ماهنامه مثلث شماره 326

‫جنگ سرد‬ ‫خاورمیانهای‬ ‫صلح شام؛ شکننده‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره سیصد و بیست وشش‪ 27 /‬شهریور ‪ 88 / 1395‬صفحه ‪ 6000/‬تومان‬ ‫توافق کری – الوروف‬ ‫دوامی ندارد‬ ‫روابط ایران و عربستان‬ ‫به چه سمتی میرود؟‬ ‫دوقطبیممنوع‬ ‫رقابت میان روحانی – احمدینژاد در سال ‪ 96‬به صالح کشور نیست‬ ‫احمدینژاد نامزد نمیشود‬ ‫گفتوگو با عبدالرضا داوری‬ ‫پاتک روسی‬ ‫چرا چینیها با عضویت ایران‬ ‫در شانگهای مخالفند؟‬ ‫نگرانی اصالحطلبان از رای پایین‬ ‫روحانی است نه ردصالحیت او‬ ‫گفتوگو با ناصر ایمانی‬ ‫اکبر زنجانپور‪:‬‬ ‫زمان الزم داریم‬ ‫چرا اثارهنری درباره منا‬ ‫ساخته نمیشود؟‬ ‫میراث حماسه‬ ‫پروندهای درباره کتابهایی که‬ ‫از دفاع مقدس میگویند‬ ‫جلد‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫خداحافظیزودهنگام‬ ‫چهکسیجایگزینهیالریکلینتونخواهدشد؟‬ ‫پیامغدیر‪،‬والیتوحکومت‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫عیدسعیدغدریخممبارک باد‬ ‫امیدوارم ان‏شــاءال ّله‏‪ ،‬ایــن عید مبارک‬ ‫به همۀ ملتهای مظلــوم و بخصوص به ملت‬ ‫شــریف ما مبارک باشد‪ .‬خداوند ان‏شــاءال ّله‏‬ ‫که با عنایات خاصۀ خود نظــری به این ملت‬ ‫بزرگ که بایــد گفت پرچمدار اســام در این‬ ‫عصر هستند‪ ،‬به اینها عنایت خاصی بفرماید‬ ‫و انهــا را از عنایات خاصۀ خــود نصیب بزرگ‬ ‫عنایت بفرماید‪.‬‬ ‫من دربارۀ شــخصیت حضرت امیر چه‬ ‫می‏توانم بگویم و کی چه می‏تواند بگوید‪ .‬ابعاد‬ ‫مختلفه‏ای که این شــخصیت بزرگ دارد‪ ،‬به‬ ‫گفتگوی ماها و به سنجش بشری در نمی‏اید‪.‬‬ ‫کسی که انسان کامل اســت و مظهر جمیع اسماء و صفات‬ ‫حق تعالی است‪ ،‬ابعادش به حسب اسماء حق تعالی باید هزار‬ ‫تا باشــد و ما از عهدۀ بیان حتی یکی‏اش نمی‏توانیم براییم‪.‬‬ ‫این شخصیت که جامع تضاد است‪ ،‬امور متضاده در او جمع‬ ‫است‪ ،‬کســی نمی‏تواند در حول و حوش او سخن بگوید؛ از‬ ‫این جهت‪ ،‬من در این موضوع بهتر می‏دانم که ساکت باشم‪.‬‬ ‫لکن مسئله‏ای را که بهتر است ما بگوییم‪ ،‬انحرافاتی است که‬ ‫برای ملتها و خصوص ًا‪ ،‬برای شیعیان این حضرت پیش امده‬ ‫است در طول تاریخ و دستهایی که این انحرافات را از اول به‬ ‫وجود اورده‏اند و توطئه‏هایی که بوده اســت در طول تاریخ و‬ ‫اخیر ًا در این سالهای اخیر‪ ،‬سده‏های اخیر پیش امده است‪،‬‬ ‫انها را عرض کنم‪.‬‬ ‫مسئلۀ غدیر‪ ،‬مسئله‏ای نیست که بنفسه برای حضرت‬ ‫‪10- 19‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مرتضوی‪ :‬عذرخواهی می کنم‬ ‫کاپیتوالسیون بانکی؟‬ ‫معمای ‪FATF‬‬ ‫شکست سعودی‬ ‫‪20- 25‬‬ ‫گفتارها‬ ‫از ازادی تا اوار گی راه زیادی نیست‬ ‫گروه بیست و بحران های خودساخته‬ ‫تامالت فوتبالی‬ ‫اینده حلقه شمال خراسان‬ ‫‪30- 43‬‬ ‫سیاست‬ ‫احمدی نژاد نامزد نمی شود‬ ‫وقتی هاشمی رد شد ممکن است‬ ‫روحانی هم رد شود‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫مثلث؛هفتهنامه ایخبری‪،‬تحلیلیاستکهسعیداردروایتیمنصفانهوعادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه ضلع استقالل‪،‬‬ ‫ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش‬ ‫اسالم‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گســترش و سیادت اسالم خواهی در‬ ‫سراسر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم‬ ‫شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب‬ ‫و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت‬ ‫قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان‬ ‫فرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬امیدواریمکهدرروایت مانصادق‪،‬برمرام مان‬ ‫مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب‬ ‫و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬مصطفیصادقی‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی (دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫اقتصاد ‪ :‬محمدمهدی صدرزاده (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫جامعه شناسی و فکرنو‪ :‬علی حاجی ناصری (دبیر)‬ ‫فرهنگ‪ :‬شایان ربیعی (دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬محمد شکراللهی (دبیر)‬ ‫مشاور هنری ‪ :‬نیما ملک نیازی ‬ ‫امیر یک مســئله‏ای پیش بیاورد‪ ،‬حضرت امیر مسئلۀ غدیر‬ ‫را ایجاد کرده اســت‪ .‬ان وجود شــریف که منبع همۀ جهات‬ ‫بوده است‪ ،‬موجب این شده است که غدیر پیش بیاید‪ .‬غدیر‬ ‫برای ایشــان ارزش نــدارد؛ ان کــه ارزش دارد خود حضرت‬ ‫اســت که دنبال ان ارزش‪ ،‬غدیر امده است‪ .‬خدای تبارک و‬ ‫تعالی که مالحظه فرموده اســت که در بشر بعد از رسول ال ّل ‏ه‬ ‫کسی نیســت که بتواند عدالت را به ان طوری که باید انجام‬ ‫بدهد‪ ،‬ان طوری که دلخواه است انجام بدهد مامور می‏کند‬ ‫رسول‏ال ّل ‏ه را که این شــخص را که قدرت این معنا را دارد که‬ ‫عدالت را به تمام معنا در جامعه ایجاد کند و یک حکومت الهی‬ ‫داشته باشد‪ ،‬این را نصب کن‪ .‬نصب حضرت امیر به خالفت‬ ‫این طور نیست که از مقامات معنوی حضرت باشد؛ مقامات‬ ‫معنوی حضرت و مقامات جامع او این اســت کــه غدیر پیدا‬ ‫بشــود‪ .‬و اینکه در روایات ما و از ان زمان تا حاال این‬ ‫غدیر را ان قدر ازش تجلیل کرده‏اند‪ ،‬نه از باب اینکه‬ ‫حکومت یک مســئله‏ای اســت‪ ،‬حکومت ان است‬ ‫که حضرت امیر به ابن عبــاس می‏گوید که «به قدر‬ ‫این کفش بی‏قیمت هم پیش من نیســت»[‪]1‬انکه‬ ‫هست اقامۀ عدل اســت‪ .‬ان چیزی که حضرت امیر‬ ‫ـ ســام‏ال ّله‏ علیه ـ و اوالد او می‏توانستند در صورتی‬ ‫که فرصت بهشان بدهند‪ ،‬اقامۀ عدل را به ان‏طوری‬ ‫که خدای تبارک و تعالی رضا دارد انجام بدهند‪ ،‬اینها‬ ‫هستند‪،‬لکنفرصتنیافتند‪.‬زنده نگه‏داشتناین عید‬ ‫نه برای این است که چراغانی بشود و قصیده‏خوانی‬ ‫بشود و مداحی بشــود‪ ،‬اینها خوب است‪ ،‬اما مسئله‬ ‫این نیست‪.‬‬ ‫‪44- 61‬‬ ‫بین الملل‬ ‫جنگ سرد خاورمیانه ای‬ ‫عبور از جنگ نیابتی‬ ‫صلح در شام‬ ‫شرق گرایی پارسی‬ ‫‪62-71‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫تصویر منا از قاب هنرهای هفتگانه‬ ‫ما فیلم می سازیم نه فیلمساز!‬ ‫هر ماه یک خبر‬ ‫عمومی شدن یک فیلم خاص‬ ‫‪72-77‬‬ ‫ورزش‬ ‫سکوت بی دلیل‬ ‫سطح فنی تیم ملی نزول کرده است‬ ‫کی روش می داند از هر بازی چه می خواهد‬ ‫تیم ملی در چین بهتر از تهران بازی کرد‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫و افشین جم‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫ویرایش‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی و نرگس حاجیلو‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمدرضا پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬علیرضا اسدالهی‪ -‬علی اکبر پیمانی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر دارابی ‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی‪ -‬حسین محمد پورزرندی‬ ‫مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‪ -‬محمدابراهیم محمد پورزرندی‬ ‫علیرضا حسن زاده ‪ -‬دکتر عیسی رضایی ‪ -‬سید حمید خالقی ‪ -‬هادی انباردار‬ ‫طراح جلد‪ :‬مصطفی مرادی‬ ‫جنگ سرد‬ ‫خاورمیانهای‬ ‫صلح شام؛ شکننده‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره سیصد و بیست وشش‪ 27 /‬شهریور ‪ 88 / 1395‬صفحه ‪ 6000/‬تومان‬ ‫توافق کری – الوروف‬ ‫دوامی ندارد‬ ‫روابط ایران و عربستان‬ ‫به چه سمتی میرود؟‬ ‫دوقطبیممنوع‬ ‫رقابت میان روحانی – احمدینژاد در سال ‪ 96‬به صالح کشور نیست‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912-8505848 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬پردازش تصویر رایان‬ ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید عباسپور(توانیر)‪ ،‬خیابان نظامی گنجوی‪ ،‬کوچه پناه‪،‬‬ ‫پالک ‪19‬‬ ‫تلفن ‪88198280 :‬‬ ‫احمدینژاد نامزد نمیشود‬ ‫گفتوگو با عبدالرضا داوری‬ ‫پاتک روسی‬ ‫چرا چینیها با عضویت ایران‬ ‫در شانگهای مخالفند؟‬ ‫نگرانی اصالحطلبان از رای پایین‬ ‫روحانی است نه ردصالحیت او‬ ‫گفتوگو با ناصر ایمانی‬ ‫اکبر زنجانپور‪:‬‬ ‫زمان الزم داریم‬ ‫چرا اثارهنری درباره منا‬ ‫ساخته نمیشود؟‬ ‫میراث حماسه‬ ‫پروندهای درباره کتابهایی که‬ ‫از دفاع مقدس میگویند‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫تداوم یک مباحثه‬ ‫خبرنامه‬ ‫ماجرای پیوســتن ایران به گــروه مالی ‪ fatf‬همچنــا ن محل بحث‬ ‫رسانه ها و شخصیت های داخلی است ‪.‬در خبرنامه این هفته عالوه بر‬ ‫این موضوع به نامه سعید مرتضوی ‪ ،‬قایق های تندرو در خلیج فارس ‪،‬‬ ‫تغییرا ت وزارت کشور و بازگشت هواپیماهای روسی نیز پرداخته ایم‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫رهبرمعظمانقالب‪:‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫دستکاریدرامارگناهی کبیرهاست‬ ‫در امار هم باید وضعیت موجود تبیین شود و هم «روند‬ ‫تغییرات» شناســایی شــود تا در روزگار کنونی که ســرعت‬ ‫تغییرات در ان بسیار زیاد است‪ ،‬مسئوالن و تصمیم گیران‬ ‫کشور در اثر تغییر روندها غافلگیر نشوند‪.‬‬ ‫رهبر معظم انقالب اســامی با تاکید بــر اینکه همه‬ ‫مردم عزیز باید به طور جدی در این طرح مهم مشارکت کنند‪،‬‬ ‫فرمودند‪« :‬گاهی مراکز مختلف در خصوص نرخ بیکاری یا‬ ‫نرخ تورم و رشــد اقتصادی‪ ،‬امار متفاوتی بیان می کنند که‬ ‫این مساله موجب ایجاد بی اعتمادی در مردم می شود‪».‬‬ ‫حضرت ایت اللــه خامنــه ای‪ ،‬رهبر معظــم انقالب‬ ‫اسالمی در دیدار مسئوالن ستاد سرشماری عمومی نفوس‬ ‫و مسکن‪ ،‬اعضای شورای عالی امار کشور و مدیران مرکز‬ ‫امار ایران‪« ،‬امار و اطالعات دقیــق‪ ،‬متمرکز و علمی» را‬ ‫پایه اصلی در تصمیم گیری کارامد برای کشور خواندند و با‬ ‫تاکید بر اهمیت طرح سرشماری عمومی‪ ،‬خطاب به مردم‬ ‫خاطرنشــان کردند‪« :‬همه مردم عزیز باید به طور جدی در‬ ‫این طرح مهم مشارکت کنند‪».‬رهبر انقالب اسالمی‪ ،‬امار را‬ ‫ضرورتی قطعی و اصلی برای برنامه ریزی در خصوص منابع‬ ‫و نیازهای متنوع و گسترده کشور دانستند و افزودند‪« :‬احاد‬ ‫مردم عزیز برای انکه تصمیم گیری ها در کشور «درست‪،‬‬ ‫بجا و کارامد» باشــد‪ ،‬هم در این طرح مهم شــرکت کنند و‬ ‫هم امار و اطالعات مورد نیاز را به صــورت دقیق در اختیار‬ ‫دستگاه های اماری قرار دهند و امار نیز همچنانکه مسئوالن‬ ‫گفته اند جنبه محرمانه دارد‪».‬حضرت ایت الله خامنه ای در‬ ‫ادامه خطاب به متولیان امار در کشــور خاطرنشان کردند‪:‬‬ ‫«در امار هم باید وضعیت موجود تبیین شــود و هم «روند‬ ‫تغییرات» شناســایی شــود تا در روزگار کنونی که ســرعت‬ ‫تغییرات در ان بسیار زیاد است‪ ،‬مسئوالن و تصمیم گیران‬ ‫کشور در اثر تغییر روندها غافلگیر نشوند‪».‬ایشان با اشاره به‬ ‫اهمیت دقت و صحت امار‪ ،‬و ضربه سنگینی که امار غلط به‬ ‫کشور می زند‪ ،‬افزودند‪« :‬متاسفانه کشور از لحاظ امارگیری‬ ‫عقب است و حتی برخی مســئوالن از حقایق و امار واقعی‬ ‫در بعضی بخش ها مطلع نیســتند‪».‬رهبر انقالب اسالمی‬ ‫به عنوان نمونه به اهمیت امار در اقتصاد دانش بنیان اشاره‬ ‫کردند و گفتند‪« :‬اقتصاد دانش بنیان که راه پیشرفت کشور‬ ‫است‪ ،‬متکی به «عنصر انسانی با ســواد و مبتکر» است و‬ ‫باید مشخص شــود که در هر یک از شاخه های اقتصادی‬ ‫و فنی چه تعدادی از جوانان و نیروهای با استعداد و دارای‬ ‫ابتــکار و انگیزه وجود دارند‪».‬حضــرت ایت الله خامنه ای‬ ‫همچنین به نقــش تعیین کننده امــار در اقتصاد مقاومتی‬ ‫اشــاره کردند و افزودنــد‪« :‬راه عالج حقیقی مشــکالت‬ ‫کشور‪ ،‬اقتصاد مقاومتی است و اگر تمام راه های دنیا هم‬ ‫به روی ما باز شود اما اقتصاد کشور درون زا نباشد‪ ،‬در نهایت‬ ‫ایــن معادله‪ ،‬معادله ای شکســت خورده است‪».‬ایشــان‬ ‫خاطرنشــان کردند‪« :‬الزمه تحقــق اقتصــاد مقاومتی‪،‬‬ ‫وجود امــار و اطالعات دقیــق از وضعیت تولیــد داخل و‬ ‫بنگاه های تولیــدی و نیازهای انهاســت‪«».‬ارائه بهنگامِ‬ ‫امار به مسئوالن و تصمیم گیران کشور و سازندگان افکار و‬ ‫گفتمان های عمومی»‪ ،‬نکته دیگری بود که رهبر انقالب‬ ‫اسالمی بر ان تاکید کردند‪.‬ایشان با اشاره به مساله «پیری‬ ‫جمعیت و استمرار نادرست سیاست های کاهش جمیعت»‬ ‫افزودند‪« :‬رشد جمعیت ‪ 4‬درصدی در سال های دهه ‪،60‬‬ ‫نیاز به عالج داشــت کــه عالج ان‪ ،‬همان سیاســت های‬ ‫کاهش جمعیت بود اما تداوم این سیاســت ها باید با ارائه‬ ‫امار بهنگام توسط مسئوالن در وقت معینی متوقف یا کند‬ ‫می شد‪ ،‬زیرا مشکل پیری جمعیت یکی از مشکالت بدون‬ ‫عالج است و امروز کشورهای پیشــرفته نیز راه حلی برای‬ ‫ان ندارند‪.‬حضرت ایت الله خامنه ای در ادامه‪ ،‬اختالف در‬ ‫امارهای مراکز اماری را «بالیی بزرگ» خواندند و افزودند‪:‬‬ ‫«گاهی مراکز مختلف در خصوص نرخ بیکاری یا نرخ تورم‬ ‫و رشــد اقتصادی‪ ،‬امارهای متفاوتی بیان می کنند که این‬ ‫مساله موجب ایجاد بی اعتمادی در مردم می شود‪».‬رهبر‬ ‫انقالب اسالمی با اشاره به نادرست خواندن برخی امارهای‬ ‫دولت های قبلی توســط دولت های بعدی افزودند‪« :‬باید‬ ‫منشا این دوگانگی ها مشخص شود‪ ،‬یعنی یا در ان دوره در‬ ‫بیان امارها اشکالی وجود داشته است یا در دوره پس از ان؛‬ ‫و در هر صورت‪ ،‬دستکاری در امارها که در معرض قضاوت‬ ‫مردم فهیم نیز قــرار دارد‪ ،‬گناهی کبیره اســت‪».‬حضرت‬ ‫ایت الله خامنه ای تاکید کردند‪« :‬از جمله کارهای اساسی‪،‬‬ ‫تمرکز امار در یک مرکز و همچنین تمرکز روی یک شــیوه‬ ‫علمی و مورد توافق است‪».‬‬ ‫ایشان با تایید استفاده از ابزارهای جدید در جمع اوری‬ ‫و پردازش اطالعــات اماری خاطرنشــان کردند‪« :‬اعالم‬ ‫نتیجه سرشــماری عمومی نباید به تاخیر بیفتد و نتایج باید‬ ‫با پردازش و جمع بندی علمی و دقیق‪ ،‬تا پایان سال اعالم‬ ‫شود‪».‬ایشان‪ ،‬همچنین ارزیابی نتایج و کارکردهای اسناد‬ ‫مهمی همچون سند چشم انداز ‪ 20‬ســاله و سیاست های‬ ‫کالن کشور را یکی دیگر از وظایف مهم مرکز امار برشمردند‬ ‫و خاطرنشان کردند‪« :‬مرکز امار‪ ،‬هم باید تحقق سیاست ها‬ ‫را بررسی کند و هم در خصوص نتایج و کارکردهای اجرای‬ ‫سیاســت ها اعالم نظر کند‪ ،‬تا در صــورت نامطلوب بودن‬ ‫نتایج‪ ،‬سیاست ها بازبینی و اصالح شوند‪».‬پیش از سخنان‬ ‫رهبر انقالب اسالمی‪ ،‬اقای نوبخت معاون رئیس جمهور‬ ‫و رئیس ســازمان برنامه و بودجه با بیان اینکه سرشــماری‬ ‫عمومی نفوس و مسکن‪ ،‬هر پنج سال یک بار اجرا می شود‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬سرشماری ســال ‪ 1395‬از ســوم تا ‪ 24‬مهرماه به‬ ‫روش اینترنتی و از ‪ 25‬مهر تا ‪ 25‬ابان ماه به صورت حضوری‬ ‫انجام می شــود‪».‬همچنین رئیس مرکز امار ایران با بیان‬ ‫گزارشی از فرایند سرشــماری عمومی نفوس و مسکن که‬ ‫به وسیله ‪ 25‬هزار امارگیر در سراسر کشور اجرا خواهد شد‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬اخذ اطالعات هر خانوار حدود ‪ 10‬تا ‪ 15‬دقیقه به‬ ‫طول می انجامد و به مردم اطمینان می دهیم که اطالعات‬ ‫فردی انها محرمانه خواهد بود‪».‬‬ ‫معمای ‪FATF‬‬ ‫نوبخت می گوید جای این‬ ‫بحث در رسانه ها نیست‬ ‫کاپیتوالسیون بانکی؟‬ ‫ادامه واکنش ها به قرار‬ ‫گرفتن ایران در لیست ‪fatf‬‬ ‫مرتضوی‪ :‬عذرخواهی می کنم‬ ‫گزار‬ ‫ش‬ ‫ا‬ ‫ول‬ ‫‪1‬‬ ‫نامه به دادگاه پرونده کهریزک‬ ‫هفت ســال از ماجرای کهریزک گذشته و حاال یک‬ ‫اتفاق مهم افتاده است‪ .‬سعید مرتضوی یک نامه نوشته و‬ ‫ضمن ان با پذیرش برخی خطاها از همه عذرخواهی کرده‬ ‫اســت‪ .‬او در حالی این نامه را نوشــته که دادگاهی در این‬ ‫مورد مجددا تشکیل شده و در حال بررسی اتهامات وارده‬ ‫شده به او بوده است‪.‬‬ ‫بر همین اســاس همزمانی نگارش و انتشــار نامه با‬ ‫برگزاری جلسات دادگاه گمانه هایی را به وجود اورده است‪.‬‬ ‫دادستان سابق تهران در دفاعیات خود که خطاب به ریاست‬ ‫و هیات قضات شــعبه ‪ ٢٢‬دادگاه تجدیدنظر استان تهران‬ ‫نوشته با بیان اینکه «اینجانب به عنوان دادستان عمومی‬ ‫و انقالب تهران در زمان فتنه بزرگ سال ‪ ١٣٨٨‬مطالبی را‬ ‫به عنوان دفاع در پرونده منعکس کرده ام ولکن در این جلسه‬ ‫که نوبت به دفاع نهایی است با عنایت به اینکه انتظار بحق‬ ‫رهبر معظم و عزیزتر از جان مان این بود که مهار اغتشاش‬ ‫و خنثی کردن فتنه حتی در ان شــرایط اضطــراری بدون‬ ‫ایراد خسارت و هرگونه لطمه ای به شهروندان عزیر انجام‬ ‫شــود» مطالبی را در تکمیل دفاعیات به عمل امده اظهار‬ ‫می کند‪ .‬نخستین بند از دفاعیات دادستان سابق تهران‪ ،‬به‬ ‫خانواده قربانیان کهریزک اختصاص یافت‪ .‬جایی که سعید‬ ‫مرتضوی برخورد بسیار شایســته ای از طرف خانواده های‬ ‫اسیب دیده را قابل تقدیر و سپاس دانست و گفت‪« :‬بنابراین‬ ‫در همین رابطه رهبر معظم انقالب اســامی نیز به خاطر‬ ‫این متانت و بردبــاری و پیگیری از درون نظام و دســت رد‬ ‫زدن بــه مداخله بیگانگان انــان را مورد تفقد قــرار دادند؛‬ ‫بنابراین مجددا مراتــب ادب و احترام و تجلیــل خود را از‬ ‫مقام شامخ این خانواده های بزرگوار اعالم می نمایم»‪ .‬اما‬ ‫در بند دوم این دفاعیات‪ ،‬سعید مرتضوی از واژه شهیدان‬ ‫مظلوم در کنار نام های جوادی فر‪ ،‬روح االمینی و کامرانی‬ ‫استفاده کرده و اظهار داشــت‪« :‬در رابطه با واقعه خونبار‬ ‫تیرماه ‪ ٨٨‬که متعاقب فتنه بزرگ و توطئه پس از انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری به وقوع پیوست رهبری معظم انقالب به‬ ‫خاطر عمق فاجعه از ان به جنایت تعبیر فرمودند‪ .‬به عنوان‬ ‫دادســتان وقت عمیقا ابراز تاســف و اعتذار می نمایم و از‬ ‫مقام شــهیدان مظلوم این حادثه جوادی فر‪ ،‬روح االمینی‬ ‫و کامرانی طلب پوزش کرده و علو درجات انها را از خداوند‬ ‫بزرگ مسئلت می نمایم‪».‬‬ ‫‪ l‬سوغاتی نیویورک‬ ‫اخبار رسیده حاکی از ان است که حسن‬ ‫روحانی برای اخرین ســفر خود بــه نیویورک‬ ‫در اولیــن دوره ریاســت جمهــوی اش اماده‬ ‫می شود‪ .‬ســفری بســیار مهم که با توجه به‬ ‫ســطح میهمان هــای حاضــر در ان و البته‬ ‫دیدارهایی که در حاشیه ان برگزاری می شود‬ ‫با برنامه ریزی و سیاستگذاری مناسب می تواند‬ ‫ثمراتی در پی داشته باشد‪ .‬بدون شک اجرای‬ ‫برجام و چندوچون ان بایــد مهم ترین محور‬ ‫مذاکرات هیات ایرانی در نیویورک باشد‪ .‬حتما‬ ‫مالقات های دوجانبه ای که معموال در حاشیه‬ ‫این اجــاس برگزار می شــود‪ ،‬فرصت خوبی‬ ‫برای مقامات ایرانی اســت تا با گوشزدکردن‬ ‫اختالفات موجود‪ ،‬خواســتار پایبندی بیشتر‬ ‫‪ ٥+١‬به این توافق تاریخی شوند‪ .‬این مساله‬ ‫البته از سوی اسحاق جهانگیری‪ ،‬معاون اول‬ ‫کابینه هم اعالم شده اســت‪ .‬به نظر می رسد‬ ‫دولت باید در ســطح باال و به صورت جدی در‬ ‫این مســاله ورود کرده و با بیان قاطع و جدی‬ ‫به طرف مقابــل در مورد این عهد شــکنی ها‬ ‫هشدار دهد‪.‬‬ ‫حاصل شده است‪ .‬اما صرف نظر از اینکه علت نگارش این‬ ‫نامه ان هم در این مقطع زمانی چیست یک نکته مهم دیگر‬ ‫بیشــتر خودنمایی می کند و ان اینکه اگر سعید مرتضوی‬ ‫واقعا چنین قصوری داشته و بر ان واقف بوده چرا زودتر از‬ ‫اینها مسئولیت کارهایش را بر عهده نگرفته تا هزینه ان را‬ ‫نظام در تمام این سال هایی که از ان ماجرا گذشته پرداخت‬ ‫نکند؟ ســعید مرتضوی باید پاســخی قانع کننده برای این‬ ‫سوال داشته باشد؟‬ ‫در حالی که همچنــان بحث ها در مورد‬ ‫حضور ایران در ‪ fatf‬ادامه دارد مقامات دولت‬ ‫کوشیده اند با بیان توضیحات مفصل اعالم‬ ‫ی در کار نیســت‪.‬‬ ‫کنند هیــچ نوع خود تحریم ‬ ‫در عین حــال در چند روز اخیر برخی اســناد و‬ ‫اطالعیه ها نشان می دهد خصوصا در بخش‬ ‫نفت ابالغیه هایی مبنــی بر عدم قــرار داد با‬ ‫برخی شرکت های داخلی از سوی دولت اعالم‬ ‫شده اســت‪ .‬از قرار معلوم در بند نهم مصوبه‬ ‫هفت شــهریور دولت درباره نحــوه نظارت بر‬ ‫انعقاد و اجرای قراردادهای نفتی امده است‪:‬‬ ‫در تدوین قراردادها باید بندهای (‪ )14‬و (‪)15‬‬ ‫اجرایی قطعنامــه شــماره ‪ 2231‬و بند (‪)37‬‬ ‫برجام رعایت شــود‪ .‬بندهای مورد اشــاره در‬ ‫قطعنامه ‪ 2231‬و برجام درباره نحوه بازگشتن‬ ‫تحریم ها ضدایرانی اســت که اذعان دارد در‬ ‫صورت به بازگشــتن تحریم ها و نقض توافق‬ ‫هســته ای قراردادهایی کــه در زمان اجرای‬ ‫برجام میــان ایران و خارجی ها بســته شــده‬ ‫به شــرطی با مشــکل مواجه نخواهد شد که‬ ‫« فعالیت هــا و اجــرای قراردادها بــا برجام و‬ ‫تمامی قطعنامه های پیشین شــورای امنیت‬ ‫سازمان ملل سازگار باشد» به نظر می رسد این‬ ‫ماجــرا و ابهامات ان باید بــا توضیحات قابل‬ ‫قبولی از سمت دولت مواجه شود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ث‬ ‫‪ l‬عالمت سوال جدی‬ ‫رازهای یک نامه‬ ‫نامه ســعید مرتضــوی در مــورد ماجــرای کهریزک‬ ‫بازخوردها‪ ،‬تعبیرها و تفاســیر زیادی داشــته است‪ .‬برخی‬ ‫معتقدند او این نامــه را بر مبنای یک توافق اعالم نشــده‬ ‫نگاشته اســت‪ .‬توافقی که احتماال با مختصات «پذیرش‬ ‫اشتباه و قصور از سوی مرتضوی و اعالم گذشت شاکیان»‬ ‫ن‬ ‫ظر‬ ‫مثل‬ ‫خبرنامه‬ ‫علی گنجی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫دادستان سابق تهران در سومین بند از این دفاعیه‪،‬‬ ‫عنوان کرد‪« :‬در این وقایع خونبار امام شهیدان روح شان‬ ‫ازرده و قلب رهبــر معظم انقالب و ملت شــهیدپرور ایران‬ ‫عموما و خانواده های داغدار خصوصا مکدر و جریحه دار‬ ‫شــد که به راحتــی قابل التیــام نیســت‪ .‬ضمــن اینکه با‬ ‫چارچوب های عدالت محور نظام مقدس جمهوری اسالمی‬ ‫و ارمان های امام (ره) و شــهیدان و رهبری معظم انقالب‬ ‫اسالمی سازگاری ندارد‪ .‬بنابراین اینجانب به سهم خود از‬ ‫محضر مقدس امام زمان‪ ،‬که صاحب اصلی انقالب هستند‪،‬‬ ‫روح بلند و ملکوتی امام راحل و شهیدان‪ ،‬رهبر عظیم الشان‬ ‫انقالب اسالمی و ملت بزرگوار و خانواده های این عزیزان‬ ‫صمیمانه پوزش طلبیده و ابراز تاسف و تاثر و اعتذار دارم و‬ ‫امیدوارم این اعتذار و دلجویی بتواند مرهمی بر این زخم و‬ ‫التیامی بر این داغ باشد‪ ».‬سعید مرتضوی در بند چهارم این‬ ‫نامه از عدم نقش خود در فاجعه کهریزک یاد و تاکید کرد‪:‬‬ ‫«اینجانب به عنوان دادستان وقت تهران در پیشگاه خداوند‬ ‫و وجدان خود از وقوع این حادثــه هولناک اگرچه خداوند‬ ‫باریتعالی عالم است‪ ،‬در شکل گیری ان هیچ عمدی نبوده‪،‬‬ ‫ابراز شرمندگی می کنم‪».‬‬ ‫خداحافظی زودهنگام‬ ‫چه کسی جایگزین هیالری‬ ‫کلینتون خواهد شد؟‬ ‫‪11‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫گزار‬ ‫ش‬ ‫دوم‬ ‫کاپیتوالسیونبانکی؟‬ ‫ادامه واکنش ها به قرار گرفتن ایران در لیست ‪fatf‬‬ ‫‪1‬‬ ‫علمای مختلف در نماز های جمعه و عید قربان در این‬ ‫هفته نسبت به موضوع توافق های ‪ FATF‬انتقاداتی به دولت‬ ‫روانه کردند که موجبات ناراحتــی دولت را هم فراهم کرد‪.‬‬ ‫مهمترین انتقادات از سوی خطیبان جمعه تهران و مشهد‬ ‫بیان شد‪ .‬ایت الله جنتی و ایت الله علم الهدی هر سه به این‬ ‫مساله اعتراض کردند‪.‬‬ ‫ایت الله علم الهدی معاهده ‪ FATF‬را «کاپیتوالسیون‬ ‫بانکــی» خواند و گفــت‪« :‬بــرادران‪ ،‬ما الاقــل در داخل‬ ‫خودمان مساله ای نداشــتیم ازنظر مدیریت و برنامه ریزی‬ ‫اقتصادی‪ ،‬االن همین مقدار به دشــمن نزدیک شدن‪ ،‬ما‬ ‫را ان چنان در دام دشمن انداخته که با این جریان ‪ FATF‬و‬ ‫این جریانی که تحت عنوان پولشویی که در حقیقت سلطه‬ ‫امریکا بر بانک های ما هست و یک «کاپیتوالسیون بانکی»‬ ‫است که ما گرفتار ان شدیم‪ ،‬ما را که از تحریم ها رها نکرده‪،‬‬ ‫دچار خود تحریمی نیز کرده است که خودمان‪ ،‬خودمان را‬ ‫تحریم کنیم‪».‬‬ ‫ایت اللــه جنتی نیز از تریبــون نماز جمعه نســبت به‬ ‫این موضوع انتقــاد داشــت و گفت‪« :‬اینهــا می خواهند‬ ‫خودمان را تحریم کنیم یعنی افراد و نهادهای انقالبی مانند‬ ‫سپاه پاسداران را که دشــمن انان نمی پسندد می خواهند‬ ‫براندازند‪ ».‬ایت اللــه جنتی گفت‪« :‬اینها همان کســانی‬ ‫هستند که خون و جان دادند و نظام را در هشت سال دفاع‬ ‫مقدس حفظ کردند کسانی که در هر صحنه ای سینه سپر‬ ‫کردند و مقابل دشمن ایستادند‪ ».‬امام جمعه موقت تهران‬ ‫افــزود‪« :‬در این چارچــوب می خواهند قــرارگاه خاتم را با‬ ‫خدمات بسیاری که اکثریت از ان بی اطالعند تحریم کنند‪،‬‬ ‫شما چه جراتی برای این کار دارید؟ مجلس چه می کند؟»‬ ‫ایشان ضمن اینکه خواســتار ورود مجلس به این موضوع‬ ‫شده بودند‪ ،‬اضافه کردند‪« :‬این مساله ای بسیار پیچیده و‬ ‫مهم است و اگر اجرا شود باید فاتحه خیلی چیزها را بخوانیم‬ ‫و تسلیم شویم تا امریکا راضی شود و در قبال تحریم خودی‬ ‫ما را تحسین کند‪».‬‬ ‫ایت الله جنتی با اشــاره به تحریم ‪ 87‬فــرد و نهاد در‬ ‫چارچوب این موافقت نامه تاکید کــرد‪« :‬باید جلوی اینها‬ ‫گرفته و امضاها پس گرفته شــود؛ به چه جراتی برخالف‬ ‫مصالح ملت این ســند را به طور محرمانه امضا کرده اند‪».‬‬ ‫این اظهارات واکنش های دولت را به همراه داشت‪.‬‬ ‫معمای ‪FATF‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫‪2‬‬ ‫نوبخت می گوید جای این بحث در‬ ‫رسانه هانیست‬ ‫در دو هفته اخیر دولت تالش کرده تا از تریبون های‬ ‫رسمی نسبت به انتقادات درباره توافق نامه ‪ FATF‬منتقدان را‬ ‫قانع کند‪ .‬اما ان طور که پیداست در این امر موفق نبوده و روز‬ ‫به روز انتقادات بیشتر می شود‪ .‬وقتی دایره این انتقادات به‬ ‫ تریبون های نماز جمعه می رسد‪ ،‬دولت ناگزیر از پاسخگویی‬ ‫مستقیم می شود‪ .‬بعد از انتقادات علما از تریبون نماز جمعه‬ ‫نوبخت به میان خبرنگاران رفــت و در این باره توضیحاتی‬ ‫ارائه کرد‪ .‬توضیحاتی که بیشتر برای جمع و جور کردن این‬ ‫انتقاداتبود‪.‬نوبختکاررابهشورایعالیامنیتملیحواله‬ ‫کرد و معتقد بود که تصمیمات در انجا گرفته و به همه اطالع‬ ‫داده خواهد شد‪ .‬او از عزم دولت برای گفت وگو با علما هم‬ ‫سخن گفته بود و معتقد بود که به قدر کافی در این باره اطالع‬ ‫رسانی صورت گرفته است‪ .‬ســخنگوی دولت معتقد بود‪:‬‬ ‫«محل جمع بندی این مباحث در رسانه ها و فضای مجازی‬ ‫نیست زیرا این مباحث بســیار تخصصی است‪ .‬همان طور‬ ‫که ما انتظار داریم تریبون نماز جمعــه اخالق‪ ،‬تقوا‪ ،‬دین‬ ‫و سیاســت را تبلیغ کند و بــه همان میزان هــم نهادهادی‬ ‫تخصصی نظام باید وظایف خود را انجام دهند‪ .‬این موضوع‬ ‫در شورای عالی امنیت ملی مطرح شده و من از جمع بندی‬ ‫ان خبردار هستم و دبیر شــورای عالی امنیت ملی هم این‬ ‫جمع بندی را اطالع رســانی می کند‪ .‬ما معتقدیم مردم هم‬ ‫باید از این موضوع مطلع باشند‪ ».‬نوبخت با طرح این پرسش‬ ‫که چرا فضایی ایجاد شده که مطالبی در رسانه های داخلی‬ ‫گفته می شود تا رسانه های دشمن از ان سوءاستفاده کنند‪،‬‬ ‫تصریحکرد‪«:‬جایاینمباحثدرشورایامنیتملیاست‪.‬‬ ‫من تاکید می کنم هیچ کدام از اقدامات دولت یازدهم نه تنها‬ ‫نسبت به منافع ملی بی توجه نیست بلکه در این زمینه دقت‬ ‫الزم را دارد‪ ».‬این بخش از اظهارات نوبخت در واقع به این‬ ‫معناست که دولت قصد ندارد بیش از این درباره این موضوع‬ ‫دررسانه هاتوضیحدهد‪.‬البتهدولترسمااعالمکردهکهاین‬ ‫توافق نامه ها در چارچوب قوانین داخلی بسته شده و هیچ‬ ‫گونه تهدیدی نسبت به کمک های ایران برای سازمان های‬ ‫ازادی بخش ایجاد نخواهد کرد‪ .‬اما بــا این حال منتقدان‬ ‫نسبت به این مسائل نگران هستند‪ .‬باید منتظر توضیحات‬ ‫شورای عالی امنیت ملی ماند و دید ایا این توضیحات انها را‬ ‫قانع می کند؟‬ ‫‪FATF‬؛ دام دشمن‬ ‫شبگردینمایندگانمجلسدرتهران‬ ‫یمعاونسیاسی‬ ‫زمزمه هایبرکنار ‬ ‫ایت الله ســید احمد علم الهــدی در خطبه های نماز‬ ‫عید ســعید قربان بــا تبریک فرارســیدن این عیــد الهی‪،‬‬ ‫شــناخت شــیطان را یکی از اعمــال حج در ســرزمین منا‬ ‫عنوان و در بخش دیگری از ســخنان خــود معاهده ‪FATF‬‬ ‫را «کاپیتوالســیون بانکی» خواند و گفــت‪« :‬برادران‪ ،‬ما‬ ‫الاقل در داخل خودمان مساله ای نداشتیم از نظر مدیریت‬ ‫و برنامه ریــزی اقتصادی‪ ،‬اکنون همین مقدار به دشــمن‬ ‫نزدیک شدن‪ ،‬ما را انچنان در‬ ‫دام دشــمن انداخته که با این‬ ‫جریــان‪ FATF‬و ایــن جریانــی‬ ‫که تحــت عنــوان پولشــویی‬ ‫کــه در حقیقت ســلطه امریکا‬ ‫بــر بانک های ما اســت و یک‬ ‫«کاپیتوالسیون بانکی» است‬ ‫که ما گرفتار ان شدیم‪».‬‬ ‫جمعــی از نماینــدگان‬ ‫حــوزه انتخابیه تهــران‪ ،‬ری‪،‬‬ ‫شــمیرانات‪ ،‬اسالمشــهر و‬ ‫پردیس با حضور شبانه در ستاد‬ ‫فرماندهــی انتظامی تهــران‬ ‫بزرگ از بخش هــای مختلف‬ ‫پلیس بازدید کردند‪ .‬مصطفی‬ ‫کواکبیــان در این بــاره گفت‪:‬‬ ‫«نماینــدگان مــردم تهــران در مجلس به دعوت ســردار‬ ‫ساجدی نیا به مقر پلیس امدند تا زیر پوست شهر تهران را‬ ‫در شب ببینند‪ ».‬وی در ادامه گفت‪« :‬پلیس گفت حدود ‪10‬‬ ‫هزار معتاد متجاهر داریم که برای جمع اوری انان نیازمند‬ ‫تامین مکانی مناسب هستیم‪ .‬معتادان متجاهر در روز دیده‬ ‫نمی شوند و ما می خواستیم موارد مختلفی را که در پایتخت‬ ‫وجود دارد‪ ،‬شبانه رصد کنیم‪».‬‬ ‫ی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه‬ ‫محمدحسین مقیم ‬ ‫ایا شــما از معاونت سیاسی وزارت کشــور برکنار شده اید یا‬ ‫خیر؟ گفت ‪« :‬همه چیز بستگی به نظر وزیر کشور دارد‪ ،‬اما‬ ‫تا این لحظه معاون سیاسی اقای وزیر هم هستم‪».‬‬ ‫وی با رد برخی اخبار منتشــر شده در رسانه ها مبنی بر‬ ‫جابجایی صورت گرفته در معاونت سیاســی وزارت کشور‬ ‫اظهار داشت‪« :‬اگر جابه جایی صورت گرفته بود تاکنون‬ ‫اطالع رســانی می شــد؛ در‬ ‫این باره نظر وزیر کشــور مهم‬ ‫است و ایشــان تصمیم گیرنده‬ ‫هســتند‪ ».‬کمتــر از یــک‬ ‫ســال تــا برگــزاری انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری و شــورای‬ ‫شــهر در ایــران باقــی مانده‬ ‫است‪.‬‬ ‫در خلیج مکزیک گفت وگو می کنیم‬ ‫پاسخ سردار فدوی به مذاکره با امریکا‬ ‫درگیری های ایران و امریکا در خلیج فارس که در میان‬ ‫قایق های تندروی ایرانی و ناوهای امریکا به وجود امده بود‪،‬‬ ‫به یک موضوع چالشــی در میان فرماندهان نظامی ایران‬ ‫و امریکا بدل شــده اســت‪ .‬در این میانه فرمانده امریکایی‬ ‫پیشنهاد مذاکره را مطرح می کند‪ ،‬اما فرمانده نیروی دریایی‬ ‫سپاه به انها پاسخ قاطعی می دهد‪ .‬اختالفات بر سر حضور‬ ‫نظامی امریکا در خلیج فارس دیرینه است‪ .‬ایران از سال ها‬ ‫قبل به این حضــور نظامی معترض بوده اســت‪ .‬اما اخیرا و‬ ‫خصوصا بعد از ماجرای دســتگیری ملوان های امریکایی‬ ‫این چالش ها رنگ و بوی دیگری به خود گرفته اســت‪ .‬در‬ ‫هفته های اخیر چند بار قایق هــای ایرانی در مقابل ناوهای‬ ‫امریکایی قرار گرفتند و منجر به تغییر مسیر یا واکنش های‬ ‫این ناوها شــده اند‪ .‬در همین رابطه فرمانده عملیات نیروی‬ ‫دریاییامریکامی گوید‪«:‬رویارویی هایاخیربینشناورهای‬ ‫ایران و امریکا در خلیج فارس حاکی از ان هســتند که الزم‬ ‫اســت دو کشــور برای اجتناب از خطاهای محاسباتی‪ ،‬بر‬ ‫ســر برخی قواعد رفتــاری توافق کننــد‪» .‬دریــادار «جان‬ ‫ریچاردسون» گفته توافق هایی از این دست بین امریکا با‬ ‫روسیهوچینبهکاهشمخاطراتکمککرده اند‪.‬بهگزارش‬ ‫رویترز وی گفت‪« :‬اینها برخی از مواد ثبات زدا هستند که در‬ ‫انها خطاهای محاســباتی تاکتیکی (وجود دارند) و هر چه‬ ‫شــما به این موارد نزدیک تر می شــوید‪ ،‬حاشیه خطا کمتر‬ ‫شده و خطاهای انســانی می توانند نقش بزرگتر و بزرگتری‬ ‫بازی کنند‪».‬فرمانده عملیات نیــروی دریایی امریکا اضافه‬ ‫کرد‪« :‬بنابراین بسیار مهم است که ما اینگونه فعالیت ها را در‬ ‫جاهاییکهمی توانیمازبینببریم‪.‬ممکننیستکهماحصل‬ ‫چنیناتفاقاتیخوبباشد‪(...‬ایناتفاقات)همچنینقدرت‬ ‫تو گو در ســطح فرماندهان را به رخ می کشند‪».‬‬ ‫نوعی گف ‬ ‫ریچاردسون که در سمیناری در «اندیشکده واشنگتن برای‬ ‫پیشــرفت امریکا» صحبــت می کرد گفت مهم اســت که‬ ‫فرماندهان دو طرف سا زو کاری برای رایزنی درباره رویدادها‬ ‫داشــته باشــند‪ .‬او گفت‪« :‬ما روش هایی برای جلوگیری از‬ ‫رویدادها با روس هــا داریم و 'دســتورالعمل رویارویی های‬ ‫برنامه ریزی نشــده' با چینی ها هم بسیار بسیار سودمند بوده‬ ‫است‪ ».‬ریچاردســون اضافه کرد‪« :‬دســت پیدا کردن به‬ ‫نوعیمجموعهقواعدماننداینهاباایرانی هانیزکارامدخواهد‬ ‫بودتامابتوانیمبهجایایننوعرفتارهاییکههیچنفعمثبتی‬ ‫کنایهسنگین‬ ‫قالیبافبهمنتقدان‬ ‫دیگران هستند که به سپاه احتیاج دارند‬ ‫خبرگــزاری اســپوتنیک‬ ‫اعــام کــرد‪ ،‬روزنامــه‬ ‫«ایزوســتیا» (‪)Izvestiya‬‬ ‫به نقــل از یک منبــع نظامی و‬ ‫دیپلماتیک که خواست نامش‬ ‫فاش نشــود نوشــت‪« :‬گفته‬ ‫می شود که هر دو کشور ایران‬ ‫و روســیه در حال برنامه ریزی‬ ‫برای اماده ســازی پایگاه (هوایی نوژه همــدان) برای‬ ‫استقرار احتمالی جنگنده های روسی هستند‪ .‬یگان هوایی‬ ‫راهبردی انتونوف ‪ ۱۲۴-An‬و ایلیوشــین ‪ ۷۶-Il‬با بیش از‬ ‫بیست پرواز همدان را برای میزبانی بمب افکن های روسی‬ ‫سوخو‪ ۲۴ -‬و توپولوف ‪ ۲۲M۳-Tu‬اماده می کنند‪ .‬مهم ترین‬ ‫گام در این مسیر اســتقرار تســلیحات کافی هواپرتاب و‬ ‫جابه جاسازهایی اســت که برای تجهیز تسلیحات هوایی‬ ‫بر هواپیماها الزم است‪.‬‬ ‫انتقادنایب رئیسکمیسیونامنیتملی‬ ‫ازمطهری‬ ‫ابوالفضل حســن بیگی‬ ‫از گفت وگــوی طوالنــی اش‬ ‫با علــی مطهری دربــاره فایل‬ ‫صوتی ایت الله منتظری و نامه‬ ‫مطهری به وزیر دادگســتری‬ ‫در این خصــوص خبــر داد و‬ ‫گفت‪« :‬اگر پدر شما ایت الله‬ ‫مطهــری بــود و شــهید شــد‬ ‫انقالب اسالمی شــهدای زیادی داده است‪ .‬به یاد دارم‬ ‫یکــی از نواده های امــام (ره) فرزند حاج ســیدمصطفی‬ ‫خمینی (سیدحســین) خطایــی کرد وقتی بــه امام (ره)‬ ‫مراجعه کردنــد تاکید کرد با انها برخــورد کنید‪ ».‬نماینده‬ ‫مردم دامغان در مجلــس ادامه داد‪« :‬به ایشــان تاکید‬ ‫کردم؛ مــا انتظار داریم اقــای مطهری هم مثل شــهید‬ ‫مطهری قدم بردارد نه اینکه از نام مطهری سوءاستفاده‬ ‫کند و چنین غائله ای برپا کند‪».‬‬ ‫کلینتون حداکثر تا‪ 18‬ماه دیگر‬ ‫زنده است!‬ ‫یــک روزنامه انگلیســی‬ ‫با اشــاره به بیمــاری هیالری‬ ‫کلینتــون‪ ،‬نامــزد حــزب‬ ‫دموکرات امریــکا در انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری امســال‪،‬‬ ‫مدعی شد که او فقط یک سال‬ ‫دیگر زنده است‪ .‬بر این اساس‪،‬‬ ‫روزنامه انگلیسی «اکسپرس»‬ ‫نوشت‪« :‬گزارش های پزشــکی در امریکا نشان می دهند‬ ‫که هیالری کلینتون که ماه اینده با تکمیل ‪ 69‬سالگی وارد‬ ‫هفتاد سالگی می شود‪ ،‬هنوز از عوارض سکته مغزی سال‬ ‫‪ 2012‬خود رنــج می برد‪.‬گزارش های پزشــکی حکایت از‬ ‫ان دارند که کلینتون در عمــل‪ ،‬وارد اخرین مرحله بیماری‬ ‫‪ VASCULAR DEMENTIA‬شده است و حداکثر تا ‪ 18‬ماه‬ ‫دیگر زنده است‪ ».‬این مسائل بعد از انتشار فیلم هیالری‬ ‫کلینتون مطرح شد که وی به حالت غش افتاده بود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫جانشین نماینده ولی فقیه در ســپاه پاسداران گفته‪:‬‬ ‫«بعضی از نظام های بانکی ما اگر منابع ســپاه را از دســت‬ ‫بدهند‪ ،‬انها هستند که اســیب می بینند‪ ».‬حجت االسالم‬ ‫عبداللــه حاجی صادقــی بــا بیان اینکــه موضع ســپاه در‬ ‫موضوع های مختلف کشور به هیچ عنوان مساله خودش‬ ‫نیســت گفت‪« :‬موضع ســپاه حفــظ عزت ملــی و دینی و‬ ‫همچنین هویت ارزشــی نظــام جمهوری اســامی ایران‬ ‫اســت‪ .‬ســپاه ان قدر توانایی‬ ‫دارد که بتوانــد خودش را اداره‬ ‫کنــد و ایــن دیگران هســتند‬ ‫که بــه ســپاه احتیــاج دارند‪.‬‬ ‫بعضــی از نظام هــای بانکــی‬ ‫ما اگر منابع ســپاه را از دســت‬ ‫بدهند‪ ،‬انها هســتند که اسیب‬ ‫می بینند‪».‬‬ ‫ی ورود ‬ ‫ن برا ‬ ‫ی پایگا ه همدا ‬ ‫اماده ساز ‬ ‫یروسی‬ ‫هواپیماها ‬ ‫خبرنامه‬ ‫محمدباقــر قالیبــاف با‬ ‫اشاره به فضاســازی های اخیر‬ ‫علیه مدیریت شــهری تهران‬ ‫گفت‪« :‬اگر حوصله ندارید کار‬ ‫کنید‪ ،‬مــرد کار نیســتید چوب‬ ‫الی چرخ بقیه هــم نگذارید‪ .‬عــده ای نمی خواهند ما کار‬ ‫کنیم ولی امــروز این را بــه انهایی که جوســازی می کنند‬ ‫می گویم اگر به دنبال این هستند که ما را از خدمت بازدارند‬ ‫ما شبانه روز بی وقفه به مردم و مستضعفین خدمت می کنیم‬ ‫و یک دقیقه هم وقتمان را برای دروغ پردازی های انها تلف‬ ‫نخواهیم کرد‪ ».‬وی گفت‪« :‬با هر گونه تخلفی پیشتازانه‬ ‫برخورد خواهیم کرد و با روحیه دفاع مقدس کارمان را ادامه‬ ‫می دهیم‪ ».‬او از تحریم های دولت علیه شهرداری تهران‬ ‫نیز سخن گفته است‪.‬‬ ‫ندارند‪ ،‬نوعی چارچوب رفتاری داشــته باشیم که راهنمای‬ ‫ما بــرای گونه های مفیدتــر رویارویی در دریا باشــد‪ ».‬این‬ ‫مقام های امریکایی ادعا کردند که در ســال جاری بیش از‬ ‫‪ 30‬رویارویی با شناورهای ایرانی در خلیج فارس داشته اند‪.‬‬ ‫اما درباره این ادعاها ســردار فدوی معتقد بود که ادعاهای‬ ‫امریکایی هاخالفواقعاست‪ .‬فرماندهنیرویدریاییسپاهدر‬ ‫مراسم اب اندازی شناور تندرو برد بلند بالگردبر شهید ناظری‬ ‫در بوشهر گفت‪« :‬طی یک ماه گذشــته ادعاهایی از سوی‬ ‫امریکایی ها مطرح شــده که همه موارد مطرح شــده به ان‬ ‫صورتی که مقامات امریکا‪ ،‬پنتاگون و وزارت خارجه و وزارت‬ ‫دفاع انها اعالم کرده اند غیر واقع اســت‪».‬وی اضافه کرد‪:‬‬ ‫«درصحنهدریابههیچوجهچنیناتفاقاتیرویندادهواصل‬ ‫خبرهای انها دروغ است؛ اسناد و مدارک و فیلم هایی داریم‬ ‫که کذب بودن ادعاهایشان را اثبات می کند‪ .‬تسلط کاملی‬ ‫در منطقه داریم و اســناد نیز موجود است‪».‬ســردار فدوی‬ ‫در پاسخ به درخواست های امریکا برای مذاکره در این باره‬ ‫گفته‪« :‬سال ها است که امریکایی ها درخواست دارند که در‬ ‫خلیج فارسبانیرویدریاییسپاهارتباطمستقیمداشتهباشند‬ ‫ولیحضورانهادراینمنطقهراعاملناامنیمی دانیموبهانها‬ ‫هماعالمکردیمکهنیازیبهحضورشمادراینمنطقهنیست‬ ‫و حضور شما عامل ناامنی و شرارت است و زمانی که در خلیج‬ ‫مکزیکحضوریافتیمحاضربهمذاکرهباشماهستیم‪».‬وی‬ ‫ادامه داد‪« :‬امروز نیز خبری از سوی فرمانده عملیات دریایی‬ ‫امریکا منتشر شد که چون تنش ها در خلیج فارس بین امریکا‬ ‫و نیروی دریایی سپاه زیاد شده است‪ ،‬دنبال ارتباط مستقیم با‬ ‫نیروی دریایی سپاه هستیم ولی جواب ما مثل قبل این است‬ ‫کهوجودشماموجبناامنیاستواینارتباطغیرواقعی ترین‬ ‫کاری اســت که باید انجام شــود‪».‬فرمانده نیروی دریایی‬ ‫سپاه در مورد نزدیکی به ناو های امریکایی نیز توضیح داد‪:‬‬ ‫«حد نزدیک شــناورهای ما با امریکایی ها ‪ ۵۰۰‬متر اســت‬ ‫و می توانیم از فاصله دورتر هم این تســلط را داشته باشیم‬ ‫ولی فاصله ما همین ‪ ۵۰۰‬متر است ولی انها ادعا کردند که‬ ‫نیروی دریایی سپاه به فاصله ‪ ۹۰‬متری انها رسیده است در‬ ‫حالی که فاصله ما دو هزار و ‪ ۷۰۰‬متر بوده اســت‪ ».‬ایران با‬ ‫پیشــرفت های خود در ادوات نظامی به دنبال تثبیت بیشتر‬ ‫موقعیت خود در دریای خزر و کوتاه کردن دســت امریکا در‬ ‫اب های خلیج فارس و دریای عمان است‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪13‬‬ ‫گزا‬ ‫ر‬ ‫ش‬ ‫ویژه‬ ‫خداحافظی زودهنگام‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫چه کسی جایگزین هیالری کلینتون خواهد شد؟‬ ‫پــس از انکــه هیــاری کلینتــون نامــزد منتخــب‬ ‫دموکرات های امریکا در مراسم یادبود قربانیان‪ 11‬سپتامبر‪،‬‬ ‫مراسم را ترک کرد و در چند قدمی اسکورت ماشین خود از‬ ‫هوش رفت‪ ،‬بازار داغ شایعات و خبرها در خصوص سالمتی‬ ‫وی قوت گرفــت‪ .‬در این باره برخی رســانه های امریکایی‬ ‫خبر از برکناری او می دهند‪ ،‬اما برخی دیگر این شــایعات را‬ ‫تکذیب می کنند‪ .‬برخی گمانه زنی ها هم خبر از امدن دوباره‬ ‫ســندرز می دهد‪ .‬هیالری کلینتون‪ ،‬نامزد حزب دموکرات‬ ‫برای ریاست جمهوری امریکا فعال با تشخیص عفونت ریه‬ ‫تحت درمان قرار گرفته است‪ .‬در مورد شدت بیماری خانم‬ ‫کلینتون دقیقا چیزی نمی دانیم اما به نظر می رسد که او در‬ ‫خانه اش تحت درمان قرار دارد نه در بیمارستان‪ ،‬بنابراین در‬ ‫بهترین حالت می توان گفت سریع ترین زمان ممکن برای‬ ‫بهبود ســه روز و تا بازیابی کامل قوا حدود یک هفته خواهد‬ ‫بود‪ .‬اما سوالی که مطرح اســت این که اگر خانم کلینتون‬ ‫نتواند به دلیل بیمــاری‪ ،‬رقابت هــای انتخاباتــی را ادامه‬ ‫دهد چه خواهد شــد؟ چنین چیزی در تاریخ امریکا ســابقه‬ ‫نداشته اســت‪ .‬هیچ نامزد ریاســت جمهوری‪ ،‬پس از انکه‬ ‫رسما نامزدی اش از طرف دو حزب اصلی جمهوریخواه یا‬ ‫دموکرات اعالم شده و پیش از انتخابات‪ ،‬از دور رقابت کنار‬ ‫نرفته است‪.‬‬ ‫چه کسی جایگزین می شود؟‬ ‫خبرگزاری تاس نوشته است‪« :‬کایل کوندیک‪ ،‬یکی‬ ‫از سردبیران نشریه ‪ Sabato's Crystal Ball‬که از سوی دفتر‬ ‫سیاسی دانشگاه ویرجینیا چاپ می شود‪ ،‬در یادداشتی درباره‬ ‫حادثه ای که بــرای هیالری کلینتون‪ ،‬نامــزد دموکرات ها‬ ‫در انتخابات ریاســت جمهوری امریکا رخ داد‪ ،‬نوشــت که‬ ‫مانند این حادثه کمتر رخ داده اســت‪ ،‬ولی اگر کلینتون از‬ ‫مشــارکت در رقابت های انتخاباتی خــودداری کند کمیته‬ ‫ملی حزب دموکرات باید فردی را بــه جایگزینی او انتخاب‬ ‫کند‪ ».‬وی افزود‪« :‬احتماال این شخص جو بایدن خواهد‬ ‫بود ولی نباید گزینه ای همچون برنی سندرز که هوادارانی‬ ‫نیــز دارد و در رقابت های درون حزبی شکســت خــورد را از‬ ‫نظر دور داشت‪».‬به گفته این نویسنده سیاسی‪ ،‬جو بایدن‬ ‫نسبت به برنی ســندرز گزینه مناســب تری برای نامزدی از‬ ‫سوی دموکرات ها در صورت ضرورت جایگزینی فرد دیگری‬ ‫با هیالری کلینتون اســت‪.‬این تحلیلگر سیاسی امریکا در‬ ‫ادامه یادداشت خود اورده است‪« :‬این موضوع به زودی در‬ ‫میان نخبگان حزب جای خــود را باز خواهد کرد و باید همه‬ ‫احتماالت را دربــاره نزدیک ترین نامزد بــه (مواضع) خود‬ ‫بررســی کنند‪ .‬انها همچنین باید به طور دقیق حوادثی که‬ ‫ممکن اســت در اینده تا زمان برگزاری انتخابات رخ دهد را‬ ‫درنظر بگیرند‪ ،‬زیرا شاید اخرین برگ شانس خود را در اختیار‬ ‫داشته باشند‪».‬‬ ‫امااگرچنینشود‪،‬بر اساساساسنامهحزبدموکرات‪،‬‬ ‫تصمیمدرموردجانشینبر عهدهباالتریننهادتصمیم گیری‬ ‫در حزب یعنی کمیته ملی است‪ .‬رئیس این حزب باید برای‬ ‫تشکیل جلسه «ویژه» فراخوان دهد و نامزد جدید بر اساس‬ ‫رای «اکثریت» اعضــای کمیته که بیش از دویســت نفر‬ ‫هستند‪ ،‬انتخاب خواهد شد‪ .‬به گفته مقامات ارشد حزب‪،‬‬ ‫اینسناریوتنهازمانیمحتملاستکهخودکلینتونتصمیم‬ ‫بگیرد از مبارزات انتخاباتی کنار بکشد که فعال نشانه ای در‬ ‫این زمینه موجود نیست‪ .‬اما اگر فرض کنیم که چنین شود‪،‬‬ ‫سه نفر ممکن اســت به عنوان نامزد حزب دموکرات مطرح‬ ‫شوند؛ برنی سندرز‪ ،‬رقیب اصلی خانم کلینتون در مبارزات‬ ‫مقدماتی‪ ،‬جو بایــدن‪ ،‬معاون باراک اوبامــا رئیس جمهور‬ ‫فعلی و تیم کین‪ ،‬کسی که خانم کلینتون به عنوان معاونش‬ ‫برگزیده است‪.‬‬ ‫البته برنی ســندرز و تیم کین هیچ کدام در جایگاهی‬ ‫ویژه قرار نخواهند داشت‪ .‬در ماه های گذشته که تحقیقات‬ ‫اف بی ای درباره ایمیل های افشــا شده کلینتون در جریان‬ ‫بود‪ ،‬این احتمال مطرح شد که اگر خانم کلینتون متخلف‬ ‫شــناخته شــود‪ ،‬مجبور به کناره گیری از رقابــت انتخاباتی‬ ‫خواهد شد‪ .‬در ان زمان نام جو بایدن بیش از همه به عنوان‬ ‫جانشین او مطرح بود‪ .‬در هر حال اگر کسی به جز تیم کین‬ ‫به عنوان جانشــین خانم کلینتون انتخاب شود او سمتش‬ ‫به عنوان معاون رئیس جمهور اتی را حفظ خواهد کرد‪ .‬اگر‬ ‫این اتفاق بیفتد‪ ،‬زمان ان مهم اســت‪ .‬کنگره امریکا برای‬ ‫اینکه فرد جدید فرصت تبلیغات انتخاباتی داشــته و مبارزه‬ ‫انتخاباتــی عادالنه باشــد‪ ،‬می تواند تاریــخ انتخابات را به‬ ‫تعویق بیندازد‪ .‬روزنامه «تلگراف» نیز یکی از مطالب خود‬ ‫را به تحلیل همین موضوع اختصاص داده و اشاره می کند‬ ‫موضوع کنار رفتن کلینتون و انتخــاب فرد دیگری به جای‬ ‫وی‪ ،‬تنها در صورتــی رخ خواهد داد که خود وی تصمیم به‬ ‫کناره گیری بگیرد و این احتمال‪ ،‬دستکم در مقطع کنونی‪،‬‬ ‫ضعیف اســت‪ .‬با این حال‪ ،‬دیوید شوستر‪ ،‬روزنامه نگار‪ ،‬به‬ ‫نقلازیکمقامحزبدموکراتمی گویدکهاینحزباکنون‬ ‫خبرنامه‬ ‫دکتر لیزا بارداک‪ ،‬پزشک شخصی خانم کلینتون گفته‬ ‫اســت‪« :‬خانم کلینتون به علت الرژی ســرفه می کرد و در‬ ‫معاینه و ارزیابی مجدد‪ ،‬تشخیص عفونت ریه برایش داده‬ ‫شد‪ .‬او تحت درمان با انتی بیوتیک قرار گرفت و توصیه شد‬ ‫که برنامه اش را ســبک کند و به استراحت بپردازد‪ ».‬ظاهرا‬ ‫کلینتون به توصیه پزشکی عمل کرده و سفر تبلیغاتی اش‬ ‫به کالیفرنیا را لغو کرد‪.‬‬ ‫هیالری کلینتون از بدل خود استفاده می کند؟‬ ‫وارد «یک قلمرو سیاسی نامشخص» شده است‪ .‬به گفته‬ ‫این مقام حزبی‪ ،‬این احتمال وجود دارد که حزب دموکرات‬ ‫برای بررسی موضوع و طرح گزینه های جایگزین‪ ،‬تشکیل‬ ‫جلسه اضطراری دهد؛ اما اصل موضوع‪ ،‬یعنی معرفی یک‬ ‫فرد جدید‪ ،‬تنها در صورتی رخ خواهد داد که کلینتون شخصا‬ ‫از رقابت کناره گیری کند‪.‬‬ ‫روزنامه «تلگراف» در ادامه مطلب خود می افزاید؛ در‬ ‫صورت تصمیم کلینتون به کناره گیری‪ ،‬جو بایدن‪ ،‬معاون‬ ‫رئیس جمهور فعلی امریکا و برنی ســندرز‪ ،‬رقیب هم حزبی‬ ‫کلینتون در انتخابات مقدماتــی‪ ،‬احتمال معرفی به عنوان‬ ‫نامزد جدید را دارند‪ .‬تیم کین که از سوی کلینتون به عنوان‬ ‫معاون اول معرفی شده نیز از جمله بخت های موجود است؛‬ ‫اما حتی در صــورت انتخاب فردی جدیــد‪ ،‬کین همچنان‬ ‫معاون اول باقی خواهد ماند‪.‬‬ ‫پیش گویی های ترامپ‬ ‫ادعای دو نویسنده امریکایی‬ ‫اسراری درباره احتمال ابتالی بیل کلینتون به بیماری‬ ‫ایدز فاش شــده که می تواند بر مبــارزه انتخاباتی هیالری‬ ‫همسر او تاثیر بگذارد‪.‬‬ ‫افشاگری دو نویسنده امریکایی در خصوص احتمال‬ ‫ابتالی بیل کلینتون به ایدز‪ ،‬بر مبارزه انتخاباتی همسرش‬ ‫تاثیر منفی خواهد داشت‪.‬به گزارش نشــریه «پولیتیکال‬ ‫اینسایدر‪ »،‬اسراری درباره احتمال ابتالی بیل کلینتون به‬ ‫بیماری ایدز فاش شده است که می تواند بر مبارزه انتخاباتی‬ ‫هیالری همســر او تاثیر بگــذارد‪ .‬این نشــریه افزود‪« :‬دو‬ ‫نویســنده به نام هــای «داروین پورتــر و دانفــورد پرنس»‬ ‫گزارشی جنجالی درباره بیل کلینتون‪ ،‬رئیس جمهور سابق‬ ‫امریکا منتشر کرده اند که ممکن است به مبارزات انتخاباتی‬ ‫هیالری پایان دهد‪ .‬در کتاب جدید این دو نویســنده به نام‬ ‫«بیل و هیالری» با برخی نزدیکان کلینتون مصاحبه شده‬ ‫که ادعا کرده اند‪ :‬بیل ان قدر با زنان متعدد رابطه داشته که‬ ‫هیالری بارها او را مجبور کرد ازمایش اچ ای وی بدهد‪ .‬این‬ ‫بدان علت است که رئیس جمهور سابق روابط جنسی ناسالم‬ ‫داشته است‪ .‬به گفته این دو نویسنده‪ ،‬طی سالیان طوالنی‪،‬‬ ‫موضوع ســامتی خانم کلینتون از ســال ‪ ۲۰۱۲‬در‬ ‫معرض توجه عمومی قرار گرفت‪ .‬در ان زمان گفته شد که‬ ‫خانمکلینتونبه علتعفونتگوارشیدچارکم ابیبدنشده‬ ‫بود و این باعث شد از حال برود و سرش به زمین اصابت کند‪.‬‬ ‫بعد از ان گفته شد خون در سیاهرگی در سر خانم کلینتون‬ ‫لخته شده و با داروهای رقیق کننده خون تحت درمان قرار‬ ‫گرفته اســت‪ .‬در همان زمان برخی احتمال دادند که این‬ ‫لخته در جای دیگری از بدن خانم کلینتون ایجاد شده بوده‬ ‫چون به درمان دارویی اکتفا شده بود‪.‬با اینکه گفته شد این‬ ‫عارضه نه باعث سکته مغزی نه باعث اسیب بافت مغز شده‪،‬‬ ‫مخالفان خانم کلینتون قانع نشــده بودند و می گفتند که او‬ ‫دچار تشنج و اختالل گفتار شده است‪ ،‬هر چند مدرکی برای‬ ‫این ادعاها ارائه نشــده است‪ .‬مساله شــوک مغزی و لخته‬ ‫خون در ســر هیالری کلینتون پیش از این نیز در رسانه ها‬ ‫منتشــر شــده بود‪ .‬اما اذعان هیالری کلینتــون به ضعف‬ ‫حافظه موضوع بحث برانگیزی است که بهانه های خوبی به‬ ‫دونالد ترامپ رقیب جمهوریخواه وی داده تا ضمن تمرکز بر‬ ‫موضوع سالمت شکننده هیالری کلینتون‪ ،‬جبهه جدیدی‬ ‫برای حمله بــه وی باز کند‪ .‬دیوید شاســتر‪ ،‬روزنامه نگار که‬ ‫درباره وضع هیالری کلینتون از منابــع اگاه در داخل حزب‬ ‫دموکرات اطالعاتی کســب کرده اســت‪ ،‬می گوید ممکن‬ ‫اســت مقامات حزب دموکرات در صورت نیاز برای بررسی‬ ‫امکان جایگزینی هیالری کلینتون یک نشست اضطراری‬ ‫تشکیل دهند‪ .‬اما چنین ســناریویی تنها زمانی مدنظر قرار‬ ‫می گیرد که وزیر امور خارجه پیشین امریکا از نامزدی خود‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری اینده امریکا انصراف دهد‪ .‬در‬ ‫حالحاضروزیرامورخارجهپیشینامریکابهچنینگزینه ای‬ ‫فکر نمی کند‪.‬‬ ‫انچه مســلم اســت اگر بیماری کلینتون واقعا جدی‬ ‫نباشــد و او به ســرعت بهبود پیدا کند‪ ،‬باید افکار عمومی را‬ ‫درباره سالمتی اش قانع کند‪.‬‬ ‫بیماری روسای جمهور امریکا موضوعی بسیار قدیمی‬ ‫ و سابقه دار است‪ .‬از اندرو جکسون در حدود‪ ۱۸۵‬سال پیش‬ ‫گرفته تا ابراهام لینکلن‪ ،‬وودرو ویلسون‪ ،‬تئودور روزولت و‬ ‫حتی جان اف کندی و از همه نزدیکتر به زمان حال‪ ،‬رونالد‬ ‫ریگان‪ .‬اخرین مورد شاید انتخابات ریاست جمهوری سال‬ ‫‪ ۲۰۰۸‬باشــد که جان مک کین نامزد حــزب جمهوریخواه‬ ‫برای برطرف کردن شــایعات مربوط به بیماری ســرطان‪،‬‬ ‫بیش از هزار صفحه پرونده پزشکی خود را در اختیار رسانه ها‬ ‫گذاشــت‪ .‬انچه می توان بــه یقین گفت تحولــی مهم در‬ ‫رقابت هــای انتخاباتی امریکا رخ داده اســت‪ .‬ایا کلینتون‬ ‫ســامتی اش را به ســرعت باز خواهد یافت و بــه مبارزات‬ ‫انتخاباتی بازخواهد گشــت؟ اردوی رقیب‪ ،‬دونالد ترامپ‪،‬‬ ‫چگونه از این موضــوع بهره برداری سیاســی خواهد کرد؟‬ ‫خانم کلینتون چگونه ثابت خواهد کرد که مشکل سالمتی‬ ‫ندارد؟ ایا ممکن است خانم کلینتون از مبارزات انتخاباتی‬ ‫کنار بکشد؟‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫در طول مراسم بزرگداشت قربانیان ‪11‬‬ ‫ســپتامبر‪ ،‬حال هیالری کلینتون بد شــد‪ .‬او‬ ‫نزدیک بود نقش زمین شــود و حتی یک لنگه‬ ‫از کفش خــود را نیز گــم کرد‪ ،‬ســپس نامزد‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری امریــکا به هتل‬ ‫راهنمایی شــد تا کمــی اســتراحت کند‪.‬این‬ ‫درحالــی بود که پس از گذشــت دو ســاعت‪،‬‬ ‫کلینتون جلوی در هتل ظاهر شد و اظهار کرد‬ ‫که حال خوبی دارد‬ ‫سالمت شکننده! ‬ ‫خبرنامه‬ ‫دونالد ترامپ در هفته های گذشته مساله بیماری خانم‬ ‫کلینتون را بدون ارائه دلیل و مدرکی مطرح می کرد و در حالی‬ ‫که نشانه ای از بیماری خانم کلینتون مشهود نبود‪ ،‬بنابراین‬ ‫بسیاریاینادعارایکیاز ترفندهایانتخاباتیدونالد ترامپ‬ ‫در نظر گرفتند‪.‬‬ ‫اوایل هفته پیش که ســرفه های کلینتون در کلیولند‬ ‫نظرها را جلب کرد‪ ،‬ستاد انتخاباتی او ان را به الرژی و مصرف‬ ‫انتی هیســتامین ‪ -‬که باعث خشکی گلو می شــود ‪ -‬مربوط‬ ‫دانست و اینکه خانم کلینتون مجبور بوده زیاد صحبت کند‪.‬‬ ‫ی به‬ ‫اما بعد در مقابــل دوربین های تلویزیونی و در مراســم ‬ ‫اهمیت بزرگداشت قربانیان ‪ 11‬سپتامبر‪ ،‬کلینتون تقریبا از‬ ‫حال رفت‪ ،‬به خانه دخترش منتقل شد‪ ،‬هر چند ساعتی بعد‬ ‫در مقابل خبرنگاران ظاهر شد و گفت حالش عالی است‪.‬در‬ ‫ابتدا گفته شد بدن کلینتون به علت گرمازدگی‪ ،‬دچار کم ابی‬ ‫شده اما بعد اعالم شد که خانم کلینتون عفونت ریه دارد‪.‬‬ ‫اما در میانه این بحث ها در شــبکه های اجتماعی در‬ ‫موردبدلیابهاصطالح‪،‬همزادهیالریکلینتونبحث هایی‬ ‫به میان امده است‪.‬‬ ‫در طول مراسم بزرگداشت قربانیان ‪ 11‬سپتامبر‪ ،‬حال‬ ‫هیالری کلینتون بد شــد‪ .‬او نزدیک بود نقش زمین شــود‬ ‫و حتی یک لنگه از کفش خود را نیز گم کرد‪ ،‬ســپس نامزد‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری امریکا به هتل راهنمایی شد تا‬ ‫کمی استراحت کند‪.‬این درحالی بود که پس از گذشت دو‬ ‫ســاعت‪ ،‬کلینتون جلوی در هتل ظاهر شد و اظهار کرد که‬ ‫حال خوبی دارد‪.‬کاربران شبکه های اجتماعی با مقایسه دو‬ ‫تصویر از کلینتون یکی در مراسم و دیگری در نزدیکی هتل‪،‬‬ ‫اظهار می کنند که انها دو نفر متفاوت هستند‪.‬بحث اصلی‬ ‫انها بر سر حالت بینی کلینتون بود که گویا نوک بینی هیالری‬ ‫کلینتون واقعی سر باالست اما بینی بدل او صاف است‪ .‬انها‬ ‫همچنین باتوجه به عکس های کلینتــون در هتل‪ ،‬اظهار‬ ‫می کنند کلینتون نزدیک هتــل‪ ،‬خوش اندام تر از کلینتون‬ ‫واقعی است‪.‬‬ ‫طرفداران این تئوری توطئه امیز تاکید می کنند که نیاز‬ ‫به بدل در رابطه با این موضوع اســت که هیالری به شدت‬ ‫مریض احوال است و از بیماری جدی رنج می برد یا حتی در‬ ‫استانه مرگ قرار دارد‪.‬‬ ‫بیل و هیالری سوابق پزشکی خود را مخفی نگه داشته اند‪.‬‬ ‫بیل کلینتون تغییر ظاهری خودش را به جراحی قلب و رژیم‬ ‫جدید غذایی نسبت می دهد؛ اما او هر روز الغرتر و ضعیف تر‬ ‫می شود‪».‬‬ ‫در کتاب انها امده است‪« :‬بیل کلینتون تقریب ا هم سن‬ ‫جــرج دبلیو بوش اســت‪ .‬بوش ســالم به نظر می رســد اما‬ ‫کلینتون خیلی پیر و ضعیف شده است‪».‬‬ ‫«دیک موریس‪ »،‬مشاور سابق بیل کلینتون‪ ،‬گفت‬ ‫رئیس سابقش این روزها سالم به نظر نمی رسد‪ .‬وی با اشاره‬ ‫به مصاحبه بیل کلینتون در شــبکه ان بی سی گفت‪« :‬من‬ ‫کســی را که در تلویزیون دیــدم‪ ،‬نشــناختم‪ .‬او بی توجه و‬ ‫ بی تفاوت بود و بسیار اهسته صحبت می کرد‪».‬‬ ‫‪15‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد‪ .‬تعداد این عکس ها‬ ‫انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی‬ ‫بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور‬ ‫عکس ها از نو یاداوری می کند‪.‬‬ ‫روز عرفه در ایران‬ ‫مراسم استقبال از قالیباف‬ ‫سردار سالمی و سردار فدوی بر روی شناور‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫تشییع پیکر سردار شهید احمد غالمی‬ ‫تشییع پیکر مادر حاج منصور ارضی‬ ‫مراسم ختم همسر فرمانده ارتش‬ ‫غبارروبی حرم امام رضا(ع)‬ ‫ادامه ناارامی ها در کشمیر‬ ‫وزیر کشور در تبریز‬ ‫والیبالیست محبوب ایران در پاراالمپیک‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫هجدهمین جشن خانه سینما‬ ‫‪17‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به ما پیامک بزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬اقای طیب نیــا در گفت وگــوی ویژه خبری‬ ‫گفتند زمینه الزم برای رفع تحریم ها مهیا نیست!‬ ‫مگر قرار نشد با امضای توافق تحریم ها یکجا‬ ‫لغو شود؟ اما االن چرا موضوع ‪ FATF‬راهگشای‬ ‫رفع تحریم ها شناخته می شود؟‬ ‫‪ l‬ورود پوشــاک قاچاق به کشــور بسیاری از‬ ‫تولیدی های کشــور را به تعطیلی کشاند و ورود‬ ‫ان هنوز ادامه دارد! ما تولید کنندگان پوشــاک‬ ‫دیگر توان تولید برای عرضه پوشاک را نداریم‪،‬‬ ‫زیرا انحصار بازار به دســت باند مافیای پوشاک‬ ‫اســت و دولت نیز هیچ برنامه ای بــرای رفع ان‬ ‫ندارد‬ ‫‪ l‬اگر واقعا افزایش نیروی دفاعی کشور باید به‬ ‫عقیده برخی اقایان متوقف شود‪ ،‬ابتدا شما هم‬ ‫از نیروهای تیم حفاظت خــود بکاهید که برای‬ ‫عبور شما و اعضای خانواده تان چند خیابان باید‬ ‫قرق شود و گاهی مانند ان ماجرای خیابان یاسر‬ ‫مردم باید تاوان این تدابیر امنیتی رفت و امد شما‬ ‫را پس بدهند‪.‬‬ ‫‪ l‬اقای جهانگیــری باالخره خــودش جواب‬ ‫خودش را داد! درباره اینکه پول های نفت دولت‬ ‫قبل کجا رفت؟ خود ایشــان اعــام کرد صد ها‬ ‫هزار میلیارد تومان طرح عمرانــی نیمه تمام از‬ ‫دولت قبل مانده و مســکن مهر هنوز هم ادامه‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫‪ l‬دولت یا جلوی واردات کاال های اساســی را‬ ‫نگیرد یا جلوی دالل ها را بگیــرد تا به این بهانه‬ ‫اجناس مورد نیاز مردم را گران نکنند‪.‬‬ ‫‪ l‬این همه مشکالت از کار های احمدی نژاد‬ ‫به وجود امده است‪ .‬تازه عده ای از او طرفداری‬ ‫هم می کنند!‬ ‫‪18‬‬ ‫اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت‪ .‬کاربران این شــبکه‬ ‫اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه‬ ‫را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫شکستسعودی‬ ‫موســم عید قربان و مناســک حج در هفته گذشــته‬ ‫یکی از مهمتریــن موضوعاتی بود که فضــای مجازی به‬ ‫ان پرداخــت‪ .‬خصوصا اینکــه این اولین ســالگرد فاجعه‬ ‫شــهدای منا بــود و ایــران نیز‬ ‫نتوانسته بود به خاطر کارشکنی‬ ‫ال سعود در این مراسم شرکت‬ ‫کند‪ .‬به مناســبت فاجعــه منا و‬ ‫همچنین عید قربان بسیاری از‬ ‫سیاستمداران به این موضوع‬ ‫پرداختنــد‪ .‬صفحــه منتســب‬ ‫به رهبــر معظــم انقــاب نیز‬ ‫خاطره ای از مراسم روز عرفات‬ ‫در کنار مادر بزرگوارشان منتشر‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫همچنین بعد از پیام رهبر انقالب به مسلمین جهان‬ ‫برای حــج امســال‪ ،‬کاربران شــبکه های مجــازی به زیر‬ ‫پست های ایشان در اینســتاگرام رفتند و با حمایت از این‬ ‫پیام نسبت به ال ســعود اعتراض کردند‪ .‬برخی از کاربران‬ ‫شــبکه های مجازی عربســتان نیــز در زیر این پســت ها‬ ‫پیام هایی در مخالفت منتشــر می کردند اما تعــداد انها به‬ ‫قدری اندک بود که قابل شــمارش نبود‪ .‬اما در عوض این‬ ‫حرکت کاربران ایران اینستاگرام به صفحه پادشاه عربستان‬ ‫رفتند و با گذاشتن کامنت های اعتراضی گردانندگان این‬ ‫صفحه را به واکنش وادار کردند‪ .‬مسئوالن صفحه پادشاه‬ ‫عربســتان بالفاصلــه ناچار شــدند صفحــه او را در حالت‬ ‫حفاظت شــده قرار دهند تا هر کســی نتواند برای وی پیام‬ ‫ارسال کند‪.‬‬ ‫در کنار این موضــوع خبر کذبی در فضــای مجازی‬ ‫دست به دست می شد‪ .‬برخی از رسانه های عربی از صدور‬ ‫یک فتوا از ســوی مقام معظم رهبری ســخن گفته بودند‬ ‫که ایشان انجام مناسک حج از ســوی یک میلیون ایرانی‬ ‫در کربال و مراقد مقدســه را اعالم کرده انــد‪ .‬به دنبال این‬ ‫خبر کذب دفتــر حفاظت منافع کشــورمان در مصر ضمن‬ ‫تکذیب این گزارش ها و در واکنش به بیانیه صادره از سوی‬ ‫موسســه االزهر و گزارش های خبری در برخی رسانه های‬ ‫گروهی مصر تاکید کرد‪« :‬چنین فتوایــی به هیچ وجه در‬ ‫‪ l‬هر زمان که به انتخاباتی نزدیک می شــویم‬ ‫یــک موضــوع مرتبــا تکــراری را بــرای مردم‬ ‫بیــان می کنــد‪ .‬موضــوع برگــزاری انتخابات‬ ‫الکترونیکی‪ .‬هنوز هم به جایی نرسیده و نخواهد‬ ‫رسید‪.‬‬ ‫سال جاری یا ســال های گذشته صادر نشــده است و این‬ ‫مساله نادرست‪ ،‬ســاختگی و افتراســت»‪ .‬دفتر حفاظت‬ ‫منافع جمهوری اسالمی ایران با تاکید بر اینکه فریضه حج‬ ‫یکی از شــعائر اسالمی است‬ ‫و ادای مناســک حــج بر همه‬ ‫کســانی که اســتطاعت ان را‬ ‫دارنــد‪ ،‬واجب اســت‪ ،‬افزود‪:‬‬ ‫«زیــارت امام حســین (ع) در‬ ‫روز عرفه در احادیث و روایات‬ ‫متعــدد وارد شــده و دارای‬ ‫ثــواب و اجر عظیمی اســت و‬ ‫مشــتاقان بســیاری در طول‬ ‫قرن ها و هر ساله در روز عرفه‬ ‫به ســوی مرقد مطهر حضرت‬ ‫سید الشهداء(ع) روی می اورند‪».‬‬ ‫همچنین صفحه اینســتاگرام منتســب به دفتر مقام‬ ‫معظم رهبری با خاطره ای از ایشــان در مورد مراســم روز‬ ‫عرفه به روز شد و نوشت‪« :‬یادم اســت هنوز بالغ نبودم که‬ ‫اعمال روز عرفه را به جا اوردم‪ .‬اعمال ان روز‪ ،‬طوالنی هم‬ ‫هست ‪ -‬البد اشنا هستید؛ خیلی از جوانان با ان اعمال اشنا‬ ‫هستند چند ساعت طول می کشــد‪ .‬اعمال‪ ،‬از بعد از نماز‬ ‫ظهر و عصر شروع می شود و اگر انسان بخواهد به همه ان‬ ‫اعمال برسد‪ ،‬شاید تا نزدیک غروب روزهای نه چندان بلند‬ ‫به طول می انجامد‪.‬‬ ‫ان وقت من یادم اســت که با مادرم چون مادرم هم‬ ‫خیلی اهل دعا و توجه و اعمال مستحبی بود می رفتیم یک‬ ‫گوشه حیاط که ســایه بود منزل ما حیاط کوچکی داشت؛‬ ‫انجا فرش پهن می کردیم‪ ،‬چون مســتحب اســت که زیر‬ ‫اسمان باشد‪ ،‬هوا گرم بود؛ ان سال هایی که االن در ذهنم‬ ‫مانده‪ ،‬یا تابستان بود‪ ،‬یا شــاید پاییز بود‪ ،‬روزها نسبتا بلند‬ ‫بود‪ .‬در ان سایه می نشستیم و ساعت های متمادی‪ ،‬اعمال‬ ‫روز عرفه را انجام می دادیم‪.‬‬ ‫هم دعا داشت‪ ،‬هم ذکر و هم نماز‪ .‬مادرم می خواند‪،‬‬ ‫من و بعضی از برادر و خواهرها هم بودند‪ ،‬می خواندیم‪ .‬دوره‬ ‫جوانی و نوجوانی من این گونه بود؛ دوره ُانس با معنویات و‬ ‫با‪#‬دعا و نیایش‪».1376/۱۱/14‬‬ ‫دیدار مسئوالن سرشماری نفوس با رهبری‬ ‫‪ l‬ظلم به بازنشســتگان ظلم به اینده شاغالن‬ ‫اســت‪ ،‬گرچه مافیای ســودطلب بــرای اینده‬ ‫بازنشستگی خود برنامه دارد!‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪ l‬غربی ها همه چیز را به کاال و تابلوی فرهنگی‬ ‫تبدیل کرده اند مثال لباس نوزاد و حتی پوشــک‬ ‫بچه را! لطفا مسئوالن و رسانه ها برای استفاده‬ ‫از فرهنگ ایرانی اسالمی در زمینه تصاویر لباس‬ ‫نوزادان و کودکان فکری اساسی بکنند‪.‬‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫تولیت استان امام رضا(ع) در غبار روبی حرم‬ ‫روزهای دردناک‬ ‫وزیر بهداشت در عربستان‬ ‫سالگذشتهودرماجرایفاجعهمنا‪،‬وزیربهداشتایران‬ ‫به کشور عربستان سفر کرد تا نســبت به بازگشت پیکرهای‬ ‫شهدای منا با مسئوالن عربستان رایزنی کند‪ .‬در سالگرد این‬ ‫حادثهوزیربهداشتکهصفحهشخصیاودرفضایمجازی‬ ‫ازصفحاتپربازدیدوفعالاست‪،‬ازروزهایسختودردناک‬ ‫ان سفر برای مردم گفت‪ .‬وزیر بهداشت نوشت‪« :‬انچه طی‬ ‫چند روز اقامتم در عربســتان ضمن بازدید از ســردخانه ها و‬ ‫دیدارباهموطنانعزیزمشاهدبودم‪،‬بهیقینازدردناک ترین‬ ‫خاطرات تمام عمرم محسوب می شــود‪ .‬اینک و در سالگرد‬ ‫حادثهمناذکرسهنکتهراالزممی دانم‪:‬‬ ‫اول‪ .‬ایــن روزها و با روشــن شــدن وجــوه دیگری از‬ ‫دیدگاه های سیاســی و ایدئولوژیک کسانی که خود را خادم‬ ‫حرمین شریفین نامیده اند؛ مشــاهده اعمال ننگین شان در‬ ‫منطقه و همنوایی با رژیم اشغالگر قدس‪ ،‬بیش از همیشه بر‬ ‫مظلومیت پیامبر گرامی اســام پی می بریم‪ .‬ان بزرگوار در‬ ‫میان قومی برگزیده شد که امروز پس از حدود ‪ 1450‬سال از‬ ‫بعثتشچنینجاهالنهمی اندیشند؛سخنبهگزافمی گویند‬ ‫و رفتاری سراسر ناصواب دارند‪ .‬چه صبری داشت پیامبر خدا‬ ‫در ان روزگار‪.‬‬ ‫دوم‪.‬باوردارماینحادثههرچندبرایملتمابسیارتلخ‬ ‫و جانگداز بود ولی نشان داد مدیریت برگزاری حج‪ ،‬به عنوان‬ ‫بزرگ ترین گردهمایی بشری نیاز به یک بازنگری جدی دارد‪.‬‬ ‫شاید بهتر باشد این مناسک زیر نظر شــورایی از کشورهای‬ ‫اسالمی اداره شود‪ .‬این سخنی سیاسی نیست؛ گستردگی‬ ‫اینگردهماییچنیناقتضامی کند‪.‬‬ ‫سوم‪ .‬خوشا بر احوال انها که در حادثه منا جان باختند؛‬ ‫گویا خداوند مهربان انها را برگزید و مرگی زیبا نصیب شــان‬ ‫کرد؛ مرگی که حکایت از ذات و دل پاک شان داشته و دارد‪.‬‬ ‫در مقابل شــک ندارم که ســنت الهی باز تکرار خواهد شد و‬ ‫ال سعود‪،‬سرنوشتیچونالابی سفیانخواهدداشت‪».‬‬ ‫اعتراض به برخورد با‬ ‫مهاجران افغانی‬ ‫در دیدار ناطق و اصالح طلبان چه گذشت؟‬ ‫روزنامه ارمان در گزارشی با عنوان «جزئیات دیدار اصالح طلبان‬ ‫با ناطق نوری» با اشاره به توصیه شــیخ نور به یافتن گزینه ای غیر از‬ ‫روحانی برای انتخابات ‪ ۹۶‬نوشت‪« :‬در یافتن گزینه ای غیر از روحانی‬ ‫فعال باشید!» این جمله به نقل از علی اکبر ناطق نوری منتشر شد‪ .‬از‬ ‫این جمله می توان برداشت های زیادی داشت که نخستین برداشت‬ ‫باب میل دلواپسان اســت و انها این جمله را چنین تعبیر می کنند که‬ ‫ناطق نوری قصدی برای حمایت از روحانی ندارد و دیگران را هم به این‬ ‫مسیر توصیه می کند که از فردی غیر از روحانی حمایت کنند که البته‬ ‫تفسیر اینچنینی از سوی دلواپسان بسیار ساده لوحانه است‪ ،‬چرا که اگر نگاهی به اظهارات و رفتارهای ناطق نوری شود‪،‬‬ ‫این نتیجه حاصل خواهد شد که ناطق نوری گزینه ای برتر از روحانی در شرایط کنونی سراغ ندارد که درصدد حمایت از‬ ‫او باشد‪ .‬اما از منظر دیگری هم می توان جمله ای را که از ناطق نوری نقل شده است معنا کرد‪ .‬تجربه شیخ نور بسیار زیاد‬ ‫است و هیچ گاه احتماالت را کمرنگ نمی داند‪ ،‬بلکه درایت او سبب می شود برای دوران پس از محقق شدن احتماالت هم‬ ‫برنامه داشته باشد که در این راستا می توان به دو گزینه تمایل نداشتن حسن روحانی به کاندیداتوری یا حتی ردصالحیت او‬ ‫اشاره داشت که طبق انچه به نقل از شیخ نور منتشر شده‪ ،‬این جمله را می توان اماده باش او به اصولگرایان میانه رو حامی ‬ ‫روحانی دانست که اگر مانند سال ‪ ۹۲‬که صالحیت ایت الل ه هاشمی برای انتخابات ‪ ۹۲‬محرز نشد‪ ،‬در سال ‪ ۹۶‬هم روحانی‬ ‫نتوانست به هر دلیلی در قامت کاندیدا ظاهر شود‪ ،‬شوک بزرگی به این طیف وارد نشود و بتوانند کاندیدای خود را جایگزین‬ ‫کنند اما در نهایت بر همگان روشن و واضح است ناطق نوری هیچ گاه از حمایت روحانی منصرف نشده و نخواهد شد»‪.‬‬ ‫وعده های رای سوز‬ ‫روزنامه جوان نیز در گزارشــی با تیتر «وعده های «رای ساز» که‬ ‫اکنون «رای سوز» شده اند» ضمن اشاره به این موضوع که از شعارهای‬ ‫انتخاباتی‪ 92‬تــا چالش های انتخاباتی‪ 96‬نوشــت‪« :‬جایگزین کردن‬ ‫اهداف تصنعی و دست چندم به جای اهداف مسلم برجام در حالی است‬ ‫که جامعه همچنان منتظر تحقق وعده هایی اســت کــه دولتمردان به‬ ‫صورت متراکم در سخنرانی خود از ان به عنوان اهداف قریب الوقوع یاد‬ ‫می کنند و نهایتا توانستند جامعه را به این نتیجه و باور برسانند که انجام‬ ‫و اجرای توافق هسته ای به صورت یکدفعه تمام مشکالت اقتصادی‬ ‫کشور را برطرف خواهد کرد و شکوه و رفاه در معیشت مردم جاری و ساری می شود‪.‬‬ ‫«وعده برای وعده» اگر چه توانست موفقیت انتخاباتی را برای روحانی در سال‪ 92‬به همراه بیاورد اما پس از گذشت‬ ‫سه سال تبدیل به بزرگ ترین چالش دولت وی شده تا انجا که امروز بسیاری محقق نشدن وعده های پرطمطراق را علت‬ ‫ناکامی احتمالی روحانی در انتخابــات‪ 96‬می دانند و گروهی دیگر معتقدند عصبانیت ها و پرخاشــگری ها نیز به همین‬ ‫دلیل شکل روزمره به خود گرفته و دسته ای دیگر با مطرح کردن ردصالحیت احتمالی روحانی توسط شورای نگهبان یا‬ ‫کناره گیری اختیاری وی در تالشند فرد دیگری را جایگزین وی در اوردگاه پیش رو کنند‪.‬‬ ‫تمام این گمانه زنی ها در حالی است که مردم همچنان وعده های انتخاباتی ‪ -‬تبلیغاتی روحانی و دستگاه سیاست‬ ‫خارجه یازدهم را فراموش نکرده اند و ذهن انها با دستاوردسازی برای برجام اقناع نشده و در شرایطی که وعده های داده‬ ‫شده براورده نشود احتمال اینکه از شخص حسن روحانی در انتخابات بهار ‪96‬رویگردان شوند بسیار زیاد است؛ احتمالی‬ ‫که جریان تجدیدنظرطلب و روزنامه های زنجیره ای نیز بر ان واقف هستند و به همین دلیل چند هفته ای است که رویکرد‬ ‫صرفا حمایتی خود از دولت را با چالش انتقاد ان هم از نوع تندوتیز همراه کرده اند تا بلکه تمام هزینه های ناشی از اقدامات‬ ‫صرفا هسته ای دولت به پای انها نوشته نشود»‪.‬‬ ‫یادداشت عراقچی‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫عباس عراقچی‪ ،‬معاون وزیر امور خارجه در یادداشتی در روزنامه‬ ‫ایران با عنــوان «تعیین طوالنی تریــن مرز دریایی ایــران گامی مهم‬ ‫پس از «برجام»» با اشاره به اینکه توانستند مذاکرات سخت و دشوار‬ ‫حقوقی و فنی مربوط به تعیین طوالنی ترین مــرز دریایی با عمان را به‬ ‫نتیجه برسانند و از تجربه برجام استفاده کنند‪ ،‬نوشت‪« :‬نواوری اساسی‬ ‫موافقت نامه تعیین مرز دریایی ایران و عمان در دریای عمان که حاصل‬ ‫تو گوهای فشرده و طوالنی دوجانبه بوده‪ ،‬مربوط به نحوه استفاده از منابع احتمالی هیدروکربن موجود در محدوده مرز‬ ‫گف ‬ ‫دریایی بین دو کشور است که صرفا با توافق دو کشور امکانپذیر شده است‪ .‬این نواوری که در چارچوب اصول و رویه های‬ ‫بین المللی مبنای توافق شده حکایت از عزم و اراده اساسی دو کشور برای گسترش مناسبات و ایجاد ثبات در منطقه داشته‬ ‫و یک الگوی بسیار مناسب برای کشورهای منطقه محسوب می شود‪ .‬همان گونه که ذکر شد‪ ،‬عالوه بر اهمیت حقوقی‬ ‫و فنی موافقت نامه مرزی با کشور عمان‪ ،‬این موافقت نامه در سه سطح بین المللی‪ ،‬منطقه ای و داخلی نیز حائز اهمیت‬ ‫است‪« :‬در حالی که در منطقه ما برخی کشورها با کوبیدن بر طبل جنگ و دشمنی و ایران هراسی تالش می کنند چهره‬ ‫غیر قابل اعتماد از ایران به نمایش بگذارند‪ ،‬ایران و عمان در سایه تدابیر رهبران خود روابط بسیار ممتاز و منحصر به فردی‬ ‫را تجربه می کنند و در بستر روابط بسیار خوب سیاسی دو کشور است که امکان دستیابی به توافقی چنین مهم در تعیین‬ ‫مرز دریایی دو کشور دوست فراهم می شود‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫نمایش عده ای از مهاجران در کنــار مجموعه ای از‬ ‫مجرمان مــواد قاچاق‪ ،‬مواد مخدر‪ ،‬خودروهای ســرقتی‪،‬‬ ‫فیلم های غیر مجاز‪ ،‬مشــروبات الکلی و موارد دیگر کشف‬ ‫شــده‪ ،‬ان هم در حصاری اهنین و با بستن چشم انها برای‬ ‫عموم‪ ،‬با واکنش های بســیاری در داخل و خارج از کشــور‬ ‫رو به رو شــد‪ .‬این اتفاق بازتاب گســترده ای در شبکه های‬ ‫مجازی داشت‪.‬‬ ‫بســیاری از فعاالن مجــازی در داخل ایــران به این‬ ‫موضوع واکنش نشــان دادنــد‪ .‬در پی این اتفــاق وزارت‬ ‫امور مهاجرین افغانســتان بیانیه ای صادر کرد و این کار را‬ ‫تقبیح کرده و ان را مغایر با کنوانسیون های حقوق بشری و‬ ‫تفاهمنامه های امضاشده میان دوکشور دانسته و از مقامات‬ ‫ایران خواستار پیگیری موضوع شــده است‪ .‬حتی یکی از‬ ‫نمایندگان مجلس افغانستان با اشــاره به این شعر سعدی‬ ‫شیرازی که «تو کز محنت دیگران بی غمی ‪ /‬نشاید که نامت‬ ‫نهند ادمی» از این اقدام ان هم در شیراز انتقاد کرد‪ .‬افغان ها‬ ‫حتی در مقابل کنســولگری ایران در هرات در اعتراض به‬ ‫این اتفاق تجمع اعتراضی برگزار کردند‪ .‬همچنین این رفتار‬ ‫پلیس شیراز‪ ،‬واکنش منفی کاربران شبکه های اجتماعی را‬ ‫در پی داشته است‪ .‬البته بعد از بیانیه وزارت امور مهاجرین‬ ‫افغانستانسفارتجمهوریاسالمیایراندرکابلنیزدرباره‬ ‫انتشــار اخبار و تصاویری مبنی بر دستگیری اتباع بیگانه در‬ ‫شیراز توضیحاتی را ارائه کرد‪.‬‬ ‫بررسی رسانه ای هفته‬ ‫‪19‬‬ ‫بحران ‪20‬‬ ‫گفتارها‬ ‫میان کشورهای غربی بر سر حل و فصل بحران های مزمنی مانند بحران‬ ‫اقتصادی اختالف نظر وجود دارد‪ .‬برخی از کشورهای غربی طرفدار طرح های‬ ‫مبتنی بر ریاضت اقتصادی و برخی دیگر طرفدار رشد اقتصادی هستند‪ .‬این‬ ‫تناقضات در جریان برگزاری نشست های گروه هشت نیز کامال قابل مشاهده‬ ‫بوده است‪ .‬در گفتار های این شــماره عالوه بر این موضوع به مساله بیماری‬ ‫هیالری کلینتون و تغییر و تحوالت در وزارت کشور هم پرداخته ایم ‪.‬‬ ‫از ازادی تا اوارگی راه زیادی نیست‬ ‫دلیلاسالمهراسیدراروپاچیست؟‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫سمیه نوظهوری‬ ‫کارشناس ارشد مطالعات منطقه ای‬ ‫برای وارد شــدن و بحث در مورد اسالم هراسی در‬ ‫اروپا ابتــدا نیاز به بررســی و پرداختن به ریشــه های این‬ ‫مقوله است‪ .‬این نوشــته در صدد اســت با بهره گیری از‬ ‫پیشــینه و اســناد تاریخی‪ ،‬به واکاوی ریشه های فکری‬ ‫و تاریخی جریان اســام گرایی و اسال م هراسی در اروپا‬ ‫بپردازد‪ .‬نگاهی به تاریخ رخدادهــای اروپا پس از جنگ‬ ‫جهانی دوم نشــان می دهد این قاره هرگــز در طول این‬ ‫سال ها اینقدر دســتخوش ناامنی و وحشت نشده بود که‬ ‫در یکی‪ ،‬دو ســال اخیر با این موج حمالت تروریســتی ‬ ‫روبه رو بوده است‪.‬‬ ‫قبــل از هــر چیــز بــرای پرداختــن بــه موضــوع‬ ‫اسالم هراســی در اروپا در گام نخســت باید به ریشه های‬ ‫افراط گرایــی و شــروع موج های ســتیزش بــا اروپائیان‬ ‫پرداخت‪ .‬نخستین جریان مربوط به اعدام عمر مختار در‬ ‫لیبی توسط ارتش ایتالیا بود‪.‬‬ ‫عمرمختار تا پایان سال ‪ 1931‬ســربازان فاشیست‬ ‫به رهبری موســولینی که قصد داشــتند لیبــی را ضمیمه‬ ‫خاک ایتالیا کنند را ناکام گذاشــت اما وی بالفاصله پس‬ ‫از دستگیری توســط این نیروها اعدام شد‪ .‬با کشته شدن‬ ‫عمر مختار در لیبی که به منزله یک قهرمان واقعی در این‬ ‫کشور بود‪ ،‬موجی از نفرت بین مردم لیبی و سایر کشورهای‬ ‫افریقایی که مســتعمره کشــورهای اروپایی بودند ایجاد‬ ‫شــد‪.‬جریان دوم‪ ،‬دســتگیری و شــکنجه جمیله بوپاشا‪،‬‬ ‫انقالبی اســطوره ای نهضت ازادیبخــش الجزایر در برابر‬ ‫استعمار فرانســه بود‪ .‬وی زمانی که زندانی بود‪ ،‬به وسیله‬ ‫اتش سیگار‪ ،‬شوک الکتریکی و‪ ...‬شکنجه شد و وحشیانه‬ ‫مورد ازار قرار گرفت‪ .‬پس از قــرارداد اوویان (‪ )Evian‬در‬ ‫سال ‪ ۱۹۶۲‬که به استعمار فرانسه پس از ‪ ۱۳۰‬سال پایان‬ ‫داد و فرانسه مجبور شــد جنگ اســتعماری در الجزایر را‬ ‫متوقف سازد این کشور استقالل خود را بازیافت و جمیله‬ ‫بوپاشــا که ابتدا به اعدام محکوم شــده بود‪ ،‬از زندان ازاد‬ ‫شــد‪ .‬جمله معــروف او در زنــدان فرانســوی ها این بود‪:‬‬ ‫« هنگامی که خلق اراده زندگی می کند سرنوشت باید به او‬ ‫بگوید چشم‪ .‬شب های تاریک باید رخت بربندد و زنجیرها‬ ‫باید از هم بگسلد‪...‬‬ ‫اما اکنون با گذشت سالیان از این حوادث که توسط‬ ‫اروپاییان در مستعمراتشــان رقم خورده مسلمانانی که در‬ ‫اروپا زندگی می کنند اغلب کســانی هستند که یا مهاجرت‬ ‫کرده ان د یا حتی در انجا متولد شده اند‪ .‬وقتی به یاد می اورند‬ ‫که اروپائی ها با انها چه کردند با یک تضاد زندگی می کنند‬ ‫این مســاله با جنگ عراق و سوریه تشــدید شد‪ .‬با اوارگی‬ ‫لیبی و عراق و سوریه یک اتحادیه اسالم گرایی علیه اروپا‬ ‫شــکل گرفته و به نظر می رســد ادامه دار هم خواهد بود‪.‬‬ ‫بازتاب تاریخی که بین مســتعمرات اروپایی در خاورمیانه‬ ‫بود امروز کسانی است که به این کشورها پناهنده شده اند‬ ‫یا در انجا متولد شده اند‪.‬‬ ‫«ژرژ فرنانــدز دیــاز» وزیر کشــور اســپانیا در یک‬ ‫سخنرانی اظهار داشت‪ « :‬حدود ‪ 3000‬شهروند اروپایی‬ ‫به گروه هــای خاورمیانــه پیوســته اند که از ایــن تعداد‬ ‫‪ 80‬درصد انهــا فقط بــه داعش ملحــق شــده اند‪ .‬امار‬ ‫کشته شدگان ناشی از عملیات تروریستی از سال‪2000‬‬ ‫تا ســال ‪ 2014‬پنج برابر شــده و گروه ها و ســازمان های‬ ‫تروریستی که مسئول دو سوم عملیات تروریستی جهان‬ ‫بودند‪ ،‬به ترتیب عبارتند از داعــش‪ ،‬بوکوحرام‪ ،‬القاعده‬ ‫و طالبان‪.‬‬ ‫در سال ‪ 2013‬سهم کشــورهای صنعتی از حمالت‬ ‫تروریســتی و امار قربانیــان ان فقط پنج درصــد کل این‬ ‫حمالت بــود و ‪ 25‬درصد این حمالت را افــراد معروف به‬ ‫«گرگ های تنها» انجام می دانند که در واقع کسانی بودند‬ ‫که داوطلبانه افراط را در پیش گرفته و عملیات تروریستی‬ ‫را بدون ارتباط با گروه های تروریستی انجام دادند و دقیقا‬ ‫نکته مورد توجه همین امار اســت که این افراد دارای چه‬ ‫پیشینه و تبار خانوادگی هستند و متعلق به کدام قشر هستند‬ ‫که دست به چنین عملیات مرگ باری می زنند‪ .‬بسیاری از‬ ‫این افراد حتی به گروه های تروریســتی ملحق می شــوند‬ ‫زیرا بســیاری افکار خود را همســو و هم جهــت با اهداف‬ ‫این گروه ها می یابند سپس دســت به عملیات خرابکارانه‬ ‫و کشتار می زنند‪.‬‬ ‫در ‪ 11‬و ‪ 15‬مارس سال‪2012‬حمالت پراکنده یک‬ ‫گروه افراطی وابسته به القاعده به تولوز (فرانسه) موجب‬ ‫جان باختن هشت نفر شــد‪.‬محمد مراح‪ ،‬جوان فرانسوی‬ ‫الجزایری تبــار و مظنون اصلــی حمالت زنجیــره ای در‬ ‫شهرهای تولوز و مونتوبان فرانسه پس از بیش از ‪30‬ساعت‬ ‫محاصره اپارتمانش توســط پلیس‪ ،‬کشــته شد‪ .‬در سال‬ ‫‪ 2012‬که اولین شــهروند فرانســوی به عضویت داعش‬ ‫گفتارها‬ ‫نقطه اشکار ساز ضعف کشورهای مدعی دنیا‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫برگزاری نشســت گــروه بیســت در چین‪ ،‬بــار دیگر‬ ‫بحران های امنیتی و اقتصادی موجود در نظام بین الملل‬ ‫را زنده کرد؛ بحران هایی که کشورهای غربی مولد ان بوده‬ ‫و البته خود نیز در ان گرفتار شــده اند‪ .‬ارژانتین‪ ،‬استرالیا‪،‬‬ ‫برزیل‪ ،‬کانــادا‪ ،‬چین‪ ،‬فرانســه‪ ،‬المان‪ ،‬هنــد‪ ،‬اندونزی‪،‬‬ ‫ایتالیا‪ ،‬ژاپن‪ ،‬مکزیک‪ ،‬روسیه‪ ،‬عربستان‪ ،‬افریقای جنوبی‪،‬‬ ‫کره جنوبی‪ ،‬ترکیــه‪ ،‬انگلیس‪ ،‬اتحادیه اروپــا و امریکا ‪20‬‬ ‫کشوری هستند که گروه ‪ 20‬را تشکیل می دهند‪.‬‬ ‫سوال اصلی اینجاســت که چرا این هم اندیشی ها و‬ ‫نشست ها نمی تواند به نتیجه ای محسوس به سود اقتصاد‬ ‫و امنیت جهانی ختم شود؟ پاسخ این سوال کامال مشخص‬ ‫است‪« :‬نخستین دلیل در این خصوص‪ ،‬سوء مدیریت غرب‬ ‫بر اقتصاد و امنیت جهانی است‪ .‬غرب که خود مولد بحران‬ ‫امنیت و اقتصادی فعلی در جهان محسوب می شود‪ ،‬اساسا‬ ‫در موقعیتی قرار ندارد که بتواند بر این بحران ها فائق اید‪.‬‬ ‫مشکل اصلی گروه بیست در ان است که مولدین بحران در‬ ‫نظام بین الملل در کسوت کشــورهای دارای ارائه راهکار‬ ‫در این خصــوص مورد ارزیابــی قرار می گیرنــد! این خود‬ ‫تناقضی اســت که در دل نشســت هایی مانند گروه بیست‬ ‫قابل مشاهده است‪».‬‬ ‫نکته دیگــر اینکــه میان کشــورهای غربی بر ســر‬ ‫لو فصــل بحران های مزمنــی مانند بحــران اقتصادی‬ ‫ح ‬ ‫اختالف نظر وجود دارد‪ .‬برخی از کشورهای غربی طرفدار‬ ‫طرح های مبتنی بر ریاضت اقتصادی و برخی دیگر طرفدار‬ ‫رشد اقتصادی هســتند‪ .‬این تناقضات در جریان برگزاری‬ ‫نشست های گروه هشت نیز کامال قابل مشاهده بوده است‪.‬‬ ‫بدیهی است زمانی که هم اندیشی ها و نشست های صوری‬ ‫گروه هشت در این خصوص به نتیجه نرسد‪ ،‬در گروه بیست‬ ‫که با تکثر بیشتر اعضا و نظرات مواجه است‪ ،‬این موضوع‬ ‫به مراتب امکان ناپذیر تر است‪.‬‬ ‫یکــی از بخش های جداناپذیر اجالســیه های گروه‬ ‫‪ ،20‬تجمعات و تظاهراتی اســت که همزمــان با برگزاری‬ ‫این اجالســیه ها در سراســر جهان در مخالفت با سیستم‬ ‫ســرمایه داری حاکم بر جهــان و نقــش دولت های عضو‬ ‫گروه ‪ 20‬در تثبیت و استمرار این سیستم ناعادالنه‪ ،‬برگزار‬ ‫می شود‪ .‬این خود نشان دهنده نارضایتی افکار عمومی دنیا‬ ‫نسبت به برگزاری چنین نشست های به ظاهر هدفمند‪ ،‬اما‬ ‫در عمل بدون نتیج ه است‪ .‬در جریان نشست گروه بیست‬ ‫امســال در چین‪ ،‬یکی از معضالتی که مورد توجه خاص‬ ‫قرار گرفته است‪ ،‬بحران امنیت در نظام بین الملل است‪.‬‬ ‫بدون شــک اصلی تریــن دلیلــی کــه غرب بــه یاد‬ ‫بحران هــای امنیتــی در دنیا افتاده اســت‪ ،‬درگیر شــدن‬ ‫کشــورهای اروپایی با این بحران اســت‪ .‬این موضوع از‬ ‫انجایی اهمیت پیدا می کند که در دو سال اخیر‪ ،‬مغرب زمین‬ ‫بیش از هر زمان دیگری خطر تروریســم را احساس کرده‬ ‫اســت؛ برای اروپاییان تروریســم در دو شــکل تکفیری و‬ ‫نژادپرستانه (راسیستی) ظهور و بروز یافته است؛ فرانسه و‬ ‫بلژیک دو کشوری که در قلب اروپا قرار دارند در یک سال‬ ‫اخیر شاهد بیشترین حمالت تروریستی بودند‪ .‬انگلیس و‬ ‫المان نیز وضع مشــابهی دارند‪ .‬اوضاع در ترکیه وخیم تر‬ ‫است و امریکا در ان سوی اتالنتیک از لحاظ مقوله امنیت‬ ‫رتبه نازلی دارد‪.‬‬ ‫بی تفاوتی سرویس های امنیتی اروپا در قبال تقویت‬ ‫جریان های راست افراطی و فاشیسم نوین و متعاقبا حمایت‬ ‫این دســتگاه ها از جریان های تکفیــری در منطقه و نظام‬ ‫بین الملل و چراغ ســبز نهادهای امنیتی غرب برای حیات‬ ‫بیش از ‪ 10‬ســاله این جریان های افراطی در داخل خاک‬ ‫اروپا و در نهایت حمایت های تسلیحاتی کالن کشورهایی‬ ‫مانند فرانســه و انگلیس و المــان از رژیم های دیکتاتوری‬ ‫عربی در منطقه نتیجه ای جــز تقویت دو جریان تکفیری و‬ ‫راست افراطی در غرب نداشته است‪.‬‬ ‫به عبارت بهتر‪ ،‬در حــوزه بحران های امنیتی غرب با‬ ‫ساختار ناهمگونی مواجه است که خود در ایجاد ان نقش‬ ‫داشته است‪ .‬در این میان ارائه تفاســیر وارونه از موضوع‬ ‫نمی تواند منجر به تبرئه اروپای واحد نسبت به سیاست های‬ ‫امنیتی خود شود‪.‬‬ ‫برگزاری نشســت اخیر گروه بیســت در چین دارای‬ ‫حواشــی و حادثه های جالبی بــود‪ .‬در بیانیــه پایانی این‬ ‫نشست‪ ،‬رهبران گروه ‪ ۲۰‬بر تعهد خود برای مقابله با اشکال‬ ‫مختلف تروریسم تاکید کرده اند‪.‬‬ ‫در بیانیــه رهبــران گــروه ‪ 20‬امــده اســت‪« :‬ما بر‬ ‫همبستگی خود برای حل و فصل مشکالت و چالش های‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫گفتارها‬ ‫درامد‪ ،‬این گروهک تروریستی نقشه عملیات تروریستی‬ ‫را در اروپا طراحی کرده بود‪.‬پس از ان معلوم شد بیشترین‬ ‫اعضای اروپایــی داعش به ترتیب از فرانســه‪ ،‬انگلیس و‬ ‫المان هســتند‪ .‬در ‪22‬مارس گذشته (ســوم فروردین) دو‬ ‫انفجار مهیب فــرودگاه ««اونتیم» در بروکســل پایتخت‬ ‫بلژیک را لرزاند‪ .‬ســاعتی بعد از این انفجار نیز یک انفجار‬ ‫دیگر در یکی از ایســتگاه های قطار شــهری بروکسل به‬ ‫وقوع پیوست‪.‬‬ ‫انفجار در فــرودگاه بین المللی بروکســل به عنوان‬ ‫بزرگتریــن فــرودگاه بین المللــی بلژیک که ســاالنه به‬ ‫‪23‬میلیــون مســافر خدمات ارائــه می دهــد ‪ ،‬در حالی‬ ‫صورت گرفت که نیروهای امنیتی بلژیک چند روز پیش‬ ‫از ان «صالح عبدالســام»‪ ،‬یکی از مغزهــای متفکر‬ ‫حمالت تروریستی پاریس را دســتگیر کردند‪ .‬مقامات‬ ‫بلژیک در ان زمان گفتند عبدالســام در حالی دستگیر‬ ‫شــد که نقشــه چندین حمله تروریســتی در بروکسل را‬ ‫طراحی کرده بود‪.‬‬ ‫انفجاری دیگر در فرودگاه و متروی بروکسل بیش از‬ ‫‪ 30‬کشته و ‪ 187‬زخمی برجا گذاشت‪ .‬اندکی پس از حمله‬ ‫خونین در شهر نیس فرانسه یک مهاجر افغان ‪ 17‬ساله با‬ ‫تبر به مسافران یک قطار در شهری در المان حمله کرده و‬ ‫چهار نفر را مجروح کرد‪ .‬همچنین در پی ان یک پناهجوی‬ ‫ســوری ‪ 27‬ســاله پس از انکه پلیس مانــع ورود او به یک‬ ‫جشنواره موسیقی در شهر انسباخ شد‪ ،‬وسیله انفجاری که‬ ‫ت را منفجر کرد ؛ انفجارهایی‬ ‫در داخل کوله پشتی خود داش ‬ ‫که بروکسل پایتخت اتحادیه اروپا را به لرزه در اورد و بر اثر‬ ‫ان ده ها نفر کشته و زخمی شدند و موجی از وحشت را در‬ ‫تمام شهرهای بلژیک و پایتخت سایر کشورهای اروپایی‬ ‫به وجود اورد ‪.‬‬ ‫انفجار در بروکســل اولین مورد از این حوادث نبود و‬ ‫اخرین ان نیــز نخواهد بود بلکــه گزارش های اطالعاتی‬ ‫غربی از احتمال ادامه ســریال خونین خبر از احتمال رخ‬ ‫دادن حوادث تروریستی شــخص محور می دهند و نکته‬ ‫دیگر تخمیــن دقیق هزینه های سرســام اور وبی ســابقه‬ ‫نهادهــای اطالعاتی و امنیتی در اروپاســت‪ ،‬امــا به نظر‬ ‫می رســد با وجود رقم های نجومی این هزینه ها در مبارزه‬ ‫با تروریســم نهادهای مزبور در حمایت از شهروندان خود‬ ‫در مقابل شری که تمام دنیا به ویژه اروپا در معرض تهدید‬ ‫ان قرار گرفته است‪ ،‬به شــدت ناکام مانده است‪ .‬در یک‬ ‫نتیجه گیری کلــی باید گفت‪« :‬کشــورهای غربــی نباید‬ ‫فراموش کنند ‪ 30‬درصد نســل امروز جمعیت این کشورها‬ ‫مهاجــران افریقا یی تبارانــی هســتند که در اروپــا زندگی‬ ‫می کنند یا متولد شــده اند اما گذشــته پررنج اجداد خود را‬ ‫از ستمی که کشورهای اســتعماری اروپا بر سر انان اورده‬ ‫است هرگز به فراموشی نخواهند سپرد‪ .‬عمرمختار و جمیله‬ ‫بوپاشا هنوز قهرمانان افریقایی تبارانی هستند که امروز ‪30‬‬ ‫درصد جمعیت اروپا را شامل می شوند‪ ».‬چ‬ ‫ندی پیش نوشته ای را خواندم که در این مقاله قابل‬ ‫ذکر اســت کســی که طناب دار بر گردن صــدام انداخته‬ ‫نوشــته بود صدام یک بار مرد اما وقتی جنگ و در بدری و‬ ‫اوارگی ملتم را می بینم روزی هــزار بار می میرم‪ .‬کاش ان‬ ‫طناب را برگردن خود می انداختم‪...‬‬ ‫هستند امروز کســانی که وقتی عکس معمرقذافی‬ ‫را می بینند نمی توانند اشک های خود را از دیگران پنهان‬ ‫کنند‪ .‬مردم دنیا به خصوص غربی ها اخبار این کشورها را‬ ‫گوش می کنند یا می بینند اما در خرابه های این کشــورها‬ ‫زندگی نمی کنند یا اواره نشده اند‪ ،‬درد را باید احساس کرد‪،‬‬ ‫نباید از رسانه ها فقط شنید‪ .‬کشورهای غربی میلیاردها دالر‬ ‫خرج می کنند تا من شــرقی به خاطر ازادی و دموکراسی با‬ ‫پای پیاده از ســرزمینم کوچ کنم و با هــزاران درد به جای‬ ‫ازادی اواره نشین شوم‪.‬‬ ‫گروه بیست و بحران های خودساخته‬ ‫‪21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫گفتارها‬ ‫بزرگ بین المللی و مقابله با تروریسم در اشکال مختلف ان‬ ‫تاکید می کنیم‪ .‬ما با همه منابــع‪ ،‬تکنیک ها و کانال های‬ ‫تامین مالی تروریست ها شــامل باج و خراج‪ ،‬قاچاق منابع‬ ‫طبیعــی‪ ،‬غارت بانک هــا و غارت دارایی هــای فرهنگی و‬ ‫ادم ربایی مقابله خواهیم کرد‪».‬‬ ‫در اینجا سوالی مطرح می شود که اعضای گروه ‪20‬‬ ‫باید به ان پاســخ دهند‪ .‬اینکه انها دقیقا کدام تروریسم را‬ ‫محکوم کرده اند؟ بسیاری از اعضای گروه بیست که اکثر‬ ‫کشورهای غربی هستند‪ ،‬در ایجاد و تولید ترور در منطقه و‬ ‫جهان اسالم دست دارند‪ .‬اساسا پیدایش و استمرار حیات‬ ‫گروه تروریستی و تکفیری داعش معلول حمایت های غرب‬ ‫(حمایت های مالی و تسلیحاتی) است‪ .‬در چنین شرایطی‬ ‫کشورهای گروه بیست از کدام تروریسم سخن می گویند و‬ ‫ان را محکوم می کنند؟ تروریسمی که امریکا و انگلیس به‬ ‫وجود اورده اند؟!‬ ‫نکته جالب توجه اینکه در این بیانیه امده است که در‬ ‫مقابله با تروریسم‪ ،‬ما برای تبادل اطالعات و توقیف اموال‬ ‫تروریست ها متعهد خواهیم بود‪.‬‬ ‫این در حالی است که همچنان حمایت برخی اعضای‬ ‫گروه بیســت از جمله ایاالت متحده امریــکا و انگلیس از‬ ‫داعش و النصره و دیگر گروه های تکفیری و تروریستی به‬ ‫قوت خود باقی مانده است‪ .‬از این رو ادعاهای مطرح شده‬ ‫در خصوص مبارزه گروه بیست با تروریسم‪ ،‬ادعاهایی کامال‬ ‫مخدوش است‪.‬‬ ‫موضوع دیگری که در بیانیه پایانی گــروه ‪ 20‬به ان‬ ‫پرداخته شده اســت‪ ،‬مربوط به خروج انگلیس از اتحادیه‬ ‫اروپا وفق همه پرســی صورت گرفته در این کشور است‪.‬‬ ‫رهبران گروه ‪ 20‬اذعان کردند که خروج بریتانیا از اتحادیه‬ ‫اروپا موجب افزایش نااطمینانی در اقتصاد جهانی خواهد‬ ‫شــد‪ .‬رهبران گروه ‪ 20‬ابــراز امیدواری کردند کــه بریتانیا‬ ‫همچنان پس از خروج از اتحادیه اروپا‪ ،‬یک شریک بزرگ‬ ‫باقی بماند‪ 23 .‬ژوئن همه پرسی سرنوشت سازی در بریتانیا‬ ‫برگزار شد و مردم این کشور در خصوص ادامه عضویت در‬ ‫اتحادیه اروپا یا خروج از این اتحادیه تصمیم گیری کردند‪.‬‬ ‫نتایج این همه پرسی نشــان داد که حدود ‪ 52‬درصد مردم‬ ‫بریتانیا معادل ‪ 17.4‬میلیون نفر به خروج از اتحادیه اروپا‬ ‫رای داده اند و ‪ 16.1‬میلیون نفر نیز با خروج از این اتحادیه‬ ‫مخالفت کرده اند‪.‬‬ ‫در ایــن بیانیــه امده اســت کــه نتیجه همه پرســی‬ ‫عضویت بریتانیا در اتحادیه اروپا‪ ،‬بی شک موجب افزایش‬ ‫نااطمینانی در اقتصاد جهانی می شود‪.‬‬ ‫کشورهای گروه ‪ 20‬قصد دارند با اتخاذ سیاست های‬ ‫مناســب‪ ،‬تبعات منفی مالی و اقتصادی خــروج بریتانیا از‬ ‫اتحادیه اروپا را کاهش دهند‪.‬‬ ‫شــاید تنها بخش مورد اتکای بیانیه گروه بیســت‪،‬‬ ‫همین بخش یعنی بخــش مربوط به نگرانی هــا از خروج‬ ‫انگلیــس از اتحادیه اروپا باشــد‪ .‬اگرنه ادعــای اعضای‬ ‫گروه ‪ 20‬مبنــی بر مبارزه با تروریســم و جلوگیری از انتقال‬ ‫منابع مالی به انها به هیچ عنوان قابل قبول نیست‪ .‬ایاالت‬ ‫متحده امریکا و برخی دیگر از اعضای گروه بیســت باید‬ ‫پاســخگوی ایجاد و حمایت از گروه های تروریســتی در‬ ‫منطقه و جهان باشــند‪ .‬بدیهی اســت کــه محکوم کردن‬ ‫تروریسم از ســوی کسانی که تروریســم را به وجود اورده‬ ‫و حمایــت می کنند‪ ،‬به هیچ عنوان و بــا هیچ منطقی قابل‬ ‫پذیرش نیست‪ .‬نکته ای که اعضای گروه بیست خود نیز‬ ‫در عمل نسبت به ان واقف هســتند! در نهایت اینکه نمره‬ ‫صفر برازنده ترین نمره برای گروه بیست محسوب می شود‪.‬‬ ‫اعضای غربی گروه بیســت باید به جای تالش برای ارائه‬ ‫راهکارهای صوری برای حــل بحران هایی که خود ایجاد‬ ‫کرده اند‪ ،‬نســبت به قصور خود در حوزه های اقتصادی و‬ ‫امنیتی در جهان پاسخگو باشند‪.‬‬ ‫غفلت ما و موج سهمگین فمنیسم‬ ‫بعد از ریاست جمهوری هیالری‬ ‫احسان رستگار‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫«کلینتون به دلیل بیماری‪ ،‬کنار خواهد کشید»؛ این‬ ‫جمله را این روزها از دو گروه می شــنوی؛ اول افرادی که‬ ‫تحلیلشان مبنی بر عواقب رسانه ای شدن بیماری کلینتون‪،‬‬ ‫این اســت کــه او نهایتا به دلیــل افت محســوس و موثر‬ ‫حامیانش و زیر ســوال رفتن توانمندی جسمی و نامساعد‬ ‫بودن حالش برای مدیریت ایاالت متحده امریکا‪ ،‬عطای‬ ‫نامزد شدن و رقابت با ترامپ را به لقایش خواهد بخشید و‬ ‫سندرز به نمایندگی از دموکرات ها‪ ،‬وارد گود رقابت با ترامپ‬ ‫خواهد شــد‪ .‬این دسته‪ ،‬صرفا مبتنی بر شــواهد و قراین‪،‬‬ ‫تحلیلی بیطرفانه ارائه می کنند که البتــه به نظر نگارنده‪،‬‬ ‫یک پیش بینی اشتباه است‪.‬‬ ‫اما دســته دوم‪ ،‬ان گروهی هســتند که از ابتدا هم‬ ‫دوست نداشتند باور کنند که چهل و پنجمین رئیس جمهور‬ ‫امریکا‪ ،‬یک زن خواهد بود‪ .‬این گروه از همان تابستان ‪۹۴‬‬ ‫که رقابت کلینتون با دیگر رقبای دموکراتش قطعی و اغاز‬ ‫شــد‪ ،‬حتی قائل به این نبودند که کلینتون می تواند گزینه‬ ‫نهایی دموکرات ها باشد‪ ،‬چه رسد که بخواهد در زورازمایی‬ ‫با ترامپ ‪-‬که از همان زمان‪ ،‬گزینه نهایی جمهوریخواهان‬ ‫به نظر می رســید ‪ -‬پیروز میدان شود‪ .‬ســندرز را می بینند‪،‬‬ ‫می گوینــد کار هیــاری تمام اســت‪ ،‬بحــث ایمیل های‬ ‫کلینتون افشا می شود‪ ،‬می گویند این بار حتما کارش تمام‬ ‫است‪ ،‬بیماری اش رو می شود‪ ،‬می گویند دیگر شک نکن‬ ‫که هیالری به تاریخ پیوست‪ ،‬و تمام این نتیجه گیری ها و‬ ‫تحلیل ها و پیش بینی ها‪ ،‬غلط اندر غلط است‪.‬‬ ‫راقم این ســطور‪ ،‬از همان ‪ ،۹۴‬چــه در همین هفته‬ ‫نامه و چــه در رســانه ها و تحلیل در جوار دوســتان روابط‬ ‫بین الملل خوانده و روزنامه نگاران سیاست خارجی‪ ،‬پیروز‬ ‫پنجاه و هشتمین انتخابات ریاست جمهوری ایاالت متحده‬ ‫امریکا و رئیس جمهور چهل و پنجم را‪ ،‬هیالری کلینتون‬ ‫می دانســت و از همان موقع‪ ،‬دغدغه نویسنده این بود که‬ ‫اگر چنین شود ‪ -‬که می شود ‪ -‬امریکا متهم است به داشتن‬ ‫یک حکومت ظاهرا دموکراتیک ولی عمال اریستوکراتیک‪.‬‬ ‫اریستوکراســی از انــواع حکومت اســت که اساســش با‬ ‫دموکراسی متفاوت است از این جهت که دموکراسی قائل‬ ‫به برابری رای همه مردم با هم و غلبه و اعمال رای اکثریت‬ ‫بر اقلیت به شمار می رود‪ .‬اگرچه در گونه نظام دموکراسی‪،‬‬ ‫اقلیت هم از حقوقی برابــر با اکثریــت برخوردارند‪ ،‬اما به‬ ‫هر حال‪ ،‬نماینــده منتخب ان هاســت که رئیس کشــور‬ ‫می شــود‪ .‬بدین ترتیب دموکراســی‪ ،‬حکومت محبوب و‬ ‫مطلوب اکثریت به شــمار مــی رود‪ .‬اما اریستوکراســی‪،‬‬ ‫برخالف دموکراسی‪ ،‬حکومت اقلیت خواص و شایسته بر‬ ‫اکثریت است‪ .‬به تعبیر دیگر‪ ،‬در گونه نظام اریستوکراسی‬ ‫ که در ترجمه فارســی علوم سیاسی‪ ،‬از ان به عنوان نخبه‬‫ساالری یاد می شــود ‪ -‬بر اســاس نظمی طبقاتی و قدرتی‬ ‫وراثتــی و خانوادگی‪ ،‬افرادی در راس هــرم مدیریت قرار‬ ‫می گیرند‪ .‬مثال در گونه اریستوکراســی‪ ،‬حتما نمی توان‬ ‫متصور بود که فردی که مردم او را شایسته می دانند‪ ،‬سوء‬ ‫ســابقه قضایی و یا فســاد مالی ندارد‪ ،‬اما جزو خانواده ای‬ ‫خاص یــا از خاندان قدرت نیســت‪ ،‬در مســند قدرت قرار‬ ‫گیرد‪ ،‬اما در گونه دموکراسی‪ ،‬هر کسی که سوابق متعارف‬ ‫و صالحیت نسبی و ســامت مالی و قضایی داشته باشد‪،‬‬ ‫می توانــد به عنوان یــک گزینه جهت انتخاب شــدن‪ ،‬به‬ ‫مردم معرفی شود تا مردم خود تصمیم بگیرند که چه کسی‬ ‫را با چه ویژگی هایی‪ ،‬بر جایگاه ریاست جمهوری بنشانند‪.‬‬ ‫باراک اوبامــا‪ ،‬مهم ترین اتفاقی بود که باعث شــد‬ ‫رئیس جمهور امریکا‪ ،‬یک وجهه دموکراتیک به خود گیرد‬ ‫و جایگاه اریستوکراتیکی که پیش از ان‪ ،‬از رئیس جمهور‬ ‫امریکا برداشت می شــد‪ ،‬جای خود را به جایگاهی بسیار‬ ‫دموکراتیک بدهد‪ ،‬چرا که برای اولین بار‪ ،‬یک سیاهپوست‬ ‫مسلمان زاده فقیر مهاجر‪ ،‬توانسته رئیس کشوری شود که‬ ‫متهم به غلیظ ترین خشونت ها علیه رنگین پوست ها بوده‬ ‫است؛ از کشتارهای گســترده علیه سرخ پوست ها در بدو‬ ‫تاسیس امریکا گرفته تا کشــتارهایی که در قرن بیستم و‬ ‫بیست و یکم در داخل کشور امریکا‪ ،‬علیه مهاجران رنگین‬ ‫پوست یا حتی امریکایی های سیاهپوســت غیرمهاجر از‬ ‫جانب پلیس امریکا رخ می داد‪.‬‬ ‫پس ریاســت جمهوری اوباما‪ ،‬قطعا یک برگ برنده‬ ‫برای تاریخ امریکا محسوب می شود‪.‬‬ ‫حال چند سوال‪ ،‬درباره مباحث مطروحه تا این جای‬ ‫یادداشت‪ ،‬موضوعیت می یابند؛‬ ‫مثال اینکــه‪ ،‬موضع ما نســبت بــه اینکــه کلینتون‬ ‫رئیس جمهــور شــود یا ترامــپ‪ ،‬چه باید باشــد؟ ایــا باید‬ ‫از بیمــاری کلینتون و کنــاره گیــری او از ادامــه رقابت و‬ ‫نتیجتا جایگزین شدن ســندرز به جای او و نهایتا شکست‬ ‫حتمی ســندرز پیر و کم طرفدار مقابل ترامپ فوق ثروتمند‬ ‫افسار گسیخته‪ ،‬خوشحال شویم؟ اصال بیماری کلینتون‬ ‫چقدر جدی اســت؟ واقعا مردم امریکا بعد از بدحال شدن‬ ‫هیالری و منصرف شدنش از حضور در مراسم ‪ ۱۱‬سپتامبر‬ ‫در اخرین لحظات‪ ،‬دیگر حاضر نیستند به این زن ‪ ۶۸‬ساله‬ ‫رای بدهند؟‬ ‫واقعیت این است که در عصر رسانه های دیجیتال‪،‬‬ ‫وقتی اتفاق داغی رخ می دهد‪ ،‬طــی دو روز ابتدایی‪ ،‬تب‬ ‫فراگیر اظهارنظرها و گمانه زنی هــای انبوه چه در فضای‬ ‫مطبوعات رســمی و چه در عرصه شــبکه های اجتماعی‪،‬‬ ‫بسیار متنوع و پرحجم است‪ ،‬اما بسیاری اوقات‪ ،‬سرنوشتی‬ ‫که در مورد ان اتفاق داغ سیاسی توســط ان سیاستمدار‬ ‫محقق می شــود‪ ،‬اگر به درســتی اتخاذ و اعــام و تبیین‬ ‫شود‪ ،‬می تواند به سرعت فضای رســانه ای را به نفع خود‬ ‫دوباره در دســت بگیرد‪ .‬بیماری هیــاری کلینتون هم از‬ ‫همین موارد است؛ اوال تا کنون‪ ،‬در فضای عمومی امریکا‬ ‫نظرســنجی ای مبنی بر افت محسوس محبوبیت او اعالم‬ ‫نشــده‪ .‬ثانیا اگر مبنی بــر نظرســنجی های قبلی قضاوت‬ ‫کنیم‪ ،‬حتی اگر پس از رســانه ای شــدن بیماری او‪ ،‬افت‬ ‫حدود ده درصدی هم در بین طرفداران کلینتون مشاهده‬ ‫شــود‪ ،‬باز هم احتمال پیروزی کلینتون از ترامپ بیشــتر‬ ‫خواهد بود‪ ،‬چرا که هنوز مناظره ها در راه است و پیش بینی‬ ‫می شود باتوجه به حمایت تمام قد اوباما از کلینتون و رفتار‬ ‫نامعقول و وحشیانه ترامپ حین مناظره با کلینتون‪ ،‬مردم‬ ‫امریکا که بســیار از تبعات ایــن رفتار خشــن و نابخردانه‬ ‫رئیس جمهــور بعدی شــان هراســان می شــوند‪ ،‬به نظر‬ ‫رای شان به نفع کلینتون چرخش خواهد کرد‪ ،‬نه ترامپ‪.‬‬ ‫و اما برای ایران کدام یک بهترند؟ واقعیت این است‬ ‫که تنها عامل تعیین کننده برای اینکه بخواهیم اصل این‬ ‫ســوال را بالموضوع ندانیم‪ ،‬نحوه مواجهه رئیس جمهور‬ ‫گفتارها‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫ایا باید از بیماری کلینتون و کناره گیری او‬ ‫از ادامه رقابت و نتیجتا جایگزین شدن سندرز‬ ‫به جای او و نهایتا شکست حتمی سندرز پیر و‬ ‫کم طرفدار مقابل ترامپ فوق ثروتمند افســار‬ ‫گسیخته‪ ،‬خوشــحال شــویم؟ اصال بیماری‬ ‫کلینتون چقدر جدی است؟ واقعا مردم امریکا‬ ‫بعد از بدحال شدن هیالری و منصرف شدنش‬ ‫از حضور در مراســم ‪ ۱۱‬ســپتامبر در اخرین‬ ‫لحظات‪ ،‬دیگر حاضر نیســتند بــه این زن ‪۶۸‬‬ ‫ساله رای بدهند؟‬ ‫گفتارها‬ ‫بعدی امریکا با مقوله برجام و اجرای ان است‪ .‬اگر هیالری‬ ‫کلینتون ‪ -‬ولو همین هیــاری بیمار ‪ -‬با ترامپ رقابت کند‪،‬‬ ‫رئیس جمهور بعدی اوست‪ .‬مهم ترین حامی هیالری هم‬ ‫اوباماست‪ .‬هیالری هم قول داده که بر منوال اوباما حرکت‬ ‫کند‪ ،‬مخصوصا در مــورد مقوالت معاهــدات بین المللی‬ ‫دولت اوباما‪ .‬حال ان چه باید پاســخ داده شود‪ ،‬این است‬ ‫که ما از اوباما در قبال اجرای برجام راضی هستیم ؟ ترامپ‬ ‫رئیس جمهور شــود‪ ،‬کدام منفعت برجامــی ما مخدوش‬ ‫می شود؟ اصال از کجا معلوم که به نتیجه رسیدن و امتیاز‬ ‫ل ترامپ ‪ ،‬از وادار‬ ‫گرفتن از یک دیوانه هیجانی و جو زده مث ‬ ‫کردن مکارترین و باهوش ترین رئیس جمهور تاریخ امریکا‬ ‫به اجرای برجام راحت تر نباشــد؟ این سوال ها در پاسخ به‬ ‫سوال اولیه از این جهت طرح شد که مشخص شود واقعا‬ ‫ ترامپ رئیس جمهور شــود‪ ،‬سرنوشــت برجام بدتر از این‬ ‫نمی شود و اگر کلینتون رئیس جمهور شود‪ ،‬بهتر نمی شود‪.‬‬ ‫در نتیجه‪ ،‬برای ایران‪ ،‬در مجموع خیلی توفیری نمی کند و‬ ‫اصال نمی توان به اظهارنظرهای پروپاگاندایی االن ترامپ‬ ‫مبنی بر رفتار خصومت امیز با ایران اعتنا کرد‪.‬‬ ‫اما انچه بیشــتر باید مورد توجه رســانه هایی مانند‬ ‫رســانه ملی قرار گیــرد‪ ،‬مهم تر از اینکــه هیالری واقعا‬ ‫ذات الریه گرفته یا به یک بیمــاری کهنه‪ ،‬صعب العالج‬ ‫یا جدی دچار اســت‪ ،‬اینکه به صورت مثال زیرپوستی‪،‬‬ ‫مــدام اظهارنظرهــای ترامپ علیــه هیــاری و اوباما‬ ‫مبنی بر دست داشتن در تاســیس داعش یا فساد مالی‬ ‫کلینتون در مباحث انتخاباتــی اش را پخش و بازپخش‬ ‫کنند‪ ،‬به نظر بهتر اســت که این رویکــرد را مد نظر قرار‬ ‫دهند که چه ترامپ رئیس جمهور شــود و چه کلینتون‪،‬‬ ‫این یعنی کــه نظام امریکا‪ ،‬نــه تنها عمال بلکه رســما‪،‬‬ ‫دموکراســی محســوب نمی شــود بلکه اریستوکراســی‬ ‫اســت‪ .‬اگر کلینتــون رئیس جمهور شــود ‪ -‬کــه تکرار‬ ‫می کنم می شــود ‪ -‬یعنــی از بین پنــج رئیس جمهور اخر‬ ‫امریکا‪ ،‬شــامل جورج بوش پدر‪ ،‬بیــل کلینتون‪ ،‬جورج‬ ‫دابلیو بوش‪ ،‬بــاراک اوباما و هیــاری کلینتون‪ ،‬دو نفر‬ ‫با هم نســبت درجه یک یعنی پدر و پســری داشــته اند‪،‬‬ ‫دو نفر دیگر هم با هم نســبت درجه یعنی زن و شوهری‬ ‫داشــته اند و فقط یک بــاراک اوباما بوده که نســبتی با‬ ‫کسی نداشــته و توانســته رئیس جمهور شود‪ .‬حال اگر‬ ‫چنین اتفاقی‪ ،‬یا نصف این اتفاق‪ ،‬در جمهوری اسالمی‬ ‫ایران می افتاد ‪ ،‬ایا همین امریکا‪ ،‬ایــران را به ناحق به‬ ‫غیردموکراتیک بودن متهم نمی کرد؟ ایا در رسانه های‬ ‫متکثر و متنوع و انبوهش‪ ،‬ایران را یک کشــور خاندان‬ ‫ساالر و غیرجمهوری به جهان معرفی نمی کرد؟‬ ‫پس مهم تــر از اینکه به این مســاله فکــر کنیم که‬ ‫بیماری کلینتون چقدر جدی اســت و فراموشــمان بشود‬ ‫که وقتی کلینتون از ماجــرای پرهیاهوی ایمیل هایش به‬ ‫خوبی توانست قسر در برود‪ ،‬چرا نتواند یک بیماری کهنه‬ ‫را یک بیماری یک هفته ای جــا بزند‪ ،‬به این فکر کنیم که‬ ‫کلینتون رئیس جمهور شود یا ترامپ به مثابه ثروتمندترین‬ ‫سیاستمدار امریکا‪ ،‬ایاالت متحده‪ ،‬یک کشور عمال و علنا‬ ‫خاندان ساالر و اشراف ساالر است نه دموکراتیک‪.‬‬ ‫رســانه ملــی‪ ،‬بــد نیســت دغدغــه اش حــول‬ ‫پروپاگانداســازی ایــن مســاله باشــد‪ ،‬نه کوبیــدن مثال‬ ‫نامحسوس و زیرپوستی کلینتون با پخش اظهارنظرهای‬ ‫عمدتا بی پشتوانه ترامپ‪ .‬یادمان نرود که در افکار عمومی‬ ‫ما ایرانی ها‪ ،‬ترامپ یاداور شــخصیتی است که اگر امروز‬ ‫بگوید ماست سفید مفید اســت‪ ،‬از فردا ماست سیاه مد و‬ ‫پرفروش خواهد شد! پس وقتی ترامپ به اوباما و هیالری‬ ‫فحش می دهد‪ ،‬شــاید اعالمش از اخبار ســیما‪ ،‬جالب و‬ ‫مفید باشــد‪ ،‬اما اگر این گونه به نظر برســد که مهم ترین‬ ‫گزاره (فکت) ما از تاسیس داعش توسط اوباما و کلینتون‪،‬‬ ‫سخنرانی ترامپ است‪ ،‬می تواند از اساس‪ ،‬همین گزاره ولو‬ ‫درســت و واقع بینانه را‪ ،‬به جمله ای شاذ‪ ،‬بدل کند و اصل‬ ‫تاسیس شدن داعش توســط امریکا را ‪ -‬که کامال مستند‬ ‫است ‪ -‬در حد یک جمله سخیف انتخاباتی و فحش سیاسی‬ ‫سست بنیاد تقلیل دهد‪.‬‬ ‫امریکایی هــا دارنــد بــه ایــن فکــر می کننــد که با‬ ‫رئیس جمهور کردن کلینتون‪ ،‬به عنوان اولین رئیس جمهور‬ ‫زن‪ ،‬دومین برگ برنده شــان را مبنی بر دموکراتیک بودن‬ ‫امریکا‪ ،‬بعد از اولین برگ برنــده یعنی اولین رئیس جمهور‬ ‫سیاهپوســت‪ ،‬رو کننــد و بعد پیــرو ان‪ ،‬موج ســهمگین‬ ‫فمنیســتی در کل جهان و مخصوصا کشوری مانند ایران‬ ‫به راه بیندازند مبنی بر اینکه مردم امریکا رئیس جمهور زن‬ ‫دارند و مردم ایران حتی وزیــر زن هم ندارند‪ ،‬اما ما در این‬ ‫خواب زمستانی رفته ایم و به این فکر می کنیم که ترامپ‬ ‫بهتر است یا کلینتون؟‬ ‫‪23‬‬ ‫گفتارها‬ ‫تامالت فوتبالی‬ ‫‪ 90‬دقیقه زندگی‬ ‫یاسر هدایتی‬ ‫گفتارها‬ ‫‪24‬‬ ‫شماره ‪326‬‬ ‫مثلث | شماره‬ ‫مدرس دانشگاه‬ ‫م پف کرده رئیس و کارمند‪ ،‬اســتاد و‬ ‫صبح های چشــ ‬ ‫دانشــجو‪ .‬ظهرهای خمیازه و با هیجان شــرح دادن یک‬ ‫تجربه مشترک دیداری و عصرهای شوق و شتاب زودتر به‬ ‫خانه رسیدن برای جادو شدن در برابر معبد تلویزیون‪ .‬انگار‬ ‫همه در تدارک بجا اوردن مناسکی اند در شب های بی خوابی‬ ‫و تماشا‪ .‬در ورزشگاهی به وسعت همه جهان‪...‬‬ ‫«فوتبال بازی ســاده ای اســت که البته با حضور تیم‬ ‫حریفهمه چیزپیچیدهودشوارمی شود‪».‬گویندهاینجمله‬ ‫مشهور را یا می شناسید یا در پایان این متن خواهید شناخت‪.‬‬ ‫اما انچه از ظاهر این جمله در نگاه اول برمی اید یک بسیط‬ ‫ نمایی از عینیتی ذاتا پیچیده است‪ .‬این پاسخ ساده البته در‬ ‫برابر یک پرســش ساده از یک فیلســوف مهم قرن بیستم‬ ‫اســت که بدون شــک ذات این پدیده عجیب را در دنیای‬ ‫مدرن عمیقا درک کرده است‪.‬‬ ‫در کنکاشــی ابتدایی برای بازخوانی این پاسخ اولین‬ ‫چیزی که به ذهن می رســد‪ ،‬فهــم معنای کلمــه «بازی»‬ ‫اســت‪ .‬اری فوتبال یک بازی اســت‪ .‬اما ما بــه چه چیزی‬ ‫بازی می گوییم؟ در دقتی معنا شــناختی ما به فعالیتی بازی‬ ‫می گوییم که‪ :‬نخســت‪ ،‬قواعد معین الزم االجرایی داشته‬ ‫باشــد‪ .‬دوم‪ ،‬هدف ان در خودش باشــد‪ .‬ســوم‪ ،‬در بازی‬ ‫لذت گرایی و کسب لذت اصل تلقی می شــود‪ .‬چهارم‪ ،‬در‬ ‫وقتی بیرون از وقت جدی بازیگر انجــام می گیرد‪ .‬پنجم؛‬ ‫در بازی یکی از عوامل لذت‪ ،‬ازادی کنشــی اســت که در‬ ‫چارچوب قواعد بازی‪ ،‬هیجانی روانی را برای اعضای بازیگر‬ ‫فراهم می اورد‪ .‬ششــم‪ ،‬در بازی این بازیگران هســتند که‬ ‫میهمانند و حضور تماشاگران فرعی و غیرضروری است‪.‬‬ ‫فوتبال با ذات پیچیده و معنای امروزی اش یک رشته‬ ‫ورزشی صرف نیست‪ ،‬بلکه بازی است انهم در معنایی کامال‬ ‫مدرن و این همان وجه تمایز فوتبال و اهمیت جهانی اش‬ ‫در نسبت با تمام رشته های ورزشی دیگر است‪ .‬همین طور‬ ‫با تدقیقی معناشــناختی از مفهوم بازی می توان تعارضات‬ ‫بسیاری را میان هر بازی دیگر با فوتبال یافت‪.‬‬ ‫فوتبــال حرفه ای امروز دیگر یک شــغل محســوب‬ ‫می شود و در حاشیه خود هزاران شغل دیگر را نیز ایجاد کرده‬ ‫است‪ .‬ســود و زیان در بازی فوتبال فارغ از دغدغه لذت در‬ ‫یک بازی است؛ سود و زیان باشگاه ها اگرچه گاه در اشک ها‬ ‫و لبخندهای تماشاگران نمود پیدا می کند‪ ،‬اما مطمئنا لذت‬ ‫بازی معنا نمی شود‪ .‬هدف در یک بازی فوتبال پیروزشدن بر‬ ‫تیم مقابل است و این را ذات این پدیده مدرن انچنان قوی‬ ‫تعریف می کند و پای ان می ایستد که باقی حرف ها را تنها‬ ‫شعارهای سطحی و نصایح قیم مابانه نشان می دهد‪.‬‬ ‫اینها تنها گوشه ای از تعارضات معناشناختی فوتبال‬ ‫در ذات مدرن خود با مفهوم بازی در صورتبندی کالسیک‬ ‫ان اســت و حق این اســت که فوتبال را بازی دنیای مدرن‬ ‫یعنی عصر انباشتگی دانایی‪ ،‬بمباران اطالعاتی‪ ،‬غریبگی‬ ‫ساحت های وجودی و معرفتی‪ ،‬مصرف گرایی و کاالشدگی‬ ‫بدانیم‪ .‬با این توصیف می توان گفت فوتبال به مثابه خود‬ ‫زندگی مدرن است‪ .‬سرشار از تناقض هایی که به سادگی ‪-‬‬ ‫دورازهرتنگ نظریمنطقیوفلسفی‪-‬همسایههمهستند؛‬ ‫و در راس همه ایــن تناقض ها حقیقت دانســته و واقعیت‬ ‫پیوسته جاری در زندگی مدرن است که در بازی فوتبال نیز‬ ‫خودنمایی می کند‪ .‬به یاد بیاورید شوق و هیجان خودمان‬ ‫را‪ ،‬وقتی با تالش بســیار بعد از چند ‪ 10‬سال تیم ملی ایران‬ ‫به جام جهانی رفت و دانستگی حقیقت این را که این نهایت‬ ‫سهم و بضاعت ما از جایگاه فوتبال جهان است و امیدواری‬ ‫اینکهشایدبامعجزه ایبتوانیمبرتیم هایحریف‪،‬یکی یکی‬ ‫پیروز شویم و حداقل به مرحله یک هشتم نهایی جام جهانی‬ ‫را هپیداکنیموجالباینکهتالحظهاخرنیز‪،‬ذاتپیچیدهاین‬ ‫بازی مدرن به ما امیدواری می دهد‪.‬‬ ‫یکی دیگر از تناقضات بنیادی ذات فوتبال همزیستی‬ ‫یگانه انــگار ازادی و محدودیت اســت‪ .‬انســان معاصر‪،‬‬ ‫عاشق ازادی وعد ه داده شده در دنیای مدرن است‪ .‬همان‬ ‫چیزی که او را از خواب نه چندان خوش دوران پیشامدرن به‬ ‫سراب مدرنیته کشاند و اکنون که در فروبستگی های از هر‬ ‫سوی مدرنیته ناچار امده فوتبال مخدری است برای اینکه‬ ‫ازادی اش را فریاد بکشد یا بهتر بگوییم ازادی نمایی فوتبال‬ ‫را با چشمانش ببلعد‪ .‬فوتبال با اینکه محدودیت های پیدا و‬ ‫پنهان بسیاری را به مخاطبان خود دیکته می کند اما همیشه‬ ‫ازادی بی حد و حصری را نیز به رخ می کشد‪.‬‬ ‫به عبارت دیگر فوتبال بازی ســاده ای اســت با یک‬ ‫دنیا ازادی‪ .‬همه چیز از یک قرارداد ســاده شروع می شود‪.‬‬ ‫قرار اســت توپ از مرکز زمین بتواند از منتهــی الیه خطی‬ ‫در روبــه روی نقطه مرکزی که حصــاری فلزی با تــور ان را‬ ‫در برگرفته‪ ،‬بگذرد‪ .‬اما در عین حال ‪22‬بازیکن در زمین قرار‬ ‫دارند که جــدای از جایگاه و وظیفه محدود کننده شــان در‬ ‫ترکیبی تا بی نهایت از جهت حرکــت و فعالیت ازادی عمل‬ ‫دارند و وقتی توپ از خــط دروازه ای عبور کرد‪ ،‬این هیجان‬ ‫سرریز دیگر هیچ مرزی نمی شناسد چه برای تماشاگر و چه‬ ‫برای بازیگر و ان هم درست در مقابل دیگری ای که چهره‬ ‫به چهره تو دارد جهنم را تجربه می کند‪.‬‬ ‫فوتبــال یعنــی ازادی‪ ،‬وقتــی بــا تمام عــرق ملی و‬ ‫میهنی مان‪ ،‬زمام امور مهم ترین مســئولیت در تیم ملی یا‬ ‫باشگاه مورد عالقه مان را به مردی با زبان و فرهنگی بیگانه‬ ‫که گاه‪ ،‬روزگاری ملت او با ملت تو دشمن نیز بوده می سپرند‬ ‫و ان غریبه خیلی زود برای ما اشنا می شود‪ ،‬برایش از ته دل‬ ‫هورا می کشیم و از خداوند می خواهیم یاری اش کند‪ .‬این‬ ‫ازادی بی حصر است که ستاره تیم حریف با تمام اهانت ها‬ ‫و کینه هایی که به او ورزیده ایم‪ ،‬روزی ســتاره تیم محبوب‬ ‫ما می شود‪ .‬اری با این توصیف هاست که می گوییم فوتبال‬ ‫یعنی ازادی‪ .‬اما کــدام مخاطب فوتبال اســت که در کنار‬ ‫همه این ازادی های بی محابا اشنا نباشــد با قیدوبندهایی‬ ‫که بازیگر و تماشاگر و تیم را قبضه می کند و این تناقضات‬ ‫به هم پیوسته ذات فوتبال است که ان را به مثابه خود زندگی‬ ‫مدرن رازامیز نشان می دهد‪.‬‬ ‫اگر برگردیم به جمله فیلســوف در پاســخ به فوتبال‬ ‫چیست؟می بینیمکهفیلسوفپیچیدهودشوار شدنفوتبال‬ ‫را در علتی وجودی یعنی تیم حریــف معرفی می کند‪ .‬تیم‬ ‫حریف یعنی مجموعه ای از انسان ها‪ .‬انسان هایی که البته‬ ‫شبیه ما در دنیای جدید زندگی می کنند و به قواعد این بازی‪-‬‬ ‫زندگی مدرن نیز کامال اشنا هستند‪ .‬این انسان (انسان ها)‬ ‫تناقض هایمدرنیتهراپذیرفتهومی داندبرایبقایحرفه ای‬ ‫خود در این بازی‪ -‬زندگی باید برنده باشد و تصاحب کند وگرنه‬ ‫محکوم به مرگ (حرفه ای) است‪.‬‬ ‫انگونه که فوتبال برای تیم محبــوب ما یک بازی در‬ ‫اوقات فراغت نیســت برای تیم حریف نیز نبردی بزرگ در‬ ‫میدانی کوچک است‪.‬اما در این میان تماشاگران کجای‬ ‫فهمماازفوتبالهستند؟دربازی‪-‬زندگیفوتبال‪،‬تماشاگران‬ ‫به هیچ وجه مســئولیتی فرعی و بی اهمیت ندارند‪ ،‬مگرنه‬ ‫اینکه مالــکان صنایع بــزرگ و سیاســتمداران هزینه های‬ ‫هنگفت ســتاره ها را می پردازند تا رضایت مخاطبان فراهم‬ ‫شود تا تیم تماشاچی و هوادار بیشــتری پیدا کند‪ .‬تا بلیت‬ ‫بخرد‪ ،‬تا به استادیوم بیاید یا حتی از تلویزیون بازی تیمش‬ ‫را تماشا کند و بی اراده به محصوالت اسپانسرهایی که پول‬ ‫هنگفت داده اند برای تبلیغ روی پیراهن و لباس بازیکنان تا‬ ‫کناره های زمین و زیر نویس های تلویزیونی‪ ،‬توجه ویژه کند‪.‬‬ ‫تماشاگری که حتی بی اراده از طریق هواداری اش به یک‬ ‫جناح خاص سیاسی نیز وابسته می شود و حتی کم کم جور‬ ‫دیگری نیز فکر می کند‪ .‬دربی های کالچو و ال کالســیکو‬ ‫یکی از بی شمار نشانه های این موضوع است‪ .‬حتی در لیگ‬ ‫ایران که انگاری تا کره ماه با حرفه ای شــدن فاصله دارد با‬ ‫یک نگاه جامعه شناسانه و روانشناســانه می توان بسیاری‬ ‫از اطالعــات ذهنــی و عینــی از افــراد را از هواداری های‬ ‫فوتبالی شان کشف کرد؛ هوادار و تماشاگری که باید تماشا‬ ‫کند و دقیقا پیچیده ترین مکانیزم ها با این تماشــا به وقوع‬ ‫می پیوندد‪ .‬از لذت بردن در اوقات فراغتــی که در مدرنیته‬ ‫عین مشغولیت اســت تا تحریکات روانشــناختی و تخلیه‬ ‫هیجانی جامعه و همینطــور به حرکت دراوردن بخشــی از‬ ‫چرخه سازوکاری مدرن به نام فوتبال‪.‬‬ ‫فیلســوف اگزیستانسیالیست فرانســوی می گوید‪،‬‬ ‫با حضور تیم حریف همه چیز پیچیده و دشــوار می شــود و‬ ‫این دقیقا یک مدل ارتباطی اســت در عصری که ســیطره‬ ‫بی چون وچرای رسانه‪ ،‬اصلی پذیرفته شده است‪.‬‬ ‫تیم ما‪ ،‬تیم حریف و تماشاگر‪ .‬این مدل ارتباطی البته‬ ‫از منظری با توصیفات پیش گفتــه و درک ماهیت حرفه ای‬ ‫ان بازسازی نبرد گالدیاتورها نیز هست‪ .‬اگر نکشی‪ ،‬کشته‬ ‫می شوی! هر لحظه هوشــیار باش! و همه این ها در حالی‬ ‫است که تو ازادی‪ ،‬ازاد!‬ ‫تماشــاگران در اقدامــی هیجانــی در ناخــوداگاه‬ ‫لذت جویشــان‪ ،‬انگار به جــای ‪ 11‬بازیکن تیم خــود قرار‬ ‫می گیرنــد و اینگونه بــا همذات پنــداری ای نامتعــارف با‬ ‫تشویق هایشــان می خواهند بکشــند تا کشته نشــوند‪ .‬با‬ ‫ازادی بی حدوحصری که در اختیار دارنــد‪ ،‬دریبل می زنند‬ ‫(هنرنمایی و جلوه فروشــی فردی)‪ ،‬پــاس می دهند (نیاز‬ ‫به بودن دیگری)‪ ،‬شــوت می کنند (تهاجم)‪ ،‬فرار می کنند‬ ‫(هماهنگی پیوســتار نظم) و نهایتا گل می زنند (رسیدن به‬ ‫ارزو و هدف) و برنده می شوند(تعالی خواهی)‪ .‬اما همه این‬ ‫ت و پاگیر است‪ .‬توپ نباید‬ ‫ازادی ها عینا همراه قوانین دس ‬ ‫از خط های کنار زمین عبور کند‪ .‬مهاجم در تله افساید گیر‬ ‫نکند و‪ ...‬حتی شادی ها نیز قانون دارند که گاه تلخی کارت‬ ‫زرد و قرمز (به مثابه زندان و اعدام) همه چیز را سرد می کند‪.‬‬ ‫فوتبال یک بــازی ‪ -‬زندگی مدرن اســت؛ با بی نهایت‬ ‫پیچیدگــی در ذات ان و البته جایگاهــی منحصر به فرد در‬ ‫جهان امروز‪ .‬تناقض های امیخته به هم در ذات این بازی‪-‬‬ ‫زندگی مدرن دقیقا ان گونه که فیلسوف توصیف می کند با‬ ‫حضور تیم حریف معنا پیدا می کند و اینجاست که پیچیدگی‬ ‫و دشواری فهم فوتبال شروع می شود‪ .‬در مدل ارتباطی ای‬ ‫کههمه چیزوجوددارد‪.‬ازادی‪-‬محدودیت‪،‬خشم‪-‬مهربانی‪،‬‬ ‫قدرت‪ -‬ناتوانی‪ ،‬پیروزی‪ -‬شکست‪ ،‬روشنی‪ -‬ابهام‪ ،‬انتظار‪-‬‬ ‫یقین‪ ،‬فردیت‪ -‬جمعیت‪ ،‬زیبایی‪ -‬زشتی و‪....‬‬ ‫سر اخر اینکه برای مخاطبان این یادداشت می توان‬ ‫گفت فوتبال اکنون «بزرگترین مذهــب امریکای التین»‬ ‫نیست‪ ،‬می توانید ســری هم به اتاق دختر و پسر یا برادر و‬ ‫خواهر خود بزنید و بگویید جایی‪ ،‬جمله ای از یک فرانسوی‬ ‫به نام ژان پل ســارتر خوانده اید که فوتبال بازی ســاده ای‬ ‫اســت که البته بــا حضور تیــم حریف همه چیــز پیچیده و‬ ‫دشوار می شود؟ تعجب نکنید! او فرانسوی دیگری غیر از‬ ‫زین الدین زیدان را نمی شناســد‪ ،‬نهایتا هم کل لژیونرهای‬ ‫باشگاه های فرانسه را!!‬ ‫اینده حلقه شمال خراسان‬ ‫روزگار رحمانی فضلی در وزارت کشور چگونه می گذرد ؟‬ ‫توحید رستگاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫یقلبتپندهسیاستداخلیکشوراست؛‬ ‫خیابانفاطم ‬ ‫اینروزهارحمانیفضلیدرتکاپوبرایتغییراتدربدنهوزارت‬ ‫کشوراستامافشارهایجریاناصالحاتواصولگرا‪،‬اورادر‬ ‫تنگنایشدیدقراردادهوتنهاامیدویبهیارانهماستانی اش‬ ‫است‪«.‬حلقهشمالخراسان»طیسهسالاخیرنقشاولرا‬ ‫درمناسباتوزارتکشورایفامی کند‪.‬‬ ‫صدارت با البی‬ ‫رحمانیفضلیاهلشهرستانشیروانخراسانشمالی‬ ‫است؛ او در اثر فشار هر دو جریان سیاسی به وزارت کشور به‬ ‫یاران سیاسی خراسان بزرگ پناه اورده است؛ او حلقه شمال‬ ‫خراسان را در الیه باالیی و میانی ایجاد کرده است‪ .‬حلقه ای‬ ‫که از شــهردار مشــهدی تهران در انتخابــات ‪ 92‬حمایت‬ ‫می کردند‪.‬‬ ‫اولین عضو این حلقه سید ســلمان ســامانی است؛ او‬ ‫دندانپزشکی‪ 36‬سالهپساز‪ 7‬سالازشورایشهرشهرستان‬ ‫کوچک فاروج خراسان شــمالی به سخنگویی وزارت کشور‬ ‫رسیده است؛ او ابتدا ریاست مرکز مدیریت عملکرد‪ ،‬بازرسی‬ ‫و امور حقوقی را برعهده داشت و با حضور امیری در معاونت‬ ‫پارلمانیارتقایجایگاهپیداکرد‪.‬سایتتابناکباانتقادازاین‬ ‫رفتاروزیرکشورنوشت‪«:‬سامانیکهیکدندانپزشکاست‪،‬‬ ‫چهار سال است که وارد فعالیت های دولتی شــده و در این‬ ‫مدت تنها ریاست دفتر رحمانی فضلی را در دیوان محاسبات‬ ‫بر عهده داشته است‪ .‬اقای دندانپزشک حاال باید با کمترین‬ ‫تجربهوسابقهرویعملکرداستاندار هاوزیر مجموعه هایشان‬ ‫نظارتکند‪».‬همچنینسایتاصالح طلبسالمنودرمطلب‬ ‫«مدیران افراطی در وزارت کشــور چه می کنند؟» نوشــت‪:‬‬ ‫«سامانی ترجیحمی دادکهدرتهرانبماندوباپیروزیقالیباف‬ ‫درانتخاباتوارددولتشود‪.‬اماپسازرسیدنرحمانیفضلی‬ ‫بهوزارتکشوراوبهخواسته اشرسیدوبهوزارتکشورامد‪».‬‬ ‫عضو دوم حلقه شمال خراســان‪ ،‬وجه الله خدمتگزار‬ ‫است؛ او همکالسی و دوست دوران انقالب رحمانی فضلی‬ ‫است‪.‬ویابتدابه عنواناستاندارخراسانجنوبیمعرفیشدو‬ ‫سپسباارتقایجایگاهبهمرکزمدیریتعملکردواموربازرسی‬ ‫وزارتکشوردستیافتوجایگزینسید سلمانسامانیشد‪.‬‬ ‫عضو دیگر حلقه شمال خراســان خلیل راحتی قائم مقام در‬ ‫سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور است؛ او به مانند‬ ‫دیگر اعضای حلقه از حامیان جــدی محمدباقر قالیباف به‬ ‫حساب می اید و مدیرعامل شرکت توسعه اماکن فرهنگی و‬ ‫اجتماعی شهرداری تهران و شهردار منطقه ‪ 13‬بوده است‪.‬‬ ‫وی در دوران انتخابات مجلس نهم اظهار داشــت‪« :‬دوره‬ ‫فوق لیسانساینجانبدرحالاتماماستوایننکته‪،‬موضوع‬ ‫اصلیحضورمندرانتخاباتنیست‪.‬بلکهشرطاصلیحضور‬ ‫مندرانتخاباتمجلس‪،‬موافقتدکترقالیبافاست‪».‬‬ ‫بنابراین رحمانی فضلی در وزارت کشور بنا را بر حمایت‬ ‫از حلقه «شمال خراسان» که پیوندهای نزدیک فامیلی در‬ ‫ان منطقه بســیار عمیق است‪ ،‬بنا نهاده اســت و در ساختار‬ ‫میانی وزارت کشور چنین تیم سازی از سوی رحمانی فضلی‬ ‫همچنانادامهدارد‪.‬‬ ‫اردیبهشت‪ 96‬به وقت حلقه شمال خراسان‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫انتخابات ها در ساختار سیاسی کشورمان محلی برای‬ ‫فراز و فرود جریان ها و حلقه های سیاســی است‪ .‬حال این‬ ‫سوال مطرح می شود که حلقه شــمال خراسان که در کارزار‬ ‫رقابت خرداد ‪ 92‬پــا در رکاب شــهردار تهران بــود و با یاری‬ ‫حضور علی الریجانی در کسوت ریاســت پارلمان و نگرانی‬ ‫حسن روحانی نسبت به فشار اصولگرایان به صدارت خیابان‬ ‫فاطمی رسیده اند؛درانتخاباتریاست جمهوریدوازدهمچه‬ ‫کنش سیاسی را در نظر دارند؛ راهبرد حلقه شمال خراسان در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم را در چند محور می توان‬ ‫دسته بندیکرد‪.‬‬ ‫‪ .1‬راهبرد اول انــان مبتنی بر رفتار عملگرایانه محض‬ ‫اســت؛ انان سرنوشــت خود را به «تردیدهای» انتخاباتی‬ ‫گره نمی زنند و اینده سیاســی خود را پــس از اعالم نتایج در‬ ‫اردیبهشــت‪ 96‬رقم می زنند و بهترین توجیه را «بی طرفی»‬ ‫وزارتکشوردرمنازعاتسیاسیسالایندهبیانمی کنند‪.‬‬ ‫‪ .2‬راهبرد دوم مبتنی بر منطق حمایت از دولت مستقر‬ ‫است؛انانهویتسیاسیخودراهرچندازمیانفرایندائتالف‬ ‫انتخابات‪ 92‬و هراس حســن روحانی از واگذاری سیاســت‬ ‫داخلی به اصالح طلبان به دســت اوردند ولی بستر وجودی‬ ‫انانبااستمراردولتیازدهمگره خوردهاستبههمینخاطربه‬ ‫حمایتکاملازدولتمی پردازند‪.‬رحمانیفضلینشانداده‬ ‫استتواناییزدودنازگزاره«روحانیتنهاست»رادارااست؛‬ ‫او در سه برهه زمانی در مقام «ســخنگو» مطالبات کلیددار‬ ‫پاستورظهورداشتهاست‪.‬اولینگامپرجنجالویباموضوع‬ ‫«پول های کثیف» برداشته شــد؛ رحمانی فضلی در جلسه‬ ‫یازدهمین جشنواره سراسر معرفی و انتخاب اثار مکتوب در‬ ‫حوزه مواد مخدر و روان گردان ها و پیش سازها از «پول های‬ ‫کثیفدنیایسیاست»گفت‪«:‬باحضورووروداینپول هابه‬ ‫حوزهسیاستنیزروبه روهستیم‪ .‬اگراینپول هاکنترل نشود‬ ‫به همه حوزه ها وارد خواهد شد‪ .‬قاچاق و تروریست به دنبال‬ ‫کسب قدرت برای ایجاد حاشیه امن است و حتما برای این‬ ‫موضوع پول خرج می کند‪ .‬اگر هوشــیار نباشیم و مواظبت‬ ‫نکنیم حتما بخشی از این پول کثیف عزم ورود به حوزه قدرت‬ ‫و سیاست را خواهد کرد‪ ».‬اما به ســرعت در برابر فشارهای‬ ‫مختلف کوتاه امــد تا «پــروژه پول کثیف» بــه «انتخابات‬ ‫مجلس» نرسد و با عقب نشینی عجیب در بهارستان اظهار‬ ‫داشت‪« :‬من در ان سخنرانی هشــدار دادم که اگر مواظب‬ ‫نباشــند قاچاقچیان قصد ورود دارند‪ .‬این صحبت به عنوان‬ ‫هشدار مطرح شد اما برخی رسانه ها این موضوع مهم کشور‬ ‫را به عرصه های رقابت های سیاســی و تحلیل های گروهی‬ ‫کشاندند‪ ،‬ما روز بعد از ســخنرانی توضیح دادیم که هشدار‬ ‫بود‪ .‬شما از من می خواهید که اسامی که نبوده و موضوعی‬ ‫که وجود نداشته را مطرح کنم‪ ،‬قوه قضاییه باید حکم دهد و‬ ‫اعالم کند‪ .‬من فقط هشدار دادم‪ .‬شما از من انتظار دارید در‬ ‫دام جنگ روانی رسانه های داخلی و خارجی مطالبی را مطرح‬ ‫کنم‪ .‬گالیه من از کسانی است که فریب رسانه ها را خوردند و‬ ‫مسائلی را مطرح کردند و به این موضوع دامن زدند و عده ای‬ ‫موضع گرفتند‪ .‬رهبری بارها تذکر دادنــد که جلوی ورود این‬ ‫پول ها به حوزه سیاست قدرت و انتخابات گرفته شود‪ .‬حاال‬ ‫من‪ ۱۰‬تااسمبیاورمچهمشکلیحلمی شود؟اعالممی کنم‬ ‫از صحبت های من استفاده سیاسی شــده و مورد تحریف و‬ ‫انحراف قرارگرفته است‪ .‬متاسفانه مساله ملی و مهم به بازی‬ ‫سیاسیوجناحیکشیدهشدهومنبایدازمساله ایدفاعکنم‬ ‫کهاصالوجودنداشت‪.‬اینظلمبهحقیقتاست‪».‬‬ ‫پس از ماه ها از این رخدادها؛ رحمانی فضلی هشــدار‬ ‫به «رقیب اصلی» حســن روحانی و دفاع از دســتاورد دولت‬ ‫یازدهم را در دستورکار قرارداد و در این دو موضوع گفت‪« :‬ما‬ ‫قبال هم اعالم کردیم فعالیت های انتخاباتی زودرس خالف‬ ‫قانوناستچونقانونبرایفعالیت هایتبلیغاتیانتخاباتی‬ ‫زمان مشخص کرده است‪ .‬اگر احساس کنیم کسانی از این‬ ‫تجمعات و جلســات بهره برداری انتخاباتی می کنند قطعا از‬ ‫کار انها جلوگیری می شود‪ .‬این موضوع را ما به دوستان اقای‬ ‫احمدی نژاد هم اعالم کردیم به انهــا هم گفتیم و هم تذکر‬ ‫دادیمبهدلیلمسائلامنیتیوحفاظت‪،‬اینجلساتحتماباید‬ ‫تابعشوراهایتامیناستان هاوشهرستان هاباشندوهماینکه‬ ‫درموضوعمباحثانتخاباتینباشند»‪«،‬برجامقرارنیستهمه‬ ‫مشکالتراحلکند»‬ ‫‪.3‬راهبردسوممبتنی بر«خاستگاهسیاسی»حلقهشمال‬ ‫خراساناست؛انانمحصولتیمعلیالریجانیازتیم سازی‬ ‫صداوسیما و مدیریت شهری قالیباف هســتند؛ اگر شرایط‬ ‫سیاسی کشور به سمت اقبال مردمی برای حضور «خاستگاه‬ ‫سیاسی» انان در اردیبهشت‪ 96‬مهیا شود؛ امکان گذار انان‬ ‫از«دولتیازدهم»به«خاستگاهسیاسی»وجوددارد‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫رحمانی فضلــی‪ ،‬وزیر کشــور منش فکــری خود را‬ ‫«اصولگرایی» می داند و اینچنین از ان یاد می کند‪« :‬مشی‬ ‫فکری و اندیشــه ای من‪ ،‬موضع گیری هــا و گرایش هایم‬ ‫به اصولگراها نزدیک تر اســت‪ .‬اصولگرایــی را به عنوان‬ ‫یک اصل مبنایی در اعتقاد به والیت‪ ،‬جمهوری اسالمی‪،‬‬ ‫دشمن شناسی و‪ ....‬قبول دارم‪ .‬در افواه و افکار هم همین‬ ‫اســت و همه از من همین شــناخت را دارنــد» و با همین‬ ‫پیشینه سیاســی برای رای اعتماد رهسپار بهارستان شد؛‬ ‫ســهیال جلودار زاده معرفی رحمانی فضلی و پورمحمدی‬ ‫را از ســر ناچاری توصیف کرد و درباره دلیل انتخاب انان‬ ‫از سوی حجت االسالم روحانی تصریح کرد‪« :‬حضور این‬ ‫افراد در کابینه از روی ناچاری بوده اســت‪ .‬شــاید ایشان‬ ‫مصلحت را در ایــن دیدند کــه این گونه تــوازن را برقرار‬ ‫کنند تا مجلس هم دید مثبتی بــرای رای اعتماد به وزرای‬ ‫پیشنهادی داشــته باشــد»‪ .‬اقبال مجلس و رای اعتماد‬ ‫باال به ایشــان زمینــه گمانه زنی های جدیدی را از ســوی‬ ‫اصالح طلبان روانه بازار پرمخاطب تحلیل های سیاســی‬ ‫کرد؛ «فشــار مراکز قدرت رحمانی فضلــی را وارد کابینه‬ ‫کرد»مهم ترین گزاره تحلیلی صــادق زیباکالم از حضور‬ ‫رحمانی فضلــی در هیات دولت اســت‪ .‬اصالح طلبان در‬ ‫بدو معرفی رحمانی فضلی حضور وی را شکســت خود در‬ ‫راه یابی به منفذهایی برای ورود به سیاســت داخلی تعبیر‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر رضا خاتمی از احتیــاط و مراقبت از‬ ‫اقدامات رحمانی فضلی سخن می گوید‪« :‬همان طور که‬ ‫گفتم ممکن بود اگر شــخص دیگری جای اقای روحانی‬ ‫بود مثال وزیر کشــوری می گذاشــت که پایبندی و اعتقاد‬ ‫خود به توسعه سیاسی را ثابت کرده باشد‪ ،‬حاال شاید اقای‬ ‫رحمانی فضلی هم به توسعه سیاســی اعتقاد داشته باشد‬ ‫اما هنوز نشان داده نشده و در اینده باید درباره ان قضاوت‬ ‫کرد‪ .‬باید به اقای روحانی اعتماد کنیم اما باید مراقب هم‬ ‫باشیم‪ ،‬کسانی که انتخاب شــده اند واقعا به این برنامه ها‬ ‫پایبند باشند» و حتی نشریه صدا پا را فراتر نهاده است و در‬ ‫قسمتی از تحلیلی سه ســطحی بیان می دارد «(انتخاب‬ ‫رحمانی فضلی و پورمحمدی) اتفاقی که هم شائبه هژمونی‬ ‫الریجانی بر دولت روحانی را تقویــت کرد و هم نگرانی ها‬ ‫درباره حضور چهره های دارای ســوابق سیاســی‪ -‬امنیتی‬ ‫ضد اصالح طلبان و روشنفکران به ویژه در سال های دهه‬ ‫‪ 70‬را دامن زد‪ .‬دهه ای که در ان‪ ،‬پورمحمدی معاون وزیر‬ ‫اطالعات علی فالحیان بود و عبدالرضــا فضلی‪ ،‬معاون‬ ‫صداوسیمایی که به کانون مخالفان اصالحات تبدیل شده‬ ‫بود» فصل مشترک این اظهارنظرات از سوی طیف های‬ ‫مختلف جریــان اصالح طلب‪ ،‬ســویه «عــدم همکاری‬ ‫همه جانبه» این جریــان را با بدنه وزارت کشــور در ذهن‬ ‫متبادر می سازد‪.‬‬ ‫حلقه شمال خراسان در ساختمان فاطمی‬ ‫گفتارها‬ ‫‪25‬‬ ‫فکـر نـو‬ ‫از دریچه ای دیگر‬ ‫ما در این صفحات ســعی خواهیم کرد موضوعــات مختلف را از دریچه‬ ‫علوم انسانی بنگریم و در عین حال به برخی از حوزه ها مانند محیط زیست‪،‬‬ ‫دانشــگاه‪ ،‬حوزه های علمیه‪ ،‬فرهنگ و هنر نگاهی داشــته باشیم‪ .‬در واقع‬ ‫این صفحات‪ ،‬صفحات فکر و ایده و اندیشــه مجله اســت‪ .‬نوعی عقالنیت‬ ‫ارزش مدار برعکس علوم انسانی غربی که ابزارمدار هستند‪.‬‬ ‫روشنفکریناکام‬ ‫یحیی یثربی از علل ناکامی روشنفکران در ایران می گوید‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫جنبش های اجتماعی و‬ ‫دموکراتیزاسیون‬ ‫بیــش از نیم قــرن از بحــث درباره چیســتی و‬ ‫چرایی جنبش های اجتماعــی می گذرد‪ .‬همان طور‬ ‫که متناســب با فرایند تحوالت سیاســی‪ ،‬اجتماعی‬ ‫و اقتصــادی در غرب نیاز بــه شــناخت پدیده های‬ ‫اجتماعی بسط و گســترش یافت‪ ،‬در ایران نیز فراتر‬ ‫از نیازهــای صرفا علمی و دانشــگاهی‪ ،‬تمایل برای‬ ‫شناخت جنبش های اجتماعی به میزان قابل توجهی‬ ‫پس از پیروزی انقالب اسالمی‪ ،‬خصوصا در دو دهه‬ ‫اخیر فراگیر شــد‪ .‬کتاب «جنبش هــای اجتماعی و‬ ‫دموکراتیزاســیون» که به کوشش ســعید مدنی و با‬ ‫مشارکتجمعیازعالقه مندانبهمباحثجنبش های‬ ‫اجتماعی ترجمه‪ ،‬تدوین و منتشر شده‪ ،‬می کوشد به‬ ‫پرسش هایی درباره جنبش هایاجتماعیپاسخ دهد‪.‬‬ ‫مقاالت کتاب به دو بخش تقسیم می شوند‪ :‬بخش‬ ‫اول شــامل مقاالتی اســت که هر یک ابعاد خاصی‬ ‫از جنبش های اجتماعی را بررسی می کنند و با اشاره‬ ‫به تجارب عینی می کوشــند تبیینی نظری‪ -‬عملی از‬ ‫جنبش ها ارائه کنند‪ .‬بخش دوم کتاب نیز شــامل دو‬ ‫مقاله اســت که اولی عمدتا چارچوب نظری رویکرد‬ ‫گذار دموکراتیک را معرفی کــرده و دومی نیز مروری‬ ‫است بر تجربه دموکراتیزاسیون در امریکای التین‪.‬‬ ‫معیار انتخاب برای ترجمه ‪ ١٢‬مقاله کتاب‪ ،‬پاسخ به‬ ‫سواالت و ابهامات پیرامون تحوالت جاری در ایران‬ ‫است‪ .‬موضوعات و فحوای مقاالت‪ ،‬مباحث دورانی‬ ‫ماست که در حد فاصل گذشــته و اینده نوسان دارد‪:‬‬ ‫از گذشته می اموزد‪ ،‬امروز را تجربه و تفسیر می کند و‬ ‫ایندهرامی سازد‪.‬گودوینوجاسپرکهبرخیمقاالتاز‬ ‫کتاب انان انتخاب شده‪ ،‬در پاسخ به ضرورت مطالعه‬ ‫جنبش هــای اجتماعی می گویند‪ :‬چــرا جنبش های‬ ‫اجتماعی مطالعه می شــوند؟ اول اینکه شما ممکن‬ ‫اســت عالقه مند به مطالعه جنبش هــای اجتماعی‬ ‫به خاطر خودتان باشــید‪ ،‬زیرا ایــن جنبش ها بخش‬ ‫مشترکومهمی ازدنیایپیرامونشماهستند‪.‬ممکن‬ ‫است به ســادگی تمایل داشته باشــید فقط نظرات‬ ‫معترضانبهوضعموجودرادریابید‪،‬به خصوصوقتی‬ ‫به نظر برسد انها طالب چیزهایی هستند که برای شما‬ ‫مطلوبوخوشایندنیست‪.‬فهمجنبش هایاجتماعی‬ ‫راهی مناســب برای درک تفاوت ها در جامعه بشری‬ ‫است‪ ،‬اما دالیل دیگری نیز برای مطالعه جنبش های‬ ‫اجتماعــی وجود دارد کــه پنجره ها را به ســوی ابعاد‬ ‫دیگری از زندگی اجتماعی می گشاید‪.‬‬ ‫همزمان با سالروز درگذشت جالل ال احمد‪ ،‬مراسم‬ ‫بزرگداشت این نویســنده در فرهنگسرای شفق برگزار شد‪.‬‬ ‫یحیی یثربی از اســاتید فلسفه ســخنران این نشست‪ ،‬به‬ ‫بیان مشکالت روشنفکری پرداخت و گفت‪« :‬دلیل اینکه‬ ‫از مشــکالت روشــنفکری ســخن می گویم‪ ،‬ان است که‬ ‫روشنفکری در جامعه ما‪ ،‬بر خالف کشورهای غربی‪ ،‬گرهی‬ ‫از کار مردم نگشوده است‪».‬‬ ‫یثربی با بیــان اینکه عصر روشن اندیشــی در مغرب‬ ‫زمین پربار بود‪ ،‬بــه بیان ویژگی هــای ان پرداخت و ادامه‬ ‫داد‪« :‬روشن اندیشی در جامعه ما‪ ،‬با همین ادعا وارد میدان‬ ‫شد اما نتوانست مشکلی را حل کند و تغییری در حال مردم‬ ‫ایجاد نکرد‪ .‬به طور کلی‪ ،‬روشن اندیشــی هیچ تحولی در‬ ‫زندگی مردم به وجود نیاورد‪».‬‬ ‫این استاد فلســفه در بیان علل ناکامی روشنفکران‬ ‫گفت‪« :‬نخستین علت‪ ،‬اعتراض و مبارزه به جای اندیشه‬ ‫اســت‪ .‬انان که در جامعه ما به عنوان روشــنفکر شــناخته‬ ‫شده اند‪ ،‬اهل مبارزه بوده اند‪ ،‬نه دارای تفکر عمیق و روشن‬ ‫و اثرگذار‪ .‬این برداشت غلط از روشنفکری هنوز هم ادامه‬ ‫دارد‪».‬‬ ‫او تکیه بر احساسات و عقده ها به جای عقل و منطق‬ ‫را دومین علت دانســت و یاداور شــد‪« :‬چون به اصطالح‬ ‫روشــنفکران ما مبارزه محــور بودند‪ ،‬نه اندیشــه محور؛ بر‬ ‫احساسات و عقده های مردم تکیه می کردند‪».‬‬ ‫توجه به حکومت و دین به جای مبانی فکر و فرهنگ‬ ‫سومین مولفه ای بود که یثربی به ان اشاره کرد‪ .‬او گفت‪:‬‬ ‫«روشــنفکران ما‪ ،‬به خاطــر همین دانش محــور نبودن‪،‬‬ ‫اساس کار خود را مبارزه قرار داده و در این مبارزه دو چیز را‬ ‫هدف گرفتند؛ حکومت و دین‪ .‬گاهی تمام مسئولیت ها را‬ ‫به گردن حکومت انداخته و گاهی بــه گردن دین و گاهی‬ ‫به گردن هردو‪».‬‬ ‫این اســتاد فلســفه در بیــان دلیــل چهــارم گفت‪:‬‬ ‫«روشــنفکران ما همیشه با شــعارهای انتزاعی و حماسی‬ ‫کار داشته اند‪ ،‬نه با برنامه های عملی‪ .‬مثال از ازادی‪ ،‬رفاه‬ ‫اجتماعی و رفع تبعیض ســخن گفته اند بی انکه برنامه ای‬ ‫برای این کار داشته باشــند و تنها پیشنهادشان برای مردم‬ ‫این بوده که اگر این رژیم عوض شود‪ ،‬همه این ارزوها در‬ ‫دسترس شماست!»‬ ‫او توجــه به اثار به جــای مبانی را یکــی دیگر از علل‬ ‫این مشکل دانست و یاداور شــد‪« :‬از انجا که روشنفکران‬ ‫ما کاری با دانش و اندیشــه نداشتند‪ ،‬همیشــه اثار تمدن‬ ‫غرب را مطــرح کرده و مــردم را به داشــتن چنیــن اثاری‬ ‫امیدوار کرده انــد‪ .‬انان رفــاه‪ ،‬قانونمنــدی و ازادی های‬ ‫فردی و اجتماعی و بهداشت و درمان انان را مطرح کرده‪،‬‬ ‫مــورد توجه خود و مــردم قــرار داده اند اما هرگــز به مبانی‬ ‫این دســتاوردها که توســعه فکر و فرهنگ اســت‪ ،‬توجه‬ ‫نکرده اند‪».‬‬ ‫این اســتاد فلســفه بــه فراهــم اوردن زمینــه برای‬ ‫اپوزیسیون غیرعلمی اشاره کرد و گفت‪« :‬چون روشنفکران‬ ‫ما علمی نبوده اند‪ ،‬نتوانسته اند یک نهاد علمی اپوزیسیون‬ ‫سامان بدهند بلکه اپوزیسیون در جامعه ما همیشه پراکنده‬ ‫و اکثرا ناسازگار با یکدیگر بوده اند‪».‬‬ ‫او با اشاره به پراکنده کاری به جای نظام تعلیمی سازنده‬ ‫اظهار داشت‪« :‬روشنفکران غرب که اساس کارشان تفکر‬ ‫بود‪ ،‬دنبال کار یکدیگر را گرفتند‪ .‬اولی زمینه ســاز اندیشه‬ ‫دومی شــد و دومی مکمل اندیشــه اولی‪ .‬گام به گام پیش‬ ‫رفتند تا تحولی همه جانبه ایجاد کردند‪».‬‬ ‫خطر خلیفه اللهی بدون بندگی‬ ‫سید حسین نصر‬ ‫سید حسین نصر‪ ،‬فیلسوف سنتگرای اسالمی معتقد‬ ‫است که دو خصلت اصلی انسان «عبدالله» و «خلیفه الله»‬ ‫بودن است‪ .‬او می گوید‪« :‬در نسل امروز خیلی ها اعتقادی‬ ‫به خدا ندارند اما به متکدیان کمــک مالی می کنند‪ .‬در واقع‬ ‫این افراد به خداوند دهن کجی می کنند و می خواهند بگویند‬ ‫من می توانم بدون خدا انســان خوبی باشــم‪ .‬مقام انســان‬ ‫ی است که مرکزیت دارد ولی در عین حال اهمیت‬ ‫یک مقام ‬ ‫انسان در قدرت هایی که خدا به ان داده فقط نیست بلکه در‬ ‫این است که او «عبد» خداست‪ ».‬نصر تاکید می کند‪« :‬من‬ ‫در کتابی نوشتم که در قران کریم امده که دو خصلت اصلی‬ ‫انسان«عبدالله»و«خلیفه الله»بودناست‪.‬ازیکطرفما‬ ‫خلیفهخداوندرویزمینهستیم‪.‬کدامموجوداستکهمانند‬ ‫انسان بتواند طبیعت را از بین ببرد؟! در واقع این خلیفه اللهی‬ ‫انسان است بدون عبدالله بودن ان؛ یعنی انسانی که ادعای‬ ‫خلیفه اللهیرویزمینداردولیعبودیتخداراقبولندارد‪».‬‬ ‫اینفیلسوفمعاصرمعتقداست‪«:‬اسالمانسانراموجودی‬ ‫می بیند که در این عالم مرکزیت دارد و وظایف ســنگینی بر‬ ‫دوشش نهاده شده اســت و در عین حال ازادی های زیادی‬ ‫دارد‪ .‬از این رو اســام در دو کلمه انســان را تعریف می کند؛‬ ‫یکی خلیفه الله بودن و دیگری عبدالله بودن‪ .‬عبدالله بودن‬ ‫هم به معنای عبودیت است و خداوند انســان را در عبودیت‬ ‫ازاد گذاشته است‪ ».‬سید حســن نصر در مقطع کارشناسی‬ ‫در موسســه فناوری ماساچوســت تحت تاثیــر «فریتهوف‬ ‫شوان»قرارگرفت‪.‬اوتحصیالتتکمیلیخودرادردانشگاه‬ ‫ هاروارد ادامه داده و پس از دریافت کارشناسی ارشد در رشته‬ ‫ژئوفیزیک در سال‪ ۱۹۵۸‬در رشته تاریخ علم با گرایش علوم‬ ‫اسالمیبادرجهدکترافارغ التحصیلشد‪.‬پسازچندینسال‬ ‫تدریس در دانشگاه های مختلف در امریکا‪ ،‬سرانجام به وی‬ ‫پیشنهاد کرسی دائم اســتادی در دانشگاه جورج واشنگتن‬ ‫داده شد و تا امروز به فعالیت در ان دانشگاه ادامه داده است‪.‬‬ ‫حلق ه گمشده‬ ‫خاطره گویی بزرگ اقا‬ ‫درباره «در خرابات مغان»‬ ‫داریوش مهرجویی‬ ‫علی نصیریان از ارزوی براورده نشده‬ ‫خود می گوید‬ ‫طیبات و خبیثات‬ ‫تفسیر صحیفه سجادیه‬ ‫انفجار اطالعاتی در پسامشروطه‬ ‫قانعی راد از تغییر روابط اجتماعی و مناسبات قدرت می گوید‬ ‫محمدامین قانعی راد‪ ،‬رئیس سابق انجمن‬ ‫جامعه شناسی ایران و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات‬ ‫سیاست علمی کشور سال هاست در موضوع رابطه فرهنگ‬ ‫و جامعه به تحقیق و پژوهش مشغول است‪.‬‬ ‫او در گفت وگویی با بیان اینکه فرهنگ ما در حال‬ ‫تغییر است‪ ،‬می گوید‪« :‬تا حدی خود مدرنیته و مواجه‬ ‫شدن با شرایط جامعه جدید چنین تحولی را در جامعه‬ ‫ما ایجاد کرده است‪ .‬اگر بخواهیم ریشه های این‬ ‫موضوع را بررسی کنیم‪ ،‬شاید به صورت خاص از دوران‬ ‫مشروطیت است که چنین تحولی در جامعه ایران اغاز‬ ‫می شود‪ .‬انقالب مشروطه را می توان نقطه عطفی در‬ ‫نظر گرفت‪».‬‬ ‫قانعی راد با بیان اینکه چارچو ب های ذهنی ما از‬ ‫دوران مشروطه تغییر پیدا می کند‪ ،‬از نقش تکنولوژی ها‬ ‫بر فرهنگ از طریق تولید اطالعات جدید سخن گفت و‬ ‫ادامه داد‪« :‬تکنولوژی های جدید عمدتا به نحوی با رسانه‬ ‫و رسانه سازی در ارتباط هستند و رفت و برگشت اطالعات‬ ‫را تشدید و تقویت می کنند‪».‬‬ ‫این جامعه شناس همچنین گفت‪« :‬اگر‬ ‫بخواهیم به نحوی انسان پیشامشروطه را با انسان‬ ‫پسامشروطه مقایسه کنیم‪ ،‬انسان پسامشروطه با یک‬ ‫انفجار اطالعاتی روبه رو شده است‪ .‬هرچند این انفجار‬ ‫اطالعاتی هنوز نتوانسته ان تاثیرات عمیق و گسترده را‬ ‫بگذارد اما برخی چیزها را تغییر می دهد‪ .‬مهمترین چیزی‬ ‫را که دارد تغییر می دهد روابط اجتماعی‪ ،‬مناسبات قدرت‬ ‫و مفهوم قدرت است‪ .‬به نحوی یک فاصله زدایی در‬ ‫جامعه رخ می دهد‪».‬‬ ‫قانعی راد با تاکید بر اینکه رادیو یک نقطه گسستی‬ ‫را در سلسله پهلوی ایجاد کرد‪ ،‬خاطرنشان کرد‪« :‬بعد به‬ ‫انقالب اسالمی می رسیم که می گویند انقالب نوارها‬ ‫است‪ .‬در این دوره روزنامه وجود دارد منتها روزنامه یک‬ ‫مقداری کنترل شده است اما پدیده جدیدی به نام نوار‬ ‫کاست می تواند صدای رهبران و کنش گران اصلی انقالب‬ ‫را به جامعه برساند‪.‬‬ ‫اینجا باز یک تحول جدیدی ایجاد می شود‪ .‬اما‬ ‫مهمترین تحولی که بعد از انقالب ایجاد می شود‪ ،‬از اواخر‬ ‫دهه ‪ ۷۰‬و اوایل دهه ‪ ،۸۰‬رشد تکنولوژی های ارتباطی‬ ‫جدید مانند کاربرد اینترنت و گسترش فضای مجازی‬ ‫بود‪ .‬ایمیل خودش نقش زیادی داشت‪ .‬ادم ها از طریق‬ ‫ایمیل ها با هم مرتبط می شدند‪ .‬افراد وارد سایت های‬ ‫خبری ایران و خارج از ایران می شدند و سایت های خبری‬ ‫را جست وجو می کردند‪».‬‬ ‫او با اشاره به گسترش شبکه های اجتماعی معتقد‬ ‫است‪« :‬این پدیده به گونه ای است که ایمیل را به عنوان‬ ‫ابزار ارتباطی از کار می اندازد‪ .‬تماس های اینترنتی شاید‬ ‫در اینده نقش خودش را از دست بدهند‪ .‬این انفجار‬ ‫اطالعات است که دارد یک مقداری تغییرات فرهنگی‬ ‫ایجاد کند‪».‬‬ ‫هالیوود علی ه ترامپ‬ ‫برد پیت از «مصائب مسیح» گفت‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫خبرگزاری رویترز اعــام کرد که براســاس امارهای‬ ‫رسمی و غیررسمی ارائه شده از سوی منابع نفتی‪ ،‬رشد تولید‬ ‫نفت ایران که پس از لغو تحریم ها شــتاب قابل توجهی به‬ ‫خود گرفته بود‪ ،‬برای سومین ماه متوالی نسبتا روند ثابتی را‬ ‫طی کرده است‪ .‬این در حالی است که ایران تالش می کند‬ ‫از یکســو تولید نفت خود را افزایش داده و از سوی دیگر در‬ ‫نشستماهایندهفریزنفتیبه عنوانیکاستثنااجازهافزایش‬ ‫تولید نفت را داشته باشد‪ .‬از زمان لغو تحریم ها‪ ،‬تولید نفت‬ ‫ایراناز‪ ٢/٨٤‬میلیونبشکهدرروزبه‪ ٣/٦٤‬میلیونبشکهدر‬ ‫ماه ژوئن افزایش یافته که همین امر به مازاد عرضه موجود‬ ‫در بازار جهانی نفت افزوده اما براســاس اعالم اوپک از ماه‬ ‫ژوئن تاکنون تولید نفت ایران در رقم‪ ٣/٦٣‬میلیون بشکه در‬ ‫روز تقریبا روندی ثابت را پیموده است‪ .‬در نشست قبلی فریز‬ ‫نفتی که در ماه اوریل در دوحه قطر برگزار شد اختالف نظر‬ ‫ایران با عربستان و اصرار عربستان بر پیوستن ایران بر فریز‬ ‫نفتی پیش از افزایش تولید نفت این مذاکرات را به شکست‬ ‫کشاند‪.‬قراراستطیهفته هایایندهنیزنشستمشابهیبا‬ ‫کشورهای عضو اوپک و دیگر کشورهای نفتی نظیر روسیه‬ ‫باهدفمحدودکردنعرضهنفتبهبازارجهانیبرگزارشود‪.‬‬ ‫ایران از برگزاری این نشســت حمایت کرده اما نظر قطعی‬ ‫خود را درباره پیوســتن به این توافق اعالم نکرده است‪ .‬از‬ ‫سویدیگرمنابعاگاهاعالمکرده اندکهرقممشخصیبرای‬ ‫افزایش تولید نفت ایران مشخص نیست و کشورها تالش‬ ‫می کنند تا بتوانند هدفگذاری تولید نفت ایران را تشخیص‬ ‫دهند‪ .‬چانه زنی های ایران با اوپک درباره معافیت احتمالی‬ ‫این کشــور از محدودیت های تولید نفت اغاز شده است‪.‬‬ ‫ایران به تازگی این سیگنال را ارسال کرد که اماده همکاری‬ ‫با عربستان و روسیه برای تقویت قیمت نفت است‪ .‬تهران‬ ‫چانه زنیبااوپکدرموردمعافیت هایاحتمالیاینکشوراز‬ ‫محدودیت های تولید نفت را اغاز کرده است‪ .‬در ماه اوریل‪،‬‬ ‫اختالف نظرهابرسرمعافیتایرانازطرحفریزنفتیموجب‬ ‫شد تا اوپک و روســیه نتوانند به توافق دســت یابند‪ .‬در ان‬ ‫زمان ایران تالش داشت سطح تولید و صادرات نفت خود‬ ‫را بعد از لغو تحریم ها افزایش دهد‪ .‬عربستان‪ ،‬رقیب ایران‬ ‫گفته است در صورتی با فریز نفتی موافقت خواهد کرد که‬ ‫تهران هم در ان مشارکت کند‪ .‬اما در شرایطی که تولید نفت‬ ‫ایراندرحالرسیدنبهنزدیکیسطحقبلازتحریم هاست‪،‬‬ ‫ریاض در هفته های اخیر این ســیگنال را ارســال کرده که‬ ‫اماده توافق است‪ .‬روسیه نیز گفته که اماده پذیرش برخی‬ ‫محدودیت هاست‪ ،‬به ویژه اینکه ایران در نزدیکی رسیدن‬ ‫به تولید چهار میلیون بشــکه در روز است و پس از ان دیگر‬ ‫نمی تواند تولید خود را بیش از ان افزایش دهد‪ .‬عربستان و‬ ‫روسیهتوافقکرده اندکهبرایبرقراریتوازندربازارنفت‪،‬با‬ ‫یکدیگرهمکاریکنند‪.‬وزیرنفتایراننیزدردیداربادبیرکل‬ ‫یبرایثباتقیمت ها‬ ‫اوپکدرتهرانگفتهاستازهراقدام ‬ ‫درسطح‪ ٥٠‬تا‪ ٦٠‬دالرحمایتخواهدکرد‪.‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫برد پیت در گفت وگو با مارلون جیمز‪ ،‬نویسنده برنده‬ ‫جایزه بوکــر‪ ،‬فیلم «مصائب مســیح» مل گیبســون را به‬ ‫فیلم های تبلیغات سیاسی تشبیه کرد‪.‬‬ ‫یــک دهــه از اکــران فیلــم «مصائب مســیح» به‬ ‫کارگردانی مل گیبسون می گذرد اما هنوز هم بحث در مورد‬ ‫این فیلم جنجالی گیبسون که به زندگی مسیح می پردازد‪،‬‬ ‫ادامه دارد‪.‬‬ ‫به بهانه نمایش فیلم «هکساو ریج» تازه ترین فیلم‬ ‫مل گیبسون بار دیگر پای فیلم «مصائب مسیح» به میان‬ ‫امده اســت‪ ،‬این بار در گفت وگویی میــان مارلون جیمز و‬ ‫برد پیت‪.‬‬ ‫در این گفت وگوی نیویورک تایمز‪ ،‬برد پیت از ساخت‬ ‫فیلمی درباره پونتیوس پیالطس گفت و اعالم کرد که این‬ ‫فیلم همانند «مصائب مســیح» نخواهد بــود‪ .‬پونتیوس‬ ‫پیالطس در زمان محاکمه حضرت عیســی حاکم یهودا‬ ‫بود‪.‬‬ ‫مارلون جیمز هم گفت که فیلم مل گیبسون او را به‬ ‫سمت خروج از کلیسا هدایت کرده است‪ .‬پیت هم در پاسخ‬ ‫گفت‪« :‬تماشای فیلم برای من همانند تماشای فیلم های‬ ‫پروپاگاندای ال‪ .‬راب هوبارد بود‪».‬‬ ‫البته پیت در ادامه شیوه مل گیبسون در استفاده از‬ ‫خشونت را ستود و در حالی که نمایش خشونت در فیلم های‬ ‫او را بسیار خوب توصیف می کرد از «اپوکالیپتو» به عنوان‬ ‫یک فیلم عالی نام برد‪.‬‬ ‫او همچنین به برگزیت و رای مردم بریتانیا به خروج از‬ ‫اتحادیه اروپا اشاره کرد‪ .‬بازیگر «تروی» در این باره گفت‪:‬‬ ‫«اصال به ذهنم خطور نمی کرد که این اتفاق روی دهد‪».‬‬ ‫این بازیگر در ادامه اعالم کرد که اصال نمی توان د ترامپ را‬ ‫در قامت رئیس جمهور امریکا تصور کند‪.‬‬ ‫فارغ از گفته های برد پیت‪ ،‬فیلم جدید مل گیبسون‬ ‫با عنوان «هکساو ریج» در هفتادوسومین دوره جشنواره‬ ‫ونیز به نمایش درامد و پس از نمایش تماشاگران به مدت‬ ‫‪ 10‬دقیقه ایستاده فیلم را تشویق کردند‪ .‬این کارگردان و‬ ‫بازیگر سرشناس قصد دارد دنباله فیلم «مصائب مسیح»‬ ‫را با عنوان «رستاخیز» بسازد‪.‬‬ ‫پیش از او‪ ،‬برخــی دیگــر از بازیگران هالیوود نظیر‬ ‫جانی دپ و انجلینا جولی نیز به شــدت با ریاست جمهوری‬ ‫دونالد ترامپ در دوره اینده مخالفت کرده بودند‪.‬‬ ‫ثبات نسبی تولید‬ ‫نفت ایران‬ ‫‪27‬‬ ‫نقد روش تحصیل حوزه از زبان مرجعیت‬ ‫اظهارنظر دو مرجع تقلید درباره جایگاه طلبگی‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫بحران اب شیرین در ایران‬ ‫با بحرانی شــدن وضعیت منابع اب شــیرین‬ ‫در بســیاری از کشــورهای جهان به ویژه در منطقه‬ ‫خاورمیانه و افریقا و نیز ایران و درحالی که با گذشت‬ ‫هر ســال و تشــدید روند گرمایش جهانی بر میزان‬ ‫بحران اب در کشورها افزوده می شود بانک جهانی‬ ‫گزارشی را منتشر کرده که وضعیت منابع اب شیرین‬ ‫داخلی تجدیدپذیر کشورها را در مقایسه با جمعیت‬ ‫هر کشور به تصویر می کشــد‪ .‬پیام اصلی گزارش‬ ‫بانک جهانی یک نکته است؛ جهان در حال خشک‬ ‫شدن است و رهاورد این خشک شدن می تواند برای‬ ‫بســیاری از کشــورها جنگ اب و بروز ناامنی های‬ ‫سیاسیدرسطحملییامنطقه ایوبین المللیباشد‪.‬‬ ‫براســاس اعالم برنامه محیط زیست سازمان‬ ‫ملل و بانک جهانی‪ ،‬ذخایر اب شیرین تجدیدپذیر‬ ‫بسیاری از کشورهای دنیا در فاصله نیم قرن اخیر به‬ ‫میزان قابل توجهی افت کرده و این موضوع برخی‬ ‫کشورها را به شدت در استانه شرایط بحران ابی قرار‬ ‫دادهاست‪.‬حاالایراننیزدرفهرستکشورهاییقرار‬ ‫دارد که در نیم قرن اخیر با کاهش قابل توجه ذخایر‬ ‫اب شیرین روبه رو بوده است‪.‬‬ ‫خشک شدن بسیاری از دریاچه ها و تاالب ها‬ ‫همچون هورالعظیم‪ ،‬ارومیه‪ ،‬بختگان‪ ،‬پریشان‪،‬‬ ‫هامــون‪ ،‬جازموریان‪ ،‬طشــک و مهارلــو و‪ ...‬و از‬ ‫جریان افتادن و خاموش شــدن برخی از بزرگترین‬ ‫رودخانه های کشور همچون کارون و زاینده رود در‬ ‫نتیجه چندین دهه سوءمدیریت در بخش منابع اب‬ ‫و کشــاورزی حاال وضعیت را به نقطه ای رسانده که‬ ‫ایران در صدر کشــورهایی قرار دارد که بیشــترین‬ ‫میــزان برداشــت را از منابــع اب هــای زیرزمینــی‬ ‫تجدیدپذیر خود داشته اند‪.‬‬ ‫صدرنشینی ایران در شــرایطی رقم خورده که‬ ‫وضعیتبرخیکشورهایمنطقهازجملهعربستان‪،‬‬ ‫مصر‪،‬سودانو‪...‬به لحاظتنش هایشدیدمحیطی‬ ‫بهمراتببدترازایرانبوده‪،‬اماایرانبه دلیلبرداشت‬ ‫و مصرف بی رویه اب های تجدیــد پذیرش اکنون‬ ‫گوی سبقت را در بحران اب حتی از مصر هم ربوده‬ ‫و صدرنشین دنیا شده اســت‪ .‬در همین حال بانک‬ ‫جهانی در گزارش اخیر خود با عنوان «اب برای رشد‬ ‫پایدار» به بررســی تغییرات سطح منابع اب شیرین‬ ‫داخلی تجدیدپذیر کشورها به ازای هر فرد پرداخته‬ ‫است‪ .‬در ایران وضعیت منابع ابی در شرایط بحرانی‬ ‫قرار دارد و منابع ابی کشور چندسالی است که کفاف‬ ‫جمعیت فعلی را نمی دهد‪ .‬بر اســاس گزارش بانک‬ ‫جهانی‪ ،‬ایران یکی از کشورهایی است که با کاهش‬ ‫قابل مالحظه میزان ذخایر اب شیرین تجدیدپذیر‬ ‫روبه رو بوده اســت‪ .‬براســاس این گزارش در سال‬ ‫‪ ۱۹۶۲‬میزان ذخایر اب شیرین تجدیدپذیر در ایران‬ ‫به ازای هر نفر معادل ‪ ۵۵۷۰‬مترمکعب بوده که این‬ ‫میزان در سال ‪ ۲۰۱۴‬برای هر نفر به حدود یک هزار‬ ‫و‪ ۶۴۴‬مترمکعبکاهشیافتهاست‪.‬اینیعنیاینکه‬ ‫در فاصله‪ ۵۲‬سال میزان اب شیرین داخلی ایران به‬ ‫ازای هر نفر‪ ۳۹۲۶‬مترمکعب کاهش یافته است که‬ ‫کاهشی معادل‪ 71‬درصد از کل اب های تجدید پذیر‬ ‫کشور را نشان می دهد‪.‬‬ ‫هفته گذشــته دو اظهارنظر از ســوی دو مرجع تقلید‬ ‫ساکن قم بیان شــد؛ یکی دیدگاه ایت الله شبیری زنجانی‬ ‫درباره روش تحصیل طالب در حوزه های علمیه و دیگری‬ ‫سخنان ایت الله موسوی اردبیلی پیرامون حفظ استقالل‬ ‫سیاسی حوزه ‪.‬‬ ‫حضــرت ایت الله سید موســی شــبیری زنجانی از‬ ‫مراجــع تقلید قم دربــاره روش تحصیل طالب و شــیوه‬ ‫درس و بحــث انهــا گفته اســت‪« :‬با ایــن روش درس‬ ‫خواندن دیگر حوزه نمی تواند افرادی مانند شیخ طوسی‬ ‫را تربیت کند‪».‬‬ ‫ان گونه که در خاطرات او امده است‪ ،‬این مرجع تقلید‬ ‫روش تربیت طالب را این گونه نقد می کند‪« :‬االن یک طلبه‬ ‫را وادار می کنند در سال چندین درس متعدد مثل تفسیر و‬ ‫فلسفه و فقه و اصول بخوانند‪ .‬این کار اشتباه است؛ انسان‬ ‫باید اهم و مهم کند‪ .‬چیزی که برای یک طلبه الزم است فقه‬ ‫و اصول اســت‪ .‬باید به طلبه گفت همه وقتت را روی فقه و‬ ‫اصول بگذار تا مال شوی‪».‬‬ ‫ایت الله شــبیری زنجانی ادامه می دهــد‪« :‬اجرای‬ ‫شیوه کنونی در حوزه ها مغایر با خواســت مرحوم ایت الله‬ ‫خمینی(قدس ســره) اســت‪ .‬یک روز برای گرفتن کتاب‬ ‫فلسفه به ایشان مراجعه کردم‪ .‬ایشــان به من گفتند شما‬ ‫همین فقه و اصول را جدی بگیرید چــون برای طلبه الزم‬ ‫است‪ .‬در شــیوه ای که االن اجرا می شــود تمرکز طلبه در‬ ‫چندین درس باید تقسیم شود و دیگر طلبه خوب نمی تواند‬ ‫به فقه و اصول بپردازد‪».‬‬ ‫این مرجــع تقلید صراحتــا مخالفت خــود را با روش‬ ‫مرسوم در حوزه های علمیه بیان می کند‪« :‬ما با این شیوه که‬ ‫این کتاب را حتما تا فالن مدت بخوانید مخالفیم‪ .‬درس‬ ‫محدودیت بردار نیســت‪ .‬گاهی بایــد روی یک عبارت‬ ‫مدت ها مطالعه و تفکر داشــت‪ .‬من یــک روزی درس‬ ‫می دادم به من گفتند این درس را تا پایان سال تمام کن‬ ‫گفتم با این شیوه درس نمی گویم‪».‬‬ ‫او معتقد است‪« :‬حوزه اداره نیست که درس زود‬ ‫یا دیر تمام شود‪ .‬با این شــیوه‪ ،‬دیگر نمی توان انتظار‬ ‫داشت امثال شیخ طوسی و شــیخ مرتضی انصاری از‬ ‫حوزه بیرون بیایند‪ .‬االن برخــی از طلبه ها می گویند ما‬ ‫یک محدوده را تمام نکرده سال بعد به محدوده دیگر‬ ‫می رویم‪ .‬خب این کار درست نیست‪ ».‬ایت الله شبیری‬ ‫زنجانی می گوید‪« :‬مدرک گرایی سقوط علمی می اورد‪.‬‬ ‫وقتی پــای مدرک به میــان می اید دیگــر علم مالک‬ ‫نیســت؛ همه به دنبال این هســتند که برای خودشان‬ ‫مدرکی دست و پا کنند‪».‬‬ ‫ایت الله موســوی اردبیلی نیز بر هجرت طالب به‬ ‫شهرستان ها و حفظ استقالل علمی و سیاسی حوزه های‬ ‫علمیه تاکید کرده است‪ .‬این مرجع تقلید در دیدار مدیر‬ ‫حوزه های علمیه گفته اســت‪« :‬حوزه های علمیه باید‬ ‫اســتقالل علمی و سیاســی خود را حفظ کرده و ســنت‬ ‫تدرس حوزه ها با جدیت ادامه‬ ‫مرســوم ازادی تدریس و ّ‬ ‫یابد‪ ».‬او در فــراز دیگری از ســخنان خویش این گونه‬ ‫اظهارنظر کرده اســت‪« :‬انتظار این اســت که مدیران‬ ‫و دســت اندرکاران حوزه های علمیه ارتباط بیشــتری با‬ ‫مراجع و بزرگان حوزه داشته باشند و از رهنمودهای انان‬ ‫بهره مند شده و دغدغه های مراجع و علما را در دستورکار‬ ‫خود قرار دهند‪».‬‬ ‫خاطره گویی بزرگ اقا‬ ‫علی نصیریان از ارزوی براورده نشده خود می گوید‬ ‫علی نصیریان‪ ،‬بازیگر پیشکســوت تئاتر‪ ،‬ســینما و‬ ‫تلویزیون‪ ،‬چندی پیش در برنامــه تلویزیونی «دورهمی»‬ ‫که از شــبکه نســیم روی انتن می رود حضور پیدا کرد و از‬ ‫خاطرات هنــری و تجربیات دوران بازیگری خود ســخن‬ ‫گفت‪.‬‬ ‫در این برنامه‪ ،‬نصیریان در گفت وگو با مهران مدیری‬ ‫در توضیح عوامل جذب شــدنش به بازیگری‪ ،‬از تماشای‬ ‫هنرهای نمایشــی کوچه و بازار ان دوران از جمله نقالی‪،‬‬ ‫تعزیه و معرکه های خیابانی یاد کرد‪.‬‬ ‫در ادامه‪ ،‬مهران مدیری از اولین فعالیت نمایشــی‬ ‫این بازیگر پیشکسوت سوال کرد که وی یکی از کارهای‬ ‫عبدالحســین نوشــین را نام برد کــه به همــراه بازیگران‬ ‫توانمندی همچون بهمن فرســی و مهــدی فتحی در ان‬ ‫بازی کرده بود‪.‬‬ ‫علی نصیریــان در بخش دیگــری از ایــن برنامه‬ ‫درباره صدای خــوش ان زمانش و عالقه خــود به اواز‬ ‫ســخن گفــت و صراحتــا بیان کــرد که حســرت ادامه‬ ‫ندادنش را همیشه می خورد‪{« :‬صدای خوبی} داشتم‪،‬‬ ‫اما تئاتر نگذاشــت ادامه بدهم‪ .‬ذهنم ان قدر مشــغول‬ ‫تئاتر بود که وقتی احمد عبادی به مــن گفت بیا و تعلیم‬ ‫ردیف و اواز بگیر‪ ،‬فرصت نکردم و خیلی هم افســوس‬ ‫می خورم‪».‬‬ ‫در ادامــه برنامــه دورهمــی‪ ،‬مهــران مدیری‬ ‫درباره فیلــم «گاو» و دســتمزد نگرفتــن نصیریان‬ ‫بــرای همکاری بــا داریــوش مهرجویی پرســید که‬ ‫ایــن بازیگر پیشکســوت در جواب گفــت‪« :‬قبل از‬ ‫کلید خوردن فیلم‪ ،‬ما بــا گروهی از هنرمندان تئاتر‪،‬‬ ‫داســتان این فیلم را در نمایشی تلویزیونی کار کرده‬ ‫بودیم و بعد از تصمیم مهرجویی برای ســاخت این‬ ‫فیلم‪ ،‬کل گروه بدون بســتن قرارداد به همکاری با‬ ‫ایشان پرداختیم‪».‬‬ ‫بازیگــر ســریال «ســربداران» همچنیــن‬ ‫ماجرایــی ناشــنیده از بازداشــت خــود بیــان کرد و‬ ‫از خاطــرات سیاســی خــود گفــت‪« :‬جالب ترینش‬ ‫‪28‬مداد ‪ 1332‬بود کــه چوبش را هم خــوردم‪ .‬بعد‬ ‫از جریان کودتــا من را چند روزی دســتگیر کردند و‬ ‫خیلی سریع هم ازادم کردند چون من فعال سیاسی‬ ‫نبــودم و من را اشــتباه گرفته بودنــد‪ .‬دومین واقعه‬ ‫مهــم اجتماعــی هم کــه به یــادم مانــده‪ ،‬انقالب‬ ‫اسالمی است‪».‬‬ ‫در پایان این گفت و گو‪ ،‬علــی نصیریان‪ ،‬حاصل‬ ‫عمر ‪ 82‬ساله خود را دوست داشتن هنر مورد عالقه اش‬ ‫و ارتباط داشتن با مردم عنوان کرد و انها را بسیار باارزش‬ ‫خواند‪.‬‬ ‫روایت حجاریان از مبارزه با فساد‬ ‫شماره جدید «نسیم بیداری» روی دکه رفت‬ ‫تازه ترین شماره از مجله «نسیم بیداری» با پرونده ای‬ ‫درباره فساد منتشر شد‪ .‬این شــماره که تصویری از سعید‬ ‫حجاریان فعال سیاســی اصالح طلــب را روی جلد دارد‪،‬‬ ‫پرونده اصلی خود را به موضوع بررســی تئوریســین های‬ ‫جریان اصالحات دربــاره مبارزه با فســاد اختصاص داده‬ ‫است‪.‬‬ ‫ماهنامه «نسیم بیداری» با مدیرمسئولی و سردبیری‬ ‫سید مهدی طباطبایی در ‪ 100‬صفحه با قیمت ‪ 8‬هزار تومان‬ ‫هر ماه منتشر می شود‪ .‬در اخرین شماره این ماهنامه‪ ،‬سعید‬ ‫حجاریان در گفتاری شــرح داده که فساد سیاسی مقدم بر‬ ‫مبارزه با فساد اقتصادی است‪ .‬او از اینکه تمرکزگرایی باعث‬ ‫شده کارافرینان در ایران تبدیل به رانت خوار شوند‪ ،‬انتقاد‬ ‫کرده و گفته است که دموکراســی و افشاگری می تواند به‬ ‫کاهش فساد کمک کند‪ .‬او اعطای رانت و مصلحت گرایی‬ ‫را از جمله مولفه های رشد فساد دانسته است‪.‬‬ ‫پرونده سیاسی این شماره «نسیم بیداری» نیز به نقاط‬ ‫قوت و ضعف دولت یازدهم اختصاص یافته است‪.‬‬ ‫علی شکوری راد‪ ،‬فعال سیاسی اصالح طلب در این‬ ‫رابطه گفته است که شخص حسن روحانی نقطه قوت دولت‬ ‫محســوب می شــود‪ .‬ناصر ایمانی از چهره های اصولگرا‬ ‫البته دولت روحانی را به ســبب اینکه صــدای منتقدان را‬ ‫نمی شــنود‪ ،‬مورد انتقاد قرار داده و مرتضــی مبلغ از دیگر‬ ‫فعــاالن اصالح طلب از ضعــف تیم اطالع رســانی دولت‬ ‫گالیه کرده اســت‪ .‬کوهکن نماینــده اصولگرای مجلس‬ ‫گفته دولت روحانــی در عرصه داخلی موفــق و در عرصه‬ ‫اقتصادی ناموفق بــوده اما ســید محمود میرلوحی تاکید‬ ‫کرده که رئیس جمهور فراتر از حد انتظار ظاهر شده است‪.‬‬ ‫در بخش دیگری از این پرونده‪« ،‬نسیم بیداری» به‬ ‫سراغ استادان دانشگاه رفته و از انها درباره عملکرد دولت‬ ‫یازدهم و گفتمان اعتدال پرسیده اســت‪ .‬فرشاد مومنی‪،‬‬ ‫محســن صفایی فراهانی و علینقی مشــایخی نیز از جمله‬ ‫اقتصاددانانی هســتند کــه از زاویه اقتصــادی‪ ،‬عملکرد‬ ‫دولت یازدهم و تاثیر برجام بر معیشت مردم را مورد بررسی‬ ‫قرار داده اند‪ .‬همچنین پرونده تاریخی این شماره «نسیم‬ ‫بیداری» به موضوع اشــغال ایران از ســوی انگلیسی ها و‬ ‫روس ها در دوره رضاشاه مربوط است‪.‬‬ ‫حلق هگمشده‬ ‫درباره «در خرابات مغان» داریوش مهرجویی‬ ‫بخش بیست و دوم‪ /‬استاد مهدی قاسمی‬ ‫شــاید محاســن خلــق‬ ‫اشــاره داشــته باشــد بــه‬ ‫زیبایی های اخالقــی امامان‬ ‫معصومیــن(ع)‪ .‬مرحــوم‬ ‫شــیخ صدوق روایتی را از امام‬ ‫حسن مجتبی(ع) نقل می کند‬ ‫کهبسیارزیباست؛«اناحسن‬ ‫الحســن‪ ،‬الخلق الحسن‪».‬‬ ‫البته«الخلق»بافتحهوضمه‬ ‫رویحرفخاخواندهمی شودو‬ ‫دو نسخه دارد که ممکن است هر دوی انها ذکر شده باشد‬ ‫اما در نهایت فقط یکی از انها درست است؛ چراکه یا باید‬ ‫نسخهبدلداشتهباشدکهبهدوشکلخواندهشودیااینکه‬ ‫فقطیکیازانهادرستباشد‪.‬هرکدامرابخوانیمبهنوعی‬ ‫درست اســت اما امامان ما جامع خُ لق و خَ لق زیبا بودند‪.‬‬ ‫خداوند زیبایی های خُ لق و خَ لق را برای انها انتخاب کرده‬ ‫است؛ از این رو هم ظاهرشــان نیکو و جاذب است و هم‬ ‫اینکه اخالق نیکو دارند‪ .‬تفاوت خُ لق و خَ لق در این است‬ ‫کهخَ لقانساندراختیارخودشنیستاماخُ لقشدراختیار‬ ‫اوست؛یعنیروحمانندمومی دردستصاحبشاستوهر‬ ‫طوریکهبخواهدمی تواندصفاتواخالقیاتخودراتغییر‬ ‫دهد‪ .‬اما خَ لق در اختیار ما نیســت؛ ممکن است سفید یا‬ ‫سیاه‪،‬کوتاه قدیابلندقد‪،‬زیبایازشتباشیم‪.‬برخیمعتقدند‬ ‫کهاخالقیاتقابل تغییرنیستامابایدگفتکهایندیدگاه‬ ‫برخالف بعثت انبیاســت؛ چراکه انها امدند تا اخالقیات‬ ‫بشــر را تغییر دهند‪ .‬بنابراین می توان خُ لــق را تغییر داد‪.‬‬ ‫تغییر دادن اخالق کاری دشوار اما ممکن است‪ .‬بسیاری‬ ‫بوده اندکهاخالقخوبیداشته اندوانرابهاخالقبدتغییر‬ ‫داده اند و صفات خوب انها به صفات بد تغییر یافته است‪.‬‬ ‫البتهعکساینمسالهنیزصادقاستونمونه هایبسیاری‬ ‫دربارهانوجوددارد‪.‬اینکهباطنانسانراقلبنامیده انداز‬ ‫بابدگرگونیاستودرعینحالجنبهاکتسابیدارد‪.‬باطن‬ ‫انساندائمادرحالدگرگونیوتغییراستومی تواندازیک‬ ‫عادتناپسندبهیکعادتپسندیدهیابالعکستغییریابد‪.‬‬ ‫« َو َا ْج َری َع َلینَا َط َیب ِ‬ ‫ات الــ ِّر ْز ِق»؛ ما خداوند را حمد‬ ‫و ســتایش می کنیم چرا که بهترین و پاکیزه ترین رزق ها‬ ‫را روزی ما کرده است‪ .‬اگر کلمه طیبات را در قران کریم‬ ‫ببینید‪ ،‬خداونــد اموری را با این وصــف بیان می فرماید؛‬ ‫مانند حیات طیــب‪ ،‬قول طیب‪ ،‬ذریه طیــب و بلد طیب‪.‬‬ ‫اینها همه موضوع بحث قرانی هســتند‪ .‬یکی از طیباتی‬ ‫که خداوند بیان می کند‪ ،‬رزق طیب اســت‪ .‬اگر کسی در‬ ‫مســیری که باید حرکت کند و به دنبال رزق حالل و پاک‬ ‫باشد‪ ،‬رزق او طیب است اما اگر برخالف این باشد‪ ،‬رزق‬ ‫الوده نصیبش شــده و به جای اینکه از خداوند باشــد از‬ ‫شیطان است‪ .‬خداوند در ایه چهارم ســوره مبارکه مائده‬ ‫ــل َل ُهم ُق ْ ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫کم‬ ‫ــل ا ِح َّل َل ُ‬ ‫«یســا ُلونَک َما َذا ا ِح َّ ْ‬ ‫می فرماید‪ْ :‬‬ ‫َّ‬ ‫ات»؛ یعنی هر انچه پاک باشد بر شما حالل است‬ ‫الط َیب ُ‬ ‫و مفهوم مخالفش این است که هر چیزی از خبائث باشد‬ ‫بر شما حرام است‪ .‬در قران کریم‪ ،‬طیب در مقابل خبیث‬ ‫است؛ هل یستوی الخبیث و الطیب‪ .‬در زمینه انفاق هم‬ ‫می فرمایند و انفقوا من طیبات مــا رزقنکم؛ فقط از انچه‬ ‫پاک است و به شما عطا کرده ایم انفاق کنید و ان را الوده‬ ‫نکنید؛ مانند کسانی که دزدی می کنند و انفاق می کنند و‬ ‫جهیزیه می دهند یا ربا می دهند و برای امام حســین(ع)‬ ‫سفره می اندازند‪ .‬اینها ارزشی ندارد و رزق طیب نیست‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫پدر همسر و دوســت یهودی اش و نرگس‪ ،‬پلیس ایرانی‪-‬‬ ‫امریکایی و حتی شیخ بصیر امام جماعت مسجد فیالدلفیا‪،‬‬ ‫شــخصیت های متعادلــی هســتند و نقطه اتــک ا و راحتی‬ ‫وجدان‪ .‬شیخ بصیر در مورد شاغل شدن محمود در کازینو‪-‬‬ ‫البته در بخش حسابداری و مالی‪ -‬بسیار اگاهانه و عاقالنه‬ ‫به او مشــورت می دهد و بــه یک فقه شــخصی و عاقالنه‬ ‫تحت تاثیر زمان و ماجرای خاص دست می زند‪.‬‬ ‫طبیعت گرایی و یافتن خود در طبیعت و عرفان خاص‬ ‫خودش مساله دیگری است و سیر و سلوکی که در محضر‬ ‫طبیعت به انجام می رسد تا در اثر از طبیعت‪ ،‬به عنوان پاکی‬ ‫مقدس یاد می شود‪.‬‬ ‫تفسیرصحیفهسجادیه‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫در خرابات مغان اثری اســت که در‬ ‫ان به دوگانگی مذهبی پرداخته شده و در‬ ‫عین حال در ان تاریخ نگاری شده است‪.‬‬ ‫این کتاب از نمونه هایی است که البته نه‬ ‫چندان دقیق؛ اما به شــکل تقریبا جدی‬ ‫به مســائل سیاســی‪ ،‬اجتماعی و نظامی‬ ‫پیش امده بین امریکا و ایران می پردازد‪.‬‬ ‫تعبیری هست که می گوید برای شناخت‬ ‫تاریخ یک ملــت‪ ،‬ادبیات انهــا را مطالعه‬ ‫کنید‪ .‬اتفاقا در این اثر به تغییرات رفتاری‬ ‫ی گوناگون اشاره‬ ‫جامعه ایران و بازتاب ها ‬ ‫می شــود که بخشــی از ان در ســفر محمود به ایــران رخ‬ ‫می نماید‪.‬‬ ‫به هر جهت مســلمان بــودن راوی‪ ،‬مســاله اصلی‬ ‫ی طول داستان است‪،‬‬ ‫رمان و به چالش کشیدن او در تمام ‬ ‫خصوصا در جایی که دولت امریکا با حادثه گروگا نگیری و‬ ‫بعد از ‪11‬سپتامبر دســت به بیکار کردن و اخراج مسلمانان‬ ‫و ایرانی ها می زند و انها را دســتگیر می کند و تحت فشــار‬ ‫می گذارد و حتی شکنجه می کند‪.‬‬ ‫یکی از نکات کلیدی‪ ،‬رســیدن به همگرایی و صلح‬ ‫در وجود راوی داستان است‪ ،‬برخالف ان واگرایی و تقابل‬ ‫بین تندروها‪ ،‬تروریست ها و دولت امریکا که می شود از ان‬ ‫صلــح در درون و جنگ در برون را مدنظر داشــت‪ .‬ماتیلدا‬ ‫فابریوتسو نمادی از یک زن برنده است‬ ‫چه در مقام ایمانی یا مقام انســانی و چه‬ ‫در مقام همسری و معشوقگی و حتی در‬ ‫مقام اعتدال که شــفافیت و پذیرندگی‬ ‫او در سرتاســر داســتان ما را به ســمتی‬ ‫می برد که بتوانیم این باور را داشته باشیم‬ ‫که حداقــل تا ان دوره زمانــی در غرب‪،‬‬ ‫خانواده ساختارهای مســتحکم خود را‬ ‫حفظ کرده و غم انگیز اســت که ان را با‬ ‫امروز خود مقایسه کنیم‪.‬‬ ‫به نوعی بســیاری از شخصیت ها‬ ‫ِ‬ ‫خــود راوی گرفته تا همســرش ماتیلدا‪ ،‬تا‬ ‫در این رمان از‬ ‫طیبات و خبیثات‬ ‫‪29‬‬ ‫سیاست‬ ‫رقابت بدون دو قطبی‬ ‫زمزمه هایی که این روزها در فضای رسانه ای و سیاسی پیچیده است‬ ‫از یک احتمال انتخاباتی خبر می دهد که مختصات ان برگزاری انتخابات‬ ‫بدون حســن روحانی و محمود احمدی نژاد است ‪ .‬کسانی که این ایده را‬ ‫مطرح می کنند بــر این باورند که جامعه تحمــل پرداخت هزینه های یک‬ ‫دوقطبی جدید را ندارد‪.‬‬ ‫دوقطبیممنوع‬ ‫رقابتمیانروحانی– احمدی نژاددرسال‪96‬‬ ‫بهصالحکشورنیست‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫احمدی نژاد‬ ‫نامزد نمی شود‬ ‫‪30‬‬ ‫وقتی هاشمی رد شد‬ ‫ممکن است روحانی هم‬ ‫رد شود‬ ‫عبدالرضا داوری‬ ‫علی صوفی‬ ‫‪1‬‬ ‫خبرهای تــازه امــده؛ احمدی نژاد راه اســانی برای‬ ‫ورود به کارزار انتخاباتی ندارد و چندان استقبالی از حضور‬ ‫احتمالــی او به عمــل نیامده اســت همچنیــن می گویند‬ ‫روحانی همچنان مرداد اســت‪ .‬در چنین شــرایطی است‬ ‫کــه تحلیلگران به بررســی این گــزاره «نــه احمدی نژاد‬ ‫– نــه روحانــی » روی اورده انــد‪ .‬اتفاقات بســیار مهم که‬ ‫حتمــا صحنه تحوالت سیاســی را در زمــان باقی مانده به‬ ‫برگزاری انتخابات ریاســت جمهوری تغییــر خواهد داد‪.‬‬ ‫گویا انتخاباتی که در پیش اســت معادالتی پیچیده تر از‬ ‫انی دارد که تا کنون تصور می شد‪ .‬برای رسیدن به تصویر‬ ‫درست شاید بهتر باشــد مولفه های گزاره جدید یعنی «نه‬ ‫احمدی نژاد – نه روحانی»را بررسی کنیم‪.‬‬ ‫پدیده اردیبهشت‬ ‫درســت در شــرایطی کــه حــرف و‬ ‫حدیث هــا در مــورد احمدی نــژاد باال‬ ‫گرفتــه‪ ،‬خبرهایی هم در مورد حســن‬ ‫روحانی منتشر شده است‪ .‬همین چند‬ ‫روز پیش بــود که مســیح مهاجری از‬ ‫نزدیکترین افراد به هاشمی رفسنجانی‬ ‫گفته بود «حسن روحانی برای حضور‬ ‫در انتخابات ســال اینده با تردید هایی‬ ‫مواجه شــده امــا در نهایــت راضی به‬ ‫حضور در انتخابات شده است‪».‬‬ ‫ناصر ایمانی می گوید ‪«:‬خیلی‬ ‫از چهره های مطرح اصولگرا‬ ‫از اقای روحانی حمایت‬ ‫کرده اند و گفتند که او دوره بعد‬ ‫به احتمال زیاد رئیس جمهور‬ ‫خواهد بود‪».‬‬ ‫کوهکن می گوید‪ «:‬در‬ ‫شرایط فعلی حمایت‬ ‫اصولگرایان از‬ ‫احمدی نژاد را بعید و‬ ‫حتی کمتر ا ز ‪10‬درصد‬ ‫می دانم‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫محمود احمدی نژاد‪ ،‬برخی گمانه زنی هــا درباره احتمال‬ ‫رد صالحیتش توســط شــورای نگهبان بــرای حضور در‬ ‫انتخابات اینده ریاســت جمهوری را رد کرده و گفته است‬ ‫شــورای نگهبان دلیلی برای رد صالحیــت وی ندارد‪ .‬بر‬ ‫اساس این گزارش احمدی نژاد انتشــار این گمانه زنی ها‬ ‫را «خبرسازی» و «عملیات روانی» مخالفان برای ناامید‬ ‫کردن طرفدارانش عنوان کرده و گفته اســت‪« :‬واقعا چه‬ ‫دلیلی دارد که شــورای نگهبان بنده را رد کند؟» قبل از ان‬ ‫هم ســایت خبری «پایش» به نقل برخی منابع نزدیک به‬ ‫شــورای نگهبان از احتمال رد صالحیــت احمدی نژاد در‬ ‫انتخابات پیش رو خبر داده بود‪ .‬احمدی نژاد اخیرا در دیدار‬ ‫برخی هوادارانش با وی که خواستار نامزدی او در انتخابات‬ ‫اینده شــده اند از دادن پاســخ مثبت خودداری کرده اما با‬ ‫اشاره به اخبار مربوط به احتمال نامزدی اش در انتخابات‬ ‫گفته است‪« :‬نمی دانم چرا عده ای اینقدر ترسیده اند؟»‪.‬‬ ‫وی گویا گفتــه بود که نه تنها اصالح طلبــان و طرفداران‬ ‫دولت که برخی اصولگرایان نیــز از احتمال کاندیداتوری‬ ‫او به هراس افتاده اند‪.‬‬ ‫رئیس جمهور سابق در واکنش به دعوت طرفدارانش‬ ‫برای نامزدی در انتخابات گفت‪ :‬همین که شــما امروز از‬ ‫من می خواهید در انتخابات نامزد شــوم و از شــنیدن خبر‬ ‫احتمال نامزدی ما خوشحال شــده اید نشان می دهد که‬ ‫اینها [دولت روحانی] گند زده اند‪.‬‬ ‫ایا می توان احتمال عدم حضور‬ ‫احمــدی نــژاد و روحانــی در‬ ‫انتخابات را جدی پنداشت ؟‬ ‫سیاست‬ ‫شورای نگهبان نسبت به خود مطلع شده است»‪ .‬این خبر‬ ‫بازتاب زیادی در رسانه ها داشــت که در نهایت عباسعلی‬ ‫کداخدایــی درباره خبر منتشــر شــده مبنی بــر نظر منفی‬ ‫اعضای شورای نگهبان به صالحیت محمود احمدی نژاد‬ ‫در انتخابــات ریاســت جمهوری ‪ ۹۶‬و اطــاع دادن این‬ ‫موضوع به او گفت‪« :‬نمی دانم این اخبار کذب را چه کسی‬ ‫منتشــر می کند‪ ».‬وی افزود‪« :‬شــورای نگهبان در موعد‬ ‫قانونی خودش اعالم نظر خواهــد کرد و هیچ کدام از این‬ ‫گمانه زنی ها صحت ندارد‪ ».‬سخنگوی شورای نگهبان با‬ ‫اشــاره به اینکه شــورای نگهبان بعد از ثبت نام نامزدهای‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری‪ ،‬بررسی صالحیت ها را انجام‬ ‫می دهد‪ ،‬گفت‪« :‬شورای نگهبان در موعد قانونی خودش‬ ‫اعالم نظر می کند و گمانه زنی های بیرونی هیچ ارتباطی به‬ ‫شورای نگهبان ندارد‪».‬‬ ‫اما این اولین بار نبود که چنین خبری پیرامون محمود‬ ‫احمدی نژاد منتشــر می شــد‪ .‬پیش از این نیز حتی برخی‬ ‫رســانه ها در اخباری غیررســمی از واکنــش احمدی نژاد‬ ‫به احتمــال رد صالحیتــش خبــر داده و نقــل قول هایی‬ ‫از او منتشــر کرده بودند‪ .‬همــان زمان گفته می شــد که‬ ‫جلسه سرنوشت ساز‬ ‫حاال اما خبر تازه ای در محافل سیاســی و رسانه ای‬ ‫منتشــر شــده اســت‪ .‬خبری که حکایــت از یک جلســه‬ ‫مهم داشــته که می تواند تکلیف حضــور احمدی نژاد در‬ ‫انتخابات اینده را مشــخص کند‪ .‬کانــال جهان نیوز که از‬ ‫رسانه های نزدیک به علیرضا زاکانی به شمار می رود یکی‬ ‫از رسانه هایی است که بخشــی از این خبر را منتشر کرده‬ ‫است‪ .‬جهان نیوز نوشــته‪« :‬احمدی نژاد از کاندیداتوری‬ ‫ســال اینده انصراف داده و ســفرهای اســتانی اش را لغو‬ ‫خواهد کرد‪».‬‬ ‫براســاس این گزارش در روزهای اخیــر اخباری در‬ ‫شبکه های اجتماعی منتشــر شــد مبنی بر اینکه محمود‬ ‫احمدی نژاد بعد از مشــورت با برخی مقامات از حضور در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 96‬منصرف شده است‪.‬‬ ‫احمد ی نــژاد اخیــرا در جلســه ای گفتــه اســت‬ ‫سفرهای اســتانی ام را تعطیل خواهم کرد و در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری ســال اینده هم شرکت نخواهم کرد‪ .‬اما‬ ‫در واکنشی دیگر به این خبر کانال تلگرامی محمد ایمانی از‬ ‫اعضای شورای سردبیری کیهان نوشته است‪« :‬همراهی‬ ‫موال‪ ،‬همیشه به انجام کاری نیســت؛ گاه به انجام ندادن‬ ‫کاری و تبعیت از نهی است‪.‬‬ ‫کم نیستند انها که از ابتدای انقالب نامزد انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری شده باشــند‪ ،‬بی انکه اذن گرفته باشند‪.‬‬ ‫امام خمینی و امام خامنه ای هم در این موارد معترض انها‬ ‫نشده اند‪ .‬مواردی هم بوده که افراد نظر خواسته اند اما بنا‬ ‫بر مصلحت ها یی‪ ،‬پاســخ نفی یا اثباتی نشنیده اند‪ .‬برخی‬ ‫موارد هم نهی صریح بــوده‪ ،‬مانند اولیــن دوره انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری و نهی امام (ره)؛ یا نهــی انجام گرفته‬ ‫نســبت به اقای قالیبــاف در انتخابــات ‪ .1388‬در همین‬ ‫دوره های اخیر هم کسانی بدون اســتیذان نامزد شدند و‬ ‫کسی معترض انان نشد‪ .‬اما اگر کســی درخواست وقت‬ ‫کرد و محضر موالیش رفت و نهی شد‪ ،‬از منظر اهل والیت‬ ‫در معرض ازمون مهمی قرار گرفته است‪.‬‬ ‫دیدار اخیر یک دولتمرد پیشین و نهی او از نامزدی‬ ‫از همین جنس است‪ .‬این نهی‪ ،‬عین امر است‪ .‬می توان‬ ‫بر خالف میل اولیه خود‪ ،‬دل به نهی موال سپرد و می توان‬ ‫تغافل کرد و مانند همه ان اذن نگرفته ها عمل کرد‪ .‬اما پس‬ ‫از چنین رویکرد سکوالریستی‪ ،‬دیگر نمی شود با عواطف‬ ‫قاطبه امــت حزب اللهــی و انقالب بازی کــرد‪ .‬این مقام‬ ‫سابق و حلقه و ستاد اطرافش یا از خود توال نشان می دهند‬ ‫و بخشــی از خطا های بزرگ گذشــته را با اعتماد ســازی‬ ‫جبران می کنند و یا خدای ناکرده خود را به تغافل و تحریف‬ ‫می زنند و راه خود را می روند؛ شبیه کاری که دست اندرکاران‬ ‫نه احمدی نژاد؟‬ ‫در چند هفته اخیر خبرهای زیادی درباره احمدی نژاد‬ ‫منتشــر شــده اســت‪ .‬چندی پیش خبری با مضمون رای‬ ‫منفی اکثریت اعضای شــورای نگهبان درباره صالحیت‬ ‫رئیس دولت گذشته منتشر شــد که در ان اشاره شده بود‬ ‫«‪۱۰‬عضو از ‪ ۱۲‬عضو شورای نگهبان به احمدی نژاد رای‬ ‫منفی خواهند داد‪».‬‬ ‫در این مطلب تاکید شده بود «بر اساس رویه شورای‬ ‫نگهبان‪ ،‬در صــورت اجماع بــر رد صالحیت یــک نامزد‬ ‫انتخابات‪ ،‬پیــش از ثبت نام و یــا حتی بعــد از ثبت نام در‬ ‫انتخابات‪ ،‬به صورت غیررسمی به وی اطالع داده می شود‬ ‫تا از اعالم کاندیداتوری خودداری کند‪.‬به گفته یک منبع‬ ‫مطلع نزدیک به شورای نگهبان‪ ،‬احمدی نژاد شانسی برای‬ ‫تایید صالحیت در شورای نگهبان ندارد‪ .‬او به تازگی از نظر‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫‪31‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫بدعاقبت فتنه ‪ 88‬کردند و یا مشــابه ماجرای معاون اولی‬ ‫رئیس جمهور و عــدم تمکین به نهی رهبــر انقالب که به‬ ‫انتشار «نامه نهی»(با تاکید رهبری) انجامید‪ .‬راه دوم البته‬ ‫خالف حکمت و عقل و نقض غرض است‪».‬‬ ‫این خبرها البته فعال حالت غیررســمی دارد و هنوز‬ ‫واکنش رسمی احمدی نژاد یا منابع دیگر را ندارد‪ .‬در عین‬ ‫حال محمود احمدی نژاد همچنان به ســفرهای استانی‬ ‫خود ادامه می دهد؛ ســفرهایی که تا کنون واکنش های‬ ‫زیادی داشته از جمله ان ســفری که او در ان به صورت‬ ‫مشــخص حرف هایی زد که نشــانه تمایل برای بازگشت‬ ‫داشــت‪ .‬حرف و حدیث های جدیــد از اینجا اغاز شــد‪:‬‬ ‫« من در جریان مســائل کشــور هســتم اما فعال مصالح‬ ‫اقتضا نمی کند ورود کنم‪ .‬وقتش که شــد درخدمت ملت‬ ‫خواهم بــود»‪ .‬محمــود احمدی نژاد این ســخنان را در‬ ‫ســخنرانی اش در قالب سفر اســتانی به بافق بیان کرده‬ ‫است‪ .‬سفرهایی که حواریون رسانه ای اش نام ان را به‬ ‫اختصار «قیام» گذاشته اند‪.‬‬ ‫نکتــه ایــن اســت کــه ســخنرانی جدیــد محمود‬ ‫احمدی نژاد حرف های گفتنی زیــای دارد‪ .‬باید با تحلیل‬ ‫محتوای ان دقیقا پی برد که این شــخصیت سیاسی چه‬ ‫پازلی را بــرای ‪ 29‬اردیبهشــت ‪ 96‬اماده کرده اســت چه‬ ‫اینکه به نظر می رســد تا اینجــای کار که هنــوز احزاب و‬ ‫تشکل های هر دو جناح انچنان وارد پرونده انتخابات ‪96‬‬ ‫نشــده اند او عجول ترین فرد بــرای تصمیم گیری در این‬ ‫مورد بوده است‪.‬‬ ‫احمدی نژاد گرچه تا چندی پیش در سخنرانی هایش‬ ‫کلی گویی می کرد و بــه مباحثی چــون عدالت‪ ،‬مدیریت‬ ‫جهانی و انقــاب و‪...‬می پرداخت امــا حرف های تازه او‬ ‫متفاوت از قبل است‪ .‬او در این اظهارات شیب انتقاداتش‬ ‫را به وضع موجود افزایش داده و تمام تالشــش را کرده تا‬ ‫هم خود را در وضعیت منتقد وضعیــت موجود قرار دهد و‬ ‫هم اینکه دولت مستقر را مسئول انچه وضعیت نامناسب‬ ‫فعلی می داند معرفــی کند‪ .‬ســاده تر بگوییــم او زیرکانه‬ ‫وضعیت فعلی دو طرف را ایجاد کرده اســت؛ یک طرف‬ ‫حســن روحانی و «دولتش» و یک طرف محمود احمدی‬ ‫و نژاد و «ملت»‪.‬‬ ‫احمدی نژاد ایجاد دو قطبی ‪ 96‬را کلید زده اســت‪.‬‬ ‫این اولین نکته ای اســت که می توان از تحلیل محتوای‬ ‫سخنرانی اخیر او داشــت‪ .‬دو قطبی او برخالف دو قطبی‬ ‫اســت که از ســال ‪ 92‬پدید امده اســت‪ .‬او یــک جنبش‬ ‫بازگشت به عقب را طرح ریزی کرده و دنبال شیفت دو قطبی‬ ‫فعلی به همان دو قطبی ســال ‪ 84‬اســت‪ .‬به یک معنا او‬ ‫می خواهد از دوگانه« دالور ‪ /‬دلواپس» گذشــته به دوگانه‬ ‫«عدالــت ‪ /‬ثروت» بازگــردد‪ .‬این را به خوبــی می توان از‬ ‫ترقی می گوید ‪ «:‬جریان‬ ‫اصولگرایی تاکنون هر ضربه ای‬ ‫خورده‪ ،‬از محمود احمدی نژاد‬ ‫بوده است و این اشتباه را نباید‬ ‫تکرار کند‪».‬‬ ‫احمدی نژاد ایجاد دو قطبی ‪ 96‬را کلید‬ ‫زده است‪ .‬این اولین نکته ای است که‬ ‫می توان از تحلیل محتوای سخنرانی‬ ‫اخیر او داشــت‪ .‬دو قطبی او برخالف‬ ‫دو قطبی اســت که از ســال ‪ 92‬پدید‬ ‫امده است‬ ‫تحلیل محتوای سخنرانی های او فهمید‪ .‬می توان شماره‬ ‫کرد که چند بــار از کلید واژه های «ثــروت ‪ /‬عدالت ‪ /‬فقر ‪/‬‬ ‫فرصت ‪ /‬تاجر‪ /‬مردم ‪ /‬حق» استفاده کرده است‪ .‬اما چرا به‬ ‫این تحلیل رسیده است؟‬ ‫برخی می گوینــد محمود احمدی نژاد معتقد اســت‬ ‫هیچ کس نمی تواند در دوقطبی «برجامیان و نابرجامیان »‬ ‫حسن روحانی را شکست دهد‪ .‬چنین است که او تصمیم‬ ‫گرفته همان صحنه ســال ‪ 84‬را زنده کند‪ .‬او البته در حال‬ ‫تغییر واقعیت هاســت‪ .‬مانند همین نامه اخیرش به باراک‬ ‫اوباما می خواهد انچه بوده و هست را به گونه ای مطلوب‬ ‫خود نشان دهد‪.‬‬ ‫هر چــه هســت حــاال وزارت کشــور بــه صورت‬ ‫مشخص اعالم کرده که مخالف سفرهای احمد ی نژاد‬ ‫اســت‪ .‬کار به انجا رسیده که وزیر کشــور به خبرانالین‬ ‫گفته اســت‪« :‬ما قبال هــم اعالم کردیــم فعالیت های‬ ‫انتخاباتــی زودرس خــاف قانون اســت چــون قانون‬ ‫برای فعالیت هــای تبلیغاتی انتخاباتی زمان مشــخص‬ ‫کرده است‪ .‬اگر احســاس کنیم کسانی از این تجمعات‬ ‫و جلســات بهره برداری انتخاباتی می کننــد قطعا از کار‬ ‫انها جلوگیری می شــود‪ .‬این موضوع را ما به دوســتان‬ ‫اقای احمدی نــژاد هم اعالم کردیم به انهــا هم گفتیم‬ ‫و هــم تذکر دادیم به دلیل مســائل امنیتــی و حفاظت‪،‬‬ ‫این جلســات حتما باید تابع شــوراهای تامین استان ها‬ ‫و شهرســتان ها باشــند و هم اینکه در موضــوع مباحث‬ ‫انتخاباتی نباشند‪».‬‬ ‫«ما هنوز بحثی نداشته ایم اما درباره احمدی نژاد هم‬ ‫فکر نمی کنم حمایتی صــورت بگیرد‪ ».‬این حرف اخرین‬ ‫ایت الله موحدی کرمانی اســت البته دیگــر بزرگان جناح‬ ‫اصولگرا هم چندان روی خوشــی به او نشــان نداده اند‪.‬‬ ‫از جمله اینکه علــی الریجانی در ســخنانی قابل توجه در‬ ‫مصاحبه ای که با هفته نامه مثلث داشت در مورد احتمال‬ ‫نامزدی او گفته اســت‪« :‬فکــر نمی کنم در ایــران خیلی‬ ‫جاذبه ای باشد‪ ،‬انها که دو دوره رئیس جمهور بودند دوباره‬ ‫به صحنه بیایند‪ .‬مخصوصا انکــه خیلی تجربیات موفقی‬ ‫هم نداشته باشند‪ .‬دولت گذشته اشفتگی سیاسی را دامن‬ ‫می زد‪ .‬اگر رئیس دولت تحریک امیز کار کند‪ ،‬کشــور به‬ ‫دسته بندی ها و اختالفات زیادی می رسد و حتما اشفتگی‬ ‫سیاسی ایجاد می شود‪».‬‬ ‫یا در اظهارنظری دیگر محسن کوهکن گفته است‪:‬‬ ‫« در شــرایط فعلی حمایــت اصولگرایــان از احمدی نژاد‬ ‫را بعیــد و حتی کمتــر از ‪10‬درصد می دانــم‪ .‬احمدی نژاد‬ ‫اخیرا شعارهای پوپولیســتی جدیدی به ویژه در زمینه چند‬ ‫برابر کردن یارانه ها می دهد‪ .‬اســتنباط نیمی از کســانی‬ ‫که نگاه مثبت بــه عملکرد احمدی نژاد دارنــد (به ویژه در‬ ‫شهرســتان ها) این اســت که می گویند احمدی نژاد به ما‬ ‫یارانه داده اســت‪ ،‬در حالی که طــرح هدفمندی یارانه ها‬ ‫یک تصمیم حاکمیتی و چند قوه ای است اما چون دولت‬ ‫ان را پرداخت می کــرد‪ ،‬مردم چنین دیــدی دارند‪ .‬به هر‬ ‫صورت با وجود انکه باید حرمت کســانی که هنوز طرفدار‬ ‫احمدی نژاد هســتند را نگه داشــت‪ ،‬اما اگر احمدی نژاد‬ ‫به صحنــه انتخابات اینــده نیاید و به خاطر خــدا از گزینه‬ ‫مطلوب اصولگرایان حمایت کند‪ ،‬ما از همین اال ن از وی‬ ‫تشکر می کنیم‪».‬‬ ‫یا در اظهارنظری دیگر جعفر شجونی‪ ،‬عضو جامعه‬ ‫روحانیت گفته اســت‪« :‬عملکرد احمدی نژاد باعث شده‬ ‫اصولگرایان از او روی برگردانند و اگر در انتخابات ســال‬ ‫‪ 96‬نامــزد شــود‪ ،‬از او حمایــت نخواهند کــرد‪ .‬قطعا اگر‬ ‫احمدی نژاد در ایــن دوره نامزد شــود اصولگرایان و توده‬ ‫جامعــه از وی حمایــت نخواهند کــرد‪ ،‬زیــرا در دور دوم‬ ‫عملکرد نا امید کننده ای از خود بر جای گذاشت و باعث شد‬ ‫کشور به خطر بیفتد‪».‬‬ ‫همســو با او چهره های دیگــر‪ ،‬از اصولگرایان هم‬ ‫مخالفاتشــان را با نامــزدی محمود احمدی نــژاد اعالم‬ ‫کرده اند‪ .‬از جملــه اینکــه حمید رضا ترقی گفته اســت‪:‬‬ ‫«جریــان اصولگرایی تاکنون هــر ضربه ای خــورده‪ ،‬از‬ ‫محمود احمدی نژاد بوده است و این اشتباه را نباید تکرار‬ ‫کند‪».‬‬ ‫پس تا اینجای کار معلوم شده که گروه های مختلف‬ ‫اصولگرا برای احمدی نژاد فــرش قرمز پهن نکرده و روی‬ ‫خوشی هم به او نشان نداده اند و البته جز ان عده محدودی‬ ‫از «اصولگرایان نوپدید» که می گویند‪« :‬تنها راه وحدت‬ ‫اصولگرایان محمود احمدی نژاد است‪ ».‬این فقط حرف‬ ‫شاخه ای از چهره های جبهه پایداری است‪.‬‬ ‫ایا احمدی نژاد بــرای نامــزدی در انتخابات اصرار‬ ‫خواهد کرد؟ ایــا می خواهد باردیگر جامعــه را درگیر یک‬ ‫دوقطبی کاذب و هزینه افرین کند؟‬ ‫نه روحانی؟‬ ‫درســت در شــرایطی که حرف و حدیث هــا در مورد‬ ‫احمدی نژاد باال گرفته خبرهایی هم در مورد حسن روحانی‬ ‫منتشــر شــده اســت‪ .‬همین چند روز پیش بود که مسیح‬ ‫مهاجری از نزدیکترین افراد به هاشمی رفســنجانی گفته‬ ‫بود «حســن روحانی برای حضور در انتخابات سال اینده‬ ‫با تردید هایی مواجه شده اما در نهایت راضی به حضور در‬ ‫انتخابات شده است»؛ یک اظهارنظر بسیار مهم که بازار‬ ‫حرف و حدیث ها را داغ کرد و تحلیلگران را به رصد تحوالت‬ ‫مشغول کرد تا جواب این ســوال پیدا شود که «چرا اقای‬ ‫رئیس جمهور دچار تردید شده» اما همزمان با اعالم این‬ ‫اظهارنظر از ســوی مســیح مهاجری اتفاقات دیگری هم‬ ‫افتاده است‪.‬‬ ‫مهمترینش این اســت که علی اکبــر ناطق نوری در‬ ‫دیدار بــا یک تشــکل اصالح طلب گفته اســت‪« :‬غیر از‬ ‫روحانی به فکــر گزینه های دیگری نیز باشــید» ســایت‬ ‫نامه نیوز نزدیــک به مصطفی پورمحمــدی در تحلیلی در‬ ‫مورد سخنان ناطق نوری نوشته است‪« :‬بر مبنای اخباری‬ ‫که منتشر شده خطاب به برخی اعالم کرده است که غیر از‬ ‫روحانی به فکر گزینه های دیگری نیز باشــید‪ .‬اقدامی که‬ ‫شاید بر مبنای خالی بازی ناطق باشد که فکر جریان مقابل‬ ‫را منحرف کند یــا اینکه بر مبنای اســتراتژی برای حضور‬ ‫چندجانبه باشد‪.‬‬ ‫به طور حتم در بازی های سیاســی و زمانی که جناح‬ ‫مقابل با فکر جبران باخت به میــدان می اید‪ ،‬ناطق نوری‬ ‫اقدام به تعویض بازیکن نخواهد کرد و همانند یار قدیمی‬ ‫ خود یعنی ایت الله هاشمی رفسنجانی به حمایت های خود‬ ‫از روحانی ادامه خواهد داد تا رقیبان حتی فکر دودستگی‬ ‫و سوءاســتفاده از ان نیز به سرشــان نزند‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫بارها اشاره شده اســت که ناطق نوری گزینه ای مناسب تر‬ ‫از روحانی در این روزها ندارد‪ ،‬چــرا که هیچ فردی حتی از‬ ‫نزدیکان وی نزدیک تر از روحانی به او نیست‪.‬به طور حتم‬ ‫اگر دولت های اصولگرا یا اصالح طلب دیگری بر سر کار‬ ‫می امدند‪ ،‬تا این حد با ناطق همــراه نبودند‪ .‬اما چرا ناطق‬ ‫این بازی را به راه انداخت؟ سوال اینجاست که بدون شک‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫علی اکبر ناطق نوری در دیدار با یک تشکل اصالح طلب گفته است باید به دنبال‬ ‫غیر از روحانی هم برای انتخابات ‪ 96‬باشیم‬ ‫سیاست‬ ‫ناطق سعی می کند تا با بازی های سیاسی که در طول ادوار‬ ‫مختلف قبل از انقالب و بعد از ان اموخته است‪ ،‬به گونه ای‬ ‫رفتار کند تا دیگر به روزگار احمدی نژاد بازنگردیم‪ .‬دورانی‬ ‫که برای کشور مشکالت متعددی ایجاد شده بود‪.‬‬ ‫همزمان با ناطق نوری برخی چهره های اصالح طلب‬ ‫دیگر هم گفته اند که باید از هم اکنون به فکر نامزد الترناتیو‬ ‫بود‪ .‬صــادق زیبا کالم در این مورد گفته اســت‪« :‬شــاید‬ ‫تنها راهی که اصولگرایان می توانند جلوی اقای روحانی‬ ‫را بگیرند‪ ،‬این اســت که ارزو کنند وی رد صالحیت شــود‬ ‫و طبق معمــول اعالم کنند که دالیلی بــرای رد صالحیت‬ ‫اقــای روحانی وجــود دارد‪ .‬ممکــن اســت اصولگرایان‬ ‫مخالف روحانی بگویند ما می گوییم ایشان صالحیت این‬ ‫پســت را ندارند نه اینکه صالحیت ندارد! هرچند احتمال‬ ‫ردصالحیت ایشان ضعیف است ولی درباره اقای هاشمی‬ ‫هم کســی این تصور را نمی کرد که وی رد صالحیت شود‬ ‫که شدند‪.‬‬ ‫چون این مساله ای نیســت که به سادگی از ان عبور‬ ‫شــود‪ ،‬اما اگر اقای روحانی تایید صالحیت شــد و تمایل‬ ‫داشــت در دور دوم ایســتادگی کنــد‪ ،‬انــگاه خیلی علنی‬ ‫اعالم می کنیم که نــه اقای ظریف و نه اقــای عارف و نه‬ ‫هیچ شخص دیگری نامزد اصالح طلبان نیست و ما پشت‬ ‫روحانی خواهیم ایستاد‪ ».‬محمد جواد حق شناس‪ ،‬عضو‬ ‫شــورای مرکزی حزب اعتماد ملی در این مورد می گوید‪:‬‬ ‫«این امــر دوراز ذهن نیســت کــه جریان حامی ایشــان‬ ‫بخواهد به گزینه های دیگری که می تواند وجود داشــته‬ ‫باشــد فکر کند‪ .‬به هر حال این پیش بینــی وجود دارد که‬ ‫جریان مقابل برای انتخابات ‪ ،96‬به چند ســناریو از جمله‬ ‫ردصالحیت حســن روحانی دســت بزند و چه بســا در ان‬ ‫کامیاب شود‪.‬‬ ‫طبیعی اســت که در چنین شــرایطی جریان حامی‬ ‫ روحانی با وجود انکه همچنان حمایت اصلی خودش را روی‬ ‫اقای روحانی متمرکز کرده اســت‪ ،‬برای انکه در وضعیت‬ ‫غیرقابل پیش بینی قرار نگیرد و اصطالحا دست خودش را‬ ‫در پوست گردو نگذارد‪ ،‬همواره به اشخاص مطرح دیگری‬ ‫هم فکر کند و نام انها را نیز بر زبان بیاورد تا به طور رسمی به‬ ‫جریان مقابل خود بگوید که اگر شما بخواهید از در حذف‬ ‫حسن روحانی برایید‪ ،‬گزینه هایی که ما می توانیم به جای‬ ‫او معرفی کنیم زیاد هستند‪.‬‬ ‫یعنی حامیان حســن روحانی با معرفــی برخی افراد‬ ‫شاخص از بین خودشان‪ ،‬این نکته را به مخالفین گوشزد‬ ‫می کنند کــه اگر شــما بخواهیــد از روحانی عبــور کنید‪،‬‬ ‫گزینه هایی داریم کــه با رو کــردن انها شانســی را برای‬ ‫کاندیدای شما باقی نخواهد گذاشــت‪ .‬طرفداران دولت‬ ‫عمال با معرفی برخی افراد مثل ظریــف‪ ،‬می خواهند این‬ ‫موضوع را ثابت کنند که در هر صورت تســلیم نمی شــوند‬ ‫و این رقیب اســت که باید بــه فکر هزینه هایی باشــد که‬ ‫بیهوده با مجبور کردن حســن روحانی به انصراف باید بر‬ ‫انها فائق اید‪ .‬جریان حامی دولت طبیعتا امروز گزینه های‬ ‫متعددی دارد‪.‬‬ ‫ظریــف نمونــه ای از ان اســت‪ .‬به هر حــال زمانی‬ ‫که اقــای ظریف تبدیــل بــه مطرح ترین چهــره کابینه و‬ ‫به عنوان یک ســتاره مطرح شــد‪ ،‬بهبود قابل توجهی در‬ ‫فضای گفت وگوهای کشورمان با دیگران ایجاد کرد و جو‬ ‫بین المللی را به سود ما رقم زد‪ .‬اینها همه از نقاط قوت اقای‬ ‫ظریف است‪ .‬اما در جریان حامی دولت گزینه های دیگری‬ ‫نیز مطرح هســتند‪ ،‬به عنوان مثال یکی از احزاب نزدیک‬ ‫به حســن روحانی که حزب کارگزاران اســت نگاه ویژه ای‬ ‫به اســحاق جهانگیــری دارد‪ .‬بخشــی از اصالح طلبان‬ ‫نیز باتوجه به فضا و موقعیتی که دکتر عارف در ســال ‪92‬‬ ‫داشت‪ ،‬ایشان را مورد توجه قرار داده اند‪ ،‬به ویژه با پشتوانه‬ ‫رایی که عارف در انتخابات تهران داشــت و یک رکورد به‬ ‫حســاب می امد‪ .‬میــزان ارای مردم به عــارف نماد اقبال‬ ‫افکار عمومی به منش اصالح طلبی است‪ .‬از سویی عارف‬ ‫در سال ‪ 92‬نشان داد که قائل به گذشت از منافع شخصی‬ ‫خود اســت تا منافع جناحی و ملی را تامین کند و این او را‬ ‫بیش از پیش محبوب می کند‪ .‬در کنار این سه نفر‪ ،‬گروهی‬ ‫نیز از ناطق نوری نام می برنــد‪ .‬این چهارگانه‪ ،‬گزینه ها یی‬ ‫هستند که به جناح مقابل گوشزد می کند تا مراقب باشند و‬ ‫دست به رفتار یا اقدامی نزنند که هزینه ها ی قابل توجهی‬ ‫برای کشور داشــته باشــد و در عوض نفعی هم برای انها‬ ‫(جناح مقابل) ندارد‪ .‬چرا که چه با وجود حســن روحانی و‬ ‫چه با حذف او‪ ،‬جناح حامی دولت پیروز خواهد شد‪ .‬وقتی‬ ‫چنیــن چهره هایی در جریــان اقای روحانی وجــود دارد‪،‬‬ ‫دســت جریان اصالح طلب و معتدل که از وی (روحانی)‬ ‫حمایت می کردند حتــی در نبود او نیز در ســال ‪ 96‬خالی‬ ‫نخواهد بود‪».‬‬ ‫یا در اظهارنظری دیگر ناصــر ایمانی از تحلیلگران‬ ‫اصولگرا در این مورد گفته اســت‪« :‬یک نفر مطرح کرده‬ ‫که دکتــر روحانی رد صالحیت شــود؛ اما ایــن نظر اصال‬ ‫ارزشــی ندارد‪ .‬اظهارنظر یک نفر کــه خودش هم عددی‬ ‫نیســت و جایگاهی در تشــکل سیاســی نــدارد‪ ،‬نظر فرد‬ ‫است نه بیشتر‪ .‬از طرف دیگر شما باید توجه داشته باشید‬ ‫که خیلی از چهره هــای مطرح اصولگــرا از اقای روحانی‬ ‫حمایــت کرده اند و گفتند کــه او دوره بعــد به احتمال زیاد‬ ‫رئیس جمهور خواهد بود؛ نه ان انتقادها موج حمله است‬ ‫و نه این تاییدها موج دفاع‪ .‬اینها اظهارنظرهای شخصی‬ ‫است‪ ».‬اما هفته نامه صدا هم به این ماجرا از منظری دیگر‬ ‫نگاه کرده است‪ .‬گزارش نویس صدا به این شایعه پرداخته‬ ‫که برخی می گویند هم «عبور از روحانی» خواهیم داشت‬ ‫و هم «عبور از احمدی نژاد»‪.‬‬ ‫این گزارش نتیجه گرفته است‪« :‬روشن نیست این‬ ‫گزاره تــا چه حد در محافــل تصمیم گیــری و برنامه ریزی‬ ‫راست رادیکال جدی است و طیف های ریشه دار‪ ،‬سنتی‬ ‫و میانه رو‪ ،‬جناح راســت تا چه حد برابر ان فعاالنه برخورد‬ ‫خواهندکرد؛ اما انچه بدیهی است اینکه انفعال برابر چنین‬ ‫فضاســازی ها یا پذیرش ضمنی چنین وسوســه هایی‪ ،‬به‬ ‫معنای خروج از شرایط ثبات سیاســی و بازگشت به دوران‬ ‫بحرانی و چالش زایی است که پیش از سال ‪ 92‬کشور را با‬ ‫خود درگیر ساخته بود‪.‬‬ ‫بقــای روحانــی از ایــن منظر‪ ،‬نــه بقای یــک فرد‬ ‫که به منزله بقای گفتمانی سیاســی اســت کــه گرچه نه‬ ‫اصالح طلبان و نه راستگرایان ممکن است رضایت کامل‬ ‫از کارکردهای ان نداشــته باشــند؛ اما ســر ان به تفاهم و‬ ‫ی در داخل» زمینه های‬ ‫توافق می رسند و همچون «برجام ‬ ‫تعامل‪ ،‬گفت وگو و بهبود شرایط داخلی جامعه ایران و حل‬ ‫بحران های در هم تنیده ان را فراهم می سازد‪.‬‬ ‫«عبــور از روحانــی» از ایــن منظر‪ ،‬نه یــک راه که‬ ‫بیراهه ای بحران زاست و تنها مطبوع تندروهایی است که‬ ‫در همه این سال ها تند رفته اند و سپس‪ ،‬پشیمان از بیراهه‬ ‫و کجراهه از سیاســت ورزان اهل تدبیر ســراغ گرفته اند‪.‬‬ ‫«عبــور از روحانی» که امروز توســط دلواپســان تئوریزه‬ ‫می شود‪ ،‬حتی اگر در ظاهر با «عبور از احمدی نژاد» همراه‬ ‫باشــد؛ عمال به معنای بازگشــت به همان فضا و شرایطی‬ ‫است که در دوران دولت او بر ملک و میهن تحمیل شد‪».‬‬ ‫جالب تر این است که رسانه های خارجی هم اخیرا به‬ ‫احتمال رد صالحیت روحانی پرداخته اند‪ .‬مجله امریکایی‬ ‫فوربــس (‪ )Forbes‬در گزارشــی با عنــوان «صف ارایی‬ ‫اصالح طلبان در مقابل اصولگرایان در زمانی که ایران خود‬ ‫را برای انتخابات اماده می کند» به انتخابات ســال اینده‬ ‫ایران پرداخت و نوشت‪« :‬شمارش معکوس برای انتخابات‬ ‫اینده ایران اغاز شده است و روز گذشته در اخبار ایران روز‬ ‫نوزدهم ماه می برای انجام این مهم تایید شــده اســت‪.‬‬ ‫اکنون بحث اصلی در ایران بر سر این است که چه کسی و‬ ‫چه گروه هایی برای این انتخابات وارد عرصه خواهند شد و‬ ‫چه کسانی نیز برای نامزد شدن‪ ،‬اجازه پیدا خواهند کرد‪».‬‬ ‫این مجله امریکایی در این گزارش نوشت‪« :‬کامال به نظر‬ ‫می رسد که حسن روحانی‪ ،‬رئیس جمهور کنونی ایران خود‬ ‫را برای دوره دوم ریاســت جمهوری نیز اماده کرده است‪.‬‬ ‫اکنون اکثریت مجلــس ایــران را اعتدالگرایان تصاحب‬ ‫کرده اند و روحانی می تواند در مبارزات انتخاباتی خود روی‬ ‫دو محور رفع تحریم هــای ایران و ثبــات اقتصاد داخلی‬ ‫بعد از یک دوره از بی مدیریتی های رئیس جمهور گذشته‬ ‫ایران مانور دهد‪».‬‬ ‫هرچند که مــورد اول یعنی رفــع تحریم های ایران‬ ‫انچنان ارزش این را ندارد که روحانی بخواهد ان را بزرگ‬ ‫کند زیرا بانک های بین المللی همچنان در تجارت با ایران‬ ‫مردد هســتند و ان طور که باید و شاید طعم اقتصادی رفع‬ ‫تحریم ها در ایران چشیده نشده است‪».‬فوربس در ادامه‬ ‫نوشت‪« :‬البته باید گفت روحانی در این رقابت تنها نیست‪.‬‬ ‫گفتنی است که افرادی که به دنبال رئیس جمهوری شدن‬ ‫در ایران هستند باید به تایید شورای نگهبان نیز برسند‪ .‬در‬ ‫‪33‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫زمینه رابطه اقای روحانی با رهبر عالی ایران نیز باید گفت‬ ‫در برخی موراد تنش هایی دیده شــده است‪ .‬تاکنون رهبر‬ ‫ایران ســیگنال های پیچیده ای را در قبــال انجام توافق‬ ‫هســته ای ارســال کرده و در برخــی موارد بــا تصمیمات‬ ‫دولت حسن روحانی در زمینه توافق برجام مخالفت کرده‬ ‫است‪ .‬باید گفت پیش بینی اینکه چه کسی برای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری تایید صالحیت می شود غیر ممکن است‬ ‫و حتی اکنون امکان رد صالحیت حسن روحانی برای دور‬ ‫دوم انتخابات ریاست جمهوری وجود دارد‪».‬‬ ‫رد صالحیت غیر ممکن است؟‬ ‫برخی بر این عقیده اند که حســن روحانی قطعا تائید‬ ‫صالحیت خواهد شــد و دلیل ان نیــز رئیس جمهور بودن‬ ‫فعلی وی اســت‪ ،‬زیرا اگــر وی ردصالحیت شــود به این‬ ‫معناســت که حداقل از روز رد صالحیت وی مشــروعیت‬ ‫ریاســت جمهوری را ندارد و این خود می تواند مشکالت و‬ ‫تناقضات شــدیدی را حتی در برگزاری انتخابات به وجود‬ ‫اورد‪ .‬اما ســخنگوی شــورای نگهبان اخیرا با اظهاراتش‬ ‫به نوعی گویــا دالیل طرفــداران دیــدگاه دوم را رد کرد و‬ ‫درباره اینکه ایــا صالحیت قبلی روحانــی می تواند دلیلی‬ ‫بر صالحیت وی در انتخابات بعدی باشــد‪ ،‬پاسخی داده‬ ‫است‪ .‬سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به سوالی درباره‬ ‫چهار ساله شــدن دوره ریاســت جمهوری روحانی گفت‪:‬‬ ‫«اعالم تایید صالحیت افراد توسط شورای نگهبان فقط‬ ‫برای یک دوره از انتخابات اســت و شورا در دوره های بعد‬ ‫باید مجددا صالحیت داوطلبان را بررسی کند‪».‬‬ ‫نه احمدی نژاد‪ ،‬نه روحانی‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫با بررســی این مسائل به نظر می رســد که گزاره «نه‬ ‫احمدی نژاد – نه روحانی» چندان هم دور از ذهن نمی تواند‬ ‫باشــد‪ .‬برخی اظهارنظرها و واکنش ها در این مورد بسیار‬ ‫قابل تامل اســت‪ .‬از جمله انتشار یک سخنرانی از حسین‬ ‫شــریعتمداری که البته بخش هایــی از ان بعد از انتشــار‬ ‫تکذیب شد‪.‬‬ ‫در این سخنرانی امده بود‪« :‬اگر احمدی نژاد را با حق‬ ‫بسنجیم نمره بسیار پایین می گیرد‪ .‬احمدی نژاد هم دنبال‬ ‫رابطه با امریکا بود‪ .‬ما بــه احمدی نژاد گفتیم که می دانید‬ ‫چرا امریکا تحویلت نگرفت؟ چون می دانند که تصمیم در‬ ‫مورد رابطه بــا امریکا با تو نیســت‪ .‬احمدی نژاد در جریان‬ ‫‪ 11‬روز خانه نشینی مقابل اقا ایســتاد‪ .‬این را می توانید از‬ ‫اقای اقا تهرانــی و زاکانی که به دیــدار احمدی نژاد رفتند‬ ‫بپرسید‪.‬‬ ‫در موضوع مشایی نیز اقا به او نامه دادند تا او را برکنار‬ ‫کند اما تمکین نکرد و کار را به جایی رساند که حضرت اقا‬ ‫برخی چهره های اصالح طلب‬ ‫از احتمال رد صالحیت روحانی‬ ‫خبر داده اند‬ ‫مجبور به علنی کردن نامه شــدند‪ .‬هیچ کس دسترسی به‬ ‫نامه های سری اقا ندارد‪ .‬انتشار نامه توسط ابوترابی فرد با‬ ‫هماهنگی رهبری انجام شد‪ .‬واکنش احمدی نژاد این بود‬ ‫که ‪ 18‬پست به مشایی داد و او را از معاون اول قوی تر قرار‬ ‫داد‪ .‬احمدی نژاد دو میدان رای دارد؛ یکی حزب اللهی ها و‬ ‫دیگری اقشار مستضعف‪ .‬حزب اللهی ها بعد از اینکه ببینند‬ ‫او مقابل اقا ایســتاده به او رای نمی دهنــد‪ .‬البته به نظرم‬ ‫بعید است شــورای نگهبان او را تایید صالحیت کند چون‬ ‫در جریان این موضوعات است‪».‬‬ ‫اما جمله جنجالی که بعد تکذیب شد این بود که مدیر‬ ‫مسئول روزنامه کیهان احمدی نژاد و روحانی را هر دو بسیار‬ ‫خطرناک دانســت و گفت‪« :‬ما به وظیفه عمل می کنیم و‬ ‫نیازی نیست بین دو گزینه پر خطر انتخاب کنیم‪».‬‬ ‫شــریعتمداری در ادامــه پاســخ بــه شــبهه های‬ ‫مطروحه در مورد بیت رهبری گفت‪« :‬طرح این جدایی‬ ‫یک ترفنــد اســت‪ .‬اوال حضرت اقــا به صــورت کامال‬ ‫صریح نظرشان را بیان می کنند و ما نیز باید مبتنی بر این‬ ‫نظرات‪ ،‬منویات رهبری را در امور دیگــر بفهمیم‪ .‬ثانیا‬ ‫بیت هر موقع نظری می دهد می گوید این نظر اقاست و‬ ‫حتی مکتوب است‪».‬‬ ‫چهره های بیت مشــخص اند‪ .‬شــاید یک نفری در‬ ‫یک قســمت کوچکی یک کاری بکند‪ .‬این موضوع قبال‬ ‫اتفاق افتاده اما چهره های اصلی بیت کامال واضح است‬ ‫اقای گلپایگانی‪ ،‬اقای حجازی‪ ،‬اقای وحید و‪ ...‬هستند و‬ ‫اینها کامال نظر خود را از نظر حضرت اقا جدا ابراز می کنند‬ ‫و امکان ایجاد شــبهه ای را به وجود نمی اورند‪ .‬در جریان‬ ‫تحصن جلوی مجلــس من تلفنی با اقــای وحید صحبت‬ ‫کردم و ایشــان از روی متن مکتوبی که اقا به ایشان داده‬ ‫بودند خواندند که «ان شاءالله ماجور باشید اما ادامه ان به‬ ‫مصلحت کشور نیست‪».‬‬ ‫همزمــان انتشــار یــک اظهارنظــر مهم از ســوی‬ ‫ســید احمد خاتمی مبنای تحلیل ها بر اســاس گزاره «نه‬ ‫احمدی نژاد ‪ -‬نه روحانی» را بیشتر کرد‪.‬‬ ‫امام جمعــه موقــت تهــران با اشــاره بــه انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری گفت که افرادی که پیشینه ایستادگی‬ ‫در برابر والیت داشته اند منتخب مردم نیستند‪.‬‬ ‫ایت الله ســید احمد خاتمی در ایین کنگره سرداران‬ ‫و ‪ 946‬شهید شهرســتان بجنورد با اشاره به در پیش بودن‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری گفت‪« :‬به طور حتم افرادی‬ ‫که پیشینه ایســتادگی در برابر والیت داشــته اند منتخب‬ ‫مردم نیستند‪ ».‬خاتمی با تاکید بر اینکه انقالبی والیت مدار‬ ‫است نه با شعار افزود‪« :‬در انتخابات اینده ریاست جمهوری‬ ‫مردم به کسانی رای می دهند که والیت مدار بوده و کم ترین‬ ‫زاویه ای با والیت نداشته باشند‪ ».‬وی تاکید کرد‪« :‬انهایی‬ ‫که پیشینه ایســتادگی در برابر والیت داشــته اند منتخب‬ ‫مردم قرار نخواهند گرفت چراکه مشروعیت نظام اسالمی‬ ‫با والیت فقیه است‪ ».‬امام جمعه موقت تهران یاداور شد‪:‬‬ ‫«انقالبی کسی است که همراه با والیت است و زمانی که‬ ‫والیت دســتوری را صادر می کند بی چون وچرا بدان عمل‬ ‫می کند‪».‬‬ ‫همه این اظهارنظرها موجب شــده که برخی عنوان‬ ‫گزینه نــه احمدی نژاد نــه روحانی در حال تحقق باشــد‪.‬‬ ‫کســانی که این ایده را مطرح می کنند گویا استداللشان‬ ‫این اســت که پتانســیل این دو فرد برای دو قطبی کردن‬ ‫جامعه بسیار زیاد اســت‪ .‬می گویند دوقطبی شدن جامعه‬ ‫خطرناک و هزینه زاســت‪ .‬شــرایط فعلی کشــور و منطقه‬ ‫تحمل یک دو قطبی سنگین هزینه زای دیگر را ندارد‪ .‬اما‬ ‫ایا ممکن است محمود احمدی نژاد به تذکرات توجه نکرده‬ ‫و همچنان عزم امدن داشته باشد؟ تردید های روحانی در‬ ‫نهایت موجب می شود او چه تصمیمی بگیرد؟ باید منتظر‬ ‫اینده بود‪.‬‬ ‫نگرانی‬ ‫اصالح طلبان از رای‬ ‫پایین روحانی است‬ ‫نه ردصالحیت او‬ ‫گفت وگوی مثلث با ناصر ایمانی‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری هشت ماه دیگر برگزار‬ ‫می شــود و گمانه های زیــادی دربــاره اینکه چه‬ ‫کسانی به میدان رقابت پا می گذارند مطرح است‪،‬‬ ‫در میان نام های مختلف اسم اقای احمدی نژاد‬ ‫نیز عنوان می شــود کــه البته خبر رســیده به او‬ ‫گفتند کــه «نامــزد انتخابات ریاســت جمهوری‬ ‫نشود»‪ ،‬به نظر شما چرا؟‬ ‫اول بگویم پــروژه انتخابات ریاســت جمهوری و‬ ‫حضور اقای احمدی نژاد یک پروژه تبلیغاتی حســاب شده‬ ‫از سوی جناح دولت است‪ .‬بر همین اساس خبرهای مربوط‬ ‫به اقای احمدی نژاد حتی اگر موثق و حائز اهمیت نباشــد‬ ‫انچنان بزرگنمایی می شــود و روی ان کار خبری و تحلیلی‬ ‫صورت می گیرد که اصال بی سابقه است‪ .‬معلوم است یک‬ ‫کار کامال تبلیغاتی با اهداف مشخص دارند انجام می دهند‬ ‫بنابراین اینگونه ســواالت را در جهت همان کار تبلیغاتی و‬ ‫ی دولت تلقی می کنم‪.‬‬ ‫روانی جناح حام ‬ ‫یعنی اقای احمدی نژاد خودش نمی خواهد وارد‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫خود می اید ثبت نام می کند؟‬ ‫اقــای احمدی نژاد ایــن طور برداشــت می کند؛‬ ‫«اگر تایید صالحیت شــود حتما رای خواهد اورد بنابراین‬ ‫تنها مانع بــرای حضور در انتخابات و رســیدن به کرســی‬ ‫ریاســت جمهوری فقط تایید صالحیت اســت و هیچ مانع‬ ‫دیگری وجود ندارد‪».‬‬ ‫احمدی نژاد می تواند پروژه هاشــمی ‪ -‬روحانی را‬ ‫سال‪ 96‬برای کاندیدای مطلوب خودش اجرا کند‪،‬‬ ‫یعنی بیاید ردصالحیت شود و بر اثر ردصالحیت‬ ‫او موج اجتماعی به وجود اید‪ ،‬این موج اجتماعی‬ ‫پشــت ســر کاندیدای مطلوب احمدی نژاد قرار‬ ‫گیرد و او را به کرســی ریاست جمهوری برساند‪.‬‬ ‫ایا چنین اتفاقی می افتد؟‬ ‫اوال اقــای احمدی نــژاد ادمی کــه بخواهد برای‬ ‫دیگری کار کند نیست یعنی بیاید یکسری مانورهای سیاسی‬ ‫به نفع جناح یا شــخص خاصی بدهد با مشرب سیاسی او‬ ‫سیاست‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری ســال ‪ 96‬شــود اما‬ ‫اصالح طلبان او را به حضور در این عرصه تشویق‬ ‫و ترغیب می کنند؟‬ ‫بله‪ ،‬من می گویم داستان اقای احمدی نژاد دو بار‬ ‫تکرار شد یکی سال ‪ 84‬و یکی امسال هر دو بار عامل اصلی‬ ‫که باعث حضور اقای احمدی نژاد در صحنه قدرت شــد‪،‬‬ ‫عملکرد ‪ 8‬ساله اصالح طلبان بود‪ .‬تصور می کنم االن هم‬ ‫جناحی که به دالیل دیگری دوست دارد اقای احمدی نژاد‬ ‫در صحنه انتخابات حضور پیدا کند تا بیشترین بهره برداری‬ ‫تبلیغاتی از این حضور را به دست اورد‪ ،‬جناح اصالح طلب‬ ‫است یعنی انها برنامه ریزی برای طرح نام اقای احمدی نژاد‬ ‫دارند‪ .‬اگر دقت شــود اصولگرایان که منتسب به حمایت‬ ‫از احمدی نژاد در زمان دولت نهم هســتند‪ ،‬اصال به پروژه‬ ‫ورود احمدی نژاد به انتخابات ریاســت جمهوری سال ‪96‬‬ ‫نمی پردازند‪.‬‬ ‫کســانی که می پردازنــد رســانه های اصالح طلبند‬ ‫که برنامه ریزی شــده این کار را انجــام می دهند یعنی اگر‬ ‫احمدی نژاد بتواند کاندیدا شود به یک نحوی از این حضور‬ ‫بهره برداری می کنند‪ ،‬اگر هم نشود یعنی نتواند به هر دلیل‬ ‫کاندیدا شود به یک نحو دیگر بهره برداری می کنند؛ در هر‬ ‫صورت پروژه ای اســت که اصالح طلبــان طراحی کردند‬ ‫و دائم به ان دامن می زنند‪ .‬اگر اقــای احمدی نژاد فضا را‬ ‫مهیا برای امدن خــودش ببیند خواهد امــد‪ .‬به توصیه ها‬ ‫هیچ کاری ندارد‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد نه وابستگی جناحی دارد که مثال‬ ‫از یک جناح خاصی پیــروی کند که ان جناح بــه او بگوید‬ ‫مصلحت نیســت بیاید‪ ،‬نه از فرد سیاسی خاصی در کشور‬ ‫حرف شنوی دارد که به او بگوید «نیا» و او هم به این حرف‬ ‫توجه کند‪ .‬مگر اینکه ان فرد اقای مشایی باشد‪.‬‬ ‫یعنی شما می گویید احمدی نژاد ولو اینکه بداند‬ ‫رد صالحیت می شود برای دو قطبی کردن جامعه‬ ‫و افزایش شانس رای اوری حداقل نامزد مطلوب‬ ‫‪2‬‬ ‫ناصر ایمانی معتقد اســت‪«:‬احمدی نژاد از فرد‬ ‫سیاســی خاصی در کشور حرف شــنوی دارد که به او‬ ‫بگوید «نیــا» و او هم به ایــن حرف توجــه کند‪ .‬مگر‬ ‫اینکــه ان فرد اقای مشــایی باشــد‪ ».‬ایــن تحلیلگر‬ ‫مســائل سیاســی می گوید‪« :‬دلیل انکه اصولگرایان‬ ‫امروز احمدی نژاد را پس می زنند این اســت که دیگر‬ ‫نمی خواهند از یک ســوراخ دو بار گزیده شوند چون‬ ‫یک بــار از احمدی نژاد بدجوری گزیده شــدند‪ ».‬وی‬ ‫تاکید می کند‪« :‬روحانی تایید صالحیت خواهد شــد‪.‬‬ ‫هیچ دلیلی نیســت کــه او ردصالحیت شــود‪ .‬اینکه‬ ‫می توان به مدیریت او ایراد و اشکال گرفت ربطی به‬ ‫روال بررسی شورای نگهبان برای رد یا تایید صالحیت‬ ‫نامزدها ندارد چون مردم باید درباره ان تصمیم گیری‬ ‫کنند‪».‬‬ ‫همخوانی ندارد‪ ،‬مگر اینکه فردی ان قدر به او نزدیک باشد‬ ‫که اقای احمدی نژاد بخواهد چنیــن کاری را انجام دهد‪.‬‬ ‫ثانیا افرادی که اینقدر به اقای احمدی نژاد نزدیکند و اقای‬ ‫احمدی نژاد حاضر باشد برای انها این مانور سیاسی را بدهد‬ ‫معلوم نیست بتوانند تایید صالحیت شوند‪.‬‬ ‫مثال چه کسانی؟‬ ‫مثال فرض شود فردی از میان اقای بقایی‪ ،‬اقای‬ ‫مشــایی یا اقای حسینی‪ ،‬وزیر ســابق اقتصاد نامزد شود و‬ ‫احمدی نژاد حاضر باشــد برای شــان مانور سیاسی انجام‬ ‫دهد‪ .‬حاال ســوال پیش می اید که این افراد چقدر امکان‬ ‫تایید صالحیت دارند؟ معتقدم بســیاری از افراد نزدیک به‬ ‫اقای احمدی نژاد شاید تایید صالحیت نشوند‪ .‬البته اقای‬ ‫الهام ممکن اســت تایید صالحیت شــود اما چقــدر زمینه‬ ‫رای اوری دارد؟ منطق می گوید ادم این مانور را به نفع کسی‬ ‫انجام دهد که اگر خودش ردصالحیت شد یا کنار کشید‪ ،‬ان‬ ‫فرد امکان رای اوری داشته باشد‪.‬‬ ‫اقای روحانی هم در نظرســنجی ها تــا هفته اخر‬ ‫مانده بــه انتخابات ریاســت جمهوری ســال ‪92‬‬ ‫شانس کمی برای پیروزی داشت‪ .‬بعد از انصراف‬ ‫اقای عارف موج اجتماعی به نفع او قوت گرفت‪.‬‬ ‫پس حتما و الزاما نیاز نیســت کســی در چند ماه‬ ‫قبل از انتخابات به لحاظ ایجابی قدرت رای اوری‬ ‫داشته باشد؟‬ ‫خیر علت رای اوری اقای روحانی فقط ردصالحیت‬ ‫اقای هاشمی نبود‪ ،‬بلکه چند فاکتور دیگر همچون انصراف‬ ‫اقای عارف‪ ،‬حضور چنــد کاندیدای اصولگــرا در صحنه‬ ‫و خطاهــای انتخاباتی اقایــان والیتی‪ ،‬جلیلــی و قالیباف‬ ‫به او کمک کــرد و ‪ 50/5‬درصــد ارا را به خــود اختصاص‬ ‫داد‪ .‬پس فقــط علت توفیق اقــای روحانــی در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری کنار کشــیدن اقای هاشــمی نبود‪ ،‬اگر‬ ‫محدود به این مساله بود مطمئنا رای نمی اورد‪.‬‬ ‫شما نگاه اصالح طلبان به احمدی نژاد را تشریح‬ ‫کردید‪ ،‬بفرمایید چرا اصولگراها او را پس می زنند؟‬ ‫این طور بگویم بزرگترین اســیبی که احمدی نژاد‬ ‫در طول ریاســت جمهوری اش زد به اصولگراهــا بود نه به‬ ‫اصالح طلبان‪ .‬معتقدم او اسیب جدی هم به نظام مدیریت‬ ‫کشور و هم به اصولگراها وارد اورد یعنی اصولگراها بیشتر‬ ‫از احمدی نژاد مورد گزند واقع شــدند‪ .‬یکی از این زمینه ها‬ ‫جنبه ایدئولوژیــک بود که اقــای احمدی نژاد بــا وجودی‬ ‫کــه در افکار عمومــی مردم مارکــی به نــام اصولگرایی بر‬ ‫پیشانی داشت هر چند این طور نبود و خودش هم می گفت‬ ‫اصولگرا نیســت اما نزد افکار عمومی اصولگرا محســوب‬ ‫می شــد‪ .‬اقای احمدی نژاد در واقع یک ایدئولــوژی را در‬ ‫جامعه و سطح مدیریت کشور مطرح کرد که به ایدئولوژی‬ ‫اصولگرایی اسیب جدی زد‪ .‬ارتباطات اسمانی‪ ،‬ارتباطات‬ ‫ان جهانی‪ ،‬دســتور گرفتن از یک جاهایــی‪ ،‬اینها به نظام‬ ‫ایدئولوژیــک اصولگرایان کــه همان انقالب اســامی‪،‬‬ ‫تشــیع‪ ،‬روحانیــت و والیت فقیه اســت خدشــه وارد کرد‪.‬‬ ‫اســیب دیگر به خاطر مســاله مدیریت کشــور بود؛ اقای‬ ‫احمدی نژاد مدیریت کشــور را واقعا به شکلی اداره کرد که‬ ‫چون در افکارعمومی منتسب به اصولگراها بود اصولگراها‬ ‫اسیبش را دیدند‪ .‬اولین بار بعد از ریاست جمهوری بنی صدر‪،‬‬ ‫رئیس جمهوری علنا یا غیرعلنی در مقابل برخی دســتورات‬ ‫و حتی احکام ولی فقیه ایســتاد‪ .‬این ســابقه نداشت و این‬ ‫کار را اقای احمدی نژاد با اســم اصولگرایی کرد‪ ،‬بنابراین‬ ‫اصالح طلبان اتفاقا از اقای احمدی نژاد اســیبی نخوردند‬ ‫فقط اصالح طلبان بهره بــرداری اش را کردنــد‪ .‬اگر دقت‬ ‫شود اصالح طلبان در زمان اقای احمدی نژاد کامال سکوت‬ ‫کرده بودند‪ .‬ان کســانی که به اقای احمدی نژاد اعتراض‬ ‫می کردند اصولگراها بودند‪ ،‬منتها اصالح طلبان بهره برداری‬ ‫سیاســی اش را به نفع خود مدیریــت کردند و اســیبش به‬ ‫‪35‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫اصولگرایان خورد‪ .‬اصولگرایان امروز دیگر نمی خواهند از‬ ‫یک سوراخ دو بار گزیده شوند چون یک بار از احمدی نژاد‬ ‫بدجوری گزیده شدند‪.‬‬ ‫به نظر شما این تصور اقای احمدی نژاد که فقط‬ ‫او می تواند روحانی را شکست دهد درست است؟‬ ‫اقای احمدی نژاد برای اینکه در مسند قدرت قرار‬ ‫بگیرد حرف های مختلفی می زند‪ .‬واقعیت ان است کسی‬ ‫که اقای روحانی را راحت شکست خواهد داد عملکرد خود‬ ‫اقای روحانی است‪ .‬روحانی را روحانی شکست می دهد نه‬ ‫اقای احمدی نژاد‪.‬‬ ‫االن هم ان مقداری که احمدی نژاد در میان قشری‬ ‫از جامعه مطرح اســت و حمایت از او می کننــد‪ ،‬به خاطر‬ ‫عملکرد اقــای روحانی اســت ضمن انکه اقــای روحانی‬ ‫بــا ‪ 70‬درصد رای ســر کار نیامــد‪ ،‬او کامــا ناپلئونی رای‬ ‫اورد فقط کافی بــود چند صد هزار رای به او داده نمی شــد‬ ‫شــاید امروز کس دیگری رئیس جمهور بــود‪ .‬نکته دیگر‬ ‫انکه هیچ شــاهدی وجود ندارد که در ســه سال گذشته به‬ ‫پایگاه اجتماعی اقای روحانی افزوده شــده باشــد‪ .‬حتی‬ ‫می توان گفت ارای او کاهش پیدا کرده است‪ .‬به نظر من‬ ‫شکست اقای روحانی نیاز به رقیب قدر ندارد چون خود او با‬ ‫عملکردش این کار را کرده است‪ ،‬انتخابات ‪ 96‬به نظر من‬ ‫انتخاباتی نیســت که رقیب خیلی قدر بخواهد بیاید جلوی‬ ‫اقای روحانی قرار بگیرد و او را شکست دهد‪ ،‬من وضعیت‬ ‫را طوری می بینم که حتی کاندیداهای متوســط نیز مقابل‬ ‫اقای روحانی شانس رای اوری دارند‪ .‬اگر کار انتخابات به‬ ‫دور دوم کشیده شود که هر کس با اقای روحانی به دور دوم‬ ‫انتخابات برود قطعا پیروز اســت‪ .‬دور دوم بردن انتخابات‬ ‫نیز به نظرم با این فضایی که االن داریم کار سختی نیست‪.‬‬ ‫االن یــک نکتــه ای را مطــرح می کننــد اینکــه‬ ‫گفته می شــود نه احمدی نژاد و نه روحانی نباید‬ ‫تایید صالحیــت شــوند چــون هــر دو خطرناک‬ ‫هســتند‪ ،‬به نظر شــما چنیــن گــزاره ای اتفاق‬ ‫می افتد‪ ،‬چون ما شاهد بودیم سال ‪ 92‬نیز اقای‬ ‫هاشمی و اقای مشایی هر دو ردصالحیت شدند؟‬ ‫اوال این منطق ظالمانه ای اســت‪ ،‬فقهای عادل‬ ‫در شــورای نگهبان حضور دارند و حق ندارنــد ظلم کنند‪.‬‬ ‫این منطق غلط و ظالمانه ای اســت کــه بگوییم به خاطر‬ ‫اینکه یک شری را رد کنیم یک خیری را هم رد کنیم تا فضا‬ ‫مدیریت شود و حتما شــورای نگهبان براساس این منطق‬ ‫رفتار نمی کند و حــق این کار را هم نــدارد‪ .‬هیچ منطقی را‬ ‫نمی بینم که اقای روحانی بخواهد ردصالحیت شود‪ .‬البته‬ ‫فکر هم می کنم برخی دارند در این تحلیل می دمند‪.‬‬ ‫اصالح طلبان یکی از اهرم های کهنه ای که معموال‬ ‫استفاده می کنند مظلوم نمایی است که فالن کس را گرفتند‬ ‫فالن کس را زدند‪ ،‬فالن کس را زندان بردند‪ ،‬فالن روزنامه‬ ‫را بستند‪ ،‬فالن کس را ردصالحیت کردند‪ ،‬این پروژه خیلی‬ ‫قدیمی و تکراری اســت‪ .‬فکــر می کنم این هــم از همان‬ ‫مقوله هاســت که مطرح می کنند چون هیــچ دلیلی برای‬ ‫ردصالحیت اقای روحانی وجود ندارد‪ .‬البته شورای نگهبان‬ ‫تصمیم گیرنده است اما قطعا اقای روحانی تایید صالحیت‬ ‫خواهد شد‪ .‬هیچ دلیلی نیست که او ردصالحیت شود‪ .‬اینکه‬ ‫می توان به مدیریت او ایراد و اشکال گرفت ربطی به روال‬ ‫بررسی شــورای نگهبان برای رد یا تایید صالحیت نامزدها‬ ‫ندارد چون مردم باید درباره ان تصمیم گیری کنند‪.‬‬ ‫از اقــای ناطق نقل شــده کــه گفتــه «در یافتن‬ ‫گزینه هــای غیــر از روحانــی هم فعال باشــیم‪،‬‬ ‫نامزدی تنهای روحانی‪ ،‬ریســک اســت»‪ ،‬حتی‬ ‫اصالح طلبان نیز می گویند «ما کاندیدای در سایه‬ ‫می اوریم کــه اگر اتفاقی افتاد دســت ما خالی از‬ ‫کاندیدا نشود» با این توضیحات نمی توان نتیجه‬ ‫گرفت که احتمال ردصالحیت روحانی وجود دارد؟‬ ‫من حرف را بیشتر درباره ردصالحیت اقای روحانی‬ ‫نمی دانم‪ .‬من درباره عدم رای اوری اقای روحانی می دانم؛‬ ‫یعنی اقایان نگران هســتند و حق هم دارند نگران باشند‪،‬‬ ‫البته این نگرانــی از تایید صالحیت اقای روحانی نیســت‬ ‫و می دانند او تایید صالحیت می شــود‪ .‬انها نگران هستند‬ ‫که اقــای روحانــی رای نیــاورد منتها نمی خواهنــد این را‬ ‫بگویند‪ ،‬اصالح طلبان گرچــه می دانند وضعیت رای اقای‬ ‫روحانی در انتخابات ریاســت جمهوری ســال ‪ 96‬خطری‬ ‫است اما نمی خواهند پایگاه رای اقای روحانی را از همین‬ ‫االن در تبلیغات خودشان پایین نشان دهند بنابراین شاید‬ ‫کاندیداهای دیگری را هم مطرح کنند که اگر انتخابات به‬ ‫دور دوم رفت و اقای روحانی نتوانست به ان مرحله برسد‪،‬‬ ‫یک کاندیدای دیگر هم داشته باشند‪.‬‬ ‫به عبارت دیگر اصالح طلبان بــا دمیدن بر احتمال‬ ‫ردصالحیت اقــای روحانی هــم نامــزدی را در کنار اقای‬ ‫روحانی قرار می دهند و هم تا لحظه اخر که شورای نگهبان‬ ‫درباره بررســی صالحیت ها می خواهد اعالم نظر کند دائم‬ ‫می گویند می خواهند اقای روحانی را ردصالحیت کنند که‬ ‫در واقع ان حالت مظلوم نمایی را داشــته باشند‪ .‬بعد که از‬ ‫این مرحله عبور کردند‪ ،‬وارد پروسه انتخابات می شوند که‬ ‫اگر اقای روحانی رای نیاورد کاندیدای دیگر انها این شانس‬ ‫را داشته باشــد که رای بیاورد‪ .‬البته این کار اصالح طلبان‬ ‫منطقی اســت اگر چنین روالی را دنبال نکنند جای تعجب‬ ‫است‪.‬‬ ‫یعنی برعکــس ســال ‪ ،92‬اصالح طلبــان حتما‬ ‫کاندیدای دوم خودشــان را تــا روز انتخابات در‬ ‫صحنه نگه می دارند تا ریزش ارای اقای روحانی‬ ‫را جمع کنند؟‬ ‫بــه نظر مــن این پــروژه را اگــر اجرا کننــد کامال‬ ‫عقالنی رفتار کردند چون اقای روحانی کســی نیست که‬ ‫اصالح طلبــان بخواهند همــه تخم مرغ های خودشــان‬ ‫را در ســبد او بگذارند امــا اصالح طلبان دارند ایــن کار را‬ ‫می کننــد‪ .‬در واقع این طور بگویم خطای اســتراتژیکی را‬ ‫که اصولگرایان در ســال ‪ 84‬با اقــای احمدی نژاد کردند‪،‬‬ ‫اصالح طلبان در سال ‪ 96‬دارند با حمایت بی قید و شرط از‬ ‫اقای روحانی تکرار می کنند‪ .‬این خطای استراتژیکی برای‬ ‫اصالح طلبان است‪.‬‬ ‫یعنی همه تخم مر غ ها را در ســبد اقای روحانی‬ ‫بچینند؟‬ ‫بله‪ ،‬به دو دلیل‪ ،‬نخست انکه اقای روحانی ممکن‬ ‫است در انتخابات رای نیاورد‪ ،‬ان وقت دیگر همه چیز را از‬ ‫دست می دهند‪ .‬دوم با این حمایتی که اصالح طلبان دارند‬ ‫از اقای روحانی می کنند اقای روحانی در دور دوم مسئولیت‬ ‫خود مثل روسای جمهور قبل از خود احتمال قوی به مراتب‬ ‫ضعیف تــر از دور اول خواهد بود‪ ،‬پــس همه ضعف های‬ ‫او به پای اصالح طلبان نوشــته می شود‪ .‬به نظر من امروز‬ ‫اصالح طلبان دارند خطای اســتراتژیک مرتکب می شوند‬ ‫مثــل همان کاری کــه اصولگرایــان انجام دادنــد و همه‬ ‫تخم مرغ های خود را در سبد اقای احمدی نژاد گذاشتند‪.‬‬ ‫اما اصالح طلبان خیلی اصرار دارند بگویند که‬ ‫عبور از روحانی نمی کنند‪ ،‬باالخــره عبور نکردن‬ ‫اقــای روحانــی کســی نیســت کــه‬ ‫اصالح طلبانبخواهندهمهتخم مرغ های‬ ‫خودشــان را در ســبد او بگذارنــد امــا‬ ‫اصالح طلبان دارند این کار را می کنند‪ .‬در‬ ‫واقع این طور بگویم خطای استراتژیکی‬ ‫را کــه اصولگرایان در ســال ‪ 84‬بــا اقای‬ ‫احمدی نژاد کردند‬ ‫انها از روحانی اشتباه استراتژیک است یا ماندن‬ ‫پای حمایت از اقای روحانی اشتباه استراتژیک‬ ‫محسوب می شود؟‬ ‫این حمایــت از اقای روحانی را بدون قید و شــرط‬ ‫دارند انجام می دهند‪ .‬این اشتباه بزرگ شان است‪.‬‬ ‫امــا چهره هــای اصالح طلــب می گوینــد؛ «مــا‬ ‫انتقادهــای خودمــان را به اقــای روحانی منتقل‬ ‫می کنیم»‪ ،‬مرتــب با اقــای جهانگیری جلســه‬ ‫دارند و انتقادهــا را بــه او منتقل می کننــد که به‬ ‫گوش رئیس جمهور برســد اما گویا این انتقادها‬ ‫اثرگذار نبوده اســت‪ ،‬شــروطی هم گذاشتند اما‬ ‫به نظر نمی اید اثرگذار بوده باشد‪ .‬اصالح طلبان‬ ‫برای اقای روحانی شرط گذاشتند که چند نفر از‬ ‫استاندارانش را عوض کند تا بتوانند بیشتر برای‬ ‫جلب حمایت مردم تحرک داشته باشند اما اقای‬ ‫روحانی توجهی به انتقاد اصالح طلبان نکرد‪ ،‬به‬ ‫نظر شــما اصال اقای روحانی شــرط پذیر است؟‬ ‫ایــا اصالح طلبان دیگری چاره ای جــز حمایت از‬ ‫روحانی دارند؟‬ ‫مشــکل اصالح طلبان دقیقا همین است‪ .‬اقای‬ ‫روحانی به لحاظ شخصیتی از ‪ 40‬سال پیش تا کنون بسیار‬ ‫کم نصیحت پذیر و انتقادپذیر بوده است‪ .‬او بسیار کم اهل‬ ‫توجه به مشورت هاست‪ ،‬همچنین ظرفیت تغییر و تحول‬ ‫در دولت خیلی کم اســت‪ .‬از شــخص خود رئیس جمهور‬ ‫تا بقیه اعضای کابینه چنین خصلتــی دارند بنابراین اینکه‬ ‫می گویند جلســه گذاشــتیم و گوش ندادند درســت است‬ ‫قابل پیش بینی هم بود یعنی اصال اقای روحانی مشربش‬ ‫به لحاظ خصلت های شــخصی و هم دولتی این اســت‪.‬‬ ‫همکارانی هم کــه انتخاب کــرد کم تحرک و بــا ظرفیت‬ ‫پایین هستند‪.‬‬ ‫بســیاری از انتقادهــا را هــم قبــول دارنــد اما اصال‬ ‫نمی توانند تکان به خــود بدهند و این انتقادهــا را اجرایی‬ ‫و عملیاتی کنند بنابراین خیلی فکر نشــود در دولت مقابل‬ ‫انتقادهای اصالح طلبان مقاومت می شــود خیر‪ ،‬اتفاقا با‬ ‫خیلی از انتقادها موافقند اما نمی توانند کاری کنند‪ .‬دولت‬ ‫لخت و کم تحرک و قدرت مانورش بســیار ضعیف اســت‪.‬‬ ‫اقای روحانی بــرای همین نمی تواند چهــار مدیر اجرایی‬ ‫کشور را تغییر دهد؛ کاری که زمان اقای احمدی نژاد تند تند‬ ‫اتفاق می افتاد‪.‬‬ ‫به نظر شــما اصالح طلبان کاندیدای در سایه را‬ ‫می اورند؟‬ ‫مشکل اصالح طلبان این است که االن هیچ گزینه‬ ‫رای اوری غیر از اقای روحانی ندارند‪ .‬اینکه می گویند اگر‬ ‫کاندیداهای اصلی مــا تایید صالحیت شــوند حتما پیروز‬ ‫انتخابات هســتیم این حرف را قبول ندارم‪ ،‬اصالح طلبان‬ ‫مشکل کمبود ارای مردمی و مشکل ردصالحیت دارند که‬ ‫دو محدودیت بزرگ برای انها محسوب می شود‪ .‬در واقع‬ ‫اصالح طلبان گیر کردند یعنی چاره ای جز حمایت از اقای‬ ‫روحانی ندارند‪ ،‬منتها فکر می کنم همین چاره نداشتن هم‬ ‫انها را در یک ورطــه خیلی بدی خواهــد انداخت‪ .‬مجبور‬ ‫می شوند حمایت بی قید و شرط از اقای روحانی کنند که اگر‬ ‫اقای روحانی رای نیاورد دست شان کامل خالی می شود‪،‬‬ ‫اگر هم رای بیاورد معتقدم دولت دوم اقای روحانی به مراتب‬ ‫ضعیف تر از دولت اول او خواهــد بود و تمام این نقیصه به‬ ‫پای اصالح طلبان نوشته می شــود‪ .‬البته فاکتور مجلس‬ ‫را هم نباید از یاد برد‪ .‬مجلــس دهمی که اصالح طلبان به‬ ‫تعبیری ان را دســتاورد خود می دانند عملکرد ضعیف این‬ ‫مجلس هم به عملکرد بعــدی اقای روحانی اضافه خواهد‬ ‫شد بعد معلوم نیســت چه چیزی از کشور باقی بماند‪ .‬یعنی‬ ‫یک مجلس ضعیف با یک دولت ضعیف تر از ان‪ ،‬همه اینها‬ ‫به پای اصالح طلبان نوشته خواهد شد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫احمدی نژاد‬ ‫نامزدنمی شود‬ ‫گفت وگوباعبدالرضاداوری‬ ‫‪3‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫سیاست‬ ‫اقای داوری! در روزهای اخیر خبرهایی امده است‬ ‫که به صورت همزمان هم از توصیه هایی به اقای‬ ‫احمدی نژاد برای عدم حضور در انتخابات حکایت‬ ‫داشته و هم ا ز تردیدهایی برای عدم حضور حسن‬ ‫روحانی روایت کرده اســت‪ .‬این فضــا و اخبار را‬ ‫چگونه تحلیل می کنید؟‬ ‫اوال بــه عقیده مــن اصال در ســطح رســمی این‬ ‫مباحث مطرح نشده اســت‪ .‬منتها یک اتفاقی در الیه های‬ ‫اصولگرایان از بعد از نهم دی ‪ 88‬افتاد و ان غلبه استراتژی‬ ‫مهار دوگانه اســت‪ .‬در واقع بخشــی از جریان اصولگرا که‬ ‫عمدتا صحنه سیاســت را بــا ابزارهای متفاوتــی مدیریت‬ ‫می کند‪ ،‬از سال ‪ 88‬به بعد یعنی بعد از ‪ 9‬دی که تا حد زیادی‬ ‫جریان اقای هاشمی و اصالح طلبان را به حاشیه راند به این‬ ‫نتیجه رسیدند که جریان هایی در سطح جامعه فعال باشند‬ ‫که این جریان ها یا مدیریت شده باشند یا قابل مدیریت باشند‬ ‫که این دو با هم متفاوت است‪ .‬می خواستند جریان هایی که‬ ‫قابل مدیریت نیستند و در کادر مدیریتی قرار نمی گیرند را از‬ ‫متن صحنه به حاشیه ببرند‪.‬‬ ‫این طیف‪ ،‬جریــان اقای هاشــمی و جریان دولت‬ ‫ســابق که حول محور اقای احمدی نژاد شــکل گرفت را‬ ‫جریان غیر قابل مدیریت ارزیابی می کند و با همان کلید واژه‬ ‫معروف فتنه و انحراف بنا دارد تا جریان اقای هاشــمی و‬ ‫اقای احمدی نژاد را از متن به حاشــیه ببــرد و طیف هایی‬ ‫را که به یک نوعی قابل مدیریت هســتند یا مدیریت شده‬ ‫هســتند اما شــبیه به این دو جریان به صحنه بیاورد‪ .‬مثال‬ ‫در دوره ای دیدید که حزبی به نام «ندا» حول محور اقای‬ ‫صادق خرازی شــکل می گیرد یا یک جریانی مثل جریان‬ ‫«یکتا» به طور موســمی بــرای انتخابــات مجلس ظهور‬ ‫می کند‪ .‬من تشــکیل ندا و یکتا را در چارچوب استراتژی‬ ‫مهار دوگانه می فهمم‪ .‬یعنی چون جریان اقای هاشــمی‬ ‫و اقای احمدی نژاد از منظر ان طیــف که در بخش هایی‬ ‫از اصولگرایــان غالب اســت‪ ،‬ترجیح می دهنــد صحنه را‬ ‫از اینها خالــی کننــد و جریان های مدیریت شــده یا قابل‬ ‫مدیریت که جریان یکتا یک جریان مدیریت شده و جریان‬ ‫صادق خــرازی مثل یک جریــان قابل مدیریت اســت به‬ ‫صحنه بیاورند‪ .‬به هر حال من اعتقاد دارم از سال ‪ 92‬این‬ ‫استراتژی در صحنه حاکم بوده است‪ .‬مثال اقای عارف از‬ ‫دیدگاه این طیف فردی است که قابل مدیریت است و او را‬ ‫یک عنصر قابل مدیریت می بینند‪.‬‬ ‫در مــورد حســن روحانــی در انتخابــات ‪ 92‬در مورد‬ ‫حجم ارایش سیاسی دچار اشتباه محاســباتی شدند‪ .‬اگر‬ ‫می دانستند که حســن روحانی رای می اورد‪ ،‬یقین بدانید‬ ‫که برایش فضا ایجاد نمی کردند‪ .‬اما اکنون اینها در ســال‬ ‫‪ 96‬با یک مشکل جدی روبه رو هستند‪ .‬مشکل جدی شان‬ ‫حضور حسن روحانی در انتخابات ‪ 96‬است‪ .‬نمی خواهند‬ ‫اقــای روحانــی دوره دوم را ادامه دهد‪ .‬طبیعی اســت که‬ ‫امکان شکســت دادن اقای روحانی را هم بــا گزینه های‬ ‫موجودشان ندارند‪ .‬از طرفی عالقه مند نیستند فردی مثل‬ ‫احمدی نژاد که از نظر انها برایشان غیرقابل مدیریت است‪،‬‬ ‫در صحنه فعال باشــد تا اقای روحانی بــا روش اجتماعی‬ ‫بر ســر صندوق رای شکســت بخورد‪ .‬بنابرایــن امده اند و‬ ‫به طور جدی روی این سناریو کار کردند که به طور همزمان‬ ‫مهار دوگانــه احمدی نــژاد ‪ -‬روحانی را پــی بگیرند‪ .‬یعنی‬ ‫احمدی نژاد را به حاشیه برانند و از ان طرف هم سناریوهایی‬ ‫را در پیش بگیرند که یا اقای روحانی خودش دیگر تمایلی‬ ‫برای کاندیداتوری مجدد نداشته باشــد یا به سمت گزینه‬ ‫رد صالحیت بروند‪ .‬البته من اســتدالل کرده ام که شورای‬ ‫نگهبــان نمی توانــد رئیس جمهور مســتقر را رد صالحیت‬ ‫کند‪ ،‬چون رئیس جمهور با نماینده مجلس متفاوت است‪.‬‬ ‫رئیس جمهور تنفیذ رهبری را دارد و تا زمانی که تنفیذ رهبری‬ ‫پابرجاست ایشان صالحیت تصدی پست ریاست جمهوری‬ ‫را از لحاظ ســاختار قانونی دارد‪ .‬من منتقــد اقای روحانی‬ ‫هســتم اما باید این جنبه ها را هم می بینیم‪ .‬بنابراین برای‬ ‫حذف اقای روحانی از صحنه یا باید کاری کنند که ایشــان‬ ‫کاندیدا نشــود یعنی پرونده هایی را به ایشان نشان دهند و‬ ‫او را قانع کنند که اگر کاندیدا شــود‪ ،‬این پرونده ها منتشر‬ ‫می شــود یا اینکه اقای روحانــی را به این ســمت ببرند که‬ ‫برایش عدم کفایــت از مجلس بگیرند که بــا ترکیب فعلی‬ ‫مجلس دوسوم رای نخواهد اورد‪ .‬یا در قوه قضائیه ایشان‬ ‫محکومیتی پیدا کند که براساس ان و با استناد به ان بتوان‬ ‫عدم کفایت برایش صادر شود‪ .‬به اعتقاد من ماجرا برای‬ ‫سال ‪ 96‬بسیار پیچیده شده و مساله هم بیشتر از اینکه روی‬ ‫احمدی نژاد باشد روی اقای روحانی است‪ .‬اقای روحانی‬ ‫برخالف اقای احمدی نژاد نشــان داد کــه در زمین های‬ ‫اینچنینی بازیگر بسیار متبحری است‪.‬‬ ‫دولت ایشــان اقــای عبدالرســول دری اصفهانی را‬ ‫که صراحتا اعالم شــد جاســوس بوده و اطالعــات از تیم‬ ‫مذاکره کننده را به بیرون می داده در کمتر از‪ 24‬ساعت با قید‬ ‫وثیقه ازاد کرده اند‪ .‬درحالی که اقای احمدی نژاد را دیدید‬ ‫در ان دوره حتی وقتی معاونش را بازداشت کردند به سمت‬ ‫بهمزدنفضایاتندکردنفضاحرکتنکرد‪.‬بهاعتقادمناین‬ ‫تفاوت های ماهوی است که اقای روحانی با احمدی نژاد در‬ ‫حلقه امنیتی دارد‪ .‬اگر بنا بر این باشد که اقای روحانی اولین‬ ‫رئیس جمهور تک دوره ای باشــد‪ ،‬راهی جز رقابت بر ســر‬ ‫صندوق رای و ان هم کاراکتری به نام محمود احمدی نژاد‬ ‫وجود نــدارد‪ .‬یعنی انتخابــات ‪ 96‬این طور شــکل خواهد‬ ‫گرفت که یا اقای روحانی بدون حضور احمدی نژاد مجددا‬ ‫رئیس جمهور می شــود یا اقای احمدی نژاد می اید و اقای‬ ‫روحانی را در سر صحنه رای شکست می دهد‪.‬‬ ‫امــا اقــای داوری یکــی از دالیلــی که اســتنباط‬ ‫می شود خبر درخواست از احمدی نژاد برای عدم‬ ‫کاندیداتوری درست است همان عکسی است که‬ ‫شما در کانال تلگرامی تان منتشر کرده اید؛ همان‬ ‫عکسی که نامزدهای انتخابات ‪ 92‬را گذاشتید و‬ ‫ذیل ان نوشتید صحنه ارایی‪...‬‬ ‫نه‪ ،‬منظورم از این عکس این نبود‪ .‬منظورم این بود‬ ‫که ان جریان هایی که به دنبال مهندسی صحنه انتخابات‬ ‫هستند‪ ،‬نهایتا خروجی کارشــان همان اتفاقی می شود که‬ ‫ســال ‪ 92‬افتاد‪ .‬ان ســال نماینده اقای احمدی نژاد امد و‬ ‫حذف شد‪ .‬من اعتقاد دارم اقای احمدی نژاد نخواهد امد‪.‬‬ ‫یعنی شما می گویید که احمدی نژاد نمی اید!‬ ‫من اعتقاد دارم که احمدی نژاد نمی اید‪ .‬شما به من‬ ‫بگویید که اقای احمدی نژاد برای چه باید بیاید؟‬ ‫چرا نباید بیاید؟! چون به اعتقاد شــما تنها کسی‬ ‫که می تواند اقای روحانی را شکســت دهد اقای‬ ‫‪37‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫احمدی نژاد است‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬اما ایشان دنبال تیپ ریاست جمهوری نیست‬ ‫بلکه به دنبال این اســت که در پوزیشن ریاست جمهوری‬ ‫بتواند طرح ها و پروژه هایی که بخشــی در حوزه اقتصاد و‬ ‫بخشی هم در حوزه سیاســت خارجی است‪ ،‬پیش ببرد‪ .‬به‬ ‫هر حال شرایط کشور هنوز به لحاظ ساختار حقیقی برای‬ ‫اصالحاتی که مدنظر اقای احمدی نژاد است‪ ،‬مهیا نشده‪.‬‬ ‫ایشــان برای چه باید بیاید؟ وقتی هنــوز مجلس می تواند‬ ‫مصوباتی بدهد که قانون اساســی را دور بزند! می خواهم‬ ‫بگویم ما هنوز مشکالتی از این دست داریم‪.‬‬ ‫می خواهــم از این حرف اقــای داوری این نتیجه‬ ‫را بگیرم که حرف هــای اقای احمدی نــژاد هنوز‬ ‫همان حرف های سال اخر ریاست جمهوری اش‬ ‫است‪...‬‬ ‫اقای احمدی نژاد برای اداره کشور یک پلنی دارد‬ ‫و مجموعه ای از پروژه ها را برای اصالح ساختار اقتصادی‪،‬‬ ‫اجتماعی‪ ،‬فرهنگی دارد که من معتقدم هنوز ساختار حقیقی‬ ‫در برابر چنین اصالحاتی مقاومت می کند‪.‬‬ ‫اگر شــفاف تر حرف بزنیم منظورتان این اســت‬ ‫که اقای احمدی نژاد نمی تواند در این سیســتم‬ ‫کار بکند‪.‬‬ ‫در ساختار حقیقی فعال کار برای احمدی نژاد بسیار‬ ‫سخت است‪.‬‬ ‫مگر این ســاختار حقیقی فعلی براســاس قانون‬ ‫اساسی نیست؟‬ ‫نه‪.‬‬ ‫مگر در همین قانون اساســی گفته نمی شود که‬ ‫سیاست خارجی برعهده رهبری است‪.‬‬ ‫ان به جای خودش‪.‬‬ ‫ما چند مشکل در دوره اقای احمدی نژاد داشتیم‬ ‫که یک بخش ان همین است که شما به درستی‬ ‫بیان فرمودید و بخش مجلس است‪ .‬یعنی تصور‬ ‫شــما این اســت که همچنــان برخوردهایی بین‬ ‫مجلس و اقای احمدی نژاد وجود دارد‪ .‬یعنی نگاه‬ ‫اقای احمدی نژاد به مجلس خیلی متفاوت است‬ ‫تا نگاه دیگر شخصیت های سیاسی به مجلس‪.‬‬ ‫همین طور در سیاســت خارجی در جاهایی دیده‬ ‫می شد که نظر متفاوتی از سیستم دارد‪.‬‬ ‫ممکناستاقایاحمدی نژادتحلیل هایمتفاوتی‬ ‫داشت اما در میدان عمل همان چیزی را عمل می کرد که‬ ‫در قالب مصوبات شــورای امنیت ملی و تائید رهبری بود‪.‬‬ ‫یعنی ممکن بود بعضا تحلیل هایی را در برخی از جلســات‬ ‫ارائه می دادند ولی من بیشــترین مســاله را در نسبت بین‬ ‫نهادهای قانونی می بینم که بخشــی از این نسبت به دلیل‬ ‫عدم شفافیتقانونیوبخشدیگریهمبهخاطرکنشافراد‬ ‫اســت‪ .‬وقتی اقای ایکس یا ایگرگ رئیس مجلس باشند‪،‬‬ ‫این در نوع تعامل پارلمان با دولت اثر می گذارد که می شود‬ ‫ساختار حقیقی‪.‬‬ ‫یعنی شما می فرمایید اقای احمدی نژاد اگر االن‬ ‫رئیس جمهــور شــود با مجلــس فعلی کــه اقای‬ ‫الریجانی رئیس ان اســت‪ ،‬نمی تواند کار بکند و‬ ‫با قوه قضائیه که اقــای املی الریجانی رئیس ان‬ ‫است نمی تواند کار بکند‪.‬‬ ‫االن بحث ساختار قضایی و پارلمانی و ساختارهای‬ ‫نظارتی مطرح اســت‪ .‬وقتی یک مدیر می خواهد کار کند‬ ‫قرار نیســت کل ســاعات روزش را با مجلــس و نهادهای‬ ‫نظارتی سر کند‪ .‬باالخره باید در این کشور سنگی را هم روی‬ ‫سنگی بگذارد‪ .‬اما در دولت های نهم و دهم چقدر مدیران‬ ‫اجرایی درگیر همین برنامه پیچیدگی ساختارهای نظارتی‬ ‫و ساختارهای تقنینی بودند‪ .‬ان طور که من می فهمم اقای‬ ‫احمدی نژاد یک مردمســاالر و دموکرات ناب است‪ .‬اقای‬ ‫احمدی نژاد اعتقاد دارد همه منابع کشور اعم از منابع قدرت‪،‬‬ ‫ثروت و منزلت را باید بین مردم به طور عادالنه توزیع کنیم‪.‬‬ ‫از ان طرف یک ساختار حقیقی در نظام جمهوری اسالمی‬ ‫شکل گرفته که به طور اســتراتژیک با این رویکرد مشکل‬ ‫دارد‪ .‬چون می خواهــد در نحوه توزیع ایــن منابع مداخله‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫شــما می گویید اقای احمدی نژاد یک مردمساالر‬ ‫ناب است اما اقای احمدی نژاد همان طور که شما‬ ‫هممی گوییدهیچتغییرنکردهاست‪.‬احمدی نژاد‬ ‫همان احمدی نژاد اســت؛ واقعا بــه مجلس طور‬ ‫دیگری نگاه می کند‪ .‬مگر مجلس برامده از مردم‬ ‫نیســت! اقای احمدی نــژاد می گویــد من چون‬ ‫‪ 24‬میلیــون رای دارم از نماینده ای که صدهزار تا‬ ‫رای دارم‪ ،‬حرفم بهتر است! این منطق است؟ این‬ ‫کجا با دموکراسی همخوانی دارد؟ چطور کسی که‬ ‫چنین عقیده ای دارد یک مردمساالر ناب است؟‬ ‫انتقاد اقای احمدی نژاد این بود که می گفت در دهه‬ ‫‪ 60‬کهگفتهشدمجلسدرراساموراستبهاینخاطربود‬ ‫که ان موقع ساختار سیاسی نظام‪ ،‬ساختار پارلمانی‬ ‫بود یعنــی دولت ذیل مجلس بود‪ .‬این ســاختار‬ ‫در ســال ‪ 68‬تغییر کرد و تقریبا ما یک ســاختار‬ ‫نیمه ریاســتی پیدا کردیم‪ .‬مجلس از ان حالت‬ ‫به نوعی فرادولتی پایین امد‪ .‬اقای احمدی نژاد‬ ‫می گفــت ما هنوز داریــم با نگاه دهــه ‪ 60‬با‬ ‫دولت برخورد می کنیم‪ .‬نکته اینجاســت و‬ ‫متاسفانه تغییر ساختار در این روند ‪ 30‬ساله‬ ‫دقت نشده‪.‬‬ ‫اقــای احمد ی نــژاد در دوران‬ ‫ریاســت جمهوری خودش بیشترین‬ ‫کنــش را بــا مجلــس داشــت‪ .‬البته با‬ ‫نهادهای دیگر هم کنش هایی داشــت و‬ ‫اتفاقاتی افتاد‪ .‬امــا همین مجلس که نماد‬ ‫مردمساالری نظام است بزرگترین حاشیه ها‬ ‫را از جانب اقای احمدی نژاد دید‪.‬‬ ‫مهم تریــن نمــاد مردمســاالری نظــام در نهــاد‬ ‫ریاســت جمهوری خودش را نشــان می دهد کــه انجا کل‬ ‫جامعه و ایرانیان بین گزینه های مختلف انتخاب می کنند‪.‬‬ ‫همین اتفــاق در مورد مجلس هــم می افتد که به‬ ‫صورتمنطقه ایوایالتیواستانیمی شود‪.‬یعنی‬ ‫همه مردم ایران در یــک روند کامال دموکراتیک و‬ ‫براساس دموکراسی نمایندگانی را راهی پارلمان‬ ‫می کنند‪...‬‬ ‫من نمی گویم کــه مجلس دموکراتیک نیســت‪.‬‬ ‫درمورد سطح ان می گویم‪.‬‬ ‫حرف احمدی نژاد این اســت که مثال اقای عارف‬ ‫نهایتا با یک میلیون رای بــه مجلس رفته اما من‬ ‫رئیس جمهور بــا ‪ 24‬میلیون رای امــده ام‪ .‬پس‬ ‫حرف من به شما ارجح اســت و تا زمانی که اقای‬ ‫احمدی نژاد اینطوری فکــر می کند‪ ،‬فکر می کنم‬ ‫همین داستان ادامه داشته باشد‪.‬‬ ‫نه‪ ،‬اقای احمدی نژاد اعتقاد دارد ان مجلسی که در‬ ‫راس امور بود و می توانســت بر دولت و نخست وزیر وقت و‬ ‫وزرا به نوعی ریاست داشته باشد و نخست وزیر و وزرا موظف‬ ‫بودند که از مجلس رای اعتماد بگیرند اما االن رئیس دولت‬ ‫خودش جداگانه از مــردم رای می گیرد کــه اینها متفاوت‬ ‫است و در نحوه تعامل باید خودش را یک جایی نشان دهد‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد می گوید ایــن را یک جایی در قانون و در‬ ‫رفتارهای حقیقی و حقوقی تان نهادینه کنید‪.‬‬ ‫بحث ســر همین اســت که با همین مجلس چه‬ ‫راست یا چپ‪ ،‬هاشمی‪ ،‬خاتمی و روحانی هم کار‬ ‫کرده اند‪ .‬سطح کنش هیچ کدام از روسای جمهور‬ ‫به اندازه احمدی نژاد نبوده است‪.‬‬ ‫دلیلش همان است که گفته ام‪ .‬اقای احمدی نژاد‬ ‫در اســتراتژی و پلن خودش اعتقاد دارد که منابع کشور در‬ ‫حوزه ثروت‪ ،‬قدرت و منزلت باید به طور مســاوی بین احاد‬ ‫ایرانیان تقســیم شــود‪ .‬فرق اقای احمدی نژاد بــا اقایان‬ ‫روحانی‪ ،‬هاشمی و خاتمی این اســت که اقایان هاشمی‪،‬‬ ‫روحانی و خاتمی به رغم اختالفات سیاسی که ممکن است‬ ‫با طیف هایی مثل اقای الریجانی یا اصولگرایان یا بخشی‬ ‫از اصالح طلبان داشته باشند‪ ،‬همگی از یک حلقه برامده از‬ ‫قدرت در ‪ 35‬سال اخیر هستند‪ .‬اینها تضاد راهبردی با اقای‬ ‫احمدی نژاد در نحوه توزیع منابع دارند‪ .‬مساله اینجاست و‬ ‫برای همین انها می توانند با مجلــس راحت کار کنند چون‬ ‫جنس استراتژی و مطالباتشان یکی است‪.‬‬ ‫اما فرق دیگران بــا اقای احمدی نژاد شــاید این‬ ‫اســت که وقتی می خواهند وزیری را استیضاح‬ ‫کنند با یک سی دی به مجلس نمی روند که تهدید‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫این تفاوت رفتار اســت اما همه صورت مســاله را‬ ‫نمی توان در یک پخش فیلم خالصه کــرد‪ .‬قبول دارم که‬ ‫این تفاوت است‪.‬‬ ‫اقای داوری! یک نکته کــه برای من جالب بوده و‬ ‫می تواند مبنای تحلیل باشد این است که بیشتر‬ ‫کســانی که بحث رد صالحیــت یا نیامــدن اقای‬ ‫روحانــی را مطرح می کننــد افراد یا رســانه های‬ ‫نزدیک به اقای هاشــمی هســتند‪ .‬از جمله اقای‬ ‫زیباکالم‪ ،‬اقای غرویان و روزنامه ارمان از این زوایه‬ ‫چگونه می توان ماجرا را دید؟‬ ‫به نظرم نــوع تحلیلی کــه ارمان و جریــان اقای‬ ‫هاشــمی و زیباکالم و غرویان دارند‪ ،‬با نــگاه امثال اقای‬ ‫شــریعتمداری متفاوت اســت‪ .‬انها درواقع یــک نگرانی‬ ‫دارند‪ .‬من با اقای زیباکالم در مــورد این موضوع مفصل‬ ‫صحبت کردم‪ .‬انها اعتقادشان این است که اقای روحانی‬ ‫در صورت کاندیداتوری اقای احمدی نژاد نمی تواند رقابت‬ ‫را ببرد‪ .‬خط ارمان را هم که دنبال کنید همین را می گوید‪.‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫روحانی کنار نمی رود‬ ‫گفت وگوی مثلث با عبدالله ناصری‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫از اقای شریعتمداری نقل شده که‪« :‬احمدی نژاد‬ ‫و روحانی هر دو گزینــه پرخطری برای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری سال ‪ 96‬هستند»‪ ،‬این صحبت‬ ‫احتمال ردصالحیت هر دوی انها را به ذهن متبادر‬ ‫می کند‪ ،‬به نظر شما طرح چنین گزاره ای درست‬ ‫است؟ با این فرض که ایشان این سخن را البته‬ ‫تکذیب کرده اند‪.‬‬ ‫به هیچ وجه چنین گزاره ای درســت نیست‪ .‬فارغ‬ ‫از انکه اقای روحانی رئیس جمهور مســتقر اســت و سال‬ ‫‪ 96‬باید به طور طبیعی نامزد شود؛ اصوال کارنامه اجتماعی‬ ‫ سیاسی روسای جمهوری در دوره دوم مشخص می شود‪،‬‬‫پس هر کسی رئیس جمهور شــد به طور طبیعی باید نامزد‬ ‫دوره بعــد انتخابات ریاســت جمهوری هم بشــود و برای‬ ‫کسب کرسی باالترین مقام اجرایی کشور با دیگر نامزدها‬ ‫رقابت کند؛ البتــه گرچه ممکن اســت در صحنــه رقابت‬ ‫بازنده شــود ولی به هیچ وجــه صحنه رقابــت را برای دور‬ ‫دوم نباید ترک کنــد‪ .‬اقای احمدی نژاد یک دوره ‪ 8‬ســاله‬ ‫تجربه ریاست جمهوری داشت و لطمات سنگینی از لحاظ‬ ‫اجتماعی به اصولگرایان زد‪ .‬اصولگرایان سال های ‪ 84‬و‬ ‫‪ 88‬تمام ظرفیت های خود را پای اقای احمدی نژاد ریختند‬ ‫بنابراین مســاله نامزدی دوباره او در ســال ‪ 96‬برای امثال‬ ‫اقای شــریعتمداری نگران کننده است‪ .‬البته احمدی نژاد‬ ‫پایگاه اجتماعی خــود را فارغ از اینکــه جبهه اصولگرایی‬ ‫از او حمایت کنــد یا نکند دارد اما بحــث تایید صالحیتش‬ ‫موضوعی نیســت که بتوان از االن پیش بینی کرد‪ ،‬گرچه‬ ‫وقتی شورای نگهبان به راحتی صالحیت اقای هاشمی را‬ ‫رد کرد برایش ردصالحیت اقای احمدی نژاد خیلی راحت تر‬ ‫و کم هزینه تر است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫اقای هاشمی هم در بعضی جلســات خصوصی روی این‬ ‫تاکید داشــته که اگر احمدی نژاد قرار اســت بیاید و فعال‬ ‫باشد‪ ،‬اقای روحانی نمی تواند به راحتی برنده باشد‪ ،‬در واقع‬ ‫برایشان ریســک دارد‪ .‬طبیعی است که دنبال چهره هایی‬ ‫مثل ظریف هســتند‪ .‬به نظرم نگرانی انها از جنس نگرانی‬ ‫ان طیف اصولگرایان نیســت‪ .‬انها نگرانی واقعی دارند و‬ ‫نگرانی شان هم درست است‪ ،‬ان هم عدم رای اوری اقای‬ ‫روحانی در برابر اقای احمدی نژاد است که نظرسنجی های‬ ‫خودشــان این را تائید می کنــد‪ .‬اما من اعتقــاد دارم که‬ ‫بخشی از اصولگرا یان دچار توهم است‪ .‬اینها توهم دارند‬ ‫که می توانند روحانــی را رد صالحیت کنند‪ .‬بــه نظرم این‬ ‫یکی از محاالت است برای اینکه کشور را وارد یک بحران‬ ‫سیاســی جدی می کند ماننــد بحران برکنــاری بنی صدر‪.‬‬ ‫چون رد صالحیت رئیس جمهور مستقر به اعتقادم به معنی‬ ‫عدم کفایت اوســت‪ .‬اقای روحانی از روزی که انتخابات‬ ‫کلید می خورد تا ‪ 12‬مرداد ‪ 96‬حدود ‪ 100‬روز باید کشور را‬ ‫اداره کند‪ .‬ایا می تواند؟ ایا اصال صالحیت دارد انتخابات‬ ‫را برگزار کند‪ .‬کســی صالحیت ریاســت جمهوری از نظر‬ ‫شورای نگهبان را ندارد؟ ایشان تنفیذ رهبری را دارد و باید‬ ‫تنفیذ رهبری برداشته شود و بعد این اتفاق بیفتد‪ .‬بنابراین به‬ ‫نظر من پروژه رد صالحیت اقای روحانی هم مشکل حقوقی‬ ‫دارد و هم مشکل اجتماعی‪ -‬سیاسی و بین المللی خواهد‬ ‫داشت‪ .‬یعنی این اصال مساله ســاده ای نیست که فرض‬ ‫کنید یک فیلم کنفرانس برلیــن را پخش کنند و پرونده ای‬ ‫از مفاســد اقای روحانی را منتشــر کنند و فردا اقای جنتی‬ ‫رد صالحیت اقای روحانی را اعالم کنند‪ .‬اصال موضوع به‬ ‫این سادگی نیست‪ .‬یعنی برخورد با رئیس جمهور مستقر در‬ ‫پروسه برخورد با بنی صدر در نیمه دوم ‪ 59‬و ‪ 60‬که بررسی‬ ‫کنید فضای کشور را درحال درگیری علنی می بینید‪ .‬گاهی‬ ‫اوقات که تحلیل های این حلقه هــای جریان اصولگرا را‬ ‫می خوانم واقعا تصور می کنم اینها هیچ شناخت درستی از‬ ‫روند تحوالت کشور ندارند و همان بالیی که سال ‪ 92‬و بعد‬ ‫از ان در انتخابات مجلس بر سر جریان خودشان اوردند‪،‬‬ ‫همچنان با همان فرمان می روند و هیچ سیگنال واقعی از‬ ‫تحوالت کشور دریافت نکردند‪.‬‬ ‫واقعا اقای احمدی نژاد نمی خواهد نامزد شود؟‬ ‫ایشانکهقطعاتمایلندارد‪.‬اگرایشانبخواهدوارد‬ ‫صحنه رقابت انتخابات ریاست جمهوری شود‪ ،‬این صحنه‬ ‫پرریسکی است که درگیری دارد و بعد از انتخاب شدن اداره‬ ‫کشور کار با این شرایط موجود کار اسانی نیست‪ .‬خودش که‬ ‫حتما عالقه ای ندارد‪.‬‬ ‫االن اراده اقای احمدی نژاد این است که نیاید؟‬ ‫صددرصد اراده اش این است که نیاید‪.‬‬ ‫شما فکر می کنید در نهایت می اید؟‬ ‫من اعتقاد دارم که شرایط کشور و مطالبات عمومی‬ ‫و اینکه اقای روحانی قابل حذف از صحنه نیست و مجموعه‬ ‫فشارهای داخل صحنه سیاسی کشور اقای احمدی نژاد را‬ ‫نهایتا می اورد‪ .‬یک جور جبر اســت‪ .‬من اعتقاد دارم امدن‬ ‫احمدی نژاد یک جــور جبر اســت اما با خودش کــه واقعا‬ ‫صحبت کنید‪ ،‬می دانم کــه در درون خودش هیچ عالقه و‬ ‫برنامه ای برای امدن ندارد‪.‬‬ ‫فکر می کنید جبر این است که بیاید؟‬ ‫من اعتقاد دارم که تحوالت به ســمتی اســت که‬ ‫ایشان را به صحنه می کشاند‪.‬‬ ‫یعنی مــا در نهایت اقای احمدی نــژاد‪ ،‬روحانی و‬ ‫نهایتا یک نامزد اصولگرا در رقابت داریم؟‬ ‫احتماال یک چنین ترکیبی در صحنه خواهد بود‪.‬‬ ‫از بین اصولگرایان شانس اقای قالیباف را بیشتر‬ ‫می دانید یا اقای جلیلی یا هر دو می ایند؟‬ ‫شــاید اقای جلیلی موقعیتش بــرای اینکه کاندید‬ ‫اصولگرایان باشد‪ ،‬بهتر از اقای قالیباف باشد‪.‬‬ ‫‪39‬‬ ‫سیاست‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫این صحبت فقط محدود به اقای شریعتمداری‬ ‫نیســت‪ ،‬اصالح طلبان نیز مطرح کردند که باید‬ ‫نگاه احتیاطی داشــت و همه جوانــب را مدنظر‬ ‫قرار داد‪ ،‬از اقــای ناطق هم نقل شــده که گفته‬ ‫«در یافتــن گزینه هــای غیــر از روحانــی فعال‬ ‫باشیم‪ ،‬نامزدی تنهای روحانی‪ ،‬ریسک است»‪،‬‬ ‫چــرا اصالح طلبان ردصالحیت اقــای روحانی را‬ ‫به عنوان یــک احتمال در نظــر می گیرند و مورد‬ ‫توجه قرار می دهند؟‬ ‫اصالح طلبــان بــه هــر صــورت هنــوز فعالیت‬ ‫رسمی شــان را برای انتخابات ریاســت جمهوری شــروع‬ ‫نکردند‪ ،‬به هر صورت خبرهای جسته و گریخته ای بود که‬ ‫اقای روحانی برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫دچا ر تردید است اما باالخره بر این تردید و دودلی فائق امد‬ ‫و حتما نامزد دوره اینده انتخابات ریاست جمهوری خواهد‬ ‫شد‪ .‬به این نکته باید توجه داشت که نوع بیان امثال اقای‬ ‫ناطق و برخــی اصالح طلبان با بیان اقای شــریعتمداری‬ ‫از زمین تا اسمان متفاوت اســت‪ ،‬اینکه کسی از اردوگاه‬ ‫اصالح طلبان تحلیل کند از باب احتیاط باید نامزد دیگری‬ ‫را مدنظر داشت‪ ،‬بیشــتر متوجه این اســت که شاید خود‬ ‫اقای روحانی در لحظه اخر دچار تردید شــود و در صحنه‬ ‫رقابت نیاید که به نظر مــن اگر چنین اتفــاق و تصمیمی ‬ ‫از ســوی اقای روحانی یا هر کسی مشــابه او گرفته شود‬ ‫یک نوع انتحار سیاســی اســت‪ ،‬چون در پایان دوره اول‬ ‫ریاست جمهوری نمی توان ارزیابی دقیقی از عملکرد یک‬ ‫رئیس جمهور داشت و همیشه در پایان دوره دوم است که‬ ‫می شــود کارنامه عملکرد سیاســی و اجتماعی یک رجل‬ ‫سیاسی در قامت رئیس جمهور را ثبت و ارزیابی کرد بنابراین‬ ‫حتما تصمیم بر نیامدن یک نوع انتحار سیاسی است‪.‬‬ ‫اینکه حتما تدابیری در قالب ائتالف فراگیر شــامل‬ ‫اصالح طلبان‪ ،‬هواداران دولت و حتی اصولگرایان معتدل‬ ‫اندیشیده می شــود در ان تردید نیســت اما دستاوردهای‬ ‫دولت یازدهم اگرچه صد درصد هم محقق نشد اما همین‬ ‫دســتاورد بزرگ برجام و پایــان لغو تحریم هــا و اغاز دوره‬ ‫جدیدی از حیات بین المللی ایران به تنهایی کافی است که‬ ‫‪4‬‬ ‫عبداللــه ناصــری معتقد اســت‪«:‬اقای روحانی‬ ‫هوشمندتر از ان است که خودش را یک رجل سیاسی‬ ‫ابتر و ناتمــام در تاریخ معاصر ایران ثبــت کند و کنار‬ ‫رود ‪،‬بنابراین حتما در فروردین ‪ 96‬برای نام نویسی در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری به وزارت کشور می رود‪».‬‬ ‫وی درباره احمدی نژاد یاداور می شود‪« :‬احمدی نژاد‬ ‫هدفش بازسازی خود نزد افکارعمومی است نه ورود‬ ‫به صحنه انتخابات ریاســت جمهوری‪ .‬هر چند وقتی‬ ‫شــورای نگهبان به راحتی صالحیت اقای هاشمی را‬ ‫رد کرد برایــش ردصالحیت اقــای احمدی نژاد خیلی‬ ‫راحت تر و کم هزینه تر اســت‪ ».‬این تحلیلگر مسائل‬ ‫سیاسی می گوید‪« :‬احمدی نژاد از راس نظام تا قاعده‬ ‫جامعه ایرانی دربــاره ناکارامدی و هزینه ســازی اش‬ ‫برای کشور در ‪ 8‬ســال ریاســت جمهوری اتفاق نظر‬ ‫دارند‪».‬‬ ‫دوره اول ریاست جمهوری اقای روحانی‪ ،‬دوره قابل قبولی‬ ‫ارزیابی شود و اقای روحانی توسط هواداران خودش برای‬ ‫امدن تشویق شود‪.‬‬ ‫بنابراین اصالح طلبان حتما برای اینکه افکار عمومی‬ ‫جامعه را بتوانند به سمت درستی هدایت کنند‪ ،‬به هیچ کس‬ ‫دیگری جز اقای روحانی در این شرایط فعلی فکر نمی کنند‬ ‫اما گفتم نــوع نگرش افــرادی مثل اقای ناطــق و برخی‬ ‫دوستان اصالح طلب ماهیتا متفاوت و متمایز از نگاه اقای‬ ‫شریعتمداری است‪ .‬اقای شریعتمداری هدفش این بوده‬ ‫که بخواهد یک جهت گیری مشخصی را برای نهادهای‬ ‫تصمیم ساز کشور شکل بدهد‪.‬‬ ‫ضمن انکه تصمیم ســازان اصلی کشــور شــرایط‬ ‫منطقــه ای و بین المللــی را ان قدر حســاس می دانند که‬ ‫براســاس این مالحظــات تصمیم گیری خواهنــد کرد و‬ ‫تحت تاثیر حرف های اقای شریعتمداری قرار نمی گیرند‪.‬‬ ‫ایا مقایســه اقای روحانی و اقای احمدی نژاد در‬ ‫نوع مواجهه با حاکمیت می تواند درست باشد؟‬ ‫خیر‪ ،‬اصال مقایســه درســتی نیســت‪ ،‬متاسفانه‬ ‫رسانه های خارجی هم با تحلیل هایی این دیدگاه را دامن‬ ‫می زنند‪ .‬رفتار اقای احمدی نــژاد در مواجهه با راس نظام‬ ‫مخصوصا در دوره دوم ریاســت جمهوری قابل مقایسه با‬ ‫رفتار اقای روحانی نیســت‪ .‬اقای احمدی نژاد مشخصا با‬ ‫تصمیمات مقام رهبری مخالفت می کرد‪ ،‬مصداق و نمونه‬ ‫بارز ان هم تغییر وزیر اطالعات و یازده روز خانه نشینی بود‬ ‫که بر اثر این تصمیم های بسیار پرهزینه اقای احمدی نژاد‬ ‫ریزش بســیار گســترده ای در هوادارانش اتفــاق افتاد‪.‬‬ ‫مخصوصا در جبهه اصولگرایان ســنتی که می شود گفت‬ ‫به طور عمده از اقای احمدی نژاد حمایــت می کردند بعد‬ ‫از ایــن رفتارها ناامید شــدند و از حمایت هــای خود کناره‬ ‫گرفتند‪.‬‬ ‫حال انکه درباره اقای روحانی فقط در موضع گیری‬ ‫کالمی بود که بعــد متوجه قضیه شــد و ایــن را در بیان و‬ ‫گفتارش تصحیح کرد‪ .‬من به عنوان یک کنشگر سیاسی‬ ‫معتقدم این نوع تلقی ها برای جامعه نخبگان و جامعه عامی‬ ‫احمدی نژاد جز پایگاه محدود اجتماعی‬ ‫که بنا به دالیلــی مثل یارانه ها یا ســهام‬ ‫عدالت شاید برای او رای اوری کنند ‪-‬چون‬ ‫بخش اعظم اینهــا بــا واقعیت هایی در‬ ‫جامعه رو به رو شــدند‪ -‬با اقبــال دیگری‬ ‫مواجه نیست‬ ‫ ایران نباید شــکل بگیرد که شــخص اول و شخص دوم‬ ‫مملکت با هم مواجهه کالمی دارند ‪ ،‬چون به نفع کشور و‬ ‫منافع ملی نیســت‪ .‬در کل تلقی ام این است ان بخش که‬ ‫متعلق به این نوع تحلیل و برداشــت اجتماعی بود‪ ،‬اقای‬ ‫روحانی متوجه شد و گفتار خود را تصحیح کرد‪.‬‬ ‫معتقدم اقای روحانی نامزد اینده ریاســت جمهوری‬ ‫اســت و با علم به اینکه حتما تصمیم جدی برای تغییرات‬ ‫مدیریتی و حتی ساختاری در حوزه قوه مجریه گرفته است‬ ‫در انتخابات دوباره ثبت نام می کند‪.‬‬ ‫شــما ابتدای صحبــت گفتیــد نقل می شــد که‬ ‫«اقای روحانی دچار تردیدهایی شــده اســت»‬ ‫این تردید ها از چه بود؟‬ ‫واقعیت اینکه خبر صحیح و روشنی ندارم‪ .‬خبری‬ ‫از قول اقــای مســیح مهاجــری‪ ،‬مدیرمســئول روزنامه‬ ‫جمهوری اسالمی به عنوان یکی از نزدیکان اقای روحانی‬ ‫و اقای هاشمی مطرح شد که او دچار یک تردید شده بود‬ ‫ولی بر این تردید غلبه کرد و تصمیم قطعی دارد که ســال‬ ‫‪ 96‬انتخاب شود‪.‬‬ ‫فارغ از این چون خبری از پشــت پرده ها به ان معنا‬ ‫ندارم‪ ،‬تحلیل خودم به عنوان یک کنشــگر سیاســی ان‬ ‫است که اقای روحانی هوشمندتر از ان است که خودش‬ ‫را یک رجل سیاسی ناتمام در تاریخ معاصر ایران ثبت کند‬ ‫و کنار رود‪.‬‬ ‫یعنــی شــما می گویید اصــا احتمال نــدارد که‬ ‫اقــای روحانــی بــرای ثبت نــام در انتخابــات‬ ‫ریاست جمهوری نیاید؟‬ ‫من این احتمال را صفر می دانم‪.‬‬ ‫چون ما با اقای صوفی که صحبت کردیم او گفت‬ ‫هنوز زمینه های تردید را در اقای روحانی می بیند‪.‬‬ ‫من به شخصه چنین احتمالی را صفر می دانم که‬ ‫ن تردیدی را برای ثبت نام‬ ‫اقای روحانی خودش شخصا چنی ‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 96‬داشته باشد‪.‬‬ ‫ان موضوعات مالی که درباره برادرش حســین‬ ‫فریدون مطرح شد‪ ،‬اقای صوفی معتقد بود اگر‬ ‫حیثیتی و حاد شــود‪ ،‬احتمال دارد اقای روحانی‬ ‫برای پرهیز از حادتر شــدن قضیه نیاید ثبت نام‬ ‫کند‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫فکر می کنم چنین تردیدی دربــاره اقای روحانی‬ ‫منتفی اســت‪ ،‬البته هیچ کس نمی تواند ادعا کند که علم‬ ‫غیب دارد و حتما حرفش در صحنه سیاسی ایران مصداق‬ ‫عینی پیــدا می کند چــون بعضی وقت ها دور اندیشــی ها‬ ‫تحت تاثیر بعضــی تصمیمات مقطعی قــرار می گیرد‪ .‬با‬ ‫این مقدمه من همچنان معتقدم اقای روحانی در فروردین‬ ‫ســال ‪ 96‬به وزارت کشــور خواهد رفت و برای انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری ثبت نام می کنــد و وارد عرصــه رقابت‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫اقای احمدی نــژاد یــک تصــوری دارد و معتقد‬ ‫اســت که فقط او می توانــد اقای روحانــی را در‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری ســال ‪ 96‬شکست‬ ‫دهد‪ .‬به نظر شــما چنین تصوری وجود دارد؟ ایا‬ ‫احمدی نژاد قوی ترین و جدی ترین رقیب اقای‬ ‫روحانی است؟‬ ‫خیر‪ ،‬معتقدم اقای احمدی نژاد باتوجه به میزان‬ ‫اگاهی که از نــگاه جامعه و حاکمیت وجــود دارد هدفش‬ ‫حضور در انتخابات ریاست جمهوری نیست‪ .‬اگر چه اقای‬ ‫احمدی نــژاد پایگاه رای دارد ولی ایــن پایگاه رای دارای‬ ‫وزنی نیســت که بتواند با اقای روحانی مقابله کند ان هم‬ ‫باتوجــه به دســتاوردی که در حــوزه بین المللــی و برجام‬ ‫حاصل شد‪.‬‬ ‫این واقعیت را بپذیریم که ســال ‪ 84‬و ‪ 88‬ســازمان‬ ‫رای اقــای احمدی نژاد از نظر تشــکیالت بــرای جریان‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫عبدالله ناصری می گوید ‪«:‬اقای‬ ‫روحانی هوشمندتر از ان است‬ ‫که خودش را یک رجل سیاسی‬ ‫ناتمام در تاریخ معاصر ایران‬ ‫ثبت کند و کنار رود‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫اصولگرایی بود که امروز بخش اعظم ان ســازمان رای از‬ ‫اقای احمدی نژاد به طور کلی فاصله گرفت و از ســبد رای‬ ‫او خداحافظی کرد‪.‬‬ ‫اگرچه اقــای احمدی نــژاد همچنان در بخشــی از‬ ‫جامعه پایگاه رای دارد اما این پایگاه رای به قدری نیست‬ ‫که بخواهد بــرای اقــای روحانی خطر افرین باشــد‪ .‬اگر‬ ‫هم رقبای جــدی بخواهیم بــرای اقای روحانــی درنظر‬ ‫بگیریم کسان دیگری باید باشند و اقای احمدی نژاد قطعا‬ ‫نخواهد بود‪.‬‬ ‫بــه نظــر شــما چــرا فضــای سیاســی کشــور‬ ‫احمدی نژاد را پس می زنــد و باتوجه به این همه‬ ‫تالشی که دارد تا خود را مطرح کند کسی حاضر‬ ‫به پذیرش او نیست؟‬ ‫اقای احمدی نژاد مشخصه ای دارد که هیچ کدام‬ ‫از شــخصیت هایی که در طراز ریاســت جمهوری مطرح‬ ‫هســتند و تجربه ریاســت جمهوری را در این کشور دارند‬ ‫چنین مشخصه ای را ندارد‪ .‬احمدی نژاد جز پایگاه محدود‬ ‫اجتماعی که بنا بــه دالیلی مثل یارانه ها یا ســهام عدالت‬ ‫شــاید برای او رای اوری کنند ‪-‬چون بخــش اعظم اینها با‬ ‫واقعیت هایی در جامعه رو به رو شــدند‪ -‬بــا اقبال دیگری‬ ‫مواجه نیست‪.‬‬ ‫احمدی نژاد این مشخصه را دارد که از راس نظام تا‬ ‫قاعده جامعه ایرانی درباره ناکارامدی و هزینه ســازی اش‬ ‫برای کشور در ‪ 8‬سال ریاســت جمهوری اتفاق نظر دارند‬ ‫بنابراین ان را دوبــاره تجربه نخواهند کــرد‪ .‬جامعه ایران‬ ‫به رغم همــه ویژگی هایی کــه دارد جامعه ای نیســت که‬ ‫برای توســعه خود بخواهد لجبازی کند یا دچار یک رفتار‬ ‫لجبازانه ای شود‪.‬‬ ‫ایا مهمتریــن شــاخصه هایی که براســاس ان‬ ‫احمدی نــژاد نبایــد بیاید ان اســت که ســر هر‬ ‫موضوعی می خواهد جامعه را دو قطبی کند؟‬ ‫من این را خطر نمی دانم‪ .‬شاخصه بسیار مهمتری‬ ‫که در رفتار احمدی نژاد دیده شــده اســت اینکه هر نخبه‬ ‫و غیرنخبه جامعه فهمیــد که او درصدد اســت خودش را‬ ‫مستقل از همه ارکان قدرت سیاسی کشور تعریف کند یعنی‬ ‫یک شــاکله منحصر به فردی در نظام جمهوری اسالمی‬ ‫باشــد‪ .‬این رویکرد احمدی نــژاد با هیچ یــک از اصول و‬ ‫مبانی مندرج در قانون اساســی و قوانین موضوعه کشور‬ ‫نمی خواند‪ .‬بر اساس همین شاخصه فردی بود که قانون‬ ‫مصوب مجلس را زیر پا می گذاشت‪.‬‬ ‫اینها شــاخص های عمده ای اســت که چهره اقای‬ ‫احمدی نــژاد را به انــدازه کافی بــرای جامعــه در عرصه‬ ‫اجتماعــی مخــدوش کــرده اســت‪ .‬مــن بارهــا گفتــم‬ ‫احمدی نژاد بیش از اینکــه بخواهد در صحنه قوه اجرایی‬ ‫کشور ریاست کند دنبال ماندگاری در صحنه تاریخی کشور‬ ‫و حافظه تاریخی ملت ایران اســت و ایــن فرصت را برای‬ ‫خود غنیمت شــمرده که سال ‪ 96‬بیاید و شــائبه نامزدی و‬ ‫کاندیداتوری اش را مطرح کند‪.‬‬ ‫به نظر شما برنامه احمدی نژاد تا زمان انتخابات‬ ‫چیست؟‬ ‫نمی دانــم چــون اقــای احمد ی نــژاد بیشــتر‬ ‫برای مانــدگاری در صحنه تاریخ کشــور فکــر می کند تا‬ ‫ریاســت جمهوری‪ ،‬ممکن اســت اصال در ایام ثبت نام در‬ ‫فرمانداری و وزارت کشور پیدایش نشود اما این را فرصت‬ ‫مناسبی می داند که بتواند در این چند ماه حضور تاریخی و‬ ‫حضور گذشته خودش را بازسازی کند چون احمدی نژاد در‬ ‫بدترین شرایط اقتصادی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬بین الملل‪ ،‬فرهنگی‬ ‫و سیاســی کشــور صحنــه ریاســت جمهوری و مدیریت‬ ‫قوه مجریه را ترک کرد و رفت بنابراین این برای احمدی نژاد‬ ‫نیازمند ان است که به یک بازسازی مجدد بیندیشد و از این‬ ‫زاویه است که معتقدم دارد حضور خودش را شکل می دهد‬ ‫نه اینکه بخواهد دوباره به صحنه ریاست جمهوری برگردد‪.‬‬ ‫یعنــی شــما می گوییــد برنامــه ای بــرای‬ ‫ریاســت جمهوری ندارد و فقط بــرای طرح نام‬ ‫خودش در رسانه ها تحرک سیاسی دارد؟‬ ‫اگر موقعیتی برایش پیش ایــد و اجماعی روی او‬ ‫حاصل شود ‪ -‬که بعید است ‪ -‬شاید جاه طلبی اش تحریک‬ ‫شود و نام نویسی کند اما االن تحلیلم این است که خودش‬ ‫جمع بندی نسبت به نگاه حاکمیت و جامعه دارد‪ ،‬بنابراین‬ ‫فقط می خواهد از فرصت برای بازسازی و طرح مجدد خود‬ ‫استفاده کند‪ .‬او از نگاه منفی حاکمیت و نگاه منفی جامعه‬ ‫نســبت به خود ارزیابی دقیقی دارد‪ .‬در این سفرهایی هم‬ ‫که می رود و به چند منطقه اطراف تهران یا برخی استان ها‬ ‫رفت‪ ،‬خیلی استقبال گرم و انچنانی از او صورت نگرفت‪.‬‬ ‫این نشــان می دهد جامعه نســبت به پدیــده احمدی نژاد‬ ‫کامال بی تفاوت است‪.‬‬ ‫با توجه به این صحبت شــما کــه می گویید او از‬ ‫نگاه منفی حاکمیت و مردم نسبت به خودش اگاه‬ ‫است‪ ،‬احتمال دارد احمدی نژاد با فضاسازی موج‬ ‫اجتماعی ایجاد کند اما در انتخابات ثبت نام نکند‬ ‫و این موج اجتماعی را پشت ســر نامزد مطلوب‬ ‫خود بیاورد؟‬ ‫طبیعتا چنین کســی باید به طور منطقی در ارایش‬ ‫حلقه اول او حضور داشته باشد‪ .‬االن در حلقه اول اطراف‬ ‫اقای احمدی نژاد چه کسانی هستند که می توانند گفتمان‬ ‫او را نمایندگی کنند و در جامعه هم رای معناداری داشــته‬ ‫باشند‪ .‬به نظر من چنین کســی در حلقه اول اطراف اقای‬ ‫احمدی نژاد وجود خارجی ندارد‪.‬‬ ‫احمدی نژاد فرصتی را پیدا کرده که بیرون از کالس‬ ‫درس در صحنه اجتماعی به بازگویی و واگویی اندیشه ها‪،‬‬ ‫ارمان ها و ایدهــای خودش اقــدام کند که البتــه به این‬ ‫مساله اشــکالی نمی بینم بلکه حق طبیعی یک فرد برای‬ ‫کنشگری سیاسی‪-‬اجتماعی است‪ ،‬ان هم کسی که ‪8‬سال‬ ‫رئیس جمهور بود‪ .‬به نظــر من این شــرایط باید به لحاظ‬ ‫اجتماعی فراهم باشــد‪ ،‬بیاید دوباره حرف هایش را بزند و‬ ‫نظراتش شنیده و نقد و بررسی شود‪.‬‬ ‫بــه نظر شــما اقــای مشــایی همچنان بــا اقای‬ ‫احمدی نژاد است یا انها از هم فاصله گرفتند؟‬ ‫خیر معتقدم اقای مشــایی شــخصیت مستقلی‬ ‫از پدیــده احمدی نژاد اســت‪ .‬او هم خودش را مســتقل‬ ‫از ایــن می داند‪ .‬بیشــتر باید گفــت احمدی نــژاد جذب‬ ‫ویژگی ها و مختصات شخص مشایی شد تا مشایی نسبت‬ ‫به احمدی نژاد چنین نگاهی داشــته باشــد‪ .‬با وجود همه‬ ‫ارادت و رابطه مرید و مرادی کــه بین اقای احمدی نژاد و‬ ‫اقای مشایی بود‪ ،‬حسب اطالعی که داریم امروز در حلقه‬ ‫اول یاران نزدیک احمدی نژاد قــرار ندارد‪ .‬از طرفی اقای‬ ‫مشایی را هوشمندتر از ان می دانم که باتوجه به نگاهی که‬ ‫در عرصه حاکمیتی نسبت به او است در این صحنه حضور‬ ‫پیدا کند و وارد رقابت ریاست جمهوری شود‪.‬‬ ‫اقای هاشمی ثمره و الهام چه طور؟‬ ‫انها قــدرت رای اوری ندارند‪ .‬البته کســانی مثل‬ ‫هاشمی ثمره هوشمند تر از این هستند که وارد بازی حساس‬ ‫ریاست جمهوری شوند چون پست ریاست جمهوری جایگاه‬ ‫و موقعیتی اســت که به نظر می رســد افراد با ویژگی ها و‬ ‫مختصات تعریف شده باید درونش قرار بگیرند و حتی وارد‬ ‫عرصه رقابت شــوند‪ .‬فکر نمی کنم هیچ یک از منصوبان‬ ‫اقای احمدی نژاد به این میدان وارد شوند و جرات ثبت نام‬ ‫را به خود بدهند‪ .‬مگر اینکه برای دوره سال ‪ 1400‬باشد‪.‬‬ ‫اگــر روحانــی بــه هــر فرضــی چــه فــرض‬ ‫اصالح طلبــان یا فرض اصولگرایــان کاندیدای‬ ‫ریاست جمهوری نشد ایا کاندیدای دیگری وجود‬ ‫دارد کــه اعتدالیون‪ ،‬اصالح طلبان و بخشــی از‬ ‫اصولگرایان را پشت سر خود بیاورد؟‬ ‫در جبهــه اصالحــات نامزد بــرای احراز پســت‬ ‫ریاســت جمهوری کم نیســت ‪ ،‬حتی کســانی که بتوانند‬ ‫هواداران دولت و اصولگرایان معتدل را به خود جلب کنند‬ ‫ولی اصالح طلبان برای اینکه ذهــن جامعه متوجه پدیده‬ ‫دیگری غیر از اقای روحانی نشــود از طرح چنین مباحثی‬ ‫پرهیز دارند‪ .‬بــه عبارت دیگر نمی خواهند ذهن سیاســی‬ ‫جامعه را جز اقای روحانی به ســمت و سوی دیگری سوق‬ ‫دهند‪.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫سیاست‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫وقتی هاشمی رد شد‬ ‫ممکن است روحانی هم رد شود‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫گفت وگوی مثلث با علی صوفی‬ ‫اقای مسیح مهاجری اخیرا گفت‪« :‬اقای روحانی‬ ‫برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری سال‬ ‫‪ 96‬تردید داشت اما در نهایت راضی شد»‪ ،‬به نظر‬ ‫شما این تردید از کجا ناشی می شود؟‬ ‫اقای خاتمی هم بعد از چهار ســال برای نامزدی‬ ‫دوباره در انتخابات ریاســت جمهوری تردید داشت‪ ،‬به هر‬ ‫حال فکر می کرد انچه را کــه در توانش بــود و باید انجام‬ ‫می داد در همان چهار ســال اول اجرا کــرد‪ .‬اقای روحانی‬ ‫نیز کارهای بزرگی در ســه سال نخســت ریاست جمهوری‬ ‫انجام داد‪ ،‬منتها موانع بسیار زیادی هم پیش روی اوست‬ ‫تخریب هایی که علیه او و دولت او انجام می شود سنگین‬ ‫اســت‪ .‬فکر می کنم اگر تردیدی در اقای روحانی به وجود‬ ‫می اید‪ ،‬به خاطر ان اســت که موانع پیــش روی او هر روز‬ ‫بیشــتر می شــود؛ از طرفی تخریب ها نیز در حــال ازدیاد‬ ‫است‪ .‬البته طبیعی است که اقای روحانی باید به پشتوانه‬ ‫رای اش فکر کند و فکر نمی کنم درباره پشــتوانه رای اش‬ ‫دغدغه ای داشته باشــد چون اصالح طلبان در هر حال از‬ ‫او حمایت می کنند و تا االن کاندیدای دیگری ندارند و بعید‬ ‫هم است که بخواهند یک رقابت درونی را شکل بدهند‪ .‬به‬ ‫هیچ وجه این کار را نخواهند کرد بنابراین کاندیدای محوری‬ ‫اقای روحانی است حتی صحبت هایی است که ممکن است‬ ‫او را رد صالحیــت کنند بنابراین همه اینهــا می تواند محل‬ ‫ تردید برای اقای روحانی باشد‪.‬‬ ‫االن احتمــال ردصالحیت اقــای روحانی مطرح‬ ‫می شــود‪ ،‬برخی می گوینــد این شــائبه از درون‬ ‫جریان اصالحات بیرون امد تا با ایجاد یک نگرانی‬ ‫مهم و حائز اهمیت بســیج پایگاه رای اجتماعی‬ ‫خودشان را در صحنه داشته باشند و ان را حفظ‬ ‫کنند یا دیــدگاه دیگر ان اســت که جنــاح مقابل‬ ‫می خواهد با این مباحث اقای روحانی را تضعیف‬ ‫کند‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫نواصولگراها ســعی می کنند از تمام قدرتی که در‬ ‫اختیار دارند بــرای حذف رقیب بهره بگیرنــد‪ .‬معموال انها‬ ‫وقتی در رقابت کم می اورند به ســمت تخریب و اســتفاده‬ ‫از ابزارهایــی می روند که بــرای این کار در اختیــار دارند‪.‬‬ ‫ایــن فرضیــه از طــرف نواصولگراها مطرح می شــود که‬ ‫«مواضع اقــای روحانی ضدوالیت و رهبری بــوده و به هر‬ ‫حال مواردی اســت که می تواند به عنوان سند و دلیل اورد‬ ‫که مقام معظم رهبری این طور گفتند اما بعد بالفاصله اقای‬ ‫روحانی ان طور گفت»‪ .‬اینها مواضع واقعی انها اســت و‬ ‫گمانه زنی تلقی نمی شود بلکه واقعا وجود دارد‪ .‬االن طیفی‬ ‫در جریان اصولگرا کامــا در این راســتا حرکت می کند و‬ ‫برای دولت هم این حرکت محرز است چون اقای نوبخت‬ ‫به عنوان سخنگوی دولت می گوید‪« :‬یک اتاق فکر ایجاد‬ ‫بحران برای دولت تشکیل شده است تا هر روز یک بحران‬ ‫درست کند» بنابراین معلوم است این خواب و خیال نیست‬ ‫و وجود دارد بنابراین یکی از ســناریوهایی که ممکن است‬ ‫وجود داشته باشد این اســت که جناح رقیب بخواهد تایید‬ ‫صالحیت اقــای روحانی بــرای ورود به عرصــه انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری ســال ‪ 96‬را با طرح چنیــن مواضعی به‬ ‫خطر بیندازد‪.‬‬ ‫از اقای ناطق نقل شــده کــه گفتــه‪« :‬در یافتن‬ ‫گزینه هــای غیــر از روحانــی هم فعال باشــیم‪،‬‬ ‫نامزدی تنهای روحانی‪ ،‬ریســک است»‪ ،‬به نظر‬ ‫شما این جمله از احتمال ردصالحیت اقای روحانی‬ ‫ناشی می شــود یا انکه می خواهد بگوید جریان‬ ‫اعتدال و جریان اصالحات دنبال یک کاندیدای‬ ‫در سایه باشند تا ارایی که از اقای روحانی ریزش‬ ‫می کند را به خود اختصاص دهد؟ کدام یک از این‬ ‫دو برداشت قرین به واقع است؟‬ ‫من با همین بینه ای که دربــاره ردصالحیت اقای‬ ‫روحانی عرض کردم‪ ،‬می گویم االن در بین اصالح طلبان‬ ‫و حامیان دولت نیز توجه به این احتمال مطرح است حتی‬ ‫اگر امکان وقوعش یک درصد باشد چون اگر توجه نکنیم‬ ‫و اتفاق بیفتد ما نمی توانیم کاندیدای جانشین معرفی کنیم‬ ‫بنابراین خود به خود منطق اقتضا می کنــد همه جوانب را‬ ‫در نظر بگیریم‪ .‬ســال ‪ 80‬اقای خاتمی امد کاندیدا شــد و‬ ‫هیچ نشانه ای هم از اینکه او را بخواهند ردصالحیت کنند‬ ‫وجود نداشــت بلکه به عکس دیده می شد اصرار است که‬ ‫اقای خاتمی دوباره نامزد انتخابات ریاست جمهوری شود‬ ‫ولی االن برای یک دوره ای شدن و چهار ساله بودن مدت‬ ‫ریاســت جمهوری اقای روحانی تبلیغات پرحجمی صورت‬ ‫می گیرد‪ ،‬بنابراین حتــی اگر احتمال وقــوع ردصالحیت‬ ‫اقــای روحانی یک درصد هم باشــد ریســک محســوب‬ ‫می شــود و نبایــد ان را نادیده گرفــت‪ .‬انچــه االن برای‬ ‫اصالح طلبان مطرح است این اســت که باید همراه اقای‬ ‫روحانی اصالح طلبانی باشند که کاندیدا شوند نه به خاطر‬ ‫انکه مقابل او قد علم کنند یا رقابت درونی شکل بگیرد‪ ،‬بلکه‬ ‫او را تا روز انتخابات مشایعت کنند و انجا کنار بکشند بنابراین‬ ‫این بحثی است که مطرح است‪.‬‬ ‫درباره تحلیل این نــگاه اصالح طلبان دیدگاهی‬ ‫وجود دارد‪ ،‬برخی اصولگرایان می گویند‪« :‬چون‬ ‫اســیب ردصالحیت رئیس جمهور مستقر خیلی‬ ‫زیاد اســت چنین اتفاقی قطعــا رخ نخواهد داد‬ ‫اما اصالح طلبان این مســاله را مطــرح می کنند‬ ‫تا توجیهی بــرای حضور کاندیــدای دوم انها در‬ ‫صحنه انتخابات ریاســت جمهوری باشد» نظر‬ ‫شما چیست؟‬ ‫قطعا این طور نیست که اصالح طلبان در پوشش‬ ‫بیان چنین احتمالی بخواهند کاندیدای دومی را وارد صحنه‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 96‬کنند‪ .‬اصالح طلبان با‬ ‫چه امید و هدفی می خواهند کاندیــدای دوم در انتخابات‬ ‫داشته باشــند؟ اگر اصالح طلبان مطمئن باشند که اقای‬ ‫روحانی نامزد قطعی انتخابات ریاســت جمهوری اســت و‬ ‫خطری او را تهدید نمی کند‪ ،‬نامزد دومی نخواهند داشت‪.‬‬ ‫البته این خطــر فقط مربوط به ردصالحیــت اقای روحانی‬ ‫نیســت‪ ،‬االن خانم کلینتون که در مراســم ‪ 11‬ســپتامبر‬ ‫غش کرد و تردید ایجاد شد که او بتواند رقابت خود را برای‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری امریــکا ادامه دهــد ‪ ،‬چنین‬ ‫احتمالی برای هر انســانی وجود دارد؛ پس داشــتن یک‬ ‫کاندیدای سایه معقول به نظر می اید و سوءظنی که نسبت‬ ‫به اصالح طلبان وجود دارد رد است چون اصالح طلبان به‬ ‫هیچ وجه نمی خواهند از اقای روحانی عبور کنند مگر اینکه‬ ‫اقای روحانی صراحتا اعالم کند من از اصالح طلبان جدا‬ ‫می شوم و تبری می جویم‪ ،‬ان بحث دیگری است‪ .‬در کل‬ ‫اصالح طلبان به دنبال طرح یک کاندیدای رقیب برای اقای‬ ‫روحانی نیستند‪.‬‬ ‫به نظر شــما امــکان دارد که یــک رئیس جمهور‬ ‫مستقر رد صالحیت شود؟‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫صحنه ای ورود می کند و من احتمــال می دهم او موانعی‬ ‫را که پیش رو دارد برای ورود به انتخابات سال اینده نادیده‬ ‫بگیرد و احتمــاال بخواهــد ورود کنــد‪ .‬ورود احمدی نژاد‬ ‫می تواند این احتمال را پیش بیاورد که شاید سناریویی است‬ ‫که با ورود او‪ ،‬هر دو را بخواهند ردصالحیت کنند یعنی این‬ ‫ردصالحیت توجیهی برای ردصالحیت اقای روحانی باشد‪.‬‬ ‫اگر اقای روحانی بخواهد تنها در صحنه حضور داشته باشد‬ ‫و تنها کسی که ردصالحیت شود او باشد هزینه این کار باال‬ ‫می رود نسبت به زمانی که اقای احمدی نژاد رئیس جمهور‬ ‫ســابق و مورد حمایت اصولگرایان ردصالحیت شود‪ ،‬ان‬ ‫وقت ردصالحیت اقای روحانی توجیه پیدا می کند اما نکته‬ ‫دیگر انکه به هر حال اینها برای ادامه تخریب اقای روحانی‬ ‫به کسی مثل اقای احمدی نژاد احتیاج دارند حال انکه اقای‬ ‫احمدی نژاد دســت باال را ندارد چون عملکرد هشت سال‬ ‫ریاست جمهوری اش تا االن به طور جدی به مبارزه طلبیده‬ ‫نشده است‪ ،‬فقط در سال ‪ 88‬یک دوره عملکرد چهار ساله‬ ‫داشــت‪ .‬بعد از ان عملکردش خیلی بدتر بود‪ .‬االن اقای‬ ‫روحانی تحفظ به خرج داد و در ابتدای ریاست جمهوری اش‬ ‫وضعیت واقعی کشور را بعد از تحویل گرفتن اعالم نکرد و‬ ‫بعد هم به خاطر پیشبرد مذاکرات هسته ای منفعل شد و از‬ ‫درگیر شــدن و ایجاد چالش های درونی و حاشیه سازی در‬ ‫فضای سیاسی داخلی کشور کناره گرفت و سعی کرد تحفظ‬ ‫به خرج دهد‪ .‬اگرچه برخی مســائل باالخره مطرح شد اما‬ ‫عمق فاجعه خیلی بیشــتر از اینها بود؛ اگر احمدی نژاد به‬ ‫صحنه انتخابات بیاید اصل مســائل انجا ظهور و بروز پیدا‬ ‫خواهد کرد و احمدی نــژاد نمی تواند از پس بحث بر بیاید‪.‬‬ ‫این اشتباه است که اگر کســی فکر کند اقای احمدی نژاد‬ ‫می تواند چنین کاری را انجام دهد‪ .‬من اصال قیاس اقای‬ ‫احمدی نژاد با اقــای روحانی را مع الفــارق می دانم‪ .‬اقای‬ ‫روحانی چه خطری می تواند برای نظام داشــته باشد وقتی‬ ‫سیاســت های خارجی ما همــه با نظر و تاییــد مقام معظم‬ ‫رهبری انجام می شود ایشان کامال بر اوضاع مسلط است‬ ‫و قطعا اجازه تخطی به کسی را نخواهد داد‪ .‬از طرفی اقای‬ ‫احمدی نــژاد هم گزینه پرخطری نیســت‪ .‬بــه نظرم اقای‬ ‫احمدی نژاد به صحنه هم بیاید شــاید بد نباشد‪ .‬به شرطی‬ ‫که گزینه این نباشد که بخواهند هر دو را ردصالحیت کنند‪.‬‬ ‫پس شما نه اقای احمدی نژاد و نه اقای روحانی را‬ ‫برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری نامزد‬ ‫پر خطری نمی دانید؟‬ ‫اگر احتمال رئیس جمهور شدن اقای احمدی نژاد‬ ‫وجود داشــته باشــد واقعا فاجعه اســت‪ .‬عملکــرد اقای‬ ‫احمدی نــژاد به گونه ای بود کــه باالخره دوســتانش او را‬ ‫به عنوان جریان انحرافی مطــرح کردند بنابراین از ان نظر‬ ‫برای انها هم اقــای احمدی نژاد خیلی پر خطر اســت‪ .‬از‬ ‫نظر ما هم که مدیریت ‪ 8‬ســاله اقای احمدی نژاد را دیدیم‬ ‫قطعا احتمال ریاســت جمهوری دوباره او از خطر می گذرد‬ ‫و تعبیر فاجعــه را می توان بــرای این اتفاق بــه کار برد که‬ ‫دوباره بخواهیم شــاهد چنین مدیریتی در دستگاه اجرایی‬ ‫کشور باشیم‪.‬‬ ‫به نظر شــما احتمال ردصالحیت هر دوی اقایان‬ ‫روحانی و احمدی نژاد چند درصد است؟‬ ‫مــن ردصالحیت اقــای روحانــی را خیلــی قوی‬ ‫نمی بینم اما ردصالحیت اقای احمدی نژاد را خیلی قوی تر‬ ‫می بینم‪.‬‬ ‫شــما از موانــع پیــش روی اقــای احمدی نــژاد‬ ‫برای تایید صالحیت گرفتن از شــورای نگهبان‬ ‫ســخن گفتید‪ ،‬یک خبری هم امده که «به اقای‬ ‫احمدی نژاد گفتند کاندیدای ریاســت جمهوری‬ ‫نشــود» ‪ ،‬به نظر شــما اقای احمدی نژاد چه کار‬ ‫خواهد کرد؟‬ ‫اقای احمدی نژاد هیچ نظمی را قبول ندارد‪ ،‬یعنی‬ ‫اگر کامال مستدل دالیل ردصالحیت او بیان شود‪ ،‬از نظر‬ ‫اقای احمدی نژاد شورای نگهبان حق چنین کاری را ندارد‪.‬‬ ‫او اساسا با این نظم و نظام خیلی فاصله دارد بنابراین سعی‬ ‫می کند به اینها اعتنایی نکند مگر پرونده ای که االن درباره‬ ‫او وجود دارد جلویش گذاشته شود و او بداند که اگر بخواهد‬ ‫ورود کند و ریسک کند هزینه اش بسیار باالست و احتماال‬ ‫عقبه رای خودش را از دست بدهد‪.‬‬ ‫منظــور شــما از پرونــده ان اســت کــه دالیــل‬ ‫ردصالحیت را به اقای احمدی نژاد نشان دهند؟‬ ‫نــه پرونده مالــی را که بــرای اقــای احمدی نژاد‬ ‫تشــکیل شــده و وجود دارد جلویش باز کنند و ورق بزنند‪.‬‬ ‫البته این پرونده به خاطر مالحظاتی هنوز به جریان نیفتاده‬ ‫است‪.‬‬ ‫به نظر شــما اگــر احمدی نژاد ببینــد راهی برای‬ ‫حضــور در انتخابــات ریاســت جمهوری ســال‬ ‫‪ 96‬نــدارد مدل هاشــمی ‪ -‬روحانــی ســال ‪ 92‬را‬ ‫کپی برداری خواهد کرد؟‬ ‫اگر بدیل او‪ ،‬اقای مشــایی باشــد بلــه همه توان‬ ‫و اعتبارش را پشــت این قضیــه قرار خواهــد داد ولی غیر‬ ‫مشایی نه‪.‬‬ ‫مشایی که سال‪ 92‬ردصالحیت شد‪ ،‬احتمال ندارد‬ ‫احمدی نژاد‪ ،‬ثمره هاشمی‪ ،‬الهام یا بقایی را مورد‬ ‫حمایت قرار دهد؟‬ ‫خیر‪ ،‬بعید اســت‪ .‬اقای جلیلــی کاندیدای جبهه‬ ‫پایداری بود ‪،‬از ســد شــورای نگهبان هم عبور کرد و تایید‬ ‫صالحیت شــد اما تایید صالحیت بقیه افراد ضعیف است‬ ‫به عنوان اینکه یک رجل سیاسی شناخته شوند‪.‬‬ ‫یک نکتــه ای را درباره اقــای احمدی نژاد مطرح‬ ‫می کنند که او تصور می کند فقط خودش می تواند‬ ‫اقای روحانــی را در انتخابات ریاســت جمهوری‬ ‫شکست دهد‪ ،‬به نظر شــما چنین باوری درست‬ ‫است؟‬ ‫خیر‪ ،‬اقای احمدی نژاد که نمی تواند اقای روحانی‬ ‫را شکست دهد‪ ،‬پشتوانه رای اقای احمدی نژاد رای سنتی‬ ‫اصولگراهــا بود‪ .‬این پشــتوانه رای ســنتی معموال با یک‬ ‫اشاره پشت هر کاندیدایی می رود‪ ،‬کما اینکه سال ‪ 84‬هم‬ ‫تقریبا دو ســه روز مانده به انتخابات مشخص شد این رای‬ ‫سنتی به جای انکه پشت اقای قالیباف باشد به سمت اقای‬ ‫احمدی نژاد سوق پیدا کرده است و احمدی نژاد توانست با‬ ‫ان رای سنتی پیروز شــود اما االن ان رای سنتی پشت سر‬ ‫اقای احمدی نــژاد نخواهد امد‪ ،‬اقــای احمدی نژاد تمام‬ ‫امیدش به سیاســت های پوپولیستی اش است و پایگاهی‬ ‫که می تواند در طبقات پایین جامعــه به خاطر نارضایتی از‬ ‫وضعیت اقتصادی با شعارهای پوپولیستی برای خود فراهم‬ ‫کند‪ ،‬اقای احمدی نژاد بیشترین امیدش به این قشر است‬ ‫و دارد روی این قشر کار می کند‪ .‬بنابراین اقای احمدی نژاد‬ ‫ممکن اســت به این پایگاه رای امید داشــته باشد اما این‬ ‫پایگاه رای انچنان وسیع و زیاد نیست که بتواند فقط با تکیه‬ ‫بر این پشتوانه در انتخابات پیروز شود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫با اتفاقاتی که در ادوار مختلف انتخابات رخ داد و‬ ‫شاهد انها بودیم چنین می نماید که هر احتمالی وجود دارد‪.‬‬ ‫به هر حال بعضی از رادیکال ها هستند که منطق شان این‬ ‫است‪ .‬سال ‪ 92‬ردصالحیت اقای هاشمی رفسنجانی اتفاق‬ ‫افتاد در حالی که کسی فکرش را هم نمی کرد‪ .‬خب طبیعی‬ ‫است وقتی اقای هاشمی را ردصالحیت کردند ردصالحیت‬ ‫اقای روحانی ســهل و اســان تر و همراه با توجیه بیشتری‬ ‫خواهد بود‪ .‬مخصوصا در نظر بگیریم باالخره این جریان‬ ‫دنبال این است که همه چیز یکدســت شود و به هیچ وجه‬ ‫حاضر نیست که در قدرت شریکی داشته باشد‪ .‬توجیه شان‬ ‫این است که کشور شــاید در معرض خطر باشد پس موجه‬ ‫است که همه ارکان حاکمیت یک دست شود تا خیال شان‬ ‫راحت باشد‪.‬‬ ‫ایا این احتمال وجود دارد خود اقــای روحانی در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام نکند؟‬ ‫این مســاله به همــان بحــث اول بر می گردد که‬ ‫گفته شــد در اقای روحانی تردید به وجود امده است‪ .‬اگر‬ ‫اقای روحانی را خیلی تحت فشــار قرار دهند به هر حال با‬ ‫بحث های حیثیتی که ممکن اســت برای او پیش بیاورند‬ ‫بخواهند مثال یکسری مسائل مالی را به اطرافیان او نسبت‬ ‫بدهند‪...‬‬ ‫موضوعاتی که برای اقای حسین فریدون مطرح‬ ‫شد؟‬ ‫بله‪ ،‬اگر اینها جدی باشد خب اقای روحانی شاید‬ ‫دیگر تردید کند بخواهد این وضع را ادامه دهد اما اگر اقای‬ ‫روحانی احساس کند احتمال اینکه بتواند در این انتخابات‬ ‫حضور داشته باشد و شرایط با توجه به توافقات هسته ای و‬ ‫اجرای برجام و روند رو به رشد اوضاع اقتصادی و خروج از‬ ‫رکود و سرمایه گذاری های خارجی‪ ،‬چشم انداز برای تداوم‬ ‫ریاســت جمهوری او روشــن اســت دیگر تردید نمی کند‪.‬‬ ‫بر خالف سال ‪ 92‬که در ان ســال همه چشم اندازها منفی‬ ‫بود ولی اقای روحانی امــد و اصالح طلبان هم حضور پیدا‬ ‫کردند‪ ،‬االن چشم انداز چهار سال اینده مثبت است و خیلی‬ ‫نسبت به گذشته وضعیت روشن تر اســت‪ .‬خیلی موانع از‬ ‫پیش پای دولت برداشــته شــدند‪ .‬وضع بین المللی خوب‬ ‫اســت و تحریم ها به میزان قابل توجهی برداشــته شــدند‬ ‫و امید اســت تمام تحریم ها برداشــته شــود بنابراین فکر‬ ‫می کنم اقای روحانی به طور طبیعی بخواهد ‪ 4‬سال دیگر‬ ‫هم در ریاســت جمهوری باشــد تا ثمره کارش را ببیند مگر‬ ‫اینکه تخریب ها انچنان زیاد باشد که او فکر کند حضورش‬ ‫در انتخابات ریســک اســت و نخواهند گذاشــت او تا روز‬ ‫انتخابات در صحنه باشد‪.‬‬ ‫پس شــما این زمینه تردید را همچنــان در اقای‬ ‫روحانی می بینید؟‬ ‫بله فکر می کنم اقای روحانی حتما به این مسائل‬ ‫فکر می کند‪.‬‬ ‫دو اظهارنظر را در هفته گذشــته داشتیم و البته‬ ‫هر دو نیز بعد از چند ساعت تکذیب شدند؛ یکی‬ ‫مربوط بــه اقای مقدم فــر بود که گفت‪« :‬ســی‬ ‫بار مجبور شــویم بــه روحانــی رای می دهیم اما‬ ‫به احمدی نژاد نــه» و یک جملــه ای را هم اقای‬ ‫شریعتمداری بیان کرد که «روحانی و احمدی نژاد‬ ‫گزینه های پرخطر انتخاباتی انــد» که این جمله‬ ‫گزاره ردصالحیــت هر دوی اقایــان احمدی نژاد‬ ‫و روحانــی را در انتخابــات ریاســت جمهوری به‬ ‫ذهن متبــادر می کند‪ .‬همان طور که شــما گفتید‬ ‫ســال ‪ 92‬اقای هاشــمی و اقای مشــایی هر دو‬ ‫ردصالحیت شدند‪ ،‬ایا مشابه این اتفاق سال ‪96‬‬ ‫تکرار می شود؟‬ ‫اقــای احمدی نــژاد روحیه اش طوری اســت که‬ ‫ریســک پذیر اســت‪ .‬با اعتماد به نفســی کــه دارد در هر‬ ‫‪5‬‬ ‫علی صوفی دربــاره احتمــال ردصالحیت اقای‬ ‫روحانــی در انتخابات ریاســت جمهوری ســال اینده‬ ‫معتقد است‪ :‬وقتی اقای هاشمی را ردصالحیت کردند‬ ‫ردصالحیت اقای روحانی ســهل و اسان تر و همراه با‬ ‫توجیه بیشتری خواهد بود‪ .‬این زمینه تردید همچنان‬ ‫در اقای روحانی وجــود دارد و او حتما به این مســائل‬ ‫فکر می کند‪ .‬وی دربــاره ردصالحیت احمدی نژاد هم‬ ‫می گوید‪ :‬احمدی نژاد ریسک پذیر است‪ .‬با اعتماد به‬ ‫نفسی که دارد در هر صحنه ای ورود می کند و احتماال‬ ‫او موانعی که پیش رو دارد برای ورود به انتخابات سال‬ ‫اینده نادیده بگیرد و بخواهد ورود کند‪.‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫‪43‬‬ ‫خصومت سعودی‬ ‫بین الملل‬ ‫تنش هایسیاسیمیانتهرانوریاضدرهفتهگذشتهبهاوجخودرسید‪.‬بههمیندلیلبرخی‬ ‫کارشناسان بر این باورند که حکومت سعودی به طور رسمی سیاست تهاجمی را برای ب هراه انداختن‬ ‫جنگ علیه تهران اغاز کرده است‪ .‬این در حالی است که در شرایط کنونی ایران کاربرد راه حل های‬ ‫سیاسیرابرافزایشتنش هاوجدال هاترجیحمی دهد‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫جنگ سرد خاورمیانه ای‬ ‫عربستان به دنبال تنش زدایی با ایران نیست‬ ‫علیرضا میریوسفی‬ ‫رئیس گروه مطالعات خاورمیانه‬ ‫بین الملل‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫‪1‬‬ ‫عربســتان ســعودی در حال حاضر اراده سیاســی و‬ ‫عالقه‪‎‬ای برای کاهش تنش ها با ایران ندارد و می خواهد که‬ ‫این تنش ها ادامه پیدا کند‪ .‬در واقع رفتار عربستان در منطقه‬ ‫لزوما ارتباط مســتقیمی با نحوه رفتار ایران یا واکنش های‬ ‫تهران ندارد بلکه این رفتار بیشــتر پیــرو دو عامل متاثر از‬ ‫چالش‪‎‬های داخلی و رقابت‪‎‬های شــدید قدرت در خاندان‬ ‫سلطنتی است؛ نخست موضوع انتخابات و سیاست خارجی‬ ‫اینده امریکا در قبال عربستان و حمایت احتمالی از هر یک‬ ‫از دو فرد رقیب در جانشینی ملک سلمان و دیگری موضوع‬ ‫ســوریه و نحوه حل و فصل بحــران در این کشــور‪ .‬بعد از‬ ‫انقالب های عربی در ســال ‪ 2011‬که یک تهدید وجودی‬ ‫برای عربســتان محسوب می شــد و سران ســعودی را به‬ ‫وحشت انداخت که این انقالب های عربی باعث تغییرات‬ ‫ساختاری در این کشور شود‪ ،‬ریاض‪ ،‬سوریه را مفری برای‬ ‫منحرف کردن جریان انقالب های عربی دید و تالش کرد‬ ‫به نوعی سرکوب شــدید تظاهرات و خواسته های مشروع‬ ‫مردمی را در داخل کشــور خودش به موضوعات سوریه و‬ ‫جنگ شیعه و ســنی و اختالفات مصنوعی با ایران و نظا یر‬ ‫ان منحرف کند‪ .‬اوایل سال ‪ 2011‬هر هفته شاهد برگزاری‬ ‫جمعه های خشم در شهرهای مختلف عربستان بودیم که‬ ‫ســعودی ها توانســتند با برون فکنی به همراه کمک های‬ ‫مالی بی سابقه به اقشار فقیر در داخل عربستان این امواج‬ ‫را کنترل کنند‪ .‬امروز کماکان سوریه و یمن برای عربستان‬ ‫بســیار مهم اســت و حل و فصل موضوع ســوریه و یمن و‬ ‫حرکت منطقه به سمت ثبات به ضرر عربستان تمام خواهد‬ ‫شد؛ چراکه در چنین شرایطی مجددا خواسته های مشروع‬ ‫مردمی در ان کشور افزایش پیدا خواهد کرد و در کنار ان‪ ،‬به‬ ‫دلیلکاهششدیددرامدهاینفتیعربستان‪،‬سوبسیدهای‬ ‫مســتقیم و برنامه های رفاهی که برای کنترل جنبش های‬ ‫مردمی استفاده می شد‪ ،‬توانایی دولت ریاض افت خواهد‬ ‫کرد‪ .‬به عــاوه دولت ســعودی در چنین شــرایطی باید به‬ ‫افکار عمومی داخلی و منطقه درباره نتایج جنگ چندساله‬ ‫توضیح دهد‪ .‬به عنوان نمونه طرح هایی نظیر چشــم انداز‬ ‫‪ 2030‬که بر اساس ان عربســتان اعالم کرده در نظر دارد‬ ‫از درامد نفت مســتقل شــود‪ ،‬اگرچه یک برنامه نمایشی با‬ ‫هدف بیشتر تحت تاثیر قرار دادن دولتمردان امریکا برای‬ ‫حمایت از فردی خاص در داخل عربســتان است ولی این‬ ‫طرح نیز نشــان دهنده ان اســت که ریاض توانایی ادامه‬ ‫برنامه های پوپولیستی و ارائه کمک های مستقیم به مردم‬ ‫در ازای صرفنظر کردن از خواسته های مشرو ع اجتماعی و‬ ‫سیاسی شان را ندارد‪ .‬اتفاق دیگری که بعد از ‪ ٢٠١٥‬و مرگ‬ ‫ملک عبدالله شاهد بودیم این است که تعادل درونی ساختار‬ ‫عربستان برهم ریخت و عالوه بر مشکالتی که با روحانیان‬ ‫وهابی و شاهزادگان پر شمار داخل خاندان سلطنتی پیش‬ ‫امد‪ ،‬رقابت شــدیدی نیز میان ولیعهد و نایب ولیعهد یعنی‬ ‫محمد بن نایف و محمد بن سلمان شــکل گرفت که باعث‬ ‫شد نمایش های غیر معقول داخل این کشور تشدید شود‪.‬‬ ‫این مسائل نشــان می دهد که انگیزه های عربستان بیش‬ ‫از انکه مبتنی بر منافع ملی و منطقه ای و بین المللی در بلند‬ ‫مدتباشد‪،‬برخاستهازچالش هایداخلیدرعربستاناست‬ ‫ودیگریرقابتشدیددوطیفیاستکهمی خواهندحکومت‬ ‫اینده عربستان را بعد از ملک سلمان در دست بگیرند‪ .‬در این‬ ‫میان ســوریه در درجه اول و بعد یمن و تاحدودی بحرین‪،‬‬ ‫صحنــه تسویه حســاب و نمایش قــدرت بیــن جناح های‬ ‫مختلف عربستان شــده اند‪ .‬بنابراین اینکه موضوع سوریه‬ ‫به چه صورتی تمام می شود و چه اتفاقی در اینده بیفتد‪ ،‬در‬ ‫رفتارهای ریاض تاثیرگذار است‪.‬‬ ‫البته در دسامبر سال ‪ 2015‬زمانی که قطعنامه ‪٢٢٥٤‬‬ ‫صادر شد و به نظر می رســید که ائتالف چهارگانه روسیه‪،‬‬ ‫ایران‪ ،‬عراق و سوریه توانسته اند پروسه سیاسی را احیا کنند‬ ‫و حتی امریکا نیز رای مثبت به این قطعنامه داد‪ ،‬عربستان‬ ‫موفق شد این روند را با تاخیر و تخریب مواجه کند‪ .‬در حال‬ ‫حاضر نیز باید ببینیم ریاض تاچه حد می تواند در روند توافقی‬ ‫صلح در شام‬ ‫ایا اتش بس کری ‪ -‬الوروف در سوریه‬ ‫تداوم خواهد یافت؟‬ ‫رقابت ژئوپلتیک‬ ‫عربستان در به راه انداختن جنگ علیه‬ ‫ایران محتاط است‬ ‫توطئه شوم ال سعود‬ ‫جنگ میان تهران و ریاض بعید است‬ ‫احمد معنوی‬ ‫‪2‬‬ ‫کارشناس مسائل ژئوپلتیک‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫مفتی کل عربســتان در پاســخ به پیــام رهبر انقالب‬ ‫اسالمی ایران به حجاج مدعی شــد‪« :‬همه باید بدانیم که‬ ‫ایرانی ها مسلمان نیستند بلکه انها مجوسی هستند‪»...‬‬ ‫این کالم تشــدید کننده جنگ لفظی عربستان علیه‬ ‫ایران بود؛ جنگی که چند ســالی است از ســوی سران این‬ ‫کشــور در منطقه و جهــان با هــدف منزوی کــردن ایران‬ ‫به راه انداخته شــده است‪ .‬بر همین اســاس این یادداشت‬ ‫به دنبالمحتوا سازیبر اساسواقعیت هایتاریخیوتحلیل‬ ‫رفتار طرفین در طول تاریخ و پیش بینی روابط اینده ایران و‬ ‫عربستان است‪.‬‬ ‫بایدگفت هرچند جنگ میان ایران و عربســتان اصال‬ ‫برای هیچ کدام مطلوب نیست‪ ،‬ولی لفاظی سران سعودی‬ ‫تنش میان دو کشور را زیاد کرده و اکنون رقابت و تنش میان‬ ‫طرفین به خطرناکی انبار باروت رسیده است‪.‬این لحن تند‬ ‫حاکی از گســترش تنش در سراســر منطقه است به طوری‬ ‫که برخی ان را با وضعیــت اروپای پیــش از جنگ جهانی‬ ‫اول مقایســه می کنند‪.‬همه می دانند که ایران و عربستان‬ ‫دو کشور مهم و تاثیرگذار منطقه هستند و هرگونه تنشی در‬ ‫روابط می تواند برکل منطقه تاثیرگذار باشــد اما این جنگ‬ ‫لفظی میان مقامات دو کشور قطعا به ضرر هر دو خواهد بود‪.‬‬ ‫با نگاهی تاریخی می توان دید رابطه پرفرا زو نشــیب‬ ‫تهران و ریاض از لحظــه پیروزی انقالب اســامی مردم‬ ‫ایران تاکنون دســتخوش حوادث و رویدادهای مختلفی‬ ‫بوده و با وجود حســن نیت ایران و عزم مقامات کشــورمان‬ ‫برای داشــتن بهترین روابط با کشــورهای اسالمی‪ ،‬اما به‬ ‫سبب سیاست های خصمانه و کینه توزانه ال سعود‪ ،‬حالتی از‬ ‫تنش و بی ثباتی بر ان حاکم بوده و به ویژه طی سالیان اخیر‪،‬‬ ‫سعودی ها با رفتارها و سیاســت های ماجراجویانه و علنی‬ ‫کردن خصومت و دشمنی خود با ملت و نظام اسالمی ایران‪،‬‬ ‫ان را تشدید کرده اند‪ .‬در این راستا عربستان با اقداماتی از‬ ‫قبیل بستن سفارت و کنسولگری اش و محروم کردن حجاج‬ ‫و عمره گزاران جمهوری اســامی ایــران از ادای فریضه‬ ‫حج‪،‬دخالت نظامی در بحرین‪،‬اقدام کینه توزانه در جذب و‬ ‫اموزش و سرازیر کردن هزاران تروریست تکفیری از مناطق‬ ‫مختلف جهان به ســوریه و به را ه انداختن جنگ جهانی با‬ ‫مشارکت غربی ها و دیگر متحدانشان‪،‬اتهامات واهی علیه‬ ‫ایران مبنی بر حمایت تسلیحاتی از جنبش مردمی انصارالله‪،‬‬ ‫هتاکی به عمره گزاران ایرانی هنگام بازگشــت به ایران در‬ ‫فرودگاه جــده‪ ،‬فاجعه تلخ و دردناک منا و اعدام شــیخ نمر‬ ‫یبه‬ ‫النمرروحانیمطرحشیعیانعربستاننشاندادعالقه ا ‬ ‫رفع کدورت ها ندارد و در همین چارچوب به صورت یکطرفه‬ ‫روابطش با تهران را قطع کرده و پس از ان نیز با راه اندازی‬ ‫جنگ لفظی مذهبی بران شدت بخشید‪.‬‬ ‫در ایجــاد این وضعیت پر واضح اســت کــه ایران به‬ ‫موجب توافق هسته ای با ســران پنج به عالوه یک ازادی‬ ‫عمل منطق ها ی پیدا کــرده و این توافق برای ایران فرصت‬ ‫الزم را جهت ایجاد و تقویت شبکه ای از پیوندها در سراسر‬ ‫منطقه از لبنــان و ســوریه تا حوثی هــا و جوامع شــیعه در‬ ‫خلیج فارس و نقاط دیگر فراهم ســاخته است‪ .‬این توافق‬ ‫موقت هســته ای موجب کمک به مقاصد منطقه ای ایران‬ ‫شده و تهران حاال خودش را به عنوان تصمیم گیر در گذار‬ ‫سیاسی در سوریه و حضور قدرتمندانه در یمن می بیند‪ .‬اما‬ ‫تمایل ایران مبنی بر کسب کشور قدرتمند منطقه‪ ،‬بدترین‬ ‫کابوس برای عربستان شده به طوری که عربستان سعودی‬ ‫گمان می کند حضور قدرتمندانه ایران در یمن به حدی است‬ ‫که تهران می خواهد این کشــور را مدیریت کند تا چالشی‬ ‫برای قدرت منطقه ای عربســتان سعودی شــود‪ .‬بنابراین‬ ‫ریاض معتقد است تنش زدایی در منطقه بستگی به خروج‬ ‫نیروهای تهران از سوریه‪ ،‬عراق‪ ،‬یمن و هرجای دیگری که‬ ‫ریاض ممکن است در ان حضور داشته باشد‪ ،‬دارد‪ .‬با این‬ ‫وجود تهران که توافق هســته ای را در دست دارد‪ ،‬در حال‬ ‫عرض اندام در کل منطقه اســت و هرجا که بتواند متحدی‬ ‫قابل اتکا پیدا کند‪ ،‬حضــور دارد‪ .‬با این حــال رقابت میان‬ ‫ل مهم دیگری است‪ .‬اکنون تنش ها‬ ‫شیع هو ســنی هم عام ‬ ‫بین الملل‬ ‫که به تازگی میان روسیه و امریکا بر سر حل بحران سوریه‬ ‫حاصل شده اســت ســنگ اندازی کند و پروسه سیاسی در‬ ‫سوریه را با تاخیر مواجه کند‪.‬‬ ‫البته به نظر می رسد که هدف کلی عربستان این است‬ ‫که داستان سوریه را تاجایی ادامه دهد تا شرایط تغییر کند‬ ‫و شاید در زمان دیگری بتواند موضوع را در سوریه به شکل‬ ‫دیگری پیش ببرد‪.‬‬ ‫همچنیــن تا چنــد ماه پیــش بــه نظر می رســید که‬ ‫امریکایی ها بیشــتر متمایل به محمد بن نایف هستند اما با‬ ‫مانورهای محمد بن سلمان و عادل الجبیر‪ ،‬شانس محمد‬ ‫بن ســلمان برای جلب حمایــت امریکایی ها و رســیدن به‬ ‫سلطنتبعدازملکسلمانافزایشپیداکردهاست‪.‬بنابراین‬ ‫رفتار اینده عربســتان به دو عامل چشــم انداز حل و فصل‬ ‫مسائل ســوریه و انتخابات امریکا بستگی دارد و سرنوشت‬ ‫این مسائل‪ ،‬تعیین کننده رفتار عربستان خواهد بود‪.‬‬ ‫البته در این میان برخی سناریوها در خصوص روابط‬ ‫ایرانوعربستانمطرحاستکه سه سناریوخیلیمحتمل تر‬ ‫است ؛ سناریوی نخست‪ ،‬درگیری شامل یک جنگ محدود‬ ‫یا تمام عیار میان دو کشور است؛ این سناریو تا چند ماه پیش‬ ‫خیلی محتمل و قوی به نظر نمی رسید ولی امروز ایران باید‬ ‫این ســناریو را جدی تر بگیرد و با هشــیاری مسائل را دنبال‬ ‫کند‪ .‬حداقل این است که رژیم اسرائیل یا کشورهای غربی‬ ‫خیلی بی میل نیســتند که دو کشــور بزرگ اسالمی با منابع‬ ‫عظیم درگیر یکدیگر شــوند و چیزی شــبیه به انکه زمانی‬ ‫شاهد جنگ ایران و عراق بودیم مجددا پیش بیاید‪ .‬در حال‬ ‫حاضر بسیاری از محققان امریکایی پیشــنهاد داده اند که‬ ‫رئیس جمهور اینده ایاالت متحــده امریکا در خلیج فارس‪،‬‬ ‫سیاســتی تحت عنوان کرانه از راه دور را دنبــال کند‪ .‬این‬ ‫سیاست مبتنی بر ان است که ایران را با کشورهای حاشیه‬ ‫جنوب خلیج فارس و عربستان درگیر کنند‪ .‬اتفاقا در مقاالتی‬ ‫که می نویسند مورد مثال شان جنگ ایران و عراق است‪.‬‬ ‫البته امیدواریم که سران عربستان با وجودی که طی‬ ‫بیش از یک سال گذشته به رفتارهای افراطی روی اورده اند‬ ‫و بســیاری رفتارهای منفی غیرقابل پیش بینی از خود بروز‬ ‫داده اند‪ ،‬اما به این سمت حرکت نکنند‪ .‬ســناریوی دوم در‬ ‫خصوص اینده روابــط تهران‪-‬ریاض‪ ،‬ادامه وضعیت فعلی‬ ‫یا وضعیت جنگ سرد اســت‪ .‬در این حالت‪ ،‬جنگ نیابتی‬ ‫و جنگ لفظی میان دو کشــور تداوم خواهد داشت که این‬ ‫سناریو نیز هزینه های خود را برای ایران و عربستان و منطقه‬ ‫به دنبال خواهد داشت‪.‬‬ ‫در بحث جنگ سرد‪ ،‬موضوع سوریه و یمن موضوعات‬ ‫بســیار مهم و تعیین کننده ای هستند‪ .‬ســناریوی سوم که‬ ‫پیش تر توســط ایران مطرح شــده بــود ولی بــا بی میلی و‬ ‫ بی توجهی سران عربستان مواجه شد‪ ،‬گفت وگو و صحبت‬ ‫بر سر نوعی همزیستی میان دو کشور است‪ .‬به نظر می رسد‬ ‫که این سناریو قابل دسترس تر است اما همان طور که اشاره‬ ‫کردم عدم تعادل داخل عربســتان و همینطور اختالفات و‬ ‫رقابت های داخلی عربســتان‪ ،‬اجازه نمی دهد چشــم انداز‬ ‫روشنی برای سناریوی سوم متصور باشیم‪.‬‬ ‫به همین خاطر به نظر می رســد که فعال تداوم جنگ‬ ‫سرد‪ ،‬محتمل ترین وضعیتی است که احتماال میان تهران‪-‬‬ ‫ریاض ادامه خواهــد یافت البته تغییر در میدان ســوریه و‬ ‫تاحدودی یمــن و انتخابات امریکا تاحــدودی وضعیت را‬ ‫روشن تر خواهد کرد‪.‬‬ ‫شرق گرایی پارسی‬ ‫ایا پیوستن ایران به سازمان شانگهای با‬ ‫منافع ملی سازگاری دارد؟‬ ‫‪45‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫بین الملل‬ ‫میان این مذاهب افزایش یافته است‪.‬‬ ‫ظهور شــبه نظامیان ســنی همانند طالبان‪ ،‬القاعده‪،‬‬ ‫ســلفی ها و داعش در منطقه باعث افزایش دشمنی میان‬ ‫قبایل شده است‪ .‬گروه های شــیعه که توسط سنی ها کافر‬ ‫محســوب می شــوند‪ ،‬هیچ انتخاب دیگری جز بســیج در‬ ‫مقابل جهادگرایی ســنی ندارند‪ .‬تهران اما برای حمایت از‬ ‫مرزهای خود از گروه های نیابتی شــیعه در منطقه حمایت‬ ‫می کند به خصوص که سیاســت پنهانی ســعودی ها علیه‬ ‫منافع ایران در زمان ملک ســلمان نیز حالت اشکارتری به‬ ‫خود گرفت است‪.‬‬ ‫به همین دلیل عربستان با این نیت اکنون حوزه های‬ ‫نفوذ ایران در منطقه را نشــانه گرفته و با صرف هزینه های‬ ‫مادی و نظامی فراوان ســعی دار د با بــاال بردن هزینه های‬ ‫ایران در منطقه‪ ،‬تهران را وادار به عقب نشینی کند‪ .‬ریاض‬ ‫درچندسالاخیراقدماتخصمانهخودراعلیهایرانبه شدت‬ ‫افزایش داده و از سیاســت تهاجمی علیــه ایران در منطقه‬ ‫استفاده می کند و اکنون عالوه بر جنگ نیابتی در منطقه‪،‬‬ ‫جنگ لفظی را نیز توســعه داده اســت‪ .‬در یک ســال اخیر‬ ‫سعودی ها علیه ایران شمشیر را از رو بسته اند و در بسیاری‬ ‫از اظهارنظرهای مقامات ســعودی‪ ،‬کینه و دشــمنی علیه‬ ‫ایران نهفته است‪.‬‬ ‫با این تفاسیر حاال سوالی که برای کارشناسان مطرح‬ ‫اســت اینکه ایا این وضعیت منجر به تقابل بیشتر میان دو‬ ‫کشور و ســپس جنگ تمام عیار نظامی ختم خواهد شد یا‬ ‫خیر؟‬ ‫برای پاســخ به این ســوال با نگاهی به سیاست های‬ ‫جنگ طلبانه ســعودی می توان گفت این کشــور هر چند‬ ‫در طول ســال های اخیر به یکــی از عمده ترین خریداران‬ ‫تسلیحات نظامی در جهان تبدیل شده‪ ،‬ولی هرگز نمی تواند‬ ‫با ایران وارد جنگ مســتقیم نظامی شود و بیشتر به صورت‬ ‫عریان تری خصومت ها علیه کشور را به شکل های مختلف‬ ‫باال خواهد برد‪ .‬نا امن کردن ایران یکی از پروژه های اصلی‬ ‫سعودی هاست که با سرمایه گذاری بر گروه های تروریستی‬ ‫منطقه در جریان است و در حال حاضر وارد کردن گروه های‬ ‫تجزیه طلب و حتی منافقین پیگیری می شود‪.‬‬ ‫عربستان به رغم داشتن تســلیحات زیاد تنها جنگی‬ ‫که توانسته مســتقیما وارد ان شــود جنگ با یمن بود و ان‬ ‫هم در حالتی که این کشــور درگیر جنگ داخلی و به شدت‬ ‫تضعیف شده بود‪.‬‬ ‫هر چند سعودی ها محافظه کاری در سیاست خارجی‬ ‫برای تقابل با ایــران را کنار نهاده اند‪ ،‬ولــی قدرت دفاعی و‬ ‫نظامی ایران و توان تاثیرگذاری و تهدید منافع دســته اول‬ ‫ال سعود در منطقه و در داخل خاک سعودی‪ ،‬توان هرگونه‬ ‫ریسکعلیهایرانرابرایتقابلمستقیمخواهدگرفتوبهتر‬ ‫است بگوییم در راهبرد عربستان علیه ایران‪ ،‬هزینه سازی‬ ‫و گشودن جبهه های جدید درگیری با منافع ایران مشاهده‬ ‫می شــود تا افزایش تنش هــا در منطقه و شــعله ور کردن‬ ‫اختالفــات در نزدیکی مرزهــای ایران‪ ،‬به عقب نشــینی و‬ ‫کاهش نفوذ ایران ختم شود‪.‬‬ ‫بحران پیش امده در منطقه میان ایران و عربســتان‬ ‫به ضرر هر دو و از همه مهمتر جهان اسالم است‪ .‬بی شک‬ ‫جمهوری اســامی نمی خواهد با هیچ کشــور مســلمانی‬ ‫در منطقه دشمنی داشــته باشــد به ویژه با کشور مسلمان‬ ‫تاثیرگذاری که مرکز وحی شمرده می شود‪.‬‬ ‫بنابراین اگر چه لفاظی مفتی وهابی عربستان که بارها‬ ‫به ایران و ایرانیان توهین کرده فضا را اشفته کرده اما رسیدن‬ ‫به جنگی تمام عیار میان طرفین محتمل به نظر نمی رسد و‬ ‫فقط فضای روانی منطقه را مخدوش خواهد کرد‪.‬فضایی‬ ‫که عربستان می خواهد از حالت غبار الودش منافعی را طلب‬ ‫نماید تا کینه اش نســبت به موفقیت های سیاست خارجی‬ ‫ایران را درمان کند‪.‬‬ ‫نبرد الترناتیوها‬ ‫روابط پرتنش تر در انتظار ایران و عربستان است‬ ‫جعفر قنادباشی‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫‪3‬‬ ‫در تشریح علل تشدید تنش در روابط ایران و عربستان‬ ‫و همچنین ترسیم چشم انداز این روابط‪ ،‬به طور معمول به‬ ‫شواهد و نشانه هایی استناد می شــود که از یک سو‪ ،‬مبین‬ ‫محوری ترین مسائل مورد توجه دو کشور است و از طرف‬ ‫دیگر‪ ،‬میزان سنجشــی برای اندازه گیری حساسیت های‬ ‫تهران و ریاض محسوب می شود‪.‬‬ ‫در این نوع نگرش تحلیلــی‪ ،‬در اغلب موارد‪ ،‬مقطع‬ ‫یا مقاطــع زمانی خاصــی برای شــروع مراحــل جدید در‬ ‫مناســبات دوجانبــه در نظر گرفتــه می شــود و مجموعه‬ ‫رویداد های مرتبط با مناسبات ایران و عربستان با ملحوظ‬ ‫کردن شــرایط وقوع و تحقق ان مرحله‪ ،‬مورد بررسی قرار‬ ‫می گیرد‪ .‬در واقع بر این مبنا اســت که فرضیات مختلفی‬ ‫راجع به چگونگی روابط نظام های سیاســی دو کشــور با‬ ‫لحاظ کردن شــرایط و مقتضیات هر مرحله شکل گرفته‬ ‫و باتوجه به نقطــه اغاز هر مرحلــه‪ ،‬تحلیل های مختلفی‬ ‫ارائه شده اســت‪ .‬در این خصوص‪ ،‬می توان به مجموعه‬ ‫تحلیل های مرتبط با روابط دو کشور که در قالب فرضیات‬ ‫متعدد شکل گرفته اشاره کرد‪ .‬البته این فرضیات‪ ،‬خود به‬ ‫دسته های مختلفی تقسیم می شوند‪« :‬چنانکه دسته ای از‬ ‫این فرضیات‪ ،‬تغییر مهره ها و عناصر سیاسی را در ساختار‬ ‫حکومتی عربســتان‪ ،‬مالک اصلــی بــرای مرحله بندی‬ ‫روابط بین دو کشــور می دانند‪ .‬در این دسته از فرضیات‪،‬‬ ‫اغاز مرحله ای پرتنش در روابط ایران و عربستان را به روی‬ ‫کارامدن پادشــاه جدید عربســتان یعنی «ملک سلمان»‬ ‫نســبت می دهند و براین امر تاکید می شــود که مجموعه‬ ‫تنش های سیاســی در روابط دو جانبه با این تحول که در‬ ‫ســوم بهمن ماه ‪ 1393‬اتفاق افتاد‪ ،‬اغاز شــده اســت‪ .‬با‬ ‫این حال‪ ،‬فرضیه دیگری که در این دسته جای می گیرد‪،‬‬ ‫فرضیه ای اســت که انتصاب «عادل الجبیــر» به وزارت‬ ‫امور خارجه عربســتان را (‪ 10‬اردیبهشت ‪ ،)1394‬سراغاز‬ ‫مرحله ای تازه در این مناســبات می داند و اغلب مناقشات‬ ‫سیاسی و تبلیغاتی یک ســال و نیم اخیر به این تغییر‪ ،‬در‬ ‫دستگاه دیپلماسی عربستان به ان نسبت می دهد‪ .‬از این‬ ‫دســته از فرضیات که بی تجربگی و سبک سری مقامات‬ ‫جدید عربستان را اساس استدالل های خود قرار می دهد‬ ‫که بگذریم‪ ،‬به دسته دیگری از فرضیات برمی خوریم که ‬ ‫بر اســاس چگونگی روابط ایران وغــرب و تاثیرات ان بر‬ ‫مناسبات جمهوری اســامی ایران و رژیم های پادشاهی‬ ‫منطقه شــکل گرفته و این موضوع ر ا اســاس دیدگاه ها و‬ ‫تحلیل های خود قرار می دهد؛ چنانکه شــروع تضادهای‬ ‫رشد یابنده بین ریاض و تهران را نتیجه تحول در مناسبات‬ ‫ایران و دنیای غــرب می داند‪ .‬در این فرضیــه‪ ،‬توافق یا‬ ‫تفاهم بین ایران‪ ،‬اتحادیه اروپا و گروه ‪ ،5+1‬یعنی توافقی‬ ‫رمز و راز پلتیک سعودی‬ ‫ایران راه حل های سیاسی را بر تقابل ترجیح می دهد‬ ‫صباح زنگنه‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫‪4‬‬ ‫در طول ســه دهه گذشــته شاهد سیاســت های تند‬ ‫عربستانعلیهایرانبوده ایمواینموضوعیکدلیلعمدهو‬ ‫اساسی دارد که ان احساس رقابت بسیار زیادی است که این‬ ‫کشور با ایران دارد‪ .‬اولین دشمنی عربستان با ایران زمانی‬ ‫اغاز شد که جمهوری اسالمی ایران به پیروزی رسید و یک‬ ‫حکومت مستقل ملی با اتخاذ نظام جمهوریت با انتخابات‬ ‫بر سرکار امد‪ .‬از سوی دیگر خروج ایران از چتر امریکا برای‬ ‫عربستان معنای منفی داشت و تشکیل یک نظام جمهوری‬ ‫اســامی برای ال ســعود معنی و مفهوم خاصی داشــت‪.‬‬ ‫بنابراین برای عربستان تشکیل یک حکومت اسالمی که‬ ‫مبنای جمهوری نیز دارد‪ ،‬خطر محســوب می شــد زیرا از‬ ‫ی ایران بر مردم و منطقه می ترسیدند‪ .‬بنابراین از‬ ‫ تاثیر گذار ‬ ‫ابتدای انقالب موضع گیری سعودی ها را در برابر خود شاهد‬ ‫بودیم‪ .‬دومین مرحله دشمنی سعودی با ایران در زمان جنگ‬ ‫بود‪ .‬به طوری که این کشور مشوق و محرک صدام در جهت‬ ‫حمله به ایران و گشایش روابط امریکا و غرب بود‪ .‬این مسیر‬ ‫ادامه پیدا کرد تا اینکه به چاپ کتاب های ضد مذهب تشیع‬ ‫و علمای بزرگ شیعه می رسد‪ .‬این کتاب ها از جنوب شرق‬ ‫اسیا تا شبه قاره هند و افریقا توزیع شد‪ .‬جریان طا یفه گری‬ ‫و حمله به ایران از ان زمان شــروع شــد‪ .‬با سقوط صدام‪،‬‬ ‫عربســتان برانگیختگی بیشــتری پیدا کــرد و ا ز عراق که‬ ‫می توانستعلیهایراناستفادهکند‪،‬ناامیدشد‪.‬باوجوداین‪،‬‬ ‫عربستان بعد از ان تالش کرد در معادالت ژئوپلتیک منطقه‬ ‫به طور جدی تری وارد شود بنابراین با راه اندازی گروه های‬ ‫تروریستی‪ ،‬ایجاد اختالف بین اهل سنت و شیعیان عراق‬ ‫و ارتباط گرفتن با کردها‪ ،‬عدم تحقق یک صلح و همکاری‬ ‫جدی در عراق‪ ،‬ورود به مساله سوریه و تالش برای ساقط‬ ‫کردن حکومت بشار اسد اقداماتی را صورت بدهد تا بتواند‬ ‫در معــادالت منطقه نقش جدی داشــته باشــد‪ .‬با کاهش‬ ‫ت شرق‬ ‫اهتمام امریکا به منطقه خاورمیانه و توجه به ســم ‬ ‫اسیا نگرانی عربستان افزون شد‪ ،‬با رســیدن ایران و گروه‬ ‫‪ 5+1‬در خصوص توافق هسته ای نگرانی این کشور بازهم‬ ‫بیشتر شد و بر این اساس احساس رقابتی که نسبت به ایران‬ ‫داشت‪ ،‬افزون شد بنابراین این کشــور تالش دارد ضربات‬ ‫بسیاری را در حوزه های مختلف به ایران وارد کند تا توافقنامه‬ ‫ایران با کشــورهای قدرتمند صورت نگیــرد‪ .‬در این میان‬ ‫بحث بمباران یمن و به قتل رســاندن مردم این کشور نیز از‬ ‫دیگر موضوعاتی اســت که این کشــور دنبال کرده است‪.‬‬ ‫در هر صورت هنگامی که این کشور نتوانست در معادالت‬ ‫ژئوپلتیک منطقه ای و روش های سیاســی‪ ،‬اهداف خود را‬ ‫پیگیری کند از حربه مذهبی اســتفاده کرد‪ .‬بنابراین بحث‬ ‫طا یفه گری و دعوای شیعه و سنی را به میان کشیده است‪.‬‬ ‫به دنبال اشتباه فاحش عربستان در مراسم حج سال گذشته‬ ‫که شاید فاجعه بارترین حادثه تاریخ حج بود‪ ،‬بسیاری از مردم‬ ‫کشورمان و مسلمانان کشــورهای دیگر کشته شدند‪ .‬این‬ ‫موضوع نیز به دلیل عدم مدیریت صحیح ســعودی ها بود‪،‬‬ ‫بین الملل‬ ‫که از ان تحت عنــوان «برجام» یاد می شــود (در ‪ ۲۳‬تیر‬ ‫‪ )۱۳۹۴‬نقطه اغازین تغییر سیاســت های عربســتان در‬ ‫برخورد با جمهوری اسالمی ایران به شمار می اید‪.‬‬ ‫و امــا دســته ســوم از فرضیــات بــر نقش افرینی و‬ ‫تاثیرگذاری تحوالت و رویدادهای منطقه ای بر روابط ایران‬ ‫ن مبتنی هســتند و برخی از رویداد های ‪15‬سال‬ ‫وعربســتا ‬ ‫اخیر در منطقه را عامل اصلی افزایش تنش ها بین ریاض‬ ‫وتهران و گسترش دامنه ان تلقی می کنند‪.‬‬ ‫در ایــن دســته‪ ،‬پیــروزی چشــمگیر وحیرت انگیز‬ ‫حزب الله لبنان در جنگ ‪ 33‬روزه که به عنوان سراغاز افول‬ ‫موقعیت عربســتان در منطقه (و در مجموعه کشــورهای‬ ‫اسالمی) محسوب می شــود‪ ،‬عامل تشدید تنش ها‪ ،‬بین‬ ‫این کشور وایران به شمار می اید‪.‬‬ ‫سپس در دسته ســوم از این فرضیات‪ ،‬به تحوالتی‬ ‫که با عنوان بیداری اسالمی در شــمال افریقا و غرب اسیا‬ ‫اتفاق افتاد‪ ،‬اشاره می شود‪ .‬چنانکه بسیاری از تحلیلگران‬ ‫براین اعتقادند که جریان بیداری اسالمی و سقوط متحدان‬ ‫ریاض در مصر (حســنی مبارک ) و تونس (بن علی)‪ ،‬دور‬ ‫جدیدی از تنش ها را بیــن ایران وعربســتان کلید زده‪ ،‬به‬ ‫ویژه انکه این جریان گسترده وفراگیر‪ ،‬امواج انقالب های‬ ‫مردمی را به پشت دروازه های عربستان‪ ،‬یعنی به کشورهای‬ ‫یمن و بحریــن نیز رســانده و از این لحاظ رژیــم مرتجع و‬ ‫دیکتاتوری عربســتان را به شــدت متزلزل ونگران ساخته‬ ‫اســت؛ رژیمی که ترویــج انگیزه های انقالبــی در یمن و‬ ‫بحرین را سرچشمه گرفته از انقالب اسالمی ایران می داند‬ ‫و هر موفقیــت مردم دوکشــور را به منزله پیــروزی ایران و‬ ‫شکست خود تلقی می کند‪.‬‬ ‫صرف نظر از فرضیات کالن که به تضادهای ناشی‬ ‫از ماهیت ســاختار نظام سیاسی دوکشــور (نظام سیاسی‬ ‫کمک های صریح و روشــن بــه منافقین‬ ‫از سوی ســران ال ســعود تنها برای این‬ ‫است که این افراد وارد کارهای تخریبی‬ ‫و کشتار در مناطق گوناگون ایران شوند‪.‬‬ ‫تمامــی ایــن اقدامــات خصومت امیــز‬ ‫اســت و تا این مســائل اصالح نشــود و‬ ‫از ســوی مقامات ســعودی تغییر نیابد‪،‬‬ ‫نقش میانجی و میانجیگری از سوی هر‬ ‫کشوری معنا پیدا نخواهد کرد‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫ال سعود در تشــدید رابطه با گروه تروریســتی منافقین نیز‬ ‫اوضاعراازانچهبودهوخیم ترکردهاست‪.‬کمک هایصریح‬ ‫و روشن به منافقین از سوی ســران ال سعو د تنها برای این‬ ‫است که این افراد وارد کارهای تخریبی و کشتار در مناطق‬ ‫گوناگون ایران شــوند‪ .‬تمامی این اقدامات خصومت امیز‬ ‫استوتااینمسائلاصالحنشودوازسویمقاماتسعودی‬ ‫تغییر نیابد‪ ،‬نقش میانجی و میانجیگری از سوی هر کشوری‬ ‫معنا پیدا نخواهد کرد‪ .‬براین اســاس باید گفت که امکان‬ ‫بهبودروابطدیپلماتیکمیاندوکشور‪،‬بهبرداشتمسئوالن‬ ‫عربســتان از امکانات‪ ،‬توان‪ ،‬تهدیدها و چالش های خود‬ ‫در منطقه بازمی گردد‪ .‬اگر مســئوالن عربستان به ضرورت‬ ‫داشــتن فضــای ارام و منطقه با ثبــات بیندیشــند‪ ،‬طبیعتا‬ ‫نگاهشاندرموردایرانهمبایدتغییرکندواینامکانفراهم‬ ‫خواهد شد که روابط بهبود یابد‪ ،‬اما اگر بخواهند همچنان‬ ‫بر طبل تنش افزایی بکوبند‪ ،‬مشخص است که چشم انداز‬ ‫روشنی حداقل در بازه کنونی وجود نخواهد داشت‪.‬‬ ‫تا زمانی که درامدهــا و ذخایر مالی عربســتان وجود‬ ‫داشته باشــد و به خط قرمز و مرز بحران نرسد‪ ،‬عربستان از‬ ‫بحران زایی و تشدید فعالیت های نظامی منصرف نخواهد‬ ‫شد و دســت از ادامه ان بر نمی دارد‪ .‬در حال حاضر عالئم‬ ‫موجود‪ ،‬بیانگر توسعه اختالفات با ایران‪ ،‬سایر کشورهای‬ ‫منطقه و حتی متحدان پیشین عربستان است‪ .‬با وجود این‬ ‫نمی توان و نباید راه بهبود شرایط دو کشور طی یک سال اتی‬ ‫را بسته پنداشت‪ ،‬چراکه عواملی وجود دارد که ممکن است‬ ‫این مهم را محقق کند ‪ ،‬در صورتی که دو کشور از تهدیدهای‬ ‫مشترک فرصتی برای همکاری ایجاد کنند‪ .‬مهم ترین نمونه‬ ‫ت که تهدیدی مشترک‬ ‫ان هم تهدید تروریسم در منطقه اس ‬ ‫برای دو کشور اســت و زمینه خوبی برای همکاری میان دو‬ ‫کشور به شــمار می اید‪ .‬از طرفی بحران سقوط قیمت نفت‬ ‫که طی یک ســال اخیر به تهدیدی برای دو کشــور تبدیل‬ ‫شــده نیز می تواند زمینــه ای دیگر برای همــکاری فراهم‬ ‫اورد‪ .‬از انجایی که یکــی از نقاط اصلــی اختالفات میان‬ ‫ایران و عربســتان مباحث منطقه ای است بنابراین چنانچه‬ ‫به کشورهای منطقه اجازه داده شود که ملت هایشان برای‬ ‫سرنوشت و حکومتشان تصمیم بگیرد نه دولت های دیگر و‬ ‫برای افزایش تسلیحات کمکی به جریان های غیرمردمی‬ ‫ نشــود‪ ،‬تا حدودی از این اختالفات کاسته می شود‪ .‬ایران‬ ‫اعتقاد راســخی به تصمیم مردم کشــورها در مورد تعیین‬ ‫سرنوشــت حکومت ها دارد اما عربســتان چنین دیدگاهی‬ ‫ندارد‪ .‬موضوع مهم دیگر در این میــان انتخابات امریکا و‬ ‫مشخص شــدن رئیس جمهور اینده این کشور است که در‬ ‫نوع معادالت منطقه ای نیز اثرگذار است‪.‬‬ ‫در پایان باید گفت‪ ،‬چشم انداز روابط ایران و عربستان‬ ‫بنابر اظهارنظرها و مواضع این کشور روشن نیست‪ .‬به نظر‬ ‫نمی رسد که عربســتان قصد داشته باشــد‪ ،‬اقدام مثبت و‬ ‫روشنی را از خود ارائه بدهد و براساس سیاست های گذشته‬ ‫خود عمل کند‪ .‬حال انکه‪ ،‬جمهوری اسالمی ایران همواره‬ ‫تاکید کرده که استقرار و امنیت منطقه یکی از کلیدی ترین‬ ‫موضوعاتی است که به ان توجه دارد‪ .‬بنابراین اماده است تا‬ ‫مسائل را به گونه ای دنبال کند تا امنیت منطقه همواره حفظ‬ ‫شود؛ براین اســاس ایران راه حل های سیاسی را به تقابل‬ ‫ترجیح می دهد‪.‬‬ ‫وامــا در خصوص روابــط اینده ایران و عربســتان‪،‬‬ ‫ســناریو های بســیاری طرح شــده و می شــود که عمدتا‬ ‫چشــم انداز مناســبات دو جانبــه را در ســه مقطــع زمانی‬ ‫کوتاه مدت‪ ،‬میان مــدت و دراز مدت پیش بینی و ترســیم‬ ‫می کند و این جدا از سناریو پردازی هایی است که درصدد‬ ‫پیش بینی مجموع تحوالت منطقــه و معادالت موجود در‬ ‫روابط میان کشورهای غرب اسیا هستند؛ سناریو هایی که‬ ‫از دریچه رقابت های شدید قدرت های جهانی و منطقه ای‬ ‫به منظور حاکم کردن معادالت سیاسی نظامی جدیدی در‬ ‫منطقه غرب اسیا می نگرند و بر این عقیده اند که چگونگی‬ ‫روابط ایران و عربستان تابعی از تحوالت کالنی است که بر‬ ‫اثر این رقابت ها رقم می خورد‪.‬‬ ‫حال اگر بــه دســته اول این ســناریو ها یــا در واقع‬ ‫پیش بینی ها باز گردیم خواهیم دید که اکثر قریب به اتفاق‬ ‫تحلیل ها بر این اساس شکل گرفته است که روابط ایران و‬ ‫عربستان در کوتاه مدت همچنان روابطی ملتهب‪ ،‬تنش الود‬ ‫بین الملل‬ ‫اما انها هیچ گونه مسئولیتی را برعهده نگرفتند‪ ،‬مجموع این‬ ‫عوامل موجب شد روابط دو کشور قطع شود‪.‬‬ ‫در هر صورت در شــرایط کنونی دو کشــور با یکدیگر‬ ‫ارتباطــی ندارند و دلیــل این موضــوع نیز دشــمنی های‬ ‫سعودی ها در برابر ایران بوده است‪ .‬این کشور به دلیل قدرت‬ ‫اقتصادی فراوانی که ناشی از صادرات بی حد و حصر نفت ‬ ‫و دیگری سوء استفاده از حدود حرمین شریفه است ‪ ،‬طبعا تا‬ ‫زمانی که این دو موضوع از استحکام باالیی برخوردار باشد‪،‬‬ ‫ همینمسیرراادامهمی دهدتابهبحران هایبیشتریگرفتار‬ ‫شود تا از این سیاست عدول کند‪ .‬بنابراین انچ ه در خصوص‬ ‫رابطه ایران و عربســتان قابل پیش بینی و ارزیابی اســت‪،‬‬ ‫اینکه باید مشــاهده کرد که وضعیت به کدام سمت می رود‬ ‫و تا چه حد چنین وضعیتی نیازمند حل و فصل است؛ به نظر‬ ‫می اید اوضاع به مرحله ای رســیده که کمتر بشود موضوع‬ ‫میانجیگــری را کارامد دانســت‪ .‬انچه عربستان ســعودی‬ ‫تاکنون انجام داده ‪ ،‬اقداماتی است که از مراحل پایین یعنی‬ ‫ایجاد مشکل در منطقه و به خصوص علیه ایران شروع شده‬ ‫و با تحریک کشــورهای مختلف و حرکت هایی علیه ایران‬ ‫در مجامع منطقــه ای و بین المللی به باالترین حد رســیده‬ ‫است‪ .‬این اختالفات میان جمهوری اسالمی ایران و دولت‬ ‫ال سعود دیگر محدود به فاجعه منا نیست‪ ،‬بلکه وارد فازی‬ ‫شده که مقامات عربستان ســعودی با گروه های تکفیری‬ ‫تعامالتیازقبیلتسلیحاتوامکاناتمالیواطالعاتیدارد‬ ‫و انها را علیه ایران و مردم منطقه به کار می گیرند‪ ،‬مانند انچه‬ ‫در سوریه‪ ،‬عراق و یمن شاهد هستیم‪.‬‬ ‫از انجا که عوامل بســیاری بر روابط ایران و عربستان‬ ‫ت بنابرایــن به نظر می رســد کــه افزایش‬ ‫ تاثیر گــذار اســ ‬ ‫بحران های منطقه ای در یمن‪ ،‬عراق‪ ،‬ســوریه و‪ ...‬نقش‬ ‫تعیین کننده ای در روابط دو کشور دارد‪ .‬به طور حتم افزایش‬ ‫بحران ها به ضرر عربستان خواهد بود و تاثیرات منفی روی‬ ‫سیاست داخلی عربســتان خواهد گذاشــت‪ .‬اقدام سران‬ ‫مردمســاالر در ایران و نظــام دیکتاتوری در عربســتان)‬ ‫به عنوان عامــل اصلی تنش در روابط دوجانبه اشــاره دارد‬ ‫و از سویی بر اســاس محاسبه دوســتی ها و دشمنی های‬ ‫ب شکل گرفته‪ ،‬بسیاری از تحلیگران‪ ،‬برخی‬ ‫دوکشور با غر ‬ ‫رویدادهای مهم دیگر همانند‪ :‬حادثه غم انگیز منا و دیگر‬ ‫ی را از جمله علل افزایش‬ ‫رفتارهای غیرانسانی با حجاج ایران ‬ ‫تنش میــان تهران و ریــاض می داننــد‪ .‬همچنانکه تضاد‬ ‫سیاست ها و اقدامات ایران و عربستان در سوریه و عراق‪،‬‬ ‫یا تالش های بسیار خصمانه مقامات سعودی برای بسیج‬ ‫کشــورهای اســامی عربی علیه ایران را از جمله عوامل‬ ‫دیگر بسیار مهم گسترش دامنه تنش ها‪ ،‬در روابط دوجانبه‬ ‫به شمار می اورند‪.‬‬ ‫و پر مناقشه خواهد بود‪ .‬به عبارتی دیگر در کوتاه مدت هیچ‬ ‫افق روشــنی مبنی بر پیدایش دورانــی ارام و صلح امیز در‬ ‫روابط دو کشور به چشم نمی خورد و این در حالی است که‬ ‫اکثر کارشناسان منطقه مراحل بسیار پر تنش تری را در روابط‬ ‫دو کشور ان هم در اینده ای نزدیک پیش بینی می کنند‪.‬‬ ‫چنانکــه حتی دســته ای از این گروه از کارشناســان‬ ‫وقوع جنگی نظامی بین ایران و عربســتان را غیر محتمل‬ ‫نمی داننــد؛ بلکه بر این امــر تاکید می کنند کــه حرکت رو‬ ‫به شــتاب تنش های سیاسی بین دو کشــور با ویژگی های‬ ‫موجود ممکن است به برخورد های نظامی ختم شود‪.‬‬ ‫رویــدادی که بنابــر برخی شــواهد متقــن‪ ،‬برخی از‬ ‫حکومت های اروپایی همانند دولــت انگلیس و همچنین‬ ‫دولت امریکا‪ ،‬ازمدت ها پیش‪ ،‬درصدد وقوع ان و انواع بهره‬ ‫برداری ها از این جنگ هستند‪.‬‬ ‫به هرترتیب می توان گفت که بهبودی روابط دوکشور‬ ‫و عادی شدن ان‪ ،‬منوط به تحقق یک سلسله از موضوعات‬ ‫مختلفی است که در ذیل به ان اشاره می شود‪( .‬امری که در‬ ‫کوتاه مدت و حتی در بلند مدت غیر ممکن به نظر می رسد)‬ ‫‪ -1‬پذیرش تشــکیل یک هیات حقیقــت یاب برای‬ ‫بررسی ریشه های حادثه منا‬ ‫‪ -2‬معذرت خواهی مقامات عربستان از ایران به علت‬ ‫حادثه منا و دیگر برخوردهای غیر انسانی با حجاج ایرانی‬ ‫‪ -3‬توقف تحرکات مداخله جویانه عربستان در ایران‬ ‫‪ -4‬خاتمه تبلیغات ضد ایرانی عربســتان در ســطوح‬ ‫رسانه ای ‬ ‫‪ -5‬حل وفصل بحران بحرین و کاهش تنش های دو‬ ‫کشور بر سر این کشور‬ ‫‪ -6‬پایان جنگ داخلی و برقراری ارامش در سوریه‬ ‫‪ -7‬پایان جنگ داخلی و برقراری ارامش در عراق‪.‬‬ ‫‪47‬‬ ‫بین الملل‬ ‫رقابت ژئوپلتیک‬ ‫عربستان در به راه انداختن جنگ علیه ایران محتاط است‬ ‫داود احمدزاده‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫بین الملل‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫‪5‬‬ ‫از زمان مــرگ ملک عبداللــه پادشــاه محافظه کار‬ ‫عربستان و جلوس ملک سلمان برادر وی بر تخت سلطنت‪،‬‬ ‫عمده تالش پادشاه جدید عربستان در منطقه بر جلوگیری از‬ ‫نفوذ طبیعی ایران و برهم خوردن توازن قوا به نفع ان شکل‬ ‫گرفته اســت‪ .‬گرچه دو کشــور ژئوپلتیک محور در منطقه‬ ‫خاورمیانه از زمان وقوع انقالب اســامی بــه دلیل تضاد‬ ‫منافع بر سر مسائل سیاسی و مذهبی و نیز چگونگی ائتالف‬ ‫سازی در منطقه دچار چالش بودند‪ ،‬با این وجود‪ ،‬دو کشور‬ ‫در مقاطع مختلف تاریخی تالش کردنــد از ورود به جنگ‬ ‫مستقیم خودداری کنند‪.‬‬ ‫وقوع انقالب های عربی و برهم خــوردن توازن قوا‬ ‫وفروپاشی برخی رژیم های خودکامه نظیر بن علی در تونس‬ ‫و مبارک در مصر و نیز سرنگونی معمر قذافی‬ ‫بر وحشــت حاکمان اقتدارگرای ســعودی‬ ‫افزود‪ .‬در هرصورت ســرایت نا ارامی مدنی‬ ‫در بحرین و ترس از قیام شیعیان در مناطق‬ ‫نفت خیــز حجــاز واکنش جدی ریــاض را‬ ‫به دنبال داشــت‪ .‬به طوری که عربســتان‬ ‫برای رویارویی با تحــوالت جدید در منطقه‬ ‫ضمن اتخاذ سیاست مشت اهنین در برابر‬ ‫معترضیــن داخلی و نیــز اعــزام نیروهای‬ ‫نظامی برای ســرکوب گســترده شــیعیان‬ ‫بحرینی تالش کــرد کــه صف بندی های‬ ‫جدیدی را در قبال ایران اتخاذ کند‪.‬‬ ‫در اولیــن گام بــا به کار گیــری‬ ‫توا نمندی های نظامی و سیاســی شــورای‬ ‫همــکاری خلیج فــارس پس از گســترش‬ ‫اشــوب دریمــن و فــرار منصور هــادی‬ ‫وقدرت یابــی حوثی هــا بــار دیگر بــه فکر‬ ‫بازگرداندن قدرت به رئیس جمهور مخلوع‬ ‫شــد‪ .‬به نظر می رســید که وقوع تحوالت‬ ‫کفه تراوز رابه نفع و محور مقاومــت در منطقه تغییر داد ه و‬ ‫تالش های پادشاه سعودی در همراه کردن مصر و پاکستان‬ ‫و حتی اردن برای اعزام نیرو به یمن با شکست مواجه شده‬ ‫ی که کمک های مالی و تسلیحاتی سعودی ها‬ ‫است‪ .‬به طور ‬ ‫به ژنرال السیســی برای همراهی بیشتر مصر با این کشور‬ ‫و مقابله با سیاســت های منطقه ای نتایج درخشــانی را به‬ ‫همراه نداشت‪.‬‬ ‫نظامیان مصــری با تجربه اندوزی از گذشــته حاضر‬ ‫به اعزام نیروی زمینی و مشارکت در جنگ فرسایشی یمن‬ ‫نشــدند و پاکســتان نیز هرگونه اتئالف ســازی و مشارکت‬ ‫جنگی دریمن را رد کرده است‪.‬‬ ‫این در حالی اســت که با ســقوط نظام سیاسی بعثی‬ ‫درعراق این فرصت فراهم شــد که دراین کشــور شیعیان‬ ‫ن عراقی به‬ ‫متمایل به ایران قدرت را در دست گیرند‪ .‬شیعیا ‬ ‫دلیل داشتن اکثریت‪ ،‬توان سازماندهی سیاسی و تشکیل‬ ‫دولت را دارند وحتی کردهای عراقی به دلیل تجربه تلخی‬ ‫که از همراهی با جریان تندروی سنی عراقی دارند همواره‬ ‫در مســیر ائتالف با شــیعیان عراقی و همراهی بــا ایران‬ ‫حرکت کرده اند‪ .‬این وضعیت در کنار افزایش یا فتن نقش و‬ ‫تاثیر گذاری حزب الله لبنان در تحوالت داخلی و منطقه ای‬ ‫با عث شده که عربســتان و برخی همپیمانان منطقه ای با‬ ‫اذعان به ظهور هالل شیعی در منطقه علنا اعالم کنند توازن‬ ‫قوا به نفع ایران در حال تغییر است‪.‬‬ ‫بی شک عربســتان ســعودی به منظور اعاده تعادل‬ ‫ومقابله با سیاست های ایران به اقدامات مختلفی دست زد ‪.‬‬ ‫تالش بارز ان را می توان در حمایت از گروه های تندرو‬ ‫سنی مخالف شیعی در عراق و لبنان و نیز تجهیز گروه های‬ ‫تکفیری برای ضربه زدن به نظام سیاســی بشار اسد متحد‬ ‫نزدیک ایران مشــاهده کرد‪.‬در هرصورت عربستان که با‬ ‫تحوالت بهار عربی و از دست دادن برخی از متحدین سابق‪،‬‬ ‫خود را در وضعیت ضعیف تری نســبت به گذشــته می دید‬ ‫تالش کرده ضمن کنترل برخی قیام ها از طریق نزدیکی به‬ ‫نهاد نظامی و امنیتی در مصر جبهه جدیدی را برای انتقام‬ ‫گیری از محور مقاومت در سوریه باز کند‪.‬‬ ‫بنابراین با فعال کردن محور عربی ضد سوری در کنار‬ ‫محور ترکی و غربی به جد به دنبال سرنگونی نظام بشار اسد‬ ‫و روی کار اوردن حکومت دست نشــانده در سوریه بوده و‬ ‫هست‪ .‬با این وجود گذشت بیش از پنج سال از جنگ خونین‬ ‫داخلی و دخالت هــای نیروهای منطقــه ای روند تحوالت‬ ‫سوریه به نفع عربستان پیش نرفته است‪ .‬در جبهه سوریه‬ ‫به عنوان خط مقدم درگیری فراگیری میان تهران و ریاض‬ ‫تحوالت جدیدی به وقوع پیوسته که می تواند برچگونگی ‬ ‫تجربیات امنیتی منطقه و اینده ان اثر مستقیم داشته باشد‪.‬‬ ‫نکتــه اول اینکــه روســیه به عنــوان کشــور مهم و‬ ‫تاثیر گذار بر معادالت منطقه خاورمیانه و حامی بشار اسد با‬ ‫به کار گیری ابزار نظامی و دیپلماسی نقش برجسته ای را در‬ ‫خنثی کردن سیاست های تهاجمی عربستان در منطقه ایفا‬ ‫کرده است وحضور سنگین نظامی روس ها در کنار نیروهای‬ ‫حزب الله لبنان ومستشاران نظامی ایرانی در عرصه عمل‬ ‫روند تحوالت را به نفع محور مقاومت سوق داده است‪.‬‬ ‫از دیگر سو‪ ،‬پس از کودتای نافرجام ترکیه وتغییر در‬ ‫سیاست خارجی انکارا شاهد شکاف بیشتر میان عربستان‬ ‫و ترکیه هستیم‪.‬‬ ‫نزدیکــی مواضع مســکو و انــکارا برســر چگونگی‬ ‫لو فصل سیاسی بحران سوریه در کنار تالش بین المللی‬ ‫ح ‬ ‫برای نیل به یک توافق دسته جمعی برای کاهش تنش ها‬ ‫همگی موید ناکامی بیشــتر سعودی هاست‪ .‬در هرصورت‬ ‫ی نســبت به‬ ‫اتخــاذ رویکردهــای مداخله جویانه و تهاجم ‬ ‫محیط پیرامونی از سوی حا کمان سعودی نه تنها امنیت ان‬ ‫را افزایش نداد ه بلکه اصرار رویه های اشتباه موجب کاهش‬ ‫قدرت چانه زنی و چالش ثبات در حوزه های مختلف و حتی‬ ‫بحران مشروعیت داخلی شده است‪.‬‬ ‫ترکیه نیز با تعریف جدیــد از موقعیت منطقه ای خود‬ ‫ضمن اذعان به نا کار امدی برخی از سیاست های گذشته‬ ‫به دنبال نقش افرینی بیشــتر وتن دادن به سیاست عملی‬ ‫برای فائق امدن بر مشــکالت داخلــی و خارجی خویش‬ ‫ی عربستان‬ ‫ است و طبیعی است که از سیاست های تهاجم ‬ ‫ســعودی فاصله بگیرد‪ .‬در هر صورت شکاف بیشتر میان‬ ‫محور عربــی و ترکی و ســر درگمی محورغربــی در اتخاذ‬ ‫سیاست روشــن در قبال تحوالت منطقه خاورمیانه به ویژه‬ ‫سوریه به نفع محور مقاومت وروسیه تعبیر شده است‪.‬‬ ‫با این وجود‪ ،‬زمامداران خام اندیش سعودی همچنان‬ ‫با سیاســت جنگی به دنبــال مقابله با ایــران وحل و فصل‬ ‫بحران های موجود بوده و هستند‪.‬‬ ‫طبــق گزاره هــای تدوینی بــا افزایش تنــش میان‬ ‫تهران – ریــاض بر ســر موضوعــات منطقــه ای و ادامه‬ ‫اختالفات مذهبــی به ویژه چگونگی برگزاری مراســم حج‬ ‫ابراهیمــی امکان ســرایت بحــران و تشــدید درگیری در‬ ‫حوزه های استراتژیکی و راهبردی وجود دارد‪ .‬فعال جنگ‬ ‫رسانه ای گسترده ای میان تهران وریاض پس‬ ‫از ممانعت ورود حجاج ایرانی به بیت الله الحرام‬ ‫وعدم توافق بر ســر تضمین امنیت و پرداخت‬ ‫غرامت به قربانیان منا در گرفته است‪ ،‬در حالی‬ ‫که رســانه های وابســته به ســعودی وهمسو‬ ‫بــا ان در منطقه ایــران را به سیاســی کاری در‬ ‫حج و دخالت در امور کشــورهای عربی متهم‬ ‫می سازند‪.‬‬ ‫ایــران نیــز ضمــن بی کفایــت خواندن‬ ‫زمامداران سعودی خواهان سلب مدیریت حج‬ ‫از ریاض و واگذاری این امر الهی به شــورای‬ ‫کشــورهای اســامی شــده اســت‪ .‬موضوع‬ ‫مهمی کــه مطرح اســت باتوجه به گســترش‬ ‫روز افــزون اختالفــات سیاســی وعقیدتــی و‬ ‫جنگ هــای نیابتی میان ایران و عربســتان ایا‬ ‫امکان ورود به جنگ تمام عیار منطقه ای وجود‬ ‫دارد؟ و ایا طرفین به جد به دنبال گسترش دامنه‬ ‫جنگ ورویارویی مستقیم هستند؟‬ ‫شــواهد و قراین موجود نشــان می دهد‬ ‫که عربستان به رغم لفا ظی های سیاسی و جنگ تبلیغاتی‬ ‫گســترده علیه ایران همچنان نســبت به برخورد نظامی با‬ ‫ایران و حفظ بقایای سیاسی خود محتاط است و نمی خواهد‬ ‫در یک جنگ گســترده فراگیر با ایران امنیت خویش را به‬ ‫خطر بیندازد‪ .‬از دیگر ســو قدرت های جهانی نیز با اذعان‬ ‫به خطرات جنگ ناخواسته به دنبال خویشتنداری وکنترل‬ ‫بحران های موجــود درمنطقــه هســتند‪ .‬توانمندی های‬ ‫نظامی ایران به عنوان بازیگر مهم منطقه ای برای دیگران‬ ‫ثابت شــده اســت‪ .‬ایران اســامی از رویکــرد تهاجمی‬ ‫ علیه همســایگان خویش بهره نجســته وهمواره به دنبال‬ ‫تنش زدایی و اعتماد افرینی بر اســاس منافع دوسویه بوده‬ ‫و هســت‪ ،‬با این وجود تجربه هشت ســال جنگ تحمیلی‬ ‫نشــان داد که ایران در صورت هرگونه تعــرض خارجی به‬ ‫خاک خویش از تمام قدرت نظامی برای دفع تجاوز استفاده‬ ‫می کند امری که عربستان نیز به خوبی از ان اگاهی دارد‪.‬‬ ‫به نظر می رسد به رغم تشدید رقابت ژئوپلتیکی میان‬ ‫جریان سلفی به رهبری عربستان وجریان شیعی به رهبری‬ ‫ایران در محورهای مختلف مبنای مستحکمی برای اغاز‬ ‫جنگ مستقیم میان طرفین وجود ندارد‪.‬‬ ‫عبور از جنگ نیابتی‬ ‫عربستان به دنبال مهیا کردن مقدمات رویارویی با ایران است‬ ‫کامران کرمی‬ ‫روزنامه نگار و پژوهشگر خلیج فارس‬ ‫‪6‬‬ ‫روابط ایران و عربستان ســعودی در نظام منطقه ای‬ ‫خاورمیانه تنش زا و در حال ورود به فرایندهای تقابل اشکار‬ ‫است که نشانه های ان در یک سال اخیر و به خصوص پس‬ ‫از حادثه منا‪ ،‬اعدام شیخ نمر وحمله به سفارت عربستان در‬ ‫تهران و قطع روابط سیاسی و اقتصادی دو کشور به خوبی‬ ‫قابل مشاهده اســت‪ .‬باتوجه به حجم اختالفات تهران و‬ ‫ریاض در مقطع کنونی‪ ،‬تنش موجــود می تواند با بحرانی‬ ‫شــدن یکی از کانون های مــورد مناقشــه به خصوص در‬ ‫ســوریه که نقش مهمی در افزایش یا کاهش قدرت رقیب‬ ‫دارد‪ ،‬به سرعت روند تخاصم را به سمت فرایندهای خارج‬ ‫از کنترل هدایت کند‪ .‬این وضعیت اگرچه همچنان فاصله‬ ‫زیادی با جنگ مستقیم دارد‪ ،‬اما حج و گستره تخریبی ان‬ ‫می تواند روابط دوجانبه و همچنین بحران های منطقه را به‬ ‫سمت وضعیتی هدایت کند که بازسازی ان متحمل زمان‪،‬‬ ‫هزینه و اقدامات مضاعف اعتماد ساز است‪.‬‬ ‫در این نوشــتار با تبیین سه ســناریو‪ ،‬دورنمای روابط‬ ‫ایران و عربستان مورد بررسی قرار گرفته ک ه نگارنده معتقد‬ ‫و معترف به سناریوی دوم است که تحلیل پویاتری از روابط‬ ‫دو کشور ر ا ترسیم می کند‪.‬‬ ‫سناریو ‪1‬‬ ‫سناریو ‪2‬‬ ‫در سناریوی سوم که یک سناریوی خوشبینانه و مبتنی‬ ‫بر عناصر و ضرورت های همکاری اســت‪ ،‬این اســتدالل‬ ‫مطرح می شــود که اقدامات کنونی عربستان برای خنثی‬ ‫کــردن ظرفیت های بوجود امــده از مجــرای برجام برای‬ ‫ایران است و تا زمانی که عربستان نتواند این توازن را برقرار‬ ‫ســازد‪ ،‬تنش ها ادامه خواهد داشــت‪ .‬بنابراین به موازات‬ ‫راستی ازمایی در برجام که مســاوی با کاهش بحران زایی‬ ‫برنامه هســته ای ایران اســت‪ ،‬این وضعیت عربســتان و‬ ‫دولت های عربــی خلیج فارس را وارد روندی می ســازد که‬ ‫می توانــد وضعیت تعریف حوزه های همکاری در شــرایط‬ ‫جدید باشد‪.‬‬ ‫باتوجــه به اینکــه دو قــدرت منطقه ای بــه جنگ و‬ ‫رویارویی مســتقیم بی تمایل بوده و در دوره های گذشــته‬ ‫نیز شــاهد همکاری های دوجانبه و بین المللــی بوده اند‪،‬‬ ‫می توان مجددا شــاهد برقــراری تماس ها بــرای تعریف‬ ‫عناصر همکاری و کاســتن از تنش هــا و لفاظی ها بود‪ .‬در‬ ‫این میان نقش واســطه ها و بازیگران میانجی در منطقه و‬ ‫فرامنطقه نیز می تواند این روند را تقویت کند‪ .‬در این سناریو‬ ‫همچنین تاکید می شود که ایران و عربستان هر چه زودتر‬ ‫باید در خصوص یمن وارد مذاکره شــوند تا این بحران به‬ ‫سرنوشــت ســوریه از حیث فرسایشی شــدن دچار نشود و‬ ‫امیدها برای مذاکره از بین نرود‪ .‬تعریــف حوزه های نفوذ‬ ‫از جمله پیشنهادهایی است که این سناریو برای کاستن از‬ ‫تنش ها ارائه می دهد و دو کشور می توانند با مدیریت رفتار‬ ‫متحدین خود به سمت برقراری تماس ها و رایزنی ها حرکت‬ ‫کنند‪ .‬این سناریو با برجسته کردن این موضوع در یک روند‬ ‫میان مدت‪ ،‬بازگشت دو کشور به همکاری های محدود را‬ ‫اجتناب ناپذیر می داند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫ســناریوی دوم که ســناریوی واقع بینانــه و در واقع‬ ‫حد وســط مبتنی بر عناصر دقیقتری از تبیین برای ترسیم‬ ‫روابط دو کشور است‪ ،‬این اســتدالل را مطرح می کند که‬ ‫وجود تنش عنصر تفکیک ناپذیر از ماهیت رابطه تهران و‬ ‫ریاض است که در دوره هایی که وضعیت اشوب در سطح‬ ‫منطقه افزایش پیدا می کند‪ ،‬به تبع ان و به دالیلی دیگر در‬ ‫ســطوح دوجانبه و بین المللی افزایش پیدا کرده و شــکل‬ ‫تقابل به خود می گیرد‪ ،‬اما به سمت جنگ مستقیم کشیده‬ ‫نخواهد شــد‪ .‬وضعیت کنونی نیز اگرچه ســطح‪ ،‬گستره و‬ ‫دامنه تنش ها بین دو کشــور را افزایش داده‪ ،‬اما به دالیل‬ ‫مختلف نمی تواند به جنگ منجر شود‪.‬‬ ‫عدم اطمینان از ضریب موفقیت در جنگ مستقیم‪،‬‬ ‫افزایش هزینه های جنگی‪ ،‬ســرایت بحران به حوزه های‬ ‫پیرامونی‪ ،‬فعال کردن گسل های شیعی‪-‬سنی‪ ،‬قطع صدور‬ ‫نفت از خلیج فارس و بحران انرژی در سطح جهانی از جمله‬ ‫اثار جبران ناپذیر جنگ مستقیم است که به زعم کارشناسان‬ ‫سناریو ‪3‬‬ ‫بین الملل‬ ‫این سناریو که وضعیت بدبینانه ای را برای دو کشور‬ ‫ ترسیم می کند‪ ،‬با استناد به حجم و گستره تنش ها بین ایران‬ ‫و عربستان که در طول تاریخ روابط دو کشور بی سابقه بوده ‬ ‫معتقد است که امکان جنگ و تقابل مســتقیم وجود دارد‬ ‫و می تواند سرنوشــت این رقابت منطقــه ای را وارد دوران‬ ‫جدیدی کند که تکلیف این رابطه را نیز روشــن سازد‪ .‬این‬ ‫سناریو با برجســته کردن رقابت های ژئوپلتیک و ژئوکالچر‬ ‫دو کشور که اکنون بر سر ســوریه به اوج رسیده و در دیگر‬ ‫حوزه ها چون بحرین‪ ،‬یمن‪ ،‬لبنان‪ ،‬عراق تداوم دارد‪ ،‬بر این‬ ‫استدالل اصرار می ورزد که شعله های بحران در روابط دو‬ ‫کشور با جنگ لفظی مقامات طرفین از استانه تحمل عبور‬ ‫کرده و خارج از کنترل شده است‪.‬‬ ‫بنابراین این وضعیت می تواند اغاز برخوردهای اولیه‬ ‫بین طرفین و عبور از جنگ نیابتی در ســطح منطقه و گذار‬ ‫به تقابل اشکار باشد‪ .‬رویکرد تهاجمی ریاض‪ ،‬خریدهای‬ ‫انبوه تسلیحاتی‪ ،‬برقراری ارتباطات با اسرائیل و فعال کردن‬ ‫گروه ها و گروهک های تروریســتی از جمله عواملی است‬ ‫که باعث شده تا این گزاره تقویت شود که عربستان به دنبال‬ ‫مهیا شدن برای رویارویی با ایران اســت‪ .‬وضعیتی که به‬ ‫گفته مقامات سعودی نتیجه عدم برخورد با ایران و اقدامات‬ ‫ان در جهان عرب بوده است‪ .‬بنابراین باید از وضعیت اشوب‬ ‫کنونی برای ضربه زدن به ایران استفاده الزم را برد تا عالوه‬ ‫بر مهار قدرت منطقه ای ایران‪ ،‬موازنه را مجددا در روابط با‬ ‫این کشور و در سطح منطقه برقرار ساخت‪.‬‬ ‫می تواند بر موضوع رقابت ها در سطح بین المللی نیز تاثیر‬ ‫مســتقیم بگذارد‪ .‬از این رو نــه تنها قدرت هــا و بازیگران‬ ‫منطقه ای‪ ،‬بلکه بازیگران و قدرت هــای بین المللی نیز از‬ ‫جنگ مستقیم بین دو کشــور نه تنها حمایت نکرده‪ ،‬بلکه‬ ‫ان را موجب تحمیل اثار و خسارات جبران ناپذیر بر نظم و‬ ‫امنیت بین المللی می دانند‪.‬‬ ‫بنابراین با چنین استداللی امکان جنگ بین ایران و‬ ‫عربستان ضعیف و شــاید نزدیک به صفر باشد‪ .‬اما در این‬ ‫میان شــاهد فعال شــدن بیش از پیش حوزه های رقابت‪،‬‬ ‫تنش و اقدامات تخریبی به خصوص از ســوی عربســتان‬ ‫هســتیم که خود را در جنگ هــای نیابتــی‪ ،‬یارگیری های‬ ‫منطقــه ای و به طور کلــی افزایش هزینه هــای جمهوری‬ ‫اسالمی برای بهره برداری از اثار سیاسی و اقتصادی خود‬ ‫در منطقه و در ســطح بین المللی نشان خواهد داد‪ .‬در این‬ ‫چارچوب و تا زمانی که وضعیت بحران سوریه روشن نشود‬ ‫و دورنمای مشخصی مرزبندی ها‪ ،‬رقابت ها و نظم ترسیم‬ ‫ نشود نمی توان شاهد کاهش تنش بین دو کشور بود‪.‬‬ ‫بنابراین تا ان زمان‪ ،‬عربســتان به دنبال کارشکنی ها‬ ‫و اخالل بیشــتر در مصاف با ایران است که عدم مدیریت‬ ‫این رفتار تهاجمی و البته پرخاش گرایانه که ناشی از تغییر‬ ‫شرایط منطقه ای‪ ،‬بین المللی برای نخبگان جدید عربستان‬ ‫و ورود این کشــور به دوره پوســت اندازی سیاسی است‪،‬‬ ‫می تواند پیامدهای جبران ناپذیری بــرای تهران به دنبال‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫این ســناریو وضعیت همــکاری در روابط دو کشــور‬ ‫در یک فرایند کوتاه مدت را نزدیک بــه صفر‪ ،‬در یک روند‬ ‫لو فصل نســبی بحران‬ ‫میان مــدت به خصوص بعــد از ح ‬ ‫ســوریه بســته به ضرورت ها نزدیک بــه ‪ 30‬و در یک روند‬ ‫بلندمدت که نظم منطقه ای وضعیت بازیگران و مرزبندی ها‬ ‫را ترســیم کند و بحران های موجود به ســمت حل و فصل‬ ‫هدایت شوند نزدیک به ‪ 50‬درصد می داند‪.‬‬ ‫‪49‬‬ ‫تعهدات متقابل امریکا و روسیه‬ ‫پساز‪ 10‬ماهبن بستدرمداکراتسوریهسرانجامهفتهگذشتهکریوالوروفدرموردبرقراری‬ ‫اتشبسکوتاه مدتبهتوافقرسیدند‪.‬دراینطرحدولتروسیهموظفشدهکهبشاراسدراازحمالت‬ ‫هوایی علیه مواضع گروه های شورشی بازدارد و در مقابل امریکا نیز تعهد داده است که مقدمات الزم‬ ‫را برای جدایی اپوزیســیون از جبهه النصره فراهم اورد‪ .‬با این حال بسیاری از کارشناسان نسبت به‬ ‫چشم اندازاینطرحاتشبسبدبینهستند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫صلح درشام‬ ‫ایا اتش بسکری ‪ -‬الوروف در سوریه تداوم خواهد یافت؟‬ ‫سید جالل ساداتیان‬ ‫بین الملل‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫‪1‬‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫رجب طیــب اردوغان‪ ،‬رئیس جمهــور ترکیه به دنبال‬ ‫یک نوع عثمانیســم و احیــای امپرا توری عثمانــی بود و‬ ‫تصور می کرد موج بهار عربی که به سوریه رسیده ‪ ،‬فرصت‬ ‫مغتنمی است تا او بتواند بهره زیادی ببرد و محمل مناسبی‬ ‫برای اوست تا بتواند ســوریه را از ان خود کند و نفوذ خود را‬ ‫در انجا توسعه دهد‪ .‬بنابراین شرایط را برای معارضان دولت‬ ‫سوریه و بشار اسد فراهم کرد تا وارد تقابل کالسیک علیه‬ ‫دولت سوریه شــوند‪ .‬بدین معنا که مرزهای خود را به روی‬ ‫انها گشــود تا نیروها و تجهیزات خود را وارد ســوریه کرده‬ ‫با رژیم اسد بجنگند‪ .‬اما ترکیه عمال در این مسیر خشونت‬ ‫ بی اندازه ای به خرج داد و همین سیاســت انها‪ ،‬مســیر و‬ ‫کانال را برای گروه های تندرو مانند داعش‪ ،‬القاعده و جبهه‬ ‫النصره که وابسته به القاعده هستند فراهم اورد و انها وارد‬ ‫فضای سوریه شــدند‪ .‬این اقدام باعث شــد تا قدرت های‬ ‫فرامنطقه ای که تــا ان زمان به صورت نیابتــی با یکدیگر‬ ‫درگیری داشــتند نیز وارد صحنه شــوند و انچه را جهانیان‬ ‫شاهد هستند برای سوریه به وجود بیاید‪.‬‬ ‫اقدامات سازمان ملل متحد‬ ‫دبیــرکل ســازمان ملــل ابتــدا اقــای کوفی عنان‪،‬‬ ‫دبیرکل اسبق سازمان ملل را مامور میانجیگری برای حل‬ ‫بحران ســوریه کرد‪ .‬تالش های او در نشست ژنو ‪ 1‬و رفت‬ ‫و امد هایش به منطقــه و گفت وگو های انجام شــده اش‪،‬‬ ‫ بی نتیجه ماند و او را مجبور به کناره گیری کرد‪ .‬اقای اخضر‬ ‫ی که تجربه میانجیگری در مســاله افغانســتان را‬ ‫ابراهیم ‬ ‫داشت‪ ،‬به عنوان دومین فرستاده ویژه برای انجام ماموریت‬ ‫میانجیگری بر گزیده شد و در ژنو‪ 2‬با حاضر نشدن گروه های‬ ‫میانه رو برای نشست مشترک با معارضان تروریست داعش‬ ‫و داعش مســلک‪ ،‬ان تالش ها هم به نتیجه ای نرســید و‬ ‫ســوریه همچنان در گیر خشونت و کشــتار و جنایت علیه‬ ‫بشریت بود‪ .‬سرانجام اقای میستورا به عنوان نماینده این‬ ‫سازمان برگزیده شد ه که کماکان فعالیت هایش ادامه دارد‪.‬‬ ‫شکست سیاست های ترکیه‬ ‫به نظر می رسد انچه اتفاق افتاد‪ ،‬نتوانست انتظارات‬ ‫ترکیه را براورده سازد و در تقابل با گروه های مختلف درگیر‬ ‫شــده در حوادث ســوریه امثال گروه داعش‪ ،‬دولت ترکیه‬ ‫به اشتباه خود پی برده باشــد‪ .‬اقداماتی مثل باز کردن مرز‬ ‫خود و راه دادن تروریســت ها‪ ،‬یا در مورد پذیرفتن بسیاری‬ ‫از مهاجرین از سوی ترکیه برای اینکه بتواند فشار جدی بر‬ ‫اروپا وارد کند ثمری برای این کشور نداشت و دست ترکیه‬ ‫کامال خالی ماند‪.‬‬ ‫شــاهد هســتیم که ترکیــه از سیاســت هژمونیک‬ ‫خود در ســوریه طرفی نبســت و مجبور به بازگشــت شــده‬ ‫اســت‪ .‬نا امنی ها و انفجارات داخل کشــور افزایش یافته ‬ ‫و تعارضات با کردهای همســایه اش در اقلیم کردستان‪،‬‬ ‫کردهای ســوریه و کردهای ترکیه بیشــتر شــده است ‪ ،‬با‬ ‫گروه «پ ک ک» مشکالت فراوان تری نسبت به گذشته‬ ‫پیدا کرده و تصور می کند درگیری های سوریه مجالی بهتر‬ ‫برای قدرت یافتن این گروه شده و از طرفی هم امریکا برای‬ ‫سرکوب داعش و دیگر گروه های تند رو روابط بهتری با این‬ ‫بین الملل‬ ‫پک ک» برقرار کرده که می تواند به‬ ‫گروه های کرد نظیر « ‬ ‫زیان ترکیه تمام شود‪.‬‬ ‫از این رو‪ ،‬ترکیه سیاست های خود را شکست خورده‬ ‫دیده است‪.‬سیاســت تقابل با روســیه که پس از سرنگون‬ ‫کردن هواپیمای روســی و متعاقب ان از دست دادن بازار‬ ‫روســیه بود و نیز حســاب ویژه ای که روی حمایــت اروپا و‬ ‫ایاالت متحده امریکا باز کرده بود‪ ،‬هیچ یک درست از اب‬ ‫در نیامد و در حقیقت دستاورد های چند سال گذشته ترکیه‬ ‫به خاطر سیاست غلط خارجی نســبت به سوریه‪ ،‬در شرف‬ ‫نابودی کامل قرار گرفته بود‪ .‬عقل حکم می کرد که جلوی‬ ‫ضرر را هرچه ســریع تر بگیرد‪ .‬بنابراین شــاهد بودیم که از‬ ‫روسیه به دلیل سرنگونی هواپیمای جنگی اش عذرخواهی‬ ‫کرد و به بهانه این مساله‪ ،‬اقای اردوغان به سن پترزبورگ‬ ‫رفت و در انجا با اقای پوتین دیدار کرد‪ .‬در این سفر تالش‬ ‫کرد صمیمیت بیشتری ایجاد کند‪ .‬کودتای نا فرجام داخلی‬ ‫را می توانیــم تلنگری جــدی در جهت بیدار شــدن اقای‬ ‫اردوغان تلقی کنیم!‬ ‫اقای اردوغان با یک اشــتباه دیگر و لشکر کشی به‬ ‫خاک سوریه‪ ،‬به قصد مهار معارضان کرد ترکیه ای همانند‬ ‫پ ک ک‪ ،‬در صــدد ترمیم روابــط لطمه دیــده اش با بقیه‬ ‫بازیگران عرصه سوریه بر امده است‪ ،‬شاید در انتها‪ ،‬نصیبی‬ ‫هم برای او در نظر گرفته شــو د‪ .‬ایا این بار درست محاسبه‬ ‫کرده است؟‬ ‫دیگر بازیگران صحنه سوریه‬ ‫ایاالت متحده امریکا و دیگر متحدین غربی از ابتدا‬ ‫بر ســوریه بدون اسد پای می فشــردند‪ّ ،‬اما ایران اسالمی‬ ‫به عنوان تنها حامی جدی اســد‪ ،‬با این اســتدالل که انجا‬ ‫ت علیه رژیم صهیونیستی است و این تهاجمی ‬ ‫سنگر مقاوم ‬ ‫که صورت گرفته‪ ،‬نه بر علیه اســد و اشــکاالت او‪ ،‬بلکه بر‬ ‫علیه شکستن جبهه مقاومت و از بین بردن عقبه حزب الله و‬ ‫جریانات مقاومت در فلسطین و لبنان‪ ،‬شکل گرفته است‪،‬‬ ‫با ظرفیت باال به حمایت از اسد ورود پیدا کرد و با تجهیزات‬ ‫و امــوزش و اعزام نیروهــای کمکی به ســوریه‪ ،‬صحنه را‬ ‫ابتدا متعادل و ســپس تا حدودی به گونــه ای بر گرداند تا‬ ‫همه بازیگران صحنه متقاعد شوند که بدون حضور ایران‬ ‫ن ان‬ ‫هیچ راه حلی در سوریه به نتیجه نمی رسد‪ .‬تالش ایرا ‬ ‫بوده است تا بتواند با تقویت اسد‪ ،‬این سیاست را پیش ببرد‬ ‫که تعیین حاکم سوریه توســط مردم سوریه و ان هم بدون‬ ‫حضور گروه های تکفیری و تروریســت و در محیطی ارام‬ ‫و از طریق صندوق های رای امکان پذیر است‪ .‬یعنی ابتدا‬ ‫باید گروه های تندرو از صحنه ســوریه حذف شوند و بعد با‬ ‫معارضین مذاکرات انجام شــود و با نگارش قانون اساسی‬ ‫جدید‪ ،‬انتخابات بعدی انجام شود‪ .‬اما اینکه این گروه یا ان‬ ‫قدرت خارجی بگویند سوریه بدون اسد‪ ،‬پذیرفتنی نیست‪.‬‬ ‫ورود روسیه‬ ‫عربستان سعودی‬ ‫ایاالت متحده امریکا‬ ‫ایاالت متحــده امریــکا از ابتــدا در حمایــت از‬ ‫معارضیــن ســوری و در همکاری بــا ترکیه و عربســتان‬ ‫حلب به عنوان نقطه اســتراتژیک و ســر پــل ارتباط‬ ‫گروه های مهاجــم از جمله معارضین اصطالحــا میانه رو‬ ‫و گروه های مختلف تند رو تروریســت در ســوریه بود که با‬ ‫هماهنگــی ایران و ســوریه و حمالت هماهنــگ زمینی و‬ ‫هو ایی و مســاعدت گروه های کرد‪ ،‬بــا وارد کردن تلفات‬ ‫سنگین به تروریست ها و معارضین‪ ،‬محاصره کمرشکن در‬ ‫حلب اتفاق افتاده است‪ .‬امریکا که خود ائتالف ضد داعش‬ ‫در ســوریه به وجود اورده اســت‪ ،‬به عنوان کمک به افراد‬ ‫غیر نظامی گیر افتاده در داخل محاصره پیشنهاد اتش بس‬ ‫داد‪ ،‬اما روســیه و ایران و ســوریه‪ ،‬ان را نپذیرفته و اعالم‬ ‫داشتند که فرصت تجدید قوا به تروریست ها نخواهند داد‪.‬‬ ‫بعد‪ ،‬با ســه ســاعت اتش بس موافقت کردند‪ .‬گروه های‬ ‫معارض و امریکا‪ ،‬ان را نا کافی برای رســاندن غذا و خارج‬ ‫ساختن مجروحین دانستند‪.‬‬ ‫مذاکرات اقای الوروف و جان کری دو وزیر خارجه‬ ‫ســوریه و امریکا در حاشــیه اجالس ســران ‪ 20‬کشــور‬ ‫صنعتی و نیــز گفت وگوی ‪ 90‬دقیقــه ای دو رئیس جمهور‬ ‫ بی نتیجه بود تــا انکه در ژنو مذاکرات ‪ 13‬ســاعته اقایان‬ ‫الوروف و جان کــری که با میهمانی پیتــزا از طرف کری‬ ‫و نوشــابه اش از طــرف الوروف جشــن گرفته شــد! به‬ ‫توافقی دســت یافتند کــه از روز دوشــنبه (‪ 12‬ســپتامبر‬ ‫‪ )2016‬برای یک هفته اتش بس به شــرط انکه عملیات‬ ‫مشــترک علیه داعش و الجبهــه النصره کــه نامش را به‬ ‫الجبهه الفتح الشــام تغییر داده ادامه پیــدا کند‪ .‬ائتالف‬ ‫مخالفان اســد طی بیانیه ای از این توافق استقبال کرده‬ ‫و خواســتار اتش بس در تمامی جبهه هــای فراتر از حلب‬ ‫شــده اند‪ .‬ایا این اتش بــس رعایت شــده و دوام خواهد‬ ‫اورد؟‬ ‫مذاکرات الوروف و کری برای‬ ‫برقراری اتش بس در سوریه ‪13‬‬ ‫ساعت طول کشید‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫عربستان ســعودی در رقابتی اشــکار با ایران قبل از‬ ‫انقالب‪ ،‬در خصومتی علنی با ایران شــیعی بعد از پیروزی‬ ‫انقالب اسالمی‪ ،‬قرار گرفت‪ .‬تشــکیل شورای همکاری‬ ‫خلیج فارس‪ ،‬حمایت مالی و تبلیغاتی و سیاســی از صدام‬ ‫در جنگ علیه ایران‪ ،‬کشــتار حجاج ایرانی در مراسم حج‪،‬‬ ‫ن تقویت جریانات سنی مذهب در افغاستان و دیگر‬ ‫همزما ‬ ‫رقابت های اشــکار و پنهان در عرصه ها یی که مســلمین‬ ‫حضور داشــته و دارند مثل انچه در رابطه با مساجد و ائمه‬ ‫جماعت در کشــور های افریقا یی و اســیا یی و حتی غربی‬ ‫صورت گرفته و می گیرد و دســت اخرحمایت قوی از گروه‬ ‫حریــری و جریــان ‪ 14‬مارس علیــه حزب اللــه‪ ،‬اقدامات‬ ‫عربستان در مقابله با هژمون انقالب اسالمی و تالش برای‬ ‫بسط و گسترش نفوذ خود در تمامی عرصه های مربوط به‬ ‫مسلمانان در عالم بوده و هست‪ .‬ســوریه صحنه ای دیگر‬ ‫از رویارو یی نیابتی عربســتان با ایران و گســترش انقالب‬ ‫اسالمی بوده و هست که اتفاقا نتیجه عکس برای عربستان‬ ‫داشــته اســت‪ .‬عربســتان در مصر از اخوانی ها حمایت‬ ‫می کرد‪ ،‬در افغانســتان نیز از اخوانی های تنــد رو و نهایتا‬ ‫القاعده حمایت کرد‪ ،‬شــاخه های القاعده در کشــور های‬ ‫دیگر جهان از چچن تا بوکو حرام در افریقا و سوریه و عراق‬ ‫به تناسب محیط و شرایط منطقه ای‪ ،‬حرکت های خشن و‬ ‫وحشی خود را در قالب جبهه النصره و گروه شام و داعش و‬ ‫در این اواخر که بخش قابل توجهی از سوریه و عراق را به‬ ‫تصرف خود در اوردند به نام «دولت اسالمی» جلوه گر شده‬ ‫است‪ .‬حرکات و سبعیت و وحشیگری گروه های یاد شده‪،‬‬ ‫غرب و ایاالت متحده امریکا و اروپا را از انان سر خورده کرد و‬ ‫باعث شد تا کم کم صف خود را از حامی انان یعنی عربستان‬ ‫هم جدا کرده‪ ،‬بلکــه در ردیف مخالفین انــان قرار گیرند‪.‬‬ ‫عربستان هرچه بر دامنه ایجاد بحران ها در منطقه از جمله‬ ‫در یمن و بحرین و ســوریه و دیگر نقاط این منطقه افزوده‬ ‫است‪ ،‬اعتبار خود را بیشتر از دست داده و شاید به عنوان تنها‬ ‫کشور حامی تروریست ها در معرض انتقاد های شدید غرب‬ ‫و شرق عالم قرار گرفته است‪.‬‬ ‫اخرین دور مذاکرات‬ ‫بین الملل‬ ‫روســیه به عنوان جایگزین اتحاد جماهیر شــوروی‬ ‫سابق‪ ،‬بعد از فروپاشی‪ ،‬مراحل مختلفی را پشت سر گذارده ‬ ‫که مورد بحث این مقاله نیســت ‪ .‬تنها اشــاره می شود که‬ ‫دوران پوتین‪ ،‬دوره ای است که در سایه مدیریت منسجم‬ ‫پوتین با یاری اعضای نســبتا جوان تر سازمان اطالعاتی‬ ‫روســیه «ک اگ ب» و درامد هــای نفتی کالن ســال های‬ ‫یو درگیری با مشکالت عدیده‬ ‫گذشته و در مقابل‪ ،‬سر در گم ‬ ‫کشــور های غربی در دوره گــذار کنونــی‪ ،‬به خصوص در‬ ‫مواجهه با مشکالت منطقه خاورمیانه از سو یی و مشکالت‬ ‫مالی ایجاد شده برای خودشــان در درون اتحادیه اروپا و‬ ‫امریکا از سوی دیگر‪ ،‬توانســته است به عنوان یک قدرت‬ ‫جهانی قد علم کند‪ .‬در موضوع اوستیا و تهاجمی که به این‬ ‫قسمت از قلمرو گرجستان داشت‪ ،‬غربی ها به ویژه ایاالت‬ ‫متحده امریکا هیچ اقدامی نتوانستند انجام دهند و بنابراین‬ ‫ازمایش خوبی برای روسیه شد‪.‬‬ ‫در سال گذشته که شبه جزیره کریمه را به خود الحاق‬ ‫کرد‪ ،‬باز هم واکنش جدی ای دریافت نکرد‪ .‬با ایجاد بحران‬ ‫در شرق اوکراین‪ ،‬واکنش های نه چندان جدی اروپایی ها‬ ‫و امریکا کم کم به سردی گرائید و امروزه در حد چند تحریم‬ ‫نه چندان تاثیر گذار در چالشــی نرم با غرب درگیر اســت‪.‬‬ ‫بحران سوریه همچنان که دیگران را وارد این صحنه کرد‪،‬‬ ‫فرصتی طال یی برای روســیه ایجاد کرد تــا چند وجهی به‬ ‫اهدافش برسد‪.‬‬ ‫اول انکه در صحنه بین المللی عرض اندام کرده و بار‬ ‫دیگر خود را وارد فضای مهم و استراتژیک خاورمیانه نماید‪،‬‬ ‫دوم انکه تعادلی در اوکراین با غرب برقرار سازد‪ ،‬سوم انکه‬ ‫ضمن دریافت هزینه هایش بازاری برای ســاح های خود‬ ‫بیابد‪ ،‬چهارم انکه در یک صحنه درگیری نظامی برای خود‬ ‫وجهه حقوق بشری و له اقدامات انسانی جست وجو کرده‬ ‫ان را ارتقا بخشد و پنجم انکه موقعیت روابط خود را با ایران‬ ‫از استحکام بیشتری بر خوردار سازد‪ .‬و ششم انکه با سرکوب‬ ‫داعش در اینجا‪ ،‬انهــا را از راهیابی به جنوب روســیه مثل‬ ‫مناطقی از چچن و داغستان باز دارد و فواید احتمالی دیگر‪.‬‬ ‫در مذاکرات با امریکا بر سر موضوع ســوریه نیز به عنوان‬ ‫طرف اصلی مذاکرات پنجه در پنجه امریکا افکنده است‪.‬‬ ‫به مذاکرات اخیر انان در مورد سوریه اشاره خواهم کرد‪.‬‬ ‫در صدد ســرنگونی بشــار اســد و روی کار اوردن دولتی‬ ‫هم راســتا با مجموعــه طرفــداران خود در ســوریه بود‬ ‫و تمایــل به کنار رفتن اســد را هــم از زبــان معارضین و‬ ‫هم از زبان خــودش بار ها تکرار کــرده بود‪ .‬تالش های‬ ‫نمایندگان ســازمان ملل‪ ،‬به دلیل تفــاوت دیدگاه های‬ ‫شــدید در ان مقاطــع زمانــی‪ ،‬فیمابیــن طرف هــای‬ ‫ذی مدخل در امــور ســوریه‪ ،‬از جمله امریــکا که نقش‬ ‫پر رنگی در پشــتیبانی های عربســتان و ترکیه داشت به‬ ‫نتیجه نرســید و با عوض شدن شــرایط و موقعیت دولت‬ ‫ســوریه‪ ،‬به دلیل پیشــرفت هایی که در میدان عمل به‬ ‫دست اورده اســت‪ ،‬به نظر می رســد فعالیت های اقای‬ ‫میســتورا در حال به نتیجه رســیدن برای قبــول انجام‬ ‫مذاکره توســط طرف های اصلی معارضه در ســوریه و‬ ‫دولت اسد باشد‪.‬‬ ‫‪51‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اتش بسشکننده‬ ‫توافق کری‪ -‬الوروف برای برقراری صلح در سوریه دوامی ندارد‬ ‫نصرت اهلل تاجیک‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫بین الملل‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫‪2‬‬ ‫انتشار خبر تعامل دو قدرت بزرگ و تاثیرگذار در بحران‬ ‫سوریه همچون امریکا و روسیه هر چند بسیار مهم و برای‬ ‫حل این بحران ضروری اســت‪ ،‬اما کافی نیســت‪ .‬به رغم‬ ‫انکه تاکنون کشورهای اروپایی از این توافق حمایت کردند‬ ‫و ان را اقدام مثبتی در حل بحران ســوریه د انســتند اما به‬ ‫نظر می رسد که ابهامات بسیاری در این میان وجود دارد‪.‬‬ ‫خوشبینانه ترین موضوع در این توافق را می توان موضوع‬ ‫اتش بس در سوریه دانست زیرا این موضوع موجب منتفع‬ ‫شدن مردم سوریه و حل بحران اوارگان خواهد شد‪ .‬اما در‬ ‫دیگر موارد این توافق چشم انداز روشــنی ندارد‪ .‬بنابراین‬ ‫درکل نمی توان با خوش بینی به این توافق نگریســت زیرا‬ ‫ابهامات بسیاری در خصوص حل بحران سوریه وجود دارد‪.‬‬ ‫یکی از ابهامات نقش گروه های مســلح در سوریه است و‬ ‫بعید به نظر می رســد که این گروه ها قبول کنند موضوع به‬ ‫ی حل شود و اجازه دهند که همه توافقات صورت بگیرد‬ ‫ارام ‬ ‫و نیروهای خود را برای از بین بردن جبهه النصره و داعش‬ ‫به کار بگیرند‪ .‬بنابراین مانند توافقات دفعات گذشــته که‬ ‫به عنوان مثال فوریــه جاری صورت گرفت بــاز هم قضیه‬ ‫جدی دنبال نشــود‪ .‬از یک ســو امریکایی هــا‪ ،‬انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری خود را در پیش دارند بنابراین اراده الزم‬ ‫برای رسیدن به یک توافق و مصالحه را ندارند ‪.‬‬ ‫یکــی از موضوعاتی کــه موفق بودن ایــن توافق را‬ ‫به چالش می کشــد‪ ،‬زمان بندی ان اســت‪ .‬در حال حاضر‬ ‫نیروهای دولتی سوریه در موضع برتری قرار دارند بنابراین‬ ‫به نظر می رســد امریکایی ها در حال خرید وقت هســتند‬ ‫تا انتخابات خــود را برگزار کنند و از ســوی دیگر نیروهای‬ ‫معتدل خود را با اموزش و ارسال سالح تقویت کنند‪ .‬بنابراین‬ ‫احســاس می شــود به دلیل ابهاماتی که وجود دارد‪ ،‬بعید‬ ‫است این توافق راه به جایی ببرد و بیشتر یک توافق برای‬ ‫اتش بس درکوتاه مدت اســت اما در بلندمدت اثر جدی بر‬ ‫حل بحران سوریه ندارد‪.‬‬ ‫امریکا و روسیه هر چند این توافق را رسانه ای کردند‬ ‫اما ابعاد اصلی ایــن قضیه را پنهان کردند‪ .‬بــا وجود این‪،‬‬ ‫براساس برخی از گزارش هایی که در این خصوص منتشر‬ ‫شــده‪ ،‬اقداماتی قرار اســت صــورت بگیرد امــا ابهامات‬ ‫بســیاری در این زمینه وجود دارد بنابراین یک براورد دقیق‬ ‫نمی توان در خصوص ایــن توافقنامه ارائه کــرد‪ .‬به نظر‬ ‫می رســد کشــورهای اصلی درگیر در این قضیــه از جمله‬ ‫ایران و عربســتان را در یک مرحله ای حذف کرده باشــند‬ ‫تا بتوانند مساله را ساده ســازی کنند‪ .‬اما چون اخبار جزئی‬ ‫وجود نــدارد بنابراین نمی تــوان در خصوص چشــم انداز‬ ‫اینده روســیه به دنبال امضای این توافقنامه سخن گفت‪.‬‬ ‫با وجود این‪ ،‬حجم تخریب و االمی که مــردم به ان دچار‬ ‫شدند‪ ،‬به گونه ای اســت که اینده صلح و ثبات در سوریه را‬ ‫تیره وتار می کند‪ .‬شاید ســوریه تجزیه شده شکل و شمای‬ ‫واضح تری دارد تا ســوریه قبل از این تحوالت که بار دیگر‬ ‫بازسازی شود ؛ بازسازی که گفته می شود ‪ 30‬سال نیز طول‬ ‫می کشد‪ .‬بنابراین حجم خرابی ها به حدی است که به نظر‬ ‫می رسد اینده سوریه به سمت تجزیه شدن گرایش بیشتری‬ ‫دارد‪ .‬برهمین اساس نیز تاکید دارم که روند توافق امریکا‬ ‫و روســیه با یکدیگر دوام ندارد‪ .‬دلیل این عدم پایداری نیز‬ ‫بــه اختالف نظر این دو کشــور در خصوص اینده ســوریه‬ ‫باز می گــردد‪ .‬در صورتــی که اســد بخواهد باقــی بماند‪،‬‬ ‫سناریوی تجزیه دنبال می شود زیرا براساس واقعیت های‬ ‫میدانی با فشــاری کــه برخی کشــورها بر رفتن اســد وارد‬ ‫می کنند‪ ،‬سناریو تجزیه دنبال می شود‪.‬‬ ‫در هر صورت نبایــد فراموش کرد که ســوریه محل‬ ‫رقابت های بازیگران منطقــه ای و فرامنطقه ای و در نقطه‬ ‫تالقی منافع درون و برون منطقــه ای قرار گرفت ه و به دلیل‬ ‫دخیل شــدن عوامــل و منافع متعــدد‪ ،‬پیش بینــی اینده‬ ‫معادالت خاورمیانه و به ویژه ســوریه تقریبا محال اســت‪.‬‬ ‫اوضاع کنونی سوریه هر روز به ســمت پیچیده تر شدن در‬ ‫حال حرکت اســت‪ ،‬تداوم این وضعیت می تواند وضعیت‬ ‫خطرناکی را برای منطقه و حتی کل جهان رقم بزند‪ .‬باتوجه‬ ‫به چنین شــرایطی نباید مذاکرات درباره بحران ســوریه را‬ ‫به گونه ای تصور کرد که به زودی به نتیجه خواهد رســید‪.‬‬ ‫اکنون برخی کشورها عالقه مند ند که بحران سوریه خاتمه‬ ‫پیدا کند‪ ،‬اما در مقابل کشــورهایی نیز تمایل دارند که این‬ ‫بحران ادامه پیدا کند و به هر نحوی برای دستیابی به این‬ ‫هدف تالش می کننــد‪ ،‬اگر بخواهیــم درگیری های اخیر‬ ‫در حلب را مورد بررســی قرار دهیم‪ ،‬این درگیری از ســوی‬ ‫گروه هــای مســلحی ادامه می یابــد که در مذاکــرات ژنو‬ ‫حضور نداشــته و به دنبال حفظ وضعیت موجود و قدرت و‬ ‫مناطقی که به تصرف دراورده اند‪ ،‬هســتند‪ .‬ســازمان ملل‬ ‫با مشارکت کشورهای خواهان پایان درگیری ها در سوریه‬ ‫مانند روسیه و امریکا‪ ،‬مذاکرات ژنو را پیش می برد و از سوی‬ ‫دیگر‪ ،‬کشورهایی مانند ترکیه و عربستان منافعشان در این‬ ‫اســت که به ســمت جنگ و درگیری حرکت کنند‪ .‬بنابراین‬ ‫کلیدی ترین مســاله به منظــور حل بحران ســوریه عزم و‬ ‫اراده سیاســی تمام طرف ها برای حل این بحران اســت‪.‬‬ ‫اکنون این اراده میان تمامی طرفین درگیر و موثر در بحران‬ ‫سوریه مشاهده نمی شود‪ .‬امریکا در طول سالیان گذشته با‬ ‫اشتباهات خود در بعد سیاست خارجی‪ ،‬ژئوپلتیک منطقه را‬ ‫برهم زده است‪ .‬این به هم ریختگی باعث شده که اکنون‬ ‫حل بحران سوریه با پیچیدگی های دشواری روبه رو شود‪.‬‬ ‫در تحوالت کنونی منطقه‪ ،‬نقش کشــورهایی چون‬ ‫ایران‪ ،‬عربســتان و ترکیه در ایجاد ســمت و ســوی جدید‬ ‫تحوالت و اینده ســوریه بســیار مهم اســت و تنها عوامل‬ ‫ی میان امریکا و روسیه ر ا نمی توان برای حل بحران‬ ‫خارج ‬ ‫تجزیه و تحلیل کرد‪ .‬اگر قدرت هــای بزرگ فرامنطقه ای‬ ‫تمایل به حل بحران سوریه دارند باید تالش کنند کشورهای‬ ‫هم پیمان خود را با استفاده از ابزار و اهرم های مختلف به‬ ‫همسویی با خود وادارند و از اقدامات مخرب انها در مسیر‬ ‫حل مساله ســوریه بازدارند‪ .‬همگان باید متوجه شوند که‬ ‫در بحران سوریه روش تسلیحاتی و نظامی هیچ کارکردی‬ ‫ندارد‪ .‬باید یک روند سیاسی در سوریه طی شود و به خواست‬ ‫و نظر مردم سوریه احترام گذاشــت‪ .‬باید به دولت قانونی‬ ‫کمک کرد تا امنیت و ثبات را در کشور برقرار کرده و دوران‬ ‫سازندگی و پایان بخشیدن به االم مردم سوریه اغاز شود‪.‬‬ ‫این راهکاری است که ایران از ابتدای بحران در سوریه به‬ ‫ان تاکید داشت و هم اکنون نیز همان راه را دنبال می کند‪.‬‬ ‫در وضعیــت فعلی روســیه و امریکا ســعی دارند تا با‬ ‫توافق با یکدیگر خالء قدرت در ســوریه را جبران کنند‪ .‬از‬ ‫سوی دیگر مذاکرات و ارتباط هایی که مسکو با واشنگتن‬ ‫و ســازمان ملل در جهت برقراری اتش بس در حلب برقرار‬ ‫کرده باید مد نظر باشد‪ .‬چراکه امریکایی ها در جایی به دلیل‬ ‫نقش مسکو در سوریه از انها خواسته اند تا به روند سیاسی‬ ‫و حتی میدانی سرعت ببخشــند‪ .‬اما موضوعی که هیچ گاه‬ ‫نباید در مورد ســوریه از ان چشم پوشی کنیم این است که‬ ‫جریان ها و اوضاع فعلی این کشــور تا حدود زیادی توسط‬ ‫امریکا یا روسیه اداره و حتی کنترل نمی شود‪ .‬به گونه ای که‬ ‫که گروه های مسلح بومی تا حدود زیادی در انجا خط مشی ‬ ‫را معلوم و مشخص می کنند‪ .‬بنابراین باید گفت که وضعیت‬ ‫سوریه یک حالت در هم تنیده را تجربه می کند‪.‬‬ ‫فرصت تنفس برای اپوزیسیون‬ ‫دولت اسد باید شرایط سیاسی خود را بر بازیگران خارجی تحمیل کند‬ ‫حسن هانی زاده‬ ‫‪3‬‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫مورد اینده بشــار اســد اظهارنظر کنــد‪ .‬بنابرایــن بهترین‬ ‫طرح برای اینده ســوریه‪ ،‬اجرایی شــدن طرح ‪ 6‬ماده ای‬ ‫جمهوری اسالمی ایران اســت که می تواند اینده سیاسی‬ ‫ســوریه ر ا ترســیم کند‪ .‬در این میان امریکا و روســیه تنها‬ ‫بر اساس منافع استراتژیک خود و در چارچوب دادوستدهای‬ ‫بین المللی درباره ســوریه تصمیم گیری کرده اند اما انچه‬ ‫در سوریه تعیین کننده اســت‪ ،‬پیروزی دولت و ملت سوریه‬ ‫در عرصه های میدانی اســت‪ .‬بر اســاس توافقی که میان‬ ‫مسکو و واشنگتن صورت گرفته‪ ،‬بشار اســد تا پایان دوره‬ ‫ریاست جمهوری خود در قدرت باقی خواهد ماند و در طول‬ ‫این مدت یــک دولت انتقالی به ریاســت وی و با شــرکت‬ ‫مخالفان دولت تشکیل خواهد شــد‪.‬همچنین قرار است‬ ‫سپس انتخابات ریاســت جمهوری و تغییر قانون اساسی‬ ‫صورت بگیرد‪ .‬اما اســد در انتخابات اینده حضور نخواهد‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫در خصوص رویکرد روســیه در قبال سوریه و توافق‬ ‫اخیر با امریکا نیز باید توجه داشــت کــه تجربه ثابت کرده‬ ‫روسیه تنها به منافع خود می اندیشد بنابراین تالش می کند‬ ‫کــه از بحران های منطقه ای بــرای امتیازگیــری از غرب‬ ‫استفاده کند و برگ برنده روسیه در مقابله با غرب و امریکا‪،‬‬ ‫سوریه خواهد بود‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر در حــال حاضــر عربســتان تمامی‬ ‫ برگه‏های برنده خود را در ســوریه از دســت داده و در حال‬ ‫حاضر با تکمیل پازل های جدید در شمال حلب از برگ برنده‬ ‫کردها علیه دولت بشار اسد استفاده می کند‪.‬‬ ‫امادگــی عربســتان برای واگــذاری تســلیحات در‬ ‫اختیار ‪ YPG‬برای مبارزه با دولت بشار اسد و نقش تخریبی‬ ‫ســعودی ها در بحران ســوریه نیز کامال مشــهود است‪.‬‬ ‫عربستان سعودی در طول پنج سال و نیم گذشته و از اغاز‬ ‫بحران سوریه نقش کامال تخریبی در رخدادهای این کشور‬ ‫در کنار ایاالت متحده امریکا‪ ،‬رژیم صهیونیستی و ترکیه ایفا‬ ‫ن حال همه بازیگران مخالف بشار اسد در‬ ‫کرده است‪ ،‬با ای ‬ ‫بحران داخلی سوریه با شکست مواجه شده اند‪.‬‬ ‫کردهــا از تناقض های موجــود و اختالفــات میان‬ ‫بازیگران بحران سوریه بهره برداری می کنند‪ .‬انها گاهی با‬ ‫دولت سوریه‪ ،‬زمانی با ایاالت متحده امریکا و در مقطعی‬ ‫با عربستان سعودی همراه می شوند‪ .‬باید توجه داشت که‬ ‫کردها نگاه منفی نسبت به رژیم عربســتان دارند؛ بنابراین‬ ‫کردها از ظرفیت مالی عربســتان برای بازسازی نیروهای‬ ‫خویش استفاده می کنند‪.‬‬ ‫از یک سو ترکیه به دلیل کودتای‬ ‫نافرجام پانزدهم جوالی متوجه شده که‬ ‫نقش مالی عربســتان در سازمان دهی‬ ‫این کودتــا کامال موثر بــوده‪ ،‬بنابراین‬ ‫مناسبات این کشــور با عربستان دچار‬ ‫اختالف شده است‪ .‬عربستان نیز برای‬ ‫ت فشــار قرار دادن ترکیه به ســمت‬ ‫تح ‬ ‫کردهای ســوریه متمایل شــده است‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر امریکایی هــا به عنوان‬ ‫دارندگان طرح تجزیه کشورهای منطقه‬ ‫و تشــکیل دولت کردســتان بــزرگ در‬ ‫عراق و سوریه تالش می کنند به نوعی‬ ‫کردها را مورد بازســازی قــرار دهند و از‬ ‫انها برای تشکیل یک دولت در شمال‬ ‫حلب استفاده کنند‪ .‬با این تفاسیر کردها‬ ‫به عنــوان ابزاری بــرای تامیــن منافع‬ ‫بازیگران حاضر در سوریه مورد استفاده‬ ‫قرار می‏گیرند و مجموعه این تناقضات‬ ‫و رخدادها موجب شــده کــه وضعیت‬ ‫ســوریه به لحاظ میدانی کامال ناپایدار‬ ‫باشد‪ .‬گاهی ترکیه از ارتش ازاد سوریه‬ ‫علیه کردها اســتفاده می کند؛ مقطعی عربستان از کردها‬ ‫علیه نیروهای ترکیــه بهره برداری می کنــد و امریکا نیز از‬ ‫برگ برنده کردها علیه ترکیه و داعش بهره می برد؛ بنابراین‬ ‫مجموعه این رخدادها و شرایط ناپایدار منطقه موجب شده‬ ‫که عربستان سعودی در تالش برای تغییر شرایط میدانی‬ ‫به نفع خویش باشــد‪.‬در نهایت اینکه یکــی از بهترین و در‬ ‫دسترس ترین سناریوها برای ســوریه این است که دولت‬ ‫اســد با کمک محور مقاومت به عملیات هــای خود علیه‬ ‫گروهک های ترویســتی ادامه دهد و با سرکوب کامل این‬ ‫گروهک ها شــرایط سیاســی خود را بر بازیگــران خارجی‬ ‫بحران سوریه تحمیل کند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫طی هفته های اخیر دولت ســوریه با کمک مقاومت‬ ‫اسالمی توانســت با قطع ارتباط گروهک های تروریستی‬ ‫در شــمال و جنوب حلب‪ ،‬بخشــی از این گروهک ها را در‬ ‫محاصره خود قرار دهــد؛ در طول این مــدت حلب دو بار‬ ‫توسط دولت و نیروهای مسلح ســوریه و حزب الله به طور‬ ‫کامل محاصره شده اســت‪ .‬به گونه‪‎‬ای که طی این مدت‬ ‫یعنــی کمتــر از دو هفتــه ‪ 1500‬تن از اعضــای گروهک‬ ‫تروریســتی داعش در اطراف حلب به هالکت رسیدند که‬ ‫این بزرگترین ضربه نظامی طی ســال‪‎‬های اخیر بر پیکره‬ ‫داعش تلقی می‏شود‪.‬‬ ‫محاصره حلب باعث نگرانی برخــی بازیگران بزرگ‬ ‫بحران ســوریه مانند امریکا‪ ،‬ترکیه و فرانســه شده است‪.‬‬ ‫بنابراین این کشورها تالش کردند تا از طریق تشویق ترکیه‬ ‫به ورود نیروهای نظامی خود به شهر استراتژیک جرابلس‪،‬‬ ‫ شــرایط میدانی را به ســود گروهک‪‎‬های تروریستی تغییر‬ ‫دهند‪ .‬ورود یک لشــکر از نیروهای ترکیه به شهر جرابلس‬ ‫در شمال حلب موجب شد برخی گروهک های تروریستی‬ ‫مانند ارتش ازاد سوریه با دریافت کمک تسلیحاتی شرایط‬ ‫خود را بهبود ببخشند‪ .‬همچنین ترکیه به بهانه دور ساختن‬ ‫نیروهای وابســته به حزب دموکراتیک کردستان سوریه‪،‬‬ ‫حدود ‪ 5‬کیلومتر در عمق خاک سوریه‬ ‫پیشــروی کرد‪ .‬از ســوی دیگــر خروج‬ ‫نیروهای تروریســتی از شهرهای داریا‬ ‫و معضمیــه در اطراف دمشــق موجب‬ ‫تامین امنیت شهر دمشــق شد که این‬ ‫یک پیروزی میدانــی بزرگ برای دولت‬ ‫سوریه تلقی می شود‪.‬‬ ‫در همیــن حــال شــهر ادلــب‬ ‫در نزدیکی مــرز ترکیه توســط دولت و‬ ‫نیروهای حزب الله محاصره شــده که‬ ‫این امر به کاهش نفــوذ گروهک های‬ ‫تروریستی احرار الشام‪ ،‬جیش االسالم‪ ،‬‬ ‫فتح الشام و داعش منجر شده است‪.‬‬ ‫از سوی دیگر پیروزی های میدانی‬ ‫سوریه موجب شد که دو بازیگر قدرتمند‬ ‫در بحران ســوریه یعنی روسیه و امریکا‬ ‫برای یافتن راه حل سیاسی به مذاکرات‬ ‫فشــرده بپردازند‪ .‬این مذاکــرات میان‬ ‫جان کری‪ ،‬وزیر خارجه امریکا و سرگئی‬ ‫الوروف وزیر خارجه روسیه در ژنو انجام‬ ‫شــد‪ .‬چرایی زیادی پیرامون دستیابی‬ ‫امریکا و روسیه به یک توافق کلی برای برقراری اتش بس‬ ‫در سوریه وجود دارد ؛ نخست این ســوال مطرح است که‬ ‫چه کسانی به وزیران خارجه امریکا و روسیه اجازه داده اند‬ ‫که درباره یک کشور مستقل مانند سوریه که عضو سازمان‬ ‫ملل اســت بدون حضور این کشــور تصمیم گیری کنند‪.‬‬ ‫سوال دیگری که مطرح است اینکه چه تضمین هایی برای‬ ‫پایداری این اتش بس وجود دارد و نقش ســازمان ملل در‬ ‫این خصوص چه خواهد بود‪ .‬اما به هر حال این اتش بس‬ ‫به دلیل اینکه برخی گروهک های تروریستی با ان مخالفت ‬ ‫کرده اند پایدار نخواهد ماند‪ .‬این در حالی اســت که هدف‬ ‫امریکا این اســت که گروهک های تروریستی با استفاده‬ ‫از فرصت اتش بس به بازســازی نیروهای خــود بپردازند‪.‬‬ ‫بنابراین بدون وجود تضمین های الزم از ســوی ســازمان‬ ‫ملل و بدون حضور نیروهای پاسدار صلح سازمان ملل‪ ،‬این‬ ‫اتش بس پایدار نخواهد ماند‪.‬‬ ‫در حال حاضر امریکا در اســتانه برگــزاری انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری قرار دارد و باراک اوباما سعی دارد برای‬ ‫کمک به پیروزی دموکرات ها یک حرکت به ظاهر صلح امیز‬ ‫در سوریه انجام دهد و این بحران ‪ 65‬ماهه را به سرانجامی‬ ‫ برســاند‪ .‬بنابراین به نظر می رســد که بــاراک اوباما تالش‬ ‫دارد تا از شرایط سوریه و برقراری اتش بس در این کشور‪،‬‬ ‫برگ برنده ای برای پیروزی هیالری کلینتون‪ ،‬نامزد حزب‬ ‫دموکرات استفاده کند‪.‬‬ ‫در این میان دولت سوریه برای اینکه افکار عمومی‬ ‫را تحت تاثیر قرار دهد با این طرح اتش بس موافقت کرده‬ ‫است‪ .‬دولت بشار اسد در حالی این اتش بس را پذیرفته که‬ ‫اثار شکست کامال در میان گروهک های تروریستی اشکار‬ ‫شــده اســت‪ .‬اگر دولت ســوریه این طرح را نمی پذیرفت‬ ‫جریان سازی های شــدیدی از ســوی امریکا و غرب علیه‬ ‫دولت بشار اسد صورت می گرفت‪ .‬بنابراین دولت اسد ناچار‬ ‫شد تحت فشار روسیه این اتش بس را بپذیرد‪.‬‬ ‫از سوی دیگر باید توجه داشــت که سرنوشت اسد را‬ ‫مردم ســوریه رقم خواهند زد؛ بشار اســد در یک انتخابات‬ ‫ازاد و دموکراتیــک به عنــوان رئیس جمهور انتخاب شــد‬ ‫و هیچ کــس نبایــد خــارج از صندوق هــای رای گیری در‬ ‫بین الملل‬ ‫‪53‬‬ ‫بین الملل‬ ‫معادله چند مجهولی‬ ‫واشنگتن در دام مسکو افتاده است‬ ‫احمد مرجانی نژاد‬ ‫‪4‬‬ ‫مترجم و پژوهشگر امور بین الملل‬ ‫سیاست های غرب به رهبری امریکا در خاورمیانه دو‬ ‫هدف اساسی را مدنظر دارد‪:‬‬ ‫‪ -1‬امنیت اسرائیل ‪ -2‬حفظ و استمرار منافع بر اساس‬ ‫کنترل منابع و گذرگاه های نفتی‬ ‫پروژه خاورمیانه بزرگ نیز در راستای تجزیه دولت های‬ ‫خاورمیانه به دولت های کوچک‪ ،‬طراحی شد؛ «کاندولیزا‬ ‫رایس» در دوران ریاست جمهوری جورج دبلیو بوش‪ ،‬اشکارا‬ ‫گفت که منطقه خاورمیانه به ‪ ٢٢‬کشــور تقســیم می شود‪.‬‬ ‫اساسا این روند را قبل از بوش پســر و رایس‪ ،‬بوش پدر اغاز‬ ‫کرده بود‪.‬‬ ‫«جان برنان» رئیس سازمان اطالعات مرکزی امریکا‬ ‫موسوم به « سیا» در مصاحبه با ســایت «سی‪ .‬تی‪.‬سی»‬ ‫پیرامون اینده دو کشور عراق و سوریه پس از شکست داعش‬ ‫کاری» عنوان کرده اند‪ .‬بر اساس این برنامه کاری قرار است‬ ‫ی طرف های درگیر‬ ‫جاده «کاستیلو» غیرنظامی شود و تمام ‬ ‫از ان عقب نشــینی کنند‪ .‬جاده مذکــور اخرین و مهم ترین‬ ‫مسیر کمک رسانی به گروه های مســلح در شرق حلب بود‬ ‫که در حدود یک ماه قبل به کنترل نیروهای مقاومت در امد‪.‬‬ ‫به نظر می رسد مهم ترین امتیازی که روسیه از امریکا‬ ‫دریافت کر د مجاب کردن واشنگتن برای همکاری عملیاتی‬ ‫با مسکو جهت هدف قرار دادن القاعده و داعش در سوریه‬ ‫است؛ مســاله ای که ناظران توافق امریک ا ان را به معنای‬ ‫افتادن واشنگتن در دام مسکو توصیف کرده اند و معتقدند‬ ‫کاخ سفید با این توافق سند انهدام گروه های مسلح اعم از‬ ‫میانه رو و غیرمیانه رو را امضا کرده است‪ .‬رسانه های نزدیک‬ ‫به مخالفان به شــدت از این توافق امریــکا ناراضی به نظر‬ ‫می رسند‪ .‬وب سایت «دیلی بیست» امریکا نوشت‪« :‬جان‬ ‫کری به صورت رسمی به ارتش سوریه از طریق از بین بردن‬ ‫مرزهای مناطق درگیری مشروعیت داد و از نیروهای هوایی‬ ‫روسیه به مثابه شریک اینده امریکا در جنگ پیچیده و مبهم‬ ‫نتیجه فرایند اتش بس قبلی‪ ،‬سقوط غافلگیرانه خان طومان‬ ‫و روستاهای پس از ان در حومه جنوبی حلب و برجای ماندن‬ ‫ده هاشهیدبود‪.‬ایاالت متحدهامریکابهخوبیبهعدم امکان‬ ‫تفکیک مناطق حضور جبهه فتح شــام با ارتش ازاد واقف‬ ‫است و بعید به نظر می رســد که برنامه مشخصی برای این‬ ‫کار داشته باشد‪.‬‬ ‫ج‪ -‬دو مطالبه اصلی ایاالت متحده امریکا که به شدت‬ ‫در حــال تالش بــرای القا ی پذیرش ان از ســوی روســیه‬ ‫در قرارداد مخاصمــه جدید‪ ،‬عبارتنــد از‪ -1 :‬حفظ حلب ‪-2‬‬ ‫پایان دهی به عملیات نیروهای هوایی سوریه‬ ‫البته مقرر شــده که امریکا و روسیه یک هفته پس از‬ ‫شروع اتش بس‪ ،‬ســازمان مشترکی تاســیس نمایند و این‬ ‫سازمان مشترک ضمن متمایز ساختن سازمان های افراطی‬ ‫از جناح های مخالف نظام سوریه‪ ،‬به سازمان های افراطی‬ ‫از جمله «داعش » و «جبهه نصرت » که به تازگی به « جبهه‬ ‫فتح شام » تغییر نام داده است‪ ،‬حمالت هوایی خواهد کرد‪.‬‬ ‫در حالی که مسکو‪ -‬واشــنگتن و نیز تهران با انکارا و‬ ‫ریاض‪ ،‬پیرامون اوضاع ســوریه با یکدیگر اختالف دارند ‪،‬‬ ‫اما دولت اســد طی حمایت ایران و حزب الله لبنان‪ ،‬ابتکار‬ ‫عمل را در دمشــق به دســت گرفت‪ .‬روســیه نیز به منظور‬ ‫حمالت هوایی به سوریه‪ ،‬گذشته از اینکه از پایگاه هوایی‬ ‫ایران به شکل موقت استفاده کرد با نزدیکی به انکارا‪ ،‬ابتکار‬ ‫عمل در جنگ داخلی سوریه را در دســت گرفت‪ .‬غرب به‬ ‫رهبری امریکا از تحرکات تهران و مســکو ناراضی و نگران‬ ‫هســتند و همین امر مانع هماهنگی دیدگاه های روســیه و‬ ‫امریکا پیرامون سرنوشت سیاسی «بشار اسد» شده است‪.‬‬ ‫در بیانات وزیران امور خارجه دو کشــور پیرامون سرنوشت‬ ‫سیاسی اســد‪ ،‬که در کانون توجهات قرار دارد‪ ،‬حرفی زده‬ ‫نشده است‪ .‬الوروف‪ ،‬وزیر امور خارجه روسیه‪ ،‬در مصاحبه‬ ‫مطبوعاتی اظهار داشت‪ ،‬پنجمین سند توافق میان امریکا و‬ ‫روسیه امض ا شده ولی با این حال در خصوص جز ئیات توافق‬ ‫حرفی نزده است‪ .‬بدین ترتیب ‪ ،‬نه تنها تضمینی وجود ندارد‬ ‫که طرف های ذی نفع جنگ داخلی سوریه توافق اتش بس‬ ‫را رعایت کنند‪ ،‬بلکه حتی ممکن است مشکالتی در ترسیم‬ ‫خطوط حمالت هوایی امریکا و روسیه هم پدید اید‪.‬‬ ‫تجزیه سوریه‪ ،‬اغاز تاسیس دولت‬ ‫کردستان در منطقه‬ ‫گفت‪« :‬من نمی دانم که ایا دوباره می توان ساختار قبلی دو‬ ‫کشور را برگرداند یا نه ؟ در این دو کشــور خون های زیادی‬ ‫ریخته شــده‪ ،‬خرابی های زیادی به بار امــده و اختالفات‬ ‫فرقه ای زیادی به وجود امده است‪ .‬اینکه در عراق و سوریه‬ ‫مانند گذشــته دولت مقتــدر مرکزی به وجود بیایــد و بتواند‬ ‫منصفانه حکومت کند ‪ ،‬تردید دارم‪ .‬اما چیزی شبیه به ساختار‬ ‫فدرالی برای این دو کشور می بینم‪ ،‬یعنی یک دولت مرکزی‬ ‫وجود داشته باشد و در عین حال برخی مناطق خودمختار در‬ ‫این کشورها به وجود بیاید‪» .‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫توافق بازیگران فرامنطقه ای در خصوص سوریه‬ ‫«جان کری» وزیر امور خارجه امریکا شامگاه جمعه‬ ‫‪ 19‬شــهریور ماه ‪ 1395‬از دســتیابی به توافق با «ســرگئی‬ ‫الوروف» همتای روس خود پیرامون اتش بس در سوریه خبر‬ ‫داد‪ .‬منابع اگاه موافقت دولت بشار اسد با توافق اتش بس‬ ‫مورد امضای روســیه و امریــکا را اعالم کردند‪ .‬بر اســاس‬ ‫توافق مذکور برقراری اتش بس در سوریه از شامگاه دوشنبه‬ ‫‪ ۲۲‬شهریورماه‪ ،‬همزمان با عید قربان اغاز خواهد شد‪.‬‬ ‫چنین می نماید که‪ ،‬مسکو و واشنگتن بیش از انکه به‬ ‫یک توافق بلندمدت رسیده باشند به یک توافق کوتاه مدت‬ ‫و ازمایشــی دســت یافته اند و به همین دلیل ان را «برنامه‬ ‫علیه داعش و القاعده‪ ،‬دو گروه تروریستی جداگانه اما رقیب‬ ‫در سوریه استقبال کرد‪ ».‬بنابر اظهارات «الوروف»‪ ،‬هفت‬ ‫روز به گروه های میانه رو فرصت داده خواهد شد تا نیروهای‬ ‫خود را از مناطق درگیری که جبهه النصره حضور دارد خارج‬ ‫کنند؛ درخواستی که چه مخالفان به ان تن دهند و چه ان را‬ ‫رد کنند در هر صورت به نفع دمشــق خواهد بود‪ .‬در صورت‬ ‫موافقت بعضی گروه ها انتظار جنگ داخلی و تسویه حساب‬ ‫داخلی می رود و در صورتی که این گروه نخواهند خود را از‬ ‫جبهه النصره جدا کنند‪ ،‬ان وقت هدف مشروعی محسوب‬ ‫خواهند شــد و مورد تهاجم مشــترک روســیه و امریکا قرار‬ ‫خواهند گرفت‪ .‬در حالی که نگرانــی حامیان و مخالفان از‬ ‫توافق روسیه و امریکا مشخص است اما ناظران نزدیک به‬ ‫محور مقاومت دراین باره ســکوت کرده و ترجیح می دهند‬ ‫پس از مشــخص شــدن جزئیات بیشــتری از این توافق‬ ‫اظهارنظر کنند‪ .‬به هر حال چنین می نماید که ‪:‬‬ ‫الف‪ -‬واشنگتن و مسکو درصدد همکاری برای ضربه‬ ‫زدن به القاعده و داعش در ســوریه هســتند کــه در میان‬ ‫نیروهای معارض سوری قرار گرفته است‪.‬‬ ‫ب‪ -‬در صورت عملیاتی شــدن توافــق مذکور‪ ،‬یک‬ ‫توافق بدون ضمانــت اجرایی بین روســیه و امریکا‪ ،‬برای‬ ‫دومین بار نیروهای مقاومت را در معرض خطر قرار می دهد‪.‬‬ ‫«بــرت اســتفان» نویســنده روزنامــه امریکایــی‬ ‫وال اســتریت ژورنال و یکی از مشاورران امنیتی کاخ سفید‬ ‫طی مقاله اخیرش از تجزیه سوریه به عنوان بهترین راه حل‬ ‫دفاعمی نمایدوبراینباوراستکهتحققیکپارچگیسوریه‬ ‫واقع بینانه نیست و پیشنهاد می دهد که دولت جدید امریکا‬ ‫که در ژانویه ‪.٢٠١٧‬م بر سر کار می اید‪ ،‬از این هدف دست‬ ‫برداشــته و از تز تجزیه سوریه اســتقبال کند‪ .‬وی پیشنهاد‬ ‫می دهد که با اقناع ترکیه‪ ،‬شمال سوریه و شمال عراق یکی‬ ‫شــوند و اگر ترکیه به این معترض شــود‪ ،‬ارتباط کردهای‬ ‫سوریه با نیروهای مســلح حزب کارگران کردستان موسوم‬ ‫به ‪ PKK‬قطع شود و نیروهای هوایی امریکا جغرافیایی که در‬ ‫نتیجه الحاق شمال سوریه و شمال عراق پدید می اید را مورد‬ ‫حمایت و دفاع قرار دهد‪ .‬وی خواستار راه اندازی دومین نیرو‬ ‫تحت عنوان «نیروی چکش» است که این بار نه تنها شمال‬ ‫عراق و ‪ PKK‬بلکه شمال سوریه و ‪ PYD‬را نیز مورد حمایت و‬ ‫نظارت قرار دهد‪ .‬در واقع پیشنهاد مذکور در راستای طرح‬ ‫صهیونیستی «ایجاد کردستان بزرگ» در منطقه است که‬ ‫دو پایه اساسی پروژه «حزب کارگران کردستان» در مقطع‬ ‫فعلی است‪ .‬یعنی تاسیس دو دولت وابسته به‪ PKK‬در شمال‬ ‫ســوریه و شــمال عراق‪ ،‬دو پایه اتی نیز در جنوب شــرقی‬ ‫ترکیه و سپس در شــمال غرب ایران مد نظر است‪ ،‬اگر چه‬ ‫پیشنهاد مذکور با سیاســت های اعمالی امریکا نیز تفاوت‬ ‫چندانی ندارد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫فرشته نجات اسد‬ ‫گروه های ستیزه جو دست از روی ماشه برنمی دارند‬ ‫جواد قربانی اتانی‬ ‫کارشناس خاورمیانه‬ ‫‪5‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ســال های زیادی از زمانی که اوکراین و ســوریه دو‬ ‫کشور امن و برقرار بودند‪ ،‬نمی گذرد‪ .‬تا چند سال پیش شاید‬ ‫کمتر شهروند این دو کشــور تصور چنین سرنوشتی را برای‬ ‫کشورهایشان داشت‪ .‬با وجود تفاوت هایی که میان این دو‬ ‫کشور‪ ،‬چه به لحاظ سیاسی ‪ -‬اجتماعی و چه وضع موجود‪،‬‬ ‫وجود داشته و دارد‪ ،‬شرایط کنونی شان شباهت های عجیبی‬ ‫به هم یافته اند و سرنوشت شــان به نوعی به هم گره خورده‬ ‫اســت‪ .‬مهمترین این شــباهت ها‪ ،‬عالوه بر جنگ داخلی‬ ‫و بی ثباتی سیاســی‪ -‬اجتماعی‪ ،‬بازیگــران خارجی حاضر‬ ‫در صحنه این دو کشــور اســت‪ .‬روســیه و غرب به رهبری‬ ‫ایاالت متحــده در هر دو کشــور در برابر هــم قدرت نمایی‬ ‫می کنند‪ ،‬هرچند جناح مورد حمایت شان متفاوت است؛ در‬ ‫اوکراین روسیه از شورشیان حمایت می کند ولی در سوریه‬ ‫از رژیم مســتقر و غرب در اوکراین از دولت حمایت می کند‬ ‫و در ســوریه از شورشــیان‪ .‬اینکه چگونه سرنوشت این دو‬ ‫کشور به هم گره خورد‪ ،‬به ســال ‪ 2014‬بازمی گردد‪ ،‬زمانی‬ ‫که پس از برکناری یانوکوویچ‪ ،‬رئیس جمهور وقت اوکراین‪،‬‬ ‫توسط معترضان‪ ،‬روسیه ابتدا شب ه جزیره کریمه را اشغال و‬ ‫سپس در ان همه پرسی برگزار کرد و این بخش مهم از خاک‬ ‫اوکراین را به خود منضم کرد‪.‬‬ ‫تا ان زمــان روســیه در جنگ داخلی ســوریه حضور‬ ‫مستقیم نداشت و تنها به لحاظ سیاسی و تجهیز تسلیحاتی‬ ‫از رژیم اسد حمایت می کرد‪ .‬اما هرچه بر فشارهای غرب به‬ ‫روسیه افزوده شد تا اوکراین را به حال خود رها کند‪ ،‬کرملین‬ ‫بیشتر جانب اسد را گرفت و نقش بیشتری در تحوالت این‬ ‫کشور ازهم پاشــیده برعهده گرفت‪ ،‬تا اینکه نهایتا به طور‬ ‫مســتقیم وارد میدان جنگ شد‪ .‬مســکو که در ابتدا بیشتر‬ ‫به دنبــال حفظ منافعــش در ســوریه‪ ،‬به خصــوص پایگاه‬ ‫س بود و رســما اعالم کرده بود ایــن منافع جدای از‬ ‫طرطو ‬ ‫سرنوشت اسد اســت‪ ،‬مدت هاست که به فرشته نجات وی‬ ‫بدل شده است‪ .‬این تغییر سیاست کرملین را در وهله اول‬ ‫باید در امتداد سیاست های روسیه در اوکراین دانست‪ .‬ورود‬ ‫جدی روسیه به جنگ داخلی سوریه‪ ،‬ورق را به نفع رژیم اسد‬ ‫برگرداند و با شدت گرفتن جنگ در این کشور‪ ،‬تمام نگاه ها‬ ‫از اوکراین به سوریه برگشته است‪.‬‬ ‫مدت هاســت که وضعیت اوکراین از تیتر یک اخبار‬ ‫پایین امده و در عوض کمتر روزی است که خبری از سوریه‬ ‫به تیتر یک باال نیاید‪ .‬تغییر موازنه در جنگ سوریه‪ ،‬قدرت‬ ‫چانه زنی مســکو را در برابر غرب باال بــرده و اکنون به نظر‬ ‫می رسد هر نوع امتیازدادنی در سوریه توسط کرملین‪ ،‬توقع‬ ‫گرفتن امتیازی در اوکراین را در پی داشــته باشد (انچه که‬ ‫احتماال یکی از دالیل ناکام ماندن اغلب مذاکرات در مورد‬ ‫جنگ سوریه بوده اســت)‪ .‬از جانب دیگر جبهه غرب و در‬ ‫راس انها ایاالت متحده نیز تغییراتی در رویکردشان نسبت‬ ‫به جنگ سوریه ایجاد کرده اند‪ .‬این جبهه که در اغاز خواهان‬ ‫برکناری فوری بشار اسد و تاسیس دولت انتقالی بود‪ ،‬اکنون‬ ‫نوک تیز حمالتش را از جانب اســد به سوی گروه هایی که‬ ‫تروریستی قلمداد می کند‪ ،‬نشانه گرفته است‪ .‬مدت هاست‬ ‫که دیگــر ا ز تریبون های رســمی و غیررســمی انها چیزی‬ ‫در مورد برکناری فوری اســد شــنیده نمی شــود‪ .‬این جبهه‬ ‫پذیرفته است که تنها نیروی متشــکلی که احتماال بتواند‬ ‫پس از صلحی احتمالی روند گذاری احتمالی تر را به انجام‬ ‫برساند‪ ،‬همین رژیم باقیمانده از دولت سابق سوریه است؛‬ ‫در صورت نابودی این رژیم خالء قدرتی بسیار بدتر از لیبی‬ ‫ایجاد خواهد شد چرا که در ســوریه قریب به دو هزار گروه‬ ‫پیکارج و علیه یکدیگر می جنگند‪ .‬به لحاظ بازیگران فعال در‬ ‫میدان‪ ،‬وضعیت سوریه با اوکراین از این منظر متفاوت است‬ ‫که تقریبا تمام کشورهای قدرتمند منطقه خاورمیانه در این‬ ‫جنگ وارد شده و کم و بیش نقش دارند‪ .‬ترکیه دیگر کشور‬ ‫دخیل که اسیب های فراوانی از جنگ داخلی سوریه دیده نیز‬ ‫دچار تغییر سیاست شده است‪ .‬انکارا از حمله عریان سیاسی‬ ‫به اســد‪ ،‬به موضع گیری نرم و گاه مشــفقانه عقب نشسته‬ ‫ولی به لحاظ میدانی‪ ،‬از پشتیبانی تجهیزاتی از شورشیان‬ ‫به مرحله عملیات نظامی در خاک ســوریه وارد شده است‪.‬‬ ‫سران ترک که در اغاز بحران سوریه در سودای مستقر کردن‬ ‫دولتی کپی برداری شــده از روی دولت خودشان در سوریه‬ ‫بودند؛ همچون مصر دوران محمد مرسی‪ ،‬اکنون در بازی‬ ‫پیچیده ای خود را گرفتار می بینند که به نظر نمی رسد برایش‬ ‫برنامه ای بلندمدت داشــته باشــند‪ .‬با این حال در دو سوی‬ ‫میدان دو بازیگر عمده دیگر وجود دارند که سیاست هایشان‬ ‫چندان تغییری نکرده است؛ جمهوری اسالمی که از ابتدا با‬ ‫تمام قوا از رژیم اسد حمایت می کرد‪ ،‬همچنان به این رویکرد‬ ‫ادامه می دهد و عربســتان و متحدان عربــش از مخالفان‬ ‫نسبتا تند روی ســلفی حمایت کرده و می کنند هرچند ادامه‬ ‫حمایت از برخی از انها مانند داعش و جبهه النصره دشــوار‬ ‫شــده اســت‪ .‬انچه که در این میانه به طنزی شبیه است‪،‬‬ ‫این بوده که تقریبا از اغاز جنگ داخلی در ســوریه صحبت‬ ‫از مذاکره برای صلح شــده و هر از چنــدی دیدارهایی دو یا‬ ‫چند جانبه میان قدرت های حامی دو طرف و طرفین سوری‪،‬‬ ‫صورت گرفته است‪ .‬انچه که در مورد سوریه مسلم است‪،‬‬ ‫اینکه بشار اسد به هیچ وجه قصد ترک مسالمت امیز قدرت‬ ‫را ندارد‪ .‬معارضان وی نیز پس چند سال جنگیدن در بدترین‬ ‫شــرایط‪ ،‬قاعدتا به چیزی کمت ر از نابودی رژیم اسد راضی‬ ‫نمی شوند‪ .‬حامیان هر دو طرف نیز با وجود تغییراتی که در‬ ‫سیاست ها و رویکردهایشان داده اند‪ ،‬میدان جنگ را خالی‬ ‫نکرده اند و تاکنون نیز نشانی از اینکه چنین قصدی داشته‬ ‫باشند‪،‬بروزنداده اند‪.‬درعرصهنبردنیزجنگچنانفرسایشی‬ ‫پی گرفته می شود که در شرایطی که دوسوم خاک سوریه‬ ‫عمال از کنترل رژیم اســد خارج اســت‪ ،‬مثال ارتش سوریه‬ ‫با تمام حمایت هایی که از جانب روســیه‪ ،‬ایران و حزب الله‬ ‫لبنان دریافت می کند‪ ،‬برای پس گرفتن محله ای در حلب‬ ‫هفته ها مجبور به نبردی ســخت و خونین می شود‪ ،‬و البته‬ ‫در این حین محله یا منطقه ای دیگر را از دست می دهد‪ .‬در‬ ‫شمال کردها بخش عمده ای از نوار مرزی با ترکیه را تحت‬ ‫کنترل دراورده اند و در چنین شرایطی ارتش ترکیه کیلومترها‬ ‫در خاک سوریه پیشروی کرده و اعالم می کند قصد اشغال‬ ‫ش را دارد‪ .‬در چنین‬ ‫رقه‪ ،‬مرکــز خالفت خودخوانــده داعــ ‬ ‫وضعیتی که سوریه از فرط تراکم بازیگران داخلی و خارجی‬ ‫موجود در اســتانه انفجار اســت‪ ،‬عمال صلح را در بارزترین‬ ‫حالتش می توان در توافق اخیر میــان الورف و کری دید‪:‬‬ ‫اتش بسی ‪10‬روزه به مناســبت عید قربان ظاهرا به منظور‬ ‫باز شدن راهی برای کمک رسانی به مردم تحت محاصره‪.‬‬ ‫چیزی فراتر از این تا اینده ای نزدیک واقعا متصور نیست‪.‬‬ ‫انچه که امروز می توان از چشــم انداز صلح در سوریه دید‪،‬‬ ‫تنها در دو مسیر است‪« :‬اول‪ ،‬یکی از طرفین درگیر ان قدر‬ ‫قدرتمندشودکهتمامی طرفینمقابلرادرمیانجنگمقهور‬ ‫و منکوب کند؛ دوم‪ ،‬وضعیت موجود از استانه انفجار عبور‬ ‫کند و تمامی طرفین انقدر بجنگند که قوایشان تخلیه شده و‬ ‫از جنگ خسته شوند‪ ،‬مشابه انچه که در ویتنام‪ ،‬رواندا و اخیرا‬ ‫کلمبیا رخ داد‪ .‬و البته راه سوم‪ ،‬همان مذاکرات بعید سیاسی‬ ‫در حال حاضر است‪ .‬در این صورت‪ ،‬یعنی در حالتی که قوای‬ ‫گروه های معارض تحلیل نرفته است‪ ،‬اگر بازیگران عمده‬ ‫به توافق دست یابند‪ ،‬انگاه باز به نیروی نظامی قدرتمندی‬ ‫جهت برقراری مجدد نظم نیاز است؛ زیرا قطعا بسیاری از این‬ ‫صدها گروه ستیزه جو زیر بار شرایط صلح احتمالی نخواهند‬ ‫رفت و دست از روی ماشه ها برنخواهند داشت‪.‬‬ ‫‪55‬‬ ‫دغدغه های استراتژیک‬ ‫بین الملل‬ ‫نخبگانایرانیدرحوزهسیاستخارجیبراینباورندکهعضویت درسازمانشانگهایمی تواند‬ ‫موقعیتایرانرادراردوگاهشرقتثبیتکنداماباوجودچنیننگاهیبرخیکارشناسانمعتقدندکه‬ ‫چنینعضویتیمی تواندبرروابطجداگانهتهرانبامسکووپکنتاثیراتمنفیبگذارد‪.‬ازهمینروایران‬ ‫بایدبرای پیوستنبهشانگهایمالحظاتجدیسیاسیرادرنظربگیرددرغیراینصورتسطحروابط‬ ‫کنونیبادوقدرتبزرگاردوگاهشرقبهشدتتضعیفخواهدشد‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫شرق گراییپارسی‬ ‫ایاپیوستنایرانبهسازمانشانگهایبامنافعملیسازگاریدارد؟‬ ‫بین الملل‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫‪1‬‬ ‫جهانگیر کرمی‬ ‫مدیر گروهمطالعاتروسیهدانشکدهمطالعاتجهان‬ ‫ســازمان همکاری شــانگهای‪ ،‬ســازمانی است که‬ ‫در حوزه اســیای مرکزی نقش افرینی می کنــد و از معدود‬ ‫ســازمان هایی اســت که هم کشــورهای منطقه اسیای‬ ‫مرکزی‪ ،‬چین و روسیه عضو ان هســتند و هم کشورهای‬ ‫مجاور مانند هند و پاکستان اخرین مراحل عضویت در این‬ ‫سازمان را می پیمایند‪.‬‬ ‫عضویت در این سازمان برای ایران بیش از هر چیز‬ ‫از این منظر اهمیت دارد که ما در عصری به ســر می بریم‬ ‫که عصر جهانی شــدن و منطقه گرایی نام گرفته اســت‪.‬‬ ‫بدین مفهوم که مسائل هرچه بیشتر و گسترده تر از سطوح‬ ‫ملی به ســطوح منطقــه ای و بین المللی در حــال تحول‬ ‫هستند‪ .‬بنابراین ما چه بخواهیم و چه نخواهیم‪ ،‬نهادهای‬ ‫منطقه ای یکی از واقعیت های دنیای امروز هستند و بخش‬ ‫عظیمی از کشــورهای دنیا در چارچوب این نهادها عمل‬ ‫می کنند‪ .‬چنانچه تجربه موثــری از نهادگرایی منطقه ای‬ ‫در اتحادیه اروپا‪ ،‬جنوب شــرق اســیا‪ ،‬امریکای شــمالی‬ ‫و همچنین در کشــورهای اطراف مان را شــاهد هستیم‪.‬‬ ‫بنابراین عضویــت ایران در نهادهــای منطقه ای یک امر‬ ‫بدیهی است و باید نسبت به این موضوع تعجب کرد که چرا‬ ‫ایران برای عضویت در نهادهای منطقه ای تعلل می کند‪.‬‬ ‫چرا که دنیای امروز و کشورهای مختلف دنیا بدون چنین‬ ‫نهادهایی قابل تعریف و قابل درک نیســتند‪ .‬در این میان‬ ‫عضویت در سازمان همکاری شانگهای برای ایران منافع‬ ‫روشنی را در بر خواهد داشت؛ مهمترین این منافع نیز این‬ ‫است که نقش ما را در مســائل و معادالت اسیای مرکزی‬ ‫افزایش خواهــد داد‪ ،‬به تعمیــق روابط دو جانبــه ایران با‬ ‫کشورهای منطقه کمک خواهد کرد و ایران را در طرح های‬ ‫اقتصادی منطقه شــریک می کند‪ .‬همچنین عضویت در‬ ‫سازمان شانگهای موجب ان می شود که از مزیت جمهوری‬ ‫اســامی ایران در ســال های اخیر در محیــط منطقه ای‬ ‫در جهت ثبات‪ ،‬صلــح و امنیت بهره گرفته شــود تا از این‬ ‫طریق‪ ،‬ســهمی نیز در موضوعات اقتصادی و توسعه ای‬ ‫منطقه داشته باشیم‪.‬‬ ‫همچنیــن باوجودی که برخی کارشناســان مخالف‬ ‫عضویت ایران در سازمان شانگهای هستند و ان را مغایر با‬ ‫منافع کشور می دانند اما به عقیده من‪ ،‬در سطح سازمان یا‬ ‫دولت های عضو سازمان هیچ مساله خاصی وجود ندارد که‬ ‫در تعارض با منافع جمهوری اسالمی ایران باشد‪.‬‬ ‫باید این مساله را مدنظر داشت که کشورها بر اساس‬ ‫وزن و جایگاه شان وارد سازمان ها می شوند و در این میان‬ ‫وزن و جایگاه جمهوری اســامی ایران بــه لحاظ امنیتی‬ ‫و اقتصادی به گونه ای اســت که بتواند در ســازمان های‬ ‫منطقــه ای مجاور خــود از جمله این ســازمان نقش موثر‬ ‫داشته باشد‪ .‬بنابراین به عقیده من هم جمهوری اسالمی‬ ‫ایران ظرفیت های الزم را برای عضویت در شانگهای دارد‬ ‫و هم این سازمان به لحاظ جمیع جهات از جمله اهداف‪،‬‬ ‫اصول‪ ،‬برنامه ها‪ ،‬فعالیت ها و اقداماتش‪ ،‬سازمانی است‬ ‫که منافع ملی و منطقه ای ایران را می تواند پوشش دهد‪.‬‬ ‫از سوی دیگر مواضع کشورهای مختلف عضو این‬ ‫سازمان از جمله روســیه و چین در قبال عضویت ایران در‬ ‫سازمان شــانگهای نیز جای بحث و بررســی دارد‪ .‬دولت‬ ‫روسیه از همان ابتدای شکل گیری شانگهای‪ُ ،‬بعد سیاسی‬ ‫نگاهش به این سازمان پررنگ تر از بعد اقتصادی اش بود‬ ‫و بعد اقتصادی بیشــتر مدنظر چین بوده است‪ .‬همچنین‬ ‫روندی در سیاســت خارجی روســیه به ویژه در ســه سال‬ ‫گذشته شــکل گرفته مبنی بر اینکه این کشور تالشش را‬ ‫برای دامن زدن جریا ن ها‪ ،‬روندها و احساسات ضدغربی‬ ‫بین الملل‬ ‫نگاه به شرق‬ ‫ایران برای عضویت در شانگهای باید چه مالحظاتی را در نظر بگیرد؟‬ ‫سید رسول موسوی‬ ‫‪2‬‬ ‫سفیر سابق در فنالند‪ ،‬و تاجیکستان‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫از اواخر قرن بیستم این سخن به میان امد که قرن ‪21‬‬ ‫قرن اسیا خواهد بود؛ در این قرن کشورهای مختلف اقدام‬ ‫به تدوین سیاست اســیایی در راهبرد سیاست خارجی خود‬ ‫کردند که مشخص ترین انها سیاســت چرخش به اسیای‬ ‫ایاالت متحده امریکاســت؛ صرف اعالم این سیاســت‪،‬‬ ‫تاثیرات زیادی در روابط بین کشورهای مختلف به خصوص‬ ‫کشــورهای اروپایــی و خاورمیانه ایجاد کــرد و در صورت‬ ‫تحقق کامل راهبــرد چرخش به اســیای امریکا می توان‬ ‫گفت که ما شاهد تغییرات جدی در ساختارهای کنونی نظام‬ ‫بین الملل خواهیم بود‪.‬‬ ‫جمهوری اســامی ایــران نیز در مقاطعــی با اعالم‬ ‫سیاست «نگاه به شرق» تالش کرده است به نوعی سیاست‬ ‫اسیایی خود را تقویت کند‪ .‬سیاست نگاه به شرق جمهوری‬ ‫اسالمی ایران دارای دو مولفه ایجابی و سلبی است؛ مولفه‬ ‫ایجابی نگاه به شــرق بــه ظرفیت های کشــورهای مهم‬ ‫اسیایی همچون ژاپن‪ ،‬چین‪ ،‬هند‪ ،‬کره جنوبی‪ ،‬اندونزی‪،‬‬ ‫مالزی و سنگاپور توجه می کند و مولفه سلبی نگاه به شرق‬ ‫از مشــکالت ایجاد شــده برای روابط ایران با کشورهای‬ ‫غربی قوت می گیرد‪.‬‬ ‫به نظر می رسد سیاست نگاه به شرق را باید بر مولفه‬ ‫ایجابی ان که توجه به ظرفیت های اسیاســت بنیاد نهاد‪.‬‬ ‫این نگاه بیشــتر مشــابه نگاهی اســت که امریکایی ها به‬ ‫شرق و اسیا دارند‪ .‬قرن ‪ ،21‬قرن اسیاست زیرا که اسیا به‬ ‫لحاظ اقتصادی در حال شــکوفایی‪ ،‬به لحاظ جمعیت در‬ ‫حال گسترش‪ ،‬به لحاظ اســتفاده از ذخایر خود در حال به‬ ‫بار نشستن ســرمایه گذاری های انجام گرفته و در نهایت‬ ‫در خصوص قدرت‪ ،‬اسیا به سمت قدرتمندتر شدن در حال‬ ‫حرکت است‪ .‬دو غول بزرگ در حال رشد و باروری اقتصادی‬ ‫یعنی هند و چین در قاره اسیا قرار دارند‪.‬‬ ‫تمام کشــورها برای مانــدگاری‪ ،‬ادامه رفــاه مردم و‬ ‫توسعه به دنبال منافع اقتصادی هستند؛ در این میان اسیا‬ ‫فرصت های اقتصادی بســیار زیادی در اختیار ایران قرار‬ ‫می دهد‪ .‬یعنی ایران می تواند نیازهای صنعتی پیشرفته اش‬ ‫را از برخی کشورهای اسیایی کسب کند و در مقابل صادرات‬ ‫انرژی به این کشورها می تواند برای ایران منابعی را فراهم‬ ‫کند تا سایر نیازهایش را از جاهای دیگر مهیا نماید‪.‬‬ ‫در کنار بحث اقتصاد‪ ،‬مســلما هر کشــوری در نظام‬ ‫جهانی تمایل دارد یک جایگاه تعریف شده داشته باشد تا با‬ ‫استفاده از این جایگاه در معادالت مختلف حضور پیدا کند‪.‬‬ ‫به نظر من باتوجه به فضای ایران‪ ،‬کشور ما یک وزنه‬ ‫تعادل در نظام بین الملل است‪ .‬بنابراین همکاری و گسترش‬ ‫روابط ایران با کشورهای اسیایی هرچقدر که وزنش بیشتر‬ ‫باشد وزن تعادلی ایران در روابط با غرب را نیز بیشتر خواهد‬ ‫کرد‪ .‬در عرصه معادالت بین المللی و سازمان های جهانی‬ ‫نیز کشورهای اسیایی به عنوان مجموعه کشورهایی که در‬ ‫نهایت نسبت به کشورهای غربی روابط بهتری با ایران دارند‬ ‫برای کشور ما در مجامع بین المللی فرصت سازی می کنند و‬ ‫عضویت در سازمان ها و مجامع اسیایی برای افزایش نفوذ و‬ ‫قدرت ایران در معادالت کمک زیادی می کند‪.‬‬ ‫در میــان ســازمان های اســیایی که بعضا ســازمان‬ ‫اوراسیایی هم گفته می شود «سازمان همکاری شانگهای»‬ ‫دارای اهمیت بسیاری است و در سال های اخیر عضویت‬ ‫ایران در سازمان همکاری شانگهای به عنوان یک سازمان‬ ‫منطقه ای از سوی برخی کشــورها مورد توجه زیادی قرار‬ ‫گرفته اســت‪ .‬به ســازمان شــانگهای باید به عنوان یک‬ ‫ســازمان در حال تحول و تغییر نگاه کرد؛ یعنی در ابتدا که‬ ‫سازمان شانگهای شکل گرفت یک هویت دیگر داشت؛‬ ‫در روندی که صرفا کشورهای اســیای مرکزی و روسیه را‬ ‫شامل می شــد یک هویت دیگری به خود گرفت و با شروع‬ ‫ عضوگیری جدید‪ ،‬هویت متفاوتی را در حال تجربه کردن‬ ‫است‪ .‬همچنین به نظر می رسد که این سازمان در اینده نیز‬ ‫هویت دیگری خواهد داشت‪ .‬بنابراین وقتی بحث عضویت‬ ‫ایران در سازمان شانگهای مطرح می شود باید بررسی کنیم‬ ‫که منظور عضویت در کدام سازمان و با چه هدفی است‪.‬‬ ‫به طور کلی برای هر کشوری این مساله که بتواند در‬ ‫هر مجموعه ای حضور داشته باشد‪ ،‬مفید است؛ حال هم‬ ‫به لحاظ پرستیژ‪ ،‬هم به لحاظ روندهای بین المللی و هم به‬ ‫لحاظ تامین منافع‪ .‬پس می توان گفت که حضور ایران در‬ ‫سازمان شانگهای به نفع ما اســت‪ .‬زیرا حضور کشورها در‬ ‫سازمان هایی که برای یک سلســله اهداف فراملی شکل‬ ‫می گیرند‪ ،‬مطلوب است ولی در ارتباط با سازمان شانگهای‬ ‫ما باید تاریــخ این ســازمان را در نظر بگیریــم و باتوجه به‬ ‫تحوالت ان بررسی کنیم که در هر مقطعی چه انتظاراتی از‬ ‫ان خواهیم داشت‪.‬‬ ‫زمانی که شانگهای شــکل گرفت‪ ،‬این سازمان یک‬ ‫پیمان مرزی بیــن چین و کشــورهای اســتقالل یافته از‬ ‫شوروی و هم مرز با این کشور بود‪ .‬بنابراین توافقی به لحاظ‬ ‫مرزی صورت گرفت‪ .‬سلســله مذاکراتی قبل از فروپاشی‬ ‫شوروی بین چین و شوروی وجود داشت اما وقتی شوروی‬ ‫فروپاشید تا چند سال این موافقت نامه های مرزی پیگیری‬ ‫نشد‪ .‬ســپس بین روسیه و چین و کشــورهایی که ذکر شد‬ ‫این مذاکرات اولیه در مورد شکل گیری شانگهای صورت‬ ‫گرفت؛ در ان زمان حتی ازبکســتان چون مرز مشــترک با‬ ‫چین نداشت در مذاکرات اولیه حضور نداشت‪ .‬با گذشت‬ ‫زمان توافق شد که این ســازمان بتواند به همکاری هایی‬ ‫فراتر از همکاری های مرزی وارد شــود و دستورکار خود را‬ ‫به همکاری های اقتصادی و امنیتی بین کشورهای عضو‬ ‫گسترش داد‪.‬‬ ‫در این مرحله ایران باتوجه به فضــای بین المللی و‬ ‫تحلیلی که به سبب حضور روســیه و چین در این سازمان‬ ‫داشــت و همچنین از انجایی که فضای کشورهای غربی‬ ‫علیه ایران بود‪ ،‬مقداری بیش از انچــه که به نظر الزم بود‬ ‫اشــتیاق خود را برای عضویــت در این ســازمان بروز داد‪.‬‬ ‫تحلیلی که عده ای از سازمان شــانگهای داشتند تاحدی‬ ‫فراتر از واقعیت خود ایــن مجموعه بــود‪ .‬به عنوان مثال‬ ‫ان را عنوان ناتوی شــرق می خواندند باوجودی که اصال‬ ‫به این صورت نبود‪ .‬بنابراین با چنیــن تحلیلی بعضا ایران‬ ‫عالقه مندی بیشــتری برای ورود به ایــن مجموعه از خود‬ ‫نشان می داد‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر تعریف هایی که سازمان شانگهای از‬ ‫خود داشــت با انچه که ایران تحلیل می کرد متفاوت بود‪.‬‬ ‫یعنی این ســازمان اساســا خود را یک بلــوک ضدغربی یا‬ ‫یک مجموعه امنیتی نمی دانست بنابراین با دالیل یا بهتر‬ ‫بگوییم به بهانه هایی مانند تحریم های سازمان ملل علیه‬ ‫ایران‪ ،‬مانع عضویت کشــورمان در این ســازمان شدند و‬ ‫جمهوری اســامی ایران به رغم اشتیاق برای عضویت در‬ ‫بین الملل‬ ‫در جهان و دور کردن کشورها از غرب افزایش دهد‪ .‬مسکو‬ ‫با داشتن چنین نگاهی‪ ،‬متصور است که سازمان همکاری‬ ‫شــانگهای می تواند در یــک وضعیت عادی اســتقالل‬ ‫عمل در مقابل دولت هــا و نهادهای غربی به ویژه در حوزه‬ ‫اوراسیای مرکزی را تقویت کند و در یک فرایند بلندمدت به‬ ‫شکل گیری یک سازمان ضدغربی کمک کند‪ .‬این مساله‬ ‫که تاچه حد این خواسته روسیه در عمل امکان پذیر است‪،‬‬ ‫موضوع دیگری است و شــاید خیلی با موضوع چگونگی‬ ‫نگاه ایران به این ســازمان مرتبط نباشد‪ .‬اگرچه ایران نیز‬ ‫این ُبعد از نگاه به سازمان را همیشه کم وبیش لحاظ کرده‬ ‫ و جنبه ضدغربــی در ایران هم وجــود دارد‪ .‬اما حداقل در‬ ‫حال حاضر نگاه ایران به سازمان همکاری شانگهای لزوما‬ ‫ان چیزی نیست که مسکو دنبال می کند بلکه تهران بیشتر‬ ‫در پی نقش افرینی منطقه ای در چارچوب سازمان در حوزه‬ ‫اســیای مرکزی اســت‪ .‬در عین حال جمهوری اســامی‬ ‫ایران‪ ،‬اســتقالل عمل در سیاســت خارجی و چند قطبی‬ ‫شدن نظام بین الملل را امر خوشــایندی می بیند‪ .‬بنابراین‬ ‫شــاید در این مورد نوعی اشــتراک نظر میان دیدگاه های‬ ‫تهران و مسکو وجود داشته باشد‪.‬‬ ‫در خصوص چین نیز باید توجه داشــت که مقامات‬ ‫پکن هیــچ گاه اعــام نکرده اند کــه مخالــف عضویت‬ ‫ایران در این سازمان هســتند‪ .‬حتی بر اساس طرح ابتکار‬ ‫امنیت اســیایی که چین دنبال می کند‪ ،‬انهــا از عضویت‬ ‫ایران در شانگهای استقبال می کنند‪ .‬در این میان ظاهرا‬ ‫اگر مخالفتی هم از ســوی چیــن وجود داشــته به خاطر‬ ‫وجود برخی دالیل فنی بوده اســت‪ .‬یعنی به نظر می رسد‬ ‫که چینی ها خواهان ان هســتند که رونــد عضویت هند و‬ ‫پاکستان تکمیل شود ســپس موضوع عضویت ایران در‬ ‫دســتورکار قرار گیرد‪ .‬در نتیجه به اعتقــاد من بعید به نظر‬ ‫می رسد که چین به طور اصولی مخالف عضویت ایران در‬ ‫سازمان شانگهای باشد‪.‬‬ ‫در عین حال در سیاســت خارجی ایران همیشه یک‬ ‫توجه به شرق در سال های گذشته مطرح بوده است‪ .‬منتها‬ ‫این توجه به شرق در دوره دولت های نهم و دهم در تعارض‬ ‫با غرب دنبال می شد و در عمل به جایی نرسید‪ .‬یعنی شاهد‬ ‫بودیم که دو دولت بزرگ شــرقی یعنی چین و روســیه در‬ ‫شش قطعنامه شــورای امنیت برای تحریم ایران به غرب‬ ‫پیوســتند‪ .‬اما در دولت یازدهم‪ ،‬سیاست خارجی ایران در‬ ‫تعامل سازنده و در تعادل و موازنه بخشی در محیط خارجی‬ ‫دنبال می شود‪ .‬این سیاست نتیجه داد ه و ما شاهد هستیم‬ ‫که سیاســت خارجی دولت اقای روحانی کــه بعضا حتی‬ ‫برچسب غرب گرایی به ان می زنند بیشــترین و موثرترین‬ ‫روابط را با دولت های شرقی ب ه وجود اورده است‪ .‬کمااینکه‬ ‫برای نخستین بار بعد از سه دهه مشاهده کردیم که روسای‬ ‫جمهور روسیه و چین در قالب دیدارهای دوجانبه وارد ایران‬ ‫شــدند و با مقامات کشــورمان دیدار کردند‪ .‬در نتیجه به‬ ‫عقیده من جمهوری اسالمی ایران اگر خواستار گسترش‬ ‫روابط با دولت های شرقی اســت این روابط عمدتا در یک‬ ‫فضای تعاملــی‪ ،‬تعادلی و موازنه گرایــی بین المللی موثر‬ ‫خواهد بود تــا اینکه ما بخواهیم شــرق گرایی را به عنوان‬ ‫یک ایدئولوژی در سیاســت خارجی جمهوری اســامی‬ ‫ایران دنبــال کنیــم‪ .‬بنابراین توجــه به شــرق و توجه به‬ ‫دولت هایی مانند روســیه‪ ،‬چین و هنــد در چارچوب منافع‬ ‫ملی و اولویت های سیاست خارجی ایران قرار دارد اما این‬ ‫مســاله لزوما به معنای بی توجهی به غــرب یا دولت های‬ ‫غربی قلمداد نمی شــود؛ بلکه این رویکرد به معنای نگاه‬ ‫متعادل‪ ،‬متــوازن و در تعامل منطقی بــرای تامین منافع‬ ‫ملی به همه کشورهای جهان البته با اولویت همسایگان‪،‬‬ ‫مناطق مجــاور‪ ،‬مناطق ژئوپلیتیک پیوســته بــه ایران و‬ ‫سپس دولت ها و قدرت های بزرگ و موثر بین المللی قابل‬ ‫ارزیابی است‪.‬‬ ‫‪57‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫این سازمان‪ ،‬موفقیتی در این زمینه نداشت‪.‬‬ ‫یک موضوع حائز اهمیت ان اســت کــه به موضوع‬ ‫عضویت یا عدم عضویت ایران در ســازمان شانگهای باید‬ ‫از زاویه تحوالت درونی ان نگاه کرد به این معنی که در کل‬ ‫بنیانگذاران ســازمان خصوص روســیه و چین به موضوع‬ ‫حفظ تعادل قدرت در درون سازمان حساسیت ویژه ای دارند‬ ‫و عضویت اعضا ی جدید را در تاثیری کــه در قطب بندی‬ ‫قدرت در داخل سازمان دارد بررسی می کنند‪ .‬دلیل پذیرش‬ ‫همزمان هند و پاکســتان برای عضویت در شــانگهای در‬ ‫همین چارچوب قابل تحلیل است‪ .‬ایران به جهت قدرتی‬ ‫که بالذات دارد ورودش به شــانگهای موجب تغییر موازنه‬ ‫نیروی درون سازمانی می شود‪.‬‬ ‫شــکل گیری رقابت میان روســیه و چین درون این‬ ‫سازمان نیز از جمله مسائل قابل بررسی است؛ این رقابت‬ ‫رو به گسترش است‪ .‬تعریفی که روسیه از سازمان شانگهای‬ ‫دارد یک تعریف سیاسی ‪ -‬امنیتی است درحالی که تعریف‬ ‫چین از ســازمان شــانگهای یک تعریف اقتصادی با وجه‬ ‫امنیتی داخل ســازمانی اســت‪ .‬به بیان دیگر چین باتوجه‬ ‫به ظرفیت های اقتصادی که دارد‪ ،‬مایل اســت ســازمان‬ ‫شــانگهای یک بلوک اقتصادی باشــد کــه بتواند مکمل‬ ‫اهداف اقتصادی این کشــور در منطقه باشد‪ .‬اما روس ها‬ ‫این سازمان را یک بلوک سیاسی‪ -‬امنیتی می بینند که بتواند‬ ‫انها را در یک سلسله معادالت تقویت کند‪.‬‬ ‫در این میان عضویت ایران در سازمان شانگهای باید‬ ‫باتوجه به این مسائل مورد توجه قرار گیرد‪ .‬من به شخصه با‬ ‫در نظر گرفتن برخی شروط‪ ،‬موافق الحاق ایران به سازمان‬ ‫شــانگهای هســتیم‪ .‬اما در هر حال یکی از مسائل جدی‬ ‫این است که ایران چه نگاهی به این سازمان دارد؛ ایا نگاه‬ ‫ایران‪ ،‬سیاسی‪-‬امنیتی است یا اقتصادی؟ اگر برای تهران‬ ‫وزنه سیاسی ‪ -‬امنیتی این سازمان در اولویت باشد‪ ،‬روس ها‬ ‫بیشتر از ایران حمایت خواهند کرد ولی اگر نگاه اقتصادی‬ ‫داشته باشیم‪ ،‬چین حمایت بیشتری خواهد کرد‪ .‬در کنار این‬ ‫مساله یک اتفاق درون ســازمانی وجود دارد مبنی بر اینکه‬ ‫کشورهای درجه دوم عضو شانگهای خیلی تمایل ندارند که‬ ‫این عرصه تبدیل به یک عرصه حاشیه دار شود‪ .‬انها مایل‬ ‫هستند که شانگهای یک مجموعه محدود باشد و در نهایت‬ ‫در فضای بین چین و روســیه بتوانند حرکت خــود را ادامه‬ ‫دهند‪ .‬در نتیجه اگر کشــوری مانند ایران به این مجموعه‬ ‫اضافه شود‪ ،‬اساسا فضای جدیدی را در این سازمان ایجاد‬ ‫می کنــد؛ بنابراین کشــورهای درجــه دوم زمانی که بحث‬ ‫عضویت ایران مطرح می شود کمی نگران می شوند‪.‬‬ ‫در عین حال ارزیابی اینده ســازمان نیز باید توســط‬ ‫مقامات کشور مورد توجه باشــد؛ زیرا این سازمان تغییر و‬ ‫تحوالت زیادی بر خود دیده و اکنون پرسش این است که‬ ‫اینده این سازمان باتوجه به رقابت های درونی به چه سمتی‬ ‫خواهد رفــت؟ یعنی حتمــا نمی توان متصور بــود که این‬ ‫سازمان الزاما مسیر رشد و گســترش را طی کند و احتمال‬ ‫دارد سازمان شانگهای باتوجه به معادالتی که درون ان در‬ ‫حال شکل گیری است تبدیل به یک سازمان تقریبا غیرفعال‬ ‫شود‪ .‬بنابراین جمهوری اسالمی ایران باتوجه به تمام این‬ ‫تحوالت باید با یک اســودگی خاطر نسبت به عضویت در‬ ‫این سازمان تصمیم گیری کند و نگاهش برای ورود به این‬ ‫سازمان یک نگاه کارشناسی باشد‪.‬‬ ‫امروزه کشوری که بخواهد عضو سازمان شانگهای‬ ‫شود باید ‪ 30‬ســند را امضا کند؛ محتوای این اسناد بسیار‬ ‫مهم اســت‪ .‬یعنی مشخص نیســت که تمام این اسناد در‬ ‫مجلس شورای اسالمی تصویب شود؛ یا اینکه ممکن است‬ ‫شورای نگهبان تحفظاتی داشته باشد‪ .‬بنابراین به نظر من‬ ‫مراحل حقوقی عضویت ایران در سازمان شانگهای نسبت‬ ‫به مراحل تصمیم سیاسی ان پیچیده تر خواهد بود‪.‬‬ ‫در نهایت اینکه عضویت هر کشوری در هر سازمان‬ ‫بین المللی باید افزوده ای برای سیاست خارجی ان کشور‬ ‫به همراه داشته باشد‪ .‬در نتیجه عضویت در شانگهای باید‬ ‫افزوده ای برای سیاست خارجی ایران به دنبال داشته باشد‬ ‫و در ضمن روابط ما را با کشورهای ان مجموعه بهتر کند‪.‬‬ ‫به بیان دیگر اگر عضویت در سازمان شانگهای برای ایران‬ ‫به عنوان یک اصل قرار بگیرد ممکن است این مساله باعث‬ ‫ شود که ما در روابط مان با روســیه و چین از زاویه موافقت‬ ‫یا مخالفت انها با عضویت کشــورمان در این سازمان نگاه‬ ‫کنیم‪ .‬این در شرایطی است که ما نباید اهمیت عضویت در‬ ‫شانگهای را از روابط مان با روسیه و چین بیشتر بدانیم‪ .‬اگر‬ ‫ایران مایل است به سازمان شــانگهای ملحق شود با این‬ ‫نیت است که روابطش با کشورهای اصلی این سازمان یعنی‬ ‫روسیه و چین بهتر شــود اما اگر قرار باشد عضویت یا عدم‬ ‫عضویت ما‪ ،‬در این روابط تاثیــر نامطلوب برجای بگذارد‪،‬‬ ‫این رویکرد اشتباه خواهد بود‪.‬‬ ‫پاتکروسی‬ ‫چرا چینی ها با عضویت ایران‬ ‫در شانگهای مخالفند؟‬ ‫حسن بهشتی پور‬ ‫‪3‬‬ ‫کارشناس مسائل قفقاز‬ ‫والدیمیــر پوتیــن‪ ،‬رئیس جمهــور روســیه بــرای‬ ‫توازن بخشــی به سیاستی که درون ســازمان شانگهای‬ ‫دنبال می کند‪ ،‬مایل اســت که ایران بــه عضویت کامل‬ ‫این ســازمان درایــد‪ .‬زیرا مســکو این تصــور را دارد که‬ ‫عضویت پاکستان در سازمان شانگهای که روابط بسیار‬ ‫نزدیکی با چین دارد‪ ،‬باعث می شــود کفه ترازو به سمت‬ ‫چین سنگینی کند‪ .‬اگرچه هند نیز مراحل عضویت را طی‬ ‫می کند؛ البته هنوز عضویت این کشــورها نهایی نشــده‬ ‫اســت‪ .‬در این فضا از یک سو روســیه ترجیح می دهد با‬ ‫عضویت ایران در این ســازمان این معادله را به نفع خود‬ ‫تغییر دهد؛ از ســوی دیگر مســکو تصــور می کند چون‬ ‫بخش عمــده ای از تحریم های ایران لغو شــده‪ ،‬تهران‬ ‫احتماال برای تامین نیازهای خودش نزدیکی بیشــتری‬ ‫به ســمت اتحادیه اروپا‪ ،‬یا کــره جنوبــی و ژاپن خواهد‬ ‫داشــت‪ .‬بنابراین تالش دارد ایران را در فضای سازمان‬ ‫شــانگهای یا بریکس وارد کند تا در برابر غرب‪ ،‬موقعیت‬ ‫بهتری برای خودش رقم بزند‪ .‬در مجموع تصور من این‬ ‫اســت که به این دالیل پوتین خواهان ان است تا سایر‬ ‫اعضا نیز با عضویت ایران در شــانگهای موافقت کنند‪.‬‬ ‫در این میان نگاه ایران به تمام سازمان های بین المللی‬ ‫و منطقه ای منافع محور است و به گونه ای است که ایران‬ ‫بعد از عضویــت بتواند جایگاه خــود را ارتقا دهد‪ .‬در این‬ ‫خصوص باید بررسی کنیم ایا عضویت ایران در سازمان‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫پوتین از عضویت ایران در‬ ‫شانگهای حمایت می کند‬ ‫بین الملل‬ ‫شــانگهای موجب می شــود که موقعیت ایران نسبت به‬ ‫وضعیت فعلی ارتقا یابد یا خیر‪ .‬تمام قرائن و شواهد نشان‬ ‫می دهد که چنین وضعیتــی برای ایران پیــش نخواهد‬ ‫امد؛ بلکه مجموعه تعهدات و اسنادی وجود دارد که هر‬ ‫کشــوری از جمله ایران باید برای عضویــت انها را امضا‬ ‫کند‪ .‬در این خصوص باید توجه داشــت کــه در صورت‬ ‫مطرح شدن عضویت کامل ایران در سازمان شانگهای‪،‬‬ ‫این اسناد و تعهدات باید توسط مجلس شورای اسالمی‬ ‫بررسی شود تا خالف قانون اساسی نباشد و اصل اساسی‬ ‫اســتقالل و حاکمیت ملی ایران را در خطــر قرار ندهد‪.‬‬ ‫همچنین باید ارزیابی شود که ایا مابه ازای این امتیازاتی‬ ‫که ایران بــرای عضویت در شــانگهای می خواهد بدهد‬ ‫موجب ان خواهد شد که کشورمان در صحنه منطقه ای‬ ‫نقش افرینی بیشتری داشته باشد یا خیر‪ .‬بر اساس شواهد‬ ‫موجود من معتقدم که اگر ایران عضو سازمان شانگهای‬ ‫شــود زیر ســایه دو قدرت بزرگ یعنی چین و روسیه قرار‬ ‫خواهد گرفت‪.‬‬ ‫همچنین یکی از محورهای اصلی همه نشست ها در‬ ‫شانگهای در سال های بعد از ‪ ،2001‬مبارزه با تروریسم و‬ ‫افراط گرایی مذهبی بوده است‪ .‬اما مشکل در این است که‬ ‫مصادیق تروریسم و افراط گرایی از منظر شانگهای با ایران‬ ‫متفاوت است‪ .‬زیرا انچ ه ایران افراط گرایی مذهبی می داند‬ ‫بیشــتر مربوط به گروه های وهابی ‪ -‬تکفیری اســت که با‬ ‫برداشت چینی ها‪ ،‬روس ها و اکثر دیگر اعضای شانگهای‬ ‫که تمامی گروه های اســامگرا را افراطی تلقی می کنند‪،‬‬ ‫منطبق نیست‪ .‬بنابراین پرسش اینجاست که وقتی ایران‬ ‫عضو شانگهای شد در اینگونه موارد چه اقدامی می تواند‬ ‫انجام دهد!؟ مشخص است که در این موارد اختالف های‬ ‫اساسی میان طرفین پدید خواهد امد‪.‬‬ ‫از ســوی دیگــر ســازمان شــانگهای بارهــا و بارها‬ ‫در اطالعیه هــا و بیانیه های خــود مخالفتــش را با انچه ‬ ‫یکجانبه گرایی امریــکا در عرصــه بین المللی می خواند‪،‬‬ ‫اعالم کرده است‪ .‬اما سازمان شانگهای به هیچ وجه یک‬ ‫ســازمان ضدامریکایی و ضد ناتو ارزیابی نمی شــود‪ .‬زیرا‬ ‫اوال کشورهایی نظیر چین و هند بیشترین حجم مناسبات‬ ‫بازرگانی و سرمایه گذاری را با امریکا دارند‪ .‬ثانیا در مواردی‬ ‫مانند اختالف روســیه با غرب بر ســر اوکرایــن و کریمه‪،‬‬ ‫ســازمان شــانگهای از کوچکتریــن حمایت مســتقیم از‬ ‫روسیه خودداری کرد‪ .‬حتی در زمان رای گیری در سازمان‬ ‫ملل در خصوص دفاع از حفظ تمامیت ارضی اوکراین که‬ ‫به زیان روســیه بود‪ ،‬اکثر اعضای شــانگهای رای ممتنع‬ ‫دادند‪ .‬وقتی در شانگهای با روسیه چنین رفتاری می شود‪،‬‬ ‫دیگر تکلیف ایران مشخص است‪ .‬در واقع بعید است که‬ ‫اگر ایران با امریکا درگیر شــود انها از ایران حمایت کنند؛‬ ‫یا انکه امریکا به خاطر عضویت ایران در شــانگهای‪ ،‬در‬ ‫رفتارش با ایران تغییر رویه بدهد‪ .‬در مجموع نگاه و انتظار‬ ‫از شانگهای به عنوان ناتوی شرقی از اساس غلط است و‬ ‫در عمل با واقعیت های بیست ســال گذشته این سازمان‬ ‫چه زمانی که در ســال ‪ 1996‬به عنوان پیمان شــانگهای‬ ‫خوانده شد و چه از ســال ‪ 2001‬که به سطح سازمان ارتقا ‬ ‫یافت‪ ،‬تطابق ندارد‪.‬‬ ‫از یک منظر دیگر نیز باید به این موضوع نگاه کرد و‬ ‫ان این است که بعد از برجام‪ ،‬ایران این امکان را پیدا کرده‬ ‫ که با کشورهای جهان مناسبات متقابال سودمندی برقرار‬ ‫کند‪ .‬در این شرایط به نظر می رسد ایران به جای پیوستن‬ ‫به شانگهای اگر وارد گروه بریکس شود (اتحاد اقتصادی‬ ‫روسیه‪ ،‬چین‪ ،‬هند‪ ،‬برزیل و افریقای جنوبی) منافع بیشتری‬ ‫عایدش می شود‪ .‬ایران زمانی می تواند انتظار داشته باشد‬ ‫که سازمان شــانگهای رســما از ان برای عضویت در این‬ ‫سازمان دعوت کند که اوال از لحاظ اقتصادی به وضعیت‬ ‫با ثبات تری رسیده باشد و از سوی دیگر‪ ،‬موفق شده باشد‬ ‫مشکالت و مناسبات اقتصادی خود را با سایر کشورهای‬ ‫جهان از جملــه اتحادیه اروپــا حل و فصل کنــد‪ .‬در این‬ ‫حالت است که ایران بیشتر و بهتر می تواند منافع خود را در‬ ‫مقایسه با عضویت در شانگهای تامین کند‪.‬‬ ‫همچنیــن به نظــر می رســد اکثــر کشــورها پس‬ ‫از فروپاشــی نظام دوقطبــی در جهان به دنبــال افزایش‬ ‫نقش افرینی خــود در چارچــوب ســازمان ها و نهادهای‬ ‫منطقه ای هســتند‪ ،‬از این رو تاکید می شــود اگر ایران به‬ ‫عضویت شــانگهای درایــد می تواند جایــگاه منطقه ای‬ ‫خود را افزایش دهد‪ .‬در حالی که ایران اگــر بتواند اکو را‬ ‫بیشــتر تقویت کند و پیمان همکاری با «شورای همکاری‬ ‫خلیج فــارس» را به امضا برســاند و عراق را هــم وارد این‬ ‫بازی کند‪ ،‬بیشتر و بهتر سود می برد‪ .‬چرا که در این منطقه‬ ‫است که ایران می تواند نقش محوریت خود را حفظ کند‪.‬‬ ‫در ضمن ایران می تواند امیدوار باشد پس از پایان بحران‬ ‫در سوریه و عراق‪ ،‬اتحادی چهار جانبه بین ایران‪ ،‬ترکیه‪،‬‬ ‫عراق و سوریه یا حتی با مشارکت اردن در غرب اسیا شکل‬ ‫بگیرد‪.‬‬ ‫درعین حال تا به امروز مشــخص نشــده اســت که‬ ‫کدامیک از کشــورهای عضو شــانگهای به واقع مخالف‬ ‫عضویت ایران در این ســازمان هســتند و ســنگ اندازی‬ ‫می کنند‪ .‬زیرا یکی از ویژگی های این سازمان رازداری ان‬ ‫است و پس از اجالسیه های ان مشخصا گفته نمی شود که‬ ‫مواضع کشورهای عضو در رابطه با عضویت دیگر کشورها‬ ‫چیست‪ .‬بنابراین به طور قاطع نمی توان اعالم کرد که چین‬ ‫به طور صددرصد مخالف عضویت ایران اســت‪ .‬براساس‬ ‫شــنیده ها این مساله مطرح است که شــاید چین مخالف‬ ‫عضویت ایران باشد اما تاکنون پکن موضع رسمی مبنی بر‬ ‫مخالفت با عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای‬ ‫اعالم نکرده است‪.‬‬ ‫همچنین پیش تر و در زمان تحریم ها به این بهانه که‬ ‫ایران تحت قطعنامه های شورای امنیت است با عضویت‬ ‫ایران در این سازمان مخالفت می شد اما اکنون دیگر این‬ ‫بهانه رفع شده است و مشخص نیست چرا برای عضویت‬ ‫ایران تعلل می شود‪.‬‬ ‫در خصوص چشم انداز عضویت ایران در این سازمان‬ ‫نیز باید بگویم که این مســاله به اتفاق ارای کشــورهای‬ ‫عضو بستگی دارد‪ .‬یعنی حتی اگر یک کشور هم مخالف‬ ‫عضویت ایران باشد‪ ،‬کشور ما نمی تواند به عضویت کامل‬ ‫درایــد‪ .‬بنابراین صرفا حمایت روســیه کفایت نمی کند اما‬ ‫از انجایی که روســیه یک عضو با نفوذ سازمان شانگهای‬ ‫اســت‪ ،‬حمایت ان بــر ارای دیگر اعضای این ســازمان‬ ‫تاثیرگذار خواهد بود‪ .‬اما باوجود این تاثیرگذاری روس ها‬ ‫باز هم من معتقدم که عضویت کامل ایران به نفع کشــور‬ ‫نخواهد بود بلکه منافع ما در این است که همکاری هایمان‬ ‫با شانگهای را در ســطح نظارتی افزایش دهیم‪ .‬به عقیده‬ ‫من ایران با عضویت کامل در ســازمان شانگهای‪ ،‬مزیت‬ ‫و دستاورد خاصی کســب نخواهد کرد و همین عضو ناظر‬ ‫بودن بیشتر در راستای منافع کشور است‪.‬‬ ‫‪59‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بازی دیپلماتیک روسیه با ایران‬ ‫گفت وگوی مثلث با محسن شریعتی نیا استاد دانشگاه‬ ‫بین الملل‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫دکتر شریعتی نیا‪ ،‬سال هاست که بحث عضویت‬ ‫کامل ایران در سازمان همکاری شانگهای مطرح‬ ‫است اما تاکنون شاهد تحول قابل توجهی در این‬ ‫زمینه نبوده ایم‪ .‬در ابتدا کمی راجع به اهمیت این‬ ‫سازمان و همچنین اهمیت عضویت ایران در ان‬ ‫توضیح دهید‪.‬‬ ‫بحث عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای‬ ‫که اخیرا در رسانه های ایران بسیار به ان پرداخته می شود‬ ‫از چند ُبعد قابل بررسی اســت‪ .‬طبیعتا عضویت در سازمان‬ ‫شانگهای یک سری منافعی را برای ایران به همراه خواهد‬ ‫اورد‪ .‬اما بحث اصلی این اســت که ما با چــه هزینه ای و با‬ ‫چه انتظاراتی می خواهیم به عضویت کامل این ســازمان‬ ‫دراییم‪ .‬برای بررســی این موضوع باید ابتدا این سازمان را‬ ‫تعریف کرد؛ به نظر من ایران نمی توانــد تعریف امنیتی و‬ ‫اســتراتژیک از این سازمان داشته باشــد‪ .‬چرا که سازمان‬ ‫شانگهای اساسا یک سازمان امنیتی و استراتژیک مانند ناتو‬ ‫و سازمان های مشابه نیست و دستورکار امنیتی مشخصی‬ ‫نــدارد‪ .‬همچنین اختالفات جــدی بین چین و روســیه بر‬ ‫سر کارکرد و جهت گیری های این ســازمان وجود دارد‪ .‬به‬ ‫همین دلیل اولیــن نکته ای که باید به ان توجه شــود این‬ ‫اســت که این ســازمان‪ ،‬کارکرد امنیتی نخواهد داشــت و‬ ‫اگر در سیاســت خارجی ما این تصور وجود دارد که با ورود‬ ‫به ســازمان همکاری شــانگهای و عضویت در ان‪ ،‬ایران‬ ‫می تواند دســتاوردهای اســتراتژیکی داشــته باشد‪ ،‬این‬ ‫دیدگاه با واقعیت موجود این ســازمان و با ســابقه رفتاری‬ ‫سازمان شــانگهای طی سال های گذشــته تطابق ندارد‪.‬‬ ‫اما اگر ایران به عنوان کشــوری که یک سازمان در محیط‬ ‫همسایگی ان شکل گرفته و نیازمند تعامل با این سازمان و‬ ‫شرکت در جلسات و رایزنی با کشورهای محیط همسایگی‬ ‫است‪ ،‬به شانگهای نگاه کند‪ ،‬این سازمان می تواند به عنوان‬ ‫یک مجمع در پیشــبرد منافع ما کمک کنــد‪ .‬به خصوص‬ ‫رایزنی های ایران با روســیه و چین در قالب این ســازمان‬ ‫می تواند مقداری شکل ســامان یافته تری به خود بگیرد‪.‬‬ ‫بنابراین بحث اصلی در پیوســتن به این سازمان این است‬ ‫که ما انتظارات خود را از سازمان شانگهای در واقعیت این‬ ‫سازمان تعریف کنیم‪.‬‬ ‫به نظر شــما ایا عضویــت ایران در این ســازمان‬ ‫منافع و دستاوردهایی برای کشور به دنبال خواهد‬ ‫داشت؟‬ ‫باید توجه داشت که عضویت ایران در این سازمان‪،‬‬ ‫دســتاورد اســتراتژیکی برای ما به همراه نخواهد داشت‪.‬‬ ‫حتی اگر این سازمان در جغرافیای اسیای مرکزی ابتکارات‬ ‫امنیتــی در پیــش بگیــرد‪ ،‬در ان صورت نیــز عضویت در‬ ‫شــانگهای برای ایران دســتاورد چندانی نخواهد داشت‪.‬‬ ‫چرا که مــا در اســیای مرکــزی و در ضلع شــمالی محیط‬ ‫امنیتی مان با مسائل چندانی مواجه نیستیم‪ .‬بلکه مشکالت‬ ‫امنیتی ایران در خلیج فارس و شامات است که در هیچ کدام‬ ‫از این مسائل‪ ،‬سازمان همکاری شانگهای هیچگونه ابتکار‬ ‫عمل و نقش افرینی ندارد‪ .‬بنابراین در شرایط فعلی حداکثر‬ ‫دستاوردها برای ایران از الحاق به این سازمان را می توان به‬ ‫رایزنی برای مسائل مشترک اقتصادی یا اساسا رایزنی های‬ ‫سیاسی در اجالس های این سازمان محدود کرد‪.‬‬ ‫ایا در دولت یازدهم نیز ایران درخواســتی برای‬ ‫عضویت در سازمان شانگهای ارائه کرده است؟‬ ‫درخواســت هایی که ایران برای عضویت در این‬ ‫سازمان ارائه کرده‪ ،‬متعلق به دولت گذشته است‪ .‬یعنی از‬ ‫سال ‪ 1392‬و با تغییر دولت‪ ،‬ایران درخواست جدیدی مبنی‬ ‫بر عضویت در این سازمان ارائه نکرده است‪ .‬بنابراین اکنون‬ ‫سازمان شانگهای به همان درخواست های قبلی واکنش‬ ‫نشان می دهد‪ .‬اگرچه ایران هیچ گاه درخواست خود را پس‬ ‫نگرفته اما در سال های اخیر حاضر نشده اصرار زیادی هم‬ ‫برای این بحث صورت دهد‪.‬‬ ‫کشورهای عضو این ســازمان چه نگاهی نسبت‬ ‫به عضویت ایــران در ان دارنــد؟ بعضا خبرهایی‬ ‫منتشر می شود که روسیه موافق و چین مخالف‬ ‫عضویت ایران اســت‪ .‬این اخبــار چقدر صحت‬ ‫دارد؟‬ ‫درون ســازمان‪ ،‬دیدگاه هــای مختلفــی راجع به‬ ‫عضویت ایران وجــود دارد؛ بحث اصرار روســیه مبنی بر‬ ‫عضویت ایران در این سازمان که در مطبوعات ایران مطرح‬ ‫می شود به نظر من بحث درستی نیست؛ من بر این گمانم‬ ‫که اگر روسیه اراده جدی سیاسی جهت عضویت ایران در‬ ‫این نهاد داشــت‪ ،‬عضویت ایران محقق می شد‪ .‬در واقع‬ ‫روسیه این توان را در این ســازمان دارد که پروژه عضویت‬ ‫ایران را به سرانجام برساند‪.‬‬ ‫بنابراین مباحثی که در مورد پافشــاری روســیه برای‬ ‫عضویت ایران در ســازمان شــانگهای مطرح می شــود‪،‬‬ ‫بحث هــای دقیقی نیســت و در یک نگاه دقیــق می تواند‬ ‫صرفا یک بازی دیپلماتیک باشــد و نه تالشــی برای حل‬ ‫این مساله‪ .‬سایر اعضای سازمان به خصوص کشورهای‬ ‫اســیای مرکزی که عضو این سازمان هســتند نیز واکنش‬ ‫مثبتی نسبت به عضویت ایران بروز نداده اند‪ .‬من معتقدم‬ ‫در اجالس های اخیر‪ ،‬بیش از چین و روسیه‪ ،‬این کشورها‬ ‫به عنوان مانع در مسیر عضویت ایران نقش افرینی کرده اند‪.‬‬ ‫اما چون از جلسات سازمان خبرهای موثقی منتشر نمی شود‬ ‫و اطالعات بسیار کمی از درون این سازمان وجود دارد‪ ،‬این‬ ‫مساله که چه کشوری دقیقا مخالف عضویت ایران بوده و‬ ‫کارشکنی کرده مشخص نخواهد شد‪ .‬برخی معتقدند چین‬ ‫این اقدام را انجام داده و عده ای دیگر‪ ،‬کشورهای اسیای‬ ‫مرکزی را مسئول این روند می دانند‪ .‬البته به نظر من باتوجه‬ ‫به عقبگردی که ایران در روابط خود با برخی از کشورهای‬ ‫اســیای مرکزی داشته این ســناریو که این کشــورها مانع‬ ‫عضویت ایران یا مانع تسریع فرایند عضویت ایران باشند‪،‬‬ ‫به نظر منطقی تر می رسد‪.‬‬ ‫به طور کلی کشورهای اسیایی در سیاست خارجی‬ ‫ایران از چه جایگاهی برخوردار هســتند و در چه‬ ‫مواردی ایران می توانــد همکاری هایش را با این‬ ‫کشورها گسترش دهد؟‬ ‫اساســا اســیا از چند منظر در سیاســت خارجی و‬ ‫دیپلماسی اقتصادی ایران می تواند دارای اهمیت باشد؛‬ ‫اولین حوزه اسیایی که در سیاســت خارجی ایران اهمیت‬ ‫دارد‪ ،‬بعد انرژی اســت‪ .‬چراکه اســیا و به ویژه چین و هند‬ ‫مهمترین مصرف کنندگان انرژی ایران در وضعیت فعلی‬ ‫هستند و این جایگاه در ســال های اینده رو به رشد خواهد‬ ‫بود‪ .‬همچنین در سال های پیش رو این کشورها به شرکای‬ ‫اصلی ایران در حوزه انرژی و تبادالت انرژی تبدیل خواهند‬ ‫شــد‪ .‬زیرا در اروپا و امریکای شــمالی‪ ،‬تقاضــای چندانی‬ ‫برای انرژی وجود ندارد و مسائل ژئوپلیتیکی که بین ایران‬ ‫و کشــورهای غربی وجــود دارد‪ ،‬تبادالت انــرژی را دچار‬ ‫‪4‬‬ ‫محسن شریعتی نیا‪ ،‬کارشــناس مسائل اسیا در‬ ‫گفت وگو با هفته نامه مثلث به بررسی احتمال عضویت‬ ‫ایران در سازمان همکاری شــانگهای پرداخت و گفت‬ ‫باید توجه داشــت که عضویت ایران در این سازمان‪،‬‬ ‫دستاورد استراتژیکی برای کشــور به همراه نخواهد‬ ‫داشــت‪ .‬او معقتد اســت حتی اگــر این ســازمان در‬ ‫جغرافیای اســیای مرکزی ابتــکارات امنیتی در پیش‬ ‫بگیرد‪ ،‬در ان صورت نیز عضویت در شــانگهای برای‬ ‫ایران دســتاورد چندانی نخواهد داشت‪ .‬چرا که ایران‬ ‫در اسیای مرکزی و در ضلع شمالی محیط امنیتی اش‬ ‫با مسائل چندانی مواجه نیست‪ .‬بلکه مشکالت امنیتی‬ ‫ایران در خلیج فارس و شــامات است که در هیچ کدام‬ ‫از این مسائل‪ ،‬ســازمان همکاری شانگهای هیچگونه‬ ‫ابتکار عمل و نقش افرینی ندارد‪ .‬شریعتی نیا در رابطه‬ ‫با اخباری مبنی بر تمایل روس هــا به عضویت ایران در‬ ‫اینسازماننیزتاکیدکردکهبحثاصرارروسیهمبنی بر‬ ‫عضویت ایران در این ســازمان که در مطبوعات ایران‬ ‫مطرح می شود بحث چندان درستی نیست؛ زیرا اگر‬ ‫روســیه اراده جدی سیاســی جهت عضویت ایران در‬ ‫این نهاد داشته باشد‪ ،‬عضویت ایران محقق می شود‪.‬‬ ‫اشکاالت جدی کرده و احتماال این دشواری ها ادامه پیدا‬ ‫خواهد کرد‪.‬‬ ‫مساله دوم این است که به لحاظ نیازهای تکنولوژیک‬ ‫و سرمایه گذاری هم گزین ه مهم پیش روی ایران اسیاست‪.‬‬ ‫ایران عمال امریــکا را به عنــوان اولین اقتصــاد جهان از‬ ‫دست داده و در ســال های اینده نیز بعید است که بتوانیم‬ ‫به اقتصاد امریکا هم به عنوان یک منبع تکنولوژیک و هم‬ ‫یک منبع سرمایه گذاری و بازار دسترسی داشته باشیم‪ .‬در‬ ‫این میان اروپا نیز برای انکه تعامالت بلند مدت اقتصادی‬ ‫به ایران را پی ریزی کند‪ ،‬با مشکالت جدی مواجه است‪ .‬در‬ ‫چنین شرایطی‪ ،‬کشورهای اسیایی به خصوص چین‪ ،‬هند‪،‬‬ ‫کره جنوبی و ژاپن‪ ،‬کشورهایی هســتند که ایران می تواند‬ ‫به عنوان شرکای تجاری و تکنولوژیک روی انها حساب باز‬ ‫کند و مبادالتش را با انها گسترش دهد‪.‬‬ ‫در وهله بعدی از منظر توریسم و تبادالت فرهنگی و‬ ‫تبادالت مردم با مردم‪ ،‬اســیا به عنوان پرجمعیت ترین قاره‬ ‫جهان و به عنوان منطقــه ای که با ایران از مشــابهت ها و‬ ‫پیوندهای فرهنگی برخوردار اســت می تواند در سیاســت‬ ‫خارجی ما و در تبادالت بین المللی مان اهمیت داشته باشد‪.‬‬ ‫بنابراین اگر بخواهم به طور خالصه بیــان کنم مهمترین‬ ‫دلیل اهمیت جایگاه اسیا در سیاست خارجی ایران نخست‬ ‫بحث انرژی‪ ،‬سپس بحث بازار‪ ،‬تکنولوژی و سرمایه گذاری‬ ‫و نهایتا نیز بحث های فرهنگی و اجتماعی است‪.‬‬ ‫مساله منا‬ ‫فرهنگ‬ ‫فاجعه منا که یک سال از وقوع ان می گذرد با توجه به شرایط سیاسی منطقه غرب اسیا و‬ ‫جهان‪ ،‬واکنش های پرشماری را برانگیخته و قرابت گفتمانی این واکنش ها در حوزه سیاسی‪،‬‬ ‫موجب شکل گیری یک نهاد هویت ساز در جامعه بین المللی شده است‪ .‬از انجا که هر نهادی‬ ‫برای توسعه و تعمیق هویتی خود نیازمند تولید معانی در حوزه فرهنگ و به ویژه با استفاده از‬ ‫ابزارهای هنری است‪ ،‬در این پرونده روند تولید اثار هنری با محوریت فاجعه منا به ویژه تولید اثار‬ ‫سینمایی در این باره بررسی شده است‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫تصویرمناازقابهنرهایهفتگانه‬ ‫گزارشیاجمالیازواکنشبهفاجعهمنا‬ ‫دراثارهنرمندانایرانی‬ ‫مینا انصاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫‪1‬‬ ‫رویدادهــای جهان معاصــر هم پــای رویدادهای‬ ‫تاریخی ‪ ،‬دستمایه تولید بسیاری از اثار هنری در قالب های‬ ‫مختلف شــده اســت‪ .‬اما در این میان می توان گفت که‬ ‫نوعی اولویت بندی یا سلسله مراتب در واکنش هنرمندان‬ ‫حوزه هــای مختلف هنری وجــود دارد‪ .‬به بیــان دیگر در‬ ‫نخستین روزهای پس از وقوع یک رویداد بزرگ‪ ،‬معموال‬ ‫این شــاعران هســتند که با بهره گیری از فضای حســی ‪-‬‬ ‫ عاطفی شکل گرفته در جامعه نسبت به ان رویداد واکنش‬ ‫نشــان می هند‪ .‬این امر به ان دلیل است که هسته اصلی‬ ‫تولید شعر در حس و عاطفه نطفه می بندد و بنابراین پیش از‬ ‫هرچیزی‪ ،‬شعر می تواند فضای هیجانی روزهای نخستین‬ ‫وقوع یک رویداد را پوشش بدهد‪ .‬اما با گذر زمان هنرمندان‬ ‫هنرهای تجســمی فضای خلق اثــار هنری مرتبــط با ان‬ ‫رویداد را در دست می گیرند‪ .‬تولید پوستر‪ ،‬نقاشی و دیگر‬ ‫اثار تصویری و گرافیکی مربــوط به یک رویداد‪ ،‬معموال با‬ ‫جرقه اولیه یــک ایده و اجرا محقق می شــود‪ .‬از این نظر‬ ‫تولید چنین اثاری چندان زمان بر نیست‪ .‬به همین منوال‬ ‫می توان دیگر هنرها از جمله موســیقی‪ ،‬تئاتر و ســینما را‬ ‫در ادامه این سلسله مراتب دسته بندی کرد‪ .‬به این معنی‬ ‫که هرچه به انتهــای این فرایند نزدیک می شــویم‪ ،‬وجه‬ ‫عاطفی و حسی قضیه شدت و حدت اولیه را از دست داده و‬ ‫پرداخت هنری‪ ،‬پردازش داستانی و موضع گیری عقالنی و‬ ‫تحلیل در قبال ماجرای مورد نظر‪ ،‬بیشتر برجسته می شود‪.‬‬ ‫در مــورد فاجعه منا که ســال گذشــته اتفــاق افتاد ‬ ‫نیز واکنش هنرمنــدان ایرانی بــه همین ترتیــب بود‪ .‬در‬ ‫ابتدا ایــن شــاعران بودند که پیــش از دیگــر هنرمندان‬ ‫دســت به خلق تولید اثار هنــری ‪ -‬ادبی زدند‪ .‬بســیاری از‬ ‫شاعران و ترانه سرایان در نخستین روزهای پس از فاجعه‬ ‫منا‪ ،‬شعرهایشــان را در رســانه های مختلف‪ ،‬شبکه های‬ ‫اجتماعی و پیام رسان های موبایلی منتشر کردند‪.‬‬ ‫تجسمی ها؛ پیشقراوالن واکنش به فاجعه منا‬ ‫شــاید نخســتین انجمن هنری که به اتفاق تلخ منا‬ ‫واکنش نشــان داد‪ ،‬انجمن هنرهای تجســمی انقالب و‬ ‫دفاع مقدس بود‪ .‬این انجمن در بیانیه ای با امضای اعضا‪،‬‬ ‫شروع واکنش های هنری ایرانیان به فاجعه را کلید زد‪.‬‬ ‫در ادامه همین ماجرا‪ ،‬صبح روز پنجم مهرماه ســال‬ ‫گذشته پیشکسوتان هنر گرافیک انقالب در نمایشگاهی‪ ،‬‬ ‫پوســترهای طراحی شــده برای فاجعه منا را بــه نمایش‬ ‫گذاشتند‪.‬‬ ‫در یک ســال گذشــته در مجمــوع دســت کم ‪50‬‬ ‫نمایشگاه پوستر‪ ،‬کاریکاتور و طراحی با موضوع فاجعه منا‬ ‫در سراسر کشور برگزار شد ه که البته در نوع خود رکورد قابل‬ ‫توجهی است‪ .‬البته این نمایشگاه ها عمدتا در تهران برگزار‬ ‫شده و تعداد کمتری از انها در شهرســتان ها گالری های‬ ‫شهری را اذین کرده است‪.‬‬ ‫از مهمترین این نمایشگاه ها می توان به کاریکاتور‬ ‫«ال ســقوط» که بــه مناســبت چهلمین روز درگذشــت‬ ‫جانباختگان فاجعه منا در تهران گشــایش یافت‪ ،‬اشــاره‬ ‫کرد‪ .‬همچنین کارگاه نقاشی طواف الله‪‎‬ها که ‪ 15‬مهرماه‬ ‫سال گذشته در ایستگاه مترو چهار راه ولیعصر تهران برگزار‬ ‫شد‪ .‬اما در این میان بزرگترین کارگاه صورتگری جهان با‬ ‫طراحی چهره ‪ ۴۶۴‬نفــر از جانباختگان فاجعه منا و ‪ ۱۱‬تن‬ ‫از جانباختگان حادثه ســقوط جرثقیل در مکه که روز ‪25‬‬ ‫دی ماه سال گذشته در حد فاصل میدان امام حسین (ع)‬ ‫تا میدان شهدای تهران برگزار شد‪ ،‬جایگاه ویژه ای دارد‪.‬‬ ‫مویه موسیقی برای جانباختگان حج‬ ‫نخســتین واکنش جامعه موســیقی‪ ،‬لغو کنسرت ها‬ ‫به نشــانه احترام و عزاداری بود‪ .‬سرپرست دفتر موسیقی‬ ‫سفارشی سازی راه را برای‬ ‫فیلمسازان متعهد تنگ کرد ه است‬ ‫گفت وگو با ابوالفضل جلیلی‬ ‫تئاتر و سینما؛ نیاز به زمان‬ ‫اما در میان هنرها این تئاتر و سینما هستند که برای‬ ‫تولید اثاری فاخر و ارزشمند نیاز به وقت بیشتری برای تولید‬ ‫متن و اجرا دارند‪ .‬این دو هنر به این دلیل که هزینه تولیدی‬ ‫بیشتری نسبت به سایر هنرها دارند‪ ،‬هنوز نتوانسته اند چنان‬ ‫که باید و شاید فاجعه منا را به زبان نمایشی خود توصیف‪،‬‬ ‫تبیین و تحلیل کنند‪.‬‬ ‫اگرچه اثر هنری به زبان تئاتر و ســینما هنوز چندان‬ ‫که باید و شاید خلق نشــده اما همزمان با وقوع فاجعه منا‬ ‫سینماگران مطرح‪ ،‬به انحای مختلف نسبت به این اتفاق‬ ‫تلخ واکنش نشان دادند‪.‬‬ ‫واکنش دو کارگردان مطرح‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫روز سوم مهرماه بود که مجید مجیدی کارگردان فیلم‬ ‫«محمد رســول الله(ص)» در نمایش ویژه این فیلم که با‬ ‫حضور روبرتو پرپینانی تدوینگر فیلم‪ ،‬در پردیس سینمایی‬ ‫کوروش برگزار شد به فاجعه منا واکنش نشان داد‪.‬‬ ‫مجیدی با اشــاره به حادثه دلخراش منا و همچنین‬ ‫حوادث پیش از ان گفت‪ :‬در ایــن واقعه دلخراش حجاج‬ ‫ایرانی و سایر کشــورهای مســلمان در منا بر اثر غفلت و‬ ‫نابخردی کلیدداران کعبه به دیدار حق شــتافتند و ملت ما‬ ‫فرهنگ‬ ‫وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی دوم مهرماه سال گذشته از‬ ‫لغو سه روزه تمامی کنسرت های موسیقی کشور باتوجه به‬ ‫اعالم سه روز عزای عمومی در پی فاجعه «منا» خبر داد‪.‬‬ ‫فرزاد طالبی در گفت وگــو با خبرنگار مهــر با اعالم‬ ‫این خبــر توضیــح داد‪« :‬باتوجه بــه اعالم مقــام معظم‬ ‫رهبری مبنی بر سه روز عزای عمومی در کشور به مناسبت‬ ‫فاجعه انســانی منطقه منا کــه منجر به درگذشــت تعداد‬ ‫زیادی از زائران ایرانی و کشــورهای دیگر شــده اســت‪،‬‬ ‫تمامی کنسرت های موسیقی به مدت سه روز لغو شد‪».‬‬ ‫روز ‪ 15‬مهرمــاه هم کنســرت پرواز همــای در تاالر‬ ‫وحدت با احترام به یاد شــهدای منا برگزار شد‪ .‬همچنین‬ ‫کنســرت های دیگری که پس از عزای ســه روزه عمومی‬ ‫برگزار شد‪ ،‬یاد و خاطره درگذشــتگان منا را گرامی داشتند‬ ‫اما هنــوز اثــری موســیقایی دربــاره ایــن رویــداد تولید‬ ‫نشده بود‪.‬‬ ‫پیــش از ایــن حمیدرضــا نوربخش که در مراســم‬ ‫گردهمایی هنرمندان حوزه های مختلف سخن می گفت‪،‬‬ ‫خبرداد‪« :‬ارکستر ســمفونیک تهران به منظور همدردی‬ ‫با قربانیان فاجعه منا اجرای برنامــه دارد‪ ».‬علی رهبری‪،‬‬ ‫رهبر وقت ارکســتر ســمفونیک نیز درباره جزئیات اجرای‬ ‫این برنامــه گفت‪ :‬اجرای این کنســرت افتتاحیــه برنامه‬ ‫مهر تا مهر ما اســت که قطعاتی از موســیقی کالسیک را‬ ‫اجرا می کنیم و پس از ان اپرای عاشــورا اثر بهزاد عبدی‬ ‫را به یاد شــهدای حادثه منا روی صحنه می بریم‪ .‬شامگاه‬ ‫پنجشنبه ‪ 16‬مهرماه نیز این ارکســتر‪ ،‬قطعات یاد شده را‬ ‫در تاالر وحدت روی صحنه برد‪ .‬امــا اواخر مهرماه بود که‬ ‫در رســانه ها و خبرگزاری ها‪ ،‬قطعه هایی از موسیقی های‬ ‫ویژه ساخته شــده به احترام جانباخاتگان منا منتشر شد‪.‬‬ ‫قطعات مختلفی در این باره ساخته شــد و روی انتن صدا‬ ‫وسیما هم رفت‪.‬‬ ‫از این جمله می توان به سرود منا توسط گروه سرود‬ ‫عاشــقان والیت یزد‪ ،‬با اهنگسازی و تنظیم حسن برزگری ‬ ‫و ترانه سرایی سیدمحمدصادق اتشی‪ ،‬قطعه «الله های‬ ‫ســپید منا» با صــدای حاج حســن خانچی‪ ،‬ترانــه ناصر‬ ‫دغاغله و مرتضی حیدری ال کثیر و اهنگســازی و تنظیم ‬ ‫محمد عســکری‪ ،‬قطعه دیگری با نام مشــابه «الله های‬ ‫سپید» با صدای سیدمحمد مبین میر لوحی‪ ،‬ترانه سرایی‬ ‫محمد شیخی و تنظیم‪ ،‬اهنگسازی‪ ،‬میکس و مسترینگ‬ ‫علی وحید دســتجردی و همچنین قطعه «صحرای منا»‬ ‫با صدای مهدی اســامی و شعری از ســارا جلوداریان و‬ ‫همچنین اهنگ ســازی و تنظیم ســیدعلی‪‎‬رضا حســینی‬ ‫اشاره کرد‪.‬‬ ‫هر ماه یک خبر‬ ‫مروری بر شیوه خبر رسانی‬ ‫درباره فیلم جدید فرهادی‬ ‫‪63‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫داغ دیدند و من این واقعه تاسف بار را به مردم شریف ایران‬ ‫و همچنین خانواده ان عزیزان تسلیت می گویم‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬امروز جهان اســام در یک بحران‬ ‫بزرگ بــه ســر می بــرد و بســیاری از این بحران توســط‬ ‫کشورهایی ایجاد شــده که داعیه ام القرایی جهان اسالم‬ ‫را دارند‪ .‬کسانی که قرار اســت کلیددار خانه امن خداوند‬ ‫باشند امروز خونریزی می کنند‪».‬‬ ‫مجیدی با اشــاره بــه واکنش هایی کــه مفتی های‬ ‫عربستان و دانشگاه االزهر در قبال فیلم محمد رسول الله‬ ‫نشان دادند‪ ،‬گفت‪« :‬مفتی های عربستان در کنار دانشگاه‬ ‫االزهر نســبت به این فیلم که قرائت زیبایی از اسالم ارائه‬ ‫می کند واکنش نشان دادند و ان را تحریم کردند درحالیکه‬ ‫ما ســعی کردیم قطره ای از دریای بیکــران رحمت پیامبر‬ ‫بزرگوار اســام(ص) را بــه تصویر بکشــیم و یک قرائت‬ ‫زیبایی از اسالم در قبال قرائت های زشت ارائه کنیم‪».‬‬ ‫وی ادامــه داد‪« :‬انهــا در برابــر فیلــم «محمــد‬ ‫رسول الله(ص)» بلوا کردند و هیچ واکنشی از طرف انها و‬ ‫مجامع بزرگ اسالمی و علمای ال سعود و دانشگاه االزهر‬ ‫درقبال اتفاقــات اخیر در منا و مکــه و فجایع بزرگ از خود‬ ‫نشــان ندادند و هیچ ابراز همدردی نکردنــد و همان گونه‬ ‫رفتار کردند که پیش از این درقبــال جنایت های داعش و‬ ‫کشتار مردم یمن رفتار کرده بودند‪».‬‬ ‫همچنین جمال شــورجه‪ ،‬دیگر ســینماگر ایرانی به‬ ‫فاجعه منا واکنش نشان داد و درباره رسالت سینماگران هم‬ ‫چنین توضیح داد‪« :‬حداقل کاری که سینماگران در قبال‬ ‫این فاجعه می توانند انجام دهند‪ ،‬دادن بیانیه ای است تا‬ ‫به واسطه ان جنایت این نابخردان محکوم شمرده شود‪،‬‬ ‫البته در این میان اگر فیلمسازان این امکان را داشته باشند‬ ‫که در قالب مستند جنایت ال سعود را فاش کنند قدمی مهم‬ ‫در این میان برداشته اند‪».‬‬ ‫ایــن کارگــردان ادامــه داد‪« :‬در تصاویــری که از‬ ‫تلویزیون نشان داده شــد‪ ،‬یکی از شاهزاده های سعودی‬ ‫با اســکورت خود می خواســت رمی جمرات کنــد که این‬ ‫اتفاق باعث شده حلقه زائران کوچک تر شود‪ .‬نکته جالب‬ ‫اینجاست که شاهزاده سعودی برای سنگ زدن به شیطان‬ ‫نمی رفت‪ ،‬بلکه در حقیقت می رفت که با شــیطان دســت‬ ‫دهد‪ ،‬اما افسوس که سال هاست مراسم حج توسط حکام‬ ‫بی لیاقتی اداره می شود که هیچ کفایتی در انجام کارشان‬ ‫ندارند‪».‬‬ ‫مساله اخالق‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫ســید رضا میرکریمی‪ ،‬مدیرعامل وقت خانه ســینما‬ ‫نیز دربــاره گردهم امدن هنرمندان به مناســبت همدردی‬ ‫با بازمانــدگان فاجعه انســانی منا در مراســم گردهمایی‬ ‫مجیدی می گوید‪ :‬امروز جهان‬ ‫اسالم در یک بحران بزرگ به‬ ‫سر می برد و بسیاری از این‬ ‫بحران توسط کشورهایی ایجاد‬ ‫شده که داعیه ام القرایی جهان‬ ‫اسالم را دارند‪.‬‬ ‫هنرمنــدان حوزه های مختلف که ‪ 14‬مهرماه برگزار شــد‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬به اعتقاد من این گردهمایی یاداور مساله اخالق‬ ‫است‪ .‬فارغ از اینکه چه تعداد از هموطنان اسیب دیده اند‬ ‫باید به ایــن نکته توجه داشــت که در ایــن اتفاق کرامت‬ ‫انسانی و اخالقی نادیده گرفته شده است‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬تجربه نشــان داده کــه هنرمندان‬ ‫همیشه در کنار مردم بوده اند بنابراین وظیفه خود می دانند‬ ‫که نسبت به موضوعاتی از این دست واکنش نشان دهند‪.‬‬ ‫من نیز چنیــن گردهمایی میان هنرمنــدان را به فال نیک‬ ‫می گیرم‪ .‬متاسفانه به دلیل فضای سیاست زده ای که در‬ ‫جامعه وجود دارد‪ ،‬موضع گیری هــای غیر منصفانه ای در‬ ‫مقابل این فاجعه انسانی گرفته می شود‪».‬‬ ‫مدیرعامل خانه سینما تاکید کرد‪« :‬متاسفانه بسیاری‬ ‫از قضاوت ها به این سمت می رود که چرا مسلمان ها به حج‬ ‫می روند‪ .‬به اعتقــاد من این برخورد با این فاجعه انســانی‬ ‫ بی انصافی و غیر انسانی اســت و از بی مسئولیتی در قبال‬ ‫یکدیگر ناشی می شود‪ ،‬برخوردهایی از این دست به هیچ‬ ‫عنوان قابل توجیه نیست‪».‬‬ ‫میرکریمی با توجه به موضع گیری رسانه های خارجی‬ ‫در برابر فاجعه منا گفت‪« :‬متاســفانه نگاه عمومی جامعه‬ ‫بین الملل به خصوص رســانه ها‪ ،‬نســبت به اطالع رسانی‬ ‫فاجعه منا تبعیض امیز بود‪ ،‬به گونه ای که وا نمود می کردند‬ ‫انگار چنین اتفاقی نیفتاده است و یا اهمیت کمی دارد‪».‬‬ ‫وی تاکید کرد‪« :‬بنابراین خانه سینما‪ ،‬خانه موسیقی‬ ‫و خانه تئاتر به عنوان نهادهای مدنی بر خود واجب دانستند‬ ‫تا نسبت به این فاجعه پیشقدم شــوند‪ .‬اگر امروز نسبت به‬ ‫فاجعه منا بی اعتنا باشیم‪ ،‬قول می دهم در زمان های دیگر‬ ‫و در ابعاد گســترده تری مسائلی از این دســت گریبانگیر‬ ‫مردم خواهد شد‪».‬‬ ‫میرکریمی در ادامه صحبت های خود با اشاره به اینکه‬ ‫ارکسترسمفونیک تهران در این رابطه اجرای برنامه دارد‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬خوشحالم برای همدردی با بازماندگان فاجعه منا‬ ‫و گرامیداشت قربانیان‪ ،‬ارکسترسمفونیک تهران نیز همراه‬ ‫با ما است‪ .‬ابعاد انسانی این فاجعه با دلجویی های ساده و‬ ‫حرف های درگوشی حل نمی شود چون گردهمایی هایی‬ ‫از این دســت باید با قدرت برگزار شود تا دیگر شاهد چنین‬ ‫فجایع انسانی نباشیم‪».‬‬ ‫انچه تولید شد‬ ‫اما به رغم انتظاراتی که گفته های این کارگردانان‪،‬‬ ‫به ویژه مدیرعامل ســابق خانه ســینما ایجاد کــرد‪ ،‬هنوز‬ ‫ســینما واکنش مشــخصی در قالب یک فیلم به موضوع‬ ‫نشان نداده است‪ .‬به نظر می رسد که فیلم های امسال در‬ ‫جشنواره ملی فیلم فجر‪ ،‬اشــاره هایی به ماجرای دردناک‬ ‫منا داشته باشند‪.‬‬ ‫با این همه در همین زمان کوتاه نیز چند اثر محدود‬ ‫تولید شد‪ .‬یک اثر فیلم مستندی بود با نام «تنگی نفس»‬ ‫ساخته فرود عوض پور با موضوع حج خونین سال گذشته‬ ‫که در هفتاد و چهارمین جلســه ســینما روایــت‪ ،‬اکران و‬ ‫بررسی شد‪.‬‬ ‫«تنگی نفس»‪ ،‬محصول انجمن سینمای انقالب و‬ ‫دفاع مقدس به بررسی فاجعه منا می پرداخت‪ .‬این مستند‬ ‫اولین اقدام مستندســازان ایرانی برای نشــان دادن این‬ ‫فاجعه انسانی بود‪ .‬تنگی نفس مستند ‪ ۶۰‬دقیقه ای به تهیه‬ ‫کنندگی عباس عمرانی است که مراحل تحقیق و پژوهش‬ ‫ان را احمد جعفری چمازکتی برعهده داشته است‪.‬‬ ‫همچنیــن نمایــش « رمی جمــرات » بــا موضــوع‬ ‫«شهدای حادثه منا» از روز ‪ ۱۱‬ابان ماه به مدت پنج شب‬ ‫با تهیه کنندگی «نگین میرحســنی واحد» در سالن شهید‬ ‫اوینی فرهنگسرای بهمن روی صحنه رفت‪ .‬این نمایش را‬ ‫محسن معینی کارگردانی کرده بود‪.‬‬ ‫هادی عیار‬ ‫خبرنگار‬ ‫چــرا کمتــر کســی ســراغ ســاخت فیلم هایی با‬ ‫موضوع های روز و به ویژه موضوع های اجتماعی ‪-‬‬ ‫سیاسیمانندحادثهمنامی رود؟برخیاعتقاددارند‬ ‫کهاینگونهفیلم هابایدباپشتوانهدولتیوسرمایه‬ ‫دولت تولید شود‪ .‬منظور شما در این باره چیست؟‬ ‫ببینید این بحث را با یک مثال می توانم برای شما‬ ‫توضیح بدهم‪ .‬مثال درباره حادثه یازده سپتامبر در امریکا‬ ‫اگر کســی بخواهد فیلم بســازد‪ ،‬می اید و می گوید چون‬ ‫امریکایی ها ادم های بدی بودند خداوند برایشان بال نازل‬ ‫کرد چون می خواهد اســتفاده تبلیغاتی از این فیلم بشود‪.‬‬ ‫خب معلوم است چنین فیلمی چون با نیت پول تولید شده‬ ‫است خوب درنمی اید‪ .‬این چیزی که شــما گفتی درست‬ ‫اســت‪ .‬بعضی ها تا تقی به توقی می خورد کیسه می دوزند‬ ‫و می خواهند فیلم سفارشی بسازند‪ .‬فیلم را که می بینی نه‬ ‫تنها تحت تاثیری همسو با هدف فیلم قرار نمی گیری بلکه‬ ‫حتی ممکن است‪ ،‬موضع مخالف با فیلم بگیری‪ .‬فیلم بد‬ ‫این است‪ .‬تا زمانی که چنین کسانی به ساختن فیلم های‬ ‫این شــکلی ادامه بدهند و از اینجا و انجا هم پول بگیرند‪،‬‬ ‫فیلمســاز متعهد نمی رود درباره یازده سپتامبر یا حادثه منا‬ ‫فیلم بســازد‪ .‬ببینید حادثه منا کم حادثه ای نیست‪.‬صدها‬ ‫و بلکه هزاران نفر در این حادثه کشــته و زخمی شــدند و‬ ‫اسیب دیدند‪ ،‬خانواده های بسیاری عزیزانشان را در یک‬ ‫مناسک ایینی‪ -‬الهی –انسانی از دســت دادند‪ .‬این هرگز‬ ‫نمی تواند یک اتفاق یا تصادف باشد‪ .‬به فرض محال اگر‬ ‫تصادف هم باشد‪ ،‬یک سهل انگاری بزرگ پشتش است‪.‬‬ ‫بنابراین هر کشوری و هر سینماگری حق دارد و حتی باید‬ ‫بگویم وظیفه دارد که این فاجعه بزرگ را به تصویر بکشد و‬ ‫به جهانیان عرضه کند‪.‬‬ ‫تفاوت دو گونه فیلمسازی که شما گفتید درباره‬ ‫حادثه منا چه چیزی اســت؟ منظورم فیلمسازی‬ ‫متعهد و فیلمسازی سفارشی است‪.‬‬ ‫اگر یک فیلمساز متعهد بخواهد درباره این فاجعه‬ ‫فیلم بسازد‪ ،‬ابزار سینما و اثرگذاری را می شناسد و بلد است‬ ‫تا واقعه را روایت کند‪ .‬نکته دیگر این اســت که هدف این‬ ‫نوع فیلمسازی ضمن نشــان دادن تصویری دقیق از خود‬ ‫رویداد‪ ،‬مجاب کردن ال سعود یا هر مقصر دیگری در هر‬ ‫واقعه دیگری اســت‪ .‬با چنین فیلمی که بتواند تاثیر گذار‬ ‫باشــد می تــوان افکار عمومــی را به دنبال پاســخگویی‬ ‫فرهنگ‬ ‫سفارشی سازی راه را برای‬ ‫فیلمسازان متعهد تنگ کرد ه است‬ ‫گفت وگوباابوالفضلجلیلی‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫انگار در انحصار برخی فیلمســازان خاص اســت‪ .‬برخی‬ ‫فیلمسازان هم حتی اگر اعتقادی به رویکردی که در فیلم‬ ‫دارند‪ ،‬نداشته باشــند باز هم فیلم را می سازند‪ ،‬چرا؟ چون‬ ‫نیت اصلی پول اســت‪ .‬وقتی پول کانون تولید یک فیلم‬ ‫باشد‪ ،‬دیگر با ســینما مواجه نیستیم با بیزینس مواجهیم‪.‬‬ ‫متاسفانه نهادهایی هم که سرمایه تولید یک فیلم را تامین‬ ‫می کنند بعــدش کاری ندارند که ان فیلم اثرگــذار بوده یا‬ ‫خیر! انگار یک اجباری وجــود دارد و به طریقی که ممکن‬ ‫اســت باید انجام شود و از ســر وا بشــود‪ .‬از این ماجرا که‬ ‫ســینما درنمی اید‪ .‬برای فیلم ســاختن پول الزم است اما‬ ‫برای اثر گذار بودن فیلم ‪ ،‬چیزی که الزم است پول نیست‪،‬‬ ‫اعتقاد است‪ .‬در این چند سال ان قدر سفارشی سازی باب‬ ‫فرهنگ‬ ‫مقصران فجایع جهانی هدایت کرد‪ .‬کما اینکه مسئولیت‬ ‫هنر و به ویژه سینما درباره رویدادهای جهان معاصر همین‬ ‫است‪ .‬اما چون فیلمساز تبلیغاتی و سفارشی و برخی مدیران‬ ‫هم صرفا به دنبال این هســتند که تخلیه عاطفی بشوند و‬ ‫چهار تا فحش هم بدهند‪ ،‬فیلمســاز سفارشی هم برای به‬ ‫دست اوردن دل این برخی چاشنی فحش و تبلیغات را در‬ ‫فیلم باال می برد‪ ،‬ان وقت دیگر به جای فیلم مجموعه ای‬ ‫تصویرهای غیرسینمایی تحویل می دهد و حقانیت صدا و‬ ‫حرف فیلم هم فدای قیل و قال و سیاســی بازی می شود‪.‬‬ ‫ان وقت دیگــر این فیلم حتــی اثرگــذاری روی مخاطب‬ ‫داخلی هم ندارد چه برسد که هدایت افکار عمومی جهان‪.‬‬ ‫اتفاقا چند وقت پیش داشتم می شنیدم که رهبری انقالب‬ ‫هم تاکید کردند باید درباره این اتفــاق تحقیق و تفحص‬ ‫بشــود‪ .‬این به نظرم حرف بسیار درســتی است‪ .‬فیلم هم‬ ‫باید در خدمت تحقیق و تفحص باشــد و حرف مستدل و‬ ‫غیرتبلیغاتی بزند‪.‬‬ ‫به نظر شما چرا تا االن فیلم ســینمایی مستدلی‬ ‫درباره حادثه منا ساخته نشده است؟‬ ‫خب باالخره هزار دلیل می تواند داشــته باشــد‪.‬‬ ‫ضمن اینکه با ایــن فضایی که برای شــما گفتــم‪ ،‬کمتر‬ ‫فیلمسازی قبول می کند که درباره یک موضوع اعتقادی‪-‬‬ ‫سیاسی به راحتی فیلم بسازد‪ .‬این کار نیاز به زمان بسیاری‬ ‫بــرای تحقیــق و ریزبینی دارد‪ .‬شــما اگــر بخواهید یک‬ ‫فیلم بر اساس یک داســتان خیالی بســازید‪ ،‬اگر در چند‬ ‫جا هم گاف بدهید باالخره مشــکل بزرگی پیش نمی اید‪ ،‬‬ ‫می توانید بگویید که من این طوری ماجرا را دیده ام یا هر‬ ‫چیز دیگری‪ ...‬اما درباره مسائل اعتقادی که نمی توان به‬ ‫این سادگی فیلم ساخت‪ .‬خب عده ای از فیلمسازان ممکن‬ ‫است از ترس اینکه نکند نکته نادرستی در فیلمشان باشد‬ ‫که موجب بروز انتقادها و فشارهای بعدی شود‪ ،‬دست به‬ ‫چنین کاری نمی زنند‪.‬‬ ‫البته همان طور که گفتید این اتفاق ممکن است‬ ‫به این دلیل باشــد که فضای ســینمای ما عمدتا‬ ‫به دو بخش خصوصی و دولتی تقســیم شده و‬ ‫منظور سینمای دولتی همان فیلم سفارشی است‬ ‫و احیانا فیلمسازان هم خود را مقید به هر یک از‬ ‫اینها بدانند در دیگری کار نمی کنند‪.‬‬ ‫بله این شکلی است‪ .‬البته باید گفت متاسفانه این‬ ‫شکلی اســت‪ .‬همان طور که گفتم موضوعاتی که به هر‬ ‫نحو در رویکرد سیاسی کشور ما هم مطرح باشند‪ ،‬نه فقط‬ ‫سیاسی بلکه حتی در حوزه های اجتماعی و فرهنگی و‪....‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ابوالفضل جلیلی یکی از‬ ‫معدودکارگردانانشناختهشده‬ ‫ایرانی در سینماست‪ .‬او به رغم‬ ‫دریافت جوایــز متعدد و معتبر‬ ‫از جشــنواره های بــزرگ فیلم‬ ‫در جهان‪ ،‬هرگز تالشــی برای‬ ‫ساخت فیلم تجاری نکرده است‪ .‬از این نظر بسیاری از‬ ‫منتقدان سینما جلیلی را مستقل ترین فیلمساز ایرانی‬ ‫می دانند‪ .‬اگر به موزه سینما سر زده باشید‪ ،‬حتما جوایز‬ ‫پرشــمار او را در غرفه های این موزه دیده اید‪ .‬موضوع‬ ‫مورد عالقه جلیلی ‪ ،‬مســائل جهان جوانان و نوجوانان‬ ‫است و ببیشــتر فیلم های او در همین موضوع ساخته‬ ‫شده‪.‬اوتاکنون‪ ۱٥‬فیلمسینماییساختهکههیچ کدام‬ ‫از انها در ایران موفق به گرفتن مجــوز اکران عمومی‬ ‫نشده اند‪،‬بااینحالصداوسیمابهدلیلاینکهدرساخت‬ ‫برخی فیلم های او مشارکت داشــته‪ ،‬تعدادی از انها را‬ ‫نمایش داده است‪ .‬اخرین فیلم جلیلی با نام «حافظ»‬ ‫که درباره زندگی این شاعر برجســته ایرانی است‪ ،‬در‬ ‫سال ‪ 1385‬ساخته شد‪ .‬ابوالفضل جلیلی ‪ 59‬سال سن‬ ‫دارد ‪ ،‬او جایزه های بین المللــی متعددی از جمله جایزه‬ ‫اوسالی طالیی و همچنین جایزه شیر طالیی جشنواره‬ ‫ونیــز‪ ،‬جایزه پلنگ نقره ای جشــنواره لوکارنــو و جایزه‬ ‫بهترین فیلم جشنواره دوربان را به دست اورده است‪.‬‬ ‫در نشســت روز چهارم بهمن ماه سال گذشته انجمن‬ ‫ســینمای انقالب و دفاع مقدس که به مناســبت نقد و‬ ‫بررسی فیلم مســتند «تنگی نفس» درباره حادثه منا‪،‬‬ ‫برگزار شده بود وی به عنوان منتقد حاضر بود‪.‬‬ ‫شده و این روال نادرســت ســرمایه گذاری دولتی و تولید‬ ‫فیلم بد تکرار شده که دیگر تقریبا هیچ فیلمساز متعهدی‬ ‫به پیشنهاد تولید فیلم از ســوی ارگان های دولتی اعتماد‬ ‫نمی کند‪ .‬کافی اســت تا اســمتان‪ ،‬بــا عنوان فیلمســاز‬ ‫سفارشــی دربرود‪ .‬دیگر حتــی مردم هم فیلمتــان را نگاه‬ ‫نمی کنند‪ .‬چون می دانند برای خاطر پول فیلم ساخته اید‬ ‫نه اعتقادی که دارید‪.‬‬ ‫این موضوع باعث شده تا معدود کارهای خوبی‬ ‫هم که کار شده دیده نشود‪ .‬مثال ایستاده در غبار‬ ‫به رغم اینکه فضایی متفــاوت از جنگ را روایت‬ ‫کرده بود و ایده ها و خالقیت های جالبی داشت‪،‬‬ ‫چندان که باید وشاید دیده نشد!‬ ‫بله دقیقا‪ .‬اتفاقا این فیلم یکی از قربانیان اصلی‬ ‫شرایطی است که می گویم‪ .‬بعضی وقت ها از جوان هایی‬ ‫که از ســینما بیرون می ایند درباره فیلم هایی که در سالن‬ ‫ســینماها دیده اند ســوال می کنم‪ .‬هم از جوان هایی که‬ ‫شمایلی مذهبی دارند سوال می پرسم و هم از جوان هایی‬ ‫که مذهبی نیســتند‪ .‬درباره این فیلم هم از چند نفر سوال‬ ‫کردم‪ .‬البته جوان های مذهبی که همه خوششان امده بود‬ ‫و قابل پیش بینی است که از این فیلم خوششان بیاید‪ .‬اما‬ ‫از جوان هایی که مذهبی هم نبودند پرســیدم فیلم چطور‬ ‫بود‪ .‬می گفتند خوب بود‪ .‬می پرسیدم چرا خوب بود؟ جالب‬ ‫اســت بدانید که همه می گفتند فیلم واقعی بود‪ ،‬زیبا بود‪،‬‬ ‫روان بود‪ ،‬دوســت داشــتنی بود و‪ ...‬من می پرسیدم که‬ ‫به دوستانتان هم پیشنهاد می کنید که این فیلم را ببینند!‬ ‫تقریبا همه شــان گفتند نه! چرا؟ چون رویشان نمی شد به‬ ‫دوستانشان فیلم جنگی پیشنهاد کنند‪ .‬این ها ان قدر فیلم‬ ‫جنگی بد و تبلیغاتــی و غیرواقعی دیده انــد که دیگر حتی‬ ‫خجالت می کشند درباره اش با دوستانشان حرف بزنند‪ .‬ایا‬ ‫مقصر جنگ است؟ ایا مقصر جوان ها هستند؟ معلوم است‬ ‫که مقصر شیوه سفارشی شده فیلمسازی است‪.‬‬ ‫مثال اســپیلبرگ در امریکا فیلم پل جاسوسان را‬ ‫درباره دوران جنگ جهانی دوم می ســازد که به‬ ‫غایت دیگری ناپذیر است و موضع گیری افراطی‬ ‫دارد اما چون اسپیلبرگ ساخته کسی نمی کوید‬ ‫فیلم سفارشی است و همه هم می بینند و فیلم به‬ ‫لحاظ فنی بسیار خوب کار شده است‪.‬‬ ‫بله همین طور اســت‪ .‬االن کســانی که حامیان‬ ‫تولید فیلم های سفارشی هستند خودشان هم می دانند که‬ ‫مردم از تبلیغاتی بودن و سفارشــی بودن فیلم های جنگی‬ ‫منزجر شــده اند‪ .‬فیلم ایســتاده در غبار اگر سفارشی هم‬ ‫ساخته شده باشد‪ ،‬کار خوبی اســت چون معلوم است که‬ ‫کارگردانش با اعتقاد این فیلم را ســاخته نــه فقط با پول‪.‬‬ ‫با ایمان این فیلم را ساخته اســت‪ .‬اما چه چاره که ان قدر‬ ‫فضای فیلمســازی در حوزه جنگ به بیراهه کشــیده شده‬ ‫که چنین کار خوبی هم به چشم نمی اید و می دانم فروش‬ ‫خوبی هم نداشته‪.‬‬ ‫به نظر شــما چه کار باید کرد؟ منظورم این است‬ ‫که چــه اتفاقــی باید بیفتد تــا این فضــا به روال‬ ‫معمولی برگردد؟‬ ‫تازمانی که حامیان فیلم های سفارشــی باشــند‪ ،‬‬ ‫این سینما هم ادامه دارد و درست بشو نیست‪ .‬اما امیدوارم‬ ‫دســت کم فیلم ها را کســانی بســازند که مثــل کارگردان‬ ‫ایستاده در غبار به فیلمشان اعتقاد هم داشته باشند‪ .‬این را‬ ‫بدانند که فیلم را برای تاثیر گذاری روی مخاطب می سازند‬ ‫نه برای رضایت خاطر فالن مدیر و‪ ...‬فیلم تبلیغاتی دیگر‬ ‫به درد نمی خــورد‪ .‬فیلم باید اثرگذار باشــد‪ .‬تفاوت فیلم و‬ ‫اگهی بازرگانی را باید بدانند‪ .‬مــن واقعا نمی دانم چطوری‬ ‫باید از دام این سفارشی ســازی بیرون بیایند‪ .‬اما می دانم‬ ‫که امید چیز خوبی اســت‪ ،‬پس امیدوار خواهم بود‪ .‬شما‬ ‫هم امیدوار باشید‪.‬‬ ‫‪65‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪3‬‬ ‫برای ساخت فیلم درباره فاجعه منا‬ ‫زمان الزم داریم‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫گفت وگو با اکبر زنجانپور‪ ،‬استاد تئاتر و سینما در دانشگاه‬ ‫اقای زنجانپور روایت واقعه های مهم تاریخی در‬ ‫سینما به ویژه در سه دهه اخیر رواج بیشتری پیدا‬ ‫کرده اســت‪ .‬وقایع معاصر از جمله رویداد های‬ ‫مربوط بــه دوره قاجــار و دوران پهلوی و انقالب‬ ‫اســامی نیز بارهــا وبارهــا در ســینما و تئاتر و‬ ‫تلویزیون به شیوه داســتانی و دراماتیک روایت‬ ‫شــده اند‪ .‬اما واقعه های نزدیک تر بــه روزگار ما‬ ‫کمتر به زبان ســینما یا تئاتر درامده اند‪ .‬به نظر‬ ‫شما علت چه می تواند باشــد؟ می خواهم با این‬ ‫مقدمه پرسشــی دیگــر را دربــاره تولیــد متون‬ ‫نمایشی درباره فاجعه منا که سال گذشته اتفاق‬ ‫افتاد مطرح کنم‪.‬‬ ‫بله ان چیزی که شــما می گویید درســت است‪،‬‬ ‫وقایع تاریخی به این دلیل که زمان زیادی از انها گذشته‬ ‫و تفســیرهای متعدد و متنوعی از انها ارائه شده‪ ،‬بیشتر از‬ ‫رویدادهای معاصرتر شناخته شده و درک شده اند‪ .‬به این‬ ‫معنی که تقریبا تمام زوایای تفسیری و تحلیلی رویدادهای‬ ‫تاریخی معلوم شده و سناریســت ها با تکیه بر این تفاسیر‬ ‫می توانند نــگاه واقع بینانه تری نســبت به ایــن رویدادها‬ ‫داشــته باشــند‪ .‬ضمن اینکه نباید از نظر دور داشــت که‬ ‫هرکسی باتوجه به تفاسیری که از یک واقعه تاریخی وجود‬ ‫دارد‪ ،‬می توانــد رویکرد منحصربه فرد و ویــژه ای را روایت‬ ‫کند‪ .‬نکته این است که هر کســی هر رویکردی را هم در‬ ‫روایت یک واقعه تاریخی انتخاب کند‪ ،‬برای روایت خاص‬ ‫خودش‪ ،‬منابع اطالعاتی و تاریخی کافی خواهد داشت‪.‬‬ ‫اما رویدادهای معاصر هنوز برای تبدیل شدن به یک متن‬ ‫سینمایی به نســبت خام و ناپخته هستند‪ .‬بنابراین هرگونه‬ ‫روایتی در این باره با تکیه بر اطالعات محدود ممکن است ‬ ‫باعث تولید یک فیلم ناقص یا تاریخ مصرف دار شود‪.‬‬ ‫البته در دوران معاصر باتوجه به تعدد رســانه ها‬ ‫و تفاســیر رســانه ای مختلفی که وجــود دارد‪،‬‬ ‫اطالعات در مورد هــر رویدادی با ســرعت و در‬ ‫حجم باال تولید می شود‪ .‬بنابراین فیلمسازان یا‬ ‫سناریست ها با کمبود اطالعات درباره یک رویداد‬ ‫مواجه نیستند‪.‬‬ ‫اصل موضوع که ســرعت تولید اطالعات بیشتر‬ ‫شده بی تردید درست اســت‪ .‬اما همین موضوع مثل یک‬ ‫شمشــیر دو لبه عمل می کند‪ .‬به این معنی که منابع موثق‬ ‫رسانه ای هم روایت مشخص و دقیقی از واقعیت ان چیزی‬ ‫که روی داده است‪ ،‬ندارند‪ .‬هر کسی یک واقعه را از زاویه‬ ‫دید خودش روایت می کند‪ .‬منظورم تفسیر نیست‪ .‬تفسیر‬ ‫جای خود دارد‪ .‬منظور ما این است که برای مثال در یک‬ ‫زلزله که اتفاق می افتد‪ ،‬در بسیاری از اوقات تعداد تلفات‬ ‫هم در روایت رسانه های مختلف‪ ،‬مشابه نیست‪ .‬در همین‬ ‫مورد منا هم حتی دولت عربستان اطالعات درستی درباره‬ ‫تعداد کشته شدگان ارائه نکرد‪ .‬حتی علت حادثه هم هرگز‬ ‫با دقت و ذکر جزئیات از سوی این دولت اعالم نشد‪ .‬در این‬ ‫صورت روایت دقیق سینمایی از این فاجعه را نمی توان در‬ ‫قالب یک فیلم بیان کرد‪.‬‬ ‫چقدر زمان ممکن اســت مورد نیاز باشد تا کسی‬ ‫بتواند چنین واقعه ای را با زوایای پنهانی که دارد‪،‬‬ ‫در سینما روایت کند؟‬ ‫این را دیگر کســی که بخواهد چنین کاری انجام‬ ‫دهد باید جواب بدهــد‪ .‬اما منطقا زمــان الزم برای چنین‬ ‫کاری متناســب با قوه خالقه نویسندگان اســت‪ .‬در واقع‬ ‫تا زمانی که نویســنده بتواند منطق درونی متــن را با انچه‬ ‫درباره ان رویداد وجود دارد‪ ،‬انطبــاق دهد و اثری نزدیک‬ ‫به واقعیت خلق کند‪ .‬درغیر این صورت تنها می توان یک‬ ‫فیلم یا تئاتر یا حتی سریال واکنشــی خلق کرد‪ .‬اثری که‬ ‫قصه اش در جایی غیر از محل وقوع ان رویداد می گذرد‪.‬‬ ‫اســتاد اکبر زنجانپــور یک شــخصیت ویژه در‬ ‫ســینما و تئاتر ایران اســت‪ .‬او پــای ثابت بــازی در‬ ‫بیشتر سریال ها و فیلم های ســینمایی تاریخی بوده‬ ‫است‪ .‬از فیلم سینمایی«ریشــه در خون» که دربار ه‬ ‫موضوع کاپیتا الســیون بــود یا «تاریخ ســازان» که‬ ‫کمتر کســی ان را دیده بگیرید تا سریال های معروف‬ ‫و محبوبی مانند «تنهاترین سردار»‪« ،‬والیت عشق»‬ ‫و «مختارنامه»‪ .‬زنجانپور تهرانی اســت و ‪ 72‬ســال‬ ‫ســن دارد‪ .‬او دانش اموخته دانشکده هنرهای زیبای‬ ‫دانشگاه تهران است و از ســال ‪ 1365‬تدریس تئاتر‬ ‫وسینما را در دانشگاه ها در کارنامه دارد‪.‬‬ ‫با او به عنوان یک دانش اموخته و استاد هنرهای‬ ‫نمایشی درباره اقتباس از رویدادهای تاریخی و روایت‬ ‫وقایــع دنیای معاصر در ســینما گفت وگــو کرده ایم‪.‬‬ ‫زنجانپور روراســت و حساب شده پاســخ داده است‪.‬‬ ‫او از سینمایی حرف می زند که جهان نشانه ها است و‬ ‫نشانه ها در یک فیلم باید به غایت تحلیلی‪ ،‬فکر شده‬ ‫و جانمایی شده باشند‪ .‬او معتقد است که برای ساخت‬ ‫یک فیلم درباره یک رویــداد باید زمانی طوالنی صرف‬ ‫تحقیق‪ ،‬نگارش فیلمنامه و تولید شــود‪ .‬بنابر این از‬ ‫نظر او طبیعی است که تاکنون فیلمی درباره فاجعه منا‬ ‫ساخته نشده است‪.‬‬ ‫برای مثال شما می توانید فیلمی بسازید که شخصیت های‬ ‫قصه اش خانواده بازماندگان ان حادثه تلخ هستند‪.‬‬ ‫به نظر شما چرا همین نوع فیلم ها تا امروز ساخته‬ ‫نشده است؟‬ ‫البته همین نوع فیلم ها هم نیاز به سرمایه گذار و‬ ‫تحقیق و فیلمنامه نویسی و مراحل پیش تولید و تولید و‪....‬‬ ‫دارد‪ .‬اینطور نیست که به راحتی بتوان یک فیلم را در کمتر‬ ‫از یک ســال تولید کرد‪ .‬تازه یک سال از واقعه منا گذشته‬ ‫است‪ .‬چه بســا فیلم هایی هم همین امروز در این باره در‬ ‫حال تولید باشــد‪ .‬اینکه ما توقع داشــته باشیم به محض‬ ‫وقوع یک رویداد‪ ،‬یکی دو ماه بعد فیلم سینمایی اش اکران‬ ‫شود‪ .‬حداقل چند ماه کار تحقیق و نگارش فیلمنامه طول‬ ‫می کشــد‪ .‬با اضافه کردن زمان مورد نیاز برای پیش تولید‬ ‫و تولید هم می بینیم که یک ســال از ماجرا گذشته و هنوز‬ ‫فیلم اماده اکران نشده است‪ .‬این ها را باید در نظر گرفت‪.‬‬ ‫بنابراین نباید فیلمسازان یا جامعه سینمایی را به این دلیل‬ ‫که در یک سال اخیر در مورد فاجعه منا اثری تولید نکرده اند ‬ ‫شماتت کرد‪ .‬من معتقدم که دست کم باید چهار یا پنج سال‬ ‫از یک رخداد بگذرد تا یک اثر قدرتمند و اثرگذار درباره ان‬ ‫ساخته شود‪ .‬برای ســاخت یک فیلم واکنشی به موضوع‬ ‫هم طبعا دو‪ ،‬سه سالی زمان الزم است‪ .‬نباید هدف از تولید‬ ‫فیلم را فدای زمان تولیدش کرد‪.‬‬ ‫منظورتان از هدف چیست؟‬ ‫منظور پاســخ به این پرسش اســت که چرا چنین‬ ‫فیلمی می سازیم؟ طبیعتا پاسخ این است که می خواهیم‬ ‫افکار عمومی را درباره یک مســاله دغدغه مند و حساس‬ ‫کنیم‪ .‬نــگاه تازه ای روایــت کنیم و احیانــا واقعیات گفته‬ ‫نشــده را بگوییم‪ .‬در واقع همان چیزی کــه در یک کالم‬ ‫می توانیم نامش را اثرگذاری فیلم بگذاریم‪ .‬وقتی فیلمی با‬ ‫عجله ساخته می شود‪ ،‬به ویژه با امکانات و لوازمی که ما در‬ ‫ایران در صنعت سینما داریم‪ ،‬اثرگذاری چندانی بر مخاطب‬ ‫نخواهد داشت‪ .‬این یعنی صرفا یک هزینه ای صرف شده‬ ‫و تمام شده است‪ .‬فیلم ســاختن مثل بیالن کاری نیست‬ ‫که هر طور شده سریع ارائه شود و‪ ...‬نکته مهم دیگری که‬ ‫در این باره باید به ان اشاره کنم این است که عالوه بر افت‬ ‫کیفیت فیلم در صورت ساخت شتابزده‪ ،‬یک موضوع دیگر‬ ‫هم مانع از تولید سریع یک اثر ســینمایی خوب می شود‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫ما فیلم می سازیم نه فیلمساز!‬ ‫درد دلی درباره تولید فیلم های مناسبتی‬ ‫شاهین زبانگهر‬ ‫فیلمساز‬ ‫‪4‬‬ ‫حتی اگر بــه جــای تیتر باال می نوشــتم مــا ماهی‬ ‫می خریــم‪ ،‬ماهیگیــری نمی کنیــم هم به نظــر موضوع‬ ‫مورد نظــرم را بهتر تداعی می کرد‪ .‬نبایــد کتمان کنیم که‬ ‫مدیران فرهنگی در کشــور ما به رغم و تعــدد و تنوعی که‬ ‫در نهادهای موازی مختلف و در طول دوره های تاریخی‬ ‫مختلف داشته اند‪ ،‬در یک موضوع شباهت بسیاری به هم‬ ‫دارند‪ .‬انها دوست داشــته اند پول بدهند تا کسی برایشان‬ ‫فیلم بسازد‪.‬‬ ‫این در حالی است که بســیاری از کشورهای بزرگ‬ ‫جهان از جمله امریکا و فرانســه‪ ،‬انگلســتان‪ ،‬چین و‪...‬‬ ‫کمتر سعی کرده اند چنین کاری انجام دهند‪ .‬انها یک بار‬ ‫برای همیشه یک فیلمساز ساخته اند و ان فیلمساز در طول‬ ‫عمرش هرچه فیلم ســاخته در جهت اهداف و ایدئولوژی‬ ‫کشــورش بوده و هرگز هم متهم به سفارشی سازی نشده‬ ‫اســت‪ .‬البته در ایران در یک دوره‪ ،‬کانون پرورش فکری‬ ‫کودکان و نوجوانان توانســت چنیــن کاری انجام دهد و‬ ‫به صورت کج دار و مریز کارگردانانی برجســته را که همسو‬ ‫با سیاســت های خودش باشــند را به جامعه معرفی کرد‪.‬‬ ‫اما دیگر هیچ نهادی نتوانست چنین کاری را انجام دهد‪.‬‬ ‫این در حالی است که تربیت یک فیلمساز هم کم هزینه تر‬ ‫از تولیــد یک فیلم اســت و هم مهم تــر از ان‪ .‬هر نهادی‬ ‫می تواند با صــرف یک دهم هزینه تولیــد یک فیلم‪ ،‬یک‬ ‫فیلمساز خالق و بزرگ پرورش بدهد‪.‬‬ ‫با این اوصاف بــا هزینه دو میلیارد تومانی ســاخت‬ ‫یک فیلم دست کم می توان ‪ 10‬فیلمســاز برجسته تربیت‬ ‫کرد؛ فیلمســازانی که بتوانند در اینده فیلم های اثرگذار و‬ ‫درخشانی درباره موضوعات مورد نظر همان نهادها تولید‬ ‫کنند‪ .‬اما متاســفانه در ایران ما‪ ،‬فرهنگ همواره به عنوان‬ ‫یک نهــاد مصرف کننده گرانقیمت تعریف شــده اســت‪.‬‬ ‫حال این نهاد دست کم در حوزه هایی مانند سینما‪ ،‬تئاتر و‬ ‫موسیقی هرگز به اندازه مصرفش‪ ،‬مولد نبوده و اثرگذاری‬ ‫نداشته است‪.‬‬ ‫اگر به اثار تولید شده در سینماهای مطرح جهان از‬ ‫جمله امریکا و چین نگاهی بیندازیــد در خواهید یافت که‬ ‫مطرح ترین اثار این سینماها‪ ،‬همسوترین انها با سیاست ها‬ ‫و ایدئولوژی هــای حاکــم بر این کشــورها بــوده و جالب‬ ‫اینجاست که هیچ یک از این فیلم ها نیز به اندازه فیلم های‬ ‫ایرانی‪ ،‬متهم به سفارشی بودن نیستند‪.‬‬ ‫حمایــت دولت هــای ایــن کشــورها از فیلم هــای‬ ‫موردعالقه شــان به اکران و مراحل پس از ساخت مربوط‬ ‫می شــود‪ .‬به توزیع جهانی فیلم! اما ما در ایران از همان‬ ‫مرحله پیش تولید حمایــت می کنیم و فیلم را با کلی هزینه‬ ‫و ریخت وپاش تولیــد می کنیم بعد حاصــل کار یک فیلم‬ ‫ضعیف و «اثرنگذار» و غیرجذاب است که حتی در داخل‬ ‫کشور هم مصرف ندارد چه برسد به اینکه در خارج از کشور‬ ‫اکران شود و مخاطب جلب کند‪.‬‬ ‫در واقع مدل حمایتی کشــور ما از فرهنگ و سینما‪،‬‬ ‫شبیه پیش خرید محصوالت کشاورزی است‪ .‬در صورتی‬ ‫که این دو حوزه واقعــا مجزا و منفــک از یکدیگرند‪ .‬فیلم‬ ‫متفاوت از گندم و برنج اســت‪ .‬بودجه فرهنگی سفره اهل‬ ‫فرهنگ نیست! ســرمایه خود فرهنگ است‪ .‬نباید به پای‬ ‫یک ســری رزومه های کاری بــه دردنخور به هــدر برود‪.‬‬ ‫اگرچند فیلمساز کارکشــته و حرفه ای در ســینما پرورش‬ ‫داده بودیم که دغدغه مند باشــند‪ ،‬حتمــا درباره حادثه منا‬ ‫فیلم های غیرسفارشــی و جدی می ســاختند که تحسین‬ ‫منتقدان مستقل جهان را هم به دنبال داشته باشد‪ .‬اما ما‬ ‫به جای فیلمساز‪ ،‬فیلم ساخته ایم‪.‬‬ ‫فیلم هایی هم که ساخته ایم در بایگانی تاریخ دارند‬ ‫خاک می خورند‪ .‬اما فیلمســازهایی کــه در چین و امریکا‬ ‫ساختند هنوز زنده اند و سال هاســت دارند فیلم می سازند‪.‬‬ ‫فیلم هایی که هزینه ها و سودهای کالنشان را از فروششان‬ ‫در سینماهای جهان به دســت می اورند نه از محل بودجه‬ ‫نفتی و محدود و تحریم پذیر کشور که بیت المال است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫ی درباره منا بسازیم با‬ ‫مثال ما اگر پارسال می خواستیم فیلم ‬ ‫یک هیجان حسی و عاطفی زیادی این اثر نوشته و تولید‬ ‫می شد‪ .‬منظورم این است که اثر عاطفی الزم برای جلب‬ ‫نظر مخاطب‪ ،‬در مرحله ساخت اثر صرف می شد‪ .‬به جای‬ ‫اینکه فیلم مخاطب را متاثر کند‪ ،‬کارگردان و نویســنده را‬ ‫متاثر می کند‪ .‬این دو الزاما مکمل همدیگر و در یک راستا‬ ‫نیستند‪.‬اما اگر امســال بخواهیم در این باره فیلم بسازیم‬ ‫قطعا با دید باز تر و روشــن تری می توانیم قصــه را روایت‬ ‫کنیم‪ .‬دوست و دشمن را بهتر می توانیم تفکیک کنیم‪.‬‬ ‫دوست و دشمن مگر مشخص نیست؟ منظورم‬ ‫این اســت که باالخره کلیاتی در ایــن باره وجود‬ ‫دارد و بســیاری از رســانه ها و بــه ویژه کســانی‬ ‫کــه در ان رویداد حاضــر بوده اند با اســتفاده از‬ ‫رســانه های جدید مثل شــبکه های اجتماعی و‬ ‫موبایل و‪ ...‬اطالع رسانی کرده اند‪ .‬یعنی از همان‬ ‫ابتدا معلوم است که چه کسی مقصر است و چه‬ ‫کسی قربانی‪.‬‬ ‫کلیت امر را نمی گویم! برای تولید یک اثر هنری‬ ‫ماندگار و اثرگذار خیلی چیزها و از جمله بســیاری مسائل‬ ‫ریز و جزئی را باید لحاظ کرد‪ .‬جهان سینما جهان نشانه ها‬ ‫است و نشانه ها اموری جزئی هستند نه کلی و گل درشت‪.‬‬ ‫در پاسخ به ســوال قبلی از هیجان حسی یک رویداد در‬ ‫روزها و ز مان های نخســتین وقوعش گفتم‪ .‬شما وقتی‬ ‫درگیری حســی شــدید بایک رویداد دارید‪ ،‬ممکن است‬ ‫نتوانید درک جامــع و مانعی از رویداد در قالب نشــانه ها‬ ‫ارائــه کنید‪ .‬پــان به پالن یــک فیلم موفــق و اثرگذار‬ ‫باید حساب شــده باشــد‪ .‬یکی از نتایج هیجان زده بودن‬ ‫نویســنده یا کارگردان یک اثر این اســت که می خواهد‬ ‫کار را به ســرعت به پایان برســاند‪ .‬همیــن موضوع نگاه‬ ‫دقیق را مخدوش می کند‪ .‬انگاه در فیلم کسانی که واقعا‬ ‫مقصر بوده اند‪ ،‬ممکن اســت تقصیرشان بازنمایی نشود‬ ‫یا برعکــس‪ .‬به همین اعتبــار اکران فیلم هم با حاشــیه‬ ‫همراه خواهد شــد‪ .‬نقدهای بسیاری نوشــته می شوند و‬ ‫بسیاری از کسانی هم که قربانی این ماجرا بوده اند ممکن‬ ‫است از اینکه روایت کاملی از انها در فیلم مطرح نشده‪،‬‬ ‫انتقاداتی جدی به کار داشــته باشــند‪ .‬ما در ابتدای امر‬ ‫چند شــاخص کلی داریم‪ .‬یکی اینکه مدیریت نادرســت‬ ‫مراسم حج عاملیت مســتقیمی در این رویداد دارد‪ .‬دوم‬ ‫اینکه مظلومیت حجاج باید بازنمایی شــود‪ .‬ســوم اینکه‬ ‫فضای معنوی حج باید بازافرینی شود و قس علی هذا‪...‬‬ ‫اما با این چند شاخص که نمی توان فیلم دقیق و اثرگذار‬ ‫ساخت‪ .‬با ان اطالعاتی که شــما گفتید می شود یک اثر‬ ‫مستند ساخت‪ .‬فیلم مستند هم فیلم است و سینماست‪.‬‬ ‫اما ســاخت فیلم داستانی و ســاخت فیلم مســتند در دو‬ ‫کتگوری مجزا تعریف می شوند‪.‬‬ ‫فکر می کنیم چیزی که مد نظر شماست رویکرد‬ ‫سیاسی فیلم است‪ .‬درست است؟‬ ‫افرین‪ ،‬شــاید بتــوان این مســاله را هــم دخیل‬ ‫دانســت‪ .‬یک رویداد مثل فاجعه منا حتما بار سیاسی هم‬ ‫دارد‪ .‬از قضا این موضوع ســاخت فیلم را هم حســاس تر‬ ‫و نکتــه بینانه تــر می کند‪.‬این خیلی مشــکل اســت و بار‬ ‫مســئولیت زیادی دارد‪ .‬حتی اگر فیلمنامه دقیق باشــد‪،‬‬ ‫یک دوکوپاژ و یا حتی تدوین نامناسب ممکن است معنای‬ ‫فیلم را تغییر دهد‪ .‬به همین دلیل ساخت فیلمی که بتواند‬ ‫جذابیت تاریخی و موضع سیاسی دقیق داشته باشد‪ ،‬هرگز‬ ‫نمی تواند در زمان کوتاه محقق شود‪ .‬همان طور که گفتم‬ ‫این خصلت مدیوم سینماست‪ .‬چون سینما جهان نشانه ها‬ ‫و معناهای معلق و گریزنده است‪ .‬وظیفه یک هنرمند سینما‬ ‫این است که نسبت به وقایع تاریخی و معاصر واکنشی به‬ ‫زبان سینما داشته باشد اما ذات این مدیوم به گونه ای است‬ ‫که شتاب بردار نیست‪.‬‬ ‫‪67‬‬ ‫رکوردشکنی درگیشه‬ ‫فرهنگ‬ ‫روش فوق العاده و رکوردشکن فروشنده‪ ،‬فیلم اصغر فرهادی در جشنواره کن‪ ،‬ان‬ ‫هم در سالی که همه رکوردهای فروش تاریخ سینمای ایران را پیش از این ارتقا داده بود‪،‬‬ ‫توجه همه رسانه ها و کارشناسان را به خود جلب کرده است‪ .‬این فروش بی نظیر در حالی‬ ‫محقق شده که منتقدان داخلی‪ ،‬فروشنده را در حد و اندازه فیلم های پیشین فرهادی‬ ‫نمی دانند‪ .‬گزارش های میدانی هم نشان می دهد که تعداد قابل توجهی از تماشاگران‬ ‫این فیلم نیــز چندان که انتظــار می رفت از دیدنــش راضی نبوده انــد ‪ ..‬در این پرونده‬ ‫موضوع فروش فیلم فروشنده را بررسی خواهیم کرد‪.‬‬ ‫هر ماه یک خبر‬ ‫مروریبرشیوهخبررسانیدربارهفیلمجدیدفرهادی‬ ‫شادان شریعی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫‪1‬‬ ‫یکی از مهم ترین شگردهای پروپاگاندا یا تبلیغات‪،‬‬ ‫اصل «برجسته سازی» است‪ .‬برجسته سازی در ساده ترین‬ ‫تعریــف یعنی دســتکاری اولویت هــای جامعــه‪ .‬در واقع‬ ‫برجسته سازی یکی از توانمندی ها جریان سازی رسانه ای‬ ‫است‪ .‬یعنی رســانه ها با پرداختن به یک موضوع و تکرار‬ ‫ان‪ ،‬باعث می شــوند تا افــراد یک جامعه تصــور کنند که‬ ‫ان موضوع‪ ،‬بیش از دیگر موضوعــات اهمیت دارد‪ .‬این‬ ‫اصل عمدتا در کارزارهای رســانه ای مربوط به انتخابات‬ ‫استفاده می شود اما بسیاری از کمپانی های بزرگ نیز برای‬ ‫تبلیغ محصوالت خود از این شیوه استفاده می کنند‪ .‬یک‬ ‫مثال ساده سریال های تلویزیونی بســیاری از کانال های‬ ‫ماهواره ای است‪ .‬شــخصیت پردازی و پرداخت داستانی‬ ‫در این سریال ها با تکرار بســیار زیادی‪ ،‬موضوع جذابیت‬ ‫جنســی‪ ،‬زیبایی و‪ ...‬را برجسته ســازی می کند‪ .‬در واقع‬ ‫مخاطبان این سریال ها چنین تصور می کنند که زیبایی یا‬ ‫جذابیت نیازی حیاتی برای زندگی در دنیای امروز اســت‪.‬‬ ‫در این صورت فضا اماده می شــود تــا اگهی های تجاری‬ ‫محصوالت زیبایی‪ ،‬اثرگذاری بیشتری بر مخاطب داشته‬ ‫باشد‪ .‬در واقع این سریال ها ابتدا از تماشاگران‪ ،‬مخاطب‬ ‫می سازند و سپس مخاطبان را تبدیل به مشتری می کنند‪.‬‬ ‫همان طور که گفته شــد شگرد استفاده شــده در این نوع‬ ‫اگهی های تجاری مبتنی بر اصل برجسته سازی است‪.‬‬ ‫پژوهشــگران حــوزه تبلیغــات و اقنــاع معتقدند که‬ ‫برجسته ســازی در اینکه مردم بــه چه چیزی فکــر کنند‪،‬‬ ‫اثرگذار اســت اما در اینکــه چگونه و با چــه نگاهی به ان‬ ‫موضوع فکر کنند‪ ،‬تاثیــری ندارد‪ .‬این نکتــه مورد انتقاد‬ ‫بســیاری از کارشناســان حوزه ارتباطات و تبلیغات اســت‬ ‫این دســته از منتقــدان اعتقاد دارنــد که اصــوال فرایند‬ ‫برجسته ســازی‪ ،‬بــه شــیوه تفکر دربــاره یــک موضوع‬ ‫خاص گرا می دهــد‪ .‬یعنی وقتــی یک موضــوع‪ ،‬به طرز‬ ‫مهندسی شــده ای در شــرایط زمانی و مکانی مشــخصی‬ ‫برجسته سازی می شــود‪ ،‬همزمان شیوه اندیشیدن درباره‬ ‫خودش را نیز به همراه دارد‪ .‬اما در این میان‪ ،‬واقعیت ان‬ ‫است که بی تردید برجسته سازی‪ ،‬با همان کارایی تغییر در‬ ‫اولویت ها‪ ،‬حتی بدون در نظر گرفتن القای شیوه نگرش‬ ‫به موضوع‪ ،‬مهمترین شگرد برنامه سازی در رسانه ها بوده‬ ‫است‪ .‬زیرا همواره این رسانه اســت که تعیین می کند چه‬ ‫چیزی اهمیت دارد و چه چیزی مهم نیست‪.‬با این مقدمه‬ ‫می توان دلیل استقبال گســترده مردم از فیلم فروشنده‪،‬‬ ‫اخرین ســاخته کارگردان مطرح و معتبر سینمای ایران را‬ ‫از منظر تبلیغات تحلیل کرد‪ .‬در این یادداشت به صورتی‬ ‫اجمالی شیوه جریان سازی رســانه ای تیم روابط عمومی‬ ‫فیلم فروشنده را از اغاز تا انتها مرور خواهیم کرد‪ .‬یادمان‬ ‫نرود این مرور در واقع با هدف تبیین برجسته سازی خبری‬ ‫انجام می شود‪ .‬به این معنی که مخاطبان رسانه ها در ایران‬ ‫همواره با خبری درباره فیلم اخر فرهادی مواجه بوده اند و‬ ‫تعدد و تکرار این خبرها‪ ،‬انتظار برای دیدن فیلم را در یک‬ ‫بازه زمانی یک ساله حفظ و البته تشدید کرده است‪.‬‬ ‫یکم‪ :‬پیش تولید‬ ‫‪ 6‬مرداد ‪ -1394‬اغاز فرایند برجسته ســازی‪ :‬شنیده‬ ‫می شد فرهادی قصد دارد به خارج از ایران سفری کند و اثر‬ ‫جدید خود را در کشوری غیر از ایران کلید بزند‪ .‬انتشار یک‬ ‫خبر رسمی از سوی دســت اندرکاران پروژه جدید فرهادی‬ ‫این شــنیده ها را نقض کرد‪ .‬خبر حکایت از ان داشت که‬ ‫فرهادی قبل از ســفر به اروپا می خواهــد فیلمی در ایران‬ ‫کلید بزند‪« :‬اخبار حکایت از ان دارد که این روزها فرهادى‬ ‫قصد دارد پیش از سفر به اســپانیا و اغاز پیش تولید پروژه‬ ‫فرهنگ‬ ‫سوم‪ :‬حضور در جشنواره و اکران‬ ‫اول اردیبهشت‪ -‬حاشــیه های حضور در کن‪ :‬اوایل‬ ‫اردیبهشت ماه امسال بود که حضور داشتن یا نداشتن فیلم‬ ‫«فروشنده» اصغر فرهادی در جشنواره جهانی فیلم فجر‬ ‫خبرساز شده بود و همه منتظر بودند اخرین اثر این فیلمساز‬ ‫برنده اسکار را در فهرست جشنواره فیلم کن ببینند‪ .‬با کمال‬ ‫تعجب در خبرها چنین امده بودکه از ســینمای ایران تنها‬ ‫فیلم «وارونگی» بهنام بهــزادی در بخش نگاه نو حضور‬ ‫خواهد داشت‪.‬‬ ‫کارگردان «دربــاره الی» در این بــاره اعالم کرد که‬ ‫فیلم اخرش را مســئوالن جشــنواره هنــوز ندیده اند اما به‬ ‫احتمال بســیار در بخش اصلی حضور خواهد داشت‪ .‬اما‬ ‫باالخره در ســوم اردیبهشــت خبر تایید فیلم «فروشنده»‬ ‫منتشر شــد اما مهم ترین خبر حذف فیلم «در راه شیری»‬ ‫ساخته کارگردان برجسته سینمای جهان‪ ،‬امیر کاستاریکا‬ ‫از بخش اصلی جشنواره کن بود‪ .‬برنده دو نخل طالی کن‬ ‫سال های ‪ ۱۹۸۵‬و ‪ ۱۹۹۵‬در این باره به «هالیوود ریپورتر»‬ ‫گفت‪« :‬جشــنواره کن به خاطر جانبداری من از والدیمیر‬ ‫پوتین‪ ،‬فیلم اخرم را نپذیرفت‪ .‬فیلم فرستاده شده بود‪ ،‬اما‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫به هر حال همان طور که از نظرتان گذشــت‪ ،‬در این‬ ‫گزارش ســعی شــد تا مهمترین رویدادهای محوری فیلم‬ ‫(بدون توجه بــه خبرهای متعدد و متنــوع کم اهمیتی که‬ ‫درباره فیلم در طول سال گذشته منتشر می شد) مرور شوند‬ ‫و ببینیــم که چگونه تیــم روابط عمومی فیلم ســعی کرده‬ ‫است تا در طول ساخت فیلم اشــتیاق جامعه برای دیدن‬ ‫ان را حفظ و تشــدید کند‪ .‬به طور میانگین در هر ماه یک‬ ‫خبر مهم و چالش برانگیز درباره فیلم فرهادی منتشر شده‬ ‫و فضای خبری رســانه ها را به خود معطوف کرده اســت‪.‬‬ ‫این موضــوع همچنان کــه در مقدمه گفته شــد‪ ،‬اولویت‬ ‫ساخت فیلم فروشنده را در میان ســایر خبرهای فرهنگی‬ ‫و هنری کشــور تقویت کرده و ان را به یکــی از مهمترین‬ ‫رویدادهای فرهنگی ایران بدل کرد‪ .‬به هر حال استقبال‬ ‫گسترده مردم از فیلم فروشــنده تا حد قابل توجهی به این‬ ‫برجسته سازی های رســانه ای مربوط است و بدون توجه‬ ‫به این نکته مهم قطعا نمی توان دلیل استقبال از این فیلم‬ ‫را تحلیل کرد‪.‬‬ ‫شاهد مثال ان است که به واسطه حجم فضا سازی‬ ‫خبری درباره این فیلم‪ ،‬تقریبا هیچ کســی از عدم پذیرفته‬ ‫شــدن این فیلم در جشــنواره لندن که معمــوال به عنوان‬ ‫مرحله مقدماتی اسکار به شما می اید‪ ،‬مطلع نشد‪ .‬این در‬ ‫حالی بود که خبر این اتفاق در رسانه ها منتشر شد اما بازتاب‬ ‫چندانی نداشت‪ .‬نکته مهم ان اســت که عدم پذیرش در‬ ‫این جشنواره عمدتا به معنی عدم پذیرش در اسکار است‪.‬‬ ‫اتفاقی که اکران زودهنگام فیلم فروشــنده را که به قصد‬ ‫شرکت در اسکار انجام شده بود را نیز بی اثر کرد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫دوم‪ :‬تولید‬ ‫اوایل دی ماه ‪ -1394‬انتشار عکس های بازیگران‪:‬‬ ‫همزمان با تولید فیلم در اوایل زمستان‪ ،‬تعداد محدودی از‬ ‫عکس های بازیگران «شهاب حسینی و ترانه علیدوستی»‬ ‫در رسانه ها منتشــر شــد‪ .‬این زمان اوج محبوبیت این دو‬ ‫بازیگر به واســطه بازی در ســریال شــهرزاد بود‪ .‬انتشار‬ ‫عکس های انان با واکنش های مثبت کاربران شبکه های‬ ‫اجتماعی و پیام رسان های موبایلی همراه بود‪.‬‬ ‫‪ 3‬بهمن ‪ -1394‬درگذشــت یدالله نجفی‪ :‬صدابردار‬ ‫مطرح ســینمای ایران در حالی که مشــغول کار در پروژه‬ ‫فروشــنده بود‪ ،‬متاســفانه درگذشــت‪ .‬مــرگ دلخراش و‬ ‫ناگهانی ایــن صدابردار بــا اخالق و محجوب ســینمای‬ ‫ایران‪ ،‬در حین انجام یک پروژه‪ ،‬ضمن ایجاد تاثر بســیار‬ ‫در میان سینما دوســتان‪ ،‬به برجسته سازی رسانه ای فیلم‬ ‫نیز کمک کرد و انتشــار عکس های مجلــس ترحیم این‬ ‫صدا بردار با حضور فرهــادی و دیگر عوامل فیلم بار دیگر‬ ‫خبرهای «فروشنده» را به صدر اخبار رسانه ها اورد‪.‬‬ ‫‪ 21‬بهمن ‪ - 1394‬هدف گذاری کن با گذر از جشنواره‬ ‫فجر‪ :‬اعالم عدم حضور فیلم فروشــنده در جشنواره ملی‬ ‫فیلم فجر‪ ،‬ایــن گمانه زنی کــه فرهادی فیلــم را به قصد‬ ‫شرکت در جشنواره کن می ســازد‪ ،‬تقویت کرد‪ .‬اما روز ‪21‬‬ ‫بهمن ماه که او گفت‪ « :‬فیلم‪‎‬برداری «فروشــنده» تا یک‬ ‫ماه اینده ادامه دارد و این فیلم به اکران عید و شــرکت در‬ ‫بخش بین الملل جشنواره در اردیبهشت ماه هم نمی رسد »‬ ‫دیگر شکی باقی نماند که فرهادی برای حضور در جشنواره‬ ‫کن این فیلم را ســاخته اســت‪ .‬جشــنواره فیلم کن تنها‬ ‫فیلم هایی را در بخش رقابتی می پذیرد که برای نخستین‬ ‫بار در این جشــنواره روی پــرده بروند‪ .‬بنابراین فروشــنده‬ ‫نمی توانست در جشنواره فجر شرکت کند‪ .‬انتشار تحلیل ها‬ ‫در این باره‪ ،‬انتظارها از فیلم فروشنده را باال برد‪ .‬این گزاره‬ ‫که «کارگردان اسکاری سینمای ایران‪ ،‬نخل طالی کن‬ ‫را هم به ایران می اورد» بارها در شــبکه های مجازی نشر‬ ‫و بازنشر شد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫بین المللى اش‪ ،‬هفتمین فیلم ســینمایی خود را در ایران‬ ‫کلید بزند‪ .‬براساس خبرهای شنیده شده‪ ،‬او قرار است یکى‬ ‫ازطرح هاى نوشــته شــده اش را به زودى در ایران جلوى‬ ‫دوربین ببرد‪».‬‬ ‫همزمان با انتشــار این خبــر‪ ،‬برای نخســتین بار به‬ ‫صورت رســمی اعالم شــد این کارگــردان صاحب جایزه‬ ‫گلدن گلوب قصد دارد مهرماه سال ‪( ۱۳۹۵‬ماه اکتبر سال‬ ‫‪ )۲۰۱۶‬فیلم دیگری را در اسپانیا کلید بزند و پدرو المادوار‬ ‫یکی از تهیه کننــدگان ان و پنه لوپه کــروز از بازیگران ان‬ ‫خواهند بود‪ .‬در مرداد ســال ‪ ۱۳۹۴‬هیــچ جزئیاتی درباره‬ ‫اینکه فرهادی قصــد دارد چه قصــه ای را مقابل دوربین‬ ‫ببرد اعالم نشــد تا اینکه به مرور اخبار از گوشــه و کنار به‬ ‫گوش رسید‪.‬‬ ‫اواخر شــهریور ‪ -1394‬انتخاب بازیگران با تلگرام‪:‬‬ ‫یک ماه و ‪ ۲۰‬روز از انتشار خبر نخســت گذشته بود که در‬ ‫تاریخ ‪ ۲۷‬شــهریورماه ویدئویی از کاوه ســجادی حسینی‬ ‫به عنوان دستیار فرهادی در شبکه تلگرام منتشر شد‪ .‬او در‬ ‫این ویدئو از افراد عالقه مند به بازیگری خواست فیلمی سه‬ ‫دقیقه ای از خود تهیه کنند و ان را به واسطه تلگرام به دست‬ ‫گروه تولید اثر جدید فرهــادی برســانند‪ .‬او در این ویدئو‬ ‫برای عالقه مندان به بازیگری محدودیت سنی قائل نشد‪.‬‬ ‫نکته قابل توجــه در مورد ایــن ویدئو غیر از شــیوه‬ ‫غیرمرســوم انتخــاب بازیگر‪ ،‬حضور ســجادی حســینی‬ ‫به عنوان دستیار و نبودن همراهان چند ساله فرهادی با او‬ ‫در این فیلم بود‪ .‬پیش تر حمیدرضا قربانی‪ ،‬مریم نراقی و‬ ‫یاسر قارونی فرهادی را در مقام دستیار همراهی می کردند‬ ‫و حاال سجادی حســینی با ساخت دو فیلم ســینمایی در‬ ‫کارنامه روی صندلی دستیاری نشسته بود‪.‬‬ ‫انتخاب شیوه تلگرامی برای گزینش بازیگر موجب‬ ‫شــده بود دایره گمانه زنی ها در مورد فیلم فرهادی بســیار‬ ‫گســترده شــود‪ ،‬برخی می گفتند فرهــادی می خواهد از‬ ‫همین فیلم های سه دقیقه ای که دریافت می کند فیلمی‬ ‫ تهیه کند‪ ،‬شاید چیزی شبیه «سالم سینما»ی مخملباف و‬ ‫برخی اعالم می کردند بازیگران اصلی هم از میان همین‬ ‫عالقه مندان به بازیگری انتخاب خواهند شد‪ ،‬اما همه چیز‬ ‫کمی بعدتر روشن شد‪.‬‬ ‫‪ 19‬مهر ‪ -1394‬تغییر نام فیلم‪ :‬اوایــل پاییز بود که‬ ‫فرهادی اعالم کرد نا فیلم جدیدش را تغییر داده اســت‪.‬‬ ‫پیش از این قرار بود که نام فیلم «برسد به دست اهو» باشد‬ ‫اما به دالیلی نامعلوم‪ ،‬نام فیلم به فروشنده تغییر یافت‪.‬‬ ‫اوایــل اذرمــاه ‪ -1394‬از دخــل شــهرزاد بــه جیب‬ ‫فروشنده‪ :‬ترانه علیدوستی قبل از فیلم هفتم در فیلم هایی‬ ‫چون «شهر زیبا»‪« ،‬چهارشنبه سوری» و «درباره الی» با‬ ‫فرهادی همراه بود و شهاب حسینی از «درباره الی» مقابل‬ ‫دوربین فرهادی رفت و اوج همکاری انان در «جدایی نادر‬ ‫از سیمین» بود‪ .‬در اواسط پاییز سال ‪ ۱۳۹۴‬اعالم شد این‬ ‫دو بازیگر بار دیگر با فرهادی همکاری خواهند کرد‪ .‬نکته‬ ‫جالب این بود که شــهاب حســینی و ترانه علیدوستی در‬ ‫همین زمان‪ ،‬سریال «شهرزاد» را در شبکه توزیع خانگی‬ ‫داشتند و محبوبیت انها به واســطه بازی در این سریال در‬ ‫اوج قرار داشت‪ .‬باتوجه به داستان سریال شهرزاد‪ ،‬در کنار‬ ‫هم قرار گرفتن این دو بازیگر‪ ،‬جذابیت های بسیاری داشت‬ ‫و انتظار بــرای دیدن فیلم را بیشــتر می کــرد‪ .‬به هر حال‬ ‫بنابراین فرض انتخاب بازیگران اصلی از میان ویدئوهای‬ ‫تلگرامی منتفی شد و همچنین گمانه دیگر مبنی بر پخش‬ ‫ویدئوهای ارســالی در فیلم به کلی رد شد‪ .‬خبرها حکایت‬ ‫از ان داشــت که بازیگران انتخاب شــده از تلگرام‪ ،‬گروه‬ ‫تئاتری حاضر در فیلم را تشکیل خواهند داد‪.‬‬ ‫پژوهشگران حوزه تبلیغات و اقنا ‬ ‫ع‬ ‫معتقدند کــه برجسته ســازی در‬ ‫اینکه مردم به چه چیزی فکر کنند‪،‬‬ ‫اثرگذار است اما در اینکه چگونه و‬ ‫با چــه نگاهی بــه ان موضوع فکر‬ ‫کنند‪ ،‬تاثیری ندارد‬ ‫هیچ کس حتی ان را نگاه نکرد‪ .‬سیاست بیشتر و بیشتر در‬ ‫نحوه عملکرد جشنواره فیلم کن دخیل می شود‪».‬‬ ‫‪ 15‬اردیبهشت ‪ -95‬تغییر دوباره نام فیلم‪ :‬نکته قابل‬ ‫توجهی که در جریان انتشــار خبر حضور «فروشــنده» در‬ ‫کن در ‪ 15‬اردیبهشــت ماه مطرح شد این بود که فرهادی‬ ‫نام اثر خود را در نمایش فرانسوی به «مشتری» تغییر داده‬ ‫است‪ .‬اعالم شــد که این تغییرنام به واســطه تشابه با نام‬ ‫فیلمی فرانســوی بود که همزمان در فرانسه در حال تولید‬ ‫بود‪ .‬اما به هر حال این دلیل برای مخاطبان سینما چندان‬ ‫قانع کننده نبود‪ .‬ان هم تغییری تامل برانگیز از فیلمسازی‬ ‫که جزئیات‪ ،‬حرف اول را در فیلم هــای او می زنند‪ .‬او که‬ ‫همواره نام فیلم هایش خود یکی از کدهای گره گشــایی‬ ‫اثر بود‪ ،‬حاال در نام فرانسوی ‪ ۱۸۰‬درجه زاویه دید را تغییر‬ ‫داده بود‪.‬‬ ‫‪ 2‬خــرداد ‪ -1395‬دو جایزه از کن‪ :‬کســب دو جایزه‬ ‫فیلمنامه و بازیگری از جشــنواره کن بــه تنهایی کافی بود‬ ‫تا چندین روز به صورت متوالی در رسانه ها مطالبی درباره‬ ‫فروشــنده منتشر شــود‪ .‬این در حالی اســت که خبرهایی‬ ‫درباره ایستاده تشویق کردن تماشاگران خارجی به مدت‬ ‫‪ 5‬دقیقه پس از اکران فیلم و همچنین انتشار عکس های‬ ‫عوامل فیلم در جشــنواره و عالوه بر این پخش موسیقی‬ ‫دلشــدگان با صدای خواننده برجسته موســیقی ایرانی‪،‬‬ ‫محمدرضا شــجریان‪ ،‬همزمان با مراسم فرش قرمز و‪...‬‬ ‫اشتیاق سینمادوســتان ایرانی را برای تماشای این فیلم‬ ‫چندین برابر کرد‪.‬‬ ‫نامه به شــجریان در روز اکران‪ :‬اصغــر فرهادی در‬ ‫اقدامی عجیب و جالــب نامه ای را که تمجیــد و تقدیر از‬ ‫محمدرضا شجریان نوشته بود همزمان با اکران فیلمش‬ ‫در ایران در رسانه ها منتشر کرد‪ .‬این موضوع باعث شد تا‬ ‫همزمان اکران فیلم فروشنده و بیماری استاد اواز ایران در‬ ‫یک افق دید انگاشته شوند و بســیاری از منتقدان اعالم‬ ‫کنند که این حرکــت فرهادی در واقع به قصــد تبلیغ فیلم‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫‪69‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫جذابیت هایسهسلبریتی‬ ‫تحلیلی ارتباطی‪ -‬سیاسی درباره استقبال مخاطبان از فیلم اخر فرهادی‬ ‫محمد اشنا‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪2‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫در دو حالت‪ ،‬تبلیغات یک فیلم موثر می افتد و فیلم‬ ‫خوب می فروشد‪ .‬یکی اینکه فیلم‪ ،‬نظر مخاطب بالفعل را‬ ‫جلب کند و باعث شود تا تبلیغات شفاهی و اصطالحا فرد به‬ ‫فرد شکل بگیرد‪ .‬حالت دوم هم این است که تبلیغات فیلم‬ ‫بدون توجه بــه کیفیت ان‪ ،‬مخاطبان بالقــوه را اغوا کند‪.‬‬ ‫حاال اگر این دو حالت با هم وجود داشــته باشند‪ ،‬طبیعی‬ ‫است که فروش فیلم رکوردشکنی هم خواهد کرد‪ .‬درباره‬ ‫فیلم فروشنده ساخته اصغر فرهادی هر دوی این حالت ها‬ ‫وجود دارد‪ .‬اما پرداختن به جزئیات هــر یک از حالت ها‪،‬‬ ‫خود می تواند دید روشن تری نسبت به شیوه های تبلیغی و‬ ‫اقناعی به دست بدهد‪.‬‬ ‫کیفیت فیلم و تبلیغات فرد به فرد‪ :‬درباره کیفیت‬ ‫فیلم چند شــاخص وجــود دارد‪ .‬یکــی از انهــا تازگی و‬ ‫جذابیت قصــه فیلــم و دیگری اســتفاده از ســه عنصر‬ ‫اروتیسم‪ ،‬طنز و تنش است‪ .‬در فیلم فروشنده قصه فیلم‬ ‫تازگی دارد‪ ،‬زیرا در سینمای ایران تا کنون چنین قصه ای‬ ‫به این شیوه روایت نشده بود‪ .‬ضمن اینکه این قصه و گره‬ ‫ان باتوجه به اینکه وجهی جنایی ‪ -‬پلیسی و قهرمان پرور‬ ‫دارد‪ ،‬برای مخاطب جذاب است‪ .‬اما همچنان که گفته‬ ‫شد افزون بر این‪ ،‬سه عنصر اروتیسم‪ ،‬طنز و تنش نیز در‬ ‫ایجاد جذابیت برای مخاطب نقش دارند‪ .‬البته اروتیسم‬ ‫به معنای مصطلحش در فیلم فروشنده وجود ندارد‪ .‬این‬ ‫عنصر به صورتی پنهان در برخی دیالوگ ها بازنمایی شده‬ ‫اســت‪ .‬وجه طنز فیلم نیز عمدتا در سکانس های مربوط‬ ‫به کالس درس پوشش داده شده و عنصر سوم که تنش‬ ‫(خشونت یا‪ )....‬است در ســکانس اولیه فیلم و به مرور‬ ‫در میانه و پایان‪.‬‬ ‫اما همچنان که پیداســت ســه عنصــر نامبرده در‬ ‫فیلم های فرهــادی و به ویژه در فیلم فروشــنده‪ ،‬چندان‬ ‫برجســته و عیان نیســت که بتــوان بهره گیــری از این‬ ‫ســه عنصر را دســتمایه اصلی ایجاد جذابیت برای فیلم‬ ‫قلمداد کرد‪ .‬بنابراین در شــاخص های مربوط به کیفیت‬ ‫فیلم بایــد به دنبال موردهــای دیگری گشــت که باعث‬ ‫ایجــاد جذابیت برای مخاطــب و اقناع او بــرای ترغیب‬ ‫دیگران به تماشــای فیلــم می شــود‪ .‬در این بــاره باید‬ ‫بــه کارگردانــی کار‪ ،‬بازی هــای بازیگران‪ ،‬میزانســن و‬ ‫دیالوگ ها و روایت فیلمنامه ای اشــاره کرد‪ .‬فروشنده در‬ ‫این شاخص های اخیر فیلم ناموفقی نیست‪ .‬کارگردانی‬ ‫کار اگرچه معموال از چشم مخاطب عام پنهان می ماند‪،‬‬ ‫اما به شــیوه ای ناخوداگاه در رضایــت مخاطب از فیلم‬ ‫نقــش مهمی دارد‪.‬غیــر از کارگردانی دیگــر مولفه های‬ ‫نامبرده مثل دیالوگ نویسی‪ ،‬بازی ها‪ ،‬روایت در فیلمنامه‬ ‫و میزانسن ها می تواند بیشتر برای مخاطب قابل مشاهده‬ ‫باشد‪ .‬اگرچه فیلمنامه ضعف های اساسی دارد و بسیاری‬ ‫از مخاطبان عام این فیلم را نیز تا امروز شاکی کرده است‬ ‫اما برخی دیالوگ ها و بازی عماد و پیرمرد متجاوز در کنار‬ ‫تعدادی از میزانسن ها‪ ،‬می تواند نظر مخاطبان را برباید‪.‬‬ ‫فیلم فروشنده اگرچه در مقایســه با دیگر فیلم های روی‬ ‫پرده‪ ،‬درخشان و درجه یک اســت اما با این همه به نظر‬ ‫می رســد که در مقایســه با دیگر کارهای فرهادی حرف‬ ‫زیادی برای گفتن نــدارد از این رو ممکن اســت نتواند‬ ‫چندان هم مخاطبــان را راضی کند تا دیگــران را هم به‬ ‫دیدن فیلم تشویق کنند‪.‬‬ ‫اغواگری تبلیغــات‪ :‬اغوا گری مهمتریــن کارکرد‬ ‫تبلیغات است‪ .‬برای اینکه تبلیغ یک فیلم موفق باشد باید‬ ‫مخاطب ان تبلیغ‪ ،‬به ارمانی ترین شیوه ممکن اغوا شود‬ ‫و تصور ادامه زندگی بدون دیدن ان فیلم برایش تصوری‬ ‫رنج اور و ازاردهنده باشــد‪ .‬اما همه فیلم ها به این درجه از‬ ‫اغواگری در تبلیغات نمی رسند‪ .‬به هر حال درباره فروشنده‬ ‫قضیه کمی جالب تر است‪ .‬به دست اوردن دو جایزه معتبر‬ ‫کن در فیلمنامه نویسی و بازیگری‪ ،‬مهمترین رکن تبلیغاتی‬ ‫اغواگرانه را برای فیلم رقم زده اســت‪ .‬از این نظر کســب‬ ‫این جوایز‪ ،‬همه مخاطبان خاص سینما را ترغیب می کند‬ ‫تا برای دیدن این فیلم به ســینما بروند‪ .‬اما جوایز جهانی‬ ‫برای همه مخاطبان سینما ارزش یکسانی ندارد‪ .‬بنابراین‬ ‫مولفه های دیگری نیز در این باره دخالــت دارند‪ .‬یکی از‬ ‫مهمتریــن انها حضــور چهره های محبوب یــا اصطالحا‬ ‫«سلبریتی ها» است‪ .‬در فیلم فروشنده سه سلبریتی بسیار‬ ‫محبوب حضور دارند! شهاب حسینی‪ ،‬ترانه علیدوستی و‬ ‫اصغر فرهادی‪ .‬این سه اسم به خودی خود برای تماشاگر‬ ‫جذابیت دارند و فیلم فروشنده به خوبی توانسته از جذابیت‬ ‫زوج هنری شهاب حســینی و ترانه علیدوســتی باتوجه به‬ ‫خاطره دو اثر محبوب «درباره الی» و «شهرزاد» استفاده‬ ‫اغواگرانه ببرد‪.‬‬ ‫منهای این موضوع‪ ،‬نکته دیگری که از قضا درباره‬ ‫فیلم فروشــنده بیش از ســایر شــاخص ها اهمیت دارد‪،‬‬ ‫شاخص «تکرار» است‪ .‬در دو‪ ،‬ســه ماه گذشته نام فیلم‬ ‫فروشنده بیشتر از هر فیلم دیگری در رسانه ها منتشر شده‬ ‫است‪ .‬نکته جالب تر این است که بدانیم مخاطبان سینما‬ ‫عمدتا از طبقه متوســط جامعه هستند‪ .‬این طبقه به لحاظ‬ ‫مصرف فرهنگی و رویکرد سیاسی عمدتا به اصالح طلبان‬ ‫گرایش بیشــتری دارند‪ .‬از این رو هرمقدار که رسانه های‬ ‫اصولگرا بیشتر بر ضد یک فیلم مطلب منتشر کنند‪ ،‬امکان‬ ‫تبلیغ برای ان فیلــم در میان افراد طبقه متوســط جامعه‬ ‫بیشتر می شــود‪ .‬تکرار بیش از انتظار مطالب منتشر شده‬ ‫درباره فیلم فروشــنده از ســوی برخی چهره های سیاسی‬ ‫منتســب به جناح سیاســی اصولگرا‪ ،‬به یــک گونه مبارزه‬ ‫نمادینی را در میان طبقات اجتماعی متوسط علیه ان افراد‬ ‫رقم زد‪ .‬این اتفاق در شــرایطی رخ داد که سایر حوزه های‬ ‫فرهنگی از جمله کنسرت های موســیقی و تئاترها نیز در‬ ‫تیررس انتقادهای شــدیدی قرار گرفته بودند‪ .‬به هر حال‬ ‫به نظر می رسد که فروش فیلم فرهادی بیش از انکه مبتنی‬ ‫بر کیفیت فیلــم یا پرداخت داســتانی ان باشــد به جوایز‬ ‫ســینمایی و انتقادهای موافق و مخالف درباره ان ارتباط‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫عمومی شدن یک فیلم خاص‬ ‫توده ایشدنیکاثرنخبه‬ ‫دکتر محبوبه مهرابی‬ ‫جامعه شناس‬ ‫‪3‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫«فروشنده» فیلمی به کارگردانی و نویسندگی اصغر‬ ‫فرهادی‪ ،‬ایــن روزها در برخی ســینماهای ایران و جهان‬ ‫اکران شده است‪.‬‬ ‫این فیلم با استقبال گســترده و کم سابقه ای مواجه‬ ‫شد‪ ،‬به طوری که رکورد بیشترین فروش روز اول اکران را‬ ‫در تاریخ سینمای ایران از ان خود کرد‪ .‬استقبال به گونه ای‬ ‫بود که حتی برخی از سینماها سانس های جدیدی را برای‬ ‫اکران ان به برنامه هــای خود اضافــه کردند‪ .‬صف های‬ ‫طوالنی و حتی به راه افتادن بازار ســیاه فــروش بلیت که‬ ‫در برخی مــوارد بلیت ‪ 12‬هزار تومانــی ان به قیمت ‪ 50‬تا‬ ‫‪ 60‬هزار تومان به فروش می رسید به گفته کارگردان فیلم‬ ‫هم کمی باالتر از حد انتظار بود‪ .‬این اتفاق را می توان از‬ ‫زوایای مختلف مورد بررسی قرار داد و دالیل مختلفی برای‬ ‫ان مطرح کرد‪.‬‬ ‫از اولین روزهای ساخت فیلم و اعالن عمومی شروع‬ ‫فیلمبرداری ومطرح شدن جسته و گریخته داستان فیلم و‬ ‫حتی مکان ساخت ان و بحث هایی از این دست‪ ،‬منجر به‬ ‫تبلیغ مستقیم و غیر مستقیم فیلم قبل از اکران و حتی قبل‬ ‫از ساخت ان شد و کنجکاوی سینما دوستان و برخی مردم‬ ‫عادی را برانگیخت‪.‬‬ ‫همچنین شــهرت‪ ،‬محبوبیت و موفقیت های قبلی‬ ‫کارگردان فیلم (که این هفتمین فیلم بلند او در کارنامه اش‬ ‫اســت) نیزموجب اشــتیاقی شــد که در انتظار ساخت و‬ ‫اکران ان باشــند‪ .‬اصغر فرهادی بــرای فیلم جدایی نادر‬ ‫از سیمین جایزه اســکار را کســب کرد و همچنین اغلب‬ ‫فیلم های دیگرش مانند درباره الی‪ ،‬شهر زیبا و چهارشنبه‬ ‫ســوری با اســتقبال خوبی مواجه شــد که به نظر می اید‬ ‫روایتگری و قصه پردازی متفاوت فرهادی درباره مسائل‬ ‫و دردهای جامعه و همذات مردم با موضوع داستان هایش‬ ‫و فضای ملموس ان باعث شــده اســت که مطرح شدن‬ ‫نام وی به عنوان کارگردان یک فیلم یا نویسنده ان‪ ،‬خود‬ ‫به تنهایی بخشــی از مردم را به ســوی ســینما روانه کند‪.‬‬ ‫عالوه بر اینها بازیگرانی در این فیلم انتخاب شده بود که‬ ‫هرچند در میان مخاطبان تخصصی ســینما‪ ،‬چهره هایی‬ ‫قابل ســتایش بودند اما این دو بازیگر با حضور در سریال‬ ‫شــهرزاد محبوبیت خــود را در میان عموم کســب کرده‬ ‫بودند‪ .‬ســریال شــهرزاد که اخیرا هر دوشــنبه در سطح‬ ‫گسترده ای در سرتاسر کشور توزیع می شد باعث شد بازی‬ ‫هماهنگ ترانه علیدوســتی و شهاب حســینی از قبل در‬ ‫ذهن ها باقی بماند و انتخاب بسیار مناسبی جلوه کند؛ این‬ ‫مورد نیز بخشی از مردم را که بازی یک بازیگر یا بازیگرانی‬ ‫خاص مالک اصلی شان برای انتخاب تماشای یک فیلم‬ ‫است به گیشه فراخواند‪ .‬موفقیت های فروشنده در سطح‬ ‫بین المللی و نقدهای بســیار جالب توجــه از افراد مطرح‬ ‫در ســینمای جهان و اســتقبال جهانــی از ان نیز یکی از‬ ‫دالیل فروش گسترده این فیلم است‪ ،‬به طوری که کسب‬ ‫بهترین جوایز در باالترین ســطوح هنری سینمای جهان‬ ‫برای بخش های متفاوت این فیلم‪ ،‬کنجکاوی بســیاری‬ ‫را برانگیخت که باعث شد بســیاری طعم خوش این فیلم‬ ‫را از دست ندهند‪ .‬نکته دیگر برمی گردد به شرایط خاص‬ ‫ســاختاری و اجتماعی جامعه ما؛ جامعــه ای که هرروز به‬ ‫ســمت مدرنیته و جهانی شــدن پیش مــی رود طبیعتا از‬ ‫شــاخصه های ان نیز اســتقبال می کنند‪ .‬هنــر و اهمیت‬ ‫دادن به اثار و فعالیت های هنری در سطح عموم یکی از‬ ‫نشانه های منزلت و طبقه اجتماعی افراد در جامعه است‪،‬‬ ‫بنابراین می توان گفت استقبال گسترده از این اثر هنری‬ ‫دستمایه ای برای کسب هویت مدرنی است که فرصت ان‬ ‫را فروشنده و شهرت جهانی اش خلق کرده است‪.‬‬ ‫از طرفی شــایعاتی مبنی بر توقف اکران فیلم باعث‬ ‫برانگیخته شدن هیجاناتی شد که اشتیاق برای تماشای‬ ‫هرچه زودتر ان را فراهم کرده بود‪ .‬البته فضای قابل درک و‬ ‫ملموس اجتماعی که در این فیلم حاکم است منتج به تبلیغ‬ ‫خودجوش اثر از سوی مردم شد‪.‬‬ ‫عوامل درونی (مربوط به فیلم و اثر هنری) و بیرونی‬ ‫(تبلیغ‪ ،‬هیجــان و جوایز) فوق الذکــر و دیگر عواملی که‬ ‫در اینجــا مجال تفصیل ان نیســت باعث شــد کــه فیلم‬ ‫فروشنده با استقبال گسترده ای مواجهه شده و رکوردهای‬ ‫قابل توجهی را به ثبت برساند‪.‬‬ ‫البتــه قابل ذکر اســت کــه اگــر ترکیــب جمعیتی‬ ‫استقبال کنندگان در دســترس بود و یا به عبارتی دیگر اگر‬ ‫اماری از گروه ســنی‪ ،‬جنســیت‪ ،‬تحصیالت و‪ ...‬را نظام‬ ‫سینمایی ایران فراهم یا اقدام به تشکیل بانک اطالعاتی‬ ‫از مخاطبــان می کــرد‪ ،‬مطمئنــا می تــوان تحلیل های‬ ‫تخصصی تر و دقیق تری از این اتفاق سینمایی داشت‪ ،‬اما‬ ‫در کل به نظر می رسد هیجانات گاه و بیگاه حاکم بر جامعه‬ ‫و توده های مردم که برخاســته از عوامل مختلفی است و‬ ‫موجب شکل گیری کنش های عاطفی و هیجانی می شود‬ ‫میزان فروش این فیلم را به شــدت تحت تاثیــر قرار داده‬ ‫است؛ هیجاناتی که سابقا در موارد مختلف مثل استقبال‬ ‫از تشییع پیکر یک خواننده یا حمالت گسترده به صفحات‬ ‫شخصی هنرمندان یا ورزشــکاران دیده شده است‪.‬سبقه‬ ‫تاریخی این عواطف نشــان می دهد که در شــرایطی که‬ ‫مخصوصا احساسات میهنی افراد برانگیخته شود به شدت‬ ‫در میدان حضور پیــدا می کنند و یک انبوه خلق را شــکل‬ ‫می دهند‪ .‬البته نمی توان به صــورت قطعی این فرضیه را‬ ‫ارائه کرد که مخاطبان گسترده فروشنده کامال خصایص‬ ‫انبوه خلق را دارا هســتند‪ ،‬ولی باتوجه بــه اینکه این گونه‬ ‫فیلم های هنری معموال در تاریخ همه ملت ها دور از عالقه‬ ‫عموم بوده اســت‪ ،‬به نظر می رســد این حد از اســتقبال‬ ‫نمی تواند نشان از تناظر فیلم با تخصص مخاطبان و حاکی‬ ‫از یک کنش عقالنی مبتنی بر اگاهی بوده باشــد‪ .‬اینگونه‬ ‫شد که شرایط‪ ،‬بین سرنوشــت درونی و بیرونی اثر فاصله‬ ‫ایجاد کرد که ان را البته باید به فال نیک گرفت‪.‬‬ ‫‪71‬‬ ‫جدال عجیب‬ ‫به نظر می رســد دعوا میان کی روش و برانکو همچنان‬ ‫ادامه خواهد داشــت‪ .‬کی روش نشــان داده که دعوا را تمام‬ ‫نمی کند و البتــه برانکو نیز نشــان داده که در پاســخگویی‬ ‫سیاست خاص خودش را دارد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫کی روشوبرانکو؛جدالبی پایان‬ ‫حملهبهمخاطبخاص‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪1‬‬ ‫دو بازی و کسب ‪ 4‬امتیاز‪ .‬ایران برابر قطر دو بر صفر‬ ‫برنده شــد و برابر چین در دیداری که خــارج از خانه بود به‬ ‫نتیجه تســاوی صفر – صفر رســید‪ .‬حاال همه کارشناسان‬ ‫فوتبال معتقدند تیم ملی تا کنــون در رقابت های مقدماتی‬ ‫جام جهانی نتایج خوبی کســب کرده اســت‪ .‬بــا این حال‬ ‫عده ای نگــران رفتارهای کــی روش هســتند‪ .‬این مربی‬ ‫پرتغالی نشان داده که تسویه حساب های شخصی برایش‬ ‫در اولویت قرار دارد‪ .‬شاید به همین دلیل است که حتی بعد‬ ‫از یک پیروزی ملی خواهان عذرخواهی برانکو می شود و‬ ‫انتقادهای تندی را متوجه ســرمربی پرسپولیس می کند‪.‬‬ ‫موضوعی که باعث ش د انتقادهای فراوانی متوجه شخص‬ ‫سرمربی تیم ملی شود‪ .‬منتقدان کی روش می گویند او هرگز‬ ‫چنین حقی ندارد که بعد از یک پیــروزی ملی به دعواهای‬ ‫شــخصی اش بپردازد‪ .‬به خصوص در روزی که هواداران‬ ‫پرســپولیس نیز مثل دیگر هواداران عالقه مند به تیم ملی‬ ‫در ورزشگاه ازادی حاضر شــدند و ‪90‬دقیقه تیم ملی ایران‬ ‫را تشویق کردند‪.‬‬ ‫ایران برنده بازی مهم‬ ‫ایران در حالــی برابر قطر با نتیجه ‪ ۰-۲‬برنده شــد که‬ ‫ششمین بازی تیم ملی تحت هدایت کی روش با این نتیجه‬ ‫به پایان رسیده است‪ .‬نکته جالب توجه اینکه در شش بازی‬ ‫کی روش با ایــران یک اتفاق جالب ر خ داده اســت و در ‪۳‬‬ ‫بازی اول ایران و قطر با هم بازی کــرده و در ‪ ۳‬بازی بعدی‬ ‫بازی با برد کشورمان توام شده اســت‪ .‬در بازی های مورد‬ ‫اشــاره ایران برابر تیم ملی فوتبال قطر در ‪ ۵‬بازی مقدماتی‬ ‫جام جهانی و یک بازی در مسابقات جام ملت های اسیا بوده‬ ‫است‪ .‬نکته جالب دیگر اینکه تیم ملی فوتبال کشورمان در‬ ‫‪ ۲‬بازی قبلی خود برابر قطر در استادیوم ازادی برنده نبوده‬ ‫اســت‪.‬همچنین نکته دیگر تیم کی روش بدون شکست‬ ‫بودن ان است‪ .‬ایران در مدت مورد اشــاره برابر تیم های‬ ‫قطر‪-‬لبنان – کره جنوبی‪ -‬تایلند ‪ -‬لبنان‪-‬کویت – کره جنوبی ‪-‬‬ ‫عراق‪ -‬بحرین‪ -‬قطر ‪-‬امارات‪ -‬عراق‪ -‬ازبکستان ‪ -‬ترکمنستان‪-‬‬ ‫گوام‪-‬هند – عمان ‪ -‬ژاپن – ترکمنستان – گوام –هند – عمان‬ ‫– قرقیزستان ‪ -‬قطر و چین بدون شکست مانده است‪ .‬ایران‬ ‫در این دوره زمانی ‪ 21‬برد و ‪ 5‬مساوی داشته است‪ .‬تیم ملی‬ ‫فوتبال کشورمان در این دوره مورد اشــاره برابر بزرگانی از‬ ‫اسیا مثل کره جنوبی‪ ،‬ژاپن‪ ،‬چین‪ ،‬امارات‪ ،‬قطر و‪ ....‬بدون‬ ‫شکست بوده است‪.‬‬ ‫اظهارات جنجالی کی روش‬ ‫کی روش پس از کسب پیروزی برابر قطر ناگهان سراغ‬ ‫برانکو رفت و خواهان عذرخواهی وی شــد‪ .‬او گفت‪« :‬در‬ ‫ایران ما بعضی مواقع دوست داریم با اتش بازی کنیم‪ .‬ما‬ ‫با اتش بازی کردیم وقتی در مراحل اماده سازی قبل از این‬ ‫بازی ان اتفاقات افتاد‪ .‬ان افرادی که اتش به اماده سازی‬ ‫تیم ملــی فوتبال ایــران در مســیر مقدماتی جــام جهانی‬ ‫زدند‪ ،‬هنوز هســتند‪ .‬لطمه به برنامه اماده ســازی تیم ملی‬ ‫زدند‪ .‬نمی توانیم با این روند ادامــه دهیم و با اتش در ابعاد‬ ‫اماده سازی تیم ملی بازی کنیم‪ .‬تیم ملی و هواداران از این‬ ‫اتفاقات لطمه می خورند‪ .‬ما تا نوامبر ‪ ،۲۰۱۵‬پانزده امتیاز را‬ ‫پشت سر می گذاریم‪ .‬یا صعود می کنیم یا حذف می شویم‪.‬‬ ‫تا مــار س ‪ ۲۰۱۷‬هم ‪ ۲۱‬امتیــاز را پشت ســر می گذاریم‪.‬‬ ‫شرایطم نامشخص نیست‪ .‬امیدوار هستم مسئوالن فوتبال‬ ‫ایران تکلیف افرادی که در این گونه بازی ها با اتش بازی‬ ‫می کنند را یک بار برای همیشه مشــخص کنند‪ .‬ما امروز‬ ‫مقابل قطر نبردیم بلکه از باخت مقابل قطر فرار کردیم‪ .‬یک‬ ‫بار برای همیشه این اتفاقات باید نگاه شود‪ .‬امروز شاهد این‬ ‫بازی بودیم و از باخت مقابل قطر فرار کردیم‪ .‬در تمام فوتبال‬ ‫ایران باید با هماهنگی و دســت در دست هم گام برداریم‪.‬‬ ‫این پیشنهاد را می دهم که شما هم برنامه های تیم ملی را‬ ‫حمایت کنید‪ .‬راجع به افرادی که به اماده ســازی تیم ملی‬ ‫لطمه زدند صحبت کنید‪ .‬هنوز منتظرم ان اقا که به تیم ملی‬ ‫و هواداران لطمه زد عذرخواهی کند‪».‬‬ ‫برانکو نیز یک روز بعد در واکنش به کی روش اینگونه‬ ‫پاســخ خبرنگاران را داد‪« :‬مــن هیچ اطالعی نــدارم که‬ ‫سرمربی تیم ملی ایران چه صحبت هایی کرده و عالقه ای‬ ‫ندارم بدانــم او چه گفتــه اســت‪ .‬دلیلی ندارد کــه پیگیر‬ ‫حرف های او باشم اما چیزی که در این میان مهم است این‬ ‫کی روش می داند از هر بازی چه‬ ‫می خواهد‬ ‫تیم ملی در دفاع عملکرد خوبی داشته‬ ‫است‬ ‫که نتیجه ای به دست امد که باعث خوشحالی مردم ایران و‬ ‫هواداران تیم ملی شد که من هم از این مساله خوشحالم‪.‬‬ ‫برد مقابل قطر را به فدراسیون فوتبال و جامعه فوتبال تبریک‬ ‫می گویم‪ .‬چرا که برد تیم ملی ایران باعث خوشحالی همه‬ ‫مردم شد‪ .‬من به عنوان سرمربی تیم ملی و از طرف باشگاه‬ ‫پرســپولیس‪ ،‬همکارانم در این تیــم و همچنین هواداران‬ ‫پرسپولیس این پیروزی ارزشــمند را به ملت ایران و جامعه‬ ‫فوتبال تبریک می گویم‪ .‬هدف همه ما ساختن یک تیم ملی‬ ‫خوب اســت و همه باشــگاه ها تالش می کنند تــا بهترین‬ ‫بازیکنان را در خدمت تیم ملی قــرار دهند‪ .‬قطعا هواداران‬ ‫تیم ملی و همچنین باشگاه پرسپولیس سزاوار این شادی ها‬ ‫هستند و ما هم تالش می کنیم تا انها را خوشحال تر کنیم‪».‬‬ ‫یک روز بعــد اما هــواداران پرســپو لیس به شــدت‬ ‫خشــمگین بودنــد‪ .‬تمرین پرســپولیس پــس از درگیری‬ ‫لفظی کی روش و برانکو متفاوت با همیشه بود‪ .‬هواداران‬ ‫پرسپولیس در طول تمرین با شــعار علیه سرمربی تیم ملی‬ ‫و ســرمربی اســتقالل به اتفاقات روزهای اخیــر واکنش‬ ‫نشان دادند‪.‬‬ ‫انها با شــعارهایی از ســرمربی پرســپولیس حمایت‬ ‫کردند‪ .‬همچنین هــواداران حاضــر بارها علیــه علیرضا‬ ‫منصوریان شــعار ســر دادند‪ .‬دلیل این امر نیز روشن بود‪.‬‬ ‫چه منصوریــان بارها از کی روش حمایت کرده اســت و به‬ ‫نوعی یکی از حامیان سرسخت سرمربی تیم ملی محسوب‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫اغاز نزاع میانکی روش و برانکو‬ ‫حمایت هــا از ســر مربی پرســپولیس و‬ ‫تیم ملی تمامی نداشت و قلعه نویی هم با‬ ‫حمایت از برانکو وارد ماجرا شده و اینگونه‬ ‫صحبت هایــش را اغاز کــرد‪« :‬خدا کند‬ ‫بالیی که ســر من و ژوزه امد ســر برانکو‬ ‫نیاید! متاسفانه کی روش اخبار را خوب‬ ‫تجزیه و تحلیل نمی کند‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫ملی پوشــش می خواســت که در تمرینات حاضر شــوند‪.‬‬ ‫ســرمربی پرســپولیس با انتقاد از کارلوس کــی روش‪ ،‬در‬ ‫مصاحبه خود اظهار داشــت‪« :‬از کی روش مایوس شدم‪،‬‬ ‫او نباید گروکشی بازیکن کند؛ کی روش می خواهد قهرمان‬ ‫لیگ را مشخص کند‪».‬‬ ‫این بار علی کریمی وارد معرکه شد و از برانکو حمایت‬ ‫کرد‪ .‬علی کریمی در ماجرای برانکو و کی روش‪ ،‬حق را به‬ ‫سرمربی پرسپولیس داد‪.‬‬ ‫بازیکنان ملی پوش انگار نه انگار که سرمربی شــان‬ ‫انها را تهدید به جریمه کرده اســت! انها پایبند حکم صادر‬ ‫شده بودند و در تمرینات شرکت نمی کردند‪ .‬اما سید جالل‬ ‫حســینی پس از چنــد روز‪ ،‬با لبــاس شــخصی در تمرین‬ ‫پرسپولیس حاضر شــد و پس از گفت وگو با برانکو‪ ،‬تمرین‬ ‫را ترک کرد‪ .‬اما در میانه این دعوا به جز علی کریمی دیگر‬ ‫مربیان داخلی نیز این فرصت را پیدا کردند تا علیه کی روش‬ ‫موضع گیری کنند؛ مربی پیشین تیم ملی فوتبال وارد ماجرا‬ ‫شــد‪ .‬منصور ابراهیــم زاده معتقد بود که کــی روش باید با‬ ‫مربیان لیگ تعامل کند‪.‬‬ ‫بنابراین قابل تصور بود که مایلی کهن هم وارد ماجرا‬ ‫شــود‪ .‬او که حمایت ص دد رصدی از برانکو داشت‪ ،‬عنوان‬ ‫کرد‪« :‬درود به شرف برانکو که حرفش را در رسانه ها بیان‬ ‫می کند اما متاسفانه همکاران من (مربیان ایرانی) در خلوت‬ ‫تا دلتان بخواهد از کی روش انتقــاد می کنند و پیرامون او‬ ‫حرف می زنند‪ .‬اما در رسانه ها کالمی انتقادی از انها در مورد‬ ‫کی روش نمی شنوید‪».‬‬ ‫سکوت کارلوس شکسته شــد! کی روش اینگونه به‬ ‫صحبت های برانکو واکنش نشان داد‪« :‬اگر با مارها بگردید‬ ‫می خزید و سم تف می کنید!»‬ ‫حمایت ها از سر مربی پرســپولیس و تیم ملی تمامی‬ ‫ نداشت و قلعه نویی هم با حمایت از برانکو وارد ماجرا شده و‬ ‫اینگونه صحبت هایش را اغاز کرد‪« :‬خدا کند بالیی که سر‬ ‫من و ژوزه امد ســر برانکو نیاید! متاسفانه کی روش اخبار را‬ ‫خوب تجزیه و تحلیل نمی کند و وقتی هم به او اطالعات‬ ‫می دهند بالفاصله موضع گیری می کند‪ .‬متاســفانه چون‬ ‫کی روش بیشتر مواقع در ایران حضور ندارد بدون مطالعه‬ ‫موضع گیری می کند و برای کسی که ادعای حرفه ای بودن‬ ‫دارد این خوب نیست‪».‬‬ ‫اما کی روش کوتاه نیامد! او جــواب قلعه نویی را هم‬ ‫داد‪ .‬سرمربی تیم ملی در جواب قلعه نویی گفت‪« :‬مخالفت‬ ‫قلعه نویی با تیم ملی چیز جدیدی نیست‪ .‬اگر در برنامه جدید‬ ‫موفق نبودیم دلیل را از قلعه نویی و برانکو جویا شوید!»‬ ‫اما کی روش طرفدارانی داشت! مهدی تاج‪ ،‬رئیس‬ ‫فدراسیون فوتبال با حمایت از سرمربی تیم ملی عنوان کرد‪:‬‬ ‫«به کی روش حق می دهم؛ برخی در فوتبال دنبال اهداف‬ ‫خاصی هستند‪ ».‬با این حال فشار مربیان داخلی همچنان‬ ‫روی دوش کی روش بود؛ رسول کربکندی‪ ،‬سرمربی پیشین‬ ‫تیــم ذوب اهن اعتقاد داشــت که موضع گیری ســرمربی‬ ‫تیم ملی علیه باشگاه های بزرگ به سود او نیست‪ .‬بهتر بود‬ ‫جلســه ای با حضور کی روش و مربیان لیگ برتری برگزار‬ ‫می شد و این مشکالت را برطرف می کردند‪.‬‬ ‫ایا صحبت های این ســر مربی منطقی نبود؟ منطق‬ ‫در این جنگ معنایی نداشــت و بزرگان فوتبال یکی پس از‬ ‫دیگری وارد می شــدند! این بار نوبت خداداد عزیزی بود‪.‬‬ ‫اما او جدی تر از بقیه بود و حمایتــش را اینگونه بیان کرد‪:‬‬ ‫«از برانکو خوشم نمی اید اما حق با اوست!» علی کریمی ‬ ‫که سابقه کار با کارلوس کی روش را در تیم ملی داشت‪ ،‬به‬ ‫او انتقاد کرد‪ .‬کی روش‪ ،‬برانکــو را رهبر مخالفانش نامید و‬ ‫نشست و برخاست با یک ســری افراد را باعث حرف های‬ ‫برانکو دانســت‪ .‬علی کریمی نســبت به ایــن حرف های‬ ‫سرمربی تیم ملی واکنش نشــان داد و گفت‪ « :‬از قول من‬ ‫بنویسید اقای کی روش‪ ،‬شهامت و شجاعت داشته باش‪.‬‬ ‫به جای مار و گرگ و عقرب و رتیل و‪ ...‬اسم منتقدان خودت‬ ‫را بیاور و بعد نظر بده! ضمن انکه یک حرف دیگر هم برای‬ ‫او دارم‪ .‬شــنیدم گفته اگر با عقاب ها نشســت و برخاست‬ ‫کنید‪ ،‬پرواز را یاد خواهیــد گرفت‪ .‬می خواهم بگویم اقای‬ ‫عزیز‪ ،‬بلندپروازی هم خیلی خوب نیســت‪ ،‬ســر ادم گیج‬ ‫می رود و با سر زمین می خورد!» و اما پاسخ کی روش به علی‬ ‫کریمی درباره شهامت‪ ،‬مار و گرگ‪« :‬کریمی من را نا امید‬ ‫کرد! اقای کریمی! اســامی مار ها و گرگ ها را نمی اورم؟‬ ‫انها همان افرادی هســتند که برخورد بســیار نامناســب و‬ ‫توام با بی احترامی‪ ،‬در زمان حضور در تیم ملی با شــخص‬ ‫خود شما داشــتند‪ .‬کریمی بهتر از هرکسی باید بداند‪ ،‬من‬ ‫در ‪ 5‬سال گذشته نشان دادم فردی نیستم که اجازه بدهم‬ ‫و یا این فرصت را در اختیار کســی قرار بدهم که جسارت و‬ ‫جرات من را زیر سوال ببرد‪ ».‬فرد دیگری که از برانکو و علی‬ ‫کریمی حمایت کرد جواد زرینچه بود‪ .‬او ب ه سرمربی تیم ملی‬ ‫گفت‪« :‬اقای کی روش فوتبال جای زورگویی‪ ،‬تهمت زدن‬ ‫و پرخاشگری نیست‪».‬‬ ‫پای هواداران پرســپولیس هم به این ماجرا باز شد‪.‬‬ ‫انهــا در حمایــت از برانکو‪ ،‬بــرای کی روش خط و نشــان‬ ‫کشیدند‪ .‬هواداران پرسپولیس اعالم کردند که‪« :‬توهین‬ ‫به برانکــو توهین بــه ‪ 40‬میلیون هوادار عاشــق اســت‪.‬‬ ‫هر وقت در مورد پروفســور صحبت می کنیــد مراقب طرز‬ ‫صحبت کردن تان باشید‪ .‬این اخرین اخطار است‪».‬‬ ‫کی روش زمانی که متوجه شد اردوهای خارجی اش‬ ‫را نمی تواند برگزار کند‪ ،‬در این باره گفت‪« :‬خب راستش از‬ ‫این به بعد تیم ملی را همان طور که اقای برانکو خواســته‪،‬‬ ‫هدایت می کنم‪ .‬االن برای شــش هفته به پرتغال می روم‬ ‫تا در کنار خانــواده ام خوش باشــم‪ ».‬اظهارنظری که هم‬ ‫طو نشان بود و هم نوعی عقب نشینی‪.‬‬ ‫خ ‬ ‫در خبرهای بعدی اما خبری منتشــر شــد کــه برانکو‬ ‫و طاهری به فدراســیون فوتبــال رفتند‪ .‬به نظر می رســید‬ ‫که حضور این دو در فدراســیون فوتبال در جهت اشتی با‬ ‫کارلوس کی روش است و دیگر این مشاجره پایان خواهد‬ ‫یافت‪ .‬اما خیر! این داستان ادامه داشــت‪ .‬برانکو پس از‬ ‫رفتن به فدراسیون فوتبال‪ ،‬عنوان کرد که کی روش را ندیده‬ ‫و تنها با مهدی تاج جلسه داشته است‪.‬‬ ‫به نظر می رسد دعوا میان کی روش و برانکو همچنان‬ ‫ادامه خواهد داشت‪ .‬کی روش نشان داده که دعوا را تمام‬ ‫نمی کند و البته برانکو نیز نشــان داده که در پاســخگویی‬ ‫سیاست خاص خودش را دارد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫داستان از یک حکم جنجالی اغاز شد‪ .‬حکمی عجیب‬ ‫از سوی مسئوالن فدراسیون فوتبال به دست باشگاه هایی‬ ‫رسید که در تیم ملی بازیکن داشتند‪.‬‬ ‫در این نامه‪ ،‬درخواســتی عجیب از باشگاه ها به انها‬ ‫مطرح شــد که طبــق ان تمامی بازیکنان تیم ملــی باید از‬ ‫تاریخ ‪ 16‬خرداد ‪ 95‬لغایت ‪ 30‬خرداد ‪ 95‬به مدت دو هفته به‬ ‫استراحت غیرفوتبالی پرداخته و در تمرینات تیم های ملی‬ ‫و باشگاهی شرکت نکنند!‬ ‫برانکو ایوانکوویچ‪ ،‬سرمربی تیم پرسپولیس‪ ،‬اولین‬ ‫سرمربی ای بود که با مطرح کردن این موضع که «بازیکنانی‬ ‫که در تمرین حاضر نشــدند جریمه خواهند شــد‪ ،‬چرا که‬ ‫باشگاه به انها حقوق می دهد و موظف هستند در تمرینات‬ ‫شرکت کنند‪ ».‬به این حکم واکنش نشان داد‪.‬‬ ‫سپس افشــین پیروانی‪ ،‬مدیر تیم ملی فوتبال ایران‬ ‫در این مــورد اعالم کرد که اســتراحت اجبــاری بازیکنان‬ ‫ملی پوش به دلیل حفظ سالمتی این بازیکنان است‪.‬‬ ‫اما این پایــان ماجرا نبود و بیانیه هــا و مصاحبه ها در‬ ‫این مورد یکی پس از دیگری در حال انتشار بودند‪ .‬این بار‬ ‫گ در‬ ‫غالم رضا بهروان‪ ،‬رئیس کمیته مسابقات سازمان لی ‬ ‫مصاحبه ای گفت‪« :‬تیم ملی سال سختی را پیش رو دارد و‬ ‫باید باشگاه ها با تیم ملی تعامل داشته باشند‪».‬‬ ‫تمام صحبت در حمایت از ایــن تصمیم بود تا برانکو‬ ‫باز هم انتقادش را در این زمینه علنی کرد‪ .‬او این بار با لحنی‬ ‫کنایه امیز خطاب به بازیکنان ملی پو شــش گفت‪« :‬انگار‬ ‫تلفن بازیکنان خراب اســت! شــاید انها تلفن های شان را‬ ‫گم کرده اند اما چون به تمریــن نیامدند صددرصد جریمه‬ ‫خواهند شد‪ ».‬برانکو روی تصمیم خود مصمم بود و مدام‬ ‫از جریمه بازیکنان ملی پوش سخن می گفت‪.‬‬ ‫این داستان ادامه داشــت و ایوانکوویچ از بازیکنان‬ ‫تیم ملی در چین بهتر از تهران بازی‬ ‫کرد‬ ‫نشاندن گوچی و انصاری فرد روی‬ ‫نیمکت توجیهی ندارد‬ ‫سطح فنی تیم ملی نزول کرده‬ ‫است‬ ‫امیدوارم در مرحله بعدی مقدماتی‬ ‫جام جهانی به مشکل برنخوریم‬ ‫‪73‬‬ ‫ورزش‬ ‫بهتاش فریبا‬ ‫‪2‬‬ ‫کی روش می داند از هر بازی‬ ‫چه می خواهد‬ ‫تیم ملیدردفاععملکردخوبیداشتهاست‬ ‫کارشناس فوتبال‬ ‫قبــل از اینکــه دربــاره عملکــرد فنــی تیم ملــی در‬ ‫دو بــازی چین و قطر صحبــت کنیم باید بدانیــم که وقتی‬ ‫می خواهیم درباره فوتبال اسیا صحبت کنیم‪ ،‬باید بر اساس‬ ‫استانداردهای اسیا اظهارنظر کنیم‪ ،‬زیرا نمی توان درباره‬ ‫استانداردهای اروپا و کشورهای صاحب سبک اظهارنظری‬ ‫کرد‪ .‬به اعتقــاد من تیم ملی چین در بــازی مقابل تیم ملی‬ ‫ایران ترس داشت‪ .‬باتوجه به اینکه انها در خانه خودشان‬ ‫به مصاف تیم ملی فوتبال ایران رفته بودند‪ ،‬اما باز هم از نام‬ ‫ایران می ترسیدند‪.‬‬ ‫تیم ملی فوتبال ایران در دو بازی برابر قطر و چین کار‬ ‫دفاعی بســیار خوبی انجام داد‪ .‬در بازی بــا چین هر زمان‬ ‫که حریف صاحب توپ می شــد‪ ،‬شــاگردان کی روش به‬ ‫خوبی بازیکنان چین را تحت فشار قرار می دادند و با گرفتن‬ ‫توپ کار بازی ســازی را انجام می دادند‪ .‬البته یاران ایران‬ ‫در جنگ های تن به تن و همین طــور دو به یک کردن ها‬ ‫از حریف خود بهتــر عمل کردند‪ .‬در خــط حمله هم ایران‬ ‫بیشتر صاحب توپ بود‪ ،‬اما اینکه اگر بخواهم بگویم یک‬ ‫فرصت خوب از کار هماهنگ شده نصیب ایران شد چنین‬ ‫چیزی درست نیست‪ ،‬زیرا ما نتوانستیم یک کار هماهنگ‬ ‫شده روی درواز ه حریف انجام دهیم‪ .‬در اکثر مواقع توپ را‬ ‫به کناره های زمین می بردیم تا با انجام سانتر فرصت گلزنی‬ ‫ایجاد کنیم‪ ،‬اما تعداد نفــرات ما در محوطه جریمه حریف‬ ‫کم بود‪ .‬در این بازی نیز شــوت به ســمت دروازه و همین‬ ‫طور انجام کارهای ترکیبی را کمتر شاهد بودیم‪ .‬به اعتقاد‬ ‫من باتوجه به عملکــرد دروازه بان چین‪ ،‬شــاید اگر در امر‬ ‫شوت زنی بهتر عمل می کردیم می توانستیم نتیج ه بهتری‬ ‫بگیریم‪ .‬چینی ها در خــط دفاع فاصله زیــادی با یکدیگر‬ ‫داشــتند‪ .‬بنابراین زمانی که می خواســتند توپ را بگیرند‪،‬‬ ‫همیشه یک قدم دیرتر به توپ می رسیدند و جنگ های تن‬ ‫به تن را می باختند‪ .‬در بخش هجومی هم چیزی از چینی ها‬ ‫ندیدیم‪ .‬فقط چند حرکت پراکنده انجــام دادند‪ ،‬ولی فکر‬ ‫می کنم که در پایان چینی ها از این نتیج ه خوشحال بودند‪.‬‬ ‫تیم ملی در چین بهتر از تهران بازی کرد‬ ‫نشاندن گوچی و انصاری فرد روی نیمکت توجیهی ندارد‬ ‫علیرضا کردی‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫‪3‬‬ ‫روزنامه نگار ورزشی‬ ‫بعضی ها معتقدند تیم ملی برابــر چین بازی ضعیفی‬ ‫ارائه کــرد‪ .‬امــا من فکــر می کنــم هــر دو تیــم در حال‬ ‫پوســت اندازی هســتند و تغییرات زیــادی در ترکیب خود‬ ‫انجام داده اند به همین دلیل در بازی های بعدی شرایط هر‬ ‫دو تیم بهتر می شود‪.‬‬ ‫البته من فکر می کنم تیم ملی در بازی با چین با وجود‬ ‫اینکه خارج از خانه بازی می کرد نسبت به بازی با قطر بسیار‬ ‫راحت تر نقشه های خود را اجرایی کرد‪.‬‬ ‫ فکر می کنم ترکیبی که کــی روش انتخاب کرده بود‬ ‫نسبت به بازیکنان تیم چین انتخاب شده بود‪ .‬ما در این بازی‬ ‫از بازیکنان سرعتی مثل میالد محمدی‪ ،‬پورعلی گنجی‪،‬‬ ‫وحید امیری و حتی مســعود شــجاعی اســتفاده کردیم تا‬ ‫بتوانیــم جلــوی بازیکنان ســرعتی چیــن را بگیریم و من‬ ‫فکر می کنــم دلیل انتخاب ترکیب از ســوی کی روش این‬ ‫موضوع بود‪.‬‬ ‫البته شاید یکی از دالیلی که کی روش تغییرات زیادی‬ ‫نســبت به بازی قبلی در ترکیب تیمش داده بود این مساله‬ ‫باشد که او می خواســت چینی ها را سورپرایز کند‪ .‬چینی ها‬ ‫شناختی از ترکیب ایران نداشــتند و به همین دلیل به این‬ ‫شکل بازی کردند‪.‬‬ ‫اما ســوال اساســی اینجاســت که چرا تیم ملی با دو‬ ‫مهاجم بازی نمی کند؟ پیش تر بازی با این سیســتم خیلی‬ ‫جای سوال نداشت چرا که باید در جام جهانی با تیم قدرتی‬ ‫و تکنیکی چون ارژانتین‪ ،‬نیجریه و بوسنی بازی می کردیم‬ ‫و اگر قــرار بود در برابر ایــن تیم ها دوباره بــازی می کردیم‬ ‫شکست های تلخی در کارنامه ایران به ثبت می رسید‪ ،‬کما‬ ‫اینکه نتیجه ای که در بازی با بوسنی به دست اوردیم خیلی‬ ‫قابل دفاع نبود‪.‬‬ ‫اما در حال حاضر بــازی با سیســتم ‪ 4-2-3-1‬خیلی‬ ‫ضرورتــی نــدارد به خصــوص که بــا ترافیــک بازیکن در‬ ‫خط حمله مواجه هســتیم و نشــاندن انها روی نیمکت کار‬ ‫مناسبی نیســت؛ هم به انها و هم به تیم ملی‪ .‬سردار ازمون‬ ‫در نوک خط حمله بــازی می کند و طبیعتــا گوچی و کریم‬ ‫انصاری فرد باید روی نیمکت بنشــینند‪ .‬دو مهاجمی که در‬ ‫لیگ برتر هلند و یونان مدام گل های انها به تهران مخابره‬ ‫می شود و تازه مهدی طارمی را هم داریم که با عنوان اقای‬ ‫گلی در اردوهای تیم ملی حاضر می شــود‪ .‬البته در بازی با‬ ‫قطر کی روش برای اینکه سه مهاجم روی نیمکت ننشاند از‬ ‫وجود مهدی در پست بال چپ بهره برد که اصال خوب نبود!‬ ‫اما دوباره به سوالم برمی گردم؛ چرا با سیستم ‪ 4-4-2‬بازی‬ ‫نکنیم؟ چرا بازی با دو مهاجم نه؟ به خصوص که ایران برای‬ ‫سیستم ‪ 4-2-3-1‬پلی میکر ندارد‪ ،‬درحالی که همه به خوبی‬ ‫ت هافبک پشت فوروارد اهمیت‬ ‫می دانیم در این سیستم پس ‬ ‫زیادی دارد!‬ ‫اتخاذ سیســتم مبتنی بر توان و دارایی های موجود‬ ‫بهترین تصمیمی اســت که کــی روش می توانــد بگیرد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫اما سوال مهمی در اینجا مطرح می شود؛ چرا سرعت‬ ‫بازی نســبت به بازی قبلی پایین بود؟ همان طور که گفتم‬ ‫من درباره استانداردهای فوتبال اسیا صحبت می کنم‪ .‬در‬ ‫فوتبال ارسال پاس بسیار مهم اســت‪ .‬پاس های عرضی‬ ‫ســرعت بازی را پایین می اورد و اگر پاس ها در طول عمق‬ ‫ارسال شود سرعت بازی باالتر می رود‪.‬‬ ‫مایلم درباره تعویض های کــی روش در بازی با چین‬ ‫نکته ای را عرض کنم؛ ما دو تعویض اجباری انجام دادیم‬ ‫که سیدجالل حسینی به جای پژمان منتظری وارد زمین شد‬ ‫و در ادامه مهدی ترابی به جای وحید امیری وارد زمین شد و‬ ‫در ادامه یک تعویض فنی هم کارلوس کی روش انجام داد‬ ‫که رضا قوچان نژاد به جای مسعود شجاعی به میدان اورد‪.‬‬ ‫دو تعویض قبلی اجباری بود و باید انجام می شد‪ ،‬تعویض‬ ‫ی کردن تیم صورت گرفت و یک‬ ‫سوم هم در راستای هجوم ‬ ‫مهاجم دیگر به مهاجمان ایران اضافه شد‪.‬‬ ‫اما به نظر من بازی اینده ما بسیار اهمیت دارد؛ دیدار‬ ‫ایران مقابل ازبکستان که پانزدهم مهر ماه قرار است برگزار‬ ‫شود‪ ،‬بسیار ســخت خواهد بود‪ .‬حدود یک ماه تا ان زمان‬ ‫ی مانده اســت‪ .‬ازبک ها تیم خوبــی را در اختیار دارند‪.‬‬ ‫باق ‬ ‫باتوجه به اینکه پس از پایان دیــدار مقابل چین بازیکنان‬ ‫در اختیار باشگاه هایشان قرار می گیرند و سرمربی تیم ملی‬ ‫نزدیک دیدار با ازبکســتان مجددا انها را در اختیار خواهد‬ ‫داشت‪ ،‬باید ببینیم که ملی پوشان ایران با چه نوع امادگی‬ ‫در اختیار ســرمربی تیم ملــی قرار می گیرنــد‪ .‬البته در این‬ ‫میان ممکن است حوادث مختلفی هم رخ دهد‪ .‬کی روش‬ ‫خودش می داند که االن بهترین زمان بــرای انالیز کردن‬ ‫ضعف های تیم است تا انها را بر طرف کند‪.‬‬ ‫ما در دو بازی گذشــته چهار امتیاز کســب کرده ایم‪.‬‬ ‫اســتنباط من این بود که چینی ها پیشرفت بیشتری داشته‬ ‫باشند و بیشتر دروازه ایران را تهدید کنند‪ ،‬اما انها نتوانستند‬ ‫پیشرفت چشــمگیری داشــته باشــند و حرکت های اولیه‬ ‫فوتبال مثل حرکت های بدون توپ و بازی ســازی را انجام‬ ‫نمی دادند‪ .‬بر عکس همین ماجــرا در مورد تیم ملی ایران‬ ‫صدق می کند‪ .‬تیم ملی کشــورمان پیشرفت قابل توجهی‬ ‫داشــته اســت‪ .‬می داند که از هر بازی چه می خواهد و به‬ ‫نظرم این امتیازی است که حضور کی روش در تیم ملی از‬ ‫ان فوتبال ایران کرده است‪.‬‬ ‫امیدوارم در مرحله بعدی مقدماتی جام جهانی به مشکل برنخوریم‬ ‫منصور ابراهیم زاده‬ ‫‪4‬‬ ‫مربی فوتبال‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫برای تغییر نسل و ســاختن گروهی جدید در تیم ملی‬ ‫یک کشور حداقل به دو ســال زمان و ‪ 10‬بازی تدارکاتی با‬ ‫تیم های درجه یک و دو دنیا نیاز اســت‪ .‬نطفه تیمی که در‬ ‫تهران میزبان قطر بــود و چند روز بعد در شــن یانگ بازی‬ ‫کرد‪ ،‬خرداد ســال پیش در بازی دوســتانه با ازبکستان در‬ ‫راه سفر به داش اغوز ترکمنستان بسته شد‪ .‬مهدی ترابی‪،‬‬ ‫مهــدی طارمی‪ ،‬میــاد محمــدی‪ ،‬ســعید عزت اللهی‪،‬‬ ‫محمدحســین کنعانی زادگان‪ ،‬عزت الله پورقــاز و مهدی‬ ‫شــریفی اولین بازی های خود را در تیم ملی تجربه کردند‪،‬‬ ‫در حالی که رامین رضائیان‪ ،‬وحید امیــری‪ ،‬وریا غفوری‪،‬‬ ‫مرتضی پورعلی گنجی نیز از تازه واردهای تیم بودند و باید‬ ‫در کنار جوانان با اســتعدادی چون سردار ازمون و علیرضا‬ ‫جهانبخش نســل جدید بازیکنان تیم ملــی را در راه صعود‬ ‫به جام جهانی شــکل می دادند‪ .‬بازیکنانی چون داریوش‬ ‫شجاعیان‪ ،‬محمد انصاری‪ ،‬سعید اقایی‪ ،‬سروش رفیعی‪،‬‬ ‫کامیابی نیا و‪ ...‬و بســیاری از جوانــان دیگری در نزدیکی‬ ‫شــعاع تیمی قرار دارند کــه هدفش ارائــه بهترین کیفیت‬ ‫فوتبالی در جام جهانی ‪ 2018‬روسیه است‪.‬‬ ‫تغییر نسل در فوتبال ملی یک کشور به این سادگی ها‬ ‫انجام نمی گیرد و نســل جدید برای اینکه بتواند به ســطح‬ ‫هماهنگی تیمی نسل قبل برسد نیاز به زمان‪ ،‬تجربه‪ ،‬ازمون‬ ‫و خطا دارد و غالبا این دوره با نزول سطح کیفی بازی گروهی‬ ‫همراه اســت ؛ اتفاقی که در حال حاضر در تیم ملی ایران‬ ‫رخ داده است‪.‬‬ ‫خوشبختانه همگروهی با تیم های درجه دو و سه اسیا‬ ‫در مرحلــه اول مقدماتی جام جهانی‪ ،‬ایــن فرصت را برای‬ ‫سرمربی تیم ملی ایران فراهم اورد تا دوره بازسازی‪ ،‬بدون‬ ‫خلل در گرفتن نتایج و صعود به مرحله بعدی اغاز شود‪.‬‬ ‫تیم ملــی زمانی به مرحلــه دوم و اصلــی مقدماتی و‬ ‫همگروهی با مدعیانی چون کره‪ ،‬ازبکستان‪ ،‬چین و قطر‬ ‫پای نهاد که نه مدت کامل بازســازی و اردوهای الزم را از‬ ‫سر گذرانده و نه بازی های تدارکاتی درخوری داشته است‪.‬‬ ‫کمبودهای سخت افزاری و فقدان یک زمین تمرین مناسب‬ ‫نیز همچنان گریبانگیر کادر فنی بوده است‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی انتظارها از تیم ملی باید هم سطح‬ ‫با روند طبیعی ســاخت و تغییر نسل باشد‪ .‬برخالف مربیان‬ ‫باشگاهی‪ ،‬ســرمربیان تیم ملی فرصت زیادی برای اردو و‬ ‫تمرین های گروهی ندارند و اغلب دو روز قبل از مســابقه‪،‬‬ ‫لژیونرها بــه تیم ملحق می شــوند‪ .‬جهانبخــش‪ ،‬ازمون‪،‬‬ ‫عزت اللهی‪ ،‬میالدی و قوچان نــژاد در اردوی ایتالیا غایب‬ ‫بودند و تنها یک جلســه درست و حســابی تمرینی قبل از‬ ‫بازی با قطر داشتند‪ .‬نسل جدید مثل نسل قبلی خوب دفاع‬ ‫می کند‪ ،‬بازی به بازی بهتر می شود‪ ،‬به باور رقیبان‪ ،‬تیم ملی‬ ‫ایران قوی ترین تیم گروه اســت تا جایی کــه در خانه هم‬ ‫قانع به کسب یک تساوی هستند‪ .‬انها از این نسل حساب‬ ‫می برند‪ .‬نسلی که هنوز برای رســیدن به بلوغ راه درازی در‬ ‫پیش دارد‪ .‬با همه اینها تنها باید امیدوار باشیم که در مرحله‬ ‫بعدی رقابت های مقدماتی جام جهانی مقابل بزرگان اسیا‬ ‫به مشکل برنخوریم‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫نشــاندن مهاجمان اماده ای چون گوچــی و انصاری فرد‬ ‫روی نیمکت هیچ توجیهی ندارد‪ ،‬درحالی که اگر بازی با دو‬ ‫مهاجم را برگزینیم حداقل یکی از انها بخت ورود به میدان‬ ‫را پیــدا خواهد کــرد و از همه مهم تر تیم ملــی تهاجمی تر‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫نکته دیگر اینکه چون اشکان پیش تر مدافع و هافبک‬ ‫راست بوده در میانه میدان که توپ می گیرد اتوماتیک وار و‬ ‫ناخواسته توپ را به کنار می برد و از دادن پاس های عمقی‬ ‫غافل است و این به ضرر مهاجمان تیم ملی تمام می شود‪،‬‬ ‫درحالی که اگر با سیســتم ‪ 4-4-2‬بازی کنیم این مشــکل‬ ‫به نوعی کمرنگ تر می شود‪.‬‬ ‫این سیستم در خیلی از باشگاه های بزرگ و در خیلی‬ ‫از تیم های ملی مرســوم اســت‪ .‬نمی شــود این سیستم را‬ ‫ی و تدافعی مطلق بر شمرد و تفکرات‬ ‫یک سیســتم تهاجم ‬ ‫سرمربی اســت که ســبب برداشــت های متفاوتی از این‬ ‫سیستم می شود‪ .‬مربی ای که ممکن است از سه بازیکنی‬ ‫که پشت ســر ســانتر فوروارد بازی می کنند بخواهد که در‬ ‫نیمه زمین خودی دفاع کنند که در این صورت نباید به این‬ ‫ی لقب داد اما می شود با همین نفرات‬ ‫ارایش ‪ ،‬ارایش تهاجم ‬ ‫پرسینگ را در نیمه زمین حریف پیاده کرد که در این صورت‬ ‫این سیســتم تهاجمی می شــود‪ .‬همان طور کــه گفته ام‬ ‫تفکرات سرمربی است که به این سیستم جلوه می دهد‪.‬‬ ‫سطح فنی تیم ملی نزول کرده است‬ ‫‪75‬‬ ‫ورزش‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫مامورتخفیف‬ ‫ورزش‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫مدیرعامل استقالل از کم شدن قرارداد بازیکنان این تیم خبر داد‬ ‫همه چیز از تعهدات ســنگینی شروع شــد که بهرام‬ ‫افشــارزاده در فصل نقل و انتقــاالت روی دوش باشــگاه‬ ‫استقالل گذاشــت‪ .‬بعد هم با وزیر ورزش بر سر یک سری‬ ‫از مسائل به مشکل برخورد تا مدیران ورزش کشور وی را از‬ ‫مدیریت باشگاه استقالل کنار بگذارند‪ .‬یکی از مهم ترین‬ ‫دالیل برکناری افشــارزاده اما قراردادهای سنگین باشگاه‬ ‫اســتقالل با بازیکنــان مد نظــر علیرضا منصوریــان بود‪.‬‬ ‫قرارداد کادر فنی نیز همین طور‪ .‬منصوریان و دستیارانش‬ ‫با ژست خاصی وارد معادالت مربیگری استقالل شدند و به‬ ‫همین دلیل قرارداد ســنگینی را امضا کردند‪ .‬قراردادهایی‬ ‫کــه وزیــر ورزش هرگــز ان را برنمی تابید و اگر پــاره ای از‬ ‫مصلحت اندیشــی ها در کار نبود به طور حتــم منصوریان‬ ‫نیــز باتوجه بــه نتایجی کــه تا کنون کســب کــرده برکنار‬ ‫می شد‪ .‬با این همه باشگاه استقالل به ولخرجی در فصل‬ ‫لو انتقاالت متهم شده بود و مورد انتقاد وزیر ورزش قرار‬ ‫نق ‬ ‫داشت موضوعی که در نهایت منجر به برکناری مدیرعامل‬ ‫این باشگاه شد‪.‬‬ ‫از زمانی که اســتقالل با مدیریت بهرام افشــارزاده‬ ‫توانســت چند بازیکن بزرگ و ســتاره را با مبالغ باال در نقل‬ ‫و انتقاالت جــذب کنــد‪ ،‬وزارت ورزش و شــخص وزیر به‬ ‫این ولخرجی ها واکنش نشــان داد اما پرونده کسر قرارداد‬ ‫بازیکنان باتوجه به اعتراض های گسترده هواداران برای‬ ‫مدتی به تعویق افتاد‪.‬‬ ‫با پایــان نقل و انتقاالت‪ ،‬بــه نظر می رســید که این‬ ‫پروژه بار دیگر کلید بخورد‪ .‬سیدرضا افتخاری‪ ،‬مدیرعامل‬ ‫استقالل از کسر شــدن قطعی قرارداد بازیکنان خبر داده‬ ‫اســت‪ .‬قطعا این موضوع بــا نظر وزیر ورزش انجام شــده‬ ‫است‪.‬‬ ‫این اتفاق شــاید برای نخســتین بار در تاریخ فوتبال‬ ‫ایران رخ می دهد و می تواند واکنش های گسترده ای را از‬ ‫سوی بازیکنان استقالل به همراه داشته باشد‪.‬‬ ‫خیلی از بازیکنان فعلی اســتقالل به ویژه خریدهای‬ ‫ابتدای لیگ شــانزدهم یکی از مالک های خــود را قطعا‬ ‫مســائل مالی قرار دادند‪ ،‬اما حاال کسر شدن قراردادشان‬ ‫می تواند برای انها یک شوک بزرگ محسوب شود‪.‬‬ ‫شاید ســوال اصلی اینجا باشــد که این اتفاق بعد از‬ ‫استقالل به ســراغ پرســپولیس هم می رود و مدیران تیم‬ ‫سرخ پایتخت نیز باید به بازیکنان خود شوک بدهند یا خیر‪.‬‬ ‫مدیرعامل باشگاه استقالل تهران با بیان اینکه دخل‬ ‫و خرج این باشــگاه به هم نمی خواند و به زحمت پادوانی و‬ ‫حقدوست جذب شده اند‪ ،‬گفت‪« :‬بازیکنان باید با کاهش‬ ‫قرارداد خود با باشگاه تعامل کنند‪».‬‬ ‫ســیدرضا افتخاری دربــاره اعالم خبر کســر قرارداد‬ ‫بازیکنان اســتقالل گفت‪« :‬هیچ چیز بهتر از راست گفتن‬ ‫نیست‪ .‬در فوتسال هم که بودم با بازیکنان تیم ملی شفاف‬ ‫صحبت می کردم‪ .‬االن هم مسائل داخلی باشگاه را به کادر‬ ‫فنی و بازیکنان منعکس می کنم که خودشان در جریان امور‬ ‫قرار بگیرند‪ ».‬وی افزود‪« :‬باشگاه برای بازیکنان و مربیان‬ ‫است‪ .‬من با منصوریان صحبت کردم و گفتم باید واقعیت‬ ‫را به شما بگویم‪ .‬قراردادها در ابتدای فصل بدون توجه به‬ ‫درامد باشگاه بسته شده است‪ .‬این قراردادها هم به خاطر‬ ‫چالش های ایجاد شده با اسپانسرها و سامانه های هواداری‬ ‫با سازمان لیگ به این شکل قابل پرداخت نیست‪ .‬در واقع‬ ‫دخل و خرج باشگاه با هم نمی خواند‪».‬‬ ‫مدیرعامل باشگاه استقالل تاکید کرد‪« :‬قراردادهای‬ ‫سال های گذشته به خوبی اجرا نشده و بدهی هایی انباشته‬ ‫شده است‪ .‬طی همین مدتی که به استقالل امده ام مدام با‬ ‫بازیکنان و مربیانی که از سال های قبل طلب دارند‪ ،‬مواجه‬ ‫شده ام‪ .‬خب چرا شما که نمی توانید به تعهدتان عمل کنید‪،‬‬ ‫قراردادی می بندید که نتوانید به ان عمل کنید‪ .‬این موضوع‬ ‫روی بازیکنان هم اثر منفی می گذارد‪ .‬من این عادت ها را‬ ‫ندارم و واقعیت را می گویم تا بازیکنان خودشان را با شرایط‬ ‫باشگاه تنظیم کنند‪ .‬من وعده ووعید نمی دهم‪ .‬کدام یک‬ ‫از انهایی که وعده دادند‪ ،‬به ان عمل کردند؟»‬ ‫مدیرعامل باشگاه اســتقالل درباره به کار بردن لفظ‬ ‫«کســر» قرارداد‪ ،‬گفت‪« :‬من لغت کســر را به کار نبردم!‬ ‫بحث ما تعامل بود‪ .‬من همه چیز را به خود مربیان و بازیکنان‬ ‫واگذار کردم‪ .‬علیرضا منصوریان خودش گفت که حاضر‬ ‫است اولین نفری باشد که از بخشی از قراردادش به خاطر‬ ‫باشــگاه گذشــت کند‪ .‬حاال اگر شــرایط مالی باشگاه هم‬ ‫عوض شــد‪ ،‬این موضوع قابل جبران اســت ولــی اینطور‬ ‫هم نباشــد که وقتی فصل تمام می شــود‪ ،‬باز هم بدهی بر‬ ‫جای بماند‪».‬‬ ‫افتخاری درباره شرایط استقالل و بازی با پرسپولیس‬ ‫هم یاداور شــد‪« :‬تا االن همه درخواســت های سرمربی‬ ‫محترم تیم اجرایی شده است‪ .‬کادر فنی را با حضور بهتاش‬ ‫فریبا تقویت کردیم و دو بازیکن امید هم گرفتیم‪ .‬منصوریان‬ ‫دو بازیکن بزرگسال (پادوانی و حقدوست) را هم درخواست‬ ‫کرد که انها را هم به زحمت گرفتیم‪ .‬هر چیزی که سرمربی‬ ‫می خواست در اختیارش قرار گرفت‪».‬‬ ‫در همین حال پورحیدری نیز به کمک اقای مدیرعامل‬ ‫امد و حرف های افتخاری را به نوعی تایید کرد؛ وی درباره‬ ‫این موضوع که افتخاری گفته مبالغ قراردادهای بازیکنان‬ ‫استقالل بسیار باالست و باید این مبالغ کسر شود اینگونه‬ ‫واکنش نشان داد‪« :‬اعتقاد من این است که بازیکنان باید‬ ‫قبول کنند که قراردادهایشان کسر شود‪ .‬به هر حال بودجه‬ ‫کم است و از طرفی اسپانسرها نیز نتوانستند کمک انچنانی‬ ‫به باشگاه اســتقالل کنند‪ .‬هواداران باید شرایط استقالل‬ ‫را در نظر بگیرند‪ ».‬با این حســاب باید دیــد اولین واکنش‬ ‫بازیکنان به این اتفاق چه خواهد بود و ایا انها زیر بار تصمیم‬ ‫مدیرعامل این باشگاه می روند یا نه‪.‬با توجه به اینکه قرارداد‬ ‫بین کادر بازیکنان و باشگاه منعقد شــده و با امضای مدیر‬ ‫قبلی ابی ها به ثبت رســیده اســت‪ ،‬بازیکنان می توانند زیر‬ ‫بار این کاهش بودجه نروند‪ .‬البته بــا در نظر گرفتن میزان‬ ‫طلب هــا در فوتبال ایــران و البته عدم تعهد باشــگاه ها به‬ ‫امضاها‪ ،‬می شــود این طور پیش بینی کرد که از حاال کسر‬ ‫مبلغ قرارداد بازیکنان استقالل قطعی شده است!‬ ‫به نظر می رسد باشگاه استقالل در فصلی که علیرضا‬ ‫منصوریــان نامطمئن نشــان داده کار ســختی برای مهار‬ ‫حاشــیه های احتمالی پیش رو دارد‪ .‬قطعا موضوع کســر‬ ‫امتیاز هنوز به موضوعی جدی بــرای بازیکنان و کادر فنی‬ ‫تبدیل نشده اســت چه در صورت جدی شــدن باید شاهد‬ ‫واکنش های تندی نســبت به تصمیمات مدیریت باشگاه‬ ‫استقالل و همچنین وزارت ورزش باشیم‪.‬‬ ‫هر چه هســت افتخاری حــاال مامور مســتقیم وزیر‬ ‫ورزش است تا انچه گودرزی ان را صرفه جویی در امور مالی‬ ‫باشگاه استقالل برمی شمرد را اجرایی کند‪.‬‬ ‫علیرضا منصوریان‪ ،‬سرمربی استقالل با قرارداد یک‬ ‫میلیارد تومانی از جمله مربیان گرانقیمت لیگ شــانزدهم‬ ‫محســوب می شــود‪ ،‬ایا او در برابر این سیاست افتخاری‬ ‫مقاومت نمی کند؟ مدیرعامل اســتقالل در این خصوص‬ ‫می گوید‪« :‬در این زمینه با منصوریان صحبت کرده و همه‬ ‫چیز را به او واگذار کردم‪ .‬خود منصوریان گفت اولین کسی‬ ‫هستم که حاضرم قراردادم کسر شود‪ .‬اگر شرایط باشگاه‬ ‫تغییر کرد‪ ،‬همه چیز قابل جبران خواهد بود‪ ،‬اما نباید طوری‬ ‫باشد که نتوانیم به تعهداتمان عمل کنیم‪».‬‬ ‫باید دیــد مدیریــت جدید باشــگاه قــادر خواهد بود‬ ‫بازیکنــان را به کســر مبالغ قــرارداد راضی کنــد و عنوان‬ ‫پرهزینه ترین تیم لیگ شانزدهم را با ‪ 17‬میلیارد تومان‪ ،‬از‬ ‫جلوی نام استقالل پاک کند؟‬ ‫ورزش‬ ‫طالی ارزشمند‬ ‫فرزین‬ ‫مجید فرزین به مدال طال رســید‪ .‬وزنه بردار دســته‬ ‫منهــای ‪ 80‬کیلوگــرم پارالمپیک توانســت ســه بار رکورد‬ ‫پارالمپیک را بزند و به مدال طالی مســابقات ریو ‪2016‬‬ ‫برسد‪ .‬فرزین می گوید که برای رسیدن به این مدال بسیار‬ ‫تالش کرده است‪.‬‬ ‫او پــس از کســب عنــوان قهرمانی گفــت‪« :‬برای‬ ‫رســیدن به ایــن مــدال ماه ها تــاش کــردم و تمرینات‬ ‫فشــرده ای داشــتم‪ .‬خدا را شــکر می کنم که زحمت ها و‬ ‫تالش هایــی که در ایــن مدت داشــتم‪ ،‬ثمــر داد و برای‬ ‫خانواده خودم و مردم کشــورم افتخارافرین شدم‪ .‬از این‬ ‫جهت خیلی خوشحالم‪».‬‬ ‫فرزین دربــاره حریفانش در این دســته هم عنوان‬ ‫کــرد‪« :‬در ابتدا مشــکلی بــرای وزنه زدن نبــود و رقابت‬ ‫مشــخص بود که بــه چه صورت اســت امــا در میانه راه‬ ‫حریف چینی ســعی کرد خودش را به من نزدیک کند که‬ ‫خوشبخانه خدا کمک کرد و او نیز نتوانست رکورد را بزند‪.‬‬ ‫همان طور که می دانید مصری ها در این مسابقات نبودند‬ ‫و به طور کلی انصــراف داده بودند و خب برای رســیدن‬ ‫به مدال طال خوشبختانه توانســتم وزنه هایی را که باید‬ ‫می زدم را بزنم و به مدال طال برســم‪ .‬از این جهت نیز از‬ ‫خداوند ممنون و شکرگزارم‪».‬‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫سکوت زشت‬ ‫کی روش حق نداشت بعد از پیروزی ملی کام همه را تلخ کند‬ ‫مهدی ربوشه‬ ‫دبیر گروه ورزش‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫محبوبیتش در فوتبــال ایران در ســایه احتــرام تضمین‬ ‫می شود نه حرمت شــکنی و پرده دری‪ .‬کی روش اگر چه از‬ ‫لحاظ فنی خدماتی برای تیم ملی فوتبال کشورمان داشته‬ ‫اما حاال زمان ان فرا رســیده که متوجه برخی اشتباهاتش‬ ‫شــود و بداند قرار نیســت با هر ادبیاتی درباره هــر فرد یا‬ ‫جریانی سخن بگوید‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫چه کسی به کی روش این اجازه را می دهد که بعد از‬ ‫یک پیروزی ملــی کام هواداران تیم ملــی را تلخ کند؟ چه‬ ‫کســی باعث شــده تا این مربی پرتغالی هر طور که دلش‬ ‫می خواهد رفتار کند؟ چه کسی او را ان قدر بی پروا کرده که‬ ‫به مرکز ایفمارک می رود و بدترین الفاظ را در حضور بانوان‬ ‫ایرانی به زبان می اورد؟ چه کسی یا چه جریانی باعث شده‬ ‫تا کی روش امروز به لحاظ رفتاری روشی را در پیش بگیرد‬ ‫که وقتی افشین قطبی ان را در دستورکارش قرار داد تنها‬ ‫برای چند ماه توانست در فوتبال ایران دوام بیاورد؟ حق با‬ ‫امیر حاج رضایی اســت‪ .‬این تیم ملی و این مربی قابل نقد‬ ‫اســت‪ .‬نقد هم قرار نیســت غیرمنصفانه باشد‪ .‬کی روش‬ ‫حاال به مرحله ای رسیده که در بســیاری از مواقع پایش را‬ ‫از گلیمش بیشتر دراز می کند‪ .‬هر طور که می خواهد با هر‬ ‫جریانی برخورد می کند و البته هیچ مقام باالدســتی انگار‬ ‫وجود ندارد که مقابل این مربی و بداخالقی هایش بایستد‪.‬‬ ‫وزیر ورزش البته منتقد شماره یک او به شمار می رود‪ ،‬اما‬ ‫او نیز این مخالفت را ان قدر بی موقع نشان داده که نه تنها‬ ‫فایده ای به همراه نداشته بلکه باعث شده تا موج ضدیت‬ ‫با مخالفان کی روش بیشتر و بیشتر شــود‪ .‬مربیان ایرانی‬ ‫به خصوص انهایی که در لیگ برتر شــاغل هستند اساسا‬ ‫جرات ندارند راجع بــه تیم ملی و کــی روش صحبت کنند‬ ‫چون بیم ان دارند که مورد غضب فدراسیون فوتبال قرار‬ ‫بگیرند‪ .‬باشگاه ها با وقفه های متعدد لیگ کنار می ایند اما‬ ‫اعتراض شان به جایی نمی رسد‪.‬‬ ‫اما همه اینها باعث نمی شــود که کــی روش پس از‬ ‫پیروزی تیم ملی برابر قطر که اتفاقا باعث خوشحالی همه‬ ‫ما شد برای تسویه حساب شــخصی با برانکو ایوانکوویچ‬ ‫دست پیش نگیرد‪ .‬او سراغ سرمربی پرسپولیس رفت و از او‬ ‫برای چندمین بار با لحنی غیر مودبانه خواهان عذرخواهی‬ ‫شد‪ .‬اظهارنظری بی موقع و زشت که فدراسیون فوتبال باید‬ ‫درباره ان موضع گیری می کرد و به کی روش هشدار می داد‬ ‫که بخش مهمی از هوادارانی که ان شــب برای تشــویق‬ ‫تیم ملی به اســتادیوم ازادی امده بودند پرسپولیســی ها‬ ‫بودنــد‪ .‬همان هایی که حــاال برانکو را بیــش از هر زمان‬ ‫دیگری قبول دارند و به او و رفتارهای حرفه ای اش احترام‬ ‫می گذارند‪ .‬اما فدراسیون فوتبال ســکوت کرد؛ سکوتی‬ ‫که اصال قابل قبول نیســت‪ .‬هواداران پرســپولیس حاال‬ ‫از کی روش شــاکی هســتند‪ .‬حق دارنــد‪ .‬او نمی داند که‬ ‫‪77‬‬ ‫میراث حماسه‬ ‫پرونده ای درباره کتاب هایی که از دفاع مقدس می گویند‬ ‫ی عام است که‬ ‫این ژانر ادبی شــاید تنها ژانر ادبی باشــد که می تواند به ان مفهوم تمام ایرانی داد‪ .‬مفهوم جنگ‪ ،‬مفهوم ‬ ‫به اندازه قدمت بشریت‪ ،‬تاریخ دارد اما از انجایی که هشت ســال دفاع مقدس ایران مقابل عراق دارای ویژگی هایی است که‬ ‫الاقل در دوران معاصر در هیچ جنگ دیگری نظیرش نیست یا کمتر دیده می شود‪ ،‬صورت مکتوب ان هم باعث شده که یک‬ ‫ژانر ادبی خاص را معرفی کند که در نوع خودش کم نظیر است‪ .‬کتاب هایی که امار انتشــار و چاپ ان خود گواهی برای دایره‬ ‫نفوذشان است‪ .‬به مناسبت هفته دفاع مقدس چند کتاب در این حوزه را معرفی می کنیم‪ ،‬البته ناگفته پیداست که این معرفی‬ ‫تنها به مصداق مشت نمونه خروار است و اگر وارد این حوزه شــوید؛ چندین و چند کتاب دیگر هم وجود دارد که می توانست به‬ ‫فهرست ما اضافه شود‪....‬‬ ‫‪ -2‬ان بیست و سه نفر‬ ‫‪ -1‬همپای صاعقه‬ ‫درباره کتاب‪« :‬همپــای صاعقه» کارنامه ای‬ ‫تاریخی و مســتند از شــکل گیری لشــکر ‪ 27‬محمد‬ ‫رسول الله(ص) اســت‪ .‬روایتی از یک مقطع زمانی‬ ‫شــش ماهه از جنگ تحمیلــی‪ .‬از ابتــدای دی ماه‬ ‫‪ 1360‬تا اواخر تیر ماه گرم سال ‪ .61‬موضوع اصلی‬ ‫کتاب شــرح مســتند مراحل اغازین تاســیس تیپ‬ ‫نظامی محمد رسول الله اســت و نقش این تیپ را در‬ ‫دو عملیات بــزرگ فتح المبین‪ ،‬بیت المقدس و لبنان‬ ‫بیان می کند‪ .‬نویسندگان کتاب که خود از رزمندگان‬ ‫لشکر بیست و هفتم محمد رســول الله (ص) بوده و‬ ‫هستند بی انکه خود به روایت ماجرا بپردازند‪ ،‬از زبان و‬ ‫بیان فرماندهان مفقود و شهید تیپ به روایتگری قصه‬ ‫جنگ پرداخته اند‪.‬‬ ‫تقریظ رهبری‪ :‬این کتاب یک منبع بسیار ارزشمند است که از ان می توان ده ها‬ ‫کتاب و فیلمنامه و زندگینامه استخراج کرد‪ .‬لحظات و حاالت ثبت شده در سراسر این‬ ‫کتاب‪ ،‬همان ظرافت های حیرت انگیزی اســت که از مجموع ان‪ ،‬تابلوی پرشکوه و‬ ‫باعظمت عملیاتی چون فتح المبین و بیت المقدس پدیدامده و برترین های هنر جهاد‬ ‫و ایثار و شجاعت و ابتکار را در مجموعه نمایشگاه بی نظیر هنرهای انقالب اسالمی‪،‬‬ ‫نشان می دهد‪ .‬در روز و شــب هایی از ابان و اذر ‪ 86‬صفحه به صفحه و سطر به سطر‬ ‫نوشته شد‪.‬‬ ‫‪ -3‬پایی که جا ماند‬ ‫‪ -4‬نورالدین پسر ایران‬ ‫دیدار‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫درباره کتاب‪ :‬کتاب «پایی که جا ماند» شامل‬ ‫‪ 198‬خاطره از ســید ناصر حســینی پور اســت‪ .‬او در‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اســارت چندین ســاله اش در‬ ‫خاطرات‬ ‫این کتاب به‬ ‫اردوگاه های عراقی‪ ،‬می پردازد‪ .‬نویسنده این کتاب‬ ‫در حالی به عنوان راهنمای گردان ‪ 18‬شــهدا‪ ،‬برای‬ ‫پشــتیبانی از رزمندگان گردان قاسم بن الحسن(ع)‬ ‫راهــی جزیزه مجنون شــده بود که در ایــن عملیات‬ ‫از ناحیه پا زخمی و سپس به اســارت نیروهای بعثی‬ ‫درامده بود‪.‬‬ ‫وی در دوران اسارت‪ ،‬خاطرات روزانه اش را در‬ ‫تکه های کاغذ روزنامه و پاکت ســیگار مدون کرده و‬ ‫همزمان با ازادی‪ ،‬انها را در عصای خود جاسازی کرده‬ ‫‪78‬‬ ‫درباره کتاب‪ :‬کتاب «ان بیســت و سه نفر»‬ ‫خاطرات احمد یوســف زاده از دوران اســارت ‪۱۹‬‬ ‫نوجوان کرمانــی و چهار نوجوان دیگر اســت که‬ ‫در عملیات ازادســازی خرمشهر توسط ارتش بعث‬ ‫به اســارت درمی ایند‪ .‬نویســنده در ســن شــانزده‬ ‫ســالگی‪ ،‬داوطلب اعزام به جبهه می شــود و پس‬ ‫از گذرانــدن دوره امــوزش نظامی از طرف ســپاه‬ ‫کرمان و تیپ ثارالله این استان به فرماندهی حاج‬ ‫قاسم سلیمانی در جریان عملیات بیت المقدس به‬ ‫ اسارت در می اید‪ .‬نویسنده در این کتاب شرح هشت‬ ‫ماه ابتدایی اســارت و اتفاقاتی که برای این گروه‬ ‫ت و سه نفره افتاده از جمله مالقات با صدام در‬ ‫بیس ‬ ‫کاخ ریاست جمهوری عراق را روایت کرده است‪.‬‬ ‫تقریظ رهبری‪ :‬در روزهای پایانی ‪ ۹۳‬و اغازین ‪ ۹۴‬با شیرینی این نوشته شیوا‬ ‫و جذاب و هنرمندانه‪ ،‬شیرین کام شــدم و لحظه ها را با این مردان کم سال و پرهمت‬ ‫گذراندم‪ .‬به این نویســنده خــوش ذوق و به ان بیست و ســه نفر و به دســت قدرت و‬ ‫حکمتی که همه این زیبایی ها‪ ،‬پرداخته ســرپنجه معجزه گر اوست درود می فرستم‬ ‫و جبهه ســپاس بر خاک می ســایم‪ .‬یک بار دیگر کرمــان را از دریچــه این کتاب‪،‬‬ ‫انچنان که از دیرباز دیده و شناخته ام‪ ،‬دیدم و منشور هفت رنگ زیبا و درخشان ان را‬ ‫تحسین کردم‪.‬‬ ‫و با خود به ایران اورده بود‪.‬‬ ‫تقریظ رهبــری‪ :‬تاکنــون هیچ کتابــی نخوانده و هیچ ســخنی نشــنیده ام که‬ ‫صحنه های اسارت مردان ما در چنگال نامردمان بعثی عراق را‪ ،‬انچنان که در این کتاب‬ ‫است به تصویر کشیده باشد‪.‬‬ ‫این یک روایت اســتثنایی از حوادث تکان دهنده ای اســت که از سویی صبر و‬ ‫پایداری و عظمت روحی جوانمردان ما را و از ســویی دیگر پســتی و خباثت و قساوت‬ ‫نظامیان و گماشتگان صدام را‪ ،‬جزء به جزء و کلمه به کلمه در برابر چشم و دل خواننده‬ ‫می گذارد و او را مبهوت می کند‪ .‬احســاس خواننده از یک ســو شــگفتی و تحسین و‬ ‫احساس عزت است و از سویی دیگر غم و خشم و نفرت‪.‬‬ ‫درباره کتاب‪« :‬نورالدین پسر ایران» کتاب‬ ‫خاطرات سید نورالدین عافی است؛ پسری شانزده‬ ‫ساله از اهالی روســتای خنجان در حوالی تبریز در‬ ‫اذربایجان شــرقی که حضــور دفاع مقــدس را در‬ ‫گردان های خط شکن لشــکر ‪ 31‬عاشورا به عنوان‬ ‫نیروی ازاد‪ ،‬غواص و فرمانده دسته و در جبهه های‬ ‫مختلف تجربه کرده و بارها مجروح شــده اســت‪.‬‬ ‫نورالدیــن نزدیک به هشــتاد مــاه از دوران جنگ‬ ‫تحمیلی را به رغم جراحات سنگین و شهادت برادر‬ ‫کوچک ترش سید صادق در برابر چشمانش در جبهه‬ ‫مانــد و در عملیات های متعددی حضور داشــت و‬ ‫جانباز هفتاد درصد دفاع مقدس است‪.‬‬ ‫تقریظ رهبری‪ :‬این نیز یکی از زیباترین نقاشی های صفحه پرکار و اعجاز گونه‬ ‫هشت سال دفاع مقدس است‪ .‬هم راوی و هم نویسنده حقا در هنرمندی‪ ،‬سنگ تمام‬ ‫گذاشــته اند‪ .‬امیختگی این خاطرات به طنز و شــیرین زبانی که از قریحه ذاتی راوی‬ ‫برخاسته و با هنرمندی و نازک اندیشی نویســنده‪ ،‬به خوبی و پختگی در متن جا گرفته‬ ‫و نیز صراحــت و جرات راوی در بیان گوشــه هایی که عادتا در بیــان خاطره ها نگفته‬ ‫می ماند‪ ،‬از ویژگی های برجسته این کتاب است‪ .‬تنها نقصی که به نظر رسید نپرداختن‬ ‫به نقش فداکارانه همســری اســت که تلخی ها و دشــواری های زندگی با رزمنده ای‬ ‫یکدنده و مجروح و شــلوغ را به جان خریده و داوطلبانه همراهی دشوار و البته پر اجر‬ ‫با او را پذیرفته است‪.‬‬ ‫‪ -5‬دا‬ ‫درباره کتاب‪ :‬دا‪ ،‬خاطرات سیده زهرا حسینی از‬ ‫جنگ تحمیلی و اوضاع خرمشــهر در روزهای اغازین‬ ‫جنگ است‪ .‬دختری هفده ساله که با شروع جنگ در‬ ‫روز اول مهر ســال ‪ 59‬زندگی‏اش دگرگون می‏شــود‪.‬‬ ‫روایتی باورپذیر‪ ،‬با فضاسازی بی‏نظیر‪ ،‬به گونه‏ای که‬ ‫خوانندهخودشرادرخیابان‏هایشهرخرمشهرمی‏بیند‬ ‫و البته حافظه فوق‏العاده خانم حسینی‪ .‬ان چیزی که‬ ‫احترام و تحسین خواننده را برمی‏انگیزد این است که‬ ‫روای داستان کارهایی را انجام می‏دهد که دیگران از‬ ‫انجامش سر باز می‏زنند و شــاید ان کارها را کوچک و‬ ‫خوار می‏شمرند‪ .‬او برای کمک و خدمت‪ ،‬قبرستان را‬ ‫انتخاب می‏کند‪ .‬غسل و کفن و دفن شهدای جنگ‪.‬‬ ‫روز اول دچار ضعف و غش می‏شود اما‪...‬‬ ‫تقریظ رهبری‪ :‬کتاب «دا» که حقا و انصافا کتاب بســیار خوب و قابل طرح در‬ ‫سطح جهانی است‪ ،‬مربوط به بخش کوچکی از وقایع جنگ تحمیلی است و این نشان‬ ‫می دهد که هشت سال دفاع مقدس دارای ظرفیت تولید هزاران کتاب به منظور انتقال‬ ‫فرهنگ و ارزش های اسالمی و انقالبی به جامعه و جهان است‪ ...‬این کتاب در گستره‬ ‫کشور هنوز شناخته نشده است؛ در حالی که چند صد هزار تا حاال چاپ کردید‪ .‬اگر «دا»‬ ‫شــناخته شــود‪ ،‬میلیون ها نســخه از این کتاب فروش خواهد رفت و میلیون ها نفر از‬ ‫محتوای این کتاب بهره خواهند برد‪...‬‬ ‫‪ -7‬فرمانده من‬ ‫درباره کتاب‪ :‬کتاب «فرمانده من» حاوی قصه هایی از فرماندهان دفاع مقدس‬ ‫است که رحیم مخدومی‪ ،‬احمد کاوری‪ ،‬داوود امیریان‪ ،‬علی اکبر خاوری نژاد‪ ،‬حسن‬ ‫گلچین‪ ،‬هادی جمشیدیان و عباس پاسیار و… به نگارش دراورده اند‪ .‬در واقع کتاب‪،‬‬ ‫شامل ‪ ۷‬داســتان از دالورمردی های ‪ ۷‬فرمانده جنگ است‪ ،‬به زبان ‪ ۷‬رزمنده ای که از‬ ‫نزدیک با انها ارتباط داشته اند‪.‬‬ ‫«من روز عاشورا برمی گردم ‪ ،‬شب هور ‪ ،‬رمز یا زهرا سالم علیها ‪ ،‬فسیتوال انفجار و‬ ‫گلوله ‪ ،‬مثل گل سرخ ‪ ،‬عقد اسمانی و مسیح کردستان» عناوین قصه های این مجموعه‬ ‫را تشکیل می دهند‪.‬‬ ‫تقریظ رهبری‪ :‬ای ایت های خدا‪ ،‬ای معجزه های ایمان‪ ،‬ای نشانه های تعالی‬ ‫جاودانه انسان‪ ...‬ای گل های محمدی که فســاد و الودگی جهان امروز نتوانست از‬ ‫شکوفایی باز داردتان‪ ،‬برقی شدید و دنیای تاریک را روشن کردید‪ ،‬حجتی شدید بر ان‬ ‫کوتاه نظران که بالندگی انســان الهی را در عصر تســلط مادیت ناممکن می دانستید‪،‬‬ ‫خاطره مسلمانان صدر اسالم را زنده کردید و صدق و اراده و فناء فی الله را حتی پیش از‬ ‫انان به نمایش گذاشتید‪ .‬انان به نفس پیامبر و نزول پیاپی ایات قران دل را گرم و جان را‬ ‫تازه می کردند‪ .‬اما شما چه؟ حقا خلوص و تقوا را مجسم کردید و برای ان امام بحق که‬ ‫مظهر خلوص و تقوا بود سربازانی شایسته شدید ‪...‬‬ ‫‪ -9‬خداحافظ کرخه‬ ‫درباره کتاب‪« :‬لشکر خوبان» خاطرات اقای‬ ‫مهدیقلی رضایی از واحد اطالعات عملیات لشــکر‬ ‫‪ ۳۱‬عاشورا است که توســط خانم معصومه سپهری‬ ‫به رشــته تحریر درامده اســت‪ .‬در ایــن کتاب برای‬ ‫نخســتین بار از وقایع لشکر عاشــورا سخن به میان‬ ‫امده و شخصیت پردازی ملموس و موثر نویسنده از‬ ‫قهرمان داستان در مجموع شخصیت نوجوانی را به‬ ‫تصویر می کشد که خطیرترین لحظات میدان های‬ ‫حادثه و حماسه را تجربه کرده است‪.‬‬ ‫تقریظ رهبری‪ :‬این نیز بخشی از ان تصویر‬ ‫عظیم و باشکوهی اســت که ما همواره ان را از دور‬ ‫دیده و تحسین کرده و بزرگ شمرده ایم؛بی ان که از‬ ‫ریزه کاری ها و نقش های معجز اسای تشکیل دهنده‬ ‫ان و رنگ امیزی های بی نظیر جزء جزء ان به درستی خبر داشته باشیم‪ .‬این کتاب شرح‬ ‫این ریزه کاری های حیرت انگیز در بخشی از این تابلوی ماندگار و تاریخی است‪ .‬ان چه‬ ‫درباره عملیات بدر و والفجر‪ ۸‬و کربالی‪ ۵‬و کربالی‪ ۴‬و بیت المقدس‪ ۲‬و‪ ۳‬در این کتاب‬ ‫امده‪ ،‬از بخش های برجسته تر ان اســت‪ .‬همچنین مجاهدت ها در کوه های غرب؛‬ ‫در ماووت و گرده رش و قامیش و دیگر ان بلندی های سخت‪ ،‬و نیز انچه به یگان ها و‬ ‫دسته جات اطالعات و غواص مربوط می شود و نیز بخش های دیگری از ان‪ ،‬درخور‬ ‫ان است که در شکل فیلم و رمان عرضه شود‪.‬‬ ‫‪ -8‬من زنده ام‬ ‫درباره کتاب‪ :‬سی و چند روز بیشــتر از حمله رژیم بعث به ایران نگذشته بود که‬ ‫چهار نفر از دختران امام خمینی دســت نامحرمان اســیر شــدند! «بنات الخمینی»‬ ‫عنوانی بود که ســربازان صدام به چهار بانوی امدادگر ایرانی داده بودند‪ .‬کتاب «من‬ ‫زنده ام» خاطرات دوران چهار ساله اسارت خانم معصومه اباد در زندان های رژیم بعث‬ ‫صدام است‪ .‬روایت کتاب از دوران کودکی نویسنده اغاز و با بیان بخش های مهمی از‬ ‫نوجوانی وی ادامه پیدا می کند‪ .‬کتاب‪ ،‬با بیان نقش و تاثیر انقالب اسالمی بر زندگی‬ ‫و شخصیت خانم اباد به دوره دفاع مقدس‪ ،‬اسارت و ازادی او و سه بانوی ازاده دیگر‪،‬‬ ‫به پایان می رسد‪.‬‬ ‫تقریظ رهبری‪ :‬کتاب را با احســاس دوگانه اندوه و افتخار و گاه از پشــت پرده‬ ‫مجسم کردن‬ ‫اشک خواندم و بر ان صبر و همت و پاکی و صفا‪ ،‬و بر این هنرمندی در ّ‬ ‫زیبایی ها و زشــتی ها و رنج ها و شــادی ها افرین گفتم‪ .‬گنجینه یادهــا و خاطره های‬ ‫مجاهدان و ازادگان‪ ،‬ذخیره عظیم و ارزشــمندی اســت که تاریخ را پربار و درس ها و‬ ‫اموختنی ها را پرشمار می کند‪ .‬خدمت بزرگی است انها را از ذهن ها و حافظه ها بیرون‬ ‫کشیدن و به قلم و هنر و نمایش ســپردن‪ .‬این نیز از نوشته هایی است که ترجمه اش‬ ‫الزم است‪ .‬به چهار بانوی قهرمان این کتاب به ویژه نویسنده و راوی هنرمند ان سالم‬ ‫می فرستم‪.‬‬ ‫‪ -10‬خط فکه‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫درباره کتــاب‪ :‬این کتــاب با عنــوان «خط‬ ‫فکه»‪ ،‬یادداشــت های شهید ســیدمحمد شکری‬ ‫از جبهه های فکــه‪ ،‬مهران‪ ،‬فاو و شــلمچه را در بر‬ ‫می گیرد کــه در زمان حیات ان شــهید و در روزها و‬ ‫لحظه های باقیمانده تا عروج ملکوتی اش در پشت‬ ‫خاکریزها نوشــته شــده است‪ .‬شــهید سیدمحمد‬ ‫شکری(امدادگر) سال ‪1365‬در بحبوحه نبردهایی‬ ‫که در جبهه های جنگ تحمیلــی رژیم بعثی عراق‬ ‫علیه ایران اسالمی جریان داشته به شهادت رسیده‬ ‫و یادداشت هایش از مشــاهدات او در میدان های‬ ‫نبرد به عنوان اسنادی ارزشمند برای نسل های بعدی‬ ‫به یادگار مانده است‪.‬‬ ‫تقریظ رهبری‪ :‬این سندی ارزشمند از اوضاع‬ ‫جبهه و خوی و خصلت بسیج است‪ .‬این حرف ها برای مردم دنیای مادی و ظلمانی‪،‬‬ ‫قابل فهم و درک نیســت‪ ،‬اگر چه سراسر هشــت ســال دفاع مقدس از ان پر است‪،‬‬ ‫نگارش روان و روشن و موشکاف این نوشته بر ارزش سندی ان می افزاید‪ ،‬و شهید عزیز‬ ‫نویسند ه این خاطرات با این نوشته نیز بخشی از فضای مصفّای روح بسیجی را مجسم‬ ‫می کند‪ ،..‬رحمت خدا بر روان پاکش باد‪ ...‬این از جمل ه نوشته هایی است که حتما باید‬ ‫به زبان های دیگر ترجم ه شود‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫درباره کتاب‪ :‬کتاب خداحافظ کرخه نوشــته‬ ‫داوود امیریان است‪ .‬کتاب از ‪ 4‬بخش تشکیل شده‬ ‫است و هر بخش شامل چند فصل‪ .‬موضوع این کتاب‬ ‫جنگ ایران و عراق اســت‪ .‬هرفصل ایــن کتاب به‬ ‫موضوعی خاص اشاره دارد و به طور سلسله وار پشت‬ ‫سر هم می ایند و یک داستان را شکل می دهند‪ .‬ابتدا‬ ‫از جریان اعزام شروع می شود و ســپس به اردوگاه و‬ ‫جریان حمالت و عملیات ها و در انتها بازگشت به خانه‬ ‫است‪ .‬نویسنده بیشتر از انکه در پی معرفی نام و اعتبار‬ ‫افراد در جبهه های جنگ باشد‪ ،‬به بیان خصوصیات‬ ‫رفتاری و اخالقی انها پرداخته است‪ .‬داستان به زبان‬ ‫شیرین و ساده برای نوجوانان نوشته شده است‪.‬‬ ‫تقریظرهبری‪:‬اینکتابشیرین و ساده‪ ،‬زندگی‬ ‫و احساس و جهت گیری های بسیجی را به خوبی تشریح می کند‪ .‬نویسنده‪ ،‬که خود یک‬ ‫بسیجی با همه بار فرهنگی این کلمه است‪ ،‬با بیان بعضی از جزئیات به ظاهر کم اهمیت‪،‬‬ ‫ان امر مهم را تصویر و ترسیم کرده اســت‪ .‬با اینکه جوانی کم سن و سال است‪ ،‬بسی‬ ‫پخته تر از عمر خود می نویســد و می اندیشــد‪ .‬گاه در نقل حوادث‪ ،‬تسلسل طبیعی و‬ ‫منطقی رعایت نشــده اســت‪ .‬باری این یکی از کتاب های خیلی خــوب در مجموعه‬ ‫خاطره هاست‪.‬‬ ‫‪ -6‬لشکر خوبان‬ ‫‪79‬‬ ‫انتخاب های خوب‬ ‫ستاره هایی که به جای مناسبی رفته اند‬ ‫شــاید هنوز خیلی زود باشــد که در این بــاره صحبت‬ ‫کرد اما بعضی نقل وانتقاالت در همین زمان ممکن نشان‬ ‫داده اند که در فوتبال جهان‪ ،‬انتقال موفق لقب می گیرند‪،‬‬ ‫خیلی ها بودند که دوباره احیا شده اند و دارند به عنوان یک‬ ‫ستاره می درخشند‪ ،‬خیلی ها بودند که دارند با درخشش خود‬ ‫در جایی تازه می درخشند‪ ،‬در همین ابتدای فصل نگاهی‬ ‫داریم به چند انتخاب خوب در فوتبال جهان‪...‬‬ ‫پپ گواردیوال‬ ‫سر الکس فرگوســن‪ ،‬مثل همیشــه در اولدترافورد‬ ‫حاضر بود و طبیعتا مشتاق برتری شیاطین سرخ‪ .‬با این حال‬ ‫شکست یونایتدی ها نیز باعث نشد تا او پس از اتمام بازی‬ ‫برای تبریک گفتن به گواردیوال صبر نکند‪ .‬به ادعای سان‪،‬‬ ‫فرگوسن به قدری تحت تاثیر بازی شاگردان پپ قرار گرفته‬ ‫بود که منتظر گواردیوال ماند تا مصاحبه های تلویزیونی اش‬ ‫تمام شده و به وی شخصا تبریک بگوید‪ .‬سرالکس فرگوسن‬ ‫تنها کسی نیست که این روزها گواردیوال را تحسین می کند‪،‬‬ ‫او که در بایرن مونیخ به رغم جام های زیادی که می گرفت‬ ‫منتقد هم زیاد داشــت‪ ،‬در منچستر ســیتی تیمی مطابق‬ ‫میلش ساخته‪ ،‬تیمش پشت سر هم می برد و مهم تر اینکه‬ ‫بسیار خوب و تماشاگر پسند بازی می کند‪ .‬این همه دلیل‬ ‫خوبی اســت که به این جمع بندی برسیم که هم گواردیوال‬ ‫و هم منچستر سیتی انتخاب خوبی داشته اند‪ .‬هر چند خود‬ ‫گواردیوال ترجیح می دهد هنوز فروتنی کند و بگوید تیمش‬ ‫جای کار بیشــتری دارد‪ «:‬باید در برخی زمینه ها پیشرفت‬ ‫کنیم‪ .‬گرچه در صدر جدول لیگ برتر هســتیم اما نمایش‬ ‫ما در این شش دیدار نشــان داد هنوز از کیفیت الزم برای‬ ‫قهرمانی برخوردار نیستیم‪».‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫انتونیو کونته‬ ‫کونتــه هــم به عنــوان یــک شکســت خورده بــه‬ ‫استمفورد بریچ امد‪ .‬تیم ملی ایتالیا در یورو ‪ 2016‬روزهای‬ ‫چندان خوبی را پشت سر نگذاشت و این سرمربی که پیش‬ ‫از تورنمنت تیم خودش را انتخاب کرده بود‪ ،‬به عنوان یک‬ ‫فاتح سرمربی چلسی نشد‪ ،‬اما شــروع کونته هم با چلسی‬ ‫عالی بود‪ .‬او که در یوونتوس و تیم ملی ایتالیا نشــان داده‬ ‫بود یک مربــی باهوش اســت و راه تیم ســاختن را خوب‬ ‫می داند‪ ،‬اولین گام ها را برای ترمیم چلســی ســاخت و با‬ ‫خرید هایی مثل کانته و داوید لوییز ابتدا بنیه دفاعی تیمش‬ ‫را تقویت کرد و پس از ان با باتشوایی حمله تیمش را رویایی‬ ‫کرد اما شــاید بزرگترین هدیه کونته به چلسی هیچ کدام از‬ ‫اینها نباشــد‪ .‬او در همین زمان کم‪ ،‬ستارگانی از چلسی که‬ ‫کم فروغ بودند را دوباره احیا کرد و بازیکنانی مانند ادن ازار‬ ‫و دیه گو کاستا را تبدیل به ســتاره های تیمش کرد‪ .‬کونته‬ ‫و چلســی هم اکنون هم از بهترین های لیگ برتر هســتند‬ ‫هر چند خودش ترجیح می دهد درگیر این مســائل نشود‪:‬‬ ‫«دوســت ندارم در مورد مدعیان قهرمانــی صحبت کنم‪.‬‬ ‫فصل گذشته به ما نشــان داد که یک تیم می تواند مدعی‬ ‫نباشد اما به قهرمانی برسد‪».‬‬ ‫گونزالو ایگواین‬ ‫مهاجم ارژانتینی که انتقالش به تورین برای یوونتوس‬ ‫‪ 90‬میلیون یورو هزینه داشــت‪ ،‬در بــدو ورودش به خاطر‬ ‫داشــتن اضافه وزن مــورد انتقاد واقع می شــد‪ ،‬اما هر چه‬ ‫گذشت اماده تر شــد و در کنار هم تیمی و هموطنش پائولو‬ ‫دیبــاال زوج خطرناکــی را در خــط حمله بانوی پیر شــکل‬ ‫داده اند‪ .‬ایگو این درباره حضور در یوونتوس می گوید‪« :‬من‬ ‫همیشه اسوده خاطر بوده ام‪ .‬برای من مهمترین چیز این‬ ‫است که تیم پیروز شود‪ .‬خوشبختانه دارم گل هم می زنم‪.‬‬ ‫اینها اولین بازی هایی هستند که ما کنار هم انجام می دهیم‬ ‫و هنوز زمان زیادی داریم تا درک متقابل مان از بازی یکدیگر‬ ‫را باال ببریم و با هم هماهنگ شویم‪ .‬البته من همین االن‬ ‫هم توانسته ام خودم را به خوبی با دیباال هماهنگ کنم‪ .‬از‬ ‫اینکه به یوونتوس پیوسته ام خوشحالم‪».‬‬ ‫او ان قــدر خوش درخشــیده که هموطنــش هرنان‬ ‫کرسپو حتی او را با ارزش تر از پل پوگبا می داند‪« :‬هیچ چیز‬ ‫ارزشــمندی در دنیا‪ ،‬خصوصا در فوتبال رایگان نیســت‪.‬‬ ‫اگر یوونتوس حاضر به پرداخت چنیــن مبلغی برای خرید‬ ‫ایگواین شــده‪ ،‬این بدان معناســت که حتما ارزش ان را‬ ‫داشته اســت‪ .‬از نظر من‪ ،‬پرداخت ‪ 90‬میلیون یورو برای‬ ‫مهاجمی که قادر اســت در طول یک فصل ‪ 36‬گل به ثمر‬ ‫برســاند‪ ،‬از پرداخت ‪ 105‬میلیــون یورو بــرای خرید یک‬ ‫بازیکن خط میانی مثل پوگبا منطقی تر است‪».‬‬ ‫زالتان‬ ‫زالتان ابراهیموویچ می توانســت االن در لیگ برتر‬ ‫انگلیس صدرنشــین جدول گلزنان نباشــد و بــه جای ان‬ ‫در یک لیگ درجــه ‪ 3‬مثل قطر یا امریکا پــول پارو کند اما‬ ‫زالتان بهترین انتخاب ممکــن را انجام داد و به باشــگاه‬ ‫منچســتر یونایتد پیوســت و تا به این جای کار هم بســیار‬ ‫خوش درخشــیده اســت‪.‬به عنوان مثال به رغم شکســت‬ ‫منچســتریونایتد در دربی برابر منچسترســیتی‪ ،‬زالتان به‬ ‫یک رکورد رویایی دســت پیدا کرد‪ .‬زالتان تبدیل به اولین‬ ‫بازیکنی شد که در هفت دربی مشــهور فوتبال اروپا موفق‬ ‫به گلزنی شده است‪.‬‬ ‫زالتان برای بارسلونا در مقابل رئال مادرید‪ ،‬بارسلونا‬ ‫برابــر اســپانیول‪ ،‬اینتر برابر میــان‪ ،‬میالن برابــر اینتر‪،‬‬ ‫یوونتوس برابر اینتر و همچنین اینتر برابر یوونتوس گلزنی‬ ‫کرده است‪.‬شروع این مهاجم سوئدی ان قدر خوب بود که‬ ‫منچســتری ها به دنبال تمدید قراردادش هستند‪ .‬قرارداد‬ ‫فعلی زالتان تا پایان فصــل جاری اعتبــار دارد و بندی در‬ ‫ان وجود دارد کــه یونایتــد می تواند ان را تــا پایان فصل‬ ‫‪ 2017-18‬تمدیــد کنــد‪ .‬حــاال میــرر مدعــی شــد کــه‬ ‫منچســتریونایتد می خواهــد یک فصل دیگر هــم به این‬ ‫مدت اضافه کند و مهاجم ســوئدی را تا سن ‪ 38‬سالگی در‬ ‫اولدترافورد حفظ کند‪.‬‬ ‫ماریو بالوتلی‬ ‫پسر بد فوتبال عاقبت از روزهای بد فرار کرد‪ .‬مهاجم‬ ‫ایتالیایی سال ‪ 2014‬از میالن به لیورپول پیوست ولی در‬ ‫فصل اولش نتوانست درخششــی در این باشگاه باشد‪ .‬او‬ ‫فصل دوم را قرضی در میالن سپری کرد ولی لیورپول برای‬ ‫فصل سوم عذر او را خواست و سوپرماریو راهی نیس فرانسه‬ ‫شد‪.‬البته جریان به همین ســادگی نیست‪ ،‬بالوتلی قبل از‬ ‫پیوستن به باشگاه فرانسوی‪ ،‬کلی جواب منفی از تیم های‬ ‫مختلف شنید و خیلی تیم های کوچک به این ستاره سابق‬ ‫فوتبال جهان گفتند که او را نمی خواهند‪ ...‬اما بالوتلی در‬ ‫همان بازی اول جواب محکمی به همه تیم هایی که او را‬ ‫نمی خواستند داد‪ .‬بالوتلی در اولین بازی اش برای نیس در‬ ‫دقیقه ‪ 7‬موفق شد اولین گلش را به ثمر برساند‪ .‬او همچنین‬ ‫در دقیقه ‪ 78‬نیز موفق شــد گل دومش را به ثمر برساند تا‬ ‫شروعی بسیار خوب در این باشگاه داشته باشد و امیدوار به‬ ‫اینده برای بازگشت به روزهای خوب فوتبالش بجنگد‪ .‬نیس‬ ‫در نهایت موفق شد ‪ 2-3‬مارسی را شکست دهد‪.‬‬ ‫مانه‬ ‫همه می دانســتند این مهاجم سیه چرده خیلی خوب‬ ‫است اما این سوال را مطرح می کردند که ایا به اندازه ای که‬ ‫پول گرفته می ارزد؟ ســادیو مانه با امضای قراردادی قابل‬ ‫توجه به ارزش ‪ 30‬میلیون پوند راهی لیورپول شد و توانست‬ ‫خــودش را به عنوان ســومین بازیکــن گران قیمت تاریخ‬ ‫باشگاه معرفی کند‪.‬او خیلی زود نشان داد که یک انتخاب‬ ‫خوب از سوی یورگن کلوپ برای لیورپول بوده و خیلی زود‬ ‫این مربی المانی را وادار به تمجید از خود کرد‪ «:‬من واقعا از‬ ‫مانه خوشم می اید ولی فقط به خاطر دو –سه بازی نیست که‬ ‫به او عالقه مند هستم‪ .‬ما از کیفیت و سبک بازی او اطالع‬ ‫داشتیم که او را خریدیم‪ .‬اینطور نیست که هر روز خودمان‬ ‫را پشت خرید او پنهان کنیم‪».‬‬ ‫مانه ســنگالی هم از حضور در انفیلد راضی اســت‪:‬‬ ‫«باشــگاه های زیادی خواهان جذب مــن بودند‪ ،‬نه فقط‬ ‫منچستریونایتد ولی به محض اینکه متوجه شدم لیورپول‬ ‫هم من را می خواهد‪ ،‬به نظرم امد که باشــگاهی مناسب با‬ ‫مربی مناسب خواهان جذب من اســت‪ .‬حضورم در اینجا‬ ‫انتخاب درســتی بــود‪ .‬من متوجــه بزرگی باشــگاه و روند‬ ‫پیشرفت خودم در حال حاضر هستم‪».‬‬ ‫روایت ناتمام‬ ‫پنهان زیر باران‬ ‫خاطراتی از شهید سرلشکر خلبان منصور ستاری‬ ‫چاپ دهم کتاب خاطرات سردار ناصری‬ ‫کتاب «روایت ناتمام» نوشــته رضا رسولی به شهید سرلشــکر خلبان منصور ستاری‬ ‫از فرماندهان نیروی هوایی ارتش جمهوری اســامی ایران می پردازد‪.‬این کتاب حاصل‬ ‫گفت وگوی نویســنده با خانواده‪ ،‬دوســتان و همرزمــان فرماندهان نیــروی هوایی ارتش‬ ‫جمهوری اسالمی ایران است که انتشارات روایت فتح ان را در سیزدهمین جلد از مجموعه‬ ‫«از چشم ها» ی خود منتشر کرده است‪.‬‬ ‫در ابتدای کتاب نثری از منصور ســتاری امده که در ان خود را معرفی می کند اما این‬ ‫معرفی‪ ،‬روایتی است که در پایان ناتمام می ماند‪ .‬در سطرهای پایانی این متن می خوانیم‪:‬‬ ‫«من یک برادری دارم به نام محمد پسر بســیار خوبی است‪ .‬یک انسان واقعا خاص‪ .‬االن‬ ‫هم هیچ چیز نــدارد‪ ،‬اما همه چیز دارد‪ .‬تمــام دارایی اش دو ریال نمی ارزد‪ ،‬اما ادم بســیار‬ ‫خوبی اســت‪ .‬او عالم را دارد‪ .‬او یکبار امد نشســت به حــرف زدن که شــما نمی دانید این‬ ‫سید ـ امام خمینی ـ چه سید خوبی اســت‪ .‬تعریف می کرد‪ .‬می گفت وقتی اقا را از قم سوار‬ ‫ماشین کردند که ببرند‪ ،‬در راه که می روند‪ ،‬وقت نماز می شــود‪ .‬همان موقع ماشین خراب‬ ‫می شود اقا پیاده می شود و می گوید حاال ماشین چه شده اســت؟ می گویند خراب است و‬ ‫باید درستش کنیم‪ .‬اقا می رود می ایســتد به نماز‪ .‬وقتی نماز اقا تمام می شود‪ ،‬ماشین اینها‬ ‫هم درست می شود‪ .‬ان وقت اقا را سوار می کنند می اورند تهران‪ .‬این را سه چهار سال بعد از‬ ‫ماجرای تبعید امام برای ما تعریف کرد‪ .‬این برادر ما هم سواد انچنانی نداشت‪ .‬در نجف اباد‬ ‫یک کار جزء داشت اما وقتی روح باشد‪ ،‬به اندازه فکر خودش برداشت می کند‪ .‬هنوز که هنوز‬ ‫است وقتی ســخنرانی های امام را گوش می کنی‪ ،‬متاثر می شوی‪ .‬سی دفعه هم که گوش‬ ‫می کنی‪ ،‬باز دوست داری بشنوی‪ .‬صدای امام را چه کسی ان زمان شنید؟‪»...‬‬ ‫خاطرات سردار «علی ناصری» یکی از فرماندهان هشت سال دفاع مقدس است که با‬ ‫تدوین «سیدقاسم یاحسینی» توسط سوره مهر برای یازدهمین بار منتشر شده است‪ .‬راوی‬ ‫ت عملیات لشکر هفت ولیعصر(عج)‪ ،‬جانشین‬ ‫خاطرات‪ ،‬سردار علی ناصری مسئول اطالعا ‬ ‫ت عملیات قرارگاه کربال‪ ،‬فرمانده تیپ ‪ 6‬امام حســن عسگری (ع) و جانشین‬ ‫مرکز اطالعا ‬ ‫قرارگاه نصر بوده که سرانجام در تیرماه سال ‪ 1385‬بازنشسته شده و خاطرات وی که حاصل‬ ‫ماه ها گفت وگو و مصاحبه های طوالنی او با گرداورنده کتاب (سید قاسم یاحسینی) است‪.‬‬ ‫برای تدوین این کتاب حدود ‪ 70‬ساعت مصاحبه با سردار ناصری انجام شد‪ .‬محتوای این‬ ‫کتاب دربرگیرنده دوران کودکی و نوجوانی ناصری در جاهای مختلف اهواز و روســتاهای‬ ‫حومه است‪ .‬پیروزی انقالب اسالمی‪ ،‬جذب ایشان به سپاه‪ ،‬شروع جنگ تحمیلی و حضور‬ ‫ایشان در جنگ و مخصوصا قرارگاه سری نصرت از دیگر بخش های کتاب است‪ .‬ناصری بعد‬ ‫از عملیات خیبر و قبل از عملیات بدر به اسارت درمی اید و با نام مستعار اسیر عراق بوده و هر‬ ‫لحظه احتمال این بوده که نامش فاش شود و جانش به خطر بیفتد‪ .‬سرانجام پس از ‪ 10‬سال‬ ‫دوری از وطن‪ ،‬به عنوان ازاده ای سرافراز به ایران برمی گردد‪ .‬در مجموع کتاب جالبی است‬ ‫که نکات ناگفته و بیان نشده ای از هشت سال جنگ تحمیلی را روایت می کند‪ .‬در مقدمه این‬ ‫کتاب امده است‪« :‬این کتاب خاطرات مرد بلندباالیی است که اشنای ایل مردان روزگار خود‬ ‫است‪ ،‬اما پیش از همه ما این نیزارهای هور هستند که او را می شناسند و حتی نام کوچکش را‬ ‫می دانند‪ .‬این ابراه های باریک و پیچ در پیچ هستند که نگاه تیزبین او را در البه الی چوالن ها‬ ‫نگه داشته اند‪ ،‬تا روزی گواهی بدهند که مردی تنها و جسور این اب گرفتگی های مرموز را‬ ‫در مه و در شرجی‪ ،‬وجب به وجب شناسایی کرده است‪...‬‬ ‫وصل با واژه های تازه‬ ‫ابتدای مهر سالروز تولد‬ ‫حسین منزوی است‬ ‫اول مهر که می شــود‪ ،‬غــزل معاصر فارســی یاد او‬ ‫می افتد‪ ،‬یاد حسین منزوی‪ ...‬اوشاعری است که نامش با‬ ‫عشق در امیخته‪« .‬نام من عشق است‪ ،‬ایا می شناسیدم؟»‬ ‫عشق در اثار او که اغلب غزل است‪ ،‬چنان زنده و پویاست‬ ‫که منزوی را به «شاعر همیشگی عشق» بدل کرده است‪ .‬او‬ ‫خود درباره عشق در غزل می گوید‪« :‬هرچند پایگاه تغزل را‬ ‫عشق و عاشقی دانسته اند‪ ،‬ولی به گمان من‪ ،‬تغزل می تواند‬ ‫هر نوع حدیث نفســی را در بربگیرد‪ ،‬حتــی اگر اجتماعی‬ ‫و عرفانی باشــد‪ ».‬با این حال‪ ،‬حســین منزوی بی تردید از‬ ‫قله های غزل معاصر فارسی به شــمار می اید‪.‬شاید بتوان‬ ‫غزل منزوی را سراغازی در امروزی کردن عشقی دانست که‬ ‫سال ها بود به تقلید از استاد مسلم زبان و برترین غزلسرای‬ ‫همه دوران‪ ،‬یعنی حافظ‪ ،‬عشق را هنوز در میان کجاوه ها‬ ‫میان بیابان ها می جست‪ ،‬مجنون شــعر منزوی اما ان قدر‬ ‫امروزی است‪ ،‬ان قدر در دسترس است که می توانیم او را‬ ‫در همین حوالی خودمان پیدایش کنیم‪ ،‬گویی شاعر با همه‬ ‫فخری که در کلماتش وجــود دارد‪ ،‬برای بچه های همین‬ ‫دوران مشق نوشته نه از روی شاهکارهای بزرگان‪.‬‬ ‫در شــعر منــزوی صمیمیتــی وجــود دارد کــه برای‬ ‫هرکســی دلنشــین اســت‪ ،‬این صمیمیت هم از نظر فرم‬ ‫انتخابــی می تواند مورد توجــه قرار بگیرد‪ ،‬غــزل در میان‬ ‫همه قالب های شعر فارســی‪ ،‬لطیف ترین قالب محسوب‬ ‫می شــود‪.‬غزل چــون در اســاس بــرای شــعر عاشــقانه‬ ‫متولدشــده‪ ،‬نمی تواند مظروفی برای شــعر غیرصمیمی‬ ‫باشــد‪ ،‬منزوی در این ظرف هم کلماتــی را می ریخت که‬ ‫خاصیت خاص خودش را داشــت‪ ،‬کلمات او امروزی بود‪.‬‬ ‫منزوی از ان دست شاعران و غزلسرایانی است که هم هویت‬ ‫واژگانی و معنایی روزگار معاصر را دریافته و هم توانسته از‬ ‫تاریخ اصیل این قالب برای پشــتوانه نوشــتار امروزش در‬ ‫قالب غزل استفاده ببرد‪ .‬او ضمن وفاداری به ساختار سنتی‬ ‫غزل‪ ،‬در زبان و دایــره واژگان نواوری های دل نشــینی را‬ ‫رقم زد که هم در این قالب خوش نشســتند‪ .‬تالش منزوی‬ ‫در به دســت دادن ترکیب تازه از غزل‪ ،‬نیازمند واژه های نو‬ ‫بوده است‪ .‬او واژه های شعر خود را از دیوان های شاعران‬ ‫سلف انتخاب نمی کرد بلکه به توصیه نیما انها را در طبیعت‬ ‫و کوچه های شهر می یافت‪ .‬حسین منزوی را می توان یکی‬ ‫از ان شاعرانی دانست که فضای شــعر معاصر را به خوبی‬ ‫می شناخت و تسلط خوبی به شعر کالسیک داشت اما وی‬ ‫هرگز خود را به هیچ یک از این دو محدود نکرد‪ ،‬شاید برای‬ ‫همین باشد که نه شعر از چارچوب ها خارج می شود ونه بوی‬ ‫کهنگی و تاریخ مصرف گذشتگی می دهد‪ .‬البته نواوری در‬ ‫غزل فارسی پیش از منزوی در شعر بزرگانی چون شهریار و‬ ‫سایه هم دیده می شود اما تفاوت شــعر منزوی با شهریار و‬ ‫طیف غزل پردازان سنتی‪ ،‬در تصویرافرینی های نو و بافت‬ ‫نرم تغزل به لحن صمیمانه اســت‪ ،‬این گونه است که شعر‬ ‫منزوی همواره بوی امروز می دهد‪ ،‬جایش همیشــه خالی‬ ‫است‪ ،‬کاش بیشــتر بود و بیشــتر می افزود براین گنجینه‬ ‫شــعرش‪،‬گنجینه ای که بهتریــن تعریف را خــودش داده‬ ‫است‪« :‬ما وصل را با واژه هایی تازه معنا می کنیم‪.»...‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫تغییر چهره‬ ‫تروریسم از‬ ‫نگاه اکسپرس‬ ‫هنر دروغ‬ ‫گفتن و‬ ‫اکونومیست‬ ‫اشپیگل به‬ ‫روزهای اخر‬ ‫صدراعظم های‬ ‫المان پرداخته‬ ‫است‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪81‬‬ ‫بازار‬ ‫حمایت بانک انصار از سومین دوره‬ ‫ماراتن برنامه نویسی تلفن همراه‬ ‫بــا حمایــت بانــک انصــار ســومین دوره ماراتــن‬ ‫برنامه نویسی تلفن همراه برگزار شد‬ ‫بــا حمایــت بانک انصــار ســومین دوره ماراتــن‬ ‫برنامه نویســی تلفن همــراه با هدف ایجــاد فرصت های‬ ‫اموزشــی و تجاری خــاق‪ ،‬معرفــی الگوهــای رفتاری‬ ‫حرفه ای‪ ،‬شناســایی توانمندی ها و هدایت استعدادهای‬ ‫حوزه برنامه نویســی از تاریخ ‪ 18‬لغایت ‪ 20‬شهریور ‪1395‬‬ ‫در محل دانشگاه شریف برگزار شد‪.‬‬ ‫به گــزارش اداره کل بازاریابی و تبلیغــات‪ ،‬در ایین‬ ‫اختتامیــه این همایــش اقای رضــازاده معــاون فناوری‬ ‫اطالعات و ارتباطات این ماراتن را بسیار با اهمیت خواند و‬ ‫گفت‪« :‬در کسب و کار دوران کنونی‪ ،‬زمان اهمیت زیادی‬ ‫دارد و سرعت رشد تکنولوژی ها نیازمند استفاده پرشتاب از‬ ‫توانمندی های مجازی است‪».‬‬ ‫وی در ادامــه فنــاوری اطالعــات و ارتباطــات را‬ ‫مهمترین زیرســاخت بانکداری نوین خواند و اســتفاده از‬ ‫دانش مربوطه را بــرای همه فعاالن ایــن عرصه الزام اور‬ ‫خواند‪.‬‬ ‫معاون فنــاوری اطالعات و ارتباطــات بانک انصار‬ ‫اســتفاده از تلفن همراه را یکی از رایج ترین فعالیت های‬ ‫عصر حاضر دانست و گفت‪« :‬استفاده از این ابزار با نصب‬ ‫نرم افزارهای مختلف و اپلیکیشــن ها دنیای کسب وکار را‬ ‫به شکل بی سابقه ای دگرگون کرده است‪ ».‬وی در پایان‬ ‫گفت‪« :‬بانک انصار به عنوان یک ســازمان دانش محور‪،‬‬ ‫یکی از سیاســت های راهبردی خود را ایجاد بســترهای‬ ‫مناســب ارتباطی با دانشــگاه ها و مراکز امــوزش عالی و‬ ‫حمایت از انجام امور تحقیقاتی و پژوهشی با هدف افزایش‬ ‫بهره وری‪ ،‬توسعه سرمایه فکری‪ ،‬توســعه دانش در نظام‬ ‫بانکی‪ ،‬بهبود وضعیت کارافرینی در کشور و کاربردی کردن‬ ‫نتایج تحقیقات دانشگاهی قرار داده است‪».‬‬ ‫گفتنی اســت؛ مرکز مطالعات و نواوری بانک انصار‬ ‫به منظور تحقق چشــم انداز و اهداف بانک در حوزه های‬ ‫پژوهشــی‪ ،‬انجام طرح هــای تحقیقاتی در قالب کســر‬ ‫خدمت ســربازی‪ ،‬حمایت از پایان نامه های دانشجویی و‬ ‫طرح جایگزین خدمت نخبگان را در دســتورکار خود قرار‬ ‫داده است‪.‬‬ ‫راستای گسترش فعالیت های بین المللی انجام شد‬ ‫بازار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫گشایش ‪ 225‬فقره اعتبار اسنادی ارزی در بانک دی‬ ‫از ابتدای سال‬ ‫بانک دی در پنج ماهه سال ‪ 95‬تعداد ‪ 225‬فقره اعتبار اسنادی گشایش کرده است‪.‬‬ ‫به گزارش اداره کل روابط عمومی بانک دی‪ ،‬علیرضا عاطفی فر‪ ،‬سرپرســت بانک دی‬ ‫در گفت وگویی با اشــاره به اینکه در حال حاضر بانک دی در بخش امــور بین الملل و ارزی‪،‬‬ ‫خدمات گشایش اعتبارات و بروات اسنادی ارزی دیداری و مدت دار و همچنین صدور انواع‬ ‫ضمانتنامه های ارزی‪ ،‬خرید و فروش ارز و ارسال حوالجات ارزی را ارائه می دهد‪ ،‬اظهار کرد‪:‬‬ ‫«از ابتدای سال ‪ 95‬تا کنون تعداد ‪ 225‬فقره اعتبار اسنادی معادل ‪ 97‬میلیون دالر در این بانک‬ ‫گشایش یافته که یکی از مهمترین دستاوردهای بانک دی پس از اخذ مجوز مرحله دوم ارزی‬ ‫محسوب می شود‪».‬‬ ‫وی همچنین درباره حواله های ارزی گفت‪« :‬از ابتدای سال تاکنون تعداد ‪ 2397‬فقره‬ ‫حواله ارزی بازرگانی و غیر بازرگانی معادل ‪ 716‬میلیون دالر صادره به کشورهای دیگر انجام‬ ‫شده است‪».‬‬ ‫عاطفی فر در مجموع گردش فعالیت های ارزی بانک دی را بالغ بر ‪ 800‬میلیون دالر در‬ ‫پنج ماهه امسال عنوان و خاطرنشــان کرد‪« :‬طبق گزارش های دریافت شده از معاونت امور‬ ‫بین الملل و ارزی‪ ،‬شعب پیشــرو بانک در دســتیابی به اهداف این حوزه‪ ،‬باغ فردوس‪ ،‬وزرا و‬ ‫مرکزی بوده اند که امیدواریم به زودی بتوان با اعطای مجوز انجام فعالیت های ارزی به شعب‬ ‫دیگر‪ ،‬شاهد رشد بیشتر و پیشرو بودن در تمام شعب بانک دی باشیم‪».‬‬ ‫سرپرست بانک دی با قدردانی از فعالیت های شرکت صرافی دی که در این مدت‪ ،‬سبد‬ ‫کاالی بانک دی در بخش ارزی را با خرید و فروش حواله ارز مشــتری بــا حداقل قیمت بازار‬ ‫تکمیل کرده است‪ ،‬گفت‪« :‬امیدواریم به زودی با اخذ مجوز مرحله سوم فعالیت های ارزی در‬ ‫ماه های اتی‪ ،‬تسهیالت کوتاه مدت و میان مدت ارزی نیز به مشتریان ارائه دهیم‪».‬‬ ‫بازار‬ ‫مدیرعامل موسسه اعتباری ثامن در جمع مدیران‬ ‫منطقه پنج اعالم کرد‬ ‫سوداوری هر شعبه از‬ ‫اهداف راهبردی «ثامن»‬ ‫مدیرعامل موسسه اعتباری ثامن پیگیری وصول مطالبات را اولویت اصلی کارکنان اعالم‬ ‫کرد و گفت‪« :‬در حال برنامه ریزی برای تبدیل مطالبات معوق به دارایی های مولد هستیم تا‬ ‫تسهیالت دهی به نحوی باشد که معوق نشود‪».‬‬ ‫به گزارش روابط عمومی موسسه اعتباری ثامن‪ ،‬محمدابراهیم پورزرندی با بیان مطالب‬ ‫فوق در جمع مدیران منطقه پنج‪ ،‬روسای شعب حوزه های فارس و بنادر گفت‪« :‬باتوجه به اینکه‬ ‫در حال گذراندن مراحل دریافت مجوز از بانک مرکزی هســتیم‪ ،‬در این مرحله رعایت نسبت‬ ‫مطالبات به تسهیالت و نرخ سود سپرده باتوجه به الزامات بانک مرکزی ضروری است‪».‬‬ ‫پورزرندی با تاکید بر مشتری مداری تصریح کرد‪« :‬حفظ مشتریان موسسه باید در اولویت‬ ‫قرارگیرد و کارکنان باید تالش کنند مشــتریان بانک با روش های متنوع حفظ شوند و کارکنان‬ ‫تنها به فکر جذب مشتری به روش افزایش نرخ سود سپرده نباشند‪ ،‬چراکه این مساله با قوانین‬ ‫بانک مرکزی منافات دارد و امکان پذیر نیست‪».‬‬ ‫مدیرعامل موسســه اعتباری ثامن با اعــام خبر ایجاد معاونــت بین الملل گفت‪« :‬در‬ ‫راستای الزامات بانک مرکزی‪ ،‬هم اکنون کمیته های ریسک‪ ،‬حسابرسی‪ ،‬راهبردی و پولشویی‬ ‫در شرف تشکیل هستند‪.‬همچنین شرکت های جدیدی در راستای زنجیره خدمات ارزش در‬ ‫حال تشکیل و مجوزهای اولیه از سوی هیات مدیره اخذ شده است‪».‬‬ ‫وی با اشاره به تدوین برنامه های میان مدت اظهار داشت‪« :‬در حال تبیین اهداف جدید‬ ‫در راستای ارتقای جایگاه رقابتی و ســهم از بازار هســتیم تا با جذب منابع پایدار و کم هزینه‬ ‫بتوانیم انتظارات کارکنان و سهامداران را براورده کنیم‪».‬‬ ‫مدیرعامل موسسه اعتباری ثامن در خصوص محصوالت و خدمات الکترونیک یاداور‬ ‫شد‪« :‬باید سهم قابل توجهی در خصوص بانکداری الکترونیک و خدمات نوین بانکی به دست‬ ‫اوریم‪ .‬چرا که زیرساخت های اتصال به شبکه در موسسه از طریق پتانسیل های ثامن ارتباط‬ ‫عصر فراهم شده و قابلیت ارائه خدمات متنوع در سبد خدمات مشتریان وجود دارد‪».‬‬ ‫پورزرندی ادامه داد‪« :‬در حوزه بلندمدت و اهداف راهبردی برنامه هایی «ازجمله حفظ‬ ‫و ارتقای جایگاه رقابتی‪ ،‬اصالح ترکیب منابع با پایدارســازی ورود منابع و اماده ســازی برای‬ ‫فعالیت های بین المللی در حال تدوین است‪».‬‬ ‫وی عنوان کرد‪« :‬سوداوری هر شعبه از اهداف راهبردی «ثامن» محسوب می شود و‬ ‫هر شعبه باید به عنوان یک بانک تلقی شــود چرا که ظرفیت ان موجود و بستر ان فراهم شده‬ ‫ی ابعاد ان‬ ‫است و هر رئیس شعبه همانند مدیرعامل در مدیریت شعبه نقش دارد و باید به تمام ‬ ‫توجه کند‪».‬‬ ‫محمود مردانی‪ ،‬قائم مقام موسســه اعتباری ثامن با تشــریح بحث اخالق حرفه ای در‬ ‫سازمان عنوان کرد‪« :‬سازمان اخالق مدار از کارکنان اخالقی تشکیل شده که ویژگی های ان‬ ‫چابکی‪ ،‬پاسخگویی‪ ،‬انضباط‪ ،‬حرکت ضابطه مند و پیشرو در حوزه های متنوع کاری است‪».‬‬ ‫وی در ادامه در خصوص وصول مطالبات معوق گفت‪« :‬همکاران باید در سطح شعب‬ ‫و ستاد نسبت به وصول مطالبات تالش وافری انجام دهند تا پولی که متعلق به سازمان است‬ ‫دوباره به چرخه مالی برگردد‪ ،‬این فرایند از پرداخت سودهای باال جلوگیری می کند‪».‬‬ ‫محمد اطالعی‪ ،‬مدیر منطقه پنج در این جلسه با تشریح عملکرد حوزه های زیرمجموعه‬ ‫این منطقه گفت‪« :‬برنامه ریزی برای جذب منابع ارزان قیمت و اصالح ترکیب منابع‪ ،‬پرداخت‬ ‫تسهیالت با میانگین و با اعتبار ســنجی دقیق‪ ،‬جلوگیری از هزینه های غیرضروری‪ ،‬توجه به‬ ‫گســترش خدمات نوین از جمله برنامه های منطقه پنج و حوزه های تحت پوشش در راستای‬ ‫تحقق اهداف موسسه است‪».‬‬ ‫همچنین مدیران حوزه های ‪ 1‬و ‪ 2‬فارس و بنادر در این جلســه به معرفی و عملکرد حوزه‬ ‫کاری خود پرداختند و در پایان جلسه برنامه و پرسش و پاسخ برگزار شد‪.‬‬ ‫اشتیانی‪ ،‬مدیر روابط عمومی‬ ‫موسسه اعتباری ثامن شد‬ ‫مثلث | شماره ‪326‬‬ ‫بازار‬ ‫با صدور حکمی از ســوی محمد ابراهیم پورزرندی‪،‬‬ ‫مدیرعامل موسســه اعتباری ثامن امیر اشــتیانی عراقی‬ ‫به عنــوان مدیر روابــط عمومــی موسســه اعتباری ثامن‬ ‫منصوب شد‪.‬‬ ‫به گزارش روابط عمومی موسســه اعتباری ثامن در‬ ‫حکم صادره از ســوی دکتر پورزرندی امده است‪« :‬جناب‬ ‫اقای امیر اشتیانی؛ نظر به سوابق و تجارب ارزنده جنابعالی‪،‬‬ ‫به موجب این حکم به عنوان مدیر روابط عمومی موسســه‬ ‫اعتباری ثامن منصوب می شوید‪.‬‬ ‫امید اســت با اتکال به خداوند متعال و با استعانت از‬ ‫حضرت ثامن الحجج علی ابن موســی الرضا (ع) در جهت‬ ‫رشــد و شــکوفایی موسســه اعتباری ثامن موفق و موید‬ ‫باشید‪».‬‬ ‫امیر اشــتیانی عراقی پیش از این سمت مدیر طرح و‬ ‫برنامه گروه توســعه مالی مهرایندگان را بر عهده داشــت و‬ ‫ســابقه مدیریت روابط عمومی و امور بین الملل فرابورس‬ ‫ایران و سردبیری و دبیر سرویسی بخش مالی روزنامه های‬ ‫ایران‪ ،‬ابرار اقتصادی‪ ،‬خورشید همشهری اقتصاد و باشگاه‬ ‫خبرنگاران جوان را در کارنامه دارد‪.‬‬ ‫وی دانش اموخته مدیریت مالی از دانشگاه تهران در‬ ‫مقطع کارشناسی ارشد است و به عنوان رئیس هیات مدیره‬ ‫گروه رســانه ای بازار ســرمایه‪ ،‬مدیریت هفته نامه بورس و‬ ‫ماهنامه بازار و سرمایه را به عنوان نشریات تخصصی حوزه‬ ‫مالی کشور بر عهده دارد‪.‬‬ ‫اشــتیانی عراقی در حــال حاضر عضــو هیات مدیره‬ ‫کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران است و سابقه عضویت‬ ‫در هیات مدیره شــرکت های ســرمایه گذاری تابان فردا‪،‬‬ ‫ســرمایه گذاری پایندگان‪ ،‬خدمات بیمــه ای ارمان فرزام‬ ‫کیش بــورس بین المللی نفــت ایــران را در کارنامه کاری‬ ‫خود دارد‪.‬‬ ‫‪83‬‬