫سن ‪ 74‬سالگی در گذشــت نه تنها برترین مشت زن نسل‬ ‫خود بود بلکه او از چهره های متعالی ورزشــی قرن بیستم‬ ‫بود‪ .‬او هماننــد میله برق گیری در برابر رعــد و برق تبدیل‬ ‫به سفیر صلح محبوب شد و ســال های غم انگیز پایانی‪،‬‬ ‫عمر ورزشــی او را که در ان بســیار عالی بود به سرعت به‬ ‫پایان رســاند‪ .‬عکســی نمادین کــه در ان علــی با حالت‬ ‫عصبانــی و پیروزمندانه در مقابل ســانی لیســون مغلوب‬ ‫ایســتاده (تصویری بســیار مشــهور که معروف به «مرد‬ ‫دیوانه» بود)‪ ،‬اگر چه ایــن عکس مورد عالقه من مربوط‬ ‫به صفحه اول مجله زندگی در سال ‪ 1963‬است‪ .‬علی در‬ ‫ان زمان کاســیوس کلی بود و هنوز تبدیل به یک قهرمان‬ ‫و یک فرد مشهور نشــده بود‪ ،‬در حالی که پشت خود را به‬ ‫دوربین کرده اســت به عنوان یکی از ســه عضو کلیسای‬ ‫خواهران ســنت جوزفین در حال پوزخند زدن اســت‪ .‬سر‬ ‫تیتر ان مجله به ما می گوید چــرا او را در ان زمان قهرمان‬ ‫خطاب کرده اند که به این معناســت که انها در ان زمان به‬ ‫این مساله واقف بودند‪ .‬نسل ســیاهان ما با او بزرگ شده‬ ‫اســت‪ .‬موفقیت های زود هنگام او نویســندگان ورزشــی‬ ‫را شــگفت زده کرد‪ .‬حرف هــای زیــاد او و صراحت او در‬ ‫مورد موفقیت های فــردی اش انهــا را عصبانی می کرد‪.‬‬ ‫او پیش بینی هــای بی باکانه ای می کرد؛ بــا الهام از لیتل‬ ‫ریچارد‪ ،‬جنگجوی جوان خود را بزرگترین خطاب می کرد‪.‬‬ ‫مخالفان او‪ ،‬برای استهزا او را «لب لوییس ویل» خطاب‬ ‫کردند که وقتی عامه مردم از این نام مطلع شــدند نه تنها‬ ‫منفور نشد بلکه موجب محبوبیت بیشتر اوشد‪ .‬کارشناسان‬ ‫همچنان منتظر ماندند تا استعدادهای بیشتری از او ببینند‬ ‫و او را در جایگاه واقعــی اش قرار دهند‪ .‬وقتــی او عنوان‬ ‫لیســتون شکســت ناپذیر را گرفــت‪ ،‬تنهــا توضیحی که‬ ‫مردم شــگفت زده نظاره گر مشــت زنی به هــم می دادند‬ ‫این بود که این مبــارزه جبران می شــود‪ .‬وقتی علی بازی‬ ‫برگشــت را برد‪ ،‬تمامی ان بدگویی ها ادامــه پیدا کرد‪ .‬اما‬ ‫حقیقت چیز دیگری بود‪« :‬علی واقعا خوب بود‪ ».‬در حال‬ ‫حاضر این جمله معروف دربــاره محمد علی به عنوان یک‬ ‫مبارز بسیار تکرار می شــود؛ «حرکت مانند پروانه شناور و‬ ‫نیش زدن مثل یک زنبور‪ ».‬ما در مــورد او مانند یک مبارز‬ ‫معمولی می نگریم ولی او فقط تند وتند حرف نمی زد‪ .‬بلکه‬ ‫می توانســت عادالنه مجازات کند‪ .‬گزارشــگران ورزشی‬ ‫موقعی که ارنی ترل را به طــور کامل مغلوب کرد به او لقب‬ ‫«جانور خو» و یا «تمرین خشــونت» دادند‪ .‬او با گرایش‬ ‫به اسالم‪ ،‬همچون برق گیری در برابر صاعقه میان ملت‬ ‫های از هم گســیخته لقب گرفت و تمام پیشداوری های‬ ‫قبــل را رد کرد‪ .‬در همــان زمان‪ ،‬جنرال لوییس هرشــی‪،‬‬ ‫رئیس سرویس انتخابی به طور اتفاقی در محوطه دانشگاه ‬ ‫هاروارد ســخنرانی می کرد‪ .‬او همراه با دانشجویان فریاد‬ ‫می زد‪« :‬امریکا میدان مبارزه مردان سیاه است‪ ».‬در این‬ ‫زمان علی به عنوان مبارز معروف هرشی در مرکز هاستون‬ ‫نشــان داده شــد‪ .‬ریپ براون درانجا منتظر ایستاده بود‪.‬‬ ‫دو ســام نظامی میان دو جنگجو رد وبدل شــد‪ .‬بیشــتر‬ ‫دانشجویان سیاهپوست برای حمایت در ان محل حاضر‬ ‫شده بودند‪ .‬علی به دلیل فرار از جنگ محکوم شده بود و‬ ‫عنوان ســنگین وزن نیز از او حذف شده بود‪ .‬هنگاهی که‬ ‫دیوان عالی قضاوت رای را برگرداند‪ ،‬فرمانده جنگ های‬ ‫خارجی با حالتی برافروخته گفت‪« :‬مسلما این مساله منجر‬ ‫به تضعیف روحیه ســربازان ما با لبــاس امریکایی خواهد‬ ‫شــد»‪ .‬سیاســتمداران عصبانی نیز به این مســاله دامن‬ ‫زدند‪ .‬علی با ســاختن دیواری از میله های اهنی به ارتفاع‬ ‫شش پا در اطراف خانه خود در چری هیل نیوجرسی پاسخ‬ ‫انها را داد‪ .‬توضیح اینکه او چه نماد بزرگی برای افریقایی‬ ‫ امریکایی هاســت بســیار سخت اســت‪ .‬در سال ‪1971‬‬‫نیویورک تایمز با عنوانی که دانشجوی کورنل شاید ان را به‬ ‫خوبی تعریف کرده بود اغاز شد‪« :‬پیروزی های علی صرفا‬ ‫پیروزی های فیزیکی نبودند بلکــه در عوض نوعی تخلیه‬ ‫انفجارهای درونی‪ ،‬عدم قطعیت ها‪ ،‬نفرت ها و شکست ها‬ ‫بود‪ ».‬در این زمان جنبش های حقوق شــهروندی در هر‬ ‫جایی با شکست مواجه می شدند‪ .‬رهبران کشته می شدند‪،‬‬ ‫فعاالن سیاســی که جایگزین هــای افراطــی را انتخاب‬ ‫می کردند دستگیر می شدند و معترضان در شمال در مقابل‬ ‫یکسان ســازی مدارس و محله ها مقاومت می کردند‪ .‬اما‬ ‫در بیــرون و درون رینــگ بوکس مردی سیاهپوســت که‬ ‫هرگز عقب نشــینی نمی کرد‪ ،‬ســتون پیروزی را برافراشته‬ ‫بود و مســلما همه ما او را دوســت داشــتیم‪ .‬ما توسط او‬ ‫افســون شــده بودیم‪ .‬اگر چه تاریخ نیز علی را به درستی‬ ‫به عنوان اســطوره مقاومت شــناخت‪ ،‬می توان به راحتی‬ ‫این موضوع را که وی فردی ســنت گرا بود فراموش کرد‪.‬‬ ‫او در مصاحبه ای با مجله ابونی در ســال ‪ 1971‬به عنوان‬ ‫یک مسلمان در مورد کار کردن زنان برای شستشو و پخت‬ ‫و پز‪ ،‬مخالفت کرده بــود و درباره اینکــه او به عنوان یک‬ ‫مرد مشــتاقانه تمایل به انجام کارهای بیرون از خانه دارد‬ ‫صحبت کرده است‪ .‬این ســخن از ان گونه صحبت هایی‬ ‫بود که حتی در شــکل عمومی نیز می تــوان بدون ایجاد‬ ‫خشم در مورد ان صحبت کرد‪ .‬انچه ما را به مبارزه با فریزر‬ ‫بر می گرداند جلسه اول از مبارزه دو قهرمان شکست ناپذیر‬ ‫بود‪ .‬فریزر به اتفاق ارا برنده مســلم اعالم شــد‪ .‬اه‪ ،‬اما ما‬ ‫خیره شده بودیم! خوشبختانه در روی یک پاشنه نچرخید‪.‬‬ ‫علی امده بود تا به همه ما بگوید‪ :‬ســه ســال عدم فعالیت‬ ‫اجباری وی به دلیل حکم علیه وی بــود‪ .‬مبارزه به صورت‬ ‫رفت و برگشت انجام می شــد‪ .‬و علی هردو را برد‪ .‬در سال‬ ‫‪ 1974‬بود که «رامبل در جنــگل» نبردش در زئیر با جورج‬ ‫فورمن به نظر شکست ناپذیر می امد‪ .‬من قبال نوشته بودم‬ ‫که هر دوی ما که عاشق علی بودیم در واقع نگران زندگی‬ ‫او نیز بودیم‪ .‬نورمن میلر در کتاب خود در مورد مبارزات وی‬ ‫نوشته است که او هرگز چنین قهرمان جنگجویی را ندیده‬ ‫بوده است‪ .‬علی قبل از اینکه به رینگ وارد شود می گفت‪:‬‬ ‫«وقتی ناکت اوت شدی باید همه جا تاریک شده باشد‪».‬‬ ‫اما او دوباره جهان را شوکه کرد‪ ،‬او حریف شکست ناپذیر‬ ‫خود را ناکت اوت کرد‪ .‬افسوس‪ ،‬همه عکس های گرفته‬ ‫شده در طول ســالیان دراز‪ ،‬همه ان خشونت ها و مبارزات‬ ‫تاثیر خود را به جای گذاشــت‪ .‬تماشــای اینکــه بیماری‬ ‫پارکینســون با معجزه درخشــان رینگ چه کرد‪ ،‬همه ما را‬ ‫ازرده کرد‪ .‬علی هرگز از مردمش و چشمان تشنه دیدارش‬ ‫مخفی نشد و این برای همگان دردناک بود‪ .‬در سال ‪1996‬‬ ‫او بر صفحه تلویزیون جهانی به عنوان کسی که باید مشعل‬ ‫المپیک را روشن کند‪ ،‬ظاهر شــد‪ .‬حرکت به این سو و ان‬ ‫سوی او‪ ،‬لرزش دستانش منجر به این شد که صدها مقاله‬ ‫تحقیقی در باب اینکه ورزش بوکس بیماری او را تســریع‬ ‫کرده است ایجاد شود‪ .‬امروزه هر فردی می داند که ورزش ‬ ‫خشن می تواند بر مغز انسان ضربه وارد کند‪.‬‬ ‫او به میلر گفت‪« :‬احساس بسیار بدی است‪ .‬انتظار‬ ‫برای شــبی که بایــد روبه روی تو بایســتم‪ ».‬بــا این حال‬ ‫می توان بی باک و شــجاعانه مقاومت کرد و با این تصور‬ ‫همچنان می توانیم از بزرگترین مبارزی که تا کنون مقاومت‬ ‫کرده است تشکر کنیم‪.‬‬ ‫به نقل از بلومبرگ‪4 ،‬ژوِئن ‪2016‬‬ ‫‪75‬‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫خشمسرخابی ها‬ ‫ورزش‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫سیاست های وزارت ورزش‪ ،‬هفته گذشته جنجال برانگیز شد‬ ‫در حالی که ورزش کشــورمان در اســتانه بازی های‬ ‫بزرگ المپیک بیش از هر زمان دیگری نیاز به ارامش دارد‪،‬‬ ‫هفته گذشته انگار خیابان سئول شمالی‪ ،‬محل ساختمان‬ ‫وزارت ورزش از این قاعده مستثنی بود و تصمیمات مدیران‬ ‫ورزش کشور در حوزه مربوط به استقالل و پرسپولیس خشم‬ ‫بخشی از هواداران را باعث شد‪ .‬این برای چندمین بار بود‬ ‫که هواداران اســتقالل به وزیر ورزش اعتــراض کردند‪.‬‬ ‫در میان تجمع هواداران اســتقالل مقابل وزارت ورزش و‬ ‫جوانان‪ ،‬شماری از انها پالکاردی در دست داشتند که روی‬ ‫ان نوشته شــده بود‪« :‬وزیر پرسپولیســی نمی خواهیم‪».‬‬ ‫همچنین انها نسبت به مدیرعامل شــدن منصور قنبرزاده‬ ‫اعتراض کرده و از بهرام افشــارزاده حمایــت کردند‪ .‬این‬ ‫در حالی است که چند وقت پیش شــماری از هواداران به‬ ‫سیاست های افشارزاده معترض بودند‪.‬‬ ‫با همه اینها بهرام افشــارزاده‪ ،‬سرپرســت باشــگاه‬ ‫اســتقالل میان معترضان امــد‪ .‬هواداران اســتقالل به‬ ‫افشــارزاده گفتند که چــرا وزیر ورزش مانــع ادامه فعالیت‬ ‫اســتقالل در نقــل و انتقاالت شــده و اجــازه نمی دهد او‬ ‫بازیکنان مد نظر علیرضا منصوریان را جذب کند؟‬ ‫سرپرست باشــگاه اســتقالل پس از شنیدن صدای‬ ‫ش خود را حفظ‬ ‫اعتراض هــواداران‪ ،‬از انها خواســت ارام ‬ ‫کرده و بدانند که مسئوالن باشگاه روال کار را دنبال خواهند‬ ‫کرد‪ .‬افشارزاده به هواداران معترض اطمینان خاطر داد که‬ ‫بازیکنان مدنظر منصوریان جذب خواهند شد‪.‬‬ ‫حرف های افشارزاده اما جالب بود‪« :‬از شما خواهش‬ ‫می کنم به وزیر ورزش توهین نکنید‪ ،‬چرا که توهین به وزیر‪،‬‬ ‫توهین به بنده است‪ .‬مطمئن باشید که ما کارمان را انجام‬ ‫می دهیم و اجازه نمی دهیم مشــکالت مانع کارمان شود‪.‬‬ ‫همین االن با وحید امیری در تمــاس بودیم و می خواهیم‬ ‫او را جذب کنیم‪».‬‬ ‫یک روز بعد اما وزیر ورزش که به دلیل متوقف کردن‬ ‫لو انتقاالت استقالل به شدت مورد انتقاد هواداران این‬ ‫نق ‬ ‫تیم قرار گرفته بود در مقام پاســخگویی برامد؛ واکنشی با‬ ‫تاخیر که کمکی به فرونشستن خشم هواداران استقالل‬ ‫نکرد؛ «هواداران اســتقالل به دلیل اینکه ســال گذشته‬ ‫تیم شــان خوب بوده امســال هم این انتظــار را دارند که‬ ‫این تیم خوب باشــد‪ .‬این در حالی است که استقالل سه‬ ‫بازیکــن و یک مربی خــوب را جذب کــرده و ارقام باالیی‬ ‫را هم پرداخت کرده اند اما من نه اســتقاللی هســتم و نه‬ ‫پرسپولیسی‪».‬‬ ‫افشــارزاده نیز بالفاصله نســبت به حرف های وزیر‬ ‫ورزش واکنــش نشــان داد‪ .‬اگرچه حرف هــای گودرزی‬ ‫مستقیما به استقالل و افشارزاده مربوط می شد‪ ،‬اما انگار‬ ‫افشــارزاده به طرفی دیگر نگاه کرده باشــد اینگونه پاسخ‬ ‫گفت‪«:‬صحبت های ایشان کلی بود‪ .‬ایشان تاکید داشتند‬ ‫که طبق سقف تعیین شده قرارداد بسته شود‪ .‬اظهارات وزیر‬ ‫ورزش تنها ارتباط به امسال ندارد و سال گذشته نیز چنین‬ ‫خواسته ای داشتند‪ .‬در سال های گذشته قراردادهای دو‪،‬‬ ‫سه میلیاردی با بازیکنان خارجی بسته شده که مجبور شدیم‬ ‫انها را پرداخت کنیــم‪ ،‬بنابراین دلیلی نــدارد که بخواهیم‬ ‫قراردادهای زیاد ببندیم‪».‬‬ ‫ســال گذشــته نیز هواداران پرســپولیس جلوی در‬ ‫باشگاه و وزارتخانه تجمع کردند و اعتراض شدیدی داشتند‬ ‫که پرســپولیس خوب بازیکن نگرفته اســت‪ .‬اعتراض ها‬ ‫در بخش قرمــز فوتبال بســیار بــاال گرفته و همــه چیز را‬ ‫تحت الشــعاع قرارداده بود‪ ،‬امسال اســتقاللی ها تاکنون‬ ‫دوبــار جلــوی در وزارت ورزش تجمع کرده انــد و به وزیر‬ ‫اعتراض شدید دارند‪ ،‬پرسپولیســی ها وزیر را سال گذشته‬ ‫اســتقاللی می دانســتند و امســال اســتقاللی ها وزیر را‬ ‫پرسپولیسی می دانند و کیست که نداند این اعتراض ها از‬ ‫طریق فضای مجــازی به گوش اقای روحانی هم رســیده‬ ‫اســت‪ .‬می توان در چنین شــرایطی تنها به عملکرد وزیر‬ ‫پرداخــت و تغییرات بســیار زیــاد مدیرانی که هنــوز جام‬ ‫نیاورده انــد‪ ،‬را تنها دلیل ایــن اتفاق دانســت‪ .‬اگر چنین‬ ‫دیدگاهی هم وجود داشته باشد چندان غلط نیست چرا که‬ ‫در پرسپولیس در عرض دو ســال گذشته هفت مدیر و سه‬ ‫دسته مربی جابه جا شــده اند و در استقالل یک مدیر و سه‬ ‫دسته مربی تا این لحظه!‬ ‫این نشان از اشکال در مدیریت هم هست اما مشکل‬ ‫وزارت ورزش انجا به اوج می رســد که اگــر وزیر عالی هم‬ ‫عمل می کرد و تصمیم های بهتــری هم می گرفت ایا این‬ ‫اعتراض ها وجود نداشت؟‬ ‫ان روز هــواداران تیم خــود را عالی و تیــم رقیب را‬ ‫عالی تر دیده و به عالی تر بودن رقیب اعتراض می کنند‪ .‬این‬ ‫یک ساختار غلط است و با قوانین فیفا در تضاد‪.‬فیفا قانونی‬ ‫دارد که یک مجمع برای دو باشگاه پذیرفتنی نیست‪ .‬دلیل‬ ‫اصرار فیفا در این رابطه همین موارد است که با روح رقابت‬ ‫ناســازگاری دارد و به همین دلیل هم هست که فوالد نوین‬ ‫به لیگ برتر صعود می کنــد اما اجازه ورود بــه لیگ برتر را‬ ‫پیدا نمی کند چون مجمع ان با فوالد خوزستان یکی است‪.‬‬ ‫مشکل در مورد استقالل و پرسپولیس اما این است‬ ‫که هر دو یــک مجمع دارنــد‪ ،‬البته اســتقالل روی کاغذ‬ ‫مجمعش وزارت اقتصاد و دارایی اســت اما در عمل وزیر‬ ‫ورزش برای هر دو تیم تصمیم می گیرد و اگر نه مثل امروز‬ ‫اشــتباه که اگر درســت هم تصمیم بگیرد باز هم متهم به‬ ‫تبعیض خواهد شد و البته در این روزها که اوضاع پیچیده‬ ‫شده و تصمیم ها وارونه است اوضاع بدتر هم هست‪.‬‬ ‫این برای چندمین بار بود که‬ ‫هواداران استقالل به وزیر‬ ‫ورزش اعتراض کردند‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫والیبال ایران‬ ‫در المپیک‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫تیم ملی والیبال ایران به المپیک راه پیدا کرد‪ .‬ایران‬ ‫مقابل لهستان به پیروزی رسید و المپیکی شد‪ .‬ملی پوشان‬ ‫والیبال ایران موفق شدند در این دیدار مقابل لهستان ‪ 3‬بر‬ ‫‪ 1‬پیروز شوند و به المپیک برســند‪.‬تیم ملی والیبال ایران با‬ ‫پیروزی مقابل لهستان موفق به کسب پنجمین برد خود شد‬ ‫و باتوجه به این نتیجه صعودش را به المپیک قطعی کرد‪.‬‬ ‫با پایان یافتــن تمام رقابت های انتخابــی المپیک تکلیف‬ ‫دوازده تیم راه یافته به این رقابت ها مشخص شد تا تیم های‬ ‫برزیل‪ ،‬ایتالیا‪ ،‬امریکا‪ ،‬فرانســه‪ ،‬کانادا و مکزیک در گروه‬ ‫اول و تیم های لهســتان‪ ،‬روســیه‪ ،‬ایران‪ ،‬ارژانتین‪ ،‬کوبا و‬ ‫مصر در گروه دوم برای رســیدن به خوش رنگ ترین مدال‬ ‫المپیک با هم رقابت کنند‪ .‬ســایت فدراســیون جهانی در‬ ‫گزارش خود به بررسی وضعیت تیم های حاضر در دو گروه‬ ‫پرداخت و نوشت‪« :‬در گروه دوم رقابت نزدیکی بین جهان و‬ ‫المپیک وجود دارد به این معنا که روسیه قهرمان اخرین دوره‬ ‫المپیک به مصاف لهستان اخرین قهرمان جهان می رود‪.‬‬ ‫لهستانی ها هر چند در لیگ جهانی در هر چهار دیدار روسیه‬ ‫را شکست دادند اما در مسابقه های انتخابی المپیک که در‬ ‫المان برگزار شد مقابل تیم سوم جهان تن به شکست دادند و‬ ‫این چیزی است که استفان انتیگا باید در نظر داشته باشد‪».‬‬ ‫در ادامه این گزارش امده اســت‪« :‬ایرانی های همیشه در‬ ‫حال پیشرفت که حاال تحت هدایت رائول لوزانوی ارژانتینی‬ ‫قرار دارند چارچشمی حواسشان به لهستان و روسیه است‬ ‫و انها را رها نخواهنــد کرد‪ .‬انها در اخرین دیــدار خود برابر‬ ‫لهستان در چهار ست این تیم را شکست دادند‪ .‬هرچند این‬ ‫دیدار در شرایطی برگزار شد که لهستان صعودش به المپیک‬ ‫را قطعی کرده بود‪».‬‬ ‫می توانیم در المپیک هم موفق باشیم‬ ‫لوزانو نقش مهمی در صعود ایران به المپیک داشت‬ ‫مصطفی کارخانه‬ ‫سرمربی اسبق تیم ملی والیبال‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫ورزش‬ ‫تیم ملی والیبــال ایران با صعود بــه المپیک ان هم‬ ‫پس از ‪ 52‬سال باعث شــد تا همه ما احساس غرور کنیم‪.‬‬ ‫واقعا باید به این بچه ها و به طور کلی مجموعه فدراسیون‬ ‫والیبال خسته نباشید بگوییم و برای شان موفقیت در ریو را‬ ‫ارزو کنیم‪ .‬واقعیت این است که این یک موفقیت بی نظیر‬ ‫بود‪ .‬این تاریخ سازی به نام این تیم و بازیکنانش ثبت شد‪.‬‬ ‫والیبال ما استحقاق حضور در المپیک را داشت و با تالش و‬ ‫برنامه ریزی مستمر خوشبختانه این اتفاق رخ داد و توانستیم‬ ‫به المپیک صعود کنیم‪ .‬سطح مسابقات انتخابی بسیار باال‬ ‫بود و تمام تیم ها با همه قدرت امده بودند تا جواز حضور در‬ ‫المپیک را کســب کنند و از همین جهــت باید گفت صعود‬ ‫به المپیک با تالش بســیار زیاد بازیکنان و کادرفنی برای‬ ‫ما به دســت امد‪ .‬یکی از نکاتی که در کسب این موفقیت‬ ‫بسیار حائز اهمیت بود‪ ،‬نحوه عملکرد تیم ما بود‪ .‬ما در این‬ ‫مسابقات نسبت به گذشــته خطاهای فردی و تیمی بسیار‬ ‫کمتری داشــتیم و به نظرم این نویدبخش روزهای خوب‬ ‫اینده است‪ .‬لیاقت والیبال ما بیشتر از اینها است و من شک‬ ‫ندارم ما در المپیک حتی از این هــم بهتر خواهیم بود‪ .‬به‬ ‫همین دلیل هم اعتقاد دارم کار والیبال هنوز نیمه کاره است‬ ‫و با درخشــش در ریو پازل موفقیت والیبال تکمیل خواهد‬ ‫شد‪ .‬همه عوامل فدراسیون والیبال در چند دهه اخیر به هم‬ ‫متصل شدند و تشکیل یک تیم واحد دادند تا ما به قله های‬ ‫والیبال جهان نزدیک شویم‪ .‬من به عنوان عضو کوچکی از‬ ‫خانواده والیبال خوشحالم که تیم ملی به ارزوی خود رسید‬ ‫و همه مردم ایران از این اتفاق احســاس غــرور می کنند‪.‬‬ ‫با کسب ســهمیه المپیک ما فصل جدیدی را در والیبال و‬ ‫ورزش ایران شروع کردیم‪.‬‬ ‫این صعــود در باال بــردن اعتماد به نفــس بازیکنان‬ ‫ما تاثیر بســیاری خواهد گذاشــت‪ .‬مــا در والیبــال ایران‬ ‫تنها حضور در المپیک را کم داشــتیم‪ .‬حــاال دیگر باید به‬ ‫فکر ســکوهای جهانی و المپیک باشــیم‪ .‬چندین نسل از‬ ‫والیبالیست های ایران برای شکوفایی این ورزش زحمت‬ ‫کشــیدند‪ .‬مربیان گمنامی که در ســخت ترین شرایط در‬ ‫شهرستان ها برای پرورش اســتعدادها زحمت کشیدند تا‬ ‫شاگردانی تربیت کنند که به رشــد ورزش والیبال در ایران‬ ‫کمک کنند‪ .‬اما مایلم در مورد گروه بندی تیم ملی ایران در‬ ‫مســابقات المپیک هم نکته ای را عرض کنم؛ در المپیک‬ ‫هیچ تیمی اسان نخواهد بود و همه بازی ها دشوار است‪.‬‬ ‫اگر ما می خواستیم حریفان خود را در این میدان دستچین‬ ‫کنیم قطعا همین تیم ها را انتخاب می کردیم‪ .‬بازی در این‬ ‫گروه نسبت به گروه دیگر برای بازیکنان ما راحت تر خواهد‬ ‫بود‪ .‬باید توجه داشــت که ما قابلیت پیروزی برابر روسیه‪،‬‬ ‫لهســتان و ارژانتین را داریم و این بهترین گروهی اســت‬ ‫که ایران می توانســت در ان قرار بگیرد‪ .‬نکته دیگر اینکه‬ ‫ما نباید از نقــش رائول لوزانو در صعــود تیم ملی والیبال به‬ ‫المپیک به راحتی بگذریم‪ .‬لوزانو تاثیر بسیار زیادی در نظم‬ ‫تیم ملی داشت و همین نظم بود که اشتباهات ما را کاهش‬ ‫داد‪ .‬ضمن اینکه در کوچینگ هم عالی بود‪ .‬تعویض های‬ ‫خوبی داشت و در گرفتن تایم اوت ها هم بسیار بادقت عمل‬ ‫کرد و همه این موارد نشان از تجربه باالی او داشت‪ .‬تیم‬ ‫ملی والیبال در المپیک باید به مصاف ت یم های قدرتمند‬ ‫لهستان‪ ،‬روســیه و ارژانتین برود‪ .‬اما جای نگرانی نیست‬ ‫چون ما همه این تیم ها را قبال شکست داده ایم و به همین‬ ‫دلیل اعتقاد دارم قرعه ســختی در المپیک نداریم و حتی‬ ‫این شانس را داریم که از گروهمان صعود کنیم و به مراحل‬ ‫باالتر المپیک برسیم‪.‬‬ ‫اما مسابقات جهانی هم فرصت خوبی است تا بچه ها‬ ‫بیشــتر از قبل خود را مهیای المپیک ریو کنند‪ .‬حاال که به‬ ‫المپیک صعود کرده ایم‪ ،‬بازی های لیگ جهانی می تواند‬ ‫ی برای ما در راه اماده سازی برای المپیک داشته‬ ‫نقش مهم ‬ ‫باشد‪ .‬در مسابقاتی که در لیگ جهانی انجام خواهیم داد‪،‬‬ ‫می توانیم نقاط ضعف تیم ملی را پوشش بدهیم و این دوره‬ ‫نقش یک دوره تدارکاتی ایده ال را بــرای تیم ملی پیش از‬ ‫اغاز المپیک خواهد داشــت‪ .‬فدراســیون والیبال در تمام‬ ‫سال های گذشــته عملکرد بســیار خوبی داشــته است و‬ ‫همین عملکرد خوب باعث شد تا وزارت ورزش هم مجاب‬ ‫به حمایت کامل از والیبال شود و نتیجه این حمایت ها هم‬ ‫منجر به صعود تاریخی تیم ملی به المپیک شد‪.‬‬ ‫‪77‬‬ ‫رویای بلند‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫ایا والیبال در المپیک به مدال می رسد؟‬ ‫«زمان زیادی برای خوشحالی بابت صعود به المپیک‬ ‫نداریم‪ ،‬چرا که به زودی باید در لیگ جهانی به میدان برویم‪.‬‬ ‫حسی که دارم‪ ،‬واقعا قابل توصیف نیست و بابت خوشحالی‬ ‫مردم من هم خوشحالم‪ .‬کسب سهمیه المپیک ‪ 2016‬ریو‬ ‫پایان خوبی برای زحمات ‪ 10‬ســاله مان بود‪ .‬شرایط واقعا‬ ‫ســخت اســت و ما زمان و فرصت زیادی برای خوشحالی‬ ‫نداریم‪ .‬در مورد بازی های المپیک نمی توانم قول خاصی‬ ‫بدهم‪ ،‬اما همــه ما با تمام تــوان خود به میــدان خواهیم‬ ‫رفت‪ ».‬این جمله های ســعید معــروف‪ ،‬کاپیتان تیم ملی‬ ‫والیبال ایران اســت‪ .‬این جمله های فشرده ماحصل همه‬ ‫ان چیزی اســت که ما باید درباره تیم ملی والیبال ایران از‬ ‫گذشته تا حال بگوییم‪ .‬در همه تاریخ ورزش ایران همواره‬ ‫المپیک مجالی برای درخشش رشته های انفرادی بوده؛‬ ‫کشــتی‪ ،‬وزنه برداری‪ ،‬تکواندو و‪...‬اما رشته های گروهی‬ ‫هنوز نتوانســته اند هیچ مدالی کســب کنند‪ ،‬اما ایا والیبال‬ ‫ایران می تواند این طلســم را بشــکند؟ خیلی سخت است‬ ‫همه ما می دانیم‪ ،‬همه ما‪ ...‬تا کنون باالترین عنوانی که‬ ‫تیم ملی والیبال ایران کســب کرده‪ ،‬عنوان چهارمی لیگ‬ ‫جهانی است‪ .‬برای رسیدن به مدال المپیک‪ ،‬باید حداقل‬ ‫یک پله دیگــر هم باال برود و این کار اســانی نیســت‪ ،‬اما‬ ‫می توان امیدوار بود‪ ،‬همان طور که ســهیل میرزاجانپور‪،‬‬ ‫ستاره جوان تیم ملی ایران امیدوار است‪ «:‬مگر می شود در‬ ‫المپیک حریف اســانی وجود داشته باشد؟ واقعا نمی شود‬ ‫گفت که مثال کوبا ضعیف است یا ارژانتین شانسی ندارد‪.‬‬ ‫همه تیم های حاضر در المپیک یک هــدف دارند و برای‬ ‫رسیدن به ان تالش می کنند‪ ،‬پس حریف یا گروه اسان در‬ ‫والیبال المپیک معنی ندارد‪ .‬ما تمام تالش مان را در این راه‬ ‫به کار خواهیم گرفت؛ اما فعــا اولویت ما حضور در لیگ‬ ‫جهانی اســت که کمتر از ‪ ۱۰‬روز دیگر اغاز خواهد شد‪ .‬اما‬ ‫فرصت زیادی تا المپیک باقی نمانده و قطعا به سکو های‬ ‫المپیک هم فکر خواهیم کرد‪».‬‬ ‫‪...‬اما شــهرام محمودی کمی با احتیاط بیشــتری‬ ‫حرف می زند هر چند که در حرف های او هم نشانه هایی از‬ ‫امید دیده می شود‪« :‬بدون شــک در گروه اسان تری قرار‬ ‫گرفتیم‪ .‬برزیل‪ ،‬امریکا‪ ،‬فرانســه و ایتالیا همواره حریفان‬ ‫سخت تری نسبت به روسیه و لهســتان بودند و گذشتن از‬ ‫این دو تیم محتمل تر است‪ .‬هدف ما رسیدن به رتبه خوبی‬ ‫در المپیک اســت اما نباید فراموش کنیم که در بازی های‬ ‫المپیک تیم هــا با حداکثــر توانایی خود بــازی می کنند و‬ ‫ســاده ترین حریف ما روی کاغــذ هم می توانــد تبدیل به‬ ‫سخت ترین رقیب مان شود‪ .‬بنابراین باید با تمرینات مناسب‬ ‫و البتــه نمایش قابل قبــول در لیگ جهانــی در بازی های‬ ‫المپیک عملکرد مورد قبولی را ارائه دهیم‪».‬‬ ‫میالد عبادی پور در پاســخ به این ســوال که هدف‬ ‫تیم ملی والیبال در المپیک چیســت هم جوابی شــبیه به‬ ‫میرزاجانپــور دارد‪« :‬صددرصــد برای مدال بــه المپیک‬ ‫می رویم و باید در وهله اول تالش مان را بیشتر کنیم‪».‬‬ ‫امیر غفور هم از یک تالش دســته جمعی در این باره‬ ‫حرف می زند‪« :‬امیدوارم در المپیک بتوانیم بهتر از این هم‬ ‫بازی کنیم چرا که تیم ما با این موفقیت ها قانع نمی شود و‬ ‫جاه طلبی های والیبال ادامه خواهد داشت‪ ،‬چون والیبال‬ ‫این شایســتگی را دارد‪ .‬بچه های ما زود قانع نمی شــوند و‬ ‫هر چند که روی ســکو رفتن در المپیک سخت است اما از‬ ‫هیچ تالشی دریغ نخواهیم کرد‪».‬‬ ‫فرهــاد قائمی هم از یــک روند صحبــت می کند که از‬ ‫‪ 10‬سال قبل شــروع شــده و قرار نیست متوقف شــود‪« :‬ما‬ ‫خوشــحالیم که به هدف خود در این مســابقات رسیدیم‪ .‬به‬ ‫مردم قول می دهیم که این موفقیت ها ادامه داشــته باشد و‬ ‫متوقف نشود‪ .‬ما ســال ها برای این هدف تالش کردیم تا به‬ ‫اینجا رسیدیم‪ .‬وقتی من در سال ‪ ۸۶‬به اردوی تیم نوجوانان‬ ‫امده بودم به ما گفته بودند که روی شــما بــرای المپیک ریو‬ ‫ســرمایه گذاری می شــود و از همه مربیانم در این راه تشکر‬ ‫می کنم که کمک کردند تا بتوانیم سهمیه المپیک را کسب‬ ‫کنیم‪ .‬قول می دهــم که این رونــد را تداوم ببخشــیم و این‬ ‫روند متوقف نشود‪ ».‬داورزنی رئیس فدراسیون هم از یک‬ ‫افتخار افرینــی می گوید‪« :‬هنــوز اغاز راهی هســتیم که‬ ‫قطعا سخت تر از گذشته است‪ .‬باید تالش بیشتری انجام‬ ‫دهیم و با جدیت کار را دنبال کنیم‪ .‬حضور در جمع تیم های‬ ‫المپیکی و ماندن در این سطح کاری است که باید با انگیزه‬ ‫باال ان را دنبال کنیم‪ .‬قطعا نیاز به کار اسیب شناسی داریم‪.‬‬ ‫باید ایــن موارد را برطــرف کنیم تا در اینده والیبال کشــور‬ ‫را قدرتمند تــر کنیم‪ .‬حضــور در المپیک و بــازی با برترین‬ ‫تیم های جهان نیازمند کار مســتمر است‪ .‬قول می دهم با‬ ‫قدرت در لیگ جهانی و المپیک شرکت کنیم و باعث افتخار‬ ‫کشور و مردم عزیزمان باشیم‪».‬‬ ‫ولی شاید می توان با این جمله عادل غالمی به اینده‬ ‫بسیار خوشبین بود‪ ،‬او در خصوص هدف ایران در المپیک‬ ‫ریو گفت‪« :‬شما در این مدت از والیبال چه چیزی دیده اید؟‬ ‫مطمئن باشید انجا هم موفق می شویم‪».‬‬ ‫داستان المپیک‬ ‫تیم ملی والیبال ایران در رقابت های المپیک ریو در‬ ‫گروه‪ B‬قرار گرفته است؛ جایی که لهستان‪ ،‬امریکا‪ ،‬روسیه‪،‬‬ ‫ارژانتین و کوبا نیــز حضور دارند‪ .‬حضور خولیو والســکو‪،‬‬ ‫سرمربی پیشــین تیم ملی ایران از یک ســو و هدایت تیم‬ ‫کشورمان توسط رائول لوزانو و خوان سیچلو از طرف دیگر‬ ‫باعث شــده تا حساســیت روی این دیدار دو چندان شود‪.‬‬ ‫رقابت با والســکو برای همه جذاب اســت؛ رائول لوزانو‪،‬‬ ‫سرمربی تیم ملی ایران‪ ،‬استارت المپیکی شدن را از والسکو‬ ‫می داند‪« :‬والسکو ســرمربی قبلی تیم ملی ایران بود‪ ،‬وی‬ ‫پروژه اش را برای ساختن این تیم جهت حضور در المپیک‬ ‫از هشت سال پیش شــروع کرد‪ ».‬اما داورزنی اعتقاد دارد‬ ‫که شکست دادن والسکو خودش یک اتفاق مثبت است‪:‬‬ ‫«اعضای تیم ملی والیبال دوست دارند تیم ملی ارژانتین را‬ ‫با حضور والسکو شکست دهند‪ .‬به نظر من شکست دادن‬ ‫ارژانتین با والسکو لذت بخش تر است‪».‬‬ ‫کارنامه المپیک‬ ‫رشته والیبال از ســال ‪ ١٩٦4‬یعنی ‪ 5٢‬سال قبل وارد‬ ‫رقابت های المپیــک شــد و از ان دوره هیچ وقت تیم ملی‬ ‫کشورمان موفق به کسب سهمیه این مسابقات نشده بود‪.‬‬ ‫تیم ملی والیبال ایران حدود ‪ ٣٠‬سال قبل برای نخستین بار‬ ‫در رقابت های انتخابی المپیک شــرکت کــرد که از صعود‬ ‫به المپیک بازماند‪ .‬بلند قامتان کشورمان همچنین در سه‬ ‫دوره اخیر برای رســیدن به المپیک های ‪ ٢٠٠٨،٢٠٠4‬و‬ ‫‪ ٢٠١٢‬با ســه مربی مختلف در رقابت های انتخابی شرکت‬ ‫کردند اما بازهم در رســیدن به این رویا ناکام بودند‪ .‬این بار‬ ‫اما رائول لوزانو دوماه بعد از حضورش به عنوان ســرمربی‬ ‫توانست به رویای ‪5٢‬ســاله والیبال ایران تحقق ببخشد‪.‬‬ ‫با صعود تیم ملی والیبال کشــورمان به المپیک‪ ،‬نخستین‬ ‫رشته تیمی ایران مجوز صعود گرفت‪ .‬اگرچه تنها بسکتبال‬ ‫این شانس را خواهد داشــت که دومین رشته تیمی باشد‪،‬‬ ‫با این حال‪ ،‬احتمال ان بســیار کم به نظر می رســد‪ .‬با این‬ ‫وجود با احتساب ‪ ١٢‬مرد والیبالی ایران در المپیک‪ ،‬تعداد‬ ‫افراد حاضر در کاروان ایران به ‪5٩‬نفر رســید که نسبت به‬ ‫دوره های گذشته به نوعی یک رکورد محسوب می شود‪.‬‬ ‫ش بار در‬ ‫ایــران در تاریــخ بازی هــای المپیک‪ ،‬شــ ‬ ‫ورزش های گروهی که شامل بســکتبال‪ ،‬فوتبال و واترپلو‬ ‫بوده در این مسابقات شرکت کرده اســت‪ .‬بهترین نتیجه‬ ‫کشــورمان‪ ،‬کار فوتبــال در ســال ‪ ۱۹۷۶‬بوده اســت‪ .‬در‬ ‫المپیک ‪ ۱۹۴۸‬لندن‪ ،‬تیم ملی بسکتبال بین ‪ ۲۳‬تیم حاضر‬ ‫در مسابقات پانزدهم شد‪ .‬در المپیک ‪ ۱۹۶۴‬توکیو‪ ،‬فوتبال‬ ‫ایران در گروه خود بین چهار تیم‪ ،‬چهارم و در کل مسابقات‬ ‫بین ‪ ۱۶‬تیــم چهاردهم شــد‪ .‬در المپیــک ‪ ۱۹۷۲‬مونیخ‪،‬‬ ‫ایران در گروه خود چهارم شــد اما برای اولین بار در فوتبال‬ ‫المپیک برنده شدیم‪ .‬در المپیک ‪ ۱۹۷۶‬مونترال‪ ،‬فوتبال‬ ‫ایران بین ‪ ۱۴‬تیم حاضر در بازی ها هفتم شد‪ .‬در المپیک‬ ‫‪ ۱۹۷۶‬مونترال‪ ،‬واترپلو بین ‪ ۱۱‬تیم حاضر در بازی ها اخر‬ ‫شد! در المپیک ‪ ۱۹۸۰‬مسکو‪ ،‬ایران در رشته فوتبال به این‬ ‫مسابقات صعود کرد اما به علت تحریم بازی ها در مسابقات‬ ‫شرکت نکرد‪ .‬در المپیک ‪ ۲۰۰۸‬پکن‪ ،‬بسکتبال ایران بین‬ ‫‪ ۱۲‬تیم حاضر به عنوان یازدهمی رسید‪.‬‬ ‫ترس فرانسوی‬ ‫فعالیت خود با مشــکالت نظامی مواجه شده و می خواهد‬ ‫با تغییر عملکــرد‪ ،‬انتقام خــود را از ائتــاف (بین المللی‬ ‫ضد داعش) بگیرد‪».‬‬ ‫اما ترور تنها تهدیدی نیست که یورو را تهدید می کند‪،‬‬ ‫فرانسه همین روزها یک سیل را پشت سر گذاشته است و‬ ‫این سیل خسارت بسیاری را به زیر ساخت های این کشور‬ ‫وارد کرد‪ .‬پیش بینی می شــود‪ ،‬هشــت میلیون نفر برای‬ ‫دیدن مســابقات فوتبال یورو ‪ 2016‬به فرانسه سفر کنند‪.‬‬ ‫این برای کشوری که تازه بحران سیل را پشت سر گذاشته‬ ‫کار را سخت می کند اما این هم همه ماجرا نیست‪ ،‬نزدیک‬ ‫مسابقات که می شویم‪ ،‬ســایه اعتصابات هم مسابقات را‬ ‫کارکنان راه اهن فرانسه هشــدار داده‪ ،‬اعتصاب تا تحقق‬ ‫خواسته هایشــان ادامه دارد‪ .‬کارکنان شرکت هواپیمایی‬ ‫«ایرفرانس» هم اعالم کردند که در اعتراض به شــرایط‬ ‫بد شغلی اعتصاب می کنند‪ .‬اعتراض گسترده شهروندان‬ ‫فرانســوی از چند هفته پیش در مخالفت با الیحه اصالح‬ ‫قانون کاراغاز شــده‪ ،‬اما دولت اعالم کــرده‪ ،‬الیحه را از‬ ‫مجلس پس نخواهد گرفت‪.‬‬ ‫مشــکل بعدی حضور اعتراضــات خیابانی در زمان‬ ‫برگزاری مســابقات اســت‪ .‬مســئوالن برگزاری مسابقات‬ ‫امید زیادی دارند که بازی های یورو بــه دور از هیاهوها و‬ ‫اعتراضات خیابانی برگزار شود اما به نظر می رسد این یک‬ ‫امیدواری واهی است چراکه هفته به هفته با نزدیک شدن‬ ‫به مسابقات‪ ،‬اعتراضات و شــورش های خیابانی افزایش‬ ‫یافته و بی شک می تواند مسابقات را تحت تاثیر قرار دهد‪.‬‬ ‫این اعتراضات که صدها هزار نفر را در سراســر فرانسه به‬ ‫خیابان ها می کشــاند‪ ،‬از ماه مارس اغاز شــد و با حمایت‬ ‫تهدید می کند‪ .‬طی روزهای اخیر شــرایط سیاسی فرانسه‬ ‫به اوج بحران رســیده و دولت اوالند در تالش اســت تا با‬ ‫برگزاری مناســب یورو‪ ،‬وجهــه خود را در دنیــا حفظ کند‪.‬‬ ‫اعتصاب کارکنان مترو‪ ،‬تظاهرات هــای خیابانی‪ ،‬کمبود‬ ‫بنزین و ناکامی در تامین امنیت ورزشــگاه ها‪ ،‬جدی ترین‬ ‫مشــکالت این دولت اســت‪ .‬در فرانســه برخی به طعنه‬ ‫می گوینــد اوالند از رویارویی با این مشــکالت ســرگیجه‬ ‫گرفته و کشور را به سرگیجه انداخته است‪.‬‬ ‫این ســایه تا انجا پیش رفته اســت که نخست وزیر‬ ‫فرانسه در اســتانه برگزاری مســابقات یورو ‪ ،۲۰۱۶‬پایان‬ ‫اعتصاب کارکنان بخش حمل و نقل این کشور را خواستار‬ ‫شــد‪ .‬مانوئل والــس اعتصــاب و اعتراض در فرانســه را‬ ‫اقدامی غیرقابل درک توصیف کــرد‪ .‬با این حال اتحادیه‬ ‫رهبران اتحادیه ها همچنان ادامه خواهد داشــت چراکه‬ ‫بعید است انها در نبرد علیه اصالحات حزب کارگری تسلیم‬ ‫شوند‪ .‬در این مدت پلیس فرانسه نیز به دلیل خشونت علیه‬ ‫معترضان مورد انتقاد قرار گرفته و ویدئوهای منتشر شده‬ ‫از ضرب و شتم معترضین‪ ،‬مشــکالت زیادی برای دولت‬ ‫به وجود اورده اســت‪ .‬اکنون پیش از مسابقات این سوال‬ ‫به وجود امده کــه با همراهــی هولیگان هــای فوتبالی با‬ ‫معترضان خیابانی‪ ،‬پلیس چگونه می خواهد با شورش های‬ ‫خیابان های اطراف ورزشگاه های برگزارکننده یورو مقابله‬ ‫کند‪ .‬فرانسوی ها همین روزها مسابقات معتبر تنیس رولند‬ ‫گاروس را با موفقیت و بدون هیچ مشکلی برگزار کردند اما‬ ‫ایا یورو هم به ســامت برگزار می شود؟ همه امیدوارند که‬ ‫این اتفاق رخ دهد‪.‬‬ ‫ایا یورو ‪ 2016‬به سالمت به انتها می رسد؟‬ ‫حــاال که شــما داریــد ایــن مطلــب را می خوانید‪،‬‬ ‫بازی هــای یورو ‪ 2016‬شــروع شــده و همه خودشــان را‬ ‫برای هجوم همزمان هیجان و ستاره اماده می کنند‪ .‬این‬ ‫رقابت ها در کشوری برگزار می شود که به زرق و برق مشهور‬ ‫اســت اما تا روزی که ســوت پایان فینال این رقابت ها به‬ ‫صدا درنیامده‪ ،‬فرانســوا اوالند و همه مســئوالن برگزاری‬ ‫این رقابت ها نمی توانند از ســایه وحشــتی که بر مسابقه‬ ‫حکمفرماست رهایی یابند‪ .‬فرانسه چندی پیش در جریان‬ ‫بازی دوســتانه تیم ملی این کشــور با المان مــورد حمله‬ ‫تروریســتی قرار گرفت‪ .‬ایــن حمله در اطراف ورزشــگاه‬ ‫اســتد دوفرانس رخ داد که در ان ‪ ١٣٠‬نفر جان خود را از‬ ‫دســت دادند‪ .‬اگرچه در پی ان حمله تروریســتی‪ ،‬حضور‬ ‫نیروهای امنیتی صدچندان شده – هم در فرانسه و هم در‬ ‫کشورهای دیگر اروپایی – ولی هنوز بیم ان می رود که این‬ ‫بازی ها به ویژه ‪ ١٠‬ورزشــگاهی که قرار است میزبانی این‬ ‫رقابت ها را بر عهده داشته باشــند‪ ،‬مورد حمله تروریستی‬ ‫قرار بگیرند‪« .‬حمالت تروریستی» موردی بود که فرانسوا‬ ‫اوالند‪ ،‬رئیس جمهوری فرانسه هم دو روز پیش در گفت وگو‬ ‫با «فرانس اینتر» به ان اشــاره و نگرانی ها را تشدید کرد‪:‬‬ ‫«متاســفانه این تهدید همچنان پابرجاست و از بین نرفته‬ ‫است‪ .‬موضوع اینجاست که برای ریشه کردن این اتفاق‪،‬‬ ‫نیاز به زمان بســیار طوالنی اســت‪ ».‬البته اوالند خبر داد‬ ‫که تمام تمهیدات اندیشــیده شــده‪« :‬با این حال ما همه‬ ‫ضمانت ها برای برگزاری موفقیت امیز یورو را داریم‪ .‬همین‬ ‫حاال ‪ ٩٠‬هزار نیروی امنیتی مشغول فعالیت هستند و جای‬ ‫نگرانی زیادی وجود ندارد‪ ».‬این ترس بی دلیل هم نیست‪،‬‬ ‫چراکه «محمد عبرینی» یکــی از مظنونان به همکاری با‬ ‫عوامل حمله های تروریســتی در اروپا اعــام کرده قصد‬ ‫اصلی شبکه تروریستی فرانســه ‪ -‬بلژیک‪ ،‬اقدام در زمان‬ ‫برگزاری مســابقات یورو ‪ 2016‬بوده اســت‪ .‬این در حالی‬ ‫است که اواخر ماه گذشته میالدی نیز پیام هایی از سوی‬ ‫گروه تروریستی «داعش» برای دعوت به اقدام تروریستی‬ ‫در ماه رمضان‪ ،‬پخش شد‪ .‬درحالی که شدیدترین تدابیر‬ ‫امنیتی در فرانسه برای مسابقات یورو‪ 2016‬در نظر گرفته‬ ‫شده‪ ،‬اما مقامات فرانسوی به شــدت نگران توانایی های‬ ‫گروه های جهادی (تروریســتی) جهــت حمله به اهداف‬ ‫اسان هستند‪.‬‬ ‫«پاتریک کالوار» مدیرکل امنیت داخلی فرانسه در‬ ‫کمیسیون دفاع ملی فرانسه در این باره گفت‪« :‬می دانیم‬ ‫که داعش حمله هــای تــازه ای را طراحی کرده اســت و‬ ‫مشخصا فرانسه هدف این حمله هاست‪ .‬داعش در منطقه‬ ‫پیشخوان مجازی‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫دیدار‬ ‫درد دل رحمتی با فرزندش‬ ‫سلفی یک هنرپیشه با سردار‬ ‫گریم دیده نشده از کیانیان‬ ‫‪79‬‬ ‫فصل وصل‬ ‫نمایشی از صدر اسالم تا مدافعان حرم‬ ‫نمایش «فصل وصل» که از سوم خرداد اجرای خود‬ ‫را در باغ موزه دفاع مقــدس اغاز کرده اســت‪ ،‬با تغییراتی‬ ‫در ایام ماه مبــارک رمضان هر شــب روی صحنه می رود و‬ ‫بخش هایی از زندگی شــهید محمد جهان ارا و جاوید االثر‬ ‫احمد متوســلیان را روایت می کند‪ .‬این نمایش متشــکل‬ ‫از چهار فصل با دوران صدر اســام اغاز می شود؛ در این‬ ‫بخش جاهلیت قبل از اســام و زنده به گور کردن دختران‬ ‫با جاهلیت مدرن و کودک کشــی ال سعود در بحرین پیوند‬ ‫می خورد‪ ،‬سپس به داستان بعثت پیامبر‪ ،‬مباهله و سرانجام‬ ‫غدیر خم ختم می شود‪ .‬در ادامه این نمایش با ورود به دوران‬ ‫معاصر‪ ،‬مبارزات شهید جهان ارا در دوران پیش از انقالب‬ ‫تا پیروزی نهضت به تصویر کشــیده و از ماجرای حمله به‬ ‫خرمشــهر و مقاومت مردم غیور این منطقه یاد می شــود‪.‬‬ ‫ســپس نمایش بــه عملیــات بیت المقدس و ازادســازی‬ ‫خرمشهر می پردازد و در این بخش ها به شهدای خرمشهر‬ ‫اشاره می شود‪.‬‬ ‫فصل سوم به مقاومت مدافعان حرم در مقابل حمالت‬ ‫داعش در حرم حضرت رقیه (س) اختصاص دارد و در این‬ ‫فصل روضه حضرت زینب(س) نیز اجرا می شــود‪ .‬بخش‬ ‫پایانی فصل وصل مربوط بــه دوران اخرالزمان و مباحثی‬ ‫چون گسترش شــبکه های ماهواره ای‪ ،‬هجمه به اسالم‬ ‫و اسالم هراسی اســت تا نمایش با رسیدن به فصل ظهور‬ ‫حضرت صاحب به پایان می رســد‪ .‬این نمایش از دوشنبه‬ ‫سوم خرداد‪ ،‬هر شب ســاعت ‪ 21‬در باغ موزه دفاع مقدس‬ ‫روی صحنه می رود و مثل دیگر اجراهــای این گروه ورود‬ ‫مردم برای تماشــای نمایش ازاد و رایگان است‪ .‬اثر قبلی‬ ‫این گروه با نام «فصل شــیدایی» در جشــن هنر انقالب‬ ‫اسالمی به عنوان مهم ترین رویداد تئاتر در سال‪ 94‬شناخته‬ ‫شــد‪ .‬فصل وصل تولید مرکــز هنرهای نمایشــی انقالب‬ ‫اســامی ( ُمهنا)‪ ،‬با کارگردانی سعید اســماعیلی و روایت‬ ‫رسالت بوذری است‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫روایت کارگردان‬ ‫در نشســت خبری ایــن نمایش ســعید اســماعیلی‬ ‫کارگــردان ان ویژگی این اثــر را این گونــه توصیف کرد‪:‬‬ ‫«خوشحالم «فصل شیدایی» در ســال گذشته و «فصل‬ ‫وصل» در ســال جاری توانســته امار تماشــاگران عرصه‬ ‫تئاتر را باال ببرد‪ .‬جریان تئاتر باید از دو ســه سالن کوچک‬ ‫فراتر ببرد و در دل شهرستان ها و استان های دور و نزدیک‬ ‫با مفاهیمی بلند نفوذ کند‪ .‬البته کار با حضور ‪ ۱۰۰‬بازیگر و‬ ‫‪ ۲۰۰‬پروژکتور دشواری های خاصی دارد و فضای باغ موزه‬ ‫نیز به دشــواری با کار ما تطبیق پیدا کرد‪ .‬تولیدی همانند‬ ‫«فصل وصل» می تواند اتفاقات را نزدیــک به واقعیت و‬ ‫بزرگ جلوه دهد‪ .‬این پروژه می تواند مخاطب بی شمار و از‬ ‫هر قشری را میزبانی کند‪ .‬نمایش میدانی محدودیت های‬ ‫صحنه تئاتر را ندارد و اکثر کارگردانان تئاتر مجبورند از برخی‬ ‫نمادها استفاده کنند که این محدودیت در نمایش میدانی‬ ‫وجود ندارد‪ .‬معموال مخاطب ما عادت ندارد در یک نمایش‪،‬‬ ‫انفجار ببیند یا بخشی از فضای نمایش در یک دریاچه بزرگ‬ ‫و در قایق باشد‪ .‬خوشبختانه ما با پروداکشن بزرگ این کار‬ ‫می توانیم واقعیات را به صورت عظیم جلوه دهیم‪».‬‬ ‫او درباره انتخاب نام «فصل وصل» برای این پروژه‬ ‫گفت‪« :‬نامگــذاری برای ایــن کار خیلی دشــوار بود و ما‬ ‫پس از گزینه های مختلفی که داشتیم سرانجام به این نام‬ ‫رســیدیم‪ .‬این پروژه در کمتر از یک ماه شکل گرفت و اگر‬ ‫بگویم ما کل باغ موزه را وجب به وجب گشتیم تا ببینیم چه‬ ‫جای مناســبی پیدا می کنیم‪ ،‬اغراق نیست‪ .‬ما حتی قصد‬ ‫داشتیم روی پشــت بام و کنار گنبد سراســر نما این کار را‬ ‫برای اجرا ببریم اما این محل را مناسب برای اجرا ندیدیم‪.‬‬ ‫سرانجام به مکان فعلی رسیدیم که البته ایده المان نیست‬ ‫اما تالش کردیم با طراحی مناســب نهایت بهره برداری را‬ ‫داشته باشیم‪ .‬امیدوارم تماشاچی این کار‪ ،‬مثل تجربه سال‬ ‫گذشته مان در ماه رمضان راضی باشــد و با اطالع رسانی‬ ‫مناسب‪ ،‬مردم میهمان ما شوند‪».‬‬ ‫اســماعیلی در مورد چهره های تاریــخ انقالب مثل‬ ‫شهید جهان ارا و جاویداالثر متوسلیان و همچنین مدافعان‬ ‫حرم هم گفت‪« :‬پیش از این چنین خطری نکرده بودیم که‬ ‫بخش عمده ای از نمایش ها را به زمان معاصر اختصاص‬ ‫دهیم؛ ان هم با صحنه های پر از اکتی که دشواری زیادی‬ ‫داشت‪ .‬خواستیم این گونه هم خودمان و هم مخاطبان را‬ ‫تســت کرده باشــیم‪ .‬فصل دوم بخش معاصر را به حضور‬ ‫شهید محمد جهان ارا پیش از انقالب اختصاص داده ایم‪.‬‬ ‫به ویژه که او را بیشتر به واسطه مقاومت و تالشش در ایام‬ ‫جنگ می شناسند و می توانســتیم روی بخش کمتر دیده‬ ‫شده شخصیت او‪ ،‬زوم کنیم‪ .‬شهید جهان ارا را بیشتر با شعر‬ ‫معروف به «ممد نبودی» می شناسیم‪ .‬اما پیش از انقالب‬ ‫هم او قصه های جذابی در شکل گیری انقالب داشته است‬ ‫که ما انهــا را در این کار اورده ایم‪ .‬جالــب اینکه در اجرای‬ ‫خرمشــهر نیز کاراکتر او را داشــتیم و برخــی مخاطبان ما‬ ‫اعالم کردند شاهد عینی این صحنه های نمایش هستند‪.‬‬ ‫در ایتم ازادســازی خرمشهر نیز ما مســجد جامع این شهر‬ ‫را در دکورمان داریم که دقیقــا مطابق عکس معروف این‬ ‫مسجد پس از ازادســازی طراحی شده اســت‪ .‬همچنین‬ ‫به فاتح خرمشــهر حاج احمد متوســلیان نیــز پرداختیم و‬ ‫لحظات تنهایی او را به تصویر کشــیده ایم‪ .‬در این صحنه‬ ‫فردی که همه او را به عنوان پهلوان و دالور می شناســند‪،‬‬ ‫مستاصل اســت و طلب یاری می کند و درنهایت این روزها‬ ‫نمی شــود هر کار هنری را بدون یــادی از مدافعان حرم و‬ ‫جریان سوریه انجام داد‪ .‬روزی نیست که خبر تاسفباری به‬ ‫گوشمان نرسد و ما پرداختن به این اتفاقات در یک بخش‬ ‫جداگانه و مفصل را ضروری دانستیم‪ .‬به هر حال مخاطب‬ ‫ما باید بداند به وسیله داعش‪ ،‬چه اتفاقاتی در حال رخ دادن‬ ‫اســت و داعش چه غایتی دارد؟ به ویژه کــه داعش بارها‬ ‫اعالم کرده است می خواهد تهران را بگیرد‪ .‬ما این بخش‬ ‫را به فضای حماسی و تاثیرگذار تشییع جنازه شهدای حرم‬ ‫پیوند دادیم‪».‬‬ ‫رســالت بــوذری راوی نمایش «فصــل وصل» هم‬ ‫اعتقــاد دارد‪« :‬فصــل وصــل در امتداد فصل شــیدایی‬ ‫مخاطــب را بــا انســان هایی ویژه رو بــه رو می کنــد که از‬ ‫عزیزترین ســرمایه های زندگی خود گذشتند و جان خود را‬ ‫برای مقدسات و ارمان ها فدا کردند‪ .‬تالش کردم قصه های‬ ‫تصویری را از دل تاریــخ بیرون بیــاورم‪ .‬قصه هایی که بر‬ ‫مبنای توسل شکل گرفته اند‪ .‬ما در بخش معاصر با جزئیات‬ ‫به اتفاقات خرمشــهر‪ ،‬از پیش از انقالب تا پس از اشغال‬ ‫و ســپس نقش محمد جهان ارا می پردازیم‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫تغییراتــی در این کار داریم که از شــب اول ماه رمضان در‬ ‫کار اعمال شده‪ ،‬من به سوریه رفته ام و از نزدیک با فضا و‬ ‫اتمسفر انجا اشنا شده ام‪.‬‬ ‫حضور باعــث تغییر نــگاه می شــود‪ .‬وقتی شــبکه‬ ‫ بی بی ســی در لب مرز با یک پناهجــو گفت وگویی ترتیب‬ ‫می دهد تا او بگوید در ازای دریافت مبلغی در مقابل داعش‬ ‫می جنگد‪ ،‬مشخص اســت که این حرف منصفانه نیست‬ ‫و واقعیت چیز دیگری اســت‪ .‬ما در حوزه شهدای مظلوم‬ ‫مدافع حرم کم کاری می کنیم؛ جوانان بسیاری که این روزها‬ ‫مشغول دفاع از حرم هستند و بعدها صرفا عکس هایشان‬ ‫زینت بخش خیابان های شهر می شود‪.‬‬ ‫از همیــن رو از گذشــته مدنظرمان بــود کاری برای‬ ‫مدافعان حرم انجام و تالشمان این بود ماجرای مدافعان‬ ‫را گسترده تر نشان دهیم‪ .‬متاسفانه فضای تئاتر ما‪ ،‬از توده‬ ‫مردم جداست‪ .‬نمایش ها در سالن های کوچک با مضامین‬ ‫روشنفکرانه ایزوله با مخاطب ‪ ۱۵۰‬نفره اجرا می شوند‪ .‬اما‬ ‫در این پــروژه تالش ما این بوده که مخاطب گســترده ای‬ ‫را پای کار بیاوریم و اشــتی بین مخاطبان با نمایش برقرار‬ ‫کنیم‪ .‬در پایان ‪ ۱۰‬شــب اجرا تا به حال چیزی قریب به ‪۲۰‬‬ ‫هزار پیامک به دست ما رسیده که مخاطبان درباره تحول‬ ‫رخ داده در درون خود سخن گفته اند‪ .‬این باالترین ارزش‬ ‫برای گروه و برای ما بی نظیر اســت‪ .‬خیلی از مخاطبان به‬ ‫من گفته اند‪ ،‬با این کار انگار به تونل زمان می روند و سفری‬ ‫به تاریخ می کنند‪».‬‬ ‫خوابی به رنگ فراموشی‬ ‫رد پابرهنه ها‬ ‫‪ 28‬خرداد سالروز تولد شهید مفتح است‪ ،‬به همین بهانه به معرفی کتابی با محوریت‬ ‫ایشان می پردازیم‪ .‬در رمان «خوابی به رنگ فراموشی» به نوشته عزت الله الوندی مبارزات‬ ‫حق طلبانه دکتر مفتح در قبل و خدمات این شهید بعد از انقالب اسالمی تا هنگام شهادت با‬ ‫زبان روان داستانی برای نوجوانان توضیح داده شده است‪ .‬الوندی‪ ،‬معموال یک زاویه دید‬ ‫تازه برای داستان هایش انتخاب می کند‪ .‬در کتاب «پشت شیشه های مات» می بینیم که او‬ ‫داستان را با زاویه دید نوه یکی از گروگان های امریکایی روایت کرد و حاال در کتاب «خوابی‬ ‫به رنگ فراموشی» که دومین کتاب از همان مجموعه است‪ ،‬باز از یک منظر تازه به زندگی‬ ‫ایت الله مفتح پرداخته است‪ .‬او‪ ،‬برای نقل داستان زندگی شخصیتی که پیونددهنده حوزه‬ ‫و دانشگاه معرفی شد و روز شهادتش به همین نام مشهور شد‪ ،‬عامل ترور او را انتخاب کرده‬ ‫و همه چیز از چشــم و نظرگاه یک قاتل روایت می شــود‪ .‬در این رمان‪ ،‬مبارزات حق طلبانه‬ ‫دکتر مفتح در قبل و خدمات این شهید بعد از انقالب اسالمی تا هنگام شهادت با زبان روان‬ ‫داســتانی برای نوجوانان توضیح داده شده اســت‪ .‬الوندی در عین حال که در «خوابی به‬ ‫رنگ فراموشی» شخصیت یک شهید اسم و رسم دار انقالب را ستایش می کند‪ ،‬از مکرها و‬ ‫جنایات ضدانسانی منافقین نیز که با جهت گیری از دشمنان خارجی انقالب در ان سال ها‬ ‫اهداف ننگین خود را دنبال می کردند‪ ،‬پرده برمی دارد‪ .‬الوندی در داستان جانبدارانه ظاهر‬ ‫نمی شود‪ .‬هرچه هست ‪ ،‬تردیدهایی است که به جان یک قاتل افتاده و داستان‪ ،‬نه از تولد و‬ ‫کودکی قهرمان انقالب که ا ز تردیدهای رخنه کرده در جان و روان ترورکننده اغاز می شود‪.‬‬ ‫«رد پابرهنه ها» نوشته سردار حمید حسام به خاطرات مرتضی نادر محمدی‪ ،‬معاون‬ ‫گردان تخریب‪ ،‬لشــکر ‪ 32‬انصارالحســین یا به تعبیر همرزمانش‪ ،‬شــکارچی گردن کج‪،‬‬ ‫فرمانده جلوتر از فرمانبر‪ ،‬معبرگشــای پابرهنه و تخریب چی روضه خوان می پردازد‪ .‬هنر او‬ ‫افزون بر گذر از موانع و رهایی از تعلقات دنیایی‪ ،‬جا گذاشتن تک تیرانداز دشمن در جزیره‬ ‫مجنون است که روی استخوان سرش خط سرخ کشیده و با ترکشی که در شلمچه ریه اش‬ ‫را شکافت مدارا می کند‪ .‬این حماسه ها سبب شد تا ســردار حمید حسام بخشی از خاطرات‬ ‫او را در «ردپا برهنه ها» ماندگار کند‪ .‬این کتاب پس از دو سال مصاحبه‪ ،‬تدوین و نگارش به‬ ‫سامان رسید‪ .‬در مقدمه کتاب «رد پابرهنه ها» می خوانیم‪« :‬نه تنها برای من که برای بسیاری‬ ‫ب است و برای تخریب چی ها‪ ،‬مرتضی‬ ‫از بچه های جبهه‪ ،‬اقا مرتضی مترادف با گردان تخری ‬ ‫یعنی نمودار سختی همراه با معنویت جبهه‪ .‬پس رســیدن به گنج نامکشوفی مثل مرتضی‬ ‫نادرمحمدی‪ ،‬بیان خاطرات نسلی است که سخت ترین گره های اوردگاه رزم‪ ،‬با دست همت‬ ‫انان باز می شد‪ .‬نوجوانان و جوانانی که مرگ را به بازی گرفته بودند و قبل از رسیدن به میدان‬ ‫مین با هم می خواندند که‪« :‬ننهم می گه جبهه نرو‪ ،‬جبهه می ری بسیج نرو‪ ،‬بسیج می ری جلو‬ ‫نرو‪ ،‬جلو می ری تو خط نرو‪ ،‬تو خط می ری تخریب نــرو‪ ،‬تخریب می ری رو مین نرو‪ ،‬رو مین‬ ‫بری هوا می ری‪ ،‬نمی دونی تا کجا مــی ری‪« ».‬رد پابرهنه ها» در ‪ 10‬فصل «میرزاکوچک‬ ‫مالیر»‪« ،‬مشق جنگ»‪« ،‬پاهای بیقرار»‪« ،‬گروه پاپتی»‪« ،‬شبیه گودال قتلگاه»‪« ،‬بهشت‬ ‫تخریب»‪« ،‬بمب های متحرک»‪« ،‬کربالی شلمچه»‪« ،‬ردپا برهنه ها» و «روز های اخر»‬ ‫تدوین شده است و در خالل ان‪ ،‬تصاویر‪ ،‬اسناد و پی نوشت ها‪ ،‬متن را کامل کرده اند‪.‬‬ ‫رمانی درباره شهید ایت الله مفتح‬ ‫چهاردههخدمت‬ ‫به قران کریم‬ ‫از استاد شهریار پرهیزکار تجلیل شد‬ ‫ایین بزرگداشــت استاد شــهریار پرهیزکار حافظ کل‬ ‫قران و نفر اول مسابقات بین المللی قران کریم برگزار شد‪.‬‬ ‫اســتاد پرهیزکار تالوت قران را از ‪ 11‬ســالگی با حضور در‬ ‫جلسه قران استاد ادیب زاده اغاز کرد و این حضور اغاز راهی‬ ‫بود که سبب تحوالت بسیار و کســب افتخارات گوناگون‬ ‫در سطح جهان اسالم از سوی استاد پرهیزکار شد‪ .‬کسب‬ ‫مقام نخست مسابقات بین المللی قران جمهوری اسالمی‬ ‫در سال ‪ ،1366‬کسب مقام دوم مسابقات بین المللی قران‬ ‫عربســتان در سال ‪ 1364‬و کســب مقام نخست مسابقات‬ ‫بین المللــی قران عربســتان در ســال ‪ 1371‬از مهم ترین‬ ‫افتخارات ایــن حافظ کل قــران کریم اســت‪ ،‬البته مقام‬ ‫نخســت مســابقات عربســتان برای اولین بار توسط وی‬ ‫کسب شــد و این مقام هنوز تکرار نشده اســت‪ .‬داوری در‬ ‫مسابقات بین المللی قران مالزی در سال ‪ 1372‬و قضاوت‬ ‫در چندین دوره مســابقات بین المللی قران کشــورمان به‬ ‫همراه اعزام به بسیاری از کشور های جهان به منظور تبلیغ‬ ‫از جمله فعالیت های استاد شهریار پرهیزکار است‪ .‬حضور‬ ‫در مسابقات قران و کســب افتخارات گوناگون تنها زمینه‬ ‫فعالیت استاد پرهیزکار نبود و وی از ســال ‪ 1364‬اقدام به‬ ‫ط ترتیل کل قران کرد و سال ‪ 1365‬برای اولین بار ترتیل‬ ‫ضب ‬ ‫کل قران کریم با همه استاندارد های تالوت به روش ترتیل‬ ‫توسط این اســتاد قران عرضه و مورد استقبال شدید مردم‬ ‫قرار گرفت‪ .‬اســتاد پرهیزکار در ادامه مراســم تجلیل خود‬ ‫گفت‪« :‬این مراسم تجلیل از شهریار پرهیزکار نیست بلکه‬ ‫مراسمی برای تکریم قران کریم است چرا که ما بدون قران‬ ‫و نوکری کالم وحی چیزی از خود نداریم‪ .‬من در مسابقات‬ ‫بین المللی قران در سال ‪ 1377‬مقام نخست را در رشته حفظ‬ ‫کســب کردم‪ ،‬تمام این برتری ها و عناوین به اراده خداوند‬ ‫اســت‪ .‬ما به خودی خود چیزی نداریم و هر چه هســت به‬ ‫خاطرات معبرگشای پابرهنه‬ ‫لطف و عنایت پروردگار جهانیان داریم و خداوند را شاکریم‬ ‫که این ایمان را به ما داد که بدانیم هر چــه داریم از برکت‬ ‫قران کریم است‪».‬‬ ‫این استاد پیشکسوت قران کریم به نخستین سوره ای‬ ‫که حفظ کرده بود‪ ،‬اشاره کرد و گفت‪« :‬استاد ادیب زاده مرا‬ ‫با قواعد تجوید مقدماتی اشنا کردند‪ .‬ما در مسجد توحید در‬ ‫نزدیکی میدان بهارستان قران را اموختیم‪ .‬در مسجدی که‬ ‫شاید ‪ ۲۰‬نفر نیز به سختی بتوانند در ان نماز بگزارند‪ .‬در ان‬ ‫زمان استاد ادیب زاده به ما گفتند که از سوره مومنون حفظ‬ ‫کنید‪ .‬من یک ساعته ایات اول تا یازدهم این سوره مبارکه را‬ ‫حفظ کردم و به ایشان تحویل دادم‪ .‬استاد نیز به من ساعتی‬ ‫هدیه داد که برایم بسیار ارزشمند و دلچسب بود‪».‬‬ ‫او با بیان اینکه اگــر حمایت های مقام معظم رهبری‬ ‫وجود نداشت خبری از بســیاری از برنامه ها و فعالیت های‬ ‫قرانی نبود‪ ،‬گفت‪« :‬مســابقات بین المللــی قران کریم در‬ ‫برهه ای از زمان قرار بود تعطیل شــود‪ .‬رادیــو قران نیز در‬ ‫کار تعطیلی بود اما مقام معظم رهبری با تدابیر و عنایتی که‬ ‫داشتند اجازه ندادند که برنامه های قرانی به تعطیلی کشیده‬ ‫شود‪ ».‬در ادامه مراسم‪ ،‬پس از رونمایی از تمبر یادبود استاد‬ ‫پرهیزکار‪« ،‬حنانه خلفی» حافظ خردســال قران کریم در‬ ‫جایگاه قرار گرفت و به سواالت استاد شهی دی پور و پرهیزکار‬ ‫پاسخ داد و با ارائه محفوظات خود سالن برپایی این مراسم‬ ‫را متحیر ساخت و در ادامه نیز صلوات خاصه امام رضا(ع)‬ ‫را قرائت کرد‪.‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫رابطه بین‬ ‫مرکل و سیهوفر‬ ‫از نگاه اشپیگل‬ ‫حمله به ازادی‬ ‫بیان جلد‬ ‫اکونومیست‬ ‫چگونه متاهل‬ ‫بمانیم سوالی‬ ‫که تایم به ان‬ ‫جواب می دهد‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪81‬‬ ‫بازار‬ ‫مدیرعامل بانک انصار با تاکید براهتمام ملی در تحقق اقتصادمقاومتی گفت‬ ‫بازار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫عزم بانک ها برای تغییر ریلگذاری شبکه بانکی در پشتیبانی‬ ‫از اقتصاد مقاومتی ضروری است‬ ‫به گزارش اداره کل تبلیغات و بازاریابی دکتر ایت الله‬ ‫ابراهیمی‪ ،‬مدیرعامل بانک انصار در ســخنانی با اشــاره‬ ‫به نقش شــبکه بانکی کشــور در عرصه اقتصادمقاومتی‬ ‫اظهار داشــت‪« :‬نقش محــوری بانک مرکــزی در ثبات‬ ‫اقتصادکالن شامل ارتقای شاخص های ثبات پولی‪ ،‬مالی‬ ‫و ارزی در چارچوب سیاســت های پولی‪ ،‬ارزی‪ ،‬اعتباری‪،‬‬ ‫پایداری خارجی‪ ،‬پایداری بودجه ای و حوزه نظارت بسیار‬ ‫تعیین کننده بوده و شبکه بانکی باید در ذیل این سیاست ها‪،‬‬ ‫مجموعــه اقداماتــی را انجــام دهد که متضمــن اجرای‬ ‫سیاست های کلی اقتصادمقاومتی باشد‪».‬‬ ‫وی افــزود‪« :‬بانکداری مقاومتــی به معنــای انجام‬ ‫عملیــات بانکــداری منطبــق بر اهــداف سیاســت های‬ ‫ کلــی اقتصادمقاومتــی‪ ،‬به منظــور ایفای نقــش مثبت و‬ ‫موثر بانک ها در اجرای این سیاســت ها‪ ،‬حفظ و توســعه‬ ‫ی بین الملل در پاسخگویی‬ ‫رقابت پذیری در فضای بانکدار ‬ ‫به نیازهای بخش واقعی اقتصاد‪ ،‬همراه با ایجاد شــرایط‬ ‫پایداری در برابر تکانه های داخلی و خارجی است‪».‬‬ ‫وی ســپس به نقش های شــبکه بانکداری در حوزه‬ ‫پولی و ارزی اقتصادمقاومتی پرداخت و با تشــریح برخی‬ ‫از متغیرهای موثر اقتصــادی اولویت بندی این نقش ها و‬ ‫بیان برتری نرخ بازدهی بانک ها در مقایســه با حوزه های‬ ‫طــا‪ ،‬ارز‪ ،‬مســکن‪ ،‬نفت و بــورس‪ ،‬توجه به اســتحکام‬ ‫درونی را در این شبکه حائزاهمیت بسیار دانست و افزود‪:‬‬ ‫«باالبودن نرخ ســود سپرده ها و تســهیالت مانعی بر سر‬ ‫راه اقتصادمقاومتی و بخش واقعی اقتصاد اســت و باعث‬ ‫کاهش سرمایه گذاری در این بخش می شود‪.‬‬ ‫دکترابراهیمــی در ادامــه‪ ،‬توجــه بــه کســب وکار‬ ‫مرکزی بانک هــا و ســایر مدل های کســب وکار مبتنی بر‬ ‫بندهای کلــی سیاســت های اقتصادمقاومتــی‪ ،‬زنجیره‬ ‫توانمندســازی محرومیــن و تامیــن مالی زنجیــره ارزش‬ ‫خودروهای داخلــی را دارای اهمیت خوانــد و گفت‪« :‬در‬ ‫کســب وکار مرکزی شــبکه بانکی باید ارزش افزوده ایجاد‬ ‫شــود تا بتواند از اقتصادمقاومتی و نظام تولید پشــتیبانی‬ ‫کنــد‪ ».‬وی تصریح کــرد‪« :‬اگــر بانکی در حــوزه کفایت ‬ ‫نقدینگی‪ ،‬کفایت ســوداوری‪ ،‬حوزه مدیریــت مطالبات یا‬ ‫نســبت کفایت ســرمایه‪ ،‬حوزه نظارت‪ ،‬کنترل و حاکمیت‬ ‫شــرکتی و موضوعاتی از این قبیل مشــکل داشــته باشد‪،‬‬ ‫نمی تواند از اقتصادمقاومتی پشتیبانی کند‪».‬‬ ‫مدیرعامــل بانک انصــار بــا اشــاره بــه موضــوع‬ ‫زیرســاخت های بانکــداری داخلــی و بین الملــل و مدل‬ ‫ مفهومــی ریل گــذاری بانک هــا بــرای ایفــای نقش در‬ ‫اقتصادمقاومتی طراحــی و رونمایی شــده در بانک انصار‬ ‫گفت‪« :‬امــروزه مدل های کســب وکار فراوانــی همراه با‬ ‫ت و نواوری های گسترده وجود دارد که با به کارگیری‬ ‫خالقی ‬ ‫انها می تــوان به تحقــق سیاســت های اقتصادمقاومتی‬ ‫کمک رساند‪».‬‬ ‫ی اصالح شبکه بانکی و ابالغ قانون رفع‬ ‫دکترابراهیم ‬ ‫موانع تولید در این راســتا را یکی از اقدامات مناسب برای‬ ‫بسترسازی تحقق اقتصاد مقاومتی دانست که در چندسال‬ ‫گذشته به سرانجام رسیده است‪.‬‬ ‫مدیرعامــل بانک انصــار همچنیــن بــا تاکیــد‬ ‫برکافی بودن اقدامات تئوریــک در حوزه اقتصادمقاومتی‬ ‫گفت‪« :‬ما باید به اقدام و عمل بپردازیم و منابع مالی کافی‬ ‫را در جهت حمایت از تولید داخلی و رشــد اقتصادی کشور‬ ‫با مولفه های موردنظر بانک مرکزی فراهــم کرده و بدانیم‬ ‫بدون اتحاد و همکاری نظام بانکی نمی توان سیاست های‬ ‫اقتصادمقاومتــی در بخش پولی و بانکی کشــور را محقق‬ ‫ساخت‪».‬‬ ‫رئیس شورای عالی اقتصادمقاومتی بانک انصار در‬ ‫بخش دیگری از ســخنان خود به موضوع بحران بدهی ها‬ ‫در کشــور اشــاره کرد و تاخیر در ایفای تعهــدات دولت به‬ ‫پیمانکاران را از دالیل انباشــت گســترده مطالبات معوق‬ ‫بانکی و ایجاد تنگناهای اعتباری دانســت وتصریح کرد‪:‬‬ ‫«اعمال نرخ ســپرده قانونی باال در عمل بــه این تنگنای‬ ‫اعتباری نظام بانکی دامن می زند و حجم نقدینگی بانک ها‬ ‫را که تا رسیدن به سطح مطلوب فاصله زیادی دارد‪ ،‬کاهش‬ ‫می دهد‪».‬‬ ‫دکترابراهیمــی با بیــان اینکــه اولیــن و مهم ترین‬ ‫اقدام بانک هــا حل مشــکالت درونی‪ ،‬ارتقای ســامت‬ ‫و ارتقای ســطح پایداری شــان اســت‪ ،‬اهمیت تغییر ریل‬ ‫بانک ها در مســیر اقتصادمقاومتی را یاداور و خاطرنشان‬ ‫کــرد‪« :‬این امــر زمینه را بــرای تحقق نقش نظــام بانکی‬ ‫در اجرای سیاســت های کلــی اقتصاد مقاومتــی فراهم‬ ‫می سازد‪».‬‬ ‫وی با اشاره به اقدامات مثبت بانک مرکزی از مداخله‬ ‫این بانک در بازار بین بانکی و کاهش نرخ این بازار که زمینه‬ ‫کاهش نرخ سود بانکی را فراهم کرد‪ ،‬تقدیر کرد‪.‬‬ ‫دکترابراهیمی در پایــان با تاکید برلزوم ایجاد بســتر‬ ‫خالقیت و نواوری در شــبکه بانکی به مثابه محوری ترین‬ ‫رهیافــت در برون رفت از معضــات کنونی و نیز توســعه‬ ‫زنجیره گفت‪« :‬اقــدام بانک انصار در ایجــاد و راه اندازی‬ ‫کارت اعتبــاری حاتم براســاس عقــد مرابحه با اســتقبال‬ ‫مشــتریان مواجه و موجب رونــق خرید کاالهــای ایرانی‬ ‫شــده و می تواند به عنوان یک نمونــه از کارهای خالقانه‬ ‫در ســایر حوزه هــا و از ســوی ســایر بانک ها مــورد توجه‬ ‫قرار گرفتــه و به تحقــق اقتصاد مقاومتی کمک شــایانی‬ ‫کند‪».‬‬ ‫بازار‬ ‫حضور دکتر عاطفی فر‬ ‫تفاهمنامه همکاری بانک دی و سندیکای شرکت های ساختمانی امضا شد‬ ‫بانک دی و انجمن شرکت های ساختمانی ایران به‬ ‫منظور افزایش ســطح همکاری های دو طرفه تفاهمنامه‬ ‫همکاری امضا کردند‪.‬‬ ‫به گزارش اداره کل روابــط عمومی بانک دی‪ ،‬دکتر‬ ‫علیرضا عاطفی فر ـ سرپرست بانک دی ـ در این مراسم که با‬ ‫حضورتشکل هایمهندسیانجمنشرکت هایساختمانی‬ ‫و شرکت های زیرمجموعه برگزار شد‪ ،‬اظهار کرد‪« :‬بسیار‬ ‫ی در‬ ‫خوشحالیم که در کنار شما عزیزان که نقش بسیار مهم ‬ ‫تولید و عمران کشور ایفا می کنید قرار گرفته ایم و امیدواریم‬ ‫بانک دی بتواند در پیشــبرد اهداف انجمن و شرکت های‬ ‫مهندسی زیرمجموعه گام های موثری بردارد‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه بانک دی امادگی ارائه انواع خدمات‬ ‫و محصوالت را به شرکت های مختلف به ویژه تشکل های‬ ‫مهندسی در قالب تفاهمنامه های همکاری دارد‪ ،‬تصریح‬ ‫کرد‪« :‬بر اســاس همــکاری مشــترکی که با ســندیکای‬ ‫شرکت های ســاختمانی اغاز کرده ایم بانک دی در مسیر‬ ‫تامین نیازهای ضروری پروژه ها ارائه خدمات می کند‪».‬‬ ‫همچنین در این مراسم مهندس بهمن دادمان ـ دبیر‬ ‫سندیکا و عضو هیات مدیره شــرکت ـ ضمن تقدیر از بانک‬ ‫دی اظهار کرد‪« :‬برای انعقاد ایــن تفاهمنامه چندین ماه‬ ‫نکات اساســی مورد توجه قرار گرفت که از جمله در وهله‬ ‫نخست انواع حســاب های ریالی و ارزی برای شرکت های‬ ‫زیرمجموعه سندیکا گشــایش یافت‪ ».‬وی با بیان اینکه‬ ‫بانک دی بر اســاس تفاهمنامه نســبت به تقلیــل کارمزد‬ ‫ضمانتنامه های صادره توجه بیشتری را مبذول خواهد کرد‬ ‫از ابراز رضایت و تقدیر شرکت های تابعه سندیکا از امضای‬ ‫حضور دکتر عاطفی فر و مهندس شریفی‬ ‫تفاهمنامه همکاری بین بانک دی‬ ‫و شرکت بازرگانی پتروشیمی امضا شد‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫شرکت های خاورمیانه اســت که به امر فروش محصوالت‬ ‫تولیدی مجتمع های پتروشیمی ایران در بازارهای داخلی‬ ‫و خارجی اشتغال دارد‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه بازرگانی پتروشــیمی به عنوان یک‬ ‫شــرکت خصوصی فعالیت می کنــد‪ ،‬افــزود‪« :‬از اهداف‬ ‫فعالیت شــرکت حضور در بــازار از طریق ارتقــای کیفیت‬ ‫محصوالت و ارائه خدمات بعد از فروش به مشتریان و جلب‬ ‫رضایت انان است و به منظور توسعه فعالیت های بازاریابی‬ ‫و پاسخگویی به نیازهای مشتریان در بازارهای برون مرزی‪،‬‬ ‫شرکت به تاسیس شرکت ها و دفاتری در کشورهای مختلف‬ ‫مبادرت کرده است‪ ».‬موضوع این تفاهمنامه که به امضای‬ ‫دکتر عاطفی فر سرپرســت بانــک دی‪ ،‬محمد علی مورج‬ ‫عضو هیات مدیره بانک دی‪ ،‬مهندس شــریفی نیک نفس‬ ‫مدیرعامل شــرکت بازرگانی پتروشــیمی و علی اصغر یامی‬ ‫ عضو هیات مدیره شرکت رسید‪ ،‬عبارت است از ارائه خدمات‬ ‫و تســهیالت ارزی و ریالــی بانکی به شــرکت در چارچوب‬ ‫قوانین و مقررات بانکی در قبال تمرکز منابع و فعالیت های‬ ‫پولی و بانکی هلدینگ و شرکت های تابعه نزد بانک دی‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫بانک دی و شــرکت بازرگانــی پتروشــیمی با هدف‬ ‫گسترش سطح همکاری ها تفاهمنامه ای را امضا کردند‪.‬‬ ‫به گزارش اداره کل روابــط عمومی بانک دی‪ ،‬دکتر‬ ‫علیرضا عاطفی فر ـ سرپرســت بانک دی ـ در این مراســم‬ ‫اظهار کرد‪« :‬بانک دی در سالی که مقام معظم رهبری ان را‬ ‫اقتصاد مقاومتی‪ ،‬اقدام و عمل نامگذاری کرده اند‪ ،‬تالش‬ ‫کرده در این مسیر گام هایی اجرایی بردارد‪ ،‬به همین منظور‬ ‫حمایت از شــرکت های داخلی و تولیدکنندگان در اولویت‬ ‫برنامه ها قرار گرفته است‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه در قالــب تفاهمنامه های همکاری‬ ‫بانک دی امادگــی ارائه انواع خدمــات و محصوالت را به‬ ‫شرکت ها دارد‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬در توافقنامه ای که با شرکت‬ ‫بازرگانی پتروشــیمی منعقد شــده در بیش از ‪ 20‬سرفصل‬ ‫خدمات پولی و بانکی ارائه خواهد شد‪».‬‬ ‫به گفته وی بر این اســاس بانک دی عالوه بر انجام‬ ‫تمامی امور اعتباری برای هلدینگ و شــرکت های تابعه‪،‬‬ ‫در زمینه اعطای تســهیالت و تامین مالی طرح های ویژه‬ ‫هلدینگ طبــق ضوابط و مقــررات بانک مرکــزی و انجام‬ ‫مشاوره در حوزه مالی و بانکی خدمات ارائه خواهد کرد‪.‬‬ ‫مهندس مهدی شریفی نیک نفس‪ ،‬مدیرعامل شرکت‬ ‫ی نیز با تقدیر از بانــک دی برای انعقاد‬ ‫بازرگانی پتروشــیم ‬ ‫این تفاهمنامه اظهار کرد‪« :‬این شــرکت یکی از بزرگترین‬ ‫تفاهمنامه بــا بانک دی خبر داد‪ .‬موضــوع این تفاهمنامه‬ ‫که به امضــای دکتر علیرضا عاطفی فر‪ ،‬سرپرســت بانک‬ ‫دی و دکتر محمدعلی مــورج عضو هیات مدیره بانک دی‬ ‫و مهندس بهمن دادمــان دبیر ســندیکا و مهندس کاظم‬ ‫ســماک عضو هیات مدیره ســندیکا رســید‪ ،‬عبارت است‬ ‫از بررســی پروژه های متعلق بــه عضو ســندیکا‪ ،‬اعطای‬ ‫تسهیالت برای خرید ماشین االت و تجهیزات‪ ،‬گشایش‬ ‫اعتبار اســنادی‪ ،‬ارائه خدمات و تســهیالت ارزی و ریالی‬ ‫بانکی‪ ،‬تامین مالی پیمانکاران و مواردی از این قبیل‪.‬‬ ‫همچنین شــعبه حافظ بانک دی به عنــوان عامل و‬ ‫مجری تمامی موضوعات مطرح شــده در ایــن توافقنامه‬ ‫در جهت تحقق اهداف بانک و ســندیکای شــرکت های‬ ‫ساختمانی ایران انتخاب شده است‪.‬‬ ‫‪83‬‬ ‫بازار‬ ‫عملکرد سه ماهه شعب استان تهران بررسی شد‬ ‫نخســتین همایش مسئوالن شعب اســتان تهران با‬ ‫حضور روســای حوزه ها‪ ،‬مســئوالن دوایر و روسای شعب‬ ‫استان تهران طی ســه روز و در چهار نوبت با هدف بررسی‬ ‫عملکرد شعب در سه ماه گذشته و ابالغ مطالب ارائه شده‬ ‫در هفدهمین همایش سراسری معاونین و مدیران موسسه‬ ‫اعتباری کوثر برگزار شد‪ .‬به گزارش روابط عمومی موسسه‬ ‫اعتباری کوثر؛ قاسم شیرکوند مدیرشعب استان تهران در‬ ‫این همایش هدف از برگزاری این همایش را بررسی عملکرد‬ ‫سه ماهه شعب در بازه زمانی از ابتدای اسفندماه ‪ 94‬تا پایان‬ ‫اردیبهشت ماه سال جاری اعالم کرد و گفت‪« :‬شعب ما در‬ ‫اینمدتبارشدمنابعهمراهبودندواینموضوعنشان دهنده‬ ‫فعالیت خوب مدیران و کارکنان شعب استان است‪ ».‬وی با‬ ‫تاکید بر تکریم جامعه هدف و ارائه خدمات مبتنی بر نیاز انان‬ ‫گفت‪« :‬اعطای تسهیالت و توسعه کیفی و کمی خدمات‬ ‫به جامعه هدف و تکریم مشتریان باید در صدر برنامه های‬ ‫شعب قرار گیرد‪ ».‬شیرکوند با اشاره به ضرورت اگاهی تمامی ‬ ‫محصوالت و خدمات موسسه توسط کارکنان شعب تاکید‬ ‫کرد‪« :‬تسلط کامل متصدیان امور بانکی در معرفی خدمات‬ ‫موسسه سبب پاسخگویی بهتر به مشتریان و فرایند اطالع‬ ‫رســانی به ذی نفعان می شود‪ ».‬مدیرشــعب استان تهران‬ ‫خطاب به مسئوالن شعب با بیان اینکه جانشین پروری برای‬ ‫موسسه از اهمیت بســیار باالیی برخوردار اســت‪ ،‬افزود‪:‬‬ ‫«انتخاب ‪ 29‬سرپرست و سرپرســت موقت شعبه جوان در‬ ‫استانتهراننشان دهندهاینموضوعاستکهپیشکسوتان‬ ‫بانکیمادراینزمینهعملکردخوبیداشته اندوانتظارمی رود‬ ‫به بحث جانشین پروری در شعب نگاه ویژه ای شود‪ ،‬چراکه‬ ‫هریک از این نیروهای جوان‪ ،‬کارنامه روسای فعلی به شمار‬ ‫می ایند‪ ».‬وی گفت‪« :‬دریافت صورتحساب مشتریان سایر‬ ‫بازار‬ ‫‪84‬‬ ‫مثلث | شماره ‪312‬‬ ‫به صدا درامدن زنگ‬ ‫اغاز به کار معامالت‬ ‫بورس تهران توسط‬ ‫مدیرعاملبانک‬ ‫صادرات ایران‬ ‫به مناسبت هفتمین ســالروز خصوصی سازی بانک‬ ‫صادرات ایران‪ ،‬طی مراســمی نمادین و با حضور مدیران‬ ‫ارشــد این بانک و ســازمان بورس و اوراق بهادار تهران‪،‬‬ ‫زنگ اغاز معامالت بــورس تهران توســط دکتر لله گانی‪،‬‬ ‫مدیرعامل و نایب رئیس هیات مدیره بانک صادرات ایران به‬ ‫صدا درامد‪ .‬به گزارش روابط عمومی بانک صادرات ایران‪،‬‬ ‫لله گانی در این مراســم ضمن اشــاره به گستردگی شعب‬ ‫این بانک و ‪ ٣٢‬هزار نیروی انسانی شاغل‪ ،‬بانک صادرات‬ ‫را به عنــوان یک بانک تجــاری و فعــال در همه بخش ها‬ ‫برشمرد‪ .‬مدیرعامل این بانک با اشــاره به نامگذاری سال‬ ‫‪ ٩٥‬به نام «اقتصاد مقاومتی‪ ،‬اقدام و عمل» خاطر نشــان‬ ‫کــرد‪« :‬توجه به واحد های تولیدی و گســترش سیاســت‬ ‫کارت های اعتباری جهت خرید محصوالت داخلی از جمله‬ ‫مهمترین برنامه ها در سال جاری بوده و ضمن پیاده سازی‬ ‫برنامه استراتژیک بانک‪ ،‬با ارائه بسته سیاست اعتباری در‬ ‫جهت پاسخگویی به درخواست مشتریان سعی در پوشش‬ ‫خواســته های تمامی اقشــار جامعه داریم‪ ».‬وی افزود‪:‬‬ ‫«اقدامات جدی و موثری جهت پیگیری وصول مطالبات‬ ‫معوق انجام شــده اســت‪ ،‬به گونه ای که در سال گذشته‬ ‫‪ ١٠‬درصد مطالبات کاهــش یافته و این روند امســال نیز‬ ‫شعب‪ ،‬با کســر کارمزد در تمامی شعب امکان پذیر است تا‬ ‫رضایت مشتریان در این زمینه نیز تامین گردد‪ ».‬شیرکوند‬ ‫با اشــاره به بازنگری درجه بندی شعب در سال جاری اظهار‬ ‫داشــت‪« :‬فرایند درجه بندی شعب با شــاخص های جدید‬ ‫در ســال «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام وعمل» در دســتورکار‬ ‫قرار دارد‪ ».‬وی با بیان اینکه اســتان تهران از پیشنهادات‬ ‫همکاران در جهتپیشبرد اهداف موسسه استقبال می کند‪،‬‬ ‫افزود‪« :‬تشکیل اتاق فکر اســتان در جهت هدفمندکردن‬ ‫پیشــنهادات دریافتی از سال گذشــته اغاز و طی سال ‪95‬‬ ‫خروجی ان در برنامه ریزی های استان لحاظ خواهد شد‪».‬‬ ‫در این جلسات روســای حوزه های چهارگانه استان‬ ‫تهران به ارائه گــزارش درخصوص اخرین وضعیت منابع‪،‬‬ ‫مصارف‪ ،‬نسبت های مالی و بازاریابی پرداخته و در انتها پنج‬ ‫شعبه برتر معرفی شدند‪.‬‬ ‫در اجالس خانه ایده ال ساخت ایران‪:‬‬ ‫نشان ملی مدیریت‬ ‫موفق در حمایت از تولید‬ ‫ملی به مدیرعامل بانک‬ ‫صادرات ایران اعطا شد‬ ‫ادامه دارد‪ ».‬لله گانی در خصوص اهــداف اتی بانک نیز‬ ‫اظهار داشت‪« :‬مرکز مشاوره مالی در بانک راه اندازی شده‬ ‫و این بانک در حال نزدیک شــدن به استانداردهای ‪IFRS‬‬ ‫است‪ ».‬گفتنی است؛ بانک صادرات ایران جزو ‪٢٠‬شرکت‬ ‫برتر بورسی کشــور بوده و به عنوان بزرگترین بانک بورسی‬ ‫ایران‪ ،‬با انجام بیش از ‪٧٠٠‬میلیون تراکنش مالی در ماه‪،‬‬ ‫صدور ‪ ٥٧‬میلیــون کارت الکترونیکی بــرای متقاضیان‪،‬‬ ‫راه اندازی بیش از ‪ ٤٥١‬هزار دستگاه پایانه فروش متصل به‬ ‫حساب این بانک نقش بسزایی در توسع هو ترویج بانکداری‬ ‫نوین داشته است‪ .‬در پایان این مراسم لوح یادبود هفتمین‬ ‫سالروز عرضه سهام بانک صادرات ایران در بورس تهران‬ ‫از سوی دکتر قالیباف‪ ،‬رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار‬ ‫به مدیرعامل این بانک اهدا گردید‪.‬‬ ‫نشان ملی مدیریت موفق در حمایت از تولیدات ملی‬ ‫و تندیس برترین حامی اقتصاد ملی در صنعت بانکداری در‬ ‫اجالس خانه ایده ال ســاخت ایران به اسماعیل لله گانی‪،‬‬ ‫مدیرعامل بانک صــادرات ایران اهدا شــد‪ .‬بــه گزارش‬ ‫روابط عمومی بانک صادرات ایران‪ ،‬در این اجالس که با‬ ‫حضور جمع کثیری از نمایندگان مجلس شورای اسالمی‪،‬‬ ‫مدیران مجموعه های توانمند کشور‪ ،‬فعاالن اقتصادی‪،‬‬ ‫کارشناسان و صاحبنظران برگزار شد‪ ،‬هیات داوران اجالس‬ ‫پس از بررسی مســتندات و مدارک ارائه شــده گواهینامه‬ ‫استاندارد بین المللی سرعت‪ ،‬امنیت و دسترسی برتر در ارائه‬ ‫خدمات الکترونیک مطابق با استاندارد بانکداری جهانی‬ ‫‪ SPS banking‬را از ســوی اتحادیه اروپا به بانک صادرات‬ ‫ایران اعطا کرد‪ .‬همچنین با عنایت به مدارک و مستندات‬ ‫ارائه شده و بررسی صورت گرفته از سوی دبیرخانه اجالس‬ ‫از بیــن ‪ ٢٧٠‬مجموعــه تولیــدی و خدماتی‪ ،‬نشــان ملی‬ ‫مدیریت موفق در حمایت از تولیدات ملی و تندیس برترین‬ ‫حامی اقتصاد ملی در صنعت بانکداری به مدیرعامل بانک‬ ‫صادرات ایران اعطا شد‪ .‬شایان ذکر است‪ ،‬بانک صادرات‬ ‫ایران باتوجه به هدف گذاری های انجام شده‪ ،‬رویکرد بسط‬ ‫بانکداری نوین و ارتقای کیفیت خدمات را در پیش گرفته‬ ‫است و عالوه بر عرصه بانکداری داخلی‪ ،‬استاندارد سازی‬ ‫فرایند فعالیت و خدمات خود منطبق با معیارهای بین المللی‬ ‫را در سرلوحه برنامه ها قرار داده است‪.‬‬