ماهنامه مثلث شماره 325

‫امادهباش برای‬ ‫نیامدن روحانی‬ ‫الیاس نادران‬ ‫در رقابت‪96‬‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره سیصد و بیست وپنج‪20 /‬شهریور ‪ 88 / 1395‬صفحه ‪ 6000/‬تومان‬ ‫چرا نام محمدجواد ظریف‬ ‫بهعنوانگزینه اعتدالیون‬ ‫مطرح شده است؟‬ ‫ایثارگران از نامزد‬ ‫خود رونماییکرد؟‬ ‫خودتحریمی؟‬ ‫ایا شورای امنیت‪ FATF ،‬را تصویب میکند؟ ‪ /‬ایا اجرای ‪ FATF‬جزئی از برجام است؟‬ ‫مدل ایرانی؛‬ ‫پیشرفت به عالوه امنیت‬ ‫گفتاری از ابراهیم متقی درباره تفاوتهای‬ ‫توسعه در ایران با المان و ژاپن‬ ‫هاشمی یا مصباح؟‬ ‫جامعه روحانیت مبارز در شرایط‬ ‫جدیدی قرارگرفته است‬ ‫سرنوشت‬ ‫ناسیونالیسم اقتدارگرا‬ ‫ازبکستان پس از اسالم کریماف‬ ‫به چه سمتی میرود؟‬ ‫نصیریان‪ :‬ما از جنس‬ ‫فیلمفارسی نبودیم‬ ‫مثلث؛ جریان هنری ‪ 5‬بازیگریکه وارد‬ ‫جریان فیلمفارسی نشدند را روایت میکند‬ ‫حرکتمعنویوتربیتانسانی‬ ‫درپرتوقران‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫ما بایــد کتابمان قران باشــد‪ .‬معنایش‬ ‫نه این اســت که فقط بگوییم کتــاب ما قران‬ ‫است‪ ،‬بلکه باید با او حرکتهای معنوی بکنیم‪،‬‬ ‫به تربیت انسانی برسیم‪ ،‬با او اجتماع خودمان‬ ‫را اصــاح کنیم‪ ،‬بــا او همۀ جهــات مادی و‬ ‫معنوی‏اش را طی کند‪ .‬او قران است که کتاب‬ ‫ماســت‪ .‬این کتابی اســت که باید بخوانیم و‬ ‫بفهمیم و عمل کنیــم‪ .‬فقط بگوییم‪« :‬کتاب‬ ‫است» این‪ ،‬کتاب نمی‏شــود‪ .‬وقتی کتاب‪،‬‬ ‫کتاب ماست که به محتوای این کتاب عمل‬ ‫بکنیم‪ .‬کوشش کنید که کتاب شما‪ ،‬کتاب خدا و قران باشد‪.‬‬ ‫توجه شــما به محتوای کتاب خدا باشــد؛ کالم از خداست‪،‬‬ ‫وســیله پیغمبر خداســت و ما مخاطب؛ مخاطــب به همان‬ ‫خطابهای الهی‪ .‬بالفظ «یا ا ّیها الناس»؛ نسبت به همۀ بشر‪،‬‬ ‫«یا ایها المومنون»؛ نسبت به مومنین به اسالم‪ .‬دستورها‪،‬‬ ‫همه دستورهایی است که تربیت کننده است‪.‬‬ ‫تربیت قرانی‪،‬منشا کمال بشر‬ ‫انسان اگر تربیت الهی نشود‪ ،‬حیوان است‪ ،‬بلکه بدتر‬ ‫از حیوان‪ .‬شما هیچ حیوانی را خونخوارتر از انسان نمی‏توانید‬ ‫پیدا بکنید‪ .‬حیوانات دیگر‪ ،‬همان یک طعمه‏ای می‏خواهند‬ ‫که شکمشــان را سیر کنند‪ .‬و وقتی شکمشــان سیر شد کنار‬ ‫می‏روند‪ ،‬می‏نشینند‪ ،‬می‏خوابند‪.‬‬ ‫انسان است که سیر نمی‏شود‪ ،‬انسان است که هم در‬ ‫‪8- 13‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫کناره گیری سوم‬ ‫حاج قاسم در حلب‬ ‫کمپین برائت از مشرکان مجازی‬ ‫کمپینی علیه بانک های داخلی‬ ‫‪14- 19‬‬ ‫گفتارها‬ ‫پیام رهبری و روابط ایران و عربستان‬ ‫روابط ایران و عربستان پس از حادثه منا‬ ‫مدل ایرانی؛ پیشرفت به عالوه امنیت‬ ‫تفاخر سیاسی برای «هیچ»‬ ‫‪24- 41‬‬ ‫سیاست‬ ‫اماده باش برای نیامدن روحانی‬ ‫ظریف گفت‪ ،‬صدبارگفته ام‬ ‫نامزد ریاست جمهوری نمی شوم‬ ‫هاشمی یا مصباح؟‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫مثلث؛هفتهنامه ایخبری‪،‬تحلیلیاستکهسعیداردروایتیمنصفانهوعادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه ضلع استقالل‪،‬‬ ‫ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش‬ ‫اسالم‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گســترش و سیادت اسالم خواهی در‬ ‫سراسر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم‬ ‫شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب‬ ‫و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت‬ ‫قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان‬ ‫فرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬امیدواریمکهدرروایت مانصادق‪،‬برمرام مان‬ ‫مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب‬ ‫و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬مصطفیصادقی‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی (دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫اقتصاد ‪ :‬محمدمهدی صدرزاده (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫جامعه شناسی و فکرنو‪ :‬علی حاجی ناصری (دبیر)‬ ‫فرهنگ‪ :‬شایان ربیعی (دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬محمد شکراللهی (دبیر)‬ ‫مشاور هنری ‪ :‬نیما ملک نیازی ‬ ‫طرف کمال‪ ،‬مافوق همه چیز اســت هم در طرف شقاوت و‬ ‫َنفْس‪ ،‬مافوق همه است‪ .‬اگر تربیت بشــود‪ ،‬ان تربیتی که‬ ‫کتابهای‬ ‫الهی ـ قران کریم ـ ان تربیت را متکفّل[‪]1‬شده‏است‪،‬‬ ‫اگر ما تربیت بشویم به تربیتهای قرانی‪ ،‬باالترین موجود در‬ ‫کمال خواهیم شــد‪ .‬پیغمبر خدا که افضل موجودات است‬ ‫برای این است که ان طور که هست‪ ،‬فهمیده است‪ ،‬و ان طور‬ ‫که هست عمل کرده‪.‬‬ ‫هر کس قران را ان طور که هست بفهمد و ان طور که‬ ‫هست عمل کند‪ ،‬ان طور که دستور داده است عمل بکند‪ ،‬این‬ ‫ازتمامموجوداتافضلمی‏شود‪.‬لکننهانطوریکهپیغمبر‬ ‫می‏فهمد کس دیگر می‏تواند‪.‬‬ ‫نه ان عملی که او می‏کند کــس دیگر می‏تواند‪ .‬و لهذا‬ ‫او افضل است‪ .‬و اگر چنانچه یک علف خودرو باشد‪،‬‬ ‫تربیت در او نباشد‪ ،‬ان طور نیست که مثل یک درختی‬ ‫باشد که فاسد می‏شــود‪ ،‬فقط درختهایی که خودرو‬ ‫هستند و تربیت نشدند‪ ،‬خودشان بدقواره می‏شوند‪،‬‬ ‫خودشان فاسد می‏شــوند‪ ،‬اما دیگر درختان را فاسد‬ ‫نمی‏کنند‪.‬‬ ‫در حیوانــات هم ایــن طوری اســت‪ ،‬که یک‬ ‫حیوان اگر چنانچه بداخالق باشــد‪ ،‬بد عمل باشد‪،‬‬ ‫چموش باشــد‪ ،‬این همان خودش است‪ .‬و این طور‬ ‫نیست که دیگران را هم وادار کند به ان نقیصه‏ای که‬ ‫ِ‬ ‫انسان بد‪ ،‬یک‬ ‫خودش دارد‪ .‬انسان این طور نیست؛‬ ‫بدش‪ ،‬یک ّامت را بد می‏کند‪ ،‬و یک خوبش‪ ،‬یک ّامت‬ ‫را خوب می‏کند‪.‬‬ ‫‪42- 55‬‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫سرنوشت ناسیونالیسم اقتدارگرا‬ ‫مصالحه با ازبک ها‬ ‫پایان بانوی چریک‬ ‫کودتای نرم‬ ‫‪56-63‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫خودتحریمی؟‬ ‫مخاطره انگیزتر از برجام‬ ‫رازهای یک پیمان‬ ‫بهانه را از امریکایی ها گرفتیم‬ ‫پنج منهای یک‬ ‫پدرم شرط کرده بود که دیپلم دانشگاهی داشته باشم‬ ‫ما از جنس فیلمفارسی نبودیم‬ ‫‪64-71‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫معادله چند مجهولی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫و افشین جم‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫ویرایش‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی و نرگس حاجیلو‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمدرضا پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬علیرضا اسدالهی‪ -‬علی اکبر پیمانی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر دارابی ‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی‪ -‬حسین محمد پورزرندی‬ ‫مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‪ -‬محمدابراهیم محمد پورزرندی‬ ‫علیرضا حسن زاده ‪ -‬دکتر عیسی رضایی ‪ -‬سید حمید خالقی ‪ -‬هادی انباردار‬ ‫طراح جلد‪ :‬مصطفی مرادی‬ ‫امادهباش برای‬ ‫نیامدن روحانی‬ ‫الیاس نادران‬ ‫در رقابت‪96‬‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره سیصد و بیست وپنج‪20 /‬شهریور ‪ 88 / 1395‬صفحه ‪ 6000/‬تومان‬ ‫چرا نام محمدجواد ظریف‬ ‫بهعنوانگزینه اعتدالیون‬ ‫مطرح شده است؟‬ ‫ایثارگران از نامزد‬ ‫خود رونماییکرد؟‬ ‫خودتحریمی؟‬ ‫ایا شورای امنیت‪ FATF ،‬را تصویب میکند؟ ‪ /‬ایا اجرای ‪ FATF‬جزئی از برجام است؟‬ ‫مدل ایرانی؛‬ ‫پیشرفت به عالوه امنیت‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912-8505848 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬پردازش تصویر رایان‬ ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید عباسپور(توانیر)‪ ،‬خیابان نظامی گنجوی‪ ،‬کوچه پناه‪،‬‬ ‫پالک ‪19‬‬ ‫تلفن ‪88198280 :‬‬ ‫گفتاری از ابراهیم متقی درباره تفاوتهای‬ ‫توسعه در ایران با المان و ژاپن‬ ‫هاشمی یا مصباح؟‬ ‫جامعه روحانیت مبارز در شرایط‬ ‫جدیدی قرارگرفته است‬ ‫نصیریان‪ :‬ما از جنس‬ ‫فیلمفارسی نبودیم‬ ‫مثلث؛ جریان هنری ‪ 5‬بازیگریکه وارد‬ ‫جریان فیلمفارسی نشدند را روایت میکند‬ ‫سرنوشت‬ ‫ناسیونالیسم اقتدارگرا‬ ‫ازبکستان پس از اسالم کریماف‬ ‫به چه سمتی میرود؟‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫بازگشت سردار ایرانی؟‬ ‫خبرنامه‬ ‫خبرهای جدیدی درباره سرنوشت حاج احمد متوسلیان منتشر‬ ‫شده است‪ .‬برخی نشــانه ها از احتمال بازگشــت او حکایت دارند‪ .‬در‬ ‫خبرنامه این هفته عالوه بر این موضوع به مساله تحوالت جدید در میان‬ ‫اصالح طلبان نیز پرداخته ایم‪ .‬گزارش ها و اخبار مهم هفته بخش های‬ ‫دیگر خبرنامه را تشکیل داده اند‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫رهبرمعظمانقالبدردیدارخانواده هایشهدایمنا‪:‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪8‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫شجرهخبیثهملعونهال سعود‬ ‫لیاقت اداره حرمین شریفین را ندارد‬ ‫رهبر معظم انقالب فرمودند‪«:‬ســکوت کشــورهای‬ ‫اسالمی در حادث ه منا بالی بزرگی اســت که جان ملت های‬ ‫اسالمیرادربرگرفتهواینبرایدنیایاسالممصیبتاست‪».‬‬ ‫حضــرت ایت اللــه خامنــه ای رهبر معظــم انقالب‬ ‫اســامی در دیــدار خانواد ه هــای شــهدای منــا و‬ ‫مســجدالحرام‪ ،‬کوتاهــی و بی کفایتی ال ســعود در این‬ ‫حادثه را‪ ،‬اثبات مجدد بی لیاقتی این شجره خبیثه ملعونه‬ ‫در تصدی و اداره حرمین شریفین خواندند و تاکید کردند‪:‬‬ ‫«اگر راست می گویند و در حادثه بی تقصیرند‪ ،‬بگذارند یک‬ ‫هیات حقیقت یاب اسالمی‪ -‬بین المللی‪ ،‬واقعیات مساله را‬ ‫از نزدیک بررسی و روشن کند‪».‬‬ ‫حضــرت ایت الله خامنــه ای‪ ،‬دیدار بــا خانواده های‬ ‫شهیدان منا و مسجدالحرام را یاداور حوادث دردناک سال‬ ‫گذشته دانستند و افزودند‪« :‬حادثه منا و جان باختن حاجیان‬ ‫ایرانی در حال عبادت و با لبان تشنه و در زیر افتاب سوزان‪،‬‬ ‫حادثه ای عمیقا غم انگیز و فراموش نشدنی است‪ ،‬البته این‬ ‫حادثهابعادگوناگونوروشنگریازلحاظسیاسی‪،‬اجتماعی‪،‬‬ ‫اخالقی و دینی دارد کــه این ابعاد نباید فراموش شــوند‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اســامی گفتند‪« :‬سال گذشته‪ ،‬مواجه شدن‬ ‫خانواده ها با خبر درگذشت عزیزان شان و بازگشت جنازه های‬ ‫انان بسیار ســخت و دشــوار بود اما در مقابل این مصیبت‪،‬‬ ‫توجه به این واقعیت که ان عزیزان همچون شهدا در سایه‬ ‫مغفرت‪ ،‬رحمت و نعمت الهی هستند می تواند مایه تسلی و‬ ‫ارامش باشد‪».‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنه ای ســپس با اشاره به شهادت‬ ‫حدود هفت هزار تــن از زائران خانه خــدا در حادثه منا این‬ ‫انتقاد جدی را مطرح کردند که چرا کشورها و دولت ها به این‬ ‫حادثهسنگینوتاثربار‪،‬عکس العملینشانندادند؟ایشان‪،‬‬ ‫سکوت دولت ها و حتی علما‪ ،‬فعاالن سیاسی‪ ،‬روشنفکران‬ ‫و نخبگان جهان اسالم در قبال شهادت ‪ 7‬هزار زائر بی گناه‬ ‫را‪« ،‬بــای بــزرگ امــت اســامی» خواندنــد و افزودند‪:‬‬ ‫«حساسنبودندرقبالمسائلینظیرحادثهسختوجانکاه‬ ‫منا‪ ،‬مصیبت واقعی جهان اســام اســت‪ ».‬رهبر انقالب‪،‬‬ ‫خودداری حکام ســعودی از یک عذرخواهــی زبانی را اوج‬ ‫ی انان برشــمردند و افزودند‪« :‬حتی اگر‬ ‫وقاحت و بی شــرم ‬ ‫تعمدی در کار نبوده باشد‪ ،‬این همه بی تدبیری و بی کفایتی‬ ‫برای یک مجموعه حاکمیتی و سیاســی‪ ،‬جرم محســوب‬ ‫می شود‪ ».‬حضرت ایت الله خامنه ای‪ ،‬ســخنان خود را در‬ ‫جمعخانواده هایداغدارشهدایمناباطرحیکسئوالمهم‬ ‫ادامهدادند‪«:‬وقتییکرژیم‪،‬حتیازادارهمیهمانانخداکه‬ ‫برای او درامدزا نیز هستند عاجز می ماند‪ ،‬چه تضمینی وجود‬ ‫دارد که در اوقات مشابه‪ ،‬حوادث مشابه منا روی ندهد؟»‬ ‫رهبر انقالب اسالمی افزودند‪« :‬ملت ایران شجاعانه‬ ‫در مقابــل جهالت و گمراهی ال ســعود ایســتاده و مواضع‬ ‫قرانی و بر حق خود را با افتخار و صریح بیان می کند و ملتها‬ ‫و کشورهای دیگر نیز باید شــجاعانه‪ ،‬گریبان سعودی ها را‬ ‫بگیرند‪ ».‬ایشان خاطرنشان کردند‪ « :‬بی کفایتی سعودی ها‬ ‫وناامنیتحمیلشدهازسویانانبرحجاجخانهخدا‪،‬حقیقتا‬ ‫نشان داد این حکومت‪ ،‬الیق اداره حرمین شریفین نیست‬ ‫که این واقعیت باید در جهان اسالم ترویج شود و جا بیفتد‪».‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنه ای‪ُ ،‬بعد دیگر حادثه منا را ســکوت‬ ‫مرگبارمدعیانحقوقبشردانستند‪.‬‬ ‫رهبر انقالب اســامی با اشــاره به جنجال سیاسی ‪-‬‬ ‫تبلیغاتی ســازمان های مدعی دفاع از حقوق بشــر در قبال‬ ‫اجرای احکام قضایی در برخی کشورها افزودند‪« :‬سکوت‬ ‫محض در قبال کوتاهی یک حکومــت در ادای وظایفش‬ ‫و جان باختن هفت هزار انســان مظلــوم و بی گناه‪ ،‬هویت‬ ‫دروغینمدعیانجهانیحقوقبشررااشکارکردوکسانیکه‬ ‫به مجامع و سازمان های بین المللی امید بسته اند‪ ،‬باید از این‬ ‫واقعیت تلخ درس بگیرند‪».‬‬ ‫حضــرت ایت اللــه خامنه ای‪ ،‬تشــکیل یــک هیات‬ ‫حقیقت یاب را از جمله کارهای واجب و ضروری کشورهای‬ ‫اسالمی و مدعیان حقوق بشر خواندند و افزودند‪« :‬با وجود‬ ‫گذشت یک سال از ان حادثه غم بار‪ ،‬بررسی اسناد دیداری‪،‬‬ ‫شــنیداری و مکتوب‪ ،‬حقایق ماجرا را تا حدود زیادی روشن‬ ‫خواهدکرد‪».‬ایشانباتاکیدبهمسئوالنکشوربرایپیگیری‬ ‫جدی تشکیل هیات حقیقت یاب افزودند‪« :‬ال سعود اگر به‬ ‫ادعای بی تقصیریخوددرحادثهمنامطمئناست‪،‬دهانها‬ ‫را با پول نبندد و بگذارد هیات حقیقت یاب‪ ،‬مساله را از نزدیک‬ ‫دنبال کند‪ ».‬رهبر انقالب در بخش دیگری از سخنانشــان‬ ‫حامیان رژیم سعودی را شریک جنایات این رژیم در فاجعه‬ ‫منا خواندند و افزودند‪« :‬رژیم بی شــرم سعودی به پشتوانه‬ ‫همراهی امریکا‪ ،‬وقیحانه در مقابل مسلمانان ایستاده و در‬ ‫یمن‪ ،‬ســوریه‪ ،‬عراق و بحرین خونریــزی می کند‪ ،‬بنابراین‬ ‫امریکا و دیگر حامیان ریاض در جرم و جنایات ســعودی ها‬ ‫شــریکند‪ ».‬حضرت ایت الله خامنه ای با اشــاره به تالش‬ ‫دستگاه هایتبلیغاتیوابستهبرایالقایجنایتمنابه عنوان‬ ‫نمونه ای از اختالف و درگیری «شــیعه و ســنی» یا «عرب‬ ‫و غیرعرب» افزودنــد‪« :‬حامیان تبلیغاتی حکام ســعودی‬ ‫در حالی این دروغ محض را تکــرار می کنند که اکثر ‪ 7‬هزار‬ ‫شهید منا‪ ،‬از جمله تعداد زیادی از شهدای ایرانی‪ ،‬اهل سنت‬ ‫هستند‪ ».‬ایشان افزودند‪«:‬ال سعود و تروریست های جالد‬ ‫ساخته و پرداخته دست انان در یمن و سوریه و عراق‪ ،‬مردم‬ ‫عرب را به خاک و خون می کشند‪ ،‬بنابراین بر خالف تبلیغات‬ ‫خباثت الود غربی ها‪ ،‬سعودی ها حامی مردم عرب نیز نیستند‬ ‫و ماجرای ِمنا ربطی به درگیری ساختگی و رسانه ای عرب و‬ ‫غیرعرب ندارد‪ ».‬رهبر انقالب تاکید کردند‪« :‬واقعیت ماجرا‬ ‫این است که سعودی های منفور‪ ،‬یک گروه در درون جهان‬ ‫اسالم هستند که برخی از انها دانســته و برخی نادانسته به‬ ‫دشمنیبامسلمانانمشغولندوجهاناسالمبایدباایستادگی‬ ‫در مقابل انان‪ ،‬از اربابان سعودی ها یعنی امریکا و انگلیس‬ ‫خبیثاعالمبرائتوبیزاریکند‪».‬حضرتایت اللهخامنه ای‬ ‫در پایان سخنانشان دســتگاه های مختلف از جمله وزارت‬ ‫امور خارجه‪ ،‬بعثه‪ ،‬ســازمان حــج و بنیاد شــهید را به َادای‬ ‫کامل و پیگیری جدی وظایف خود در قبال حادثه عظیم منا‬ ‫فراخواندند‪.‬‬ ‫«حاج احمد» بازمی گردد؟‬ ‫کمپین برائت از مشرکان مجازی‬ ‫کناره گیریسوم‬ ‫محمد رضاعارفچرانمی خواهدرئیسباشد؟‬ ‫گزار‬ ‫ش‬ ‫اول‬ ‫‪1‬‬ ‫وقتی نام کناره گیری به میان می اید ان هم در جناح‬ ‫اصالح طلب بی درنگ نام محمد رضــا عارف هم به میان‬ ‫می اید‪ .‬محمد رضا عارف یک بار دیگر کناره گیری کرده؛‬ ‫این بار گفته اند او از ریاســت شــورای عالی سیاستگذاری‬ ‫اصالح طلبان استعفا داده است‪ .‬خبری که حکایت از ادامه‬ ‫برخی اختالف نظرها میان اصالح طلبان دارد‪ .‬در همین‬ ‫حال صوفی در ارتباط با اظهارنظر محمدرضا عارف مبنی بر‬ ‫کناره گیری از ریاست شورای عالی سیاستگذاری انتخاباتی‬ ‫اصالح طلبان گفته است‪«:‬ریاست شورای عالی انتخاباتی‬ ‫اصالح طلبان در دور گذشته ابتدا با پیشنهاد رئیس دولت‬ ‫اصالحات و سپس با رای تمام اعضای شورا به اقای عارف‬ ‫داده شد‪ .‬در واقع در نامه ای به اقای عارف درخواست شد‬ ‫که ریاســت را بپذیرند‪ ،‬در همان نامه هم درخواســت شد‬ ‫که اگر اقای عارف حضور افرادی را در این شورا ضروری‬ ‫می دانند‪ ،‬به شورا معرفی کنند‪ .‬در ادامه اعضا از ان افراد‬ ‫استقبال خواهند کرد‪ ».‬وی ادامه داد‪«:‬در جلسه ای که با‬ ‫اقای خاتمی داشتیم‪ ،‬اقای عارف اعالم کردند که ریاست‬ ‫علی گنجی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫ث‬ ‫شــورا را برای ســال اتی واگذار خواهند کرد و خواستند تا‬ ‫این فرصت را به کسی دیگری دهند‪ .‬اما نظر اقای خاتمی‬ ‫متفاوت بود و تاکیدا از ایشان خواستند که ریاست شورا را‬ ‫بپذیرند‪».‬صوفی افزود‪« :‬قرار بر ان شــد که در نهایت در‬ ‫اولین جلســه بعدی شــورا‪ ،‬رئیس و هیات رئیسه انتخاب‬ ‫شوند‪».‬‬ ‫برخی معتقدند این اختالف نظرها با انتخاب نجفی‬ ‫به عنوان رئیس ســتاد انتخاباتی روحانــی افزایش یافته‬ ‫است‪ .‬پیش تر نیز گفته شده بود که نجفی به عنوان رئیس‬ ‫کارگروه اصالح طلبان برای انتخابات شورای شهر انتخاب‬ ‫شده است‪ .‬ناظران سیاسی معتقدند این اختالف نظرها در‬ ‫قالب جدال سیاسی بنیاد باران و حزب کارگزاران سازندگی‬ ‫قابل تحلیل اســت‪ .‬عباس ســلیمی نمین در اظهارنظری‬ ‫قابل توجه در این مورد گفته اســت‪« :‬اقبالی برای اینکه‬ ‫عارف ســردمدار اصالح طلبان شــود‪ ،‬نیســت زیرا عمده‬ ‫تامین مالی اصالح طلبان توسط جریان کارگزاران شکل‬ ‫می گیرد‪».‬‬ ‫‪ l‬تدبیر نظام‬ ‫چند روزی اســت ماجرای پیوســتن‬ ‫ایران بــه ‪ fatf‬به محل مجادلــه چهره ها و‬ ‫رســانه های داخلی تبدیل شــده است‪ .‬بر‬ ‫این مبنا برخی معتقدند پیوســتن ایران به‬ ‫این کارگــروه مالی موجب برقــراری نوعی‬ ‫از خود تحریمــی خواهــد شــد‪ .‬در مقابل‬ ‫دولتی ها و حامیان پیوستن به این کارگروه‬ ‫مالــی می گوینــد ‪ fatf‬نمی توانــد موجب‬ ‫تحریم های داخلی شــده و ما را مجبور به‬ ‫ارائه اســامی و نحــوه گــردش مالی کند‪.‬‬ ‫این بحث حتما یکی از مسائل کلیدی بعد‬ ‫از برجام اســت که می بایســت در سطوح‬ ‫کارشناسی و عالی مورد بررسی قرار گیرد‪.‬‬ ‫چنانچه این معاهده ما را در چنین چالشــی‬ ‫گرفتار کند حتما راه درست این است که از‬ ‫هم اکنون جلوی ان گرفته شود‪ .‬چه اینکه‬ ‫برخی معتقدنــد در صورتی کــه ایران وارد‬ ‫‪ fatf‬شود و ســپس تصمیم به خروج بگیرد‬ ‫با اهرم شــورای امنیت مواجه خواهد شد‪.‬‬ ‫فارغ از این ماجرا ابعاد امنیتی این کارگروه‬ ‫نیز با چالش هایی از ســوی برخی منتقدان‬ ‫مواجه شده که حتما توجه به این نکات از‬ ‫مســائل مهم و حیاتی برای کشور خواهد‬ ‫بود‪ .‬به نظر می رسد در نهایت تصمیمی که‬ ‫شورای عالی امنیت ملی در این مورد بگیرد‬ ‫باید مورد قبول همه جریان ها باشد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫نزدیکترین به خودشان را مسئول انجام کارهای انتخاباتی‬ ‫ســال ‪ 96‬کرده اند‪ ،‬ان هم درســت همزمان با انتشار خبر‬ ‫کناره گیری محمد رضا عارف‪.‬‬ ‫از قرار این بار نیــز کارگزاران حرف اخــر را زده و این‬ ‫بنیاد باران اســت که عقب نشسته اســت‪ .‬باید منتظر ماند‬ ‫و دید که ایا در تهیه فهرســت اعضای شــورا برای دور بعد‬ ‫این کارگزارانی ها خواهند بود که تعداد بیشتری از اعضای‬ ‫فهرســت را در اختیار خواهند داشــت یا ادامــه رایزنی ها‬ ‫می تواند تغییراتی را ایجاد کند‪.‬‬ ‫رژیم ال ســعود مولــود تروریســم و‬ ‫شــرارت اســت‪ .‬انها با صــدور وهابیت به‬ ‫دنیــا پایه هــای افراطی گــری را تقویــت‬ ‫می کنند و در همین راســتا تروریست هایی‬ ‫مانند القاعــده و داعش را پدیــد اورده اند‪.‬‬ ‫ســعودی ها که این روزها به صورت واضح‬ ‫و شــفاف‪ ،‬خصومت را بــا ایرانی ها به اوج‬ ‫رسانده اند اکنون باید با برخورد قاطع ایران‬ ‫مواجه شــوند‪ .‬انها که هنــوز از بی کفابتی‬ ‫و قصــور خــود در فاجعه منــا عذرخواهی‬ ‫نکرده اند امســال نیز مقابل بــه حج رفتن‬ ‫ایرانی هــا ایســتاده اند و راه خانــه خــدا را‬ ‫بستند‪ .‬به نظر می رسد بعد از پیام و سخنان‬ ‫شجاعانه‪ ،‬مدبرانه و روشنگری مقام معظم‬ ‫رهبری حاال مسئوالن مربوطه باید با روحیه‬ ‫انقالبی مقابل حکام سعودی ظاهر شده و‬ ‫مقابل این رژیم خصومــت ورز قرار گیرند‪.‬‬ ‫باید با یک سیاســت خارجــی فعال درس‬ ‫خوبی به حاکمان نادان و نابخرد ســعودی‬ ‫داد‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪2‬‬ ‫ن‬ ‫ظر‬ ‫مثل‬ ‫‪ l‬شجره ملعونه‬ ‫جدال دو بال اصالح طلب‬ ‫از اخبــاری که این روزهــا در مــورد اصالح طلبان به‬ ‫گوش می رســد می توان بــه خوبی دریافت که بــاز دو بال‬ ‫اصالح طلبان یعنی حامیان رئیــس دولت اصالحات و نیز‬ ‫حامیان هاشمی رفســنجانی در اســتانه انتخابات به یک‬ ‫مجادله انتخاباتی رسیده اند‪ .‬این را می توان از گالیه های‬ ‫محمد رضا عارف فهمید و البته ان را در تاکتیک های منجر‬ ‫به نتیجه کارگزارانی ها حــس کرد‪ .‬انجا که بــا تمام توان‬ ‫حاج قاسم درحلب‬ ‫‪9‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫گزار‬ ‫ش‬ ‫دوم‬ ‫‪1‬‬ ‫خبرهای تازه درباره سردار ایران‬ ‫نشانه هایجدیدبازگشتحاج احمدمتوسلیان‬ ‫از اوایل تابســتان امســال که وزیر دفاع و همچنین‬ ‫سردار رضایی درباره بازگشــت حاج احمد متوسلیان سخن‬ ‫گفتند این موضوع همچنان دامنه دار بوده و در موارد مختلف‬ ‫مطرح می شود‪ .‬همان زمان که سردار دهقان صحبت هایی‬ ‫درباره یافتن سرنخ هایی از زنده بودن حاج احمد متوسلیان‬ ‫به زبان اورد پایگاه اینترنتی دبکا فایل وابســته به نهادهای‬ ‫امنیتی اسرائیل گزارشی را منتشر کرد و در ان از نقش المان‬ ‫در میانجیگری ها در این باره سخن به میان اورد‪.‬‬ ‫این پایگاه صهیونیستی با اشاره به میانجی گری المان‬ ‫برای مبادله زندانیان اســرائیل و حزب الله در سال ‪ 2009‬و‬ ‫انکار دست داشتن در ربودن دیپلمات های ایرانی در بیروت‪،‬‬ ‫مدعی شــده‪« :‬هفت سال پیش در ســال ‪ 2009‬میالدی‬ ‫المان برای مبادلــه زندانیان میان اســرائیل و حزب الله به‬ ‫میانجی گری دعوت شــد‪ .‬این میانجی گــری برای مبادله‬ ‫جنازه ایهود گلدواسر و الداد رگو‪ ،‬نظامیان اسرائیلی بود که‬ ‫از ســال ‪ 2006‬میالدی نزد حزب الله بودند‪ .‬گزارش هیات‬ ‫المانی نشــان داد که چهار دیپلمات ایرانی توسط اسرائیل‬ ‫ربوده و کشته نشدند‪ ،‬بلکه توسط فاالنژهای مسیحی لبنان‬ ‫ربوده و به شهادت رسیدند‪».‬‬ ‫با این حال‪ ،‬وزارت امور خارجــه ایران در ان زمان نیز‬ ‫این موضوع را نپذیرفت و اصرار داشت که چهار دیپلمات ان‬ ‫کشور نزد اسرائیل هستند‪ .‬این روزنامه صهیونیستی مدعی‬ ‫شده که وزیر دفاع ایران و دبیرکل حزب الله برای گفتن این‬ ‫سخنان با یکدیگر هماهنگ هستند و سعی دارند از موضوع‬ ‫چهاردیپلماتایرانیبرایتوجیهاقداماتجدیدنظامیعلیه‬ ‫اسرائیل استفاده کنند‪.‬‬ ‫در همین رابطه جواد کریمی قدوسی در گفت وگویی‬ ‫حــدس و گمانی را مطرح کــرد که مهم به نظر می رســید‪.‬‬ ‫این نماینده مجلس گفته بود‪« :‬دشــمن ســعی دارد با این‬ ‫غنیمت بزرگی کــه از ما گرفته بر ســر ان معامله بزرگی هم‬ ‫انجام دهد‪ .‬بر اساس همین اصول‪ ،‬حدس و گمان قریب به‬ ‫یقین این است که حاج احم د متوسلیان و یارانش زنده اند‪».‬‬ ‫کریمی قدوســی که عضو کمیســیون امنیت ملی مجلس‬ ‫اســت‪ ،‬ادامه می دهد‪« :‬حتی امروز حزب الله از فرانسه و‬ ‫از کشــورهای اروپایی که در نبردهای حلب حاضر هستند‪،‬‬ ‫اســیر دارد و بر همین اســاس حدس و گمان ما این است‬ ‫که صهیونیست ها وارد مذاکره شــده اند و پیغام داده اند که‬ ‫حاضرند در این زمینه با حزب الله معامله و مذاکره کنند‪».‬‬ ‫«حاج احمد»بازمی گردد؟‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اگر به روند موضوعات مطرح شده در مورد حاج احمد‬ ‫متوســلیان در چند ماه اخیــر توجه کنیــم می بینیم که این‬ ‫موضوع نه یک مســاله کوتاه مدت و خبری هیجان انگیز‪،‬‬ ‫بلکــه می تــوان گفت خبری ریشــه دار بــود‪ .‬شــاید تعبیر‬ ‫کریمی قدوسی درست باشد که صهیونیست ها پیشنهاداتی‬ ‫در این باره مطرح کرده اند‪ .‬همــه مردم ایران از اینکه چهار‬ ‫دیپلمات ما بعد از گذشت ســال ها به اغوش وطن بازگردند‬ ‫خوشحال خواهند شد‪.‬‬ ‫همان طور که رهبری نیز امســال و بعد از یک مراسم‬ ‫افطاری که فردی تصویر نقاشی شده حاج احمد متوسلیان را‬ ‫به ایشانهدیهکردگفتند«ان شاءالله با بازگشت ایشانهمه‬ ‫ماخوشحالخواهیمشد»‪ .‬اگرنگاهیبهرونداخباربیندازیم‬ ‫می بینیم که این امــکان وجود دارد که بــه زودی خبرهای‬ ‫مهمی در این باره شــنیده شــود‪ .‬به گفته کریمی قدوسی‬ ‫برخی از نیروهای مهم صهیونیســت و حتی خارجی هایی‬ ‫که در سوریه مشغول جنگ هســتند‪ ،‬در دستان حزب الله‬ ‫اسیر هستند و احتمال این هست که این افراد با انها مبادله‬ ‫شوند‪ .‬در این شــرایط ســفر وزیراطالعات ایران به المان‬ ‫می تواندازاینمنظرنیزبااهمیتتلقیشود‪.‬اگرچهموضوع‬ ‫ن در سال های گذشته‬ ‫همکاری های اطالعاتی ایران و الما ‬ ‫نیز بسیار باال بوده اما اگر به خبر دبکافایل که سه ماه پیش‬ ‫منتشر شد درباره نقش و تمایل المان برای میانجیگری در‬ ‫این زمینه نگاهی بیندازیم ممکن اســت بارقه هایی از امید‬ ‫برای بازگشت یکی از مهمترین ســرداران دفاع مقدس در‬ ‫دل ها دیده شود‪.‬‬ ‫در همیــن رابطــه یکــی از نماینــدگان دیگــر عضو‬ ‫کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز گفته‪« :‬طبق اطالعاتی‬ ‫که از برخی اسرای ازاد شده از زندان های لبنان و فلسطین‬ ‫به دست امده‪ ،‬دیپلمات های ایرانی زنده هستند‪ ».‬ولی الله‬ ‫نانواکناری خواســتار پیگیری ماجرا از سوی وزارت خارجه‬ ‫و دســتگاه های نظام شده اســت‪ .‬با همه این تفاسیر نباید‬ ‫زیاد هم ذوق زده بود‪ .‬رژیم صهیونیســتی نشان داده که از‬ ‫دارایی هایی اینچنینی خود به خوبــی حفاظت می کند‪ .‬اما‬ ‫اینکهانهادرقبالاینچهاردیپلماتماچهدرخواستیداشته‬ ‫ی است که برای یافتن پاسخش باید‬ ‫باشند خود موضوع مهم ‬ ‫بیشتر تحمل کرد‪.‬‬ ‫درخواستتعطیلییکنهاداصالح طلب‬ ‫سخنرانی های بی مجوز احمدی نژاد‬ ‫کانــال تلگرامــی ایران تایمز مدعی شــد که شــنیده‬ ‫شده طیفی از احزاب ناشــناخته عضو در شورای هماهنگی‬ ‫اصالح طلبان به ریاست ســید هادی خامنه ای در تالشند تا‬ ‫تحتعنواناحیایکمیتهانتخاباتاینشورا‪،‬زمینهتعطیلی‬ ‫شورای عالی سیاســت گذاری اصالح طلبان را فراهم کنند‪.‬‬ ‫ایران تایمزادامهمی دهد‪«:‬اینطیفکهعمدتاازاحزابدو‪،‬‬ ‫سهنفرهمنتسببهاصالح طلبانهستند‪،‬معتقدنددرفهرست‬ ‫ائتالف فراگیــر اصالح طلبان‪،‬‬ ‫ســهم درخوری نصیب ایشــان‬ ‫نشــده‪ .‬گفتــه می شــود اخیرا‬ ‫ســید هادی خامنه ای بــا ارائه‬ ‫مکتوب این موضوع به شورای‬ ‫عالیسیاستگذاری‪،‬اینپروژهرا‬ ‫استارتزدهاست‪».‬‬ ‫معاون سیاسی ‪-‬اجتماعی‬ ‫استانداری تهران گفته‪« :‬یکی‬ ‫از مشکالت ما در استان تهران‬ ‫برخی ذی نفوذان هستند که با‬ ‫نادیده گرفتن قانون انتخابات‬ ‫تــاش می کننــد تــا زمــان‬ ‫انتخابات خــود را احیا کنند‪».‬‬ ‫وی درباره سخنرانی های رئیس‬ ‫دولت های نهم و دهم به بهانه یادواره شهدا در استان تهران‬ ‫گفت‪« :‬ما از برگزاری این جلسات اطالع پیدا می کنیم اما‬ ‫هیچ وقت نیامده اند کــه مجوز بگیرند‪ .‬البته شــاید از اول‬ ‫سال فقط ‪ 6-5‬جلسه در کل اســتان تهران جنبه انتخاباتی‬ ‫داشته و از سوی یک جریان خاص بدون مجوز برگزار شده‬ ‫است که البته عنوان جلســه هم سیاسی یا انتخاباتی نبوده‬ ‫ اما ارزیابی ها بیانگر هدف انتخاباتی این جلسات است‪».‬‬ ‫نظر دبیرکل پایداری درباره انتخابات‬ ‫حجت االســام والمســلمین مرتضی اقا تهرانی در‬ ‫گفت وگو یی در واکنش بــه ســخنان مصباحی مقدم مبنی‬ ‫بر تصمیم جامعــه روحانیت برای عدم مشــورت با ایت الله‬ ‫مصباح یزدی در مورد انتخابات اینده‪ ،‬گفت‪« :‬اگر ایشــان‬ ‫به طور رسمی گفتند حتما نظر جامعه روحانیت مبارز را اعالم‬ ‫کردند‪ ،‬ولی اگر فردی گفتند باید از خودشان بپرسید‪ ».‬وی‬ ‫در پاســخ به ســوال دیگر «انتخاب» در مورد موضع جبهه‬ ‫پایداری در قبال ســعید جلیلی‬ ‫و محمود احمدی نــژاد گفت‪:‬‬ ‫«االن زود اســت‪ .‬تالشمان بر‬ ‫این اســت بین اعضای سالم و‬ ‫اصلح‪ ،‬اصلح را انتخاب کنیم ‪،‬‬ ‫در واقع بین خــوب و خوب تر‪،‬‬ ‫خوب تر را انتخاب کنیم‪».‬‬ ‫حاج قاسمدرحلب‬ ‫نگرانی امریکایی ها بیشتر می شود‬ ‫انتشار تصاویر مربوط به حاج قاسم سلیمانی در حلب‬ ‫همزمان شــد با اخباری که از این جبهه جنگ در سوریه به‬ ‫گوش می رسید‪ .‬در هفته گذشته رســانه هاگزارش کردند‬ ‫که ســردار ســلیمانی در میادین نبرد علیه تروریست های‬ ‫تکفیری در حلب حاضر شد و در جریان وضعیت پیشروی‬ ‫نیروهای مردمی و ارتش سوریه قرار گرفت‪ .‬فرمانده سپاه‬ ‫قدس و دیگر فرماندهان ارشد نیروی قدس سپاه‪ ،‬از اغاز‬ ‫درگیری ها در ســوریه‪ ،‬به طور مکرر در این کشــور حاضر‬ ‫می شــوند و اقدامات مستشــاری الزم را انجام می دهند‪.‬‬ ‫همچنین ســپاه قدس در عــراق نیز حضور چشــمگیری‬ ‫داشــته و دارد و در ازادســازی مناطق کلیــدی‪ ،‬همچون‬ ‫کوبانی‪ ،‬نقش برجســته ای ایفا کرده اســت‪ .‬درحالی که‬ ‫تصاویر حاج قاسم در حلب منتشر می شد‪ ،‬رویترز گزارش‬ ‫داد کــه دیدارهایی میان جان کری و ســرگئی الوروف در‬ ‫جریان است تا در مورد اتش بس در حلب به توافق برسند‪.‬‬ ‫رویترز گزارش کرد که یک منبع به ایــن خبرگزاری گفته‪:‬‬ ‫«هنوز این توافق حاصل نشده است‪ ».‬برخی از مفاد این‬ ‫توافق که طرفین در حال بررسی ان هســتند موارد زیر را‬ ‫شامل می شوند‪:‬‬ ‫ دسترســی بشردوســتانه فوری به حلــب از طریق جاده‬‫حیاتی کاستیلو که هم اکنون کنترل ان در اختیار نیروهای‬ ‫روسیه است‪.‬‬ ‫ گذرگاه های دولت سوریه در این جاده تنها مجاز به سالم‬‫بودن مهــر و موم های ســازمان ملــل روی کامیون های‬ ‫ســازمان ملل خواهند بــود و اجازه بازرســی محموله ها را‬ ‫نخواهند داشت‪.‬‬ ‫ فعالیت هواپیماهای دولت سوریه به پروازهای غیرجنگی‬‫در مناطق تعیین شده محدود خواهد شد‪.‬‬ ‫‪ -‬در صورت پایدار ماندن توافق‪ ،‬دولــت امریکا می تواند‬ ‫اطالعاتش را برای هدف قرار دادن مواضع گروه داعش‬ ‫در اختیار روسیه قرار دهد‪ .‬در عین حال خبر مهم دیگری‬ ‫در رسانه ها منتشر شــد مبنی بر اینکه دو ناو دریایی روسیه‬ ‫قرار است در بنادر ایران پهلو بگیرند‪ .‬گفته شد که این دو‬ ‫ناو موشک انداز روسیه‪ ،‬در خزر براساس برنامه ریزی های‬ ‫انجام شده گردش های دریایی و همکاری های منطقه ای‬ ‫در بنــادر جمهــوری اســامی ایــران و قزاقســتان لنگر‬ ‫می اندازند‪ .‬ایرنا در این زمینه نوشــت؛ دفتــر مطبوعاتی‬ ‫حوزه نظامی فدرال جنوب روسیه با اعالم این خبر‪ ،‬گفته‪:‬‬ ‫«سفر برنامه ریزی شده ناو موشک انداز تاتارستان و ناوچه‬ ‫موشکی گرادسوژیاسک جمعی ناوگان دریای خزر اوایل‬ ‫ماه اینده (اکتبر) انجام خواهد شد‪ ».‬ناوهای روسی قرار‬ ‫است در طول ماموریت دو هفته ای ســفر غیررسمی خود‬ ‫وارد بندر اکتائو در قزاقستان و انزلی در جمهوری اسالمی‬ ‫ایران شــوند که شامل ‪ ۱۵۰۰‬مایل مســیر دریایی خواهد‬ ‫شد‪ .‬براساس گزارش اعالم شــده‪ ،‬برنامه ریزی های الزم‬ ‫برای ناوی های روسی در زمینه انجام این سفر و محل های‬ ‫پیش بینی شده استقرار ناوها نیز صورت گرفته است‪ .‬ایران‬ ‫و روسیه در چارچوب روابط دفاعی و همکاری های خزری‬ ‫انجام این برنامه ها را به صورت متقابل در دستورکار دارند‪.‬‬ ‫ایران و روسیه مدتی است که همکاری های مشترکی‬ ‫در زمینه نظامی دارند که حضور انهــا در پایگاه نوژه از ان‬ ‫دســته همکاری ها بود‪ .‬این همکاری سبب نگرانی هایی‬ ‫برای کشورهای غربی و امریکا شده است‪ .‬چنان که وزیر‬ ‫خارجه امریــکا پس ا ز موضــوع نوژه در ســخنانی مدعی‬ ‫عدم اطالع نســبت به همکاری ایران و روسیه در حمله به‬ ‫مواضع نیروهای ضد دولتی سوریه شــد و در همان زمان‬ ‫از اعالم امادگی خود برای گفت وگو با «سرگئی الوروف»‬ ‫وزیر خارجه روسیه در زمینه بحران سوریه خبر داد‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مدیرعاملسابقبانکدی‬ ‫بازداشت شد‬ ‫جعفــری دولت ابــادی‬ ‫دادســتان تهــران در رابطــه‬ ‫با رســیدگی به گــزارش هیات‬ ‫تحقیــق و تفحــص مجلــس‬ ‫شورای اسالمی از بنیاد شهید‪،‬‬ ‫از ارجــاع گــزارش مذکــور در‬ ‫بخــش مربــوط بــه بانک دی‬ ‫به شــعبه بازپرســی دادسرای‬ ‫کارکنان دولت خبر داد و گفت‪« :‬بخــش دیگر گزارش در‬ ‫دست بررســی و اقدام اســت‪ ».‬وی همچنین اعالم کرد‬ ‫مدیرعامل ســابق بانک دی بــه لحاظ اتهامات انتســابی‬ ‫بازداشت شده است‪ .‬اما در عین حال زریبافان که مسئولیت‬ ‫بنیاد شهید را در دولت قبل در اختیار داشت‪ ،‬در مصاحبه ای‬ ‫اعالم کرد که این بازداشت هیچ ارتباطی با ماجرای تحقیق‬ ‫و تفحص از بنیاد شهید و دوران مسئولیت وی ندارد‪.‬‬ ‫نظر یک اصالح طلب درباره پایگاه‬ ‫اجتماعی رئیس جمهور‬ ‫احمد نقیب زاده‪ ،‬اســتاد‬ ‫علوم سیاســی دانشگاه تهران‬ ‫و عضو شــورای مشورتی حزب‬ ‫ندای ایرانیان درگفت وگویی با‬ ‫روزنامه افتاب یــزد گفت‪« :‬در‬ ‫مورد انتقادی که اصالح طلبان‬ ‫به تیم اطالع رسانی دولت وارد‬ ‫می ســازند‪ ،‬باید گفت که اقای‬ ‫روحانــی برخالف دولت هــای دیگــر اعــم از اصولگرا یا‬ ‫اصالح طلــب از پایــگاه اجتماعی گســترده ای برخوردار‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫در زمان حاکمیت دولــت اصالحات‪ ،‬اصالح طلبان‬ ‫تمام قد از ا ن دولت حمایت می کردند و طیف وســیعی از‬ ‫کارگزاران یعنی کسانی که می توانستند به سران اصالحات‬ ‫در کشــورداری کمک کنند هم حامی این دولت بودند‪».‬‬ ‫اصالح طلبان از عملکرد رسانه ای دولت ناراحتند اما درعین‬ ‫حال نزدیکان احمدی نژاد هم سخنان نقیب زاده را به همین‬ ‫شکل مطرح می کنند‪.‬‬ ‫بدهیبزرگ ترینبدهکاربانکی‬ ‫چقدر است؟‬ ‫انتقادشدیدسعید‬ ‫قاسمی به دولت‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫ی کوربیــن در واکنش به‬ ‫دیلی میل نوشــت‪« :‬جرمــ ‬ ‫برخی اخبار در مورد حضورش در شــبکه ایرانی پرس تی وی‬ ‫گفت‪« :‬بیســت هزار پوند دریافتــی در ازای حضور در این‬ ‫شبکه مبلغ ناچیزی بوده است‪ ».‬جرمی کوربین چهار بار در‬ ‫شبکه انگلیســی زبان پرس تی وی حضور پیدا کرده است و‬ ‫برای این حضور هزاران پوند دریافت کرده است‪ .‬اما جرمی ‬ ‫کوربین مدعی شده که این مبلغ ناچیز بوده است‪ .‬به نوشته‬ ‫دیلی میــل‪ ،‬رهبر حــزب کارگر‬ ‫مدعیشدهکهازاینشبکهبرای‬ ‫انتقال پیام های حقوق بشری و‬ ‫به چالش کشیدن سیاست های‬ ‫ایران اســتفاده کرده است اما‬ ‫هیچ مدرکی دال بر تایید چنین‬ ‫ادعاهایی وجود ندارد‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫سعیدقاسمی گفته‪«:‬اگر‬ ‫به اندازه کنســرت ها دغدغه و‬ ‫غیرت در حــوزه شــهدای منا‬ ‫وجود داشــت‪ ،‬تکلیف فاجعه‬ ‫شهدای منا امروز انقالبی تر از‬ ‫این اتفاقات روشن شده بود‪».‬‬ ‫او با بیــان اینکه اعــام کردند پروفســور حاتمی در‬ ‫فاجعه جرثقیل به شــهادت رسیده اســت‪ ،‬درحالی که این‬ ‫دروغ محض بود و ایشان ربوده شــده و پیکر ایشان سالم‬ ‫پیدا شــده‪ ،‬ادامه داد‪« :‬عده ای برخالف تشــکیل کمیته‬ ‫حقیقت یاب و وجود ‪ 500‬شهید منا‪ ،‬با حماقت تمام اعالم‬ ‫می کنند این قصه عمدی نبوده و ســهوی بــوده و ما هیچ‬ ‫مطالبه ای نداریم‪».‬‬ ‫یکوربین‬ ‫دستمزدپرس تی ویبهجرم ‬ ‫تازه تریــن امار منتشــره‬ ‫بانک مرکزی از ان حکایت دارد‬ ‫که میــزان بدهی هــای بخش‬ ‫دولتی به شــبکه بانکی تا پایان‬ ‫خــرداد ماه امســال از مرز ‪۱۹۰‬‬ ‫هزار میلیارد تومــان عبور کرده‬ ‫و نسبت به اســفند سال گذشته‬ ‫حدود ‪ ۲۰‬هزار میلیــارد تومان‬ ‫افزایش داشته است‪.‬‬ ‫باوجودتعیینراهکاریبرایبرگرداندنبخشیازطلب‬ ‫بانک ها از دولت‪ ،‬موضوع دیگر در این رابطه به اختالف نظر‬ ‫بین طرفین در میزان بدهی ها بر می گردد‪ .‬در حالی اکنون‬ ‫صورتمالیبانک هابدهی‪ ۱۹۰‬هزارمیلیاردیبخشدولتی‬ ‫را نشان می دهد که مدیران دولتی از جمله سازمان برنامه و‬ ‫بودجه و وزارت اقتصاد بــه صراحت اعالم می کنند که ارقام‬ ‫منتشره بانک مرکزی در رابطه با میزان بدهی ها را قبول ندارند‬ ‫وپذیرفته شدهنیست‪.‬‬ ‫‪11‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به ما پیامک بزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬اقــای رئیس جمهــور داشــتن دو فرزند‬ ‫فو ق لیســانس مهندســی بیکار یعنی مرگ‬ ‫تدریجی پدر و مادر!‬ ‫‪ l‬درود بر اقای رفســنجانی که بیاناتشان‬ ‫ما را به وجد می اورد‪ .‬می فرمایند که روحانی‬ ‫در دور دوم شــجاع تر می اید‪ .‬یاد فیلم های‬ ‫هندی به خیر!‬ ‫‪ l‬ارائه نکردن خدمات به قرارگاه سازندگی‬ ‫خاتم االنبیا(ص) دستاوردی دیگر از برجام!‬ ‫‪ l‬مســئوالن تحقیــر امریــکا را از چین یاد‬ ‫بگیرند نه اینکه شعار بدهند!‬ ‫‪ l‬تا کی بایــد خبر تلخ کشته شــدن افراد‬ ‫ بیگنــاه در پارک ها را بشــنویم و مســئوالن‬ ‫اقدامــی نکننــد؟ در مشــهد و تهــران‬ ‫متاســفانه چنــد بــار ایــن فاجعــه تکــرار‬ ‫شــده‪ .‬اصــا اب نمــای غیــر اســتاندارد‬ ‫و کشــنده نخواســتیم‪ .‬مردم بایــد در ورود‬ ‫به پــارک احســاس امنیت کنند نــه ترس از‬ ‫برق گرفتگی!‬ ‫‪ l‬در شــرایطی که دشــمنان قسم خورده‬ ‫نظام و کشور اطراف ما را گرفته اند و شاخ و‬ ‫شانه می کشند‪ ،‬تضعیف توان دفاعی کشور‬ ‫با سخنان عوامفریبانه چه معنایی دارد؟‬ ‫‪ l‬در تعجبم از کســانی که بســیار ادعای‬ ‫ایرانی بودن می کنند ولی در واقع فقط شعار‬ ‫می دهند؛ چرا که از نوع لباس پوشیدنشــان‬ ‫کامال معلوم است! فقط فرهنگ های بیگانه‬ ‫را تبلیغ می کننــد و برده انان هســتند‪ .‬همه‬ ‫می دانیم که «چادر» پوششی کامال ایرانی‬ ‫است و زنان ایرانی از گذشته های دور بسیار‬ ‫باحیا بودند و پوشــش کاملــی را برای خود‬ ‫انتخاب می کردند‪.‬‬ ‫‪12‬‬ ‫اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت‪ .‬کاربران این شــبکه‬ ‫اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه‬ ‫را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫کمپینبرائتازمشرکانمجازی‬ ‫با نزدیک شــدن به موســم حج بحث فاجعه منا که‬ ‫در ســال گذشــته به وجود امده بــود‪ ،‬بار دیگر داغ شــد‪.‬‬ ‫فضای مجــازی این موضــوع را دنبال کــرده و از ان گذر‬ ‫نمی کند‪ .‬در همین رابطه کمپین دانشجویی و بین المللی‬ ‫« به کدامین گناه» که توسط‬ ‫مرکــز دانشــجویی حقــوق‬ ‫بشــر جمهــوری اســامی‬ ‫ایــران (صلح زیبا) تشــکیل‬ ‫شــده در بیانیه ای به مناسبت‬ ‫ل اجتماع بزرگ مجازی‬ ‫تشکی ‬ ‫برائــت از مشــرکین اعــام‬ ‫کــرد‪« :‬این کمپیــن از تمام‬ ‫فعالیــن رســانه ای‪ ،‬فضای‬ ‫مجازی و ملت شــریف ایران‬ ‫دعوت می نماید تا با شــرکت‬ ‫در اجتماع مجــازی برائت از‬ ‫مشرکین در روز پنجشنبه ‪18‬‬ ‫شهریور راس ســاعت ‪ 20‬با شعار «شــجره_الملعونه ـ به‬ ‫کدامین‪ -‬گناه» در تمام شبکه های مجازی شرکت نمایند تا‬‫بتوانیم در غالب یک حرکت بزرگ مردمی در فضای مجازی‬ ‫صدای خود را به گوش مســتکبرین عالم علی الخصوص‬ ‫رژیم کودکش و قاتل صهیوسعودی برسانیم‪».‬‬ ‫در ابتدای این بیانیه به بی کفایتی ال سعود اشاره شده‬ ‫و امده است‪« :‬جنایت هولناک و غم انگیز مسجدالحرام و‬ ‫منا که ناشی از بی کفایتی ال ســعود در مدیریت و برگزاری‬ ‫ا یین حج ابراهیمی و با همدســتی رژیم های دیکتاتوری‪،‬‬ ‫در یوم اللــه «عیداضحی» رقــم خــورد؛ مصیبتی بزرگ‬ ‫و فراموش نشــدنی دیگــری در حافظــه تاریخــی امــت‬ ‫اســامی ثبت کرد‪ .‬این جنایت ددمنشانه در کنار حوادث‬ ‫و رخدادهای مشابه در سال های گذشته‪ ،‬تجاوز وحشیانه‬ ‫به کشــورهای اســامی‪ ،‬ســرکوب مســلمانان بحرینی‬ ‫توسط دست نشــاندگان و ایجاد جنگ نیابتی در سوریه و‬ ‫عراق نشان می دهد که رژیم ال ســعود از صالحیت های‬ ‫مدیریتی و قابلیت های الزم در ایجــاد امنیت و رفاه برای‬ ‫حجاج بیت اللــه الحــرام برخــوردار نبوده و کشــورهای‬ ‫اسالمی بایســتی تکلیف خود در قبال این چالش بزرگ را‬ ‫روشن سازند‪».‬‬ ‫پیام رهبری‬ ‫درباره حج امسال‬ ‫‪ l‬در استانه بازگشایی مدارس بهتر نیست‬ ‫به جای ترکیــب «لوازم التحریر» از واژگان‬ ‫زیبای پارسی «نوشت افزار» بهره ببریم؟‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪ l‬اقای پورمحمدی‪ ،‬وزیر دادگســتری به‬ ‫نکتــه ظریفی اشــاره کردند کــه نقطه های‬ ‫کور راداری باعث نفوذ افرادی به بدنه نظام‬ ‫شده است! همچنان که در حمله امریکا به‬ ‫طبس رادارهای جمهوری اســامی توسط‬ ‫نفوذی ها خاموش شد‪ ،‬امروز نیز باید بررسی‬ ‫شــود که کــدام نفوذی ها نقطه هــای کور‬ ‫راداری را خاموش کرده اند؟‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫‪ l‬تولیــد داخلی بــا واردات بی رویه دولت‬ ‫و قاچــاق متوقف شــده اســت‪ .‬اخیــرا هم‬ ‫کشــاورزان را بــا واردات تهدیــد کرده اند‪.‬‬ ‫ کاش یک صدم ایــن تهدیــدات در قضیه‬ ‫برجام نسبت به بیگانگان وجود داشت‪.‬‬ ‫توییت فرمانده کل سپاه‬ ‫در ادامه این بیانیه تاکید شــد‪« :‬کمپین ملی «به_‬ ‫کدامین_گناه » به جهانیان اعــام می کند که جنایت منا‬ ‫فراموش شدنی نیســت و ملت ایران در کنار خانواده های‬ ‫شهدای مکه و منا تا روشن شدن موضوع‪ ،‬تشکیل کمیته‬ ‫حقیقت یــاب بین المللــی و‬ ‫تشــکیل کمیته مســئولیت‬ ‫برگــزاری حــج متشــکل از‬ ‫کشــورهای اســامی‪ ،‬از‬ ‫پیگیری باز نمی ایســتد‪ .‬این‬ ‫کمپین به عنوان یک کمپین‬ ‫مســتقل مردم نهاد‪ ،‬در عمل‬ ‫به مــاده چهــارم اساســنامه‬ ‫این کمپین مصوب معاونت‬ ‫رسانه و فضای مجازی مرکز‬ ‫دانشــجویی حقــوق بشــر‬ ‫جمهــوری اســامی ایــران‬ ‫(صلح زیبا) اعــام می دارد‬ ‫زین پس به صورت بین المللی در سایر شبکه های مجازی‬ ‫با زبان های عربی و انگلیسی به صورت رسمی فعالیت خود‬ ‫را اغاز می کند‪».‬‬ ‫برگزار کننــدگان این کمپین از مردم خواســتند تا در‬ ‫مراســم برائت از مشــرکان به صورت مجازی حضور پیدا‬ ‫کنند‪« :‬امســال اگرچه حاجیان حق طلب و مشتاق ایران‬ ‫اســامی در کنگره عظیم حج حضور ندارند اما بار دیگر با‬ ‫دســت های گره کرده و اتحاد به جهانیان نشــان خواهند‬ ‫داد که صــدای حق طلبی خاموش نخواهد شــد و اگر چه‬ ‫جســما در مراســم برائت از مشــرکین حضــور نداریم اما‬ ‫همانند گذشــته در کنار سایر مســلمانان حق طلب جهان‬ ‫خواهیم ایستاد‪».‬‬ ‫ایــن کمپین از تمــام فعالیــن رســانه ای و فضای‬ ‫مجازی و ملت شــریف ایــران دعوت کرده تا با شــرکت‬ ‫در اجتماع مجازی برائت از مشــرکین با شــعار «شجره_‬ ‫الملعونه‪ -‬به_کدامین_گناه» در تمام شبکه های مجازی‬ ‫شــرکت نمایند تا در غالــب یک حرکت بــزرگ مردمی در‬ ‫فضای مجازی صدای خود را به گوش مســتکبرین عالم‬ ‫علی الخصــوص رژیم کودکــش و قاتل صهیوســعودی‬ ‫برسانند‪.‬‬ ‫کمپینی ‬ ‫علیه‬ ‫بانک های داخلی‬ ‫به دنبال انتشــار نامه هایی مبنی بر رد درخواســت باز‬ ‫کردن حســاب ارزی برای برخی از اشــخاص و نهادهای‬ ‫نظام‪ ،‬فضای مجازی به مخالفت با این تصمیم برخاســته‬ ‫اســت‪ .‬برخی بانک ها در مســیر اجرای توافق بــا ‪ FATF‬یا‬ ‫همان اتحادیه بین المللی مبارزه با پولشویی‪ ،‬خود تحریمی ‬ ‫را اغاز کردند و در این مسیر‪ ،‬تحریم افراد حقیقی یا حقوقی‬ ‫که ظالمانه مورد تحریم غرب قــرار گرفته بودند در اقدامی‬ ‫ عجیب و تامل برانگیز از جانب بانک هــای داخلی نیز اغاز‬ ‫شــده اســت‪ .‬اتحادیه بین المللی مبارزه با پولشویی‪ ،‬یک‬ ‫ســازمان همکاری میان دولت هاســت که ظاهرا به منظور‬ ‫مبارزه با پولشویی و مبارزه با تروریسم شکل گرفته است اما‬ ‫حقیقت ماجرا‪ ،‬اشــراف اطالعاتی بر منابع و سیستم های‬ ‫مالی کشورها و اعمال خواســت های غرب در کشورهای‬ ‫مختلف در مورد افراد و شــرکت هایی است که مورد تحریم‬ ‫ظالمانه انها قرار گرفتند‪ .‬به گفته کارشناسان با پیوستن به‬ ‫این اتحادیه در واقع متعهد شدیم که هر شخص حقیقی و‬ ‫حقوقی که در قطعنامه های سازمان ملل ‪ ،‬در لیست تحریم‬ ‫قرار دارد‪ ،‬در ســاز و کار مالی داخلی هم مــورد تحریم قرار‬ ‫بگیرد و اموالش مســدود شــود! این رخــداد هم اکنون در‬ ‫مواردی در کشــور اتفاق افتاده و برخــی بانک ها صراحتا‬ ‫از راه اندازی کار اشــخاص حقیقی و حقوقی تحریم شــده‬ ‫خودداری می کنند! جالب است بد انید در حال حاضر‪ ،‬حدود‬ ‫‪ 200‬شخص‪ ،‬موسسه و شرکت ایرانی در لیست تحریم ها‬ ‫قرار دارند‪ .‬البته در این بین اقشار مختلف مردم اعم از کسبه‪،‬‬ ‫بازاریان‪ ،‬پیر و جوان با راه اندازی کمپین نه به‪ FATF‬و کمپین‬ ‫‪#‬اجازه_نفود_اقتصادی_را‪-‬نمیدهیم‪ ،‬اعتراض خودشان‬ ‫را به توطئه اقتصادی غربی ها علیه کشور ابراز داشتند‪.‬‬ ‫هزینه سازی فردوسی پور ‬ ‫برای ظریف‬ ‫حسین شریعتمداری در یادداشتی با عنوان «برای داعش کارت‬ ‫دعوت نفرستید!» نوشــت‪« :‬اقای هاشمی رفسنجانی در اظهارنظر‬ ‫تازه ای که از هاشمی اوایل انقالب دور از انتظار و از رفسنجانی بعد از‬ ‫سال ‪ 88‬بعید نبوده و نیست گفته اســت؛ «اگر می بینید المان و ژاپن‬ ‫این روزها محکم ترین اقتصاد دنیا را دارند‪ ،‬اینها بعد از جنگ جهانی‬ ‫دوم از اینکه نیروی نظامی داشته باشــند محروم شدند‪ ...‬نیروهای‬ ‫نظامی بیشترین خرج کشورهای در حال جنگ را می بردند و از این رو با این اقدام پول هایشان ازاد شد و به دنبال کارهای‬ ‫علمی و تولیدی رفته و اقتصاد دانش بنیان برای خود درست کردند‪ ،‬بنابراین دیگر اسیب پذیر هم نیستند ‪ .‬این راه در ایران‬ ‫باز شده است و مدیران ‪ ،‬دلسوزان و معلمان باید وارد این فضا شوند ‪ .‬مطمئنم دوره دوم دولت روحانی می تواند ما را به انجا‬ ‫برساند!» اقای هاشمی‪ ،‬پیش از این هم اظهارات مشابهی داشته است و چندماه قبل در توئیت خود نوشته بود‪« :‬دنیای‬ ‫فردا‪ ،‬دنیای گفتمان هاست‪ ،‬نه موشک ها»! اظهارات اقای هاشمی رفسنجانی چه بداند و بخواهد و چه نداند و نخواهد‬ ‫دعوت از امریکا و سایر دشمنان تابلودار ایران برای حمله به کشورمان است‪ .‬‬ ‫اقای رفسنجانی به خوبی می دانند که نسخه ایشان بازگشت به دوران اختناق‪ ،‬فقر‪ ،‬عقب افتادگی و فالکت دوران‬ ‫طاغوت و تبدیل شدن به نوکر حلقه به گوش امریکاست! نمی توان و نباید از کنار اصرار چندباره و مکرر هاشمی برای حذف‬ ‫برنامه موشکی ایران و محروم کردن کشور از نیروی نظامی به اسانی عبور کرد و ابشخور احتمالی ان را نادیده گرفت‪».‬‬ ‫دعوا بر سر انتخابات ؛ احمدی نژاد و روحانی‬ ‫روزنامه شرق در گزارشی با عنوان «اصولگرایان جز احمدی نژاد‬ ‫چیــزی ندارند» نوشــت‪ 75« :‬درصــد‪ ٩٠ ،‬درصد و صددرصــد ؛ اینها‬ ‫تخمین های این روزهای «روح الله حسینیان»‪ ،‬نماینده سابق مجلس‬ ‫است از شــانس پیروزی «احمدی نژاد»‪ .‬او مدعی است رئیس سابق‬ ‫دولت در صورت بازگشــت به قــدرت‪ ،‬رکــورد رای در ایــران را خواهد‬ ‫شکســت‪ .‬همان کســی که در ســال های دولــت نهم و دهــم مدافع‬ ‫احمدی نژاد بود‪ ،‬اواخر دولت دهم از او اعالم برائت جست اما به فاصله‬ ‫کوتاهی دوباره به جمع حامیانش پیوســت‪ .‬این عضو شــاخص جبهه‬ ‫پایداری دیروز در پاسخ به ســوالی درباره ســخنان چهره های مطرح اصولگرا مبنی بر حمایت نکردن از احمدی نژاد در‬ ‫انتخابات اینده به سایت انتخاب گفته است‪« :‬اگر اصولگرایان چیزی هم داشته باشند به خاطر خدمات اقای احمدی نژاد‬ ‫است و اال خودشان خیلی سابقه ای از خدمت ندارند‪ .‬اگر اصولگرایان بخواهند نگاهی به عملکرد خودشان داشته باشند‬ ‫حتما باید به دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد اســتناد کنند‪ .‬به نظر من‪ ،‬رویکرد مردم به ســوی احمدی نژاد به حدی‬ ‫است که او باالخره تسلیم مردم خواهد شد و درنهایت وارد کارزار انتخابات می شود‪ ».‬حسینیان با اعتقاد به اینکه پایگاه‬ ‫رای احمدی نژاد اصولگرایی نیست‪ ،‬بلکه بخشی از بدنه جامعه است‪ ،‬گفته‪« :‬اصولگرایان مهم نیستند که بخواهند از‬ ‫احمدی نژاد حمایت کنند یا نه‪ .‬رئیس جمهور سابق بخشی از جامعه را با خود همراه دارد که حتما از او حمایت می کنند و‬ ‫همان متن جامعه است که در انتخابات تعیین کننده است‪ ».‬حسینیان همچنین در واکنش به سخنان سخنگوی جامعه‬ ‫روحانیت مبارز مبنی بر تمایل نداشتن برای مشورت با ایت الله مصباح یزدی درباره انتخابات ریاست جمهوری گفته است‪:‬‬ ‫«از خودشان باید بپرسید‪ .‬اقای مصباحی مقدم سخنگوی اصولگرایان نیستند و حتی جایگاهی نیز ندارند که وقتی صحبتی‬ ‫می کنند از ناحیه اصولگرایان بخواهند صحبت کرده باشند‪».‬‬ ‫محصوالت تراریخته‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫روزنامه جوان در گزارشی با عنوان «نفوذ بنیاد «راکفلر» به مزارع‬ ‫شــمال ایران با برنج تراریخته» نوشــت‪« :‬حتی یک درصد برنج های‬ ‫م تراریخته نیســتند‪ ».‬این جمله ای اســت که پس از انتشار‬ ‫داخلی ه ‬ ‫گزارشــی مبنی بر وجود ‪ 48‬درصــدی برنج تراریختــه در بازار مصرف‬ ‫بر اساس یک تحقیق از سوی رئیس ســازمان غذا و دارو و دکتر بهزاد‬ ‫قره یاضی‪ ،‬مرجع ملی ایمنی زیستی و موسس پژوهشکده بیوتکنولوژی‬ ‫کشاورزی عنوان شده است‪ .‬بنا به اعتراف شخص دکتر قره یاضی و مستندی که از برنج تراریخته تولید شده توسط وی‬ ‫به عنوان یک دستاورد علمی یاد کرده است‪ ،‬برنج تراریخته ایرانی در سال های ‪ 83‬و ‪ 84‬تولید انبوه شده است ان هم در‬ ‫شرایطی که هیچ تاییدیه ای سالمت این برنج و دیگر محصوالت تراریخته را تایید نمی کند‪ .‬نکته قابل تامل اینجاست‬ ‫ج تراریخته موضوعی است که طی‬ ‫که اسنادی مبنی بر ارتباط فعاالن عرصه تراریخته با بنیاد راکفلر وجود دارد‪ .‬کشت برن ‬ ‫ت تراریخته با تاکید بر پنبه و برنج که تکلیف‬ ‫ماه های اخیر و با باال گرفتن مناقشات در خصوص تولید و رها سازی محصوال ‬ ‫ن تراریخته ها‬ ‫قید شده در سند پشتیبان برنامه ششم توسعه است بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است‪ .‬به باور منتقدا ‬ ‫ت تراریخته تبعاتی به مراتب بدتر از واردات انها دارد چراکه عالوه بر مضراتی که بر سالمت مصرف کننده‬ ‫کشت محصوال ‬ ‫این محصوالت دارد محیط زیست و گونه های مزیت دارمان را نیز تحت تاثیر قرار می دهد‪ .‬از همه مهم تر اینکه فناوری‬ ‫ت تراریخته با تالش مشترک دو کمپانی مونسانتو و راکفلر که کمپانی هایی صهیونیستی و‬ ‫نوین تولید و تجارت محصوال ‬ ‫امریکایی هستند ابداع شده و گسترش پیدا کرده است‪ .‬این کمپانی ها که در جنگ جهانی دوم در حوزه سموم و عوامل‬ ‫شیمیایی فعالیت داشتند و حتی مشارکت انها را در پروژه بمب اتم شاهدیم بعد از جنگ سخت و وقتی تئوری تازه هنری‬ ‫ی تراریخته وارد میدان شدند‪».‬‬ ‫کیسینجر در کنترل دنیا به وسیله غذا مطرح شد‪ ،‬در حوزه بذرها ‬ ‫خبرنامه‬ ‫با اغاز بازی های مقدماتی جام جهانی بحث فوتبال در‬ ‫فضای مجازی به شدت داغ شده است‪ .‬عالوه بر ماجرای‬ ‫پیش امده در مورد درگیری های پایــان بازی ایران و قطر‪،‬‬ ‫پای مســائل سیاســی به حوزه ورزش نیز بار دیگر باز شد‪.‬‬ ‫کمپین های مختلف درباره حمایــت از تیم ملی به راه افتاد‬ ‫اما مازیار ناظمی دربــاره پیوند خوردن سیاســت و فوتبال‬ ‫متن یادداشــتی را در صفحه شــخصی خود منتشــر کرد‪.‬‬ ‫مازیار ناظمی معتقد بود که از ســوی عادل فردوســی پور‬ ‫علیــه تیم ملی فوتبال قطر جوســازی صــورت گرفته و در‬ ‫همین رابطه متنی را در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرد‬ ‫و عواقب این اقدام را متذکر شد‪ .‬وی نوشت‪« :‬سال ‪١٣٨٠‬‬ ‫برد تاریخی دو بر صفر ایران مقابل عربســتان ؛ گزارشــگر‬ ‫اون روز جواد خیابانی بود و گفت‪« :‬عربســتان در حد یک‬ ‫تیم روستایی است»‪ ،‬مدیر وقت شبکه سه (جعفر صافی)‬ ‫جواد را یکی دو جلســه محروم کرد با این استدالل که اگر‬ ‫مردم تهییج می شــدند و می ریختن ســفارت عربستان را‬ ‫اتش می زدند چه کسی پاسخگو بود‪ . ..‬نود دوشنبه و عادل‬ ‫عزیز‪ ،‬تیم فوتبال قطر را بی هویــت و به نوعی مزدور برای‬ ‫مردم ترســیم می کند و هزاران هوادار را برای دیدار با این‬ ‫تیم به هیجان می اورد و با خشــم روانه استادیوم می کند ‪.‬‬ ‫درون زمین هم که اتش درگیــری و معرکه جدال بازیکنان‬ ‫و مربیان باالست‪ ،‬نکته مهم این بود ایا مجری و گزارشگر‬ ‫و رسانه‪ ،‬باید مطابق منافع ملی تصمیم بگیرد یا احساسی‬ ‫و لحظه ای ؟ اگــر برای بازیکنــان و همراهــان قطری در‬ ‫تهران حادثه ای رخ می داد هزینه ان برای کشور و دستگاه‬ ‫دیپلماسی و اقای ظریف تا کجا بود؟»‬ ‫انتقاد کیهان از هاشمی‬ ‫بررسی رسانه ای هفته‬ ‫‪13‬‬ ‫هشدار به ریاض‬ ‫گفتارها‬ ‫رژیم ال سعود که منبع صدور تروریسم به دنیا شده‪ ،‬رویه خصمانه نسبت به ایران را‬ ‫افزایش داده است‪ .‬پیام شجاعانه و روشنگرانه مقام معظم رهبری در استانه سالگرد‬ ‫فاجعه منا نشانه ای دیگر از نگاه هوشمندانه ایشان به حوزه سیاست خارجی است‪.‬‬ ‫در گفتار این شــماره عالوه بر این موضوع به مساله تفاوت توســعه ایران با المان و‬ ‫ژاپن نیز پرداخته ایم ‪.‬‬ ‫دفاع از حقوق ملی‬ ‫پیامرهبریدربارهرژیمسعودیچهویژگی هاییداشت؟‬ ‫جعفر قنادباشی‬ ‫گفتارها‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫‪1‬‬ ‫کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫مروری گذرا بر مجموعه موضع گیری های یک سال‬ ‫گذشته وزیر امور خارجه عربستان و دیگر مقامات این کشور‬ ‫درباره جمهوری اســامی ایران‪ ،‬به تنهایی کافی است تا‬ ‫اخرین وضعیت روابط دو کشور را تشریح کرده و چگونگی‬ ‫شکل گیری مناسبات ایران و عربستان در این مقطع زمانی‬ ‫را مشخص سازد‪ .‬البته مجموعه سخنانی هم که سخنگوی‬ ‫وزارت امور خارجه کشــورمان در این مــدت و به ناگزیر در‬ ‫واکنش به مواضع خصمانه و در پاســخ به گفتارهای تند و‬ ‫خشــن مقامات ریاض ایراد کرده‪ ،‬گویای شرایطی است‬ ‫که ســطح روابط دوجانبــه را به پایین ترین ســطح ممکن‬ ‫تنزل داده و ایران و عربســتان را در عرصه های سیاسی و‬ ‫تبلیغاتی به شــدت روبه روی هم قرار داده است‪ .‬عبارات‪،‬‬ ‫جمالت و لحنی که اغلب سیاســتمداران و مقامات ارشد‬ ‫سعودی به ویژه شخص «عادل الجبیر» وزیر امورخارجه‬ ‫این کشــور‪ ،‬در صحنه های مختلــف و در اکثــر قریب به‬ ‫اتفاق مصاحبه ها و موضع گیری های خود علیه کشورمان‬ ‫به کار برده و می برند‪ ،‬در واقع مصداق روشن اشکار کردن‬ ‫«خباثت ها و َس ُبک ســری هایی» اســت که مقــام معظم‬ ‫رهبری در پیام امسال شان به مسلمانان جهان (به مناسبت‬ ‫فرارســیدن موســم حج) بدان اشــاره کرده اند‪ .‬ایشان با‬ ‫تصریح این نکته که «همه حاضران و ناظران و تحلیلگران‬ ‫ِ‬ ‫بــودن حکام ســعودی در حادثه غم انگیز‬ ‫فنی» بر مقصر‬ ‫منا اتفاق نظر دارند (و حتی درباره عمدی بودن این حادثه‬ ‫گمان هایــی را مطــرح می کنند) به تشــریح واکنش های‬ ‫گستاخانه ســر کردگان رژیم ســعودی می پردازند و چنین‬ ‫واکنش هایی را نشانه خصومت های دیرین انان با جمهوری‬ ‫اسالمی ایران توصیف می کنند‪« :‬حکام سعودی به جای‬ ‫عذرخواهی و پشیمانی و تعقیب قضایی مقصران مستقیمِ‬ ‫این حادثه هولناک‪ ،‬با نهایت بی شرمی و وقاحت‪ ،‬حتی از‬ ‫تشــکیل هیات حقیقت یاب بین الملل اسالمی نیز سر باز‬ ‫زدند؛ به جای ایستادن در جایگاه متهم‪ ،‬در جایگاه مدعی‬ ‫ایســتادند و دشــمنی دیرین خود با جمهوری اسالمی و با‬ ‫هر پرچم برافراشته اســام در مقابله با کفر و استکبار را با‬ ‫خباثت و سبک سری بیشتر اشکار ساختند‪ ».‬البته در پیام‬ ‫امسال مقام معظم رهبری به مسلمانان جهان (به مناسبت‬ ‫فرارسیدن موسم حج) برای تشــریح خصومت ورزی های‬ ‫خباثت امیز حکام سعودی علیه کشورمان‪ ،‬به جمالت باال‬ ‫اکتفا نمی شود و موارد کالن دیگری از این دشمنی ها که‬ ‫عالوه بر جنبه های دینی و عبادی‪ ،‬از ابعاد سیاسی برخوردار‬ ‫است به مخاطبان شناسانده می شود‪ .‬چنانکه به دشمنی ها و‬ ‫خصومت ورزی هایی‪ ،‬که از طریق به کارگیری روحانی نماها‬ ‫و ُمفتیان مزدور وهابی علیه ایــران و اتهام زنی هایی که در‬ ‫خصوص تحریف مناســک حج یا وارونه جلوه دادن علل‬ ‫حضور نیافتن زائران ایرانی در مراســم حج امسال صورت‬ ‫می گیرد‪ ،‬اشاره می نمایند؛ اقداماتی که هریک به تنهایی‬ ‫کافی است تا میزان و عمق دشمنی های حکام سعودی را‬ ‫علیه جمهوری اسالمی ایران مشــخص سازد‪ .‬در این باره‬ ‫در بخشی از پیام امسال مقام معظم رهبری امده است‪:‬‬ ‫«بوق های تبلیغاتی انان اعم از سیاســتمدارانی که‬ ‫رفتار انــان در برابر صهیونیســت ها و امریــکا ننگ جهان‬ ‫اســام اســت‪ ،‬تا مفتیان ناپرهیــزکار و حرام خــواری که‬ ‫اشکارا برخالف کتاب و ســنت فتوا می دهند‪ ،‬تا پادوهای‬ ‫مطبوعاتی که حتی وجدان حرفه ای هم مانع دروغ سازی‬ ‫و دروغ گویــی انان نیســت‪ ،‬تــاش بیهــوده می کنند که‬ ‫جمهوری اسالمی را در محروم سازی حجاج ایرانی از حج‬ ‫امسال‪ ،‬متهم نشــان دهند‪ ».‬در حقیقت پیام مقام معظم‬ ‫رهبــری را باید به یک تعبیر‪ ،‬پاســخی جامــع به مجموعه‬ ‫دشــمنی ها و مواضع به شــدت خصمانه ای دانســت که‬ ‫حکومت پادشاهی عربستان به ویژه در دو سال اخیر برضد‬ ‫کشــورمان به کار گرفته و با قرار گرفتن عــادل الجبیر در‬ ‫پست وزارت امور خارجه این کشور به باالترین حد ممکن‬ ‫افزایش یافته است‪ .‬نگاهی به ارشــیو موضع گیری های‬ ‫حکام ســعودی در ایــن مــدت بیانگر این واقعیت اســت‬ ‫که انان در برخورد با هر مســاله مرتبط با ایــران یا حتی هر‬ ‫مساله منطقه ای‪ ،‬خشــن ترین گفتار ها و تندترین لحن ها‬ ‫را ضد دولت و ملت ایــران به کار گرفتــه و مبتنی بر قواعد‬ ‫فرافکنی‪ ،‬همه تقصیرات و خطاهای نابخشــودنی خود را‬ ‫به نوعی به جمهوری اســامی ایران نسبت داده اند‪ .‬حال‬ ‫نکته قابل توجه در این خصوص ان اســت کــه مواضع و‬ ‫شــعارهای دولت روحانی در تنش زدایی و چالش زدایی در‬ ‫روابط با دیگر کشورها به ویژه با همسایگان نیز‪ ،‬در تعدیل‬ ‫خصومت ورزی های عربستان نقشی نداشته و تغییری را در‬ ‫لحن بسیار تند و گفتارهای خشن مقامات این کشور ایجاد‬ ‫نکرده است‪ .‬چنانکه عادل الجبیر‪ ،‬وزیر امورخارجه در هر‬ ‫دیدار خود با مقامات دیگر کشــورها یا در هر مصاحبه خود‬ ‫با رســانه ها‪ ،‬بدون هیچ دلیل خاص و بــدون ارائه مدارک‬ ‫و شــواهد مورد قبول‪ ،‬براین موضع پای فشرده است که‪:‬‬ ‫«ایران عامل ناامنی در منطقه اســت‪ ،‬کنار امدن با ایران‬ ‫در منطقه‪ ،‬غیرممکن اســت و ایران به قوانین بین المللی‬ ‫ن ترجیع بند تکراری اســت‬ ‫احترام نمی گذارد»‪ .‬و این هما ‬ ‫که عادل الجبیر وزیر امورخارجه عربستان برای سرپوش‬ ‫گذاشــتن بر اشــتباهات راهبردی ریاض و به فراموشــی‬ ‫ســپردن شکســت های حکومت ســعودی به ان متوسل‬ ‫شده اســت‪ .‬نگاهی به کارنامه او که در واقع کارنامه حکام‬ ‫سعودی است‪ ،‬به خوبی علل دیگر براشفتگی های ریاض را‬ ‫در برخورد با جمهوری اسالمی ایران تشریح می کند و بسیار‬ ‫مهمتر از این‪ ،‬چگونگی شکل گیری مواضع ایران و الزامات‬ ‫گفتارها‬ ‫و ضرورت های ایــن موضع گیری را که در پیــام رهبری به‬ ‫روشنی مشخص شــده بیان می کند‪ .‬موارد زیر به کارنامه‬ ‫یک سال گذشــته حکام ســعودی در برخورد با جمهوری‬ ‫اسالمی ایران اشاره دارد‪:‬‬ ‫‪ -1‬اتهــام زنی های مکرر علی ه ایــران و معرفی ایران‬ ‫به عنوان عامل اصلی نا امنی های منطقه‬ ‫‪ -2‬خط و نشان کشیدن جنگی برای ایران‬ ‫‪ -3‬ترغیب‪ ،‬تطمیــع و وادارکردن کشــورهای عضو‬ ‫سازمان همکاری های اسالمی به قطع رابطه با ایران‬ ‫‪ -4‬ترغیب‪ ،‬تطمیــع و وادارکردن کشــورهای عضو‬ ‫اتحادیه عرب به قطع رابطه با ایران‬ ‫‪ -5‬تالش های بی ثمر برای تشکیل ائتالفی نظامی‬ ‫مرکب از ‪ 37‬کشور اسالمی علیه ایران‬ ‫‪ -6‬اتخــاذ مواضــع خصمانه ســفرای عربســتان در‬ ‫کشورهای اسالمی علیه ایران‬ ‫‪ -7‬قــرار دادن نــام حزب اللــه لبنان به عنــوان یکی‬ ‫متحدین منطقه ای ایران در فهرست گروهای تروریستی‬ ‫‪ -8‬کوشــش های محرمانه و ســری برای تحریکات‬ ‫قومی و مذهبی در برخی از استان های مرزی‬ ‫‪ -9‬تالش هــای متعــدد بــرای وقــوع حرکت هــای‬ ‫خرابکارانه و ایجاد ناامنی در ایران‬ ‫‪-10‬حمایــت علنی از گروهــک تروریســتی و معاند‬ ‫منافقین‬ ‫در واقــع نگاهی به ایــن کارنامه یک ســاله مقامات‬ ‫سعودی کافی اســت تا بخشــی از ابعاد پیام رهبری درباره‬ ‫حکام سعودی اشکار شــود و این درحالی است که بخش‬ ‫گذار عربستان به فرایندهای تقابل بخش‬ ‫روابط ایران و عربستان پس از حادثه منا‬ ‫کامران کرمی‬ ‫‪2‬‬ ‫روزنامه نگار و پژوهشگر خلیج فارس‬ ‫یک مرکز نظامی ترجیحا در ریاض که متشکل از کشورهای‬ ‫عربیواسالمیاستکههدفانکمکبهکشورهایدرگیر‬ ‫جنگ و بحران و همچنین پیشــنهاد کمک نظامی‪ ،‬امنیتی‬ ‫و کمک های دیگر اســت‪ .‬ابزار دیگر برگــزاری رزمایش ها‬ ‫و مانورهای نظامی با گستره وسیع تر اســت که نمونه ان را‬ ‫سال گذشته در عملیات رعد شمال دیدیم‪ .‬تقویت و تغذیه‬ ‫گروه های شــبه نظامی و قومی‪ -‬زبانی به خصوص در شرق‬ ‫ایران که همواره یکــی از راهبردهای ریاض بوده اســت‪،‬‬ ‫از دیگر محورهای ایــن راهبرد اســت‪ .‬در نهایت تضعیف‬ ‫هم پیمانان ایران در سطح منطقه به خصوص حزب الله و از‬ ‫سوی دیگر برجسته کردن خطر گروه هایی چون انصارالله‬ ‫یمن و حشد الشــعبی عراق از دیگر دســتورکارهای ریاض‬ ‫است‪.‬‬ ‫جمع بندی‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫بــا توجه به ایــن وضعیت؛ ســوالی که امــروز به طور‬ ‫اساسی در فضای رسانه ای و افکار عمومی مطرح می شود‪،‬‬ ‫در خصــوص اینــده روابط ایــران و عربســتان و چگونگی‬ ‫مدیریت این تنش های اشکار و پنهان است که سایه جنگ‬ ‫را در اسمان دو کشــور هویدا ساخته اســت‪ .‬در تبیین این‬ ‫موضوع می توان به چند سناریو اشاره کرد‪ :‬سناریوی اول که‬ ‫سناریوی دور از ذهنی اســت به رویارویی مستقیم دو کشور‬ ‫بر می گردد که شــاهد ان افزایش حجم تنش هــا و راهبرد‬ ‫ضد ایرانی عربستان برای زمین زدن ایران است که باتوجه‬ ‫به واقعیت های مربوط به موازنه و اینکه ایران و عربســتان‬ ‫دو قدرت منطقه ای باالنســر هســتند نمی تواند ســناریوی‬ ‫منطقی ای باشــد‪ .‬سناریوی دوم که ســناریوی منطقی تر و‬ ‫عملیاتی تری اســت و نمایانگر وضعیت یــک دهه اخیر تا‬ ‫مقطع کنونی است‪ ،‬به مساله فعال کردن گروه های نیابتی‬ ‫برای ضربه زدن و خنثی ســازی تاکتیک های طرف مقابل‬ ‫برمی گردد که در شرایط کنونی بیش از هر زمانی در دستورکار‬ ‫ســعودی ها قرار گرفته است‪ .‬این ســناریو در مقطع حاضر‬ ‫به دلیل درگیر بودن دو کشور در حوزه های منطقه ای و باال‬ ‫بــودن هزینه های اقدام‪ ،‬کــه امکان رویارویی مســتقیم را‬ ‫تقریبا کاهش می دهد‪ ،‬فعالتر و اشکارتر از هر زمانی پیگیری‬ ‫خواهد شد و تا تعیین تکلیف بحران سوریه در دستورکار قرار‬ ‫خواهد گرفت‪.‬‬ ‫سناریوی سوم هم به موضوع بهبود روابط دو کشور و‬ ‫تقویت ابزارهای دیپلماتیــک و میانجیگرانه برمی گردد که‬ ‫به نظر نمی رسد حداقل تا یک ســال اینده که زمینه ها برای‬ ‫برگزاری انتخابات در سوریه فراهم می شود بتواند عملیاتی‬ ‫شود‪.‬درثانیتعددتنش هادرروابطتهرانوریاضهمعاملی‬ ‫است که باعث می شود تا چانه زنی سیاسی‪-‬دیپلماتیک در‬ ‫شرایط کنونی قائم به نتیجه در فرایندهای مصالحه جویانه‬ ‫نباشــد‪ .‬از این رو باید منتظر ماند تا روند سیاسی ‪ -‬نظامی در‬ ‫سوریهبهیکوضعیتباثباتنزدیکشودتاپسازانبتوان‬ ‫برای روابط دو کشور یک نقشه راه جدید به تصویر کشید‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫در اســتانه ســالگرد حادثه منا که موضوع دیگری را‬ ‫بر ذهنیــت تاریخی ایرانیــان از اعراب اضافه کرد‪ ،‬شــاهد‬ ‫افزایش تنش ها بین ایران و عربستان فراتر از روابط دوجانبه‬ ‫و منطقه ای هستیم‪ .‬تنشی که به زعم ناظران و تحلیلگران‬ ‫در فرایندهای معطوف به رقابت اشکار تخریبی قرار گرفته‬ ‫و تمرکز سعودی ها در پیگیری یک راهبرد ضد ایرانی در ابعاد‬ ‫چندجانبه را به دنبال داشته اســت‪ .‬در واقع فارغ از اهمیتی‬ ‫که ایرانی ها برای حجاج کشته شده خود و جبران غرامت و‬ ‫کرامت انها دارند‪ ،‬اما پیگیری ویژه این مساله از سوی ایران‬ ‫در زمانی که کشورهای اسالمی هیچ گونه حرکت سازنده ای‬ ‫از خود نشــان نمی دهند‪ ،‬این مســاله می تواند به مســاله‬ ‫رقابت های ژئوپلیتیک و ژئوکالچر تهــران و ریاض در نظام‬ ‫منطقه ای خاورمیانه نیز برگردد‪.‬‬ ‫بدین معنی که وقتی عربستان از جبهه های مختلف‬ ‫درصدد فشــار بر تهران و مهار ان در خاورمیانه است‪ ،‬طرح‬ ‫موضوع حج و حادثه منا جدا از اهمیت ان که باید به طور ویژه‬ ‫در دستورکار قرار بگیرد‪ ،‬می تواند نوعی برگ برنده در اختیار‬ ‫تهران برای فشار بر عربستان باشــد؛ به نوعی خنثی کردن‬ ‫بخشی از تهدیدات عربســتان و حتی در یک سطح باالتر‪،‬‬ ‫انداختن توپ در زمین عربستان برای تن دادن به واقعیت ها‬ ‫و کاستن از تنش افرینی در منطقه‪.‬‬ ‫موضوعی که به درستی و با تدبیر مقامات ارشد ایران و‬ ‫به خصوص پیام مقام معظم رهبری در استانه سالگرد حادثه‬ ‫منا‪ ،‬در دستورکار قرار گرفته و بایســتی ایران از این کانال‪،‬‬ ‫عربستان را به تن دادن به واقعیت مجبور کند تا مقداری از‬ ‫سطح تنش در این رقابت را پایین بیاورد‪ .‬رقابتی که امروز اوج‬ ‫خود را در بحران ســوریه به تصویر می کشد و هرگونه تغییر‬ ‫معادالت میدانی می تواند به نفع جبهه رقیب رقم بخورد‪.‬‬ ‫جــدا از حادثه منا که سبب ســاز سلســله رویدادهای‬ ‫تنش افریــن در روابط تهران و ریاض شــد و عاملی برای به‬ ‫ســطح امدن تنش های پنهان در روابط دو کشــور بود‪ ،‬اما‬ ‫رقابت هایمنطقه ایایرانوعربستانبه خصوصدرسوریه‬ ‫دلیل اصلی رقابت های دو کشور است که در خود رقابت های‬ ‫دنباله دار با دامنه و وســعت کمتــر را دارد‪ .‬بنابراین موضوع‬ ‫بقا یا کنار رفتن اســد به عنوان یکــی از حلقه های مهم که‬ ‫نقش محوری در تقویت یا تضعیف محور مقاومت دارد باعث‬ ‫شده تا شاهد بیشترین سطح تنش و مشاجره بین دو کشور در‬ ‫طول چند دهه اخیر باشیم‪.‬‬ ‫درک سیاست تهاجمی عربستان سعودی در یک سال‬ ‫اخیررابایددرچارچوبالگویرفتارجدیدسیاست خارجیاین‬ ‫کشور تبیین کرد که ناشی از تغییر شرایط داخلی‪ ،‬منطقه ای‬ ‫و بین المللی اســت که زمینه های تغییر در الگوی ســابق و‬ ‫شــکل یابی رفتار جدید را فراهم اورده است‪ .‬روی کار امدن‬ ‫ملک سلمان و تیم جدید سیاســی و امنیتی او‪ ،‬جهان عرب‬ ‫ضعیف‪ ،‬ورشکسته و چندپاره برای یارگیری از بازیگران تابع‪،‬‬ ‫افزایش ضریب نفوذ ایران در جهان عرب از یک سو و تغییر‬ ‫فضای بین المللی بــه نفع ایران به مدد توافق هســته ای و‬ ‫رفع تحریم های اقتصادی و گسســت در معادله همکاری‬ ‫عربستان با امریکا از جمله دالیلی است که در شکل گیری‬ ‫این رویکرد عربستان نقش افرین بوده است‪.‬‬ ‫این رویکرد‪ ،‬عربستان را به سمت شکل دهی و فعال‬ ‫کردن فازهای چندگانه علیه تهران هدایت کرده که خود را در‬ ‫قطع روابط سیاسی ‪ -‬اقتصادی‪ ،‬یارگیری و بسیج دولت های‬ ‫عربی ‪ -‬افریقایی‪ ،‬فعال کردن گروه های تروریستی نیابتی‪،‬‬ ‫تلطیف روابط با اسرائیل و فعال کردن ظرفیت سازمان های‬ ‫منطقه ای و بین المللی نشان داده که موجد پیام ها و پیامدها‬ ‫برای ایران چه در سطح روابط دوجانبه و چه در سطح منطقه‬ ‫و فرامنطقه ای است‪ .‬در واقع شکل یابی این راهبرد تهاجمی‬ ‫ سعودی ها علیه ایران که چند ماه پیش خبرگزاری رویترز در‬ ‫گزارشیبهاناشارهکردونوشتکهعربستانتحتپادشاهی‬ ‫«سلمان بن عبدالعزیز» در حال گسترش تقابل با ایران در‬ ‫مناطقیفراترازخاورمیانهاست‪،‬دارایپیامدهاییدرسطوح‬ ‫سیاســی دیپلماتیک‪ ،‬اقتصادی و نظامی اســت‪ .‬تشکیل‬ ‫ائتالف های منطقه ایهمچونائتالف علیهتروریسمبرای‬ ‫بسیج کشورها و یارگیری سیاسی علیه ایران‪ ،‬فشار از طریق‬ ‫سازمان ها و مجامع منطقه ای و بین المللی همچون شورای‬ ‫همکاری‪،‬اتحادیهعرب‪،‬سازمانهمکاریاسالمیومجمع‬ ‫عمومی و شــورای امنیت ســازمان ملل در سطح سیاسی‪-‬‬ ‫دیپلماتیک اســت‪ .‬در ســطح اقتصادی عربســتان به سه‬ ‫تاکتیک دست زد ه که اولین ان‪ ،‬ایفای نقش در تحریم های‬ ‫ثانویه علیه ایران است‪ .‬تاکتیک دوم کوشش برای کاهش‬ ‫بهره مندی ایران از مزایای توافقهسته ای در شرایطی است‬ ‫که راهبرد به شکست کشــاندن مذاکرات هسته ای محقق‬ ‫نشد که این موضوع اخیرا در فعال شــدن سفارتخانه های‬ ‫عربســتان در اروپا برای تنبیه و تطمیع شــرکت و نهادها در‬ ‫دستورقرارگرفت‪.‬تاکتیکسوم‪،‬تخفیفنفتیبهمشتریان‬ ‫اسیایی و اروپایی در زمانی اســت که تولید و صادرات نفت‬ ‫ایران در حال افزایش است‪.‬‬ ‫در سطح نظامی نیز سعودی ها از چند طریق به دنبال‬ ‫تضعیفنفوذایراندرجهانعربهستندکهعبارتنداز‪:‬ایجاد‬ ‫دیگر پیام ایشان منعکس کننده مطالباتی است که جهان‬ ‫اســام به ســبب حقی که در خصوص حرمین الشریفین‬ ‫دارد‪ ،‬ان را درخواست می کنند‪ .‬در پیام مقام معظم رهبری‬ ‫با ملحوظ کــردن جمیع مطالب و ضرورت ها امده اســت‪:‬‬ ‫«جهان اســام‪ ،‬اعم از دولت هــا و ملت های مســلمان‬ ‫باید حاکمــان ســعودی را بشناســند و واقعیــت هتاک و‬ ‫بی ایمان و وابسته و مادی انان را به درستی درک کنند؛ باید‬ ‫به خاطر جنایاتی که در گستره جهان اسالم به بار اورده اند‪،‬‬ ‫گریبان انهــا را رها نکنند؛ باید به خاطر رفتــار ظالمانه انان‬ ‫با ضیوف الرحمان‪ ،‬فکری اساســی برای مدیریت حرمین‬ ‫شریفین و مساله حج بکنند‪ .‬کوتاهی در این وظیفه‪ ،‬اینده‬ ‫امت اســامی را با مشــکالت بزرگ تری مواجــه خواهد‬ ‫ساخت‪».‬‬ ‫‪15‬‬ ‫گفتارها‬ ‫هاشمی رفسنجانی به تازگی گفته است که المان و ژاپن با کم کردن از بودجه نظامی به توسه دست یافته اند‬ ‫مدل ایرانی؛ پیشرفت به عالوه امنیت‬ ‫توسعهدرایرانچهتفاوت هاییباالمانوژاپندارد؟‬ ‫ابراهیممتقی‪ ‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫از دهــه ‪ ،1950‬رویکردهــای مختلفی دربــاره الگو‬ ‫و فرایند هــای توســعه وجــود داشــته اســت‪ .‬نســل اول‬ ‫نظریه پردازان نوســازی بر ضرورت بــه کارگیری الگوهای‬ ‫رشــد محور در روند نوسازی تاکید داشــته اند‪ .‬این گروه از‬ ‫نظریه پــردازان ‪ ،‬الگوهایی را ارائه دادنــد که محور اصلی‬ ‫برنامه راهبردی کشور ها را ضرورت رشد اقتصادی تشکیل‬ ‫می دهد‪ .‬چنین رویکردی با واکنش نظریه پردازان دیگری‬ ‫از حوزه سیاست تطبیقی روبه رو شد‪ .‬به طور مثال می توان‬ ‫ل هانتینگتون اشــاره داشت که روند های‬ ‫به نگرش ساموئ ‬ ‫رشد محور را در کتاب «سامان سیاسی در جوامع دستخوش‬ ‫دگرگونی» مورد انتقاد قرار داد ‪ .‬هانتینگتون بر این اعتقاد بود‬ ‫که نگرش رشد محور افرادی همانند والت روستو که در کتاب‬ ‫مراحل رشد اقتصادی تبیین گردیده‪ ،‬محور اصلی بی ثباتی‪،‬‬ ‫اشوب سیاسی و شورش های اجتماعی خواهد بود‪.‬‬ ‫چنین رویکــردی در جوامعــی همانند ایــران دارای‬ ‫مخاطبــان خــاص خــود اســت‪ .‬به طــور مثال برخــی از‬ ‫نظریه پردازان و زمامداران امور اجرایی رویکرد رشد محور را‬ ‫به عنوانبرنامهاصلیسیاستاقتصادی‪،‬اجتماعیوامنیتی‬ ‫خود قرار داده اند‪ .‬برخی دیگر‪ ،‬الگوهای رشد محور را عامل‬ ‫اصلی بی ثباتی سیاسی می دانند‪ .‬گروه های منتقد به برنامه‬ ‫اقتصادی رشد محور‪ ،‬بر نشانه هایی همانند امنیت‪ ،‬عدالت‬ ‫و توازن تاکید دارند‪.‬‬ ‫به همین دلیل اســت کــه در برخی از مواقع شــاهد‬ ‫ظهور تضادهایی در جامعه ایران هستیم که اثار خود را در‬ ‫ادبیات سیاســی و گفتمان عمومی جامعه به جا گذاشــته‬ ‫است‪ .‬نگرش تمایز یافته امنیت‪ ،‬توسعه و دفاع محور اصلی‬ ‫چنین تفاوت ها و تضادهایی در نگرش نخبگان و نهاد های‬ ‫حکومتی محسوب می شود‪.‬‬ ‫‪ -1‬نشــانه های رشــد محور در روند امنیت سازی ملی و‬ ‫منطقه ای‬ ‫واقعیت ان است که نگرش رشــد محور مبنای اصلی‬ ‫برنامه ریزی راهبردی کشــور را بر اســاس رشــد اقتصادی‬ ‫قرار داده‪ ،‬با انتقادات گســترده ای از سوی نخبگان رقیب‬ ‫و نظریه پردازان رویکردهای امنیت محــور و عدالت محور‬ ‫روبه رو شده است‪ .‬هر یک از رویکردهای یاد شده به گونه ای‬ ‫تنظیم گردیده که اولویت را برای شــکل خاصــی از برنامه ‬ ‫توسعهوامنیتقرارمی دهد‪.‬ازسال هایدهه‪،1970‬نگرش‬ ‫دیگری در برابر رویکرد رشد محور اقتصادی شکل گرفت‪.‬‬ ‫این گروه بر ضرورت اختصاص هزینه هــای دفاعی تاکید‬ ‫داشتند‪ .‬محور اصلی تفکر این گروه مربوط به افرادی است‬ ‫که اولویت را برای موضوعــات و ضرورت های دفاعی قرار‬ ‫داده اند‪ .‬گروه های دفاع محور بر این اعتقاد بودند که رشد‬ ‫اقتصادی بدون ضرورت های مربوط به دفاع ملی نمی تواند‬ ‫تداوم پیدا کند‪ .‬این گروه از نظریه پردازان و تصمیم گیران‬ ‫اعتقاد داشتند که رشد اقتصادی و توسعه بدون ضرورت های‬ ‫دفاعی حاصل نمی شود‪ .‬این گروه از نظریه پردازان نه تنها در‬ ‫ساختار سیاسی ایران دهه ‪ 1970‬از جایگاه ویژه ای برخوردار‬ ‫بودند‪ ،‬بلکه مشــابه این افــراد را می توان در کشــور های‬ ‫خاور میانه و امریکای التین نیز مشاهده کرد‪.‬‬ ‫‪ -2‬سرنوشــت کشــورهایی بــا اقتصــاد و برنامه ریزی‬ ‫نامتوازن‬ ‫افزایــش هزینه های نظامی و دفاعی بــدون توجه به‬ ‫ضرورت های رشــد محور و برنامه های توســعه اقتصادی‪،‬‬ ‫مشــکالت سیاســی و اجتماعی خاص خود را ایجاد کرده‬ ‫اســت‪ .‬برخی از نظریه پردازان همانند مارک گازیوروسکی‬ ‫در مطالعات خود درباره ایران دهه ‪ 1970‬و عراق دهه ‪1980‬‬ ‫به این جمع بندی رســید که تخصیــص هزینه های دفاعی‬ ‫گســترده‪ ،‬زمینه های الزم برای عدم توازن بین رشد‪ ،‬دفاع‬ ‫و امنیت اجتماعی ایجاد می کند‪ .‬گازیوروسکی بر ضرورت‬ ‫رشــد متوازن بر اســاس اولویت های دفاعی و توســعه هر‬ ‫کشور تاکید می کند‪ .‬موضوع مربوط به توسعه نا متوازن در‬ ‫بسیاری از کشورها‪ ،‬زمینه های الزم برای بحران اقتصادی‪،‬‬ ‫سیاسی و امنیتی را به وجود اورده است‪ .‬واقعیت ان است‬ ‫که هر کشوری به موازات ضرورت ها و نیازهای اقتصادی‪،‬‬ ‫دارای اهــداف دفاعــی و امنیتی نیز خواهند بود‪ .‬توســعه‬ ‫نامتوازن بین ضرورت های اجتماعی‪ ،‬اقتصادی و راهبردی‬ ‫عموم ا منجر به ظهور تضادهای گسترده اجتماعی و امنیتی‬ ‫خواهد شد‪ .‬انچه در گفتمان رشــد محور مطرح می شود‪،‬‬ ‫بهره گیری از مدل هایی است که برخی از کشورهای اسیای‬ ‫شــرقی از ان بهره گرفته اند‪ .‬کشــورهایی همانند تایوان‪،‬‬ ‫ســنگاپور‪ ،‬هنگ کنگ و مالزی محور اصلی برنامه توسعه‬ ‫خود را بر ضرورت های رشــد محور اقتصادی قرار داده اند‪.‬‬ ‫این کشــورها برنامه های رشد و توســعه اقتصادی خود را‬ ‫بر اساس ضرورت های اقتصاد سرمایه داری تنظیم کرده اند‪.‬‬ ‫اقتصاد ســرمایه داری بر اساس نشــانه هایی از تقسیم کار‬ ‫بازارهای منطقه ای و بین المللی تنظیم می شــود‪ .‬بنابراین‬ ‫اگرسنگاپور‪،‬هنگ کنگومالزیبرضرورت هایرشد محور‬ ‫اقتصادی تاکید دارند‪ ،‬چنین الگویی را می توان بر اساس‬ ‫اهدافکلینظامجهانیواقتصادسرمایه داریتحلیلکرد‪.‬‬ ‫چ کشــور پیرامونی و منطقه ای نمی تواند بدون توجه به‬ ‫هی ‬ ‫تقسیم کار بین المللی‪ ،‬اهداف مستقل را در حوزه سیاسی و‬ ‫اقتصادی پیگیری نماید‪.‬‬ ‫‪ -3‬نگــرش بومی بــه رونــد برنامه ریزی اقتصــادی و‬ ‫راهبردی‬ ‫کشــورهای دیگری هماننــد المــان و ژاپــن نیز در‬ ‫سال های بعد از جنگ دوم جهانی تالش کردند تا موقعیت‬ ‫اقتصادی خود را ارتقا ء دهند‪ .‬چنین کشورهایی با موضوعی‬ ‫به نام معمای امنیــت روبه رو نبوده اند‪ .‬کشــورهایی که در‬ ‫شــرایط تناقض امیــز محیط اجتماعــی و امنیتــی روبه رو‬ ‫می شوند‪ ،‬عموما با چالش های متعددی روبه رو خواهند شد‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫واقعیت ان است که خاورمیانه دارای الگوهای امنیتی کامال ‬ ‫متفاوتی با کشــورهای اسیای شــرقی دارد‪ .‬سازمان های‬ ‫اقتصادی اسیای شرقی همانند اس ان را می توان به عنوان‬ ‫بخشی از ضرورت های اقتصاد سرمایه داری و بازار جهانی‬ ‫تولید کاال و سرمایه دانســت‪ .‬طبیعی است که خاورمیانه با‬ ‫چنین نشانه هایی پیوند ندارد‪ .‬خبر اصلی کشورهای اسیای‬ ‫شرقی را می توان نوع اوری‪ ،‬تولید اقتصادی و مزیت نسبی‬ ‫هر یک از کشورها در نظام اقتصاد جهانی دانست در حالی‬ ‫که اخبار اصلی خاور میانــه را بحران هــای امنیتی و خرید‬ ‫تسلیحاتی فزاینده کشــورهایی همانند عربستان‪ ،‬امارات‬ ‫عربی متحده‪ ،‬قطر و اردن تشکیل می دهد‪ .‬چنین فرایندی‬ ‫به مفهوم ان اســت که کشــورهای خاور میانه در وضعیت‬ ‫بحران ژئوپلتیکی و تضاد هــای امنیتــی پایان ناپذیر قرار‬ ‫دارند‪ .‬خریدهای تسلیحاتی عربســتان از امریکا و اروپا در‬ ‫ســال های ‪ 2011 -16‬بالغ بر ‪ 140‬میلیارد دالر شده است‪.‬‬ ‫در این شرایط‪ ،‬مجموعه درامدهای ارزی ایران در سال های‬ ‫یادشــده کمتر از میزان هزینه های نظامی عربســتان بوده ‬ ‫است‪ .‬واقعیت های موجود امنیتی نشــان می دهد که اگر‬ ‫کشــوری در وضعیت کمبود قدرت قرار گیــرد‪ ،‬به گونه ای‬ ‫اجتناب ناپذیر با نشــانه هایی از تهدید امنیتی روبه رو خواهد‬ ‫شد‪ .‬ایران در محیط امنیتی قرار دارد که جنگ های نیابتی‬ ‫چاشنیرقابت هایهویتی‪ ،‬ژئوپلتیکیوراهبردیشدهاست‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫‪ -5‬شکل بندی راهبردی و ضرورت های اقتصادی ایران‬ ‫در شرایط تهدید‬ ‫هم اکنون ایران با نشــانه هایی از قدرت و تهدیدات‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫تجربه اتحاد شــوروی می تواند در کشــورهای دیگر‬ ‫مورد توجه قرار گیرد‪ .‬ایران در زمر ه واحدهای سیاسی قرار‬ ‫دارد که با نشــانه هایی از بحران فزاینــده امنیتی در محیط‬ ‫منطقه ای و بین المللی روبه رو اســت‪ .‬در چنین شــرایطی‪،‬‬ ‫جوانــان و شــهروندان ایرانی به عنــوان زیر بنــای امنیت‬ ‫اجتماعی و راهبردی محســوب می شــوند‪ .‬ضرورت های‬ ‫بهینه سازی زندگی اجتماعی‪ ،‬از طریق روند های معطوف‬ ‫به تولید اقتصــادی و ارتقــاء قابلیت های ســاختار داخلی‬ ‫امکان پذیــر خواهد بــود‪ .‬هیچ کشــوری نمی توانــد ادعا‬ ‫نماید که از قابلیت های پایان ناپذیر برخوردار است‪ .‬ایران‬ ‫برای بهینه ســازی موقعیت اقتصادی و راهبردی خود باید‬ ‫پاسخگوی نیاز شهروندان در راستای ارتقاء رشد اقتصادی‬ ‫و اشتغال باشد‪ .‬هر گونه بی توجهی به چنین ضرورت هایی‬ ‫می تواند زمینه هــای الزم برای افول تدریجــی قدرت را به‬ ‫وجود اورد‪ .‬ایــران نیازمند بهره گیری از دیپلماســی قدرت‬ ‫اســت‪ .‬بی توجهی به نشــانه ها و ضرورت های دیپلماسی‬ ‫قدرت‪ ،‬زمینه هــای الزم بــرای افول تدریجــی را به وجود‬ ‫می اورد‪ .‬کشــورهایی می تواننــد نیازهای داخلــی خود را‬ ‫ت الزم برای بهینه ســازی برنامه ها و‬ ‫ارتقا ء دهند که از قابلی ‬ ‫تخصیص اعتبارات برخوردار باشد‪ .‬کشوری که در معرض‬ ‫تهدیدات فراگیر‪ ،‬انعکاسی و توسعه یابنده است ‪ ،‬بیش از هر‬ ‫زمان دیگری به موضوعات مربوط به قدرت سازی اجتماعی‬ ‫و راهبردی نیازمند است‪.‬‬ ‫چنین قابلیت هایی می تواند بخشی از نیازهای امنیت‬ ‫منطقه ای را تامیــن نماید‪ .‬واقعیت های کنــش راهبردی‬ ‫منطقــه ای خاورمیانه و اســیای جنوب غربــی بیانگر این‬ ‫ضرورت و نیاز است که نشــانه های قدرت سازی بر اساس‬ ‫پیوند مولفه هــای دفاعی‪ ،‬اجتماعــی و اقتصادی حاصل‬ ‫شود‪ .‬امنیت ســازی برای ایران نیازمند سا زو کارهایی است‬ ‫که بتواند زیر ساخت های مربوط به امنیت اجتماعی را فراهم‬ ‫ســازد‪ .‬امنیت اجتماعی بدون توجه به نیازهای اجتماعی‬ ‫شهروندان و ضرورت های ساختاری کشور به ویژه در حوزه‬ ‫دفاعی حاصل نخواهد شد‪.‬‬ ‫ت موسع ایجاب می کند که‬ ‫نشانه های مربوط به امنی ‬ ‫هر گونه امنیت سازی بر اساس پیوند شاخص های اقتصادی‬ ‫و دفاعی انجام پذیــرد‪ .‬هر گونه برنامه ریزی دفاعی نیازمند‬ ‫ی و منطقه ای توجه شود‪.‬‬ ‫ان اســت که به نشــانه های بوم ‬ ‫واقعیت های ســاختار داخلی و بین المللی در زمره عوامل‬ ‫دیگری محسوب می شود که می تواند بر روند برنامه ریزی‬ ‫اقتصادی تاثیر گذار باشد‪ .‬برنامه اقتصادی ایران تابعی از‬ ‫ضرورت هایی همانند صادرات نفــت خواهد بود‪ .‬صادرات‬ ‫نفت در شرایطی امکان پذیر است که ساختار دفاعی ایران‬ ‫بتواند زیرساخت های الزم برای امنیت فروش و انتقال نفت‬ ‫را فراهم سازد‪.‬‬ ‫کشــوری که در زمره صادر کننده های نفت محسوب‬ ‫می شود‪ ،‬نیازمند امنیت ســازی در حوزه خلیج فارس خواهد‬ ‫بود‪ .‬نشــانه های امنیتی خلیج فارس‪ ،‬خاورمیانه و اســیای‬ ‫جنوب غربی با یکدیگر پیوند یافته است‪ .‬از همه مهمتر انکه‬ ‫ایران نیازمند تامین امنیــت از طریق خودیاری خواهد بود‪.‬‬ ‫ضرورت هایامنیتخود یارانهایجابمی کندکهنشانه هایی‬ ‫از پیوند مولفه هــای اقتصــادی و دفاعــی در برنامه ریزی‬ ‫راهبردی انجام پذیرد‪ .‬واقعیت این است که محیط و ساختار‬ ‫اقتصادیهرکشورومنطقه ایبرالگوهایتخصیصمنابع‬ ‫تاثیر به جا می گذارد‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪ -4‬ضرورت هــای نگــرش ژئوپلتیکــی در برنامه ریزی‬ ‫راهبردی‬ ‫تضادهایامنیتیعربستانوبرخیدیگرازکشورهای‬ ‫منطقه ایدرمقابلهباایرانبه گونهقابلتوجهیافزایشیافته‬ ‫است‪ .‬در چنین شرایطی‪ ،‬روند های نوسازی نمی تواند بدون‬ ‫توجه به ضرورت های دفاعی و امنیتی‪ ،‬موقعیت کشــور را‬ ‫ارتقا ء دهد‪ .‬بازسازی موقعیت سیاسی و راهبردی هر کشوری‬ ‫نیازمند ان است که زمینه های اجتماعی‪ ،‬دفاعی و راهبردی‬ ‫واحدهای سیاسی به گونه مشهودی ارتقاء پیدا کند‪ .‬بدون‬ ‫توجه به نشانه های دفاعی‪ ،‬امنیتی و ضرورت های راهبردی‬ ‫هیچ یک از کشورهای خاورمیانه و اسیای جنوب غربی قادر‬ ‫ت امیز مبتنی بر‬ ‫نخواهند بود تا موقعیت خود را در محیط رقاب ‬ ‫انارشیارتقادهند‪ .‬ویژگی هایاجتماعیایراننیزبه گونه ای‬ ‫اســت که ضرورت های رشــد محور و اهــداف معطوف به‬ ‫نوسازیرادرچارچوبالگویپیشرفتاسالمیاجتناب ناپذیر‬ ‫می ســازد‪ .‬جمعیت ایران در محیط منطقــه ای به گونه ای‬ ‫افزایش یافته که اگر با ضرورت های رشد‪ ،‬نوسازی و توسعه‬ ‫پیوند یابد‪ ،‬مطلوبیت های قابل توجهی را به وجود می اورد‪،‬‬ ‫در حالی که اگر برنامه های راهبــردی دولت نتواند نیازهای‬ ‫اجتماعی شهروندان را تامین نماید‪ ،‬در ان شرایط زمینه های‬ ‫الزم برای گسترش بحران امنیتی در ایران ایجاد می شود‪.‬‬ ‫واقعیت های اجتماعی و ســاختاری ایران به گونه ای است‬ ‫که جمعیت فراگیر و منابع اقتصادی قابل توجهی را می تواند‬ ‫در روند برنامه توســعه مورد اســتفاده قرار دهد‪ .‬بی توجهی‬ ‫به هر یک از این گونه منابع انسانی‪ ،‬اقتصادی و اجتماعی‬ ‫می تواند زمینه هــای الزم برای تبدیل فرصــت جمعیتی و‬ ‫مطلوبیت های ناشی از منابع طبیعی را به تهدید فراهم اورد‪.‬‬ ‫واقعیت ان اســت که رابطه بین فرصت و تهدید بر اســاس‬ ‫الگوی برنامه ریزی اقتصادی و راهبردی حاصل می شــود‪.‬‬ ‫تمامی برنامه ریزان اجرایی و نظریه پردازن توسعه اقتصادی‬ ‫بر این امر واقف هســتند کــه عدم توازان بیــن قابلیت ها و‬ ‫ضرورت ها در روند برنامه ریزی توســعه که ماهیت راهبردی‬ ‫دارد‪ ،‬مشــکالت و مخاطرات گســترده ای را برای کشــور‬ ‫به وجود می اورد‪.‬‬ ‫درون ســاختاری روبه رو اســت‪ .‬ضرورت های برنامه ریزی‬ ‫راهبردی ایجاب می کند که ســطح خاصــی از تعادل بین‬ ‫نیازهای جامعه به ویژه جوانان در مورد فرصت های اشتغال‬ ‫با ضرورت های دفاعــی به وجود اید‪ .‬اگر کشــوری بخش‬ ‫قابل توجهــی از منابع خود را بــه واردات کاالهای مصرفی‬ ‫اختصاص دهد‪ ،‬نه تنها قادر نخواهد بود زمینه های اشتغال‬ ‫جوانان و شــهروندان را به وجود اورد‪ ،‬بلکه با نشــانه هایی‬ ‫از تهدید امنیتی و راهبــردی روبه رو می شــود‪ .‬تخصیص‬ ‫منابع اقتصادی کشــور به واردات هرگز نمی تواند نیازهای‬ ‫اقتصادی و راهبردی کشــور را تامین نماید‪ .‬کشــورهایی‬ ‫همانند المان و ژاپن به این دلیل در سال های بعد از جنگ‬ ‫دوم جهانی از راهبرد توسعه اقتصادی بدون توجه به ارتقاء ‬ ‫قابلیت دفاعی بهره مند شدند که امنیت خود را در چارچوب‬ ‫سپر دفاعی امریکا تامین کرده و روند های توسعه اقتصادی‬ ‫را در چارچوب تقسیم کار بین المللی و ضرورت های اقتصاد‬ ‫جهانی تنظیم کردند‪.‬‬ ‫ضرورت های امنیــت ملی ایران ایجــاب می کند که‬ ‫از ســازوکارهای مربوط به امنیت موســع بهره گیرد‪ .‬چنین‬ ‫رویکــردی به مفهوم ان اســت که موضوعــات اقتصادی‬ ‫به موازات ضرورت هــای دفاعی و راهبــردی در چارچوب‬ ‫امنیت ســازی مورد توجه قرار گیرد‪ .‬به همــان گونه ای که‬ ‫ایراندرروندبرنامه هایتوسعهاقتصادینیازمندنشانه هایی‬ ‫از توسعه متوازن اســت‪ ،‬در حوزه راهبردی نیز می بایست‬ ‫اهداف اقتصــادی‪ ،‬دفاعــی و ضرورت های امنیتــی را با‬ ‫یکدیگر پیوند دهد‪ .‬چنین رویکردی به مفهوم ان است که‬ ‫هر گونه برنامه ریزی راهبردی نیازمند نشــانه های متوازن‬ ‫ی زندگی‬ ‫از تخصیــص اعتبــارات اقتصــادی برای ارتقــا ‬ ‫شهروندان و هزینه های دفاعی برای حداکثر سازی ضریب‬ ‫امنیتی خواهد بود‪ .‬کشــورهایی که در محیط بحرانی قرار‬ ‫دارند نیاز بیشتری به نشانه ها و روند های امنیت ساز خواهند‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی الزم اســت تا هر کشوری بر اساس‬ ‫ی خــود برنامه ریزی نماید‪ .‬در‬ ‫ضرورت های محیطی و بوم ‬ ‫چنین شرایطی ‪ ،‬الزم است تا ساختار دفاعی ایران بر اساس‬ ‫نیازهای خود بــه اختصاص هزینه هــای امنیتی در جهت‬ ‫حداکثر ســازی ضریب دفاعی مبادرت نماید‪ .‬در شرایطی‬ ‫که عربســتان از الگوی مقابله همه جانبه علیــه ایران بهره‬ ‫می گیرد ‪،‬الزماستتازمینه هایارتقایقابلیتدفاعیایران‬ ‫نیز فراهم شود‪ .‬نقش یابی منطقه ای ایران‪ ،‬ضرورت های‬ ‫راهبردی جدیدی را اجتناب ناپذیر می ســازد‪ .‬عربســتان و‬ ‫سایر کشــورهای عربی از الگوی تراکم تهدید علیه ایران‬ ‫بهره می گیرند‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی الزم است تا ایران از الگوی انسجام‬ ‫اجتماعی ‪ ،‬همبســتگی راهبــردی نخبــگان و فرایندهای‬ ‫معطوف به یگانگــی در الگوی راهبردی اســتفاده نماید‪.‬‬ ‫کشــورهایی که برای بهینه ســازی موقعیــت اقتصادی و‬ ‫اجتماعی خود از ســازو کارهای مبتنی بر ســازش و نادیده‬ ‫گرفتن ضرورت های امنیتی‪ ،‬دفاعی و راهبردی اســتفاده‬ ‫کرده انــد‪ ،‬در زمان محدودی با چالش هــای امنیتی جدید‬ ‫روبه رو شــده اند‪ .‬اتحاد شــوروی در شــرایطی دچار افول‬ ‫راهبردی شد که گورباچف در کنگره ‪ 27‬حزب کمونیست و‬ ‫در سال ‪ 1987‬موضوع مربوط به پراستوریکا و گالسنوست‬ ‫را مطرح کرد‪ .‬کشوری که در شرایط رقابت ژئوپلتیکی قرار‬ ‫دارد‪ ،‬ناچار است تا اهداف راهبردی خود را به گونه متوازن‬ ‫پیگیری کند‪.‬‬ ‫اگر چه هزینه های دفاعی اتحاد شوروی در سال های‬ ‫دهه ‪ 1980‬با تولید ناخالص داخلی ان کشور متوازن نبود‪ ،‬‬ ‫اما واقعیت ان اســت که کاهش چنین هزینه ای در ســال‬ ‫‪ ،1987‬زمینه های الزم برای فروپاشــی پیمان ورشــو را در‬ ‫سال ‪ 1989‬اجتناب ناپذیر ســاخت‪ .‬انحالل پیمان ورشو‬ ‫به عنوان پایان کار محسوب نمی شود‪ .‬در سال ‪ 1991‬روند‬ ‫سازش و تغییر ناگهانی در الگوی رفتاری حزب کمونیست‬ ‫اتحاد شوروی‪ ،‬منجر به فروپاشی همه جانبه ساختار سیاسی‬ ‫شــد‪ .‬این امر را می توان به عنــوان پایــان دوران اقتدار و‬ ‫اثر گذاری شوروی به عنوان یکی از بازیگران اصلی ساختار‬ ‫دو قطبی دانست‪.‬‬ ‫‪17‬‬ ‫گفتارها‬ ‫وقتی فایده گرایی هم فایده ای ندارد!‬ ‫تاملی در نسبت اخالق و مناسبات قدرت سیاسی‬ ‫یاسر هدایتی‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫مدرس دانشگاه‬ ‫«‪....‬با ایــن همــه ازمون هــای دوران زندگانی ما‬ ‫را چنیــن اموخته اند که شــهریارانی که کارهــای گران از‬ ‫دستشــان بر امده اســت‪ ،‬انانی بوده اند که راست کرداری‬ ‫را بــه چیزی نشــمرده اند و بــا نیرنــگ ادمیان را بــه بازی‬ ‫گرفته اند‪* »...‬‬ ‫«(رســکلنیکف)‪ ...:‬من نتیجه می گیــرم همه و نه‬ ‫اشــخاص بزرگ‪ ،‬بلکه حتی انهایی که فقــط کمی بیرون‬ ‫از چار چوب معمول هســتند‪ ،‬یعنی حتی انهایی که اندک‬ ‫توانایی گفتن سخن نو را دارند‪ ،‬قاعدتا باید بنابر طبیعت خود‬ ‫مو بیش متجاوز باشند‪** »...‬‬ ‫ک ‬ ‫انسان خوب‪ ،‬انسانی که به معیارهای اخالقی عمال‬ ‫پایبند اســت‪ ،‬می تواند یک شــهروند خوب‪ ،‬یک انســان‬ ‫خوب با نقش افرینی اجتماعی و حتی تاریخی خوب و حتی‬ ‫درخشان باشد اما چنین انسانی ایا می تواند یک سیاستمدار‬ ‫خوب هم باشد؟ مراد از سیاستمدار خوب در این معنا یعنی‬ ‫فردی که مناسبات قدرت را در باالترین سطوح ان بشناسد‬ ‫و بتواند با اتخاذ اســتراتژی هایی در بزنگاه های سیاســی‬ ‫که قدرت سیاســی نیاز به ایفای نقش دارد به بهترین نحو‬ ‫ممکن عمل کند تا به نتیجه مطلوب که همان بقای قدرت‬ ‫با باالترین سطح از مشروعیت است‪ ،‬دست بیاید‪.‬‬ ‫به پرسش مطروحه در سطور ابتدایی بازمی گردم که‬ ‫اگر یک انسان خوب از منظر اخالقی نمی تواند سیاستمدار‬ ‫خوبی نیز باشد‪ -‬به همان معنای مراد شــده از سیاستمدار‬ ‫خوب یعنی سیاستمداری که اشنا به مناسبات قدرت سیاسی‬ ‫و در راســتای بقا و ارتقای ان باشــد – پس ایــا می توان از‬ ‫این گزاره ها این نتیجه را گرفت کــه میان اخالق و قدرت‬ ‫امتناعی بنیادین وجود دارد؟ انقدر که بتوان جمله مشهور‬ ‫«سرخپوست خوب‪،‬سرخپوســت مرده است» را به عنوان‬ ‫یک شوخی در این جا نیز به کار بست و گفت‪«:‬سیاستمدار‬ ‫خوب‪ ،‬سیاست مدار مرده است !»‬ ‫درنگی در این پرسش دیرپای سپهر سیاست‪ ،‬فرهنگ‬ ‫و اخالق که «ایا قــدرت ورزی از پایبندی به اخالق امتناع‬ ‫دارد؟» خود فراگستر عناوین بسیاری است‪ .‬عناوینی که هر‬ ‫کدام ذیل خود جستارهای متنوعی را فرا روی ما می گسترند‬ ‫که البته در جای خود تامالت بسیاری را نیز به ویژه در فلسفه‬ ‫و اندیشه متفکران غربی به خود مشغول داشته است‪ .‬انچه‬ ‫اما در این مجال مورد مداقه قــرار گرفته تالش برای فهم‬ ‫یکی از پاسخ های مشهور به این پرسش است‪.‬‬ ‫از جمله پاسخ های مشــهور به پرسش نسبت اخالق‬ ‫و مناسبات قدرت سیاسی اینکه ایا قدرت ورزی از پایبندی‬ ‫به اخالق امتناع دارد؟ این پاســخ است که بسته به مکتب‬ ‫اخالقی که در ذیل ان صاحبان قدرت سیاسی بدان التزام‬ ‫نظری و حتی عملی نشان می دهند می توان انتظار توزین‬ ‫کنش های سیاسی را در ذیل مناسبات قدرت انتظار داشت‪.‬‬ ‫برای ایضاح مفهومی ایــن مدعا‪ ،‬از توجهی اجمالی‬ ‫به مکاتب اخالقی ناگزیریم‪ .‬در فلســفه اخالق بر حسب‬ ‫تالش های فلســفی نظریه پــردازان گوناگــون این حوزه‬ ‫می توان به پنج کالن روایت از مکاتب اخالقی قائل شد‪ .‬با‬ ‫این توجه که هر کدام از این مکاتب زیر شاخه های متعددی‬ ‫ناشی از موضع های اختالفی درون خود دارند و البته فلسفه‬ ‫وجودی انها در واقع ارائه سازوار نظری نظام مندی برای به‬ ‫دست دادن معیاری برای امر اخالقی است‪ .‬توضیح دیگر‬ ‫اینکه از منظر فلسفی مالک مقبولیت این پنج کالن روایت‬ ‫از مکاتب اخالقی در میان ده ها نظریــه و نظام اخالقی‪،‬‬ ‫توانایی انها در بیان سیستماتیک فضائل و رذایل اخالقی‪،‬‬ ‫ارائه نظام ســازگار‪ ،‬فراگیر و به ویژه کارا در حل تعارضات‬ ‫اخالقی اســت‪ .‬این پنج نظام اخالقی عمــده عبارتند از‪:‬‬ ‫نظام فایده گرا‪ ،‬وظیفه گرا‪ ،‬عدالت گرا‪ ،‬ازادی گرا‪ ،‬خیرگرا‬ ‫(زیباگرا)‪.‬‬ ‫در نظام فایده گرا که با عنــوان نظام منفعت انگار نیز‬ ‫بازشناخته می شود بیشــینه منفعت برای بیشترین افراد و‬ ‫کمینه رنج و درد برای کمتریــن افراد مالک قرار می گیرد‪.‬‬ ‫در این نظام مطلوبیت یعنی خوب و بد بودن براساس نتیجه‬ ‫و اثار (حســن فعلی) و نه نیت اشــخاص (حسن فاعلی)‬ ‫مد نظر قــرار می گیرد‪ .‬نظــام فایده گرایــی از تئوری های‬ ‫غایت گرایانه (نتیجه گرا) محســوب می شــود که توسط‬ ‫فیلسوف بریتانیایی «جان استوارت میل» بنیان گذاشته‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫در مقابل فایده گرایی‪ ،‬مکتــب وظیفه گرایی مطرح‬ ‫می شود که با نام فیلســوف دوران ســاز المانی «امانوئل‬ ‫کانت» گره خورده اســت‪ .‬کانــت که وظیفــه و تکلیف را‬ ‫مالک اخالقی بودن می دانست بر این اعتقاد بود که نباید‬ ‫تنها به اثار افعال (نتیجه گرایی) نــگاه کرد و فعل اخالقی‬ ‫مســتلزم انتخاب وظیفه اســت که با مقاومت درونی ما در‬ ‫برابر خواسته ها و تمایالت طبیعی و نفسانی همراه است‪.‬‬ ‫این مفهوم کانتی که باید بنابر وظیفه اخالق راست کردار‬ ‫بود حتی اگر کائنات به هم بریزد توجه جدی او را به وظیفه‬ ‫اخالقی نشان می دهد‪.‬‬ ‫در نظریه های عدالت گرا دیگر مالک های فردی در‬ ‫اخالق مطرح نیســت و تحقق عدالت اجتماعی به عنوان‬ ‫غایت فحوای اندیشه انســانی به عنوان معیار امر اخالقی‬ ‫مورد توجه اســت‪.‬نظام ازادی گرا در فلســفه اخالق را نیز‬ ‫با تسامح بسیار می توان مانند نظام عدالت گرا دانست که‬ ‫تو جو‬ ‫البته معیار امر اخالقی را در تحقق ازادی انسان جس ‬ ‫می کند‪ .‬ازادی که البته به تعبیر فیلســوف اخالقی بزرگی‬ ‫مثل اســپینوزا برخاســته از بصیرت ادمی نسبت به هستی‬ ‫است‪.‬‬ ‫نظام خیر گرا نیز که به نوعی می توان بنیان نظام های‬ ‫اخالقی ادیان را نیز مبتنی بر همین نظام دانست‪ ،‬تقرب به‬ ‫خیر مطلق و زیبایی اعال که همان خداوند است را مالک‬ ‫اخالقی بودن افعــال و احوال معرفی می کنــد و اینکه به‬ ‫تعبیری اشعری حســن و قبح شــرعی ایجاب می کند این‬ ‫زیبایی و خیر محض بودن خداوند باشــد کــه او را مالک‬ ‫نهایی اخالق می کند و اصوال رضایت و عدم رضایت خدا با‬ ‫فراگیری هر دو بعد (حسن فاعلی) و (حسن فعلی) نه تنها‬ ‫در تعریف هنجارها و بایدهای اخالقی بلکه در قدسی کردن‬ ‫ارزش ها نیز دخالت دارد‪.‬‬ ‫با این توصیف از کالن نظام هــای اخالقی وقتی به‬ ‫سراغ این پاســخ می رویم که باتوجه به التزام به نظام های‬ ‫اخالقی مختلف اســت که می توان نســبت بین اخالق و‬ ‫مناســبات قدرت سیاســی را در فرهنگ و جامعه ای تبیین‬ ‫کرد‪ ،‬متوجه می شویم که واقعیت و عینیت مناسبات قدرت‬ ‫سیاسی در تاریخ خود عمال به هیچ کدام از این نظام های‬ ‫اخالقی نتوانسته پایبند باشد‪.‬‬ ‫واقعیت این اســت که تفســیر فایده انگارانه از معیار‬ ‫اخالقی و ســوگیری به ســمت نتیجه گرایی بــا مضیق ها‬ ‫و تقیدات اخالقــی ان تضادی تــام دارد با انچــه امروزه‬ ‫می توان در عینیت مناســبات قدرت سیاســی دید‪ .‬چرا که‬ ‫اصوال چالش های عمیق روانشــناختی و جامعه شــناختی‬ ‫از یک ســو و تزلزل مبانی فلســفی این نظام از سوی دیگر‬ ‫درباره نتیجه و بیشــترین منفعت و فایده ممکن و کمترین‬ ‫درد و رنج برای کمتریــن افراد خود پایه و مایه مناقشــات‬ ‫بسیاری است‪ .‬این موضوع خود پرسش از نسبت اخالق و‬ ‫مناسبات قدرت سیاسی و اینکه ایا قدرت ورزی از پایبندی‬ ‫به اخالق امتناع دارد‪ ،‬را وارد چالش هــای جدی تر و تا به‬ ‫امروز بی انتهایی کرده‪.‬‬ ‫در این کشمکش چه نتیجه ای جز این می توان توقع‬ ‫داشت وقتی ماکیاولی در شهریار می گفت‪...« :‬اما انگاه‬ ‫که شهریار با ســپاهیان خویش است و ســپاهی گران در‬ ‫زیر فرمان دارد هرگز نمی باید از اینکه وی را ستمگر بنامند‬ ‫هراسی به دل داشته باشد‪ ،‬زیرا بی انکه ترسی از او در دل ها‬ ‫باشد نمی توان سپاه خویش را به سامان و به کار داشت‪»...‬‬ ‫*ماکیــاول‪ :‬شــهریار‪ ،‬ترجمــه داریوش اشــوری‪،‬‬ ‫انتشارات پرواز‪ ،‬چاپ دوم‪1374‬‬ ‫** داستایوفسکی‪ :‬جنایت و مکافات‪ ،‬ترجمه مهری‬ ‫اهی‪ ،‬انتشارات خوارزمی‪ ،‬چاپ پنجم‪1377‬‬ ‫گفتارها‬ ‫گفتم مگر من هنرپیشــه ام؟ اقای اصفی هم پذیرفت که‬ ‫هماهنگ نشده است‪».‬از ان سو محمدباقر نوبخت روایت‬ ‫دیگری از مناظــره دارد و در گفت وگو با برنامه شناســنامه‬ ‫گفت‪« :‬در ان مناظره دو بخش وجود داشت‪ .‬یک بخش‬ ‫به اعالم برنامه های اقای هاشمی می پرداخت و یک بخش‬ ‫هم بیان من نســبت به نوعی خرافه که برخی از دوســتان‬ ‫نسبت به امام عصر داشــتند اختصاص داشت‪ .‬همچنین‬ ‫به برخی از تندروی هایی که در عرصه اجتماعی و فرهنگی‬ ‫صورت می گیرد اعتــراض کردم که االن هــم همان طور‬ ‫فکر می کنم‪».‬‬ ‫ادب در سنجش مناظره‬ ‫تفاخر سیاسی برای «هیچ»‬ ‫چرا طیف حامیان دولت در پاسخگویی منتقدان ناکام هستند؟‬ ‫مسعود ندافان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫با نزدیک شــدن فضای سیاسی کشور به رقابت های‬ ‫ریاســت جمهوری دوازدهم بــر تعداد برنامه هــای مناظره‬ ‫صداوســیما در ماه هــای اتی افــزوده خواهد شــد‪ .‬در دو‬ ‫انتخابات پیشــین ریاســت جمهوری مناظره ها سرنوشت‬ ‫کارزار رقابت نفسگیر نامزدهای انتخاباتی را مشخص کرده‬ ‫است‪ .‬محمود احمدی نژاد با نام بردن از جبهه حامی نامزد‬ ‫جریان رقیب و برانگیختن حس ضدیت با «اشرافی گری»‬ ‫با انچه «چپ‪ ،‬راســت‪ ،‬کارگزار‪ ،‬علیــه دولت خدمتگزار»‬ ‫می خواند و چهار ســال بعد حســن روحانی با تک واژگان‬ ‫«ســرهنگ» و «حمله گازانبری» رقبای خود را با کاهش‬ ‫شــدید اقبال مردمی مواجــه کردند و احتماال سرنوشــت‬ ‫اردیبهشت ‪ 96‬نیز به مناظره ها گره بخورد‪ .‬اما این روزها در‬ ‫مناظره ها حامیان دولت در برابر منتقدان وضعیت مناسبی‬ ‫ندارند‪ ،‬شاید انان همه نگاه ها را به «خطابه» حسن روحانی‬ ‫معطوف کرده اند تا گزاره «حسن روحانی‪ ،‬تنها سخنگوی‬ ‫دولت یازدهم» کماکان استمرار داشته باشد‪.‬‬ ‫فرجام تکبیر نوبخت‬ ‫تکرار ‪!84‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫شرایط دولت یازدهم در ارتباط با مردم بسیار نامناسب‬ ‫اســت؛ تیم رســانه ای دولــت روحانی تحت فشــار جدی‬ ‫جریان اصالحات است؛ ســایت انتخاب اعضای این تیم‬ ‫را امیــدواران به «پســاروحانی» معرفی کــرد و در همین‬ ‫راســتا نوشــت‪« :‬نکته غمبار ماجرا اینجاست‪ ،‬همین تیم‬ ‫ناهمگون‪ ،‬در یک ادعا مشــترکند؛ انها در پس ذهن خود‬ ‫و در جلســات خصوصی‪ ،‬به یکدوره ای بودن «روحانی»‬ ‫معتقدند‪ ،‬از همین رو‪ ،‬از هم اینک‪ ،‬بار و بند وســعت یافته‬ ‫خــود را جمــع کــرده و امــاده «کســب و کار» در فضای‬ ‫«پسا روحانی» هســتند! خدا را چه دیدید‪ ،‬شاید در دولت‬ ‫بعدی (در صــورت نبــودن روحانی) این تیــم ناهمگون‪،‬‬ ‫همگون تر از پیش به دولت بعــدی‪ ،‬خدمات ارائه دهد!»‬ ‫و از ســوی دیگر حامیان دولت توانایی بهره گیری مناسب‬ ‫از فضــای مناظــرات را ندارنــد‪ ،‬بنابرایــن در مناظره های‬ ‫اردیبهشت ‪ 96‬باید حسن روحانی را تنهاتر از گذشته رویت‬ ‫کنیم‪ ،‬او باید بــه فن «خطابه» خــود اتکا کند تــا «یاران‬ ‫سیاسی» اش‪ .‬اما شــاید رقیبان وی مانند خرداد ‪ 92‬اهل‬ ‫«نجابت سیاسی» نباشند‪ .‬ایا فرجام هاشمی برای روحانی‬ ‫«تکرار» می شود؟ ایا حســن روحانی از یاران سیاسی اش‬ ‫شکست می خورد؟‬ ‫گفتارها‬ ‫محمدباقــر نوبخــت‪ ،‬از حامیــان همیشــگی‬ ‫هاشمی رفسنجانی و سخنگوی فعلی دولت‪ ،‬سابقه سیاهی‬ ‫در مناظرات دارد‪ .‬او در ســال ‪ 84‬در مناظره با خوش چهره‬ ‫نماینده احمدی نــژاد به شــکل عجیبی شــرایط را به نفع‬ ‫رقیب خود عــوض کرد؛ در ان مناظــره محمدباقر نوبخت‬ ‫درباره مباحث غیراقتصادی صحبت کرد که خوش چهره با‬ ‫شنیدن صحبت های ایشــان در روان نویس خود را بست و‬ ‫ان را رها کرد و خطاب به نوبخت گفت‪« :‬شما کم اوردید‪.‬‬ ‫ادمی هم که کم بیاورد تخریب می کند‪ .‬به ایشان گفتم که‬ ‫حرف اقتصادی بزنید که اقای هاشــمی مسکن را چه کار‬ ‫می خواهد بکند؟‪»...‬‬ ‫چند سال بعد محمد خوش چهره در روایت رخدادهای‬ ‫ان مناظــره معــروف اظهار داشــت‪« :‬مــن در ان مناظره‬ ‫مدیریت اقتصادی اقای هاشــمی را بررسی کردم‪ .‬بعد هم‬ ‫انجا گفتم که اقای احمدی نژاد چون بــه من اعالم کرده‬ ‫حرف هایم را قبول دارد‪ ،‬حرف های خــودم را می زنم‪ .‬من‬ ‫حرف های اقــای احمدی نژاد را نــزدم و حرف های خودم‬ ‫را مطرح کردم‪ .‬اقــای نوبخت تمرین کرده بــود که مانند‬ ‫دور اول مناظره با اقای نادران پاســخ من را بدهد‪ .‬ایشان‬ ‫یک ربع حرف زدند و درباره مباحث غیراقتصادی صحبت‬ ‫کردند‪ .‬من با خودم فکر کردم حرف های ایشان قابل نوشتن‬ ‫نیست‪ .‬من واقعا عصبانی شدم‪ .‬در روان نویس را بستم و ان‬ ‫را رها کردم و گفتم شما کم اوردید‪ .‬ادمی هم که کم بیاورد‬ ‫تخریب می کند‪ .‬به ایشان گفتم که حرف اقتصادی بزنید‬ ‫که اقای هاشــمی مســکن را چه کار می خواهد بکند؟» او‬ ‫همچنین پیرامون اثرگــذاری رفتار خالف ادب محمدباقر‬ ‫نوبخت در ان مناظــره بر رای مردم گفــت‪« :‬در مجلس‪،‬‬ ‫نمایندگان به من گفتند که ان مناظره با اقای نوبخت رای‬ ‫مردم را تغییــر داد‪ .‬من خودم ادعایی نداشــتم ولی بعدها‬ ‫معلوم شد خیلی تاثیر داشــت‪ .‬نمایندگان کرمانشاه من را‬ ‫صدا کردند و گفتند مردم کرمانشاه رای را به شما دادند‪ .‬از‬ ‫انها پرسیدم چرا؟ در پاسخ گفتند وقتی شما خودکار را بستی‬ ‫و پرت کردی‪ ،‬مردم کرمانشاه بر اساس ان فرهنگ پهلوانی‬ ‫که دارند گفتند این خوش چهره هم مانند ما پهلوان است‪.‬‬ ‫از ان جالب تر اقای اصفی سخنگوی وزارت خارجه بود که‬ ‫به من گفت‪« :‬ان خودکاری که پرت کــردی از قبل قصد‬ ‫داشــتی یا اینکه در لحظه اتفاق افتاد؟» در جواب ایشان‬ ‫ده سال بعد‪ ،‬یاران سیاســی محمدباقر نوبخت برای‬ ‫حمایــت از راهبردهای دولــت یازدهم در برابــر منتقدان‬ ‫صف ارایی کرده اند؛ «برجام» و «‪ »FATF‬مهم ترین جدال‬ ‫میان حامیان دولت و منتقدان است؛ در این میان حامیان‬ ‫دولت به «تکرار» رفتار محمدباقر نوبخت در قبال مخالفان‬ ‫خود می پردازند؛ انان به جای اینکــه در حمایت از دولت با‬ ‫اگاهی از دستاوردها ســخن بگویند‪ ،‬رفتاری خارج از ادب‬ ‫را انتخاب می کنند‪ .‬در مناظره میان حســین شریعتمداری‬ ‫و صادق خرازی در برنامه نگاه یــک‪ ،‬نماینده حامی دولت‬ ‫یازدهم با ادبیاتی تند و رفتار پرخاشگرایانه حضور پیدا کرد و‬ ‫حتی در اواخر مناظره به اشتباه کالمی حسین شریعتمداری‬ ‫به صورت زننده اشــاره کرد که این رفتــار وی بازتاب منفی‬ ‫فراوانی در افکار عمومی داشت‪.‬‬ ‫همچنین در چند روز گذشته نیز در مناظره سید یاسر‬ ‫ی مشــاور ســازمان مدیریــت و‬ ‫جبرائیلــی و ایــرج ندیمــ ‬ ‫برنامه ریــزی کشــور پیرامــون ‪ FATF‬نیــز شــاهد چنیــن‬ ‫برخوردهایی بودیم‪ ،‬ایرج ندیمی که پیش از این پیرامون‬ ‫مواضع سیاســی نوبخت نوشــته بود‪« :‬اینکــه مثال اقاى‬ ‫نوبخــت در دوره اول نمایندگــى (دوره دوم) تا ششــم چه‬ ‫مباحثى را از نظر فکرى (راســت یــا اصالح طلب) تعقیب‬ ‫مى کرد یا اینکه با چه تحصیالتى وارد مجلس شد و دوران‬ ‫تحصیل هماهنگ با نمایندگى ایشــان در اســکاتلند‪ ،‬ایا‬ ‫حضورى بوده یا مکاتبــه اى‪ ،‬ربطی به ما نــدارد و یا اینکه‬ ‫ایشان از کى چپ و‪ ...‬شده اســت‪ ،‬باز به ما ربطى ندارد‪،‬‬ ‫اما‪ »...‬و این روزها از یاران سیاسی وی شده است؛ او در‬ ‫این مناظره بدون اگاهی از مفاد ‪ FATF‬به کلی گویی و تفاخر‬ ‫به حضورش در بهارستان بسنده می کرد‪.‬‬ ‫‪19‬‬ ‫فکـر نـو‬ ‫از دریچه ای دیگر‬ ‫ما در این صفحات ســعی خواهیم کرد موضوعــات مختلف را از دریچه‬ ‫علوم انسانی بنگریم و در عین حال به برخی از حوزه ها مانند محیط زیست‪،‬‬ ‫دانشــگاه‪ ،‬حوزه های علمیه‪ ،‬فرهنگ و هنر نگاهی داشــته باشیم‪ .‬در واقع‬ ‫این صفحات‪ ،‬صفحات فکر و ایده و اندیشــه مجله اســت‪ .‬نوعی عقالنیت‬ ‫ارزش مدار برعکس علوم انسانی غربی که ابزارمدار هستند‪.‬‬ ‫کانت موضوع زنده ای برای اهل فلسفه‬ ‫نشست نقد و بررسی کتاب «نقد عقل محض»‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫ساختن سرمایه داری جهانی‬ ‫لئو پانیچ‪ ،‬نظریه پرداز مارکسیست و اقتصاددان‬ ‫سیاسی مشهور‪ ،‬در دانشــگاه یورک‪ ،‬علوم سیاسی‬ ‫تدریــس می کنــد‪ .‬او ‪ ٢٥‬ســال اســت در نشــریه‬ ‫ی که‬ ‫«دفترهای سوسیالیستی» قلم می زند؛ مجله ا ‬ ‫رالف میلیبند از بنیانگذاران ان بود‪ .‬دو ســال پیش‪،‬‬ ‫کتاب مشترک او با ســام گیندین با عنوان «ساختن‬ ‫ســرمایه داری جهانی‪ :‬اقتصاد سیاســی امپراتوری‬ ‫امریکا» منتشــر شــد‪ .‬نویســندگان در این کتاب به‬ ‫مسائلی همچون جهانی سازی در مقام یک گرایش‬ ‫اقتصادی طبیعــی که منجر به کاهــش نقش دولت‬ ‫می شود‪ ،‬چشم انداز افول امریکا زیر سایه استیالی‬ ‫چین یا قطب های دیگر جهان و نظریه های کالسیک‬ ‫درباره امپریالیسم در محافل مارکسیستی اوایل قرن‬ ‫بیستم می پردازند‪ .‬کار نویســندگان در این کتاب از‬ ‫ســنخ نظریه کاربردی اســت‪ .‬این کتاب به کسانی‬ ‫ که تخصصی در نظریه دولت مارکسیستی‪ ،‬اقتصاد‬ ‫سیاســی بین الملل و نظایر ان ندارند‪ ،‬امکان داده تا‬ ‫ان را اثری بدانند که می کوشد درک از دنیای فعلی را‬ ‫ارتقا دهد‪ .‬قصد انهــا در این کتاب یافتن راهی برای‬ ‫فرارفتن از سرمایه داری به سوی جهانی بهتر است‪.‬‬ ‫کتاب را می توان روایتی قاطع دانســت از ظهور یک‬ ‫فرم کیفی جدید از امپراتوری در شکل امریکایی ان‪.‬‬ ‫در نظر پانیچ‪ ،‬امــروزه هرچه می گذرد بیشــتر‬ ‫معلوم می شود ما با «چیمریکا» (نوواژه ای مرکب از‬ ‫چین و امریکا) ســروکار داریم نه با چالشــی از جانب‬ ‫چین برای امریــکا‪ ،‬ضمن انکه بحــران ‪ ۲۰۰۸‬هم‬ ‫ثابت کرد یورو بدیلی جدی برای دالر نیست و جایگاه‬ ‫ان را تهدید نمی کند‪ .‬به همین ترتیب‪ ،‬توسعه جهان‬ ‫جنــوب بی تردید تز توســعه مناطق توســعه نیافته را‬ ‫تضعیف می کند‪ ،‬ضمن انکه این تصور که کشورهای‬ ‫بریکس [برزیل‪ ،‬روسیه‪ ،‬هند و چین‪ ،‬افریقای جنوبی]‬ ‫چالشی جدی برای نقش دولت ایاالت متحده در کار‬ ‫مدیریت جهان به وجــود می اورند‪ ،‬ان طور که کتاب‬ ‫نشان می دهد‪ ،‬حرفی نخ نماست‪ .‬در نظر او‪ ،‬اکنون‬ ‫باید درک کرد دولــت امریکا به هر دلیلــی که بوده‪،‬‬ ‫مســئولیت مدیریت اقتصاد ســرمایه دارانه جهان را‬ ‫بر دوش دارد‪ .‬ازاین رو‪ ،‬طبــق این واقعیت تاریخی‪،‬‬ ‫او موافق تحلیل هــای ســاده انگارانه در تبیین ربط ‬ ‫امپریالیســم و امریکا در قرن بیســتم نیست‪ .‬طبق‬ ‫تصور غالــب‪ ،‬امپراتوری ایاالت متحده همیشــه در‬ ‫جهت تحقق منافع خود عمل کرده؛ تصوری که هنوز‬ ‫هم رواج دارد‪.‬‬ ‫نقد و بررسی کتاب «نقد عقل محض» ایمانوئل کانت‬ ‫هفته گذشــته با حضور حسین هوشــنگی‪ ،‬محمدمهدی‬ ‫اردبیلی‪ ،‬مالک شجاعی جوشقانی و بهروز نظری برگزار شد‪.‬‬ ‫در این نشســت غالمعلی حدادعادل‪ ،‬رئیس فرهنگستان‬ ‫زبان و ادب فارسی نیز حضور داشت‪.‬‬ ‫در این نشست بهروز نظری‪ ،‬مترجم کتاب به پیشینه‬ ‫مطالعات فلســفی خود از دوران جوانی اشاره کرد و گفت‪:‬‬ ‫«از دهه ‪ ۶۰‬مطالعات اولیه درباره فلســفه را شروع کردم‪.‬‬ ‫کتاب های خوبی در این دهه منتشــر می شد‪ .‬در دهه ‪۷۰‬‬ ‫نظرم به سمت تقابل ســنت و مدرنیته جلب شد و مطالعاتم‬ ‫بعد فرهنگی ‪ -‬اجتماعی پیدا کرد که می خواستم پاسخ ان‬ ‫را در مناقشانی تحت عنوان سنت و مدرنیته پیدا کنم‪ .‬برای‬ ‫فهم مدرنیته اگر بخواهیم به طور بنیادیــن اقدام کنیم به‬ ‫کانت می رسیم‪».‬‬ ‫نظــری ادامــه داد‪« :‬حــدود ســال ‪ ۱۳۸۵‬تصمیم‬ ‫به ترجمــه کتاب «نقد عقــل محض» گرفتــم‪ .‬باتوجه به‬ ‫اثاری که درباره کانت وجود دارد به این نتیجه رسیدم که باید‬ ‫به سراغ خود کانت برویم‪ .‬بنابراین سعی کردم این کتاب را‬ ‫بفهمم تا بتوانم ان ر ا ترجمه کنم‪ .‬بنابراین از سنت واژگانی‬ ‫که از دوران محمدعلی فروغی اغاز و در دانشــگاه تهران‬ ‫قوام پیدا کرده بود‪ ،‬استفاده کردم‪».‬‬ ‫وی با اشــاره به اهمیت کتاب «نقــد عقل محض»‬ ‫گفت‪« :‬این کتاب در ذات خود مهم اســت‪ .‬برای ورود به‬ ‫قلمرو علوم انسانی به کانت نیاز داریم‪ .‬در قلمروهای علوم‬ ‫نقد ادبی‪ ،‬مطالعات اجتماعی‪ ،‬مطالعات هنر و‪ ...‬از کانت‬ ‫استفاده زیادی می شود‪».‬‬ ‫نظــری به نظر شــوپنهاور دربــاره کتــاب «نقد عقل‬ ‫محض» اشــاره کرد و گفت‪« :‬او معتقد است این کتاب‪،‬‬ ‫مهمترین کتابی اســت که تاکنون درباره اروپا نوشته شده‬ ‫است‪ .‬این موضوع همیشــه برای من سوال بود که ایا این‬ ‫مهمترین یک نوع تعارف اســت یا واقعیت‪ .‬تحقیقات من‬ ‫شخصا مرا راضی کرد که این کتاب می تواند مهمترین باشد‬ ‫و صحبت شوپنهاور را تائید می کنم‪».‬‬ ‫وی در پایان گفت‪« :‬کتاب تا حدودی جایگاهی پیدا‬ ‫کرده است؛ به طوری که شواهد نشان می دهد کتاب با تمام‬ ‫ضعف هایی که دارد خوانده می شود چراکه ترجمه ای برای‬ ‫خواندن ارائه شده نه برای نخواندن‪».‬‬ ‫در پایــان این نشســت‪ ،‬اردبیلــی گفت‪« :‬بررســی‬ ‫موشکافانه نکات کتاب نشان می دهد از سطوح اولیه گذر‬ ‫کردیم و به عمق رسیدیم‪ .‬ویراستاری این کتاب نیاز به تیمی‬ ‫داشت اما فراهم نشد‪ .‬زمانی که تصمیم به ترجمه این کتاب‬ ‫گرفتم به دلیل عدم پختگی در مورد کانت و ضعف در زبان‬ ‫انگلیسی ا ز ترجمه ان منصرف می شدم‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه سی سال پیش باید کتاب «نقد عقل‬ ‫محض » ترجمه و خوانده می شد‪ ،‬گفت‪« :‬معادل سازی ها‬ ‫در ترجمه‪ ،‬کانت را بــه یک هیوال تبدیل کــرد‪ .‬تعدادی از‬ ‫اساتید ما به علت دشواری کتاب های کانت از خواندن ان‬ ‫صرف نظر می کنند‪ .‬بنابراین تصمیم گرفتیم ترجمه دیگری‬ ‫از کتاب کانت ارائه کنیم‪».‬‬ ‫اردبیلی عنوان کرد‪« :‬ترجمه و ویرایش کتاب بسیار‬ ‫دشوار بود و بیش از یک سال برای ویرایش ان وقت صرف‬ ‫شــد‪ .‬ابتدا تصمیم گرفتیم کتاب را از اول تا اخر بفهمیم و‬ ‫سپس ترجمه کتاب را اغاز کنیم‪ .‬این موضوع استاندارد ما‬ ‫د ر ترجمه کتاب بود چراکه ما به مخاطب متعهد هستیم‪».‬‬ ‫می خواستیمعهدنامه‬ ‫مالک اشتر را ثبت جهانیکنیم‬ ‫ایت اللهسید جمال الدیندین پرور‬ ‫ایین نکوداشت ایت الله سید جمال الدین دین پرور‪،‬‬ ‫دبیر بنیاد نهج البالغه دوشنبه گذشته با حضور وی‪ ،‬مهدی‬ ‫چمرانرئیسشورایشهرتهران‪،‬احمدمسجد جامعیعضو‬ ‫شورای شهر تهران‪ ،‬ایت الل ه هادی عباسی از اساتید حوزه‬ ‫و علی موسوی گرمارودی در فرهنگســرای فردوس برگزار‬ ‫شد‪ .‬ایت الله دین پرور در این جلسه گفت‪« :‬من هیچ کاری‬ ‫در زمینه نهج البالغه انجام نداده ام‪ .‬همه این اثار و برکات از‬ ‫کلمات خود امیرالمومنین(ع) است و من هیچ هستم‪ .‬این‬ ‫کلمات در کتاب هر جا برود خودش راهش را باز می کند و ما‬ ‫وظیفهداریماینصدارابههمگانبرسانیم‪.‬بنیادنهج البالغه‬ ‫تالش می کند که این صدا را به گوش همه مردم برساند‪ ».‬او‬ ‫همچنین از عدم وابستگی به دولت سخن گفت و ادامه داد‪:‬‬ ‫«ما در رابطه با نهج البالغه هیچ وابستگی به دولت نداریم و‬ ‫درفکرکارهایفرهنگیهستیم‪.‬رشتهنهج البالغهراباکمک‬ ‫وزارتعلومدرهمهدانشگاه هابرقرارکردیم‪.‬درپژوهشگری‬ ‫نهج البالغه‪ ،‬دانشــجوی دکترا می گرفتیم که امسال به ما‬ ‫گفتند برای اینکه شما موسسه خصوصی هستید نمی توانید‬ ‫دانشجویدکترابگیرید‪.‬دوماینکهمامی خواستیمعهدنامه‬ ‫مالک اشتر را در یونسکو ثبت جهانی کنیم؛ گفتند اول باید‬ ‫ثبت ملی شود‪ .‬کتابخانه ملی که مسئول این کار بود به این‬ ‫مساله بی توجهی کرد و ما نتوانستیم بعد از چهار سال ان را‬ ‫ثبتملیکنیم‪.‬مسالهسومحفظنهج البالغهبودکهبهکمک‬ ‫وزارت اموزش و پرورش کلمات نهج البالغه را در‪ ۸‬جزء اماده‬ ‫کردیم و‪ 3-4‬میلیون نفر هم حتی در شهرهای اهل سنت در‬ ‫ان شرکت می کردند اما متاســفانه بعد از دوره ‪ ۷‬و ‪ ۸‬ان‪ ،‬این‬ ‫مسابقاتحفظتعطیلشد‪».‬‬ ‫فهم پرسش های نو‬ ‫در جست وجوی شفافیت‬ ‫توصیه مدیر حوزه های علمیه برای ورود‬ ‫درباره تعرفه برنامه سازی در تلویزیون‬ ‫به ابواب جدید فقه‬ ‫میراث اخر‬ ‫اخرین فیلم مانوئل اولیویرا به نمایش درامد‬ ‫درباره یک تفاوت‬ ‫نسبت فلسفه و ادبیات در شرق و غرب‬ ‫نشست «کلیاتی در باب نســبت ادبیات و فلسفه» با‬ ‫سخنرانی کریم مجتهدی چهره ماندگار فلسفه ایران و عضو‬ ‫پژوهشگاهعلومانسانیومطالعاتفرهنگیبههمتگروهزبان‬ ‫وادبیاتفارسیشورایبررسیمتونبرگزارشد‪ .‬مجتهدیدر‬ ‫این نشست گفت‪« :‬رابطه فلســفه با ادبیات در شرق و غرب‬ ‫به کلیباهممتفاوتاست‪.‬شمافرضکنیدشیخشبستریرا‬ ‫می خوانیددرواقعفلسفهخوانده ایدامادرغرببه خصوصاز‬ ‫دورهتجدیدحیاتفرهنگییعنینیمهدومقرنشانزدهمدیگر‬ ‫چنین ارتباطی بین فیلسوف و شاعر وجود ندارد‪ ،‬فیلسوف با‬ ‫شعر‪،‬نمایشنامهورمانکاریندارد‪ ».‬ویبابیاناینکهفالسفه‬ ‫جدید غرب بعد از بیکن و دکارت در دوره جدید بیشتر به علوم‬ ‫نیوتنی نزدیک شده اند‪ ،‬اظهار داشــت‪« :‬این تفاوت ها بین‬ ‫شرق و غرب را نمی توان نادیده گرفت چراکه خیلی ریشه ای‬ ‫و مهم هستند‪ ».‬مجتهدی ادامه داد‪« :‬شعر حماسی یونانی‬ ‫هومریهمیشهحرفاولرادریوناندوره هایقدیمبهلحاظ‬ ‫فلسفی زده اســت؛ هر چند در ان دوره اصال فلسفه ای وجود‬ ‫نداشته و همان گفتار هومر و دیگران بوده که تفکر انسان را‬ ‫درخشش داده است‪ .‬فلسفه به نام فیالسوفیا از همان زمان‬ ‫فیثاغورثشروعشدهاست‪،‬بهمعنیکسی کهحکیمنیستو‬ ‫حکمترانفیمی کندامادوستدارودانشجواستمعنایلفظ‬ ‫فیالسوفیادریونانییعنی«دانشجو‪»».‬اینپژوهشگرفلسفه‬ ‫با بیان اینکه در اثار ارسطو هیچ گاه مثال اسطوره نمی بینیم‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬ارسطو معلم است و تدریس می کند‪ .‬وی کتاب شعر‬ ‫هم دارد ولی فن شــعر را بحث می کند‪ .‬حتی ارسطو از برخی‬ ‫ظازافالطونقوی تراست؛ذوقشعرینداردامافنشعر‬ ‫لحا ‬ ‫اوخیلیمهماست‪ ».‬ویبابیاناینکهدرسنت هایماتمثیل‬ ‫وجودداردوقصصعلمانوعیتمثیلاست‪،‬توضیحداد‪«:‬در‬ ‫جاییحضرتعیسی(ع)به جاینصیحتوسخن گویینوع‬ ‫دیگر تمثیل با عنوان «فرزند اسراف کار» را مطرح می کند‪،‬‬ ‫فرزندی کههرچهازپدربهاوارثرسیدهبرباددادهوکارشبسیار‬ ‫زارشدهاست‪.‬زمانی کهبهبدترینجایبدبختیرسیدهچاره ای‬ ‫نداشته جز اینکه به خانه پدری بازگردد و پدر با اغوش باز او را‬ ‫می پذیرد‪.‬می خواهدبگویدهرزمانی کهبهطرفخداوندبروی‪،‬‬ ‫مورد پذیرش قرار می گیری‪ .‬این یک تمثیل اســت و بحث‬ ‫فلسفی هم نیست و حضرت عیســی(ع) هم فیلسوف نبوده‬ ‫است‪».‬مجتهدیتوضیحداد‪«:‬اینتمثیل هاکهبیشترهمدر‬ ‫کتبدینیبه کارمی روددراثارفالسفهشرقیمازیاداست‪،‬در‬ ‫صورتی کهدراثارفالسفهغربیچنینچیزیدیدهنمی شود‪».‬‬ ‫میراث اخر‬ ‫اخرین فیلم مانوئل اولیویرا به نمایش درامد‬ ‫شافعی رئیس اتاق ایران شد‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫رئیس جدید اتاق بازرگانی ایران انتخاب شد‪ .‬زمان‬ ‫زیادی از کناره گیری رئیس ســابق اتاق ایران به دلیل‬ ‫کسالت نمی گذرد که یکشنبه گذشــته انتخابات اتاق‬ ‫ایران با مشارکت ‪٩٠‬درصدی اعضای هیات نمایندگان‬ ‫به شیوه غیرالکترونیکی و دســتی برگزار شد که نتیجه‬ ‫ان‪ ،‬انتخاب غالمحسن شافعی‪ ،‬رئیس دوره قبل اتاق‬ ‫ایران بود‪ .‬فاصلــه انتخابی دو کاندیدا (غالمحســین‬ ‫شافعی و مسعود خوانساری) بســیار نزدیک به هم و با‬ ‫چهار رای تعیین شــد‪ .‬همین فاصله اندک ســبب شد‬ ‫ناظران دو بار اقدام به شــمارش ارا کنند تا شائبه ای در‬ ‫این رابطه وجود نداشــته باشد‪ .‬با انتخاب شافعی برای‬ ‫نشســتن بر کرسی ریاســت پارلمان بخش خصوصی‪،‬‬ ‫جای یک نفر در اعضای هیات رئیسه خالی شد و حاال‬ ‫باید صبر کرد تا دور بعدی انتخابات برای نایب رئیسی‪،‬‬ ‫ترکیب هیات رئیسه اتاق ایران را مشخص کند‪ .‬انچه در‬ ‫این دوره انتخابات جلب توجه می کرد‪ ،‬حضور دو رقیب‬ ‫و نه یک رقیب مانند دور قبل انتخابات ریاست پارلمان‬ ‫بخش خصوصی بــود که هرچند از قبل اعالم رســمی‬ ‫برای حضور در انتخابــات نکرده بودند‪ ،‬اما ســرانجام‬ ‫همان شد که پیش تر نیز به گوش می رسید و حکایت از‬ ‫رقابت شافعی و خوانساری برای ریاست بر اتاق بازرگانی‬ ‫ایران داشت‪ .‬بنابراین هر یک از این دو کاندیدا به بیان‬ ‫دیدگاه های خود پرداختند‪ .‬در این جلسه‪ ،‬عالء الدین‬ ‫میرمحمد صادقــی از باســابقه ترین چهره های بخش‬ ‫خصوصی و اتاق بازرگانی به عنوان رئیس ســنی‪ ،‬اداره‬ ‫جلسه را برعهده گرفت و فرهاد فزونی و محسن احتشام‬ ‫نیز به عنوان ناظر و شهال عموری به عنوان منشی جلسه‬ ‫انتخاب شــدند‪ .‬در رقابتی نزدیک غالمحسین شافعی‬ ‫‪ ۱۹۸‬رای و مسعود خوانساری ‪ ۱۹۴‬رای کسب کردند‪ .‬بر‬ ‫همین اساس شافعی بار دیگر بر کرسی ریاست نشست و‬ ‫به عنوان ششمین رئیس اتاق بازرگانی ایران فعالیت خود‬ ‫را اغاز کرد‪ .‬در این انتخابات از مجموع ‪ ۴۰۱‬نفر حاضر‬ ‫در جلسه‪ ،‬چهار نفر رای ندادند و پنج رای هم به عنوان‬ ‫ارای مخدوش تشخیص داده شد‪.‬‬ ‫انچه از حواشی این انتخابات به گوش می رسد‪،‬‬ ‫حاکی از تاثیر پررنگ اختالف میــان اتاق های تهران‬ ‫و شهرســتان ها بر نتیجه انتخابات بــود‪ .‬به گفته یکی‬ ‫از ناظران این انتخابات‪ ،‬برخالف بیان وجود نداشــتن‬ ‫اختالف در این رابطه‪ ،‬بیشترین رای دهندگان به رئیس‬ ‫فعلی اتاق ایران‪ ،‬از اتاق های شهرســتان و بیشــترین‬ ‫تعداد از رای دهندگان به رئیس اتــاق تهران‪ ،‬از میان‬ ‫اعضای اتاق تهران و تشــکل ها بودند‪ .‬اما بااین حال‬ ‫نایب رئیس اتاق ایران معتقد است فاصله اندک بین این‬ ‫دو کاندیدا‪ ،‬نشان از پذیرفتنی بودن رویه هر دو کاندیدا‬ ‫در مدیریــت پارلمان بخش خصوصــی دارد و انتخاب‬ ‫رئیس جدید نشانی از شوک مدیریتی در دوسال واندی‬ ‫باقی مانده در اتاق نخواهد داشت‪.‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫فیلــم «دیدار‪ ،‬یا خاطــرات و اعترافات»‪ ،‬واپســین‬ ‫فیلم سینماگر پرتغالی مانوئل دی اولیویرا‪ ،‬سه دهه پس از‬ ‫ی که به وصیتنامه کارگردان‬ ‫مرگ وی به اکران درامد‪ .‬فیلم ‬ ‫ی که در گذشته ساخته شد و ناگهان از خالل‬ ‫می ماند؛ فیلم ‬ ‫اگاهی فیلمسازش از اینده سربراورد‪ .‬اثری از گور بازگشته‬ ‫یا شاید حتی شــاهدی از جهان زیرین‪ .‬اولیویرا فیلم را به‬ ‫همســرش‪ ،‬ماریا ایزابل تقدیم کرده اســت؛ ساخته ای در‬ ‫ظاهر ســاده‪ ،‬فارغ از امکانات عریــض و طویل تولیدات‬ ‫مرسوم سینمایی ولی کماکان گشوده به پیچیده ترین امور‬ ‫که از خالل درگیری مستقیم با پارامترهای برسازنده تصویر‬ ‫به ان بیانی پیچیده‪ ،‬ژرف‪ ،‬خیالین و چندالیه می بخشــد‪.‬‬ ‫شــاید از همان نخســتین قاب که از درختان‪ ،‬درب میان‬ ‫پرچین های یــک خانه که بــا همراهی قطعه کنســرتوی‬ ‫پیانوی شماره چهار از بتهوون اغاز می شود‪ ،‬ناگهان متوقف‬ ‫می شود و صدای نریشن درباره فیلم و دست اندرکاران ان‬ ‫می گوید‪ .‬فیلمی از مانوئــل دی اولیویرا درباره مانوئل دی‬ ‫اولیویرا‪ ،‬با موضوع یک خانه کــه راوی (با صدایی جوان)‬ ‫ان را به همسرش تقدیم می کند‪.‬‬ ‫اولیویرا با دستگاه اپارات بازمی گردد تا مقیاس های‬ ‫تاریخی و جغرافیایی را همچنان بیش از پیش بسط دهد با‬ ‫تصاویر و روایاتی از نقطه ای دیگر از سرزمین مادری اش‪،‬‬ ‫از خانه و تاریخچه خانواده همســرش و حتی پیوند تمامی‬ ‫ اینها به تاریخی کلی تر‪ ،‬با مقیاسی گسترده تر‪ :‬زمانه ظهور‬ ‫فاشیسم و دیکتاتوری انتونیو ساالزار‪ ،‬دستگیری اش توسط‬ ‫پلیس مخفی و به زندان افتادنش‪ .‬از خالل همین حکایت‬ ‫دستگیری‪ ،‬اولیویرا بار دیگر تمهیدی تازه اتخاذ کرده و در‬ ‫قالبی سینمایی صحنه ها را بازسازی می کند‪ .‬در اینجا‪ ،‬دیگر‬ ‫از تصاویر مستند خبری نیست چراکه ثبت چنین لحظاتی‬ ‫ناممکن است و گویی صرفا می توان به واسطه اشاراتی انها‬ ‫را بازسازی و احضار کرد‪ .‬از طرف دیگر‪ ،‬این همان روزگاری‬ ‫است که فیلمساز پرتغالی دست از ساخت فیلم می کشد؛‬ ‫دورانی که احتماال چیــزی از ان و بــرای ان نباید با نیروی‬ ‫سینماتوگراف جاودانه شود‪.‬‬ ‫اولیویرا فیلم را در سطحی دیگر به تاریخچه کارخانه‬ ‫خانوادگی و اعتصــاب کارگران متصل می ســازد‪ ،‬عنوان‬ ‫می کند هرگز مرد صنعت نبوده و به دنبال سینما بوده است‪.‬‬ ‫از اخرین استودیوی سینمایی پابرجا در پرتغال دیدار می کند‬ ‫که باورش بهترین شیوه فیلمسازی است‪ .‬علت اما اکنون‬ ‫برای ما روشــن است‪ ،‬کارگردان صدوچندســاله تا اخرین‬ ‫لحظه عمرش فیلم ساخت و این فیلم را حفظ کرد که پس‬ ‫از مرگ همچنان تصویری زنــده از خود‪ ،‬تاریخش‪ ،‬خانه و‬ ‫عشقش ارائه دهد‪.‬‬ ‫فرانسوا تروفو زمانی پیش بینی کرده بود که سینمای‬ ‫فردا از شخصی ترین رمان ها و زندگینامه ها نیز شخصی تر‬ ‫است‪ ،‬ســینمای ســینماگران جوانی که به ســازندگانش‬ ‫شــباهت زیادی خواهــد داشــت و مانوئــل دی اولیویرا‪،‬‬ ‫مسن ترین کارگردان ســینما‪ ،‬تا اخرین لحظه جوان ترین‬ ‫سینماگران بود؛ فیلمســازی که با همبسته سازی سینما و‬ ‫زندگی از اینده برخاست و از گور بازگشت تا شاهدی باشد بر‬ ‫جاودانگی سینما و تداوم زندگی‪.‬‬ ‫پیروزی سنتی ها بر تحول خواهان‬ ‫‪21‬‬ ‫فهم پرسش های نو‬ ‫توصیه مدیر حوزه های علمیه برای ورود به ابواب جدید فقه‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫خطر نابودی مزارع پسته ایران؟‬ ‫زمان زیادی اســت که درخت های پسته در‬ ‫روستایی در سیرجان در جنوب ایران مرده اند و زیر‬ ‫نور خورشید سفیدرنگ دیده می شــوند‪ .‬اب های‬ ‫زیرزمینی در اینجا ده ها ســال اســت کــه به علت‬ ‫اتالف اب و کشــاورزی افسارگســیخته خشــک‬ ‫شده اند‪ .‬اخرین کشــاورزها‪ 10 ،‬ســال پیش این‬ ‫روســتا را ترک کردند و روستا شــبیه یک مستعمره‬ ‫مریخــی متروکــه اســت‪ .‬درحالی کــه خانه های‬ ‫گنبدماننــد ایــن روســتا در حــال نابودی اســت‪،‬‬ ‫زمین های ســبز گذشــته چیزی جــز مزرعه های‬ ‫کثیف نیستند و تنها نشان زندگی در این روستا زن‬ ‫و شوهری هستند که برای مسافرت از انبار قدیمی ‬ ‫این شهر دیدن می کنند‪ .‬با صادرات ‪ 250‬هزار تن‬ ‫پسته در سال گذشته ایرانی ها بعد از نفت‪ ،‬بیشترین‬ ‫صادرات را در زمینه پسته داشتند‪ .‬در اطراف کرمان‬ ‫به خاطر پسته شهرهای زیادی ساخته شده است‬ ‫اما تغییرات اقلیمی و کشاورزی بدون محدودیت‬ ‫نقشــی ویرانگر در پایان صنعت پسته ایران دارند‪.‬‬ ‫در نزدیکی شهر ســیرجان‪ ،‬گودال عظیمی ایجاد‬ ‫شــده اســت؛ کاهش ســطح اب های زیرزمینی‪،‬‬ ‫موجب نشست زمین شــده؛ زمین در ان کامال فرو‬ ‫ریخته است‪ .‬حسن علی فیروزابادی که حدود ‪50‬‬ ‫سال است در روستایی در ان سمت زندگی می کند‬ ‫می گوید‪« :‬کشاورزی در حال ویران شدن است‪».‬‬ ‫کسب و کار او به سختی ادامه پیدا می کند‪.‬‬ ‫برخی از درختان پسته او ان قدر قدیمی هستند که‬ ‫ما را یاد زمان شاه عباس می اندازند‪ .‬با این حال به‬ ‫علت شــور بودن اب‪ ،‬برگ درختانــش در حال زرد‬ ‫شدن اســت‪ .‬او می گوید‪« :‬زمانی که من کودک‬ ‫بودم عمــق چاه های اب ‪ 6‬تا ‪ 10‬متــر بود اما االن‬ ‫‪ 150‬متر عمق دارد و اب شــور و تلخ اســت‪ .‬این‬ ‫روســتا زمانی پر از ادم بود اما بســیاری از اهالی از‬ ‫روستا رفتند و به راننده و کارگر تبدیل شدند‪ .‬احتماال‬ ‫تا ‪ 10‬ســال دیگر هیچ کس دیگری در این روســتا‬ ‫نیست‪ ».‬ایران با دو چالش کلیدی مواجه است؛‬ ‫یکی خشکسالی بلندمدت که نشانه های کوچکی‬ ‫از کمتر شــدن ان وجود دارد و دومی راضی کردن‬ ‫کشــاورزها که اب را بی محابا پمپــاژ نکنند‪ .‬حدود‬ ‫‪ 300‬هزار از ‪ 750‬هزار پمپ اب در ایران غیرمجاز‬ ‫هســتند و این یکی از اصلی ترین دالیلی است که‬ ‫سازمان ملل می گوید ایران از شرایط بحران اب‪،‬‬ ‫ی که در‬ ‫وارد شرایط کم ابی می شــود‪ .‬در مطالعه ا ‬ ‫سال ‪ 2013‬توسط اتاق بازرگانی ایران انجام شد‪،‬‬ ‫هر سال حدود ‪ 20‬هزار هکتار از مزارع پسته ایران‬ ‫نابود می شوند‪ .‬برای ســال های متمادی ایران از‬ ‫پیچیده ترین سیستم های ابیاری جهان یعنی قنات‬ ‫اســتفاده می کرد اما پــس از ان پمپ های برقی و‬ ‫سیاســت های پر هرج و مرجی در بهره وری از اب‬ ‫زیرزمینی ایجاد شــد که در ان حفاظت از اب مهم‬ ‫نبود؛ یعنی مکیدن بی رویه اب های زیرزمینی‪.‬‬ ‫محســن ناصری رئیس دفتر تغییــر اقلیم در‬ ‫این رابطه می گوید‪« :‬ما به ارامــی در حال عبور از‬ ‫توهمی هستیم که فکر می کردیم منابع بی پایانی‬ ‫داریم‪».‬‬ ‫ایت الله اعرافی‪ ،‬مدیر حوزه های علمیه در مراسم‬ ‫افتتاحیه دوره تمهیدی رشته فقه االقتصاد موسسه عالی‬ ‫فقه و علوم اسالمی که با حضور ایت الله حسینی بوشهری‬ ‫در قم برگزار شد‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬وقتی سخن از فقه های‬ ‫نو به میان می اید‪ ،‬مقصود این نیســت کــه مناهج فقه را‬ ‫دچار دگرگونــی کنیم؛ بلکه هدف تمام اشــخاصی که در‬ ‫طول این سه دهه زحمت کشیده تا پایه ابواب نو در حوزه‬ ‫ریخته شــود‪ ،‬ان بوده که بر پایه اجتهاد دیرپا‪ ،‬نظراتی نو‬ ‫و حرکتی رو به جلو داشته باشیم؛ البته گاهی دیدگاه های‬ ‫افراطــی و تفریطی نیــز وجــود دارد که منطقــی غلط و‬ ‫نادرست است‪ ».‬مدیر حوزه های علمیه یاداور شد‪« :‬امام‬ ‫راحل و رهبر انقالب نیز از این نوع نظریات فاصله داشته و‬ ‫ان را قبول ندارند؛ برخی نیز مدعی این دیدگاه هستند که ما‬ ‫باید با همان ابزار و مبانی پیشین به تمام پرسش های جدید‬ ‫پاسخ دهیم که این نظریه نیز درست نیست‪».‬‬ ‫رئیس جامعهالمصطفی تصریح کــرد‪« :‬مقصود از‬ ‫فقه های تخصصی‪ ،‬فقه های بی ریشــه در سنت حوزه ها‬ ‫نیســت؛ بلکه منظور‪ ،‬عرصه های نویی است که چشم بر‬ ‫انان نبســته و به ان ها خواهیم پرداخت‪ ،‬نخســتین نقطه‬ ‫عزیمت ما در عرصه های جدید فقهی‪ ،‬موضوع شناسی و‬ ‫اشنایی با تحوالتی است که در دنیای جدید در حوزه های‬ ‫متناظر به ان فقه انجام شــود‪ ».‬اعرافی با اشاره به اینکه‬ ‫اگر بخواهیم در ابواب جدید فقه ورود کنیم‪ ،‬نیازمند فهم‬ ‫پرسش های نو هستیم‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬امروز پرسش هایی‬ ‫نو در علوم و مکاتب گوناگون جهان وجود دارد که پرداختن‬ ‫به ان هیچ اشــکالی ندارد‪،‬مهم ان اســت که تحت تاثیر‬ ‫داوری های انان قرار نگیریم؛ اگر سواالت و موضوعات‬ ‫علوم و مکاتب گوناگــون را دریافت کرده؛ مورد مداقه‬ ‫قرار داده و پرســش های نو را رویاروی فقه عظیم قرار‬ ‫دهیم‪ ،‬امــری ممــدوح بــوده و باالتــر از ان‪ ،‬وظیفه‬ ‫حوزه های علمیه است‪».‬‬ ‫مدیر حوزه های علمیه اظهار داشــت‪« :‬ما برای‬ ‫اینکــه در هر یــک از فقه های تخصصــی ورود کنیم‪،‬‬ ‫نیازمند ان هســتیم که در اصول ناظر و قواعد فقهی به‬ ‫ان رشــته فعالیت نماییم‪ .‬زمانی می توانیم از فقه های‬ ‫تخصصی بهره وافــر ببریم که گامــی از فقه موجود به‬ ‫ســمت نظام ســازی و فقه تمدنی برداریم؛ باید بر پایه‬ ‫ی را برداریم که شهید صدر‬ ‫اجتهاد عمیق و استوار‪ ،‬قدم ‬ ‫در کتاب اقتصادنا برداشت و مع االسف توسط شاگردان‬ ‫ایشان استمرار پیدا نکرد‪».‬‬ ‫عضو شورای عالی انقالب فرهنگی با بیان اینکه‬ ‫یکی از راه های پیشرفت فقه‪ ،‬غنی سازی ابواب موجود‬ ‫با مســائل نو و مســتحدثه است خاطرنشــان ساخت‪:‬‬ ‫«برخی خیال می کنند برای نوســازی و پیشبرد فقاهت‬ ‫باید به پایه های فقهی کم محلی کرد که سخنی نادرست‬ ‫است و در مقابل نیز اگر فکر کنیم منزلگاه اخر ما همین‬ ‫فقه های موجود است‪ ،‬اشتباه است‪».‬‬ ‫اعرافی تصریح کرد‪« :‬بایــد دروس خارج غنی ما‬ ‫با مباحث نــو و نظریه های جدید همراه شــود تا بتوان‬ ‫به پیشــبرد فقاهت کمک کرد؛ همچنین نیازمند تغییر‬ ‫صورت بندی‪ ،‬شــکل ها و تنظیمات ابــواب فقهی نیز‬ ‫هستیم‪».‬‬ ‫در جست وجوی شفافیت‬ ‫درباره تعرفه برنامه سازی در تلویزیون‬ ‫«تولید محتوا» به عنوان عنصر اصلی در رسانه ملی‪،‬‬ ‫در سال های اخیر دســتخوش حواشــی فراوانی بوده که‬ ‫براوردهای مطرح شده درباره برخی برنامه ها و تولیدات نیز‬ ‫به این فضای نه چندان شفاف دامن زده و اهمیت افزایش‬ ‫شــفافیت در نظام پرداخت در تلویزیــون را افزایش داده‬ ‫تا از این طریــق بتوان قضاوت بهتری دربــاره کیفیت اثار‬ ‫پخش شده از تلویزیون داشت‪.‬‬ ‫تنگناهای مالی رسانه ملی‪ ،‬ساختار صداوسیما را در‬ ‫سال های اخیر به سمتی پیش برده که تولیدات به دو شکل‬ ‫ممکن صورت می پذیرد؛ نخســت‪ ،‬تولیداتی که متکی بر‬ ‫بودجه محدود صداوسیما (در حوزه تولید) ساخته می شود‬ ‫و دوم‪ ،‬تولیداتی که با جذب منابع مالی خارج از این سازمان‬ ‫نظیر حامیان مالی به مرحله ساخت و نمایش می رسند‪.‬‬ ‫با توجه به عدم رفع محدودیت های مالی صداوسیما‪،‬‬ ‫روند تولید برنامه هایی از نوع دوم که عنوان مشارکتی برای‬ ‫انها اطالق می شــود‪ ،‬رو به فزونی گذاشته است‪ .‬در مدل‬ ‫مالی تعریف شــده برای این برنامه هــا‪ ،‬تهیه کننده برنامه‬ ‫اسپانســری را می یابد که ضمن تامین هزینه تولید برنامه‪،‬‬ ‫مبلغی را نیز بابــت تبلیغش به صداوســیما پرداخت کند و‬ ‫به جای تبلیغات مستقیم و تیزر‪ ،‬از تبلیغات غیرمستقیم در‬ ‫قالب مشــارکت در برنامه هایی چون «دورهمی» استفاده‬ ‫کند‪ .‬مشارکت کننده کل مبلغ را به حساب رسانه ملی واریز‬ ‫می کند و صداوسیما نیز بر اساس توافق مالی‪ ،‬هزینه تولید‬ ‫برنامه را به تهیه کننده برنامه پرداخت می کند‪ .‬اما در شیوه‬ ‫نخست تولید محتوا که ساختار سنتی و اصلی تولید در‬ ‫رسانه ملی محسوب می شــود‪ ،‬تهیه کننده براورد تولید‬ ‫برنامه را ارائه می دهد و پس از حصول توافق‪ ،‬براساس‬ ‫دقایق تولیدی از صداوســیما رقمی را دریافت می کند؛‬ ‫رقمی که اکنون بین ‪ 70‬هزار تا ‪ 2‬میلیون تومان باتوجه‬ ‫به کیفیت تولیدات در نوسان است اما به طور متوسط‪،‬‬ ‫هزینــه تولیدات بیــن ‪ 200‬تا ‪ 300‬هزار تومان اســت‪.‬‬ ‫البته ایــن رقم هــا‪ ،‬براوردهای معمول براســاس ارقام‬ ‫مطرح شده توســط برخی برنامه ســازان و فعاالن حوزه‬ ‫تولید است؛ چراکه معموال نه برنامه سازان و نه مدیران‬ ‫تلویزیون عالقــه ای به طرح این جزئیــات ندارند‪ .‬این‬ ‫رقم درباره برنامه های زنده و تاک شوها کاهش می یابد‬ ‫و درباره سریال ها افزایش می یابد که اوج پرداخت ها نیز‬ ‫درباره سریال های پرهزینه تاریخی است؛ سریال هایی‬ ‫که سقف قیمتی برای تولیدشان در نظر گرفته نشده اما‬ ‫بعید است حتی در سال های پیش رو‪ ،‬براورد سریال های‬ ‫باکیفیت نیز دقیقه ای باالی دو میلیون تومان باشــد‪.‬‬ ‫در این شرایط‪ ،‬چالش اصلی بر سر عدم شفافیت است‬ ‫که طبیعتــا می توان مانــع از نظارت عمومــی دقیق بر‬ ‫برنامه های پخش شده از تلویزیون و همچنین‪ ،‬سد جدی‬ ‫رقابتی باشد‪ .‬اگر مدیریت تلویزیون در سال های اینده‬ ‫گام های موثری را برای شــفافیت مالی بیشتر در حوزه‬ ‫تولید بردارد‪ ،‬فضای رقابتی جدی تر برای تولید با کیفیت‬ ‫و ارزان تر شکل خواهد گرفت‪.‬‬ ‫انتشار شماره جدید‬ ‫«سیاست نامه»‬ ‫شماره چهارم و پنجم فصلنامه «سیاست نامه» منتشر‬ ‫شد‪ .‬این نشریه که در حوزه اندیشــه سیاسی فعال است‪،‬‬ ‫با مطالب و نوشته هایی از سید جواد طباطبایی‪ ،‬اندیشمند‬ ‫سیاسی و گروهی دیگر از نویسندگان و اندیشمندان منتشر‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫فصل نخست این شــماره از سیاست نامه به «سخن‬ ‫ســردبیر» تحت عنــوان «خواجه علیــه خلیفــه» به قلم‬ ‫محمد قوچانی اختصاص یافته که شرحی است بر نظریه‬ ‫«عادل صامت» خواجه نصیرالدین طوسی و پژوهشی در‬ ‫ریشه های فلسفی خردگرایی و بنیادگرایی‪.‬‬ ‫فصل دوم «ایرانشهر» که در ان یادداشت سید جواد‬ ‫طباطبایی با عنوان «روشنفکران علیه ایران» امده‪ ،‬درباره‬ ‫مواجهه روشــنفکری ایرانی با منافع ملی است‪« .‬گیتی»‬ ‫عنوان فصل ســوم اســت که در ان حســین دهشــیار در‬ ‫مقاله ای تحت عنوان «ائتالف لیبرالیسم و سوسیالیسم»‬ ‫به تحلیل سند مواضع و برنامه های حزب دموکرات امریکا‬ ‫پرداخته است‪.‬‬ ‫جامعه شناسی سیاسی در فصل چهارم موردکنکاش‬ ‫قرار گرفته است‪ .‬در این فصل مهدی تدینی در یادداشت‬ ‫«افراط گرایی میانه» به واکاوی نظریه مارتین لیپست درباره‬ ‫فاشیسم پرداخته است‪ .‬همچنین متن فارسی پژوهش این‬ ‫جامعه شناس بزرگ تحت عنوان «فاشیسم چپ یا راست؟»‬ ‫منتشر شده که پژوهشی است درباره ریشه های اجتماعی‬ ‫فاشیســم در المان‪ ،‬اتریش‪ ،‬فرانســه‪ ،‬ایتالیــا‪ ،‬امریکا و‬ ‫ارژانتین‪ .‬موضوع فصل پنجم اقتصاد سیاســی است که‬ ‫در ان مقاالتی تحت عنوان «بورژوازی در حجاز» و «تقدم‬ ‫مدینه بر ونیز» منتشر شده اســت‪ .‬این مقاالت به بررسی‬ ‫زایش سرمایه داری در صدر اسالم می پردازد‪ .‬گفت وگو با‬ ‫موســی غنی نژاد با موضوع ســیر نبوی و اقتصاد مدرن نیز‬ ‫تحت عنوان «اســام فراتر از سوسیالیســم و لیبرالیسم»‬ ‫در همین فصل منتشر شده است‪ .‬فلسفه سیاسی موضوع‬ ‫فصل ششم است که در ان مقاله یورگن هابرماس با عنوان‬ ‫«مدرنیته به روایت هگل» و یادداشت «هگل‪ ،‬مدرنیته و‬ ‫ایران» به قلم محمد ایمانی در ان منتشر شده است‪.‬‬ ‫فصل هفتم به الهیات سیاســی می پردازد و موضوع‬ ‫فصل هشتم حقوق سیاسی است‪ .‬در فصل نهم که تاریخ‬ ‫جهان را به خود اختصاص داده‪ ،‬علت استمرار توافق نامه‬ ‫سایکس ‪ -‬پیکو پس از صد سال بررسی شده است‪ .‬ایران‬ ‫نوین عنوان فصل دهم است که در ان مقاله ارزشمند اکبر‬ ‫ثبوت با موضوع نقد تاریخ نــگاری فریدون ادمیت و جالل‬ ‫ال احمد درباره میرزا ملکم خان براساس روایت های شیخ‬ ‫اقابزرگ منتشر شده است‪ .‬ادب سیاسی در فصل یازدهم‬ ‫بررسی شده و عنوان «گلستان» را به خود اختصاص داده‬ ‫است‪ .‬فصل دوازدهم و سیزدهم نگاهی کامال دانشگاهی‬ ‫به سیاست دارند؛ نخست به اموزش علوم سیاسی پرداخته‬ ‫شده و سپس زندگی دکتر ابوالفضل قاضی یکی از اساتید‬ ‫علوم سیاسی منتشر شده است‪ .‬یک پایان نامه دانشجویی‬ ‫در رشــته علوم سیاســی در فصل چهاردهم منتشر شده و‬ ‫کتاب شناسی علوم سیاســی مضمون فصل پانزدهم را به‬ ‫خود اختصاص داده است‪.‬‬ ‫محاکمه ژان دارک در روان‬ ‫تفسیرصحیفهسجادیه‬ ‫بخشبیستویکم‪/‬استادمهدیقاسمی‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫مرادازانبیائهالمرسلین‪،‬‬ ‫انبیایــی اســت کــه خداوند‬ ‫فرســتاده و قیــد ان‪ ،‬قیــد‬ ‫توضیحی اســت نه تقییدی‬ ‫کــه بگوییــم ممکن اســت‬ ‫خداوند انبیایی را نفرســتاده‬ ‫باشــد؟ نه‪ ،‬این گونه نیست‪.‬‬ ‫ظاهر معنای این سخن باید‬ ‫این باشد که حمدی که ما را‬ ‫ضمیمه انبیای فرســتاده از‬ ‫سوی تو کند و ما با انها به سوی تو تقرب بجوییم‪ .‬در چه‬ ‫جایی؟ فی دار المقامه التی ال تزول و محل کرامه التی‬ ‫ال تقول؛ برخی می گویند این واو‪ ،‬واو عطف تفسیر است‬ ‫و هر دو به بهشــت الهی اطالق می شود‪ .‬محل کرامه‬ ‫یعنی بهشت اهلی محل کرامت است و خداوند به دلیل‬ ‫کرامت قائل شــدن برای بندگان انها را در بهشت جای‬ ‫می دهد‪ .‬دارالمقامه یعنی جایگاه ابدی که بندگان در ان‬ ‫می مانند‪ .‬به تعبیر امیرالمومنین(ع) در نهج البالغه‪ ،‬دنیا‬ ‫دارالمجاز است که بندگان از ان عبور می کنند و در ان‬ ‫ماندگار نیستند‪ .‬ایها الناس! انما الدنیا دار مجاز‪ ،‬ال دار‬ ‫مقر‪ ...‬دار مجاز یعنی عبورگاه اما دار قرار یعنی قرارگاهی‬ ‫که در ان می ماننــد‪ .‬انهایی که در بهشــت می مانند و‬ ‫بیــرون نمی ایند بــه ان دار مقام می گوینــد‪ .‬اما برخی‬ ‫دیگر می گویند این واو‪ ،‬واو عطف تفســیر نیست بلکه‬ ‫دارالمقامه اشاره به بهشتی اســت که تنعمات مادی و‬ ‫جسمانی دارد و محل کرامت اشاره به نعمت های معنوی‬ ‫است؛ برای مثال رضای خدا‪ ،‬همجواری با پیامبر(ص)‬ ‫و اهل بیت یک مقام معنوی است اما سیب‪ ،‬نهر شیر و‬ ‫عسل و حوری بهشتی مربوط به جسم است‪ .‬ما معتقدیم‬ ‫که انسان در قیامت روح و جسم دارد؛ هم معاد جسمانی‬ ‫اســت و هم معاد روحانــی‪ .‬اتش جهنم و بهشــت نیز‬ ‫همین طور است؛ هم برای نعمت های جسمی ماست‬ ‫و هم برای نعمت های روحی ما‪ .‬من تعیین نمی کنم که‬ ‫کدام یک از این برداشت ها صحیح است و ممکن است‬ ‫هر دو صحیح باشــد‪ .‬ال تزول و التحول؛ ال تزول یعنی‬ ‫دائمی و جاوید‪ ،‬التحول یعنی در بهشتی که نعمت های‬ ‫ان تغییــری نمی کند‪ .‬برای مثال در دنیا ممکن اســت‬ ‫نعمت ها تحول یابد و میوه ای از حالت تازگی به کهنگی‬ ‫می رسد اما در بهشــت همواره تازه اســت‪ .‬خداوند در‬ ‫قران کریم در ایه صد و هشتم سوره مبارکه کهف از این‬ ‫موضوع با عبارت «ال ِحوال» یاد می کند‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫« َوا ْل َح ْمدُ ِل َّل ِ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ِ‬ ‫ــن ال َخلق»؛‬ ‫ــه ا َّل ِذی اخْ َت َار َلنَا َم َحاس َ‬ ‫ ترجمه این فراز بسیار مهم است‪ .‬ایت الله مکارم شیرازی‬ ‫در اینجا معنا می کنند حمد و ســپاس برای پروردگاری‬ ‫اســت که افرینش زیبا را برای ما برگزید‪ .‬مرحوم فیض ‬ ‫ترجمه می کنند ســپاس خدایــی را کــه نیکویی های‬ ‫افرینش را برای ما قرار داد‪ .‬محاســن الخلق می تواند‬ ‫اشــاره به زیبایــی ظاهــری و خلقــت زیبا باشــد که از‬ ‫ویژگی های امامــان و انبیاســت و می تواند اشــاره به‬ ‫خلقیات‪ ،‬صفات و روحیــات زیبای انبیا و ائمه باشــد‪.‬‬ ‫ما فقــط می توانیم ائمه را بــا انبیا مقایســه کنیم‪ .‬امام‬ ‫جواد(ع) جمله ای دارند که می فرمایند‪« :‬اگر بخواهید‬ ‫امام(ع) را با کسی مقایسه کنید فقط می توانید با انبیای‬ ‫عظام مقایســه کنید‪ ».‬چراکه صفــات انبیا نظیر علم‪،‬‬ ‫عصمت‪ ،‬خلقیات و روحیات شان در امامان وجود دارد‪.‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫برتولت برشــت دو نمایشــنامه با الهام از زندگی ژا ‬ ‫ن‬ ‫دارک نوشــته که یکــی «ژان مقدس‪ :‬کشــتارگاه ها» نام‬ ‫دارد و دیگری «چهره های ســیمون ماشار»‪ .‬او همچنین‬ ‫نمایشنامه دیگری با عنوان «محاکمه ژان دارک در روان»‬ ‫نوشته که در اصل اقتباسی است از یکی از نمایشنامه های‬ ‫انا ســگرز که براســاس اســناد معتبر این محاکمه نوشته‬ ‫شده و برشــت بدون انکه تغییری در اسناد به وجود بیاورد‪،‬‬ ‫بخش هایی بر این نمایشنامه افزوده است‪ .‬این نمایشنامه‬ ‫برشــت را عبدالله کوثری در دهه پنجاه به فارســی ترجمه‬ ‫و منتشــر کرد که دومین کار او در عرصه ترجمه به شــمار‬ ‫می رود‪ .‬‬ ‫ترجمــه کوثــری از «محاکمــه ژان دارک در روان»‬ ‫اولین بار در سال ‪ ١٣٥٤‬توسط انتشارات توس منتشر شد و‬ ‫در همان سال به چاپ دوم رسید‪.‬‬ ‫مدتی اســت که این نمایشــنامه توســط انتشــارات‬ ‫فرهنگ جاوید بازنشــر شــده و البته چاپ جدید ان توسط‬ ‫ن ترجمه اش را به طور‬ ‫کوثری بازنگری شــده اســت‪ .‬او مت ‬ ‫کامل با متن انگلیسی مقابله کرده و طبق توضیح خودش‪،‬‬ ‫«برای رســیدن به زبانی ســاده تر و طبیعی تــر» برخی از‬ ‫گفت وگوهای نمایشنامه را بازنویسی کرده است‪.‬‬ ‫جز این‪ ،‬او دو قطعه شعر بلند اغاز و پایان نمایشنامه‬ ‫را که در دو چاپ پیش به شکل شعر منثو ر ترجمه شده بود‪،‬‬ ‫به پیروی از متن انگلیســی به شــعر مــوزون و مقفی بدل‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫ژان دارک‪ ،‬دختری فرانســوی اســت که شهرتش به‬ ‫گ فرانسه و انگلســتان برمی گردد‪ .‬در سال ‪ ١٤٢٩‬و در‬ ‫جن ‬ ‫زمان جنگ این دو کشور‪ ،‬ژان دارک که یک دختر روستایی‬ ‫هفده ساله بود‪ ،‬لباس جنگ به تن کرد و وارد عرصه نبرد شد‬ ‫و سپاه انگلستان را در پای دیوارهای لوار شکست داد‪.‬‬ ‫او مدعی بود که برخی از قدیســان او را مامور نجات‬ ‫میهنش کرده اند‪ .‬از ان به بعد‪ ،‬به مدت دو سال پرچم سفید‬ ‫ژان دارک برای فرانســویان نویدبخش رهایی و پیروزی و‬ ‫سرافرازی می شود‪.‬‬ ‫پیروزی های او ســبب می شــود مســیر جنگ های‬ ‫صدساله عوض شود اما دســت اخر و به واسطه اختالفات‬ ‫داخلــی و خیانــت برخــی فرانســویان‪ ،‬ژان دارک اســیر‬ ‫ارتش نیروهای دشــمن می شود و کلیســای کاتولیک در‬ ‫محاکمه ای ساختگی و به دور از عدالت حکم به سوزاندن‬ ‫او می دهد‪.‬‬ ‫در همان ســال هایی کــه «محاکمــه ژان دارک در‬ ‫روان» به فارسی منتشــر می شــود‪ ،‬رکن الدین خسروی‪،‬‬ ‫کارگــردان تئاتر‪ ،‬تصمیم بــه اجرای این اثــر می گیرد که‬ ‫البته او و گروهش موفق به اجرای این اثر نمی شــوند‪ .‬بنا‬ ‫به توضیحــی که انا ســگرز داده‪ ،‬جریــان کامل محاکمه‬ ‫ژان دارک به زبــان التین ثبت شــده و نســخه اصلی این‬ ‫اسناد که برای کوشون اسقف بووه فراهم شده بود‪ ،‬امروز‬ ‫در مجلــس نماینــدگان پاریس نگهداری می شــود‪ .‬پرده‬ ‫اول نمایشنامه در پاییز ســال ‪ ١٣٤٠‬اتفاق می افتد؛ یعنی‬ ‫زمانی که فرانسه و انگلســتان هشت سالی است که درگیر‬ ‫جنگ اند‪.‬‬ ‫ویژگی هایبهشت‬ ‫‪23‬‬ ‫سیاست‬ ‫ظریف به جای روحانی؟‬ ‫در میــان بحث هــا د رمــورد انتخابات ریاســت جمهوری بــار دیگر از‬ ‫محمدجواد ظریــف به عنوان یکــی از نامزدهــای احتمالی نام برده شــده‬ ‫است‪ .‬برخی می گویند ممکن است حسن روحانی به هر دلیلی در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری سال اینده حضور نداشته باشد و از همین جهت معتقدند‬ ‫مهمترین گزینه محمدجواد ظریف است‪.‬‬ ‫اماده باش برای‬ ‫نیامدنروحانی‬ ‫چراناممحمدجوادظریفبه عنوان‬ ‫گزینهاعتدالیونمطرحشدهاست؟‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫ظریف گفت‪ ،‬صدبارگفته ام‬ ‫نامزد ریاست جمهوری‬ ‫نمی شوم‬ ‫‪24‬‬ ‫چاره ای نداریم ‪ ،‬باید وحدت کنیم‬ ‫محسن غرویان‬ ‫مجتبی شاکری‬ ‫‪1‬‬ ‫محمد جــواد ظریــف اگر چه در ایــن روزها بســیار‬ ‫کم حرف شده و بیشتر مشغول سفرهای کاری از امریکای‬ ‫التین تا برخی کشــورهای منطقه شده اســت اما در چند‬ ‫روز اخیری بار دیگر به شــدت مــورد توجه رســانه ها قرار‬ ‫گرفته است‪.‬‬ ‫بار دیگر سخن از احتمال نامزدی او به میان امده‬ ‫و حتی برخــی خیلی جد ی تــر گفته اند که جلســاتی در‬ ‫مورد حمایت از او در انتخابات به جــای روحانی برگزار‬ ‫کرد ه انــد و از تمایل برای اجرایی شــدن ایــن تصمیم‬ ‫سخن گفته اند‪.‬‬ ‫اکنون که مسیح مهاجری از افراد نزدیک به هاشمی‬ ‫رفسنجانی از تردیدهای درونی حسن روحانی برای دور دوم‬ ‫سخن گفته و برخی شرایط اداره کشور از اقتصاد گرفته تا‬ ‫سیاست داخلی برای حسن روحانی ســخت شده‪ ،‬برخی‬ ‫تحلیلگران می گویند ماجرای نامزدی محمد جواد ظریف‬ ‫را باید جدی گرفت‪.‬‬ ‫نامزدی اقای وزیر؟‬ ‫ایا محمدجواد ظریف پیشــنهاد‬ ‫کاندیداتوری را خواهد پذیرفت؟‬ ‫حمایت از قم؟‬ ‫موج تازه خبرهــای پیرامون محمد جــواد ظریف از‬ ‫قم اغاز شده اســت‪ .‬ماجرا از این قرار اســت که محسن‬ ‫غرویــان در اظهارنظری جنجالی گفته اســت‪« :‬برخی از‬ ‫روحانیون قم با محمدجــواد ظریف برای کاندیداتوری در‬ ‫دور دوازدهم ریاســت جمهوری رایزنــی کرده اند‪ ».‬او در‬ ‫توضیحات خود در این زمینه تاکید کرده است‪« :‬برخی از‬ ‫روحانیون قم اعم از مدرسین و علما با محمدجواد ظریف‬ ‫بــرای کاندیداتــوری در دور دوازدهم ریاســت جمهوری‬ ‫برخــی می گوینــد بایــد احتمــال رد‬ ‫صالحیــت اقــای روحانی را هــم داد و‬ ‫برای چنین شــرایطی گزینه داشــت‪.‬‬ ‫بــر همین اســاس هم می گوینــد باید‬ ‫محمد جواد ظریــف را از هم اکنون در‬ ‫حالت اماده باش نگه داشت‬ ‫اما این اظهارنظر غرویان موجب شــد تا رسانه ها به‬ ‫سراغ روحانیون اصالح طلب قم بروند‪ .‬پیش رو تر از همه‬ ‫این فاضل میبدی بود که به این ســخنان واکنش نشــان‬ ‫داد و البتــه ان را تکذیب کــرد‪ .‬عضو مجمــع محققین و‬ ‫مدرســین حوزه علمیه قم در این زمینه گفت‪« :‬تا انجایی‬ ‫که از جلســات مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم‬ ‫خبر دارم در میان روحانیون اصالح طلب بحث جایگزینی‬ ‫ظریف به جــای روحانی مطرح نیســت و رایزنی با ظریف‬ ‫صــورت نگرفته و گزینــه روحانیــون اصالح طلب‪ ،‬اقای‬ ‫روحانی اســت‪ ».‬او درباره اینکه برخی روحانیون درحال‬ ‫رایزنی بــا محمد جواد ظریــف برای حضــور در انتخابات‬ ‫هســتند‪ ،‬گفت‪« :‬جایگزینی برای اقــای روحانی مطرح‬ ‫نیســت و نمی دانم بر چه اساســی این بحث مطرح شده‪.‬‬ ‫در جلساتی که برگزار می شود کسی چنین بحثی را مطرح‬ ‫نکرده است‪ .‬گزینه اول اصالح طلبان اقای روحانی است‬ ‫و هیــچ گاه ظریف رقیــب او در انتخابات نمی شــود‪ ».‬او‬ ‫افزود‪« :‬ممکن است ظریف در صورتی که شورای نگهبان‬ ‫به گونه ای دیگر با روحانی برخورد کند بیاید و ثبت نام کند‬ ‫و جایگزین شــود‪ ،‬اما اینکه گزینه روحانیون اقای ظریف‬ ‫باشد چنین چیزی مطرح نیست‪ .‬تا انجایی که از جلسات‬ ‫مجمع محققین و مدرســین حوزه علمیه قــم خبر دارم در‬ ‫میان روحانیــون اصالح طلب حتی چنیــن بحثی مطرح‬ ‫نیست و رایزنی با ظریف صورت نگرفته و گزینه روحانیون‬ ‫اصالح طلب اقای روحانی است‪».‬‬ ‫ظریف کجای سیاست ایران است؟‬ ‫بــرای ادامه بحــث در این مــورد حتما بایــد به این‬ ‫پرداخته شــود که اصال محمد جــواد ظریــف در ارایش‬ ‫سیاســی ایران در کجا قــرار دارد و خودش بــه انتخابات‬ ‫چگونه نگاه می کند‪ .‬او در این مورد توضیح جالبی به شماره‬ ‫سالنامه مثلث داده است‪ .‬او گفته است‪« :‬من هیچ وقت‬ ‫خودم را در ایــن قالب بندی های سیاســی داخلی تعریف‬ ‫نکردم‪ .‬دیدگاه من معلوم اســت و زیاد هــم تغییر نکرده‪،‬‬ ‫یعنی دوســتان اصالح طلب و اصولگرا در طول ‪ 30‬سال‬ ‫گذشته رفت و برگشت هایی در دیدگاه هایشان داشته اند‪».‬‬ ‫ظریف با اشاره به اینکه شاید اینکه ادم بتواند متحول شود‬ ‫خوب باشــد و من یک ســری باورهایی دارم و یک رشــته‬ ‫نگرش هایی هم بــه حوزه خــودم دارم‪ ،‬عنوان داشــت‪:‬‬ ‫«در حوزه های دیگر هم تخصص نــدارم و اظهارنظر هم‬ ‫نمی کنم‪ ،‬شاید اصال از من ندیده باشید که در حوزه های‬ ‫دیگری غیر از سیاست خارجی اظهارنظری کرده باشم‪».‬‬ ‫وزیر امورخارجه که با ســالنامه مثلــث گفت وگو می کرد‪،‬‬ ‫تصریح کرد‪« :‬به خاطــر اینکه تخصصی نــدارم معتقدم‬ ‫دنیای امروز به شدت حرفه ای و تخصصی است و من در‬ ‫محمدجواد حق شناس‬ ‫می گوید اصالح طلبان باید‬ ‫برای شرایط عدم حضور‬ ‫روحانی در انتخابات سال بعد‬ ‫برنامه داشته باشند‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫صادق زیباکالم از نامزدی‬ ‫محمدجواد ظریف درانتخابات‬ ‫ریاست جمهوری اینده استقبال‬ ‫کرده است‬ ‫چنین بحثی نکردیم‬ ‫سیاست‬ ‫رایزنی کرده اند‪ .‬برخی از علما و روحانیون قم معتقدند که‬ ‫محمدجواد ظریــف گزینه خوبی برای ریاســت جمهوری‬ ‫است‪ ».‬این فعال سیاسی در پاســخ به این پرسش که ایا‬ ‫افرادی که شــما از ان نــام بردید قصد عبــور از روحانی را‬ ‫دارند‪ ،‬گفت‪« :‬خیر‪ ،‬ما معتقدیم کــه اقای ظریف باید در‬ ‫رتبه دوم بعد از روحانی برای انتخابات ریاســت جمهوری‬ ‫نام نویســی کند‪ ».‬غرویان در پاســخ به این پرســش که‬ ‫دعوت شما از اقای ظریف برای انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫به منظــور احتمــاالت در مــورد عــدم حضــور روحانی و‬ ‫کاندیداتوری وی اســت‪ ،‬گفت‪« :‬خیر‪ ،‬ما چنین تفسیری‬ ‫را نداریم‪».‬‬ ‫ایــن ســخنان غرویــان مــوج قبلــی کــه برخــی‬ ‫اصالح طلبان برای عبــور از روحانی مطرح کــرده بودند‬ ‫را زنده کــرد و پــای تحلیل های تــازه را بــرای انتخابات‬ ‫اردیبهشت ماه باز کرد‪.‬‬ ‫از جملــه اینکه صادق زیبــاکالم با اســتقبال از این‬ ‫ســخنان گفت که «هیچ دلیلی نمی بینم که ظریف نتواند‬ ‫رئیس جمهــور خوبــی باشــد‪ ».‬او در توضیح ســخنانش‬ ‫گفــت‪« :‬مــن اطــاع دارم اصالح طلبــان روی روحانی‬ ‫اجماع کرده اند‪ .‬هرچند این اجماع به ان معنا نیســت که‬ ‫اصالح طلبان از عملکرد وی رضایت کامل دارند‪ .‬اما اگر‬ ‫بنا به هر دلیلی اقای روحانی نامزد ریاست جمهوری نشد‪،‬‬ ‫یعنی شــخصا کنار کشید و خواســت تا بر مجلس خبرگان‬ ‫تمرکز پیدا کند یــا مخالفین او از طرق مختلف توانســتند‬ ‫باعث عدم حضور او شوند‪ ،‬چه باید کرد؟ اگر روحانی بنا به‬ ‫دالیلی‪ ،‬از ریاســت جمهوری دوازدهم باز بماند‪ ،‬بی تردید‬ ‫بار دیگر با ان ســوالی که پس از رد صالحیت هاشمی در‬ ‫ســال ‪ 92‬با ان روبه رو شــدیم‪ ،‬مواجه خواهیم بود؛ اینکه‬ ‫با این شــرایط‪ ،‬اساســا باید در انتخابات شــرکت کنیم یا‬ ‫نه!؟ ممکن اســت اصالح طلبان در صورت رد صالحیت‬ ‫روحانی‪ ،‬تصمیمی غیر از شرکت در انتخابات بگیرند‪ .‬اما‬ ‫اگر بنای شرکت در انتخابات پس از رد صالحیت روحانی‬ ‫بود‪ ،‬مطمئنا اصالح طلبــان با دو گزینه عــارف یا ظریف‬ ‫به عنوان جانشین وی روبه رو هســتند‪ .‬ظریف در صورت‬ ‫ریاست جمهوری نیازمند ان است تا افراد بسیار قوی را در‬ ‫کابینه داشته باشد‪ .‬ولی اینکه بگوییم توانایی ظریف تنها‬ ‫در سیاست خارجه است و اگر رئیس جمهور شود نمی تواند‬ ‫کشور را اداره کند‪ ،‬اصال قبول ندارم‪.‬‬ ‫به نظــرم ظریف همان طــور که در عرصــه خارجی‬ ‫درخشــید‪ ،‬در عرصه داخلی هم می تواند‪ .‬من هیچ دلیلی‬ ‫نمی بینم که ظریف نتواند رئیس جمهور خوبی باشد‪ .‬کسی‬ ‫مثل ظریــف که همــواره در مقابل پرســش ها ی خبرنگار‬ ‫قرار می گیرد‪ ،‬قرار نیســت که صددرصــد صحبت هایش‬ ‫سنجیده باشد‪ .‬مگر شخص حســن روحانی تاکنون بارها‬ ‫اظهارنظرهایی نکرده که علیه خودش تمام شــده یا بر اثر‬ ‫موضوعی عصبانی نشــده؟ عصبانیتی که بــه زیان خود و‬ ‫یارانش خاتمه یافت‪».‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫‪25‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫یک حــوزه درس را تا حد دکترا خوانده ام؛ ‪ 30‬ســال تا ‪35‬‬ ‫سال سابقه کاری اش را هم دارم‪ .‬فهمیده ام که من تازه در‬ ‫این حوزه ای که کارکردم خیلی مجهوالت دارم چه برســد‬ ‫به حوزه هایی که نه درســش را خوانده ام و نه روی ان کار‬ ‫کردم و بنابراین فقط در حوزه خــودم اظهارنظر کردم و ان‬ ‫اظهارنظر هم کارشناســی و تخصصی بوده است‪ .‬تالش‬ ‫کردم که گرفتار خطوط سیاســی نشــوم و احساس خوبی‬ ‫هم می کنم؛ ضمن اینکه معتقــدم در وزارت خارجه طبق‬ ‫اساســنامه اش‪ ،‬کارشناسان و مســئوالنش باید غیرحزبی‬ ‫باشند و حزبی شــدن مغایر با پیگیری منافع ملی است که‬ ‫در وزارت خارجه ضرورت دارد‪ .‬البته ممکن است خیلی ها‬ ‫مخالف ایــن دیدگاه من باشــند ولــی فعال که مــاده ‪84‬‬ ‫اساسنامه ما حرف بنده را تایید می کند‪ ».‬وزیر امورخارجه‬ ‫در رابطه با نامزد نشــدن برای ریاســت جمهوری به مثلث‬ ‫گفته بود‪« :‬به خاطر اینکه من این کار را بلدم و ان کار را بلد‬ ‫نیستم‪ ».‬ظریف در پاسخ به اینکه نمونه هایی بوده اند که‬ ‫از حوزه سیاست خارجی وارد این کار شده اند‪ ،‬خاطرنشان‬ ‫کرد‪« :‬ممکن اســت نمونه های زیادی داشــته باشیم که‬ ‫افراد وارد سیاست خارجی هم شدند‪ ،‬بدون اینکه تخصصی‬ ‫داشته باشند؛ ولی دلیل نمی شود که بنده هم همان کار را‬ ‫بکنم و بازهم نمی گویم من کار درســتی می کنم ولی من‬ ‫اعتقادم این اســت که فقط کاری را که بلدم انجام دهم‪،‬‬ ‫تازه همان را هم خیلی مطمئن نیستم‪».‬‬ ‫او البته در یک گفت وگوی دیگر به ماجرای احتمال‬ ‫کاندیداتوری اش در انتخابات سال ‪ 1400‬هم پاسخ داده‬ ‫است‪ .‬او در ان مصاحبه در واکنش به این سوال که ایا در‬ ‫سال ‪ 1400‬نامزد انتخابات می شوید گفته بود‪« :‬به ضرس‬ ‫قاطع می گویم خیر‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫داستان یک نامزدی‬ ‫شــاید برای اولین بار این صادق زیباکالم بود که با‬ ‫اصرار بر عدم نامزدی حســن روحانی در انتخابات ســال‬ ‫اینده‪ ،‬نام محمد جواد ظریــف را مطرح کرد و گفت او باید‬ ‫جایگزین حسن روحانی شود‪.‬‬ ‫او عقیده ای مانند برخی دیگر از اصالح طلبان داشت‬ ‫که معتقد هستند باید از روحانی عبور کرد‪ .‬این افراد را البته‬ ‫باید به چند دسته تقسیم کرد‪ .‬دسته اول کسانی هستند که‬ ‫می گویند محمود احمدی نژاد رقیب روحانی خواهد بود و‬ ‫رئیس جمهور فعلی در انتخابات نمی تواند با او رقابت کند‪.‬‬ ‫زیباکالم در این مورد می گوید‪« :‬بنابراین اصولگرایان برای‬ ‫کسب قدرت هیچ چاره ای ندارند که به سمت احمدی نژاد‬ ‫بروند و ایشان را نامزد اصلی خود بکنند؛ در غیر این صورت‬ ‫حتی اگــر روحانی خیلی هــم در زمینه اقتصــادی موفق‬ ‫نباشــد‪ ،‬هیچ یک از چهره های مطرح اصولگرا پتانســیل‬ ‫رای اوری و رقابت با وی را ندارند‪ .‬می توان گفت با تداوم‬ ‫وضعیت کنونی اقتصاد‪ ،‬تنها فــردی که می تواند روحانی‬ ‫را مورد چالش قرار دهد احمدی نژاد اســت و از این منظر‬ ‫تصمیم برای اصولگرایان دشــوار و سرنوشت ساز خواهد‬ ‫بود‪ .‬قدرت برای اصولگرایان مانند عســل‪ ،‬شیرین است‬ ‫و بین شــیرینی قدرت و عدم انتخاب احمدی نــژاد‪ ،‬انها‬ ‫شــیرینی قدرت را انتخــاب می کنند و غرور خــود را زیر پا‬ ‫خواهند گذاشت و ســراغ وی خواهند رفت‪ .‬احمدی نژاد‬ ‫در میان اقشار و الیه های متوســط به پایین جامعه و افراد‬ ‫روســتایی و ســنتی از محبوبیت کاریزماتیکــی برخوردار‬ ‫است‪ .‬خیلی از اصولگرایان هم حاضر نشدند احمدی نژاد‬ ‫را محکوم کنند و به طور مثــال جبهه پایداری خیلی راحت‬ ‫پشت سر احمدی نژاد قرار خواهد گرفت‪ .‬بنابراین اگرچه‬ ‫من معتقدم احمدی نژاد همیــن االن حداقل ‪ ۱۰‬میلیون‬ ‫رای دارد امــا ایــن ‪ ۱۰‬میلیون نفــر فقط بــه احمدی نژاد‬ ‫رای می دهند و حاضر نیســتند به فردی حتی شبیه او رای‬ ‫بدهند‪ .‬اگر روحانی صرف نظر از اینکه در موضوع اقتصاد‬ ‫به نظر می رســد اصالح طلبان چندان‬ ‫هــم بدشــان نمی ایــد بــا گزینــه رد‬ ‫صالحیــت روحانی و اســتفاده از یک‬ ‫شــوک وارد انتخابات ‪ 96‬شوند‪ .‬انها‬ ‫شاید به یک موج تبلیغاتی نیاز دارند‪.‬‬ ‫ایا محمد جــواد ظریــف می پذیرد در‬ ‫چنین پروژه ای بازیگر باشد؟‬ ‫موفق بشود یا نشــود‪ ،‬عنوان کند که دیگر اصراری به دور‬ ‫دوم ریاســت جمهوری ندارد‪ ،‬انگاه عارف یا ظریف نامزد‬ ‫اصالح طلبان می شــوند‪ .‬در این صورت ارایش سیاســی‬ ‫به هم می خورد و شانس پیروزی جناح اصالح طلب خیلی‬ ‫بیشتر می شــود‪ ».‬در این میان اما برخی دیگر هم هستند‬ ‫که معتقدند این ماجرای عبور از ظریف که منتهی به معرفی‬ ‫افرادی از درون کابینه برای انتخابات ســال اینده شــده‪،‬‬ ‫ریشه در افرادی دارد که در دولت حضور دارند‪ .‬به یک معنا‬ ‫این افراد می گویند بحث عبــور از روحانی از داخل همین‬ ‫دولت دهــم کلید خورده اســت‪ .‬به بیان دیگــر اگر روزی‬ ‫به محمد رضا تاجیک خرده گرفته شــد که او بی پشــتوانه‬ ‫خبری اتهامــی به دولتی ها و نزدیــکان روحانی زده‪ ،‬حاال‬ ‫با حرف های ایــن روزها می شــود حدس زد کــه اتفاقا او‬ ‫بر اســاس اطالع گفته بود که از درون دولــت پروژه عبور‬ ‫از روحانــی را کلید زده اند‪ .‬زمانی کــه او گفته بود‪« :‬اقای‬ ‫روحانی تالش می کند نسبت به اجماع جریان اصالحات در‬ ‫حمایت از خود خدشه وارد نکند و بازی «دگری» درنیندازد‪.‬‬ ‫با این وجود مشــکل اصلــی اقای روحانی نیســت‪ ،‬بلکه‬ ‫افرادی هستند که در تیم و دولت ایشان قرار دارند و تالش‬ ‫می کنند صدای متفاوتی داشــته باشــند و در اجماع حول‬ ‫محور اقای روحانی انشقاق ایجاد کنند‪ .‬این عده به تازگی‬ ‫مطالب جدیــدی را در محافل خصوصــی عنوان می کنند‬ ‫که به گوش ما نیز رســیده و ما از ان بی اطالع نیســتیم‪.‬‬ ‫من از این مساله هراس دارم که همین افراد پروژه «عبور‬ ‫از روحانی» را از درون دولت اغاز کنند و برای رســیدن به‬ ‫منفعت و قــدرت از گفتمان اعتدال عــدول کنند‪».‬خیلی‬ ‫زمان نمی گذرد از وقتی که حسین مرعشی گفته بود‪« :‬ما‬ ‫سیاســت های کلی اقای روحانی را تاییــد می کنیم اما در‬ ‫عرصه سیاست داخلی همه سیاســت های دولت را تایید‬ ‫نمی کنیم‪ .‬ما منتقد وزارت کشــور بوده و هســتیم‪ .‬تاکید‬ ‫می کنم که ما حامــی اقای روحانی هســتیم اما در عرصه‬ ‫سیاســت داخلی کامال زاویه انتقادی داریم‪ .‬پس ممکن‬ ‫اســت به این نتیجه برســیم که برخــی از درون دولت به‬ ‫انتخابات اینده مانند یک پروژه نگاه می کنند و معتقدند مهم‬ ‫پیشبرد پروژه اســت و این اولویت دارد‪ ،‬نه اینکه چه کسی‬ ‫می خواهد رئیس دولت باشد‪ .‬انها می گویند باید بر رقیب‬ ‫پیروز شــد و دولت را در دست داشــت؛ یا با حسن روحانی‬ ‫یا بدون حســن روحانی‪ .‬درســت همین جاست که برخی‬ ‫می گویند نشــانه های حضور هاشمی رفســنجانی در این‬ ‫ماجرا دیده می شود‪ .‬استدالل این عده هم این است که تا‬ ‫کنون هرکس نام ظریف را مطرح کرده از افراد نزدیک به‬ ‫هاشمی بوده است‪ .‬هم صادق زیباکالم این نسبت سیاسی‬ ‫را با ظریف دارد و هم محســن غرویان که اخیرا این حرف‬ ‫را مطرح کرده است‪.‬‬ ‫در این میان برخی برای اعالم اینکه این ایده شــان‬ ‫درست است یک سوال مطرح می کنند و ان اینکه‪« :‬برای‬ ‫اکبر هاشمی رفســنجانی تداوم ریاست جمهوری روحانی‬ ‫مهم است یا دفع خطر احتمال رئیس جمهور شدن مجدد‬ ‫محمود احمدی نژاد؟»‬ ‫در پاســخ می گویند‪« :‬بی انصافی است اگر بگوییم‬ ‫هاشــمی میان این دو ماندن روحانــی را انتخاب کند اگر‬ ‫بداند با روحانی نمی تواند احمدی نژاد را ببرد!» ‬ ‫حاال کار خیلی ساده تر شــد؛ اگر این فرضیه درست باشد‬ ‫راهی برای روحانــی نمی ماند حتــی اگــر او بخواهد که‬ ‫بیاید؛ دوســتان ســال ‪ 92‬تصمیــم دیگــری گرفته اند‪.‬‬ ‫سخت است و باور نکردنی اما سیاست است دیگر! همان‬ ‫دوستان که روزی دست به دست دادند و او را به ساختمان‬ ‫ریاســت جمهوری رســاندند‪ ،‬فکر دیگری در ســر دارند‪.‬‬ ‫می خواهند دست عوض کنند‪ .‬از پاستور شروع کرده اند و‬ ‫عارف را می خواهند جایگزین الریجانی کنند و پروژه بعدی‬ ‫هم از انتهای همین امسال کلید خواهد خورد‪.‬‬ ‫دیگر اینکه حتی رســانه های نزدیک به روحانی هم‬ ‫این بحث را دامــن می زنند‪ .‬از جمله اینکــه روزنامه ارمان‬ ‫یک حزب دیگر را بهانه قرار داده و برای اولین بار از عبور‬ ‫از روحانی سخن گفته‪« :‬به نظر می رسد حزب اعتمادملی‬ ‫نسبت به وحدت و دادن لیست مشترک همان مواضع دهه‬ ‫‪ ۸۰‬را البته این بار با تز عبور از روحانی پیش گرفته است‪».‬‬ ‫مشکل تئوریک داریم‬ ‫در این میان برخی دیگر از اصالح طلبان هم هستند‬ ‫که می گویند حســن روحانی رئیس جمهور ایده الی برای‬ ‫اصالح طلبان در دوره بعد نخواهد بود‪ .‬در این میان اگرچه‬ ‫عباس عبــدی را می توان در زمره افرادی به حســاب اورد‬ ‫که از حامیان تداوم ریاست جمهوری روحانی است اما او‬ ‫اخیرا یک اظهارنظر مهم داشته است‪ .‬او به انتقاد از گره‬ ‫زدن سرنوشــت اصالح طلبان به روحانی پرداخته و گفته‬ ‫است‪« :‬اصالح طلبی که سرنوشت خودش را به وضعیت‬ ‫دیگران گره زده باشد‪ ،‬همان بهتر که نباشد‪ .‬نمی دانم این‬ ‫فقدان اعتماد به نفس از چه زمانی مثل خوره به جان انان‬ ‫افتاده و یک روز سرنوشت خود را به هاشمی گره زدند‪ ،‬یک‬ ‫روز به روحانی و یک روز دیگر‪ ...‬نیرویی که سرنوشت او را‬ ‫دیگران رقم بزنند ارزش پیشرو نامیدن ندارد‪».‬‬ ‫یا مثال ســعید حجاریان در گفت وگویی اظهار کرده‬ ‫بود‪« :‬البته لیبرالیســم حتما برای من جدی است اما یک‬ ‫چیزی این وسط هست و مشــکل ماست‪ .‬برای ما عدالت‬ ‫بسیار مهم اســت‪ .‬جمع عدالت و لیبرالیسم خیلی سخت‬ ‫است‪ .‬در غرب هم این مشکل بوده است‪ .‬اصالح طلبان‬ ‫تا حدودی دچــار بحران راهبردی هســتند‪ .‬انهــا در کل‬ ‫می دانند چه باید بکنند اما نمی دانند از چه طریقی‪ .‬بعضی ها‬ ‫اصالح طلب نما هســتند‪ .‬به زبان دیگــر اصالح نما طلب‬ ‫هســتند‪ .‬روحانی چند ماه دیگر گرفتاری هــای عجیب و‬ ‫غریبی خواهد داشت؛ بی پولی‪ ،‬پروژه های عمرانی‪ ،‬اخراج‬ ‫کارگران‪ ،‬ناتوانی در پرداخت یارانه و حتی بخشی از حقوق‬ ‫دیگران‪ .‬او (روحانی) تالش می کند مساله ما را با امریکا‬ ‫حل کند تا از ان طریق در اقتصاد هم تحول ایجاد شــود‪.‬‬ ‫ما چاره ای جــز دفاع از روحانی نداریم‪ .‬شکســت روحانی‬ ‫شکست ما نیست‪ .‬او اصالح طلب نبوده است‪ ».‬او ادامه‬ ‫داده اســت‪« :‬نرمالیزاسیون و عادی ســازی اسم مستعار‬ ‫دموکراتیزاســیون نیســت‪ .‬می توان گفت دولــت نرمال‬ ‫پیش زمینه و شــرط الزم دولت دموکرات اســت اما شرط‬ ‫کافی برای ان نیست‪ .‬حاکمیت قانون پیش نیاز دموکرات‬ ‫است اما حاکمیت قانون‪ ،‬همان گذار به دموکراسی نیست‪.‬‬ ‫پروژه روحانی نرمالیزه کردن است اما اصالح طلبی نیست‪.‬‬ ‫نرمالیزاسیون و گذر از اســتثنا به نرمال‪ ،‬درجه بندی دارد‬ ‫و مرحله بــه مرحله صــورت می گیرد‪ .‬روحانی مشــخص‬ ‫کرده که اول سیاســت خارجی و بعد اقتصاد را می خواهد‬ ‫به سامان برساند‪ .‬البته روحانی می خواهد برخی منازعات‬ ‫سیاسی را هم حل کند اما او امکان و توانایی نرمالیزاسیون‬ ‫در این عرصه را ندارد‪ .‬نرمالیزاسیون در عرصه سیاسی به‬ ‫اراده سیاسی برای دموکراتیزاسیون احتیاج دارد‪ .‬روحانی‬ ‫قادر نیست فضا را صد در صد نرمال کند‪ .‬فساد ساختاری‪،‬‬ ‫دامن دولت روحانــی را هم گرفته و فســادهایی از دولت‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫سابق به دولت اعتدال منتقل شده است‪ .‬به قول اسحاق‬ ‫جهانگیــری فســاد مثل موریانه ای اســت کــه پایه های‬ ‫سیستم را خورده است‪ .‬برخی مردم هم به شرایط استثنایی‬ ‫عادت کرده اند چرا که قاعده اســتثنا برای دوره ای حاکم‬ ‫شده بود‪ .‬کندن ریشــه های اســتثنا وقتی که غالب شود‬ ‫بسیار سخت و صعب است و در چنین شرایطی نمی توان به‬ ‫راحتی به وضعیت نرمال بازگشت‪ .‬اقای روحانی می خواهد‬ ‫دامنه نوسانی را کم کند که در دولت قبل به حداکثر رسیده‬ ‫بود‪ .‬اما توان و اراده اش محدود است‪ .‬دولت استثنایی‪،‬‬ ‫دولت ناقض عهد هاست و نرمالیزیشن روحانی می خواهد‬ ‫که دیگر عهدی نقض نشــود و پیمان شــکنی ای صورت‬ ‫نگیرد‪ .‬اما چنان که اشــاره شــد نرمالیزه کردن به معنای‬ ‫هموار شدن مســیر رفت و امد نیســت‪ .‬روحانی در گذر از‬ ‫شرایط اســتثنایی می خواهد بگوید که زمین پیش روی ما‬ ‫مین گذاری شده و تالش دارد صرفا نقشه مین را به ما بدهد‬ ‫و بگوید کجاها مین است تا به ان سمت نرویم‪ .‬کنسرت ها‬ ‫برگزار نمی شوند و همچنان لغو می شوند اما دولت مین ها‬ ‫را معرفی می کند بنابراین با نرمالیزاسیون فعال باد موافقی‬ ‫وزیده است و مردم هم راضی ترند‪ ،‬اگرچه نرمالیزه کردن‬ ‫باید چیزی متفاوت از مطالبه دموکراتیزه کردن باشد‪».‬‬ ‫الترناتیو برای رد صالحیت‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫از میان کسانی که نامزدی محمدجواد ظریف‬ ‫را پیشنهاد داده اند افراد منسوب به هاشمی‬ ‫رفسنجانی تعداد بیشتری دارند‬ ‫سیاست‬ ‫این وســط اما پای یک بحث مهم دیگر هم به میان‬ ‫امده است‪ .‬برخی می گویند باید احتمال رد صالحیت اقای‬ ‫روحانی را هم داد و برای چنین شرایطی گزینه داشت‪ .‬بر‬ ‫همین اســاس هم می گویند باید محمد جواد ظریف را از‬ ‫هم اکنــون در حالت اماده باش نگه داشــت‪ .‬محمد جواد‬ ‫حق شناس عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی در این‬ ‫مورد می گوید‪« :‬این امــر دوراز ذهن نیســت که جریان‬ ‫حامی ایشــان بخواهد به گزینه های دیگری که می تواند‬ ‫وجود داشته باشد فکر کند‪ .‬به هر حال این پیش بینی وجود‬ ‫دارد که جریان مقابل برای انتخابات ‪ ،96‬به چند سناریو از‬ ‫جمله ردصالحیت حسن روحانی دســت بزند و چه بسا در‬ ‫ان کامیاب شود‪.‬‬ ‫طبیعی اســت که در چنین شــرایطی جریان حامی‬ ‫ روحانی بــا وجود انکــه همچنان حمایــت اصلی خودش‬ ‫را روی اقای روحانی متمرکز کرده اســت‪ ،‬بــرای انکه در‬ ‫وضعیت غیرقابل پیش بینی قرار نگیرد و اصطالحا دست‬ ‫خودش را در پوســت گردو نگذارد‪ ،‬همواره به اشــخاص‬ ‫مطرح دیگری هم فکر کند و نام انهــا را نیز بر زبان بیاورد‬ ‫تا به طور رســمی به جریان مقابل خود بگوید که اگر شما‬ ‫بخواهید از در حذف حسن روحانی برایید‪ ،‬گزینه هایی که‬ ‫ما می توانیم به جای او معرفی کنیم زیاد هستند‪.‬‬ ‫یعنی حامیان حســن روحانی با معرفــی برخی افراد‬ ‫شاخص از بین خودشان‪ ،‬این نکته را به مخالفین گوشزد‬ ‫می کنند کــه اگر شــما بخواهیــد از روحانی عبــور کنید‪،‬‬ ‫گزینه هایی داریم کــه با رو کــردن انها شانســی را برای‬ ‫کاندیدای شما باقی نخواهد گذاشــت‪ .‬طرفداران دولت‬ ‫عمال با معرفی برخی افراد مثل ظریــف‪ ،‬می خواهند این‬ ‫موضوع را ثابت کنند که در هر صورت تســلیم نمی شــوند‬ ‫و این رقیب اســت که باید بــه فکر هزینه هایی باشــد که‬ ‫بیهوده با مجبور کردن حسن روحانی به انصراف باید برانها‬ ‫فائق اید‪ .‬جریان حامــی دولت طبیعتا امــروز گزینه های‬ ‫متعــددی دارد‪ .‬ظریف نمونه ای از ان اســت‪ .‬به هر حال‬ ‫در زمانی اقای ظریف تبدیل بــه مطرح ترین چهره کابینه‬ ‫و به عنوان یک ستاره مطرح شــد‪ ،‬بهبود قابل توجهی در‬ ‫فضای گفت وگوهای کشورمان با دیگران ایجاد کرد و جو‬ ‫بین المللی را به سود ما رقم زد‪ .‬اینها همه از نقاط قوت اقای‬ ‫ظریف است‪ .‬اما در جریان حامی دولت گزینه های دیگری‬ ‫نیز مطرح هســتند‪ ،‬به عنوان مثال یکی از احزاب نزدیک‬ ‫به حســن روحانی که حزب کارگزاران اســت نگاه ویژه ای‬ ‫به اســحاق جهانگیــری دارد‪ .‬بخشــی از اصالح طلبان‬ ‫نیز باتوجه به فضا و موقعیتی که دکتر عارف در ســال ‪92‬‬ ‫داشت‪ ،‬ایشان را مورد توجه قرار داده اند‪ ،‬به ویژه با پشتوانه‬ ‫رایی که عارف در انتخابات تهران داشــت و یک رکورد به‬ ‫حســاب می امد‪ .‬میــزان ارای مردم به عــارف نماد اقبال‬ ‫افکار عمومی به منش اصالح طلبی است‪ .‬از سویی عارف‬ ‫در سال ‪ 92‬نشان داد که قائل به گذشت از منافع شخصی‬ ‫خود اســت تا منافع جناحی و ملی را تامین کند و این او را‬ ‫بیش از پیش محبوب می کند‪ .‬در کنار این سه نفر‪ ،‬گروهی‬ ‫نیز از ناطق نوری نام می برنــد‪ .‬این چهارگانه‪ ،‬گزینه ها یی‬ ‫هستند که به جناح مقابل گوشــزد می کند تا مراقب باشند‬ ‫و دســت به رفتار یا اقدامی نزنند که هزینه ها ی قابل توجه‬ ‫برای کشور داشــته باشــد و در عوض نفعی هم برای انها‬ ‫(جناح مقابل) ندارد‪ .‬چرا که چه با وجود حســن روحانی و‬ ‫چه با حذف او‪ ،‬جناح حامی دولت پیروز خواهد شد‪ .‬وقتی‬ ‫چنیــن چهره هایی در جریــان اقای روحانی وجــود دارد‪،‬‬ ‫دســت جریان اصالح طلب و معتدل که از وی (روحانی)‬ ‫حمایت می کردند حتــی در نبود او نیز در ســال ‪ 96‬خالی‬ ‫نخواهد بود‪».‬‬ ‫سایت فرهنگ نیوز هم هفته گذشته گزارشی تفصیلی‬ ‫در مورد احتمال رد صالحیت حسن روحانی نوشت و البته در‬ ‫همین گزارش محورهایی را هم برای ایده پیش بینی اش‬ ‫درج کرد‪ .‬فرهنگ نیوز در گزارش خود نتیجه گرفته است‪:‬‬ ‫«هر چند در دوره های مختلف ریاست جمهوری در ایران‪،‬‬ ‫ســابقه نداشــته رئیس جمهوری که در دور اول بر سرکار‬ ‫است‪ ،‬ردصالحیت شود اما بر اساس انچه در ابتدای مطلب‬ ‫گفته شد‪ ،‬انتخابات ریاســت جمهوری در ایران می تواند‬ ‫ابستن اتفاقات بی سابقه ای شــود که کمتر ناظری انتظار‬ ‫ان را داشت‪ .‬کارنامه حســن روحانی در چند سال اخیر در‬ ‫امور اجرایی نیز مشخص شده و سبک و سنگین کردن این‬ ‫کارنامه و اقدامات صورت گرفته در این سال ها بر اساس‬ ‫منافع و امنیت ملــی ایران و مردم کشــور‪ ،‬با حساســیت‬ ‫بیشتری دنبال خواهد شد‪» .‬‬ ‫یا در اظهارنظری دیگر ناصــر ایمانی از تحلیلگران‬ ‫اصولگرا در این مورد گفته اســت‪« :‬یک نفر مطرح کرده‬ ‫که دکتــر روحانی رد صالحیت شــود؛ اما ایــن نظر اصال‬ ‫ارزشــی ندارد‪ .‬اظهارنظر یک نفر کــه خودش هم عددی‬ ‫نیســت و جایگاهی در تشــکل سیاســی نــدارد‪ ،‬نظر فرد‬ ‫است نه بیشتر‪ .‬از طرف دیگر شما باید توجه داشته باشید‬ ‫که خیلی از چهره هــای مطرح اصولگــرا از اقای روحانی‬ ‫حمایــت کرده اند و گفتند کــه او دوره بعــد به احتمال زیاد‬ ‫رئیس جمهور خواهد بود؛ نه ان انتقادها موج حمله است‬ ‫و نه این تاییدها موج دفاع‪ .‬اینها اظهارنظرهای شخصی‬ ‫است‪ ».‬اما هفته نامه صدا هم به این ماجرا از منظری دیگر‬ ‫نگاه کرده است‪ .‬گزارش نویس صدا به این شایعه پرداخته‬ ‫که برخی می گویند هم «عبور از روحانی» خواهیم داشت‬ ‫و هم «عبور از احمدی نژاد»‪.‬‬ ‫این گزارش نتیجه گرفته است‪« :‬روشن نیست این‬ ‫گزاره تــا چه حد در محافــل تصمیم گیــری و برنامه ریزی‬ ‫راست رادیکال جدی است و طیف های ریشه دار‪ ،‬سنتی‬ ‫و میانه رو‪ ،‬جناح راســت تا چه حد برابر ان فعاالنه برخورد‬ ‫خواهندکرد؛ اما انچه بدیهی است اینکه انفعال برابر چنین‬ ‫فضاســازی ها یا پذیرش ضمنی چنین وسوســه هایی‪ ،‬به‬ ‫معنای خروج از شرایط ثبات سیاســی و بازگشت به دوران‬ ‫بحرانی و چالش زایی است که پیش از سال ‪ 92‬کشور را با‬ ‫خود درگیر ساخته بود‪.‬‬ ‫بقــای روحانــی از ایــن منظر‪ ،‬نــه بقای یــک فرد‬ ‫که به منزله بقای گفتمانی سیاســی اســت کــه گرچه نه‬ ‫اصالح طلبان و نه راستگرایان ممکن است رضایت کامل‬ ‫از کارکردهای ان نداشــته باشــند؛ اما ســر ان به تفاهم و‬ ‫توافق می رسند و همچون «برجامی در داخل» زمینه های‬ ‫تعامل‪ ،‬گفت وگو و بهبود شرایط داخلی جامعه ایران و حل‬ ‫بحران های در هم تنیده ان را فراهم می سازد‪.‬‬ ‫«عبــور از روحانــی» از ایــن منظر‪ ،‬نه یــک راه که‬ ‫بیراهه ای بحران زاست و تنها مطبوع تندروهایی است که‬ ‫در همه این سال ها تند رفته اند و سپس‪ ،‬پشیمان از بیراهه‬ ‫و کجراهه از سیاســت ورزان اهل تدبیر ســراغ گرفته اند‪.‬‬ ‫«عبــور از روحانی» که امروز توســط دلواپســان تئوریزه‬ ‫می شود‪ ،‬حتی اگر در ظاهر با «عبور از احمدی نژاد» همراه‬ ‫باشــد؛ عمال به معنای بازگشــت به همان فضا و شرایطی‬ ‫است که در دوران دولت او بر ملک و میهن تحمیل شد‪».‬‬ ‫به نظر می رســد اصالح طلبان چندان هم بدشــان‬ ‫نمی اید با گزینــه رد صالحیت روحانی و اســتفاده از یک‬ ‫شــوک وارد انتخابات ‪ 96‬شــوند‪ .‬انها شــاید به یک موج‬ ‫تبلیغاتی نیاز دارنــد‪ .‬ایا محمد جواد ظریــف می پذیرد در‬ ‫چنین پروژه ای بازیگر باشد؟‬ ‫‪27‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫محسنغرویانبهمثلثخبرداد‬ ‫سیاست‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫ظریف گفت‪ ،‬صدبارگفته ام‬ ‫نامزد ریاست جمهوری نمی شوم‬ ‫شــما گفتید برخی روحانیون و علما عالقه مندند‬ ‫اقای ظریف کاندیدای ریاســت جمهوری شود‪،‬‬ ‫استدالل شما چه بود؟‬ ‫من گفتم رایزنی هایی با برخی روحانیون و اساتید‬ ‫حوزه که دارای مشی اعتدالی هستند‪ ،‬در این مورد صورت‬ ‫گرفــت‪ .‬انها اعتقاد داشــتند که چهره هــای متعددی باید‬ ‫در انتخابات اتی به صحنه بیاینــد‪ .‬بنابراین این خبر موضع‬ ‫هیچ نهاد خاصی از روحانیون نیســت و این موضوع در حد‬ ‫رایزنی با برخی از روحانیون اســت که اعتقاد به تفکر دولت‬ ‫و مشی اعتدالی دارند‪ .‬این دسته از روحانیون اعتقاد دارند‬ ‫که در انتخابات باید چهره های برجســته ای حضور داشته‬ ‫باشــند که یکی از چهره های اعتدالی مدنظــر روحانیون‪،‬‬ ‫دکتر ظریف هستند‪ .‬موضوع کاندیداتوری وی در محافل‬ ‫خصوصی مطرح شد و درباره ان رایزنی صورت گرفته است‪.‬‬ ‫اقای ظریف یک چهره شناخته شــده بین المللی است که‬ ‫دنیا او را می شناسد و گذشــته از این موارد به هر حال رفتار‬ ‫و سلوک اخالقی اقای ظریف و چهره خندان این دیپلمات‬ ‫برجســته می تواند ایران را از انزوا خارج کرده و روابط ایران‬ ‫را در جهان امروز از نظر سیاســی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و‬ ‫ن جهت امتیــازات رفیع در‬ ‫حتی نظامی ســامان دهد‪ .‬از ای ‬ ‫وی دیده می شود و از همه مهم تر اینکه تمام زوایای قانون‬ ‫اساسی که به عنوان شرایط سیاسی رئیس جمهور ذکرشده‬ ‫در اقای دکتر ظریف وجود دارد‪ .‬مــن فاصله ای در دیدگاه‬ ‫ی روحانی و ظریف نمی بینم که اختالفی در بدنه‬ ‫فکری اقا ‬ ‫اجتماعیانهاحاصلشود‪.‬ظریفوروحانیدارایدیدگاهی‬ ‫واحد هســتند و خواهند توانســت در یک جنــاح اعتدالی‬ ‫طبقه بندی شده و جریاناتی که با اقای دکتر روحانی موافق‬ ‫هســتند با اقای دکتر ظریف هم موافــق خواهند بود‪ .‬پس‬ ‫علتی وجود نــدارد که اصالح طلبان با کاندیدای شــخص‬ ‫شناخته شده ای مانند ظریف مخالفت کنند‪ .‬ظریف دارای‬ ‫شــخصیت توانمندی اســت و توانمندی خود را در عرصه‬ ‫سیاسی نشان داده اســت اما روز دوشنبه ‪ 15‬شهریور اقای‬ ‫ظریف به منپیغام دادندکه منهرگز چنین اقدامی نمی کنم‬ ‫و صدها بار گفتم که کاندیدای ریاست جمهوری نمی شوم‪.‬‬ ‫البته پیش از این ما با شخص اقای ظریف صحبت و رایزنی‬ ‫نکرده بودیم همان طور که گفتم فقط در محافل خصوصی‬ ‫وقتی صحبت از شخصیت های واجد شــرایط و قابل برای‬ ‫‪2‬‬ ‫محسن غرویان از علت حمایت برخی روحانیون‬ ‫از نامــزدی ظریف می گویــد و تاکید می کنــد که اخیرا‬ ‫ســکاندار عرصه سیاســت خارجی کشــور به او پیغام‬ ‫داده که قصد ندارد بــا رئیس دولت اعتــدال در کارزار‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری ســال ‪ 96‬رقابت کند‪ .‬وی‬ ‫افزود‪« :‬بعد از پیام ظریف مــا روحانیون به دنبال بدیل‬ ‫دیگری نمی رویم‪ ».‬این استاد حوزه و دانشگاه یاداور‬ ‫می شــود‪« :‬ظریف یک چهره ملی و بین المللی دارد که‬ ‫باید کشــور و ملت ایران بهتر از او اســتفاده کند حاال‬ ‫در ســال ‪ 96‬نه امــا در ‪ 1400‬دکتر ظریــف را به عنوان‬ ‫کاندیدای ریاست جمهوری معرفی می کنیم‪».‬‬ ‫کاندیداتوری شــد عده زیادی معتقد بودند که اقای ظریف‬ ‫یکی از شخصیت هایی است که به لحاظ روحیه اشتی ملی‬ ‫که دارد می تواند تاثیرگذاری خوبــی در اخالق اجتماعی و‬ ‫عمومی جامعه داشته باشد‪ .‬همین طور فرد با دانش و اهل‬ ‫سیاستیاستوخوبهمسیاسترامی فهمدودرکمی کند‬ ‫بنابراینمی توانددرمسائلسیاسیبسیارمفیدوکارامدباشد‪.‬‬ ‫اجماال اقای دکتر ظریف خودش به شدت استنکاف می کند‬ ‫و تواضع به خــرج می دهد و می گوید بــه صحنه انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری ســال نمی اید اما ما برای اینکه صحنه از‬ ‫ی دولت خالی نباشد به‬ ‫چهره های مختلف اعتدالگرا و حام ‬ ‫نظرمان می رســد که اقای دکتر ظریف یکی از چهره های‬ ‫واجد شــرایط برای قرار گرفتن در جایگاه ریاست جمهوری‬ ‫است‪.‬‬ ‫دکتر ظریف مستقیم به شما پیام داد یا از طریق‬ ‫یکی از همکارانش کار انتقال پیام صورت گرفت؟‬ ‫این پیام را به اقای مــکارم رئیس دفتر وزارت امور‬ ‫خارجه در قم داد و اقای مــکارم نیز عین پیــام را برای من‬ ‫پیامک کرد‪.‬‬ ‫این جمعی که نظرشــان بر حضــور اقای ظریف‬ ‫در انتخابات ریاســت جمهوری است تشکیالت‬ ‫خاصی دارنــد یا یــک گعــده غیررســمی برخی‬ ‫روحانیون محسوب می شود؟‬ ‫خیر‪ ،‬مکرر در چند مصاحبــه گفتم این یک جمع‬ ‫خود جوش و خصوصی بین عده ای از روحانیون و مدرسین‬ ‫حــوزه علمیه قم بــود و تشــکیالت خاصی نیســت‪ .‬دیدم‬ ‫اقای فاضل میبدی از مجمع محققین و مدرســین حمایت‬ ‫این تشــکل را از اقای روحانی انکار کرد‪ ،‬در صورتی که ما‬ ‫به عنوان یک تشکیالت خاص این مساله را مطرح نکردیم‬ ‫و هیچ منافاتی ندارد که نظــرات مختلفی در بین روحانیون‬ ‫وجود داشته باشــد‪ .‬خبرنگاران از ما نظر خواستند و ما هم‬ ‫گفتیم صحنه خالی نیســت که در جناح اعتدالگرایان فقط‬ ‫یک نفر باشــد بلکه افراد متعدد می توانند معرفی شوند و به‬ ‫صحنه بیایند از جمله دکتر ظریف که یک چهره شناخته شده‬ ‫بین المللی است‪.‬‬ ‫تعداد روحانیونی که حامی اقای ظریف هســتند‬ ‫مشخص است؟‬ ‫خیر‪ ،‬این یک طیف فکری‪ ،‬اندیشــه سیاســی و‬ ‫تمایل و گرایش اعتدالی است‪ .‬تعداد و کمیت در هیچ بحث‬ ‫سیاسی مالک نیست‪ .‬این گرایش طرفداران خود را در میان‬ ‫روحانیون حوزه دارد‪.‬‬ ‫اینکه می گویید صحنه نباید خالی باشد و فقط یک‬ ‫نفر گفتمان اعتدال را نمایندگی کند اسیب هایش‬ ‫را چه می دانیــد؟ چرا فقط اقــای روحانی نماینده‬ ‫گفتمان اعتدال نباشد؟‬ ‫بــرای اینکه جناح های افراطی چنــد نفر را مطرح‬ ‫می کنند بــه این خیال که فقــط انها کاندیــدا دارند ‪.‬ما هم‬ ‫می خواهیم بگوییم که این طور نیســت و شخصیت های‬ ‫دیگری نیز هستند که می توانند گفتمان اعتدال را در صحنه‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری نمایندگی کنند‪ .‬بنابراین بحث بر‬ ‫سر این نیست که اقای روحانی نباشد‪ .‬ما گفتیم که نفر اول‬ ‫اقای روحانی اســت در رتبه بعد از او گزینه ها و چهره هایی‬ ‫برای معرفی کردن داریم‪.‬‬ ‫به نظر شما در انتخابات ریاست جمهوری باید یک‬ ‫نفر گفتمان اعتدال را نمایندگی کند یا دو نفر که با‬ ‫تقســیم کار میان خود بتوانند از پس انتقادهای‬ ‫رقبا بر ایند؟‬ ‫هم می تواند یک نفر نامزد گفتمان اعتدال باشد و‬ ‫هم دو نفر می توانند این گفتمان را نمایندگی کنند‪ .‬کمیت‬ ‫مطرح نیست‪.‬‬ ‫باالخره کدام حالت موفق تر خواهد بود؟‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫سیاست‬ ‫ان جمع بندی نهایی روی یک نفر اجماع می شود‬ ‫اما فعال در مرحله ای هستیم که گروه ها و جناح های سیاسی‬ ‫می ایند دیدگاه ها و نظرات شان را مطرح می کنند‪ ،‬ما هم این‬ ‫نظررامطرحکردیمکهاعتدالگرایاننیزچهره هایمتعددی‬ ‫دارند و البته نهایتا روی یک نفر اجماع خواهیم کرد که فعال‬ ‫اقای دکتر روحانی است‪.‬‬ ‫اقای مسیح مهاجری یک نقل قول از اقای روحانی‬ ‫مطرح کــرده کــه او بــرای حضــور در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری تردید داشــت اما با رایزنی های‬ ‫انجام شده برای نام نویسی دوباره رضایت داد‪ ،‬به‬ ‫ن تردید از کجا ناشی می شود؟‬ ‫نظر شما ای ‬ ‫البته صحت و ســقم این مطلــب را نمی دانم‪ ،‬اما‬ ‫به هر حال صحنه سیاست است‪ .‬فشــارهای سیاسی اینها‬ ‫علی القاعده ممکن است در اقای دکتر روحانی یک روحیه‬ ‫خستگی ایجاد کرده باشد‪.‬‬ ‫به نظر شما تشــکل های روحانی همچون جامعه‬ ‫مدرسین حوزه علمیه قم و جامعه روحانیت مبارز‬ ‫تهران چــه رویکــردی را در قبال اقــای روحانی‬ ‫دنبــال می کننــد؟ در انتخابات مجلــس خبرگان‬ ‫رهبری شاهد بودیم که جامعه روحانیت مبارز نام‬ ‫اقای هاشمی را در لیست خود گذاشت اما جامعه‬ ‫مدرســین این کار را نکرد‪ .‬ایا جامعتیــن از اقای‬ ‫روحانی در انتخابات ریاســت جمهوری سال ‪96‬‬ ‫حمایت می کنند؟‬ ‫احتمال قوی می دهــم که در ریاســت جمهوری‬ ‫جامعه مدرسین هم از اقای دکتر روحانی حمایت می کند و‬ ‫هماهنگ با جامعه روحانیت حرکت خواهد کرد‪ ،‬برای اینکه‬ ‫نتیجه تشتت و اختالف نظر را در مجلس دید‪ ،‬از این جهت‬ ‫احتمال قوی می دهم که جامعه مدرســین روی اقای دکتر‬ ‫روحانی اجماع را خواهد داشت‪.‬‬ ‫به نظر شما اقای هاشــمی چه نقشی ایفا کند که‬ ‫این جامعه روحانیت مبارز تهران و جامعه مدرسین‬ ‫حوزه علمیه قم را به سمت اقای روحانی بیاورد؟‬ ‫همیشــه گرایش اقای هاشمی به سمت وحدت و‬ ‫اتحاد روحانیت بود و از تشتت و اختالف بسیار ناراحت است‬ ‫و سعی می کند به هر حال وحدت و اتحاد حفظ شود و ملت‬ ‫شاهد اتحاد و یکپارچگی روحانیت باشند به جای اختالف‪،‬‬ ‫تشتت و چند دستگی‪ .‬روحیه اقای هاشمی همین است و در‬ ‫انتخاباتایندههماوسعیمی کندکهاناجماعنسبیراروی‬ ‫اقای دکتر روحانی شکل دهد‪.‬‬ ‫ایا اقای هاشــمی حاضر می شــود بعد از سال ها‬ ‫حضور نیافتن در جلســات شورای مرکزی جامعه‬ ‫روحانیت مبارز تهران‪ ،‬به ان جلسات برود و سعی‬ ‫کند تا وحدت نظر یا گرایش به سمت اقای روحانی‬ ‫را تقویت کند؟‬ ‫تاثیرگذاری اقای هاشــمی در مســائل سیاســی‬ ‫متوقف بر حضــور فیزیکی او در جلســات جامعه روحانیت‬ ‫نیست‪ .‬اقای هاشــمی تاثیرگذاری خود را دارد ولو اینکه در‬ ‫جلســات جامعه روحانیت مبارز تهران هم حضور پیدا نکند‬ ‫اما ما در انتخابات مجلس همچنین در خبرگان تاثیرگذاری‬ ‫اقای هاشــمی را دیدیم و تجربه کردیم‪ .‬بــه نظر من اقای‬ ‫هاشمی یک شــخصیت فراجناحی اســت و همان طور که‬ ‫حضرت ایت الله جــوادی املی در دیدار اخیــر خود فرمود‬ ‫اقای هاشمی از اســتوانه های انقالب است و تاثیرگذاری‬ ‫خود را خواهد داشت‪.‬‬ ‫اقای روحانی اگر در انتخابات بیاید ایا رقیب جدی‬ ‫خواهد داشت؟‬ ‫من فکر نمی کنم او رقیب جدی داشته باشد‪ .‬البته‬ ‫رقیب جدی او می تواند اقای احمدی نژاد باشد که به نظرم‬ ‫خود اقای احمدی نژاد به میدان نخواهــد امد‪ .‬به هر حال‬ ‫مردم هم اقبالی به طیف رادیکال ندارند و تجربه انتخابات‬ ‫گذشــته هم این را نشــان داده اســت بنابراین به نظر من‬ ‫اصلی ترین گزینه در انتخابات ریاست جمهوری اقای دکتر‬ ‫روحانی است‪.‬‬ ‫یعنــی شــما می گوییــد اقــای روحانــی یــک‬ ‫رئیس جمهوری دو دوره ای خواهد شد؟‬ ‫من ‪ 90‬درصد احتمال می دهم همین طور است‪.‬‬ ‫حاال مسائل سیاسی و حوادثی که در اینده رخ می دهد در حد‬ ‫‪ 10‬درصد ممکن است این احتمال را به هم بزند ولی به هر‬ ‫حالروندمسائلسیاسیرااینطورمی بینمکهاقایروحانی‬ ‫نیز رئیس جمهور دو دوره ای خواهد بود‪.‬‬ ‫ایا یک شــخصیت مثل اقایان نــادران و زاکانی‬ ‫می تواننــد اقــای روحانــی را در انتخابــات‬ ‫ریاســت جمهوری به چالش بکشــند مثل کاری‬ ‫که احمدی نژاد ســال ‪ 84‬در برابر اقای هاشــمی‬ ‫انجام داد؟‬ ‫اینها در عالم سیاست ممکن است اتفاق بیفتد ولی‬ ‫باید دید چه قیمت و هزینه هایی برای کشور و جامعه خواهد‬ ‫داشت‪ .‬به هر حال ما باید سعی کنیم روند مسائل سیاسی و‬ ‫اجتماعی کشور براساس یک عقالنیتی جلو رود و ارزش ها‬ ‫و فرهنگ حفظ شود و مردم به زحمت زیاد نیفتند که مصالح‬ ‫ملی در خطر قرار گیرد و هزینه های زیادی به ملت تحمیل‬ ‫شود‪ .‬به هر حال افرادی که نام برده شد چهره های سیاسی‬ ‫هستند ولی باید براساس یک محاسبه عقالنی پیش رفت و‬ ‫چهره هایی که در حد و اندازه ریاست جمهوری نیستند و مردم‬ ‫هم به اینها عالقه و اشنایی ندارند مطرح نشوند‪ .‬بله نخبگان‬ ‫سیاسی می توانند امواج کاذبی را ایجاد کنند و ارای مردم را به‬ ‫اینسمتوانسمتبکشانندامابحثبرسرایناستکهایا‬ ‫یک نخبه سیاسی عاقل و اندیشمند با سرنوشت مردم بازی و‬ ‫هزینه زیاد را به جامعه مردم تحمیل می کند؟ فکر می کنم که‬ ‫این چنین نیست بنابراین کم هزینه ترین گزینه این است که‬ ‫چهار سال دیگر به اقای دکتر روحانی مهلت دهیم که بتوانند‬ ‫افکار و اندیشه هایی را که دارد برای رفاه جامعه و پیشرفت‬ ‫کشور ادامه دهد و به نتیجه برساند‪.‬‬ ‫غیر از اقــای ظریف اســم اقایــان جهانگیری‪،‬‬ ‫رحمانی فضلی و قاضی زاده هاشمی برای نامزدی‬ ‫در انتخابات ریاســت جمهوری ســال ‪ 96‬مطرح‬ ‫می شود‪ ،‬به نظر شــما در نهایت کسی از اعضای‬ ‫دولت با اقای روحانی وارد رقابت می شود یا خیر؟‬ ‫من بسیار بعید می دانم‪ .‬شــاخص ترین چهره ای‬ ‫کــه مــا احتمــال می دادیــم توانایــی حضــور در صحنه‬ ‫ریاســت جمهوری را دارد دکتر ظریف اســت که خود او به‬ ‫من پیغام داد هرگز این کار را نمی کند و رقیب دکتر روحانی‬ ‫نمی شــود‪ .‬حتی دکتر ظریف تاکید کرد مطرح شــدن این‬ ‫مســاله برای من هزینه دارد‪ .‬به هر حال ما می دانیم وقتی‬ ‫کسی به صحنه های سیاســی کالن جامعه ورود می کند‪،‬‬ ‫فشارهای زیادی بر او وارد خواهد شد‪ ،‬اما انسان های بزرگ‬ ‫باید شانه های شــان را زیر مســئولیت های بــزرگ بدهند و‬ ‫خداوند هم به انها تحمل می دهد‪ .‬در کل من فکر نمی کنم‬ ‫از وزرا کسی وارد میدان رقابت با دکتر روحانی شود‪.‬‬ ‫این جمع روحانیون که شما با انها نشستید و نظر‬ ‫به حمایت از اقای ظریف داشتید با این پیام دکتر‬ ‫ظریف به سمت دولتمرد دیگری می روند یا خیر؟‬ ‫این افراد همچنان به سمت دکتر روحانی گرایش‬ ‫دارند اما بحث این بود اگر قرار باشد چند نفر از جناح دولت و‬ ‫حامیان دولت در صحنه بیایند و کاندیدا شوند‪ ،‬ان چند نفر‬ ‫چه کسانی هســتند؟ گفتند اقای دکتر ظریف این پتانسیل‬ ‫و ظرفیت را دارد‪.‬‬ ‫یعنــی حاال کــه دکتــر ظریــف اعالم کــرد قطعا‬ ‫کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری نمی شود‪،‬‬ ‫ایــن جمــع از روحانیــون ســراغ بدیــل دیگری‬ ‫نمی روند؟‬ ‫خیر این کار را نمی کنند‪.‬‬ ‫بــه نظــر شــما اقــای ظریــف بــرای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری ســال ‪ 1400‬حاضر می شود به‬ ‫میدان رقابت پا بگذارد چون دیگر در ان زمان اقای‬ ‫روحانی نامزد نخواهد بود؟‬ ‫نظر خــود اقای ظریف را نمی دانــم ولی معتقدیم‬ ‫اقای ظریف یک چهره ملی و بین المللی دارد که باید کشور و‬ ‫ملت ایران بهتر از او به عنوان سرمایه ملی و سیاسی استفاده‬ ‫کند و نظر ما این اســت که در اینده دکتر ظریف را به عنوان‬ ‫کاندیدای ریاست جمهوری معرفی کنیم‪.‬‬ ‫هر دوره انتخابــات ریاســت جمهوری اقتضای‬ ‫خاص خود را دارد‪ ،‬ســال ‪ 68‬کشور نیاز به توسعه‬ ‫اقتصادی داشت و اقای هاشمی پیروز انتخابات‬ ‫شد‪ ،‬سال ‪ 76‬مردم به شعار توسعه سیاسی اقای‬ ‫خاتمی اقبال کردند‪ ،‬سال‪ 84‬بحث عدالت خواهی‬ ‫اقای احمدی نــژاد مورد اقبال قرار گرفت و ســال‬ ‫‪ 92‬مردم از بین دیپلمات های حاضر یعنی اقایان‬ ‫روحانی‪ ،‬جلیلی و والیتی‪ ،‬به اقای روحانی اعتماد‬ ‫کردند تا پرونده هسته ای و مشکالت بین المللی‬ ‫کشور را سروسامانی دهد‪ ،‬به نظر شما سال‪1400‬‬ ‫همچنان نیاز و اولویت کشــور سیاســت خارجی‬ ‫خواهد بود که اقای ظریف شانس موفقیتش در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری زیاد باشد؟‬ ‫فکر می کنم که کال جهان‪ ،‬تمام کشورها و ملت ها‬ ‫یک حرکتی دارد و کشور ما نیز مستثنی از این قواعد جهانی‬ ‫نیست و حرکت تمامی جوامع به سمت بازتر شدن و برقراری‬ ‫روابط متقابل بین جوامع‪ ،‬دولت ها و ملت هاست‪ .‬هرچه به‬ ‫پیش می رویم جوامع از حالت بســته بودن و چهار دیواری‬ ‫خارج می شوند‪ .‬اینها مقتضای فلسفه‪ ،‬نگاه و جهان امروز‬ ‫است‪ .‬علوم‪ ،‬دانش و تکنولوژی ما را به این سمت می برد‪.‬‬ ‫ایران نیز از این قواعد جهانی مستثنی نیست و نخواهد بود و‬ ‫ما به این دنیای جدید دیر یا زود وارد‪ ،‬درگیر و مبتال می شویم‪.‬‬ ‫من فکر می کنم در اینده ما شخصیت هایی را باید به عنوان‬ ‫رئیس جمهور داشــته باشــیم که این نگاه را داشته باشند‪،‬‬ ‫بتوانند دنیا را بشناســند‪ ،‬روابط سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬نظامی‬ ‫و دیپلماتیک را خوب درک کنند‪ ،‬تاثیرگذاری سیاســت در‬ ‫اقتصاد و بلعکس را بفهمند و کشور ما را در مجموعه جهانی‬ ‫هدایت و مدیریــت کنند‪ .‬ما یک چنین شــخصیت هایی را‬ ‫به عنوان رئیس جمهور باید داشته باشیم‪.‬‬ ‫یعنی با تفاسیری که گفتید اقای ظریف می تواند‬ ‫گزینه نخست اعتدالیون برای سال ‪ 1400‬باشد؟‬ ‫بله دیدگاه ما این است‪ .‬البته االن خیلی قضاوت‬ ‫کردن نسبت به چهار سال اینده زود است اما در بین نام های‬ ‫موجود‪ ،‬اقای ظریف را چنین شخصیتی می بینیم‪.‬‬ ‫فارغ از مباحث انتخاباتی‪ ،‬جایگاه سیاسی اقای‬ ‫ظریفرادرایرانکجامی بینید؟یعنیفکرمی کنید‬ ‫او روزی رئیس جمهور شــود یا خیــر؟ بعد از ترک‬ ‫وزارت خارجه به دنبال امور دیگری برود؟‬ ‫اینکه بگوییم روزی رئیس جمهور می شود یا نمی شود‬ ‫به هر حال دست ما نیست؛ حوادث اینده باید دید چگونه رقم‬ ‫خواهد خورد‪ .‬این سئوال درباره هر کسی قابل طرح است‪.‬‬ ‫خیلی ها دربــاره اقایان‪ ،‬خاتمی احمدی نــژاد و روحانی نیز‬ ‫می گفتند فکر نمی کردیم «او کسی باشد که رئیس جمهور‬ ‫شود» ولی هر ســه اقایان رئیس جمهور شدند‪ .‬این سوال‬ ‫برای همه مطرح اســت‪ .‬به هر حال ســوال خیلی مهمی‬ ‫ هم نیست‪.‬‬ ‫باید دید در این سرزمین ما چه نیروها و چه استعدادها‬ ‫و چه چهره هایی خود را نشــان می دهند و شکوفا می شوند‬ ‫و مردم چه انتخابــی می کننــد‪ .‬اقای ظریف هــم یکی از‬ ‫گزینه هایی اســت که به نظر من ظرفیت‪ ،‬استعداد و زمینه‬ ‫ریاست جمهوری دارد‪.‬‬ ‫‪29‬‬ ‫راه وحدت‬ ‫سیاست‬ ‫سازوکاروحدتاصولگرایانبرایانتخاباتسالایندهمساله ایاستکهازهم اکنون‬ ‫مورد بحث طیف های مختلف جناح قرار گرفته اســت‪ .‬در این میــان برخی اظهارنظرها‬ ‫از ســوی شــخصیت های جامعه روحانیت مبارز مورد توجه رســانه ها قرار گرفته و محل‬ ‫تحلیل هایمختلفشدهاست‪.‬‬ ‫هاشمییامصباح؟‬ ‫جامعهروحانیتمبارزدرشرایطجدیدیقرارگرفتهاست‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫‪1‬‬ ‫«بنای مشورت با ایت الله مصباح یزدی را نداریم‪».‬؛‬ ‫یک اظهــار نظر غیر منتظــره که فضای سیاســی مربوط‬ ‫به انتخابات سال ‪ 96‬را تغییر داد‪ .‬ســخنانی که از جانب‬ ‫ســخنگوی جامعه روحانیت بیان شــد و برای تحلیلگران‬ ‫سیاسی نشــانه های تازه ای داشــت‪ .‬در حالی که حسن‬ ‫روحانی ســال اخر ریاســت جمهوری اش را پشــت ســر‬ ‫می گذارد اینکــه اصولگرایان در نهایــت چه خواهند کرد‬ ‫و چگونــه وارد انتخابات خواهند شــد‪ ،‬بســیار پر اهمیت‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫ساز و کار تازه؟‬ ‫ماجرا از این قرار اســت که در جریان یک نشســت‬ ‫خبــری‪ ،‬غالمرضــا مصباحی مقدم با اشــاره به جلســات‬ ‫اخیــر جامعــه روحانیــت گفــت‪« :‬موضــوع انتخابــات‬ ‫ریاست جمهوری در دستورکار قرار گرفت و کمیته سیاسی‬ ‫اخیرا جلساتی با نمایندگان احزاب اصولگرا داشته است‪.‬‬ ‫انتظار از احــزاب اصولگرا این بوده کــه جامعه روحانیت‬ ‫فعالیت انتخاباتی خود را اغاز کنند‪ .‬اصولگرایان همراهی‬ ‫خود را بــا اقدامــات جامعه اعــام کردنــد و گفتند مثل‬ ‫گذشــته ملتزم به محوریت جامعه روحانیت هســتیم و با‬ ‫وفاداری به جامعه روحانیت که همیشــه قدم های اول را‬ ‫برمی دارد‪ ،‬این جلسات مورد استقبال اعضا قرار گرفت‪.‬‬ ‫همــه پذیرفتند اقداماتــی صورت گیرد؛ قرار شــد با همه‬ ‫احزاب اصولگرا تعامل کنیم و با شخصیت های اصولگرا‬ ‫هم صحبت کنیم تا راهکاری برای انتخابات اینده داشته‬ ‫باشــیم‪ .‬بنای جامعه روحانیت ورود به انتخابات اســت؛‬ ‫در صورتی که جامعه مدرســین هم قبول کند‪ ،‬به صورت‬ ‫مشترک با یکدیگر در این زمینه همکاری می کنیم‪».‬‬ ‫اما نکته این نشست که سراغاز بحث های جنجالی‬ ‫شــده اســت‪ ،‬اظهارنظــر مصباحی مقدم در مــورد نقش‬ ‫ایت الله مصباح در ساز و کار انتخاباتی اصولگرایان است‪.‬‬ ‫انجا که از او در مورد شــرط ایت الله مصباح برای حمایت‬ ‫از لنکرانی یا سعید جلیلی پرسیده شد و او در پاسخ گفت‪:‬‬ ‫«بنای جامعه روحانیت ورود به انتخابات است؛ در صورتی‬ ‫که جامعه مدرســین هــم قبول کنــد‪ ،‬مشــترکا همکاری‬ ‫می کنیم؛ بیشــتر از این دنبال چیزی نیستیم‪ .‬خودم هم‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫کاندیدا نیستم و هنوز وارد مصادیق نشدیم‪ .‬انچه گفتید در‬ ‫مورد شرط ایت الله مصباح یزدی‪ ،‬مربوط به دوره گذشته‬ ‫اســت‪ .‬در دوره جدید نه چنین چیزی داریــم‪ ،‬نه اینکه از‬ ‫جامعه روحانیت بنای مشورت با ایشان را داریم‪ ،‬دوره قبل‬ ‫هم ایشان به میدان نیامد‪».‬‬ ‫این اظهــارات بــه محل بحــث بیــن اصولگرایان‬ ‫تبدیل شــد‪ .‬برخی چهره ها به صورت ضمنــی ان را تایید‬ ‫کردند و برخی دیگر این مســاله را نظــر جامعه روحانیت‬ ‫دانســتند‪ .‬از همه مهمتر ایــن محمد رضا باهنــر بود که‬ ‫به صورت سربســته حرف هــای مصباحی مقــدم را تایید‬ ‫کرد‪ .‬او در پاســخ به این ســوال که مصباحی مقدم گفته‬ ‫بــرای همگرایی در انتخابــات اینده نیازی بــه ائتالف به‬ ‫ایت الله مصباح یزدی نیست‪ ،‬گفت‪« :‬ما درباره همگرایی‬ ‫و همدلی جبهه اصولگرایی یا به قولی جبهه انقالبیون نیاز‬ ‫به رای همه افراد در کشور داریم‪ .‬پس به رای افرادی مثل‬ ‫اقای مصباح یزدی هم احتیاج داریم اما زمانی که شاکله‬ ‫ســازمانی تعریف می کنیم رده بندی هایی وجود دارد‪ .‬ما‬ ‫معتقدیم مجموعــه اصولگرایان می تواننــد حول محور‬ ‫جامعه روحانیت مبارز تهران جمع شــود‪ .‬مــا برای رای و‬ ‫وحدت به همه نیاز داریم‪ .‬ما برای محوریت هرچه تعداد‬ ‫افراد بیشتر باشــد وحدت با مشکل مواجه خواهد شد‪ .‬به‬ ‫نظرات ایت اللــه مصباح یزدی حتما نیــاز داریم اما محور‬ ‫وحدت ما جامعه روحانیت مبارز تهران اســت‪ ».‬همسو با‬ ‫محمد رضا باهنر‪ ،‬اکبر ترکان‪ ،‬مشــاور رئیس جمهور هم‬ ‫گفت‪« :‬جامعه روحانیت مبارز تهران همیشه مشی مستقل‬ ‫خود را داشــته و از قدیم تابع اشــخاصی مثل افرادی که‬ ‫اقای مصباحی فرمودند‪ ،‬نبودنــد‪ .‬روحانیت مبارز تهران‬ ‫برای خود شــان و منزلتی دارد و با تشــخیص خود عمل‬ ‫می کند‪ .‬ان اقا که شما نامش را بردید جزو روحانیت مبارز‬ ‫تهران نیســت‪ .‬جامعه روحانیت مبارز تهران در انتخابات‬ ‫رای خودشان را دارند ولی فرمایشات اقای مصباحی مقدم‬ ‫نشان دهنده این است که یک حرکت عمیق عقالیی شروع‬ ‫شده اســت‪ ».‬اما ترکان از این ســخنان مصباحی مقدم‬ ‫یک استنباط قابل توجه داشــت‪ .‬او اظهار داشت‪« :‬من‬ ‫در فرمایشــات اقای مصباحی مقدم عالمت و پیام هایی‬ ‫می بینم که نشان از بازگشت اعتبار سابق جامعه روحانیت‬ ‫مبارز تهران دارد‪ .‬بنابراین معتقــدم باید صبر کنیم‪ ،‬چون‬ ‫اقایــان در جامعه روحانیــت مبارز تهــران گفتند احتمال‬ ‫حمایــت از دکتر روحانی وجــود دارد و ایــن بحث منتفی‬ ‫نیست‪».‬‬ ‫حرف شخصی زده‬ ‫رسانه ها چه گفتند؟‬ ‫ســخنان مصباحی مقدم اما میــان اصولگرایان نیز‬ ‫واکنش های زیادی داشــت‪ .‬نامه نیوز رســانه نزدیک به‬ ‫مصطفــی پورمحمدی کــه از اعضای جامعــه روحانیت‬ ‫است‪ ،‬نوشت‪« :‬اصولگرایان سنتی به مدیریت ایات یزدی‬ ‫و موحدی کرمانی ســعی می کنند بهترین مســیر را برای‬ ‫اینده سیاسی خود انتخاب کنند‪ .‬انها در اولین گام ایت الله‬ ‫مصباح یــزدی را از دایره وحــدت خارج کردنــد‪ .‬با رفتن‬ ‫مصباح یزدی طیف نزدیک به او یعنــی پایداری ها نیز از‬ ‫صحنه خارج می شوند‪ .‬اصولگرایان به دلیل خاطره منفی‬ ‫از ائتالف با پایداری ها درانتخابات مجلس دهم تصمیم‬ ‫گرفتند مســیر خود را از تندروهای اصولگــرا جدا کنند‪».‬‬ ‫سایت انتخاب هم در گزارشــی در این مورد نوشت‪« :‬به‬ ‫نظر می رسد جامعه روحانیت مبارز پیش فرض قطعی خود‬ ‫را بر این پایه اســتوار کرده که ایت الله مصباح قصد ندارد‬ ‫در انتخابات ورود پیدا کنــد‪ ».‬مصباحی مقدم می گوید‪:‬‬ ‫«اقای مصباح به میــدان نیامدند‪ ،‬بعید هــم می دانم به‬ ‫میدان بیایند‪ ».‬روزنامه اعتماد هم در گزارشی در این مورد‬ ‫نوشت‪« :‬اصولگرایان در انتخابات اخیر مجبور شدند تن‬ ‫به خواسته جبهه پایداری دهند و به جای جامعتین روی به‬ ‫فقهای ثالث بیاورند تا بر خالف خواســت اکثریت و تنها‬ ‫برای حفظ وحدت نام ایت الله مصباح یزدی را دوشادوش‬ ‫ایات یزدی و موحدی کرمانی به عنوان دبیران کل جامعه‬ ‫روحانیت مبارز و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم قرار دهند‪.‬‬ ‫با این مکانیزم عمال وحدت حول محور جامعتین محقق‬ ‫نشد و نتیجه انتخابات فارغ از تبلیغات انها مطابق میلشان‬ ‫پیش نرفت‪ .‬با مصوبه اخرین جلسه جامعه روحانیت مبارز‬ ‫به نظر می رســد بار دیگر تالش هایی در جریان اســت تا‬ ‫اصولگرایی را دوباره حول محور جامعتین تعریف کند‪».‬‬ ‫دیدار نامعلوم‬ ‫در اواخر هفته گذشــته اما اعالم یک خبر از ســوی‬ ‫مصباحی مقدم بار دیگر یک موج خبری را به دنبال داشت ‪.‬‬ ‫مصباحی مقدم گفت ‪«:‬ما در حال رایزنی و برنامه ریزی های‬ ‫جدیدی هســتیم که زمان جلســات جامعه روحانیت مبارز‬ ‫را تغییر دهیم و به زمان دیگری موکول کنیم‪ .‬بدون شــک‬ ‫تغییر زمان جلســات جامعه روحانیت مبارز به حضور اقای‬ ‫روحانی در این جلسات کمک بسیاری خواهد کرد‪.‬‬ ‫این مســاله با ایت الله هاشمی رفسنجانی نیز مطرح‬ ‫شده و ایشــان ابراز عالقه مندی کردند که در این جلسات‬ ‫حضور پیدا کنند‪ .‬ایشان در پاسخ به ما عنوان کردند که بنده‬ ‫امادگی دارم میزبان اعضای جامعه روحانیت مبارز در دفتر‬ ‫خودم باشــم و برخی جلســات را در دفتر بنده برگزار کنیم‪.‬‬ ‫در نتیجه ایت الله هاشــمی برای حضور در جلسات جامعه‬ ‫روحانیت مبارز اعالم امادگی کامل کرده اند‪ .‬در حال حاضر‬ ‫ما در حال رایزنی با اعضای جامعه روحانیت مبارز هســتیم‬ ‫که در یک جلسه خدمت ایت الله هاشمی در دفتر کارشان‬ ‫برســیم‪ .‬بنده به عنوان ســخنگوی جامعه روحانیت مبارز‬ ‫به صورت کامل با برگزاری جلســه جامعه روحانیت مبارز با‬ ‫حضور ایت الله هاشمی موافق هستم‪ .‬ایت الله هاشمی و‬ ‫اقای روحانی از استوانه های جامعه روحانیت مبارز بوده اند‬ ‫و همچنان از شخصیت های برجسته این تشکل به شمار‬ ‫می روند‪».‬این اظهار نظر با واکنش دبیر کل جامعه روحانیت‬ ‫مواجه شد ‪ .‬او گفت‪« :‬ایشان حرف های خودشان را می زنند‬ ‫و مواضع جامعه روحانیت‪ ،‬مطلبی اســت که من به عنوان‬ ‫دبیرکل می گویم‪».‬‬ ‫وی در پاسخ به سوالی درباره اظهارات مصباحی مقدم‬ ‫مبنی بر عدم مشورت این تشکل با ایت الله مصباح‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«ایت الله مصباح یزدی شخصیتی بسیار بزرگوار و محترم‬ ‫برای ما هستند و هر وقت الزم باشد‪ ،‬بنده و جامعه روحانیت‬ ‫از ایشان مشورت خواهیم گرفت‪».‬‬ ‫ایت اللــه موحدی کرمانــی درباره خبر یــک روزنامه‬ ‫اصالح طلب که به نقل از سخنگوی جامعه روحانیت مبارز‬ ‫از پیشــنهاد هاشــمی رفســنجانی برای برگزاری جلسات‬ ‫جامعه روحانیت در دفتر وی و موافقــت مصباحی مقدم با‬ ‫این موضوع‪ ،‬گفت‪« :‬به هیــچ عنوان چنین چیزی ممکن‬ ‫نیست‪ ».‬دبیرکل جامعه روحانیت همچنین درباره اظهارات‬ ‫مصباحی مقدم مبنی بر حمایت احتمالی این تشکل از حسن‬ ‫روحانی‪ ،‬گفت‪« :‬چنین چیزی اصال مطرح نبوده و نیست و‬ ‫قبال هم گفته بودم که چنین اقدامی بسیار بعید است‪ ».‬در‬ ‫ادامه این تحوالت ســخنگوی جامعه روحانیت مبارز طرح‬ ‫ادعاهای مربوط به اختالف نظر وی بــا ایت الله موحدی‬ ‫کرمانی را شیطنت های رسانه ای دانست‪.‬‬ ‫غالمرضا مصباحی مقدم با اشاره به طرح ادعایی مبنی‬ ‫بر وجود اختالف نظر میان وی و دبیر کل جامعه روحانیت‬ ‫مبارز اظهار کرد‪« :‬من در تماسی تلفنی درباره این موضوع‬ ‫ت وگو پرداختم و به ایشان‬ ‫با ایت الله موحدی کرمانی به گف ‬ ‫گفتم که برخی از رسانه ها مشــغول انتشار اخباری هستند‬ ‫که دیدگاه هر دو نفر ما در ایــن موضوع بر ان بود که چنین‬ ‫کارهایی جزو شیطنت های رسانه ای است و مصلحت نیست‬ ‫که به ان دامن بزنیم‪ .‬در جلسه جامعه روحانیت هم ایت الله‬ ‫موحدی کرمانی به من اظهار لطف و از مصاحبه های اخیرم‬ ‫تشکر کردند‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫حال هر چه هســت بعــد از اینکــه مصباحی مقدم‪،‬‬ ‫ســخنگوی جامعه روحانیت مبارز از برگزاری جلسه میان‬ ‫ایات موحدی کرمانی و یزدی برای انتخابات ‪ 96‬خبرداده‬ ‫بود‪ ،‬اقای دبیــرکل‪ ،‬می گوید که هنوز تاریــخ این رویداد‬ ‫مشخص نیست‪.‬‬ ‫دبیرکل جامعــه روحانیت بــا بیان اینکــه نیروهای‬ ‫انقالب برای انتخابات ‪ 96‬در حــال برنامه ریزی و تعیین‬ ‫راهبرد هستند‪ ،‬گفت‪« :‬قرار اســت بنده به عنوان دبیرکل‬ ‫جامعه روحانیت مبــارز‪ ،‬با ایت الله یــزدی‪ ،‬رئیس جامعه‬ ‫مدرسین درباره انتخابات ‪ 96‬دیدار داشــته باشم اما این‬ ‫دیدار هنوز برگزار نشده است‪».‬‬ ‫وی با ابراز اینکه‪ ،‬جامعه مدرسین و جامعه روحانیت‬ ‫مواضع جامعه روحانیت را من می گویم‬ ‫سیاست‬ ‫امــا تندترین واکنش بــه این اظهارنظــر را روح الله‬ ‫حسینیان داشت‪ .‬او در مصاحبه ای از سخنان سخنگوی‬ ‫جامعه روحانیت مبــارز در مورد عدم مشــورت با ایت الله‬ ‫مصباح در رابطه با انتخابات ریاست جمهوری انتقاد کرد‪.‬‬ ‫او گفــت‪« :‬اقــای مصباحی مقــدم ســخنگوی‬ ‫اصولگرایان نیستند و حتی جایگاهی نیز ندارند که وقتی‬ ‫صحبتی می کنند از ناحیــه اصولگرایان بخواهند صحبت‬ ‫کرده باشــند‪ .‬ســخنگوی جامعه روحانیت کــه نمی تواند‬ ‫از طرف همه اصولگرایان صحبت کنــد‪ ،‬در ضمن اقای‬ ‫مصباحی مقدم ان قدر جایگاهی نــدارد که حتی از طرف‬ ‫جامعــه روحانیت هــم تصمیم بگیرد‪ .‬ممکن اســت یک‬ ‫حرفی زده باشــد ولی بعید می دانم ان قدر اهمیت داشته‬ ‫باشــد‪ ».‬حســینیان البته در ادامه اظهاراتش یک نکته‬ ‫دیگر را هم گفت که با واکنش هایی مواجه شد‪ .‬او گفت‪:‬‬ ‫«اگــر اصولگرایان چیزی هم داشــته باشــند بــه خاطر‬ ‫خدمات اقــای احمدی نژاد اســت واال خودشــان خیلی‬ ‫ســابقه ای از خدمت ندارند‪ .‬اگر اصولگرایــان بخواهند‬ ‫نگاهی به عملکرد خودشــان داشته باشــند حتما باید به‬ ‫دوره ریاســت جمهوری احمدی نژاد اســتناد کنند‪ .‬به نظر‬ ‫من‪ ،‬رویکرد مردم به ســوی احمدی نژاد به حدی اســت‬ ‫که او باالخره تســلیم مردم خواهد شــد و در نهایت وارد‬ ‫کارزار انتخابات می شــود‪ ».‬اما در اظهار نظری دیگر در‬ ‫این مورد ناصر ایمانی‪ ،‬تحلیلگــر اصولگرا گفت‪« :‬فعال‬ ‫کســی بنا ندارد با ایت الله مصباح مشــورت بکند یا نکند‪.‬‬ ‫فعال سازوکاری که وجود دارد سازوکار انتخابات سال ‪94‬‬ ‫اســت‪ .‬یعنی اصولگرایان با این سه نفر از فقها مشورت و‬ ‫انها خطوط کلی را تعیین خواهند کرد‪ .‬اینکه اسم ایشان‬ ‫را می خواهند بگذارند پدر معنوی یــا چیز دیگر به کنار اما‬ ‫جبهه پایــداری یکی از جریان های اصولگرایان اســت‪.‬‬ ‫اقای مصباح هم از قبــل بودند‪ ،‬االن هم هســتند‪ .‬البته‬ ‫ارتباط ایشــان در گذشــته با جبهه پایداری مستحکم تر‬ ‫بود‪ ».‬وی در عین حال به یک نکته مهم دیگر اشاره کرد‬ ‫و گفت‪« :‬اقای مصباح یزدی االن ان نقش قبلی را ندارند‬ ‫چون قبال جبهه پایداری خیلــی با اصولگرایان هماهنگ‬ ‫نبود‪ .‬از زمانی که داخل جریان بزرگ اصولگرایان شدند‪،‬‬ ‫اقای مصباح مورد مشورت کل اصولگرایان قرار گرفت‪».‬‬ ‫مبارز امادگی دارند نیروهای انقالب و جریان اصولگرا را‬ ‫در رســیدن به مکانیزم وحدت همراهی کنند‪ ،‬تاکید کرد‪:‬‬ ‫«توصیه ما بــه نیروهای انقالب‪ ،‬اتحاد و همدلی اســت‬ ‫امیدوار هســتیم به لطف و عنایت خداوند زمینه وحدت و‬ ‫اتحاد بیشتر بین نیروهای انقالب فراهم شود‪».‬‬ ‫به نظر می رسد اصولگرایان بنا ندارند مانند انتخابات‬ ‫مجلس غیر از جامعتین ضلع دیگری داشته باشند‪.‬‬ ‫‪31‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫دور و نزدیک‬ ‫بررسی روابط ایت ال ّله مصباح یزدی و اصولگرایان در سال های اخیر‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ایت الله مصباح یزدی یکی از اعضای جامعه مدرسین‬ ‫قم و رئیس موسسه امام خمینی(ره) قم است که شاگردان‬ ‫او اکنون حضور محسوســی در سیاســت پیــدا کرده اند‪.‬‬ ‫ایت الله مصباح در زمان دولت های هاشمی رفســنجانی و‬ ‫سید محمد خاتمی نقدهایی به اوضاع وقت داشت و همین‬ ‫مساله موجب می شد تا او به صورتی تمام عیار قرابت هایی‬ ‫با طیف های مختلف اصولگرا داشــته باشد‪ .‬اما نظرات او‬ ‫انجا نمود بیشتری پیدا کرد که به حمایت کامل از محمود‬ ‫احمدی نژاد پرداخت‪.‬‬ ‫این حمایــت در حالی صــورت گرفت کــه برخی از‬ ‫سران اصولگرا در جامعه روحانیت و جامعه مدرسین نظری‬ ‫س از‬ ‫ن دیدار خود پ ‬ ‫متفاوت داشتند‪ .‬ایت الله مصباح در اولی ‬ ‫ل را شاکریم ‬ ‫ی متعا ‬ ‫انتخابات با احمدی نژاد می گوید‪« :‬خدا ‬ ‫که زمینه انتخاب چنین شــخصیتی برای این دوره خاص ‬ ‫از انقالب را فراهم کــرد و ایندگان به ایــن نتیجه خواهند‬ ‫رسید که این انتخاب‪ ،‬مشحون به کرامات و معجزات بود‬ ‫ت را از خداوند خواستاریم‪.‬‬ ‫ن نعم ‬ ‫ق شکر ای ‬ ‫ن رو توفی ‬ ‫و از ای ‬ ‫عنایات حضرت ولی عصر (عج) یار ملت ایــران بود که به ‬ ‫چنین موفقیتی دســت یافت و تلقی ما این اســت که این ‬ ‫ن در جامع ه ما دمید ه شد ه و اثارش ‬ ‫ن زما ‬ ‫ی ک ه در ای ‬ ‫نفخ ه اله ‬ ‫ی اسالمی ظهور‬ ‫ن و اندیشه ها ‬ ‫در عالق ه بیشتر مرد م ب ه دی ‬ ‫یافته‪ ،‬مرتبه ای از مراتب چیزی اســت که در زمان پیامبر‬ ‫اسالم (ص) تحقق پیدا کرد و ان شاءالله مرتبه کاملش در‬ ‫ق خواهد یافت‪».‬‬ ‫ت ولی عصر (عج) تحق ‬ ‫ن ظهور حضر ‬ ‫زما ‬ ‫یا در اظهارنظری دیگر قاسم روانبخش از شاگردان‬ ‫ایت الله مصبــاح روابــط را این گونــه توصیــف می کند‪:‬‬ ‫«ایت الله مصباح یزدی در انتخابات ‪ ۸۴‬و ‪ ۸۸‬هیچ بیانیه ای‬ ‫رســمی در حمایت از احمدی نــژاد صادر نکردنــد اما این‬ ‫خانــواده عالمه مصبــاح بودند کــه برای کمک به ســتاد‬ ‫احمدی نژاد در سال ‪ ۸۸‬طالهای خود را فروختند و پول ان‬ ‫را به ســتاد انتخاباتی احمدی نژاد دادند‪ .‬همچنین در ان‬ ‫دوران شاگردان ایت الله مصباح نیز در مکان های مختلف‬ ‫برای سخنرانی می رفتند و این مســائل باعث شد که مردم‬ ‫متوجه گرایش ایشان شــوند‪ ».‬چنین دیدگاهی به رئیس‬ ‫دولت وقت‪ ،‬تفاوت در ارا و نظر را میان ایشان و طیف هایی‬ ‫از اصولگرایان به وجود می اورد که البته زمان چندانی طول‬ ‫نمی کشد و با تغییر عقاید محمود احمدی نژاد نظر ایت الله‬ ‫مصباح هم تغییر می کند و به نظر سایر اصولگرایان نزدیک‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫ماجرای یک نامه محرمانه‬ ‫چند سال بعد وقتی کارهای تشکیالتی اصولگرایان‬ ‫بــرای انتخابات مجلس نهم اغاز می شــود‪ ،‬مدلی شــبیه‬ ‫انتخابات مجلس هشتم در دستورکار قرار می گیرد‪ .‬این بار‬ ‫اما سازوکارها گسترده تر می شود و صورتی دموکراتیک تر‬ ‫به وجود می اید تا لیســتی واحد از اصولگرایان در تهران و‬ ‫سراسر کشور منتشر شود‪ .‬این بار اما شرایط اصولگرایان با‬ ‫ال میان انها گروهی با‬ ‫مجلس هشتم تفاوت هایی داشت‪ .‬حا ‬ ‫عنوان جبهه پایداری اعالم موجودیت کرده بود‪ .‬این جبهه‬ ‫از دو بخش تشکیل می شد ؛ شاگردان ایت الله مصباح در‬ ‫موسســه امام خمینی(ره) و برخی دیگر از اعضای کابینه‬ ‫احمدی نژاد‪ .‬انها ایت الله مصبــاح را به عنوان پدر معنوی‬ ‫خود معرفی کرده بودند‪ .‬این تشکل تازه تاسیس در ماجرای‬ ‫انتخابات مجلس نهم دچار اختالفاتــی با اعضای کمیته‬ ‫تصمیم گیر جبهه متحد می شود و با وجود درخواست های‬ ‫مکرر حضرات ایات مهدوی کنی و یــزدی‪ ،‬به دلیل انچه‬ ‫مخالفت با ســاکتین فتنه و پرهیز از سهم خواهی نامیدند‪،‬‬ ‫حاضر به وحدت با جبهــه متحد اصولگرایان نشــدند‪ .‬در‬ ‫زمانی که مباحثات در این مورد باال گرفته بود ماجرای یک‬ ‫نامه محرمانه به بحث اول اصولگریان تبدیل شد؛ نامه ای‬ ‫که دبیرکل این جبهه پای ان را امضا کرده بود‪ .‬اقاتهرانی‬ ‫در نامه اش به حضرات ایــات مهدوی کنی و یزدی‪ ،‬ضمن‬ ‫برشــمردن نقدهای خود به ترکیب اعضــای جبهه متحد‪،‬‬ ‫اعالم کرده بود که در صورتی لیست این جبهه را منصفانه‬ ‫می داند که حداقل نیمــی از اعضــای ان‪ ،‬از طرف جبهه‬ ‫پایداری باشند و حداقل شــرط همراهی‪ ،‬عضویت سه نفر‬ ‫در شــورای اجرایی و یک نفر در شــورای حکمیت است‪.‬‬ ‫وی با بیان اینکه «ســهمیه بندی تعداد نفــرات اضالع در‬ ‫شــورای اجرایی مورد پســند این جبهه نبوده» نوشته بود‪:‬‬ ‫«در خواست قبلی تعلق حداقل ‪ ۵۰‬درصد شورای اجرایی‬ ‫یعنی چهار نفر از هشت نفر به این جبهه بوده است‪ .‬اینک‬ ‫به منظور تحقق وحدت‪ ،‬انتظار می رود که حداقل سه نفر را‬ ‫به شرح ذیل در ترکیب شورای اجرایی قرار دهید که عبارتند‬ ‫از‪ :‬مهندس صادق محصولی‪ ،‬دکتر کامران باقری لنکرانی‬ ‫و دکتر اصغر زارعی‪».‬‬ ‫در این درخواست‪ ،‬محصولی به عنوان نفر اول جبهه‬ ‫پایداری برای قرار گرفتن در ترکیب شــورای اجرایی جبهه‬ ‫متحد معرفی شــده بود‪ .‬اقاتهرانی همچنین خواسته بود‬ ‫که حجت االســام روح الله حســینیان در ترکیب شورای‬ ‫حکمیت قرار گیــرد‪ .‬همان زمان بود کــه علیرضا زاکانی‪،‬‬ ‫رئیس ستاد انتخابات جبهه متحد اصولگرایان در مناظره با‬ ‫حجت االسالم قاسم روانبخش‪ ،‬عضو شورای مرکزی جبهه‬ ‫پایداری‪ ،‬همین مساله را مورد اشاره قرار داد‪ .‬او همچنین‬ ‫به انتقاد از برخی از عملکردهای جبهــه پایداری پرداخت‬ ‫و گفت‪« :‬بارهــا از اعضای جبهه پایداری دعوت شــد اما‬ ‫نیامدند‪ .‬بنا شــد با اقایان کعبی و فدایی گفت وگو کنند اما‬ ‫باز نیامدند‪ .‬جبهه پایداری مدام بر این نکته تاکید می کرد‬ ‫که باید تعداد ما در ســازوکار جبهه متحد افزایش یابد‪ .‬این‬ ‫خود سهم خواهی است‪ .‬با این اوصاف بنا شد که اقاتهرانی‬ ‫به جمع حکمیت اضافه شــود و دو نفر دیگر نیز در اضالع‬ ‫تشــکل های اصولگرا قرار گیرن د اما باز دوســتان پایداری‬ ‫قبــول نکردند‪ .‬در انتخابــات ریاســت جمهوری اختالفی‬ ‫برای تعیین نامزدها در شــورای هماهنگی به وجود امد اما‬ ‫در انتخابات مجلس هشتم ســامانه ‪ 5+6‬طراحی شد‪ .‬اما‬ ‫همین دوستانی که هم اکنون محور جبهه پایداری هستند‪،‬‬ ‫در ان ســامانه خالف رویه را پیش گرفتند و مــا همواره به‬ ‫دوســتان تذکر می دادیم که رویه ای که پیــش گرفته اید‬ ‫درست نیست‪ ».‬انچه در نهایت رخ داد این بود که دو لیست‬ ‫متفاوت از سوی اصولگرایان در انتخابات مجلس ارائه شد‪.‬‬ ‫خطری که جامعه مدرسین تجربه کرد‬ ‫هر چه بود انتخابات مجلس با همه حاشیه هایش به‬ ‫پایان رسید‪ .‬حاال مهمترین دستورکار اصولگرایان انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری بود‪ .‬قاطبه اصولگرایان چــه در جامعه‬ ‫مدرســین و چه در جامعــه روحانیت نظری شــبی ه ایت الله‬ ‫مصباح در مــورد رئیس دولت وقت داشــتند‪ .‬حاال همگی‬ ‫بر این باور بودند که باید در غیــاب اصالح طلبان فردی از‬ ‫میان اصولگرایان وارد ساختمان پاستور شود که برخالف‬ ‫محمود احمدی نژاد نماینده خوبی برای جناح اصولگرا در‬ ‫راس قدرت اجرایی کشــور باشــد‪ .‬چنین بود که با نزدیک‬ ‫شدن به زمان برگزاری انتخابات گعده نشینی های محرمانه‬ ‫بزرگان اصولگرا هم افزایش بیشتری پیدا کرد و حاال همه‬ ‫نگاه ها به تشــکل مهم اصولگرا یعنی جامعــه روحانیت و‬ ‫جامعه مدرسین دوخته شده بود‪ .‬صرف نظر از کاندیداتوری‬ ‫شــخصیت های مختلف اصولگرا اما مهمترین مســاله و‬ ‫موضوع ائتالف سه گانه پیشرفت بود‪ .‬ائتالفی که جامعتین‬ ‫هم ان را به رسمیت شــناخته و منتظر به نتیجه رسیدن ان‬ ‫بودند‪ .‬این اما درست همان جایی است که ایت الله مصباح‬ ‫نظری متفاوت با ســایرین پیدا می کند‪ .‬او ابتدا به حمایت‬ ‫از کامــران باقری لنکرانی‪ ،‬وزیر بهداشــت کنار گذاشــته‬ ‫شده از دولت احمدی نژاد پرداخت که با رد صالحیت او از‬ ‫سوی شورای نگهبان مورد انتقاد اصولگرایان قرار گرفت‪.‬‬ ‫اصولگرایان معتقد بودند که ایت الله مصباح نباید پیش از‬ ‫تایید صالحیت یک نامزد از ســوی شورای نگهبان اعالم‬ ‫حمایت خود را علنی می کرد‪ .‬پس از کناره گیری لنکرانی‪،‬‬ ‫ســعید جلیلی گزینــه جبهه پایــداری و مصباح یــزدی در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری شــد‪ .‬این مسائل موجب شد تا‬ ‫بحث به جلسات مهمتری کشیده شود‪.‬‬ ‫رئیس شــورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‬ ‫در روایت خود از جلسه سه نفره ایات مهدوی کنی و مصباح‬ ‫برای اجمــاع در انتخابات دوره یازدهم ریاســت جمهوری‬ ‫می گوید‪« :‬در ان جلســه که بیش از یک ســاعت به طول‬ ‫انجامید‪ ،‬بنده خطاب به جناب اقــای مصباح عرض کردم‬ ‫جناب اقای مصباح! اگر جامعه مدرســین و روحانیت مبارز‬ ‫در مســائل انتخاباتی اینده که در پیش داریم به یک نقطه‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫واحدی رسیدند‪ ،‬شما که در جامعه اثر گذار هستید امادگی‬ ‫ان را دارید که همراهی و کمک کنید تا اختالف کمتر شود‬ ‫تا با همراهی شما این دو نهاد که اثر گذار هستند یکی شوند‬ ‫و اختالفات بین انها کمتر شود؟ ایشان فرمودند که در ان‬ ‫زمان هر تکلیف شرعی که داشته باشم عمل خواهم کرد‪.‬‬ ‫ایت الله مهدوی فرمودند که همه مــا موظفیم که تکلیف‬ ‫شرعی را عمل کنیم‪ .‬بنده مجددا عبارات خود را تغییر دادم‬ ‫و عرض کردم جناب اقای مصباح! این مشخص است که‬ ‫همه ما تکلیف شرعی را عمل خواهیم کرد‪ .‬هیچ کس قصد‬ ‫ندارد به تکلیف غیر شرعی عمل کند‪ ،‬بحث این است که از‬ ‫نظر سیاسی فرمایشات شما در جامعه تاثیر دارد و مردم به‬ ‫این مسائل توجه دارند که شکاف کمتر باشد ‪ .‬اگر به یک‬ ‫نقطه رسیدیم شما حاضر هســتید همراهی و کمک کنید‬ ‫تا هر ســه به یک نقطه مشترک برسیم؟ ایشــان فرمودند‬ ‫صحبت های شما درست و عاقالنه است‪ .‬به هر حال شرایط‬ ‫زمانی باید بررسی شود‪ .‬باید در زمان خودش بررسی کنم‪.‬‬ ‫دفعه ســوم که بنده اصرار کردم و جواب درســتی نگرفتم‬ ‫یکی از اقایان گفتند که این موضــوع را ادامه ندهید چون‬ ‫به نتیجه ای نخواهیم رسید‪ ».‬بنا به روایت ایت الله محمد‬ ‫یزدی‪« :‬ســه روز بعد در تهران ایت اللــه مصباح یزدی در‬ ‫یکی از حسینیه های تهران جلسه گرفتند و اقای لنکرانی‬ ‫را به عنــوان منتخب خــود معرفی کرد‪ ،‬در حالــی که هنوز‬ ‫شورای نگهبان نظر نداده بود که چه کسی صالحیت دارد‬ ‫یا صالحیت ندارد‪ .‬این کار درســتی به نظر نمی رســید‪ .‬ما‬ ‫دنبال این بودیم که شکافی وجود نداشته باشد‪ .‬بنده واقعا‬ ‫متاســفم که یک ســرمایه گر ان قدر حوزه بخواهد به این‬ ‫شکل اسیب ببیند‪ ».‬حاصل ان جلسه چیزی جز به نتیجه‬ ‫نرسیدن اصولگرایان نبود‪.‬‬ ‫هزینه یک اختالف نظر‬ ‫بر کسی پوشیده نیست که پیروزی دکتر حسن روحانی‬ ‫تنها به دلیــل تاکتیک های مناســب و درســت انتخاباتی‬ ‫او نبود‪ .‬شاید درســت این باشــد که این گونه تفسیر شود‬ ‫«دکتر روحانی میوه اشتباهات بزرگ اصولگرایان را چید‪».‬‬ ‫اشتباهاتی که از عدم پوشش دهی همه سالیق اصولگرایان‬ ‫در ائتالف سه نفره اغاز شــد و با عدم کناره گیری اعضای‬ ‫ائتالف و رقابت با خود به جای رقابت با رقیب ادامه یافت‪.‬‬ ‫کار تا انجا پیش رفت که دکتر محســن رضایی به طعنه به‬ ‫اعضای ائتالف در مناظره گفت‪« :‬این چه ائتالفی است که‬ ‫خودتان با یکدیگر در حال مخالفت هستید ؟» کاندیداتوری‬ ‫دکتر ســعید جلیلی بی شــک یک دو قطبی در سانس اخر‬ ‫انتخابات پدید اورد که رقابت شیخ با دکتر قالیباف را از یاد‬ ‫همه برد و چنین شد که کلید حسن روحانی بر قفل پاستور‬ ‫چرخید و هزینه بــزرگ اصولگرایان عــدم راهیابی انها به‬ ‫مهمترین پســت اجرایی کشــور شــد‪ .‬به یک معنا همان‬ ‫خطری که ایت الله یــزدی می گوید نزدیک بــود منجر به‬ ‫تجزیه جامعه مدرسین شود‪ ،‬منجر به از دست دادن فرصت‬ ‫انتخابات ‪ 24‬خرداد شد‪.‬‬ ‫مبنا‪ ،‬فقط جامعتین است‬ ‫گفت وگوی مثلث با مصباحی مقدم‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫هفت ماهی تا ثبت نام نامزدهای دوازدهمین دوره‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ســال ‪ 96‬زمان باقی‬ ‫اســت و نحوه تصمیم گیری در جریان اصولگرا‬ ‫همچنان مورد بحث قرار دارد‪ ،‬شما درباره جامعه‬ ‫روحانیــت مبارز تهران و نقشــی کــه می خواهد‬ ‫در رقابت سیاســی پیــش رو ایفا کنــد بفرمایید‪،‬‬ ‫ســوال دیگر انکه شــخصیتی همچون ایت الله‬ ‫مصباح یزدی طرف مشورت قرار می گیرد یا خیر؟‬ ‫حضرت ایت الله مصباح یزدی استاد بزرگوار حوزه‬ ‫علمیه و استاد شــخص من در مدت طوالنی بود‪ ،‬بنابراین‬ ‫برای ما بسیار محترم است و همواره از ایت الله مصباح یزدی‬ ‫بهره می گیریم و بهره خواهیم گرفت‪ .‬هیچ گاه از ایت الله‬ ‫مصباح یزدی فاصلــه نمی گیریم و بنای ما بر اســتفاده از‬ ‫محضر ایت اللــه مصباح یــزدی در اجتماعــات گروه ها و‬ ‫جمعیت و احزاب اصولگرا ست‪ ،‬ولی البته باتوجه به سوابق‬ ‫و تجربیات مبنای دو تشــکیالت سیاسی جامعه روحانیت‬ ‫مبارز تهران و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم همکاری دو‬ ‫تشکل با هم است‪.‬‬ ‫در واقع نظر و بنا بر تشــکیالت محوری قــرار دارد‪،‬‬ ‫نه شــخصیت محوری‪ .‬دو تشــکل جامعه روحانیت مبارز‬ ‫تهران و جامعه مدرســین حوزه علمیه قم بــرای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری ســال ‪ 96‬با هم همکاری می کنند‪ .‬غالب‬ ‫علما و بزرگان از جملــه حضرت الله مصباح یــزدی در قم‬ ‫عضو جامعه مدرســین هســتند‪ ،‬این طور نیســت که جدا‬ ‫جدا بزرگان حوزه طرف مشــورت قرار بگیرند‪ .‬در مجموع‬ ‫ما شــخصیت محوری را مبنا قــرار ندادیم بلکــه نظر ما بر‬ ‫تشکالت محوری است‪.‬‬ ‫ایــا مبنا قــرار دادن تشــکیالت محوری تصمیم‬ ‫جامعه روحانیت مبارز تهران بود؟‬ ‫بله‪ ،‬تصمیم جامعه روحانیت مبارز است‪.‬‬ ‫پس این دیدگاه نظر شخصی شما نیست؟‬ ‫خیر‪ ،‬نظر شخصی نیست و نظر و تصمیم جامعه‬ ‫روحانیــت مبارز تهران اســت‪ .‬البته تصمیمی نیســت که‬ ‫‪3‬‬ ‫مصباحی مقدم‪ ،‬سخنگوی جامعه روحانیت مبارز‬ ‫تهران معتقد است‪« :‬دو تشکل جامعه روحانیت مبارز‬ ‫تهران و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم برای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری سال ‪ 96‬با هم همکاری می کنند‪ ».‬وی‬ ‫ادامه می دهد‪« :‬غالب علما و بــزرگان از جمله ا یت الله‬ ‫مصباح یزدی در قم عضو جامعه مدرسین هستند‪ .‬این‬ ‫طور نیست که جدا جدا بزرگان حوزه طرف مشورت قرار‬ ‫بگیرند‪ ».‬سخنگوی جامعه روحانیت مبارز تهران یاداور‬ ‫می شود‪« :‬دوستان ما در جبهه پایداری تاکیدشان بر‬ ‫محور قرار دادن سه فقیه اســت‪ ،‬ولی مبنای ما محور‬ ‫قرار دادن دو تشکیالت جامعه روحانیت مبارز و جامعه‬ ‫مدرسین حوزه علمیه قم است نه سه فقیه‪».‬‬ ‫تازه اخذ شــده باشــد بلکه در گذشــته تصمیم گیری شد‪.‬‬ ‫یاداور می شوم دوستان ما در جبهه پایداری تاکیدشان بر‬ ‫محور قرار دادن ســه فقیه یعنی ایت الله موحدی کرمانی‪،‬‬ ‫ایت الله یزدی و ایت الله مصباح یزدی اســت‪ ،‬ولی مبنای‬ ‫ما محور قرار دادن دو تشکیالت است نه سه فقیه‪ .‬تاکید‬ ‫می کنــم بقیــه حرف هایی که زده شــد و موجــب تنقیص‬ ‫شخصیت های بزرگان ماست مورد قبول نیست و هر گونه‬ ‫سخنی که موجب وهن بزرگان شود از نظر ما مردود است‪.‬‬ ‫جامعهمدرسینحوزهعلمیهقمنیزهمینتصمیم‬ ‫را دارد چون در انتخابات مجلس شورای اسالمی‬ ‫ورودی نداشت؟‬ ‫این سوال را پاسخ نمی دهم چون هنوز مشخص‬ ‫نشده است البته معنایش این نیست که نخواهد شد‪ .‬باالخره‬ ‫وقتی که مطرح می شــود زمانی می گذرد تــا به جمع بندی‬ ‫اقایان برسد‪.‬‬ ‫ایا جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تصمیمی برای‬ ‫ورود به انتخابات ریاست جمهوری دارد؟‬ ‫از خودشان سوال کنید‪.‬‬ ‫ارتباط بین جامعه روحانیت مبارز تهران و جامعه‬ ‫مدرسین حوزه علمیه قم برقرار شده است؟‬ ‫ما دنبال این بودیم که دو تشــکل با هم همکاری‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫پارلمان و ایت اهلل‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫سیاست‬ ‫در انتخابــات مجلس دهم اما اتفاقــات دیگری رخ‬ ‫داد‪ .‬ایت الله مصباح یزدی بــه همایش اصولگرایان رفت‬ ‫و از وحدت با همه طیف ها ســخن به میان اورد‪ .‬بعد از ان‬ ‫هم جلســاتی با حضور ایشــان و ایت الله یزدی و ایت الله‬ ‫موحدی کرمانی تشکیل شد‪ .‬ان ها هم نشینی های سیاسی‬ ‫البته در نهایت با تغییر برخی مدل های اجرایی پایان یافت‬ ‫و طریقه دیگری برای ائتــاف اصولگرایان در نظر گرفته‬ ‫شد‪ .‬اصولگرایان به یک کادر اجرایی خوب رسیدند و با نظر‬ ‫جامعه روحانیت یک لیســت واحد در سراسر کشور منتشر‬ ‫شد‪ .‬حاال در استانه انتخاباتی دیگر باید منتظر ماند و دید‬ ‫ایت الله چه نسبتی با اصولگرایان پیدا خواهد کرد؟‬ ‫‪33‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫مساله‬ ‫ایت اللهمصباح‬ ‫گفتمانیاست‬ ‫نه مصداقی‬ ‫گفت وگوی مثلث با حمیدرضا ترقی‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫تصمیم گیــری و تعریــف مکانیــزم در جریــان‬ ‫اصولگرا برای ورود به انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫دوازدهم به کجا رسید؟‬ ‫والله هنوز هیچ چیزی روشن نیست‪.‬‬ ‫برخی می گویند همان مرجعیــت تصمیم گیری‬ ‫بــرای دهمیــن دوره انتخابات مجلس شــورای‬ ‫اســامی در انتخابــات ریاســت جمهوری نیــز‬ ‫نقش افرینی خواهد کرد‪ ،‬در مقابل جبهه پیروان‬ ‫خط امــام و رهبری معتقد اســت که باید شــکل‬ ‫و ترکیب شــورای ائتالف اصولگرایــان از حالت‬ ‫سه ضلعی خارج شود و تغییر کند و فقط دبیران‬ ‫کل احــزاب و گروه های سیاســی کــه محوریت‬ ‫جامعتین را پذیرفته اند دور هم جمع شوند‪ ،‬این‬ ‫رایزنی ها و تصمیم گیری ها به کجا رسید؟‬ ‫چیزی که قابل طرح باشــد وجود ندارد‪ .‬فعال روند‬ ‫مذاکرات در حال انجام اســت‪ ،‬با جامعــه روحانیت مبارز‬ ‫تهران مذاکره شد و مذاکره با جامعه مدرسین حوزه علمیه‬ ‫قم و بقیه افراد ذی نفوذ در مجموعه اصولگرایان باقی مانده‬ ‫ که ببینند چه محوریتی نهایی می شود و بقیه کدام محوریت‬ ‫را قبول دارند‪ ،‬بنابراین هیچ بحثی راجع به این مساله نهایی‬ ‫نشده است که قابل طرح باشد‪.‬‬ ‫همین بحثی کــه می گویید با جامعــه روحانیت‬ ‫مبارز تهران مذاکره شده‪ ،‬بفرمایید چه کسی این‬ ‫مذاکره را انجام داده است؟‬ ‫مجموعه اکثریــت اصولگرایان که در جلســات‬ ‫قبلی ائتالف داشتند با جامعه روحانیت مبارز نشست هایی‬ ‫را برگزار کردند و مذاکراتی را انجام دادند ولی اینکه نهایی‬ ‫شده باشد و تنها به اینها بشــود اکتفا کرد چنین موضوعی‬ ‫نبوده است‪ .‬در واقع بخشی از اصولگرایان این مذاکرات را‬ ‫انجام دادند و دارند با بقیه هم مذاکره می کنند‪.‬‬ ‫منظور شــما از مجموعه اکثریــت اصولگرایان‬ ‫حاضر در ائتالف‪ ،‬فقط راســت ســنتی اســت یا‬ ‫جبهه پایداری و جمعیت ایثارگران و رهپویان نیز‬ ‫حضور داشتند؟‬ ‫همان هایــی که عمدتــا در جلســات اقای تقوی‬ ‫شرکت می کردند در حال مذاکره هستند‪.‬‬ ‫نظر جامعه روحانیت چه بود؟ ایا پاسخ مثبتی به‬ ‫‪4‬‬ ‫حمیدرضا ترقی معتقد اســت‪« :‬بحــث ایت الله‬ ‫مصباح یزدی در انتخابات ریاست جمهوری گفتمانی‬ ‫است و شاید زیاد روی مصداق ورودی نداشته باشد‪».‬‬ ‫عضو شورای مرکزی حزب موتلفه می گوید‪« :‬نکته ای‬ ‫که باید شفاف شــود این است که نســبت انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری با ایده دولت سازی اسالمی روشن‬ ‫شود چراکه ایت الله مصباح یزدی نگاهش دولت سازی‬ ‫اسالمی است‪».‬‬ ‫این مذاکرات دادند؟‬ ‫هیچ مســاله قابل طرحی وجود نــدارد و بحث ها‬ ‫عموما داخلی بوده است‪.‬‬ ‫فکــر می کنید جامعــه مدرســین حــوزه علمیه‬ ‫قــم دربــاره انتخابــات دوازدهمیــن دوره‬ ‫ریاســت جمهوری همانند دهمیــن دوره مجلس‬ ‫شورای اســامی سکوت پیشــه می کند یا ورود‬ ‫خواهد داشت؟‬ ‫طبیعتا جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به موضوع‬ ‫انتخابات شوراهای اسالمی شهر و روستا ورودی نخواهد‬ ‫داشت‪ .‬در ریاست جمهوری هم هنوز مشخص نکردند که‬ ‫ورود می کنند یا خیر‪.‬‬ ‫تعلل و تاخیر در تصمیم گیــری جریان اصولگرا‬ ‫نشانه چیست ؛ مثبت‪ ،‬ممتنع یا منفی است؟‬ ‫تعلــل و بی تصمیمــی را در جریــان اصولگــرا‬ ‫شاهد نیســتم چون هنوز زود اســت که راجع به انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری حرفی زده شــود‪ .‬اصولگرایان همیشه‬ ‫خیلی می خواستند زود تصمیم بگیرند؛ دو یا سه ماه مانده به‬ ‫انتخابات اظهارنظرهای اصلی و تصمیم گیری های خود را‬ ‫شروع می کردند االن که تا انتخابات خیلی زمان باقی است‬ ‫و ‪ 7‬ماه تا روز ثبت نام نامزدها وقت داریم‪.‬‬ ‫همان طور که شــما می فرمایید ‪ 7‬مــاه تا ثبت نام‬ ‫نامزدهای انتخابات ریاســت جمهوری سال ‪96‬‬ ‫زمان باقی است‪ ،‬اصالح طلبان تکلیف خودشان را‬ ‫برای تصمیم گیری روشن کردند و گفتند در قالب‬ ‫شورای عالی سیاستگذاری جلو خواهند رفت‪ ،‬اما‬ ‫اصولگرایان چنین وضعیتی ندارند؟‬ ‫تکلیف اصالح طلبان روشن است چون به غیر از‬ ‫اقای روحانی کسی را ندارند اما تصمیم اصولگراها بستگی‬ ‫به شرایط و اتفاقاتی که در کشور رخ می دهد‪ ،‬دارد‪ .‬باالخره‬ ‫یک ســیب را به هوا می اندازیم هزار چــرخ می خورد تا به‬ ‫زمین برسد‪.‬‬ ‫چرا تاکید بر تصمیم گیری تشکل محوری است‬ ‫تا شخصیت محوری؟‬ ‫شــخصیت محوری تمام شــده و مدتی است که‬ ‫دیگر در جریان اصولگرا وجود ندارد‪.‬‬ ‫اما در ترکیب شــورای ائتالف اصولگرایان برای‬ ‫انتخابات مجلس شورای اسالمی چند شخصیت‬ ‫حقیقی نیــز حضــور داشــتند امــا در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری گویا تصمیم بر تشکل محوری‬ ‫است؟‬ ‫این هم مساله ای نیست که تصویب شده باشد‪ .‬در‬ ‫انتخابات مجلس شورای اسالمی ایت الله مصباح یزدی و‬ ‫جامعه مدرسین حوزه علمیه قم حق خود را در اظهارنظر به‬ ‫جامعه روحانیت مبارز و ایت اللــه موحدی کرمانی تفویض‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫اقای مصباحی مقدم در مقام سخنگویی از سوی‬ ‫تشکل متبوع خود اعالم کرده «نظر ما این است‬ ‫که جامعه روحانیت مبارز تهران و جامعه مدرسین‬ ‫حوزه علمیه قم با هم بنشــینند و محــور کار قرار‬ ‫بگیرند و دیگر حالت شورای سه فقیه نباشد»‪ ،‬ایا‬ ‫این تصمیم راهگشایی برای رسیدن اصولگرایان‬ ‫به اجماع نظر اســت یا بدتر کار تصمیم گیری را‬ ‫سخت می کند؟‬ ‫کســی غیر از جامعه مدرســین حــوزه علمیه قم‬ ‫و جامعه روحانیت مبــارز تهران ادعای خاصی نســبت به‬ ‫مشــارکت در این مســاله ندارد‪ .‬ایت الله مصبــاح هم اگر‬ ‫نظری داد باز گفت که «هرچه جامعه مدرسین حوزه علمیه‬ ‫قم و جامعه روحانیت مبارز بگویند»‪ .‬یعنی نظر مستقلی هم‬ ‫ایت الله مصباح در گذشــته نداد چون خود را عضو جامعه‬ ‫مدرسین حوزه علمیه قم می دانست‪ ،‬منتها برخی تشکل ها‬ ‫هســتند که اگر بخواهند به این مجموعه بپیوندند شــاید‬ ‫شروطی داشته باشند و بگویند مثال ما نظر اقای مصباح را‬ ‫هم باید دخیل بدانیم‪.‬‬ ‫مثل جبهه پایداری؟‬ ‫مثال‪ .‬دفعــه قبل یعنــی دهمیــن دوره انتخابات‬ ‫مجلس شورای اســامی هم انها همین نظر را داشتند اما‬ ‫وقتی خود ایت الله مصباح گفت هرچه جامعه مدرسین حوزه‬ ‫علمیه قم و جامعه روحانیت مبــارز بگویند من همان نظر را‬ ‫دارم‪ ،‬تقریبا دیگر گذاشتن شرط و شــروط منتفی شد‪ .‬اما‬ ‫االن هنوز بحثی درباره این موضوع نشده است‪.‬‬ ‫امــا ایت اللــه مصباح یــزدی در انتخابــات‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫سیاست‬ ‫ریاســت جمهوری ســال ‪ 92‬حرف و نظر خود را‬ ‫مطرح کرد و گفت «در زمین و اســمان فردی به‬ ‫اصلحی اقای لنکرانی سراغ ندارد» بعد که اقای‬ ‫لنکرانی کنار کشید ایت الله مصباح از اقای جلیلی‬ ‫ حمایت کرد‪ .‬حتی در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫ســال ‪ 84‬اقای احمدی نژاد نامزد مــورد حمایت‬ ‫ایت اللــه مصباح یزدی بــود‪ .‬در مجموع شــاید‬ ‫ایت اللــه مصباح یــزدی در انتخابــات مجلــس‬ ‫شــورای اســامی حرفی نزند و تایید مصداق را‬ ‫برعهده جامعتین بگذارد اما بررسی ادوار گذشته‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری همواره نشان داده که‬ ‫ایت الله به تکلیف خود عمل می کند؟‬ ‫بله‪ ،‬قطعا ایت الله مصباح یزدی دیدگاهش در این‬ ‫زمینه مشخص است و شــاید حرف هم برای گفتن داشته‬ ‫باشــد ولی تا االن هنوز ما نظر او را نشــنیدیم که مشخص‬ ‫باشد چه مباحث و دیدگاه هایی دارد‪ .‬او به دنبال دولت سازی‬ ‫اسالمی اســت و مبانی فکری ایت الله مصباح یزدی برای‬ ‫ما مشخص است که دنبال اســامی تر شدن دولت است‬ ‫یعنی می گویــد رئیس جمهور باید فــردی والیی‪ ،‬معتقد به‬ ‫ارمان انقالب و اسالم باشد و بتواند بهتر از همه اسالم را در‬ ‫جامعه پیاده کند‪ .‬حاال اینکه در مصداق به چه کسی برسد‬ ‫و چه شــاخص هایی را مدنظر قرار دهد مسائلی هستند که‬ ‫باید در اینده فهمید‪.‬‬ ‫نکته ان اســت اگر ایت الله مصباح یک نظری را‬ ‫در استانه انتخابات ریاست جمهوری اعالم کند‬ ‫و بگوید فالن نامزد را اصلح می دانم و براســاس‬ ‫تکلیفم عمل می کنم‪ ،‬در صورتی که نظر ایت الله‬ ‫با نظر تشــکیالتی اصولگرایان متفاوت بود چه‬ ‫اتفاقی می افتد؟‬ ‫اصولگرایان باید خودشان تصمیم بگیرند‪ .‬اگر من‬ ‫بخواهم از جانب اصولگرایان حرف بزنم کار غلطی است‪.‬‬ ‫ی کــه اصولگرایان می گیرند مبتنی بر شــرایط ان‬ ‫تصمیم ‬ ‫زمان خواهد بود‪ .‬مثال موتلفه اعالم کرد نامزد حزبی معرفی‬ ‫می کند اگر این نامزد برتر از نامزد دیگران بود انها بپذیرند‬ ‫اما اگر نامزد دیگر اصولگراها برتر بود ما با نامزد انها ائتالف‬ ‫می کنیم‪ .‬این نظری طبیعی بود که قبال نیز مطرح شد االن‬ ‫هم مطرح می شــود‪ .‬اگر ایت الله مصباح روی فردی نظر‬ ‫داشتند که او براساس شرایط و شاخص ها نسبت به دیگر‬ ‫نامزدهای اصولگرا برتری و رجحــان و رای هم در جامعه‬ ‫داشت فکر نمی کنم مجموعه اصولگراها روی فرد دیگری‬ ‫بخواهند تفاهم کنند‪.‬‬ ‫همین اتفاق را ســال ‪ 92‬شــاهد بودیــم‪ .‬جامعه‬ ‫مدرسین حوزه علمیه قم اعالم کرد بر حمایت از‬ ‫اقای والیتی در انتخابات ریاســت جمهوری نظر‬ ‫دارد‪ ،‬در حالی کــه ایت الله مصبــاح نظر دیگری‬ ‫داشت اما ایت الله یزدی بعد از انتخابات با لحنی‬ ‫گالیه امیــز گفت که «خطــر انشــقاق در جامعه‬ ‫مدرسین حوزه علمیه قم وجود داشت»‪ .‬ایا تاریخ‬ ‫تکرار نمی شــود یعنی هر کس براساس تکلیف‬ ‫خود عمل کند؟‬ ‫قطعــا اسیب شناســی که نســبت بــه انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری ســال ‪ 92‬صورت گرفت مورد توجه همه‬ ‫اقایان اســت‪ .‬بعید می دانم که ان اسیب ها را دوباره تکرار‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫همین موتلفه که می خواهد نامــزد حزبی دهد از‬ ‫درون مجموعه و تشکیالت خود فردی را معرفی‬ ‫می کند یا از لیست ‪ 30‬نفره جبهه پیروان خط امام‬ ‫و رهبری یک نفر را مورد حمایت قرار خواهد داد؟‬ ‫در درجه اول نظرش این است که فردی را از درون‬ ‫مجموعه خــودش معرفی کنــد‪ .‬بعد با جمــع هم تصمیم‬ ‫می گیرد‪ .‬اگر تصمیــم جمع ارجح بود خــب ان تصمیم را‬ ‫می پذیرد‪ ،‬اگر ارجــح نبود حمایت از نامــزد حزبی را دنبال‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫به نظر شما اصولگرایان چه زمانی به وحدت نظر‬ ‫راجع به مکانیزم تصمیم گیری برســند مناســب‬ ‫خواهد بود؟‬ ‫بهمن ماه‪.‬‬ ‫خیلی از انتقادهایی که به مکانیزم تصمیم گیری‬ ‫انتخابــات مجلس شــورای اســامی ســال ‪94‬‬ ‫مطرح می شــود این اســت که دیر این مکانیزم‬ ‫شکل گرفت‪ ،‬برخی می گویند دیگر زمان رایزنی‬ ‫و چانه زنی برای بســتن لیســت قوی تــر وجود‬ ‫نداشت‪ .‬گروهی هم معتقدند زمان برای تبلیغات‬ ‫از دست رفت‪ .‬به نظر شــما بهمن ماه دیر نیست‬ ‫که اصولگرایــان به وحدت نظر دربــاره مکانیزم‬ ‫تصمیم گیری برسند؟‬ ‫خیر‪ ،‬دیر نیست‪ .‬چون شرایط تبلیغات انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری وقتی از رسانه ملی استفاده می شود دیر‬ ‫نخواهد بود ولی در انتخابات مجلس شــورای اســامی‬ ‫وضعیت فرق می کند‪ ،‬بحث تعیین ‪ 290‬نامزد در سراســر‬ ‫کشور است بنابراین اختالف نظرها و سالیق و خواسته ها و‬ ‫مطالبات استان ها مشکالت عدیده ای را به وجود می اورد‬ ‫که طبیعتا زمان زیادتری می خواهد تا به جمع بندی برسند‪.‬‬ ‫درمجموعتعیینمدلتصمیم گیریبرایانتخاباتمجلس‬ ‫باید زودتر انجام شود اما درباره انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫هرچه مدل تصمیم گیری پخته تر و بعد اعالم شــود بهتر‬ ‫است‪.‬‬ ‫ نکته ای که باید در این باره شفاف شود این است‬ ‫که نسبت انتخابات ریاســت جمهوری با دولت سازی‬ ‫اسالمی چیســت؟ ایا هر دولتی که تشکیل شد باید ما‬ ‫را از دولت اســامی دورتر کند یا ما را به دولت اسالمی‬ ‫نزدیک تر کند؟‬ ‫همان طور که حضرت امام ویژگی ه ا و خصوصیات‬ ‫دولت اسالمی را مطرح کردند ما با انتخاب فرد صالح و واجد‬ ‫شــرایط باید دولت هایی که تشکیل می دهیم و مردم ان را‬ ‫انتخاب می کنند این انتخاب شان ما را باید چند گام به دولت‬ ‫اســامی نزدیک تر کند بنابراین تاکید مقام معظم رهبری‬ ‫این اســت که ارزیابی عملکرد دولت ها و روســای جمهور‬ ‫باید براســاس میزان تحقق ویژگی ها و خصوصیات دولت‬ ‫اسالمی و نزدیک شدن به شــاخص های دولت اسال می‬ ‫باشد و دولت هایی که تا االن در جمهوری اسالمی تشکیل‬ ‫شــدند هنوز دارای ویژگی ها و شــاخص های کامل دولت‬ ‫اسالمی نیستند و نبودند‪ .‬برخی دولت ها به ان شاخص ها‬ ‫نزدیک تر شــدند بعضی از ان شــاخص ها فاصله گرفتند‬ ‫اما باید نســبت انتخابات ریاســت جمهوری با دولت سازی‬ ‫اسالمی مشخص شود‪ .‬حضرت ایت الله مصباح به عنوان‬ ‫یک تئوریســین دینی و مذهبی و متخصــص در حکومت‬ ‫دینی و اســامی در واقــع تاکیدش این اســت که دولتی‬ ‫روی کار اید که اصل سوم قانون اساســی را بتواند درست‬ ‫عمل کند‪ .‬در واقع هماهنگــی با دیگر قــوا را در تبعیت از‬ ‫سیاست های کالن نظام داشته باشد‪ .‬نه اینکه دولتی روی‬ ‫کار اید که سیاست ها را قبول نداشــته باشد و دائم درصدد‬ ‫دور زدن این سیاست ها بر اید یا سلیقه هایی داشته باشد که‬ ‫موجب شود در مسیر دولت سازی اسالمی و در مسیر رسیدن‬ ‫به شاخص های دولت اسالمی دائم دوره به دوره عقب تر‬ ‫بیفتیم‪ .‬خب این مســائل باعث می شــود که نه فرهنگ‪،‬‬ ‫نه اقتصاد و نه سیاســتمان و نه مسائل اجتماعی مان هیچ‬ ‫کدام منطبق بر ارزش ها و معیارهای دینی و اسالمی نباشد‬ ‫بنابراین دیدگاه های ایت اللــه مصباح یزدی‪ ،‬دیدگاه هایی‬ ‫ایده ال و ارمانی نظام جمهوری اسالمی است‪ ،‬اگر مطرح‬ ‫می کنند‪ .‬به نظر من دولت باید این ویژگی ها را داشته باشد‬ ‫و شخصی که می خواهد انتخاب شود باید خودش را متعهد‬ ‫به چنین دولتــی بداند که یک موضع ارمانی اســت‪ .‬حاال‬ ‫بعضی از گروه ها و جریان های سیاســی می گویند ما برای‬ ‫رســیدن به این ارمان یک شــیب کم ‪ 10‬درجه باید داشته‬ ‫باشیم‪ ،‬بعضی می گویند باید شیب ‪ 45‬درجه داشت برخی‬ ‫دیگر معتقدند باید فوری و عمودی حرکــت کنیم تا به این‬ ‫اهداف برسیم‪ .‬اینها سالیق و روش های متعددی است که‬ ‫در بین جریان های سیاسی وجود دارد به رغم انکه ما سال‬ ‫‪ 84‬در جریان اصولگرایی تحلیل مان این بود که برای عبور‬ ‫از دوران دوم خرداد به یک دولت اسالمی نیاز مند هستیم‬ ‫تا با یک شیب مالیمی شرایط را تغییر دهد بر همین اساس‬ ‫گزینه های مدنظر اقایان الریجانــی و قالیباف بودند ولی‬ ‫خود مردم در انتخابات ســال ‪ 84‬اثبات کردند اگر مصداق‬ ‫باشد به چنین فردی رای می دهند و نیاز به کاتالیزور نیست‪.‬‬ ‫بر همین اساس احمدی نژاد وقتی امد و گفتمان انقالب را‬ ‫مطرح کرد مردم میانبر زدند و به احمدی نژاد اقبال کردند‪.‬‬ ‫این نشــان می داد مردم به دنبال گفتمان انقالب و عدالت‬ ‫و ارزش های دینی و اســامی هســتند‪ .‬یعنی اگر نامزدی‬ ‫باشد که می تواند مســیر ظرفیت دولت را در جهت تحقق‬ ‫ارمان ها سوق دهد و امیدی هم در جامعه ایجاد کند مردم‬ ‫به سمت او می روند بنابراین این تحلیل که ما فکر کنیم باید‬ ‫یک شیب خاصی داشت تا مردم بتوانند عدالت را تحمل و‬ ‫قوانین و ضوابط ان را در زندگی خود پیاده کنند‪ ،‬ســال ‪84‬‬ ‫مشخص شد این طور نیســت‪ .‬مردم اگر امیدوار باشند به‬ ‫اینکه یک شخص یا یک جریانی می تواند همه این اهداف‬ ‫را در جامعه پیاده کند به سمت او می روند‪ .‬گرایش مردم اگر‬ ‫در نظر سنجی ها به سمت احمدی نژاد بیشتر از بقیه است‬ ‫به خاطر ان گفتمان اســت یعنی نشــان می دهد هنوز در‬ ‫جامعه گفتمان عدالت‪ ،‬گفتمان مردمی بودن و همجنس‬ ‫و در خدمت مردم بودن‪ ،‬دور از اشرافی گری بودن و توجه‬ ‫به نیاز و مطالبات مردم داشتن و روی ارزش ها تکیه کردن‬ ‫همچنان در اولویــت برای انتخاب نامزد مطلوب اســت‪.‬‬ ‫البته مشروط به اینکه فردی که می خواهد این گفتمان را‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری نمایندگی کند صالحیت این‬ ‫کار را داشته باشد و بعد از یک دوره منحرف نشود از مسیری‬ ‫که شعارش را داده است‪.‬‬ ‫پس شما معتقدید ایت الله مصباح یزدی بحثش‬ ‫گفتمانی است و شاید زیاد روی مصداق ورودی‬ ‫نداشته باشد؟‬ ‫ث ان کالن و‬ ‫بلــه کامال همین طور اســت‪ .‬بحــ ‬ ‫گفتمانی اســت و اصل نظام برای ایت اللــه مصباح یزدی‬ ‫مطرح است نه فرد و جریان خاصی‪.‬‬ ‫‪35‬‬ ‫گزینه جدید‬ ‫سیاست‬ ‫در شرایطی که گروه های مختلف اصولگرا با ارائه اســامی افرادی که می توانند مستعد‬ ‫نامزدی در انتخابات سال اینده باشــند تنور انتخابات را داغ کرده اند نام یک گزینه جدید نیز‬ ‫به میان امده است‪ .‬ماجرا از این قرار است که حسین نجابت نامزدی الیاس نادران را پیشنهاد‬ ‫داده است‪.‬‬ ‫الیاس نادران در رقابت ‪96‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫ایثارگرانازنامزدخودرونماییکرد؟‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫‪1‬‬ ‫درست در شرایطی که رایزنی ها و جلسات محرمانه‬ ‫و غیر محرمانه برای انتخابات ریاست جمهوری سال اینده‬ ‫شدت یافته یک عضو ارشد جمعیت ایثار گران از احتمال‬ ‫معرفی یک نامزد جدید بــرای انتخابات نام برده اســت‪.‬‬ ‫فردی که عضو جمعیت ایثارگران است و البته به جمعیت‬ ‫رهپویان نیز بســیار نزدیک اســت‪ .‬این اظهارنظر حسین‬ ‫نجابــت در مورد نامــزدی احتمالــی الیاس نــادران حاال‬ ‫گزینه ای دیگر را به معادالت پیچیده انتخابات اردیبهشت‬ ‫ماه اضافه کرده است‪.‬‬ ‫نادران نامزد می شود؟‬ ‫طیف چپ و انتخابات ‪96‬‬ ‫اگر بنا ب ر ترسیم ارایش و نسبت های سیاسی در میان‬ ‫اصولگرایان باشد حتما باید از جمعیت ایثار گران و رهپویان‬ ‫به عنوان دو تشکل و حزب مهم در طیف چپ جناح یاد کرد‪.‬‬ ‫دو حزبی که از ابتدا تا کنون در اکثر موارد یکسو و هم سخن‬ ‫ی در تصمیمات‬ ‫بوده اند‪ .‬انها در سال های اخیر نقش مهم ‬ ‫اصولگرایان داشته و حتما در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫سال اینده نیز محل تاثیر خواهند بود‪ .‬اکنون با اظهارنظر‬ ‫حســین نجابت به نظر می رســد که رهپویــان و ایثارگران‬ ‫برای انتخابات سال ‪ 96‬جلســاتی برگزار کرده و ایده هایی‬ ‫دارند‪ .‬انها در انتخابات ریاســت جمهوری سال گذشته تا‬ ‫روز های اخر نظری در مورد ائتالف سه نفره اعالم نکردند‬ ‫و حتی برای ان انتخابات نامزد هم معرفی کردند‪ .‬این دور‬ ‫از انتخابات نیز انها با یک گزینه پا جلو گذاشته اند؛ الیاس‬ ‫نادران‪ .‬ان هم در شرایطی که تا پیش از این تصور می شد‬ ‫علیرضا زاکانی یکی از نامزدهــای احتمالی مورد حمایت‬ ‫رهپویان و ایثارگران باشد‪ .‬حتی برخی رسانه های نزدیک به‬ ‫احمدی نژاد چندی پیش خبر از تشکیل ستادهای علیرضا‬ ‫زاکانی را هم داده بودند‪ .‬به هر حال برای رسیدن به تصویر‬ ‫درســتی از شــرایط دو جناح باید نحوه عملکرد رهپویان و‬ ‫ایثارگران را در سال های گذشته مورد بررسی قرار داد‪.‬‬ ‫نشانه جدایی؟‬ ‫در صحنه سیاســت ایران ائتالف ها و شــکاف های‬ ‫متعددی تجربه شــده که در این میان هم چسبی سیاسی‬ ‫جمعیت رهپویان و جمعیت ایثارگران از جمله ائتالف های‬ ‫با قدمت شــده اســت‪ .‬در ایــن میان امــا ایــن ائتالف با‬ ‫فراز و نشــیب هایی نیز همراه بوده است‪ .‬از جمله اینکه در‬ ‫ماجرای تصویــب برجام در مجلس ایثارگــران ترجیح داد‬ ‫ســکوت کند و این علیرضا زاکانی بود که بــه نمایندگی از‬ ‫رهپویان کار را جلو می برد‪ .‬همین موضوع موجب شد برخی‬ ‫بگویند میان ایثارگران اختالف نظر وجود دارد‪ .‬اما ماجرا به‬ ‫همین سادگی نیست‪.‬‬ ‫ماجــرا از ایــن قــرار بود کــه علیرضــا زاکانــی بعد‬ ‫از رســیدن به ریاســت کمیســیون برجــام همچنــان به‬ ‫مخالفت خوانی هایش با توافق هســته ای اصرار داشــت‬ ‫و حاال کــه چنین نقش مهمی هم به او ســپرده شــده بود‬ ‫حرف های او محل توجه بسیاری شــده بود‪ .‬ایثارگرانی ها‬ ‫البته در این مخالفت خوانی تا انــدازه ای همراه رهپویان‬ ‫شــدند اما کار که باال گرفت و به دوجلســه علنی مجلس‬ ‫رســید ایثارگران ترجیح داد راه خود را جدا کــرده و همراه‬ ‫حاشیه های پدید امده نباشد‪ .‬این البته با گذر زمان شدت‬ ‫بیشــتری هم به خود گرفــت‪ ،‬طرفه اینکــه چهره هایی از‬ ‫ایثارگران در نوشته هایی به نقد اتفاقات جلسه علنی مجلس‬ ‫هم پرداختند‪ .‬این نوع از مواجهه با ماجرا موجب شــد که‬ ‫برخی بگویند دوقلوهای سیاسی از هم جدا شده اند‪.‬‬ ‫«پس از انتخابات ریاســت جمهوری نهم در ســال‬ ‫‪ 84‬کــه گروه هــای مختلــف اصولگرایی عمــا در یک‬ ‫رقابت جدی قــرار گرفتند‪ ،‬جمعیت رهپویــان و ایثارگران‬ ‫معتقد بودند باید نسبت به گذشته اسیب شناسی و تحولی‬ ‫در روش هــا و سیاســت ها ایجــاد کنیم‪ .‬به همیــن دلیل‬ ‫اصولگرایان تحولخواه شکل گرفت‪».‬‬ ‫این پاسخ پرویز سروری‪ ،‬قائم مقام جمعیت رهپویان‬ ‫انقالب اسالمی اســت‪ ،‬وقتی که از وی پرسیده شده چرا‬ ‫«اصولگرایان تحولخواه» نــام گرفته اید‪ .‬احمد نجابت‪،‬‬ ‫عضو جمعیت ایثارگران هم در پاسخ به این سوال می گوید‪:‬‬ ‫«ما گرفتار دنیا و مسائل مادی شده بودیم و جبهه و جنگ‬ ‫یادمان رفته بود‪ .‬مسلمان و شیعه واقعی کسی است که هر‬ ‫روز اصول خود را بررسی کند‪ ».‬جمعیت ایثارگران انقالب‬ ‫اسالمی در ســال ‪ 78‬و جمعیت رهپویان انقالب اسالمی‬ ‫(که باید ان را برخاسته از دل ایثارگران دانست) به فاصله‬ ‫‪ 10‬سال بعد یعنی ســال ‪ 87‬در شرایطی پا به عرصه حیات‬ ‫سیاسی کشــور نهادند که معتقد بودند در فضای سیاسی‬ ‫کشور (پس از پایان جنگ و دوران سازندگی و اصالحات)‬ ‫که متاثر از دو جناح عمده سیاسی موسوم به چپ و راست‬ ‫بود‪ ،‬جمع زیادی از نیروهای انقالب و جنگ حضور داشتند‬ ‫که معتقد به انجام کار تشــکیالتی و سیاســی بودند‪ ،‬اما‬ ‫نمی خواستند در دسته بندی رایج چپ و راست قرار گیرند‪.‬‬ ‫با توجه به وجود چنین زمینه هایی این دو جمعیت که‬ ‫خود معتقدند قرابت بسیاری با یکدیگر دارند و اکثر مواضع‬ ‫و رویکردهایشان در مسائل مختلف یکسان است‪ ،‬شکل‬ ‫گرفتند و شاید بتوان انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 84‬را‬ ‫نخســتین حضور جدی اصولگرایان تحولخواه در صحنه‬ ‫سیاسی کشور دانست‪.‬‬ ‫جمعیت ایثارگران که به لحاظ اسمی و تشکیالتی‪،‬‬ ‫قدمــت بیشــتری از رهپویــان دارد‪ ،‬در انتخابــات‬ ‫ریاســت جمهوری دوره هشــتم (‪ ،)1380‬از احمد توکلی‬ ‫به عنوان کاندیــدای اصولگــرای خــود در مقابل محمد‬ ‫خاتمی حمایت کرد‪ .‬هر چند احمد توکلی به صورت رسمی‬ ‫با ایثارگران رابطه تشکلی ندارد و ظاهرا عضو تشکل و حزب‬ ‫و گروهی خاص نیست‪ ،‬اما به لحاظ فکری قرابت خاصی‬ ‫با این تشکل دارد‪.‬‬ ‫توکلی کــه پیش از این نیز در ســال ‪ 72‬بــه رقابت با‬ ‫علی اکبر هاشمی رفسنجانی پرداخته بود‪ ،‬رتبه ای بهتر از‬ ‫دوم در هر دو رقابت نصیبش نشد و شاید به همین خاطر بود‬ ‫که در انتخابات ریاست جمهوری ‪ 84‬انجا که ملغمه ای از‬ ‫حضور نیروهای اصولگرا به وجود امد دوباره اعالم حضور‬ ‫کرد‪ .‬اما این بار قبل از انکه در معرض رای افکار عمومی‬ ‫قرار گیرد‪ ،‬با صدور بیانیــه ای در مرحله اول انصراف خود‬ ‫را به نفع قالیبــاف‪ ،‬کاندیدایی که ان روزهــا مورد حمایت‬ ‫ایثارگرانی ها بود اعالم کرد‪ .‬نکته قابل توجه اینکه در ان‬ ‫مقطع علیرضا زاکانی‪ ،‬دبیــرکل جمعیت رهپویان انقالب‬ ‫اسالمی ریاست ســتادهای انتخاباتی محمدباقر قالیباف‬ ‫را بر عهده داشت‪.‬‬ ‫اما در مرحلــه دوم انتخابات نهم ریاســت جمهوری‬ ‫که برخی گروه های اصولگرای دیگــر باالجبار و برخالف‬ ‫میل باطنی خود در برابر هاشمی رفسنجانی‪ ،‬پشت محمود‬ ‫احمدی نژاد قرار گرفتند‪ ،‬تحولخواهان نیز همین سیاست‬ ‫را در پیش گرفته و دنباله رو دیگر هم قطاران شدند و شاید‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫در صحنه سیاســت ایــران ائتالف ها و‬ ‫شکاف های متعددی تجربه شــده که در این‬ ‫میان هم چسبی سیاســی جمعیت رهپویان و‬ ‫جمعیت ایثارگران از جمله ائتالف های با قدمت‬ ‫شــده اســت‪ .‬در این میان اما ایــن ائتالف با‬ ‫فراز و نشیب هایی نیز همراه بوده است‬ ‫داستان یک ائتالف‬ ‫سیاست‬ ‫ماجرا از این قرار اســت که هفته گذشــته حســین‬ ‫نجابت در مصاحبه ای گفته‪« :‬وقتی می گوییم گفتمان‪،‬‬ ‫باید یک مجموعه و یک سیســتم و یک مجموعه از ارا و‬ ‫عقاید مطرح شــود‪ .‬ابتدا به ســاکن مهم نیست چه کسی‬ ‫این را طرح می کند‪ .‬به عنوان مثــال در حوزه اقتصادی از‬ ‫قدیم بین دانش اموختگان این رشــته «ســرمایه داری»‬ ‫طرفدارانی دارد‪ ،‬در این دولت هم همین نگاه وجود دارد‪.‬‬ ‫حاال اگر نامزد منتقد و مقابل این دیدگاه اقتصاد مقاومتی‬ ‫را طرح کند ان وقت مردم می تواننــد بین دو نگاه انتخاب‬ ‫کنند‪ .‬امیدواریم این فضا شــکل بگیرد‪ ،‬مهم نیســت چه‬ ‫کسی این گفتمان را نمایندگی کند‪ .‬البته مردم و سیاسیون‬ ‫همیشه دنبال افرادند یعنی فرد سهم و تاثیرش زیاد است‬ ‫اما امروز قدم به پیش ان است که گفتمانی رقابت کنیم‪ .‬در‬ ‫این حالت می توان کسان مختلفی مطرح باشند البته همه‬ ‫انها همه نمی توانند رئیس جمهور شــوند اما پنج یا شــش‬ ‫نفر در حوزه اصولگرایی ممکن اســت بتوانند این گفتمان‬ ‫را طرح کنند‪.‬‬ ‫ضرورتی هــم ندارد اســم بیــاورم امــا ظرفیت این‬ ‫کار را دارند که مثــا اقایان قالیبــاف‪ ،‬الریجانی‪ ،‬باهنر‪،‬‬ ‫زاکانی‪ ،‬بعضــی نیروهــای نظامــی و انتظامــی این کار‬ ‫را انجــام دهنــد‪».‬وی در ادامــه ایــن گفت وگــو افزوده‬ ‫اســت‪«:‬اقای رضایی فرمودند شــرکت نمی کند‪ ،‬از اقای‬ ‫جلیلی و اقای حدادعادل هم نقل شده که نامزد انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری نمی شوند‪.‬‬ ‫مثال اقای دکتر نــادران واقعا ظرفیــت‪ ،‬قاطعیت‪،‬‬ ‫سالمت نفس و دانش این کار را دارد‪ .‬من از او شخصا دفاع‬ ‫می کنم‪ ».‬این بخش از سخنان نجابت یک تازگی داشت و‬ ‫ان هم این بود که برای اولین بار نام الیاس نادران به میان‬ ‫امد‪ .‬او در مــورد ویژگی های الیاس نــادران گفت‪« :‬اوال‬ ‫اقتصاد را مسلط است و راه حل اجرایی دارد‪ .‬ثانیا امتحانش‬ ‫را پس داده است‪ .‬نادران دو ویژگی دارد‪ ،‬اوال شفاف و رک‬ ‫صحبت می کند و ثانیا در زندگی خودش سالم سالم است‪.‬‬ ‫در دولت قبــل تالش بی امانی شــد که شــخصیت اقای‬ ‫نادران را خدشه دار شود‪.‬‬ ‫خیلی تالش شــد که اقای نــادران را مبتال یا متهم‬ ‫کنند‪ ،‬همه تالش شان را هم کردند اما اتفاقی نیفتاد چون‬ ‫ان را که حســاب پاک اســت از محاســبه چه باک است‪.‬‬ ‫دانش کافی و ســامت نفس دارد‪ .‬درباره اقای باهنر من‬ ‫همین را عرض می کنم‪ ».‬نجابت در پاســخ به این سوال‬ ‫که «اقای نادران در تهران بــرای دهمین دوره انتخابات‬ ‫مجلس شورای اسالمی رای نیاورد‪ ،‬چطور می خواهد در‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری رای بیاورد؟» گفت‪«:‬تهران‬ ‫مردم لیســتی رای دادند و لیســتی که اقای نادران در ان‬ ‫بود رای نیاورد‪.‬‬ ‫اقای احمدی نــژاد هم اگر نامزد ریاســت جمهوری‬ ‫شــود حتما در تهران رای نخواهــد اورد‪ .‬دو دوره ای هم‬ ‫که رئیس جمهور شــد در تهران رای دوم بود بنابراین رای‬ ‫تهران معیار نیست‪ .‬دوم اینکه انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫با انتخابات مجلس فرق می کند‪ ،‬اگر کسی بتواند از پس‬ ‫بحث صادقانه بر بیاید مردم بــه او اعتماد می کنند‪ .‬اقای‬ ‫نادران هر جا صحبت می کند قــدرت چنین کاری را دارد‪.‬‬ ‫هفته گذشته در یک مسجدی صحبت می کرد همه کسانی‬ ‫که انجا بودند از صحبت های او متقاعد شدند‪».‬‬ ‫حرف های درگوشی زیاد شــد اما در نهایت در همان‬ ‫مقطع حسین فدایی‪ ،‬دبیرکل جمعیت ایثارگران به حمایت‬ ‫از علیرضــا زاکانــی پرداخــت‪ .‬او گفت‪« :‬اگــر مجلس‬ ‫می توانست با وحدت و اقتدار مســاله برجام را پیش ببرد‪،‬‬ ‫برای نظام و کشور بهتر بود؛ ولی متاسفانه برخی از دوستان‬ ‫با عجله و ناپختگی برای کشور هزینه ایجاد کردند‪».‬‬ ‫‪37‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫اغاز اختــاف این طیف بــا دولت را باید پــس از انتخاب‬ ‫ احمدی نژاد به عنوان کاندیدایی کــه مد نظر اصولگرایان‬ ‫نبود‪ ،‬جست وجو کرد‪.‬‬ ‫تحولخواهان و سازوکارهای انتخاباتی‬ ‫جمعیت ایثارگران با همراهی رهپویانی ها‪ ،‬همیشــه‬ ‫نقش محوری در سازوکارهای انتخاباتی را بازی کرده اند‪.‬‬ ‫از سازوکار ‪ 5+6‬برای مجلس هشتم گرفته تا کمیته وحدت‬ ‫‪ 7+8‬مجلس نهم‪ .‬علیرضا زاکانی‪ ،‬دبیــرکل رهپویان نیز‬ ‫همیشه پای ثابت این ســازوکارها بوده اســت‪ .‬وحدت و‬ ‫اجماع نیز دو عنصری بود ه اند که این دو تشــکل‪ ،‬همواره‬ ‫بر انها تاکید داشته اند و نجات اصولگرایان و اصولگرایی‬ ‫را تنها در تحقق انها جست وجو کرده اند‪ .‬اگرچه ساز و کار‬ ‫مدنظر این دو قلوهای سیاسی در انتخابات مجلس هشتم‬ ‫با موفقیت نسبی روبه رو شــد اما می توان گفت رهپویان و‬ ‫ایثارگران در انتخابات مجلس نهم چندان موفق نبودند‪.‬‬ ‫انجایی که حتی اعضای شــاخص ایــن دو جریان‬ ‫با عدم پیــروزی مواجه شــدند و حســین فدایــی دبیرکل‬ ‫ایثارگــران‪ ،‬پرویز ســروری قائم مقام جمعیــت رهپویان و‬ ‫زهره الهیان از دیگر تاثیرگذاران این جریان از راهیابی به‬ ‫مجلس نهم بازماندند‪.‬‬ ‫یک تجربه ناموفق‬ ‫رهپویان و ایثارگران اگرچه در انتخابات مجلس نهم‬ ‫نتوانستند موفقیت زیادی به دست اورند اما با تالش خود‬ ‫را برای انتخابات هیات رئیسه سامان بخشیدند‪ .‬موضوع‬ ‫از انجا شروع شد که این دو تشــکل با تمام توان سیاسی‬ ‫و تشــکیالتی خود در برابر علــی الریجانی قــرار گرفته و‬ ‫از ریاســت غالمعلی حدادعادل بر مجلــس نهم حمایت‬ ‫کردند‪ .‬اما نتیجه چیزی نبود غیر از ریاست علی الریجانی‪،‬‬ ‫تشکیل فراکسیون رهروان والیت و در اقلیت قرار گرفتن‬ ‫اصولگرایان نزدیک بــه رهپویان و ایثارگــران در مجلس‬ ‫شــورای اســامی‪ .‬به این لیســت البته باید دست دادن‬ ‫پشت سر هم کمیسیون های مهم مجلس و ریاست مرکز‬ ‫پژوهش ها را نیز اضافه کرد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫پیش به سوی پاستور‬ ‫اما انتخابات ریاست جمهوری یازدهم فضای دیگری‬ ‫برای رهپویان و ایثارگران ایجــاد کرد‪ .‬در حالی که از ابتدا‬ ‫گمان می شــد این دوقلوهای سیاسی به سمت حمایت از‬ ‫محمد باقر قالیباف یا غالمعلی حدادعادل بروند اما نشانه ها‬ ‫حکایــت از تصمیمات دیگری داشــت‪ .‬چــه اینکه پرویز‬ ‫ســروری‪ ،‬قائم مقام جمعیت رهپویان با اشــاره به طراحی ‬ ‫ساز و کار جدید برای انتخابات ریاســت جمهوری یازدهم‬ ‫گفته بــود‪« :‬درخصوص سیاســت و اســتراتژی جمعیت‬ ‫رهپویان در حال بحث در دفتر سیاســی هستیم‪ .‬ما مدل‬ ‫پیشنهادی خود را طراحی می کنیم‪ ،‬البته با اسیب شناسی‬ ‫مدل های گذشته‪».‬‬ ‫قائم مقام جمعیت رهپویان البته با اشــاره به نزدیکی‬ ‫این جمعیت به ایثارگران خاطرنشان کرده بود‪« :‬این امور‬ ‫دیگر مشهود است‪ .‬دلیلش هم اشتراکات بیشتری است‬ ‫که بین ما و ایثارگران نســبت به دیگــر گروه های مختلف‬ ‫اصولگرایان وجود دارد‪ ».‬سروری در خصوص ناکامی های‬ ‫این جمعیت نیز می گوید‪« :‬باالخــره اینها را بگذارید جزو‬ ‫هزینه های وحدت‪ .‬وحدت یک هزینه هایی دارد که فکر‬ ‫می کنم این شکســت جزو هزینه های ان اســت‪ ».‬احمد‬ ‫نجابت‪ ،‬از اعضای شورای مرکزی جمعیت ایثارگران نیز در‬ ‫خصوص استراتژی حضور در صحنه انتخابات گفته بود که‬ ‫بنای حضور مستقل در صحنه انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫را نداریم و تا دقیقه‪ 90‬دنبال وحدت هســتیم‪ .‬نجابت نیز‬ ‫به نزدیکی دیدگاه ایثارگران و رهپویان اشاره و خاطرنشان‬ ‫کرده بود اشــتراکات مواضع مان با رهپویان بیش از بقیه‬ ‫گروه های اصولگراست‪ .‬وقتی از وی پرسیده شده بود چرا‬ ‫دبیرکل جمعیت ایثارگران در انتخابــات مجلس نهم رای‬ ‫نیاورد‪ ،‬گفته بود‪« :‬خب رای نیاورد که نیاورد‪ .‬چه اشکالی‬ ‫دارد؟ فدایی هزینه وحدت را پرداخت‪».‬‬ ‫هر چه بود با گذشــت زمان مشــخص شــد جمعیت‬ ‫ایثارگران و رهپویان برنامه ای دیگر برای انتخابات دارند‪.‬‬ ‫جمعیت ایثارگران در اولین بیانیه مبســوط انتخاباتی خود‬ ‫که در اسفند ‪ 91‬منتشر کردند و گفتند که هر اقدام و تالشی‬ ‫از ســوی هر فرد‪ ،‬گروه یا جریانی که بر اساس معیارهای‬ ‫انقالبی و اسالمی به انسجام‪ ،‬وحدت‪ ،‬همگرایی و ائتالف‬ ‫بین اصولگرایان و نیروهای وفادار به نظام و کســانی که‬ ‫روی اصول‪ ،‬مبانی و محکمات ایستادگی می کنند‪ ،‬منتهی‬ ‫شود‪ ،‬مورد قبول جمعیت ایثارگران است‪ ،‬قطعا این حرکت‬ ‫به دور از جناح بازی‪ ،‬سیاسی کاری و سهم خواهی خواهد‬ ‫بود و بنابراین هر اقدامی که در این راستا صورت بگیرد‪ ،‬از‬ ‫منظر ما مورد قبول است‪.‬‬ ‫در همین بیانیه ‪ 23‬اســفند جمعیت ایثارگران اعالم‬ ‫کرد که برای معرفی یک نامزد متدین‪ ،‬والیت مدار و کارامد‬ ‫عاقل با روحیه جهادی و در بررســی مصداق های مطرح‬ ‫شده‪ ،‬بیش از ‪ 51‬نفر را مورد بررسی قرار دادیم که در نهایت‬ ‫به فهرستی چند نفره رسیدیم لیکن در میان این افراد اقایان‬ ‫دکتر حدادعادل‪ ،‬علیرضا زاکانی و سعید جلیلی‪ ،‬در اولویت‬ ‫ و ترجیحات جمعیت ایثارگران انقالب اسالمی قرار دارند‪.‬‬ ‫روزهای نزدیک به ثبت نام ناگهــان علیرضا زاکانی‬ ‫کاندیــدای انتخابات شــد و حتی با اعالم نامزدی ســعید‬ ‫جلیلی هم حاضر به انصراف نشــد‪ .‬علیرضا زاکانی در ‪21‬‬ ‫اردیبهشت و بعد از ثبت نام ســعید جلیلی‪ ،‬ضمن استقبال‬ ‫از ورود دبیر شــورای عالی امنیت ملی به عرصه انتخابات‬ ‫از ائتالف گفتمانی با او خبر داد و گفت‪« :‬حضور ایشان را‬ ‫پربرکت‪ ،‬امیدبخش و باعث تقویت جبهه نیروهای انقالب‬ ‫می دانم و همان طور که قبال نیز بارها اعالم کرده ام تفاوت‬ ‫گفتمانی مابین خود و ایشــان نمی بینــم و بنابراین تالش‬ ‫می کنیم ائتالفی گفتمانی تشکیل شود تا توان نیروهای‬ ‫انقالب در مقابل جریانات فتنه‪ ،‬انحــراف و جریان اقای‬ ‫هاشمی تجمیع شود‪».‬‬ ‫اما بعد از اعالم اسامی نامزدهای تایید صالحیت شده‬ ‫علیرضا زاکانی که نامش در این فهرست نبود در بیانیه ای‬ ‫حمایت از حدادعادل و سعید جلیلی را وظیفه خود دانست‬ ‫و اعالم امادگی کرد کــه نتایج مطالعات خــود برای ارائه‬ ‫برنامه های دولت اینــده را در اختیار نامزدهــای معتقد به‬ ‫گفتمان پیشــرفت اســامی قرار دهد‪ .‬ایــن در حالی بود‬ ‫که خبرهــا حکایت از اســتقرار اعضای مرکــزی جمعیت‬ ‫ایثارگران در ستادهای حدادعادل داشت؛ حسین نجابت‬ ‫به عنــوان رئیس‪ ،‬الیــاس نــادران به عنوان ســخنگوی‬ ‫اقتصادی‪ ،‬مجتبی شــاکری به عنوان سخنگوی سیاسی‬ ‫و مجتبی توانگر به عنوان سخنگوی حدادعادل منصوب‬ ‫شدند که به معنی حمایت کامل جمعیت ایثارگران از دکتر‬ ‫حدادعادل بود‪.‬‬ ‫زاکانی اما ‪ 13‬خرداد اعالم کرد که تشــکل جمعیت‬ ‫رهپویان در انتخابات ‪ 24‬خــرداد از غالمعلی حدادعادل‬ ‫حمایت خواهد کــرد‪ .‬او گفت که می تــوان با طیب خاطر‬ ‫گفت ایشان (دکتر حدادعادل) نسبت به نامزدهای دیگر‬ ‫ ترجیح داشــته و اصلح هســتند‪ .‬به عالوه معتقدم حضور‬ ‫اقای حدادعادل ظرفیتی برای گفتمان پیشرفت اسالمی‬ ‫و نیروهای انقالب اســت که باید غنیمت شــمرده شــود‬ ‫زیرا امتحانات خــود را در صحنه های متفــاوت به خوبی‬ ‫انجام داده و هر کجا انقالب بــه وی نیازمند بوده با تالش‬ ‫فراوان در ان صحنه حضور داشته و به دور از هوای نفس‬ ‫و قدرت طلبی و با بصیــرت مثال زدنی که نمونه ای از ان را‬ ‫در مقابله با فتنه مشاهده کردیم در صحنه حاضر بوده اند‪.‬‬ ‫اعالم حمایت از حدادعــادل و اســتقرار اعضای مرکزی‬ ‫جمعیت ایثارگران در ستاد دکتر حداد در حالی بود که برخی‬ ‫گمانه هــا و پیش بینی ها حکایــت از ان داشــت که نامزد‬ ‫ائتالف ســه گانه به زودی از عرصه انتخابات کنار خواهد‬ ‫رفت‪ .‬حدادعادل بعید نبود که زودتر از زمان انصراف خود‬ ‫از عرصه انتخابات به نفع ائتالف کناره گیری کند‪.‬‬ ‫و باالخره جمعیت ایثارگران بعد از انصراف حدادعادل‬ ‫و در شــرایطی که ســعید جلیلی در صحنه بــود در اخرین‬ ‫روزهای منتهی به انتخابات همچنان بر سرمایه گذاری های‬ ‫دو جانبه خود ادامه داد‪ .‬احمد نجابت عضو شورای مرکزی‬ ‫در ‪ 21‬خرداد (‪ 3‬روز مانده به انتخابــات) با تاکید بر اینکه‬ ‫جمعیت ایثارگران و رهپویان انقالب اسالمی از قالیباف و‬ ‫جلیلی در انتخابات حمایت خواهند کرد‪ ،‬گفت‪« :‬این دو‬ ‫تشکل سیاسی قالیباف و جلیلی را به عنوان دو نامزد جریان‬ ‫اصولگرایی در رقابت های انتخابات ریاست جمهوری قبول‬ ‫دارند و باتوجه بــه اینکه انتخابات به مرحله دوم کشــیده‬ ‫می شــود هریک از این نامزدهــا که به مرحلــه دوم بروند‬ ‫حمایــت ایثارگران و رهپویــان را خواهند داشــت‪ .‬نتیجه‬ ‫انتخابات اما پیروزی هیچ کدام از این نامزدها نبود‪».‬‬ ‫از فردای رفتن روحانی به پاســتور تحولخواهان به‬ ‫منتقــدان دولت تبدیل شــدند‪ .‬ایثارگــران و رهپویان این‬ ‫مخالفت خوانی را از جلسه رای اعتماد به وزرا تا استیضاح و‬ ‫سوال از اعضای کابینه تا کنون به نمایش گذاشته اند‪ .‬انها‬ ‫در موارد متعددی به مخالفت با دولت یازدهم پرداختند‪.‬‬ ‫حاال بعد از عبور از ماجرای برجام ایثارگران و رهپویان‬ ‫باز به هم نزدیک شده اند‪.‬‬ ‫انتخابت مجلس دهم‬ ‫رهپویان و ایثارگران در انتخابات مجلس دهم کامال‬ ‫همسو با یکدیگر وارد پروســه وحدت اصولگرایان شدند‬ ‫و هم علیرضا زاکانی و هم حســین فدایی نقش مهمی در‬ ‫کارگروه اجرایی داشتند‪ .‬علیرضا زاکانی در صدر فهرست‬ ‫اصولگرایان از تهران نامزد انتخابات شــد‪ ،‬اگر چه در ان‬ ‫انتخابات شــانس ورود به پارلمان را نیافت‪ .‬به هر حال در‬ ‫مجلس دهم چهره هایــی از ایثارگــران و رهپویان حضور‬ ‫دارند‪.‬‬ ‫بار دیگر ائتالف‬ ‫به نظر نمی رسد که رهپویان و ایثارگران در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری اینده هم جدای از یکدیگر عمل و حرکت‬ ‫کنند‪ .‬انها فعال به صورت رســمی چیــزی نگفته اند و تنها‬ ‫اظهارنظر رسمی همین سخنان حسین نجابت بوده است‪.‬‬ ‫باید منتظر ماند و دید که این همپیمانان سیاسی چه راهی‬ ‫را برای اردیبهشت بر خواهند گزید‪.‬‬ ‫حسین نجابت گفته است جلیلی‬ ‫وحدادعادل نامزد انتخابات‬ ‫نخواهند شد‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫چاره ای نداریم ‪ ،‬باید وحدت کنیم‬ ‫گفتوگویمثلثبامجتبیشاکری‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫در واقع االن در شــرایط اســیب قــرار دارد‪ .‬از این طرف‬ ‫اصولگرایــان دنبال این هســتند که خطای دور گذشــته‬ ‫تکرار نشــود‪ ،‬بنابراین به توافق نرســیدن و با چند کاندیدا‬ ‫امدن خطری اســت که باید از ان پرهیز کرد و جلوی ان را‬ ‫گرفت بنابراین بررسی کردن نقاط قوت و ضعف چهره های‬ ‫مطرح امر طبیعی است که همه دنبال ان هستند؛ در واقع‬ ‫هم نامزدهای محتمل در جبهه مقابل را بررسی می کنند و‬ ‫هم در جبهه خودشان را تا به یک منطق قوی تری براساس‬ ‫شاخص ها برسند‪.‬‬ ‫جبهه پیروان خط امــام و رهبری صحبت از تهیه‬ ‫و بررسی یک لیســت ‪ 30‬نفره از شخصیت های‬ ‫اصولگرا می کند‪ ،‬جبهه یکتا نیــز از ارزیابی یک‬ ‫لیست دیگر سخن به میان اورده است‪ ،‬همچنین‬ ‫در خبرها امده که جمعیــت ایثارگران و رهپویان‬ ‫هم مشغول بررسی یک لیست ‪ 10‬نفره هستند‪،‬‬ ‫سیاست‬ ‫هشــت ماه تا انتخابات ریاســت جمهوری باقی‬ ‫مانده است‪ ،‬اصالح طلبان تکلیف خود را روشن‬ ‫کردند و مشــروط و غیرمشــروط اعالم کردند از‬ ‫اقــای روحانی حمایــت می کنند‪ ،‬امــا در جریان‬ ‫اصولگرا وضعیت طور دیگری است‪ .‬هر کدام از‬ ‫گرایش ها و تشکل ها فهرستی از شخصیت های‬ ‫سیاسی را تهیه کردند و در حال بررسی هستند‪،‬‬ ‫چرا اینقدر با طمانینــه و جدا از هم کار بررســی‬ ‫مصادیق را انجام می دهند؟‬ ‫اوال براساس اطالعات ما در جناح اصالحات نیز‬ ‫اختالف نظر وجود دارد‪ .‬مجموعه اصالح طلبان از عملکرد‬ ‫اقای روحانی در دوران ریاســت جمهوری راضی نیستند‪،‬‬ ‫شرط حمایت شــان از اقای روحانی رفع حصر بود و امروز‬ ‫می گویند این خواسته انجام نشده‪ ،‬همچنین درباره به کار‬ ‫گماردن نیروهای شــان در مناصب اجرایی معتقدند تعلل‬ ‫صورت گرفته است‪ .‬نیروهای اصالح طلب انتقاد می کنند‬ ‫که ارای اقای روحانی در انتخابات ریاست جمهوری سال‬ ‫‪ 92‬وابسته به پشــتیبانی و حضور انها بوده اما امروز اقای‬ ‫روحانی به نوعی عمل می کند که گویا دایره وسیع تری از‬ ‫حمایت ها را دارد و به اصالح طلبان به دیده فرودستی نگاه‬ ‫می کند‪ .‬اصالح طلبان هم اکنــون مطالبات و گمانه های‬ ‫مختلفــی را مطــرح می کنند‪ ،‬از جملــه اینکه اگــر اقای‬ ‫روحانی ردصالحیت شــود یا نتوانند با او به توافق برســند‬ ‫اقای عارف یا یــک گزینه دیگــری را جایگزین می کنند و‬ ‫برای رقابت به میدان می اورند‪ ،‬اینها از جمله گمانه هایی‬ ‫است که اصالح طلبان درباره ان تاکنون سخن گفته اند‪.‬‬ ‫طبیعتا در بین اصولگرایان نیز گمانه های مختلف مطرح‬ ‫است‪ .‬احزاب اصولگرا در حال رصد اوضاع هستند‪ .‬االن‬ ‫دولــت منتظر ایجاد گشــایش هایی از ان طرف اســت تا‬ ‫بتواند به وعده های عمل نشــده اش جامه عمل بپوشاند‪،‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مجتبیشاکریمی گوید‪:‬‬ ‫«اقــای روحانــی پاســخ‬ ‫پرســش هایی را کــه اقــای‬ ‫نــادران دربــاره برادرشــان‪،‬‬ ‫موضوعــات اقتصــادی‪،‬‬ ‫‪ FATF‬و برجــام مطرح می کند‬ ‫نمی دهد‪ .‬عقل اقتضا می کرد که اقای روحانی به این‬ ‫سواالت جواب دهد‪ ».‬عضو شورای مرکزی جمعیت‬ ‫ایثارگران گفت‪« :‬نادران به لحاظ تحصیالت و قدرت‬ ‫در نقد جزو چهره های خیلی دور و دیری نسبت به دیگر‬ ‫شخصیت هایی که هم اکنون برای ریاست جمهوری‬ ‫مطرح هستند نیســت بنابراین نمی توان گفت اقای‬ ‫نادران در مناظره‪ ،‬صحبت و قدرت اســتدالل فاصله‬ ‫زیادی از دیگران دارد‪».‬‬ ‫چرا اینقدر لیســت ها زیاد اســت و چگونه قابل‬ ‫جمع هستند؟‬ ‫این مساله فقط محدود به جریان اصولگرا نیست‪،‬‬ ‫اصالح طلبــان و اعتدالیــون هم چنین اوضاعــی دارند‪.‬‬ ‫به طور طبیعی کسانی که گمانه درباره انها مطرح است که‬ ‫می خواهند دعوت به حضور در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫شوند یا خودشــان متقاضی هســتند‪ ،‬باید نام انها بررسی‬ ‫شود یعنی وضعیت پادگانی که نیست‪ ،‬باالخره ظرفیت ها‪،‬‬ ‫توانایی ها‪ ،‬کارامدی و ســابقه شخصیت ها و نام هایی که‬ ‫مطرح هستند باید ســنجیده و مورد ارزیابی قرار گیرد‪ .‬در‬ ‫جریانات سیاســی باالخره مجموع عقال‪ ،‬شور و مشورت‪،‬‬ ‫نقد و نظر انجام می شــود و نشــانه فعال بــودن و هیجان‬ ‫جریاناتی است که با هم همخوانی دارند و می خواهند در‬ ‫امر انتخابات با هم مشارکت کنند‪.‬‬ ‫چرا تاکنون در جریان اصولگرا تعدد فهرست ها‬ ‫به یک فهرست ختم نشده که حداقل ارزیابی ها و‬ ‫سنجش ویژگی شخصیت ها براساس معیارهای‬ ‫مدنظر به طور متمرکز دنبال شود؟‬ ‫هنوز بررســی ها در مرحله مقدماتی قــرار دارد و‬ ‫به ســطح جمع بندی نهایی نرسیده اســت‪ .‬ابتدا سالیق‬ ‫مختلــف شــخصیت های در معــرض کاندیداتــوری را‬ ‫بررســی می کنند بعد با یکدیگر می نشــینند و مشترکات و‬ ‫غیرمشترکات را دسته بندی می کنند؛ نهایتا برای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری باید به یک نفر برسند‪.‬‬ ‫درون تشــکل های اصولگــرا یــک دو دســتگی‬ ‫مشــاهده می شــود؛ جبهه پیــروان خط امام و‬ ‫رهبــری صحبــت از تهیــه یــک فهرســت ‪30‬‬ ‫نفره می کنــد اما موتلفــه می گوید نامــزد حزبی‬ ‫می دهد‪ ،‬برخی اعضای جبهه پایداری دور اقای‬ ‫احمدی نژاد جمع شــدند اما گروه دیگر روشــن‬ ‫‪39‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫سیاست‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫جمعیت ایثارگران و رهپویان در انتخابات ریاست جمهوری سال‪ 92‬ابتدا ز نامزدی‬ ‫علیرضا زاکانی حمایت کردند‬ ‫و صریح اعالم کردند بازگشــتی به احمدی نژاد‬ ‫نخواهند داشــت‪ .‬به عبارت دیگر اختالف فقط‬ ‫بین تشکل های اصولگرا وجود ندارد‪ ،‬بلکه درون‬ ‫انها نیز به چشــم می خــورد‪ ،‬به نظر شــما با این‬ ‫اوصاف ایا اختالف ها برطرف خواهد شد تا زمینه‬ ‫وحدت رویه را در جریان اصولگرا به وجود اورد؟‬ ‫به نظرم سازوکاری که در ائتالف اصولگرایان برای‬ ‫انتخابات مجلس شــورای اســامی و انتخابات مجلس‬ ‫خبرگان رهبری بود‪ ،‬فاصله چند ساله بین اضالع مختلف‬ ‫اصولگرایی را برطرف کرد‪ .‬در ائتالفی که برای انتخابات‬ ‫گذشــته شــکل گرفت همه اضالع دور هم جمع شدند و‬ ‫توانستند در یک نقطه تمرکز کنند و به یک فهرست برسند‪.‬‬ ‫هر چند برخی افراد هم تمکیــن نکردند اما به لحاظ‬ ‫جمعی و جریانی موتلفه‪ ،‬ایثارگــران‪ ،‬رهپویان و پایداری‬ ‫همه پای فهرست ایستادند و فقط همان را مطرح کردند‪.‬‬ ‫این توفیقی بود که نشان داد باتوجه به فاصله سلیقه ها و‬ ‫دیدگاه هایی که در جریان اصولگرا وجود دارد‪ ،‬می شــود‬ ‫روی یک فهرست متمرکز شد اما چون در ان زمان فاصله‬ ‫زمانی کوتــاه بــود‪ ،‬مباحثی کــه در قــرارگاه اصولگرایی‬ ‫مطرح بود خیلی منتقل به بدنه نشد و برخی افراد به عنوان‬ ‫شــخص خودشــان تمکین نکردند‪ .‬کار در شهرستان ها‬ ‫خیلی مناســب تر و بهتر پیش رفت اما در تهران وضعیت‬ ‫دیگری رقم خورد‪.‬‬ ‫االن در ریاست جمهوری هم ان مدل با رفع نقایصش‬ ‫قابل عمل است البته من نشــنیدم از طرف جبهه پایداری‬ ‫به طور رسمی گفته شود که به سمت احمدی نژاد می روند‪.‬‬ ‫اینکه برخی افراد نظری می دهند کــه نظر جبهه پایداری‬ ‫نیســت یا اگــر موتلفه گفتــه کاندیدای حزبــی می دهد‪،‬‬ ‫امر طبیعی اســت چون حــزب انها تصمیــم می گیرد اما‬ ‫اینکه کاندیدای انها حتما عضو حزب شــان باشد یا جبهه‬ ‫پایداری بگوید حتما باید عضو تشکل ما نامزد اصولگرایان‬ ‫برای انتخابات ریاست جمهوری باشــد چنین مواضعی را‬ ‫نشــنیدم؛ جمعیت ایثارگران و جمعیت رهپویان نیز چنین‬ ‫اعتقادی ندارند‪.‬‬ ‫همــه اضــاع هنــگام ائتــاف بــرای انتخابــات‬ ‫مجلس شورای اســامی اعالم کردند که باید از خودمان‬ ‫بگذریم‪ ،‬اگر نگذریم ائتالف شکل نمی گیرد چون شرط‬ ‫نخست ائتالف ان اســت که از خودمان بگذریم و به نظر‬ ‫جمع تمکیــن کنیم‪ .‬همین موجب شــد فهرســت نهایی‬ ‫اصولگرایان در تهران‪ ،‬مطلق بــرای پایداری یا ایثارگران‬ ‫و رهپویان یا موتلفه نباشــد بلکه فهرســتی بود که با عقل‬ ‫جمعی تدوین شد‪.‬‬ ‫االن به نظر می رســد دربــاره رونــد ائتالف یک‬ ‫مشــکالتی وجود دارد‪ ،‬جبهه پیــروان خط امام‬ ‫و رهبــری می گوید «باید شــکل و قالــب ائتالف‬ ‫اصولگرایــان تغییر کنــد و اصالح شــود و فقط‬ ‫دبیــران کل احــزاب و تشــکل ها دور هــم جمع‬ ‫شوند‪ ،‬البته به شــرطی که محوریت جامعتین را‬ ‫بپذیرنــد»‪ .‬با اقای مصباحی مقــدم نیز صحبت‬ ‫کردیم‪ .‬او گفت «نظر جامعــه روحانیت مبارز را‬ ‫اعالم می کند کــه جامعتین بایــد تصمیم گیری‬ ‫کننــد نــه شــورای فقهــا»‪ ،‬در حالــی که شــما‬ ‫می گویید «همان مکانیزم قبلــی با اعمال برخی‬ ‫اصالحات جزیی باید باشــد»‪ .‬به نظر می رســد‬ ‫میان اصولگرایان در نحوه ائتالف برای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری یکســری تفاوت نظرها وجود‬ ‫دارد‪ ،‬ایا این طور است؟‬ ‫براســاس جلســاتی کــه بــا جامعتین بــود برای‬ ‫انتخابــات مجلــس شــورای اســامی ائتالفــی میــان‬ ‫اصولگرایان شــکل گرفت و در نهایت ان فهرســت برای‬ ‫انتخابــات مجلس خبــرگان رهبری و انتخابــات مجلس‬ ‫شورای اسالمی بیرون امد‪.‬‬ ‫امروز هم تشــکل ها می توانند هر کدام نظر و مدل‬ ‫مدل باید بتواند مجموعه اصولگرایان را‬ ‫در بر بگیرد‪ .‬مــدل باید به یک کاندیدا در‬ ‫ریاست جمهوری منتهی شود‪ .‬مدل باید‬ ‫به گونه ای باشــد که همــه از نامزد واحد‬ ‫دفاع کنند و پای کار او بایستند‪ .‬اینکه در‬ ‫جلسه بگویند به لحاظ حقوقی پذیرفتیم‬ ‫اما به لحاظ اظهار خیر‪ ،‬این مساله شدنی‬ ‫نیست‬ ‫خود را مطرح کنند اما این مدل ها در هم امیخته می شود‬ ‫و یک مدل به دســت می اید‪ .‬اگر کســی بگوید «من این‬ ‫مدل را می پسندم و با کسی هم نمی خواهم ائتالف کنم»‬ ‫خب اصــا ائتالفی صــورت نمی گیرد‪ .‬بــرای انتخابات‬ ‫مجلس شورای اسالمی مباحث طوالنی انجام شد‪ ،‬سپس‬ ‫نتیجه مذاکرات و رایزنی ها به حالت مکتوب درامد‪ .‬همه‬ ‫تشــکل ها امضا کردند که به یک مکانیزم ملزم باشــند و‬ ‫براساس ان مکانیزم نامزدها معرفی شدند‪ .‬حاال اگر کسی‬ ‫به مکانیزم قبلــی تکمله ای دارد منعی نیســت پیشــنهاد‬ ‫خودش را مطرح کند‪.‬‬ ‫اصالح مدل منعی نــدارد اما همــه می دانند نتیجه‬ ‫اختالف کردن شکســت اســت‪ .‬ائتالف کــردن بر یک‬ ‫کاندیدا شرط موفقیت اســت‪ ،‬اگر این را سرلوحه کار خود‬ ‫قرار دهیم حتما مدل های مختلف به یک نقطه مشــترک‬ ‫منتهی می شود وگرنه همان شکســت دوره قبل انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری تکرار خواهد شد‪.‬‬ ‫اگر جبهــه پیروان خط امــام و رهبــری و جامعه‬ ‫روحانیت مبارز تهران به عقیده خود باقی بمانند‬ ‫و بگویند «شورای فقها نباشد و جامعتین محور‬ ‫قرار بگیرند یا شخصیت های حقوقی در شورای‬ ‫ائتالف حضور نداشته باشــند و فقط دبیران کل‬ ‫احزاب به عضویت شورای ائتالف در ایند» در این‬ ‫صورت جمعیت رهپویان و ایثارگران مسیر خود را‬ ‫از انها جدا می کند؟‬ ‫این شبهات در دوره قبلی ائتالف حل شد‪ .‬یعنی در‬ ‫زمان انتخابات مجلس شورای اسالمی‪ ،‬در جلسه بودم‪،‬‬ ‫اقای محمــد نبی حبیبی گفت هر چه از جلســه نمایندگان‬ ‫تشــکل ها بیرون بیاید و به امضای اقایــان مصباح یزدی‬ ‫و موحدی کرمانی برســد ما قبول داریم‪ .‬امروز هم همان‬ ‫تشکل های پایداری‪ ،‬موتلفه‪ ،‬ایثارگران و رهپویان حضور‬ ‫دارند‪.‬‬ ‫وقتــی از جامعتین اســم برده می شــود منظور‬ ‫چیســت؟ ایا همه اعضای جامعه روحانیت مبارز‬ ‫تهران و اعضای جامعه مدرســین حــوزه علمیه‬ ‫قم دور هم جمع شــوند و نظر دهند‪ ،‬خیر دبیران‬ ‫انها تشــکل خــود را نمایندگــی می کنــد‪ .‬اقای‬ ‫موحدی کرمانی دبیر جامعه روحانیت مبارز است‪.‬‬ ‫در این صورت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم دو‬ ‫نماینده خواهد داشت؟‬ ‫خیــر‪ ،‬ایت الله یزدی دبیر جامعه مدرســین حوزه‬ ‫علمیه قم است و ایت الله مصباح یزدی هم از طرف جبهه‬ ‫پایداری می اید‪ .‬اتفاقا این مساله پذیرفته شده ای است‪.‬‬ ‫یعنی حرف موتلفه عملیاتی می شــود و دوره قبل هم این‬ ‫اتفاق افتاد‪.‬‬ ‫جبهه پیروان خط امام و رهبری و جامعه روحانیت‬ ‫مبارز می گویند «ما ایت اللــه مصباح یزدی را در‬ ‫قالب جامعه مدرســین حوزه علمیــه قم تعریف‬ ‫می کنیم نه رئیس موسســه امام خمینی(ره) یا‬ ‫پدر معنوی جبهه پایداری» چون علمای دیگری‬ ‫هم ممکن است یک تشکلی داشته باشند‪ .‬نظر‬ ‫شما چیست؟‬ ‫چه کسی این حرف را می زند؟‬ ‫اقای مصباحی مقدم‪ ،‬سخنگوی جامعه روحانیت‬ ‫مبارز تهران و اقای ســجادی ‪،‬سخنگوی جبهه‬ ‫پیروان خط امام و رهبری از طرف مجموعه های‬ ‫متبوع خود این نظر را اعالم کردند‪ .‬دیدگاه شما‬ ‫چیست؟‬ ‫اقای موحدی کرمانی در دوره قبل نماینده جامعه‬ ‫روحانیت مبــارز بود و ایــن تمکین صــورت گرفت‪ .‬حاال‬ ‫افراد هــر نظری بدهند اشــکالی ندارد‪ ،‬از بین تشــکل ها‬ ‫هر کس می توانــد مصاحبه کند و مدل ارائــه دهد؛ منعی‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫در انتخابات مجلس دهم‬ ‫جمعیت ایثارگران و رهپویان در‬ ‫قالب ائتالف اصولگرایان حضور‬ ‫جدی داشتند‬ ‫سیاست‬ ‫ندارد ولی نهایتا انچه عملیاتی می شود این است که اقای‬ ‫موحدی کرمانی از جامعه روحانیت مبارز به نمایندگی سخن‬ ‫می گوید‪ ،‬اقای یزدی از جامعه مدرســین خواهد بود و از‬ ‫پایداری هم اقای مصباح می اید‪ .‬یعنی راه دیگری نیست‪.‬‬ ‫مگر می شــود همه اعضای جامعه روحانیت مبارز و جامعه‬ ‫مدرســین حوزه علمیه قم با هم بنشینند‪ ،‬مجلسی تشکیل‬ ‫شود و رای گیری کنند؟‬ ‫اگر اصرار شــود که فقط بین جامعه مدرســین‬ ‫حوزه علمیه قــم و جامعه روحانیت مبــارز برای‬ ‫انتخابــات ریاســت جمهوری ارتباط باشــد چه‬ ‫خواهد شد؟‬ ‫ایــن را نگفتند‪ .‬در دوره قبل راجع به این مســائل‬ ‫بحث شد‪ .‬نباید فقط یک مصاحبه اقای مصباحی مقدم را‬ ‫مبنای تحلیل قرار داد‪ .‬اگر می خواهیم موفقیت به دست‬ ‫اوریم با تشــتت ارا و نامزدهای متعــدد نتیجه ای حاصل‬ ‫نمی شــود‪ .‬االن اصولگرایان در مجلس اکثریت هستند‬ ‫البته با فاصله کمی نسبت به اعتدالیون و اصالح طلبان‪.‬‬ ‫چــرا اکثریت شــدند؟ چــون باالخــره این مــدل اضالع‬ ‫اصولگرایی را به همدیگر وصل کرد‪.‬‬ ‫یعنــی کســانی کــه در شهرســتان ها عالقه مند به‬ ‫پایداری بودنــد حرف اقــای مصباح را گــوش می کردند‬ ‫وقتی می گفتیم این تصمیم مجموعه ای است که اقایان‬ ‫مصبــاح‪ ،‬موحدی کرمانــی و یزدی در ان حضــور دارند‪،‬‬ ‫انهایی که وزن اقای مصباح برای شــان مهم بود تمکین‬ ‫می کردند‪ ،‬کســانی هم کــه وزن اقای یــزدی و موحدی‬ ‫برای شــان مهم بود تمکین می کردند‪ .‬بنابراین کار از این‬ ‫مرحله گذشته است‪.‬‬ ‫یعنی اصال این تصمیم برگشت ناپذیر و غیرقابل‬ ‫اصالح است؟‬ ‫اینها عمل شده است‪ ،‬کسی اگر می خواهد مدل‬ ‫و روش جدیدی تری ارائه دهد مانعی ندارد مدلش را ارائه‬ ‫می کند‪ ،‬سپس درباره ان بحث می شود نهایتا باید به مدلی‬ ‫برســیم که از ان نامزد واحد بیرون ایــد وگرنه نتیجه اش‬ ‫شکست خواهد بود‪.‬‬ ‫اقای ســیدرضا تقوی در شهرســتان های مختلف‬ ‫جلســاتی داشت و همیشه می گفت «کســی که می گوید‬ ‫من یعنی نمی خواهد ائتالف کند»‪ .‬بــا من گفتن کار جلو‬ ‫نمی رود باید ما شویم‪ .‬ما شدن هم این طور اتفاق می افتد‬ ‫که حتما باید بخشی از خواســته هایمان را کنار بگذاریم و‬ ‫در دوره قبل همین شد تا نتیجه به دست امد‪ .‬این دوره هم‬ ‫هیچ چاره ای نیست‪ .‬معتقدم کسانی که قصد نواوری دارند‬ ‫و بحث مدل های مختلف را مطــرح می کنند‪ ،‬منعی ندارد‬ ‫ولی اینکه تشــکلی بگویند همه باید تابع من باشد شدنی‬ ‫نیست‪ .‬به همین دلیل دوره قبل همه تمکین کردند‪ .‬مدل‬ ‫باید بتواند مجموعه اصولگرایان را در بر بگیرد‪ .‬مدل باید‬ ‫به یک کاندیدا در ریاست جمهوری منتهی شود‪ .‬مدل باید‬ ‫به گونه ای باشــد که همه از نامزد واحد دفــاع کنند و پای‬ ‫کار او بایســتند‪ .‬اینکه در جلســه بگویند به لحاظ حقوقی‬ ‫پذیرفتیم اما به لحاظ اظهار خیر‪ ،‬این مساله شدنی نیست‪.‬‬ ‫به نظر شــما اصولگرایــان باید بــا یک چهره‬ ‫ناشــناخته بیایند یا با یک چهره ازمایش شده به‬ ‫عرصه رقابت پیش رو قدم بگذارند؟‬ ‫االن تمردهــای اقــای روحانــی بحــث کمــی‬ ‫نیســت‪ .‬اقای روحانی بــا تمردهایش گوی ســبقت را از‬ ‫روسای جمهوری گذشته ربوده اســت و وضع شان معلوم‬ ‫نیســت‪ .‬اقای احمدی نژاد هم نگفته به جریان اصولگرا‬ ‫وابسته است و جلسه ای هم نگذاشــته که اجازه بگیرد یا‬ ‫هماهنگ کند‪ .‬در واقع خود را کاندیدای مستقل می داند‬ ‫چون می گوید «من»‪ ،‬وقتی کسی می گوید «من» دیگر‬ ‫ائتالفی صورت نمی گیرد‪.‬‬ ‫در کل گمانه های مختلفی مطرح می شــود‪ .‬اقای‬ ‫هاشــمی می گویــد دور اینــده هم حتمــا اقــای روحانی‬ ‫رئیس جمهور خواهد بود یا این گمانه وجــود دارد اقایان‬ ‫روحانی و احمدی نژاد در صحنه انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫می مانند یــا نمی مانند؟ تــا وضعیت معلوم شــود که یک‬ ‫پوســت اندازی قــرار اســت صــورت می گیــرد یــا خیر‪،‬‬ ‫تشکل های اصولگرا در حال بررســی نام شخصیت های‬ ‫مطرح هستند‪.‬‬ ‫اقــای ســروری‪ ،‬قائم مقــام جمعیــت رهپویان‬ ‫اخیرا گفت «با دکترقالیباف چندبار در خصوص‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ‪ ۹۶‬صحبت کردم که‬ ‫اقای قالیباف به بنده گفتند می خواهم در شــهر‬ ‫کار کنم و کاندیدای انتخابات نخواهم شد‪ ».‬ایا‬ ‫اقای قالیباف اعالم انصراف دادند؟‬ ‫من هم این را شــنیدم‪ ،‬اقای قالیباف رسما اعالم‬ ‫انصراف نکــرد‪ ،‬این صحبت را در یــک جمعی گفت‪ .‬من‬ ‫هم از خود اقای قالیباف شنیدم که بیشتر در حوزه شهری‬ ‫تمایل به کار دارد ولی شــرایط باالخره طوری نیســت که‬ ‫بگوییم افراد تمایل به حضور در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫ندارند‪ .‬شاید شرایطی پیش اید که احساس تکلیف کنند‪.‬‬ ‫یعنی در وضعیت عــادی اقای قالیبــاف بر امور‬ ‫شــهری متمرکــز اســت‪ ،‬مگــر اینکه شــرایط‬ ‫خاصی پیــش اید و بــرای حضــور در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری احساس تکلیف کند؟‬ ‫بله‪ ،‬این طور می شود تعبیر کرد ولی در ان جلسه‬ ‫گفت شــرایط مســاعد برای کاندیداتــوری در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری نیست‪.‬‬ ‫اخیرا هم بــه تازگــی نام اقــای نــادران مطرح‬ ‫شــده اســت و اقای نجابت گفته اقــای نادران‬ ‫ظرفیــت بالقوه خوبــی برای ریاســت جمهوری‬ ‫دارد‪ ،‬چقدر نامــزدی اقای نــادران در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری جدی است؟‬ ‫نام اقای نادران هم جزو همان فهرســت در حال‬ ‫بررسی است‪.‬‬ ‫یعنی همان فهرست ‪ 10‬نفره جمعیت ایثارگران‬ ‫و جمعیت رهپویان؟‬ ‫حاال عدد ‪ 10‬نفر جای بحث دارد اما فهرســتی از‬ ‫نامزدهای احتمالی جریان اصولگرا وجود دارد که نام اقای‬ ‫نادران هم در ان است‪.‬‬ ‫اینجا این ســوال پیش می اید که اقــای نادران‬ ‫که بــرای انتخابات مجلس شــورای اســامی‬ ‫رای نیــاورد چــه طــور می خواهــد در انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری رای بیــاورد‪ ،‬پاســخ شــما‬ ‫چیست؟‬ ‫خیلــی اتفاق هــای از این دســت در کشــور رخ‬ ‫می دهــد‪ .‬اقای هاشــمی کــه در راس مملکــت و زمانی‬ ‫فرمانده کل قــوا بود و شــخصیت بین المللی محســوب‬ ‫می شد در ســال ‪ 10 ،84‬میلیون رای اورد اما احمدی نژاد‬ ‫‪ 17‬میلیون رای اورد‪ .‬باالخره روزی شاهد این اتفاقات در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری بودیم‪.‬‬ ‫نادران قدرت و توان ریاســت جمهوری را دارد؟‬ ‫یعنی اگر نامزد انتخابات ریاست جمهوری شود‬ ‫مــردم او را در قامت یــک رئیس جمهــور قبول‬ ‫می کنند؟‬ ‫نام اقای نادران در فهرست مجموعه کسانی که‬ ‫برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری مطرح هستند‬ ‫قرار دارد‪ .‬اقای روحانی قبل از اینکه رئیس جمهور شــود‬ ‫چقدر نقدها‪ ،‬رشــته تحصیلی و کارهای اجرایی که انجام‬ ‫داد مطرح بود‪.‬‬ ‫اقای روحانی به عنوان یک واعظ مطرح بود و خیلی‬ ‫هم در زمانی که حضور داشــت چهره سیاســی در جامعه‬ ‫روحانیت مبارز محســوب نمی شــد‪ .‬تحصیالتش هم در‬ ‫ان زمان شــکل نگرفته بود‪ .‬االن اقای نــادران به لحاظ‬ ‫تحصیالت و قدرت در نقــد جزو چهره هــای خیلی دور و‬ ‫دیری نسبت به دیگر شــخصیت هایی که هم اکنون برای‬ ‫ریاست جمهوری مطرح هستند‪ ،‬نیست بنابراین نمی توان‬ ‫گفت اقای نادران در مناظره‪ ،‬صحبت و قدرت اســتدالل‬ ‫فاصله زیادی از دیگران دارد‪.‬‬ ‫به نظر شما اقای نادران می تواند اقای روحانی را‬ ‫در انتخابات به چالش بکشد؟‬ ‫االن مردم اقــای روحانی را به چالش کشــیدند‪.‬‬ ‫همین االن اقای روحانی پاسخ پرســش هایی را که اقای‬ ‫نادران درباره برادرشــان‪ ،‬موضوعات اقتصادی‪ FATF ،‬و‬ ‫برجام مطرح می کند‪ ،‬نمی دهد‪ .‬عقــل اقتضا می کرد که‬ ‫اقای روحانی به این سواالت جواب دهد‪.‬‬ ‫اینکــه گفتــه می شــود اقــای نــادران گزینــه‬ ‫نهایــی جمعیــت ایثارگــران بــرای انتخابــات‬ ‫ریاست جمهوری است صحت دارد؟‬ ‫هنوز فهرســت مورد بررسی اســت‪ ،‬اگر به نظری‬ ‫رسیده باشند اعالم می کنند‪ .‬قرار بر این است که جمعیت‬ ‫ایثارگران مانند سایر تشکل های اصولگرا درباره فهرست‬ ‫نامزدهای خــود فکــر و در زمانی که به جمع بندی رســید‬ ‫اعالم کند‪.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫مرگ امپراتور بخارا‬ ‫بین الملل‬ ‫اسالم کریم اف‪ ،‬رئیس جمهور تازه درگذشته ازبکستان در ‪ 30‬جون ‪ 1938‬از پدری تاجیک و‬ ‫مادری ازبک در شهر تاریخی سمرقند به دنیا امد و در رشته اقتصاد تحصیالت عالی را طی کرد‪ .‬وی‬ ‫درزمانشورویسابقمسئولیت هایزیادیازجمله ریاستوزارتداراییوریاستکمیتهمرکزیحزب‬ ‫کمونیست ازبکستان را برعهده داشت‪ .‬او از‪ 23‬جون‪ 1989‬یعنی دو سال قبل از فروپاشی شوروی‬ ‫زمانیکهبه عنواندبیراولحزبکمونیستانتخابشد‪،‬زمامامورازبکستانرادردستگرفت‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫سرنوشت ناسیونالیسم اقتدارگرا‬ ‫بین الملل‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫ازبکستانپسازاسالمکریم افبهچهسمتوسوییمی رود؟‬ ‫پایان بانوی چریک‬ ‫چرا دیلما روسف از ریاست جمهوری‬ ‫برزیل کنار زده شد؟‬ ‫مصالحه با ازبک ها‬ ‫ازبکستان در اسیای مرکزی‬ ‫حکم موازنه گر را دارد‬ ‫حسن بهشتی پور‬ ‫‪1‬‬ ‫کارشناس مسائل منطقه قفقاز‬ ‫در توجیه سیاست های بسته سال های گذشته‬ ‫چشم انداز ازبکستان پس از کریم اف‬ ‫ازبکستان پس از درگذشت کریم اف مسیر دشواری‬ ‫را بــرای حرکت رو به جلــو در پیش دارد‪ .‬زیــرا برای خروج‬ ‫ازبکســتان از وضعیــت بــد اقتصــادی کــه ناکارامدی و‬ ‫رشــوه خواری در ان بیــداد می کنــد ایــن کشــور نیــاز به‬ ‫سرمایه گذاری خارجی و جذب نخبگان فراری از کشور دارد‪.‬‬ ‫در این مسیر ازبکســتان می تواند با انجام اصالحات الزم‬ ‫زمینه را برای باز شدن مناسبات اقتصادی با سایر کشورها‬ ‫فراهم کند‪ ،‬این بدان معنا نیست که ازبکستان بار دیگر به‬ ‫دامن غرب پناه ببرد‪.‬‬ ‫ازبکســتان در ســال های پیش رو می تواند با اتخاذ‬ ‫موازنه مثبت با روســیه و غرب به گونه ای عمــل کند که از‬ ‫وابستگی شدید به هر دو طرف بکاهد و در عین حال با ایجاد‬ ‫امیدواری برای ســرمایه گذاران داخلی از مدل اقتصادی ‬ ‫پیروی کند که رشد اقتصادی و توســعه همه جانبه را برای‬ ‫شوکت میرزایف‪ ،‬نخست وزیر‬ ‫فعلی ازبکستان محتمل ترین‬ ‫گزینه برای جانشینی‬ ‫اسالم کریم اف است‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫اقای کریم اف گفته بود که محدودیت های موجود‬ ‫برای جلوگیــری از نفــوذ و به قــدرت رســیدن تندروهای‬ ‫اسالمگرا ضرورت داشته است‪.‬این درحالی است که اکثر‬ ‫منابع روسی‪ ،‬امریکایی ها را به سازمان دهی انقالب رنگی‬ ‫علیه کریم اف متهم می کنند‪.‬‬ ‫مخالفان اقای کریم اف معتقدند حضور پیاپی اسالم‬ ‫کریم اف در چهار دوره انتخابات ریاست جمهوری‪ ،‬مغایر با‬ ‫اصول قانون اساسی ازبکستان است‪ .‬چرا که مطابق قانون‬ ‫اساســی هر فردی تنها دو دوره پیاپی حق تصدی پســت‬ ‫ریاست جمهوری و شرکت در انتخابات ریاست جمهوری را‬ ‫دارد‪ .‬مقام های دولتی و مجریان قانون اساسی ازبکستان‬ ‫شــرکت مکرر اقای کریم اف در انتخابــات را چنین توجیه‬ ‫می کردند که به موجــب اصالحات انجام شــده در قانون‬ ‫اساسی در همه پرسی سال ‪ ،2000‬اسالم کریم اف از همان‬ ‫ســال‪ ،‬تنها یکدوره تصدی ریاســت جمهوری ازبکستان‬ ‫را برعهده داشــت‪ ،‬بنابراین در انتخابات ســال ‪ 2015‬هم‬ ‫شــرکت کرد‪ .‬البته تمدید دوره ریاست جمهوری او نیز خود‬ ‫داستان دیگری دارد‪.‬‬ ‫کریم اف در ســال های طوالنی حکومت خود‪ ،‬برای‬ ‫رسیدن به اهداف طراحی شده بارها قانون اساسی را تغییر‬ ‫داد و از طریق همه پرســی بــه نتایج مورد دلخواه رســید‪.‬‬ ‫به طور قطع اگر اجل به او امان می داد مایل بو د مانند سایر‬ ‫جمهوری های اســیای مرکزی به اســتثنا ی قرقیزستان‪،‬‬ ‫همچنان ســال های دیگر نیز با هدف توســعه اقتصادی‬ ‫کشــورش‪ ،‬توســعه سیاســی را به تاخیر بینــدازد‪ .‬زیرا او‬ ‫همچون نظربایف در قزاقســتان و رحمان در تاجیکستان‬ ‫توسعه اقتصادی و سیاسی را به صورت همزمان امکان پذیر‬ ‫نمی دانست و بر این اســاس اولویت را همچنان بر توسعه‬ ‫اقتصادی قرار داده بود‪ .‬البته فساد اقتصادی و تاحدودی‬ ‫نرسیدن به اهداف رشد اقتصادی‪ ،‬برنامه های اصالحات‬ ‫اقتصادی اقای کریم اف را هم با مشــکل روبه رو ساخت‪.‬‬ ‫ولی با این حال او امیدوار بود بتواند از طریق ایجاد تمرکز‬ ‫همه اقدام ها در تاشکند و نیز ثبات مدیریت و دستگاه حزبی‬ ‫شرایط الزم را برای بهبود ســطح زندگی مردم کشورش به‬ ‫تدریج فراهم سازد‪.‬‬ ‫کریم اف از سوی حزب لیبرال دموکراتیک ازبکستان‬ ‫حمایت می شد که در ســال ‪ 2007‬توســط خود کریم اف‬ ‫تاســیس شــد‪ .‬این حزب اکثریــت کرســی های پارلمان‬ ‫ازبکســتان را در اختیار دار د و در انتخابات پارلمانی ســال‬ ‫‪ 2015‬نیز برنده شد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫با فوت اســام کریم اف‪ ،‬رئیس جمهور اقتدارگرای‬ ‫ازبکستان که ‪ 27‬سال یکه تاز عرصه سیاست در کشورش‬ ‫بود‪ ،‬به نظر می رسد که این کشــور با روندی جدید مواجه‬ ‫خواهد شد‪ .‬کریم اف از سال ‪ 1368‬یعنی زمانی که به عنوان‬ ‫دبیر اول حزب کمونیســت ازبکســتان منصوب شد و ‪51‬‬ ‫ساله بود‪ ،‬زمام امور در ازبکستان را در دست گرفت‪ .‬اگرچه‬ ‫در ان زمان ازبکســتان هنوز در چارچــوب جمهوری‪‎‬های‬ ‫پانزده گانه شوروی قرار داشت ولی از همان زمان نشان داد‬ ‫که به عنوان رهبری اقتدار گرا راه باقی ماندن در قدرت را به‬ ‫خوبی می شناسد و با قواعد حکومت به اندازه ای که‪ 27‬سال‬ ‫در قدرت بماند‪ ،‬اشراف کامل دارد‪.‬‬ ‫اســام کریــم اف‪ ،‬رئیس جمهــور تــازه درگذشــته‬ ‫ازبکســتان در ‪ 30‬جون ‪ 1938‬از پــدری تاجیک و مادری‬ ‫ازبک در شهر تاریخی سمرقند به دنیا امد و در رشته اقتصاد‬ ‫تحصیالت عالی را طی کرد‪ .‬وی درزمان شــوروی ســابق‬ ‫مسئولیت های زیادی ازجمله وزارت دارایی و ریاست کمیته‬ ‫مرکزی حزب کمونیست ازبکستان را برعهده داشت‪ .‬اگر‬ ‫بخواهیم به صــورت دقیق تر درباره عملکــرد او در رهبری‬ ‫ازبکســتان قضاوت کنیم باید گفــت او از ‪ 23‬جون ‪1989‬‬ ‫یعنی دو سال قبل از فروپاشی شــوروی زمانی که به عنوان‬ ‫دبیر اول حزب کمونیست انتخاب شد‪ ،‬زمام امور ازبکستان‬ ‫را در دست گرفت‪ .‬سپس موفق شــد در ‪ 24‬مارس ‪1990‬‬ ‫به عنوان رئیس جمهوری ازبکســتان از سوی پارلمان این‬ ‫جمهوری انتخاب شود‪ .‬پس از اعالم استقالل ازبکستان‬ ‫در ‪ 31‬اگوســت ‪ 1991‬کریم اف موفق شــد در نخســتین‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری در ‪ 29‬دسامبر ‪ 1991‬به عنوان‬ ‫اولین رئیس جمهور نام خود را در تاریخ پس از اســتقالل‬ ‫این کشــور ثبت کند‪ .‬با انکه قرار بود پنج ســال پس از ان‬ ‫برای بار دوم در انتخابات شرکت کند‪،‬تحت شرایط ویژه ان‬ ‫زمان تصمیم گرفت با برگزاری همه پرسی در مارس ‪1995‬‬ ‫مدت ریاست جمهوری خود را تا سال ‪ 2000‬تمدید کند‪ .‬در‬ ‫ژانویه سال‪ 2000‬مجددا برای دومین بار در انتخابات پیروز‬ ‫شــد‪ .‬اما این بار هم تنها پس از دو ســال با اصالح قانون‬ ‫اساسی درسال ‪ 2002‬دوره ریاست جمهوری را از پنج سال‬ ‫به هفت ســال افزایش داد‪ .‬بدین ترتیب توانســت تا سال‬ ‫‪ 2007‬به ریاســت جمهوری خود ادامه دهد‪ .‬با انکه انتظار‬ ‫می رفت به خاطر انکه دو بار ریاســت جمهوری ازبکستان‬ ‫را برعهده گرفته بود‪ ،‬جــای خود را به ســایر نخبگان این‬ ‫کشور بدهد اما با انجام اصالحات قانون اساسی توانست‬ ‫در ‪ 22‬دسامبر‪ 2007‬برای ســومین بار پیاپی در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری ازبکســتان برنده شــود‪ .‬اقای کریم اف‬ ‫برای چهارمین بار و در واقع اخرین بار در ‪ 29‬مارس ‪2015‬‬ ‫توانست در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شود‪ .‬در همه‬ ‫این چهار دوره در عمل هیچ کاندیدای رقیب جدی نداشت‬ ‫و تنها از طریق حمایت حزبی و برگزاری همه پرســی های‬ ‫متعدد اصالح قانون اساســی ریاســت جمهوری خود را تا‬ ‫‪ 27‬سال ادامه دهد‪ .‬کریم اف به این موضوع شهرت دارد‬ ‫که حتی به گروهی اندک از مخالفانش نیز اجازه نمی دهد‬ ‫اعتراض کنند‪.‬‬ ‫مهم ترین بحران دوره حکومتی ‪27‬ساله کریم اف در‬ ‫سیزده مه ‪ 2005‬شکل گرفت که در جریان تظاهرات مردم‬ ‫شهر جنوبی اندیجان این کشور به گفته مسئوالن ازبکستان‬ ‫درحدود ‪ 190‬نفر کشته شدند‪ .‬اما منابع دیگر شمار قربانیان‬ ‫عملیات ارتش در اندیجان را به مراتب بیشــتر دانسته اند‪.‬‬ ‫سرکوب تظاهرات اندیجان با واکنش انتقادامیز کشورهای‬ ‫غربی از جمله ایاالت متحده مواجه شد و در نتیجه‪ ،‬اسالم‬ ‫ف که تا ان زمان سیاســتی متمایل به غرب را دنبال‬ ‫کریم ا ‬ ‫می کرد‪ ،‬روابط دولت خود را با این کشورها محدود کرد و در‬ ‫مقابل‪ ،‬روابط با روسیه و چین را گسترش داد به نحوی که‬ ‫در حال حاضر از این کشور به عنوان یکی از متحدان اصلی‬ ‫روسیه در اســیای مرکزی یاد می شــود‪ .‬کریم اف همواره‬ ‫تاکید داشت که ازبکستان را به سوی جامعه ای ازاد و مرفه‬ ‫هدایت کرده اســت اما ناظران بین المللی همیشه انچه را‬ ‫ محدودیت ازادی های اساسی در این کشور خوانده اند مورد‬ ‫انتقاد قرار داده اند‪.‬‬ ‫اتحادیه اروپا از اکتبر ســال ‪ 2005‬صدور تسلیحات‬ ‫به ازبکســتان را قدغن کرد و همچنین از صدور ویزا برای‬ ‫برخی مقامات خاص ازبک خودداری کرد‪ .‬این تصمیمات‬ ‫به دلیل مخالفت ازبکستان با دادن اجازه تحقیقات مستقل‬ ‫درباره ناارامی های اندیجان اتخاذ شــد‪ .‬نــگاره هدایتوا‪،‬‬ ‫رهبر یکی از احزاب موسوم به «ائتالف ازبکستان افتابی»‬ ‫که مخالفین ازبکســتان را در یک جا گرد اورده‪ ،‬گفت که‬ ‫تصمیم تحریم ازبکستان موجب دلگرمی مخالفین دولت‬ ‫ازبکستان شده است‪ .‬وی افزود که ندادن ویزا به برخی از‬ ‫مقامات ازبک موجب ســرافکندگی انان شــده و جهانیان‬ ‫دریافتند که در ازبکستان همه چیز عادی نیست‪ .‬درواکنش‬ ‫به این موضع گیــری تلویزیون دولتی ازبکســتان از خانم‬ ‫هدایتوا‪ ،‬به عنوان کســی که ایجاد دردســر می کند انتقاد‬ ‫شدید کرد‪ .‬ائتالف ازبکســتان افتابی‪ ،‬ائتالف گروه ها و‬ ‫بازرگانان مخالف دولت اســت که خواهان اقتصاد مبتنی‬ ‫بر بازار ازاد در ازبکستان هستند‪ ،‬جایی که اقتصاد هنوز در‬ ‫کنترل مقامات دولتی است‪.‬‬ ‫کودتا علیه سوسیالیسم‬ ‫داسیلوا‬ ‫دوباره به قدرت بازمی گردد‬ ‫‪43‬‬ ‫بین الملل‬ ‫این کشــور به ارمغان اورد‪ .‬به طور قطع راه حــل ان تقلید‬ ‫کور کورانه از توصیه های صندوق بین المللی پول و بانک‬ ‫جهانی نیست‪ .‬بلکه باید با بومی سازی برنامه های توسعه‬ ‫اقتصادی متناســب با نیازهای واقعی اقتصاد ازبکستان‪،‬‬ ‫توســط مدیران کار امد به مورد اجرا گذارده شــود‪ .‬اما این‬ ‫مهم تحقق نمی یابد مگر انکه اصالحات سیاســی الزم در‬ ‫سال های اینده به تدریج اجرا شود‪ .‬شعار توسعه اقتصادی‬ ‫منهای توسعه سیاســی در چند سال گذشــته به شکست‬ ‫انجامیده و در شرایط بین المللی امروز جهان زمینه مناسبی‬ ‫برای موفقیت ندارد‪ .‬جانشــین کریم اف این امکان را هم‬ ‫دارد تا از هم اکنون با تجدید نظر در سیاســت خارجی خود‬ ‫راه را برای همکاری های جدید با کشورهایی که به هر دلیل‬ ‫با اقای کریم اف مشکل داشتند باز کند‪.‬‬ ‫در این میان گروه هــای افراطی و تروریســت های‬ ‫تکفیری ازبکســتان و موضوع بازگشــت انها از ســوریه و‬ ‫عراق به این کشــور مهم ترین دغدغه رئیس جمهور اینده‬ ‫ازبکستان خواهد بود‪.‬‬ ‫ازبکســتان می توانــد از طریق همکاری بــا ایران و‬ ‫روسیه از یکسو به مبارزه واقعی علیه افراط گرایی دست بزند ‬ ‫و از سوی دیگر این امکان را برای گروهای های اسالمی‬ ‫میانه رو در این کشور فراهم سازند تا مانع جذب جوانان ان‬ ‫توســط گروه های افراطی شــو د و به خوبی می توا ند مانع‬ ‫گسترش نفوذ گروه های وهابی و طرفدار القاعده و جنبش‬ ‫مبارزه مسلحانه بشوند ‪.‬جانشین اقای کریم اف نباید اشتباه‬ ‫راهبردی او را در برخورد با گروه های اسالمی در این کشور‬ ‫تکرار کند‪ .‬انها می توانند از طریق نزدیک شدن به جریان‬ ‫فکری مسلمانان میانه رو در دره فرغانه مانع عمیق تر شدن‬ ‫شکاف موجود در روابط دولت با اســام گرایانی شوند که‬ ‫اعتقادی به مبارزه مسلحانه و ســرنگونی دولت ندارند‪ ،‬اما‬ ‫مایل هستند بتوانند به تبلیغات سالم دینی و اسالمی خود‬ ‫بدون مداخله دولت ادامه دهند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر ازبکستان ‪ 25‬ســال پس از استقالل‬ ‫هنوز نتوانسته است مســیر مورد دلخواه خود را مستقل از‬ ‫روسیه و غرب انتخاب کند‪ .‬گرایش به نوعی اقتدار گرایی‬ ‫توام با ناسیونالیسم ازبکی‪ ،‬این کشور را حتی با همسایگان‬ ‫خود ازجمله تاجیکستان با مشــکالت جدی روبه رو کرده‬ ‫اســت‪ .‬به نظر می رســد زمان تجدید نظر در این سیاست‬ ‫هم فرا رسیده است‪ .‬ازبکستان برای انکه بتواند به هویت‬ ‫واقعی خود بازگردد قبل از هرچیز می تواند سیاست جدیدی‬ ‫را درپیش بگیرد که مناســبات این کشــور را با همسایگان‬ ‫و کشــورهای منطقــه بهبــود بخشــد‪ ،‬در نتیجــه امکان‬ ‫نقش افرینی منطقه ای این کشــور افزایش می یابد بدون‬ ‫انکه الزم باشد مانند گذشــته دور نقش کارگزار مسکو را در‬ ‫منطقه ایفا کند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫جانشین احتمالی کریم اف‬ ‫ازبکســتان دولتی ســکوالر دارد که برمبنــای نظام‬ ‫چندحزبی اداره می شــود‪ .‬اگرچه چند حزب در این کشور‬ ‫فعال هســتند امــا حزب دموکــرات خلق که حــزب حاکم‬ ‫اســت‪ ،‬همه امور را در دســت دارد‪ .‬در نتیجه درگذشــت‬ ‫اسالم کریم اف تاثیری ان چنانی بر روند سیاسی و ساختار‬ ‫قدرت این کشور نخواهد داشت‪ .‬در سیستم سیاسی فعلی‬ ‫ازبکستان درصورت فوت رئیس جمهوری این کشور‪ ،‬رئیس‬ ‫مجلس سنا به مدت سه ماه کفیل رئیس جمهور می شود‪.‬‬ ‫بنابراین با درگذشــت کریم اف طبق قانون اساســی‬ ‫این کشــور نعمت الله یولداشــف‪ ،‬رئیس مجلس سنا این‬ ‫کشور به عنوان کفیل ریاست جمهوری زمام امور را حداکثر‬ ‫به مدت ســه ماه به دســت می گیرد تا زمینه برای برگزاری‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری فراهم شود‪ .‬از میان کسانی که‬ ‫بیشترین شانس را برای کاندیداتوری از طرف حزب حاکم‬ ‫لیبرال دموکرات دارند‪ ،‬می توان از شوکت میرزایف نام برد‬ ‫که از یازده دســامبر ‪ 2003‬تا کنون نخست وزیر ازبکستان‬ ‫اســت‪ .‬او در این ‪ 13‬سال گذشته روابط بســیار نزدیکی با‬ ‫کریم اف داشــته اســت‪ .‬از انجا که او هــم از طرف حزب‬ ‫حاکم پشتیبانی می شود و هم مناســبات نزدیکی با روسیه‬ ‫دارد‪ ،‬شــانس موفقیت او برای انکه بتواند سایر رقبا را کنار‬ ‫بزند‪ ،‬بیشــتر اســت‪ .‬او که در زمان تصدی نخست وزیری‬ ‫تنها ‪ 45‬سال داشت‪ ،‬ا کنون با ‪ 58‬سال سن از پختگی الزم‬ ‫برای رهبری ازبکستان برخوردار است‪ .‬رقیب جدی او رستم‬ ‫عنایت اف‪ ،‬رئیس کمیته امنیت ملی ازبکستان است که در‬ ‫سال های طوالنی گذشته نقش چشــم راست کریم اف را‬ ‫ایف ا کرده است‪.‬‬ ‫مقام های امنیتی و افرادی که در این سال ها توانستند‬ ‫به مدارج مختلفی در دستگاه حکومتی و حزبی از طریق او‬ ‫دســت پیدا کنند‪ ،‬حامیان اصلــی اش در مراکز اقتصادی‬ ‫نیز محسوب می شــوند‪ .‬البته رســتم عنایت اف مناسبات‬ ‫نزدیکی هم با رســتم عظیم اف‪ ،‬وزیر دارایی و معاون اول‬ ‫نخســت وزیر ازبکســتان دارد که همین موضوع احتمال‬ ‫نوعــی همکاری ســه جانبه را بیــن ان دو و رئیــس کنونی‬ ‫مجلس سنا‪ ،‬یعنی اقای یولداشــف فراهم می سازد‪ .‬البته‬ ‫احتمال می رود دولت بعدی هم راه کریم اف را ادامه داده‬ ‫و اصالحات جزئی هم که شــاید مورد توجه کریم اف بوده‬ ‫را اعمال کنند‪.‬‬ ‫روابط ایران و ازبکستان‬ ‫در خصوص روابط ایران و ازبکســتان نیز نکاتی چند‬ ‫حائز اهمیت اســت؛ گرچه این دو کشــور با هم همســایه‬ ‫نیستند اما از طریق تاجیکســتان‪ ،‬همسایه شمالی ایران‪،‬‬ ‫مناسباتی دارند‪ .‬البته مناســبات ایران و تاجیکستان برای‬ ‫ازبکستان همواره مساله ساز بوده است‪ .‬در سال های اخیر‬ ‫ازبکستان نسبت به اقداماتی که ایران در تاجیکستان انجام‬ ‫داده اســت‪ ،‬نظیر سدســازی روی رودخانه تاجیکستان‪،‬‬ ‫اعتراض کرده و دلخور بود‪ .‬اکنــون بهترین فرصت برای‬ ‫بهبود روابط ایران با این کشــور اســت‪ .‬ایران می تواند با‬ ‫تغییری که در سیســتم سیاســی این کشــور رخ می دهد‪،‬‬ ‫روابطش را با ازبکســتان بازســازی کند و اقدامات الزم را‬ ‫در این زمینه انجام دهد تا مشــکالت گذشــته حل شود‪.‬‬ ‫ازبکستان به عنوان پرجمعیت ترین کشور اسیای مرکزی با‬ ‫بیست و نه میلیون جمعیت‪ ،‬جایگاه‪ ،‬اهمیت و تاثیرگذاری‬ ‫خودش را دارد و روابط خوب با این کشور به نفع ایران است‬ ‫و به ویژه در تنظیم روابط با تاجیکستان که تاحدودی با ایران‬ ‫مشکل پیداکرده‪ ،‬اقداماتی می تواند درجهت عادی سازی‬ ‫مناسبات انجام شود‪.‬‬ ‫ازبکستان کشوری محصور در خشکی و با قزاقستان‪،‬‬ ‫قیرقیزستان‪،‬تاجیکستان‪،‬افغانستانوترکمنستانهمسایه‬ ‫اســت ‪ .‬پایتخت این کشــور تاشکند اســت و جمعیت ان‬ ‫اکثرا مسلمان و از نژاد ازبک حدود سی میلیون نفر براورد‬ ‫می شــود‪ .‬ازبکســتان‪ ،‬از قدرت نظامی باالیی در اسیای‬ ‫میانه بهره مند است‪ .‬وجود بخشی از جاده تاریخی ابریشم‬ ‫و مناطق و شهرهای تاریخی و باستانی زیاد ازجمله سمرقند‬ ‫و بخارا این کشــور را از نظر فرهنگی و تجــاری در جایگاه‬ ‫ویژه در اســیای مرکزی قرار داده است‪ .‬ازبکستان یکی از‬ ‫بزرگترین تولیدکنندگان پنبه در جهان و دارای منابع طبیعی‬ ‫غنی نفت‪ ،‬گاز و طال ست‪.‬‬ ‫مســاحت ان ‪ ۴۴۷‬کیلومتر مربع است‪ .‬دین رسمی‪‪ ‪‬‬ ‫ازبکستان اسالم و زبان اکثریت مردم این کشور به ترتیب‬ ‫ازبکی‪ ،‬تاجیکی و روسی است‪ .‬صادرات عمده ازبکستان‪،‬‬ ‫پنبه‪ ،‬طال‪ ،‬گاز طبیعی‪ ،‬کود معدنی‪ ،‬فلزات‪ ،‬منســوجات و‬ ‫‪۵۱۰‬دالر ‪ ‪‬ماشین االت بوده و سرانه درامد ناخالص ملی ان‬ ‫است‪ .‬به رغم اینکه ازبکستان غنی از گاز و پنبه است اما از‬ ‫زمان استقالل از شوروی در سال ‪ 1991‬در شکوفا شدن از‬ ‫منظر های مختلف ناکام بود ه است ‪.‬‬ ‫مصالحه با ازبک ها‬ ‫ازبکستان در اسیای مرکزی‬ ‫حکم موازنه گر را دارد‬ ‫بهرام امیراحمدیان‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫‪2‬‬ ‫ازبکستان مقتدرترین دولت در اسیای مرکزی در دوره‬ ‫زمامداری ‪ 25‬سال اسالم کریم اف بود‪ .‬ازبکستان از نظر‬ ‫جغرافیایی کشوری موازنه دهنده در امور اسیای مرکزی بود‪.‬‬ ‫راه های ارتباطی اسیای مرکزی و به ویژه جاده ابریشم کهن ‬ ‫به نحوی با ازبکستان گره خورده است‪ .‬دو شهر مهم جهان‬ ‫کهن و در عین حال جهان ایرانی (بخارا و سمرقند) در قلمرو‬ ‫جمهوری ازبکستان قرار دارد‪ .‬اسالم کریم اف با در دست‬ ‫داشــتن این ویژگی های جغرافیای به ازبکستان موقعیت‬ ‫ژئوپلیتیکی بخشــیده بود‪ .‬اسالم کریم اف می دانست که‬ ‫هیچ جایگزینی برای ازبکستان در اسیای مرکزی نیست‪.‬‬ ‫از این رو می توانست با روسیه بازی کند و به امریکا پایگاه‬ ‫نظامی بدهد‪ .‬از سازمان امنیت دسته جمعی روسیه خارج‬ ‫شود و روسیه را وادار به پذیرش اراده سیاسی خود کند و از‬ ‫حمایت روسیه از سد راغون در تاجیکستان دست بردارد‪ .‬با‬ ‫انکه روسیه در تاجیکستان پایگاه نظامی دار د و ناگزیر بوده‬ ‫که به خواست ه تاجیکستان و حمایت از او در برابر ازبکستان‬ ‫دفاع کند‪ ،‬ولی اســام کریم اف می دانست که دارای چه‬ ‫موقعیتی است و روسیه ناگزیر است با او مدارا کند‪.‬‬ ‫در سال ‪ 2005‬فاجعه ســرکوب خونین و خشن قیام‬ ‫ی در اندیجــان در دره فرغانه لکه ننگینــی بر دامن‬ ‫مردمــ ‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫بین الملل‬ ‫کریم اف بــود و مورد تحریــم و اعتراض شــدید اروپا قرار‬ ‫گرفت‪ ،‬ولی او توانست در سال ‪ 2007‬تاشکند را به پایتخت ‬ ‫جهان اسالم تبدیل کند و از مزایای بین المللی ان بهره مند‬ ‫شود‪ .‬بی شک هیچ سیاســتمدار دیگری قادر نبود پس از‬ ‫گذشت دو سال از سپری شدن جنایتی عظیم ضد بشریت‪،‬‬ ‫این چنین اوضاع را مدیریت کرده و از ان بهره ببرد‪.‬‬ ‫ازبکســتان چکــش تعادل اســیای مرکزی اســت‪.‬‬ ‫در جنــوب با افغانســتان هم مــرز اســت ‪ ،‬قدرتمندترین و‬ ‫پرتعدادترین ارتش منطقــه را دارد‪ .‬ناسیونالیســم ازبکی‬ ‫نســبت به دیگر اقوام قوی تر و با اراده تر است‪ ،‬زیرا خود را‬ ‫برتر و اقای منطقه می داند‪ .‬از سوی جنوب و جنوب غربی‬ ‫با ترکمنستان و شمال غربی و شمال با قزاقستان و از غرب‬ ‫با قرقیزستان هم مرز است‪ .‬قدرت مسلط دره فرغانه است‬ ‫و ازبک ها در اینجا ســیطره تام دارند‪ .‬هر چند عنصر غالب‬ ‫فرهنگی جهان ایرانی اســت‪ ،‬با این حال ازبکستان تعداد‬ ‫پر شماری جمعیت تاجیک در سمرقند‪ ،‬بخارا و ترمذ دارد که‬ ‫بر خالف ادعای تاجیکان تاجیکستان حسی نوستالژیک‬ ‫بر انان دارند اما تاجیکان ســمرقند عالقه ای به پیوســتن‬ ‫به قلمرو تاجیکستان امامعلی رحمان ندارند که او را متحد‬ ‫روسیه و کشوری فقیر ارزیابی می کنند‪ .‬بنابراین اقتدار دولت‬ ‫مرکزی ازبکستان برای همه شــهروندان ازبک و تاجیک‬ ‫که دو قوم اصلی و عمده ازبکستان به شمار می روند‪ ،‬مورد‬ ‫قبول است‪ .‬جمعیت ازبکستان به تنهایی بیش از مجموع‬ ‫جمعیت چهار کشور اسیای مرکزی است‪ .‬مهمتر اینکه انها‬ ‫خود را «ازبک» (ارباب خود) می دانند و سیطره دیگری را‬ ‫بر نمی تابند‪ .‬به همین سبب جریان های افراطی ضددولتی‬ ‫به ان انــدازه کــه در دیگر کشــورها به ویژه تاجیکســتان‬ ‫گسترده اســت‪ ،‬اگرچه حزب التحریر و دیگر جریان های‬ ‫اسالمی مخالف دولت وجود دارند ولی ظرفیت انان برای‬ ‫ایجاد تغییرات و جــذب هوا دار‪ ،‬زیاد قابل توجه نیســت‪.‬‬ ‫مردم ازبکســتان باقی ماندن در کشوری با دولت مرکزی و‬ ‫حکومتی توانمند و قدرتمند را بر دیگر انواع حکومت های‬ ‫منطقه ترجیح می دهند‪ .‬در بازدیدی که از شهرهای مختلف‬ ‫ازبکستان در ســال های متعدد داشــته ام‪ ،‬مردم این نوع‬ ‫غنی زیســتن در درون حکومت و کشوری قدرتمند با وجود‬ ‫نبود دموکراســی را به بودن در کشــور همســایه ای چون‬ ‫قرقیزستان فقیر ولی دموکراتیک را ترجیح می دهند‪.‬‬ ‫در اســیای مرکزی دو نوع نگرش برای اینده منطقه‬ ‫وجود دارد‪:‬‬ ‫الف‪ -‬نگرش نورسلطان نظر بایف به عنوان سر دمدار‬ ‫تفکر و اندیشه پان اوراسیایی‪ ،‬به سبب موقعیت جغرافیایی‬ ‫ن بین اســیا و اروپا‪ ،‬که در نهایت قرار گرفتن در‬ ‫واقع شــد ‬ ‫سر پل ارتباطی اندیشــه اوراسیاگران روســی و تبعیت از‬ ‫انان به ســبب جلب رضایــت روس های افراطــی ملی گرا‬ ‫جهت ارام کردن جمعیت روس تبار اوکراین در جدا نشدن‬ ‫از قزاقستان و پیوســتن به روسیه (مدل شــرق اوکراین یا‬ ‫شبه جزیره کریمه)‪.‬‬ ‫ب ‪ -‬دیگری جریان و اندیشــه «پان تورانیســم» به‬ ‫سرکردگی ازبکســتان ازبک زبانی که بیش از همه خود را‬ ‫به ترکمن ها و اویغورها و قرقیزهای سنتی نزدیک می بیند‬ ‫تا قزاق های ثروتمند که داعیه سردمداری ملل ترک زبان‬ ‫اسیای مرکزی را در سر دارند‪.‬‬ ‫حدود‪ 40‬درصد مردم‪ 17‬میلیونی قزاقستان را قزاق ها‬ ‫تشکیل می دهد‪ ،‬در حالی که در قلمرو قزاقستان ازبک ها‬ ‫نیز ساکن و تعدادشان قابل توجه اســت‪ ،‬در تاجیکستان‬ ‫نبض اقتصــاد جمهوری را به ویــژه در ناحیــه خجند و دره‬ ‫فرغانه‪ ،‬ازبک ها در دست دارند‪.‬‬ ‫اکنون مرگ کریم اف بحران جانشینی را پدید اورده‬ ‫است‪ .‬تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری‪ ،‬طبق قانون‬ ‫اساســی رئیس مجلس ســنا اداره امــور را برعهده خواهد‬ ‫داشــت تا در عرض ســه ماه اینده انتخابات را برگزار کند‪.‬‬ ‫برخالف خواســته کریم اف در جانشــینی دختــر بزرگش‬ ‫گلناره‪ ،‬مردم ازبکستان و نیز بافت سنتی جامعه ازبکستان‬ ‫حتی میان دولتمردان و سیاســتمداران‪ ،‬جانشــینی او از‬ ‫مشروعیت برخوردار نبود‪ .‬در جلســاتی که در کنفرانس ها‬ ‫از نزدیک شــاهد رفتارهای ریاســتمدارانه گلناره بودم‪ ،‬در‬ ‫نهان عدم تبعیت و نارضایتی دولتمردان را از وی به وضوح‬ ‫می توانســتم ببینم‪ .‬ولــی از انجایی که اســام کریم اف‬ ‫فردی دیکتاتور و مسلط بر امور بود‪ ،‬نمی خواستند با نشان‬ ‫دادن نارضایتی از جانشــینی دخترش‪ ،‬از دایره قدرت کنار‬ ‫گذاشته شــوند‪ .‬جامعه ازبکســتان برخالف دیگر جوامع‬ ‫اسیای مرکزی به شدت مردساالر اســت و زنان در خدمت‬ ‫خانواده و مردان هســتند‪ .‬در جامعه ازبکســتان مردان به‬ ‫داشتن رفاه بیشــتر و زنانی خدمتگزار شــهره اند‪ .‬کسب و‬ ‫کارهای کوچک عمدتا در اختیار زنان اســت و مردان امور‬ ‫مدیریتی را بر عهده دارند‪ .‬بنابراین اسالم کریم اف به نیکی‬ ‫ن معرفی کند‪،‬‬ ‫می دانســت اگر دخترش را ب ه عنوان جانشی ‬ ‫از اقتــدار او در تبعیت دولتمــردان و دوایر قدرت کاســته‬ ‫می شود‪ .‬به همین سبب تمایلی به معرفی جانشین نداشت‬ ‫که سرانجام بدون جانشین جان به جان افرین تسلیم کرد‪.‬‬ ‫او نیک می دانســت در صورت معرفی جانشــین یا معرفی‬ ‫نکردن جانشــین با بحران مشــروعیت مواجه خواهد شد‬ ‫و مانند دیگر دیکتاتورهای منطقه نمی توانســت در زمان‬ ‫زنده بودن از قدرت کناره گیری کند‪ .‬در منطقه خاورمیانه و‬ ‫اوراسیا رهبران عملکردی قابل دفاع ندارند و نیک می دانند‬ ‫در صورت کناره گیری از قدرت به محاکمه کشیده می شوند‬ ‫و دوره ای از ناارامــی را نظاره گر خواهند بود(به اســتثنای‬ ‫قرقیزستان به سبب ساختار قبیله ای و منطقه ای که با دیگر‬ ‫جمهوری های اســیای مرکزی تفاوت دارد و گرجستان و‬ ‫تا حدودی ارمنســتان در قفقاز‪ ،‬که با دیگــران متفاوتند)‪.‬‬ ‫صفر مراد نیاز اف اگــر نمی مرد (و اکنــون قربانقلی بردی‬ ‫محمد اف در ترکمنستان‪ ،‬امامعلی رحمان در تاجیکستان‪،‬‬ ‫الهام علی یــف در اذربایجــان و نورســلطان نظربایف در‬ ‫قزاقستان) پادشــاهانی هستند که بر کشــورهایی با رژیم‬ ‫جمهوری حکومت دارند‪ .‬انها بر این امر واقفند که ناگزیرند‬ ‫تا پایان عمر خود را در سپر قدرت رهبری مادام العمر بیمه‬ ‫کنند‪ .‬کریم اف نیز بدین گونه بود‪ .‬انها با دســت اندازی به‬ ‫انتخابات های غیر ســالم و غیــر ازاد‪ ،‬از صندوق ها همان‬ ‫چیزی را که می خواســتند بیرون می اورند و ان را مهندسی‬ ‫می کنند‪ .‬از همین روســت که نهادهــای بین المللی تنها‬ ‫نظاره گر این اوضاع هســتند و دولت های جهان ناگزیر با‬ ‫دولت های منطقه در تعامل هستند و مردم و جامعه مدنی به‬ ‫بازی گرفته نمی شود‪.‬‬ ‫هر دولتمردی کــه روی کار بیاید‪ ،‬مطمئنــا از درون‬ ‫هیات حاکمــه خواهد بود‪ .‬زیــرا به اندازه کافــی در ادامه‬ ‫این نابسامانی و فساد و سیستم بسته نقش داشته و حاضر‬ ‫نیســت چون گورباچف خود را فــدا کند‪ .‬به ویــژه انکه در‬ ‫صورت فروپاشــی‪ ،‬خیلی ها متضرر و جان خود را از دست‬ ‫خواهند داد‪ .‬همه دولتمردان به نحوی در ایجاد این شرایط‬ ‫با هم سهیم هستند و نمی توانند خارج از اندیشه و ساختار‬ ‫تفکر سلف خود به حاکمیت ادامه دهند‪ .‬شکاف و رخنه در‬ ‫سیستم سابق‪ ،‬سیلی غیرقابل مهاری خواهد بود که با نبود‬ ‫شرایط دموکراسی و جامعه مدنی‪ ،‬خیز ش میلیونی بی سر‬ ‫و سامان هم‪ ،‬چاره ســاز نخواهد بود‪ .‬اصالحات ولو بطئی‬ ‫طی سالیان و شکل گیری ارام ارام جامعه مدنی و نهادهای‬ ‫دموکراتیک و احزاب سیاسی توانمند و انتخابات ازاد و سالم‬ ‫چاره درد مردم ازبکستان است‪.‬‬ ‫ازبکســتان بــا همه ایــن ویژگی هــا قــدرت زیادی‬ ‫برای ایفای نقش قبلی خــود در امتیازگیــری از روس ها و‬ ‫امریکایی ها دارد‪ .‬ازبک ها به سبب ســرکوب از دو جریان‬ ‫حافظه تاریخی منفی دارند ؛ ایرانی(صفویه) ها در سرکوب‬ ‫قهرمان ملی خودشان شــیبک خان و روس ها در سرکوب‬ ‫ملت ازبک در اوایل قــرن نوزدهم‪ .‬ازبک هــا تیمور لنگ‬ ‫ را قهرمان ملی خود می دانند زیرا قــدرت و اقتدار او از این‬ ‫منطقه از شــهر سبز به بخش بزرگی از اســیا گسترده شد و‬ ‫فرهنگ و تمدن تیموری در منطقه وســیعی گسترده شد‪.‬‬ ‫ازبک ها اصوال به ســبب فرهنگ غنی و قــوی خود و زبان‬ ‫ازبکی‪ ،‬با شــمار گویشــوران پرتعداد‪ ،‬بیش از دیگر اقوام‬ ‫ترک منطقه بر هویت ازبکی خودشان افتخار دارند‪ .‬روسیه‬ ‫ابزار کمی در سیطره بر ازبک ها دارد و روسیه پوتین ناگزیر‬ ‫است با ازبکســتان تعامل کند‪ ،‬همان گونه که با کریم اف‬ ‫به نوعــی مصالحه کــرده بــود‪ .‬ورود و خروج ازبکســتان‬ ‫از پیمان های منطقه ای به ریاســت روســیه و نزدیکی به‬ ‫امریکا اال کلنگ ازبکســتان اســت که انهــا بهره گیری از‬ ‫ان را خوب می داننــد‪ .‬روس هــا توانایــی ان را ندارند که‬ ‫ازبکستان را مانند تاجیکستان فقیر به خود وابسته سازند(به‬ ‫ســبب حضور جمعیت پرشــمار کارگران فقیــر تاجیک در‬ ‫روسیه‪ ،‬ابزار تحمیل اراده سیاســی روسیه بر تاجیکستان‬ ‫است) و نمی توانند ازبکستان را مانند قزاقستان با جمعیت‬ ‫پرشــمار روس (و قدرت بالقوه انفجاری تهدیــدی انها به‬ ‫پیوســتن به خاک روســیه با اســتفاده از رویه شــبه جزیره‬ ‫کریمه) مــورد تهدید قــرار دهنــد‪ .‬روی کار امدن هر یک‬ ‫از جایگزین های قدرت در ازبکســتان بر اســاس شــرایط‬ ‫موجود‪ ،‬خواه میرضیایف نخست وزیر که از سال ‪ 2003‬در‬ ‫مرکز قدرت قرار داشته(که حتی نقش دولت سایه را هم در‬ ‫زیر نور خیره کننده کریم اف نتوانست بازی کند و تنها اخیرا‬ ‫نام او بر سرزبان ها افتاده است) یا رستم عظیم اف‪ ،‬معاون‬ ‫نخست وزیر و مرد قدرتمند سایه که طرفدار غرب است‪ ،‬انها‬ ‫را وادار به همکاری با یکدیگر خواهد کرد تا از افشای نقش‬ ‫انها در فساد مالی و ایجاد جامعه ای بسته جلوگیری کنند‪.‬‬ ‫اما بهترین گزینه‪ ،‬مردم ازبکستان هستند که اگر انتخاباتی‬ ‫سالم و ازاد در غیاب کریم اف و با نظارت سازمان های بین‬ ‫المللی برگزار شود‪ ،‬خودشان بیش از همه حق انتخاب دارند‬ ‫که چه کسی را به ریاست جمهوری برگزینند‪.‬‬ ‫‪45‬‬ ‫بین الملل‬ ‫پایان سیاست ورزی سینوسی‬ ‫جانشین اسالم کریم اف اصالحات سیاسی را اغاز خواهدکرد‬ ‫ولی کوزه گر کالجی‬ ‫پژوهشگر ارشد مرکز تحقیقات استراتژیک و عضو‬ ‫شورای علمی موسسه مطالعات ایران و اوراسیا (ایراس)‬ ‫بین الملل‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫‪3‬‬ ‫با مرگ اســام کریم اف‪ ،‬رئیس جمهور ازبکستان‪،‬‬ ‫منطقه اسیای مرکزی یکی دیگر از رهبران سیاسی دوران‬ ‫کمونیسم را از دســت داد‪ .‬پیش از این‪ ،‬صفر مراد نیازاف‬ ‫معروف به ترکمن باشی‪ ،‬رهبر فقید ترکمنستان و از نخبگان‬ ‫دوران کمونیســم در ســال ‪ ٢٠٠٦‬میالدی درگذشته بود‪.‬‬ ‫اســام کریم اف متولد ‪ ١٩٣٨‬میالدی در شــهر سمرقند‬ ‫بود و تحصیالت خود را در دوران اتحاد جماهیر شــوروی‬ ‫در رشــته های اقتصــاد و مهندســی مکانیک در مدرســه‬ ‫پلی تکنیک اســیای میانه و انســتیتو اقتصاد ملی تاشکند‬ ‫به پایان رســانده بود‪ .‬صعود کریم اف در ســاختار سیاسی‬ ‫شوروی از ابتدای دهه ‪ ١٩٨٠‬میالدی اغاز شد‪ .‬کریم اف‬ ‫در ســال ‪ ۱۹۸۳‬میالدی به عنــوان وزیر مالیــه جمهوری‬ ‫ازبکستان برگزیده شد و در سال‪ ۱۹۸۶‬میالدی نیز به عنوان‬ ‫نا یب رئیس شــورای وزیران و رئیس اداره برنامه ریزی این‬ ‫جمهوری انتخاب شد‪ .‬کریم اف از ســال ‪ ۱۹۸۹‬میالدی‬ ‫به عنوان دبیر اول حزب کمونیســت ازبکســتان انتخاب‬ ‫شــد که باالترین مســئولیت اجرایی و سیاســی در سطح‬ ‫جمهوری های پانزده گانه اتحاد جماهیر شوروی محسوب‬ ‫می شد‪.‬‬ ‫در استانه فروپاشــی اتحاد جماهیر شوروی‪ ،‬دبیران‬ ‫اول حزب کمونیست در بیشتر جمهوری ها نظیر نورسلطان‬ ‫نظربایف (قزاقســتان)‪ ،‬اســام کریم اف (ازبکستان) و‬ ‫صفر مراد نیازاف (ترکمنستان)‪ ،‬پرچمدار استقالل خواهی و‬ ‫رستاخیز ناسیونالیسم قومی شدند و در قامت روسای جمهور‬ ‫کشورهای مســتقل به حضور خود در راس قدرت سیاسی‬ ‫ادامه دادنــد‪ .‬جمهوری ازبکســتان پس از قرقیزســتان‪،‬‬ ‫دومین جمهوری اســیای مرکزی بود کــه ‪ ٣١‬اوت ‪١٩٩١‬‬ ‫میالدی‪ ،‬اعالم اســتقالل کرد و چند ماه بعد در دســامبر‬ ‫‪ ١٩٩١‬میالدی‪ ،‬در نخستین انتخابات ریاست جمهوری‪،‬‬ ‫اسالم کریم اف با کسب ‪ ٨٦‬درصد ارا به ریاست جمهوری‬ ‫کشــور تازه به استقالل رســیده ازبکستان رســید‪ .‬اسالم‬ ‫کریــم اف در قامــت رئیس جمهــوری ازبکســتان با یک‬ ‫رویکرد اقتدارگرایانه مبتنی بر حذف رقبای سیاسی و انجام‬ ‫اصالحــات چندین باره قانون اساســی و رفــع محدودیت‬ ‫انتخاب بیــش از دو بار رئیس جمهوری توانســت در چهار‬ ‫دوره دیگر انتخابات ریاست جمهوری در سال های ‪،2000‬‬ ‫‪ 2007‬و ‪ 2015‬میــادی‪ ،‬حضــور خــود را در راس قدرت‬ ‫سیاســی جمهوری ازبکســتان تداوم بخشــد‪ ،‬تا اینکه در‬ ‫‪٢‬سپتامبر ‪ ٢٠١٦‬میالدی‪ ،‬با مرگ طبیعی از قدرت سیاسی‬ ‫کنار رفت‪.‬‬ ‫در رونــد حضور طوالنــی کریــم اف در راس قدرت‬ ‫سیاســی ازبکســتان‪ ،‬عوامل و زمینه های متعددی نقش‬ ‫داشتند‪ .‬نخســت انکه کریم اف مانند بســیاری از رهبران‬ ‫جمهوری های شوروی سابق‪ ،‬پرورش یافته مکتب توتالیتر‬ ‫کمونیســم و اقتدارگرایی روســی بود و با همیــن باورهای‬ ‫فکری و ارزشــی در جایگاه ریاســت جمهوری ازبکســتان‬ ‫قرار گرفت؛ باورهایی که با ارزش های دموکراتیک فاصله‬ ‫بســیار زیادی داشــت‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬نگرانی شدید مردم‬ ‫ازبکستان از شــرایط امنیتی و اقتصادی پس از فروپاشی‬ ‫و دوران سخت گذار و وحشــت از تکرار و سرایت حوادثی‬ ‫چون جنگ های داخلی تاجیکستان و افغانستان موجب شد‬ ‫ناخواسته و باالجبار به اقتدارگرایی و فضای پلیسی‪ -‬امنیتی‬ ‫حاکم بر ازبکستان تن بدهند‪ .‬ارزش های سنتی و قبیله ای‬ ‫به موازات ساخت قدرت سیاسی رانتیر نیز به کمک دولت‬ ‫ازبکستان برای تداوم و تثبیت روندهای اقتدارگرایانه امد‬ ‫که برایند کلی ان‪ ،‬حضور اسالم کریم اف به مدت ‪ ٢٥‬سال‬ ‫در راس قدرت سیاسی این کشور بود‪.‬‬ ‫این حضور طوالنی تــوام با حذف رقیــب از صحنه‬ ‫سیاسی‪ ،‬موجب شد همواره نگرانی مداومی از بابت فرایند‬ ‫جانشــینی و انتقال قدرت در جمهوری ازبکستان از سوی‬ ‫صاحب نظران مطرح شــود؛ چنانچه پس از مرگ اســام‬ ‫کریم اف نیز به صو رت گسترده ای به این موضوع پرداخته‬ ‫شده است‪ .‬کریم اف ‪ 78‬ساله پســر یا جانشین مشخصی‬ ‫ندارد و همین امــر موضوع جانشــینی وی را به موضوعی‬ ‫مهم در فضای سیاســی داخل ازبکســتان تبدیل کرده و‬ ‫ناظران خارجی نیز با دقت و حساسیت این موضوع را دنبال‬ ‫می کنند‪ .‬هر چند طبق قانون اساســی ازبکستان‪ ،‬پس از‬ ‫مرگ اسالم کریم اف‪ ،‬رئیس ســنای ازبکستان برای سه‬ ‫ماه کنترل کشور را در دســت می گیرد تا تدارکات برگزاری‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری جدید در اواخر ســال ‪٢٠١٦‬‬ ‫میالدی فراهم شود‪ ،‬با این وجود‪ ،‬بر اساس سیر تحوالت‬ ‫سیاسی چند سال اخیر ازبکســتان گلناره کریم اف (دختر‬ ‫ارشد اسالم کریم اف)‪ ،‬شــوکت میرضیایف (نخست وزیر‬ ‫کنونی ازبکستان)‪ ،‬رستم عظیم اف (معاون نخست وزیر و‬ ‫وزیر دارایی ازبکستان) و رستم عنایت اف (ریاست سازمان‬ ‫امنیت ملی ازبکستان) محتمل ترین گزینه های احتمالی‬ ‫جانشینی اسالم کریم اف به شمار می روند‪.‬‬ ‫باتوجه به تحوالت ســال های اخیر ازبکســتان‪ ،‬به‬ ‫احتمال بسیار فراوان انتخاب و رقابت اصلی میان شوکت‬ ‫میرضیایف (نخســت وزیر) و رستم عظیم اف (معاون اول‬ ‫نخســت وزیر و وزیر دارایی) خواهد بود که هر دو به لحاظ‬ ‫ســنی زیر ‪ 60‬ســال هســتند‪ ،‬بیش از یک دهه به صورت‬ ‫مستمر در راس ساختار سیاسی ازبکستان حضور داشته اند‪،‬‬ ‫مورد اعتماد شــخص اسالم کریم اف‪ ،‬ســرویس امنیتی‬ ‫ازبکستان و دولت روسیه بوده اند و همچنین از حاشیه های‬ ‫سیاسی‪ ،‬اخالقی و مالی به مراتب کمتری در قیاس با گلناره‬ ‫کریم اف و رستم عنایت اف برخوردار بوده اند‪.‬‬ ‫هر چند در مقطع کنونی با قاطعیت نمی توان در مورد‬ ‫دورنما و حجم تغییرات و اصالحات در ازبکســتان پس از‬ ‫کریم اف صحبت کرد‪ ،‬اما نکته اصلی و محوری تغییرات و‬ ‫اصالحات اتی در این کشور است‪ .‬به دلیل کیش شخصیت‬ ‫و سلطه فراگیری که اسالم کریم اف در ‪ 25‬سال گذشته در‬ ‫عرصه سیاســی ازبکســتان ایجاد کرده ‪ ،‬به احتمال بسیار‬ ‫فراوان‪ ،‬جانشین وی به اصالحاتی (هر چند کنترل شده)‬ ‫در عرصه داخلی و خارجی ازبکستان دست خواهد زد تا هم‬ ‫از زیر سایه سنگین اسالم کریم اف خارج شود و هم تصویر‬ ‫جدیدی در افکار عمومی داخل ازبکســتان به ویژه نســل‬ ‫جوان از رهبری جدید شکل گیرد و چهره متفاوت و تازه ای‬ ‫نیز در ســطح منطقه ای و بین المللی از ازبکســتان پس از‬ ‫اسالم کریم اف ایجاد شود‪.‬‬ ‫اهمیــت تغییــرات احتمالــی در سیاســت خارجی‬ ‫ازبکستان از این منظر حائز اهمیت است که رویکرد سیاست‬ ‫خارجی ازبکستان در دوره اسالم کریم اف‪ ،‬سینوسی ترین‬ ‫و متغیرتریــن وضیــت را در منطقه اســیای مرکزی تجربه‬ ‫کرد و همواره در میــان نزدیکی و دوری به غرب و روســیه‬ ‫در نوسان بوده است‪ .‬ازبکســتان در سال ‪ 2013‬میالدی‬ ‫برای دومین بــار پس از ســال ‪ 1999‬میــادی از ترکیب‬ ‫پیمان امنیت دســته جمعی به رهبری روسیه خارج شد‪ ،‬از‬ ‫عضویت در اتحادیه اقتصادی اوراسیا خودداری کرد و از‬ ‫طرفی دیگر کوشش کرد با بهره گیری از شرایط افغانستان‬ ‫پس از ‪ 2014‬میالدی‪ ،‬بار دیگر به غرب نزدیک شــود که‬ ‫نمونه بــارز ان‪ ،‬میزبانی اجالس ‪ 5+1‬وزیــر خارجه امریکا‬ ‫و وزیران خارجه پنج کشــور اســیای مرکزی در سمرقند در‬ ‫نوامبر ‪ 2015‬میالدی بود‪ .‬با این وجود‪ ،‬ازبکســتان هنوز‬ ‫نتوانســت ه اعتماد کامل غرب‪ ،‬ناتو و اتحادیــه اروپا را پس‬ ‫از حوادث سال ‪ 2005‬میالدی به دســت اورد‪ .‬بنابراین به‬ ‫نظر می رسد تعریف و اتخاذ یک رویکرد باثبات و روشن در‬ ‫عرصه سیاست خارجی‪ ،‬از جمله چالش های جدی جانشین‬ ‫اســام کریم اف خواهد بود و طرف های روسی‪ ،‬چینی و‬ ‫غربی با دقت و حساسیت این موضوع را دنبال خواهند کرد‬ ‫که رویکرد سیاست خارجی ازبکســتان تا چه میزان از روند‬ ‫سینوسی و متغیر دوران کریم اف خارج خواهد شد‪.‬‬ ‫چالش در سرزمین ازبک ها‬ ‫بدون اجماع‪ ،‬کار برای جانشین کریم اف مشکل می شود‬ ‫دکتر احمد معنوی‬ ‫کارشناس ژئوپلیتیک‬ ‫‪4‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫این فرصت اســتفاده می کنند و کار را تا انجا می رسانند که‬ ‫ازبکستان را برای سال ها درگیر جنگ داخلی خانمان سوز‬ ‫گرداند‪.‬‬ ‫با این حال اگرچه طبق قانون اساسی باید انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری برگزار شود اما انچ ه روشن است انتخابات‬ ‫در ازبکستان تشــریفاتی اســت و پیش از برگزاری ان باید‬ ‫چهره ها و نهادهــای قدرتمند روی جانشــینی کریم اف به‬ ‫توافق برسند‪ .‬اگر تا سه ماه اینده این توافق حاصل نشود‪،‬‬ ‫احتمال بروز بحران سیاســی در ازبکستان وجود دارد‪ .‬هر‬ ‫چند در مقطع کنونی با قاطعیت نمی توان در مورد دورنما و‬ ‫حجم تغییرات و اصالحات در ازبکستان پس از کریم اف‬ ‫صحبت کرد‪ ،‬اما می توان ایــن پیش بینی را مطرح کرد که‬ ‫این کشور دیگر ازبکستان دوران کریم اف نخواهد بود زیرا‬ ‫به دلیل شخصیت و سلطه فراگیری که اسالم کریم اف در‬ ‫عرصه سیاســی ازبکســتان ایجاد کرده ‪ ،‬به احتمال بسیار‬ ‫فراوان‪ ،‬جانشــین وی به اصالحاتی در عرصــه داخلی و‬ ‫خارجی ازبکستان دست خواهد زد تا هم از زیر سایه سنگین‬ ‫اسالم کریم اف خارج شــده و هم تصویر جدیدی در افکار‬ ‫عمومی داخل ازبکستان جدید شکل گیرد و چهره متفاوت‬ ‫و تازه ای نیز در سطح منطقه ای و بین المللی از ازبکستان‬ ‫پس از اسالم کریم اف ایجاد شود‪.‬‬ ‫همچنیــن باید گفــت در صورتی که هیــات حاکمه‬ ‫ازبکســتان بتوانند قدرت را پشــت درهای بســته به یک‬ ‫جانشــین مورد اجماع تحویل دهند امکان ادامه شــرایط‬ ‫کنونی ازبکستان بدون تغییرات قابل توجه محتمل است‬ ‫و بنابراین بر اســاس سیر تحوالت سیاســی چند سال اخیر‬ ‫ازبکســتان می توان محتمل ترین گزینه هــای احتمالی‬ ‫جانشینی اسالم کریم اف را این گونه برشمرد‪:‬‬ ‫گلناره کریم اف‪ ،‬دختر ارشــد اسالم کریم اف دارای‬ ‫دکترای علوم سیاسی است‪ .‬وی در عرصه های اجتماعی‪،‬‬ ‫فرهنگی‪ ،‬اقتصادی و سیاســی ازبکستان حضوری بسیار‬ ‫فعال داشته است‪ .‬در محافل سیاسی و رسانه ای ازبکستان‬ ‫همــواره از گلناره کریــم اف به عنوان یکــی از گزینه های‬ ‫جانشینی اسالم کریم اف یاد شده است‪ .‬اواگر چه به جایگاه‬ ‫معاون وزیر امور خارجه ارتقا یافت اما با وجود حاشیه های‬ ‫فراوان اخالقی و اقتصادی در سال های اخیر تا حد بسیار‬ ‫زیادی به این جایــگاه و موقعیت سیاســی وی لطمه وارد‬ ‫ساخته است‪ .‬به گونه ای که از شانس گلناره کریم اف برای‬ ‫جانشینی پدرش کاسته است‪.‬‬ ‫شــوکت میرزایف‪ ،‬نخست وزیر‬ ‫کنونــی ازبکســتان‪ ،‬محتمل ترین و‬ ‫اصلی ترین گزینه و فرد مــورد اعتماد‬ ‫اسالم کریم اف و متحد کرملین که از‬ ‫سال ‪ 2003‬میالدی تاکنون‪ ،‬عهده دار‬ ‫مسئولیت نخســت وزیری ازبکستان‬ ‫بوده اســت و همین حضور طوالنی در‬ ‫عرصه ساختار سیاسی توام با سوء ظن و‬ ‫حذف رقیب‪ ،‬حاکی از جایگاه قدرتمند‬ ‫شــوکت میرزایف در عرصه سیاســی‬ ‫ازبکســتان است‪ .‬شــوکت میرزایف‪،‬‬ ‫چهره پرده نشــین حکومت ازبکستان‬ ‫بوده و همــواره ترجیح می داد پشــت‬ ‫صحنه ایفای نقــش کند‪.‬میرزایف از‬ ‫ســال ‪ 2001‬تا ‪ 2003‬استاندار استان‬ ‫سمرقند و ســال های ‪ 1996‬تا ‪2001‬‬ ‫اســتاندار اســتان جیزخ بود‪ .‬اصالت‬ ‫وی ماننــد کریم اف تاجیکــی عنوان‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫رســتم عظیــم ا ف از ســال‬ ‫‪ 2005‬میــادی تاکنــون معاونــت‬ ‫اول نخست وزیر و مســئولیت وزارت‬ ‫دارایی ازبکســتان را بر عهده دارد‪ .‬عظیم اف در گذشــته‬ ‫نیز مســئولیت های مهمی چون وزارت اقتصــاد‪ ،‬وزارت‬ ‫اقتصاد کالن و امار‪ ،‬وزارت ارتباطات اقتصادی خارجی‪،‬‬ ‫سرمایه گذاری و تجارت ازبکستان را عهده دار بوده است‪.‬‬ ‫با بررسی های انجام شده به نظر می رسد رقابت اصلی‬ ‫میان شوکت میرزایف و رستم عظیم اف خواهد بود که هر‬ ‫دو به لحاظ سنی زیر ‪ 60‬سال هستند‪ ،‬بیش از یک دهه به‬ ‫صورت مستمر در راس ســاختار سیاسی ازبکستان حضور‬ ‫داشته اند‪ ،‬مورد اعتماد شخص اسالم کریم اف‪ ،‬سرویس‬ ‫امنیتی ازبکســتان و دولت روســیه بوده اند و همچنین از‬ ‫حاشــیه های سیاســی‪ ،‬اخالقی و مالی به مراتب کمتری‬ ‫در قیاس با گلناره کریم اف و رســتم عنایــت اف برخوردار‬ ‫بوده اند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫خبــر درگذشــت اســام کریــم اف رئیس جمهوری‬ ‫ی روبه رو‬ ‫ازبکستان اسیای مرکزی و قفقاز را با چالش اساس ‬ ‫کرد‪ .‬در خصوص گذشته کریم اف قابل اشاره است که او‬ ‫پیش از احراز سمت ریاســت جمهوری ازبکستان‪ ،‬منشی‬ ‫عمومی حزب کمونیست جمهوری ازبکستان در چارچوب‬ ‫اتحاد شــوروی وقت بــود کــه پــس از دوران اصالحات‬ ‫گورباچف در شــوروی توانســت مدارج قدرت را طی کرده‬ ‫و در ســال ‪ 1990‬توســط پارلمان این جمهوری به عنوان‬ ‫ریاست جمهوری انتخاب شــود‪ .‬کریم اف پس از ان فقط‬ ‫اســم حزب را عوض کرده و نام لیبرال دموکــرات را بر ان‬ ‫گذاشت‪.‬‬ ‫کریم اف پس از اســتقالل ازبکستان قانون اساسی‬ ‫درســت کرد و در این قانون‪ ،‬انتخابــات را به عنوان معیار‬ ‫اصلی مشــروعیت سیاســی پایه گــذاری کرده و بــا انکه‬ ‫انتخابات برگــزار می کــرد‪ ،‬اما برنــده تمــام انتخابات ها‬ ‫خودش بود‪ .‬وی هیچ تالشــی برای کثرت گرایی سیاسی‬ ‫و برگزاری یــک انتخابــات واقعی نکرد‪ .‬تالش او بیشــتر‬ ‫برای اقتصاد جمهوری ازبکستان بود‬ ‫به طوری که توانست ان را سروسامان‬ ‫دهــد‪ .‬به طوری که اکنــون جمهوری‬ ‫ازبکستان به لحاظ اقتصادی یکی از‬ ‫جمهوری های نیرومند اســیای میانه‬ ‫است‪ .‬دســتگاه های امنیتی و نظامی‬ ‫ازبکســتان هم در مقایســه بــا دیگر‬ ‫جمهوری های اسیای میانه از قوت و‬ ‫انسجام درونی بیشــتری برخوردار ند‪.‬‬ ‫کریم اف بارها قانون اساســی را تغییر‬ ‫داد و از طریق همه پرسی به نتایج مورد‬ ‫دلخواه رسید‪ .‬البته فســاد اقتصادی‬ ‫و تاحدودی نرســیدن به اهداف رشد‬ ‫اقتصــادی‪ ،‬برنامه هــای اصالحات‬ ‫اقتصــادی کریم اف را هم با مشــکل‬ ‫روبه رو ســاخت‪ .‬ولــی با ایــن حال او‬ ‫امیدوار بود بتواند از طریق ایجاد تمرکز‬ ‫همه اقدام هــا در تاشــکند و نیز ثبات‬ ‫مدیریت و دستگاه حزبی شرایط الزم را‬ ‫برای بهبود سطح زندگی مردم کشورش‬ ‫به تدریــج فراهم ســازد‪ .‬کریم اف که‬ ‫یکی از کمونیست های متنفذ در دوره‬ ‫اتحاد جماهیر شوروی بود و با وجودی که روابط حسنه ای‬ ‫با دولت مسکو در سال های پس از فروپاشی اتحاد جماهیر‬ ‫شــوروی داشــت‪ ،‬اما همزمان تالش داشــت با نزدیکی‬ ‫به غرب و به طــور خاص امریــکا‪ ،‬در مبارزه بــا گروه های‬ ‫افراط گرای اسالمی از پشتیبانی و حمایت غرب برخوردار‬ ‫باشد‪.‬در همین راستا از سال ‪ 2001‬به امریکا اجازه داده بود‬ ‫در چارچوب استراتژی نبرد با تروریسم بین المللی‪ ،‬نیروهای‬ ‫خود را در پایگاه «خان اباد» در این کشور مستقر کند‪.‬‬ ‫اگر چه کریــم اف حکومتــی توتالیتر را بنــا نهاد که‬ ‫سیستم های مخفی امنیتی حفاظت از ثبات ان را به عهده‬ ‫داشتند اما اکنون رئیس جمهور کهنه کار ازبکستان با مرگ‬ ‫خود پرجمعیت ترین کشور اســیای مرکزی را در یک وضع‬ ‫سیاسی نامعلوم قرار داده است‪.‬‬ ‫با مرگ کریــم اف طبق قانون اساســی این کشــور‬ ‫نعمت الله یولداش افا رئیس مجلس سنا این کشور به عنوان‬ ‫سرپرســت ریاســت جمهوری زمام امور را حداکثر به مدت‬ ‫ســه ماه به دســت گرفته تا زمینه برای برگــزاری انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری را فراهم نماید اما کریم اف هیچ جانشین‬ ‫رسمی ندارد و به رغم اینکه در شــرایط کنونی‪ ،‬کارشناسان‬ ‫امید چندانی به دموکراتیزه شدن این کشور‪ 31‬میلیون نفری‬ ‫ندارند و معتقدند سیستم امنیتی اجازه نخواهد داد این کشور‬ ‫افق روشنی را پیش روی داشته باشد اما با تحلیل شرایط و با‬ ‫در نظر داشتن متغیرهای دیگر می توان اینده این کشور را‬ ‫با سناریوهای زیر پیش بینی کرد‪.‬‬ ‫اولین نظریه این اســت کــه احتمــال دارد مردمان‬ ‫کشوری که سال ها شاهد ظلم حکومتی خودکامه بوده اند‬ ‫سر به شورش گذاشته‪ ،‬قدمی در راه اصالح انچه باعث زجر‬ ‫سالیان دراز شده است بردارند‪ .‬بنابراین شورش های مردمی‬ ‫ پس از خالء قدرت محتمل است و در این میان ناجی گری‬ ‫غرب می تواند وضــع را مطابق میل عموم مــردم گرداند و‬ ‫سیستم امنیتی کریم اف را نیست و نابود کند‪.‬‬ ‫جنگ داخلی ســناریوی محتمل دیگری اســت که‬ ‫پیش روی کشور است زیرا وجود تاجیک ها و اقوام دیگر که‬ ‫همواره سعی در به دست اوردن میزانی از قدرت داشته اند از‬ ‫بین الملل‬ ‫‪47‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪5‬‬ ‫بحرانریاست جمهوری‬ ‫بین الملل‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با شعیب بهمن‬ ‫اســام کریــم اف رئیس جمهــور اقتــدار گرای‬ ‫ازبکســتان که ‪ 27‬ســال در عرصه قدرت حضور‬ ‫داشت هفته گذشته درگذشــت‪ .‬به این بهانه در‬ ‫ابتدا کمی راجع به پیشینه‪ ،‬سیاست ها‪ ،‬حامیان‬ ‫و مخالفان کریم اف بفرمایید‪.‬‬ ‫اســام کریــم اف در واقــع از بازمانده های حزب‬ ‫کمونیســت شــوروی بــود کــه در دوره فروپاشــی اتحاد‬ ‫جماهیر شــوروی موفق شــد رهبری سیاســی را در کشور‬ ‫ازبکستان برعهده بگیرد و طی ‪ 25‬سال گذشته نیز به عنوان‬ ‫رئیس جمهور ازبکستان شناخته می شد‪ .‬اسالم کریم اف‬ ‫به رغم انکه در سمرقند زاده شده بود و اصالتا یک تاجیک‬ ‫به شــمار می امد اما ناگزیر بود برای باقی ماندن در قدرت‪،‬‬ ‫سیاست های قومی دولت خود را بر مبنای برتری بخشیدن‬ ‫به هویت ازبکی تعدیل کند تــا از این طریق بتواند حمایت‬ ‫قاطبه جمعیت ازبکســتان را پشت ســر خود داشته باشد‪.‬‬ ‫به هر حال او طی ســال های گذشــته تــاش زیادی کرد‬ ‫که بتواند ازبکســتان را با توســعه اقتصادی مواجه کند و‬ ‫سیاســت های مختلفی را جهت توســعه اقتصــادی این‬ ‫کشور اجرا کرد‪ ،‬اما بخش مهمی از این سیاست ها به دلیل‬ ‫وجود فساد سازمان یافته و همچنین وجود الیگارشی های‬ ‫قدرتمند در ساختار اقتصادی ازبکستان‪ ،‬عمال ناکام ماند‪.‬‬ ‫اســام کریم اف رهبری بود که دو وجهه داشت؛ پیروان و‬ ‫هوادارانش او را رهبری مقتدر می دانســتند که ازبکستان‬ ‫را بعد از فروپاشــی شــوروی از درگیر شــدن در یک جنگ‬ ‫داخلی یا درگیر شــدن در یک دوره بی ثباتی نجات داد‪ .‬در‬ ‫مقابل مخالفانش او را به اقتدارگرایی و سرکوب جریان های‬ ‫سیاسی مخالف متهم می کنند و معتقدند که اقای کریم اف‬ ‫در طول سال های زمامداری اش عمال از برگزاری انتخابات‬ ‫ازاد جلوگیری کرد؛ جریان های مخالف را به شدت سرکوب‬ ‫کرد و نخبگان سیاسی مخالفش را به خارج از کشور تبعید و‬ ‫یا زندانی کرد‪ .‬اما انچه در رابطه با شخصیت کریم اف قابل‬ ‫ذکر است اینکه او نیز مانند ســایر رهبران اسیای مرکزی‪،‬‬ ‫فردی اقتدارگــرا و قدرت طلب بود و حاضر نشــد در طول‬ ‫دوران حیاتش قدرت را با مخالفان سیاسی ‪ -‬یا سایر گروه ها‬ ‫تقســیم کند‪ .‬به همین دلیل نیز از مدت ها قبل پیش بینی‬ ‫می شــد که بعد از فــوت کریم اف‪ ،‬ازبکســتان بــا بحران‬ ‫جانشین سیاسی مواجه شود‪.‬‬ ‫اکنون پس از مرگ کریم اف چه گزینه هایی برای‬ ‫جانشینی کریم اف محتمل تر هستند؟‬ ‫از گذشته که بحث جانشینی سیاسی در ازبکستان‬ ‫مطرح بود گزینه هــای مختلفــی در کنار ان مــورد بحث‬ ‫قرار می گرفت‪ .‬برخی معتقد بودند که قــدرت بعد از اقای‬ ‫کریم اف در خاندان ایشان باقی خواهد ماند‪ .‬طی سال های‬ ‫گذشته باتوجه به اینکه کریم اف‪ ،‬فرزند پسر نداشت از دختر‬ ‫بزرگ او یعنی خانم گلنــاره کریم اف به عنــوان مهمترین‬ ‫جانشــین او و مقتدرترین زن در منطقه اسیای مرکزی یاد‬ ‫می شد‪ .‬اما به نظر می رســد که در طول ‪ 2-3‬سال گذشته‬ ‫اســام کریم اف با دخترش دچار مشکالتی شــد و او را به‬ ‫اتهام فســاد مالی در حبس خانگی قــرار داد‪ .‬علت اصلی‬ ‫چنین اقدامی به احتمال زیاد تمایل خانم گلناره کریم اف‬ ‫برای این بودکه بتواند پدرش را کنــار بزند و در راس قدرت‬ ‫قرار بگیــرد‪ .‬اما به هر حال اســام کریم اف بــا همکاری‬ ‫رئیس سازمان اطالعات ازبکســتان موفق شد دختر خود‬ ‫را در خانه محبوس کند‪ .‬بعد از گلناره از الله کریم اف یکی‬ ‫دیگر از دخترهای رئیس جمهور درگذشــته ازبکستان نیز‬ ‫به عنوان جانشین احتمالی پدرش یاد می شود؛ خانم الله‬ ‫کریم اف سفیر کشورش در یونســکو بود و طی سال های‬ ‫گذشته در چندین مصاحبه ای که داشت اعالم کرد تمایلی‬ ‫ندارد به عنوان رئیس جمهور ازبکســتان انتخاب شود‪ .‬اما‬ ‫همچنان احتمال اینکه قدرت داخل خاندان کریم اف در‬ ‫داخل ازبکســتان باقی بماند وجود دارد‪ .‬در این صورت به‬ ‫احتمال قوی همین خانم الله کریــم اف می تواند یکی از‬ ‫گزینه های اصلی و مطرح باشد‪.‬‬ ‫از طرف دیگر چون شــاهد برگــزاری انتخابات ازاد‬ ‫داخل ازبکستان نخواهیم بود‪ ،‬احتمال می رود در انتخابات‬ ‫اینده یکی از نخبگان حکومتی که در سال های گذشته هم‬ ‫در ساختار قدرت قرار داشته جایگزین اسالم کریم اف شود‪.‬‬ ‫در این رابطه چند گزینه مطرح است؛ یکی اقای نعمت الله‬ ‫یولداشف است که رئیس مجلس عالی ازبکستان به شمار‬ ‫می اید و در حال حاضر نیز مطابق با قانون اساســی کفیل‬ ‫رئیس جمهور محســوب می شــود‪ .‬دیگری اقای شوکت‬ ‫میرزایف اســت که از ســال ‪ 2003‬تاکنون نخســت وزیر‬ ‫ازبکســتان بوده اســت‪ .‬او مورد اعتماد کریم اف بود‪ .‬نفر‬ ‫بعدی رستم عظیم اف‪ ،‬وزیر دارایی و معاون نخست وزیر‬ ‫ازبکستان اســت که او هم از نفوذ نســبتا خوبی در ساختار‬ ‫حکومتی ازبکســتان برخوردار اســت‪ .‬نفر اخر هم رستم‬ ‫عنایت اف‪ ،‬رئیس ســازمان امنیت ملی ازبکســتان است‬ ‫که به هر حال طی سالیان گذشته از قدرت و اعتبار زیادی‬ ‫برخوردار بوده و موفق شــده تمامی مخالفان سیاســی را‬ ‫سرکوب کند‪ .‬این افراد‪ ،‬گزینه های اصلی درون حکومت‬ ‫ازبکستان هستند که به احتمال زیاد یکی از انها به عنوان‬ ‫رئیس جمهور اتی عمل خواهد کرد‪ .‬البته این احتمال نیز‬ ‫وجود دارد که نخبگان سیاسی به سمت انتخاب چهره ای‬ ‫کمتر شــناخته شــده بروند و روی یک فرد دیگــری به جز‬ ‫شــعیب بهمن‪ ،‬کارشــناس مســائل روسیه در‬ ‫گفت وگو با مثلث به بررســی سناریوهای پیش روی‬ ‫ازبکســتان پس از مرگ اســام کریم اف پرداخت و‬ ‫گفت که در حال حاضر دو سناریوی محتمل وجود‬ ‫دارد که از میــان این دو ســناریوی محتمل‪ ،‬حرکت‬ ‫به ســوی دموکراســی و برگزاری انتخابات ازاد دیده‬ ‫نمی شود‪ .‬نخستین سناریو این است که به واسطه‬ ‫اجماعی کــه در میان نخبــگان سیاســی در داخل‬ ‫حکومت ازبکســتان به وجود می اید رئیس جمهور‬ ‫اینده انتخاب می شــود و او نیز دست کم در فضای‬ ‫سیاســی داخلی ادامــه دهنده راه اســام کریم اف‬ ‫خواهد بود‪ .‬به گفته بهمن در این سناریو تغییری در‬ ‫سیاست داخلی و روند ســرکوب مخالفان مشاهده‬ ‫نمی شــود‪ .‬این کارشــناس ســناریوی دوم را جنگ‬ ‫قدرت بین نخبگان سیاسی در ازبکستان برشمارد‬ ‫و افــزود اگر نخبگان سیاســی که در قــدرت حاضر‬ ‫هســتند نتوانند بــه اجماعــی در خصــوص اینده‬ ‫سیاسی این کشور دســت پیدا کنند در این صورت‬ ‫احتمال اینکه جنگ قدرت بین نخبگان سیاســی‬ ‫دربگیرد وجــود دارد‪ .‬او معتقد اســت از انجایی که‬ ‫اســام کریم اف‪ ،‬فردی اقتدارگــرا و قدرت طلب بود‬ ‫و حاضــر نشــد در طــول دوران حیاتش قــدرت را با‬ ‫مخالفان سیاســی یا سایر گروه ها تقســیم کند‪ ،‬به‬ ‫همین دلیل نیز از مدت ها قبل پیش بینی می شد که‬ ‫بعد از فوت کریم اف‪ ،‬ازبکستان با بحران جانشینی‬ ‫سیاسی مواجه شود‪.‬‬ ‫خودشان اجماع کنند‪ .‬در این خصوص باید منتظر باشیم و‬ ‫ببینیم که تحوالت ازبکستان به کدام سمت می رود‪.‬‬ ‫با توجــه بــه سیاســت های اقتدارگرایانه دولت‬ ‫کریم اف طی سه دهه گذشته و همچنین ایجاد‬ ‫خفقان در ازبکستان به نظر شــما می توان امید‬ ‫داشت که در اینده تا حدودی دموکراسی در این‬ ‫کشور تقویت شود؟‬ ‫در حال حاضر برای اینده ازبکســتان دو سناریوی‬ ‫محتمل وجود دارد که از میان این دو ســناریوی محتمل‪،‬‬ ‫حرکت به سوی دموکراســی و برگزاری انتخابات ازاد دیده‬ ‫نمی شود‪ .‬نخستین سناریو این است که به واسطه اجماعی‬ ‫که در میان نخبگان سیاسی در داخل حکومت ازبکستان‬ ‫به وجود می اید رئیس جمهور اینده انتخاب می شود و او نیز‬ ‫دست کم در فضای سیاسی داخلی ادامه دهنده راه اسالم‬ ‫کریم اف خواهد بــود‪ .‬بنابراین در این ســناریو تغییری در‬ ‫سیاست داخلی و روند سرکوب مخالفان مشاهده نمی شود‪.‬‬ ‫اما سناریوی دوم حاکی از این است که امکان دارد در وهله‬ ‫اول‪ ،‬نخبگان سیاســی که در قدرت حاضر هستند نتوانند‬ ‫به اجماعی در خصوص اینده سیاســی این کشــور دست‬ ‫پیدا کنند‪ .‬در این صورت احتمــال اینکه جنگ قدرت بین‬ ‫نخبگان سیاسی دربگیرد وجود دارد‪.‬‬ ‫در صورتی که ازبکستان به سمت بی ثباتی حرکت‬ ‫کند چه خطراتی به وجود خواهد امد؟‬ ‫چنین جنگــی عمــا می تواند ازبکســتان را وارد‬ ‫دوره ای از بی ثباتــی‪ ،‬ناامنــی و هرج و مرج کنــد‪ .‬در این‬ ‫شرایط‪ ،‬گروه های افراطی که طی سال های گذشته توسط‬ ‫دولت سرکوب شده و در محاق فرو رفته بودند‪ ،‬این فضا را‬ ‫پیدا می کنند که مجددا فعالیت خود را گسترش دهند‪ .‬در‬ ‫نتیجه اگر چنین اتفاقی بیفتد و ازبکســتان وارد یک دوره‬ ‫ بی ثباتی و ناامنی شــود ما شاهد رشــد گروه های افراطی‬ ‫و رادیکال خواهیم بود که این مســاله نــه تنها امنیت ملی‬ ‫ازبکســتان را با چالش مواجه می کند بلکه می تواند فراتر‬ ‫از منطقه اســیای مرکزی را نیز درگیر دوره ای از بی ثباتی و‬ ‫ناامنی کند‪.‬‬ ‫کودتای پارلمانی علیه روسف‬ ‫دیلماروسفروزچهارشنبهدهمشهریورماهبارایقاطعسنایبرزیلازریاست جمهوریبرکنار‬ ‫شد اما برای برگرداندن این تصمیم در دادگاه عالی فرجام خواهی کرد‪ .‬سنای برزیل با‪ 61‬رای موافق‬ ‫دربرابر‪ 20‬رایمخالف‪،‬برکناریدیلماروسف‪،‬رئیس جمهوراینکشوررابهدلیلزیرپاگذاشتنقوانین‬ ‫بودجه ای تصویب و معاونش میشل تمر را به عنوان رئیس جمهور در مدت زمان باقیمانده از دور ه وی‬ ‫تاسال‪ 2018‬منصوبکرد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫پایان بانوی چریک‬ ‫چرادیلماروسفازریاست جمهوریبرزیلکنارزدهشد؟‬ ‫‪1‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫بین الملل‬ ‫دیلما روسف روز چهارشنبه دهم شــهریور ماه با رای‬ ‫قاطع سنای برزیل از ریاســت جمهوری برکنار شد اما برای‬ ‫برگرداندن این تصمیم در دادگاه عالی فرجام خواهی کرد‪.‬‬ ‫ســنای برزیل با ‪ 61‬رای موافق در برابــر ‪ 20‬رای مخالف‪،‬‬ ‫برکناری دیلما روســف‪ ،‬رئیس جمهور این کشور را به دلیل‬ ‫زیرپا گذاشتن قوانین بودجه ای تصویب و معاونش میشل‬ ‫تمر را به عنــوان رئیس جمهور در مدت زمــان باقیمانده از‬ ‫دور ه وی تا سال ‪ 2018‬منصوب کرد‪ .‬خوزه ادواردو کاردوزو‪،‬‬ ‫وکیل روســف‪ ،‬به ایــن دلیــل درخواســت فرجام خواهی‬ ‫برای موکلش کرده کــه وکالی اتهام زنندگان تغییری را در‬ ‫پرونده خود ایجاد کرده بودند که ناقض حق موکل او برای‬ ‫برخورداری از فرایند قانونی بوده است‪.‬‬ ‫دو روز پیــش از این رای گیری‪ ،‬جلســه اســتیضاح‬ ‫رئیس جمهوری برزیل در ســنای این کشــور برگزار شــد؛‬ ‫جلسه ای که با نا ارامی در خارج از ساختمان سنا همراه بود‪.‬‬ ‫رئیس جمهوری معلق شده برزیل در سخنرانی احساسی اش‬ ‫خطاب به سناتورها گفت که رای مثبت به استیضاح او همان‬ ‫«کودتا» است‪ .‬دیلما روسف که سعی داشت در این جلسه‬ ‫از عملکرد و سابقه خود دفاع کند‪ ،‬بار دیگر اظهار بی گناهی‬ ‫کرد و هشدار داد که بزرگ ترین کشــور امریکای التین با‬ ‫خطر از دست دادن دموکراسی روبه رو است‪.‬‬ ‫به نوشــته روزنامه نیویورک تایمز‪ ،‬روســف در جلسه‬ ‫استیضاح خود گفت که از من انتظار سکوت از روی ترس‬ ‫نداشــته باشــید‪ .‬بانوی چریک برزیل که در پی اتهامات‬ ‫مربوط به نقض قوانین بودجه از ســمت ریاست جمهوری‬ ‫معلق شــده و جای او را موقتا میشــل تمر گرفته اســت‪،‬‬ ‫دوشنبه هشتم شهریور ماه در سنای برزیل یاداوری کرد که‬ ‫در دهه ‪ 70‬میالدی چگونــه در دوران دیکتاتوری نظامی‬ ‫کشورش مورد شــکنجه قرار گرفته اســت‪ .‬روسف که دو‬ ‫روز بعد از ســوی ســناتورها از قدرت عزل شــد‪ ،‬به دفاع از‬ ‫خودش پرداخت و گفت‪« :‬رای علیه استیضاح‪ ،‬رای مثبت‬ ‫به دموکراسی اســت‪ .‬کودتا را نپذیرید‪ .‬ما تنها یک قدم با‬ ‫کودتای واقعــی فاصله داریم‪ ».‬در زمان ســخنرانی رهبر‬ ‫‪ 68‬ساله چپگرای برزیل‪ ،‬حدود ‪ 2000‬تن از حامیانش در‬ ‫نزدیکی ساختمان سنا در برازیلیا‪ ،‬پایتخت برزیل از روسف‬ ‫اعالم حمایت کردند‪ .‬اولیــن رئیس جمهوری زن برزیل به‬ ‫دریافت وام هــای دولتی غیرقانونی برای پــر کردن خالء‬ ‫بودجه در ســال ‪ 2014‬برای پوشاندن مشــکالت عدیده‬ ‫این کشور متهم است؛ همین امر یکی از علت هایی است‬ ‫که برزیل به ســمت عمیق ترین رکود خود طــی چند دهه‬ ‫گذشته حرکت کرده است‪ .‬معترضان برزیلی در شهرهای‬ ‫مهم از جمله ریودوژانیرو و ســائو پائولو به خیابان ها امدند‬ ‫ش روشــن کردند و پلیس ضدشورش هم برای متفرق‬ ‫و ات ‬ ‫کردن انها اقدام به شلیک گاز اشــک اور کرد‪ .‬درگیری ها‬ ‫خصوصا در ســائو پائولو زمانی اغاز شــد کــه معترضان از‬ ‫جنبش «مردم بــدون ترس» به راهپیمایی خود در مســیر‬ ‫تایید نشده ادامه دادند و نیروهای امنیتی وارد عمل شدند‪.‬‬ ‫برخی از تظاهرکنندگان هم پــس از پایان تجمع اعتراضی‬ ‫همچنان در یکــی از خیابان های ســائو پائولو در نزدیکی‬ ‫موزه هنر ماندند و پلیس هم دور انها حلقه ای تشکیل داد‪.‬‬ ‫زمانی که انها قصد داشــتند به صفوف پلیــس نفوذ کنند‪،‬‬ ‫افسران پلیس گاز اشــک اور و گلوله پالستیکی به سمت‬ ‫انها شلیک کردند‪ .‬رای گیری سناتورها برای عزل روسف‬ ‫یا ماندن او در قدرت در نهایت به حکومت ‪ 13‬ســاله حزب‬ ‫چپگرای کارگران خاتمه داد‪ .‬دفاع روســف در جلســه سنا‬ ‫روز دوشنبه هشــتم شهریور ماه ســاعت ‪ 9‬صبح اغاز شد و‬ ‫ده ها تن از ســناتورها اماده پرســش از او بودند‪ .‬این روند‬ ‫‪49‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫بین الملل‬ ‫حدود ‪ 12‬ساعت ادامه داشــت‪ .‬پس از سخنرانی ابتدایی‬ ‫روســف‪ ،‬یکی از ســناتورهای حامی اســتیضاح گفت که‬ ‫رئیس جمهــوری معلق شــده برزیل به صــورت مجرمانه‬ ‫حساب های دولتی برزیل را با دریافت وام های غیرقانونی‬ ‫مورد سوءاستفاده قرار داده است‪ .‬با این حال روسف تاکید‬ ‫کرد که دریافت وام برای پر کردن خال بودجه امری معمول‬ ‫است و اتهاماتش را «نابحق و خودسرانه» توصیف کرد‪.‬‬ ‫روسف گفت ‪« :‬امده ام تا رو در رو به شما بگویم که مرتکب‬ ‫جرمی نشده ام‪ ».‬روسف زمانی که دوران دیکتاتوری نظامی‬ ‫کشورش و شــکنجه هایش را یاداوری می کرد‪ ،‬صدایش‬ ‫لرزید و گفت‪« :‬دو بار چهره مرگ را از نزدیک دیده ام؛ زمانی‬ ‫که روزها شکنجه می شدم و هدف سوءرفتارها قرار گرفته و‬ ‫به انسانیت و معنای اصلی زندگی شک کرده بودم و یک بار‬ ‫هم زمانی که با درد وحشــتناک ســرطان دست و پنجه نرم‬ ‫می کردم که ممکن بود زندگی ام را کوتــاه کند‪ .‬امروز تنها‬ ‫برای مرگ دموکراســی می ترسم که بســیاری از ما در این‬ ‫مجلس برای ان جنگیده ایم‪».‬‬ ‫دیلما روسف متولد ‪ ۱۴‬دســامبر ‪ ،۱۹۴۷‬اقتصاددان‬ ‫و سیاستمداری است که ســی و ششمین رئیس جمهوری‬ ‫برزیل شد و اولین زنی بود که این سمت را در دست گرفت‪.‬‬ ‫او پیش تر بین سال های ‪ ۲۰۰۵‬تا ‪ ۲۰۱۰‬رئیس دفتر لوئیز‬ ‫ایناســیو لوال داســیلوا‪ ،‬رئیس جمهوری وقت برزیل بود و‬ ‫با حمایت های داســیلوا توانســت در ژانویه ‪ ۲۰۰۱‬به مقام‬ ‫ریاست جمهوری برسد و بار دیگر در انتخابات دسامبر‪۲۰۱۴‬‬ ‫هم پیروز شد و برای یک دوره چهار ساله دیگر روی کار امد‪.‬‬ ‫پارلمــان برزیــل در ‪ ۱۷‬اوریــل ‪ ۲۰۱۶‬به اغــاز روند‬ ‫استیضاح علیه دیلما روسف رای داد‪ .‬اتهامات او از جمله‬ ‫درباره دستکاری حساب های دولتی بود‪ .‬متحدان روسف‬ ‫توانســتند ‪ ۱۳۷‬رای علیــه اســتیضاح به دســت اورند اما‬ ‫مخالفان او با ‪ ۳۶۷‬رای در پارلمان‪ ،‬توانســتند اســتیضاح‬ ‫را به جریــان بیندازند‪ .‬در واقع تنها ‪ ۳۴۲‬رای برای ارســال‬ ‫طرح استیضاح به سنا کافی بود اما مخالفان ارای بیشتری‬ ‫کسب کردند‪.‬‬ ‫در ‪ ۱۲‬مه ‪ ،۲۰۱۶‬ســنای برزیل به برگــزاری دادگاه‬ ‫اســتیضاح برای روســف رای مثبت داد‪ .‬طبــق ان رای‪،‬‬ ‫اختیارات ریاست جمهموری روسف معلق شد و بازگشت او‬ ‫به این پســت به نتیجه دادگاه منوط شد که ظرف ‪ ۱۸۰‬روز‬ ‫برگزار می شد‪ .‬میشــل تمر‪ ،‬معاون رئیس جمهوری برزیل‬ ‫(معاون روسف) هم که از متحدان مخالفان روسف بود‪ ،‬در‬ ‫این مدت سمت ریاست جمهوری موقت را در دست گرفت‪.‬‬ ‫چنین تحرکاتی از جانب روسف و متحدانش به عنوان کودتا‬ ‫محکوم شد‪.‬‬ ‫باید توجه داشت که اتهام سوءاستفاده از خانم روسف‬ ‫در انتخابات ‪ 2014‬ریاست جمهوری برزیل و سوءاستفاده‬ ‫از قدرت و فساد مالی و اداری موجب از بین رفتن محبوبیت‬ ‫حزب کارگر در بین مردم شــده بود‪ .‬خانم روسف به عنوان‬ ‫میراث دار اقای لوال داســیلوا در اجــرای برنامه های خود‬ ‫نتوانســت رضایت مردم و احزاب مخالف را به دست اورد‪.‬‬ ‫در دوران ایشــان به جهت بحران های سیاســی داخلی و‬ ‫رقابت های سیاسی و حزبی‪ ،‬وضعیت اقتصادی کشور دچار‬ ‫نابسامانی شد و این کشور با یکی از بحران های جدی خود‬ ‫بعد از سی سال مواجه شد‪ .‬بحران اقتصادی‪ ،‬اجتماعی‪،‬‬ ‫بیکاری‪ ،‬کاهش ارزش پول ملی و افشای فساد گسترده در‬ ‫دســتگاه های دولتی و میان مقامات سیاسی‪ ،‬شوک قوی‬ ‫به حزب حاکم و شــخص رئیس جمهور وارد کرد و احزاب‬ ‫مخالف باتوجه به فرصت پیش امده با بسیج امکانات خود‬ ‫اقدام به اطالع رسانی و افشاگری کردند‪ .‬این موضوع در‬ ‫واقع جدال بین احزاب سیاســی موافق و مخالف دولت را‬ ‫افزایش داد و کنگره برزیل باتوجه به اسناد و مدارک بدست‬ ‫امده‪ ،‬اقدام به طرح اســتیضاح رئیس جمهور کرد که این‬ ‫طرح نیز اخیرا اجرایی و به برکناری روسف منجر شد‪.‬‬ ‫دومینویسیاسی‬ ‫تغییرات د ربرزیل‪ ،‬امریکای التین را تحت تاثیر قرار خواهد داد‬ ‫میرقاسم مومنی‬ ‫مدیرعاملموسسهمطالعات‬ ‫‪2‬‬ ‫بین المللیچشم اندازابرارنوین‬ ‫تحوالت سیاسی اخیر برزیل که به نوعی ناشی از دو‬ ‫عامل مهم اســت تغییرات بنیادی را در این کشــور ایجاد‬ ‫کرده است‪ .‬نخســتین تغییر‪ ،‬بحث رقابت سیاسی احزاب‬ ‫سوسیالیستی و کارگری با احزاب محافظه کار و دموکراتیک‬ ‫اســت‪ .‬در این خصوص رکود اقتصادی نیز بهانه‏ای برای‬ ‫تهاجمات حزبی بوده اســت‪ .‬باید توجه داشــت که از بین‬ ‫رفتن ارزش رئال برزیل در دو سال گذشته به پایین ترین حد‬ ‫خود و ایجاد تورم و بیکاری موجب شــد که دولت متهم به‬ ‫فساد مالی و اداری شود و از سوی دیگر سوء مدیریت‪ ،‬فساد‬ ‫و رشــوه بین فرمانداران و مقامات ایالتــی و دولت فدرال‪،‬‬ ‫زمینه ای را فراهم کرد که کنگره و ســنای برزیل بر اساس‬ ‫قانون اساســی ان کشــور وارد این موضوع شوند و نسبت‬ ‫به عملکرد رئیس جمهور تحقیــق و تفحص کنند‪ .‬بنابراین‬ ‫بعد از ‪ 9‬ماه ســنای برزیل در تاریخ ‪ 10‬شهریور ماه ‪ 95‬رای‬ ‫مثبت بر بی کفایتــی رئیس جمهور دادند کــه این در واقع‬ ‫خداحافظی حزب سوسیالیســت از قدرت بعد از ‪ 13‬ســال‬ ‫حاکمیت بوده است‪ .‬باتوجه به قانون اساسی برزیل اقای‬ ‫میشل تمر‪ ،‬معاون خانم روسف از حزب جنبش دموکراتیک‬ ‫تا انتخابــات ‪ 2018‬رهبــری دولت لیبــرال محافظه کار را‬ ‫برعهده خواهد گرفت و در واقع می تــوان گفت اقای تمر‬ ‫که یک لبنانی االصل است جایگزین خانم روسف که یک‬ ‫بلغاری االصل بوده‪ ،‬خواهد شد‪.‬‬ ‫دیلما روســف اینگونه اقدامــات را کودتای نرم علیه‬ ‫خود و دولت قانونی برزیل اعالم کرده است‪ ،‬اما این اقدام‬ ‫کنگره و سنای برزیل براســاس رقابت های حزبی و قانون‬ ‫اساسی برزیل انجام گرفته است؛ با وجودی که بر شخص‬ ‫خانم دیلما روسف به عنوان اولین رئیس جمهور زن برزیل‬ ‫اتهامی وارد نشده اما به عملکرد مدیریتی ایشان اتهاماتی‬ ‫وارد شده است‪.‬‬ ‫اتهام روســف تخلف از قوانین در برداشــت از منابع‬ ‫مالی شرکت های دولتی جهت تامین کمبود بودجه دولت‬ ‫پیش از برگــزاری انتخابات ریاســت جمهوری ‪ ۲۰۱۴‬بود‪.‬‬ ‫برزیل از زمان دومین ســوگند ریاســت جمهوری روســف‬ ‫دستخوش رسوایی های متعددی شده است؛ از میلیاردها‬ ‫دالر دزدی شرکت های خصوصی و سیاستمداران از شرکت‬ ‫ملی نفت برزیل موسوم به پتروبراس گرفته تا تالش یکی‬ ‫از ســناتورهای پرنفوذ بــرای ازادی یک شــاهد کلیدی از‬ ‫زندان‪ ،‬این کشور شاهد افشــاگری های تعجب برانگیزی‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫این روند همچنان تا استانه انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫‪ ۲۰۱۴‬ادامــه داشــت و نهایتــا روســف مجبور شــد برای‬ ‫الپوشانی کسری بودجه شدید وام های دولتی دریافت کند‪.‬‬ ‫دولت های برزیل مجبور هستند تا به اهداف مازاد بودجه ای‬ ‫که کنگره تعیین کرده‪ ،‬دست یابند‪.‬‬ ‫باید توجه داشــت که نگاه روسف به توسعه براساس‬ ‫تفکرات سوسیالیســتی بوده است‪.‬سیاست روسف ادامه‬ ‫سیاســت اقای لوال داســیلوا با هدف حمایت از توســعه و‬ ‫حمایت از قشر کارگری و محروم کشور بود اما رقابت های‬ ‫جهانی و رکــود اقتصادی حاکم بر جهــان‪ ،‬بزرگترین مانع‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫در شــرایط فعلــی اقــای میشــل تمــر‪،‬‬ ‫جانشین خانم روسف مسئولیت سنگینی‬ ‫را بر عهده دارد ‪ .‬ایشــان عالوه بر تامین‬ ‫نظر کنگره و سنا در رفع تخلفات گذشته‬ ‫بایســتی جهت ارام کردن احساســات‬ ‫اجتماعی و ناامنــی اجتماعی و روانی که‬ ‫در میان احاد مردم برزیل به وجود امده ‪،‬‬ ‫اقدامات مفیدی انجام دهد‬ ‫بین الملل‬ ‫جهت توســعه برزیل از ســال ‪ 2013‬به بعد شــده اســت‪.‬‬ ‫در واقع می توان گفت روســف قربانی بحــران اقتصادی‬ ‫جهانی شــد و همین بحران اقتصادی باعــث اقدام خانم‬ ‫روسف به دستکاری امار مالی دولت شد و در نهایت به دنبال‬ ‫همین اتهامات ایشــان از قدرت کنار گذاشــته شــد‪ .‬کنار‬ ‫رفتن خانم روســف در واقع پایان سوسیالیســت در قدرت‬ ‫سیاسی برزیل تلقی می شود‪ .‬در حال حاضر احزاب لیبرال‬ ‫دموکرات و محافظــه کار که بــه امریکا نزدیکتر هســتند‬ ‫عرصه سیاســی و مدیریتــی برزیل را بر عهــده می گیرند؛‬ ‫چرا که اختالفات دیدگاهی خانم روســف بــا دولت امریکا‬ ‫در خصوص موضوعــات مختلف مثــل ایــران‪ ،‬روابط با‬ ‫رژیم صهیونیســتی‪ ،‬حمایــت از مــردم فلســطین و غزه‪،‬‬ ‫افشای شــنود دفتر رئیس جمهور برزیل از سوی امریکا و‬ ‫نیز رقابت های اقتصادی موجب شــد یک شکاف عمیق‬ ‫در تعامالت دوجانبه برزیل و امریکا ایجاد شــود‪ .‬واقعیت‬ ‫امر این اســت که احزاب سوسیالیست در اکثر کشورهای‬ ‫امریــکای التیــن در حال فروپاشــی هســتند و مهره اول‬ ‫دومینــوی ســقوط سوسیالیســت در امریــکای التین با‬ ‫از ســرگیری روابط امریکا و کوبا شــروع شــد و ســپس در‬ ‫ارژانتین‪ ،‬ونزوئــا‪ ،‬برزیل و بولیوی در حال اجرا ســت‪ .‬به‬ ‫بیان دیگر تغییرات بنیادی در تفکرات سیاسی کشورهای‬ ‫امریکای التین نسبت به موقعیت اقتصادی و سیاسی ان‬ ‫کشورها در جریان است‪.‬‬ ‫برزیل به عنوان قطب بزرگ اقتصــادی در امریکای‬ ‫التین و عضو جی ‪ 20‬نقش ممتازی در تحوالت امریکای‬ ‫التین می‪‎‬تواند ایفا کند‪ .‬به همین منظــور تغییراتی که در‬ ‫برزیل در حال انجام اســت می تواند تغییراتی را در ســایر‬ ‫کشور های امریکای التین ایجاد کند‪.‬‬ ‫در رابطه با نگاه امریکا به تغییر خانم روســف و بحث‬ ‫مداخله واشــنگتن در این امــر باید گفت که این مســاله‬ ‫امریکایی ها در تغییر نظر کنگره و سنا در عزل خانم روسف‬ ‫دخالت داشته اند یک امر بدیهی است‪ .‬امریکایی ها جهت‬ ‫حفظ منافع بلند مدت خود در برزیل به دنبال روی کار امدن‬ ‫احزاب همسو با سیاست های خود هستند‪ .‬به همین جهت‬ ‫حمایت و البی با احزاب لیبرال دموکرات و محافظه کاران‬ ‫ی در تحوالت اخیر برزیل‬ ‫از سوی مقامات امریکا نقش مهم ‬ ‫داشته است‪.‬‬ ‫هم اکنون باراک اوباما که در ابتدای ریاست جمهوری‬ ‫خود ســعی می کرد با تاکتیــک لبخند وارد عرصــه تقابل‬ ‫با چپگرایان امریکای التین شــود‪ ،‬در صدد اســت به هر‬ ‫نحو ممکن امریکای التین را به دوران وابســتگی مطلق‬ ‫بــه ایاالت متحــده امریــکا بازگرداند‪ .‬وجــود دولت های‬ ‫سوسیالیست و مخالف امریکا برای کاخ سفید که امریکای‬ ‫التین را حیاط خلوت خــود می داند‪ ،‬به شــدت گران تمام‬ ‫شده است‪ .‬با این حال واشــنگتن به این نتیجه رسیده که‬ ‫دیگر با اســتناد به راهکارهــای تقابلی اشــکار نمی تواند‬ ‫زنجیره سوسیالیســتی ایجاد شــده در امریــکای التین را‬ ‫هدف قرار دهد‪ .‬از این رو واشــنگتن ســعی دارد با استناد‬ ‫به مهره های خود در کشــورهای مذکور به اهداف شــوم ‬ ‫ترسیم شــده در قاموس سیاســت خارجی اش دست پیدا‬ ‫کند‪ .‬پس از مذاکرات ایاالت متحده امریکا و کوبا بر ســر‬ ‫عادی سازی روابط‪ ،‬این روند شدت گرفته است‪ .‬این خود‬ ‫نشان می دهد که امریکا در عادی ســازی روابط با کوبا نیز‬ ‫کمترین حسن نیتی به سو د هاوانا نداشته است‪.‬‬ ‫در حــال حاضــر امریکا ی التیــن در وضعیتــی‬ ‫حســاس و سرنوشت ســاز قرار دارد‪ .‬موضع گیری صریح‬ ‫کشــورهایی مانند ونزوئال‪ ،‬اکــوادور و بولیــوی در مقابل‬ ‫کودتای غیر مســتقیم و نرم امریکا در برزیل‪ ،‬نشان دهنده‬ ‫هشیاری سوسیالیست های امریکای التین در مواجهه با‬ ‫تحوالت موجود در این منطقه اســت‪ .‬این در حالی است‬ ‫که ایاالت متحده امریکا در صدد اســت فرمول به کار رفته‬ ‫در قبال روســف و برزیل را در کشــورهای سوسیالیســتی‬ ‫دیگر نیز ادامه دهد؛ این نکته ای است که در موضع گیری‬ ‫مادورو‪ ،‬رئیس جمهور ونزوئال نیز به ان اشاره شده است‪ .‬به‬ ‫عبارتی کاخ سفید در پی شیوه های جدید نفوذ در امریکای‬ ‫التین است که یکی از این شیوه ها خود را در قالب تغییرات‬ ‫پارلمانی برزیل نشان داد‪ .‬شیوه های دیگر می تواند فشار از‬ ‫طریق کارتل ها و شرکت های چندملیتی باشد‪.‬‬ ‫در شــرایط فعلی اقای میشــل تمر‪ ،‬جانشــین خانم‬ ‫روسف مسئولیت سنگینی را بر عهده دارد ‪ .‬ایشان عالوه بر‬ ‫تامین نظر کنگره و سنا در رفعتخلفات گذشته بایستی جهت‬ ‫ارام کردن احساسات اجتماعی و ناامنی اجتماعی و روانی‬ ‫که در میان احاد مردم برزیل به وجود امده ‪ ،‬اقدامات مفیدی‬ ‫انجام دهد همچنیــن جهت خروج از بحــران اقتصادی و‬ ‫برگشت به ارامش گذشته که این امر بدون همکاری سایر‬ ‫احزاب میسر نخواهد بود‪ .‬به همین جهت بزرگترین وظیفه‬ ‫و مسئولیت اقای تمر تشکیل دولت وحدت ملی است که‬ ‫مهمترین وظیفه این دولت نیز مبارزه با فساد مالی‪ ،‬رشوه و‬ ‫اصالح ساختار اداری کشور است‪ .‬حال اینکه اقای تمر در‬ ‫این راستا موفق خواهد بود یا نه به شرایط اینده و نوع تعامل‬ ‫ایشان با امریکا و احزاب مخالف بستگی دارد‪.‬‬ ‫از زمان تاسیس حزب کارگران برزیل از سال ‪،۱۹۸۰‬‬ ‫حزب مذکور بارها از سوی رسانه های ارتباط جمعی ای که‬ ‫از سوی راســت گرایان برزیل تامین مالی می شوند‪ ،‬مورد‬ ‫حمله قرار گرفته اســت ‪ .‬در میان این رسانه ها می توان به‬ ‫روزنامه «گلوبو» اشــاره کرد که فعالیت های سیاسی این‬ ‫حزب و داســیلوا را بارها مورد اتهام قرار داده است‪ .‬چندی‬ ‫پیش داسیلوا در یک نشست با رهبران حاکم حزب کارگران‬ ‫در حضور روســف ضمن اعالم امادگی خود برای انتشــار‬ ‫دستاوردهای دولت کنونی برزیل‪ ،‬عنوان کرد که انعکاس‬ ‫ناقص مطبوعات درباره دولت باعث شده مردم این کشور‬ ‫حتی نتواننــد ‪ ۳۰‬درصد از انچــه دولت در راه پیشــرفت و‬ ‫توســعه کشــور انجام داده را بشناســند‪ .‬وی بیان کرد که‬ ‫جوانان برزیل از دستاوردهای ثبت شده در کشور در طول‬ ‫‪ ۱3‬سال اخیر‪ ،‬از ســال ‪ 2003‬بی اطالع هستند‪ .‬اقتصاد‬ ‫برزیل در سال ‪ 2015‬با ســقوط ‪3/8‬درصدی روبه رو شد و‬ ‫صندوق بین المللی پول پیش بینی کــرده که این کاهش‬ ‫رشد اقتصادی در ســال جاری نیز تا ‪ 3/3‬درصد دیگر پیش‬ ‫خواهد رفت‪ .‬نرخ بیکاری در این کشور ‪11/6‬درصد در ماه‬ ‫ژوئیه اعالم شد که بسیار بیشتر از نرخ بیکاری ‪8/6‬درصدی‬ ‫در سال میالدی قبل بوده است‪ .‬درعین حال کسری بودجه‬ ‫نیز با سرعت در حال رسیدن به ‪ ۴۸‬میلیارد دالر تا پایان سال‬ ‫میالدی است‪.‬‬ ‫خبرهای اقتصاد این کشور و افزایش رکود در برزیل‬ ‫از سال گذشته میالدی که مجلس در حال رایزنی و چالش‬ ‫برای برکناری رئیس جمهور بود‪ ،‬افزایش بیشــتری یافت‪.‬‬ ‫بااین حال چهارشنبه ‪ 10‬شهریور ماه‪ ،‬مجلس این کشور در‬ ‫نهایت به برکناری روســف رای داد‪ .‬برای برخی از اعضای‬ ‫گروه هــای مخالف‪ ،‬ایــن رای به معنای امیــدواری برای‬ ‫بهتر شدن اوضاع اقتصادی اســت‪ .‬برخی از تحلیلگران‬ ‫بر این عقیده اند که با روشن شدن سرنوشت دیلما روسف‪،‬‬ ‫شــرکت هایی که به دلیل عدم اطمینان به اوضاع سیاسی‬ ‫برزیل‪ ،‬در این کشــور ســرمایه گذاری نمی کردند با خیال‬ ‫ی خواهند زد‪.‬‬ ‫راحت دست به سرمایه گذار ‬ ‫با وجــودی کــه دولــت برزیــل در دو دهه گذشــته‬ ‫تالش کرده با اعمال تغییرات گســترده در قانون اساسی‬ ‫و قوانین ایالتی نســبت به اجرای دموکراسی اقدام نماید و‬ ‫با قبول پروتکل ها و قوانین بین المللی جهت حفظ حقوق‬ ‫شهروندی‪ ،‬ازادی احزاب و روزنامه نگاران متعهد بوده و در‬ ‫این راستا اقدامات عملی بسیاری انجام داده‪ ،‬اما عزل خانم‬ ‫روسف از ریاست جمهوری به معنای خدشه به دموکراسی‬ ‫برزیل نخواهد بود؛ چرا که کنگره و ســنای برزیل به عنوان‬ ‫منتخبین مردم با ســایق و نگاه های مختلف بر اســاس‬ ‫مصالح و شرایط کشور تصمیم گیری کرده اند و در واقع این‬ ‫دموکراسی برزیل بوده که تغییر رئیس جمهور را به صورت‬ ‫ارام و رای مردم انجام داده و همچــون دهه ‪ ،50‬کودتای‬ ‫نظامی یا نظامیان تصمیم گیرنــده نبوده اند‪ .‬در واقع عزل‬ ‫خانم روســف به صورت ارام و قانونی‪ ،‬قانونمندی مقامات‬ ‫برزیل به دموکراسی را نشان می دهد‪ .‬این مساله در حقیقت‬ ‫نجات برزیل از جنگ های داخلی و کشمکش های نظامی‬ ‫و سیاسی و کودتا بوده است‪ .‬به همین جهت خانم روسف‬ ‫به عنوان یک شــهروند برزیلی می تواند در سایر پست ها و‬ ‫مشاغل به فعالیت خود ادامه دهد و دولت برزیل ادامه کار‬ ‫را انجام دهد‪.‬‬ ‫باوجــودی کــه مجلــس برزیــل بــه میشــل تمــر‬ ‫به عنو ان جانشــین روســف رای اعتمــاد داده امــا به نظر‬ ‫می رســد او نیز با موانــع زیــادی در راه اجــرای اهداف و‬ ‫برنامه ریزی های اقتصادی خود تا سال برگزاری انتخابات‬ ‫یعنی سال ‪ ۲۰۱۸‬روبه رو باشد‪ .‬دیبال معتقد است‪« :‬مردم‪،‬‬ ‫تمر را دیپلماتی می دانند که نمی تواند کارهای سیاســی و‬ ‫برنامه های اقتصادی را تا زمان انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫ پیش ببرد و با شرایط سیاسی بسیار مشکلی روبه رو است‪».‬‬ ‫دیوید فالیشر‪ ،‬استاد بازنشســته علوم سیاسی در دانشگاه‬ ‫برازیلیا نیز بر این عقیده است که اگر تمر بخواهد از افزایش‬ ‫کســری بودجه جلوگیری کند‪ ،‬باید میزان مخارج دولت را‬ ‫با اجرای انواع سیاســت های ریاضت اقتصادی‪ ،‬اصالح ‬ ‫حقوق بازنشستگان و سیاســت های انقباضی در سیستم‬ ‫رفاه اجتماعی کنترل کرده و میزان افزایش حقوق و دستمزد‬ ‫برای کارگران را نیــز کنترل کند‪ .‬این اقدامــات مطمئنا با‬ ‫واکنش و پاســخ منفی کنگــره برزیل مواجه خواهد شــد‬ ‫چراکه نمایندگان دوست ندارند عامل اصلی اجرایی شدن‬ ‫سیاست های ریاضت اقتصادی در کشور باشند‪.‬‬ ‫با این وجود بایســتی منتظر پس لرزه های این تغییر‬ ‫ارایش سیاســی در برزیل در ابعاد خارجی و داخلی ماند که‬ ‫ایا اقای میشــل تمر می تواند ادامه مســئولیت های دیلما‬ ‫روسف را به خوبی انجام دهد و مشکالت پیش روی او چه‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫با توجه به شرایط پیچیده ای که برزیل در حال حاضر‬ ‫با ان مواجه است چنین به نظر نمی اید که اقای میشل تمر‬ ‫بتواند در انــدک زمانی به اصالحات سیاســی و اقتصادی‬ ‫دست زند چون مهمترین مســاله فعلی ایشان ایجاد یک‬ ‫وحدت بین احزاب موافق و مخالف دولت روســف و ارائه‬ ‫راهکارهــای اقتصادی برای برون رفت از این مشــکالت‬ ‫است‪.‬‬ ‫به همیــن جهت الزم اســت منتظر ارایش سیاســی‬ ‫و ترکیب کابینه اقای میشــل تمر و نــوع روابط و تعامالت‬ ‫ایشــان با امریکا بود‪ ،‬زیرا جهت ایجاد وحدت سیاســی و‬ ‫برون رفت از اقتصاد منفعل حمایت امریکا بسیار مهم است‬ ‫و امریکایی ها نیــز جهت انجام کمک هــای خود مطمئنا‬ ‫پیشنهادها و خواســته هایی را مطرح خواهند کرد که همه‬ ‫این موضوعات می تواند اینده سیاسی و اقتصادی برزیل را‬ ‫رقم زند بنابراین بایستی منتظر تحوالت اتی ماند‪.‬‬ ‫‪51‬‬ ‫بین الملل‬ ‫کودتای نرم‬ ‫حاکمیت چپ گرایان برزیل پس از ‪ 15‬سال پایان گرفت‬ ‫سیاست نظام چندحزبی حزب کارگر برزیل پس از ‪14‬‬ ‫ســال حکمرانی چپگرایان – البته متعادل ‪ -‬به پایان رسید‪.‬‬ ‫لوال داســیلو در دوران ریاســت جمهوری خود با کاردانی و‬ ‫زیرکی تمام احزاب متنوع و متعدد برزیل را زیر ســایه حزب‬ ‫کارگر نمایندگی کرد و با هدف گذاری الزم به تجمیع منافع‬ ‫پرداخت‪ ،‬لکن با رســیدن دیلما روســف به قدرت و سپس‬ ‫برکناری او‪ ،‬اکنون فضای جدید سیاسی در حل شکل گیری‬ ‫اســت‪ .‬متحدان و دوســتان ســابق پراکنده و اپوزیسیون‬ ‫شــده اند و دیلما روســف و لوال داســیلوا از صحنه سیاسی‬ ‫حذف شــده اند و حزب کارگر بنای بازســازی درونی ر ا پیش‬ ‫خواهدگرفت‪ ،‬هرچند لوال و روســف به فعالیت سیاسی در‬ ‫اینده یا دور بعدی امیدوارند‪ .‬سیاســت در برزیل مجموعه‬ ‫تعاملی و پیچیده ای از تصمیم های حزبی‪ ،‬بوروکراتیک و‬ ‫بر پایه ساختارهای فدرالیسم اســت که در تلفیق با عوامل‬ ‫اهداف برزیل همراه شــد و همچنین با ابراز تردید نسبت به‬ ‫اینکه ایاالت متحده واقعا اماده پذیرش یک برزیل مستقل‬ ‫واقعی و قدرتمند به عنوان عضو جدید از دولت های موثر و‬ ‫قدرتمند جهان نیست و هر اقدامی برای جلوگیری از انسجام‬ ‫مرکوسور انجام می دهد‪ .‬برزیل تعریف کامل خود در مساله‬ ‫منافع ملی و درک خود از جهان مبنی بر لزوم تغییر ســاختار‬ ‫ثروت و قدرت جهان را کماکان حفظ کرد‪( .‬لوئیس البرتومو‬ ‫نیز باندرا ‪ /‬اســتاد دانشــگاه) ‪ -‬در نقش لوال و روســف‪ :‬لوال‬ ‫رئیس جمهور ما تغییراتی را که در جامعه برزیل اتفاق افتاده‬ ‫رهبری می کند ‪ .‬برای رئیس جمهور ما یک مزیت است که‬ ‫از فقر و حاشیه نشینی به مراتب باال رسیده است‪ .‬بسیاری از‬ ‫سیستم هایلیبرالینمی توانندچنینمساله ایرادرککنند‪،‬‬ ‫زیرا در سیستم انها چنین پدیده ای وجود ندارد‪ .‬در کشوری‬ ‫مانند برزیل حزب ائتالفی قدرت کامل را در دست ندارد و این‬ ‫یکی از ویژگی های دموکراسی برزیل است‪( .‬خوزه فالویو‬ ‫سارا ایوا ‪ /‬استاددانشــگاه) ‪ -‬در سیاست داخلی برزیل‪ :‬این‬ ‫همان برزیلی اســت که از دیدن برزیلی های هم قطار خود‬ ‫ش و فرهنگ به خود‬ ‫برقله های بلند افتخار بین الملل در ورز ‬ ‫می بال د اما او همان کسی است که باید به خواری بیکاری‪،‬‬ ‫مستخدمین فاسد دولتی‪ ،‬سیستم حزبی هرج و مرج گونه‬ ‫تصمیم گیرنده ‪ ،‬کشــور را هدایت می کند‪ .‬در این نوشــتار‬ ‫کوتاهالبتهنمی توانمسائلراکاملتشریحکر داماداده های‬ ‫استراتژیک جالب توجهی درباره برزیل به شرح زیر به استناد‬ ‫گزارش های پژوهشی امده است تا نمای روشنی از سیاست‬ ‫و حکومت در برزیل کسب کنیم ‪.‬‬ ‫ در سیاست خارجی برای بیشــتر از ‪ 20‬سال‪ ،‬برزیل‬‫به طور دائــم پیوندهای خود با دیگر کشــورهای امریکای‬ ‫جنوبی را فراتر از حوزه رودخانه پالتا گسترش داد و اولویت‬ ‫باالی خود را به توسعه روابط درون قاره ای اختصاص داد‪.‬‬ ‫تمام تالش برزیل تا حد امکان با هدف تنوع بخشی به روابط‬ ‫سیاسی و اقتصادی به شیوه گسترش قلمرو نفوذ برای مانور‬ ‫و افزایش قدرت چانه زنی صورت می گرفت‪ .‬هدف سیاست‬ ‫خارجیبرزیل‪،‬استفادهازموقعیت هایبین المللیبرایرشد‬ ‫اقتصادی و به رسمیت شناختن وضعیت جاری ان به عنوان‬ ‫قدرت در سطح متوسط و مشروعیت بخشی به جاه طلبی ها‬ ‫در زمینه تحکیم مرکوسور و کســب جایگاه دائم در شورای‬ ‫امنیت ســازمان ملل متحد اســت‪ .‬این هدف بــا اگاهی از‬ ‫توان ایاالت متحده در حمایت یا ممانعت اولیه برای تعقیب‬ ‫و نهادهای اموزشی و بهداشــتی بی کفایت رسیدگی کند‪.‬‬ ‫(ایدا اســکوئیراویاردا ‪ /‬پژوهشــگر) ‪ -‬دموکراسی و ازادی‪:‬‬ ‫پس از اشــوب اوایل دهه ‪ 1990‬شــرایط الزم برای حسن‬ ‫اداره گری از نو فراهم می شود‪ ،‬از این مهمتر روند گشایش‬ ‫سیاسی به رغم اهنگ تدریجی ‪ -‬و وفاق امیزی ‪ -‬که داشت و‬ ‫شاید به دلیل ان دستورکار پیشرفت های ارزشمند را تحکیم‬ ‫بخشید‪.‬ازادیکاملمطبوعات‪،‬گسترده ترینبحثسیاسی‬ ‫در همه موضوعات مربوط از جمله تصمیمات اصلی هر دو‬ ‫قوه مجریه و مقننه‪ ،‬شفافیت کلی و انشــای گسترده ارقام‬ ‫هرچه قابل اعتمادتر و ســرانجام انچه موضوعیت فراوان‬ ‫داشت‪ ،‬نظام قضایی به راستی مستقلی که البته بیش ا ز حد‬ ‫کند بود‪( .‬مارســیلیومارکزموریرا ‪ /‬پژوهشگر) مجموع این‬ ‫داده ها نشان می دهد در برزیل شــاهد ساختار قدرتمندی‬ ‫از احزاب ائتالفی با ساختاری بوروکراتیک هستیم که رشد‬ ‫و توســعه همراه با تالش بــرای ایفای نقــش منطقه ای و‬ ‫جهانی را به عنوان عناصر ثابت استراتژی کشور برگزیده و‬ ‫بر ان اجماع شده اســت‪ ،‬اما این اصول ثابت به معنای این‬ ‫نیست که نخبگان سیاسی در درون حکومت به رقابت برای‬ ‫هادی اعلمی فریمان‬ ‫بین الملل‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫‪3‬‬ ‫کارشناسامریکایالتین‬ ‫کســب قدرت نپردازند‪ .‬حکومت برزیل از ســال دوهزار به‬ ‫این سو مرتب به سمت تمرین ساختار شفافیت در حکومت‬ ‫پیش رفته است ‪ .‬نظام قضایی مستقل ابزاری مناسب برای‬ ‫حمایت از این رویکرد است‪ .‬دوره لوال و روسف به گسترش‬ ‫همکاری های جنوب ‪ -‬جنوب‪ ،‬تقویت سریع و همه جانبه بازار‬ ‫مرکوسور و سایر پیمان های منطقه ای و همراهی با سران‬ ‫چپ اندیش منطقه گذشت‪ .‬لوال و روسف دیدگاه های کامال‬ ‫اشکار نقادانه در خصوص ایاالت متحده داشته و در مواقعی‬ ‫مواضع متضادی در بحث فلســطین‪ ،‬ســوریه‪ ،‬نهادهای‬ ‫چندجانبه مالی بین المللی‪ ،‬نقش در سازمان ملل‪ ،‬جمهوری‬ ‫اســامی ایران و نقش در بریکس داشتند‪ .‬همزمان با این‬ ‫نوع سیاست ها در داخل برزیل‪ ،‬تمایل روسف به ایفای نقش‬ ‫طبقهمتوسطوکمیفاصلهگرفتنازبرنامه هایلوالداسیلوا‬ ‫مشاهده شده است ‪ ،‬از جمله هزینه و بودجه های گسترده در‬ ‫خصوص بازی های المپیک که با تصور رونق گردشــگری‬ ‫ورزشی انجام شد‪ .‬این روند سپس خشم و نارضایتی طبقات‬ ‫فرودســت‪ ،‬محروم و حاشیه نشــین که همواره امیدوار به‬ ‫بهبودوضعیتاقتصادیخودازطریقنظامتامیناجتماعی‬ ‫هستند را برانگیخت‪ .‬راهپیمایی های مکرر علیه هزینه های‬ ‫جاریالمپیکبرگزارگردید‪.‬سپسمولفهمهمفسادسیاسی‬ ‫از رشوه دهی و رشوه گرفتن تا اختالس و دستکاری بودجه‬ ‫عمومی و نقش شــرکت نفتی قدرتمند پتروپراس زمینه ای‬ ‫برای ورود اپوزیســیون راســتگرای محافظــه کار به ماجرا‬ ‫فراهم کرد‪ .‬پایه های ائتالف دیرین به رهبری لوال داسیلوا و‬ ‫روسف سست و ناپایدار شد و رقیب مترصد فرصت بحث ها‬ ‫را ابتدا سیاســی و بعــد قضایی مطــرح کرد تا برابــر قانون‬ ‫اساســی موضوع در کنگره و ســنا مطرح شــود و در نهایت‬ ‫رای به تعلیق روسف داده شد‪ .‬تحلیلگران چپگرا هم جهت‬ ‫با روســف موضوع کودتای نرم‪ ،‬اســتیضاح دموکراســی و‬ ‫براندازی قانونی را مطــرح کردند‪ .‬برخی گزارش ها از نقش‬ ‫ایاالت متحــده – به خصوص نمایندگان کنگــره امریکا ‪ -‬و‬ ‫ا لیگارشی مالی سرمایه داری غرب نکاتی را مطرح کردند و‬ ‫واکنش همســایگان چپ هم علیه دولت جدید شدید بود‪.‬‬ ‫روســف مخالفانش را بزدالن سیاســی خطاب کرد و اینکه‬ ‫کودتا تحت پوشــش قانون اساسی انجام شــده است ‪ .‬او‬ ‫سپس تصمیم گرفته است از برازیلیا خارج شود و در پورتو‬ ‫الگره به مبارزه برای دفاع از دموکراسی مشغول شود‪ .‬انچه‬ ‫در این روند قابل ارزیابی اســت و بیشتر مغفول مانده است‬ ‫مبارزه برای شــفافیت و افشای فساد توســط مطبوعات و‬ ‫نهادهای ناظر اســت‪ .‬این روند ممکن است برای هرکس‬ ‫از جمله میشل تمر کفیل ریاست جمهوری هم اتفاق بیفتد‬ ‫که او هم در مظــان اتهام از طریق اطرافیان بوده اســت‪.‬‬ ‫حکومت در برزیل و احزاب سنتی در حال استحاله و نوسازی‬ ‫ است ‪ .‬این تحوالت بدون شک رهبرانی توانمند و جدید در‬ ‫برزیل را می طلبد که اشتباهات سیاستمداران فاسد را تکرار‬ ‫نکنند‪ ،‬دولت جدید تمر پس از کاهش احساســات رهبران‬ ‫منطقه و پذیرش او به عنــوان رئیس جمهور کفیل تا‪2018‬‬ ‫مناسبات ثابت خود را با کشورهای جنوب حفظ خواهد کرد‪.‬‬ ‫این ناگزیر ابعاد ژئوپلیتیک منطقه است‪ ،‬زیرا برهم خوردن‬ ‫مناسبات با کشورهای جنوب و همسایه منافع حیاتی برزیل‬ ‫را از بین می برد‪ ،‬بنابراین می توان انتظار داشت به تدریج این‬ ‫روابط ترمیم شود‪.‬‬ ‫دولت تمر روابط جدیدی با ایاالت متحده پیش خواهد‬ ‫گرفتوبرخیمناسباتگذشتهدرعینحفظنقشمنطقه ای‬ ‫و جهانی احیا می شود‪ .‬حزب کارگر به عنوان حزبی کلیدی و‬ ‫قدرتمند فرصت بازسازی در شرایط جدید را خواهد داشت‪.‬‬ ‫به نظر می رسد کابینه تمر ناچار باشــد برخی کارها در حوزه‬ ‫تامین اجتماعی به نفع طبقه فرودست و متوسط را کماکان‬ ‫ادامه دهد‪ ،‬زیرا همه تحلیلگران در عرصه برزیل می دانند‬ ‫که بی توجهی به این بخش های ملت استمرار راهپیمایی و‬ ‫گسترش خشونت خواهد بود‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫توطئهواشنگتن‬ ‫برزیلدروازهورودبهامریکایالتیناست‬ ‫سید جعفر هاشمی‬ ‫سفیر پیشین ایران در برزیل‬ ‫‪4‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫بین الملل‬ ‫دیلما روســف‪ ،‬رئیس جمهور برزیل بــه اتهام تخلف‬ ‫بودجه ای‪ ،‬با رای موافق ‪ 61‬سناتور در دادگاه استیضاح از‬ ‫مقام ریاست جمهوری برزیل عزل شد و به نوعی حکومت‬ ‫‪ 14‬ســاله حزب کارگر در برزیل را به پایان رســاند‪ .‬روسف‬ ‫که تنها به اتهام دســتکاری در بودجه کشور برکنار گشت‪،‬‬ ‫هیچ گونــه پرونده مالی کــه بتوان بــه او نســبت داد را در‬ ‫پیشینه اش ندارد؛ همچنان که وی در مصاحبه هایش نیز‬ ‫بیان داشــت‪« :‬علیه من کودتا صورت گرفته است‪ ».‬در‬ ‫واقع باید اذعان داشت که دســتکاری در بودجه دولت در‬ ‫دوره های پیشین نیز شکل گرفته بود اما این بار شاهد باال‬ ‫گرفتن اعتراضات مردمی و قابلیــت پیگیری موضوع و در‬ ‫نهایت عزل روسف هستیم‪.‬‬ ‫دیلما روســف برخاســته از حزب کارگر اســت‪ .‬او در‬ ‫سنین جوانی به مبارزه با نظام دیکتاتوری برخاست و در دوره‬ ‫ریاست جمهوری لوال داسیلوا‪ ،‬رئیس جمهور پیشین برزیل‪،‬‬ ‫رئیس دفتر وی بود و با حمایت های لوال‪ ،‬اولین زنی بود که‬ ‫رئیس جمهور برزیل شد‪.‬‬ ‫در خصوص عواملی که موجبات شکســت روسف و‬ ‫حزب چپ گرا را فراهم کرده‪ ،‬می توان به دو دسته عوامل‬ ‫داخلی و خارجی اشــاره کرد‪ .‬اگر بخواهیم در باب عوامل‬ ‫خارجــی صحبت کنیــم بدون شــک باید بــه دخالت های‬ ‫مستقیم و غیر مستقیم ایالت متحده امریکا پرداخت‪ .‬امریکا‬ ‫به دال یلی که در ادامه بیان می دارم توجه ویژه ای به برزیل‬ ‫دارد؛ امریکای التین به واسطه داشتن منابع غنی‪ ،‬وسعت‬ ‫ســرزمینی و ظرفیت های فراوان دیگر‪ ،‬در دهه های اتی‬ ‫منطقه ای پیشــرو در دنیا خواهد بــود و در واقع اهمیتی به‬ ‫مثابه خاورمیانه در زمینه انرژی دارد‪.‬‬ ‫طبق تئوری مونرو رئیس جمهور قرن نوزدهم امریکا‪،‬‬ ‫حضور گسترده ایالت متحده در امریکای التین به گونه ای‬ ‫تنظیم شــده بود که امریکای التین را حیاط خلوت امریکا‬ ‫برمی شمردند‪ ،‬بنابراین امریکایی ها با تحت سلطه گرفتن‬ ‫حکومت ها ســعی در گســترش نفوذ خود در ایــن منطقه‬ ‫داشتند اما واقعه ‪ 11‬ســپتامبر موجب توجه بیشتر ایاالت‬ ‫متحده به خاورمیانه و از دست دادن زمام امور در امریکای‬ ‫ی که همواره تحت‬ ‫التین گشت و فرصتی فراهم شد تا مردم ‬ ‫ظلم و تحریم های امریکا و کشــورهای اســتعمارگر بودند‬ ‫به حکومت های ضد امپریالیستی روی اورند‪ .‬همان گونه‬ ‫که شاهدیم در کوبا فیدل کاســترو‪ ،‬در ونزوئال هوگو چاوز‬ ‫و در برزیل لوال داسیلوا رئیس جمهور گشتند و این روند در‬ ‫کشــورهای دیگر امریکای التین نیز تکرار شــد‪ .‬بنابراین‬ ‫واشــنگتن تالش های زیادی را جهت برگرداندن قدرت و‬ ‫اهداف پیشــینش در منطقه امریکای التین به کار بســت‬ ‫وبه این دلیل که برزیل دروازه ورود به امریکای التین است‬ ‫انها اقدامات شان را از برزیل شروع کردند اما از انجایی که‬ ‫شرایط تغییر کرده بود نتوانســتند به هدفشان دست یابند‪.‬‬ ‫موارد ذکر شــده عوامل خارجی در برکناری دیلما روســف‬ ‫بودند‪.‬‬ ‫درباب عوامــل داخلی از دســت دادن روســف باید‬ ‫اذعان داشــت که رای مردم به وی به جهت حمایت های‬ ‫گســترده لــوال داســیلوا‪ ،‬از ایشــان و اطمینان مــردم از‬ ‫سیاست های لوال بود ؛ نظر به اینکه توانست در هشت سال‬ ‫ریاست جمهوری اش فقر را در این کشور کاهش دهد‪ .‬اما‬ ‫متاسفانه خانم روسف از سیاست های هشت سال زمامداری‬ ‫لوال کــه فاکتوری مهــم و تاثیرگــذار بود فاصلــه گرفت و‬ ‫موجبات تظاهرات مکرر و راهپیمایی های گســترده ای را‬ ‫فراهم کــرد‪ .‬بنابراین مردمی که شــاهد برخی هزینه های‬ ‫اضافی و افراطی در مقابل وضعیت دشوار خودشان بودند‬ ‫خشم شان نســبت به حکومت افزایش یافت و این عوامل‬ ‫موجب از دســت دادن اعتماد بخشــی از مردم بــه دیلما‬ ‫روسف شد‪.‬‬ ‫همان گونه که مشاهده کردیم در افتتاحیه بازی های‬ ‫ی که میشــل تمر‪ ،‬معاون روســف در حال‬ ‫المپیک هنگام ‬ ‫ســخنرانی بود بخش زیادی از مردم وی را هو کردند و این‬ ‫در حالی بود کــه‪ ،‬این افراد که از سیاســت های روســف‬ ‫نیــز ناراضی بودنــد حاضر به ســپردن حکومت به دســت‬ ‫امریکایی ها نبودند اما متاسفانه روش حکومتداری روسف‬ ‫موجب بروز نگرانی هایی از سوی مردم نسبت به روش های‬ ‫او شــد‪ .‬در خصوص تناقضــات و تفاوت های سیاســی و‬ ‫عملکردی روســف با لوال بایــد گفت که از سیاســت های‬ ‫لوال داســیلوا و حزب کارگر تالش در جهت برقراری رابطه‬ ‫نزدیک با کشورهای همسایه مثل ارژانتین بود و به موجب‬ ‫همین روابط مســاعد بحث هژمونی توسعه همکاری های‬ ‫جنوب شکل گرفته بود‪ .‬در این راســتا شاهد مطرح شدن‬ ‫قدرتمند امریکای التین در سازمان های بین المللی بودیم‬ ‫که خوشایند ایالت متحده نبود و به شدت به مخالفت با ان‬ ‫برمی خاســت‪ ،‬اما روســف مخالف این سیاست عمل کرد‬ ‫و چاشــنی های حســادت های زنانه در رابطه با ارژانتین به‬ ‫دلیل ریاست جمهوری خانم کرچنر باال گرفت و رابطه اش‬ ‫با کشور همسایه اش ارژانتین تیره شد‪ .‬همچنین لوال هدف‬ ‫را قشر محروم قرار داده بود اما روسف هدف گذاری را روی‬ ‫قشر متوسط گذاشــت که هم محبوبیتش در قشر محروم‬ ‫را از دست داد و هم نتوانست حمایت های قشر متوسط را‬ ‫جلب کند‪ .‬از خطاهای دیلما روسف سرمایه گذاری اشتباه‬ ‫در رابطه با امریکا بود‪ ،‬روسف در نظر داشت با نزدیک شدن‬ ‫به امریکا‪ ،‬امتیازی به دست اورد و بر مشکالتش غلبه کند‬ ‫که در این راســتا وزیر خارجه اش را فردی انتخاب کرد که‬ ‫همسر امریکایی داشت اما این حرکت موجب از دست دادن‬ ‫دوستان منطقه ای اش گشت در عین حال امریکا نیز بر این‬ ‫امر وقعی ننهاد؛ مورد اشتباه دیگر در رابطه با ایالت متحده‬ ‫گوش سپردن به بازی امریکا مبنی بر برابری دالر با رئال بود‬ ‫که منجر به رشد منفی تولید و افزایش تورم شد‪.‬‬ ‫از سوی دیگر سفری که باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫امریکا به برزیل داشــت‪ ،‬موجب شــد تا روسف و سیاست‬ ‫خارجی اتخاذ شده توسط وی به شدت تحقیر شود‪ .‬چراکه‬ ‫اوباما با کاروان و تیم حفاظتی بسیار گسترده وارد «برازیلیا»‬ ‫شــد که این خود موجب تحقیر ســاختار امنیتی و سیاسی‬ ‫برزیل شد‪ .‬در عین حال اوباما در سفر خود به برزیل دستور‬ ‫حمله به لیبی را صادر کرد و از ان زمان‪ ،‬لیبی و چندین کشور‬ ‫امریکای التین با برزیل رابطه خوبی ندارند‪ .‬این امر به ضرر‬ ‫روســف تمام شــد‪ .‬از جهتی دیگر‪ ،‬ائتالف میان روسف و‬ ‫میشــل تمر تا حدودی موجب شــد ضربه هــای زیادی به‬ ‫روســف وارد شــود و نهایتا شــاهد بودیم که تمر به عنوان‬ ‫رئیس جمهوری برزیل برگزیده شــد‪ .‬او که از حزب جنبش‬ ‫دموکرات برزیل است‪ ،‬رابطه نزدیکی با امریکا دارد‪.‬‬ ‫همچنیــن دیگر اشــتباه روســف‪ ،‬ائتــاف با حزب‬ ‫پی ام دی بی است که مشهور به فســاد در برزیل است که‬ ‫طرفداران لوال به شــدت او را از این کار برحذر داشــتند اما‬ ‫دیلما توجهی نکرد و خودش موجب شد انها از کم و کیف‬ ‫مسائل حکومتی اگاه شوند و از طریق دستکاری در بودجه‬ ‫به او ضربه بزنند؛ یا عقب ماندن پروژه های جام جهانی که به‬ ‫واگذاری برخی اختیارات به وزرا گشت و سوءاستفاده هایی‬ ‫را از جانب وزرا در پی داشت‪ .‬مشکالت و فشارهای دیگری‬ ‫چون خشکسالی و کمبود بارندگی که موجبات کاهش توان‬ ‫قدرت خرید مردم را به وجود اورده بود در کنار همه عوامل‬ ‫ذکر شده موجبات سقوط روسف را فراهم کرد‪.‬‬ ‫در نهایت اینکه ســفر دکتر محمدجواد ظریف وزیر‬ ‫امور خارجه کشورمان به برخی کشورهای امریکای التین‪،‬‬ ‫ناخشنودی واشنگتن را در پی داشت‪ .‬البته همیشه و در تمام‬ ‫مراحل امریکا از روابط ایران با کشورهای امریکای التین‬ ‫ناخشنود بوده اســت‪ .‬باید توجه داشت که این ناخشنودی‬ ‫بیانگر ان اســت که حضور ایران در امریکای التین موثر‬ ‫بوده اســت‪ .‬بنابر این‪ ،‬ایــن حضور باید یک ضــرورت در‬ ‫سیاست خارجی ایران باشد و به طور مستمر دنبال شود‪.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫کودتا علیه سوسیالیسم‬ ‫داسیلوا دوباره به قدرت بازمی گردد‬ ‫محسن شاطرزاده‬ ‫سفیر سابق ایران در برزیل‬ ‫بین الملل‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫‪5‬‬ ‫تاریخ دهه اخیر برزیــل را باید از دوران لوال داســیلوا‬ ‫بررسی کرد؛ اقای داسیلوا در زمره موفق ترین روسای جمهور‬ ‫برزیل شــناخته می شــود که از حــزب کارگران به ریاســت‬ ‫جمهوری رســید‪ .‬منتها لوال تمرکز اصلی اش را روی قشــر‬ ‫محروم جامعه و تولید توسط این قشر که بیش از ‪ 60‬درصد‬ ‫جامعه برزیل را تشکیل می‪‎‬دهند‪ ،‬قرار داد‪.‬‬ ‫اوحتیبرنامه هایحمایتیویژه ایرابرایقشرمحروم‬ ‫زیرخطفقرایجادکردکهبهبرنامه های«کیفپولخانوادگی‬ ‫و فقر صفر» معروف هستند؛ بر اساس این برنامه‪‎‬ها‪ ،‬دولت‬ ‫لوال داسیلوا یارانه های نقدی را با دو شرط بین خانواده‪‎‬های‬ ‫فقیر توزیع می کرد؛ نخســت اینکــه فرزندانشــان را برای‬ ‫تحصیل ازاد بگذارد و سپس اینکه تمامی واکسیناسیون‪‎‬ها‬ ‫را برای انها انجام دهند‪ .‬او با این دو طرح باعث شد که برزیل‬ ‫خیز بلندی در جهت رشد اموزشی و بهداشتی داشته باشد و‬ ‫طبقه فقیر نیز از جهت درامدی رشــد قابل توجهی کنند‪ .‬به‬ ‫گونه ای کــه ‪ 35‬درصد از جامعه فقیر برزیــل از زیر خط فقر‬ ‫خارجشدندوبهطبقهمتوسطپیوستند‪.‬اینسیاست هاباعث‬ ‫شدتمرکزاقشارمتوسطومحرومرویتولیدبرپایهزمین های‬ ‫کشاورزی و معادن شکل بگیرد و رشــد کند‪ .‬به گونه ای که‬ ‫تولید ناخالص داخلی این کشور در زمان ریاست جمهوری‬ ‫داسیلوا از ســال ‪ 2003‬تا ‪ 2011‬رقمی حدود ‪ 1300‬میلیارد‬ ‫دالر افزایش پیدا کرد‪.‬‬ ‫لوال داســیلوا‪ ،‬رئیــس جمهوری بــود کــه روزی که‬ ‫می خواستکاخریاستجمهوریراترککندباالی‪ 80‬درصد‬ ‫محبوبیتداشتواغلبمردمحتیاپوزیسیونمایلبودندکه‬ ‫او ریاست جمهوری اش را ادامه دهد‪ .‬حتی طرحی را نیز برای‬ ‫سه دوره‪‎‬ای کردن ریاســت جمهوری او به مجلس بردند که‬ ‫شخص لوال ان را وتو کرد‪ .‬داسیلوا علی رغم انکه خودش در‬ ‫دور سوم ریاست جمهوری حاضر نشد اما خانم دیلما روسف‬ ‫که رئیس دفترش بود را برای این پست معرفی کرد‪.‬‬ ‫خانم روســف برای تداوم سیاســت های لوال از طرف‬ ‫حزب کارگران کاندیدا شد اما او نتوانست کاریزمایی که لوال‬ ‫داسیلواداشترادرمیانمردمپیداکند‪.‬دردوراولانتخابات‬ ‫داسیلوا به حمایت از روسف برخاست و باعث شد که او رای‬ ‫بیاورد‪ .‬لذا عمال پیروزی خانم روســف در انتخابات مدیون‬ ‫کاریزما و حمایت های بی دریغ داسیلوا از او بود‪.‬‬ ‫منتها روســف زمانی که به ریاســت جمهوری رسید‪،‬‬ ‫سیاستشراتغییردادوسیاست هایلوالراادامهنداد‪.‬درواقع‬ ‫تکیه گاهرئیس جمهورپیشینکهاقشارمحرومبودنددرزمان‬ ‫خانم روسف تغییر کرد‪ .‬او ژست دموکراسی به خود گرفت و‬ ‫عمدتارویمبحثحقوقبشرمتمرکزشدتابتواندنظراتقشر‬ ‫متوسط و اپوزیسیون جامعه برزیل را جذب کند‪.‬‬ ‫لذاتعدادزیادیازاعضایاپوزیسیونراواردکابینه اش‬ ‫کرد و عمال یک کابینه ترکیبی ایجاد کــرد که در این کابینه‬ ‫اغلب افــرادی از جناح فرصت طلب راســت حضور یافتند‪.‬‬ ‫تغییر دیگری که روسف در خط مشی اش نسبت به داسیلوا‬ ‫ایجاد کرد این بود که سیاســت خارجی برزیل را متمایل به‬ ‫سمت امریکا کرد تا بلکه بتواند امتیازهایی بگیرد‪ .‬او فردی‬ ‫را به عنوان وزیر خارجه انتخاب کرد که پیش تر سفیر برزیل‬ ‫در امریکا بود‪ .‬این مساله باعث شد که سیاست‏های برزیل‬ ‫به تدریج افول کنــد و ارتباطات و نقش این کشــور در زمان‬ ‫داسیلوابهشدتافتکرد‪.‬همینافتروابطبینالمللباعث‬ ‫کاهش صادرات برزیل به کشورهای دیگر شد و در کنار این‪،‬‬ ‫تولید نیز دچار رکود شد‪ .‬از ســوی دیگر دولت خانم روسف‬ ‫دچار فسادهای پی در پی شد؛ تقریبا نیمی از کابینه نخست‬ ‫او به جرم فساد‪ ،‬اختالس و دخالت در مناقصه‏ها عزل شدند‬ ‫که اغلب نیز از اعضای ائتالفی بودند‪ .‬این اعضا نیز بیشتر‬ ‫از حزب جنبش دموکراتیک موســوم بــه (پی ام دی بی) که‬ ‫یک حزب فاسد و فرصت طلب است وارد کابینه شده بودند‪.‬‬ ‫این مسائل دست به دست هم داد تا نقش روسف در داخل‬ ‫تضعیف شود؛ به گونه ای که در دور دوم ریاست جمهوری با‬ ‫دوپینگ یعنی کمک مجدد لوال داسیلوا روی کار امد‪ .‬منتها‬ ‫روسف در دور دوم ریاست جمهوری نتوانست ضعف هایش‬ ‫را جبران کند و یک ســری مســائل منطقه ای نیز به تشدید‬ ‫ضعف های او کمک کرد‪ .‬از جمله می تــوان به اختالفات‬ ‫روســف به خانم کرچنر‪ ،‬رئیس جمهور ارژانتین اشاره کرد‪.‬‬ ‫این مساله باعث شــد اختالفات میان برزیل و ارژانتین که‬ ‫یک رقابت دیرینه داشتند مجددا احیا شود و دو کشور عمال‬ ‫از وضعیت همکاری در دوران لوال به وضعیت رقابت و جنگ‬ ‫ســرد منطقه ای وارد شوند‪ .‬این مســاله نیز باعث تضعیف‬ ‫برزیل در حوزه اقتصادی شــد‪ .‬مســائل زیست محیطی و‬ ‫خشکسالی که منجر به کاهش بارندگی شد نیز مزید بر علت‬ ‫است‪ .‬این مساله باعث شد که سطح اب دریاچه ایتایپو که‬ ‫بزرگترین سد ابی جهان است‪ ،‬پایین بیاید و عمال تولید برق‬ ‫کاهش پیدا کند‪ .‬کاهش تولید برق در منطقه جنوب برزیل‬ ‫که عمدتا منطقه سفید پوست نشین و اروپایی نشین است‪،‬‬ ‫باعث شــد که برق شــهرهای بزرگ مانند ســائوپائولو و ریو‬ ‫دوژانیرو به طور متوالی قطع شود و بر نارضایتی مردم افزوده‬ ‫شود‪ .‬این نارضایتی‪‎‬ها عمال منجر به ان شد که اپوزیسیون‬ ‫و جناح راست در مجلس که عمدتا دست خودشان نیز الوده‬ ‫بود و همچنین موافقان روسف وارد پروسه پرونده استیضاح‬ ‫اوشوند‪.‬البتهپرونده‪‎‬ایکهبرایخانمروسفدرستشدیک‬ ‫پرونده واقعی نبود و یک پرونده کودتا گونه بود که در برزیل‬ ‫سابقه دارد‪ .‬همچنین همان طور که اشاره کردم کسانی این‬ ‫پرونده را پیگیری می‪‎‬کردند که خودشــان اغلب دست شان‬ ‫الوده بود‪ .‬پیگیــری این پرونده نیز در نهایت به اســتیضاح‬ ‫و برکناری خانم روســف منجر شــد‪ .‬باید توجه داشت حکم‬ ‫دادگاه به برکناری روســف از دو قسمت تشکیل شده است؛‬ ‫در یک قسمت خانم روســف را به عنوان کسی که از قدرت‬ ‫سوء استفاده و در شاخص ها دستکاری کرده محکوم به عزل‬ ‫ازریاستجمهوریکردهاستاماازمناصبدولتیمنعنکرده‬ ‫است‪ .‬در قســمت دوم که در مورد حقوق ریاست جمهوری‬ ‫است که دیلما روسف از ان تبرئه شده است‪ .‬به بیان دیگر او‬ ‫اکنون از تمامی حقوق رئیس جمهور برخوردار است اما فقط‬ ‫پست رئیس جمهور را ندارد‪ .‬به عبارتی روسف تبرئه شده اما‬ ‫چون جریان یک جریان سیاسی بود که می خواستند به هر‬ ‫ترتیبی روسف دیگر روی کار نباشد‪ ،‬پستش را از او گرفتند اما‬ ‫حقوقشهمچنانپابرجاست‪.‬‬ ‫در خصوص دالیل چنین عزل کودتاگونه‪‎‬ای باید گفت‬ ‫که اقای لوال با حمایتی که از روســف کرد می‪‎‬خواســت که‬ ‫حزب کارگر عمال در صحنه قدرت باقــی بماند و بعد از تمام‬ ‫شدن دو دوره ریاســت جمهوری روسف‪ ،‬خودش مجددا به‬ ‫عرصه ریاســت جمهوری بازگردد‪ .‬به عبارتی بر اساس این‬ ‫طرح‪ ،‬حزب کارگر که ‪ 8‬ســال در دوران اقای لوال و ‪ 8‬ســال‬ ‫در دوره خانم روسف حکومت را در اختیار داشت‪ ،‬مجددا با‬ ‫بازگشت لوال‪ ،‬قدرت را در دست بگیرد‪ .‬امکان روی کار امدن‬ ‫داسیلوا به دلیل محبوبیت او در میان اقشار محروم اجتماعی‬ ‫وجود داشت‪ .‬لذا اپوزیســیون این کودتا و برکناری را به این‬ ‫دلیل دنبال کرد که اعتبار اقای لوال را از بین ببرد و او در دوره‬ ‫بعد ریاست جمهوری نتواند کاندیدا شود‪ .‬بنابراین اقدامات‬ ‫اخیر علیه روســف یک کودتا علیه جریان چپ برزیل بود تا‬ ‫امکان بازگشت مجدد لوال داســیلوا به عرصه قدرت از بین‬ ‫برود‪ .‬البته بعید به نظر می رســد که اپوزیسیون به اسانی به‬ ‫اهدافش دســت پیدا کند؛ چرا که به نظر می رسد اقای لوال‬ ‫احتماال به صحنه بازخواهد گشت و رقابت شدیدی میان او و‬ ‫اپوزیسیون در خواهد گرفت‪ .‬اقای تمر که اکنون جایگزین‬ ‫روسف شده اســت اصال وجهه مثبت و مردمی ندارد و مردم‬ ‫نسبت به او و حزبش بســیار بدبین هســتند‪ .‬در نتیجه تمر‬ ‫در جایگاه رقابت با لوال داســیلوا نیســت اما در حزب اصلی‬ ‫اپوزیسیون که حزب پی اس دی بی است اقای خوزه سرا که‬ ‫اکنون در دوره تمر به عنوان وزیر خارجه برزیل انتخاب شده‪،‬‬ ‫قطعا در دوره بعد برای رقابت های ریاست جمهوری حضور‬ ‫خواهدیافت‪ .‬منتها اگر رقابت میان او و داسیلوا باشد مطمئنا‬ ‫لوال پیروز رقابت ها خواهد بود‪ .‬چرا که جامعه برزیل خاطره‬ ‫خوشی از دوران داسیلوا در ذهن خود ثبت کرده و به راحتی‬ ‫ان دوران را فراموش نخواهد کرد‪ .‬در نهایت دخالت امریکا و‬ ‫صهیونیست‪‎‬هاراکهاغلبرسانه‏هایبرزیلرادراختیاردارند‪،‬‬ ‫در تحوالت اخیر این کشور نباید نادیده گرفت‪ .‬این عوامل‬ ‫در پیروزی راست گرایان برزیل تاثیر داشت اما این پیروزی‬ ‫مقطعی است و تداوم نخواهد داشت‪.‬‬ ‫چالش بانکی‬ ‫پیوســتن ایران به ‪ FATF‬و حضــور در این کارگروه مالی بــا انتقادهای‬ ‫گسترده در داخل کشور مواجه شده اســت‪ .‬منتقدان می گویند با حضور در‬ ‫این کارگروه مالی اوال دچار یک خودتحریمی شده ایم و ثانیا به لحاظ امنیتی‬ ‫با چالش های گسترده ای مواجه خواهیم شد‪ .‬در این پرونده در این مورد بحث‬ ‫و بررسی کرده ایم‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫خودتحریمی؟‬ ‫ایاشورایامنیت‪ FATF،‬راتصویبمی کند؟‬ ‫ایا اجرای‪ FATF‬جزئی از برجام است؟‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫‪1‬‬ ‫هفته گذشته‪ ،‬نامه ای از بانک سپه و ملت به قرارگاه‬ ‫خاتم االنبیا مبنی بر عدم امکان همــکاری و مراوده بانکی‬ ‫با ان قرارگاه به علت قرار داشتن در تحریم های بین المللی‬ ‫منتشر شــد که واکنش های متفاوت و گسترده ای به دنبال‬ ‫داشت‪ .‬ماجرا از این قرار بود که واحد مستقل ارزی خطاب‬ ‫به مدیریت شعبه بانک سپه در نامه ای به تاریخ ‪ 10‬مرداد ‪95‬‬ ‫و در جواب درخواســت یک شرکت برای ضمانت نامه های‬ ‫ارزی اورده است‪...« :‬در شــرایط فعلی و با عنایت به مفاد‬ ‫نامه بازگشتی مبنی بر نام برده شدن متقاضی ضمانت نامه ها‬ ‫در لیست اشــخاص تحریمی‪ ،‬اجابت درخواست متقاضی‬ ‫امکانپذیر نیســت‪ ».‬همچنیــن در نامه بانــک ملت که در‬ ‫پاســخ به درخواســت قرارگاه خاتم االنبیا (ص) برای نقل‬ ‫ی خدمات‬ ‫و انتقاالت ارزی امده اســت‪« :‬کارســازی تمام ‬ ‫ارزی (بین المللی) برای ان دســته از مشتریان که نامشان‬ ‫در لیســت تحریم اتحادیه اروپا یا لیســت تحریم مشترک‬ ‫اتحادیه اروپا و ســازمان ملل اســت امکانپذیر نیســت‪».‬‬ ‫این ماجــر ا یکباره به یک موج بزرگ رســانه ای و سیاســی‬ ‫تبدیل شــد و مجادله و مباحثه بر ســر ان موجب شد که در‬ ‫نهایت تخت روانچی‪ ،‬معاون وزیــر امورخارجه اعالم کند‪:‬‬ ‫«هم اکنون ‪ FATF‬در شــورای عالی امنیت بحث می شــود‬ ‫و نهایتا هر چیزی که مجموعه نظــام در این زمینه تصمیم‬ ‫بگیرد طبیعتا برای وزارت خارجه و مجموعه ارگان های نظام‬ ‫الزم االجراســت‪ ».‬این اظهارنظر البتــه از موج وا کنش ها‬ ‫ی از جمله برخی چهره هایی‬ ‫نکاست و شخصیت های مهم ‬ ‫که پیش تر حامی برجام بودند نیز به جمع منتقدان پیوستند‪.‬‬ ‫تحریمی ها کدام شرکت ها هستند؟‬ ‫نکته مهم در ایــن زمینه این اســت که نــام بیش از‬ ‫‪ 170‬شرکت بزرگ و نهاد دولتی ایرانی در لیست بلند باالی‬ ‫تحریم های ‪ SDN‬امریکا که از سوی دولت این کشور ارائه‬ ‫شده اند به چشــم می خورد که بر همین اساس احتماال در‬ ‫اینده شــاهد تحریم همه یا تعــداد زیادی از ایــن نهادها و‬ ‫شرکت ها از سوی بانک های داخلی خواهیم بود‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر این شــرکت ها و نهادها در اقتصاد ایــران نقش قابل‬ ‫توجهی را ایفا می کنند و در صورت ادامه روند خود تحریمی‬ ‫ که از ســوی بانک های ایرانی در پیش گرفته شده است‪،‬‬ ‫این ســوال مطرح خواهد شــد که با قطع ارتباط نهادهای‬ ‫اقتصادی با بانک ها چه بالیی بر سر اقتصاد ایران خواهد‬ ‫امد؟ بر اســاس این توافق‪ ،‬ایران باید اطالعات مالی خود‬ ‫را به مرکز ‪ FATF‬ارسال کرده تا انها راه های مبارزه با پولشویی‬ ‫و‪ ...‬را تشخیص داده و برای جلوگیری از هر گونه همکاری‬ ‫احتمالی با سازمان ها و شــرکت های تحت تحریم‪ ،‬راهکار‬ ‫ارائه کنند‪ .‬لیســت مهمترین شــرکت ها و نهادهای دولتی‬ ‫ایران که از ســوی دولت امریکا تحریم شــده ارائه شــده‬ ‫اســت که تعداد انها در فهرســت ‪ SDN‬بیش از ‪ 170‬نهاد و‬ ‫شرکت است و برخی از مهمترین انها به این شرح زیر است‪:‬‬ ‫بانک صــادرات ایران‪ ،‬شــرکت صنعتی هفتم تیــر‪ ،‬گروه‬ ‫موشکی کروز‪ ،‬شرکت ‪ ،ABYSSEC‬مرکز فناوری ارتباطات‬ ‫و اطالعات پیشــرفته دانشگاه شــریف‪ ،‬شرکت تحقیقات‬ ‫سیستم های پیشــرفته گروه پیشرو‪ ،‬ســازمان صنایع هوا‬ ‫فضا‪،‬سپاهپاسداران‪،‬بنیادشهید‪،‬شرکتتولیدیالومینات‪،‬‬ ‫گروه مهمات ســازی ایران‪ ،‬شــرکت صنایع امین‪ ،‬شرکت‬ ‫امن افزار‪ ،‬شرکت اندیشه زالل‪ ،‬بانک انصار‪ ،‬شرکت قطعات‬ ‫ی ســهند‪ ،‬ماشین ســازی اردالن‪ ،‬شــرکت رنگ‬ ‫الومینیوم ‬ ‫ارفح‪ ،‬شرکت اریا نیکان‪ ،‬گروه صنعتی ارمامنت‪ ،‬دانشگاه‬ ‫علوم پزشکی بقیه الله‪ ،‬شرکت بردیا تجارت جاوید‪ ،‬بسیج‪،‬‬ ‫شــرکت بازرگانی بهینه‪ ،‬شــرکت تجاری بهنام شهریاری‪،‬‬ ‫شرکت کیانیرو‪ ،‬بنیاد تعاون سپاه‪ ،‬شرکت کاروانا‪ ،‬هواپیمایی‬ ‫کاسپین‪ ،‬مرکز مبارزه با جرایم ســازمان یافته‪ ،‬گروه صنایع‬ ‫شــیمیایی‪ ،‬کمیته تعیین مصادیق مجرمانه‪ ،‬مرکز جرایم‬ ‫ســایبری‪ ،‬دانشــگاه صنعتی مالک اشتر‪ ،‬شــرکت داتک‬ ‫تلکام‪ ،‬شرکت صنایع دریایی عمیق‪ ،‬سازمان صنایع دفاعی‪،‬‬ ‫ازمایشگاه رسانه های دیجیتال دانشــگاه شریف‪ ،‬شرکت‬ ‫بین المللی دوســتان‪ ،‬شــرکت فناوری نرم افزاری دوران‪،‬‬ ‫شــرکت صنایع قطعات الکترونیک‪ ،‬دانشــگاه جامع امام‬ ‫حسین(ع)‪،‬شرکتارتباطگسترنوین‪،‬شرکتارتباطاقتصاد‬ ‫ُمنیر‪ ،‬شرکت عیواض تکنیک‪ ،‬موسسه فاطر‪ ،‬شرکت صنایع‬ ‫فجر‪ ،‬شرکت فن پردازان‪ ،‬شرکت صنایع فراساخت‪ ،‬قرارگاه‬ ‫قائم‪ ،‬موسسه طاها ‪ -‬قرارگاه سازندگی کربال‪ ،‬شرکت صنایع‬ ‫هوایی قدس‪ ،‬شــرکت هارا‪ ،‬شــرکت هواپیماسازی ایران‪،‬‬ ‫شرکت صنایع مخابرات ایران‪ ،‬شرکت ماشین سازی فجر‪،‬‬ ‫شرکت مهندسی مشاوران ایمن ســازان‪ ،‬شرکت ایز ایران‪،‬‬ ‫سازمان صنایع هوایی‪ ،‬شــرکت فناوری سانتریفیوژ ایران‪،‬‬ ‫شرکت ابزار برشی ایران‪ ،‬شرکت صاایران‪ ،‬شرکت کشتیرانی‬ ‫صدرا‪ ،‬شرکت ایران پویا‪ ،‬ســازمان تنظیم مقررات‪ ،‬وزارت‬ ‫مخاطره برانگیزتر از برجام‬ ‫چرا پذیرش ‪ FATF‬به مصلحت نیست؟‬ ‫اطالعات‪ ،‬صدا و سیما‪ ،‬شرکت جاودان مهر طوس‪ ،‬شرکت‬ ‫کاالی الکترونیک ایران‪ ،‬شــرکت ابزار برش کاوه‪ ،‬شرکت‬ ‫مهمات سازی خراسان‪ ،‬صنایع شــهید بابایی‪ ،‬هواپیمایی‬ ‫ماهان‪ ،‬بانک مهر‪ ،‬هواپیمایی معراج‪ ،‬وزارت دفاع‪ ،‬شرکت‬ ‫پایا پرتو‪ ،‬نیروی انتظامی‪ ،‬شرکت صنایع دریایی ایران‪.‬‬ ‫توافق ‪ FATF‬به صالح کشور نیست‬ ‫تشخیصمصلحتنظامدرجمعمسئوالنبسیجدانشجویی‬ ‫سراسر کشور در مشهد و در بخشــی از سخنان خود گفت‪:‬‬ ‫«خطری که وجود دارد این است که کسی که تا دیروز دنبال‬ ‫فشار از بیرون و تغییر از درون بود‪ ،‬امروز خدای ناکرده امید‬ ‫ببندد که به این نظام و به این مردم از درون فشار وارد کند‪.‬‬ ‫اگر تا دیروز تهدید می کرد اگر تو خواست کدخدا را نپذیری‬ ‫فالن قطع نامه علیه تو صادر می شود‪ ،‬امروز حرکتی را شروع‬ ‫کند که تو از درون بخواهی عــده ای را تحریم کنی و دچار‬ ‫ی شــوی‪ .‬این خطر بزرگی است؛ این است که‬ ‫خود تحریم ‬ ‫دانشجوی بسیجی باید نسبت به ان هوشیار باشد‪ .‬هرکسی‬ ‫که دشمن شماســت تمام تالش خود را به کار می برد برای‬ ‫اینکه از بیرون تحریم هایی را اعمال کند‪ ،‬اما دشــمن دید‬ ‫در هر عرصه ای که تحریم وارد شــد‪ ،‬موفقیت هایی شکل‬ ‫گرفت‪ ،‬چه در هســته ای‪ ،‬چه در موشکی و چه در چیزهای‬ ‫دیگر؛ نفوذ این است که تمهیداتی فراهم کند تا یک دفعه‬ ‫از درون دچــار خودتحریمی شــویم‪ .‬درک واقعیت ها این‬ ‫اســت‪ .‬اینها را باید دقیــق فهمید‪ ».‬در واکنشــی دیگر به‬ ‫این ماجرا غالمعلی حدادعادل نیز گفت‪« :‬مردم و رهبری‬ ‫این نوع تحقیــ ر مثل قرارداد ‪ FATF‬و دخالت ها و تســلیم ها‬ ‫را تحمل نمی کننــد و دولت هم که همه جــا خودش را تابع‬ ‫رهنمودهای مقام معظم رهبری می داند طبعا نمی تواند غیر‬ ‫از این عمل کند‪».‬‬ ‫ربطی به ‪ FATF‬ندارد‬ ‫ربطی به برجام ندارد‬ ‫امــا در اظهارنظــری متفاوت با ســخنان مســئوالن‬ ‫وزارت اقتصادی‪ ،‬سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به‬ ‫سوالی درباره توافق ‪ FATF‬و نظر کارشناسان مبنی بر اینکه با‬ ‫ی شده است و دیگر به‬ ‫این توافق ایران وارد فاز خود تحریم ‬ ‫برخی از نهادهای مرتبط با نهادهای نظامی خدماتی داده‬ ‫نمی شود‪ ،‬با تاکید بر اینکه این را رد می کنم‪ ،‬اظهار داشت‪:‬‬ ‫«چنین چیزی نیســت ‪ .‬توافق ‪ FATF‬هیچ ربطــی به برجام‬ ‫(برنامه جامع اقدام مشــترک) ندارد و بحث جدایی است‪.‬‬ ‫این موضوع در دولت قبلی به صــورت الیحه تصویب و به‬ ‫مجلس وقت ارائه و در انجا تصویب شد‪ ،‬منتها به دلیل وجود‬ ‫تحریم های ظالمانه و قطع ارتباط مالی و بانکی ما با جهان‪،‬‬ ‫شاید این مساله را نمی دیدیم و به ان توجه نداشتیم و امروز‬ ‫که تحریم ها برداشته و تا حد زیادی از این مساله عبور کردیم‬ ‫و وارد فرایند جدیدی بــرای همکاری های بانکی‪ ،‬تجاری‪،‬‬ ‫اقتصادیوبین المللیمی شویم‪،‬اینمسالهخودشرانشان‬ ‫می دهد که ‪ FATF‬باید وجود داشته باشد‪ .‬تعداد کشورهای‬ ‫عضواینتوافقبیشازکشورهایعضوسازمانمللهستند‬ ‫و برای همکاری بین المللی و همکاری بانکی با جهان در هر‬ ‫تخت روانچی گفته است که‬ ‫موضوع پیوستن ایران به ‪FATF‬‬ ‫در شورای عالی امنیت ملی‬ ‫بررسی خواهد شد‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫اما در میانه این بحث ها وزارت اقتصاد نیز وارد ماجرا‬ ‫شد و اطالعات تازه ای در این خصوص در اختیار رسانه ها‬ ‫قرارداد‪ .‬حسین قضاوی‪ ،‬معاون وزیر اقتصاد با بیان اینکه‬ ‫فهرســت تحریم اشــخاص حقیقی و حقوقی پیوست سند‬ ‫برجام است‪ ،‬گفت ‪« :‬تحریم بانکی اشخاص ربطی به‪FATF‬‬ ‫ندارد و ارتباط مالی داخلی براســاس مقررات بانک مرکزی‬ ‫باید صورت گیرد‪ ».‬حســین قضاوی در مورد محدودیت و‬ ‫عدم امکان ارائه خدمات بانکی از سوی بانک های ایرانی به‬ ‫نهادهای تحریم شده کشو ر اظهار داشت‪« :‬بنده نام ه مورد‬ ‫نظر را ندیده ا م اما بانک ها برای هیچ کدام از مشتریان خود‬ ‫قبل از برجام نمی توانستن د عملیات مالی بین المللی از قبیل‬ ‫گشایش ال سی یا حواله ارزی یا صدور ضمانت نامه انجام‬ ‫دهند‪ ».‬وی با بیان اینکه بعد از برجام اکثر بانک ها توانستند‬ ‫وارد عملیات مالی بین المللی شوند‪ ،‬افزود‪« :‬اما همچنان‬ ‫فهرست محد ودی از اشخاص حقیقی و حقوقی وجود دارد‬ ‫که اصطالحا به انها ‪ SDN‬گفته می شــود‪ ،‬ضمیمه توافق‬ ‫برجام است و در سایت اوفک مربوط به خزانه داری امریکا‬ ‫هم وجود دارد‪ .‬کماکان یک فهرســت محدود اشــخاص‬ ‫حقوقی تحت عنوان ‪ SDN‬وجــود دارد که تحریم به ناحق‬ ‫برای انها وجود دارد‪ .‬بنابراین این گونه نیســت که تا قبل از‬ ‫برجام بانک ها این خدمات را به نهادهایی مانند قرارگاه خاتم‬ ‫ارائه می کردند اما بعد از مطرح شــدن مبارزه با پولشویی و‬ ‫تامین مالی تروریسم و ‪ FATF‬ارائه این خدمات محدود شده‬ ‫باشد‪ ».‬معاون وزیر اقتصاد با بیان اینکه فهرست‪ SDN‬یکی‬ ‫از پیوست های برجام است‪ ،‬گفت‪« :‬برجام را به هرحال نظام‬ ‫پذیرفت و هیچ وقت هم کسی نگفت که «برجام یک توافق‬ ‫همه یا هیچ بود»‪ .‬یعنی این گونه نبوده که همه امتیازات را‬ ‫برای ما به ارمغان اورد و هیچ چیزی عاید خارجی ها نشــده‬ ‫باشد‪ ».‬قضاوی با تاکید بر اینکه برجام سندی بود که مبتنی‬ ‫بر واقعیت ها تدوین شد و نظام ان را پذیرفت‪ ،‬گفت‪« :‬فرض‬ ‫بگیری م یک بانک ایرانی بخواهد خدمات مالی به اشخاصی‬ ‫که اسامی انها در فهرست ‪ SDN‬است بدهد‪ ،‬اما اقداماتی‬ ‫مانند حواله ارز یا صدور ال سی دو طرف دارد که یک طرف‬ ‫ان بانک ایرانی و طرف دیگر بانک خارجی است‪ .‬بنابراین‬ ‫حتی اگر بانک ایرانی بخواهد برجام را نقض کند و عملیات‬ ‫مالیبین المللیبرایشخصیکهدرفهرستتحریم هاست‪،‬‬ ‫انجام دهد‪ ،‬بانک طرف خارجی وقتی نپذیرد‪ ،‬این پول را به‬ ‫طرف خارجی دیگر بپردازد و یا ال ســی گشایش کند‪ ،‬این‬ ‫عملیات قابل انجام نیست‪ .‬بنابراین اینکه بانک های ایرانی‬ ‫به تازگی از ارائه خدمات بانکی به نهادها و اشخاص تحریم‬ ‫شده سر باز می زنند‪ ،‬ربطی به بحث های مبارزه با پولشویی‬ ‫و ‪ FATF‬ندارد و این تحریم ها‪ ،‬بخــش باقیمانده تحریم ها‬ ‫پس از برجام اســت که به صورت عمومی به اقتصاد کشور‬ ‫تحمیل شده است‪ ».‬وی در پاسخ به این سوال که باتوجه‬ ‫به عدم ارائه خدمات مالی بنابر متن نامه بانک سپه و بانک‬ ‫ملت به قرارگاه سازندگی خاتم االنبیا(ص)‪ ،‬ایا این نهاد در‬ ‫لیست‪ SDN‬قرار دارد‪ ،‬گفت‪« :‬بله؛ این نهاد در لیست‪SDN‬‬ ‫قرار دارد‪ .‬به نظر می رسد هنوز تحریم های ظالمانه خارجی‬ ‫از روی برخی از نهادهای کشورمان برداشته نشده است‪».‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫ میــان منتقــدان ‪ FATF‬علی اکبر والیتی قرار داشــت‬ ‫که اگر چه از حامیان برجام بود اما در مورد پیوســتن به این‬ ‫پیمان اقتصادی در زمره متعرضان بود‪ .‬والیتی در این مورد‬ ‫گفت‪« :‬این توافق به صالح کشــور نیست‪ .‬زیرا ان کسی‬ ‫پیروز نهایی است که بتواند مقاومت را ادامه دهد‪ ،‬بنابراین‬ ‫اگر کســی در مقابل این نوع تحریم ها ایســتادگی نکند و‬ ‫ضعف نشــان دهد‪ ،‬بازنده خواهد بود و طــرف مقابل پیروز‬ ‫م یا قدس یا دستگاه ها‬ ‫می شــود‪ .‬دلیل تحریم قرارگاه خات ‬ ‫و سازمان هایی که پیشتاز مبارزه علیه صهیونیسم و حامیان‬ ‫صهیونیسم هستند این بوده که انها پیشتاز مبارزه با کسانی‬ ‫و یا کشورهایی هســتند که علیه اسالم حرکت می کنند و در‬ ‫پی این ده ها ســال پرچمدار مبارزه با صهیونیسم و حامیان‬ ‫صهیونیسم بودند این مهمترین دلیلش است‪ .‬بدون تردید‬ ‫این تحریم ها مانع نخواهد شد از اینکه قرارگاه خاتم‪ ،‬قدس‬ ‫ یا همه مبارزین و کسانی که در راستای اهتزاز پرچم اسالم‬ ‫و اعطای مبارزه با صهیونیسم و در ان مسیر گام برمی دارند‬ ‫دســت از مبارزه بردارند و به این ترتیب این دستگاه ها مورد‬ ‫تحریم قرار گرفتند‪ .‬مبارزان ما چه در داخل و چه در منطقه و‬ ‫چه در صحنه فلسطین‪ ،‬لبنان و به طور کلی زنجیره مقاومت‬ ‫به خاطر این تحریم ها دست از مقاومت برنخواهند داشت ‪.‬‬ ‫همچنین انها حزب اللــه را تحریم کردند امــا حزب الله به‬ ‫هیچ وجه دســت از مبارزه بر نخواهد داشــت یــا بزرگان ما‬ ‫در این سلســله مقاومت تحریم شــدند اما انها هم دســت‬ ‫از مقاومت برنداشتند‪ .‬اگر قرار باشــد انها به خاطر تحریم‬ ‫دست از مقاومت بردارند مطمئنا هر روز دایره این تحریم ها‬ ‫تنگ تر شــده‪ ،‬بنابراین با افزایش تحریم هــا‪ ،‬مقاومت نیز‬ ‫افزایش یافته و ادامه دارد و در این میان مهم ان اســت که‬ ‫خودی ها نباید از نقشه هایی که دشمنان طراحی می کنند‪،‬‬ ‫تبعیت کنند‪ .‬اگر مقاومت ادامه یابد‪ ،‬دشمنان می فهمند که‬ ‫تحریم بی فایده است و سرانجام ان کسی که پیروز خواهد‬ ‫شد مقاومت کنندگان هستند‪ ».‬والیتی همچنین در پاسخ به‬ ‫این سوال که ایا توافق ایران با ‪ FATF‬ارتباطی با برجام دارد‬ ‫یا خیر‪ ،‬تصریــح کرد‪« :‬جوهر انقالب اســامی‪ ،‬مقاومت‬ ‫اســت و مادامی که مقاومت ادامه یابد پیــروزی جمهوری‬ ‫اسالمی ایران هم استمرار خواهد داشت‪ ،‬بنابراین هر گاه ما‬ ‫از مقاومت خسته شویم پیروزی هم متوقف می شود‪ .‬تجربه‬ ‫نشان داده مردم ایران و کسانی که از ایران تبعیت می کنند از‬ ‫جمله عراق‪ ،‬سوریه‪ ،‬لبنان‪ ،‬فلسطین و‪ ...‬از مقاومت خسته‬ ‫نمی شوند‪ .‬ما ملزم به این نیستیم که هر انچه نهادهای مالی‬ ‫بین المللی به ناحق در مورد مســئوالن جمهوری اســامی‬ ‫ایران تصمیم می گیرند را اجرا کنیــم و به هیچ وجه این کار‬ ‫درست نیست‪».‬‬ ‫اما در ادامه واکنش ها در ایــن مورد یک اظهارنظر از‬ ‫سعید جلیلی هم منتشر شد‪ .‬سعید جلیلی در این مورد گفت‪:‬‬ ‫«اگر دشمن تا دیروز تهدید می کرد که اگر خواست کدخدا‬ ‫را نپذیریم‪ ،‬علیه ما قطع نامه صادر می شود‪ ،‬امروز حرکتی را‬ ‫شروع کرده که ما از درون بخواهیم عده ای را تحریم کرده‬ ‫و دچار خود تحریمی شویم‪ ».‬ســعید جلیلی‪ ،‬عضو مجمع‬ ‫رازهای یک پیمان‬ ‫‪ FATF‬چیست و ایران چرا و چگونه به‬ ‫ان پیوسته است؟‬ ‫بهانه را از امریکایی ها گرفتیم‬ ‫گفت وگوی مثلث با ایرج ندیمی‬ ‫‪57‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫نقطه ای شــما مجبور به رعایت یک سری ضوابط و قوانین‬ ‫بین المللیهستید‪».‬‬ ‫واکنش دولت‬ ‫در ادامه ایــن واکنش ها در نهایت دولت البته نســبتا‬ ‫دیرهنگام‪ ،‬با صدور بیانیه ای در قالب بیانیه اعضای شورای‬ ‫عالی مبارزه با پولشــویی متشــکل از رئیس بانک مرکزی‪،‬‬ ‫وزرای اقتصاد‪ ،‬اطالعات‪ ،‬امور خارجه‪ ،‬کشــور و صنعت‪،‬‬ ‫معدن و تجارت درباره مســائل مطرح شــده دربــاره ‪FATF‬‬ ‫توضیح و به منتقدان پاســخ داد‪ .‬دولت انتقادات منتقدان‬ ‫را در چند محور خالصه کــرده و به صورت مجزا به هر کدام‬ ‫پاسخ داد‪.‬‬ ‫سیف نامه داد‬ ‫اما رئیس کل بانــک مرکزی هــم در میانه مجادالت‬ ‫بر سر اجرای ‪ FATF‬یک نامه مهم نوشــت‪ .‬او در نامه ای به‬ ‫بانک ها و موسســات اعتباری محدودیت در ارائه خدمات‬ ‫بانکی با اســتناد به تحریم های امریکا و اتحادیــه اروپا را‬ ‫ممنوع اعالم کرد‪ .‬سیف نوشت‪«:‬همان گونه که مستحضر‬ ‫می باشید بر اســاس برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که‬ ‫به رفع همه تحریم های هسته ای انجامید‪ ،‬همه انها که به‬ ‫سبب تحریم هسته ای در لیســت تحریم قرار گرفته بودند‬ ‫و بخش عمده ای از اشــخاص و نهادهایی که در فهرست‬ ‫تحریم های شورای امنیت‪ ،‬ایاالت متحده امریکا و اتحادیه‬ ‫اروپا قرار داشتند‪ ،‬از فهرست تحریم ها خارج شدند‪.‬‬ ‫خروج اشخاص و نهادهای مزبور از فهرست تحریم ها‬ ‫بدین معناســت که شــرکت ها‪ ،‬بانک ها و موسسات مالی‬ ‫خارجی می توانند بدون هیچ گونه محدودیتی که ناشــی از‬ ‫تحریم ها باشد با ان اشــخاص روابط مالی و تجاری داشته‬ ‫باشند و ایاالت متحده امریکا و اتحادیه اروپا به دلیل چنین‬ ‫معامالتی‪ ،‬اقدام به وضع اقدامات محدودکننده یا تنبیهی‬ ‫علیه بانک ها و موسسات مالی خارجی نخواهند کرد‪.‬‬ ‫با این حــال‪ ،‬خارج نشــدن نــام برخی اشــخاص و‬ ‫نهادهایایرانیازفهرستتحریم هایایاالت متحدهامریکا‬ ‫و اتحادیه اروپا‪ ،‬که به بهانه های واهی غیر هسته ای صورت‬ ‫گرفته اســت‪ ،‬کماکان از نظر جمهوری اســامی ایران‪،‬‬ ‫غیر قانونی و ظالمانه بوده و در نامه رسمی جمهوری اسالمی‬ ‫ایران به شــورای امنیت ســازمان ملل متحد که همزمان با‬ ‫تصویب قطعنامه ‪ 2231‬به ان شورا ارائه شد به عنوان سند‬ ‫رسمی شورا ثبت شده است‪».‬‬ ‫سیف در نامه اش ادامه داد‪« :‬از این رو هرگونه اقدام‬ ‫مبنی بــر محدودیت یا قطــع ارائه خدمات به اشــخاص و‬ ‫نهادهای ایرانــی به اســتناد تحریم هــای ایاالت متحده‬ ‫امریکا‪ ،‬اتحادیه اروپا یا سایر کشورها و نهادهای بین المللی‬ ‫هیچ مبنایی در برجام و سایر تعهدات بین المللی جمهوری‬ ‫اسالمی ایران ندارد و بانک ها صرفا بر اساس قوانین جاری‬ ‫کشور می توانند طبق ضوابط بانکی و تجاری خود نسبت به‬ ‫ارائه خدمات بانکی به تمامی مشتریان اقدام کنند‪».‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫هیچ اطالعاتی به ‪ FATF‬نمی دهیم‬ ‫اما در ادامه تحوالت مربوط بــه ‪ FATF‬وزیر اقتصاد به‬ ‫رســانه ملی رفت و در گفت وگوی ویژه خبری حضور یافت‪.‬‬ ‫او در ایــن برنامه تالش کرد تا حاشــیه های پیرامون ‪FATF‬‬ ‫را کاهش دهد‪ .‬وزیر اقتصاد در ایــن برنامه گفت‪ «:‬ایران‬ ‫هیچ اطالعاتی به ‪ FATF‬نمی دهد و مسائلی که برخی در این‬ ‫زمینه مطرح می کنند ناشی از نداشــتن اطالعات است‪».‬‬ ‫او همچنین تصریح می کند ‪ «:‬ایران تحریم های ظالمانه‬ ‫بین المللی را قبول نداشــته و افرادی که هنوز در فهرســت‬ ‫تحریم های پیوســت برجام قرار دارند ازادانه می توانند در‬ ‫داخل کشــور مبادالت بانکی خود را انجام دهند‪ .‬از زمانی‬ ‫که مذاکرات هسته ای دنبال می شــد می دانستیم که اگر‬ ‫تحریم ها برداشته شــود برای برقراری روابط با بانک های‬ ‫خارجی مشکل خواهیم داشت چرا که ‪ FATF‬ایران را در گروه‬ ‫سیاه خود قرار داده بود‪.‬‬ ‫بر حسب میزان درگیری کشورها در مبارزه با پولشویی‬ ‫و تامین مالی تروریسم به چند گروه تقســیم شده اند‪ .‬ابتدا‬ ‫کشــورهایی که مقــررات ‪ FATF‬را بــه صورت کامــل اجرا‬ ‫می کنند و تعداد انها بســیار کم است‪ .‬دیگر کشورهایی که‬ ‫مقررات ‪ FATF‬را به صورت ناقص اجرا می کنند‪ .‬گروه سوم‬ ‫کشــورهایی که مقررات ‪ FATF‬را کامل اجــرا نمی کنند ولی‬ ‫میزان انها در حد قابل قبولی اســت و چهارم کشورهایی که‬ ‫مطلقا مقررات‪ FATF‬را اجرا نمی کنند و ایران در این گروه قرار‬ ‫داشت‪ .‬گفتنی است جز ایران فقط کره شمالی و کوبا در این‬ ‫گروه قرار داشــتند که کوبا قوانین را اجرا کرده و از فهرست‬ ‫سیاه خارج شده بود‪ .‬به موجب حضور ایران در فهرست سیاه‬ ‫‪ FATF‬این نهاد به موسسات مالی توصیه می کرد که با ایران‬ ‫همکاری نکنند‪ .‬طبیعتا در چنین شرایطی با برداشته شدن‬ ‫تحریم ها ما باز نمی توانستیم از تبادالت بانکی بین المللی‬ ‫استفاده کنیم‪».‬‬ ‫وزیر اقتصاد در عین حال گفت‪ «:‬مــا برای خروج از‬ ‫فهرست ســیاه ‪ FATF‬اقدام کردیم و وارد مذاکرات شدیم تا‬ ‫بتوانیم از مبادالت بین المللی بانکی بهره ببریم‪ .‬در مذاکرات‬ ‫ما انها مطرح کردند که شما با پولشــویی مبارزه نمی کنید و‬ ‫برای مبارزه با تامین مالی تروریسم قانون ندارید‪ .‬در نتیجه‬ ‫ما راهکارهای مبارزه با پولشــویی خود را به انها ارائه کرده و‬ ‫قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم را تصویب کردیم و در‬ ‫تعامالت خود با ‪ FATF‬این موارد را مطــرح کردیم و انها نیز‬ ‫برنامه های خود را به ما ارائه کردند و ما متوجه شدیم بخش‬ ‫عمده ای از این برنامــه در ایران اجرا می شــود‪ .‬در جریان‬ ‫تعامل با ‪ ،FATF‬ســه مورد وجود داشت که مستلزم اصالح‬ ‫قوانین بود‪ .‬ما به ‪ FATF‬پاسخ دادیم که نمی توانیم از ناحیه‬ ‫مجلس تعهدی بدهیم در نتیجه به‪ FATF‬اعالم کردیم که ما‬ ‫امادگی داریم با شما همکاری کنیم ولی به صورت مشروط‬ ‫و در چارچوب قانون اساســی خود‪ .‬به ایــن ترتیب که ابتدا‬ ‫مرجع تصویب قوانین مجلس است و نهایتا کاری که دولت‬ ‫می تواند انجام دهد این اســت که به مجلــس الیحه ارائه‬ ‫کند‪ .‬هم چنین مجلس ما نمی تواند مخالف چارچوب قانون‬ ‫اساســی ما اقدام کند‪ FATF .‬به ما پاسخ داد که منظور شما‬ ‫چیست؟ ما نیز پاسخ دادیم منظور ما این است که حداکثر‬ ‫دولت در چارچوب اختیاراتی که دارد می تواند دغدغه های‬ ‫شــما را برطرف کند و نمی توانیم از طرف دولت تعهدی را‬ ‫درباره ارکان حاکمیت ارائه کنیم‪».‬‬ ‫طیب نیا دربــاره تعریــف ‪ FATF‬از مصادیق گروه های‬ ‫تروریســتی هم گفت‪ « :‬انهــا درباره مصادیــق گروه های‬ ‫تروریســتی تعریف ما را قبول دارند و می گویند هر کشوری‬ ‫خودش مصادیقــش را تعیین می کند‪ .‬تنها ایــرادی که از‬ ‫ما گرفتند درباره تبصره اول بود کــه در ان ذکر کرده بودیم‬ ‫گروه هایی را کــه برای اســتقالل‪ ،‬مبارزه با نژادپرســتی و‬ ‫استعمار مبارزه می کنند تروریســم نمی شناسیم‪ .‬انها به ما‬ ‫گفتند باید گروه های تروریستی را تعریف کنید نه گروه هایی‬ ‫که تروریست نیستند‪ .‬این اولین بار است که یک کشور قبل‬ ‫از اینکه برنامه اقدام را اجرا بکند از فهرست سیاه خارج شده و‬ ‫این برای ایران موفقیتی بسیار چشمگیر است که از فهرست‬ ‫خارج شدیم و هیچ گونه امتیازی نداده ایم‪ .‬اکنون نیز اگر بعد‬ ‫از ‪ 18‬ماه تمامی احکام را اجرا کنیم در فهرست کشورهای‬ ‫خاص خواهیم رفت که بسیار اندک هستند‪ .‬اگر نتوانیم چند‬ ‫مورد را انجام دهیم در میان کشورهایی خواهیم رفت که به‬ ‫صورت جزئی عمل کردند و در بدترین حالت نیز ممکن است‬ ‫به این صورت رقم بخورد که برگردیم به فهرست سیاه و این‬ ‫یعنی اینکه هیچ کاری انجام نداده ایم‪».‬‬ ‫وزیر امور اقتصادی و دارایــی هم چنین با بیان اینکه‬ ‫‪ FATF‬هیچ اطالعاتی از ما نمی خواهد گفت‪ FATF« :‬فقط‬ ‫از ما می پرسد شــما شــورای عالی مبارزه با پولشویی دارید‬ ‫یا خیر؟ ایا فالن قانون را اجرا کرده ایــد یا خیر؟ ‪ FATF‬یک‬ ‫سری قواعد دارد‪ .‬بانک اطالعاتی ندارد که از ما اطالعات‬ ‫بخواهد‪ .‬صحبت هایی که می شــود ناشی از نشناختن این‬ ‫نهاد است‪ .‬من به همه مردم ایران اطمینان می دهم که ما‬ ‫از تعریف هیچ مرجعی در مورد تروریســم تبیعت نمی کنیم‬ ‫و هم چنین هیچ گونه ارتباط اطالعاتــی با ‪ FATF‬نخواهیم‬ ‫داشت‪ .‬ضمنا مطلقا هیچ تحریم داخلی برای هیچ شرکت‬ ‫داخلی لحاظ نخواهد شد‪».‬‬ ‫پاسخ به نقدها از سوی دولت‬ ‫اما در تحولی دیگر شــورای عالی مبارزه با پولشــویی‬ ‫به عنوان نهاد مرجع همکاری با گروه اقدام مالی (‪ )FATF‬در‬ ‫کشور‪ ،‬با انتشــار بیانیه ای به برخی از انتقادها درخصوص‬ ‫همکاری ایران با این گروه‪ ،‬پاسخ داد‪ .‬این بیانیه با اشاره به‬ ‫همکاری درازمدت ایران با گروه اقدام مالی که در دولت های‬ ‫گذشته نیز به شکلی فعاالنه وجود داشته است‪ ،‬نگاهی به‬ ‫روند کاری طی شده در تعامالت ایران با این گروه داشته و‬ ‫اثر این تعامالت را که به خروج کشور از فهرست کشورهای‬ ‫پرخطر و غیرهمکار گروه اقدام مالی (فهرست سیاه اقدام‬ ‫مالی) منجر شــد‪ ،‬تشــریح می کند‪ .‬این بیانیه‪ ،‬به قوانین‬ ‫متعددی اشاره می کند که در مجالس گذشته و در سال های‬ ‫‪ 1387 ،1386‬و ‪ 1394‬تصویب شد و مبانی قانونی همکاری‬ ‫ایران با گروه اقدام مالی در زمینه مبارزه با پولشویی و تامین‬ ‫مالی تروریسم را مشــخص کرده اســت‪ .‬گزارش شورای‬ ‫عالی مبارزه با پولشــویی‪ ،‬پنج انتقاد مطرح شــده از سوی‬ ‫منتقدان همکاری ایران با گروه اقدام مالی را نیز ذکر کرده‬ ‫و با شفاف ســازی ابهامات موجود در ایــن انتقادها‪ ،‬به انها‬ ‫پاسخ داده است‪.‬‬ ‫بر اســاس این پاســخ‪ ،‬گروه اقدام مالی بــه رویه ها و‬ ‫قوانین موجود در کشــورها به منظور مقابله با پولشــویی و‬ ‫تامین مالی تروریسم می پردازد و برخالف انتقادهای مطرح‬ ‫شده‪« ،‬جمع اوری اطالعات» در حیطه اختیارات این گروه‬ ‫قرار نداشــته و ایران هم تعهدی به دادن اطالعات ندارد‪.‬‬ ‫عالوه بر این‪ ،‬صالحیت تشــخیص مصادیق تروریسم بر‬ ‫عهده کشورها است و ایران هم‪ ،‬این اختیار را خواهد داشت‬ ‫که با تشخیص خود قطعنامه های شــورای امنیت سازمان‬ ‫ی هم در تبعیت کشورهای عضو گروه‬ ‫ملل را اجرا کند و الزام ‬ ‫اقدام مالی از تحریم های اختصاصی وضع شــده از سوی‬ ‫امریکا‪ ،‬وجود ندارد‪.‬‬ ‫اثر تعامالت در خروج از فهرست سیاه‬ ‫اطالعیه شورای عالی مبارزه با پولشویی پس از مروری‬ ‫بر تاریخچــه تعامل ها‪ ،‬اضافــه می کند کــه «دولت وقت‬ ‫تالش کرد تا اقدامات گسترده‪ ،‬مفید و موثر انجام شده در‬ ‫ سال های گذشته در رابطه با مبارزه با پولشویی و تامین مالی‬ ‫تروریسم در کشور مورد تاکید بیشــتر قرار گیرد‪ .‬به همین‬ ‫جهت‪ ،‬در نشســت های بین المللی‪ ،‬بر این نکته تاکید شد‬ ‫که ایــران به عنوان یکــی از قربانیان عملیات تروریســتی‬ ‫همواره اقدامات گســترده ای را برای مقابله با تمامی ابعاد‬ ‫تروریسم انجام داده است‪ .‬همچنین مقررات‪ ،‬مصوبات و‬ ‫ایین نامه ها و دستورالعمل های متعددی که در دولت های‬ ‫گذشته و سال های اخیر در راســتای مبارزه با پولشویی در‬ ‫سطحکشورتصویبشده اند‪،‬معرفیشد‪.‬ازجملهمهم ترین‬ ‫این اقدامات‪ ،‬انعکاس تصویب قانون مبارزه با تامین مالی‬ ‫تروریســم در پایان ســال ‪ 1394‬ازســوی مجلس شورای‬ ‫اسالمی بوده است‪ .‬تدابیر مزبور منجر به تعلیق «اقدامات‬ ‫مقابله ای» علیه کشور شد و این اقدامات‪ ،‬به فضل خدا در‬ ‫چارچوب قانون اساسی و سیاست های کالن نظام تا خروج‬ ‫کامل از فهرست کشورها و مناطق پرخطر و غیر همکار ادامه‬ ‫خواهد داشت»‪.‬‬ ‫مخاطره انگیزتر از برجام‬ ‫چرا پذیرش ‪ FATF‬به مصلحت نیست‬ ‫هاجر چنارانی‬ ‫عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی‬ ‫‪2‬‬ ‫پذیــرش ‪ FATF‬بــه مصلحت نظــام نیســت و برخی‬ ‫کارشناســان دلســوز این موضــوع را مخاطره برانگیز تر و‬ ‫دائمی تر از برجام ارزیابــی می کنند‪ .‬در این اصل که ایران‬ ‫باید به ســمت مبارزه با پولشویی برود شــکی وجود ندارد و‬ ‫باید در این راه از تجربه کشورهای دیگر استفاده کرد ولی‬ ‫تعریف ایران انقالبی از پولشــویی و مبارزه با ان با تعریف‬ ‫نظام سلطه تفاوت دارد‪.‬‬ ‫در این کنوانســیون ما متعهد شــده ایم هر شخص‬ ‫حقیقی یا حقوقی که در لیست تحریمی سازمان ملل متحد‬ ‫وجود دارد را درون کشور تحریم کنیم و این رخداد در حال‬ ‫حاضر در برخی بانک ها ایجاد شده است که کار اشخاص‬ ‫حقیقی و حقوقی را انجــام نمی دهند و مشــکالتی ایجاد‬ ‫کرده اند‪ .‬در حال حاضر ‪ 200‬شخص‪ ،‬شرکت و موسسه در‬ ‫لیست تحریم ها قرار دارد و مسئو الن ما با امضای این سند‬ ‫محرمانه متعهد شده اند تحریم ها را علیه انها درون کشور‬ ‫ی که دچار تحریم داخلی شده ایم‬ ‫نیز اجرایی کنند‪ ،‬ب ه نحو ‬ ‫و این جای تاسف دارد‪.‬‬ ‫صداوسیما‪ ،‬وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح‪،‬‬ ‫قرارگاه خاتــم‪ ،‬وزارت اطالعات‪ ،‬صنایع دفاع‪ ،‬دانشــگاه‬ ‫مالک اشتر‪ ،‬گروه صنایع صنام‪ ،‬صنایع شهید صیاد شیرازی‪،‬‬ ‫صنایع شــهید باقری‪ ،‬باتری ســازی نیرو‪ ،‬صنایع پارچین‪،‬‬ ‫هواپیمایی مرکز تحقیقات و فنــاوری دفاعی و هواپیمایی‬ ‫ماهان برخی از شــرکت هایی هســتند که امکان تبادالت‬ ‫بانکی درون کشور را از دست داده اند‪ .‬لیست باال بهترین‬ ‫و متخصص ترین نیروهای کشــور را شامل شده است که‬ ‫مشمول این تحریم های داخلی شده اند‪.‬‬ ‫در حال حاضر ‪ 35‬کشور عضو این کنوانسیون هستند‬ ‫و جالب اســت بدانید که عربســتان و رژیم صهیونیســتی‬ ‫اعضای ناظر این کنوانسیون هســتند‪ ،‬این دو رژیم حتی‬ ‫متوقفش کنید !‬ ‫پشت پرده توافق ‪ FATF‬چیست؟‬ ‫ابوالقاسم حکیمی پور‬ ‫استاد اقتصاد دانشگاه‬ ‫‪3‬‬ ‫هنوز فرایند عضویت را کامل طی نکرده انــد و با این تعهد‬ ‫قرار اســت روی ایران نظارت کنند که جای ســوال دارد‪.‬‬ ‫بایــد امضای این کنوانســیون توســط دولت در شــورای‬ ‫عالی امنیت ملی مطرح شــود و مجموعه نظــام درباره ان‬ ‫تصمیم گیری کنند و هر چه تصمیم شد همه مسئو الن باید‬ ‫ان را قبول کنند‪.‬‬ ‫اینکه کشورهای دارای تروریست دولتی قرار است بر‬ ‫ایران نظارت کنند طنز تلخ تاریخی است‪.‬‬ ‫هدف دیگر این طرح شناســایی کشــورهای حامی‬ ‫تروریســم اســت‪ .‬بحث مبارزه بــا تروریســم در این تعهد‬ ‫حضور چشم گیری دارد ولی خود کشورهایی که تروریسم‬ ‫را در جهان گسترش می دهند در ان حضور دارند و نتایجی‬ ‫تاکنون نداشته است‪.‬‬ ‫بر اســاس توافق ‪ ،FATF‬جمهوری اســامی باید در‬ ‫کنوانســیون پالرمو عضو شــود‪ ،‬حال در این کنوانسیون‪،‬‬ ‫حزب الله در لیست ســیاه قرار دارد‪ ،‬این توافق به قرارداد‬ ‫پولی و بانکــی پرداخته اســت و هیچ ارتباطی با مســائل‬ ‫مربوط به حزب الله ندارد‪ .‬مجلس شــورای اسالمی تحت‬ ‫هیچ شرایطی با کنوانســیون هایی که امنیت داخلی و خط‬ ‫مقاومت را تضعیف کند نه تنهــا موافقت نخواهد کرد بلکه‬ ‫به صورت جدی برخورد خواهد کرد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫توســط شــورای امنیت ملی تحریم شــده اند قطع شود و‬ ‫تمام تراکنش هــا به طور کامل متوقف باشــند‪ .‬هم اکنون‬ ‫برخی بانک های داخلی در ارائه تســهیالت مالی به برخی‬ ‫نهادهای تحریم شده از سوی شورای امنیت ملی‪ ،‬ممانعت‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫اخیرا هم یکی از بانک های دولتی‪ ،‬ارائه تسهیالت‬ ‫به نهاد انقالبی و سازندگی کشــور را متوقف کرد‪ .‬در هیچ‬ ‫کشوری مصوبات شــورای امنیت ملی به دلیل انکه منافع‬ ‫کشــور به خطر می افتد کنار گذاشــته نمی شــود و معلوم‬ ‫نیست چرا مســئوالن فعلی در ایران به دنبال خودتحریمی‬ ‫ و قطع روابط مالی با نهادهای تحریم شــده از سوی غرب‬ ‫هستند‪ .‬اخیرا ســه بانک دولتی ایرانی ارائه تسهیالت به‬ ‫برخی نهادهای تحریم شــده را متوقف کردنــد‪ .‬به عنوان‬ ‫یک مطالبه عمومی و یک هشدار به دولت اعالم می کنیم‬ ‫که هر چه ســریع تر رونــد توافق ‪ FATF‬متوقف شــود‪ .‬اگر‬ ‫قرار باشد این توافق اجرا شــود‪ ،‬نوعی خیانت و همسویی‬ ‫و همسازی با دشــمنان تابلودار نظام خواهد بود‪ ،‬بنابراین‬ ‫نباید اگاهانه یا نااگاهانه به طور ساده انگارانه با این جریان‬ ‫مهم برخورد شود‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫واقعیت این اســت که من ‪ ،FATF‬را خیانتی بزرگ در‬ ‫حق ملت ایران می دانم و خواســتار توقف فوری ان البته‬ ‫به عنوان مطالبه عمومی هستم‪.‬‬ ‫‪ FATF‬از ســال ‪ 1999‬مطرح بوده اســت‪ .‬در این باره‬ ‫واحدی در وزارت امــور اقتصادی و دارایــی تحت همین‬ ‫عنوان ایجاد شد و در بانک مرکزی هم اداره کلی مسئولیت‬ ‫این موضوع را برعهده گرفت‪ .‬در دوره قبلی دولت‪ ،‬موضوع‬ ‫‪ FATF‬مطرح شــد اما توافقی در ان دوره شکل نگرفت‪ ،‬اما‬ ‫پس از اجرای برجام‪ ،‬این موضوع به طور جدی مطرح شد با‬ ‫این عنوان که صورت های مالی موسسات مالی و اعتباری‬ ‫ایران و بانک ها شفاف نیست و باید این توافق اجرا شود‪.‬‬ ‫دشــمنان تابلودار ایران با اجرای این توافق به دنبال قطع ‬ ‫تراکنش های مالی بانک هــای ایرانی با تحریم شــدگان‬ ‫داخل کشور هستند‪ .‬زمانی که اقای ســیف به نیویورک و‬ ‫نشست صندوق بین المللی پول رفت‪ ،‬موضوع اجرای این‬ ‫توافق جدی تر شد و از عدم اگاهی و سادگی مسئوالن ایران‬ ‫سوءاســتفاده کردند‪ .‬این توافق‪ ،‬مراودت مالی و تجاری‬ ‫بانک های ایرانی با نهادهای ایرانی تحریم شــده از سوی‬ ‫شورای امنیت ملی را هدف قرار داده و اجرای ان یک نوع‬ ‫خودتحریمی در همنوایی با دشمنان کشور خواهد بود‪.‬‬ ‫پشت پرده جریان توافق ‪ FATF‬نشان از ساده انگاری‬ ‫مسئوالن اقتصادی ایران دارد‪ .‬این توافق موجب می شود‬ ‫تا کمک مالــی ایران به اشــخاص حقیقــی و حقوقی که‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪59‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫رازهای یک پیمان‬ ‫‪ FATF‬چیست و ایران چرا و چگونه به ان پیوسته است؟‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫‪4‬‬ ‫انچه این روزها فضای رسانه ای ایران را مشغول کرده‬ ‫و جنجال های زیادی را در پی داشته‪ ،‬پیوستن به یک قانون‬ ‫اقتصادی است که محدودیت هایی را به لحاظ بانکی برای‬ ‫ایران داشته و در عوض مقامات دولتی مدعی شده اند که‬ ‫ایران را از یک چالــش اقتصادی و بانکــی خارجی خارج‬ ‫خواهد کرد‪ .‬ماجرا از این قرار اســت که بانک مرکزی چند‬ ‫هفته پیش اعالم کرد پس از انجام اقدامات مثبت ایران از‬ ‫جمله در زمینه تصویب قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم‬ ‫در مجلس و تایید ان از سوی شــورای نگهبان‪ ،‬گروه ویژه‬ ‫اقدام مالی نسبت به این تحوالت واکنش مثبت نشان داده‬ ‫و برای اولین بار نام ایران را از گروهی که در قعر فهرســت‬ ‫رده بندی ان قرار داشــت‪ ،‬حــذف کرده و ان را در ســطح‬ ‫باالتری ارتق ا داده است‪.‬‬ ‫در بیانیه رســمی بانــک مرکزی در عین حــال تاکید‬ ‫شده بود اگر چه نام ایران همچنان در فهرست کشورهایی‬ ‫قرار دارد که الزم است در خصوص ان تدابیر احتیاطی به‬ ‫ی نشده که ایران برای چه مدت‬ ‫عمل اید اما اشاره مستقیم ‬ ‫از فهرست مذکور حذف می شود‪ .‬گفته می شود‪ ،‬اگر پس‬ ‫از یک ســال این کارگروه تا حد کافی از ایران راضی باشد‪،‬‬ ‫ممکن اســت اقدامات بعــدی را انجام دهد‪ .‬گــروه ویژه‬ ‫اقدام مالی علیه تروریســم که در حوزه مبارزه با پولشــویی‬ ‫فعالیت دارد‪ ،‬در بیانیه پایانی اجــاس ‪24‬ژوئن که جمعه‬ ‫چهارم تیرماه برگزار شــد‪ ،‬نام ایران را به طور موقت و برای‬ ‫یک سال از فهرســت کشورهایی که الزم اســت علیه انها‬ ‫اقدام های متقابل اتخاذ شــود‪ ،‬حذف کــرد‪ .‬در ازای این‬ ‫کار گویا بانک مرکزی متعهد شــده تا دستورالعمل مبارزه با‬ ‫پولشویی این کارگروه را در کل شبکه بانکی کشور اجرایی‬ ‫کند‪ .‬نکته اما این اســت که چند هفته قبل از اعالم رسمی‬ ‫این رویــداد‪ ،‬رئیس کل بانک مرکزی ایــران در مصاحبه با‬ ‫شبکه سی ان بی سی گفته بود نمایندگان دولت ایران اخیرا‬ ‫با سازمان بین المللی «گروه ویژه اقدام مالی» برای گزارش‬ ‫تغییرات سه سال اخیر در سیستم مالی ایران و مذاکره در‬ ‫خصوص خارج شدن از لیست سیاه‪ ،‬دیدار کرده اند‪ .‬گروه‬ ‫‪ FATF‬پس از این دیدار اعالم کرد‪« :‬این سازمان فرایندی‬ ‫را مدیریت می کنــد تا اطمینــان حاصل کند کشــورهای‬ ‫سراســر جهان اســتانداردهای بین المللی ضد پولشویی و‬ ‫ضد تامین مالی تروریســم را رعایت می کننــد و این فرایند‬ ‫دقیق‪ ،‬دشــوار‪ ،‬طوالنی و زمان بر اســت‪ .‬گــروه ‪ FATF‬در‬ ‫فوریه ‪ 2016‬بیانیه ای را منتشــر کرده و نسبت به کوتاهی‬ ‫ایران در رسیدگی به ریسک فاینانس تروریسم و تهدیدهایی‬ ‫که متوجه یکپارچگی سیســتم مالی جهانی می کند‪ ،‬ابراز‬ ‫نگرانی کرده بود‪ ».‬معاون نظارتی بانک مرکزی ایران‪ ،‬سال‬ ‫‪ 2018‬را موعد اعالم نتیجه ارزیابی جدید گروه اقدام مالی‬ ‫عنوان کرده است‪.‬‬ ‫دیدار در تهران‬ ‫در ادامه تحوالت مربوط به این ماجرا دیوید لیپتون‪،‬‬ ‫معاون رئیــس صندوق بین المللی پول (‪ )IMF‬که ســمت‬ ‫دســتیاری ویژه باراک اوباما را نیز در کارنامه خود دارد‪ ،‬به‬ ‫ایران امد‪ .‬رئیس کل بانک مرکزی‪ ،‬خواســتار مساعدت و‬ ‫حمایت صندوق برای تسریع پیوســتن ایران به بانکداری‬ ‫بین المللی و کمک های تکنیکی در زمینه مبارزه با پولشویی‬ ‫و تامین مالی تروریسم شد‪ .‬لیپتون در تهران وعده کمک‬ ‫این صندوق برای بازگشــت بــه نظام بانکــی بین المللی‬ ‫را داد و اعالم کرد صنــدوق بین المللی پــول می تواند در‬ ‫زمینه های مختلف ازجمله مبارزه با پولشویی و تامین مالی‬ ‫تروریسم به ایران کمک کند‪ .‬او با اشاره به اینکه بانک های‬ ‫ایرانی نباید از تروریســم حمایت کننــد‪ ،‬در صحبت هایی‬ ‫اتهام امیز و مال حظه جویانه گفتــه بود‪« :‬بهترین اقدامی ‬ ‫که دولــت و بانک ها می توانند انجام دهنــد‪ ،‬افزایش این‬ ‫اســتانداردها و رساندن انها به ســطح بین المللی و تالش‬ ‫برای اطمینان دادن به شرکای خارجی و بانک ها در این باره‬ ‫است که انجام معامالت با بانک های ایران ایمن است‪».‬‬ ‫روایت سیف‬ ‫این نکته نیز مهم است که سیف در سفرش به امریکا‬ ‫حرف هــای قابل توجهی در این مــورد زده بــود‪ .‬ولی الله‬ ‫ســیف ‪ 28‬فروردین ‪ 1395‬در جمع اعضای شورای روابط‬ ‫خارجی امریکا در اظهارات ابتدایی خــود که با هدف رفع‬ ‫نگرانی موسســات مالی غربی بیان شــد‪ ،‬گفته بود‪ « :‬ما‬ ‫افزایــش چارچــوب مقابله با پولشــویی و مبــارزه با تامین‬ ‫مالی تروریســم از طریق بهبود سیاســت ها و فرایندهای‬ ‫کی وای سی (مشتری خود را بشناس) را در اولویت باالیی‬ ‫قرار داده ایم تا درباره پیشــگیری از جرایم مالی و تسهیل‬ ‫پیوستن مجدد بانکداری ایرانی به اقتصاد جهانی اطمینان‬ ‫یابیم‪ .‬پس از تصویب قانون مقابله با پولشــویی و مقررات‬ ‫اجرای ان در چند ســال پیش‪ ،‬اجرای اخیر قانون مبارزه با‬ ‫تامین مالی تروریسم مانع مهمی را از سر راه تعامل مجدد‬ ‫بانک های ایرانی با همتایان خارجی برخواهد داشــت‪ .‬ما‬ ‫متعهد به تقویت بیشتر مقابله با پولشویی و مبارزه با تامین‬ ‫مالی خارجی تروریسم هستیم و خواستار ارزیابی صندوق‬ ‫بین المللی پول درباره اســتانداردهای کارگروه ویژه مالی‬ ‫شــدیم و قصد داریم به گروه مقابله با پولشویی و مقابله با‬ ‫تامین مالی تروریسم اوراسیا ملحق شویم‪».‬‬ ‫سیف در ادامه اما در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره‬ ‫امکان بهره مندی سپاه پاسداران از پول های مورد مبادله‬ ‫میان موسســات مالی غربــی و ایرانی گفت کــه از طریق‬ ‫سیســتم مشــتری خود را بشــناس (که ســیف در ابتدای‬ ‫اظهاراتــش تاکید کرد که در ایران اجرایی شــده اســت)‬ ‫می توانید طرف مبادله خود را بشناسید و مطمئن بشوید پول‬ ‫مورد مبادله در کجا هزینه می شود ؟‬ ‫ســیف در پاســخ به این ســوال که « مســاله ای که‬ ‫به خصوص برای امریکایی ها در جست وجو برای پتانسیل‬ ‫روابط تجاری با ایران موجب نگرانی اســت این است که‬ ‫برای ســرمایه گذاران خارجی در ایران این مســاله مطرح‬ ‫است که انها تا چه اندازه با سپاه پاسداران انقالب اسالمی‬ ‫ایران کار می کنند‪ ،‬از ان حمایت می کنند یا موجب تقویت‬ ‫ان می شــوند؟ ایا این امکان وجود دارد این مساله (سپاه‬ ‫پاسداران انقالب اسالمی) را از اقتصاد کلی جدا کرد؟»‪،‬‬ ‫گفته بود‪« :‬به نظر می رســد در اینجا مقداری اغراق شده‬ ‫است‪ .‬اقتصاد ایران بسیار شفاف است و امارهای مالی در‬ ‫دسترس هستند و شما می توانید به اسانی به ان دسترسی‬ ‫پیدا کنید‪ .‬شما می توانید از طریق کی وای سی (مشتری‬ ‫خود را بشناس) این کار را انجام دهید و خدماتی است که‬ ‫هر یک از ســرمایه گذاران خارجی می تواننــد از ان برای‬ ‫شناسایی مشــتریان اســتفاده کنند‪ .‬بنابراین سرمایه گذار ‬ ‫خارجــی باید بصیــرت و توانایی شناســایی طــرف مقابل‬ ‫خود را داشــته باشــد و این کامال امکان پذیر است‪ .‬شما‬ ‫می توانید ســرویس های موجــود در کشــور را خریداری‬ ‫کنید‪ .‬شرکت های مختلف و شرکت های معتبر هستند که‬ ‫می توانند خدمات شناخت مشــتری را ارائه کنند‪ .‬حتی در‬ ‫ایران زمانی که ما می خواهیم در کشــوری خارجی اعم از‬ ‫اروپایی یا همسایه سرمایه گذاری کنیم‪ ،‬معموال از مشتری‬ ‫خود را بشــناس اســتفاده می کنیــم و تــاش می کنیم از‬ ‫ســرویس های محلی در دســترس در ان کشــور استفاده‬ ‫کنیم‪ .‬بنابراین‪ ،‬این شــرکت ها اطالعات مورد نیاز شما را‬ ‫فراهم می کنند تا تصمیم درستی بگیرید‪».‬‬ ‫ماجرا از نگاهی فنی‬ ‫‪ EAG‬یکی از اعضای ســازمان ‪FATF theFinancial‬‬ ‫‪ Action Task Force‬یا «گروه ویژه اقدام مالی» است‪ .‬این‬ ‫سازمان در سایت رسمی اش خود را این گونه معرفی کرده‬ ‫است‪ FATF« :‬یک ســازمان بین دولتی است که در سال‬ ‫‪ 1989‬تاسیس شده و هدف اصلی ان تنظیم استانداردها‬ ‫و ترویج اجرای موثر اقدامات حقوقی‪ ،‬نظارتی و عملیا تی‬ ‫به منظور مبارزه با پولشــویی‪ ،‬تامین مالی تروریسم و دیگر‬ ‫تهدیداتی است که پکپارچگی سیستم مالی بین المللی را‬ ‫تهدید می کند‪».‬‬ ‫اهمیت ‪ FATF‬انجاســت که نهادهای مالی و بانکی‬ ‫بزرگ دنیا و حتی موسســات کوچک مالی که در اتحادیه‬ ‫اقتصاد‬ ‫اروپا و امریکا قــرار دارند در انجــام تراکنش ها و مراو دات‬ ‫مالی‪ ،‬مواضع و اعالمیه های این گــروه را به عنوان معیار‬ ‫ریسک همکاری با طرف تجاری شــان در نظر می گیرند‪.‬‬ ‫این سازمان در بررسی های خود که سه بار در سال صورت‬ ‫می گیــرد‪ ،‬قلمروهایــی را به عنوان مصادیق کشــورهای‬ ‫پرخطر و غیرهمکار (‪)High-risk and non-cooperative‬‬ ‫اعالم می کند‪.‬‬ ‫در بیانیه مربوط به نشست اول ‪ 2016‬این سازمان که‬ ‫بود‪ .‬به همین جهــت‪ ،‬گروه ویژه اقــدام مالی‪ ،‬از اعضای‬ ‫خود می خواهد و به تمام دیگر کشورها توصیه می کند که‬ ‫همچنان به موسســات مالی خود پیشنهاد کنند در رابطه و‬ ‫مبادله با افراد حقیقی و حقوقی در ایران‪ ،‬بر اساس توصیه‬ ‫شماره ‪ 19‬گروه ویژه اقدام مالی‪ ،‬هوشیاری الزم را به خرج‬ ‫دهند‪ .‬گروه ویژه اقدام مالی از ایران می خواهد که به طور‬ ‫کامل نواقص مربوط به مبارزه با پولشویی و مقابله با حمایت‬ ‫از تروریســم را برطرف کند‪ ،‬به خصوص مــوارد مربوط به‬ ‫حمایــت مالی از تروریســم را‪ .‬گــروه ویژه اقــدام مالی به‬ ‫تعامل با ایران و نظارت دقیق بر پیشرفت این کشور ادامه‬ ‫خواهد داد‪».‬‬ ‫تقسیم می شوند‪ .‬یک دسته کشورهایی که علیه انها «اقدام‬ ‫متقابل» انجام نمی شود‪ .‬دســته دیگر انهایی هستند که‬ ‫عالوه بر بودن در لیست سیاه‪ ،‬علیه شان اقدام متقابل نیز‬ ‫صورت می گیرد‪ .‬پس از نشست این گروه در شهر بوسان‬ ‫اقدامات متقابل علیه ایران برای ‪ 12‬ماه تعلیق شد‪ .‬دلیل‬ ‫ان نیــز تعهد ایران به اجــرای «برنامه اقــدام» در ‪ 12‬ماه‬ ‫اینده است‪ .‬مفاد برنامه اقدام هنوز منتشر نشده است‪ .‬در‬ ‫سال ‪ 2005‬شورای امنیت سازمان ملل در قطعنامه ‪1617‬‬ ‫تصریح می کند‪[« :‬ســازمان ملل] قویا اصــرار می کند تا‬ ‫تمامی اعضا به صورت کامل اســتانداردهای تهیه شــده‬ ‫در گروه ویژه مالی را شامل ‪ 40‬توصیه درباره پولشویی و ‪9‬‬ ‫توصیه برای تامین مالی تروریسم اجرا کنند‪».‬‬ ‫همچنین در مقدمه قطعنامه ظالمانه ‪ 1929‬که علیه‬ ‫فعالیت های صلح امیز هسته ای ایران صادر شده بود‪ ،‬به‬ ‫دلیل اقداماتی که این گروه در تنظیم مقررات تحریم مالی‬ ‫ایران انجام داده بود‪ ،‬مورد تقدیر شورای امنیت قرار گرفته‬ ‫بود‪ .‬به عبارت دیگر این گروه نهاد همکاری کمیته تحریم‬ ‫ایران بوده که پس از قطعنامه ‪ 1737‬ذیل شــورای امنیت‬ ‫سازمان ملل تشکیل شده بود‪.‬‬ ‫گروه کاری اقدام مالی از نگاهی دیگر‬ ‫تاریخچه ‪FATF‬‬ ‫گروه ‪ FATF‬در ســال ‪ 1989‬توســط اعضــای گروه‬ ‫«جــی‪ - »7‬کانــادا‪ ،‬فرانســه‪ ،‬المــان‪ ،‬ایتالیــا‪ ،‬ژاپــن‪،‬‬ ‫انگلیس و امریکا ‪ -‬تشکیل شــد‪ .‬این گروه یک مجموعه‬ ‫استانداردگذاری بین المللی برای مبارزه با پولشویی و تامین‬ ‫مالی تروریسم به شمار می اید‪ .‬نتایج ارزیابی های این گروه‬ ‫ل پس از جلسات اعضای ان در فوریه‪ ،‬ژوئن و اکتبر‬ ‫هر سا ‬ ‫در ســطح بین المللی منتشر شود‪ .‬از ســال ‪ 2008‬که این‬ ‫گروه فرایند عملکردی خود در خصوص حوزه های قضایی‬ ‫پرخطر و مستقل را اصالح کرد‪ ،‬ایران یکی از موضوعات‬ ‫گزارش های منتشره ان بوده است‪ .‬با این حال به رغم لغو‬ ‫تحریم های هســته ای امریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران‬ ‫در ژانویه‪ ،‬این ســازمان بین دولتی بیانیه خود درباره ایران‬ ‫را که سه بار در سال منتشر می شود‪ ،‬تغییر نداده است‪ .‬در‬ ‫این بیانیه از کشــورهای عضو خواسته شــده که اقدامات‬ ‫متقابل ضد جمهوری اســامی را همان گونه که در بیانیه‬ ‫فوریه ‪ 2009‬قید شده‪ ،‬دردستورکار خود قرار دهند‪ .‬در این‬ ‫بیانیه بار دیگر از ایران خواسته شده به بخش های مربوط‬ ‫به پولشویی و تامین مالی تروریسم در داخل کشور رسیدگی‬ ‫کند‪ .‬به عالوه تاکید شــد ه چنانچه جمهوری اســامی در‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫این گروه توصیه هایــی برای مبارزه با پولشــویی در‬ ‫ســطح ملی و بین المللی تهیه کرده اســت که یک ســال‬ ‫بعد از ایجاد شــدن ‪ 40‬توصیه توســط این گــروه تولید و‬ ‫منتشر شد‪ .‬از سال ‪ 2001‬نیز مســاله مقابله با تامین مالی‬ ‫تروریسم به ماموریت این گروه اضافه شد‪ .‬در اکتبر ‪2001‬‬ ‫گروه ویژه اقدام مالی هشــت توصیه ویژه بــرای مواجهه‬ ‫با تامین مالی تروریســم مطرح کرد‪ .‬در ســال ‪ 2004‬این‬ ‫گروه با افــزودن یک توصیــه دیگر توصیه هــای نه گانه‬ ‫ویژه را منتشــر کرد‪ .‬در مجموع این گــروه ‪ 9+40‬توصیه‬ ‫برای مقابله با پولشــویی و مبارزه با تامین مالی تروریســم‬ ‫منتشر کرده است‪ .‬در ســال ‪ 2003‬گروه ویژه اقدام مالی‬ ‫گســتره توصیه های خود را اصالح کرد و حرفه ها و کسب‬ ‫و کارهای غیر مالی را نیز در برگرفت ؛ کســب و کارهایی از‬ ‫قبیل کازینوها‪ ،‬تاجران سنگ ها و فلزات گران بها‪ ،‬وکال و‬ ‫دفترداران رسمی‪ .‬در مسیر زمان‪ ،‬فعالیت های این گروه‬ ‫گسترده تر شــد و در نتیجه در ســال ‪ 2012‬مقابله با تامین‬ ‫مالــی فعالیت های اشــاعه ای نیز به ماموریــت این گروه‬ ‫اضافه شد و در همین ســال اخرین ویرایش توصیه های‬ ‫خود را برای مقابله با جرایم مالی (تامین مالی تروریســم‪،‬‬ ‫تامین مالی فعالیت های اشاعه ای‪ ،‬پولشویی و‪ )...‬منتشر‬ ‫کرد‪ .‬عنوان این توصیه نامه «اســتانداردهای بین المللی‬ ‫در مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم و اشاعه گری»‬ ‫اســت‪ .‬این گــروه میزان پیشــرفت کشــورهای عضو در‬ ‫زمینه پیاده ســازی توصیه های این گروه را رصد می کند‪.‬‬ ‫همچنین پیشرفت تصویب و اجرای توصیه های گروه در‬ ‫ســطح جهان را نیز دنبال می کند‪ .‬بر اســاس همین رصد‬ ‫و نظارت گروه کاری اقدام مالی کشــورها را به ســه دسته‬ ‫اقتصاد‬ ‫بعد از اجرای برجام برگزار شد‪ ،‬ایران در کنار کره شمالی در‬ ‫لیست کشورهای غیرهمکار باقی ماند ‪ .‬این در حالی است‬ ‫که مقامات امریکایی در چند مــاه اخیر باقی ماندن در این‬ ‫لیست را به عنوان یکی از علل عدم گشایش در تحریم های‬ ‫بانکی ذکر می کردند‪ .‬برای نمونه «زارات»‪ ،‬معاون سابق‬ ‫وزارت خزانه داری امریکا در امور تروریسم و جرائم مالی چند‬ ‫روز پیش در جلسه استماع سنا می گوید‪« :‬ریسک تعامل با‬ ‫ایران در دوره پسا برجام تغییری نکرده است‪ .‬بانک مرکزی‬ ‫و بانک های ایران همچنان در لیســت منطقه پولشــویی‬ ‫ماده ‪ ۳۱۱‬قانون پاتریوت امریکا هستند‪ .‬ایران همچنان به‬ ‫همراه کره شمالی در لیست پرریسک ترین کشورهای فتف‬ ‫(‪ )FATF‬قرار دارند‪ .‬بیانیه ‪ ۱۹‬فوریه فتف تصریح می کند که‬ ‫ایران دارای ریسک تامین مالی تروریسم است و نظام مالی‬ ‫کشورها را تهدید می کند‪».‬‬ ‫باتوجه به رایزنی هــا و پذیرش تعهــدات ایران _که‬ ‫به نظر می رســد تنها در مورد گوشــه ای از انهــا به صورت‬ ‫اجمالی خبرهایی منتشــر شــده (مانند پیوستن به ‪_)EAG‬‬ ‫عده ای انتظار داشــتند کــه ‪ FATF‬موضع خــود را در مورد‬ ‫ایران اصالح کند‪ .‬ولی الله ســیف‪ ،‬رئیس بانک مرکزی‪،‬‬ ‫‪ 28‬فروردین ‪ 95‬در جلســه شــورای روابط خارجی امریکا‬ ‫می گوید‪« :‬هفته گذشــته‪ ،‬همکاران من در بانک مرکزی‬ ‫و وزارت دارایی در جلســه ‪ FATF‬در پاریس گزارشــی ارائه‬ ‫کردند و حاضران بسیار از اینکه ما اقدامات زیادی به عمل‬ ‫اورده ایم‪ ،‬شگفت زده شدند‪».‬‬ ‫اما ‪ FATF‬در نشست دوم سال ‪ 2016‬این سازمان که‬ ‫ چهار تیرماه (‪ 24‬ژوئن) بیانیه عمومی ان منتشر شد‪ ،‬عمال‬ ‫تغییری در وضعیت ایران نداده اســت‪ .‬در بیانیه عمومی‬ ‫جدید ‪ FATF‬در مورد وضعیت ایران می خوانیم‪:‬‬ ‫«کارگروه اقدام مالی از تصویب و تعهد سیاسی سطح‬ ‫باالی ایــران به یک برنامــه اقدام برای رفــع کمبودهای‬ ‫راهبردی مربوط به مقابله با تامین مالی تروریســم‪ /‬مبارزه‬ ‫با پولشــویی و همچنین تصمیم این کشــور برای دریافت‬ ‫کمک های فنی برای اجرای این برنامه اقدام‪ ،‬اســتقبال‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫به همین جهت کارگروه اقدام مالی اقدامات متقابل‬ ‫را برای دوازده ماه به حالت تعلیق دراورده تا بر روند اجرای‬ ‫برنامه اقدام نظارت کند‪ .‬در صورتی که در پایان این دوره‪،‬‬ ‫کارگــروه اقدام مالــی به این جمع بندی برســد کــه ایران‬ ‫پیشــرفت الزم را در اجرای برنامه اقدام نداشته‪ ،‬اقدامات‬ ‫تقابلی کارگروه و اقدام مالی بار دیگر اعمال خواهند شــد‪.‬‬ ‫اگر ایران در ایــن دوره به تعهدات خود ذیــل برنامه اقدام‬ ‫عمل کرده باشد‪ ،‬گروه ویژه اقدام مالی گام های بعدی در‬ ‫این ارتباط را در نظر خواهــد گرفت‪ .‬ایران تا زمان تکمیل‬ ‫کامل برنامه اقدام‪ ،‬همچنــان در بیانیه عمومی گروه ویژه‬ ‫اقدام مالی باقی خواهد ماند‪ .‬تــا زمانی که ایران اقدامات‬ ‫الزم برای رفع کمبود های شناسایی شده در برنامه اقدام را‬ ‫انجام نداده‪ ،‬گروه ویژه اقدام مالی نسبت به ریسک ناشی‬ ‫از حمایت مالی از تروریســم از داخل ایران و تهدیدی که‬ ‫برای سیستم مالی بین المللی ایجاد می کند‪ ،‬نگران خواهد‬ ‫تقسیم کرده است‪ .‬یک دسته کشورهایی هستند که از نظر‬ ‫این گروه کامال بر توصیه های این گروه منطبق بوده و انها‬ ‫را اجرا کرده اند‪ .‬این گروه بیشتر کشــورهای توسعه یافته‬ ‫هستند‪ .‬گروه دوم کشورهایی هستند که در حال پیشرفت‬ ‫و تطبیق با اســتانداردهای مشخص شــده هستند‪ .‬دسته‬ ‫اخر کشورهایی هستند که همکاری با این گروه نداشتند‪،‬‬ ‫بنابراین از نظر گروه کشــورهای دارای خطر پولشــویی و‬ ‫تامین مالی تروریسم هســتند‪ .‬این دسته خود به دو دسته‬ ‫‪61‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫انجام این کار شکست بخورد‪ FATF،‬در نشست خود در ژوئن‬ ‫‪ 2016‬از کشورهای عضو خواهد خواست که تدابیر متقابل‬ ‫علیه ایران را تشدید کند‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫پیامدهای ارتباط با ایران برای بانک های خارجی‬ ‫از منظر گــروه «اقدامات مالی مبارزه با پولشــویی»‪،‬‬ ‫ارتباط با ایران همچنان در حــوزه قضایی دارای تهدیداتی‬ ‫بوده و هشــدار ایــن تهدیدات نیــز خطاب به موسســات‬ ‫مالی خارجی ای کــه روابط خود بــا بانک هــای ایرانی را از‬ ‫سرگرفته اند‪،‬عنوانشدهاست‪ FATF.‬باردیگرخواستارتدابیر‬ ‫متقابل (ضدایران) شده چراکه معتقد است پیامدهای تامین‬ ‫مالی غیرقانونی و خطرات نظارتی در قبال ایران گریبانگیر‬ ‫بانک هــای خارجی خواهد شــد‪ .‬اســتانداردهای مربوطه‬ ‫‪ ،FATF‬در حال حاضر توسط اعضای این گروه در چهارمین‬ ‫دور ارزیابی های متقابل انها مورد استفاده قرار گرفته و طبق‬ ‫این استانداردها از بانک ها خواسته شده تدابیر و تنظیمات‬ ‫قضایی خــود برای ارتباط مالــی با ایــران را افزایش دهند‪.‬‬ ‫این تدابیر می تواند شــامل کســب اطالعات بیشتر درباره‬ ‫مشتریان‪ ،‬صاحبان ســودها‪ ،‬ماهیت روابط تجاری و منبع‬ ‫و نحوه استفاده از سرمایه های مالی باشد‪ .‬گرچه اقداماتی‬ ‫برای کاهش خطرات ناخواســته در معامله با ایران اتخاذ‬ ‫شــده اما این اقدامات نیز برای اطمینان موسســات مالی‬ ‫مرتبط با بانک های ایران کافی نیســت‪ .‬اســتانداردهای‬ ‫‪ FATF‬همچنین طیفی از تنظیم کننده های اقدامات متقابل‬ ‫کاهش دهنده ریسک را تامین می کند که می تواند فراتر از‬ ‫اقدامات حقوقی دنبال شــود‪ ،‬از جمله‪ :‬وضع قوانین ارائه‬ ‫گزارش هــای اضافی بــرای بانک هایی کــه فعالیت های‬ ‫با ریســک قضایی باال دارند‪ ،‬ممنوعیت موسســات مالی‬ ‫از اتکا بــر اشــخاص ثالث واقــع در کشــورهای مربوطه‬ ‫برای ارائه حقوق مشــتریان و حتی محــدود کردن روابط‬ ‫تجاری یا معامالت اقتصادی با یک کشور مشخص شده‪.‬‬ ‫در حقیقــت‪ ،‬درخواســت ‪ FATF‬بــرای اقدامــات متقابل‬ ‫علیه ایــران ارجاع بــه مفاد بنــد ‪ 104‬تحریم هــای جامع‬ ‫ضدایران بوده (بند پاسخگویی) و همچنین به «قانون منع‬ ‫سرمایه گذاری» (‪ )Divestment Act‬اشاره دارد که در ان‬ ‫بر مبنای قانونی اعمال تحریم هــای ثانویه ایاالت متحده‬ ‫علیه ایران تاکید شــده اســت‪ .‬گرچه بیش از ‪ 400‬مقام و‬ ‫مسئول ایرانی به عنوان بخشی از توافق هسته ای از لیست‬ ‫تحریم های ثانویه ایاالت متحده حذف شدند اما همچنان‬ ‫بالغ بر‪ 200‬مورد از جمله نهادهای اقتصادی مهم ایران مانند‬ ‫سپاه پاسداران انقالب اســامی در این لیست باقی ماند ه و‬ ‫هدف تحریم های ثانویه هســتند‪ .‬قانونی که از موسسات‬ ‫مالی خارجــی می خواهد در انجام معامــات مالی کالن با‬ ‫عوامــل ایرانی ای که از سیســتم اقتصــادی امریکا حذف‬ ‫شده اند‪ ،‬احتیاط کنند‪ ،‬در جلســه ‪ FATF‬مورخ فوریه ‪2010‬‬ ‫مطرح شــد‪ .‬در این نشست از اعضا خواســته شد اقدامات‬ ‫متقابل را به منظور «محافظت سیســتم مالــی بین المللی‬ ‫در مقابل هرگونه پولشــویی در جریــان و کالن و همچنین‬ ‫خطرات تامین مالی تروریسم توسط ایران» اجرا نمایند‪ .‬این‬ ‫اظهارات در بیانیه کنونی ‪ FATF‬و حتی پس از اجرای توافق‬ ‫هسته ای همچنان باقی مانده است‪ .‬بیانیه جدید ‪ FATF‬تنها‬ ‫چند روز پس از ان منتشر شــد که «انجمن ارتباطات مالی‬ ‫بین بانکی جهانی» (ســوئیف) این مســاله را تایید کرد که‬ ‫بانک های ایران پس از لغــو تحریم های اتحادیه اروپا ‪ -‬که‬ ‫در مارس‪ 2012‬اعمال شــده بود ‪ -‬بار دیگــر از اقتصاد امن‬ ‫برخوردار شده اند‪ .‬به رغم اینکه ایران به حدود ‪ 100‬میلیارد‬ ‫دالر از سرمایه های مسدود شده خود در خارج از کشور دست‬ ‫یافته اما بانک های ایران ‪ -‬برای استفاده از این سرمایه ها در‬ ‫خریدها یا امور تجاری بین المللی ‪ -‬همچنان به ایجاد روابط‬ ‫با بانک های کشورهایی که شــرکای اصلی تجاری تهران‬ ‫هستند‪ ،‬نیاز دارند‪.‬‬ ‫بهانه را از امریکایی ها گرفتیم‬ ‫گفت وگوی مثلث با ایرج ندیمی‬ ‫اقای ندیمی! برای شــروع اصال بفرمایید ‪FATF‬‬ ‫چیست و چرا ایران به ان ملحق شده است؟‬ ‫ما در رابطه با مبارزه با پولشویی که قانون سال ‪86‬‬ ‫جمهوری اسالمی ایران اســت با مرکز و مقری در پاریس‬ ‫روبه رو شــدیم که نزدیک به ‪ 37‬کشــور بــه صورت عضو‬ ‫یا ناظر به عنــوان کارگروه اقدام مالی در ان هســتند‪ .‬انها‬ ‫کمک می کنند به اینکه پولشویی در دنیا اتفاق نیفتد و اگر‬ ‫شد مواجهه با اقدام قضایی شــود یا اینکه کشورهایی که‬ ‫همکار هســتند یا در حال استانداردسازی هستند یا اساسا‬ ‫وقعی نمی نهند را به دنیا معرفی کند‪.‬‬ ‫در این کارگروه اقدام مالی که نظارت کنترل اجرای‬ ‫قانون پولشویی و نیز مبارزه با تروریسم را جهت تامین مالی‬ ‫انجام می دهد‪ ،‬کشــورهای بزرگی مثل المان‪ ،‬ارژانتین و‬ ‫بلژیک هم عضو هســتند‪ .‬واقعیت این است که این گروه‬ ‫ایران و کره شــمالی را به علت اینکه قانون مبارزه با تامین‬ ‫تروریســم را به تصویب نرســانده بودند یا اینکه اطالعات‬ ‫الزم را جهت فعل و انفعاالت بانکــی در رابطه با پول های‬ ‫کثیف اعم از قاچــاق‪ ،‬موادمخدر و رشــوه و انواع پول ها‬ ‫نداشتند در لیست قرار داده بودند که با تالش دولت عمال‬ ‫ایران از لیست ســیاه درامد ولی حدود ‪ 12‬تا ‪ 18‬ماه اینده‬ ‫باید اطالعات خودش از این جهــت که در حال انجام ان‬ ‫استانداردهاست را به اطالع برساند‪.‬‬ ‫یک نکته مهم در مورد ‪ FATF‬و عضویت ایران در‬ ‫ان‪ ،‬این است که اساسا چه کســی یا چه نهاد و‬ ‫ارگانی این کار را کرده است؟ معاون وزیر اقتصاد‬ ‫می گوید که ایــن جزئی از برجام بوده اســت اما‬ ‫سخنگوی وزارت خارجه می گوید که این سیکل‬ ‫جداگانه ای اســت‪ ،‬ربطی به برجام ندارد و اقای‬ ‫ســیف و طیب نیا انجام داده اند‪ .‬سوال من این‬ ‫اســت که ایا پیوســتن ایران بــه ‪ FATF‬در قالب‬ ‫برجام بوده است یا خیر؟‬ ‫دقت کنید که برجــام حول مذاکرات هســته ای‬ ‫بوده منتها اثار و پیامد برجام در این حوزه هم بوده است‪ .‬به‬ ‫این تعبیر که این کار مربوط به پولشویی است و پولشویی‬ ‫ربطی به این امور ندارد‪ .‬قانون مبارزه با تروریســم مالی را‬ ‫از مجلس قبلی این دولــت اورده و کمک زیادی هم برای‬ ‫خروج از ان لیست کرده ولی واقعیت این است که در رابطه‬ ‫با موضوع پولشــویی‪ ،‬قانون قدیمی اســت و تامین مالی‬ ‫تروریسم قانون جدید است‪ .‬از نظر پیگیری اجرا هم این‬ ‫دولت توانسته ایران را جدا کند تا در ان لیست سیاهی که‬ ‫به کشورها از نظر بعد پولشویی اعالم می شود قرار نگیرد‪.‬‬ ‫واقعیت این اســت که برجام یک موضوع هسته ای است‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫رعایــت می کنیم‪ .‬اما برخــی در داخل معنــای دیگری از‬ ‫این دراوردند که ان معنا قابل بحث اســت‪ .‬انها می گویند‬ ‫که ‪ FATF‬تبدیل به تحریم داخلی می شود اما ما انجا ارائه‬ ‫کردیم و االن هــم می گوییم که تحریــم داخلی نه هدف‬ ‫دولت است و نه اصال اجرایی خواهد شد‪ .‬اوال هدف دولت‬ ‫نیست برای اینکه دولت‪ ،‬وزارت دفاع و ارشاد و اطالعات‬ ‫خودش یا نهادهای انقالبی خودش را تحریم نمی کند‪.‬‬ ‫اقای ندیمــی! ‪ FATF‬در واقع ایــن تحریم را از ما‬ ‫می خواهد‪ ،‬ما که نمی توانیم انجام ندهیم؟‬ ‫انها اســتاندارد می خواهند‪ .‬به این معنا که شــما‬ ‫حســاب بی نام داخل خودت نداشــته باشــی ولی نگفتند‬ ‫اسم ها را اعالم کنید‪.‬‬ ‫اجازه بدهید صریح تر ســوالم را بپرسم ایا ‪FATF‬‬ ‫ما را از همکاری با مثــا وزارت دفاع یا اطالعات‬ ‫خودمان منع نمی کند؟ این شــرکت ها‪ ،‬نهادها و‬ ‫سازمان ها در لیست نهی شده ها هستند؟‬ ‫نه‪ ،‬انها وظایفشــان این گونه نیســت‪ .‬گزارشی‬ ‫که کشــورها ارائه می دهند‪ ،‬مالک اســت‪ .‬انها روی ان‬ ‫گزارش ها استناد دارند و وارد اسامی و اشخاص و مصادیق‬ ‫نمی شوند‪ .‬پس اوال که این گونه نیست و ثانیا اگر هم باشد‬ ‫نه دولت خواهان ان اســت و نه حکومت اجازه می دهد‪.‬‬ ‫منظورم از حکومت این اســت کــه دولت در مــورد افراد‬ ‫لشگری یا اشخاص دیگر اختیارات وسیعی ندارد‪ .‬بنابراین‬ ‫حتما چنین چیزی به وجــود نخواهد امد و چنین برنامه ای‬ ‫هم نــدارد‪ .‬البته بــه بعضــی از ظواهر اســتناد می کنند‪.‬‬ ‫همان طور که گفتم ظواهر مالک اجرا نیست‪ .‬یعنی معیار‬ ‫این است که اسامی باید به صورت حقیقی یا حقوقی معلوم‬ ‫باشد و این یک استاندارد اســت اما نمی گویند که همه را‬ ‫به ما بدهید‪ .‬چنین چیزی الزم نیست و به نظر می رسد که‬ ‫دولت هم هوشیاری الزم را دارد و حتی اگر هوشیاری هم‬ ‫نداشته باشد ‪،‬ملت و حکومت اجازه نمی دهند‪.‬‬ ‫اقای ندیمی! ایا انها از مــا نمی خواهند که با این‬ ‫‪ 150‬تا ‪ 200‬شرکت همکاری نداشته باشیم؟‬ ‫ما یکسری اشخاص تحریمی از قبل داشتیم‪.‬‬ ‫به هر حال االن عضو ‪ FATF‬شــدیم که به ما اجازه‬ ‫نمی دهد در ســیکل بانکی مان با این افراد تبادل‬ ‫داشته باشیم‪.‬‬ ‫باز تکــرار می کنم مــا اشــخاص تحریمی جدید‬ ‫نداریم اما به این می رســیم که انهــا می گویند این قانون‬ ‫را در مــورد خودمان اجــرا کنیم‪ .‬ایا مــا در رابطــه با اجرا‬ ‫نرم افزار اســامی را به انها می دهیم؟ نه‪ .‬پس انها کشفی‬ ‫از موضوعات ندارند‪ .‬یعنی ما تعهد را انجام می دهیم ولی‬ ‫گزارش ارسالی در این مورد به شخص نداریم و انها هم تا‬ ‫به حال هیچ وقت در داخل کشــورها این را نخواسته اند‪،‬‬ ‫مهم برای انها معلوم بودن منشــا پول است‪ .‬یعنی قانون‬ ‫پولشــویی روی منشــا تاکید دارد که درمورد ما کدام یک‬ ‫منشا پول شــان قاچاق یا موادمخدر یا قمار و رشوه است؟‬ ‫بنابراین وقتی منشــا انها سالم اســت اصال نیازی به ارائه‬ ‫اسامی نداریم‪.‬‬ ‫اما انها می توانند به حســاب های ما دسترســی‬ ‫داشته باشند و این از نکات چالش برانگیز ‪FATF‬‬ ‫است ‪ .‬در این مورد چه نظری دارید؟‬ ‫اجازه بدهید حرف خودم را تکرار کنم‪ .‬ما انچه را‬ ‫که باید انجام دهیم این است که نرم افزارهای انها را از نظر‬ ‫قالب رعایت کنیم‪ .‬قالب با اســامی فرق می کند‪ .‬بنابراین‬ ‫اول با هم تفاهم کنیم کــه مثال این ‪ 12‬تا درس باشــد یا‬ ‫معدل گیری براساس ‪ a.b.c.d‬باشد یا ‪ 1‬تا ‪ 20‬باشد‪ .‬بنابراین‬ ‫این قالب است ولی اینکه اسامی چه کسانی هستند‪ ،‬دیگر‬ ‫ضرورتی ندارد‪ .‬یعنی شما استاندارد نمره دهی را به صورت‬ ‫«خوب‪ ،‬خوب تر و عالی» می گذارید اما اینکه چه کسانی‬ ‫خوب گرفتند یا خوب تر و عالی اصال ربطی به انها ندارد‪.‬‬ ‫قرار شــده ما نرم افزار انها را از نظر اســتاندارد نرم افزاری‬ ‫رعایت کنیم ولی اســامی و داده پــردازی و داده ها ربطی‬ ‫به انها ندارد‪.‬‬ ‫اگــر روزی احســاس کنیــم انهــا زیاده خواهی‬ ‫می کننــد و بخواهیم از ‪ FATF‬بیــرون بیاییم این‬ ‫امکان وجود دارد؟‬ ‫‪ FATF‬بیــرون امــدن و داخــل شــدن نــدارد‪ .‬یا‬ ‫پولشویی را قبول می کنیم یا رد می کنیم‪ .‬اگر نمی خواهیم‬ ‫قانون پولشــویی در ایران اجرا شــود‪ ،‬قانونی می بریم که‬ ‫کان لم یکن یعنــی هرچه قانون شــده بود‪ ،‬باطــل و این‬ ‫می شــود اصل‪ .‬اما اگر قانون پولشــویی را قبول کردیم‪،‬‬ ‫سازمان اجرایی ان ‪ FATF‬است‪.‬‬ ‫یعنی کنترل و نظارت مالی ولی اگر بخواهیم بیرون‬ ‫بیاییم به این معناست که قانون پولشویی را اجرا نمی کنیم‪،‬‬ ‫یعنی انها همان کاری که قبال با ما کردند را دوباره می توانند‬ ‫بکنند‪ .‬به این معنا که به دنیا اعالم می کنند که ایران مرکز‬ ‫پولشویی است‪.‬‬ ‫نکتــه دقیقا همیــن جاســت‪ .‬دوســتان منتقد‬ ‫می گوینــد اگــر روزی اعــام کنیــم بــه دلیــل‬ ‫دخالت های شــما نمی خواهیم در ‪ FATF‬باشیم‪،‬‬ ‫ان وقت ما را با قطعنامه ‪ 1617‬به شورای امنیت‬ ‫می برند‪.‬‬ ‫االن کره شمالی عضو پولشــویی نیست و قانون‬ ‫پولشویی ندارد اما او را به عنوان لیست سیاه به دنیا اعالم‬ ‫کرده اند‪ .‬فعال فقط به عنوان کشــوری که اقتصاد ســالم‬ ‫ندارد به دنیا معرفی کرده اند و به شــورای امنیت نبرده اند‪.‬‬ ‫االن کره شــمالی از نظر عضویت و همراهی و اســتاندارد‬ ‫هیچ همراهی با این ســازمان ندارد که این باعث شده به‬ ‫دنیا اعالم کنند با این کشــور دادوســتد نداشته باشید که‬ ‫این به معنای نابودی است و باعث می شود که کلی هزینه‬ ‫داشته باشیم‪.‬‬ ‫پس شــما در مجموع می گویید کــه این چیزی‬ ‫نیست که برای نظام ضرر داشته باشد‪.‬‬ ‫یک بار دیگر عرض می کنم؛ استاندارد مثل همان‬ ‫سیالب درسی و مانند ان یک توجیهی دارد و اسامی یک‬ ‫تعریف دیگر دارد‪ .‬تــا انجایی که رعایت قالب باشــد باید‬ ‫قبول کنیم اما انجایی که به حریم خصوصی اشخاص در‬ ‫داخل کشور ما ورود کند‪ ،‬باید مقاومت کنیم‪.‬‬ ‫تصور شــما این اســت که انها در این مورد ورود‬ ‫نمی کنند؟‬ ‫االن دولت به انها تعهد اسامی نداده و الزامی هم‬ ‫وجود ندارد‪ .‬بنابراین در این شــرایط چنین مبحثی نداریم‬ ‫چون برای هیچ کشــوری وجود ندارد که مثال وارد اسامی‬ ‫ اشخاص شوند‪ ،‬مگر اینکه اسامی بین المللی باشد که در‬ ‫نقل و انتقال موادمخدر و موارد ایــن گونه دخالت دارند‪،‬‬ ‫وگرنه این عناوین مجرمانه و کیفری که می شناسیم ربطی‬ ‫به این موضوعات ندارد‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫اما حتما بایــد این را گفت کــه برای جابه جایــی پول اگر‬ ‫این اتفاق نمی افتاد انها بهانه دیگری داشــتند که شما از‬ ‫تحریم هسته ای درامدید ولی در تحریم پولشویی هستید‪،‬‬ ‫ان هم به این دلیل که شــما در لیست ســیاه هستید‪ .‬این‬ ‫دولت توانسته با درایت مســئوالن از لیست سیاه درامده و‬ ‫وضعیت را به صورت تعلیق دراورد که اتفاق مهمی است‪.‬‬ ‫در هر صورت این ماجرا به رایزنی احتیاج دارد‪ .‬وزیر اقتصاد‬ ‫هم در گفت وگوی تلویزیونی توضیــح داد که مخالف هم‬ ‫زیاد داشــته‪ ،‬هم منطقه ای و هم جهانی؛ ولی ایران این‬ ‫توفیق را پیدا کرد که دیگر از ان لحــاظ تبادل پولی دچار‬ ‫مشکل نباشــد‪ .‬یعنی کشــوری نگوید که شــما در لیست‬ ‫سیاه پولشــویی هســتید و ما نمی توانیم با شما مبادله ای‬ ‫داشته باشیم‪.‬‬ ‫اجازه می دهید از صحبت های شما این برداشت‬ ‫را بکنم که وقتــی مذاکرات هســته ای را انجام‬ ‫می دادیم ذیــل برجام مثــل بقیــه چیزهایی که‬ ‫بیرون امــده و توافقاتی که دو طــرف به صورت‬ ‫محرمانــه و ‪ noN papar‬داشــته اند این ‪FATF‬هم‬ ‫در بطن توافقات قرار گرفته و درواقع یک تعهد‬ ‫بین ایــران و امریکا یــا ‪ 5+1‬این بــوده که ایران‬ ‫عضو ‪FATF‬بشود؟‬ ‫نه‪ ،‬این موضوع اصال ربطی به امریکا به صورت‬ ‫مستقیم نداشته است‪ .‬چون امریکا هم عضو ان ‪ 35‬کشور‬ ‫است و از ابتدا بنیانگذار این نهاد در داخل نظام پولشویی‬ ‫و بین المللی بوده‪ .‬اما واقعیت این اســت که امریکا انجا‬ ‫نقش اول را ندارد‪ .‬در انجا ‪ 35‬کشــور و دو ناظر هســتند و‬ ‫امریکایی ها هم درمــورد دالر و بهانه هایشــان می توانند‬ ‫از این اســتفاده کنند که ما تحریم را برداشــتیم اما شــما‬ ‫مشکل تان را با پولشویی حل نکردید‪ .‬درواقع این بهانه ای‬ ‫در دست انها بود که این بهانه را هم گرفتیم‪.‬‬ ‫شما در مناظره ای که در تلویزیون داشتید گفتید‬ ‫وزیر نمی تواند برای کشور تصمیم بگیرد‪ .‬سوال‬ ‫من این است که چه سیکلی طی شده که ایران به‬ ‫عضویت ‪ FATF‬در امده است؟‬ ‫در رابطه با قوانین چه الیحه باشد یا طرح ‪ ،‬حداقل‬ ‫دو مرکز داریم‪ .‬مجلس و شــورای نگهبان کــه تبدیل به‬ ‫قانون شــود‪ .‬چه الیحه باشد یعنی پیشــنهاد دولت و چه‬ ‫طرح باشد یعنی پیشنهاد نمایندگان‪ ،‬حتما باید دو سیکل‬ ‫طی شــود که یکی مجلس البته اکثریت ان و نماینده اش‬ ‫اســت و دوم‪ ،‬شــورای نگهبان از نظر تصویب و تطبیق با‬ ‫قانون اساسی‪ .‬همان طور که می دانید قانون پولشویی را‬ ‫خود مجلس تصویب کرد و ِ‬ ‫ِ‬ ‫خود بنده هم در مجلس هفتم‬ ‫از ان دفاع کــردم‪ .‬قانون تامیــن مالی تروریســم هم در‬ ‫مجلس قبل تائید شد و شورای نگهبان هم ان را به صورت‬ ‫قانون دراورد‪.‬‬ ‫وزیر هم توضیح داد کــه ‪ FATF‬را دوباره در مجلس و‬ ‫دولت خواهد اورد و سیکل ان را طی می کند‪ .‬فعال او تنها‬ ‫حامل اســت و نه تصمیم گیر‪ .‬در ایران تصمیم گیر نهایی‬ ‫طبق اصل ‪ 110‬فقــط رهبری می تواند باشــد‪ .‬هیچ کس‬ ‫نمی تواند یک تصمیم را به همه به صــورت قانون ارجاع‬ ‫دهد‪ ،‬مگر اینکه فرایند ان طی شــده باشد‪ .‬بنابراین اصل‬ ‫‪ 110‬اســت که اجازه می دهد سیاست های کلی را رهبری‬ ‫تصویب و اعالم و ابالغ کنند که خودش یک قانون باشد‪.‬‬ ‫اما در موارد دیگر قوانین عادی باید از طریق مجلس طی‬ ‫طریق شود‪.‬‬ ‫در این مورد هم اقای طیب نیا به عنوان رئیس شورای‬ ‫عالی مبارزه با پولشــویی در کره جنوبی حضــور پیدا کرد و‬ ‫اطمینان ایجاد کرد کــه ایران را از تعلیــق دراورند‪ .‬یکی‬ ‫از انــواع اطمینان هم اطالع رســانی بود کــه متن قانون‬ ‫مبارزه بــا تامین مالی تروریســم را ارائه داد یــا در رابطه با‬ ‫استانداردســازی عنوان کرد که اســتانداردهای شــما را‬ ‫‪5‬‬ ‫ایرج ندیمی معتقد اســت‪ FATF« :‬بیرون امدن‬ ‫و داخل شــدن ندارد‪ .‬یا پولشــویی را قبول می کنیم یا‬ ‫رد می کنیــم‪ .‬اگــر نمی خواهیم قانون پولشــویی در‬ ‫ایران اجرا شود‪ ،‬قانونی می بریم که کان لم یکن یعنی‬ ‫هرچه قانون شــده بود‪ ،‬باطل و این می شود اصل‪ .‬اما‬ ‫اگر قانون پولشــویی را قبول کردیم‪ ،‬سازمان اجرایی‬ ‫ان ‪ FATF‬اســت‪ .‬یعنی کنترل و نظــارت مالی ولی اگر‬ ‫بخواهیــم بیرون بیاییم بــه این معناســت که قانون‬ ‫پولشویی را اجرا نمی کنیم‪ ،‬یعنی انها همان کاری که‬ ‫قبال با ما کردند را دوبــاره می توانند بکننــد‪ ».‬با او که‬ ‫مشاور رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی است در‬ ‫این مورد صحبت کردیم‪.‬‬ ‫قتصاد‬ ‫ااقتصاد‬ ‫‪63‬‬ ‫سینمای موج نو‬ ‫فرهنگ‬ ‫سینمای موج نو در ایران عمدتا با نام چند فیلم و چند کارگردان مطرح شناخته می شود‪.‬‬ ‫ی (اقای بازیگر)‪،‬‬ ‫اما واقعیت این است که پنج بازیگر مطرح سینمای موج نو‪ ،‬عزت الله انتظام ‬ ‫محمد علیکشاورز(پدر ساالر)‪،‬داوودرشیدی(اقایتئاتر)‪،‬علینصیریان(بزرگاقا)وجمشید‬ ‫مشایخی(کمال الملکسینما)درشکل گیریسینمایموجنواگرتاثیریبیشترازکارگردانان‬ ‫صاحب سبک ایرانی در ان زمان نداشته باشند‪ ،‬حتما تاثیرشان کمتر هم نبوده است‪ .‬در این‬ ‫پرونده زمینه های اثرگذاری این پنج ژنرال را بر شکل گیری سینمای موج نو بررسی می کنیم‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫پنجمنهاییک‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫نگاهیبهزندگیومهم تریناثارپنجبازیگرمطرحگذارازفیلمفارسی‬ ‫بهسینماینو‪،‬بهبهانهدرگذشتداوودرشیدی‬ ‫پنج منهای یک‬ ‫نگاهی به زندگی و مهم ترین اثار پنج‬ ‫بازیگر مطرح گذار از فیلمفارسی به‬ ‫سینمای نو‬ ‫شایان ربیعی‬ ‫‪1‬‬ ‫دبیر گروه فرهنگ‬ ‫همه پذیر کردن بازی های رئالیستی موج نویی اثرگذار بودند‬ ‫اما تفاوت بازیگران نامبرده در این بود که اوال در فیلم های‬ ‫موج نویی که قهرمان پروری به معنای سابق وجود نداشت‪،‬‬ ‫توانستند ستاره شــوند و دیگر اینکه با تکرار متدهای نوین‬ ‫بازیگری در فیلم های متعدد‪ ،‬نقش خود را در این جریان‪،‬‬ ‫تثبیت کردند‪ .‬امــا نفر پنجم این جمع داوود رشــیدی بود‬ ‫که در ایــن دوره‪ ،‬به تازگــی از اروپا به ایران برگشــته بود و‬ ‫دغدغه هایش بیــش از هرچیز رنگ و بوی تئاتر داشــت‪.‬‬ ‫ به هر حال با بازی در چند فیلم‪ ،‬توانســت شخصیت های‬ ‫اشباع شده در فیلمفارســی ها را با شــیوه متفاوت و نوینی‬ ‫ارائه کند‪ .‬واقع گرایی در پرداخت شــخصیت ضمن حفظ‬ ‫برخی انگاره هــای بازی در فیلمفارســی از نقاط منحصربه‬ ‫فر د بــازی داوود رشــیدی در ســینما بود که می توانســت‬ ‫همزمان مخاطبان فیلمفارسی و سینمای موج نو را به سینما‬ ‫بکشاند‪ .‬او اگرچه کمی دیر اما با بازی در فیلم « فرار از تله»‬ ‫رسما به ســینما موج نو پیوســت و همین بازی دوگانه موج‬ ‫نو‪ -‬فیلمفارســی را در یک فرایند زمانی نسبتا کوتاه مدت با‬ ‫پرکردن وجه نوگرایی در ایفای نقش‪ ،‬ادامه داد‪.‬‬ ‫در ادامه نقش هر یک از این بازیگران و سینما گران‬ ‫را در شکل گیری موج نو سینمای ایران بررسی می کنیم‪.‬‬ ‫اقای بازیگر‬ ‫پدرساالر‬ ‫محمد علی کشــاورز (معروف به پدر ساالر) پیش از‬ ‫ســایر دوســتانش در گروه پنج نفره حاضر بازی در سینما‬ ‫را اغاز کرده اســت‪ .‬او در ســال ‪ 1309‬در محله ســیچان‬ ‫اصفهان به دنیا امد که محله ای بســیار قدیمــی و اصالتا‬ ‫ارمنی نشین بوده است‪ .‬خاندان وی اصالتا از گرجی تبارانی‬ ‫بوده که در زمان شاه عباس به ایران امده و مسلمان شده اند‪.‬‬ ‫کشاورز تحصیالتش را در دو رشته مهندسی نقشه برداری‬ ‫و هنرپیشگی در دانشکده هنرهای دراماتیک تهران شروع‬ ‫کرد و در اواســط دهه سی فارغ التحصیل شــد‪ .‬او در اوج‬ ‫روزهای جوانی اش شاهد کودتای ســال ‪ 1332‬بود‪ .‬این‬ ‫کودتا برای مدتی کشاورز را از فعالیت هنری دور کرد تا اینکه‬ ‫با کاهش تنش های داخلی‪ ،‬زمین ه برای فعالیت مجدد این‬ ‫بازیگر فراهم شد‪ .‬کشاورز در سال‪ 1343‬در فیلم شب قوزی‬ ‫به کارگردانی فرخ غفاری برای نخستین بار جلوی دوربین‬ ‫ســینما رفت تا اولین نقش خود را در ســینما به عنوان یک‬ ‫کاراکتر موج نویی ایفا کرده باشد‪ .‬او همچنین فیلم خشت و‬ ‫اینه را نیز در کارنامه دارد که اگرچه نقش نسبتا کوتاهی را در‬ ‫این فیلم بازی کرده اما باز هم در کارنامه کشاورز به عنوان‬ ‫یک پیشگام موج نو ســینما جایگاهی قابل توجه دارد‪ .‬از‬ ‫این نظر می توان گفت که کشاورز به تنهایی در هر دو فیلم‬ ‫مطرحی که بنیاد ســینمای موج نو بر اساس انها پایه ریزی‬ ‫شد‪ ،‬به عنوان بازیگر حضور داشته است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫عزت الله انتظامی (معروف به اقای بازیگر) در خرداد‬ ‫ســال ‪ ۱۳۰۳‬در محلۀ ســنگلج تهران متولد شــد؛ همان‬ ‫محله ای که تماشاخانه سنگلج‪ 37 ،‬سال بعد در انجا بنا شد‬ ‫و تبدیل شد به معروف ترین تئاتر پایتخت‪.‬‬ ‫انتظامی در هنرستان در رشــته برق درس خواند اما‬ ‫در ‪ 23‬ســالگی روی صحنه رفت و تئاتر بازی کرد‪ .‬در سال‬ ‫‪ 1328‬یک فیلم سینمایی با نام «واریته بهاری» بازی کرد‪.‬‬ ‫این فیلم اگرچه در نوع خود‪ ،‬کار متفاوت و سوررئالی بود اما‬ ‫هرگز چنان که باید و شاید دیده نشد‪ .‬به هر حال مدتی بعد‬ ‫از بازی در این فیلم‪ ،‬انتظامی با پول هایی که از راه اجرای‬ ‫تئاتر و بازی در همین فیلم به دســت اورد‪ ،‬برای تحصیل‬ ‫هنر به هانوفر المان سفر کرد تا در یک مدرسه شبانه روزی‬ ‫درس تئاتر بخواند‪ .‬او ضمن یاد گرفتن تئاتر‪ ،‬زبان المانی‬ ‫را هم یاد گرفت و پس از حدود یک دهه به ایران برگشت‪.‬‬ ‫در همان دوران با بازیگران و تئاتریست هایی اشنا شد که هر‬ ‫یک ‪10‬سال از خودش جوان تر بودند‪ .‬یکی از این جوان ها‬ ‫جمشید مشایخی بود و دیگری علی نصیریان‪ .‬این هر سه‬ ‫ســرانجام در فیلم یک کارگردان‪ ،‬بازیگر سینمای موج نو‬ ‫شدند که از همه شان جوانتر‪ ،‬جسورتر و تجربه گراتر بود‪.‬‬ ‫این کارگردان جوان تر کسی نبود جز داریوش مهرجویی که‬ ‫ان زمان تازه از امریکا برگشته بود و می خواست فیلم گاو را‬ ‫بر اساس داستان غالمحسین ساعدی بسازد‪ .‬سال ‪1348‬‬ ‫یعنی در سالی که فیلم سینمایی گاو ساخته شد‪ ،‬عزت الله‬ ‫انتظامی ‪ 45‬ســاله بود‪ .‬او خیلی دیر روی پرده سینما رفت‬ ‫و به نظر نمی رسید که بتواند نقش مش حسن را باتوجه به‬ ‫پرتنش بودن این نقش‪ ،‬به خوبی در مدیوم سینما بازی کند‪.‬‬ ‫اما بازی او در این نقش همه را غافلگیر کرد و به تحســین‬ ‫واداشت‪ .‬کاراکتر مش حسن‪ ،‬باتوجه به شخصیت عجیب‬ ‫او و دیالوگ ها و اکت های منحصر به فردش در ســینمای‬ ‫فیلمفارسی قابل تعریف نبود‪ ،‬از این جهت بازی کردن این‬ ‫نقش‪ ،‬کاری سخت و دشوار به شمار می امد‪ .‬بازی دقیق و‬ ‫باورپذیر انتظامی در این نقش گرچه با برخی اضافات همراه‬ ‫بود اما نشــان داد که بازیگری چیزی بیش از بازنمایی چند‬ ‫حس کلیشه ای شادی‪ ،‬گریه‪ ،‬شکست‪ ،‬غرور و عصبانیت‬ ‫است ؛ حس هایی که مرتبا در ســینمای فیلمفارسی تکرار‬ ‫می شــد و ازار دهنده شــده بود‪ .‬انتظامی پس از فیلم گاو‬ ‫اگرچه فیلم های متعــددی بازی کرد اما همــواره اعتبار و‬ ‫عالقه ویژه ای به نخستین فیلمسازان موج نو سینما داشت‪.‬‬ ‫او هیچ کاری از سوی مهرجویی را رد نکرد و به ویژه در فیلم‬ ‫«هامــون» بار دیگر توانســت توانمندی هــای خودش و‬ ‫تفاوت های بازی در یک درا م تراژیک را به نمایش بگذارند‪.‬‬ ‫بازی های او در دیگر اثــار مهرجویی همچون اقای ‬ ‫هالو‪ ،‬دایره مینا‪ ،‬پســتچی‪ ،‬اجاره نشــین ها ‪ ،‬هامون و بانو‬ ‫باعث بروز توانایی های بســیار او شــد‪ .‬انتظامی عالوه بر‬ ‫نقش افرینی در اثار مهرجویی‪ ،‬در فیلم هــای کارگردانان‬ ‫مطرح دیگــری چون علــی حاتمــی‪ ،‬مســعود کیمیایی‬ ‫و محســن مخملباف نیز بــازی کــرده اســت‪ .‬او در فیلم‬ ‫مســتند عشــق پرداز به کارگردانی محمدهــادی کاویانی‬ ‫در کنار محمود فرشچیان حضور داشــته است‪ .‬انتظامی ‬ ‫پس از انقــاب و به خصــوص در دهه شــصت در انواع و‬ ‫اقســام نقش ها به بهترین نحــو ممکن ظاهر شــد‪ .‬بازی‬ ‫او در فیلم های حاجی واشــنگتن‪ ،‬اجاره نشــین ها‪ ،‬گراند‬ ‫سینما‪ ،‬هامون‪ ،‬بانو‪ ،‬گاو‪ ،‬ســتارخان‪ ،‬صادق کرده‪ ،‬خانه‬ ‫خلوت‪ ،‬ناصرالدین شــاه اکتور سینما‪ ،‬روز فرشته‪ ،‬روسری‬ ‫ابی‪ ،‬دیوانــه ای از قفس پرید‪ ،‬خانــه ای روی اب و راه ابی‬ ‫ابریشــم اوج هنرنما یی او و فیلم های ماندگار او در کارنامه‬ ‫سینمایی اش است‪ .‬او در گاوخونی دومین همکاری اش با‬ ‫ی را تجربه کرد و جا یی برای زندگی‪ ،‬چهارمین‬ ‫بهروز افخم ‬ ‫تجربه اش با محمدرضــا بزرگ نیا بود‪ .‬او بــرای اولین بار‬ ‫با مســعود کیمیایی دیگر کارگردان مطــرح موج نویی‪ ،‬در‬ ‫سن ‪ ۷۹‬ســالگی در فیلم حکم همکاری کرد‪ .‬انتظامی که‬ ‫رسما در سن ‪ 45‬ســالگی وارد سینما شده بود تا ‪ 86‬سالگی‬ ‫همچنان در فیلم های ســینمایی بازی کرد و هم اینک ‪92‬‬ ‫سال سن دارد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫زمان زیادی طول کشــید تا در کنار فیلمفارسی های‬ ‫دهه چهل و پنجاه‪ ،‬سینمای تازه ای در ایران ابراز وجود کند‬ ‫و چشم و هوش مخاطبان ایرانی سینما را برباید‪ .‬ریشه های‬ ‫این سینمای جدید که به «موج نو» معروف است‪ ،‬در اوایل‬ ‫دهه چهل و با فیلم هایی همچون شب قوزی‪ ،‬ساخته فرخ‬ ‫غفاری‪ ،‬جلــد مار‪ ،‬ســاخته هژیر داریوش و خشــت و اینه‬ ‫ساخته ابراهیم گلستان‪ ،‬شــکل گرفت‪ .‬این سه فیلم که‬ ‫در واقع « از خالف امد عادت‪ ،‬کام طلب کردند»‪ ،‬در واقع‬ ‫واکنش فیلمســازان جدید و روشــنفکری بود که در مقابل‬ ‫الگوهای تولید فیلمفارسی ایستاده بودند‪.‬‬ ‫اما پس از ســاخت این فیلم ها گویــی راه تازه ای در‬ ‫ســینما باز شــده بود ‪ .‬کارگردانان جوان دیگــر که تعریف‬ ‫متفاوتی از سینما و کارکرد ان داشتند‪ ،‬فیلم های متفاوت تر‬ ‫ساختند و جریان موج نو سینمای ایران به شکل منسجم تر‬ ‫و شکیل تری‪ ،‬راه افتاد‪.‬‬ ‫از جمله ایــن فیلم ها یکــی قیصر بود‪ ،‬که مســعود‬ ‫کیمیایی جلوی دوربین برد‪ ،‬یکی گاو داریوش مهرجویی‬ ‫بود و دیگری هم ارامش در حضور دیگران که ناصر تقوایی‬ ‫ســاخت‪ .‬از این هرســه اما گاو اهمیت و اعتبار بیشــتری‬ ‫در ســینما پیدا کرد و به ســبب بافت روایی تــازه در قصه و‬ ‫پرداخت سینمایی‪ ،‬به عنوان نقطه عطفی در تاریخ سینمای‬ ‫ایران تثبیت شــد‪ .‬اما همچنان که می دانیم تاریخ نویسی‬ ‫ســینما از انجا که اعتبار تبارشــناختی کمتری دارد‪ ،‬کمتر‬ ‫هم به اتفاقات دوران شــکل گیری موج نو پرداخته است‪.‬‬ ‫به بیان دیگر وقتی در مورد تاریخ ســینما در ایران صحبت‬ ‫می کنیم عمدتا چنــد فیلــم و کارگــردان را به عنوان همه‬ ‫داشته های سینمای نو برمی شــماریم‪ .‬این در حالی است‬ ‫که ســینمای موج نو از زمــان شــکل گیری اش در ایران‬ ‫همواره متکی بر حضور برخی چهره هــای پنهان نیز بوده‬ ‫است‪ .‬از غالمحسین ساعدی نویسنده بگیرید تا بازیگران‬ ‫فیلم های مــوج نو و در کنــار اینها مخاطبــان و منتقدان و‬ ‫نمایش دهندگان این نوع فیلم ها‪.‬‬ ‫در این گزارش سعی داریم تا نقش پنج بازیگر مطرح‬ ‫فیلم های موج نو ســینمای ایران را در گذار از فیلمفارسی‬ ‫به دوران تازه در سینما بررســی کنیم‪ .‬در فیلم هایی که در‬ ‫مقدمه همین گزارش نــام بردیم‪ ،‬چهــار بازیگر مطرح بار‬ ‫خلق شخصیت های فیلم های موج نو را بر دوش گرفتند‪.‬‬ ‫یکی عزت الله انتظامی بود‪ ،‬دیگری محمدعلی کشاورز و‬ ‫ان دو نفر دیگر جمشید مشــایخی و علی نصیریان بودند‪.‬‬ ‫کشاورز در فیلم شب قوزی بنیاد یک بازی روان‪ ،‬تکنیکال و‬ ‫رئال را تاسیس کرد که تفاوت های قابل توجهی با بازی در‬ ‫فیلم های فارسی داشت‪ .‬او در این فیلم با تکیه بر استفاده‬ ‫از زبان بدن پیــش از بیان دیالــوگ و پرهیــز از اغراق در‬ ‫بیان حاالت چهره‪ ،‬مرز میان بازی در فیلمفارســی و بازی‬ ‫در سینمای موج نو را مشــخص کرد‪ .‬پس از او انتظامی‪،‬‬ ‫مشــایخی و نصیریان نیز‪ ،‬تکنیک های بازی در تئاتر را با‬ ‫بیان تصویری در ســینما انطباق دادند و برای نخستین بار‬ ‫در ایران بازی رئال در سینما‪ ،‬سر و شکل قابل توجهی پیدا‬ ‫کرد‪ .‬البته ناگفته نماند که برخی از کارگردانان دیگر سینما با‬ ‫بهره گیری از تنی چند از بازیگران در این دوره‪ ،‬در گسترش و‬ ‫ما از جنس فیلمفارسی نبودیم‬ ‫گفت وگو با علی نصیریان ‪ ،‬درباره‬ ‫ریشه های شکل گیری موج نو‬ ‫معادله چند مجهولی‬ ‫نگاهی تاریخی به شکل گیری‬ ‫دوگانه فیلمفارسی ‪ -‬موج نو‬ ‫‪65‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫کشــاورز اما مقدمــات بازی در ســینمای مــوج نو را‬ ‫در تئاترهای مشــهور ان زمان از ســر گذرانــد‪ .‬او فعالیت‬ ‫هنری اش را از سال ‪ ۱۳۳۹‬با حضور در نمایش «ویولن ساز‬ ‫کره مونا» اغاز کرد و سپس با ایفای نقش در نمایش هایی‬ ‫همچون «انتیگــون»‪« ،‬اندورا»‪« ،‬ادیپوس شــهریار»‪،‬‬ ‫«بازی استریندبرگ»‪« ،‬دایی وانیا»‪« ،‬عاشق مترسک»‪،‬‬ ‫«لبخند باشــکوه اقای گیل» و شــماری دیگر به بازیگری‬ ‫حرفه ای در تئاتر بدل شــد‪ .‬بازی در این نقش ها باتوجه به‬ ‫شخصیت پردازی های این متون نمایشی‪ ،‬حدود بازی در‬ ‫یک کاراکتر غیرفیلمفارسی را به کشاورز اموزش داد تا همه‬ ‫انچه دوستان این بازیگر در اموزشگاه های اروپایی کسب‬ ‫کرده بودند‪ ،‬او در دل اجرای یک تئاتر بیاموزد‪.‬‬ ‫او از اواســط دهه ســی با علی نصیریان اشــنا شد و‬ ‫همکاری های تئاتری خود را با وی اغاز کرد‪ .‬کشاورز تنها‬ ‫بازیگر از این جمع است که غیر از سه‪ ،‬چهار مورد محدود و‬ ‫کوتاه‪ ،‬هرگز دست به کار کارگردانی نبرد و همواره سعی کرد‬ ‫در جایگاه یک بازیگر به کارش ادامه دهد‪.‬‬ ‫کشــاورز در فیلم های مطرح بســیاری بــازی کرد‪.‬‬ ‫اخرین کار او در ســال ‪ 1381‬با عنوان «به من نگاه کن»‬ ‫تصویر برداری شد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫کمال الملک سینما‬ ‫جمشید مشــایخی (معروف به کمال الملک سینما)‬ ‫متولد اذرماه ‪ ۱۳۱۳‬در تهران اســت‪ .‬مشــایخی دو ماه از‬ ‫علی نصیریان بزرگتر است‪ .‬مشایخی بارها گفته که ادبیات‬ ‫و به ویژه شعر را بیشتر از تئاتر و ســینما دوست دارد‪ .‬علی‬ ‫حاتمی‪ ،‬درباره مشایخی گفته بود که او بهترین کسی است‬ ‫که دیالوگ های شــاعرانه را می گویــد‪ .‬دیالوگ هایش در‬ ‫«سوته دالن» را به یاد بیاورید یا در «هزاردستان» و حتی‬ ‫«کمال الملک» را‪ .‬شاعرمسلکی مشایخی او را هم از درس‬ ‫فراری داد هم از سربازی‪.‬‬ ‫او پیش از حضور در ســینما ســال ها در صحنه تئاتر‬ ‫بازیگری اموخت و در ســال ‪ ۱۳۳۶‬در اداره تازه تاســیس‬ ‫هنرهای دراماتیک اســتخدام شد‪ .‬ســینما را با «خشت و‬ ‫ایینه» اغاز کرد و تا پیش از ان‪ ،‬یک تئاتری دواتشــه بود؛‬ ‫ان قدر شــیفته که کار اداری را هم به خاطر تئاتر رها کرد‪.‬‬ ‫مشایخی روح ناارامی داشت‪ .‬در خدمت سربازی تاب نیاورد‬ ‫و از دانشــگاه هم انصراف داد اما تئاتــر‪ ،‬مکانی بود برای‬ ‫روح ناارام جمشید مشایخی که حاال از مفاخر سینما و تئاتر‬ ‫ماســت‪ .‬او وارد اداره تولید تئاتر شد؛ به همراه خیلی های‬ ‫ی و نصیریان و والی‪.‬‬ ‫دیگر؛ به همراه انتظام ‬ ‫خشت و ایینه او را به سینما برد اما باعث نشد که تئاتر‬ ‫را رها کند و تا سال های سال بعد‪ ،‬او همچنان به تئاتر وفادار‬ ‫ماند‪ .‬با اینکه نقشش در خشت و ایینه کم بو د اما همواره از‬ ‫مشکل بودن نقشش یاد می کند و با احترام از کارگردان ان‬ ‫نام می برد‪ .‬فیلم‪ ،‬اغاز جریان روشــنفکری در سینما بود و‬ ‫مشایخی‪ ،‬بازیگری نام گرفت که در این جریان فیلمسازی‪،‬‬ ‫بازیگری می کند‪ .‬مشایخی در اکثر فیلم های علی حاتمی ‬ ‫حضور داشــت و حاتمی‪ ،‬بهترین نقش هایــش را برای او‬ ‫می نوشت‪ .‬این دو در پنج فیلم با همدیگر همکاری کردند‪.‬‬ ‫در «دلشدگان» هم قرار بود جمشید مشایخی حضور داشته‬ ‫باشد ولی قراردادش با سریال «پیک سحر» مانع از ان شد‪.‬‬ ‫در «مادر» هم به همین شــکل‪ .‬در تختی ‪ -‬اخرین‬ ‫فیلم حاتمی که نیمه کاره ماند ‪ -‬هم نقش داشت اما مشایخی‬ ‫دلیل ایــن عدم همکاری را شــیطنت عــده ای می داند که‬ ‫نمی خواستند او و حاتمی همکاری کنند‪.‬‬ ‫بعد از انقالب‪ ،‬او مدتی مدیر اداره تئاتر شد تا اینکه‬ ‫بیماری باعث شد از نمایشی در حال تمرین بیرون برود و بعد‬ ‫از ان‪ ،‬نمایش دیگری کار نکرد‪ .‬با اینکه حکم استخدامی‬ ‫ او در اداره تئاتر‪ ،‬کارگردانی اســت امــ ا تنها یک نمایش را‬ ‫کارگردانــی و تمام وقتش را صرف بازیگــری کرد‪ .‬یکی از‬ ‫مهمترین کارهای اخیر جمشــید مشــایخی «یک بوس‬ ‫کوچولو» بود؛ فیلمی که خیلی دوستش دارد؛ «مثل اینکه‬ ‫خودم بــودم و دارم می میرم‪ .‬من این فیلــم را بهترین کار‬ ‫دوران بازیگری ام می دانم‪».‬‬ ‫با ایــن حــال‪ ،‬در کارنامــه بازیگــری او‪ ،‬نقش های‬ ‫کم ارزش و گاه بی ارزش را نیز شــاهد هســتیم که به گفته‬ ‫خود‪ ،‬پذیرفتن ان نقش ها را برای کمــک به کارگردان ها‬ ‫قبول می کند؛ هرچند به کارنامه بازیگــری اش لطمه وارد‬ ‫شود‪ .‬مشایخی همچنان به فعالیت بازیگری ادامه می دهد‬ ‫و اخرین کارش بازی در فیلم سینمایی «پدر ان دیگری» به‬ ‫کارگردانی یدالله صمدی است‪.‬‬ ‫بزرگ اقا‬ ‫علی نصیریان (معروف به بــزرگ اقا) نیمه بهمن ماه‬ ‫سال ‪ ۱۳۱۳‬در میدان شــاهپور تهران‪ ،‬کوچه مهدی خان‬ ‫و در خانواده ای طبقه متوســط به دنیا امد‪ .‬سال ‪ ۱۳۲۶‬به‬ ‫دبیرستان پیرنیا در چهارراه گمرک رفت‪ .‬در انجا با جمشید‬ ‫الیق‪ ،‬اسماعیل داورفر و مرحوم مهدی فتحی همکالس ‬ ‫شد‪ .‬همزمان با درس دبیرستان‪ ،‬در کالس جامعه باربد در‬ ‫خیابان الله زار هم اسم می نویسد‪ .‬این کالس را اسماعیل‬ ‫مهرتاش در سال ‪ ۱۳۰۵‬راه انداخته بود و در ان موسیقی‪،‬‬ ‫تئاتر و ادبیات درس می داد‪ .‬او در ســال ‪ ۱۳۳۰‬کتاب هنر‬ ‫تئاتر را خواند‪ .‬ایــن کتاب که اولین کتاب اموزشــی تئاتر‬ ‫در ایران بود‪ ،‬تصمیم نصیریان را نهایی کرد‪ .‬او در کالس‬ ‫تئاتر سعدی هم شرکت می کرد‪ .‬بعد از کودتای ‪ ۲۸‬مرداد‪،‬‬ ‫تئاتر سعدی بسته شد‪ .‬نصیریان به هنرستان هنرپیشگی‬ ‫رفت‪ ،‬جایی که طبق الگوی درسی کنســرواتوار هنرهای‬ ‫دراماتیک پاریس ساخته شــده بود‪ .‬نصیریان در دوره سه‬ ‫ساله این مدرســه همدرس فهیمه راســتکار‪ ،‬بیژن مفید‪،‬‬ ‫جعفر والی و عباس جوانمــرد بود‪ .‬در ســال ‪ ۱۳۳۵‬اولین‬ ‫نمایشنامه زندگی اش را نوشت‪ .‬افعی طالیی که با الهام از‬ ‫قصه «داش اکل» نوشته شده بود را خودش هم سال بعد‬ ‫روی صحنه برد و کارگردانی کرد‪.‬‬ ‫در همین ســال در اداره هنرهــای دراماتیک وزارت‬ ‫فرهنگ استخدام می شود‪ .‬فهیمه راستکار‪ ،‬او را با شاهین‬ ‫سرکیسیان اشنا می کند؛ او با سرکیسیان‪ ،‬زندگی من در هنر‬ ‫استانیسالوسکی را صفحه به صفحه می خوانند و طبق ان‬ ‫تمرین می کنند‪ .‬در همین سال ازدواج می کند‪.‬‬ ‫نصیریان در سال ‪ 1336‬با مهمترین اموزه های مدرن‬ ‫تئاتر در جهان اشنا می شود و سعی می کند این الگوها را در‬ ‫ایران نیز بازسازی کند‪ .‬او به مدت ‪10‬سال در تئاتر مشغول‬ ‫تجربه و نوگرایی بود تا اینکه در سال ‪ 1348‬به بازی در فیلم‬ ‫سینمایی گاو دعوت می شود و سینما را هم تجربه می کند‪.‬‬ ‫نصیریان در مدت حضورش در سینما سعی می کند متدهای‬ ‫نوین بازیگری زیرپوستی‪ ،‬رنگ و لحن بازی‪ ،‬حس امیزی و‬ ‫شیوه دقیق بیان دیالوگ را در سینما تثبیت کند‪ .‬او اوج این‬ ‫مولفه ها را در نقش «بزرگ اقا» در سریال شهرزاد به نمایش ‬ ‫گذاشت؛ زمانی که ‪ 80‬سال از عمرش گذشته بود‪.‬‬ ‫در ســال ‪ ۱۳۵۹‬در اولین پــروژه تلویزیونی بزرگ بعد‬ ‫از انقالب‪ ،‬یعنی سریال هزار دســتان بازی می کند‪ .‬تا قبل‬ ‫از انقالب فقط در هفت فیلم ســینمایی بازی کرده بود که‬ ‫همگی به موج نو و روشنفکرانه معروف بودند‪ .‬از این سال‬ ‫اما حضور جدی در سینما را دنبال می کند‪.‬‬ ‫نصیریــان در ســال ‪ ۱۳۶۲‬نقــش قاضی شــارح را‬ ‫در ســریال ســربداران بازی می کند ؛ نقشــی که بین تمام‬ ‫نقش هایش تا ان تاریخ‪ ،‬منحصر به فرد است‪.‬‬ ‫ســال ‪ ۱۳۷۲‬بــا دعــوت مجامــع جهانی بــه تئاتر‬ ‫برمی گردد و نمایش بلبل سرگشته اش را در امریکا‪ ،‬کانادا‬ ‫و المان به روی صحنه می برد‪۱۳۷۸ .‬در یکی از پرکارترین‬ ‫سال های زندگی‪ ۹ ،‬تئاتر تلویزیونی‪ ،‬سه سریال‪ ،‬یک فیلم‬ ‫سینمایی و یک تئاتر صحنه ای را بازی می کند‪ .‬تئاتر سلطان‬ ‫و سیاه در تاالر سنگلج رکورد فروش تئاتر را می شکند‪.‬‬ ‫اخرین کار سینمایی نصیریان تاکنون فیلم سینمایی‬ ‫ایران برگر در سال ‪ 93‬به کارگردانی مسعود جعفری جوزانی‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫اقای تئاتر‬ ‫گفت وگوی منتشر نشده با مرحوم داوود رشیدی‬ ‫درباره ورودش به تئاتر و سینما‬ ‫ارش نصیری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫و دنیای ان هســتند و ادعاهای بی خــودی ندارند و مثل‬ ‫بعضی ها نیســتند که از اول می خواهند نقــش اول بازی‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫خیلی زود هم وارد دانشگاه شدند و در هنرهای زیبا هر‬ ‫دوشان تئاتر خواندند و مورد توجه استاد انشان قرار گرفتند‬ ‫و خودشان یک گروه تشکیل دادند به نام گروه «پیاده» که‬ ‫چند کار خوب تئاتری کردند و حرفه ای شدند‪.‬‬ ‫یعنی در گروه شما وارد نشدند؟‬ ‫نه انها وارد دانشگاه شــدند و در اوایل سال های‬ ‫پنجاه وقتی که من در دانشــگاه تدریــس می کردم‪ ،‬یادم‬ ‫نیست که انها فارغ التحصیل شده بودند یا نه‪.‬‬ ‫بازیگران دیکته و زاویه چه کسانی بودند؟‬ ‫پرویز فنی زاده‪ ،‬خســرو شجاع زاده‪ ،‬شیراندامی و‬ ‫بقیه دوستان که عضو گروه من‪ ،‬گروه تئاتر امروز بودند‪.‬‬ ‫اجازه بدهیــد برگردیم به عقب تر‪ .‬ایــن گروه را‬ ‫چطور انتخاب کرده بودید؟‬ ‫مــا یــک گــروه تئاتــر فیکس داشــتیم بــه نام‬ ‫«گروه تئاتر امروز» که با هم کار می کردیم‪ .‬اعضای گروه‬ ‫را که گفتم و به انها‪ ،‬منوچهر فرید‪ ،‬فرزانه تائیدی و خانم‬ ‫شهابی هم اضافه شدند و با هم کار تئاتر می کردیم‪ .‬مدتی‬ ‫هم اقای محمد علی جعفری هم امد و عضو گروه شد‪.‬‬ ‫گفتید که سال ‪ 42‬امدید ایران و کالس تشکیل‬ ‫دادید‪ .‬با این دوســتان در همان کالس ها اشنا‬ ‫شده بودید؟‬ ‫نه‪ .‬کالس های من کالس هایی خیلی کوچک و‬ ‫به اصطالح کالس های ازاد بود‪ .‬عده ای به ان کالس ها‬ ‫می امدند و بعــد از کالس ها چند نفرشــان عضو گروه من‬ ‫شدند‪ .‬از سال ‪ 45‬موقعی که تئاتر سنگلج ساخته و افتتاح‬ ‫شــد‪ ،‬چند گروه در انجا کار می کردیم که یکی گروه من‪،‬‬ ‫یکی گروه اقای نصیریــان‪ ،‬یکی گروه اقای خســروی و‬ ‫یکی هم گروه اقــای جوانمرد بود‪ .‬هر کــدام به نوبت کار‬ ‫می کردیم و در تلویزیون ثابت پاسال هم اجراهای هفتگی‬ ‫تئاتر داشتیم‪.‬‬ ‫قبل از سال ‪ 42‬هیچ سابقه کاری در تئاتر ایران‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫شــما با فیلم «فرار از تلــه» وارد کار بازیگری در‬ ‫سینما شدید‪ .‬فیلمی که بعدها به عنوان یکی از‬ ‫پایه های شکل گیری ســینمای موج نو شناخته‬ ‫شد‪.‬‬ ‫اولین فیلمــم همین بود که نوشــته و کارگردانی‬ ‫جالل مقدم بود‪ .‬مــن تئاتر کار کرده بــودم اما تجربه ای‬ ‫از ســینما نداشــتم‪ .‬ان زمان نگاه مثبتی به ســینما وجود‬ ‫نداشت‪ .‬کســانی که به دنبال هنر بازیگری بودند‪ ،‬به تئاتر‬ ‫می امدند‪.‬‬ ‫اما ســاختن بعضی فیلم ها باعث شــد کــه به نوعی‬ ‫از سینما اعاده حیثیت شــود و راهی برای بازیگران تئاتر‬ ‫باز شود که وارد سینما شوند‪ .‬من از ســال ‪ 42‬که به ایران‬ ‫برگشتم‪ ،‬در اداره هنرهای دراماتیک کالس هایی داشتم‬ ‫و در اوایل دهه پنجاه به اداره هنرهای زیبا دعوت شدم تا‬ ‫در انجا هم تدریس کنم‪ .‬در ان کالس ها کســان دیگری‬ ‫هم بودند که بازیگری تدریس می کردند و من هم یکی از‬ ‫انها بودم‪ .‬فکر می کنم اشنایی من ب ا اقایان مهدی هاشمی‬ ‫و داریوش فرهنگ (که از همان موقع با هم خیلی دوست‬ ‫بودند) هم مربوط به قبــل از این بود که من اداره هنرهای‬ ‫زیبا بیایم‪ .‬یــک روز در کارگاه نمایش بــودم که دو جوان‬ ‫الغر که شاید بیست ســال هم نداشتند را دیدم که داشتند‬ ‫از پله ها باال می امدند‪ .‬با من صحبت کردند که می خواهند‬ ‫کار تئاتر کنند و‪...‬‬ ‫ایا شــما ان موقع یک بازیگر و کارگردان مطرح‬ ‫بودید و انها شما را به چهره هم می شناختند؟‬ ‫بله ‪ .‬من از سال ‪ 42‬شروع کرده بودم به کار کردن‬ ‫و این ماجرا مربوط به بعد از ان سال هاست‪ .‬دیدم این دو‬ ‫جوان دارند از پله ها باال می ایند و امدند دنبال من و گفتند‬ ‫که می خواهیم کار تئاتر کنیم و وارد دانشکده شویم‪.‬‬ ‫در ان زمان من هنوز تدریســم را در دانشکده شروع‬ ‫نکرده بودم‪ .‬اگــر فکر کنم تاریخ دقیــق ان یادم می اید‪.‬‬ ‫این قبل از به نمایش دراوردن «دیکتــه و زاویه» در تئاتر‬ ‫سنگلج بود‪ .‬شاید انها بیشتر یادشــان بیاید‪ .‬من خیلی از‬ ‫انها خوشــم امد که این قدر دنبال هدف شان هستند‪ .‬هر‬ ‫دو هم از شهرســتان امده بودند و خوشبختانه در کارشان‬ ‫موفق شدند‪.‬‬ ‫من داشــتم نمایش «دیکتــه و زاویــه» را که دکتر‬ ‫ساعدی نوشته بود تمرین می کردم که روی صحنه بیاورم‪.‬‬ ‫چون هاشمی و فرهنگ را دیده بودم و از نظر عاطفی رابطه‬ ‫خوبی هم با انها پیدا کرده بودم‪ ،‬صدایشان کردم که بیایند‬ ‫در ان نمایش بازی کنند‪.‬‬ ‫یکی شان نقش یک ســوپور را بازی می کرد که اخر‬ ‫صحنه می امــد صحنه را جارو می کــرد و می رفت بیرون و‬ ‫یکی دیگرشــان هم نقش یک اجان را که ســوت می زد‪.‬‬ ‫بازیشــان در همین حد بود‪ .‬ایــن اولین بار بود کــه انها با‬ ‫یک گروه حرفه ای اشــنا و وارد صحنه تئاتر می شدند و از‬ ‫انجا معلوم شد که اینها این کار را دوست دارند‪ ،‬انتظارات‬ ‫فوق العاده ندارند و نشــان دادنــد عالقه مند بــه این کار‬ ‫‪2‬‬ ‫گفت وگویی که در ادامه خواهید خواند‪ ،‬در چند‬ ‫مقطع انجام شــده اما به قول سینماگران راکورد خود‬ ‫را به لحاظ محتوایی حفظ کرده است‪ .‬به این معنی که‬ ‫موضوع مورد بحث با استاد داوود رشیدی دچار انقطاع‬ ‫معنایی و پرش محتوایی نیســت‪ .‬اصل این گفت وگو‬ ‫بسیار طوالنی تر از ان چیزی است که در اینجا منتشر‬ ‫خواهد شد‪ ،‬علت این اســت که بخشی از گفت وگوی‬ ‫اصلی در موضع های خاص ‪ ،‬پیش تر و در زمان حیات‬ ‫استاد منتشر شده است‪ .‬این بخش از گفت وگو البته‬ ‫تاکنون در جایی منتشر نشده است‪ .‬گفت وگوی مورد‬ ‫بحث مجموعا در طول پنج ســال اخیر انجام شــده و‬ ‫این بخش از سخنان اقای داوود رشیدی که خواهید‬ ‫خواند ‪ ،‬مجمموعه ای از مباحثی است که ایشان درباره‬ ‫روند تحصیالت‪ ،‬بازگشت به ایران و کار در حوزه تئاتر‬ ‫و سینمای موج نو گفته اند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫داوود رشــیدی (معروف به اقای تئاتر) اواخر تیرماه‬ ‫سال ‪ 1312‬در مازندران به دنیا امد و از همان ابتدا به واسطه‬ ‫عالقه پدرش به تئاتر‪ ،‬با این هنر اشنا شد و تمریناتی را نیز‬ ‫از سر گذراند‪ .‬اما به این تمرینات بسنده نکرد و تحصیالت‬ ‫متوســطه را (به دلیل فعالیت های دیپلماتیک پدرش) در‬ ‫ترکیه و پاریس به پایان رســاند و تحصیالت دانشگاهی را‬ ‫در ژنو ادامه داد‪ .‬وی فارغ التحصیل کنسرواتوا ژنو در رشته‬ ‫کارگردانی و بازیگری تئاتر و همچنین لیسانس علوم سیاسی‬ ‫از دانشگاه ژنو بود‪ .‬داوود رشیدی پس از تحصیالت عالیه‪ ،‬‬ ‫در سن ‪ ۳۱‬ســالگی به تهران امد و در اداره تئاتر استخدام‬ ‫شده و گروه تئاتری را تاسیس کرد که هنرمندان مشهور و‬ ‫باسابقه ایران از جمله سوســن تسلیمی‪ ،‬مهدی هاشمی‪،‬‬ ‫مرضیه برومند‪ ،‬داریوش فرهنگ‪ ،‬فهیمه راســتکار‪ ،‬پرویز‬ ‫فنی زاده و ســیاوش طهمــورث در ان عضویت داشــتند‪.‬‬ ‫از طریق این افراد با علی نصیریان‪ ،‬جمشــید مشــایخی‪،‬‬ ‫عزت الله انتظامی و محمد علی کشاورز اشنا شد و از همان‬ ‫زمان ضرباهنگ شکل گیری گروه پنج نفره بازیگران بزرگ‬ ‫ن اغاز شد‪.‬‬ ‫سینمای موج نو ایرا ‬ ‫رشیدی بیش از انکه بازیگر باشد‪ ،‬نویسنده و کارگردان‬ ‫بود‪ .‬اما در ســینما عمدتا نقش های مکمــل را بازی کرد و‬ ‫راهی را که محمدعلی کشــاورز می پیمــود در بازی نقش‬ ‫مکمل دنبال کرد‪ .‬بازی داوود رشیدی در سینما عمدتا مبتنی‬ ‫بر کمترین اکت بدنی و تاکید بر ادای دیالوگ بود‪ .‬طمانینه‬ ‫در بیــان دیالــوگ و ایجاد تعلیــق در معنــی‪ ،‬از مهمترین‬ ‫نو اوری های داوود رشیدی در ســاحت بازیگری سینمای‬ ‫نوین ایران بود‪ .‬این بازیگر از ســال ‪ ۱۳۵۰‬خورشــیدی با‬ ‫فیلم سینمایی «فرار از تله» وارد عرصه بازیگری سینما شد‬ ‫که جایگاهش را به عنوان یکــی از بهترین بازیگران نقش‬ ‫مکمل تثبیت کرد‪ .‬او عالوه بر بازیگــری چندین تله تئاتر‬ ‫از جملــه کارهایی از غالمحســین ســاعدی را کارگردانی‬ ‫کرد و چند نمایشــنامه خارجــی را نیز به فارســی برگرداند‪.‬‬ ‫او عالوه بر بازیگــری و کارگردانی در ســینما‪ ،‬تلویزیون و‬ ‫تئاتر به تهیه کنندگی ســینما نیز روی اورد‪ .‬در سال ‪۱۳۵۲‬‬ ‫خورشــیدی از اداره تئاتر به تلویزیون ملی ایران رفت و در‬ ‫سمت مدیریت ِ‬ ‫گروه نمایش ها و سرگرمی های ان سازمان‬ ‫َ‬ ‫(شامل سریال ها‪ ،‬مسابقات و تئاترهای تلویزیونی) مشغول‬ ‫به کار شد‪ .‬کندو فیلم دیگری بود که رشیدی در نقش «اقا‬ ‫حسینی» با بهروز وثوقی در سال ‪ ۱۳۵۴‬بازی کرد‪ .‬با انکه‬ ‫داوود رشــیدی در تعداد کمی از فیلم های ایرانی پیش از‬ ‫انقالب بازی کرد‪ ،‬اما شهرت نسبتا خوبی به دست اورد‪ .‬با‬ ‫این حال بخش عمده ای از فعالیت های حرفه ای او صرف‬ ‫مدیریت گروه نمایش و سرگرمی در تلویزیون ایران می شد‪.‬‬ ‫با تحوالت پس از پیروزی انقالب ایران او روند تازه ای‬ ‫در فعالیت های سینمایی را تجربه کرد‪ .‬سال های نخستین‬ ‫پس از انقالب ایران‪ ،‬پرکارتریــن دوره فعالیت بازیگری او‬ ‫است‪ .‬او در چهار‪-‬پنج ســال اول انقالب در نزدیک به ‪۲۰‬‬ ‫فیلم بازی کرد‪ .‬شــیالت‪ ،‬خانه عنکبوت‪ ،‬کمال الملک و‬ ‫گل های داوودی از مشــهورترین این فیلم ها بودند‪ .‬او در‬ ‫اواسط دهه شــصت و اوایل دهه هفتاد خورشیدی حضور‬ ‫پررنگی در ســریال های تلویزیونی ایران داشت که رسانه‬ ‫به مراتب پرمخاطب تری از ســینما بود‪ .‬سریال هایی چون‬ ‫گرگ ها و عطر گل یاس و تله تئاتر یکــی از این روزها (در‬ ‫نقش رئیس جمهور ایندولند) تماشــاگران زیادی داشت‪.‬‬ ‫اما مشهورترین نقشی که از او از ان سال ها در خاطره مردم‬ ‫مانده است‪ ،‬مفتش شش انگشتی سریال هزاردستان‪ ،‬به‬ ‫کارگردانی علــی حاتمی بود‪ .‬اوای فاختــه‪ ،‬گل پامچال‪،‬‬ ‫تنهاترین سردار‪ ،‬والیت عشــق‪ ،‬مختارنامه و کاله پهلوی‬ ‫از دیگر کارهای تلویزیونی مشهور او در سال های گذشته‬ ‫بوده است‪ .‬اخرین کار او در سینما بازی در فیلم اکباتان به‬ ‫کارگردانی مهرشاد کارخانی بوده است‪.‬‬ ‫پدرم شرط کرده بود که‬ ‫دیپلم دانشگاهی داشته باشم‬ ‫‪67‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫نداشــتید؟ ایا برای تحصیل به خــارج از ایران‬ ‫رفته بودید؟‬ ‫انجا در ضمن تحصیل در دانشگاه‪ ،‬تحصیل تئاتر‬ ‫هم کردم‪ .‬در ژنو دو تا تئاتر کارگردانی کردم و در تئاتر کاروژ‬ ‫با قرارداد حرفه ای پنج‪ ،‬شش نمایش حرفه ای بازی کردم‬ ‫و در بهمن ‪ 41‬به ایران امدم‪.‬‬ ‫تنهــا رفتــه بودیــد ســر ان کالس ها یــا اینکه‬ ‫هم کالسی هایی هم داشتید؟‬ ‫چند نفر از دوستان ان زمان ما‪ ،‬حاال در رشته های‬ ‫خودشان ادم های مطرحی هستند‪ .‬یکی از انها دکتر جالل‬ ‫ستاری است‪ .‬داریوش شایگان از دوستان خوب من بود‬ ‫و هست‪ .‬خسرو سمیعی هم بود و دوســتان دیگر کسانی‬ ‫نبودند که تئاتر کار کنند‪ .‬برخی شان دانشجویان طب بودند‬ ‫و دانشجویان رشــته های دیگر‪ .‬در ژنو‪ ،‬من در رشته علوم‬ ‫سیاسی درس می خواندم و از انجا هم لیسانس گرفتم‪.‬‬ ‫بعد به عنــوان کارگــردان به ایران برگشــتید یا‬ ‫مدرس؟‬ ‫هر دو‪ .‬وقتی به ایران برگشتم‪ ،‬پدرم سفیر و اقای‬ ‫فریور هم از دوستان و نزدیکان ما بود‪ .‬ما با هم پیش اقای‬ ‫پهلبد رفتیم‪ .‬اقای پهلبد هم پدر را می شــناخت و پدرم مرا‬ ‫معرفی کرد و گفت که این پسر من است‪ ،‬تئاتر خوانده و به‬ ‫صورت حرفه ای هم بازی کرده و او همه اینها را گوش کرد‬ ‫و بعد که بلند شدیم خداحافظی کنیم به من گفت‪« :‬داوود‬ ‫تو بمــان‪ ».‬ما ماندیــم و انها که رفتند پرســید‪« :‬راســت‬ ‫می گویند؟» من هم تمام نقدهای روزنامه ها و عکس ها را‬ ‫نشان دادم‪ .‬خوشش امد و مرا به اداره هنرهای دراماتیک‬ ‫پیش اقای دکتر فروغ فرســتاد‪ .‬دکتر فــروغ به اخالقیات‬ ‫در تئاتــر خیلی عالقه داشــت و نگاهی جــدی و خوب به‬ ‫تئاتر داشــت و نظم خوبی به تئاتر بخشــیده بود‪ .‬در انجا‬ ‫نصیریان‪ ،‬سمندریان‪ ،‬خانم صابری‪ ،‬مشایخی‪ ،‬کشاورز‬ ‫و دوستان دیگر بودند‪ .‬من رفتم انجا و به عنوان کارگردان‬ ‫استخدام شدم‪.‬‬ ‫انها که انجا بودند در ایران کار کرده و پله پله باال‬ ‫رفته بودند و شما از خارج امده و یک دفعه در ان‬ ‫مقطع قرار گرفتید‪ .‬شرایط سختی بود‪.‬‬ ‫انهــا مــرا نمی شــناختند و مــن هــم ان موقــع‬ ‫نمی شناختمشــان‪ .‬نکته مهــم ان بود که مــن ان موقع‬ ‫می خواستم «ایوانوف» را کار کنم‪ .‬داد م ترجمه اش کردند‬ ‫و برای نقــش اول ان اقای مشــایخی را در نظر گرفتم‪ .‬با‬ ‫ایشــان که صحبت کردم مرا نمی شــناخت و همان موقع‬ ‫هم داشــت با ســمندریان «مرده های بی کفن و دفن» را‬ ‫کار می کرد‪.‬‬ ‫نمایش ایوانوف شــخصیت های زیادی دارد و من‬ ‫هم رابطه ای با بچه هایی که انجا بودند نداشتم و انها قبول‬ ‫هم نکردند که در کار من بازی کنند‪ ،‬به این دلیل من یک‬ ‫نمایش کم پرسوناژ به نام «می خواهید با من بازی کنید»‬ ‫مارسل اشار را کار کردم که ژاله صباغ‪ ،‬جعفر والی‪ ،‬منوچهر‬ ‫فرید و کاردان در ان بازی می کردند‪ .‬این نمایش در همان‬ ‫سالن محقر اداره تئاتر اجرا شد و بچه ها مرا شناختند‪.‬‬ ‫نکته جالب این بود که در ان نمایش یک شخصیت‬ ‫بود که در پرده اول و دوم عکس تمام قدش بود و در پرده‬ ‫ســوم خودش می امد جــای ان عکس می ایســتاد و اخر‬ ‫نمایش هــم حرکت می کــرد می امد جلــوی صحنه‪ ،‬یک‬ ‫جمله می گفت و نمایش تمام می شد‪ .‬می دانی این نقش‬ ‫را کی بازی می کرد؟‬ ‫نه‪.‬‬ ‫جمشید مشایخی‪ .‬نقش به ان بزرگی را رد کرد اما‬ ‫بعد که اشنا شــدیم‪ ،‬برای اینکه لطفی به من بکند و از دل‬ ‫من دربیاورد امد این نقش را بازی کرد‪ .‬این همیشه در ذهن‬ ‫من ماند و البته همیشه به عنوان یک هنرپیشه خوب خیلی‬ ‫قبولش داشتم و دارم‪.‬‬ ‫ما از جنس فیلمفارسی نبودیم‬ ‫گفت وگو با علی نصیریان ‪ ،‬درباره ریشه های شکل گیری موج نو‬ ‫‪3‬‬ ‫علــی نصیریــان را پیش از ایــن با نــام کاراکتر‬ ‫«میرزا نــوروز» می شــناختند امــا با توزیــع و پخش‬ ‫سریال شهرزاد‪ ،‬او عنوان «بزرگ اقا» را برای همیشه‬ ‫در ســینما و تئاتر به خودش اختصاص داد‪ .‬بزرگ اقا‬ ‫از مهمترین بازیگران مرد ســینمای ایران اســت که‬ ‫در نیم قــرن گذشــته در تئاتر و ســینما موجب ایجاد‬ ‫تحول های بزرگی بوده است‪ .‬نصیریان کار تئاتر را از‬ ‫ده ه ‪ 30‬اغاز کرد‪ .‬او با بازی در فیلم سینمایی «گاو» به‬ ‫سینما امد و از ان به بعد رفته رفته در سینما ماندگار شد‬ ‫و نقش های محبوب و معروفی را در سینما بازی کرد‪.‬‬ ‫این گفت وگو بیش از هر چیزی مروری بر اتفاقات دهه ‬ ‫‪30‬و ‪ 40‬را دســتمایه همکالمی با استاد علی نصیریان‬ ‫قرار داده است‪.‬‬ ‫مینا انصاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫وقتی درباره نسل شما فکر می کنیم معموال به این‬ ‫نکته می رسیم که چرا این نسل تا این حد پرکار و‬ ‫پرکیفیت کار کرد‪ .‬منظورم شما و اقایان انتظامی و‬ ‫رشیدی و کشاورز و مشایخی است‪ .‬کسانی که به‬ ‫نوعی موج نو سینمای ایران نیز بر شانه بازی شما‬ ‫در برخی از فیلم ها پایه گذاری شد‪ .‬شما موفقیت‬ ‫این نسل را در چه چیزی می بینید؟‬ ‫تئاتر ادم را تربیت می کند‪ .‬تحرک و امادگی بدنی‬ ‫در بازیگر تئاتر خیلی بیشــتر از بازیگر سینماست‪ .‬در عین‬ ‫حال نظم و انضباط در تمرین های تئاتری خیلی بیشــتر از‬ ‫تمرین بازی در فیلم در ایران اســت‪ .‬منظورم این است که‬ ‫تئاتر یک بنیان خوب و قوی ایجاد می کند که بازیگر بتواند‬ ‫به درستی نقش و جایگاهش را در سینما هم بشناسد‪ .‬بازیگر‬ ‫تئاتر بدنش را متناسب با حرفه اش تربیت می کند و وقتی با‬ ‫این امادگی در ســینما جلوی دوربین می رود‪ ،‬هم کارش را‬ ‫با دقت بیشــتری انجام می دهد هم حرکت اضافی و خالی‬ ‫از معنا در بازی اش وجود نخواهد داشــت‪ .‬این کسانی که‬ ‫نام بردید همه از تئاتر شــروع کردند و البته وقتی می گویم‬ ‫تئاتر منظورم تئاتر جدی و دشواری است که ان سال ها در‬ ‫کمترین میزان امکانات و در ســخت ترین شرایط دنبالش‬ ‫بودیم‪.‬‬ ‫اولین فیلمی که شما در سینما بازی کردید‪ ،‬فیلم‬ ‫مطرح گاو بــود‪ .‬در واقــع این فیلــم از چند نظر‬ ‫اهمیت دارد‪ .‬اهمیت این فیلم سوای دیگر مسائل‬ ‫در باز کردن مسیر سینمای موج نو ایران بود‪ .‬این‬ ‫در حالی بود که مجموعه ای از بهترین بازیگران‬ ‫ی و اقای‬ ‫تئاتری ان زمان یعنی شما و اقای انتظام ‬ ‫مشایخی در این فیلم بازی کردید‪.‬‬ ‫بله این اولیــن فیلمی بود که من در ســینما بازی‬ ‫کردم‪ .‬اقای انتظامی هم برای اولین بار در این فیلم بود که‬ ‫به سینما امد‪ .‬خیلی وقت نبود که از المان برگشته بود‪ .‬اقای‬ ‫مشایخی هم قبل از این فیلم تنها «خشــت و اینه» را کار‬ ‫کرده بود که ابراهیم گلستان ساخت‪ .‬در واقع همه ما زمانی‬ ‫که گاو ساخته شد‪ ،‬تازه کار بودیم در سینما‪ .‬پشتوانه ما فقط‬ ‫تئاتر بود‪ .‬البته فقط ما نبودیم‪ .‬جعفر والی هم که یکسره در‬ ‫تئاتر کار کرده بود و خیلی هم کار کرده بود‪ ،‬برای اولین بار‬ ‫در فیلم گاو با دوربین کار کرد‪ .‬ان موقع پرویز فنی زاده هم‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫تنها در فیلم خشــت و اینه کار کرده بود‪ .‬من حیث مجموع‬ ‫باید عرض کنــم که ما در ان زمان همگی تــازه کار بودیم‪.‬‬ ‫اقای مهرجویی هم که تا قبل از گاو فیلم جدی نساخته بود‪.‬‬ ‫او هم تازه از امریکا برگشــته بود و می خواست در سینمای‬ ‫ایران یک کار متفاوت تولید کند‪ .‬البته قبل از گاو یک فیلم‬ ‫گران قیمت که ان موقع دو میلیون تومان خرجش شده بود‬ ‫به اسم الماس ســاخته بود (فیلم مورد نظر اقای نصیریان‬ ‫الماس ‪ 33‬است که در سال ‪ 1346‬توسط مهرجویی ساخته‬ ‫شد) اما این فیلم خیلی مورد توجه قرار نگرفت و اسمش زیر‬ ‫سایه فیلم گاو پنهان ماند‪.‬‬ ‫به هر حال در زمینه درخشش فیلم گاو چند عامل موثر‬ ‫بود‪ .‬نخستین عامل به خود قصه برمی گردد؛ چراکه بسیار‬ ‫بکر بود و تازگی داشت؛ مساله استحاله شدن یک ادم که‬ ‫حاال بر اثر عوامل عاطفی و اقتصــادی و غیره رخ می دهد‬ ‫برای اجرا در یک پروژه سینمایی در ان زمان موضوع بدیعی‬ ‫محسوب می شــد‪ .‬عامل دیگر هم این بود که کارگردان و‬ ‫گروهی که به ساخت این فیلم کمک کردند از عمق وجود و‬ ‫با خواست باطنی برای انجام این پروژه گرد هم جمع شدند‪.‬‬ ‫وقتی به ما گفته شد اقای داریوش مهرجویی قصد دارد فیلم‬ ‫گاو را بسازد و از ما برای حضور در این پروژه دعوت شد کل‬ ‫مجموعه با کمال میل پذیرفتند و ما با یک شــور و هیجان‬ ‫خاصی بر سر کار رفتیم‪.‬‬ ‫یعنی می خواهم بگویم کل مجموعه انگیزه شخصی‬ ‫قوی ای برای حضور در پروژه داشــتند و بی صبرانه منتظر‬ ‫ساخته شــدن و اکران ان بودند‪ .‬بنابراین ما صرفا به دلیل‬ ‫عالقه و میل شخصی و بدون هیچ قرارداد و هیچ پرداختی‬ ‫کار را جلو بردیم‪ .‬همان طور که گفتم فیلم قبلی مهرجویی‪ ،‬‬ ‫خیلی پول خرجش شد‪ .‬به نظرم شــور و انگیزه ما برای کار‬ ‫یکی از دالیــل موفقیت فیلم بود و معتقــدم کار هنر بدون‬ ‫این ویژگی ها خیلی سست و بی رمق از اب در می اید‪ .‬همه‬ ‫ما تازه کار بودیم و در ذهن همه مــا ایده های زیادی وجود‬ ‫داشت‪ .‬ما البته از ســینما واهمه نداشــتیم اما خب دلهره‬ ‫داشتیم که نکند کارمان در ســینما چیزی متفاوت از انچه‬ ‫باشــد که در تئاتر دنبالش بودیم‪ .‬چون ما همین داســتان‬ ‫ســاعدی را در تئاتر کار کرده بودیم و مهرجویی از همانجا‬ ‫بود که ما را دعوت به بازی کرد‪.‬‬ ‫البته گویا هنر داریوش مهرجویی این است که از‬ ‫تئاتر بازیگر سینما انتخاب کند‪ .‬خسرو شکیبایی‬ ‫ی هامون انتخاب کرد‪.‬‬ ‫را هم این شکلی برا ‬ ‫بله خدا بیامرزد خســرو را‪ .‬همینطور بود‪ .‬در مورد‬ ‫فیلم گاو باید بگویم که در حقیقت فیلم کار را گســترده تر‬ ‫کرد و در این میــان هم اقای مهرجویی کــه فیلم گاو جزو‬ ‫نخســتین کارهایش بود حقیقتا با وسواس و دقت خاصی‬ ‫پروژه را پیش برد‪.‬‬ ‫ی کردید‬ ‫م قبــل از انقالب بــاز ‬ ‫تقریبــا هرچه فیل ‬ ‫همه شــان در ســینمای مــوج نــو دســته بندی‬ ‫می شود‪ .‬چرا هر گز به فیلمفارسی دعوت به کار‬ ‫نشدید یا بازی نکردید؟‬ ‫یک اتفاق جالب در زندگی من این بوده که تقریبا‬ ‫همه کســانی که برای بازی در فیلم هایشــان به من رجوع‬ ‫می کردند کسانی بودند که من دوست داشتم با انها کار کنم‬ ‫مثل اقای داریوش مهرجویی‪،‬خســرو هریتاش و فریدون‬ ‫گله‪ .‬در حقیقــت انها من را بــرای کارهای خــود انتخاب‬ ‫می کردند و من هم دوست داشتم با انها کار کنم‪ .‬اما در مورد‬ ‫فیلمفارســی و‪ ...‬همان طور که گفتم اصال ما امده بودیم‬ ‫که این فضا را عوض کنیم‪ .‬برای بازی در این گونه فیلم ها‬ ‫اصال چنین درخواستی مطرح نمی شــد برای اینکه اصال‬ ‫روال کاری من با انها جور نبود‪ .‬انها ســراغ هنرپیشه هایی‬ ‫می رفتند که بتواند فروش گیشه انها را تامین کند و جنس ما‬ ‫از جنس فیلمفارسی و اینها نبود‪ .‬کال ان زمان خط تئاتر با‬ ‫خط سینما از این نظر جدا و منفک بود‪ .‬تفاوتشان هم همین‬ ‫بود‪ .‬با هم نمی ساختند دیگر‪.‬‬ ‫اقای نصیریــان! موج نو ســینما در ایران خیلی‬ ‫طول کشید که به جریان پرقدرتی تبدیل شود‪ .‬اما‬ ‫به هر حال در روزگار ما سینما توسعه بسیاری پیدا‬ ‫کرده است‪ .‬شما از سینمای امروز راضی هستید‬ ‫یا خیر؟ فکر می کنید سینمای موج نو از ان زمان تا‬ ‫کنون روندی نزولی داشته یا صعودی؟‬ ‫ واقعیتــش این اســت کــه رضایــت داشــتن یا‬ ‫نداشــتن من موضوعیتی در کلیت ســینما نــدارد‪ .‬اما اگر‬ ‫منظورتان جایزه های سینمایی است که احتماال امروز بیشتر‬ ‫شده اســت‪ ،‬به نظرم نگاه ما برای ساخت فیلم و پروژه های‬ ‫ســینمایی باید یک نگاه بومی و یک نگاه ایرانی باشــد‪ .‬در‬ ‫حقیقت نگاهمان در فیلمسازی به داخل باشد یعنی فیلمی ‬ ‫برای جامعه خودمان بســازیم ان وقت اگــر ان فیلم ابعاد‬ ‫جهانی هم پیدا کرد و مورد پسند جاهای دیگر هم قرار گرفت‬ ‫چه بهتر اما اینکه ما فیلمی را به قصد حضور در فستیوال ها‬ ‫و جشنواره های خاص بســازیم تا ان فیلم باب طبع هیات‬ ‫ژوری های خارجی قرار بگیرد کار درســتی نیست‪ .‬من فکر‬ ‫می کنم ما هــر چقدر به خودمــان فکر کنیــم و از خودمان‬ ‫بسازیم بهتر است و در عرصه جهانی هم به جایگاه بهتری‬ ‫دست خواهیم یافت‪ .‬این خیلی نشان دهنده تفاوت دو جور‬ ‫سینما نیست که یکی هنری باشد و دیگری مثال فیلمفارسی‬ ‫یا عمومی! به هر حال وقتی یک فیلم از یک کارگردان که‬ ‫دارای امتیازات جهانی است ساخته می شود‪ ،‬در ایران هم‬ ‫اکران شــده و توســط مردم ما هم دیده می شــود و مردم و‬ ‫سینماگران ما ان را می بینند و روی کل فضای هنری و فکری‬ ‫جامعه تاثیر می گذارد و بنابراین این دو بدون تاثیر و جدا از‬ ‫هم نمی توانند باشند که بگوییم سینمای عمومی یک چیزی‬ ‫اســت و ســینمای هنری چیز دیگر و اینها متقابال روی هم‬ ‫تاثیر می گذارد‪ .‬در همین فیلم های اخیری که در سینمای‬ ‫کشور ساخته شده خیلی موارد را می توان مشاهده کرد که‬ ‫از فیلم های موفق ما در عرصه بین المللی تاثیر پذیرفته اند‪.‬‬ ‫شــما از یک دوره به بعد دیگر فقط بازی کردید و‬ ‫نوشــتن و کارگردانی را گذاشتید کنار‪ .‬چرا؟ فکر‬ ‫می کنید چه چیزی باعث شد تا دیگر دست به قلم‬ ‫نبرید یا اینکه تئاتر کارگردانی نکنید ؟‬ ‫به طور کلی تئاتر انرژی فراوانی الزم دارد‪ .‬هرچه‬ ‫سن وسال ما بیشــتر می شــود طبیعتا کمتر می توانیم در‬ ‫اجراهای زنده مانند تئاتر به صورت دقیق و درست کار کنیم‪.‬‬ ‫االن کار به دست نسل جوان افتاده و البته کارهای خوبی‬ ‫هم اجرا شده است‪ .‬اما در مورد نوشتن و کارگردانی هم به‬ ‫نظرم باید اول یک نکات دیگری را مطرح کنم‪ .‬شاید جالب‬ ‫باشد بدانید که من نویسندگی تئاتر را به دلیل نبود متن برای‬ ‫کارهایم شروع کردم چراکه ان دوره هنوز نمایشنامه نویسانی‬ ‫همچون اکبر رادی‪ ،‬بهرام بیضایی و غالمحسین ساعدی‬ ‫پا به میدان نوشــتن در عرصه نمایش نگذاشته بودند و ما‬ ‫نوشته ای از انها ندیده بودیم‪ .‬در نتیجه چون متن مناسب‬ ‫کارهایی که ما ارزو داشــتیم اجرا کنیم وجود نداشت من با‬ ‫الهام گرفتن از اثار صادق هدایت نوشتم و در نتیجه حدود‬ ‫‪ 10-12‬متنی را نوشــتم که همه انها بعد ها دستمایه های‬ ‫کاری خودم در اجراها قرار گرفت‪ .‬ان زمان جا برای نواوری‬ ‫زیاد بود ‪ .‬من در ســال ‪ 1340‬ســیاه بــازی و مطرب های‬ ‫رو حوضی و دسته های شادی در عروسی ها را در دل تئاتر‬ ‫روشــنفکرانه جای دادم و نمایشنامه ســیاه را نوشتم که به‬ ‫نوعی روی صحنه و پشت صحنه مطرب خوانی ها را نشان‬ ‫می داد‪ .‬می خواهم بگویم که نویســندگی و کارگردانی کار‬ ‫من نیست‪.‬‬ ‫این درست است که ابتدا زیاد کار می کردم اما با این‬ ‫حال بیشترین تمایل من در تئاتر بازیگری است و در سینما‬ ‫هم اصال وسوسه کارگردانی و نوشتن ندارم و در سینما فقط‬ ‫به بازیگری عالقه دارم‪ .‬البته شــاید دوباره این کار را کردم‬ ‫ولی انچه می خواهم بگویم این است که االن جوان هایی‬ ‫به کار نویســندگی و نوشتن نمایشــنامه وارد شدند و در کار‬ ‫تئاترسازی و کارگردانی فعالند که بسیار کارامد هستند‪ .‬انها‬ ‫از ویژگی روزامدی و جوانی برخوردارند و نوشته های درجه‬ ‫یک و خیلی خوبی دارند‪.‬‬ ‫‪69‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫معادله چند مجهولی‬ ‫نگاهی تاریخی به شکل گیری دوگانه فیلمفارسی ‪ -‬موج نو‬ ‫محمد اشنا‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫‪4‬‬ ‫پیــش از هرچیز بایــد تکلیفمــان را با یک پرســش‬ ‫مشخص کنیم‪ .‬اینکه ایا شــکل گیری موج نو در سینمای‬ ‫ایران را یکســره تجرب ه یا تالشــی برای انطباق با سینمای‬ ‫غرببدانیمیاخیر؟برخیازکارشناسانمعتقدندکهسینمای‬ ‫موج نو ایران یکسره تجربه ای غربی و نشان دهنده گرایش‬ ‫ایرانیان به ساخت فیلم با متدهای غربی است‪ .‬اما در کنار‬ ‫این موضع‪ ،‬باید یاداوری کرد که توجه به ســینما به لحاظ‬ ‫یک صنعت متفاوت از توجه به ان به عنوان یک رسانه و یک‬ ‫هنر است‪ .‬با در نظر گرفتن ســینما به عنوان صنعت‪ ،‬کمتر‬ ‫می توان تفاوتی میان فیلمفارسی از یک سو و سینمای موج‬ ‫نو از سوی دیگر مشاهده کرد‪ .‬اما از دیگر سو با در نظر گرفتن‬ ‫سینما به عنوان یک رسانه یا هنر‪ ،‬دیگر به سختی می توان‬ ‫درک و دریافت کاملی از مفهوم تفاوت میان «غربی سازی»‬ ‫سینما در تقابل با گرایش به الگوهای ملی یا شرقی به دست‬ ‫اورد‪ .‬به هر حال این مقدمه کوتاه بناســت‬ ‫بگوید نمی توان موج نو در ســینمای ایران‬ ‫را به عنوان یک تجربه غربی یا غربی سازانه‬ ‫در نظر گرفت‪.‬‬ ‫از اوایل دهــه چهل ســینما در ایران‬ ‫جان گرفت و فعالیت های سینمایی زیرنفوذ‬ ‫بیش از پیش رژیم شاهنشــاهی درامد‪ .‬در‬ ‫اوایل این دهه شــاه مســتقیما ثابت پاسال‬ ‫را برای واگــذاری تلویزیون خصوصی اش‬ ‫به دولت تحت فشــار و تهدید قرار داد و در‬ ‫نهایتسازمان ملیرادیووتلویزیونتاسیس‬ ‫شــد‪ .‬این سازمان با تاســیس مرکز اموزش‬ ‫فیلمســازی تالش کرد بر جریان سینمایی‬ ‫ایران نیز تاثیر بگــذارد که نتیجه ان تربیت‬ ‫شــماری از ســینماگرانی بود که اغلب اثار‬ ‫انان در جهت سیاســت های فرهنگی رژیم‬ ‫بود‪ .‬بی دلیل نیست که در این دهه مضامین‬ ‫فیلم ها هرچه بیشــتر به سمت موضوعات‬ ‫جنســی و جاهل مســلکی گراییــد و اثاری‬ ‫به شدت مبتذل تولید شد که از انها به عنوان‬ ‫فیلمفارسی یاد می شود‪.‬‬ ‫در این دهه همچنین تاسیس کانون‬ ‫پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سال‬ ‫‪ ۱۳۴۸‬هم توســط رژیم قابل توجه اســت‬ ‫که هــدف از ان تربیت کودکان بر اســاس‬ ‫هنجارهای فرنگی بود‪ .‬این کانون نیز همچون سازمان ملی‬ ‫رادیو و تلویزیون ملی ایران در فیلمسازی وارد شد و از برخی‬ ‫سینماگران در ساخت اثاری سازگار با معیارهای مطلوب خود‬ ‫حمایت کرد‪ .‬این کانون در تمام عرصه های فعالیت خود با‬ ‫مراکز و محافل فرهنگی و هنری غربی مرتبط و همسو بود‪.‬‬ ‫از چهره های معروفی که با این کانون همکاری داشته‬ ‫و اثارشــان مورد توجه منتقدین نیز قرار می گرفت می توان‬ ‫به سهراب شهیدثالث‪ ،‬بهرام بیضایی‪ ،‬عباس کیارستمی‪،‬‬ ‫خسروســینایی‪ ،‬کامران شــیردل‪ ،‬داریــوش مهرجویی‪،‬‬ ‫ناصرتقوایی‪ ،‬مسعودکیمیایی‪ ،‬علی حاتمی‪ ،‬امیرنادری و‪...‬‬ ‫اشاره کرد‪ .‬اثار برخی از این سینماگران در ان سال ها خارج‬ ‫از معیارهای موردنظر مدیران کانون بود که در نهایت منجر‬ ‫به کاهش حمایت کانون از انها شد و حتی برخی از اثار این‬ ‫فیلمسازان توقیف شد و تا پایان رژیم پهلوی امکان نمایش‬ ‫پیدا نکرد‪(.‬مانند فیلم«دایــره مینا» به کارگردانی داریوش‬ ‫مهرجویی که ماجرای ان حتی خود شاه را نیز درگیر کرد و او‬ ‫شخصا دستور توقیف فیلم را صادر کرد و فرمان داد که فیلم‬ ‫پخش نشــود‪ ).‬به هر روی این گروه از فیلمسازان در دهه‬ ‫پنجاه‪ ،‬موج نوی سینمای ایران را رقم زدند که تا اندازه زیادی‬ ‫صبغه روشنفکری داشت و به ندرت موازین دینی در اثارشان‬ ‫موردتوجه قرار می گرفت‪.‬درکنار تحوالت سینما در ایران در‬ ‫دهه چهل باید به رونق نقد سینمایی و نیز نشریات سینمایی‬ ‫هم اشاره کرد که در شکل دادن به سینمای ایران تاثیرگذار‬ ‫بود‪ .‬جریان جدی و پیگیر نقدسینمایی در ایران (که اغلب‬ ‫پژوهشگران در نامیدن این دوره به عنوان «دوره شکوفایی‬ ‫نقدایران»هم نظرند)توسطافرادینظیرکیومرثوجدانی‪،‬‬ ‫پرویز دوایی‪ ،‬شمیم بهار‪ ،‬محمد تهامی نژاد‪ ،‬فریدون هویدا‪،‬‬ ‫هوشنگطاهری‪،‬جمشیداکرمی و‪...‬اغازمی شود؛اماتوام‬ ‫با این شکوفایی و توسط تعدادی از بانیان همین شکوفایی‬ ‫جریان هایی شکل گرفت که الزاما تاثیر مثبتی بر نقد ایران‬ ‫و اینده پیش رویش نگذاشــت‪ .‬ازجمله باید به شمیم بهار‬ ‫و روش او در نقد فیلم اشــاره کرد که اســاس کارش بر نفی‬ ‫استوار بود و کلیت ســینمای ایران را مورد حمله و تمسخر‬ ‫قرار می داد و به دلیل حمالتش به فیلم های روشنفکرانه ای‬ ‫مانند «خانه سیاه است»(ساخته فروغ فرخزاد) یا «خشت و‬ ‫اینه»(ساختهابراهیمگلستان)به شدتازسویروشنفکران‬ ‫و سینماگران شماتت شد‪.‬‬ ‫این گروه از منتقدان که سینمای ایران را به کلی نفی‬ ‫می کردند‪ ،‬در واقع شیفته سینمای امریکا بودند و ان را بسیار‬ ‫می ســتودند‪ .‬همین روند تا مدت ها در جریان نقدسینمایی‬ ‫در ایران وجود داشت و حتی در ســال های پس از انقالب‬ ‫نیز در اغلب نقدهایی که نوشته می شد‪ ،‬ارجاعات مکرری‬ ‫به سینمای امریکا و سینماگران ان داده می شد که حاکی‬ ‫از دیرپایی ان شــیفتگی بود‪ .‬متاســفانه حتی امروز نیز در‬ ‫جریان نقد ســینمایی این صبغه به روشــنی دیده می شود و‬ ‫بدتــر از ان معیارهایی که مثال برای ســینمای معنویت گرا‬ ‫مطرح می شود با ارجاع به سینمای غرب است‪ .‬نکته دیگر‬ ‫اینکه معضل نقــد واقعی از همان زمان در ســینمای ایران‬ ‫بروز کرد‪ .‬این معضل عبارت بود از تبانی میان فیلمســازان‬ ‫و منتقــدان یــا صاحبان نشــریات‪ .‬هدف از ایــن تبانی ها‬ ‫برکشــیدن یا به زیرکشــیدن فیلم های کارگردانان مختلف‬ ‫بود که با هدف کسب سود و اعتبار برای خود و از بین نبردن‬ ‫اعتبار و موفقیت رقبای ســینمایی صورت می گرفت‪ .‬این‬ ‫تبانی ها در میان خیل کثیــری از بازیگران و نشــریات نیز‬ ‫وجود داشت و چنان که برخی از دست اندرکاران سینمای ان‬ ‫دوران در خاطرات خود اعتراف کرده اند‪ ،‬این تبانی ها امری‬ ‫رایج در پشت پرده سینمای ایران در ان زمان بود و تنها راه‬ ‫برای مشهور شدن! دعوایی مشــابه نیز میان کارگردانان و‬ ‫بازیگران وجود داشت بر سر اینکه اهمیت بازیگر در فیلم ها‬ ‫بیشتر باشد یا کارگردان‪ .‬این دعوا نیز تا به امروز در سینمای‬ ‫ایران وجود دارد و از ان می توان به عنوان «بازیگرساالری»‬ ‫یــا «کارگردان ســاالری» یاد کــرد‪ .‬در دهه هــای مذکور‬ ‫اقتصاد سینمای ایران به ســبب فزونی گرفتن سالن های‬ ‫نمایش و دامن زدن بــه مجادالت روشــنفکری و ادبی که‬ ‫مستقیم و غیرمســتقیم به ســینما ارتباط پیدا می کرد و نیز‬ ‫ســینماروی در زمره ُپزهای روشنفکرانه تقویت‬ ‫قرارگرفتن‬ ‫َ‬ ‫شد و همین امر به رونق نسبی ان کمک کرد‪ .‬عالوه بر ان‪،‬‬ ‫در دهه پنجاه افزایش درامدهای نفتی‬ ‫که موجــب بهبود وضعیــت اقتصادی‬ ‫کشور شــده بود‪ ،‬نیز به رونق مصنوعی‬ ‫این ســینما کمک کــرد کــه پرداختن‬ ‫دقیق تر به ایــن موضوع را بــه مجالی‬ ‫دیگر موکول می کنیم‪ .‬ناگفته نماند که‬ ‫در این سال ها اکران فیلم های خارجی‬ ‫رونقی بسیار بیشتر از فیلم ایرانی داشت‬ ‫و این درواقع باعث سوداوری سینما برای‬ ‫ســینماداران شــده بود که بدون اینکه‬ ‫بخواهند مبالغی را برای تولید اثار هزینه‬ ‫کنند‪ ،‬فیلم هایی داشتند که مخاطب را‬ ‫به سالن سینماهای شان می کشاند و از‬ ‫سویی نمایش این فیلم های خارجی به‬ ‫برخی مشاغل جانبی سینما (به خصوص‬ ‫دوبله) رونق می داد‪ .‬بعد از انقالب اکران‬ ‫فیلم های خارجی به یک مســاله تبدیل‬ ‫شد و مجادله ای درازمدت میان موافقان‬ ‫و مخالفان ان درگرفت کــه تا امروز هم‬ ‫ادامــه دارد‪ .‬اگر در دهه چهــل جریان‬ ‫غالب ســینمایی در ایران فیلمفارســی‬ ‫بــود‪ ،‬در دهه پنجاه درکنــار این جریان‬ ‫غالب دو جریــان دیگر هم نمــود پیدا‬ ‫کرد؛ یکی سینمای روشــنفکرانه بود و‬ ‫دیگری سینمای متعهد! هر دو جریان‬ ‫اخیر از دهه چهل در بدنه ســینمای ایران موجــود بودند و‬ ‫می توان گفت (به خصوص سینمای متعهد که اثارش بسیار‬ ‫انگشت شــمار بود) ناامیدانه به حیات خــود در میان خیل‬ ‫فیلمفارسی سازان ادامه می دادند‪.‬‬ ‫البته مفهوم سینمای متعهد در این دو دهه نسبی است‬ ‫و نه به ان مفهومی که بعد از انقالب اسالمی مدنظر است‪.‬‬ ‫برخی فیلم ها مانند«قیصر» (دردهه چهل) و «سفر سنگ»‬ ‫(در دهه پنجاه) هر دو از کیمیایی و با مضامین مبارزه با ظلم و‬ ‫پایبندی به سنت ها‪« ،‬دایره مینا»(در دهه پنجاه) از داریوش‬ ‫مهرجویی با مضمون لزوم شکستن انحصار های ضدحقوق‬ ‫مردم و‪ ...‬با وجود رویکردهای متفاوت به جامعه و سیاست و‬ ‫قرارگرفتندرزمرهسینمایمتعهد‪،‬باهمکاریعناصربی دین‬ ‫ساخته شــدند و به همین جهت در الیه های عمیق ترشان‬ ‫نمادها و گرایش هایی از ان دست را می توان کاوید و دید‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫این پنج نفر‬ ‫یادداشتی در تقدیر از پنج اسطوره بازیگری در سینمای ایران‬ ‫‪5‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫چرا این پنج نفر؟! واقعیت این است که بررسی موج نو‬ ‫سینما در ایران بدون در نظر گرفتن تاثیر بازیگران فیلم های‬ ‫این نوع سینما‪ ،‬ابتر و ناقص خواهد بود‪ .‬اما در میان جمع‬ ‫بازیگران این نوع فیلم هــا‪ ،‬چرا پنج نفر خاص یعنی اقایان‬ ‫عزت الله انتظامی‪ ،‬محمد علی کشــاورز‪ ،‬داوود رشیدی‪،‬‬ ‫علی نصیریان و جمشــید مشــایخی بیش از دیگران مورد‬ ‫توجه قرار گرفته اند؟‬ ‫پاسخ به این پرسش از چند نظر حائر اهمیت است‪.‬‬ ‫یکم‪ :‬بازیگری تا پیش از ظهور این پنج نفر عمدتا در‬ ‫چند شاخص‪ ،‬محدود شده بود‪ .‬در واقع بازیگر کسی بود که‬ ‫یکوجهشاخصفیزیکیداشتهباشد‪،‬یاقد بلندوچهرهزیبا‪،‬‬ ‫یا قد کوتاه و چهره زشــت که بتواند کلیشه های شخصیتی‬ ‫رایج در فیلمفارسی های ان زمان را پوشش بدهد‪ .‬از این نظر‬ ‫بازیگری نه یک دانش یا فن بلکه عمدتا یک خصیصه ذاتی‬ ‫به شمار می رفت‪ .‬اما با شکوفا شدن هنر تئاتر و ورود برخی‬ ‫از بازیگران تئاتری به ســینما در دهه ‪ ،40‬تعریف بازیگری‬ ‫به طور کلی تغییر یافت‪ .‬ایجاد تعلیق‪ ،‬بیان صحیح دیالوگ‪،‬‬ ‫استفاده درست از زبان بدن در بازی‪ ،‬حفظ ریتم و راکورد در‬ ‫بازی و هویت بخشی به نقش از مهمترین اموزه هایی بود که‬ ‫بازیگران نام برده به ســینمای ایران هدیه دادند‪ .‬بر همین‬ ‫اساس شخصیت های کلیشه ای فیلمفارسی ها رنگ باخت‬ ‫و مردم با کاراکترهای تازه در سینما که سیاه و سفید نبودند و‬ ‫ارتباط ارگانیک بیشتری با متن جامعه داشتند‪ ،‬اشنا شدند‪.‬‬ ‫این کاراکترهای جدید اگر چه در طول زمان زیادی توانستند‬ ‫جابیفتنداماایینه تمام نمایشخصیت هایواقعیزمانخود‬ ‫بودندوازایننظرهمذات پنداریبیشتریراایجادمی کردند‪.‬‬ ‫با این حساب الزم است به یاد داشته باشیم که انچه توانست‬ ‫سینمای موج نو را در بدنه اجتماعی ایران تثبیت کند نه الزاما‬ ‫تازگی قصه و روایت فیلم های جدید بلکه تا حد قابل توجهی‬ ‫ارتباط گیری محکم بازیگران با نقش های واقعی ان زمان‬ ‫بود‪ .‬این نکته بی تردید اهمیت بازی در نقش های متفاوت‬ ‫سینمای موج نو را باز می نمایاند‪.‬‬ ‫دوم‪ :‬این پنج بازیگر نام برده در اولین فیلم هایی که‬ ‫در سینما بازی کردند‪ ،‬از نظر قوت بازیگری در تئاتر شناخته‬ ‫شده بودند و رزومه درخشــانی در تئاتر و به ویژه در اموزش‬ ‫سطح عالی هنرهای ســوم و هفتم داشتند‪ .‬نکته جالب ان‬ ‫است که به رغم این مساله و با وجودی که سینما در ان زمان‬ ‫درامدهای بسیار قابل توجه و باالیی برای بازیگران داشت‪،‬‬ ‫فیلم های اول خود را با کمترین دســتمزد یــا اصال بدون‬ ‫دســتمزد بازی کردند‪ .‬چنان که عزت اللــه انتظامی‪ ،‬علی‬ ‫نصیریان و جمشید مشایخی تقریبا بدون دریافت هیچ گونه‬ ‫دســتمزدی در فیلم گاو داریوش مهرجویــی بازی کردند‪.‬‬ ‫همچنین داوود رشیدی و محمد علی کشاورز نیز فیلم های‬ ‫اول خودشــان را بدون دستمزد متناســب جلوی دوربین‬ ‫رفتند‪ .‬اما ادامه فعالیت ســینمایی این بازیگران نیز تکرار‬ ‫همین اتفاق در دســتمزدها بود‪ .‬بر همین اساس توجه به‬ ‫این پنج نفر به عنوان یک شاخص از شاخص های اثرگذار‬ ‫شکل گیری ســینمای موج نو در ایران از این نظر است که‬ ‫مسئولیت و هزینه استقرار سینمای موج نو در ایران بر شانه‬ ‫انها است ‪ ،‬چنان که مطرح ترین فیلم های موج نو در ایران‬ ‫از ابتدا تا تثبیت ان‪ ،‬با بازی این چند نفر همراه بوده است‪.‬‬ ‫ســوم‪ :‬به غیر از چند مورد محدود از سوی دو تن از‬ ‫بازیگران‪ ،‬این پنج نفر در هیچ سریال یا فیلم سینمایی بازی‬ ‫نکردند که انگاره های بازاری بودن یا فیلفارســی بودن در‬ ‫انها وجود داشته باشد‪ .‬از همین رو می توان گفت که خط‬ ‫امتداد موج نو در ســینمای ایران از اغاز تــا همین اواخر با‬ ‫حضور این بازیگران به صورت الینقطع شکل گرفته است‪.‬‬ ‫دیگر بازیگران هم دوره ایشان یا از ان به بعد حضوری جدی‬ ‫در سینما نداشته اند یا اینکه تجربه بازی هایشان در برخی‬ ‫فیلم های مشــابه با فیلمفارســی‪ ،‬اعتبار انان را مخدوش‬ ‫کرده است‪ .‬اما جالب این اســت که پنج ژنرال بازیگری در‬ ‫ســینمای ایران چه در ســال های قبل از انقالب در قالب‬ ‫فیلم های موج نویی و چه در سینمای بعد از انقالب همواره‬ ‫پرکار و پرمشغله بوده اند و مهمترین شخصیت های تاریخ‬ ‫سینمای ایران را جان بخشیده و به بخشی از تاریخ و هویت‬ ‫ایرانی بدلش کرده اند‪.‬‬ ‫چهارم‪ :‬ایــن نکته چهارم چیزی بیــش از بازیگری‬ ‫و فن و حرفه اســت‪ .‬این پنج نفر همواره و در هر شرایطی‬ ‫ایرانی ماندند‪ .‬نه جالی وطن کردند و نه زلفشان را به بنای‬ ‫نامتوازن سیاست گره زدند و نه چیزی را ورای انچه در تجربه‬ ‫زیسته شان بود در بوق و سرنا کردند‪ .‬این جماعت پدران پیر‬ ‫سینمای مدرن ایران هستند‪ .‬مراد از نوشتن این بند خدای‬ ‫نکرده توهین یا انگ زدن به دیگر بازیگران مطرح و بزرگ‬ ‫سینمای ایران نیست‪ ،‬بلکه نکته ان است که بگوییم این‬ ‫پنج نفر ضمن داشتن همه انچه پیش از این گفته شد‪ ،‬واجد‬ ‫گونه ای از عقالنیت و عاطفه مشترک با مردمشان بوده اند‪.‬‬ ‫انها همه عواید سینما را برای رفتن راهی که به تعالی سینما‬ ‫می انجامید‪ ،‬بخشیدند‪.‬‬ ‫‪71‬‬ ‫حاشیه های اقای سرمربی‬ ‫ورزش‬ ‫گ یــا افراد فوتبالی ایــران اتفاق‬ ‫حمله کی روش بــه مربی های لی ‬ ‫جدیدی نیست اما مساله ای که در این میان بیشتر مورد انتقاد است‬ ‫رفتار منفعالنه فدراسیون فوتبال در مورد اتفاقات اخیر و دعواهای‬ ‫کی روش است‪ .‬در پرونده این شماره به این مساله پرداخته ایم‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫حاشیهعلیهمتن‬ ‫شیوهکی روشدرتیمملی‬ ‫انتقادهایزیادیرابرانگیختهاست‬ ‫ورزش‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫‪1‬‬ ‫جنگ روانی به جای فوتبال‪ .‬ایا کی روش این راه را به‬ ‫تازگی انتخاب کرده است؟ او در برخی از بازی های تیم ملی‬ ‫مثل دیدار ایران برابر کره جنوبی که منجر به صعودمان به‬ ‫جام جهانی شد‪ ،‬بیشتر با شــیوه ای تیمش را مهیا کرد که‬ ‫جنگ روانی حرف اول و اخر را در ان می زد‪ .‬همین طور در‬ ‫بازی ایران برابر قطر نیز از همین شــیوه استفاده کرد‪ .‬اما‬ ‫در برخی از بازی های بزرگ نیز او شیوه دیگری دارد‪ .‬تمام‬ ‫تمرکزش معطوف به مسائل فنی است‪ .‬مثل بازی ایران –‬ ‫ارژانتین در جام جهانی ‪ 2014‬که او سبک دیگری را به همه‬ ‫نشان داد ‪ ،‬سبکی که اثری از جنگ روانی و شلوغ کاری در‬ ‫کنار زمین در ان دیده نمی شــد‪ .‬نکته جالــب اینکه در ان‬ ‫دیدار تاریخی‪ ،‬ایران بسیار چشم نواز بازی کرد و کی روش‬ ‫همواره به خاطر عملکرد فنی اش در ان دیدار مورد احترام و‬ ‫تحسین قرار گرفته است‪ .‬کی روش از عجیب ترین مربیان‬ ‫تاریخ فوتبال برای ما ایرانی ها ست‪ .‬شخصیتی که می تواند‬ ‫دقایقی بعد از یک برد سخت و دلچسب برابر قطر در ردای‬ ‫یک قهرمان با بیان صحبت هایی عجیب بخش زیادی از‬ ‫فوتبال ایران را از خود ناراحت کند‪ .‬ســرمربی که عملکرد‬ ‫شاگردان او در جام جهانی ‪ 2014‬ان قدر تحسین برانگیز‬ ‫بود که حتی با گذشــت دو ســال از روزهــای بلوهوریزنته‬ ‫در استانه ریو ‪ 2016‬رئیس جمهور کشــورمان از یادگاری‬ ‫کی روش برای فوتبــال ما حرف می زند و ابــراز امیدواری‬ ‫می کند تا ان روزها برای ورزش ایران تکرار شود‪.‬‬ ‫کی روش با همه فراز و نشــیب هایی کــه در فوتبال‬ ‫ایران تجربه کــرده‪ ،‬از روز تلخ اولین شکســت برابر لبنان‬ ‫در بیروت تا صعود دوســت داشتنی به جام جهانی ‪،2014‬‬ ‫یکی از محبوب های فوتبال ما ست‪ .‬سرمربی که با روش‬ ‫منحصر بــه فرد خود که درســت یــا غلط بــودن ان حاال‬ ‫به شــدت مورد بحث قرار گرفته است‪ ،‬دچار بیماری هایی‬ ‫هم شده است‪ .‬مثل بیماری معده که اخیرا او را وادار کرده‬ ‫کی روش بعد از جام ملت ها به پایان‬ ‫رسید‬ ‫تیم ملی مدرن بازی نمی کند‬ ‫موضع گیری کــی روش دردناک اســت‬ ‫و البتــه دردنا ک تــر رفتــار منفعالنــه‬ ‫فدراســیون فوتبال در قبــال رفتارهای‬ ‫این مربی اســت‪.‬البته وزارت ورزش در‬ ‫این باره واکنش هایی نشان داده است‪.‬‬ ‫وزارت ورزش و در راس انهــا محمــود‬ ‫گــودرزی‪ ،‬همــواره منتقــد و مخالــف‬ ‫برنامه هــا و سیاســت های فدراســیون‬ ‫فوتبال در خصوص کی روش بوده اند‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫با کره جنوبی در دور مقدمانی جام جهانی قبلی دربیاورد‪».‬‬ ‫بی تردید «کارلوس کی روش» چهره و مربی نامداری‬ ‫در سطح فوتبال جهان اســت که در باشگاه ها و تیم های‬ ‫ملی معتبر مربیگری کرده و البته کارنامه و عملکردش هم‬ ‫مشخص است‪.‬‬ ‫شکی نیست که او نام بزرگی به سبب نشستن در کنار‬ ‫الکس فرگوسن و هدایت ستاره های رئال مادرید و تیم ملی‬ ‫پرتغال دارد‪ ،‬اما کاش رفتار حرفه ای‪ ،‬احترام گذاشتن به‬ ‫کارفرما و مدیر باالدســتی خود و صحبت کردن در حیطه‬ ‫وظایفش را نیز از سرالکس‪ ،‬می اموخت‪.‬‬ ‫بسیاری از کارشناســان عقیده دارند کی روش امروز‬ ‫دیگر ان سرمربی ارام‪ ،‬مودب و بی حاشیه روزهای نخست‬ ‫حضور در ایران نیست و رفتار و عملکرد او و اظهاراتی که‬ ‫در رسانه ها مطرح می کند‪ ،‬کامال با گذشته فرق کرده و از‬ ‫دایره انتظارات خارج شده است‪.‬‬ ‫این مربی پرتغالی که از زمــان حضورش در ایران به‬ ‫صورت مداوم در حال زیر ســوال بردن توان مســئوالن‪،‬‬ ‫مربیان و اهالی فوتبال ایران است‪ ،‬حاال ان قدر طلبکارانه‬ ‫با فوتبال ایران برخورد می کند که حتی پس از یک پیروزی‬ ‫ملی نیز در نشســت خبری از ســرمربی ارام پرســپولیس‬ ‫خواهان عذرخواهی می شود‪ .‬این موضع گیری کی روش‬ ‫دردناک است و البته دردناک تر رفتار منفعالنه فدراسیون‬ ‫فوتبال در قبال رفتارهای این مربی است‪.‬‬ ‫البته وزارت ورزش در این باره واکنش هایی نشــان‬ ‫داده است‪ .‬وزارت ورزش و در راس انها محمود گودرزی‪،‬‬ ‫همواره منتقد و مخالف برنامه ها و سیاست های فدراسیون‬ ‫فوتبال در خصوص کی روش بوده اند‪ .‬اتفاقات و حواشی‬ ‫بازی تیم ملی مقابل قطر و رفتار کی روش و نکونام در کنار‬ ‫زمین‪ ،‬منجر به این شــد که وزارت ورزش بار دیگر در این‬ ‫خصوص واکنش نشان دهد‪.‬‬ ‫نصرالله ســجادی‪ ،‬معاون توســعه ورزش قهرمانی‬ ‫و حرفــه ای وزارت ورزش در اظهارنظــری ضمن انتقاد از‬ ‫حواشــی پیش امده در بازی تیم های ملی فوتبال ایران و‬ ‫قطر تصریح کرده است‪« :‬نتیجه بازی با قطر به نفع ما بود‬ ‫که خیلی خوشحال شــدیم اما در مورد حواشی پیش امده‬ ‫باید دقت شــود چون می تواند مشــکالتی برای فوتبال و‬ ‫ورزش ما در پی داشته باشــد‪ .‬برخی رفتارها غیرحرفه ای‬ ‫بود و نباید تکرار شود‪».‬‬ ‫نکته جالــب توجه اینجاســت که معــاون گودرزی‬ ‫کامال خط و نشان کشیده و تاکید کرده که چنین رفتارهای‬ ‫غیرحرفه ای نباید تکرار شود‪ .‬این در حالی است که مهدی‬ ‫تاج هنوز در قبال رفتارهای احساساتی و عجیب کادر فنی‬ ‫تیم ملی واکنشی نشان نداده است‪.‬‬ ‫تیم ملی در بازی مقابل قطر بازی خوبی انجام نداد‪.‬‬ ‫این مساله ای اســت که به رغم نتیجه به وجود امده تمام‬ ‫کارشناســان و مربیان فوتبال روی ان اتفــاق نظر دارند‪.‬‬ ‫تیم ملی در این بازی بیش از اینکه به خاطر یک بازی فنی‬ ‫و زیبا به پیروزی رسیده باشد بر اساس اشتباه فردی بازیکن‬ ‫حریف صاحب گل اول شــد‪ .‬گل دوم هم به خاطر از هم‬ ‫پاشیدگی تیم ملی قطر به دست امد تا ایران با وجود تمام‬ ‫اتفاقات خوب و بد این بازی به ســه امتیاز بســیار شیرین‬ ‫دست پیدا کند‪.‬‬ ‫ســه امتیازی که البته مصاحبه بعد از بازی کی روش‬ ‫باعث شد تا شیرینی ان تلخ شود‪ .‬انتظار می رفت کی روش‬ ‫که پیش از بازی تیم ملــی در مصاحبه هایش از همدلی و‬ ‫اشــتی و ارامش صحبت کرده بود‪ ،‬حاال بعد از بازی پاسخ‬ ‫این همدلی و اتحــاد را بدهد اما باز هم اوضــاع به منوال‬ ‫همیشه بود ؛ انتقاد و حمله به دشمن فرضی‪ .‬این بار نوبت‬ ‫برانکو بود تا بعد از بازی تیم ملی مورد انتقاد کی روش قرار‬ ‫بگیرد ‪ ،‬ان هم حمله ای بی دلیــل و بی موقع‪ .‬حتی برانکو‬ ‫و دســتیارانش هم برای حمایت از تیم ملی امده بودند اما‬ ‫کی روش پاسخ تلخی به این حمایت ها داد‪.‬‬ ‫حمله کی روش به مربی های لیگ یــا افراد فوتبالی‬ ‫ایران اتفاق جدیدی نیســت اما مساله ای که در این میان‬ ‫بیشتر مورد انتقاد اســت رفتار منفعالنه فدراسیون فوتبال‬ ‫در مورد اتفاقات اخیر و دعواهای کی روش است‪ .‬تاج بعد‬ ‫از حضور در فدراســیون فوتبال وعده داد به نحوی عمل‬ ‫خواهد کرد که کی روش را کنترل کند و حاشیه ای رخ ندهد‬ ‫امــا در تصمیمات اخیــر کوچکترین اثری از فدراســیون‬ ‫فوتبال و اقتــدار تاج نمی بینیــم به جز ســکوت‪ .‬او نه به‬ ‫دعواهای اخیــر کی روش ورود کرده و نه به حاشــیه های‬ ‫به وجود امده در بازی ایران و قطر و درگیری های عجیب‬ ‫و غریب نیمکت که شــاید تبعات ســنگینی برای تیم ملی‬ ‫ایران و میزبانی اش در مقدماتی جام جهانی داشته باشد‪.‬‬ ‫فدراســیون همچنان ترجیــح می دهــد در درگیری های‬ ‫کی روش با افراد داخلــی و خارجی خود را پنهان کرده و به‬ ‫حاشیه ها ورود نکند تا مجبور نشود علیه سرمربی تیم ملی‬ ‫اقدامی انجام داده و باعث ناراحتی و واکنش منفی او شده ‬ ‫یا تصمیمی بگیرد که مربیان داخلی را مقابل خود ببیند‪ .‬در‬ ‫حال حاضر از نظر تاج و بقیه فدراسیون نشــین ها سکوت‬ ‫بهترین راه حل است‪.‬‬ ‫کــی روش در چنین اوضاعی به شــیوه خــود عمل‬ ‫می کند؛ گاهی جنگ روانی و گاهــی ارائه فوتبال و تمرکز‬ ‫بر مسائل فنی را در دستورکارش قرار می دهد ‪ .‬ایا این رفتار‬ ‫مورد پسند افکار عمومی اســت ؟ ایا ادامه بیانیه نویسی و‬ ‫همچنین قرار گرفتن در متن حاشــیه کی روش را به پایان‬ ‫کار خــود در تیم ملی نزدیــک می کند یا او همچنان ســر‬ ‫بزنگاه ها شــیوه خود را تغییر می دهد و موقعیت خود را نزد‬ ‫افکار عمومی ترمیم می کند ؟ هر چه هســت حــاال بعد از‬ ‫اتفاقات بازی ایران – قطر او بخش مهمی از طرفدارانش‬ ‫یعنــی پرسپولیســی ها را از دســت داده اســت‪ .‬باید دید‬ ‫کی روش بازی را تا کجا ادامه می دهد؟ تجربه نشان داده‬ ‫که او جنجال را رهــا نمی کند حتی اگــر جنجال به قیمت‬ ‫از دســت رفتن موقعیــت کاری اش تمام شــود هم اهل‬ ‫عقب نشینی نیست‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫حتی در جریان بازی روی نیمکت بــرود و قرص هایش را‬ ‫مصرف کند‪.‬‬ ‫اما کی روش در بــازی ایران – قطر نســخه دیگری‬ ‫بود‪ .‬سرمربی پرتغالی تیم ملی در دیدار با قطر مانند اولین‬ ‫روزهای حضور در فوتبال ایران باال و پایین پرید‪ .‬کمترین‬ ‫اشــتباه داوری را بر نتابیــد و پس از گذشــت دقایقی کت‬ ‫گران قیمت خود را روی نیمکت گذاشــت تــا در کنار خط‬ ‫ســبکبال به هدایت ملی پوشان پر اشــتباه ایرانی مشغول‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫ســرمربی تیم ملی حاال بعــد از پنج ســال در فوتبال‬ ‫ایران در انتخاب لیســت تیم ملی‪ ،‬برای انجام دیدارهای‬ ‫ایران و شــاید بســیاری موارد دیگر تحت فشــار شدیدی‬ ‫قرار گرفته است اما بخشــی از این فشارها را خودش روی‬ ‫دوش خود گذاشــته اســت‪ .‬چون دلیلی وجود نداشت او‬ ‫بعد از برد شــیرین مقابل قطر در نشســت خبری اش علیه‬ ‫برانکو موضع گیری کند ؛ مربی که حــاال بخش مهمی از‬ ‫طرفداران تیم ملی را حامی خود می بیند ‪ ،‬چون ســرمربی‬ ‫پرســپولیس اســت‪ .‬نکته جالب توجــه اینکــه برانکو در‬ ‫واکنش به اظهارات عجیب و تند کی روش این گونه پاسخ‬ ‫خبرنگاران را داد‪« :‬شیوه من دوستی است نه دشمنی‪».‬‬ ‫این جمله اما ضربه ســختی به محبوبیــت کی روش بود‪.‬‬ ‫مربی که حاال به نظر می رسد فدراسیون فوتبال و در راس‬ ‫ان مهدی تاج هرگز نمی تواننــد وی و رفتارهای تندش را‬ ‫مدیریت کنند و جز تایید این مربــی راه دیگری پیش روی‬ ‫خود نمی بینند‪.‬‬ ‫انجا که مهدی تاج در واکنش به انتقادها از کی روش‬ ‫و نکونام بــه خاطر اتفاقــات مربوط به بازی ایــران – قطر‬ ‫این گونه واکنش نشان داد‪« :‬این موضوع برای خود ما هم‬ ‫حائز اهمیت است‪ .‬در بازی با قطر‪ ،‬نکونام ان رفتار را کرد و‬ ‫فیفا نامه برای ما نوشته است‪ .‬برای کی روش که هیچ کاری‬ ‫نکرده بود‪ ،‬محرومیتی در نظر نگرفته اند‪ ،‬برای بازیکنان‬ ‫هم همین طور‪ .‬تماشــاگران ما یکــی از بهترین روزهای‬ ‫خود را پشت سر گذاشتند‪ .‬فیفا فقط چند سوال درباره رفتار‬ ‫نکونام داشــته و اینکه چرا او به زمین امده است‪ .‬به نظرم‬ ‫قطری ها هم از نحوه خوشــحالی برداشت بدی کرده اند‪.‬‬ ‫من هم که یک روز پــس از بازی به هتــل تیم ملی رفتم‪،‬‬ ‫از کی روش ســوال کردم که او هم گفــت گویا قطری ها‬ ‫برداشت بدی از شادی نکونام داشته اند‪».‬‬ ‫اما هوشــنگ نصیرزاده یکی از کارشناســان فوتبال‬ ‫کشــورمان در خصوص هجــوم کــی روش و کادرفنی به‬ ‫ســمت داور پس از ســوت پایان نیمــه اول تعبیر دیگری‬ ‫ارائه می کنــد‪ .‬او می گوید‪« :‬رفتن به ســمت داور پس از‬ ‫ســوت پایان نیمه ایرادی نــدارد و کار حرفه ای کی روش‬ ‫این بود که با کادرش به صورت دسته جمعی به سمت داور‬ ‫رفتند تا او نتواند کسی را برای اخطار دادن یا اخراج کردن‬ ‫انتخاب کند‪ .‬این مــدل اعتراض می توانــد روی داور در‬ ‫ادامه قضاوتش تاثیر بگذارد و کی روش از این نظر رفتاری‬ ‫هوشمندانه و حساب شده داشت‪».‬‬ ‫نصیرزاده امــا در خصوص رفتــن جــواد نکونام به‬ ‫سمت نیمکت قطر و خوشــحالی کردنش مقابل کادرفنی‬ ‫و نیمکت نشــینان ایــن تیم مثبتــی ندارد‪« :‬او به ســمت‬ ‫نیمکت قطر رفته و با دست حرکتی انجام داده که می تواند‬ ‫برای او جریمه و محرومیت به همراه داشــته باشــد‪ .‬فکر‬ ‫می کنم نکونام قصد داشــت ادای کی روش را بعد از بازی‬ ‫دلیل حمله شدید به نکونام و کی روش‬ ‫را نمی فهمم‬ ‫حاال وقت خوبی برای انتقاد نیست‬ ‫کادر فنی تیم ملی به جای ارامش‬ ‫استرس دارد‬ ‫مقابل ازبکستان و کره نباید منتظر‬ ‫اتفاقات باشیم‬ ‫‪73‬‬ ‫ورزش‬ ‫تیم ملی مدرن بازی نمی کند‬ ‫کی روش بعد از جام ملت ها به پایان رسید‬ ‫جالل چراغپور‬ ‫کارشناس فوتبال‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫‪2‬‬ ‫تیم ملــی از دو بــازی نخســت خــود در چارچــوب‬ ‫رقابت های مقدماتی جام جهانی موفق شــده چهار امتیاز‬ ‫کسب کند‪ .‬سه امتیاز در خانه گرفته و یک امتیاز در بازی‬ ‫خارج از خانه‪.‬‬ ‫نتیجه خوبی است‪ .‬الاقل در مورد نتیجه نمی توانیم‬ ‫فعال حرفی بزنیم‪ .‬اما این روزها چــرا وقتی تیم ملی پیروز‬ ‫هم می شــود باز مورد انتقاد قرار می گیــرد؟ منظورم البته‬ ‫کی روش است‪.‬‬ ‫او االن یک مربی برنده اســت اما مورد انتقاد است‪.‬‬ ‫همین مربی در بازی های جام جهانــی مربی بازنده بود اما‬ ‫مورد تحســین قرار می گرفــت‪ .‬چرا؟ این ســوال ها مهم‬ ‫است چون در واقع بنیان بحث و نقد ما در مورد کی روش را‬ ‫تشکیل می دهد‪ .‬یعنی ما دو نوع رویکرد داریم که با نتایج‬ ‫همخوانی نــدارد‪ .‬رویکردی کــه در مواقــع باخت حامی‬ ‫ کی روش اســت و رویکردی که در مواقع پیــروزی منتقد‬ ‫این مربی است‪.‬‬ ‫باید بگویم بررسی رفتار کی روش نباید سطحی باشد‪.‬‬ ‫باید به عقب برگردیم و به رزومه او توجه کنیم‪ .‬او زمانی که‬ ‫در فوتبال انگلســتان و باشگاه منچســتریونایتد به عنوان‬ ‫مربی و استعدادیاب مشغول فعالیت بوده است نیز دائم با‬ ‫بازیکنان تیم و مدیران درگیری و تنش داشته است‪ .‬ایا بروز‬ ‫چنین رفتاری در سطح اول فوتبال دنیا یک تاکتیک بوده‬ ‫اســت؟ با نگاه اجمالی به رزومه اخالقی کی روش به این‬ ‫نتیجه می رسیم که این رفتار کامال ذاتی بوده و تندخویی‬ ‫از ویژگی های شــخصیتی اوســت‪ .‬در ایران نیز حواشی‬ ‫کنار زمین او نیز عمدی نیست‪ .‬او مربی با تجربه ای است‬ ‫و می داند چنین رفتارهــای عمدی چه جرائمی از ســوی‬ ‫مراجع باالتر برای فوتبال ما دارد‪ .‬بررسی کالس مربیگری‬ ‫کی روش و ان چیزی که او را تبدیل به یک مربی فنی کرده‬ ‫است توجه ما را به نکات جالبی جلب می کند‪ .‬سرمربیگری‬ ‫تیم ملی و تیم امید پرتغال‪ ،‬دستیاری فرگوسن در منچستر‬ ‫و سرمربیگری در رئال مادرید در فوتبال دنیا شوخی نیست‪.‬‬ ‫کی روش زمانی سرمربی رئال مادرید بوده است که مفاخر‬ ‫و اسطوره های فوتبال دنیا در ارزوی مربیگری در این تیم‬ ‫بوده اند‪.‬‬ ‫در نتیجه رزومه او کامال قابل قبول است‪ .‬منتقدان‬ ‫داخلی کی روش او را محکوم به نتیجه نگرفتن در فوتبال‬ ‫اروپا می کنند‪ .‬متاسفانه ما در ایران همه چیز را زیر سوال‬ ‫می بریم و واقعیت را نادیده می گیریم اما درسطح جهانی‬ ‫مالک قضاوت در مورد افرادی چون کی روش‪ ،‬با معیاری‬ ‫که در کشــور ما وجود دارد کامال متفاوت اســت‪ .‬به طور‬ ‫مثال تعریفی که ما در ایران از نتیجــه داریم با تعریف روز‬ ‫دنیا متفاوت است‪.‬‬ ‫کوهنوردی با تمام امکانات‪ ،‬برای فتح قله اورســت‬ ‫راهی کوهســتان می شــود امــا در نزدیکی قلــه اتفاقات‬ ‫غیرقابل پیش بینی بــرای او رخ می دهــد‪ .‬در فوتبال هم‬ ‫همین شــرایط حاکم اســت و نمی توان چیــزی را از قبل‬ ‫پیش بینی کرد‪ .‬وقتی کسی ‪ 15‬سال برای باشگاه منچستر‬ ‫استعدادیابی می کند و بعدها به عنوان سرمربی رئال مادرید‬ ‫مشــغول کار می شــود کار بزرگی انجام داده است‪ .‬ما در‬ ‫اینجا تعریف جدیدی از مفاهیم ارائه داده ایم‪.‬‬ ‫نکونام عالقه و تعصب به ایران را به شکل جدیدی‬ ‫تعریف کرده است‪ .‬تماشاگر ما تعریف جدیدی از مفهوم‬ ‫تشویق و هواداری از خود نشــان می دهد که اینها در بلند‬ ‫مدت به فوتبال کشــور اسیب می رســاند‪ .‬موضوع بعدی‬ ‫اینکه کی روش به یک ســری تعریف و برداشــت ثابت از‬ ‫فوتبال رسیده است که در انها تجدید نظر نمی کند و از ان‬ ‫باز نمی گردد‪.‬‬ ‫او تفکر مــدرن را قبول ندارد‪ .‬فوتبــال مدرن با تفکر‬ ‫مدرن در فوتبال متفاوت است‪ .‬به طور مثال همه ما قبول‬ ‫داریم که فوتبال کشــور المان کامال مدرن است اما برای‬ ‫ورود تفکر مدرن به سراغ گواردیوال می رود‪ .‬بایرن مونیخ در‬ ‫راس فوتبال مدرن دنیا قرار دارد اما می خواهد مدرن بازی‬ ‫کند و در حالی که با هنکس سه جام را کسب کرده است به‬ ‫سراغ مربی سابق بارسلونا می رود تا مدرن فکر کردن را وارد‬ ‫فلسفه فوتبالی خود کند‪ .‬کی روش در تالش است فوتبال‬ ‫روز اسیا را در ایران اجرا کند اما تفکری که بر اساس اندیشه‬ ‫مدرن باشد را ندارد‪.‬‬ ‫اما مایلم راجع به نکته مهم دیگری نیز صحبت کنم؛‬ ‫اولین چیزی که در فوتبال تعریف می شود چگونه گل زدن‬ ‫است‪ .‬در فوتبال روز اســیا‪ ،‬ارســال از جناحین و ریختن‬ ‫توپ روی دروازه حریف است که شــاید منجر به این شود‬ ‫یکی از توپ ها جلوی پای مهاجم بیفتد و توپ را گل کند‪.‬‬ ‫کی روش مانند دهه ‪ 90‬بازیکنان را به فوتبال ســنتی که از‬ ‫دفاع توپ را به روی دروازه حریف بریزند‪ ،‬ترغیب نمی کند‪.‬‬ ‫او اکنون این وظیفه را به حیدری و جهانبخش داده‬ ‫است که در کناره ها حرکت کنند و سانتر کنند‪ .‬این را وقتی‬ ‫با بازی مارســلو در برزیل و تیمیچ در المان مقایسه کنیم‪،‬‬ ‫متوجه می شــویم ایران بر اســاس تاکتیک های روز اسیا‬ ‫بازی می کند ولی از فوتبال مدرن فاصله دارد‪ .‬این فوتبال‬ ‫مدرن است اما مدرن اندیشیدن و فکر کردن نیست‪ .‬تیم‬ ‫کی روش فوتبال روز بــازی می کند ولی تفکــر نو و مدرن‬ ‫ندارد‪.‬‬ ‫نکته ای که می خواهم عرض کنم این اســت که ما‬ ‫در جام ملت ها‪ ،‬بن بست در اندیشه های کی روش را حس‬ ‫کردیم‪ .‬وقتی همه تیم های اسیایی جمع شدند‪ ،‬مشاهده‬ ‫کردیم که تعداد زیادی از تیم های اســیایی‪ ،‬فوتبالی برتر‬ ‫از ما دارند‪.‬‬ ‫ما به مرحله ای رسیده ایم که حتی فوتبال روز اسیا را‬ ‫هم بازی نمی کنیم‪ .‬در کی روش تفکــر مدرن که برگرفته‬ ‫از اندیشه خودش باشــد و به ان چیزی اضافه کند و ابداع‬ ‫کند و ان را به نسل جدید القا کند‪ ،‬دیده نمی شود‪ .‬این یک‬ ‫واقعیت است که قدرت های نرمی که در همه ابعاد فوتبال‬ ‫ایران را تحت تاثیر خود قرار دادند‪ ،‬باعث شدند کی روش‬ ‫در ایران بماند و به کار خود ادامه دهد‪.‬‬ ‫مســاله ای که این روزها برای من باعث تاسف شده‬ ‫است وجود نســل جدید با اندیشه بارور اســت که در کنار‬ ‫کی روش فعالیت می کنند‪ .‬جوانانی که به جای ایفا کردن‬ ‫نقش دستیاری مانند چیزی که در همه دنیا مرسوم است‪،‬‬ ‫تبدیل به زیر دست کی روش شــده اند و عملکرد انها کنار‬ ‫زمین بــرای خود شــیرینی و خوش امــدن و تایید حرکات‬ ‫کی روش است که نتیجه ان باعث حواشی و اتفاقات زشتی‬ ‫می شود که در بازی با قطر شاهد بودیم‪.‬‬ ‫با همــه انتقاداتی که به کــی روش وارد اســت‪ ،‬او‬ ‫هم اکنون سرمربی تیم ملی فوتبال ایران در راه جام جهانی‬ ‫اســت‪ .‬وظیفه رســانه ها و کارشناســان در حالــت کنونی‬ ‫حمایــت از او‪ ،‬در کنار گوشــزد کردن نــکات و انتقادات‬ ‫فنی اســت‪ .‬معتقدم همکاری تیم ایــران و کی روش باید‬ ‫بعد از جــام ملت ها به پایان می رســید اما اکنــون که این‬ ‫اتفاق نیفتاده است نقد و بررسی مفصل عملکرد چندساله‬ ‫کی روش بایــد به بعــد از صعود یا عــدم صعود ایــران به‬ ‫جام جهانی موکول شود‪.‬‬ ‫دلیل حمله شدید به نکونام و کی روش را نمی فهمم‬ ‫حاال وقت خوبی برای انتقاد نیست‬ ‫مرتضی محصص‬ ‫‪3‬‬ ‫کارشناس فوتبال‬ ‫این روزها اتفاقاتی در ورزش و به خصوص رسانه های‬ ‫ایران رخ داده که بیشتر باعث تعجب من شده است‪ .‬ببینید‪،‬‬ ‫هجمهوحشتناکیعلیهجوادنکونامبهراهافتادهکهمنبخشی‬ ‫از تقصیر را متوجــه خود او می دانم و بخــش دیگری را واقعا‬ ‫درکنمی کنم‪.‬بخشیکهاصالمتوجهاننمی شومدلیلاین‬ ‫همه هجمه ای است که علیه وی به راه انداخته اند‪ .‬نباید این‬ ‫طور برخورد کنیم‪ .‬جواد نکونام برای تیم ملی ما خیلی زحمت‬ ‫کشیده اســت‪ .‬نکونام از افراد خوش اخالق فوتبال ماست‪.‬‬ ‫او متعلق به نسل جوان فوتبال کشور ماست و اینده خوبی در‬ ‫دنیایمربیگریخواهدداشت‪.‬بااینکهمعتقدمتیم ملینیازبه‬ ‫جنجال ندارد اما نمی توانیم به کار او ایراد بگیریم‪ .‬برای مثال‬ ‫مربیمکزیکدرجام جهانی‪ 2014‬یاکونتهدریورو‪ 2016‬هم‬ ‫رفتارهای تهییج امیز از خودشان بروز دادند‪ .‬هر مربی سبک‬ ‫و سیاق خودش را دارد و نباید نکونام را محکوم کرد اما اگر هم‬ ‫ایرادیاانتقادیازنکونامداریمنبایدانرابهشکلتندیمطرح‬ ‫کنیم‪ .‬باید به او فرصت بدهیم که در مربیگری هم با ازمون و‬ ‫خطا به یک مربی با تجربه و استاندارد تبدیل شود‪ .‬چون من‬ ‫اساسا معتقدم فوتبال یک علم یا یک صنعت نیست‪ .‬فوتبال‬ ‫ی و پیوند‪ .‬فوتبال محل جنگ و‬ ‫یک هنر اســت‪ .‬هنر دوســت ‬ ‫جدلنیستبلکهوسیله ایاستبراینزدیکشدنملیت ها‬ ‫و قومیت ها‪ .‬در مــورد کی روش هم همین طور‪ .‬متاســفانه‬ ‫هجمهعجیبیعلیهویبهراهافتادهاست‪.‬کی روشتاکنون‬ ‫باتیم ملیبدکارنکردهکهاتفاقابایدتاکیدکنمعملکردخوبی‬ ‫همداشتهاست‪.‬دوبازیوچهارامتیاز؛بهنظرمنایننتیجه‬ ‫کامال قابل قبول است‪ .‬پس از شکست چین مقابل کره‪ ،‬این‬ ‫تیم سعی داشت با وجود امتیاز میزبانی نتیجه کامل را کسب‬ ‫کندبههمیندلیلباترکیبهجومی واردزمینشد‪.‬کی روش‬ ‫استاد بازی دفاعی و استفاده از ضدحمالت است‪ .‬او با ایجاد‬ ‫تغییراتیکهنسبتبهبازیاولدرتیمانجامدادبهانتقالتوپ‬ ‫ازدفاعبهحملهسرعتدادودرضدحمالتبهتیمچینفشار‬ ‫واردکرد‪.‬تیمایرانبهدلیلسیستمدفاعیمستحکمدرمقابل‬ ‫تیم هاییکههجومیبازیمی کنندعملکردبهتریداردوبادفاع‬ ‫وضدحملهمی تواندتیمحریفراازپایدر اورد‪.‬بههمیندلیل‬ ‫در بازی های خارج از خانه عملکرد بهتری دارد‪ .‬تیم ایران در‬ ‫بازی هایخانگیطرحمشخصیبرایحملهنداردودرصورت‬ ‫دفاع تیم حریف با مشکل مواجه می شــود‪ .‬کی روش برای‬ ‫بازی های اینده و صعود به جام جهانی نیاز به طراحی حمله در‬ ‫بازی های خانگی دارد تا بتواند از امتیاز میزبانی استفاده کند‪.‬‬ ‫نکته ایکهبهنظرممهماستعملکردشجاعیاست‪.‬شجاعی‬ ‫درپست هافبکهجومی وانتقالتوپازدفاعبهحملهبسیار‬ ‫موثرعملکردوباعملکردخودجایخالیدژاگهرابهخوبیپر‬ ‫کرد‪.‬اماسمتچپایرانهمانندبازیباقطرپاشنهاشیلتیم‬ ‫ایرانبودوبارهامهاجمانچینیازفضایخالیپشت سرمیالد‬ ‫محمدی به دروازه ما نزدیک شــدند‪ .‬به نظر من در این بازی‬ ‫تجربه حاج صفی نسبت به نیروی جوانی محمدی‪ ،‬برای تیم‬ ‫ایرانمفید تربود‪.‬بهنسبتبازیباقطر‪،‬تیم ملیایرانتغییرات‬ ‫تاکتیکی و نفراتی زیادی داشت‪ .‬فکر می کنم نسبت به بازی‬ ‫باقطرازسازماندهیبهتریبرخورداربودیم‪.‬معتقدمتیممااز‬ ‫شهامتکافیبرخوردارنیستونیازاستتاباروحیهبیشتری‬ ‫پایبهمیدانبگذاریم‪.‬متاسفانهریسک پذیریتیمماپایین‬ ‫استوخیلیمحتاطبازیمی کنیم‪.‬ایناحتیاطرادردوبازی‬ ‫قبلی دیدیم؛ در حالی که می دانیم چین تیم درجه اول اســیا‬ ‫محسوبنمی شود‪.‬ماکهادعایرفتنبهجامجهانیراداریم‬ ‫بایدشجاعانه تربازیکنیم‪.‬دربازیباچینتیمایرانخودشرا‬ ‫با اهنگ حریف هماهنگ می کرد‪ .‬هرگاه انها به بازی سرعت‬ ‫می دادند‪ ،‬ما هم این کار را می کردیم‪ .‬البته زیاد نبض بازی را‬ ‫در اختیار نداشتیم‪ .‬جز‪ 15‬دقیقه از بازی که توپ در اختیار ما‬ ‫بود‪،‬درباقیدقایقتوپدرمیانهمیدانمی چرخید‪.‬ازطرفی‬ ‫بازیبعدیتیممابرابرازبکستانوقطراستکهسخت ترهم‬ ‫می شود‪ .‬در کل گرفتن یک امتیاز از چین در خانه حریف بد‬ ‫نبود‪،‬هرچندنبایدفراموشکنیمتیمازبکستاندرقطرموفق‬ ‫شد این تیم را شکست بدهد‪ .‬اما اگر بخواهم به بازی ایران –‬ ‫قطربرگردمبایدبگویمکهتیمقطربرابرمانمایشخوبیداشت‬ ‫ولیدیدیمکهازبکستاناینتیمرادرکشورخودششکست‬ ‫داد‪ .‬مطمئنا قطری ها نمی خواستند برابر ازبکستان شکست‬ ‫بخورند و وقتی این اتفاق رخ داده‪ ،‬این مساله نشان می دهد‬ ‫ورزش‬ ‫که تیم ازبکستان تیم خوبی است و البته گذشتن از قطر هم‬ ‫کارساده اینبودهاست‪.‬درصدمالکیتدیدارسوریهوکرهدر‬ ‫اختیارتیمکره جنوبیبود‪.‬انهادرزدنضربهاخردقتنداشتند‬ ‫و از طرفی تیم ســوریه خیلی شــجاعانه بازی کرد و هیچ گاه‬ ‫عقب نشینی نکرد‪ .‬سوریه با این تساوی نشان داد هیچ تیمی‬ ‫کار ساده ای برابرش ندارد‪ .‬تســاوی این دو تیم وقتی به نفع‬ ‫ما می شد که ما چین را ببریم ولی این اتفاق رخ نداد و االن ما‬ ‫و کره هم امتیاز هستیم‪ .‬در کل معتقدم نتیجه دیدار ایران و‬ ‫ازبکستانخیلیتعیین کنندهبرایاینگروهخواهدبود‪.‬دوتیم‬ ‫ازگروهمستقیمبهجام جهانیمی روندوتیمسومهمبهپلی اف‬ ‫می رود‪.‬فکر می کنمحتی اگر خودمانهم نباشیم‪،‬تیمسوم‬ ‫این گروه می شویم‪ .‬شانس صعود ما زیاد است و برای صعود‬ ‫باید شجاعانه تر بازی کنیم‪ .‬زیاد به دنبال حواشیهستیم و به‬ ‫خودماناعتمادنداریم‪.‬مهمنیستقطرچندبازیکنخارجی‬ ‫دارد‪.‬مهمایناستکهخودمانچهعملکردیداشتهباشیم‪.‬‬ ‫ازبکستانهمانقطریرابردکهمی گوییمنصفجهاناست‪.‬‬ ‫خوباستکهگاهیرویمسائلروحیحریفکارکنیمولی‬ ‫گاهیاوقاتدیدیماینحاشیهبهخودمانهمضررزدهاست‪.‬‬ ‫باید از حواشی دوری کنیم و کمی شجاعانه تر بازی کنیم تا به‬ ‫یماندهاست‪.‬من‬ ‫موفقیتبرسیم‪.‬حدودیکماهتاانزمانباق ‬ ‫بازی هایتیمازبکستانرابه طورکاملندیده ام‪،‬اماازبکی ها‬ ‫تیمخوبیرادراختیاردارند‪.‬باتوجهبهاینکهپسازپایاندیدار‬ ‫مقابل چین بازیکنان در اختیار باشگاه هایشان قرار می گیرند‬ ‫و سرمربی تیم ملی نزدیک دیدار با ازبکســتان مجددا انها را‬ ‫دراختیارخواهدداشت‪،‬بایدببینیمکهملی پوشانایرانباچه‬ ‫نوعامادگیدراختیارسرمربیتیم ملیقرارمی گیرند‪.‬البتهدر‬ ‫این میان ممکن اســت حوادث مختلفی هم رخ دهد‪ .‬اقای‬ ‫کی روش خودش می داند کــه االن بهترین زمان برای انالیز‬ ‫کردن ضعف های تیم است تا انها را بر طرف کند‪ .‬به نظر من‬ ‫بهترینکاروبهترینکمکیکهدرحالحاضرمی توانیمبرای‬ ‫تیم ملیانجامدهیمایناست کهفعالعلیهکادرفنیتیم ملی‬ ‫انتقادی را مطرح نکنیم‪ .‬من هم قبول دارم که ســوال های‬ ‫مهمی دربارهکیروشورفتارهایاینمربیدرجامعهمامطرح‬ ‫شدهاستاماهرنکته ایرابایددرزمانخاصخودشبررسی‬ ‫کرد‪.‬فعالماموریتیکهکی روشقصدداردانرابهانجامبرساند‬ ‫بردن تیم ملی به جام جهانی است و ما هم باید از این موضوع‬ ‫استفادهکنیموسودببریم‪.‬بعدهافرصت هایمناسبیبهوجود‬ ‫می اید که درباره عملکرد کی روش دقیق تر به بحث بنشینیم‬ ‫وانتقادهای مانرادرفضاییتوامباارامشمطرحکنیم‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪75‬‬ ‫ورزش‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫چرااولینتجربهمربیگرینکونامجنجالیشد؟‬ ‫ورزش‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫خشم‪ ،‬کمی بیش از حد معمول‬ ‫شــاید کمتر کســی تصور می کرد از دل یک پیروزی‬ ‫بزرگ و خاطره انگیز برابر قطری هــا در تهران عده ای نوک‬ ‫پیکانانتقادهایشانرابهسمتمربیتازه واردتیم ملینشانه‬ ‫بگیرند؛ متهم ردیف اول؛ جواد نکونام! او این روزها از سوی‬ ‫بســیاری از اهالی فوتبال و حتی همبازی های قدیمی اش‬ ‫متهم شده که با بی تجربگی دســت هایش را مشت کرده و‬ ‫به سمت قطری ها رفته‪ .‬گفته می شــود رفتار جواد نکونام‬ ‫احتماال جریمه هایی را متوجه فوتبال ایــران خواهد کرد‪.‬‬ ‫قطری ها و به خصوص رســانه های ســعودی خیلی به این‬ ‫موضوع دامن می زننــد‪ .‬با این همه خــود نکونام ضرورتی‬ ‫ندیدهکهتاکنوندربارهرفتارعجیبشتوضیحیمخابرهکند‪.‬‬ ‫خداداد عزیزی‪ ،‬نیکبخت واحدی‪ ،‬هاشمی نسب‪ ،‬پیوس‪،‬‬ ‫فریبا‪ ،‬مهاجرانی‪ ،‬مرفاوی‪ ،‬مهدوی کیا‪ ،‬نوازی و خیلی های‬ ‫دیگر علیه نکونام موضع گیــری کرده اند‪ .‬مخالفان نکونام‬ ‫می گویند نشستن روی نیمکت تیم ملی برای او زود بود و به‬ ‫همین دلیل به جای تمرکز روی مســائل فنی از قرار گرفتن‬ ‫در کنار کی روش فقط مشت کردن های این مربی را اموخته‬ ‫است‪ .‬هر چند نکونام نشان داده که به مرور مسیر حرفه ای‬ ‫خود را پیدا می کند اما با این حال حرکت عجیبش بعد از بازی‬ ‫ایران – قطر و برخوردش با ســرمربی تیم ملــی قطر باعث‬ ‫شده تا بار دیگر کنفدراســیون فوتبال اسیا تذکراتی را برای‬ ‫فدراسیون فوتبال ایران مخابره کند؛ تذکراتی که اصال بعید‬ ‫نیست تبعات بعدی را هم به دنبال داشته باشد‪ .‬با همه اینها‬ ‫اما این روزها رسانه ها پر شده از مصاحبه های کارشناسان و‬ ‫بازیکنان ســابق تیم ملی علیه جواد نکونام‪ .‬همه از حرکت‬ ‫نکونام در کنار زمین و درگیری با قطری ها که در نهایت منجر‬ ‫به اخراج این مربی شد انتقاد می کنند‪ .‬این انتقادات اگرچه‬ ‫کامالبجاومنطقیاستامابهنظرمی رسدکهمصاحبه های‬ ‫تندوتیزعلیهدستیارکی روشبیشترازاینکهبهاتفاقاتبازی‬ ‫ایران و قطر ارتباط داشته باشد به شخصی که روی نیمکت‬ ‫تیم ملی نشســته ارتباط دارد‪ .‬می توان حدس زد که اگر به‬ ‫ی یا چهره محبــوب دیگری روی‬ ‫جای نکونــام‪ ،‬علی کریم ‬ ‫نیمکت تیم ملی نشسته بود و این اتفاقات رقم می خورد شاید‬ ‫همه چیز شکل دیگری به خود می گرفت و جهت گیری ها‬ ‫هم تغییر می کرد‪ .‬در ان شــرایط شاید بحث میهن پرستی‬ ‫و غیرت پیش می امد و کمتر کســی از این حاشیه ها انتقاد‬ ‫می کرد‪ .‬حتی در صورت انتقاد هم میزان و نگرش ها به این‬ ‫مساله تفاوت داشت‪.‬‬ ‫جواد نکونام یکی از بزرگترین بازیکنان ایران است‪.‬‬ ‫این را نمی شــود کتمان کرد‪ .‬ســال ها حضور در تیم ملی و‬ ‫بازی کردن در سطح اول فوتبال اروپا او را به بازیکنی قابل‬ ‫اتکا در فوتبال ایران تبدیل کرده است اما هیچ گاه نتوانسته‬ ‫در رده محبوب ترین ها جای بگیــرد‪ .‬محبوبیت‪ ،‬فاکتوری‬ ‫است که همیشه جواد نکونام به دنبال کسب ان بوده‪ .‬حاال‬ ‫هم در کسوت جدید به دنبال این است تا بتواند به محبوبیتی‬ ‫که در زمان بازیگری به ان دســت پیدا نکرده‪ ،‬برسد‪ .‬شاید‬ ‫به همین دلیل است که او در اولین بازی که به عنوان مربی‬ ‫روی نیمکت نشست کمی احساســاتی بود و واکنش های‬ ‫احساســی زیادی داشــت که قبال از او ندیده بودیم‪ .‬جواد‬ ‫نکونام به عنوان کاپیتان تیم ملی هیچ گاه نقش اساسی در‬ ‫درگیری ها نداشت و کمتر پیش می امد که نقش اول دعوا‬ ‫باشد‪ .‬اما اولین حضور در لباس مربیگری و ثابت کردن اینکه‬ ‫او برخالف نظر بقیه قرار نیست فقط یک دستیار تزئینی روی‬ ‫نیمکت تیم ملی باشــد باعث شــد تا از ابتدای بازی در کنار‬ ‫زمین حضور فعال داشته باشد‪ .‬او تالش می کرد تا جایی که‬ ‫می تواند در صحبت کردن با بازیکنان و انتقال دستورات فنی‬ ‫به زمین حسابی نقش خود را پررنگ نشان بدهد‪ .‬در نهایت‬ ‫این نقش پررنگ در درگیری ها هم کار دستش داد و با کارت‬ ‫قرمز داور مواجه شد‪.‬‬ ‫مخالفان نکونام که البته تعدادشان در فوتبال ایران‬ ‫کم نیســت به مضمونی اینچنینی اشاره می کنند که نکونام‬ ‫بدون مــدرک و تجربــه نمی تواند از نظر فنــی به کی روش‬ ‫کمک کند و فقط می تواند با یادگیری در کالس درس یکی‬ ‫ازمربیانبین المللیبرایایندهخودنقشهبکشد‪.‬البتهاوباید‬ ‫حواسش را جمع کند که قرار است از تجربیات فنی و علمی‬ ‫ کی روشاستفادهکندنهتجربیاتفنیفیزیکی‪.‬ضمناینکه‬ ‫کی روش در سال های حضور در ایران بارها و بارها با داوران و‬ ‫کادرفنی حریف درگیر شده اما در معدود دفعاتی کارت قرمز‬ ‫داور را دیده است‪ .‬نکونام اما در اولین بازی در اولین درگیری‬ ‫و در اولین چالش با اولین کارت قرمز مواجه شد‪ .‬این یعنی‬ ‫تفاوت های هوشی و حرفه ای گری دو مربی‪.‬‬ ‫اما روزنامه الوطن درباره نکونام این طور نوشت‪« :‬جواد‬ ‫نکونام در بازی تیم های ایــران و قطر‪ ،‬اخالق جوانمردانه‬ ‫نداشت‪ ،‬تنها نکته منفی بازی درگیری بین بازیکنان و مربیان‬ ‫دو تیم بود به طوری که نیروهای امنیتــی مجبور به حضور‬ ‫در زمین شــدند‪ ،‬علت به وجود امدن این اتفاق نیز حرکت‬ ‫غیراخالقی بازیکن ســابق تیم ملی ایران بود‪ .‬او با حرکت‬ ‫زشت خود مقابل نیمکت قطر‪ ،‬باعث شد انها خویشتن داری‬ ‫خود را از دست بدهند و جو بازی به هم بریزد‪ .‬جواد مستحق‬ ‫مجازات اســت چراکه روحیــه او ضد روحیه ورزشــی بود‪.‬‬ ‫نکونام بازیکن بزرگ و نامداری بود اما با این حرکت ســابقه‬ ‫خود را تاریک کرد‪ .‬او که فصل گذشــته در لیگ حرفه ای‬ ‫قطر توپ می زد و در عضویت باشگاه العربی قرار داشت‪ ،‬با‬ ‫بعضی از بازیکنان خاص این تیم مشکالتی داشت و شاید‬ ‫دلیل این حرکات او‪ ،‬مشــکالت و اختالفاتش با همبازیان‬ ‫سابقش بود‪».‬‬ ‫نکونام کــه در رده ملی جزو پرافتخارترین ها اســت و‬ ‫رکوردهای باشــگاهی او نیز وی را در رده انگشت شــماران‬ ‫تاریخ فوتبال ایران قرار می دهد حاال با چالشی مواجه است‬ ‫که پیش از این علی دایی نیز سال ها با ان درگیر بود‪ ،‬جالب‬ ‫اینکهداییهممثلنکونامبازیکنیبودکهازحیثرکوردهای‬ ‫باشگاهی و ملی بی رقیب و بی مانند بود اما در دوران بازیگری‬ ‫هرگز ان قدر که شایسته اش بود مورد عالقه مردم واقع نشد‪.‬‬ ‫جالب اینکه نکونام مثل علی دایی با وجود گرایش به‬ ‫یکی از دو تیم پرطرفدار (استقالل) سهم کمتری از دوران‬ ‫فوتبال خــود را در تیم مورد عالقه اش بــازی کرده‪ .‬نکونام‬ ‫یک و نیم فصل در استقالل بود و در شــرایطی که دوست‬ ‫داشت در دو مقطع دیگر به این تیم ملحق شود‪ ،‬این اتفاق‬ ‫نیفتاد‪ .‬علی دایی هم با بودن گاه و بیگاهش در پرسپولیس‬ ‫ســابقه کمتری به نسبت ستارگان نامی باشــگاه در کارنامه‬ ‫بازیگری خود دارد و شاید این مساله از دالیل مهم سندروم‬ ‫عدم محبوبیت این دو کاپیتان پر عنوان و خط شکن تاریخ‬ ‫فوتبال ایران باشد‪ .‬اما موج انتقادات به نکونام در حالی باال‬ ‫گرفته است که رفتار وی روی نیمکت ایران موضوع چندان‬ ‫عجیبی هم نیســت و باتوجه به کم تجربگی این بازیکن و‬ ‫فشارهایی که در هفته گذشته بعد از عدم حضور وی در بازی‬ ‫ستارگان به او وارد شده بود شاید نکونام با خشمی بیش از حد‬ ‫معمول روی نیمکت ایران نشسته بود‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫کرسی مهم برای‬ ‫کشتی ایران‬ ‫مجمع انتخاب اعضای هیات رئیسه اتحادیه جهانی‬ ‫کشــتی در حاشــیه رقابت های قهرمانی جوانان جهان در‬ ‫شهر ماکون فرانسه برگزار شد که رســول خادم توانست با‬ ‫کســب ‪ ۷۶‬رای به عنوان عضو هیات رئیســه این اتحادیه‬ ‫انتخاب شود‪.‬‬ ‫کشــتی ایران بعد از پایان دوره عضویت دکتر محمد‬ ‫توکل در هیات رئیســه فیال تا ســال ها هیچ نماینده ای در‬ ‫هیات رئیسه نداشت‪.‬‬ ‫البته کشتی ایران دو بار در سال های ‪ ۲۰۱۲‬و ‪۲۰۱۴‬‬ ‫با کاندیدا شدن امیررضا خادم برای به دست اوردن کرسی‬ ‫جهانی تالش کرد اما برادر رئیس فعلی فدراسیون نتوانست‬ ‫ارای الزم برای حضور در هیات رئیسه را کسب کند‪.‬‬ ‫رســول خادم گفت‪« :‬این انتظار مردم و حق کشتی‬ ‫ایران بود که حتمــا جایگاهی در حــوزه مدیریتی اتحادیه‬ ‫جهانی کشتی داشته باشیم‪ .‬حضور در هیات رئیسه اتحادیه‬ ‫جهانی‪ ،‬به لطف خدا و نتیجه نزدیک به سه سال فعالیت تیم‬ ‫دیپلماسی فدراسیون کشتی ایران بود‪ .‬من فکر می کنم که‬ ‫جمع قابل توجهی از این اراء را کشورهایی که شرایط فنی‬ ‫متوسط به پایین دارند به اتکا و اعتقاد ناشی از همین رفتار‬ ‫صادقانه به ایران دادند‪».‬‬ ‫رئیس فدارســیون کشــتی گفــت‪« :‬امیــدوارم که‬ ‫فعالیت فدراســیون کشــتی در حوزه بین الملل و از سوی‬ ‫تیم دیپلماســی فدراسیون کشــتی با قوت بیشتری ادامه‬ ‫پیدا کند‪ ،‬تا صرفا انتخاب نفرات ما و کســب کرســی های‬ ‫مدیریتی در اتحادیه جهانی‪ ،‬به یکســری دوره های زمانی‬ ‫خاص ختم نشود‪».‬‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫مقابل ازبکستان و کره نباید منتظر اتفاقات باشیم‬ ‫همایون شاهرخی‬ ‫کارشناس فوتبال‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫ضعیف بود و قد و قامت کوتاهی هم داشت اما هیچ شوت‬ ‫خوبی به سمت این دروازه بان زده نشد‪.‬‬ ‫بدون تعصب به تیم ملی فوتبــال که پیروزی هایش‬ ‫باعث خوشحالی ما می شود‪ ،‬باید بگویم که اتفاقات فوتبال‬ ‫در بازی با چین و قطر به نفع ما بود‪ .‬حتی داور دیدار با چین‬ ‫اگر ســخت گیر بود‪ ،‬می توانســت به نفع ایــن تیم اعالم‬ ‫خطای پنالتی کند‪.‬‬ ‫در بازی با قطر هم این تیــم بهتر از ایران بود‪ .‬از برد‬ ‫مقابل قطر خوشحال شــدیم و انتظار داشتیم مقابل چین‬ ‫که معمولی تر از ایــن تیم بود‪ ،‬بهتر باشــیم اما این اتفاق‬ ‫نیفتاد‪ .‬در هر حال کســب چهــار امتیاز از ایــن بازی ها را‬ ‫به فال نیک می گیرم‪ .‬به نظرم به رغــم تبلیغات مختلف‪،‬‬ ‫تیم ملی ضعیف بازی کرد‪ .‬مقابل دو تیمی بازی کردیم که‬ ‫در انتهای جدول قرار دارند‪ .‬مقابل قطر‪ ،‬شانس با ما بود‪.‬‬ ‫مطمئنا بهتر از پنج تیم دیگر این گروه هستیم اما در عمل‬ ‫این برتری دیده نشد‪.‬‬ ‫اما درباره تغییراتی که کارلــوس کی روش در بازی با‬ ‫چین به نسبت دیدار با قطر اعمال کرده بود نیز نکته ای را‬ ‫باید عرض کنم؛ در مورد تغییرات‪ ،‬کادر فنی تیم ملی بهتر‬ ‫می تواند صحبت کند‪.‬‬ ‫به خاطر حساسیت ها نمی خواهم اسمی را ببرم اما به‬ ‫هر حال نفرات جایگزین فرقی با دیگران نداشــتند و شاید‬ ‫فقط از نظر انگیزه ای بهتر باشــند‪ .‬به طــور کلی تیم ملی‬ ‫ایران با تمام تغییرات ممکــن‪ ،‬بازی زیبایی را انجام نداد‪.‬‬ ‫بازیکنان ما نهایتا توانستند پنج پاس سالم را در هر بار به هم‬ ‫بدهند‪ .‬تیمی موفق خواهد بود که در دفاع و حمله پرتعداد‬ ‫ظاهر شود‪ ،‬اما بازیکنان ما از نظر بدنی ضعیف بودند‪.‬‬ ‫هم در نیمه دوم بازی با قطر و هــم در بازی با چین‪،‬‬ ‫توپ و میدان در اختیــار بازیکنان حریف بود‪ .‬بازیکنان ما‬ ‫از نظر فنی ضعیف نیســتند‪ .‬اگر قرار است با یک مهاجم‬ ‫بازی کنیم‪ ،‬هافبک ها و مدافعان ما باید خیلی خوب از دو‬ ‫طرف‪ ،‬مهاجم ما را تغذیه کنند‪ .‬بــدون تعصب نمایش ما‬ ‫کامال عادی بود‪ .‬دو بازی بسیار حساس و سرنوشت ساز را‬ ‫مقابل ازبکستان در تاشکند و مقابل کره در تهران داریم‪.‬‬ ‫نباید مقابل این تیم ها منتظر اتفاقات فوتبال باشیم‪.‬‬ ‫امیدوارم کــه بازیکنان ایران تا بازی اینــده به فرم ایده ال‬ ‫خود برســند‪ .‬باید مدیریت فدراســیون فوتبال و کادرفنی‬ ‫برنامه ریزی و حمایت مناسبی را انجام دهند‪ .‬مشکالت ما‬ ‫یکی دو تا نیست‪.‬‬ ‫کادرفنی ما در حالی که باید ارامش خود را حفظ کند‪،‬‬ ‫مملو از استرس اســت‪ .‬اگر گلی به چین می زدیم‪ ،‬باز هم‬ ‫نیمکت ایران وارد زمین می شد و خوشحالی می کرد‪ .‬باید‬ ‫یازده بازیکن امــاده‪ ،‬نیمکت تیمی قدرتمنــد و امکانات‬ ‫مناسبی برای اینده داشته باشیم‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫خوشبختانه در دو بازی گذشــته از نظر نتیجه گیری‬ ‫عملکرد مثبتی داشــتیم‪ .‬البتــه نتایج ما مانند اســترالیا‪،‬‬ ‫ازبکستان و عربستان نبود که شش امتیاز به دست اوردند‪،‬‬ ‫اما چهــار امتیاز هــم خوب اســت‪ .‬از نــگاه نتیجه گیری‬ ‫وضعیت مان خوب است‪.‬‬ ‫نتایج ما معقول بود اما نباید این نتایج ما را به خواب‬ ‫خرگوشی ببرد‪ .‬نقاط ضعفی در این بازی ها داشتیم که باید‬ ‫انها را برطرف کنیم چراکه در اینده دچار مشکل می شویم‪.‬‬ ‫تیم چین بسیار معمولی بود و نسبت به تیم سال ‪ ۲۰۰۴‬که‬ ‫در پکن مقابل انها بازی کردیم ضعیف شــده بود‪ .‬چین به‬ ‫همراه ســوریه و قطر تیم های درجه دو این گروه هستند و‬ ‫عمال ایران‪ ،‬کره جنوبی و ازبکســتان بــرای صعود تالش‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫چینی ها بازی معمولی را مقابل ما به نمایش گذاشتند‬ ‫و معتقدم اتفاقات فوتبــال در بازی های اخیر به نفع ایران‬ ‫بوده اســت‪ .‬در بازی با قطر توانســتیم روی اشتباه فردی‬ ‫دروازه بان این تیم به پیروزی برسیم‪.‬‬ ‫در این بازی هم حتی دروازه بان چین بسیار ضعیف‬ ‫بود و اشتباهاتی مرتکب شــد‪ .‬دروازه بان انها در بازی با پا‬ ‫کادر فنی تیم ملی به جای ارامش‪ ،‬استرس دارد‬ ‫‪77‬‬ ‫سال بازگشت‬ ‫بازیکنانی که به خانه خود بازگشتند‬ ‫تابستان ‪ 2016‬برای فوتبال جهان‪ ،‬سال دیوانه واری‬ ‫بود ؛ سالی که تیم ها شــروع کردند به خریدهای عجیب و‬ ‫غریب ‪ .‬اگر رئال مادرید و اتلتیکــو مادرید را کنار بگذارید‪،‬‬ ‫تقریبا همــه تیم های بزرگ جهــان‪ ،‬مبلغ زیــادی را برای‬ ‫خریدن بازیکنان تازه‪ ،‬هزینه کردند ‪ .‬این خریدهای هنگفت‬ ‫بیش از هر جای دیگری در انگلســتان به چشم امد ؛ جایی‬ ‫که میزان هزینه های فوتبال از مــرز یک میلیارد پوند عبور‬ ‫کرد ‪ .‬اما میان این همه خرید‪ ،‬شاید شش بازگشت داستان‬ ‫جالب تری داشته باشد‪ ،‬بازیکنانی که اکثر انها به عنوان یک‬ ‫بازیکن گمنام از تیم خود رفتند و در این فصل به عنوان یک‬ ‫فوق ستاره بازگشــتند به تیم اول خود ‪ .‬بی جهت نیست که‬ ‫خیلی ها این سال را سال بازگشت نامیده اند‪.‬‬ ‫پل پوگبا‬ ‫ستاره فرانسوی و ســابق یو ونتوس‪ ،‬باالخره و به رغم‬ ‫طوالنی شدن روند مذاکراتش به تیمی برگشت که در سال‬ ‫‪ 2012‬با مبلغــی اندک از ان به ایتالیــا مهاجرت کرده بود‪.‬‬ ‫پوگبا با پوشیدن پیراهن شماره شش‪ ،‬مورینیو را در به انجام‬ ‫رساندن ماموریت بازگشت یونایتد به سطح اول فوتبال یاری‬ ‫خواهد کرد‪ .‬پوگبا پس از انجام هفــت بازی تحت هدایت‬ ‫فرگوســن‪ ،‬به عنوان بازیکن ازاد از منچســتر جدا شد و به‬ ‫یووه پیوست‪ .‬درخشش چشــمگیر او در تورین باعث شد‬ ‫تا یونایتدی ها بار دیگر به سراغ او بروند و با شکستن رکورد‬ ‫نقل و انتقاالت او را به خدمت بگیرند‪ .‬پوگبا در مورد بازگشت‬ ‫به منچستر گفت‪ « :‬خیلی خوشــحالم که دوباره به یونایتد‬ ‫پیوســته ام‪ .‬این باشــگاه همیشــه جایگاهی ویژه در قلب‬ ‫من داشته و من خیلی خوشــحالم که قرار است با مور ینیو‬ ‫کار کنم‪ .‬واقعــا از دوره حضورم در یوونتــوس لذت بردم و‬ ‫خاطرات خیلی خوبی از این تیم دارم‪ .‬ولی حس کردم که‬ ‫زمان مناسب برای بازگشــت به اولدترافورد است‪ .‬همیشه‬ ‫از بازی کردن مقابل هواداران لذت می برم و تمام تالشــم‬ ‫را برای باشگاه انجام خواهم داد‪ .‬اینجا باشگاهی مناسب‬ ‫برای من است که به همه چیز دســت پیدا کنم و امیدوارم‬ ‫اوضاع خوب پیش برود‪».‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫ماریو گوتزه‬ ‫شاه ماهی تابستان دورتموند‪ ،‬بازگشت ماریو گوتزه‪،‬‬ ‫ستاره سابق این تیم از رقیب سنتی با مبلغ ‪ 22‬میلیون یورو‬ ‫بود‪ .‬زننــده گل قهرمانی المان در جــام جهانی ‪ ،2014‬در‬ ‫مدت سه فصل حضور در بایرن و بازی کردن تحت هدایت‬ ‫گواردیوال نتوانست بازی های درخشــانش در دورتموند را‬ ‫تکرار کند‪ .‬او در بیشتر این دوره نیمکت نشین بود و پس از‬ ‫اینکه دورتموند عالقه خود به بازگرداندن او را نشــان داد‪ ،‬‬ ‫ستاره المانی نیز با اغوشی باز به استقبال تیم سابقش رفت‪ .‬‬ ‫هرچند برخی از هواداران دورتموند از این بازگشت استقبال‬ ‫نکردند و حتی با بردن بنری خواستند گوتزه برنگردد اما خود‬ ‫او از این انتقال بسیار خوشحال است‪ «:‬وقتی سال ‪2013‬‬ ‫به بایرن پیوستم تصمیم خیلی اگاهانه ای گرفته بودم‪ .‬سه‬ ‫سال گذشته و حاال ‪ 24‬ســاله ام و دیدی متفاوت نسبت به‬ ‫تصمیمم دارم‪ .‬به خوبی متوجهم که هواداران تصمیم من‬ ‫را درک نکردند‪ .‬وقتی به خانه برگشتم‪ ،‬می خواهم با عملکرد‬ ‫خوبم همه را قانع کنم‪ ،‬مخصوصا انهایی که با اغوش باز به‬ ‫استقبالم نخواهند امد‪».‬‬ ‫موراتا‬ ‫الوارو موراتا که تابستان دو ســال پیش رئال مادرید‬ ‫را به مقصد یوونتوس ترک کرد‪ ،‬امســال بار دیگر به جمع‬ ‫کهکشانی ها بازگشت‪ .‬بند بازخرید موجود در قرارداد موراتا‬ ‫با یووه باعث شد تا رئالی ها با پرداخت ‪ 30‬میلیون یورو‪ ،‬این‬ ‫بازیکن را دوباره به خدمت بگیرند در حالی که شایعه فروش‬ ‫او مطرح بود‪ ،‬گفته می شد که چلسی جدی ترین مشتری‬ ‫اوست ولی مهاجم اسپانیایی در پایتخت این کشور ماندنی‬ ‫شد‪ .‬موراتا پس از بازگشت به رئال مادرید گفت‪« :‬دو سال‬ ‫طوالنی و البته خوب در یوونتوس داشتم ولی حاال بار دیگر‬ ‫در خانه حضور دارم‪ .‬می خواهم سال ها و تا جایی که ممکن‬ ‫اســت در رئال بمانم و بازیکن مفیدی برای باشگاه باشم‪.‬‬ ‫دو سال پیش در بازی های مهم به من بازی نمی رسید‪ ،‬به‬ ‫همین دلیل به یووه رفتم و به بازیکن بالغ تری بدل شــدم‪.‬‬ ‫به لطف این باشــگاه بزرگ‪ ،‬حاال در شــرایطی متفاوت به‬ ‫رئال برگشته ام‪ .‬شایعاتی در مورد جدایی دوباره من از رئال‬ ‫به گوش می رســید اما خیال من راحت بــود چون با زیدان‬ ‫صحبت کرده بودم و او به من اطمینــان داده بود که نقش‬ ‫ی در ایده هایش خواهم داشت‪».‬‬ ‫مهم ‬ ‫متس هوملس‬ ‫متس هوملــس‪ ،‬مدافــع تیم ملی المان بــا امضای‬ ‫قــراردادش بــا بایرنی ها‪ ،‬به طور رســمی به الیانــس اره نا‬ ‫برگشت‪ .‬هوملس که در سال ‪ 2008‬به طور قرضی از بایرن‬ ‫به دورتموند رفت‪ ،‬در ســال ‪ 2009‬قــراردادش را با زردها‬ ‫ی کــرد و در دو فصل اخیر هم کاپیتــان این تیم بود‪.‬‬ ‫دائم ‬ ‫اما چند هفته قبل دو باشگاه اعالم کردند که برای بازگشت‬ ‫او به بایرن به توافق رســیدند و به طور رسمی به تیم دوران‬ ‫نوجوانی اش برگشت‪.‬‬ ‫هوملس بعد از گذراندن دوران هشت ساله موفق در‬ ‫دورتموند‪ ،‬قبل از یورو ‪ 2016‬به جمع باواریایی ها پیوست‪.‬‬ ‫مت هوملــس در ایــن رابطه گفــت‪« :‬برخورد نــه چندان‬ ‫دوستانه هواداران دورتموند طبیعی است و احتماال من در‬ ‫دیدار برابر این تیم هو خواهم شــد اما این دلیل نمی شود‬ ‫احســاس قدردانی و تشکر من نســبت به این تیم کاهش‬ ‫پیدا کند‪ .‬می خواهم عناوین بیشتری را کسب کنم‪ .‬پس از‬ ‫ی در فتح رقابت های یورو‪ ،‬اکنون لیگ قهرمانان اروپا‬ ‫ناکام ‬ ‫تبدیل به هدفی بسیار مهم برای من شده است‪ .‬در صورت‬ ‫قهرمانی در لیگ قهرمانان‪ ،‬تمامــی انتظارات و رویاهای‬ ‫من به دست می ایند‪ .‬بایرن طی این سال ها عملکرد خوبی‬ ‫در لیگ قهرمانان اروپا داشــته و همین مساله باعث شده‬ ‫تا در این تیم شــانس خوبی برای رســیدن بــه این عنوان‬ ‫داشته باشم‪».‬‬ ‫دنیس سوارز‬ ‫دنیس ســوارز که به صورت قرضــی در ویارئال توپ‬ ‫می زد‪ ،‬در ابتدای تابســتان امسال به بارســلونا بازگشت‪.‬‬ ‫با درخشــش ســوارز در ترکیب ویارئال در فصل گذشــته‪،‬‬ ‫لوئیس انریکه از مسئوالن بارسلونا تقاضا کرد تا این بازیکن‬ ‫را بازگردانند‪ .‬انها زمستان گذشته تالش بسیاری کردند تا‬ ‫سوارز به بارسا بازگردد اما در نهایت موفق به انجام این کار‬ ‫نشدند‪ .‬سرانجام باشگاه بارسلونا بند بازخرید سوارز را فعال‬ ‫کرد و با پرداخت ‪ 3.25‬میلیون یورو ایــن بازیکن را دوباره‬ ‫در اختیار گرفــت‪ .‬دنیس در این رابطــه گفت‪« :‬از حضور‬ ‫در اینجا بسیار خوشــحالم و فکر می کنم کامال برای بازی‬ ‫سوپرکاپ در برابر سویا اماده هستیم‪ .‬از بازی کردن در تیمی‬ ‫مثل بارسلونا احساس بسیار خوبی دارم‪ .‬فکر می کنم ارزوی‬ ‫هر بازیکن جوانی بازی کردن در این تیم است و حاال رویای‬ ‫من محقق شده است‪».‬‬ ‫داوید لوییز‬ ‫داوید لوییز یک بار دیگر به چلسی بازگشت تا این بار‬ ‫زیر نظر انتونیو کونته به ادامه دوران حرفه ای خود بپردازد‪.‬‬ ‫این مدافع ‪ 29‬ساله‪ ،‬مذاکرات خود با سران چلسی را اغاز‬ ‫کــرد و در نهایت با مبلــغ ‪ 38‬میلیون یورو به تیم ســابقش‬ ‫بازگشت‪ .‬لوییز که پیش از پیوســتن به پاری سن ژرمن در‬ ‫ســال ‪ ،2014‬بین ســال های ‪ 2011‬تا ‪ 2014‬در چلســی‬ ‫عضویت داشت‪ ،‬با این تیم یک قهرمانی در جام اتحادیه‬ ‫انگلیس‪ ،‬یــک قهرمانی در لیــگ قهرمانــان اروپا و یک‬ ‫قهرمانی در لیگ اروپا را تجربه کرد‪ .‬او بعد از بروز اختالف‬ ‫نظر با مورینیو‪ ،‬دو ســال قبل از چلسی جدا شد و به فرانسه‬ ‫رفت‪ .‬داوید لوییز در این مدت موفق شد با تیم فرانسوی دو‬ ‫بار فاتح لیگ فرانسه شده و همه افتخارات ممکن داخلی را‬ ‫درو کند‪ .‬این مدافع برزیلی پس از پیوستن به ابی های لندن‬ ‫در مصاحبه ای گفت‪ « :‬خوشحالم که به چلسی بازگشتم‪ .‬در‬ ‫اولین دوره ای که در چلسی بودم‪ ،‬داستان شگفت انگیزی‬ ‫را با هم داشــتیم و می خواهم به تیــم و انتونیو کونته برای‬ ‫رسیدن به موفقیت های بیشتر کمک کنم‪ .‬همیشه رابطه‬ ‫خوبی با هواداران چلســی داشــتم و به دنبال این بودم که‬ ‫یک بار دیگر پیراهن ابی چلســی را در اســتمفوردبریج به‬ ‫تن کنم‪».‬‬ ‫خشم مکزیکی‬ ‫برمی گردد ‪ .‬ایناریتو که با فیلم «بازگشته» با بازی لئوناردو‬ ‫دی کاپریو برنده اســکار شــد‪ ،‬در یادداشــتی برای نشریه‬ ‫مشهور و معتبر ال پائیس نوشت‪« :‬پرزیدنت انریکه پنا نیتو‬ ‫دیگر رئیس جمهو ر من نیســت‪ .‬پرزیدنت پنــا باید در برابر‬ ‫تفســیرهای جنجالی ترامپ و بی احترامی به مکزیکی ها‬ ‫در برابر او می ایســتاد نه اینکه پذیرای او می شد‪ .‬مالقات ‬ ‫ترامپ با رئیس جمهو ر کشــور یک خیانت و نشــان دهنده‬ ‫فقدان وقار و بزرگــی در حاکمیت مکزیک اســت‪ .‬چطور‬ ‫و روان پریش می دانند که ارزش هایی که امریکایی ها به ان‬ ‫غره اند را لجن مال می کند‪ .‬با این وجود رئیس جمهور ما از او‬ ‫می خواهد به مکزیک بیاید و تریبون الزم را هم در اختیارش‬ ‫می گذارد تا رای ایالت اریزونا را مال خود کند‪ ۱۶۸ .‬ســال‬ ‫پیش چیزی حدود نیمــی از قلمرو مکزیک را بــر باد داد و‬ ‫حاال رئیس جمهور پنا نیتو به همان نیمچه ابروی باقیمانده‬ ‫ما هم چوب حراج زده اســت‪ .‬انریکه پنا نیتو رئیس جمهور‬ ‫منتخب من نیست ‪».‬‬ ‫این اولین باری نبود که ایناریتو بــه ترامپ اعتراض‬ ‫می کنــد‪ ،‬در همــان زمانــی که نامــزد ریاســت جمهوری‬ ‫امریکا علیه مکزیکی هــا صحبت کرده بود‪ ،‬او در جشــن‬ ‫ی ترامپ را به دلیل جمالتش‬ ‫«هنر‪+‬فیلم» در یک سخنران ‬ ‫علیه مکزیکی ها تقبیح کرد ‪ .‬در این برنامه که در موزه هنر‬ ‫می شــود میزبان فــردی بود که بــه همه ملت مــا در برابر‬ ‫همه دنیا توهین کــرد؟ این فقدان وقار و بزرگی اســت که‬ ‫موجب می شــود از کســی که هم به ما توهین کرده و هم‬ ‫همه اقلیت هــا و زندگی ‪ ۱۶‬میلیون مهاجــر مکزیکی را به‬ ‫خطر انداخته‪ ،‬حمایت کنیم‪ .‬مردی که در کشــور خودش‬ ‫ بی شرمانه واقعیت را وارونه جلوه می دهد و نفرت و جدایی‬ ‫را تبلیغ می کنــد ‪ ،‬مردی کــه خیلی از همــکاران خودش‬ ‫در شــبکه های تلویزیونــی‪ ،‬حــزب جمهوریخــواه و‪...‬‬ ‫رابطه شان را با او قطع کرده اند چرا که او را فردی فاشیست‬ ‫لس انجلس ترتیب داده شده بود تا از ایناریتو تقدیر شود‪ ،‬‬ ‫او ترامپ را بیگانه ســتیز خواند‪ « :‬چنین تفسیرهایی اصال‬ ‫قابل قبول نیســت و نباید اقلیت های جامعه را تحقیر کرد‪.‬‬ ‫حرف های او که توسط رسانه ها تکرار می شود می تواند به‬ ‫مســائل نژادی داخل جامعه دامن بزند‪ .‬اگر به بیان چنین‬ ‫کلماتی ادامه دهیم تخم نفــرت را در جامعه می پراکنیم و‬ ‫این طوری میلیون ها تن از مهاجران مکزیکی و التین تبارها‬ ‫را به خطر می اندازیم؛ در حالی که مهاجران در سراسر دنیا‬ ‫امروز سرنوشت پرخطری دارند‪».‬‬ ‫کارگردان برنده اسکار ب ه ترامپ اعتراض کرد‬ ‫به طــور حتم در حــال حاضــر الخاندرو گونســالس‬ ‫اینیاریتــو از رئیس جمهــور مکزیــک بســیار محبوب تر و‬ ‫معروف تر اســت ‪ .‬ایــن کارگــردان صاحب نــام مکزیکی‬ ‫که خالق فیلم هایــی مثل ‪ 21‬گرم یا بابل بود‪ ،‬در دو ســال‬ ‫اخر فیلمســازی خــود غوغا کرد و توانســت بــا فیلم های‬ ‫مردپرنده ای و پس از ان بازگشته‪ ،‬جوایز اسکار را درو کند‪.‬‬ ‫ایناریتو در هفته ای که گذشــت‪ ،‬در صف مخالفان دیدار‬ ‫دونال د ترامپ نامزد جمهوریخواه ریاست جمهوری امریکا و‬ ‫رئیس جمهور مکزیک قرار داشت ‪ .‬ترامپ‪ ،‬در تمام دوران‬ ‫مبارزات انتخاباتی خود‪ ،‬حمــات تندی علیه مکزیکی ها‬ ‫انجــام داده بود ‪ .‬ترامــپ بارها مکزیــک را از عوامل رکود‬ ‫اقتصــادی و تضعیف بــازار کار در امریکا خوانــده و گفته‬ ‫شرکت های امریکایی کارخانه هایشــان را برای کار ارزان‬ ‫در مناطق هم جوار با مکزیک مستقر می کنند‪ .‬او همچنان‬ ‫بارها طی اظهارات جنجالی اش درباره مهاجرت گفته بو د که‬ ‫دولت مکزیک را وادار خواهد کرد هزینه ساخت دیوار حائل‬ ‫میان دو کشور را تقبل کند‪ .‬او حتی تهدید کرده بود تا زمانی‬ ‫که مکزیک هزینه ساخت دیوار را ندهد‪ ،‬مانع فرستادن پول‬ ‫نقد از سوی مکزیکی ها به کشورشان خواهد شد‪ .‬انریکه پنا‬ ‫نیتو‪ ،‬رئیس جمهور مکزیک هم در مقابل گفت که ترامپ‬ ‫از همان روش های عوام گرایانه ای که هیتلر و موسولینی‬ ‫را بر سر کار اورد استفاده می کند‪.‬‬ ‫‪...‬اما ترامپ بــرای اینکه در ایــن وضعیت تغییری‬ ‫بدهد‪ ،‬شــروع کرد به نرم کــردن لحنش ‪ .‬او کــه انگار تازه‬ ‫یادش افتاده که جامعه التین امریکا هم سبد رایی دارند‪،‬‬ ‫شــروع کرد به تکذیب حرف های گذشته و باالخره سفری‬ ‫به مکزیک داشت و با رئیس جمهور این کشور دیدار کرد‪ .‬‬ ‫ترامپ در مکزیــک و در برابر خبرنگاران بســیار محتاطانه‬ ‫حرف زد و بارها از احترام خود برای «کارگران زحمتکش»‬ ‫مکزیکی ســخن به میان اورد و تاکید کرد‪ ،‬مکزیکی های‬ ‫فراوانی را با افتخار استخدام کرده است ‪ .‬ترامپ بعد از این‬ ‫دیدار باز هم از کشیدن دیوار میان دو کشور سخن به میان‬ ‫اورد اما این بار احداث این دیــوار را راه حلی برای مواجهه‬ ‫با مشــکالت هر دو کشــور در زمینه قاچــاق موادمخدر و‬ ‫مهاجرت غیرقانونی خواند و در پاسخ به سوال خبرنگاران‬ ‫که از او پرسیدند ایا مقرر شد کدام کشور هزینه ساخت چنین‬ ‫دیواری را خواهد پرداخت‪ ،‬پاسخ داد که در این مورد حرفی‬ ‫با رئیس جمهوری مکزیک نزده است‪.‬‬ ‫طبیعــی اســت کــه ایــن حرف هــا و ایــن دیــدار‬ ‫مخالفت هــای گســترده ای هــم داشــت کــه یکــی از‬ ‫مشــخص ترین اعتراض ها به کارگردان مشهور مکزیکی‬ ‫پیشخوان مجازی‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫دیدار‬ ‫پیام تبریک فیفا به نکونام‬ ‫برادران کیایی در خندوانه‬ ‫حمایت علی دایی از بنا‬ ‫‪79‬‬ ‫دوکارگردان‬ ‫دیدار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫از عباس کیارستمی و امیر نادری‬ ‫در ونیز تقدیر شد‬ ‫مســتند «‪ ۷۶‬دقیقه و ‪ ۱۵‬ثانیه با عباس کیارستمی»‬ ‫برای ادای احترام به عباس کیارستمی در تاالر بزرگ دارسنا‬ ‫در هفتا دو سومین جشنواره فیلم ونیز اکران شد‪ .‬این شروع‬ ‫جشنواره بود‪76« .‬دقیقه و ‪15‬ثانیه با عباس کیارستمی» را‬ ‫هم سیف الله صمدیان‪ ،‬دوست و همراه همیشگی و قدیمی‬ ‫ کیارستمی از روند تولید اثار او و حضورش در نقاط مختلف‬ ‫دنیا ســاخته و نخســتین نمایش ان در ونیز امســال بود‪.‬‬ ‫صمدیان درباره فیلمی که برای کیارســتمی ســاخته‪ ،‬در‬ ‫افتتاحیه جشــنواره گفت‪« :‬فرصت کمتر از یک ماه برای‬ ‫ی و اصرار البرتو باربرا‪،‬‬ ‫پذیرفتن پیشــنهاد احمد کیارســتم ‬ ‫مدیر جشنواره فیلم ونیز برای ساخت فیلمی با این ویژگی نه‬ ‫از نظر حرفه ای درست بود و نه من در موقعیتی بودم که از‬ ‫نظر عاطفی و حسی قادر به انجام چنین کاری باشم‪ .‬اما به‬ ‫هر نحوی بود فکر کردم باید تمــام موانع را کنار بگذارم و با‬ ‫جدیت کار را دنبال کنم‪ .‬هم خوشحالم که اینجا هستم هم‬ ‫خوشحال نیستم‪.‬‬ ‫خوشحالم از اینکه به نام ســینما دور هم جمع شدیم‬ ‫و یک فیلم می بینیم و خوشــحال نیســتم که این فیلم به‬ ‫نام کیارستمی اســت و اصال دوست نداشــتم این فیلم به‬ ‫نام او و به یاد او باشــد‪ .‬نمی خواهم حتی یک کلمه درباره‬ ‫کیارســتمی‪ ،‬خاطــرات ســه دهه رفاقت و همــکاری با او‬ ‫صحبت کنم؛ امــا فکر می کنم همه حرف هــای پنهان در‬ ‫ذهن و قلب و روح من در تک تک پالن های این فیلم نفوذ‬ ‫کرده اســت‪ .‬اگر نیست‪ ،‬از ضعف من اســت و اگر هست‬ ‫مطمئن باشید از قدرت من نیســت؛ حتما از قدرت انرژی‬ ‫حضور کیارستمی در لحظات ثبت شده در دوربین است که‬ ‫به این فیلم امکان ساخته شدن داد‪».‬‬ ‫پــس از نمایش ایــن فیلم در جشــنواره ونیــز منتقد ‬ ‫هالیــوود ریپورتــر در نگاهی بــه فیلمی که به یــاد عباس‬ ‫کیارستمی و توسط سیف الله صمدیان ساخته شده است‬ ‫یادداشتی نوشــت‪ .‬در متن یادداشــت دبورا یانگ درباره‬ ‫مســتند «‪ ۷۶‬دقیقه و ‪ ۱۵‬ثانیه با عباس کیارستمی» امده‬ ‫است‪« :‬این فیلم مستندی است که برای ادای احترام به‬ ‫عباس کیارستمی توســط یکی از نزدیک ترین دوستان او‬ ‫ساخته شده است‪.‬‬ ‫مرگ عباس کیارستمی فیلمســاز‪ ،‬عکاس و هنرمند‬ ‫ایرانی برای هواداران او در سراســر جهان و فیلمســازانی‬ ‫که عمیقا تحت تاثیر فیلم هــای ارام و کم بودجه او بودند‬ ‫ضربه ای غیرمنتظره بود‪ .‬مســتند «‪ ۷۶‬دقیقه و ‪ ۱۵‬ثانیه با‬ ‫عباس کیارستمی» که توسط سیف الله صمدیان عکاس‪،‬‬ ‫دوســت و همکار دیرینه او ساخته شــده‪ ،‬فیلمی است که‬ ‫پرتره ای صمیمی از کارگردان ارائه می کند‪ .‬بدون استفاده‬ ‫از مصاحبه های متعدد‪ ،‬این اثر از یک فیلم ویدئویی ویژه‬ ‫بهره گرفته که مراحل مختلف زندگی کیارســتمی و حرفه‬ ‫او را روایت می کند و اســتعدادهای چندوجهی این هنرمند‬ ‫و مردی استثنایی را که با شــادی زندگی را در برگرفته بود‪،‬‬ ‫تصویر می کند‪.‬این فیلم که نخستین نمایش خود را در ونیز‬ ‫تجربه کرد‪ ،‬ظاهرا اولین نسخه از ترکیب موادی است که در‬ ‫دست بود و می توان انتظار داشت در اینده با تدوینی جدید‬ ‫م سال به نمایش دراید‪».‬‬ ‫در دیگر فستیوال های مهم فیل ‬ ‫ســیف الله صمدیان در فیلم های «ا ب ث افریقا»‪،‬‬ ‫«جاده هــا» و «پنــج»‪ ،‬به عنــوان تصویربردار بــا عباس‬ ‫کیارستمی همکاری داشته است‪.‬‬ ‫فیلم «‪ ۷۶‬دقیقــه و ‪ ۱۵‬ثانیه با عباس کیارســتمی»‬ ‫همزمان با روز ملی سینما در ‪ 21‬شهریورماه در ایران نیز روی‬ ‫پرده می رود و گروه «هنر و تجربه» اعالم کرده در این روز‬ ‫همه سانس های خود را در تهران و شهرستان ها به نمایش‬ ‫دو فیلم از ســیف الله صمدیــان درباره عباس کیارســتمی‬ ‫ اختصاص خواهد داد‬ ‫تقدیر از امیر نادری‬ ‫تنها یاد عباس کیارســتمی نبود که در جشنواره ونیز‬ ‫مورد تقدیر قرار گرفت‪ ،‬یک کارگردان ایرانی دیگر هم بود‬ ‫که در این جشنواره جایزه گرفت‪ ،.‬هفتاد و سومین جشنواره‬ ‫فیلم ونیز در ششــمین روز خود بــا اهدای جایــزه جیگر ‪-‬‬ ‫لکولتور گلوری برای فیلمسازی‪ ،‬از مشارکت فوق العاده و‬ ‫اصیل امیر نادری تقدیر کرد و فیلم «کوه» اولین ســاخته‬ ‫وی در ایتالیا را به نمایش دراورد‪ .‬این جایزه از سال ‪٢٠٠٦‬‬ ‫میالدی به چهره هایی اعطا می شود که نقش مهم و درخور‬ ‫مالحظه ای در اعتالی ســینمای معاصر جهان داشته اند‬ ‫و فیلمســازانی همچون «عباس کیارســتمی»‪« ،‬کیتانو‬ ‫تاکاشی»‪« ،‬انیس واردا»‪« ،‬سیلوستر استالونه»‪« ،‬مانی‬ ‫راتنام»‪« ،‬ال پاچینو»‪« ،‬اسپایک لی»‪« ،‬اتوره اسکوال»‪،‬‬ ‫«جیمز فرانکو» و «برایان دی پالما» تاکنون این جایزه را‬ ‫دریافت کرده اند‪.‬‬ ‫«کوه» به کارگردانــی امیر نــادری در ایتالیا مقابل‬ ‫دوربین رفته است‪ .‬داستان این فیلم عجیب است و حال و‬ ‫هوای دهه ‪ ١٣٥٠‬میالدی ایتالیا را دارد‪« .‬کوه» داستان‬ ‫مردی است که تمام تالش خود را برای اوردن نور خورشید‬ ‫به روستایش می کند؛ جایی که خانواده اش به سبب تاریکی‬ ‫در شرایط بسیار سختی زندگی می کنند‪.‬‬ ‫البرتو باربرا‪ ،‬مدیر جشنواره فیلم ونیز پیش از جشنواره‬ ‫از امیــر نادری به عنــوان یکی از چهره های اساســی تولد‬ ‫ســینمای جدید ایران در دهــه ‪ ۱۹۷۰‬و ‪ ۱۹۸۰‬یاد کرد که‬ ‫شماری از شاهکارهای تاریخ سینما را خلق کرده است‪ .‬وی‬ ‫اشــاره کرده بود‪« :‬او حتی پس از مهاجرت به نیویورک در‬ ‫سال ‪ ۱۹۸۸‬سرسختانه به مسیر خود ادامه داد تا نوع خاصی‬ ‫از سینما را که بر جســت وجو و تحقیق و تجربه تمرکز دارد‬ ‫ادامه دهد و در عین حال او همچنان بر شــورت کات های‬ ‫ساده احترام می گذارد‪».‬‬ ‫امیر نادری یکی از تاثیرگذاترین چهره های سینمای‬ ‫نوی ایران از ســال ‪ 1970‬اســت که با دو فیلم «تنگسیر»‬ ‫(‪ )1974‬و «انتظار» (‪ )1974‬توجه جهانی را به خود جلب‬ ‫کرد و جایزه جشنواره هیات داوران جشنواره فیلم کودکان‬ ‫کن را از ان خود کرد‪ .‬فیلم «دونده» (‪ )1985‬و «اب‪ ،‬باد‪،‬‬ ‫خاک» (‪ )1989‬نیز هــر دو موفق به کســب جایزه «بالن‬ ‫طالیی» از جشنواره فیلم سه قاره شد‪ .‬نادری اواسط ‪1980‬‬ ‫میالدی به خــارج از ایران رفــت و از مهمترین فیلم هایی‬ ‫که در امریکا ساخت می توان به «دیوار صوتی» (‪)2005‬‬ ‫برنده جایزه «روبرتو روســلینی» منتقدین جشنواره فیلم رم‬ ‫و همچنین فیلم «وگاس‪ :‬بر اســاس یک داستان واقعی»‬ ‫نامزد شیر طالی ونیز در سال ‪ 2008‬اشاره کرد‪.‬همچنین‬ ‫فیلم «کات» از امیر نادری که در ژاپن ساخته شد‪ ،‬در سال‬ ‫‪ 2001‬میالدی به عنوان فیلــم افتتاحیه بخش افق های‬ ‫جشنواره ونیز روی پرده رفت‪.‬‬ ‫او پس از گرفتن جایزه اش از دســت دبیر جشــنواره‬ ‫ونیز‪ ،‬البرتو باربرا با اشاره به اینکه دلش هنوز در ایران است‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬کلی کارگردان و نیروهای جوان وجود دارند و فکر‬ ‫می کنم نتیجه همه اینها دیده خواهد شد‪ .‬البته فکر می کنم‬ ‫بخش مهمی از این ســینما نتیجه کار فیلمســازان نســل‬ ‫قبلی است؛ فیلمســازانی مثل کیارستمی و دیگران و البته‬ ‫فکر می کنم من هم ســهم کوچکی در این میان داشتم‪.‬‬ ‫مطمئنــم کارگردانان ایرانــی همچنان دنیا را شــگفت زده‬ ‫خواهند کرد‪».‬‬ ‫ی را‬ ‫او همچنیــن با انــدوه‪ ،‬مــرگ عباس کیارســتم ‬ ‫یاداوری کرد و گفت‪« :‬برای من او فوت نشده و کیارستمی‬ ‫ برای من هنوز خیلی زنده اســت اما فقدان او مرا عصبانی‬ ‫می کند‪ .‬رابطه مــا مثل دو برادر بود و حاال مثل این اســت‬ ‫که این حلقه گسسته شده است‪ .‬من عصبانی ام زیرا دیگر‬ ‫شریک و همراه و مشــوقم را که مرا و فیلم هایم را حمایت‬ ‫می کرد نمی بینم‪ .‬ما با هم خیلی تفاوت داشتیم زیرا من یک‬ ‫یتیم بودم و او از یک خانواده خیلی بزرگ و متمول می امد‪،‬‬ ‫اما رابطه ما خیلی دوستانه بود‪».‬‬ ‫نادری با اشــاره بــه اینکه کیارســتمی همیشــه او را‬ ‫دعوت می کرد تا به ایران بازگردد و او هرگز پیشنهاد وی را‬ ‫نپذیرفت گفت‪« :‬او خیلی حساس بود و از من می خواست‬ ‫به ایران بازگردم زیرا او می ترســید مرا از دست بدهد و من‬ ‫نمی توانستم این را درک کنم‪ .‬من در ایران زندگی می کردم‬ ‫و در اوج کاری ام بودم اما کاری به کار سیاســت نداشتم و‬ ‫عاشق کشورم هســتم‪ .‬اما در عین حال دوست داشتم در‬ ‫نقاط دیگر جهان هم فیلم بســازم و در نتیجه این مسیر را‬ ‫انتخاب کردم‪ .‬مســیری که طبیعتا هزینه های خودش را‬ ‫داشــت‪ .‬در هر حال در نمایش فیلم «کــوه» یک صندلی‬ ‫خالی بــرای کیارســتمی وجــود دارد‪ ،‬چون دوســت دارم‬ ‫احساس کنم او اینجا در کنار ماست‪».‬‬ ‫ذبیح روح الله‬ ‫سر َسر‬ ‫ِّ‬ ‫خاطراتی از زندگانی شهید حاج اسماعیل رضایی‬ ‫خاطرات سردار شهید عبد الله اسکندری‬ ‫«ذبیح روح الله» عنوان کتابی اســت که به خاطراتی از زندگانی شهید حاج اسماعیل‬ ‫رضایی معروف به طیب می پردازد‪ .‬این کتاب را محمد داوودی جاوید نوشــته است‪ .‬ذبیح‬ ‫روح الله» از جمله اثاری اســت که در جریان «کنگره ملی ده هزار شهید اصناف و بازار» به‬ ‫کوشش سازمان بسیج اصناف و بازاریان منتشر شده است‪ .‬این کتاب در دو بخش تدوین‬ ‫شده است‪ .‬بخش نخست به خاطراتی از زمان تولد تا هنگام اشنایی و ارتباط شهید رضایی‬ ‫مشهور به «طیب» با امام خمینی(ره) می پردازد و بخش دوم به وقایعی که پس از ‪ 15‬خرداد‬ ‫رخ داد توجه دارد‪.‬‬ ‫در مقدمه این کتاب درباره چگونگی نوشته شدن این کتاب می خوانیم‪« :‬چهر ه خسته‬ ‫و رنجور علی اکبر رضایی حاکی از تحمل سختی هایی بود که به او تحمیل شده بود‪ .‬برای او‬ ‫صحبت کردن دربار ه زندگی شهیدی که پنجاه سال قبل به جوخ ه اعدام طاغوت سپرده شده‬ ‫بود‪ ،‬کار ساده ای نبود‪ .‬شنیده بودم علی اکبر هنگام تیرباران پدرش پنج سال بیشتر نداشته‪.‬‬ ‫احساس می کردم اگر سر این زخم کهنه و قدیمی باز شود‪ ،‬به راحتی مرهمی برای ان پیدا‬ ‫نخواهد شد‪ .‬اما در اولین برخورد احساس غلطم را فراموش کردم‪ .‬اقا علی اکبر با رویی باز و‬ ‫گشاده با من برخورد کرد و همچنان که دستان مرا به گرمی می فشرد‪ ،‬مرا به سمت یک میز‬ ‫دو نفره در گوشه ای از رستوران هدایت کرد‪ .‬حتی برای لحظه ای لبخند از لبان اقا علی اکبر‬ ‫جدا نمی شد‪ .‬خودم را معرفی کردم و از کاری که می خواستم انجام دهم‪ ،‬برایش توضیحات‬ ‫مختصری دادم‪ .‬بعد اگاهی از نیتم‪ ،‬با ارامش منحصر به فردی اجاز ه گفت وگو داد‪ .‬مقدمه ‬ ‫گفت وگو از شروع زندگی شهید رضایی اغاز شد‪ .‬اقا علی اکبر ‪ ،‬پسر بزرگ شهید رضایی بود‪».‬‬ ‫«سر َسر» که در مجموعه «مدافعان حرم» انتشــارات روایت فتح منتشر شده‬ ‫کتاب ِّ‬ ‫است‪ ،‬به شهید عبد الله اسکندری می پردازد‪ .‬این کتاب که نوشته ای از نجمه طرماح است‬ ‫از والدت تا شــهادت ســردار اســکندری را به همراه تصاویر روایت می کند‪ .‬سردار عبدالله‬ ‫اســکندری‪ ،‬مدیرکل اســبق بنیاد شــهید و امور ایثارگران اســتان فارس بود که به صورت‬ ‫خودجوش برای دفاع از حرم حضرت زینب(س) و حضرت رقیه(س) به دمشــق رفت و در‬ ‫درگیری با تروریست های تکفیری در سال‪ 1393‬به شهادت رسید‪ .‬در مقدمه این کتاب درباره‬ ‫مجموعه مدافعان حرم انتشارات روایت فتح می خوانیم‪« :‬مبارزه عقیدتی مرز نمی شناسد و‬ ‫تا کفر و نفاق و شرک و جهالت و تعصب کور هســت بازار جهاد و شهادت نیز پر رونق خواهد‬ ‫بود‪ .‬مجموعه کتاب های مدافعان حرم صحنی است که در ان ناگفته های حیات سرمدی‬ ‫ایثارگران فرازمینی در منظر مخاطبان به نمایش درامده تا تاکیدی باشــد بر اینکه همیشــه‬ ‫پرچمدارانیهستندتابیرقحقانیتاسالمنابمحمدی(ص)راتحتزعامتسالله ایازتبار‬ ‫درخشان والیت بر دوش کشند‪ ».‬در صفحه ‪ 104‬کتاب می خوانیم‪« :‬زمان برای اقا عبد الله‬ ‫به چشم انتظاری می گذشت و برای من به بالتکلیفی‪ .‬به اعتکاف نزدیک شده بودیم‪ .‬گفت‪:‬‬ ‫«تا االن که خبری ازشون نیست‪ .‬خداکنه تو این دو سه روزه هم زنگ نزنند و من به اعتکافم‬ ‫برسم‪ ».‬ده سال پیاپی عضو ثابت معتکفین مسجد جامع قصر دشت بود‪ .‬بنیاد هم که بود‪ ،‬با‬ ‫وجود مسئولیت سنگینش فقط برای همین سه روز مرخصی می گرفت‪ .‬ان هم اگر به جمعه‬ ‫نمی خورد که اگر این طور بود دو روز بیشتر مرخصی نمی گرفت‪ .‬بهانه دست بعضی ها افتاده‬ ‫بود که رسیدگی به امور خانواده های شهدا کمتر از عبادت نیست‪» ...‬‬ ‫درگذشت اقای شریف‬ ‫نوازنده مطرح تار درگذشت‬ ‫فرهنــگ شــریف‪ ،‬نوازنــده تار و اســتاد موســیقی‬ ‫ایران پس از مدت ها مبارزه با بیماری در ســن ‪ 85‬ســالگی‬ ‫در گذشت‪ .‬فرهنگ شریف‪ ،‬متولد‪ 1310‬خورشیدی در امل‬ ‫نوازنده صاحب سبک تار اهل ایران بود‪ .‬او از چهار سالگی‬ ‫تحت تاثیر اموزش موسیقی به وسیله پدرش و نیز رفت وامد‬ ‫بزرگان موســیقی به منزل انها خصوصا عبدالحسین خان‬ ‫شــهنازی برادر حاج علی اکبرخان شهنازی‪ ،‬موسیقی را فرا‬ ‫گرفت‪ .‬پدر فرهنگ شــریف دکتر داروساز بود و با اهل هنر‬ ‫نیز معاشرت می کرد‪.‬‬ ‫او تار را نزد استادان عبدالحسین شهنازی و مرتضی‬ ‫نی داوود‪ ،‬تارنوازان بزرگ اواخر دوره قاجار اموخت اما شیوه‬ ‫نوازندگی وی به اساتیدش شباهتی ندارد و مخصوص خود‬ ‫اوست‪ .‬وی از تکنوازان و بداهه نوازان سرشناس موسیقی‬ ‫ایرانی شناخته می شود‪ .‬در ســن دوازده سالگی نخستین‬ ‫تک نوازی خود را که به صورت زنده از رادیو پخش می شد با‬ ‫موفقیت اجرا کرد‪ .‬فرهنگ شریف با ابداع هایی که در نحوه‬ ‫انگشــت گذاری و مضراب زنی در نقاط مختلف سیم های‬ ‫تار انجــام داده‪ ،‬از این ســاز صدایی متفــاوت دراورده که‬ ‫بسیاری از کارشناسان معتقدند‪ ،‬زیباترین صدای تولیدشده‬ ‫از ساز تار است‪ .‬او با قریحه بی مانندش‪ ،‬ملودی هایی بسیار‬ ‫لطیف و زیبا ساخته است‪ .‬اســتفاده از ظرفیت های تار در‬ ‫صدادهی های متنوع‪ ،‬ســکوت های ســنجیده‪ ،‬افرینش‬ ‫جمالتی فــارغ از قالب هــای ردیف‪ ،‬جواب هــای کوتاه و‬ ‫موثر‪ ،‬اجرای ماهرانه انواع کشــش ها و مالش های طولی‬ ‫و عرضی که ریشه در روش های ویولن نوازی ایرانی دارد‪،‬‬ ‫تکیه بر خیــال ازاد و قدرت ایجاد موقعیت های خلســه اور‬ ‫هنگام تک نوازی و افرینش کوک های گوناگون اختصاصی‬ ‫از ویژگی های برجسته هنر نوازندگی فرهنگ شریف به شمار‬ ‫می رود‪ ،‬به گونه ای که سبک و اسلوب نوازندگی اش منحصر‬ ‫به خود او بوده و از ســاز هیچ نوازنده ای غیر از ساز خودش‬ ‫شنیده نشده اســت‪ .‬او چهره ماندگار موسیقی ایرانی است‬ ‫که اثار بی بدیلی را با همکاری هنرمندانی مانند محمدرضا‬ ‫شــجریان‪ ،‬تاج اصفهانی‪ ،‬غالمحســین بنــان‪ ،‬محمود‬ ‫محمودی خوانســاری و‪ ...‬خلق کرده اســت‪ .‬او پیش از‬ ‫این‪ ،‬به دالیل مختلف مانند شکستن لگن‪ ،‬عارضه قلبی و‬ ‫لخته شدن خون و بیماری ریوی در بیمارستان بستری شده‬ ‫و یک بار نیز به کما رفته بود اما با وجود مشکالت مالی هیچ‬ ‫ارگان و سازمان دولتی و غیر دولتی به کمک او نرفته بود و در‬ ‫نهایت مجبور شد سازش را بفروشد‪ .‬استاد مطرح و از نوابغ‬ ‫موسیقی ایران درحالی دوران بیماری را سپری می کرد که‬ ‫بارها او و خانواده اش نسبت به وضعیت درمانی و هزینه های‬ ‫باالی ان سخن گفت ه بودند‪ .‬اما هیچ یک از مسئولین قدمی‬ ‫ برای تسریع و تسهیل درمان این استاد موسیقی برنداشتند‪.‬‬ ‫منصــوره رضایی (همســر مرحوم فرهنگ شــریف)‬ ‫در روزهای اخــر بیماری این اســتاد موســیقی گفته بود‪:‬‬ ‫«موسسه هنرمندان پیشکسوت تنها ‪ 3‬در صد بودجه برای‬ ‫هزینه درمانی هنرمندان اختصاص داده که تقریبا می توان‬ ‫گفت مبلغ ناچیزی برای کمک هزینه درمانی است در نتیجه‬ ‫ ترجیح دادیم منصرف شــویم ‪ ،‬خانه موســیقی هم بودجه‬ ‫چندانی ندارد و بــر این نظر بودند که تنهــا بیمه تکمیلی را‬ ‫اگر شــرایطش موجود باشــد انجام خواهند داد‪ ».‬اســتاد‬ ‫تو گوهای خود درباره روند‬ ‫شریف هم در یکی از اخرین گف ‬ ‫درمانی اش گفته بود‪« :‬در حال حاضر تحت پوشش هیچ‬ ‫بیمه ای نیســتم و منبع درامدم تنها مقدار پولی است که در‬ ‫بانک اســت اما تا امروز هیچ شــکایتی نکرده ام و همیشه‬ ‫می گویم پول و روزی را خدا می رساند‪».‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫تایم به رابطه‬ ‫میان علم‬ ‫و تمرینات‬ ‫ورزشی‬ ‫پرداخته است‬ ‫تسلط ماشین‬ ‫ها به انسان ها‬ ‫از نگاه اشپیگل‬ ‫اکونومیست به‬ ‫اینده صنعت‬ ‫حمل و نقل‬ ‫پرداخته است‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪81‬‬ ‫بازار‬ ‫گفت وگویبی واسطه‬ ‫قائم مقام مدیرعامل بانک انصار‬ ‫با مشتریان وهمکاران‬ ‫روزچهارشــنبه هفدهم شــهریورماه‪ ،‬اقــای فروتن‬ ‫قائم مقام مدیرعامل بانک انصار با حضور در مرکز خدمات‬ ‫مشــتریان که از ســاعت ‪ 9:00‬الی ‪ 10:30‬صبح صورت‬ ‫گرفت‪ ،‬به سواالت مشــتریان و همکاران این بانک پاسخ‬ ‫داد و شــنونده دیدگاه ها و انتظارات انان نسبت به خدمات‬ ‫بانک بود‪.‬‬ ‫به گزارش اداره کل بازاریابی و تبلیغات‪ ،‬مشــتریان‬ ‫و کارکنان تماس گیرنده پیرامون اعتبارسنجی مشتریان‪،‬‬ ‫تحقق خصوصی سازی خدمات به مشتریان‪ ،‬توجیه کامل‬ ‫مشتریان نسبت به شرایط قراردادها و به ویژه موارد خاص‬ ‫و پیگیری دلسوزانه امور مشــتریان درحد انتظارات انها با‬ ‫وی گفت وگو کردند‪.‬‬ ‫این گزارش می افزاید که با حضــور قائم مقام بانک‬ ‫انصــار در مرکــز خدمــات مشــتریان‪ ،‬طــرح گفت وگوی‬ ‫ بی واسطه مدیران ارشد بانک انصار به سرانجام رسید و با‬ ‫اتمام ان‪ ،‬معاونت ها و ادارات کل بانک انصار از این فرصت‬ ‫برخوردار شدند تا در سیاستگذاری ها و برنامه ریزی های خود‬ ‫به نحو بهتری انتظارات مشتریان را براورده سازند و نیازهای‬ ‫روزافزون انها را تامین کنند‪.‬‬ ‫شایان ذکر اســت که در طرح گفت وگوی بی واسطه‬ ‫مدیران ارشــد بانک انصار با مشــتریان و کارکنان‪ ،‬تمامی‬ ‫ مدیران ارشــد یا جانشــینان انان حضور داشته و بر اساس‬ ‫زمانبنــدی از پیش اعــام شــده از تاریخ ‪ 19‬مــرداد تا ‪17‬‬ ‫شهریور پاسخگوی سواالت مشــتریان و کارکنان بودند و‬ ‫به صورت مســتقیم با نقطه نظرات‪ ،‬نقدها و پیشنهادهای‬ ‫انان اشناتر شدند‪.‬‬ ‫ایت الله شبستری در دیدار با مدیران بانک دی‪:‬‬ ‫بازار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫مفاهیم بانکداری اسالمی به همه کارکنان نظام بانکی‬ ‫اموزش داده شود‬ ‫نماینده ولــی فقیه در اســتان اذربایجان شــرقی و‬ ‫امام جمعه تبریز در دیدار با مدیــران بانک دی بر اموزش‬ ‫مفاهیم بانکداری اســامی به همه کارکنــان نظام بانکی‬ ‫تاکید کرد‪ .‬به گزارش اداره کل روابط عمومی بانک دی‪،‬‬ ‫ایت الله شبســتری در این جلســه که در ادامه دیدارهای‬ ‫مدیران بانک دی با ائمه جمعه به مناسبت هفته بانکداری‬ ‫اســامی انجام شــد‪ ،‬ضمن تاکیــد بر اینکــه بانک های‬ ‫ایرانی می توانند بــا عمل به بانکداری اســامی به عنوان‬ ‫الگویی برای ســایر کشــورهای دنیا مطرح باشند‪ ،‬اظهار‬ ‫کرد‪« :‬خوشبختانه قوانین بانکداری اسالمی در دوره اول‬ ‫مجلس شورای اسالمی تصویب شد که البته بدون اشکال‬ ‫نیز نبوده و در حال حاضر در دست بررسی و تکمیل است‪».‬‬ ‫او با اشــاره بــه اینکه بانک دی منتســب بــه جامعه‬ ‫مقدس است گفت‪« :‬روح مطهر شهدایی که جان خود را‬ ‫در راه اسالم و میهن فدا کرده اند‪ ،‬منتظر اقدامات ما هم در‬ ‫بنیاد شهید و امور ایثارگران و هم حوزه بانکداری اسالمی‬ ‫هستند‪ .‬واژه شــهید را هاله ای از قداست فرا گرفته و بنیاد‬ ‫شــهید و نهادهای وابســته به ان باید مراقب اعمال خود‬ ‫باشند‪ ».‬ایت الله شبستری تصریح کرد‪« :‬بانک دی باید در‬ ‫رعایت عقود و شروط اسالمی کمال دقت را داشته باشد و‬ ‫در استخدام نیروها نیز دقت کند افرادی را به کار گیرد که‬ ‫شــان شــهیدان را حفظ کنند‪ ».‬وی در پایان ضمن تقدیر‬ ‫از بانک دی به عنــوان بانکی که حتی در شــرایط تحریم‬ ‫نیز قادر به ارائــه خدمات و محصوالت بانکی بود اســت‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬موضوع بانکداری اســامی و عملیات بانکداری‬ ‫بدون ربا باید کامال به کارمنــدان نظام بانکی اموزش داده‬ ‫شود تا انها بتوانند توجه مشتریان را به مباحث مختص به‬ ‫بانکداری اسالمی شامل وکالت بانک در عمل‪ ،‬تعیین سود‬ ‫علی الحساب و محاسبه ســود و زیان در پایان امر را جلب‬ ‫کنند‪ ».‬دکتر محمدعلی مورج‪ ،‬عضــو هیات مدیره بانک‬ ‫دی‪ ،‬نیز در این دیدار با ارائه گزارشی از فعالیت های بانک‬ ‫دی به ویژه اهتمام ان به موضوع بانکداری اسالمی تاکید‬ ‫کرد که بانــک دی توجه ویژه ای به انطبــاق محصوالت و‬ ‫خدمات بانکی بر احکام شریعت دارد‪.‬‬ ‫وی با اشاره به جامعه هدف بانک دی افزود‪« :‬بانک‬ ‫دی با برخورداری از حدود ‪ 750‬هزار ســهامدار از خانواده‬ ‫معظم شــهدا و ایثارگران تمام تالش و همت خود را وقف‬ ‫خدمت خالصانه به این عزیزان کرده و با گسترش خدمات‬ ‫بانکــداری الکترونیک و کیفیــت خدمات خــود را به این‬ ‫جامعه افزایش داده است‪ ».‬مورج ضمن اشاره به عملکرد‬ ‫بانک های دیگــر در پایان دوره مالی خــود گفت‪« :‬بانک‬ ‫دی از معدود بانک هایی بود که امسال توانست با موفقیت‬ ‫مجمع سهام خود را برگزار کند و زودتر از وعده داده شده به‬ ‫سهامداران سود سهام انها را پرداخت کرد‪».‬‬ ‫ابراهیم صفرلکی‪ ،‬مدیرکل روابط عمومی و جمعی از‬ ‫کارکنان شعبه تبریز در این دیدار حضور داشتند‪ .‬همچنین‬ ‫مدیران بانک دی پس از این دیدار با حضور در شعبه تبریز‬ ‫ضمن بازدید با رئیس شعبه و کارکنان ان گفت وگو کردند‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫از مسئولیت خود‬ ‫در جهت خدمت به مردم‬ ‫بهرهببرید‬ ‫جواد فهیمی پور‪ ،‬قائم مقام مدیرعامل موسسه اعتباری کوثر در افتتاحیه چهارمین دوره‬ ‫توجیهی تخصصی روسای شعب موسسه گفت‪« :‬شما باید خودتان را برای طی کردن مسیری‬ ‫برای رقابت با بانک ها و موسسات اعتباری که سال ها از عمر فعالیت انها می گذرد‪ ،‬اماده کنید و‬ ‫با تسلط بر دانش روز بانکی‪ ،‬تسلط بر قوانین بانک مرکزی‪ ،‬اگاهی و اشراف بر قوانین بانکداری‬ ‫بدون ربا به اعتالی کوثر و روند توسعه ای موسسه کمک کنید‪».‬‬ ‫فهیمی پور با اشاره به شاخصه های یک رئیس شــعبه موفق و کارامد گفت‪« :‬اشنایی بر‬ ‫مباحث کنترل و نظارتی‪ ،‬قراردادن نظم و اطالع از به روز ترین مسائل اقتصادی و بانکی‪ ،‬تسلط‬ ‫بر قوانین مبارزه با پولشویی و شناخت نقاط ضعف و قوت‪ ،‬ایمان به کار گروهی و تقویت روحیه‬ ‫کارگروهی در بین کارکنان شعبه‪ ،‬استقبال و ترغیب کارکنان به ارائه پیشنهاد و استفاده از نقطه‬ ‫نظرات انان‪ ،‬شما را در مسیری که اغاز کردید موفق کرده و شعبه ای که مسئولیت ان در اختیار‬ ‫شماست را نمونه و متمایز می کند‪».‬‬ ‫قائم مقام مدیرعامل موسسه اعتباری کوثر با اشاره به حرکت توسعه ای موسسه و اخذ مجوز‬ ‫رسمی از بانک مرکزی اظهار داشت‪« :‬موسسه توانسته در مدت کمتر از سه سال به موفقیت های‬ ‫چشمگیری دست پیدا کند‪ .‬حرکت ما در نظام بانکی با شتاب ادامه دارد و در این روند صعودی‬ ‫دقت‪ ،‬روحیه جهادی‪ ،‬تجربه‪ ،‬تخصص و نیروهای جوان و تحصیلکرده نقش بسزایی دارند‪ .‬از‬ ‫نام کوثر صیانت کنید و در شان نام کوثر تالش کنید چرا که در این مسیر طی شده کوثریان تمام‬ ‫تالش خود را برای حفظ و اعتالی کوثر به کار بستند‪».‬‬ ‫وی یکی دیگر از شاخصه های یک رئیس شعبه موفق را مشتری مداری و احترام به ارباب‬ ‫رجوع در هر پست و مقامی دانست و افزود‪« :‬تکریم مشتری را باید با خوشرویی‪ ،‬تسهیل در انجام‬ ‫ی مناسب در دســتورکار خود قرار دهید‪ .‬مشتری که به شعبه مراجعه می کند‬ ‫امور و ارتباط کالم ‬ ‫انتظار پاسخگویی و خوش خلقی از شما دارد‪ .‬باید به خواست مشتری احترام گذاشته و کارهایی‬ ‫که به شما ارجاع داده می شود را به بهترین وجه پاسخ دهید‪».‬‬ ‫عضو هیات مدیره موسســه اعتباری کوثر باتوجه به اختیارات رئیس شعبه اظهار داشت‪:‬‬ ‫«یک رئیس شعبه مسئول تمام انچه به وی تفویض اختیار شده ‪ ،‬است و باید از مسئولیتی که‬ ‫برای مدتی در اختیارش گذاشته شده در جهت منافع سازمان و خدمت به مشتریان استفاده کند‬ ‫و بداند که در مقابل این مسئولیت سنگین باید پاسخگو باشد‪».‬‬ ‫پرداخت ‪ 3/284‬فقره وام ازدواج از سوی‬ ‫موسسه اعتباری کوثر‬ ‫سرپرســت معاونت اعتبــارات و تســهیالت گفت‪:‬‬ ‫«موسسه اعتباری کوثر از ابتدای سال‪ 94‬تا کنون ‪3/284‬‬ ‫فقره وام قرض الحســنه ازدواج با شــرایط ســهل و در‬ ‫چارچوب ضوابط بانک مرکزی پرداخت کرده اســت‪ ».‬به‬ ‫گزارش روابط عمومی موسسه اعتباری کوثر؛ علی قاضی‬ ‫با اعالم این مطلب اظهار داشت‪« :‬در راستای حمایت از‬ ‫تدابیر دولت تدبیر و امید‪ ،‬اهمیت موضوع ازدواج جوانان‬ ‫و ضرورت فراهــم کردن زمینــه الزم جهت تســهیل این‬ ‫سنت حسنه‪ ،‬موسسه اعتباری کوثر از زمان اتصال به سامانه‬ ‫ازدواج بانک مرکزی تا کنون تعداد ‪ 3/284‬فقره تسهیالت‬ ‫ازدواج به مبلــغ ‪ 11/920/000/000‬ریال بــه زوجین در‬ ‫شعب سراســر کشــور پرداخت کرده اســت‪ ».‬سرپرست‬ ‫معاونــت اعتبارات و تســهیالت موسســه اعتبــاری کوثر‬ ‫افزود‪« :‬در این موسسه وام های ‪ 30‬و ‪ 100‬میلیون ریالی‬ ‫قرض الحسنه ازدواج با دوره بازپرداخت ‪ 48‬ماهه و با شرایط‬ ‫اسان به هریک از زوجین متقاضی پرداخت می شود‪ ».‬وی‬ ‫خاطر نشان ساخت‪« :‬شعب استان های تهران‪ ،‬اذربایجان‬ ‫شــرقی و البرز به ترتیب با اعطای ‪ 233 ، 800‬و ‪ 193‬فقره‬ ‫وام ازدواج به جوانان ایران اسالمی رتبه های اول تا سوم را‬ ‫در پرداخت وام ازدواج در موسسه اعتباری کوثر از ان خود‬ ‫کرده اند‪ ».‬قاضی تشریح کرد‪« :‬افزایش بیش از سه برابری‬ ‫وام ازدواج جوانان می تواند کمک خوبی برای اغاز زندگی و‬ ‫همچنین تامین هزینه مربوط به ازدواج باشد و موسسه کوثر‬ ‫با جدیت تمام در راستای تحقق سیاست های بانک مرکزی‬ ‫ج‪.‬ا‪.‬ا در این خصوص گام های موثری برداشــته است‪».‬‬ ‫وی در پایان گفت‪« :‬در عین حال‪ ،‬می تــوان امیدوار بود‬ ‫که وام قرض الحســنه ‪ ۲۰‬میلیون تومانــی (مجموع کل‬ ‫پرداختی به زوجیــن) امکان خوبی را برای شــروع زندگی‬ ‫جوانان فراهم نماید‪».‬‬ ‫دومین جشــنواره رشــد‪ ،‬یادگیــری و موفقیت های‬ ‫پایدار موسســه اعتباری کوثر با محوریــت پژوهش های‬ ‫فرهیختگان کوثر در اذرماه سال جاری برگزار خواهد شد‪.‬‬ ‫به گزارش روابط عمومی موسســه اعتبــاری کوثر؛‬ ‫دومین جشــنواره رشــد‪ ،‬یادگیری و موفقیت هــای پایدار‬ ‫با همکاری معاونت توســعه و مدیریت ســرمایه انســانی‪،‬‬ ‫مدیریت برنامه ریزی و تحول و مرکز تحول و اســتراتژیک‬ ‫موسسه برگزار خواهد شد‪.‬‬ ‫غالمرضا قبادی؛ دبیر جشــنواره گفت‪« :‬شــناخته‬ ‫شدن به عنوان یک ســازمان یادگیرنده‪ ،‬ارتقای مدیریت‬ ‫دانش ســازمانی‪ ،‬ثبت و ترویج تجربه های موفق کارکنان‬ ‫و مدیــران‪ ،‬ترویج فرهنگ کار تیمــی‪ ،‬باالبردن بهره وری‬ ‫کارکنان‪ ،‬روان ســازی فرایند ها و جلوگیری از به هدررفتن‬ ‫منابع از اهداف برگزاری این جشنواره است‪».‬‬ ‫مدیربرنامه ریــزی و تحول موسســه اعتبــاری کوثر‬ ‫افزود؛ برگزاری جشــنواره های ساالنه فرصت اندیشیدن‪،‬‬ ‫خطرکردن و برنده شــدن برای کارکنان موسسه در تمامی‬ ‫ سطوح را فراهم می نماید‪.‬‬ ‫وی گفت‪« :‬مهلت ارسال پایان نامه ها در حوزه های‬ ‫مدیریتی‪ ،‬بانکی‪ ،‬مالــی‪ ،‬فناوری اطالعــات‪ ،‬بازاریابی و‬ ‫سرمایه های انسانی تا پایان شهریورماه سال جاری است‪.‬‬ ‫در این راستا پایان نامه های ارسالی توسط هیات علمی مرکز‬ ‫تحول استراتژیک بررسی و از پژوهش های برتر در جشنواره‬ ‫تقدیر می شود‪».‬‬ ‫در پایان قبادی تاکید کرد‪«:‬موسســه اعتباری کوثر‬ ‫در راستای تحقق خط مشی سازمانی معتقد به شناسایی و‬ ‫تقویت قهرمانان علمی و تجربی داخلی است‪».‬‬ ‫دومینجشنواره‬ ‫رشد‪ ،‬یادگیری و‬ ‫موفقیت هایپایدار‬ ‫برگزار می شود‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫بازار‬ ‫‪83‬‬ ‫بازار‬ ‫مدیرعامل موسسه اعتباری ثامن‪:‬‬ ‫بازار‬ ‫‪84‬‬ ‫مثلث | شماره ‪325‬‬ ‫درامد های «ثامن» متنو ع تر می شود‬ ‫مدیرعامل موسســه اعتباری ثامــن از مراحل پایانی‬ ‫اخذ مجــوز در بانــک مرکزی خبــر داد و گفــت‪« :‬وصول‬ ‫مطالبــات معوق بایــد از مهمترین برنامه هــای همکاران‬ ‫باشد و کانال های درامدی موسســه را هم از تک درامدی‬ ‫خارج کنیم‪».‬‬ ‫به گزارش روابط عمومی موسســه اعتبــاری ثامن؛‬ ‫محمدابراهیــم پورزرندی در نخســتین ســفر دوره ای به‬ ‫اســتان ها در جمع مدیران و روسای شعب استان خراسان‬ ‫اظهار داشت‪« :‬در تالش برای تاســیس و راه اندازی پنج‬ ‫شرکت جدید که توســط هیات مدیره مصوب شد هستیم و‬ ‫به زودی مراحل تاسیس انها شروع می شود‪».‬‬ ‫مدیرعامــل موسســه اعتبــاری ثامــن گفــت‪:‬‬ ‫«اولویت های مجموعه ثامن با برنامه ریزی دقیق مشخص‬ ‫شده و به زودی طبق قوانین بانک مرکزی انحالل تعاونی‬ ‫اعتبار و تشکیل و اخذ مجوز موسســه را پیش رو خواهیم‬ ‫داشت‪».‬‬ ‫مدیرعامل موسسه اعتباری ثامن در نخستین بازدید‬ ‫از شعب خراسان در جمع مدیران و روسای شعب خراسان‬ ‫گفت‪« :‬شورای راهبردی موسسه تشکیل و اولویت های ان‬ ‫مشخص شده که نخستین گام ان دریافت مجوز از بانک‬ ‫مرکزی است‪ ،‬هم اکنون با ایجاد کمیته انحالل و تاسیس‬ ‫اغاز به کار کرده است و در حال گذراندن مراحل اخذ مجوز‬ ‫از بانک مرکزی است‪».‬‬ ‫پورزرنــدی در ادامه افزود‪« :‬اولویــت بعدی اتصال‬ ‫به شبکه شتاب اســت و ثامن ارتباط عصر با پتانسیلی که‬ ‫در زمینه ‪ IT‬دارد تالش می کند که بتواند امکان اســتفاده‬ ‫از کارت های موسســه اعتباری ثامن از دیگر بانک ها نیز‬ ‫فراهم شود‪».‬‬ ‫وی با بیــان اینکه باید زنجیره خدمات ارزشــی ثامن‬ ‫تکمیل شود‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬از هیات مدیره مجوز تاسیس‬ ‫لیزینگ‪ ،‬گروه مالی ثامن‪ ،‬شرکت کارگزاری بورس‪ ،‬شرکت‬ ‫تخصصی وصول مطالبات معوق و صرافی دریافت شــده‬ ‫است که به محض تاسیس و شروع به کار از طریق سایت‬ ‫به اطالع همکاران خواهد رسید‪».‬‬ ‫مدیرعامل موسســه ثامن با اشــاره بــه اینکه نیروی‬ ‫انسانی سرمایه هر ســازمانی و توانمندســازی ان اولویت‬ ‫مجموعه اســت افزود‪« :‬بیش از ‪90‬درصد درامد موسسه‬ ‫از محل تسهیالت اســت و نباید به این شــکل ادامه پیدا‬ ‫کند و می بایســتی ســبد درامدی خود را افزایش داده و از‬ ‫تک درامدی خارج شــود‪ .‬به زودی بســته ها و محصوالت‬ ‫جدید طراحی و عرضه می شود‪».‬‬ ‫پورزندی با اشاره به مولد کردن اموال غیر مولد گفت‪:‬‬ ‫«همکاران مستقر در شــعبه باید به دنبال وصول مطالبات‬ ‫معوق باشند‪ ،‬هر یک از کارکنان باید در مولد کردن اموال‬ ‫غیرمولد ســهیم باشــند و همکاری کننــد‪ .‬کمیته وصول‬ ‫مطالبات معوق در ســتاد هم بــا جدیت و تــاش در حال‬ ‫وصول است‪».‬‬ ‫وی با اشــاره به برنامه هــای میان مــدت پیش بینی‬ ‫شده‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬باید به دنبال راهکارهای جدید برای‬ ‫براوردن انتظار ســهام داران و ســوداوری پایدار باشــیم‪،‬‬ ‫همچنین باید جایگاه رقابتی و ســهم از بــازار را تبیین و با‬ ‫جذب منابع پایدار و کم هزینه سهم بازار قابل توجهی برای‬ ‫موسسه ایجاد شود‪».‬‬ ‫قائم مقام موسسه نیز در این همایش گفت‪« :‬موسسه‬ ‫اعتباری ثامن در حــال ورود به یک مرحله جدیــد از دوره‬ ‫حیات سازمانی خود است‪».‬‬ ‫محمود مردانی با تشریح دوره های پیش روی سازمان‬ ‫عنــوان کــرد‪« :‬دوره تطبیــق و تثبیت دوره ای اســت که‬ ‫مجموعــه ان را در پیــش رو دارد‪ ،‬تطبیــق از جنبــه درجه‬ ‫انطباق پذیری با ضوابط و مقررات بانــک مرکزی و مراجع‬ ‫نظارتــی و تثبیت از ایــن رو که جایــگاه قانونی موسســه‬ ‫مشخص و تعیین می شود‪».‬‬ ‫وی در ادامه در خصــوص وصــول مطالبات معوق‬ ‫گفت‪« :‬همکاران باید در ســطح شعب و ســتاد نسبت به‬ ‫وصول مطالبات تالش وافری انجام دهند تا پولی که متعلق‬ ‫به سازمان است دوباره به چرخه مالی برگردد‪ ،‬این فرایند از‬ ‫پرداخت سودهای باال جلوگیری می کند‪».‬‬ ‫این عضــو هیات مدیره موسســه ثامن بــا بیان این‬ ‫مطلب که دیگر مجبور نمی شــویم سودهای باال پرداخت‬ ‫نماییم تا فرایند تبدیل و تثبیت ســازمان بــه تاخیر بیفتد‪،‬‬ ‫افزود‪« :‬اگــر بتوانیم مطالبات معوق را وصــول کرده و در‬ ‫چرخه گردش دوباره مالی قرار دهیم‪ ،‬یک هم افزایی قابل‬ ‫توجهی ایجاد می شود که در خلق پول و سود نقش بسزایی‬ ‫ایفا خواهد کرد‪».‬‬ ‫فتحعلی خوشبین‪ ،‬مشــاور عالی مدیرعامل موسسه‬ ‫اعتباری ثامــن در این همایش گفت‪« :‬موسســه اعتباری‬ ‫ثامن زیرســاخت های خوبی برای تبدیل به بانک دارد‪ ،‬اما‬ ‫لزوم به روز کردن دســتورالعمل ها و بخشــنامه ها یکی از‬ ‫اولویت های سازمان است‪».‬‬ ‫وی در بخش دیگری از ســخنانش با تاکید بر به روز‬ ‫شدن‪ ،‬عنوان کرد‪« :‬نحوی سپرده گیری‪ ،‬سپرده گذاری‪،‬‬ ‫بخشنامه و اصول مشتری مداری باید به روز شود‪».‬‬ ‫خوش بین با اشاره به سرمایه گذاری مناسب در بخش‬ ‫فنــاوری اطالعات تصریح کــرد‪« :‬در این بخــش انتظار‬ ‫می رود به خصوص در قســمت جهش کمــک فراوانی به‬ ‫سازمان شود و هنگام اتصال به شبکه شتاب بخش ‪ IT‬باید‬ ‫تمام پایانه های خرید خریداری شــده را نصــب و اجرایی‬ ‫کند‪».‬‬ ‫وی ادامــه داد‪« :‬در بخش دســتگاه های خودپرداز‬ ‫بازی کارمــزد وجــود دارد‪ ،‬یعنی بــه تعداد دســتگاه های‬ ‫عابربانکی که موسسه در اختیار دارد امکان گرفتن کارمزد‬ ‫بیشتر می شود‪».‬‬ ‫مشاور عالی مدیرعامل موسسه اعتباری ثامن اضافه‬ ‫کرد‪« :‬دارایی ثابتی که در درامدزایی شــرکت نکند دارایی‬ ‫ثابت نیســت‪ ،‬مازاد اســت و به قول اقتصاددانان دارایی‬ ‫مسموم است‪ ،‬که باید تبدیل شــود و از ان استفاده بهینه‬ ‫شود‪».‬‬ ‫مدیر منطقه هشــت نیــز در این جلســه با تشــریح‬ ‫حوزه های زیر مجموعه این منطقه گفت‪« :‬در مجموع ‪81‬‬ ‫شــعبه در ‪ 5‬حوزه با وجود همه چالش های ایجاد شده‪ ،‬باز‬ ‫هم توانستیم حداقل از نظر سود دهی رقم قابل توجهی در‬ ‫سطح شبکه به خود اختصاص داده و زیان ده نباشیم و رشد‬ ‫منابع در پایان مرداد‪ 95‬بر اثر تالش بی وقفه و برنامه ریزی‬ ‫همــکاران و با در نظر داشــتن اهداف بودجــه ای و تغییر‬ ‫ترکیب سپرده ها جایگاه مناسبی را در سطح شبکه برای خود ‬ ‫ترسیم کرده است‪».‬‬ ‫اقــای کیوان فر در پایــان افزود‪« :‬بــه حکایت امار‬ ‫مدیریــت برنامه ریــزی در پایان ســال گذشــته بــه دلیل‬ ‫چالش هــای ایجــاد شــده موسســات اعتبــاری و رکــود‬ ‫به خصوص در بخش مســکن نتوانســته روند همیشــگی‬ ‫رشد منابع و به تبع ان پرداخت تسهیالت را داشته باشد‪».‬‬ ‫گفتنی است این نخستین بازدید و نشست مدیرعامل‬ ‫موسسه اعتباری ثامن از شعب استان خراسان رضوی بود‬ ‫که انجام شد‪.‬‬