ماهنامه مثلث شماره 322

‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره سیصد و بیست و دو‪ 30 /‬مرداد ‪ 88 / 1395‬صفحه ‪ 6000/‬تومان‬ ‫ائتالف‬ ‫احمدینژاد – ضرغامی؛‬ ‫ممکن است؟‬ ‫دیپلماسی ورزش‬ ‫در تقدیر از تقدیم‬ ‫مدال کیانوش رستمی‬ ‫به مدافعان حرم‬ ‫احمداقا و چپها‬ ‫جناح چپ سیاست ایران با وجود نزدیکی فراوان به‬ ‫سیداحمد خمینی و فرزندش‪ ،‬در ماجرای انتشار‬ ‫فایل صوتی اقای منتظری چندان از او حمایت نکرد‬ ‫ساده لوحی‬ ‫در دفاع ازداعش ایرانی‬ ‫پشت پرده انتشار فایل صوتی‬ ‫اقای منتظری‬ ‫در دفاع از منافقین چه بود؟‬ ‫پناهگاه اپوزیسیون‬ ‫نسبت ایتالله منتظری‬ ‫با جناحهای سیاسی در ایران‬ ‫چگونه بود؟‬ ‫شهر اصولگرایان‬ ‫گزارش وگفتوگو‬ ‫درباره فضای‬ ‫سیاسی – اجتماعی مشهد‬ ‫عبدال ّله نوری بهجای‬ ‫رئیس اصالحات؟‬ ‫ماجرای جلسه‬ ‫چهارشنبههای دربند‬ ‫چیست‬ ‫انقالبایران‬ ‫استمرارحرکتپیامبران‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫در نقلی است که پیغمبر اکرم ـ صلی‏ال ّل ‏ه‬ ‫علیه و اله و سلم ـ دیدند که عده‏ای از این کفار‬ ‫را دارند می‏اورند‪ ،‬اسیر کردند می‏اورند و عبور‬ ‫می‏دهند؛ فرمودند که اینها را ما ـ قریب به این‬ ‫معنا ـ می‏خواهیم به بهشت ببریم‪ ،‬و اینها را با‬ ‫زنجیرمی‏کشندطرفبهشت![‪]2‬انبیاـعلیهم‬ ‫السالم ـ برای ســعادت بشر مبعوث شده‏اند؛‬ ‫یعنی ســعادت همــه جانبۀ بشــر‪ :‬ســعادت‬ ‫دنیای بشر‪ ،‬ســعادت حیات دیگر بشر‪ .‬انها‬ ‫می‏خواستند که انسانها را به کمال الیق به انسانیت برسانند‪.‬‬ ‫بشر زیر این بار بسیاری‏شان نمی‏روند و نرفتند‪.‬‬ ‫ما هم به تبــع نبی اکرم ـ صلی‏ال ّل ‏ه علیه و اله و ســلم ـ‬ ‫قیام کردیم برای اینکه این ملت محــروم را به کمال الیق‬ ‫خودش برسانیم‪.‬‬ ‫این ملتی که در طول رژیم سلطنتی ـ از اول ـ و در طول‬ ‫این پنجاه سالی که ما یادمان هســت ـ در این اخر ـ اینها از‬ ‫همه جهت محروم و گرفتــار بودند؛ همه چیزشــان به باد‬ ‫می‏رفت و همۀ ثروتشان را داشتند می‏بردند[و]دارند می‏برند‬ ‫و همۀ نیروهای ما را به باد دارند می‏دهند‪.‬‬ ‫ایران نهضــت کرد و مــا هم به تبــع ایــران‪ ،‬دنبالۀ‬ ‫ایرانی‏ها‪ ،‬ما هــم یک چند کلمه‏ای‪ ،‬چنــد قدمی می‏رویم‬ ‫بــرای اینکه این ملــت را نجــات بدهیم‪ .‬مــا می‏خواهیم‬ ‫‪8- 17‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫حملهبهداعشازهمدان‬ ‫استقبالازبازسازی‬ ‫شکسته شدنسکوتعارف‬ ‫نوریبهجایرئیساصالحات؟‬ ‫‪18- 23‬‬ ‫گفتارها‬ ‫پالن‪ B‬اروپایی هاعلیهترکیه‬ ‫پروندهیککارگردان‬ ‫چراکتابخواننمی شویم؟‬ ‫گسلیمیاندوگروهقدیمی‬ ‫‪28- 61‬‬ ‫فکرنو‬ ‫ایرادزمانهما‬ ‫نفترامصدقملینکرد‬ ‫سکونیابازگشت؟‬ ‫پسرانیازجنسروی‬ ‫مثلث؛هفتهنامه ایخبری‪،‬تحلیلیاستکهسعیداردروایتیمنصفانهوعادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه ضلع استقالل‪،‬‬ ‫ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش‬ ‫اسالم‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گســترش و سیادت اسالم خواهی در‬ ‫سراسر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم‬ ‫شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب‬ ‫و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت‬ ‫قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان‬ ‫فرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬امیدواریمکهدرروایت مانصادق‪،‬برمرام مان‬ ‫مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب‬ ‫و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬مصطفیصادقی‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی (دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫اقتصاد ‪ :‬محمدمهدی صدرزاده (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫جامعه شناسی و فکرنو‪ :‬علی حاجی ناصری (دبیر)‬ ‫فرهنگ‪ :‬شایان ربیعی (دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬محمد شکراللهی (دبیر)‬ ‫مشاور هنری ‪ :‬نیما ملک نیازی ‬ ‫دولتهایی[را]که حکومت بر ایران می‏کنند نجات بدهیم‪.‬‬ ‫ما می‏خواهیم ارتش را از این انگل بودن نجات بدهیم‪ .‬ما‬ ‫از اول که مستشارهای امریکا امدند و ارتش ما را در دست‬ ‫گرفتند‪ ،‬با این مخالف بودیم‪.‬‬ ‫ما از مصونیــت دادن به اتباع امریکا تنفر داشــتیم و‬ ‫اظهار تنفر کردیم‪ .‬مــا می‏خواهیم این دولتها را مســتقل‬ ‫کنیم‪ ،‬راضی نمی‏شوند! ما می‏گوییم شما خودتان مستق ً‬ ‫ال‬ ‫در مملکــت خودتان‪ ،‬در مقــدرات مملکــت خودتان باید‬ ‫دخالت داشــته باشــید‪ ،‬انها می‏گویند ما می‏خواهیم نوکر‬ ‫باشیم! لفظ ًا نمی‏گویند‪ ،‬عم ً‬ ‫ال اینطور است‪ .‬ما می‏خواهیم‬ ‫ارتش را از این مستشارهای امریکایی و اقاباالسرها نجات‬ ‫بدهیم‪ ،‬این گردن کلفتهای ارتش راضی نمی‏شوند به این‬ ‫امر‪ ،‬می‏خواهند زیر بار باشند‪.‬‬ ‫این همان چیزی است که پیغمبر اکرم فرمود‬ ‫که با زنجیر ما اینها را داریم می‏کشیم طرف بهشت‪،‬‬ ‫طرف سعادت‪.‬‬ ‫ما باید این گــردن کلفتها را با زنجیر بکشــیم‬ ‫طرف سعادت‪ .‬ما می‏خواهیم شــما اقا باشید‪ ،‬شما‬ ‫می‏گوییــد می‏خواهیم نوکر باشــیم! مــا می‏گوییم‬ ‫شــما باید خودتان کشــور خودتــان را اداره بکنید‪،‬‬ ‫خودتــان لشــکر خودتــان را اداره بکنیــد‪ ،‬منافــع‬ ‫مملکت مال خودتان باشد‪ ،‬ذخایر مملکت برای این‬ ‫ْ‬ ‫بیچاره‏هایی باشــد که در زاغه‏ها نشسته‏اند‪ ،‬شماها‬ ‫راضی نمی‏شــوید‪ .‬راضی نیســتید که خودتان هم‬ ‫ادم بشوید! ما می‏خواهیم شما را ادم کنیم‪ ،‬شما ادم‬ ‫نمی‏خواهید بشوید‪.‬‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫و افشین جم‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫ویرایش‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی و نرگس حاجیلو‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمدرضا پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬علیرضا اسدالهی‪ -‬علی اکبر پیمانی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر دارابی ‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی‪ -‬حسین محمد پورزرندی‬ ‫مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‪ -‬محمدابراهیم محمد پورزرندی‬ ‫علیرضا حسن زاده ‪ -‬دکتر عیسی رضایی ‪ -‬سید حمید خالقی ‪ -‬هادی انباردار‬ ‫‪28- 61‬‬ ‫سیاست‬ ‫ساده لوحی در دفاع از داعش ایرانی‬ ‫احمد اقا و چپ ها‬ ‫پناهگاه اپوزیسیون‬ ‫شهر اصول گرایان‬ ‫‪54-65‬‬ ‫بینالملل‬ ‫نگاه به شرق‬ ‫رویگردانی از غرب‬ ‫عملگرایی اردوغان‬ ‫مشارکت یا اتحاد استراتژیک‬ ‫‪72-77‬‬ ‫ورزش‬ ‫جنگ اسپانسرها‬ ‫غم بزرگ‬ ‫پشت پرده خیریه جنجالی‬ ‫درود به شرفتان اقای سلیمی!‬ ‫طراح جلد‪ :‬مصطفی مرادی‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره سیصد و بیست و دو‪ 30 /‬مرداد ‪ 88 / 1395‬صفحه ‪ 6000/‬تومان‬ ‫ائتالف‬ ‫احمدینژاد – ضرغامی؛‬ ‫ممکن است؟‬ ‫دیپلماسی ورزش‬ ‫در تقدیر از تقدیم‬ ‫مدال کیانوش رستمی‬ ‫به مدافعان حرم‬ ‫احمداقا و چپها‬ ‫جناح چپ سیاست ایران با وجود نزدیکی فراوان به‬ ‫سیداحمد خمینی و فرزندش‪ ،‬در ماجرای انتشار‬ ‫فایل صوتی اقای منتظری چندان از او حمایت نکرد‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912-8505848 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬پردازش تصویر رایان‬ ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید عباسپور(توانیر)‪ ،‬خیابان نظامی گنجوی‪ ،‬کوچه پناه‪،‬‬ ‫پالک ‪19‬‬ ‫تلفن ‪88198280 :‬‬ ‫ساده لوحی‬ ‫در دفاع ازداعش ایرانی‬ ‫پشت پرده انتشار فایل صوتی‬ ‫اقای منتظری‬ ‫در دفاع از منافقین چه بود؟‬ ‫پناهگاه اپوزیسیون‬ ‫نسبت ایتالله منتظری‬ ‫با جناحهای سیاسی در ایران‬ ‫چگونه بود؟‬ ‫شهر اصولگرایان‬ ‫گزارش وگفتوگو‬ ‫درباره فضای‬ ‫سیاسی – اجتماعی مشهد‬ ‫عبداللّه نوری بهجای‬ ‫رئیس اصالحات؟‬ ‫ماجرای جلسه‬ ‫چهارشنبههای دربند‬ ‫چیست‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫اختالف جدید‬ ‫خبرنامه‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫در میان اصالح طلبان چالشی تازه به وجود امده؛ شاخه ای از این‬ ‫جناح دنبال رهبر جدید افتاده و در چرخشی قابل توجه عبدالله نوری‬ ‫را به جناح پیشنهاد داده است‪ .‬مساله ای که البته با مخالفت طیف چپ‬ ‫جناح اصالحات مواجه شده است‪.‬‬ ‫حمله به داعش از همدان‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪8‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫ماجرایاستقراربمب افکن هایروسیهدرایرانچیست؟‬ ‫هفته گذشته یک خبر رسانه های بین المللی را تحت‬ ‫تاثیر خود قرار داد‪ .‬ماجرا از این قرار بود که برخی رسانه های‬ ‫غربی ادعا کردند هواپیماهای جنگی روسیه در پایگاه هوایی‬ ‫همدانمستقرشدهوبرایعملیاتدرسوریهامادهمی شوند‪.‬‬ ‫این رســانه های خارجی تصاویری از بمب افکن های‬ ‫استراتژیک روسی‪ 22M3-TU‬را در یک فرودگاه منتشر کرده‬ ‫و مدعی شــدند که روســیه انها را در پادگان هوایی «نوژه»‬ ‫مستقر کرده تا از این منطقه به تروریست های سوریه حمله‬ ‫کند‪ .‬وبگاه خبری «المصدر» ادعا کرد طبق توافق روسیه با‬ ‫ایران برای استفاده از پایگاه نوژه جهت عملیات در سوریه‪،‬‬ ‫زمانپروازجنگنده هاوبمب افکن هایاینکشورتا‪60‬درصد‬ ‫کاهش یافته که هــم از هزینه حمالت ضد داعش کاســته‬ ‫و هم بر دقت این حمالت می افزاید‪.‬ســاعتی از اعالم این‬ ‫خبر نگذشته بود که مقامات وزارت خارجه روسیه رسما تایید‬ ‫کردند تعدادی هواپیمای جنگی به ایــران اعزام و در پایگاه‬ ‫هوایی نوژه همدان مســتقر کردند‪ .‬وزارت دفاع روسیه هم‬ ‫روز سه شنبه اســتقرار بمب افکن های این کشور در ایران را‬ ‫تائید و اعالم کرد که این هواپیماها بــرای حمله به مواضع‬ ‫داعش در ســوریه به کار گرفته می شوند‪ .‬بنا بر اعالم وزارت‬ ‫دفاع روسیه‪ ،‬تهران و مسکو توافق نامه ای را امضا کرده اند‬ ‫که به روس ها اجازه می دهد بمب افکن های راهبردی خود‬ ‫را در پایگاه شــکاری «نوژه» همدان مستقر کند‪.‬به نوشته‬ ‫وبگاه شبکه «راشــاتودی» روســیه همچنین اعالم کرده‬ ‫بمب افکن هایی که در ایران مستقر شده اند‪ ،‬تاکنون چند بار‬ ‫مواضع تروریســت ها را در ســوریه هدف حمــات هوایی‬ ‫قرار داده اند‪.‬عالوه بر بمب افکن های دوربرد اســتراتژیک‬ ‫‪ ،22-Tu‬جنگنده‪ -‬بمب افکن های پیشــرفته سوخو‪ 34-‬هم‬ ‫در پایگاه هوایی همدان مســتقر شــده اند‪ .‬این جنگنده ها‬ ‫مواضع داعش و النصره در حلب‪ ،‬دیرالــزور و ادلب را هدف‬ ‫قرار داده اند‪ .‬هنوز تعداد این هواپیماهای جنگی اعالم نشده‬ ‫و مقامات ایران نیز واکنشــی نشــان نداده اند‪ .‬طبق توافق‬ ‫روسیه با ایران برای استفاده از پایگاه نوژه جهت عملیات در‬ ‫سوریه‪ ،‬زمان پرواز جنگنده ها و بمب افکن های این کشور تا‬ ‫‪ 60‬درصد کاهش یافته که هم از هزینه حمالت ضد داعش‬ ‫کاسته و هم بر دقت این حمالت می افزاید‪.‬بر این اساس‪،‬‬ ‫فاصله پروازی از فرودگاه نظامی « ُمدزُک» در جنوب روسیه‬ ‫تا شهر «تدمر» در ســوریه حدود ‪ 2150‬کیلومتر است‪ ،‬که‬ ‫این فاصله از پایگاه نوژه بــه ‪ 900‬کیلومتر کاهش می یابد‪.‬‬ ‫دلیل این امر‪ ،‬مناســب نبودن پایــگاه هوایی «حمیمیم»‬ ‫در «الذقیه» بــرای فرود چنیــن بمب افکن هایــی اعالم‬ ‫شده اســت‪ .‬بمب افکن های ‪ 22M3-TU‬یکی از بزرگترین‬ ‫هواپیماهای جنگی در نوع خودش است‪ .‬در تحولی دیگر‬ ‫هفته گذشته وزارت دفاع روسیه رســما از ایران درخواست‬ ‫کرده بود تا از حریم هوایی کشورمان برای عبور موشک های‬ ‫کروز جهت هدف قرار دادن دقیق پایگاه های تروریست ها‬ ‫در سوریه استفاده کند‪ .‬رسانه های روسی معتقدند تحوالت‬ ‫اخیر نشــان دهنده بهبود قابل توجه روابط ایران و روســیه‬ ‫اســت‪ .‬دریادار «کومویودوف» رئیس کمیته دفاعی دوما‬ ‫در خصوص استفاده از پایگاه هوایی ایران برای انجام حمله‬ ‫جنگنده های روســیه به مواضع داعش در سوریه گفت که‬ ‫این اقدام به ذخیره سوخت و افزایش حجم بار بمب هایی که‬ ‫بمب افکن های روسیه می توانند ان را حمل کنند‪ ،‬می شود‪.‬‬ ‫نشریه «مســکو تایمز» گزارش کرد که اســتفاده از پایگاه‬ ‫هواییهمدان‪،‬زمانپروازبرایجنگنده هایروسیهرابیشاز‬ ‫نیم ساعت کاهش می دهد‪.‬طبق این گزارش‪ ،‬بمب افکن ها‬ ‫پیش از این‪ ،‬حمالت هوایی علیه مواضع داعش در سوریه‬ ‫را از جنوب روسیه انجام می دادند‪« .‬کنستانتین سیکوف»‬ ‫رئیس اکادمی مصائب ژئوپولتیکی می گوید که استفاده از‬ ‫پایگاه هوایی ایران‪ ،‬قابلیت حمالت هوایی روسیه را تا حد‬ ‫زیادی افزایش می دهد‪.‬وی به شبکه «ریانووستی» گفت‪:‬‬ ‫«پرواز (به ســوریه) از موزدوکا (در روســیه) حدود سه هزار‬ ‫کیلومتر است و به بمب افکن ‪ ،22M3-Tu‬اجازه می دهد که‬ ‫حداکثرباربمبرابین‪ 5‬تا‪ 8‬تنحملکند‪».‬سیکوفتصریح‬ ‫کرد‪« :‬بهره وری مبارزه سه برابر افزایش یافته است‪».‬‬ ‫واکنش شمخانی به خبر استقرار جنگنده ها‬ ‫اما دبیر شــورای عالی امنیت ملی ایران در واکنش به‬ ‫خبر استقرار بمب افکن های روسیه در استان همدان برای‬ ‫بمبــاران داعش در ســوریه گفت که تهران و مســکو برای‬ ‫مبارزه با تروریســم تبادل ظرفیــت و امکانــات دارند‪ .‬علی‬ ‫شــمخانی در گفت وگو با ایرنا این موضــوع را مطرح کرد و‬ ‫گفت‪« :‬همکاری های تهران‪-‬مسکو برای مبارزه با تروریسم‬ ‫در سوریه راهبردی اســت و ما در این زمینه تبادل ظرفیت و‬ ‫امکاناتداریم‪».‬ویتصریحکرد‪«:‬باهمکاری هایسازنده‬ ‫و گســترده میان ایران‪ ،‬روسیه‪ ،‬ســوریه و جبهه مقاومت‪،‬‬ ‫شرایط برای تروریست‪‎‬ها بسیار دشوار شده و این روند با اغاز‬ ‫عملیات جدید و گسترده تا نابودی کامل ان‪‎‬ها ادامه خواهد‬ ‫داشت‪».‬‬ ‫واکنش امریکا‬ ‫در واکنشی به اعالم این خبر‪ ،‬سخنگوی وزارت خارجه‬ ‫امریکا با بیان اینکه واشــنگتن فعال در حــال ارزیابی اقدام‬ ‫روسیه در ایران است‪ ،‬گفت استقرار بمب افکن های روس‬ ‫در ایران «مایه تاســف» اســت‪« .‬مارک تونر» سخنگوی‬ ‫وزارت خارجه امریکا گفت که واشنگتن فعال در حال ارزیابی‬ ‫مســاله اعزام بمب افکن هــای روس به ایران اســت‪ .‬تونر‬ ‫که در نشست خبری روزانه صحبت می کرد‪ ،‬گفت استقرار‬ ‫بمب افکن های روس در ایران «مایه تاســف» اســت‪ ،‬اما‬ ‫«موجب غافلگیری» یا «شــوکه شدن» واشنگتن نیست‪.‬‬ ‫ســخنگوی وزارت خارجه امریکا همچنین گفت باتوجه به‬ ‫شرایط کنونی بحران در سوریه‪ ،‬اقدام روسیه «کمک کننده‬ ‫و مفید» نیست‪.‬تونر در پاسخ به این سوال که ایا این اقدام‬ ‫نقض قطعنامه شــورای امنیــت علیه ایران نیســت‪ ،‬گفت‬ ‫«ممکن است که اینطور باشــد‪».‬تونر با این حال گفت که‬ ‫واشنگتنهمچنانبهمذاکره‪،‬گفت وگوودیپلماسیباروسیه‬ ‫ادامه می دهد‪.‬وی افزود‪« :‬با این حال هیچ کس نباید این‬ ‫توهمراداشتهباشدکهازطریقنظامیمی توانبحرانراحل‬ ‫کرد یا به پیروزی رسید‪ ».‬در همین حال و در تحولی دیگر‪،‬‬ ‫«حیدر العبادی» نخست وزیر عراق اعالم کرد که این کشور‬ ‫تحت شرایطی‪ ،‬اجازه استفاده روسیه از حریم هوایی خود را‬ ‫صادر کرده است‪.‬‬ ‫به گزارش وبگاه شــبکه خبری «المیادیــن» لبنان‪،‬‬ ‫العبادی گفت که کشــورش تحت شــرایطی بــه نیروهای‬ ‫هوایی روسیه اجازه داده اســت از اسمان عراق برای حمله‬ ‫به مواضع داعش اســتفاده کنند‪.‬هنوز مشخص نیست که‬ ‫این موافقت‪ ،‬شــامل حمله به داعش در خاک این کشــور‬ ‫است یا فقط مواضع این گروهک تروریســتی در سوریه را‬ ‫شامل می شود‪.‬‬ ‫شکسته شدن سکوت عارف‬ ‫نوری به جای رئیس اصالحات؟‬ ‫تغییرات در جامعه روحانیت‬ ‫ورود شش عضو جدید‬ ‫گزار‬ ‫ش‬ ‫اول‬ ‫‪1‬‬ ‫همزمان با اینکه ســخنگوی جامعــه روحانیت مبارز‬ ‫اعالم کرده اســت «در کمیته سیاســی جامعه اســامی‬ ‫روحانیت مباحثی در مورد انتخابات اغاز شده است و تاکنون‬ ‫در این رابطه یک یا دو جلسه هم برگزار کردیم» خبر دیگری‬ ‫هم اعالم شد که ‪ 6‬عضو جدید به این تشکل جدید اضافه‬ ‫شده است‪ .‬این تشکل به نوعی بازسازی خود را اغاز کرد و‬ ‫شش روحانی را به عضویت قبول کرد‪.‬‬ ‫ایات و حجج اســام محســن قمی نماینــده تهران‬ ‫در مجلــس خبــرگان‪ ،‬منتظــری دادســتان کل کشــور‪،‬‬ ‫ســیدجمال الدین دین پــرور مدیــر بنیــاد بین المللــی‬ ‫نهج البالغه‪ ،‬محمدی عراقی نماینده مردم استان کرمانشاه‬ ‫در مجلس خبرگان‪ ،‬محمدتقی رهبــر امام جمعه اصفهان‬ ‫و ال هاشــم امام جمعه موقت تبریز اعضــای جدید جامعه‬ ‫روحانیت مبارز هســتند که از این پس در بطن تصمیمات‬ ‫سیاسی این نهاد روحانی دیرپا حضور خواهند داشت‪ .‬این‬ ‫نکته قابل توجه اســت که طی ســال های گذشته ایات و‬ ‫حجج اسالم مهدوی کنی‪ ،‬عمید زنجانی‪ ،‬انواری‪ ،‬همدانی‬ ‫هزاوه ای‪ ،‬دعاگو و غیوری راهی دیار باقی شــده اند و این‬ ‫نهاد روحانی پیش از افزوده شــدن شش عضو جدید با ‪٢٦‬‬ ‫عضو فعالیت می کرد‪ .‬به عبارتی می توان گفت که شــش‬ ‫عضو جدید این تشکل روحانی جایگزین چهره های انقالبی‬ ‫و ارزشمندی شده اند که طی ســال های اخیر به دیار باقی‬ ‫شــتافته اند‪ .‬در این میان اما برخی اعضا هم حضور دارند‬ ‫که مدت هاست در جلسات شرکت نمی کنند‪ .‬به بیان دیگر‬ ‫مثلث هاشمی رفسنجانی‪ ،‬ناطق نوری و حسن روحانی سه‬ ‫عضوی هســتند که همچنان غیبت دارند‪ .‬برخی اختالف‬ ‫عقاید میان این اعضــای ‪ 26‬نفره وجــود دارد که در میان‬ ‫مباحثات ســال گذشــته تهیه لیســت خبرگان خود نمایی‬ ‫کــرد‪ .‬در جریــان ان مباحثات اقایــان امامی کاشــانی‪،‬‬ ‫ســیدمهدی طباطبایــی‪ ،‬غالمرضــا مصباحی مقــدم‪،‬‬ ‫مصطفی پورمحمدی‪ ،‬سید رضا اکرمی‪ ،‬محسن کازرونی و‬ ‫محمدعلی تسخیری جانب هاشمی رفسنجانی را گرفتند و‬ ‫لیست جامعه روحانیت و جامعه مدرسین برای اولین بار دچار‬ ‫تفاوت شد‪ .‬طیف مقابل را هم شاید بتوان این گونه دید که‬ ‫این اعضا در ان حضور دارند‪ :‬حجج اسالم شجونی‪ ،‬نواب‪،‬‬ ‫عبدوس‪ ،‬مجتهد شبستری‪ ،‬سید هاشم حمیدی همدانی‪،‬‬ ‫عبدالمقیم ناصحی‪ ،‬احمد علم الهدی‪ ،‬ســیدرضا تقوی و‬ ‫حسین ابراهیمی‪.‬‬ ‫محمدتقی رهبر‪ ،‬امام جمعه اصفهان و ال هاشــم‪،‬‬ ‫امام جمعه موقت تبریــز؛ هم البته از منتقدان هاشــمی و‬ ‫روحانی به شــمار می روند‪ .‬حاال شاید مهمترین مساله این‬ ‫است که با اضافه شــدن اعضای جدید ایا اعضای غایب‬ ‫حذف خواهند شد؟ پاسخ این ســوال را سخنگوی جامعه‬ ‫روحانیت این گونه داده اســت‪« :‬هر جلســه برای اقایان‬ ‫هاشــمی و روحانی دعوت نامه ارسال می شود‪ .‬این دو نفر‬ ‫عضو ثابت جامعه روحانیت هســتند و درصورتی که تمایل‬ ‫داشته باشند می توانند در جلســات حضور داشته باشند اما‬ ‫مدتی است که به این جلسات نیامدند‪».‬‬ ‫تهیه فهرست های انتخاباتی محوریت به جامعه روحانیت‬ ‫و جامعه مدرسین سپرده شده است‪ .‬به نظر می رسد بازسازی‬ ‫این تشکل سیاسی خبر خوبی هم برای اصولگرایان است‬ ‫و هم برای فضای سیاسی کشور‪ .‬پویایی این تشکل های‬ ‫سیاســی هم کمک خوبی برای گسترش فرهنگ تحزب و‬ ‫هم اندیشی است و هم البته ایجاد ظرفیت های بهتر برای‬ ‫جناح اصولگرا‪ .‬اصولگرایان روزهای مهمی پیش رو دارند‪.‬‬ ‫هفته گذشــته خبری منتشــر شد که‬ ‫حکایت داشت روســیه چند فروند جنگنده‬ ‫خــود را در فرودگاه همدان مســتقر کرده و‬ ‫از انجا بــه داعش حمله می کنــد‪ .‬این خبر‬ ‫توســط برخی رســانه ها و محافل سیاسی‬ ‫به گونه ای انتشار یا مورد تحلیل قرار گرفت‬ ‫که گویی قانون اساســی کشور نقض شده‬ ‫است‪ .‬به نظر می رســد این نوع مواجهه با‬ ‫این رویداد چندان با واقعیات موجود سازگار‬ ‫نیســت‪ .‬نکته این است که روســیه هرگز‬ ‫در ایران پایگاه نظامی دایر نکرده اســت‪،‬‬ ‫بلکه با استفاده از ظرفیت های ایران علیه‬ ‫دشمن مشــترک ما وارد جنگ شده است‪.‬‬ ‫ی خالف قانون‬ ‫پس مســاله اتخاذ تصمیم ‬ ‫اساسی درست نیست‪ .‬نکته دیگر این است‬ ‫که چنین تصمیمی حتما با بررسی هایی در‬ ‫سطح باال و با نظر شورای عالی امنیت ملی‬ ‫و توجه به همه مســائل پیرامونی ان اتخاذ‬ ‫شده است‪ .‬زیر سوال بردن این رویداد با هر‬ ‫هدفی که باشد حتما کمک به جبهه مقابل‬ ‫است‪ .‬باید داعش را که نماینده سعودی ها و‬ ‫قطری ها و البته مولود غرب و ایاالت متحده‬ ‫اســت‪ ،‬در همان عراق و سوریه نابود کنیم‬ ‫نه جایی در کشور خودمان! روسیه بهترین‬ ‫ظرفیت برای رسیدن به این هدف است‪.‬‬ ‫‪ l‬خبط بزرگ‬ ‫در جریان انتشــار یــک فایل صوتی‬ ‫توسط فرزند اقای منتظری یک نکته مهم‬ ‫نوع مواجهه برخی شخصیت های رسانه ای‬ ‫و سیاسی با این ماجراســت‪ .‬این افراد که‬ ‫اتفاقــا در ان زمــان در جریان اخبــار قرار‬ ‫داشــتند‪ ،‬حاال به گونه ای نظــام را بدهکار‬ ‫حتی الزم به عذرخواهــی می دانند‪ .‬به نظر‬ ‫می رسداین گونهمواضعاگرازسرخصومت‬ ‫نباشــد حتما اقدامی همراه با نااگاهی و به‬ ‫نوعــی بازی در زمینی اســت که بــه زودی‬ ‫اشکار خواهد شد از سوی چه کسانی اداره‬ ‫می شود‪ .‬دست منافقین در این اقدام کثیف‬ ‫نمایان است‪ .‬کمی مداقه و تیزهوشی این‬ ‫مساله را نمایان خواهد کرد‪.‬‬ ‫زمان به نفع کســانی که می خواهند‬ ‫از این ماجرا سوءاســتفاده کننــد نخواهد‬ ‫گذشــت و در اینده ای که چنــدان هم دور‬ ‫نیست با انتشار اسنادی تازه پشت پرده این‬ ‫همدستی پلید اشکار خواهد شد‪ .‬از کسانی‬ ‫که نا اگاهانه وارد این بازی شــوم شــده اند‬ ‫انتظار می رود به راه درست بازگردند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ث‬ ‫‪ l‬تصمیم ملی‬ ‫استقبال از بازسازی‬ ‫یکی از اخبــار مورد توجــه دنیای سیاســت در هفته‬ ‫گذشته تغییرات تازه در ترکیب یکی از مهمترین تشکل های‬ ‫سیاسی یعنی جامعه روحانیت بود‪ .‬تشکلی که همواره برای‬ ‫اصولگرایان در مقاطع مهم سیاســی از جملــه انتخابات‬ ‫محل تاثیر گذاری بوده اســت‪ .‬چه اینکه در ادوار اخیر در‬ ‫ن‬ ‫ظر‬ ‫مثل‬ ‫خبرنامه‬ ‫علی گنجی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫کابوسی که ازادگان می دیدند‬ ‫‪9‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫عارف‪ :‬ائتالف امید‬ ‫به مذاق برخی خوش نیامد‬ ‫‪1‬‬ ‫سکوت اگاهانه مشکل تر از فریاد زدن است‬ ‫هفته گذشــته محمدرضا عارف در دیــدار با جمعی‬ ‫از فعاالن سیاســی ســتادهای اصالح طلبان در انتخابات‬ ‫مجلس و فعاالن سیاسی جنوب تهران با بیان اینکه فعالیت‬ ‫سیاســی جوانان ارزش بســیار باالیی دارد به خصوص در‬ ‫جامعه که فعالیت سیاســی بــا خطراتی مواجه اســت‪ ،‬به‬ ‫وضعیت نامطلوب اشــتغال فارغ التحصیالن دانشگاهی‬ ‫اشــاره کرد و گفت‪« :‬در برنامه ‪ ۱۲۸‬بندی ائتالف امید که‬ ‫تعهد ما به مردم اســت‪ ،‬به موضوع مهم اشــتغال جوانان‬ ‫پرداخته شــده اســت و ما به هیــچ عنوان زیــر تعهد خود‬ ‫نخواهیم زد و باید تالش کنیم با همکاری دولت نرخ بیکاری‬ ‫در کشور کاهش یابد‪».‬‬ ‫عالوه بر این عارف از دولت روحانی حمایت کرد و در‬ ‫این حمایت گفت‪« :‬روندی که دولت تدبیر و امید اغاز کرد‬ ‫باتوجه به مشکالتی که در گذشــته وجود داشت‪ ،‬روندی‬ ‫امیدوار کننده است اما اگر بخواهیم نسبت به فرصت هایی‬ ‫که در این چند سال از دســت دادیم تمرکز کنیم‪ ،‬سواالت‬ ‫زیادی وجود دارد‪ .‬به خصــوص اینکه چرا از فضایی که در‬ ‫اســفند ‪ ۹۴‬در کشــور و به خصوص در تهران اتفاق افتاد‪،‬‬ ‫استفاده نشد و این جای سوال جدی دارد و باید تاسف خورد‬ ‫که تا چه زمانی باید فرصت سوزی کنیم؟»‬ ‫عارف همچنین در مورد انتظارات رای دهندگان معتقد‬ ‫بود‪« :‬نمی توان چهار ســال گذران امور کــرد و بعد دوباره‬ ‫از مردم رای خواســت‪ .‬ما یک تعهدی نسبت به رای مردم‬ ‫داریم و باید با کمک حامیان تفکر اصالح طلبی پاسخگوی‬ ‫رای مردم باشیم‪ ».‬وی یاداور شــد‪« :‬پیام مردم در اسفند‬ ‫‪ ۹۴‬پیام تغییر بود چون مردم معتقد بودند از امکانات کشور‬ ‫برای پاسخگویی به نیازهای مشروع و اولیه انان استفاده‬ ‫نمی شود‪ ».‬رئیس فراکســیون امید ادامه داد‪« :‬ما امروز‬ ‫باید حرکت جبهه ای را در مجلس ادامــه دهیم‪ .‬حتی اگر‬ ‫به تجربه شکســت جبهه ملی هم نگاه کنید‪ ،‬می بینید که‬ ‫حرکت های جبهه ای گاه با چالش مواجه می شود و اتفاقا ما‬ ‫تا امروز خیلی رفتار خوبی در جبهه امید دیدیم که اختالف‬ ‫و انشــعابی در ان نبود و این ائتالف به مذاق برخی خوش‬ ‫نیامده بود که متاســفانه این افراد ناراحت از ائتالف فقط‬ ‫رقیبان ما نیســتند‪ ،‬بلکــه درون جبهه هم هســتند‪ .‬چون‬ ‫عده ای به دنبال پدرســاالری هســتند و این مشــکل ما در‬ ‫حرکت جبهه ای است‪».‬‬ ‫شکسته شدن‬ ‫سکوت عارف‬ ‫‪2‬‬ ‫نگرانی عارف از چیست؟‬ ‫از محمدرضــا عــارف خصوصا بعد از شکســتش در‬ ‫مقابل علــی الریجانی در انتخابات ریاســت مجلس هیچ‬ ‫صدایی شنیده نمی شــد‪ .‬او تنها زمانی که انتقادات شدت‬ ‫می گیرد با اندک موضع گیری هایش تالش می کند از مساله‬ ‫عبور کند‪ .‬امــا این بار کمی فرق داشــت‪ .‬اظهارات عارف‬ ‫نشــان می دهد اختالفات درون لیست امید انقدر باالست‬ ‫که کار به انتقاد کشیده شده است‪ .‬سکوت او از سر ناراحتی‬ ‫نیست‪ ،‬بلکه نگرانی از فروپاشــی این لیست حداقلی او را‬ ‫وادار به سکوت کرده است‪ .‬اگر به ان بخش از اظهاراتش‬ ‫که می گویــد‪« :‬ســکوت اگاهانه مشــکل تر از فریاد زدن‬ ‫است» توجه کنیم می بینیم که او این روزها سکوتی از سر‬ ‫درد را به اجرا گذاشته است‪ .‬عارف اما گالیه مهمی را هم‬ ‫مطرح می کند‪ .‬او از پدرساالرانی حرف زده که از رای اسفند‬ ‫‪ 94‬ناراضی هستند‪ .‬این پدرساالران را نیز در جبهه خودی‬ ‫(اصالحات) ادرس می دهد‪ .‬ســوال مهمــی که به وجود‬ ‫می اید این است که این پدرخوانده ها چه کسانی هستند که‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫اصالح طلبان‬ ‫گزینه هایدیگریهم‬ ‫غیر از روحانی دارند‬ ‫محمدعلی وکیلی‪ ،‬نماینده مردم تهران در خصوص‬ ‫گزینه های اصالح طلبان برای کاندیداتوری انتخابات سال‬ ‫اتی گفت‪« :‬بالطبع بهترین گزینه جریان اصالح طلب خود‬ ‫حسن روحانی است‪.‬‬ ‫امــا اگــر بنــا بــه هردلیلــی اعــم از وجود مشــکل‬ ‫یا عدم حضور ایشــان‪ ،‬قطعــا گزینه های دیگــری وجود‬ ‫دارند‪.‬‬ ‫اکنون لزومــی نمی بینم‬ ‫ بخواهیــم گزینه هایمــان را‬ ‫رو کنیم‪ ،‬این قطعــا به صالح‬ ‫مــا نخواهــد بــود‪ ،‬امــا قطعا‬ ‫گزینه های فراوانی را در اختیار‬ ‫داریم‪».‬‬ ‫حتی عارف را نیز تحمل نمی کنند؟ چند نام از جمله نام رئیس‬ ‫دولت اصالحات و هاشمی رفسنجانی را می توان به میان‬ ‫اورد اما افرادی نیز پشت پرده اصالحات همیشه فعال بودند‬ ‫که می توانند افراد مورد نظر عارف باشند‪ .‬کسانی که اگرچه‬ ‫در مقابل چشم رســانه ها نیســتند اما در درون اصالحات‬ ‫توانایی زیادی برای جهت دهی این نیروها دارند؛ کسانی‬ ‫چون موسوی خوئینی ها و عبدالله نوری‪.‬‬ ‫عارف نگران انتخابــات پیش رو نیز هســت‪ .‬از این‬ ‫رو گفته‪« :‬در این باره جای بحث و تحلیــل وجود دارد اما‬ ‫به کســانی که دیروز برای پیــروزی اصالح طلبان تالش‬ ‫زیباکالم‪:‬‬ ‫روحانیخسر الدنیا‬ ‫و االخره است‬ ‫صادق زیبــاکالم گفته‪:‬‬ ‫«مشــکل اقــای روحانــی از‬ ‫جایی شروع می شود که بخش‬ ‫عمده ای از کسانی که به ایشان‬ ‫رای دادنــد بیشــتر دغدغه مســائل سیاســی‪ ،‬اجتماعی‬ ‫و فرهنگی داشــتند و مســائل اقتصادی کمتر بــرای انها‬ ‫مهم بود؛ در حالی که ظرف ســه سال گذشــته هر بار که‬ ‫اقای روحانی با مردم صحبت کردند عمدتا درباره مســائل‬ ‫اقتصادی بوده و یک کالم درباره مسائل سیاسی‪ ،‬اجتماعی‬ ‫و فرهنگی چیزی نگفتنــد‪ ».‬وی ادامه داد‪« :‬این موضوع‬ ‫باعث شده اقای روحانی خسر الدنیا و االخره شود‪ .‬یعنی به‬ ‫لحاظ اقتصادی ایشان خیلی نتوانسته برنامه های مثبت و‬ ‫موفقیت امیزی داشته باشد‪».‬‬ ‫کردند و ‪ ۶‬ماه دیگر هم باز باید به عرصــه بیایند‪ ،‬صادقانه‬ ‫بگویم مسائلی مطرح شده اســت که به خاطر پایبندی به‬ ‫شــعار اصلی جریان اصالح طلبــی یعنی امیــد و ارامش و‬ ‫رونق اقتصادی به این نتیجه رسیدیم که این مسائل فعال‬ ‫مطرح نشود و تالش خود را صرف پاسخگویی به مطالبات‬ ‫و خواسته های مردم کنیم‪».‬‬ ‫عارف به خوبی می داند که با تالش بسیار زیاد توانسته‬ ‫فراکســیون امید را همچنان ســرپا نگــه دارد و در صورتی‬ ‫که کوچکترین اشتباهی صورت دهد همه چیز را از دست‬ ‫خواهد داد‪.‬‬ ‫دروغمی گویند‪،‬احمدی نژاددادگاهنرفته‬ ‫ ســید عادل حیــدری‪ ،‬وکیــل مدافــع احمدی نــژاد‬ ‫در واکنــش به گفته هــای محمدرضــا خباز کــه گفته بود‬ ‫احمدی نــژاد چندین بــار در دادگاه حضور یافــت‪ ،‬اظهار‬ ‫کــرد‪« :‬این هم از جملــه حرف های کذب محض اســت‬ ‫و معلوم نیســت اقای خباز چگونه چنیــن دروغی را مطرح‬ ‫کرده است‪ ».‬وی با بیان اینکه احمدی نژاد یک بار هم به‬ ‫دادگاه نرفته افزود‪« :‬به اســتاندار سمنان توصیه می کنم‬ ‫در ماه هــای پایانــی دولــت‪،‬‬ ‫پاســخگوی مشــکالت مردم‬ ‫ســمنان باشــد و به جای نشر‬ ‫اکاذیــب و دروغ پــردازی بــه‬ ‫مردم خدمت کند و پاسخگوی‬ ‫تجمعــات مقابل اســتانداری‬ ‫باشد زیرا خدمت به مردم واجب‬ ‫و دروغ پردازی حرام است‪».‬‬ ‫ضربه جدید‬ ‫هالکت چهار عضو داعش در کرمانشاه‬ ‫هفته گذشــته یکی از هســته های اصلی گروهک‬ ‫داعش در منطقه ضربه ســختی خورد‪ .‬وزیر اطالعات در‬ ‫این باره اعــام کرد یکی از هســته های وارداتی گروهک‬ ‫تروریستی داعش به ســرکردگی یکی از امرای منطقه ای‬ ‫این گروه در غرب کشور شناسایی و مورد ضربه قرار گرفت‬ ‫که در این عملیات چهار نفر از اعضای گروهک به هالکت‬ ‫رسیدند‪.‬‬ ‫سید محمود علوی‪ ،‬وزیر اطالعات با اعالم این خبر ‬ ‫گفت‪« :‬با الطاف الهی و عنایات حضرت ولیعصر (عج) و‬ ‫به میمنت دهه مبارک کرامت و به برکت میالد امام علی بن‬ ‫موســی الرضا (ع)‪ ،‬طی یک عملیات اطالعاتی پیچیده‪،‬‬ ‫یکی از هســته های وارداتی گروهک تروریســتی داعش‬ ‫به ســرکردگی یکی از امرای منطقه ای‪ ،‬این گروه در غرب‬ ‫کشــور شناســایی و قبل از هر گونه اقدامی با هوشــیاری‬ ‫ســربازان گمنام امام زمــان (عج) و هماهنگــی نیروهای‬ ‫انتظامی و امنیتی متالشی گردید‪.‬‬ ‫به گفته وزیر اطالعات انجام عملیات های تروریستی‬ ‫در مراکــز جمعیتی و مذهبی شــهرهای عمقی کشــور از‬ ‫اهداف تروریســتی این گروه بوده اســت‪ .‬این تیم مسلح‬ ‫تروریستی در یک برنامه ریزی گسترده در صدد انجام چندین‬ ‫عملیات در نقاط حساس کشور به صورت همزمان و ترکیبی‬ ‫بود‪ .‬در این عملیات چهار تن از عناصر تروریست به هالکت‬ ‫رسیدند و تعدادی از انها نیز دستگیر و مقادی ر قابل توجهی‬ ‫مواد انفجاری‪ ،‬تجهیزات و کمربند انتحاری برای عملیات‬ ‫و نیز تعدادی سالح و نارنجک به همراه امکانات ارتباطی‬ ‫کشف و ضبط شد‪.‬‬ ‫علوی در این باره توضیح داد‪« :‬هوشمندی و همراهی‬ ‫مردم شهید پرور منطقه غرب کشور در ضربه به تیم مذکور‬ ‫نقش موثری داشت‪ .‬همدلی و هماهنگی بین دستگاه های‬ ‫امنیتی‪ ،‬نظامــی و انتظامی بار دیگر موجب خنثی ســازی‬ ‫اهداف شوم دشمنان قسم خورده نظام اسالمی گردید‪».‬‬ ‫در همین رابطه فرمانده انتظامی اســتان کرمانشــاه‬ ‫از به هالکت رســیدن عوامل تکفیری در شهر کرمانشاه و‬ ‫کشف جلیقه انفجاری خبر داد‪ .‬سردار منوچهر امان اللهی‬ ‫در جمع خبرنــگاران عنوان کرد‪« :‬در پی کســب خبر ورود‬ ‫عناصر تکفیری به شهر کرمانشاه از سوی سربازان گمنام‬ ‫امــام زمان(عــج)‪ ،‬موضوع با جدیــت در دســتورکار قرار‬ ‫گرفت‪ ».‬وی افزود‪« :‬بر این اساس صبح امروز(‪ 26‬مرداد)‬ ‫احتمالامحا ی‬ ‫ماشین هایلوکس‬ ‫قاچاقمکشوفه‬ ‫دیدارروحانیوموسوی خوئینی ها‬ ‫عضــو لیســت امیــد در‬ ‫انتخابات دهمین دوره مجلس‬ ‫شــورای اســامی در پاسخ به‬ ‫انتقاداتــی کــه از وی و کاظم‬ ‫جاللی برای جدا شدن شان از‬ ‫این فراکسیون می شود‪ ،‬یاداور‬ ‫شد‪« :‬اگر سه ضلع اصولگرایان‬ ‫معتدل‪ ،‬اصالح طلبان معتدل‬ ‫و اعتدالیون نبودند‪ ،‬لیست امیدی نیز وجود نداشت‪ .‬اگر‬ ‫ضلع ما نبود لیســت امیدی هــم وجود نداشــت‪ » .‬بهروز‬ ‫نعمتی درباره این جمله برخی از اعضای فراکســیون امید‬ ‫مبنی بر اینکه «عده ای با ما عکس یــادگاری گرفتند ولی‬ ‫زنبیل شــان را جای دیگری بردند»‪ ،‬تصریــح کرد‪« :‬برای‬ ‫بستن لیست امید با اقایان‪ ،‬صحبتی نداشتیم‪ .‬اشنایی ما‬ ‫با انها در میهمانی حزب اعتدال و توسعه بود‪ .‬اصال قراری‬ ‫بر اینکه تمامی اعضای لیست امید از اصالح طلبان باشند‪،‬‬ ‫نبود‪».‬‬ ‫انتقاد‬ ‫از توهین ها به روحانی‬ ‫محمــود صادقــی در‬ ‫اخطــاری در صحــن علنــی‬ ‫مجلــس گفــت‪« :‬بر اســاس‬ ‫اصــل ‪ 113‬قانــون اساســی‪،‬‬ ‫س از رهبــری ‏‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫پ ‏‬ ‫عالی ترین‏ مقام‏ رســمی کشور‬ ‫ن‬ ‫ی قانو ‏‬ ‫ت اجرا ‏‬ ‫ت و مسئولی ‏‬ ‫اس ‏‬ ‫اساسی‏ و ریاســت‏ قوه‏ مجریه‏‬ ‫را جز در اموری‏ که‏ مســتقیما به‏ رهبری‏ مربوط می شــود‪،‬‬ ‫بر عهده‏ دارد‪ .‬متاســفانه در روزهای اخیر شاهد هستیم از‬ ‫ تریبون های رسمی کشور اهانت های صریح و اشکاری به‬ ‫ریاست جمهوری می شود‪.‬‬ ‫در شرایطی که ما نیاز داریم برای پیگیری تعهداتی‬ ‫کــه در توافق نامه هســته ای بیگانــگان به مــا داده اند از‬ ‫دولت پشتیبانی قاطعی کنیم‪ ،‬اینگونه اظهارات ان هم از ‬ ‫تریبون های رسمی کشــور مخالفت اشکار با یکپارچگی و‬ ‫یگانگی نظام است‪».‬‬ ‫‪ ۱۰‬میلیارد دالر‬ ‫از درامدهای نفتی پیش خور شد!‬ ‫یــک مقــام اگاه در‬ ‫گفت وگو با فارس درخصوص‬ ‫علتکاهششدیدمنابعحاصل‬ ‫از فروش نفــت و فراورده های‬ ‫نفتی بــه خزانــه در دو ماه اول‬ ‫امسال‪ ،‬گفت‪« :‬سال گذشته‬ ‫یکی از نهادهای عالی کشــور‬ ‫مصوباتی برای منابع حاصل از‬ ‫فروش نفت داشــت‪».‬او از ابهام عــدم وصول درامدهای‬ ‫نفتی دو ماهه نخست امسال گره گشایی کرد و ادامه داد‪:‬‬ ‫«ماه های پایانی سال گذشته مقرر شــد معادل حدود ‪۱۰‬‬ ‫میلیارد دالر از ِ‬ ‫نفت فروخته شده‪ ،‬قبل از وصول از خریداران‬ ‫خارجی از بانک مرکزی دریافت و به خزانه‪ ،‬شرکت ملی نفت‬ ‫و بابت پرداخت بدهی دولت به شرکت های خارجی هزینه‬ ‫و پس از وصــول درامد نفت‪ ،‬به بانــک مرکزی بازپرداخت‬ ‫شود‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫روزنامه ارمان در خبری اعالم کرد که اخیرا شــنیده شده‬ ‫دکتر حســن روحانی با ســید محمد موســوی خوئینی ها‬ ‫دیدار کرده است؛ نشســتی که اگر اظهارات طرفین در‬ ‫ان منتشر شود‪ ،‬تاثیرات زیادی بر فضای سیاسی کشور‬ ‫خواهد داشت‪.‬‬ ‫یکــی از اعضــای مجمع روحانیــون دیدار این تشــکل‬ ‫بــا روحانــی را تکذیــب کــرد‪ ،‬امــا در عین حــال دیدار‬ ‫موسوی خوئینی ها با روحانی را رد نکرد و به «ارمان» گفت‬ ‫که «دیدار موسوی خوئینی ها‬ ‫بــا روحانــی در قالــب مجمع‬ ‫روحانیون نبوده‪ ،‬بلکه دیداری‬ ‫شــخصی بــوده اســت‪ ».‬از‬ ‫موســوی خوئینی ها بــا عنوان‬ ‫مردخاکســتری اصالحات نام‬ ‫می برند و برخــی معتقدند این‬ ‫دیدار مهمی است‪.‬‬ ‫اگر ما نبودیم‬ ‫لیستامیدنبود!‬ ‫خبرنامه‬ ‫امیــن دلیری بــه میزان‬ ‫گفــت‪« :‬تعــداد ‪ 66‬دســتگاه‬ ‫خــودرو لوکس قاچــاق اعم از‬ ‫بنز‪ ،‬پورشــه‪ ،‬رنجرور و رولزرویس جهــت تعیین تکلیف در‬ ‫اختیار سازمان اموال تملیکی قرار دارد‪».‬‬ ‫وی تاکید کرد‪« :‬براساس ائین نامه اجرایی مواد ‪55‬‬ ‫و ‪ 56‬قانون مبارزه با قاچاق کاال و ارز سازمان اموال تملیکی‬ ‫مکلف است کاالهای قاچاق مکشوفه را در صورت امکان‬ ‫به شرط صادرات و با اخذ تضمین الزم به فروش برساند و در‬ ‫غیر این صورت مطابق مقررات این ائین نامه امحا خواهد‬ ‫شد‪ ».‬این خبر بازتاب های فراوانی در رسانه ها داشته و از‬ ‫ان به عنوان یکی از مسایل مورد توجه یاد می شود‪.‬‬ ‫تیم ویژه عملیات انتظامی اســتان و نیروی ویژه نوپو یگان‬ ‫ویژه با همکاری و هماهنگی ســربازان گمنــام امام زمان‬ ‫(عج) وارد عمل شدند و در یکی از محالت شهر کرمانشاه‬ ‫در درگیری صــورت گرفته‪ ،‬هر ســه عامــل را به هالکت‬ ‫رساندند‪».‬‬ ‫ســردار امان اللهــی بــا بیــان اینکه دســتگاه های‬ ‫انتظامی و امنیتی با اقدامات اطالعاتی شبانه روزی فضای‬ ‫امنی را در استان کرمانشاه ایجاد کرده اند‪ ،‬به مخالن نظم‬ ‫و امنیت هشدار داد و افزود‪« :‬جان کمترین بهایی است که‬ ‫برای برقراری ثبات و ارامش می پردازیم‪».‬‬ ‫دادستان عمومی و انقالب کرمانشاه نیز اطالعاتی‬ ‫را در این باره ارائه کرد‪ .‬مجتبی ملکی جزئیاتی از این اتفاق‬ ‫را اینگونه بیان کرد‪« :‬این تیم تروریستی توسط نیروهای‬ ‫امنیتی شناسایی و صبح امروز در یک عملیات برنامه ریزی‬ ‫شده در منطقه باغ ابریشم کرمانشاه‪ ،‬منهدم شدند‪ .‬در این‬ ‫عملیات هر سه نفر تروریســت به هالکت رسیدند و از انها‬ ‫مقادیری مواد منفجره و جلیقه انفجاری کشف گردید‪».‬‬ ‫دادســتان کرمانشــاه به عملیاتی دیگر برای انهدام‬ ‫یک تیم تروریستی اشــاره کرد و گفت‪« :‬شب گذشته نیز‬ ‫در منطقه جوانرو د یک تیم تروریســتی بــا تالش ماموران‬ ‫انتظامی و نظامی متالشی شــد که در ان عملیات نیز یک‬ ‫نفر از تروریست ها به هالکت رسید و تعدادی نیز دستگیر‬ ‫شدند‪ ».‬یک منبع اگاه نیز در گفت وگو با فارس خبر داد که‬ ‫این تروریست ه ا از استان دیالی عراق امده بودند‪ .‬او اضافه‬ ‫کرد‪« :‬ورود عناصر تروریستی به کشــور و عبور از مرزها با‬ ‫کمک دو قاچاقچی انجام شده که هر دوی این افراد نیز در‬ ‫پاوه بازداشت شده اند‪».‬‬ ‫او اضافه کرده بود‪« :‬ســرکرده گروه های تروریستی‬ ‫منهدم شــده در کرمانشــاه و جوانرود به همــراه تعدادی‬ ‫نیرو از اســتان دیالی عراق وارد ایران شــده بود‪ .‬برخی از‬ ‫تروریست های دستگیر شده در جریان عملیات ها اصالتا‬ ‫ایرانی هستند که پیش تر به داعش پیوسته بودند که در قالب‬ ‫این تیم ها برای اقدامات بعدی بازگشته بودند‪».‬‬ ‫وی درباره اشــراف اطالعاتی نیروهــای ایران روی‬ ‫این افراد توضیح داد‪« :‬تحرکات این عناصر تروریستی از‬ ‫لحظه حرکت تا استقرار در مخفیگاه ها تحت اشراف کامل‬ ‫اطالعاتی ســربازان گمنام امام زمان قرار داشته است که‬ ‫لحظه مورد نظر برای انهدام انها اقدام شد‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪11‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫گزار‬ ‫ش‬ ‫ویژه‬ ‫عبدالله نوری به جای رئیس اصالحات؟‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫ماجرایجلسهچهارشنبه هایدربندچیست‬ ‫«اتفــاق جدیدی نیفتاده‪ ،‬چند ســال اســت که این‬ ‫جلســات در منزل عبدالله نوری برگزار می شــود‪ .‬او هر دو‬ ‫هفتــه یکبار چهارشــنبه ها میزبان جمعی گزینش شــده از‬ ‫چهره های اصالح طلب و البته چند روزنامه نگار است‪ .‬چه‬ ‫کسی گفته که او جایگزین رئیس جمهور دولت اصالحات‬ ‫شــده اســت؟ » این اظهارات یک چهره نزدیک به محمد‬ ‫خاتمی است به سخنان اخیر محمد عطریانفر‪ .‬او به مثلث‬ ‫گفته است که عبدالله نوری حتی چندان توجهی به جلسات‬ ‫شورای مشــورتی اصالح طلبان ندارد و فقط گاهی در این‬ ‫جلسات شرکت می کند‪.‬‬ ‫در شــرایطی که این روزهــا اخبار متفاوتــی از جناح‬ ‫اصالح طلب شــنیده می شــود یک خبر در این میان جلب‬ ‫توجه کرده است‪ .‬برخی رسانه ها گزارش داده اند‪« :‬عبدالله‬ ‫نوری‪ ،‬وزیر کشــور دولت اصالحات به نمایندگی از رئیس‬ ‫این دولت جلســات هم اندیشی سیاســی برگزار می کند ‪/‬‬ ‫کارگزاران و اتحادملت از نقش افرینــی نوری در انتخابات‬ ‫اینده اســتقبال کردند ‪ /‬تاج زاده در برخی جلســات نوری را‬ ‫همراهی می کند‪ ».‬این سرتیتر چند گزارش در مورد نقش‬ ‫جدید عبدالله نوری‪.‬‬ ‫نقشی که به نظر می رسد طیف راست اصالح طلبان‬ ‫از ان استقبال کرده اما طیف چپ و بنیاد باران ان را اتفاقی‬ ‫ناخوشایند می خواند‪ .‬چنین اســت که محمد عطریانفر از‬ ‫اعضای ارشد حزب کارگزاران سازندگی می گوید‪« :‬اقای‬ ‫محتشــمی پور که به طور کلی اساسا خودشــان را فارغ از‬ ‫فعالیت سیاسی کرد‪ .‬حتی زندگی خودشان را به طور جدی‬ ‫از ایران به نجف منتقل کرده و عموم فرصت های خودش را‬ ‫در ان کشور می گذراند و یک زندگی بسیار فقیرانه و طلبه وار‬ ‫دارد‪ .‬تعریف شان این اســت که باالخره وارد دهه ‪ 80‬عمر‬ ‫شده است‪ ،‬از این جهت هر فعالیت های فرهنگی‪ ،‬حوزوی‬ ‫و اســامی خود را در نجف انجام می دهــد بنابراین اقای‬ ‫محتشمی نقش کلیدی در این قضیه برای خودشان تعریف‬ ‫نکرد‪ .‬اقای عبدالله نوری فعال است‪ ،‬جز و شخصیت های‬ ‫انگشت شــماری اســت که نقش موثری در هدایت افکار‬ ‫عمومی اصالح طلبان دارد‪ .‬جلسات همفکری‪ ،‬ارتباطات‬ ‫سیاســی خودش را دارد‪ .‬به هر حال االن باتوجه به اینکه‬ ‫جناب اقای خاتمــی کمتر امکان حضور رســانه ای دارد ‪،‬‬ ‫ممنوع التصویر و ممنوع البیان اســت‪ .‬اقای نوری صاحب‬ ‫اثر اســت و همان تفکر را نمایندگی می کند‪ .‬در واقع نقش‬ ‫او رسمی اســت و خیلی هم نگاه او بســیار معتدل است و‬ ‫شاید اگر این بیاناتی که در این گفت وگو عرض کردم یک‬ ‫بیان اعتدالی به حساب بیاوریم نگاه اقای نوری و گفتمان‬ ‫سیاســی او از مواضعی که من دارم معتدل تر و راهگشا تر‬ ‫است‪».‬‬ ‫روایتی از جلسات منزل عبداهلل نوری‬ ‫حاال که مباحثه در مــورد عبدالله نــوری باالگرفته‪،‬‬ ‫مخالفان نقش افرینی او در جناح اصالح طلب لب به سخن‬ ‫گشوده و نارضایتی خودشــان از اعطای چنین کاراکتری‬ ‫به او را ابراز می کنند‪ .‬یک چهــره نزدیک به رئیس جمهور‬ ‫اســبق و البته از اعضای بنیاد باران در مــورد این ماجرا به‬ ‫خبرنگار هفته نامه مثلث چنین می گویــد‪« :‬اقای عبدالله‬ ‫نوری چند ســالی اســت که به صورت یک هفتــه در میان‬ ‫جلساتی برگزار می کند‪ .‬او غیر از این جلسات نقش افرینی‬ ‫دیگری ندارد‪ .‬ایشان روزهای چهارشنبه دوستان خاصی را‬ ‫دعوت می کنند‪ .‬در این جلسات بحث هایی مطرح می شود‬ ‫که گاه به بیرون هم انتقال داده می شــود‪ .‬ایشــان عضو‬ ‫جلسات شورای مشورتی هم هست اما در این دو‪ ،‬سه سال‬ ‫فقط دو سه بار حضور داشته اســت‪ ».‬وی البته ادامه داده‬ ‫است‪« :‬همچنان رئیس جمهور اســبق نقش قبلی خود را‬ ‫دارد و هیچ تفویض مسئولیتی صورت نگرفته است‪.‬سال‬ ‫‪ 92‬بعد از انتخابات‪ ،‬ما بعد از ظهر جلسه ای برگزار کردیم و‬ ‫تصمیم گرفتیم که کار این شــورا را تمام شده تلقی کنیم‪.‬‬ ‫اما بعد از اعالم این مساله مالقات های زیادی انجام شد و‬ ‫اصرارهای فراوانی صورت گرفت که همین سا زو کار برای‬ ‫انتخابات مجلس هم ادامه پیدا کند‪ .‬به همین دلیل شورا‬ ‫گسترده تر شد‪».‬‬ ‫این چهــره اصالح طلــب در مورد تمدیــد ماموریت‬ ‫این شــورا برای انتخابات ریاســت جمهوری اســال اینده‬ ‫هم گفت‪«:‬مدت ماموریت تمدید می شــود اما با تغییر در‬ ‫اعضا‪ ».‬عضو بنیاد بــاران ادامه داد‪« :‬در جلســات منزل‬ ‫اقای نوری افرادی حضور دارند که به شــورای مشورتی ما‬ ‫هم می ایند‪ .‬در ان جلسات برخی دوستان رسانه ای هستند‬ ‫که این مباحث را به بیرون منتقــل می کنند‪ .‬بعضی از این‬ ‫بحث ها گاهی می گیرد و برخی هم نمی گیرد‪ .‬اقای خاتمی‬ ‫خیلی تمایــل دارند که اقای نوری در جلســات مشــورتی‬ ‫حضور داشته باشند اما ایشــان ابا دارند و استقبال چندانی‬ ‫نکرده اند‪ ».‬وی در مورد علت عدم شرکت عبدالله نوری در‬ ‫جلسات شورای مشورتی گفت‪«:‬این مساله به خصلت های‬ ‫هر فردی بر می گردد‪.‬شــاید نوعی خود محوری باشد‪ .‬این‬ ‫درست نقطه مقابل افرادی مانند موسوی خوئینی ها ست‪.‬‬ ‫واقعیت این است که برخی مســئولیت ها یک کاریزمایی‬ ‫می خواهد که برخی چهره ها از ان برخوردارند و برخی هم‬ ‫برخوردار نیستند‪ .‬اقای نوری انسان با سابقه ای است ولی‬ ‫من خودم به جهت شــخصی نمی پذیــرم دیدگاه ها تا این‬ ‫حد افت و خیز داشته باشد‪ .‬شــما یادتان می اید ایشان در‬ ‫دادگاهشــان چه مواضعی داشــتند‪ .‬خیلی فرق کرده اند‪.‬‬ ‫موقعی دنبال تحریــم انتخابات بودند حــاال نظر دیگری‬ ‫خبرنامه‬ ‫دارند‪ ».‬اما در تحلیل دیگری در این مورد‪ ،‬حمید رضا ترقی‬ ‫نظری متفــاوت دارد‪ .‬او در گفت وگو بــا خبرنگار هفته نامه‬ ‫مثلث می گوید‪ « :‬اقــای عبدالله نوری تفــاوت ماهوی با‬ ‫اقای خاتمی نــدارد‪ ،‬فقــط در شــیوه کار و روش متفاوت‬ ‫است‪ .‬باتوجه به اینکه به لحاظ سیاسی از زیرکی بیشتری‬ ‫برخوردار است به نظر می رسد کارهای مخفی و غیرعلنی و‬ ‫سازمان دهی سری ایشان در جبهه اصالحات در درجه اول‬ ‫تقویت می شود و نقطه دوم اینکه با استفاده از شرایطی که‬ ‫اقای خاتمی برای ممنوع التصویری دارد‪ ،‬می تواند به عنوان‬ ‫یک مهره محوری نسبت به بازسازی اصالح طلبان به صورت‬ ‫علنی گام های حساب شده ای بردارد‪».‬‬ ‫ترقی در مورد تغییرات مشی سیاســی عبدالله نوری‬ ‫هم می گوید‪ « :‬ان زمان اقای نوری مورد استیضاح مجلس‬ ‫واقع شــد‪ ،‬بنا بر این او سعی داشــت که از طریق تحریک‬ ‫جنبش های دانشجویی و فشارهای سیاسی این گونه ای‪،‬‬ ‫اهداف اصالح طلبــان را دنبال کند ولی بعــد که مدتی به‬ ‫زندان افتاد و در زندان زمینه تعقل و فکر بیشــتری برایش‬ ‫فراهم شــد‪ ،‬نظر و تحلیلش به این ســمت نزدیک شد که‬ ‫از طریق انتخابات و دموکراســی مردمساالری بهتر است‬ ‫که به اهداف خودشان برسند تا ایجاد این نوع جنبش ها و‬ ‫اصطکاک یا تقابل علنی با نظام سیاسی کشور‪».‬‬ ‫ترقــی در مــورد اقبال بــه عبداللــه نــوری در میان‬ ‫اصالح طلبان هــم می گوید‪«:‬االن البتــه اصالح طلبان‬ ‫چاره ای ندارند که روی این محوریت جدید فکر یا تدبیر کنند‬ ‫حاال چه به اقای نوری یا هرکس دیگری برسند! ولی االن‬ ‫چون اصالحات تقریبا بی سر اســت و این مساله به لحاظ‬ ‫سیاسی مشکالت و چالش هایی را ایجاد می کند‪ ،‬بنابراین‬ ‫طبیعی است که هر شخصی که مورد تائید سران اصالحات‬ ‫در پشت پرده باشد به لحاظ اینکه پایبندی به کار تشکیالتی‬ ‫در بین اصالح طلبان یک مقدار قوی تر اســت‪ ،‬امکانپذیر‬ ‫است که با این مساله موافقت کنند‪».‬‬ ‫امروز روز رفتن است‬ ‫نسبت سیاسی روحانی و نوری‬ ‫حاال امــا ســوال این اســت کــه عبدالله نــوری به‬ ‫واقع چگونه فکر می کنــد و در ادوار مختلــف چه نوعی از‬ ‫سیاست ورزی را انتخاب کرده و از همه مهمتر اینکه او درباره ‬ ‫حسن روحانی چه عقیده ای دارد‪.‬‬ ‫حــاال امــا تازه تریــن خبــر این اســت کــه اکثریت‬ ‫اعضای شــورای عالی سیاســت گذاری اصالح طلبان با‬ ‫اکثریت ارا بر تداوم فعالیت شــورا برای انتخابات سال ‪۹۶‬‬ ‫موافقت کرده اند‪ .‬شورای عالی سیاست گذاری انتخاباتی‬ ‫اصالح طلبان در دفتر رئیس دولــت اصالحات و با حضور‬ ‫محمدرضا عارف تشکیل جلسه داد و بعد از بحث و تبادل‬ ‫نظر پیرامون عملکرد این شورا با اکثریت ارا بر تداوم فعالیت‬ ‫شــورای عالی اصالح طلبان تاکید شــد‪ .‬در این جلسه که‬ ‫با حضور اکثریت اعضای شــورای عالی سیاســت گذاری‬ ‫اصالح طلبان تشکیل شد‪ ،‬عارف طی سخنانی به عملکرد‬ ‫این شورا و فعالیت کار گروه های مختلف در زمان انتخابات‬ ‫مجلس دهم اشاره کرد و ضمن تشریح دستاوردهای این‬ ‫شورا از تالش و پشتکار اعضای شورای عالی اصالح طلبان‬ ‫قدردانی کرد‪ .‬در ادامه این جلســه اعضای شــورای عالی‬ ‫اصالح طلبان با اکثریــت ارا بر تداوم فعالیت شــورا برای‬ ‫انتخابات ســال ‪ ۹۶‬موافقــت کردند‪ .‬همچنین مقرر شــد‬ ‫کمیته ای به بررسی اصالح ساختارها و ترکیب شورای عالی‬ ‫اصالح طلبان تشکیل شود که اولین جلسه این کمیته هفته‬ ‫جاری تشکیل می شود‪.‬‬ ‫این خبر یعنی اینکه عبدالله نوری نتوانسته همچنان‬ ‫در میان اصالح طلبان جای تازه ای بــرای خود باز کند‪ .‬او‬ ‫اگرچه با حمایت گسترده حزب کارگزاران سازندگی مواجه‬ ‫اســت اما واقعیت این اســت که طیف چــپ اصالحات با‬ ‫تمام توان تالش می کند تا وزن او را در جریان اصالحات‬ ‫همچنان پایین نگه دارد‪ .‬شاید اینگونه است که بال سیاسی‬ ‫هاشمی در اصالحات می خواهد نقش خاتمی را برای باالتر‬ ‫بردن سهم خود کمتر کند‪ .‬باید دید در ادامه این مجادالت‬ ‫سیاسی پشت پرده‪ ،‬بنیاد باران پیشرو تر می شود یا کارگزاران‬ ‫دست باال را خواهد گرفت‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫تازه ترین خبر این اســت که اکثریت‬ ‫اعضای شورای عالی سیاست گذاری‬ ‫اصالح طلبان با اکثریت ارا بر تداوم‬ ‫فعالیت شورا برای انتخابات سال ‪۹۶‬‬ ‫موافقت کرده اند‬ ‫روزهای بدون نوری‬ ‫خبرنامه‬ ‫بــرای یافتن تصویــری بهتر از شــرایطی کــه امروز‬ ‫عبدالله نوری در ان قرار دارد باید به سال های گذشته رفت‬ ‫و خاطرات ان دوران را مرور کرد‪ .‬شاید ساده ترین تعبیر این‬ ‫باشد که فعال ستاره بخت عبدالله نوری افول کرده است؛‬ ‫مرد پرهیاهوی دهه‪ 70‬که روزگاری در مجلس قدیم با طنین‬ ‫صدای فریادگونه از صدارت خویش بر وزارت کشور دفاع‬ ‫می کرد؛ اما نمایندگان مردم بهار استیضاح را برای وی رقم‬ ‫زدند و او دلگیر از دفاع ضعیف رئیس دولت اصالحات بود‪.‬‬ ‫ناطق نوری در کتاب خاطرات خود به ماجرای اســتیضاح‬ ‫عبدالله نوری در مجلس پنجم اشاره می کند‪.‬‬ ‫رئیس ســابق مجلس شــورای اســامی می گوید‪:‬‬ ‫«وقتی اقای شــیخ عبدالله نوری‪ ،‬قبل از وزیر شــدن وارد‬ ‫مجلس پنجم شــد‪ ،‬جناح اقلیت همــه نیروهایش را برای‬ ‫اینکه ایشان رئیس شود‪ ،‬بسیج کرد‪ .‬در انتخابات ریاست‬ ‫موقت مجلس‪ ،‬فاصل ه ارای ایشان و من بسیار کم بود‪ ،‬شاید‬ ‫ ‪10‬تا ‪ 15‬رای من بیشتر اوردم‪ .‬در انتخابات دایمی رئیس‬ ‫مجلس هم ایشان کاندیدا شــد‪ ،‬کارگزاران و جریان های‬ ‫طرف دار ایشــان خیلی تالش کردند تــا رای بیاورد‪ ،‬ولی‬ ‫این بار‪ ،‬فاصله ارای من با ایشــان بیشــتر شــد‪ .‬ســپس‬ ‫ی معرفی شــد و رای‬ ‫به عنــوان وزیر در دولت اقــای خاتم ‬ ‫اورد‪ .‬هر چند مجلس مخالف وی بود‪ ،‬ولی به خاطر مصالح‬ ‫مملکت کــه خارجی هــا نگویند چــوب الی چــرخ دولت‬ ‫جدید می گذارنــد‪ ،‬به رغم میل خود بــه وی رای دادند‪.‬در‬ ‫دوره چهارم‪ ،‬نمایندگان مجلس‪ ،‬در زمان اقای هاشــمی‪،‬‬ ‫طی نامه ای از ایشــان خواســتند تا اقای عبدالله نوری را‬ ‫به عنوان وزیر کشور معرفی نکند‪ ،‬من هم مدارکی خدمت‬ ‫اقای هاشمی دادم و خواستم که عبدالله نوری به مجلس‬ ‫معرفی نشود که ایشــان هم پذیرفتند‪ ،‬اما اقای خاتمی در‬ ‫ن هیچ مشورتی نکرد‪ ».‬اقای عبدالله‬ ‫انتخاب وزرایش با م ‬ ‫نوری مدتی وزارت کرد‪ ،‬چندیــن مرتبه هم از او در مجلس‬ ‫سوال شد‪ .‬معموال وقتی وزیر پاسخ یک سوال را می دهد‪،‬‬ ‫می نشیند تا نماینده ها بیایند نزد او هم حرف بزنند‪ ،‬اما اقای‬ ‫عبدالله نوری یک بار که برای پاســخ به مجلس امده بود‪،‬‬ ‫به محض تمام شــدن حرفش‪ ،‬ســرش را پایین انداخت و‬ ‫بیرون رفت‪ .‬این رفتار به خیلی از نماینده ها برخورد که این‬ ‫خیلی بی اعتنا حرف زد و بیرون رفت‪ .‬روز استیضاح ایشان‪،‬‬ ‫وقتی صحبتش تمام شــد‪ ،‬من را نگاه کرد و گفت‪« :‬حاال‬ ‫امروز باید بنشــینم یا بروم»‪ ،‬من گفتم‪« :‬نــه اتفاقا امروز‪،‬‬ ‫روز رفتن اســت‪ ».‬بعد روزنامه ها تحلیــل کردند که رئیس‬ ‫مجلس از اول می دانســت که اقای نوری رای نمی اورد‪،‬‬ ‫بنابراین گفت‪« :‬امروز‪ ،‬روز رفتن است»‪ .‬من در صحبتی‬ ‫گفتم‪ :‬این که من گفتم «امروز‪ ،‬روز رفتن است » نه به این‬ ‫معنا که وزیر نشــوی‪ ،‬منظور این بود که امروز دیگر بعد از‬ ‫صحبت نباید بنشینی‪ ،‬چون رای گیری است و در رای گیری‬ ‫خود وزیر نباید بنشــیند‪ ».‬تفســیر مطبوعات چنین بود که‬ ‫اقای ناطق از اول می دانسته و ســناریو با رهبری او تنظیم‬ ‫شده بود‪ .‬شعارهایی علیه مجلس و شخص من داده شد از‬ ‫جمله‪« :‬مجلس استبداد‪ ،‬مجلس زوری» یا «مجلس زوری‬ ‫نمی خواهیم‪ ،‬ناطق نوری نمی خواهیم‪».‬‬ ‫او بعــد از وزارت با روزنامــه خرداد روانه اوین شــد تا‬ ‫ستاره سیاســت دنیای اصالح طلبان لقب بگیرد‪ .‬عبدالله‬ ‫نوری چند ســال بعــد پس از عفــو رهبری‪ ،‬از ســوی انچه‬ ‫اصالح طلبان پیشرو (بدنه تندروی تشکل های دانشجویی‬ ‫حامی اصالحات) خوانده می شد برای حضور در انتخابات‬ ‫‪ 1388‬معرفی شد و اغاز افول سیاسی وی رقم خورد‪ .‬نامزد‬ ‫اصالح طلبان فــرد دیگری بــود و عبدالله نــوری مجددا‬ ‫مجبور به سکوت سیاســی در عرصه عمومی شد‪ .‬پس از‬ ‫پیروزی روحانــی در خرداد ‪ ،1392‬عبداللــه نوری بر دامنه‬ ‫فعالیت های خود افزود و در ماه های اخیر هم خبرهایی از‬ ‫تشدید فعالیت های او می رسد‪.‬‬ ‫چه اینکه در ابتدای امســال خبر امده بود‪« :‬عبدالله‬ ‫نوری وزیر کشور دولت اصالحات‪ ،‬جلسات مشورتی خود‬ ‫را فعال کرده است‪».‬‬ ‫بر اســاس این گــزارش در اولیــن جلســه فرزندان ‬ ‫هاشــمی‪ ،‬بهزاد نبوی‪ ،‬اعضای حزب کارگزاران و تعدادی‬ ‫از فعاالن دانشــجویی اصالح طلب شــرکت کرده بودند‪.‬‬ ‫نظرات و مباحث مطرح شده در این جلسات به رئیس دولت‬ ‫اصالحات ارائه شــده بود‪ .‬گفته می شود پیشنهاد تشکیل‬ ‫سازوکار انتخاباتی اصالح طلبان در انتخابات هفتم اسفند‬ ‫سال ‪ ۹۴‬که منجر به شــکل گیری شورای سیاست گذاری‬ ‫اصالح طلبان شد‪ ،‬توسط عبدالله نوری مطرح شده بود‪ .‬او‬ ‫قبل از این خطاب به رئیس دولت اصالحات بر شکل گیری‬ ‫اتاق فکری با حضور چهره ها و فعاالن سیاسی اصالح طلب‬ ‫تاکید کرده بود‪.‬‬ ‫ســید رضا اکرمــی‪ ،‬رئیس شــورای فرهنگــی نهاد‬ ‫ریاست جمهوری با مرور خاطرات خود در این باره می گوید‪:‬‬ ‫«روزی در مجلس نشســته بــودم و به روحانــی گفتم این‬ ‫عبدالله نوری چه کار می کند؟ و این چه حرف هایی اســت‬ ‫که می زند‪ .‬ایشان گفت اتفاقا روزی به خاتمی گفتم عبدالله‬ ‫نوری چرا اینگونه رفتار می کند؟ اقای روحانی تعریف می کرد‬ ‫وقتی اســم عبدالله نوری را برای خاتمی بردم‪ ،‬مثل اینکه‬ ‫ت که «نمی دانم این‬ ‫شوکی او را گرفته باشد منفعل شد و گف ‬ ‫شــیخ چرا اینگونه می کند‪ .‬من هرچه به او می گویم گوش‬ ‫نمی دهند‪».‬‬ ‫پیش از این عضو مرکزی کارگزاران گفته بود عبدالله‬ ‫نوری در سال‪ ۶۸‬به هیچ عنوان حاضر نبود وزیر کشور دولت‬ ‫هاشمی شــود اما برای اینکه حســن روحانی وزیر نشود‪،‬‬ ‫وزارت کشور را قبول کرد‪.‬‬ ‫محمد عطریانفر در مصاحبه با شرق و درباره پیشنهاد‬ ‫وزارت کشور به نوری از ســوی هاشمی رفسنجانی در سال‬ ‫‪ ۶۸‬گفته بود‪« :‬اقای نوری ابتدا سر می زند و می گوید حاضر‬ ‫نیست به جای اقای محتشــمی پور به وزارت کشور برود‪.‬‬ ‫اقای هاشمی پاسخ می دهد به دالیلی‪ ،‬امکان ادامه وزارت‬ ‫اقای محتشمی پور در دولت جدید‪ ،‬ممکن نیست‪(.‬به چه‬ ‫دالیلی؟) شرایط و فضای کشور یا نوع نگاه اقای هاشمی‪.‬‬ ‫بار دوم همین خواسته را مطرح می کند و اقای نوری‬ ‫همان پاســخ را می دهد که به دلیل دوستی دیرینه با اقای‬ ‫محتشمی پور‪ ،‬این پیشنهاد را نمی تواند بپذیرد‪ .‬بار سوم که‬ ‫فرصتی تا زمان معرفی کابینه به مجلس باقی نمانده بود‪،‬‬ ‫صراحتا به اقای نوری می گوید اگر نپذیری‪ ،‬شــیخ حسن‬ ‫روحانی را معرفی می کنم‪ .‬اقای نوری می گفت وقتی این‬ ‫را شنیدم با خود گفتم به هر حال‪ ،‬من به اردوگاه جناح چپ‬ ‫تعلق دارم و اقــای روحانی‪ ،‬در جریــان مقابل طبقه بندی‬ ‫می شود و به همین دلیل می پذیرد‪».‬‬ ‫‪13‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد‪ .‬تعداد این عکس ها‬ ‫انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی‬ ‫بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور‬ ‫عکس ها از نو یاداوری می کند‪.‬‬ ‫حرم رضوی در شب میالد امام هشتم (ع)‬ ‫سفر پرویز فتاح به سمنان‬ ‫سردار فضلی در لباس کردی‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫دیدار وزیر کشور اقلیم کردستان عراق با شمخانی‬ ‫عمل قلب باز توسط نایب رئیس مجلس‬ ‫پوشش وزیر خارجه ونزوئال در دیدار با ظریف‬ ‫بازدید ظریف از محل اصابت موشک در پارلمان ترکیه‬ ‫مراسم تجلیل از ازادگان مجلس‬ ‫امام جماعت مسجدی در نیویورک به ضرب گلوله کشته شد‬ ‫کشفیات وزارت اطالعات از هسته وارداتی داعش‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫سلفی بازیکنان تیم ملی در ایتالیا‬ ‫‪15‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به ما پیامک بزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬باکارشــکنی های مکرر امریکا ‪ ،‬متاســفانه‬ ‫توافق برجام تاکنون اثار و نتایج محسوســی در‬ ‫زندگی مردم نداشته ومشکالت رکود وبیکاری به‬ ‫قوت خودباقی است‪ ،‬درحالی که ایران به تمام‬ ‫تعهداتش عمل کرده است‪ .‬‬ ‫‪ l‬اقای عارف‪ ،‬خود را به خواب زدن و تغافل تا‬ ‫کی؟  واقعا پیروزی ملت بر فتنه گرانی که با شعار‬ ‫«انتخابات بهانه است‪ ،‬اصل نظام نشانه است»‬ ‫به جنگ نظام اســامی امــده بودنــد برنده ای‬ ‫نداشت؟  ‬ ‫‪ l‬فکر کنم نرخ تورم تک رقمی افســانه باشــد!‬ ‫قیمــت یک عــدد گالبــی نــه چندان درشــت‬ ‫‪ 2500‬تومان‪ ،‬چرا بعضی فروشــندگان میوه ‪50‬‬ ‫درصد گران فروش اند؟ بی انصافی تا کجا؟ چرا‬ ‫نظارتی نیست؟ ‬ ‫‪ l‬راهنمایــی و رانندگــی و شــهرداری بی پول‬ ‫شدند و حاال به فکر اجبار کردن مردم به گرفتن‬ ‫معاینه فنی خودرو ها افتاده اند که هیچ اثری هم‬ ‫در کاهش الودگی نداشــته و فقــط گرفتن پول‬ ‫از مردم اســت‪ .‬زمانی که خودرو هــا معاینه فنی‬ ‫گرفتند همانجا مجدد خودرو ها را کنترل کنید تا‬ ‫مطمئن شوید‪ .‬‬ ‫‪ l‬نتایجی که ورزشکاران این دوره در المپیک‬ ‫تاکنون گرفتند اصال قابل قبول نیســت‪ .‬وزارت‬ ‫ورزش در دولت بعد (هر کس که ســر کار باشد)‬ ‫م اساسی دارد‪.‬‬ ‫نیاز به ترمی ‬ ‫‪ l‬رزمندگان مقاومت اسالمی برادران افغانی‬ ‫که با غیــرت در کنــار بــرادران ایمانــی خود از‬ ‫ایران‪ ،‬لبنــان‪ ،‬بحرین‪ ،‬عراق‪ ،‬پاکســتان و‪...‬‬ ‫به مجاهدت در سوریه مشــغولند تقدیر و تشکر‬ ‫می کنم‪ .‬ان شاءالله عملکرد شما مرضی خداوند‬ ‫و موجب بیداری هنرمندان کشورهای اسالمی‬ ‫شود‪.‬‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت‪ .‬کاربران این شــبکه‬ ‫اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه‬ ‫را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫کابوسیکهازادگانمی دیدند‬ ‫در هفته گذشته سالروز ورود ازادگان عزیز به اغوش‬ ‫میهن را شاهد بودیم‪ .‬هر سال در این ایام فعاالن شبکه های‬ ‫مجازی و مردم مطالب مربوط به این روز را بازنشر می کنند و‬ ‫یا در مورد خاطرات ان روزها مطلبی منتشر می کنند‪ .‬بازگشت‬ ‫ازادگان بــه میهن یکــی از ان روزهایی اســت که فعاالن‬ ‫شبکه های مجازی بدون هیچ نگاه جناحی به استقبال ان‬ ‫می روند و از این قشــر بازمانده از جنگ و جهاد و شــهادت‬ ‫تقدیر می کنند‪ .‬در همین رابطه محســن دنیوی از فعاالن‬ ‫عرصه مجازی متنی در صفحه‬ ‫شخصی خود منتشــر کرد که‬ ‫جالب بود‪ .‬او زیر عنوان «دایی‬ ‫تقی هنوز کابوس می بیند‪»...‬‬ ‫نوشت‪« :‬امروز سالگرد بازگشت‬ ‫اولیــن کاروان ازادگان عزیــز‬ ‫به وطن بــود‪ .‬ازادگانی که رنج‬ ‫ســال ها دوری را تحمل کرده‬ ‫بودند‪ .‬بعضی از این بزرگواران‬ ‫رنج جانبــازی را نیــز همزمان‬ ‫تحمل کرده و برخی در نهایت راه‪ ،‬بــر اثر زخم های کهنه‬ ‫باقیمانده از جنگ‪ ،‬شهید شدند‪ .‬ازادگان جانباز شهید‪...‬‬ ‫هر ســال وقتی از تلویزیون فیلم های قدیمی لحظه ورود‬ ‫ازادگان با اتوبوس های قدیمــی را می بینم؛ با لباس های‬ ‫خاکی هم شکل و سرهای اغلب تراشــیده‪ ،‬یاد دایی تقی‬ ‫می افتم‪ .‬دایی مادرم!‬ ‫یادم هســت کــه در میــدان اصلی شــهر منتظرش‬ ‫بودیم‪ .‬همه فامیل جمع شده بودند‪ .‬من و پسردایی همان‬ ‫روز لباس هــای جنگ و جبهــه خریده بودیــم و در دنیای‬ ‫کودکانه مان خــوش بودیم‪ .‬برای ما دایــی تقی فقط یک‬ ‫عکس با لباس ســپاه بود‪ .‬مردی با موها و ریش کوتاه اما‬ ‫پر و مشــکی و چشــمانی ریز اما نافذ‪ .‬خاطره مــا از دایی‬ ‫محدود به نامه هایی با نشــان صلیب ســرخ بــود که دیده‬ ‫بودم مــادر و مادربزرگم بارهــا و بارهــا می خواندند و گریه‬ ‫می کردند‪ .‬مادربزرگ نامه ها را بو می کرد و می بوســید و در‬ ‫صندوقچه اش می گذاشت تا وقت دلتنگی دوباره بخواند و‬ ‫گریه کند تا شاید دلش کمی ارام بگیرد‪.‬‬ ‫پاترول سبز رنگی به میدان رسید و چند ماشین دیگر‬ ‫نیز همراهش بودند‪ .‬صدای صلوات و هلهله و بوی اسفند‬ ‫اینستاگرامی برای المپیک‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫‪ l‬از دولت محترم می پرســم که در این ســه‬ ‫سال گذشــته برای قشــر کارگر چه کاری انجام‬ ‫داده است؟ ‬ ‫‪ l‬با رو شدن فیش های حقوق صدها میلیون‬ ‫تومانی بعضی از مســئوالن و مدیران بی اختیار‬ ‫به یاد ایــن جملــه از نوشــته مانــدگار حضرت‬ ‫امام خمینــی(ره) افتادیم کــه فرموده اند‪ :‬تنها‬ ‫انهایی تا اخــر خط با ما هســتند کــه درد فقر و‬ ‫محرومیت و استضعاف را چشیده باشند‪.‬‬ ‫در هم پیچید‪ .‬ماشین ایســتاد و دایی پیاده شد‪ .‬نمی دانم‬ ‫چرا یک دفعه همه چیز از حرکت ایستاد‪ .‬هلهله ها خاموش‬ ‫شــد‪ .‬صداها برید‪ .‬حتی دود اســفند هم دیگر پیچ و تاب‬ ‫نخورد و در فضا نپیچید‪ .‬پیرمردی الغراندام‪ ،‬شکســته و‬ ‫خرد شده از ماشین پیاده شد‪ .‬رمقی در ان چشم های نافذ‬ ‫نبود‪ .‬خبری از مو و ریش پرپشت و مشکی هم نبود‪ .‬سفید‬ ‫شده بود و تنک‪...‬‬ ‫شــادی ناگهان رخت بربســت و صــدای ضجه بلند‬ ‫شــد‪ .‬مادر بزرگ چادرش را بر‬ ‫سر و صورت کشید و نشست‪.‬‬ ‫فقط صدای گریــه و هق هق‬ ‫بود‪ .‬من و پسردایی هاج و واج‬ ‫مانده بودیم‪ .‬راستی یادم رفت‬ ‫اضافه کنم که خاطرات دایی‬ ‫تقی برای ما‪ ،‬غیر از ان عکس‬ ‫و نامه ها‪ ،‬همسر و پسرش هم‬ ‫بودند‪ .‬اســمش روح الله بود‪.‬‬ ‫ســال ها تنهــای تنهــای تنها‬ ‫زندگی کرده بودند‪ .‬بعد از کمی که گذشت همگی به سمت‬ ‫خانه دایی تقــی راه افتادیم‪ .‬خانه دایی هنوز در روســتای‬ ‫نزدیک شــهرمان بود‪ .‬خانه ای ســاده و صمیمی که پر از‬ ‫کارتن های شــیرینی و هدایای هم دهاتی ها شده بود‪ .‬تا‬ ‫دیر وقت همگی دور دایی نشســته بودیم‪ .‬کم حرف بود‪.‬‬ ‫شاید هنوز باورش نمی شد‪ .‬ما هم باورمان نمی شد که این‬ ‫پیرمرد شکسته همان دایی تقی عکس قدیمی است‪ .‬شب‬ ‫همانجا خوابیدیم‪ .‬اواسط شــب با فریاد از خواب پریدیم‪.‬‬ ‫دو نفر دایی را نگه داشته بودند‪ .‬فریاد می زد‪« :‬نزنید‪ ،‬تو رو‬ ‫خدا نزنید‪ .»...‬دایی تقی کابوس تونل وحشت را دیده بود‪.‬‬ ‫مسیری از سربازانی که با کابل ایستاده بودند و بی محابا بر‬ ‫سر و صورت اسرا می زدند‪ .‬هر روز و هر روز و هر روز می زدند‪.‬‬ ‫ده سال! ده سال‪ ،‬هر روز می زدند‪ .‬دایی تقی بعد از سال ها‬ ‫هنوز از خواب می پــرد و فریاد می زند‪ « :‬نزنیــد‪ ،‬تو رو خدا‬ ‫نزنید‪ ،‬تو رو به امام حسین‪»...‬‬ ‫پ ن‪ :‬این روزها که دوباره صحبت سازمان منافقین بر‬ ‫سر زبان هاست‪ ،‬بد نیست یادی بکنیم از زجرهایی که این‬ ‫خائنین به ازادگان عزیزمان دادند‪ .‬برخی از اینها چند برابر‬ ‫بدتر از شکنجه گران بعثی بوده اند‪.‬‬ ‫توییت غالمعلی حداد عادل‬ ‫واکنش شهردار به‬ ‫خودسوزی یک جانباز‬ ‫خودســوزی یک جانبــاز در ســاختمان شــماره دو‬ ‫شهرداری تهران در هفته گذشته سوژه بسیاری از فعاالن‬ ‫شــبکه های مجازی بود که به انتقاد در این بــاره پرداخته‬ ‫بودند‪ .‬خصوصا اینکه این موضوع در ســاختمان شورای‬ ‫شهر صورت گرفته بود‪ .‬اما شهردار تهران با انتشار متنی در‬ ‫صفحه شخصی خود در اینستاگرام توضیحاتی درباره این‬ ‫موضوع ارائه کرد‪.‬‬ ‫شــهردار تهران در خصوص این خودسوزی نوشت‪:‬‬ ‫«صبح دیروز وقتی در ســاختمان شهرداری در یک جلسه‬ ‫کاری بودم ‪ ،‬یکی از جانبازان عزیز شهرمان داخل ساختمان‬ ‫شماره دو شورا خودســوزی کرد؛ اتفاقی که به شدت من را‬ ‫متاثر کرد‪.‬‬ ‫بنا به گفته دوســتان مشــکالت مالی و تقاضاهایی‬ ‫ت مردمی هم به او قول هایی‬ ‫داشته و دوستان در دفتر مالقا ‬ ‫داده اند؛ پیش از این هم به رغم اینکه هر جانباز تنها یک بار‬ ‫از تسهیالت در اختیار داشــتن غرفه میوه وتره بار بهره مند‬ ‫می شود ایشــان برای ‪۴‬ســال متمادی تحت پوشش این‬ ‫حمایت قرار گرفته اســت‪ .‬امــا گویا قول هــا و توجیهات‬ ‫همکارانم ایشــان را راضی نکرده و به این اتفاق تلخ منجر‬ ‫شده است؛ البته خدا را شکر می کنیم که میزان سوختگی‬ ‫کم بوده است‪.‬‬ ‫این اتفاق‪ ،‬فراتر از بار سنگین کلماتی است که برای‬ ‫شرح و گزارشش به کار می بریم؛ مردی که روزی برای دفاع‬ ‫از این کشور به جبهه ها رفته است تا حدی مستاصل شده‬ ‫که حاضر شده خود را به اتش بکشد؛ متاسفانه شهرداری‬ ‫تهران هرچند فراتر از مسئولیتش اقدام می کند اما امکانات‬ ‫محدودی دارد‪.‬‬ ‫در حــال حاضر بــرای همیــن غرفه هــای محدود‬ ‫میوه وتره بار حدود چندصد جانباز متقاضی در صف هستند‪.‬‬ ‫شــهروندان زیادی نیازمند کمک ما هســتند و ورای انکه‬ ‫جانباز‪ ،‬ایثارگر یــا انقالبی هســتند همســایه و هم نوع ما‬ ‫هستند؛ کاش در شهرداری ان قدر بودجه یا اختیار داشتیم‬ ‫که می شد به عنوان نهادی حاکمیتی به همه مردمی که در‬ ‫دوره رکود اقتصادی اسیب می بینند کمک کنیم‪ .‬اما واقعیت‬ ‫این است که ظرفیت ها محدود است؛ این مشکالت را جز‬ ‫با برگشت به ســنت های دینی و به میدان امدن همه مردم‬ ‫(و نه فقط نهادها) نمی توانیم حل کنیم‪.‬‬ ‫سکوت خانم بازیگر‬ ‫حسین شریعتمداری پس از انتشار فایل صوتی ایت الله منتظری‬ ‫در ســرمقاله این روزنامه ضمن بر شــمردن جنایت هــای منافقین و‬ ‫همچنین جنایت های مهدی هاشــمی در ربودن و قتل حشمت و دو‬ ‫فرزند خردسالش می نویسد‪« :‬حاال باید پرســید که ایا همراهی باند‬ ‫باقیمانده مهدی هاشمی و منتظری با تروریست های تکفیری داعش‬ ‫می تواند تعجب اور باشد؟! گفتنی است سازمان منافقین یک گروهک‬ ‫تروریستی ورشکسته است که مخصوصا بعد از مرگ سرکرده انها ‪ -‬که‬ ‫ی فیصل در همایش پاریس از ان خبر داد و مترجم ان ر ا ترجمه نکرد‪ -‬از هم پاشــیده است‪ .‬ولی چرا منافقین در این‬ ‫ترک ‬ ‫ماجرا به کار گرفته شده اند؟! پاسخ به این پرسش دشوار نیســت‪ .‬منافقین در این پروژه نقش پوششی دارند و این نقش‬ ‫باتوجه به سابقه تروریستی‪ ،‬وابستگی های اشکار بیرونی و مخصوصا جنایات هولناکی که مرتکب شده اند به این سازمان‬ ‫داده شده است‪ .‬ام ا چرا؟!»‬ ‫مدیرمسئول روزنامه کیهان در پایان اینگونه جمع بندی می کند‪« :‬و باالخره‪ ،‬باتوجه به شواهد و اسنادی که به ان‬ ‫اشاره شد حتی برای کند ذهن ترین افراد و کسانی که فقط از اندک عقل سیاسی و بصیرت برخوردار باشند نیز نمی تواند‬ ‫ن تردیدی باقی بماند که اقدام احمد منتظری چه اگاهانه باشد و چه نااگاهانه‪ ،‬در همسویی با تکفیری ها صورت‬ ‫کمتری ‬ ‫پذیرفته و در این میان او و برخی دیگر از اصحاب فتنه امریکایی ‪ -‬اســرائیلی ‪ 88‬چه بخواهنــد و چه نخواهند‪ ،‬پادویی‬ ‫انگلیس و امریکا و سعودی ها را به دوش می کشند‪» .‬‬ ‫حمایت ها از روحانی‬ ‫روزنامه ایــران در گفت وگو با کاظم جاللی بــا عنوان «الریجانی‬ ‫محکم پشت دولت ایستاده است» به نقل از وی نوشت‪« :‬رئیس مرکز‬ ‫پژوهش های مجلس با اشــاره به حمایت های علــی الریجانی رئیس‬ ‫مجلس از دولت یازدهم گفت‪ :‬اگر برجامــی در کار نبود‪ ،‬امروز قطع به‬ ‫یقین فروش نفت ما نزدیک صفر شده بود‪».‬‬ ‫جاللی در گفت و گو با «ایران» در ارزیابی خــود از کارنامه دولت‬ ‫یازدهم‪ ،‬افزود‪« :‬دولت یازدهم یک مشکل اساسی و یک سنگ بزرگی‬ ‫را از جلوی پای کشور برداشت و نباید در این خصوص بی انصافی کرد‪.‬‬ ‫باالخره موضوع هسته ای موضوع کالنی بود و انصافا نیازمند همت‪ ،‬تدبیر و یک همگرایی در داخل کشور بود که دولت‬ ‫این کار را کرد و موفق هم بود‪».‬‬ ‫به گفته این نماینده تهران در مجلس‪ ،‬در اســتانه انتخابات‪ ،92‬شرایط طوری بود که حتی در جریان اصولگرایی‬ ‫همه نگران این بودند که روند ‪ 8‬سال قبل استمرار پیدا کند و یکی از مطالبات اصلی جامعه خاتمه دادن به روند ان دولت‬ ‫بود‪ .‬این را هم بخش اعظم اصولگرایان و هم اصالح طلبان قبول داشتند‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬بعد از انتخابات ‪ 92‬سیاسیون اکثرا نفس راحتی کشیدند و در ان طرف بازخورد نتیجه انتخابات در‬ ‫جامعه فوق حد تصور بود‪ .‬امید در ان سال در میان مردم به شکل بی نظیری موج می زد و فضای سال ‪ 92‬فوق العاده بود‪.‬‬ ‫بنابراین در این شرایط اقای الریجانی که معتقد بود کشور در وضعیت بدی قرار گرفته‪ ،‬می گفت این فضای جدید بهترین‬ ‫موقعیت برای عبور کشور از این وضعیت است‪ .‬عبور دادن کشور هم به همگرایی است‪ .‬بنابراین نخستین کسی که بعد‬ ‫از انتخابات به مرکز تحقیقات استراتژیک رفت و این انتخاب را به رئیس جمهوری منتخب ان زمان تبریک گفت‪ ،‬اقای‬ ‫الریجانی بود‪ .‬بعد هم تا همین االن محکم پشت سر دولت ایستاد‪».‬‬ ‫خاطره حداد عادل از ‪ 11‬روز خانه نشینی‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫روزنامــه اعتمــاد در گفت وگــو بــا حدادعــادل بــا عنــوان «ما‬ ‫گفتیــم «نگرانیم» و عــده ای گفتنــد «امیدواریم»» به نقــل از وی‬ ‫می نویســد‪«:‬حاضرم بــا عــارف در مــورد اشــتراکات اصولگرایی و‬ ‫اصالح طلبی مذاکــره کنــم‪ ».‬مصاحبــه حدادعادل نــکات مهمی‬ ‫ داشت‪ .‬از جمله این که او درباره روحانی گفته بود‪« :‬دلواپس تر از همه‬ ‫دلواپسان خود اقای روحانی است‪».‬‬ ‫حداد همچنیــن در مورد خانه نشــینی احمدی نــژاد معتقد بــود‪« :‬در مــورد ان ‪ ١١‬روز چیزی ناگفتــه نمانده که‬ ‫من بخواهم اضافه کنم و همه چیز مشــخص اســت‪ .‬اما برای تــان یک خاطره می گویــم‪ .‬روزهای اول یــا دوم این‬ ‫اتفــاق بود که اقــای الریجانی‪ ،‬رئیــس مجلس از حــدود ‪ ٣٠‬نفــر از نمایندگان فعال و سرشــناس مجلــس دعوت به‬ ‫حضور در دفتر کارشــان کردند تا رایزنی کنند‪ .‬من هم در ان جلســه بــودم و نزدیک به اقای الریجانی نشســته بودم‪.‬‬ ‫هرکســی یک صحبتی کرد‪ .‬انواع و اقســام پیشــنهادها و واکنش های تند مطرح شــد‪ .‬اقدامات حادی مطرح شــد‪.‬‬ ‫من ســاکت بودم‪ .‬اخر ســر تعجب کردند و گفتند که فالنی نظرش چیســت؟ من گفتم که من که اقای احمدی نژاد را‬ ‫می شناســم‪ ،‬رهبری را هم می شناســم‪ .‬نیازی نیســت که مجلس هیچ اقدامی بکند‪ .‬اقای احمدی نژاد عقب نشــینی‬ ‫می کند و به ســر کارش برمی گردد شــما حرص نخوریــد‪ .‬همین‪ .‬فــردا و پس فردا امــد و یک هفته شــد‪ .‬نمایندگان‬ ‫می امدند و می گفتند که دیدی پیش بینی ات محقق نشــد؟ اما من همچنان معتقد بودم کــه برمی گردد که روز یازدهم‬ ‫امدند و گفتند که به ســرکارش بازگشــته اســت‪ ».‬او همچنین گفته بود‪« :‬ما نامزد انگلیســی در انتخابات خبرگان‪٩٤‬‬ ‫نداشتیم‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫کاربران شــبکه های اجتماعی نســبت به اعالم خبر‬ ‫دســتگیری فردی به نام «ی‪-‬ر» واکنش نشان دادند و به‬ ‫صفحه مهناز افشار هجوم بردند‪.‬‬ ‫مدت ها بود که بحث پرونده مالی همسر مهناز افشار‬ ‫در رسانه ها منتشــر می شــد‪ .‬تا اینکه هفته گذشته خبر از‬ ‫بازداشــت او به گوش رسید‪ .‬دادســتان عمومی و انقالب‬ ‫تهران نیز با اعالم خبر این بازداشــت به اعالم قرار وثیقه‬ ‫‪ 29‬میلیاردی برای فردی به نام «ی‪-‬ر» اکتفا کرد و گفت‪:‬‬ ‫«صدور قرار وثیقه ‪ 29‬میلیارد تومانی بــرای متهم پرونده‬ ‫شرکت رشد وابسته به سازمان هالل احمر صادر شده است‬ ‫و پرونده با اعالم شکایت سازمان هالل احمر در دادسرای‬ ‫کارکنان دولت تحت رسیدگی است‪ ».‬کاربران شبکه های‬ ‫مجازی وثیقــه ســنگین او را نیز مــورد توجه قــرار داده و‬ ‫انتقاداتشان را در صفحه این بازیگر منتشر کردند‪.‬‬ ‫جعفری دولت ابــادی تصریح کــرد‪« :‬بازپرس برای‬ ‫متهم قرار وثیقه ‪ 29‬میلیارد تومانی صادر کرد که به لحاظ‬ ‫عجز از تودیع وثیقه به زندان معرفی شده است‪».‬‬ ‫پادویی برای منافقین‬ ‫بررسی رسانه ای هفته‬ ‫‪17‬‬ ‫تدبیر اقای دکتر‬ ‫گفتارها‬ ‫اینکه علی الریجانی اکنون د رکجای سیاست ایران قرار دارد و چه‬ ‫برنامه ای برای اینده سیاست ورزی خود دارد حتما یکی از مولفه های‬ ‫تاثیرگذار عرصه سیاســی فعلی اســت‪ .‬او حتما یکی از افرادی است‬ ‫که در ماه های پیش رو و منتهی به انتخابات می تواند وزنه دو جناح را‬ ‫سنگین و سبک کند‪.‬‬ ‫پالن‪ B‬اروپایی ها علیه ترکیه‬ ‫بروکسلوانکارا بهکدامسومی روند؟‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫‪1‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫تقابل میان اتحادیه اروپا و انکارا پس از وقوع کودتا در‬ ‫ترکیه به نقطه اوج خود رسیده است‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬ابهام در‬ ‫توافق مشترک ترکیه و اروپای واحد بر سر بحران پناهجویان‬ ‫سبب شد ه تا امروز کمتر کســی از وجود روابط حسنه میان‬ ‫طرفین سخنی به میان اورد‪ .‬پس از وقوع کودتا در ترکیه‪،‬‬ ‫مقامات انکارا صراحتا از اتحادیه اروپایی بابت رویکردشان‬ ‫نسبت به کودتای نافرجام اخیر انتقاد کردند‪ .‬در این میان‪،‬‬ ‫ اتریش به یکی از سردمداران مخالفت با عضویت ترکیه در‬ ‫اتحادیه اروپا تبدیل شده اســت ؛ موضوعی که بر وخامت‬ ‫روابط وین و انکارا افزوده است‪......‬‬ ‫اظهــارات و مواضــع اخیــر صدر اعظــم اتریش در‬ ‫خصوص عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا نشان می دهد وین‬ ‫همچنان در این خصو ص گارد بسته ای اتخاذ کرده است ؛‬ ‫گارد بسته ای که بعید است در اینده ای نزدیک باز شود‪.‬‬ ‫«کریستین کرن»‪ ،‬صدر اعظم اتریش می خواهد به‬ ‫جای مذاکرات عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا مذاکرات با‬ ‫این کشور درباره روش های دیگر همکاری را اغاز کند‪ .‬کرن‬ ‫معتقد است که باید فرم جدیدی از همکاری ها میان ترکیه و‬ ‫اتحادیه اروپا شکل بگیرد و انکارا عضویت در اتحادیه اروپا‬ ‫را عمال فراموش کند‪.‬‬ ‫بــه عبارتی گویاتــر‪ ،‬مقامــات اتریشــی از اردوغان‬ ‫خواســته اند تا در این خصوص پالن و طرحی جایگزین را‬ ‫ارائه نماید‪ .‬این همان پالن ‪ B‬در مقابل عضویت ترکیه در‬ ‫اتحادیه اروپاست که مقامات ترکیه ای از ابتدا با ان شدیدا‬ ‫مخالفت کرده اند‪.‬‬ ‫طی ســال های ‪ 2007‬تا ‪ 2012‬میالدی‪ ،‬زمانی که‬ ‫نیکوال ســارکوزی در مسند ریاســت جمهوری فرانسه قرار‬ ‫داشــت‪ ،‬وی از اصلی تریــن مخالفان عضویــت ترکیه در‬ ‫اروپای واحد محسوب می شد‪ .‬وی حتی عضویت مشروط‬ ‫ترکیــه در اتحادیه اروپا را نیز نپذیرفتــه و تاکید می کرد که‬ ‫مخالفت وی با این مساله ذاتی است‪ .‬در ان زمان سارکوزی‬ ‫پیشــنهاد کرد که ترکیه به جای عضویت در اتحادیه اروپا‪،‬‬ ‫به عنوان شــریکی بااولویت برای اروپا در نظر گرفته شود‪.‬‬ ‫این پیشنهاد سارکوزی در ان زمام خشم مقامات ترکیه ای‬ ‫از جمله اردوغان‪ ،‬گل و داوود اوغلو را برانگیخت‪ .‬مقامات‬ ‫انکارا صراحتا اعالم کردند که هیچ گزینه ای به جز عضویت‬ ‫دائم ترکیه در اتحادیه اروپا را نخواهند پذیرفت!‬ ‫امروز دیگــر ســارکوزی در راس معادالت سیاســی‬ ‫پاریس قرار ندارد‪ ،‬هر چن د بازگشت او به قدرت بعید نیست!‬ ‫پس از خروج ســارکوزی از قدرت‪ ،‬مقامات ترکیه ای هرگز‬ ‫تصور نمی کردند که روزی دوبــاره موضوع مخالفت ذاتی‬ ‫با عضویت ترکیه در اروپای واحد‪ ،‬ان هم از سوی کشوری‬ ‫مانند اتریش مطرح شود‪....‬‬ ‫تشدید بحران مهاجرین و پناهجویان از یک سو و رشد‬ ‫ارای جریان راســت افراطی در اتریش و همچنین تشدید ‬ ‫تنش ها میان انکارا و وین پس از کودتای اخیر سبب شده تا‬ ‫وین با کپی برداری از فرمول سارکوزی از اردوغان بخواهد‬ ‫تا به جای مذاکرات بر سر عضویت در اتحادیه اروپا‪ ،‬روی‬ ‫گزینه های دیگری فکر کند ‬ ‫هم اکنون مقامات اتریشی صراحتا از عدم عضویت‬ ‫ترکیه در اتحادیه اروپا ســخن به میان می اورند‪ .‬به عبارت‬ ‫بهتر‪ ،‬انها حتی از عضویت مشــروط انکارا در اروپای واحد‬ ‫نیز ســخنی نمی گویند تا اب پاکی را بر دستان اردوغان و‬ ‫مقامات ترکیه ای ریخته باشند‪ .‬‬ ‫واقعیت امر این است که اظهارنظر اخیر صدر اعظم‬ ‫اتریش نشان دهنده موانع سختی است که در مقابل انکارا‬ ‫ن ترکیه به اتحادیه اروپا قــرار دارد‪ .‬به‬ ‫و در مســیر پیوســت ‬ ‫نظر می رسد بر طرف شــدن این موانع کار اســانی نباشد‪.‬‬ ‫اتریش هم اکنون مخالفت خود را با اصل موضوع پیوستن‬ ‫ترکیه بــه اتحادیــه اروپا اعالم کرده اســت نــه چگونگی‬ ‫ان از ســوی دیگر‪ ،‬به نظر می رســد در اینــده ای نزدیک‬ ‫کشــورهای بیشــتری مانند یونان‪ ،‬قبرس و حتی فرانسه و‬ ‫المان مواضــع اتریش را در این خصوص مــورد تایید قرار‬ ‫دهند‪ .‬حتی امکان بازگشت سارکوزی به قدرت در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری سال ‪ 2017‬فرانسه وجود دارد‪ .‬حتی اگر‬ ‫جریان راســت افراطی به رهبری لوپن نیز در این انتخابات‬ ‫پیروز شــود‪ ،‬دوباره معادله عضویت ترکیه در اروپای واحد‬ ‫پیچیده خواهد شــد‪ .‬مقامــات ترکیه ای تاکیــد دارند که‬ ‫عضویــت در اروپای واحــد هدف بزرگ سیاســت خارجی‬ ‫انکاراســت ؛ هدف بزرگی که ترکیه روز بــه روز از ان دورتر‬ ‫می شود‪ .‬اگر بخواهیم برداشــت واقع بینانه ای از اوضاع‬ ‫داشته باشیم‪ ،‬باید تاکید کنیم که عضویت ترکیه در اروپای‬ ‫ماجرای پزشکی کیارستمی در ‪ 4‬اپیزود‬ ‫شایان ربیعی‬ ‫دبیر گروه فرهنگ‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫هفته گذشــته چهلم عباس کیارستمی هم گذشت؛‬ ‫کارگردان شناخته شده و مطرحی که گفته شده بر اثر قصور‬ ‫پزشــک معالجش از دنیا رفته اســت‪ .‬از اواخر خرداد ماه‬ ‫گذشته که خبرهایی درباره وخامت حال کیارستمی و قصور‬ ‫پزشک معالجش در رسانه ها منتشر شد‪ ،‬واکنش های تند و‬ ‫تیز بسیاری نسبت به جامعه پزشکی نشان داده شد و چالش‬ ‫بزرگ و ادامه داری میان دو قشــر هنرمندان از یک ســو و‬ ‫پزشکان از ســوی دیگر درگرفت‪ .‬همان موقع بود که خود‬ ‫کیارســتمی به همراه خانواده و دوستان نزدیکش تصمیم‬ ‫گرفتند تا با متوقف کردن فرایند درمان در ایران برای ادامه‬ ‫معالجه به فرانسه و بیمارستانی در پاریس منتقل شود‪ .‬اما‬ ‫این انتقال که به گفته وزیر بهداشت‪ ،‬ضرورتی هم نداشت‪،‬‬ ‫چاره گر نشد و کیارســتمی پس از چند روز کوتاه در پاریس‬ ‫با زندگی خداحافظی کــرد‪ .‬همزمان با مرگ کیارســتمی ‬ ‫در بیمارســتانی در پاریس‪ ،‬اتش تیز جــدال میان جامعه‬ ‫هنرمندان و پزشکان روشن شد‪.‬‬ ‫اما این اتش زمانی شعله های ســوزان تر و بلندتری‬ ‫پیدا کرد که بررسی پرونده پزشکی این کارگردان که قرار بود‬ ‫علنی باشد و رسانه ای شود ‪ ،‬به گفته احمد‪ ،‬فرزند کیارستمی‬ ‫ از سوی نظام پزشکی محرمانه قلمداد شــده و این مرکز‪،‬‬ ‫اطالعات پرونده را حتی به خانواده کیارستمی نیز تحویل‬ ‫نداده است‪ .‬این موضوع شــایعه ها و شا ئبه های بسیاری‬ ‫درباره علت مرگ کارگردان مشــهور ســینما ایجــاد کرد و‬ ‫بسیاری داد تظلم و الپوشانی قصور پزشکی و الپوشانی ان‬ ‫را از سوی مسئوالن رسیدگی به پرونده سر دادند‪ .‬برهمین‬ ‫اساس جدال پنهان و اشکار هنرمندان و پزشکان که به نظر‬ ‫می رسد کاهش یافته باشد ‪ ،‬دوباره شتاب گرفت و بدبینی ها‬ ‫با ضریب فزاینده ای تشدید شد‪.‬‬ ‫برهمین اســاس خانواده کیارســتمی هفته گذشته‬ ‫اعالم کردند از پزشک و بیمارستان مربوطه شکایت خواهند‬ ‫کرد و بسیاری از هنرمندان نیز با این تصمیم اعالم همراهی‬ ‫و همدلی کرده اند‪ .‬اما در این باره به نظر می رسد که ذکر چند‬ ‫نکته ضروری باشد‪.‬‬ ‫‪ .1‬عدم اعالم عمومی جزئیات یا دســت کم بخشی‬ ‫از جزئیات پرونده کیارستمی به عنوان یکی از محبوبترین‬ ‫و معروفتریــن کارگردانان ایرانی در جهان‪ ،‬شــا ئبه قصور‬ ‫پزشــکی را به صورت فزاینــده ای تقویت کــرده و جامعه‬ ‫را نســبت به کلیت قشــر زحمت کــش و متعهد پزشــکان‬ ‫بدبیــن کرده اســت‪ .‬این موضــوع می توانــد هزینه های‬ ‫جبران ناپذیری بر کلیت جامعه پزشــکان ایرانی وارد‬ ‫کند و اعتماد عمومی به این قشــر را دستخوش‬ ‫خدشه و اضمحالل کند‪ .‬اگرچه اعالم جزئیات‬ ‫پرونده و احتمال قصور پزشــکی نیز کم هزینه‬ ‫نیست اما دست کم می تواند شفافیت جامعه‬ ‫پزشکان را نشان داده و حسن نیت انان را اثبات‬ ‫کند‪ .‬به هر حال تاخیر در بررســی پرونده‬ ‫بدون در نظر گفتن هر نوع‬ ‫نتیجه ای که از فرایند‬ ‫بررســی ها بــه دســت‬ ‫ امده‪ ،‬خودش به تنهایی‬ ‫اتهام برانگیــز اســت و‬ ‫حتی اگر قصور پزشــکی‬ ‫هم صورت نگرفته باشد ‪ ،‬جامعه از پیش انگشت تایید روی‬ ‫تقصیر پزشکان خواهد گذاشت‪ .2 .‬چالش میان پزشکان‬ ‫و هنرمندان بخشی از چالش بزرگتری به نام چالش جامعه‬ ‫با پزشکان است‪ .‬این چالش بزرگتر از دو‪ ،‬سه سال گذشته‬ ‫برجسته تر شده است‪ .‬زمانی که خبر رها کردن بیماران در‬ ‫بیابان های اطراف شهر‪ ،‬باز کردن بخیه یک کودک و‪ ...‬در‬ ‫رسانه ها منتشر و بارها و بارها بازنشر شد‪ .‬با انتشار این اخبار‬ ‫و تشــکیل کمپین هایی مجازی در شــبکه های اجتماعی‬ ‫کاربران این شبکه ها خاطرات شخصی خود را از کم کاری‬ ‫و کوتاهی پزشکان و بیمارســتان ها با یکدیگر به اشتراک‬ ‫گذاشتند تا اعتماد عمومی به این قشر روز به روز کمتر شود‪.‬‬ ‫اما نوروز سال ‪ 94‬و انتشار خبرهایی درباره ممانعت سازمان‬ ‫نظام پزشکی از پخش تلویزیونی سریال طنز «در حاشیه»‬ ‫به کارگردانی مهران مدیری‪ ،‬که دســتپاچگی و بیسوادی‬ ‫برخی پزشکان را دستمایه شوخی قرار داده بود‪ ،‬هنرمندان‬ ‫را نیز به چالش با پزشکان مجاب کرد‪ .‬این اتفاق ها نشان‬ ‫می دهد که به هر حال جامعه پزشــکی بی تقصیر نیست و‬ ‫برای جبران همه انچه در چند سال گذشــته اتفاق افتاده‬ ‫باید تــاش و اعتماد ســازی دوباره کند‪ .‬موضــوع پرونده‬ ‫کیارستمی یک گرانیگاه ویژه برای پزشکان است که بتوانند‬ ‫اعتمــاد پایمال شده شــان را بازگردانند‪ .‬بنابراین ســرعت‬ ‫بخشی به بررسی پرونده‪ ،‬شفافیت در اعالم نتیجه نهایی‪،‬‬ ‫پذیرش خطای احتمالی‪ ،‬عذرخواهی‪ ،‬برخورد با متخلفان‬ ‫و‪ ...‬ضروری ترین کارهایی است که جامعه پزشکی برای‬ ‫اعاده حیثیت از خود باید انجام دهد‪.‬‬ ‫‪ .3‬یادمــان نرود‪ ،‬در ایــن مملکت پزشــکان بزرگی‬ ‫زندگی کرده و می کنند که تمام بود و نبودشــان را خالصانه‬ ‫و مخلصانه در خدمت بیماران گذاشــته اند‪ .‬به یاد بیاورید‬ ‫پزشکان بزرگ ما را از ابن ســینا تا دکتر قریب‪ .‬از ذکریای‬ ‫رازی تا دکتر حشمت و کیست که نشناسد پروفسور سمیعی‬ ‫ را پزشکان حرمت بسیار و حق بزرگی به گردن جامعه دارند‬ ‫و روا نیست بدون در ذهن داشــتن تاریخ بلند خدمتشان و‬ ‫بدون احترام به فداکاری های جانانه شــان نسبت به انان‬ ‫موضع گیری کرد و خدای ناکرده همه خدماتشان را زیر پا‬ ‫گذاشت‪ .‬اما با این همه پزشکان باید حق انتقاد و اعتراض‬ ‫از سوی مردم و هنرمندان را بپذیر ند و به خاطر اشتباه های‬ ‫مکررشان در این چند سال به جد عذرخواهی کنند‪.‬‬ ‫‪ .4‬انسجام اجتماعی در گرو تقویت سرمایه اجتماعی‬ ‫است‪ .‬متاسفانه در چند ســال اخیر ارتباط و انسجام میان‬ ‫اصنــاف مختلــف دچار کــدورت و بدبینی شــده اســت‪.‬‬ ‫هنرمندان با پزشکان مشکل دارند‪ ،‬بازاریان با فرهنگیان‪،‬‬ ‫مســئوالن با روزنامه نگاران و‪ ...‬در واقع امکان گفت وگو‬ ‫کم رنگ شده است‪ .‬ما به جای مکالمه و گفت وگو معموال‬ ‫سعی می کنیم یکدیگر را متهم کنیم‪ .‬دیگری پذیری‬ ‫در رفتار روزمره ما کمرنگ شد ه و انگار جایگاهش‬ ‫را از دست داده است‪ .‬به دنبال هر اتفاقی بیشتر‬ ‫می خواهیم مقصر را معرفی و مجازات کنیم‪.‬‬ ‫نقد ان اتفاق و تالش برای تکرار نشــدنش‪،‬‬ ‫غریب و دور از دسترس شده است‪ .‬در پرونده‬ ‫مرگ عباس کیارستمی‪ ،‬اگرچه گاهی احساس‬ ‫و عاطفه بر قــوه تعقل می چربد امــا باید جزئیات‬ ‫بررســی این پرونده به عنوان یک پرونده ویژه‬ ‫متعلق به یک چهره ملی برای مردم‬ ‫بازگو شود و مقصران تنبیه شوند‬ ‫و از جامعه پزشکی کشور اعاده‬ ‫حیثیت کنیم‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫واحد باتوجه بــه پیچیدگی ها و موانع موجــود امکان پذیر‬ ‫نیست‪ .‬حتی کسانی مانند زیگمار گابریل معاون صدر اعظم‬ ‫المان که ســخن از پروســه ‪ 20‬ســاله عضویــت ترکیه در‬ ‫اتحادیه اروپا به میان اورده اند به نوعی خوش بینی در این‬ ‫خصوص از سوی شــرکای اروپایی خود متهم شده اند‪ .‬در‬ ‫چنین موقعیتی بهترین مسیر موجود برای انکارا‪ ،‬واقع بینی‬ ‫نســبت به شــرایط جاری در اتحادیــه اروپاســت‪ .‬به نظر‬ ‫نمی رسد در اینده‪ ،‬شــرایطی به وجود اید که هر ‪ 28‬کشور‬ ‫عضو اتحادیه اروپــا موافقت خود را با عضویــت ترکیه در‬ ‫این مجموعه اعالم نمایند‪ .‬موضوعی که به نظر می رســد‬ ‫اردوغان باید ان را هر چه سریع تر درک نماید‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر‪ ،‬شــرایط داخلی ترکیه پس از کودتا‬ ‫بر هــم ریخته به نظر می رســد‪ .‬دســتگیری و اخراج دهها‬ ‫هزار نفر از شــهروندان ترکیه ای پس از وقوع کودتا‪ ،‬خود‬ ‫می تواند به نیروی محرکه ای بــرای کودتایی دیگر تبدیل‬ ‫شود‪ .‬این موضوعی اســت که تحلیلگران مسائل امنیتی‬ ‫ترکیه حــول ان به اردوغان هشــدار داده اند‪ .‬بــا این حال‬ ‫به نظر می رســد دولت اردوغان در ادامه دســتگیری ها و‬ ‫تعلیق ها مصمم است‪ .‬احزاب مخالف اردوغان‪ ،‬در عین‬ ‫اینکه مخالف کودتا در این کشــور محسوب می شوند‪ ،‬اما‬ ‫معتقدند در شــرایط حســاس فعلی نباید به بهانه کودتا به‬ ‫تسویه حساب های سیاسی و حزبی دست زد‪.‬‬ ‫حزب جمهوریخواه خلق بزرگ ترین حزب اپوزیسیون‬ ‫در ترکیه محسوب می شود‪ .‬شفافیت در محاکمه افرادی که‬ ‫به جرم شرکت در کودتای نافرجام ترکیه دستگیر شده اند‪،‬‬ ‫مطالبه رهبر حزب جمهوریخــواه خلق ترکیه از رجب طیب‬ ‫اردوغان رئیس جمهور این کشــور محســوب می شود‪ .‬با‬ ‫این حال قلیچدار اوغلو در ســخنان و مواضع اخیر خود با‬ ‫لحن مثبت تری در خصوص اردوغان و رویکرد او به فضای‬ ‫سیاسی ترکیه سخن به میان اورده است‪.‬‬ ‫مروری بر مصاحبه قلیچدار اوغلو بــا روزنامه المانی‬ ‫«دی ولــت» نشــان می دهد کــه او از یک ســو کماکان‬ ‫انتقــادات اصلی خود از حــزب عدالت و توســعه را پابرجا‬ ‫دانســته و از ســوی دیگر‪ ،‬معتقد اســت کــه اردوغان از‬ ‫خطاهای گذشته خود در عرصه سیاسی ترکیه درس گرفته‬ ‫است‪ .‬قلیچدار اوغلو به عنوان رهبر بزرگ ترین حزب مخالف‬ ‫دولت اردوغان در این خصوص (کودتای نافرجام در ترکیه)‬ ‫می گوید‪« :‬هنوز هیچ گونه شواهد و مدارک مشخصی در‬ ‫این باره ارائه نشده اســت‪ .‬انچه تا به حال علنی شده است‬ ‫همه اظهارات و اعترافات افراد درگیر تصویر کلی نشــان‬ ‫می دهد که سازمان فتح الله گولن ستون فقرات کودتاچیان‬ ‫را می سازد‪ .‬ما برای اینکه این مســاله را هوشمندانه مورد‬ ‫تجزیه و تحلیل قرار دهیم به زمان نیاز داریم‪ .‬امیدوارم که‬ ‫دادگاه های تشکیل شده در این باره شفافیت الزم را ایجاد‬ ‫کنند و ما خواهان این هستیم که فرایند های این دادگاه ها‬ ‫به صورت زنده پخش شود‪».‬‬ ‫در هر حــال‪ ،‬تنظیم مناســبات داخلــی‪ ،‬منطقه ای‬ ‫و بین المللــی ترکیه پــس از وقوع کودتــای نافرجام اخیر‬ ‫موضوعی است که اردوغان با ان دست و پنجه نرم می کند‪.‬‬ ‫ تغییر سیاســت های انکارا در قبال ســوریه‪ ،‬تغییر رویکرد‬ ‫اردوغان در قبال کشــورهای عربی مخصوصا عربســتان‬ ‫ســعودی(به عنوان یکــی از حامیان منطقــه ای کودتا) و‬ ‫همچنین تجدید نظر ترکیه در مناسبات انکارا ‪ -‬واشنگتن و‬ ‫انکارا – اروپا از جمله مواردی است که اردوغان باید در کنار‬ ‫اصالح معادالت سیاست داخلی در ترکیه روی انها تمرکزی‬ ‫ویژه داشته باشــد‪ .‬ایا رئیس جمهور ترکیه و حزب عدالت و‬ ‫توسعه در این خصوص موفق خواهند بود؟ ایا اردوغان از‬ ‫کودتای اخیر در ترکیه به عنوان دوربرگردانی جهت تغییر یا‬ ‫اصالح برخی سیاست های غیر اصولی خود استفاده خواهد‬ ‫کرد؟ اینها دغدغه ها و سواالتی هســتند که پاسخ انها در‬ ‫اینده ای بسیار نزدیک مشخص خواهد شد‪...‬‬ ‫پرونده یک کارگردان‬ ‫گفتارها‬ ‫‪19‬‬ ‫گفتارها‬ ‫چرا کتابخوان نمی شویم؟‬ ‫نقدی بر عملکرد وزارت ارشاد در حوزه کتابخوانی‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫مصطفی سهرابی‬ ‫نویسنده و پژوهشگر‬ ‫سال هاســت که برخــی نهادهای فرهنگــی به ویژه‬ ‫وزارت ارشاد و بازوی اجرایی ان موسسه خانه کتاب به انواع‬ ‫شــگردها تالش می کند‪ ،‬اگر نه وضع تاســف بار مطالعه‪،‬‬ ‫دست کم اوضاع امار ان را بهبود دهد و برای این کار به انواع‬ ‫شگردها متوسل می شــود‪ .‬هر چند هر فعالیتی ولو اندک‬ ‫برای کتابخوان کردن مردم تالشــی پســندیده است ولی‬ ‫گاه ان قدر به نتایج اماری مقطعی ان دلخوش می شــویم‬ ‫که عمق فاجعه را از یاد می بریــم‪ .‬از جمله طرح هایی که‬ ‫در هفته های اخیر در کشــور به ویژه در شهرستان ها اجرا‬ ‫شد طرح «تابســتانه کتاب» اســت‪ .‬در این طرح به جای‬ ‫شیوه های تخصیص یارانه ها به طریق قدیم (اختصاص‬ ‫سهمیه کاغذ به ناشــران در ســال های دور و بن کتاب در‬ ‫ســال های اخیر)‪ ،‬یارانه ها در اختیار کتابفروشــی ها قرار‬ ‫گرفت تا به تناسب خرید‪ ،‬اهل مطالعه از ان بهره ببرند‪.‬‬ ‫هر چند بهبود ســازوکار اختصاص یارانه را می توان‬ ‫گامی مثبت برای جلوگیری از سوءاســتفاده های احتمالی‬ ‫دانســت ولی نمی توان منکــر نفس نامیمون دســتکاری‬ ‫در روند طبیعی صنعت نشر شــد؛ چرا که به نظر می رسد به‬ ‫جای عالج قطعی بیماری مزمن مطالعه گریزی‪ ،‬جامعه را‬ ‫هر چه بیشتر به مسکن های مقطعی معتاد می کنیم‪ .‬سیر‬ ‫منطقی و اصیل بازار نشر مثل هر اقتصاد سالمی بر عرضه‬ ‫و تقاضا می گردد‪ ،‬در حالی که متاســفانه سیاســتگذاران‬ ‫فرهنگی ما ده ها سال است سرنا را از سر گشاد ان می دمند‬ ‫و به جای فراهم کردن زمینه های تقاضای واقعی و بیشتر‪،‬‬ ‫یا شــیوه های عرضه را به گونه های مختلــف چون ایجاد‬ ‫موسسات نشر دولتی و شبه دولتی‪ ،‬امار سازی و چاپ های‬ ‫به ظاهــر متعــدد و پخش رایــگان کتاب از مســیر اصلی‬ ‫منحرف می کنند یا با کمک های بالعوض مانند بن کتاب‪،‬‬ ‫جامعــه را به ســوی فضــای تکدی گری فرهنگی ســوق‬ ‫می دهند‪ .‬یکــی از دالیل چنین رویکری نگاه نادرســت در‬ ‫شناخت وظایف است‪.‬‬ ‫در تمام جوامع توســعه یافته اصل و پایه فرهنگ بر‬ ‫سالیق و بدنه جامعه بنا شده اســت و دخالت حاکمیت در‬ ‫حداقل میزان ممکن خالصه شــده اســت؛ فعالیت هایی‬ ‫مانند حمایــت از زبان ها‪ ،‬هنرها و گونه هــای مهجوری از‬ ‫ادبیات‪ ،‬برای جلوگیری از به دست فراموشی سپرده شدن‪.‬‬ ‫در چنین جوامعی بیشــتر هم و غم دولت ها برای تســهیل‬ ‫زیرساخت های کشور به منظور تامین معیشت مردم و امنیت‬ ‫انها صرف می شــود زیرا تنها در چنین رفاهی‪ ،‬استقبال از‬ ‫فرهنگ‪ ،‬هنر و مطالعه ممکن می شود‪.‬‬ ‫بدیهی است در جامعه ای که افراد از حداقل امکانات‬ ‫زندگی برای ادامــه حیات در تنگنا قــرار دارند مطالعه جزو‬ ‫اولویت های اخــر انها قرار می گیرد‪ .‬از این گذشــته مردم‬ ‫خود به خواســته ها و سالیق طبیعی شــان برای انتخاب و‬ ‫جهت گیری های فرهنگــی واقفند و نه تنهــا احتیاجی به‬ ‫راهنمایی های جهت دار ندارند بلکه ان را نوعی دهن کجی‬ ‫به ازادی و شــان انســانی خود تلقی می کنند‪ .‬البته شــاید‬ ‫توجیهمسندنشستگانکرسی هایتصمیم گیریفرهنگی‪،‬‬ ‫بر ضرورت و اضطراری باشــد که امارهای فاجعه بار سرانه‬ ‫بحران مطالعه در کشور ما همان معمای‬ ‫قدیمی انتخاب تقدم مــرغ و تخم مرغ‬ ‫اســت‪ .‬خانواد ه هــای کتاب نخــوان‪،‬‬ ‫فرزندانــی گریــزان از مطالعــه تربیــت‬ ‫می کنند و فرزنــدان بی مطالعه الگوهای‬ ‫نامطلوبی برای فرزندان اینده خواهند بود‬ ‫مطالعه نشــان می دهد بــا این حــال باید گفــت‪ ،‬اجرای‬ ‫طرح های به ظاهر زودبازده و تشــویقی بــرای مطالعه اگر‬ ‫سیاستی دوراندیشــانه در پی نداشته باشــد (که متاسفانه‬ ‫ندارد) در دراز مدت خود به عاملی مخرب تبدیل خواهد شد‪.‬‬ ‫بحران مطالعه در کشــور ما همان معمــای قدیمی‬ ‫ انتخــاب تقــدم مرغ و تخــم مــرغ اســت‪ .‬خانواده های‬ ‫کتاب نخوان‪ ،‬فرزندانی گریزان از مطالعه تربیت می کنند و‬ ‫فرزندان بی مطالعه الگوهای نامطلوبی برای فرزندان اینده‬ ‫خواهند بود‪ .‬اما این چرخه معیوب کی و چگونه باید پایان‬ ‫یابد؟ سال هاست که شیوه های مختلف را تجربه می کنیم‬ ‫یا به تعبیری درست تر انواع شیوه ها را روی جامعه ازمایش‬ ‫می کنیم غافل از اینکه نیازی نیست چرخ را از ن و خلق کرد‪.‬‬ ‫اگر چه به درســتی دریافته ایم علوم تجربی و تکنولوژی را‬ ‫می توان از سوی دیگر جهان فراگرفت‪ ،‬از جنبه های شایان‬ ‫توجه علوم انسانی و تکنولوژی های اموزشی و تربیتی غفلت‬ ‫کرده ایم و با مغلطه واهمه از برخی ناهنجاری های اخالقی‬ ‫غربی خود را از تجربیــات ارزنده در این زمینه محروم کرده‬ ‫و به چنبره تکرار اشــتباهات گرفتار کرده ایــم‪ .‬چرا نباید از‬ ‫ازموده های جوامعی اســتفاده کرد که نسلی تربیت کرده‬ ‫است که در مترو‪ ،‬اتوبوس و هر جایی که بتوان یک دست‬ ‫ازاد داشت کتاب به دســت گرفت و ان را مطالعه کرد؟ ایا‬ ‫غیر این اســت که انان به جای صرف هزینه های بســیار‬ ‫برای ترغیب افراد پا به ســن گذاشــته و گریــزان از کتاب‬ ‫تمام تالش خود را صرف تشــویق کودکان و خردســاالن‬ ‫برای کتاب خوانی کرده اند؟ ایا برای برون شــد از بن بست‬ ‫کتاب نخوانی راهی جز تغییر نظام اموزشی در ابتدایی ترین‬ ‫سطح ان از شیوه حفظ معلومات به گونه های تفکر برانگیز‪،‬‬ ‫جســت وجو محور و پرسشــگرانه وجود دارد؟ ایا می توان‬ ‫بدون اینکه لذت مطالعه با کتاب های شــاد و جذاب را به‬ ‫نوباو گانمان بچشــانیم از خم پرپیچ این برهوت بگذریم؟‬ ‫بله می توانیم اگر‪...‬‬ ‫گسلی میان دوگروه قدیمی‬ ‫گفتارها‬ ‫فضای عمومی؛ عرصه تضادهای شهرنشینی‬ ‫یا ُناری‬ ‫محمد زینال ‬ ‫کارشناس ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫در سرزندگی شهری پرشورتر خواهد بود‪ .‬گروه های مسلط‬ ‫و قدیمی با تسلط بر نهادهای کالن و حتی بهره برداری از‬ ‫ادم های ضعیف تــر در بازارهای پررونــق و پایدارتر حاضر‬ ‫می شوند‪.‬‬ ‫انچه برای گروه های ضعیف تر باقی می ماند این است‬ ‫که در فضاهای بازتر و به صورت فردی تری حاضر شوند تا‬ ‫قصه‬ ‫بار هر چند اندک خود را از این حضور و مبادله بربندند‪ّ .‬‬ ‫این است که در کل این رشد و پویایی‪ ،‬اقتصاد مبادله ای بر‬ ‫شهر مسلط شده و نمودارهای شهرنشینی را از چنین مغزی‬ ‫پرورش می دهد‪.‬‬ ‫هر چه بر رونق و سامان بخشی بر این روند افزوده تر‬ ‫شود‪ ،‬سیاهچاله کدخدامنشانه رسیدن به راس هرم از راه‬ ‫مبادله‪ ،‬گسترده تر و بی انتهاتر خواهد بود‪.‬‬ ‫اری‪ ،‬ســیاهچاله مبادله‪ ،‬ذات شهرنشینی معاصر ما‬ ‫را شکل داده و در فرایندی تاریخی از مدرنیسم بر افرادی‬ ‫که از خالل دانشــگاه و برای تولید و عقالیی سازی چنین‬ ‫وضعیتی وارد سیستم می شوند‪ ،‬افزوده می شود‪ ،‬در حالی‬ ‫است که در سیســتم مبادله شــهری به صورت گروه های‬ ‫مسلط و بی بضاعتی دیده می شــوند که روز به روز بر تضاد‬ ‫و مقابله عمومی انها افزوده تر هم می شود‪ .‬مهاجرانی که‬ ‫هر روز به فضای شهری می ایند‪ ،‬تنها با ساده ترین روش ها‬ ‫می توانند معیشت خود را تضمین کنند و به شکل هر روزه ای‬ ‫بهصورتضعفاییعینیتمی یابندکهمحصولهمینشیوه‬ ‫شهرنشینی است‪.‬‬ ‫بنابراین هر چه روح و قواعد شهرنشینی خود را باالتر‬ ‫کشیده‪ ،‬در حرکت خود سرزنده تر و ســریعتر شوند‪ ،‬ضعفا‬ ‫بیشتر و بیشتر شده و در متن شــهرها حاضرتر و مشهودتر‬ ‫می شوند‪.‬‬ ‫در نتیجه زندگی شــهری متکی بر مبادلــه و اقتصاد‬ ‫ِ‬ ‫جدید ضعیف‬ ‫ساده‪ ،‬گسلی میان دو گروه قدیمی مسلط و‬ ‫در نمودارهای شهرنشــینی صــورت می گیــرد که عرصه‬ ‫عمومی شهرنشینی و حتی میدان های سیاسی ان‪ ،‬بیشتر‬ ‫شاهد صف ارایی این دو دســته است ؛ از بازارهای پررونق‬ ‫و متجمل تا بساط های ساده و تک محصول وارداتی‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪ -1‬مفاهیم شهر و زندگی شهری با تعاریف متعددی در‬ ‫علوم جامعه شناسی و برنامه ریزی شهری بیان شده است‪.‬‬ ‫به عنوان مثال تعاریف ماکس وبر و امیل دورکیم‪ ،‬متکی بر‬ ‫رشد عقالنیت و تقسیم کار می باشــد که تجمعات انسانی‬ ‫شهرهای مدرن را شکل می دهد‪.‬‬ ‫یک تعریف‪ ،‬بیانی واضح و صریح از مفهومی اســت‬ ‫که از خالل تجربه پرورش ان مفهوم حاصل می شود‪ .‬لذا‪،‬‬ ‫می توان مدلی از روی اوردن مردم ایران به زندگی جمعی‬ ‫ر ا ترســیم کرده و از خالل این تجربه شهر ایرانی را تعریف‬ ‫و ســپس مســائل و رویدادهای ان را تحلیل کــرد‪ .‬برای‬ ‫بیانی از شهر و زندگی شهری بومی ایرانی‪ ،‬می توان شیوه‬ ‫ی مردم ایران در حضور جمعی شان را در نظر گرفت‬ ‫دور هم ‬ ‫که با حرکت عمومی شان از اسکان و معیشت رونق گرفته‬ ‫و سپس با خیابان کشــی های مدرن و نواوری در فضاهای‬ ‫جمعی گسترش یافت‪.‬‬ ‫شهرهای ما‪ ،‬بیشــتر فضاهایی هستند که از گذشته‬ ‫به علت امنیت منابع‪ ،‬در حاشــیه رودخانه ها و محیط های‬ ‫امن شکل گرفته و رفته رفته به صورت اجتماعات انباشته‬ ‫از گروه های انسانی در امده اند‪ .‬شــاید بتوان به جای واژه‬ ‫شــهر و شهرنشــینی برای چنین تجمعاتی‪ ،‬به صراحت از‬ ‫رشد تاریخمند بازارهای ییالقی انباشته و رنگ به رنگ شده‬ ‫سخنگفت‪.‬اینشکلانبوهجمعیتی‪،‬مترصدشکلگرفتن‬ ‫قلبی تجاری و مهارتی برای خود بود تا همانند شــهرهای‬ ‫مدرن شکل گیرد‪.‬‬ ‫اما در ســده های قبل به دلیل نبودن امنیت انسانی‬ ‫نهاد مهارتی نتوانســته نبض این مکان را به دست گیرد تا‬ ‫شــهرهای ایرانی در قلمرو گروه هایی بماند که پیوسته بر‬ ‫گرد ان جمع شده و به مبادله بپردازند‪ .‬از این رو متن اصلی‬ ‫شهرهای ما به صورت بازارها و فرایندهایی در امده که امروز‬ ‫هم اقتصاد مســلط ان عمدتا به بازارهای ساده اما پررونق‬ ‫عشایری ‪ /‬روســتایی اختصاص داشــته‪ ،‬هنوز هم از رشد‬ ‫مهارت های عقالیی و مبتنی بر تولید محروم است‪.‬‬ ‫شهر بومی‪ ،‬می تواند با قاعده ها و نمودارهای مسلط‬ ‫و روزمره مردم که زبان و ذهن شان را سرشار از خود می کند‪،‬‬ ‫معنا شــود‪ .‬در خالل شــکل گرفتن تجمعات انســانی در‬ ‫فضاهای مشترک که پیش تر مردم به شــکل پیاده در ان‬ ‫حضور داشــتند‪ ،‬بازارهایی از ساده فروشــی پیرامون این‬ ‫تجمعات امتداد می یافت‪ .‬حتی امروز هم در بیشتر نقاط‪،‬‬ ‫بازار تقریبا چیزی چون بساط های پر رونقی می باشد که در‬ ‫سال ها پیش در میدان های شهری وجود داشت‪.‬‬ ‫در فراوانی این اجتماعات‪ ،‬اقتصاد مســلط‪ ،‬مبادله‬ ‫یا بده بســتانی شــد که با پیدایــش و تجارت ملــی نفت‪،‬‬ ‫طبقات خدماتی و سوداگر شهری را در متن همین سیستم‬ ‫مبادله ای توسعه داد‪ .‬این شیوه از سرزندگی جمعی‪ ،‬با رشد‬ ‫فضاهایی که همزاد با اشنایی مردم با وا ژه و مفهوم شهر بود‪،‬‬ ‫معنای عملی شهر را از خالل این قواعد و اخالقیات مربوط‬ ‫به ان ارائه می دهد‪.‬‬ ‫‪ -2‬در چنین شــرایطی‪ ،‬نمودارها و قواعد شهرنشینی‬ ‫متکی بر ذات داد و ستد و رشد گروه های انسانی از خالل‬ ‫ان می باشد‪ .‬نمودارهای شهرنشــینی‪ ،‬زبان و ایدئولوژی‬ ‫را برای مردم به عاریت می گــذارد تا انها خود را در بطن ان‬ ‫اجتماعی کرده‪ ،‬بر متن بازارهای شهری مسلط شوند‪ .‬راه‬ ‫پایداری در چنین معیشتی رشــد روزافزون در سرامدی بر‬ ‫چنین نمودارهایی است‪.‬‬ ‫دا دو ستد‪ ،‬روح رشد و توسعه زندگی فردی را در دست‬ ‫گرفته و گروه های مختلف و اجتماعــات قبیله ای که روز‬ ‫به روز به شــکل مهاجــر در ان گرد می امدنــد را به رعایت‬ ‫دســتورات و قواعد خود فرا می خواند‪ .‬در نتیجه شیوه ای‬ ‫هرمی از رشد و تحرک شهری پیش روی مردم قرار گرفت‬ ‫تا حرکت خود را از بساط و دکه های سر کوچه و دور میدان‬ ‫به مقصد معامالت بیشتر و پرسودتر تقویت کنند تا در چنین‬ ‫اقتصادی به صورت عمودی باالتر روند‪.‬‬ ‫میــان گروه هــای مســلط و گروه هــای ضعیف تر‪،‬‬ ‫رقابتی برای احاطــه بر فضاهای حضور و تحرک شــهری‬ ‫که مســیرهای رفت و امــد و تجمعات مردمی می باشــد‪،‬‬ ‫رخ می دهد‪ .‬هر کس در این فضا بیشــتر اماده شــده و در‬ ‫سیستم مبادله مشارکت جوید‪ ،‬در رشــد عمودی موفقتر و‬ ‫که روح شهرنشــینی متکی بــر قواعد رو بــه زوال دیگری‬ ‫اســت‪ .‬از طرف دیگر‪ ،‬مهاجرت مداوم روستانشــینان که‬ ‫اسیب دیده اصلی چنین شهرهایی هستند‪ ،‬در کنار زاد و ولد‬ ‫گروه های ضعیف‪ ،‬لشکر گسترده ای از عامالن مبادله به‬ ‫متن فضاهای شهری را فرا می خواند که برای معیشت خود‬ ‫به اجرای ساده ترین شیوه های تجاری بپردازند‪ .‬در نتیجه‬ ‫فضاهای شهر شاهد رشد سرســام اور تجارت های ساده‪،‬‬ ‫دکه و مغازه ای می شود که با هر توجیهی فضاهای شهری‬ ‫را تبدیل به بازار و سوداگری می کن د که راه رشد شهرنشینی‬ ‫نیز همین است‪ .‬عمده حاشیه نشــینی اقتصادی ناشی از‬ ‫ناتوانی در درونی ساختن واقعیت ها و چیره دستی در قواعد‬ ‫بازاری چنین اجتماعاتی اســت که شــهر معاصر ایرانی را‬ ‫تعریف و توسعه می دهد‪.‬‬ ‫‪ -3‬خیابان های شهرهای معاصر‪ ،‬شاهد تضادهایی‬ ‫‪21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫حلقه یاران فیلسوف سیاست‬ ‫تحلیلی درباره وضعیت علی الریجانی در مجلس دهم‬ ‫مسعود ندافان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫گفتارها‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫علی الریجانی؛ ایت الله زاده فیلسوف‪ ،‬پارلمانتاریست‬ ‫باهوش و خطیب ماهر اســت‪ .‬او این روزهــا مرد «پیروز»‬ ‫سیاست کشور هست‪ .‬علی الریجانی در مجلس نهم ردای‬ ‫حمایت از برجام را بر دوش انداخت؛ ان هنگا م که مخالفین‬ ‫در کنار بهارستان تحصن کرده بودند؛ وی با همکاری یاران‬ ‫سیاســی خود برجام را در بیســت دقیقه به فرجام رساند تا‬ ‫لبخند رضایت شراکت سیاســی بر لب های پاستورنشینان‬ ‫دیده شود‪.‬‬ ‫انتخابات مجلس شورای اسالمی دهم‪ ،‬با عدم حضور‬ ‫علی الریجانی در همگرایی راست نشــینان سپهر سیاست‬ ‫کشــور همراه بود؛ او حضور در ریاست قوه مقننه را فراتر از‬ ‫تصمیم سازی سیاسی جریان خود دانست و از سوی دیگر‬ ‫تصمیم یاران سیاسی خود را به فراکسیون رهروان والیت‬ ‫محول کرد و دو نیروی سیاسی همسو با وی رهسپار لیست‬ ‫امید شــدند‪ .‬اصالح طلبان در ان هنگامه عبور از «هویت‬ ‫اصالح طلبانه» معتــرض حضور یاران رئیس بهارســتان‬ ‫بودند؛ فاطمه هاشــمی زبان به شــکوه از اصلی ترین یار‬ ‫سیاسی علی الریجانی گشود و اظهار داشت‪« :‬اقای کاظم‬ ‫جاللی در شاهرود رای نداشت‪ .‬بااینکه علیه حزب ما بیانیه‬ ‫داده و در مورد برخی از شخصیت ها خواهان برخورد شدید‬ ‫شده بود و حتی زمانی که در کمیسیون امنیت ملی مسئول‬ ‫رســیدگی به وضعیت زندانیان در ســال ‪ 88‬شد‪ ،‬به وظیفه‬ ‫خود خوب عمل نکرد اما در لیست قرار گرفت‪ .‬اقای کاظم‬ ‫جاللی از ناحیه حزب اعتدال و توسعه به لیست اضافه شدند‬ ‫چراکه در حزب اعتدال و توسعه عده ای موافق حضور وی‬ ‫بودند و برخی مخالف‪ .‬من از مخالفان حضور اقای کاظم‬ ‫جاللی در لیســت بودم ولی به دلیل اینکــه در ائتالف بود‬ ‫اصالح طلبان پذیرفتند‪».‬‬ ‫علی الریجانی در انتخابات مجلس شورای اسالمی‬ ‫دهم در حوزه انتخابیه قم شــرایط سختی را تجربه کرد؛ او‬ ‫که با «دفاع حداکثری» از برجام در مقابل موضع عمومی‬ ‫جریان اصولگرایی خصوصا بدنه اجتماعی ان صف ارایی‬ ‫کرده بود‪ ،‬بنابراین جریان رقیب توانســت با ضریب منفی‬ ‫رای وی در شهر قم‪ ،‬او را از کسب رای اول بازدارد‪ ،‬هرچند‬ ‫در هدف نهایی ایت اللــه زاده پارلمانتاریســت خلل ایجاد‬ ‫نمی کند او خــود را برخالف همه براوردهــا از نتیجه هفتم‬ ‫اسفند ‪ 94‬برای کرسی ریاست اماده می کند‪ .‬اولین هماورد‬ ‫مجلس شورای اســامی دهم برای کسب کرسی ریاست‬ ‫میان علــی الریجانی و محمدرضــا عــارف رخ داد‪ .‬علی‬ ‫صوفی‪ ،‬رئیس ستاد ائتالف اصالح طلبان تهران از توافق‬ ‫«بزرگان اصالحات» برای ریاســت عارف تاکید کرد و در‬ ‫همین راستا اظهار داشــت‪« :‬توافق برای ریاست مجلس‬ ‫ن هاشمی‪ ،‬روحانی و رئیس‬ ‫دهم بین سران اصالحات‪ ،‬اقایا ‬ ‫دولت اصالحات صورت گرفته و توافق این بوده و هست که‬ ‫ریاست کرسی مجلس اینده از ان عارف باشد‪ ».‬و از سوی‬ ‫دیگر پیرامون تعداد حامیان جریان اصالحات در بهارستان‬ ‫گفت‪« :‬در حال حاضر بیش از ‪ 90‬درصد از ترکیب مجلس‬ ‫را اصالح طلبان تشکیل داده اند و این به دور از عقل است‬ ‫که مجلس دست اصالح طلبان باشد و ما بخواهیم ریاست‬ ‫ان را به کسی دیگر واگذار کنیم‪ ،‬کسی که هویتش با مایکی‬ ‫نیست‪ ».‬بازی روی کاغذ به ســود اصالحات بود ولی مرد‬ ‫پنهان کار سیاست ایران از «واقعیت» بهارستان دهم اگاه‬ ‫بود‪ .‬علی الریجانی با اختالف زیاد پیرو ز شــد؛ پس از این‬ ‫اتفاق حسن رسولی سخنگوی ستاد انتخاباتی محمدرضا‬ ‫عارف لب بــه انتقــاد از هم پیمانان عارف گشــود و اعالم‬ ‫بی طرفی حزب اعتدال و توســعه را یکی از عوامل اصلی‬ ‫کاهش رای عــارف اعالم کرد و گفت «اقــای محمدباقر‬ ‫نوبخت به عنــوان دبیرکل حــزب اعتدال و توســعه نیز در‬ ‫یکی از نشســت های خبری خود قبل از برگزاری انتخابات‬ ‫هیات رئیسه مجلس در پاســخ به یکی از خبرنگاران درباره‬ ‫موضع حزب اعتدال و توسعه درباره انتخاب رئیس مجلس‬ ‫به صراحت عنوان کرد حزب اعتدال و توسعه تابع تصمیم‬ ‫فراکسیون امید در این زمینه است‪ .‬بااین وجود چهارشنبه‬ ‫یعنی ســه روز مانــده به انتخــاب هیات رئیســه مجلس‪،‬‬ ‫به صورت رسمی اعالم شد حزب اعتدال و توسعه در مساله‬ ‫انتخاب رئیس مجلس اینده بی طرف است و از هیچ کدام‬ ‫از کاندیداها به صورت رسمی حمایت نمی کند‪ ...‬شورای‬ ‫عالی سیاست گذاری اصال فکر نمی کرد در لحظات مهم و‬ ‫سرنوشت ساز دوستان کنار بکشند و اعالم بی طرفی کنند‪».‬‬ ‫تا روایت یار عارف بازگوکننده قدرت سیاسی علی الریجانی‬ ‫در کشور باشد‪.‬‬ ‫در این میان مهره چینی علی الریجانی در فصل بعدی‬ ‫سیاست ورزی او چگونه است؟ او چگونه در ساخت قدرت‬ ‫ایران شبکه سازی نیروهای همسو با خود را انجام می دهد؟‬ ‫ی با یاران بهارستانی‬ ‫همگام ‬ ‫علی الریجانی تیم ســازی خود را از وزارت ارشــاد و‬ ‫سپس صداوســیما اغاز کرد؛ تیمی که یکی از اصلی ترین‬ ‫اعضای ان اکنون در خیابان فاطمی برای دولت یازدهم در‬ ‫کسوت وزیر فعالیت می کند‪ .‬با ورود الریجانی به قوه مقننه و‬ ‫انتخاب شدن به عنوان رئیس این قوه‪ ،‬بسیاری از نمایندگان‬ ‫مجلس به او پیوستند و به عنوان تیم وی برای ریاست او در‬ ‫مجلس هشتم و نهم تالش های فراوانی انجام دادند‪ .‬این‬ ‫عمل در مجلس هشتم به صورت تشکیالتی و منسجم نبود‬ ‫ولی در مجلس نهم و با تشکیل فراکسیون رهروان والیت‪،‬‬ ‫حمایت اکثریت نمایندگان مجلس از الریجانی به صورت‬ ‫منسجم و تشکیالتی درامد‪.‬‬ ‫یــاران علی الریجانی ابتدا ســودای حزب سیاســی‬ ‫برای حضور در کارزار رقابت های سیاســی داشتند و حتی‬ ‫شــنیده هایی از اختالف میان کاظم جاللی و محمدرضا‬ ‫باهنر خبر می داد؛ مهندس باهنــر خواهان «کارگردانی»‬ ‫در بازی انتخابــات بود زیــرا او دارای هویتــی مجزا میان‬ ‫اصولگرایان با ریاست بر جبهه پیروان خط امام(ره) و رهبری‬ ‫بود اما کاظم جاللی تمایل دارد در غیاب «مهندس» مرد‬ ‫اول یاران پارلمانتاریســت باهوش و خطیب ماهر کشــور‬ ‫شــود؛ اما همه چیز تغییر کرد؛ حزب یا جمعیت سیاســی‬ ‫همسو با علی الریجانی تشکیل نشــد و یاران او در کلونی‬ ‫فراکسیون باقی ماندند‪ .‬علی الریجانی در انتخابات مجلس‬ ‫دهم خواهان همراهی بازوان سیاســی اش در بهارستان‬ ‫بود ولی اولین مشکل وی رد صالحیت نزدیکانش بود؛ او‬ ‫برای اولین بار به صورت رسمی از رایزنی برای حل مشکل‬ ‫نیروهای سیاســی همســو با خود خبر داد و از سوی دیگر‬ ‫خواهان حضور بازوان سیاسی اش در فهرست های مختلف‬ ‫بود تا از ان طریق نیروهای اصلی خود مانند کاظم جاللی‪،‬‬ ‫بهروز نعمتی‪ ،‬جواد جهانگیر زاده‪ ،‬حســین ســبحانی نیا ‪،‬‬ ‫گفتارها‬ ‫غالمعلی جعفــر زاده و‪ ...‬به اهداف پارلمانی خود برســد‪.‬‬ ‫فرجام انتخابات هفتم اسفند به سود یاران ثابت قدم اقای‬ ‫رئیس نبود‪ ،‬بسیار از انان از حضور در بهارستان بازماندند‪.‬‬ ‫تیم چینی مجدد علی الریجانی در مجلس شــورای‬ ‫اسالمی با رویکرد حذف نیروهای قدیمی مجالس پیشین‬ ‫در قالب فراکســیون اعتدال اغاز شــده اســت؛ از سوی‬ ‫دیگر او حلقه یاران پارلمانی پیشــین خود را رها نمی کند؛‬ ‫علی الریجانی تیم گذشــته خود را در قالب «مشاورین» و‬ ‫پست های مختص حوزه ریاســت احیا می کند؛ او حسین‬ ‫مظفر را به سمت معاون نظارت مجلس شورای اسالمی و‬ ‫امیدوار رضایی را به ســمت معاون قوانین مجلس شورای‬ ‫اسالمی و سید احمدرضا دســتغیب نماینده مردم شیراز در‬ ‫مجلس هشتم و نهم را به سمت مشــاور رئیس و جانشین‬ ‫حوزه ریاســت مجلس و منصور حقیقت پــور و محمدرضا‬ ‫باهنر را به سمت «مشاور رئیس مجلس شورای اسالمی»‬ ‫منصوب کرد‪.‬‬ ‫هرچند انتصاب محمدرضا باهنر حاوی «رازی» است‬ ‫که قدری از ان هویدا شده اســت و غالمرضا تاج گردون‪،‬‬ ‫نماینده اصالح طلب در ذکر خاطره ای از جلسه خصوصی‬ ‫با علی الریجانی و محمدرضا باهنر اظهار داشت‪« :‬به انها‬ ‫گفتم اگر من کنار بکشم اتفاقی نمی افتد؛ اما کنار کشیدن‬ ‫اقای باهنر سخت است‪ ،‬ایشــان رئیس جامعه مهندسین‬ ‫و نماینده هفت دوره هســتند و کنار کشــیدن ایشان مرگ‬ ‫سیاســی اقای باهنر بود و گفتم تمایل ندارم این مساله به‬ ‫دســت من اتفاق بیفتد‪ .‬اما به اقــای الریجانی گفتم یک‬ ‫نکته ای از روز اول مجلس به من گفتید که به ان دلیل کنار‬ ‫می کشم؛ گفتید «اگر باهنر بیکار باشد‪ ،‬توطئه می کند‪».‬‬ ‫برای همیــن نمی خواهم باهنر بیــکار بنشــیند‪ ».‬به نظر‬ ‫می رسد که علی الریجانی از نقش باهنر برای گسست در‬ ‫ائتالف ‪ 92‬هراس دارد‪.‬‬ ‫اما مهمترین تغییر در تیم علی الریجانی را می توان‬ ‫انتصاب حســین امیرعبداللهیــان به مدیــرکل فعلی امور‬ ‫بین الملل مجلس شورای اسالمی دانست؛ امیرعبداللهیان‬ ‫«مغضوب» وزارت خارجــه دولت یازدهــم و «محبوب»‬ ‫جریان اصولگرایی برای جلوگیری از برجام منطقه ای است‪.‬‬ ‫حضور وی در تیم علی الریجانی را می توان به دلیل نقش‬ ‫اثرگذار محمد جعفری‪ ،‬رئیس دفتر علی الریجانی از سال‬ ‫‪ 87‬و معاون سابق امنیت داخلی شورای عالی امنیت ملی‬ ‫در تصمیم گیری های علی الریجانی دانست‪.‬‬ ‫سیاست به سبک علی الریجانی‬ ‫در تقدیر از تقدیم مدال کیانوش رستمی به مدافعان حرم‬ ‫احسان رستگار‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫«مدالم را تقدیم می کنم به شهدای مدافع حرم»؛ این‬ ‫جمله ای بود که اولین مدال اور کاروان المپیک جمهوری‬ ‫اســامی ایران‪ ،‬پس از انکه مدال طال بر گردنش اویخته‬ ‫شــد‪ ،‬مقابل خبرنگاران گفت‪ .‬بین پیروزی در دیدار نهایی‬ ‫و برگزاری مراســم اعطای مــدال‪ ،‬معمــوال فاصله یک تا‬ ‫دو ساعته هســت‪ .‬در این بازه زمانی‪ ،‬کیانوش رستمی در‬ ‫شبکه های اجتماعی‪ ،‬موجی از خوشحالی زاید الوصف در‬ ‫بین ایرانیان به راه انداخت‪.‬‬ ‫بعد از اینکه مجتبی حیدری‪ ،‬شمشــیرزن زبردســت‬ ‫ایران مقابل هامر‪ ،‬حریف امریکایی‪ ،‬با ناداوری شکســت‬ ‫خورد و از صعود به دیدار نهایی بازماند‪ ،‬همه امید داشــتند‬ ‫که در دیدار رده بندی‪ ،‬بتواند گردن اویــز برنز را از ان خود‬ ‫کند‪ ،‬اما او مقابل حریف کره ای ‪ -‬که چندین مقام قهرمانی‬ ‫جهان را داشت ‪ -‬نتیجه را واگذار کرد و نهایتا به رغم کسب‬ ‫نتیجــه ای بی ســابقه در عرصــه ورزش شمشــمیربازی‪،‬‬ ‫نتوانست مدالی کسب کند‪.‬‬ ‫با کســب مدال طال به عنــوان اولین مدال کشــور و‬ ‫ابراز خوشحالی مردم‪ ،‬موجی هرچند کوچک در حمایت از‬ ‫رســتمی به راه افتاد با مضامین قومی و غیرملی و جمالتی‬ ‫مانند «رستمی کرد طال گرفت» که بیشتر نمایندگی کننده‬ ‫گرایش های پان کردیسم بود ‪ .‬اما بعد از ابراز ارادت کیانوش‬ ‫رســتمی به مدافعان حرم و اهــدا ی مدالش به شــهدای‬ ‫مدافع حرم‪ ،‬حمایت از رستمی رنگ و بویی ملی و عقیدتی‬ ‫گرفت‪ .‬اگرچه در ایــن مواقع‪ ،‬طبیعتا عــده ای هم از این‬ ‫حرکت ناراضی می شوند و می گویند که «ورزش را سیاسی‬ ‫نکنید» اما اگر دقیق تر به مقوله ورزش نگاه شود‪ ،‬این سوال‬ ‫پیش می اید که وقتی جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬از ابتدای‬ ‫ن به دلیل داشتن یک مکتب فکری خاص‬ ‫تاسیسش تا کنو ‬ ‫و ایدئولوژی اسالمی‪ ،‬مثال با نظام غاصب صهیونیستی‪،‬‬ ‫هیچ گاه مبارزه نکرده و مدال های بسیاری را پیرو ایستادن‬ ‫بر سر این ارمان از دست داده است‪ ،‬چرا نباید از فرصت های‬ ‫ورزشی اش‪ ،‬به مثابه دیپلماسی عمومی بهره برداری کند؟‬ ‫تمامی کشــورها‪ ،‬حتی انها که تظاهر می کنند به سر دادن‬ ‫شــعار پوچ «ورزش را سیاســی نکنیــد» از عرصه ورزش‪ ،‬‬ ‫به عنوان یک جایگاه برای تبلیغ دیپلماســی عمومی خود‬ ‫بهره می برند؛ شــاید معروف ترین مثال اتفاقا توسط یکی‬ ‫از نمادهای صلح جهانی یعنی نلســون مانــدال رقم خورد‪.‬‬ ‫ بی شــک برگــزاری جام جهانی راگبــی در ســال ‪ ۱۹۹۵‬به‬ ‫میزبانی افریقای جنوبی و قهرمانــی افریقای جنوبی در ان‬ ‫دیدار خاطره انگیز مقابل زالند نو در ورزشــگاه الیس پارک‬ ‫شهر یوهانســبرگ‪ ،‬در اتحاد ملی افریقای جنوبی و اشتی‬ ‫سیاهان و سفیدهای این کشــور‪ ،‬بسیار تاریخ ساز بود و ان‬ ‫صحنه تقدیم جام قهرمانی توسط نلسون ماندال‪ ،‬قهرمان‬ ‫سیاهپوستان جهان به کاپیتان افریقای جنوبی‪ ،‬فرانسیس‬ ‫پیه نار سفید پوست‪ ،‬از ماندگارترین قاب عکس های تاریخ‬ ‫ورزش شــد‪ .‬کاش به اندازه ماندال که نه مســلمان بود و نه‬ ‫پیرو مکتب انقالب اســامی‪ ،‬برخی از رجــال داخلی نیز‬ ‫در می یافتند که ورزش‪ ،‬چقدر می توانــد در خدمت تبلیغ و‬ ‫تبیین افکار و اندیشه های متعالی سیاسی قرار گیرد‪.‬‬ ‫جمله معروف «راگبی شبیه سیاست است؛ همان قدر‬ ‫جذاب و به همان اندازه دشوار‪ ».‬نلسون ماندال‪ ،‬می تواند‬ ‫به تمامی ورزش ها تعمیم پیدا کند‪ ،‬به شرط انکه مانند ان‬ ‫شبه روشنفکران کم سوادی که شعار «هنر برای هنر» سر‬ ‫می دهند و در ایران بیش از هر کجای دنیا جوالن می دهند‪،‬‬ ‫عده ای شعار «ورزش برای ورزش» سر ندهند‪.‬‬ ‫ماندال درباره ورزش می گویــد‪« :‬ورزش قدرت تغییر‬ ‫جهان را دارد‪ .‬ورزش قدرت الهام بخشــیدن و ایجاد اتحاد‬ ‫بین مردم را دارد‪ .‬کمتر چیزی چنین قدرتی دارد‪».‬‬ ‫ورزش وســیله ای است در دست هر کشــور و ملتی‪،‬‬ ‫یو‬ ‫تا ارزش ها و ارمان هایش را بتواند در قالب این ســرگرم ‬ ‫ی دنیا صادر کند؛ وقتی همه‬ ‫فعالیت جذاب و مفید‪ ،‬به تمام ‬ ‫از این فرصت استفاده می کنند‪ ،‬چرا ما نکنیم؟!‬ ‫گفتارها‬ ‫علی الریجانی نه از دوران اصالحات و نه از صدارت‬ ‫محمود احمدی نژاد خاطره خوشایندی ندارد ولی در هر‬ ‫دو مقطع قدرتمند بود؛ او مرد سیاســت است و تجربه ها‬ ‫برای وی گران سنگ اســت و هیچ گاه خاستگاه سیاسی‬ ‫خود را تغییر نمی دهد‪ .‬علــی الریجانی بازیگر عملگرای‬ ‫سیاست ایران اســت؛ او برای پیروزی حســن روحانی با‬ ‫اصالح طلبان ائتالف می کند و برای حضورش در کرسی‬ ‫بهارستان دست دوســتی به اصولگرایان می دهد و حتی‬ ‫از حمایــت پایداری هــا چشم پوشــی نمی کنــد‪ .‬الگوی‬ ‫سیاســت ورزی علی الریجانی حفظ حلقه یاران سیاسی‬ ‫خود است؛ او برخالف بســیاری از سیاستمداران ایرانی‬ ‫چندان بــا الیه هــای اجتماعی ارتبــاط ندارد‪ ،‬ســرمایه‬ ‫اجتماعــی او حتی از انتخابات ســال ‪ 84‬ریزش داشــته‬ ‫اســت و در حوزه انتخابیه قم با مهر حمایت مراجع کسب‬ ‫رای می کند؛ او مناســبات و تعامالت خود را در ســاخت‬ ‫باالی سیاســت ایرانی تعیین کرده است و ظرفیت سازی‬ ‫از بدنه اجتماعی باوجود قدرت البی گری و فراست برای‬ ‫سیاســت ورزی او معنا دهی نمی شــود‪ ،‬بنابراین موقعیت‬ ‫سیاســی یاران علی الریجانی «ثابت» است زیرا انان با‬ ‫فضای سیاست منطبق می شوند‪.‬‬ ‫دیپلماسی ورزش‬ ‫‪23‬‬ ‫فکـر نـو‬ ‫از دریچه ای دیگر‬ ‫ما در این صفحات ســعی خواهیم کرد موضوعــات مختلف را از دریچه‬ ‫علوم انسانی بنگریم و در عین حال به برخی از حوزه ها مانند محیط زیست‪،‬‬ ‫دانشــگاه‪ ،‬حوزه های علمیه‪ ،‬فرهنگ و هنر نگاهی داشــته باشیم‪ .‬در واقع‬ ‫این صفحات‪ ،‬صفحات فکر و ایده و اندیشــه مجله اســت‪ .‬نوعی عقالنیت‬ ‫ارزش مدار برعکس علوم انسانی غربی که ابزارمدار هستند‪.‬‬ ‫ایراد زمانه ما‬ ‫داوری اردکانی از تاریخ فلسفه ایران می گوید‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫تاریخمختصرنئولیبرالیسم‬ ‫«نئولیبرال سازیمستلزم«ویران سازیخالق»‬ ‫زیادی بوده اســت‪ .‬ایــن فرایند نه تنها ســاختارها و‬ ‫قدرت هــای نهادی پیشــین (حتی زیرســوال بردن‬ ‫شــکل های ســنتی حاکمیت دولت)‪ ،‬بلکه تقسیم‬ ‫کار‪ ،‬روابط اجتماعــی‪ ،‬تامین رفــاه‪ ،‬مجموعه های‬ ‫تکنولوژیکی‪ ،‬شیوه های زندگی و تفکر‪ ،‬فعالیت های‬ ‫مربوطبهتولیدمثل‪،‬تعلقبهسرزمینوتمایالتقلبی‬ ‫را نیز منهدم ساخته اســت‪ ».‬دیوید هاروی در مقدمه‬ ‫کتاب «تاریخ مختصر نئولیبرالیسم» تالش می کند‬ ‫رد فرایندی را که به «جهانی شدن» منجر شد‪ ،‬از دل‬ ‫تاریخ سال های بحران بزرگ تا رسیدن به دولت رفاه‬ ‫سال هایپسازجنگدوموپسازانچرخشجهانی‬ ‫به سمت نئولیبرالیسم در نظام اقتصادی سرمایه داری‬ ‫جهانی در اواخر دهه‪ ،١٩٧٠‬پی بگیرد‪ .‬او چهار چهره ‬ ‫کلیدی را اغاز کننده این نوع جدید از سیاست گذاری‬ ‫می داند؛ پل ولکر‪ ،‬رئیس وقت بانک مرکزی ایاالت‬ ‫متحده (فدرال رزرو)‪ ،‬رونالــد ریگان‪ ،‬مارگارت تاچر و‬ ‫دنگشیائوپینگکهعکسانهارویجلدنسخهاصلی‬ ‫کتاب امده اســت‪ .‬او در فصول بعدی کتاب توضیح‬ ‫می دهد چگونه ایــن افراد تاثیرگــذار‪ ،‬ادامه دهنده و‬ ‫اجرا کنندهبحث هاییبودندکهازمدت هاقبلدرگرفته‬ ‫بود‪ .‬انها با راهنمایی میلتون فریدمن و اقتصاددانان‬ ‫معروفبه«بچه هایشیکاگو»توانستنداینتصمیم‬ ‫مهم را عملی کنند و این بحث ها را به ســطح عمومی‬ ‫بکشانند‪.‬اموزهنئولیبرالیسمیابنیادگراییبازارنظریه ای‬ ‫است که براساس ان با اصل ازادی بازار و فعالیت های‬ ‫کارافرینانه در چارچوبی نهــادی که ویژگی ان حقوق‬ ‫مالکیتخصوصیقدرتمند‪،‬بازارهایازادوتجارتازاد‬ ‫است‪ ،‬می توان رفاه و بهروزی انسان را افزایش داد‪.‬‬ ‫نقشدولتایجادوحفظیکچارچوبنهادیمناسب‬ ‫برای عملکرد این شــیوه ها اســت‪ .‬مقررات زدایی‪،‬‬ ‫خصوصی ســازی و کناره گیری دولت از بســیاری از‬ ‫حوزه هایتامین اجتماعیشاه بیتتغییراتنئولیبرالی‬ ‫در چهار دهه گذشته در سطح جهان بوده است‪ .‬ثبات‬ ‫ارزشپول‪،‬تضمینمالکیتفردی‪،‬مسئولیت پذیری‬ ‫کامل هر عامل اقتصادی در برابــر نتایج اعمال خود‬ ‫و ازادی قــرارداد به جز قراردادهایــی که باعث ایجاد‬ ‫انحصارمی شود(مانندقراردادهاییکهباعثبهوجود‬ ‫امدنکارتلو تراستمی شود)‪،‬ازدیگرمولفه هایاین‬ ‫اموزهاست‪ .‬نئو لیبرال هامعتقدندبازارومبادالتجاری‬ ‫دران‪،‬اخالقومقرراتخاصخودراداردوایننظریه‬ ‫می تواندراهنمایعملیزندگیانسانباشد‪.‬‬ ‫بیســت ودومین ســالروز درگذشــت احمــد فردید‪،‬‬ ‫فیلسوف معاصر با حضور اســاتید فلسفه در فرهنگسرای‬ ‫اندیشــه برگــزار شــد‪ .‬در ایــن مراســم کتــاب «غرب و‬ ‫غرب زدگی» این متفکر مرحوم نیز رونمایی شد‪.‬‬ ‫رضا داوری اردکانی‪ ،‬رئیس فرهنگستان علوم در این‬ ‫مراســم گفت‪« :‬یکی از ایرادات زمانه ما این است که به‬ ‫اعتبار موافقت و مخالفت سیاســی که داریم درباره افراد‬ ‫حکم می دهیم و این کار بســیار ناشایستی است؛ چراکه‬ ‫جهان به تفکر و فلســفه نیاز دارد و تفکــر اقتضای زندگی‬ ‫ادمی است‪ .‬یعنی با تفکر ادم ها تاریخ دار می شوند و جامعه‬ ‫انسانی بدون تفکر امکان پذیر نیست‪».‬‬ ‫عضو شورای عالی انقالب فرهنگی اضافه کرد‪« :‬ما‬ ‫تنها موجوداتی هستیم که عالم داریم‪ ،‬ما به دنیا می اییم‬ ‫و در همین دنیا احساس غربت می کنیم‪ .‬این حس را هیچ‬ ‫موجود دیگری ندارد‪ .‬افالطون هم می گفت اغاز فلســفه‬ ‫درد دردمندی است‪ .‬منظور از درد هم در اینجا درد جسمانی‬ ‫نیست‪ ،‬بلکه درد غربت است‪ .‬در این میان تجدد با این ادعا‬ ‫که می خواهد دنیا را قابل تحمل و بهشت کند وارد شد‪ ،‬تا‬ ‫امروز که نتوانسته چنین کاری بکند و من فکر نمی کنم از‬ ‫این به بعد هم بتواند این خراب اباد را بهشت کند‪».‬‬ ‫داوری اردکانــی گفــت‪« :‬امــروز عالم چنــان جای‬ ‫وحشتناکی شــده که راست و دروغ‪ ،‬زشــت و زیبا و جنگ‬ ‫و صلح با هم فرقــی ندارند‪ .‬امروز دین را با جنایت تفســیر‬ ‫می کنند و این امر بی ســابقه اســت‪ .‬کاری کــه داعش با‬ ‫جهان کرده هیچ کس تا به حال با دین انجام نداده است‪.‬‬ ‫نباید این حادثه را جزئی و گذرا ببینیم؛ مشکل عمیق تر از‬ ‫این حرف هاست و باید این جنایات را یک مشکل تاریخی‬ ‫بدانیم‪ .‬حال در این خراب اباد فیلســوف احســاس غربت‬ ‫می کند؛ چــون اینجا وطن حقیقی ادمی نیســت و در این‬ ‫میان غرب تالش دارد جهان را وطن ادمی کند که در عمل‬ ‫موفق نبوده است‪».‬‬ ‫اســتاد بازنشســته دانشــگاه تهران اظهار داشت‪:‬‬ ‫«خوشبختانه ما تاریخ فلســفه داریم و بعد از یونان و اروپا‬ ‫تنها کشور غیراروپایی هســتیم که فلسفه داریم‪ .‬ما سنت‬ ‫فلسفی داریم پس توقع داشتن فیلسوف یک توقع عادی‬ ‫و طبیعی است‪ .‬علم فلسفه حاصل تفکر فلسفی است‪ ،‬تا‬ ‫وقتی تفکر باشد ضربان زندگی هم هست‪ ،‬هرجا و هر وقتی‬ ‫که تفکر نباشد زندگی هم وجود ندارد‪ .‬وقتی یک فیلسوف‬ ‫حرف می زند و ســوال می پرســد دو نوع واکنش نسبت به‬ ‫ان داریم؛ یا بــه حرف های او گــوش می دهیم و همدلی‬ ‫می کنیــم یا اینکــه حرف هــای او را نمی پذیریــم‪ .‬در هر‬ ‫صورت نمی توانیم بگوییم که او حرف های به دردنخوری‬ ‫زده است‪».‬‬ ‫رئیس فرهنگستان علوم با اشاره به اینکه نه ارسطویی‬ ‫است و نه کانتی تاکید کرد‪« :‬این به معنای این نیست که‬ ‫کانت و ارســطو ادم های بزرگی نبودند؛ بنابراین پسندیدن‬ ‫یا نپســندیدن ما از بزرگــی متفکران کــم نمی کند‪ .‬ما چه‬ ‫بخواهیم چه نخواهیم کانت و ارسطو بزرگ اند و با اهمیت؛‬ ‫چرا؟ چون تفکر مهم است‪ .‬درباره شعر هم این گونه است‬ ‫حافظ و سعدی نامدار و مهم هستند چون شعر مهم است‪.‬‬ ‫بزرگانی مثــل حافظ و ســعدی غربت این دنیــا را برای ما‬ ‫قابل تحمل و انسانیت را به ما یاداوری کردند‪ .‬ما می توانیم‬ ‫از ردیف‪ ،‬قافیه و صنایع شعری شان ایراد بگیریم ولی این‬ ‫ایرادات از بزرگی انها کم نمی کند‪».‬‬ ‫نفت را مصدق ملی نکرد‬ ‫نشســت «بازخوانــی کودتــای ‪ ۲۸‬مــرداد از منظــر‬ ‫دخالت های امریکا» در موسسه پژوهشی فرهنگی انقالب‬ ‫اسالمی با ســخنرانی چهره هایی همچون موسی حقانی‪،‬‬ ‫منوچهر محمــدی و یعقوب توکلــی برگزار شــد‪ .‬منوچهر‬ ‫یدانشکدهحقوقوعلوم سیاسی‬ ‫محمدی‪،‬عضوهیات علم ‬ ‫دانشــگاه تهــران‪ ،‬دوره پهلــوی را از منظــر وابســتگی به‬ ‫قدرت های بیگانه به سه دسته تقســیم کرد و گفت‪« :‬دوره‬ ‫اول سلطه کامل انگلیس اســت‪ .‬دوره قاجار دوره نفوذ بود‬ ‫اما در دوره رضاخان ســلطه کامل انگلیس بر ایران را شاهد‬ ‫بودیم‪ .‬دوره دوم‪ ،‬دوره تزلزل ســلطه اســت که با کودتای‬ ‫‪ ۲۸‬مرداد مواجه می شویم‪ .‬دوره سوم هم دوره سلطه مجدد‬ ‫انگلیس و نفوذ امریکاست‪ ».‬محمدی ادامه داد‪« :‬اگر نفت‬ ‫ملی شد‪ ،‬گلوله خلیل طهماســبی نفت را ملی کرد‪ .‬مصدق‬ ‫خیلی اعتقادی به ملی کردن نفت نداشت‪ .‬مصدق در مقابل‬ ‫رحیمیان که در مجلس چهاردهم موضوع ملی کردن نفت‬ ‫را مطرح کرد مخالفت کرد‪ .‬متاســفانه نفــت ملی هم نفوذ‬ ‫انگلیس را کاهش نداد‪ ».‬این استاد دانشگاه گفت‪« :‬یکی‬ ‫از اتفاقات مهم ان دوره جریان‪ ۳۰‬تیر‪ ۱۳۳۱‬بود‪ .‬این زمانی‬ ‫بود که در انتخابــات امریکا ایزنهاور به قدرت رســیده بود و‬ ‫سیاست مصدق این بود که بتواند از رقابت و تضادی که بین‬ ‫قدرت ها وجود داشت به عنوان موازنه منفی استفاده کند اما‬ ‫زمانی کهفهمیداینقدرت هاباهمبهتفاهمرسیده اندتصمیم‬ ‫گرفت قهرمانانه کنار برود‪ ».‬وی گفت‪« :‬مصدق سیاســت‬ ‫جدایی دین و روحانیت از سیاست و انحالل پارلمان را دنبال‬ ‫کرد و قدرت های بیگانه تشــتتی با سیاست «تفرقه بینداز و‬ ‫حکومت کن» در کشور به وجود اوردند‪ ».‬منوچهر محمدی‬ ‫دارای مدرک کارشناســی ارشــد علوم سیاســی از دانشگاه‬ ‫شهید بهشتی‪ ،‬کارشناسی ارشد علوم سیاســی از دانشگاه‬ ‫ویسکانسین مدیسون امریکا و دکترای مطالعات بین الملل‬ ‫از دانشگاه کارولینای جنوبی است‪.‬‬ ‫اینده نامعلوم یک ایده‬ ‫ایا روزنامه تلگرامی ایده موفقی است؟‬ ‫نسبت هرمنوتیک و اسالم‬ ‫کاربردهای نگاه هرمنوتیستی در فهم معنا‬ ‫حقیقت تصوف از نگاه کربن‬ ‫دوازدهمین نشســت تخصصی انجمن اثار و مفاخر‬ ‫فرهنگی با عنوان «تشیع و تصوف از دیدگاه هانری کربن»‬ ‫باسخنرانیان شاءاللهرحمتی‪،‬عرفان پژوهواستاددانشگاه‪،‬‬ ‫هفته گذشــته در ســاختمان انجمن اثار و مفاخر فرهنگی‬ ‫برگزار شــد‪ .‬رحمتی در این نشســت گفت‪« :‬هانری کربن‬ ‫موهبتی اســت که نصیب فرهنگ ما شده است‪ .‬در هانری‬ ‫کربن همه جوانبی که کمتر در یک فرد دیده می شود یکجا‬ ‫دیده می شود‪ .‬او به بسیاری از زبان ها از سانسکریت و یونانی‬ ‫گرفته تا المانی و فرانسوی تسلط دارد‪ ،‬الهیات مسیحی را‬ ‫خوب خوانده و می داند و با تئولوژیست های مسیحی حشر و‬ ‫نشر داشته است‪ ».‬این عرفان پژوه ادامه داد‪« :‬کربن یک‬ ‫فیلسوف اروپایی تبار اســت و برخالف خیلی از فیلسوفان‬ ‫مسلمان که با تشیع همدل نبودند‪ ،‬همدلی افراطی داشته‬ ‫است‪.‬دراثاراومتوجهمی شویمکهباشیداییخاصوروحی‬ ‫ناارام تماما در حال اموختن است‪ .‬یکی از وجوه کاری کربن‬ ‫تحقیق درباره تشیع و تصوف اســت‪ ،‬چون او فقط دغدغه‬ ‫دینی ندارد و یک فیلسوف است‪ ».‬رحمتی گفت‪« :‬کربن‬ ‫معتقداستحقیقتتصوفهمانتشیعاست؛بهبیاندیگر‬ ‫تصوف راستین جز تشیع نیست‪ .‬اگرچه کربن گاهی منتقد‬ ‫تصوف می شود و بین تصوف حقیقی و تصوفی که در جهان‬ ‫وجود دارد فرق می گذارد‪ .‬منظور کربن از صوفیه کســانی‬ ‫است که هرچه دارند از شــیعه است ولی منبع شان را چیزی‬ ‫غیر از شیعه معرفی می کنند‪ .‬این فیلسوف فرانسوی معتقد‬ ‫است شیعیان خود در طریقتی قرار دارند که این طریقت عین‬ ‫تصوف اســت‪ .‬او در بخش دیگری از نظریات خود درباره‬ ‫تشــیع و تصوف پیکارهای معنوی شیعه را مطرح می کند و‬ ‫می گوید شیعیان معناگرا با اهل ظاهر‪ ،‬اهل سنت و صوفیه‬ ‫پیکار می کنند‪ .‬منظور از اهل ظاهر هم کسانی است که ائمه‬ ‫را در حد فقها پایین می اورند‪».‬‬ ‫این استاد فلســفه تصریح کرد‪« :‬کربن معتقد است‬ ‫مذهب تشیع تنها مذهبی اســت که رابطه هدایت الهی را‬ ‫میان خدا و خلق برای همیشه نگه داشته‪ ،‬پیوسته والیت را‬ ‫زنده و پابرجا می دارد‪ .‬به اعتقاد او‪ ،‬تمامی ادیان حقیقتی را‬ ‫دنبال می کنند؛ اما تنها مذهب تشیع است که به این حقیقت‬ ‫لباس دوام و اســتمرار پوشــانیده و این ویژگی میان عالم‬ ‫انسانی و الوهی برای همیشه باقی است‪ ».‬رحمتی افزود‪:‬‬ ‫«محبوب ترین شخصیت کربن ســهروردی و به خصوص‬ ‫کتاب «قصه الغربه الغربیه» اوســت‪ .‬البتــه این عالقه به‬ ‫معنی اینکه او را از بقیه برتر می داند‪ ،‬نیست چون به ابن سینا‬ ‫و مالصدرا هم توجــه دارد‪ .‬به عقیده کربن‪ ،‬ســهروردی‪،‬‬ ‫ابن عربــی‪ ،‬عطار و خرقانی با اینکه ســنی بودنــد ولی روح‬ ‫اندیشه شــان شــیعی بود‪ .‬از نظر او همه صوفیــان اصرار‬ ‫خاصی دارند که ن ََسب خودشان را به امام علی(ع) برسانند‬ ‫و در این باره مناقشاتی وجود دارد که به عقیده کربن هرقدر‬ ‫این مناقشات بیشــتر شــود حقانیت این نظریه هم بیشتر‬ ‫می شود‪ ».‬این نویسنده و عرفان پژوه گفت‪« :‬حقیقت تشیع‬ ‫نوعی عرفان و معرفت نجات بخش است و معنی معرفت هم‬ ‫در اینجا این گونه است‪».‬‬ ‫سکون یا بازگشت؟‬ ‫درباره تئاتر تعلیق در اعماق اتالنتیک‬ ‫چین‪،‬بزرگ ترین‬ ‫خریدارکاالهای ایرانی‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫بررســی ها نشــان می دهد نزدیک به ‪ ٦٨‬درصد از‬ ‫کاالهای ایرانی تنها به پنج کشــور جهان صادر می شود‬ ‫که از این کشورها‪ ،‬سه کشــور همسایه ایران محسوب‬ ‫می شوند‪ .‬بزرگ ترین خریدار کاالهای ایرانی در جهان‪،‬‬ ‫چین اســت‪ .‬چین که از بزرگ ترین صادرکنندگان کاال‬ ‫به ایران قرار دارد‪ ،‬به تنهایی بیش از ‪ ١٨‬درصد کاالهای‬ ‫صادراتی ایــران را خریداری می کند‪ .‬پنج کشــوری که‬ ‫مهم ترین خریدار کاالهای ایرانی در چهار ماه نخســت‬ ‫امســال بودند چین‪ ،‬امارات‪ ،‬عراق‪ ،‬کره جنوبی و ترکیه‬ ‫اعالم شده است‪ .‬می توان چنین نتیجه گرفت که حتی‬ ‫برجام و بهبود موقعیت ایــران در بازارهای جهانی هنوز‬ ‫نتوانســته صادرات کشــور را تحت تاثیر قرار دهد‪ .‬بازار‬ ‫کاالهای صادراتی ایران سال هاســت کــه به محدوده‬ ‫اطراف‪،‬یعنیکشورهایهمسایهخالصهشدهاست‪.‬این‬ ‫درحالی است که بسیاری از کارشناسان بر این اعتقادند‬ ‫که ایران باید بــرای افزایش امنیت تجاری خود و رشــد‬ ‫اثربخشــی اش در معادالت جهانی نســبت به گسترش‬ ‫سرزمین های تجاری خود اقدام کند‪ .‬ایران پیش از این‬ ‫در ســال های گذشــته کاالهایش را به اروپا و در برخی‬ ‫موارد حتی به امریکا صادر می کرد‪ .‬برند کاالهایی نظیر‬ ‫فرش و پسته متعلق به ایران بود اما در سال های اخیر این‬ ‫موقعیت متفاوت شده و بازار ایران در اسیا و در حوزه ای‬ ‫دیگر در همسایگانش خالصه شده است‪ .‬این در حالی‬ ‫است که همسایگان ایران در وضعیتی نامناسب به سر‬ ‫می برنــد و بحران هایی که در این کشــورها وجود دارد‪،‬‬ ‫عاملی اســت برای انکه بازارهای تجاری ایران به خطر‬ ‫ی که در عراق و سوریه وجود دارد‪ ،‬بازار‬ ‫بیفتد‪ .‬ناارامی های ‬ ‫کاالهای صادراتی ایران را با خطر روبه رو می کند و برخی‬ ‫معتقدند بخشــی از کاهش صادرات ایران به بازارهای‬ ‫جهانی به همین مساله باز می گردد چراکه عراق و سوریه‬ ‫در ســال های اخیر بخشــی از قدرت اقتصادی خود را‬ ‫از دست داده اند و ناارامی ها سبب شــده نتوانند خریدار‬ ‫کاالهای ایرانی باشــند‪ .‬بخش عمــده ای از کاالهای‬ ‫صادراتی ایران در ســال جاری مانند سال های گذشته‬ ‫کاالهای پتروشــیمی و گازهــای همراه نفت بــوده؛ از‬ ‫این رو برخی کارشناسان چنین ارزیابی می کنند که نیمی‬ ‫ از صادرات غیرنفتی ایران وابسته به صادرات نفت است‬ ‫و درامدهای غیرنفتی نیز ریشــه در نفت دارند‪ .‬در میان‬ ‫‪ ٢٠‬کشور خریدار کاالهای ایرانی‪ ،‬تنها دو کشور اروپایی‬ ‫یعنی اسپانیا و المان هستندو سایر کشورها‪ ،‬در اسیا واقع‬ ‫شده اند‪.‬تمرکزبیشازحدبازارهایتجاریایراندراسیا‪،‬‬ ‫ادغام اقتصاد ایران در اقتصاد جهانی را دشــوار ساخته‬ ‫است‪.‬بخشیازایناتفاقبهنبودقدرترقابتمیانایران‬ ‫و سایر کشورهای تولیدکننده کاال در جهان باز می گردد‬ ‫و بخشی دیگر نیز ناشی از نبود برنامه مدون و مشخص‬ ‫برای بازاریابی و فروش اقالم صادراتی از ایران است‪.‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫این روزها در گوشه ای از مرکز دودگرفته و پرهیاهوی‬ ‫تهــران‪ ،‬در تــاالر ناصرخســرو‪ ،‬گروهی از دانشــجویان‬ ‫عالقه مند به هنــر نمایــش‪ ،‬بی هیچ تکلف و تشــریفاتی‬ ‫سرگرم بازی در نمایشی به نام «تعلیق در اعماق اتالنتیک»‬ ‫هستند‪ .‬کل اتفاقات نمایش در یک زیردریایی رخ می دهد‪.‬‬ ‫گروهی از افسران و ســربازان المان نازی در جنگ جهانی‬ ‫دوم در یــک زیردریایی‪ ،‬در حال پیگیــری اهداف نظامی‬ ‫خود و پرتاب اژدر به سوی دشمن هســتند که خبر می رسد‬ ‫جنگ تمام شــده‪ ،‬هیتلر خودکشی کرده و همه مسئوالن‪،‬‬ ‫فرماندهــان و خدمــه زیردریایی ملــزم به تســلیم خود به‬ ‫متفقین هســتند‪ .‬اما کاپیتان از قبول این حقیقت ســرباز‬ ‫می زند که موجب اعتراض خدمه و افسران ارشد زیردریایی‬ ‫می شــود‪ .‬او می گوید جنگ برای ما تمام نشده و مردن با‬ ‫عزت‪ ،‬بهتر از اسیرشدن با خفت و خواری است‪ .‬با تماشای‬ ‫صحنه های میانی نمایش و شکل گرفتن وضعیت تعلیق و‬ ‫بالتکلیفی سرنشــینان زیردریایی‪ ،‬وسوسه ماندن یا رفتن‬ ‫بین مخاطبان نمایش به وجود می اید‪ .‬نویسنده و کارگردان‬ ‫در این اثر اجرایــی‪ ،‬با به کارگیری شــخصیت کاپیتان که‬ ‫کاراکتری مسئولیت شناس‪ ،‬میهن پرســت و در عین حال‬ ‫خشــک و یکدنده اســت و نگاه ویژه ای به زندگی و حیات‬ ‫بشــری دارد و در کنارش‪ ،‬خدمــه و افســران زیردریایی‪،‬‬ ‫کوشــیده حاالت درونــی انســان را در مواجهه بــا مرگ و‬ ‫زندگی به تصویر بکشد؛ به ویژه دشواری تصمیم گرفتن در‬ ‫بزنگاه های حســاس و تصادم احساسات شخصی و منافع‬ ‫بزرگ تری مانند خدمت به میهن‪ .‬بحث رهبری یا فرماندهی‬ ‫در جمع‪ ،‬از نکات محوری متن این نمایشنامه تالیفی است‪.‬‬ ‫کارگردان به شــیوه های گوناگون درصدد القای این پیام‬ ‫است که در شرایط سخت و طاقت فرسا‪ ،‬یک نفر است که‬ ‫باید نظر نهایی و راه حل نجات بخش را بیان کند‪ ،‬نه همه‪.‬‬ ‫البته مشــروعیت و مقبولیت فرماندهی از مطالبی اســت‬ ‫که مخاطب نمایش خود را با ان درگیــر می یابد‪ .‬از طرفی‬ ‫اگر از «جمع» خبری نباشــد و مثال همه افراد نابود شــده‬ ‫باشند‪ ،‬فردیت کاپیتان معنی نداشــته و مفهوم فرماندهی‬ ‫موضوعیت نخواهد داشــت‪ .‬از سوی دیگر «جمع» کی و‬ ‫کجا‪ ،‬باید مطیع نظر فرمانده باشد و کجاست که فرمانده باید‬ ‫به مشورت با جمع بپردازد‪ .‬اینها از نکاتی است که نمایش با‬ ‫زبان هنری به بیان انها می پردازد و به خوبی مضرات تشتت‬ ‫و اختالف در ارا‪ ،‬در نبود رهبری واحد را نشان می دهد‪.‬‬ ‫پسرانی از جنس روی‬ ‫روایتی مستندنگارانه از جنگ در افغانستان‬ ‫‪25‬‬ ‫نسبت هرمنوتیک و اسالم‬ ‫کاربردهای نگاه هرمنوتیستی در فهم معنا‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫انتقال اب از ترکیه‬ ‫به دریاچه ارومیه؟‬ ‫دبیر ســتاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به‬ ‫اینکه امــکان احیــای دریاچه ارومیه ثابت شــده‬ ‫است‪ ،‬از انجام مطالعات انتقال اب دریاچه وان به‬ ‫دریاچه ارومیه سخن گفته است‪ .‬عیسی کالنتری‬ ‫درباره انتقال اب از دریاچــه وان به دریاچه ارومیه‬ ‫با اشــاره به اینکــه دریاچه وان گرفتــار زیادی اب‬ ‫اســت گفت‪« :‬ارتفاع اب در ایــن دریاچه به قدری‬ ‫باال امده که شــرایط بی هــوازی در کــف دریاچه‬ ‫ایجاد کرده و موجودات داخــل اب در حال از بین‬ ‫رفتن هستند‪ ».‬دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه با‬ ‫تاکید بر اینکه ترک ها به انجام انتقال اب از دریاچه‬ ‫وان متمایل هســتند‪ ،‬اظهار داشــت‪« :‬بخشی از‬ ‫مطالعات این طرح صورت گرفته و در حال تکمیل‬ ‫است‪ .‬مطالعات این پروژه از لحاظ شیمیایی توسط‬ ‫دانشگاه های مراغه‪ ،‬تربیت مدرس و ارومیه صورت‬ ‫گرفته و نتایج ان به ســوئیس ارسال شده است‪».‬‬ ‫کالنتری با اشاره به اینکه شوری دریاچه وان کمتر‬ ‫از دریاچه ارومیه اســت‪ ،‬افزود‪ PH« :‬دریاچه وان‬ ‫‪ 9.2‬است و‪ PH‬دریاچه ارومیه‪ 7.4‬است؛ بنابراین از‬ ‫لحاظ شیمیایی ترکیب انها مشکلی ندارد‪ .‬مطالعات‬ ‫بخش بیولوژیکــی این پروژه در حال انجام اســت‬ ‫که در صورت مثبت بودن نتایــج ان وارد مذاکره با‬ ‫ترک ها خواهیم شــد‪ ».‬او با بیان اینکه ترک ها از‬ ‫لحاظ مهندسی جلوتر از ما هســتند‪ ،‬گفت‪« :‬انها‬ ‫می توانند اب را تا مرز ایران انتقال دهند‪ .‬مناســب‬ ‫است که این اب به قسمت شمال دریاچه وارد شود‪.‬‬ ‫شوری دریاچه ارومیه به خاطر وجود کوه های نمکی‬ ‫در ضلع شمال غربی دریاچه اســت که در صورت‬ ‫ورود اب از وان‪ ،‬شوری دریاچه کاهش می یابد‪».‬‬ ‫دبیر ســتاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه‬ ‫اگر مطالعات تکمیل شود‪ ،‬مذاکرات فنی و سیاسی‬ ‫ان شروع می شــود گفت‪« :‬اگر بتوانیم ‪ 1.5‬تا دو‬ ‫میلیارد متر مکعب اب از دریاچــه وان وارد دریاچه‬ ‫ارومیه کنیم‪ ،‬اتفاق خوبی خواهد بود‪ ».‬دبیر ستاد‬ ‫احیای دریاچه ارومیه درباره امکان تجدیدنظر در‬ ‫الگوی کشــت اراضی کشاورزی حاشــیه دریاچه‬ ‫ارومیه گفت‪« :‬در حال حاضر بیــش از ‪ 500‬هزار‬ ‫هکتــار ســطح اراضی زیرکشــت اســت؛ بنابراین‬ ‫‪ 1.5‬میلیارد متر مکعب از حق ابــه دریاچه ارومیه‬ ‫برای کشاورزی صرف می شود‪ ».‬دبیر ستاد احیای‬ ‫دریاچه ارومیه با اشــاره به اینکه تمرکز بسیاری بر‬ ‫احیــای دریاچه ارومیه وجــود دارد‪ ،‬گفت‪« :‬علت‬ ‫این تمرکز و حساسیت روی دریاچه ارومیه ان است‬ ‫که‪ 5‬میلیون نفر در حاشیه ان زندگی می کنند و بستر‬ ‫دریاچه صددرصد نمکی است که با خشک شدن ان‬ ‫توفان نمکی اتفاق می افتد‪ ».‬وی با بیان اینکه اگر‬ ‫دریاچه ارومیه احیا نشود‪ ،‬تخلیه تبریز امر محرزی‬ ‫است‪ ،‬گفت‪« :‬جابه جایی شهر تبریز بیش از ‪1000‬‬ ‫میلیارد دالر هزینه بردار اســت؛ در زمان جنگ یک‬ ‫میلیون و ‪ 100‬هزار نفر تعداد کل مهاجران جنگی‬ ‫بود که مشکالت بســیاری برای دولت ایجاد کرد و‬ ‫حاال انتقال ‪ 5‬میلیون نفر هزینه بســیاری به دنبال‬ ‫خواهد داشت‪».‬‬ ‫حجت االسالم جهانگیر مسعودی مدیر گروه فلسفه‬ ‫دانشــگاه فردوســی مشــهد درباره نســبت هرمنوتیک و‬ ‫اندیشــه اســامی به بیان مفهوم و ســیر تاریخی کاربرد‬ ‫هرمنوتیــک پرداخــت و نوشــت‪« :‬امــروزه هرمنوتیــک‬ ‫به طــور اعــم و هرمنوتیک روشــی به طور اخــص همانند‬ ‫پدیدارشناسی و زبان شناسی در زمره روش های غیرتجربی‬ ‫و غیر پوزیتیویستی قرار دارد که جوهره اصلی ان را «معنا»‪،‬‬ ‫«ارتباط» و «فهم» تشــکیل می دهد؛ حــال انکه جوهره‬ ‫روش های تجربی و پوزیتیویســتی «علت»‪« ،‬مشاهده»‬ ‫و «تبیین» اســت‪ .‬تمایز میان «معنا» و «علت» یا تمایز‬ ‫میان «فهم» و «تبیین» از جمله مباحث بنیادین فلســفه‬ ‫علم محســوب می شــوند که سرمنشــا ان را می توان در‬ ‫افکار ابن خلدون (با طرح مقولــه عصبیت و علم اجتماع)‬ ‫و ویکو (با تمایز میان شــناخت مقــوالت تاریخ و فرهنگ‬ ‫از یک سو و طبیعیات از ســوی دیگر) و وبر (با طرح روش‬ ‫تفهمی در علوم انسانی و رفتن به پس اعمال و کنش های‬ ‫اجتماعی) جست وجو کرد‪ ».‬او درباره نحله های مختلف‬ ‫هرمنوتیــک چنین می نویســد‪« :‬همان گونه که بررســی‬ ‫تاریخی هرمنوتیک نشــان می دهــد‪ ،‬انــواع مختلفی از‬ ‫هرمنوتیک وجود دارد که برحســب معیارهــای متفاوت‪،‬‬ ‫تقســیم بندی های مختلفی از ان صورت گرفته اســت‪».‬‬ ‫مسعودی به تقسیم بندی های صورت گرفته از سوی ریچارد‬ ‫پالمر و ژولین فروند و نیز روش های اســت‪ ،‬شالیرماخر و‬ ‫دیلتای به مثابه پیشگامان هرمنوتیک روشی مولف محور‬ ‫و بتی و هرش به عنــوان ادامه دهندگان ان اشــاره کرده و‬ ‫ادامه می دهد‪« :‬در هرمنوتیک روشی‪ ،‬سه دیدگاه متفاوت‬ ‫وجود دارد که محور این تفاوت ها «معنای متن و چگونگی‬ ‫دستیابی به ان» است‪ .‬دیدگاه مولف محور‪ ،‬متن محور‬ ‫و مفسرمحور سه دیدگاهی هستند که درباره معنای متن‬ ‫و روش کشف ان ارائه شــده اند‪ .‬دیدگاه مولف محور بر‬ ‫این استوار اســت که معنای متن همان مراد و مقصود‬ ‫مولف اســت و برای دســتیابی به ان باید ذهنیت مولف‬ ‫را بازسازی کرد‪ ».‬مدیر گروه فلسفه دانشگاه فردوسی‬ ‫مشهد معتقد است‪« :‬هرمنوتیک فلسفی (هرمنوتیک‬ ‫هستی شناســانه) برخالف هرمنوتیک های گذشــته‪،‬‬ ‫خود را به مقوله فهم متن یا فهم علوم انســانی محدود‬ ‫نمی کند و بر اســاس دیدگاه برخی از اندیشــمندان ان‬ ‫عالقه ای به ارائــه روش و بیان اصــول حاکم بر فهم و‬ ‫تفسیر ندارد؛ چه این روش در باب فهم متن باشد و چه‬ ‫در باب مطلق علوم انسانی‪ ،‬بلکه این نوع از هرمنوتیک‪،‬‬ ‫توصیف ماهیت فهم را درنظر دارد و درصدد تحلیل واقعه‬ ‫فهم و تبیین شرایط وجودی حصول ان است‪ .‬هایدگر‪،‬‬ ‫گادامر و ریکور از جمله برجســته ترین نظریه پردازانی‬ ‫هســتند که به رغم تفاوت های فکری شــان درباره این‬ ‫نوع هرمنوتیک نظریه پردازی کرده اند‪ ».‬او می نویسد‪:‬‬ ‫«سومین نوع هرمنوتیک‪ ،‬هرمنوتیک انتقادی است که ‬ ‫یورگن هابرماس نماینده اصلی ان به حساب می اید‪ .‬از‬ ‫هرمنوتیک انتقادی به مثابه روشــی در راستای رهایی‬ ‫افراد و ایجاد تفاهم میان انها اســتفاده می گردد‪ ،‬یعنی‬ ‫افراد می توانند از طریق معانی مشــترک با یکدیگر وارد‬ ‫گفت وگو شــده و به تفاهم برسند‪ .‬نســبت اندیشه های‬ ‫هرمنوتیکی با علوم اســامی مانند فقه‪ ،‬اصول‪ ،‬کالم‬ ‫و… از حیث نقاط اشــتراک و افتراق انها بحث مهمی‬ ‫ است که کارشناسان باید از ان اگاهی داشته باشند‪».‬‬ ‫یک رفتار‪ ،‬دو دیدگاه‬ ‫مناظره موسوی و رحمانیان درباره رفتار امریکا‬ ‫مناظره سید نظام الدین موسوی‪ ،‬مدیرعامل خبرگزاری‬ ‫فارسومهدیرحمانیان‪،‬مدیرمسئولروزنامهشرقسه شنبه‬ ‫گذشته از شبکه یک سیما با موضوع بازخوانی رفتار امریکا‬ ‫با ایران برگزار شد؛ مناظره ای که موضوع ان از کودتای ‪28‬‬ ‫مرداد ‪ 1332‬اغاز شد و به برجام رســید‪ .‬مدیرمسئول شرق‬ ‫دربارهپذیرشبرجامگفت‪«:‬دربرجامیک جاهاییکسانی که‬ ‫در گفت وگوها بودند می گفتند گفت وگــو ‪ ۱+۱‬بین ایران و‬ ‫امریکاست؛ این یعنی انها منافع مشــترک دیدند که حاضر‬ ‫نماجرابشوند‪ .‬ترامپنمی تواندبرجامراپارهکند‬ ‫شدندواردای ‬ ‫چون معاهده بین المللی است‪ .‬امریکا معتقد است در برجام‬ ‫کاله سرشان رفته‪ .‬ما باید به مذاکره کنندگان افتخار کنیم‪».‬‬ ‫مدیرعامل فارس اظهار داشــت‪« :‬امریکایی هــا برمبنای‬ ‫یک سریمنفعتپایبرجامامدند‪.‬انهافهمیدندکهگفت وگو‬ ‫بهتر از گزینه های دیگر اســت‪ .‬من این نگاه را که «برجام‬ ‫سایه جنگ را از سر ما دور کرد» قبول ندارم‪ .‬تهدید نظامی‬ ‫ایران یک جوک اســت‪ .‬اگر امریکا می دانســت تحریم ها‬ ‫نتیجه بخش اســت همان ها را ادامه می دانند‪ .‬ما با مذاکره‬ ‫ن مذاکرات هسته ای دو دهه است که‬ ‫مخالف نیستیم و ای ‬ ‫ وجود دارد و چیز جدیدی نیســت‪ .‬مســاله اصلی مذاکره و‬ ‫برجام نیست‪ ،‬مســاله خوش بینی به امریکاست‪ .‬ما نباید به‬ ‫امریکا خوش بین باشیم‪ ».‬رحمانیان یاداور شد‪« :‬گفت وگو‬ ‫در موضوعات دیگر را رهبر انقالب تعیین می کنند‪ .‬ما اگر در‬ ‫برجام با یک ســری بدعهدی ها مواجه نشویم می توانیم‬ ‫در موارد دیگر وارد گفت وگو شویم‪ ».‬موسوی پاسخ داد‪:‬‬ ‫«ما با مذاکره مخالف نیستیم اما در برجام اصل برای ما‬ ‫مذاکره نبود‪ .‬ماه هاست از اجرای برجام می گذرد اما کدام‬ ‫تحریم ها رفع شــد؟ هیچ تحولی در اقتصاد کشور ایجاد‬ ‫نشد‪ .‬باید مراقب بدعهدی امریکا باشیم‪ ».‬مدیرمسئول‬ ‫شرق با بیان اینکه نباید انتظار فرش قرمز داشته باشیم‪،‬‬ ‫ادامه داد‪« :‬فضای پیش و پس از برجام را بررســی کنیم‬ ‫تا متوجه شویم چه گشــایش هایی ایجاد شده است‪ .‬ما‬ ‫انبارهای مان فقط برای یک ماه ذخیره داشت اما اکنون‬ ‫بــرای ‪ ۷۰۹‬روز ذخیره داریــم‪ .‬کشــتی هایمان با پرچم‬ ‫خودمان نمی توانستن د تردد کنند‪ .‬فضای پیش از برجام‬ ‫اصال قابل دفاع نیست‪ .‬اگر ادامه می یافت ما یک بشکه‬ ‫هم نفت نمی توانستیم بفروشــیم‪ .‬ایران هراسی اکنون‬ ‫فروکش کرده و دیگر دنیا از ما نمی ترسد‪ .‬برجام تبدیل به‬ ‫یک الگو شده است‪ ».‬مدیرعامل فارس اظهار داشت‪:‬‬ ‫«ما طرفدار قبــل از برجام و ماندن در ان فضا نیســتیم‪.‬‬ ‫مذاکرات ان زمان هم پیش می رفت‪ .‬اینکه گفته می شود‬ ‫فروش نفت به صفر می رســید را قبول ندارم‪ .‬خود امریکا‬ ‫برخی کشــورها را برای خرید نفت از ما استثنا کرده بود‪.‬‬ ‫حرف ما این است که ما در مقابل این همه امتیاز که دادیم‬ ‫دستاورد درخوری نداشتیم‪».‬‬ ‫اینده نامعلوم یک ایده‬ ‫ایا روزنامه تلگرامی ایده موفقی است؟‬ ‫یک استاد ارتباطات با بیان نظرات خود درباره انتشار‬ ‫روزنامه در فضای مجازی‪ ،‬کارکرد روزنامه با اطالع رسانی‬ ‫در فضای مجازی را کامال متفاوت برشمرد‪.‬‬ ‫ســایت خبری تحلیلی «عصر وطن» کــه در اذر ماه‬ ‫ســال ‪ ۱۳۹۳‬راه اندازی شــد و مدتی اســت اخبارش را در‬ ‫کانال تلگرامی خود منتشر می کند‪ ،‬از ‪ ۲۵‬مرداد ماه اقدام‬ ‫به انتشار یک روزنامه تلگرامی کرده است‪.‬‬ ‫ســعید خــال در این بــاره می گویــد‪« :‬در تعریــف‬ ‫رسانه ای‪ ،‬هر رســانه ای تعریف و کارکرد خودش را دارد؛‬ ‫بنابراین هویــت روزنامه مجــازی هم به فضــای مجازی‬ ‫برمی گردد و نمی توان به ان روزنامه گفت و شاید فقط یک‬ ‫بولتن مجازی باشد‪».‬‬ ‫او با تاکید بــر اینکه کارکرد روزنامه با اطالع رســانی‬ ‫در فضــای مجازی کامال متفاوت اســت‪ ،‬معتقد اســت‪:‬‬ ‫«روزنامه در تعریف رسانه ای در عرض یک روز گرداوری‪،‬‬ ‫تنظیم‪ ،‬حروف چینی‪ ،‬ویراســتاری‪ ،‬صفحه بندی‪ ،‬چاپ و‬ ‫توزیع می شــود و بعد هم مراحل فــروش و ابطال را در پی‬ ‫دارد‪ .‬مسلما ویژگی های یک رسانه الکترونیک با روزنامه‬ ‫کامال متفاوت است و فکر می کنم که دستیابی به اصول‬ ‫روزنامه نگاری در فضای مجازی فرایند زمان بری باشد‪».‬‬ ‫استاد رشته علوم ارتباطات اجتماعی تاکید می کند‪:‬‬ ‫«از طرفی این روزها شــاهد اخبار ضد و نقیض در فضای‬ ‫مجازی هستیم که گاهی حتی به دور از واقعیت ها منتشر‬ ‫می شــوند‪ .‬اعتبار اخبار در این فضا به اعتبار رســانه مبدا‬ ‫برمی گردد؛ به عنوان مثال وقتی یک خبرگزاری یا روزنامه‬ ‫رسمی کانال تلگرامی درســت و در انجا اخبارش را منتشر‬ ‫می کند‪ ،‬اعتبار دارد‪ .‬البته گاهــی هم پیش امده در کانال‬ ‫رسانه های رسمی هم خبری به اشتباه و به تاثیر از شایعات‬ ‫شــبکه های مجازی منتشر می شــود و بعد از مدتی حذف‬ ‫می شــود؛ بنابراین اعتماد کردن به اخبــار فضای مجازی‬ ‫بسیار دشوار است‪».‬‬ ‫هرچند رســانه های مجازی و مکتوب در شبکه های‬ ‫اجتماعــی از جمله شــبکه پرمخاطب تلگــرام صفحه ها‬ ‫و کانال هــای اختصاصی دارنــد اما ایــده روزنامه نگاری‬ ‫تلگرامــی موضوعی اســت که بســیاری از افراد بــا نگاه‬ ‫ تردیدامیز به ان می نگرند‪.‬‬ ‫پسرانی از جنس روی‬ ‫روایتی مستندنگارانه از جنگ در افغانستان‬ ‫تفسیرصحیفهسجادیه‬ ‫بخش نوزدهم‪ /‬استاد مهدی قاسمی‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫ما هرچــه از عالم برزخ‬ ‫و قیامــت بگوییــم و بگویند‪،‬‬ ‫نمی توانیــم بدانیــم چه خبر‬ ‫اســت؛ بلکه باید برویــم و با‬ ‫چشمانخودمانببینیم‪.‬‬ ‫از مرحــوم شــهید‬ ‫دســتغیب پرســیدند اینکــه‬ ‫می گویند شــهید نظر می کند‬ ‫به وجه الله یعنــی چه؟ فرمود‬ ‫ایندیدنیاست‪،‬نهگفتنی‪...‬‬ ‫برخی معتقدند که در عالم بــرزخ نیز تکامل وجود‬ ‫دارد‪ ،‬وگرنــه این خیــرات و مبراتــی که مــا از عالم دنیا‬ ‫برای اموات می فرســتیم به دردشــان نمی خورد‪ .‬حتی‬ ‫صلواتی که مــا بر محمــد و ال محمد علیهم الســام‬ ‫می فرستیم‪ ،‬برای شــان سودمند اســت؛ چراکه کمال‬ ‫بی نهایت اســت‪ .‬هر صلوات ما نزول رحمت و مغفرتی‬ ‫اســت برای پیامبر(ص) و اهل بیت (ع)‪ .‬گاهی برخی‬ ‫از اموات ما گره کارشان بر ســر یک صلوات‪ ،‬دو رکعت‬ ‫نماز یا یک خیرات است‪ .‬کســانی که از خودشان سنت‬ ‫حســنه ای باقی گذاشــته اند‪ ،‬همین وضعیت را دارند‪.‬‬ ‫می گویند اذا مــات ابن ادم؛ ان قطع عملــه عن الدنیا؛‬ ‫وقتــی کســی از دنیــا می رود‪،‬رابطه اش کامــا با دنیا‬ ‫قطع می شود مگر سه چیز‪ .‬اول اگر از خود علمی باقی‬ ‫گذاشته باشد‪ .‬مرحوم ایت الله مطهری‪ ،‬مرحوم عالمه‬ ‫طباطبایی و سایر بزرگان تا وقتی کتاب های شان وجود‬ ‫دارد و مردم مطالعه می کنند و به رشد برسند‪ ،‬انها بهره مند‬ ‫می شوند و ارتقا می یابند‪ .‬گفته بودند احسان طبری که‬ ‫ایدئولوگ مارکسیســت ها بود‪ ،‬روی تخت بیمارستان از‬ ‫اقای مطهری صحبت می کرد و می گفت من در زندان‬ ‫که بودم فرصتی پیش امد که کتاب های شهید مطهری‬ ‫را بخوانم و به خاطر خواندن این کتاب ها اسالم اختیار‬ ‫کردم‪ .‬دوم فرزند صالح است‪ .‬اینکه کسی فرزند صالحی‬ ‫داشته باشــد که دعاگوی والدین باشــد‪ ،‬پدر و مادر در‬ ‫عالم برزخ استفاده می کنند‪ .‬سوم ســنت جاریه است؛‬ ‫اینکه کسی بیمارستان‪ ،‬مســجد یا مدرسه بسازد‪ ،‬برای‬ ‫او باقیات الصلحات است‪ .‬تا وقتی این بنا باقی باشد او‬ ‫در عالم برزخ بهره مند می شــود‪ .‬بنابراین رشد و تکامل‬ ‫در عالم برزخ وجود دارد و تــا قیامت ادامه می یابد‪ .‬امام‬ ‫صادق(ع) فرمودند برزخ و قیامت تان با خودتان اســت‬ ‫اما اگر در قیامت دســت تان به ما رســید‪ ،‬شفاعت تان‬ ‫می کنیم‪ .‬گستردگی حمد به قدری مهم است که وقتی‬ ‫امام ســجاد (ع) خدا را ســتایش می کند این همه اثار و‬ ‫برکات دارد‪ .‬حمدا یرتف منا الی اعلی علیین‪ ،‬فی کتاب‬ ‫مرقوم‪ ،‬یشــهده المقربون‪ .‬خداوند در ســوره مطففین‬ ‫می فرمایــد‪« :‬کال ان کتاب االبرار فــی علیین»؛ امام‬ ‫سجاد می فرماید خداوند من تو را حمدی می کنم که از‬ ‫سوی ما به باالترین مقامات بهشتی که در کتابی نوشته‬ ‫و مقربــان درگاه الهی گواه انند‪ .‬حمدی که چشــم ما را‬ ‫روشن کند و به ما بهجت و ســرور ببخشد‪ .‬هنگامی که‬ ‫دیدگان انسان از هول قیامت خیره می شود‪ .‬قران کریم‬ ‫می فرماید و اذا برق البصر و خســف القمر؛ هنگامی که‬ ‫قیامت برپا می شود چشــم ها از هول و اضطراب خیره‬ ‫می شود‪.‬می فرمایدخداوندا!حمدیراروزیماکنکهدر‬ ‫ی که برخی چهره ها‬ ‫ان روز چشم ما را روشن کند و هنگام ‬ ‫سیاه هستند حمدی روزی ما کن که سپیدروی باشیم‪.‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫کتــاب «پســرانی از جنــس روی» اثــر ســوتالنا‬ ‫الکســیوویچ برنده نوبــل ادبیــات ســال ‪ ۲۰۱۵‬با ترجمه‬ ‫ابوالفضل الله دادی از سوی نشر نگاه منتشر شد‪ .‬این کتاب‬ ‫یک اثر مستندنگارانه از جنگ شوروی در افغانستان است‬ ‫و نویسنده در ان از زبان فرماندهان‪ ،‬سربازان‪ ،‬پرستاران‪،‬‬ ‫مادران و بیوه های ســربازان این جنگ به روایت اتفاقات‬ ‫هولناک ان پرداخته اســت‪ .‬الکسیوویچ‬ ‫با انتشــار این کتاب جان خــود را به خطر‬ ‫می اندازد و برای نخســتین بار سکوت در‬ ‫مورد لشکرکشــی شــوروی به افغانستان‬ ‫را شکســته و از خیانــت و دروغ تبلیغاتی‬ ‫حکومتی پرده برمــی دارد که قربانیان ان‬ ‫نسلی هستند که امروزه جامعه کامال انها را‬ ‫طرد کرده است‪« .‬پسرانی از جنس روی»‬ ‫روایت نخستین نسل از دست رفت ه شوروی‬ ‫است که بر ســر جان و روحش قمار شد‪.‬‬ ‫روایت های مستند این کتاب ثابت می کند‬ ‫بار یکی از عجیب ترین جنگ های تاریخ‪،‬‬ ‫همچنان روی شانه های نحیف مادران و خواهران سربازان‬ ‫از دست رفته و به جا مانده‪ ،‬سنگینی می کند‪.‬‬ ‫در بخشی از کتاب می خوانیم‪« :‬برای ان هایی که در‬ ‫جنگ هستند‪ ،‬مرگ راز نیست‪ .‬کشتن به سادگی چکاندن‬ ‫یک ماشه است‪ .‬به ما یاد دادند برای اینکه زنده بمانیم باید‬ ‫ِ‬ ‫قانون جنگ‬ ‫ّاولین کســی باشیم که شــلیک می کند‪ .‬این‬ ‫است‪ .‬فرمانده می گفت‪« :‬اینجا باید بلد باشین دو تا کار رو‬ ‫انجام بدین‪ :‬خودتون رو به سرعت جابه جا کنین و با دقت‬ ‫شلیک کنین‪ .‬اما فکر کردن‪ ،‬اون وظیفه منه‪ ».‬هرجایی که‬ ‫به ما می گفتند شلیک می کردیم‪ .‬یاد گرفتم که از دستورات‬ ‫پیروی کنم‪ .‬از خون هیچ کس نمی گذشتم‪ .‬می توانستم به‬ ‫راحتی بچه ای را بکشم چون همه با ما سر‬ ‫جنگ داشــتند؛ مردها‪ ،‬زن ها‪ ،‬پیرمردها‪،‬‬ ‫بچه ها‪ .‬شما ستونی هستید که از روستایی‬ ‫می گذرید‪ .‬موتور کامیون اول زه می زند‪.‬‬ ‫راننــده می رود پاییــن و کاپــوت را می زند‬ ‫باال… بچه ای حدودا ‪ 10‬ســاله چاقویی‬ ‫را در کمرش فرو می کند… سمت قلبش‪.‬‬ ‫سرباز روی موتور ولو می شود… ما پسرک‬ ‫را ابکش می کنیم… اگــر ان لحظه به ما‬ ‫دستور می دادند‪ ،‬روستا را با خاک یکسان‬ ‫می کردیم…»‬ ‫از الله دادی مترجم این کتاب پیش از‬ ‫این کتاب های «معماری خال در اثار ژان ژنه» (نشر نی) و‬ ‫«برای این لحظه متشکرم» و «ادم های خوشبخت کتاب‬ ‫می خوانند و قهوه می نوشند» منتشر شده است‪« .‬پسرانی‬ ‫از جنس روی» نوشته سوتالنا الکسیوویچ با قیمت ‪ 30‬هزار‬ ‫تومان از سوی نشر نگاه منتشر شده است‪.‬‬ ‫تاثیر دنیا بر برزخ‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست‬ ‫خصومت علیه تاریخ‬ ‫یک فایل صوتی توسط فرزند اقای منتظری منتشر شده که باعث شده‬ ‫اوال ماجرای یک حکم در دهه ‪ 60‬نقل رسانه ها شود و از ان مهم تر اینکه در‬ ‫یک توطئه حساب شــده حاج سید احمد خمینی زیر ســوال برود‪ .‬مثلث در‬ ‫پرونده ای تفصیلی در این مورد به بررسی جوانب این ماجرا پرداخته است‪.‬‬ ‫ساده لوحی در‬ ‫دفاع از داعش ایرانی‬ ‫عکس مربوط به عملیات مرصاد می باشد‬ ‫پشتپردهانتشارفایلصوتیایت اللهمنتظری‬ ‫دربارهاعداممنافقینچهبود؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫اقای منتظری بی عدالتی‬ ‫به امام را به اوج رساند‬ ‫عباس سلیمی نمین‬ ‫فضای سیاسی مشهد در مورد‬ ‫حسن روحانی تغییرکرده است‬ ‫محمدسعید احدیان‬ ‫‪1‬‬ ‫انتشار فایل صوتی اقای منتظری درباره اعدام های‬ ‫منافقین در سال ‪ 67‬یک بار دیگر این موضوع را به مساله‬ ‫سایت ها و روزنامه های کشور تبدیل کرد‪ .‬بسیاری از افراد‬ ‫و مسئوالن نسبت به ان واکنش نشان دادند‪ .‬حتی رئیس‬ ‫قوه قضائیه نیز نتوانست نسبت به ان بی تفاوت بماند و به‬ ‫ان واکنش نشان داد‪.‬‬ ‫فایل صوتــی مربوط به دیــدار ایت اللــه منتظری و‬ ‫هیات چهار نفره تصمیم گیر در مورد اعدام های سال ‪67‬‬ ‫بود‪ .‬رسانه های خارج از کشور به طور بی سابقه ای به این‬ ‫موضوع پرداختند‪ .‬خصوصا بی بی ســی که با انتشار فایل‬ ‫در بخش های مختلف خبری تلویزیون و سایت ها و حتی‬ ‫شبکه های اجتماعی منتسب به خود این موضوع را دنبال‬ ‫و به یک بحث داغ تبدیل کرد‪.‬‬ ‫از نقطه نظر بی بی سی و رســانه های خارجی قاعدتا‬ ‫حرف جدیــدی در این فایل پیدا نمی شــد‪ .‬همان طور که‬ ‫یکی از کارشناسان بی بی سی نیز وقتی می خواست اهمیت‬ ‫این فایل را بیان کند‪ ،‬گفت‪« :‬این فایل از لحاظ لحن بیان‬ ‫و صراحت ان و تفاوتی که لحن و متن دارند اهمیت دار د‪».‬‬ ‫این نکته بسیار مهمی بود ‪ ،‬چراکه حرف هایی که ایت الله‬ ‫منتظری در این نوار بیان کرده بود‪ ،‬پیش تر و بارها و بارها‬ ‫منتشر شده بود‪.‬‬ ‫حتی موضوع تفاوت «لحن» در مقابل «متن» هم‬ ‫نمی تواند مورد تایید باشد‪ .‬ایت الله منتظری عالوه بر اینکه‬ ‫این موارد را بارها و بارها بیان کرده و یا در کتاب خاطراتش‬ ‫بــه ان پرداخته بود‪ ،‬در مصاحبه مفصلی که بی بی ســی با‬ ‫عنوان مســتند از زندگی اقای منتظری منتشر کرد نیز این‬ ‫به نظــر می رســد در شــرایط فعلی که‬ ‫منافقین تالش می کنند بــار دیگر خود‬ ‫را فعال کرده و از خــود چهر ه متفاوت در‬ ‫انظار ارائه کننــد‪ ،‬به هرحال طرح چنین‬ ‫مباحثیمی توانددرکنارمعایبیکهدارد‪،‬‬ ‫محسناتیهمداشتهباشد‪.‬بهاینبهانه‬ ‫یک بار دیگر کارنامه سیاسی و عقیدتی‬ ‫ا قایمنتظریوجنایت هایمنافقینورق‬ ‫تازه ایمی خورد‬ ‫انتشــار فایــل صوتــی محرمانه‬ ‫اقــای منتظــری بــا ان همــه‬ ‫خیانت های منافقین به چه دلیلی‬ ‫است؟‬ ‫پرونده ای را تشــکیل و به دادگاه احضار کــرد‪ .‬خبرگزاری‬ ‫فارس درباره علت و چرایی انتشــار این فایل در این زمان‬ ‫معتقد بود‪« :‬حقیقت این است که انتشار این فایل صوتی‬ ‫مثل همه ادعاهــای منتظری و یارانش‪ ،‬بیــش از هرچیز‬ ‫شــخص امام خمینی را هدف قــرار می دهــد و به همان‬ ‫نتیجه ای می رسد که منتظری مدعی است دوست نداشته‬ ‫کار به اینجا برسد‪» .‬‬ ‫فارس انتشار این نوار را در راستای «انتقام کشی های‬ ‫بیت منتظری از امام» دانسته و نوشته که این انتقام گیری‬ ‫«هرزمان شکلی متفاوت به خود می گیرد‪ ،‬اما محتوایش‬ ‫ثابت است‪ .‬گاهی با جعلی خواندن نامه های امام‪ ،‬گاهی‬ ‫با تحریک پذیری امــام از اطرافیان فریــب کار و گاهی با‬ ‫جنایت خواندن عمل به فتوای امام درباره اعدام منافقین‬ ‫محارب‪».‬‬ ‫برخی از رســانه ها نیز با انتشــار متــن صحبت های‬ ‫سیدعلی خمینی (فرزند اخر ســیداحمد خمینی) که سال‬ ‫قبل با صراحت بسیار از اعدام ها دفاع کرده بود پرداختند‪.‬‬ ‫ســیدعلی خمینی چنــدی پیش در ســخنانی دربــاره این‬ ‫اعدام ها گفته بود‪« :‬امروز یک عده ای برای منافقین دل‬ ‫می ســوزانند که چرا اعدام کردید؟ انها کســانی بودند که‬ ‫در مقابل حکومت ایســتادند و جنایاتی کردند که داعش‬ ‫انها را نمی کــرد‪ .‬انــان رئیس جمهوری‪ ،‬نخســت وزیر و‬ ‫بســیاری از بزرگان کشــور را ترور کردند؛ اگر بنــا بود که‬ ‫امام خمینی همواره در مقابل این جنایــات نرمش از خود‬ ‫واکنش دفتر امام خمینی(ره)‬ ‫اما دفتر امام خمینی نیز به این موضوع واکنش نشان‬ ‫داده اســت‪ .‬محمد علی انصاری عضو دفتــر امام یکی از‬ ‫کسانی بود که اتفاقا در این فایل نامی از وی برده شده بود و‬ ‫ایت الله منتظری در مورد او ادعاهایی را مطرح کرده بود‪ .‬او‬ ‫در این باره گفته است‪« :‬اوال محتوای این جلسه به صورت‬ ‫ناقص و مشــحون از اغالط و تحریف هاســت و فلســفه‬ ‫وجودی این جلسه و مســائلی که در ان گذشته به صورت‬ ‫واضح برای کسی که ســخنان اقای منتظری را می شنود‬ ‫معلوم نیست‪ .‬اما به طور کلی باید بگویم صحبت هایی که‬ ‫در بیانات اقای منتظری هســت به دور از انصاف و همراه‬ ‫با پیش داوری هایی اســت که تحلیــل اطرافیان موذی و‬ ‫کسانی است که می خواســتند از موقعیت اقای منتظری‬ ‫اســتفاده کنند و از سال ها قبل به ایشــان القا می کردند و‬ ‫من فکر می کنم الزم است اهداف این افراد را مورد اشاره‬ ‫قرار دهم‪».‬‬ ‫انصاری در ادامه با اشــاره به محتــوای نوار گفت‪:‬‬ ‫«اصوال نســبت هایی که اقای منتظری بــه مرحوم یادگار‬ ‫امام دادند نســبت های ناروا و غلطی است و من در برخی‬ ‫مصاحبه ها و ســخنان قبل گفتــه ام که بیشــترین ظلم و‬ ‫جفایی که به مرحوم یادگار امام در خاطرات و سخنان اقای‬ ‫منتظری شده این است که از ایشان یک چهره غیر واقعی‬ ‫نشان داده شده است‪».‬‬ ‫این عضو دفتر امــام درباره ادعای اقــای منتظری‬ ‫در نــوار مذکور نیــز توضیــح می دهد‪« :‬در مــورد ادعای‬ ‫اقای منتظری مبنی بر اینکه اقای احمدی(حاکم شــرع‬ ‫خوزستان) به جماران امده و خواســته اند از طریق بنده و‬ ‫یادگار امام مطالــب خود را با امام مطــرح کنند و ما اظهار‬ ‫کرده ایم که فقط باید دستبوســی کنند و مطالب را به گونه‬ ‫دیگری منتقل کنند تا جایی که در خاطرم هســت‪ ،‬اتفاق‬ ‫این چنینی اصال وجود نداشــته و بنده کوچکتر از ان بودم‬ ‫که در بحثی که یک طــرف ان پیغام اقای منتظری و یک‬ ‫طرف دیگر ان رفتار قوه قضاییه با زندانیان بوده و مالقات‬ ‫نیز مربوط به فردی اســت که واســط قوه قضائیه و اقای‬ ‫منتظری و امام بوده‪ ،‬بخواهم مســیر را تغییر دهم‪ .‬اصال‬ ‫جایگاه و حوزه اختیار و مسئولیت ما اصال اینگونه نبوده و‬ ‫این نسبت ناروایی است‪».‬‬ ‫سیدحسن‪ :‬امام را هدف گرفتند‬ ‫یکی از مهمترین اظهارنظرها درباره این فایل نیز از‬ ‫ســوی سیدحســن خمینی صورت گرفت‪ .‬بسیاری منتظر‬ ‫واکنــش او بودنــد‪ .‬چراکه تمــام هویت او را منتســب به‬ ‫انصاری می گوید ‪« :‬اصوال‬ ‫نسبت هایی که اقای‬ ‫منتظری به مرحوم یادگار‬ ‫امام دادند نسبت های‬ ‫ناروا و غلطی است‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫ایت الله املی الریجانی ‪« :‬انچه‬ ‫از احکام دادگاه ها بر حسب‬ ‫موازین شرعی و قوانین انجام‬ ‫شده است قابل خدشه نیست‪».‬‬ ‫نشان می داد که کشور پس از ‪ ۳۰‬ســال هم رنگ ارامش‬ ‫به خود نمی دید»‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مطالب از زبان خودش بیان می شود‪ .‬بنابراین از نقطه نظر‬ ‫رسانه های خارج از ایران هیچ بحث جدیدی در این فایل‬ ‫وجود نداشت‪ .‬اما نکته ای که تعمدا مورد غفلت قرار گرفت‬ ‫اتفاقا اظهارات طرف مقابل و توضیحات افرادی بود که در‬ ‫مقابل اقای منتظری نشسته بودند و به ادعاهای او پاسخ‬ ‫می گفتند‪ .‬ایت الله منتظری معتقد بود که اعدام ها با شدت‬ ‫زیاد و سخت گیری فراوان مورد اجرا قرار گرفته است‪.‬‬ ‫اما هیچ رســانه خارجی به این موضوع نپرداخت که‬ ‫این هیات برای ایت الله توضیح دادند که اطالعاتی که به‬ ‫ایشان رسیده یا «غلط است» یا اگر هم وجود داشته «یک‬ ‫اســتثناء» بوده نه «قاعده»؛ موضوعی که در ادامه به ان‬ ‫خواهیم پرداخت‪.‬‬ ‫انتشــار این فایل در داخل ایران نیــز واکنش های‬ ‫زیادی به دنبال داشــت‪ .‬رســانه های خارجــی از ایران و‬ ‫شبکه های مجازی به طور گســترده تری به ان پرداختند‪.‬‬ ‫سخنان ا قای منتظری در این نوار درباره اعدام منافقین در‬ ‫دهه ‪60‬پس از عملیات مرصاد و انتقاد تند از ان اقدامات‬ ‫بود‪ .‬یکی از مسائل مهم در این مورد علت و چرایی انتشار‬ ‫فایل بود‪.‬‬ ‫اقدامی کــه البتــه بــرای فرزنــد ایت اللــه منتظری‬ ‫پشت پرده یک توطئه‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫‪29‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫حضرت امام می دانستند و معتقد بودند مواضع او می تواند‬ ‫نشان دهد تا چه اندازه به پدر و پدربزرگ خود ایمان دارد‪.‬‬ ‫سیدحســن خمینی در دیــداری که با برخــی محیط بانان‬ ‫داشت معتقد بود که یکی از کانون های محوری در کشور‬ ‫به برکت انقالب اسالمی ‪ ،‬محبت امام خمینی در دل مردم‬ ‫اســت و ادامه داد‪« :‬اینکه قاطبه نیرو های فعال در کشور‬ ‫نسبت به امام محبت و عشق دارند یک سرمایه ملی است و‬ ‫اگر اینگونه عوامل را تقویت کنیم قدرت ملی نیز باال می رود‬ ‫و اگر کســی به این نقاط هجمه اورد و اسیب بزند وحدت‬ ‫ملی را می شکند‪».‬‬ ‫سید حســن خمینی اضافه کرد‪« :‬جای ســوال دارد‬ ‫برخی کســانی که این نقطه را هدف قــرار می دهند به چه‬ ‫امیدی و با چه هدف‪ ،‬مالک و تحلیلی یکی از عمیق ترین‬ ‫محورهای وحدت ملی را هدف قرار می دهند؟ البته یقین‬ ‫دارم کــه از ایــن کار بهــره ای نمی برند؛ امــا بازگو کردن‬ ‫سخنانی که دروغ بودنشان معلوم شده و بی اساس است‪،‬‬ ‫چه فایده ای دارد؟ البته این اولین بار نبوده و اخرین بار هم‬ ‫نخواهد بود و مانند همان کســانی که نســبت به علی(ع)‬ ‫بغض داشتند‪ ،‬کسانی نسبت به امام و انقالب بغض دارند‬ ‫و تا اخر نیز خواهند داشت اما خداوند ان محبت را در دل ها‬ ‫قرار داده است‪».‬‬ ‫روزنامه اعتماد نیز در یک گــزارش تحلیلی به علت‬ ‫و چرایی انتشــار این فایل پرداخت و درباره شــرایط فعلی‬ ‫انتشار این فایل نوشت‪« :‬انتشــار این نوار صوتی در این‬ ‫شــرایط که منافقین اقدامات تــازه ای را این بار به کمک‬ ‫دولت عربســتان اغاز کرده اند‪ ،‬حمل بر چه چیز باید کرد؟‬ ‫«جغرافیای سخن» گاهی از خود سخن مهم تر است‪».‬‬ ‫این یکی از موارد اتهامی فرزند ایت الله منتظری نیز هست‬ ‫که با انتشــار این فایل در جهت تقویت اتحاد «عربستان‬ ‫منافقین» اقدام کرده است‪.‬‬ ‫ایت الله املی الریجانی نیز نســبت بــه این موضوع‬ ‫واکنش نشــان داد و با برشــمردن جنایت های انها که ‪17‬‬ ‫هزار نفر از مردم ایران را قتل عا م کرده بودند گفت‪« :‬انچه‬ ‫از احکام دادگاه ها بر حسب موازین شرعی و قوانین انجام‬ ‫شده است قابل خدشه نیســت و حکم گروه های محارب‬ ‫کامال اشکار است اما متاسفانه برخی ها راه را کج می روند‬ ‫و اکنــون حرف های عجیــب و غریبی می زننــد و ادعای‬ ‫پوزش خواهی از کســانی دارند که فرزندانشــان در طول‬ ‫ســال های متمادی انســان های شریف این کشــور را به‬ ‫خاک و خون کشیدند‪ ».‬اشاره ایت الله املی به اظهارنظر‬ ‫برخی افراد بود که معتقد بودند باید به خاطر این اعدام ها و‬ ‫اشتباهات ان عذرخواهی کرد‪.‬‬ ‫به اعتقاد حمیدرضا مقدم فر‪ ،‬مشاور رسانه ای فرمانده‬ ‫سپاه نیز می توان از انتشــار این فایل در این مقطع زمانی‬ ‫خاص به این نکته پی برد که رد پای منافقین همچنان در‬ ‫بیت ایت الله منتظری دیده می شود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫مساله ای به نام اعدام های سال ‪67‬‬ ‫پس از عملیات ناموفق «فروغ جاویدان» (مرصاد)‬ ‫از سوی ســازمان مجاهدین خلق در تابستان سال ‪ 67‬که‬ ‫با هدف ازادسازی تهران انجام شد‪ ،‬با اعترافات برخی از‬ ‫دستگیرشدگان مجاهدین خلق و هم چنین اسناد به دست‬ ‫امده مشخص شد که در جلسات مربوط به چگونگی فتح‬ ‫تهران از سوی مجاهدین خلق و با حضور مسعود رجوی‪،‬‬ ‫رئیس این گروهک تروریستی زندانی های سیاسی درون‬ ‫زندان به خصوص زندان های تهران را از نیروهای بالقوه‬ ‫منافقین برای سرنگونی نظام جمهوری اسالمی به حساب‬ ‫می اورده اســت (با استناد به کتاب «ســازمان مجاهدین‬ ‫خلق‪ ،‬از پیدایی تا فرجام» ج ‪ 3‬ص ‪.)312‬‬ ‫پــس از این ماجراســت که رهبــر کبیــر انقالب در‬ ‫حکمی ضمن تاکید بــر عدم اعدام افــرادی که از موضع‬ ‫به اعتقاد حمیدرضا مقدم فر‪ ،‬مشاور‬ ‫رسانه ای فرمانده ســپاه نیز می توان‬ ‫از انتشــار ایــن فایــل در ایــن مقطع‬ ‫زمانی خاص به این نکته پی برد که رد‬ ‫پای منافقین همچنــان در بیت اقای‬ ‫منتظری دیده می شود‬ ‫گذشته خود و محاربه با نظام اسالمی بازگشته اند‪ ،‬اعالم‬ ‫می دارنــد‪« :‬از انجــا که منافقیــن خائن بــه هیچ وجه به‬ ‫اسالم معتقد نبوده و هر چه می گویند از روی حیله و نفاق‬ ‫ان هاست و به اقرار سران انها از اسالم ارتداد پیداکرده اند‪،‬‬ ‫باتوجه بــه محارب بــودن انها و جنگ کالســیک انها در‬ ‫شمال و غرب و جنوب کشــور با همکاری های حزب بعث‬ ‫عراق و نیز جاسوســی انها برای صدام علیه ملت مسلمان‬ ‫ما و باتوجه بــه ارتباط انان با اســتکبار جهانــی و ضربات‬ ‫ناجوانمردانــه انــان از ابتدای تشــکیل نظــام جمهوری‬ ‫اسالمی تا کنون‪ ،‬کسانی که در زندان های سراسر کشور‬ ‫بر سر موضع نفاق خود پافشاری کرده و می کنند‪ ،‬محارب‬ ‫و محکوم بــه اعدام می باشــند‪ ».‬این حکم بــا اعتراض‬ ‫ایت الله منتظری روبه رو می شــود‪ .‬او در تابستان سال ‪67‬‬ ‫طی دو نامه به امام اعتراض می کند و به دنبال این اعتراض‬ ‫اعضای هیاتی که این کار را برعهده داشتند نزد وی رفته‬ ‫و توضیحاتی به ایشان ارائه می کنند‪ .‬فایل منتشر شده در‬ ‫واقع مربوط به همین جلسه است‪.‬‬ ‫اقدام منافقین بــه جنگ علیه نظام اســامی یکی‬ ‫از موضوعات نســبتا مهمی که پس از قبول قطعنامه ‪598‬‬ ‫سازمان ملل از سوی ایران در تاریخ ‪ 27‬تیرماه سال ‪ 1367‬‬ ‫پیش امد‪ ،‬اقدام منافقین به جنگ علیه نظام و انقالب در‬ ‫تاریخ ‪ 5‬مرداد سال ‪ 1367‬بود که در جریان عملیات مرصاد‬ ‫(فروغ جاویدان) با شکست مواجه شد‪ .‬پذیرش قطعنامه‬ ‫‪ 598‬از سوی ایران‪ ،‬عراق را در بن بست سیاسی و نظامی‬ ‫قرار داد و بر گروه ها و عناصر «اپوزیســیون» نیز شــوک‬ ‫شدیدی وارد ساخت‪.‬‬ ‫در این میان‪ ،‬منافقیــن تنها گروهی که همه حیثیت‬ ‫و هســتی خود را در گرو جنگ نهاده بودند‪ ،‬برای خروج از‬ ‫بن بســت‪ ،‬توطئه ای که ماموریت اجــرای ان را به عهده‬ ‫داشتند را به مرحله اجرا در اوردند‪.‬‬ ‫اعتراض اقای منتظری به حکم امام(ره)‬ ‫مطابق این نظر امام(ره)‪ ،‬چند صــد نفر از منافقین‬ ‫و وابستگان دیگر گروه های مســلح که همچنان به مشی‬ ‫مسلحانه علیه نظام اسالمی اعتقاد داشتند‪ ،‬اعدام شدند‬ ‫و صدها زندانی تواب نیز ازاد شــده و به خانواده های خود‬ ‫پیوســتند‪ .‬این تصمیم حضرت امام به شــدت مورد انتقاد‬ ‫و اعتراض ایت الله منتظری واقع شــد‪ .‬ایت الله منتظری‬ ‫معتقد بــود که زندانیان مــورد نظر‪ ،‬قبال محاکمه شــده و‬ ‫اکنون در حال سپری کردن دوران محکومیت خویشند و‬ ‫اعدام انها درست نیست‪.‬‬ ‫همچنین این امر در دنیا واکنش منفی دارد و ایندگان‬ ‫هم درباره ما قضاوت مثبتــی نخواهند کرد بــه ویژه انکه‬ ‫احتمال خطا هــم وجود دارد و ممکن اســت کســانی از‬ ‫توابین هم اعدام شــوند؛ اما نــگاه حضرت امــام به این‬ ‫مســاله‪ ،‬کامال متفاوت بود‪ .‬به نظر ایشان‪ ،‬هر کسی که‬ ‫علیه نظام دست به اســلحه برده‪ ،‬شرعا مستحق مجازات‬ ‫مرگ است و افراد زندانی منافق هم چنین وضعیتی دارند‪.‬‬ ‫محاکمه قبلی انان همراه با رافت و گذشت اسالمی صورت‬ ‫گرفته بود و اال هیچکدام از افرادی که در ترورها و عملیات‬ ‫نظامی دخالت داشته و مســتقیم و غیرمستقیم علیه نظام‬ ‫اسالمی جنگیده بودند‪ ،‬مجازاتی کمتر از مجازات محارب‬ ‫ندارند‪ .‬از طرفی اکثریت این افراد از کســانی هستند که‬ ‫ســر موضع ضدانقالبی خویــش باقی مانده انــد و پس از‬ ‫ازادی به منافقین ملحق می شــوند و به عــراق می روند و‬ ‫روند خیانت را پــی می گیرند‪ .‬در چنین شــرایطی‪ ،‬ما باید‬ ‫به تکلیف شــرعی خودمان عمل کنیم و ترسی از قضاوت‬ ‫جهانیان یا تاریخ نداشته باشیم‪ .‬به رغم وجود ادله محکم‪،‬‬ ‫ایت الله منتظری با همان استدالل ها‪ ،‬نامه های متعددی‬ ‫را برای امام خمینی (ره)‪ ،‬مسئوالن قضایی و دستگاه های‬ ‫اطالعاتی فرستاد و به این تصمیم نظام‪ ،‬اعتراض کرد‪.‬‬ ‫اقای منتظری بعد از این ‪ ،‬یــک نامه تند دیگر نیز به‬ ‫امام می نویســد و در ان به مــواردی از دادگاهی در اهواز‬ ‫اشــاره می کند‪ .‬موردی که بعدها در دیدار با هیاتی که از‬ ‫تهران رفته بودند نیز به ان اشاره شده و در این فایل صو تی‬ ‫نیز وجود دارد‪.‬‬ ‫در زمینه دالیل صدور این حکم کــه از مبانی فقهی‬ ‫و حقوقی مستحکمی برخوردار است به اختصار می توان‬ ‫به موارد زیــر اشــاره داشــت‪ - :‬وضعیت کلــی نیروهای‬ ‫نظامی ایران در جبهه ها ‪ -‬روحیه مردم در داخل کشــور به‬ ‫واســطه انعکاس تحوالت جبهه ها ‪ -‬تبلیغات وسیع درباره‬ ‫پیشــروی های عراق از ســوی رادیوهای بیگانــه ‪ -‬ورود‬ ‫مســتقیم امریکا به صحنه جنگ با ایــران از طریق هدف‬ ‫قــرار دادن هواپیمای مســافربری ‪ -‬پیشــروی نیروهای‬ ‫منافقین بــه داخل خــاک ایــران و تصرف چند روســتا و‬ ‫شــهر اســام اباد غرب ‪-‬انتقال اخبار مربــوط به تحوالت‬ ‫جبهه ها و ورود منافقین به داخل ایــران ‪ -‬بروز تحرکات و‬ ‫تنش هایی در زندان با ســردمداری عناصر بر ســر موضع‬ ‫منافقین ‪ -‬اغاز فعالیت برخی هواداران منافقین در ســطح‬ ‫جامعه و ایجاد حرکت هایی برای برپا یی اشــوب و شورش‬ ‫در سطح شهرها ‪ -‬انتشار پیام های مستمر سازمان منافقین‬ ‫از طریق رادیو های متعلق به انها و ترغیب و تحریک مردم‬ ‫به شورش‪.‬‬ ‫با ارامش و با احترام عمل کنید‬ ‫البته بررسی مجدد پرونده منافقین زندانی قبل از این‬ ‫مقطع نیز سابقه داشته و بدون حکم و نظر امام نیز این کار‬ ‫صورت می گرفته اســت‪ .‬به عنوان مثال در ســال ‪1360‬‬ ‫نیز همزمان با شــورش های شــهری و ترورهای گسترده‬ ‫منافقین‪ ،‬شورشــی نیز در زندان صورت می گیرد و ‪ 12‬نفر‬ ‫در این ارتباط تیرباران می شوند‪( .‬کیهان ‪ 13‬مرداد ‪ )60‬در‬ ‫ان ایام امام دســتوری مبنی بر پرهیز از تندروی در رفتار با‬ ‫زندانیان گروهک های ضد انقالب داشتند‪.‬‬ ‫ایشان در سخنرانی خود به مناســبت فاجعه انفجار‬ ‫در حزب جمهوری اســامی درحالی که تنها دو روز از ان‬ ‫فاجعه گذشــته بود می گوید‪« :‬من یک کلمــه به برادران‬ ‫دادگاه و کسانی که رئیس زندان هســتند و اشخاصی که‬ ‫زندانبان هســتند می گویــم و ان اینکه اینطور نباشــد که‬ ‫یک جنایتی واقع شــد‪ ،‬اینها ارامش خودشان را از دست‬ ‫بدهند و خدای ناخواسته با زندانیانی که االن هستند‪ ،‬ولو‬ ‫این زندانیان از همین گروه های فاســد باشند‪ ،‬با خشونت‬ ‫غیر انسانی عمل کنند‪.‬‬ ‫با ارامش و با احترام عمل کنند‪ .‬لکن دادگاه ها احکام‬ ‫را با دقت بررسی کنند‪ ،‬و پرونده ها را بررسی کنند‪ ،‬انها را بر‬ ‫محکمه ها بنشانند و ازشان استفسار کنند‪ .‬با قاطعیت هرچه‬ ‫باید بکنند‪ ،‬عمل کنند‪ ،‬لکن این طور نباشد که حاال از باب‬ ‫اینکه یک دسته از ما به وسیله همین گروه ها از بین رفته‪،‬‬ ‫حاال ما در حبس با اشــخاصی که محبوس هستند خدای‬ ‫ناخواسته به خالف موازین اسالم رفتار کنند و من می دانم‬ ‫نمی کنند‪ ،‬گرچه انهایی که باید به شما تهمت بزنند‪ ،‬تهمت‬ ‫را می زنند‪».‬‬ ‫یک بام ودو هوای اظهارات ا قای منتظری‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫به دنبال باال گرفتن مباحث فقهی و سیاســی درباره‬ ‫انتشار این فایل صوتی یکی از شــاگردان ا قای منتظری‬ ‫به نکته مهمی اشــاره کرد که نشــان می داد نظر ایت الله‬ ‫منتظری کامال متناقض است‪.‬‬ ‫حجت االسالم مرتضوی که خود از شاگردان ا قای‬ ‫منتظری بود در سرمقاله روزنامه جمهوری اسالمی نوشت‪:‬‬ ‫«سخن را از اینجا اغاز می کنیم که در ‪ 26‬فروردین ‪1365‬‬ ‫جنگنده های امریکا به هدف کشــتن ســرهنگ قذافی به‬ ‫مقر او در بنغــازی لیبی حمله کردند‪ .‬در ایــن حمله تنها به‬ ‫دختر یا دخترخوانده وی اسیب رســید‪ .‬نگارنده درست به‬ ‫خاطر دارد و در دفتر تقریرات درســی خود نیز یادداشــت‬ ‫کرده که روز بعد مصادف با چهارشنبه ‪ 27‬فروردین‪ ،‬ا قای‬ ‫منتظری تمام وقت جلسه درس فقه را که با حضور صدها‬ ‫نفر در حسینیه جنب بیت ایشان تشکیل می شد‪ ،‬به موضوع‬ ‫حمله امریکا اختصاص دادند و ضمن محکوم کردن شدید‬ ‫ان‪ ،‬به صراحت و قاطعیت و مســتند به برخی ادله فقهی‪،‬‬ ‫بر جواز کشتن هر ســرباز امریکایی و نیز هر امریکایی که‬ ‫وابســته به دولت امریکا باشــد‪ ،‬در هر یک از کشورهای‬ ‫جهان که به ســر ببرند‪ ،‬حکم کردند و این حکم را به همه‬ ‫کسانی که به این امریکاییان پناه می دهند توسعه دادند؛با‬ ‫این بیان که دولت امریکا به سرزمینی اسالمی حمله کرده‬ ‫اســت و از این رو خون همه وابســتگان بــه چنین دولتی‬ ‫هدر است‪.‬‬ ‫ایشــان در اســتدالل بر این حکم قاطع و عام که از‬ ‫نگاه ما شــاگردان نیز موضعی اصولی و قابــل دفاع بود‪،‬‬ ‫از جمله به ایه «فمن اعتدی علیکــم فاعتدوا علیه بمثل‬ ‫ما اعتدی علیکم» اســتناد کردند و جالب انکه این سخن‬ ‫امیرالمومنیــن علــی(ع) در نهج البالغــه را نیز در شــمار‬ ‫ادله حکم خود ذکر کردند که حضــرت(ع) طبق این نقل‬ ‫کشــتن تمام ســپاهیان جمل‪ ،‬به این دلیل کــه تنها یک‬ ‫نفر از مسلمانان بی گناه کشــته باشند‪ ،‬را برای خود حالل‬ ‫می شمارد‪ ،‬چه رســد که افراد زیادی را کشته بودند‪ .‬یعنی‬ ‫همین که افراد به گونه ای وابسته به دولت امریکا بودند‪،‬‬ ‫هرچند به عنوان مثال کارمندی بیش در یک ســفارتخانه‬ ‫امریکا نبودند و از پیش نیز حتی خبری از قصد حمله امریکا‬ ‫به مقر سرهنگ قذافی نداشتند‪ ،‬طبق این حکم مهدور الدم‬ ‫شمرده شدند!»‬ ‫نگارنــده ســرمقاله روزنامــه جمهوری اســامی در‬ ‫تاریــخ ‪ 24‬مردادمــاه در ادامه ســوال می کنــد‪« :‬باید از‬ ‫کســانی که متن جلســه یادشــده را به هــدف نقد موضع‬ ‫امام خمینی(ره) منتشــر کردند پرســید‪ :‬چه فرقی اســت‬ ‫میان وابســتگی صرف افراد به دولت امریکا که به صرف‬ ‫اقدام تجاوزکارانــه دولت متبوعشــان مهدور الدم اعالم‬ ‫شــدند با اینکه نه تنها در این اقدام شــرکت نداشتند بلکه‬ ‫چه بســا راضی به ان نیز نبودند و میــان زندانیان منافق و‬ ‫مجرمی که به رغم چند ســال جنایت گســترده در کشــتار‬ ‫بی گناهان و خیانت بزرگ سازمانشان در تجاوز نظامی به‬ ‫مرزها و شهرهای کشــور‪ ،‬بر موضع وابستگی خود به این‬ ‫سازمان و سران ان پافشاری داشتند؛ سرانی که دستشان‬ ‫تا مرفــق در خــون هــزاران زن و مرد و شــخصیت های‬ ‫خدمتگزار مانند شهید مظلوم و بیش از هفتاد تن از یاران‬ ‫وی و رئیس جمهوری و نخست وزیر کشور و امامان جمعه‬ ‫فرو رفته بود؟!»‬ ‫در نهایــت تاثیــرات مســتقیم و غیرمســتقیم خــود را بر‬ ‫موضع گیری های ا قای منتظری داشــته است‪ .‬براساس‬ ‫اســناد یکی از منابــع مهــم اطالعاتی در مــورد اعدام ها‬ ‫ایرج مصداقی است که هم اکنون در امریکا اقامت دارد‪.‬‬ ‫حضرت امام(ره) در نامه معــروف ‪ 6‬فروردین ‪ 68‬به ا قای‬ ‫منتظری به این موضوع اشاره کرده و نوشته اند‪« :‬شما در‬ ‫اکثر نامه ها و صحبت ها و موضعگیری هایتان نشان دادید‬ ‫که معتقدید لیبرال ها و منافقین باید بر کشور حکومت کنند‪.‬‬ ‫به قدری مطالبی که می گفتید دیکته شده منافقین بود که‬ ‫من فایده ای برای جواب به انها نمی دیدم‪ »...‬و در ادامه‬ ‫توصیه می کنند‪ ...« :‬از انجا که ساده لوح هستید و سریعا‬ ‫تحریک می شوید در هیچ کار سیاسی دخالت نکنید‪ ،‬شاید‬ ‫خدا از سر تقصیرات شما بگذرد‪».‬‬ ‫ســال ‪ 2004‬در ســوئد کتابی با عنوان «نه زیستن‪،‬‬ ‫نه مرگ» در چهار جلد به قلم «ایــرج مصداقی» ‪-‬یکی از‬ ‫اعضای ســازمان منافقین‪ -‬که در ســال ‪ 60‬دستگیر و به‬ ‫‪ 10‬سال زندان محکوم شد منتشــر شد‪ .‬مصداقی مدعی‬ ‫است از ان اعدام ها رهایی پیدا کرده است‪ .‬او در جلد دوم‬ ‫این کتاب از ارتباط با فردی با عنوان انصاری نجف ابادی‬ ‫سخن گفته که از بیت منتظری به زندان امده بود تا در مورد‬ ‫وضعیت زندانیان تحقیق کند‪.‬‬ ‫او به روایت یکی از این دیدارها پرداخته و می نویسد‪ :‬‬ ‫«انصاری چنــد بار در خــال صحبت هایــش گفت‪ :‬من‬ ‫دست شــما را می بوســم‪ ،‬می دانم مظلوم واقع شده اید‪.‬‬ ‫«اقا» [یعنی منتظری] از طریق من مطلع شــده اند که در‬ ‫اینجا چه گذشته است و بر ســر زندانیان و به ویژه زنان چه‬ ‫امده اســت‪ ...‬او تاکید کرد‪ :‬وقتی «اقا» متوجه اوضاع‬ ‫شدند‪ ،‬از خشــم در اتاق دور خودشــان می چرخیدند و بد‬ ‫و بیــراه می گفتنــد‪ .‬عاقبت خبــر داد کــه دو روز پیش نیز‬ ‫جمعی از بازجویان و کارمندان دادســتانی و زندان ها را به‬ ‫حضور پذیرفته و خیلی به انها تاخته که امکان پخش ان‬ ‫از تلویزیون نیســت‪( ».‬کتاب خاطــرات ایرج مصداقی‪،‬‬ ‫صفحه ‪)137‬‬ ‫تاثیــر ایــن منابــع اطالعاتــی بــه هیــچ وجــه در‬ ‫موضع گیری های ا قــای منتظری قابل انکار نیســت‪ .‬در‬ ‫بخشــی از همین نوار یاد شــده نیز اقای نیری در پاسخ به‬ ‫ا قای منتظری که مدعی بود نحوه بر سر موضع بودن این‬ ‫افراد بسیار سخت در نظر گرفته شده و از انها خواسته شده‬ ‫تا در جبهه حضور پیدا کنند و یا روی مین بروند و کسی که‬ ‫این موضوع را قبول نکرده است‪ ،‬با او معامله بر سر موضع‬ ‫بودن انجام داده اند هیچ پاسخی ندارد‪.‬‬ ‫ اقای نیری در بخشــی از این فایل می گوید‪« :‬االن‬ ‫حدود چهل‪ ،‬چهل و خرده ای از اینا داریم که سه امضائیه‬ ‫یعنی صد در صد مــا بهش معتقدیم‪ ،‬فقط بــه لحاظ اینکه‬ ‫اینها یا تنها فرزند خانه بودند‪ ،‬یا پسری بوده که خواهرش‬ ‫اعدام شــده یا بــرادرش اعدام شــده‪ .‬یــا از اونایی بوده‬ ‫پونزده شــونزده ســالش بوده اومده تو زنــدان‪ ،‬از زمانی‬ ‫که امده تو زندان پخته شــده‪ ،‬اینها را ما باز خدا شــاهده‬ ‫که احتیاط کردیــم و االن همه برگه هــاش توی یه پاکت‬ ‫جداگانه است‪».‬‬ ‫اما ا قــای منتظری هیچ پاســخی به ایــن موضوع‬ ‫ندارنــد و تعمــدا ماجــرا را بــه جــای دیگــری بــرده و‬ ‫می گوید‪«:‬در فقــه ما می دانی کــه مرتد زن اگه باشــه‬ ‫اعدام نمی شــه‪ .‬من یکبار این را خدمت امــام گفتم که‬ ‫«ابن‪ »....‬ادعای شهرت می کند که در محارب هم زن‬ ‫اگه باشه نباید اعدام کرد‪ .‬بسیاری از فقها همین را گفتن‬ ‫منتهاش اقای خمینی می گن نه‪»...‬‬ ‫جنجال بی پایان‬ ‫به نظر می رسد در شــرایط فعلی که منافقین تالش‬ ‫می کنند بار دیگر خود را فعال کرده و از خود چهره متفاوت‬ ‫در انظار ارائه کنند‪ ،‬به هرحال طرح چنین مباحثی می تواند‬ ‫در کنار معایبی که دارد‪ ،‬محسناتی هم داشته باشد‪ .‬به این‬ ‫بهانه یک بار دیگر کارنامه سیاسی و عقیدتی ا قای منتظری‬ ‫و جنایت های منافقین ورق تازه ای می خورد‪.‬‬ ‫موارد جدیدی از عقاید او درباره محارب بودن افراد‬ ‫دیگری از جمله وابستگان به دولت امریکا یا قاچاقچیان‬ ‫مواد مخدر در معرض دید عموم قرار می گیرد یا سواالت‬ ‫بسیار مهمی از این دست پرسیده می شود که‪« :‬ایت الله‬ ‫منتظری غیر از موردی که در اهــواز گزارش کرده بود‪ ،‬ایا‬ ‫موارد دیگری هم به عنوان تخلف در اختیار داشت؟» او در‬ ‫همین فایل تنها به یک موضوع در اصفهان اشاره می کند‬ ‫و دیگر هیچ‪.‬‬ ‫تطهیر منافقین به بهانه اعتراض هایی از این دست‪،‬‬ ‫لزوم توجه بیشــتر و واکاوی منطقی و به دور از احســاس‬ ‫ان مقطــع تاریخی را بــرای در اختیار قــرار گرفتن عموم‬ ‫می طلبد‪ .‬موضوع اصلی اینجاست که نباید از واکاوی این‬ ‫موضوعات واهمه داشــت چراکه در صــورت نپرداختن و‬ ‫چشم بستن روی ان‪ ،‬رفته رفته صورت مساله تغییر خواهد‬ ‫کرد‪ .‬تاریخ نشــان خواهد داد کــه منافقین پــدر معنوی‬ ‫داعش در خشونت بودند و ایران چگونه با مظلومیت مقابل‬ ‫این مظاهر توحش ایستادگی کرده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫براساس اسناد منتشر شــده در کتاب خاطرات ا قای‬ ‫منتظری او از ســال ها قبل هیاتی را برای ازادی زندانیان‬ ‫سیاســی تشــکیل داده بود که مرتبا به زندان ها سرکشی‬ ‫می کرد تــا در صورتی که امکان عفو وجود داشــت برخی‬ ‫را ازاد کنند‪.‬‬ ‫ارتبــاط بیت ا قای منتظــری با این افــراد از نزدیک‬ ‫اقدام منافقین به جنگ علیه نظام اسالمی یکی از موضوعات نسبتا مهمی است‬ ‫که پس از قبول قطعنامه ‪ 598‬سازمان ملل از سوی ایران در تاریخ ‪ 27‬تیرماه سال‬ ‫‪ 1 367‬پیش امد‪ .‬اقدام منافقین به جنگ علیه نظام و انقالب در تاریخ ‪ 5‬مرداد‬ ‫سال ‪ 1367‬بود که در جریان عملیات مرصاد (فروغ جاویدان)‬ ‫با شکست مواجه شد‬ ‫سیاست‬ ‫ تاثیر ارتباط منافقین با بیت ا قای منتظری‬ ‫‪31‬‬ ‫احمد اقا و چپ ها‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫‪2‬‬ ‫جناح چپ سیاست ایران با وجود نزدیکی فراوان به سیداحمد خمینی و فرزندش‪ ،‬در ماجرای انتشار‬ ‫فایل صوتی اقای منتظری چندان از او حمایت نکرد‬ ‫«یکی از انان که بیش از همــه احتمال انتقام جویی‬ ‫از من درباره او می رود‪ ،‬احمد خمینی فرزند اینجانب است‪.‬‬ ‫اینجانب در پیشــگاه مقدس حق شــهادت می دهم که از‬ ‫اول انقالب تاکنون و از پیش از انقالب زمانی که وارد این‬ ‫نحو مسائل سیاسی شــده اســت از او رفتار یا گفتاری که‬ ‫ی ایران باشد‪ ،‬ندیده ام و در‬ ‫برخالف مسیر انقالب اســا م ‬ ‫تمام مراحل از انقالب پشــتیبانی کرده و در مرحله پیروزی‬ ‫شکوهمند انقالب معین و کمک کار من بوده و است و کاری‬ ‫که برخالف نظر من است انجام نمی دهد ودر امور مربوطه‬ ‫چه در اعالمیه ها یا ارشادها بدون مراجعه به من تصرف و‬ ‫دخالتی نمی کند؛ حتی در الفاظ اعال میه ها بدون مراجعه‬ ‫دخالت نمی کند و اگر در امری نظری دارد تذکر می دهد که‬ ‫تذکراتش نیز صادقانه و برخالف مسیر انقالب و مصلحت‬ ‫نیســت و من اگر تذکراتش را نپذیرفتم‪ ،‬تخلف از قول من‬ ‫نمی کند و من نیز اگر حرفش را صحیح دیدم قبول می کنم‬ ‫و امیدوارم حرف صحیح را از همه کس قبول کنم‪».‬‬ ‫این بهترین پاسخ برای کسانی است که این روزها با‬ ‫نیت انتقام جویی از امام‪ ،‬سید احمد خمینی را با انتشار مبهم‬ ‫و مشکوک یک فایل صوتی زیر سوال برده اند‪ .‬پاسخی که‬ ‫امام راحل سال ها پیش در قالب یک نامه خطاب به فرزند‬ ‫بزرگوارشان نگاشته اند‪.‬‬ ‫داستان یک فایل‬ ‫انچه رخ داده این اســت که در چنــد روز اخیر‪ ،‬فرزند‬ ‫اقای منتظری یک فایل صوتی را منتشــر کرده بدون انکه‬ ‫توضیحی در مورد اتفاقــات ان روزگار ذیل فایل قرار دهد‪.‬‬ ‫بدون اینکه گفته شــود افرادی که در مــورد انها صحبت‬ ‫می شــود عامل چه جنایت هایی بودند و چــرا ان حکم در‬ ‫موردشان اجرا شد‪ .‬این رخداد ان چنان مهندسی شده است‬ ‫که در نهایــت این نتیجه از ان حاصل شــود‪« :‬حاج احمد‬ ‫اقای خمینی مســبب ان رویداد بوده و حتی بــدون اجازه‬ ‫امام اقداماتی را انجام داده است‪ ».‬باید زندگی سید احمد‬ ‫خمینی را بار دیگر مرور کرد‪.‬‬ ‫مرز خانواده و سیاست‬ ‫در هم تنیدگی تصویــر امام خمینــی و احمد‪ ،‬چنان‬ ‫اســت که تا تصویر امام هســت‪ ،‬احمد هم هست‪ ،‬احمد‬ ‫مرز خانواده و سیاســت‪ ،‬مرز رابطه عاطفی و سیاسی پسر‬ ‫با پدر است‪.‬‬ ‫تقریبا کمتر تصویری از امام خمینــی(ره) در جمع و‬ ‫میان مردم است که ســیداحمد در کنار پدر حضور نداشته‬ ‫باشــد‪ ،‬از همان راه پله های هواپیمــای ایرفرانس تا وداع‬ ‫جانگذار پســر با پیکر بی جان پدر در خرداد ‪ ،68‬هرجا امام‬ ‫انچه باعث شــده در جریان انتشار‬ ‫فایل صوتی و ظلمی که به سید احمد‬ ‫خمینی شــده سکوت پیشــه شود‪،‬‬ ‫تــداوم رفاقت هــای ان طیــف از‬ ‫اصالح طلبان با بیــت اقای منتظری‬ ‫اســت‪ .‬انها حامی اصلی خود را تنها‬ ‫گذاشته اند‬ ‫بود‪ ،‬سید احمد هم بود و مردم هیچ گاه این تصویر یا انگاره را‬ ‫فراموش نکردند‪ .‬کهولت و بیماری قلبی امام خمینی‪ ،‬نقش‬ ‫مالزمت‪ ،‬پرســتاری و مراقبت از پدر را برای احمد از بهمن‬ ‫‪-1358‬که امام خمینی دچار سکته قلبی شدند‪ -‬سنگین تر و‬ ‫البته «عاطفی تر» کرد‪.‬‬ ‫عالئق سید احمد تا حد زیادی با پدر و برادر متفاوت‬ ‫بود‪ ،‬شاید اگر انقالب برپا نمی شد‪ ،‬سید احمد راهی دیگر‬ ‫را در پیش می گرفت‪ ،‬احمد – برخالف روحانی زادگان‪ -‬در‬ ‫قم به مدارس جدید رفت و حتی دیپلم گرفت‪ ،‬در کنار ان‪،‬‬ ‫ورزش مدرنی چون فوتبال را به طور جــدی پیگیری کرد‪،‬‬ ‫طوری که تا لیگ دسته دوم حرفه ای فوتبال قم هم توپ زد‬ ‫تا انکه به تمایل پدر‪ ،‬به کسوت روحانی درامد‪.‬‬ ‫بعد از درگذشــت مشــکوک و ناگهانی سید مصطفی‬ ‫(ابان ‪ ،)1356‬سید احمد مجبور شــد هم مصطفی باشد‪،‬‬ ‫هم احمد‪ ،‬نوشته یا نانوشته‪ ،‬خواسته یا ناخواسته‪ ،‬از باب‬ ‫وظیفه یا احســاس‪ ،‬هرچه بود‪ ،‬احمد جــای خالی برادر ‪-‬‬ ‫مشاور سیاسی پدر‪ ،‬کانال ارتباطی و مسئول مالقات های‬ ‫سیاسی امام خمینی ‪ -‬را هم پر کرد‪.‬‬ ‫مسئولیت دلجویی از ایت الله طالقانی بعد از حوادث‬ ‫فروردین ‪ 1358‬و گفت وگو با ایت الله گلپایگانی و ایت الله‬ ‫شــریعتمداری دربــاره ابهامات قانــون اساســی از جمله‬ ‫نقش افرینی های سیاســی او بود که به اشاره امام خمینی‬ ‫انجام شد و این تماس ها‪ ،‬نقش سیاسی احمد را پررنگ تر‬ ‫کرد‪ ،‬نقش ظریــف «رفع اختالفات امام با ســایر مراجع و‬ ‫روحانیون بلندپایه» (‪ )1357-60‬نقشی بود که هیچ کس‬ ‫جز سیداحمد از پس ان برنمی امد‪.‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫ایت الله منتظری را چنان تحویل بگیرد و احوال پرسی کند‬ ‫که قائم مقام معزول رهبری را شگفت زده کند‪.‬‬ ‫جریان چپ و سید احمد خمینی‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫سیاست‬ ‫بــا این حال بعضــا‪ ،‬ســیداحمد خمینی در دوســال‬ ‫اول انقالب‪ ،‬مواضعی منحصر به فرد داشــت که بعضا با‬ ‫مواضع روحانیون حزب جمهوری اسالمی نیز سازگار نبود‬ ‫ در وصیت نامه اشــاره ای به این اشتباهات سیاسی شده‬‫است ‪ -‬اما بعد از فتنه های سال ‪ 1360‬احمد بیش از پیش‬ ‫به طیف «روحانیون حزب جمهوری اســامی» نزدیک و‬ ‫هماهنگ شد‪ .‬در جریان میتینگ معروف مجاهدین خلق‬ ‫در ورزشــگاه امجدیه که به درگیری های شــدید فیزیکی‬ ‫طرفین انجامیــد‪ ،‬ســیداحمد خمینــی در مصاحبه ای با‬ ‫روزنامه کیهان با انتقاد از عدم پیگرد به زعم او ‪ -‬چماقدارها‪-‬‬ ‫گفت‪« :‬شما اگر یک گربه وارد نمازجمعه شود او را پیدا و‬ ‫دستگیر می کنید چرا نمی توانید عوامل حمله به امجدیه را‬ ‫پیدا کنید؟» (نقل به مضمون) احمد عمال از سال ‪1360‬‬ ‫نقش دبیری یا نمایندگی امام خمینی در جلســات ســران‬ ‫قوا را ایفا می کرد‪ ،‬جلســاتی که عمال سیاست های کالن‬ ‫نظام در حوزه داخلی و خارجــی را تعیین می کرد و نمادی‬ ‫از یکدســتی و وحدت حاکمیت بود‪ .‬اما انــگاره ای که از‬ ‫سید احمد خمینی ســاخته شــد و تا روزهای پایان زندگی‬ ‫با او بــود‪« ،‬بی تکلفی» او بود‪ ،‬انگاره ای کــه امروز بعد از‬ ‫گذشت نزدیک به بیست سال از فقدان او‪ ،‬هنوز با او باقی‬ ‫مانده است‪.‬‬ ‫این بی تکلفی – گریز از تشریفات و ملزومات قدرت‬ ‫– یا بــه زبــان عوامانه تــر – لوطی گری و خــاک مزاجی‪-‬‬ ‫می توانست یک واکنش دفاعی یا عکس العمل شخصیتی‬ ‫به شرایط خاصی باشد که ســیداحمد چندان انتظار ان را‬ ‫نداشت‪ .‬بعد از ارتحال امام خمینی(ره)‪ ،‬فصل جدیدی از‬ ‫زندگی سیداحمد خمینی اغاز می شود‪ ،‬نه سیاست به او –‬ ‫چنان که قبال بود‪ -‬نیاز داشت و نه دیگر او‪ ،‬سیاست را چنان‬ ‫می طلبید‪ .‬خودســازی‪ ،‬پیدا کردن اســتاد عرفان‪ ،‬ذکر‪،‬‬ ‫چله نشینی و گوشه گیری از جمع‪ ،‬دغدغه های سیداحمد‬ ‫در دوران اخر عمــر بــود‪ )1368-1373(.‬در این دوران‬ ‫هم احمد باز بی تکلف بود‪ ،‬ابایی نداشــت که به عیادت و‬ ‫احوال پرسی و حتی حاللیت طلبی مخالفان سیاسی برود‪،‬‬ ‫پیشــانی مهندس بازرگان را در بیمارســتان اراد ببوســد یا‬ ‫خیلی ســخت اســت بپذیریم انچــه امــروز در مورد‬ ‫سید احمد خمینی و ان فایل صوتی رخ داده از سر اتفاق و‬ ‫سهوی بوده است‪ .‬همه نشانه ها حکایت از ان دارد که یک‬ ‫جریان کامال هماهنگ این پروژه را هدایت می کند‪ .‬جریان‬ ‫نفاقی که سال ها پیش ســیلی محکمی از امام و یادگارش‬ ‫خورده و اکنون زمان مناسبی برای انتقام یافته است‪.‬‬ ‫حاال اما ســوال مهم این اســت که نسبت سید احمد‬ ‫خمینی با جریان های سیاسی در زمان حیاتش چگونه بود‬ ‫و ان گروه ها اکنون در مواجهه با این خصم اشکار چگونه‬ ‫موضع گرفته اند؟ واقعیت این است که سید احمد خمینی‬ ‫نزدیکی زیادی بــه جریان چــپ داشــت‪ .‬او قرابت هایی‬ ‫با برخی شــخصیت های ایــن جناح داشــت و البته همین‬ ‫دیــدگاه او هم موجب شــد که جریــان چپ قــدرت قابل‬ ‫مالحظه ای در ابتدای انقالب داشــته باشــد‪ .‬اما از جانب‬ ‫دیگر ســید احمد خمینی یک گرایش سیاسی خاص خود‬ ‫را هم داشت‪ .‬جریان موسوم به جریان یا خط سوم گروهی‬ ‫بودند که به ظاهر نه موافق حزب جمهوری اسالمی بودند‬ ‫و نه موافــق بنی صدر و به همین دلیل هم نام خط ســوم را‬ ‫برای خود برگزیده بودند‪ .‬این گروه بعدها در سال ‪ 1359‬و‬ ‫‪ 1360‬ظهور پیدا کرد و برخی از اعضای ان همانند محمد‬ ‫موســوی خوئینی ها که نقش قابل تاملی در برخی از وقایع‬ ‫سال های اول انقالب داشته است در ابتدا از دوستان شهید‬ ‫بهشتی و اعضای حزب جمهوری اسالمی بوده است و در‬ ‫نگارش اساسنامه حزب جمهوری نیز ایفای نقش کرده بود‬ ‫اما مدت زمان کوتاهی بعد تبدیل به مخالف سرسخت حزب‬ ‫جمهوری اسالمی و شهید بهشتی شد‪.‬‬ ‫از مشهورترین اعضای خط سوم می توان به مرحوم‬ ‫سید احمد خمینی فرزند امام (ره) اشاره کرد که از منتقدین‬ ‫حزب جمهوری اسالمی در روزهای ابتدایی انقالب به شمار‬ ‫می رفت اما بعدها با اشــکار شــدن چهره منافق بنی صدر‬ ‫مواضع سیاســی خود را اصــاح کرد و بــه اعضای حزب‬ ‫جمهوری اسالمی نزدیکتر شد‪.‬‬ ‫سید احمد خمینی نزدیکی زیادی با افرادی داشت که‬ ‫بعد ها در قالب مجمع روحانیون گرد هم جمع شدند‪ .‬تشکلی‬ ‫که حاال دوست معنوی خود را فراموش کرده و مقابل انچه‬ ‫اکنون علیه ســید احمد خمینی مطرح شده سکوت پیشه‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫مرور اتفاقات دهه ‪ 60‬و هفتاد چرخش اعضای این‬ ‫تشکل چپ را در مورد ســید احمد خمینی نشان می دهد‪.‬‬ ‫در مرداد و شهریور‪ 78‬دوقطبی خط امام‪ -‬منتظری مجددا‬ ‫داغ شد و خط امامی های همیشه خشمگین از منتظری‪،‬‬ ‫قلم به دســت گرفتند تا از حریم امام دفاع کنند‪ .‬کروبی‪،‬‬ ‫دبیرکل مجمع روحانیــون مبارز اولین نفــری بود که قلم‬ ‫به دســت گرفت و احمد منتظری را خطاب قرار داد‪ .‬رد و‬ ‫بدل شدن چندنامه بین طرفین ادامه یافت‪ .‬روزنامه های‬ ‫زنجیره ای که همیشــه از کاهی کوه می ساختند‪ ،‬ترجیح‬ ‫دادند تماشــاگر باشــند و فقط به نقل معمولــی اخبار این‬ ‫نامه ها بسنده کنند‪.‬‬ ‫کروبی در یکــی از نامه هــای خود خطاب بــه فرزند‬ ‫منتظری با اشاره به اینکه در صورت سوءاستفاده برخی ها‬ ‫«بسیاری از افرینندگان حماسه دوم خرداد که از عاشقان و‬ ‫دلباختگان به امام هستند‪ ،‬کوچکترین نسبت ناروا به امام‬ ‫را تحمل نمی کنند» نوشت‪« :‬درست است که امروز‪ ،‬دوره‬ ‫جامعه مدنی است‪ .‬اما جامعه مدنی برای همه است‪ ،‬جامعه‬ ‫مدنی سال های ‪ 60-67‬نیست که شخص ایشان یکطرفه‬ ‫هرچه می خواهد بگوید اما دیگران به علت جایگاه خاصی‬ ‫که دارد حرمت نگه دارند و عکس العمل نشان ندهند‪ .‬اگر‬ ‫قرار است نسبت به امام حرمت شــکنی شود و برای توجیه‬ ‫عملکرد اشــتباه و غلط جمعی‪ ،‬امام مورد اتهامات دروغ و‬ ‫خالف واقع قرار گیرد‪ ،‬تردید نداشــته باشید که بسیاری از‬ ‫واقعیت ها و جریان هایی که تا امروز بازگو نشده است گفته‬ ‫خواهد شد‪».‬‬ ‫کروبــی همچنین بــه احمد منتظــری برخــورد باند‬ ‫سیدمهدی هاشــمی با او را یاداور شد و نوشت‪« :‬واقعیت‬ ‫ان اســت که انان شما را از بیت کنار گذاشــته و طرد کرده‬ ‫بودند‪ .‬شما را نفوذی جناح راست حزب جمهوری اسالمی‬ ‫می دانستند و علیه شــما تبلیغات می کردند که چون داماد‬ ‫ایت الله ربانی املشی هستید از طرف انان ماموریت دارید‬ ‫که از چند و چون کارهای بیــت اگاهی پیدا کنید و گزارش‬ ‫کنید‪ ».‬پس از ان نوبت سعید‪-‬فرزند دیگر منتظری‪ -‬بود که‬ ‫در روزهای ابتدایی شهریور دســت به قلم ببرد و از لحن و‬ ‫محتوای نامه او به برادرش انتقادی گزنده کند‪.‬‬ ‫پس از این نامه‪ ،‬این بار محتشمی پور وارد میدان شده‬ ‫و در نامه ای سرگشاده صریح و قاطعانه خطاب به ایت الله‬ ‫منتظری نوشت‪« :‬متاسفانه نامه های تنظیمی بیت شما‪،‬‬ ‫ بی شرمانه حیثیت‪ ،‬عزت و شرف اســامی و ملی ایران و‬ ‫امام را نشانه رفته است‪».‬‬ ‫اما گذر زمان همه چیز را عوض می کند‪ .‬حاال همان‬ ‫چپ ها مواضــع خود را تصحیــح می کننــد و می گویند در‬ ‫ان سال ها اشــتباه کرده اند‪ .‬نویســنده یکی از رسانه های‬ ‫اصالح طلب درگیری کروبی و محتشمی پور با باند منتظری‬ ‫را نیز تداوم اشتباه عنوان کرده و گفته بود «با وجود اینکه‬ ‫هنوز صدای گوشخراش ســقوط انان از نردبان قدرت در‬ ‫پایه دهه ‪ 60‬در گوش ها طنین انداز است که یک بار دیگر‬ ‫اعضای مجمع روحانیون مبارز پرچــم دار دفاع از برکناری‬ ‫ایت الله منتظری می شوند‪.‬‬ ‫در حالی که محافظه کاران همچنان زیرکانه در حال‬ ‫جمع کردن امتیازات به نفع خود هستند‪ ،‬بازی با حاصل جمع‬ ‫صفر رادیکال ها تنها یک برنده دارد و ان برنده کســی جز‬ ‫جناح محافظه کار نیست‪ ».‬ساده تر بگوییم اصالح طلبان‬ ‫یعنی همان جریان چپ به خصوص مجمع روحانیون با گذر‬ ‫زمان نظرشان را در مورد سید احمد خمینی تغییر می دهند‪.‬‬ ‫ان طیــف از جریــان اصالحات که طی ســال های‬ ‫قبل در برابر ایت الله منتظری و اطرافیانش قرار داشت‪ ،‬با‬ ‫نادیده گرفتن طردشدن او توسط امام و یادگارش‪ ،‬در کنار‬ ‫او قرار گرفت و به تجلیــل از او پرداخــت‪ .‬حتی چهره ای‬ ‫مثل عبدالله نوری که در ســال ‪ 67‬و پس از عزل منتظری‬ ‫توسط امام‪ ،‬دیوار حائل بیت او را خراب کرده بود‪ ،‬به ترویج‬ ‫و تجلیل از او پرداخــت و به همین خاطر دادگاهی شــد و‬ ‫نمایندگان اصالح طلب مجلس ششم به دیدار او رفتند‪.‬‬ ‫اشتراک در اهداف سیاســی باعث شد جریان حول‬ ‫اقای منتظری و بیــت او‪ ،‬تعدادی از روحانیــون هوادار او‬ ‫که در مجمع محققین و مدرسین جمع شده بودند و مجمع‬ ‫ی دواتشــه دهه ‪ 60‬به‬ ‫روحانیون مبارز و چپ های خط امام ‬ ‫وحدت استراتژیک برسند و با فراموش کردن گذشته‪ ،‬با هم‬ ‫همکاری کنند‪ .‬کروبی که سال ‪ 78‬تند و گزنده از منتظری‬ ‫می خواســت بیتش را از تفاله های باند ســیدمهدی پاک‬ ‫کند؛ حزب متبوعش‪ -‬اعتمادملی‪ -‬در انتخابات ســال ‪88‬‬ ‫به خبرســازی برای حمایت منتظری از او پرداخت‪ .‬کروبی‬ ‫هم در نطــق انتخاباتی اش در دانشــگاه محقــق اردبیلی‬ ‫ت ایت الله منتظری از بنده در انتخابات‬ ‫اعالم کرد‪« :‬حمای ‬ ‫ریاست جمهوری را یک افتخار برای خود می دانم و از این‬ ‫مساله خشنودم‪ ».‬این همان سر رشــته ای است که حاال‬ ‫تداومش را می بینیم‪ .‬انچه باعث شــده در جریان انتشــار‬ ‫فایل صوتی و ظلمی که به سید احمد خمینی شده سکوت‬ ‫پیشه شــود‪ ،‬تداوم رفاقت های ان طیف از اصالح طلبان‬ ‫با بیت اقای منتظری اســت‪ .‬انها حامی اصلی خود را تنها‬ ‫گذاشته اند‪.‬‬ ‫‪33‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫نسبتاقایمنتظریباجناح های‬ ‫سیاسیدرایرانچگونهبود؟‬ ‫پناهگاه اپوزیسیون‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ایت الله منتظــری را از دوران مبارزه علیه رژیم شــاه‬ ‫ان طور که مشهور اســت به عنوان یکی ا ز مبارزان نزدیک‬ ‫به امام خمینی می شناختند ‪ .‬از همین رو از پیش از پیروزی‬ ‫انقــاب به چهره ای تبدیل شــد کــه هر جریان سیاســی‬ ‫به نوعی می بایســت تکلیفش را با او روشــن کند‪ .‬ارتباط‬ ‫او با جریان های سیاســی در قبــل از انقالب بــه ارتباط با‬ ‫جریان های سیاسی مبارز مربوط می شد‪ .‬ام ا بعد از انقالب‬ ‫در جایگاهی متفاوت قــرار گرفت تا امروز کــه هر جریان‬ ‫سیاسی باید نسبتش را با او سنجش کرده و موضع سیاسی‬ ‫شفافی در این باره داشته باشد‪.‬‬ ‫دو مقطــع تاریخی بســیار مهم در مــورد زندگی نامه‬ ‫سیاســی ایت اللــه منتظــری وجــود دارد ؛ اول‪ :‬عــزل از‬ ‫قائم مقامــی رهبری و ماجــرای نامه نگاری بــا امام‪ ،‬دوم‪:‬‬ ‫اعتراضاتی که منجر به حصر او در دهــه ‪ 70‬و پس از دوم‬ ‫خرداد شد‪.‬‬ ‫با این مقدمــه و باتوجه به انتشــار فایل صوتی جدید‬ ‫ایت الله منتظری به بررسی نسبت او با جریان های سیاسی‬ ‫و احزاب و شخصیت ها پرداخته ایم‪.‬‬ ‫در دوران انقالب‪ ،‬ایت الله منتظری از رهبران روحانی‬ ‫مهمی بود که نقشــی عمده در ترویج مرجعیــت و رهبری‬ ‫امام خمینی (ره) داشت و بارها به سبب فعالیت های سیاسی‬ ‫خود به زندان افتاد و شــکنجه شــد و مدت درازی را نیز در‬ ‫تبعید گذرانــد‪ .‬پس از پیروزی انقــاب‪ ،‬ایت الله منتظری‬ ‫رئیس مجلس خبــرگان قانون اساســی شــد‪ .‬او تدریس‬ ‫نظریه والیت فقیه را در درس خارج خود گنجاند و چهار جلد‬ ‫کتاب تحت نام «والیت فقیه» منتشر کرد‪ .‬در سال ‪،1364‬‬ ‫مجلس خبرگان رهبری‪ ،‬با انکه امام خمینی (ره) همچنان‬ ‫در قید حیات بودند‪ ،‬ایت الله منتظری را به جانشــینی رهبر‬ ‫جمهوری اسالمی انتخاب کرد‪ .‬بحث جانشینی او از همان‬ ‫ابتدا مطرح بود‪ .‬اما برخی گروه ها با این موضوع مخالفت‬ ‫داشتند‪ .‬دولت وقت هم اگرچه ارتباط بسیار خوبی با ایت الله‬ ‫منتظری داشت اما موضع گیری خاصی درمورد قائ م مقامی‬ ‫ او نداشت‪ .‬شهید بهشتی در نامه ای که به طور خصوصی‬ ‫برای امام نوشته است نســبت به این موضوع هشدار داده‬ ‫اســت که اعضای نهضت ازادی به دنبال حــذف جایگاه‬ ‫والیت فقیه هســتند‪ .‬این نامه به طور خصوصی برای امام‬ ‫ارســال شــده بود و متن پاکنویس ان بعدها منتشر شد که‬ ‫در ان امــده بــود‪« :‬در تالش های اخیــر رئیس جمهور و‬ ‫هم فکران او این نکته به خوبی مشهود است که برای حذف‬ ‫مساله رهبری فقیه در اینده سخت می کوشند‪ .‬اینها در مورد‬ ‫شــخص جنابعالی این رهبری را طوعا یا کرها پذیرفته اند‪،‬‬ ‫ولی برای نفی تداوم ان ســخت در تالشــند‪ .‬در ســخنان‬ ‫اخیر اقای مهندس بازرگان در امجدیه در برابر شعار‪ ،‬درود‬ ‫بر منتظری امید امت و امام‪ ،‬این مطلب به خوبی مشــهود‬ ‫است‪».‬‬ ‫این بخش حتی در بخشی از کتاب خاطرات ایت الله‬ ‫منتظری که به بررسی نســبت جریان های سیاسی ابتدای‬ ‫انقالب و مســاله قائم مقامی او باز می گشــت نیز منعکس‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫منتظری و نهضت ازادی‬ ‫اگرچه نهضــت ازادی در مقاطع بســیاری زیادی با‬ ‫ایت الله منتظری همراهی کرده اما نمی توان از این موضوع‬ ‫به راحتی گذر کرد که بر سر ماجرای تسخیر سفارت امریکا‬ ‫میان انها اختــاف وجود داشــت‪ .‬ایت اللــه منتظری از‬ ‫این اقدام حمایــت قاطع کرد‪ .‬حمایــت او در کنار حمایت‬ ‫امام خمینی توانسته بود فضا را به نفع دانشجویان خط امام‬ ‫و به ضرر دولت موقت که ریاستش بر عهده مهندس بازرگان‬ ‫از نهضت ازادی بود‪ ،‬تغییر دهد‪.‬‬ ‫اما این اختــاف چندان علنی و دراز مــدت نماند‪ .‬از‬ ‫ســوی دیگر ارتباط و همرزمی با برخی از اعضای نهضت‬ ‫ازادی از جمله توســلی‪ ،‬سحابی و ســایر اعضای نهضت‬ ‫در زندان شان باعث شده بود ارتباط و پیوندی عمیق میان‬ ‫انها وجود داشته باشــد‪ .‬این اتحاد بعدها و پس از عزل او‬ ‫از قائم مقامی امام گسترده تر شد‪ .‬اعضای نهضت ازادی‬ ‫بعدها مرتبا به دیدار منتظری می رفتند یا در مقاطع مختلف‬ ‫به او نامه های سرگشاده نوشته و منتشر می کردند‪ .‬پس از‬ ‫ماجرای حصر ایت الله منتظری نیز این ارتباط گســترده تر‬ ‫شــد و عمال یکی از گروه هایی که تالش می کرد به اقای‬ ‫منتظری بیشترین نزدیکی را داشته باشد در داخل‪ ،‬اعضای‬ ‫نهضت ازادی بودنــد‪ .‬منتظری البته نقــش مهمی نیز در‬ ‫انتخاب مهندس بازرگان به عنوان نخست وزیر داشت که به‬ ‫همراه ایت الله مطهری از او حمایت کرده بودند‪.‬‬ ‫منتظری و مبارزه‬ ‫در تمــام دوران مبارزه با رژیم شــاه ایت الله منتظری‬ ‫تقریبا از همه گروه ها حمایت می کرد‪ .‬او سال های زیادی‬ ‫را در تبعید در شــهرهای مختلف گذرانــد‪ .‬او با گروه های‬ ‫مبارز مسلحانه هیچ مرزبندی نداشت‪ .‬شاید بخشی از این‬ ‫موضوع به واســطه فعالیت های چریکی فرزندش محمد‬ ‫منتظری هم بود‪ .‬فرزندی که معتقد به مبارزه مســلحانه با‬ ‫اســتکبار و کمک کننده به تمام ارتش هــای ازادی بخش‬ ‫جهان بود‪.‬‬ ‫امــا در عین حــال و با وجــودی که بعدهــا به حکم‬ ‫اعدام های سال ‪ 67‬معترض بود‪ ،‬در سال های مبارزه جز و‬ ‫شش نفر از روحانیونی بود که با صدور فتوایی در زندان‪ ،‬بر‬ ‫نجاســت کفار و ملحدان و منکران خدا و اسالم و پرهیز از‬ ‫اختالط در لباس و غذا تاکید کرده بود‪ .‬در سال ‪ 55‬مبارزان‬ ‫مســلمان پس از انکــه دریافتنــد مجاهدین خلــق تغییر‬ ‫ایدئولوژی داده اند ســعی کردند تا با اتکا به حکمی فقهی‬ ‫با مارکسیســت ها مرزبندی کننــد‪ .‬این فتوا کــه در خرداد‬ ‫‪ 1355‬به صورت شــفاهی صادر و توسط شــبکه زندانیان‬ ‫در زندان نقل شد‪ ،‬بدین شــرح بود‪« :‬با توجه به زیان های‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫مهدی هاشمی عامل اختالف‬ ‫پای مهدی هاشــمی از ســال ‪ 54‬به بیــت ایت الله‬ ‫منتظری باز شــد‪ .‬او قبل از انقالب به اتهــام قتل مرحوم‬ ‫شــمس ابادی و چند نفر دیگر در زندان بــود و محکوم به‬ ‫اعدام شــده بود‪ .‬اما با وســاطت علما و مراجع حکم او به‬ ‫حبس ابد تقلیل یافته بود‪ .‬مهدی هاشــمی بعد از انقالب‬ ‫و باتوجه بــه نزدیک خانوادگــی با بیــت ایت الله منتظری‬ ‫و همچنیــن نزدیکی با شــهید محمد منتظری‪ ،‬مســئول‬ ‫واحدهای جنبش های ازادی بخش شده بود‪ .‬اقدامی که‬ ‫او در این واحد انجام می داد از نظر بســیاری برای کشــور‬ ‫خطرناک و هزینه ساز بود تا جایی که در خاطرات ری شهری‬ ‫(وزیر وقت اطالعات) به جلسه ای اشاره می شود که در ان‬ ‫مهدی هاشمی از فعالیت های این واحد در حضور حضرت‬ ‫امام گزارشــی ارائه می کند اما امام بعد از شــنیدن گزارش‬ ‫واکنش نشان داده و با اظهاراتی نشان می دهند که کامال با‬ ‫این رویه ها مخالف هستند‪ .‬بعد از پایان جلسه نیز نسبت به‬ ‫مهدی هاشمی به وزیر اطالعات و مسئول اطالعات سپاه‬ ‫هشدار داده بودند‪.‬‬ ‫بعدها مهدی هاشــمی ردپایــش در ماجرای پخش‬ ‫شب نامه علیه رهبر انقالب اسالمی دیده شد‪ ،‬همچنین با‬ ‫کشف یک خانه تیمی متعلق به او که در ان از مواد منفجره‬ ‫تا موادمخدر وجود داشــت‪ ،‬غائله عظیمی در کشــور برپا‬ ‫شد‪ .‬تا جایی که رادیو بی بی سی ‪ -‬دوم ابان ماه سال ‪-1365‬‬ ‫ساعت ‪ 19:45‬اعالم کرد‪« :‬از ایران‪ ،‬گزارش هایی می رسد‬ ‫حاکی از اینکه میان ایت الله منتظری‪ ،‬جانشــین منتخب‬ ‫ایت الله خمینی و شــخص او اختالفاتی بروز کرده‪ .‬علت‬ ‫این اختالف هنوز روشن نیست‪ .‬اما این ماجرا نشان دهنده‬ ‫چند دستگی ای است که در سطح باالی رهبری روحانیت‬ ‫ایران وجود دارد‪ ...‬گزارش های رســیده از داخل ایران‪،‬‬ ‫حاکی از ان اســت که اخیرا عده ای از مشــاوران ایت الله‬ ‫تالش دوستان برای شکستن اعتصاب‬ ‫ ایت اللــه جالل الدین طاهــری‪ ،‬امــام جمعه وقت‬ ‫اصفهان درباره مالقات خــود با ایت اللــه منتظری چنین‬ ‫می گویــد‪« :‬از اصفهان به قم رفتم‪ .‬دو ســاعت به غروب‬ ‫مانده بود که با ایشــان مالقات کردم‪ .‬ان قــدر حرف زدم‬ ‫که منتظری گفت‪« :‬وقت نماز گذشــت‪ ».‬گفتم‪« :‬باشد‪.‬‬ ‫می روم؛ ولی فردا پیــش از ظهر می ایــم‪ ».‬گفت‪« :‬بس‬ ‫است دیگر‪ .‬حرف هایمان را زدیم‪ ».‬گفتم‪« :‬من هنوز حرف‬ ‫دارم‪ ».‬در این مالقات بود که اقای منتظری گفت‪« :‬امام‬ ‫کار ‪ ...‬کرده و من‪ ،‬مهدی هاشمی را می شناسم و او را تایید‬ ‫می کنم‪ ».‬وقتی بیرون امدم‪ ،‬اطرافیــان دور مرا گرفتند و‬ ‫گفتند‪« :‬ما هم حرف داریم‪ »...‬به خدمت اقای مشکینی‬ ‫رفتم و اصرار کردم که‪« :‬اقا! بروید با ایشان صحبت کنید‪».‬‬ ‫اقای مشکینی گفت‪« :‬فایده ندارد‪ ».‬گفتم‪« :‬حداقل برای‬ ‫اینکه حجت را تمام کنید‪ ».‬ایشان پذیرفتند و رفتند‪»...‬‬ ‫تالش ها فایده ای نداشــت تــا اینکه امام پیشــقدم‬ ‫می شوند و ایشان را برای جلسه سران قوا دعوت می کنند‬ ‫و در انجا از اقای منتظری درخواســت می شود به این کار‬ ‫ادامه ندهند امــا او نمی پذیرد‪ .‬ســرانجام مصاحبه مهدی‬ ‫هاشمی از ســیمای جمهوری اســامی پخش می شود و‬ ‫ایت الله منتظری در نامه ای از امام تشکر کرده و خواهان‬ ‫رســیدگی کامل به این موضوع می شــود‪ .‬امــا اندکی بعد‬ ‫نامه ای تند به امام می نویسد و در ان ضمن بیان این موضوع‬ ‫که «سیدمهدی مجرم بود و باید اعدام می شد‪ ،‬قبول ولی‬ ‫چرا بدون دادن حق دفاع‪ ،‬جمع کثیری از عاشقان اسالم‬ ‫و انقالب و شکنجه شده های زمان شاه را‪ ،‬به اتهام ارتباط‬ ‫با او‪ ،‬در رســانه های گروهی و روزنامه هــا کوبیدند؟» نامه‬ ‫منتظری بسیار شدید اللحن بود‪.‬‬ ‫اغاز جدایی‬ ‫پس از اعدام سید مهدی هاشمی در مهرماه ‪،1366‬‬ ‫ایت الله منتظری کامال در جبهه مقابــل حضرت امام قرار‬ ‫می گیرد و تحــت تاثیر شــدید بیت خــود خصوصا هادی‬ ‫هاشــمی و اقدامات انــان کامــا از نظام منقطع شــده و‬ ‫روزبه روز به منافقین و لیبرال ها بیشــتر متمایل می شــود‪.‬‬ ‫به عنــوان نمونه در ســخنرانی روز ‪ 22‬بهمن ســال ‪1367‬‬ ‫این گونه می گوید‪« :‬خیلی جاها گــوش به حرف ندادیم‪،‬‬ ‫افراد عاقل تذکر دادند و در روزنامه ها و جراید‪ ،‬اعالمیه ها‪،‬‬ ‫از داخل و خارج راهنمایی و وساطت می کردند‪ ،‬اما ما قبول‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫پس از اعدام سید مهدی هاشمی در مهرماه ‪ ،1366‬ایت الله منتظری‬ ‫کامال در جبهه مقابل حضرت امام قرار می گیرد و تحت تاثیر شدید بیت‬ ‫خود خصوص ا هادی هاشمی و اقدامات انان کامال از نظام منقطع شده و‬ ‫روزبه روز به منافقین و لیبرال ها بیشتر متمایل می شود‬ ‫سیاست‬ ‫ناشی از زندگی جمعی مسلمان ها با مارکسیست ها و اعتبار‬ ‫اجتماعی که بدین وسیله انها به دست می اورند و با در نظر‬ ‫گرفتن همه جهات شرعی و سیاسی و باتوجه به حکم قطعی‬ ‫نجاست کفار از جمله مارکسیست ها جدایی مسلمان ها از‬ ‫مارکسیست ها در زندان الزم و هرگونه مسامحه در این امر‬ ‫موجب زیان های جبران ناپذیر خواهد شد‪».‬‬ ‫دوران مبــارزه او همچنان پس از انقــاب هم ادامه‬ ‫داشــت‪ .‬از ایت الله منتظری حتی نامــه ای وجود دارد که‬ ‫نشان می دهد او حتی بعد از ماجرای حمله نظامی امریکا به‬ ‫هواپیمای ایرباس ایرانی از امام درخواست می کند تا اجازه‬ ‫ده د توسط ارتش های ازادی بخش علیه امریکا و منافعش‬ ‫در سراسر جهان اقدام کنند‪ .‬درخواستی که با مخالفت امام‬ ‫روبه رو می شود‪ .‬قبل از انقالب او مشــغول مبارزه بود و به‬ ‫ط خاص نبود‪ .‬برخالف‬ ‫هیچ عنوان به دنبال اســتقرار شرای ‬ ‫برخی از روحانیون و سیاستمدارانی که در ابتدای انقالب‬ ‫از حمله به سفارت امریکا انتقاد می کردند‪ ،‬او از این اقدام‬ ‫حمایت می کرد‪ .‬اگرچه بعدها او بر خود نیز شــورید و این‬ ‫حمایت های خودش را نیز کاری نادرســت دانســت‪ .‬او در‬ ‫اواخر در پاسخ به ســایت جرس که از لندن اداره می شد و‬ ‫در سال ‪ 88‬فعال بود‪ ،‬صراحتا این موضع خود را نقد کرد و‬ ‫از ان برگشــته بود‪ .‬اقدامی که به همان روحیه مبارزه گری‬ ‫او حتی علیه خود نیز باز می گشــت‪ .‬منتظری بعدها نیز در‬ ‫دوران دوم خرداد و اعتراضات پس از انتخابات ‪ 88‬همین‬ ‫موض ع را دنبال کرد‪.‬‬ ‫ عصر طالیی ایت اللــه منتظری با پیــروزی انقالب‬ ‫اسالمی اغاز شد‪ .‬دورانی که او همه کاره انقالب شده‪ ،‬بر‬ ‫مسند ریاســت مجلس خبرگان تدوین قانون اساسی تکیه‬ ‫زد؛ به امامت جمعه تهران انتخاب شــده و سال ها ریاست‬ ‫هیات امنای دانشگاه امام صادق (ع) را بر عهده گرفت‪ .‬در‬ ‫این مقطع زمانی تقریبا گروه های سیاسی تالش می کردند‬ ‫تا به او نزدیک شــوند‪ .‬او اگر قدرت اجرایی نداشــت ‪ ،‬اما‬ ‫از نفوذ بسیار خوبی در دســتگاه های دولت برخوردار بود‪.‬‬ ‫در همین دوران بود که او تالش بســیاری برای گنجاندن‬ ‫والیت فقیه در قانون اساســی داشت‪ .‬اقدامی که از سوی‬ ‫اکثــر گروه های چپ‪ ،‬مارکسیســت‪ ،‬منافقیــن‪ ،‬لیبرال ها‬ ‫و ملی گراها با انتقــاد همراه بود‪ .‬امــا تالش های ایت الله‬ ‫بهشتی‪ ،‬منتظری و مطهری نتیجه بخش بود و این اصل در‬ ‫قانون اساسی گنجانده شد‪ .‬تاثیرپذیری ایت الله منتظری‬ ‫همیشــه مورد نقد و انتقاد بود‪ .‬همان طور کــه امام نیز در‬ ‫نامه معروف خود به او به درستی به این موضوع اشاره کرده‬ ‫بود‪ .‬برای اثبات این موضوع دالیل بسیاری در طول حیات‬ ‫سیاســی اقای منتظری می توان یافت‪ .‬یکی از این موارد‬ ‫می تواند انتقادها به دولت موقت در مساله رابطه با امریکا‬ ‫باشد که بیشــتر تحت تاثیر افکار و اندیشه های فرزندش‬ ‫محمد منتظری بود‪ .‬شهید منتظری در ان مقطع انتقادات‬ ‫بســیار تندی به نهضــت ازادی و دولت موقت داشــت‪ .‬تا‬ ‫جایی که ایت الله منتظری نیز در یکــی از خطبه های نماز‬ ‫جمعه نسبت به مذاکرات صلح با گروه های ضدانقالب در‬ ‫کردستان انتقاد کرد‪.‬‬ ‫روز ‪ 24‬تیرمــاه ســال ‪ 64‬منتظری از ســوی مجلس‬ ‫خبرگان رهبــری به عنوان قائم مقام رهبری انتخاب شــد‪.‬‬ ‫اما این موضوع علنی نشــده بود‪ .‬تا اینکه حجت االســام‬ ‫باریک بین امام جمعه قزوین در یکی از خطبه ها به ان اشاره‬ ‫کرد و لفظ قائم مقامی از همان زمان برای او برگزیده شد‪.‬‬ ‫این تصمیم از ســوی بســیاری از جریان های انقالبی ان‬ ‫زمان مورد پذیرش بود‪ .‬با گذشت زمان و ایجاد یک جریان‬ ‫گســترده اجتماعی و مطبوعاتی از ســوی عالقه مندان به‬ ‫ایت الله منتظری‪ ،‬به تدریج زمینه پذیرش قائم مقامی وی‬ ‫فراهم شــد و عنوان «امید امت و امام» به همین مناسبت‬ ‫کاربرد زیادی پیدا کرد‪.‬‬ ‫به دنبال تصمیم خبرگان مبنی بر قائم مقامی ایت الله‬ ‫منتظری‪ ،‬شــان و جایگاه وی میان علما و روحانیون و نیز‬ ‫نیروهای انقالبی‪ ،‬برجســته تر و به تدریج مساله مرجعیت‬ ‫وی نیز مطرح شــد‪ ،‬به گونه ای که جمع کثیــری از علما و‬ ‫حتی اعضای مجلس خبرگان‪ ،‬خواستار چاپ رساله عملیه‬ ‫از سوی وی شدند و این مساله پس از مدتی تحقق یافت‪.‬‬ ‫از ان پس‪ ،‬ایت الله منتظری به عنوان یک مرجع تقلید هم‬ ‫مطرح شد‪ ،‬هر چند از سال ها قبل هم یک مجته د به حساب‬ ‫می امد‪ .‬تثبیت مرجعیت وی نیز با ارجاعات حضرت امام در‬ ‫مسائل شــرعی و فقه حکومتی صورت گرفت‪ ،‬بدین معنا‬ ‫که در چندین مساله مهم نظیر اعدام مفسدین و همچنین‬ ‫تعزیرات مالی‪ ،‬حضرت امام مسئوالن را به فتاوی ایت الله‬ ‫منتظری ارجاع دادند و همین امر باعث شد که نزد بسیاری‪،‬‬ ‫ایت الله منتظری به عنوان « فاال علم» تلقی شود‪.‬‬ ‫منتظری در قم بازداشت شده اند‪».‬‬ ‫ اقــای منتظــری در واکنش بــه دســتگیری مهدی‬ ‫هاشمی تمام مالقات های خود را قطع کرد و حتی مسئوالن‬ ‫ طراز اول کشور را نیز به حضور نمی پذیرفت‪.‬‬ ‫‪35‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫نمی کردیم‪ .‬حالت لجبازی و گوش نکردن به نصیحت ها‪،‬‬ ‫خودمحوری ها‪ ،‬کنار زدن نیروهای فعــال و منزوی کردن‬ ‫افراد دلسوز به ضرر انقالب بوده است‪ .‬بیاییم حساب کنیم‬ ‫ان نیروها‪ ،‬هماهنگی ها‪ ،‬وحدت‪ ،‬ایثــار و فداکاری ها چه‬ ‫شده است؟ ایا در طول جنگ تحمیلی توانستیم خوب عمل‬ ‫کنیم یا دشمنان ما که این جنگ را تحمل کردند‪ ،‬پیروز از‬ ‫کار در امدند؟ حســاب کنیم چقدر نیرو از ایران ما از دست‬ ‫رفت و جوان های مثل قرص ماه شهید شدند‪ ،‬چه شهرهایی‬ ‫از ما خراب شد‪ ،‬اینها را حساب کنیم بعد ببینیم اگر اشتباهی‬ ‫کرده ایم توبه کنیم‪ .‬چقدر در این مدت شــعارهایی دادیم‬ ‫که غلط بود و خیلی از انها ما را در دنیــا منزوی کرد و مردم‬ ‫دنیا را نسبت به ما بدبین کرد‪ .‬باید بفهمیم اشتباه کرده ایم‪.‬‬ ‫خیلی جاها لجبازی کردیم و شــعارهایی دادیــم و دنیا را از‬ ‫خود ترساندیم‪ ،‬جهانیان خیال کردند در ایران کار ما کشتن‬ ‫مردم است‪ .‬یکی از خواســته های ما ازادی بود‪ ،‬اما نه به‬ ‫معنای فساد و فحشا‪ ،‬به این معنی که اگر کسی انتقاد دارد‬ ‫بکند‪ .‬تا کســی حرف زد نباید برای او پرونده سازی کرد‪...‬‬ ‫زندان پر کردن دردی را دوا نمی کند‪ ،‬فکر غلط را نمی توان‬ ‫ی که برای اسفند ماه ‪ 67‬برای‬ ‫زندانی کرد‪ ».‬اما امام در پیام ‬ ‫روحانیون و حوزه ها ارســال کرد به این موضع گیری پاسخ‬ ‫داد و نوشــت‪« :‬چه کوته نظرند انهایی کــه خیال می کنند‬ ‫چون ما در جبهه به ارمان نهایی نرسیده ایم‪ ،‬پس شهادت‪،‬‬ ‫رشادت و ایثار و از خود گذشتگی و صالبت بی فایده است‪،‬‬ ‫درحالی که صدای اسالم خواهی افریقا از جنگ هشت ساله‬ ‫ما اســت؛ عالقه به اسالم شناســی مردم در امریکا و اروپا‬ ‫و اســیا و افریقا یعنی در کل جهان از جنگ هشت ساله ما‬ ‫است‪ .‬من در اینجا از مادران و پدران و خواهران و همسران‬ ‫و فرزندان شهدا و جانبازان به خاطر تحلیل های غلط این‬ ‫روزها رسما معذرت می خواهم و از خداوند می خواهم مرا در‬ ‫کنار شهدای جنگ تحمیلی بپذیرد‪».‬‬ ‫اگر اتفاقات دستگیری و اعدام سیدمهدی هاشمی‬ ‫اغــاز راه جدایــی او از انقالب بــود‪ ،‬ماجرای عــزل او در‬ ‫اردیبهشت ماه ســال ‪ 68‬پایان راه بود‪ .‬ایت الله منتظری با‬ ‫ارســال نامه هایی در مردادماه ‪ 67‬به حکم امام و ماجرای‬ ‫اعدام اعضای گروهک های منافقین اعتراض کرد و این‬ ‫اعتراض را رفته رفته به صورت علنی تر مطرح کرد‪ .‬تا انجا‬ ‫که در فروردین و اردیبهشــت ماه ‪ 68‬چاره ای جز عزل او از‬ ‫سوی امام باقی نماند‪.‬‬ ‫اغاز اظهارنظرهاى تنش زا‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫با ارتحال رهبر کبیر انقــاب و بنیان گذار جمهوری‬ ‫اسالمی دور جدیدی از حیات سیاســی ایت الله منتظری‬ ‫اغاز شد‪ .‬در این دوره‪ ،‬ایت الله منتظری چون دوران حیات‬ ‫اقای منتظری در حوادث بعد‬ ‫از انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫سال ‪ ،1388‬در نقش پدر معنوی‬ ‫جنبش موسوم به سبز ظاهر شد‬ ‫از سال های مبارزه پیش از انقالب و حتی‬ ‫تا امروز ایت الله منتظــری یا مواضعش‬ ‫یکی از موارد تاثیرگذار بر سیاست ایران‬ ‫بود و همچنان با قدرتی امــا کمتر وجود‬ ‫دارد‪ .‬بررســی زندگی او نشــان می دهد‬ ‫بیشــتر فقیهی بود برای مبارزه‪ ،‬نه اداره‬ ‫کشور و حکومت کردن‬ ‫امام(ره) که به نصایح ایشان عمل نکرد‪ ،‬برخالف توصیه‬ ‫امام(ره) که در حکم عزل ایت الله منتظری از او خواســته‬ ‫بود که مشــغول تدریس در حوزه علمیه باشــد؛ همچنان‬ ‫راهبرد مقابله با نظام و رهبری ان را در دســتورکار خود قرار‬ ‫داد‪ .‬ارتباط گسترده با اپوزیســیون‪ ،‬برقراری مصاحبه ها و‬ ‫گفت وگوهای مستمر با رســانه های بیگانه‪ ،‬تبدیل کردن‬ ‫ت و امد ضد انقالب‬ ‫دفتر و حسینیه به عنوان کانونی برای رف ‬ ‫و اتخاذ مواضع ضــد انقالب و رهبری به طور مســتمر‪ ،‬از‬ ‫جمله رویکردهای ایت الله منتظری در این دوران بود‪ .‬بعد‬ ‫از انتخاب حضرت ایت الله خامنــه ای به رهبری انقالب تا‬ ‫مدت ها پس از ان ایت اللــه منتظری فقط به درس و بحث‬ ‫مشــغول بود اما در ‪ 11‬دی ماه سال ‪ 68‬و در سخنرانی خود‬ ‫در جمع نجف ابادی هایی که به دیــدن وی امده بودند‪ ،‬به‬ ‫مسائل سیاسی روز پرداخت و همین مســاله در شهر قم‪،‬‬ ‫مخالفت هایــی را برانگیخــت‪ .‬ایت الله منتظــری در این‬ ‫سخنرانی با اشاره به ســوابق انقالبی و مبارزاتی خویش و‬ ‫اینکه «دوم شخص انقالب» بوده‪ ،‬اعالم کرد که در این‬ ‫ایام علیه وی حرف های زیادی زده شــد کــه وی به خاطر‬ ‫انقالب‪ ،‬سکوت کرده و به انها پاسخ نگفته است ولی این‬ ‫بار مساله ای در جریان است که نمی تواند سکوت کند و ان‬ ‫گنجانیدن اســتقراض از خارج در برنامه توسعه اقتصادی‬ ‫کشور است‪ .‬وی سپس با اشــاره به نظر امام خمینی(ره)‪،‬‬ ‫استقراض از بیگانه را به زیان کشور معرفی کرد و خواستار‬ ‫تجدیدنظــر در این قضیه شــد‪ .‬به دنبال این ســخنرانی‪،‬‬ ‫عده ای از طالب و مردم قــم از اینکه وی به نصیحت امام‬ ‫راحل بی اعتنایی و در مسائل سیاسی کشور دخالت و درباره‬ ‫انها اظهارنظــر کرده‪ ،‬اعتراض کردنــد‪ .‬در واقع اظهارات‬ ‫ایت الله منتظری از نظر مضمون و محتــوا چیزی نبود که‬ ‫باعث مخالفت شــود اما مخالفان اصرار داشــتند که وی‬ ‫نباید در امر سیاسی وارد شود و تنها به شرط رعایت این نظر‬ ‫امام راحل‪ ،‬مجاز به داشتن جلســات درس و بحث است‪.‬‬ ‫ایت الله منتظری پنج روز پس از ســخنرانى اول‪ ،‬بار دیگر‬ ‫در شروع درس خود‪ ،‬به مساله تظاهرات عده ای علیه وی ‬ ‫اشــاره کرده و در دفاع از خود اعالم کرد که مخالف نظام و‬ ‫والیت فقیه نیست‪ .‬وی تصریح کرد که قصد خیرخواهی و‬ ‫تذکر داشــته و افزود‪« :‬اگر کسی مخالف باشد با حکومت‬ ‫اسالم‪ ،‬با نظام اســامى‪ ،‬با والیت فقیه‪ ،‬من چشماشو از‬ ‫حدقه درمی اوردم»‪ .‬وی در این ســخنرانى با اشاره به نظر‬ ‫«ایت اللــه بروجردی» گفــت‪« :‬والیت فقیــه و حکومت‬ ‫اسالمی از ضروریات اسالم است‪ .‬اصل حکومت اسالمی‬ ‫از ضروریات اسالم است‪ .‬معنایش این است که اگر کسی‬ ‫منکر شود‪ ،‬کافر اســت‪ ».‬این حوادث شروع یک سلسله‬ ‫کشــمکش هایی بود که از ان پس به صورت مداوم در پی‬ ‫هر سخنرانی و اظهارنظر ایت الله منتظری پیش می امد و‬ ‫البته موافقان و مخالفانی را حتــی در درون نیروهای نظام‬ ‫به صحنه می کشاند‪ .‬در این زمان‪ ،‬ایت الله منتظری عمدتا‬ ‫به عنوان یک مرجع تقلید مورد توجه بود و در درون نیروهای‬ ‫انقالب هم کسانى وی را به عنوان مرجع تقلید خویش قبول‬ ‫داشتند و همین ها نیز اظهارنظر در مســائل سیاسی روز را‬ ‫حق وی تلقی می کردند ولو انکه ترجیح می دادند وی بهتر‬ ‫است در این مســائل وارد گود نشــود‪ .‬در مقابل‪ ،‬کسانی‬ ‫باتوجه به مضمون کلی نامه ‪1368/1/6‬امام‪ ،‬وی را عادل‬ ‫نمی دانســتند و تقلید از وی را نادرســت تلقــی می کردند‪،‬‬ ‫بنابراین بر سکوت وی در مسائل سیاسی اصرار داشته و این‬ ‫را نظر قطعی حضرت امام می‏دانستند‪ .‬هر دو گروه فوق در‬ ‫اینکه ایت الله منتظــری صالحیت های الزم برای پذیرش‬ ‫مسئولیت رهبری و زعامت جامعه اسالمی را ندارد‪ ،‬متفق‬ ‫بودند اما در حیطه مرجعیت وی‪ ،‬باهم اختالف داشــتند‪.‬‬ ‫اختالف نظر در این امر در اواخر ســال ‪ 70‬به صورت یک‬ ‫بحران جدی درامد‪ .‬در ابان ماه سال ‪ ،1370‬جمع کثیری‬ ‫از نمایندگان مجلس سوم به دیدار ایت الله منتظری رفته و‬ ‫با او مالقات کردند‪.‬‬ ‫مالقات عده ای از نمایندگان مجلس سوم با‬ ‫منتظری‬ ‫برخی از مسائل‪ ،‬وجهه نمایندگان مجلس سوم ‪-‬که‬ ‫اکثریت ان باجناح موسوم به چپ وبه ویژه مجمع روحانیون‬ ‫مبارز بود ‪ -‬را در نزد معتقدان به خط امام مخدوش ســاخت‬ ‫که نمونه مهم ان‪ ،‬مالقات عده ای از نمایندگان مجلس با‬ ‫منتظری (حدود‪ ۲‬ســال پس از عزل وی توسط امام) بود‪.‬‬ ‫در اواسط ســال ‪ ،۷۰‬قریب ‪ ۱۰۰‬نفر از نمایندگان مجلس‬ ‫ســوم در یک اقدام ناباورانــه‪ ،‬به صورت دســته جمعی به‬ ‫دیدار منتظری رفتند‪ .‬در این زمان هنوز حساسیت مردم و‬ ‫نیروهای انقالبی نســبت ب ه اقای منتظری بسیار زیاد بود و‬ ‫از وی به عنوان چهره طرد شده از ســوی امام خمینی(ره)‬ ‫یاد می شد‪.‬‬ ‫این عده از نمایندگان‪ ،‬با این تحلیل که امام به عدالت‬ ‫اقای منتظری باور داشتند و بنابراین می توان وی را مرجع‬ ‫تقلید قرار داد‪ ،‬در بحث تقلید به وی مراجعه کردند‪ .‬به تدریج‬ ‫این بحث از سوی برخی از نمایندگان مجلس مطرح شد که‬ ‫باید زمینه اســتفاده از نظرات اقای منتظری دوباره فراهم‬ ‫شود و مشــخصا مرتضی الویری ـ رئیس کمیسیون برنامه‬ ‫و بودجه مجلس ســوم ـ در نطقی اعالم کرد که برای حل‬ ‫معضالت نظام‪ ،‬باید به نظرات فقهی وی مراجعه کرد‪.‬‬ ‫به دنبال این زمینه ســازی ها و با هدایــت افرادی از‬ ‫هیات رئیســه مجلس از جمله هاشــمیان والویری‪ ،‬دیدار‬ ‫دســته جمعی نمایندگان با منتظری صورت گرفت و باعث‬ ‫برانگیختن اعتراضات گسترده جریان های سیاسی منتقد‬ ‫شــد‪ .‬اما با این وجود جناح چپ نیز در تعیین مسیر خود با‬ ‫ایت الله منتظری در نهایت همان راه نهضت ازادی را پیمود‬ ‫و تالش کرد گذشته را در مورد او جبران کند‪.‬‬ ‫ایت اهلل منتظرى و دوم خرداد ‪76‬‬ ‫فضاى سیاسى کشــور پس از دوم خرداد ‪ ،76‬برخی‬ ‫از مخالفان نظام و انقالب را به طمــع انداخت که در پس‬ ‫ارا ی ‪ 20‬میلیونی مردم ســنگر بگیرنــد و ان را مخالفت با‬ ‫نظام یا رهبری جلوه دهند و ارا و دیدگاه های خالف اصول‬ ‫و ارزش های اســام و انقالب را به عنوان پیام دوم خرداد‬ ‫معرفی کنند‪ .‬زمینه تاثیرپذیری این گونــه تبلیغات در ایام‬ ‫انتخابات به وسیله طیف موسوم به راســت مهیا شده بود‬ ‫چون تالش جدی انها استفاده از وجهه نظام برای کسب‬ ‫حمایت مردمی بود و همین امر در برخی اذهان این توهم‬ ‫را ایجاد کرد که به رغم حمایت نظام از کاندیدایی خاص‪،‬‬ ‫ســید محمد خاتمی با ‪ 20‬میلیون رای رئیس جمهور شد‪.‬‬ ‫ایت الله منتظری از کســانی بود که دچار همین توهم شد‬ ‫به ویژه وقتی مشــاهده کرد برخی از وزرا و مسئوالن هم از‬ ‫مقلدین وی به حساب می ایند و در یک مورد‪ ،‬یکی از وزرای‬ ‫کابینه جدید هم به دیدن وی رفته اســت‪ .‬در همان زمان‬ ‫برخی از دلسوزان هشدار داده بودند که مالقات مسئوالن‬ ‫با ایت الله منتظری‪ ،‬امر را بر خودش مشتبه می کند و باعث‬ ‫موضع گیری غلط وی خواهد شــد که متاســفانه این گونه‬ ‫هم شد‪ .‬سخنرانی ‪ 13‬رجب سال ‪ 1376‬ایت الله منتظری‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫به دنبــال ایــن ســخنرانی و بعــد از اســتقرار دولت‬ ‫اصالحات شورای امنیت ملی حصر خانگی وی را تصویب‬ ‫کرد و تا پایان ســال ‪ 81‬او در حصر خانگی به ســر می برد‪.‬‬ ‫اگرچه بعد از مدتی شــرایط این حصر بســیار متفاوت تر و‬ ‫بهتر شده بود‪.‬‬ ‫پدر معنوی جنبش موسوم به سبز‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫ایت اللــه منتظــری در حــوادث بعــد از انتخابــات‬ ‫ریاست جمهوری سال ‪ ،1388‬در نقش پدر معنوی جنبش‬ ‫موسوم به سبز ظاهر شد و با بیانیه ها‪ ،‬پیام ها و دیدارهای‬ ‫خود با ســران اعتراضــات حمایــت کاملی از انهــا کرد‪.‬‬ ‫به عنوان نمونه او در پیام خود در روز ‪ 26‬خرداد سال ‪،1388‬‬ ‫این گونه نوشت‪« :‬به جان فرزندان این مردم و این مملکت‬ ‫افتاده و با شدت و خشونت کامل با زنان و مردان بی دفاع و‬ ‫دانشجویان عزیز برخورد کرده و انها را سرکوب و مضروب و‬ ‫دستگیر کردند و اینک به دنبال تسویه حساب های سیاسی‬ ‫با فعاالن و اندیشمندان و روشنفکران برامده و عده کثیری‬ ‫را که بعضا از مســئوالن بلندمرتبه نظام جمهوری اسالمی‬ ‫بوده اند بی جهــت دســتگیر و بازداشــت می کنند‪ ».‬وی‬ ‫به خصوص در یک ماه اخر عمر خود به صورتی فعال از این‬ ‫جریان حمایت کرد‪ .‬سایت ها و پایگاه های خبری خارج از‬ ‫ایران همچون باالترین‪ ،‬جرس‪ ،‬کلمه و نیز ‪ BBC‬و رادیو‬ ‫فردا در ان ایام به صورتی هماهنگ و حساب شده فتاوای‬ ‫وی را منتشر کرده و از او به عنوان مرجع سبز یاد می کردند‪.‬‬ ‫کمتر از یــک ماه پیش از فوت ایت اللــه منتظری‪ ،‬کانون‬ ‫مدافعان حقوق بشر ایران که متشکل از عناصری همانند‬ ‫شیرین عبادی اســت‪ ،‬همزمان با روز جهانی حقوق بشر‪،‬‬ ‫ایت الله منتظری را تالشــگر حقوق بشــر در سال ‪2009‬‬ ‫نامید‪ .‬بر اساس این خبر که در وب سایت رسمی ایت الله‬ ‫منتظری نیز منتشــر شــد برخی از اعضای ایــن کانون از‬ ‫جمله عبدالفتاح ســلطانی‪ ،‬ابراهیم یزدی‪ ،‬تقی رحمانی‪،‬‬ ‫نرگس محمدی‪ ،‬محمدعلی دادخــواه و حبیب الله پیمان‬ ‫با حضور در منزل ایت الله منتظری تندیس حقوق بشــر را‬ ‫به او اهدا کردند‪.‬‬ ‫ایت الله منتظری در روز ‪ 29‬اذر ســال ‪ 88‬از دنیا رفت‬ ‫و به دنبال ان رهبــر انقالب با وجود همــه اتفاقات در پیام‬ ‫تسلیتی برای او نوشــت‪« :‬اطالع یافتیم که فقیه بزرگوار‬ ‫ایت الله اقای حاج شیخ حسینعلی منتظری رحمه الله علیه‬ ‫دار فانی را وداع گفته و به ســرای باقی شــتافتند‪ .‬ایشان‬ ‫فقیهی متبحر و استادی برجسته بودند و شاگردان زیادی‬ ‫از ایشان بهره بردند‪ .‬دوران طوالنی از زندگی ان مرحوم در‬ ‫خدمت نهضت امام راحل عظیم الشــان گذشت و ایشان‬ ‫مجاهدات زیادی انجام داده و سختی های زیادی در این‬ ‫راه تحمل کردند‪ .‬در اواخر دوران حیات مبارک امام راحل‬ ‫امتحانی دشــوار و خطیر پیــش امد کــه از خداوند متعال‬ ‫می خواهم ان را با پوشش مغفرت و رحمت خویش بپوشاند‬ ‫و ابتالئات دنیوی را کفاره ان قرار دهد‪ .‬این جانب درگذشت‬ ‫ایشان را به همه بازماندگان به ویژه همسر مکرمه و فرزندان‬ ‫محترم ان مرحوم تسلیت می گویم و رحمت و مغفرت الهی‬ ‫را برای وی مسالت می کنم‪».‬‬ ‫از ســال های مبارزه پیش از انقــاب و حتی تا امروز‬ ‫ایت الله منتظــری و یا مواضعش یکی از مــوارد تاثیرگذار‬ ‫بر سیاســت ایران بود و همچنان با قدرتــی اما کمتر وجود‬ ‫دارد‪ .‬بررسی زندگی او نشــان می دهد او بیشت ر فقیهی بود‬ ‫برای مبارزه‪ ،‬نه اداره کشــور و حکومت کردن‪ .‬از همین رو‬ ‫بود که امام اعالم کرد کــه از اول هم با انتخاب او مخالف‬ ‫بود‪ .‬منتظری بر همه چیز شــوریده بود‪ ،‬حتی ان چیزهایی‬ ‫که خودش برساخته بود‪ .‬از والیت فقیه تا مبارزه با امریکا‪.‬‬ ‫اما اواخر عمر بیشتر او مشغول مبارزه با خود و عقایدش بود‬ ‫تا دنیای خارج‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫با یــک چنین پشــتوانه ذهنی غلطی صــورت گرفت که با‬ ‫ســخنان قبلی وی متفاوت بود‪ :‬اول اینکه وی برای اولین‬ ‫بار صالحیت رهبری را به بهانه اعلم نبودن فقهی‪ -‬زیر سوال‬ ‫برد‪ .‬دوم اینکه با مرجعیت ایشــان که به تایید چندین نهاد‬ ‫بزرگ روحانی رســیده بود‪ ،‬مخالفت کرد‪ .‬سوم اینکه رای‬ ‫مردم به ســید محمد خاتمی را در ضدیت با رهبری تفسیر‬ ‫کرد‪ .‬چهــارم اینکه بســیاری از مبانی فقهی خــود را زیر پا‬ ‫گذاشت و مسائلی چون ناظر بودن نه مجری بودن‪ ،‬اعلم‬ ‫بودن نه صرفا فقیه بودن را مطرح کرد‪ .‬پنجم اینکه با فقیه‬ ‫منتخب خبرگان به مخالفت برخاست و در اطالعیه ای که‬ ‫پس از تعرض به دفتر و حسینیه خود منتشر کرد‪ ،‬اعالم کرد‬ ‫که ممکن است شخص رهبر را فاقد صالحیت بداند اما با‬ ‫عنوان کلی والیت فقیه مخالف نیست!‬ ‫سخنرانی جنجالی ‪ 13‬رجب ایت الله منتظری ایت الله‬ ‫منتظری به خصوص پس از رخــداد دوم خرداد ‪ 1376‬که‬ ‫موج تجدیدنظر طلبی‪ ،‬ساختارشکنی و هنجارشکنی کشور‬ ‫را فرا گرفته بود‪ ،‬با بهره گیری از فضای حاکم‪ ،‬موضع گیری‬ ‫تندتری نســبت به گذشــته علیه نظام اتخاذ کرد‪ .‬از جمله‬ ‫سخنرانی ایشان‪ 5 ،‬ماه بعد از انتخاب سید محمد خاتمی به‬ ‫ریاست جمهوری‪ ،‬در جمع مردم نجف اباد‪ ،‬در تاریخ ‪ 22‬ابان‬ ‫ماه سال ‪ 1376‬بود که به سخنرانی ‪ 13‬رجب معروف شد و‬ ‫ایت الله در ان سخنان ضمن وارد کردن اتهامات مختلفی به‬ ‫نظام و رهبر معظم انقالب اسالمی‪ ،‬صریحا از رئیس جمهور‬ ‫خواست که در مقابل رهبری ایستادگی کرده و طریق طغیان‬ ‫را بپیماید‪ .‬ایشان در این سخنرانی مواضع گذشته خود راجع‬ ‫به والیت فقیه را زیر سوال برده و گفت‪« :‬والیت فقیه مثل‬ ‫والیت امیرالمومنین باید نظارت بر کشور داشته باشد نظارت‬ ‫بر احزاب داشــته باشد نظارت بر دولت داشــته باشد اما نه‬ ‫اینکه در همه جا دخالت کند‪ ».‬این در حالی است که ایشان‬ ‫سال ها قبل و در کتاب معروف «دراسات فی والیت الفقیه و‬ ‫دوله االسالمیه» در رابطه با اختیارات والیت فقیه اینچنین‬ ‫گفته بود‪« :‬پس رهبر جامعه اســامی همانند پادشــاه در‬ ‫حکومت های مشروطه رایج زمان نیست ما مثال انگلستان‬ ‫نیست که صرفا یک وجود تشریفاتی باشد که از بیشترین‬ ‫و گران بهاترین امکانات جامعه اســتفاده کند بدون اینکه‬ ‫کوچک ترین مسئولیت عملی یا انجام کاری مفید متوجه‬ ‫وی باشــد و از همان ابتدا مســئولیت اداره جامعه متوجه‬ ‫قوای سه گانه باشد‪( .‬دراســات‪ ،‬ج ‪ 3‬ص ‪ )105‬همچنین‬ ‫در جایــی دیگر وظیفه ولی فقیــه را نگهبانی دیــن و اداره‬ ‫دنیا می داند‪( .‬دراسات‪ ،‬ج ‪ 3‬ص ‪ )61‬ایت الله منتظری در‬ ‫این سخنرانی و در ادامه صحبت های خود با تحلیل تقابل‬ ‫رای سید محمد خاتمی با رهبر انقالب اینچنین می گوید‪:‬‬ ‫«من یکی از اشکاالتم به اقای رئیس جمهور اقای خاتمی‬ ‫واقعا این است‪ ،‬من پیغام دادم که من اگر جای شما بودم‬ ‫می رفتم پیش رهبــر می گفتم که شــما مقامت محفوظ‪،‬‬ ‫احترامت محفوظ‪ ،‬ولی ‪ 22‬میلیون مردم به من رای دادند‬ ‫به من هم که رای دادند این ‪ 22‬میلیون همه می دانستند که‬ ‫رهبر کشور به کسی دیگر نظر دارد‪ .‬دفترشان و خودشان و‬ ‫همه شخص دیگری را تایید می کردند؛ ‪ 22‬میلیون امدند‬ ‫به ایشان رای دادند‪».‬‬ ‫اظهارات او با انتقادهای رئیس دولت اصالحات نیز‬ ‫روبه رو شــد‪ .‬حتی مهدی کروبی نیز به ان واکنش نشــان‬ ‫داد‪ .‬خاتمی در مصاحبه تلویزیونی خــود تنها چند روز بعد‬ ‫از ســخنرانی ایت الله منتظری در گزارشی به مردم در مورد‬ ‫روند انتخاب وزرا و فعالیت های دولت و مساله والیت فقیه‬ ‫مطالب مهمی را عنوان کرد‪« :‬در راس دیدارها‪ ،‬هفته ای‬ ‫یک بار در خدمت مقــام معظم رهبری دیــدار داریم که از‬ ‫ارا و نظرات ایشــان بهــره می گیریم و اگر مطالبی باشــد‬ ‫خدمتشان عرض می کنیم‪ ...‬نظارت عالیه و اشراف عالیه‬ ‫با رهبری است که همه قوای ســه گانه زیر نظر ایشان کار‬ ‫می کنند‪»...‬‬ ‫‪37‬‬ ‫سیاست‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫اقایمنتظریبی عدالتیبه‬ ‫امام را به اوج رساند‬ ‫تو گویمثلثباعباسسلیمینمین‬ ‫گف ‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫ماجرای اعدام های سال ‪ 67‬چه بود و چرا برخی با‬ ‫سوءاستفاده از ان به دنبال سیاه نمایی هستند؟‬ ‫وقتی شورش مسلحانه ســازمان مجاهدین خلق‬ ‫(منافقین) در ایران به نتیجه نرسید چون سال ها جمع اوری‬ ‫اطالعات کرد و امیدوار بود که با سالح های گرداوری شده‬ ‫بتواند در مقطعی اعضایش را به یک جمع بندی برساند که‬ ‫شورش مســلحانه را بپذیرند ‪ ،‬ســازمان مجاهدین وارد فاز‬ ‫شورش شد‪ ،‬در کشــور جنایت می افرید و جنایت های خود‬ ‫را به نام نیروهای انقالب تمام می کرد تا رابطه سمپ ات های‬ ‫خودش را با انقالب خونین کند‪ .‬حدیث ان مفصل اســت ؛‬ ‫اتفاقاتی که در ورزشــگاه شهید شــیرودی افتاد‪ .‬خیلی از‬ ‫اعضای ســابق ســازمان مجاهدین خلق در خاطراتشان‬ ‫می گویند عناصری که انجا باعث درگیری شدند از نیروهای‬ ‫خود ســازمان بودند‪ .‬ادله دیگری هم هســت که به خاطر‬ ‫کوتاهی سخن از ان می گذرم‪ .‬سازمان مجاهدین خلق که‬ ‫به هیچ عنوان با انقالب همراه نبود و با روحانیت بسیار بسیار‬ ‫عناد داشت‪ ،‬هرگز حرکت سیاسی در کشور خارج از کنترل‬ ‫خودش را بر نمی تابید بنابراین در برنامه ریزی طوالنی مدت‬ ‫سعی کرد بتواند درگیری مسلحانه در کشور را برای اعضا و‬ ‫سمپا ت هایش توجیه کند‪ .‬اوایل انقالب مجبور بودند پدر‬ ‫طالقانی و پدر خمینی بگویند‪ ،‬خدمت امام برسند و این طور‬ ‫تظاهر کنند که رهبــری انقالب را قبول دارنــد ولی در خفا‬ ‫مشغول برنامه ریزی برای شورش مســلحانه بودند‪ .‬وقتی‬ ‫شورش مســلحانه در سال ‪ 60‬به نتیجه نرســید‪ ،‬ترورهای‬ ‫کور گسترده در دستورکارشــان قرار گرفت تا بتوانند ضربه‬ ‫هولناکی را بــه انقالب بزنند‪ .‬یعنی هر کســی در خیابان ها‬ ‫کمترین ظاهر مذهبی داشــت ترور می کردند‪ .‬اگر کســی‬ ‫لباس رزم داشــت که از جبهه بر می گشت ترور می کردند‪.‬‬ ‫همه کســانی که داوطلبانه جبهه می رفتند‪ ،‬فقط کافی بود‬ ‫از اتوبوس پیاده و با لباس رزمندگی د ر ترمینال دیده شوند‪،‬‬ ‫گزینه ترور از جانب منافقین می شــدند‪ .‬این ترورهای کور‬ ‫حدیث مفصلی دارد که من نمی توانم به طور کامل به انها‬ ‫بپردازم‪ .‬فقط همین را می گویم که سازمان مجاهدین خلق‬ ‫جنایاتی افرید که واقعا در تاریخ بی ســابقه بود‪ .‬اطالعات‬ ‫گردانی را که به سمت جبهه راه افتاد بود به صدام می دادند‬ ‫و در میانــه راه اتوبوس یا قطار حامــل نیروهای اعزامی به‬ ‫سمت جبهه مورد بمباران عراقی ها قرار می گرفت یا وقتی در‬ ‫پشت جبهه همه کسانی که در مسیر استقالل کشور و دفاع‬ ‫از تمامیت ارضی قرار داشــتند و سعی می کردند جبهه ها را‬ ‫گرم نگه دارند منافقین انها را هدف قرار می دادند که بحث‬ ‫مفصلی دارد‪ .‬بعد که نتوانستند به نتیجه برسند در کنار زدن‬ ‫بدنه مردمی نظام‪ ،‬مسئوالن سیاسی کشور را ترور کردند که‬ ‫بحث ان هم گسترده است؛ انجا هم به نتیجه نرسیدند و از‬ ‫ایران به عراق رفتند تا در کنار نیروهای نظامی بعث بتوانند‬ ‫ضربه خودشان را به ایران بزنند که خوشبختانه در این وادی‬ ‫هم نتوانستند کاری از پیش ببرند و بعد از پذیرش قطعنامه‬ ‫‪ 598‬توسط رهبری ایران با یک بحران مواجه شدند‪ .‬وقتی‬ ‫قطعنامه ‪ 598‬پذیرفته شد اولین جایی که برایش این مساله‬ ‫سنگین امد گروهک مجاهدین خلق بود چون در ان مقطع‬ ‫کارکردش نظامی بود و اگر تنش های نظامی ایران و عراق‬ ‫کنترل می شــد‪ ،‬دیگر انها هیچ نمی توانســتند خودشــان‬ ‫را عرضه بدارند و کامال هویت شــان زیر ســوال می رفت‪،‬‬ ‫بنابراین بعد از پذیرش قطعنامه با تمــام توان در حمایت از‬ ‫عراق به مرزهای غربی کشــور حمله کردند‪ .‬روستاهایی را‬ ‫گرفتند‪ .‬جنایاتی در ان روســتاها صورت دادند‪ .‬انهایی را‬ ‫ی و در بیمارســتان بستری بودند‬ ‫که مقاومت کردند یا زخم ‬ ‫به شــهادت رســاندند یعنی می خواســتند با ایجاد ترس و‬ ‫وحشت ســد مقاومت مقابل خودشان را بشــکنند و با این‬ ‫حربه تا نزدیکی های کرمانشاه امدند‪ .‬البته الزم به یاداوری‬ ‫است بعد از پذیرش قطعنامه چون استراتژی دفاعی ایران‬ ‫تغییر کرد‪ ،‬یک ســردرگمی در میان نیروهــای رزمنده هم‬ ‫ایجاد شده بود‪ .‬یعنی یک شرایط جدیدی رقم خورده بود تا‬ ‫نیروهای مدافع کشور بتوانند خودشان را مجدد دریابند و در‬ ‫برابر هجمه ای که نیروی زمینی عراق از جنوب و نیروهای‬ ‫منافقین با تسلیحات عراقی از غرب به خاک کشور کردند‬ ‫سامان پیدا کنند مقداری طول کشــید‪ ،‬اما خوشبختانه در‬ ‫مدتی کوتاه نیروهای مدافع تمامیت ارضی توانســتند هم‬ ‫نیروهای عراقی را در جنوب و هم نیروهای مجاهدین خلق‬ ‫را در غرب ســرکوب کنند‪ .‬همان طور که مسعود رجوی دو‬ ‫روز قبل از این خیانت بزرگ به کشور اعالم کرده بود «بروید‬ ‫و به هر شهری رسیدید هماهنگ شده نیروهای ما در انجا‬ ‫و هم کسانی که در زندان هستند همزمان شورش خواهند‬ ‫کرد و به شما خواهند پیوست»‪ ،‬یک هماهنگی هایی هم با‬ ‫زندانیان صورت گرفته بود‪ .‬وقتی این مساله به امام منتقل‬ ‫شد که نیروهایی از مجاهدین خلق در زندان ها برای شورش‬ ‫برنامه داشتند‪ ،‬امام حکم شرع مقدس را درباره انها اعالم‬ ‫کردند و گفتند «هر کسی همچنان در موضع خیانت باشد و‬ ‫از مواضع سازمان مجاهدین خلق دفاع کند حکم او اعدام‬ ‫است»‪ .‬بر همین اساس کمیته سه نفره ای را تعیین کردند‬ ‫و گفتند اگر این ســه نفر به این جمع بندی برسند که فالن‬ ‫زندانی در مواضــع خیانت بارش همچنان پایدار اســت او‬ ‫حکمش اعدام است‪.‬‬ ‫اعضای این کمیته سه نفره چه کسانی بودند؟‬ ‫اقای پورمحمدی نماینده وزارت اطالعات‪ ،‬اقای‬ ‫رئیسی و اقای نیری اعضای این کمیته بودند‪ .‬این کمیته‬ ‫تشــکیل شــد و تحقیقات و گفت وگو با زندانیان را شــروع‬ ‫کرد‪ .‬گرچه در زنــدان باقیماندگان بر عقیــده و پایبندی به‬ ‫سازمان و توابین از سازمان مشــخص بودند‪ ،‬با این وجود‬ ‫کمیته سه نفره اخرین اتمام حجت را با خود زندانیان انجام‬ ‫داد‪ ،‬اگر سر موضع بودند و می گفتند همچنان از گروهک‬ ‫‪4‬‬ ‫عباس ســلیمی نمین در واکنش به انتشار فایل‬ ‫صوتی اقــای منتظری و اعتــراض او بــه اعدام های‬ ‫سال ‪ 67‬می گوید‪« :‬امروز همه کسانی که ان سابقه را‬ ‫می دانند و اطالع از ماجرا دارند‪ ،‬برای شان مسجل شد‬ ‫که همچنان منافقین در بیت اقای منتظری نفوذ دارند‬ ‫چون االن مجاهدین خلق (منافقین)می خواستند در‬ ‫موضع مظلومیــت قرار بگیرنــد‪ ».‬وی تاکید می کند‪:‬‬ ‫«االن امریکایی ها دارند همه عوامل خودشــان را در‬ ‫منطقه به هم پیونــد می زننــد‪ .‬می خواهند یک نقش‬ ‫جدی به گروهک منافقیــن بدهند‪ ،‬اما این گروهک به‬ ‫لحاظ تنفر عمومی مشکل دارد‪ .‬یک نیاز جدی داشتند‬ ‫که اینها را از شرایط تنفر عمومی به شرایط مظلومیت‬ ‫تغییر موقعیت شــان دهنــد و بیت اقــای منتظری در‬ ‫همین چارچوب رفتــار کرد‪ ».‬مدیر دفتــر مطالعات و‬ ‫تدوین تاریــخ معاصر یاداور می شــود‪« :‬اگر امام ان‬ ‫روز همه خطرات را در روشنگری راجع به اقای منتظری‬ ‫به جان نمی خرید‪ ،‬امــروز فاجعه اتفاق می افتاد یعنی‬ ‫دشــمن از طریق بیــت اقــای منتظری چــه لطماتی‬ ‫می توانست به انقالب بزند و چه فاجعه ای را در ایران‬ ‫به وجود اورد‪».‬‬ ‫تاثیر نداشــت‪ ،‬بلکه این امام بــود که دیگران بــر او تاثیر‬ ‫می گذاشتند و امام را در مسیرهای مختلف قرار می دادند‪.‬‬ ‫حال انکه درباره ارتباطات او با اعضای مجاهدین خلق به‬ ‫اسم می شــود از ان افراد نام برای به ویژه نیروهای «روند‬ ‫جدایی از ســازمان مجاهدین»؛ چون سازمان مجاهدین‬ ‫سال ‪ 59‬دو گروه شدند یکی به رهبری رضا رئیسی طوسی‬ ‫نماینده ســازمان در خارج از کشــور که اینها امدند در نقد‬ ‫مدیریت رجــوی یک کتابی تحت عنــوان «روند جدایی»‬ ‫نوشتند‪ ،‬اعتراض انها به مشــی و ایدئولوژی سازمان نبود‬ ‫بلکه بر مدیریت مسعود رجوی ایراد گرفتند‪ .‬اینها عمدتا به‬ ‫بیت ایت الله منتظری نزدیک شــدند حتی یکی از اعضای‬ ‫مجاهدین خلق مسئول انتشــارات اقای منتظری شد و در‬ ‫جاهای مختلف کارهــای انتشــاراتی او را دنبال می کرد‪.‬‬ ‫ارتباطاتش ان موقع کامال ملموس بود این نیروها به اقای‬ ‫منتظری نزدیک شدند تا بتوانند از اقای منتظری برای ضربه‬ ‫زدن به امام استفاده کنند‪ .‬در واقع کسانی که نمی توانستند‬ ‫مســتقیم در مقام تقابل با امام قرار بگیرند اقای منتظری را‬ ‫فرد مناســبی برای این کار یافتند که در مقام تضعیف امام‬ ‫بر ایند‪ .‬این مطلب را همگان به اقــای منتظری تذکر داده‬ ‫بودند‪ ،‬حتی ایت الله مشــکینی نامه ای بــه اقای منتظری‬ ‫نوشت که در تاریخ ثبت اســت‪ .‬ایت الله مشکینی به اقای‬ ‫منتظری یاداور شد که «همه نگران بیت شما هستند یک‬ ‫عده ای در بیت شما سعی می کنند شما را از انقالب جدا کنند‬ ‫و تحت کنترل دراوردند» منتها اقای منتظری در مسیر عناد‬ ‫قرار می گیرد به دلیل اینکه حفظ شــخصیت خودش را در‬ ‫پیوند با مهدی هاشمی می دیدید چون تمام بیانیه هایش را‬ ‫مهدی هاشمی می نوشت‪ ،‬مدارس و کتابخانه اش را مهدی‬ ‫هاشمی اداره می کرد‪ ،‬در واقع مهدی هاشمی توان بالفعل‬ ‫اقای منتظری بود و اقای منتظری بدون مهدی هاشــمی‬ ‫یک لنگی در خودش احساس می کرد بنابراین در برابر همه‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫اقای منتظری می خواهد با بی تقوایی‬ ‫به امــام حملــه کنــد‪ ،‬و بــرای اینکه‬ ‫بتوانــد این ذهنیت را ایجــاد کند من‬ ‫تحت تاثیــر مهدی هاشــمی نبودم‬ ‫می خواهــد ثابت کند کــه امام تحت‬ ‫تاثیر حاج احمد اقا بود‬ ‫خیرخواهان ایستاد‪ .‬البته اقای منتظری از جنایات مهدی‬ ‫هاشمی اطالع داشت‪ .‬در خاطراتش هم می گوید که انها‬ ‫چه طوری ایت الله شمس ابادی را کشتند‪ ،‬منتها این طور‬ ‫می نویسد که «اینها نمی خواســتند بکشند فقط نیت شان‬ ‫ان بود که ایت الله شمس ابادی را گوشمالی بدهند منتها او‬ ‫ُمرد»‪ ،‬یعنی اقای منتظری خودش از قتل ها اطالع داشت‬ ‫به رغم اینکه خودش اطالع داشــت و بعد مهدی هاشمی‬ ‫اعتراف کرد‪ ،‬چنیــن مواضعی در برابر امــام گرفت‪ .‬البته‬ ‫شاید اقای منتظری از همه قتل ها اطالع نداشت اما وقتی‬ ‫در خاطراتش به مواردی اشاره می کند و مهدی هاشمی نیز‬ ‫خود به جنایاتش معترف است‪ ،‬مقاومت اقای منتظری در‬ ‫برابر پذیرش حقیقت جای تامل دارد چون این طور نبود که‬ ‫مســاله ای به طور عمدی در زندان به سیدمهدی هاشمی‬ ‫تحمیل شده باشد؛ خیر‪ ،‬با اعتراف سید مهدی هاشمی بود‬ ‫که رفتند جنازه ها را پیدا کردند و مستندات عینی از جنایات او‬ ‫ی تحت فشار قرار‬ ‫به دست امد نه انکه او را برای پذیرش جرم ‬ ‫دهند‪ .‬خیر‪ ،‬محل جنازه ها با ادرس هایی که مهدی هاشمی‬ ‫مشخص کرد کشف شد ولی متاسفانه اقای منتظری نه تنها‬ ‫حقیقت را نپذیرفت بلکه در ایــن وادی افتاد که خیر‪ ،‬من‬ ‫توسط دیگران کنترل نمی شوم و این امام است که توسط‬ ‫دیگران کنترل می شــود‪ .‬بنابراین بــه بهانه های مختلف‬ ‫این مساله را طرح می کرد‪ .‬به بهانه جنگ‪ ،‬توزیع کاالهای‬ ‫اساســی و غیره تالش می کرد مدیریــت کالن امام را زیر‬ ‫سوال ببرد‪ .‬اینها هم بحثی نبود و توسط امام تحمل می شد‬ ‫یعنی امام با بزرگواری انتقادات واهی را تحمل می کردند‪.‬‬ ‫اقای موســوی خوئینی ها می گفت «یک روز رفتیم پیش‬ ‫اقای منتظری‪ ،‬او از مدیریت جنگ شــروع به انتقاد کرد‪،‬‬ ‫نقشه را نشان داد و گفت ببینید از اینجا تا بغداد چقدر فاصله‬ ‫کم است چرا از اینجا تا بصره می روید این فاصله کم تا بغداد‬ ‫را بروید»‪( .‬خنده) یعنی اقای منتظری از روی نقشه می گفت‬ ‫از اینجا می شود به ســمت بغداد رفت و صدام را سرنگون‬ ‫کرد‪ .‬یعنی اینقدر عامیانه انتقاد می کرد‪ .‬اصال نمی دانست‬ ‫موانع نظامی و طبیعی بر سر راه چیست بدون در نظر گرفتن‬ ‫اینها فقط با انگشت اشاره می کرد که فاصله تا بغداد این قدر‬ ‫کم است‪ .‬اقای موسوی خوئینی ها می گفت «همه به اقای‬ ‫منتظری می خندیدند که چقدر عوامانــه انتقاد می کند‪».‬‬ ‫امام این انتقادهای ســطحی را از ســال ‪ 65‬تا ‪ 68‬تحمل‬ ‫می کردند‪ .‬منتها یک چیزی را دیگر امام نتوانستند تحمل‬ ‫کنند‪ ،‬انجا که اسرار نظام شروع به بیرون رفتن از بیت اقای‬ ‫منتظری کرد‪ .‬اقای منتظری یک نامــه ای را به امام درباره‬ ‫اعدام اعضای مجاهدی خلق نوشت که «چرا حکم انها را‬ ‫مستحق اعدام دانستید؟»‬ ‫در مرداد ‪67‬؟‬ ‫بله ســال ‪ 67‬بود‪ ،‬اما در فروردین ‪ 68‬این نامه سر‬ ‫از بی بی ســی در می اورد‪ ،‬اقای منتظری متوجه می شود‬ ‫که بیت خودش این کار را کرده اســت بنابراین شــروع به‬ ‫تناقض گویی می کند که از بیــت امام این نامه بیرون رفته‬ ‫است ؛«دو نسخه بیشتر از این نامه نبود یکی را برای امام و‬ ‫یکی را به شورای عالی قضایی فرستادم و حتما از بیت امام‬ ‫به بیرون رفته اســت‪ ».‬بعد از رحلت امام‪ ،‬اقای منتظری‬ ‫قبل از درسش یک سخنرانی در توجیه این اتفاق می کند‪.‬‬ ‫او می گوید‪«:‬بله عــاوه بر امام و شــورای عالی قضایی‬ ‫برخی قضاتی هم کــه به پیش من می امدنــد به انها کپی‬ ‫نامه را می دادم»‪ .‬یعنی می گوید به دیگران هم این نامه را‬ ‫دادم حال انکه در خاطراتش تاکید می کند جز دو نسخه به‬ ‫امام و شورای عالی قضایی به احدی این نامه را نداده است‬ ‫اما قبل از درسش صحبتی می کند و انجا کامال متناقض از‬ ‫ادعای قبلی خود سخن می گوید‪ .‬در واقع کسی که خالف‬ ‫می گوید خداوند او را رسوا می کند‪ .‬این خالف گویی ها و‬ ‫تناقض گویی های اقای منتظری مشخص می کند چقدر‬ ‫بیت ایشــان فاســد اســت‪ 8 .‬ماه قبل که اقای منتظری‬ ‫سیاست‬ ‫منافقین دفاع می کنند و همراه هســتند‪ ،‬حکم امام درباره‬ ‫انها جاری می شــد اما اگر اعالم می کردند‪ ،‬دیگر مواضع‬ ‫ســازمان را قبول ندارند‪ ،‬هیچ مشــکلی نبود‪ .‬پس امام در‬ ‫این زمینه قاطعیت جدی به خرج دادند‪ .‬ایشان در سال ‪65‬‬ ‫نیز روی پیگیری قضیه سید مهدی هاشمی ایستادند‪ .‬ان‬ ‫سال جریانی در بیت ایت الله منتظری نفوذ کرده‪ ،‬پیوندی‬ ‫بین بیت اقای منتظری و منافقین و ســایر گروه های معاند‬ ‫ایجاد شده بود و بررسی ها نشان داد که سید مهدی هاشمی‬ ‫برادر داماد اقای منتظــری عامل این پیوند بــود‪ ،‬بنابراین‬ ‫سید مهدی هاشــمی بازداشت شــد‪ .‬اقای منتظری هرچه‬ ‫تالش کرد حتــی درس هایش را در اعتراض به بازداشــت‬ ‫سید مهدی هاشمی تعطیل کرد اقدامات متعددی انجام داد‬ ‫تا امام در این قضیه دچار تردید شود و از پیگیری این مساله‬ ‫دســت بردارد اما موثر نیفتاد‪ .‬با وجودی که اقای منتظری‬ ‫رسما مخالفت کرد و مخالفت سیاسی با فرمان امام در زمینه‬ ‫چ تردیدی به‬ ‫پیگیری جنایات مهدی هاشمی داشت امام هی ‬ ‫خودش در این قضیه راه نداد‪ .‬برخی به امام گفتند «خب اگر‬ ‫ما پرونده مهدی هاشمی را دنبال کنیم‪ ،‬امکان دارد به بیت‬ ‫ایت الله منتظری برسد» اما امام گفتند «اشکال ندارد این‬ ‫کار پیگیری شود»‪ .‬امام به وزارت اطالعات ماموریت دادند‬ ‫تا تعقیب و مراقبت بگذارند و اطالعاتی را درباره باند مهدی‬ ‫هاشمی به دســت اورند‪ .‬تعقیب و مراقبت صورت گرفت و‬ ‫خانه های تیمی مهدی هاشمی کشف شد که در ان سالح‬ ‫نگهداری می شــد‪ .‬کارهای مختلف جعلیاتی که حدیثش‬ ‫مفصل اســت در ان خانه ها اتفــاق می افتــاد‪ .‬وقتی این‬ ‫اطالعات کسب شد بر اساس این اطالعات مهدی هاشمی‬ ‫دســتگیر شــد و چون اطالعات فراوانی به دست امده بود‬ ‫مقاومت مهدی هاشمی شکست و مجبور به اعتراف شد‪ .‬او‬ ‫در اعترافاتش نشانی محل دفن ‪ 27‬انسان بی گناهی را که‬ ‫به دست این باند به قتل رسیده بودند اعالم کرد‪ .‬باند مهدی‬ ‫هاشمی بعضی قربانیان خود را به چاه انداخته و بعضی ها را‬ ‫دفن کرده بود‪ .‬مهدی هاشمی ادرس همه انها را داد و رفتند‬ ‫جنازه ها را دراوردند و این قضیه در تلویزیون پخش شــد‪.‬‬ ‫اقای منتظری مجبور شد برای مدت کوتاهی با یک چرخش‬ ‫‪ 180‬درجه اعالم کند «با توجه به اعترافات صورت گرفته‬ ‫حتما عدالت اسالمی درباره مهدی هاشمی به اجرا در اید»‪.‬‬ ‫خب این کار صورت گرفت اما بــه محضی که حکم اعدام‬ ‫مهدی هاشمی صادر شد‪ ،‬اقای منتظری دوباره شروع کرد‬ ‫به طرح اینکه «این کار درســت نیست ‪ ،‬الاقل سید مهدی‬ ‫هاشمی که سال ها در خدمت اسالم بوده گرچه اشتباهاتی‬ ‫داشــته ولی او را عفو کنید و ببخشید»‪ .‬طبیعی بود که امام‬ ‫چنین امری را از اقای منتظری نپذیرد چون مهدی هاشمی‬ ‫هم قتل داشت و هم اینکه عامل ارتباط بود و اسرار نظام را‬ ‫به بیگانگان و گروهک های محارب داخلی می داد طبیعی‬ ‫بود که امام در این قضیه در خواســت عفــو اقای منتظری‬ ‫را دربــاره مهدی هاشــمی نپذیرد‪ .‬وقتی مهدی هاشــمی‬ ‫اعدام شد‪ ،‬دیگر اقای منتظری به این وادی وارد شد که از‬ ‫خودش رفع اتهام کند بنابراین می گفت «این دروغ است و‬ ‫مهدی هاشمی ایرادی نداشته همه اینها پرونده سازی بوده‬ ‫ی ک ه خودش در نامه هایی خواسته بود که‬ ‫اســت»‪ ،‬درحال ‬ ‫به جرائم مهدی هاشمی رسیدگی شود و او به اشد مجازات‬ ‫برسد یعنی اقای منتظری در نامه خود برای اقدامات مهدی‬ ‫هاشمی از واژه اتهام استفاده نمی کند بلکه واژه جرائم را به‬ ‫کار می برد اما بعد می گوید «همه اینها پرونده ســازی بود‪.‬‬ ‫وزارت اطالعات برای اینکه بتواند در بیت من خلل ایجاد‬ ‫کند و عناصر قدرتمند بیت من را از بیت من خارج کند و بتواند‬ ‫بیت من را در کنترل خودش در بیاورد این پرونده ســازی ها‬ ‫را صورت داد»‪ .‬بعد کم کم به این وادی رفت که اثبات کند‬ ‫این امام بوده که توسط دیگران کنترل و هدایت می شد‪.‬‬ ‫منظور اقای منتظری حاج احمد اقای خمینی بود؟‬ ‫بله‪ ،‬اقای منتظــری می گوید هیچ کســی در من‬ ‫سیاست‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫‪39‬‬ ‫سیاست‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫سیاست‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫این نامه را به امــام داد‪ ،‬امام تحمل کردنــد‪ ،‬چون خیلی‬ ‫حرف بود که یک کسی مثل اقای منتظری از کثیف ترین‬ ‫ادم ها دفاع کند ؛ کســانی که در کنار صدام قرار گرفتند و‬ ‫جنایت های بیشــماری را افریدند‪ .‬واقعا در تاریخ بشریت‬ ‫ســازمان مجاهدین خلق جــزو خبیث تریــن جنایتکاران‬ ‫اســت‪ .‬خودشــان نیروهای خود را چاقو چاقو می کردند و‬ ‫بعد این عمل را به نیروهای انقالب نســبت می دادند‪ .‬چه‬ ‫جنایت هایی مرتکب شدند تا افراد را نسبت به انقالب بدبین‬ ‫کنند‪ .‬اقای منتظری برای تخطئه و زیرســوال بردن امام‬ ‫یک چنین نامه ای را می نویسد اما امام هیچ حرکتی در قبال‬ ‫او انجام نداد حال انکه اقای منتظری بی عدالتی را درباره‬ ‫امام به اوج خود می رساند ولی تاریخ نشان می دهد که امام‬ ‫چقدر تحمل داشت‪ .‬مساله ای که امام نمی پذیرفتند این‬ ‫بود که وقتی کسی قرار است در اینده همه مسئولیت نظام‬ ‫را به دســت بگیرد نباید بیتش با منافقین در ارتباط باشد و‬ ‫ســری ترین اطالعات را بیرون دهد چــون در این صورت‬ ‫دیگر نظام نمی مانــد‪ .‬چون دیگر ان قــدر خلل و فرجش‬ ‫زیاد خواهد بود که به عنوان نظام نمی توان از ان یاد کرد‪.‬‬ ‫امام وقتی که در فروردین ‪ 68‬دیدند این نامه از بی بی سی‬ ‫قرائت شد‪ ،‬دیگر تردیدی به خودشان راه ندادند که اقای‬ ‫منتظری را از قائم مقامی خود عزل کنند‪ .‬این روندی بود که‬ ‫اقای منتظری در ان قرار گرفت‪ .‬اقای منتظری عوض انکه ‬ ‫پذیرد مهدی هاشــمی عنصر خبیث و کثیفی است‪ ،‬همه‬ ‫یاران نزدیک و دلســوزان و باالتر از همه استاد خودش را‬ ‫به خاطر چنین جنایتکاری هزینه کرد و این جز خودخواهی‬ ‫و خود بزرگ بینــی اقای منتظری عامل دیگری نداشــت‪.‬‬ ‫البته به نظر من کســانی که در تاریخ ما صادق بودند حتی‬ ‫بعد از حیات خودشان نور افشــانی و اگاهی بخشی خود را‬ ‫دارند و کسانی که در مسیر ناحق قرار گرفتند بعد از حیات‬ ‫خودشان هم برای خودشان ناصوابی جمع می کنند‪ .‬امروز‬ ‫امام به عنوان یک پیر ســفر کرده پایداری اش در دفاع از‬ ‫حقیقت موجب روشنگری می شود‪ .‬امروز همه کسانی که‬ ‫ان ســابقه را می دانند و اطالع از ماجرا دارند‪ ،‬برای شــان‬ ‫مسجل شــد که همچنان منافقین در بیت اقای منتظری‬ ‫نفوذ دارند چون االن مجاهدین خلق می خواستند در موضع‬ ‫مظلومیت قرار بگیرند‪ .‬یک ماموریتی غرب به منافقین داد‬ ‫اما مشکل منافقین در بعد از ان ماموریت تنفر عمومی بود‪.‬‬ ‫حتی به عراق رفتند و انجا هــم انها تنفر عمومی علیه خود‬ ‫برانگیختند بنابرایــن تنفر عمومی از منافقیــن خیلی زیاد‬ ‫است‪ .‬منافقین چرخش های ‪ 180‬درجه داشتند‪ ،‬یک زمانی‬ ‫خودشان را باالترین نیروی ضد اســتکباری می دانستند و‬ ‫دیگران را هرگز در فهم استکبار قبول نداشتند بعد رفتند در‬ ‫مقام نوکر صفتی استکبار ایفای نقش کردند‪ .‬خب چه کسی‬ ‫به این نیرو اعتماد می کند؟ جنایاتــی که مجاهدین خلق‬ ‫جریان مهدی هاشمی قتل‬ ‫مخالفان برای شان مثل اب‬ ‫خوردن بود‬ ‫افریدند طبیعی اســت که تنفری را در جامعه نسبت به انها‬ ‫ایجاد کرد که هیچ گاه رفع شدنی نیست‪ .‬حاال غرب در مقام‬ ‫اســتیصال در منطقه قرار گرفته اســت‪ ،‬داعش را اورده و‬ ‫داعش دارد با شکست مواجه می شود‪ ،‬اگر داعش شکست‬ ‫بخورد‪ ،‬یک خیزش بزرگی علیه اســرائیل به وجود می اید‬ ‫یعنی خیزشی که بر مبنای اگاهی است ‪ .‬غرب نمی خواهد‬ ‫داعش و عربســتان در این قضیه شکســت بخورند چون‬ ‫اگر شکست بخورند مثل سدی است که فرو می ریزد؛ بعد‬ ‫موج بیداری اســامی به شــدت تقویت خواهد شد‪ .‬االن‬ ‫امریکایی ها دارنــد همه عوامل خودشــان را به هم پیوند‬ ‫می زنند‪ .‬می خواهند یک نقش جدی به گروهک منافقین‬ ‫بدهند اما این گروهک به لحاظ تنفر عمومی مشکل دارد‪.‬‬ ‫یک نیاز جدی داشــتند که اینها را از شرایط تنفر به شرایط‬ ‫مظلومیت تغییر موقعیت شــان دهند‪ ،‬این خدمت را امروز‬ ‫چه کســی دارد به انها ارائــه می دهد؟ ان زمانــی که امام‬ ‫مظلومانه می گفت کــه اقای منتظــری نگذارید بیت تان‬ ‫دست دشمنان اسالم و منافقین بیفتد ایا االن امروز به این‬ ‫واقعیت نمی رسیم؟ کامال می رســیدیم و بر ما این مساله‬ ‫مسجل شــده اســت‪ .‬اگر کســی کمی انصاف در بررسی‬ ‫تاریخ داشته باشد‪ ،‬متوجه اســت که چقدر امام هم رئوف‬ ‫بود و هم تحمل زیاد و هم اینده نگری بسیار باالیی داشت‪.‬‬ ‫اگر امام ان روز همــه این خطرات را به جــان نمی خرید‪،‬‬ ‫امروز فاجعه اتفــاق می افتاد یعنی دشــمن از طریق بیت‬ ‫اقای منتظری چه لطماتی می توانســت به انقالب بزند و‬ ‫چه فاجعه ای را در ایران به وجود اورد‪ .‬چون جریان مهدی‬ ‫هاشمی قتل مخالفان برای شان مثل اب خوردن بود یعنی‬ ‫به سهولت ادم می کشتند چه قبل و چه بعد از انقالب‪ .‬اگر‬ ‫اینها می توانســتند در دوران رهبری اقای منتظری همان‬ ‫جوالن خودشان را داشته باشند در واقع یک استبداد اهنین‬ ‫را ایجاد می کردنــد که از انقالب هیچــی باقی نمی ماند‪.‬‬ ‫امام چقدر در این قضیه صادقانه و فقط برای دفاع از منافع‬ ‫اســام و ملت عمل کرد و همه عواقب ایــن بحث ها را به‬ ‫جان خریدند‪ .‬ایشان اقدامی کردند که سابقه نداشت‪ .‬امام‬ ‫برجسته ترین شــاگرد خودش را فقط برای مصالح مردم با‬ ‫خودش بد کرد‪ .‬یعنی امام می توانست بگوید اشکال ندارد‪،‬‬ ‫به خاطر شــما مهدی هاشــمی را عفو کردم اما بعد همین‬ ‫جریان مهدی هاشــمی که با منافقین پیوند خورده بود چه‬ ‫بالیی سر انقالب می اورد و چه استبدادی را حاکم می کرد‬ ‫ولی به نظر من امام فداکاری های بزرگی را در طول انقالب‬ ‫داشت که هر چه می گذرد ما کاری که از روی ایمان و تقوا‬ ‫صورت گرفت برکاتی دارد که حتی بعد از فوت ان انســان‬ ‫با تقوا برکاتش ادامه پیدا می کند‪.‬‬ ‫پس می توانیم این طــور نتیجه بگیریم که علت‬ ‫انتشار این نوار صوتی منتسب به اقای منتظری‪،‬‬ ‫انحراف افکار عمومــی از جنایت های منافقین و‬ ‫فراهم کردن زمینه برای مظلوم نمایی انها بود؟‬ ‫بله انتشار فایل صوتی اقای منتظری با هدف قرار‬ ‫دادن منافقیــن در موقعیت مظلوم نمایی انجام شــد‪ .‬اگر‬ ‫منافقین در موقعیت مظلومیت قرار بگیرند کارایی خواهند‬ ‫داشــت ولی در موضع تنفــر ملت هیچ کاری بــه نفع غرب‬ ‫نمی توانند انجام دهند‪.‬‬ ‫فکر می کنید چقدر بر افــکار عمومی ایران تاثیر‬ ‫گذاشت؟‬ ‫جوانانــی که از عقبــه قضایــا اطــاع ندارند‪ ،‬نه‬ ‫مجاهدین خلق را می شناسند‪ ،‬در دوران جنایات انها نبودند‬ ‫و خیلی هم اهل مطالعه نیســتند طبیعی اســت که اگر ما‬ ‫تبیین نکنیم تاثیر می گذارد‪ ،‬تعابیری که اقای منتظری به‬ ‫کار می گیرد همچون بزرگترین جنایت تاریخ بشــر‪ ،‬خیلی‬ ‫مظلومیت برای منافقین می تراشد‪ .‬‬ ‫نقش حاج احمد اقای خمینی درباره صدور حکم‬ ‫شرعی سال ‪ 67‬امام چه بود‪ ،‬که این امروز مظلوم‬ ‫واقع می شــود و اینقدر شــخصیت ایشان مورد‬ ‫هجمه قرار می گیرد؟‬ ‫اقای منتظری می خواهد پاتک به امام بزند یعنی با‬ ‫ بی تقوایی می خواهد به امام حمله کند‪ ،‬و برای اینکه بتواند‬ ‫این ذهنیت را ایجاد کند که من تحت تاثیر مهدی هاشمی‬ ‫نبودم؛ می خواهد ثابت کند که امام تحت تاثیر حاج احمد‬ ‫اقا بود‪ .‬همه گریــه می کردند که امام فــان کار را نکنید‪،‬‬ ‫امام تحت تاثیر قرار نمی گرفت‪ .‬اگر می رسید به اینکه این‬ ‫حق اســت و باید انجام دهد این کار را می کرد‪ .‬در موضوع‬ ‫عزل اقای منتظری همه مســئوالن نظام پیش امام رفتند‬ ‫گریه کردند اما امام تحت تاثیر قرار نگرفت‪ .‬امام قاطعانه‬ ‫ایستاد‪ .‬همه مسئوالن همچون حضرت ایت الله خامنه ای‪،‬‬ ‫اقای هاشــمی و اقای موســوی اردبیلی رفتنــد پیش امام‬ ‫گریه کردند‪ .‬کســی که امام را نمی شناسد این حرف های‬ ‫بســیار بســیار خارج از عدالت و انصاف و مروت را به زبان‬ ‫می اورد تا فقط خودش را تبرئه کنــد‪ .‬اقای منتظری برای‬ ‫انکه خودش را تبرئه کند هزاران خالف واقع را مطرح کرد‬ ‫چون همه اذعان داشــتند که او تاســی از مهدی هاشمی‬ ‫می گیرد‪ .‬با وجودی که نامه از بیت او به بی بی ســی رسید‬ ‫با تمام توان می خواست بگوید از بیت امام است‪ .‬بعد دچار‬ ‫تناقض گویی های مختلف می شود‪ ،‬این ربطی به حاج احمد‬ ‫اقا ندارد‪ .‬اقای منتظری بیش از همه می دانست که امام در‬ ‫این قضیه قاطعیت دارد و تقوای امام است که اگر می تواند‬ ‫کاری برای مردم انجام دهد شــانه از پذیرش بار مسئولیت‬ ‫خالی نمی کند‪ .‬امام می داند درگیر شــدن با اقای منتظری‬ ‫برایش هزینه دارد‪ ،‬می توانست مماشات کند می توانست‬ ‫داد و ســتد و معامله کند اما امام ایــن کار را نمی کند‪ .‬امام‬ ‫به خاطر اسالم و مردم ایســتاد هر چند بعد اقای منتظری‬ ‫ سعی کرد در تاریخ چهره امام را مخدوش کند اما امام یک‬ ‫صالبتی در دفــاع از منافع ملی و اســام دارد که در طول‬ ‫تاریخ بــه کرات اثبات کــرد‪ ،‬منتها اقای منتظری درســت‬ ‫نقطه مقابل امام است‪ .‬می داند ســیدمهدی هاشمی ادم‬ ‫فاسدی است خودش اذعان کرده است اما به خاطر همین‬ ‫مهدی هاشمی در برابر اســتاد خود می ایستد چون اعتبار‬ ‫خودش را در خطر می بیند‪ .‬امام حاضر است اعتبار خودش‬ ‫را در راه مردم و اســام هزینه کند اما اقــای منتظری برای‬ ‫اعتبار خودش به خالف گویی و بی صداقتی و ظلم به ملت‬ ‫می افتد‪ .‬امامی که نه تنها می تواند ملت هــای امروز را به‬ ‫اگاهی و رشد برساند بلکه ملت ها را می تواند در طول تاریخ‬ ‫به رشد برساند‪ ،‬مخدوش کردن چنین شخصیت باتقوایی‬ ‫چه معنایی دارد‪ .‬اقای منتظری در برخی فرازهای خاطراتش‬ ‫یک تعاریفــی همچون فاضل ترین فــرد‪ ،‬عالم ترین فرد‪،‬‬ ‫با تقواترین فرد‪ ،‬عارف ترین فرد برای توصیف امام استفاده‬ ‫می کند یعنی با وجودی که خود اقای منتظری به همه اینها‬ ‫اعتراف دارد اما در مقام مخدوش کردن چنین شخصیتی‬ ‫بر می اید که در واقع ظلم به تاریخ بشر است‪ .‬اقای منتظری‬ ‫به خاطر دفاع از اعتبار خودش حاضر است از کثیف ترین‬ ‫ادم دفاع کنــد و در مقابل چهره فاضل تریــن و با تقواترین‬ ‫کس را فقط به خاطــر منیت خودش مخــدوش کند و این‬ ‫تفاوت بین امام و اقای منتظری است‪ .‬اقای منتظری برای‬ ‫اینکه خودش را تبرئه کند در نوار می گوید «من بیشــترین‬ ‫لطمات را از مجاهدین خلق خــوردم‪ ،‬من فقط می خواهم‬ ‫از موضع عدالت دفاع کنــم»‪ .‬این دروغ بزرگی برای تاریخ‬ ‫اســت‪ .‬اقای منتظری اولین فرد نیست‪ ،‬شیخ علی تهرانی‬ ‫در ارتباط بــا مجاهدین خلق موضعش از همــه تندتر بود‪.‬‬ ‫من یادم می ایــد در تظاهرات عبــا و عمامه خــود را جمع‬ ‫می کرد می پرید مثل یک جوان تازه به دوران رسیده پرچم‬ ‫مجاهدین خلــق را در هر تظاهراتی قبــل از انقالب پایین‬ ‫می اورد‪ .‬هر چه به او می گفتنــد این کارها را نکند اما کوتاه‬ ‫نمی امد حال انکه مجاهدین خلق هنوز ان موقع با انقالب‬ ‫درگیر نشــده بودند‪ .‬فقط نیروهای انقالب می دانستند که‬ ‫سیاست‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫بسیاری از شــخصیت ها از حکم اسالمی‬ ‫امام دربــاره این گروهک دفــاع کردند‪ .‬ما‬ ‫درباره مجاهدین خلق رافت به خرج دادیم‬ ‫واالعضوسادهوعضوشورایمرکزی شان‬ ‫وقتی در کنار صدام قرار گرفتند‪ ،‬ســرباز‬ ‫دشــمن و خائــن بــه کشــور محســوب‬ ‫می شوند‪،‬حکمایناقدامچیست؟‬ ‫سیاست‬ ‫اینها دارند دروغ می گویند و نفاق به خرج می دهند‪ .‬شــیخ‬ ‫علی تهرانی تندترین مواضع را درباره مجاهدین خلق داشت‬ ‫به طور متقابل مجاهدین خلق هم تندترین موضع را درباره‬ ‫شیخ علی تهرانی داشتند اما همین شیخ علی تهرانی وقتی‬ ‫با امام در مقام تقابل قرار گرفت به خاطر منیت چرخش ‪180‬‬ ‫درجه کرد‪ .‬او می گفت «من سنم بیشتر است چرا امام من‬ ‫را امام جمعه نگذاشت؟» اختالف او با امام از اینجا شروع‬ ‫ شــد اما همین فرد با کســانی که می دانســت کثیف ترین‬ ‫ادم ها هستند پیوند خورد‪ ،‬یعنی رفت عراق و در پادگان های‬ ‫مجاهدین خلق مبلغ مجاهدین خلق شــد‪ ،‬بعــد به خاطر‬ ‫منیت شروع کرد علیه اســوه تقوا یعنی امام از رادیو بغداد و‬ ‫رادیو مجاهدین خلق فحاشی کردن‪ .‬اقای منتظری هم در‬ ‫وادی منیت قرار گرفــت و روز به روز حتی بعد از مرگش هم‬ ‫ان بنیانی که گذاشت و بیتی که ایجاد کرد‪ ،‬این بیت خطای‬ ‫اقای منتظری را بیشتر و بیشتر روشن خواهد کرد‪.‬‬ ‫نســبت نیروهای جریان چپ سیاســی دهه ‪60‬‬ ‫و بزرگان امروز جریان اصالحات با اقای منتظری‬ ‫چگون ه بود؟‬ ‫متاسفانه بعد از جدایی اقای منتظری از امام بعضی‬ ‫از نیروهای چپ به دفاع کردن از اقــای منتظری یا الاقل‬ ‫دفاع نکردن از امام پرداختند‪ .‬امام در زمان حیات شان یک‬ ‫نامه همراه با گالیه ای نوشــتند که چرا دوستان ما در این‬ ‫قضیه سکوت کردند و ســخن نمی گویند و مردم را روشن‬ ‫نمی کنند‪ .‬امام به خاطر حق‪ ،‬عدالت و منافع مردم و اسالم‬ ‫اقای منتظــری را از قائم مقامی خود عزل کــرد‪ .‬انجا یک‬ ‫زاویه ای شروع شد‪ .‬اما م کســانی را که در ابتدای دهه ‪60‬‬ ‫بیشترین حمایت ها را از ناحیه ایشان دریافت کرده بودند و‬ ‫هر چه داشتند از ِق َبل امام داشتند‪ ،‬خطاب قرار می دادند و‬ ‫انتظار داشتند اینها در زمینه حق سکوت نکنند‪.‬‬ ‫چرا انها سکوت کردند؟‬ ‫انها مصلحت طلبی کردند با این تحلیل که «امام‬ ‫ عن قریب فوت خواهد کــرد و اقای منتظری قدرت خواهد‬ ‫یافت بنابراین چرا در برابــر اقای منتظری موضع بگیرند»‪.‬‬ ‫من بــه خاطرات اقای ری شــهری ارجــاع می دهم‪ .‬اقای‬ ‫ری شهری وقتی پرونده مهدی هاشمی را به طور جدی دنبال‬ ‫می کرد‪ ،‬اقای هاشمی یک روز ایشان را می خواهد می گوید‬ ‫«ظاهرا شما متوجه نیستی این کاری که داری می کنی اگر‬ ‫فردا امام فوت کنــد تو مجبوری از ایران فــرار کنی»‪ .‬این‬ ‫جمله گویا ست که چرا بعضی ها سکوت کردند‪ .‬امدند وسط‬ ‫دو لحاف خوابیدند تا اگر اقای منتظری به قدرت رسید انها‬ ‫از گزند باند مهدی هاشــمی و جریانات حاکم بر بیت اقای‬ ‫منتظری مصون بمانند‪ .‬این مصلحت طلبی موجب شد که‬ ‫از حق دفاع نکنند‪ .‬البته به تدریج یک جریانی هم در کشور‬ ‫ایجاد شــد؛ جریانی که بی تمایل نبود ان جایگاه رفیع امام‬ ‫در کشور یک مقدار تنزل پیدا کند چون امام را سدی برای‬ ‫برداشت های شخصی خودشــان یا عمل کردن براساس‬ ‫استنباط های شخصی خودشان می دانســتند‪ .‬انها امام را‬ ‫یک مجموعه مبانی می دانســتند که این مجموعه مبانی‬ ‫از خیلی حرکت هــای اســتحاله طلبانه جلوگیری می کرد‪.‬‬ ‫یک جریانی در این مسیر استحاله قرار گرفته بود بنابراین‬ ‫خیلی مایل نبود که استاندارد امام بر کشور حاکم باشد ‪ ،‬از‬ ‫این رو شروع کردند از ان خدشه هایی که اقای منتظری بر‬ ‫شخصیت امام وارد می کند دفاع کردن یا پر رنگ کردن‪.‬‬ ‫این جریانــی کــه چنیــن مشــی ای را در جهت‬ ‫تضعیف شــخصیت امــام دنبال کردنــد همین‬ ‫نیروهای چپ سیاسی بودند؟‬ ‫بله‪ ،‬متاســفانه‪ .‬مثال اقای کدیور قطعا در تنظیم‬ ‫خاطرات اقــای منتظری موثر بــود‪ .‬او ان موقــع از جمله‬ ‫ایدئولوگ های جریان چپ به شــمار می رفت‪ .‬او در قالب‬ ‫خاطرات اقای منتظری چه هجمه های ناجوانمردانه ای را‬ ‫علیه امام مطرح کرد و می کند‪ .‬امام را فردی می خواند که‬ ‫اقای شریعتمد اری را به خاطر رقیب بودنش از صحنه خارج‬ ‫کرد و می گوید به دروغ مساله کودتا را به اقای شریعتمداری‬ ‫نسبت دادند‪ .‬این تخریب و هجمه ها علیه امام در خاطرات‬ ‫اقای منتظری امــد‪ .‬این تخریب ها توســط چندین نفری‬ ‫که نمی خواهم از انها نام ببــرم در خاطرات اقای منتظری‬ ‫وارد شــد تا چهره امام را مخدوش کنند‪ .‬البته با اینکه اینها‬ ‫خیلی روی خاطرات اقای منتظری ســرمایه گذاری کردند‬ ‫اما چون در مســیر ناحق هستند و در مســیر مقابله با یک‬ ‫حقیقت هســتند‪ ،‬دچار تناقضات فاحش شدند‪ .‬خاطرات‬ ‫اقای منتظری پر از تناقض و خالف واقع گویی هایی است‬ ‫که با خــود خاطــرات می تــوان ان تناقض گویی و خالف‬ ‫واقع گویی ها را اثبات کرد‪ .‬این موهبت الهی است که نسل‬ ‫جدید انگیزه برای مطالعه پیدا کند‪ .‬مــا باید این فرصت را‬ ‫مغتنم بشماریم حاال که دشمنان بشــریت در مقام احیای‬ ‫دشمنان امام برامدند‪ ،‬به نظرم فرصت بسیار خوبی است که‬ ‫ما دشمنان امام را بشناسیم و به جامعه بشناسانیم‪ .‬متاسفانه‬ ‫بعضی از کسانی که همه هستی سیاسی خود را مدیون امام‬ ‫هستند امروز مصلحت طلبی می کنند‪.‬‬ ‫عبداللــه نوری و موســوی خوئینی ها خودشــان‬ ‫از موافقان برکنــاری اقای منتظــری بودند‪ ،‬چرا‬ ‫به ســمت اقای منتظری چرخش کردند یا امروز‬ ‫سکوت را از اینها شاهد هستیم؟‬ ‫اقای عبدالله نوری تندترین مواضع و شاید برخی‬ ‫برخوردهای غیرقابل دفاع را علیه اقای منتظری داشــت‪،‬‬ ‫اقای منتظری در مســیر ناحق قرار گرفته بود اما می شــد‬ ‫برخوردهایی داشته باشــیم که در شان یک مسلمان است‬ ‫اما اقایان بعضا برخوردهایشان بسیار تن د بود که قابل دفاع‬ ‫نیست اما امروز برای مقابله با ان مبانی که به همه در درون‬ ‫کشور میزان می دهد‪ ،‬فکر می کنند می توانند پشت نام اقای‬ ‫منتظری سنگر بگیرند‪ .‬االن بعضی جریانات نمی خواهند‬ ‫معیار و میزان دست ملت قوی باشــد‪ .‬امام در زمان حیات‬ ‫پر برکت شــان یک میزان به همه افراد جامعــه دادند که از‬ ‫منیت ها‪ ،‬خود محوری هــا و دنباله روی ســران گروه های‬ ‫سیاســی از هوای نفس جلوگیری می کند‪ ،‬یعنی بالفاصله‬ ‫مردم با ان مالک های سیاســی که از امام دریافت کردند‬ ‫سیاستمداران را می سنجند و به راحتی به تشخیص می رسند‬ ‫که این سیاســتمدار دارد از مســیر اســام خارج می شود‬ ‫و دنبال تفاســیر خودش می رود‪ .‬خیلی از سیاســتمداران‬ ‫امروز که وجود این مالک ها را در جامعه به نفع خودشــان‬ ‫نمی دانند‪ ،‬جایگاه مســتحکم این میــزان را بر نمی تابند یا‬ ‫خوششان از این مســاله نمی اید‪ ،‬می خواهند این جایگاه‬ ‫تضعیف شود‪ .‬ان وقت که تضعیف شــد می توانند بگویند‬ ‫تفسیر ما از انقالب و غیره این است‪ .‬امروز بعضی می گویند‬ ‫برخی اصول اســامی در جامعه ما قابل اجرا نیست باید به‬ ‫تفاسیر خود مراجعه کنیم اما میراث امام جلوی این تفاسیر‬ ‫را می گیرد‪ .‬امام می فرمایند باید به ُمر اسالم مراجعه کرد‪.‬‬ ‫برخی سیاسیون حکومت را دوســت دارند اسان اداره کنند‬ ‫چون با مبانی اداره حکومت ســخت می شــود اما با خروج‬ ‫ی به وجود می اید‪ .‬به نظر‬ ‫مبانی به خیال انها یک راحتی های ‬ ‫من بعضی سیاستمداران خیلی به پررنگ بودن نقش امام‬ ‫در جامعه تمایل ندارند‪.‬‬ ‫در واقــع همــان چپ هــ ا کــه دربــاره مظلومیت‬ ‫حاج احمد اقــای خمینی در قبــال موضوع فایل‬ ‫صوتی منتشــر شــده از اقای منتظری ســکوت‬ ‫کردند‪ ،‬به خاطر منفعت طلبی شان است؟‬ ‫یعنی حکومــت داری ســهل را می طلبند‪ .‬این هم‬ ‫بگویم اینجا فقط بحث ســید احمد اقا نیســت‪ ،‬بحث امام‬ ‫است‪ .‬اصال سید احمد اقا در این قضیه موضوعیت ندارد‪،‬‬ ‫همــه می دانند وقتی اقــای منتظری می گوید ســید احمد‬ ‫اقا به امــام خط می داد‪ ،‬هدفش شکســتن امام اســت نه‬ ‫ســید احمداقا‪ .‬در واقــع می خواســت این را القــا کند که‬ ‫سید احمد اقا‪ ،‬امام را هدایت می کرد حال انکه اصال و ابدا‬ ‫این طور نبود‪.‬‬ ‫همان طور که شما اشاره کردید نامه اقای منتظری‬ ‫به امام در ســال ‪ 67‬راجــع به اعــدام منافقین از ‬ ‫بی بی سی ســر دراورد‪ ،‬امروز هم فایل صوتی او‬ ‫را بی بی سی پخش کرد‪ ،‬ایا این اتفاقی است؟‬ ‫قطعا ارتباطاتی است که امروز همچنان وجود دارد‪.‬‬ ‫ی بی ســی‬ ‫اقای منتظری تنها مرجع تقلیدی اســت که با ب ‬ ‫مصاحبه می کند‪ .‬امام بعد از فوتشان همچنان اگاهی بخش‬ ‫هستند‪ ،‬وقتی یک زمانی گفته می شد بیت اقای منتظری‬ ‫با بیرون مرتبط است‪ ،‬اصال کســی باور نمی کرد بعد اقای‬ ‫منتظری به جایی رسید که با بی بی سی مصاحبه کرد‪ ،‬حال‬ ‫انکه بی بی ســی یک نهاد ضد ملی اســت اقای منتظری‬ ‫وقتی در این مسیر قرار می گیرد حقیقت برای مردم روشن‬ ‫می شود‪ .‬امروز هم ارتباطات بیت اقای منتظری مشخص‬ ‫کرد سخن امام درباره نفوذ منافقین در بیت اقای منتظری‬ ‫درست است و هم اینکه کسانی که می خواستند به انقالب‬ ‫لطمه بزنند در بیت اقای منتظری سنگر گرفتند‪ .‬البته به نظر‬ ‫من باید این مسائل را برای نسل جوان تبیین و روشن کرد‪.‬‬ ‫ان شاء الله برکات زیادی دارد‪ .‬انها می خواهند به بنیان های‬ ‫انقالب ضربه بزنند امیدوارم این مساله به افزایش بصیرت‬ ‫جامعه و اینکه امام چقدر روشن ضمیر بود و اینده دور را هم‬ ‫می دید؛ بینجامد‪.‬‬ ‫ برخی در موضع گیری های جداگانه اعالم کردند‬ ‫که نمی توان از اعدام های سال‪ 67‬دفاع کرد چون‬ ‫قابل توجیه نیستند‪ .‬به این افراد همچون تاج زاده‬ ‫چه پاسخی باید داد؟‬ ‫کامال خالف واقع است‪ .‬بسیاری از شخصیت ها از‬ ‫حکم اسالمی امام درباره این گروهک دفاع کردند‪ .‬ما درباره‬ ‫مجاهدین خلق رافت به خرج دادیم واال عضو ساده و عضو‬ ‫شورای مرکزی شان وقتی در کنار صدام قرار گرفتند‪ ،‬سرباز‬ ‫دشمن و خائن به کشور محسوب می شوند‪ ،‬حکم این اقدام‬ ‫چیســت؟ در زمان امام حتی اگر عضو سازمان مجاهدین‬ ‫تاکتیکی اعالم می کرد که ما از سازمان بریدیم‪ ،‬مورد رافت‬ ‫قرار می گرفت‪ ،‬حال انکه برخی شهادت شخصیت های ما‬ ‫به دلیل همین مطلب بود‪ ،‬شهید کچویی رئیس زندان اوین‬ ‫را همین توابین زدند ایا ما باب توابی را بستیم؟ اگر ان زمان‬ ‫کسی می گفت من توبه کردم نمی گفتند «چون این برنامه‬ ‫سازمانی شماست که بعد ازاد شــوید و بروید سالح بردارید‬ ‫و به عنوان ســرباز بیگانه علیه تمامیــت ارضی ایران عمل‬ ‫کنید باید اعدام شــوید» بلکه می پذیرفتند‪ .‬حکم اسالمی‬ ‫همه اعضای ســازمان مجاهدین خلق چه توبه می کردند‬ ‫و چه نمی کردند اعدام بود‪ .‬رافت باالیی بــرای انها به کار‬ ‫گرفتند‪ ،‬حتی حاضر شــدند ریسک ترور توســط اینها را به‬ ‫جان بخرند‪ .‬خیلی از شخصیت های مهم کشور ما توسط‬ ‫توابین به شهادت رسیدند و باز هم اختالف داشتیم‪ .‬امام‪،‬‬ ‫شهید الجوردی را کنار گذاشت‪ ،‬چون او به تواب اعتقادی‬ ‫نداشت یعنی همچنان با رافت برخورد شد‪ .‬اگر کسی گفت‬ ‫دیگر با سازمان نیست اما ناجوانمردی کرد به پای دیگران‬ ‫نوشته نشــد بلکه امام از جریان معتقد به تواب دفاع کرد‪،‬‬ ‫اینقدر امام ر افت داشت‪ .‬خب معلوم است برخی از انها که‬ ‫اصال شرع نمی فهمند می خواهد درباره حکم شرعی امام‬ ‫‪41‬‬ ‫سیاست‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫چه نظری بدهند‪ .‬این ســخن درباره نزدیک یــا دور بودن‬ ‫فتوای امام با شرع مقدس چه اعتباری دارد ؟ امام انچنان‬ ‫تقوایی درباره رعایت بسیاری از مسائل داشتند که بی نظیر‬ ‫است‪ .‬من ارجاع می دهم به مبانی فقهی اقای منتظری که‬ ‫توسط اقای صلواتی نوشته شده است‪ .‬در صفحه‪ 71‬کتاب‬ ‫مبانی فقهی اقای منتظری امده اســت‪« :‬اقای موســوی‬ ‫اردبیلی یک نامه ای خدمت امام می نویسد و می گوید طبق‬ ‫فتوای شــما ما باید درباره ادم مفسد احتیاط کنیم اما طبق‬ ‫فتوای اقای منتظری حکم مفسد اعدام است اجازه دهید‬ ‫ما براساس فتوای اقای منتظری عمل کنیم»‪ .‬یعنی امام‬ ‫چه تقوایی داردند؟ اما وقتی یک جریان فاسد سالح دست‬ ‫می گیرد و به خدمت دشــمن در می اید و می خواهد پایگاه‬ ‫اسالم و انقالب اسالمی را به شکست بکشاند‪ ،‬دیگر امام‬ ‫برای اجرای صدور حکم اسالم هیچ تعللی نمی کنند‪ .‬اینجا‬ ‫فتوای امام روشن است‪ ،‬مسئولیت می پذیرند و فتوا صادر‬ ‫می کنند که «اگر رسیدید به کسی که همچنان می خواهد در‬ ‫کنار صدامیان علیه تمامیت ارضی ایران و نابودی انقالب‬ ‫اسالمی حرکت کند‪ ،‬حکمش اعدام است‪ ».‬‬ ‫ انهادرگیرنفسانیاتخودشانهستند‪.‬کسانیکهدرگیر‬ ‫نفسانیات خودشان هستند درباره فتوای امام که نمی توانند‬ ‫سخن بگویند‪ ،‬اقای منتظری اگر ان عقبه درگیری با امام سر‬ ‫مهدی هاشمی را نداشت‪ ،‬فتوایش قابل تامل و بحث بود‪.‬‬ ‫منتها چون اقای منتظری قبلش یک دعوایــی با امام دارد‬ ‫دیگر موضع او جای تامل اســت‪ .‬امام اوایل انقالب همه‬ ‫امور قوه قضائیه را به اقای منتظــری واگذار کردند‪ 12 ،‬نفر‬ ‫از اعضای مجاهدین خلق بعد از شورش مسلحانه سال ‪60‬‬ ‫ دوبارهمحاکمهمی شوندوهردوازدهنفربانظراقایمنتظری‬ ‫اعدام می شوند‪ .‬حاال اقای منتظری بی ادبانه می گوید «ما‬ ‫اگرتغییرحکمبدهیمیعنیاعترافکردیمبهاینکه‪» ...‬البته‬ ‫این اولین باری نبود که چنین جمله ای را به کار برد ‪ .‬ایا یک‬ ‫مرجع تقلید چنین ادبیاتی دارد؟ نشان می دهد غضبی پشت‬ ‫موضع گیری اقای منتظری است‪ .‬یک ناراحتی فوق العاده‬ ‫وجود دارد‪ ،‬یعنی از صالبت و راســخ بودن امــام در اجرای‬ ‫عدالت درباره سید مهدی هاشمی تنفر فراوان دارد‪ .‬فرض‬ ‫کنیداینتنفررادرسال‪ 68‬داشتوقتیمی خواهدخاطراتش‬ ‫را بعد از فوت امام بنویسد‪ ،‬چرا دوباره این‪ ...‬را می اورد؟ اگر‬ ‫یک زمانی بی ادبی کرد‪ ،‬این بی ادبی خود را باید پاک کند یا‬ ‫دوباره بگوید‪ .‬بنابراین نشــان داد یک ناراحتی جدی دارد‪،‬‬ ‫برای همین به نظر اقای منتظری در این قضیه هیچ اعتباری‬ ‫برایش قائل نیستیم‪ .‬چون از موضع فقهی نیست‪ .‬از موضع‬ ‫سیاسی اســت چون به زعم اقای منتظری‪ ،‬امام اعتبار او را‬ ‫شکست چون رکن و پایه اصلی بیت او یعنی مهدی هاشمی‬ ‫بود‪ ،‬بنابراین می خواست هر طور شــده امام را بشکند‪ .‬واال‬ ‫دیگر نداریم که یک مرجع دیگری امده و گفته باشد فتوای‬ ‫امامدربارهمجاهدینخلقغلطاست‪.‬فقطاقایمنتظریان‬ ‫همبرایعنادودشمنیسیاسیباامامچنینموضعیگرفت‪.‬‬ ‫کسانیکهسراسرمنیتهستند‪،‬هیچفهمی ازمسائلفقهی‬ ‫دینی ندارند‪ .‬ایا عناصر چپ فتوای امام درباره سلمان رشدی‬ ‫را پذیرفتند؟ خیر‪ ،‬خیلی ها نپذیرفتند و می گفتند فتوای امام‬ ‫درش خدشــه ای اســت‪ ،‬حال انکه فتوایی دقیقا براساس‬ ‫اسالم اســت‪ .‬در دولت اصالحات خیلی ســعی کردند که‬ ‫ب و خیلی‬ ‫پایه های این فتوا را بزنند‪ ،‬منتها رهبر معظم انقال ‬ ‫از مراجع محکم ایستادند که این فتوا براساس اسالم است‬ ‫و باید هم جاری شــود و هیــچ هم ننگمان نمی شــود که از‬ ‫اسالم دفاع کنیم‪ .‬خیلی از این اقایان ننگ شان می اید که‬ ‫از اسالم دفاع کنند‪ .‬می گویند این فتوا با دموکراسی و مبانی‬ ‫بین المللی سازگاری ندارد‪ .‬امام که این مالحظات کودکانه‬ ‫و مرعوبانه از غرب را نداشــتند‪ ،‬انجا که تشــخیص می داد‬ ‫براساسحکماسالمیبایدعملکردبدونهیچمالحظه ای‬ ‫این کار را انجام می دادند و همه هزینه هایش را هم به جان‬ ‫می خریدند‪.‬‬ ‫حکمیعلیهشورش کنندگانعلیهامنیتایران‬ ‫بحث پیرامون مبنای فقهی حکم امام‬ ‫‪5‬‬ ‫جعفر حسن خانی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫«وارد حمام شــدم‪ ،‬دیدم یک پســر ‪16 -17‬ساله در‬ ‫گوشه حمام در حالی که دست ها و پاهایش با زنجیر بسته‬ ‫شــده‪ ،‬افتاده بود‪ .‬اســمش طالب طاهری بود و پاهایش‬ ‫کبود شــده و باد کرده بود‪ .‬بدنش و کف پاهایش تاول زده‬ ‫بود‪ ،‬سپس به اتاق رفتم تا فرد دیگر را که محسن میرجلیلی‬ ‫نام داشــت‪ ،‬ببینم‪ .‬فردی حدود ‪24-25‬ساله در حالی که‬ ‫دســت ها و پاهایش با زنجیر بسته شــده‪ ،‬در گوشه اتاق‬ ‫نشسته بود‪ .‬بدن او نیز مانند بدن طالب بود و خیلی با کابل‬ ‫شکنجه شده بود‪ ...‬انها را به نوبت داخل حمام می بردیم‬ ‫و در حالی که پاهایشــان تــاول زده بود و حال نداشــتند و‬ ‫فریاد می زدند مصطفی دهان انها را بــا پارچه گرفته بود‪.‬‬ ‫ا ن قدر انها را زدم که تاول های پای انها ترکید و خونریزی‬ ‫کرد‪ ...‬جواد محمدی ابتدا به جان انها افتاد‪ ،‬سپس انها‬ ‫را روی همان صندلی ها بستیم و روی پاهای متورم و خون‬ ‫الود انهــا اب جوش ریختیــم‪ ،‬به طوری که پوســت بدنه‬ ‫ان ترک خورد و تاول هــا می ترکید‪ ...‬انهــا بار ها بیهوش‬ ‫می شدند و باز هم به هوش می امدند‪ ...‬اب داغ روی سر و‬ ‫صورت انها ریختم که سر و صورت شان تاول زد‪ ...‬خون از‬ ‫همه جاهای بدن انها به راه افتاد و خون زیادی از بدنشان‬ ‫رفته بود‪ .‬جواد محمدی با نوک چاقو به بدنشان می کشید‪.‬‬ ‫طوری که عضوی از بدن انها نبود که خون الود نباشــد‪...‬‬ ‫من و مســعود قربانی به داخل حمام و به ســراغ محســن‬ ‫میر جلیلی رفتیم‪ .‬مسعود به او گفت که اگر اطالعات ندی‬ ‫تو را می پزیم‪ .‬سپس به من گفت که اتو را بیاور‪ .‬من اتو را‬ ‫اوردم و در حالی که به برق زد و کامال گرم شــد ناگهان اتو‬ ‫را به کمر محسن میرجلیلی چسباند‪ .‬محسن از شدت درد‬ ‫دهانش را به طــرز عجیبی باز کرد و از هــوش رفت‪ .‬بوی‬ ‫ســوختگی همه جا را گرفته بود‪ ...‬مســعود قربانی به من‬ ‫گفت که برو اب جوش بیاور‪ ،‬من اب داغ اوردم و مســعود‬ ‫گفت که روی پاهایش بریز‪ ،‬من می خواستم یکباره خالی‬ ‫کنم که مســعود اشــاره کرد یواش یواش بریز تا بیشــتر‬ ‫زجر بکشــد‪ .‬من نیز همین کار را کردم‪ ،‬طــوری که تمام‬ ‫تاول های پایش ترکید و شکل خیلی وحشتناکی پیدا کرد‪.‬‬ ‫و پوســت پاهایش از بدنش جدا می شد‪ .‬محسن بیهوش‬ ‫شد و بعد که به هوش امد به روی شلوارش پنجه می کشید‪.‬‬ ‫مســعود اب داغ روی دست های محســن می ریخت که‬ ‫دست های محسن پف کرد و چروک شده و حالت پختگی‬ ‫داشــت‪ .‬به اتاق که رفتم صحنه دلخراشی دیدم‪ ،‬پوست‬ ‫سمت راست ســر طالب به همراه موهایش کنده شده بود‬ ‫و جواد محمــدی در حالی که چاقوی خون الود دســتش‬ ‫بود‪ .‬باالی سر طالب که بیهوش شــده بود‪ ،‬ایستاده بود‪.‬‬ ‫وقتی طالب به هــوش می امد نمی توانســت حرف بزند‪،‬‬ ‫فقط در حالی که دهانش را به سختی باز می کرد ناله هایی‬ ‫از او شنیده می شد‪ ...‬مصطفی سر او را محکم گرفته بود‬ ‫و جواد با عصبانیت چاقو را باالی گوش طالب گذاشــت و‬ ‫ان را برید‪ ،‬طوری که خون زیادی از ســر و صورت طالب‬ ‫جاری شد و تمام سر و صورتش غرق در خون شد و بیهوش‬ ‫شد‪ ...‬در همین حین که طالب بیهوش بود‪ ،‬جواد چاقو را‬ ‫کنار چشم طالب گذاشت و فشار داد که خون از چشمش‬ ‫بیرون زد‪»...‬‬ ‫انچه خواندیــد بخشــی از اعترافات وحشــتناک و‬ ‫دلخــراش «مهــران اصدقی» عضــو ســازمان منافقین‬ ‫(مجاهدین خلق) اســت که ذیــل عملیاتی که از ســوی‬ ‫ســازمان منافقیــن با عنــوان «عملیــات مهندســی» به‬ ‫نیروهایش ابالغ شده بود به انجام رسیده است‪ .‬بازخوانی‬ ‫این قبیل اتفاقات پس از گذشت بیش از دو دهه می تواند‬ ‫چهره واقعی تری از گروهک منافقین پیش چشم جوانانی‬ ‫که در پس این ســال ها در صلح و ارامش و امنیت به دنیا‬ ‫ امــده و زیســته و بالیده انــد بنمایاند‪ .‬گروهــک منافقین‬ ‫درست زمانی که کشــور درگیر جنگ با دشمن خارجی بود‬ ‫در تاریخ ‪ 30‬خــرداد ‪ 1360‬اقدام به قیام مســلحانه علیه‬ ‫کشــور کرد‪ .‬بیش از ‪ 16‬هزار ایرانی که دامنه و گستره ای‬ ‫از رئیس جمهــور برگزیــده ملت تــا یک کفاش را شــامل‬ ‫سیاست‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫شهدای شکنجه که مهران اصدقی در اعترافات‬ ‫خود به ان اشاره می کند‬ ‫برگی از برگه اعترافات مهران اصدقی‬ ‫تصویری از جنازه کفاش شهیدی که به دست‬ ‫سازمان منافقین شکنجه و شهید شده است‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫دستان پخته شده شهید محسن میر جلیلی‬ ‫عکس سه شهید که سازمان منافقین به طرز‬ ‫وحشتناکی شکنجه کرده بود‬ ‫ابزار شکنجه‬ ‫سیاست‬ ‫می شــد در نتیجه ترورها و بمب گذاری های این سازمان‬ ‫به شهادت رسیدند‪ .‬این ســازمان در ادامه فعالیت خود با‬ ‫دشمن خارجی هم پیمان شد و در جنگ هشت ساله دفاع‬ ‫مقدس دوشادوش دشــمنان کشــور در مقابل ملت خود‬ ‫ایستاد‪ .‬شکست و خسارت در برخی عملیات های نظامی‬ ‫ایران برای دفاع از کشور که شــهادت بسیاری از جوانان‬ ‫ایرانی را موجب شده و نمی توان تخمین دقیقی درباره ان‬ ‫داشت‪ ،‬در نتیجه جاسوســی این سازمان به وقوع پیوسته‬ ‫است که کارنامه جنایا ت این سازمان را غیر قابل محاسبه‬ ‫می کند‪ .‬همه این اتفاقات دهشتناک در دهه ‪ 60‬رخ داده‬ ‫است ؛ دورانی که بازخوانی ان ســازمانی شبیه داعش در‬ ‫روزگار معاصر را پیش چشــم هر ناظــری تداعی می کند‪.‬‬ ‫اما ســوال اینجاســت که چرا جنایات این سازمان در دهه‬ ‫شصت باقی ماند و در دهه های بعد امتداد نیافت ؟ از دهه‬ ‫شــصت که فاصله می گیریم جز چند ترور محدود نظیر به‬ ‫شهادت رساندن شهید سپهبد امیر صیاد شیرازی و شهید‬ ‫اسدالله الجوردی ما گستردگی در اقدامات تروریستی این‬ ‫سازمان نمی بینیم‪ .‬پاسخ را باید در اقدام مسئوالن قضایی‬ ‫ســال ‪ 1367‬ان مقطع و حمایت امام راحل عظیم الشان‬ ‫در پس ماجرای عملیات فروغ جاویدان جســت و جو کرد‪.‬‬ ‫در ســال پایانی جنگ‪ ،‬ســازمان منافقین ‪ -‬که در پادگانی‬ ‫تحت عنوان «اشرف» در عراق مستقر شده و به بازسازی‬ ‫و اموزش نیروهــای خود اقدام کــرده بود ‪ -‬قــرار بود طی‬ ‫عملیاتی با تجهیزات و پشتیبانی دشمن وارد خاک ایران‬ ‫شود و شهر به شهر کرمانشاه‪ ،‬همدان‪ ،‬قزوین را پشت سر‬ ‫بگذارد تا به تهران برسد و پایتخت را اشغال کند‪ .‬در مسیر‬ ‫عبور از شــهر ها چنین برنامه ریزی شــده بود که زندان ها‬ ‫را به تصرف خود در اورند و با ازا د ســازی نیروهای خود بر‬ ‫حجــم نیروهای نظامی شــان بیفزایند تا با ایــن تصور که‬ ‫گوله برفشــان به بهمنی علیه کشــور تبدیل خواهد شــد؛‬ ‫وقتی به تهران می رسد غیر قابل مهار باشند‪ .‬در این رابطه‬ ‫با زندانیان ســازمان منافقین نیــز هماهنگی هایی صورت‬ ‫گرفته بــود‪ .‬اما انچــه اتفاق افتــاد این بود که ســازمان‬ ‫منافقین پــس از تصرف «اســام اباد غــرب» و «کرند»‬ ‫و ارتــکاب جنایت وحشــتناک علیه مردم ایــن مناطق در‬ ‫تنگه مرصاد‪ ،‬به دســت ســپهبد صیاد شــیرازی متحمل‬ ‫شکست سنگین شدند و در ادامه ان‪ ،‬در برخی از زندان ها‬ ‫نیز اعضای این ســازمان دست به شــورش های ناموفقی‬ ‫زدند‪ .‬در پس این ماجرا مســئوالن قضایی با حمایت امام‬ ‫رحمت الله علیه به برخورد قضایی با این خیانت اقدام کردند‬ ‫و عناصر اصلی این ســازمان در زندان ها را اعدام کردند‪.‬‬ ‫اگر واقعی و کارکردگرایانه به ماجــرای این اعدام ها نگاه ‬ ‫کنم‪ ،‬واقعیت این است که از فردای این برخورد کشور وارد‬ ‫دوران امنیت شده اســت‪ .‬یعنی بعد از این برخورد قضایی‬ ‫صورت گرفتــه در دهه شــصت‪ ،‬جنایات این ســازمان به‬ ‫ناگاه در کشور به صورت محسوســی متوقف شده است‪.‬‬ ‫تجربه نشان می دهد اعضای ســازمان منافقین در طول‬ ‫دهه ‪ 60‬گاهی زندانی شدند اما به دلیل نبود مدارک کافی‪،‬‬ ‫محکومیت های کوتاه مدت یا «توبــه»‪ ،‬پس از دوره ای‬ ‫ازاد می شدند و به جنایات خود ادامه می دادند‪ .‬این چرخه‪،‬‬ ‫عمال موید این بود که ســیکل امنیتی کشور دچار اشکال‬ ‫اســت و ناامنی در کشــور را امتداد می دهد‪ .‬اما با برخورد‬ ‫قضایی مسئوالن و امام در سال ‪ 1367‬ان هم به دلیل انچه‬ ‫پیش تر توضیح داده شــد‪ ،‬یک بار برای همیشــه مشکل‬ ‫ناامنی‪ ،‬بمب گذاری و ترور گســترده در کشور را حل کرد‪.‬‬ ‫باید توجه داشــت کشــور در ان مقطع در وضعیت جنگی‬ ‫قرار داشت‪ .‬هیچ کشوری را نمی توان یافت که در شرایط‬ ‫جنگی کوچکترین خیانتی را به شــدیدترین وجه مجازات‬ ‫نکند‪ .‬جنگ‪ ،‬هســتی یک کشــور را به چالش می کشد‪،‬‬ ‫بنابراین در این وضعیــت مجازات اشــتباهات‪ ،‬خطاها و‬ ‫تقصیر ها چند برابر اســت‪ .‬اقدامات ســازمان مجاهدین‬ ‫در شرایط عادی مســتحق اشــد مجازات است‪ ،‬چه رسد‬ ‫به اینکه کشور در شــرایط جنگی باشد‪ .‬در کنار این منطق‬ ‫امنیتی عقالنــی‪ ،‬البته باید توجه داشــت که برخوردهای‬ ‫سال ‪ 1367‬با زندانیان سازمان منافقین مبنای فقهی دارد‪.‬‬ ‫در فقه امامیه شیعه غلبه متکی بر زور و تقلب برای حاکمیت‬ ‫وجود ندارد‪ .‬قیام و خروج بر امام عادل بغی است و عوامل‬ ‫ان باغی و اهل بغات شناخته می شوند‪ .‬در شرح لمعه امده‬ ‫است‪« :‬بغی عبارت است از خروج از اطاعت امام عادل»‪.‬‬ ‫شیعه‪ ،‬بغی را خروج بر امام عادل می داند‪ .‬در النهایه امده‬ ‫است‪« :‬هر کس بر امام عادل خروج کند و بیعتش را بشکند‬ ‫و با دستورات و احکام او مخالفت کند باغی است‪ ».‬بغات و‬ ‫اهل بغی به دو گروه ذی فیه و غیر ذی فیه تقسیم می شود‪.‬‬ ‫باغی ذی فیه یعنی دارای تشکیالت‪ ،‬سازمان و پشتیبانی‪.‬‬ ‫باغی ذی فیه اگر توبه هم کند حکمش اعدام است‪ .‬این‬ ‫حکم برای استقرار امنیت در بالد مسلمین وضع شده است‬ ‫و در توزیع امنیت بســیار کار امد است‪ .‬حکمی که در سال‬ ‫‪ 1367‬کشــور را برای دهه های پیش رویــش وارد دوران‬ ‫امنیت و ارامش کرد‪.‬‬ ‫در ان مقطــع در نقطه مقابل این دیــدگاه رویکردی‬ ‫دیگر از ســوی جریانــی خاص پــی گرفته می شــود که‬ ‫سردمداری ان را ایت الله منتظری به عهده داشت‪ .‬فردی‬ ‫که امام راحل عظیم الشان او را «ساده لوح» می دانست‪.‬‬ ‫این رویکرد برای ان بود که با سلب کنندگان امنیت عمومی‬ ‫و منفجر کنندگان بمــب میان مردم با مــدارای روز افزون‬ ‫برخورد شــود‪ .‬حاصل این رویکرد منجر به شــکل گیری‬ ‫هیات عفوی شــد که با گرفتن توبه های صوری از عوامل‬ ‫زندانی شده سازمان منافقین‪ ،‬موجبات ازادی این عوامل و‬ ‫ادامه خشونت‪ ،‬جنایت و ناامنی را فراهم می کرد که بخشی‬ ‫از ان در ابتدای این متن توصیف شــد‪ .‬شــاهد این مدعا‬ ‫امار رسمی کشته شدگان عملیات فروغ جاویدان سازمان‬ ‫منافقین اســت‪ .‬یک ششم از کشته شــدگان این تهاجم‬ ‫خائنانه و اشکار علیه کشــور از همان توبه کنندگانی بودند‬ ‫که در دو سال منتهی به این خیانت از زندان ازاد شده اند‪.‬‬ ‫اینان جنایت های ثبت شده بسیاری را در قبال مردم مظلوم‬ ‫اســام اباد غرب مرتکب شــدند‪ .‬چه پدران و پسرانی که‬ ‫پیش چشم خانواده بر سر در خانه های خود به دار اویخته‬ ‫شــده یا رو به دیوار خانه شــان گلوله باران شــده اند‪ .‬چه‬ ‫پاسداران و بســیجیان و جوانانی که در تنگه مرصاد برای‬ ‫دفع حمله اینان جان خود را از دست داده اند‪ .‬اگر به جای‬ ‫منطق فقه و قاطعیت امام برداشــت های ســاده لوحانه‪،‬‬ ‫شخصی و مغرضانه افرادی نظیر ایت الله منتظری که نظام‬ ‫اسالمی برادر داماد ایشان (مهدی هاشــمی) را به دلیل‬ ‫قتل اعدام کرده بود‪ ،‬مبنای عمل کشــور قرار می گرفت‪،‬‬ ‫احتماال رخدادهای وحشتتناک دهه ‪ 60‬نه یک خاطره دور‬ ‫برای کشور که یک تجربه زیسته برای جوانان این مرزو بوم‬ ‫می شد‪ .‬احتماال « اصدقی» های بسیاری اعتراف نامه های‬ ‫چند ده برابری را از نحوه شــکنجه جوانان ایــن مرز و بوم‬ ‫می نوشــتند‪ .‬احتماال انفجار ها بخشــی از زندگی روزمره‬ ‫ایران می شد و احتماال هر از گاهی مردمانی از این سرزمین‬ ‫تجربه مردمان «اسالم اباد غرب» را تجربه می کردند‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫این تصمیم امام بود نه احمد اقا‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫تو گوی مثلث با محمدرضا کائینی‬ ‫گف ‬ ‫جناب اقــای کائینی لطفا برای شــروع گفت وگو‬ ‫بفرمایید کــه اصل ماجــرای اعدام هــا چه بوده‬ ‫است؟‬ ‫واقعیت این اســت که هنوز دستگاه های امنیتی‬ ‫نظام و مراکز اسنادی کشور به هر دلیل تصمیم نگرفته اند‬ ‫اطالعات مربوط به این رخداد را منتشــر کننــد‪ .‬بنابراین‬ ‫هرانچه کــه فعال در اختیــار ما به عنوان محقق هســت‪،‬‬ ‫نکته هایی است که از زبان افراد موثق شنیده ایم‪ .‬ظاهرا‬ ‫داســتان از این قرار اســت که منافقین روی سه دسته در‬ ‫عملیــات مرصاد ســرمایه گذاری کردند؛ نخســت ارتش‬ ‫ازادی بخش خودشــان کــه وقتی بــه گردنه حســن اباد‬ ‫در اســام اباد غرب رســیدند و پشــت کامیون در رفت و‬ ‫در ترافیک گیر کردند‪ ،‬با هوانیروز جمهوری اســامی و با‬ ‫فرماندهی شــهید صیاد شــیرازی مواجه شدند‪ ،‬شکست‬ ‫خوردند و خیلی ها کشــته و برخی هم فرار کردند‪ .‬یکی از‬ ‫گروه هایی که روی ان حساب کرده بودند‪ ،‬همین عواملی‬ ‫که در داخل ممکن است بر حسب تصور خودشان نسبت‬ ‫به اینها ســمپاتی داشــته باشــند و به هر حال جاسوسانی‬ ‫که ممکن بود در ایران هم داشــته باشند‪ .‬افرادی هم که‬ ‫به هرحال ممکن اســت تمایالتی به اینها داشــته باشند‪.‬‬ ‫گروه سوم هم منافقین زندانی بودند که همچنان سر موضع‬ ‫بودند‪ .‬یعنی این ظرفیت وجود داشــت که اگر یک مقدار‬ ‫وضعیت نظام سست شود و امکان فرار یا شورش اینها در‬ ‫زندان وجود داشته باشــد‪ ،‬به انها بپیوندند‪ .‬روی حمایت‬ ‫این گروه هم اینها حساب کرده بودند‪ .‬بنابراین باتوجه به‬ ‫انسجام تشــکیالتی که منافقین حتی در زندان داشتند‪،‬‬ ‫متوجه شــده بودند کــه عملیات مرصاد در جریان اســت‬ ‫و این بار برخالف گذشــته‪ ،‬جلودار این جنــگ‪ ،‬منافقین‬ ‫هســتند؛ به عنوان اخرین تیر ترکش و در اخرین روزهای‬ ‫جنگ بعد از پذیــرش قطعنامه‪ .‬بنابراین ممکن اســت ان‬ ‫وعده های توخالی که در طول ســال ها به اینها داده شده‬ ‫مبنی بر به دست گیری حکومت و استقرار نظامی که مورد‬ ‫عالقه انهاســت‪ ،‬به زودی به عرصه تحقق برسد‪ .‬این بود‬ ‫که وضعیــت زندان ها بر حســب انچه که نقل می شــود‪،‬‬ ‫یک مقدار متشنج و حالتی حکمفرما شد شبیه به شورش‪.‬‬ ‫اینها هــر روز اماده بودند که واکنش هایی نشــان دهند به‬ ‫حرکت بخش نظامی گروه منافقین که تا اســام اباد غرب‬ ‫هم رســیده بودند‪ .‬طبعا امادگی بیشــتری برای درگیری و‬ ‫ایجاد شــورش و بلوا در زندان وجود داشــت‪ .‬من‪ ،‬بعدها‬ ‫جلد دوم خاطرات عزت الله سحابی را خواندم که در خارج‬ ‫هم چاپ شده و به شکل غیررسمی در ایران منتشر شده‪.‬‬ ‫دیدم ایشان هم گفته بر حسب نقلی که بعضی از افراد که‬ ‫ان زمان در زندان بودند‪ ،‬کرده اند واقعا هیچ چاره ای برای‬ ‫امام خمینی نمانده بود جز اینکه واکنش نشان دهند‪ .‬این‬ ‫قابل پذیرش نیســت که بخشــی از ارتش یا گروه نظامی‬ ‫منافقیــن از مرز حمله کند و بخشــی هم اینجا خودشــان‬ ‫را جزو اربــاب جمعی نظامی و انســانی منافقیــن بدانند و‬ ‫بخواهند به انها ملحق شوند‪ .‬بر حســب اطالعاتی که به‬ ‫امام منتقل شد از شرایط زندان و امادگی اینها برای شورش‬ ‫و پیوستن به منافقینی که در حال پیشروی هستند‪ ،‬ایشان‬ ‫فتوایی صادر کردند که از اینها سوال شود ایا همچنان سر‬ ‫موضع به معنای همپیمانی با منافقین هســتید یا نه؟ اگر‬ ‫ســر موضع نبودند اصال انها ازاد کنند‪ .‬خیلی از اینها ازاد‬ ‫شدند‪ .‬من یادم هســت که فیلم ازادی خیلی از اینها را ان‬ ‫زمان تلویزیون پخش می کرد و جمع زیادی بودند که گفتند‬ ‫سر موضع نیســتیم‪ .‬بعد در ادامه گفته شد اگر سر موضع‬ ‫هستند‪ ،‬حکم همان کســانی را دارند که در مرزها با ما در‬ ‫حال جنگ هستند‪ .‬این شمایی از ان چیزی است که تا به‬ ‫حال اطالعاتش منتشر شده است‪.‬‬ ‫شــما ادعایی که اقای منتظری در فایل جدیدی‬ ‫که منتشر شده‪ ،‬مطرح می کند را چطور ارزیابی‬ ‫می کنیــد؟ تالش هایی که بــرای دیدار بــا امام‬ ‫داشته تا جلوی این اتفاق را بگیرد‪ .‬خیلی ها االن‬ ‫هم مثل ان موقع کــه حاج اقا می گفــت یا اقای‬ ‫ری شــهری‪ ،‬معتقد بودند که این حرف ها از سر‬ ‫بخل اقــای منتظری و از ســر ناراحتــی ماجرای‬ ‫مهدی هاشمی است و در واقع منصفانه نیست‪.‬‬ ‫مــن توضیــح کلی تری درمــورد وضعیــت اقای‬ ‫منتظری در سال ‪ 67‬بدهم؛ ببینید! از سال ها قبل از پیروزی‬ ‫انقالب در گوشه ذهن برخی از چهره های شاخص مبارزه‬ ‫بود که باتوجه به کهولت ســن امام که تازه در سال ‪1341‬‬ ‫که نهضت را شروع کردند ‪ 63‬ســاله بودند و بعد از سال ها‬ ‫تبعید و ‪ 15‬ســال بعد طبیعتا احتمــال رحلت امام می رفت‬ ‫و طبعا برای حرکــت مبارزاتی و اجتماعی بایــد برای اینده‬ ‫فکر می شد‪ .‬از جمله کسانی که دنبال پیداکردن جانشین‬ ‫برای امام بود‪ ،‬مرحوم شهید بهشتی بود که ظاهرا یک بار‬ ‫هم ایــن موضوع را در ســال ‪ 56‬در المان به امام موســی‬ ‫صدر گفته بود‪ .‬امام موسی صدر تعجب کرده بود و با دید‬ ‫اجتماعی و سیاسی که داشت‪ ،‬گفته بود که اقای منتظری‬ ‫فرد محترم و پاکی اســت اما بــه درد ایــن کار نمی خورد‬ ‫و اصــا تعجب کرده بود کــه چطور اقای بهشــتی چنین‬ ‫تصمیمی دارد‪ .‬مرحوم شــهید بهشــتی گفته بود ما برای‬ ‫بعد از امام اگر اتفاقی برای ایشــان بیفتد‪ ،‬اقای منتظری‬ ‫را در نظر گرفتیــم که اقای صدر تعجب کــرده بود‪ .‬چون‬ ‫اقای صدر یک مقدار ســطوح عالیه را نزد اقای منتظری‬ ‫فرا گرفته بود و گفته بود اقــای منتظری ادم خوب و پاکی‬ ‫اســت اما اصال به درد ایــن کار نمی خورد‪ .‬خود ایشــان‬ ‫سیاســتمدار بلندپایه ای بــود و خیلی خوب می توانســت‬ ‫توانایی سیاســی افراد را ارزیابی کند‪ .‬این گذشت تا به هر‬ ‫حال گوشــه ذهن همه انقالبیون این بود کــه رهبر اینده‬ ‫اقای منتظری است و این ماقبل این است که اصال ایشان‬ ‫قائم مقام رهبری شوند‪ .‬بر حسب انچه که من شنیدم اصال‬ ‫قرار نبود قائم مقامی ایشــان هم اعالم شود‪ .‬ظاهرا اقای‬ ‫باریک بین‪ ،‬در نتیجه بحث و بررســی هایی که در مجلس‬ ‫خبرگان درباره جانشین احتمالی امام شده بود که اکثرا روی‬ ‫اقای منتظری نظر داشتند در نمازجمعه قزوین این موضوع‬ ‫را گفــت و از همان جا‪ ،‬موضوع اجتماعی شــد و لو رفت و‬ ‫تکذیب هم نشــد‪ .‬درحالی که اگر نظام می خواست رسما‬ ‫قائم مقامی رهبری اقای منتظری را اعالم کند که نباید در‬ ‫نماز جمعه قزوین اعالم می شد‪ .‬دبیرخانه مجلس خبرگان‬ ‫باید اطالعیه می داد‪ .‬ضمن اینکه اصال انتخاب قائم مقام‬ ‫کاری غیرقانونی بــود به همین دلیل هــم اقایان تصمیم‬ ‫گرفته بودند که نگویند چون مجلس خبرگان وظیفه ندارد‬ ‫قائم مقام برای رهبر انتخاب کند بلکه وظیفه دارد که رهبر‬ ‫انتخاب کند؛ هروقت که الزم شد‪ .‬به هر حال این در گوشه‬ ‫ذهن همه بــود و با گفته اقــای باریک بیــن در نمازجمعه‬ ‫قزوین هم رسمی تر شد و همه پذیرفتند‪ .‬به هر حال اقای‬ ‫منتظری نفر دوم نظام تلقی می شد‪ .‬از همان زمان به دلیل‬ ‫فعالیت های تخریبی که باند مهدی هاشــمی اغاز کردند‬ ‫از قبــل از انقالب‪ ،‬به هر حال اقای منتظری مورد ســوال‬ ‫بود که رهبر اینده نظام چــه تعامل و ارتباطی با این جریان‬ ‫تروریســتی خواهد داشــت؟ تا اینکه در حوالی سال های‬ ‫‪ 65 ،64‬ابعاد جدیدی از فعالیت های تروریستی باند مهدی‬ ‫هاشــمی فاش شــد‪ .‬از قبیل قتل هایی که کــرده بودند و‬ ‫اسلحه هایی که انبار می کردند و رفتارهایی که در مدیریت‬ ‫بعضی مدارس حوزه علمیه قم داشــتند و امام را حســاس‬ ‫کرد‪ .‬بعد از دستگیری مهدی هاشمی ابعاد نادیده و ناگفته‬ ‫ماجرا هم رو شد و مهدی هاشمی پس از طی پروسه قضایی‬ ‫اعدام شد‪ .‬برای بسیاری این سوال پیش امد چنین فردی‬ ‫که با بیت اقای منتظری رابطه وثیقی داشته و داماد اقای‬ ‫منتظری است و نقش زیادی هم در ارائه تحلیل به ایشان‬ ‫داشــته‪ ،‬اقای منتظری هــم او را قبول داشــت‪ ،‬در زمان‬ ‫دستگیری از او دفاع می کرد چگونه می توان این ماجرا را‬ ‫تحلیل کرد‪ .‬یعنی مهدی هاشمی یک فرد نبود بلکه یک‬ ‫فکر و یک نحوه رفتار بود‪ .‬تقریبا همــه فهمیده بودند که‬ ‫اقای منتظری سر سالمت به رهبری نمی رساند و از طرفی‬ ‫ِ‬ ‫خود ایشــان هم دلگیر بود و برخورد با مهدی هاشــمی را‬ ‫برخورد با خودش تلقــی می کرد‪ .‬جالب هــم اینکه وقتی‬ ‫اعترافات مهدی هاشمی از تلویزیون پخش شد‪ ،‬ایشان‬ ‫فردا صبح برای امام پیغام محرمانه داده که چرا اجازه دادید‬ ‫مصاحبه ای که به ضرر من و بیت من است‪ ،‬پخش شود؟‬ ‫بنابراین خودش را از مهدی هاشمی جدا نمی کرد و معتقد‬ ‫بود که ضربه به او درنهایت ضربه به خودش است‪ .‬بنابراین‬ ‫من ان تحلیلی که در ســوال مطرح کردید را قبول دارم‪.‬‬ ‫یعنی اساســا اقای منتظری با وجود اینکــه اعدام مهدی‬ ‫هاشــمی را پذیرفت اما مشــخص بود که جایگاه متزلزلی‬ ‫در اینده دارد و این مســاله ضربه ای به ایشان و بیتش زده‬ ‫که رهبر شــدنش در اینده را ســخت کرده است‪ .‬از طرفی‬ ‫ِ‬ ‫خود ایشــان هم دلخوری هایی داشت و ممکن است این‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫و جریان چپ ان زمان دارد‪ .‬از جنبه مواضع اقای منتظری‬ ‫بسیار به جناح راست ان روز نزدیک بود‪ .‬اوال ایشان با اقای‬ ‫اذری قمی دوست صمیمی بود‪ .‬رئیس روزنامه رسالت تقریبا‬ ‫هر روز که اقای منتظری صحبــت می کرد‪ ،‬تیتر می کرد‪.‬‬ ‫من اینها را در ارشــیو خودم دارم همان طور که در ارشــیو‬ ‫مطبوعات هم هســت‪ .‬از ســوی دیگر با اعضای جامعه‬ ‫مدرســین هم به لحاظ نزدیکی های طبیعی که داشــت‪،‬‬ ‫مراوداتی بود که از اینها هم تاثیرپذیری زیادی داشــت‪.‬‬ ‫جامعه مدرسین ان روز هم در عداد منتقدین بسیار صریح‬ ‫میرحسین موســوی بودند‪ .‬در عین اینکه نسبت ایشان با‬ ‫جناح های سیاســی به این ترتیب بود یک نــگاه کلی هم‬ ‫در ِ‬ ‫پس ذهن اقای منتظری بود که کسانی که به هر دلیل‬ ‫در اغاز انقالب رانده شدند به نوعی رفع کدورت شده و به‬ ‫نظام برگردند‪ .‬من کار به درست و غلط این فکر ندارم ولی‬ ‫روابطی هم بــا نهضت ازادی و شــخص مهندس بازرگان‬ ‫داشت‪ .‬انها هم مطالبشــان را به اقای منتظری می گفتند‬ ‫و این هم در مواضع اقای منتظری تاثیر می گذاشــت‪ .‬در‬ ‫مجموع اقای منتظری در دهه ‪ 60‬تا قبل از قائم مقامی به‬ ‫راســت ها بســیار نزدیکتر بود و منتقد رفتــار چپ ها بود و‬ ‫به طور مشخص دولت میرحسین موسوی‪.‬‬ ‫االن اتفاق مهمــی که افتــاده و برای مــن قابل‬ ‫توجه اســت اینکه حاج احمداقا مورد ظلم واقع‬ ‫شــده اســت‪ .‬با این فایل صوتی که بیرون امده‬ ‫این جــور فضا ســازی کرده انــد که کــه احمداقا‬ ‫مسبب این اتفاقات شــده است‪ .‬ان کسانی هم‬ ‫که االن باید از احمداقا دفاع کنند سکوت پیشه‬ ‫کرده اند‪ .‬واضح تر بگویم؛ شــاید ازجریان چپ‬ ‫انتظار می رفت که حــاال قاطعانه از حاج احمد اقا‬ ‫دفاع کنند‪.‬‬ ‫حاج احمداقا اساسا به کســانی که بعدها در سال‬ ‫‪67‬مجمع روحانیون مبارز را تشکیل دادند‪ ،‬نزدیک تر بود‪.‬‬ ‫البته ایشان با همه جناح های سیاسی ارتباط داشت اما به‬ ‫لحاظ همفکری به انها نزدیکتر بود و این واقعیت است‪ .‬اما‬ ‫دو نکته را باید از هم تفکیک کرد که در سوال شما هم بود؛‬ ‫یکی اینکه واقعا احمداقا طــراح و گرداننده اصلی جریان‬ ‫اعدام منافقین در سال ‪ 67‬است که من این حرف را قبول‬ ‫ندارم‪ .‬ممکن اســت مرحوم احمداقا با این تصمیم کامال‬ ‫موافق بوده باشد و وقتی هم به عنوان مشاور‪ ،‬طرف مورد‬ ‫مشورت امام قرار گرفته باشــد‪ ،‬تصمیم ایشان را در نحوه‬ ‫معامله با منافقین تائید و تثبیت کرده باشد اما اینکه ایشان‬ ‫تصمیم گرفته باشد و در یک فضاسازی گسترده هم امام‬ ‫را تحت تاثیر قرار دهد و هم قضاتی که اقای منتظری ادعا‬ ‫می کند الت دست احمداقا بودند و هم فضای کلی جامعه‪،‬‬ ‫من ایــن را اغراق امیز می دانــم‪ .‬یعنی احمداقــا این قدر‬ ‫اقتدار نداشت که همه اینها را در دست داشته باشد و یک‬ ‫تصمیم به این بزرگی بگیرد‪ .‬من شخصا معتقدم که اعدام‬ ‫منافقین در ســال ‪ ،67‬اراده و تصمیم ِ‬ ‫خود امام بود‪ .‬منتها‬ ‫ممکن است مرحوم احمداقا معاونت ها و مشاورت هایی در‬ ‫زمینه موافقت با این نظریه داده باشد‪ .‬یا مثال در تدارکات‬ ‫یا هماهنگی های این مساله نقش داشته باشد‪ .‬اما اینکه‬ ‫تصمیم اصلی را بخواهیم به احمداقا نســبت دهیم و امام‬ ‫را در بی خبری و خالء کامل نشــان دهیم‪ ،‬این نادرســت‬ ‫است‪ .‬باتوجه به اینکه دســت خط احمداقا هم هست که‬ ‫پیغام اقای موسوی اردبیلی را به امام رسانده و امام جواب‬ ‫داده و مهم امضای امام اســت که پای ان است‪ .‬باالخره‬ ‫خط شناســان می توانند بگویند که پای حکم را امام امضا ‬ ‫کرده یا نکرده؟ طبیعتا ایشــان با علم و اشــراف این کار را‬ ‫کرده اســت و احمد اقا که امضا را جعل نکــرده! بنابراین‬ ‫در مورد نقش احمداقا در این زمینه اغراق شــده و تصمیم‬ ‫اصلی با ِ‬ ‫خود امام بوده است و مرحوم حاج احمداقا در حد‬ ‫یک مشاور و رابط عمل کرده و من بیشتر از این نقشی برای‬ ‫ایشــان قائل نیســتم‪ .‬بیت اقای منتظری‪ ،‬به دلیل اینکه‬ ‫تصور می کند مســبب اصلی عزل اقــای منتظری و حتی‬ ‫ماجرای مهدی هاشمی‪ ،‬احمداقاست‪ ،‬طبعا سعی می کند‬ ‫از ایشان چهره ای بسازد که مسبب مشکالت دهه ‪ 60‬است‬ ‫که به نظرم این رویکرد منصفانه نیست‪.‬‬ ‫از این ســوال می خواهــم به این جواب برســم‬ ‫که چرا در واکنــش به این ظلمی کــه به احمد اقا‬ ‫می شــود جریان چپ ســکوت کرده اســت؟ ما‬ ‫شاید انتظار داریم که االن اقای موسوی خوئینی‬ ‫حرف بزند یا دیگرانی مثل او‪ .‬علت این ســکوت‬ ‫چیست؟‬ ‫واقعیت این است که بسیاری از کسانی که امروز‬ ‫چپ تلقی می شــوند و شــهرتی به هم زده اند اینها همه از‬ ‫صدقه سر رفاقت با احمداقا به اینجا رسیدند‪ .‬چهره هایی‬ ‫که نمی خواهم مشــخصا نــام ببرم ولی همه اسنادشــان‬ ‫موجود اســت‪ ،‬به دلیل رفاقت بــا احمداقــا و عنایتی که‬ ‫مرحوم احمداقا در یک برهه ای به اینها کرده بود‪ ،‬به این‬ ‫نقطه رســیدند‪ .‬دو دلیل برایش می توان متصور شــد که‬ ‫اینها از حیثیت دوست قدیمی شان مرحوم حاج احمداقا و‬ ‫حتی در نگاه کلی تر قطعا از حیثیت امام نمی خواهند دفاع‬ ‫کنند؛ نخست اینکه وقتی برخی از اینها واقعا تغییر موضع‬ ‫دادند و لیبرال شدند و اساســا دیگر به رفتارهای خودشان‬ ‫در ان دوره اعتقاد ندارند و در واقع االن دیگر به ان رویکرد‬ ‫اعتقادی ندارند‪ .‬بنابراین ســکوت کرده اند‪ .‬نکته دوم که‬ ‫خیلی تراژیکتر از اولی است اینکه اینها منفعت طلبانه رفتار‬ ‫کردند چه ان زمان و چه این زمان‪ .‬ان زمان که باد در پرچم‬ ‫احمداقا می وزید و ایشــان به هر حال به دلیل اینکه رابط‬ ‫امام و دســتگاه های مختلف نظام بود از جایگاه و مرتبت‬ ‫باالیی برخوردار بود و به همین دلیل با شــرایط روز همنوا‬ ‫شدند‪ .‬امروز که اساسا نه خبری از احمداقا هست و نه امام‬ ‫در قید حیات اســت و شــرایط تغییر کرده و اصال اوضاع‬ ‫بر وفق مراد اینها نیست‪ ،‬حاضر نیســتند دیگر رفتارهای‬ ‫ســال‪ 60‬را نشــان دهند و منفعت شــان حکم می کند که‬ ‫ســکوت کنند‪ .‬چون نمی خواهم نســبت قطعی مستقیم‬ ‫به کســی دهم دارم این را بیان می کنم ولی خودم فرض‬ ‫دوم را خیلی محتمل تر می دانم‪ .‬اگر وضعیت به سال ‪60‬‬ ‫برگردد اینها همان کارهای سال ‪ 60‬را تکرار می کنند و من‬ ‫همین االن خصوصی که با بعضی از اینها صحبت می کنم‪،‬‬ ‫می بینم که ان موجود پرتکاپو و پرجنب و جوش درونشان‬ ‫هنوز وجــود دارد منتهــا االن منفعت طلبی سیاسی شــان‬ ‫اقتضا می کند که موضع لیبرالی بگیرند‪.‬‬ ‫باید بــه این هم اشــاره کنیم کــه ای کاش فقط‬ ‫سکوت بود‪ .‬دیگرانی مثل اقای تاج زاده می گوید‬ ‫که ما یک معذرت خواهی بدهکاریم! این موضع‬ ‫را چطور می توان دید؟‬ ‫تاج زاده ان زمان در زمره تندترین و افراطی ترین‬ ‫نیروهای چپ بود‪ .‬یک خاطره نقل کنم؛ استاد سیدهادی‬ ‫خسروشاهی‪ ،‬زمانی سفیر ایران در واتیکان بود‪ .‬ایشان‬ ‫خیلی اهل انتشــارات اســت و به انتشــار کتاب و مجله‬ ‫عالقه مند اســت‪ .‬در مالقاتی با حضرت امــام گفته بود‬ ‫باتوجه به فضــای حاکم بر غــرب و سم پاشــی که علیه‬ ‫شــما وجود دارد‪ ،‬اجازه دهیــد عکس شــما را روی جلد‬ ‫مجالتی که می خواهم منتشــر کنم‪ ،‬نزنم تا فی البداهه‬ ‫سیاست‬ ‫مساله از نظر ذهنی برای اعتراضات بعدی اقای منتظری‪،‬‬ ‫زمینه سازی هایی کرده باشد‪.‬‬ ‫شــما به نکته خیلی مهمی از نظر هویت سیاسی‬ ‫اقای منتظری اشاره کردید‪ .‬شــاید خیلی جالب‬ ‫باشــد این را هــم بگویید که اصال نســبت اقای‬ ‫منتظری با گروه های سیاسی چگونه بود؟ یعنی‬ ‫چقدر از چپ ها دور بود و چقدر به محافظه کاران‬ ‫ان موقع نزدیــک بود؟ اقای منتظــری را چگونه‬ ‫می توان در فضای سیاسی ان موقع ترسیم کرد؟‬ ‫سوال شما پرسش خیلی مهمی است‪ .‬در دهه اول‬ ‫انقالب‪ ،‬چپ های ان موقع یعنی رادیکال های ان دوران‬ ‫به دلیل رفتارهای تند خودشان مورد انتقاد اقای منتظری‬ ‫بودنــد‪ .‬به طور مشــخص ســمبل این چپ ها کــه دولت‬ ‫میرحسین موسوی بود به شدت زیر شالق انتقادات اقای‬ ‫منتظری بود‪ .‬اگر روزنامه رسالت که ارگان راست سنتی ان‬ ‫زمان به رهبری اقای اذری قمی بود را نگاه کنید‪ ،‬تقریبا دو‬ ‫روز یکبار یا هر روز یک تیتر علیه دولت و میرحسین موسوی‬ ‫‪6‬‬ ‫محمدرضا کائینی نویســنده و پژوهشگر تاریخ‬ ‫معاصر از جمله چهره هایی اســت که اطالعات بسیار‬ ‫خوبی در مورد وقایع بعد از انقالب دارد‪ .‬تســلط او بر‬ ‫این بخش از تاریخ موجب می شــود کــه گفت وگوی‬ ‫هفته نامــه مثلث با او در مــورد وقایع دهــه ‪ 60‬همراه‬ ‫شود با اطالعاتی تازه و تحلیل هایی مبتنی بر واقعیات‬ ‫تاریخی‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫‪45‬‬ ‫سیاست‬ ‫سیاست‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫برای کســانی که تحت تاثیر ان تبلیغات هســتند دافعه‬ ‫ایجاد نکند‪ .‬حضرت امام هــم بی خبر از همه جا گفته بود‬ ‫که اصال کی به شــما گفته که باید عکس مرا روی مجله‬ ‫بزنید؟ و اقای خسروشاهی از امام اجازه گرفت که عکس‬ ‫ایشــان را روی جلد مجله نیاورد‪ .‬ایشــان می گفت وقتی‬ ‫اولین شــماره مجله ما در انجا چاپ شــد‪ ،‬اقای تاج زاده‬ ‫بالفاصله از ارشــاد زنگ زد که چرا عکــس امام را چاپ‬ ‫نکردید؟ گفتم دلم نمی خواســت! خالصــه کار اینها به‬ ‫دعوا می کشــد و بعدها اقای تاج زاده متوجه می شود که‬ ‫این اجازه از طرف امام صادر شده است‪ .‬امثال تاج زاده‬ ‫مظهر افراط گری سیاســی و حتی خشونت های سیاسی‬ ‫در دهه ‪ 60‬هســتند و با رفتارهای نســنجیده‪ ،‬نادرست و‬ ‫حتی زشت خودشان بسیاری از مردم و جوان ها را راندند‪.‬‬ ‫اینها حاال از این طرف بام افتاده اند و لیبرال تر از خیلی ها‬ ‫شــده اند‪ .‬شــاید بتوان به اینها لقب ابن الوقــت داد و در‬ ‫خوش بینانه تریــن صورت بتوان گفت که تغییر سیاســی‬ ‫داده اند و لیبرال شده اند‪.‬‬ ‫به عنــوان ســوال اخــر؛ االن فکــر می کنیــد‬ ‫چه جریانی پشــت انتشــار این فایل اســت؟ ما‬ ‫نمی توانیم هم زمانی حضور ان فرد عربستانی را‬ ‫در اجتماع منافقین نبینیم و دیدار محمود عباس‬ ‫با منافقین و انتشار این فایل را نبینیم و فکرکنیم‬ ‫هر سه اینها از اتفاق همزمان شده اند!‬ ‫داستان که به این سادگی نیست و اگر کسی ذهن‬ ‫سیاسی داشته باشــد‪ ،‬نمی تواند این را اتفاقی تلقی کند‪.‬‬ ‫در زمانی که ترکی الفیصل در جمع منافقین از انها حمایت‬ ‫می کند و طبعا بوی این می اید که سرمایه سرشار عربستان‬ ‫که همه جا پشــت ســر وهابیت حتــی در دورافتاده ترین‬ ‫کشورهای اروپایی هزینه می شد‪ ،‬این بار پشت سر منافقین‬ ‫امده و اینها دیگر نقاب را از چهره برداشته اند‪ .‬البته از یک‬ ‫جنبه هم این مثبت اســت یعنی عربستان از ابتدا نسبت به‬ ‫ما و ایران شیعی که رهبری شــیعه را در دنیا برعهده دارد‪،‬‬ ‫همین بوده منتهــا امریکایی ها جلویــش را می گرفتند که‬ ‫به این صراحت در مقابل ما ظاهر شود‪ .‬در چنین شرایطی‬ ‫که اساســا منافقین در حال بازســازی خودشــان هستند‪،‬‬ ‫انتشار این فایل صوتی اساســا مشکوک است و هیچ بعید‬ ‫نیست که ارتباطاتی وجود داشته باشد‪ .‬به هر حال پروسه‬ ‫وجهه سازی برای منافقین شاید به این ترتیب کلید خورده‬ ‫باشد‪ .‬اما واقعیت این است که اساسا کسانی که تبلیغات‬ ‫اقــای منتظری را همیشــه ســامان می دادنــد‪ ،‬ادم های‬ ‫مشکوکی بودند‪ .‬ادم های مخوفی بودند و جماعتی نبودند‬ ‫که خیلی راســت و عریان مردم اینها را بشناسند و ببینند و‬ ‫انگیزه هایشان را بدانند‪ .‬همیشه کارشناسان امنیت نظام در‬ ‫پی رفتارهای ضعیف اقای منتظری دنبال یک حلقه های‬ ‫ناپیدایی بودند‪ .‬و این در مورد این مساله هم صادق است‬ ‫و اصال نمی توان تصادفی این را گرفت‪ .‬در شــرایطی که‬ ‫واقعا همه در صدد یارگیری علیه ایران هستند و درصددند‬ ‫ارامش ایــران را به هم بزننــد یک کمک غیرمســتقیم به‬ ‫داعش اســت‪ .‬من اصال نمی توانم این ماجــرا را اتفاقی‬ ‫تلقی کنم‪ .‬از یک جنبــه دیگر هم می توان ایــن ماجرا را‬ ‫دید‪ .‬بیت اقای منتظری با هر نیت و با هر پشــت پرده ای‬ ‫این کار را کرده باشد‪ ،‬خطای سیاسی بسیار بزرگی مرتکب‬ ‫شده است‪ .‬چون اینها سال ها تالش کرده بودند که برای‬ ‫ارتباط با چپ های وفادار به امام و بعضی از اعضای دفتر‬ ‫امام پلی بزنند‪ .‬در مراســم ها کنــار همدیگر نشســته و با‬ ‫هم خوش و بش می کردند و با هم ارتباط سیاســی برقرار‬ ‫کرده بودند‪ .‬بعضی از ان کسانی که به هر حال جزو رفقا و‬ ‫هم پیمانان سیاسی اینها شده بودند‪ ،‬مجبور شدند در فشار‬ ‫اذهان عمومی ان روزها علیه بیت اقای منتظری و شخص‬ ‫اقای منتظری موضع بگیرند و این کار به نظر من عمال به‬ ‫نفع شان تمام نشد‪.‬‬ ‫نقدی بر یک‬ ‫روایت نادرست‬ ‫داوود حشمتی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪7‬‬ ‫انتشــار فایل صوتــی ایت الله منتظری کــه در ان‬ ‫به اعدام های ســال ‪ 67‬معترض بود یکبــار دیگر پرونده‬ ‫ایت الله منتظری را در رســانه ها و در پیش چشــم مردم‬ ‫قرار داد‪ .‬یکبار دیگــر همان حرف هــا و حدیث ها تکرار‬ ‫شــد‪ .‬در این میان یک موضوع فرعی در این اعتراضات‬ ‫وجود دارد که مرتبا تکرار می شــود‪ .‬ســوالی که شاید به‬ ‫نوعی هم کلید حل چرایی این اعتراض از سوی ایت الله‬ ‫منتظری هم باشد‪.‬‬ ‫ایت الله منتظــری و شــاگردانش بارهــا و در موارد‬ ‫مختلف این جمله را تکرار کردند‪« :‬ایشان می توانست چند‬ ‫ماه صبر کند و رهبر اینده کشور شود‪ .‬اما این کار را نکرد‪».‬‬ ‫ابراهیم یزدی نیز در گفت وگو با رادیو زمانه گفته بود‪« :‬من‬ ‫به ایشان توصیه کردم بهتر اســت اندکی مماشات و صبر‬ ‫کند تا امور به ایشان واگذار شود‪ .‬معموال به دیدن ایشان‬ ‫می رفتم و یادم هست در زمســتان سال ‪[ 67‬یکی‪ ،‬دو ماه‬ ‫قبل از برکناری اقای منتظری] در دیداری که با ایشان در‬ ‫قم داشــتم‪ ،‬ایشان به من لطف داشــت و نامه هایی را که‬ ‫با اقــای خمینی مبادله کــرده بودند‪ ،‬برای مــن خواند‪».‬‬ ‫در همین فایل منتشــر شده نیز در بخشــی اقای منتظری‬ ‫صراحتا می گوید‪« :‬همه رفقای ما با نوشــتن نامه به امام‬ ‫مخالف بودنــد ولی من دیدم جــواب نــدارم روز قیامت؛‬ ‫وظیفه من است به امام تذکر بدهم‪».‬‬ ‫این ادعا به طور مرتب در این سال ها تکرار می شود‪.‬‬ ‫سوال این است‪ :‬واقعا اگر منتظری سکوت کرده بود‪ ،‬رهبر‬ ‫اینده ایران بود؟‬ ‫پیش فرض های این ادعا این اســت که تمام انچه‬ ‫اتفاق افتاده و همچنین تصمیم امام مبنی بر عزل ایشان‬ ‫از قائم مقامی رهبری‪ ،‬به فروردین ماه سال ‪ 68‬باز می گردد‪.‬‬ ‫در حالی که به هیچ وجه اینطور نیست‪ .‬فایل صوتی منتشر‬ ‫شده نیز ســند خوبی در این باره اســت‪ .‬گفتنی درباره این‬ ‫موارد بسیاری اســت‪ .‬می توان از مفاد رنج نامه سیداحمد‬ ‫خمینی به ایت الله منتظری موارد زیادی را اشاره کرد‪ .‬اما‬ ‫در اینجا استناد و استدالل از سخنان خود ایت الله منتظری‬ ‫می تواند بیشتر به کار بیاید‪.‬‬ ‫در بخشــی از این فایل ایت الله منتظری در توضیح‬ ‫اینکه چــرا در مورد مســاله اعتراض نزد امام نرفته اســت‬ ‫تا موضــوع را با خود امــام مطرح کنــد‪ ،‬می گوید‪« :‬اقای‬ ‫مرعشــی تلفن می کنه اقای منتظری بیاد[بــا امام حرف‬ ‫بزنه]‪ .‬من گفتم من نامه نوشــتم‪ .‬اینقدر دیگه شــجاعت‬ ‫داشتم که نامه برای شــورای عالی قضائیه هم فرستادم‪.‬‬ ‫وقتی بازنشر یک ساده لوحی دستمایه‬ ‫دوقطبی سازی قرار می گیرد‬ ‫احسان رستگار‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪8‬‬ ‫امام خمینــی (ره) در فرازی از نامــه تاریخی امام‬ ‫برای عزل ایت الله منتظری از قائــم مقامی رهبری‪ ،‬که‬ ‫در ‪ 6‬فروردین نگاشته و از ســوی امام‪ ،‬به دست ایشان‬ ‫رسید‪ ،‬می فرمایند‪« :‬شــما در اکثر نامه ها و صحبت ها و‬ ‫موضعگیری هایتان نشــان دادید که معتقدید لیبرا ل ها‬ ‫و منافقین باید بر کشور حکومت کنند‪ .‬به قدری مطالبی‬ ‫که می گفتید دیکته شــده منافقین بود که من فاید ه ای‬ ‫برای جواب به انهــا نمی دیدم‪ .‬مثــا در همین دفاعیه‬ ‫شــما از منافقین تعــداد بســیار معدودی کــه در جنگ‬ ‫مسلحانه علیه الســام و انقالب محکوم به اعدام شده‬ ‫بودند را منافقین از دهان و قلم شــما بــه االف و الوف‬ ‫رســاندند و می بینید که چه خدمت ارزنده ای به استکبار‬ ‫کرده اید‪ .‬در مســاله مهدی هاشــمی قاتل‪ ،‬شما او را از‬ ‫همه متدینین متدین تر می دانســتید و بــا اینکه برایتان‬ ‫ثابت شــده بود که او قاتل اســت مرتب پیغام می دادید‬ ‫که او را نکشید‪.‬‬ ‫‪ - 1‬ســعی کنید افراد بیت خود را عوض کنید تا سهم‬ ‫مبارک امام بر حلقــوم منافقین و گروه مهدی هاشــمی و‬ ‫لیبرال ها نریزد‪.‬‬ ‫‪ - 2‬از انجا که ســاده لوح هســتید و ســریعا تحریک‬ ‫می شوید در هیچ کار سیاســی دخالت نکنید‪ ،‬شاید خدا از‬ ‫سر تقصیرات شما بگذرد‪».‬‬ ‫با خواندن همین بخش ها از ان نامه‪ ،‬بســیاری از‬ ‫گره ها باز می شود‪ .‬انتشار فایل صوتی ایت الله منتظری‬ ‫توسط پسر ایشــان‪ ،‬اقای احمد منتظری‪ ،‬نشان دهنده‬ ‫این واقعیت بــود که همان ســاد ه لوحی معــروف ‪ -‬که‬ ‫نه تنها امــام بلکه شــهید مطهری نیز چندیــن بار به ان‬ ‫اشاره کرده بودند ‪ -‬نه تنها در شــخص ایت الله منتظری‬ ‫وجود داشته‪ ،‬بلکه به یکی از فرزندان ایشان نیز منتقل‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫از معــدود عوامــل وحد ت بخــش کــه تقریبــا‬ ‫تمامی جناح ها و رجال‪ ،‬از اصولگرا گرفته تا اصالح طلب‪،‬‬ ‫بر سر ان اتفاق نظر داشتند‪ ،‬خباثت و خیانت های جبران‬ ‫ناپذیر منافقین به مردم‪ ،‬انقالب و نظام بود‪.‬‬ ‫بگذریم که در این میان‪ ،‬برخی از کســانی که عمر‬ ‫سیاسی شــان بعد از فتنه ‪ ۸۸‬به پایان رســیده‪ ،‬مانند اقای‬ ‫مصطفی تاج زاده‪ ،‬نظــام را موظف به عذرخواهی از مردم‬ ‫پیرو اعدام های تابســتان ‪ ۶۷‬می دانند‪ ،‬اما به هر حال در‬ ‫مورد منافقین‪ ،‬نفرت مردم و شخصیت های مختلف نظام‬ ‫با گرایش های سیاسی مختلف‪ ،‬به حدی شدید بوده و نیز‬ ‫هســت که هنوز صدماتی که طی ترورهای این گروهک‬ ‫شــیطانی و خیانت ها و جاسوســی برای صــدام در جنگ‬ ‫این گــزاره که «اگــر ایت الله منتظری‬ ‫دو ماه سکوت کرده بود‪ ،‬می توانست‬ ‫رهبر جمهوری اسالمی شود» به هیچ‬ ‫وجه صحیح نیست‪ .‬مجموعه اتفاقات‬ ‫خصوصا بعد از ماجــرای مک فارلین و‬ ‫اعدام مهدی هاشــمی و اشــتباهات‬ ‫فــراوان اقای منتظری کنــار هم جمع‬ ‫شــد تا خروجی ان دو ماه قبل از فوت‬ ‫امام با عزل ایشان رقم بخورد‬ ‫تحمیلی به مردم و کشــور وارد کرده اند‪ ،‬گریبانگیر همین‬ ‫مردم و همین کشور است‪.‬‬ ‫حکایت پر فراز و نشــیب جایــگاه ایت الله منتظری‬ ‫بعد از پیروزی انقالب‪ ،‬حکایت ســاده لوحی اســت اما با‬ ‫انتشار این فایل صوتی‪ ،‬مشخص شد که منافقین خبیث‪،‬‬ ‫حتی پس از فوت ایت الله منتظری‪ ،‬اثراتشــان روی بیت‬ ‫ایشان واقع است‪ ،‬چرا که قطع به یقین‪ ،‬هیچ خیر و برکتی‬ ‫در انتشــار این فایل صوتی وجود نداشــته اما اقای احمد‬ ‫منتظری‪ ،‬این اقدام را در راســتای اگاه سازی مردم تعبیر‬ ‫کرده است!‬ ‫انتشار فایلی که در ان حاج احمداقا خمینی و شخص‬ ‫حضرت امام خمینــی (ره)‪ ،‬مورد تهمت واقع می شــوند‪،‬‬ ‫بدون انکه مصداق شفاف ســازی باشد‪ ،‬می تواند به مثابه‬ ‫تشویش اذهان عمومی قلمداد شود‪.‬‬ ‫به هر حال‪ ،‬از انجا که این اتفــاق رخ داده و اذهان‬ ‫مردم مشــوش شــده‪ ،‬راه ان‪ ،‬ارائه توضیحات از ســوی‬ ‫افرادی است که در ان ســال در جریان دقیق ان اتفاقات‬ ‫بوده اند و از این تهدید و تهمت افکنی‪ ،‬به مثابه «عدو شود‬ ‫ســبب خیر اگر خدا خواهد» بهره برداری شــود و دشمن‬ ‫خبیث که مترصد فرصت اســت برای ایجاد تفرقه و جنگ‬ ‫روانی در جامعه‪ ،‬به هدف خود نرسد‪.‬‬ ‫نمی دانم عینا چقدر این نقل قول موثق است‪ ،‬اما این‬ ‫واقعیت که حتی استاد شهید ایت الله مرتضی مطهری‪ ،‬که‬ ‫از دوســتان ایت الله منتظری بودند نیز ایشان را ساده لوح‬ ‫می دانســتند‪ ،‬از زبان اقــای علی مطهری و در رســانه ها‬ ‫نیز شنیده شده است‪ .‬نقل است از شــهید مطهری که در‬ ‫جلســه ای می فرمایند‪« :‬اقایان! من با اقای منتظری هم‬ ‫مباحثه بوده ام‪ ،‬ایشــان ادمی است مال و زحمت کشیده‪،‬‬ ‫ولی فوق العاده ساده لوح! این قدر به ایشان میدان ندهید‬ ‫کار دســت تان می دهد!» مقوله ایت الله منتظری‪ ،‬برای‬ ‫انقالب‪ ،‬برای امام و برای مردم‪ ،‬درس عبرتی شــد دال بر‬ ‫اینکه عالوه بر ســواد و مال بودن‪ ،‬وجوهی شخصیتی نیز‬ ‫برای مدیریت حکومت اســامی الزم اســت مانند هوش‬ ‫سیاســی‪ ،‬که اگر فردی حائز ان ابعاد شــخصیتی نباشد‪،‬‬ ‫حتی پس از فوتش هم می تواند هزینه های ســاده لوحی‬ ‫اش‪ ،‬گریبانگیر جامعه و نظامی شود که در راه تحقق ان‪،‬‬ ‫سختی کشیده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫گرفت امــا او حتی حاضر به دیدار با مســئوالن هم نبود‪.‬‬ ‫اینکــه ‪ 9‬ماه قبل از عزل ایشــان حتــی نمی تواند با امام‬ ‫مالقات کند نشانه مهمی است از اینکه این رابطه به طور‬ ‫شگرفی دچار گسست شــده بود‪ .‬بررسی ریشه های این‬ ‫گسســت طبیعتا در این مقال نمی گنجد‪ ،‬اما اصل وجود‬ ‫این گسست با اســتناد به ســخنان خود ایت الله نیز قابل‬ ‫انکار نیست‪.‬‬ ‫ما در فروردین ‪ 68‬نقطه خروجی این گسست را شاهد‬ ‫هستیم‪ .‬نامه ها در مرداد ‪ 67‬به امام نگاشته شده بود و این‬ ‫ماجرا تا فروردین سال بعد باقی مانده بود‪ .‬مهمترین نقطه‬ ‫خروجی این مساله جایی است که نامه مرحوم منتظری به‬ ‫امام از رادیو بی بی سی سر در می اورد‪ .‬نامه ای که گفتیم‬ ‫دو طرف داشت‪.‬‬ ‫یک طرف امام بــود و طرف دیگــر قائم مقام امام‪.‬‬ ‫ایت الله منتظــری خود به خوبــی بر تبعات انتشــار نامه و‬ ‫نفع بردن دشــمنان از ان اگاه بود‪ .‬در همین نوار منتشــر‬ ‫شده ایشــان می گوید‪« :‬من اگه به خاطر شخص امام و‬ ‫انقالب نبود نامه ام را پخش می کردم‪ .‬می دونید چقدر به‬ ‫نفع دشمنان بود‪ ».‬و پاسخ می شوند‪« :‬بله واقعا‪ »...‬اما‬ ‫نامه به انگلستان و رادیو بی بی ســی رسانده شده و قرائت‬ ‫می شود‪ .‬حضرت امام در نامه معروف ‪ 6‬فروردین ‪ 68‬در این‬ ‫باره می نویسد‪« :‬دیگر نه براى من نامه بنویسید و نه اجازه‬ ‫دهید منافقین هرچه اســرار مملکت است را به رادیوهاى‬ ‫بیگانه دهند‪».‬‬ ‫این نامــه در ان مقطع تعمدا به بی بی ســی رســید‪.‬‬ ‫برای ایت الله منتظری و اطرافیانش مســجل شده بود که‬ ‫امام قصد برکنار وی را دارد‪ .‬پیــام امام به مهاجرین جنگ‬ ‫تحمیلی که در ان اشاره ای به بیت اقای منتظری شده بود‬ ‫و بیان شده بود در دوم فروردین ماه منتشر شد‪ .‬دو روز بعد‬ ‫ایت الله منتظری نامه ‪ 4‬فروردین را به امام می نویسد‪ .‬یک‬ ‫روز بعد نامه هشــت ماه قبل اقای منتظری به امام از رادیو‬ ‫بی بی سی خوانده می شود‪.‬‬ ‫خــود ایت الله منتظــری در خاطراتش می نویســد‪:‬‬ ‫«‪...‬نامه محرمانــه من خطاب به مرحوم امــام که درباره‬ ‫اعدام ها بود و مربوط به هشــت ماه قبل می‪‎‬شد از طریق‬ ‫بخش فارسی رادیو بی بی سی خوانده شد و پیدا بود که اگر‬ ‫امام این قضیه را می‪‎‬فهمیدند به شدت عصبانی می‪‎‬شدند‪،‬‬ ‫به خصوص اگر به ایشان بگویند این نامه از طریق بیت من‬ ‫برای بی بی سی فرستاده شده است‪».‬‬ ‫باتوجه به جمیع موارد مطرح شــده می توان نتیجه‬ ‫گرفت‪ :‬این گزاره که «اگر ایت الله منتظری دو ماه سکوت‬ ‫کرده بود‪ ،‬می توانســت رهبر جمهوری اسالمی شود» به‬ ‫هیچ وجه صحیح نیست‪ .‬مجموعه اتفاقات خصوصا بعد‬ ‫از ماجرای مک فارلین و اعدام مهدی هاشمی و اشتباهات‬ ‫فراوان اقای منتظری کنار هم جمع شد تا خروجی ان دو ماه‬ ‫قبل از فوت امام با عزل ایشان رقم بخورد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫میگن پاشــو برو پیش امام‪ .‬می گم من چرا برم؟ شــورای‬ ‫عالی قضائیه هستین[شــما‪ ،‬خــب] اگه مخالفین شــما‬ ‫برین‪».‬‬ ‫باید توجه کنیم ایت الله منتظری این ســخنان را در‬ ‫تابستان ‪ 67‬برزبان جاری کرده است و از این مقطع تا زمان‬ ‫عزل ایشان تقریبا ‪ 9‬ماه فاصله زمانی هست‪ .‬در این ‪ 9‬ماه‬ ‫مفاد این نامه با وجودی که بسیاری از ان اگاه بودند اما به‬ ‫صورت علنی هیچ کجا در دسترس نبود‪.‬‬ ‫نامه دو طرف داشت‪ .‬یک ســوی ان امام(ره) بود و‬ ‫یک سوی ان قائم مقامش‪ .‬در این بخش ایت الله منتظری‬ ‫طوری حرف می زند که گویی تمایلی به دیدار با امام ندارد‬ ‫و وظیفه خودش را در حد همان تذکر دادن به وسیله نامه‬ ‫می داند‪ .‬مابقی کار برعهده شــورای عالی قضایی است‪.‬‬ ‫اما در دقایقی دیگر از همین فایل نکته مهمتری را بر زبان‬ ‫جاری می کند که حتی در خاطرات ایت الله منتظری هم به‬ ‫چشم نیامده است‪.‬‬ ‫ایت الله منتظری در جایگاه قائم مقامی امام مدعی‬ ‫می شــود که نگذاشــتند با امــام ‪ 10‬دقیقه حــرف بزند‪.‬‬ ‫منتظری بیان می کند‪...« :‬من گفتم به امام اقال بنویسم‬ ‫و اگــر چنانچه با اقای خمینی می شــد حــرف بزنی‪ ،‬اگر‬ ‫می گذاشــتند می رفتم ‪ 10‬دقیقه با اقــای خمینی حرف‬ ‫بزنم عوضشــان می کردم‪ .‬من می فهمــم اخه یک جور‬ ‫دیگه باید با اقا طرح کرد‪ .‬اقا شــرایط اینه‪(».‬دقیقه ‪34‬‬ ‫نوار) این ادعا بــا ان حرف اول چندان منطبق نیســت‪.‬‬ ‫اگرچه به نظر می رســد دو طرف چنــدان تمایلی به این‬ ‫دیدار نداشــتند‪ .‬ایت الله منتظری بعد از ماجرای اعدام‬ ‫سیدمهدی هاشمی (برادر دامادش و از اعضای دفتر او)‬ ‫مدتی خود را در حصر خودخواسته فرو برد و با هیچ کس‬ ‫مالقات نکرد‪ .‬تالش هــای زیادی در این بــاره صورت‬ ‫سیاست‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫‪47‬‬ ‫سیاست‬ ‫شهراصول گرایان‬ ‫شهر متفاوت‬ ‫مشهد به لحاظ سیاسی فضای متفاوت تری دارد‪ .‬از یک سو نمایندگان‬ ‫مجلس و اعضای شورای شهر مشــهد همگی اصول گرا هستند و از سوی‬ ‫دیگر حسن روحانی در سال ‪ 92‬رای اول این شهر را به دست اورده است‪ .‬در‬ ‫این پرونده فضای سیاسی مشهد را بررسی کرده ایم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫بررسیفضایسیاسی‪-‬اجتماعیمشهدبهبهانهحاشیه هایلغوکنسرت ها‬ ‫‪1‬‬ ‫مسعود ندافان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫این روزها خراســان‪ ،‬مهم ترین شــهر بــرای جدال‬ ‫جریان های سیاسی کشور اســت؛ جدال هایی که رنگ و‬ ‫بوی «فرهنگی» با خاستگاه برداشت های سیاسی دارد‪.‬‬ ‫مشهد شهر «پدیده» هاست؛ ان هنگامی که میان دو نامزد‬ ‫همشهری انان به روحانی «سرخه ای» اقبال نشان دادند و‬ ‫در همان روز اکثریت اعضای شورای شهر خود را از طیف‬ ‫پایداری برگزیدند‪ .‬پس از حضور حسن روحانی در کسوت‬ ‫ریاســت جمهوری‪ ،‬همچنان اصولگرایان در اســتانداری‬ ‫خراسان رضوی قدرت را در دست داشتند و بارها گالیه ها‬ ‫از ســوی جریان اصالحات روانه پاستور شــد اما کلیددار‬ ‫پاستور توازن قوا به سود رقیب را در خراسان رضوی ترجیح‬ ‫می داد‪.‬‬ ‫شوک اصلی در هفتم اسفند ‪ 94‬با انتخاب پنج نماینده‬ ‫اصولگرا با ویژگی جــدی مخالفت با دولت نمایان شــد و‬ ‫مشهد تنها کالن شهری بود که هیچ نماینده اصالح طلب‬ ‫یا حامی دولت نداشــت و این شــرایط باعث شد که حتی‬ ‫محمود احمدی نــژاد اســتارت انتخابــات ‪ 96‬را در گعده‬ ‫خصوصــی یارانش به یــاد خاطرات پیروزی ســال ‪ 84‬در‬ ‫مشهد برپا کند‪ .‬همه این گزاره ها نشان می دهد که ساکنان‬ ‫خراسان رضوی و به خصوص کالن شهر مشهد با الگوی‬ ‫سیاست ورزی بدیع که فعال به سود حامیان دولت نیست‪،‬‬ ‫رفتار می کنند و حاال اصالح طلبان ناامید از مشــهد‪ ،‬این‬ ‫شهر را «قرارگاه مخالفان روحانی» یا «اتاق فکر تخریب‬ ‫دولت» می نامند و از ســوی دیگــر اصولگرایان پایتخت‬ ‫سیاسی خود را به مشهد منتقل کرده اند‪ .‬در این یادداشت‬ ‫به مروری اجمالی از ارایش سیاسی طیف های مختلف در‬ ‫خراسان رضوی می پردازیم‪.‬‬ ‫الف) اصولگرایان‬ ‫‪ .1‬جبهه پیروان خط امام (ره) و رهبری‬ ‫قدیمی ترین نیروهای جریان اصولگرایان در جبهه‬ ‫پیروان خط امام (ره) و رهبری در اســتان خراسان رضوی‬ ‫فعالیت می کنند؛ بســیاری از این افــراد از اعضای حزب‬ ‫جمهوری اسالمی شاخه مشهد بودند؛ حزبی که با شهید‬ ‫هاشمی نژاد و شهید دیالمه (شــخصیت محبوب جوانان‬ ‫حزب اللهی پس از فتنه ‪ )88‬شناخته می شد‪ .‬حزب موتلفه‬ ‫اسالمی مشهد پیشرو در تصمیم گیری ها در جبهه پیروان‬ ‫شــاخه مشــهد جبهه پایــداری برخالف‬ ‫شــاخه قم و تهران از قدرت تشکیالتی‬ ‫بیشــتری برخوردار است و همین قدرت‬ ‫ضریــب نفــوذ انان در شــهر مشــهد را‬ ‫افزایش داده است‪ ،‬به طوری که اکثریت‬ ‫اعضای شــورای شــهر مشــهد را طیف‬ ‫پایداری تشکیل می دهد‬ ‫خط امام و رهبری است و بنی هاشمی‪ ،‬رئیس جبهه پیروان‬ ‫خط امام و رهبــری و جواد ارین منــش‪ ،‬دبیر حزب موتلفه‬ ‫اســامی در خراســان رضوی و نماینده ســابق این شهر‬ ‫اصلی ترین افراد این طیف سیاسی هستند‪ .‬این طیف در‬ ‫انتخابات مجلس شورای اسالمی لیستی مجزا با شورای‬ ‫ائتــاف اصولگرایان منتشــر کرد و شکســت ســختی را‬ ‫متحمل شد‪.‬‬ ‫‪ .2‬جبهه پایداری‬ ‫شــاخه مشــهد جبهه پایداری برخالف شــاخه قم و‬ ‫تهران از قدرت تشــکیالتی بیشــتری برخوردار اســت و‬ ‫همین قدرت ضریب نفوذ انان در شــهر مشهد را افزایش‬ ‫داده اســت‪ ،‬به طوری که اکثریت اعضای شــورای شهر‬ ‫مشــهد را طیف پایداری اختصاص می دهــد و همچنین‬ ‫حجت االسالم مجید فاطمی ارفع‪ ،‬عضو شورای اسالمی‬ ‫شهر مشهد سخنگوی استانی جبهه پایداری است و حضور‬ ‫صولت مرتضوی در شهرداری مشهد موید اثرگذاری انان‬ ‫در مدیریت شهر اســت‪ .‬گروه پایداری مشهد در مجلس‬ ‫نهم یکی از ستون های مخالفت با دولت یازدهم محسوب‬ ‫می شد‪.‬‬ ‫از سال ‪ 92‬تا پایان مجلس نهم‪ ،‬جواد کریمی قدوسی‬ ‫در «سیاســت خارجی» و نصراللــه پژمان فر در مســائل‬ ‫فرهنگی‪ ،‬انتقاداتی مشابه و اغلب صریح تر از امام جمعه‬ ‫مشــهد علیه دســتگاه دیپلماســی و تیــم فرهنگی دولت‬ ‫روحانی بیان کرده اند‪.‬‬ ‫پژمان فر در مجلس دهم رئیس کمیسیون فرهنگی‬ ‫است‪ .‬جبهه پایداری در انتخابات مجلس شورای اسالمی‬ ‫دهم نیز با همگرایی با طیف هــای دیگر اصولگرا پیروزی‬ ‫همه جانبه کسب کرد تا قدرتمندترین شــاخه پایداری در‬ ‫مشهد را شاهد باشیم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪ .3‬حامیان قالیباف‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری نهم‪ ،‬خراسانی ها برای‬ ‫محمدباقر قالیباف ســنگ تمام گذاشتند ولی او نتوانست‬ ‫اقبال دیگر استان ها را به خود جلب کند‪ .‬حامیان قالیباف‬ ‫در خرداد ‪ 92‬امید فراوانی به کســب ارای باال از اســتان‬ ‫خراســان داشــتند ولی حســن روحانی در تمام شهرهای‬ ‫خراسان رضوی به جز شهرســتان قوچان گوی سبقت را از‬ ‫محمدباقر قالیباف ربود‪ .‬بیشــتر اعضــای تیم محمدباقر‬ ‫قالیباف در پایتخت را حلقه یاران مشهدی ایشان تشکیل‬ ‫می دهند؛ حلقه قدرتمندی که بازوی همه جانبه شــهردار‬ ‫تهران است‪.‬‬ ‫یاران شــهردار تهــران در مجمع ترویــج فرهنگ و‬ ‫ارزش های انقالب اســامی (متفا) مشــهد فعالیت های‬ ‫سیاســی خود را انجام می دهند تا در این انتخابات «رضا‬ ‫شــیران خراســانی» از چهره های کلیدی یاران قالیباف‬ ‫در خراســان و قائم مقــام پیشــین جمعیت «پیشــرفت و‬ ‫عدالت ایران اســامی» و رئیس جبهــه مردمی حامیان‬ ‫قالیبــاف در انتخابــات ریاســت جمهوری ســال ‪1392‬‬ ‫اقبال مردم مشــهد را بــرای نمایندگی جلب کنــد‪ .‬به نظر‬ ‫می رســد که طیــف محمدباقــر قالیباف غفلت شــدیدی‬ ‫نســبت بــه فعالیــت در شهرســتان های ایــن اســتان‬ ‫دارند‪.‬‬ ‫‪ .4‬اصولگرایان تحولخواه‬ ‫«جمعیت ایثارگران انقالب اســامی هم که سعی‬ ‫دارد نقش اتاق فکر اصولگرایــان را ایفا کند»‪« ،‬اعضای‬ ‫جــوان و عمومــا تحصیلکرده جمعیــت ایثارگــران برای‬ ‫بدل شــدن به تاثیرگذارترین تشــکیالت سیاســی میان‬ ‫اصولگرایان از یک سه ضلعی ساده استفاده کردند‪».‬‬ ‫«رســانه‪ ،‬منابع مالی و نیروی انسانی» این گزاره ها‬ ‫روایت خبرگزاری اصالح طلب ایلنا از طیف تحول خواهان‬ ‫اصولگرا با فعالیت جمعیت ایثارگران انقالب اســامی و‬ ‫برادر دیگر رهپویان انقالب اسالمی است؛ هر قدر که انان‬ ‫در سطح مناسبات کالن اصولگرایان نقش افرینی جدی‬ ‫دارند؛ با فعالیت ضعیف در اســتان خراسان رضوی روزگار‬ ‫سپری می کنند‪ .‬محمد دهقان‪ ،‬نماینده چناران و طرقبه و‬ ‫عبدالرضا رحیم زاده اصلی ترین اعضای این طیف هستند‪.‬‬ ‫‪ .5‬انصار حزب الله مشهد‬ ‫انصار حزب الله مشــهد نامی اشــنا در دهــه هفتاد‬ ‫طیف های اصولگرا در استان خراسان رضوی‬ ‫جبهه پایداری‬ ‫قوی‬ ‫زیاد‬ ‫حامیان قالیباف‬ ‫متوسط‬ ‫متوسط‬ ‫تحول خواهان‬ ‫متوسط‬ ‫کم‬ ‫انصار حزب الله مشهد‬ ‫متوسط‬ ‫کم‬ ‫جبهه ارمان خواهان واقع بین‬ ‫متوسط‬ ‫کم‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫جبهه پیروان خط امام (ره) و رهبری‬ ‫متوسط‬ ‫متوسط‬ ‫سیاست‬ ‫طیف سیاسی‬ ‫قدرت تشکیالتی‬ ‫نفوذ اجتماعی‬ ‫‪49‬‬ ‫سیاست‬ ‫س‬ ‫یاست‬ ‫بود؛ انان خود را «مســتقل» از جریان هــای دیگر انصار‬ ‫حزب الله تلقــی می کنند و همچنان ارتباطــات نزدیکی با‬ ‫حســین الله کرم داشــتند‪ .‬حاج حمید اســتاد سال هاست‬ ‫که دبیــر شــورای هماهنگــی حزب الله خراســان و رهبر‬ ‫انصار حزب الله در مشــهد و مهم ترین مرکــز حضور انان‬ ‫هیات حسین جان اســت‪ .‬انصار حزب الله مشهد هنگام‬ ‫توافق برجام برخالف دیگر شــاخه های انان در بیانیه ای‬ ‫در قدردانی از تیم مذاکره کننده هســته ای نوشتند‪« :‬تیم‬ ‫مذاکره کننده ایرانی تا اخرین لحظه در همین مسیری است‬ ‫که دشمن را ناامید و نوید امید را به دوستداران والیت داد‬ ‫که اساسا قرار نیســت نمایندگان ایران در رعایت خطوط‬ ‫قرمز جمهوری اســامی تخطی کننــد و همچنان بدون‬ ‫عقب نشــینی از ارزش ها و از موضعی محکــم به مذاکره‬ ‫ادامه دهند‪ ».‬انان همچنین در انتخابات مجلس شورای‬ ‫اسالمی لیســتی تلفیقی دادند و حمید اســتاد با اشاره به‬ ‫فهرست موردحمایت حزب الله شرق کشور اظهار کرد‪« :‬در‬ ‫این فهرست اقایان امیرحسین قاضی زاده‪ ،‬حجت االسالم‬ ‫بحرینی‪ ،‬سید هادی طباطبایی‪ ،‬ناصر توسلی زاده و جواد‬ ‫ارین منش قرار دارند‪ .‬دو نامزد این فهرســت از فهرســت‬ ‫ائتــاف اصولگرایان‪ ،‬دو نامــزد دیگر از فهرســت جبهه‬ ‫پیروان و یک نفر دیگر نیز به صورت مســتقل وارد عرصه‬ ‫انتخابات شده است‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫‪ .6‬جبهه ارمان خواهان واقع بین‬ ‫جبهه ارمان خواهان واقع بین طیف جدید و نوپا میان‬ ‫اصولگرایان محسوب می شــود؛ این طیف با بهره گیری‬ ‫از اعتبــار بــاالی روزنامه خراســان و ارتباط بــا الیه های‬ ‫اثرگذار قدرت خواهان گفتمان ســازی منطبق با سخنان‬ ‫مقام معظم رهبری و جریان ســازی نیروهــای انقالبی در‬ ‫مشهد اســت و ســعید احدیان‪ ،‬دبیر جبهه ارمان خواهان‬ ‫واقع بین از حامیان جدی برجام تلقی می شود‪.‬‬ ‫سعید احدیان مدیرمســئول روزنامه خراسان و دبیر‬ ‫جبهه ارمان خواهان واقع بین پیرامــون این جبهه اظهار‬ ‫داشت‪« :‬ما در ساختار تشکل جایگاهی را به عنوان شورای‬ ‫سیاست گذاری دیده ایم که از افراد برجسته و قابل اطمینان‬ ‫در ان جایگاه به عنوان مرکز ثقــل جبهه‪ ،‬هدایتگری های‬ ‫کالن کار را به دســت بگیرند که اکنون در حــال رایزنی و‬ ‫نهایی کردن اعضای ان هســتیم و فعال از نــام بردن انها‬ ‫خودداری می کنم‪».‬‬ ‫و همچنین امیــر خوراکیان‪ ،‬عضو هیات موســس‬ ‫این جبهــه گفــت‪« :‬از این تریبون فعالیت رســمی جبهه‬ ‫ارمان خواهان واقع بین را رســما اعالم کرده و این نوید را‬ ‫می دهم که باجان گرفتن این جبهه در مشــهد ما همواره‬ ‫شــاهد رقم خوردن نتایج خوب و تغییر در برخی فعالیت ها‬ ‫خواهیم بود‪».‬‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری نهم‪،‬‬ ‫خراسانی ها برای محمدباقر قالیباف‬ ‫سنگ تمام گذاشتند ولی او نتوانست‬ ‫اقبال دیگر استان ها را به خود جلب کند‬ ‫اصالح طلبان‬ ‫برخالف دهــه ‪ ،70‬جریان اصالحات در خراســان‬ ‫رضوی وضعیت مناسبی ندارد؛ اعضای اصلی این جریان‬ ‫به مرورزمان از مشهد به ســمت پایتخت رهسپار شده اند و‬ ‫نیروهای میانی تصمیم ســازی اصلی را انجام می دهند‪.‬‬ ‫اصالح طلبان از دولت یازدهم هم گالیه دارند؛ سیدمجتبی‬ ‫ســادات محمدی‪ ،‬فعال سیاسی خراســان‪ ،‬در مورد سفر‬ ‫اسحاق جهانگیری به مشهد می گوید‪ :‬در این دیدار ایشان‬ ‫با سران جبهه پایداری در مشهد دیدار کردند‪ ،‬اما حتی پنج‬ ‫دقیقه هم به اصالح طلبان بــرای یک مالقات وقت داده‬ ‫نشــد‪ .‬این رفتار ها این پیام را به مــردم منتقل می کند که‬ ‫دولت حمایتی از اصالح طلبان استان ندارد و همین پیام‬ ‫کافی است تا جایگاه اصالح طلبان در استان اسیب ببیند‪.‬‬ ‫حســین امینی‪ ،‬تقــی ابراهیمی ســاالری‪ ،‬علیرضا‬ ‫شــهریاری‪ ،‬محمدرضا کالئی و نســرین یوســفی لیست‬ ‫اصالح طلبان حــوزه انتخابیه مشــهد و کالت تشــکیل‬ ‫می دادند؛ امــا هیچ کدام اقبال مردمی را کســب نکردند‪.‬‬ ‫شکســت اصالح طلبان در مشــهد در حالــی رخ داده که‬ ‫حســین امینــی سر لیســت اصالح طلبــان از چهره های‬ ‫شــاخص حامی دولت و از اســتانداران دولت اصالحات‬ ‫است که با تبلیغات وسیع در شهر مشهد و هزینه میلیونی‬ ‫و امضای هاشمی و خاتمی در تبلیغات و تالش برای جلب‬ ‫ارای اهل سنت در مشهد به میدان امد اما درنهایت با ‪186‬‬ ‫هزار رای کسب کرد‪ .‬در میان طیف های جریان اصالحات‬ ‫حزب ندای ایرانیان توانسته رابطه خوبی با جریان اصلی‬ ‫اصالحات مشهد برقرار کند؛ این حزب باتوجه به نیروهای‬ ‫جوان به ســرعت اقدام به جذب حامیان اصالحات کرده‬ ‫است‪ .‬از ســوی دیگر حزب کارگزاران سازندگی خراسان‬ ‫مانند دیگر شاخه های اســتانی به بازسازی ساختار درونی‬ ‫پرداخته است و در انتخابات مجلس شورای اسالمی جلیل‬ ‫رحیمی از اعضای شورای مرکزی این حزب نماینده حوزه‬ ‫انتخابیه تربت جام و تایباد شــد و از ســوی دیگر با برپایی‬ ‫جلسه هفتگی تحلیل و بررسی اخبار(توبا) جذب حزب از‬ ‫دانشگاه های مشهد به خصوص دانشگاه ازاد اسالمی را‬ ‫اغاز کرده اند‪ .‬با زمزمه های فعالیت مجدد حزب اعتماد ملی‬ ‫احتماال شــاهد فعالیت قابل تامل انان در سطح خراسان‬ ‫رضوی باشیم؛ بســیاری از اعضای این حزب مانند اقایان‬ ‫خباز‪ ،‬گرامی مقدم‪ ،‬نوروز زاده و ذاکری از فعاالن سیاسی‬ ‫استان خراسان هستند‪.‬‬ ‫مشهد؛ الگوی پیروزی اصولگرایان‬ ‫مشهد دومین کالن شهر مهاجرپذیر ایران است؛ در‬ ‫این شهر درد معیشت به راحتی حس می شود؛ در سه دهه‬ ‫اخیر تعداد حاشیه نشینان این شــهر از ‪ ۱۵‬هزار نفر به مرز‬ ‫‪ ۸۵۰‬هزار نفر رسیده اســت و برخی از امارهای غیررسمی‬ ‫ارقام فراتــری را بیان می کنند و شــکاف فقیر‪/‬غنی از گل‬ ‫شهر تا هاشمیه با یک خط اتوبوس احساس می شود‪.‬‬ ‫اصولگرایان در این شهر «امر اجتماعی» را بر «امر‬ ‫سیاسی» ترجیح دادند‪ ،‬انان همپای مردم درد عدم بهبود‬ ‫اقتصادی را حس می کنند و از سوی دیگر در تالش برای‬ ‫حل ان گام برمی دارند؛ هرچند از طبقه متوســط شــهری‬ ‫نیز غفلت نکردنــد و برای انان نیز متناســب بــا مطالبات‬ ‫برنامه ریزی کرده اند‪ .‬مشهد بهترین الگو برای اصولگرایان‬ ‫اســت؛ هرچند بافت مذهبی و ســنتی بســتر را برای بروز‬ ‫اصولگرایان مهیا کرده اســت ولی انان باید فرابگیرند که‬ ‫چشم انداز کشــور به ســمت تحمیل امر اجتماعی بر امر‬ ‫سیاسی اســت‪ ،‬بنابراین باید به ســمت منابع غیررسمی و‬ ‫ارتباط با جامعه بروند‪ ،‬الگوی مشــهد نشــان داده اســت‬ ‫که مردم همچنــان بــه اصولگرایان در صــورت پذیرش‬ ‫چارچوب های ارتباط گیری دوســویه و فارغ از لذت جویی‬ ‫کسب قدرت اطمینان می کنند‪.‬‬ ‫فضایسیاسی‬ ‫مشهد در مورد‬ ‫حسن روحانی‬ ‫تغییرکردهاست‬ ‫گفت وگوی مثلث با ‬ ‫محمدسعیداحدیان‬ ‫جناب احدیان در این گفت وگو بنا داریم در مورد‬ ‫فضای سیاسی مشــهد صحبت کنیم‪ .‬گویا شما‬ ‫یکی از طیف هــای تاثیرگذار سیاســی را در انجا‬ ‫تشــکیل داده اید‪ .‬به نظرم مصاحبــه را از همین‬ ‫جا اغاز کنیم‪.‬‬ ‫جبهــه ارمانخواهان واقع بین‪ ،‬مبتنــی بر این نگاه‬ ‫تشــکیل شــده که بتواند جمعی از بدنه اجتماعی نیروهای‬ ‫انقالب را جذب خودش کرده و یک جریان اجتماعی ایجاد‬ ‫کندکهبتوانددرجهت گیریافکارجامعهتاثیرگذارباشد‪.‬این‬ ‫کلیت فرایند ماســت‪ .‬نقطه ای که روی ان تمرکز داریم این‬ ‫استکهجریاناجتماعیایجادشود‪.‬تمرکزبرترویجگفتمان‬ ‫امام و انقالب داریم‪ ،‬منتها با رویکرد ارمانخواهی واقع بینانه‪.‬‬ ‫ارمان ها به عنــوان هدف اصلی‪ ،‬مبنــای فعالیت و حرکت و‬ ‫کنش قرار می گیرند ولی در رسیدن به ارمان ها که همه هدف‬ ‫اینتشکلاست‪،‬واقعیت های حقیقیموجودقطعاقراراست‬ ‫مدنظر و مورد توجه قرار گیرند‪ .‬تاکید داریم که راهبری های‬ ‫صو‬ ‫ولی فقیه مــان را فعاالنه‪ ،‬عالمانــه و البته به طــور خا ‬ ‫غیرگزینشیمدنظرقراردهیم‪.‬می خواهیمارتباطتنگاتنگبا‬ ‫قاطبه مردم داشته باشیم چون بخشی از جریان های انقالب‬ ‫از مردم فاصله گرفته اند و به گونه ای سخن نمی گویند‪ ،‬رفتار‬ ‫نمی گویندوحرکتنمی کنندکهعموممردمراجذبخودشان‬ ‫کنند‪ .‬یکی از مشــکالت اصلی مان همین ماجرای ارتباط‬ ‫تنگاتنگ با قاطبه مردم است‪.‬‬ ‫در واقع شما جبهه هستید نه حزب؟‬ ‫یک تشکل هستیم که هم عرصه های فرهنگی‪،‬‬ ‫‪2‬‬ ‫محمدسعید احدیان که از چهره های خوش نام‬ ‫رسانه است و مدیرمسئولی روزنامه خراسان را برعهده‬ ‫دارد‪ ،‬دبیر کل یک تشکل سیاسی هم هست‪ .‬تشکلی‬ ‫که در مشــهد سیاســت ورزی می کند‪ .‬بــا او در مورد‬ ‫فضای سیاسی مشــهد و نقش احزاب و تشکل ها در‬ ‫این شهر گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫بلــه !اقــای روحانــی در مشــهد نفــر اول بود و‬ ‫فاصله اش بــا بقیه کاندیداهــا زیاد بود‪ .‬تقریبا شــبیه بقیه‬ ‫کشور بود‪.‬‬ ‫که البته این هم از نکات متفاوت مشهد است‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫شاید از مشــهد با گرایشــی که االن دارد انتظار‬ ‫می رفت که اقای جلیلی یــا اقای قالیباف نفر اول‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫اگر مبنای حرف را توجه کنیــد‪ ،‬می بینید که این‬ ‫تحلیل اشتباه اســت‪ .‬نگفتم که مردم مشهد اصولگراترند‬ ‫یا مثال به تعبیری انقالبی ترند بلکه گفتم که مذهبی ترند‪.‬‬ ‫ایا اقای روحانــی ادبیــات غیرمذهبی ارائه کــرد؟ یا یک‬ ‫روحانی‪...‬‬ ‫یعنی شــما معتقدید کــه وجــه روحانی بودنش‬ ‫کمکش کرد؟‬ ‫بخشی البته نه همه اش‪ .‬باالخره مشهد هم مثل‬ ‫بقیه کشور یک جریان سیاســی اصالح طلبی‪ ،‬اعتدالی و‬ ‫اصولگرایی دارد‪ .‬اگر اشتباه نکنم نظرسنجی ها را که نگاه‬ ‫کنید حدود ‪ 30‬درصد از کســانی که به روحانــی رای داده‬ ‫بودند‪ ،‬مجموع رای کسانی بود که یا به خاطر اصالح طلبی‬ ‫بودن یا به خاطر حمایت خاتمی و هاشمی بوده است و بقیه‬ ‫دالیل دیگری بــود‪ .‬البته ‪ 30‬درصد از افــراد به خاطر وجه‬ ‫سیاسی به ایشــان رای داده بودند و بقیه به خاطر روحانی‬ ‫بودنش و بحث هــای دوران انتخابات که سیاســت ورزی‬ ‫خوبی ارائــه داده بود‪.‬اما اگــر همین اقــای روحانی یک‬ ‫ادبیات غیرارزشی پررنگی را عمل می کرد در مشهد به شدت‬ ‫رای شان می شکست‪.‬‬ ‫االن به عنوان فردی که هم در رسانه حضور دارید‬ ‫و هم فعالیت سیاسی می کنید‪ ،‬به نظرتان فضا به‬ ‫همان شکل اســت؟ اگر امروز هم بخواهند رای‬ ‫بگیرند همین اعداد بیرون خواهد امد؟‬ ‫نه‪ ،‬مسلما اعداد تغییر خواهد کرد‪.‬‬ ‫یعنی اوضاع اقای روحانی به لحاظ اجتماعی افت‬ ‫کرده است؟‬ ‫بله‪ ،‬صــد درصد‪ .‬براســاس نظرســنجی یک روز‬ ‫مانده به انتخابــات ‪ 30‬درصد رای اقــای روحانی به دلیل‬ ‫مســائل‪ ،‬نگاه و عقبه سیاســی انها بود امــا مابقی دالیل‬ ‫دیگری داشــتند که تصویری از اقای روحانی در ذهن من‬ ‫مردم ایجاد شــده بود که بخش مهمی از این تصویر االن‬ ‫دچار چالش شده است‪ .‬مثال در سیاست خارجی و ادعای‬ ‫چرخاندن چرخ های ســانتریفیوژ با چرخ های اقتصاد که‬ ‫نچرخیده است‪ .‬یا بخشــی از مواضع خاص اقای روحانی‬ ‫در بحث های انقالبی و فرهنگی‪.‬‬ ‫فکر می کنم چالش اصلی شــان در مشهد بحث‬ ‫فرهنگ است ‪.‬‬ ‫نه‪ ،‬در مشــهد هم مثل همه جای کشــور چالش‬ ‫اصلی بحث اقتصاد اســت‪ .‬چون ایشان همچنان مواضع‬ ‫ارزشــی پررنگی نگرفته اســت‪ .‬مواضع و نکاتی دارد ولی‬ ‫اینطور نیست که دغدغه پررنگی باشــد‪ .‬برای کسانی که‬ ‫اقای روحانــی را در امتــداد رهبری به طور جــدی تعریف‬ ‫می کردند‪ ،‬نظرشان نســبت به اقای روحانی تغییر کرده و‬ ‫دچار چالش شده اند‪ .‬چون در انتخابات خیلی ها بودند که‬ ‫اقای روحانی را در امتداد رهبری تلقی می کردند اما برخی‬ ‫از مواضع اقــای روحانی این تصور را دچــار چالش کرده و‬ ‫درصدی از رای ریزش کرده است‪ .‬اما تاکید می کنم عمده‬ ‫مشکل مثل بقیه کشور بحث اقتصاد است‪.‬‬ ‫وضعیت در شورای شهر چگونه است؟‬ ‫االن که گرایــش کامال اصولگرایی اســت چون‬ ‫اصالح طلبان اصال در انتخابات فعال نبودند‪ .‬یعنی اصال‬ ‫اصالح طلبــان در انتخابات شــورای شــهر حضور جدی‬ ‫نداشتند و طبیعتا همه اصولگرا هستند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫هم اجتماعی و هم سیاســی در برنامه ما تحت پوشــش و‬ ‫توجه قرار می گیرد‪.‬‬ ‫از چه زمانی تشکیل شده اید؟‬ ‫فعالیتمان را رســما از اواخر سال ‪ 93‬شروع کردیم‬ ‫اما عمال از ابتدای ‪.94‬‬ ‫یعنی در مجلس حضور داشتید؟‬ ‫بله‪ ،‬یک فرایند جدیدی را در مجلس پیاده کردیم‪.‬‬ ‫اوال جریان تشکلی ما اصولگراست و ما خودمان را اصولگرا‬ ‫می دانیــم‪ .‬معتقدیم که جریــان ما باید همگــرا با جریان‬ ‫اصولگرایی باشــد اما اختالف ســلیقه های داخل جریان‬ ‫اصولگرایی هم باید پذیرفته شــود‪ .‬چــون باالخره داخل‬ ‫جریان اصولگرایی هم اختالف سلیقه هایی وجود دارد و ما‬ ‫این اختالف سلیقه ها را به رسمیت می شناسیم‪.‬‬ ‫االن دبیرکل کیست؟‬ ‫من هستم‪.‬‬ ‫شما در مجلس لیست هم دادید؟‬ ‫بله‪ ،‬ما در انتخابات مجلس‪ ،‬سیاستمان حمایت از‬ ‫لیست اجماعی بود‪ .‬فرایندی که انجام دادیم برای انتخاب‬ ‫لیست‪ ،‬یک کار متفاوت و جدید بود که شاید در ایران انجام‬ ‫نشــده بود‪ .‬شــاخص هایی را تعیین کردیــم و از بین تمام‬ ‫کاندیداهایی که موجــود و نزدیک به ایــن تفکر و جریان‬ ‫بودند‪ ،‬تعداد ‪ 3‬برابر نیاز انتخاب شــدند‪ .‬جلســات مداوم‬ ‫اشنایی اعضای جبهه و تشکل مان را با این کاندیداها برگزار‬ ‫کردیم و بعد از ان توسط بدنه جوانان مومن و انقالبی جبهه‪،‬‬ ‫انتخابات درون تشکیالتی برگزار شد و انها انتخاب نهایی‬ ‫و اعضای خروجی را تعیین کردند‪ .‬در واقع این طور نبود که‬ ‫چند نفر عضو شورای مرکزی به تنهایی تصمیم گیر باشند و‬ ‫بقیه اعضا از انها صرفا حمایت کنند‪ .‬ما تطبیق مصادیق با‬ ‫شاخص ها را به عقل جمعی واگذار کردیم و معتقدیم وقتی‬ ‫عقل جمعی به بدنه وارد می شود‪ ،‬افت های مختلفی از بین‬ ‫می رود؛ افت هایی مثل اینکه االن یک گروه می نشینند و‬ ‫برای بقیه تصمیم گیری می کنند‪ ،‬ممکن اســت به شرکت‬ ‫ســهامی تبدیل شود و کســی بخواهد از کســی وامداری‬ ‫یا طرفــداری کند‪ .‬این خروجــی کار ما بــود‪ .‬االن ‪ 4‬نفر از‬ ‫نمایندگان مجلس افرادی هســتند که مــا معرفی کردیم‪.‬‬ ‫مشــهد‪ 5‬نماینده دارد که ‪ 4‬نفر در لیســت مــا بودند‪ .‬البته‬ ‫ی اعالم‬ ‫لیســت مان را کال ‪ 4‬نفره اعالم کردیم و نفر پنجم ‬ ‫نکردیم چون نمی خواستیم اجماع را بشکنیم‪.‬‬ ‫از بعد جامعه شناسی سیاسی در مشهد‪ ،‬احزاب‬ ‫و تشکل های سیاسی چقدر موثرند؟ یعنی مردم‬ ‫چقدر به احــزاب یا تشــکل های سیاســی نگاه‬ ‫می کنند؟‬ ‫اوال تعریــف احــزاب محل بحث اســت‪ .‬بگوییم‬ ‫جریان های سیاســی و تشــکل های مختلف‪ .‬در مشــهد‬ ‫هم مثل بقیه جاها‪ ،‬تشــکل ها‪ ،‬جریان هــا و احزاب به ان‬ ‫گستردگی که باید نقش افرین باشند‪ ،‬نقش افرین نیستند‪.‬‬ ‫به این دلیل که بدنه قوی ندارند‪ .‬احزاب و تشکل ها معموال‬ ‫نخبگانیهستندمنتهابرخیتشکل هایمردمی واجتماعی‬ ‫که ما هم یکی از انها هســتیم‪ ،‬وقتی از حزب دور شدند و‬ ‫فعالیت های اجتماعی و سیاسی دارند ولی بدنه اجتماعی‬ ‫دارند‪ ،‬نقش شان قابل توجه تر می شود‪ .‬بنابراین تاثیرگذاری‬ ‫تشــکل هایی که بدنه مردم را دارند‪ ،‬باالخره در انتخابات ‬ ‫مشــهد بی تاثیر نبوده و نیســت‪ .‬مــا در انتخابات مختلف‬ ‫دیدیم که اینها تاثیرگذارند‪ .‬در انتخابات شورا چنانچه توجه‬ ‫کنید یا انتخابات مجلس‪ ،‬رای اصلی با این لیست ها بوده‬ ‫است‪ .‬ولی واقعیت قضیه اینکه بخشی از این تاثیرگذاری‬ ‫نتیجه ایجاد فضاهای دوقطبی است‪ .‬زمان هایی که فضای‬ ‫دوقطبیتشکیلنمی شود‪،‬نقشجریان هاوتشکل هاکمتر‬ ‫می شود‪ .‬مثال در انتخابات مجلس تهران که یک فضای‬ ‫دوقطبی ایجاد شد‪ ،‬لیست جریان اصالحات رای اورد‪.‬‬ ‫اما در مشهد دقیقا برعکس شد!‬ ‫بله! جریان دوقطبی ایجاد شــد و لیســت جریان‬ ‫اصولگرایی رای اورد‪.‬‬ ‫چرا اینگونه اســت؟ می خواهم بپرسم چرا مردم‬ ‫مشهد خالف مردم تهران عمل کردند؟‬ ‫به خاطر اینکه فضای سیاسی تهران با کل کشور‬ ‫فرق می کند و البته با مشهد خیلی فرق می کند‪ .‬در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری سال ‪ ،88‬تنها جایی که اقای موسوی رای‬ ‫اورد‪ ،‬تهران بود و در سایر جاها رای نیاورد‪ .‬فاصله تفاوت‬ ‫تهران با کل کشور فرق دارد و این یک واقعیت است‪ .‬االن‬ ‫هم سرجمع مجلس یک جریان اصولگراست ولی در تهران‬ ‫کامال اصالح طلبان رای اوردند‪.‬حاال این فاصله مشــهد‬ ‫تا تهران از میانگین کشور هم بیشــتر است‪ .‬مشهد شهر‬ ‫مذهبی تری است‪.‬‬ ‫یعنی مردم مشهد اصولگراترند؟‬ ‫نمی شــود گفت که اصولگراترند‪ ،‬می توان گفت‬ ‫ارزشی تر و مذهبی ترند‪ .‬مخصوصا وقتی جریان مقابل شان‬ ‫در فضای ارزش های فرهنگی مواضعــی می گیرد که این‬ ‫مواضع تعارضی با مذهب و اعتقادات مــردم و خط زندگی‬ ‫مذهبی دارد‪ ،‬فاصله شان بیشــتر می شود‪ .‬یعنی حتی بدنه‬ ‫مذهبی که خیلــی اصولگرا نیســت اما انها هــم به جریان‬ ‫اصولگرا رای می دهند چون می دانند که اینها مذهبی تر از‬ ‫رقیب شان هســتند‪ .‬این فاصله در همه شهرهای مذهبی‬ ‫هست و در تبریز هم معموال این اتفاق می افتد و فاصله اش با‬ ‫تهران بیشتر است‪ .‬یک بخشی ناشی از ماجرای مذهبی تر و‬ ‫بخشی ناشی از ضریب نفوذ ادبیاتی است که جریان انقالبی‬ ‫دارد‪ .‬باالخره فضای انقالبی در یکسری استان ها و شهرها‬ ‫بیشتر است‪.‬‬ ‫اما ما یک پدیده هم در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫داشــتیم‪ .‬اقای روحانی در همین مشهد نفر اول‬ ‫شد؟‬ ‫سیاست‬ ‫س‬ ‫یاست‬ ‫‪51‬‬ ‫خیلی از اصول گرایان مشهد به روحانی رای دادند‬ ‫سیاست‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫گفت و گوی مثلث با سخنگوی جبهه پایداری خراسان رضوی‬ ‫اقای فاطمی ! چرا مشهد به لحاظ سیاسی تا این حد‬ ‫متفاوت تر از شهرهای دیگر است؟ این را می توان‬ ‫در ترکیب شورای شهرش دید‪ .‬می توان در ترکیب‬ ‫نمایندگان مجلس و خیلی از مواضع دیگرشان هم‬ ‫دید‪ .‬شاید بتوان گفت که مردم این شهر به نسبت‬ ‫اصولگرا ترهستند‪.‬‬ ‫همینطور است‪ .‬یعنی ما معتقدیم که مردم مشهد از‬ ‫لحاظبینشسیاسیچونمتکیبهباورهایعمیقدینیهستند‪،‬‬ ‫معموال در این چند ســال اخیــر در انتخابــات و موقعیت های‬ ‫مختلفواقعامتفاوتظاهرشدند‪.‬شمامی بینیددراجتماعاتی‬ ‫که در موضوعات مختلف در شهر مشهد برگزار می شود‪ ،‬واقعا‬ ‫درصدقابل تاملیشرکتمی کنند‪.‬درهمینیکی‪،‬دوسالپیش‬ ‫در اجتماع عظیم «ما اجازه نمی دهیم» ظــرف دو روز صرفا با‬ ‫اطالع رســانی پیامکی به صورت خودجوش بیش از ‪35‬هزار‬ ‫نفر جمعیت در عرصه میدان شــهدا جمع می شوند‪ .‬اعتقاد ما‬ ‫این است که در مشهد مقدس‪ ،‬مردم خوب این شهر‪ ،‬به دلیل‬ ‫اینکه باورهای اعتقادی خوبی نسبت به دین و خاصه نسبت به‬ ‫انقالبدارند‪،‬درتصمیم گیری هاوتحلیل هایسیاسی شانو‬ ‫در لحظه شناسی شان بسیار موثر است‪ .‬دلیل دیگری که شاید‬ ‫بتوان گفت در تعمیق باورهای دینی موثر بوده حضور شخص‬ ‫امام جمعهمحترمونمایندهمعظمولی فقیهایت اللهعلم الهدی‬ ‫است‪ .‬نگاه های بصیرانه و هوشمندانه ایشــان و راهبردهای‬ ‫گفتمانی فارغ از مسائل سیاسی‪ ،‬باورهای عمیق اعتقادی و‬ ‫ناب گفتمانی طبیعی است که به باال بردن و عمق بخشیدن به‬ ‫سطح تحلیل نخبگان کمک می کند و منجر به انتخاب های‬ ‫دقیقوگفتمانیمی شود‪.‬‬ ‫در شرایط فعلی مردم در مشهد تا چه حد از احزاب و‬ ‫تشکل هایسیاسیمتاثرند؟‬ ‫منمنکرنقشاحزابدرفضایسیاسیجامعهنیستم‬ ‫امامعتقدمدرانقالباسالمیونظاماسالمیما‪،‬احزابحرف‬ ‫اولرانمی زنند‪.‬مخصوصااگرباواقعیاتموجودهمنگاهکنیم‪،‬‬ ‫فضایاحزابدراینانتخابات تقریبابه گونه اینشاندادهشده‬ ‫کهاحزابسیاسینمی توانندتعیین کنندهاصلیباشند‪.‬ان همنه‬ ‫بهایندلیلکهبگوییمنسبتبهوجوداحزابسیاسیدرکشور‬ ‫مامحدودیت هاییاست‪.‬منبهانمحدودیت هامعتقدنیستم‬ ‫بلکه معتقدم احزاب سیاسی هم ازادند و در چارچوب مقررات‬ ‫و مواضعی که مشخص شده‪ ،‬می توانند فعالیت و کار سیاسی‬ ‫‪3‬‬ ‫مجید فاطمی ارفع‪ ،‬رئیس کمیسیون فرهنگی‪-‬‬ ‫اجتماعی و زیارت شورای شــهر مشهد و سخنگوی‬ ‫جبهه پایداری اســتان خراسان رضوی اســت ‪ .‬با او‬ ‫درباره فضای سیاسی مشهد گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫کنند‪ .‬اما انجا که دیگر خالف اصــل نظام بخواهند کار کنند‪،‬‬ ‫طبیعی است که قانون اساســی هم اجازه نمی دهد‪ .‬من منکر‬ ‫نقش احزاب نیســتم بلکه معتقدم احزاب تعیین کننده اصلی‬ ‫نیستند و در فضای کنونی ما‪ ،‬این ثابت شده است‪ .‬بنابراین ما‬ ‫معتقدیم که مساله امروز کشور‪ ،‬بحث اصولگرا و اصالح طلب‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫تقریبا در این دوره اخر مجلس هم کامال مشهود بود که‬ ‫درتمامکشور‪،‬مسالهترکیباصالح طلبواصولگرانبود‪.‬مردم‬ ‫بعضا ممکن بود نگاهی به لیست ها و فهرست های ارائه شده‬ ‫توسط احزاب هم داشتند اما ما معتقدیم که مردم خودشان با‬ ‫تشخیص خاص خودشان عمل کردند‪ .‬بنابراین شما می بینید‬ ‫مجلس اخیر‪ ،‬برایند متفاوتی با دوره های قبل دارد‪ .‬در شــهر‬ ‫مشهد هم همین است؛ اگر می بینیم اقبال به سمت لیستی به‬ ‫نام لیست پایداری اتفاق می افتد‪ ،‬به دلیل این است که مردم‬ ‫بهدلیلهمانباوردینیوتحلیلسیاسیخودشان‪،‬وقتینگاه‬ ‫می کنند‪ ،‬می بینند معیارهایی که توسط پایداری در تعیین افراد‬ ‫وتشخیصمصادیقبهکاربردهمی شود‪،‬گفتمانیاست‪.‬انچه‬ ‫برایمردممهموتعیین کنندهاولدرکشوراست‪،‬مسالهانطباق‬ ‫باگفتمان هایانقالباسالمیاست‪.‬‬ ‫اما همین مردم یک رفتار متفاوتی هم داشتند‪ .‬اقای‬ ‫روحانی در سال‪ 92‬رای اول این شهر را می اورد‪.‬‬ ‫اینکه بخواهیم سبد ارای اقای روحانی را به این شکل‬ ‫تحلیل کنیم کــه اصالح طلبان به اقای روحانــی رای دادند و‬ ‫اصولگرایــان رای ندادن د را من قبول نــدارم‪ .‬معتقدم عده ای‬ ‫جناب اقای روحانــی را در مناظرات و قبل تر از ان در شــورای‬ ‫عالیامنیتملیدردهه هایگذشتهوبه عنوانمشاوررهبریو‬ ‫نطق هایشاندرایامتبلیغاتانتخابات‪،‬وعده هاوشعارهاییکه‬ ‫مطرحمی ش درادرفضایگفتمانانقالبتحلیلکردهبودندکه‬ ‫رای دادند‪ .‬اینطور نبود که هرکس که به اقای روحانی رای داده‬ ‫ازبدنهحزبخاصیباشد‪.‬معتقدممسالهاصلیمابرسراحزاب‬ ‫نیستبلکهبرسراصلگفتمان هاست‪.‬مردمبهانگفتمانیکه‬ ‫بهگفتمانانقالبنزدیکتراسترایمی دهند‪.‬گفتمانانقالب‬ ‫همازفرمایشاتامامورهبریعزیزتشخیصدادهمی شود‪.‬اگر‬ ‫اینگونهباشدبهاینشکلرایبهاقایروحانی‪،‬رایبهگفتمان‬ ‫انقالبارزیابیمی شود‪.‬‬ ‫یعنینسبتبهسهکاندیدایاصلیکهازاصولگرایان‬ ‫باقیماندند‪،‬مردممشهداقایروحانیرااصولگراتر‬ ‫دیدندیانزدیکتربهگفتمانانقالبمی دانستند؟‬ ‫معتقدم مجموع ارای کاندیداهای اصولگرا (جلیلی و‬ ‫قالیباف)وحتیاقایرضاییرااگرلحاظکنیم‪،‬بهشکلیاست‬ ‫که بیشتر از اقای روحانی است‪ .‬تشتت ارا در سبد اصولگرایی‬ ‫باعث شــد که این اتفاق بیفتد‪ .‬اما معتقدم همه انچه به اقای‬ ‫روحانی هــم رای دادند اینطــور نبود که رویگــردان از فضای‬ ‫اصولگراییباشند‪.‬‬ ‫یعنی در عیــن اینکه می فرمایید مجمــوع ارایی که‬ ‫به دیگر نامزدهای اصولگرا در مشــهد داده شــده‪،‬‬ ‫ممکن است با ارای روحانی برابری کند در عین حال‬ ‫هم معتقدید که ممکن است بخشی از جامعه طیف‬ ‫اصولگرای مشــهد هم به اقــای روحانــی رای داده‬ ‫باشندورایاقایروحانیرامختصبهاصالح طلبان‬ ‫نمی دانید‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬درست است‪.‬‬ ‫در مشــهد حضور داریــد و فضای سیاســی را درک‬ ‫می کنید‪ .‬به نظرتــان همان بخــش اصولگرا که به‬ ‫اقای روحانی رای دادنــد ایا حاضرند در این دوره هم‬ ‫به اقای روحانی رای دهند؟ و ان بخشی که به دیگر‬ ‫نامزدهای اصولگرا رای داده بودند حاضرند به اقای‬ ‫روحانیرایدهند؟‬ ‫ببینید! ان دســت ه از اصولگرایان که به اقای روحانی‬ ‫رای ندادند و به کاندیداهای دیگری رای دادند‪ ،‬قطعا این دوره‬ ‫هم به طریق اولی به اقای روحانی رای نخواهند داد‪ .‬ان دسته‬ ‫ی هم کــه رای دادند فــارغ از اصالح طلب یا اصولگرا‬ ‫از مردم ‬ ‫یا فارغ از نگاه هــای اینگونه‪ ،‬معتقدم دولــت اقای روحانی به‬ ‫دلیل مساله ســازی های متعددی که برای خودش در این سه‬ ‫سال درست کرد و متاسفانه باالخره عمل نکردن به وعده های‬ ‫‪100‬روزه و کوتاه مدت و بلندمدت‪ ،‬درصد بسیار قابل تاملی از‬ ‫مقبولیت ایشان کاهش یافته که این در فضای کشور ملموس‬ ‫اســت‪ .‬اما خاصه در شــهر مشــهد اعتقادم این است که این‬ ‫محبوبیت به شــدت کاهش پیدا کرده و ان هم دلیلش همین‬ ‫استکهوعده هایدادهشدهعملینشدهوازروندفعالیتدولت‬ ‫هماینطوربرمی ایدکهدرسالاخرهممتاسفانهکارجدیدران‬ ‫حوزه صورت نگرفته است‪ .‬اتفاقا منتظر بودیم دولت به لحاظ‬ ‫عادیاگردنبالتصاحبکرسیدولتدرچهارسالدومباشد‪،‬‬ ‫در ســال اخر دوره اول کارها و خدماتی را ارائه می کنند‪ ،‬اما ما‬ ‫می بینیم در این دولت حتی از این مورد هم هیچ خبری نیست‪.‬‬ ‫یعنیازکاراساسیکهبخواهددرحوزه هایمختلفاقتصادی‪،‬‬ ‫فرهنگی به خصوص در حوزه مسائل معیشتی صورت بگیرد و‬ ‫سرسفرهمردمملموسومشهودباشد‪،‬خبرینیستوازجانب‬ ‫دولتخبرینیستوکاریدراینحوزهانجامنمی شود‪.‬مسائل‬ ‫بیکاری‪ ،‬تورم همان چیزهایی است که در قالب امار دوستان‬ ‫سعیمی کنندکهگلوبلبلنشاندهنداماواقعیتیکهدرزندگی‬ ‫مردم است‪ ،‬خالف این اســت و مردم هم ان را می بینند‪ ،‬دیده‬ ‫می شود که در این سال اخر هم دولت کاری انجام نمی دهد‪.‬‬ ‫البته امیدوارم در این سال اخر به دلیل کم کاری ها و کوتاهی ها‬ ‫و به دلیل ضعف و سوءمدیریت ها‪ ،‬دولت در انتهای کار باعث‬ ‫ایجاد بحران برای کشور نشــود که ضربه این بحران ممکن‬ ‫است به مردم و نظام وارد شود! امیدوارم اتفاقی نیفتد‪ ،‬حداقل‬ ‫برایاینکهدولتبتواندرایجمع کند‪،‬دوستداریمدراینسال‬ ‫اخرنظرمساعدینسبتبهاقتصادمقاومتیووضعیتمعیشتی‬ ‫مردمپیداکند‪.‬برایاینکهدولتخودشراازاینوضعیتنجات‬ ‫دهد‪،‬ارزویمانایناستکهدراینیک سالاخر‪،‬دولتمحترم‬ ‫کاری در حوزه اقتصادی انجام دهد‪.‬‬ ‫بافت شهر مشهد اصولگرایی است‬ ‫گفت وگوی مثلث با مصطفی باقرزاده‬ ‫مصطفی باقرزاده‪ ،‬عضو شــورای مرکزی جبهه‬ ‫پایداری مشهد شناخت خوبی از فضای سیاسی این‬ ‫شهر دارد‪ .‬او در مورد ارایش نیروهای سیاسی در این‬ ‫شهر با هفته نامه مثلث گفت وگو کرده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫درکنارشبعضیگروه هایدیگرهمهستند‪،‬مجموعههایی‬ ‫مثلتشکل هایفرهنگیحاشیهشهرمشهدمقدس‪،‬حسینیه‬ ‫قرانوعترت‪،‬ارمانخواهانواقع بین‪،‬مجموعهتشکلهای‬ ‫دانشجوییومطالبهمردمیو‪. ...‬‬ ‫االندرشورایشهرکدامجریاناصولگراییبیشتر‬ ‫حاکماست؟‬ ‫از فهرستی که وجود دارد شاید غلبه بیشتر با جریان‬ ‫جبههپایداریباشد‪.‬‬ ‫چندنفرشورایشهرهستند؟‬ ‫‪ 25‬نفرشورایشهرهستندوبراساسفهرست‪ 19‬نفر‬ ‫ازپایداری هاهستند‪.‬‬ ‫ششنفربقیههماصولگراهستند؟‬ ‫بله‪،‬انهاهماصولگراهستند‪.‬تقریبابافتشورایشهر‬ ‫مشهداصولگراییاست‪.‬‬ ‫درمجلسچندنمایندهدارد؟‬ ‫پنج نماینــده که پنج نفر کنونی منتخبان فهرســت‬ ‫شورایائتالفاصولگرایانند‪.‬‬ ‫چقدرشانباپایدارینسبتبیشتریدارند؟‬ ‫گزینه های پایداری در شورای ائتالف اصولگرایان‬ ‫همین هاییبودکهشورابهانرسید‪.‬‬ ‫یعنیاین‪ 5‬نفرنسبتمستقیمباپایداریدارند؟‬ ‫استراتژی پایداری مشــهد در انتخابات‪ 94‬این بود‬ ‫کهاضالعاصولگراییهمهدورمیزبمانندوبنشینند‪.‬ووحدت‬ ‫گفتمان انقالب ظهور و بروز عینی پیدا کنــد ‪ .‬لذا پایداری در‬ ‫پی سهم از انتخابات نبود بلکه در پی تداوم تفکر انقالب در‬ ‫عرصهسیاسیوتقنینیکشوربود‪.‬برایناساسرویکردخود‬ ‫را در نسبت مســتقیم افراد با پایداری قرار نداد بلکه در نسبت‬ ‫عظیم تریکهانقالباسالمیاستتعریفنمود‪.‬‬ ‫ غیر از اقای قاضــی زاده که عضو جبهــه پایداری‬ ‫اســت‪ ،‬ایا‪ 4‬نفر دیگر هم این نســبت را با پایداری‬ ‫دارند؟منظورمایناستکهمثلاقایقاضی زادهکه‬ ‫اصال عضو پایداری هستند ان چهار نفر هم عضو‬ ‫پایداریبودندیانه؟‬ ‫حجت االسالم پژمان فردبیر جبهه پایداری استان‬ ‫هستندولیسهنفردیگرازعزیرانعضوپایدارینیستندولی‬ ‫موردحمایتپایداریبودند‪.‬‬ ‫در فضای بافت سیاســی مشهد‪ ،‬اســتانداری چه‬ ‫نسبتیباگروه هایسیاسیدارد؟‬ ‫اســتاندار در حال حاضر به عنوان یک شــخصیت‬ ‫سیاســی در قالب هیچ یک از این گروه ها تعریف نمی شــود‬ ‫اما وقتی سابقه جریان مالحظه و بررسی می شود‪ ،‬می بینیم‬ ‫که سابقه جریان اســتاندار هم اصولگرایی است و بیشتر به‬ ‫سنتی ها نزدیکتر اســت‪ .‬اما االن ظهور و بروز سیاسی اقای‬ ‫استاندار قابلیت حزبی ندارد‪ .‬این نیست که بگوییم به حزب‬ ‫خاصیوابسته اندیاجریانخاصیراتقویتخاصمی کنند‪.‬در‬ ‫الیه هایبعدازاستاندارشایداینجهت گیری‬ ‫راببینیمکهوجودداردکهطبعابهسمتاینکه‬ ‫بخواهندپایداریراتقویتکنند‪،‬نبودهاست‪.‬‬ ‫خیلیمیدانهمبرایفعالیتبهپایداریداده‬ ‫نشده است هرچند جلوگیر هم نشده است ‪.‬‬ ‫مثال بعضی از جلسات بعضی از گروه های‬ ‫اصولگرادعوتمی شونداماازظرفیت های‬ ‫مثلجبههپایداریاستفادهنمی کنند‪.‬بهاین‬ ‫بهانه که شما ثبت وزارت کشور نیستید و ما‬ ‫نمی توانیمشمارادعوتکنیم‪.‬خوباینهم‬ ‫یکنگاهاست‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫به لحاظ جامعه شناســی سیاســی مردم مشــهد‬ ‫نسبت شان با گروه های سیاسی موجود در کشور‬ ‫ماچیست؟‬ ‫برای شناخت مشــهد باید دو نکته لحاظ شود‪ .‬یک‬ ‫نکتهوجودمرقدمطهراقاعلی ابنموسی الرضاست‪.‬حضرت‬ ‫امام رضا(ع) در روح شــهر مشــهد و البتــه در کل جمهوری‬ ‫اســامی ظهور و بروز دارند‪ .‬اینجا روح مشــهد و بستر شهر‬ ‫عجین شدهبااینموضوعاست‪.‬درمعادالتسیاسیمتاسفانه‬ ‫این موضوعات خیلی دیده نمی شــود‪ .‬اگر با ایــن نگاه وارد‬ ‫بستر سیاسی شویم سیاســت و دیانت هماهنگی کامل دارد‬ ‫در حقیقت اینجــا جریان انقــاب نصرت و موفقیتشــان در‬ ‫میزان اهتمام و توجه به این مهم است‪ .‬نکته دومی که اینجا‬ ‫وجود دارد‪ ،‬شخصیت ها و رجال سیاسی است که در کارنامه‬ ‫سیاســی قبل از انقالب و بعد از انقالب نقــاط عطف بودند‪.‬‬ ‫شخصیتیمثلحضرتایت اللهواعظ‪،‬نیرویموثریدرفرایند‬ ‫سیاسی کل کشــور بوده و نظرات و مدل جهت گیری ایشان‬ ‫توانسته خیلی از مباحث را روشنکند و بستر جریانات انقالبی‬ ‫مشهد را هم به سمتی هدایت می کرده که این جهت گیری با‬ ‫محور والیت عجین بوده اســت‪ .‬ما غیر از مرحوم اقای واعظ‬ ‫طبسی‪،‬شخصیت هاییراداریمکهاینهاانصافامدلرفتاریو‬ ‫یاستونهاصولگراییخاصواینافراد‬ ‫علمکردی شانانقالب ‬ ‫درمشهدفراوانند‪.‬برخیشناختهشده اندوبرخیکهاتفاقابسیار‬ ‫همموثرندشناختهشدهنیستند‪.‬ببینید!اینجاطبقهخواصدر‬ ‫بسترجریانحق‪،‬خواصخاصیهستند‪.‬درحقیقتخواص‬ ‫وانهاکهاهلسخنومطلب اندوبهعبارتبهتردربدنهوتوده‬ ‫مردمحرفبرایگفتندارند‪،‬نمادانقالب اندونمادصرفاجریان‬ ‫اصولگرایینیستندودریکعبارتبمعنیحقیقیکلمهعمارند‬ ‫‪ .‬این مسئله بسیار برای مردم مهم اســت‪ .‬خواصی که اهل‬ ‫سکوتنیستندوغیرازاسالم‪،‬انقالبوپیشرفتوتعالیمردم‬ ‫دردنیاواخرتهدفدیگریندارند‪.‬شخصیت هاییمثلائمه‬ ‫محترمجمعهاینشهر؛شخصیت هاییمثلحضرتایت الله‬ ‫عبادی و بعد از ایشان شخصیتی که االن دیگر بحمدالله در‬ ‫جایگاهنمایندگیولی فقیهدراستانقراردارند‪،‬حضرتایت الله‬ ‫علم الهدیاست‪.‬جریانخطبه هاینمازجمعهاینشهر تنها‬ ‫یک نمازی که باید با یک سخنرانی برگزار شود‪ ،‬نبوده است‪.‬‬ ‫اینهاوسطمیدانبودندودروسطمیدانتودهوعموممردمرااز‬ ‫منظراسالممی دیدندومطالباتتودهوعموممردمرابادیالوگ‬ ‫اسالم و انقالب مطرح می کردند وبه دلیل اینکه صداقت در‬ ‫رفتار و گفتار هردو با هم وجود داشته‪ ،‬در بدنه عموم این شهر‬ ‫منشااثرشدهاست‪.‬اینجاروحاسالموانقالبدرگفتمانهاو‬ ‫مطالباتخواصوجهت گیریتربیتیانهابارزتریننکتهاست‬ ‫‪.‬ماچیزیبهنامحاشیهشهردرمشهدنداریمواینواژهحاشیه‬ ‫شهر را شخصیت های خواص مشــهد به متن تبدیل کردند ‪.‬‬ ‫اینها فهمیدند که متن جریان انقالبی مشهد اند‪ .‬فلذا جریان‬ ‫انقالبیمشهدبرایانکهرویکردانقالبدرقدرتبماند‪،‬وسط‬ ‫میدان عملیــات می کنند‪ .‬ارتبــاط جریانی‬ ‫مشهد‪ ،‬درواقع سکوالری نیست‪ .‬در بعضی‬ ‫عرصه هاحتیمی بینیمجریاناتاصولگرایی‬ ‫در جغرافیای تهران یــا در جغرافیای کالن‬ ‫ممکناستدچاراینافتبشوندامادرمشهد‬ ‫رابطه‪ ،‬رابطه امام و امت است و نگاه جریان‬ ‫اصولگراییهمنگاهاماموامتاست‪.‬‬ ‫انچ هشایدازفضایسیاسیمشهد‬ ‫اســتنباط می شــود این است که‬ ‫اصالح طلبان در این شهر چندان‬ ‫اقبالیندارند‪.‬‬ ‫اقبالی که به تشــکل های اصالح طلب در مشــهد‬ ‫هستبهاینبرمی گرددکهاینهارویگفتمانیکهمطرحشد‪،‬‬ ‫یعنیهمینرویکردانقالبیخودچقدرمی توانندضریبدهند ‪.‬‬ ‫اگر تشکل های اصالح طلب در مشهد بتوانند به این ضریب‬ ‫دهند‪،‬جابازمی کنندومی توانندحرفبرایگفتنداشتهباشند‬ ‫امااگربهاینگفتمانضریبندهندودرتقابلبعضیاندیشه ها‬ ‫قرار بگیرند و بعضی از رفتارها را به جای اینکه خودشان نمونه‬ ‫بهتری ارائه دهند‪ ،‬فقط دنبال تخریب باشــند‪ ،‬قطعا متضرر‬ ‫می شوند‪ .‬به عبارت دیگر مشــهد همه پای انقالب هستند‪،‬‬ ‫حتی اصالح طلب ها هم اگر هنجارشکنی کنند شانسی برای‬ ‫رایندارند‪،‬کمااینکهدراینانتخاباتاین طورشد‪.‬درحقیقت‬ ‫اصالح طلبیباقرائتاصالحاتامریکاییکهظهوروبروزان‬ ‫درحادثه ایمثلفتنه‪ 88‬باشد‪،‬درمشهدمعناوجایگاهیندارد‪.‬‬ ‫االنکدامیکازاینتشکل هادرمشهدفعال ترند؟‬ ‫ندای ایرانیان فعال است‪ .‬به عبارت بهتر بگویم در‬ ‫حالحاضراینجریاننسبتبهبقیهجریاناتشایدیکمقدار‬ ‫درعرصهرسانه ایقدرتمندترظاهرمی شود‪.‬‬ ‫اعتمادملیچطور؟‬ ‫اعتمــاد ملــی هــم فعالیــت دارد ‪ .‬البتــه اینها در‬ ‫قالب شــوراهای اصالح طلبان از جمله شــورای مشــورتی‬ ‫اصالح طلبانتعریفمی شوند‪.‬‬ ‫درواقعدرفضایسیاسیمشهدبهنوعیدوقطبی‬ ‫بینشماوشورایمشورتیاست؟‬ ‫درعرصهجریاناتسیاسیبلهامادرحقیقتدوقطبی‬ ‫اینجا ادامه خط اســام و انقالب اســت‪ .‬کــه در این قرائت‬ ‫دوقطبینیستبلکهشدتوضعفاست‪.‬‬ ‫راجع بــه اصولگرایــان بفرمایید که کــدام حزب و‬ ‫تشکل هادرمشهدفعالند‪.‬‬ ‫ازجریانبهتعبیرشماسنتیمشهد‪،‬پیروانخطامام‬ ‫و رهبری را داریم که حضــور دارند و به صورت یکی از اضالع‬ ‫جریان اصولگرایی تعریف می شــوند‪ .‬جریانــی به نام جبهه‬ ‫پایداری را داریم که در اضالع اصولگرایی تعریف می شود‪.‬‬ ‫عالوه بر این‪ ،‬مجموعه مجمــع ترویج فرهنگ و ارزش های‬ ‫انقالباسالمیراداریمکهاصطالحابهانمفتامی گویندکه‬ ‫ذیلاقایدکترقالیبافتعریفمی شود‪.‬یکیازقدرتمندترین‬ ‫جریاناتاخیراصولگراییبخصوصدرانتخابات‪، 94‬شورای‬ ‫تشکل هایفرهنگیراداریمکهیکپدیدهنوظهوریبودکه‬ ‫در انتخابات‪ 94‬شکل گرفت ‪ .‬تقریبا‪ 54‬تشکل فرهنگی که‬ ‫در وسط تمامی اتفاقات مشهد حضور دارند و اقدام می کنند ‪،‬‬ ‫موضعمی گیرندوابتکارعملرادردستدارند‪ 9.‬دیرافریاد‬ ‫می کنند و اجازه نمی دهیم را برای پاسخ به زیاده خواهی ها و‬ ‫یاوه گویی هایامریکابرگزارمی کنندودرحقیقتهمانتعبیر‬ ‫جوانانمومنانقالبیبرازندهاناناست‪.‬انهابیشترینارتباطبا‬ ‫بدنه اجتماعی یعنی مردم را دارند و به عنوان یکی دیگر از این‬ ‫ابعاد قدرتمند جریانات اصولگرایی مشهد تعریف می شوند و‬ ‫‪4‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪53‬‬ ‫سیاست‬ ‫عقب نشینی وزیر‬ ‫سیاست‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫‪5‬‬ ‫علی جنتی در مقابل خواسته ایت الله علم الهدی برای برگزار نشدن کنسرت ها در مشهدکوتاه امد‬ ‫«مــا بــه نظــر ایت اللــه علم الهــدی احتــرام‬ ‫می گذاریم»؛ این جمله علی جنتی‪ ،‬وزیر ارشــاد در واقع‬ ‫پایانی بر یک مجادله و مباحثه سنگین از تهران تا مشهد‬ ‫بود‪.‬‬ ‫بعد از یک جنجال طوالنــی در مورد لغــو پی در پی‬ ‫کنسرت ها در مشــهد‪ ،‬حاال وزیر ارشــاد باتوجه به مزین‬ ‫بودن شــهر مشــهد به مرقد مطهر امام رضــا (ع) و اینکه‬ ‫اجرای کنسرت ها در این شــهر مخالفانی از جمله نماینده‬ ‫محترم ولی فقیه در خراسان رضوی داشت اعالم کرد که‬ ‫ما به نظر ایشان احترام گذاشــته و با اینکه این کنسرت ها‬ ‫مشکل خاصی نداشت اما از ادامه اجرای انها در این شهر‬ ‫صرف نظر کردیم‪.‬‬ ‫جنتی تصریح کرده اســت‪ «:‬با این حال کنسرت ها‬ ‫در دیگر شهرهای استان خراسان رضوی از جمله سبزوار‪،‬‬ ‫نیشابور‪ ،‬چناران و دیگر شــهرها اجرا خواهد شد و به هیچ‬ ‫وجه قابل پذیرش نخواهد بود که از اجرای انها جلوگیری‬ ‫شود‪ .‬با تمام توان به خواسته مردم برای اجرای کنسرت ها‬ ‫در شهرهای سراسر کشــور احترام گذاشته و برای تحقق‬ ‫انها تالش خواهیم کرد‪».‬‬ ‫عضو شــورای عالی انقالب فرهنگی تاکید کرد که‬ ‫البته باید توجه هم داشت که کنســرت هایی که ما برگزار‬ ‫می کنیم بدون مشکل است مانند همین کنسرتی که در ان‬ ‫اقای قربانی اشعاری با مضامین عرفانی از موالنا و ابوسعید‬ ‫ابوالخیر خوانده است‪.‬‬ ‫روایتی از مجادله‬ ‫همــان روزی که «علــی جنتی» اعالم کــرد در حد‬ ‫بضاعت خود با لغو کنســرت ها مقابله می کند‪« ،‬شــهرام‬ ‫ناظری»‪ ،‬از لغو کنســرت خود در نیشــابور خبــر داد‪ .‬این‬ ‫دومین کنســرتی بود که در استان خراســان رضوی تنها‬ ‫چندساعت به اغاز برنامه لغو شده بود‪« .‬شهرام ناظری»‪،‬‬ ‫درباره لغو کنسرت خود در این شهرســتان گفته بود‪« :‬ما‬ ‫تمامی مجوزها را از مدت ها قبل از تمامی نهادهای قانونی‬ ‫دریافت کرده بودیم و قرار بود شنبه‪ -‬اول خرداد ‪ -‬در ادامه‬ ‫تور کنســرت های ناگفته‪ ،‬این برنامه را در نیشابور به اجرا‬ ‫دراوریم که این مســاله امکان پذیر نشــد و برنامــه را لغو‬ ‫کردند‪ ».‬در واکنشی دیگر ساالر عقیلی‪ ،‬خواننده موسیقی‪،‬‬ ‫در واکنشی به لغو کنسرتش به فارس گفته بود‪« :‬من در این‬ ‫ارتباط با معاون وزیر هم گفت وگو کردم و ایشان هم گفتند‬ ‫همه مجوزها را ما صادر کرد ه بودیم اما با وجود این‪ ،‬دستور‬ ‫یک مرجعی می اید و به اسانی کنسرت ما را لغو می کند‪».‬‬ ‫او ادامه داد‪« :‬ما تکلیف مــان را نمی دانیم؛ باید از‬ ‫ارشاد مجوز بگیریم یا از دادستانی؟ یا اگر نیازی به مجوز‬ ‫دادستانی اســت‪ ،‬دیگر چرا از ارشــاد باید مجوز بگیریم؟‬ ‫انچه مسلم است‪ ،‬این است که مردم گناهی نکرده اند که‬ ‫پول بلیت داده اند و از راه های دور می خواستند خودشان‬ ‫را به محل برگزاری کنســرت برســانند‪ .‬من از دکتر جنتی‬ ‫خواهش می کنم این موضوع را پیگیری بکنند تا هنرمندان‬ ‫با مــوارد این چنینــی مواجه نشــوند‪ .‬موســیقی من یک‬ ‫موسیقی ســنتی اســت که از هر جهت تایید شده‪ .‬وقتی‬ ‫مجوزی از ســوی وزارت فرهنگ و ارشــاد اسالمی صادر‬ ‫می شــود؛ یعنی قانون حکم برگزاری یک رویــداد را داده‬ ‫است؛ اما متاسفانه شاهد هســتیم در اینجا ایالتی برخورد‬ ‫می شــود و هر شــهر قانون مختص خــود را دارد‪ .‬من در‬ ‫پایان فقط می توانم بگویم که بــه خاطر مردم عزیز ایران‬ ‫ناراحتم‪».‬‬ ‫وزیر ارشاد هم در حاشــیه همایش شاهنامه با اشاره‬ ‫به این موضوع که لغو کنســرت های موســیقی در استان‬ ‫خراسان رضوی بیشــتر از نقاط دیگر کشور رخ می دهد‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬وزارت فرهنگ و ارشــاد اســامی بــرای اجرای‬ ‫کنسرت های موسیقی در خراســان رضوی مجوز می دهد‬ ‫و حمایت هــم می کند‪ ،‬به همیــن خاطر از اســتانداران و‬ ‫فرمانداران تقاضا داریــم حمایت کنند تا ایــن کار به نحو‬ ‫مطلوب انجام شود‪».‬‬ ‫او همچنیــن گفت که در حــد بضاعتش با رئیس‬ ‫قوه قضائیه مکاتباتی را در این خصوص انجام داده است‪.‬‬ ‫جنتی برای اولین بار به طور مســتقیم انتقاد خود را به این‬ ‫مساله نشان داد و گفت‪« :‬علت لغو کنسرت کیهان کلهر‬ ‫دخالت هایی است که دادستانی می کند و انها با تشخیص‬ ‫خودشــان اقداماتی را انجام می دهنــد‪ .‬در این خصوص‬ ‫با رئیس قــوه قضائیــه مکاتبه کــردم و انها گفتنــد که به‬ ‫دادستان مشهد و دادستان های استان ابالغ کرده اند که‬ ‫به نوعــی همراهی کنند‪« ».‬علی جنتــی» همچنین گفته‬ ‫سیاست‬ ‫بود‪ ،‬قوه قضائیه این گونه اقدامات را جزو حقوق خودشان‬ ‫می دانند‪« :‬به طوری که حتی یــک دادیار می تواند فردی‬ ‫را دســتگیر‪ ،‬کاری را توقیــف و جایی را مهرومــوم کند و‬ ‫خودشــان را مســتقل از قوه مجریه می دانند»‪ .‬اما عضو‬ ‫شورای تامین شهرستان نیشابور به «فارس» گفت‪« :‬برای‬ ‫کنســرت های اخیر هیچ گونه مجوزی صادر نشــده بود‪.‬‬ ‫دادســتان نیز به عنوان مدعی العموم مسئول امنیت شهر‬ ‫است و به درستی در این مورد دخالت کرد‪ ».‬اکبر اقابیگی‬ ‫در نشستی مطبوعاتی گفت‪« :‬دادســتان نیشابور فردی‬ ‫بسیار دلسوز است و تجارب ارزنده ای دارد و مصلحت شهر‬ ‫را به درستی تشخیص می دهد‪».‬‬ ‫عضو شورای تامین شهرستان نیشــابور در پاسخ به‬ ‫این مطلب که وزیر ارشــاد خبر از صادرشدن مجوز داده‪،‬‬ ‫تاکید کرد‪« :‬هیچ گونه مجوزی صادر نشــده بود و وزیر در‬ ‫این مورد حتما اشتباه کرده است‪ ».‬این اظهارات متقابل‬ ‫نشــان از یک اختالف نظر عمیق در مورد لغــو یا اجرای‬ ‫کنسرت ها داشت‪.‬‬ ‫راهکار اقای وزیر کشور‬ ‫مباحثــه در مورد برگزاری کنســرت ها تــا ان حد باال‬ ‫گرفت که بــار دیگــر ایت اللــه علم الهــدی انتقاداتی را‬ ‫در اظهارنظری دیگر در این مورد‪ ،‬قاضی زاده هاشمی‬ ‫نماینده مشــهد گفت‪:‬وزیر ارشاد که خودشــان عالم زاده‬ ‫هســتند باید در نظر فقها در رابطه با برگزاری کنســرت در‬ ‫مشهد تامل کنند و به این نکته توجه کنند که شهرهای قم‬ ‫و مشهد با بقیه شهرهای کشور تفاوت هایی دارند‪.‬‬ ‫امیــر حســین قاضــی زاده هاشــمی بــا اشــاره به‬ ‫صحبت های علی جنتی وزیر ارشــاد دولــت یازدهم که‬ ‫اخیــرا در خصوص برگزاری کنســرت در شــهر مشــهد‬ ‫مقدس گفته «نمی شود یک استان خارج از قواعد کشور‬ ‫عمل کند و یک اســتان کــه جزیره جداگانه نیســت»‪،‬‬ ‫اظهار کرد‪« :‬ایت اللــه علم الهــدی در خطبه های نماز‬ ‫جمعه مشــهد مقدس به صورت مفصــل مبانی خود را در‬ ‫خصوص برگزاری کنسرت در این شــهر اعالم داشتند و‬ ‫وقتی که علما و فقهای شــهر چنین نظری دارند‪ ،‬تکلیف‬ ‫روشن می شود‪».‬‬ ‫وی با بیــان اینکــه گمــان می کنــم انگیزه های‬ ‫سیاسی پشــت این صحبت های وزیر ارشاد باشد گفت‪:‬‬ ‫«دولــت چــون نتوانســته در عرصه هــای اقتصادی و‬ ‫سیاست خارجی خدمات الزم را به مردم را ارائه کند‪ ،‬در‬ ‫این سال اخر مسئولیت خود با ایجاد دعواهای فرهنگی‬ ‫و امثالهم‪ ،‬بیشــتر از انکه به دنبال حل و فصل مســائل‬ ‫باشــد‪ ،‬در پی جذب مشــارکت سیاســی برای انتخابات‬ ‫اینده است‪».‬‬ ‫حاال هر چه هســت بــا اظهارنظر اخیر وزیر ارشــاد‬ ‫به نظــر می رســد وزارت ارشــاد و دولت روحانــی در مورد‬ ‫برگزاری کنسرت ها عقب نشــینی کرده و ترجیح داده وارد‬ ‫مجادالت فرهنگی با روحانیون مشهد نشود‪ .‬شاید حسن‬ ‫روحانی نخواسته است در سال اخر خود و در زمان نزدیک‬ ‫به انتخابات موجبــات ریزش ارای خود در این اســتان را‬ ‫فراهم ساخته و دامنه انتقادات از خود را باال ببرد‪.‬شاید هم‬ ‫مقاماتی که دولت با انها برای برگزاری کنســرت گفت وگو‬ ‫کرده روی خوشی به این ماجرا نشــان نداده اند‪ .‬فعال که‬ ‫کسی حرف بیشتری نزده است‪.‬‬ ‫علی جنتی گفته است که دیگر‬ ‫اصراری برای اجرای کنسرت ها‬ ‫در مشهد ندارد‬ ‫وزیر کشور از نامه نگاری هایی‬ ‫برای برگزاری کنسرت خبر‬ ‫داده بود‬ ‫دنبال دعواهای فرهنگی هستند‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫ی برو شهر دیگر‬ ‫اگر کنسرت می خواه ‬ ‫متوجه دولت و به ویژه وزارت ارشاد کرد‪ ۲۵ .‬تیرماه بود که‬ ‫امام جمعه مشهد با تاکید بر اینکه «دولت ستیز نیستم»‪،‬‬ ‫گفته بود‪« :‬مجــوزی که دولت به کنســرت می دهد‪ ،‬این‬ ‫مجوز را به چه می دهند؟ فرض کنیم قرار اســت مجوزی‬ ‫داده شود‪ ،‬اما ایا به همه بی بند و باری های حاشیه کنسرت‬ ‫هم مجوز داده شده است؟»‬ ‫او همچنین گفته بــود‪« :‬دولت مــا وزرایی دارد که‬ ‫والیتمدار هستند و حتی اکثر اینها مقلد مقام معظم رهبری‬ ‫هســتند و در راس دولــت نیز یــک روحانی فقیــه و عضو‬ ‫خبرگان رهبری قرار دارد‪ .‬جای این ســوال باقی است که‬ ‫چه مصوبه ای است که دولت گذاشته مبنی بر اینکه نیروی‬ ‫انتظامی در مساله کنسرت های مجوزدار دخالت نکند؟»‬ ‫چندی بعد بار دیگر ایــت ا‪ ...‬علم الهــدی در نماز جمعه‬ ‫گفت‪« :‬این اقای ساده لوح می گوید ما با برجام عزت پیدا‬ ‫کردیم! چه عزتی؟ اینکه شــرکت مدلینگ ایتالیایی بیاید‬ ‫دختران و زنانتان را هرزه کند‪ ،‬جوانانتان را فاسد کند و اینجا‬ ‫را بازار ترویج جنس های بنجل شــان قرار دهد‪ ،‬این واقعا‬ ‫عزت است؟ این عزتی است که در برجام پیش بردید؟ چرا‬ ‫این دستگاه ها و شــرکت های دانش بنیان عظیم خارجی‬ ‫حاضر نیستند بیایند اینجا سرمایه گذاری کرده و بیایند اینجا‬ ‫به شما جنس تحویل دهند؟»‬ ‫خطیب جمعه مشهد در اظهارنظری گفت‪« :‬مشهد‬ ‫شهر زیارت است و شهر گردشگری نیست که ما بخواهیم‬ ‫مراکز عیاشی یا تفریحی را در ان توسعه دهیم‪ ،‬اینجا باید‬ ‫روی مدیریت زیارتی تمرکز کرد نه مدیریت گردشــگری‪.‬‬ ‫ایت ا‪ ...‬ســید احمد علم الهدی تاکید کرد‪ :‬چرا توریست‬ ‫فاســق و فجور باید به این شــهر بیاید؟ اینجا شهر زیارت‬ ‫است و شــهر گردشــگری نیســت که ما بخواهیم مراکز‬ ‫عیاشی یا تفریحی را در ان توســعه دهیم‪ ،‬اینجا باید روی‬ ‫مدیریــت زیارتی تمرکز کــرد نه مدیریت گردشــگری‪ .‬در‬ ‫شــهر امام رضا (ع) نمی شود کنســرت برگزار کرد و دیگر‬ ‫نباید ســر این موضوع با مردم یا برخی مسئوالن کوته فکر‬ ‫چانه زنی کرد‪ .‬شــما اگر کنسرت می خواهی جای دیگری‬ ‫زندگی کن‪ ،‬چرا باید یک شــهر زیارتی را انتخاب کنید؟»‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬هر روز کمپین جدیدی برای کنسرت راه‬ ‫می اندازند‪ ،‬اینها اردوکشــی در مقابل امام رضا (ع) است‪،‬‬ ‫در یک جلســه باید تکلیف این شهر مشخص شود و همه‬ ‫مدیران و ســاکنان بدانند این شهر ان قدر دلداده و عاشق‬ ‫دارد کــه نمی گذارند شــما در برنامه ریزی و عیاشــی ازاد‬ ‫باشید‪ ».‬ایت الله علم الهدی تصریح کرد‪« :‬همه طراحان‬ ‫ورود توریست که می خواهند توریست خارجی جذب کنند‪،‬‬ ‫دور این شــهر خط قرمز بکشند‪ ،‬این شــهر متعلق به امام‬ ‫رضا (ع) است‪ ،‬انهایی که اینجا می خواهند سرمایه گذاری‬ ‫سیاست‬ ‫اما در میانه این واکنش ها‪ ،‬عبدالرضا رحمانی فضلی‪،‬‬ ‫وزیــر کشــور‪ ،‬گفــت‪ « :‬می خواهم نامــه ای بــه رئیس‬ ‫قوه قضائیه بنویســم تا این مشــکل را بــا هماهنگی حل‬ ‫کنیم»‪ .‬او در حاشــیه نشست اســتانداران سراسر کشور‬ ‫افزود‪ « :‬این کنسرت با نظر دادستانی لغو شده است‪ .‬من‬ ‫می خواهم نامه ای به رئیس قوه قضائیه بنویسم تا بتوانیم‬ ‫به یک توافق برای برگزاری کنســرت ها در سراسر کشور‬ ‫برســیم»‪ .‬در این باره وزیر کشــور افزود‪ « :‬لغو کنسرت ها‬ ‫اغلب در خراسان رضوی اســت و ما باید یک وحدت رویه‬ ‫ایجاد کنیم و با هماهنگی این مساله را حل کنیم‪ .‬مسئول‬ ‫دادن مجوز به کنســرت ها وزارت ارشــاد و مسئول تامین‬ ‫امنیت هم نیروی انتظامی اســت؛ البته اگــر قوه قضائیه‬ ‫مصاحبه کند که خالف شــئون عمل می شــود‪ ،‬می تواند‬ ‫کنسرت را لغو کند؛ اما تشخیص پیشاپیش اینکه در یک‬ ‫کنسرت شئون رعایت نمی شــود‪ ،‬پذیرفتنی نیست‪ ».‬اما‬ ‫در ادامه این تحوالت قرار بود کنســرت «ساالر عقیلی»‬ ‫در «ســبزوار» برگزار شــود که به دستور دادســتانی این‬ ‫کنسرت لغو شد‪.‬‬ ‫«غالمعلی صادقی» دادســتان عمومــی و انقالب‬ ‫مرکز استان خراسان رضوی در واکنش به اخبار منتشرشده‬ ‫درباره لغو کنســرت یکی از خوانندگان در ســبزوار گفت‪:‬‬ ‫«مشکالتی که در محتوا و اجرای کنسرت ها و همچنین‬ ‫نحوه حضور شرکت کنندگان وجود داشت که سوابق ان نیز‬ ‫موجود است‪ ،‬باعث شد که از ناحیه اقشار مختلف مردم‪،‬‬ ‫حوزه علمیــه و علما گالیه هــای مختلفی دربــاره اجرای‬ ‫کنسرت ها در پایتخت معنوی کشــور به دادستانی اعالم‬ ‫شود‪ ».‬او ادامه داد‪« :‬بررسی های دادستانی نیز نشان داد‬ ‫که این گالیه ها تایید می شود و تاکنون اتفاقات اخالقی‬ ‫ناگواری در اجرا یا بعد از اجرای کنســرت ها متاسفانه رخ‬ ‫داده است»‪.‬‬ ‫دادســتان عمومــی و انقــاب مرکــز اســتان‬ ‫خراسان رضوی تصریح کرد‪« :‬پس از اعالم این گالیه ها از‬ ‫سوی اقشار مختلف و همچنین بررسی های صورت گرفته‪،‬‬ ‫دادگســتری استان خراســان رضوی تصمیم گرفت برای‬ ‫پیشگیری از اســیب های موجود‪ ،‬فعال کنســرت ها اجرا‬ ‫نشــوند تا زمانی که در شــورای فرهنگ عمومی اســتان‬ ‫خراســان رضوی موضوع مطرح و چارچوبی برای برگزاری‬ ‫کنسرت مشخص شود‪».‬‬ ‫کنند باید بدانند که اینجا جای این کارها نیست‪ .‬ایا در خانه‬ ‫امام رضا (ع) ما نبایــد بتوانیم اینها را رعایــت کنیم؟ باید‬ ‫چانه بزنیم که کنسرت باشد یا خیر؟» وی گفت‪« :‬انهایی‬ ‫که متولی ساخت و ساز هستند بدانند مشهد‪ ،‬جزیره کیش‬ ‫نیست‪ .‬اینجا به نحوی ساخت و ســازها را تغییر ندهند که‬ ‫عده ای فقط بخواهند اینجا خــوش بگذرانند‪ ،‬حداقل ‪۶۰‬‬ ‫درصد هتل هــای ما خالی اســت و بعضا زوار زیــر باران و‬ ‫افتاب می مانند‪».‬‬ ‫‪55‬‬ ‫سیاست‬ ‫در انتخابات شورای شهر مشهد غفلت کردیم‬ ‫سیاست‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با امیر شهال‪ ،‬عضو حزب ندای ایرانیان‬ ‫فضای سیاسی مشــهد را از دید جامعه شناسی‬ ‫چگونه تحلیل می کنید؟‬ ‫مشــهد به واســطه تاریخ دیرپا و تمــدن عظیمی ‬ ‫که در ان نهفته اســت‪ ،‬به چهارراه اقــوام و فرهنگ های‬ ‫پرتعداد موجود در کشــور تبدیل شده اســت‪ .‬وجود بارگاه‬ ‫حضرت رضا(ع)‪ ،‬این شــهر را به مذهبی ترین شهر ایران‬ ‫بدل ســاخته و یکی از بزرگ ترین حوزه های علمیه کشور‬ ‫در ان اســتقرار دارد‪ .‬هم پیونــدی میان نهاد بــازار و نهاد‬ ‫روحانیت در این شهر‪ ،‬به تقویت جناح راست سنتی منجر‬ ‫شده و استان قدس رضوی که یکی از بزرگ ترین نهادهای‬ ‫اقتصادی کشــور شــناخته می شود‪ ،‬ســهم عمده ای در‬ ‫توزیع ثروت و امکانات در این شــهر‪ ،‬در ســاختی بیرون‬ ‫از ســاخت دولت داشــته اســت‪ .‬اگرچه تولیت فقید این‬ ‫اســتان مقــدس‪ ،‬در دوره حیاتــش‪ ،‬اجازه ورود مســقیم‬ ‫استان قدس در مناسبات سیاسی و جناحی رایج در کشور‬ ‫را نداد‪ ،‬لکن زیســتگاه اندیشــه متولیان و مدیران ارشــد‬ ‫ان‪ ،‬منبعث از جریان راست ســنتی بود و همین عامل‪ ،‬در‬ ‫تقویت گفتمان این جریان‪ ،‬کارســاز و موثر بود‪ .‬از دیگر‬ ‫سو فضای رسانه ای شهر هم ملهم از تاثیرات جناح سنتی‬ ‫راســت قرار داشــته و دارد؛ چه‪ ،‬دو روزنامه کثیراالنتشار‬ ‫مشــهد‪ ،‬اگرچه داعیه اســتقالل و بی طرفی در منازعات‬ ‫و دســته بندی های سیاســی دارند‪ ،‬اما جــای جایش که‬ ‫می شود‪ ،‬لعاب هم فکری و هم نظری با جناح راست سنتی‬ ‫را بروز می دهنــد‪ .‬در مقابل این جریــان قدرتمند و متنفذ‪،‬‬ ‫جریــان اصالح طلبی قرار دارد که اگرچــه همچون دیگر‬ ‫نقاط کشور‪ ،‬خاستگاه مردمی و پشتوانه اجتماعی درخور‬ ‫و قابل توجهی دارد‪ ،‬اما به واسطه محرومیت از امکانات و‬ ‫فرصت های مشاع موجود در شــهر‪ ،‬حضور و ظهورش در‬ ‫فضای رسمی جامعه‪ ،‬رابطه مســتقیم با خط فکری حاکم‬ ‫بر دولت دارد‪ .‬به طــوری که اگر دولت مرکــزی در اختیار‬ ‫اصالح طلبان باشــد‪ ،‬انها نیز در پاره ای مصادر و مناصب‬ ‫دولتی حضور دارند و اگر قدرت اجرایی کشــور در تســلط‬ ‫طیف راست قرار گیرد‪ ،‬انها از صحنه مدیریتی شهر اخراج‬ ‫و به خانه های شان کوچانده می شــوند‪ .‬اصالح طلبان از‬ ‫فقدان رسانه ای فراگیر در مشــهد رنج می برند و اگر عصر‬ ‫دیجیتال و شــبکه های پرتعداد و خوش نفوذ اجتماعی به‬ ‫کمک شــان نمی امد‪ ،‬امکان ارســال هیچ پالس و پیامی‬ ‫ به جامعه را نداشــتند‪ .‬تنها روزنامه متعلق به این اردوگاه‪،‬‬ ‫روزنامه توس‪ ،‬در گرماگرم توقیف و ابطال پروانه نشریات‬ ‫در سال‪ ،1378‬لغو امتیاز شد و از ان روز‪ ،‬هیچ بدیلی جای‬ ‫ان را پر نکرد‪ .‬در مشهد تقریبا شــعبه متناظر همه احزاب‬ ‫اصالح طلب دارای پروانه فعالیت از کمیســیون ماده‪10‬‬ ‫احزاب‪ ،‬فعالیت دارند‪ .‬تا سال ‪ ،1392‬شورای هماهنگی‬ ‫احزاب اصالح طلب استان‪ ،‬متشکل از ‪18‬حزب و تشکل‬ ‫بود که البته به دلیل فضای امنیتی دولت های نهم و دهم‪،‬‬ ‫حیاتی نباتی داشــتند و فقط در موسم انتخابات‪ ،‬با صدور‬ ‫بیانیه و انتشــار لیست مورد حمایت‪ ،‬نشــان می دادند که‬ ‫عالئم حیاتی شــان موجود اســت و هنوز در بازی حضور‬ ‫دارند‪ .‬پــس از انتخابــات ســال‪ ،1392‬شــمار اعضای‬ ‫شــورای هماهنگی اصالح طلبــان خراســان از عدد‪25‬‬ ‫هم گذشــت‪ .‬ســوا از احزاب نوظهوری همچــون ندای‬ ‫ایرانیــان و اتحاد ملت و حزب تازه تاســیس و خراســانی‬ ‫مجمع مشــورتی اصالح طلبان‪ ،‬احــزاب و جمعیت های‬ ‫دیگــری در مرکز بودند کــه پــس از روی کار امدن دولت‬ ‫تدبیر و امید و ایجاد گشایش در فعالیت حزبی‪ ،‬مشتاق به‬ ‫گسترش شعاع فعالیت تشکل متبوع خود در سایر استان ها‬ ‫شدند و شعبه ای از خود را در مشــهد بنا کردند‪ .‬هم اکنون‬ ‫این احزاب اصالح طلــب در قالب شــورای هماهنگی به‬ ‫زیست سیاسی خود ادامه می دهند و نقطه اتکا و پتانسیل‬ ‫نهفته ای که جریان اصالح طلبی شــهر مشــهد را به رغم‬ ‫همه محدودیت هــای مالی و اعتبــاری‪ ،‬همچنان قبراق‬ ‫و ســرپنجه نگاه داشــته‪ ،‬حمایــت افکارعمومی شــهر و‬ ‫مردمی اســت که بــه اصــول اصالح طلبی و مشــی این‬ ‫جریان فکــری اعتقاد دارنــد و در مقاطع حســاس از این‬ ‫تفکر پشتیبانی می کنند‪ .‬اوج این حمایت را در حماسه دوم‬ ‫خرداد‪ ،1376‬انتخابات دوره اول شــورای اسالمی شهر‬ ‫مشهد‪ ،‬انتخابات ریاســت جمهوری سال‪ ،1380‬مجلس‬ ‫ششم و ‪24‬خرداد‪ 1392‬می توان سراغ گرفت که به دلیل‬ ‫مهیا بودن شــرایط حضور و دخالت در تعیین سرنوشــت‪،‬‬ ‫اصالح طلبان در کانون نگاه و توجه افکارعمومی مشهد‬ ‫قرار گرفتند و موفق به اخذ اعتماد عمومی شدند‪.‬‬ ‫اوضاع احــزاب اصالح طلب در مشــهد چگونه‬ ‫اســت؟ چه احزابــی از اصالح طلبان در مشــهد‬ ‫فعال هستند؟‬ ‫حــزب نــدای ایرانیــان کــه حزبــی جوانگــرا‪،‬‬ ‫اصالح طلب و مقید به چارچوب های جمهوری اســامی‬ ‫است‪ ،‬اولین شعبه خود را در شــهر مشهد راه اندازی کرد‪.‬‬ ‫اسفند‪ 1394‬شــعبه این حزب در شهر مشــهد افتتاح شد‬ ‫و جوانــان زیادی بــرای حضــور و فعالیــت در این حزب‬ ‫اعالم امادگی کردنــد‪ .‬مهم ترین مزیت نــدای ایرانیان‪،‬‬ ‫جوانگرایــی این حزب اســت‪ .‬نــدای ایرانیــان معتقد به‬ ‫ضــرورت پوســت اندازی در ســاخت تحزب و قــدرت در‬ ‫کشور است‪.‬‬ ‫ما طرفدار انتقــال زمین بازی از نســل اول انقالب‬ ‫هســتیم‪ .‬معتقدیم باید شــرایط برای حضور نسل جوان‬ ‫در بازی تحزب و پس از ان‪ ،‬دســت به دست شدن قدرت‬ ‫اجرایی از نســل های قبلی فراهم شــود‪ .‬متاسفانه نوعی‬ ‫تصلب شــرائین در اندام واره های کل کشــور وجود دارد‬ ‫که امــکان ورود خون تــازه به رگ هــا را نمی دهد‪ .‬قدرت‬ ‫اجرایی در طول همه این سال ها میان چندهزارنفر در کل‬ ‫کشور دست به دست چرخیده و اجازه انتقال نسلی قدرت‬ ‫و جابه جایی فرصت ها به نســل دوم را نداده اســت‪ .‬این‬ ‫پدیده‪ ،‬منحصر به راست یا چپ و اصالح طلب یا اصولگرا‬ ‫‪1‬‬ ‫امیــر شــهال از اعضای‬ ‫شــورای مرکزی حــزب ندای‬ ‫ایرانیان است‪ .‬او که از فعاالن‬ ‫سیاســی مشــهد به شــمار‬ ‫می رود گفت وگویــی متفاوت‬ ‫دارد با هفته نامه مثلث و درباره‬ ‫وضعیت اصالح طلبان در این شهر سخن گفته است‪.‬‬ ‫او در عین حال درباره ایــن صحبت کرده که وضعیت‬ ‫سیاسی حسن روحانی در مشهد چگونه خواهد بود‪.‬‬ ‫انکه امروز توانسته ایم به سهم واقعی مان در بازار جهانی‬ ‫نفت دست پیدا کنیم‪ .‬تورم ‪46‬درصد در همین سه سال به‬ ‫زیر ‪10‬درصد رسیده و رشد اقتصادی از منفی شش درصد‬ ‫به حــدود مثبت‪5‬درصد ارتقــا یافتــه‪ .‬نمی خواهم بگویم‬ ‫اثار دولــت تدبیــر و امید به زندگی مردم رســیده اســت‪.‬‬ ‫قبول دارم که مردم در شــرایط بد معیشت و اشتغال به سر‬ ‫می برند و دولت یازدهم هنوز نتوانسته از شر اواربرداری از‬ ‫خرابی هایی که به دلیل سوء مدیریت داخلی و تحریم های‬ ‫خارجی کشور را به ورطه نابودی کشانده بود‪ ،‬خالص شود‪،‬‬ ‫اما معتقدم جهت حرکتی دولت درست انتخاب شده و دوره‬ ‫دوم ریاســت جمهوری اقای روحانی‪ ،‬فصل خوشه چینی‬ ‫و برداشت محصول است‪ .‬مردم نجابت رئیس جمهور در‬ ‫برابر بداخالقی ها و کارشکنی های مخالفان را می بینند و‬ ‫اگرچه به زندگی خود مشغول هســتند‪ ،‬اما در گذرگاهی به‬ ‫نام انتخابات‪ ،‬پاسخ ســنگ اندازی مخالفین منافع ملی را‬ ‫می دهند‪ .‬برای مردم جای ســوال است چرا انهایی که در‬ ‫برابر تضییع شدن بیت المال در هشــت سال دولت نهم و‬ ‫دهم‪ ،‬ســکوت اختیار کرده بودند‪ ،‬امروز صدای شــان از‬ ‫همه بلندتر است؟‬ ‫مردم می پرســند مگــر فیش های نجومــی حقوق‪،‬‬ ‫ســاخته و پرداخته ایــن دولت بــوده؟ مگــر تحریم ها به‬ ‫سبب ســوء مدیریت این دولت به وجود امده؟ مگر تورم و‬ ‫بیکاری و رکود‪ ،‬خلق الســاعه به وجود امده که حاال همه‬ ‫کاسه ها و کوزه ها بر سر دولتی شکســته می شود که ارام‬ ‫اما مطمئن در حــال بازســازی و ترمیم این شــکاف ها و‬ ‫بحران های اقتصادی و اجتماعی است‪ .‬رای مردم مشهد‬ ‫در خرداد‪ ،1392‬رای بســیار معناداری بود‪ .‬مردم مشــهد‬ ‫به رغم حضور دو نامزد مشــهدی‪ ،‬با اصل قراردادن منافع‬ ‫ملی بر منافع ســرزمینی‪ ،‬به کاندیدای غیر خراســانی رای‬ ‫دادند که خواهان تغییر در مناســبات سیاسی‪ ،‬اقتصادی‬ ‫و بین المللی کشور بود‪ .‬در انتخابات ســال اینده نیز رای‬ ‫مردم بــر همین منوال بــه صندوق های اخــذ رای ریخته‬ ‫خواهدشد‪.‬‬ ‫چرا در شــورای شــهر و مجلــس اصالح طلبان‬ ‫مشهد نتوانسته اند اوضاع بهتری داشته باشند؟‬ ‫شورای شــهر چهارم مشــهد‪ ،‬نتیجه یک غفلت‬ ‫بزرگ و نابخشــودنی بود‪ .‬وخامت اوضاع سیاسی کشور و‬ ‫گله مندی افکارعمومی از وضعیت اقتصادی و بین المللی‬ ‫به حدی بود که هم نخبــگان و هم توده مردم از انتخابات‬ ‫شورای شــهر غفلت کردند‪ .‬همه‪ ،‬تخم مرغ هایشان را در‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫برنامه ریــزی بــرای انتخابــات اتــی‬ ‫شــوراها هنوز در مراحل اولیــه اش قرار‬ ‫دارد‪ .‬هنــوز موضــوع تــداوم فعالیت یا‬ ‫انحالل هیات رئیســه کمیتــه انتخاباتی‬ ‫اصالح طلبــان از مرکــز تعیین تکلیــف‬ ‫نشــده‪ .‬با این حال افرادی که قصد ورود‬ ‫به انتخابات شورای شهر پنجم را دارند‪،‬‬ ‫از هم اکنــون فعالیت شــان را بــا چراغ‬ ‫خاموش اغاز کرده اند‬ ‫سبد انتخابات ریاست جمهوری گذاشــته بودند و احزاب‬ ‫اصالح طلب و اصولگرایــان معتدل‪ ،‬هیچ برنامه ای برای‬ ‫هدایت افکارعمومــی در انتخابات شــورای چهارم ارائه‬ ‫ندادند‪ .‬در چنین وضعیتی و در شرایطی که حسن روحانی‬ ‫در شهر مشــهد بالغ بر ‪400‬هزار رای کســب کرد‪ ،‬اخرین‬ ‫عضو شورای شــهر با ‪25‬هزار رای به پارلمان شهر مشهد‬ ‫وارد شــد و این نشــان از بی عملی و بی برنامگی نخبگان‬ ‫برای انتخابات شوراها داشت‪ .‬قطعا عملکرد ضعیف شورا‬ ‫و شهرداری چهارم عامل محرک مهمی است تا شهر مشهد‬ ‫برای بار دوم از این ســوراخ گزیده نشود‪ .‬حتم بدانید رکود‬ ‫تو ساز مشهد‪ ،‬وضع قوانین ضدتوسعه‬ ‫فراگیر در بازار ساخ ‬ ‫در این دوره‪ ،‬بازی های سیاســی اعضای شــورای شهر و‬ ‫نگاه جناحی مدیریت شــهری‪ ،‬عزم مردم را برای گســیل‬ ‫نمایندگان واقعی خود به شــورای پنجم جزم کرده است‪.‬‬ ‫نمی خواهم ادعا کنم که شــورای اینده مشــهد‪ ،‬الزاما به‬ ‫اصالح طلبان خواهدرسید بلکه معتقدم مردم در انتخابات‬ ‫اینده شورای شهر به متخصصین شــهری از هر دو جناح‬ ‫نظر خواهند داشــت و مدیریت شــهر را به اهلش واگذار‬ ‫خواهندکرد‪ .‬در انتخابات مجلس دهم در شهر مشهد هم‬ ‫شــرایط خاصی حاکم بود‪ .‬اوال ردصالحیت های گسترده‬ ‫باعث شد تا اصالح طلبان که به هر قیمتی مصر به حضور‬ ‫در رقابت بودند نتوانند با چهره هــای اصلی و با نامزدهای‬ ‫الیه اول شــان در بازی حضور یابند‪ .‬با حفظ احترام برای‬ ‫کاندیداهای لیســت امید در حــوزه انتخابیه مشــهد باید‬ ‫عرض کنم لیستی که در مشــهد به مردم معرفی شد‪ ،‬الیه‬ ‫ســوم‪ -‬چهارم اصالح طلبان شــهر بودند که از معروفیت‬ ‫اجتماعی باالیی برخوردار نبودند‪ .‬ثانیا نگاهی که در کمیته‬ ‫انتخابات اصالح طلبان در مشهد حاکم بود‪ ،‬نگاهی بسیط‬ ‫و همه شــمول نبود‪ .‬متاســفانه اصالح طلبان نتوانســتند‬ ‫ظرفیــت اصولگرایان معتدل را پای لیســت خود بیاورند‪.‬‬ ‫لیستی بسته شد با پنج نامزد اصالح طلب و هیچ سهمی از‬ ‫این لیســت به اصولگرایان اعتدالی داده نشد‪ .‬نتیجه ان‬ ‫شد که چند لیست انتخاباتی از نامزدهای طرفدار گفتمان‬ ‫اعتدال و اصالح در شهر بسته شد و ریزش اراء و پراکندگی‬ ‫ظرفیت اجتماعی این لیســت ها موجب شــد تا نتیجه به‬ ‫شکلی که رخ داد نمود یابد‪.‬‬ ‫ایا بــرای انتخابات شــورای شــهر برنامه ریزی‬ ‫خاصی داریــد؟ ایا فعالیت های سیاســی را اغاز‬ ‫کرده اید برای این انتخابات؟‬ ‫برنامه ریزی برای انتخابات اتی شــوراها هنوز در‬ ‫مراحل اولیه اش قرار دارد‪ .‬هنوز موضــوع تداوم فعالیت‬ ‫یا انحالل هیات رئیســه کمیته انتخاباتــی اصالح طلبان‬ ‫از مرکز تعیین تکلیف نشــده‪ .‬با این حال افرادی که قصد‬ ‫ورود به انتخابات شورای شهر پنجم را دارند‪ ،‬از هم اکنون‬ ‫فعالیت شــان را با چراغ خاموش اغاز کرده اند‪ .‬ساماندهی‬ ‫ستادی‪ ،‬تبیین برنامه ها و شــعارهای انتخاباتی و زیر نظر‬ ‫گرفتن فعالیت های حریف کامال قابل مشــاهده اســت‪.‬‬ ‫جریان مقابل هم با همــه ابزار و توان مالی و رســانه ای‪،‬‬ ‫ســرگرم جبــران کم کاری هــا و عقب ماندگی هــای دوره‬ ‫چهارســاله گذشــته اش اســت‪ .‬جریان حاکم در شورا و‬ ‫شهرداری‪ ،‬حساب ویژه ای روی ارای حاشیه شهر مشهد‬ ‫گشوده اند و به همین دلیل هشت ماه مانده به انتخابات دور‬ ‫بعد‪ ،‬همه عده و ُعده شان را برای خدمت رسانی در حاشیه‬ ‫شهر بسیج کرده اند‪ .‬توجه داشته باشید که از ‪3/5‬میلیون‬ ‫نفر جمعیت شهر مشهد‪ ،‬بیش از ‪1/2‬میلیون نفر در حاشیه‬ ‫این شهر زندگی می کنند و برای راه یافتن به پارلمان شهر‬ ‫مشهد‪ ،‬اگر بنای قیاس را انتخابات دوره قبل بگذاریم‪ ،‬به‬ ‫‪30‬هزار رای نیاز است! با این همه اگر دوقطبی انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری دوازدهم شکل بگیرد‪ ،‬برنده اصلی در هر‬ ‫دو انتخابات ریاست جمهوری و شوراها‪ ،‬جریان نزدیک به‬ ‫مشی حسن روحانی خواهدبود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫هم نیســت‪ .‬هر دو جریان‪ ،‬امتحان خوبی را در این حوزه‬ ‫پس نداده و با کمی شــدت و ضعف نشــان داده اند وقتی‬ ‫در قدرت قــرار می گیرند‪ ،‬اعتقاد چندانی به کادرســازی‪،‬‬ ‫جانشــین پروری و واگــذاری چوب امداد به دونــده بعد از‬ ‫خود که مدت ها در پیست منتظر مانده تا بازی به او برسد‪،‬‬ ‫ندارند‪ .‬در چنین شــرایطی ندای ایرانیان متولد شد و اگر‬ ‫از نزاع های احساســی و مخالفت های بی مبنای ماه های‬ ‫نخستین شکل گیری این حزب بگذریم‪ ،‬گفتمان غالب و‬ ‫مانیفست حاکم بر ندا‪ ،‬موافقان بسیاری در کل کشور پیدا‬ ‫کرد‪ .‬به طوری که در کمتر از یکســال از شکل گیری این‬ ‫حزب‪ ،‬چندهزار نفر از جوانــان عالقه مند به فعالیت های‬ ‫حزبی و سیاســی‪ ،‬درخواســت عضویت پر کردند و اماده‬ ‫پیوستن به این حزب نوپا شدند‪ .‬دومین علت اقبال عمومی‬ ‫به ندا‪ ،‬فرکانسی بود که از جانب حاکمیت ارسال می شد‪.‬‬ ‫به هر حال ندای ایرانیان‪ ،‬اولیــن حزب اصالح طلبی بود‬ ‫که پــس از ناارامی های ســال‪ 88‬از نهادهــای حکومتی‬ ‫اجازه فعالیت می گرفت و در شورای مرکزی اش‪ ،‬جوانانی‬ ‫حضور داشتند که پیش از ان در بعضی احزاب اصالح طلب‬ ‫دیگر که حتی با حکم قضایی منحل شــده بودند‪ ،‬فعالیت‬ ‫می کردند‪ .‬این‪ ،‬می توانســت پیام روشنی داشته باشد که‬ ‫کریدور ورودی اصالح طلبان به کاســت قدرت سیاســی‬ ‫کشور تماما بسته نشــده و احزابی همچون ندا‪ ،‬می توانند‬ ‫مجدد برای بازگشــت اصالح طلبان به قدرت‪ ،‬به رقابت و‬ ‫فعالیت بپردازند‪.‬‬ ‫همین استقبال از عضویت در حزب ندای ایرانیان‪ ،‬در‬ ‫مشهد و سایر شهرستان های استان خراسان نیز به وجود‬ ‫امد و شعبه خراسان‪ ،‬موفق به ساماندهی تعداد زیادی از‬ ‫جوانان متقاضی پیوستن به حزب شد‪ .‬به موازات پاره ای‬ ‫بداخالقی هــا در درون خانواده اصالحات که در ســطح‬ ‫کشــور‪ ،‬به جای اســتقبال از به وجود امدن یک ظرفیت‬ ‫جدید برای بازســازی و نوســازی قــوای حرکتــی جریان‬ ‫اصالح طلبی پدیدار شد‪ ،‬در خراسان نیز‪ ،‬برخی چهره های‬ ‫خاص اصالح طلبی‪ ،‬در مقابل راه اندازی شعبه ندا‪ ،‬صف‬ ‫بســتند و این حزب را به داشــتن برنامه برای ایجاد شقاق‬ ‫در خانواده اصالح طلبی متهم کردنــد‪ ،‬اما خیلی زود این‬ ‫فضا شکسته شــد و با عضویت شــعبه خراسان در شورای‬ ‫هماهنگی‪ ،‬قدم اول به رســمیت شــناخته شــدن شعبه و‬ ‫اعضای ان‪ ،‬با موفقیت برداشته شد‪.‬‬ ‫هم اکنون اعضای شــورای مرکزی شــعبه خراسان‬ ‫که همگی از نیروهای جوان و اصالح طلب شناخته شده‬ ‫هســتند در تمامی جلســات حزبی و فعالیت های شورای‬ ‫هماهنگی حضور فعال دارند‪.‬‬ ‫برای انتخابــات اینــده ریاســت جمهوری فکر‬ ‫می کنید مردم مشــهد چگونه انتخابی داشــته‬ ‫باشند؟ ایا اقای روحانی همچنان شانس دارند؟‬ ‫من از همین حاال اقای روحانی را برنده انتخابات‬ ‫ســال اینده ریاســت جمهوری می دانم‪ .‬دلیلــی ندارد که‬ ‫ایشــان با ادبار و پشــت گردانی مردم مواجه شود‪ .‬اقای‬ ‫روحانی رای اول سال اینده است و مردم مشهد هم از این‬ ‫انتخاب بیرون نیســتند‪ .‬در یک ســو‪ ،‬اصالح طلبان قرار‬ ‫دارند که سقف مجاز بازی شــان در دوره اینده هم از اقای‬ ‫روحانی تجاوز نمی کند‪.‬‬ ‫در ســوی دیگر میدان هم اصولگرایانی هستند که‬ ‫در سه ســال گذشــته نتوانســته اند با نواوری در ادبیات و‬ ‫دگردیســی در گفتمان غالب شــان‪ ،‬اقبال افکارعمومی‬ ‫را به ســمت خــود متمایــل ســازند و بــا خطر بازگشــت‬ ‫احمدی نژادیســم هم مواجه اند‪ .‬برای انها هم بهترین و‬ ‫قابل اعتمادترین گزینه‪ ،‬اقای روحانی است‪.‬‬ ‫همچنین روحانی کارنامه قابل قبولــی از خود به جا‬ ‫گذاشته اســت‪ .‬اگر دولت یازدهم و موفقیت برجام نبود‪،‬‬ ‫ما امروز اجازه صادرات یک بشــکه نفت را نداشتیم‪ .‬حال‬ ‫سیاست‬ ‫‪57‬‬ ‫سیاست‬ ‫بازی با کارت جدید‬ ‫محمود احمدی نژاد که این روزها بار دیگر دچار بیش فعالی سیاســی‬ ‫شــده اســت گویا تدابیر ویژه ای دارد بــرای انتخابات ریاســت جمهوری‪.‬‬ ‫می گویند او برای اردیبهشــت ســال اینده یک طرح جدیــد دارد‪ .‬از قرار از‬ ‫مدل مدودوف ‪ -‬پوتین که روزگاری ان را دنبال می کرد به مدل دونده امدادی‬ ‫رسیده است‪.‬‬ ‫تاکتیک نه چندان پیچیده‬ ‫محموداحمدینژادایدهجدیدیبرایانتخاباتدارد‬ ‫سیاست‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫‪1‬‬ ‫«بنده به اتفاق چند نفر از اصولگرایانی که به نوعی‬ ‫طرفدار احمدی نژاد بوده ایم جلســه ای با وی داشــتیم و‬ ‫اشتباهاتش را به وی گوشزد کردیم‪ .‬او دالیل و توجیهات‬ ‫خــودش را دارد و حتی در نامه هایی که به مراجع نوشــته‬ ‫خودش را تبرئه می کند و اشتباهاتش را قبول نمی کند‪».‬‬ ‫ایــن روایتــی از یکــی از اخریــن مالقات هــای محمود‬ ‫احمدی نژاد است‪ .‬راوی‪ ،‬ولی اســماعیلی نماینده سابق‬ ‫و ســخنگوی فراکســیون اصولگرایان در مجلس هشتم‬ ‫است‪.‬‬ ‫ایــن تازه تریــن خبری اســت کــه دربــاره محمود‬ ‫احمدی نژاد منتشر شده که حاکی از مواضع اوست‪.‬حاال‬ ‫همــه نگاه ها به این دوخته شــده که او ایــا تصمیمش را‬ ‫برای حضور در انتخابات گرفته یا اینکه بنا دارد در نهایت‬ ‫با حمایت از یــک چهره خــاص در معــادالت انتخابات‬ ‫تاثیر گذار باشد‪.‬‬ ‫پاسخ شیخ به دکتر‬ ‫محمود احمدی نژاد هفته گذشــته باز هم خبر ســاز‬ ‫بوده اســت‪ .‬در یکی از مهمترین تحــوالت در این مورد‬ ‫حسن روحانی در یک سخنرانی به نامه او به رئیس جمهور‬ ‫ایاالت متحده واکنش نشان داده است‪ .‬احمدی نژاد هفته‬ ‫قبل از ان با ارســال نامه ای به اوباما خواستار رفع توقیف‬ ‫ دومیلیارد دالر از دارایی های توقیف شده از حساب های‬ ‫ایران در نیویورک شده بود‪.‬‬ ‫حســن روحانی در واکنشــی به این نامه از دستگاه‬ ‫قضایی خواست تا اهمال صورت گرفته در خارج نکردن‬ ‫اموال کشــور از دســترس امریکا را پیگیری کند و گفت‪:‬‬ ‫«دولت یازدهم در دادگاه بین المللی الهه طرح شــکایت‬ ‫کرده و دفاع از حق مردم را وظیفه خود می داند‪».‬‬ ‫حســن روحانی با تاکید بــر اینکه دولت نســبت به‬ ‫حقوق مردم از حساســیت بســیار باالیی برخوردار است‪،‬‬ ‫ افزود‪« :‬مقامات قضایی امریکا در سال ‪ ،۸۸‬یک میلیارد‬ ‫و ‪ ۸۰۰‬میلیون دالر از پول بانــک مرکزی را توقیف کردند‬ ‫و در بهمن ســال ‪ ۹۱‬با رای دادگاه‪ ،‬این مبلغ را در تصرف‬ ‫خود دراوردند‪ .‬البته شــکایاتی در سال ‪ ۹۳‬و ‪ ۹۴‬به منظور‬ ‫تجدید نظرخواهی انجام شــد که نهایتا همان حکم اولیه‬ ‫ســال ‪ ۹۱‬تایید گردید‪ ،‬در حالی که امکان پذیر بود که در‬ ‫بین سال های ‪ ۸۶‬تا ‪ ۸۷‬و در حدود ‪ ۱۰‬ماه فرصت طالیی‬ ‫که در اختیارمان قرار داشت‪ ،‬همه پول خود را از دسترس‬ ‫امریکایی ها خارج کنیم‪.‬‬ ‫امــا در این زمینه اهمــال صورت گرفته و دســتگاه‬ ‫قضایی و شورای عالی امنیت ملی و سایر نهادهای ذیربط‬ ‫وظیفه دارند که این موضوع را پیگیری کنند‪.‬دولت یازدهم‬ ‫بالفاصلــه در رابطه با این موضــوع در دادگاه بین المللی‬ ‫الهه طرح شــکایت کرده و ان را تا احقــاق حقوق مردم‬ ‫ایران پیگیری خواهد کرد و این دولت دفاع از حق مردم را‬ ‫یکی از وظایف مهم خود می داند‪».‬‬ ‫ناگفته های حدادعادل‬ ‫اما مطلب دیگر در مورد محمود احمدی نژاد را هفته‬ ‫گذشــته غالمعلی حدادعــادل اعالم کــرد‪ .‬حدادعادل‬ ‫در گفت وگو بــا روزنامه اعتماد گفت که نســبت به ‪ 11‬روز‬ ‫خانه نشــینی احمدی نژاد پیشــنهادات تندی مطرح شد‬ ‫اما وی با انهــا هم نظر نبــوده و معتقد بــوده احمدی نژاد‬ ‫عقب نشینی خواهد کرد‪ .‬حدادعادل در همین باره توضیح‬ ‫می دهد‪« :‬روزهــای اول یا دوم این اتفــاق بود که اقای‬ ‫الریجانــی‪ ،‬رئیس مجلس از حدود ‪ ٣٠‬نفــر از نمایندگان‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫فعال و سرشناس مجلس دعوت به حضور در دفتر کارشان‬ ‫کردند تا رایزنی کنند‪ .‬من هم در ان جلسه بودم و نزدیک‬ ‫به اقای الریجانی نشسته بودم‪».‬‬ ‫وی ادامه می دهد‪« :‬هرکســی یــک صحبتی کرد‪.‬‬ ‫انواع و اقسام پیشــنهادها و واکنش های تند مطرح شد‪.‬‬ ‫اقدامات حادی مطرح شد‪ .‬من ساکت بودم‪ .‬اخر سر همه‬ ‫تعجب کردند و گفتند که فالنی نظرش چیست؟ من گفتم‬ ‫که من که اقای احمدی نژاد را می شناســم‪ ،‬رهبری را هم‬ ‫می شناسم‪ .‬نیازی نیســت که مجلس هیچ اقدامی بکند‪.‬‬ ‫اقــای احمدی نژاد عقب نشــینی می کند و به ســر کارش‬ ‫برمی گردد شــما حرص نخورید‪ .‬همین‪ .‬فردا و پس فردا‬ ‫امد و یک هفته شــد‪ .‬نمایندگان می امدند و می گفتند که‬ ‫دیدی پیش بینی ات محقق نشد؟ اما من همچنان معتقد‬ ‫بودم که برمی گــردد که روز یازدهم امدنــد و گفتند که به‬ ‫سرکارش بازگشته است‪».‬‬ ‫رونمایی از پیشنهاد عجیب احمدی نژاد‬ ‫محمد جواد الریجانی هم هفته گذشــته خبر مهمی‬ ‫ در مورد محمــود احمدی نژاد داد‪ .‬او با اشــاره به مواضع‬ ‫احمدی نژاد و هوادارانش در مورد مسائل هسته ای گفته‬ ‫است‪« :‬دوســتانی که با اقای احمدی نژاد و سایت های‬ ‫نزدیک بــه انها کار می کنند از این دســته هســتند‪ .‬اینها‬ ‫حرف هایــی می زنند که بنــده تعجب می کنــم؛ زیرا خود‬ ‫ایشان در سال های اخر ریاست جمهوری اش بدتر از این‬ ‫برجام را پیشــنهاد می کرد‪ .‬احمدی نژاد پیشــنهاد داشت‬ ‫همه مواد غنی شده هســته ای را یک جا بدهیم و خودش‬ ‫هم با اوباما مذاکره و مســاله را حل کند! مشخص است‬ ‫که این نوع نقد نیز نقد به درد بخور و کارسازی نیست‪».‬‬ ‫رویای دو قطبی‬ ‫احمدی نژاد باز هم میهمان ناخوانده‬ ‫اصولگرایان می شود؟‬ ‫«ما هنوز بحثی نداشــته ایم اما درباره احمدی نژاد‬ ‫هم فکــر نمی کنم حمایتــی صورت بگیــرد‪ ».‬این حرف‬ ‫اخریــن ایت اللــه موحدی کرمانــی اســت البتــه دیگر‬ ‫بزرگان جنــاح اصولگــرا هم چنــدان روی خوشــی به او‬ ‫نشان نداده اند‪.‬‬ ‫از جمله اینکــه علی الریجانــی در ســخنانی قابل‬ ‫توجــه در مورد احتمــال نامــزدی او گفته اســت؛« فکر‬ ‫نمی کنم در ایران خیلی جاذبه ای باشــد‪ ،‬انها که دو دوره‬ ‫رئیس جمهور بودنــد دوباره به صحنــه بیایند‪ .‬مخصوصا‬ ‫انکه خیلی تجربیات موفقی هم نداشــته باشــند‪ .‬دولت‬ ‫گذشته اشفتگی سیاسی را دامن می زد‪ .‬اگر رئیس دولت‬ ‫تحریک امیز کار کند‪ ،‬کشور به دسته بندی ها و اختالفات‬ ‫زیادی می رسد و حتما اشفتگی سیاسی ایجاد می شود‪».‬‬ ‫یــا در اظهارنظــری دیگر محســن کوهکــن گفته‬ ‫اســت‪ « :‬در شــرایط فعلــی حمایــت اصولگرایــان از‬ ‫احمدی نژاد را بعیــد و حتی کمتــر از ‪۱۰‬درصد می دانم‪.‬‬ ‫احمدی نــژاد اخیــرا شــعارهای پوپولیســتی جدیدی به‬ ‫ویژه در زمینه چند برابر کردن یارانه ها می دهد‪ .‬اســتنباط‬ ‫نیمی از کســانی که نگاه مثبت به عملکــرد احمدی نژاد‬ ‫دارند (به ویژه در شهرســتان ها) این اســت که می گویند‬ ‫اما در این میــان یک بحث دیگر هم شــکل گرفته‬ ‫است‪ .‬برخی می گویند امدن محمود احمدی نژاد چندان‬ ‫هم بد نیســت البته نه برای نامــزدی بلکه بــرای دوران‬ ‫قبل از ‪۲۹‬اردیبهشــت ‪ .۹۶‬این ایده بخشــی ازمخالفان‬ ‫دولت است‪.‬‬ ‫بی پیرایه ترش این است که به عقیده مخالفان دولت‬ ‫روحانی‪ ،‬صرف نظر از اینکه احمدی نژاد تایید صالحیت‬ ‫بشود یا ردصالحیت‪ ،‬اعالم حضور و شــرکت در مبارزات‬ ‫انتخاباتی در فاز زمانــی باقیمانده تا اعالم نظر شــورای‬ ‫نگهبان می تواند معادالت انتخابات را تغییر دهد‪ .‬اما این‬ ‫نسخه سیاسی چه هدفی را دنبال می کند؟‬ ‫جعفر شجونی‪ ،‬عضو جامعه روحانیت‬ ‫گفته است‪« :‬عملکرد احمدی نژاد‬ ‫باعث شده اصولگرایان از او روی‬ ‫برگردانند و اگر در انتخابات سال ‪۹۶‬‬ ‫نامزد شود‪ ،‬از او حمایت نخواهند کرد»‬ ‫غالمعلی حداد عادل‬ ‫در مورد ماجرای قهر‬ ‫‪11‬روزه احمدی نژاد‬ ‫خبر های تازه ای داده‬ ‫است‬ ‫دونده امدادی؟‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫سیاست‬ ‫اما از این اخبار که بگذریم نکته مهم این اســت که‬ ‫به واقع محمود احمدی نژاد چه در سر دارد؟ احمدی نژاد‬ ‫گرچه تا چندی پیش در سخنرانی هایش کلی گویی می کرد‬ ‫و به مباحثی چون عدالت‪ ،‬مدیریت جهانی و انقالب و‪...‬‬ ‫می پرداخت اما حرف های تازه او متفاوت از قبل است‪.‬‬ ‫او در ایــن اظهارات شــیب انتقاداتــش را به وضع‬ ‫موجود افزایش داده و تمام تالشــش را کرده تا هم خود‬ ‫را در وضعیت منتقد وضعیت موجود قرار دهد و هم اینکه‬ ‫دولت مســتقر را مســئول انچه وضعیت نامناســب فعلی‬ ‫می داند معرفی کند‪.‬‬ ‫ســاده تر بگوییم او زیرکانه بــرای وضعیت فعلی دو‬ ‫طرف ایجاد کرده اســت؛ یــک طرف حســن روحانی و‬ ‫«دولتش» و یک طرف محمود احمدی و نژاد و «ملت»‪.‬‬ ‫احمدی نژاد ایجاد دو قطبی ‪ ۹۶‬را کلید زده اســت‪.‬‬ ‫این اولین نکته ای است که می توان از تحلیل محتوای‬ ‫سخنرانی اخیر او داشت‪.‬‬ ‫دو قطبــی او برخالف دو قطبی اســت که از ســال‬ ‫‪ ۹۲‬پدید امده اســت‪ .‬او یک جنبش بازگشــت به عقب را‬ ‫طرح ریزی کرده و دنبال شــیفت دو قطبی فعلی به همان‬ ‫دو قطبی سال ‪ ۸۴‬است‪ .‬به یک معنا او می خواهد از دوگانه‬ ‫«دالور ‪ /‬دلواپس» گذشته و به دو گانه «عدالت ‪ /‬ثروت»‬ ‫بازگردد‪ .‬ایــن را به خوبــی می توان از تحلیــل محتوای‬ ‫سخنرانی های او فهمید‪ .‬می توان شماره کرد که چند بار‬ ‫از کلید واژه های «ثروت ‪ /‬عدالت ‪ /‬فقــر ‪ /‬فرصت ‪ /‬تاجر‪/‬‬ ‫مردم ‪ /‬حق » استفاده کرده اســت‪ .‬اما چرا به این تحلیل‬ ‫رسیده است؟‬ ‫برخی می گوینــد محمود احمدی نژاد معتقد اســت‬ ‫هیچ کس نمی تواند در دوقطبی «برجامیان و نابرجامیان»‬ ‫حسن روحانی را شکست دهد‪ .‬چنین است که او تصمیم‬ ‫گرفته همان صحنه سال ‪ ۸۴‬را زنده کند‪ .‬او البته در حال‬ ‫عکس نشــان دادن واقعیت هاســت و ماننــد همین نامه‬ ‫اخیرش بــه باراک اوبامــا می خواهد انچه بوده و هســت‬ ‫را به گونه ای دیگر نشــان دهد‪.‬در همیــن نمونه اخر که‬ ‫نامه اش به رئیس جمهور ایاالت متحــده بوده او انچنان‬ ‫خود را درکاراکتر قهرمان و ناجی ملت قرار داده که گویی‬ ‫همه فراموش کرده اند در این اتفــاق دولت او هم مقصر‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫محمود احمدی نــژاد راهی جــز این نــدارد‪ .‬جای‬ ‫دفاعــی باقــی نمانــده؛ او تنها چــاره اش این اســت که‬ ‫بخش های مهمی از تاریخ صدارتــش را از نظرها پنهان‬ ‫نگه دارد‪.‬‬ ‫او البته در اقدامی پیش دستانه ممکن ا ست از برخی‬ ‫اتفاقات بد دوران خودش اســتفاده انتخاباتی هم بکند‪.‬‬ ‫چه اینکه خیلی ها معتقدند این نامه اخیر او در زمره برنامه‬ ‫انتخاباتی او برای رقابت سال اینده است‪ .‬در همین راستا‬ ‫اســت که محســن کوهکن می گوید‪ «:‬اگر احمدی نژاد‬ ‫هزار بار هم قسم بخورد که کارش انتخاباتی نبوده‪ ،‬اکثر‬ ‫سیاســیون باور نمی کنند و حرکــت وی را انتخاباتی تلقی‬ ‫می کنند‪».‬‬ ‫احمدی نــژاد به ما یارانــه داده اســت‪ ،‬در حالی که طرح‬ ‫هدفمندی یارانه ها یک تصمیــم حاکمیتی و چند قوه ای‬ ‫اســت اما چون دولت ان را پرداخت می کرد‪ ،‬مردم چنین‬ ‫دیدی دارند‪ .‬به هر صورت با وجود انکه باید حرمت کسانی‬ ‫که هنوز طرفدار احمدی نژاد هستند را نگه داشت‪ ،‬اما اگر‬ ‫احمدی نژاد به صحنه انتخابات اینده نیاید و به خاطر خدا‬ ‫از گزینه مطلــوب اصولگرایان حمایت کنــد‪ ،‬ما از همین‬ ‫اال ن از وی تشکر می کنیم‪».‬‬ ‫یا در اظهارنظری دیگر جعفر شجونی‪ ،‬عضو جامعه‬ ‫روحانیت گفته اســت‪« :‬عملکرد احمدی نژاد باعث شده‬ ‫اصولگرایان از او روی برگردانند و اگر در انتخابات ســال‬ ‫‪ ۹۶‬نامزد شــود‪ ،‬از او حمایــت نخواهند کــرد‪ .‬قطعا اگر‬ ‫احمدی نژاد در این دوره نامزد شــود اصولگرایان و توده‬ ‫جامعــه از وی حمایــت نخواهند کــرد‪ ،‬زیــرا در دور دوم‬ ‫عملکرد نا امید کننده ای از خود بر جای گذاشــت و باعث‬ ‫شد کشور به خطر بیفتد‪».‬‬ ‫همســو بــا او چهره هــای دیگــر از اصولگرایــان‬ ‫هــم مخالفتشــان را بــا نامــزدی محمــود احمدی نژاد‬ ‫اعالم کرده انــد‪ .‬از جمله اینکــه حمید رضــا ترقی گفته‬ ‫است‪« :‬جریان اصولگرایی تاکنون هر ضربه ای خورده‪ ،‬از‬ ‫محمود احمدی نژاد بوده و این اشتباه را نباید تکرار کند‪».‬‬ ‫پس تا اینجای کار معلوم شــده که طبقات مختلف‬ ‫اصولگــرا بــرای احمدی نژاد فــرش قرمز پهــن نکرده و‬ ‫روی خوشــی هم به او نشــان نداده اند و البته جز ان عده‬ ‫معدودی از «اصولگرایان نوپدیــد» که می گویند‪« :‬تنها‬ ‫راه وحــدت اصولگرایــان محمود احمدی نژاد اســت‪».‬‬ ‫این فقــط حرف شــاخه ای از چهره های جبهــه پایداری‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪59‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫شاید ایده انها این است که محمود احمدی نژاد باید‬ ‫تنها نقش یک دونده امدادی را ایفا کند‪ .‬وارد این رقابت‬ ‫سخت شود‪،‬تمام تالشش را انجام دهد و در نهایت چوب‬ ‫مســابقه را در فاز نهایی تحویل فرد دیگری دهد‪ .‬اما اگر‬ ‫این فرضیه درست باشــد و چنین طرحی هم ریخته شده‬ ‫باشد ایا محمود احمدی نژاد موافق ان است؟‬ ‫محمود احمدی نژاد ذاتا خواهان بازگشت به قدرت‬ ‫است اما اگر انچنان که خودش گفته ان روی دیگر ماجرا‬ ‫حاکم شود و مصلحت ایجاب نکند که او وارد صحنه شود‬ ‫احمدی نژاد چه تدبیری خواهد کرد؟‬ ‫امیر محبیــان‪ ،‬از چهره های شــاخص اصولگرا در‬ ‫این مورد چنین عقیــده ای دارد‪«:‬احمدی نژاد مشــغول‬ ‫تســت کردن فضا و ایجــاد ذهنیت اســت‪ .‬احمدی نژاد‬ ‫برای ورود به انتخابات ‪ ۹۶‬یکســری فاکتورهایی را لحاظ‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫وی مایل نیســت در انتخابات ســال اینده متحمل‬ ‫شکســت شــود چون با تعریفی که خــودش دارد‪ ،‬دلش‬ ‫می خواهد قهرمانانه پیروز شــود‪ .‬احمدی نــژاد نمی اید‬ ‫که مــدل قالیباف یا محســن رضایــی را پیگیــری کند‪.‬‬ ‫احمدی نژاد نفر دومی را به عنوان کاندیدا معرفی نمی کند‪.‬‬ ‫تنها فردی که احمدی نژاد به او اعتماد داشت‪ ،‬مشایی بود‬ ‫که ان هم موضوعش منتفی است‪».‬‬ ‫او البته بر این باور اســت که احمدی نژاد خود را از‬ ‫همین حاال برای انتخابات ‪ ۱۴۰۰‬اماده کرده اســت‪ .‬این‬ ‫نظر امیــر محبیان البته طرفداران زیــادی دارد‪ .‬از جمله‬ ‫اینکه محمد عطریانفر می گویــد‪« :‬روحانی رقیب جدی‬ ‫نــدارد و حتی احمدی نــژاد نیز با وجود تحــرکات پررنگ‬ ‫سیاسی نامزد ریاســت جمهوری نمی شــود چون دوست‬ ‫ندارد به صحنه بیاید و ببازد‪».‬‬ ‫یا همســو بــا او مهرعلیــزاده گفته اســت‪« :‬مردم‬ ‫با رضایــت و مراقبــت کارهای دولــت را دنبــال می کنند‬ ‫و امیدوارند همچنان پیرو این ســه ســالی کــه دولت در‬ ‫خصوص مساله برجام تالش کرده‪ ،‬مســیرها در حال باز‬ ‫شدن است و منتظر دریافت نتیجه ان هستند‪».‬‬ ‫عقیده این افراد این اســت که محمود احمدی نژاد‬ ‫بهتر از هر کس دیگری می داند حســن روحانی شــانس‬ ‫باالیی برای پیروزی در این انتخابات دارد‪ .‬او به خوبی از‬ ‫ا شتباهات دولت خودش که حسن روحانی انها را سامان‬ ‫داده اگاه است و می داند که جامعه پذیرفته که چاهی که‬ ‫محمود احمدی نژاد با تحریم ها برای ملت ایران کنده بود‬ ‫با تالش دولت حســن روحانی و البته یاری افرادی مانند‬ ‫علی الریجانی و همفکرانش پر شد ه و حاال مردم با نگاهی‬ ‫همراه با امید به اینده می نگرند‪ .‬‬ ‫برخی اما عقیــده دیگری دارنــد‪ .‬می گویند محمود‬ ‫احمدی نژاد بی گدار به اب نزده اســت‪ .‬انها معتقدند که‬ ‫احمدی نژاد حضور عیان این روزهایش در عرصه سیاست‬ ‫را کامال با هدف دنبــال می کند؛ می گوینــد او یک بازی‬ ‫برد– بــرد طراحــی کرده اســت‪ .‬اگــر مجوز حضــور در‬ ‫انتخابــات را پیدا کند شــانس باالیــی برای خــود قا ئل‬ ‫اســت که بتواند پیــروز میدان باشــد‪ ،‬اگر هم تــا قبل از‬ ‫انتخابات چراغ برای او ســبز نشــود در تمام این روزهای‬ ‫باقیمانده تــا ان زمــان تریبون های مهم و زیــادی پیدا‬ ‫خواهد کــرد‪ ،‬هم بــرای تطهیــر چهره خــود و دولتش و‬ ‫هم بــرای ســاختن پشــتوانه های حضــور در انتخابات‬ ‫سال ‪ .۱۴۰۰‬به هر حال این ایده که ممکن است محمود‬ ‫احمدی نــژاد در نهایــت بــه ســمت یکــی از نامزدهای‬ ‫اصولگــرا تمایل پیــدا کــرده و بــا حمایــت از او جریان‬ ‫حامیانش را به ســمتش ببــرد اکنــون از گزینه های قابل‬ ‫توجه اســت‪ .‬در ایــن خصــوص نام هایی هم بــه میان‬ ‫امــده؛ برخی می گوینــد ان فرد کســی نخواهــد بود جز‬ ‫عزت الله ضرغامی‪.‬‬ ‫ائتالف احمدی نژاد ‪ -‬ضرغامی؛‬ ‫ممکن است؟‬ ‫برخی سایت های خبری اعالم کردند که احمدی نژاد از ضرغامی حمایت خواهد‬ ‫کرد‪ .‬باید دید واکنش رئیس سابق سازمان صدا و سیما به این شایعه چیست؟‬ ‫‪2‬‬ ‫درست در شــرایطی که برخی گمان می کنند محمود‬ ‫احمدی نژاد بنای حضور در انتخابات نــدارد و فقط تالش‬ ‫می کند فضای سیاســی را تحت تاثیر قرار داده و در نهایت‬ ‫فرد مورد نظر خود را روانه پاستور کند نام مهندس عزت الله‬ ‫ضرغامی به میان امده اســت‪ .‬برخی می گوینــد او همان‬ ‫فردی است که محمود احمدی نژاد روی ان سرمایه گذاری‬ ‫کرده است‪ .‬هفته گذشته سایت نامه نیوز که رسانه نزدیک‬ ‫به مصطفی پورمحمدی به شمار می رود در گزارشی در این‬ ‫مورد نوشت‪« :‬به نظر می رسد احمدی نژاد برای انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری ســال اینده به دنبال معرفــی ضرغامی‬ ‫ی و احمدی نژاد‬ ‫ به عنوان نامزد مورد نظر خود است‪ .‬ضرغام ‬ ‫جلساتی را نیز با یکدیگر داشته اند‪ ».‬این سایت البته ادامه‬ ‫داده اســت‪« :‬اصولگرایان به دنبال نامزدی هســتند که تا‬ ‫به حال طعم انتخابات و رای مردم را نچشیده است و برای‬ ‫مردم چهره جدیدی شناخته می شود‪.‬ان گونه که از شواهد‬ ‫پیداست اصولگرایان به این نامزد نزدیک شده اند و ان فرد‬ ‫یرئیسسابقصداوسیما‪.‬‬ ‫کسینیستجزعزت اللهضرغام ‬ ‫ی که این روزها به شدت در فضای مجازی فعال است‬ ‫ضرغام ‬ ‫می تواند گزینه مطلوب اصولگرایــان برای انتخابات اینده‬ ‫ریاست جمهوری باشد‪ .‬فردی که توان ایجاد اجماع میان‬ ‫بخش های مختلف اصولگرایی را دارد‪.‬اصولگرایان معتقد‬ ‫هستند که عملکرد ضرغامی در صداوســیما مطلوب بوده‬ ‫است و مردم از دوران او خاطرات خوبی به ذهن دارند‪ .‬دیگر‬ ‫ویژگی که باعث شده است تا اصولگرایان به ضرغامی برسند‬ ‫این معناســت که بــه نظر می رســد احمدی نــژاد نیز برای‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری ســال اینده به دنبــال معرفی‬ ‫ضرغامی به عنوان نامزد مورد نظر خود اســت‪ .‬ضرغامی و‬ ‫احمدی نژاد جلساتی را نیز با یکدیگر داشته اند‪.‬بدین ترتیب‬ ‫اصولگرایان بدون دردســر و درگیری با احمدی نژاد با او در‬ ‫مورد یک نامزد به توافق برسند و هر دو در یک جبهه با حسن‬ ‫روحانی رقابت کنند‪.‬ان گونه که از شــواهد پیداست حسن‬ ‫روحانی به عنوان رئیس دولت یازدهم باید خود را اماده رقابت‬ ‫با رئیس سابق صداوسیما کند‪ .‬در این میان شاید چند نامزد‬ ‫مستقل و دلخور از وحدت اصولگرایی به صحنه بیایند اما به‬ ‫نظر می رسد که در انتخابات بهار ‪ 96‬شاهد دو قطبی روحانی‬ ‫– ضرغامی خواهیم بود‪ ».‬این گمانه پردازی البته حامیانی‬ ‫هم دارد‪ .‬به یک معنــا برخی معتقدنــد عزت الله ضرغامی‬ ‫ می تواند به چنــد دلیل نامزد مــورد اجمــاع اصولگرایان و‬ ‫محمود احمدی نژاد باشد‪:‬‬ ‫‪ -1‬او روابط خوبی با محمود احمدی نژاد دارد و فردی‬ ‫مورد اعتماد اوست‪.‬‬ ‫‪ -2‬ضرغامی با اصولگرایان رابطه خوبی دارد‪.‬‬ ‫‪ -3‬او از روابــط عمومــی باالیــی برخوردار اســت و‬ ‫می تواند در فضای مباحثه و مناظره موفق باشد‪.‬‬ ‫‪ -4‬او سابقه حضور در انتخابات ندارد و به نوعی چهره‬ ‫تازه ای به شمار می رود‪.‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫و در ســال ‪ ۱۳۹۳‬نشــان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و‬ ‫هنر دریافت کرد‪ .‬عزت الله ضرغامی برای اولین بار ســال‬ ‫گذشته با اخباری پیرامون نامزدی اش در انتخابات مواجه‬ ‫شد؛ شــایعه ای که البته از حضور او در انتخابات سال ‪۹۶‬‬ ‫روایت داشت‪.‬‬ ‫یک ســایت نزدیک به محمــود احمدی نژاد ســال‬ ‫گذشــته در خبری با انتشــار اطالعیه ای از سوی گروهی‬ ‫موسوم به «ائتالف فراگیر سوم تیر» خبر داد که «شورای‬ ‫مرکزی این ائتالف سیاسی در جلســه نهم دی ماه ‪۱۳۹۳‬‬ ‫خود‪ ،‬به اتفاق ارا «مهندس ســیدعزت الله ضرغامی» را‬ ‫به عنوان کاندیدای مورد حمایت خود در دوازدهمین دوره‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ســال ‪ ۱۳۹۶‬معرفی کرد‪ ».‬در‬ ‫بیانیه ای در این مورد امده بود‪ « :‬با وجــود اعتماد متقابل‬ ‫میان مهنــدس عزت اللــه ضرغامی با اصولگرایــان و نیز‬ ‫مدیران حامی گفتمان ســوم تیر می توان امیدوار بود که‬ ‫اجماع همه نیروهای انقالبی و اصولگــرا و حزب اللهی بر‬ ‫سر کاندیداتوری مهندس ضرغامی قابل حصول است‪».‬‬ ‫داستان دو مهندس‬ ‫از نازی اباد تا پاستور‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫عزت الله ضرغامی که فردی تیزهوش و با‬ ‫سیاست است حتما در زمینی که محمود‬ ‫احمدی نژاد اماده کرده باشد وارد نخواهد‬ ‫شــد‪ .‬مهندس ضرغامی می تواند نامزد‬ ‫مورد اجماع اصولگرایان باشــد نه فردی‬ ‫برای اجرای نقشه محمود احمدی نژاد‬ ‫سیاست‬ ‫سید عزت الله ضرغامی زمانی که در ماجرای تسخیر‬ ‫النه جاسوســی حضور پیدا کرده بود‪ ،‬شــاید فکرش را هم‬ ‫نمی کرد که روزی رئیس ســازمان صدا و سیما شود و حتی‬ ‫از وی به عنوان یکی از کاندیداهای احتمالی اصولگرایان‬ ‫برای انتخابات ریاســت جمهوری نام برده شود‪ .‬ان روز او‬ ‫دانشــجویی جوان بود و امروز مدیری پخته و باتجربه‪ .‬در‬ ‫کارنامه ضرغامی نوشــته شده اســت که وی فعالیت های‬ ‫فرهنگی و اجتماعی خود را در ســال های قبل از انقالب با‬ ‫تشکیل جلســات اموزشــی و تحلیلی برای جوانان جنوب‬ ‫شهر اغاز کرد‪ ،‬یعنی زمانی که وی هجده ساله بود‪ .‬پس از‬ ‫انقالب بهمن ‪ ۵۷‬نیز وی به عنوان دبیر اموزش و پرورش‪،‬‬ ‫به تشکیل کالس های اموزشی و تحلیلی برای مربیان امور‬ ‫تربیتی و دانش اموزان منطقه نازی اباد مشغول فعالیت شد‪.‬‬ ‫او مانند دیگر همفکران انقالبی اش در ان ســال ها‬ ‫از افکار و اندیشــه های ایت الله مطهری پیروی می کرد و‬ ‫اثار وی را به عنوان چهره ایدئولوژیک شــاخص سال های‬ ‫اول انقالب اموزش می داد‪ .‬عزت الله ضرغامی همزمان‬ ‫با انقــاب وارد دانشــگاه امیرکبیر شــد و به عنــوان یکی‬ ‫از دانشــجویان فعــال انجمن اســامی ان دانشــگاه در‬ ‫فعالیت های سیاســی حضور داشــت امــا او اگر چه یکی‬ ‫از دانشــجویانی بود که در اشــغال ســفارت امریکا دست‬ ‫داشــت اما برخالف ســایر دانشــجویانی که در این اقدام‬ ‫دست داشــتند‪ ،‬به تشــکل های چپ مذهبی جذب نشد‪.‬‬ ‫ضرغامی که نامش در دوره قبلی انتخابــات هم به عنوان‬ ‫یکی از کاندیداهای احتمالی مطرح می شد‪ ،‬متولد ‪۱۳۳۸‬‬ ‫در محله نازی اباد است و پس از دوران ریاستش بر سازمان‬ ‫صدا و ســیما که حدود ‪ 10‬ســال و ‪ 6‬ماه به طول انجامید‪،‬‬ ‫هم اکنــون عضو شــورای عالــی فضای مجازی اســت و‬ ‫گهگاهی فعالیتش در فضای مجازی خبرســاز می شــود‪.‬‬ ‫وی دارای مدرک کارشناســی ارشد در رشته مدیریت است‬ ‫ی فردی است با روابط عمومی باال‪.‬‬ ‫عزت الله ضرغام ‬ ‫او از اواسط دوران ریاستش بر سازمان صداو سیما رابطه ای‬ ‫خوب با محمود احمدی نژاد داشت‪ .‬او در مسائل مختلف و‬ ‫حساس با محمود احمدی نژاد همکالم می شد و حتی طرف‬ ‫مشورت او هم قرار می گرفت‪ .‬ضرغامی در مصاحبه ای که‬ ‫با هفته نامه مثلث داشــت در مــورد دیدارهایش با محمود‬ ‫احمدی نــژاد در ماجــرای قهــر ‪ 11‬روزه رئیس جمهــور‬ ‫چنین گفتــه بــود‪« :‬در ماجرای عــزل اقــای مصلحی‪،‬‬ ‫اقای احمدی نژاد تصمیم گرفت وزیــر اطالعات را تغییر‬ ‫دهد و رهبری با وجــود اینکه هیچ گاه در عــزل و نصب ها‬ ‫دخالت نمی کنند‪ ،‬وارد ماجرا شــدند و دســتور دادند که به‬ ‫دلیل حساســیت وزارت اطالعات‪ ،‬وزیر تغییر نکند‪ .‬اقای‬ ‫احمدی نژاد باید این دســتور را روی چشمش می گذاشت‬ ‫و به ان عمل می کرد‪ .‬البته دیگران هم در انتشار این خبر‪،‬‬ ‫رفتار خاصی را در پیش گرفتند و او را تحریک کردند‪ .‬البته‬ ‫اینها دلیل موجهی نبود‪ .‬اساســا وقتی رهبــری امر و نهی‬ ‫می کنند‪ ،‬محبت می کنند‪ .‬وقتی رهبری قابل می دانند و اعتنا‬ ‫می کنند و می گویند این کار را بکن یا نکن‪ ،‬این بزرگ ترین‬ ‫افتخار برای یک مسئول اســت‪ .‬من با همه وجود به این‬ ‫مسائل معتقدم‪ .‬برخی می گویند چرا فالن تذکر علنی شد؟‬ ‫بله؛ بسیاری از تذکرات به صورت خصوصی داده می شود‪.‬‬ ‫اقای رئیس جمهور! وقتی رهبری به تو می گوید این کار را‬ ‫بکن یا این کار را نکن‪ ،‬افتخــار کن؛ چراکه مقام والیت به‬ ‫تو اعتنا کرده است‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد در بزنگاه نتوانســت این را متوجه‬ ‫شــود؛ از این رو عصبانی شــد و رفت و خانه نشین شد‪ .‬در‬ ‫واقع‪ ،‬او محبت اقــا را درک نکرد اما من یقین داشــتم بعد‬ ‫از چند روز برمی گردد‪ .‬چند بار هم بــه خانه اش رفتم و با او‬ ‫صحبت کردم؛ با من درد دل کرد و سبک شد‪ .‬بعد از مدتی‬ ‫هم خودش در هیات دولت حاضر شــد و هیچ ربطی هم به‬ ‫من نداشت؛ همه می دانند که اکثریت اعضای دولت اقای‬ ‫احمدی نــژاد‪ ،‬نیروهای انقالبی‪ ،‬مومــن‪ ،‬متعهد و موفق‬ ‫بودند اما متاسفانه گاهی در قبال انها بی محبتی می شود و‬ ‫امکان ارائه یک گزارش کار از دوره وزارت خود را در فضای‬ ‫رسانه ای کشور ندارند‪ .‬هرچند احمدی نژاد به سرکار بازگشت‬ ‫اما بــا این کار دولــت را دچار حاشــیه کرد‪ .‬ما هم بســتنی‬ ‫خریدیم و رسانه ها همه مسائل را فراموش کردند و بستنی‪،‬‬ ‫محور شــد‪( .‬خنده) ما ضرباتی از این اقــدام احمدی نژاد‬ ‫خوردیم که واقعا حیف بود از ان دولتی که ان قدر خدمات‬ ‫ارائه کرده بود‪ .».‬ضرغامی البته در ادامه همین مصاحبه‬ ‫در مورد یکی از مواضع احمدی نژاد در وقایع ســال ‪ 88‬که‬ ‫حاشیه های زیادی هم داشــت‪ ،‬می گوید‪« :‬منظور اقای‬ ‫احمدی نژاد از خس و خاشــاک هــم ‪ 13‬میلیون نفری که‬ ‫به اقای موسوی رای دادند‪ ،‬نبود؛ قطعا نبود‪ .‬منظور اقای‬ ‫احمدی نژاد معدود افرادی بود که شعارهای ساختارشکنانه‬ ‫داده و به اموال عمومی اسیب وارد کرده بودند؛ من بعدها به‬ ‫اقای احمدی نژاد گفتم که شما باید ببینید که در چه فضایی‬ ‫این حرف را می زنید؟ به ایشــان گفتم اگر در ان شــرایط‬ ‫می گفتی که من دست این ‪ 13‬میلیون نفر را می فشارم‪ ،‬با‬ ‫کمک هم کشور را می سازیم و همه کسانی که به من رای‬ ‫داده اند برای سالمتی ان ‪ 13‬میلیون نفر صلوات بفرستند‪،‬‬ ‫فتنه در ان ابعاد اتفاق نمی افتاد‪ .‬انسان باید به کانتکس و‬ ‫بستری که در فضای سیاسی ایجاد شــده‪ ،‬نگاه کند‪ .‬اگر‬ ‫کلمه ای را استفاده کنید که حتی منظورتان هم ان برداشتی‬ ‫نباشــد که برخی افراد و جریانات کرده اند‪ ،‬شــما را به یک‬ ‫مسیر دیگر می برد‪».‬‬ ‫در این میان اما اگر بخواهیم منصفانه قضاوت کنیم‬ ‫احمدی نژاد و ضرغامی اختالفاتی هم داشــته اند‪ .‬به یک‬ ‫معنا اینگونه نبوده که این دو شــخصیت به صورت کامل با‬ ‫هم هماهنگ بوده و همخوانی دقیق داشته باشند‪.‬‬ ‫او در بخشی از مصاحبه با هفته نامه مثلث می گوید‪:‬‬ ‫«هرگاه در هیات دولت خصوصا در دوره اقای احمدی نژاد‬ ‫فردی خبری را می گفت‪ ،‬جلسه به حاشیه کشیده می شد‪.‬‬ ‫روانشناســی سیاســی اقای احمدی نژاد این گونه بود که‬ ‫ایشان بسیار پرانرژی وارد جلسه دولت می شد‪ ،‬می خندید‪،‬‬ ‫با همه ســام و احوالپرسی می کرد‪ ،‬به ســرعت می امد و‬ ‫کســی متوجه نمی شــد که احمدی نژاد از در پایین امده و‬ ‫در جلسه هیات دولت نشسته اســت‪ .‬در بین جلسه‪ ،‬اقای‬ ‫میرتاج الدینی خبــری از مجلس می گفت کــه مثال فالن‬ ‫نماینده فالن حرف را زده است‪ .‬اقای احمدی نژاد در پاسخ‬ ‫می گفت کاری نداشــته باشــید؛ ما کار خودمــان را انجام‬ ‫می دهیم‪ .‬چند دقیقه بعد یکی از وزرا می گفت که فالن فرد‬ ‫در سایت شــخصی اش فالن مطلب را علیه دولت نوشته‬ ‫است‪ .‬اقای احمدی نژاد باز هم می گفت که ول کنید؛ چه‬ ‫کار کنیم؟! بعد از اینکه چند نفر اخباری از این دســت نقل‬ ‫می کردند‪ ،‬اقای احمدی نژاد ناراحت می شد‪ ،‬بحث اصلی‬ ‫فراموش می شد‪ ،‬شــروع به جواب دادن به این صحبت ها‬ ‫می کرد‪ ».‬به هر حال به نظر می رسد که محمود احمدی نژاد‬ ‫و عزت الله ضرغامی در جلسه اخیرشان با یکدیگر در مورد‬ ‫انتخابات سال اینده با یکدیگر ســخن گفته باشند‪ .‬هر دو‬ ‫شخصیت در این مورد فعال سکوت کرده اند اما به هر حال‬ ‫برای تحلیلگران سیاســی حتما عزت اللــه ضرغامی یکی‬ ‫از گزینه هــای محتمل برای حضور در انتخابات به شــمار‬ ‫می رود‪ .‬شاید یک نگاه اصولگرایانه به این ماجرا این باشد‬ ‫که عزت الله ضرغامی که فردی تیزهوش و با سیاست است‬ ‫حتما در زمینی که محمود احمدی نژاد اماده کرده باشد وارد‬ ‫نخواهد شد‪ .‬مهندس ضرغامی می تواند نامزد مورد اجماع‬ ‫اصولگرایان باشــد نه فــردی برای اجرای نقشــه محمود‬ ‫احمدی نژاد‪ .‬البته در این میان ســناریویی وجود دارد که‬ ‫نقش هاشمی ‪ 92‬را برای احمدی نژاد قائل می شود و معتقد‬ ‫اســت که می توان ارای احمدی نــژاد را در صورت حاضر‬ ‫نشدن در انتخابات به سمت ضرغامی روانه کرد‪ .‬باید دید‬ ‫واکنش این دو فرد به این شایعه چیست‪.‬‬ ‫‪61‬‬ ‫اتحاد جدید در خاورمیانه‬ ‫بین الملل‬ ‫سفراخیررجبطیباردوغان‪،‬رئیس جمهورترکیهبهروسیهودیدارمحمدجوادظریفازترکیه‬ ‫معادالتزیادیرادراذهانبین المللیایجادکردهاست‪.‬برخیبراینگمان اندکهایندیدارهاناشی‬ ‫از تغییر سیاست های ترکیه نسبت به غرب است و زمینه را برای اتحاد سه جانبه میان ایران‪ ،‬روسیه و‬ ‫ترکیهبه وجودمی اورد‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫نگاه به شرق‬ ‫بین الملل‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫ترکیهپسازکودتاینافرجامبهروسیهوایراننزدیکشدهاست‬ ‫ناز و کرشمه اردوغان‬ ‫ترکیه از طریق ایران و روسیه‬ ‫می خواهد از غرب امتیاز بگیرد‬ ‫داود احمدزاده‬ ‫‪1‬‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫از تنش ها را در بحران ســوریه برداشــته و کمیته مشورتی‬ ‫فیمابین می تواند با تشــریک مساعی بیشــتر فضا را برای‬ ‫زدودن غبارها و ارائه راه حل سیاسی هموارتر سازد‪.‬‬ ‫البتــه در کنار روســیه‪ ،‬ایــران نیز به عنــوان یکی از‬ ‫بازیگران اصلی منطقه ای نسبت به تحوالت ترکیه از خود‬ ‫واکنش نشان داد و از حکومت اردوغان حمایت کرد‪ .‬تماس‬ ‫مکرر وزیر امورخارجه در روزهای پر اشوب ترکیه و صالح و‬ ‫مشورت فیمابین‪ ،‬نشانگر عمق روابط و جایگاه برتر ترکیه‬ ‫در سیاست خارجی ایران است‪.‬‬ ‫بنابراین پس از موضع گیری هــای اخیر دولتمردان‬ ‫ترکیه و تغییــرات اعالنی در سیاســت های منطقه ای این‬ ‫کشــور شــاهد رفت وامد دیپلمات های دو کشور هستیم‪.‬‬ ‫رفتار منطقی ایــران در قبال تحوالت ترکیه باعث شــد که‬ ‫مقامات این کشور پس از چهار سال با تغییر ریل سیاست‬ ‫خارجی خویش به دنبــال افزایش همکاری هــا و برقراری‬ ‫روابط نزدیکتر باشند‪.‬‬ ‫انچه مهم است حتی اگر این دگردیسی ها در سیاست‬ ‫خارجی ترکیه را بــه منزله خروج از جبهه رقیب و پیوســتن‬ ‫به ائتالف تهران‪ -‬مســکو قلمداد نکنیم‪ ،‬ولی تمایل برای‬ ‫گشودن باب مذاکرات جدی و امادگی بیشتر برای شرکت در‬ ‫دوره جدید گفت وگوهای صلح سوریه می تواند نشانه های‬ ‫مثبتی از فضای پســاکودتا در ترکیه باشــد‪ .‬گرچه بیشــتر‬ ‫کارشناســان بر اهمیت اقتصادی در مناســبات ترکیه با دو‬ ‫همسایه قدرتمند خویش یعنی روســیه و ایران تاکید دارند‬ ‫با این وجود همیــن مولفه اقتصادی به عنوان خط مشــی‬ ‫پیش ران بــرای تثبیت و گســترش مناســبات اقتصادی‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫به طوری که یکی از مــواردی که ترک هــا را وادار به‬ ‫انعطاف در قبال روسیه کرد بحث حجم گسترده مناسبات‬ ‫اقتصادی بود و هرگونه گسست در این موضوع می توانست‬ ‫خسارات جبران ناپذیری بر توسعه اقتصادی به ویژه صنعت‬ ‫گردشگری و بخش کشــاورزی داشته باشد‪ .‬این مساله در‬ ‫مورد تهران هم صادق است؛ مناسبات ایران و ترکیه در اوج‬ ‫تنش های منطقه ای همواره رو به گســترش بوده و ترکیه‬ ‫برای تداوم توسعه صنعتی خویش به منابع فسیلی ایران نیاز‬ ‫دارد‪ .‬مولود چاوش اوغلو‪ ،‬وزیر امور خارجه ترکیه نیز پس از‬ ‫دیدار با ظریف بر حجم مناسبات دو کشور و رقم ‪30‬میلیارد‬ ‫تاکید کرد‪ .‬بنابراین سفر ظریف در پی اشتی ترکیه با روسیه‪،‬‬ ‫یک گام اساسی در پی ریزی روابط حســنه میان دو کشور‬ ‫قلمداد می شود‪.‬‬ ‫در هر حال شــکل گیری ائتالف جدیــد منطقه ای با‬ ‫حضور ایران‪ ،‬ترکیه و روسیه‪ ،‬نوید بخش حل بحران های‬ ‫پچیده و کاهــش تنش هاســت‪ .‬پیامــد این ائتــاف در‬ ‫صورت عملیاتی شدن‪ ،‬تضعیف هرچه بیشتر محور عربی‬ ‫ضدسوری و بی اعتبار شدن سناریوهای امریکا برای ایجاد‬ ‫اشوب و اختالف در منطقه خواهد بود‪.‬‬ ‫در وضعیت موجــود‪ ،‬ترکیه از عربســتان و برخی از‬ ‫هم پیمانانش به دلیل موضع گیری اشکارشــان در مقابل‬ ‫کودتای نافرجام ترکیه به شــدت ناراضی اســت و این امر‬ ‫می تواند ضمن تقویت مواضع ایــران بر تضعیف موقعیت‬ ‫عربستان در منطقه اثر گذار باشد‪ .‬در چنین شرایطی به نظر‬ ‫می رسد که افق های روشنی برای همکاری های چند سویه‬ ‫میان بازیگــران اصلی بحــران ســوریه و کاهش تنش ها‬ ‫به وجود امده است‪.‬‬ ‫بی شــک بدون همکاری ترکیه‪ ،‬محور عربی و غربی‬ ‫توان الزم برای اجرای سیاســت های مطلــوب خویش از‬ ‫جمله تضعیف محور مقاومت و موقعیت روســیه به عنوان‬ ‫بازیگــر فرامنطقــه ای و متحد نزدیک بشــار اســد را پیدا‬ ‫نخواهند کرد‪.‬‬ ‫زیــرا ترکیــه پیش تــر به عنــوان پل ارتباطــی برای‬ ‫گروه های تروریستی محســوب می شد و بستن منفذهای‬ ‫نفوذ تروریست ها به مفهوم سرکوب بیشــتر و پایان دادن‬ ‫به فتنه قومــی و مذهبــی در منطقه خواهد بــود‪ .‬گام اول‬ ‫پس از مذاکرات فشــرده اردوغــان با پوتیــن و در پی ان‬ ‫سفر محمد جواد ظریف به انکارا‪ ،‬کنترل محدود مرزهای‬ ‫مشترک با سوریه و حصر تروریست ها در حلب و ادلب است‪.‬‬ ‫فراتر از این باید به توافق ســه جانبه برای هماهنگی‬ ‫بیشتر جهت عملیات مشــترک علیه داعش توجه داشت‪.‬‬ ‫بدون شــک عالوه بر دریافت تجهیــزات نظامی از داخل‬ ‫ترکیه‪ ،‬تروریســت ها از طریــق قاچاق نفت و فــروش اثار‬ ‫باستانی سوریه و عراق در ترکیه نیز منابع عظیم اقتصادی‬ ‫دریافــت می کردنــد‪ .‬بنابرایــن کوتاه تــر شــدن دســت‬ ‫تروریست ها از بازارهای قاچاق می تواند شرایط جدیدی را‬ ‫برای ریشه کنی تکفیری ها در منطقه فراهم سازد‪.‬‬ ‫اکنــون اردوغــان بــه درک مشــخصی از تحوالت‬ ‫منطقه رسیده اســت؛ چرا که پروژه های قبلی در حمایت از‬ ‫تروریســت ها و تحمیل ساختار جدید به ســوریه از طریق‬ ‫همراهی با عربستان و امریکا نه تنها امنیتی برای این کشور‬ ‫به وجود نیاورد بلکه باعث اســیب های جبران ناپذیری در‬ ‫بخش های مختلف به ویژه امنیتی شده است‪ .‬بنابراین تغییر‬ ‫رویکرد اردوغان نســبت به بحران های منطقه ای‪ ،‬تمایل‬ ‫وی بــرای همراهی با روســیه و ایران با هــدف اغاز فصل‬ ‫جدید در مناســبات و تالش های چند جانبه برای کاستن از‬ ‫خصومت ها طبیعی است‪.‬‬ ‫نکته اخر اینکه به رغم تمرکز اتش در حلب و خبرهای‬ ‫ناگوار از درگیری های داخلی میان مخالفین و حامیان نظام‬ ‫سوریه در دوره پساکودتا در ترکیه شاهد افزایش رایزنی ها‬ ‫برای نیل بــه راهکار سیاســی و خروج از منازعــه نافرجام‬ ‫منطقه ای هستیم‪.‬‬ ‫تغییر اشکار مواضع ترکیه در قبال سوریه‪ ،‬کفه ترازو‬ ‫را به نفع صلح و اغاز مذاکره سیاسی سنگین تر کرده است‪.‬‬ ‫به نظر می رســد که در کنار مدیریت زیرکانه روس ها برای‬ ‫امتیازگیری از رقیب نباید از دیپلماســی هوشمندانه ایران‬ ‫غافل بود‪.‬‬ ‫با این تفاســیر عربســتان بازنــده اصلــی تحوالت‬ ‫اخیر ترکیه و منطقه اســت و شــاید برای ایزوله نشــدن در‬ ‫منطقه به ســیم اخــر بزند‪ .‬پس لــرز ه ترس ســعودی ها از‬ ‫موضع گیری های اخیر ترکیه را می توان در بحران افرینی در‬ ‫یمن و نیز تالش بی حاصل برای اپوزیسیون سازی از طریق‬ ‫برخی مخالفین نظام جمهوری اسالمی مشاهده کرد‪.‬‬ ‫در هر صورت تشکیل مثلث (روسی‪ -‬ایران – ترکیه)‬ ‫جدید قــدرت در منطقــه و افزایــش رونــد همکاری های‬ ‫چند جانبه می تواند در شــکل گیری ترتیبات جدید امنیتی‬ ‫و حل بحران های موجود اثربخش باشــد‪ .‬گام اول در این‬ ‫مسیر دشــوار نیز با تردد مقامات سیاسی در پایتخت های‬ ‫یکدیگر برداشته شــد و در صورت تحقق سفر اردوغان به‬ ‫تهران و رایزنی های بیشــتر‪ ،‬شــاهد افزایش استحکام و‬ ‫تقویت روابط خواهیم بود‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫رجب طیب اردوغــان‪ ،‬رئیس جمهــور ترکیه پس از‬ ‫کودتای نافرجــام ارتش‪ ،‬به تالش هــای هدفمند خویش‬ ‫برای دور کردن ارتش از سیاست و به تبع ان‪ ،‬تثبیت قدرت‬ ‫خویش در عرصه داخلی شتاب داده است‪ .‬دستگیری های‬ ‫ بی حد و حصر منســوبین به فتح الله گولــن‪ ،‬روحانی مقیم‬ ‫امریکا در داخل ارتش و مراکز امنیتی و اموزشی از یک سو‬ ‫و اصرار بر استرداد وی برای محاکمه از سوی دیگر نشان‬ ‫می دهد که تصمیم اردوغان برای تضعیف هرچه بیشــتر‬ ‫جایگاه ارتش به عنوان نهاد مهم در مناسبات قدرت در دو‬ ‫سطح داخلی و خارجی جدی است‪.‬‬ ‫از نگاه برخــی از تحلیلگران مســائل ترکیه‪ ،‬تبعات‬ ‫این بحــران داخلــی حداقل در کوتــاه مــدت می تواند از‬ ‫نقش افرینی بیشتر ترک ها در معادالت قدرت در منطقه به‬ ‫ویژه ســوریه و عراق بکاهد‪ .‬کاهش قدرت نظامیان و طرد‬ ‫کمالیســت ها همزمان می تواند میراث اتاتــورک راهم به‬ ‫نوعی تحث تاثیر قرار دهد‪.‬‬ ‫چراکه براساس قانون اساســی‪ ،‬نهاد نظامی مامور‬ ‫حفاظت از نظام سکوالر و ارزش های الئیسیته بوده و اقدام‬ ‫ارتش در انجام کودتا این فرصت طالیی را برای اردوغان‬ ‫و حزب عدالت و توســعه فراهم کرده که بــا تغییر و تعدیل‬ ‫ان از طریق رفرانــدوم‪ ،‬رقیب دیرینه خویــش را از صحنه‬ ‫خارج کند؛ امری که مورد پسند غرب به ویژه امریکا نیست‬ ‫و اعتراض برخی از کشــورهای اروپایــی در کنار بی میلی‬ ‫مقامات امریکایی برای تن دادن به مطالبات اردوغان در‬ ‫تســلیم گولن به انکارا را در پیش داشــته و موجب تشدید‬ ‫تنش ها شده است‪.‬‬ ‫پس از ناکامی سیاست های منطقه ای ترکیه به ویژه‬ ‫در مورد سوریه‪ ،‬برخی تغییرات اجباری را در این خصوص‬ ‫شــاهد بودیــم؛ از جمله پــس از روی کار امــدن بن عالی‬ ‫یلدیریم‪ ،‬نخســت وزیر جدید به جای احمــد داووداوغلو‬ ‫و اظهارات وی مبنی بر گشــودن فصل جدیــد در روابط با‬ ‫همسایگان این دگردیسی ها اشکارتر شد‪.‬‬ ‫تمایــل اردوغان بــرای حل وفصل سیاســی بحران‬ ‫ســوریه و نیز نامه عذرخواهی به پوتین از یکسو و سفرش‬ ‫به روسیه که اولین سفر بعد از کودتای نافرجام ارتش بود‪،‬‬ ‫نشان داد که ترکیه پساکودتا با ناامیدی از غرب و اتحادیه‬ ‫اروپا به دنبال ترمیم شکاف های موجود با همسایگانش و‬ ‫عملگرایی بیشتر در سیاست خارجی است‪.‬‬ ‫چراکه چندین دهه انتظار برای پیوســتن به اتحادیه‬ ‫اروپا و تــن دادن به برخی از قوانین ایــن اتحادیه از جمله‬ ‫لغو اعدام در واقع خواسته این کشور را عملیاتی نساخت‪.‬‬ ‫همچنین پس از وقوع کودتای ناکام در ترکیه شاهد بودیم‬ ‫که بر سردی روابط فیمابین افزوده شد‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی مســکو و تهران به رغم تضادهای‬ ‫منطقه ای با انکارا بر سر مسائل منطقه ای در مقابل ارتش‬ ‫و کودتا قرار گرفتنــد و از اردوغان و حکومــت قانونی وی‬ ‫حمایت کردند‪.‬‬ ‫پس از ان بود که شاهد برخی کنش ها و سیگنال های‬ ‫مثبت از سوی دولتمردان ترکیه بودیم‪ .‬اکنون اردوغان گام‬ ‫اول برای نزدیکی بیشــتر به مســکو و تمایل برای کاستن‬ ‫رویگردانی از غرب‬ ‫مسکو و انکارا از واشنگتن گالیه های‬ ‫مشترک دارند‬ ‫ترکیه متحد غرب می ماند‬ ‫افزایش همکاری های انکارا و‬ ‫مسکو به نفع تهران نیست‬ ‫‪63‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ناز و کرشمه اردوغان‬ ‫ترکیه از طریق ایران و روسیه می خواهد از غرب امتیاز بگیرد‬ ‫دکتر بهرام امیر احمدیان‬ ‫کارشناس مسائل ترکیه‬ ‫بین الملل‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫‪2‬‬ ‫تعدد دیدارها میان مقامات روس‪ ،‬ترک و ایرانی طی‬ ‫روزهای گذشته این مساله را به ذهن متبادر می کند که ایا‬ ‫روند جدیدی درخصوص روابط جمهوری اسالمی ایران‪،‬‬ ‫روســیه و ترکیه و همچنین حــل بحران هــای منطقه ای‬ ‫به خصوص سوریه شکل گرفته است ؟ پس از دیدار رجب‬ ‫طیب اردغــان و والدیمیــر پوتین‪ ،‬روســای جمهور ترکیه‬ ‫و روســیه در شــهر ســن پترزبورگ و تاکید بر عادی سازی‬ ‫روابط دوجانبه‪ ،‬جمعه نیز محمد جواد ظریف‪ ،‬وزیر خارجه‬ ‫ایران برای نخســتین بار پــس از کودتای نــاکام در ترکیه‬ ‫طی ســفری یک روزه به این کشــور رفت و رایزنی هایی با‬ ‫مقامات تــرک در رابطه بــا بحران های منطقــه ای به ویژه‬ ‫بحران ســوریه انجام داد‪ .‬اردوغان اخیرا بــه چند دلیل به‬ ‫تغییر سیاســت های منطقه ای دســت زده اســت؛ اولین‬ ‫موضوع به کودتای نافرجام و دشــواری هایی که در داخل‬ ‫ترکیه به وجود امد‪ ،‬مربوط می شود‪ .‬مساله دیگر تنش میان‬ ‫روسیه و ترکیه و به دنبال ان پدید امدن‬ ‫ضعف و مشکالت در بخش اقتصادی‬ ‫اســت که موجب شــد در نهایت ترکیه‬ ‫به اقدامی متهورانه دست بزند و دست‬ ‫اشتی به سمت روسیه دراز کند؛ اما باید‬ ‫اذعان داشــت که روســیه نیز مایل به‬ ‫برقراری ارتباط دوباره با ترکیه بود‪ ،‬زیرا‬ ‫بخشی از گاز روسیه از طریق خط لوله‬ ‫بلواستریم به بندر سامســون در ترکیه‬ ‫می رود و موجب کســب درامد روســیه‬ ‫می شــود‪ .‬نکته دیگر اینکه روســیه در‬ ‫شرایط تحریم قرار دارد و نیازمند کسب‬ ‫درامد از طرق متفاوت و منابع گوناگون‬ ‫اســت که یک منبع را می توان فروش‬ ‫انرژی و مواد خام برشــمارد‪ .‬به همین‬ ‫سبب روســیه ناگزیر به برقراری روابط‬ ‫مجدد به خواســته ترکیه است‪ .‬عالوه‬ ‫بر این روابــط د وجانبه‪ ،‬روســیه رابطه‬ ‫دیگــری را هم با ترکیه طلــب می کند‪،‬‬ ‫مبنی بر اینکه انکارا یا تسهیالتی را برای‬ ‫روســیه فراهم کند یا اینکه در ســوریه‬ ‫مثبت تر عمل کند تا بتوانند مسائل شان‬ ‫را در انجــا فیصله دهند‪ .‬زیــرا ترکیه به‬ ‫دلیل همســایگی بــا ســوریه و مرزهایی که با هــم دارند‪،‬‬ ‫می تواند هــم در جهت مثبت و هم منفی تاثیرگذار باشــد‪.‬‬ ‫از طرف دیگر با نزدیک شــدن ترکیه به روسیه و باتوجه به‬ ‫اینکه ایران در عرصه ســوریه فعال اســت و اختالف نظر‬ ‫میان ایران و ترکیه تا حدودی تنها در حوزه ســوریه است‪،‬‬ ‫بنابراین نیازمند برگزاری نشستی ســه جانبه در مورد سوریه‬ ‫هســتند‪ .‬از این منظر می توان این گونه تحلیل کرد که هر‬ ‫سه کشور دارای منافعی هستند که می بایست دو به دو‪ ،‬و‬ ‫ســه جانبه با هم همکاری کنند‪ .‬نشست سه جانبه ای که با‬ ‫حضور روسیه برگزار شد و نیز سفر اخیر محمد جواد ظریف‬ ‫به ترکیه و مذاکراتش با چاووش اوغلــو‪ ،‬وزیر امور خارجه‬ ‫این کشور‪ ،‬نشان می دهد که تهران و انکارا در مورد سوریه‬ ‫به توافقاتی دســت یافته و هر کدام از انها تــا حدودی به‬ ‫منافع مورد نیاز خودشان نا ئل شده اند‪ .‬نکته اساسی برای‬ ‫ترکیه‪ ،‬حساســیت این کشــور به ایجاد یک دولت محلی‬ ‫یا منطقه ای (خودگردان) توســط کردها در سوریه است؛‬ ‫کردهایی که در واقع تحــت حمایت ایاالت متحده امریکا‬ ‫هستند و اکثر پیروزی هایی که به دست اوردند توسط کردها‬ ‫و اعراب دموکراسی خواه بوده اســت‪ .‬کردهای سوریه به‬ ‫ی خود با ترکیه‬ ‫نحوی از خالء قدرت مرکزی پیرامون مرزها ‬ ‫اســتفاده کردند و نگرانی هایی را هم بــرای ترکیه در مورد‬ ‫مساله کرده ا و هم برای روسیه که متحد سوریه است ایجاد‬ ‫کردند‪ .‬زیرا اگر کردها در شمال سوریه بتوانند دولت کردی‬ ‫تشکیل دهند منجر به ایجاد مشــکالتی در برخی دیگر از‬ ‫کشورها نیز خواهد شد‪ .‬روسیه نیز در این معادله نتوانسته‬ ‫پیروز شــود‪ ،‬چون باتوجه به هزینه هایی که تا امروز کرده‬ ‫موفق نشده تمامیت ارضی ســوریه را حفظ کند‪ .‬به همین‬ ‫خاطر سه کشور در کنار هم جمع گشته اند تا بتوانند بر این‬ ‫مشکالت فائق ایند‪.‬‬ ‫با این تفاسیر تغییر جهت گیری ترکیه نسبت به سوریه‬ ‫را می توان این گونــه توجیه کرد که مقامــات ترک به این‬ ‫جمع بندی رســیده اند که می توانند با دولتی که از خاکستر‬ ‫ناارامی ها در سوریه بیرون امده و در راس ان نیز بشار اسد‬ ‫اســت‪ ،‬همکاری کنند‪ .‬زیرا هر دولت دیگری که در سوریه‬ ‫بخواهد روی کار بیاید دولتی خواهد بود که ســبب تجزیه‬ ‫سوریه می شــود؛ به همین ســبب با اینکه تمامیت ارضی‬ ‫ســوریه برای ترکیه به عنوان تهدید شناخته می شد و ترکیه‬ ‫خواستار سرنگونی اســد بود اما به این جمع بندی رسیدند‬ ‫که رفتن اســد منجر به روی کار امدن داعش و ناارامی در‬ ‫سوریه می شود‪ .‬بنابراین در موقعیت کنونی در قدرت ماندن‬ ‫بشار اسد برای ترکیه تهدید محسوب نمی شود؛ همچنان ‬ ‫که رجب طیب اردوغان بعد از کودتای ناکام در کشــورش‬ ‫بیان داشت که در مساله کودتا‪ ،‬دوســتان ما از پشت به ما‬ ‫خنجر زدند اما دشمن ما که سوریه باشد از ما حمایت کرد‪.‬‬ ‫درواقع سوریه‪ ،‬روســیه و ایران از ترکیه برای توافق بر سر‬ ‫مساله کودتا حمایت کردند‪ .‬بنابراین ترکیه در شرایطی که‬ ‫با دشمنان داخلی مواجه بوده اســت‪ ،‬توانسته حمایت دو‬ ‫همسایه خود یعنی روسیه و ایران را جلب کند و اردوغان به‬ ‫نوعی مصالحه دست یافته است‪ .‬ترکیه در شرایط کنونی‬ ‫نیاز دارد تا روابطش را با دو کشــور بــزرگ منطقه (ایران و‬ ‫روســیه) تنظیم کند و همچنین اختالفاتش با سوریه را به‬ ‫نوعی با اشتی با روســیه برطرف کند‪ .‬به نظر من اردوغان‬ ‫و پوتین در مذاکرات به توافقاتی رســیدند که هر دو طرف‬ ‫به منافع شان دســت یابند؛ همان گونه که روسیه به منابع‬ ‫درامدی خود که در حال از دســت دادن بود رســید‪ ،‬ترکیه‬ ‫نیز به منافع اقتصادی دست پیدا کرده است‪ .‬در این راستا‬ ‫روسیه نیز خواستار تغییر دیدگاه ترکیه در مورد سوریه شد‪.‬‬ ‫باید توجه داشــت که ائتالف این سه کشــور و همچنین‬ ‫همکاری در خصوص مبــارزه با تروریســم و جدایی طلبی‬ ‫به نفع منطقه اســت زیرا اگر جدایی طلبی در منطقه رشــد‬ ‫پیدا کند مشــکالتی را برای ایران و ترکیه به همراه خواهد‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫در رابطه با پیامدهای نزدیکی دو کشور ترکیه و روسیه‬ ‫برای ایران نیز باید گفت که تهران تصور می کرد در غیبت‬ ‫ترکیه در روسیه می تواند جایگاه ترکیه را در انجا از ان خود‬ ‫کند؛ به عنوان مثــال در بحث صادرات مــواد غذایی یا در‬ ‫بحث توریسم‪ .‬اما ایران به جهت نداشتن ظرفیت و منابع‬ ‫این امور و نیز زیرســاخت های مورد نیاز‪ ،‬عمال نتوانســت‬ ‫کاری از پیش ببرد‪ .‬بنابراین به نظر می رسد که ترکیه و ایران‬ ‫به توافقی مجدد دست یافته اند؛ از یک قرن پیش تا به حال‬ ‫ایران با ترکیه تنش داشته است اما هیچ گاه منجر به قطع‬ ‫روابط میان دو کشــور نشده است‪ .‬این‬ ‫مســاله نیز به نیاز دو کشور به همدیگر‪،‬‬ ‫اسالمی بودن و همسایگی انها مربوط‬ ‫می شــود‪ .‬بنابرایــن همواره کوشــش‬ ‫رهبران ایــران و ترکیه بــر ان بوده که با‬ ‫وجــود تنش ها‪ ،‬بتوانند روابــط خود را با‬ ‫یکدیگ ر حفظ کنند‪ .‬همچنین در حاشیه‬ ‫کنفرانسی که ماه دســامبر در عشق اباد‬ ‫برگزار شــد‪ ،‬با وجــود اینکــه اردوغان‬ ‫موضع مخالفی با ایران داشــت اما طی‬ ‫مالقاتی که من با اقــای چاووش اوغلو‬ ‫در خصوص عدم برازندگــی روابط تیره‬ ‫ایران و ترکیه برای دو کشور داشتم‪ ،‬وی‬ ‫تاکید کرد که ممکن است میان دو کشور‬ ‫تنش هایی وجود داشــته باشد اما هرگز‬ ‫منجر به قطع روابط نخواهد شد‪.‬‬ ‫در نهایت به دنبال ازسرگیری مجدد‬ ‫روابط روسیه و ترکیه و مواضعی که غرب‬ ‫در این مورد اتخاذ می کند باید گفت که‬ ‫ترکیه و روسیه برخی تفاوت ها و تشابهات‬ ‫ایدئولوژیک با یکدیگر دارند؛ اول اینکه‬ ‫اردوغان و پوتین هردو اقتدارگرا هستند‬ ‫اما ترکیه به دلیل موقعیت جغرافیایی‪ ،‬در‬ ‫عین حال که کشوری مدیترانه ای ست‪ ،‬اسیایی و مسلمان‬ ‫نیز هســت و از طرفی در منطقه بالکان و دریای سیاه قرار‬ ‫دارد و بازیگری چند وجهی است‪ .‬به همین دلیل زمانی که‬ ‫در پی ساقط کردن جنگنده روس توســط ترکیه‪ ،‬ترکیه از‬ ‫حمایت ناتو و غرب برخوردار نگشــت‪ ،‬به ســمت روســیه‬ ‫برگشــت و برای افزایش جایگاه و اقتــدارش در ناتو بحث‬ ‫خروج از این سازمان را مطرح کرد و در واقع تهدید به خروج‬ ‫از ناتو کرد‪ .‬این در حالی است که خروج ترکیه از ناتو‪ ،‬جبهه‬ ‫شــرقی ناتو را با خالء بســیار بزرگی مواجه خواهد کرد زیرا‬ ‫بزرگترین قدرت نظامی ناتو در شرق‪ ،‬ترکیه است و جایگاه‬ ‫ بی بدیلی دارد‪ .‬بنابراین ناز و کرشمه اردوغان برای اتحادیه‬ ‫اروپا جهت امتیاز گرفتن از انها ست اما در نهایت اروپاییان‬ ‫ترکیه را به عنوان کشوری شرقی و مسلمان می شناسند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫همگراییبیشتر‬ ‫تهدیداتمشترکمنطقه ای‬ ‫ایران‪،‬روسیهوترکیهرابه‬ ‫یکدیگرنزدیککردهاست‬ ‫جعفر قنادباشی‬ ‫‪3‬‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بروز یک سلسله نشانه هایی که از یک سو‪ ،‬از تمایل‬ ‫مقامات انکارا به همســویی با جمهوری اسالمی ایران در‬ ‫مسائل منطقه ای حکایت دارد و از سوی دیگر‪ ،‬از تجدید‬ ‫نظر احتمالی دولت رجب طیب اردوغان در سیاست های‬ ‫چند سال گذشته اش در قبال ســوریه خبر می دهد‪ ،‬سبب‬ ‫شده اســت تا فرضیاتی مبتنی بر شــکل گیری ائتالف یا‬ ‫ائتالف هایــی جدید از کشــورهای منطقه مطرح شــود‪.‬‬ ‫فرضیاتی که به احتمال تشــکیل ائتالفی از ســه کشــور‬ ‫ایران‪ ،‬ترکیه و روسیه و یا برپایی ائتالفی با عضویت ایران‪،‬‬ ‫ترکیه و سوریه اشاره دارد و پیش از وقوع کودتای نافرجام‬ ‫ترکیه و باتوجه به برخــی از موضع گیری های دولت جدید‬ ‫ترکیه (به نخســت وزیری بن علی یلدیریم ) نیز در فضای‬ ‫رسانه ای مطر ح شده است‪ .‬در واقع ســوابق کوتاه مدت‬ ‫چنین احتماالتی‪ ،‬به ســخنان قبــل از کودتای «بن علی‬ ‫یلدیریم» نخست وزیر جدید ترکیه در خصوص عادی سازی‬ ‫روابط با دولت بشار اسد باز می گردد؛ زیرا سخنان وی این‬ ‫احتمال را قوت بخشید که ترکیه مسیر جدیدی را در تنظیم‬ ‫روابط منطقه ای اش بر خواهد گزید و به منظور کاهش انواع‬ ‫زیان های ناشی از مداخالت چندســاله اش در سوریه‪ ،‬از‬ ‫سیاســت های بلندپروازانه اردوغان (سیاست هایی که در‬ ‫واقع «داود اوغلو» نخست وزیر قبلی ترکیه معمار ان تلقی‬ ‫می شد) فاصله خواهد گرفت‪.‬‬ ‫شماری از کارشناسان مســائل ترکیه‪ ،‬در خصوص‬ ‫این رویکرد تازه «بن علی یلدیریــم»‪ ،‬براین اعتقاد بودند‬ ‫که موضع گیری متفاوت وی در برخورد با مسائل سوریه‪،‬‬ ‫به معنی رهایی انکارا از چنبره ائتالف با دیکتاتوری مرتجع‬ ‫منطقه خواهــد بود و بنــا به قاعــده‪ ،‬درپی فروپاشــی ان‬ ‫ائتالف ها‪ ،‬شرایط مساعدی را هم برای تشکیل و برپایی‬ ‫ائتالف هایی متفاوت با گذشته فراهم خواهد کرد‪.‬‬ ‫البتــه وقوع کودتــای نافرجــام ترکیه نیــز احتمال‬ ‫فروپاشــی ائتالف های قبلی و سســت شــدن پیوندهای‬ ‫این کشــور با ارتجاع منطقه را نه تنها کاهــش نداد‪ ،‬بلکه‬ ‫سبب شــد تا ترکیب تازه ای از همگرایی ها و واگرایی ها در‬ ‫روابط ترکیه با دیگر کشورها ایجاد شود و فرضیات تشکیل‬ ‫ائتالف یــا ائتالف هایی جدیــد با عضویت دولــت انکارا‪،‬‬ ‫به طور جدی تری مطرح شود؛ به ویژه انکه به موازات انتشار‬ ‫خبر هایی در خصوص نقش امریــکا و مرتجعین منطقه در‬ ‫توطئه برانــدازی (کودتای نافرجام) ترکیــه‪ ،‬دولت انکارا‬ ‫افزایش تعامالت سیاســی با ایران و روسیه را در دستورکار‬ ‫خود قرار داد و اغاز یک سلسله رفت و امدهای دیپلماتیک‬ ‫بین ترکیه و روسیه از یک طرف و بین ترکیه و ایران از طرف‬ ‫جدی تر ساخت‪.‬‬ ‫دیگر‪ ،‬این روند را ّ‬ ‫شــاهدیم که در گفت وگوهای «تهران – انکارا» و‬ ‫همچنین در گفت وگوهای «مسکو – انکارا»‪ ،‬بحث درباره‬ ‫سمت و ســوی تحوالت ســوریه و الزامات مرتبط با ان‪ ،‬از‬ ‫جمله مهمترین و محوری ترین مباحث محسوب می شود؛‬ ‫همچنان که در مجموعه تعامالت چند سال اخیر روسیه و‬ ‫جمهوری اسالمی ایران نی ز چگونگی روند تحوالت سوریه‬ ‫از جمله مسائل اصلی و مورد توجه طرفین بوده است‪ .‬این‬ ‫بدین معناست که مجموعه کنش ها و واکنش های متقابل‬ ‫چهار کشور نامبرده (ایران‪ ،‬روسیه‪ ،‬ترکیه و سوریه) از حوزه‬ ‫مناسبات دوجانبه فراتر می رود و هرچند تشکلی تحت عنوان‬ ‫ائتالفی رسمی با عضویت این کشور ها ایجاد نشده‪ ،‬ولیکن‬ ‫تامین نیازها و تحقق اهداف منطقــه ای انها‪ ،‬به یکدیگر‬ ‫گره خورده است‪.‬‬ ‫حال اگرچه در فضاهای رسانه ای از احتمال تشکیل‬ ‫ائتالفی از سه کشــور ایران‪ ،‬ترکیه و روسیه سخن به میان‬ ‫می اید‪ ،‬اما انچه واقعی تر و (برای جهان اسالم) ضروری تر‬ ‫به نظر می رســد‪ ،‬به ویــژه باتوجه به بســترها و زمینه های‬ ‫مشترک فرهنگی‪ ،‬برپایی ائتالفی از سه کشور ایران‪ ،‬ترکیه‬ ‫و ســوریه اســت که گمانه زنی های متعددی در خصوص‬ ‫احتمال تشکیل ان صورت گرفته است و چشم اندازهایی‬ ‫از نقشی که می تواند در وحدت جهان اسالم و تقویت جبهه‬ ‫مقاومت اسالمی در مقابل سیاست های استعماری از جمله‬ ‫اشغالگری های صهیونیستی ایفا کند‪ ،‬ترسیم شده است‪.‬‬ ‫ایــران‪ ،‬ترکیه و ســوریه ســه کشــوری هســتند که‬ ‫اقتضائات فراوان منطقه ای‪ ،‬انها را به همگرایی با یکدیگر‬ ‫فرا می خوانــد و در همین حــال‪ ،‬تامین بخشــی از نیازها و‬ ‫تحقق بخشــی از اهداف انها‪ ،‬تنها در سایه همکاری های‬ ‫منطقــه ای‪ ،‬به خصــوص تشــکیل یــک ائتــاف فعال‪،‬‬ ‫امکان پذیر اســت؛ همکاری و ائتالفی که سخن گفتن از‬ ‫ان‪ ،‬در حال حاض ر ممکن اســت جنبه ایده الی داشته و امر‬ ‫رویایی به نظر برسد ‪ ،‬زیرا در راه رســیدن به این همکاری و‬ ‫جدی متعددی‬ ‫در مسیر برپایی ائتالف مورد اشاره‪ ،‬موانع ّ‬ ‫هم وجود دارد که بســیاری از تالش هــای همگرایانه را به‬ ‫تالش هایی بی ثمر تبدیل می کند و یا ان را متوقف می سازد‪،‬‬ ‫اما در میان مــدت و درازمدت این نوع مشــکالت‪ ،‬به هیچ‬ ‫وجه مشکالتی الینحل محسوب نمی شوند و با تالش های‬ ‫پیگیرانه و مبتنی بر برنامه ریزی‪ ،‬می توان زمینه حل و فصل‬ ‫انها را فراهم کرد‪.‬‬ ‫این درحالی است که هرسه کشور در عرصه سیاسی‬ ‫و نظامی با مسائل مشترک و کامال یکسانی مواجه هستند‪.‬‬ ‫چنانکه تهدیدات مستقیم و غیرمستقیم رژیم صهیونیستی‬ ‫در منطقه به عنوان یکی از اصلی ترین این مســائل‪ ،‬منافع‬ ‫منطقه ای و امنیت هر ســه کشــور را در معرض خطر قرار‬ ‫می دهد‪ .‬افزون بر این تهدیدات که همکاری های بیشــتر‬ ‫ایران‪ ،‬ترکیه و سوریه را ایجاب می کند‪ ،‬تهدیداتی همانند‪:‬‬ ‫تهدیدات ناشــی از انواع تحرکات جریان هــای تکفیری‪-‬‬ ‫تروریستی‪ ،‬مساله مشترک دیگری است که دغدغه خاطر‬ ‫مشابهی را در سه کشور ایجاد کرده و امنیت انها را درعرصه‬ ‫عمل به یکدیگر پیوند داده است‪ .‬افزون براین‪ ،‬در اینجا باید‬ ‫به تهدیدات ناشی از مداخالت غرب در مناطق کرد نشین‬ ‫ســه کشــور و بهره برداری های اســتعماری ان ها‪ ،‬جهت‬ ‫اجرای طرح های تجزیه طلبانه نیز به عنوان موضوعی که‬ ‫دولت های انکارا‪ ،‬تهران و دمشق را به همگرایی به یکدیگر‬ ‫فرامی خواند‪ ،‬اشاره کرد و ان را از عوامل زمینه ساز ائتالف‬ ‫ضروری سه کشور به حساب اورد‪.‬‬ ‫البته اهداف و امال مشترک ملت های مسلمان سه‬ ‫کشور برای تحقق وحدت اســامی و اهداف دیگراعالم‬ ‫شده و سه کشور درخصوص ایجاد منطقه ای عاری از افراط‪،‬‬ ‫خشونت‪ ،‬اشغالگری و منطقه ای بدون سالح های کشتار‬ ‫جمعی‪ ،‬از دیگر زمینه های مســاعد بــرای برپایی ائتالف‬ ‫مورد اشاره هستند‪ ،‬همچنانکه وجود یک سلسله نیاز های‬ ‫مشترک در عرصه دفاعی‪ ،‬ایجاد ارامش و امنیت در منطقه و‬ ‫تامین نیازهای اقتصادی وتجاری (به ویژه عرصه ترانزیت و‬ ‫انرژی‪ :‬نفت و گاز) از جمله پایه های این همگرایی ضروری‬ ‫و پرسود به شــمار می اید‪ .‬از زاویه نگرشی دیگر‪ ،‬همگرایی‬ ‫بین این ســه کشــور‪ ،‬به منزله اغاز حرکتــی تاریخی برای‬ ‫مقابله با سیاست های تفرقه افکنان ه استعماری است که در‬ ‫مقطعی از تاریخ معاصر‪ ،‬شــکاف میان ملت های اسالمی‬ ‫را با شــعار های فریبنده‪« :‬پان عربیسم»‪« ،‬پان ترکیسم»‬ ‫و « پان ایرانیسم » محقق ساخته و برای تداوم ان‪ ،‬از انواع‬ ‫جدی ترین شــیوه های تبلیغاتی و رســانه ای ســود جسته‬ ‫است‪ .‬البته بانیان این سیاست های تفرقه افکنانه‪ ،‬زمانی که‬ ‫احساس خطر کرده و منافعشان ایجاب کند؛ هیچ ِابایی از‬ ‫تشکیل ائتالف یا حمایت از ائتالف هایی که از مجموعه ای‬ ‫از کشورهای ناهمگن ایجاد شده اند‪ ،‬ندارد و این در صورتی‬ ‫اســت که این ائتالف ها در خدمت منافع انها (یعنی دقیقا‬ ‫متضاد با منافع ملت هــا) حرکت کرده و به نوعــی اتحاد و‬ ‫همگرایی های مثمر ثمر کشورهای مستقل را‪ ،‬نشانه گیری‬ ‫کند؛ ائتالف هایی همانند ائتالف به اصطالح ضد داعش‬ ‫و یا ائتالف علیــه یمن که ابزاری اســتعماری محســوب‬ ‫می شوند و به صورت غیرمستقیم این انگیزه را در ملت های‬ ‫مسلمان تقویت می کنند که بیش از پیش‪ ،‬در صدد برپایی‬ ‫ائتالف های ثمر بخش و ضروری برای مقابله با تهدیدات‬ ‫ناشی از ائتالف های استعماری باشند‪.‬‬ ‫‪65‬‬ ‫بین الملل‬ ‫رویگردانی از غرب‬ ‫مسکووانکارا ازواشنگتنگالیه هایمشترکدارند‬ ‫دکتر احمد معنوی‬ ‫‪4‬‬ ‫کارشناس ژئوپولیتیک‬ ‫سفر اخیر رجب طیب اردوغان‪ ،‬رئیس جمهور ترکیه به‬ ‫روسیه و دیدارش با همتای روس خود‪ ،‬والدیمیر پوتین بعد از‬ ‫تنش های چند ماهه و در شرایطی که روابط این کشور با غرب‬ ‫بعدازکودتاینظامیدرترکیهواقداماتسرکوبگرانهاردوغان‬ ‫علیه مخالفان به شدت تیره و تار شده بود‪ ،‬دیداری حساس و‬ ‫مهم ارزیابی می شود که معادالت زیادی را در اذهان ایجاد‬ ‫کرده اســت‪ .‬بر همین اســاس تحلیل های مختلفی درباره‬ ‫این دیدار به وجود امده و اینده تحوالت ناشی از ان مهم به‬ ‫نظر می رسد؛ به گونه ای که تغییر سیاست های ترکیه نسبت‬ ‫به غرب و ایجاد زمینه برای اتحاد سه جانبه به همراه ایران و‬ ‫روسیه از موارد مهم ان به شمار می رود‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫دغدغه های مشترک‬ ‫یکهترکیهدرهمراهیباغرباقدامبهسرنگون‬ ‫هنگام ‬ ‫کردن جنگنده روسیه کرد روی همراهی ناتو با خود حساب‬ ‫کــرده بود‪ .‬انــکارا ایــن کار را به دلیــل همراهی روســیه با‬ ‫دولت قانونی ســوریه انجام داد و در این راه حتی حاضر شد‬ ‫ تحریم های مسکو و خطر جنگ را نیز به جان بخرد؛ اما ناتو‬ ‫تنها به دعوت دو طرف به خویشتنداری اکتفا کرد و اردوغان‬ ‫که پس از مدتی به اشتباه خود پی برد به این نتیجه رسید که‬ ‫به طور رسمی از روسیه در مورد سرنگونی هواپیمای سوخوی‬ ‫‪ 24‬عذرخواهی کند‪ ،‬به خصوص اینکــه تحوالت داخلی و‬ ‫ناامنی هایموجودودرراسانهاکودتاینظامینیزاردوغان‬ ‫رادائمانگرانازایندهکشورکردهبود‪.‬بنابرایندراینچارچوب‬ ‫عده ایدیداراردوغانوپوتینراسمبلرویگردانیاینکشور‬ ‫از امریکا ارزیابــی کرده اند و معتقدند کــه اردوغان به دلیل‬ ‫حمایت هایامریکاازفتح اللهگولنکهویرامسببکودتای‬ ‫نظامیدرکشورشمی داندشدیداازامریکاگله مندوعصبانی‬ ‫اســت و اردوغان که احســاس می کرد از طرف غرب مورد‬ ‫خیانت قرار گرفته ‪ ،‬اولین سفر خارجی خود را بعد از کودتای‬ ‫نظامی نافرجام به روسیه انجام می دهد‪.‬‬ ‫با نگاهی عمیق بــه این فرضیه باید گفــت که پوتین‬ ‫و اردوغان در این زمینه یک احســاس مشــترک نیز دارند و‬ ‫احساس می کنند که غرب‪ ،‬ناتو و سازمان سیا به انها خیانت‬ ‫کرده است‪ .‬پوتین به شدت از گسترش ناتو به شرق ناراحت‬ ‫اســت و این انتقاد را به امریکا وارد می کند که می خواهد در‬ ‫روسیه یک انقالب علیه وی به راه یابندازد‪.‬‬ ‫در این فرضیه صرفا رویگردانی از غرب دیده می شود‬ ‫نه حمایت از مواضع روسیه در قبال سوریه؛ چرا که اردوغان‬ ‫همچنان می خواهد ترکیه نقشی در ترسیم خاورمیانه جدید‬ ‫داشته باشــد بنابراین دســت از حمایت تروریسم نمی کشد‬ ‫به خصوص که حسن نیت خود را در خصوص بحران سوریه‬ ‫نشان نداده و بر خالف قطعنامه های شورای امنیت مرزهای‬ ‫خود را مســدود نکرده و مانع نفوذ تروریســت ها به ســوریه‬ ‫نمی شــود و بالعکس با حمایت از گروه تروریستی در سوریه‬ ‫نقش بزرگ تری در نبرد حلب ایفا کرده است‪.‬بنابر این پیامی ‬ ‫که از سن پترزبورگ درباره ضرورت ایجاد راه حل مشترک بین‬ ‫روسیهوترکیهبرایحلبحرانسوریهفرستادهشد‪،‬مویداین‬ ‫قضیه است که صرفا‪ ،‬میدان نبرد تعیین کننده خواهد بود‪.‬‬ ‫ایجاد اتحاد مثلث‬ ‫بر اساس این فرضیه از انجا که یکی از اختالفات بزرگ‬ ‫مســکو و انکارا در منطقه مربوط به سیاســت های دو طرف‬ ‫در خصوص بحران ســوریه و مواضع متخذه طرفین است‬ ‫به نظر می رســد این دیدار زمینه ایجاد اتحاد مثلث را میان‬ ‫ایران‪ ،‬روسیه و ترکیه فراهم اورد‪ .‬نخســتین بار ایده ایجاد‬ ‫یکائتالفسه جانبهمیانایران‪ ،‬روسیهوترکیهپسازدیدار‬ ‫اردوغان با پوتین مطرح شد‪ .‬هنگامی که والدیمیر پوتین در‬ ‫کنفرانس مطبوعاتی مشترک اعالم کرد که اهداف روسیه و‬ ‫ترکیه در سوری ه مانند هم هست و همتای ترکش نیز اذعان‬ ‫کرد که صفحه جدیدی در روابط میان دو کشــور می گشاید‬ ‫کهاینصفحهتاحدودزیادیدرحلچندینمسالهدرمنطقه‬ ‫سهیم می شود‪ ،‬نشان داد که اشــتی میان دو کشور تقریبا ‬ ‫در حال کامل شدن است و باید منتظر قدم های بعدی بود‪.‬‬ ‫باید گفت کودتای به اصطالح فتح الله گولن جدای از انکه‬ ‫واقعی یا غیر واقعی باشــد در زمان مناسبی برای تغییر بزرگ‬ ‫در موضع اردوغان رئیس جمهوری رخ داد و فرصتی ب ه وی‬ ‫داد تا در سیاست هایش در چندین پرونده تجدید نظر کند که‬ ‫بارزترین انها بحران سوریه و گشایش کلی و بدون هیچ گونه‬ ‫محدودیتی به سمت روسیه است‪.‬‬ ‫هر چند بســیار دشــوار اســت درباره چیزی گمانه زنی‬ ‫کنیم که این دو مرد درباره تفاهم ها و توافق ها در خصوص‬ ‫چگونگی حل بحران ســوریه به چه نتیجه ای رسیده اند اما‬ ‫انچه مهم است دو رئیس جمهوری بر عزم خود برای رسیدن‬ ‫به تفاهم مشــترک برای حل بحران ســوریه تاکیــد دارند‪.‬‬ ‫برای صحت این ادعا چندین مساله نیز برای اثبات فرضیه‬ ‫یاری رسان اســت که نمونه ان این اســت که دولت سوریه‬ ‫هیچ اتهامی به ترکیه درباره دست داشتن در حمله بزرگ اخیر‬ ‫گروه های مسلح سوری برای شکستن محاصره شرق حلب‬ ‫وارد نکرد و چه بسا این سکوت با اشاره مسکو صورت گرفت‪.‬‬ ‫از سوی دیگر بیانیه مشــترک انکارا و تهران در جریان سفر‬ ‫ظریفبهترکیهگمانه زنی هارادرمورداتحادسه جانبهروسیه‪،‬‬ ‫ایران‪ ،‬ترکیه در سوریه را افزایش داده است‪.‬برای ایران نیز‬ ‫ایجاد رابطه ای قدرتمند با ترکیه و روسیه‪ ،‬در زمانی که میان‬ ‫عربستان و اســرائیل نیز اتحادی غیررسمی شکل گرفته‪،‬‬ ‫می تواند از اهمیت بسیار باالیی برخوردار باشد‪ .‬باید اذعان‬ ‫داشت که سفرهای متقابل فوق الذکر تغییرات عظیمی در‬ ‫سیاست های خاورمیانه به همراه داشــته و خواهد داشت و‬ ‫تحرکات موکول به اثبات فرضیــه زمانی به واقعیت نزدیک‬ ‫می شود که می بینیم ظریف پیش از اغاز سفر خود به انکارا‪،‬‬ ‫در تماسی تلفنی با همتای روســی خود‪ ،‬سرگئی الوروف در‬ ‫خصوص تحوالت منطقه در زمینه هــای مختلف‪ ،‬از جمله‬ ‫مساله سوریه مذاکره می کند از انجا که ایران احتماال در شب‬ ‫کودتا در ترکیه اطالعات حساس بســیاری را با دولت ترکیه‬ ‫به اشتراک گذاشــته اســت‪ .‬این موضوع خود می تواند در‬ ‫روابط میان این دو کشور تاثیر مثبت بی سابقه ای ایجاد کند‪.‬‬ ‫ظریف نیز در سفر خود اظهار کرد ایران‪ ،‬روسیه و ترکیه باید با‬ ‫همکاری یکدیگر تالش کنند صلح و موفقیت را وارد منطقه‬ ‫کنند‪ .‬با اطمینان می توان گفت بهبــود روابط میان ایران‪،‬‬ ‫روسیهوترکیهبهمعنایشکستیبرایامریکاومتحدانشدر‬ ‫منطقه است و از نظر سعودی ها اگر ترکیه از دخالت خود در‬ ‫سوریهدستبکشد‪،‬نبرداینکشوربهسرعتبهپایانمی رسد‬ ‫که این هدف اصلی ایران و روسیه از اتحاد مذکور است‪.‬‬ ‫به نظر می رسد حرکت های اخیر رئیس جمهور ترکیه به‬ ‫نوعی برنامه ریزی برای ایجاد یک بلوک جدید در خاورمیانه‬ ‫نوترکیهدرکنارعراق‪،‬‬ ‫باشدکهاینبلوکشاملروسیه‪،‬تهرا ‬ ‫ســوریه و به طور غیر مســتقیم حزب الله لبنان خواهد بود‪.‬‬ ‫به طوری که واضح است ترکیه جناح روسیه – شیعه به ریاست‬ ‫تهران را به اتحاد با گروه های سنی ضد ایران ترجیح داد ه و‬ ‫اردوغان اکنون معتقد اســت بحران سوریه بدون مشارکت‬ ‫روسیه‪ ،‬دست یافتنی نخواهد بود‪ .‬بی شک بزرگترین بازنده‬ ‫این جریانات داعش‪ ،‬القاعده و همه گروه های تروریســتی‬ ‫فعال در ســوریه خواهند بود که می بینند قابل اعتمادترین‬ ‫مسیر برای ارسال نیرو و سالح به سوریه اکنون با جدی ترین‬ ‫دشمن انها یعنی روسیه‪ ،‬هم پیمان شده است‪.‬‬ ‫جان کالم باید اشــاره کرد که هر چند سفر اردوغان به‬ ‫مســکو منافع اقتصادی را نصیب ترکیه خواهــد کرد‪ ،‬اما از‬ ‫یکسو باتوجه به حمایت استوار و ثابت مسکو از دولت قانونی‬ ‫بشار اسد و حضور قدرتمندانه نظامی در سوریه برای مبارزه با‬ ‫گروه های تروریستی و از ســوی دیگر سرخوردگی اردوغان‬ ‫از متحدان امریکایی به نظر می رســد برای انکارا این سفر‬ ‫فرصتی را فراهم اورد تا با تصحیح سیاست های خود در قبال‬ ‫بحران سوریه و وارد شــدن در اتحاد مثلث به همراه تهران‬ ‫و مســکو که طراحان اصلی ژئو پولیتیک منطقه خاورمیانه‬ ‫هســتند نقش مثبتی در برقراری صلح و ثبات درسوریه ایفا‬ ‫نماید‪.‬‬ ‫عملگرایی اردوغان‬ ‫بین الملل‬ ‫همکاری استراتژیک میان روسیه و ترکیه امکان پذیر نیست‬ ‫سیامک کاکایی‬ ‫‪5‬‬ ‫کارشناس مسائل ترکیه‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫اما باید گفت که همچنان ترکیه در جبهه منتقدان ســوریه‬ ‫قرار دارد و نسبت به تغییر نظام سیاسی در این کشور بی میل‬ ‫نیست‪ .‬ضمن انکه روابط ترکیه با روســیه و شیوه تطبیقی‬ ‫ان با روابط ترکیه و غرب نیز اگر مورد ســنجش قرار بگیرد‬ ‫این نکات استخراج می‪‎‬شــود که روابط بین ترکیه با اروپا و‬ ‫امریکا‪ ،‬روابطی دامنه‪‎‬دار‪ ،‬بلند مدت و اســتراتژیک است‪.‬‬ ‫حجم قراردادها‪ ،‬پیمان‏‪‎‬ها و همکاری‏های نظامی که بین‬ ‫ترکیه با امریکا و ناتــو وجود دارد و همچنیــن قرابت‏های‬ ‫سیاسی در مواضع پیشین وجود داشته منجر به ایجاد یک‬ ‫راهبرد بلندمدت شده است‪ .‬بنابراین ترکیه حسب تنش‏های‬ ‫موجود در روابط با امریکا بر سر مساله فتح الله گولن نخواهد‬ ‫خواســت که این روابط راهبردی را دستخوش یک تغییر‬ ‫عظیم کند تا در اینده احســاس کند که به لحاظ راهبردی‬ ‫دچار زیان شده است‪ .‬برای امریکا نیز ترکیه و رابطه با این‬ ‫کشور اهمیت دارد‪ .‬بنابراین می‏توان این نتیجه را استخراج‬ ‫کرد که روســیه و ترکیه بی میل به گســترش مناســبات در‬ ‫عرصه‏های تجاری و اقتصادی و رایزنی‪‎‬های سیاسی نیستند‬ ‫چرا که زمینه از سرگیری این گونه همکاری‪‎‬ها و تقویت ان و‬ ‫زدودن تنش‪‎‬ها فراهم شده و پیش بینی می‪‎‬شود که روابط‬ ‫میان ترکیه و سوریه از قبل بیشتر شود‪.‬‬ ‫اما حرکت در مسیر همکاری استراتژیک میان روسیه‬ ‫و ترکیه دشــوار به نظر می‪‎‬رســد‪ .‬زیرا همخوانــی پایدار و‬ ‫بلندمدتی در نوع گفتمان و روابط مسکو و انکارا در سطوح‬ ‫امنیت و منافع ملی و مالحظات سیاســی و بین المللی انها‬ ‫که چگونه و به چه کشورهایی می‪‎‬تواند تکیه کند‪ .‬به همین‬ ‫جهت استمرار این همکاری در منطقه برای ترکیه بسیار مهم‬ ‫و حیاتی است و انکارا حرکتش در این مسیر را ادامه خواهد‬ ‫داد‪ .‬در این بین پیش بینی گسترده تر شدن همکاری‏های‬ ‫اقتصادی و تجاری میان ترکیه با ایران و روسیه نیز می‏رود‬ ‫اما راهبرد همکاری‪‎‬های انکارا با غرب نیز یک بحث پایه‪‎‬ای‬ ‫اســت که نمی‏توان ان را نادیده گرفت‪ .‬در عین حال یک‬ ‫وجه این روابط که برخی تحلیلگران روی ان تمرکز کرده‏اند‬ ‫این اســت که ترکیه از طریق نزدیکی بیشــتر به روسیه یا‬ ‫تمایل نشان دادن به نزدیکی این روابط در پی تحریک یا‬ ‫نقد سیاست‪‎‬های واشنگتن در قبال این کشور بوده است‪.‬‬ ‫به بیان دیگر امریکا نتوانست انتظارات اردوغان را براورده‬ ‫کند‪ ،‬اما این مساله بدان معنا نیست که امریکا در ضدیت با‬ ‫ترکیه باشد بلکه بیشتر یک اختالف در مواضع و نوسانات در‬ ‫انتظارات شکل گرفته است‪ .‬در نهایت باوجود این مسائل‪،‬‬ ‫ایران و روسیه برای ترکیه بسیار اهمیت دارند و رابطه با این‬ ‫دو کشور از سوی ترک‏ها رو به گسترش اســت اما نگاه به‬ ‫غرب نیز از سیاست‏های ترکیه حذف نخواهد شد‪ .‬بنابراین‬ ‫می‏توان این گونه جمع بندی کرد که باتوجه به گفتمانی که‬ ‫میان انکارا – مسکو ‪ -‬ایران پدید امده قابل پیش بینی است‬ ‫سیاست ترکیه در ارتباط با ســوریه در مسیر تعدیل حرکت‬ ‫کند ولی تغییر صددرصدی را نمی‪‎‬توان متصور بود‪ .‬درواقع‬ ‫تعدیل در این سیاست و امکان ورود ترکیه به گفت وگوها با‬ ‫بازیگرانی چون روسیه و ایران بسیار افزایش یافته است‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫سفرهای اخیر مقام‪‎‬های ترکیه به خارج از این کشور‬ ‫و همچنین دیدارهای سیاسی که از ترکیه انجام می‪‎‬گیرد‪،‬‬ ‫نگاه‪‎‬ها را به این ســمت معطوف داشــته که ایا در سیاست‬ ‫خارجی ترکیه تغییراتی ایجاد شده یا دیپلماسی منطقه‪‎‬ای‬ ‫این کشــور در مســیر تغییر قرار دارد‪ .‬به خصــوص اینکه‬ ‫نشــانه‪‎‬هایی از تعدیل نیز در مواضع این کشــور به چشــم‬ ‫می‪‎‬خورد‪.‬‬ ‫در ایــن بیــن ســفری کــه رجب طیــب اردوغــان‪،‬‬ ‫رئیس جمهوری ترکیه به روسیه داشت قابل توجه بود؛ هم‬ ‫از این جهت که این سفر نقطه پایانی بر تنش هایی بود که‬ ‫در هشت ماه گذشته بر روابط انکارا‪-‬مسکو سایه افکنده بود‬ ‫و هم از این روی که گشایشی در روابط ترکیه و روسیه بعد از‬ ‫تنش ها پیرامون مسائل سوریه ایجاد کرد‪.‬‬ ‫اکنون این انتظار از سوی مســئوالن دو کشور وجود‬ ‫دارد که در حقیقت راه برای همکاری های بیشتر اقتصادی‬ ‫و نزدیکی مواضع سیاسی هموار شود‪.‬‬ ‫مساله دوم در خصوص مذاکرات اردوغان با والدیمیر‬ ‫پوتین‪ ،‬رئیس جمهور روسیه به احتمال تغییرات در نگرش‬ ‫یا بینش سیاســت خارجی ترکیه نسبت به برخی مالحظات‬ ‫بین المللی باز می گردد‪ .‬بدین مفهوم که به موازات رویکرد‬ ‫ترکیه به سمت روسیه و اســتقبالی که مقامات روس نشان‬ ‫داده اند شــاهد افزایش تنش‪‎‬ها میان ترکیه و امریکا و اروپا‬ ‫هستیم‪ .‬مساله فتح الله گولن به معضلی در روابط واشنگتن‬ ‫و انکارا تبدیل شــده اســت‪ .‬اگرچه برخی معتقدند که این‬ ‫مساله می تواند یک بازی سیاســی و جدال رسانه ای میان‬ ‫ترکیه و امریکا باشــد‪ ،‬ولیکن می تــوان گفت که دلخوری‬ ‫جدی از سوی مقامات ترکیه نسبت به امریکا و مواضعی که‬ ‫پس از کودتا داشتند ایجاد شده است‪.‬‬ ‫نکته سوم به رویکرد روسیه نسبت به ترکیه به خصوص‬ ‫حمایت هایی که مســکو و شــخص پوتین از اردوغان در‬ ‫جریان کودتای ترکیه داشــت‪ ،‬برمی‪‎‬گردد‪ .‬رویکرد مسکو‬ ‫در قبال کودتای اخیــر برای ترکیه و مقامات انکارا بســیار‬ ‫اهمیت داشــت‪ .‬بنابراین به نظر می رســد که جهشــی در‬ ‫روابط ترکیه و روســیه پدید امده است‪ .‬مســاله دیگری که‬ ‫در تحلیل روابط و دیپلماســی منطقه‪‎‎‬ای ترکیه قابل بحث‬ ‫و گمانه زنی بیشــتر اســت همزمانی رایزنی ها بین ایران و‬ ‫ترکیه است‪ .‬سفر دکتر ظریف‪ ،‬وزیر خارجه ایران به ترکیه‬ ‫توجه ها را به این سمت معطوف کرد که دوران جدیدی در‬ ‫گسترش روابط ترکیه با ایران ایجاد خواهد شد به خصوص‬ ‫که ذهنیت ها در رابطه با حمایت ایــران از دولت قانون در‬ ‫ترکیه و محکومیت کودتا نزد مقامــات ترکیه باقی خواهد‬ ‫ماند‪ .‬بنابراین باید بر اقتضائات همســایگی میان ایران و‬ ‫ترکیه تاکید کرد که همواره در گسترش روابط‪ ،‬گفتمان‏ها‪،‬‬ ‫گفت وگوها و امد و شدهای سیاسی تاثیرگذار بوده و انها را‬ ‫نباید نادیده گرفت‪ .‬اما مهم‪‎‬تر از اینها اراده حاکم سیاسی‬ ‫برای گسترش همکاری‪‎‬ها و روابط ایران و ترکیه است‪ .‬این‬ ‫وجه مناسبات دوجانبه هم میان ایران و ترکیه و هم ترکیه و‬ ‫روسیه است‪ .‬وجه سومی هم در روزهای گذشته به ویژه در‬ ‫رسانه‪‎‬ها بسیار مورد پردازش قرار گرفته و ان گفت وگوها در‬ ‫مورد نزدیک شدن مواضع ایران‪ ،‬ترکیه و روسیه در ارتباط‬ ‫با مسائل منطقه‏ای است‪ .‬بدان مفهوم که حتی در رسانه‪‎‬ها‬ ‫عباراتی چون ائتالف سه گانه به کار برده شده است‪ .‬از جنبه‬ ‫واقع گرایانه باید گفت که نزدیکی در مواضع ســه کشــور‬ ‫امکانپذیر است و این مساله منجر به گفت وگو و رایزنی میان‬ ‫سه کشور و بازیگر مهم و موثر در عرصه منطقه‪‎‬ای خواهد‬ ‫شــد‪ .‬بنابراین قابل پیش بینی است که مذاکرات به منظور‬ ‫سمت و سو دادن و حل یا فرو نشاندن بحران منطقه ای از‬ ‫جمله در سوریه موثر باشد‪ .‬اما از منظر استراتژیکی‪ ،‬ایجاد‬ ‫یک ائتالف سه گانه تاحدودی دشوار و شاید دور از انتظار‬ ‫باشد‪ .‬به بیان دیگر یک نگاه استراتژیک بر روابط سه گانه‬ ‫این کشورها بر منطقه حاکم نیست‪ .‬چرا که منافع هر یک‬ ‫متفاوت از دیگری اســت‪ .‬اگر چه در نگاه ایران و روســیه‬ ‫نسبت به مسائل ســوریه نزدیکی و قرابت هایی وجود دارد‬ ‫مبتنی بر یک همکاری راهبردی کمتر مشاهده می‪‎‬شود‪.‬‬ ‫در شرایط فعلی نزدیکی ترکیه به روسیه و ایران یک‬ ‫سیاست منطقی‪ ،‬واقع گرایانه و مبتنی بر عملگرایی است‪.‬‬ ‫درواقع اردوغان دقیقا می‪‎‬داند که به چه شکل تصمیم گیری‬ ‫ن هم ایران و هم روســیه دو کشور مهم و موثر در‬ ‫کند‪ .‬چو ‬ ‫منطقه هســتند‪ .‬بنابراین در وضعیت فعلــی و در اینده‪ ،‬از‬ ‫انجایی که اردوغان در صحنــه داخلی نیاز به تثبیت قدرت‬ ‫دارد در عرصه بیرونی و سیاست خارجی باید حمایت‪‎‬هایی‬ ‫را برای دولت و ساختار سیاسی ترکیه جذب کند‪ .‬همچنین‬ ‫نوع نگاهی که از سوی تهران و مســکو نسبت به کودتای‬ ‫ترکیه حاکم بود‪ ،‬برای اردوغان این واقعیت را اشــکار کرد‬ ‫‪67‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ترکیه متحد غرب می ماند‬ ‫افزایش همکاری های انکارا و مسکو به نفع تهران نیست‬ ‫افشار سلیمانی‬ ‫‪6‬‬ ‫سفیر پیشین ایران در جمهوری اذربایجان‬ ‫بین الملل‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫رجب طیب اردوغان‪ ،‬رئیس جمهــوری ترکیه بعد از‬ ‫ ‪8‬ماه تیرگی روابط میان ترکیه و روسیه به دیدار همتای روس‬ ‫خود والدیمیر پوتین در سنت پترزبورگ رفت و صحبت های‬ ‫زیادی با وی انجــام داد‪ .‬البته باید توجه داشــت که تغییر‬ ‫رویکرد ترکیه در قبال روســیه مربوط به بعد از کودتا نیست‬ ‫و پیش از کودتا شــاهد برخی تحــرکات از ســوی انکارا با‬ ‫هدف عادی ســازی روابط با مسکو بودیم‪ .‬یعنی اگر کودتا‬ ‫هم اتفاق نمی افتــاد اردوغان به روســیه ســفر می کرد و‬ ‫این مذاکرات را انجام مــی داد‪ .‬در این بیــن یکی از ابعاد‬ ‫گفت وگوی میان روسای جمهوری دو کشور‪ ،‬بحث سوریه و‬ ‫اختالف هایی بود که در این بین میان دو کشور وجود داشته‬ ‫است‪ .‬البته روسیه و ترکیه در سه محور با یکدیگر توافق نظر‬ ‫دارند که عبارت است از‪ :‬الف) رسیدن به راه حل سیاسی در‬ ‫پرونده سوریه‪ ،‬ب) برقراری اتش بس پایدار و سراسری ج)‬ ‫بازگشت اوارگان به خاک سوریه‪ .‬همچنین قرار است روسیه‬ ‫و ترکیه در رابطه با محل استقرار نیروهای تروریستی از جمله‬ ‫داعش و مردمان عادی تبادل اطالعاتی داشته باشند تا این‬ ‫مردم از سوی روسیه مورد حمله قرار نگیرند‪.‬‬ ‫اما اختالف هایی هــم در مورد پرونده ســوریه میان‬ ‫ترکیه و روسیه وجود دارد‪ .‬مثال در بحث نوع رویکرد در مورد‬ ‫مخالفان اسد و داعش و حتی در مورد مخالفان غیر مسلح‬ ‫اختالف های زیادی را شاهد هســتیم‪ .‬حتی در خصوص‬ ‫بشار اسد و مدل ارتباط گیری با وی در این بین هم مسائلی‬ ‫مطرح شــده اســت‪ .‬به بیانی دیگر‪ ،‬هر کدام از دو کشور‬ ‫به دنبال منافع خود در پرونده سوریه هستند‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫اخیرا مذاکرات میــان ایــران و ترکیه در مورد ســوریه نیز‬ ‫افزایش یافته و بعضا صحبت از ائتالفی ســه جانبه شامل‬ ‫ایران‪ ،‬ترکیه و روســیه برای حل بحران ســوریه می‏شود‪.‬‬ ‫برخی هم فراتر رفته و از تغییر استراتژیکی سیاست خارجی‬ ‫ترکیه ســخن می‪‎‬گویند اما بر خالف بعضــی تحلیل ها من‬ ‫تغییر سیاســت ترکیه بعــد از کودتای نافرجــام و به وجود‬ ‫امدن برخی مسائل و اختالفات میان انکارا و غرب را یک‬ ‫تغییر اســتراتژیک نمی بینم بلکه به نظر مــن این تغییر‪،‬‬ ‫تاکتیکی اســت‪ .‬ترکیه با غرب پیوندهای بسیاری دارد؛ از‬ ‫یک سو یکی از اعضا و پایگاه های ناتو به شمار می رود و از‬ ‫سوی دیگر تا به امروز در اکثر مسائل مربوط به خاورمیانه‬ ‫در جبهه غرب و ناتو قرار داشته اســت‪ .‬بنابراین نمی توان‬ ‫اینگونــه تحلیل کرد کــه ترکیه با چرخــش ‪ ۱۸۰‬درجه ای‬ ‫سیاست هایش در کنار ایران و روســیه قرار بگیرد و اتحاد‬ ‫با غرب را فراموش کند‪ .‬اما باتوجه به شــرایط خاص دوره‬ ‫پســاکودتا‪ ،‬دوره اضطراری ســه ماهه ای که ترکیه سپری‬ ‫می کند‪ ،‬مجموعه تحوالتی که این کشــور بر ســر قضیه‬ ‫فتح اللــه گولن و برخورد بــا حامیان ان در داخل کشــور با‬ ‫امریکا و اروپا داشت و همچنین برداشت این کشور از روند‬ ‫سیاست خارجی اش در قبال سوریه می توان پیش بینی کرد‬ ‫که شاید ترکیه در خصوص مســاله سوریه‪ ،‬نرمشی از خود‬ ‫نشــان بدهد‪ .‬البته این به معنای ان نیست که این کشور‬ ‫خصومتش با بشــار اســد را به طور کل فرامــوش کند و به‬ ‫اشتباهاتش در قبال دولت دمشق اعتراف کند‪.‬‬ ‫در عین حال باتوجه به سیاست‪‎‬های خصمانه پیشین‬ ‫ترکیه در خصوص سوریه و شخص بشــار اسد نباید انتظار‬ ‫داشته باشیم که ترکیه بعد از این به صورت قاطعانه تاکید‬ ‫کند که بشار اسد در قدرت باقی بماند‪ .‬درواقع ترکیه در فرایند‬ ‫حل سیاسی بحران بدون اینکه حمایتی از اسد داشته باشد‬ ‫نرمشی در رویکرد خود نشان خواهد داد‪ .‬به این صورت که‬ ‫در فرایند سیاسی مشارکت خواهد داشت و از همه بازیگران‬ ‫لو فصل‬ ‫نیــز می‏خواهد که به میــدان بیایند تا بحــران ح ‬ ‫شود‪ .‬در پروسه بعدی نیز دولت انتقالی در سوریه تشکیل‬ ‫شــود‪ ،‬انتخابات برگزار گردد‪ ،‬قانون اساســی تغییر کند و‬ ‫موقعیتی فراهم شــود تا اوارگان به کشورشان برگردند‪ .‬در‬ ‫نتیجه احتماال از سوی ترکیه نوعی نرمش تلویحی را شاهد‬ ‫خواهیم بود‪.‬‬ ‫در این بین گام برداشتن در خط میانه از سوی ترکیه در‬ ‫مورد بحران سوریه به مفهوم باالنس کردن سیاست هایش‬ ‫در این راستاســت‪ .‬بــه نظر می‪‎‬رســد که ایــاالت متحده‬ ‫امریکا نیز به همین جمع بندی رســیده اســت و امروز انها‬ ‫نیز بر همان موضع ایران و روســیه تاکید دارند یعنی اســد‬ ‫در انتخابات شــرکت کند و اگر ارای کافی را کسب نکرد از‬ ‫ریاست جمهوری کناره گیری کند‪.‬‬ ‫به نظــر می رســد ترکیــه نیز بــه صــورت تلویحی و‬ ‫تاحدودی همیــن موضع گیــری را دارد؛ یعنــی می گوید‬ ‫اسد کناره گیری نکند‪ ،‬مذاکرات سیاســی صورت بگیرد و‬ ‫دولت انتقالی هم تشکیل شــود اما دیگر اسد در انتخابات‬ ‫شرکت نکند‪ .‬در این میان ایران بیش از روسیه حامی اسد‬ ‫و خواهان شــرکت کــردن او در انتخابات اســت و ممکن‬ ‫است در نهایت مسکو نیز به عدم حضور اسد در انتخابات‬ ‫رضایت دهد‪.‬‬ ‫در خصــوص اینکــه ایا نزدیکــی ترکیه و روســیه به‬ ‫یکدیگر به ضرر ایران اســت یا به نفع ایــران باید گفت که‬ ‫شرایط ترکیه و ایران خیلی با هم متفاوت است‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال توان اقتصادی دو کشــور و همچنین حجم تجاری‬ ‫هر یک با روســیه اختالف بســیاری دارد و ایــران در رده‬ ‫پایین تری قرار دارد‪.‬‬ ‫در عیــن حــال در رابطــه بــا بحث هــای امنیتی از‬ ‫یک طــرف ترکیه می خواهد بــا ایران و روســیه در منطقه‬ ‫هماهنگی هایی داشته باشد که مثبت تلقی می شود اما از‬ ‫طرف دیگر اگر هماهنگی های انکارا و مسکو در منطقه رو‬ ‫به گسترش رود‪ ،‬این مساله به نفع ایران نخواهد بود‪ .‬زیرا‬ ‫باتوجه به عالقه مندی های روســیه برای حل مسائلش با‬ ‫امریکا و این مساله که ترکیه متحد غرب و امریکا به شمار‬ ‫می رود‪ ،‬نزدیکی هرچه بیشــتر روســیه به ترکیه در نهایت‬ ‫می تواند این دو کشور را به سمت همکاری و همراهی بیشتر‬ ‫با غرب سوق دهد‪ .‬همچنانکه این کشور در ورود به سوریه‬ ‫نیز این هدف را دنبال می کرد که مشــکالتش با امریکا در‬ ‫خصوص مساله اوکراین و داستان تحریم ها را حل و فصل‬ ‫کند‪ .‬از سوی دیگر اگر امریکا‪ ،‬گولن را تحویل ترکیه دهد‬ ‫این کشــور مشــکل جدی دیگری با امریکا نــدارد‪ .‬حتی‬ ‫پیش بینی می شود که مســاله گولن به نحو دیگری به جز‬ ‫استرداد وی در اینده نزدیک حل و فصل شود‪ .‬در خصوص‬ ‫ناتو نیز با وجودی که اردوغان گفته کــه از ناتو انتظاراتی‬ ‫دارند و در قضیه ســوریه ناتو باید به انها کمک می‪‎‬کرد اما‬ ‫تهدید جــدی در روابط انــکارا با ناتو به چشــم نمی‪‎‬خورد‪.‬‬ ‫بنابراین به طور کلی در روابط ترکیه با غرب شامل امریکا و‬ ‫ناتو مشکالت خاصی وجود ندارد و طرفین همچنان متحد‬ ‫باقی خواهند ماند‪ .‬با این تفاســیر تحوالت فعلی را نباید به‬ ‫این صورت ارزیابی کنیم که کفه ترازو به نفع ایران سنگین‬ ‫شــده اســت بلکه مقامات جمهوری اســامی باید به این‬ ‫مساله توجه داشته باشــند و از روند تحوالت غافل نشوند‪.‬‬ ‫زیرا مولفه های سیاست خارجی بر اساس مولفه های اقتدار‬ ‫ملی و نقش بازیگران تعریف می شــود و به نظر نمی رســد‬ ‫اختالفات جز ئی میــان ترکیه و اروپا منجر به ان شــود که‬ ‫انکارا کال غرب را کنار بگذارد‪.‬‬ ‫ایران در رابطه با بحث سوریه باتوجه به تحوالتی که‬ ‫اتفاق افتاده و حتی پیشنهاد نشست سه جانبه میان ترکیه‪،‬‬ ‫روســیه و ایران باید منطقی برخورد کنــد و این تحوالت را‬ ‫کامال به نفع خود ارزیابی نکند ‪ ،‬زیرا در مورد ســوریه حتی‬ ‫ایران با روسیه نیز در برخی موارد اختالف نظرهایی دارد؛‬ ‫بنابراین ایران نباید تخم مرغ‏هایش را در یک سبد بچیند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مشارکت یا اتحاد استراتژیک‬ ‫تحلیلی بر روابط همکاری جویانه جدید روسیه‪-‬ایران‪-‬ترکیه‬ ‫دکتر افشین زرگر‬ ‫عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی واحد کرج‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫بین الملل‬ ‫حدودا یــک ماه پــس از کودتــای نافرجــام ترکیه‪،‬‬ ‫کماکان شــاهد اثار و پیامدهای ان در ســطح داخلی این‬ ‫کشور‪ ،‬منطقه و بین المللی هستیم‪ .‬در سطح داخلی ترکیه‪،‬‬ ‫شاهد تنبیه و مجازات مخالفین به اشکال مختلف هستیم و‬ ‫به نظر با سیاست های دولت‪ ،‬قدرت یک دست تر می شود‪.‬‬ ‫در مورد وضعیت داخلی ترکیه دو نظــر متضاد وجود دارد‪:‬‬ ‫برخی عرصه سیاسی پس از کودتای ‪ 15‬جوالی را متمایل‬ ‫به تنگ تر شدن فضای سیاســی و اقتدارگرایی می بینند و‬ ‫عده ای نیز شکســت کودتا و افزایش محبوبیت اردوغان‬ ‫را نشانه بهبود وضعیت دموکراسی در این کشور می دانند‪،‬‬ ‫که البته بنابر شــواهد و قرائن به نظر دیــدگاه اول در حال‬ ‫حاضر طرفداران بیشتری می تواند داشته باشد‪ .‬در سطح‬ ‫منطقه ای نیز باتوجه به گفت وگوها‪ ،‬مذاکرات و دیدارهای‬ ‫دیپلماتیک بین مقامات ترکیه و دولت های همسایه و نیز‬ ‫مواضع سیاسی ترکیه نســبت به مسائل منطقه ای‪ ،‬به نظر‬ ‫می توان انتظار تغییر و تحول در سیاست خارجی این کشور‬ ‫را داشت‪ .‬در این زمینه تحلیلگران و ناظران معتقدند پس‬ ‫از اتفاقات اخیر‪ ،‬امکان تغییر جهت گیری و مواضع ترکیه‬ ‫نســبت به مســائل و بحران های منطقه ای به ویژه سوریه‬ ‫وجود دارد‪ .‬هم چنیــن باتوجه به نوع مواضع کشــورهای‬ ‫مختلف نســبت به کودتــای اخیر ترکیــه‪ ،‬تغییراتی نیز در‬ ‫روابط دو جانبه این کشــور با همســایگانش از جمله ایران‬ ‫می تواند مشاهده شود‪ .‬در سطح بین المللی نیز روابط ترکیه‬ ‫با قدرت های بزرگ مانند ایاالت متحده‪ ،‬روسیه و قدرت های‬ ‫اروپایی تحت تاثیر تحوالت اخیر قرار گرفته است‪ .‬ترکیه‬ ‫که قبل از کودتــا به دنبال خروج از تنش با روســیه و بهبود‬ ‫روابط خود با این کشــور بود‪ ،‬باتوجه به حمایت روســیه از‬ ‫دولت اردوغان و محکوم کردن کودتا‪ ،‬در این زمینه مصرتر‬ ‫نشان داده و حتی با سفر به روســیه و دیدار با پوتین نشان‬ ‫داده که چند ماه تنش جدی در روابط دو طرف پایان یافته‬ ‫است‪ .‬از سوی دیگر نوع مواضع ایاالت متحده و کشورهای‬ ‫اروپایی نســبت به کودتــا و اقدامات بعــدی دولت ترکیه‪،‬‬ ‫اردوغان و دیگر دولتمردان ترک را رنجیده خاطر کرده و از‬ ‫عدم حمایت جدی غرب و حتی بدتر از ان اتهاماتی که در‬ ‫زمینه دست داشتن برخی از کشورهای غربی در حمایت از‬ ‫کودتاگران وجود دارد‪ ،‬به شــدت ناراضی بوده و اعتراض‬ ‫خود را هم علنا مطرح می کند‪ .‬ترکیه سال هاست که پشت‬ ‫دروازه های اروپا متوقف شده و هرگز نتوانسته به ارزوی چند‬ ‫دهه ای خود دست یابد و مدتی است که در مسیر دور شدن‬ ‫از اروپا حرکت کرده و کودتای ‪ 15‬جوالی و وقایع پس از ان‬ ‫نیز فاصله دو طرف را حتی بیشتر نیز ساخته است‪ ،‬تا حدی‬ ‫که اردوغان را بر ان داشته که اعالم کند دیگر تحقیر ترکیه‬ ‫توسط اروپا را تحمل نمی کند و اتفاقا چنین موضعی نیز در‬ ‫هنگامه بهبودی روابط با مســکو مطرح می شود تا به اروپا‬ ‫بگوید ترکیه می تواند الترناتیوهای دیگری هم داشته باشد‬ ‫که در صدر ان روسیه قرار دارد‪.‬‬ ‫ترکیه از ایاالت متحده امریکا نیز دل چرکین اســت؛‬ ‫کشوری که به بزرگ ترین مخالف دولت اردوغان(فتح الله‬ ‫گولن) پناه داده و به زعم دولت مردان ترک همچون یک‬ ‫متحد واقعی در کنار ترکیه در بحران سیاســی ان کشــور‬ ‫نایســتاد‪ .‬اگرچه ایاالت متحده هرگز اتهاماتی که به این‬ ‫کشــور در زمینه هدایت کودتا و انجام برخــی اقدامات از‬ ‫پایگاه هوایــی اینجرلیک وارد شــده را نپذیرفتــه و روابط‬ ‫سیاسی دو کشور را به حدی مستحکم و نزدیک می داند که‬ ‫به خاطر چنین مســائلی تیره و تار نخواهد شد‪ ،‬ولی به نظر‬ ‫می رسد که حداقل برای کوتاه مدت ترکیه از ایاالت متحده‬ ‫همچنان ناراحت خواهد بود‪.‬‬ ‫در بین همه مباحث فوق‪ ،‬شــاید یکــی از مهم ترین‬ ‫پیامدهای کودتای ترکیه و وقایــع پس از ان را در بهبودی‬ ‫ســریع روابط روســیه و ترکیه و احتمال تشکیل یک رابطه‬ ‫جدید یعنی روســیه ‪ -‬ترکیه ‪ -‬ایران می توان مشاهده کرد‪.‬‬ ‫اردوغان به روســیه ســفر می کند و پوتین را دوســت خود‬ ‫می نامد و چند روز بعد از ان محمدجواد ظریف‪ ،‬وزیرخارجه‬ ‫ایران به ترکیه سفر می کند‪ ،‬در کنار اردوغان و دیگر دولت‬ ‫مردان ترک در صف نماز جمعه می ایستد و ایران به خاطر‬ ‫مواضع مثبت خود در قبال ترکیه‪ ،‬از ســوی اردوغان مورد‬ ‫تقدیر قــرار می گیــرد‪ .‬اینهــا در روابــط بین الملل چیزی‬ ‫نیســت جز نشانه حاکم شــدن الگوی دوســتانه در روابط‬ ‫این کشــورها‪ .‬ولی ایا می توان چنین تحولی را نشانه یک‬ ‫مشارکت یا اتحاد استراتژیک بین این سه کشور دانست؟‬ ‫ایا می توان پذیرفت که این کشورها در مسیر تشکیل یک‬ ‫محور جدید قرار دارنــد؟ و اصال اهداف و منافع هر یک در‬ ‫این معادله چیســت؟ و ایا می توان این تحوالت را نشــانه‬ ‫تغییر بنیادین و اصولی نگاه ترکیه بــه تحوالت منطقه ای‬ ‫و دو کشور یاد شده دانست؟ اینها از جمله سواالت مهمی‬ ‫ هستند که در حال حاضر بایستی مورد توجه و بحث و بررسی‬ ‫دقیق قرار گیرند‪.‬‬ ‫در ادبیــات روابــط بین الملــل به طــور کلــی‬ ‫می تــوان از دو الگــوی رابطــه صحبــت کــرد‪ :‬روابطــه‬ ‫دوســتانه و غیردوســتانه(خصمانه)‪ .‬در ســمت روابــط‬ ‫غیردوستانه(خصمانه) می توان از اختالف‪ ،‬تنش‪ ،‬بحران‪،‬‬ ‫منازعه و حتی جنگ صحبت کرد‪ .‬در طیف روابط دوستانه‬ ‫نیز می توان از همکاری‪ ،‬ائتالف‪ ،‬اتحاد‪ ،‬همگرایی و‪...‬‬ ‫صحبت کرد‪ .‬در واقع در الگوی اول(دوستانه)‪ ،‬کشورها در‬ ‫مسیر همکاری با یکدیگر قرار داشته و از این طریق منافع‬ ‫خود را دنبال می کنند و در الگوی دوم(غیردوستانه)‪ ،‬راه ها‬ ‫برای همکاری محدود یا بسته می شود و کشورها منافع خود‬ ‫‪69‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫بین الملل‬ ‫را در ستیز و تعرض با یکدیگر تعریف می کنند‪ .‬البته امکان‬ ‫دارد کــه دولت ها همزمان با یکدیگر رقابت جدی داشــته‬ ‫باشــند ولی در برخی زمینه ها همکاری خود را نیز کماکان‬ ‫دنبال کنند‪ .‬بنابراین تقســیم بندی فوق بر حســب ماهیت‬ ‫حاکم بر روابط تعریف می شود‪.‬‬ ‫در طیف روابط دوســتانه اتحاد در باالترین ســطح‬ ‫قرار دارد‪ .‬طبق دیدگاه رئالیست ها اتحادها موقتی هستند‬ ‫و صرفا در جهت منافع توســط دولت ها شکل می گیرند و‬ ‫هرگاه منافع انها تغییر کند‪ ،‬احتمال شکسته شدن اتحادها‬ ‫وجود دارد‪ .‬در صورتی که لیبرالیست ها‪ ،‬اتحادها را بادوام تر‬ ‫دانســته و معتقدند کــه منافع مشــترک موجب می شــود‬ ‫اتحادها از پایداری باالیی برخوردار باشــند‪ .‬در کل از نظر‬ ‫لیبرالیست ها منافع دولت ها بیشتر از طریق همکاری تامین‬ ‫می شود تا ســتیز و جنگ‪ .‬همچنین در تشــکیل اتحادها‬ ‫دیدگاه های دیگری نیــز وجود دارد کــه از جمله می توان‬ ‫به نظریه رئالیسم ساختاری تدافعی اشــاره کرد که معتقد‬ ‫است تشکیل اتحادها نه بر حســب توازن قدرت(دیدگاه‬ ‫رئالیست ها و نئورئالیســت ها) بلکه بر حسب توازن تهدید‬ ‫شکل می گیرد‪ .‬دولت ها با محاسبه میزان و سطح تهدید‪،‬‬ ‫به اتحاد با دیگر دولت ها روی می اورند نه بر حسب محاسبه‬ ‫قدرت یک دیگــر‪ .‬بنابراین وقتی دولتــی می بیند که یک‬ ‫تهدید جــدی برایــش وجــود دارد‪ ،‬گزینه اتحــاد با دیگر‬ ‫قدرت هــا را انتخاب می کند‪ ،‬مانند اتحاد بین کشــورهای‬ ‫بلوک غرب در مقابل تهدید بزرگ شوروی‪ .‬اتحادها معموال‬ ‫شکل نظامی و امنیتی داشته و نمونه بارز ان را می توان در‬ ‫روابط ویژه بین ایاالت متحده و انگلســتان یا کشــورهای‬ ‫عضو سازمان اتالنتیک شمالی(ناتو) مشاهده کرد‪.‬‬ ‫با این اوصاف ایا می توان از اصطــاح اتحاد برای‬ ‫روابط جدید بین ایران‪-‬روســیه‪-‬ترکیه استفاده کرد؟ ترکیه‬ ‫چند دهه اســت که عضو اتحاد ناتوســت و در طول جنگ‬ ‫سرد همواره جایگاه خود را در بلوک غرب حفظ کرد و پس از‬ ‫ان نیز به این اتحاد پایبند ماند‪ .‬ولی اگر دیدگاه رئالیست ها‬ ‫را بپذیریم و اینکه منافع فقط دائمی اســت و دوســتی ها و‬ ‫دشــمنی ها می تواند تغییر نماید‪ ،‬ایا امــکان خروج ترکیه‬ ‫از اتحاد ناتو و پیوســتن به اتحاد جدید با روســیه و ایران و‬ ‫احتماال کشورهای همسوی دیگر وجود دارد؟ یا چه تهدید‬ ‫بزرگ جدیــدی می تواند این کشــور را وادارد کــه در کنار‬ ‫ایران و روسیه وارد یک اتحاد جدید شود؟ وقتی به ساختار‬ ‫نظامی‪ -‬امنیتــی و ویژگی های ژئوپلتیکــی‪ ،‬ژئوکالچری و‬ ‫هویتی ترکیــه نگاه می کنیــم‪ ،‬به نظر نمی اید این کشــور‬ ‫بتواند بــه راحتی تغییر بزرگی در جهت گیری اســتراتژیک‬ ‫خود ایجاد کند‪ .‬سیستم دفاعی‪-‬امنیتی ترکیه کامال غربی‬ ‫است‪ ،‬ناتو هنوز در ترکیه دارای پایگاه نظامی است‪ ،‬ترکیه‬ ‫هنوز خود را بیشــتر غربی می بیند تا یک کشور غیرغربی و‬ ‫از همه مهم تــر تعارضات ژئوپلتیکی بزرگی با کشــورهایی‬ ‫مانند روسیه دارد‪ .‬ترکیه در بهترین وضعیت به دنبال تغییر‬ ‫در برخی تاکتیک های خود اســت؛ تغییراتی که می تواند‬ ‫همان اصل مهم سیاست خارجی ترکیه در یک دهه گذشته‬ ‫را احیا کند‪ ،‬یعنی به صفر رساندن اختالفات با همسایگان‪.‬‬ ‫ترکیه در چند سال اخیر از اتخاذ سیاست خارجی تهاجمی تر‬ ‫و درگیرانه تــر در امور منطقه ای چندان ســودی نبرد و تنها‬ ‫شاهد سرایت ناامنی به داخل کشور خود بود و با کشورهایی‬ ‫وارد تنش و بحران شد که به واسطه داشتن روابط خوب با‬ ‫انها به منافع بزرگی دست می یافت‪ .‬سرشاخ شدن با روسیه‬ ‫به هیچ وجه برای ترکیه گزینه خوبی نبود‪ ،‬به ویژه در جایی‬ ‫که به وضوح دید غرب خود را مصمم به ایســتادن در کنار‬ ‫متحد خود نشان نمی دهد‪ .‬روسیه از حیاط خلوت خود هم‬ ‫فراتر امد و در سوریه که ترکیه بدان نوستالژی دارد و همواره‬ ‫ان را جزئی از میراث امپراتوری عثمانی می بیند‪ ،‬وارد یک‬ ‫قمار بزرگ شد‪ ،‬شاید خطرناک تر از همان رولت روسی‪ .‬اما‬ ‫ترکیه در این قمار اگرچه در ابتدا خود را یک بازیگر توانمند‬ ‫نشــان داد‪ ،‬ولی ســریعا فهمید که جیبــش ان قدر پر پول‬ ‫نیست و سمبه اش انقدر پرزور نیست که بتواند در این قمار‬ ‫برنده بیرون اید‪ .‬تحوالت داخلی این کشور از جمله افزایش‬ ‫تقابل با جدایی طلبان و معارضین کــردش و نیز خطر بروز‬ ‫کودتا‪ ،‬دولت اردوغان را عاقل تر و منعطف تر کرد‪ ،‬دولتی‬ ‫که حتی قبل از کودتا با کنار گذاشتن داوود اوغلو و بر سرکار‬ ‫اوردن بنعالی یلدیریم نشــان داد که اماده تعدیل سیاست‬ ‫خارجی خود اســت‪ .‬بنابراین می توان گفت‪ ،‬ترکیه پس از‬ ‫کودتا با درک درست از شرایط داخلی و منطقه ای‪ ،‬در جهت‬ ‫تســریع بهبودی در روابط خارجی خود با کشورهایی مانند‬ ‫روســیه و ایران بر می اید چون به خوبی می داند که در حال‬ ‫حاضر اولویت اصلی برای وی پرداختن به مسائل داخلی‬ ‫و خصوصا حل مساله کردها است‪ ،‬مساله ای که باتوجه به‬ ‫احتمال تشکیل یک دولت کردی جدید در سوریه و عراق‬ ‫می تواند به مراتــب برای ترکیه خطرناک تر از قبل باشــد‪.‬‬ ‫هم چنین ترکیه از داشــتن روابط مطلوب با روسیه و ایران‬ ‫اهداف دیگری را نیز می تواند دنبال کند‪:‬‬ ‫‪ -1‬ترکیه از طریق بهبــودی روابط با ایران و خصوصا‬ ‫روســیه در پی روکردن کارت جدیدی برای بــازی با اروپا و‬ ‫مجموعه غرب است‪ .‬ترکیه از متحدان غربی اش رنجیده‬ ‫اســت‪ ،‬روزی با باز کــردن درهــای اروپایــی اش به روی‬ ‫پناهندگان ســوری و عراقی‪ ...‬اتحادیــه اروپا را به چالش‬ ‫می کشــد و بعد طی مذاکراتی از انها امتیازخواهی می کند‬ ‫و روز دیگر با نزدیک شدن به ایران و ســوریه‪ ،‬به انها پیام‬ ‫می دهد که برای ترکیه گزینه های دیگری هم وجود دارد‪.‬‬ ‫ترکیه از طریق بهبودی روابط با‬ ‫ایران و خصوصا روسیه در پی‬ ‫روکردن کارت جدیدی برای بازی‬ ‫با اروپا و مجموعه غرب است‬ ‫عده ای شکست کودتا و افزایش‬ ‫محبوبیت اردوغان را نشانه‬ ‫بهبود وضعیت دموکراسی در‬ ‫این کشور می دانند‬ ‫چنین امری را می توان در قالب اتخــاذ الگوی موازنه هم‬ ‫دید‪ ،‬ترکیه می تواند خود را در محور موازنه بین غرب از یک‬ ‫سو و روسیه و متحدینش از سوی دیگر نشان دهد‪.‬‬ ‫‪ -2‬ترکیه یکــی از مســیرهای اصلی انــرژی قلمداد‬ ‫می شــود‪ .‬به جز انکه خودش به واردات انرژی نیاز جدی‬ ‫دارد‪ ،‬از ســوی دیگر می توانــد گزینه خوبی بــرای انتقال‬ ‫انرژی از خاورمیانه و حوزه خزر به اروپا باشد‪ .‬ایران و روسیه‬ ‫دو کشــور مهم صادر کننده نفت و گاز هســتند و هر دو به‬ ‫بازارهای اروپایی نــگاه ویژه ای دارند‪ .‬ترکیــه در این بازی‬ ‫جدید می تواند به عنوان یک واســطه عمــل کند و ضمن‬ ‫رسیدن به منافع چشمگیر‪ ،‬بر سیاست های صادرکنندگان‬ ‫انرژی و واردکنندگان انرژی تاثیرگذار باشد‪.‬‬ ‫‪ -3‬ترکیه هرگز از تشــکیل یک دولت مستقل کردی‬ ‫در ســوریه و عراق حمایت نمی کند و در حال حاضر به این‬ ‫نتیجه رسیده که غرب در این زمینه مدت هاست چراغ سبز‬ ‫خود را نشان داده و حتی به رغم همه اعتراض های ترکیه‪،‬‬ ‫چراغ سبز خود را خاموش نمی کند‪ .‬روسیه هم به یک مساله‬ ‫بزرگ برایش تبدیل شده و نشانه های زیادی از حمایت این‬ ‫کشور از گروه های کرد معارض با دولت ترکیه وجود دارد‪.‬‬ ‫بنابراین چه برای جلوگیری از تداوم حمایت های روسیه از‬ ‫کردهای معارض بــا خود و چه فشــار اوردن به غرب برای‬ ‫دســت برداشتن از سیاســت خود در قبال تشــکیل دولت‬ ‫مستقل کرد در ســوریه و عراق‪ ،‬بهبودی روابط با روسیه و‬ ‫ایران را ضروری می بیند‪.‬‬ ‫‪ -4‬به رغم همــه تالش هایی که ترکیه‪ ،‬کشــورهای‬ ‫غربی و برخی کشــورهای عربی برای ســرنگون ســاختن‬ ‫دولت بشار اسد و تغییر شرایط سیاسی این کشور به نفع خود‬ ‫کردند‪ ،‬پس از گذشت حدود ‪ 5‬ســال هنوز در دمشق بشار‬ ‫اسد مورد حمایت روسیه و ایران زمامداری می کند و حاصل‬ ‫همه سیاســت های حمایتی ترکیه از گروه های معارض با‬ ‫دولت بشار اسد‪ ،‬گسترش تروریســم و حتی سرایت ان به‬ ‫داخل خاک ترکیه اســت‪ .‬ترکیه دیگر یــک جزیره با ثبات‬ ‫یا فانوس دریایی امید نیست‪ ،‬کشــوری که هر از گاهی در‬ ‫خیابان هایش تروریست ها بمب گذاری می کنند و گروه های‬ ‫جدایی طلب و معــارض با دولــت‪ ،‬ارتش ترکیــه را با یک‬ ‫چالش بزرگ روبه رو ســاخته اند‪ ،‬دیگر نمی تواند بی ثباتی‬ ‫در کشور همسایه اش را تحمل کند‪ .‬در این زمینه متحدان‬ ‫غربی اش هم نتوانســته اند کار چندانی انجام دهند‪ ،‬پس‬ ‫بهترین گزینه تعامل با متحدان دولت بشار اســد است‪ ،‬تا‬ ‫شــاید از طریق یک راهکار جدید ثبات و امنیت به سوریه‬ ‫بازگردد که بدون تردید به نفع ترکیه هم هست‪ .‬ترکیه هرگز‬ ‫به فکر تغییر بزرگی در سیاست خارجی اش نسبت به دولت‬ ‫بشار اسد نیســت‪ ،‬چون چنین امری پرســتیژ این کشور را‬ ‫شدیدا به خطر می اندازد‪ .‬فقط به دنبال ان است که از طریق‬ ‫تعامل با روســیه و ایران‪ ،‬ثبات و امنیت ولو به طور نسبی به‬ ‫سوریه بازگردد‪.‬‬ ‫‪ -5‬از منظری دیگر‪ ،‬ترکیه به طور سنتی نمی تواند در‬ ‫دنیای اعراب بــه اتحاد پایدار فکر کنــد‪ .‬ترکیه از این نظر‬ ‫ســنخیت چندانی با انها ندارد و بالعکس می تواند همواره‬ ‫با غیراعــراب در خاورمیانه که ایران یــک طرف بزرگ ان‬ ‫است‪ ،‬سنخیت بیشــتری داشــته باشــد‪ ،‬به ویژه انکه در‬ ‫هنگامه کودتا‪ ،‬کشــوری ماننــد ایران مواضــع مثبت تر و‬ ‫قابل اعتمادتری نســبت به بســیاری از کشــورهای عربی‬ ‫اتخاذ کرد‪ ،‬حتی برخی از کشورهای عربی توسط شماری از‬ ‫دولتمردان ترک و تحلیلگران و ناظران بین المللی متهم به‬ ‫حمایت از کودتا نیز شدند‪.‬‬ ‫نهایتا در مورد ترکیــه می توان گفت که این کشــور‬ ‫به دنبال تغییر بسیار بزرگ در جهت گیری و سیاست خارجی‬ ‫خود نبوده و به دنبــال خروج از یک اتحاد(بــا غرب و ناتو)‬ ‫و ورود به یک اتحاد جدید(روســیه و ایران) نیســت‪ ،‬بلکه‬ ‫با تغییر برخی تاکتیک های خــود در جهت خروج از برخی‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫امید‪ ،‬در این راه توانست از طریق مذاکرات پیچیده و دشوار‬ ‫به یک توافق(برجام) دست یابد و این شاید یک برگ برنده‬ ‫برای دولت روحانی به شمار اید‪ ،‬اما برای اجرایی کردن این‬ ‫توافق نامه‪ ،‬خروج کامل از تحریم ها و محسوس کردن اثار‬ ‫مثبت برجام برای مردم‪ ،‬نیازمند بهبود روابط بین المللی خود‬ ‫با کشورهای مختلف خصوصا همسایگانش است‪.‬‬ ‫متاسفانه بنابر علل و عوامل مختلف به ویژه تداوم و‬ ‫تشدید بحران های منطقه ای و تضاد منافع ایران با برخی‬ ‫کشورهای تاثیرگذار منطقه و جهان‪ ،‬بن بست هایی جدی‬ ‫در راه بهبود روابط منطقه ای و بین المللی ایران ایجاد شد‪.‬‬ ‫ترکیه از جمله این کشــورها بوده اســت که تنش در روابط‬ ‫ایران با ان نه تنها در دولت روحانی برطرف نشــد‪ ،‬بلکه در‬ ‫برخی برهه ها اختالفات سیاسی دو کشــور بسیار تصاعد‬ ‫یافت‪ .‬اما در هنگامه کودتای ترکیه‪ ،‬سیاســت سنجیده و‬ ‫عقالنی ایران در حمایت از دولت قانونی اردوغان و محکوم‬ ‫کردن کودتا‪ ،‬نقطه عطفی برای بهبود روابط دو کشور بود؛‬ ‫امری که هر دو طرف بدان نیاز جدی داشتند‪ .‬در وضعیت‬ ‫جدید‪ ،‬ایران از طریق بهبود روابط با ترکیه چند هدف بزرگ‬ ‫را می تواند دنبال کند‪:‬‬ ‫‪ -1‬گشــایش در روابــط بین المللــی خــود را در دوره‬ ‫پســابرجام به طوری جدی تری دنبال کند و از طریق ترکیه‬ ‫بتواند بخشی از نیازهای خود را به نحو مطلوب تری تامین‬ ‫کند‪.‬‬ ‫‪ -2‬برای عبور از رژیم تحریم هــا به نحو بهتری عمل‬ ‫کند‪ ،‬خصوصا از طریق بهبودی روابط با کشوری که در ایام‬ ‫تحریم های بزرگ بین المللــی نیز یکی از راه های مطمئن‬ ‫برای دور زدن تحریم ها قلمداد می شد‪.‬‬ ‫‪ -3‬بتواند از طریق تعامل با ترکیه در جهت تامین منافع‬ ‫خود در ســوریه و عراق موفق تر عمل کند و جبهه واحدی‬ ‫برای مقابله با داعش و گروه های تروریستی و متعاقب ان‬ ‫حفظ دولت بشار اسد ایجاد کند‪.‬‬ ‫‪ -4‬از ترکیه به عنوان واســطه ای برای نزدیک شدن‬ ‫به کشورهای اروپایی و غربی استفاده کند و ان را به عنوان‬ ‫راهی برای بهبود روابط با بسیاری از کشورهای دیگر مورد‬ ‫توجه قرار دهد‪.‬‬ ‫‪ -5‬بــا برخی تهدیدات مشــترک منطقــه ای‪ ،‬به نحو‬ ‫مطلوب تری برخورد کرده و به ویــژه بتواند ترکیه را از جبهه‬ ‫عربی متخاصم با خود دور کند‪.‬‬ ‫‪ -6‬و نهایتا‪ ،‬نفــت و به ویژه گاز خود را بــه نحو بهتر و‬ ‫مطمئن تری به ترکیه بفروشد و از ان برای انتقال انرژی به‬ ‫بازارهای اروپایی استفاده کند‪.‬‬ ‫در مجموع می توان گفت که ایران نیز به گســترش‬ ‫همکاری ها بــا ترکیــه امیــدوار بــوده و دوره پســا برجام‬ ‫(برای خود) و پســا کودتا (برای ترکیــه) را بهترین فرصت‬ ‫برای توســعه و تحکیــم روابط دوســتانه می بینــد‪ ،‬روابط‬ ‫همکاری جویانه ای که به نفع هر دو خواهد بود‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بن بســت ها و تامین منافع خود به نحو بهتر اســت‪ .‬ترکیه‬ ‫به دنبال افزایش همکاری با کشورهایی مانند ایران و روسیه‬ ‫اســت‪ ،‬ولی این همکاری نمی تواند در قالب تشکیل یک‬ ‫شراکت و اتحاد اســتراتژیک باشد‪ .‬حداقل در حال حاضر‬ ‫چنین امادگی را ندارد‪.‬‬ ‫بنابرایــن از مباحث فــوق نتیجه گرفته می شــود که‬ ‫نمی تــوان از ایجاد یــک اتحاد ســه ضلعی جدید(ترکیه‪،‬‬ ‫روسیه و ایران) اطمینان داشت و به همین دلیل بود که از‬ ‫همان ابتدا صحبت از یک رابطه جدید شد؛ رابطه جدیدی‬ ‫که در ان همکاری بیشتر دیده می شــود‪ .‬ترکیه هم سویی‬ ‫با غرب را کال کنار نمی گذارد‪ ،‬اصال تــوان چنین امری را‬ ‫هم ندارد‪ ،‬چون خطرات بزرگ تری تهدیدش خواهد کرد‪.‬‬ ‫ترکیه از داشتن روابط خوب با روسیه و ایران منتفع خواهد‬ ‫شد‪ ،‬ولی از داشتن روابط خوب با اروپا و ایاالت متحده نیز‬ ‫منافع بسیار بزرگ تری خواهد داشت و اگر این منافع را در‬ ‫ ترازو بسنجیم به مراتب دومی از اولی سنگین تر است‪ ،‬اما‬ ‫دولتمردان ترک که کامال واقع بین‪ ،‬عملگرا و منافع محور‬ ‫هستند سعی می کنند هر دو را داشته باشند؛ حفظ اتحاد با‬ ‫غرب و بهبود روابط و گســترش همکاری با شرق(روسیه و‬ ‫ایران)‪ ،‬که به نظر با ماهیت و هویت پارادوکس گونه ترکیه‬ ‫نیز سازگارتر است‪.‬‬ ‫در این معادلــه جدید‪ ،‬روســیه و ایران نیــز هر یک‬ ‫می توانند منافعی را دنبال کنند‪:‬‬ ‫روسیه‪ :‬این کشور در راستای احیای قدرت و دنبال‬ ‫کردن سیاست خارجی ریوانشیستی خود‪ ،‬وارد یک رقابت‬ ‫پرتنش و پرچالش بزرگ با غرب شده است‪ .‬پس از بحران‬ ‫اوکراین و الحاق شــبه جزیره کریمه و اقدام نظامی روسیه‬ ‫در سوریه‪ ،‬خطر قدرتی که همیشه برای غرب یک چالش‬ ‫بزرگ باقی مانده‪ ،‬بیشتر شده است‪ .‬روسیه روند همگرایی‬ ‫کشورهای اســیای مرکزی‪ ،‬قفقاز و کل مجموعه شوروی‬ ‫ســابق را با خود قوی تر ســاخته و به نظر می رسد که جبهه‬ ‫تقابل بزرگ با غرب را به اروپای شرقی کشانده است‪ ،‬جایی‬ ‫که روس ها می توانند به بهانه های مختلف از جمله حمایت‬ ‫از موجودیت های سیاسی عالقه مند به خود (مانند ترانس‬ ‫نیستریا) یا تنبیه کشورهای هم گرا شده با غرب‪ ،‬می توانند‬ ‫دوباره میل گســترش طلبی خود را دنبال کننــد‪ .‬در چنین‬ ‫وضعیتی کــه روس ها کامال خود را در یــک رقابت بزرگ و‬ ‫جدی با غرب می بینند‪ ،‬در تالش خواهند بود کشــورهای‬ ‫جدیدی را وارد محور خود نمایند یا حداقل انها را در صحنه‬ ‫رقابت خود با غرب خنثی سازند‪.‬‬ ‫ترکیه از این نظر می تواند کشــور تاثیرگذاری باشد‪،‬‬ ‫خصوصا انکه ناوگان دریایی روسیه(مستقر در شبه جزیره‬ ‫کریمه) و دیگر ســواحل دریای ســیاه‪ ،‬برای عمل کردن‬ ‫در میــدان بزرگ تر به عبــور از تنگه های بســفر و داردانل‬ ‫وابســته اند؛ تنگه های اســتراتژیکی کــه در اختیار ترکیه‬ ‫است‪ .‬همچنین روســیه برای تامین منافع خود در سوریه‬ ‫و دیگر نقاط خاورمیانه‪ ،‬به همراهی ترکیه نیاز دارد و نهایتا‬ ‫روســیه دارای حجم روابط تجاری قابل توجهــی با ترکیه‬ ‫بوده و اقتصاد شــکننده اش توان تحمل هزینه های قطع‬ ‫رابطه کامل با کشــورهایی مانند ترکیه را نــدارد‪ ،‬خصوصا‬ ‫در زمانی که از ســوی غــرب با تحریم های جــدی روبه رو‬ ‫ی از نیازهای روسیه را‬ ‫می شود‪ .‬ترکیه می تواند بخش مهم ‬ ‫در زمینه های مختلف تامین کند‪ .‬البته روس ها هم به خوبی‬ ‫می دانند نمی توانند به اتحاد یا شراکت استراتژیک با ترکیه‬ ‫بیندیشند‪ ،‬چون نمی توان وفاداری ترکیه به غرب به واسطه‬ ‫عضویت ان در ناتو و عالیق استراتژیکش را نادیده گرفت‪.‬‬ ‫به نظر روسیه هم به بهبود روابط با ترکیه نگاه تاکتیکی دارد‬ ‫تا استراتژیک‪.‬‬ ‫ایــران‪ :‬اولویت سیاســت خارجــی ایــران در دوره‬ ‫ریاست جمهوری حســن روحانی‪ ،‬بهبود روابط بین المللی‬ ‫و خروج از فشــار جدی تحریم ها بوده است‪ .‬دولت تدبیر و‬ ‫‪71‬‬ ‫اقدام مشترک‬ ‫سه باشگاه پرطرفدار استقالل‪ ،‬پرسپولیس و تراکتورسازی حاال طی اقدامی‬ ‫همسو ضمن اعتراض به تبلیغ سامانه هواداری ‪ 3040‬از سازمان لیگ فدراسیون‬ ‫فوتبال درخواست کردند که مساله موازی کاری سامانه مذکور با سامانه هواداری‬ ‫‪ 3090‬را خاتمه دهد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫جنگ اسپانسرها‬ ‫موازی کاری دو سامانه هواداری‬ ‫چگونهدردسرسازشد؟‬ ‫ورزش‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫‪1‬‬ ‫جنگ اسپانســرها؛ این تازه ترین نــزاع فوتبال ایران‬ ‫اســت‪ .‬یک طرف ماجرا ســامانه پیامکــی ‪ 3040‬و طرف‬ ‫دیگر ســامانه پیامکی ‪3090‬؛ اولی اسپانســری است که‬ ‫ســازمان لیگ قصد دارد باشــگاه ها را ملزم به همکاری با‬ ‫ان کند و دومی اسپانســر باشــگاه های پرطرفدار فوتبال‬ ‫ایران (اســتقالل‪ ،‬پرســپولیس و تراکتورســازی) است‪.‬‬ ‫جنگ اما شــدت گرفته اســت‪ .‬باشــگاه اســتقالل حتی‬ ‫اجازه نداد بازیکنانش در میکسدزون مصاحبه کنند‪ ،‬چون‬ ‫پشت سر انها سامانه پیامکی ‪ 3040‬تبلیغ شده بود‪ .‬از این‬ ‫گذشته عدم شفاف ســازی مجریان برنامه لیگ برتر که در‬ ‫تلویزیون به طور مداوم از مخاطبان می خواهند به سامانه‬ ‫‪ 3040‬پیامک بزنند‪ ،‬اتش خشم مدیران این سه باشگاه را‬ ‫شعله ور کرده است‪ .‬حاال داستان اسپانسرها و تصمیم ها و‬ ‫توقع های انها می رود تا فوتبال ایران را دچار اختالف و البته‬ ‫سرگیجه کند‪ .‬به طور کلی اسپانســرها در فوتبال دنیا حق‬ ‫هیچ تصمیم گیری در موارد مدیریتی یا تعیین اســتراتژی‬ ‫باشگاه را ندارند‪ ،‬انها روی ســینه می روند و در باالترین حد‬ ‫یک جایگاه ویژه برایشــان در اســتادیوم ها در نظر گرفته‬ ‫می شود اما اسپانسرها در فوتبال ایران به دلیل عدم پرداخت‬ ‫حق پخش تلویزیونی و عدم رعایت کپی رایت و تصمیم های‬ ‫غلط بــرای صندلی فروشــی‪ ،‬حتی جایــی در هیات مدیره‬ ‫پیدا کرده اند و بعید نیســت تا چندی دیگــر مدیران عامل‬ ‫باشگاه ها باشند‪.‬‬ ‫اخرین اختالف ها اما به سرشاخ شــدن اســتقالل‪،‬‬ ‫پرســپولیس و تراکتورســازی با ســازمان لیگ منجر شده‬ ‫است؛ البته باشگاه ها در همه دنیا می توانند و باید بتوانند که‬ ‫میکسدزون برای محل تمرین خود داشته باشند اما اینکه‬ ‫در میکسدزون ورزشگاه محل برگزاری مسابقات مصاحبه‬ ‫نکنند‪ ،‬اندکی پیچیده تر است و الزم است برای ان ورزشگاه‬ ‫اختصاصی داشته باشند و خودشان اسپانسر بگیرند‪.‬‬ ‫در دنیای توســعه یافته فوتبال‪ ،‬باشــگاه ها ورزشگاه‬ ‫اختصاصی دارند و برای ورزشــگاه خود تبلیغات محیطی و‬ ‫میکسد زون می گیرند و درامد ان را خودشان بر می دارند اما‬ ‫ی سازمان لیگ که برای‬ ‫در ایران و با قوانین تبلیغات محیط ‬ ‫تمام ورزشــگاه ها گرفته‪ ،‬درامدش بین باشگاه ها تقسیم‬ ‫می شود و به همین دلیل هم سازمان لیگ اعالم کرده که‬ ‫این اتفاق غیر قانونی است‪.‬‬ ‫اینکه ایا این تقسیم منصفانه است یا نه ‪ ،‬خود بحث‬ ‫دیگری اســت چرا که اســتقالل و پرســپولیس به عنوان‬ ‫مثال با ســایپا نباید در این تقســیم ها برابری کنند اما حاال‬ ‫اسپانسر باشگاه استقالل تصمیم گرفته که در میکسدزون‬ ‫ورزشگاه کسی مصاحبه نکند و شــاید هم از ابتدای فصل‬ ‫وقتی بازیکنان ممنوع المصاحبه شدند دلیلش همین نکته‬ ‫بوده باشد‪.‬‬ ‫هر چــه هســت مطمئنا ایــن تصمیــم بــا مخالفت‬ ‫اسپانسرهای سازمان لیگ مواجه خواهد شد‪ .‬باید دید در‬ ‫نهایت چه تصمیمی اتخاذ می شود و اسپانسر های طرفین‬ ‫نهایتا چه خواهند کرد ؟‬ ‫اما نــه در اســتقالل بلکــه در پرســپولیس هم این‬ ‫موضع گیری نســبت بــه تصمیمات ســازمان لیگ اتفاق‬ ‫افتاده است‪.‬‬ ‫هفته گذشته امیر عابدینی که به تازگی به سرپرستی‬ ‫کمیتــه بازاریابی فدراســیون فوتبال رســیده اســت‪ ،‬در‬ ‫مصاحبه ای تند و عجیب از انچــه دخالت برخی نهادها در‬ ‫غم بزرگ‬ ‫از لندن شیرین‬ ‫تا ریوی تلخ اقای خاص‬ ‫واکنش سازمان لیگ‬ ‫در حالی کــه باشــگاه های پرطرفدار فوتبــال ایران‬ ‫به تصمیم عجیب ســازمان لیگ اعتــراض کرده اند‪ ،‬این‬ ‫مدیر روابط عمومی سازمان لیگ اســت که نسبت به این‬ ‫اعتراض ها واکنش نشــان داده است ‪ .‬حجت الله بهمنی‪،‬‬ ‫مدیــر روابط عمومی ســازمان لیــگ در مــورد اختالفات‬ ‫باشگاه های تراکتورسازی‪ ،‬پرسپولیس و استقالل با سازمان‬ ‫لیگ بر سر سامانه هواداری گفت‪« :‬مسئوالن سازمان لیگ‬ ‫با مدیران این سه باشگاه در حال مذاکره هستند‪ .‬امیدوار‬ ‫هســتیم این اختالفات برطرف شــود چون سازمان لیگ‬ ‫و باشــگا ه ها منافع مشــترکی دارند‪ ».‬مدیر روابط عمومی‬ ‫ســازمان لیگ در مورد اینکه اگر مدیران این ســه باشگاه‬ ‫با ســازمان لیگ توافق نکنند چه می شود‪ ،‬گفت‪« :‬در این‬ ‫مورد قانون تصمیم گیری می کند‪ .‬قانون در مواردی حق را‬ ‫به سازمان لیگ و در مواردی به باشگاه ها می دهد‪ .‬در این‬ ‫ل و کمیته اخالق هم می توانند‬ ‫مورد البته فدراسیون فوتبا ‬ ‫تصمیم گیری کنند‪ ».‬حجت الله بهمنــی گفت‪« :‬البته ما‬ ‫می خواهیم با باشــگاه ها توافق کنیم چون همان طور که‬ ‫گفتم منافع مشترکی با باشگاه ها داریم‪ .‬همان گروهی هم‬ ‫که برای باشگاه ها کسب درامد می کنند کسانی هستند که‬ ‫حضور فعالی در فوتبال دارند و نباید نادیده گرفته شــوند‪.‬‬ ‫بنابراین من امیدوارم این مســاله با تفاهم سازمان لیگ و‬ ‫مدیران سه باشگاه برطرف شود‪».‬‬ ‫اما مدیر روابط عمومی سازمان لیگ به این موضوع‬ ‫اشاره مستقیم نمی کند که راه حل چیست؟ راه حلی که سه‬ ‫باشگاه پرطرفدار فوتبال ایران اتفاقا ان را تعریف کرده اند‬ ‫بدین ترتیب که ســامانه هــواداری ‪ 3090‬را تبلیغ خواهند‬ ‫کرد و از این طریق یکی از راه های درامدزایی شان را رونق‬ ‫خواهند بخشــید‪ .‬در این صورت مناقشــه تنها در صورتی‬ ‫پایــان می پذیرد که یک طرف ماجرا حذف شــود‪ .‬شــاید‬ ‫این نزاع راه حل دیگری هم داشــته باشد که هنوز مدیران‬ ‫عامل باشگاه های تراکتورســازی‪ ،‬پرسپولیس و استقالل‬ ‫درباره اش به جمع بندی نرسیده اند‪.‬‬ ‫جنگ اسپانســرها؛ ایــن تازه ترین نزاع‬ ‫فوتبــال ایران اســت‪ .‬یک طــرف ماجرا‬ ‫ســامانه پیامکــی ‪ 3040‬و طــرف دیگر‬ ‫ســامانه پیامکی ‪3090‬؛ اولی اسپانسر‬ ‫مــورد حمایــت ســازمان لیــگ و دومی‬ ‫ اسپانســر باشــگا ه های پرطرفــدار‬ ‫فوتبال ایران (اســتقالل‪ ،‬پرسپولیس و‬ ‫ تراکتورسازی) است‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫اســت که باید ســهمی را در اختیار داشــته باشــد‪ .‬همین‬ ‫مســاله‪ ،‬منازعه ای بزرگ را پدیــد اورده؛ تلویزیون هم در‬ ‫این خصوص به کمپین سازمان لیگ پیوسته و حتی بدون‬ ‫اجازه این سه باشگاه کمپین تبلیغاتی هواداری راه انداخته؛‬ ‫موضوعی که پیش از این نیز سه باشگاه پرهوادار خواستار‬ ‫در اختیار گرفتن ان در تلویزیون بودند‪ .‬انها در نامه ای که‬ ‫بدون جواب مانده است‪ ،‬خواســتار حضور در برنامه های‬ ‫ورزشــی شــده اند‪ .‬جنگ اسپانســرهای تلویزیــون و این‬ ‫ســه تیم پرهوادار کار را به جایی رســاند که باشــگاه های‬ ‫اســتقالل تهران‪ ،‬پرســپولیس و تراکتورســازی با صدور‬ ‫اطالعیه ای ضمن اعتراض به بهره برداری از احساســات‬ ‫هواداران اعالم کردند تنها ســامانه پیامکی هواداری این‬ ‫سه باشگاه‪ ،‬ســامانه ‪ 3090‬اســت و هواداران فقط و فقط‬ ‫از طریق این سامانه می توانند باشــگاه های محبوب خود‬ ‫را حمایت کنند و سایر ســامانه ها ازجمله ‪ 3040‬هیچ گونه‬ ‫ارتباطی به این ســه باشــگاه ندارد و درامدهای حاصله از‬ ‫سامانه ‪ 3040‬به هیچ وجه به این سه باشگاه نخواهد رسید‪.‬‬ ‫در مرحله نخست اما امیر عابدینی موضع تندی گرفت‬ ‫اما یک روز بعد از ان موضع گیری تند‪ ،‬کمی ارام تر شــد و‬ ‫جالب اینکه دیگر حرفی از تعلیق و جریمه نزد ‪« :‬این یک‬ ‫دعوای اقتصادی نیست‪ .‬این یک مساله اجرایی است که‬ ‫ان هم به زودی حل می شــود‪ .‬تاج از ما خواسته جزئیات‬ ‫را بیان نکنیم‪ .‬فوتبال محل چالش هــای مردانه و تعاملی‬ ‫است و مردم پشت میز می نشینند و به حرف هایشان عمل‬ ‫می کنند‪».‬‬ ‫اما در ســوی مقابل اعضای باشــگاه پرسپولیس در‬ ‫این باره مواضــع محکمی اتخاذ کرده انــد‪ .‬زادمهر‪ ،‬عضو‬ ‫هیات مدیره باشگاه پرسپولیس با بیان اینکه بدهی های این‬ ‫باشــگاه باید به صورت قطره چکانی پرداخت شود‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«در جریان مسابقات لیگ باید اسپانسر پرسپولیس تبلیغ‬ ‫شود‪ ،‬نه اسپانسر سازمان لیگ‪».‬‬ ‫زادمهر گفت‪« :‬نگاه ما به لیگ قهرمانان اسیا است‬ ‫امــا موضوعی که مــا را نگــران می کند‪ ،‬تنها منبــع درامد‬ ‫پرسپولیس یعنی ســامانه هواداری است‪ .‬پرسپولیس جز‬ ‫این ســامانه هواداری‪ ،‬منبع درامد دیگری ندارد‪ .‬بنابراین‬ ‫در روزهایی کــه تیم ما بازی دارد‪ ،‬باید این ســامانه در کنار‬ ‫زمین تبلیغ شود‪ .‬از سازمان لیگ انتظار داریم اجازه بدهد‬ ‫که در مسابقات پرسپولیس‪ ،‬اسپانسر خودمان را تبلیغ کنیم‬ ‫نه اسپانسر این سازمان را‪ .‬بدهی های باشگاه کم نیست‪.‬‬ ‫اسپانسر ما هم متعهد به پرداخت هزینه های جاری باشگاه‬ ‫است نه بدهی های قبل‪ .‬به هر حال باید با مدیریت و شرایط‬ ‫موجود به صورت قطره چکانی بدهی های پرســپولیس را‬ ‫بپردازیم‪».‬‬ ‫این عضــو هیات مدیــره پرســپولیس تاکیــد کرد‪:‬‬ ‫«پرســپولیس در این چند ســال درامدی نداشــته است و‬ ‫به خاطر وجود بدهی های قبل و مشــکالت مالیاتی‪ ،‬این‬ ‫مســائل چندبرابر شــده اســت‪ .‬با وجود این‪ ،‬پرسپولیس‬ ‫فصل قبل اولین ســالی را ســپری کرد که هیــچ بدهی بر‬ ‫جای نگذاشــت و تمام تعهداتش را پرداخت کرد‪ .‬شرایط‬ ‫و بدهی ها طوری اســت که هر لحظه امکان انفجار وجود‬ ‫دارد ولی به مرور زمان و با مدیریت صحیح باید بدهی ها را‬ ‫پرداخت کرد‪».‬‬ ‫در همین حال رئیس هیات مدیره باشگاه پرسپولیس‬ ‫نیز به انتقاد از تصمیم ســازمان لیگ درباره اعالم سامانه‬ ‫هواداری فوتبال لیگ برتر پرداخته و گفته است‪« :‬باشگاه‬ ‫پرســپولیس منبع درامدی نــدارد و باالخره مــا باید محل‬ ‫درامدی داشــته باشــیم تــا مخــارج تیــم را بپردازیم‪ .‬ما‬ ‫امیدواریــم این مشــکل از طریق توافق با ســازمان لیگ‬ ‫برطرف شود چرا که ما منافع مشــترکی با هم داریم‪ .‬پیش‬ ‫از این هماهنگی های باشــگاه در مورد تبلیغات دور زمین‬ ‫انجام شده بود‪ .‬ما نمی دانیم ک ه یکباره چرا این تبلیغات را به‬ ‫اسپانسر دیگری دادند‪ .‬سه باشگاه استقالل و پرسپولیس‬ ‫و تراکتورسازی اکثر هواداران فوتبال را به خود اختصاص‬ ‫می دهند و حمایت از انها به معنای حمایت از فوتبال است‬ ‫و به جای سنگ اندازی در درامدزایی باید به انها کمک کرد‬ ‫تا روی پای خودشــان بایســتند و مثل یک باشگاه واقعی‬ ‫فعالیت کنند‪».‬‬ ‫ورزش‬ ‫امور فوتبال می خواند‪ ،‬گالیه کــرد و حتی در اظهارنظری‬ ‫غیرکارشناســی ان را زمینه تعلیق فوتبال ایران خواند‪ .‬چه‬ ‫رخ داده بود که او این چنین سراسیمه و براشفته شده بود؟‬ ‫امروز اما برخی از زوایای پنهان این قضیه روشن شده است؛‬ ‫موضوع اصلی بر سر سهم باشگاه ها از تبلیغات دور زمین‬ ‫است‪ .‬همین مساله باعث شده که اختالف میان سازمان‬ ‫لیگ و سه باشگاه پرطرفدار یعنی استقالل‪ ،‬پرسپولیس و ‬ ‫تراکتورسازی باال بگیرد‪.‬‬ ‫طی دوهفته اخیــر‪ ،‬در بازی های ورزشــگاه ازادی‪،‬‬ ‫دو تیم اســتقالل و پرســپولیس و البته در تبریز بازی های‬ ‫ تراکتورســازی؛ این باشــگاه ها توانستند ســازمان لیگ و‬ ‫فدراسیون فوتبال را مغلوب کنند و مانع از تبلیغات محیطی‬ ‫انحصــاری در لیگ برتر شــوند‪ .‬از منظر این باشــگاه ها‪،‬‬ ‫اسپانســر اصلی این باشــگاه ها باتوجه به اینکــه در زمین‬ ‫خودشان بازی می کنند‪ ،‬نســبت به اسپانسرهای دیگر در‬ ‫اولویت است‪.‬‬ ‫سازمان لیگ تبلیغات دور زمین را در انحصار خودش‬ ‫می داند؛ از جهتی دیگر اسپانسر این سه باشگاه نیز معتقد‬ ‫پشت پرده خیریه جنجالی‬ ‫چرا نکونام از حضور در بازی‬ ‫خداحافظی اش کناره گیری کرد؟‬ ‫درود به شرفتان اقای سلیمی!‬ ‫بهداد زود برمی گردد‬ ‫و حقش را پس می گیرد‬ ‫‪73‬‬ ‫ورزش‬ ‫سازمان لیگ در چارچوب قانون‬ ‫این مناقشه را حل کند‬ ‫موازی کاری سامانه ‪ 3040‬با سامانه هواداری ‪ 3090‬غیرقابل قبول است‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫علی سلمانی‬ ‫معاون حقوقی باشگا ه تراکتورسازی‬ ‫باشــگاه ها معمــوال در درجــه اول روی درامدزایی‬ ‫خودشان حســاب باز می کنند و بعد هم به هواداران شان‬ ‫امیدوارند‪ .‬یعنــی منبع مالی هر باشــگاهی که می خواهد‬ ‫پیشــرفت کند همیــن دو بخش اســت؛ خود باشــگاه و‬ ‫هوادارانش‪ .‬خود باشگاه می تواند با تبلیغ برخی برندها از‬ ‫این حیث درامدزایی کند‪ .‬روی پیراهن خود تبلیغاتی داشته‬ ‫باشد‪ .‬البته ما در ایران محدودیت هایی داریم و هر برندی را‬ ‫نمی توانیم تبلیغ کنیم‪ .‬از این بخش که بگذریم به موضوع‬ ‫هوادار می رســیم‪ .‬بخشــی که اتفاقا برای تراکتورسازی‬ ‫خیلی مهم است‪ .‬یعنی ایتم اصلی ما در بخش درامدزایی‬ ‫هواداران ماست‪ .‬در گام نخست ما یک سامانه هواداری‬ ‫تاسیس کردیم‪ .‬می خواستیم با این کار یک نوع سنجش‬ ‫داشته باشیم‪ .‬اینکه چقدر هوادار داریم و چگونه با سامانه‬ ‫هواداری ما ارتباط برقرار می کنند‪ .‬ما با اپراتوری صحبت‬ ‫کردیــم و به توافق رســیدیم که به جای برداشــتن درصد‬ ‫باالیی از سود اتفاقا ‪ 80‬درصد را به باشگاه بدهد و تنها ‪20‬‬ ‫درصد را برای خودش بــردارد‪ .‬همه این اقدامات را انجام‬ ‫دادیم‪ .‬به محض اینکه این کارها انجام شــد درخواست‬ ‫کردیم که از محــل درامد تبلیغات دور زمیــن هم بتوانیم‬ ‫منتفع شویم‪ .‬گفتیم بهتر است تبلیغات دور زمین را بگیریم‬ ‫که سامانه هواداریمان را بتوانیم تبلیغ کنیم‪ .‬این تصمیم‬ ‫را سه باشگاه استقالل‪ ،‬پرسپولیس و تراکتورسازی با هم‬ ‫گرفتند‪ .‬حتی ترجیح دادیم که نیمی از درامد حاصل از این‬ ‫تبلیغ هم به سازمان لیگ برسد‪ .‬اما بر عکس تمام توافقات‬ ‫اولیه عمل کردند‪ .‬در مرحله اول با اقای صادق شیرازی به‬ ‫مشکل خوردند و نتوانســتند پول بگیرند‪ .‬در مرحله بعد با‬ ‫شرکت پردازش صحبت کردند و ما مبلغ بیشتری به سازمان‬ ‫لیگ پیشــنهاد کردیم و گفتیم شــما ‪ 50‬میلیارد شــرکت‬ ‫پردازش را رها کنید تا ما به شــما ‪ 60‬میلیارد بدهیم‪ .‬گفتند‬ ‫نه‪ .‬قبول نکردند‪ .‬بهانه شــان هم این بود که شما دیر خبر‬ ‫دادید و ما قراردادمان را بستیم‪.‬‬ ‫همه اینها به کنار‪ .‬ســازمان لیــگ از روز اولی که با‬ ‫ســامانه ‪ 3040‬قرارداد بســت شــروع به تبلیغ این سامانه‬ ‫ان هم به شــکلی غیر حرفه ای و غیر قانونی کرد‪ .‬سامانه‬ ‫‪ 3040‬یعنی خلط مبحث‪ .‬خالصه تر از این نمی توانم این‬ ‫سامانه را تعریف کنم‪ .‬این سامانه از جیب این سه باشگاه‬ ‫دارد درامدزایی می کند‪ .‬همین االن با این بی برنامگی که‬ ‫اقایان درست کرده اند هواداران ما ریزش کرده اند‪ .‬در مورد‬ ‫سامانه ‪ 3090‬باید بگویم که این سامانه اسپانسر ما نیست‬ ‫بلکه مجری و مشاور و شریک ما است‪.‬‬ ‫انها قرار است ما را در اجرای اهداف اقتصادی مان‬ ‫یاری کننــد‪ .‬مدیر یک باشــگاه با بدهی های سرســام اور‬ ‫مدیران قبلی و بدهی های جاری خودش مواجه اســت و‬ ‫کامال مشخص اســت که به تنهایی نمی تواند از پس انها‬ ‫بربیاید‪ .‬به همین دلیل ما در صحبت با دو تیم دیگر یعنی‬ ‫استقالل و پرسپولیس قرار گذاشتیم که اگر رقابتی هست‬ ‫داخل میدان باشــد و در مورد مباحــث اقتصادی یک کار‬ ‫تیمی داشته باشیم‪ .‬ســامانه ‪ 3090‬متعلق به سه باشگاه‬ ‫استقالل و پرسپولیس و تراکتورســازی است‪ .‬اگر کسی‬ ‫بخواهد در این زمینه موازی کاری انجام دهد یعنی دست‬ ‫در جیب ما کرده‪ .‬به خاطر اینکه تبلیغ یک ســامانه دیگر‬ ‫باعث گمراه شــدن هوادار می شــود و این غیر قابل قبول‬ ‫است‪ .‬ما جلســه ای با اقای تاج داشــتیم تا راهکاری پیدا‬ ‫کنیم که تداخلی پیش نیاید‪ .‬در جلســه ای با تاج پیشنهاد‬ ‫دادیم که تبلیغات دور زمین را هم با باالترین مبلغ در اختیار‬ ‫ما قرار دهد‪ .‬مبلغ پیشنهادی ما برای گرفتن تبلیغات دور‬ ‫زمین ‪45‬میلیــارد تومان بود‪ .‬همچنیــن گفتیم هر مبلغی‬ ‫که باالتر از ‪ 45‬میلیاردتومان از این ســامانه درامد داشته‬ ‫باشیم ‪ 50‬درصد از اضافه ان را به عنوان درامد به سازمان‬ ‫لیگ پرداخت خواهیم کرد‪ .‬پیشــنهاد دیگر ما این بود که‬ ‫اگر شرکتی حاضر شد مبلغی باالتر برای تبلیغات دور زمین‬ ‫پرداخت کند ما هم همان مبلغ را می پردازیم‪.‬‬ ‫در مورد تداخل پیش امده میان دو سامانه که مطمئنا‬ ‫روی سود سه باشگاه پرطرفدار تاثیر خواهد گذاشت باید‬ ‫عرض کنم که هر ســامانه ای که می خواهد کاری در این‬ ‫زمینه انجام دهد ما مشــکلی نداریم اما حرف ما این است‬ ‫که انها موضع خود را مشــخص کننــد‪ .‬نگویند طرفداران‬ ‫تیم های لیــگ برتری به ما پیــام بدهند‪ .‬بلکــه تیم های‬ ‫طرف قراردادشان را مشخص کنند و فقط از انها نام ببرند‬ ‫تا هواداران این سه تیم سردرگم نشوند‪ .‬ما نظراتمان را به‬ ‫صورت مکتوب برای اقای تاج فرستادیم و منتظر هستیم تا‬ ‫لو فصل شود‪.‬‬ ‫با درایت مسئوالن فدراسیون این مشکل ح ‬ ‫اما الزم می دانم در مورد یک موضوع هم به طور مختصر‬ ‫توضیح بدهم‪.‬‬ ‫ما با هیچ مقام مسئولی دعوا نداریم‪ .‬حرف ما قانونی‬ ‫است‪ .‬برخی دوستان گفته اند یا نوشته اند باتوجه به اینکه‬ ‫مرجع رسیدگی به این پرونده‪ ،‬فدراسیون فوتبال است که‬ ‫رابطــه کاری و منافع نزدیکتری با ســازمان لیگ دارد این‬ ‫مســاله به ضرر هر سه باشگاه تمام می شــود؛ ما وارد این‬ ‫مسائل نمی شویم‪.‬‬ ‫فدراسیون فوتبال به عنوان باالترین مرجع فوتبالی‬ ‫باید منافع باشگاه ها را هم درنظر داشته باشد‪ .‬ما در نامه به‬ ‫اقای تاج این مساله را ذکر کردیم که در صورت حل نشدن‬ ‫این مشــکل ما ضرری چند میلیاردی را متحمل خواهیم‬ ‫شد‪ .‬اگر ســامانه ما نتواند مبلغ مورد نظر را به دست بیاورد‬ ‫باشگاه باید به انها خسارت بدهد و عالوه بر این راهی که‬ ‫برای پرداخت بدهی هایمان روی ان حســاب کرده بودیم‬ ‫از دســت خواهد رفت‪ .‬امید زیادی داریم که اقای تاج در‬ ‫این راستا به ما کمک کرده و این مشکل را به بهترین نحو‬ ‫حل کند‪ .‬راه حل نهایی این اســت که کارشناسان حقوقی‬ ‫و فوتبالی بنشــینند و از طریق قانونی ایــن موضوع را حل‬ ‫کنند‪ .‬ما نزد اقای علیپور رفتیم و ایشــان به عنوان یکی از‬ ‫روحانیون شناخته شــده عرصه فوتبال اصل مساله را زیر‬ ‫ســوال بردند و گفتند این موازی کاری حرام است و اقدام‬ ‫سامانه ‪ 3040‬را حرام دانست‪.‬‬ ‫بنابراین مــا هم معتقدیم که باید در مســیر شــرع و‬ ‫قانون حرکت کنیم‪ .‬اقایان در سازمان لیگ گفته اند حرف‬ ‫اخر را قانون می زنــد‪ .‬ما هم همیــن را می گوییم‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه اقــای طاهری و اقــای افتخاری هــم در کنار اقای‬ ‫اجورلو این موضوع را قطعا حل خواهند کرد‪ .‬مواضع ســه‬ ‫باشــگاه استقالل‪ ،‬پرســپولیس و تراکتورســازی در مورد‬ ‫احقاق حق این باشــگاه های پرطرفــدار کامال با یکدیگر‬ ‫همسو است‪.‬‬ ‫غم بزرگ‬ ‫از لندن شیرین‬ ‫تا ریوی تلخ اقای خاص‬ ‫‪2‬‬ ‫اشــک ها از شکســت مجتبی عابدینی شمشــیرباز‬ ‫کشورمان در دیدار نیمه نهایی المپیک اغاز شد‪ .‬او در اوج‬ ‫لیاقت به مدال دست پیدا نکرد‪ .‬گریه های او در نیمه شب‬ ‫دل همه را به درد اورد‪ ،‬اما دیدن اشک های محمد بنا حتی‬ ‫از ان هم ســخت تر بود؛ جایی که شکست های پی در پی‬ ‫فرنگی کاران تا جایی ادامه پیدا کــرد که بعد از باخت امید‬ ‫نوروزی بغض محمد بنا هم ترکید و او بعد از این مسابقه به‬ ‫بیرون از سالن امد و صورتش پراز اشک شد‪.‬‬ ‫چند ســاعت بعد امــا کوبا قهرمــان المپیک شــد‪.‬‬ ‫رقابت های کشــتی فرنگی المپیک ‪ 2016‬برزیل روزهای‬ ‫‪ 24‬تــا ‪ 26‬مردادماه در ســالن کاری اوکا شــماره ‪ 2‬شــهر‬ ‫ریودوژانیرو برگزار شد و در پایان سعید عبدولی در وزن ‪ 75‬و‬ ‫قاسم رضایی در وزن ‪ 98‬کیلوگرم صاحب مدال برنز شدند‪.‬‬ ‫حمید ســوریان‪ ،‬امید نوروزی‪ ،‬حبیب الله اخالقی و بشیر‬ ‫باباجان زاده نمایندگان کشورمان در اوزان ‪ 85 ،88 ،59‬و‬ ‫‪ 130‬کیلوگرم نیز نتوانستند صاحب مدال شوند‪.‬‬ ‫تیم کشتی فرنگی کوبا هم با کسب دو مدال طال‪ ،‬یک‬ ‫نقره و یک برنز قهرمان المپیک شــد‪ .‬در دوره قبل ایران با‬ ‫سه مدال طال قهرمان شده بود‪.‬‬ ‫روسیه نیز با دو طال و یک برنز در جایگاه دوم ایستاد‪.‬‬ ‫ارمنستان با یک طال و یک نقره سوم و صربستان با یک طال‬ ‫چهارم شد‪ .‬ترکیه با یک نقره و یک برنز پنجم شد‪ .‬دانمارک‪،‬‬ ‫ورزش‬ ‫ریو بسیار تلخ اگر چه همین دو مدال برنز برای کشتی فرنگی‬ ‫ایران بسیار خوب است اما به هر حال من شرمنده ام‪».‬‬ ‫ســرمربی تیم ملــی کشــتی فرنگــی دربــاره اینکه‬ ‫اشک هایم مردم را ناراحت کرده گفت‪« :‬کشتی فرنگی مثل‬ ‫بچه من است‪ .‬در لندن به همراه تعدادی مربی زحمتکش‬ ‫نتیجه گرفتیم االن هم بعضی ها ممکن است به من بگویند‬ ‫بعد از ان موفقیت چه تاجی به سرت زدند‪ .‬من دنبال تاج و‬ ‫اقای خاص شدن نبودم‪ ،‬من عاشق کشتی فرنگی هستم و‬ ‫این بچه ها مثل بچه های خودم هستند و با هر باخت شان‬ ‫انگار که یک تکه از گوشت مرا می کنند‪».‬‬ ‫بنا که با بغض صحبت می کرد‪ ،‬افزود‪« :‬مردم ایران‬ ‫خیلی درد و مشــکل دارند و بــا موفقیت ورزشــکاران از ته‬ ‫دل شــاد می شــوند‪ .‬ناراحتم که نتوانســتم مردم را بیشتر‬ ‫خوشحال کنم‪».‬‬ ‫حذف ناباورانه سوریان‬ ‫ژاپن و اوکراین هر کدام با یک نقره مشــترکا ششم شدند‪.‬‬ ‫ایران و اذربایجان نیز با دو برنز مشترکا نهم شدند‪.‬‬ ‫واکنش های محمد بنا‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫گریه های بنا در نیمه شــب دل همه را به‬ ‫درد اورد‪ ،‬اما دیدن اشــک های محمد بنا‬ ‫حتی از ان هم ســخت تر بود؛ جایی که‬ ‫شکســت های پی د ر پی فرنگی کاران تا‬ ‫جایی ادامه پیدا کرد که بعد از باخت امید‬ ‫نوروزی بغض محمد بنا هم ترکید و او بعد‬ ‫از این مســابقه به بیرون از ســالن امد و‬ ‫صورتش پراز اشک شد‬ ‫ورزش‬ ‫پــس از ناکامی هــای تیم ملــی کشــتی فرنگی اما‬ ‫انتقادها نسبت به محمد بنا شــدت گرفت‪ .‬او در نخستین‬ ‫واکنش خود از مردم عذرخواهی کرد امــا درباره انتقادها‬ ‫اینگونه واکنش نشان داد‪« :‬انتقاد همیشه بوده و خواهد‬ ‫بود‪ .‬زمانی که در المپیک لندن ســه طال گرفتیم بهترین‬ ‫شدیم و االن هم وقتی نتیجه نمی گیریم بدترین می شویم‪.‬‬ ‫وقتی پیروزی به دست می اید همه چیز را خوب می دانیم‬ ‫اما با شکســت ها خیلی راحت قضاوت می کنیم‪ .‬البته هر‬ ‫کارشناسی هر انتقادی که می کند درست می گوید چرا که‬ ‫از محمد بنا بیشــتر از اینها توقع مــی رود‪ ».‬بنا ادامه داد‪:‬‬ ‫«من سه سال از کشتی دنیا دور بودم و نتوانستم به درستی‬ ‫کشــتی دنیا را رصد کنم‪ .‬من فقط در این ‪ 10‬ماه توانستم‬ ‫یک سری مسائل را رصد کنم و اصال زمان نداشتم‪ .‬اینها‬ ‫بهانه اســت که بگوییــم داوری یا امکانــات ضعیف بوده‬ ‫اســت‪ .‬هرچه تقصیر اســت را گردن می گیــرم و از مردم‬ ‫عذرخواهی می کنم‪».‬‬ ‫پــس از کســب مــدال برنــز مســابقات کشــتی‬ ‫فرنگی المپیــک ریــو در دســته ‪ ٩٦‬کیلوگرم و پایــان کار‬ ‫فرنگی کاران کشورمان‪ ،‬محمد بنا اظهارداشت‪« :‬این مدال‬ ‫تحفه درویشی بود برای مردم‪ ،‬قاسم غیرت کرد تا بیشتر از‬ ‫این شرمنده مردم نشویم‪ .‬فکرمان بیشتر از دو مدال بود اما‬ ‫شرمنده مردم شدم‪».‬‬ ‫او گفت‪« :‬با این حال دو برنز را به مردم خوب کشورم‬ ‫تقدیم می کنم‪ .‬االن هر چیزی درباره مســابقات‪ ،‬شــرایط‬ ‫و داوری بگویم ممکن است به عنوان بهانه تلقی شود‪».‬‬ ‫بنا خاطرنشان کرد‪« :‬لندن برای من شیرین تمام شد و‬ ‫«تمام شد ولی حیف که بد تمام شــد‪ ».‬این جمله را‬ ‫حمید ســوریان به زبان اورد وقتی دل میلیون ها ایرانی از‬ ‫حذف ناباورانه اش در المپیک به درد امده بود‪ .‬او که یکی‬ ‫از افسانه های کشتی جهان محسوب می شود نتوانست در‬ ‫ریو به طال دست پیدا کند‪ .‬البته خیلی ها معتقدند سوریان‬ ‫به لحاظ بدنی مشکل داشت‪.‬‬ ‫علیرضا لرستانی‪ ،‬عضو شــورای فنی کشتی فرنگی‬ ‫می گوید‪« :‬در ورزش کشــتی کال یک ورزشکار یا با باخت‬ ‫مواجه است یا برد‪ .‬سوریان سال های سال است که برای‬ ‫مملکت کشتی های خوبی گرفته و قهرمان جهان و المپیک‬ ‫است‪ .‬بدون شــک اگر قهرمان المپیک می شد دل همه‬ ‫مردم را شاد می کرد‪ ،‬اما متاسفانه با شکست مواجه شد‪ .‬به‬ ‫هر صورت یک ورزشکار روزی شروع خوبی دارد و یک روز‬ ‫پایان نافرجام‪».‬‬ ‫پس از این اتفاق تلخ اما بسیاری از کارشناسان کشتی‬ ‫درباره وضعیت جسمانی سوریان اظهاراتی را مطرح کردند‪.‬‬ ‫منتقدان می گوینــد در دقیقه چهار کشــتی اول خود برابر‬ ‫حریف ژاپنی با افت شدید بدنی مواجه بود‪ .‬چون سوریان‬ ‫کشتی گیری نیســت که به راحتی تســلیم حریفش شود و‬ ‫کشتی را واگذار کند‪ .‬لرســتانی تاکید می کند‪« :‬به لحاظ‬ ‫بدنی ســوریان مشکل داشــت و دلیل ان را هم نمی توانم‬ ‫بازگو کنم‪ .‬وی طی ‪ 10‬تا ‪ 12‬سال که عضو تیم ملی کشتی‬ ‫فرنگی اســت‪ ،‬بارها و بارها وزن کم کرده ‪ ،‬امــا با تمام این‬ ‫وجود بهترین کشتی ها را گرفته است‪ .‬در کشتی سوریان‪،‬‬ ‫من تنها شادابی را در سه دقیقه اول کشتی او دیدم ‪ ،‬ولی از‬ ‫دقیقه چهار به بعد ان شادابی و نشاط الزم را نداشت و بدنش‬ ‫با افت شدیدی مواجه شــد‪ .‬من فکر نمی کنم که به لحاظ‬ ‫وزن کم کردن بدن سوریان دچار مشکل شده باشد‪ ،‬بلکه‬ ‫باید مشکل را در تمرینات او جست وجو کرد و به واقع دید ایا‬ ‫تمریناتی را که از سوی کادرفنی برای وی در نظر گرفته شده‬ ‫بود‪ ،‬اشتباهی انجام می داده یا کسوراتی در انجام تمرینات‬ ‫خود داشت یا نه‪».‬‬ ‫وی در رابطه با خداحافظی حمید سوریان از کشتی‪،‬‬ ‫تصریح کرد‪« :‬سوریان سال های سال است که برای این‬ ‫مملکت زحمت کشــیده و افتخار افرینی کرده است‪ .‬وی‬ ‫بهتر از هر کسی می دانست که برای حضور در المپیک در‬ ‫چه شرایطی قرار دارد‪ .‬من معتقدم سوریان باید دیر یا زود‬ ‫از کشــتی خداحافظی می کرد ‪ ،‬اما اگــر قصد خداحافظی‬ ‫داشت و به این باور رسیده بود که بدنش کشش الزم را برای‬ ‫گرفتن کشــتی ندارد باید پیش از المپیک ایــن اتفاق رخ‬ ‫می داد‪ .‬باخت ســوریان نه برای من ‪ ،‬بلکه برای تمام ملت‬ ‫ایران دردناک است‪».‬‬ ‫اما در بین مخالف خوانی ها که این روزها نســبت به‬ ‫محمد بنا شدت بیشتری هم به خود گرفته است‪ ،‬حمایت‬ ‫امیرخادم از این مربی باسابقه در نوع خود قابل توجه است‪.‬‬ ‫برادر رئیس فدراسیون کشتی کشورمان در گفت وگو با ایسنا‬ ‫درباره نتایج فرنگی کاران ایران در المپیک ریو گفته است‪:‬‬ ‫«مگر چه گلی به ســر محمد بنا زده ایم که از او توقع تکرار‬ ‫نتایج المپیک لندن را داریم؟»‬ ‫امیررضا خادم ادامــه داده‪« :‬فکر می کنم باید این را‬ ‫در نظر داشته باشیم که فقط در المپیک قبل بود که ان هم‬ ‫با پشتکار و درایت بنا بود که تیم خوبی را ساخته و پرداخته‬ ‫کرد و توانستیم سه مدال طال بگیریم‪ .‬ان نتیجه یک اتفاق‬ ‫خارق العاده برای کشتی فرنگی و ورزش ما بود‪».‬‬ ‫معاون وزیر ورزش و جوانان تاکید کــرد که اگر این‬ ‫موضوع را در نظر بگیریم‪ ،‬کسب دو مدال برنز در المپیک‬ ‫ریو برای ما شکست محسوب نمی شود‪ .‬ما قبل از لندن در‬ ‫مجموع فقط دو مدال در کشــتی فرنگی در ادوار مختلف‬ ‫المپیک به دست اوردیم پس این دو مدال برنز را نمی توان‬ ‫به عنوان یک شکست برای کشتی فرنگی محسوب کرد‪.‬‬ ‫هر چند کشــتی فرنگی ما اســتحقاق نتایج بهتــر از این را‬ ‫داشت و باید کار بیشتری صورت گیرد‪».‬‬ ‫وی درباره عملکرد محمد بنا نیز با احترام و تحســین‬ ‫سخن گفته است‪« :‬باید این را در نظر داشته باشیم که ما‬ ‫چهار سال قبل که او شگفتی افرید چه گلی به سر او زدیم‬ ‫و چه امتیازی به او دادیم که امروز بخواهیم او را زیر سوال‬ ‫ببریم و از او توقع داشــته باشیم؟ چهار ســال قبل گفتم ما‬ ‫باید فردی مثل بنا را که ان اتفاق بزرگ را رقم زد‪ ،‬به صورت‬ ‫ویژه ببینیم‪ .‬حداقــل در اندازه یک مربی لیــگ فوتبال به‬ ‫او توجه می کردیــم بعد از او انتظار داشــتیم تا او همراهی‬ ‫بیشتری با ورزش ما داشته باشــد و در طول چهار سال کنار‬ ‫تیمی باشــد که خودش ســاخته و پرداخته کرده بود و ان‬ ‫وقت نتایج بهتری بگیرد‪ .‬اما این کار را نکردیم‪ .‬من همان‬ ‫موقع گفتم بنا به کشتی فرنگی نیاز دارد کشتی فرنگی هم‬ ‫به بنا نیاز دارد‪».‬‬ ‫خادم حتی ابراز امیدواری کرده که سرمربی تیم ملی‬ ‫کشتی فرنگی به کارش ادامه دهد‪« :‬امیدوارم بنا به کارش‬ ‫ادامه دهد چرا که کشــتی فرنگی ما به امثال بنا نیاز دارد‪.‬‬ ‫حضور امثــال بنــا در ورزش ایران می تواند در رشــته های‬ ‫مختلف کمک رســان باشــد‪ .‬امیدوارم بنا بــا انالیز خوب‬ ‫اتفاقاتی که طی مدت اخیر افتــاد بتواند در اینده موفق تر‬ ‫باشد‪».‬‬ ‫اگر چه مردم توقع داشتند کشتی فرنگی نتایج بهتری‬ ‫بگیرد و از کشــتی فرنگی انتظار بیش از اینها می رفت اما‬ ‫گویا المپیــک هر چقدر که بــه پیش می رویم نه ســخت‬ ‫بلکه خیلی سخت تر می شــود‪ .‬حاال در شرایطی که مردم‬ ‫کشورمان به شدت محمد بنا را تشویق و تحسین می کنند‬ ‫و رسانه ها با تیترهای درشت از او به عنوان بزرگمرد کشتی‬ ‫فرنگی نام می برند و به او دلداری می دهند‪ ،‬حداقلی ترین‬ ‫کار اقای خاص کشتی فرنگی شــاید همان است که از او‬ ‫سراغ داریم؛ برخاستن و دوباره جنگیدن‪ .‬محمد بنا ان قدر‬ ‫برای کشتی فرنگی دلسوزانه و مسئوالنه کار کرده که هیچ‬ ‫کس طاقت دیدن اشــک هایش را نداشــت‪ .‬اشک هایی‬ ‫که مادر می خواســت‪ ،‬مادری که دیگر نیســت تــا فرزند‬ ‫احساساتی اش را در اغوش بکشد و به او بگوید حق تسلیم‬ ‫شدن نداری‪.‬‬ ‫‪75‬‬ ‫ورزش‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫پشت پردهخیریهجنجالی‬ ‫ورزش‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫چرا نکونام از حضور در بازی خداحافظی اش کناره گیری کرد؟‬ ‫در حالی که خیلی ها مشغول حاشیه دیدار خداحافظی‬ ‫با محوریت حضور همزمان علی دایی و علی کریمی بودند‬ ‫ناگهان کناره گیری جواد نکونام از این دیدار خیریه خبرساز‬ ‫شد‪.‬‬ ‫بحث خداحافظی نکونام حاال به موضوع داغ رسانه ها‬ ‫تبدیل شــده اســت‪ .‬از امتناع نکونــام برای انجــام بازی‬ ‫خداحافظی گرفته تا اصرار دیگر مقامات مسئول در فوتبال‬ ‫ایران مبنی بر برگزاری این دیدار همه و همه حاشیه هایی را‬ ‫به دنبال داشته است‪.‬‬ ‫خداحافظــی بی ســرو صــدای جــواد نکونــام در‬ ‫بهشت رضا(ع) و کنار بروبچه های دوست داشتنی و رفقای‬ ‫صمیمی خودش رقم خورد و نکونام چند روز بعد در جریان‬ ‫نشســت خصوصی اش با مهدی تاج پیرامون همکاری با‬ ‫کادرفنی تیم ملی به عنوان دستیار کی روش‪ ،‬وقتی رئیس‬ ‫فدراسیون پیشنهاد داد برای او بازی خداحافظی ملی در نظر‬ ‫گرفته شــود‪ ،‬اعالم کرد تمایلی به برگزاری این بازی ندارد‬ ‫اما عده ای ســعی کردند در این بین حتما دیداری را برگزار‬ ‫کنند‪ .‬گفته می شــود با همکاری یک ایرانی مقیم اســپانیا‬ ‫چند بازیکن اللیگایی با هم قرار گذاشتند به تهران بیایند و‬ ‫در یک بازی دوستانه مقابل تیم منتخب جواد نکونام بازی‬ ‫کنند‪ .‬باشگاه هنرمندان هم وارد گود شد و هماهنگی های‬ ‫الزم را انجام داد و قــرار بود مراســم خداحافظی کاپیتان‬ ‫تیم ملی و باشگاه اوساسونا با حضور ستاره های اللیگا برگزار‬ ‫شود‪ .‬اما روز چهارم شهریور در ورزشگاه ازادی تیم منتخب‬ ‫ســتاره های اللیگا با حضور کارمبو‪ ،‬مورینتــس‪ ،‬ابیدال‪،‬‬ ‫مندیتا و‪ ...‬مقابل تیم منتخب جواد نکونام قرار نمی گیرند‪.‬‬ ‫این برنامه لغو شده است‪ .‬دلیل ان هم روشن است؛ نکونام‬ ‫از حضور در این بازی انصراف داده است‪.‬‬ ‫کاپیتان پیشــین تیم ملــی فوتبــال ایــران در بازی‬ ‫خداحافظی اش که ستارگان اللیگا در ان شرکت می کنند‬ ‫حضور نخواهد داشت‪ .‬جواد نکونام که باعث و بانی اصلی‬ ‫برگزاری این دیدار است از حضور در این بازی کناره گیری‬ ‫کرده است‪ .‬گویا اخیرا فهرستی از بازیکنان ایرانی از سوی‬ ‫باشگاه هنرمندان به این بازیکن اعالم شده است که مد نظر‬ ‫نکونام نیست و او خواســتار حضور بازیکنانی مانند پروین‪،‬‬ ‫استیلی‪ ،‬خداداد عزیزی‪ ،‬سیروس دین محمدی‪ ،‬احمدرضا‬ ‫عابدزاده و‪ ...‬شده است اما نامی از انها در فهرست باشگاه‬ ‫هنرمندان دیده نمی شود‪.‬‬ ‫کاپیتان ســابق تیم ملی این رفتــار را بی احترامی به‬ ‫ستارگان سابق فوتبال ایران می داند‪ .‬البته او هنوز اظهارنظر‬ ‫رسمی در این باره نکرده است‪.‬‬ ‫واکنش پروین و عزیزی‬ ‫علی پروین و خــداداد عزیزی؛ این دو پیشکســوت‬ ‫فوتبال که هــر دو از چهره های قابل توجــه فوتبال ایران‬ ‫هستند نســبت به برگزاری این دیدار توسط تیم هنرمندان‬ ‫واکنش تندی نشان داده اند‪ .‬علی پروین گفته است‪« :‬من‬ ‫نمی دانم پشت پرده برگزاری این بازی ها چیست اما چیزی‬ ‫که می دانم این است که نکونام بازیکن کوچکی نبوده که‬ ‫بخواهند به او بی احترامی کنند‪ .‬او رکوردشکن فوتبال ایران‬ ‫ و کاپیتان تیم ملی هم بوده است‪ .‬اما یکسری از افراد از نام‬ ‫او سوءاستفاده می کنند‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬بار قبل که این بازی انجام شــد من‬ ‫خواستار این بودم که مسائل مالی به صورت شفاف اعالم‬ ‫شود و االن هم همین را می گویم‪ .‬باید پشت پرده افرادی‬ ‫که بازیکنان را می اورند و بازی را برگزار می کنند مشــخص‬ ‫شود مطمئن باشید در یک مصاحبه کامل همه چیز را در این‬ ‫خصوص خواهم گفت تا مردم بدانند اصل ماجرا چیست‪».‬‬ ‫پروین تاکید کرد‪« :‬باید نهادهای نظارتی دقت نظر بیشتری‬ ‫روی این مسائل داشته باشند و از انها می خواهم به این بازی‬ ‫ورود کنند‪ .‬بایــد همه چیز در مورد این بازی شــفاف اعالم‬ ‫شود تا با ابروی جواد نکونام بازی نشود‪ .‬بار قبل که این تیم‬ ‫به ایران امد خواهان این شــدم که ریز مسائل مالی اعالم‬ ‫شود و از طرفی باید مشخص شود که این افراد صالحیت‬ ‫برگزاری بازی را دارند یا نه‪ ».‬از سوی دیگر خداداد عزیزی‬ ‫نیز به تندی درباره برگزاری این دیدار از سوی تیم هنرمندان‬ ‫واکنش نشان داده و گفته اســت‪« :‬چرا باشگاه هنرمندان‬ ‫باید دنبال برگزاری بازی برای تجلیل از جواد نکونام باشد‪.‬‬ ‫باشگاه هنرمندان هنوز از ســال گذشته که ستاره های برتر‬ ‫فوتبال جهان به ایــران امدند‪ ،‬گرفتار اســت‪ .‬تا جایی که‬ ‫من می دانم ان بازی حدود دو میلیارد و ‪ 100‬میلیون تومان‬ ‫در امد داشت که ‪ 500‬میلیون تومان به همراه یک نفر گم‬ ‫شد! هنوز هم کسی از ان پول خبر ندارد و نمی داند کجا رفته‬ ‫است! قطعا برگزاری چنین مسابقاتی به این راحتی نیست و‬ ‫اقدام باشگاه هنرمندان هم برایم عجیب است‪».‬‬ ‫او ادامه داده است‪« :‬چیزی که در این بازی اهمیت‬ ‫دارد‪ ،‬جواد نکونام است‪ .‬اگر قرار است یک عده از اسپانیا به‬ ‫ایران بیایند‪ ،‬باید بدانند اعتبار و شان جواد نکونام در فوتبال‬ ‫ایران چقدر است‪ .‬فکر می کنم در برگزاری چنین بازی هایی‬ ‫هرکسی دنبال این است که از این نمد کالهی برای خودش‬ ‫درســت کند‪ .‬دیدم اقای یاریار گفته‪ ،‬این بــازی ربطی به‬ ‫خداحافظی نکونام ندارد و فقط قرار است از این فوتبالیست‬ ‫ارزنده تجلیل به عمل اورنــد‪ ».‬وی افزود‪« :‬در بازی قبلی‬ ‫نیز شفافیت مالی وجود نداشت‪ ،‬به همین دلیل از این پس‬ ‫رقابت هایی که باشــگاه هنرمندان برگزار می کنند زیر نظر‬ ‫سازمان لیگ برگزار خواهد شــد‪ ».‬در ادامه اما فدراسیون‬ ‫فوتبال ضمن انتشار بیانیه ای تاکید کرده در اینده ای نزدیک‬ ‫قطعا مراسمی در خور شــان و جایگاه وی که تالش بسیار‬ ‫زیادی برای ارتقای فوتبال کشور مبذول داشته است‪ ،‬انجام‬ ‫خواهد داد‪ .‬اما دفاعیه یاریار‪ ،‬مدیر باشگاه هنرمندان نیز در‬ ‫نوع خود جالب توجه است ‪« :‬لیست بازیکنان این مسابقه‬ ‫در اختیار نکونام اســت و خــودش می توانــد بگوید کدام‬ ‫بازیکن ها بیایند‪ .‬از اول هم قرار همین بود و ما لیست را در‬ ‫اختیار خودش گذاشتیم‪ ».‬یاریار درباره شائبه نقش دالالن‬ ‫در برگزاری این دیدار می گوید‪« :‬باشگاه هنرمندان مستقیما‬ ‫با سازمان لیگ اسپانیا قرارداد امضا کرده و هیچ واسطه ای‬ ‫در این میان وجود ندارد‪».‬‬ ‫بایــد دید سرنوشــت ســوژه ای که پرونــده اش حاال‬ ‫جدی تر از قبل باز شده است‪ ،‬به کجا می انجامد‪ .‬شاید بهتر‬ ‫بود با ایــن او صاف اصال بحث برگزاری بــازی خیریه برای‬ ‫خداحافظی نکونام مطرح نمی شد‪.‬‬ ‫مدیر باشگاه هنرمندان پاسخ‬ ‫اتهامات وارده را می دهد؟‬ ‫ورزش‬ ‫حذف قوی ترین مرد‬ ‫جهان با ناداوری‬ ‫بهداد ســلیمی وزنه بردار ‪ 105+‬کیلوگــرم ایران که‬ ‫در یک ضرب رکــورد المپیک و جهان را شکســته بود‪ ،‬در‬ ‫دوضرب بــا رای داوران ناکام ماند و از جدول حذف شــد‪.‬‬ ‫او دو بار وزنه ‪ 245‬کیلوگرم را به درســتی باالی ســر برد اما‬ ‫داوران نپذیرفتند و از جدول حذف شد‪.‬‬ ‫بهداد سلیمی توانست در حرکت یک ضرب بار دیگر‬ ‫تاریخ را تغییر داده و با مهار وزنه ‪ 216‬کیلوگرم‪ ،‬رکورد جهان‬ ‫و المپیک را جابه جا کند‪ .‬این اتفاق سبب شد او با روحیه ای‬ ‫باال به سراغ حرکت دوضرب برود‪.‬‬ ‫سلیمی برای حرکت اول خود وزنه‪ 245‬کیلوگرمی را در‬ ‫دو ضرب انتخاب کرد که با وجود باالی سر بردن وزنه‪ ،‬اما دو‬ ‫چراغ قرمز از داوران دریافت کرد تا ناکام شود‪ .‬او در حرکت‬ ‫دوم خود‪ ،‬دوباره وزنه ‪ 245‬کیلوگرم را انتخاب کرد و این بار‬ ‫هم وزنه را باالی سر برد و سه چراغ سفید گرفت اما هیات‬ ‫ژوری قبول نکرد‪ .‬در حرکت سوم این وزنه بردار در مهار وزنه‬ ‫‪ 245‬کیلوگرمی موفق نبود‪.‬‬ ‫اشــک های بهداد ســلیمی پس از مواجه شــدن با‬ ‫ناداوری هیات ژوری وزنه برداری المپیک یکی از تلخ ترین‬ ‫خاطرات مردم کشورمان را رقم زد‪ .‬انجا که اشک می ریخت‬ ‫و می گفت‪« :‬بــه خدا خیلی خــوب بودم‪ .‬به خــدا حقم را‬ ‫خوردند‪ .‬خیلی راحت حقم را خوردند‪« .‬چند ســاعت پس‬ ‫از اشــک های بهداد اما شــبکه های اجتماعی پــر بود از‬ ‫پیام های پرمهر مردم؛ «بهداد تو برای ما قهرمانی‪ .‬سرت‬ ‫را باال بگیر‪».‬‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫درود به شرفتان اقای سلیمی!‬ ‫بهداد زود برمی گردد و حقش را پس می گیرد‬ ‫علیرضا کردی‬ ‫روزنامه نگار ورزشی‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫دوست داشــتنی اوردند و طال را از دســتان این وزنه بردار‬ ‫دراوردند‪.‬‬ ‫این درســت که شــب تلخی برای بهداد سلیمی رقم‬ ‫خورد و ایرانی ها نیز در این غم و اندوه با او شــریک شدند‬ ‫اما باید خداوند را شــکر کرد کــه این وزنه بــردار و پهلوان‬ ‫دوست داشتنی ورزش ایران دوباره سالمتی اش را به دست‬ ‫اورد تا خیال همه برای رکوردشکنی های اتی را اسوده کند‪.‬‬ ‫بهــداد برای همه مــا نه تنهــا قهرمــان و قوی ترین‬ ‫مرد دنیاســت کــه امیدمــان بــرای تکــرار موفقیت ها و‬ ‫رکوردشــکنی های بیشــتر در عرصه رقابت های جهانی و‬ ‫حتی المپیک بعدی در توکیو اســت‪ .‬پــس برخیز پهلوان‬ ‫و دوباره روی پاهای خود بایســت و این بار قوی تر از همه‬ ‫نه تنها پوالدســرد بلکه داوران و هیات بــه اصطالح ژوری‬ ‫را نیز شکست بده و نشــان بده ایران سرزمین دلیرمردان‪،‬‬ ‫پهلوانان و قوی ترین مردان دنیاست‪ .‬بنابراین با روحیه ای‬ ‫که از او سراغ داریم معتقدم او خیلی زود برمی گردد‪ ،‬دوباره‬ ‫رکوردها را می شکند و ریو را به دست فراموش می سپارد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫شــب تلخی بود‪ .‬برای همه ما مســلم بود که بهداد‬ ‫سلیمی با مصدومیتی که داشت نمی توانست به طال برسد‪.‬‬ ‫اصال با عقل جور درنمی امد‪ .‬وزنه برداری که هنوز هفت ماه‬ ‫از عمل جراحی زانویش نگذشته بود چطور باید برای ما طال‬ ‫می گرفت‪ .‬بنابراین هیچ کس از بهداد غیرتمند ایران توقع‬ ‫مدال طال را نداشــت‪ .‬با این همه بهداد در شــبی که همه‬ ‫ایران یکسره اضطراب بود همه را غافلگیر کرد‪ .‬صورتش‬ ‫از شدت درد می لرزید اما در حرکت یک ضرب غوغایی به پا‬ ‫کرد اما در حرکت دو ضرب اجازه ندادند او به طال برسد‪ .‬کمی‬ ‫به عقب برگردیم؛ بهداد در لندن توانسته بود با اقتدار تنها‬ ‫مدال طالی وزنه برداری ایران را به نام خود ثبت کند‪ ،‬این بار‬ ‫برای تکرار عنوان قهرمانی اش با مشکالت زیادی روبه رو‬ ‫بود؛ از جمله مصدومیت رباط صلیبی ان هم در فاصله ‪ 5‬تا‬ ‫‪ 6‬ماه تا اغاز رقابت های المپیــک ریو که حضورش در این‬ ‫مسابقات را د ر هاله ای از ابهام قرار داد‪ .‬با این وجود بهداد‬ ‫که نمی خواست خاطره تلخ رقابت های جهانی برایش تکرار‬ ‫شود برای جبران مافات عزم خود را جزم کرد تا در ماموریتی‬ ‫دشــوار مهیای حضور در میدان بزرگ المپیک و جنگ با‬ ‫پوالد سرد شود‪.‬‬ ‫نزدیک به چند ماه فیزیوتراپی و تمرینات اختصاصی‬ ‫سنگین در کلینیک زیر نظر پزشکانی همچون دکتر کیهانی‬ ‫و نوروزی و در کنار ان تمرینات بدنسازی فشرده در اردوی‬ ‫تیم ملی همه را امیدوار کرد این جــوان باغیرت ایرانی در‬ ‫ریو کاری کند کارســتان غافل از اینکه سلیمی غیر از پوالد‬ ‫ســرد باید با هیات ژوری هم می جنگید؛ کسانی که پشت‬ ‫میز نشســته و خود را حاکم مطلق مسابقات می دانستند تا‬ ‫حق خوری شان کام ایرانی ها را تلخ کند‪.‬‬ ‫شــبی که همه ایرانی ها تا صبح بیدار بودند تا شاهد‬ ‫غیرت و مردانگی جوانی باشند که کاری غیرممکن را انجام‬ ‫داده بود‪ ،‬تنها به این امید که پرچم پرافتخار ایران را باالی‬ ‫سر ببرد و دوباره نشان دهد که ایرانی دست و پا هم نداشته‬ ‫باشد دل بزرگی دارد و غیرتی مثال زدنی‪ .‬امیدهای مان اما‬ ‫نگرفت‪ .‬نشد‪ .‬باز هم در یک میدان جهانی روابط نه چندان‬ ‫خوب در پست های مدیریتی حق را از ایران گرفت و بهداد‬ ‫سلیمی مظلومانه از مدالی که حقش بود‪ ،‬بازماند‪.‬‬ ‫حالی که بامداد چهارشنبه بهداد داشت را بدون شک‬ ‫بهتر از هر کسی شــاهین نصیری نیا دیگر ملی پوش ایران‬ ‫درک می کند؛ وزنه بــرداری که به خاطر مافیــای حاکم بر‬ ‫این رشته ورزشی که هیچ کشوری نباید بیشتر از دو طال در‬ ‫المپیک ها صید کند‪ ،‬مدال را از دست داده بود‪ .‬اشک ها و‬ ‫بغض های سلیمی همه ایرانی ها را به یاد اتفاقات سیدنی‬ ‫‪ 2000‬انداخت‪ ،‬جایــی که همین بال را ســر نصیری نیای‬ ‫‪77‬‬ ‫امریکایی های‬ ‫ضد واشنگتن‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫فیلم هایی از مایکل مور و اولیور استون‬ ‫در جشنواره مقاومت‬ ‫جشــنواره بین المللی فیلم مقاومت‪ ،‬میزبان نمایش‬ ‫دو فیلم از کارگردانان مطرح و جنجالی امریکایی در بخش‬ ‫بین الملل خواهد بود‪ .‬مایکل مور با مستند «مقصد بعدی‬ ‫جنگ کجاســت؟» و الیور استون با مســتند «دوست من‬ ‫هوگو» حضــور دارند‪ .‬به همیــن بهانه ســاده می توان به‬ ‫بررسی این دو فیلم و فیلمساز پرداخت؛ دو فیلمسازی که‬ ‫اگر خودشان هم به تهران نیایند‪ ،‬دو اثرشان را خواهیم دید‪.‬‬ ‫از مایکل مور شروع می کنیم‪ .‬مایکل مور همچنان وجدان‬ ‫بیدار جامعه امریکایی است‪ .‬این مستند ساز امریکایی هر‬ ‫بار که فیلمی را جلوی دوربین برده و مستندی را اکران کرده‬ ‫در مقابل بخشــی از سیاســت های امریکا عالمت سوال‬ ‫گذاشته است‪ .‬مور را با مستندهای جنجالی اش همچون‬ ‫فارنهایــت ‪ 9/11‬و بولینــگ برای کلمباین می شناســیم و‬ ‫الیور اســتون را هم با کارگردانی فیلم هــای موفقی چون‬ ‫جوخه (مخالف حضور امریکا در جنگ ویتنام)‪ ،‬جی‪.‬اف‪.‬‬ ‫کی (درباره ترور جان اف کنــدی رئیس جمهور امریکا) و‬ ‫وال استریت به یاد می اوریم‪.‬‬ ‫مایکل مور با فیلم جدیــدش‪« ،‬مقصد بعدی جنگ‬ ‫کجاست؟» در بخش بین الملل جشنواره مقاومت حضور‬ ‫دارد؛ فیلمی که شکست های دولت امریکا را در عرصه های‬ ‫اجتماعــی و اقتصادی روایت می کند‪ .‬مایــکل مور معتقد‬ ‫است که این فیلم خشمناک ترین فیلم او تا این زمان بوده‬ ‫اســت‪ ،‬البته خشــم از اینکه تصویری که از امریکا ساخته‬ ‫شده با واقعیت فاصله بســیاری دارد‪ .‬این فیلم می خواهد‬ ‫بگوید باتوجه به نزدیک بودن انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫امریکا بسیاری از کاندیداها دروغ های بسیاری می گویند که‬ ‫همین دروغ ها ایاالت متحده را از واقعیت دور کرده است‪.‬‬ ‫برخی از رسانه ها نوشته اند که بعد از نمایش این فیلم‬ ‫تماشــاگران به این نتیجه رســیده اند که نیروهای نظامی‬ ‫ایاالت متحده بعد از جنگ جهانی دوم به هیچ پیروزی ای‬ ‫دست پیدا نکرده اند‪ .‬این فیلم به مخاطبان القا می کند که‬ ‫ان مردی که ایاالت متحده را حفــظ می کند‪ ،‬مایکل مور‬ ‫است‪ .‬او تجاوزی را اغاز کرده اما این بار از اسلحه استفاده‬ ‫نمی کند‪ .‬او فقــط ملت های دیگــر را به خاطــر ایده های‬ ‫خوبشــان غارت کرده و کاری می کند که ما همواره مدعی‬ ‫انها باشیم‪.‬‬ ‫مایکل مور به فنالند‪ ،‬اســلوونی‪ ،‬فرانســه‪ ،‬تونس‪،‬‬ ‫ایتالیا‪ ،‬پرتغال و برخی دیگر از کشورها سفر می کند‪ .‬او در‬ ‫هر کشور سیاست هایی را پیدا می کند که نه تنها انسانی تر از‬ ‫وضعیت حال حاضر در ایاالت متحده است بلکه تاثیرگذارتر‬ ‫هم هست‪ .‬او در کنار سیاســت هایی که در مستند خود به‬ ‫تصویر کشیده است‪ ،‬مســائلی مانند حقوق زنان‪ ،‬قوانین‬ ‫زندان ها‪ ،‬حقوق کارگران و سیاســت های اموزشی ای که‬ ‫بهتر از ایاالت متحده اســت را به نمایش می گذارد‪ .‬او در‬ ‫یک نشست خبری در لندن گفت‪« :‬امریکا در بیش از ‪۱۵‬‬ ‫سال گذشته نیروی تجاوزگر بوده اســت‪ .‬تصور کنید قرار‬ ‫باشد به جایی حمله کنیم البته بدون خشونت که از ان درس‬ ‫بگیریم و با تجربه الزم به کشورمان برگردیم‪ ،‬این محتوای‬ ‫فیلم است و به همین دلیل چنین عنوانی به ان دادیم‪».‬‬ ‫مور در جشــنواره تورنتو هم درباره فیلــم خود گفت‪:‬‬ ‫«مدت زیادی اســت که موضوع جنگ هــای بی انتهای‬ ‫ایاالت متحده از دغدغه های مــن بوده و طنز و کنایه های‬ ‫مــورد نیاز این فیلــم را تهیه کــرده ام‪ .‬حــاال دیگر مخفی‬ ‫کاری بس است‪ ،‬من خیلی خوشحالم که قرار است این فیلم‬ ‫در جشــنواره تورنتو به نمایش دربیاید‪ .‬شما احتماال زیاد از‬ ‫من خبری نداشتید‪ ،‬چرا که ما سعی می کردیم در مورد این‬ ‫فیلم مخفیانه عمل کنیم‪ .‬ما همه در این زمانه‪ ،‬مشــخصا‬ ‫در دوره بعد از حوادث یازده ســپتامبر زندگی کرده ایم‪ ،‬در‬ ‫این نیاز همیشگی به یک دشــمن و این سوال که دشمن‬ ‫بعدی ما کیست؟ چرا که بتوانیم تمام این صنعت نظامی و‬ ‫شرکت هایی که از این راه تجارت می کنند را زنده نگه داریم‪.‬‬ ‫به همین دلیل من همیشه از این بابت ناراحت بوده ام و از‬ ‫اینجا بود که طنز این فیلم برامده است‪».‬‬ ‫دوست چاوز‬ ‫«الیور استون»‪ ،‬کارگردان‪ ،‬نویســنده و تهیه کننده‬ ‫ضدجنگی است که به واسطه کارگردانی سری فیلم هایی‬ ‫که درباره جنگ ویتنام ساخت به شــهرت رسیده و تاکنون‬ ‫دو بار موفق به دریافت جایزه اسکار شده است‪« .‬جوخه»‬ ‫(‪« ،)1986‬متولد چهارم جوالی» (‪ )1989‬و «بهشــت و‬ ‫زمین» (‪ ،)1993‬او این سه فیلم را سه گانه نامیده‪ ،‬هرچند‬ ‫هریک جنبه های مختلفــی از جنگ را به تصویر کشــیده‬ ‫است‪« .‬وال استریت»‪« ،‬پلیتون» و «قاتلین باالفطره»‬ ‫از جمله دیگر اثار شاخص این کارگردان امریکایی به شمار‬ ‫می رود‪ .‬اخرین فیلم او اسنودن نام دارد که در ان «جوزف‬ ‫گوردن لویت» در نقش اصلی و در کنار «شایلین وودلی»‬ ‫مقابل دوربین رفته است‪ .‬این فیلم داستان واقعی زندگی‬ ‫«ادوارد اســنودن»‪ ،‬کارمنــد اســبق ســازمان اطالعات‬ ‫مرکزی امریکا را روایت کرده کــه اطالعات محرمانه ای را‬ ‫در ژوئن ‪ 2013‬افشــا کرد و جنجال های زیادی را به وجود‬ ‫اورد‪ .‬این فیلم به زودی در جشــنواره فیلم سن سباســتین‬ ‫در اســپانیا رونمایی می شــود‪ .‬اســتون با فیلم « دوست‬ ‫من هوگــو» در جشــنواره مقاومت شــرکت می کند‪ .‬فیلم‬ ‫تجربیات شــخصی و واقعی اطرافیان هوگو چــاوز از وی‬ ‫و زندگی سیاســی و خصوصی «چــاوز» را روایت می کند‪.‬‬ ‫استون یکی از دوستان هوگو چاوز‪ ،‬رئیس جمهور مرحوم‬ ‫ونزوئالبود و زمانی که او درگذشت در مورد او به رسانه های‬ ‫غربی اعتراض فراوانی کرد که چرا سعی دارند‪ ،‬چهره چاوز را‬ ‫مشوش و دور از واقعیت نشان دهند‪ .‬دوستی این دو زمانی‬ ‫شروع شد که استون در جریان نجات دراماتیک سه گروگان‬ ‫از دست یک گروه شورشی مارکسیست موسوم به نیروهای‬ ‫مســلح انقالبی کلمبیا ‪ FARC‬که با کمک چاوز انجام شد‪،‬‬ ‫با رئیس جمهــور ونزوئال دیدار کرد‪ .‬چــاوز فرماندهی این‬ ‫ماموریت را به عهده گرفت و همراه استون با جت شخصی‬ ‫خود به فرودگاه سانتو دومینگو در جنوب غربی ونزوئال رفت‪.‬‬ ‫وی همان زمان با تمجید از چاوز خود را طرفدار وی دانست‬ ‫و دخالت او را در جریان ازادسازی گروگان ها روندی زیبا و‬ ‫بزرگ نامید‪.‬‬ ‫استون در مستند دوســت من هوگو رو در روی چاوز‬ ‫می نشــیند و بــا او درباره همه مســائلی که ممکن اســت‬ ‫صحبت می کند‪.‬‬ ‫استون که یکی از مخالفان سرسخت سیاست های‬ ‫امریکاست در این گفت وگو به بررســی مسائلی می پردازد‬ ‫و ســعی دارد با اطرافیان چــاوز گفت وگو کند و به بررســی‬ ‫عکس های قدیمی چاوز می پردازد‪ .‬استون همواره اعتقاد‬ ‫داشــته که مردم امریکا حقیقت دولت خــود را نمی دانند‪:‬‬ ‫« مــردم امریکا در یک حبــاب زندگی می کنند که توســط‬ ‫سیســتم اموزشــی‪ ،‬یک طبقه خاص سیاســی و رسانه ها‬ ‫به گونه ای ترســیم می شــود که ایاالت متحده را به عنوان‬ ‫نمادی از ثبات و نیرویی خیراندیش معرفی کنند‪».‬‬ ‫او به طور مشــخص در مورد اشــتباه مردم امریکا در‬ ‫مورد چــاوز گفته بود‪« :‬مــن «هوگو» را می ســتایم و او را‬ ‫به عنوان یک فرد خیلی دوســت دارم‪ ،‬او یک سرباز است‬ ‫که با قلب خود حرف می زند‪ .‬این مرد دیدگاه واالیی دارد و‬ ‫در تاریخ ماندگار خواهد شد‪ .‬امیدوارم که مستند من بتواند‬ ‫به مردم کمک کند تا شناخت بهتری از رهبری پیدا کنند که‬ ‫متاسفانه به اشتباه از او به عنوان دلقکی با هیکل گنده یاد‬ ‫می شــود‪ .‬این فیلم چهره ای مثبت از مردی ارائه می دهد‬ ‫کــه امریکایی ها هیچ دسترســی و شــناختی از او ندارند و‬ ‫مطبوعات امریکایی و اروپایی از او یک هیوال ساخته اند‪».‬‬ ‫اولیور اســتون در زمــان حیات چاوز هــم یک فیلم‬ ‫دیگر هم درباره او ســاخته بود و در سال ‪ 2010‬نیز بخشی‬ ‫از زندگی سیاسی و خصوصی «چاوز» را در قالب مستندی‬ ‫با نام «جنوب مرز» به تصویر کشید‪ .‬استون در جنوب مرز‬ ‫به دنبال نمایش تاریخچــه مختصری از وقایــع ونزوئال و‬ ‫چگونگی به ریاست جمهوری رســیدن هوگو چاوز است‪.‬‬ ‫دوربین او با دنبال کردن چاوز به محله کودکی او می رود و‬ ‫نشان می دهد که او در فقر متولد شد‪.‬‬ ‫چهاردهمین جشنواره بین المللی فیلم مقاومت با شعار‬ ‫«تجلی گفتمان فرهنگی انقالب اسالمی» به همت بنیاد‬ ‫فرهنگی روایت و انجمن سینمای انقالب و دفاع مقدس از‪2‬‬ ‫تا ‪ 9‬مهرماه سال جاری در تهران برگزار می شود‪.‬‬ ‫شهریار پزشکان‬ ‫استفاده شیفتگان علم طب بوده است‪ .‬در مورد اینکه این‬ ‫کتاب چقدر با اهمیت است به طور خالصه باید چنین گفت‬ ‫که تعداد چاپ ها‪ ،‬ترجمه ها و حواشــی و تعلیقات و شرح‬ ‫و اقتباس های بســیار زیاد اســت و همین موضوع نشــان‬ ‫می دهد که ارزش جهانی این اثر چه مقدار است‪ .‬این کتاب‬ ‫تنها کتاب طبی است که در اروپا به التین ترجمه و چاپ شد‬ ‫و تا سال ‪ 1650‬میالدی برابر با ‪ 1061‬ه‪.‬ق در دو دانشگاه‬ ‫«لوون» (بلژیک) و «مون پلیه» (فرانسه) تدریس می شد‬ ‫و بر همین اساس ابن ســینا در اروپا به «رئیس االطباء» و‬ ‫[یعنی چهل سال] کشد‪ ،‬اهل اعتماد ُب َود»‪.‬‬ ‫ابن ســینا‪ ،‬در ســال ‪ 403‬قمری در گرگان نوشــتن‬ ‫«قانون» را اغاز کرده و از انجایی که شیخ الرئیس اواره بود‬ ‫و به دلیل اینکه نمی خواست به دربار سلطان محمود غزنوی‬ ‫برود‪ ،‬کتاب «قانون» را با فاصله و در چند منطقه نگاشــته‬ ‫است‪ .‬بخشی از کتاب در ‪ 405‬نوشته شده و قسمت هایی‬ ‫از ان در دربار شــمس الدوله دیلمی به نگارش درمی امد‪.‬‬ ‫بخشی از ان را در شهرری و بقیه را در همدان تا سال ‪414‬‬ ‫قمری به پایان رساند‪.‬کتاب قانون مشتمل بر پنج جلد است‬ ‫که هر کــدام از انها به چندین فن و تعلیــم و جمله و فصل‬ ‫تقسیم شده است‪ .‬پنج بخش کتاب عبارت است از‪ :‬کلیات‬ ‫طب‪ ،‬ادویه مفرده‪ ،‬امراض مخصــوص اعضاء‪ ،‬امراض‬ ‫عمومی بدن و ادویه مرکبه‪ .‬بوعلی در کتاب یادشده سعی‬ ‫بلیغی در تعریف الفاظ طبی به گونــه ای منطقی کرده و در‬ ‫«ملک االطباء» مشهور شــد‪.‬این کتاب از همان روزهای‬ ‫اول در ایــران هم مورد توجه قرار گرفت‪ ،‬از یک ســو خود‬ ‫شهرت بوعلی ســینا و از ســویی دیگر جایگاه علمی اش و‬ ‫در کنار محتوای بی نظیر کتاب باعث شــد که قانون که به‬ ‫زبان عربی نگاشته شد‪ ،‬در میان مردم بسیار معروف باشد‪،‬‬ ‫به گونه ای که نظامی عروضی در کتــاب چهار مقاله گفته ‬ ‫اســت که اگر بقراط و جالینوس زنده شوند روا ُب َود که ِ‬ ‫پیش‬ ‫این کتاب سجده کنند‪ .‬او به نقل از قدما روایت می کند که‬ ‫«طبیبی مجلد اول از قانون بدانسته باشد و سن او به اربعین‬ ‫تقســیم موضوعات و شــرح مطالب نیز از روشی منطقی‬ ‫پیروی کرده اســت‪ .‬قانون را باید ترکیبی علمی از تجارب‬ ‫بالینی بوعلی‪ ،‬اثــار و تعالیم جالینوس و بقراط و ارســطو و‬ ‫نوشته های پزشکان ایرانی و مسلمان پیش از خود‪ ،‬چون‬ ‫رازی‪ ،‬ابن ربن طبری و ابوسهل مسیحی دانست‪ .‬در قانون‬ ‫ی و درمان بیماری ها به روشی‬ ‫به علت ها‪ ،‬نشانه ها‪ ،‬پیشگیر ‬ ‫علمی و مستدل توجه شده‪ .‬بی شــک می توان به درستی‬ ‫گفت‪« :‬پورســینا همان روشــی را برای شــناخت و درمان ‬ ‫بیماری ها پیشنهاد کرد که امروزه به کار می رود‪».‬‬ ‫درباره ابوعلی سینا و کتاب قانونش‬ ‫روز اول شــهریور مــاه روز پزشــک اســت‪ ،‬این روز‬ ‫می توانســت خیلی نام هــای دیگر هــم به خــود بگیرد‪،‬‬ ‫می توانست روز فلسفه باشد‪ ،‬روز منطق‪ ،‬روز مهندس‪ ،‬روز‬ ‫نویسنده‪ ،‬روز نابغه و‪ ...‬چرا که نام ابوعلی سینا با همه این‬ ‫روزها می تواند پیوندی ناگسستنی داشــته باشد‪ .‬او یکی‬ ‫از نوابغی اســت که نمی توان او را در یک ظرف گنجاند و‬ ‫کوچک کرد‪ .‬بوعلی سینا همین طور که یک پزشک حاذق و‬ ‫دقیق است‪ ،‬یک فیلسوف درجه یک نو افالطونی محسوب‬ ‫می شود که توانست به پایه گذاری و تثبیت فلسفه اسالمی‬ ‫کمک شایانی کند‪ .‬کتاب شفای او در فلسفه مشایی هنوز‬ ‫هم یک مرجع غیرقابل انکار است‪ .‬او در میدان علم به هر‬ ‫سویی می تاخت و سربلند و فاتح بیرون می امد؛ به طوری که‬ ‫از ابن‏سینا ‪ 456‬کتاب و رساله در رشته‏های طب‪ ،‬فلسفه‪،‬‬ ‫حکمت‪ ،‬منطق‪ ،‬فقه‪ ،‬بیان‪ ،‬علوم طبیعی و ماوراءالطبیعه‪،‬‬ ‫نجوم و هیات و ریاضیات‪ ،‬گیاه‏شناســی‪ ،‬لغت‪ ،‬عروض‪،‬‬ ‫شعر و موسیقی به جای مانده اســت‪ ...‬اما در روز پزشک‬ ‫می خواهیم بدانیم‪ ،‬چرا جایگاه ابن سینا در دنیای پزشکی‬ ‫و طب تا ایــن اندازه باالســت؟ ما از دانشــمندی ســخن‬ ‫می گوییم که اروپایی ها در ستایش او می گویند ‪ 700‬سال‬ ‫هر که در اروپا درمان شــد؛ به خاطر او بود‪ .‬ابوعلی سینا را‬ ‫در اروپا به نام «‪ »Avicena‬می شناســند‪ .‬ابن سینا انچنان‬ ‫مورد توجه جهانیان اســت که در ســال ‪ 1951‬میالدی ‪-‬‬ ‫‪ 1330‬خورشیدی ‪ -‬هزارمین ســالروز تولد بوعلی یا به قول‬ ‫اروپاییان اویسینا در محافل علمی جهان جشن گرفته شد‬ ‫و یونسکو سال ‪ 2013‬میالدی را ســال بوعلی سینا اعالم‬ ‫کرد و هزارمین سال تالیف کتاب «قانون» را به ثبت جهانی‬ ‫رساند و کشورهای بســیاری به نام بوعلی تمبرهای یادبود‬ ‫منتشر کرده اند‪ .‬اروپاییان او را شهریار پزشکی جهان لقب‬ ‫داده اند؛ زیرا اولین جراح دنیاست که از یال اسب در جراحی‬ ‫و بخیه استفاده کرد‪.‬‬ ‫ابن سینا اولین جراحی است که عمل سزارین را روی‬ ‫همســر عالءالدوله با موفقیت انجــام داد‪ ،‬البته اگر عمل‬ ‫سزارین رستم را که فردوسی در «شاهنامه» به ان پرداخته‬ ‫و عمل سزارین «سزار» امپراتور روم را قصه و افسانه فرض‬ ‫کنیم‪ ،‬نسبت دادن اولین سزارین تاریخ به ابن سینا حقیقتی‬ ‫انکارناپذیر است‪.‬‬ ‫اروپایی ها پزشکی ابن سینا را با قانون پیوند می زنند‪.‬‬ ‫کتاب قانون مهمترین و مفصل ترین و نیز مشهورترین اثر‬ ‫طبی و از جمله برجسته ترین کتاب های طبی شرق و غرب‬ ‫به شمار می رود‪ .‬این کتاب از زمانی که تالیف شده تا نزدیک‬ ‫به هفت قرن در اروپا و هم اکنون نیز در مشــرق زمین مورد‬ ‫پیشخوان مجازی‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫دیدار‬ ‫حمایت کیانوش رستمی از بهداد سلیمی‬ ‫حمایت امیر قلعه نویی از محمد بنا‬ ‫حمایت پرویز پرستویی از سوریان‬ ‫‪79‬‬ ‫قهرمانی با لبخند‬ ‫یوستین بولت برای سومین بار‬ ‫طالی دو صد متر را گرفت‬ ‫داســتان یوســتین بولت و المپیک ‪ 2016‬از همان‬ ‫جلســه مطبوعاتی اول شــروع شــد‪ ،‬همان روزی که وارد‬ ‫دهکده بازی ها شــد و در مقابل خبرنگاران قرار گرفت یک‬ ‫خبرنگار نروژی از جای خودش بلند شد و گفت‪« :‬راستش‬ ‫من ســوالی ندارم‪ ،‬من از نروژ امده ام‪ ،‬این همه راه را طی‬ ‫کردم تا به تو بگویم‪ ،‬خیلی دوستت دارم مرد!» این خبرنگار‬ ‫نروژی پس از ان شروع کرد به خواندن شعری برای یوستین‬ ‫بولت؛ شعری در ستایش سریع ترین مرد جهان‪ ،‬این شعر ان‬ ‫قدر مورد توجه قرار گرفت که خود بولت هم گوشــی تلفن‬ ‫همراه خود را بیرون کشید تا از او فیلمی بگیرد‪.‬‬ ‫از جاماییکای گرمســیر تــا نروژ سردســیر خیلی راه‬ ‫است‪ ،‬درســت به اندازه فاصله ای که بولت در فینال دوی‬ ‫صدمتر المپیک داشت‪ .‬یوستین در حالی فینال ‪ 100‬متر‬ ‫را به عنوان نفر اول به پایان رســاند که تا ثانیه ‪ 6/1‬گاتلین‬ ‫امریکایی از بولت پیش بود‪ ،‬اما اعجوبه جامائیکایی در ثانیه‬ ‫‪ 8/7‬توانست از رقیب خود پیشی گرفته و بعد هم با حالتی‬ ‫مغرورانه بدون اینکــه به خط پایان بنگرد تنها با تماشــای‬ ‫دوربین هــای تلویزیونــی و لبخندی خرد کنننــده و حاکی‬ ‫از اعتماد به نفــس‪ ،‬فاتح جذاب ترین رقابــت دوومیدانی‬ ‫المپیک شــد‪ .‬او با زمان ‪ 9/81‬از خط پایــان عبور کرد و با‬ ‫پشت سرگذاشتن حریفان سومین مدال طالی دوی ‪100‬‬ ‫متر خود را در المپیک ها به دست اورد‪ .‬بولت اعتقاد دارد که‬ ‫این قهرمانی چندان به دلش نشسته است‪« :‬خوشحالم و‬ ‫به خودم افتخار می کنم‪ .‬امدم تا به دنیا یک بار دیگر ثابت‬ ‫کنم که بهترین هستم البته باید بگویم این مسابقه ایده ال‬ ‫من نبود چون تنها بــرای بردن مدال دویــدم و دنبال ثبت‬ ‫رکورد جدید نبودم‪».‬‬ ‫بولت متولــد ‪ 21‬اگوســت ‪ 1986‬در خانواده نســبتا‬ ‫فقیری در شهر شــروود کانتنت از توابع استان ترالونی در‬ ‫جامائیکاست که با گذشت دو دهه از تولدش به بزرگ ترین‬ ‫افتخار ورزش کشــورش تبدیــل و در رقابت های المپیک‬ ‫القاب بسیاری برای خود پیدا کرده است‪ .‬یوستین بولت با‬ ‫یک متر و ‪ 95‬سانتی متر قد و ‪ 94‬کیلوگرم وزن در المپیک‬ ‫‪ 2008‬پکن توانســت اولین مدال طال را بر گردن اویخته‬ ‫و در لندن هم عنوان خود را تکرار کنــد و این بار در ریو او با‬ ‫هت تریک در کسب طال نامش را برای اولین بار به عنوان‬ ‫دونده ای که ســه بار متوالی قهرمان دوی ‪ 100‬متر شــده‬ ‫اســت جاودانه کرد‪ .‬خیلی ها پس از مسابقه دوی صدمتر‬ ‫پرسیدند که عملکرد بولت در المپیک ها بهتر بوده یا مایکل‬ ‫فلپس‪ ،‬چــرا که بولت در هر مســابقه ای که شــرکت کرده‬ ‫عنوانی به غیر از طال به دســت نیاورده است‪ ،‬شاید تفاوت‬ ‫این دو قهرمان در عکس هایی باشــد که از این دو منتشر‬ ‫نبرد گالیله‬ ‫درباره یک اتفاق خوب در عرصه تئاتر‬ ‫مهدی ربوشه‬ ‫دیدار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫«نبرد گالیله» روی صحنه رفــت؛ اثر عظیم برتولت‬ ‫برشــت‪ .‬انجا که قرار اســت مخاطب از دل یــک روایت‬ ‫ســاده درباره گــردش زمین بــه دور خورشــید حرف های‬ ‫مهمــی بشــنود‪ .‬حرف هایــی از این دســت کــه وقتی به‬ ‫گالیله می گویند‪« :‬بدبخــت مردمی که قهرمــان ندارد»‬ ‫در پاســخ می گوید‪« :‬بدبخت مردمی که دنبــال قهرمان‬ ‫می گردد‪ ».‬حرف هــای خاصــی در این نمایــش مطرح‬ ‫می شــود‪ .‬به خصوص در این باره بحث می شود که چطور‬ ‫یک انســان باید برای اثبات عقیده اش زجر بکشــد و خود‬ ‫را مهیای نبرد با کسانی کند که خورشــید و زمین و کائنات‬ ‫را به رای خودخواهانه شان تفسیر می کنند‪ .‬نمایش «نبرد‬ ‫گالیله» قطعا نمایش بی نقصی نیست‪ .‬مشکالتی دارد که‬ ‫به نظر می رسد مســعود طیبی‪ ،‬کارگردان این کار می تواند‬ ‫این مشــکالت را تا حدودی برطرف کنــد‪ .‬به عنوان مثال‬ ‫مدت زمان اجرا بیشــتر از ‪ 120‬دقیقه اســت و تماشاگر در‬ ‫دقایق پایانی نمی تواند مثل شــروع نمایــش به دیدن کار‬ ‫دل بسپرد‪ .‬اما بازی ها در این نمایش روان است‪ .‬کاری از‬ ‫گروهی جوان اما خوش اتیه که ‪ 16‬ماه برای مهیا کردن این‬ ‫نمایش زحمت کشیده اند‪ .‬به خصوص بازی اریاز ذوالفقاری‬ ‫و ساالر خمسه در نقش های اصلی کار نشان می دهد که این‬ ‫بازیگران کیفیت مطلوبی برای ارائه این نقش ها دارند‪ .‬از‬ ‫سویی دیگر دکور صحنه نشان می دهد که این گروه نمایشی‬ ‫مفهوم نبرد گالیلــه را به خوبی اموخته اســت‪ .‬رمپ هایی‬ ‫روی صحنه قرار گرفته که دایره وار گردش زمین را نشــان‬ ‫می دهــد‪ .‬بنابراین دکور در خدمت بازی ها و اســلوب کلی‬ ‫نمایش قرار گرفته است‪ .‬تلفیق فضای کار با عصر مدرنیته‬ ‫شــد‪ ،‬در عکس فلپس نفر دوم روی او زوم کــرده و او روی‬ ‫قهرمانی‪ ،‬در عکس بولت اما اتفاق دیگری رخ داده است؛‬ ‫خنده هــای عجیب‪ ،‬نگاه های به چپ و راســت و اهســته‬ ‫کردن سرعت از حرکات عجیب بولت بود که انگار او اصال‬ ‫درگیر سرعت و حساسیت رقابتی به بزرگی المپیک نیست‪.‬‬ ‫عکس ثبت شــده از «یوســتین بولت» دونده اسطوره ای‬ ‫اهــل جامائیکا در مرحلــه نیمه نهایی رقابــت دو ‪ 100‬متر‬ ‫المپیک ریــو‪ ،‬در حالی که بــا چهره خندان و بــه راحتی از‬ ‫حریفان خود پیشی گرفت‪ ،‬نتیجه تصمیم سریعی بود که‬ ‫«کمرون اسپنســر» عکاس «‪ »Getty Image‬برای ثبت‬ ‫ان گرفت و تا کنون یکی از به یادماندنی ترین عکس های‬ ‫این رقابت ها بوده و به احتمال زیاد یکی از نامزدهای کسب‬ ‫جایزه پولیتزر نیز خواهد بود‪ .‬او که پنجمین المپیک خود‬ ‫را به عنوان عکاس تجربــه می کند‪ ،‬گفت‪« :‬زمانی که این‬ ‫عکــس را گرفتم می دانســتم خیلی خوب شــده‪ ،‬اما فکر‬ ‫نمی کردم تا این اندازه معروف شود‪ .‬وظیفه من عکاسی از‬ ‫رویدادهای دیگر بود؛ اما تصمیمی سریع گرفتم و تصویری‬ ‫اسلوموشن از «یوستین بولت» دونده جامائیکایی معروف‬ ‫به سریع ترین مرد جهان گرفتم و این ریسک دور شدن از‬ ‫محل استقرار اصلی ام و احتمال از دست دادن چند عکس‬ ‫ارزش ان را داشت‪».‬‬ ‫اما به شــکل مبتدیانه ای صورت گرفته اســت‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال در نمایش «ســقراط» نعیمی نیز چنین دراماتورژی‬ ‫دیده می شود اما در انجا این فضاها به بهترین شکل ممکن‬ ‫تلفیق شده است و در نمایش گالیله به شکلی نامناسب‪ .‬چه‬ ‫قرار نیســت کارگردان صرفا به این دلیل که خالق و مبدع‬ ‫جلوه کند‪ ،‬یک کار را به شــکلی ضعیف ارائــه کند‪ .‬اما به‬ ‫دور از قضاوت های رایج در مورد هر نمایشــی باید به تاالر‬ ‫مولوی اشــاره کرد‪ .‬جایی که اخیرا با مدیریت امیرحسین‬ ‫حریری شکل منسجم تری به خود گرفته است‪ .‬حریری در‬ ‫افتتاحیه نمایش نبرد گالیله نیز درست به موضوعی اشاره‬ ‫کرد که دغدغه بسیاری از گروه های نمایشی جوان است‪.‬‬ ‫مدیر مرکــز تئاتر مولوی تاکید کرد کــه مولوی جایی برای‬ ‫اثار فاخر و ارزشمند اســت و برای محقق شدن این هدف‬ ‫قرار نیست تاالر مولوی فقط به گروه هایی تعلق بگیرد که‬ ‫صاحب چهره های معروف و به طور کلی ستاره ها هستند‪.‬‬ ‫به نظرم این دیدگاه قابل تقدیر است‪ .‬الاقل چنین دیدگاهی‬ ‫باعث می شود تا گروه های جوان ناامیدی را کنار بگذارند و‬ ‫برای دیده شدن بیشتر تالش کنند‪ .‬نمایش گالیله محصول‬ ‫زحمات فراوان و طوالنی مدت یکی از همین گروه هاست‪.‬‬ ‫گروهی که بســیاری از تماشاخانه ها و ســالن های مدعی‬ ‫توسعه فرهنگ و هنر به انها فرصت اجرا ندادند تا در نهایت‬ ‫تاالر مولوی بار دیگر بار مجموعه هــای مدعی را به دوش‬ ‫بکشد‪.‬‬ ‫بچه های حاج قاسم‬ ‫ابا‬ ‫چاپ دوم خاطرات سردار معروفی‬ ‫روایت زندگی شهیدان دباغ زاده از زبان مادرشان‬ ‫کتاب «بچه های حاج قاسم» نوشته افسر فاضلی شهربابکی به چاپ دوم رسید‪ .‬این‬ ‫کتاب به خاطرات سردار حســین معروفی از فرماندهان دفاع مقدس و شرح دوران اسارت‬ ‫وی می پردازد‪ .‬وی در زمان جنگ زیر نظر فرماندهی حاج قاسم سلیمانی فعالیت می کرد‪.‬‬ ‫بنا بر مقدمه کتاب «بچه های حاج قاسم»‪ ،‬حسین معروفی در نوجوانی لباس سپاه را‬ ‫به تن کرد و به جبهه های حق علیه باطل شتافت و هفت ســال تمام جنگید و بارها مجروح‬ ‫شد‪ .‬حاج قاسم سلیمانی از او به عنوان کم سن و سال ترین فرمانده گردان لشگر ‪ 41‬ثار الله‬ ‫یاد می کند‪ .‬معروفی چهار روز پس از پذیرش قطعنامه ‪ 598‬شــورای امنیت در سال ‪1367‬‬ ‫در شلمچه به اسارت نیرو های عراقی درامد و یک فصل از کتاب «بچه های حاج قاسم» به‬ ‫ی می پردازد‪ .‬اولین حضور معروفی در جبهه در ‪ 15‬سالگی بود‪ .‬از ان سال با‬ ‫دوران اسارت و ‬ ‫حضور در مناطق مختلف جنگی و عملیاتی کم کم به مراحل باالتر و در نهایت به فرماندهی‬ ‫لشگر ثارالله می رسد‪ .‬در صفحه ‪ 257‬کتاب «حاج قاسم» می خوانیم‪« :‬بعد از دیدن صحنه‬ ‫شهادت محمد رضا‪ ،‬حالم گرفته شده بود؛ اما چاره ای نبود و باید به راه خود ادامه می دادیم‪.‬‬ ‫تقریبا حول و حوش ظهر بود که به پایین شیار وشکناو رســیدیم‪ .‬بچه ها در محلی که یک‬ ‫سه راهی مال رو بود مستقر شدند‪ .‬اطراف انجا را هم نگهبان گذاشتیم تا خطری تهدیدمان‬ ‫نکند‪ .‬هوا خیلی سرد بود‪ .‬غروب شد‪ .‬بچه ها نماز خواندند و شام خوردند و توی کیسه های‬ ‫خواب در اطراف سنگ ها و دره ها به استراحت پرداختند‪ .‬در ان شب سرد‪ ،‬کیسه خواب یکی‬ ‫از بچه ها به نام سید محمد علی وزیری از باالی ارتفاع به دره پرت شده بود‪ .‬زند ه ماندن در ان‬ ‫هوای نامساعد و خشن‪ ،‬ان هم بدون کیسه خواب تقریبا غیر ممکن بود‪».‬‬ ‫هشتمین شماره از مجموع ه مادران انتشارات روایت فتح با نام «ابا» به روایت زندگی‬ ‫شهیدان دباغ زاده از زبان مادر شهیدان می پردازد‪ .‬این کتاب‪ ،‬روایت زندگی مادر شهیدان‬ ‫مجید‪ ،‬رضا و حبیب دباغ زاده اســت که در قالب روایی‪-‬مستند توسط ابوالفضل طاهرخانی‬ ‫نوشته شده است‪ .‬کتاب شهیدان طوری تالیف شده که قابل لمس و درک برای نوجوانان‬ ‫و جوانان باشــد‪ .‬در این کتاب به دوران انقالب اسالمی هم اشــاره شده که مادر شهیدان‬ ‫دباغ زاده و فرزندانش حضوری فعال در انقالب ســال ‪ 57‬داشــته اند‪ .‬ما در این داستان از‬ ‫وقتی که مادر شهید پنج سال دارد با او همراه می شــویم و از زبان او داستان زندگی اش را‬ ‫تا ســال های میانی دهه ‪ 80‬مرور می کنیم و با مادربزرگ شهدا نیز کمی اشنا می شویم‪ .‬در‬ ‫بخشــی از این کتاب می خوانیم‪« :‬بعد از مراســم هفت مجید‪ ،‬توی خانه نشسته بودم که‬ ‫تلفن زنگ خورد‪ .‬گوشی را که برداشتم‪ ،‬خانمی خودش را معرفی کرد‪ .‬فهمیدم مادر دختری‬ ‫است که برای مجید به خواستگاری اش رفته بودم‪ .‬بعد از سالم و احوالپرسی گفت «غرض‬ ‫از مزاحمت‪ ،‬می خواستم به تون بگم دخترم پسر شما رو پسندیده‪ .‬می شه یه روز با پسرتون‬ ‫تشریف بیارین تا دختر و پســر همدیگه رو ببینن؟» تا این حرف را شنیدم دلم برای مجیدم‬ ‫کباب شــد‪ .‬نگاهی به عکس روی طاقچه کردم‪ .‬مجید داشــت به من لبخند می زد‪ .‬گفتم‬ ‫«والله چی بگم خانوم؟ پسر من یه هفته ای می شه که شهید شده‪ .‬ان شاءالله دختر شما هم‬ ‫خوشبخت بشه‪ ».‬ابوالفضل طاهرخانی از نویسندگان فعال حوزه دفاع مقدس است که اثار‬ ‫متعددی را در این زمینه منتشر کرده است‪ .‬از جمله اثار او می توان به «ارزوی وصال»‪ «،‬در‬ ‫مسیر هدایت»‪« ،‬رد پای الله» و فیلمنامه های پرنده ای در باران و ستایش اشاره کرد‪.‬‬ ‫داعش به روایت داردن ها‬ ‫فیلمساز های بلژیکی به حمالت بروکسل می پردازند‬ ‫برادران داردن از مشــهورترین های سینمای بلژیک‬ ‫محسوب می شــوند‪ .‬انها در ســینمای درام اجتماعی اثار‬ ‫شــاخصی را ســاخته اند‪ ،‬طبیعی اســت که وقتی حمالت‬ ‫تروریســتی داعش در بروکسل انجام شــد‪ ،‬انها هم نسبت‬ ‫به این مســاله بی تفاوت نباشــند‪ .‬داردن ها به تازگی برای‬ ‫اولین بار به پرو ســفر کرده اند تا در مراســم بزرگداشتی که‬ ‫برگزارکنندگان جشنواره فیلم لیما برای شان تدارک دیده اند‬ ‫شــرکت کنند‪ .‬لوک داردن در جریان ایــن قدردانی گفت‪:‬‬ ‫«در حال نگارش فیلمنامه هستیم و امیدواریم تا پاییز سال‬ ‫اینده ان را در بلژیک جلــوی دوربین ببریم‪ ».‬این پروژه که‬ ‫هنوز عنوانی برای ان انتخاب نشــده است‪ ،‬با اشتیاق این‬ ‫فیلمسازان به داســتان هایی درباره طبقه کارگر و ادم هایی‬ ‫که در حاشیه جامعه قرار گرفته اند‪ ،‬جور و هماهنگ به نظر‬ ‫می رسد‪ .».‬در حال حاضر عنوانی برای فیلم انتخاب نشده‬ ‫است‪ ،‬اما قراراست در فصل پاییز فیلمبرداری ان اغاز شود‪.‬‬ ‫روزنامــه فیــگارو دربــاره فیلم تــازه بــرادران داردن‬ ‫می نویســد‪« :‬اگرچه ســوژه ای که برادران داردن انتخاب‬ ‫کرده اند جسورانه است‪ ،‬اما بیشــتر از زاویه درام اجتماعی‬ ‫به این مساله پرداخته خواهد شد و نه اینکه به شکل اکشن‬ ‫و کشت وکشــتار‪ .‬این برادران فیلمی می ســازند که در ان‬ ‫بیشتر ریشه یابی می شود که علت گرایش جوانان اروپایی‬ ‫به گروه هایی مثل داعش چیست؟»‬ ‫«ژان پیر داردن» و «لــوک داردن» برادران بلژیکی‬ ‫هســتند که عالوه بر اینکه نویســندگانی متبحر هســتند‪،‬‬ ‫کارگردانی و تهیه کنندگی نیز می کنند و بیشــتر به ســاخت‬ ‫فیلم های طبیعت گرا می پردازنــد که به کاوش در وضعیت‬ ‫جوانان و قشــر محــروم و بــه حاشــیه رانده شــده جامعه‬ ‫می پردازد‪ .‬افــرادی از طبقه پایین و مهاجــران ‪ ،‬بیکارها و‬ ‫بی خانمان ها از افرادی هســتند کــه در فیلم های برادران‬ ‫داردن مجال خودنمایــی و حرف زدن می یابنــد‪ .‬برادران‬ ‫«داردن» که از دهه ‪ 70‬میالدی فعالیت ســینمایی خود را‬ ‫اغاز کردند تا کنون دو بار با فیلم هــای «روزتا» (‪ )1999‬و‬ ‫«بچه» (‪ )2005‬موفق به کسب جایزه معتبر نخل طالی‬ ‫کن شده اند و در شمار معدود کارگردانانی مانند «فرانسیس‬ ‫فورد کاپــوال»‪« ،‬بیل اوگوســت»‪« ،‬امیر کوستوریتســا»‬ ‫و «شــوهی ایمامورا» قرار گرفتند که دو نخل طال کســب‬ ‫کرده اند‪.‬از دیگر ساخته های این برادران بلژیکی می توان‬ ‫به «پسر»(‪« ،)2002‬سکوت لورنا» (‪ )2008‬و فیلم «دو‬ ‫روز و یک شب» (‪ )2014‬اشــاره کرد‪ .‬اخرین فیلم این دو‬ ‫برادر که همیشــه به صورت مشــترک کارگردانی می کنند‬ ‫فیلم «دختر ناشــناس» بود که امســال در جشــنواره کن‬ ‫حضور داشت و قرار است ‪ ۱۲‬ماه اکتبر در فرانسه به نمایش‬ ‫عمومــی دراید‪ .‬فیلم های انهــا با تم رئالیســم و همچنین‬ ‫نشــانه قرار دادن طبقه های متوســط جامعه و مشــکالت‬ ‫انها یا دست اویزهای انها از عناصر فیلمسازی انها به شمار‬ ‫می رود‪ ،‬انها در چندین فیلم خود شــیوه مستند سازی خود‬ ‫را ترک نکردند و شبه مســتند هایی در قالــب فیلم از زندگی‬ ‫روزمره یا مشکالت شخصیت های ملموس زندگی ساختند‪.‬‬ ‫برادران داردن معموال از تکنیک فیلمبرداری روی دست و‬ ‫نورپردازی طبیعی اســتفاده می کنند‪ .‬فیلم های انها بیشتر‬ ‫جنبه های هنری و ساده داشته اســت که بیشتر مورد پسند‬ ‫جشنواره های فیلمی نظیر کن‪ ،‬ونیز و برلین است‪.‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫سقوط ترامپ‬ ‫از نگاه تایم‬ ‫مرگ تقلبی‬ ‫تیتر اول‬ ‫اکونومیست‬ ‫اشپیگل به‬ ‫دنیای زیر اب‬ ‫پرداخته است‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪81‬‬ ‫بازار‬ ‫نشان عالی برترین مدیریت سرامد‬ ‫در صنعت بانکداری‬ ‫به مدیرعامل بانک انصار تعلق گرفت‬ ‫در هفتمین اجالس مدیران و روســای شرکت های‬ ‫بزرگ تولیدی و خدماتــی نمونه سراسرکشــور (ایتک )‪،‬‬ ‫مدیرعامــل بانک انصار دکتــر ایت الله ابراهیمی نشــان‬ ‫عالــی برترین مدیریــت ســرامد در صنعت بانکــداری را‬ ‫کسب کرد‪.‬‬ ‫به گــزارش اداره کل بازاریابــی و تبلیغات‪ ،‬هفتمین‬ ‫اجالس مدیران و روســای شــرکت های بزرگ تولیدی و‬ ‫خدماتی نمونه سراسرکشور (ایتک ) روز سه شنبه ‪ 26‬مرداد‬ ‫در مرکز همایش های بین المللی صدا و سیما و با حضور و‬ ‫سخنرانی وزیر صنعت‪ ،‬معدن و تجارت اقای نعمت زاده‪،‬‬ ‫نمایندگان مجلس شورای اســامی‪ ،‬فعاالن اقتصادی‪،‬‬ ‫کارافرینــان‪ ،‬مدیران و کارشناســان با هــدف حمایت از‬ ‫تولید ملــی‪ ،‬رفع موانــع تولید‪ ،‬تشــویق مصرف کنندگان‬ ‫برگزارشد‪.‬‬ ‫در این اجالس وزیر صنعت‪ ،‬معدن و تجارت گفت‪:‬‬ ‫«بنگاه هــای بزرگ در کشــور و در جهان مزایــای زیادی‬ ‫دارند و پــل ارتباطی بســیار خوبی بین صنایــع کوچک و‬ ‫بزرگ هســتند‪ ،‬یکی از وظایف بنگاه های بزرگ حمایت از‬ ‫بنگاه های متوسط و کوچک اســت و این دو بخش الزم و‬ ‫ملزوم هم هستند‪».‬‬ ‫نعمت زاده بــه دخالت بیش از حــد حاکمیت به امور‬ ‫بنگاه ها اشاره کرد و افزود‪« :‬یکی از چالش های اصلی ما‬ ‫بحث مدیریت و یکی از دالیل کاهش رتبه در فضای کسب‬ ‫و کار وجود ساختارهای امر و نهی است‪».‬‬ ‫پاسخگویی معاون مهندسی و پشتیبانی و رئیس اداره‬ ‫امور مدیران بانک انصار به مشتریان وکارکنان‬ ‫بر اســاس برنامه ریزی و زمانبندی از پیش اعالم شده‪ ،‬در سومین‬ ‫مرحله از اجرای طرح گفت وگوی بی واســطه مدیران ارشد بانک انصار‬ ‫با مشــتریان و کارکنان این بانک که در مرکز خدمات مشــتریان صورت‬ ‫بازار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫معاون مهندسی و پشتیبانی‪ ،‬اقای سعیدی‬ ‫به گزارش اداره کل بازاریابــی و تبلیغات‪ ،‬تماس گیرندگان‪ ،‬ضمن‬ ‫قدردانــی از اجرای طــرح گفت وگــوی بی واســطه مدیران ارشــد‪ ،‬در‬ ‫گفت وگو با معاون مهندســی و پشــتیبانی در خصــوص ایجاد صندوق‬ ‫امانات در شــعب‪ ،‬امکانــات رفاهــی و تجهیزات شــعب‪ ،‬و رنگ لباس‬ ‫ســازمانی کارکنان با تشــکر از پیگیری هــای انجام شــده در جهت رفع‬ ‫گرفت‪ ،‬اقایان ســعیدی‪ ،‬معاون مهندســی و پشــتیبانی و لطفی رئیس‬ ‫اداره امور مدیران در مرکز خدمات مشــتریان این بانــک حضور یافته و‬ ‫پاسخگوی مشتریان وکارکنان بانک بودند‪.‬‬ ‫رئیس اداره امور مدیران‪،‬اقای لطفی‬ ‫نواقــص و مشــکالت انعکاس یافته بــه بانــک مطالب ارزشــمندی را‬ ‫بیان کردند‪.‬‬ ‫همچنین مشتریان و کارکنان بانک در گفت وگو با رئیس اداره امور‬ ‫مدیران در خصوص نحوه جابه جایی مدیران و تقدیر از پیشکسوتان بانک‬ ‫به بحث و تبادل نظر پرداختند‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫سرپرست بانک دی‪:‬‬ ‫پشتیبانی از صنایع خرد‬ ‫و متوسط در اولویت‬ ‫شعب بانک قرارگیرد‬ ‫سرپرســت بانک دی با بیان اینکه روسای شــعب باید توجه به مقوله اقتصاد مقاومتی را‬ ‫در اولویت قرار دهند بر پرداخت فعاالنه تســهیالت به ویژه در حوزه پشــتیبانی از صنایع خرد و‬ ‫متوسط تاکید کرد‪.‬‬ ‫به گزارش اداره کل روابط عمومی بانک دی‪ ،‬علیرضا عاطفی فر در دیدار با روسای شعب‬ ‫استان تهران ضمن بررسی عملکرد شعب در چهار ماه گذشته اظهار کرد‪« :‬روسای شعب باید‬ ‫با جدیت مشکالت مردم را پیگیری کنند‪ ،‬اکنون شــعب مجوز پرداخت وام های خرد را دارند‪،‬‬ ‫این وام ها مشکل بسیاری از مردم را حل می کنند‪ ،‬مشتریان ما به این وام ها نیاز دارند و باید در‬ ‫پرداخت انها تسریع شود‪».‬‬ ‫سرپرست بانک دی یکی از وظایف اصلی روسای شعب را بازاریابی دانست و با بیان اینکه‬ ‫رئیس شعبه نباید منتظر مشتری باشد تاکید کرد که رسالت و محوریت کار وی بازاریابی و انتخاب‬ ‫مشتری است‪.‬‬ ‫عاطفی فر «خدمت به مردم» را در اولویت فعالیت های بانک دی دانســت و با اشــاره به‬ ‫تدوام فعالیت نیروهای بازنشسته در بانک خاطرنشان کرد‪« :‬ما در بانک دی مفتخر به همکاری‬ ‫با عزیزانی هستیم که سالیان طوالنی تجربه بانکداری دارند و امیدواریم بتوانیم از تجربیات انها‬ ‫به نحو مطلوبی بهره ببریم‪».‬‬ ‫وی در ادامه با توصیه به روسای شعب به رعایت کامل قوانین و مقررات و با بیان اینکه بانک‬ ‫دی در زمینه سود ترجیحی همواره طبق بخشنامه های بانک مرکزی عمل کرده است‪ ،‬ادامه داد‪:‬‬ ‫«امسال حتی یک مورد سود ترجیحی نداشته ایم و حتما این روند را ادامه خواهیم داد‪ .‬نرخ سود‬ ‫تسهیالت هم به همین نحو پایین امده و مشتریان هم از تثبیت عملکرد بانک راضی هستند‪».‬‬ ‫وی در ادامه گسترش فعالیت در حوزه بانکداری اســامی را مورد توجه قرار داد و گفت‪:‬‬ ‫«عقود مختلف بانکداری اســامی در حال جاری سازی در بانک دی اســت و نیاز است از انها‬ ‫بهره بیشتری گرفته شود‪ ،‬به طور مثال عقد مرابحه یکی از بهترین عقودی است که می تواند در‬ ‫خدمت مشتریان و نظام بانکی باشد‪».‬‬ ‫سرپرست بانک دی همچنین از اخذ تاییدیه نهایی شــرعی شش طرح سبد ارزش افرین‬ ‫شامل حساب جاری‪ ،‬جهش‪ ،‬شکوه‪ ،‬اذین‪ ،‬سرمایه گذاری اتیه و سرمایه گذاری اتیه کودک و‬ ‫نوجوان در شورای فقهی بانک دی خبر داد‪.‬‬ ‫سرپرست بانک دی‪:‬‬ ‫توسعهبانکداری‬ ‫الکترونیک الزام روز‬ ‫سیستم بانکی است‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫بازار‬ ‫سرپرســت بانــک دی در بازدید از مرکــز داده بانک‬ ‫(‪ )Data center‬توســعه بانکداری الکترونیــک را نه تنها‬ ‫نیاز بلکــه الزام روز سیســتم بانکــی دانســت و برانطباق‬ ‫فن اوری های نوین بر نیاز مشتریان تاکید کرد‪.‬‬ ‫به گزارش اداره کل روابط عمومی بانک دی‪ ،‬علیرضا‬ ‫عاطفی فر ضمن بازدید از بخش هــای مختلف مرکز داده‬ ‫و دیدار با کارکنان معاونت فن اوری اطالعات و بانکداری‬ ‫الکترونیــک اظهــار کرد‪« :‬نقــش ‪ IT‬در پیشــبرد اهداف‬ ‫ســازمان بســیار مهم و حیاتی اســت و جایگاه پر اهمیتی‬ ‫دارد‪ .‬خوشــبختانه تاکنون اقدامات شایســته ای در حوزه‬ ‫زیرساخت های ســخت افزاری و نرم افزاری در بانک دی‬ ‫انجام شــده و وظیفــه همه ماســت که ضمــن مراقبت از‬ ‫سرمایه ها در توسعه و به کارگیری انها کوشا باشیم‪».‬‬ ‫وی گسترش بانکداری الکترونیک در راستای عمل‬ ‫به اقتصاد مقاومتی را از جمله اقدامات جدی در بانک دی‬ ‫عنوان کرد و گفت‪« :‬بانکداری الکترونیک و بهره گیری از‬ ‫ابزارهای نوین به سرعت در بین مشــتریان بانکی در حال‬ ‫افزایش است و همین امر بانک ها را مجاب می کند در این‬ ‫زمینه عالوه بر سرمایه گذاری نسبت به توسعه فن اوری ها‬ ‫کوشش بیشتری کنند‪».‬‬ ‫عاطفی فــر با تقدیــر از کارکنــان بانک دی بــه ویژه‬ ‫کارشناســان ‪ IT‬ادامه داد‪« :‬لذت معنوی خدمت صادقانه‬ ‫شایسته کارکنانی اســت که شــبانه روز در خدمت سازمان‬ ‫هستند‪ ،‬خوشبختانه این رفتار اکنون در بخش های مختلف‬ ‫بانک دی مشاهده می شود و امیدواریم تمام توان و همت‬ ‫کارکنان همواره در مسیر پیشــبرد برنامه ها و استراتژهای‬ ‫سازمان باشد‪ ».‬سرپرست بانک دی تصریح کرد‪« :‬باتوجه‬ ‫به تخصص های مختلف و متنوعی که اکنون کارشناسان‬ ‫بانک دی دارنــد‪ ،‬نخبگان ‪ it‬در بانک دی با تشــکیل یک‬ ‫«اتاق فکر» ضمن بررسی نرم افزارها و سامانه های موجود‬ ‫در زمینه بانکداری الکترونیک متناسب با نیازهای مشتریان‬ ‫ایده های جدید را اجرایی کنند‪».‬‬ ‫در ادامه این مراســم زاوش راه نو ـ سرپرست معاونت‬ ‫فن اوری اطالعات و بانکداری الکترونیــک ـ ضمن ارائه‬ ‫گزارشــی از برنامه های این معاونت از راه انــدازی و تهیه‬ ‫چندین نرم افزار و سامانه جدید خبر داد‪.‬‬ ‫‪83‬‬ ‫بازار‬ ‫درخشش موسسه اعتباری کوثر‬ ‫و کسب سه نشان‬ ‫از اجالس ایتک‬ ‫موسســه اعتباری کوثر در هفتمین اجالس مدیران و‬ ‫روسای شــرکت های بزرگ تولیدی و خدماتی نمونه سراسر‬ ‫کشور (ایتک) که با حضور مهندس نعمت زاده وزیر صنعت‪،‬‬ ‫معدن و تجــارت‪ ،‬نمایندگان مجلس شــورای اســامی‪،‬‬ ‫سید ناصر موسوی الرگانی‪ ،‬مصطفی کواکبیان و داریوش‬ ‫اسماعیلی‪ ،‬مدیران‪ ،‬کارشناســان سازمان ها و شرکت های‬ ‫بزرگ تولیــدی ‪ -‬خدماتی و جمعی از مدیران و کارشناســان‬ ‫شبکه بانکی برگزار شــد‪ ،‬موفق به دریافت سه نشان و لوح‬ ‫ســپاس شــد‪ .‬به گزارش روابط عمومی موسســه اعتباری‬ ‫کوثر؛ در این مراســم که در سالن همایش های بین المللی‬ ‫صد او ســیما برگزار شــد‪ ،‬این موسسه نشــان عالی برترین‬ ‫مدیریت ســرامد در صنعت بانکــداری‪ ،‬اســتاندارد و جایزه‬ ‫ی رفاه‬ ‫بین المللی (‪ )supporter of customer welfare‬حام ‬ ‫مشتریان در خدمات بانکداری از سوی کشور المان و نشان‬ ‫ملی برترین روابط عمومی دانــش محور و کارامد در صنعت‬ ‫بانکداری را دریافت کرد‪ .‬دکتر عیســی رضایی‪ ،‬مدیرعامل‬ ‫موسســه اعتباری کوثر در هفتمین اجالس ایتک با اشاره‬ ‫به تفاوت کســب و کار و کارافرینی گفــت‪« :‬کارافرینان با‬ ‫نواوری و خالقیت و با ریسک و مخاطره به دنبال خلق ثروت‬ ‫و ارزش افرین هســتند‪ .‬در این میان یک کاســب به دنبال‬ ‫عرضه و تقاضا‪ ،‬انتفاع بدون ریسک‪ ،‬نواوری و پدید اوردن‬ ‫یک مشتری است‪ ».‬وی ارکان اصلی کسب و کار را نیروی‬ ‫انســانی‪ ،‬تجهیزات و تکنولوژی‪ ،‬امایش سرزمینی‪ ،‬تولید‬ ‫انبوه و سرمایه اعالم کرد و افزود‪« :‬از ‪6‬میلیون نیروی بیکار‬ ‫جامعه امروز ایران‪ 80 ،‬درصد را بیکارانی تشکیل می دهند‬ ‫کهدارایتحصیالتعالیدانشگاهیهستند‪».‬نایب رئیس‬ ‫هیات مدیره موسسه اعتباری کوثراظهار داشت‪ 80« :‬درصد‬ ‫بیکاران کنونی شطرنج باز تربیت شده اند به عبارت دیگر ما‬ ‫نیروی کار واقعی نداریم و همه توقع شغل اداری دارند و تغییر‬ ‫این امر باید فرهنگ سازی شود‪ .‬نیروی انسانی تحصیلکرده‬ ‫دانشگاهی به دنبال انجام کار یدی نیست‪ .‬امروز نیاز کشور‬ ‫درحوزهکسبوکارماهیتکارگریداردبنابراینبایدازتربیت‬ ‫نیرویاداریپرهیزکنیم‪».‬رهبرکارافریناقتصادیتصریح‬ ‫کرد‪« :‬برخی از موانع موجود در ایجاد اشتغال ناشی از قانون‬ ‫کار است‪ ،‬چرا که در این قانون تفاوتی مابین نیروی اداری‬ ‫و کسی که کار یدی انجام می دهد‪ ،‬وجود ندارد و این عامل‬ ‫خود باعث بی انگیز گی و کاهش بهره وری نیروی انســانی‬ ‫می شــود‪ ».‬دکتر رضایی در بخش دیگری از سخنان خود‬ ‫گفت‪« :‬در بخش صنعت همه چیز را همه جا تولید می کنیم‪.‬‬ ‫ماژول های کوچک تولیــدی و صنعتی قطعــا قیمت تمام‬ ‫شده را افزایش می دهد‪ ،‬این در حالی است که روح اقتصاد‬ ‫مقاومتی برون گرایی است‪ ».‬استاد دانشگاه شهید بهشتی‬ ‫خاطر نشان ســاخت‪« :‬تولید انبوه نیازمند تامین سرمایه در‬ ‫گردش کالن است‪ .‬متاسفانه در شرایط کنونی همه به دنبال‬ ‫تسهیالت ارزان هستند و در ادامه مســیر شاهد هزینه کرد‬ ‫ان در ســایر بخش ها از جمله ساخت و ساز هستیم‪ ».‬دکتر‬ ‫رضاییبیانکرد‪«:‬ماازتعاریفدهگانهبانکبهضعیف ترین‬ ‫ان تکیه کرده ایم کــه همانا صرافی اســت‪ .‬در صورتی که‬ ‫تعریف بانک جمــع اوری ســرمایه های کوچــک و تامین‬ ‫سرمایهدرگردشپروژه هایعمدهصنعتیوتولیدیاست‪».‬‬ ‫نایب رئیسهیات مدیرهموسسهاعتباریکوثربااشارهبهلزوم‬ ‫برنامه ریزی بــرای کاهش بانک محوری در اقتصاد کشــور‬ ‫بیان کرد‪« :‬اقتصاد ایران به شــدت نفتی و به همان میزان‬ ‫هم بانک محور است‪ ،‬بنابراین برنامه ریزی کالن اقتصادی‬ ‫می بایستدرراستایافزایشبهره وریوتوسعهشرکت های‬ ‫دانش بنیانباشد‪،‬چراکهموضوعاصلیامروزنظماقتصادی‬ ‫کشور‪ ،‬حفظ و توسعه کســب و کارهای فعلی است‪ ».‬وی‬ ‫پرهیز از تربیت نیروی جدید شطرنج باز و صرفا اداری‪ ،‬ایجاد‬ ‫شوک به مجموعه های صنعتی و تولیدی از طریق اصالح‬ ‫قانون کار‪ ،‬به کارگیری ابزارهای تامین مالی جدید و تزریق‬ ‫نقدینگی به صنایعی که نیاز به ســرمایه در گردش دارند را از‬ ‫راهکارهای توسعه کسب و کار و کارافرینی اعالم کرد‪ .‬وی‬ ‫در پایان از امادگی موسسه اعتباری کوثر در حمایت از صنایع‬ ‫و بنگاه های زود بازده و تامین سرمایه در گردش انها خبر داد‪.‬‬ ‫بر اســاس این گزارش؛ در حاشــیه این اجالس دکتر‬ ‫عیسی رضایی مدیرعامل موسسه اعتباری کوثر با مهندس‬ ‫نعمــت زاده وزیر محترم صنعــت‪ ،‬معدن و تجــارت دیدار و‬ ‫گفت وگوکرد‪.‬همچنینتابلوموسسهسمر(حمایتازبیماران‬ ‫مبتال به سرطان) توسط دکتر رضایی رهبر کارافرین ملی در‬ ‫این مراسم امضا شد‪ .‬شــایان ذکر است؛ هفتمین اجالس‬ ‫ایتک با مشارکت موسسه اعتباری کوثر و با محورهای اصلی‬ ‫توسعه کارافرینی و اشــتغال‪ ،‬جذب سرمایه گذاران خارجی‬ ‫در مسیر تولید ملی‪ ،‬حمایت از صنایع و جلوگیری از تعطیلی‬ ‫گروه های تولیدی و بررسی ماده‪ 8‬قانون رفع موانع تولید روز‬ ‫سه شنبه‪ 26‬مردادماه برگزار شد‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫‪84‬‬ ‫مثلث | شماره ‪322‬‬ ‫وجه تمایز کوثر جوانگرایی‬ ‫و تربیت مدیران اینده است‬ ‫مراســم تکریم و معارفه جمعــی از معاونین و مدیران‬ ‫حوزه مرکزی موسســه اعتباری کوثر برگزار شد‪ .‬به گزارش‬ ‫روابط عمومی موسســه اعتباری کوثر؛ دکتر عیسی رضایی‬ ‫مدیرعامل این موسسه گفت‪« :‬موسســه اعتباری کوثر از‬ ‫اغاز فعالیت تا کنون‪ ،‬اســتفاده حداکثــری از منابع محدود‬ ‫و دستیابی به جایگاه شایســته در نظام بانکی کشــور را در‬ ‫دستورکار خود قرار داده است‪ ».‬وی افزود‪« :‬با این رویکرد‬ ‫یکی از وجوه تمایز موسســه اعتباری کوثر به عنوان شرکت‬ ‫پیشرو‪ ،‬اینده نگر و اینده ساز در طول‪ 5‬سال فعالیت حرفه ای‬ ‫خود در نظام بانکی کشور شناسایی و تربیت مدیران اینده به‬ ‫منظورایجادمحیطرقابتیسالمدرفضایسازمان‪،‬ماندگاری‬ ‫نیروهایتواناونهادینه سازیفرهنگشایسته گزینیاست‪».‬‬ ‫نایب رئیس هیات مدیره موسسه اعتباری کوثر تصریح کرد‪:‬‬ ‫«پیام اصلی مراسم ما جوانگرایی و اهمیت به جوانان است‪.‬‬ ‫عملکرد موسسه کوثر از ابتدای فعالیت تا کنون نشان داده‬ ‫اســت که کارکنان شایســته با بهره وری باال مســیر ارتقای‬ ‫شــغلی را به خوبی طی کرده و در پست های باالتر سازمانی‬ ‫قرار گرفته اند‪ ».‬دکتر رضایی خاطرنشان ساخت‪« :‬موسسه‬ ‫اعتباری کوثر در سیکل عمر ســازمانی خود به شرایط ثبات‬ ‫رســیده و در این شــرایط صبر‪ ،‬انگیزه‪ ،‬تــاش مضاعف و‬ ‫ارتقای دانش بانکی در ساختار منابع انسانی الزامی است‪ .‬در‬ ‫شرایط ثبات سازمانی همه فرایندها باید از پیش تعیین شده‬ ‫باشــد‪ ».‬رهبر کارافرین اقتصادی با اشاره به ساختار جوان‬ ‫نیروی انسانی موسســه گفت‪« :‬در بازار رقابت نظام بانکی‬ ‫نهادهایی موفق هستند که در مسیر حرکت توسعه ای خود‬ ‫با ایجاد تیم ها و هسته های پژوهشی نسبت به متنوع سازی‬ ‫خدمات مالی برنامه ریزی کرده اند‪».‬در پایان مراســم دکتر‬ ‫رضایی‪ ،‬مدیرعامل موسســه اعتبــاری کوثر طــی احکام‬ ‫جداگانه ای معاونین و مدیران جدید حوزه مرکزی با رویکرد‬ ‫جوان گرایی را منصوب کرد‪ .‬بر اســاس ایــن گزارش؛ طی‬ ‫احکام صادره از سوی مدیرعامل موسســه اعتباری کوثر‪،‬‬ ‫غالمرضا قبادی رئیــس مرکز تحول اســتراتژیک با حفظ‬ ‫ســمت به عنوان مدیر جدید برنامه ریزی و تحول‪ ،‬حســین‬ ‫ی معاون سابق اعتبارات و تسهیالت به عنوان نماینده‬ ‫کرم ‬ ‫موسســه در کانون بانک ها‪ ،‬محمد علی قاضــی به عنوان‬ ‫سرپرســت معاونت اعتبارات و تسهیالت‪ ،‬غالمرضا کرمی‬ ‫ معاون سابق مالی به عنوان مشاور مدیرعامل‪ ،‬مهدی عزتی‬ ‫مشاور و مدیر سابق حوزه ریاســت به عنوان جانشین جدید‬ ‫معاونت توسعه و مدیریت ســرمایه های انسانی‪ ،‬حمید جم‬ ‫مدیر ســابق برنامه ریزی و تحول به عنوان مدیر جدید اداره‬ ‫مبارزه با پولشویی‪ ،‬حمیدرضا رضایی مدیر سابق اداره مبارزه‬ ‫با پولشویی و پیگیری های ویژه بانک مرکزی به عنوان مشاور‬ ‫و مدیر جدید حوزه ریاســت‪ ،‬ابوالفضل محمودی به عنوان‬ ‫مشــاور مدیرعامل در امور نظارتی و بانکی‪ ،‬محمد حســن‬ ‫عباسی فربه عنوانمسئولپروژه‪،۳۰۹۰‬حسیناستاد حسین‬ ‫معاون سابق حسابرسی و بازرسی به عنوان مشاور مدیرعامل‬ ‫در کمیته مشــورتی و محمد رضا عالی پور جانشــین سابق‬ ‫معاونت مالی به عنوان معاون جدید مالی منصوب شدند‪.‬‬