ماهنامه مثلث شماره 332
ماهنامه مثلث شماره 332
ماهنامه مثلث شماره 332
ادامه ائتالف برجامیان
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال ششم /شماره سیصد و سی و دو 15 /ابان 88 / 1395صفحه 6000/تومان
چرا مجلس به هر سه وزیر
پیشنهادی رای اعتماد داد؟
شیطان
سریال «خانه پوشالی»
پشت پرده سیاست در امریکا را
نمایش میدهد
جنگ نفس به نفس
اخرین نظرسنجیها از رشد ارای دونالد ترامپ حکایت دارد
جابجایی ارا در یک ایالت ممکن است به پیروزی ترامپ منجر شود
گزارش اختصاصی مثلث از ارای الکترال دو نامزد انتخابات امریکا تا بامداد پنجشنبه
خط نامرئی
تهران – واشنگتن
نوع مواجهه با امریکا
چگونه سیاست داخلی
ایران را تغییر داده است؟
پشیمانی
غربستیزان چگونه
غربگرا شدند؟
288هیالری – 250ترامپ
دست برتر حزبال ّله
انتخاب میشل عون به
ریاست جمهوری لبنان
نشانهکاهش قدرت سعودی است
جلد
د
و
م
ادامهائتالفبرجامیان
چرامجلسبههرسهوزیرپیشنهادیرایاعتمادداد؟
تماممقصد،اجرایاسالم
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
سردبیر :سعید اجورلو
االن وقتی اســت که مــا بخواهیم این
کشور را از این اشــفتگیهایی که دارد نجات
بدهیم ،بایــد همه وجهــۀ نظر را به اســام
بکنیم؛ تمام مقصد اسالم باشد .اسالم است
که میتوانــد ما را به ســعادت دنیــا و اخرت
برساند .اسالم است که برای ما ازادی ـ یک
ازادی سالم ،ازادی صحیح ـ تامین میکند.
اسالم اســت که میتواند ما را مستقل کند.
اسالم است که میتواند روح ما را قوی کند ،و
به تبع ان جسم ما هم قوی بشود .ما همه االن
محتاج به این هستیم که در این اشفتگیهایی
که البته بعد از هر انقالب اشــفتگیها هست
ِ
انقالب کماشــفتگی اســت
و بحمدال ّله انقالب ایران یک
اشفتگی هست اما نه مثل انها که در جاهای دیگر ،انقالبات
دیگر بوده است .انقالب روسیه و انقالب فرانسه ضایعاتش
خیلی بوده است.
بحمدال ّله ایران ،ان هم از برکت اســام است؛ برای
اینکه این مردمی که انقالب کردند اسالمی بودند؛ مردمی
نبودند که بخواهند بیجا خرابکاری بکنند؛ به حد خودشــان
کردنــد ،بــه ان اندازهای کــه مفید بــود میکردنــد ،به ان
اندازهای که مجاز بود میکردند .ولهذا بعد از انقالب اینطور
اشــفتگیهایی که در جاهــای دیگر بود ،اینطور اشــفتگیها
نیســت .البته یک گوشــههایی از ان رژیم باز باقی است ،و
یک عمالی هم از خارجیها باز در بین مردم باقی هست لکن
ان هم باید به همت ملت ،به همت همه ـ با هم ـ این اشفتگیها
10- 17
خبرنامه
شفافیت در صحن
دیدار در تهران
اصولگرایان از جوانان استفاده کنند
ماجرای عجیب پزشک تبریزی
18- 23
گفتارها
خروج از بن بست
دست برتر حزب اهلل
انتخاب تعیین کننده
تهران -مسکو؛ رقابتی فراتر از رفا قت
24- 44
سیاست
چراغ سبز به پاستور
ادامه ائتالف برجامیان
خط نامرئی تهران -واشنگتن
ابراز ندامت چپ ها از گذشته
تحریریه:
مثلث؛هفتهنامه ایخبری،تحلیلیاستکهسعیداردروایتیمنصفانهوعادالنه
از واقعیت ها ارائه دهد .نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه ضلع استقالل،
ازادی و جمهوری اسالمی .مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی ،چارچوبش
اسالم ،انقالب ،امام و رهبری ،ارمانش گســترش و سیادت اسالم خواهی در
سراسر جهان و عزت مسلمانان ،توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم
شریف ایران و رونق گرفتن عدالت .مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب
و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت
قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان
فرهیختگانونخبگانکشوراست.امیدواریمکهدرروایت مانصادق،برمرام مان
مستمر و دائم ،بر چارچوب مان مستقر ،بر ارمان مان مومن ،بر مرزهایمان مراقب
و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم.
دبیرتحریریه :مصطفیصادقی
سیاست :مصطفی صادقی (دبیر) -علی حاجی ناصری -امیدکرمانی ها
حنیف غفاری
بین الملل :سعیده سادات فهری (دبیر)
اقتصاد :محمدمهدی صدرزاده (دبیر)
دیدار :افشین خماند(دبیر)
ورزش :مهدی ربوشه (دبیر)
جامعه شناسی و فکرنو :علی حاجی ناصری (دبیر)
فرهنگ :شایان ربیعی (دبیر)
بازار :محمد شکراللهی (دبیر)
مشاور هنری :نیما ملک نیازی
انشاءال ّل ه رفع بشود ،و بعد هم با همت همه سازندگی شروع
بشود ،به همت همه ،اسالم انطوری که خدای تبارک و تعالی
امر فرموده است تحقق پیدا بکند.
همکاری برای ساختن کشوری الهی
االن الفــاظ اســت ،بــاز پــا را از الفــاظ بیــرون
نگذاشتهایم[به]جمهوری اســامی رای هم دادیم اما ان
معنا و ان محتوایی که باید تحقق پیدا بکند باز نشده است.
االن اشفتگیها همه جور هست .تحول الزم دارد از همه چیز
ان ،که بخواهد بشــود همۀ ان اثار طاغوتی ،که در همه جا
االن هست ،االن هم اثار در همه جا هست ،همۀ اینها باید
متحول بشود؛ تا اینکه اســام به اینطوری که ،به ان چهرۀ
زیبایی که دارد تحقق پیدا بکند؛ یک مملکت الهی بشود در
مقابل یک مملکت طاغوتی .طاغــوت را که از بین
بردید ،باید به جای ان یک مملکت اســامی و یک
مملکت الهی درســت بشــود .مقابل طاغوت ،ال ّله
ِ
مملکت «ال ّله» پیدا
است .با رفتن «طاغوت» باید
بشود ،مملکت الهی پیدا بشود .و ان هم با همت همه
است[.نه]روحانیون میتوانند تنها کار را انجام بدهند
و نه دولت میتواند تنهایی انجام بدهد و نه قشری از
اقشار ملت .همان طوری که همه پیش بردید ،با هم
مســئله را پیش بردید ،با هم پیروزی را تا این حدود
ایجاد کردید ،نایل شــدید به پیــروزی ،باز هم با هم
باید این قافله را به منزل برسانید .اگر با هم نباشید،
اگر این قوا همه با هم مجتمع نشوند ،نمیتوانند کار
انجام بدهند.
46- 57
بین الملل
صدای پای ترامپ
کلینتون -288ترامپ 250
شوک انتخاباتی
وضعیت مبهم
58-69
فرهنگ
شیطان
خرق عادت روی انتن زنده
کنکاش در هزارتوی خانه پوشالی
روابط تعیین کننده
70-75
ورزش
پوئن به عزیزی خادم
انارشی در فدراسیون
همبازی های سابق علیه نکو
گودرزی مدیر عکس العملی بود
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
و افشین جم
پردازش تصاویر :هومن سلیمیان
عکس :امیر طالیی کیوان -عدنان جعفری و محمد برنو
ویرایش :ژیال شاکری -امیر عزیزی و نرگس حاجیلو
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر مالی :محمدرضا پالیزدار
سازمان اگهی ها :محمد شکراللهی
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلیاجورلو
امور اداری :علیرضا اسدالهی -علی اکبر پیمانی
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ناظر چاپ :بابک اسکندرنیا
با تشکر از :دکتر دارابی -دکتر ایت اله ابراهیمی -حسین محمد پورزرندی
مهندس صدوقی -حسین مجاهدی -حاج اقاتوکلی -محمدابراهیم محمد پورزرندی
علیرضا حسن زاده -دکتر عیسی رضایی -سید حمید خالقی -هادی انباردار
طراح جلد :مصطفی مرادی
ادامه ائتالف برجامیان
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال ششم /شماره سیصد و سی و دو 15 /ابان 88 / 1395صفحه 6000/تومان
چرا مجلس به هر سه وزیر
پیشنهادی رای اعتماد داد؟
شیطان
سریال «خانه پوشالی»
پشت پرده سیاست در امریکا را
نمایش میدهد
جنگ نفس به نفس
اخرین نظرسنجیها از رشد ارای دونالد ترامپ حکایت دارد
جابجایی ارا در یک ایالت ممکن است به پیروزی ترامپ منجر شود
گزارش اختصاصی مثلث از ارای الکترال دو نامزد انتخابات امریکا تا بامداد پنجشنبه
سازمان اگهی ها :تلفن0912-8505848 :
چاپ :هنر سرزمین سبز -پردازش تصویر رایان
توزیع :نشر گستر امروز
نشانی :تهران ،خیابان شهید عباسپور(توانیر) ،خیابان نظامی گنجوی ،کوچه پناه،
پالک 19
تلفن 88198280 :
خط نامرئی
تهران – واشنگتن
نوع مواجهه با امریکا
چگونه سیاست داخلی
ایران را تغییر داده است؟
پشیمانی
288هیالری – 250ترامپ
دست برتر حزباللّه
انتخاب میشل عون به
ریاست جمهوری لبنان
نشانهکاهش قدرت سعودی است
غربستیزان چگونه
غربگرا شدند؟
شماره پیامک3000411711 :
سفر موگرینی به تهران
خبرنامه
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هفته گذشته سفر مهمی به
تهران داشــت .او در این ســفر دیدارهایی با مقامات ایرانی با موضوعات
منطقه ای داشــت .مباحثی که میان او و مقامات ایرانی در مورد ســوریه
مطرح شده حتما از اهمیت باالیی برخوردار است.
تی
تر
یک
رهبرانقالبدردیدارهزاراننفرازدانش اموزانودانشجویان:
خبرنامه
10
مثلث | شماره 332
مشکالت کشور با روحیه و
تفکرانقالبیحلمی شود
حضرت ایت اللــه خامنه ای با بیان اینکه مشــکالت
کشور با روحیه و تفکر انقالبی حل می شود ،فرمودند۷۰« :
جلدکتابازاسنادالن هجاسوسیمنتشرشدهاست؛چراهیچ
نشانه ای از این کتاب ها در مدارس و دانشگاه ها نیست؟»
حضرتایت اللهخامنه ایرهبرمعظمانقالباسالمی
در استانه ســیزدهم ابان ماه روز دانش اموز و روز ملی مبارزه
با اســتکبار جهانی ،در دیدار هزاران نفــر از دانش اموزان و
دانشجویان با هشدار نسبت به برخی حرکت ها و تالش های
خطرناکبرایتحریفحقیقتومنطقایستادگیامام(ره)و
ملتدرمقابلامریکا،دراذهاننسلجوانوهمچنینالقای
این موضوع که تنها راه حل مشکالت کشور مذاکره و سازش
با امریکاست ،تاکید کردند« :انچه مشکالت کشور را حل
خواهد کرد ،روحیه و تفکــر انقالبی به معنای توکل به خدا،
اعتماد به درون ،شجاعت اقدام و عمل ،بصیرت ،عمل به
توصیه های امام ،ابتکار ورزی ،امیدواری به اینده ،نترسیدن
از دشمن و تسلیم نشدن در برابر اوست».
رهبر انقالب اسالمی با اشاره به مناسبت های تاریخی
روز سیزدهم ابان ،برجســته ترین انها را حادثه تسخیر النه
جاسوسی دانســتند و گفتند« :این روز ،در واقع روز جوانان
مومن ،انقالبی ،شــجاع ،دالور و مبتکر اســت که با اقدام
خود در تسخیر النه جاسوسی ،دشــمن را از هرگونه حرکت
بازداشتند ».حضرت ایت الله خامنه ای با یاداوری توصیف
امام بزرگوار(ره) از تسخیر النه جاسوسی به عنوان «انقالب
دوم»افزودند«:اینتوصیفونامگذاریبهدلیلتوطئه هاو
خباثت های امریکا در قبل و بعد از انقالب ،برضد ملت ایران
بودزیرادولتامریکاازهیچتالشواقدامرسمیوغیررسمی
برای به شکست کشــاندن انقالب اسالمی فروگذاری نمی
کرد و جوانان انقالبی ،در ان زمان ،با تسخیر النه جاسوسی،
توطئه او را خنثی کردند».
ایشان با اشاره به مدارک به دست امده از داخل سفارت
امریکا خاطر نشان کردند« :این مدارک که هنگام تسخیر
النه جاسوسی ،به صورت کاغذهای خُ رد شده در امده بودند
و با تالش و زحمت جوانان انقالبی ،جمع اوری و بازســازی
شدند ،عمق توطئه ها و دشــمنی امریکا بر ضد ملت ایران
را نشــان می دهند ».رهبر انقالب اسالمی به تدوین حدود
هفتاد جلد کتاب از مدارک به دســت امده از سفارت امریکا
اشاره کردند و با انتقاد از بی توجهی به این کتاب های مهم و
ارزشمند ،در مدارس و دانشگاه ها گفتند« :چرا هیچ نشانی
از این کتاب هــا در مجموعه دروس مدارس و دانشــگاه ها
نیست؟» رهبر انقالب اسالمی سپس به برخی حرکت ها و
تالش های خطرناک برای القای دو اشتباه در اذهان و افکار
عمومی به ویژه جوانان اشاره کردند و گفتند« :این دو اشتباه
عبارتست از )1 :ایســتادگی امام بزرگوار در مقابل امریکا و
اینکه می فرمود« :هر چه فریاد دارید بر سر امریکا بکشید»
از ســ ِر تعصب و لجبازی بود )2حل مشکالت کشور در گرو
مذاکره و سازش با امریکاست».
حضرت ایت الله خامنه ای افزودند« :این دو تفکر غلط
ازطرفامریکاوهمچنینعواملوابستهانهاوبرخیپشیمان
شــده ها و از َنفَس افتاده ها و دنیا طلب ها ،در حال تزریق به
جامعه به ویژه در مطبوعات و دانشــگاه ها اســت ».ایشان
در خصوص تفکــر غلط اول گفتند« :اینکــه تبلیغ می کنند
ایستادگیامام(ره)درمقابلامریکابهعلتتعصبولجاجب
و غرور بوده ،به معنای ان است که امام در ایستادگی خود در
برابرامریکامنطقینداشتهاست!درحالیکهایستادگینظام
اسالمی و ملت ایران در برابر امریکا بر اساس استدالل های
کامال منطقی اســت .ایشــان با اشــاره به مناظره های دو
کاندیدایانتخاباتریاست جمهوریامریکاگفتند«:ایندو
کاندیدا این روزها حقایق و فجایعی را از داخل امریکا صراحتا
افشا می کنند که ما قبال بســیار کمتر از ان را می گفتیم اما
عده ای باور نمی کردند یا نمی خواستند باور کنند ،اما اکنون
اظهارات انها در مناظره ها نشانگر نابودی ارزش های انسانی
در امریکاست ».حضرت ایت الله خامنه ای در ادامه به یک
ی به دنبالتزریق ان در
تفکر غلط دیگر که امریکایی ها و برخ
جامعه هستند ،اشاره کردند و گفتند« :در این تفکر که بسیار
خطرناک است ،گفته می شود اگر ما با امریکا سازش کنیم
همه مشکالت کشور حل خواهد شد!»
ایشان با تاکید بر اینکه اســتدالل های دقیقی برای
اثبات دروغ ،غلــط و فریب بودن این ســخن و تفکر وجود
دارد ،افزودند« :یک نمونه بارز برای اثبات نادرســت بودن
این تفکر ،موضوع برجــام و عملکــرد امریکایی ها پس از
ان است » .رهبر انقالب اســامی با اشاره به سخنان مکرر
خود از ابتدای مذاکرات هســته ای در خصوص بد عهدی و
دروغگویی امریکایی ها ،خاطر نشان کردند« :اکنون دیگر
اینمننیستمکهمی گویمانهابدعهدهستند،بلکهمسئوالن
محترم کشور و حتی ِ
خود مذاکره کنندگان که زحمت بسیاری
را نیز متحمل شدند ،ســخن از بد عهدی امریکا می گویند،
ایشان گفتند« :این واقعیت امریکاست و عده ای می گویند
برویم با همین امریکا بر سر سوریه ،حزب الله لبنان ،عراق،
افغانســتان ،یمن و حتی مســائل داخلی کشــور مذاکره و
سازشکنیم!»رهبرانقالباسالمیافزودند«:ایا دولتیکه
لحظه ایازدشمنیباملتایرانفروگذارنمیکند،مشکالت
کشور را حل خواهد کرد؟»
حضرت ایت الله خامنه ای خاطر نشان کردند« :هدف
اصلی امریکا ،جلوگیری از رشــد و پیشرفت ایران است .ایا
مذاکره با این کشور مشــکالت اقتصادی ما را حل خواهد
کرد؟» ایشــان تاکیــد کردند« :مذاکــره بــا امریکایی ها
مشــکالت ما را حل نخواهد کــرد ،زیرا اوال انهــا دروغگو،
بدعهد ،فریبکار و از پشــت خنجر زن هســتند و ثانیا امریکا
خودشدچاربحراناستوکشوربحران زدهچگونهمی تواند
مشــکالت یک کشــور دیگر را حل کند؟» رهبــر انقالب
اسالمی با اشاره به اذعان مراکز مهم بین المللی و حتی خود
امریکایی ها به وجود بحران اقتصادی ،سیاسی ،بین المللی
و اخالقــی در امریکا افزودند« :اکنــون بدهی های امریکا
نزدیک به تولید ناخالص ملی این کشــور شــده و بر اساس
شاخص های جهانی ،این ،نشانه بحران است ».حضرت
ایت الله خامنه ای گفتند« :ایا چنین کشور بحران زده ای ،به
دنبال حل مشکالت اقتصادی ایران است؟ یا اینکه بدنبال
استفاده از منابع و ثروت ایران برای رهایی خود از بحران؟»
رهبرانقالباسالمیباانتقادشدیدازتالشبرای ترویجگزاره
غلط «حل مشکالت کشور در گرو ســازش با امریکاست»
تاکید کردند« :مذاکــره با امریکا نه تنها مشــکالت را حل
نمی کند بلکــه افزایش هــم می دهد ».حضــرت ایت الله
خامنــه ای گفتند« :مشــکالت را باید خودمان و بــا اتکا بر
توانایی ها و نیروهای جوان در داخل حل کنیم ».ایشــان
جوانان را امیدهای ملت و اینده سازان و اداره کنندگان کشور
در اینده نه چندان دور خواندنــد و خطاب به جوانان گفتند:
«عزیزان من ،عالج مشکالت کشور در گرو توکل به خداوند
متعال و جوشیدن اراده و استقامت از درون ملت ،عزم راسخ،
ایســتادگی ،بصیرت ،اعتماد به نفس قــوی و ترویج روحیه
انقالبی گری اســت ».رهبر انقالب اســامی خاطر نشان
کردند« :روحیه انقالبی گری به معنای داشتن شجاعت در
اقدام و عمل ،ابتکار ورزی برای بن بست شکنی ،نترسیدن
از دشمن و تسلیم نشدن در برابر او ،امید به اینده و ایمان به
وعده الهی است».
اصولگرایان از جوانان
استفاده کنند
مسیری تازه
برای حل بحران سوریه؟
شفافیت در صحن
توضیحات محمدباقر قالیباف درباره ماجرای امالک
گزار
ش
اول
1
ث
صورت گرفته اشاره کرد و گفت« :همان روز که این را به
من گفتند ٣٦مورد از این موارد را همان روز اقدام کردم و
همه را متوقف و لغو کردم از این رو هیچ کدام از این امالک
را به کســی واگذار نکردند .حتی موضوع لغو واگذاری را
همان روز و پیش از مصاحبه دادستان کل کشور ،خدمت
دادستان نوشــتم و نامه ان را هم به دادستان ارائه کردم.
بنابراین قبــل از اینکه در رســانه بیاید بنــده در همان روز
برخورد کردم و اینها را لغو کردم .در بخش تخلفات تعاونی
دربــاره ١٥٠نفــری بود که دادســتان محترم کل کشــور
فرمودند تعدادی از اینها بیشــتر از دســتورالعمل تخفیف
گرفته اند؛ ان تعداد ١٩نفر است که این تعداد را هم ابالغ
کردیم چرا که می خواســتند درصد را به تومان برگردانند و
بر اساس دســتورالعمل این اتفاق افتاده است .از این رو
برای این مورد هم در همان روز اقدام کردم که اســناد ان
وجود دارد ».وی با بیان اینکه برخی اظهارات تبعاتی دارد
و حرمت افراد شکسته می شــود ،تاکید کرد« :هیچ کدام
از اعضای شورای شــهر در زمانی که در عضویت شورای
شــهر بوده اند از امتیــاز واگذاری مســکن و تســهیالت
مسکن استفاده نکرده اند .بر اساس قانون ایثارگران افراد
می توانند از امتیاز مســکن اســتفاده کنند .اگر خانم اباد
به عنوان خانواده شــهید ،جانباز رزمنــده و ازاده از امتیاز
مسکن هم استفاده می کرد قانون مربوط به ایثارگران این
اجازه را می داد اما ایشان استفاده نکرد».
حاکمیتقانون
lاستکبار ،استکبار است
در هفته جــاری تکلیــف انتخابات
ایاالت متحــده مشــخص می شــود و
رئیس جمهور این کشــور از میان ترامپ و
کلینتــون انتخاب می شــود .در این میان
یک بحث مهم در میان تحلیلگران مطرح
شده اســت که کدام یک از این دو گزینه
برای کشور ما مناسب تر است .واقعیت این
است که ایاالت متحده در تمام سال های
بعد از انقالب با نظام جمهوری اسالمی و
مردم کشورمان خصومت ورزیده و ثمرات
این خصومــت در دوران جنــگ تحمیلی
و پس از ان در ســال های تحریم تا کنون
دیده شده است.
نکته مهم و قابل توجه این است که
باید از تحلیل های ســطحی فراتر رفت و
این حقیقت را پذیرفت که استکبار استکبار
اســت؛ چه ترامپ رئیس جمهور باشد چه
کلینتون.
مثلث | شماره 332
در روزگاری که رسانه ها در فضای مکتوب ،سایبری
و مجازی عنوان کارها را در اختیــار گرفته اند و هر خبری را
به هر ســمتی که صاحبان انها اراده کنند ســوق می دهند
اتفاقات عجیب و غریــب دیگری هم می افتد .بســیاری
از حقایق قربانی دروغ ها می شــوند و بســیاری از دروغ ها
همچنان با تالش موج سواران نقاب دوستی بر قامت دارند.
در وقایع چند هفته اخیر نیز نمونه هایی از این دست را شاهد
بوده ایم .به یکباره یک موج سنگین رسانه ای علیه شهردار
و اعضای شورای شــهر تهران با مضمون سوءاستفاده در
واگذاری امالک به راه افتاد .حاال که پرونده تحت بررسی
قرار گرفته ،معلوم شده که ماجرا انگونه که عنوان می شده
نبوده و تنها تخلفاتی در برخی بخش ها رخ داده ان هم نه
به ان حجمی که مطرح می شد .تخلفاتی که هم دستگاه
قضا و هم مســئوالن شــهرداری دســتور برخورد بــا ان را
صادر کرده اند .حاال سوال مهم این است که خسران این
اتهامات و سیاه نمایی ها را در شرایطی که مطرح کنندگان
ان هر یک جاخالی داده و مسئولیت نمی پذیرند را چه کسی
باید جبران کند؟ مساله این است«:در هر مساله ای قانون
باید حاکمیت کند ».
در جریان جلسه رای اعتماد به کابینه
بیان برخی جمالت از سوی رئیس جمهور
ابهاماتی را پدید اورده است .حسن روحانی
در بخشــی از ســخنانش گفــت« :اینکه
دستگاهی وامی داده و ان فرد در پرداخت
وام معوقه داشــته و بدهی شــده اســت،
برخی رسانه ها ان را فساد و اختالس تلقی
می کنند ».این سخنان در حالی بیان شده
که در ارتباط با فساد هشت هزار میلیاردی
در صندوق ذخیره فرهنگیــان مدیرعامل
این صندوق بازداشــت شده اســت .البته
روحانــی در ادامــه گفتــه اســت« :برای
بعضی ها مثــل اینکه بــاال و پایین کردن
فســاد لذت بخش اســت ...اگر فسادی
اســت با ان مبــارزه کنیم ،نه اینکــه ان را
بزرگ کنیم.
بعضی هــا در جامعــه فســاد را
عادی سازی می کنند .کار بد را نباید شیوع
داد ».بیان این سخنان ان هم از فردی که
خود را حقوقدان می داند بسیار جای تعجب
دارد .او که هم در دوران مبارزات انتخاباتی
و هم در دوران ریاست جمهوری اش بارها
از وجود فساد در دولت قبل گالیه کرده و
توجیه انها توســط مسئوالن وقت را تقبیح
کرده بود حاال چگونه مفاســد این چنینی
را با عینک ســاده بینی نگاه می کند .اقای
رئیس جمهور! مــردم منتظرند؛ گفته خود
را اصالح کنید.
خبرنامه
2
ن
ظر
مثل
lبازی با کلمات
ساختمان معروف خیابان بهشت هفته گذشته یک
جلسه مهم داشت .شهردار به شورای شــهر امد تا درباره
پرونده امالک صحبت کند .جلســه ای که حاشــیه هایی
مانند انصــراف احمــد حکیمی پور ،عضــو اصالح طلب
شــورا از قرائت نطق پیــش از دســتورش تا جــر و بحث
لفظی بین ســروری و حکیمی پور و احمد مسجد جامعی و
مهدی چمران را به همراه داشــت .قالیباف در این جلسه
گفت«:در لیست هایی که داده شد از ٢٧٠نفر تا ١٨٠نفر
عدد داده بودند که تمامی این عدد ها غلط و اشــتباه است
و این گونه نبوده اســت .هم اکنون تمامی ایــن موارد در
مسیر رسیدگی است اما مشخص است که دو هزار و ٢٠٠
میلیارد تومــان تخلف اصال وجود خارجی نــدارد .این در
حالی اســت که این همه حرف ناصحیح گفته شد و واقعا
به حق شورای شهر و مدیریت شهری ظلم شد .دادستان
تهران گفتند در واگذاری های انفرادی ،مجموعا ٤٥مورد
تخلف محسوب می شود و فرمودند این تخلف هم تخلف
شکلی است .یعنی تخلف از ایین نامه است .به عنوان مثال
اگر شهرداری تهران حق داشته است که این را به مزایده
نگذارد ،قانون گفته اســت موافقت شهردار را می خواهد
اما ممکن اســت به مزایده گذاشــته اند اما کتبی موافقت
شــهردار را نگذاشــتند .به عبارت دیگــر در مجموعه ٢٧
هزار و ٦٠٠واگذاری ٤٥ ،مورد تخلف محســوب می شود
نه جرم ».قالیباف ســپس به واکنش خود به تخلف های
علی گنجی
روزنامه نگار
جنتی قربانی کم توجهی
حوزه امنیتی شد
11
خبرنامه
1
دیدار در تهران
موگرینی چرا به ایران سفرکرد؟
دیدار هفته گذشته مسئول سیاست خارجی اتحادیه
اروپا از ایران که با هدف گفت وگو درباره مسائل منطقه ای
انجام شــد از اهمیت باالیی برخوردار بود .در این دیدارها
در خصــوص روابــط دوجانبــه ایــران و اتحادیــه اروپا و
تحوالت منطقه به ویژه بحران جاری در ســوریه و راه های
پایان بخشــیدن به ان با نگاه به اینده گفت وگــو و رایزنی
شد.
ظریف بعــد از دیدار بــا موگرینی ضمن اســتقبال از
نقش ســازنده اتحادیــه اروپــا در بحران ســوریه امادگی
جمهوری اســامی ایران را بــرای همــکاری نزدیک تر با
اتحادیه اروپا اعالم کرد.
موگرینی عــاوه بر دیدار با ظریف با حســن روحانی
نیز دیدار کرد .ظریف درباره این دیدارها توضیح داد« :در
جریان دیداری که خانم موگرینی با رئیس جمهور داشــتند
عالوه بر بحث ســوریه اقــای رئیس جمهور بــر موضوع
ضرورت اجرای برجام و تالش هایی که نیاز است از طرف
اتحادیه اروپا بر جهت اجرای این توافق نامه صورت بگیرد،
تاکید کردند و به طور کلــی گفت وگوها و بحث های خوبی
انجام شد».
ظریــف در بخش دیگــری از گفت وگویش بــا رادیو
در پاســخ به این ســوال که از طرفی اتحادیــه اروپا بحث
نیازمندی اش بــه ایران برای حل بحران ســوریه را مطرح
می کند ،ولی از طــرف دیگر مباحثی مانند حقوق بشــر را
نیز به عنــوان بهانه بیــان می کند؟ خاطرنشــان کرد« :ما
معتقدیم همه دنیا باید با تروریسم بدون پیش شرط مقابله
کند و در مورد سیاســت های دیگر اروپایی ها که به اشتباه
در گذشــته داشــتند در جای خود با انها بحث و گفت وگو
می کنیم».
رئیس جمهوری نیز اولویت اصلی را در سوریه و عراق
مبارزه با تروریسم دانست و اضافه کرد« :برقراری امنیت،
مبارزه با تروریست ها ،یکپارچگی ،تمامیت ارضی و تامین
اینده ســوریه تنها با رای و نظر مردم برای ما حائز اهمیت
است».
روحانی با تاکید بر ضرورت همکاری ایران و اتحادیه
اروپا در راستای حل مشــکالت منطقه ای برای تسریع در
رســیدن به امنیت در منطقه گفت« :همــه باید بدانند حل
مساله ســوریه راه حل نظامی نداشــته و باید با روش های
سیاســی حل و فصل شــود که در این راســتا فعال شــدن
بیشتر اتحادیه اروپا در راســتای ایجاد امنیت و ارامش در
ســوریه با همکاری کشــورهای منطقه تاثیرگــذار خواهد
بود».
مسیری تازه برای
حلبحرانسوریه؟
2
مسئول سیاســت خارجی اتحادیه اروپا پس از پایان
ســفر یک روزه اش به تهــران ،در وبالگ شــخصی خود
نوشــت« :دیدارهای وی با مقامات ایرانــی ،صرفا دیدار
دوجانبه نبوده ،بلکه شــروع همکاری اســت که اتحادیه
اروپا تصمیم دارد در مورد ســوریه با قدرت های منطقه ای
داشته باشد».
وی با بیان اینکــه اروپا به همراه کشــورهای منطقه
لو فصل بحران سوریه
می تواند شرایط را برای شروع روند ح
و اغاز طرح بازسازی فیزیکی ،سیاسی و اجتماعی این کشور
ایجاد کند ،افزود« :ما مجاری ارتباطی خوب و بازیگرانی از
جمله ایران و عربستان در منطقه داریم .فعالیت ما در زمینه
راه حل های سیاسی ،بهترین سرمایه گذاری برای اینده ای
باثبات است .این امر در اتحادیه اروپا نیز مصداق دارد».
سفر موگرینی به تهران و مباحث مطرح شده از سوی
وی درباره نقش ایران در حل و فصل بحران سوریه را باید
از چند منظر دارای اهمیت دانســت؛ نخست اینکه به نظر
می رسد ،پس از دو دوره افراط و تفریط در موضوع سوریه،
خبرنامه
12
مثلث | شماره 332
دعوتعجیبیکنماینده
یکی از نماینده های گیــان ،در اظهاراتی عجیب از
مردم خواسته است با سازمان مالیاتی این استان همکاری
نکنند .دلیــل او که از قضا عضو کمیســیون اقتصادی نیز
هست ،انتصاب مدیری غیربومی برای اداره مالیات استان
گیالن عنوان شده است .این نماینده مجلس گفته است:
«اگر پاسخ درخوری به وزارت اقتصاد به علت انتصاب یک
مدیر از مرز افغانستان و پاکستان داده نشود ،ممکن است
دفعه بعد از خود افغانســتان و پاکســتان برای این استان
مظلوم مدیر وارد کنند».
ایــن نماینــده مجلــس
شورای اسالمی گفته به عنوان
یــک عضــو هیات رئیســه
کمیســیون اقتصــاد اجــازه
ی وزارت
نخواهم داد بی احترام
اقتصاد به مردم گیالن بی پاسخ
بماند.
اینک اتحادیه اروپا تالش دارد با اتخاذ سیاستی منطقی تر،
نقشی واقعی و مستقل در حل این بحران ایفا کند.
در دوره نخســت ،یعنی اوایل شروع جنگ داخلی در
سوریه ،تاکیدات کشورهای اروپایی بر ضرورت کناره گیری
بی قید و شرط بشار اسد ،رئیس جمهور ســوریه ،در قالب
نشست های بی نتیجه «دوستان ســوریه» و موارد مشابه
نمود یافت که نتوانســت هیچ نتیجه ای داشــته باشد .در
دوره دوم ،اتحادیه اروپا عمال خود را از محور تالش های
گزینهجدید
اصولگرایانبرای
انتخابات96؟
پــس از عزت اللــه
ضرغامی ،رئیس اسبق سازمان
صدا و سیما ،مهرداد بذرپاش
نیز به جمــع گزینه های جدی
اصولگرایان برای انتخابات ریاست جمهوری سال ١٣٩٦
اضافه شــد .ســایت نواندیش با ذکر این مقدمه نوشــت:
«ضرغامی و بذرپــاش در حالی به عنــوان دو گزینه جدی
اصولگرایان در جلســات داخلی مطرح شــده اند که طیف
ســنتی این جریان که از قدرت اثرگذاری باالیی برخوردار
نیست ،در پی رونمایی از چهره های باتجربه تر و قدیمی تر
است ».این سایت مدعی اســت که یک فعال اصوگرا به
ان گفته« :تمایل غالب میان اصولگرایان معرفی نامزدی
جدید و ازموده نشده در انتخابات ریاست جمهوری است».
بین المللی در موضوع ســوریه کنار کشیده و این جایگاه را
کامال در اختیار امریکا گذاشت تا از طریق گفت وگو و توافق
با روسیه ،این مساله را حل کند.اما اکنون به نظر می رسد در
پی عدم موفقیت طرح های اتش بس مورد مذاکره مســکو
و واشــنگتن در سوریه و در شــرایطی که همزمان ،بحران
انســانی ناشــی از ســیل پناهجویان به اروپا ادامــه دارد،
اتحادیه اروپا تصمیم گرفته نقش بین المللی خود را در حل
و فصل بحران سوریه احیا کند.
جنتیقربانیکم توجهی
حوزهامنیتیشد
عبدالله ناصــری در واکاوی چرایی اســتعفای علی
جنتی گفت« :اقای جنتی قربانی کم توجهی حوزه امنیتی
کشــور یعنی شــورای عالی امنیت ملی ،ریاست جمهوری
و وزارت کشــور شــد .وزارت ارشــاد حق ندارد کنســرت
غیر قانونــی برگزار کنــد .اگر کنســرتی هم قانونی شــد و
وزارت ارشاد مجوز داد ،در هر نقطه ای از جغرافیای ایران
باید قابلیت اجرا داشــته باشد.
بنابر ایــن جریانات خودســری
که روزگاری ســفارت عربستان
را اتــش می زنــد ،روزگاری هم
مانع برگزاری کنســرت قانونی
می شود .ممکن است پس فردا
جلوی اکران یک فیلم قانونی
که مجوز هم دارد را بگیرند».
خبرنامه
بیانیه موتلفه اسالمی
اصولگرایان از جوانان استفاده کنند
روابط عمومــی حزب موتلفه اســامی در ســومین
سالروز ارتحال مرحوم حبیب الله عســگراوالدی ،با صدور
بیانیه ای ضمن تاکید بر اینک ه راه مرحوم عســگراوالدی و
یاران شهیدش در سربازی برای والیت فقیه و تشکیل جامعه
نمونه اســامی ادامه خواهد یافت ،اضافه کرد« :سخنان
او پس از سه ســال همچنان تازه و الهام بخش است و رمز
کســب اعتماد عمومی در انتخابات های ریاست جمهوری
و شوراهای اسالمی شهر و روستا در ســال 96است ».در
این بیانیه امده است« :سه سال از پیوستن حبیب انقالب
به یاران شهیدش می گذرد اما همچنان نام او در میان اقشار
مختلف زنده است .او که ماموریت اول خود را رسیدگی به
حال محرومان قرار داده بود و با تنی رنجور – از بیماری های
به یادگار مانده از شــکنجه ها و مرارت های 12سال زندان
رژیم ستمشــاهی همراه با دو بار تبعید -در جای جای ایران
حضور می یافت تا یاور مســتضعفان باشــد و با برنامه هایی
عمیق در مســیر محرومیت زدایی گام بردارد .سرانجام نیز
ارزیابی ولی فقیه که عســگراوالدی همواره خود را سرباز او
خوانده بود ،کارنامه ای موفــق در مبارزه با فقر و محرومیت
بود ».این بیانیه تاکیــد می کند« :اما او – کــه در روزهای
اوج جفــای بدخواهانش ،امام خمینــی(ره) او را همچون
عراقی برای خــود خوانده بود -بــه رزم در یک جبهه راضی
نبود و از نهضت ملی شدن صنعت نفت تا روزهای اخر عمر
پربرکتش ،همواره در پی یافتن تکلیف شرعی و عمل به ان
بود .نیک انکه امام خامنه ای در جمع نزدیکان وی بر انگیزه
او از یک عمر مبارزه چنین شــهادت دادنــد« :انگیزه این
مبارزاتى هم که ایشــان می کرد – چه از دوران جوانى و در
مجموعه موتلفه؛ و بعد داخل زندان و بعد از زندان تا پیروزى
انقالب؛ و بعد از پیروزى انقالب تا اخر؛ و در این اواخر هم
با این نامه نگارى ها و این کارهایى که ایشان می کرد؛ همه
اینها مبارزه بود دیگر – تدین بود ».حزب موتلفه در این بیانیه
تاکید کرده اســت« :جوهره ممیزه عســگراوالدی که او را
همچون لعل بدخشان ،خونین جگر اما پر تاللو ساخته بود؛
خلق حسن او در انجام تکلیف الهی و صبر همراه با حکمت و
تدبیر بود .او در نقد رقیب حرمت نگاه می داشت و اجازه عبور
احساسات از مرزهای عقالنیت و اخالق را نمی داد .اینک
ماییم و میراث برجــای مانده از او و همرزمان شــهیدش؛
عســگراوالدی در یکی از اخرین گفت و گوهای رسانه ای
از پرونده سفارت
عربستانچهخبر؟
میانجیگریایران
برای انکار و بغداد
دولت باید وزرای اقتصادی را
تغییرمی داد
وزیــر اســبق فرهنــگ
و ارشــاد اســامی با اشــاره به
تغییر وزرای اموزش و پرورش،
ورزش و جوانــان و فرهنــگ و
ارشــاد اســامی ،اظهار کرد:
«تغییر وزرای دولت بیشتر جنبه
سیاســی و تبلیغات انتخاباتی
داشت ».حسینی با بیان اینکه
بیــن معلمــان ،ورزشــکاران و هنرمنــدان گالیه هایی از
ناکار امدی این ســه وزیر وجود داشــت ،ادامــه داد« :به
نظر می اید اســتعفای وزرای فرهنگی دولت به این خاطر
صورت گرفت تا با جلب نظر اقشار جامعه همچون معلمان،
ورزشکاران و هنرمندان بتوانند انها را به نفع خودشان وارد
صحنه انتخابات کنند ».عضو هیات موسس جبهه یکتا با
ی است،
ل اقتصاد
ل کشور ،مسائ
ت مسائ
بیان اینکه اولوی
ی اخیر هم اولویت های مشکالت
افزود« :در اســتعفاها
کشور مورد توجه قرار نگرفت ه است».
حقوقبین المللتسخیرسفارترا
بهرسمیتمی شناسد
میزگــرد بررســی رابطــه
ایــران و امریــکا بــا عنــوان
«امریــکا ،دوســت ،رقیــب،
دشمن» با حضور اقایان عباس
عبدی ،فواد ایــزدی و ابراهیم
متقی در خبرگزاری فارس برگزار
شد .متقی در این نشست گفته:
«واقعیت این است که خیلی از
اقدامات ما پیشــگیرانه بوده و این مفهوم اقدام پیشگیرانه
بحث گسترده ای در حقوق و روابط بین الملل دارد ».وی با
بیاناینکه«انتونی بویل»شخصیبودکهطرحپیشگیرانهرا
مطرح کرد ،گفت« :او از کسانی که سفارت امریکا را تسخیر
کرده بودند ،در چارچوب حقوق بین الملل دفاع کرد و حرفش
این بود که این سفارت جایی بوده است که قبال در داخلش
برنامه ریزی کودتا و سازماندهی برای حمایت از اپوزویسیون
انجام گرفته است».
مثلث | شماره 332
وزیر امــور خارجه ترکیه اعالم کرد که این کشــور از
نقش ســازنده ایران در رفع اختالف با عراق در خصوص
اردوگاه بعشیقه اســتقبال می کند .مولود چاووش اوغلو،
وزیر امور خارجه ترکیه طی سخنانی در دوحه قطر در پاسخ
به پیشنهاد محمدجواد ظریف مبنی بر امادگی ایران برای
میانجی گری میان انکارا و بغداد ،گفت« :در مورد موضوع
بعشیقه ما با نقش سازنده همه
کشورها موافقیم .عراق کشور
برادر و همسایه ماست .مردم
عراق هم برادر ما هستند .اگر
ایران هم نقش ســازنده ای در
این زمینه داشته باشد ،خرسند
می شــویم ،زیرا این کشور نیز
همسایه ماست».
ناصر ایمانــی ،تحلیلگر
اصولگــرا در خصــوص علت
معرفــی نشــدن کاندیــدای
اصلی اصولگرایــان در فاصله
هشــت ماه تا انتخابات گفت:
«مشــکل اخالقــی ای که ما
در جامعه داریم این اســت که
اصالح طلبــان مترصــد ایــن
هســتند که کاندیدای احتمالی اصولگرایان را شناســایی
کنند تا اتش توپخانه ای بر ســرش بریزند که از حیز انتفاع
خارج شــود .االن رســانه های اصالح طلب هفت ،هشت
ماه است به دنبال این هستند که احتماالت را بررسی کنند
و کاندیداهای اصولگرایی را بمباران تبلیغات منفی کنند».
او افزود« :اصالح طلبان به رغم شعارهایشان سعی می کنند
این کاندیداها را تخریب کنند .درنتیجه شما نباید در چنین
شرایطی انتظار داشته باشید هشت ماه زودتر اصولگرایان
کاندیدایشان را معرفی کنند».
خبرنامه
وکیل چند متهم حمله به
سفارت عربســتان از جزئیات
این پرونــده خبــر داد و گفت:
«متهمان از اتهام تخریب تبرئه
شدند ».مصطفی شــعبانی با
اشــاره به پرونده حمله به ســفارت عربســتان عنوان کرد:
«متهمان این پرونــده حدود ۴۵نفر بودند کــه پرونده ۲۵
نفر انها در دادگاه ویژه روحانیت رسیدگی می شود و بررسی
پرونده ۲۰متهم دیگــر نیز در دادگاه ویــژه کارکنان دولت
صورت می گیرد ».او افــزود« :در همین رابطه احکام ۲۰
متهم مربوط به دادگاه ویژه کارکنان دولت صادر شــد .در
اتهام های متهمان ،تخریب عمدی ســفارت عربستان و
ایجاد حریق و همچنیــن اخالل در نظــم عمومی مطرح
شده بود».
– اندکی پیش از ارمیدن در بستر بیماری ای که هرگز از ان
برنخاست -پیام مهمی برای ما باقی گذاشت .او گفت «اینده
اصولگرایی اینده ای روشن و امیدوار کننده است .رقیب ما در
سال 88راه افراط را در پیش گرفت و کشور را تا لب پرتگاه
پیش برد ،اما مقاومت مردم انها را ســر عقــل اورد و اکنون
هیچ کس از ان اعمال بی منطق و احساس خود بزرگ بینی
دفاع نمی کند ...ایــن ارامش و امنیت کــه االن مالحظه
می کنید از اثــار گفتمان اصولگرایی اســت .قرار نیســت
اصولگرایان تا قیامت مورد اقبال مردم قرار بگیرند .مفهوم
جمهوریت ان است که قدرت دست به دست شود بنابراین
ما حضور جدی در صحنه خواهیم داشــت تا حداقل چهار
سال دیگر یا حداکثر هشت ســال دیگر با بازسازی سازمان
رای خود ان شاءالله برگردیم ».در این بیانیه امده است« :او
راه بازگشت اصولگرایان را بازخوانی و بازتولید گفتمان خود،
پاالیش اصولگرایان پس از ان ،ارتقای الگوی تحزب خود
بر اســاس ارتباطات جدید و عبرت گرفتن از اثار تکثر و در
پیش گرفتن وحدت و برنامه ریزی عملی دانســته و افزوده
بــود؛ «اصولگرایان بایــد از کادرهای ورزیــده جوان خود
رونماییکنندتانسلجدیدرهبراناصولگرابتوانندحداقلدو
دهه کاروان اصولگرایی را درست رهبری کنند ».این سخنان
او پس از سه ســال همچنان تازه و الهام بخش است و رمز
کســب اعتماد عمومی در انتخابات های ریاست جمهوری
و شوراهای اسالمی شهر و روستا در ســال 96است ».در
بخش پایانی این بیانیــه امده بود که موتلفه اســامی راه
گذشتگان را در «سربازی برای والیت فقیه ادامه داده و در
مسیر تشکیل «جامعه نمونه اسالمی» که ارمان انها بود،
لحظه ای از پای ننشیند».
چراکاندیدایاصولگرایان
معرفینمی شود؟
13
تصویرنگاری
روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد .تعداد این عکس ها
انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی
بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم .مثلث در این صفحات ،هفته را با مرور
عکس ها از نو یاداوری می کند.
سالم نظامی فرزند شهید مدافع حرم به رهبر انقالب
یک مناظره
ژست نعمت زاده در مجلس
خبرنامه
14
مثلث | شماره 332
دیدار نخست وزیر بلژیک با علی اکبر والیتی
دیدا ر روسای مجلس قبرس و ایران
دیدار وزرای خارجه نیجر و ایران
دیدار موگرینی با روحانی
گرد و غبار در اسمان اهواز
تجمع دانشجویان دانشگاه شریف به مناسبت
یوم الله سیزده ابان
جلسه رای اعتماد
مثلث | شماره 332
خبرنامه
گلزنی سردار ازمون
15
شبکه اجتماعی
به ما پیامک بزنید:
3000411711
lشــتاب زدگی غربی ها برای موضوعات سوریه و
عراق و سفر نماینده شان به تهران بدین خاطر است
که جبهه مقاومت به پیروزی نزدیک تر شده است و
ان شاءالله پرچم کفر و نوکران تکفیری اش را پایین
خواهد کشید.
lمیــراث فرهنگی چه خــط و ربطی بــا ورزش و
جوانان دارد؟ ایا اقای سلطانی فر با این شرایط گزینه
مناسبی برای تصدی وزارت ورزش و جوانان است؟
ایا ایشان سابقه ورزشی نیز دارند یا نه؟!
lایا می دانید اقای مهدی هاشــمی و امثالهم با
گرفتن مرخصی یا به بهانه های مختلف درمانی در
بیرون زندان به دنبال کارهای خودشان هستند!
lاز مسئوالن خواهش می کنم به داد خانواده ها
برســند که این شــرکت های هرمی اکنون در قالب
بازاریابــی قانونی تمام وقت و انــرژی فرزندانمان را
گرفته اند .بماند که بچه هایمان با رویای پولدارشدن
بعد از چند مــاه شــبانه روز کارکــردن کال از درس و
دانشگاه انصراف می دهند و حتی ازدواج نمی کنند
که می خواهند پولدار شوند .التماس می کنم کاری
بکنید( .یک پدر بازنشسته کم درامد)
lچرا اقای رئیس جمهور کســانی را برای وزارت
به مجلس معرفی کــرده که اوال ســابقه حمایت از
فتنه گران ســال 88دارند ،ثانیا قبال موفق نشدند از
مجلس رای اعتماد بگیرند و مردود شــده اند؟ مگر
در کشــور ما ،قحط الرجــال والیتمــدار و وفادار به
ارزش های اسالم و نظام است؟
lاز نیــروی انتظامی خواهش می کنم ســری به
مراکز به اصطــاح ترک اعتیــاد بزننــد و ببینند چه
می گذرد.
16
اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت .کاربران این شــبکه
اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه
را مشاهده کنند.
ماجرایعجیبپزشکتبریزی
مدت هاست ماجرای پزشک تبریزی که خط خوشی
داشت و اواز شــجریان تجویز می کرد بر سر زبان هاست.
این مساله بعد از انکه دو نفر از اعضای خانواده این پزشک
به طــرز مشــکوکی از دنیا رفتنــد ،جنجالی تر شــد .حتما
شــما هم این خبر را شــنیدید
که «اعضای خانواده علیرضا
صلحی ،پزشک اصالح طلب
تبریزی بــه دلیل اســتفاده از
غذای نــذری مســموم ،جان
باختند»؛ خبری که به سرعت
در کانال ها ،دست به دست و با
یک کالغ و چهل کالغ تبدیل
به سناریوی داعش برای کشتار
جمعی مردم ایران شد!
پس از گذشت یک ماه از
انتشار گسترده این خبر تلگرامی ،رسانه های خبری اعالم
کردند خبری درباره پزشک تبریزی که ادعا می شد همسر
و مادربزرگش در اثر خوردن غذای نــذری فوت کرده اند،
درست نیست و غذایی که باعث فوت این افراد شده نذری
نبوده است.
حدود یک مــاه پیش ،کانال هــای تلگرامی جریان
اصالحــات ،در خبری اعــام کردنــد که چنیــن اتفاقی
افتاده و در تشــریح جزئیات ان نوشــتند« :ظاهرا فردی
به درمانگاه دکتر صلحی مراجعه کرده و پس از پرســیدن
تعداد اعضای خانواده دکتر برای ایشان غذای نذری برده
و احتماال فوت افراد به علت خوردن غذای مســموم بوده
است .دکتر علیرضا صلحی از فعاالن سیاسی اذربایجان
شــرقی و عضو حزب اتحاد ملت بود که شهرتش به خاطر
تجویز نســخه های خوش خط و توصیه بــه گوش دادن
صدای شــجریان به جای مصــرف دارو بــود ».علیرضا
صلحــی ،پزشــکی شناخته شــده ای در فضــای مجازی
است که به «پزشــک خوش خط» شــهرت دارد .چندی
پیش یکــی از نســخه های این پزشــک در شــبکه های
اجتماعی منتشــر شــده بود که در ان با خطــی خوش به
یکــی از بیمارانش توصیه کــرده بود تا با گــوش دادن به
صدای شجریان و ســاالر عقیلی درمان شود .تصویر این
نسخه چندی پیش دست به دست در گروه ها و شبکه های
lدوســتانی که امروز مدعی هســتند دولت باید
زودتر دســت بــه تغییــرات در کابینه مــی زد ،ایا با
فضای مجلس قبل امکان این بود که اقای روحانی
گزینه های مدنظر خود را به وزارت برساند؟
اجتماعی چرخیده و میلیون ها نفر در جریان ان قرار گرفته
بودند .پس از انتشار تلگرامی این خبر ،وزیر بهداشت در
اقدامی عجوالنه و نمایشــی به جای پیگیری صحت ان،
اقدام به صدور پیام تســلیت برای وی کــرد .قاضی زاده
هاشــمی در پیامی درگذشت
دو تن از اعضای خانواده دکتر
صلحــی پزشــک خو ش خط
تبریزی را به وی تسلیت گفت
و بر پیگیــری دلیل این حادثه
تاکید کرد .حجت االســام و
المسلمین مظفری ،رئیس کل
دادگستری استان اذربایجان
شــرقی در گفت وگویــی در
ارتباط با انتشــار خبــری مبنی
بر مسمومیت خانواده پزشک
تبریزی اظهار کرد :این پزشک مدعی شده که فردی چند
غذای نذری در اختیار انها قرار داده و اعضای خانوادهاش
با مصرف این غذا مسمومیت پیدا کرده و راهی بیمارستان
شده اند .متاســفانه همســر و مادربزرگ این پزشک فوت
شده اند؛ اما هنوز علت مرگ انها مشخص نیست و پرونده
در دست بررسی است.
اما درعین حــال یک منبع اگاه در گفتگو با تســنیم
با تایید خبر بازداشت این پزشــک تبریزی به عنوان یکی
از مظنونین اصلی قتل همســر و مادر بزرگش گفت« :در
بررسی های به عمل امده مشــخص شد گرچه مرگ این
مقتوالن بر اثر مســمومیت رخ داده اســت ولی بر خالف
ادعاهای مطرح شــده ،پای هیچ غذای نــذری در میان
نبوده اســت .در تحقیقات به عمل امده مشــخص شــد
که این پزشــک تبریزی ،شــخصا مبادرت به تهیه غذا از
یکــی از کترینگ های شــهر تبریز کرده اســت و غذای
مســمومی که باعث مرگ این دو زن شــده به هیچ وجه،
نذری نبوده اســت ».شــاید نظارت بر فضــای مجازی و
کنترل ان به منظور پخش شــایعات کار دشــواری باشد
اما تقاضا از مسئوالن کشــور به ویژه اعضای دولت برای
ایســتادن در برابــر تمایــات رســانه ای و نمایش های
انسان دوستانه مبتنی بر اخبار تلگرامی قطعا اقدامی ساده
و منطقی است.
سردار سلیمانی در کنار شهید محمد خانی
lدر ســال 92ملت ایران صرفا به شــخص اقای
روحانی رای ندادند ،بلکه بــه عقالنیت رای دادند و
نباید توقع داشت که برنامه های مبتنی بر عقالنیت
تمام مشکالت را یک شبه حل کند .اقای روحانی و
وزیران محترم خسته نباشید .ما منتظریم و امیدوار.
مثلث | شماره 332
خبرنامه
lقابل توجــه عزیزانی کــه دائم از ســود بانک ها
می نالند لطفا ســری به نمایندگی های خودرو بزنند
و ببیننــد ســود 30درصــدی برای فروش قســطی
خودروهــای بی کیفیــت می گیرند ولــی هیچ کس
صدایش در نمی اید!
به اینستاگرام مثلث بپیوندید
مجری تلویزیون در حرم امام رضا(ع)
روایت سعید جلیلی از یک
سند امریکایی
سعید جلیلی ،عضو شورای عالی امنیت ملی با انتشار
پستی در صفحه شــخصی خود در اینســتاگرام از تفاوت
امریکا با سایر کشورها در برقراری چنین ارتباط گفت« :ما
بارها هم اعالم کردیم که به جز رژیم صهیونیستی که اصال
ان را نامشروع می دانیم ،با همه کشــورها از روابط سازنده
استقبال می کنیم به جز امریکا .اما چرا این استثنا را مطرح
می کنیم؟ برخی از دولت های دیگری کــه امروز با انها در
ســطوح مختلف روابط داریم ،شــاید خیلی بهتر از امریکا
نباشــند .برخی از همین دولت های اروپایی که در ســطح
ســفیر با انها روابط داریم ،بعضا در نوع نگاه هایی که دارند
مشابهت های زیادی با امریکا دارند .اما چرا ما برای امریکا
یک پرونده خاص باز می کنیم؟ ! ســندی که مقدمه اش را
خود اوباما امضا کرده و یک ســند ســری هم نیست! بلکه
متن ان روی اینترنت قابل رویت اســت و می توانید با یک
جســتجوی ســاده ان را پیدا کنید.در انجا به صراحت ان
نگاهی که امریکایی ها به مناســبات بین الملل دارند بیان
شده و تاکیده می کنند که ما (امریکا) باید کماکان برای یک
قرن اینده به عنوان رهبرجهان باقی بمانیم! تاکید می کنند
که رهبری قوی و مســتمر امریکا بر جهان ضروری است و
رهبری امریکا در جهان همیشگی است و این بر پایه منافع
ملی امریکا بنا نهاده شده است! بعد بیان می کنند که اصال
در جهان هیچ مشکلی وجود ندارد که بخواهند ان را بدون
امریکا حل بکنند! حاال در این جهــان دموکراتیک! یکی
نیست سوال بکند چه کسی به شما چنین حقی را داده؟اینجا
است که شــما با یک پدیده ای (امریکا) مواجه می شوید
که عالوه بر ان ویژگی های مشترکش با چند قدرت دیگر،
یک چیز اضافه هم برای خودش قائل است و ان این است
که من باید جهان را رهبری کنم ،ان هم برای همیشه!».
وقتی سفیر ایران از کنسرت
علیزاده به وجد می اید
هجمه به الریجانی برای تخریب دولت
روزنامه ارمان در گزارشــی با عنوان «هجمه به الریجانی برای
تخریب روحانی» نوشت« :دور تازه هجمه به علی الریجانی اغاز شده
است و محتوای ان مذاکره با امریکاست« .علی الریجانی و پیشنهاد
مذاکره مستقیم با امریکا!» روایتی غریب از تمایالت رئیس مجلس
میانه روست و تردیدهای پذیرش ان بسیار بیشتر از ذره ای باور است.
هر چند در موارد ویژه مانند پرونده هســته ای باید در این روایت کمی
تامل داشت اما زمانی که یک نماینده مجلس نزدیک به جبهه پایداری
چنین می گوید که «شــخص اقای الریجانی معتقد به اصل مذاکره
با امریکا در موضوع هسته ای بود» ،تفســیر این اظهارات از زاویه تحسین همراهی رئیس مجلس با تیم مذاکره کننده
هسته ای برای نیل به نتیجه مطلوب کمی ساده اندیشی است؛ چرا که علی الریجانی هیچ گاه دیدگاه خود درباره امریکا
به ویژه در موضوع پرونده هســته ای را پنهان نکرده که عضو جبهه پایداری درصدد افشای ان باشد .پرواضح است که
خط و مشی سیاست های کلی نظام از سوی مقام معظم رهبری تعیین می شود و مسئوالن کشور تابع ان هستند .بنابراین
ساده انگارانه است که احمدامیرابادی فراهانی درصدد القای تمایل الریجانی به مذاکره باشد .البته اظهارات او در این
باره به همین موضوع خالصه نشد؛ چرا که او بیان کرده است« :اقای الریجانی از ابتدا به مذاکرات و برجام معتقد بود و از
برجام دفاع می کرد و البته شاید نسبت به برخی از تاکتیک ها نکاتی را داشت و در جلساتی تذکراتی را به تیم مذاکره کننده
بیان می کرد ،اما این گونه نبود که فقط حمایت کننده باشد .برخی فکر می کنند اقای الریجانی در زمین روحانی بازی کرد،
در صورتی که خود اقای الریجانی صاحب زمین بازی بود و اقای الریجانــی معتقد به اصل مذاکره با امریکا در موضوع
هسته ای بود و معتقد بود باید منفذی را در مذاکرات باز کرد و کشــور را از این شرایط عبور داد ».این اظهارات نشان داد
که حامیان جبهه پایداری به دنبال هدف دیگری هســتند و همزمان الریجانی و روحانی را مــورد هدف قرار داده اند که
پررنگ ترین گمانه درباره دلیل این اقدامات را بایددر انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶یافت».
تصویری که ترامپ از کاخ سفید می سازد
محمدکاظم انبارلویی طی یادداشــتی در روزنامه رسالت نوشت:
«همین ماه ظاهرا رئیس جمهور امریکا تعیین می شود .سخنان دو نامزد
دموکرات و جمهوریخواه در رقابت هــای انتخاباتی یک رونمایی تمام
عیار از جنس «تمدن غربی و امریکایی» و روشنگری در مورد ماهیت ان
بود .ترامپ نامزد حزب جمهوریخواه در یکی از ایالت ها ضمن سخنرانی
گفته بود؛ «ما به واشنگتن می رویم تا سیفون را بکشیم و مفاسد دولت
را از بین ببریم ».او همچنین گفته است« :اگر برنده نشوم تقلب شده و
نتیجه را نمی پذیرم».اینکه یکی از دو ضلع رقابت ،دموکراسی امریکایی
را به سخره بگیرد و عدد و رقم بدهد ،جالب است .گفته اند « 24میلیون نفر واجد شرایط رای دادن نیستند و 1/8میلیون نفر
فوت شده داریم که در هر انتخابات رای می دهند!» بایدن ،معاون رئیس جمهور امریکا به ترامپ نصیحت کرده و گفته
ابروریزی در مورد ماهیت دموکراسی در ایاالت متحده امریکا را پایان دهد .او گفته است« :ترامپ مشروعیت انتخابات
و مشروعیت دموکراسی در امریکا را زیر سوال برده است ».اینکه ترامپ کاخ سفید را به یک مستراح تشبیه کرده است
که فقط باید رفت و سیفون را در انجا کشید تشــبیه جالبی است .این بخشــی از ادبیات جدید گفتمان رقابت در امریکا
است .از این بهتر نمی توان حاکمیت دموکراسی لیبرال را در غرب که امریکا ان را نمایندگی می کند تصویر و ترسیم کرد.
اینکه چرا قبال این افتضاحات در انتخابات های گذشته امریکا رونمایی نشده بود را باید مدیون خویشتن داری و صبوری
طرفین رقابت دانست .رسوایی رقابت ترامپ و کلینتون در افشای ماهیت دموکراسی در امریکا به همین ختم نمی شود.
انها پرده دری کردند و رسوایی اخالقی و جنسی طرفین را بی محابا در معرض دید افکار عمومی امریکا و افکار عمومی
جهان قرار دادند».
امد ،منتقدان را نفهم خواند و رفت
مثلث | شماره 332
روزنامه جوان در گزارشی با عنوان «امد ،منتقدان را نفهم نامید
رفت» با اشاره به ســخنان رئیس جمهور در مجلس نوشت« :سراغاز
جلســه علنی دیروز مجلس ،حضور حســن روحانــی ،رئیس جمهور
اسالمی ایران برای دفاع از سه وزیر پیشنهادی در صحن علنی مجلس
شــورای اســامی بود .حضوری که گرچه با تاخیر نیم ساعته همراه
بود ،اما با اســتقبال نمایندگان مجلس شورای اســامی روبه رو شد و
بازار مطرح کردن تقاضاها از رئیس جمهور و همچنین وزرای همراه با
وی حسابی داغ بود .برخالف انتظارات بخش اعظم نطق روحانی به
ارائه لیستی از دستاوردهای دولت گذشــت تا دفاع از وزرایی که وی به مجلس معرفی کرده بود؛ دستاوردهایی که در
سخنرانی های قبلی رئیس جمهور نیز بیان شده بود .در این میان روحانی حتی به جلسه شورای اجتماعی کشور با مقام
معظم رهبری و تاکید ایشان برای مقابله با اسیب های اجتماعی نیز اشــاره کرد .روحانی در بخش دیگری از سخنان
خود به مساله برجام نیز اشاره کرد و با شمردن برخی مزایای ان ،ازادی انتخاب را بزرگ ترین اورده برجام عنوان کرد.
البته روحانی در ادامه نتوانست اشاره ای به بدعهدی های صورت گرفته از سوی غرب در موضوع برجام نکند و از تالش
دولت برای وادار کردن این کشورها برای ادای وظایف خود خبر داد.
خبرنامه
سفیر ایران در انگلیس در پســت خود در تلگرام درباره
کنسرتیکهدرلندنبرگزارشدهودرانشرکتکردهبودنوشت:
«امشب لندن در یک شــب به یاد ماندنی و پرخاطره میزبان
استاد حسین علیزاده موسیقی دان ،اهنگساز و نوازنده بزرگ
موسیقی ایرانی بود .ایشان به همراه سه نفر از اعضای گروه
موسیقی خود قطعاتی بدیع را به اجرا گذاردند که بی شک از
اثارناب موسیقیایرانیمحسوبمی شوند».جالباستکه
شهرلندناخرینوبیست وسومینشهریبودکهاستادعلیزاده
و گروه موســیقی وی در قالب یک تور موسیقی اثار خود را در
انجااجرامی کردند .یکیازنکاتبرجستهاینگروهعطوفت
وهمدلیبسیارنزدیکبیناعضایگروهاستکهباعثپیوند
عمیقروحیمیاناناننیزشدهاست.اینحسعمیقروحی
حتی فراتر از رابطه پدر و فرزندی ِ
خود استاد با صبا ،فرزندش
در گروه اســت که کمانچه را اینقدر استادانه می نوازد .وقتی
استاد برنامه این شب اخر را به اقای بهروزی نیا ،نوازنده بربط
خوداهداکردند،هردوچناندرابرازمحبتبهیکدیگراشک
ریختندکههمهحاضرانراعمیقاتحتتاثیرقراردادند.باپایان
اینبرنامهاعضایگروهپسازسفریطوالنینزدخانواده های
خود بر می گردند ولی خوشــبختانه با اجرای این اثار تاثیری
عمیق بر مردم گذاشته اند؛ مردمی که در اقصی نقاط جهان
اثار این بزرگان را مســتقیم و به طور زنده شنیده اند .عالوه بر
ایرانیانبخشعمده ایازشنوندگانومشتاقاناینموسیقی
ازافرادغیر ایرانیهستندکهتوانسته اندبهخوبیبااینموسیقی
پیوندیمعنویبرقرارکنند.اینخودنویداینده ایدرخشان تر
برای موســیقی ایرانی را می دهد .بله ،موسیقی ایرانی دیگر
جهانیشدهاست.
بررسی رسانه ای هفته
17
رئیس جمهور توافقی
گفتارها
باگذشتبیشاز دوسالازبحرانسیاسیدرلبنانباالخرهاواسطهفتهگذشته،جریان های
مختلفدرلبنانبهانتخابمیشلعونرایمثبتدادندواوکهیکیازمتحدانحزب اللهدرائتالف
8مارساستبه عنوانرئیس جمهورانتخابشد.حصولتوافقمیانجریان هایمختلفسیاسی
لبنان درباره انتخاب ژنرال میشل عون به عنوان رئیس جمهور این کشور و کمک بازیگران داخلی،
منطقه ای و فرامنطقه ای به رئیس جمهور منتخب برای حل مشکالت پیش رو می تواند گام مهمی
درراستاینهادینه کردندموکراسیواستمرارثباتدرلبنانباشد.
خروج از بن بست
لبنانباانتخابمیشلعونازواگراییوخالقدرتخارجمی شود
نصرت الله تاجیک
گفتارها
18
مثلث | شماره 332
1
سفیر سابق ایران در اردن
با گذشت بیش از دوســال از بحران سیاسی در لبنان
باالخره اواســط هفته گذشــته ،جریان هــای مختلف در
لبنان به انتخاب میشل عون رای مثبت دادند و او که یکی
از متحــدان حزب الله در ائتالف 8مارس اســت به عنوان
رئیس جمهور انتخاب شد .حصول توافق میان جریان های
مختلف سیاســی لبنان درباره انتخاب ژنرال میشــل عون
به عنوان رئیس جمهور این کشور و کمک بازیگران داخلی،
منطقــه ای و فرامنطقه ای به رئیس جمهــور منتخب برای
ی در راســتای
حل مشــکالت پیــش رو می تواند گام مهم
نهادینه کردن دموکراسی و اســتمرار ثبات در لبنان باشد.
در شرایطی که سیاســت های تخریبی سعودی در منطقه،
واگرایــی و خالء های امنیتی زیادی ایجاد کرده و اشــوب
و ناامنی متعددی را در مرزهای لبنان متراکم کرده اســت،
از اهمیت این اقدام در شرایط حساس کنونی منطقه نباید
غافل بود .نظام تقسیم قدرت طا یفه ای لبنان ویژگی های
متعــددی دارد که بــدون مصالحه ،کارکــرد و برون دادی
ندارد .لبنان یک نظام تقسیم قدرت طایفه ای دارد و از جمله
ویژگی های این نظام ،مصالحه بر اساس توازن قوا درون
گروه های سیاسی و طوایف است .یک قانون نانوشت ه هم
در لبنان وجود دارد بر این اســاس که سهم رئیس جمهور
به مسیحیان ،نخســت وزیر به اهل سنت و رئیس مجلس
به شــیعیان اختصاص دارد .از دو ســال پیش یعنی حدود
اواسط سال 2014به دلیل سیاست های تخریبی عربستان
و تاحدودی اعتمادی که سعد حریری به سعودی ها داشت
و از طرف انها حمایت می شد ،به تفاهمات اجرایی در لبنان
خدشه وارد شد .بنابراین چندین بار مجلس تشکیل شد اما
چون به اکثریت دست نیافت امکان انتخاب رئیس جمهور
فراهم نشد و حدود دو سال و نیم لبنان بدون رئیس جمهور
اداره شد.
ســرانجام جریان های مختلــف سیاســی لبنان که
دارای نمایندگانــی در مجلس این کشــور هســتند پس از
حــدود دوســال ونیم رایزنی گســترده ،به توافقــی مهم و
حساسی دست یافته و بر این مهم صحه گذاشته اند که لبنان
همچنان مهد طوایف و مذاهب مختلــف و نمونه بارزی از
همزیستی مسالمت امیز پیروان ادیان و مذاهب مختلف در
کنار یکدیگر بوده و تنها راه حل مشکالت ،توافق و رایزنی
جریان های سیاسی با یکدیگر است.
این توافــق و انتخــاب از چندین منظــر قابل توجه
است که نخستین مســاله به تغییر موضع و ناامیدی سعد
حریری از عربستان سعودی مربوط می شود؛ خوشبختانه
از چندی پیش به دالیل مختلف از جمله وضعیت اقتصادی
عربستان سعودی و عدم امکان حمایت مالی و اقتصادی
ســعد حریری از سوی ســعودی ها یک سلسله مشکالتی
میان انها ایجاد شــد و به نظر می اید ســعد حریــری بعد از
این تحوالت تا حدودی از جانب ســعودی ها مایوس و به
سمت عقل گرایی ســوق پیدا کرد .البته تغییر موضع سعد
حریــری را نباید صرفا به کاهش نفوذ عربســتان تعبیر کرد
بلکه باید بیشتر ناشی از تحوالت داخلی سیاسی اقتصادی
عربستان و مشکالت مالی حریری در این رابطه دانست.
مشــکالتی که حتی رابطه شــخصی وی با بعضی از افراد
خاندان سعودی همچون محمد بن نایف را نیز تحت تاثیر
قرار داده اســت ؛ شرایطی که ســعد حریری خود را در یک
دوراهی قرار داده بود و باید بــرای ماندن در صحنه قدرت
سیاســی لبنان تصمیم عاقالنه ای اتخاذ می کرد -١ :اغاز
یک قمار سیاســی و همچنان پای فشردن بر مواضع قبلی
خود یا -٢پذیرش شــرایط موجود منطقه ای و ورود در یک
مصالحه تا شــرایط منطقه ای عوض شود .اگرچه حریری
در دو سال ونیم گذشــته با اصرار روی مواضع خود سیستم
سیاســی لبنان را معطل نگاه داشــته بود امــا در این مدت
نیز کم پیام های سیاسی اجتماعی دریافت نکرد .بنابراین
در نهایت حریری پذیرفت با مصالحه ،ســهم قدرت را که
متعلق به طوایف مختلف اســت رعایت کند .در این زمینه
از ابتدا حزب الله قائل به این مساله بود که میشل عون در
این شرایط سمت ریاســت جمهوری را بر عهده بگیرد ولی
سعد حریری در مقابل این گزینه مقاومت می کرد .در ادامه
خوشبختانه به دنبال عدم حمایت سعو دی ها ،سعد حریری
به سمت دیدگاه حزب الله تمایل پیدا کرد و در پی مصالحه
با میشل عون ،به این توافق رسیدند که عون ،رئیس جمهور
و حریری نخســت وزیر لبنان شــود .با این تفاسیر اکنون
مساله لبنان تاحدودی حل شده و میشــل عون با 83رای
گفتارها
از مجموعه 127نماینده توانســت به عنوان رئیس جمهور
لبنان انتخاب شود.
در ایــن میــان بازگشــت ســعد حریــری به پســت
نخســت وزیری که همچنان یک موقعیت تعیین کننده ای
در داخل سیستم حاکمیتی لبنان دارد ،شرایط جدیدی به
وجود می اورد تا او بتواند نقش سازنده ای برای خود تعریف
کند و این نقطه مثبتی است که سیاست خارجی ما باید از ان
استقبال کند .حریری بین دو گزینه ماندن در بالتکلیفی و
بدون حامی منطقه ای و اینکه شاهد معامله سیاستمداران
جوان جریان« المستقبل» با بازیگران منطقه ای و رقبای
داخلی اش باشد یا با انعطاف و نگاه به امکانات داخلی خود
وارد صحنه قدرت لبنان شود ،دومی را انتخاب کرد .حریری
نشان داد با مصالحه با ژنرال عون راه دوم را پذیرفته است تا
نتوانند قالیچه را از زیر پایش در لبنان بکشند .از سوی دیگر
در ماه های اخیر لبنان در وضعیت بسیار حساسی قرار گرفته
بود؛ باتوجه به اتفاقاتی که در عراق و سوریه شاهد هستیم
چند کشور در تیررس داعش قرار دارند و این احتمال وجود
داشــت و دارد که هدف بعدی داعش متوجه لبنان یا اردن
شود .حتی می توان گفت لبنان اسیب پذیرتر از اردن است
چرا که بیش از دو سال خالء در سیستم سیاست و حکومت
این کشــور وجود داشــت که لبنان را در معرض خطر قرار
داده بود .بنابراین این مصالحه و انتخاب در شرایط بسیار
حساسی صورت گرفته که اگر اتفاق نمی افتاد ممکن بود
لبنان به سمت اسیب پذیری بیشتر حرکت کند و در معرض
خطرات و تهدیداتی چون داعش قرار گیرد.
در نتیجــه لبنان به لحاظ امنیتی و سیاســی امروز در
وضعیت بهتری قرار گرفته اســت .البته باید توجه داشت
که انتخاب رئیس جمهور ،قدم اول اســت و بدون شــک
میشل عون به دلیل مشکالتی که در منطقه و لبنان وجود
دارد با چالش های بســیاری روبه رو خواهد شد .از یک سو
چالش لبنان با رژیم صهیونیستی قابل ذکر است و از سوی
دیگر مساله ســوریه و اوارگان از جمله مسائلی هستند که
رئیس جمهــور جدید لبنان بایــد در پی راه حلــی برای انها
براید .به هر صورت امــروز تمام قدرت هــای منطقه ای و
فرامنطقه ای باید به لبنان کمک کنند تا این کشور که تازه از
یک بحران سیاسی خارج شده بتواند بر مشکالت فائق اید.
از سوی دیگر در خصوص عربســتان ،ممکن است
برخی از تحلیلگران این مســاله را مطرح کنند که انتخاب
میشل عون باعث تضعیف سیاست سعودی ها شده است،
اما من معتقدم این انتخاب تاحدودی ناشی از تغییر جهت
موقت سیاست های ریاض اســت .واقعیت امر این است
که سعودی ها با چنین زمینه و دستاوردی درصدد هستند به
نوعی یک تغییر رویکرد از خودشــان نشان دهند تا بتوانند
حجم مشــکالت و انتقاداتی که نســبت به سیاست های
ریاض در منطقه و لبنان وجود دار د را کاهش دهند.
سعودی ها به تدریج نقش زیادی در لبنان پیدا کردند
و بعد از ترور رفیق حریری نقش سنتی خود را تبدیل به اهرم
فشار علیه سوریه و حزب الله کردند .اما االن چون تخت گاز
رفته اند یا موتور سوزانده اند یا اب و روغن قاطی کرده اند!
به هر صورت هم مشکالتی از جهت اقتصادی دارند و هم
با ندانم کاری مشــکالتی نیز در منطقه ایجــاد کرده اند که
تبعات امنیتی اش دامن اروپا و امریکا را نیز گرفته اســت.
بنابراین سعودی ها شرایطی را به وجود اورده اند که احتماال
سیاســت گذراندن توفــان از ســر را اتخاذ کرده انــد تا در
فرصت بعدی و خوابیدن گر دو غبار بتوانند همچنان یکی از
بازیگران حاضر در این کشور محسوب شوند.
البته ژنــرال عون به عنــوان یک شــخصیت ملی و
مستقل فراز و فرود زیادی در سیاست هایش داشته است.
زمانی ضد بشار اسد و مخالف حزب الله بود ،اما هم اکنون
در کنار این دو قرار گرفته است .این تغییر سیاست فی نفسه
بد و مذموم نیست ،بلکه به شــرایط متحول و ژله ای لبنان
باز می گردد.
یکــی از خصوصیات لبنــان تعدد حضــور بازیگران
داخلی و خارجی و نقش کمک های مالــی و اقتصادی در
جامعه لبنان است .کشوری که بیش از منابع طبیعی از ِق َبل
موقعیت اســتراتژیکش در خاورمیانه به عنــوان بازیگری
مهم شناخته می شــود و از همین منظر بود که سعودی ها
در دو دهه گذشته با کمک های مالی در لبنان رسوخ کردند
تا هم بتوانند سیاست هایشــان در خاورمیانه را جلو ببرند و
هم جلوی سیاســت های ایران را بگیرند .اما روند حوادث
تا کنون نشــان داده که سعودی ها ســرمایه گذاری خود را
هدر یافته می بینند.
مساله دیگری که در این انتخابات حائز اهمیت است
نقش حزب الله لبنان است؛ حزب الله یکی از عناصر اصلی
و تعیین کننده در لبنان است و نقش مقاومت در استقالل
لبنان و رویارویــی با مشــکالت خارجــی و از همه مهم تر
رژیم صهیونیستی بر هیچ کس پوشیده نیست .حزب الله از
ابتدا سیاستی را به عنوان سیاست ملی گرایانه یعنی سیاست
تقســیم قدرت میان نیروهای داخلی و بدون تاثیرپذیری
از قدرت های خارجــی دنبال می کرد و جریان المســتقبل
و به نوعــی 14مارس دنبال این بودند که از سیاســت های
سعودی پیروی کنند .همانطور که اشاره کردم این مسائل
بیش از دوسال خالء در روند سیاسی لبنان و به وجود امدن
برخی مشکالت شــده بود .در حال حاضر با این تفاسیر به
نظر می رسد که عربستان قدرت تاثیرگذاری اش را تاحدی
از دســت داده و ســعی دارد از این فضا به نوعی اســتفاده
کند .در این میان حزب الله نیز به رغم برنده بودنش در این
تحوالت باید یک سیاســت متــوازن و در حقیقت تعامل با
تمام جناح های داخلی لبنان براساس توازن قوا و همکاری
داخلی را در پیش بگیرد.
یعنی اگر قرار باشد که میشل عون موفق باشد و دولت
اینده یک دولت کارامد برای مردم باشد حتما باید این تعامل
داخلی بین حزب الله و دیگر جریانات برقرار باشد تا بتوانند
بر مشکالت کشور فائق ایند .این سیاست عالوه بر ایجاد
انسجام داخلی می تواند برگ برند ها ی نیز برای ایران باشد.
در این صورت به نظر می رســد لبنانی ها تصمیم گرفته اند
که باتوجه به ظرفیت های داخلی خود در زمینه سیاست و
حکومت و قواعد نا نوشته سیاســی اجتماعی برای توازن
بین طوا یف مانع تبدیل شــدن کشورشــان به ســوریه ای
دیگر شوند.
ایران و حزب اللــه باید با مصالحه ،تقســیم قدرت و
ایجاد اجماع سیاسی و اجتماعی هم در ُبعد داخلی و هم از
منظر خارجی ،بازیگران و نهادهای سیاسی اجتماعی لبنان
را تشویق نمایند تا ضمن حداکثر ســازی اجماع ملی خود
را اماده مقابله با مشکالت ســر راه و هجمه های احتمالی
سیاسی و امنیتی مرحله بعد از انتخاب رئیس جمهور بنماید
تا با افزایش انســجام داخلی بتوانند موجــب جلوگیری از
به هم ریختگی در این کشور شوند.
دست برتر حزب الله
عربستان جایگاه خود را در لبنان از دست داده است
حسن هانی زاده
2
کارشناس مسائل خاورمیانه
مثلث | شماره 332
گفتارها
پس از پایان دوره ریاســت جمهوری میشل سلیمان
در دو ســال و نیم گذشــته به دلیل بروز اختــاف میان دو
جریان قدرتمند 14مارس و 8مارس ،مســاله انتخاب یک
رئیس جمهــور توافقی در هالــه ای از ابهام قــرار گرفت و
اختالف میــان دو طیف نیــز افزایش یافــت .جریان 14
مارس بــه رهبری ســعد حریری تالش داشــت تا ســمیر
جعجع را به عنوان نامزد پیشــنهادی خود بــرای انتخابات
ریاســت جمهوری لبنان مطرح کند ،در حالی که جریان 8
مارس به رهبری مقاومت اســامی و حزب الله و شــخص
میشــل عون ،از ابتدا عون را به عنوان نامزد پیشــنهادی
مطرح کرده بود .از سوی دیگر برخی از بازیگران منطقه ای
و بین المللی نیز در تشدید شــکاف میان دو طیف سیاسی
لبنان نقش ایفا کردنــد .به همین دلیل فراکســیون های
پارلمان لبنان دچار صف ارایی شدند ،اما سرانجام مقاومت
اسالمی توانست جایگاه سیاسی خود را تقویت و از نامزدی
میشل عون پشتیبانی کند تا در نهایت ژنرال میشل عون 81
ساله با 84رای موافق از 127رای به عنوان رئیس جمهور
لبنان وارد کاخ بعبدا شود.
انتخاب میشــل عون پیروزی بزرگــی برای مقاومت
اسالمی و شکست دردناکی برای جریان 14مارس و رژیم
ال سعود تلقی می شــود .به نظر می رســد که رایزنی های
پشــت پرده و دادوستدهای سیاســی و اینکه سعد حریری
به عنوان گزینه احتمالی نخســت وزیری پیشــنهاد شــده
موجب گشت تا جریان 14مارس با ریاست جمهوری عون
موافقت کند .اکنون چانه زنی ها برای تقسیم وزارتخانه های
کلیدی بیــن دو جریان پرنفــوذ 14مــارس و 8مارس اغاز
خواهد شــد و مدتی زمان خواهد برد تا کابینه لبنان شکل
بگیرد.
طبیعی است که انتخاب میشل عون می تواند جایگاه
حزب الله را در سطح داخلی و منطقه ای تقویت کند و نقش
تخریبی عربستان و طیف وابســته به 14مارس را کاهش
دهد .به هر حال این انتخاب یک پیروزی درخشــان برای
مقاومت اســامی ،حزب الله و جمهوری اســامی ایران
قلمداد می شود .البته در این میان دولت اتی لبنان به رهبری
میشــل عون با برخی چالش ها نیز مواجه خواهد بود؛ زیرا
این کشور طی بیش از دو سال با یک خالء سیاسی داخلی
مواجه بود و اکنون باید در حوزه های بسیاری خود را تقویت
کند .از سوی دیگر در منطقه و همسایگان لبنان نیز وضعیت
مطلوبی حاکم نیســت .باید توجه داشت که مساله امنیت
داخلی ،همگرایی میان طیف های سیاسی ،کمک برای
حل بحران سوریه ،طرد گروهک های تروریستی از لبنان
و رابطه با کشورهای منطقه و جهان بخشی از چالش های
دولت اینده لبنان خواهد بود.
از ســوی دیگــر انتخاب میشــل عــون از جریان 8
مارس باعث تضعیف جایگاه عربســتان سعودی در لبنان
خواهد شــد .زیرا در حــال حاضر ریاض موفق نشــد ه که
سیاســت هایش در قبــال لبنان را به ســرانجام برســاند و
دخالت هایش در مسائل داخلی این کشور با بن بست مواجه
شده است .در این شرایط طبیعی است که عربستان جایگاه
خود را در لبنان از دست خواهد داد و ایران به عنوان حامی
و پشتیبان محور مقاومت جایگاه بهتری پیدا خواهد کرد.
ضمن انکه مساله بحران سوریه و پایان دادن به این بحران
با انتخاب میشل عون تسریع خواهد شد.
19
گفتارها
انتخابتعیینکننده
انتخاب ریاست جمهوری لبنان؛ پایان یک مناقشه یا اغاز مناقشه ای دیگر
جعفر قنادباشی
گفتارها
20
مثلث | شماره 332
3
کارشناس مسائل خاورمیانه
اگرچه لبنان ،با مساحتی حدود ده هزار کیلومتر مربع
(یک صدوپنجاه و هفتم مساحت ایران) از جمله کشورهای
کوچک منطقه به شــمار می رود؛ ولیکن ،عوامل مختلف
سیاســی ،جغرافیایی و نظامی سبب شــده تا این کشور در
ردیف کشــورهای مهم وتاثیر گذار قرار گیــرد و تحوالت
داخلی این کشور نه تنها برای دولت های منطقه ،بلکه برای
قدرت های فرامنطقه ای نیز به موضوعاتی قابل مالحظه و
قابل پیگیری تبدیل شود.
موضوع انتخاب «میشل عون» به ریاست جمهوری
لبنان در هفته گذشــته ،ان هم بعد از پشت ســر گذاشتن
لو نیم به طــول انجامید ،به
مناقشــه ای که حدود دوســا
خودی خود نشــان داد که لبنــان امروز (بــا جمعیت چهار
میلیون و پانصدهــزار نفره اش) از چه جایــگاه ویژه ای در
معادالت منطقه ای برخورد ار اســت و چگونه قدرت های
جهانــی و منطقه ای بــا هر مرام یــا با هر هدف سیاســی،
تحوالت این کشور را با دقت دنبال می کنند.
سرازیر شدن سیل تبریک ها و تهنیت ها برای شخص
«میشل عون» و دســت اندرکاران امور سیاســی لبنان از
یک طرف ،ابراز نگرانی های غیر مســتقیم و واکنش های
انفعالی قدرت های ارتجاعی منطقه و دولتمردان اروپایی و
امریکایی از سوی دیگر ،حکایت از ان داشت که با انتخاب
ریاست جمهوری لبنان ،تحولی فراتر از انتخاب یک مقام
سیاســی در این کشــور به وقوع پیوســته و با اشکار شدن
میزان تاثیر گذاری و جایگاه هر یک از جریان های سیاسی
در لبنان ،زمینه تغییر یک سلســله از معادالت دیگر نیز در
داخل و خارج لبنان فراهم شده است.
دوشــنبه هفته گذشــته ،مجلس لبنــان در حالی که
تمامــی 127نفر عضــو ان (نماینــدگان) حضور داشــتند
بــا 83رای مثبت« ،میشــل عــون» رئیس فراکســیون
«تغییر و اصــاح» و هم پیمان جریان مقاومــت لبنان را
به عنوان ســیزدهمین رئیس جمهوری این کشــور برگزید
و بدین طریق ،بــه طوالنی ترین دوره خالی ماندن پســت
ریاســت جمهوری پایان داد .در واقع این چهل و ششمین
باری بود که مجلس لبنان به چنیــن کاری اقدام می کرد و
شــانس خود را برای ادای یکی از مهمترین وظایفش که
همان انتخاب ریاست جمهوری است ،می ازمود.
مجلس لبنان قبــل از ایــن ،در طول دوســال و نیم
گذشته ،یعنی از زمان خاتمه دوران 6ساله ریاست جمهوری
«میشل سلیمان» در ســوم خرداد 24(1393مه )2014
تاکنــون ،بــه علــل مختلــف در ادای ایــن وظیفــه اش
شکست خورده بود .عللی که تنها به اختالفات شدید میان
فراکسیون های سیاســی درون مجلس محدود نمی شد و
از علل متعدد دیگری در درون جریان های سیاســی بزرگ
لبنان و همچنین از مناقشات میان قدرت های منطقه ای و
فرامنطقه ای سرچشمه می گرفت.
حــال اگرچــه وجــود گرایش هــای طایفــه ای در
لبنان نیــز در به نتیجه نرســیدن مجلس این کشــور برای
انتخاب فردی مناسب به عنوان ریاست جمهوری بی تاثیر
نبود،ولیکن این نوع گرایش ها ،هیــچ گاه به عنوان عامل
اصلی اختالف نظرهای شدید ،نقشــی در این عرصه ایفا
نکرد ،بلکه براســاس اجمــاع تحلیلگــران و صاحبنظران
مســائل لبنان ،ایــن رقابت هــای منطقــه ای قدرت های
حاضر در صحنه سیاســی لبنان بود که با رودررو قراردادن
دو جریــان اصلــی موســوم بــه «جریــان 8مــارس» و
«جریان 14مارس»(جریان المســتقبل) این کشــور را به
مرحله ای دشوار و فلج کننده وارد ساخت.
ایــن درحالــی بــود کــه موفقیت های چشــمگیر و
حیرت انگیز جریان مقاومت در اخراج صهیونیســت ها از
جنوب لبنان و سپس پیروزی افسانه ای حزب الله در جنگ
33روزه ،انگیزه صهیونیســت ها و به تبــع ان انگیزه های
قدرت های غربی را برای ایجاد مشکالت سیاسی در لبنان
افزایش داده و ارتجاع عربی وابسته را به نقش افرینی های
مخرب در صحنه سیاسی لبنان ترغیب کرده بود.
با این حــال در این بحبوحــه ،این مقامــات ریاض
بودند که به دو طریق ،منویات غرب و رژیم صهیونیســتی
را در عرصه سیاســی لبنان و امور داخلی این کشور به اجرا
در می اوردند و با هدف نــه تنها تضعیف مقاومت حزب الله
بلکه حذف ان از صحنه سیاســی ،فرهنگی و نظامی لبنان
بیشــترین کوشــش های خود را به کار می بردنــد :طریق
نخست ،بهره برداری های ســوء از روابط و مناسباتشان با
دســت اندرکاران جریان «14مارس» (المستقبل) به ویژه
شخص «ســعد حریری» فرزند رفیق حریری بود؛ چنانکه
از این طریق تالش می شــد تا سعد حریری و جریان تحت
نظر او یعنی جریان المستقبل ،از حوزه های نفوذ بیشتری
در مجلــس و اجتماعــات مردمی لبنان برخوردار شــوند و
با اســتفاده از پشــتیبانی های گســترده غربــی و حمایت
غیرمستقیم و پنهانی رژیم صهیونیستی ،جریان مقاومت را
در شرایط بسیار دشواری قرار دهند و اما طریق دوم دراین
باره ،به کارگیــری گروهک های تروریســتی و تکفیری در
صحنه داخلی لبنــان بود و گروهک هایی کــه عقبه انها به
عناوین مختلف در سوریه فعال بود و با تحرکات مسلحانه
و انفجاری در شــهرهای مختلف لبنان ،اوضاع سیاسی را
اشفته می ساخت.
به هر ترتیب ،بر اگاهان امور لبنان مشــخص بود که
حل وفصل مشــکالت داخلی این کشــور به راه حل هایی
است که راه مداخالت خارجی را مسدود کند و جریان های
سیاســی مخالف منافع ملی مردم لبنــان را از حمایت های
خارجی ناامید سازد .اتخاذ شــیوه ای که به برداشته شدن
موانع بر ســرراه انتخــاب ریاســت جمهوری این کشــور
می انجامید.
در واقع در پی اتخاذ این راهبردها هم بود که به تدریج
شرایط مســاعدتر و مناســب تری در صحنه سیاسی لبنان
پدید امد و ســرانجام مجلس این کشور موفق شد ،وظیفه
حســاس ومهم خود را در انتخاب فردی شایسته به عنوان
رئیس جمهور ادا کند.
بنابراین در ایــن خصوص که چه دالیــل یا عواملی
سبب شــد تا توافق سیاســی الزم بین جریان های بزرگ
سیاسی لبنان شکل بگیرد و ســرانجام در یک رای گیری
پارلمانــی ،بــه انتخــاب «میشــل عــون» به عنــوان
رئیس جمهوری منجر شــود ،باید به تشــریح راهبردهای
مورد اشاره مبادرت کرد.
تردیدی نیســت که حضور بســیار موثر حزب الله در
ســوریه ،از جمله راهبردهای مهم در این باره بود؛ چرا که
در پی این حضور هوشــمندانه و فداکارانه در ســوریه بود
که توانایی گروهک های تروریســتی و تکفیری وابسته به
ارتجاع منطقه در لبنان به حداقل رسید و به تبع ان تحرکات
خرابکارانه ان در صحنه سیاســی این کشــور متوقف شد.
امری که به معنی ایجاد ارامش در فضای سیاســی لبنان و
توقف مداخالت بیگانه بود .اما از طرف دیگر حضور موثر
حزب الله در سوریه این فایده را نیز داشت تا تصویری واقعی
از قدرت های ارتجاعی منطقه به نمایش دراید و جریان ها و
جناح هایی از لبنان که به حمایت این گونه رژیم ها امید بسته
بودند از پشتیبانی ها و حمایت های احتمالی انها در اینده به
کلی نا امید شوند.
حــال انچه مســلم اســت ،انتخــاب میشــل عون
به عنوان متحــد حزب الله و همپیمان مقاومت در پســت
ریاســت جمهوری لبنان ،به معنای برداشته شدن برخی از
اصلی ترین موانع بر ســر راه مردم لبنان و به معنی پیموده
شــدن ســریع تر مســیرهای بعدی اســت و این درحالی
اســت که با این انتخــاب ،موضوعات مورد نظــر غرب و
رژیم صهیونیســتی همانند خلع ســاح حزب الله ،امکان
کمتری برای مطرح شدن خواهند داشت .در واقع در شرایط
جدید است که حزب الله خواهد توانست حوزه فعالیت های
خود را گسترش بخشد و روابط سوریه و لبنان تاحد مطلوب
گسترش یابد.
نگرانی در اردوگاه کلینتون
گفتارها
اتفاقات جدیدی در انتخابات امریکا رخ داده است
حنیف غفاری
روزنامه نگار
مخالفت سران اروپایی با ترامپ
مثلث | شماره 332
انچــه مســلم اســت اینکــه ســران اتحادیــه اروپا
از اصلی تریــن مخالفــان پیــروزی ترامــپ در انتخابــات
ریاســت جمهوری امریــکا و حضــور وی در راس معادالت
سیاسی و اجرایی واشنگتن محسوب می شوند .این قاعده
درخصوصسرانپیماناتالنتیکشمالینیزصادقاست.
چندیپیشاندرسفوگراسموسن،دبیرکلسابقناتونسبت
به حضور ترامپ در مسند ریاست جمهوری امریکا هشدار داد
و نظرات انتقادی وی در خصوص ناتو را خطرناک دانست.
فراتر از ان ،ســران اتحادیه اروپا نسبت به حضور ترامپ در
کاخ ســفید دید ســلبی و بازدارنده ای دارند .این نگاه سلبی
خود را در مواضع سران کشــورهای المان و انگلیس نشان
داده است .فرانک والتراشتاین مایر وزیر امور خارجه المان
و فرانسوا اوالند رئیس جمهور فرانسه قبال نسبت به مواضع
اوالند و اثار ســلبی حضور وی در کاخ ســفید هشــدار داده
بودند .واقعیت امر این است که حضور دونالد ترامپ در کاخ
سفید مولد شکاف های جدی و شدیدی میان ایاالت متحده
امریکا و اتحادیه اروپا خواهد بود .این هما ن مساله ای است
که سران کشــورهای اروپایی را نگران کرده است .ترامپ
بارها در مبارزات انتخاباتی خود از افرادی نظیر انگال مرکل
انتقاد کرده و وی را ناتوان دانســته اســت .از سوی دیگر،
ترامپ از سوی احزاب و جبهه های ملی گرا و راست افراطی
در اروپا (که دشــمنان احزاب راســت و چپ میانه هستند)
مورد حمایت قرار گرفته اســت .به عنوان مثال مارین لوپن
رهبر جبهه ملی فرانســه از حامیان اصلــی دونالد ترامپ در
اتحادیهاروپامحسوبمی شود .ازاینرویکیازنگرانی های
جریان ها و احزاب ســنتی اروپا در قبال پیــروزی ترامپ در
انتخاباتریاست جمهوریامریکا،مربوطبهتقویتگره های
راستگرای افراطی در اتحادیه اروپاســت .بدیهی است در
صورتی که ترامپ به کاخ ریاســت جمهوری امریکا راه پیدا
کند ،در ان صورت زمینه جهت پیروزی و مانور راستگرایان
افراطی در اروپا فراهم تر خواهد شد .خصوصا انکه در سال
2017میالدی ،اتحادیه اروپا چند انتخابات تعیین کننده را
پیش رو دارد که مهم ترین انها انتخابات ریاســت جمهوری
سال 2017در فرانسه است .در این انتخابات ،نامزد جریان
راست افراطی یعنی مارین لوپن شانس پیروزی در دور اول
انتخابات و صعود به دور دوم و نهایی را داراست .با این حال
نظرســنجی ها نشــان می دهد که وی در دور دوم ،بخت و
اقبال چندانی برای غلبه بر نامزد رقیب خود نخواهد داشت.
بدیهی اســت که نتیجه انتخابات ریاست جمهوری امریکا
می تواند روی نتیجه انتخابات ریاست جمهوری فرانسه نیز
تاثیرگذار باشــد .در نهایت اینکه پیــروزی دونالد ترامپ در
انتخابات ریاست جمهوری ایاالت متحده امریکا ،بدترین
خبر ممکن برای سران اروپای واحد محسوب می شود .حتی
حمایت د ونالد ترامپ از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا (در
جریان همه پرسی برگزیت ) نیز سبب شده است تا سران دو
حزب کارگر و محافظه کار در انگلیس نیز تمایلی نســبت به
پیروزی ترامپ در انتخابات ماه نوامبر نداشته باشند .در هر
حال ســران اتحادیه اروپا در انتظار برگــزاری انتخابات ماه
گفتارها
کاهش فاصلــه ارای ترامپ و هیــاری کلینتون در
تازه ترین نظرسنجی های صورت گرفته در سرتاسر ایاالت
متحده امریکا نگرانی وزیر امور خارجه ســابق این کشور و
همچنین کمپین دموکرات ها و سران این حزب را یرانگیخته
اســت .در حالی که حدود یک هفته تا برگــزاری انتخابات
ریاست جمهوریامریکازمانباقیماندهاست،نظرسنجی ها
حکایتازانداردکه سه شنبه 8نوامبرشاهدرقابتنفسگیری
میان هیالری کلینتون و ترامپ خواهیم بود .اگرچه بسیاری
از تحلیلگران تا قبل از این نظرســنجی ها از پیروزی راحت
و اسا ن هیالری کلینتون ســخن به میان می اوردند و ارایی
که تا کنون در انتخابات امریکا به گردش در امده نیز نشان
از این پیروزی دار د اما نظرسنجی های تازه و خصوصا ارای
ایالتی در برخی ایاالت تعیین کننده ما نند فلوریدا نشــان از
خیز ترامپ برای پیروزی بر کلینتون دارد .در چنین وضعیتی
مشخصنیستکهدموکرات هادرمدتزماناندکباقیمانده
چه اســتراتژی و تاکتیکی را جهت مهار ترامپ و رشد ارای
وی در نظرســنجی ها به کار خواهند گرفت .براساس یک
نظرسنجی تازه که پیش از اعالم تصمیم جدید اف.بی.ای
برای بررسی ایمیل های مرتبط با سرور خصوصی هیالری
کلینتون انجام شــد ،دونالد ترامپ ،نامــزد جمهوریخواه،
فاصله خود را با هیالری کلینتون ،نامزد دموکرات ،کاهش
دادهاست.براساسایننظرسنجی 47،درصدرای دهندگان
بهکلینتونو 45درصدبه ترامپرایخواهندداد.نظرسنجی
را واشنگتن پست و شبک ه ای.بی.سی انجام داده اند.نتیجه
نظرسنجی شنبه منتشر شــد .اختالف دو درصدی در حالی
است که 5درصد خطای نظرسنجی اســت .جیمز کومی،
رئیس پلیس فدرال امریکا ،اف بی ای ،جمعه و 10روز مانده
به انتخابات ریاست جمهوری امریکا اعالم کرد با اگاهی از
یکرشتهایمیل هایجدیدمرتبطباسرورخصوصیکلینتون
در زمــان حضــورش در وزارت خارجه ،تحقیقــات جدیدی
ی چند روز مانده به انتخابات
انجام می شود اقدام جیمز کوم
ریاست جمهوری امریکا با انتقادات دموکرات ها مواجه شده
است که می گویند اقدام این نهاد مداخله در انتخابات است.
بهنوشتهنیویورک تایمز،مامورانبایدبرایبررسیایمیل های
کشف شدهازدادگاهمجوزبگیرندتابتوانندانهارابررسیکنند،
روندی که بعید است قبل از روز انتخابات تکمیل شود .در هر
حال ،انتشار ایمیل های جدید مربوط به هیالری کلینتون،
منجر به کاهش محبوبیت وی در نظرسنجی ها شده است.
این در حالی است که نظرسنجی ها نشان می دهد کماکان
اکثر زنان امریکایی در صددند ارای خود را به سود هیالری
کلینتون به گردش در اورند .حتی برخی زنان طرفدار حزب
جمهوریخواهنیزدراینخصوصمصممهستند.بااینحال
انچهمشخصاستاینکهجوانانامریکاییبیشترسعیدارند
ارای خود را به ســود ترامپ به گردش در اورند .در این میان
کلینتون سعی دارد ارای اقلیت ها و زنان را به صورتی هدفمند
بهسودخودبهگردشدراوردوبهاینوسیله ترامپراشکست
دهد .در مقابل ،ترامپ با دادن وعده هایی در خصوص امور
رفاهی و اجتماعی ،توانســته اســت ارای طیف وسیعی از
شهروندان امریکایی را به سود خود جلب نماید .در هر حال،
در فاصله یک هفته تا برگزاری انتخابات ریاســت جمهوری
امریکا ،نظرسنجی ها به گونه ای است که نمی توان پیروزی
ترامپ یا کلینتون یا شکست هر یک از این دو را پیش بینی
کرد .همان گونه که ذکر شــد ،تــا االن و در حالی که برخی
شــهروندان امریکایــی ارای اولیه خود را اعــام کرده اند،
هیالری کلینتون موقعیت بهتری نســبت به دونالد ترامپ
دارد.اماسوالاصلیاینجاستکهایااینرونددرتاریخهشت
نوامبر( 18ابانماه)تکمیلخواهدشدیا ترامپموفقخواهد
شد معادله را به سود خود تغییر دهد؟
نوامبر و نتیجه ان هستند ،نتیجه ای که به صورت مستقیم
بر روابــط امریکا و اروپــا تاثیرگذار خواهد بــود .الزم به ذکر
اســت که در فاصله کمتر یک هفته باقیمانده تــا برگزاری
انتخابات ریاســت جمهوری ایاالت متحده امریکا ،سران
ارشد حزب دموکرات به شــدت مواضع ترامپ در انتخابات
را مورد حمله و مناقشه قرار داده اند .این روند تا روز برگزاری
انتخابات ادامه خواهد داشــت .یکی از این افراد جو بایدن
معاون رئیس جمهــور ایاالت متحده امریکاســت .جوزف
بایدن معاون رئیس جمهــور امریکا تصریح کــرد ترامپ با
زیرسوال بردن مشــارکت روســیه در موضوع «هک ها»،
مقامات اطالعاتی امریکایی را تضعیف کرده است .نشریه
هیل در گزارشــی نوشــت« :ترامپ گــزارش چندین نهاد
اطالعاتی امریکایی را که تایید کرده اند حمالت اخیر علیه
کمپین هیالری کلینتون نامزد دموکرات ها در انتخابات ،از
روسیه صورت گرفته اســت ،رد کرد ».بایدن در گفت وگو با
شبکه تلویزیونی سی بی اس گفت « :ببینید او به جهان چه
می گوید .جامعه اطالعاتی دولت امریکا ،قابل ترین ارتش
جهان که توانمندترین اطالعات را در جهان دارد ،می گوید
ما می دانیم که این کار روســیه بود و ما می دانیم که این کار
والدیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه بود .می دانیم که کار
روس ها بود .اما یکی از نامزدهای ریاست جمهوری که درباره
پوتین تملق گویی می کند ،می گوید انها از کجا می دانند این
کار اوست؟» اف بی ای ادعای برخی سران حزب دموکرات
امریکا مبنی بر دخالت روسیه در انتخابات ریاست جمهوری
ایــاالت متحــده را رد کرده اســت .این در حالی اســت که
دموکرات ها مدعی هســتند روســیه در صدد تاثیرگذاری بر
نتیجه انتخابات به سود حزب جمهوریخواه (دونالد ترامپ)
است.افشاگری هایصورتگرفتهدرخصوصایمیل های
هیالری کلینتون مولد مباحث امنیتی و سیاســی زیادی در
قبال انتخابات ریاســت جمهوری ماه نوامبر در امریکا بوده
است .هم اکنون میان مقامات اف بی ای و مقامات رسمی
دولت اوباما بر سر کلیت مســاله دخالت روسیه در انتخابات
ریاست جمهوری ایاالت متحده امریکا اختالف نظر وجود
دارد .این اختالف نظر خود را طی روزهای اخیر نشان داده
اســت .مقام های قانونی امریکا اعــام کرده اند که پلیس
فدرال امریکا در تحقیقات خود به این جمع بندی رسیده اند
که هیــچ ارتباطی بیــن ترامپ و مشــاورانش بــا مقام های
روســی وجود ندارد .تحقیقات اف بی ای همچنین نشانگر
این مســاله بوده است که هک شــدن ایمیل های هیالری
کلینتونباهدفایجاداختاللدرانتخاباتریاست جمهوری
امریکا بوده نه به خاطر حمایت از پیروزی ترامپ .واشنگتن
رســما دولت روســیه را به تالش برای دخالت در انتخابات
ریاست جمهوری 2016میالدی از طریق حمالت سایبری
و هکری به سازمان ها و موسسات سیاسی متهم کرده است.
وزارت امنیــت داخلی امریــکا و دفتر مدیــر اطالعات ملی
امریکاباانتشاربیانیهمشترکیرسمادولتروسیهرابهداشتن
نقش مستقیم در حمالت سایبری به گروه ها و سازمان های
سیاسی امریکایی متهم کردند .روسیه بارها اتهامات امریکا
درباره دخالت در انتخابات ریاســت جمهوری و هک کردن
سازمان های سیاسی این کشور را رد کرده است .انچه مسلم
است اینکه انتشار ایمیل های اخیر ،اسیب پذیری دستگاه
امنیتی ایــاالت متحده امریکا را به اثبات رســانده اســت.
همچنین این مســاله منجر به کاهــش محبوبیت هیالری
کلینتون در نظرسنجی های انتخاباتی اخیر شده است .اگر
این روند ادامه پیدا کند ،ترامپ قادر به جبران فاصله موجود
با هیالری کلینتون است. ..
21
گفتارها
در مقابل شایعه چه کنیم ؟
باید سرعت اطالع رسانی رسمی را افزایش داد
محمد بدیعی
خبرنگار
گفته می شود که شدت انتشار یک شایعه دربار ه یک
موضوع به دو عامل اصلی بستگی دارد :اهمیت موضوع و
ابهام موضوع .یعنی هر مقدار که اهمیت یک پدیده بیشتر
باشــد ،احتمال ایجاد شــایعه درباره ان قوت می یابد و از
سوی دیگر هر مقدار که ان پدیده دارای ابهام بیشتر باشد
و اطالعات کمی از ان در دسترس همگان باشد ،شایعه با
سرعت و قدرت بیشتری منتشر می شود.
درک صحت و ســقم این فرضیه کار چندان مشکلی
نیست؛ این ایام و به لطف شــبکه های اجتماعی ،با اینکه
روزانه در برابر دریایی از اخبار راست و دروغ قرار می گیر م اما
واکنش ما نسبت به هم ه این اخبار یکسان نیست .ان خبری
را می خوانیم و برای دیگران ارسال می کنیم که اصطالحا از
منظر ما دارای «ارزش خبری» باشد و از شنیدن ان خبری
متعجب می شویم که عالوه بر اهمیت ،اطالع زیادی درباره
ان نداشته ایم؛ حتی شــاید ابهام باالی ان باعث شود که
برای بررسی صحت و سقم ان به افراد و گروه های دیگری
پیام را ارسال کنیم.
در داخل ســاختار حکومتی به این منابع دسترسی ندارد تا
جلوی شان را بگیرد یا با انها برخورد کند .نتیجه انکه دیگر
در این فضای خبری:
اوال تک گویــی وجــود نــدارد .یعنــی دیگــر شــما
متکلم وحده نیســتید که از انتشــار اخبار ناخوشــایندتان
جلوگیری کنید یا ان را تغییر دهید؛ بلکه بازیگران دیگری
نیز وجود دارند که به ارزش های خبری شما پایبند نیستند.
این بازیگر دیگر می تواند رقیب سیاسی شما باشد یا دشمنی
خارجی باشد که با کل ساختار حکومتی مشکل دارد و نه با
برخی جریانات سیاسی.
ثانیا احتمال انتشــار هر خبری وجود دارد .یعنی هر
خبر درست یا غلط ،در جهت مصلحت جامعه یا در خالف
جهت مصلحت جامعه ،در راستای اهداف انقالب اسالمی
یا مخالف ان ،می تواند در فضای اجتماع منتشر شود و به
گوش احاد جامعه برسد؛ بدون انکه دروازه بانی برای اخبار
وجود داشته باشد.
حال باید گفت که در این فضای خبری پر ضد و نقیض
که اقیانوس خبر است و همه نیز دارای رسانه هستند ،یک
حکومت چگونه باید ان را مدیریت کند و چگونه تهدیدات
ان را به فرصت تبدیل کند .و سوال دیگر ان است که ایا ما
تا کنون در این زمینه موفق بوده ایم؟
گفتارها
22
شماره 332
مثلث | شماره
زمینحاصلخیزشایعه
حقیقــت دیگــر ان
اســت کــه فضــای خبری
در اتمســفری کــه جریانات
مختلــف سیاســی در حال
جــدال هســتند ،چنــدان
فضــای صــادق و ســالمی
نیست؛ و این را اضافه کنید
که وجود معارضان و معاندان
داخلی و خارجــی نیز باعث
بی اعتمادی هر چه بیشتر در
فضای خبری می شود .این
البته تنهــا مخصوص ایران
نیست و بارها در رسانه های
جهانی شاهد انتشــار اخبار
رســمی و غیررســمی ای
بوده ایم که بعدها معلوم شده
شایعه ای بیشتر نبوده است.
ســالم نبودن فضای خبری
به معنــای ان خواهد بود که از صحت و ســقم بســیاری
از خبرها نمی تــوان مطمئن بــود و باید درباره درســتی
و نادرســتی ان تحقیق بیشــتری کرد .البتــه این امر در
مورد خبرگزاری ها و منابع خبری رســمی کمتر دردسر ساز
می شــود و معموال اخبار این منابع دارای صحت و اسناد
معتبری است؛ چرا که اگر این گونه نباشد از لحاظ حقوقی
برای خود ان منابع خبری مشکل افرین خواهد بود.
امــا در مــورد خبرهای غیررســمی که توســط منابع
ناشــناس یا منابع خبری دشــمن منتشــر می شــود ،دیگر
نمی توان به راحتی به صحت خبر اعتماد کرد.
منابع خبری غیررســمی از انجا که مشــکل حقوقی
برایشــان پیش نمی ایــد ،و خبرگزاری های دشــمن از ان
رو که دسترســی حقوقی به ایشــان وجود ندارد ،در انتشار
اخبار کامال ازادانه عمل می کنند و عمال هیچ فرد یا نهادی
در دهان تلگرام را نمی توان بست!
با بررسی انچه گفته شد ،می توان به چند نتیج ه ساده
رسید؛ اگرچه همیشه جای تعجب است که با این همه استاد
روزنامه نگاری و ارتباطات و مدیریت رسانه و این همه دم و
دستگاه های اطالع رسانی و تبلیغی و روابط عمومی و،...
باز چرا مســئوالن دولتی و غیردولتی در برابر برخی اخبار و
شایعات ،اچمز می شوند!
اگر فهمیده ایم که دیگر در فضای خبری کشور ،تنها
این رسانه های رسمی نیستند که صاحب خبر هستند و منابع
غیررسمی و حتی دشمنان نیز به راحتی به اخبار محرمانه و
پشت پرده دسترسی دارند ،دیگر صحبت از کنترل رسمی
رسانه ها بی معنی است.
دیگر نمی توان سر مســائل و اخبار مهم ،از طریق
بخشنامه به همه اعالم کرد که فالن خبر را منتشر نکنید یا
بهمان شایعه را نشر ندهید! دیگر نمی توان انتظار داشت
که مردم اخبار را تنها از «ما» بگیرند و گوش خود را به روی
دیگر منابع ببندند! به عبارت دیگر می شود ان ضرب المثل
قدیمی را به روزرسانی کرد که در دروازه را می توان بست اما
در دهان شبکه های اجتماعی و تلگرام را نمی توان بست!
اگر پدیده یا خبری مهم باشد و اشتیاق به کسب اطالع از
ان وجود داشته باشد ،همه در اب گل الود ان ماهیگیری
خواهند کرد.
از ســوی دیگــر همان گونه کــه در ابتــدای مطلب
گفته شــد اگــر پیرامون یک خبــر مهم ،فضــای مبهم و
تاریکی وجود داشته باشــد ،اصطالحا «یک کالغ چهل
کالغ» بیشتری پدید می اید؛ یعنی استعداد بیشتری برای
«خبرســازی» خواهد داشــت و در فضای خبری ناســالم
شــبکه های اجتماعی نیز ،به دالیل مختلــف حتی برای
جذب مخاطب بیشــتر ،هر گونه شایعه سازی و تولید خبر
موجه نشان داده می شود.
ایامی تواناهمیتوابهامیکپدیدهرامدیریتکرد؟
بعید به نظر می رسد که اهمیت یک موضوع یا پدیده
را بتوان در نظر مــردم ایران ،تا حد زیــادی تغییر داد؛ به
خصوص در میــان نخبگان
کــه رادیو تلویزیــون بخش
اندکی از مواجهه رســانه ای
ایشان را تشــکیل می دهد.
اگرچــه صداوســیما قدرت
زیادی در این زمینه در افکار
عمومــی دارد امــا در عین
حال ضریب نفــوذ ماهواره
میــان همین اقشــار جامعه
نیز کم نیست! میان خواص
و نخبــگان و خبرســازان
و خبرنــگاران جامعــه نیــز،
صداوســیما و نهادهــای
حکومتــی اطالع رســانی،
ضریب نفود کمی دارند.
پس نتیجــه اول انکه
تغییر میزان اهمیت یک خبر
در اذهان عمومی مردم ،کار
چندان ساده ای نیست.
امــا زمینــه دوم تولید
و انتشار یک شــایعه را ،که
همان وجــود ابهام در قضیه اســت ،می تــوان به راحتی
برطرف نمود تا هم از تولید شایعه اشــتباه جلوگیری نمود
و هم سرعت و میزان انتشار ان را به شدت کاهش داد.
در همگی مواردی که اخیرا رخ داده شاهد بودیم
که ضعف در اطالع رسانی سریع باعث شد که هر خبری
که صاحبــان خبر و صاحبــان تلگــرام! اراده می کردند
تبدیل به یک خبر پربازدید می شد که اگر حتی نادرستی
ان نیز اثبات شــود ،تغییر اذهان مــردم تقریبا ناممکن
خواهد بود.
به نظر می رسد امروز بیش از همه چیز ،باید به ضعف
در اطالع رســانی ســریع اعتراف کنیم و بدانیم ضرباتی
که به پیکره نظام به خاطر اطالع رســانی نادرســت وارد
شده اســت ،کمتر از ضرباتی که دشــمنان وارد کرده اند
نیست.
گفتارها
تهران – مسکو؛ رقابتی فراتر از رفا قت
روابط روسیه و ایران چه چشم اندازی دارد؟
احمد مرجانی نژاد
مترجم و پژوهشگر
اتفاق سیاسی
مثلث | شماره 332
تهران و مسکو بر سر مســائلی که در مذاکره با غرب
وجود دارد و همچنین وضعیت سوریه ،به ویژه حلب ،نیاز به
هماهنگی هایی دارند و به نظر می رسد باتوجه به مشکالتی
که روسیه با امریکا و غرب پیدا کرده به این مساله نیاز پیدا
کرده که ان رابطه را به نوعی مدیریت کند .تهران و مسکو
در برهه فعلی بر سر حمایت ارضی از سوریه و ابقای حکومت
بشار اسد اتفاق نظر دارند اما مشخص نیست که ایا در اینده
نیز دو طرف درخصوص ساختار حکومت در سوریه اشتراک
نظر داشته باشند .روس ها طبیعتا هدف های بزرگ تری در
مورد سوریه دارند و هدف انها تنها خود سوریه نیست ،بلکه
هدف شان این اســت که سهم شــان را در خاورمیانه و در
مقابل غرب به دست اورند.روســیه در کنار دمشق و تهران
علیه شورشــیان ســوریه در حلب مبارزه می کنــد .در حال
حاضر برای مسکو تنها ســوریه مطرح نیست؛ روسیه دیر
زمانی است استراتژی و برنامه ای خاص برای تمام منطقه
دارد .روسیه حریم هوایی ســوریه را کامال کنترل می کند؛
بگو مگوهای امریکایی ها که در جنگ سوریه باید قاطعانه
مداخله داشته باشد ،در حال حاضر بیهوده است.
باراک اوبامــا ،رئیس جمهــور ایاالت متحده امریکا
پس از حوادث فاجعه بار امریکایی هــا در عراق ،اینک در
شرق میانه سیاست محتاطانه ای را پیش می برد .اوباما هم
گفتارها
روســیه به لحاظ جغرافیایی بزرگترین کشور جهان،
از نظر نظامی دارای سالح اتمی ،از جهت سیاسی دارای
کرســی عضویت دائم شــورای امنیت اســت و بــه لحاظ
ژئوپلیتیکی از شــرق تا غرب گسترده اســت .منابع عظیم
انرژی به روسیه اجازه می دهد تا در جهت منافع ملی خود از
این ابزار استفاده کند .منابع انرژی روسیه ،هم در راستای
تجارت و منطبق با قواعد اقتصادی اســت و هم یک ابزار
و اهرم کامال سیاسی و اســتراتژیک در قیمومیت اهداف
حکومت کرملین است.
دیپلماسی انرژی ،فراتر از افزایش توانایی منطقه ای
و بین المللی ،نوعی قدرت بــرای کاهش محدودیت های
هر کشوری محسوب می شود و به افزایش قدرت ان کمک
شــایانی می کند .با لحاظ وجود ذخایر غنــی نفت و گاز در
جمهوری اسالمی ایران و روسیه ،اهمیت و جایگاه سیاست
و دیپلماســی انرژی ،رقابت و رفاقت فی مابین دو کشــور،
موضوعی مهم است که شایسته بررسی و تحلیل است.
هم زمان با کاهش تدریجی قیمت نفت ،مســکو به
اعمالی از جمله مداخله در وضعیت اوکراین ،اشغال کریمه
و پیگیری جدی مسائل مربوط به خاورمیانه به ویژه سوریه و
عراق مبادرت ورزید .روسیه طی طرحی سیاست های خود
را به نحوی تغییر داد که از یک کشور اروپایی ،بیشتر به یک
کشور اسیایی ،اوراسیایی تبدیل شود .ضمن انکه روسیه
تمرکز بر انرژی در سیبری شــرقی و غربی را نیز تغییر داد و
به منابع مختلف به خصوص منابعی در دریای خزر و دریای
بارنتز متوجه و متمایل شــد .مسلما روســیه یکی از رقبای
اوپک و نیز ایران است؛ اینک فدراسیون روسیه با استخراج
حدود 11میلیون بشکه نفت در روز ،بزرگترین تولیدکننده
نفت جهان است .روسیه به تدریج در حال جایگزین شدن
عربستان سعودی برای ظرفیت شــناور است؛ چنانچه هر
کجا مساله ای پیش می اید ،بالفاصله روسیه برای پر کردن
تقاضا ،اعالم امادگی می کند .به عنــوان مثال اخیرا خط
لوله انتقال گاز ایران به ترکیه در داخل خاک ترکیه منفجر
شد؛ کمپانی گاز پروم روسیه بالفاصله اعالم کرد که مایل
اســت به جای ایران ،به ترکیه گاز تحویل دهد! البته نوع
نگاه دیپلماسی مسکو ،به رغم روابط بسیار نزدیک مسکو -
تهران ،چنین است که از هر فرصتی برای پر کردن بازار و
جایگزین کردن خود به جای دیگر رقبا بهره برداری نماید.
همکاری های مشترک مسکو -توکیو برای انتقال گاز روسیه
به ژاپن و نیز انتقال گاز به چین طــی امضای قراردادی به
ارزش شــصت میلیارد دالر و نیز انتقال گاز به هندوســتان
بیانگر ان اســت که روسیه سیاســت نگاه به اسیا را جدی
تلقی می کند.
چنین به طرز محسوســی از یکی از قدیمی ترین متحدان
امریکا در منطقه ،عربستان سعودی نیز فاصله گرفته است.
این سیاست دفاعی ،خالئی را از خود به جا گذاشته که اینک
روســیه در تالش برای پر کردن ان اســت .ظاهرا سوریه
بخشی از استراتژی شرق میانه روسیه است .در درازمدت
برای روسیه این نکته مطرح است که جای پایش را دوباره
در شرق میانه محکم گرداند .روسیه با مصر ،متحد سابق
از دوران جمال عبدالناصر ،مذاکرات همکاری امنیتی را به
پیش می برد .هم چنین مســکو روابطش را با رژیم غاصب
صهیونیســتی نیز بهبود بخشیده اســت .اگر چه مسکو با
تهران به دلیل عملکرد مشــترک نظامی در سوریه ،از قبل
رابطه نزدیک داشته است.
از منظــر روزنامــه المانــی «فرانکفورتــر الگماینــه
سایتونگ» روســیه می خواهد اطمینان حاصل کند که در
شرق نزدیک و شرق میانه دوباره به یک قدرت پیشرو تبدیل
شده است .برای روســیه بعد از محدود شدن فعالیت های
امریکا در منطقه مذکور ،فرصت بسیار خوبی فراهم گردیده
اســت .هم چنین دالیل عالقمندی روســیه اشکار است؛
منطقه ای که در واقــع در تقاطع اروپا ،افریقا و اســیا قرار
دارد ،نه تنها از اهمیت اســتراتژیک برخوردار است ،بلکه
این منطقــه بزرگترین ذخیــره گاه منابع طبیعــی در جهان
است .روســیه از طریق ســوریه می تواند به صاحبان این
منابع نزدیک تر شود.
بنابراین سوریه ،هدف کوچکی در این چارچوب است
که برای مســکو تعریف شــده و تصمیمات اینده مسکو به
ش با غرب بســتگی دارد .اما هدف ایران در قالب
تفاهمات
یک قدرت منطقه ای ،خود سوریه است؛ به خصوص اینکه
ایران حامی جدی جبهه مقاومت و حکومت بشار اسد است.
بنابراین ممکن اســت هدف روســیه ،حفظ یک سوریه با
حضور بشار اسد نباشد و باتوجه به مناسباتی که با اسرائیل،
امریکا و اروپا دارند در نهایت و در صورت حفظ منافع شان بر
باقی ماندن اسد در قدرت خیلی تاکید نکنند.
مسائل ســوریه چند الیه و پیچیده اســت و بحرانی
در چند ســطح مختلف را شامل می شــود .سطح نخست
بین المللی است که قدرت های بزرگ در ان مداخله دارند و
تا این قدرت ها به توافق نرسند در سطوح بعدی نیز امکان
توافق وجود ندارد .ســطح دوم منطقه ای است که ایران،
عربستان سعودی ،ترکیه و به طور پنهانی برخی قدرت های
دیگر چون اسرائیل و ...را نیز شــامل می شود .در سطح
سوم نیز بازیگران داخلی شــامل دولت سوریه و مخالفان
ان قابل ذکر هســتند .طبیعتا هماهنگ کردن این میزان
از بازیگر و کنشــگر با منافع متضاد بســیار مشکل است.
تا زمانی که تمام این طرفین نتواننــد در کنار یکدیگر قرار
بگیرند ،امکان رســیدن به یک توافق و اتش بس در مورد
ســوریه وجود نــدارد .در این خصوص ســرگئی الوروف،
وزیر خارجه روســیه معتقد اســت که در ســایه رخدادها و
برخوردهای نامناسب غربی ها ،به ویژه امریکا و انگلستان
به سطح «جنایت جنگی» رســیده و در برخوردهایشان به
نوعی دچار نوعــی « جنون» گردیده انــد .امریکایی ها در
عمل به تعهدات خود درباره جدا کردن مخالفان «میانه رو»
از تروریست ها در سوریه عاجز مانده است .غربی ها واقعیت
را درباره سوریه منعکس نمی کنند و همواره دنبال سرپوش
گذاشتن بر اقدامات تروریست ها هستند.
مسلما مسائل ســوریه با تحوالت جهانی ،منازعات
بین المللی و اینده خاورمیانه گره خورده و اینده عراق ،ترکیه،
لبنان و حتی شاید کشورهای دیگر متاثر از بحران سوریه و
چشم انداز ان است .به همین دلیل چشم انداز خیلی روشنی
برای سوریه تا زمان قابل پیش بینی وجود ندارد و الاقل باید
منتظر بود تا نتیجه انتخابات امریکا و سیاست های اتی این
کشور در قبال خاورمیانه و نوع معامالتش با روسیه ،چگونه
رقم خواهد خورد.
23
سیاست
تحلیل یک رای
مجلس دهم به ســه گزینه مد نظر روحانی برای وزارتخانه ها رای اعتماد
داد .سه گزینه ای که البته در مجلس قبل نتوانستند مجوز حضور در دولت
را پیدا کنند .این رای اعتماد حاال مبنایی شــده است برای افرادی که می
خواهند ارایش سیاسی پارلمان دهم را تحلیل کنند .
چراغ سبز به پاستور
سهگزینهروحانیرایاعتمادگرفتند
سیاست
مثلث | شماره 332
ابراز ندامت چپ ها
از گذشته
24
نخواستیم زمان را
از دولت بگیریم
ناصر ایمانی
مهرداد الهوتی
1
بهارســتان به پاســتور اعتماد کرد؛ ایــن تیتر برخی
رســانه ها بود وقتی که مجلس به هر سه وزیر معرفی شده
از ســوی حســن روحانی رای اعتماد داد .گزینه هایی که
جایگزین سه وزیر مستعفی کابینه یازدهم بودند .حاال موج
حرف و حدیث ها درباره وزرای رفته کاهش یافته و گمانه ها
درباره وزرایی که امده اند شروع شــده است .در این میان
نکته مهم هم این است که هر سه وزیر معرفی شده و رای
اعتماد گرفته دقیقا همان افــرادی بوده اند که در مجلس
قبل مجوز حضور در دولت را از پارلمان نگرفته بودند.
ارایش جدید
تحلیلگران معتقدند رای اعتماد
به وزرای کابینــه بدون همراهی
اصولگرایــان حامــی الریجانی
امکانپذیر نبوده است
رای متفاوت مجلس
پارلمان جدید هفته سنگینی را پشت سر گذاشت .سه
وزیر پیشــنهادی با رئیس جمهور راهی بهارستان شدند تا
وزارتخانه های خالی دیگر بدون وزیر باقی نماند.
ساعت هشت صبح است و زنگ اغاز به کار مجلس
به صــدا در امده اما چشــم محافظــان و تیم تشــریفات
همچنان به در محوطه مجلس اســت تا کاروان دولتی ها
از راه برســد؛ این انتظار اما ان چنان طوالنی می شــود که
مجلس وارد بررســی طرح الحاق دو تبصــره به ماده ۶۱۷
قانون مجازات اسالمی می شــود .حسن روحانی باالخره
با یک تاخیــر از پیــش اعالم نشــده به صحــن مجلس
می رســد .جای محمد رضا باهنر در تصاویر مخابره شــده
از مجلس این بار خالی اســت .او همیشــه در ادوار اخیر
همراه روســای جمهوری بوده که وارد پارلمان می شدند.
این بار رئیس جمهور به همراه دانش اشتیانی ،سلطانی فر
و صالحی امیری با اســتقبال علی مطهــری ،نا یب رئیس
حســن روحانی گویا درد دل های زیادی
داشــت .او گفت که هیــچ دولتی بعد از
دفاع مقدس با شــدیدترین تحریم ها،
قطعنامه هــا ،تورم بــاالی ۴۰درصد و ۸
درصدرشدمنفیاغازبهکارنکردهاست.
او البته حرف های اقتصادی زیادی هم
داشت
ساعته خود در دفاع از وزرای پیشــنهادی صحن مجلس
را ترک کرد.
از مجادله تا مباحثه
در جلســه مجلس برای بررســی صالحیــت وزرای
پیشــنهادی اموزش و پرورش ،فرهنگ و ارشــاد اسالمی
و ورزش و جوانان تعدادی از نماینــدگان برای موافقت و
مخالفت با وزرای پیشــنهادی ثبت نام کردند که اســامی
موافقان و مخالفان به قید قرعه انتخاب شد.
نطق ها با سخنان یک نماینده شروع شد که مخالف
وزیــر پیشــنهادی اموزش و پــرورش بــود .حشــمت الله
فالحت پیشه گفت که تحصیالت دانش اشتیانی ربطی به
اموزش و پرورش ندارد.
او ادامــه داد« :روز بــه روز از امــوزش دولتــی دور
شده ایم و هر جایی هم شــعاری داده شده برنامه عملیاتی
داده نشــده است .شــما در مفید و جاهای دیگر که بودید
باید مســئولیت انها را بپذیرید .در فتنه و تحصن و تحریم
شو پرورش فضای
انتخابات بودید باید ان را بپذیرید .اموز
حساسی است و سیاسی شدن ان به ضرر مملکت است».
نماینده دیگری که با وزیر پیشنهادی حسن روحانی
مخالفت کرد اسدالله عباسی ،وزیر دولت احمدی نژاد بود.
او در ابتدای ســخنان خود خطاب به رئیس جمهور گفت:
«چرا باز هم طبق معمول مشکالت کشور را به گردن دولت
قبل می اندازید؟»
او ادامــه داد« :درباره مســائل مربــوط به صندوق
ذخیــره فرهنگیــان موضــوع شــما کافــی نبــود .ما هم
نمی گوییم اختالس صورت گرفته اما ۸۰۰۰میلیارد تومان
کجا رفته؟ چه کسی مطالبات را پرداخت نکرده؟ حتما در
این زمینه شفاف سازی می شــود .ما انتظار داشتیم درباره
حقوق های نجومی هم صحبت شود؛ مشکل اصلی مردم
ما اقتصادی است».
سخنان تند و تیز نقوی حسینی
مخالف بعــدی اما حرف هایی داشــت کــه در واقع
واکنش بــه اظهارات حســن روحانــی به شــمار می امد.
سید حسین نقوی حســینی خطاب به رئیس جمهور اظهار
کرد« :شــما هر بار به مجلس امده صحبت می کنید و بعد
تشــریف می برید .همان طور که خود فرمودیــد ما از نقد
استقبال می کنیم ،بنده هم جسارت کرده و حرف هایی را به
شما می گویم امیدوارم که به جهنم حواله نشوم .امیدوارم
به بیســوادی و بی انقالبی و نفهمی محکوم نشوم .اقای
رئیس جمهور! انقالبی ها می فهمند متهم نکنید ،درســت
نیســت .مگر در دولت جنابعالــی به من رای داده نشــد،
احترام بگذارید ،ما انقالبی هستیم .اقای رئیس جمهور!
این اقدام شــما ترمیم کابینه نیســت ،در جهت مطالبات
مثلث | شماره 332
سخنان جدید حسن
روحانی درباره منتقدان
دولت با واکنش هایی
مواجه شده است
سیاست
مجلس وارد پارلمان شدند .محمد جواد ظریف وزیر امور
خارجه ،محمود واعظی وزیر ارتباطات ،حمید چیت چیان
وزیر نیرو ،نعمت زاده وزیر صنعت ،امیری معاون پارلمانی
رئیس جمهور و دهقان وزیر دفاع نیز در این جلسه حضور
دارند.
بعد از بررسی گزارش کمیســیون قضایی و حقوقی
مجلس درباره طرح الحاق دو تبصــره به ماده ۶۱۷قانون
مجازات اسالمی ،حسن روحانی حدود ساعت ۹سخنرانی
خود را در دفاع از وزرای پیشــنهادی امــوزش و پرورش،
فرهنگ و ارشاد اسالمی و ورزش و جوانان اغاز کرد .حسن
روحانی در جریان دفاع از وزرای پیشنهادی در صحن علنی
مجلس ضمن قدردانی از همراهــی خوب مجلس دهم با
دولت ،همفکری وهمکاری بیشتر مجلس و دولت را به نفع
مردم و خواست ملت بزرگوار ایران دانست.
حســن روحانی گویا درد دل های زیادی داشت .او
گفت که هیــچ دولتی بعــد از دفاع مقدس با شــدیدترین
تحریم ها ،قطعنامه ها ،تورم بــاالی ۴۰درصد و ۸درصد
رشــد منفی اغاز به کار نکــرده اســت .او البته حرف های
اقتصادی زیادی هم داشت و گفت« :نسبت به بهار سال
قبل هفتصد هزار اشــتغال خالص ایجاد شده است .تمام
تالش دولت در شش ماهه دوم سال ۹۵تحرک بیشتر در
ایجاد اشتغال اســت .دیگر نمی توانند دور انتخاب ملت
ایران دیوار بکشند؛ امروز به هر مقدار و هر کسی بخواهیم
نفت می فروشیم».
رئیس جمهور باز فرصتی یافته بود که از برجام دفاع
کند .او اظهار داشــت« :برجام ،راه انتخابــی ملت برای
تعامل ســازنده با جهان و رقابت در بازار بین المللی است.
انها که از ایران هراسی ســخن می گفتند؛ امروز به لکنت
افتاده اند ».او در جمع بندی این موضوع گفت« :ارامش
در اقتصاد و گشــایش در سیاســت خارجی مسیر حرکت
دولت بوده و هست .عهد شــکنان را مجبور می کنیم قدم
به قدم تعهداتشان را عمل کنند .هر روز با گشایش نوینی
در فناوری هســته ای و ارتبــاط با بانک هــای بین المللی
مواجهیم .امروز اب ســنگین را به صورت نقد به امریکا و
روسیه می فروشــیم ».او زمان اندکی را برای دفاع از وزرا
اختصاص داد و گفت« :مبنای دولت ترمیم مداوم کابینه
نیست؛ تثبیت دولت قاعده اصلی است .دولت تا روز اخر
پای پیمان با مردم خواهد ایســتاد و از تخریب ها هراسی
ندارد .انچه برای دولت مهم اســت خشــنودی خداوند،
رضایت ملت و اقتدار ایران است .هر زمان احساس کنیم
که نیاز به تغییر ســرعت و روش داریم ،تردیدی نخواهیم
کرد .ســه وزیری که به مجلس معرفی شــده اند؛ در امور
فرهنگی و اجتماعی اند .در جلســه دیشــب؛ رهبر معظم
انقالب نقش این ســه دســتگاه در مقابله با اســیب های
اجتماعی را برجســته خواندند .خواسته من از سلطانی فر
ترویج نشــاط و روحیه مشــارکت در میان جوانان اســت.
با فرهنگ باید به مقابله با فســاد رفت .ترویج گناه ،انه هم
بــه دروغ خالف اســام اســت .از خدمات جنتــی تقدیر
می کنم .صالحی امیری یک جامعه شناس نخبه فرهنگی
با مدیریت اثبات شده اســت .وظیفه وزارت ارشاد جذب
اهالی فرهنگ و هنــر ،کاهش شــکاف های اجتماعی و
ترویج فضیلت هاســت .از اخالق حســنه و تــاش دکتر
گودرزی تشــکر می کنم .بــا مدیریت خوب ســلطانی فر
شــاهد تحرک و تحوالت مثبت در امــور ورزش و جوانان
خواهیم بود .دکتر فانی با دلســوزی و تالش ،بسیاری از
مشکالت را برطرف کرد .کار فرهنگی قابل قیمت گذاری
نیســت .وزارتخانه های اموزش و پرورش و اموزش عالی
باید به هم نزدیک شــوند .دکتر دانش اشــتیانی خدمات
فراوانی در دفاع مقدس داشــته و از متخصصین ارزشمند
شو پرورش است .تردیدی
مدیریت در اموزش عالی و اموز
ندارم که اموزش و پرورش با حضور دکتر دانش اشــتیانی
متحول خواهد شد ».رئیس جمهور پس از سخنرانی یک
احزاب و شخصیت ها
25
احزاب و شخصیت ها
26
زمانی برای دفاع اقای وزیر
مثلث | شماره 332
سیاست
مردم هم نیســت .مردم امــروز رفاه و رونــق می خواهند.
مردم جوانان شــان با مدارک فوق لیســانس و دکترا بیکار
هستند .دولت در این مســیر چه قدمی برداشته است؟»
نماینده ورامیــن در مجلس افزود« :اقــای رئیس جمهور
وزیر شــما کامال بازیگر سیاســی اســت .بنده در گور هم
باید پاسخگوی رایم باشــم .ما رای می دهیم باید جوابگو
هم باشیم .باید از عزت و استقالل و ازادی و والیت فقیه
دفاع کنیم و در برابر فتنه بایســتیم ،در حالی که وزیر شما
بازیگر نقش فتنه اســت و در مجلس قبل هم بیش از ۷۰
رای نیاورد .دانش اشتیانی اولین مدیر مدرسه تهران است
که به جرم فتنه بازداشــت می شــود .اقای رئیس جمهور!
چرا این گونه صحبت می کنید .چــرا کارت زرد مجلس را
دوباره به مجلس معرفی می کنید ؟ ایا در بین این همه معلم
یک نفر شایسته وزارتخانه نیست شما دانش اشتیانی را در
مجلس قبل برای وزارت علوم معرفی کردید .ایا این کارها
حاشیه سازی نیست؟»
اما دانش اشــتیانی موافقانی هم داشت که برای او
نطق کنند .ابوالفضل ســروش که به عنــوان موافق وزیر
پیشنهادی اموزش و پرورش در جلسه علنی امروز مجلس
ســخن می گفت ،تصریح کرد« :در شــرایط فعلی باید به
اموزش و پرورش نگاه جدی داشــت و برنامه ســند تحول
نظام اموزش و پرورش به عنوان یک ســند باال دستی حتما
باید مورد توجه قرار گیرد و ایشان به خوبی قادر به پیشبرد
این سند است .هدف اصلی اموزش و پرورش ،پرورش در
کنار اموزش است ولی انچه امروز خروجی این وزارتخانه
اســت با اهداف تفــاوت دارد و ما نظام امــوزش محور را
داریم و باید بدانیــم افزایش محفوظات اســاس و هدف
اموزش و پرورش نیســت ،بلکه تمرکز در پرورش نیروهای
انقالبی ،خوش فکر و سازنده باید مورد توجه قرار گیرد».
مهدی شیخ هم در دفاع از وزیر پیشنهادی اموزش و
پرورش ،گفت« :تا کی می خواهیم هر کس تزویر و تظاهر
کرد ،انقالبی تر بدانیم؟ تا کی می خواهیم این راه را ادامه
دهیم؟» نایب رئیس فراکسیون روحانیت مجلس گفت:
«خودم را برای موافقــت از برنامه های وزیر پیشــنهادی
اماده کــرده بودم امــا ســوالی دارم ،تا کــی می خواهید
این روند را ادامه دهید؟ فردی امد و وارد سیاســت شــد و
ســال ها نیروهای نظام را به جان هم انداخت و پشت پا زد
به اخالق ،تخصص و نظارت مجلس بــر دولت .به کجا
می رویم؟ این فرد مجددا خواســت وارد صحنه سیاســی
کشور شــود ،مقام معظم رهبری هوشــیارانه اجازه ندادند
فضای کشــور دوقطبی شــود .چرا می خواهیم فضا را دو
قطبی کنیم ؟»
شیخ با انتقاد از ســخنان مخالفان وزیر پیشنهادی
اموزش و پرورش ادامه داد« :مخالفان و موافقان وزیر چه
کسانی بودند .اقای ابوالفضل سروش و اقای محمدی هر
دو جانباز و ازاده هســتند .اقای جعفرزاده نیز جانباز دفاع
مقدس هستند .ایا امثال این اقایان کافر و ضدوالیت فقیه
هستند؟ این چه ادبیاتی است؟ این چه رفتار ضداخالقی
اســت؟ تا کی می خواهید ایــن روش را ادامــه دهید؟ ایا
این نفاق و ایجاد انشــقاق در نیروهای انقالب نیست؟ با
تهمت زدن و انگ زدن به نیروهای وفادار به انقالب و به
نیروهایی که عمــر و هستی شــان را در راه انقالب و نظام
گذاشــتند ،تهمت نفاق بزنیم؟ ایــا این کار با اســام و با
اخالق و سیاست مداری سازگار است؟»
دانش اشــتیانی یک روز ســخت دیگر را در مجلس
تجربه کرد .او سه سال قبل نتوانســته بود از بهارستان به
پاستور برود و حاال باز با موجی از انتقادها مواجه بود .وزیر
پیشنهادی اموزش و پرورش در جریان بررسی صالحیتش
به عنوان وزیر پیشــنهادی اموزش و پــرورش اظهار کرد:
علــی جنتی وقتــی خبر اســتعفایش
رسانه ای شــد خیلی ها می گفتند این
یک مانور رســانه ای از ســوی دولت
اســت برای عبور از شــرایط فعلی اما
طولی نکشــید کــه اخبار غیررســمی
نشــان داد که دولت ناخواسته و بنا به
دالیلی مجبور ب ه ترمیم شده است
«من موضــوع صندوق فرهنگیــان را به شــدت پیگیری
می کنم و اجــازه نمی دهم حقــوق معلمیــن از بین برود.
همچنین مساله معیشــت فرهنگیان را حل خواهم کرد و
ان شاءالله در مورد معوقه فرهنگیان مبلغی که دولت تعیین
کــرده را به عنوان قســمتی از بدهی معوق بازنشســتگان
پرداخت خواهم کرد ».وی با اشاره به اظهارات نمایندگان
مخالف نیز گفت« :من نماینده دور ششم نبودم و نمی دانم
که این اطالعات را از کجــا می گویند .همچنین در زمانی
که برای ادامه تحصیل در مقطع دکترا در انگلستان بودم
اقای انصاری که سفیر جمهوری اسالمی ایران در انگلیس
بود باتوجه به شناختی که از سابقه من در اموزش و پرورش
داشتند از من خواستند در مدرسه جمهوری اسالمی ایران
در انگلســتان کمکی کنم و در هیات امنای این مدرسه با
حضور اقای انصاری عضویت پیدا کردم .مدیر مدرسه نیز
از من خواست در این مدرســه به تدریس ریاضی بپردازم
که این کار را کردم اما ریالی دریافت نکردم .اگر ســندی
هســت که من ریالی از این بابت دریافت کردم ان را ارائه
کنند .مــن روحانی زاده هســتم ،ســوابقم را از میلیون ها
دانش اموز و دانشجو بپرسید که قدمی جز در راه انقالب و
جهاد برنداشتم .من برای انقالب نگرانم و برای دانشجوها
و دانش اموزانم که ببینید کسی که اینقدر در راه انقالب و
مملکتش کار کرده می گویند بازداشت شده است .من یک
روز هم بازداشت نشده ام .اقای نقوی مدرک بازداشت من
را به هیات رئیسه مجلس ارائه کند و اگر مدرکی نداشت از
همین تریبون به مردم اعالم کند که ایشان بازداشت نشده
است .این کار را نه برای من بلکه برای مردم انجام دهد».
ازمون جانشین جنتی
علــی جنتی وقتی خبر اســتعفایش رســانه ای شــد
خیلی ها می گفتند این یک مانور رسانه ای از سوی دولت
است برای عبور از شرایط فعلی اما طولی نکشید که اخبار
غیررسمی نشــان داد که دولت ناخواســته و بنا به دالیلی
غیر قابل بیان مجبور به ترمیم شــده است .حاال صالحی
امیری بعــد از دو هفتــه مباحثــه و مجادله رســانه ای به
بهارستان امده بود تا شــانس خود را برای وزارت امتحان
کند.
یک جلسه جنجالی که اولین مخالف صالحی امیری
ســخنانش را اینگونه اغاز کرد« :اقایی که می گویی فتنه
چیســت ،اقا گفته اند فتنه خط قرمز نظام است .دوستان
اگر در فتنه نبودند ،اعالم کنند ،خالص .افرادی که متهم
به فتنه هســتند معذرت خواهی کنند ،اقا گذشت می کنند
اما این اقایان هنوز عذرخواهی نکرده اند ».حسن نوروزی
در مخالفت با وزیر پیشــنهادی فرهنگ و ارشاد اسالمی،
گفت« :جای فرزندان شــهدا یعنی ایثارگان و جانبازان در
میان سه وزیر پیشنهادی خالی اســت .انتظار این بود که
یکی از این عزیــزان از میان فرزندان شــهدا ،جانبازان و
ایثارگران معرفی می شــدند ».بعد از او این سید احســان
قاضی زاده هاشمی بود که در مخالفت با وزیر پیشنهادی
فرهنگ و ارشاد اســامی در صحن علنی مجلس شورای
اســامی گفت« :امروز در حالی در ایــن جایگاه مقدس
ایستاده ام که خدا را شــهادت می گیرم نیتی جز کمک به
فرهنگ این سرزمین ندارم».
وی خطاب به صالحی امیری پرســید« :ایا می دانید
چرا نوبت برای شما باز شده اســت؟ اقای جنتی نه شهید
کنسرت شد و نه به دلیل توجه دولت به دغدغه مراجع کنار
گذاشــته شــد .اگر خبر ندارید دلیل برکناری جنتی را بعدا
به اطالع شما می رسانم .شــما خود را چقدر متخصص تر
از جنتی می دانید؟ شــما کتاب هایی را برای خود منتشــر
کرده اید که بیشتر شبیه کتاب سازی اســت .شما با کدام
جــرات کتــاب «نظریه هــای فرهنگــی» را نوشــته اید؟
کتاب «دانســتنی های یک رایــزن فرهنگــی» را از کجا
اورده اید؟ درســش را خوانده اید یا تجربه رایزن فرهنگی
را داشته اید؟»
قاضی زاده هاشمی مدعی عضویت صالحی امیری
در وزارت اطالعــات و مخفی کردن این مســاله توســط
ایشان شد و خاطرنشان کرد« :ایا ســربازی گمنامی شما
خدای نکرده باعث سرشکستگی شما بود که از نمایندگان
مجلس مخفی کردید؟ «برادر ســیدرضا فالح» این اسم
مستعار شماســت .ما دســت ســربازان گمنامی که برای
خدمت بــه مردم وارد می شــوند را می بوســیم .ایــا واقعا
سربازی گنام را از قلم انداختید یا فکر کردید که نمایندگان
حواس شان نیست؟ وقتی یک نویســنده یا فیلمساز برای
دریافت مجوز سراغ شــما به وزارت فرهنگ و ارشاد بیاید
ایا به جای موافقت و صدور مجوز ،دنبــال پرونده اش در
وزارت اطالعــات می گردید؟ ایا دســتورها و توصیه های
بی قاعده را برای ممیزی ها انجام می دهید؟ اگر بر فرض
رئیس جمهور نامه نوشت که فالن بخش فیلم را سانسور
کنید چه می کنید؟»
دوران بگم بگم ها به سر امده است
امــا در واکنش به این ســخنان ،محمــد بیرانوندی
نماینده مــردم خرم اباد در مجلس شــورای اســامی در
موافقت بــا وزیر پیشــنهادی فرهنگ گفت کــه صالحی
امیری دغدغــه فرهنگ دارد؛ او همچنیــن تاکید کرد که
م بگم ها به سر امده است .اگر قرار به گفتن است
دوران بگ
بگویید؛ این چه فرهنگی است که همیشــه باید بگویید؛
بگم بگم ها مردند.
مجتبی ذوالنور نماینده مردم قــم در مجلس هم در
مورد صالحیت وزیر پیشنهادی فرهنگ و ارشاد اسالمی
گفــت« :تحصیــات صالحی امیــری ربطی بــه وزارت
فرهنگ ندارد .افرادی صحبــت کردند و گفتند انهایی که
معرفی شــدند فیلتر های تائیدی و قانونی را طی کرده اند
بنابراین میزان قانون است و انچه که گفته می شود هم اگر
کسی مشکلی داشته باشــد مجاری قانونی باید نسبت به
انها برخورد می کرند .
بنده ابتدا قصد مخالفت نداشــتم حتی به خود وزیر
پیشــنهادی هم گفتم و یاداور شــدم کــه در دوران فتنه
صالحی امیــری با هشــت نفر دیگــر به وزیــر اطالعات
وقت(محســنی اژه ای) نامه نوشــته ام و این نامــه بعد از
خطبه های رهبری در تاریخ ۸۸/ ۳ /۲۹بوده اســت .ابتدا
اقای صالحــی امیری منکر نامه شــدند بعد کــه ما اصرار
کردیم گفتند تعرضی به نظام و والیت و تائیدی بر فتنه در
این نامه نبوده است.
اما پس از جلســه بنده به نامه دسترسی پیدا کردم و
ان را بررســی کردم و کامال برخالف ان چیــزی بود که به
من گفتند بنابراین احســاس کردم که امــروز باید وظیفه
خود بدانم که در مخالفت صحبت کنم .ســکوت خواص
در فتنه پاشیدن بذر تردید به سرزمین دل های مردم است.
امروز فرمودند فتنه کی تمام می شود؟ بنده عرض می کنم
تا زمانی که فتنه گرها در مسیر فتنه وجود دارند و تا زمانی
که موضع شان مشخص نباشد این مساله وجود دارد».
وی افزود« :اگر می گوییــم فصل الخطاب رهبری
احزاب و شخصیت ها
است چرا باید از خطبه رهبری چنین نامه ای نوشته شود؟
صالحی امیری به همراه هشــت نفر دیگــر در ان زمان به
وزیر اطالعات وقت نامه نوشــتند که بر اســاس این ســه
مورد وظیفه شناســی و دشمن شناســی و رویکرد خودی و
غیرخودی را زیرســوال بردند .در صفحــه ای از این نامه
امده اســت که به هیچ دلیل و منطقی مردم اگر حس کنند
به هویتشان بی حرمتی شده به انها حمله می کنند .چرا باید
از کســانی که بانک ها را اتش زدند؟ چادر از سر زن مردم
برداشتند ،دفاع شود؟ ا گر زیر سوال بردن خودی مطرح
است ،اسم این را چه باید گذاشــت؟ در بخش دیگری از
این نامه گفته شده که با امام خرداد ،۴۲بهمن ۴۷و امام
ســال های جنگ بیعت می کنیم .این حضــرات در نامه ۹
صفحه ای حتی یک جا از حمایت رهبری یاد نکردند».
نماینــده قــم در مجلــس در پایــان اظهــار کــرد:
«وزارت ارشــاد ،ارشاد و اسالمیت اســت اما تحصیالت
صالحی امیری ربطی به وزارت فرهنگ ندارد».
صالحی امیری :سیاستمداران از بازی فرهنگ
خارج شوند
حاال نوبت صالحی امیری بود که به انتقادهای تند و
تیز پاسخ دهد .وزیر پیشنهادی با بیان اینکه برای اولین بار
نظام فرهنگی را اسیب شناسی کردند ،گفت« :اگر به من
اعتماد کنید در خدمت فرهنگ ،هنــر و اصحاب فرهنگ
خواهم بود و اگر مسئولیت ندهید باز هم در خدمت فرهنگ
هســتم .ما در نظام فرهنگی زندگی می کنیم که مجموعه
نهادها ،ســاختارها و قوانین و روابط حاکم بر ان اســت.
گفتمان غالب در این زمینــه ،گفتمان مقام معظم رهبری
اســت که نفی تحجر ،تصلب و جزم اندیشی از یک سو و
نفی ولنگاری فرهنگی از سوی دیگر و در واقع ازاداندیشی
فرهنگی را پیگیری می کند .در ذیل این گفتمان ،گفتمان
اقــای روحانی قــرار دارد کــه در پایه اعتــدال ،عدالت،
عقالنیت و دیانت فرهنگی استوار است».
صالحی امیری با تاکید بر اینکه وزارت ارشــاد نباید
وارد عرصه کار سیاســی شــود ،ادامه داد« :غیرسیاسی
کردن حوزه فرهنگ از جمله مسائلی است که ان را پیگیری
می کنم .انتقال بازی از زمین سیاست به فرهنگ از مسائل
مهم است و سیاستمداران باید از بازی فرهنگ خارج شوند
که الزمه ان انسجام و تعامل است ».وی با تاکید بر اینکه
معیار حرکتش قانون است ،گفت « :بنده هرگز به شما دروغ
نخواهم گفت و به اموال مردم دستبرد نخواهم زد .هرگز
رای جمعی را به رای فردی ترجیــح نخواهم داد .تا جان
دارم در ارشاد باشم یا نه در دفاع از حقوق اصحاب فرهنگ
و هنر تالش و از امام ،رهبری و انقالب دفاع خواهم کرد».
وزیر پیشنهادی فرهنگ و ارشاد اسالمی در پایان گفت :
«خدایا تو شاهد باش پذیرش این مسئولیت برای نام و نان
نبود برای کمــک به اصحاب فرهنگ بــود .با اگاهی این
مسئولیت را قبول کردم تا به ملت بزرگ بگویم سربازان شما
همیشه فداکاری خواهند کرد».
امام بود که فرمودند« :پشــتیبانی والیت فقیه باشید تا به
مملکت شما اســیبی نرسد» .اگر امروز اســتکبار جهانی
نمی تواند بــه ایران عزیــز اســیبی بزند به دلیل داشــتن
ولی امری مدیر ،مدبر ،عالم و هوشــمند و پشتیبانی مردم
اســت ».ســیدمحمدجواد ابطحــی هــم در مخالفت با
وزیر پیشــنهادی ورزش و جوانان ،گفت« :مساله فتنه و
فتنه گران از مسائل مهم و از خطوط قرمز است».
سید ابوالفضل موسوی هم که به عنوان موافق وزیر
پیشنهادی ورزش و جوانان سخن می گفت ،اظهار کرد:
«وقتی اعضای هیات دولت خدمــت مقام معظم رهبری
رسیدند ایشان فرمودند در وقت باقیمانده ،دولت باید برای
مردم کار کند .بدیهی است اگر دولت بتواند خدمت خوبی
ارائه کند قضاوت مردم هم قضاوت خوبی خواهد بود .
من بصیــرت را در این دیــدم که تمامــی نیروهای
خدوم ،وفــادار به انقالب و کســانی کــه در انقالب زجر
کشــیدند را کمک کنیم تا خدمت کنند و قسمتی از جامعه
مدیریت را از خدمت به انقالب حذف نکنیم».
نماینده مردم پــاوه هم در ادامه با وزیر پیشــنهادی
ورزش مخالفــت کرد و گفــت که بهتر بود ســلطانی فر در
ســازمان میراث فرهنگی باقی می ماند .شهاب نادری در
ابتدای ســخنان خود انتقاداتــی را نیز بــه ذوالنور مطرح
کرد و گفت که مقایســه مســائل تاریخی صدر اســام با
مســائل روز و بیان انها باعث تشتت می شــود .تغییر سه
وزیر غیر اقتصادی با چه ادبیاتی قابل توجیه است ،اقای
روحانی باید در مســائل اقتصادی ورود پیدا می کردید نه
اموزش و پــرورش .کلیدتان به جای گشــایش اقتصاد و
صنعــت صرفا در صندوق توســعه ملی و صنــدوق ذخیره
فرهنگیــان را برای رانت خواران گشود.مشــکل کشــور
ما اقتصاد نابســامان اســت و شما با فشــار اوردن به وزیر
اموزش و پرورش باعث شــدید در صحن حاضر نشود و در
مورد صندوق ذخیره فرهنگیان پاسخگو نباشد».
سلطانی فر :موضوع جوانان را بیشتر مورد توجه
قرار می دهم
حاال نوبت وزیر پیشنهادی ورزش بود که از خود دفاع
کند .مسعود سلطانی فر طی سخنانی در دفاع از برنامه های
پیشــنهادی خود برای تصدی مســئولیت وزارت ورزش و
جوانان ،گفت« :بر اســاس عهدی که بــا منتخبان ملت
می بندم امــاده ام با درایت و متانــت ،صداقت و صالبت،
اعتدال و انصاف و با جلــب همکاری بخش های مختلف
کشــور با علما و دانشــگاهیان مدیریت راهبردی در ســه
سطح کالن ،میانی و خرد را به کار گیرم و با ترکیب خوش
تلفیقی از عقالنیت فهم درســتی از واقعیــت اجتماعی،
سیاســت های معطــوف به انعطــاف حداکثــری در عین
پافشــاری بر اصول جوانــان را فرصت طالیــی و ذخیره
فراموش نشدنی از عشق ،شور و نشاط بدانم».
وی افزود« :گنج شایگان جوان را به رایگان از کف
نمی دهم و با تمام توان اتش شــوق بر نیستان او می زنم
و امید را پیشــکش می کنــم و بــا اعتماد به نســل جوان
همراهی کنشــگرایانه انــان را جلب می کنــم و با همدلی
و اغنای جوانان گــذار موفقیت امیــز از وضعیت فعلی به
وضعیت مطلوب را شــکل می دهم و قول می دهم مساله
جوانان مســاله اصلی کشور شــود و این مهم در صورتی
محقق می شــود که همه دستگاه های مســئول مشارکت
مجدانه نمایند و با همکاری فرابخشــی و فراقوه ای همه
ظرفیت های پیدا و پنهان کشور برای ارتقا ی جایگاه جوان
ایرانی به کار گرفته شود».
سلطانی فر سیاســت های وزارت ورزش و جوانان را
تهیه سند توسعه ورزش کشور و طرح جامع ورزش کشور،
افزایش ســهم اقتصــاد ورزش در اقتصاد کشــور ،جلب
همکاری ســازمان های مردم نهــاد در اســتفاده از منابع
بخش خصوصــی ،همکاری بــا وزارتخانه هــای اموزش
و علوم بــه منظور تقویــت ورزش مدارس و دانشــگاه ها و
کشــف اســتعدادهای ورزشــی ،تقویت ورزش عمومی و
مادام العمر ،حضور مشــارکت ســازمان های مردم نهاد و
مدنی ،حضــور قدرتمندانه در میادین ملی در رشــته های
مختلف ورزشــی خصوصا ورزش پایه ،مسابقات اسیایی
۲۰۱۸جاکارتــا ،جام جهانــی ۲۰۱۸روســیه و المپیــک
۲۰۲۰ژاپــن به گونه ای که جهان ســر تعظیــم فرود اورد
برشــمرد .توســعه ورزش زنان ،توســعه ورزش های ملی
و محلی ،تقویت ورزش روســتایی و عشــایری و تعامل با
کمیته المپیک و پارالمپیک و ضعف و نارسایی ها از دیگر
برنامه هایی بود که او برشمرد .
مجلس به سه وزیر دولت اعتماد کرد
بعــد از این اظهــارات اکنون نوبــت رای گیری فرا
رســیده بود .دولتی ها صحن را ترک کردند تا در فضایی
خارج از مجلس از نتیجه رای گیری با خبر شــوند .حدس
و گمان ها ایــن بود که ال اقل یکی از وزرای پیشــنهادی
رای نخواهد اورد .رای گیری برای ســه وزیر پیشنهادی
انجام شد که بر این اساس نمایندگان با ۱۵۷رای موافق،
۱۱۱رای مخالف و شش رای ممتنع از مجموع ۲۷۴رای
اخذ شــده به دانش اشــتیانی اعتمــاد کردند.همچنین
براساس رای گیری انجام شــده ،صالحی امیری با ۱۸۰
رای موافــق ۸۹ ،رای مخالف و شــش رای ممتنع وزیر
فرهنگ و ارشاد اسالمی شد .همچنین سلطانی فر با ۱۹۳
رای موافق ۷۲ ،رای مخالف و ۹رای ممتنع وزیر ورزش
و جوانان شد.
سلطانی فر چگونه وزیر شد؟
مثلث | شماره 332
دانش اشتیانی و صالحی
امیری روز سختی را در پارلمان
پشت سر گذاشتند
سیاست
بعد از صالحی امیری حاال نوبت ســلطانی فر بود که
به ســخنان موافقان و مخالفانش گوش کند تا برای دفاع
اماده شود.
نماینده تالش اولین مخالف او بود .محمود شکری
گفــت« :اقای ســلطانی فر در قضیــه فتنه کــه ان زمان
اســتاندار گیالن بود به همراه ۱۶فرماندارش استعفا و از
برگزاری انتخابات در زمان مشــخص شــده ابراز ناتوانی
کردند .به تشــخیص رئیس جمهــور بــرای معرفی وزیر
پیشــنهادی احترام می گذارم امــا از بــاب دخالت برخی
عزیزان در جریان فتنه ،مسائلی مطرح شد اما باید دانست
که دلیل ارامش فعلی نظام جمهوری اســامی فرمایش
27
سیاست
2
ادامهائتالفبرجامیان
چرا مجلس به هر سه وزیر پیشنهادی رای اعتماد داد؟
انچه روز سه شنبه در مجلس گذشــت حتما می تواند
محور بسیار مهمی باشــد برای تحلیل و بررسی تغییرات در
ارایش سیاســی پارلمان .صورت دقیق ماجرا این اســت؛
«مجلس دهم دقیقا به همان سه نفری رای اعتماد داده که
مجلس نهم به انها مجوز ورود به دولــت را نداده بود ».این
مساله از ان جهت می تواند محل تحلیل باشد که از ابتدای
تشکیلمجلسدهمهنوزتصویرروشنیدربارهگرایش های
واقعیپارلمانتاریست هاووزنهرکدامازطیف هایانوجود
نداشت؛ اینکه کدام فراکسیون قوی تر است و تعداد واقعی
ارای انها چند است.
سیاست
28
مثلث | شماره 332
وزن کدام فراکسیون بیشتر است؟
بهتراستبرایفهمبهتراینموضوعبههمانروزهای
ابتدایی تشــکیل مجلــس دهــم بازگردیــم .در ان زمان با
انتخابات هیات رئیســه دائم مجلس دهم ،علی الریجانی
به عنوان رئیس مجلس انتخاب شــد .اما در انتخاب نواب
رئیس با یک تغییر نسبت به انتخابات موقت ،علی مطهری
به عنــوان نایب دوم در کنار پزشــکیان به عنــوان نایب اول
به هیات رئیســه راه یافت .اگرچه اصولگرایان توانســتند 7
کرسی از 12کرسی هیات رئیســه را تصاحب کنند اما نکته
جالب انتخاب هــر دو نواب رئیس از فراکســیون امید بود.
این موضوع این پرسش را مطرح کرد که وزن دو فراکسیون
والیتوامیددرمجلسدهمچگونهاست؟چراباوجودرقابت
عارف و الریجانی و پیروزی فراکســیون والیت در انتخاب
رئیس مجلــس دو جایگاه مهم نواب رئیس به فراکســیون
امید می رسد؟
در همان زمان رمضانعلی ســبحانی فر ،نماینده مردم
ســبزوار در مجلس دهم و عضو فرکســیون امید گفته بود:
«اگر اعضای هیات رئیسه را بر اساس لیست های انتخاباتی
محاسبه کنیم لیست امید دست باال را دارد ،اما اگر بر اساس
فراکسیون ها محاســبه کنیم فراکســیون والیت 7عضو و
فراکســیون امید 5عضو در هیات رئیســه دارد.با این حال
به نظر نمی رســد وزن فراکســیون ها هنوز به صورت کامل
خود را نشــان دهد چون انتخابات هیات رئیسه یک مرحله
گذار اســت و بعد از تشــکیل کمیســیون ها ،گرایش های
سیاسینمایندگان،وزنفراکسیون هارامشخصمی کند».
ســبحانی فر در پاســخ به این ســوال که ایا انتخاب هر دو
نواب رئیس مجلس از فراکســیون امید نشــان دهنده وزن
باالتر این فراکســیون در مجلس نیســت؟ ،گفته بود« :به
نظر می رســد مجموعه اعتدالگرایان و مستقل ها به سمت
فراکسیون امید گرایش بیشــتری دارند .البته این موضوع
درباره ریاســت مجلس صدق نمی کند و در بحث ریاســت
مجلس تصمیم انها این بود که اقــای الریجانی را انتخاب
کنند».
ایــن نماینده مجلس در پاســخ به این ســوال که چرا
نماینــدگان در انتخاب نواب رئیس به ســمت فراکســیون
امید رفته امــا در انتخاب دبیران و ناظرین هیات رئیســه به
اصولگرایان رای دادند؟ گفته بود« :به نظر می رســد هنوز
نوعی ابهام و تردید در مجلس وجــود دارد و نمی توان وزن
فراکسیون ها را به صورت کامل مشــخص کرد؛ اگرچه به
نظر می رسد وزن فراکســیون امید کمی بیشتر است .البته
باید دید در اینده ایــن وزن ایا قوی تر می شــود یا مجموعه
مستقلین به دنبال فراکسیون مســتقل خود خواهند رفت.
چراکه اکنون مستقل ها در بحث ریاست یا دبیران و ناظرین
هیات رئیسه به یک سمت می روند و در انتخاب نواب رئیس
بهسمتدیگریمی روندوهنوزفاقدشفافیتهستندوبهنظر
می رسددرایندهاینموضوعشفافخواهدشدوبهاینشکل
نخواهد ماند».اما همان زمان سیدحسین نقوی حسینی،
نماینده مــردم ورامین در مجلس دهم و عضو فراکســیون
والیت در گفت وگو با فرارو گفت« :ارایش سیاسی مجلس
با تشــکیل دو فراکســیون والیت و امید تقریبا شفاف شد و
نمایش انها در انتخاب رئیس مجلس کامال ُمبین مرزبندی
میان این دو فراکسیون بود.در رقابت برای ریاست مجلس
دهم اقای عارف 103رای و اقای الریجانی 173رای اوردند
که نشان دهنده وزن دو فراکسیون بود .اما در انتخاب سایر
جایگاه ها از قبیل نایب رئیس و دبیران و ناظرین هیات رئیسه
صرفا بر اســاس ارایش فراکســیونی نمی توان تحلیل کرد
چون در انتخــاب ایــن جایگاه ها موضوعــات دیگری نیز
مداخلهمی کند.ازجملهعواملموثردرانتخاباینمناصب
مسائل قومیتی است .به طور مثال اذری زبان ها همه با هم
تصمیم می گیرند به فردی رای بدهند یا به فردی رای ندهند.
عامل دوم عوامل منطقه ای اســت که در تصمیمات افراد
تاثیر می گذارد .به طور مثال مــا در مجلس مجموعه هایی
از نمایندگان داریم که همکاری جمعی انها را عمیق می کند
مانند نمایندگان زاگرس نشین و البرز نشین که این واقعیت را
نمی توان انکار کرد».
این عضو فراکسیون والیت در پاسخ به این سوال که
برخی معتقدند انتخاب اقای الریجانــی به دلیل اختالف و
شکاف در درون فراکسیون امید نمی تواند نشان دهنده وزن
دو فراکسیون باشــد بلکه انتخاب نواب رئیس نشان دهنده
این امر است ،گفت« :خیر ،وزن فراکسیون ها در انتخاب
هیات رئیسه موقت و به خصوص رئیس مجلس خود را نشان
دادوانرقابتاوجارایشسیاسیدوفراکسیونبود.بنابراین
وزن فراکسیون والیت بیشتر از فراکسیون امید است».
ایننمایندهاصولگرادرپاسخبهاینسوالکهایابهنظر
نمی رسد نوعی تردید و ابهام در میان برخی نمایندگان وجود
دارد که در انتخاب نواب رئیس به ســمت فراکســیون امید
و در سایر مناصب هیات رئیســه به سمت فراکسیون والیت
می روند؟گفت«:بهنظرمنایناشکالبهفراکسیونوالیت
برمی گردد که هنوز کارکرد فراکســیونی خود را نتوانسته به
منصه ظهوربرساند.وقتییکفراکسیونرئیسمجلسرابا
173رای انتخاب می کند به این معناست که این فراکسیون
سیاست
دارای اکثریت اســت و باید نامزدهای این فراکسیون برای
نواب رئیس ،دبیران و ناظرین هیات رئیســه نیز باالی 170
رای بیاورند که دیدیم این اتفــاق روی نداد.بنابراین معلوم
می شود که فراکسیون والیت با اشکاالتی روبه رو است .این
موضوع چالش ادامه فعالیت فراکسیون والیت است و اگر
این چالش را حل نکند و تعصب فراکسیونی را ایجاد نکند و
کارکرد خود را در صحن علنی نشان ندهد قطعا در ادامه کار
دچار مشکل می شود».
همه معادالت یک جلسه رای اعتماد
درست در شرایطی که اصالح طلبان ادعا می کنند که
نقش نخست را در رای اوری وزرا داشــته اند و این نشانه در
اکثریت بودن انها در پارلمان اســت ،بررسی دقیق تر ماجرا
مشخصمی کندکهاگرارادهطیفیازاصولگرایاننزدیکبه
دولت در رای اوری وزرا نبود این سه وزیر هرگز موفق به کسب
رای اعتماد نمی شدند .به بیان دیگر انچه در جلسه سه شنبه
مجلس رخ داده نه حاصل نقش افرینی مستقل فراکسیون
امید بلکه حاصل هم نوایی طیفــی از اصولگرایان با دولت
بود .به بیان دیگر طیفی از اصولگرایان درون مجلس به این
نتیجهرسیدندکهبرایپیشبرداموردولتدرماه هایاخرباید
به وزرای پیشنهادی اعتماد کرد تا کار دولت بر زمین نماند.
این موضوع نشان می دهد که انچه در جلسه رای اعتماد رخ
دادهنیزنمی تواندبهصورتتماموکمالمبنای ترسیمارایش
سیاسی پارلمان باشد.
مثلث | شماره 332
فعــا انچــه رخ داده ایــن اســت کــه
اصالح طلبــان می گویند این ارا نشــانه
برتــری انهــا در مجلس اســت .چنانکه
عارف گفته است« :پیام ما به رقبا این بود
که واقعیت رقابــت را بپذیرند و واقعیت
اکثریت را پذیرا باشــند ،ما هیچ ادعایی
در مجلس نداریم ولی امیدواریم بتوانیم
همین مسیر را دنبال کنیم».
امید نقش اول را داشت؟
سیاست
در تمام تحوالت بعد از تشکیل مجلس دهم تا قبل از
روز رای اعتماد تقریبا نمی شد تصویر درستی در مورد ارایش
سیاسیمجلسداشت.برایمثالسیدحسیننقوی حسینی
که به عنوان یکی از اصولگرایان مجلس دهم و از اعضای
موثر فراکسیون والیت شناخته می شود ،پاسخ به این سوال
یاعتمادنمی توان
کهچرادراستانهبرگزاریجلسهاعطایرا
با قطعیت درباره وضع وزرای پیشنهادی اظهارنظر کرد را در
تفاوت فضای مجلس دهم با مجلــس نهم ارزیابی می کرد
و بر این اســاس معتقد بود« :در مجلس نهم دو فراکسیون
وجود داشت و اکثریت کرسی ها نیز در اختیار یکی از این دو
فراکسیون بود و تکلیف همه روشــن بود اما ارایش سیاسی
مجلسدهمانچنانقابلپیش بینینیست؛درمجلسدهم
عالوه بر فراکســیون اصولگرایان والیت ،فراکسیون های
امید و مســتقالن نیز فعالیــت می کنند و باتوجــه به اینکه
هیچ کدامازسهفراکسیونهنوزبهتصمیمنهایینرسیده اند،
نمی توان با قطعیت اظهارنظر کرد».
روز رای اعتماد اما معادالت به گونه ای شــکل گرفت
که بر اساس ان تحلیل های سطح نخست از وضع جاگیری
نیروهای سیاسی مجلس را امکان پذیر کرده است .براساس
رای نمایندگان ،رضا صالحی امیری ،با ۱۸۰رای موافق۸۹،
مخالف و شش ممتنع به وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی راه
یافت .فخرالدین دانش اشتیانی نیز با ۱۵۷رای موافق۱۱۱،
مخالف و ۶ممتنع به وزارت اموزش و پرورش رفت .همچنین
با ۱۹۳رای موافق ۷۲،مخالف و ۹ممتنع مسعود سلطانی فر
از سازمان میراث فرهنگی ،صنایع دســتی و گردشگری به
سئول رفت.
این ارا نشــان می دهد که کف رای مخالفان دولت در
مجلس 72نفر اســت که البته در مورد دانش اشتیانی حتی
به 111نفر هم رسیده اســت .اما این ارا را چگونه می توان
تحلیل کرد؟ فعال انچه رخ داده این است که اصالح طلبان
می گویند این ارا نشانه برتری انها در مجلس است .چنانکه
محمد رضا عارف گفته اســت« :پیام ما به رقبــا این بود که
واقعیت رقابت را بپذیرند و واقعیت اکثریت را پذیرا باشند ،ما
هیچ ادعایی در مجلس نداریم ولی امیدواریم بتوانیم همین
مسیررادنبالکنیموبااکثریتموجودبتوانیمکارهایبهتری
انجام دهیم».
اکبرترکانهمالبتهدرواکنشبهمیزانارامجلسگفته
است «:این نشانگر این است که این مجلس با مجلس قبل
از لحاظ همراهی با دولت متفاوت است .دو تن از این وزرای
پیشنهادی قبال هم معرفی شــده و رای نیاورده بودند اما در
این مجلس رای اعتماد گرفتند .از این جهت این مجلس به
اندازهاختالفاراونظراتبامجلسقبلزاویهداردوبههمین
اندازه با دولت همراه تر است ».ترکان با بیان اینکه همه زور
طرفداران احمدی نژاد در مجلس همین تعداد ارایی بود که
درجلسهمجلسداشتند،گفت«:اینتفکرهفتادتارایدارد
وهمیننهایتزوراینجماعتاست.شمادیدیدکه ۲۰۰تن
دیگر از نمایندگان مجلس چطور با دولت همراهی کردند.
اکثریت این مجلس با دولت همراه است».
در این رابطه صادق زیبا کالم هم در تحلیلی نوشــت:
«هر سه وزیر پیشنهادی رئیس جمهور برای وزارتخانه های
اموزش و پرورش ،فرهنگ و ارشاد و ورزش و جوانان موفق
شدند تا از مجلس دهم رای اعتماد بگیرند .در این میان اما
نکته قابل توجه این است که هر سه این وزرا پیش از این و در
مجلس نهم نیز از سوی رئیس جمهور معرفی شده بودند که
هیچ کدام از انها نتوانســته بودند با عنوان وزیر از بهارستان
اصولگرا خارج شوند و با عدم رای اعتماد نمایندگان مجلس
نهم رو به رو شدند .حال سوال اینجاست که چه چیزی تغییر
کرده است؟ ایا در تفکرات و عقاید این سه وزیر تغییری رخ
دادهیاچیزیبهتجربیاتانهادرطولسه سالگذشتهاضافه
شدهاست؟بهخوبیروشناستکهپاسخاینسواالتمنفی
است .پاســخ را باید در جای دیگری جســت وجو کرد و ان،
تغییرترکیبمجلساست».
حسین ابراهیمی ،عضو جامعه روحانیت مبارز هم البته
درتحلیلیدراینموردگفت«:مهمترینتفاوتمجلسنهم
و دهم را در همین رای اعتماد به وزرا شاهد بودیم و می توان
گفت که تعامــل مجلس دهم بــا دولت روحانی نســبت به
مجلس نهم خیلی زیاد است».
29
سیاست
نخواستیم زمان را از دولت بگیریم
سیاست
30
مثلث | شماره 332
گفت وگوی مثلث با سخنگوی فراکسیون مستقالن
جلســه رای اعتمــاد وزرای پیشــنهادی فرهنگ
و ارشــاد اســامی ،ورزش و جوانــان و اموزش و
پرورشبرگزارشدهوهرسهاقایانصالحی امیری،
سلطانی فر و دانش اشــتیانی بعد از ترک مجلس
راهی وزارتخانه های تحت مسئولیت خود شدند،
چرا سه نفری که در مجلس نهم تایید نشده بودند
از مجلس دهم کارت سبز وزارت گرفتند؟
یــک علــت رای اوردن این ســه وزیر پیشــنهادی
تغییر فضای مجلس بود .چون فضــای حاکم بر دوره دهم
با دوره نهم متفاوت اســت .در مجلس نهم تعداد معتدالن،
اصالح طلبان و مستقالن بیشــتر از دوره گذشته است ،در
واقع این طیف فکری در دوره گذشــته اقلیت بودند .ثانیا ما
نماینده مردم هســتیم و باید درباره مسائل متناسب با شرایط
زمانی تصمیــم بگیریم .اگــر به یک وزیر پیشــنهادی رای
نمی دادیم معنایش این بود که در هشــت مــاه باقیمانده از
دولــت یازدهم یک وزارتخانــه 3ماه باید با سرپرســت اداره
می شــد و دیگر تعیین وزیر برای پنج ماه معنی سرپرســتی
داشــت .در واقع عمال ان وزارتخانه وضعیت بالتکلیفی را
برای هشــت ماه تجربه می کرد و نظام مدیریتــی ان از هم
می پاشید ،بنابراین برحســب زمان صالح دیدیم که کابینه
دولت ناقص نماند .این خودش یک مزیت است .نکته سوم
اینکه در هر صورت رایزنی چهره به چهره وزرای پیشنهادی
با نمایندگان تاثیر قابل توجهی داشت .وقتی ابتدای دولت
بود 18وزیر پیشــنهادی با هــم به مجلس معرفی شــدند و
زمان بــرای ارتباط چهره به چهره وزرا بــا نمایندگان کم بود،
بنابراین اقای سلطانی فر کمتر فرصت پیش اورد تا دیدگاه و
نظراتش را به نمایندگان منتقل کند اما این دفعه هر سه وزیر
پیشنهادی توانستند ارتباطات خوبی با وکالی ملت بگیرند.
انها با فراکسیون های مختلف ،کمیسیون های تخصصی و
مجامعاستانینشستندوبرنامه ها،سوابقکاریودیدگاه های
مدیریتیخودرابراینمایندگانتشریحکردند،بهعبارتدیگر
می توانگفتاکثریتنمایندگانمتقاعدشدندکهبهسهوزیر
پیشــنهادی رای اعتماد دادند ،این طور نبود که یک کاغذ
دست نوشته ای را تحویل نمایندگان بدهند بگویند این برنامه
وزیرای پیشنهادی است .در همین مدتی که رئیس جمهور
اقایان صالحی امیری ،ســلطانی فر و دانش اشتیانی را برای
کســب رای اعتمــاد به مجلــس معرفی کرد نشســت های
گوناگوندرقالب هایمختلفباوزرایپیشنهادیبرگزارشد،
3
مهــرداد الهوتــی می گویــد« :هــر ســه وزیــر
پیشــنهادی امــوزش و پــرورش ،ورزش و جوانــان
و فرهنــگ و ارشــاد اســامی خــوب مباحث خــود را
مدیریــت کردنــد و صحبت هایــی انجــام ندادند که
حساســیت برانگیز باشــد اما رئیس جمهور کمی تند
صحبت کرد و می توانســت معادالت را خراب و حتی
برعکس کند ».ســخنگوی فراکســیون مســتقالن
والیی یاداور شــد« :مجلس با رای اعتمــاد به وزرای
پیشنهادی پیامش به دولت این بود که ما همراهیم و
همراهی می کنیم و مصالح ملت را قربانی گرایش های
فردی و سلیقه ای نمی کنیم».
سواالت کثیری را انها جواب دادند و تالش ویژه ای کردند تا
ابهامات موجود در ذهن نمایندگان را برطرف کنند.
به نظر شما رای مثبت اکثریت نمایندگان مجلس
به وزرای پیشنهادی سیاسی بود یا کارشناسی؟
هــر دو بود .یک عــده نماینــدگان در مجلس نگاه
سیاســی دارند و براســاس همین نگاه به وزرای پیشنهادی
رای دادند یا رای ندادند .به عبارت دیگر ممکن اســت وزیر
پیشنهادی استحقاق و کفایت الزم را برای تصدی مسئولیت
داشتهباشداماچونگرایشسیاسیاوبایکنمایندهمتفاوت
استاننمایندهبهاورایاعتمادندهد.البتهبیشترنمایندگان
حتی اگر نگاه سیاسی شــان با وزیر پیشنهادی همسو نباشد
به دیدگاه ها و تخصص و برنامه هــای او نگاه می کنند و رای
می دهنــد یعنی فاکتــور سیاســی را در تصمیم گیری لحاظ
نمی کنند .اعضای فراکســیون مســتقالن والیــی انصافا
با نگاه کارشناســی دربــاره موضــوع رای اعتماد بــه وزرای
پیشنهادیتصمیمگرفتندباتک تکاقایانصالحی امیری،
دانش اشتیانی و سلطانی فر نشستیم و در پایان دکتر نوبخت
سخنگوی دولت هم به جلسه فراکسیون امد و از گزینه های
معرفی شده دفاع کرد.
نمایندگانی که به سه وزیر پیشــنهادی اموزش و
پرورش،ورزشوجوانانوفرهنگوارشاداسالمی
رای مخالف دادند غالبا در کدام فراکسیون بودند؟
من این طور به سوال پاسخ می دهم که فراکسیون
مستقالنوالییوفراکسیونامیدنگاه شانبهسمتوسویی
بود که کمک کنند تا اقایان صالحی امیری ،دانش اشتیانی و
سلطانی فرازمجلسرایاعتمادبگیرند.
برنامه وزرا چقدر کارشناسی بود ،برخی می گویند
باتوجهبهاینکههشتماهبیشترتاپایاندولتباقی
نمانده ،اینبرنامهبیشتر ارمانیبودتا عملیاتی؟
من به شخصه خیلی اعتقاد ندارم که وزیری بیاید و
برنامه کاری به مجلس ارائه کند ،بلکه باید نحوه اجرا و تحقق
برنامه های مصوب مجلس را برای نمایندگان بگوید چراکه
برنامه هایهروزارتخانهدرقالببودجهسنواتیوقانونبرنامه
توسعه مشخص است .معتقدم در هشت ماه مانده به پایان
دولتاقایانصالحی امیری،دانش اشتیانیوسلطانی فرایثار
کردند که مسئولیت این وزارتخانه ها را پذیرفتند.
بعد از جلسه علنی یک نقدی که به موافقان وزرای
پیشنهادی مطرح شــد این بود که انها دفاع قوی
کارشناسی از وزرا نکردند و مخالفان در این زمینه
دســت پرتری داشتند و اســتدالل های قوی تری
برای اثبــات دیدگاه های خــود اوردند ،نظر شــما
چیست؟
خیر،بهنظرممباحثمنطقیبود.دووزیرپیشنهادی
ورزش و جوانان و فرهنگ و ارشاد اسالمی وضعیت بهتری
داشتند.هموارههموقتیخبرنگارانازمامی پرسیدندایننظر
رااعالممی کردیم.اقایدانش اشتیانیوضعیتشکننده تری
داشت اما به نظرم فضای مجلس را خوب مدیریت کرد .خود
من هم در جلســه اخری که با او داشتیم گفتم فضای جلسه
رای اعتماد را بدون حساسیت مدیریت کند .او هم خوب از
پس این کار برامد امــا رئیس جمهور کمی تند صحبت کرد و
می توانست معادالت را خراب و حتی برعکس کند.
یعنی اقای رئیس جمهور در مقام دفاع بیشتر فضا
را تند کرد تا انکه حضورش بخواهد به نفع وزرای
پیشنهادیتمامشود؟
اصطالحاتی که به کار برد درست نبود ،مثال گفت:
«یک عده انقالبی نمایی که مسائل کشور را درک نمی کنند»
استفادهازاینتعبیرهممناسبنبودیابیانکرد«:دستگاهی
وامی داده و بدهی معوق شــده ،حاال می گویند اختالس»
باالخره یک خالفی رخ داده ،از رئیس جمهور توقع ان است
که بگوید قضیه را پیگیری می کند تا تمام زوایای ان روشن
شــود .در کل هر ســه وزیر پیشــنهادی اموزش و پرورش،
ورزش و جوانان و فرهنگ و ارشــاد اســامی خوب مباحث
خــود را مدیریــت کردنــد و صحبت هایی انجــام ندادند که
حساسیت برانگیزباشد.
با رای مثبتی که مجلس به ســه وزیر پیشنهادی
داد ،چه پیامی را به دولت و فضای اجتماعی کشور
منتقلکرد؟
مجلس پیامش به دولت این بــود که ما همراهیم و
همراهی می کنیم و مصالح ملت را قربانی گرایش های فردی
و سلیقه ای نمی کنیم ،این مشی را هم ثابت کرد و نگذاشت
حتی برای مدتی کوتاه کابینه دولت ناقص باشد.
انتقادی که به کابینه دولت اقــای روحانی مطرح
می شود سن باالی وزرای اوست .انتظار نداشتید
که افراد جوانتری را برای سه وزارتخانه فرهنگ و
ارشاد اسالمی ،اموزش و پرورش و ورزش و جوانان
پیشنهادکند؟
یک عده اعتقــاد دارند کابینــه اقــای روحانی پیر
است .یک عده دیگر معتقدند شــرایط کشور طوری نیست
که ریسک پذیر باشد .الزم است افراد با تجربه مدیریت ها را
در اختیار داشته باشند که کارها براساس ازمون و خطا پیش
نرود .مثال اگر اقای زنگنه با ان تجربیات قوی نبود ،نمی شد
حوزه نفــت را از چالش های جــدی خارج کــرد .البته گرچه
وزرای جوان انرژی و قدرت ریسک بیشــتری دارند اما سن
باالی کابینه در این مقطع زمانی یک حسن است و به دولت
کمک می کند.
رای به سه وزیر سیاسی نبود
امید کرمانی ها
روزنامه نگار
گفت وگوی مثلث با مهدی شیخ
مثلث | شماره 332
دولت زیاد است ،بهتر نبود که افراد جوانتری برای
این وزارتخانه ها پیشنهاد می شدند؟
سن کابینه جوانتر شد.
امــا اقــای دانش اشــتیانی 60ســال ،اقــای
صالحی امیری 55سال و اقای سلطانی فر 57سال
سن دارند ،یعنی هر ســه نفر سن بازنشستگی را
رد کردند یا در استانه بازنشستگی قرار دارند پس
نمی توانگفتجوانهستند؟
باالخره وزارت اســت و طرف نمی خواهد مدیرکل
شود ،بلکه می خواهد تصدی اداره یک وزارتخانه را به دست
گیرد .االن تازه این اقایان انقدر سوابق اجرایی داشتند برخی
مخالفان می گفتند کم اســت .حاال اگــر جوانتر می بودند
چه می خواســتند بگویند .در کل خود من معتقدم وزرا باید
میان سال باشــند اما به کارگیری جوانان در رده های بعدی
وزارتخانه ها خوب است.
بهتر نبود که حداقل برای وزارت ورزش و جوانان
فردی به مجلس پیشنهاد می شد که زیر 40سال
سن داشت؟
اگرکسیبودکهتوانایی اشبهاندازهاقایسلطانی فر
بودایناتفاقمی افتاد.درمجموعرئیس جمهوراینوزرارابه
مجلسمعرفیکردومانمایندگانمردمدرمجلسبایدبررسی
می کردیمببینیمانهاصالحیتدارندیاخیر.اینکارانجامشد
چونصالحیتداشتندرایاعتماددادیم.
یکنقدیکهبهدفاعیاتوزرایپیشنهادیمطرح
بود این که برنامه های انها خیلی ارمانی بود تا انکه
عملیباشد،نظرشماچیست؟
این برنامه رویکردهای شــان را مشخص می کند و
نشان می دهد جهت حرکت شان به کدام سمت است.
ی را درباره ســابقه
برخی مخالفان وزرا نقاط مبهم
سیاسی انها بیان کردند .به ویژه نوع رفتاری که در
سال 88داشتند؛ نظر شما چیست؟
سالمت سابقه سیاسی هم جزو موارد تایید صالحیت
است .نظام ما که سکوالر نیســت بگوییم تخصص ،کارنامه
اجراییوسابقهسیاسیازهمجداهستند.مجلسبهایننتیجه
رسید که اوال صالحیت های الزم را به لحاظ علمی و تخصصی
دارند ثانیا از لحاظ سوابق سیاسی نیز مورد تایید هستند.
یعنینقطه مبهمیاتاریکیدرکارنامه شاننبود؟
نقطه تاریک مسلما نداشــتند ،فقط یکسری موارد
مبهمی بود که با بررسی های انجام شده و صحبت هایی که
خود وزرای پیشنهادی کردند ان ابهامات نیز برطرف شد.
یک نقدی هم به مباحث موافقان و مخالفان وزرا
بر می گشت ،یعنی انتظار می رفت مباحث از غنای
کارشناسی بیشتری برخوردار باشد حتی در مقام
قیاس خیلی ها مخالفان را در طرح بحث قوی تر از
موافقان ارزیابی کردند نظر شما چیست؟
اوال موافقــان و مخالفان براســاس قرعه انتخاب
می شوند ثانیا هر کسی می تواند یک برداشتی داشته باشد
اما من معتقدم بهتر بود برخی مخالفان تهمت نمی زدند و در
یک فضای کارشناسی صحبت می کردند .ما باید اموزه های
دینی و اخالقــی و انقالبی را در مباحث خــود رعایت کنیم.
این طور نباشد که چون مخالف کسی هستیم ان اموزه ها از
یادمان برود .به عبارت دیگر «سیاست ما عین دیانت ماست
و دیانت ما عین سیاست ماست» را باید در مقام عمل نشان
داد .اگر کســی این اصل را رعایت نکند یعنی مخالف نظام
جمهوری اسالمی و معتقد به نظام سکوالر است .در واقع در
شعار می گوید مرگ بر سکوالر اما در عمل رفتاری سکوالر را
از خود نشان می دهد.
نگاهفراکسیونیچقدردررایاعتمادوزراموثربود؛
مجلس رای کارشناسی داد یا سیاسی؟
همیشــه در مجلس غلبه با کار کارشناســی است،
چون نهایتــا 100نفر از دو طرف هســتند کــه می خواهند
همیشه سیاسی رای بدهند اما بقیه نمایندگان که اکثریتند
برنامه هاوصحبت هارامی شنوندوازلحاظکارشناسیتصمیم
می گیرند .البته فراکســیون ها نیز از دید خود موضوعات و
مصادیق را کارشناسی بررسی می کنند .این طور نیست که
صرفا سیاســی برخورد کنند .ما دیدیم همه فراکســیون ها
جلسه گذاشــتند .در همین فراکســیون امید چند کارگروه
تعیین شد .انها با وزرای پیشــنهادی نشست برگزار کردند،
تک تک وزرا امدند بحــث و تبادل نظر صــورت گرفت ،در
نهایت هم رای گیری شد و دیدیم که اعضا به اتفاق روی هر
سه وزیر پیشنهادی نظر مثبت دارند پس اینکه فراکسیونی
تصمیم گیری شــود به معنای ان نیســت که الزاما تصمیم
نهایی سیاسی و غیر کارشناســی است ،منتها فراکسیون ها
وحدت عمل دارند ،یک بار وحدت عمل شان منبعث از کار
کارشناسی اســت ،یکبار وحدت عمل شــان منبعث از یک
دیدگاه سیاسی است.
وقتی ارای نمایندگان به وزرای پیشنهادی بررسی
می شود میزان ارای ممتنع کم است چرا؟
رای ممتنــع و حتی در بعضی موارد کســی که رای
نمی دهد جزو رای مخالف حســاب می شــود .در کل همه
متوجه شــدند که ممتنع و مخالف فرقی با هم ندارد .ضمن
انکهممتنعمعنیندارد،نمایندهدرمجلسنزدیکیکهفته
در جریان مباحث قرار دارد بنابراین به دیدگاهی رسیده ،اگر
بعد از این مدت به دیدگاهی نرسیده باشد این مساله است.
مقاممعظمرهبریهمدریکرهنمودیبهمجلسگفتندکه
رای ممتنع در مجلس معنی ندارد .نماینده باید نظر و دیدگاه
داشته باشد.
تعداد ارای مخالفان وزرا از 75تا 111رای بود ،ایا
می توانگفتکهعمدهاینمخالفاندرفراکسیون
والیت بودند؟
بله ،همین طور بود .مستقالن والیی و فراکسیون
امید نظر مثبت به وزرای پیشــنهادی داشتند اما فراکسیون
والیت به جمع بندی نرســید و نــوع رای دهــی را در اختیار
نمایندگانگذاشتند.
با توجــه به اینکه تا پایــان دولت یازدهــم 8ماهی
بیشــتر باقــی نیســت و مجلــس بــه ســه وزیر
پیشنهادی رای اعتماد واقع بینانه داد به نظرتان
نوعتعاملدولتومجلسازاینپسبهچهصورت
باشد،چونایناتفاقرامی توانگفتاولینتعامل
عملی دولت و مجلس بود؟
مجلس براساس مدت 8ماه تا پایان دولت به وزرای
پیشــنهادی رای نداد بلکه به هر کدام براساس معیاری رای
داد .در واقع چون صالحیت انها برای مجلس احراز شد رای
اعتمادگرفتند.فارغازاینمسالهمعتقدمازوقتیدولتجدید
سر کار امد تعامل خوبی با قوا داشت و خوب بود و این روند رو
به پیشرفت است ،مجلس جدید هم نشان داد همراه دولت
استوضمنانکهنظارتخودراداردهمراهیهممی کند.
سیاست
مجلس شورای اســامی به سه وزیر پیشنهادی
ورزشوجوانان،فرهنگوارشاداسالمیواموزش
و پرورش رای اعتماد داد .بــا این اقدام چه پیامی
برای دولت فرستاد؟
پیامش این بود که نمایندگان مجلس همان طور که
درشعارهایانتخاباتیاعالمکردندازدولتحمایتمی کنند،
این کار را انجام دادند .البته در شعارهای انتخاباتی انها وعده
نظارت بر مجریان هم وجود داشت که این کار را هم انجام
می دهند .انتظار می رود دولت با جدیت بیش از پیش به حل
مشکالت مردم و وزراتخانه ها بپردازد.
اقایاندانش اشتیانی،صالحی امیریوسلطانی فر
از مجلس گذشــته موفق به کســب رای اعتماد
نشدند ،چه طور این دفعه توفیق یافتند؟
ازمجلسگذشتهتا کنونهمفضاوهمزمانعوض
شــده اســت .دیدگاه ها و ترکیب نمایندگان مجلس نهم با
مجلس دهم تفاوت داشت .مردم ان رویکردها را دیدند که
به این نمایندگان رای دادند و حاال نمایندگان انها در مجلس
این طور عمل کردند.
ایا رای اوری ســه وزیر پیشــنهادی فقط متاثر از
عوضشدنفضایمجلسدهمنسبتبهمجلس
نهم بود یا عوامل دیگری هم موثر واقع شــد مثال
اقای صالحی امیری دفعه گذشــته بــرای وزارت
ورزش و جوانان مدنظر بــود اما حاال برای تصدی
وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی معرفی شد یا اقای
دانش اشتیانیدرمجلسنهمبرایتصدیوزارت
علوم نامزد بود اما حاال هدف قرار گرفتن او بر صدر
مدیریت وزارت اموزش و پرورش بود؟
مجلس قبــل را نمی دانم .در ایــن دوره که اقایان
دانش اشتیانی ،صالحی امیری و سلطانی فر معرفی شدند،
شــرایط فرق می کرد .اقای دانش اشتیانی سوابق اجرایی،
تخصصی و تحصیلی اش با وزارت اموزش و پرورش مرتبط
بود .هر چند خیلی از منتقدان می گفتند او در حوزه اموزش و
پرورشکارنکردهاماسال هادبیرریاضیبود.درواقععمرش
را در حوزه اموزش گذراند ،مدتی در وزارت اموزش و پرورش
بود بعد به وزارت علــوم رفت .اقای ســلطانی فر یک مدیر
اجرایی قوی است ،دوازده سال استاندار و قائمی مقام رئیس
سازمان تربیت بدنی و 3سال ریاست سازمان گردشگری و
میراث فرهنگی را در کارنامه دارد ،بنابراین از انجا که وزارت
ورزش و جوانان شامل دو حوزه عملکردی می شود اداره ان
نیاز به یک مدیر قوی دارد که اقای سلطانی فر برای تصدی
این مســئولیت گزینه مناســبی بود .اقــای صالحی امیری
مدت های زیادی است که در حوزه فرهنگ متمرکز است.
کتب ،مقاالت و تدریس در کارنامه او دیده می شود ،ضمن
انکهمدرکتحصیلی اشنیزمدیریتفرهنگیبود.ازابتدای
این دولت نیز که ریاست کتابخانه ملی را برعهده داشت.
به نظر شــما ســه وزیر جدیــد فرهنگ و ارشــاد
اســامی ،امــوزش و پــرورش و ورزش و جوانان
در مدت باقیمانده تا پایــان دولت یازدهم تغییر و
تحولی در ان وزارتخانه ها ایجاد کنند؟
بایــد معضــات مربــوط بــه وزارتخانه هــای
تحت مسئولیت خود را حل و زمینه را برای دولت فراهم کنند.
گرچه اقــای روحانــی از واژ ه ترمیم بــرای تغییر
کابینه استفاده کرد اما سن اقایان دانش اشتیانی،
صالحی امیری و سلطانی فر همچون سایر وزرای
4
مهــدی شــیخ معتقد اســت« :مجلــس وزرای
پیشــنهادی روحانی را احراز صالحیت کــرد و به انها
رای اعتماد داد ».عضو فراکســیون امید یاداور شد:
«انتظار مــی رود دولت با جدیت بیــش از پیش به حل
مشکالت مردم و وزراتخانه ها بپردازد ».نماینده مردم
تهران ،ری ،شمیرانات و اسالمشهر در مجلس افزود:
«رایی که مجلس بــه صالحی امیری ،ســلطانی فر و
دانش اشــتیانی داد بیشــتر کارشناســی و براساس
ارزیابی تخصصی بود و جنبه سیاسی نداشت».
سیاست
31
سیاست
خط نامرئی تهران -واشنگتن
سیاست
32
مثلث | شماره 332
نوعمواجههباامریکا،چگونه
سیاستداخلیایرانراتغییردادهاست؟
مساله «نگاه به غرب»
اکنون که در دهه چهارم انقالب هستیم موضوع نوع مواجهه با غرب و
ایاالت متحده بسیار مهم و تعیین کننده شده است؛ تا ان حد که این ماجرا
یکی از محورهای تغییرات ارایش سیاسی داخلی شده است .این مساله را
در این پرونده به مناسبت 13ابان بررسی کرده ایم.
احزاب و شخصیت ها
1
در تمام سال های بعد از انقالب شاید هیچ وقت مثل
امروز نبوده که سیاست خارجی تا این حد بر ارایش سیاسی
نیروها داخلی تاثیر داشته باشد .به قول یکی از چهره های
صاحب سخن در میان اصولگرایان ،همه چیز از انتخابات
سال 92شروع شده است.
جایی که به جای جدال سیاست پیشگان ،دیپلمات
صحنه را در اختیــار گرفته و رقابت را انچنان به سیاســت
خارجی و دیپلماســی کشــاندند که دو قطبی تازه بر همین
مبنا رخ نمایی کرد .نکته اما این بود که دو سر این دو قطبی
نه اصالح طلبان و اصولگرایان بلکــه حامیان و مخالفان
یک روش بودند .موافقــان و مخالفان نحــوه مواجهه با
غرب و ایاالت متحده .برای فهم بهتر اوضاع بهتر اســت
به روز های انتخابات 92بازگردیم.
داستان یک شکاف
روحانی ســال اخر ریاســت جمهوری اش را پشــت
سر می گذارد اما درب سیاســت داخلی ایران همچنان بر
مثلث | شماره 332
روزهای تعیین کننده
سیاست
چندان غیر منتظره وعجیب نبود شیفت سعید جلیلی
از عالم سیاســت خارجی به دنیای سیاســت داخلی .یک
اتفاق معمولی و قابل حدس برای روزهایی که سعید جلیلی
دیگر قرار نبود دبیر شــورای عالی امنیت ملی باشد .وقتی
به وزارت کشــور رفت تا همزمان با هاشمی رفسنجانی در
انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کند ،گفتند امده است
تا «صحنه انتخابات سال »84را بازافرینی کند .وقتی قرار
شــد که هاشــمی در «صحنه» باقی نماند یک جانشینی
ساده رخ داد ،روحانی به جای هاشمی نشست و جلیلی یک
دو قطبی ساخت که البته ضلع مقابلش یک عضو دیگر هم
داشت؛ دکتر علی اکبر والیتی.
همه چیز هم در چند دقیقه و در همان مناظره معروف
ســال 92اتفاق افتاد؛ انهم درســت زمانی که حرف های
دکتروالیتی تمام شــده بود و نوبت برای طرح پرســش به
سعید جلیلی رسید .شاید هیچ کس فکر نمی کرد که سعید
جلیلی حتی برای علی اکبر والیتی هم عریضه اماده کرده
باشــد .او برای اولین بار ســطح مجادله در حوزه سیاست
خارجی را باال برد .به سیاست های وزیر اسبق امور خارجه
انتقاد کرد و تالشش را کرد تا به او و البته همه کسانی که
ان مناظــره را دنبال می کردند بگویــد حاصل جمع دوران
وزارت والیتی انچنان هم که می گویند مثبت نبوده است.
حاال نوبت ســعید جلیلی بــود که پاســخ های دکتر
والیتی را گوش کند .وزیر خارجه اسبق ایران به او گفت:
«دیپلماسی این نیست که انســان برود مقابل کشورهای
دیگر خطابه بخواند .دیپلماســی این نیست که ما در یک
طرف بنشــینیم و انها در طرف مقابل بنشــینند و ما حرف
مشخصی را بزنیم بدون انکه اقدامات دیگری در خارج از
ان انجام دهیم ».دکتر والیتی حاال زمان مناسبی یافته بود
که بگوید فرصت تعامل با غرب برای حل مساله هسته ای
در دولت قبل از دست رفته اســت .او شهادت سید عباس
عراقچی را سند حرف هایش کرد و گفت« :در اخرین دوری
که در الماتی اقای دکتر جلیلی داشت ،انها پیشنهادهایی
به ایران کردند که بر اســاس ان می شــد کارها را مقداری
جلو ببریم و ان پیشنهاد این بود که طرف مقابل 5+1گفت
غنی سازی 20درصد را متوقف کنید و در کارهای فردو هم
مقداری کندی ایجاد شود .انها اعالم کردند این سه تحریم
را بر می داریم و ما در پاسخ گفتیم که این کار را می کنیم،
شــما کل تحریم هــا را بردارید ،کــه به شــهادت معاون
امور خارجه که در جلسه بوده اســت این مسائل را مطرح
می کنم .وقتی طرف مقابل حاضر است چند قدم بردارد،
باید ما هم انعطاف داشته باشیم و هنر دیپلماسی این است
که از این فرصت ها استفاده کند و اصولگرایی به این معنی
است که انعطاف پذیر هم باشد ،نباید در داخل کشور طوری
وانمود کنیم که اصولگرا هستیم و انعطاف ناپذیرنباشیم،
ما مصالح ملــی را در دیپلماســی باید به طــور بهتر تامین
کنیم ،بایــد از دیپلماســی به نفــع مصالح ملی اســتفاده
کنیم ،دیپلماسی فقط خشــونت و سرسختی نشان دادن
نیست».حاال با این جمله والیتی که« اگر این روند موفق
بود این مشکالت پیش نمی امد و وضع به اینجا نمی رسید»
سعید جلیلی در غیاب نامزد احمدی نژاد ،صاحب و مسئول
«شرایط موجود» شد و حسن روحانی بر این موج سوار شد
تا انتخابات را ببرد .روحانی و والیتی دیپلمات هایی بودند
که از شکاف ایجاد شده بر سر دیپلماسی و سیاست خارجی
ان هم با موضوع نوع مواجهه با غــرب بازی را بردند .این
شکاف اما هر چه زمان می گذشت انچنان عمق می یافت
که تاثیرگذارترین مساله بر نحوه ارایش نیروهای سیاسی
ایران شد.
سعید اجورلو ،سردبیر هفته نامه مثلث در ان دوران در
توصیف شرایط سیاسی ایران با تکیه بر شکاف ایجاد شده
بر ســر سیاســت خارجی در ســرمقاله مثلث نوشــته بود:
«اگر «تغییــر» در ســال 1384به منزله دگرگونی شــیوه
توزیع «مازاد اقتصــادی» نزد گفتمــان عدالت خواهانه
احمدی نژاد معنا شد و دال «عدالت» غلظت یافت اما در
سال « ،1392تغییر» شــامل دگرگونی در شیوه مذاکره با
5+1بر سر موضوع هسته ای به منظور گشایش اقتصادی
شد تا فصل جدید سیاست ایران ذیل شیفت از اقتصاد به
سیاست اغاز شده باشد؛ فصلی که حسن روحانی «فصل
اعتدال» نامیــدش و منتقدانش ترکیبــی از اصالح طلبی
در سیاســت و فرهنگ و اجتماع ،تکنوکراسی در صنعت و
تجارت و بوروکراسی در دیپلماســی .نقطه هیجان انگیز
این فصل برای دولت یازدهم ،امضای توافقنامه ژنو بود؛
توافقی که به گفته روحانی «ساختار تحریم ها را شکانده»
و برای مخالفان دولت هم نقطه اغازی است برای اعالم
پایان «ماه عســل دولت» .انجا که این توافق را «توافق
ضعیف» نامیدند و با ایــن فرض «دلواپسی شــان» را از
نگارش متن نهایی اعالم کردند.
اگر «توافق ژنو» نقطه عطف بــرای حامیان دولت
محسوب می شد اما همایش «دلواپســیم» نقطه عطفی
برای منتقدان دولت به حســاب امد تا اکنــون در بهار 93
بتوان گفت که دوگانه مصالحه /مقاومت انتخابات یازدهم
تبدیل به دوگانه دالور /دلواپس شده است .اما به واقع این
دوگانه ،چگونه سیاست ایران را به پیش می برد و موقعیت
و ارایش نیروهای سیاسی را تنظیم می کند؟دیپلمات ها،
قهرمانان فصــل جدید سیاســت ایران هســتند .چه این
دیپلمات ها ســعید جلیلی و علی باقری باشند که از جانب
حامیانشان نماد مقاومت و ایستادگی مقابل غرب شناخته
می شــوند و چه محمدجواد ظریف که از سوی طرفداران
دولت نماد اشــتی با جهــان و مذاکره به حســاب می اید.
داســتانی کــه از نامــزدی دو سیاســتمدار – دیپلمات در
انتخابات 92اغاز شد و تمرکز را از سیاسیون به دیپلمات ها
کشــاند .در عصر جدید ،بوروکرات ها هــم می توانند وارد
سیاست شوند چنان که محمد جواد ظریف چنین کرد و راه
حسن روحانی ،سعید جلیلی و علی اکبر والیتی را ادامه داده
و گرچه لباس دیپلماسی به تن کرده و چون یک بوروکرات
از حقوق بین المللی ســخن می گوید اما گهگاهی سخن
سیاسی می گوید؛ گاهی در پارلمان و گاهی در دانشگاه.
بوروکرات ها می توانند بوروکرات – سیاســتمدار هم باشند
مانند ســیدعباس عراقچی که در مواضع سیاسی حد نگاه
می دارد و بــه چپ و راســت نمی غلتد؛ هم از دیپلماســی
دولت یازدهم دفاع می کند و هم با دیدن عکس های زمان
جنگش در جبهه اشک می ریزد یا مانند مجید تخت روانچی
باشد که جانب بوروکراسی را بگیرد و چندان به متن سیاست
وارد نشود».
پاشنه سیاست خارجی می چرخد و نحوه مواجهه با غرب.
منتقدان همه سعی شــان را کرده اند تــا نقطه قوت دولت
یعنی برجام به پاشنه اشیل اش تبدیل شود.
او یک سال دیرتر به برجام رسید؛ این تاخیر به نوعی
برای مخالفان روحانی زمان خرید تــا دامنه اعتراضات را
افزایش دهند .روحانی که در خرداد 92سیاست داخلی،
اقتصاد و سیاست خارجی را به هم گره زد و رقبا را پشت سر
گذاشت همه تالشش این بود که با برجام پنجره های تازه
باز کند برای ان مثلث تعیین کننده.
حسن روحانی در مبارازات انتخاباتی وقتی گفت «من
سرهنگ نیستم» طبقه متوسط و روشنفکران را دلخوش
به توسعه سیاســی کرد و وقتی خطاب به عابدینی مجری
گفت وگوی ویژه خبری توصیه کرد تا بیانیه سعداباد را «سه
بار بخواند» و بعد از ان همنوا با دکتر والیتی شد و محصول
ان نوع از مذاکرات در دوران احمدی نژاد را فقر و تنگدستی
و ایستادن چرخ کارخانجات عنوان کرد به خوبی اقتصاد و
سیاست خارجی را به هم پیوند داد تا مردم و طبقه پایین هم
راضی شوند و او را بلد راه بدانند.
او یک ســال زمان خواســته بــود ،خیلــی زودتر از
انچه تصور می شــد محمد جواد ظریف و جــان کری را به
هم رســاند .دیوار بی اعتمادی میان تهران و واشــنگتن
اما انچنان بلنــد بود کــه همنشــینی های دو وزیر خارجه
نمی توانســت در زمانی اندک ماجرا را به سرانجام برساند.
روحانی باید زمان بیشتری صبر می کرد؛ زمانی طوالنی با
مصائب بسیار بیشتر از انچه تصور می کرد انهم با منتقدانی
سر سخت.
او درب ریاســت جمهوری اش را از پاشــنه سیاست
خارجــی چرخانده بــود؛ گریزی نداشــت تا بمانــد و ببیند
سرانجام کار را.
برجام به سرانجام رسید اما تحریم ها حل نشد و حاال
که این اتفاق افتاده حامیان غرب گرایی در ایران با چالشی
بزرگ مواجه شده اند .انها امید به اینده دارند و همه چیز را
به ان زمان موکول کرده اند .نکته اما این است که همچنان
نوع نگاه به امریکا برای سیاست داخلی ایران تعیین کننده
است .همچنان این مساله است که صف ها را در جاگیری
نیروهای سیاســی مشــخص کرده و اصولگرایانــی را به
اصالح طلبان نزدیک ســاخته و اصولگرایان دیگری را با
همه اختالف نظرها به یکدیگر نزدیک تر ســاخته است.
اکنون در ایران همچنان بحث اول بر سر این است که ایا
در دهه چهارم انقالب می توان به سمت کوتاه کردن دیوار
بی اعتمادی با امریــکا رفت یا همچنان بایــد رابطه گرگ
و میشــی را نگه داشــت و حامیان برجام اکنون در استانه
انتخابات ریاست جمهوری بر براورده نشدن تعهدات طرف
مقابل در شرایطی سخت قرار گرفته اند و اکنون ان کسانی
که از غرب ستیزی حمایت می کنند با طرفدارانی نیز روبه رو
شــده اند .طرفدارانی که جدای از همه حرف ها به نتیجه
اتفاقات رخ داده در این سه ســال می نگرند .به بدعهدی
طرف مقابل .مســاله اما پیچیده تر از این حرف هاســت.
شکاف بر سر دیپلماسی انچنان است که احتماال رقابت در
انتخابات اینده همچنان محل بحثش همین ماجرا باشد.
چپگرایان ایرانی اکنون با یک دگردیســی کامل به
غربگرایی روی اورده اند و البته با افرادی از جناح مقابل هم
مواجهند که معتقدند می توان با غــرب و ایاالت متحده،
پهنه ای از مذاکــرات را در نظر گرفت .حــال انکه در این
ســوی میدان نه فقــط اصولگرایان که صاحبــان فکری
دیگری هم هســتند که مصرانه می گوینــد ایاالت متحده
قابل اعتماد نیســت .این داســتان امروز سیاست داخلی
ایران انچنان چالشی شده که تمام ارایش سیاسی را تحت
تاثیر قرار داده است .شــاید نتیجه انتخابات این هفته در
ایاالت متحده تاثیــرات دیگری هم در این مورد داشــته
باشد.
33
احزاب
سو شخصیت
یاست ها
پشیمانی
سیاست
34
مثلث | شماره 332
2
غرب ستیزان چگونه غرب گرا شدند؟
مهم ترین موضوع در روابط سیاســت خارجی ایران
پس از پیروزی انقالب اسالمی را می توان رابطه سیاسی
با ایاالت متحده امریکا نام برد .بررسی تاریخ روابط سیاسی
ایران و امریکا و نفوذ 25ســاله انها تا قبل از 22بهمن ماه
1357نشــان از یک حضور تحقیرامیز و مخرب داشــت
که ظهور انقالب اســامی بــه رهبری امــام خمینی (ره)
نویدبخش پایان ایــن روابط تحقیرامیز و ناعادالنه شــد.
چراکه انقالب اسالمی ایران در ذات و ماهیت خود نه تنها
با نظام ســلطه امریکایی بلکه بــا هرگونــه زیاده خواهی
بین المللی ،تعارضات اساسی و اشتی ناپذیر داشته است.
این ادبیــات در کالم و بیــان خلف صالح ایشــان،
یعنی حضــرت ایت الله خامنــه ای هم به عنــوان یکی از
سیاســت های راهبردی نظام مقدس جمهوری اسالمی
ایران ادامه یافتــه اســت .از منظر رهبر معظــم انقالب
راز عداوت دیرینه نظام اســامی با امریــکا در این نکته
نهفته اســت که امریکا بی تردید بارز تریــن مصداق برای
مفهوم اســتکبارگری در دوران معاصر به شــمار می اید.
پس انچــه امریکا را بــه خصمی غیر قابل معاشــرت بدل
می ســازد ،همانــا روح اســتکباری نهادینه شــده در ذات
ان اســت .بر اســاس اصل 152قانون اساسی ،سیاست
خارجی جمهوری اسالمی ایران برپایه نفی هرگونه سلطه
خارجی ،سلطه پذیری ،حفظ استقالل همه جانبه ،دفاع از
حقوق مســلمانان ،حمایت از نهضت های ازادی بخش و
اسالمی ،عدم تعهد در برابر قدرت های سلطه گر و روابط
صلح امیز متقابل با دولت های غیر محارب استوار است.
این مســاله بر اســاس مبانی و اصول انقالب اســامی،
اصلی تعیین کننده در عرصه سیاست خارجی با کشورهای
جهان است.
نظر به اهمیت بازخوانی مکتب سیاسی حضرت امام
باتوجه به شــرایط داخلی ،منطقه و تحــوالت جهانی و به
ویژه مباحثی که در خصوص حذف شعار مرگ بر امریکا،
زمینه سازی برای گشودن باب مذاکره با استناد به بیانات
روشن امام راحل و نوع مناسبات بین ایران و امریکا مطرح
است ،الزم است در اســتانه 13ابان ،نگاهی دیگر به این
م و به اینکه نوع نگاه به امریکا ،یا به بیان
ماجرا داشته باشی
کلی تر غرب ستیزی چه تاثیری بر ارایش نیروهای سیاسی
در سال های بعد از انقالب داشته است.
-1دفترتحکیم وحدت
یــک نمونــه از گرو ه هــای سیاســی کــه ســیر
استکبارســتیزی تا دوســتی با غرب و امریکا را طی کرد،
مجموعه دفتر تحکیم وحدت بود .با تسخیر سفارت امریکا
و به دســت امدن اسناد جاسوســی این مرکز در 13ابانماه
1358توسط دانشــجویان پیرو خط امام ،بزرگداشت این
روز به عنوان نماد استکبارســتیزی جنبش دانشــجویی در
دستورکار فعالیت های تشکل های دانشجویی قرار گرفت.
در این میان انجمن های اســامی دانشجویان که
تحت عنوان «دفتر تحکیم وحــدت» فعالیت می کردند،
به عنوان مهم ترین تشکل دانشــجویی در دهه ،60خود
را میراث دار اقدام «دانشجویان پیرو خط امام» دانسته و
سردمدار برگزاری این مراسم طی این سال ها بود.
اختالف نظــر دفتر تحکیــم با شــورای هماهنگی
تبلیغات اسالمی در چگونگی برگزاری مراسم بزرگداشت
روز 13ابان در ســال ،1370که ریشــه ان در اختالفات
جناح های سیاســی کشــور در این ایام داشــت ،موجب
شــد کــه در ان ســال دفتــر تحکیم وحــدت از مراســم
راهپیمایــی عمومــی روز 13ابان که متولــی برگزاری ان
شورای هماهنگی تبلیغات اسالمی بود جدا شده و مراسم
جداگانه ای را در روزی دیگر برگزار نماید.
در این اختالفــات دفتر تحکیم وحــدت ،مدیریت
شورای هماهنگی را به جریانی منســوب می کرد که ان را
طرفدار امریکا دانسته و مدعی بود این جریان شایستگی
رهبری و برنامه ریزی برای روز ملی مبارزه با استکبار جهانی
را ندارد .بلکه این دفتر تحکیم اســت که به عنوان جریان
پیشرو در مبارزه با امریکا باید برگزارکننده این مراسم باشد.
مراســم ســال های ابتدایی دهــه 70با ســخنرانی
اعضای مجمع روحانیون مبارز چون اقایان محتشــمی،
هادی خامنه ای ،کروبی و ...توســط دفتر تحکیم برگزار
شــد .ادعاهای تحکیــم مبنی بر پیشــگامی در مبــارزه با
امریکا و متهم کردن دیگر جریانات سیاسی و تشکل های
دانشجویی به «گرایش به امریکا» ،از دفتر تحکیم تافته
جدا بافته ای ساخته بود که کســی را یارای رقابت با ان در
اعالم مواضع ضد استکباری نبود.
در همین ایام ادعای ضد استکباری دفتر تحکیم تا
انجا بود که طــرح برخی نظرات در مورد ارتبــاط با امریکا
توســط یکی از نماینــدگان مجلــس و یکــی از اصحاب
مطبوعات چنان خشم اعضای تحکیم را به همراه داشت
که شــعارهای متعددی در راهپیمایــی 13ابان ان دوران
علیه این افراد داده شد.
با مرور زمان ســایه دگردیســی و نفــوذ جریان های
لیبرال بر این تشکل دانشجویی سایه افکند و با گذر چیزی
قریب به 4سال ،گفتمان حاکم بر این تشکل تغییر کرد؛
به نحوی که نشــانه های تغییــر هویت خود را در مراســم
بزرگداشت 13ابان نشان داد.
مقالــه مندرج در یکــی از ســایت های دفتر تحکیم
درباره این تغییر و تحول می نویسد« :در سال های اوایل
دهه ،70اندک اندک انجمن های اســامی دانشجویان
به ویژه انجمــن پلی تکنیک بــه بازبینــی در دیدگاه های
خود پرداخت و با اغاز نقد از وضع موجود و پرسشــگری از
باورهای عمومی و فرهنگ مســلط ،و به چالش کشیدن
فضــای مســموم و ایدئولوژیک جامعه ،بــه موضع منتقد
حاکمیت تغییر مکان دادند و از ان فاصله گرفتند».
اولین اقدام برخاسته از این تغییر نگرش در ماجرای
بزرگداشــت 13ابــان ،دعــوت از شــخصیت هایی برای
ســخنرانی در این مراســم بود که روزگاری خود از رهبران
تسخیر النه جاسوســی بودند ولیکن با تجدید نظرطلبی.
از راه رفته خود اظهار ندامت کــرده و ان را اقدامی متعلق
به دوران پراشوب اول انقالب می دانستند .این اتفاق در
احزاب
سو شخصی
ت ها
یاست
ســال 1375افتاد .اقدام دوم در سال ،1376بعد از روی
کار امدن دولت اصالحات صورت گرفت و ان این بود که
حرکت نمادین «به اتش کشــیدن پرچم امریکا» به بهانه
اینکه این اقدام در عرف بین المللــی بی احترامی به ملت
امریکا محسوب می شود ،از مراســم بزرگداشت 13ابان
حذف شد.
اقدام سوم دفتر تحکیم در سال ،1377حذف کلی
مراســم راهپیمایی 13ابان و تبدیل کردن ان به تجمعی
محدود در درون دانشــگاه تهران بود .در ســال های قبل
از ان مراســم راهپیمایی 13ابان دفتــر تحکیم با تجمع
دانشجویان در دانشگاه تهران اغاز می شد و با راهپیمایی
تا النه جاسوسی و برگزاری سخنرانی و قرائت قطعنامه در
مقابل د ر سفارتخانه به اتمام می رسید .در این ایام افرادی
چون علی افشــاری رهبران تحکیم را تشکیل می د ادند و
دیگر از دانشجویان معتقد به خط امام و ارمان های ایشان
در این جمع خبری نبود.
چنین سیر دگرگونی در مسیر دفتر تحکیم وحدت تا
بدانجا ادامه یافته که بخش عمده ای از افراد این تشکل
به اغوش غرب پنا برده اند.
-2نامه عطاءاهلل مهاجرانی
-4دوران دوم خرداد
با پیروزی جریان دوم خرداد در انتخابات ســال ،76
ســیر جدیدی در عــدول از دکترین استکبارســتیزی اغاز
شد که پیش از ان در این ســطح و وسعت سابقه نداشت.
انقالبیون لیبرال شده ،با قرارگرفتن در مراکز تصمیم گیری
و با اولویت قرار دادن توســعه سیاســی ،محور سیاســت
خارجی خود را بر «تنش زدایی» قرار دادند.
مطبوعات بــا ایجــاد فضایی امــن بــرای قلم ها و
اندیشــه هایی که به دکتریــن استکبارســتیزی اعتقادی
نداشــتند ،به تضعیف گفتمان استکبار ستیزی پرداخته و
تالش کردند تا نظریه رقیب را که بر ایجاد ارتباط و تعامل
-3اظهارات رجایی خراسانی
مهاجرانی با انتشار مقاله ای
تحت عنوان «مذاکره مستقیم»
ایستادگی در برابرکاخ سفید را
شعارگرایی خوانده و خواستار
پایان ان شده بود
مثلث | شماره 332
موج ایجاد شده توسط مهاجرانی اگرچه فروکش کرد
اما چند ماه بعد سربراورد .در این ایام رژیم صهیونیستی با
یورش به اردوگاه های فلسطینی دست به جنایتی فجیع زد.
این جنایت چنان وسیع و عمیق بود که ان روز به «دوشنبه
سیاه» معروف شــد .درپی این اقدام رژیم صهیونیستی،
شورای امنیت قطعنامه 672را به تصویب رسانده و جنایت
این رژیم را محکوم کرد.
عــدم مخالفــت امریــکا با تصویــب ایــن قطعنامه
که در عمل هیــچ ضرری بــرای تل اویو نداشــت ،برخی
سیاستمداران داخلی را دچار توهم کرد .یکی از این افراد
سیاست
در حالــی که هنــوز اولین ســالگرد رحلــت حضرت
امــام(ره) فــرا نرســیده بــود ،مهاجرانــی کــه معاونــت
ریاست جمهوری و ریاست کمیسیون فرهنگی -اجتماعی
شــورای عالی امنیــت ملی را برعهده داشــت ،با انتشــار
مقاله ای تحــت عنوان «مذاکره مســتقیم» ایســتادگی
در برابر کاخ سفید را شــعارگرایی خوانده و خواستار پایان
ان شد.
این مقاله در واکنش به اظهارات «جیمز بیکر» -وزیر
امور خارجه وقت امریکا -که خواستار مذاکره با ایران شده
بود ،نگاشته شــد .مهاجرانی در بخشــی از مقاله خود که
روز ششم اردیبهشت 1369در صفحه 2روزنامه اطالعات
چاپ شد ،نوشــت« :جیمز بیکر ،وزیر امور خارجه امریکا
در روز یکشــنبه گذشــته ( 30فروردین )1369اعالم کرد
که امریکا اماده اســت با مقامات ایرانی مستقیما مذاکره
نماید .ممکن است بگو ییم به همین دلیل ،فتنه ای در کار
و توطئه ای برپاست واال چگونه است که «بیکر» پیشنهاد
مذاکره مستقیم را داده است .در هرحال این خود شیوه ای
است که صرف نظر از سنجش سخن و موضوع ،صرفا به
همین اعتبار که گوینده چه کسی است ،می توان به سخن
خط بطالن کشید و در پس هر حرفی ،توطئه ای را کشف
کرد .به گمانــم می تــوان از زاویه ای دیگر نیــز ،مذاکره
مستقیم را ســنجید و بین مذاکره مســتقیم و غیرمستقیم
طرف بهت ر یا الاقل انکه شرش کمتر است را برگزینیم...
به گمانــم اگــر در شــرایط ویــژه ای که هســتیم،
مصلحت های کشــور و انقالب را بر ســایر امــور ترجیح
ندهیم ،بهره اش از دســت رفتن فرصت هــا برای انقالب
و کشــور و ملتی خواهد بود کــه دشــمنانش می خواهند
فرصت های او را بگیرند و ســال ها پس از سال ها بگذرد و
ما در وادی بازی با شعار ،مثل بازی با یخ متوقف بمانیم».
مقاله مهاجرانی با واکنش سخت گروه ها و جریانات
سیاسی روبه رو شد اما این واکنش ها نه تنها مهاجرانی را به
عقب نشینی وانداشت ،بلکه منتقدین خود را به جوزدگی و
عوام بودن متهم کرد.
وی پنج روز بعــد از مقاله مذکــور ،در مقاله دیگری
خطاب به منتقدین خود این گونه نوشت« :اینجانب ،مقاله
مذاکره مستقیم را ،یکی از نقاط برجسته نویسندگی و کار
مطبوعاتی و سیاسی خود می دانم و به یمن عنایت خدای
ســبحان ،وقتی غبار ره نشســت ،پر و پیمان ،از خجالت
منتقدین محترم بیرون می ایم ،کم و کیف مذاکره مستقیم
را تبییــن می کنم و عالوه بــر ان ،به لحاظ روان شناســی
اجتماعی ،به کالبدشکافی بیماری جوزدگی و عوام زدگی
می پردازم».
اما واکنش قاطــع مقام معظــم رهبری دربــاره این
موضوع تکلیف را یکسره کرد و به بحث ها خاتمه داد.
ایشــان در دیدار با گروهــی از معلمــان و کارگران
(12اردیبهشــت )1369درباره موضوع جنجالی مذاکره
بــا امریــکا ضمــن مخالفــت منطقی بــا ایــن موضوع،
تبلیغ کنندگان ان را ســاده لوح یا مرعوب توصیف کردند و
فرمودند« :و اما مســاله ای که این روز ها در سطح جمعی
از اهل فکر و اهل نظر در جریان اســت ،مذاکره کردن و
مذاکره نکردن است .بعضی حرفی می زنند ،بعضی حرف
دیگری می زنند .اینها چیزی می نویسند ،انها چیز دیگری
می نویسند .راجع به این موضوع ،من باید جمله کوتاهی
را خیرخواهانه و دلســوزانه عرض بکنم .قبال به این نکته
هم اشاره بکنم که من از اظهارنظر کسی که نظر سیاسی
خودش را بیان بکند ،نگرانی ندارم...
و امــا مذاکره .مــن معتقــدم ،ان کســانی که فکر
می کنند ما باید با راس استکبار -یعنی امریکا -مذاکره کنیم،
یا دچار ساده لوحی هستند ،یا مرعوبند .من بار ها این نکته
را عرض کرده ام که اســتکبار ،بیش از اینکــه نان قدرت
و توانایی خــودش را بخورد ،نان هیبت و تشــر خودش را
می خورد .اصال استکبار ،با تشر و ابهت و شکلک دراوردن
و ترساندن این و ان ،زنده است .مذاکره یعنی چه؟ صرف
اینکه شــما بروید با امریکا بنشــینید حرف بزنید و مذاکره
کنید ،مشــکالت حل می شــود؟ این طوری که نیســت.
مذاکره در عرف سیاسی ،یعنی معامله ،مذاکره با امریکا،
یعنی معاملــه با امریــکا .معامله ،یعنی داد و ســتد؛ یعنی
چیزی بگیر ،چیزی بده .تو از انقالب اسالمی ،به امریکا
چه می خواهی بدهی تا چیزی از او بگیری؟ ان چیزی که
شما می خواهید به امریکا بدهید ،تا در مقابل از او چیزی
بگیرید ،چیست؟ ما چه می توانیم به امریکا بدهیم؟ او از
ما چه می خواهد؟ ایا می دانید که او چــه می خواهد؟ «و
ما نقموا منهــم اال ان یومنوا بالله العزیــز الحمید» .والله
که امریکا از هیچ چیز ملت ایران ،به قدر مســلمان بودن
و پایبند بودن به اســام ناب محمدی ،ناراحت نیســت.
او می خواهد شــما از این پایبندی تان دســت بردارید .او
می خواهد شما این گردن برافراشــته و سرافراز را نداشته
باشید؛ حاضرید؟»
پس از این موضع گیــری صریــح و واضح حضرت
ایت الله خامنه ای ،موجی از فشــار به مهاجرانی از سوی
جریانات و افــراد اغاز شــد .رهبــر معظم انقــاب برای
جلوگیــری از خروج عده ای از مســیر عدالت با نگاشــتن
نامه ای خطــاب به مهاجرانــی ،از وی دلجویی کرده ولی
در پایان تاکیــد کردند ،توصیه وی -مذاکره بــا امریکا -را
قبول ندارند.
مهاجرانــی در واکنش بــه این نامه مدعی شــد نظر
خود را تغییر داده و پایبند به نظر روشن رهبر معظم انقالب
اســت .وی در این باره اعالم کرد« :در حــال حاضر نه به
مذاکره اعتقاد دارم و نه به ارتباط با امریکا».
ســعید رجایی خراســانی بود .وی که در ماجرای معروف
«مک فارلین» نیــز از حامیــان ارتباط با امریــکا بود ،در
ان زمان ریاست کمیســیون امورخارجی مجلس شورای
اســامی را برعهده داشــت .وی در مصاحبه ای با شبکه
امریکایــی «ســی .بــی .اس» گفــت« :رای امریکا در
زمینه محکوم ساختن نحوه مقابله اسرائیل با فلسطینیان
در ســازمان ملل متحــد ،بیانگــر تغییر مهم در سیاســت
امریکاســت و ایــران از اقدام ایــاالت متحده اســتقبال
می کند .امریــکا با رای دادن علیه اســرائیل در شــورای
امنیت ،مســیر ســازنده ای را بــرای سیاســت خارجی در
خاورمیانه می گشــاید و این اقدام امریکا ،نشان می دهد
که این کشــور اکنون بین منافع اسرائیل و ایاالت متحده
تفاوت و تمایزی قائل می شود».
اظهارات رجایی خراســانی نیز ماننــد مهاجرانی با
واکنش مخالفان مواجه شــد و او نیز مانند مهاجرانی به
توجیه تفکر خــود و تخطئه مخالفــان پرداخت و در این
زمینه در روزنامــه جمهوری اســامی ( 28ابان )1369
نوشت« :اخر فحش دادن به امریکا و اسرائیل که خرجی
ندارد .امروز اســان ترین شــعار و بی ضرر ترین شعار ها ،
همان شعار مرگ بر امریکا و مرگ بر اسرائیل است .اگر
این شــعار را جایی بدهیم کــه به نفع اســرائیل و به ضرر
ما باشــد ،در ان صورت ،ما ندانســته به اسرائیل خدمت
کرده ایم و مردم امریکا را بیشــتر به طرف اسرائیل سوق
داده ایم .بنابراین باید یاد بگیریم که هر شــعاری را هرجا
نباید داد».
رجایی خراسانی در سال 71هم با ارسال نامه ای به
چهار مقام نظام -رهبر معظم انقالب ،رئیس جمهور ،وزیر
امورخارجه و رئیس بنیاد شهید انقالب اسالمی -خواستار
مذاکره با امریکا شد که با واکنش جریان های اصولگرا و
نیروهای ارزشی مواجه شــد و ملت خواستار اخراج وی از
مجلس چهارم شدند.
35
احزاب
سو شخصیت
یاست ها
با استکبارجهانی و در راس ان امریکای جنایتکار بنا شده
بود ،به گفتمان حاکم تبدیل نمایند.
الف) اولین پالس
سیاست
36
مثلث | شماره 332
در این مقطع رئیس جمهور وقــت ایران در مصاحبه
معروف خود در 18دی ماه 1376با شبکه «سی .ان .ان»
تمایل عمیق درونی خــود برای تعامل بــا امریکا را هویدا
کرد .ســخنان خاتمی در این مصاحبه با استقبال گسترده
مقامات و تحلیلگران امریکایی مواجه شــد .ســخنگوی
کاخ ســفید در مصاحبه ای درباره اظهارات خاتمی گفت:
«ما پیشــرفت های جدیــد و لحن تشــویق امیزی را که از
طــرف رئیس جمهوری ایران عنوان می شــد ،مشــاهده
کردیم .قصــد داریم ،ســخنان رئیس جمهــور خاتمی و
پاسخ های خودمان را خیلی به دقت بررسی کنیم .خاتمی
که از زمان شــروع به کار ،در صدد هدایت سیاست ایران
در مسیری بامیانه روی بیشتر بوده است ،پیشنهاد کرد که
تماس بین دانشگاهیان ،نویســندگان ،روزنامه نگاران و
جهانگردان ،می تواند بعد از دو دهه خصومت ،به شکستن
یخ بی اعتمادی کمک کند .ما این پیشنهاد را مفید یافتیم و
قصد داریم نگاه خیلی دقیقی به ان بیندازیم».
درطول هشــت ســال حاکمیت این جریان سیاسی
اقدامات و اظهارات متعدد دیگری را نیز می توان برشمرد
که از حوصله این نوشتار بیرون است.
در هر حال پیروزی اصالح طلبان در دوم خرداد ماه
1376مبدا تحوالتی نویــن در عرصه سیاســت داخلی و
خارجی شــد که نظر تحلیلگران و سیاست مداران غربی و
به خصوص امریکایی را به خود معطوف کرد و هر کدام به
تجزیه و تحلیل این رویداد پرداختند .اتخاذ این سیاست
که ادامه سیاست تنش زدایی دولت سازندگی بود ،در این
دوره پررنگ تر خود را نشان داد.
امریکایی ها بــا تلقی از دوم خــرداد 1376به عنوان
نقطه عطفی در تاریخ روابط دو کشور ،به منظور شکستن
این فضای سنگین و از بین بردن قبح مذاکره و رابطه ،به
طرح وسیع ان پرداختند .ریچارد کلمن از سیاست مداران
امریکایی می نویســد« :امریکا از این جهــت در مقابله با
جمهوری اســامی ایران درمانده اســت که نمی داند در
ایران با چه کسی طرف است ،با مجلس؟ با رئیس جمهور؟
با رهبر؟ امــا ظاهر ارزوهــای تلخ و ســردرگمی ما ،با روی
کارامدن اصالح طلبان سپری می شــود .اصالح طلبانی
که حتی توانستند کرســی های نمایندگی مجلس را که دژ
تســخیرناپذیری بود ،فتح کنند .نظامی کــه در یک قلم،
ایاالت متحــده امریکا را بــا این همه قدرت هســته ای و
تکنولوژی ،به پشــت دیواری از تحقیر رانده است .من به
همه مردم دنیا می گویم ما به ایران باز خواهیم گشت» .
ســام گچنســون از نمایندگان کنگره امریکا در این
رابطــه می گوید« :مــا همگــی از انتخاب اقــای خاتمی
خوشحال شدیم ».ایا به راستی در ایران اتفاق خاصی رخ
داده بود یا اینکه جریان های سیاســی پیــروز در این دوره
از انتخابات با ان طرف مرز ها ســری داشتند که این گونه
دشمن را خوشحال کرده بود.
سایروس ،مشاور سابق امنیت ملی کاخ سفید ،دلیل
این خوشحالی را چنین اعالم می کند« :من باور دارم که
زمان برقــراری مجدد روابــط دیپلماتیک ایــران و امریکا
فرارسیده است .ریاست جمهوری اقای خاتمی ،فرصتی
برای برقراری مجدد روابط است».
زمزمه های رابطه
برخی جریان های سیاسی پیروز در این مقطع نیز که
دل در گرو امریکا داشتند ،همسو با امریکا ،مانند نیروهای
ملی -مذهبی و نهضت ازادی با دامن زدن و کشــاندن این
موضوع ناپســند به عرصه مطبوعــات ،امریکایی ها را در
رسیدن به این هدف یاری کردند.
به رغم این بینش که عدم رابطه و مذاکره با مستکبران
ریشه در اعتقادات داشته و از ایدئولوژی دینی سرچشمه
می گیــرد و از اصــول سیاســت اصلی انقالب اســامی
محسوب می شــود اما برخی مطبوعات خواستار تفکیک
این دو مقولــه بودند .روزنامــه ایران مطلبــی را به نقل از
محسن ارمین از اعضای سازمان مجاهدین انقالب و حزب
مشــارکت چنین می اورد« :ما باید بحث رابطــه با امریکا
را از مقولــه ایدئولوژیک خارج کنیم و ایــن کار باید کامال
کار شناسی باشد».
روزنامه شرق ،گفتاری از محسن میر دامادی ،رئیس
کمیســیون امنیت ملی و سیاســت خارجی مجلس ششم
به چاپ می رســاند کــه به دنبال نطق بــدون عذر خواهی
مادلیــن البرایــت ،وزیر امــور خارجــه ســابق امریکا در
اعتراف به دخالــت امریکا در کودتــای 28مرداد،1332
می گوید«:سیاســت تنش زدایــی را باید در قبــال امریکا
پی ریزی کنیــم .هر چند خیلــی از فرصت ها را از دســت
داده ایم ،امیدوارم این گونه نشــود که جام زهر دیگری را
بنوشیم .خانم البرایت به صراحت به بسیاری از خطاهای
کشــورش مانند دخالت در کودتای 28مــرداد اعتراف و
عذر خواهی کرد .نکته اینجاست که در عرصه بین المللی
این اعتراف ها و عذر خواهی ها مهم و دارای نقش اساسی
در تغییر رفتار هاست .اما متاسفانه ما از این فرصت برای
از بین بردن تنش استفاده نکردیم».
مقام معظم رهبری در چند نوبــت پس از دوم خرداد
1376امید امریکایی ها ،عوامل و عناصــر نفوذی انها را
نا امید کردند « :این جنجال تبلیغاتی درمورد مناسبات ایران
و امریکا به بهانه مصاحبه رئیس جمهور برای این است که
در جهت مقاصد و اغراض خودشــان ،دروغی را به شکل
واقعیت نشان بدهند .. .ملت ایران ،دولت امریکا را دشمن
خود می داند .هدف تبلیغات امریکایی ها از بین بردن قبح
مذاکره و رابطــه و تبدیل ان به یک کار عــادی و معمولی
اســت .مذاکره با ســلطه گری مانند امریکا از رابطه بد تر
است .امریکا اگر تصور مذاکره با مسئوالن کشور ما را در
سر می پروراند ،سخت در اشتباه است .مردم ما ،امریکا را
پیش از پیروزی انقالب ،به عنوان یک توطئه گر و خیانتکار
شناخته و پس از انقالب دانســتند که توطئه گری در ذات
امریکا ســت .امریکا اکنون نیز که دم از مذاکره می زند با
همان زبان قلدری بلکه کمی هم بیشتر وارد شده است».
برخی مطبوعــات با گرایش دوم خــردادی ازمندانه
چشــم به افق های جدیــد در روابــط دو کشــور دوخته و
در انتظــار تحــوالت نویــن در عرصه سیاســت خارجی،
لحظه شماری می کردند .روزنامه دولتی ایران متنی از پرویز
ورجاوندی منتشر کرد که در ان سیاست خارجی ایران را در
گذشته ،منفی ارزیابی کرده و انزوای کشور را در نتیجه این
سیاست دانسته است« :سیاست خارجی ما سیاست قهر با
دنیا و سیاست توام با تنش به خصوص با کشورهای صاحب
قدرت دنیا بوده اســت که در نتیجه ،رفتــار منفی غرب را
به دنبال داشت .شیوه دشمن سازی ایران ،تاثیر بسزایی در
عرصه دیپلماسی ایران به جای گذاشته است».
روزنامــه صبح امــروز ،مطلبــی را از احمدزیدابادی
اورده است که در ان سیاست خارجی ایران را قشری گری
و ســطحی نگر معرفی و لزوم مذاکره با امریکا را گوشــزد
می کند « :سیاست خارجی هیچ کشوری به اندازه کشور ما
دچار قشری گری ،سطحی نگری و رفرمالیسم نبوده است.
هم و غم همه طراحان و مجریان سیاست خارجی صرف
اظهارنظرهــای بی فایده در مــورد رابطه ایــران و ایاالت
متحده امریکا شده اســت .باید قبح عدم مذاکره با امریکا
شکسته شود».
هفته نامــه عصــر مــا ،ارگان ســازمان مجاهدیــن
ن به چاپ
انقالب ،مطالبی را از بهزاد نبوی ،دبیرکل وقت ا
می رساند .نبوی سیاســت تنش زدایی دولت اصالحات را
موجب کرنش غرب و امریکا می داند و می نویسد« :امروز
امریکا صد بار اعالم امادگی می کند برای مذاکره با ما و این
ما هستیم که پیش شرط می گذاریم .این پیروزی محصول
سیاســت تنش زدایی در عرصه بین المللی است .صرفا با
فحش دادن به این و ان که مشــکل مان حل نمی شــود.
نتیجه سیاســت تنش زدایی را اکنون پس از چهار سال در
احزاب و شخصیت ها
ه) نامه نگاری رابطه
انتشــار نامه نگاری هــا و پناه بردن بــه دامن غرب و
امریکا از دیگر شــیوه های مرســوم در برخی مطبوعات با
گرایش دوم خــردادی بود .در پــی رد صالحیت تعدادی
از نمایندگان مجلس ششــم و عناصر همسو با انها توسط
شورای نگهبان در استانه انتخابات مجلس هفتم ،عده ای
از جریان های سیاســی با گرایش دوم خــردادی به جای
پیگیری قانونی و حرکت در مســیر قانــون ،اعتراض خود
را نزد دشمنان قسم خورده انقالب اســامی ایران برده و
دست خود را نزد کشور های غربی دراز کردند که می توان
به عنوان نمونه به نامه دفتر تحکیم وحدت شــاخه عالمه
به اتحادیه اروپا اشــاره کرد .در بخشــی از ایــن نامه که
روزنامه شرق ان را منتشر کرد ،امده است« :مطمئنا شما
و همکارانتان در اتحادیه اروپا نیز مبنای مشــروعیت یک
حکومت در جهان امروز را در پایبنــدی ان به قرارداد ها و
تعهدات بین المللی و پذیرش حق حاکمیت مردم از سوی
ان حکومت می دانید .انگیزه ما از نوشــتن این نامه ،ابراز
نگرانی از سکوت و نحوه عمل کشورهای اروپایی در وقایع
مثلث | شماره 332
با پیروزی جریان دوم خرداد در انتخابات
ســال ،76ســیر جدیــدی در عــدول از
دکترین استکبارســتیزی اغاز شــد که
پیش از ان در این سطح و وسعت سابقه
نداشــت .انقالبیــون لیبــرال شــده ،با
قرارگرفتــن در مراکــز تصمیم گیری و با
اولویت قرار دادن توسعه سیاسی ،محور
سیاست خارجی خود را بر «تنش زدایی»
قرار دادند
سیاست
نوع رابطه اروپا با ایران ببینید .ما باید این سیاست را ادامه
بدهیم و بدانیم که ما وقتی به دولت ها احترام نگذاریم انها
هم به ما احترام نمی گذارند ».ایــن موضع در حالی گفته
می شود که بهزاد نبوی و هم فکرانش پنج سال قبل از ان
معتقد بودند امریکا دشمن شماره یک ایران است و بنابراین
حتی فکرکردن به مساله رابطه با او را هم مردود می دانستند
و مدعی بودند« :خوشبختانه به رغم تمام این کارهایی که
ما کردیم و کمک به ازادی گروگان های امریکایی در لبنان
از طریق حزب الله کردیم ،می بینیم که امروز موضع امریکا
به مراتب نســبت به جمهوری اســامی خصمانه تر شده .
سیاست امریکا علیه ما برای همه مشخص است ،چیزی
تغییر نکرده اســت .به اعتقاد من این تحوالت باید سبب
شــود که همه ما همفکر بشــویم که امریکا دشمن اصلی
ماست و به هیچ چیزی جز نابودی ما رضایت نمی دهد .باید
این فکر را از سرمان بیرون کنیم که با امریکا می خواهیم
مسائل خودمان را حل کنیم».
بهزاد نبوی مذاکره را مساوی با از دست دادن حقیقت
انقــاب ارزیابی می کــرد« :انقالب ما که مــورد پذیرش
امریکا نیست ،فروپاشی اتحاد شوروی تجربه خوبی در این
مورد است .انها که پس از فروپاشی ،کشورشان را در اختیار
امریکا گذاشتند چه کردند؟ و چه به دست اوردند؟ ما اگر با
امریکا رابطه برقرار کنیم حقیقت انقالب از دست می رود.
انها فقط برای عوض کردن رفتار ها و عقاید ما می ایند».
تبلیــغ همراه بــا تــرس از قــدرت امریــکا در برخی
مطبوعات با گرایش دوم خردادی چنان گســترده بود که
حتی شعار مرگ بر امریکا را خالف عرف سیاست خارجی
کشور ها دانسته و خواستار حذف این شعار بودند .روزنامه
ایران ســخنرانی رئیس جمهور دولت اصالحات را منتشر
کرد که در قســمتی از ان ،واکنش رئیس جمهور وقت در
برابر شعارهای دانشــجویان در مورد مرگ بر امریکا امده
است« :شعار مرگ ندهید ،از زندگی بگویید».
روزنامه نشــاط نیز نظرات محسن امین زاده ،معاون
وزیر امورخارجه وقت اصالحات را منتشــر کرد که کاربرد
شعار مرگ برامریکا را از دست رفته می دانست و معتقد بود:
«شــعار مرگ بر امریکا ،کاربردش را از دست داده است.
حتما باید باب بررسی رابطه با امریکا را باز بگذاریم .در یک
دوره ،شیوه برخورد امریکایی ها با ما ساده بود و ما به تندی
سخن می گفتیم و انها نمی توانستند علیه ما تبلیغ کنند».
روزنامه شــرق با انتشــار بیانیه ســازمان مجاهدین
انقالب ،بــه بهانه ارســال مقــداری غــذا و دارو از طرف
امریکا به زلزله زدگان بم ،مدعی می شود ،امریکا به دنبال
اقدامات بشر دوستانه است و پاســخ ایران در قبال ان را،
خارج از نزاکت سیاســی می داند .در قسمتی از این بیانیه
امده است:
«تحوالت ماه های اخیر از جمله دستگیری صدام،
اعالم پیوستن جمهوری اسالمی ایران به پروتکل الحاقی
پیمان ان پی تی ،تصمیم شــورای حکومت موقت عراق
مبنی بــر محدودیت منافقیــن و اخراج انهــا از عراق ،که
با تاییــد امریکا صــورت پذیرفــت و نیز اعــزام نیروهای
امداد و بشردوســتانه امریــکا در زلزله اخیر بــم ،بار دیگر
فضای مناســبی برای طرفین ایجاد کرده است و امکانی
را برای امریکا فراهم اورد تا گام عملی اولی و مهم را برای
تنش زدایی بردارد .پاسخ ایران متاسفانه درخور و همسنگ
اقدامات طرف مقابل نبود .موشک های امریکا که تا پیش
از حماســه دوم خرداد به یاد ماندنی ،خاک ایران را نشانه
رفته بود ،تغییر جهت داد .وزیر امور خارجه امریکا رســما
از مداخله گذشته این کشــور در کودتای 28مرداد1332
اظهار تاسف کرد».
خط ســازش و تعامل با امریکا در برخــی مطبوعات
در کشور بدون توجه به لیســت هایی که از سوی دستگاه
دیپلماسی امریکا به عنوان تروریســت معرفی می شدند،
درحالــی خواســتار پیوســتن ایران بــه امریــکا درجنگ
ضدبشــری می شــوند که مقصــود امریکا از تروریســت
تنها گروه هــای جهــادی فلســطین ،حزب اللــه لبنان و
هســته های مبارزاتی ازادی بخش در سراسر جهان بود.
حمله امریکا به عراق و افغانستان ،زمینه ای ایجاد کرد تا
برخی جریان های سیاسی ،مرعوبانه با این توجیه که حفظ
منافع ملی و امنیت کشور در گرو مذاکره با طرف های درگیر
در جنگ و از جمله امریکاســت ،در مطبوعــات به تبلیغ و
شکستن قبح رابطه و مذاکره بپردازند.
روزنامــه دولتی ایــران به نقــل از محســن ارمین،
نایب رئیس دوم مجلس ششم ،پیشــنهاد مذاکره حتی با
ی طرفداران درگیر،
طالبان را داد و نوشت« :مذاکره با تمام
در بحران منطقه از جمله امریکا نه تنها مفید بلکه ضروری
است .ما به هر حال در جهت تحقق مصالح خود ،نیازمند
سطحی از تماس با طرف های درگیر حتی طالبان و امریکا
هستیم که می تواند در قالب های تعریف شده و مشخص
صورت پذیرد».
روزنامه شرق نظرات عبدالله رمضان زاده ،سخنگوی
دولت اصالحات ،درباره ایــن موضوع را این چنین عنوان
می کند« :به دلیل عدم ارتبــاط با امریکا ،اگــر خود را به
انزوا بکشانیم ،نقش تعیین کننده خود را در تحوالت امروز
و اینده افغانســتان و منطقه از دســت خواهیــم داد و این
منطقی نیست».
روزنامه نــوروز در مطلبی از حمیدرضــا جالیی پور،
روزنامه نگار و از گرداننــدگان روزنامه های زنجیره ای ،در
تاکید این موضوع می نویسد« :در این حادثه ،ایران باید
بحث اختالف خود بــا امریکا را از بحث مبــارزه جهانی با
تروریسم جدا کند و باید با در دست گرفتن ابتکار عمل ،در
ائتالف جهانی ضد تروریسم شــرکت کند .ایران به عنوان
منادی گفت وگــوی تمدن ها باید نقش برجســته ای را در
این زمینه ایفا کند و حتی در صورت ضرورت ،با امریکا پای
میز مذاکره بنشیند».
جاری ایران است که گونه ای حمایت تلویحی و موافقت
ضمنی نســبت به عملکرد شــورای نگهبان در نقض حق
انتخاب کاندیداهــای انتخاباتی هفتمیــن دوره مجلس
کرده اند .مطمئنا موضع اتحادیه اروپا در این مقطع تاریخ،
از جنبش دموکراسی خواهی مردم ایران در اذهان و حافظه
تاریخی مردم و جنبش دانشجویی ایران ثبت خواهد شد و
در صورت سکوت ،شما را نخواهند بخشید».
همچنین مجمع نمایندگان ادواری مجلس با حضور
یکصد نماینده از مجلس ششم ،در اقدامی خارج از عرف
سیاسی ،نامه ای را به کنگره امریکا ارسال کردند .در این
نامه از نمایندگان امریکا عاجزانه درخواست می شود که به
تحریم های این کشور علیه ایران پایان دهند .در روزنامه
ایران بخشی از این نامه به چاپ رسید« :احتراما با ارزوی
برقراری صلح و عدالت در سراسر جهان و رفع نابرابری ها
در مناسبات اجتماعی و سیاســی بین ملت ها و دولت ها ،
همان طور که اطالع دارید ،ملت بزرگ و تمدن ساز ایران
در جهت کســب اســتقالل و ازادی یکــی از بزرگ ترین
انقالب های قرن بیستم را سامان داد .سیاست تنش زدایی
در سطح جهانی و گســترش مناســبات بین المللی دولت
ی ریاست محترم جمهوری جناب سید محمد خاتمی،
مردم
از پشــتیبانی وســیع افکار عمومی داخل وخارج از ایران
برخوردار اســت ،انتظار ان اســت که نمایندگان مجالس
کنگره و سنای امریکا از هر اقدامی که موجب بدبین شدن
افکار عمومی شده و بر دشمنی ها بیفزاید ،خودداری ورزند.
مجمع نمایندگان ادواری مجلس شورای اسالمی ایران،
نمایندگان محترم مجلس سنا و کنگره را به بازنگری جدی
در سیاست ادامه تحریم ها فرا می خواند».
نکات مهم و قابل تامل در این روش غیر مرســوم در
دوران انقالب اسالمی این اســت که اوال کسانی که این
نامه ها را تنظیم کرده بودند ،شــناختی نســبت به ماهیت
امریکا و غرب نداشتند ،در حالی که انها دشمنان سرسخت
انقالب اســامی ایــران ،نظــام و ملت ایران محســوب
می شــدند .ژنرال پاول ،وزیر امورخارجــه وقت امریکا در
دولت بوش کوچک در ایام نگارش این نامه ها ،معتقد بود
که ما باید ریشــه ملت ایران را قطع کنیم .بر این اساس با
چنین شــناختی ،نوشــتن نامه هیچ تاثیری نمی توانست
داشته باشد .واینان تنها از موضع ضعف و مرعوبانه اقدام
به نوشتن نامه کرده بودند.
ثانیا بر اســاس اصل 110قانون اساســی جمهوری
اسالمی ایران سیاست های کلی نظام توسط رهبری نظام
ترســیم می شــود که از ســرگیری رابطه با امریکا از جمله
این سیاست ها و اختیارات ایشــان بوده که در یک فرایند
قانونی و با اعمال نظر ملت با همه پرســی عمومی صورت
می گیرد ،در حالی که ملت ایران با شــناختی که از امریکا
دارند در مناسبت های مختلف انزجار خود را از دولتمردان
امریکا بار ها اعالم کرده اند .ترویج و تبلیغ رابطه در برخی
از مطبوعات در دهه ســوم انقالب ،برخالف منافع ملی و
نقض اشکار یکی از صریح ترین اصول قانون اساسی بود.
تا زمانی که امریکا بر خصلت گردنکشــی پافشاری
نماید ،به فرموده حضرت امام خمینی (ره) بنیانگذار انقالب
اسالمی ،ایران دستش را پیش امریکا تا ابد دراز نخواهد
کرد ،ولو اینکه فانی شود .الزم به ذکر است که یک هفته
پس از نامه نگاری این نمایندگان «کمیته روابط بین المللی
مجلس نماینــدگان امریکا ،الیحه تمدیــد قانون تحریم
ایران و لیبــی را به رای گذاشــته و با اکثریــت مطلق اراء
تصویب کردند و بر اساس ان تحریم علیه ایران برای مدت
پنج سال دیگر توسط کنگره و سنای امریکا تمدید شد».
حاال هر چه هســت تورق برگه هــای تاریخ به خوبی
به ما نشــان می دهد کــه اصالح طلبان چگونــه از قالب
استکبار ســتیزی و ضد امریکایــی بــه حامیــان اصلــی
غرب گرایی و تعامل با غرب تبدیل شده اند.
37
ابراز ندامت چپ ها ازگذشته
گفت وگویمثلثباناصرایمانی
سیاست
38
مثلث | شماره 332
امید کرمانی ها
خبرنگار
ایا نوع نگاه به امریکا شــکاف سیاسی در ایران
ایجاد کرده است؟
جریان های مختلف در کشــورهای دیگر عموما
تالش می کنند که نقاط اشتراک خودشان را در ان جاهایی
که منافع ملی ان کشــور اســت زیاد کنند تا حتی االمکان
اختالف نظرها برای ایجــاد وحدت ملی کاهش پیدا کند.
یکی از عرصه های بســیار خوب و مناســب برای افزایش
اشتراک نظر جریان ها و جناح های سیاسی در کشورهای
مختلف دنیا مساله سیاست خارجی است .کلینتون و ترامپ
در اصل سیاست خارجی هر دو یک نظر می گویند مثال هر
دو در مقابله با ایران یک حرف می زنند اما روش های شان
متفاوت است .در کشورما متاســفانه سیاست خارجی هم
خیلی نتوانســته جناح های سیاســی داخلی را به وحدت
برســاند .حتی میزان افتراق به حدی است که اگر در یک
مســائل سیاســت خارجی یک جناح نظــری بدهد ،جناح
مقابل نظر دیگری می دهد و مخالفت می کند .درباره مساله
سوریه ،عراق و یمن همین رویه را شاهد هستیم یعنی اصال
بحث امریکا را کنار بگذاریم در سایر حوزه ها نیز وضعیت
به همین شــکل و منوال اســت .یک جناح سیاسی اصال
اعتقادی به فعالیتی که جمهوری اسالمی در سوریه ،عراق
و یمن می کند ،نــدارد و با رویکرد نظــام مخالفت می کند
یعنی کامال نســبت به این موضوع نظرش تا حدود زیادی
با کشورهای غربی یکی اســت .درباره مساله نوع نگاه به
ایاالت متحده امریکا کامال اینجا اختالف نظر وجود دارد.
جالب اســت جناحی که االن در واقع خیلی بــا غرب و در
راسش امریکا مماشات می کند و دیدگاهش با دیدگاه های
رسمی نظام کامال مغایر است ،همان کسانی هستند که در
دهه اول انقالب عکس این موضع را داشتند.
منظورتان اصالح طلبان است؟
کامال مشخص اســت ،البته من اسمش را جناح
طرفدار دولت می گذارم .یعنی اگر موضع انها در دهه اول
انقالب را با االن مقایســه کنیم می بینیــم تغییر موضعی
180درجه ای داشــتند و از گذشته خودشــان هم به طور
روشن دارند ابراز ندامت می کنند.
منظورتان این اســت کــه در موضوع تســخیر
ســفارت امریکا و نقش و مشــارکتی کــه در این
زمینه داشتند امروز ابراز ندامت می کنند؟
بله ،حتی نســبت به فعالیت هــای ان دوره چنین
احساســی دارند .خیلی هاشــان نمی ایند بگویند ان زمان
اقتضائاتش ان بود و درست عمل کردیم اما امروز اقتضای
زمانی فرق می کند .اگر حتی این را هــم می گفتند خوب
بود .موضع انها درباره مســاله امریکا کامال روشن است.
در واقــع معتقــدم جناح طرفدار دولت مشکل شــان ســر
امریکا و نوع رفتار با ان نیســت .موضوع سر این است که
اساسا یک جناح سیاسی ما دیدگاهش نسبت به انقالب و
مبانی انقالب و امام و اساسا مبانی نظام جمهوری اسالمی
ایران تغییر کرده است .بر همین اساس نوع نگاه شان در
مواجهه با ایاالت متحده امریکا نیز تغییر کرده است .اگر
مبانی نظری شــان همان مبانی نظری بنیانگذار جمهوری
اســامی بود این طور موضــع نمی گرفتند .انها کســانی
هستند که روزی خود را خط امام می خواندند و اساس این
نظام را ان طور که در قانون اساســی امده قبول داشتند و
معتقد بودند امریکا یک کشور استکباری ،غیرقابل اعتماد
و غیرقابل ایجاد رابطه با ایران است .مشکل سر ان است
که ان مبانی تغییر کرده اســت که االن نوعــی وادادگی
نسبت به غرب و ایاالت متحده در انها مشاهده می شود.
یک موقع اســت که این جنــاح به این نــوع مقابله ای که
نظام دارد با امریکا می کند انتقاد دارد اما نســبت به ســایر
تحوالت در حال وقوع در منطقه طور دیگری می نگرد ،به
دست داشــتن غرب و امریکا در این وقایع معترف است و
موضعش با موضع نظام یکی است اگر چنین بود می توانیم
بگوییم نگاه انها فقط درباره ارتباط با امریکا فرق می کند اما
می بینیم دیدگاه انها نســبت به منطقه و نسبت به امریکا و
نسبت به غرب و اروپا با هم همخوانی دارد و بسیار نزدیک
است به انچه غربی ها و امریکایی ها دارند انجام می دهند،
پس مشخص می شود مســاله جای دیگری است .مساله
سر اختالف نظر در روش ها نیست بلکه اختالف نظرها در
مبانی است که کار را به اینجا می کشاند.
از صحبت های شــما بر می اید که اصالح طلبان
کال موافق نگاه به امریکا هســتند و اصولگرایان
یکدست نگاه منفی را به غرب دنبال می کنند؟
خیر ،من این تقسیم بندی اصولگرا -اصالح طلب
را اینجا قبول ندارم .شــاید امروز کســانی کــه در اردوگاه
اصولگرایــان نیز تعریف می شــوند انها هم دیدگاه شــان
نزدیک باشــد با جناح طرفدار دولت .تقســیم بندی اینجا
انقالبیــون و غیرانقالبیون اســت .اشــاره بــه انقالبیون
منظور کسانی هستند که به مبانی انقالب معتقدند .در بین
اصالح طلبان هستند کسانی که هنوز به مبانی امام به طور
کامل اعتقاد دارند اما متاسفانه اینها االن سکوت کرده اند.
چرا؟ چون فکر می کنند اگر موضع گیری کنند به نفع جناح
رقیب تمام می شــود بنابراین بحث جناحی نیست؛ عمده
این جریان فکری در کشور ما در یک جناح سیاسی است.
یعنــی در نــوع نــگاه بــه امریــکا نمی تــوان
تقسیم بندی را اصولگرا -اصالح طلب دید؟
خیر ،نمی شــود .البته عمدتا شاکله اصولگرایان
منطبق با مبانــی نظام و خط امــام و مبانی انقالب اســت
و عمدتــا انچه از شــاکله جریان طرفدار دولت برداشــت
می شود ان اســت که رویکردشــان مبتنی بر مبانی نظری
امام نیست .معتقدم تقسیم بندی اصولگرا -اصالح طلب
تقسیم بندی ناقصی اســت و در خیلی موارد ما را به اشتباه
و انحراف می اندازد .ما می گوییم یک کســانی در کشور
وجود دارند که از مبانی امــام و انقالب االن عدول کردند
و کســانی هســتند که هنوز بر ان مبانی هســتند .یکی از
شاخص های اصلی خط امام مبارزه با استکبار و در راس ان
ایاالت متحده امریکا اســت .این خط را یکسری کسانی
کنار گذاشتند و خیلی وقت است که از ان عدول کرده اند.
معتقدند بر این مبانی نمی شود جلو رفت ،ما در یک دهکده
جهانــی هســتیم و در این دهکــده هم اگــر می خواهیم
پیشــرفت کنیم باید تا مقدار زیادی در ان هضم شــویم و
مقابله و سرســختی کردن جز عقب ماندگی برای کشــور
حاصل دیگری ندارد.
صحبتی را اخیرا امیر هوشــنگ احمدی مطرح
کرده بود کــه احمدی نــژاد گام هــای بهتری را
نسبت به روحانی برای عادی سازی روابط ایران
و امریکا برداشــت و بیشــتر تنش ها را به سمت
اسرائیل برد و ســعی کرد ذهنیت ها را نسبت به
اختالفات ایــران و امریکا کمتر کنــد یا حتی در
دهه 70موضع اقــای جواد الریجانی را شــاهد
هســتیم ،یک تحلیل وجود دارد مبنــی بر اینکه
3
ناصــر ایمانــی معتقــد
اســت :مبانی نظــری جریان
طرفــدار دولــت از خط امام،
انقــاب ،نظــام و رهبــری
بســیار فاصله گرفته اســت.
این تحلیلگر مسائل سیاسی
یاداور می شــود :جریــان طرفدار دولــت می گوید ما
در یک دهکده جهانی هســتیم و در ایــن دهکده هم
اگر می خواهیم پیشــرفت کنیم باید تــا مقدار زیادی
در ان هضم شــویم و مقابله و سرســختی کردن جز
عقب ماندگی برای کشــور حاصل دیگری ندارد .حال
انکــه اگر موضع انهــا در دهــه اول انقــاب را با االن
مقایســه کنیم می بینیم تغییر موضعی 180درجه ای
داشته اند و امروز از گذشته خودشان هم به طور روشن
دارند ابراز ندامت می کنند.
مثلث | شماره 332
نســبت به غرب نرمش نشــان می دهند می خواهند از این
اقشار رای بگیرند تا در قدرت باشــند بر همین اساس این
طوری دربــاره امریکا نظــر می دهند .این اتهام همیشــه
است ،اینکه از سیاست خارجی برای بهره برداری در حوزه
سیاست داخلی اســتفاده می شــود معتقدم به کسانی که
در برابر امریکا نرمش به خرج می دهند این اتهام بیشــتر
وارد است.
باالخره یک ظرفیت رایی می بینند ،این ظرفیت
چرا ایجاد شــده که برخی با اتخاذ موضع مثبت
نســبت به امریــکا می خواهند برای رســیدن به
قدرت از ان بهره برداری کنند؟
این ظرفیت رای را می بینند به خاطر ان است که
اقشاری در جامعه ما وجود دارند که می خواهند ما ارتباطات
خوب با خارج داشته باشیم ،دشمنی نباشد صلح و سازش
باشــد تا بتوانند راحــت به خارج برونــد و بیاینــد .در واقع
دیدگاه شان نســبت به غرب خیلی سازشــکارانه تر است.
خب اینها یک ســبد رایی دارند و سیاستمدارانی در کشور
یک طوری صحبت می کنند که خوشایند اینها باشد .و این
اتفاق افتاد و توانستند در مقاطعی رای بگیرند .می خواهم
بگویم از هر جهتی می شــود این اتهام ها را زد .این اتهام
زدن ها کاری را پیش نمی برد و چیزی را در ماهیت موضوع
تغییر نمی دهد .باالخره واقعیت ان است که کسانی هستند
از سیاسیون در ایران که سابقه سیاسی طوالنی دارند .در
یک زمانی هایی معتقد به مبانی انقالب ،امام و جمهوری
اســامی و نظام مبتنی بر والیت فقیه بودنــد و االن از ان
عدول کردند و فکر هم نمی کنم کســی روی این شــکی
داشته باشد .اگر حرکت اینها را مشاهده کنیم ،در موضوع
استکبارستیزی مبانی نظری امام اصال قابل تفسیر نیست.
قطعا اینها یک ســبد رایی دارند .ان طرف هم کســانی را
داریم که معتقد به امام و انقالب و نظام جمهوری اسالمی
ایران هستند انها هم یک ســبد رایی دارند .اینها مشکلی
را حل نمی کنــد .انچه اهمیت دارد این اســت که همه به
این ســوال جواب دهند ،ایا مبانی نظام ،انقالب و امام از
ابتدای انقالب سال 57مبارزه با امریکا و رژیم صهیونیستی
بوده است یا خیر؟ ایا االن مبانی فکری برخی جریان های
سیاسی در کشور ما در نوع مواجهه با امریکا با مبانی نظری
نظام ،انقالب ،امــام خمینی و رهبــری همخوانی دارد یا
خیر؟ به نظر من پاسخ این دو سوال روشن است ،هم مبانی
امام و نظام نســبت به امریکا روشن اســت و هم نوع نگاه
سیاسیون .اوایلی که در ســوریه درگیری رخ داد ،عده ای
از سیاسیون به بشار اســد نامه نوشــتند که چرا در سوریه
داری کشتار می کنی؟ ایا انها انقدر نمی فهمیدند که اصل
موضوع چیست؟ کسی که کوچکترین فهم سیاسی داشته
باشــد می داند غرب در ســوریه چه بازی راه انداخته است
و چه اهدافی را دنبال می کند .ســوریه یک پرونده کامال
روشن اســت .ایا اینها چون مبانی نظری شان تغییر کرده
خودشــان را به بیراهه می زنند؟ بله ،در مساله یمن کامال
موضوع روشن است که جریان غرب چه کار دارد می کند
یعنی ایا اینهــا واقعیت ها را نمی بینند؟ دقیقــا می بینند اما
مواضع غرب را تکرار می کنند .درباره عراق نیز همین طور
است .یکی از اقایان اخیرا گفته بود کارهایی که ما در عراق
کردیم ،باعث تفرقه گرایی شد و زمینه بروز داعش را ایجاد
کرد .اینها می دانند چه می گویند اصال بحث تفرقه گرایی
نیست .بحث سر این است که غرب برای اینکه کشورهای
اسالمی را از هم بپاشــاند و تکه تکه کند و اسالم را چهره
تند و خشن نشــان دهد و ضدیت با اســرائیل را از اذهان
مســلمانان دور کند ،این بحــث را در ســوریه و عراق راه
انداخت ،روشن است با پول عربستان و قطر چه اتفاقاتی
در حال وقوع است ولی انها دوباره همان حرف ها را می زنند
چون مبانی نظری شان تغییر کرده است و خیلی از خط امام
و مبانی نظام جمهوری اسالمی فاصله گرفتند.
سیاست
اگر اصولگراهــا ناراضی از نــگاه مثبت به غرب
مخصوصا امریکا هستند به خاطر ان است که کار
به نام دولت اقای روحانی و اصالح طلبان انجام
شد ،به نظر شــما اگر اصولگراها ســرکار بودند
و پرونده هســته ای را به ســرانجام می رساندند
شــرایط برعکس نمی شــد؟ یعنی این طور نبود
که عمدتا جناح اصولگرا نگــرش مثبت به غرب
پیدا کنــد و اکثریت اصالح طلبــان در مقام نقد
این نگاه برایند؟
خیــر ،اوال گفتــم تعبیر اصولگــرا و اصالح طلب
را درباره این موضوع ناقص می دانــم .باید این طور نگاه
کنیم که کســانی اعتقاد به مبانی خط امام دارند و کسانی
که این اعتقاد را ندارند و از ان عدول کردند .اصال بحث ما
اصالح طلب و اصولگرا نیست .اقای مجید انصاری االن
مبانی امام را در مبارزه با استکبار قبول دارد ،او جزو همان
دسته ای است که از ان سخن گفتم .االن سوال این است
اصولگراها زمانی در قدرت بودند خط سازش با غرب را در
پیش گرفتند ،من می گویــم چنین عالمتی ندیدم حداقل
از مجلس چهارم به بعد چنین خطی را در جریان اصولگرا
دیده نشــد یعنی این طور نبود که مصادیــق زیادی دیده
شود انها خواســته باشند با غرب ســازش کنند .من چنین
اتفاقی را مشاهده نکردم .مساله هسته ای هم موضوعی
جداســت .در موضوع هسته ای ان کســانی که معتقد به
مبانــی انقالب و نظام ،امــام و رهبری بودنــد مطابق نظر
رهبری به این مساله نگاه کردند .نگاه رهبری به مذاکرات
هسته ای چه بود؟ کسی محکم تر از رهبری در ایران نسبت
به مبارزه با سلطه غرب وجود ندارد .مقام معظم رهبری در
مورد هسته ای موضع شــان نرمش قهرمانانه بود ،ایشان
اجازه دادند این مذاکرات انجام شــود .هرکس معتقد به
مبانی رهبری بود نســبت به اصل مذاکرات موضع مثبتی
داشت اما نسبت به اینکه غرب در این مذاکرات هم خیانت
و بد عهدی خواهد کرد به این هم اعتقاد داشتند .من فکر
می کنم بسیاری از طرفداران خط امام و رهبری که درباره
مساله مذاکره هسته ای ابراز نگرانی و ناراحتی می کردند
نه در اصل مذاکرات بود بلکه درباره ایــن بود که به تعبیر
رهبری یکســری خُ لل و فرج هــا در توافق نمانــد که بعدا
کشــورهای 5+1بخواهند از همین ها سوءاستفاده کنند.
همین هم شد چون بعد از یک سال هنوز در تراکنش های
مالی ایران با کشورهای دیگر هیچ اتفاقی نیفتاده است.
یکســری افراد مثل اقــای زیباکالم هســتند که
می گوینــد استکبارســتیزی و امریکاســتیزی
برامــده از انقــاب نبــود بلکــه عــده ای ایــن
خصوصیت را به انقــاب تحمیل کردند ،شــما
جوابتان به این تحلیل چیست؟
اینهــا نمی تواننــد درباره مبانــی امام بــه ویژه در
موضوع استکبار و نقشی که استکبار در جهان معاصر دارد
و نوع مقابله ای که باید با ان کرد تفسیر دیگری کنند ،چون
در مبانی نظری امام راجع به استکبارســتیزی کوچکترین
نقطه مبهمی وجود ندارد .یکسری کسانی می توانند بگویند
مبانی نظری امام و نظام جمهوری اسالمی ایران را قبول
نداریم ولی نمی توانند به این موضوع که استکبارستیزی
از مبانی انقالب است خدشه وارد کنند.
این افــراد استدالل شــان ان اســت کــه وقتی
ســفارت امریکا تسخیر شــد ،امام تا مدتی این
حرکت را تایید نکرد ،اما بعد اقدام انجام شده را
انقالب دوم خواندند ،نظر شما چیست؟
حتی اگر بحث تســخیر ســفارت امریــکا را کنار
بگذاریــم ،ایــا دیدگاه های امــام در طول 10ســالی که
انقالب را اداره کردند نسبت به استکبارستیزی و در راسش
امریکاســتیزی قابل خدشــه اســت؟ به گمان من اصال
قابل خدشه نیســت .حتی اگر از دیوار سفارت کسی باال
نمی رفت و سفارت هم تسخیر نمی شد ،مبانی نظری امام
قبل از حمله دانشجویان به سفارت روشن بود .ایا امام به
خاطر انکه سفارت تسخیر شد مبانی خودشان را نسبت به
امریکا تغییر دادند ؟چون یکسری رفتند سفارت را گرفتند و
امام دیدند بله ،چه اسناد جاسوسی به دست امد یک دفعه
مبانی نظری خودشان را نسبت به امریکا تغییر دادند؟ خیر،
امام سال 42در سخنرانی های خود درباره استکبارستیزی
صحبت کردند نه در سال 58که سفارت تسخیر شد .وقتی
مبانی نظری امام در ســال 42نگاه شــود می گویند امروز
منفورترین کشــورها پیش ملت ما امریکا اســت بنابراین
اصال مبانی نظری امام که قابل بحث نیست.
شــما می گوییــد یکســری به طــور روشــن
اصالح طلبان از ابزار سیاســت خارجــی و نگاه
مثبت به امریکا دنبال استفاده و بهره برداری در
حوزه سیاست داخلی هستند؟
همواره می توانند کسانی از سیاست خارجی برای
منافع داخلی شان استفاده کنند .من سئوال می کنم کسانی
که این اتهام را می زنند که عده ای از استکبارستیزی دنبال
بهره برداری در حوزه سیاســت داخلی هستند به خودشان
این مســاله وارد نیســت؟ یعنی نمی شــود به انها اتهام زد
که دارید با امریکا نرمش به خرج می دهید به خاطر منافع
سیاســت داخلی خودتان؟ چون بعضی اقشــار و طبقات
جامعه هســتند که می خواهند اســایش و ارامش داشــته
باشــند ،راحت بتوانند به خارج مســافرت کنند و ازادی که
غربی ها می خواهند در ایران باشــد .در واقع کســانی که
احزاب
سو شخصی
ت ها
یاست
39
احزاب و شخصیت ها
وقتی روحانی شود سبب امریکاستیزی
اگر خدا خواهد!...
احسان رستگار
4
روزنامه نگار
از سه سال پیش ،وقتی اکثریت مردم ایران به حسن
روحانی رای دادند و از تابستان ۹۲که باب مذاکره با امریکا
و «نرمش قهرمانانه» باز شــد ،در مطالب متعددی ،چه در
مثلث و چه در دیگر رســانه ها ،نوشــته ام که اوال مذاکرات
نهایتا منجر به رفع همه جانبه تحریم ها نخواهد شــد و ثانیا
باعث افزایش بدبینی ملت ما به امریکا می شود .چنین هم
شد .سال ۹۴که برجام امض ا شد ،بسیاری نیشخند زدند که
«دیدی دولت تونست با امریکا به توافق برسه و تحریما رو
رفع کنه؟!» .اما امروز که حدود یک ســال و نیم از امضای
برجام می گذرد ،اگر به میان مردم بروی ،کسی نمی گوید که
برجام این اثرات را در زندگی ما و یا ان تاثیرات را در اقتصاد
کالن کشور داشته است؛ اکثرا معتقدند که ما به تعهداتمان
عمل کردیم و امریکا بدعهدی کرد .نباید تعارف داشت که
مردم در سال ،۹۲به مذاکره با امریکا و غرب بله گفتند .حتی
رهبرانقالبهمکهازابتداصریحااعالممی کردندکهنسبت
به امریکا و غرب بدبینند هم پیرو رای اکثریت مردم ،مبحث
«نرمش قهرمانانه» را مطرح کردند .همان موقع نوشتم که
رهبری نرمش قهرمانانه را مفیــد می دانند چون معتقدند که
باعث پختگی مردم می شــود .ایشــان برخالف بسیاری از
سیاســت مداران ،در برابر خواست بخشی از مردم مقاومت
نکردند و با نظارت و دلسوزی ،سعی کردند در شرایطی نسبتا
کنترل شــده و با اعتماد با تیم مذاکره کننده ایرانی ،کمک
کنند تا ملتی که تنها ۳۵ســال زیست در جمهوری اسالمی
ایران را تجربه کرده بود و نیز ان هایی که یک دهه و بیشتر،
ی متولد شده بودند ،دریابند که باطن و
بعد از انقالب اسالم
ذاتامریکادقیقاچیست.همهمی گوییم«ازیکسوراخ،دو
بار نباید گزیده شد» اما در روان شناسی ،پس از گذران مدتی
نسبتا طوالنی ،ســاز و کار تدافعی انسان نسبت به کسی که
به او زخم هم زده ،حساسیتش را از دست می دهد .مثال اگر
شخصی امروز به تو لطمه ای شدید زده ،معموال وقتی پس از
ده سال او را ببینی ،دیگر ان حس شدید و غلیظ ده سال پیش
را نداری .اگر شــخصیتا کینه ای نباشی ،حتی اگر پیشنهاد
همکاری هم به تو بدهد ،ممکن است بشرطها و شروطها ان
را بپذیری ،حال انکه روزی به خون او تشــنه بوده ای .چون
اوال ممکن است احتمال دهی که او شاید بعد یک یا دو دهه،
دیگرانادممضروتهدیدزایسابقنباشدوثانیااحتمالدارد
طیمحاسبه ایازجنسهزینه-فایده،بهایننتیجهبرسیکه
گذشته هاگذشتهومهمایناستکهامروز،تعاملبااوبهنفع
توست و بالکل فراموش کنی که اگر این ادم ،همان موذی
سابق باشد و بر اخالق پایبند نباشد ،این بار هم مثل 10سال
پیش تو را زخم می زند .حکایت اکثریت مردم در ســال ۹۲
به امریکا ،شده بود شبیه همین داستان فوق الذکر؛ گمان
می کردند که امریکا اگرچه با ما دشمن است ،ولی شاید هم
این ایران بوده که چوب الی چرخ امریکا گذاشــته و اصال
شاید ۸سال رجز خواندن احمدی نژاد برای امریکا بوده که
انها را با ما بیش از پیش سر لج انداخته! این یا حسی از این
جنس شبی ه نگاه مردم ما بود به امریکا ،سه سال پیش .این
حسباشعارهاوسخنرانی هاووعدهوعیدهایغیرواقع بینانه
روحانی و دولت مردان دیگر ،باعث شــد تا این ذوق و شوق
مردم افزون شــود و همه چشم انتظار ســرانجام مذاکرات
بمانند .همه منتظر شدند و مذاکرات اسما به نتیجه رسید و
اســم فرزند مذاکرات شــد برجام .دولت می گفت در دوران
پســابرجام ،مشــکالت اقتصادی حل و تحریم ها برطرف
می شود .رئیس جمهور در اذر ۹۴گفت« :تحریم ها در دی
ماه برداشته می شــود ....دیگر جایی برای انتقاد از برجام
وجود ندارد» .اما امروز شخص رئیس جمهور هم این گونه
درباره برجام سخن نمی گوید و اگر هم بخواهد نکته ای در
مورد برجام به زبان اورد ،مربوط می شود به بدعهدی امریکا.
برجام اگرچه در عرصه بین الملل باعث شد تا چهره ای مثبت
و معقول از ایران به نمایش دراید و جهان قدرت دیپلماتیک
و چهره ارام و منطق ایرانی را به عینه ببیند ،ولی هزینه هایی
هم برای جمهوری اسالمی ایران به همراه داشته است .ولی
شاید بتوان این گونه به ماجرا نگاه کرد که ،حسی که مردم در
سال ۹۵به امریکا دارند ،اصال خوش بینانه نیست .روحانی
سبب شد تا امریکاســتیزی بین مردم ،از طیف حزب اللهی
فراتر رود و امروز ،کسی نیست که بگوید امریکا در قبال ایران
بدعهدی نکرده اســت .امروز خیلی سخت است که کسی
مثلسال،۹۲بخواهدازرابطهباامریکاسخنیبهمیاناورد؛
انگار دیگر مذاکره با امریکا و خوش بینی به امریکا ،جایش
را به واقع بینی به فطرت و ذات بدعهــد و بی اخالق امریکا
داده اســت و این خودش اتفاقی میمون اســت در راستای
استکبارســتیزی در تاریخ ایران .گاهی بایــد از این زاویه به
قضایا نگاه کرد...
نظامبینالملل
درحالتغییر است
تو گوی مثلث با
گف
ابوالفضل ظهره وند
امید کرمانی ها
روزنامه نگار
دو جناح سیاسی کشور از چه زاویه ای به موضوع
مواجهه با امریکا می نگرند؟ ایا نوع نگاه به امریکا
باعث شکاف سیاسی شده است؟
وقتی تهدید اصلی امپریالیسم و در راسش امریکا
به عنوان یک پارادایم هژمون و مسلط و پارادایم مقابل در
دولت ســازی و اداره جامعه قرار می گیرد در واقع ســر اغاز
همه چالش هاســت .دو پارادایم رقیب قبال لیبرالیســم و
کمونیســم بودند اما به جمع انها پارادایــم جدیدی به نام
جمهوری اســامی ایران اضافه شــد که در واقع حضرت
امــام ان را تعریف می کــرد .بعد پارادیم کمونیســم از رده
خارج شد و ماند دو پارادیم لیبرالیسم و جمهوری اسالمی
ایران .تفکر انقالبی در ایران معتقد به این اســت که امده
یک نُرم و نظام جدیــدی را در اداره جامعه و دولت ســازی
و ملت ســازی و تعریف هویت ملی و مناسبات بین المللی
تبیین کنــد .در این پارادایم بعضــا تهدیدها و چالش های
متقابل با پارادایم لیبرالیسم هم به وجود می اید .حاال این
چالش دو فرجام بیشتر ندارد یا در سایه سلطه به حذف طرف
مقابل می انجامد یا اینکه در سایه بازدارندگی دو طرف فعال
همدیگر را به رسمیت بشناسند و یک حیطه هایی را به عنوان
حیطه رسمی از موجودیت شان قبول کنند .معضلی که االن
پیدا کردیم ،این است که این رویکرد در درون حاکمیت ما
که ابزار اجرایی برای نظام سیاسی است ،حالت دوگانه پیدا
کرده است ،یعنی بخشی معتقدند این منازعه باید به نابودی
طرف مقابل یعنی امریکا ختم شــود یا انکــه طرف مقابل
در ســایه ارتقای ظرفیت های بازدارندگی مان موضع ما را
به رسمیت بشناسد تا در یک توازن مثبت بتوانیم به مسیر
5
ابوالفضل ظهره وند ،کارشناس مسائل سیاسی
معتقد است «:کاســه دولت روحانی از نگاه مثبت به
غرب خالی اســت و حاال دائم برای این مساله توجیه
می اورند و در منقبتــش مدیحه ســرایی می کنند ،در
صورتی که این هیچ واقعیتی را تغییر نمی دهد ».وی
تاکید می کند« :نظام غرب در حال فروپاشی است اگر
ایران بر پاردایم گفتمانی خود ایستادگی کند ،در اینده
نزدیک از مزایا و امتیازهایش هم برخوردار می شود» .
ظهره وند یاداور می شود« :در یک سال اینده تغییرات
بزرگی در نظام های سیاســی غرب به وجود می اید و
یکی پس از دیگری دچار تغییر می شــوند و سکاندار
دولت بعدی ایران باید کســی باشــد که متناســب با
شــرایط روز بتوانــد از درون چالش هــای بین المللی
منافع ملی حداکثری را برای ملت فراهم اورد».
مثلث | شماره 332
سازش با امریکا دارند از رهبر معظم انقالب نقل
قول می اورند تا دیدگاه خود را نــزد افکارعمومی
توجیه کنند؟
بله ،رهبری که یک نفر هســتند ،مواضع ایشــان
هم خیلی روشــن اســت ،غیر از رهنمودهای ایشان معیار
عمل دیگری وجود ندارد اما عده ای دائم نقل قول می کنند
و تفســیر می گذارند .در واقع ســعی می کننــد در پرداخت
هزینه رویکردهای شــان رهبر انقالب را هم شریک کنند.
انها می گویند هر اتفاقی که افتاده با نظارت ایشان بوده در
حالی که خیلی شفاف است؛ حضرت اقا فرمودند خلوت و
جلوت ندارم ،همه اش یک موضع است که علنی می گویم.
ایشــان رســما اعالم کردند در مذاکرات باید چه خطوطی
رعایت شود .ایا انجام شــد؟ خیر ،کار را عملیاتی می کنند
اجرا که شــد بعدا می گویند کارها تحت نظارت رهبر معظم
انقالب انجام شد و نتوانستیم خطوط قرمز را رعایت کنیم.
اینها همه اش به ان تجدیدنظرطلبی که در سطح نخبگان
درون حاکمیت اتفاق می افتدمربوط اســت .اگر صداقت
الزم را می داشتند هرگز این اتفاق نمی افتاد .بارها حضرت
اقا گفتند نگویید افراطی و غیر افراطی ،تندرو و کندرو ،اینها
اصطالحاتی مربوط به امریکایی هاســت و سعی می کنند
با تولید انها ملت هایی مثل ایــران را منفعل کنند .باالخره
منطبق با سیاســت های کلی و منویات حضــرت اقا دارند
حرکت می کنند یا نمی کنند؟ فتنه را قبــول دارند یا ندارند؟
معتقد و ملتزم قانون اساســی هستند یا نیستند؟ هیچ کدام
اینها را نمی گویند ،به چه خاطر؟ چون دولت امروز در ترازی
نیست که اهداف و ارمان های سیاسی امام و امت را دنبال
کند و دچار محافظه کاری شــده است .این محافظه کاری
از جنــس محافظه کاری اســت کــه در همه دنیا شــناخته
می شود .یعنی بین حال و گذشته دارند حرکت می کنند در
حالی که یک انقالبی بین حال و اینده حرکت می کند چون
قرار است تحول ایجاد کند ،قرار نیست گیر گذشته بیفتد.
االن این اقایان گیر گذشته هستند .ثروت ها و منابعی که
جمع کردند فرصت ها و موقعیت های خانوادگی که شکل
دادند اینها را باید صیانت کنند بنابراین نتیجه ان می شود که
فالن اقا در هیات حاکمه اعالم می کند بزرگترین معضل ما
مردمند .حاکمیتی که در نظام سیاسی مردم ساالری دینی
باید خدمتگزار و نوکر ملت باشد چون رویکرد محافظه کارانه
دارد و حاکم بر مردم است،می گوید مردم معضل ما هستند.
در واقع تغییر نگاه و رویکرد ،این معضالت را درست کرده
است .بحث چپ و راست و اصولگرا و اصالح طلب نیست.
همه می توانند این ویژگی ها را از خود نشان دهند.
یعنی االن فضای سیاسی کشور قابل تقسیم به
اصالح طلب و اصولگرا نیســت ،بلکه براســاس
شــاخص هایی همچــون استکبارســتیزی و
امریکاستیزی باید به سمت انقالبی و غیرانقالبی
برویم؟
ما محور مقاومت جهانی هستیم اما امروز کسانی
در کشــور هســتند که می گویند انقالب به تاریخ سیاســی
کشور پیوست در صورتی که تازه اول انقالب است ،اقای
رئیس جمهور در خمین کد می داد بــه اینکه حضرت امام
معتقد به اســتقالل ،ازادی ،حکومت اســامی بود بعد به
اســتقالل ،ازادی ،جمهوری اســامی تغییر نظر داد .در
حالی که شــاخص ،امــام و رهبری هســتند .حضرت امام
بعد از رفرانــدوم 1358و رای مثبــت 98درصدی مردم به
جمهوری اسالمی ایران گفتند انقالب تازه مسیر خودش را
شروع کرد یعنی نقطه عزیمت ما تاسیس حکومت اسالمی
است .جمهوری اسالمی ایران قرار است مسیر رسیدن به
نقطه انتهایی باشد .در حالی که این اقایان می گویند وقتی
جمهوری اسالمی امد انقالب تمام شد ،بنابراین ما در نظام
بین الملل باید ادغام شــویم .در حالی که قرار نیست نظام
جمهوری اسالمی ایران در نظام بین الملل ادغام شود .باید
سیاست
جامعه سازی و تمدن ســازی خودمان ادامه دهیم .دیدگاه
دیگر می گوید ما این منازعه را از مسیر اصلی مان بازداشته
و باز می دارد و ما محکوم و محتوم به نابودی خواهیم بود.
تفکر نخســت رویکرد انقالبی و قرانــی دارد و پرچمدارش
حضرت اقا هستند .رویکرد دیگر بخشی از حوزه نخبگانی
درون حاکمیت است که مجری اهداف سیاسی باید باشد
اما یک چرخش اتفاق افتاده است یعنی دیگر اعتقاد ندارد
که ما باید به این منازعه ادامه دهیم بلکه مسیر جامعه سازی
و تمدن سازی را در مسیری می بیند که همسو با لیبرالیسم
اســت .در واقع معتقد اســت برای بقا نیاز داریــم با طرف
مقابل به مفاهمه برسیم .اگر این چرخش در کلیت دستگاه
حاکمیت اتفاق بیفتــد ،عواقب غیرقابــل جبرانی خواهد
داشت .چون تهدید فرصتی که ما داریم در منظر نخبگان
یک وضعیت متفاوتی خواهد شد .استراتژی ها و سیاست ها
هــم در تضاد با هم قــرار می گیــرد و الزامــات پارادیمی و
سیاست های کلی ،مطالبه نظام سیاسی و ارمان ها از دست
می روند .اگر اینها از دست برود ما ژئوپلتیک را هم از دست
می دهیم .در واقع همان وضعیتی می شــود کــه دیگر ما
اعتقادی به مقاومت نداریم .وقتی به عنوان هسته مرکزی
از مقاومت جهانــی بخش اجرایی دچــار تجدیدنظر طلبی
شود خروجی و نتیجه اش فروپاشــی نظام می شود .چون
ژئوپلتیک از دســت مــی رود ،ان که از دســت رفت نظام
موقعیتش را نیز از دســت می دهد .این نکته استراتژیکی
و فلسفی کار است که متاسفانه بخش حاکمیت ما به دلیل
ناتوانی و ناکارامدی در روند جامعه ســازی و تمدن ســازی
توجیه کارش را بر مبنــای تجدیدنظر طلبی می گذارد یعنی
همین دوستانی که زمانی شعار مرگ بر امریکا را با باال رفتن
از دیوار سفارت امریکا سعی کردند عملیاتی کنند ،همان ها
با امدن پایین از دیوار امریــکا می خواهند نظام و حکومت
را ادامه دهند ،حاال این ســوال پیش می اید که یا کار اول
انها غلط بود یا کار دوم شــان؟ بنابرایــن نمی توان عرصه
حکومتداری را ســعی و خطا دید چون برای کشــور هزینه
دارد و این تجدید نظر طلبی ها که اسمش را اصالح طلبی
گذاشتند برای کشــور هزینه های غیرقابل جبرانی داشته
است .برجام محصول چنین تجدیدنظرطلبی است و االن
برخی از عناصــر برانــداز تالش های مقاومــت در منطقه
غرب اســیا را دارند زیر ســوال می برند .در حالــی که نگاه
نظام سیاســی با نگاه حاکمیتی فرق می کند .ما یک نظام
مردم ساالر هستیم .حاکمیت و حکومت کارگزار و ابزار کار
است .در نظام سیاسی امام و امت ،ســاالر مردم هستند.
این مردمند که باید در همه عرصه ها مطالبه گر باشند ،حاال
وقتی کارگزار قادر نیست که اهداف و ارمان های سیاسی را
محقق کند دچار تجدیدنظرطلبی می شود .یعنی تیر می زند
بعد می رود دورش دایره می کشد و می گوید دقیق زده است
وسط هدف .حال انکه این سوال را از خود نمی کند که من
شاید بلد نیستم تیر بیندازم و باید جای خود را به فردی بدهم
که قادر است این کار را درست انجام دهد .در مساله برجام
فراموش نشــود اقایان گفتند هر نوع توافــق بهتر از عدم
توافق اســت .این عبارت خیلی مهمی است .وقتی کسی
این را می گوید در واقع مذاکره بــرای بقا انجام می دهد نه
برای اینکه بتواند سطح توانایی ملی را ارتقا بدهد .در واقع
رفته پای میز مذاکره نشسته که به طرف مقابل بگوید من
را فقط از بین نبر ،همه برگه ها را امضــا می کنم یعنی مثل
کشورهای اشغال شــده رفتار می کند .ژاپن بعد از بمباران
ناکازاکی تسلیم شد ،انجا توافقی که امپراتور امضا کرد از
همین جنس بود .توافقی امضا کرد که ساختار امپراتوری
را از بین نبــرد .در حالیکه طرف مقابــل می گفت ما توافق
خوب را می خواهیم .این نتیجــه ان تغییر رویکرد یا تغییر
نگاه است .در واقع هزینه های تغییر نگاه اینجا خودش را
نشان می دهد و در واقع امروز می بینیم بعد از 10ماه که از
اجرای برجام می گذرد هیچ چیزی در کاسه دولت نیست ،به
عبارت دیگر خسارت محض شده است .حاال دائم برای این
مساله توجیه می اورند و در منقبتش مدیحه سرایی می کنند،
در صورتی که این هیچ واقعیتی را تغییــر نمی دهد .اتفاقا
این دوگانگی برای بلندمدت نظام سیاســی خوب نیست.
یعنی همواره افکار عمومی در حیرت اســت کــه چه دارد
می گذرد .همه هم از مقام معظــم رهبری مایه می گذارند.
در جلسه رای اعتماد وزرای پیشــنهادی دیدیم چه کسی
که سابقه فتنه گری داشت و چه کسانی که می گفتند یا توبه
و عذرخواهی کنید یا باید رد شــوید ،هــر دو طیف موافق و
مخالف وزرای پیشــنهادی از مقام معظم رهبری نقل قول
می کردند حال انکه ما یک مقام معظم رهبری که بیشــتر
نداریم اما اقایان دوگانه دارند عمل می کنند .این دوگانگی
عمل کــردن در قبــال رهنمودهــای مقام معظــم رهبری
نتیجه اش حیرت جامعه و در بلند مدت نظام سیاسی کشور
متضرر می شــود چون نمی تواند ســوگیری درستی داشته
باشد .امریکا دشمن است یا نیســت؟ اسرائیل برای نظام
جمهوری اسالمی ایران تهدید است یا نیست؟ ما مقاومت
را بایــد ادامه بدهیم یــا ندهیم؟ این تحیر باعث می شــود
هزینه های ما همیشه باالی نقطه سر به سر باشد.
یعنی حتی کسانی که چرخش کردند و اعتقاد به
احزاب
سو شخصی
ت ها
یاست
41
سیاست
42
مثلث | شماره 332
احزاب و شخصیت ها
نظام بین الملل را تغییر بدهیم .امروز جمهوری اســامی
ایران پرچمدار مستضعفان جهان و مبارزه با ظلم و محور و
الگوی مقاومت است .اگر غفلت کنیم عواقبش این است
که هزینه هایش را می پردازیم اما فرصت ها و مزایایش را از
دست می دهیم .باالخره یا انقالبی هستیم یا غیر انقالبی.
کســانی امروز می خواهند زندگی شــان را بکننــد باوری به
انقالب ندارند اشــکال ندارد .اما عناصــری در حاکمیت و
حکومت باید حضور داشته باشــند که باور به این رویکرد و
انقالب داشته باشند و بتوانند سیاســت های کلی را تبدیل
به سیاســت های اجرایی و راهبردهای عملیاتی در صحنه
میدانی کنند و بتوانند مدیریت جامعه را به این شــکل جلو
ببرند .وقتی یک ســری عناصری که اعتقــادی به انقالب
ندارنــد درون حاکمیت قرار بگیرنــد ،ان دوگانگی حاصل
می شود و این در واقع شرایط پارادوکسیکالی ایجاد می کند،
بر همین اساس امروز می بینیم مواضع اعالمی که از لسان
رهبر معظم انقالب بیان می شود با مواضع اعمالی که دولت
یا بخش های حاکمیتی به اجرا می گذارند متفاوت می شود.
رویکرد انقالبی معتقد به استکبارستیزی و در راسش مقابله با
امریکا است اما دستگاه اجرایی در حاکمیت معتقد به تفاهم
با کدخدا است .این وضعیت پارادوکس و متناقض جامعه
را حتی در مسیر تامین اقتصاد خودش نیز ناتوان می کند.
اقای روحانی می گوید در نگاه توســعه ای نیاز به
تقابل با کدخدا نیست ،نظر شما چیست؟
الزام نداریم در تقابل باشــیم اما همیــن که ما در
این شــرایط در حوزه ژئوپلتیک می خواهیــم نحوه بودن و
الگوهای خود را شــکل دهیم برای انها ایجــاد مزاحمت
می کند .اقای کری در نشست چتم هاوس وقتی رفت جایزه
خودش را بگیرد گفت «ما از طریق برجام دنبال تغییر رفتار
ایران هستیم» یعنی اینکه ایران برای امریکا ایجاد مزاحمت
در منطقه نکند .امریکا برای این به منطقه امد که منافع ملی
و جی دی پی خودش را با غارت منابع منطقه افزایش دهد.
بردن نفت ارزان هدف او است .امروز کاالهایی که از غرب
خریداری می شود نسبت به چند دهه گذشته چند برابر شده
اما قیمت هر بشــکه نفت نزول داشته است اگر غرب نفت
را ارزان برد و کاالیش را گران داد ،یعنی اینکه همواره باید
یکطرفه ظرفیت ها را داد و ضعیــف و ضعیف تر ماند .حال
انکه قوت ما به معنای ضعیف شدن ســفره امریکا خواهد
بود .اگر ایران قرار است به سطح رفاه باالتر برسد ناگزیر از
چالش با امریکا خواهد بود .چالش با امریکا برای ایران سود
دارد .پیامد تســلیم جز فقر و گرفتاری نیست .اینکه ایران
در منطقه قدرت شــود طرف مراجعه قرار می گیرد .کاالی
صادراتی اش را هم بهتر می خرند ،این مســاله به معنای از
دست رفتن فرصت های امریکا است .ذات روابط بین الملل
انارشیکال است و کسی که بتواند این انارشی را مدیریت کند
سودش را هم می برد .دالری که امروز بر جهان مسلط است
در سایه لشکرکشی امریکاســت ،در سایه مدیریت بحران
جهانی اســت .اگر به بحرانــی که در راســتای منافع ملی
شکل می گیرد ورود شود ســود حاصل می شود نمی توان
بحران به ما هو بحران را نفی کرد .بحرانی مذموم است که
امنیت کشور را از بین ببرد اما بحرانی که بتواند امنیت کشور
را شکل دهد که ورود به ان مشــکلی ندارد .امریکایی ها با
همین رویکرد وارد بحران ها می شود .سربازش می چرخد
تا اقتصادش بچرخد .در حالی که ما می گوییم سانتریفیوژ
نچرخد تا چرخ اقتصاد بچرخد ،ایــن اتفاق نمی افتد چون
اینها توام با هم اســت .اگر نوع نگاه به این صورت باشــد
نتیجه ای جز خسران و بدفرجامی برای ما ندارد.
چرا دولت هــای بعد از جنگ همین نــگاه را دنبال
کردند یعنی همه به این سمت رفتند که با کدخدا
کنار بیایند؟
چــون در تراز ملــی نتوانســتند مســائل را ببینند.
اگــر می توانســتند ماموریت هــای خودشــان را در تــراز
مســئولیت های ملی ببیننــد یعنی ایــران را تنهــا تهران و
چند شــهر بزرگ نمی دیدند و باز تهران را فقط شمال شهر
نمی دیدند ،اگــر درگیر چرب و شــیرین دنیا نمی شــدند و
خوشایند و ناخوشایند ها را محدود به خود نمی کردند ،این
اتفــاق نمی افتاد .امریکا امــروز در خیلی تــراز باالتر دارد
برخورد می کند چون رویکردهای ایاالت متحده در همه جا
فراگیر است .در ایران این طور نبود .اقایان همین که فاصله
بین پاستور تا شمال تهران را بروند و برگردند یک سری رفاه
طبقه خاص را ببینند برای شــان همین کفایت می کند .در
حالی که باید کهنوج را هم دید .به همین خاطر است که 37
سال از انقالب گذشت هنوز کپرنشین و زاغه نشین داریم و
حاشیه نشینی تشدید و شــکاف طبقاتی افزایش پیدا کرده
اســت .اداره یک جامعه الزام می کند که تراز مساله را این
طور ببینیم.
کســانی که موافق نگاه مثبت به امریکا هســتند
می گویند اصول سیاســت خارجی ثابت نیست،
شعارها قبل از انقالب و بعد از انقالب «نه شرقی
نه غربی جمهوری اســامی» بود اما امروز دیگر
«نه شرقی» وجود ندارد ،یعنی اصول در سیاست
خارجی می تواند در گذر زمان دســتخوش تغییر
شود ،پاسخ شما چیست؟
ممکن است فردا نه غربی اش هم نباشد و منسوخ
شــود .االن بحث ما این اســت یــک زمان نظــام جهانی
دو قطبی بود می گفتیم ما باید نســبت به هر دو قطب شرق
و غرب استقالل داشته باشیم ،نه شرقی نه غربی خروجی
اصلی اش استقالل است ،نه اینکه تضاد با غرب و شرق را
بخواهیم در دستورکار داشته باشیم .ما می گوییم استقالل
و اعمال حاکمیت ملی را می خواهیم ســبک زندگی مان را
خودمان تعیین می کنیم .این ما هســتیم که می خواهیم
روی منابع خودمان اعمال مدیریت کنیم .نظامی که االن
در روابط بین الملل استقرار دارد خواسته ما را
بر نمی تابند .استقالل خواهی و مستقل بودن و اینکه
بتوان زندگی را براساس خواستگاه ها و ارمان های خودمان
شکل دهیم ایجاد چالش با نظام حاکم بر روابط بین الملل
می کند .معتقدم االن وضعیت برای ما تسهیل شده است.
یک زمانی نظام بین الملل دو قطبی بود ،جمهوری اسالمی
ایران به وجود امــد و این نظام را ســه قطبی کــرد .قطب
کمونیســم که از بین رفت و هم اکنون جمهوری اسالمی
تنها الترناتیو برای پارادایم لیبرالیسم است.
یعنی اگر امریکا تجزیه شود و نظامش فرو بپاشد
نگاه به غرب مثبت می شود؟
ما مشکل نداریم .ما مسیر خودمان را می رویم .ما
که در حوزه انها نیامدیم دخالت کنیم یا به هم بریزیم .چون
داریم مدل اســتقالل خواهی را جلو می بریم .الهام بخش
می شــویم .از یکصد و نود و خورده ای کشور که در جهان
است 90درصدشــان گرفتار و بدبخت هســتند .در همین
اروپــای فعلی هیچ اثــری از دولــت مقتدر نیســت و دچار
فروپاشــی می شــوند .اوالنــد االن در پایین ترین ســطح
ایــران در این 37ســال مقاومــت کرد و
مقاومتــش در همــه ابعاد رشــد فزاینده
داشــت .االن خود مقامات کشــورهای
غربی کــه بــه ایــران ســفر می کنند به
ظرفیــت بی بدیل ایــران اذعــان دارند.
امریکایی هــا در شــرایطی کــه چشــم
کشــورها بســته بود ،اتوریته خودشان
را نشــان می دادند اما از دوره اقای اوباما
تا االن بدهی عمومی ایــاالت متحده از
10هزار میلیارد دالر بــه بیش از 20هزار
میلیارد دالر رسیده است
محبوبیت خودش است و به احتمال 90درصد رئیس جمهور
تک دوره ای می شود .االن دولت ایتالیا ،اسپانیا و بلژیک
همین وضعیــت را دارد .دنیــا در حال دگردیســی و تغییر
است .بخشــی از اینها متاثر از مقاومت ایران است .امروز
رئیس جمهور فیلیپین جلوی امریکا می ایستد .هیچ کس
تصور نمی کرد روز کشوری در سطح فیلیپین بخواهد جلوی
امریکا بی ایستد .به هر حال وقتی ایران می تواند به عنوان
یک کنشــگر سیاســی فعال در روابط بین الملل 37ســال
مقاومت کند ،ان هم مقاومتی که مثل کره شــمالی یا کوبا
نبود ،این اثرگذار اســت .ایران در این 37ســال مقاومت
کرد و مقاومتش در همه ابعاد رشــد فزاینده داشــت .االن
خود مقامات کشــورهای غربی که به ایران ســفر می کنند
به ظرفیت بی بدیل ایــران اذعان دارنــد .امریکایی ها در
شرایطی که چشم کشــورها بســته بود ،اتوریته خودشان
را نشــان می دادند امــا از دوره اقای اوباما تــا االن بدهی
عمومی ایاالت متحده از 10هزار میلیــارد دالر به بیش از
20هزار میلیارد دالر رسیده است .ایاالت متحدی که روزی
پرچمدار دموکراســی خواهی در جهان بــود االن پرچمدار
دفاع از تروریسم شده اســت .دیگر از این فضاحت باالتر
که نمادش را داریم در رقابــت دو کاندیدای جمهوریخواه
و دموکرات مشاهده می کنیم؟ پس در نظام بین الملل دارد
اتفاقاتی می افتد و جمهوری اسالمی ایران خوب ترازش را
حفظ کرده است .متاسفانه در عین قدرت جمهوری اسالمی
ایران ،بخش هایی از نظام حاکمیتی ما بــه ویژه در دولت
دارند دچار تجدیدنظرطلبی می شــوند .اگر مســاله برجام
همین حد هم اتفاق نمی افتاد خانم کلینتون در همین حد
هم باقی نمی ماند .تنها کارت پیروزی شان که دارد مطرح
می کند کشاندن ایران پای میز مذاکره است .یعنی اگر ما
واقعا ساده زیر بار برجام نمی رفتیم و فرمایشات حضرت اقا
را رعایت می کردیم واقعا امروز وضعیت ما فرق می کرد.
باالخره اقــای روحانــی 50.7درصــد رای اورد،
باتوجه به صحبت هایی که شــما مطرح کردید و
گفتید برجام ان نتیجه مورد انتظار را نداشت حتی
به مبانی انقالب همچون استکبارستیزی خدشه
وارد کرد .به نظر شما سال 96ارای اقای روحانی
چه تغییری می کند؟
فکر می کنم امسال سالی است که خیلی ها دچار
شوک می شــوند .امروز احتمال پیروزی اقای ترامپ خیلی
قوی تر از دو هفته پیش اســت .معتقدم بــه احتمال قوی
ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری امریکا پیروز می شود.
اقای اوالند دیگر نمی تواند دور دوم ریاست جمهوری اش
را ببینــد و اتفاقات دیگــری می تواند در منطقــه رخ دهد.
موضوع یکی از ایــن اتفاقات اقای روحانی اســت .اقای
روحانی االن هیچ کارنامه ای برای دفاع ندارد .خانم مرکل
هم در المان وضعش خوب نیســت .االن جریانات دست
راستی و افراطی در سطح اروپا بسیار قدرت گرفتند .حتی در
پیرامون ما اتفاقاتی از این دست قابل مشاهده است .روسیه
دیگر روسیه گذشته نیست .بعد از انتخابات امریکا روندی
که انگلیس در حال طی کردنش اســت خیلی بر شــرایط
بین الملل تاثیرگذار می شود .مجموعا این نوع از گفتمان،
رویکرد و مدیریتی که دارد در دولت یازدهم اتفاق می افتد به
هیچ عنوان در تراز موقعیت تاریخی نیست که ایران االن در
ان به سر می برد و به همین خاطر مردم و افکارعمومی وقتی
حســاب و کتاب می کنند عایدی ندارند .این عایدی خیلی
مهم است چه بخواهیم و چه نخواهیم مردم تصمیم گیرند
و خوب انتخاب می کنند.
یعنی مردم متوجه شــدند که نگاه مثبت به غرب
ان طور که اقای روحانی می گفــت باید با کدخدا
کنار امد ،توجیه ندارد ،بلکه باید به شاخص های
انقالبی گری رجعت شود؟
شــاخص های انقالبی گری کــه می گویم برخی
احزاب و شخصیت ها
ان را در فضای ایده الیســم می برند .حال انکه باید کامال
واقع بینانــه نگاه کــرد .امــروز انقالبی بودن یعنــی تابعی
براساس امنیت ملی و مقتضیات و اقتضائات داخلی شکل
بگیرد .باید بتوانیم منافع ملی را به حداکثر برســانیم ،باید
بتوانیم رفاه عمومی ایجاد کنیم .نمی توان دائم به دوره قبل
لعنت فرستاد 3 .سال گذشته اســت اما اقای روحانی هنوز
دارد به دولت قبل لعنت می فرســتد ،در حالی که حاکمیت
یک امر متداوم اســت .احمدی نژاد هم نمی توانســت به
اقای خاتمی و اقای خاتمی به اقای هاشمی لعنت بفرستد.
یک سیر تاریخی طی شده و بدنه حاکمیت زیاد تغییر نکرده
است .بحث ان اســت که گفتمان دولت نتوانست در تراز
الزم اهداف جمهوری اسالمی را پیگیری و ظرفیت ها را به
فعلیت برســاند .االن دولت یازدهم ناکارامد و فشل است.
ادبیات حاکم بر جلسه رای اعتماد کامال پوپولیستی بود و
نشان داد که چه وزرای پیشنهادی و چه مدافعان انها اصال
روی موضوع اشراف ندارند .دنیا را که با کلمات نمی تواند
اداره کرد.
مجلســی که من دیدم اصال قابل مقایسه با مجالس
قبل نیست .به جای اینکه که شیب منحنی مثبت باشد منفی
است .من پوپولیستی ترین مجلس را در دوره دهم دیدم،
حال انکه باالترین میزان نخبه در جامعه امروز ما وجود دارد
یعنی وقتی فضا را نگاه می کنیم ،می بینیم چرخش نخبگانی
وجود ندارد .سه وزیری را رئیس جمهور به مجلس پیشنهاد
داد که هر ســه در مجلس نهم رای عــدم اعتماد گرفتند.
ایا کشــور قحط الرجال اســت؟ خیر ،به قول امام خمینی
جهل الرجال داریم .جامعه ای که این میزان نخبه دارد چرا
از انها استفاده نمی کنند؟ االن هر افغانی که به ایران وارد
می شود ظهر نشده ســر کار می رود ،معتقدم بحث بیکاری
امروز در سطح نخبگانی مطرح است .یک جامعه ای با این
ضریب اســتعداد ایا اینقدر گرفتار اســت که باید افرادی با
60-70سال سن را به کار وزارت بگماریم؟ چرخش نخبگانی
بسته است .بنابراین من که خودم 37سال در انقالبم باید
بگویم چهره ها هیــچ وقت تغییر نمی کنند یــا در متن یا در
حاشیه هســتند .این فضا پالس خوبی به جامعه نمی دهد.
جامعه را مایوس می کند .یک نخبه چه دورنمایی دارد؟ فرار
مغزها به نوعی فرار اعصاب اســت چون اینــده ای را برای
خودش در این فضا نمی بیند .اگر چرخش نخبگانی باشــد
همه که دنبال دالر و فروختن ظرفیت فکری و کاری شــان
نیستند .این گسل ایجاد ناامیدی می کند و االن هم شرایط
خوبی نیست .غربی که اقایان با نگاه مثبت به ان می نگرند
در حال فروپاشــی اســت .هیچ وقت امریکا در این حد از
فضاحت و مشکالت و بدهی اقتصادی نبود .اروپا هم بعد
از جنگ جهانی دوم اینقدر گرفتار نبود.
وضعیتــی کــه االن در غــرب پیــش امــد وضعیت
چسبنده ای نیست و رشــد و تحول را اگر می بینیم در اسیا
شاهدش هستیم .به جای اینکه بخواهیم همچنان امیدوار
به غرب باشــیم باید به ظرفیت های ملی خودمان متمرکز
شــویم که حضرت اقا تحت عنوان اقتصاد مقاومتی از ان
یاد می کنند .تعریف درســتی تاکنــون از اقتصاد مقاومتی
ندیدم .هنوز در مدل های توسعه ای دنبالش می گردند در
شکاف سیاسی؛ روایت یک سفارت
ایا اردیبهشت 96محل بروز جدال غرب گرایان و غرب ستیزان است ؟
مسعود ندافان
روزنامه نگار
6
مثلث | شماره 332
دستیابی انان به اهدافشان شدند .اما در این میان سرنوشت
مجاهدین خلق دهشتناک بود و انان «خط خروج» سازمان
را فرار از مردم و پناه بردن به کاخ صدام دانستند .حال پس
از گذشته سالیان طوالنی ،همچنان تسخیر سفارت امریکا
برای صورت بندی ارایش سیاســی کشــور «تاریخ ســاز»
اســت؛ «جناح» مکتبی به «طیف هــای» مختلف تبدیل
شده و دانشجویان خط امامی به سیاستمدارانی حرفه ای.
مکتبی ها به «چپ/راست» و تشکل های سیاسی روحانیان
به «یون/یت» و حاال «اصولگرا و اصالح طلب» .بیشــتر
دانشجویان تسخیرکننده سفارت امریکا به طیف اصالحات
پیوســتند و در میان انان برخی ســرخورده پس از سه دهه
گروگان های امریکایی را در اغوش کشیدند و برخی دیگر
مقتضیــات زمانی و مکانی را منشــا تحول در ســنگ بنای
مبارزه با امپریالیســم دانســتند؛ از «تعامل» بــا امریکا و
پذیرش «نظام جهانی» سخن گفتند و «مذاکره مستقیم»
را نسخه حل مشکالت بیان کردند اما از ان سو اصولگرایان
همچنان پایبند به «خط امام» هستند؛ از منظر انان مبارزه
با اســتکبار رفتاری «هویت خواهانه» در برابر نظام منحط
جهانی اســت و این مبارزه کمــاکان ادامــه دارد ،هرچند
شــیوه ان در برهه های مختلف متفــاوت خواهد بود ولی
نقطه مقابل جمهوری اسالمی در مبارزه میان حق و باطل
امریکا قــرار می گیــرد .در مقطع فعلــی مهم ترین جدال
میان این دو نگرش سیاسی در بستر جمهوری اسالمی در
مذاکرات جمهوری اســامی ایران و کشورهای 5+1رقم
خورده است؛ جریان اصالحات با نزدیکی به غرب گرایان
به سطحی از پذیرش «غرب باوری» برای حل مشکالت
کشور رسیده و در برابر بدعهدی های طرف غربی به دنبال
«مقصریابی» داخلــی می گردد و از ان ســو اصولگرایان
مذاکرات هسته ای را نمودی از «تجربه ملی» برای بازیابی
قدرت ملــی برای مبارزه مجــدد با امریکا تلقــی می کنند و
حاال برجام بهترین سنگ محک برای سنجش حقانیت دو
انگاره «امریکاپذیری» و «امریکاستیزی» شده است .ایا
اردبیهشت سال اینده تضاد گفتمانی حول این دوگانه رقم
می خورد؟
سیاست
یازده صبح 13ابان 1358؛ گویــا جهانیان نبرد یک
ملت با امریکا را نظاره گر بودند؛ تسخیر سفارت ابر قدرتی
در کوران عصری که انقالب اسالمی ،دمیدن روح به جهان
بی روح ،بود .دانشــجویانی که با عنوان «خط امامی» به
جدال «امپریالیسم» رفتند؛ نبردی که قرار بود حضورشان
48تا 72ساعت باشد ولی به فرجام 444روز ختم شد .یاور
اول رهروان «انقالب دوم» رهبر انقالب اسالمی بود؛ امام
خمینی از سفارت امریکا در تهران تعبیر به «مرکزجاسوسی»
و «مرکز توطئه» کردند و از اهمیت «مساله انقالب» برای
کنش دانشــجویان ســخن گفتند که «انها خیال نکنند ما
هم همین طور نشســته ایم ،گوش می کنیم که هر غلطی
اینها می خواهند بکنند .نخیر ،اینطور نیســت .مســاله باز
انقالب اســت .یک انقالب زیادتر از انقالب اول خواهد
شد .باید ســرجای خودشان بنشــینند ».اولین شکاف در
روزهــای اولیه در ارایش سیاســی کشــور رخ داد؛ جریان
مکتبی با یاری جوانان دانشــجوی خط امامی دست برتر را
در مناسبات سیاسی داخلی کسب کردند؛ انان که ان روزها
به اصالح طلب و اصولگرا بدل نشده بودند؛ خود را حامیان
اصلی اســتمرار اهداف انقالب اســامی معرفی کردند،
گزاره ای به تایید امام خمینی(ره) و مردم رسید.
کمونیست ها به صرافت افتادند ،مجاهدین خلق به
«تکرار» و ملی-مذهبی ها به «اســتعفاء» .ســازمان های
چپ در سردرگمی از موج ضدامریکایی فرو رفتند؛ سخنی از
انقالب پرولتاریا از مردم حامی تسخیر سفارت امریکا شنیده
نمی شد؛ بلکه ســخنی با ادبیات دینی مبازره با استکبار در
صدر محاورات بود .سازمان مجاهدین خلق مانند همیشه
فرصت طلب بودند؛ انان کوشیدند بر موج سوار شوند و برای
خروج از انفعال سیاسی در مقابل رقیب مکتبی ،یک روز پس
از اشغال سفارت امریکا در تهران ،هواداران سازمان طبق
یک دستور العمل سازمانی در تبریز و شیراز به کنسولگری
امریکا حمله کــرده و انجا را تصرف کردند تــا از اوج اقدام
دانشــجویان خط امامی بکاهند .اما مهمتریــن رخداد در
دولــت موقت به وقوع پیوســت؛ بــازرگان بهانه اســتعفاء
را یافــت ،هرچند با تایید رفتار دانشــجویان از ســوی امام
خمینی(ره) سعی کرد رفتار مخالفت امیز خود را «طبیعی»
و مبتنی بر «تعهدات» بداند و در همین راستا مهدی بازرگان
اظهار داشت« :دولت موقت که از نظر مسئولیت اداری و
سیاســی مملکت و حفظ حقوق نمایندگان و اتباع خارجی
طبق تعهدات بین المللی نمی توانســت مخالف این عمل
نباشــد ،چون تصمیم به اســتعفاء گرفته بــود ،هیچ گونه
اعالمیه و اقدامی در این زمینه ابراز نکرد».
ســرانجام همه ان مخالفان «خط امامی» یکســان
بود؛ فرسایش کامل سرمایه اجتماعی .پس از ان رخدادها
غرب باوران گوشه عزلت در دنیای سیاست را ماوا گزیدند
و عصر عســرت سیاســت ورزی را اغاز کردنــد؛ هرچند در
ســال های بعد باز هم بــر طبــل دوری از مطالبــات مردم
کوبیدند و هنگام دفاع ملی در برابر حزب بعث ،از جلســات
چند نفره در خانه های ویالیی شمال شهر خواهان «پایان
عادالنه جنگ بی پایان» شــده و از حرام دانستن استمرار
جنگ سخن می گفتند .کمونیست ها شور «جدایی طلبی»
در سر داشتند؛ کردســتان و گنبد ســنگر نبرد انان با مردم
بود و «خلــق» بهانه بــرای پیگیری دســتورات کرملین،
اما نمایندگان «امــام و امت» مانند شــهید چمران مانع از
صورتی که مدل های توســعه ای از رده خارج شده است.
اصال در توســعه را بستند .تمام این چالشــی که در جهان
امروز وجود دارد به ان خاطر اســت کــه اصال دیگر چیزی
به عنوان مدل توسعه وجود ندارد .انهایی که می خواستند
توسعه پیدا کنند به هدف خود رســیدند و بقیه کشورها باید
در خدمت انها باشند چون اگر قرار به جابه جایی منابع باشد
وضعیت توسعه ای انها از دست می رود پس به هیچ عنوان
دیگر کشور جدیدی را به عنوان کشور توسعه یافته در جمع
خود نخواهند پذیرفت .همیــن االن اقتصادهای نوظهور
همچون چین و هند برای کشورهای توسعه یافته دردسرساز
شــدند .چه بالیی ســر برزیل اوردند؛ برزیلی کــه جایگاه
انگلیس را گرفته بود و ششمین کشور به لحاظ اقتصادی در
دنیا بود با سرنگونی خانم رسوف ،از جایگاهش سقوط کرد.
اتفاقاتی که در دریاهای جنوبی چین می افتد برای چیست؟
امریکایی هااالنمشغولانتخاباتریاست جمهوریهستند
بعد از ان حتما اتش فتنه ای جدید را راه خواهند انداخت تا
منافعملی شانراماکزیممکنند.مابایدببینیمدرکدامجهان
داریم زندگی می کنیم و بر همین اساس اقتصاد ملی مان را
ارتقا دهیم و باال بیاوریم ،نه اینکه سه سال از دولت یازدهم
گذشــت هنوز فضا دو قطبی اســت .همین االن انتخابات
شود اقای روحانی نمی تواند 50.7درصد را بیاورد چرا؟ چون
شاخص را خودشان می گیرند و می گویند همدلی ،تدبیر،
اقتصاد ،علم ،دانایی و اخالق را ما تعریف می کنیم .اسم
این تفکر خودشان را هم اصالحات گذاشتند و من اسمش
را تجدیدنظرطلبی می گذارم.
43
احزاب
سو شخصیت
یاست ها
چرخش چپ
چگونگی تحول نگرش جریان چپ نسبت به مناسبات با امریکا
توحید مجیدی
روزنامه نگار
7
تسخیر سفارت امریکا از سوی دانشجویان خط امامی
ســراغاز تحوالت فــراوان در سیاســت داخلی و سیاســت
خارجی کشورمان شد؛ تسخیری که «انقالب دوم» نامیده
شــد و پرونده دولت موقت با مهر «استعفا » بسته شد .پس
از این رخداد نوع مناســبات با امریکا یکــی از اصلی ترین
مولفه های صورت بندی ارایش سیاسی کشور قرار گرفت.
ملی -مذهبی ها زمین سیاست ایران را وداع گفتند و جریان
چپ اسالمی میراث دار استمرار اهداف انقالب شد .جریان
چپ تسخیر سفارت امریکا را واکنشی در قبال خیانت های
ان کشــور در دوران پهلوی می دانســتند و اسناد همکاری
«سازشــکاران» را از خرده کاغذهای اســناد سفارت افشا
می کردند؛ تسخیر سفارت مدال افتخاری برای استیالی
گفتمانی جریان چپ اســامی در برابر راست گرایان مانند
ایت الله مهدوی کنی که تسخیر ســفارت را اقدام نادرست
می دانستند و با دســتور امام خمینی (ره) حاضر به پذیرش
شده بودند؛ به حساب می امد .اما چپ ها «وفادار» به ایده
«امریکا ستیزی» نبودند« .امریکاستیزان» پیشین یاوران
امروز امریکا برای تعامل شده اند.
سیاست
44
مثلث | شماره 332
چپ ها بر مدار امریکاستیزی
«باید همواره به این ملت تذکر داد که
بزرگترین دشمن او امریکا ست و از این پس
هم خطری ایــن مملکت را تهدیــد بکند؛ از
ناحیه امریکا ســت .تغییــر رئیس جمهور در
امریکا هیــچ گونه تاثیــر اساســی در رابطه
میان امریکا با انقالب اسالمی ایران ایجاد
نمی کند ».اگر این ســخنان را به هرکســی
که کمترین داده تحلیلی از دنیای سیاســت
داشته باشد نشــان بدهید ،مســلما گوینده
ان را ســیدمحمدخاتمی معرفــی نمی کند؛
اما جریان چــپ در دهه 60ســخنانی تندتر
از این بیان کرده اند؛ ســخنانی با سویه های
تند ضد امریکایی به عنــوان مصداق کامل
امپریالیسم جهانی.
دیدگاه جناح چپ در رابطه با مســائل
روابــط بین الملــل و سیاســت خارجــی بــا
کشــورهای دیگر ،متاثر از شــرایط زمانی و
مکانی بعد از انقالب بــود .این جناح ،نظــام بین المللی را
«امپریالیستی» و «اســتعماری» ارزیابی می کرد و امریکا
را دشمن اصلی جمهوری اسالمی می شناخت .انها بهبود
شرایطباکشورهایامپریالیستیرافاجعهویکعقب نشینی
از مواضع انقالبی می دانستند .در دهه اول انقالب قوانین
جنگ سرد بر شرایط بین المللی حاکم بوده است؛ در چنین
شرایطی در یک سو امریکا و کشــورهای غربی بودند و در
ســوی دیگر شــوروی و دیگر کشــورهای کمونیستی قرار
داشتند .هر دو دسته از این کشورها تمایالت امپریالیستی
و توسعه طلبانه داشتند .در همین جهت در داخل ایران بعد
از انقالب شعار «نه غربی نه شــرقی» شکل گرفت .ریشه
تمایالت ضد امپریالیستی جناح چپ نیز در این شعار و ناشی
از این شرایط خاص بین المللی بوده است .جناح چپ پس
از اشــغال ســفارت امریکا در تهران ،به عنوان طرفداران
سنتی مبارزه با استکبار جهانی و در راس ان امریکا شناخته
شــد .انها با هرگونه حرکت در جهت بهبــود رابطه با امریکا
مخالفتمی کردند.موسوی خوئینی ها،مدیرمسئولروزنامه
سالم و از پدران معنوی جناح چپ سنتی در رابطه با امریکا
می گوید« :بحث روی برقراری رابطه با امریکا موردی ندارد،
تمام گرفتاری های منطقه از امریکاست ».چنین دیدگاهی
مستقیما برگرفته از شرایط تاریخی بعد از انقالب اسالمی
بوده اســت .اقدامات امریکا در زمــان محمدرضا پهلوی
از جمله نقش مســتقیم انها در کودتای 28مرداد 1332و
تاثیرپذیری محمدرضا پهلوی از امریکا در مسائل سیاسی
منجر به تنفر عمومی از این کشــور در جامعه ایرانی شد که
این تنفر در قالب اشغال ســفارت امریکا و قطع رابطه با این
کشور نمودپیدا کرد.
روایت یک تغییر
«مذاکره با امریــکا را تحمل نمی کنیــم .عده ای در
کشــور ما که بعضی از انها از مســئوالن دولتی هم هستند
عالقه منــد بودند ایــن گونه مطــرح کنند که ریشــه همه
مشــکالتی که ما داریم و لزوما جنــگ تحمیلی عراق هم
که به واسطه امریکا انجام شده مســاله گروگان ها ست اما
اطالعاتی که از ماهیت امریــکا و نحوه عمل امریکا داریم
باالخص از اظهارات صریحی که مقامات رســمی امریکا
کردند روشــن است که مســاله گروگان ها تنها بهانه جنگ
نیســت .ما حادثه کویر طبــس و حادثه کودتــای اخیر را
فراموش نمی کنیم ».عطاءالله مهاجرانی در اواخر دهه 50
جلودارهای حرکت امریکا ستیزی بوده اند اما به تدریج درچند
دهه بعد از انقالب متوجه شده اند بســیاری از مشکالت با
امریکا ستیزی قابل حل نبوده و به امریکا ربطی ندارد ،زیرا
بسیاری از مشکالت موجود مولود عملکرد خودمان است.
از این رو این دوستان درک کردند که مهمتر از امریکا ستیزی
بحث ازادی رسانه ها ،ازادی مطبوعات ،ازادی اجتماعات،
احزاب ،جامعه مدنی و ...است».
پس از اینکه اصالح طلبان مشــکل جهان را حضور
«امریکا» در تعامالت جهانی ندانســتند؛ گام بعدی تغییر
در ماهیت استکبارســتیزی انقالب اســامی برای هدف
نهایی «تعامــل» با امریکا برداشــته شــد و اصالح طلبان
ماهیت انقالب را غیر امریکاســتیز معرفــی کردند و باز هم
صادق زیباکالم با صراحت بیشتر چرخش تفکری و درونی
اصالحات را بیان می کند و در همین راســتا اظهار داشت:
«واقعیت ان اســت که دشــمنی با امریکا یا امریکاستیزی
نه در ذات انقــاب بود و نه اساســا «استکبارســتیزی»،
«غرب ستیزی»« ،صدور انقالب» و این دست شعارها جز و
خواسته ها ،ارمان ها و اهداف مردم در مبارزه شان علیه رژیم
شاه بود .خواسته های مردم و اسباب و علل نارضایتی شان
کامال مشخص و روشــن بودند .شــعارها و قطعنامه هایی
که در پایان راهپیمایی ها قرائت می شــدند ،حجم انبوهی
از ســخنرانی ها و مصاحبه های چهره ها و شخصیت های
انقالبی و مبارز در داخل و خارج از کشور ،از جمله مهمتر از
همه مصاحبه ها ،سخنرانی ها و اعالمیه های رهبرانقالب،
جملگی ثبت و ضبط هستند و یک نگاه کوتاه به انها کامال
روشن می ســازد که اســباب و علل نارضایتی مردم از رژیم
شاه کدام بودند .یکی از بهترین منابعی که
به وضوح نشــان می دهد که علت مبارزه با
رژیم شــاه و انقالب برای کدام خواسته ها
ی امام خمینی در نزدیک به
بود ،مصاحبه ها
چهار ماه اقامتشان در نوفل لوشاتو پاریس
در فاصله مهر ۵۷تا بازگشت شــان به ایران
در۱۲بهمن همان سال است .طی این مدت
ایشانبیشازیکصد مصاحبهبارسانه های
معروف جهان و ده ها مصاحبــه با چهره ها
و شخصیت های بین المللی اعم از اساتید
دانشگاه ،روزنامه نگاران معروف و محققین
اسالمی داشتند».
چشم انداز
از عدم درک «ماهیت امریکا» در نگاه برخی از مســئوالن
سخن می گفت ولی در دهه 70با چرخشــی قابل توجه به
نگارش مقاله «مذاکره مستقیم» دســت زد؛ چرخشی که
نماد چرخش گفتمانی جریان چپ است که حاال اصالحات
نامیده می شــد .روایت چرخــش از «امریکاســتیزی» به
پذیرش امریــکا در نظــام جهانی در جریــان اصالحات به
روایت صادق زیباکالم صریح تر بیان شده است؛ این استاد
اصالح طلب اظهار داشــت« :زمانی در یــک خانه تکانی
یادداشتی را یافتم که برای انجمن اسالمی دانشگاه تهران
نوشته بودم با این عنوان که «بعد از شاه نوبت امریکاست»
و بــه ان می خندیــد م و االن خیلی ها مثل مــن دچار تغییر
شــده اند .ایا از اقای خو ئینی ها که پس از گرفتن ســفارت
توســط دانشــجویان خط امام اولین نماز ظهر و عصر را در
سفارت امریکا اقامه کرد و دانشجویان پشت سر وی به نماز
ایستادند ضد امریکایی تر داشتیم؟ یا مانند اقای میردامادی
که رهبر دانشجویان در باالرفتن از دیوار سفارت بود؟ امروز
همه این اقایان اصالح طلب شده اند .اینها در دهه 60جزو
جریان سیاســی اصالحــات – یا چپ
به تعبیر دهه – 60نشــان داده اســت که در
برون داد اندیشگانی شــاهد تحول معنایی
با فروپاشــی دال گفتمانی بوده و به تعبیری
اثرگــذاری محیطی «محکمات» اندیشــه سیاســی انان
را نشــانه رفته اســت ،هرچند برخی از تحلیلگران سیاسی
معتقدنــد کــه اعضــای برجســته جریــان اصالحــات با
«اپورتونیســت» فکری در اوایل دهه ،70خالء فروپاشی
گفتمانی را از سر گذراندند ولی کنش های سیاسی گذشته
انان که منبعث از الیه های تفکری ضد امپریالیســتی بوده
است؛معیاریبرایقضاوتافکارعمومیدرقبالوعده های
اخیر انان خواهــد بود .از منظر اندیشــه سیاســی جریان
اصالحات برای فرار از فقر تولید اندیشــه و تضادهای ان
با تجربه زیســته خود را در نســبت با یک امر سیاسی مانند
تسخیر ســفارت امریکا بنا بر مبارزه با امپریالیسم بنا را باید
بر «تحریف» یا «عذرخواهی» نســبت بــه اقدام دهه 60
خود انجام بدهد تا از این طریق واگویه های سیاسی اش از
منظر دیگران خالف واقع نشان داده نشود .از سوی دیگر
پاسخ به سواالت پیرامون ابژه های نسلی جریان اصالحات
مصیبتی دیگر برای «امریکاســتیزان» پیشین و «امریکا
باوران» فعلی است.
انتخابات پیچیده
فعالیت کمپین های انتخاباتی ترامپ و هیالری در حالی به روزهای پایانی خود نزدیک می شــود
که کاندیداهای دو حزب ،حمله علیــه یکدیگر را تشــدید کرده اند؛ حمالتی که به نظر می رســد در ان
ویکی لیکس و روسیه در کنا ر ترامپ هســتند و از هیچ فرصتی برای ضربه زدن به رقیب وی چشم پوشی
نمی کنند .در این میان ،مساله از ســرگیری تحقیقات پلیس فدرال امریکا (اف بی ای) درباره کاندیدای
دموکرات ها نیز شرایط را برای این جناح پیچیده تر کرده است.
بین الملل
تی
تر
یک
صدای پای ترامپ
دونالد ترامپ در نظرسنجی های اخیر رشد فراوانی داشته است
ازاده کشوردوست
روزنامه نگار
بین الملل
46
مثلث | شماره 332
1
شــمارش معکوس برای برگزاری پنجاه و هشــتمین
انتخابات ریاست جمهوری امریکا اغاز شده و فعالیت هایی
کهدرقالبکمپینانتخاباتیازبیشازیکسالقبلدرحال
انجام است ،تا چند روز اینده به پایان خواهد رسید.
«دونالد ترامــپ» میلیــاردر امریکایــی و مجــری
جنجالــی برنامه هــای تلویزیونــی ،از میــان کاندیداهای
حزب جمهوریخواه شــامل «جــان کیســیک» ،فرماندار
اهایو« ،تد کروز» ،ســناتور ایاالت متحده از تگزاس« ،بن
کارســون» ،رئیس بخــش جراحی مغز و اعصــاب اطفال
لو ســومین
بیمارســتان جان هاپکینز« ،جــب بوش» چه
فرمانــدار فلوریــدا« ،جیــم گیلمــور» فرمانــدار ســابق
ویرجینیا« ،کریس کریســتی» پنجــاه و پنجمین فرماندار
نیوجرســی« ،کارلی فیورینا» مدیر اجرایی هیولت پاکارد،
«مایک هاکبی» چهل و چهارمین فرماندار ارکانزاس« ،رند
پال» ســناتور ایاالت متحده از کنتاکی« ،ریک سنتوروم»
سناتور ســابق ایاالت متحده از پنســیلوانیا« ،ریک پری»
فرماندار سابق تگزاس« ،اســکات واکر» چهل و پنجمین
فرماندار ویسکانســین« ،بابی جینــدال» پنجاه و پنجمین
فرماندار لوئیزیانا« ،لیندسی گراهام» سناتور ایاالت متحده
ازکارولینایجنوبیو«جرجپتکی»پنجاهوسومینفرماندار
نیویــورک ،در تاریخ ۱۹جــوالی ۲۰۱۶نامــزد نهایی حزب
جمهوریخواهشد.
«هیالری کلینتون» وزیر خارجه سابق ایاالت متحده
امریکا و سناتور سابق نیویورک نیز از جمع کاندیداهای حزب
دموکراتشامل«برنیسندرز»سناتورمستقلایاالت متحده
ازورمونت«،لینکلنچفی»کنشگرسیاسیمستقلفرماندار
مســتقل رود ایلند« ،جیــم وب» ســناتور ایاالت متحده از
ویرجینیا«،الرنس لسیگ» اســتاد مدرسه حقوق هاروارد و
«مارتین اومالی» فرماندار مریلند ،در تاریخ ۲۶جوالی نامزد
حزب دموکرات شــد .این برای نخســتین بار است که یک
زن نامزدی یکی از احزاب اصلی را به دســت اورده اســت.
انتخاباتپیشروهمچنیننخستینانتخاباتازسال۱۹۴۴
میالدی است که هر دو نامزد از یک ایالت هستند.
فعالیت کمپین هــای انتخاباتی در حالــی به روزهای
پایانی خود نزدیک می شود که کاندیداهای دو حزب ،حمله
علیه یکدیگر را تشدید کرده اند؛ حمالتی که به نظر می رسد
شوک انتخاباتی
پرونده ایمیل های هیالری ممکن
است به پیروزی دونالد ترامپ منجر
شود
مثلث | شماره 332
پوتین در حاشــیه یک کنفرانس خبــری گفته بود که
ترامپ فرد بسیار درخشان و بدون هیچ گونه شکی شخص
با استعدادی است .تعریف شایستگی های وی کار ما نیست
اما او پیشــتاز مطلق مبــارزات انتخاباتی اســت ...ترامپ
می گوید خواستار گذار به سطح دیگر ،نزدیک تر و عمیق تر
روابط با روسیه است .مگر ما می توانیم از این سخن استقبال
نکنیم؛طبیعتاازچنینموضعیاستقبالخواهیمکرد.
ترامپ نیز به طــور متقابل ،پوتین را شــخصی مقتدر
و هوشــمند توصیــف کــرده و تاکید کرده اســت کــه اگر
رئیس جمهور شــوم ،روابط بهتری با روســیه و چین برقرار
خواهم کرد .وی در تاریخ یازدهم مارس گذشــته گفته بود
که فکر می کنم پوتین یک رهبر بسیار قدرتمند برای روسیه و
قوی تر از رئیس جمهوری فعلی امریکا ست.
مسالهقابل توجهدیگردراینانتخابات،تفاوتشکلی
نتایج نظرســنجی ها با دوره های قبلی است؛ مساله ای که
روزنامه «نیویورک تایمز» از ان با عنــوان «وارونگی بزرگ
دموکراتیــک» یاد کرده اســت .برای دهه هــا ،نامزد های
دموکــرات ریاســت جمهوری در میــان رای دهنــدگان
سفید پوســت از طبقــه بــاالی جامعــه و سفیدپوســتان با
تحصیالت دانشگاهی ،از اقبال باالیی برخوردار بودند .اما
سال جاری میالدی نخستین سالی است که پس از گذشت
حداقل شش دهه ،نامزد دموکرات ها موفق شده تا در میان
این گروه از رای دهندگان پیشتاز باشد.
بر اســاس نظرســنجی رویتــرز /ایپســوس در تاریخ
۲۰اکتبــر ،کلینتون بــا پنج و شــش دهم درصــد در میان
سفیدپوستانی که بیش از ۷۵هزار دالر در سال درامد دارند،
از ترامپ پیش اســت .این میزان از حمایت و استقبال ،در
مقایسه با امار پیشین حمایت از حزب دموکراتیک در میان
رای دهندگان سفیدپوســت ثروتمند ،افزایش قابل توجهی
داشته است .این افزایش در مقایسه با سال ۲۰۰۸میالدی،
هنگامی که باراک اوباما نامزد وقت دموکرات با اختالف ۱۱
ک کین» نامــزد جمهوریخواه از
درصد نســبت به «جان م
حمایت کمتری میان این طبقه از سفیدپوست ها برخوردار
بود ،مشــهود اســت .بر اســاس نظرســنجی ای بی ســی
نیــوز در تاریــخ ۲۳اکتبر ،کلینتــون همچنیــن میان همه
فارغ التحصیالن سفیدپوســت با اختالف ۱۶درصدی و با
نسبت ۵۲دربرابر ۳۶درصدپیشاست.ویدرمیانزناناین
گروه با اختالف ۶۲در برابر ۳۰درصد ،از اختالف رای قابل
توجهیبرخورداراستامادرمیانمرداننسبتحمایتازدو
کاندیدا برابر بوده و ۴۲در برابر ۴۲است.
این امار نشــان دهنده ان اســت که انتخابات ســال
،۲۰۱۶شاهد وارونه شدن ساختار های ارای رای دهندگان
سفیدپوســت اســت .از دهه ۱۹۳۰تا دهــه ۱۹۸۰و اوایل
،۱۹۹۰اکثــر سفیدپوســتان از طبقــه پاییــن جامعــه به
دموکرات ها رای می دادند و سفیدپوستان طبقه های باال و
مرفه نیز ارای خود را بــه نفع جمهوریخواهان به صندوق ها
می ریختند .اگر هم اینــک به مجموع ارای مــردان و زنان
سفید پوست نگاه کنیم ،عکس ان ثابت می شود.
حتی «میت رامنی» ،نامزد جمهوریخواهان در سال
۲۰۱۲نیز توانســت در میان سفیدپوســتان تحصیلکرده با
اختالف ۱۴درصد جایگاه برتری نسبت به اوباما کسب کند.
مک کین نیز در سال ۲۰۰۸با اختالف چهار درصد ارای این
گروه را از ان خود کرد .ایــن داده ها حاکی از تکامل و تغییر
ساختار ارای این دو حزب است.
موسسه «پیو» طی پژوهشــی اعالم کرد که در سال
،۱۹۹۲شــمار رای دهنــدگان حامی دموکرات ها با ســطح
تحصیالت دیپلم دبیرســتان یا کمتر ،بسیار بیشتر از طیف
مشــابه در میان هواداران حــزب جمهوریخواه بــود .این
اختالف ۵۵،درصد در برابر ۲۲درصد بوده است.
در ســال ،۲۰۱۶درصد ارای حامیــان دموکرات ها با
تحصیالتکارشناسییاباالترازرای دهندگانباتحصیالت
دبیرســتان یا کمتر ،با نســبت ۳۷درصد در برابر ۳۲درصد
ی حزب
پیشــی گرفته اســت .در میان رای دهنــدگان حام
جمهوریخواه ،ارای افراد با درجه کارشناســی از ۲۸درصد
به ۳۱درصد افزایش یافته اســت ،البته این امار در مقایسه
با افرادی که تحصیالت دبیرستانی داشتند ،همچنان از۳۴
درصد در سال ۲۰۱۶کمتر است.
در همین حال ،موضع گیری هــای منفی ،جنجالی و
گاه نژادپرستان ه ترامپ در قبال اسپانیایی تبارها ،شهروندان
ی -امریکایــی و مســلمانان به طور قطــع روی ارای
افریقای
ایــن طیــف از رای دهنــدگان تاثیــر خواهد گذاشــت .در
عین حال ،نتیجه نظرســنجی ها نشــان می دهــد که این
گــروه از رای دهنــدگان به رغــم نارضایتــی از کاندیــدای
جمهوریخواهان ،به رقیب وی نیز اعتماد چندانی ندارند.
بر اســاس نظرســنجی موسســه پیــو کــه در میان
رای دهندگان التین بار انجام شده ۸۱ ،درصد از افرادی که
به طور بالقوه از کاندیــدای دموکرات ها حمایت می کنند ،از
وضعیت فعلی زندگی خود رضایت کامل ندارند و ۷۲درصد
نیز گفته اند که انتظار دارند کودکانشــان از انچ ه هســتند،
بهترباشند.
درهمینحال،نظرسنجی هایروزنامه«دیلی بیزینس
اینوستر» و موسســه «نکنو مارتیا» که در فاصله زمانی ۱۸
تا ۲۳اکتبر انجام شــده است ،نشــان می دهد که در میان
اقلیت های امریکا از جمله اسپانیایی تبارها و سیاهپوستان،
۶۸درصد به کلینتون رای می دهند و ۱۳درصد نیز ا ز ترامپ
حمایتمی کنند.
اینتغییراتشکلیباتوجهبهشاخص هایتحصیالت
و درامد رای دهندگان ،به تغییرات شدیدی در افق های ارای
دموکرات ها و جمهوریخواهان منجر خواهد شد.
همه این شــاخص ها به طور روز افزونــی در پنج دهه
گذشته مشهود بوده و مربوط به ســال ۲۰۱۶نمی شود .به
نظرمی رسدکهمنشااینتحوالتدردرگیری هایفرهنگیو
اجتماعی دهه ۱۹۶۰و ۱۹۷۰میالدی نهفته باشد.
تغییــر جهت گیری های طبقه کارگر سفیدپوســت در
نیم قرن گذشته از دموکرات ها به جمهوریخواهان از زمانی
که حزب جمهوریخواه در سال ۱۹۹۲با ارائه سخنرانی هایی
محافظه کاری اجتماعی را جشــن گرفت ،شدت یافت .در
عین حال ،در ان زمان به دنبال این ســخنرانی ها بسیاری از
اعضای حزب جمهوریخواه از این حزب کناره گیری کرده و
به حزب دموکرات پیوستند.
اگر کلینتون پیروز انتخابات شود ،در مقایسه با روسای
جمهوری پیشــین برای در کنار هم نگه داشتن بخش های
مختلف حــزب دموکرات ،بــا چالش های کمتــری رو به رو
خواهد بود که این موضوع شامل همســرش نیز می شود.
اما وی در عین حال بــا مخالفت های شــدیدتری از جانب
حزب جمهوریخواه روبه رو خواهد بود؛ مخالفانی که تا کنون
عدم رضایتمندی خــود را از حضور یک کلینتــون دیگر در
کاخ سفید به شیوه های مختلف ابراز کرده اند.
بین الملل
در ان ویکی لیکس و روسیه در کنا ر ترامپ هستند و از هیچ
فرصتی برای ضربه زدن به رقیب وی چشم پوشی نمی کنند.
دراینمیان،مسالهازسرگیریتحقیقاتپلیسفدرالامریکا
(اف بی ای) درباره کاندیدای دموکرات ها نیز شرایط را برای
این جناح پیچیده تر کرده است.
در مقابل ،ویدئوهایــی که هر از گاهــی از رفتارهای
ف ترامپ با زنان منتشر می شود ،جایگاه کلینتون
خارج از عر
را تقویت می کند .هر چند که ترامپ همــواره و به خصوص
در جریــان مناظره هــای انتخاباتی ســعی در فرافکنی این
موضــوع و پررنگ کــردن رســوایی های اخالقــی «بیل
کلینتون»رئیس جمهوریپیشینامریکاوهمسرکاندیدای
دموکرات ها داشته است تا به نوعی انگشت اتهام را از خود
منحرفکند.
براساساسنادیکهچندهفتهقبلتوسطویکی لیکس
فاش شد ،پیامی در مجموعه ایمیل های کلینتون به «جان
پودســتا» رئیس کمپین انتخاباتی وی وجود دارد که نشان
می دهد کاندیدای دموکرات ها از این مساله که دولت های
عربستان سعودی و قطر برای تروریست های داعش کمک
مالی و لجســتیکی فراهم می کردند ،اگاه بوده است .این
تبادل ایمیلی با طرح هشــت بندی کلینتون بــرای مقابله با
داعش اغاز شد ه که در ان نیروهای پیشمرگه نیز مورد اشاره
قرار گرفته اند .کلینتون در این نامه ها تاکید کرده است که
امریکا اماده تجهیز گروه موســوم به «ارتش ازاد» در برابر
دولتسوریهبودهوخواستاراعمالفشاربرعربستانسعودی
وقطراست.ایمیلکلینتونبهپودستادراگوستسال۲۰۱۴
میالدی و بالفاصله بعد از اغاز عملیات ائتالف ضدداعش و
در حالی نوشته شده است که هر دو کشور عربستان و قطر،
عضو این ائتالف هســتند .ویکی لیکس همچنین اخیرا با
انتشار بیست و چهارمین سری از ایمیل های کلینتون نشان
داد یکی از حامیان شبکه خبری «سی ان ان» پرسش های
مناظره دموکرات ها را در اختیار او قرار داده است.
اسناد فاش شده نشــان می دهد «دانا برازیل» رئیس
کمیته ملی دموکرات های امریکا و یکی از حامیان شــبکه
خبری «سی ان ان» عامل اصلی رسیدن سوال های مناظره
دموکرات ها به میزبانی سی ان ان بود.
در یکی از این اســناد با اشــاره به ایمیلی از برازیل به
پودستا امده است که وی پرسشی را که قرار بود از کلینتون
پرســیده شــود ،به همراه جواب ان ،به کمپین وی اطالع
داده بود .افشاگری های پیاپی ویکی لیکس علیه کلینتون،
واکنش شــدید مســئوالن کمپین انتخابات دموکرات ها را
به دنبال داشــت تا جایی کــه رئیس این ســتاد انتخاباتی،
ویکی لیکس را دستگاه انتخاباتی روسیه دانست .پودستا در
این باره گفته است« :اینکه بنیانگذار ویکی لیکس شخصا
تصمیم دارد به ترامپ کمک کند یا در این رابطه تعامل هایی
صورت گرفته ،مشخص نیســت .تنها چیزی که می توانم
بگویمایناستکهتصادفوحشتناکوخیلیعجیبیا ست
که این موضوع درست وقتی رخ داده که اب به نقطه جوش
نزدیک شده است».
«برایان فالون» ســخنگوی ستاد انتخاباتی کلینتون
نیزبه شدت از ویکی لیکس و بنیانگذار ان انتقاد کرده و وی را
به کار کردن برای دولت روسیه ،متهم کرده بود.
در همین راســتا ،تقدیــر و تمجیدهــای «والدیمیر
پوتین» رئیس جمهوری روسیه و دونالد ترامپ از یکدیگر،
حساسیت ها را در جناح دموکرات بیشتر کرده است.
شانس پیروزی ترامپ به اندازه
هیالری کلینتون است
گفت وگوی مثلث با فرجی راد ،استاد
دانشگاه
شکاف های بزرگ
پرونده ایمیل های هیالری تاثیری
بر ارای نامزد حزب دموکرات ندارد
47
بین الملل
2
کلینتون -288ترامپ 250
گزارش اختصاصی مثلث از ارای الکترال دو نامزد انتخابات امریکا
در حالــی که کمتــر از یک هفته تــا برگــزاری انتخابات
ریاست جمهوری هشــتم نوامبر در ایاالت متحده امریکا زمان
باقی مانده است ،هیالری کلینتون در مجموع ارای الکترال،
وضعیتی بهتر اما شــکننده نســبت به رقیب جمهوریخواه خود
دارد .مروری بر اخرین جدول ارای الکترال امریکا (که براوردی
ازاخریننظرسنجی هاست)،نشان دهندههمینمسالهاست:
الف) ایاالتی که کلینتون در انها پیروز خواهد بود
ویسکانسین ،اورگان ،نیومکزیکو و رودایسلند نسبت به ترامپ
دارای برتری نســبی اســت.احتمال پیروزی کلینتــون در این
ایاالتنسبتاباالستامااینبهمعنایقطعیتپیروزینامزدحزب
دموکرات در ایاالت نامبرده نیســت .مجموع ارای الکترال این
ایاالت 74رای است.
ج) ایاالتی که ترامپ در انها پیروز خواهد بود
هیالریکلینتوندرایاالت نیویورک،واشنگتن،کالیفرنیا،
ایلنویز ،دالویر ،ورمونت ،نیوجرســی ،ماساچوســت ،مریلند و
هاواییدارایبرتریقابل توجهینسبتبه ترامپداردواحتمال
پیروزیکلینتوندرانهابسیارباالست.مجموعارایالکترالاین
ایاالت 172،رای است.
دونال د ترامپ نامزد حزب جمهوریخواه در ایاالت تنسی،
ایندیانا ،میســوری ،االبامــا ،لوییزیانا ،کنتاکــی ،اوکالهاما،
ارکانــزاس ،کانزاس ،می سی ســی پی ،ایداهــو ،وایومینگ،
نبراسکا ،داکوتای مشالی ،داکوتای جنوبی و ویرجینیای غربی
برتریقابل توجهینسبتبههیالریکلینتوندارد.مجموعارای
الکترالاینایالت ها 103،رایاست.
ب) ایاالتی که کلینتون در انها دارای برتری نسبی است
د) ایاالتی که ترامپ در انها دارای برتری نسبی است
هیالری کلینتون در ایاالت پنسیلوانیا ،میشیگان ،مین،
دونالد ترامپ در ایاالت تگــزاس ،مونتانا ،کارولینای
درایننمودارارایالکترالبدوناحتسابایالت هایمردد محاسبهشدهاست
بین الملل
مثلث | شماره 332
48
ه) ایاالتی که رقابت در انها نزدیک است
بــه نظــر می رســد انچــه نتیجــه نهایــی انتخابات
ریاست جمهوریماهنوامبرراتعیینخواهدکرد،ارایالکترال
ایاالتی است که رقابت در انها همچنان نزدیک است .هنوز
مشخص نیست که در این ایاالت چه کسی پیروز خواهد شد.
این ایاالت عبارتند از :فلوریدا ،اوهایو ،جورجیا ،کارولینای
شمالی ،ویرجینیا ،اریزونا ،کلورادو ،نوادا ،نیوهمشایر و لوا.
مجموع ارای الکترال این ایالت ها 128رای است.
وضعیت ترامپ در ایاالت تعیین کننده بهتر است
اخریــن نظرســنجی های ایالتــی صــورت گرفته در
ایاالت متحده امریکا نشــان می دهد که دونالــد ترامپ در
ایاالتتعیین کننده(ایاالتیکههمچناندرانهارقابتجریان
دارد) دارای وضعیت بهتری است.
بــر این اســاس ترامپ در ایــاالت فلوریــدا ،اوهایو،
جورجیا ،اریزونا ،نوادا و لوا که در مجموع 86رای الکترال را
شامل می شود از رقیب خود پیش است .این در حالی است که
در ایاالت کارولینای شمالی ،ویرجینیا ،کلرادو و نیوهمشایر
برتری نسبی با هیالری کلینتون است .مجموع ارای الکترال
این ایاالت 42 ،رای است.
کلینتون در مجموع ارای الکترال بیشتری دارد
اگر تمامی نظرســنجی های ایالتی صــورت گرفته در
امریکا در انتخابات هشــتم نوامبر تحقق پیدا کند ،هیالری
کلینتون موفق خواهد شــد در مجموع 288رای الکترال را
به دســت اورد .این در حالی است ک ه ترامپ موفق به کسب
250رای الکترال خواهد شــد .این اختــاف رای( 38رای
الکترال) نشان دهنده فشردگی انتخابات ریاست جمهوری
امریکا در هشــتم نوامبر است .بر این اســاس اگر در برخی
ایاالت تعیین کننده (یــا ایاالتی که در انهــا کلینتون دارای
برتری نسبی است) شرایط تغییر کند یا ارا جا به جا شود ،در ان
صورت ترامپ خواهد توانست اختالف ارای الکترال خود با
کلینتون را جبران نماید.
ضربه اخر
3
جنوبی ،یوتا و االسکا نسبت به هیالری کلینتون دارای برتری
ی ترامپ در این ایاالت نسبتا
نســبی اســت .احتمال پیروز
باالست .مجموع ارای الکترال این ایالت ها 61 ،رای است.
پرونده ایمیل های هیالری از محبوبیت نامزد حزب دموکرات کاسته است
جدیدترین نظرســنجی از سوی شــبکه ای.بی.سی
امریکا که تا روز یکشنبه 30اکتبر انجام شده بود ،حاکی از ان
است که برای اولین بار از ماه مه تاکنون ،در نظرسنجی های
این شــبکه ،دونالد ترامپ نامــزد ریاســت جمهوری حزب
جمهوریخواه از رقیب دموکراتش هیــاری کلینتون پیش
افتادهاست.بهگزارششبکه ای.بی.سینیوز،ایندرحالی
است که این نظرسنجی نشان داده در بخش رای دهندگانی
که اشتیاق فراوان به انتخابشان از بین هیالری کلینتون یا
دونالد ترامپ داشته اند ،کلینتون با کاهش شدید محبوبیت
مواجه شده است .با وجود انکه در این نظرسنجی در روزهای
اخیر عمدتا گرایش رای دهندگان به کلینتون ی ا ترامپ روند
پایداریرابااختالفیکدرصدداشته،اماجدیدتریننتیجه
نشان داده که ترامپ از ۴۶درصد رای برخوردار است در حالی
که کلینتون ۴۵درصد رای کســب کرده که این برتری یک
درصدیرانصیب ترامپمی کند.همچنیندوکاندیدایدیگر
اینانتخاباتشاملگریجانسونوجیلاستاینبهترتیب۳
و ۲درصد رای دارند.
ارای پیش از موعد
همچنین به گزارش خبرگزاری یونایتدپرس و بر اساس
امار موجود تا تاریخ سه شنبه 11ابان تاکنون 22میلیون نفر
در رای گیری های پیش از موعد شــرکت کرده اند و گمان
می رود که تعــداد ارا ی پیش از موعد انتخابات سراســری
2016امریکا از هر دوره دیگری بیشــتر باشــد .خبرگزاری
یونایتدپرس به نقل از امار شرکت کاتالیست که تعداد ارا ی
پیش از موعــد را ثبت می کنــد اعالم کرد کــه 22میلیون
نفر از شــهروندان 15ایالت ارا ی خود را پیش از موعد و یا
غیابی داده انــد .طبق این امار ،ارا ی بیشــتر این ایاالت تا
این لحظه بیش از انتخابات چهار ســال گذشته بوده و در
برخی از مناطق تگزاس ،تعداد ارا ی پیش از موعد نســبت
به ســال 2012دو برابر شــده اســت .از 15ایالتی که رای
گیری پیش از 18ابان در انها انجام می شــود ،تعداد ارا ی
11ایالت از انتخابــات دور پیش بیشــتر و اراء چهار ایالت
اوهایو ،کلرادو ،ایوا و نوادا از دور پیش کمتر بود .کالیفرنیا
پس از تگزاس شاهد بیشترین مشارکت پیش از موعد بوده
و ایاالت کارولینای شمالی ،جورجیا و اریزونا در جایگاه های
بعدی قرار دارند .بر اساس امار شرکت کاتالیست ،رای گیری
اولیه در میان امریک ای های اسپانیولی زبان این 15ایالت
افزایش یافته اما به جز ایالت کلــرادو ،تعداد رای دهندگان
زیر 30سال کاهش داشته اســت .به عقیده کارشناسان،
شاید یکی از دالیل استقبال بیشتر از رای گیری های پیش
از موعد ،افزایش تعداد ایاالتی باشــد که این امکان را در
اختیار واجدین شرایط قرار می دهند .بر اساس نتایج تجزیه
و تحلیــل ارا ی 12ایالــت ،در 9ایالت از جملــه کالیفرنیا،
کارولینای شمالی ،ایووا ،نوادا و کلرادو تعداد دموکرات های
نامنویسی شده بیشتری نســبت به جمهوریخواهان مشابه
در رای گیری شــرکت کردند .جمهوریخواهان در 3ایالت
فلوریدا ،اریزونا و نبراسکا بیشتر از دموکرات ها در رای گیری
شــرکت کردند .کاتالیســت چند روز پیش اعالم کرده بود
که بر اســاس داده های موجود دموکرات ها بسیار بیشتر از
جمهوریخواهان در رای گیری های پیش از موعد شــرکت
می کننــد .کارشناســان معتقدند که بــاراک اوبامــا راهبرد
افزایش حضور دموکرات ها در رای گیری های پیش از موعد
را باب کرد و هیــاری کلینتون در ایــن دور راه وی را ادامه
می دهد .ســتاد دونالد ترامپ توجه چندانی به این فرصت
نکرده است.
اخرین تالش ها در اخرین روزها
چه کسی برگ برنده را رو خواهدکرد؟
نرگس رسولی
مترجم
4
ریچــارد لــوری در نیویورک پســت می گویــد که این
انتخابات باوجود یک نامزد جمهوریخواه قوی می توانست
بسیار متفاوت باشد .دموکرات ها باید به دلیل شکست قانون
نبه صرفه،ضعفسیاست هایخارجی
خدماتدرمانیمقرو
فاجعه امیز اوباما در ســوریه و در مقابل روســیه و همچنین
کندترین بهبود اقتصــادی که تاکنون شــاهد ان بوده ایم،
عصبانی باشــند .اما تمامی این مســائل زیر ســایه «جنگ
توییتری اول صبح ترامپ با ملکه سابق مسابقه بانوی زیبای
جهان» ،ســخنان شــرم اور او درباره زنان و گفتــه او درباره
کلینتون که او را «زنی کثیف و زننده» خطاب کرده بود ،قرار
گرفتند .تنها کاری که کلینتون باید انجام می داد ،این بود که
بنشیند و اجازه بدهد ترامپ خودش را خراب کند.
ازرا کلین در «ووکــس» اعتبار بیشــتری به کلینتون
می دهد.چندهفتهگذشته ترامپوکلینتوندرنظرسنجی ها
تقریبا برابر بودند .اما چه چیــزی تغییر کرد؟ نامزد دموکرات
رقیب خود را «در یکســری از موثرتریــن مناظره های تاریخ
سیاســی مدرن» شکســت داد ،ثروت او را زیر ســوال برد،
حمالت او علیــه زنان را نقد کرد و گفت کــه ترامپ در زمان
پ که در
مالقات با رئیس جمهور مکزیک «الل شد» .ترام
مناظره های اولیه بر رقیبان جمهوریخواه (مذکر) خود غلبه
کرد ،به فردی عصبانی ،پرخاشگر و با رفتاری احمقانه تبدیل
شد.کاترینرامپلدرواشنگتن پستنیزمی نویسداکنون که
ترامپ از این ناله می کنــد که در انتخابات بــر ضد او تقلب
صورت گرفته است ،ممکن است مشارکت جمهوریخواهان
را در انتخابــات کاهش دهد و باعث شــود بهانــه اش برای
ارای کمتر در نظرسنجی ها واقعا اتفاق بیفتد.نیت سیلور در
ی 8نوامبر
سایت فایو ترتی ایت ،چهار سناریوی احتمالی برا
پیش بینیمی کند)1:کلینتونمی تواندبااختالفیزیادبرنده
شود؛ )2ممکن است نامزد دموکرات ها با یک اختالف ناچیز
مانند انتخابات 2012اوباما پیروز گردد -یعنی تنها با حدود 4
درصد اختالف؛ و در نهایت 3و )4هر کدام از نامزدها در یک
مسابقه بسیار برابر مانند انتخابات 2000پیروز شوند .نامزد
دموکرات در حال حاضر در «ناحیــه اوباما» قرار دارد ،اما در
روزهای اخر ،نظرســنجی ها ممکن است برابرتر شوند .این
انتخابات هنوز به پایان نرسیده است.
تالش دموکرات ها در جبهه تکمیلی
با کاهش محبوبیت نامزد جمهوریخواه و اثر منفی ان
روی رای گیری های حزبی نامزدهای جمهوریخواه مجلس
سنا ،نظرسنجی ها در این هفته نشان دادند دموکرات ها در
نبرد برای به دست اوردن کنترل سنا به یک برتری (هر چند
اندک) دست یافتند .این حزب به دنبال این است که حداقل
چهار کرســی دیگر در سنا به دســت اورد و اختالف 46-54
کرســی به نفع جمهوریخواهان را از بین ببرد -اگر کلینتون
به کاخ ســفید راه یابد ،معاون او ،تیم کین برابری 50-50را
از بین خواهد برد.
در گردهمایی انتخاباتی دموکرات هــای نوادا ،اوباما
از طرفداران کلینتون خواست تا (برای مجلس سنا هم) به
دموکرات هارایبدهندواین گونهبیانکردکه«مانمی توانیم
هیالریراانتخابکنیمودرمقابلکنگره ایبرایاوانتخاب
کنیم که از پس هیچ کاری برنیاید و حتی تالش نکند کاری
انجــام دهد ».امیــد دموکرات ها بــه برخــی از رقابت ها بر
ضد نمایندگان کنونی حزب جمهوریخواه در ســنا اســت.
اسیب پذیرترین جمهوریخواه ،مارک کیرک از الینویز است
ی داوک ورث عقب افتاده است .در همین
که 7درصد از تم
حال سناتور ر ان جانسون از ویسکانسین نیز 5درصد عقب تر
از سناتور راس فینگولد دموکرات است.در اخرین تالش ها،
صندوقرهبریسنا،یکیازقدرتمندترینابزارهایانتخاباتی
جمهوریخواهان 25 ،میلیون دالر به شــش رقابت مجلس
ســنا تزریق کرد .حزب جمهوریخواه از این هراس دارد که
پیروزی بزرگ کلینتون ممکن اســت اکثریــت 30صندلی
این حزب در ســنا را از بین ببرد .راب ســیمز ،رئیس کمیته
کنگره ملی جمهوریخواه این موقعیت را «به طور فزاینده ای
مخاطره امیز»نامید.
نظر ستون نویس ها درباره رقابت
سنا چیست؟
کارل راو در وال اســتریت ژورنــال می گویــد:
جمهوریخواهان ممکن اســت هنوز از ســنا دلسرد نشوند.
بیل کلینتون در 1996بــا 8/5درصــد رای در مقابل رقیب
خود باب دویل پیروز شد ،اما حزب جمهوریخواه دو صندلی
در سنا به دســت اورد؛ زیرا «امریکایی ها نمی خواستند یک
چک ســفید امضا در اختیار کلینتون قرار بدهند ».هیالری
نسبت به همسر خود از محبوبیت بســیار کمتری برخوردار
است،بنابراینممکناستاینبارنیزنتایجمشابهیراشاهد
باشیم.
دان مک الگلین در نشنال ریوو عنوان می کند که این
مساله به خلق وخوی رای دهندگان بستگی دارد .ایا حامیان
ترامپ ممکن است رقابت های سنا و حزب را تحریم کنند تا
«به فقدان وفاداری ظاهری نسبت به رهبر خود» اعتراض
نمایند؟ و ایا ضعف عملکردی جمهوریخواهان سبب خواهد
ل کند؟
شد تا این حزب به شدت در رقابت ها ضعیف عم
منبع :دی ویک
مثلث | شماره 332
بین الملل
پس ازاینکهنظرسنجی هانشاندادهیالریکلینتونبا
اختالف چشمگیری از رقیب خود دونالد ترامپ پیشی گرفته
است ،این دو نامزد ریاست جمهوری در تالش برای به دست
اوردن بیشترین رای در ایاالتی به برگزاری کمپین پرداختند
که تعیین کننده انتخابات 8نوامبرخواهندبود .درتجمعی در
گتیسبرگ پنسیلوانیا ،ترامپ با ارائه دوباره برنامه کاری 100
روز اول ریاســت جمهوری خود کمپین تبلیغاتی اش را روی
سیاســت گذاری متمرکز ســاخت .وعده های جدید ترامپ
عبارت بودند از کاهش گســترده مالیــات ،توقف مهاجرت
غیرقانونی،مذاکرهدوبارهدربارهتوافقاتتجاریولغوسیستم
بیمه درمانی اوباما .همزمان این نامزد جمهوریخواه بازهم
بحث را به حاشیه کشاند و بیان کرد که در این انتخابات علیه
او «تقلب» شده و سوگند یادکرد که از « 11دروغ گویی» که
به تازگی او را به تجاوز جنســی متهم کرده اند اعاده حیثیت
خواهد کرد .او در کمپین های خــود در فلوریدا ،کا رولینای
شمالیواوهایونیزاینگفته هاراتکرارکردهبود.کلینتوندر
حالی به فعالیت مشغول است که گروه دیگری از ایمیل های
غیرایمــن او در ویکــی لیکس انتشــار یافته اســت .نامزد
دموکرات ها در ایاالت مشاب ه ترامپ به سخنرانی پرداخت.
در این برنامه ها ،حامیان بزرگ او مانند رئیس جمهور اوباما و
جو بایدن ،معاون رئیس جمهور حضور داشتند
اخرین تالش هـا در برگـــزاری کمپین های تبلیغاتی
پس از ســومین و اخرین مناظره که هفته پیش برگزار شــد
صورتگرفت؛زمانیکه ترامپدوبارهموضعجنجالبرانگیز
خود مبنی بر عدم پذیرش نتایج انتخابــات را تکرار کر د و با
کلینتون بر سر مسائلی مانند سقط جنین دیرهنگام و حقوق
حمل اســلحه وارد بحث شــد .در این مدت ،نظرسنجی ها
تفاوت های بســیاری باهم داشــتند ،که بین یک اختالف
12امتیازی به نفع کلینتون در نظرسنجی شبکه خبری ABC
تا اختالف 2امتیــازی به نفع ترامپ در نظرســنجی روزنامه
اینوســترز بیزینس دیلی متغیر بود .در میانگین نظرسنجی
ملی ریل کلیر پولیتیکز ،کلینتون با 5/9امتیاز در صدر قرار
دارد که این رقم هفته گذشــته 6/6امتیاز بوده اســت .این
نامزد دموکــرات همچنین در ایاالت کلیــدی برتری خود را
حفظ کرد؛ ایاالتی مانند فلوریدا ( 1/6درصد) ،پنســیلوانیا
( 4/4درصد)وکارولینایشمالی( 2درصد) .ترامپهمچنان
اصرار می ورزد که بیشــتر نظرسنجی ها نادرســت بوده و به
شــرکت کنندگان در کمپین های خود می گوید« :اطمینان
دارم که پیــروز انتخابات خواهیــم بود».ســرمقاله ها چه
می نویسند؟واشنگتن تایمزنوشتهنوزبرایاعالمشکست
ترامپ زود اســت .او ممکن اســت در بیشتر نظرسنجی ها
عقب باشــد اما «نه در همه نظرســنجی ها» .نظرســنجی
اینوسترزبیزینسدیلی،کهبهخوبینتیجهانتخابات 2012را
پیش بینی کرده بود این رقابت را «کامال برابر» دانست .البته
ایننظرسنجیممکناستدرانتخابنمونهاماریخوددقت
کافی به خرج نداده و ترامپ برای پیروزی به تالشــی جدی
نیاز داشته باشد .با این حال 2016 ،سرشار از شگفتی بوده
است -نیووارک ،سردبیر استار لجر نوشت که برای مصلحت
کشورهمکهشده«نیازمندیکپیروزیبزرگ»برایکلینتون
هستیم .ترامپکمپینیپراز«تعصبوجهل»داشتهوزنان،
مسلمانان و ســایر گروه ها را هدف حمالتی مشمئزکننده و
تفرقه انداز قرار داده است .یک پیروزی روشن و قطعی برای
کلینتوننشانخواهددادکهامریکاباافکاراوموافقنیست.
ستون نویس ها چه می گویند
بین الملل
49
بین الملل
شوکانتخاباتی
پرونده ایمیل های هیالری ممکن است به پیروزی دونالد ترامپ منجر شود
ابراهیم متقی
استاد دانشگاه تهران
بین الملل
50
مثلث | شماره 332
5
موضوع انتقــال پیام هــای بوروکراتیــک از طریق
ســرورهای شــخصی هیــاری کلینتــون در دوران
فعالیت های اجرایی را می توان بخشی از شوک انتخاباتی
نوامبر 2016دانســت .رئیس اف.بــی.ای در 28اکتبر
2016عبارت هایــی را بــه کار گرفــت که نشــان می دهد
ابهامــات امنیتی و تخلفــات اداری در فعالیــت اجرایی و
بوروکراتیک هیــاری کلینتــون در دوران تصدی وزارت
امورخارجه امریکا وجود داشته است .گروه های مختلفی
در امریکا نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند.
شاید بتوان اصلی ترین واکنش را از سوی جان کری
در 30اکتبر مشــاهده کرد .کــری به این موضوع اشــاره
داشــت که اف.بی.ای نمی بایســت اطالعات جدیدی
را در 12روز بــه انتخابات منتشــر کند .کــری اعالم کرد
که به دلیل مســئولیت اجرایی نمی توانــد درباره وضعیت
ایجادشده توضیحات بیشــتری بدهد .در عین حال کری
تالش داشت تا نشان دهد که جلوه هایی از ابهام در رفتار
بوروکراتیک اف.بی.ای وجــود دارد .اگرچه واقعیت ان
است که در ساختار سیاسی امریکا هیچ یک از کارگزاران
اجرایی نمی تواند نســبت به نهادهای امنیتی انتقاد علنی
به عمل اورد .هر موضوع راهبردی می بایســت در فضای
بوروکراتیک پیگیری شود.
هم اکنون چند روز به سه شــنبه 8نوامبر 2016یعنی
زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و انتخابات کنگره
امریکا باقی نمانده اســت .به همان گونه ای که موضوع
کاخ سفید از اهمیت ویژه ای برای ســاختار بوروکراتیک و
جامعه امریکا برخوردار اســت ،می توان بــه این موضوع
اشــاره داشــت که نتایج کنگره نیز می تواند در روندهای
سیاســتگذاری امنیتی و راهبردی امریــکا در دوران اینده
تاثیرگذار باشــد .واقعیت ان اســت که اگر به دلیل شوک
انتخاباتی اف.بی.ای زمینه برای پیروزی ترامپ به وجود
اید ،در ان شــرایط کنگره از اهمیت بیشــتری برای حزب
دموکرات برخوردار می شود.
.1تاثیــر شــوک انتخاباتــی اف.بــی.ای بــر اعتبار
اجتماعی ترامپ و هیالری کلینتون
رویکرد و اطالعات اف.بــی.ای ،جامعه امریکا را با
ابهام روبه رو کرد .در دوران گذشته ،دونالد ترامپ به این
موضوع اشــاره داشــت که هیالری دارای پرونده امنیتی
اســت .به همان گونه ای کــه در مناظره هــای انتخاباتی
هیالری کلینتون تالش داشت تا ترامپ را به عنوان فردی
فاقد اخالق ریاســت جمهوری معرفی نمایــد ،ترامپ نیز
درصدد بود تا نشــان دهد که از اطالعــات موثقی درباره
فعالیت های هیــاری کلینتــون در دوران تصدی وزارت
امورخارجه برخوردار اســت که می تواند در افکار عمومی
جامعه امریکا تاثیرگذار باشد.
قبــل از اینکه گــزارش اف.بی.ای منتشــر شــود،
تمامی نظرسنجی ها نشــان می داد که هیالری کلینتون
در وضعیــت موفقیت خیره کننــده قرار دارد .نظرســنجی
26اکتبــر 2016بیانگر ان اســت که هیــاری کلینتون
48درصد ارای انتخاباتی را به خود اختصاص خواهد داد.
اگرچه چنین میزانی از حمایت اجتماعی به مفهوم پیروزی
انتخاباتی هیالری محســوب می شــود ،امــا هم اکنون
پرســش های زیادی دربــاره احتمــاالت و قطعیت های
انتخابات ریاست جمهوری امریکا وجود دارد.
واقعیت هــای انتخاباتی امریکا نشــان می دهد که
هیالری کلینتون نه تنها در کمپین های انتخاباتی بلکه در
مناظره های سه گانه ای که با دونالد ترامپ داشته به نتایج
موثرتری در افکار عمومی امریکا نایل شده است .نتیجه
مناظره های انتخاباتی ،قطعیت بیشتری را برای هیالری
کلینتون به وجود اورد .هیالری کلینتون در سه دور ه مناظره
انتخاباتی توانست موقعیت مطلوب تری برای خود ایجاد
کند .در ایــن فرایند ،هیالری از الگــوی ایجاد فضا برای
کنش تهاجمی دونالد ترامپ استفاده کرد.
بسیاری از مفاهیم به کارگرفته شده ترامپ ،موقعیت
ســاختاری و اجتماعی وی را در فرایند رقابــت انتخاباتی
کاهش داده بــود .در این فراینــد ،هیــاری کلینتون از
اعتمادبه نفس بیشــتری برخوردار بوده و تالش داشــت
تا در برابــر ادبیات تهاجمــی و انتقادی دونالــد ترامپ از
تاکتیک صبر ،حوصله و لبخنــد بهره گیری نماید .الگوی
رفتاری هیــاری کلینتــون قبــل از شــوک اف.بی.ای
نتایج مطلوبی بــرای حزب دموکــرات و هیــاری ایجاد
کرده بــود .اعتمادبه نفس را می توان اصلی ترین نشــانه
موفقیت هیالری کلینتون دانســت.هرگاه ادبیات ترامپ
تهاجمی تــر می شــد ،لبخندهای هیــاری نیــز عینیت
بیشتری پیدا می کرد .محور اصلی اولین مناظره انتخاباتی
هیالری کلینتــون و دونالــد ترامــپ مربوط بــه انتقاد از
بین الملل
نتیجه مناظره های انتخاباتی
قطعیت بیشتری را برای هیالری
کلینتون به وجود اورد
مثلث | شماره 332
.2هیالری کلینتون و ترامپ در شرایط قبل از انتشار
گزارش اف.بی .ای
گــزارش اف.بــی.ای نقطه عطــف رقابت هــای
.3اینده رقابت های انتخاباتی بعد از شوک اف.بی.ای
اگرچه شوک امریکا تاثیر خود را در نظرسنجی های
امریــکا به جــا گذاشــته ،امــا کاندیداهــای انتخابــات
ریاســت جمهوری بدون وقفه تالش می کنند تا بر شرایط
جدید غلبه نمایند .واقعیت ان است که شوک اف.بی.ای
زمینه های الزم برای گســترش بحران اعتماد در ساختار
سیاســی امریکا را به وجود اورد .رقابت هــای انتخاباتی و
ادبیات ترامپ ،به گونــه ای اجتناب ناپذیر زمینه های الزم
برای شکل گیری «بحران اعتماد» را فراهم می سازد .در
فضای بحران اعتماد هر نیروی اجتماعی تالش می کند
تا از سازوکارهای افراطی یا انفعالی استفاده کند .تحلیل
انتخاباتی بیــش از انکه مبتنــی بر نشــانه هایی مبتنی بر
فرهنگ سیاسی ،ساختار سیاســی و انتظارات گروه های
اجتماعی باشد ،معطوف به ان است که جامعه و نخبگان
در وضعیت بحران و تضاد فراســاختاری قــرار گرفته اند.
شوک اف.بی.ای چنین واقعیتی را برجسته تر از هر زمان
دیگری کرده است.
گزارش اف.بی.ای نشان می دهد که نظام سیاسی
و اجتماعی امریکا در روند پوست اندازی ساختاری است.
بســیاری از نشــانه های فرهنــگ سیاســی و ارزش های
بین الملل
الگوهای رفتاری و ویژگی های شــخصیتی طرف مقابل
بوده اســت .هر موضوع بوروکراتیک و سیاسی می تواند
بر روندهــای رقابــت انتخاباتــی اثرگذار باشــد .گزارش
اف.بی.ای را می توان در زمره عواملی دانست که منجر
به کاهش اعتبــار هیالری کلینتون در فضــای اجتماعی
امریکا شــده اســت .در این فراینــد ،قــدرت و کارامدی
هیالری کلینتــون نزد جامعــه امریکا کاهــش پیدا کرد.
قدرت سازی یکی از نشانه های اصلی در فرایند رقابت های
انتخاباتی محسوب می شود .هر کاندیدایی که نشان دهد
از قدرت ،کارامدی و اثربخشــی بیشتری برخوردار است،
نتیجه بهتری در افکار عمومی امریکا به دســت می اورد.
از انجایی که ایران ،روســیه و چین در زمــره چالش های
اصلی امریکا محسوب می شــوند ،بخشی از مناظره های
انتخاباتی کاندیدای ریاست جمهوری امریکا در سه دوره
مربوط به چگونگی الگوی رفتاری انان در شرایط بحرانی
و سازوکارهای مدیریت بحران بوده است.
بهره گیری از سرورهای شخصی مبتنی بر نشانه هایی
از عمــل مجرمانه و اراده مجرمانه محســوب می شــود.
هیالری کلینتون نمی بایســت از چنین ســرورهایی برای
انتقال پیام بوروکراتیک استفاده می کرد .الزم به توضیح
اســت که شــخصیت هیالری کلینتون با نشــانه هایی از
اقدامات پنهانی ،قدرت طلبی و تحرک پیوند یافته است.
چنین فرایندی نمی تواند دور از چشم گروه های رقیب در
روند رقابت های انتخاباتی قرار بگیرد .رقابت های درونی
جهان غرب را می توان در فضای انتخاب های سیاســی
مشاهده کرد .اگرچه جهان غرب یکپارچه به نظر می رسد،
امــا تفاوت هــای ادراکی زیــادی در درون ان مشــاهده
می شود.
انتخاباتــی امریــکا محســوب می شــود .ایــن گزارش
همان گونه که کمپیــن جمهوریخواهان را غرق شــادی
کرد ،نشــانه هایی از یاس را در کمپین دموکرات ها ایجاد
کرد ؛ هر چند که هیالری کلینتون درصدد اســت تا نشان
دهــد از اعتمــاد به نفس قابــل توجهی برخوردار اســت.
رقابت های انتخابات ریاســت جمهوری امریکا در ســال
2016با نشانه هایی از «شوک و بهت» همراه بوده است.
علت اصلی شــکل گیری چنیــن فرایند و نشــانه هایی را
می توان انعکاس نقش افرینی دونالد ترامپ در رقابت های
انتخاباتی حزب جمهوریخواه دانست .ترامپ از ادبیات و
مفاهیمی بهره گرفت که طیف قابــل توجهی از نخبگان
سیاسی و گروه های اجتماعی امریکا را رنجیده خاطر کرد.
اف.بــی.ای توانســت موقعیت ترامــپ را در قالب
شــوک بوروکراتیک ارتقا دهد .از روز 28اکتبر زمینه برای
ارتقاء موقعیت ترامپ در نظرسنجی ها به وجود امد .هر چند
در بخشــی از ایالت های امریکا ،رای گیــری از 20اکتبر
اغاز شده و اثار خود را در فضای انتخاباتی امریکا براساس
شرایط قبل از شــوک اف.بی.ای به جا می گذارد .اما این
ارا نمی تواند در سرنوشت انتخابات نقش تعیین کننده ای
داشــته باشــد .به رغم مفاهیم و ادبیاتی که دونالد ترامپ
به کار گرفته ،نامبرده هنوز از امید زیادی برای پیروزی در
رقابت های انتخاباتی برخوردار است.
گزارش اف.بــی.ای تمامــی ابهامات گذشــته در
مورد ترامــپ را پایــان داد .هم اکنون تمامــی ذهنیت ها
متوجه هیالری کلینتون است .انتشار فایل صوتی دونالد
ترامپ و شکایت برخی از زنان به دلیل ازار جنسی تاکنون
نتوانســته تاثیر قابل توجهی بر روند رقابت های انتخاباتی
امریکا به جا گــذارد .اگرچه فاصله هیــاری کلینتون در
روند نظرســنجی های انتخاباتی افزایش یافته ،اما چنین
موضوعی نمی تواند به معنای قطعی شدن نتیجه انتخابات
ریاست جمهوری امریکا محسوب شود.
بســیاری از گزارش های منتشرشــده نشان می دهد
کــه ادبیــات پوپولیســتی دونالدترامــپ بــا موج هــای
اف.بی.ای پیوند یافته و زمینه حمایت ساختاری از ترامپ
را نیز به وجود اورده اســت .علت ان را می توان در ظهور
نشانه هایی از بنیادگرایی و پوپولیسم در فضای اجتماعی
امریکا دانســت .دونالد ترامپ از مفاهیــم و ادبیاتی بهره
می گیــرد که الیه های حاشــیه ای و نیروهــای اجتماعی
پیرامونــی را می توانــد تحت تاثیــر قــرار دهــد .گزارش
اف.بی.ای و ادبیات ترامپ نشــان می دهد که ســاختار
اجتماعی و سیاسی امریکا با نشانه هایی از «انومی» روبه رو
شده است .انومی یا نا هنجاری در شرایطی ظهور می یابد
که ساختار اجتماعی ،اعتماد عمومی خود را به نخبگان و
نهادهای سیاسی از دست بدهد.
شــوک اف.بــی.ای ماهیت ســاختاری داشــته و
هیالری کلینتون نمی تواند خود را دور از فضای اجتماعی
و ساختاری ناشی از انتشار گزارش اف.بی.ای قرار دهد.
شکل گیری این شوک اجتماعی را می توان به منزله کاهش
سرمایه اجتماعی در روند مشارکت و کنش های انتخاباتی
در امریکا دانست.
نظریه پردازانی همانند فوکویاما بر این اعتقاد هستند
که ســرمایه اجتماعی را می توان مجموعه ای از ارزش ها
یا هنجارهای غیررســمی مشــترک میان گروهی از افراد
دانست که با یکدیگر همکاری می کنند.
چنیــن وضعیتــی به مفهوم ان اســت که ســاختار
انتخاباتی و نظام اجتماعی امریکا با نشانه هایی از بحران
روبه رو شــده اســت .به طور کلی می توان به این موضوع
اشاره داشــت که رفتار انتخاباتی و مشــارکت را می توان
انعــکاس اعتماد جامعه بــه نهادها ،ســاختار ،نخبگان و
فرایندهــای کنــش انتخاباتی در هر کشــوری دانســت.
هم اکنون بخــش قابل توجهی از شــهروندان امریکایی
نگرش مثبت و ســازنده ای نســبت به انتخاب کاندیدای
مطرح شــده از ســوی احزاب سیاسی مســلط در امریکا
ندارند .برخالف دوره های گذشــته ،بســیاری از نخبگان
حزب جمهوریخواه نه تنها هیچ گونه تمایلی برای مشارکت
در کمپیــن انتخاباتی کاندیدای حزب نشــان نمی دهند،
بلکه در برخی از مواقع از رای دادن بــه چنین کاندیدایی
تبری می جویند.
ادبیات سیاسی کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری
امریکا را می تــوان انعکاس فضای ادراکی و ســاختاری
جامعــه دانســت .نظــام اجتماعــی امریــکا در وضعیت
بی اعتمــادی نســبت بــه ســاختار ،کارگــزاران و الگوی
مدیریــت اجتماعــی قــرار دارد .ادبیات سیاســی به کار
گرفته شــده از ســوی گروه های رقیب منجر به اعتراض
برخی از نظریه پــردازان همانند فوکویاما و اســتفان والت
گردیده است .والت در نشــریه «فارن پالیسی» به تبیین
فضــای ادراکــی جامعــه امریــکا در فراینــد رقابت های
انتخاباتــی پرداخته و بــه این جمع بندی رســیده که هیچ
یک از کاندیداها صالحیت حضــور و نقش افرینی در روز
انتخابات در 8نوامبر 2016را ندارند .گزارش اف.بی .ای
نشــان می دهد که رویکرد نظریه پردازانی همانند والت با
واقعیت های ســاختاری امریکا پیوند بیشــتری پیدا کرده
است.
51
بین الملل
بنیادین امریکا تحت تاثیر مفاهیم پوپولیستی قرار گرفته
است .شرایط اجتماعی مبتنی بر پوپولیسم و بی اعتمادی
اجتماعی نســبت به نخبگان با گزارش اف.بی.ای پیوند
یافته است.
گزارش اف.بــی.ای به همراه اتهام هــای متعدد و
متقابل کاندیدای احزاب رقیب در ساختار سیاسی امریکا،
بحران اعتماد و مشــروعیت را افزایش خواهد داد .علت
اصلی ان را می تــوان در ادبیات و مفاهیمی دانســت که
ترامپ در مقابله با کاندیدای رقیب به کار می گیرد.
گــزارش اف.بــی .ای همچنیــن ممکن اســت بر
میزان مشارکت انتخاباتی شــهروندان امریکایی نیز تاثیر
به جا گذارد .چنیــن وضعیتی مطلوبیت بیشــتری را برای
پیروزی ترامپ به وجود می اورد .مشارکت انتخاباتی در هر
کشوری ،زمینه های الزم برای انعکاس برخی از نشانه ها
و نمادهای اجتماعی را به وجود می اورد .به هر میزان که
این نشانه ها با فرهنگ سیاســی و الگوی کنش ساختاری
یک کشور پیوند بیشتری داشــته باشد ،انتخابات ماهیت
هنجاری تر خواهد داشــت .انتشار گزارش اف.بی.ای از
ســوی گروه های رقیب را می توان به عنوان واکنشــی در
برابر تحرک فراگیر هیالری کلینتون و حزب دموکرات برای
متهم سازی دونالد ترامپ به عنوان نماد اصلی رقابت های
انتخاباتی دانست.
واقعیت های انتخاباتی نشــان می دهد که ترامپ و
هیالری کلینتون تحت تاثیر فضای اجتماعی و ساختاری
جدیدی قرار می گیرند .شــاید بتوان وضعیــت موجود را
پایان فضایی دانست که «سی رایت میلز» از ان به عنوان
«نخبگان قدرت» یاد کرد ؛ نخبگانــی که دارای ادبیات،
انســجام ،ســاختار درونی همبســته و الگوهای رفتاری
راهبردی هستند .به همین دلیل اســت که ادبیات و روند
رقابت های انتخاباتی به ویژه مناظره های شــکل گرفته را
می توان به منزله پایان نخبه گرایی سازمان یافته در ساختار
سیاسی امریکا دانست.
بین الملل
52
مثلث | شماره 332
نتیجه گیری
گزارش اف.بــی .ای ،رونــد جامعه پذیــری جامعه
سیاسی امریکا را با چالش های جدی روبه رو خواهد کرد.
اگرچــه در ایاالت متحــده هنجارهای اجتماعــی قوی و
نشــانه هایی از جامعه پذیری سیاسی مشــاهده می شود،
اما در فضــای موجود هنجارهــای اجتماعــی نمی تواند
زمینه های الزم برای اعتماد به احزاب ،نهادها و فرایندهای
انتخاباتی را به وجود اورد .جامعه و ساختار باید در ابتدا به
نخبگان باور داشته باشد ،ان گاه به انان اعتماد پیدا کرده
و در روند مشــارکت انتخاباتی قــرار می گیرند .هم اکنون
هیچ گونه اعتماد بنیادین در افکار عمومی امریکا نســبت
به هیالری کلینتون و دونالد ترامپ وجود ندارد .انان صرفا
در فضای موج های انتخاباتــی می توانند موقعیت خود را
ارتقا دهند.
رســانه های امریکایی بعد از گــزارش اف.بی.ای
موقعیت بیشــتری برای پیگیری موضوع پیــدا کرده اند.
هم اکنــون تمامی نخبــگان نهادهای سیاســی امریکا با
این ابهام روبه رو هســتند که گــزارش نهایی اف.بی.ای
چه خواهد بود.
واقعیت ان اســت که ترامپ به عنوان چهره مبهم و
پدیده انتخاباتی این دوره از رقابت های ریاست جمهوری
محسوب می شود .هیچ کس فکر نمی کرد که ترامپ بتواند
موقعیت خود را در کنوانســیون های حزب جمهوریخواه
ارتقا دهــد .همان گونه که اواســط اکتبر هیچ نشــانه ای
از پیروزی ترامپ وجود نداشــت ،در اوایــل نوامبر 2016
بســیاری از نشــانه ها تغییر یافته اســت .هر چند که هنوز
هیالری کلینتون امیــد دارد تا بتواند زمینه هــای عبور از
گزارش اف.بی.ای را پیدا کند.
شانس پیروزی ترامپ به اندازه
هیالری کلینتون است
گفت وگویمثلثبافرجیراد،استاددانشگاه
دکتر فرجــی راد ! در ابتــدا کمی شــرایط حاکم
بــر امریــکا در اســتانه برگــزاری انتخابــات
ریاست جمهوری در این کشور را تشریح کنید.
تنها یــک هفته تــا انتخابات ریاســت جمهوری
امریکا زمان باقی مانده است ،اما باید توجه داشت که این
انتخابات جز و معــدود انتخابات ها در امریکا ســت که در
ان تا بدین حد مساله ســازی وجود داشته است .علت ان
نیز این اســت که در این انتخابات مسائلی مطرح شد که
در انتخابات های دیگر کمتر شاهد ان بودیم .کاندیدای
جمهوریخواه و کاندیدای حزب دموکرات طی این رقابت ها
در عوض انکه مسائل اقتصادی ،سیاسی و داخلی امریکا
را در اولویــت قرار دهند ،بیشــتر روی مســائل شــخصی
متمرکز شده بودند و تالش داشتند با تخریب طرف مقابل،
امتیازات و ارای بیشتری را به سمت خودشان جلب کنند.
این بدان معنی نیســت که در رابطه با مســائل سیاســت
خارجی ،مســائل اقتصادی داخلی ،مســائل اجتماعی یا
امنیتی صحبتی نشده است .بلکه در رابطه با این مسائل نیز
از سوی دو کاندیدای اصلی یعنی دونالد ترامپ و هیالری
کلینتون نقطه نظراتی مطرح شد ،اما انچه در این انتخابات
خیلی جلب توجه می کرد تخریب طرف مقابل بود.
شــما ظهور پدیــده ای به نــام دونالــد ترامپ را
در انحراف مســیر انتخاباتی و متفاوت شــدن
ان نســبت به انتخابات های دیگــر چقدر موثر
می دانید؟
بدون شــک یکی از دالیل مهم ایــن رویکرد در
انتخابات این بــود که فردی بــه نام ترامــپ وارد صحنه
انتخابات امریکا شــد؛ انتخاباتی که در ســطح مقدماتی
ان ،کســی تصور نمی کرد کــه ترامپ بتواند چنــد نفر از
کاندیداهــای جمهوریخواهــان را کنــار بزنــد و خودش
در رقابت ها پیشــتاز شــود .شــاید بتوان گفــت در میان
کاندیداهای جمهوریخواه در ابتــدای امر ،ترامپ در رده
پایین قرار داشت و بزرگان جمهوریخواه تصور نمی کردند
که او بتواند از میانه راه بیشــتر جلو بــرود .اما هرچه زمان
می گذشت و هر چقدر مبارزات انتخاباتی درون حزبی بیشتر
انجام می گرفت تعجب و شــگفتی نسبت به پدیده ترامپ
نیز افزایش می یافت .چرا که ترامپ برای اولین بار بعد از
چند ســال صحبت هایی را ارائه می کرد که این سخنان به
دل برخی امریکایی ها به ویژه امریکایی های سفید پوست
و غیر مهاجر می نشست .در این میان مسائلی نیز در سطح
جهانی اتفاق افتاد که به نفع ترامپ بــود؛ به عنوان مثال
مسائلی مانند گسترش تروریســم ،ظهور داعش ،امنیت
جهانی ،همچنین امنیت و ثبــات داخلی امریکا و درگیری
میان پلیس و سیاهپوســتان مســائلی بودند کــه ترامپ
توانســت از انها به نفع خود بهره برداری کند .ضمن انکه
مسائل اقتصادی نیز پیش روی ترامپ در رقابت ها بی تاثیر
نبود .کاندیدای جمهوریخواه توانســت بــه خوبی از این
وضعیت استفاده کند.
سیاست های شخص ترامپ و شعارهایش چقدر
در جلب ارای مردمی تاثیر داشت؟
ی گروه های قومی،
ترامپ به جای انکه روی تمام
مذهبی ،مهاجــر و غیر مهاجر امریکا تمرکــز کند ،تنها بر
گروه های خاصی از امریکا که رای شان مطمئن تر است،
تمرکز کرد .درواقع تمرکز عمده ترامپ روی سفیدپوستان
بود؛ البته او در این میان برخی اشــتباهات را نیز مرتکب
شــد .به خصــوص در رابطه با زنــان ،اشــتباهات ترامپ
غیرقابل چشم پوشــی اســت .به نظــر من انچــه اکنون
کاندیدای جمهوریخواه را بر اســاس امارگیریها نســبت
به رقیب دموکراتش عقــب انداخته اســت ،همین بحث
زنان است .اگر دونالد ترامپ این گاف را نمی داد و چنین
مســائلی برایش پیش نمی ا مد حتی ممکن بود او در این
مقطع از هیالری کلینتون نیز جلوتر باشد.
وضعیت هیالری کلینتون را در این مقطع که تنها
یک هفته تا برگزاری انتخابات باقی مانده است
چطور می بینید؟
کلینتون محبوبیت چندانی در جامعه امریکا ندارد؛
این مساله به چند دلیل باز می گردد؛ نخست مسائلی است
که ترامپ در رابطه با کلینتون مطرح کرد؛ البته قبل از ان
مساله ایمیل ها به شدت به وجهه خانم کلینتون به عنوان
یک سیاستمدار ضربه وارد اورد .از طرف دیگر مسائلی که
درباره بیل کلینتون در دوره ریاست جمهوری مطرح است
و حمایت های هیالری از او به عنوان بانوی نخست امریکا
نیز انتقاداتی را در پی داشته است.
اکنون در مرحله ای هســتیم که هفته گذشته رئیس
اف .بی.ای اعالم کرد که مســاله ایمیل هــای هیالری
کلینتون مجددا بازبینی و بررســی خواهد شد زیرا مسائل
تازه ای در این رابطه یافت شده است .تا پیش از این قضیه،
تمام امارها حاکی از ان بود که کلینتون تا رسیدن به پست
ریاســت جمهوری و ورود به کاخ ســفید فاصله ای ندارد و
شانس او باالی 90درصد است .اما با مطرح شدن مجدد
مساله ایمیل ها ،شانس خانم کلینتون برای پیروزی حتمی
در انتخابات کاهش یافت و موجب شــد کــه تردیدهایی
میان برخی افرادی که مردد بودند به چه کسی رای بدهند،
ایجاد شود.
به نظر شما ارای افراد مردد و خاکستری که ظاهرا
در انتخابات امریکا بســیار تعیین کننده اســت
در نهایت به کدام کاندیدا تعلق خواهد گرفت؟
بســیاری از این افــراد از ترامپ به دلیــل ادبیات
سخیف و پیشــینه غیرسیاســی اش دل خوشــی ندارند و
دســته ای از این افراد نیز به دلیل مســائلی که ذکر شــد
نمی خواهند به کلینتون رای بدهند .این افراد که در تردید
به سر می برند منتظر هستند که روزهای اخر ،روز اخر یا پای
صندوق رای تصمیم نهایی خود را بگیرند .در واقع بسیاری
6
عبدالرضا فرجی راد ،استاد ژئوپلیتیک دانشگاه
ازاد واحــد علــوم و تحقیقــات در اســتانه برگــزاری
انتخابــات ریاســت جمهوری امریــکا در گفت وگو با
هفته نامه مثلث به بررســی این انتخابــات پرداخت و
گفت که این انتخابــات جز و معــدود انتخابات ها در
امریکا ســت که در ان تا بدین حد مساله سازی وجود
داشته است و انچه در این انتخابات خیلی جلب توجه
می کرد تخریب طرف مقابل بود .به گفته این اســتاد
دانشــگاه در یک هفته باقیمانده تا برگزاری انتخابات
امریکا ،ان قاطعیت نسبی که در رابطه با پیروزی خانم
هیــاری کلینتون به وجــود امده بــود ،کاهش یافته
و ارای دو کاندیــدا به یکدیگر نزدیک شــده اســت.
ن ترامپ را
فرجی راد تاکید کرد که او احتمال برنده شد
بیش از ان چیزی می بیند که تا به امروز در امارگیری ها
نشان داده شده اســت .البته او ادامه داد که نظرش
پیــروزی حتمــی ترامپ نیســت اما معتقد اســت که
کاندیدای پرحاشــیه حزب جمهوریخواه نیز شانسی
تقریبا هم ســطح هیالری کلینتون بــرای پیروزی در
رقابت های انتخاباتی دارد.
از این افراد مردد شــاید اکنون دیگر اصال رای ندهند که
این مساله به نفع خانم کلینتون نیست و به طور کل میزان
شرکت در انتخابات را کاهش می دهد .این در حالی است
که شاید مساله ایمیل ها باعث شده است که این افراد مردد
تصمیم بگیرند به هیچ کاندیدایی رای ندهند.
پس اکنون شــانس هیالری کلینتــون و ترامپ
برای پیروزی در انتخابات تقریبا یکسان است؟
بله ،زیــرا در یــک هفتــه باقیمانده تــا برگزاری
انتخابات امریکا ،ان قاطعیت نسبی که در رابطه با پیروزی
خانم کلینتون به وجود امده بــود ،کاهش یافته و ارای دو
کاندیدا به یکدیگر نزدیک شده است.
درواقــع نمی توان با وجــودی که زمــان کمی تا
انتخابات باقی مانده با یک نظر نســبتا قاطعانه
گفت که کدام کاندیدا پیروز خواهد شد و امارها و
هفتهسرنوشت ساز
شمارش معکوس برای برگزاری انتخابات اغاز شده است
افشار سلیمانی
7
کارشناس مسائل بین الملل
نظرسنجی ها نیز در این دوره از انتخابات خیلی
قابل اتکا نیستند؟
تا شب انتخابات هر یک از دو کاندیدا این نگرانی
را دارند که مسائلی علیه شــان مطرح شود که راه پیروزی
را بر انها سد کند .بنابراین این مسائلی که در امریکا پیش
امده و برخی مسئوالن و ســران دو حزب نیز به ان بال و پر
داده اند خیلی اجازه نمی دهد که تا شب انتخابات مشخص
شود که کدام کاندیدا پیروز نهایی خواهد بود .زیرا هر روز
یک موضوع تازه ای مطرح می شود که می تواند ارا را باال
و پایین ببرد .برخی از شــخصیتهای علمی و دانشگاهی
نیز پیش تر پیش بینیهایی از نتایــج انتخابات ارائه داده
بودند که این پیش بینی ها بر خالف روند امارگیریها حرکت
می کند .این پیش بینیها حاکی از ان است که ترامپ در
انتخابات پیروز خواهد شد.
بنابرایــن خیلــی نمی تــوان بــر امارگیری هــا و
نظر ســنجی ها تکیــه کرد چرا کــه بخش هایــی از جامعه
امریکا می خواهند در انتخابات شرکت کنند که از مسائلی
که در داخل کشور یا خارج از ان می گذرد ،ناخشنودند و در
پی یک تغییر هستند .اما این دسته خیلی مایل نیستند که
اعالم کنند می خواهند به ترامپ رای بدهند یا اینکه گزینه
دیگری جز ترامپ ندارند .بنابراین من معتقدم ممکن است
ارای برخی از مرددین تا شب انتخابات به صندوق دونالد
ترامپ ریخته شــود که این مســاله احتمال برنده شــدن
کاندیدای جمهوریخواه را افزایش خواهد داد.
در نهایت اینکه به عقیده شــما ترامپ بر خالف
فاصله منفی چند درصدی اش با هیالری کلینتون
احتمال پیروزی اش در انتخابات بیشتر است؟
من احتمال برنده شدن ترامپ را بیش از ان چیزی
می بینم که تــا به امروز در امارگیری ها نشــان داده شــده
اســت .نمی خواهم بگویم ترامپ حتما برنــده انتخابات
ریاست جمهوری پیش رو در امریکاست ،اما به عقیده من
کاندیدای پرحاشیه حزب جمهوریخواه نیز شانسی تقریبا
هم سطح با هیالری کلینتون برای پیروزی در رقابت های
انتخاباتی دارد.
مثلث | شماره 332
امروز باتوجه به خبر باز شدن دوباره این پرونده از سوی
اف بی ای ،و در حالی که تنها کمتر از یک هفته به انتخابات
مانده ،ستاد هیالری کلینتون با چالش جدیدی روبه رو شده
است .پلیس فدرال امریکا ،اف بی ای ،در ماه ژوئن گذشته
اعالم کرده بود که پرونده ایمیل ها بســته شده و اتهامات
حقوقی علیه خانم کلینتون دیگر وارد نیست.
دونالد ترامپ ،نامزد حزب جمهوریخواه روز شنبه8 ،
ابان با بهره گیری از خبر بازگشایی پرونده استفاده هیالری
کلینتون از سرور شخصی خود از سوی پلیس فدرال امریکا،
رقیب دموکرات خود را که در نظرسنجی ها کمی از او جلوتر
است ،به باد انتقاد گرفت و از این طریق تالش کرد فضای
منفی ایجاد شــده علیه خود پس از افشــای سخنانش در
رابطه باتــاش برای ارتباط بــا یک زن متاهل و افشــای
چنــد زن در مورد تالش ترامپ برای دسترســی بــه انها را
تحت الشعاع قرار دهد.
اکنون شــمارش معکوس برای برگــزاری انتخابات
ریاســت جمهوری در امریکا اغاز شــده ،هرچند دو رقیب
رقابــت تنگاتنگی با یکدیگــر دارند ،اما شــانس هیالری
کلینتون بیشتر از دونالد ترامپ ارزیابی می شود؛ در صورت
پیروزی کلینتون احتمال وقوع حوادث غیرقابل پیش بینی
در عرصه هــای داخلی و خارجــی امریکا بســیار اندک به
نظر می رســد اما باتوجه به رویکردهای متفاوت ترامپ در
مسائل مختلف داخلی و خارجی با انتخاب وی شاهد تغییر
و تحوالت پیش بینی نشــده زیادی در زمینه های مختلف
داخلی و خارجی خواهیم بود.
بین الملل
کمتــر از یک هفته بــه انتخابات ریاســت جمهوری
امریــکا باقــی مانــده امــا تاکنــون بیــش از ۲۲میلیون
امریکایی رای خود را به صندوق ها انداخته اند .براســاس
نظرسنجی های جدید منتشــر شــده در فاصله یک هفته
تا برگــزاری انتخابات ،شــکاف میــان محبوبیت هیالری
کلینتون ،نامزد حزب دموکرات و دونالد ترامپ ،نامزد حزب
جمهوریخواه ،به تنها یک درصد رسیده است .در حالیکه
ترامپ از ۴۵درصد محبوبیت برخوردار اســت ،محبوبیت
خانم کلینتون تنها با فاصله ای یک درصدی به ۴۶درصد
رسیده است .با این وجود ،شکاف میان کلینتون و ترامپ
که در اواسط ماه اکتبر بیشتر و به نفع خانم کلینتون بوده،
هم اکنون کمتر و به رقابتی تنگاتنگ تبدیل شده است .در
این میان ماجرای افشــای ایمیل های جدید کلینتون نیز
بر بداقبالی این کاندیدا افزوده اســت .جیمز کومی رئیس
پلیس فدرال امریــکا ،اف بی ای ،روز جمعــه هفتم ابان و
10روز مانده به انتخابات ریاســت جمهوری امریکا اعالم
کرد با اگاهی از یک رشته ایمیل های جدید مرتبط با سرور
خصوصی کلینتــون در زمان حضــورش در وزارت خارجه،
تحقیقــات جدیــدی انجــام می شــود .جمهوریخواهان
از این خبــر رئیــس اف بی ای ابــراز خوشــحالی کرده اند
امــا در مقابل خانــم کلینتون گفتــه اف بی ای بــا این کار
عمال بر انتخابات امریکا تاثیر گذاشــته و خواستار اعالم
نتیجه تحقیقات در روزهای قبل از انتخابات شــده است.
دموکرات هــا از اقدام رئیــس اف بی ای که تنهــا چند روز
مانده به انتخابات بــه قانونگذاران گفت هیالری کلینتون
با چنین پرونده جدیدیروبه رو است ،انتقاد کرده اند .خیلی
ی را سیاســی کاری دانســته اند .برخی از
از انها اقدام کوم
جمهوریخواهان نیــز از اقدام اف بی ای انتقــاد کرده اند.
مثل جو والــش ،نماینده ســابق جمهوریخــواه که گفته
است دوســت دارد ترامپ در انتخابات ببرد اما انچه کومی
با کلینتون انجــام انجــام داد اشــتباه و غیرمنصفانه بود.
ماجرای ایمیل های هیالری کلینتون نامزد حزب دموکرات
در انتخابات ریاست جمهوری در یک سال اخیر و در طول
تبلیغــات انتخاباتی او چندین بار مطرح شــده اســت ،اما
ستاد انتخاباتی او موفق شده از عهده اتهامات رسانه ها و
همچنین رقیب انتخاباتی خود بر اید.
بین الملل
53
بین الملل
وضعیتمبهم
کلینتون و ترامپ شانه به شانه یکدیگر حرکت می کنند
امیرعلی ابوالفتح
8
کارشناس مسائل امریکا
بین الملل
54
مثلث | شماره 332
در شــرایطی کــه رقابت هــای انتخابــات
ریاســت جمهوری ســال 2016امریکا به اخرین روزهای
خود نزدیک می شــود ،نظرســنجی ها همچنان پیشتازی
هیالری کلینتــون ،نامزد دموکرات ها را نشــان می دهد.
بر اساس اغلب نظرسنجی های صورت گرفته ،کلینتون به
لحاظ ارای مردمی از دونالد ترامپ پیش است و به لحاظ
ارای هیات هــای الکتــرال یک فاصله اطمینان بخشــی
بین هیالری کلینتون و دونالد ترامــپ وجود دارد .به این
صورت کــه هیــاری از ارای هیات های الکتــرال حدود
100رای بیشــتر از دونالد ترامپ دارد .البته این به معنی
پیروزی تضمین شــده بــرای نامزد دموکرات ها نیســت؛
چرا که نظرســنجی های مردمی نشــان می دهــد فاصله
دو نامزد عمومــا در منطقه ضریب خطای نظرســنجی ها،
3درصد اســت و فاصله 3تا 5درصد دو نامــزد از یکدیگر
موید این مساله است که هیالری کلینتون و دونالد ترامپ
تقریبا شانه به شانه یکدیگر در حال حرکت هستند .این در
حالی است که هنوز مشخص نیست اخرین افشاگری در
صحنه رقابت های انتخاباتی در ارتباط با بحث از سرگیری
تحقیقات اف.بــی .ای در خصوص ایمیل هــای دولتی
تاچه اندازه بر روند انتخابــات تاثیرگذار خواهد بود .از این
جنبه می توان اینگونه عنوان کرد که بسیاری از شهروندان
امریکایی تصمیم خودشــان را گرفته اند که یا به هیالری
رای بدهند یــا به ترامپ و تصمیم شــان تحــت تاثیر این
افشاگری ها قرار نخواهد گرفت و فارغ از اینکه نامزدهای
مورد نظرشــان تا چه اندازه مرتکب رفتارهای ســوء شــده
باشــند ،حال چه رفتارهای ســوء اخالقی و چه رفتارهای
سوء امنیتی قصد دارند در انتخابات هشتم نوامبر به نامزد
مورد نظر خودشــان رای بدهند .اما بــرای برخی دیگر از
رای دهندگان امریکایی کــه عموما به رای دهندگان مردد
شــهرت دارند و یا هواداران دو حزب کــه تعصبات حزبی
کمتری دارند ،این احتمال وجود دارد که افشاگری هایی
مانند نــوار صوتی دونالــد ترامپ یا ماجــرای ایمیل های
هیالری کلینتون بر ارای انها تاثیرگذار باشــد و تصمیمی
غیر از انچه قبال گرفته اند ،اتخاذ کنند .انچه مسلم است
اینکه انتخابات ســال 2016از فرایند مرسوم رقابت های
حزبی برای کســب کرسی ریاســت جمهوری فراتر رفته و
تقریبا به یک جنگ تمام عیار قدرت در امریکا بدل شــده
است .در این میان یک طرف ماجرا ،محافظه کارانی که
پشت ســر دونالد ترامپ قرار گرفته اند تاکید دارند که تنها
راه نجات امریکا پیروزی ترامپ اســت و در طرف دیگر،
حامیان هیالری کلینتون و لیبرال ها هســتند که معتقدند
در حال دفاع از اصول و ارزش های دموکراسی در امریکا
هســتند .در این شــرایط دو طرف از هر انچــه در اختیار
دارند ،ابزارهای مرســوم سیاسی تا روش های غیرمعمول
تخریب گرایانه اســتفاده می کنند تا در انتخابات پیش رو
که بسیار حائز اهمیت اســت و سرنوشت دهه های بعدی
امریکا را مشخص می کند به پیروزی برسند .در این میان
هر دو نامزد دارای نقاط قوت و ضعف هستند؛ نقاط قوتی
که برای هیالری کلینتون بر می شمارند شامل تجربه کاری
و اشــنایی اش با بســیاری از امور به ویژه در حوزه مسائل
سیاسی و امنیتی است.
او از حمایت گســترده کانون های قــدرت از جمله
رســانه ها برخوردار اســت .این در حالی اســت که دونالد
ترامپ به عنوان شــخصی که در سیستم نبوده و نقشی در
مشــکالت و گرفتاری های کنونی امریکا نداشــته ،مورد
حمایت بســیاری از مــردم امریکا به خصــوص ناراضیان
امریکا ست و انها به شــخصی که خارج از سیستم مرسوم
قصد دارد شــعارهای جذابی را به مرحله اجرا بگذارد ،دل
بســته اند .بنابراین ترامپ نیز حمایــت بخش عمده ای از
توده های مردم را در پشت سر خود دارد .در عین حال هر
دو کاندیدای حاضر در رقابت های انتخاباتی امریکا از نقاط
ضعفی نیز رنــج می برند؛ هیالری کلینتون ،ســمبل وضع
موجود و روند ایســتا در جامعه امریکا محسوب می شود و
شــائبه تکرار روند کنونی در مورد هیالری کلینتون بسیار
زیاد است .ضمن انکه بحث بی احتیاطی ها یا بی توجهی ها
به هشدارهای امنیتی در خصوص استفاده از ایمیل های
شخصی ،صالحیت او را به عنوان رئیس جمهور و فرمانده
کل نیروهای مسلح زیر سوال برده است .همزمان دونالد
ترامپ با طرح برخی شعارهای رادیکال باعث ترس هیات
حاکمه در امریکا شده و این نگرانی تا جایی پیش رفته که
حتی هم حزبی های او نسبت به شعارهای ساختارشکنانه،
اتهاماتــی که به سیســتم وارد کــرده یا رفتارهایــی که با
اقلیت هــا ،مهاجرتبارها ،مســلمانان و زنــان انجام داده
نگرانند و این مســائل سبب شــده ترس زیادی از پیروزی
دونالد ترامپ در بین بســیاری از مردم امریکا ایجاد شود.
درواقع به نظر می رســد مهم ترین پاشنه اشــیل ترامپ در
انتخابات همین مواضع ساختارشکنانه وی است که نه از
سوی توده های امریکا بلکه از ســوی نخبگان این کشور
نوعی صف ارایی علیه ا و را شــکل داده است؛ چراکه این
ترس وجود دارد که ترامپ توده های ناراضی و خشمگین
را بسیج کرده و این بسیج از کنترل وی خارج شود.
انچه مسلم است برای نخســتین بار طی دهه های
اخیر هر دو نامزد دو حزب اصلی امریکا ،میزان نامحبوب
بودن شان از محبوبیت شان بیشــتر است؛ به گونه ای که
هم دونالد ترامپ و هم هیالری کلینتون باالی 50درصد
نامحبوب هستند .البته فقدان محبوبیت ترامپ به مراتب
بیشتر از هیالری کلینتون اســت اما به هر حال هیچ یک
از این دو نامزد گزینه مطلوبی برای اکثریت جامعه امریکا
نیســتند و حتی بســیاری از هم حزبی های طرفین حاضر
نیستند به نامزد حزب شــان رای دهند .این عدم محبوبیت
کاندیداهــا ریشــه در برخــی مســائل دارد؛ از یک طرف
ناکارامدی سیســتم یا تشــکیالت در امریکا رو به فزونی
گذاشــته و جامعه امریکا به شــدت دو قطبی شده است،
به گونه ای کــه دو حزب اصلی دموکــرات و جمهوریخواه
هیچ کدام نتوانســتند نامــزدی را مطرح کننــد که در بین
اکثریت مــردم امریکا محبوبیت داشــته باشــد .از این رو
پیش بینی پیروزی هر یک از این دو نامزد دشــوار اســت،
اما انچه مشخص است اینکه اختالفات و تنش هایی که
پیش از انتخابات هشــتم نوامبر جریان دارد ،احتماال بعد
از این تاریخ نیز ادامه پیدا خواهد کرد و چه بسا هر یک از
طرفین این جنگ قدرت از پذیرش نتایج انتخابات سر باز
بزنند .همچنین هنوز نمی تــوان پیش بینی کرد که در این
رویارویی نخبگان جامعه امریکا پیروز خواهند شــد که در
این صورت هیالری کلینتون پیروز انتخابات خواهد شد یا
برای اولین بار توده ها بر نخبگان غلبه خواهند کرد و ترامپ
پیروز انتخابات خواهد شد.
بین الملل
گسلانتخاباتی
سرمایه دارانامریکاییازسیاست هایحزبدموکراتناراضی اند
علی خرم
9
نماینده ایران در مقر اروپایی سازمان ملل
مثلث | شماره 332
بین الملل
یــک هفتــه بــه برگــزاری سراســری انتخابــات
ریاست جمهوری امریکا در روز هشتم نوامبر (هجدهم ابان)
باقی مانده و افکار عمومی این کشور و سایر نقاط جهان به
نتایج این انتخابات چشم دوخته اند ،این در حالی است که
بخش اصلی در فرایند انتخابات پیش رفتــه و نتیجه نیز تا
حدودی روشن است ،چرا که در نظام انتخاباتی امریکا تعداد
ارای الکترال مالک است و اگر کاندیدایی بیش از ۵۰درصد
ارا یالکترالیکایالتراکسبکند،کلارامتعلقبهاوست،
از طرف دیگر سیستم انتخاباتی امریکا به گونهای است که
مردم عالوه بر شرکت حضوری در انتخابات ،می توانند قبل
از برگزاری سراســری ان نیز رای خود را به صورت اینترنتی
درسیســتم وارد کنند که در تعدادی از ایالت ها از چند هفته
پیش رای دادن به این صورت انجام شده است .درمورد ارای
الکترال ،هیالری کلینتون در صدر است و ظرف هفته های
گذشــته تعداد ارای وی از ترامپ خیلی بیشــتر بوده است؛
به طوریکهامکانپیشیگرفتنازویظرفیکهفتهبرای
ترامپ قابل تصور نیست ،اگرچه ممکن است از نظر تعداد
ارای مردمی ترامپ به هیالری کلینتون نزدیک شود ،اما در
سیســتم انتخاباتی امریکا ارای الکترال تعیین کننده است
و دقیقا به همین دلیل است که افشــاگری های تازه درباره
ایمیل هایشخصیهیالریکلینتوندرسرنوشتانتخاباتی
وی بی تاثیر اســت .زمانی که رئیس اف بــی ای به منظور
ایجاد موج علیه کاندیدای دموکرات در اقدامی حیرت اور و
ِ
ایمیل در اختیار دستیار او پرده
غیرمنتظره از کشف ۶۵۰هزار
برداشت و بر ضرورت بررسی این مساله تاکید کرد نه تنها با
اعتراض رهبر دموکرات های ســنا ،وزیر سابق اف بی ای،
وزیر سابق دادگســتری و ...مواجه شد و بر او به دلیل نابجا
بودن اقدامــش تاختند که از طرفــداران هیالری کلینتون
نیز کاسته نشــد و تاثیر انچنانی روی انها نگذاشت .در مورد
رسوایی های جنسی اخیر ترامپ هم همینطور است و شاهد
بودیم این تحــوالت تغییری در رای طرفــداران او به وجود
نیاورد؛ زیرا ترامپ از ارای مردمی برخوردار اســت که به هر
دلیلی با سیاســت های اوباما مخالف هستند و شکل گیری
فضاییجدیددرکشورشانراطلبمی کنند.ازهمینروخیلی
رویشخص ترامپتکیه ایندارندوتنهاحامی سیاست هایی
هســتند که او در صدد بکارگیری انهاســت .به همین دلیل
اســت که اگر تعداد زن ازاری های او افزایــش پیدا کند ،باز
هم تغییری در رای طرفداران او ایجاد نخواهد کرد .اما انچه
مسلم است اینکه اگر فضای انتخاباتی امریکا را باتوجه به
امنیت ملی این کشــور تحلیل کنیم ،به طور حتم هیالری
کلینتون با رای قاطعی پیروز انتخابــات خواهد بود ،چرا که
ترامپ توانایی فراهم کردن امنیت ملی را ندارد و اگر تحلیل
برمبنای منافع بخش های مختلف مردم امریکا باشد ،شاید
موازنه ای بین ارای هیالری کلینتون و ترامپ برقرار شــود
که در چنین شرایطی به نظر می اید کاندیدای دموکرات در
نهایتبارایکمیازکاندیدایجمهوریخواهپیشیمی گیرد
و مسند ریاست جمهوری را از ان خود می کند .تنها در صورتی
این معادالت به هم می خورد که حادثه ای به وقوع بپیوندد؛
همانند انچه در انگلیــس رخ داد و این کشــوربنا بر نظرات
پوپولیســتی و بدون در نظر گرفتن مسیر توسعه و پیشرفت
از اتحادیــه اروپا خارج شــد .به نظر می اید سیاســتمداران
امریکاییبرپایهدیدگاهمعقولومنطقیبرارجحیتهیالری
کلینتون ب ر ترامپ اذعان دارند ،چرا که واقعیت این اســت
که ترامپ نمی تواند انهایــی را که نگران امنیت ملی امریکا
و امنیت بین الملل هستند قانع کند .چون امریکا جایگاهی
درعرصه بین الملل دارد که هم می تواند امنیت انسان ها را
براورده ســازد و هم ان را به خطر بیندازد و دقیقا به دلیل این
ماموریت امریکاست که رهبران جمهوریخواه به حمایت از
هیالری کلینتون پرداخته اند .این حمایت خود نقطه قوتی
برای این کاندیدای دموکرات است؛ البته این مساله را باید
مدنظر داشت که حمایت جمهوریخواهان برجسته از جمله
جورج بوش از هیالری کلینتون به معنی داشتن توانایی وی
در برقراری امنیت بین الملل و یا محبوبیت وی نیست ،بلکه
ناکارامدی ترامپ و نگرانی از عملکرد وی جمهوریخواهان
را در صف حمایت از هیالری کلینتون قرار داده و باعث شده
استانهاازنظراتومنافعحزبیخودبرایامنیتملیامریکا
عبور کنند تا کاندیدایی پیروز نشــود که حتی از درک معنایی
جنگ نیز عاجز است .باید توجه داشت که تابه حال هیچ گاه
هیچ کاندیدایی به واسطه قدرت شخصی خود از نظر مالی،
تا این حد پیشرفت نکرده است ،در حالی که دونالد ترامپ با
ثروت شخصی خود تا این مرحله رسیده است و نه با کمک
حزبجمهوریخواهونهحتیالبی هایمختلفیکهدرامریکا
مرســوم اند و به کاندیداها کمک می کنند .این امر تابه حال
غیرمعمولبودهاست.حتیدرانتخاباتیکهمنجربهپیروزی
اوباماشد،خیلیازایننهادهارویمیترامنیسرمایه گذاری
کردند اما اوباما با پول و کمک مردم توانســت در انتخابات
پیروز شود ،که دلیل ان نیز این موضوع بود که شرایط امریکا
در ان برهه چنین پدیده ای را می پذیرفت و می پسندید.
بنابراین ،این شــرایط یــک استثنا ســت و باید گفت
کــه هیچ کــس نیــز از ایــن امــر راضــی نیســت و هیــچ
یک از امریکایی هــا نیز از ایــن وضعیت رضایــت ندارند.
تحصیلکرده های این کشور به شدت مخالف این وضعیت
هستند ،حزب جمهوریخواه به شدت مخالف امدن ترامپ
است و همانطور که اشــاره کردم بســیاری از رهبران حزب
جمهوریخواه نیز اعالم کرده اند که به هیالری کلینتون رای
می دهند که این امر نیز یک اســتثنا و البته بی سابقه است و
تابه حالچنینموضوعیدرتاریخامریکاوجودنداشتهاست.
بنابراین ،از جمیع جهات یک وضعیت شــکننده و غیرقابل
پیش بینی به وجود امده است.
در عین حال زمانی که عدم تاثیرگذاری افشاگری ها بر
ارای مردمی حال چه حامیان جمهوریخواهان و چه حامیان
دموکرات ها را مشاهده می کنیم به این نتیجه می رسیم که
در این انتخابات فضاســازی های رســانه ای خیلی اثرگذار
نیست .درواقع تصور ما بر این اســت که رسانه های امریکا
در این دوره توانســته اند تاثیر زیادی بر مردم امریکا داشته
باشند ،در حالی که اصال اینگونه نیست .این انتخابات این
طور نیســت چرا که اگر این چنین بود فاصله رای ترامپ با
هیالری کلینتون تا این حد ناچیز و در حد دو الی سه درصد
نبود .بنابراین ،مشــاهده می کنیم که نه توهیــن ترامپ به
زنان توانســته وی را از میدان به در کند و نه انتشــار اســناد
سیاست های جنگ طلبانه هیالری کلینتون توانسته تاثیر
بسزایی داشــته باشــد .دلیل این امر ان اســت که شرایط
داخلی امریکا و شــرایط جهانی به گونه ای اســت که مردم
امریکا به دنبال انتخاب متعلق به خودشان رفته اند و انتخاب
انها مستقل از این جریان ســازی های رسانه ای است.بنده
برای این موضوع یک مثال ذکر می کنم؛ جمهوریخواهان
وقتــی ریاســت جمهوری را در اختیار می گیرنــد معموال به
طبقات متوسط رو به باالی امریکا توجه می کنند و در مقابل،
دموکرات ها بیشتر توجه خود را به طبقات متوسط رو به پایین
متمرکز می کنند .در همین راســتا ،بــاراک اوباما بیمه های
درمانی و اجتماعی را برپا کرد و هزینه ان را نیز از طریق لحاظ
کردن مالیات برای ثروتمندان امریکا تامین کرد .این قضیه
موجب نارضایتی ثروتمندان از اوباما شد و درصدد این بودند
که شخصی را به روی کار بیاورند که این مالیات ها را از بین
ببرد.بنابراین،درحالحاضرثروتمندانامریکابه دنبالچنین
شخصی هستند و اصال کار ندارند که اسم وی دونالد ترامپ
است و کاری به رفتارها و اقدامات وی ندارند و اعالم می کنند
که با وجــود تمام این مســائل ما بــه وی رای می دهیم .در
همیناندازهکه ترامپیکثروتمنداستکهقصدداردبساط
مالیات لحاظ شــده بر ثروتمندان را جمع کند ،برای بخش
ثروتمند امریکا کفایت می کند .بنابراین ،این قشر حاضرند
پول خرج کنند تا ترامپ به ریاســت جمهوری برسد ،حتی
اگر ترامپ نیز درخواست چنین حمایتی از انها نکند .این
تنها یک گروه از ارای متعلق به ترامپ است و این موضوع
هیچ ارتباطی به رفتارهای ترامپ مثل توهین های وی یا
عذرخواهی و عدم عذرخواهی اش ندارد .این قشر به دنبال
این هستند که خواسته شــان به این سیاست خاص منجر
شــود .در این مورد می توان 10نمونه دیگر نیز نام برد که
چرا مردم امریکا از دونالد ترامپ حمایت می کنند .بنابراین،
هرقدر که این اسناد منتشر و افشا شــود ،تاثیری در ارای
کســانی که از ترامپ حمایت می کنند ندارد .این در حالی
است که در دوره های گذشته انتخابات ریاست جمهوری
ایاالت متحــده ممکن بود کــه این رفتارها بیــن ارای دو
کاندیدا فاصله ایجاد کند.
55
بین الملل
شکاف های بزرگ
پرونده ایمی ل های هیالری تاثیری بر ارای نامزد حزب دموکرات ندارد
مرتضی مکی
10
کارشناس روابط بین الملل
کمتــر از چنــد روز بــه برگــزاری انتخابــات نهایــی
ریاســت جمهوری امریــکا مانده اســت؛ برهمین اســاس
گمانه زنی هــا در خصوص نتایــج این اتفاق طــی روزهای
اخیر بسیار صورت می گیرد و یکی از مهمترین موضوعات
در شــرایط کنونی این اســت که کــدام یــک از کاندیداها
می توانــد ارای بیشــتری را کســب و رئیس جمهــور اتــی
ایاالت متحده امریکا باشد .در صورتی که براساس متغیرها
و نظرســنجی هایی که صورت گرفته دســت به پیش بینی
بزنیم مشخص است که شــانس هیالری کلینتون بیش از
دونالد ترامپ اســت .با وجود حمالت و افشاگری هایی که
دو نامزد علیه یکدیگر کردند و در اخرین این افشــاگری ها،
ایمیل هاییعلیهخانمکلینتونمنتشرشد،ولینظرسنجی ها
نشــان می دهد که این افشــاگری ها تاثیر زیادی در افکار
عمومی امریکایی ها نــدارد .این موضوع به خصوص بر ان
دسته ایکهنسبتبهحضوردرانتخاباتشکداشتند،تاثیر
جدی نگذاشته است .البته متغیرهای دیگری در این دوره از
انتخابات امریکا مطرح شده است که این موضوع نیز مورد
توجهقرارگرفت.ازسویدیگرانتخاباتسال 2017متفاوت
باسایرانتخابات هاییاستکهدرایاالت متحدهامریکابرگزار
شده اســت .زیرا یک ســری متغیرهای جدید در انتخابات
مطرح شده اســت زیر ا هیالری کلینتون از حزب دموکرات
و دونالــد ترامپ از حــزب جمهوریخواه به عنــوان دو نامزد
اصلی این انتخابات محبوبیت چندانی در میان پایگاه های
اجتماعی و مردمی امریکا ندارند .در واقــع این دو نامزد در
افکارعمومیامریکانیزمحبوبیتچندانیندارند.انهاتنهادر
کمپین های انتخاباتی خود با مطرح کردن وعده هایی مبنی
بر ایجاد تحوالت بزرگ در ســاختارهای رفاهی و اقتصادی
در داخل کشور توانستند بخشی از ارای مردم امریکا را جلب
کنند .بنابراین در شــرایط کنونی شــاهد ان هستیم که این
دو نامزد در واقع گزینه بد و بدتر برای مردم امریکا هســتند و
افکار عمومی در امریکا مجبور به انتخــاب بد و بدتر در این
میان هستند .این موضوع در حالی است که شعارهای هر دو
نامزدازمنظربین المللی،نگرانی هاییرادرجامعهبین المللی
ایجاد کرده است .این نگرانی ها در شرایطی مطرح می شود
که در طول چند دهه گذشته شــکاف های بزرگی در عرصه
اقتصادی و اجتماعی امریکا ایجاد شده است .براین اساس
بسیاری نگران ان هستن د که با روی کار امدن هر یک از این
نامزدها ممکن است برخی از سیاست های امریکا در عرصه
جهانی تغییر کند و این موضوع هزینه های جبران ناپذیری را
براینظامبین المللبههمراهداشتهباشد.به خصوصاینکه
طی پنج سال گذشته به خصوص با شکل گیری گروه های
تروریستیدرمنطقهخاورمیانه،شاهدگسترشفضایناامنی
در جهان هستیم ؛ موضوعی که بســیاری از کشورها را نیز
تحت تاثیر خود قرار داده است .از سوی دیگر اظهارنظرهای
نامزد جمهوریخــواه در خصوص احداث دیــواری در طول
مرز مکزیک با امریکا به منظــور جلوگیری از ورود مهاجران
غیرقانونی به این کشور ،ممنوعیت موقتی ورود مسلمانان
کشورهای دیگر به امریکا و استرداد مهاجران غیرقانونی از
امریکا مناقشات بسیاری را ایجاد کرده است .هر چند ترامپ
در حال حاضر لحن خود درباره ممنوعیت ورود مسلمانان را
تغییر داده ،اما حضور او به عنوان نامزد حزب جمهوریخواه تا
حدود زیادی موجبتغییر چهره انتخابات امریکاشده است.
برایــن اســاس می تــوان گفــت کــه هــر دو نامزد
با چالش هایــی روبه رو هســتند .از جملــه چالش هایی که
هیالریکلینتونپیشرویخودداردرامی توانشکاف های
اقتصادی ،سیاسی و فرهنگی دانســت .مهمترین چالش
التهابسیاسی
هیالری کلینتون از محاصره منطق ه ای ایران حمایت م ی کند
مهدی مطهرنیا
بین الملل
56
مثلث | شماره 332
11
اینده پژوه سیاسی
انتخابــات ایاالت متحــده امریــکا در هفتهپایانــی
منجــر بــه چهــارم نوامبــر اساســا از التهاب و اســترس
بیشتری برخوردار اســت .ایاالت متحــده امریکا برخالف
کشــورهای اروپایی با تنش های متفاوتی در انتخابات که
منجر به رد و بدل شدن ارا در سطح افکار عمومی می شود
ان هم در هفتــه اخر مانده بــه برگــزاری انتخابات مواجه
شده است .در کشورهای اروپایی به ویژه کشورهایی مانند
فرانسه ،انگلستان و کشــورهای اسکاندیناوی مانند نروژ،
المان و سوییس تا حدود زیادی قبل از انتخابات و رسیدن
به زمــان انتخابات می تــوان حدس زد که کــدام حزب یا
گروه سیاســی می تواند برنده انتخابات باشد و این حدس
و گمان ها تا حــدود زیادی درســت از اب درمی اید .اما در
انتخابات ایاالت متحــده امریکا و در هفتــه منتهی به روز
انتخابات ،با وجود اینکه در ایالت های متفاوت انتخابات
زودهنگام از طریق پست نیز اغاز می شود به واسطه ساختار
ویژه انتخابــات در امریکا و وجــود ایالت هــای تاثیرگذار
ما شــاهد یک فضای انتخاباتی بســیار متشــنج و شــدید
هستیم؛ در این فضا انتخابات با التهابات متفاوتی روبه رو
می شود و هم اکنون نیز از یک ســو به واسطه ایمیل های
انتخاباتی و از سوی دیگر به واســطه وجود نشانه هایی از
وضعیت خاصی که برای ترامپ در ارتباط با مالیات هایش
و پرداخــت مالیات های دولــت فدرال به وجــود امده؛ هر
دو کمپیــن انتخاباتی بــا اســترس های فراوانــی روبه رو
هســتند اما هنوز هیــاری کلینتون در نظرســنجی های
مختلف با ارا ی بیشــتر در حــدود 1تا 6درصد بیشــتر در
نظرســنجی های گوناگون از ترامپ جلوتر اســت .این در
حالی است که گمان می شد افشاگری های اخالقی علیه
ترامپ در هفته هــای اخیر کار وی را در انتخابات یکســره
کند ،اما اکنون نظرسنجی ها نشان می دهد ترامپ توانسته
افزایش فاصله خود با کلینتون بعد از این افشــاگری ها را
کاهش دهد .افشــاگری های اخالقی علیــه ترامپ از دو
وجه بر انتخابات امریکا تاثیرگذار اســت .وجه نخست از
دریچه دیدگاه و نظــر زنان و نوع رفتاری اســت که ترامپ
برای خانم کلینتون تا چندی پیش حضور برنی سندرز بود اما
در حال حاضر او با چالش بزرگتری به نام دونالد ترامپ روبه رو
است؛کسیکهبسیاریاورانامزدضدسیستمیاساختار شکن
در انتخابات ریاســت جمهوری امریکا می دانند .کسی که
با انتخاب وعده ها و شــعارهای مختص خود ممکن است
بتواند ارای مردم امریکا را از ان خود کند .اهمیت ترامپ از
ان رو ست که او با دست گذاشتن بر مباحث معیشتی در این
کشور قصد دارد ،ارای بخشی از جامعه امریکا را جذب کند.
با زنان داشته اســت .وجه دوم تاثیرگذاری این موضوع بر
انتخابات امریکا به نوع اعوجاج و تا حدود زیادی نزدیکی
این اعوجاج به دورغگویی در رابطه با زنان توســط ترامپ
باز می گــردد .اما بــه هر تقدیــر چالش هایی کــه فراروی
کلینتون اســت متفاوت از چالش های پیــش روی ترامپ
است .هیالری کلینتون امروز با یک نوع چالش جنسیتی
از ســوی اقشــار محافظه کار ایاالت متحده امریکا روبه رو
است و جنبش هایی مثل تی پارتی،نومحافظه کاران و دیگر
اعضای دســت راســتی جناح های گوناگون تفکر موجود
در الیه هــای مختلف فرهنگــی ،سیاســی و اجتماعی در
ایاالت متحده امریکا چندان با هیالری کلینتون به واسطه
جایگاه جنســتی اش موافق نیســتند ،هیــاری کلینتون
اگرچه جزو بانوان ایاالت متحــده امریکا با تجارب فراوان
سیاسی اســت به عنوان بانوی اول ایاالت متحده امریکا،
وزیر امور خارجه و سابقه سناتوری روبه رو است اما در عین
حال باتوجه به جهت گیری های محافظه کارانه ســنتی در
ایاالت متحده امریکا ،او اکنون با چالش جنسیتی در برابر
این طرز تفکر در الیه های گوناگون اجتماعی ،فرهنگی و
سیاسی قرار دارد .حتی در الیه های امنیتی کشور امریکا در
حوزه محافظه کاران این جایگاه و یا به عبارتی این معضل
و به بیان بهتر این چالش فراروی هیالری کلینتون است.
از طرف دیگــر دونالد ترامپ فاقد تجربه سیاســی اســت
و اکنون فقدان تجربه سیاســی بــرای ترامپ یک چالش
محسوب می شــود و در عین حال نوع اخالقیات و رفتار او
بین الملل
مثلث | شماره 332
درایاالت متحده امریکا نســبت به زنان از یک سو و نسبت
به تعهدات اقتصادی و مالی اش به عنوان یک بیز نس من
فــراروی او قرار گرفته اســت .چالش دیگری کــه در برابر
ترامپ است پیوســتگی او حداقل از منظر رسانه ای و نزد
افکار عمومی به مســکو اســت؛ به هر تقدیر این انگشت
اتهام به ســوی ترامپ نشــانه رفته اســت که پوتین و تیم
حاکم بر مسکو تالش دارند با استفاده از تمام ابزار موجود
زمینه های برد او را در انتخابات به واسطه اختالف سلیقه و
اختالف باالیی که میان پوتیــن و هیالری کلینتون از نظر
سبقه تاریخی وجود دارد؛ به وجود اورند .این ها مجموعه ای
از چالش های پیش روی هر یک از کاندیداها در جذب ارا ی
بیشــتر در اخرین هفته منتهی به انتخابات ایاالت متحده
امریکا است.
با همه این تفاســیر باید دید که کدام یک از دو نامزد
اصلی انتخابات امریکا از شــانس بیشــتری برای پیروزی
برخوردار هســتند؛ از منظر محاســبات احتمالی ،بررسی
سیگنال ها و حتی پیشران ها نشان دهنده پیروزی هیالری
کلینتون است و به نظر می رسد بزرگ شدن ترامپ در روند
انتخابات کنونی و اجازه دادن به وی برای مطرح شدن در
افکار عمومی به این دلیل بود که یک رقیب ضعیف در برابر
یک کاندیدای دموکراتی باشد که هنوز دموکرات ها در کاخ
سفید حضور دارند.
اما نباید فراموش کرد که امریکا سرزمین شگفتی ها
بــوده و به خصــوص در حوزه سیاســت بارها شــگفتی رخ
داده است و ممکن اســت در دقایق پایانی یک حرکت در
حوزه داخلــی یا جهانــی رخ دهد که سرنوشــت انتخابات
ریاست جمهوری امریکا را با یک شگفتی روبه رو سازد.
به هر تقدیر اگــر هرکدام از کاندیداهــا پیروز میدان
شوند مسائل و مشکالتی را فراروی خود دارند .چالش هایی
که پیش روی رئیس جمهــور جدید خواهد بود بیشــتر در
عرصه خاورمیانه است .باید این را قبول کرد که در عرصه
اقتصادی باراک اوباما توانست ایاالت متحده امریکا را از
بحران خارج و تا حدود زیــادی زمینه های بهبود وضعیت
اقتصادی را فراهم کند.
ادامه وضعیتی که باراک اوباما در صحنه داخلی برای
عدم وابستگی به انرژی نفت و جایگزین کردن انرژی های
پاک داشــت ،باال بــردن ارزش پول ملــی ایاالت متحده
امریکا ،ضمــن انکه بالقوه تجــاری ایاالت متحده امریکا
در باال رفتن ارزش دالر و برابری دالر با دیگر ارزهای معتبر
جهان به وجود نیاید از زمینه های متفاوتی است که باید در
عرصه داخلی طی کند؛ بیمه هــای درمانی و اجتماعی که
اوباما شروع کرده است انچنان که اگرهیالری کلینتون به
قدرت برســد باید ان را بر مبنای انچه که وعده داده است
اصالح کند و اگر ترامپ رئیس جمهور شــود برداشتن ان
برای ترامــپ می تواند تا حــدود زیادی زمینه پــرور ایجاد
یک فضای منفی در حوزه مسائل سیاســت داخلی باشد.
در حوزه سیاســت خارجی ما شــاهد ایجاد یک چالش در
خاورمیانه به ویژه ســوریه خواهیم بود .به عبارتی ســوریه
اولین چالــش در برابر رئیس جمهور اینــده ایاالت متحده
امریکا و گذار از ســوریه در سمت و ســوی اسیای خاوری
به عنوان هدف استراتژیک ایاالت متحده امریکا در دوران
ریاست جمهوری چهل و پنجمین رئیس جمهور امریکا باید
مدنظر قرار گیرد .در این میان برای گذار از اســیای غربی
لو فصل بحران موجود در نوهارت لند
به اسیای شرقی ،ح
یعنی خلیج فارس و فالت ایران با مرکزیت تهران نیز باید در
دستورکار رئیس جمهور اینده مورد توجه واقع شود.
در همین راســتا باید اذعان داشــت که اگر هریک
از کاندیداهــا رئیس جمهور شــوند در پیــش گرفتن یک
دیپلماســی مناســب با ایران از اهمیت ویژهای برخوردار
خواهد بود .ایاالت متحده امریکا مناســبات با ایران را چه
در ریاست جمهوری ترامپ چه در ریاست جمهوری هیالری
کلینتون در چارچــوب یک دکترین معنــادار دنبال خواهد
کرد .در ایاالت متحده امریکا اگــر هیالری کلینتون روی
کار اید به دنبال همــکاری بین المللی با ایــران و محاصره
منطقه ای با ایران خواهد بود.
اما با روی کار امدن ترامپ سروصداهای اصطکاک
بیشــتر میان تهران و واشنگتن بیشــتر به گوش خواهید
رسید؛ اما تحرکات هوشمندانه واشــنگتن علیه جمهوری
اســامی ایران کاهش پیدا خواهد کرد .بــه همین دلیل
بســیاری از محافظه کاران حاکم بر ایــران در زمینه اینده
انتخابــات ریاســت جمهوری در ایــاالت متحــده امریکا
خواهان موفقیت ترامپ هستند.
بین الملل
این در حالی اســت که جامعه امریکا با چالش های بسیاری
همچون چالش های اقتصادی و اجتماعی دست و پنجه نرم
می کند و این شکاف ها موجب شده تا افرادی مورد توجه قرار
بگیرندکهبراینمواردتاکیددارند.بسیاریبرایننکتهاذعان
دارند که انتخابات امریکا جدای از اینکه چه کسی پیروز شود
امایکشکافسیاسیعمیقراایجادمی کندبنابراینگرایش
به احزاب چپ و راست افراطی را در این کشور ایجاد کرده و
می کند .برنی سندرز نامزد چنین تفکری در حزب دموکرات و
دونالد ترامپ نیز نامزد چنین دیدگاهی در حزب جمهوریخواه
می نامند.اینکههیالریکلینتونچگونهبتواندبااینچالش ها
بر ارای خودش بیفزاید ،موضوعی است که نتایجش در روز
8نوامبر مشخص می شود .در هر صورت نباید فراموش کرد
هر کسی نمی تواند با طی کردن سلســه مراتب هرم قدرت
به عنوان نامزد نهایی حزب دموکرات و جمهوریخواه انتخاب
شود .براین اســاس ،یکی از نکات اصلی در این راه داشتن
جایگاه سیاســی و اجتماعی و تمکن مالی است .بر همین
اســاس هیالری کلینتون توانست با کســب ارای بیشتر و
پشــتوانه مالی باال به عنوان نامزد نهایی انتخابات برگزیده
شــود .در این میان هیالری کلینتون حمایت زنان و بخش
تحصیلکرده امریکا را دارد و بنابراین این موارد نیز می تواند
در رســیدن او به قدرت کمک کند .این در حالی اســت که
برخی از همین بخش ها نیز او را فردی تهاجمی می دانند که
یرادربرخیکانون هایبحرانیبهوجود
سیاست هایتهاجم
اوردهاست.حالانکهرئیس جمهورکنونیامریکاکهازحزب
دموکرات است در مقایسه با دیگر روسای جمهور این کشور
توانست صلح امیز تر از انها رفتار کند و دو دستاورد بزرگ در
مسیراشاعهصلحدرجهانداشتهباشدکهمی توانبهتوافق
هسته ای میان ایران و 5+1و لغو تحریم های هسته ای علیه
ایران و عادی سازی روابط با کوبا پس از نیم قرن قطعی روابط
اشاره کرد ،اکنون این نگرانی وجود دارد که هیچ یک از این
دو نامزد انتخاباتی میراث دار خوبی بعد از اوباما نخواهند بود .
در این بیــن دونالد ترامپ نیز با چالش های بســیاری
مواجه اســت که از جمله انهــا اظهارنظرهای نادرســت او
در خصوص زنان است؛ افشــاگری های اخیری نیز که در
خصوص مباحث اخالقی او صــورت گرفته بــر این موارد
دامن زده اســت .از سوی دیگر بســیاری از مردم همچنان
اظهارات جنجال برانگیز او در دوران کمپین انتخاباتی اش
در ایالت های مختلف امریکا در خصوص مهاجران را به یاد
دارند .مجموع این موارد موجب می شود که او با چالش های
بسیاریدرجلبار امواجهباشد.به خصوصاینکهاوپایگاهی
در میان زنــان امریکایی نــدارد .این را باید متذکر شــد که
جمعیت زنان امریکا بیش از مردان اســت و از ســوی دیگر
جمعیت مشارکت کننده در انتخابات نیز بیشتر زنان هستند؛
بنابراین این موارد نیز امتیاز مثبت بــرای هیالری کلینتون
به حســاب می اید و پوئن های منفی را برای ترامپ به وجود
می اورد .در این میان بایــد به عدم حمایت برخی از اعضای
حزب جمهوریخواه نیز اشاره کرد؛ بسیاری از انها نسبت به
ادبیات ترامپ و نوع اظهارنظرهایش انتقاد دارند و او را فردی
شایسته برای نامزدی حزب جمهوریخواه نمی دانند ،همین
موضوع موجب می شــود چالش های ترامپ برای کســب
پیروزی بسیار باشد.
57
سریال پرحاشیه
فرهنگ
ت
یتر
ا
و
ل
شـــیطان
فرهنگ
58
مثلث | شماره 332
نقدیبرسریالخانه پوشالی
پخش ســریال «خانه پوشــالی» با نام اصلی « »House of Cardsاز شبکه نمایش،
واکنش های بســیاری در پی داشــت .ســاخت و پخش این سریال در ســه سال گذشته
جنجال های بسیاری در سراسر دنیا و به ویژه امریکا به دنبال داشته و حاشیه های پررنگی
را نیز ایجاد کرده است .اقدام صدا وسیما برای پخش این سریال همزمان با نزدیک شدن به
انتخابات ریاست جمهوری در امریکا ،اگر یک اقدام بی نظیر نباشد ،دست کم ،کم نظیر و
از خرق عادت های انتن است.
مواجهه بیننده با کاراکترها
تحلیلی مقایسه ای درباره
سریال حاشیه ساز امریکایی
خرق عادت روی انتن زنده
خانه پوشالی مورد توجه رسانه ها
قرار گرفته است
1
سعیده فراهانی
منتقد
مثلث | شماره 332
فرهنگ
«فرانسیس :سه هفته مونده به انتخابات ،هیچی
نداریم و ما می بازیم؛ ما رو بازرســی می کنن و همه چیز
از بین می ره.
کلیــر :زمــان می خریــم .نمی تونیم بــا همه چیز
تک تک مقابله کنیم ولی اگه یــه کار بکنیم به نفع مون
می شه.
_ هرج و مرج بسازیم؟
_ بیشتر از هرج و مرج
_ جنگ؟
_ ترس! از به دست اوردن قلب مردم خسته شدم.
بیا به قلب شــون حملــه کنیم .با تــرس می تونیم موفق
بشیم!»
خانه پوشالی یا house of cardsسریالی است در
ژانر سیاســی براســاس رمانی از مایکل دابز که در سال
2013توسط شبکه نت فلیکس ،اولین فصل ان پخش
شد .تاکنون چهارفصل از این سریال به نمایش درامده
و جوایز و نقدهــای ویژه ای را به خــود اختصاص داده
است .یکی از نکات جالب این سریال این است که هر
چند قسمت ان ،توســط یک کارگردان معروف ساخته
شــده اســت ؛ کارگردانانی نظیــر دیوید فینچــر ،جیمز
فولی ،جودی فاستر و...
این ســریال بــا نمایش ســاز و کارهای قــدرت در
کاخ ســفید شــروع می شــود و با انتقاد شــدید از حزب
دموکــرات ادامه پیــدا می کند و در فصل چهــارم تقابل
دو حــزب دموکــرات و جمهوریخــوا ه را در انتخابــات
ریاســت جمهوری به تصویــر می کشــد .نماینده حزب
دموکرات در این ســریال و همچنین شــخصیت اصلی
ســریال ،فرانســیس اندروود اســت کــه بــا همراهی
همســرش(کلیر اندروود) ،در تمام فصل های ســریال
برای بیشتر کردن قدرت خود هر مانعی را به هر طریقی
از سر راه بر می دارد .در فصل اول ،اندروود به ارامی به
رئیس جمهور نزدیک می شود؛ اعتماد او را جلب می کند
و در فصل دوم به مقام معاونت ریاســت جمهوری دست
پیدا می کند.
در انتهــای ایــن فصــل باعــث کناره گیــری
رئیس جمهور می شود و خود جای او را می گیرد .فصل
ســوم و چهارم نیز تالش اندروود بــرای باقی ماندن در
راس قدرت را نشان می دهد.
در سریال سازی دو شیوه مشهور وجود دارد؛ یک
شیوه مربوط به سریال هایی اســت که شخصیت محور
هســتند و برای اتفاقــات و هیجاناتی کــه در اینده رخ
خواهد داد ،زمینه چینی می کنند و شیوه دیگر مربوط به
ســریال هایی مانند خانه پوشالی اســت که حادثه محور
هستند.
در این نوع از ســریال ها عالوه بر اینکه به ســوی
حادثه بزرگی حرکت می کنیم ،در هر قســمت با اتفاقات
فرعی زیادی مواجه می شویم که باعث جذب مخاطب
تا انتهای سریال می شود .سریال خانه پوشالی همزمان
با نشــان دادن درگیــری دائم انــدروود با دشــمنانش،
داســتان های شــخصی او و نزدیکانــش را نیــز دنبال
می کنــد که خــود بــر جذابیــت ســریال می افزاید .در
حقیقت با نشــان دادن ِا لمان های شــخصی و سیاسی
جذابــی از کاراکتر اندروود ،به مخاطــب کمک می کند
تا دنیای سیاســت را به همان اندازه کــه ناامن و کثیف
اســت ،بشناســد .در این ســریال فرانــک و کلیر زوج
معمولی و اشــنایی به نظر نمی رســند .نوع رابطه و درک
متقابلی که از هد ف شــان دارند از نظر مخاطب عجیب
به نظر می رســد .انها با درک ،هدف و بینش یکســانی
که دارند ،قــدرت تخریب گر و ســیاه تری در سیاســت
پیدا کرده اند .قدرتی که روز به روز قوی ترشــان می کند
و به همــان اندازه هم اسیب پذیرترشــان کرده اســت.
مانند ماشین غول پیکری که با ســرعت به سمت هدف
می رود و هرچــه در ســر راه دارد را ویــران می کند ،اما
ناگهان بــه مانعی غیرقابــل پیش بینی برخــورد می کند
و منهــدم می شــود .در فصــل چهــارم ،اندروود هــا با
خانواده ای از حزب جمهوریخواه بــه رقابت می پردازند
که برخالف تیم میانســال انها ،جوان تر و شاداب تر به
نظر می ایند .زوجی جذاب با دو فرزنــد زیبا که دائما در
حال فیلمبرداری از خوشحالی های کوچک و بزرگ شان
و پخش انهــا در فضای مجازی هســتند .این ابزارهای
تبلیغاتی و جلو ه ای که انها از خانواده کامل شــان ارائه
می دهنــد ،اولین ضربــه را به اندروودهــا وارد می کند.
اما ماشــین قدرتمند انها با این مانع غیرقابل پیش بینی
منهدم نمی شود بلکه با به رخ کشیدن درک متقابل شان
از یکدیگر ،تصویری دیگر از زوجــی کامل را به جامعه
امریکا نشان می دهد.
سازندگان ســریال به خوبی به شخصیت پردازی،
ترســیم رابطه هــا (به خصــوص فرانــک و کلیــر)
پرداخته اند .در حقیقت به شــکلی دقیــق بر اخالقیات
انســانی تمرکــز کرده انــد و درگیــری شــخصیت ها بــا
وجدان شــان را بــه تصویر کشــیده اند .در قســمتی از
سریال ،کنجکاوی فرانک به ادیان اسمانی نشان داده
می شــود .در سکانســی به کلیســا می رود و با مجسمه
مســیح صحبت می کند .سکانسی دیگر فرانک را نشان
می دهد که پشــت میز ریاســت جمهوری امریکا نشسته
و کتاب قران را می خواند .اما همیــن نزدیکی به ادیان
برایش دردسر افرین می شــود و در سکانس های بعدی
در مقابل دشــمنان با دســتانی قدرتمند و ســیاه روبه رو
نمی شود و ضربه می خورد.
از نکات دیگــری که می تــوان بــه ان پرداخت،
فضای تیره و تار ســریال اســت .سیاســتمداران اکثرا
لباس های خاکســتری و تیره می پوشند .به ندرت لبخند
می زنند و حضور کودکان به جز در فصل چهارم بسیار کم
مشاهده می شــود .به بیان دیگر عالم سیاست را بدون
هیچ نقاب ،ارایش و رنگی به صورت تماشــاگر می کوبد
تا از شــدت ِ
درد ان به خود یاداوری کنیــم که همه این
اتفاقات برایمان اشنا هستند.
در اخر باید به این موضوع اشــاره کنیــم که ما در
ســال های طالیــی صنعت سریال ســازی جهــان قرار
داریم .ماننــد دهــه 1930 ،1920و 1940که دوران
طالیــی فیلم های هالیــوودی به شــمار می رفت .خانه
پوشالی یکی از چندین ســریالی است که توسط بزرگان
ســینما ســاخته و پرداخته شــده اســت .این سال های
طالیی ارزش ان را دارد که بخشی از اوقات ما را به خود
اختصاص بدهد.
59
خرق عادت روی انتن زنده
خانهپوشالیموردتوجهرسانه هاقرارگرفتهاست
فرهنگ
60
مثلث | شماره 332
2
پخــش ســریال «خانه پوشــالی» بــا نــام اصلــی
« »house of cardsاز شبکه نمایش ،واکنش های بسیاری
درپی داشت.ساختوپخشاینسریالدرسهسالگذشته
جنجال های بسیاری در سراسر دنیا و به ویژه امریکا به دنبال
داشته و حاشیه های پررنگی را نیز ایجاد کرده است .اقدام
صدا وسیما برای پخش این سریال همزمان با نزدیک شدن
به انتخابات ریاســت جمهوری در امریــکا ،اگر یک اقدام
بی نظیر نباشد ،دســت کم ،کم نظیر و از خرق عادت های
انتن است.
شــبکه نمایش تا پیــش از این ،ســریال مناســبتی
پخش نمی کرد و حاال می شــود گفت با پخش این سریال
پرمخاطب و اثرگذار ،قدم بسیار مهمی در این زمینه برداشته
و به نوعی به اگاهی بخشــی عمومی در مورد پشت پرده پر
از دسیســه و توطئه انتخاباتی امریکا یاری رسانده است.
در سال های اخیر فیلم های بی شماری از سینمای امریکا
در شبکه های مختلف تلویزیون پخش شده بود اما پخش
سریال امریکایی به دالیل نامشــخص تحقق نمی یافت و
حتی پخش سریال «فرار از زندان »Prison Breakکه قرار
بود از شبکه نمایش پخش شود نیز در نهایت اتفاق نیفتاد.
محمدحسام پور،مدیرتامینبرنامهشبکهنمایشدراینباره
گفت« :تا انجایی که بنده می دانم این سریال به لحاظ دوبله
و اماده سازی کامال اماده پخش بود ،منتها اداره کل تامین
خارجی که در حوزه رایت سریال ها و فیلم ها فعال هستند به
ما اعالم کرد که این سریال را از دستور پخش خارج کنیم.
ان طرف قضیه را من نمی دانم».
به هر حال اولین قســمت ســریال خانه پوشــالی ،در
حالی اوایل مهر امســال از شــبکه نمایش پخش شــد که
برخالف سایر سریال ها ،پیش از شــروع پخش ،تبلیغات
و انونس های خاصــی در ارتبــاط با پخــش ان روی انتن
نرفــت و خیلی ها متوجــه پخش ان نشــده بودنــد .نکته
قابل توجه اینجاست که افرادی که شبکه نمایش را از طریق
ماهواره دریافت می کنند ،امکان تماشــای این ســریال را
نداشتند .به هر حال سریال خانه پوشــالی در سال گذشته
از سوی ســایت معتبر IMDBبه عنوان پانزدهمین سریال
محبوب جهان شناخته شد.
در سال 1990یک مینی سریال به نام «خانه پوشالی»
یا ( )House of cardsاز شبکه BBCانگلیس پخش شد که
برگرفته از رمانی با همین نام نوشته مایکل دابز بود .دابز از
اعضای حزب محافظه کاران انگلیس و در حلقه مشاوران
مارگارت تاچر قرار داشــت .موضوع سریال نیز رقابت های
سیاســی در انگلیس پس از دوران نخست وزیری مارگارت
تاچر را روایت می کرد .این سریال در بسیاری از کشورهای
جهــان از جمله ایــران در ابتــدای دهه ۷۰خورشــیدی از
تلویزیون پخش می شد.
پس از 23ســال در امریکا با اقتباس از همین سریال
انگلیسی ،ســریالی با همین عنوان «خانه پوشالی» اما با
موضوع سیاســتمداران امریکایی ساخته شــد که تا کنون
چهار فصل ان پخش شده است .نام ســریال ،به بازی ای
قدیمی اشاره دارد که در ان ورق های بازی به صورت خانه ای
چند طبقهرویهمقرارمی گیرندوالبتههرلحظههماحتمال
ریختن ورق ها وجود دارد.
البته بعضی از منتقدان نیز معتقدن د منظور از cardsدر
نام سریال ،برگ های قمار است؛ در واقع house of cards
اشاره به ســاختمان کنگره دارد؛ یعنی خانه قمار .مشرق به
بهانه پخش این سریال از شبکه نمایش گزارش پیشین خود
درباره این سریال را بازنشر داده است.
ایــن ســریال از لحاظ فنــی باتوجــه بــه کارگردانی
یکدســت ،طراحی صحنه مناســب ،بازی های بی نظیر و
ترفند دیالوگ های رو به دوربین کویین اسپیسی (فرانسیس
اندروود) که در تئاتر ،تلویزیون و ســینما به شکستن دیوار
چهارم معروف است ،توانســته همذ ات پنداری مخاطب را
برانگیزد ،به طوری که بیننده روی زشت قدرت را با تمام وجود
حس می کند و شخصیت «فرانســیس اندرود» را به عنوان
یک نماینده از این سیستم قدرت ،باور می کند.
قصه سریال
«خانه پوشــالی» روایتــی از زندگی فرانــک اندروود
ســناتوری اســت کــه پله پلــه تــا کاخ ســفید راه خــود را
باز می کند.
فصل 1
تعداد اپیزود13 :
شبکه اصلی :نت فلیکس
سال پخش :اول فوریه 2013
بازیگران اصلی :کوین اسپیسی ،رابین رایت ،مایکل
کلی ،کیت مارا ،کوری استول ،سکینا جفری و میشل جیل
نکات محوری :نام های اشنا و مطرحی مانند دیوید
فینچر ،کوین اسپیســی ،اریک راث ،دانــا برونتی ،اندرو
دیویس ،مایکل دابز و بو ویلیمان تهیه کنندگی اولین فصل
خانه پوشالی را بر عهده داشته اند .اما از همه مهم تر سهم
دیوید فینچر (کارگردان فیلم هایی نظیر «زودیاک»« ،مورد
عجیب بنجامین باتن» و «دختر رفتــه») در کارگردانی دو
فصل اول سریال اســت .رد پای عالقه مندی های فینچر
مانند بازی های رسانه ای و هجمه های خبری کامال در این
دوقسمتمشهوداستومهم تراینکهدرقسمت هایبعدی
هم ادامه پیدا می کند .جیمز فولی ،جوئل شوماخر ،جارلز
مک دوگال ،کارل فرانکلین و الن کولتر نیز هرکدام به نوبه
خود کارگردانی دو قسمت از این سریال را برعهده داشته اند.
واکنش هــا :منتقــدان از اولین فصل این ســریال
حسابی استقبال کردند و نقدهای مثبتی درباره ان نوشتند.
خانه پوشالی براساس 25نقد منتشر شده ،امتیاز قابل توجه
76از 100را در سایت «متاکریتیک» به دست اورد که در
نوع خودش موفقیتی چشمگیر محسوب می شد.
ی در سال ،2013در
جوایز و افتخارات :نامزد جایزه ام
9رشتهازجملهبهترینبازیگرزنومردسریال هایداستانی
(برای اسپیســی و رایت) و بهترین کارگردانی سریال های
داستانی (برای دیوید فینچر) ،نامزد دریافت جایزه بهترین
بازیگر مرد (اسپیسی) در بیســتمین مراسم اهدای جوایز
صنف بازیگران تلویزیــون و هفتاد و یکمیــن دوره جوایز
گلدن گلوب.
فصل 2
تعداد اپیزود13 :
شبکه اصلی :نت فلیکس
سال پخش 14 :فوریه 2014
بازیگــران اصلی :کوین اسپیســی ،رابیــن رایت،
مایکل کلی ،مالی پارکر ،میشــل جیــل ،جرالد مک رانی،
ماهرشاالعلی و ریچل بروسنهان
نکات محوری :جیمز فولــی (کارگردان «گلن گری
گلن راس») با کارگردانی شــش اپیزود یعنــی تقریبا نیمی
از قســمت های فصل دوم در این بخش پیشــگام است.
رابین رایت ،بازیگر نقش کلیر انــدروود ،هم در این فصل
فرهنگ
برای اولین بار و در یک قسمت سکان کارگردانی را به دست
می گیرد و اولین تجربه اش را در این حرفه ثبت می کند .اما
از همه جالب تر اینکه جودی فاستر ،بازیگر مطرحی که تا
امروز برنده دو جایزه اکادمی ،سه جازه بفتا و سه جایزه گلدن
گلوب شــده ،نهمین اپیزود فصل دوم سریال را کارگردانی
کرده است .ویلیمان ،خالق سریال هم در زمان پس تولید
کار اعالم کــرد« :در جریان تولید فصــل دوم ،کلی فکر و
انرژی گذاشــتم برای اینکه درهای جدیدی در فصل سوم
و فصل های بعد از ان به رویمان باز شــود ...نمی خواستم
خودمان را طوری به تصویر بکشم که انگار در همان فصل
دوم به اخر خط رسیده ایم».
واکنش هــا :بــاراک اوبامــا ،رئیس جمهــور
الت متحده ،خیلی کنایه امیز از عالقه اش به فصل دوم
ایا
این سریال پرده برداشت« :ای کاش همه چیز می توانست
به همان اندازه بی رحمانه اما تاثیرگذار باشد ...حقیقت دارد.
همین طور که به کوین اسپیســی نگاه می کردم ،داشــتم
با خودم فکر می کردم این بابا باعث شــده کلــی کار انجام
بشود ».جالب تر اینکه درست یک شب قبل از انتشار فصل
دوم ،کسی که مسئولیت به روزرسانی توییتر اوباما را به عهده
دارد ،توییتی منتشر کرد با این مضمون :لطفا داستان فصل
جدید را در فضای انالین لو ندهید.
جوایز و افتخارات :کســب 13نامزدی در شصت و
ششمیندورهجوایزامی،کسبجایزهگلدن گلوبدربخش
بهترین بازیگر زن ســریال های داســتان تلویزیون (برای
رابین رایت) و کسب عنوان بهترین برنامه تلویزیونی سال از
«موسسه فیلم امریکا».
سازندگان
شبک ه اینترنتی Netflixسازنده این سریال امریکایی
پخش ان را از ســال 2013شــروع کرده اســت؛ Netflix
یک ارائه دهنده خدمات انالین رســانه ای است که بخش
عمده ای از بازار پخش انالین فیلم و ســریال را در امریکا
و چندین کشــور دیگر در اختیــار دارد و مجمــوع کاربران
نت فلیکس در ۴۰کشور جهان بالغ بر ۵۰میلیون نفر است.
اینشبکهاینترنتیتمامقسمت هایهرفصلسریال هایش
را فقط در سایت خود و به صورت یکجا منتشر می کند.
نت فلیکس اغاز ساخت این سریال را بر عهده «دیوید
فینچر» کارگردان ســینمای امریکا گذاشت و او نیز اولین
تجربه ســاخت ســریال را با تیمی از نویســندگان مانند بیو
ویلمان ،اندرو دیویس ،کیت بارنــو . ..و کارگردانانی مانند
جوئل شوماکر ،جیمز فورلی ،الن کولتر . ..شروع کرده و به
تولید ان مشغول است.
شایعه های ورود نت فلیکس به ایران
دوبلورهای خانه پوشالی
سریال خانه پوشالی در صدا وسیما ترجمه و تا کنون
سه فصل از ســریال امریکایی «خانه پوشالی» دوبله شده
تصویر برداری ســریال «خانه پوشــالی» مــاه ژانویه
ســال 2012در ایالت مریلند اغاز شــد .بیشتر صحنه های
داخلی «خانه پوشــالی» در انبارهای بزرگ صنعتی واقع در
جوپای مریلند فیلمبرداری شده اند؛ بسیاری از معروف ترین
صحنه هایسریال،ازجملهبازسازیکاملبخشغربیکاخ
سفید که شــامل دفتر رئیس جمهور و دفترها و راهروهای
اعضای کنگره می شود در این انبارها بازسازی شده اند.
سازندگان این سریال قصد داشتند سه اپیزود خود را در
اتاق انجمن امنیتی سازمان ملل فیلمبرداری کنند اما کشور
روسیه در لحظه اخر این تصمیم را وتو کرد و به انها این اجازه
را نداد؛ با این حال ســریال موفق به فیلمبــرداری در دیگر
بخش های ساختمان سازمان ملل شد.
از نــکات جالب نحــوه پخش این ســریال توســط
نت فلیکس می توان به این موضوع اشــاره کــرد که مانند
سریال های دیگر« ،خانه پوشالی» هر هفته با یک اپیزود
به خانه های طرفدارانش نمی رود ،بلکه تمامی اپیزودهای
ســریال با هم و در یک روز منتشر می شــوند .به طور مثال
فصل اول این ســریال روز اول ماه فوریه سال 2013روی
نت فلیکس قرار گرفت و تماشاچیان دسترسی کامل به ان
پیدا کردند .فصل های دوم و ســوم نیز روزهای چهاردهم
ماه فوریه سال 2014و بیست و هفتم ماه فوریه سال 2015
منتشر شدند.
دســت اندرکاران و بازیگران ســریال هم از این شیوه
پخش حمایت کرده اند؛ اسپیسی با پشتیبانی از این روش
باراک اوباما ،رئیس جمهور
الت متحده ،خیلی کنایه امیز از
ایا
عالقه اش به فصل دوم این سریال
پرده برداشت« :ای کاش همه چیز
می توانست به همان اندازه بی رحمانه
اما تاثیرگذار باشد»
مثلث | شماره 332
اواخر مهر ماه ســال گذشــته بود که رید هستینگز،
مدیرعامــل شــرکت ( )Net Flixگفــت که این شــرکت در
قبــال دریافت حــدود 9دالر از کاربرانش در مــاه ،خدمات
انالیــن رســانه ای را در قالب اجــازه و فــروش کلیپ های
صوتی و تصویری ،فیلم ،ســریال و ...به صورت HDقرار
می دهد که با ســود خالص بیش از دویســت میلیون دالر
در سال ،چشــم به بازار ایران و سایر کشــورهای همسایه
دارد.
او ادامه داد« :اگر این اتفاق محقق شود ،نت فلیکس
اولین شرکت از نمونه های مشابه است که به چنین موفقیتی
دست می یابد .این شرکت بیش از 67میلیون کاربر در سطح
جهان دارد و از جمله دســتاوردهای اخیر ان ارائه ســریال
«بریکینگ بد» در فضای مجازی بود.
این شــبکه در تولید فیلم و ســریال نیز دست دارد و
ساخت سری جدید مجموعه تلویزیونی «خانه پوشالی» به
کارگردانی دیوید فینچر و با بازی کوین اسپیسی و «نارنجی
همانسیاهجدیداست»ازجملهفعالیت هایاخیراناست.
از جمله دیگر تولیدات این شــبکه می توان به سریال های
« »Narcos»، «Arrested Developmertو ...اشــاره
کرد.
سال 93پس از اعالم خبر عادی شدن روابط دو کشور
امریکا و کوبا شرکت نت فلیکس وارد کشور کمونیستی کوبا
شد .نت فلیکس در حال حاضر بیش از ۵۷میلیون کاربر دارد
که بیش از 18/2میلیون نفر انان در خارج از امریکا هستند.
نت فلیکس در نظر دارد تعداد کشورهایی که می توانند
از خدمات این شبکه اســتفاده کنند را تا پایان سال به ۲۰۰
کشور برساند.
محبوبیت روز افــزون این شــبکه در ماه های اخیر به
اندازه ای بوده که در ســه مــاه اخر ســال ۲۰۱۴حدود ۸۳
میلیون دالر در امد خالص داشته اســت که با مقایسه این
درامد در همین مدت در ســال ۴۸( ۲۰۱۳میلیون دالر) به
میزان افزایش محبوبیت ان می توان پی برد.
نکته های جالب درباره سریال امریکایی
فرهنگ
فصل 3
تعداد اپیزود13 :
شبکه اصلی :نت فلیکس
سال پخش 27 :فوریه 2015
بازیگران اصلی:کوین اسپیسی ،رابین رایت ،مایکل
کلی ،الیزابــت مارول ،مالی پارکر ،جیمی ســیمپس ،نیتن
داروو ،بری پاین و درک سیسیل
نکات محوری :این بار هــم جیمز فولی ،رابین رایت
(دو اپیزود) ،تاکر گیتس و جان دیوید کولز قســمت های
مختلف فصل سوم را کارگردانی کردند .فوریه ،2014کوین
اسپیسی اعالم کرد ادامه سریال باز هم در منطقه بالتیمور
ایالت مریلند فیلمبرداری می شود .ژوییه همان سال ،روسیه
از اینکه بخش هایی از ســریال در مقر سازمان ملل متحد،
به ویژه اتاق شــورای امنیت فیلمبرداری شــود ،جلوگیری
کرد.
جالب است بدانید الفرد هیچکاک هم در سال 1959
هنگام ســاخت فیلم «شمال از شــمال غربی» درخواست
مشــابهی را مطرح کرده بود که رد شــد .روس ها احساس
می کننــد لزومی نــدارد اتاق هــای ســازمان ملــل به جز
اســتفاده های معمول در موارد دیگری مثل ساخت فیلم و
سریال مورد استفاده قرار بگیرند.
واکنش هــا :فصل ســوم هــم مثل دو فصــل قبلی
با واکنــش مثبت منتقدان همــراه بوده .براســاس 24نقد
منتشر شده ،خانه پوشالی از 100امتیاز 76امتیاز در سایت
«متاکریتیک» کســب کرده و در ســایت «راتن تومیتوز»
هم با 42نقد نوشته شده 76 ،درصد ارای مثبت را به دست
اورده اســت« .راتن تومیتوز» فصل سوم ســریال را با این
عبارت معرفی کرده« :فصل ســوم المان های شــخصی
و سیاســی جذابی را از کاراکتر فرانک انــدروود به نمایش
گذاشته است».
فصل 4
تعداد اپیزود13 :
شبکه اصلی :نت فلیکس
سال پخش 14 :فوریه 2015
در فصل چهارم فرانک اندروود به مبارزات انتخاباتی
می پردازد.
تاکنــون چهار فصــل از ســریال امریکایــی «خانه
پوشالی» پخش شده و فوریه سال 2017فصل پنجم این
مجموعه از طریق شــبکه نت فلیکس در دسترس همگان
قرار می گیرد.
است .با پایان فصل اول این مجموعه که شامل ۱۳قسمت
بود ،فصل دوم هم اغاز و دوبله شد و هم اکنون فصل سوم در
حال دوبالژ است .بنابه گفته مدیران سازمان هر چهار فصل
این سریال از شبکه نمایش پخش خواهد شد.
سریال «خانه پوشالی» توسط دوبلورهایی چون ناصر
طهماسب ،منوچهر والی زاده و به مدیر دوبالژی رضا افتابی
دوبله شده است.
همچنین منوچهر زنده دل ،ابوالحســن تهامی نژاد،
کســرا کیانــی ،محمدعلــی دیباج ،رضــا افتابی ،ســعید
شیخ زاده ،حامد عزیزی ،امیر حکیمی ،شایان شام بیاتی،
امیرعباس پیام ،امیر کسرایی ،علی منانی ،مهدی امینی،
فریبا رمضان پــور ،مریم مرادپور ،مهرخ افضلی ،افســانه
پوســتی ،کتایون اعظمی ،پویان مقــدم ،مجید صیادی،
صنــم نکواقبــال ،ارزو روشــناس ،مهین برزویــی ،نازنین
یاری ،مریم جلینی ،مینا شــجاع ،شــراره حضرتی ،مهناز
ابادیان ،سیما رستگاران و سارا جعفری از جمله دوبلورهایی
هســتند که در دوبله مجموعه «خانه پوشــالی» همکاری
دارند.
61
فرهنگ
گفت تصمیم پخش تمام اپیزودها در یک روز جالب است
و باور دارد این الگوی پخش سریال می تواند در تلویزیون
بیشتر مرسوم شود.
از اتفاقاتی که در جریان پخش فصل ســوم ســریال
افتاد ،می توان به این اشــاره کــرد که تقریبا بــه مدت 30
دقیقه در بعد ازظهر چهارشنبه یازدهم ماه فوریه و تنها چند
روز پیش از زمان رســمی انتشــار ســریال ،فصل سوم ان
به طور کامل برای تماشــا قرار گرفت .پــس از چند ثانیه،
مردم شروع به پخش این خبر و اشتراک اپیزودهای جدید
روی تو ئیتر کردند و احتماال به دنبال بهانه های الکی برای
سرکار نرفتن گشتند اما نت فلیکس ان را به سرعت از روی
اینترنت برداشت.
در هر چهار فصل این سریال ،حزب دموکرات امریکا
به عنوان حزب حاکم امریکا به عنوان سوژه سریال به شدت
زیر ضرب قرار گرفته و این سریال به نقد نظام سیاسی امریکا
و نمایــش البی گری ها و فســاد سیاســتمداران امریکایی
پرداخته و شیوه های شــگفت انگیز از ابعاد این فساد را به
نمایش می گذارد .با وجود انکه برای بسیاری از تماشاگران
این سریال ،فاصله گذاشتن میان داستان و واقعیت دشوار
خواهد بود و ممکن اســت این ســریال به شــدت به اعتبار
دموکرات هــا ضربه بزند اما هیــچ مقام ارشــدی در امریکا
موضعی در قبال این سریال نگرفته است.
واکنش اوباما و کلینتون به سریال
نکتــه جالب اینکه بعد از انتشــار فصــل دوم ،باراک
اوباما رئیس جمهور ایاالت متحده ،به صورت کنایه امیز از
عالقه اش به فصل دوم این سریال پرده برداشت « :کاش
همه چیز می توانست به همان اندازه بی رحمانه اما تاثیرگذار
باشد ...حقیقت دارد .همین طور که به کوین اسپیسی نگاه
می کردم ،داشتم با خودم فکر می کردم این بابا باعث شده
کلی کار انجام بشود».
جالب تر اینکه درست یک شــب قبل از انتشار فصل
دوم ،کســی که مســئولیت به روزرســانی تو ئیتــر اوباما را
بــه عهــده دارد ،تو ئیتــی منتشــر کرد بــا ایــن مضمون:
«لطفــا داســتان فصــل جدیــد را در فضــای انالیــن
لو ندهید».
همچنین بیل کلینتون نیز در اوایل تولید این سریال در
برنامه الن دیجنرس در تلویزیون شرکت کرد و با شوخی گفت
دلش می خواست زمانی که رئیس جمهور بود سریال «خانه
پوشالی» را دیده بود و می دانســت چطور باید ادم کشت!
کلینتون گفــت« :چیزی کــه درباره «رســوایی» و «خانه
پوشالی» بامزه است اینکه وقتی ســریال را تماشا می کنی
هم نمی توانــی تصور کنی چطــور یــک رئیس جمهوری
یا رئیس ســتاد او بتواند از پس چنین کاری برایــد ».او به
شوخی گفت« :کاش وقتی رئیس جمهور بودم بیشتر درباره
چنین موضوع هایی می دانســتم!» در حالی که مخاطبان
می خندیدند او گفــت« :می دانید ،همه ایــن فرصت ها از
دســت رفت ».کلینتون پیــش از این هم تاکیــد کرده بود
هوادار این دو سریال است و هیالری کلینتون هم یک بار
گفته بود که چطور با همسرش به تماشــای سریال «خانه
پوشالی» نشسته اند.
شیطانی با شکسپیر درکاخ سفید
وقتی با لذت مکبث بودن اشنا می شویم
سروش شاکر
نویسنده و کارگردان
فرهنگ
62
مثلث | شماره 332
3
اگر از بیننده های ســریال «خانه پوشــالی» باشــید
می دانید که تاکنون چهار فصل ان به نمایش درامده و قرار
است بهار امسال فصل بعدی نیز از طریق شبکه نت فلیکس
منتشر شود.
در این ســریال فرانــک اندروود(کوین اسپیســی)
گاهی با مخاطب خویش چشــم در چشم می شود و حرف
صادقانه اش را به مخاطبان سریال در لنز دوربین می گوید؛
با این کار ،ما هم به پشت صحنه قدرت و سیاست می رویم.
خانه پوشــالی اســرار مگو را بازگو می کند و ما هم با
قهرمانان داستان در حال لذت بردن از داشتن قدرت بی حد
و اندازه هستیم .ما هم نگران لو رفتن فسادیم.
این ســریال ما را با لذت بــد بــودن و قدرتمند بودن
اشــنا می کند .این امر گاهی حال ادم را بد می کند ،ولی از
ان لذت هاست که به خاطر سیاســت های خاص و کالن
سینمایی و تلویزیونی کشورمان هیچ وقت نخواهیم چشید.
چقدر در این سریال ما ادم های بد را دوست داریم و چقدر از
صمیم قلب ارزو می کنیم که ادم های بد موفق شوند ،ولی
همان قدر هم به بد بودن انها اطمینان داریم.
در ایــران حتی یــک فیلــم و ســریال هم ســاخته
نشده(دست کم من به یاد ندارم) که ادم بد ها موفق شوند.
همیشــه اخر داســتان نقش مثبت ها وارد صحنه می شود
و با یک ســری پالن های تکراری ،مانند پریدن از دیوار و
تیراندازی های بی دلیل و حتی تعقیب و گریز بی هیجان با
سمند و پژو و گاهی مرسدس بنز فقط در نماهای کم خطر در
خیابان های خلوت ،مجرمان را دستگیر می کند.
اما خانه پوشالی سریالی است که بخش اصلی اش در
نماهای داخلی فیلم برداری می شود ،ولی کیفیت فیلمنامه
و قصه تا حدی اســت کــه هیجانش چندیــن برابر تعقیب
وگریزهای بی دلیل ماست.
فیلمنامه نویســان امروز فقــط قصه گویان متبحری
نیســتند ،بلکه به ســایر علــوم اشــراف کامل دارنــد .در
خانه پوشالی ما با نویسندگانی روبه رو می شویم که تاریخ و
سیاست را همچون رمان های معروف چندین بار خوانده اند
و داســتان خود را از دل رویدادهای تاریخی و بین المللی
بیرون کشیده اند .جذاب ترین بخش سریال خانه پوشالی
جنس قصه و روند پرداخت ان است؛ روندی که به مخاطب
اجازه پلک زدن هم نمی دهد.
خانه پوشالی ســریالی قصه محور است ،قصه هایی
با الیــه ای نــازک از واقعیــت .هرچند کــه درون مایه اش
زاده تخیالت تیم نویســندگان اســت .گویی نویسندگان
رویدادهای تاریخی را از منظری دیگر با چاشــنی خیال در
هم امیخته اند و به ماتحویل می دهند.
رئیس جمهور خانه پوشالی ،تمام اتفاق های خوب و
بد رئیس جمهوری های سال های اخیر را به دوش می کشد
و هر لحظه ما را یاد یکی از انهــا می اندازد .از خیانت های
زناشویی و فساد و جنگ تا ســوء قصد و ...قصه برای فهم
راحت تر و همذات پنداری بیشتر در دل یک خانواده روایت
می شود؛ خانواده ای متفاوت.
روابط فرانک و کلیر(رابین رایــت) از جنس دیگری
است؛ مراودات در این خانواده از جنس قدرت است ،در دل
هر محبتی تبادل قدرت نهان است نه احساسات.
این زوج حتی از خیانت همدیگر دلگیر نمی شــوند،
اصال داشــتن روابط با دیگری را خیانــت نمی دانند ،چون
وفای به عهد در این خانواده محور دیگری دارد.
در تمام مدت سریال( تا پایان فصل چهار) هیچ وقت
شاهد معاشقه این زوج نیستیم ...فرانک و کلیر کامل کننده
یکدیگرنــد .قدرت مردانــه و اغوا گری زنانــه دقیقا همان
چیزی اســت که می تواند از یک انسان در حوزه سیاست،
ابر قدرت بسازد ،فرانک و کلیر در واقع یک ابر انسان اند.
انها را می توان پرداختی مدرن از مکبث و لیدی مکبث
شکســپیر دانســت ،اما اینجا صرفا لیدی مکبث فریبگر و
اغوا گر مکبث نیست ،مکبث مدرن هم خود از مرگ پادشاه
لذت می برد و عذاب وجدان هم ندارد ،اینجا خبری از جادو
و اغوا نیست .مکبث و همسرش خودشان جادوگرند و ما هم
با انها در این راه همراهیم.
شکســپیر مدرن این روایت ،ما را در کشــتن پادشاه
شــریک می کند و این بار ما با لذت های مکبث بودن اشنا
می شــویم با لذت بد بودن ،البته نه بــا عذاب های روحی
و روانی ان و چقدر شــیرین اســت لذت بد بــودن فقط در
قاب تلویزیون ،می توان بد بــود و هیچ عذاب وجدانی هم
نداشت.
حال چند وقتی است که شبکه نمایش نیز ،شروع به
پخش این سریال کرده است ،اگر هدف مدیران سازمان از
نمایش این سریال پرده برداری از فساد پشت پرده کاخ سفید
اســت ،باید بگویم که نگاهی بسیار ســطحی است؛ زیرا
داســتان در زیرالیه خود از قوه قضائیه مستقل دم می زند؛
دستگاه قضایی که کامال مستقل است و حتی قدرتمند ترین
مرد جهان هم از ان واهمه دارد.
از طرف دیگر سریال رژه ای از قدرت رسانه های ازاد
است .قدرتی که گاه برای ما هم ازار دهنده است؛ به طور
مثال رئیس جمهوری را به یک برنامه زنده تلویزیونی دعوت
می کنند و مدام او را در حضور تماشاچیان مسخره می کنند
و مردم نیز به او مــی خندند در حالی کــه رئیس جمهوری
قصد دارد از مهمتریــن برنامه اقتصادی خــود حرف بزند
هیچ کس او را جدی نمی گیرد و همه شــروع به مســخره
کردن او می کنند.
انچه در این سریال ما را شگفت زده می کند ،بازتولید
یک داســتان قدیمی با پرداختی مدرن است؛ کاری که ما
کمتر موفق به درست انجام دادن ان شدیم و روایت های
مدرن مان از اســاطیر محدود به انیمیشــن (یعنی فرم نه
محتوا) یا ساختن برنامه هایی از حکایات قدیمی به صورت
طنز شده است.
مــا کمتــر تــوان روایــت مــدرن و جــذاب را از
اسطوره هایمان داشته ایم؛ خالقیت ها هم بیشتر در قالب
فرم بوده است .خانه پوشالی جذاب است ،چون اطالعاتی
ناب به ما می دهد .شــخصیت هایی دارد که مــا انها را در
داستان های قدیم دیده ایم و شناخت کافی از انها داریم.
شخصیت هایی که در زمان شکسپیر به صورت کامل به انها
پرداخته شده است.
خانه پوشــالی نمونه ســریالی اســت که در هر جای
جهان می توانست ساخته شود؛ زیرا قدرت خود را مدیون
امکانات یــا جلوه های خــاص کامپیوتری نیســت ،بلکه
جذابیــت و محبوبیت خــود را مدیون فیلمنامــه جذاب و
پرمحتواست.
فرهنگ
وقتی سیاست تمام می شود
عشق اغاز می شود
سازوکار قدرت در قرن21
اریان گلصورت
منتقد سینما
4
مثلث | شماره 332
وضعیــت از لحظه ای بحرانی می شــود
که تردیــد ،شــکاف عمیقــی میــان این
دو ایجاد کــرده و بحث ســهم هر کدام
از جایگاهی کــه در کنار هم به دســتش
اوردند ،تعادل رابطه شان را بر هم می زند.
در چنین شرایطی جنگ قدرت به خلوت
دو نفره انها کشیده می شود
فرهنگ
خانه پوشالی اثری اســت که مخاطب را با بخشی از
ســاز و کار قدرت در قرن بیست و یکم اشــنا می کند .ما در
این جا از زوایــای متفاوت به جهــان پیچیده امــروز نگاه
می کنیم و به درک بهتری از ســاختار ان می رســیم .اینکه
انسان های درگیر سیاست با چه چالش هایی رو به رو هستند
و در این کارزار چه بر ســر مفهوم اصول پذیرفته شــده ای
چون اخــاق و ازادی می اید .ایــن محصول نت فلیکس
دنیای ســرد ،تاریک و بی رحمی را به تصویر می کشــد که
در ان جنگ قدرت در شرایط گســترش رسانه و تکنولوژی
و البته زیر ســایه مفهومی به نام دموکراسی در حال انجام
است .اگر چه در بسیاری از موارد به دلیل افزایش هیجان
درام ،سیر وقایع فراز و فرودهای غیرمنتظره ای پیدا می کند،
اما می توان حقایق نهفته ای را در پس ماجراهای ســریال
دید که در مواردی بسیار تکان دهنده جلوه می کنند .خانه
پوشالی را که می بینیم ،انگار ناظر جنگی برای بقا هستیم.
تصویر هولناکی که این سریال از مناسبات سیاسی حاکم
بر جهان ارائه می دهد ،بار دیگر به یاد ما می اورد که بشــر
تحت هر شرایطی همواره به دنبال سلطه بر دیگران بوده و
در راه رسیدن به این هدف ،از هر روشی نیز بهره می گیرد.
شخصیت اصلی داســتان یعنی فرانک اندروود یک
سیاستمدار ازموده ،باهوش ،متظاهر و بسیار حیله گر است
که راه خود را تا پشت میز ریاســت جمهوری در کاخ سفید
باز کرده و به خوبی می تواند در شرایط بحرانی از مخمصه
رها شده و از روابط پشــت پرده و قانون در جهت رسیدن به
اهدافش استفاده کند .او و همسرش کلیر ،به شطرنج بازان
ماهری می ماننــد که عرصه سیاســت را بــه صفحه بازی
تبدیل کرده اند .در این جا ما بــا غریب ترین و بی پرواترین
رئیس جمهور امریــکا که تاکنون در فیلم یا ســریالی دیده
شده طرف هستیم .کسی که به تمام اصول از پیش پذیرفته
شده پشت می کند و اعتقاد دارد عرصه سیاست یک «شو
بیزنس» است .او در واقع به هیچ ارزشی در این جهان پایبند
نیست و بدون در نظر گرفتن وجدان و اخالق ،تنها به خود و
مسیری که پیش رو دارد فکر می کند .برای فرانک همه چیز
ریشه کاسب کارانه دارد و رابطه او با دیگران بر اساس میزان
سود و منفعت تعریف می شود.
بخش قابل توجهی از این سریال بر روابط خصوصی
اندروودها متمرکز است .رابطه ای که در فصل چهارم وارد
مرحله تازه ای می شود .ســازندگان خانه پوشالی عالوه بر
اینکه ســویه بی رحم رابطه زن و مرد را در الیه های پنهان
زندگی شخصی رئیس جمهور ایاالت متحده و همسرش به
تصویر می کشند ،نشان می دهند که رابطه کلیر و فرانسیس
درســت مانند دنیای سیاســت قوانین خاص خود را دارد و
البته مملو از پیچیدگــی و رخدادهای غیرمنتظره اســت.
به گونه ای که این دو را می توان یــک زوج منحصر به فرد
به حساب اورد .رابطه انها کامال هماهنگ با اهداف شان
در حوزه سیاست است .کلیر بخشی از وجود فرانک است
که همواره او را به چالش می کشد .گاهی به او ضربه می زند
و گاهی هم همراهی اش می کند .او یک مکمل جذاب در
کنار فرانک است و مقبولیت بیشتری هم نزد مردم و رسانه ها
دارد .هر چند در نهایت کلیر نیز هدفی جز دستیابی به قدرت
ندارد .وضعیت اما از لحظه ای بحرانی می شود که تردید،
شــکاف عمیقی میان این دو ایجاد کرده و بحث سهم هر
کدام از جایگاهی که در کنار هم به دستش اوردند ،تعادل
رابطه شان را بر هم می زند .در چنین شرایطی جنگ قدرت
به خلوت دو نفره انها کشــیده می شــود .اما این جنگ در
نهایت به خاطر وابســتگی انها به یکدیگر به صلح و پیوند
تازه ای ختم می شــود( .به قــول وودی الــن در انی هال:
ادامه اش می دهند ،چون به تخم مرغ های هم نیاز دارند!)
اندروودها نشان می دهند که نه در ازدواج و نه در تصمیمات
سیاسی ،بلکه به طور کلی در زندگی با هم شریکند .جنس
رابطه فرانک و کلیر پس از شکستن و دوباره ساخته شدن
تغییر می کند .رابطه ای مســتحکم تر که فراتر از مســائل
مربوط به زندگی زناشویی می رود .این را حضور تام در خلوت
کلیر ان هم با اگاهی فرانک ثابت می کند .در این شــرایط
به نظر می رسد پیوند نامتعارف این دو در سطحی باالتر از
قبل قرار گرفته است .انها هم از نظر روانی و هم به دالیل
استراتژیک کامال به هم نیاز دارند.
الن بدیو در کتاب هستی و رخداد خود ،که در ان بحث
اشکار شــدن حقیقت در عرصه های سیاست ،عشق ،هنر
و علم را بررســی می کند ،اعتقاد دارد «وقتی سیاست تمام
می شود ،عشق اغاز می شود ».برای اندروودها اما سیاست
هرگز قرار نیست پایان یابد .بنابراین ایا در زندگی انها عشقی
وجود نخواهد داشت؟ بدیو عشق را نمونه رخدادی می داند
که در ان حقیقت اشکار می شــود .پدیده ای که برخالف
سیاســت که معطوف به همگرایی اســت ،تنها با دو بودن
معنا پیدا می کند و موجب می شــود طرفین معنای تفاوت
را به شــیوه ای یگانه در کنار یکدیگر احســاس کنند .این
شــبیه همان چیزی است که به نظر می رســد اندروودها را
پس از ان همه اختالف بار دیگر به ثبات رسانده است .انها
تمایز و استقالل همدیگر را در رابطه شخصی شان کامال
پذیرفته اند و در عرصه سیاست نیز با یکدیگر متحد شده اند.
وضعیتی که باعث می شــود فرانک و کلیر بــرای مبارزه با
دشمنان شان بیشترین قدرت را داشــته باشند .قدرتی که
موجب می شود تسلیم وحشــت نشوند ،بلکه وحشت خلق
کنند .جالب اســت که بدیو می گوید وجه تشــابه عشــق و
سیاســت این اســت که هر دو روندی خونین هســتند که
می توانند به خشونت و قتل منجر شوند .چیزی که باید برای
فصل بعد انتظارش را داشته باشیم .این فیلسوف فرانسوی
سیاســت را نیز فرایندی می داند که امکانات تازه ای را در
رابطه با تقدیر رقم می زند و این تعریف شباهت بسیاری دارد
به ان چیزی که در خانه پوشالی شاهد ان هستیم.
از سوی دیگر کامال مشخص است که سازندگان خانه
پوشالی تالش می کنند بخشی از چالش ها و پیچیدگی های
حال حاضر دنیای سیاســت را در اثر خود بازتاب دهند .در
کنار ماجرای گروه افراطی و تروریستی «ایکو» در سوریه و
نحوه برخورد و جنس گفتمان کاخ سفید با این تشکیالت،
بحث انتخابات ریاســت جمهوری امریکا و مسائل مربوط
به کمپین هــا و البی های پشــت پــرده ان از پررنگ ترین
مضامین مطرح شده در این فصل سریال است که می تواند
زاویه نگاه ما را در مورد فعالیت های انتخاباتی این روزهای
ایاالت متحده وسعت ببخشد .یکی از نکات قابل توجهی
که سازندگان خانه پوشالی در فصل چهارم به ان پرداختند
امکان استفاده از کالن داده (بیگ دیتا) و اطالعات ذخیره
شده در موتورهای جســت و جو برای به دست اوردن ارای
بیشتر در انتخابات و اطالع یافتن از سالیق رای دهندگان
اســت .امکانی که می توانــد به باال بردن میــزان رضایت
عمومی از یــک نامزد کمک فراوانی کنــد .حتی در خبرها
امده خود نت فلیکس هم از بیگ دیتای به دســت امده از
بازدیدکنندگانش استفاده می کند تا با نقطه نظرهای شان در
مورد این سریال اشنا شده و باتوجه به سالیق انها داستان
را جلو ببرد.
63
فرهنگ
علی مجیدی
روزنامه نگار
فرهنگ
64
مثلث | شماره 332
5
ماکیاولی و همسرش
تقریبا غیرممکن اســت که شــما در یک یادداشــت
کوتاه بتوانید در مــورد همه جنبه های یک فیلم یا ســریال
عظیــم و پیچیده بــا مفاهیم فــراوان صحبــت کنید .پس
بهتر اســت قناعت پیشــه کنم و در این پســت ،فشرده در
مورد بعضی از روندهای فصل ســوم سریال خانه پوشالی یا
House of cardsصحبــت کنــم کــه بــه نظر می رســید
رویکردهای سیاسی ان را بیشــتر از دیگر فصل ها بازنمایی
می کند .در نگاه نخست شما خواننده عزیزی که دیدن این
سریالراشروعمی کنید،ممکناستدرقسمت هاینخست
با خودتان بگویید که چرا باید سریالی را که در ان درگیری ه ا و
فریب های سیاسی ،ان هم در فرهنگ و جامعه ای متفاوت
بهتصویرکشیدهشدهدنبالکنید.
اما باید بگویم که قوانین قدرت ،حاکمیت و ســلطه،
تقریبا در همه جای دنیای و در همه اعصار یکسان بوده اند.
ممکن است پوسته و قوانین بازی ،کمی متفاوت باشند ،اما
اصولیکیهستند.
ســریال House of cardsنت فلیکس ،سریالی است
خوش ســاخت که شــخصیت ها و حــوادث ان بــا الهام از
شــخصیت های واقعی دنیای سیاســت و حوادث سیاسی
یکی – دو دهه اخیر ساخته شد ه و کمی دراماتیزه شده است
و البته کســی چه می داند شــاید در دنیای واقعی ،حوادث
اصلی ،درام تر از چیزی بوده باشــند که در سریال به تصویر
کشیده شده اند!
دوبازیگراصلیسریالکهدرنقش هایفرانکاندروود
و همســرش کلیر بازی می کنند ،دو بازیگر نام اشنای دنیای
سینماهستند:کویناسپیسیورابینرایت.
این دو به باور من در این ســریال ،هنــر بازیگری را به
اوج رســانده اند و بازی ه ا و احساسات را با گوشت و پوست و
میمیک صورت و به صورت زیرپوستی تداعی می کنند .باز
هم به گمان من اگر در فصل دوم ســریال ،کوین اسپیسی
ستاره ای بی بدیل نشان داد ،در فصل سوم ،این رابین رایت
بود که در کمال تعجب توانســت حتی کوین اسپیسی را در
بازیگری پشت سر بگذارد.
رابین رایت در ان واحد توانســت شخصیت چندگانه
بانویی را نشان بدهد که از یک سو باید بانوی نخست امریکا
باشد،ازسویدیگرنقشیکسیاستمدارجاه طلبتازه کاررا
به نیکویی بازی کرد و از دیگر سو هم بعد نقش یک زن دچار
شک و تردید در تعریف رابطه اش با همسرش را به خوبی ایفا
کرد .ما در او در ان واحد ،زیبایی و خرامش و تیزهوشی یک
زنخواستنی،بی رحمی یکسیاستمدارواسیب پذیرییک
زن شکست خورده را دیدیم.
اما زوج فرانک انــدروود و کلیر ،تنهــا زوج در معرض
بحران در سریال House of cardsنیستند ،زوج دیگر درگیر
در سریال داگ استامپر و راشل بودند .داگ از سویی صید
عشق راشل شده بود و از سوی دیگر مجبور بود راشل را صید
کند .سیزن سوم برخالف دو ســیزن قبلی ،در این قسمت،
هم شخصیت فرانک و هم کلیر ،خاکستری تر ترسیم شده
بود .نمی دانیم چرا؟ شــاید به خاطر اینکه هر چه باشد ،انها
خواه ناخواه در نقش رئیس جمهور و بانوی اول امریکا ظاهر
شده بودند.
می گویند که پاره ای از داســتانک های این قسمت با
الهامازشخصیتبیلوهیالریکلینتونساختهشدهاست.
چونشخصادربسیاریازروزهاازمروردقیقحوادثسیاسی
پرهیز می کنم ،شــاید دقیق نتوانم فهرســت کنم که کدام
داستانک ها از حول این دو شــخصیت واقعی ساخته شده
بودند ،اما شاید تزلزل رابطه بیل و هیالری کلینتون یا شاید
هم ناشی بازی های هیالری کلینتون در بعضی از مقاطع ،در
نوشتن این داستانک ها کمک کرده باشد.
در یکی از ســیزن ها در بعضی از مقاطع می خواست
نشــان بدهــد کــه بــودن در وســط گــود و تصــدی مقام
ریاست جمهوریمی تواندچقدردشوارباشد،چراکهشخص
مجبور اســت که همیشــه تصمیمــات قاطع بگیــرد و این
تصمیماتلزوماهمیشهدرستنیستند.
سریال حتی در قسمتی ،از روال همیشگی خارج شد و
به دام شعارگویی افتاد ،انجا که کلیر اندروود ،متعاقب مرگ
یک امریکایی زندانی در روســیه ،برخالف عرف و واقعیت
سیاســی حاکم در دنیا ،در مقابل رســانه ها ،رئیس جمهور
روسیه را شرمنده کرد!
پوپولیسم ،ابزا ر دست سیاستمداران
شعارهای قشــنگ و وعده های توخالی و جلب قلوب
توده هاینااگاهمردم،همیشهابزاریدردستسیاستمداران
بوده اســت .در بعضی از جوامع باتوجه به بافت و باورهای
روتین و دسترسی انحصاری به رسانه ها ،کار سیاستمداران
بسیار اسان تر است.
اما در برخی از جوامع انها مجبورند که بسیار ماهرانه تر
و حساب شده تر بازی کنند .برنامه اشــتغال برای امریکای
فرانک اندروود ،نماینده دشواری پناه بردن به پوپولیسم در
جوامع دسته دوم بود.
در هر صورت اگر شــما یــک سیاســتمدار باهوش و
کارکشته باشید ،همیشه در استین شیوه های برای تحمیق
خالیق در دست خواهید داشــت .می خواهم تلخ صحبت
کنم و بگویم که همیشــه قشــر اگاهانی که متوجه نیات و
بازی های فریبنده سیاستمداران می شوند کم شمار است،
دراقع توده مردم همیشه مستعد فریفته شدن هستند ،فقط
تکنیک و ظاهر کار در هر برهه زمانی خاص باید تغییر کند.
شاید انها درست همان طور که اندروود گیم بازی می کرد ،با
مردم بازی می کنند!
تضاد غرب و شرق در سیزن سوم سریال
درمقاطعزیادیدرسریال،ماشخصیتویکتورپتروف
را در نقش رئیس جمهور روسیه شاهد بودیم ،شخصیتی که
البد با الهام از شخصیت پوتین ساخته شده است ؛ کسی که
عالقه ایبهرعایتروتین هایسیاسیندارد،بازیراهرطور
کهدوستداردپیشمی بردوعالقه ایبهبده بستانسیاسی
ندارد .چیزی که برای او بیشــتر از هر چیزی اهمیت دارد،
وجهه ای است که مردم کشورش و نیز جهانیان از او دارند،
اما می خواهد کی تزار تو باشد.
امــا همان طــور کــه وجهــه بــرای ویکتــور پتروف
مهم اســت« ،میراث» هم بــرای فرانک انــدروود و کلیر
مهم اســت .ایــن زوج بی فرزند ،بــا ربطه پیچیده شــان،
تنهــا بــه گذاشــتن یــک «میــراث» جــاودان فکــر
می کنند.
فرهنگ
واشنگتن پیرو لندن
ت بزرگ تر یا دروغ های ضروری
حقیق
بهروز بلمه
نویسنده و منتقد
6
مثلث | شماره 332
ان دسته از دوستانی که ســریال باز حرفه ای هستند،
احتماال در اواخر دهه 1370نسخه بریتانیایی سریال «خانه
پوشــالی» را از تلویزیون ایران دیده اند .جالب اینکه همین
سریال اما نســخه امریکایی اش هم دارد از تلویزیون ایران
پخش می شود .اتفاق عجیب و غریبی که تقریبا کمتر کسی
انتظارش را داشت .نسخه انگلیسی و متقدم سریال در اوایل
دهه 90میالدی با اقتباس از رمانی نوشــته مایکل دابز که
یکی از مشاوران مارگارت تاچر ،جان میجر و دیوید کامرون
نخست وزیرانپیشینبریتانیاوازمسئوالنحزبمحافظه کار
بود،ساختهشد.دابزکتابنخستازسه گانه«خانهپوشالی»
را سال 1989نوشــت که کاراکتری به نام فرانسیس ارکارت
شــخصیت اصلی ان بود .این کتاب با کتــاب دوم با عنوان
«بازی شاه» در سال 1992و کتاب ســوم با عنوان «حذف
نهایی» در سال 1994ادامه یافت .هریک از این سه کتاب
درقالبیکمجموعهکوتاهتلویزیونیتوسطشبکهتلویزیونی
بی بی سی ساخته شدند و در مجموع 14نامزدی جایزه بفتا را
دریافت کردند و دو جایزه را هم از ان خود کردند.
اگرچه تا اندازه زیادی قصه نسخه امریکایی متفاوت
اســت اما عناصر زیادی از جمله گفت وگوی کاراکتر اصلی
با دوربین (شکستن دیوار چهارم) را از ان تقلید کرده است.
نسخه انگلیسی تا اندازه ای تئاتریکال و در متن و میزانسن
شدیداازدنیایتئاترمتاثراست،کمااینکهجمالتزیادیاز
شکسپیردراننقلمی شدوبعضیداستان هاوشخصیت ها
یاداور نمایشنامه های مکبث ،ژولیوس سزار ،ریچارد سوم ،
هانریپنجمو...است.فضاکامالانگلیسیاست،داستان
نیز در دربار و دولت انگلســتان می گذرد .اگر این ســریال را
ندیده اید ،لحظه ای درنگ نکنیــد و حداقل یک فصل ان را
حتما ببینید .اما فصل نخست اقتباس امریکایی از این رمان
سال 2013درشبکهنت فلیکسبهنمایشدرامدوفصلدوم
و سوم و چهارم نیز به صورت انالین در دسترس دوستداران
قرارگرفت.برایکسانیکههنوزاینسریالراندیده اندیاهنوز
فصلتازهمنتشرشدهسومراندیده اند،بایدگفتکهبرعکس
نسخه انگلیســی که از فصل اول تا ســوم اندک اندک افت
کرده،بهتکراررسیدهوجذابیتخودراازدستمی دهد،نسخه
امریکایی به ترتیب در هر فصل جدید جذاب تر و تاثیرگذارتر
شده است و می توان گفت فصل سوم یک سر و گردن از دو
فصل گذشته هم در جذابیت دراماتیک داستان و رویدادها و
شخصیت ها و هم در ساختار سینمایی (فرمال) سرتر است.
توانایی دیوید فینچر در شــروع ســریال قابل پیش بینی بود
اما از دو قسمتی که توسط جوئل شوماخر در فصل نخست
ساخته شده ،غافل نشوید .همچنین کارگردانی فصل سوم
دارای نکات اموزنده ای در فیلمبرداری و تدوین است که باید
خودتان دریابید .در دو فصل نخست با مردی مواجه هستیم
یترقی(!)
کهاندکاندکوبازیرکیوحقه هایفراوانپله ها
را در دولــت امریکا طی می کند .باتوجه به موضوع و شــیوه
روایت از همان ابتدا پیش بینی می کنیم که فرانک در مسیر
خودموفقخواهدبود.یعنیداستانازابتدامعلوماست.تنها
چیزی که ما را به دنبال خود می کشاند ،جذابیت های روایی
است که تحلیل های تخصصی زیادی را می طلبد و در اینجا
نمی گنجد.امادرفصلسومهیچچیزیقابلپیش بینینیست
وازهمهمهم ترتغییرجهتتمرکزداستانازشخصیتفرانک
بر شخصیت کلیر (همسر فرانک) است .این زوج تا انتهای
فصل دوم همه پله ها را تا نوک قله قدرت سیاســی امریکا با
کمک هم طی می کنند .روابط ساده خانوادگی انها در نیمه
اول فصل نخست جای خود را به روابط پرکشمکش در نیمه
دومفصلیکوسپسروابطبسیارپیچیدهوغافلگیرانهفصل
دوم می دهد .حال این روابط پیچیده در فصل سوم عملکرد
بهتریدردرگیریبینندهباکاراکترهاوداستانخواهندداشت.
بدون شکاساسشکل گیریچنینداستانهوشمندانه ای
دربارهزیرکیسیاستمدارانمی تواندبهذهنیکسیاستمدار
انگلیسی که سال ها در دربار و دولت روباه پیر ،فعالیت داشته
خطور کند و به نظر می رسد امریکایی ها مثل همیشه در این
زمینه دنباله رو پدربزرگ هــای خود بوده اند ولــی در بازتولید
فرهنگ
Houseofcardsسریالیاستکهدرانسیاستمداران
می کوشــند نشــان بدهند که چرا گاهی شــرط رســیدن به
ت بزرگ تــر» ،گفتن دروغ یا اســتفاده از ترفندهای
«حقیق
غیراخالقی اســت .این دروغ می تواند به سادگی چیزی در
مورد یک شجاعت دوران نوجوانی یک رئیس جمهور باشد
یا دروغ های بزرگی که در عین خونســردی به رسانه ها گفته
می شود.
یکیازتاثیرگذارترینسکانس هایسیزنسومسریال
وقتی بود که «دانبار» -رقیب انتخاباتی اندروود -برای بیشتر
کردن شانس شکست اندروود ،دست به کاری غیراخالقی
ی در مورد پیشینه «کلیر» را
زد و سعی کرد که پرونده ای قدیم
رو کند .دانبار که تا این زمان ،اعتقاد به مبارزه سیاسی با شیوه
پاک داشت و ب ا تردید تصمیم گرفته بود که با شیوه های خود
اندروود در مقابل او بایستد ،در اینجا توسط اندروود خطاب
قرار گرفت:
– خب ،باالخره تو هم یکی از ما شدی.
– یکی از کی ها؟
– از رجال! با اتاق های دودگرفته و مخفی شون!
و ایــن پارادوکس عجیب کســانی اســت کــه قصد
رودررویی با سیاســتمداران بی اخالق را دارند ،در شرایطی
که توده مردم همیشــه دانش الزم را ندارند و در شــرایط که
رقیب از ترفندهــای غیراخالقی بــا صــورت ماهرانه بهره
می برد ،ایا می شــود تمیــز بازی کرد و شانســی بــرای ُبرد
داشت؟!
در عین حال ســریال ،ســوای همه مســائل سیاسی
مطرح شــده در ان ،تصویرگر بحران هایی اســت که یک
زندگی زناشویی ممکن است با ان روبه رو شود .سریال را که
ببینید با خودتان فکر می کنید ،شاید خیلی مواقع کم هوشی
تضمین کننده موفقیت روابط طوالنی مدت زناشــویی است
و به صورت متناقض ،وقتی زوجی باهوش باشند ،احتمال
اینک ه طی سال های طوالنی درگیر تردیدها و شک و اندیشه
دوباره در مورد نوع رابطه شــان و چرایی ان شــوند ،بیشــتر
می شود.
بهراستیمکملبودن،پشتیبانیونیازداشتن،عادتو
عشق را چطور می توان در یک زندگی زناشویی طوالنی مدت
بازتعریف کرد؟!
تحلیلی مقایسه ای درباره سریال حاشیه ساز امریکایی
65
فرهنگ
همه چیز باز از نیاکان خود پیش تر و موفق تر هستند .ادامه
اندیشیدندرباببحثبماندبرایخودخوانندگانعزیز.
فرهنگ
66
مثلث | شماره 332
حاشیه های سیاسی و یک جرقه
پس از پخش فصل نخست ســریال «خانه پوشالی»
بسیاریازسیاستمداراندربارهاناظهارنظرکردندکهدراین
میان نظر دو رئیس جمهور کنونی و پیشین امریکا قابل توجه
بوده است .باراک اوباما درباره ان گفته است« :ارزو می کنم
واشنگتن واقعی بیشتر شبیه «خانه پوشــالی» باشد .کاش
همه چیز می توانست به همان اندازه بی رحمانه اما تاثیرگذار
باشد ...حقیقت دارد .همین طور که به کوین اسپیسی نگاه
می کردم ،داشــتم با خودم فکر می کردم این بابا باعث شده
کلی کار انجام بشود ».کوین اسپیسی نیز در گفت وگویی که
با نشریه گاتهام داشــت ،اعالم کرد بیل کلینتون به او گفته
اســت99« :درصد از کاری کــه در «خانه پوشــالی» انجام
می دهید ،واقعی است .یک درصد باقیمانده ای را هم که به
خطارفته ای،انجاییاستکهبرایمثالهرگزنمی توانیک
الیحه اموزشی را در چنین مدت کوتاهی که در سریال نشان
دادهشدهاست،درسناتصویبکرد».بیلکلینتونهمچنین
در یک برنامه تلویزیونی به شــوخی گفت دلش می خواست
زمانی که رئیس جمهور بود ،سریال «خانه پوشالی» را دیده
بودومی دانستچطوربایدادمکشت!دراظهاراتمختلفو
همچنینارتباطیکهرسانه هاازداستاندوشخصیتاصلی
سریال یعنی فرانکی اندروود (کوین اسپیسی) و کلیر اندروود
(رابین رایت) به داستان زندگی یل و هیالری کلینتون نسبت
داده اند ،موضوع قابل توجهی پیدا نمی شود ،بلکه تنها نکته
مهم در اظهارنظــر اوباما مبنی بر اینکــه «کاش همه چیز به
همیناندازه بی رحمانهاماتاثیرگذارمی بود»نهفتهاست.این
نکته نشان دهنده تفاوت عظیم جهان فیلم با دنیای واقعیت
است .ایرادهایی که در تحلیل مربوط به سریال «بازی تاج و
تخت» اشاره کرده بودم ،دقیقا در مقایسه با این سریال خود
را به رخ می کشد« .خانه پوشالی» به همان اندازه «بازی تاج
و تخت» وحشیانه و خشن است .به همان میزان نیز به بازی
شطرنج سیاســت و تالش در تصاحب قدرت می پردازد .اما
به همان میزان که «بازی تاج و تخت» در رسیدن به هدفش
ناتواناست«،خانهپوشالی»موفقاست!مادرسریال«خانه
پوشالی»ازهیچکدامازجنایت هایشخصیت هاچندش مان
نمی شــود .نیازی به دیدن صحنه های وحشیانه و احمقانه
خون ریزی و کشت و کشتار نداریم ،به علت حضور مداوم در
زندگیشخصیادم هاودنبالکردنمسیرطوالنیوپرپیچوخم
انهاکامالباهرکدامازکاراکترهاارتباطیدرونیپیداکردهودر
نهایتبهنتایجاخالقیمهمی می رسیم.هیچشخصیتمهمی
بدوندلیلواردوازداستانخارجنمی شود.همهداستانک ها
دارایمبنایعلتومعلولیومناسباتمنطقیدرستهستند.
بنابراینبهگفتهاوباما بی رحمانهاماتاثیرگذاراست.تاثیرگذاری
«خانه پوشالی» نیز در باورپذیری و روشن بودن تکلیف ما با
شخصیت ها و عملکرد انهاست .به این معنی که ما از همان
سکانس اول با مردی خشــن و خطرناک مواجه می شویم.
بنابراین می دانیم در ادامه قرار است جنایت ببینیم .مناسبات
قدرت در تمامی ابعاد ان براســاس خیانــت ،دروغ ،فریب و
خونریزیشکلمی گیرد.نویسندگانوسازندگانسریالازهمه
امکاناتوتمهیداتودسیسه هایتکنیکیاستفادهمی کنند
برایاینکهدنیایداستانازدنیایواقعیجداشودومخاطب
خودش را در جایگاه بیننده بی طــرف قرار دهد و در عین حال
همه مناسبات دنیای خیالی فیلم را باور کند ،البته با اگاهی از
تفاوت با دنیای واقعی .این نکته دو کارکرد دارد ؛ کارکرد اول
مفید و در خدمت فیلم است و کارکرد دوم می تواند خطرناک
بودهوناشیازیکتئوریبنیادینتوطئهرسانه ایباشد.
طرح ،توطئه ،توهم
درکارکرداولمخاطببهدرستیباداستانارتباطبرقرار
کرده و به دنبال ان مــی رود .همه تمهیدات الزم برای جذب
مخاطب اندیشیده شده اند؛ از داســتان جذاب و پرتالطم و
نفسگیر و پرکشــمکش تا کارگردانی حرفه ای و استاندارد و
بازیگران قدرتمند و دیالوگ هــای تاثیرگذار و ...تقریبا هیچ
ایرادیبههیچکدامازتمهیداتمذکورنمی شودگرفت.مگر
بادقتفراوانکهبراییکسریالتلویزیونیالزمنیست.اما
کارکرددوم؛برایمثالتکنیکشکستندیوارچهارم(Fourth
)wallکه از همان سکانس نخســت فیلم استفاده شده و تا
انتها پیش می رود ،به عنوان یک عنصر در روند به اصطالح
اشــنایی زدایی عمل می کند .در این صورت مخاطب زمانی
که با نگاه و دیالوگ های رو به دوربین کوین اسپیسی مواجه
می شــود ،از همان لحظه نخســت خود را هم زمان درون و
بیرون از ماجــرا می بیند .زمانی که دیوار چهارم می شــکند،
بیننده غرق در داستان نمی شود و خود را ناظر یک اثر هنری
غیرواقعیمی انگارد.بههیچوجهدیگرامکانندارداثرهنری
باواقعیتاختاللپیداکند.مخاطبخودراشاهدیکنمایش
مصنوعیمی بیندکهبر«نمایش»بودنخودتاکیددارد.این
تمهید در کارکرد اول که دراماتیک است ،موثر می افتد ،اما
در کارکرد دوم نیز شدیدا تاثیرگذار است .یعنی پس از دیدن
فیلمباخودمی گوییم«:وای!چهوحشتناک،دنیایسیاست
چقدر خطرناک و زننده است! اما نگران نباشم ،این فقط یک
نمایشاستودرواقعیتاینچنیننیست.خیالمراحتباشد
و همچنان به سیاســتمداران اعتماد کنم .ایرادی ندارد اگر
جنایتیهمرخدهد.گناهانشبهگردنسیاستمداراناست.
ما را به خاطر رای هایی که می دهیم بازخواست نمی کنند!»
خودمان هم خودمان را بازخواست نخواهیم کرد .چرا که هم
زمان هم داستان فیلم را باور می کنیم و هم به نمایش بودن و
غیرواقعیبودناناگاهیم.کارکرددومازاینجهتخطرناک
اســت که نمی دانیم به چه علت دولت امریکا (مجاز از همه
دولت ها) اجازه می دهد مناسباتش اینگونه در دنیای ادبیات
یا سیما و هنر به چالش کشیده شــود و نقد شود یا به عبارتی
افشا شود؟ ایا افشای مناسبات شدیدا بیرحمانه و شیطانی در
دولت امریکا به این میزان از بی پردگی ،یک فریب و دسیسه
توسطخوددولتاست؟ایاسیستمسازندگانفیلم هابه عنوان
بخشیازسیستمکلیجامعهوسیاستامریکاخودبهخوددر
خدمت کل سیستم نیســت؟ علت اظهارنظر سیاستمداران
در رده اوبامــا درباره این ســریال و امثال ان در ســطح مردم
عامه جامعه چیست؟ ایا زمانی که شکل بی پروا و افشاگرانه
مناسباتقدرترامالحظهمی کنیم،غیرازاحساسانزجاری
که بهمان دســت می دهد ،دچار یک حــس حقارت عمیق
نسبت به قدرت نمی شویم؟ این حس حقارت ایا ما را نسبت
به قدرت و سیاســتمداران ضعیف تر نمی کند؟ در عین حال
افشاشدنروابطمملوازجنایتوخوندرسیاستمی تواندمارا
به عنوانمردم،نسبتبهقدرتاگاهکند.شایدهمهردواتفاق
با هم می افتد؟ متفکران زیادی تالش در پاسخ دادن به این
پرسش ها کرده اند .یکی از توانمندی های «خانه پوشالی»
در این است که به علت دقت فراوان و انتخاب عالی در فرم
توانســته هر دو کارکرد را به بهترین نحو عملی کند .کارکرد
دوم اگرچه جزئی از فرم «خانه پوشــالی» است و در راستای
جهان اثر است ،اما از منظر تئوری توطئه (حاال شما نامش را
بگذارید توهم توطئه) می تواند خطرناک هم باشد .بسته به
اینکهدیدگاهمانسبتبهمقولهسیاست،فلسفهانومناسبات
انچهباشد.اینرابهخودخوانندهودیدگاهشوامی گذاریم.
وقتی سینما دیگر رسانه ها را می بلعد
سریال«خانه پوشالی»غیرازجنجال هایسیاسی اش
در شــیوه پخش نیز جنجال برانگیز بوده است .انتشار یک
بــاره همه ایپزودهــای فصل ســوم ان هم پیــش از پخش
تلویزیونی ان کــه به نظر عمدی می امــد ،در ایجاد هیاهو و
ترغیب مخاطبان ان قدر اثرگذار بود که سازندگان «بازی تاج
و تخت» نیز شبیه به این کار را پیش از پخش فصل پنجم و
به تقلید از «خانه پوشالی» انجام دادند .این هیاهوها غیر از
تاثیرگذاری و ترغیب و جریان سازی رسانه ای به خصوص در
رسانه های اجتماعی ،یک جرقه دیگر نیز در ذهن بیمارگون
امثال نگارنده که در هر رویداد رسانه ای به دنبال یک توطئه
می گردند،می افروزد.
ان هم اینکه گویی ســینما به عنوان غول رســانه ای
قرن بیستم اکنون درصدد اســت دیگر رسانه ها و باالخص
غول های قرن 21را نیز ببلعد .برای اندیشــیدن در این باب
می توانازاینجااغازکردکهسینماازابتدابه عنوانیکهنر/
صنعت /رسانه کار خود را اغاز کرد و تاکنون نیز هر سه وجه را
همزمان داشته است .سپس تلویزیون از دل ان زاییده شد و
رسانه ای متفاوت را شکل داد ،اما همواره و به خصوص این
روزها شدیدا متاثر از سینما بوده است و همچنان از ان تغذیه
کرده است .سینما در دوســوم ابتدای قرن بیستم توانست
ادبیاتتئاتررابااقتباسووام گیریتکنیکیببلعد.همچنین
دریکسومپایانیقرنگذشتهتلویزیونومطبوعاتبه عنوان
دو رقیب بزرگ رسانه ای برای ســینما مطرح بودند و گاه گاه
می دیدم سینما با توانایی هنری بالقوه اش و ظهور هنرمندانه
کارگردان هاونویسندگانبزرگوساختنفیلم هاییهمچون
«سگ را بجنبان»« ،شبکه»« ،همه مردان رئیس جمهور»
و...همتلویزیونوهممطبوعاترابلعید.حالقرنبیستو
یکقرناینترنت،اسمارتفونوشبکه هایاجتماعیاست.
امثالدیویدفینچر(باسابقهساختفیلم«شبکهاجتماعی»)
نیزاینجهانرابهخوبیدرککرده اندوباسینمابهانحمله ای
اساسیکرده اند.اگرچهمدیومسریال«تلویزیون»است،اما
در سطح ســریالی چون «خانه پوشالی» که یک تیم عظیم
باسابقه سینمایی ان را می سازند ،می توان مدیوم ان را اساسا
سینماقلمدادکرد.ضمناینکهحضورسینمادرفضایمجازی
از مقوله دانلود فیلم گرفته تا بحث و جنجال در شــبکه های
اجتماعی و همچنین ظهــور پدیده ویدئوهــا و کلیپ های
موبایلیوتبلتی،خبرازیکجهانپیچیدهسینماییمی دهد
که هم چون سریال «ایینه سیاه» باید منتظر ان باشیم .این
پراکنده گویی تنها طرح موضوع است و بهانه ای است برای
اندیشیدن.بر می گردیمبهسریال.نکتهمرتبطباسریال«خانه
پوشالی» حضور همه رسانه های مهم دنیای مدرن از جمله
تلویزیون،مطبوعاتواینترنتاست.دنیایفیلممملوازاین
حضوراستوانبوهخبرنگاران،شومن هایمشهورتلویزیونی،
فرهنگ
روابطتعیین کننده
در سایه
مصلحت اندیشی هایسیاسی
احسان زهتابی
منتقد
7
مثلث | شماره 332
در هفت ،هشــت سال گذشــته در یک فرایند ارام و
خزنده تماشــای ســریال های خارجی که البته به صورت
غیرقانونی هم وارد کشور می شوند در ایران به یک اپیدمی
تبدیل شده است.
بســیاری از خانواده ها به ویژه نســل های جوان در
این یک دهه به دیدن ســریال هایی بسیار طوالنی عادت
کرده اند و البته تماشای این ســریال ها به صورت روزانه و
در هر روز چندین قسمت از یک سریال به یک امر روزمره
و معمولی تبدیل شده است .ناگفته نماند که این سریال ها
نیز با کیفیت و قدرت بسیار باالیی ساخته می شود .در این
نوشتار ســعی دارم تا به صورت اجمالی نقدها و شرح های
خالصه ای از یکی از همین ســریال ها بنویسم .بر همین
اساس سعی خواهم کرد تا از روزنه های تزریق اندیشه های
سیاسی در قالب این سریال ها پرهیز کنم و ان را به زمانی
دیگر موکول کنم.
خانه پوشالی سریالی هوشمندانه در مورد نقد قدرت
و مذاکره و سود ان است و بازی درجه یک کوین اسپیسی
در این ســریال بسیار چشمگیر اســت .کارگردانی جذاب
ان ،از نقاط قوتش است که البته کارگردانان مورد عالقه
من هم هستند که نمی توان تشخیص داد کدام قسمت را
کدامیک کارگردانی کرده اند به این دلیل که ریتم بســیار
متناســبی دارد و بیش از هرچیــز ،متــن و بازی های این
سریال جذاب است.
به دوســتانی که هنوز ســریال «خانه پوشــالی» را
ندیده انــد بســیار غبطــه می خــورم .هنــوز نمی داننــد و
حتی تصــورش را هم نمی کننــد که با دیدن این ســریال
فرهنگ
سایت هایاجتماعیواینترنتی،هکرهایسایبریهمهوهمه
دستبهدستهممی دهندتایکجهانسینماییمشرفبر
همهاین هارابسازند.همهروزنامه نگاران،مجریانتلویزیون،
شــبکه های تلویزیونی و مجازی تنها بازیگر داستان زندگی
پیچیدهودرعینحالسطحیمدرنهستندوسینماهمهانها
رامی بلعدتادرانتهایاینزندگیسطحییکسرگرمی مفرح
تنهابهمنظورایجادارامشیفریبندهبرایمخاطبایجادکند
که البته مخاطب اگاه با استفاده از کلیدهای خود ان سینما
می تواند بیشتر بیندیشد و فریب ان سرگرمی ارامش بخش
را نخورد« .خانه پوشالی» اگرچه نمایش یک دنیای خیالی
اســت و بر غیرواقعی بودن خود تاکید دارد ،ما ان را هم باور
می کنیم و هم نمی کنیم ،اگرچه داستان های ان در دنیای
واقعی کاخ ســفید و دیگر دولت های جهان و تاریخ دقیقا با
همینشکلاتفاقنمی افتند،زماندرانفشردهشدهوروابط
انسانی و سیاســی اندکی ساده شــده اند ،روزنامه نگاران ان
قربانیان سیاست هستند ،مردم عوام نقش گله های گوسفند
را بازی می کنند ،یک نفر ادم زرنگ سر همه را کاله می گذارد
و سیاســت به معنای کلی همان جنایت و خیانت اســت و ما
بینندگانخودراکامالمبراازهمهتاریکی هاوتلخی هایاین
جهانشیطانیمی بینیم.
اما یک خاصیت ســینما جنبــه هنر بودن ان اســت؛
هنری که احتماال رسالت دارد و اتفاقا می خواهد ما بینندگان
را دقیقا متهــم ردیف اول این جهان شــیطانی قــرار دهد.
ما مــردم عوامی که اتفاقا ممکن اســت در دنیای واقعی نیز
نقش گله های گوســفند را بازی کنیم ،ما روزنامه نگارانی که
اتفاقا بازیچه سیاســت هســتیم و دقیقا خود سیاســتیم ،ما
همان یک نفر ادمی هســتیم که به وقتش سر همه را کاله
خواهیمگذاشتوسیاستاحتماالدقیقاهمانخیانتاست
و فریب و اتفاق های ان در کاخ ســفید و دیگــر دولت های
جهــان (دور از دولت هایمان) احتماال به همین شــکل رخ
می دهند و بیخود نیست که امثال شبیه به واشنگتن «خانه
پوشالی» می بود؛ احتماال یعنی از خانه پوشالی هم کثیف تر
و وحشتناک تر است! این ها همه نگاهی بدبینانه است که به
خاطرتلنگرهای«خانهپوشالی»انجاممی شود.پس«خانه
پوشالی» در زدن این تلنگرها موفق بوده ،چنان که در دیگر
زمینه ها هم تاکنون موفق بوده اســت .یک موفقیت تقریبا
همه جانبه.
خوش اب و رنــگ ،چه گوهــر گرانبهایی در انتظارشــان
است .لذت ناشی از دیدن هر ســکانس این سریال انقدر
زیاد اســت که به طور حتــم هیچ کس تا به حــال در هیچ
سینما ،تلویزیون ،فیلم ،سریال و حتی زندگی فردی خود
تجربه نکرده است.
«خانه پوشالی» تقریبا با 10فیلمساز کارگردانی شده
است ،اما در روایت و لحن اثر حتی یک لطمه و خدشه وارد
نیامده است .با این همه می توان نقدهایی به فصل های
مختلف ان وارد دانست.
در ادامه به بخشی از این این نقدها خواهم پرداخت.
این را هم باید اضافه کنم که درباره فصل اول این سریال
بارها و بارها حرف زده شــده وبه گمانم اگر من در این باره
سکوت کنم خیلی محترمانه تر است.
در فصــل دوم ســریال « خانه پوشــالی » کویــن
اسپیســی گوی ســبقت را از دیگر بازیگران فیلم ربود و با
بازی خیره کننده اش توجه تماشاگران بسیاری را به سوی
این ســریال جلب کرد .اما در فصل ســوم بــه بازی خوب
کوین اسپســی ،پرداخت عمیق تر شخصیت کلیر با بازی
رابین رایت پن هم اضافه شــد که این یکی هم کم نقص
و تماشایی بود.
در فصل سوم «خانه پوشــالی» کلیر سیاستمداری
معرفی می شد که از چند جهت مورد بررسی قرار می گرفت.
او از طرفی می بایســت رفتارهای روتین کاخ ســفید را از
خود نشــان می داد چراکــه در جایگاه بانــوی اول امریکا
قرار داشت ،از طرف دیگر باید بازی سیاست را به درستی
می اموخت چراکه در این عرصه تازه وارد تلقی می شــود و
در اخر هــم باید رابطه پیچیده اش با فرانک مورد بررســی
قرار می گرفت.
در 12قســمت فصــل ســوم «خانه پوشــالی»
رابطــه فرانــک و کلیــر بــه خوبــی پــرورش پیدا کــرد و
مصلحت اندیشی های سیاسی نیز به درستی بیان شد که
می تواند کنایه از دنیای سیاستمداران در کاخ سفید باشد.
رابطه ای کــه بیش از هرچیــزی می تــوان ان را به رابطه
میان بیل و هیالری کلینتــون تعمیم داد .رابطه ای که در
دوران ریاست جمهوری بیل کلینتون دستخوش اتفاقات
عجیبی شــد که می تــوان به عنــوان یک رســوایی از ان
نام برد.
اما فصل ســوم «خانه پوشــالی» چند ایــراد هم در
مقایسه با دو فصل قبلی داشت و ان هم وجود شعارزدگی
در چند بخش بــود که از منطق داســتان تــا حدودی کم
می کرد .به عنوان مثال برخورد کلیر با ماجرای دردسرافرین
مرگ زندانی امریکایی در زندان های روسیه خارج از عرف
دیپلماتیک است و کمتر دیده شده که در دنیای سیاست،
کاخ ســفید با چنین لحنی در دنیای سیاســت سخنرانی به
خود دیده باشد.
با این حال فصل سوم «خانه پوشالی» مثل دو فصل
قبلی درخشان و جذاب است .شاید روند داستان همچنان
کمی خشک باشــد و گسترش داســتان براساس دیالوگ
میان طرفین شکل بگیرد ،اما نمی توان منکر این شد که
فیلمنامه «خانه پوشــالی» یکی از بهترین فیلمنامه های
تاریخ سریال های تلویزیونی به شمار می رود که سرشار از
جزئیات است و برای جذب مخاطبش ،از نیرنگ استفاده
نمی کند.
«خانه پوشــالی» به خوبی توانسته در سه فصلی که
از پخش ان گذشته ،دنیای سیاست را به همان میزان که
ناامن و دروغگوست به مخاطبش معرفی کند.
تماشای این دنیای سیاسی در فصل چهارم می تواند
ابســتن اتفاقات به مراتب جذاب تری باشــد .از این نظر
می توانم امیدوار باشــم که مــن هم هنوز انتظــار دیدن
یکی ،دو فصل دیگر از یک سریال بسیار خوب را خواهم
داشت.
67
فرهنگ
سریال هایامریکاییبخشیاز
سیاستخارجیاینکشورهستند
فرهنگ
68
مثلث | شماره 332
محمود خمبر
خبرنگار
گفت وگو با شهزاد رحمتی
اقای رحمتی! چندین ســال اســت که مخاطبان
فیلم هــای خارجی در ایــران که ســابقا به دنبال
تازه ترین فیلم های خارجی بودند ،ســریال بین
شده اند .یعنی مدام می خواهند سریال های جدید
را به دست بیاورند و در زمان کوتاهی ببینند! این
مســاله تغییر ذائقه مخاطبان ایرانی از سینمای
خارجی به سریال های خارجی و عدم استقبال از
سریال های ایرانی را چگونه می بینید؟
ماجرا ایــن اســت کــه سری ســازی های اخیر،
یعنی ســریال هایی که در یک دهه اخیر ســاخته شده اند،
در مضمون پردازی و پرداخت داســتانی بســیاری بدیع و
خالقانه کار کرده اند و نکته مهم تر این اســت که جسارت
در سریال های معاصر بسیار بیشتر و شگفتی برانگیز است.
ضمن اینکه نکته جالب این است که بسیاری از چهره های
مطرح سینمایی که دیگر از مدیوم سینما چیزی برای گفتن
ندارند یا از سازوکار صنعت سینما خسته شده اند ،به ساخت
سریال های نمایشی روی اورده اند .سوزان بی ،سودربرگ
و ...از این جمله هستند .می خواهم بگویم سریال سازی
در مقابل توسعه سینما ،بســیار پیشرفت های چشمگیری
داشــته و همزمان چهره های مطرحی را هم جلب خودش
کرده .اسکورســیزی و فینچــر هم از نمونه هــای بارز این
موضوع هستند .اما حاال در مقابل این اتفاق ها که در صنعت
هنرهای نمایشــی جهان دارد روی می دهد ،مــا در ایران
اتفاق تلخ را داریم تجربــه می کنیم .می خواهم بگویم که
در تلویزیون ایران اساسا ماجرا پیچیده تر از چیزی است که
ممکن است به نظر بیاید .در واقع مسیری که تلویزیون در
ایران دارد طی می کند ،به عنوان یک مسیر بزرگ تر از مسیر
سریال ســازی و ...یک جریان کلــی در صنعت تلویزیون
است که در بخشی از خودش موضوع سریال سازی را هم
تحت تاثیر قرار می دهد .به هر حــال در این باره با جزئیات
بیشتری صحبت خواهیم کرد .اما اصل قضیه این است که
تلویزیون دارد روز به روز بیشتر مخاطبانش سریال هایش
را از دســت می دهد .در یک جمله می توان این را گفت تا
وقتی که تلویزیون با این ایده کلــی پیش برود که به جای
جذب نیروهای کاربلد و الیق ،دوســتان و رفقای گرمابه و
گلستانشان را به کار دعوت می کنند ،همین است که نتیجه
کار چیزی جز فرار روزانه مخاطب نیســت .مــا در ایران به
لحاظ نیروهای هنرمند و امکانات ســاخت ،استعدادهای
خوبی داریم اما متاسفانه در چند سال اخیر کمترین میزان
سرمایه و فرصت های ساخت ســریال در اختیار انان بوده
است .بسیاری از سریال ســازان موفق پشت درهای بسته
صدا وسیما مانده اند .دلیلش هم این است که سیاست ها
و مقررات صدا وســیما بسیار ســختگیرانه و محدودیت زا
تعیین شده است .االن رســانه ای به بزرگی رسانه ملی در
ایران به لحاظ اولویت برای مخاطبان درجه دو یا سه است.
چهره های معتبر سینما اکراه دارند از اینکه در تلویزیون کار
کنند .در واقع یک جور افت و نزول حرفه ای است که کسی
در تلویزیون کار کند .این عکس ان روندی است که در ابتدا
گفتم .در جهان سینما می بینیم که هم سرمایه و هم هنرمند
به سمت ساخت ســریال های بین المللی و تلویزیون ها و
ماهواره ها حرکت می کند اما در ایران عکس این قضیه در
حال اتفاق افتادن است.
بسیاری بر این عقیده هســتند که در دوره ای به
ویژه از بعد از جنگ جهانی دوم ،صنعت ســینما
بخش جدایی ناپذیری از سیاست خارجی امریکا
بوده .فکر نمی کنید که یک چرخش استراتژیک
باعث شده تا در سال های اخیر این مسئولیت به
سریال سازی موکول شده و حجم بسیار بزرگی از
سرمایه ها به این سمت سرازیر شود؟
بله ،دقیقا .بی تردید می توان گفت که سیاســت
خارجی در امریکا در روند سریال ســازی به ویــژه در حوزه
مضمون ها و نوع ســریال ها تاثیر بالفصل دارد .اما نکته
ان است که این کار در قالب مدیوم سینما یا تلویزیون دارد
انجام می شود .یعنی با الگوگیری از ظرافت های کار هنری
و کار رسانه ای .ان قدر زیرکانه این کار را انجام می دهند ،که
شما اگر هم به پشت پرده ها اگاه باشید از دیدن سریال ها
اذیت نمی شــوید .ادم کنترل شــدن فیلمنامه را احساس
نمی کنــد .اصال فرامــوش می کند اصل قضیــه را و قصه
فیلم را دنبال می کند .موضوع این اســت کــه فرض ما بر
سیاست گذاری های کالن سیاسی در حوزه سریال سازی
فرض پذیرفته شده است .کسی هم منکرش نیست .حاال
شما بیایید این موضوع را در ایران بررسی کنید .سریال های
سال های اخیر را مرور کنید! همه ســکانس ها دارند جیغ
می کشند .پیام نهفته در فرایندهای داستانی سریال های
امریکایی در ســریال های ما جیغ می شــود .مســتقیم و
گل درشت به مخاطب تزریق می شود .در واقع حتی بسیاری
از مخاطبان هم که موافق این پیام هستند ،به خاطر بیش
از حد شــعاری بودنش ،از کلیت ســریال بدشــان می اید.
مخاطب احســاس می کند کــه دارد به شــعورش توهین
می شود .طبیعی هم اســت اگر ریز مداوم و ارام ارام برای
مخاطبان سیما ادامه دار باشد.
البته یک نکته دیگر هم وجود دارد که نباید نادیده اش
گرفت .کمی غیرواقعی و البته تئوری توطئه وار است اگر
خیال کنیم همه محصوالت نمایشــی که در امریکا تولید
می شــود ،تحت کنترل سیاسی و تدابیر شــدید محتوایی
و مضمونی اســت و ...تعداد قابل توجهی از این اثار هم
وجود دارد که البته ضد سیستم است .مثال سریال بیگ بنگ
تئوری را با مستر ربات مقایسه کنید .می توانید بفهمید که
سریال بیگ بنگ تئوری فرمایشــی و کنترل شده است اما
سریال مستر ربات را به سختی می توانید به این امر متهم
کنید .سریال بیگ بنگ تئوری به صورتی بسیار الیه در الیه
و خزنده متوســط گرایی را تبلیغ می کند ،یعنی یک سریال
در خدمت نظام سرمایه داری اســت و به صورتی نسبتا بارز
می توانید در ان نشانه هایی از تبلیغ میان مایگی را ببینید.
در این ســریال نخبه ها بــه صورتی عقده ای ،دســت و پا
چلفتی و بیمارگونه بازنمایی شــده اند .در واقع نخبه بودن
در گفتمان این ســریال ،یک جور بیماری است و این ایده
کلی در خدمت یک جریان و گفتمان بســیار بزرگتر اســت
که سیاست های امریکایی به دنبال تحقق ان است .یعنی
همسان سازی ،گلوبالیزاســیون و یکسان سازی .ساخت
وقتی یک فرایند منظم و ســامان مند و طوالنی مدت یک
شــیوه خاص فکر کردن به جهان را تبلیــغ می کند ،خیلی
ســاده انگارانه اســت اگر فکر کنیم با تکیه بــر این نظریه
برجسته سازی می توان خوشبینانه گفت که مردم به شیوه
دیگری فکر خواهند کرد.
در چنین شرایطی که شما ترسیم می کنید ،سهم
ان 10درصــد از اثرگذاری چیســت؟ چرا اصوال
وجود دارد؟ یک ســوپاپ اطمینان اســت یا یک
سنجشگر تب و تاب جامعه است؟
بله ،اتفاقا همین طور است ،البته با کمی مختصات
جزئی و متفاوت از کلیتی که شــما اشاره کردید .من پیش
از این هم گفته ام که شیوه های سانســور در جهان مدرن
و جهان پست مدرن به شدت تغییر شکل پیدا کرده است.
سانسور به شیوه های کالسیکش ســال ها است که از مد
افتاده و دیگر برای هیچ کسی قابل تحمل نیست .اصوال
مردم اروپا و امریکا دیگر چنین سانسورهایی را نمی پذیرند.
سانسور جدید یک سانسور زیرکانه و اثرگذار است .در واقع
دولت های اروپایی و امریکایی سانســور را از طریق ایجاد
تکثر انجام می دهند .در واقع متنی که قبال سانسور می شد
حاال به شــیوه ای بسیار گشــاده دســتانه بدون هیچ گونه
محدودیتی با کیفیت خوب و هزینه کم منتشر می شود ،اما
نکته اینجاست که همین متن در البه الی تعداد بیشماری
از متون مشــابه خود گم می شــود .یک قانون وجود دارد
که می گوید اگر می خواهید یک کتاب را از کســی پنهان
کنید به جای پنهان کردنش در کشــوری میز ،ان را در یک
کتابخانه بزرگ پنهان کنید.
این همان مصداق اضافه بار اطالعاتی و سوخت
اطالعاتی است؟
کامال! شــما وقتی مخاطــب را در مقابل بمباران
اطالعاتی قرار می دهید و به شیوه بسیار متکثرانه ای متن
تولید می کنید ،متن ضد شــما هم الی این همه تکثر گم
می شود .اما متاسفانه شــیوه های سانسور در تلویزیون ما
مثلث | شماره 332
ماجــرا این اســت که سری ســازی های
اخیر ،یعنی سریال هایی که در یک دهه
اخیر ساخته شده اند ،در مضمون پردازی
و پرداخــت داســتانی بســیاری بدیع و
خالقانه کار کرده انــد و نکته مهم تر این
است که جسارت در سریال های معاصر
بسیار بیشتر و شگفتی برانگیز است
قدیمی است .صدا و سیما در بســیاری از حوزه ها و به ویژه
در حوزه سریال سازی و به طور کلی در حوزه فرهنگ بازی را
باخته است .خود مدیران سازمان هم می دانند که این بازی
را باخته اند اما همچنان دارند به بازی ادامه می دهند .دارند
وانمود می کنند که هنوز در حال مبارزه هستند .دلیلش این
اســت که باالخره ده ها هزار نفر از ســفره صدا و سیما نان
می خورند دیگر.
مردم خودشان از طرق غیرقانونی دارند سریال های
زیرنویس و حتی دوبله شــده خارجی را به ســادگی از ســر
خیابان می خرند یا دانلود می کنند .کسی که فرار از زندان
ن هــاوس او کاردز را می بیند،
را می بیند ،کســی که همیــ
دیگر سریال معمای شاه و کیمیا و ...برایش یک شوخی
است .حاال صدا وسیما دارد همین سریال هاوس او کاردز را
نمایش می دهد .در حالی که همین سریال با کیفیت خوب
و زیرنویس و بدون سانسور هم در دسترس مردم است .اما
همین کار هم باالخره خوب است و یک حرکت مثبت است.
فکر می کنید این ســریال می توانــد در الیه های
درونی تر خود رگه های ایدئولوژیک همان گفتمان
حاکم را به مخاطب ایرانی تزریق کند؟
بله ،همین طور است .نه این سریال که هر سریال
خوب و معتبر دیگری هم می تواند شیوه فکر مخاطبش را
عوض کند .سریال خانه پوشــالی یک گفتمان را پیرامون
خود می سازد و مخاطب برای فهم این سریال وارد دنیای
گفتمانی سریال می شود .جذابیت های این سریال باعث
می شــود تا مخاطب هم خود را با ارزش هــا و معانی درون
گفتمانی ان سریال اشنا و کم کم همســو کند .اما اگاهی
نســبت به این موضوع می تواند از اثرگــذاری ان بکاهد.
ضمن اینکه به هر حــال باید ســریال خانه پوشــالی را به
صورتی دقیق و متقن بررسی کرد .نشانه ها و گفتمانش را
تحلیل کرد و فضای و فرایندهای معناسازی ان را شناخت.
به هر حال حرف من این است که انها در سریال های شان
خیلی پیشــرفت کرده اند .ما هنــوز در جا می زنیــم و البته
داریم عقبگرد می کنیم .یک سریالی به نام OZوجود دارد
که یکی از کمپانی های مطرح امریکایی ساخته است .در
اینکه در زیرگونه زندان ساخته شده و تمام ان در یک زندان
زیرزمینی می گذرد ،از هر نوع قشــر و نــژاد و دین و ایینی
نماینــده ای دارد .اتفاقا در این ســریال ها اخالقی ترین،
مودب ترین و کم دردســرترین انها مســلمانان هســتند و
کاریزمای بیشتری دارند .این سریال هم مخاطبان بسیاری
داشت و اثرگذار بود.
کانال ماهواره ای اچ.بی.او که یک کانال وابســته
به حاکمیت اســت این سریال را ســاخته .ایا ما هم چنین
کاری می کنیم؟ معلوم اســت که خیر .یا درباره سریال 24
که محصول FOXاســت هــم همین طــور FOX .را دیگر
همه می شناسند ،اگر فرمایشــی ترین رسانه نباشد یکی از
فرمایشی ترین ها است .این مجموعه وقتی در سریال 24
می خواهد یک تروریست شرقی را نشان بدهد ،در کنارش
یک کاراکتر محبوب و مثبت شرقی را هم به داستان اضافه
می کند .این یعنی حتی در متعصبانه ترین و فرمایشی ترین
ســریال ها هم ،زیرکانه و دقیق کار می کنند .معلوم اســت
که مخاطب شرقی این سریال از دیدنش اذیت نمی شود.
اما متاسفانه سیاســت های ما در حوزه رســانه و به ویژه در
حوزه سریال ســازی مبتنی بــر الگوهای پیشــا اینترنتی و
پیشا ماهواره ای است .معلوم است که مخاطب از این شیوه
سریال سازی فرار می کند .حتی خود مخاطبان پروپاقرص
تلویزیون هــم از ســریال هایش اســتقبال نمی کنند! من
شخصا امیدوارم که پخش ســریال خانه پوشالی یک قدم
در این راه باشــد .در واقع ما صرفا نقدهای سیاسی سریال
را نگیریم .الگوهای ســریال ســازی را هم از این سریال
یاد بگیریم و در ســازمان عریض و طویل صدا وســیما جا
بیندازیم.
فرهنگ
جهانی یکدست ،مشابه ،بی دردسر ،متوسط و مصرف کننده
که هیچ خطری برای ردیف باالی قدرت ندارد .اما در عین
حال همــه ســریال های امریکایی اوای واحــدی ندارند.
سریال مستر ربات در جهت مقابل سریال بیگ بنگ تئوری
قرار می گیرد و این ســریال در سیســتم سیاسی امریکایی
مرکز گریز اســت .نگاهی انارشیســتی به نظم یکســان از
دارد .سریال مســتر ربات در واقع بر اساس محوریت یک
کاراکتر نخبه شــکل می گیرد .شــخصیت محوری دیگر
قصه مستر ربات است که قصد دارد این نخبه را به خدمت
بگیرد .دیالوگ های دقیق ،ضد سیستم و بسیار اثرگذار این
شخصیت ربات چنان در مقابل سیاست های سریال سازی
امریکایی قرار دارد که واقعا گاهی اوقات باور کردنی نیست
این سریال در امریکا ساخته شده باشد .این سریال با تکیه
بر شخصیت پردازی و دیالوگ نویسی کامال در جهت خالف
سیاست هایی حرکت می کند که جهان را همسان و مشابه
می خواهد.
درباره سریال خانه پوشالی هم چنین تحلیل هایی
وجود دارد ،درباره این سریال نظرتان چیست؟
البته باید ببینیم کــه این ســریال در انتها به کجا
خواهد رسید .اما تا امروز که سیزن های مختلفی وارد بازار
شده و از تلویزیون خودمان هم دارد پخش می شود ،عجالتا
می توان گفت که خانه پوشالی سریال در نقد سیاست های
اصلی دولت امریکا است .جسارت به ویژه در حوزه سیاسی
یکی از شاخص های اصلی این سریال است .توجه کنید
که این سریال زمانی ساخته شد که سیاست های امریکایی
در جهان به شکست رسیده بود .القای این شکست با تکیه
بر این استدالل که برخی انسان های بیمار ،قدرت طلب و
بی اخالق و ...در پی تصاحب قدرت بوده اند ،از یک ســو
می تواند نقد سیاست های امریکا باشــد اما از سوی دیگر
می توان به نوعی تطهیر سیستم و نظام باشد .تقلیل دادن
یک شکست بزرگ به تصمیم های شخصی و انگیزه های
شخصی و روابط بینافردی چند نفر ،به معنی تطهیر ساختار
کلی است .البته من نمی گویم که حرف نهایی این سریال
چنین چیزی اســت اما طبیعتا باید ماند و دیــد که در پایان
چه اتفاقی خواهد افتاد .امــا حتی در چنین حالتی هم باید
ارزش این سریال را دید .این سریال کامال نقادانه برخورد
می کند! اگاهی بخشی می کند و در بدبینانه ترین حالت هم
باز ،شفاف ســازی می کند .ذهن مخاطب را با یک ســری
الگوهای رقابت سیاســی اشــناتر می کند .اسطوره زدایی
می کند و اینها به نوبه خود قابل توجه است.
در ارتباطــات بر اســاس نظریه برجسته ســازی
می گویند که رســانه ها می توانند به مردم بگویند
به چه چیــزی فکر کنند امــا نمی تواننــد بگویند
که چگونه دربــاره ان چیــز فکر کننــد .در مورد
سریال سازی ها هم همین طور است؟
نه ،من به این نظریه اعتقادی ندارم .وقتی شــما
در یک فرایند چند ساله اینده را مدیریت می کنید و مرتبا به
مخاطب یک شیوه نگریستن به جهان القا می شود ،مگر
می توان از مخاطب انتظار داشــت که چیزی غیر از انچه
به خوردش داده شده فکر کند؟ شما نگاه کنید! 90درصد
تولیدات خبری ،هنــری و در یک کالم تولیــدات هنری و
فرهنگی جهان در تملک و اختیار یک محفل چند نفره است
که همان چند نفر هم صرفا به واسطه منافع اقتصادی چند
نفر محسوب می شوند و گرنه در ایده و محتوا و ایدئولوژی
یک نفر هستند .شما ببینید معروفترین و پر مخاطب ترین
فیلم های دنیا ساخته و پرداخته همین کمپانی های محفلی
هســتند .مرداک کــه معروف ترین این کمپانی ها اســت
به تنهایی هزاران ماهواره و شبکه و کانال و ...دارد .همه
اینها اگر نتوانند شــیوه فکر کردن مردم به یک موضوع را
تغییر دهند چه توجیهی برای صاحبانشان دارند؟ شاید در
کوتاه مدت بتوان این نظریه را تا حدودی تصدیق کرد اما
8
شــهزاد رحمتی از روزنامه نگاران و کارشناسان
با سابقه سینما و ســریال های خارجی در ایران است.
او بیش از ســه دهه اســت که در حوزه های مربوط به
روزنامه نگاری فعالیــت دارد و در این مدت شــناخت
بســیار دقیقی از روند و فرایندهای تولید اثار نمایشی
در صنعت ســینما و سریال ســازی جهان به دســت
اورده اســت .همین موضوع باعث شده تا منتقدان و
روزنامه نگاران ســینما در جمع هــای صنفی خود از او
به عنوان مرد شــماره یک تحلیل سریال های خارجی
یاد کنند.
او در ایــن گفت وگــو بــه بررســی ســریال خانه
پوشالی ،پشت پرده های ساخت ســریال در امریکا،
شیوه های جدید سانســور فیلم های ضد سیستم در
این کشور و نقد سیاست گذاری های غیرکاربردی در
سریال سازی صدا وسیما می پردازد .نکات قابل توجه
و بســیار جالبی در این گفت وگو خواهید خواند که به
درک دقیق تر ســریال های امریکایــی و گفتمان های
پیرامونی انها کمک خواهد کرد.
فرهنگ
69
حسابگری اقای رئیس
جز این راه دیگری وجود نداشت .مهدی تاج در قبال توجه ویژه عزیزی خادم
در استانه انتخابات فدراسیون فوتبال می بایست او یا یکی از افراد نزدیک به او را
در راس سازمان لیگ قرار می داد تا بدین ترتیب بتواند در مجمع بعدی ارای اعضا
را به نفع محمود اسالمیان داشته باشد.
ورزش
تی
تر
یک
پوئن به عزیزی خادم
حیدر بهاروند سرپرستسازمانلیگشد
ورزش
70
مثلث | شماره 332
1
ماجرا از یک البی شروع شد .یک طرف ماجرا یعنی
مهدی تاج تاکید داشــت کــه مجمع فدراســیون فوتبال
بــه برنامه هــای او رای داده و طــرف دیگــر ماجــرا یعنی
عزیزی خادم تاکید داشــت که ائتالفی به نفع مهدی تاج
شکل گرفت و البی هایی در پشت پرده باعث شد تا شانس او
برای رئیس شدن در فدراسیون فوتبال قوت بگیرد؛ اتفاقی
که در نهایــت رخ داد؛ چه ان البی باالخــره کار خودش را
کرد .رای هایی که قرار بود به عزیزی خادم برسد ،سرانجام
به نفع مهدی تاج به صندوق ریخته شــد تا حتی انتخابات
ریاست فدراسیون فوتبال برخالف دور قبلی ،به مرحله دوم
هم کشیده نشود و کار در همان مرحله اول تمام شود اما در
این میان اتفاق دیگری هم افتاد که باز نشان داد تاثیر ان
ائتالف چقدر زیاد بود؛ ائتالفی که چند روز قبل از انتخابات
شکل گرفت .بهتر اســت باز به عقب تر برگردیم؛ یک ماه
قبل از انتخابات؛ زمانی که عزیزی خادم نفرات مورد نظرش
برای هیات رئیسه را معرفی کرد .او از حیدر بهاروند به عنوان
نایب رئیس اول و منصور قنبرزاده به عنوان نایب رئیس دوم و
الهه عرب عامری هم به عنوان نایب رئیس سومش یاد کرده
بود .ضمن اینکه در نظر داشت از شیعی ،طالقانی و ممبینی
و میرشا د ماجدی هم در پست های مختلف استفاده کند .اما
بعد از انتخابات اتفاق جالبی رخ داد؛ مهدی تاج با انتخاب
شــدنش به عنوان رئیس ،ترکیبی را دوروبر خودش دید که
همه نام اشــنا بودند؛ همان افرادی که عزیزی خادم وعده
داده بود با انها ترکیب فدراسیون جدید را می چیند .اگرچه در
فدراسیون تازه ،علی کفاشیان با اختالف فاحشی به عنوان
نایب رئیس اول انتخاب شد ،ولی هنوز تکلیف نایب رئیس
دوم مشخص نشده است .چون مجمع به اسالمیان رای
نداد .نایب رئیس سوم هم که عرب عامری شد .اسامی اما
جالب تر هم شدند؛ عبدالکاظم طالقانی به عنوان نماینده
هیات هــای اســتانی ،محمود شــیعی به عنــوان نماینده
باشگاه ها ،اصفهانیان ،بهاروند و ممبینی هرکدام به عنوان
کارشــناس انتخاب شــدند تا تقریبــا تمامی ادم هایی که
عزیزی خادم می خواست در فدراسیونش داشته باشد ،به
یک پست در فدراســیون تازه رسیده باشند .طبیعی بود که
ان البی ادامه دار قبل از انتخابات ،صندلی ای به نام تاج و
به کام عزیزی خادم در پی داشته و این موضوعی نبود که
مهدی تاج به راحتی با ان کنار بیاید.
اسالمیان نایب رئیس دوم می شود؟
مهدی تاج همه ســعی خود را به کار گرفت تا مجمع
را متقاعد کند کــه به محمود اســامیان بــرای تصاحب
نایب رئیسی دوم رای بدهند اما این اتفاق رخ نداد .بنابراین
او به روش خــودش کار را ادامه داد .او اخیــرا دو حکم را
برای دو نفر صادر کرده اســت؛ به این احــکام نگاه کنید.
«در پی حکمی از سوی رئیس فدراسیون ،حیدر بهاروند به
سمت سرپرست نایب رئیسی دوم و رئیس کمیته مسابقات
منصوب شــد« ».طی حکمی از ســوی رئیس فدراسیون
فوتبال ،محمود اسالمیان به عنوان مشــاور عالی و عضو
موقت هیات رئیسه فدراسیون منصوب شد».
اما این احکام حاوی چه نکاتی است؟ تثبیت احکام
صادره از سوی مهدی تاج برای محمود اسالمیان و حیدر
بهاروند منــوط به این اســت که اعضــای مجمع عمومی
فدراسیون فوتبال به این دو مدیر رای مثبت دهند.
به نوعی می شــود گفــت در حال حاضــر احکام که
برای محمود اسالمیان و حیدر بهاروند موقت است؛ اولی
به عنوان عضو هیات رئیســه فدراســیون فوتبال و دومی
به عنوان سرپرست سازمان لیگ برتر.
جالب اینکه در انتخابات ریاســت فدراسیون فوتبال
محمود اســامیان به عنوان نایب رئیــس دوم به اعضای
مجمع عمومی معرفی شده بود که رای نیاورد!
اینکه چرا مهدی تاج دوباره محمود اسالمیان را وارد
گود کرده و می خواهد او را به اعضای مجمع عمومی معرفی
کند جای سوال دارد! شــاید به این خاطر که فکر می کند
با تغییر وزیر ورزش و جوانان جــو حاکم بر اعضای مجمع
عمومی تغییر کرده است.
واضح است که مهدی تاج اعتقاد ویژه ای به مدیریت
محمود اسالمیان دارد و معتقد اســت حضور این مدیر در
فوتبال بیشتر به سود فوتبال اســت نه او .هر چند برداشت
دیگری هــم می تــوان از اصــرار او برای قــدرت گرفتن
انارشی در فدراسیون
هفته گذشته کی روش حمالت
سختی علیه عابدینی ترتیب داد
اسالمیان داشــت .اینکه مدیران اصفهانی در فدراسیون
فوتبال از قدرت حداکثری بهره مند شوند و در سوی مقابل
طیف حامیان عزیزی خادم که اتفاقا در رئیس شــدن تاج
نقش موثری را ایفا کردند در پست هایی ظاهرا دهان پر کن
اما موقت قرار بگیرند.
رفتن گودرزی و تاثیر ان در فدراسیون فوتبال
سر هیات رئیسه فدراسیون فوتبال را با حکم رد صالحیتش
از دست داد .او طی چند ماه گذشته پشت سد محکمی به نام
گودرزی گیر کرده بود .صحبت های عابدینی مبنی بر وجود
لیست سیاه در کشوی میز وزیر قبلی ورزش ،نشان داد یکی
از افرادی که برای اضافه شــدن به گروه تاج ،منتظر کنار
رفتن گودرزی بود ،عزیزی خادم بود.
فدراســیونی کــه لیــگ فوتبالــش سال هاســت در
گرفتن حــق پخــش تلویزیونی ناکام بــوده و در قــرارداد
بلیت فروشــی اش هم تردیدهایی جدی به وجــود امده و
همین اتفاقات هم به طور عجیبی برای اسپانســر تبلیغات
محیطی لیگ برتر رخ داده ،به شــدت منتظر از راه رسیدن
مدیری با توانمندی های خاص اقتصادی بود تا بتواند این
بحران و به هم ریختگی را جبران کند اما ایا با معرفی حیدر
بهاروند این انتظارات براورده خواهد شد؟
بازگشت محمود اسالمیان به فوتبال
محمود اســامیان بــار دیگر بــه فوتبال بازگشــته
است .نایب رئیس اول فدراسیون فوتبال علی کفاشیان،
این بار به عنوان مشــاور عالی و عضو موقت هیات رئیســه
به فدراســیون فوتبــال مهدی تــاج امــده؛ او از نزدیکان
جهانگیری معــاون اول رئیس جمهور اســت که به نوعی
به عنوان پدر معنوی حلقه اصفهان در فوتبال ایران شناخته
می شــود .او در انتخابات اخیر نتوانســت به عنوان رئیس
سازمان لیگ از مجمع رای اعتماد بگیرد و به نوعی توسط
گروهی که سازمان لیگ را هدف گرفته بودند ،حذف شد.
با این حال مهدی تاج به او حکمــی داده که وقتی در کنار
حکم دیگرش یعنی سرپرستی بهاروند در سازمان لیگ قرار
می گیرد ،می توان از ان به عنوان معاملــه برد-برد برایش
یاد کرد .از یک سو اسالمیان را وارد فدراسیون فوتبال کرد
و در ســوی دیگر طیفی که نشــان داد در مجمع انتخابات
بیش از 20رای دارد را با انتصاب یکی از ســرحلقه هایش
یعنی بهاروند راضی کرد .در حالی ایــن اتفاق افتاده که به
گمان بسیاری ،این حکم باتوجه به اینکه رئیس فدراسیون
فوتبال اســامیان را به عنوان عضو هیات رئیســه موقت
انتخاب کرده ،غیرقانونی اســت .دکتر غالمرضا رفیعی،
حقوقدان در این باره می گوید«:طبق اساسنامه ،عضویت
در هیات رئیسه فقط با رای مجمع درست است و هیچ کس
نمی تواند بر خالف اساسنامه عمل کند؛ حتی اگر این فرد
رئیس فدراسیون فوتبال باشد ».البته فدراسیون فوتبال در
بیانیه ای عنوان کرده که این حضور موقت است؛ اما مگر
می شود رئیس فدراســیون اختیار نداشته خود را به عنوان
«موقت» حل کند؟
چرا تاج سازمان لیگ را به بهاروند داد؟
مثلث | شماره 332
چرا تاج تن به این ماجرا داده اســت؟ چرا اسالمیان
که توسط مجمع رای نیاورده به عنوان مشاور عالی و عضو
موقت هیات رئیسه انتخاب شده؟ مهدی تاج در شرایطی
فدراسیون فوتبال را تحویل گرفت که به لحاظ مشکالت
متعدد از درون به ســاختمان مخروبه ای شــبیه بود که از
نظر مالی با بحــران مواجه بــود ،حق پخــش تلویزیونی
را نمی توانســت از صداوســیما بگیرد ،ســرمربی اش ساز
رفتن کوک کرده بود ،ارکان فدراســیون در حال فروپاشی
مدیریتی بــود و به صورت جزیره ای اداره می شــد و هر روز
با بحران های ساخته شــده از زمان کفاشــیان مثل تقویم
بازی های تیم ملی در شــب عاشــورا ،وضعیت نابســامان
تدارک تیم ملــی و ...روبه رو بود .او یــاری برای همراهی
در این مسیر ســخت ندارد .محمدرضا ساکت وزن و توان
باالیی بــرای دســتگیری اش نــدارد و اتفاقــا در ماجرای
تیم ملی نیز نتوانســته از بحران و حاشــیه های کی روش
بکاهد .مهدی تاج زمانی اسالمیان را به فدراسیون فوتبال
اورده که محمــود گودرزی وزیــر مســتعفی ورزش دیگر
مانعی برای او نیست .گودرزی وزیر سابق ورزش به شدت
با مواضع اسالمیان در فوتبال مشکل داشت و اسالمیان
نیز انتقاداتی را علیه گودرزی مطــرح کرده بود که بر اتش
این اختالفات افزود .تاج از شرایط تعلیقی ورزش تا زمان
معرفی و استقرار وزیر بهترین سود را برده که اسالمیان را به
عضویت هیات رئیسه موقت دربیاورد تا در اینده نزدیک بار
دیگر شانس او را در مجمع برای رای دوباره امتحان کند.
البته نباید از نقش پنهانی محمدرضا ساکت در بسیاری
از معادالت فوتبال ایران غافل ماند .همشهری و یار نزدیک
تاج که برای سال ها حاضر شد در یک اتاق کوچک مجاور
دفتر رئیس ســازمان لیگ ،کنار تاج خدمت کنــد و او را در
رســیدن به راس هرم مدیریتی فوتبال ایران یاری رســاند
تا این روزهــا جایگاهی در تشــکیالت ملــی فوتبال برای
خودش دست و پا کند .او نیز یک مهره وفادار و معتمد برای
مهدی تاج به شــمار می رود چون کامال با وی همراه است
و گزارش های بی نقصی از فعل و انفعاالت فدراســیون در
اختیارش قرار می دهد.
تاج قصد داشــت با جمــع کردن و قدرت بخشــیدن
به حلقه مدیران اصفهانی مقابل خاکریــزی که قرار بود با
ورود قنبــرزاده ،عزیزی خادم و برخــی چهره های دیگر به
فدراسیون ایجاد شود بایستد اما در نهایت بازی دیگری را
برگزید .مهدی تاج درباره انتخاب بهاروند اینگونه ســخن
گفته است« :بعد از رفتنم به فدراسیون فوتبال مسئولیت
ســازمان لیگ با علی کاظمی بود؛ مــردی پخته ،فهیم و
توانمند که توانست با درایت خوب ســازمان لیگ را اداره
کند .به هر حال برای سرپرستی سازمان لیگ شرایط قانونی
خاصی هســت .اکنون حیدر بهاروند را به عنوان سرپرست
انتخاب کرده ایم و او را برای گرفتن رای اعتماد به مجمع
عمومی فدراسیون فوتبال معرفی خواهیم کرد .ایشان را
۲۰سال است که می شناسم .ایشان ارامش دارند و فوتبال
را باید با ارامــش مدیریت کرد .ذات فوتبــال برد و باخت و
شتاب دارد و باید با ارامش ان را مدیریت کرد .من بهاروند
را با مشورت با کفاشیان و سایر اعضای هیات رئیسه برای
سازمان لیگ انتخاب کردم».
رئیس فدراســیون فوتبال تصریح کرده است« :من
و کفاشیان سازمان لیگ را به خوبی می شناسیم .سازمان
لیگ بهترین پرسنل را دارد و حجم کاری در سازمان لیگ
بسیار زیاد است .در سازمان لیگ ســکون و سکوت جایز
نیست .من زمانی که در ســازمان لیگ بودم هفته ای یک
مصاحبه انجــام می دادم اما اکنون در فدراســیون فوتبال
ماهی یکبار مصاحبه می کنم ان هم به مناسبت هایی مثل
بدرقه تیم های ملی .در ســازمان لیگ باید پاسخگو بود.
ی هم
برای بهاروند ارزوی توفیق دارم .از استاد علی کاظم
خیلی چیزها یاد گرفته ام .ایشان از اساتید برجسته فوتبال
ایران است ».تاج با مشورت کفاشــیان تصمیم گرفته تا
سازمان لیگ را نه به خود عزیزی خادم که به یکی از مدیران
سر به راه این طیف بدهد اما همزمان اسالمیان را به فوتبال
بازگردانده تا به زودی تصمیم هــای غافلگیرکننده دیگری
اتخاذ کند.
ورزش
از این گذشــته کنار رفتن محمود گــودرزی از راس
وزارت ورزش ،این فرصــت را در اختیار فدراســیون های
ورزشــی قرار داده تا تغییرات مدنظر و مورد عالقه خود را تا
جلوس وزیر جدید بر صندلی وزارت انجام دهند .یکی از این
فدراسیون ها که با گذشت شش ماه از دوره جدید به دلیل
اختالفات با وزیر ورزش مستعفی نتوانسته بود حکم برخی
پســت های کلیدی خود را صادر کند فدراسیون فوتبال با
ریاست مهدی تاج بود.
در حالی که تصور می شــد فدراسیون تاج بر خالف
مجموعه کفاشیان روابط کم تنشی با وزارت داشته باشد،
تنها یک هفته بعد از انتخابات ،اختالف ســلیقه ها در به
کارگیــری نیروها به بیــرون درز کرد تا جایــی که دبیرکل
فدراسیون ـ که از ســوی وزارتخانه معرفی شده بود ـ در
ســمت خود ابقا و گزینه های تاج برای نایب رئیسی دوم
هم توســط گودرزی و اطرافیانش وتو شــد .چند ماه بعد
نایب رئیــس بانوان فدراســیون بــا فشــار وزارت ورزش
برکنار شد.
حاال با رفتن گودرزی موقعیت مناســبی دســت داده
که هر کس با او مشکلی داشته یا توســط او محدود شده
بود ،بتواند به صندلی مورد عالقه اش تکیه بزند اما از میان
صحبت های یکی از همین مخالفان گودرزی ،خبری مهم
درز کرده است.
تازه ترین اظهارات باز هم از ســوی پرمصاحبه ترین
چهره این روزهای ورزش مطرح شده است .این فرد کسی
نیست جز سرپرست سازمان اقتصادی فدراسیون فوتبال
که بارها گفته شد در تشــکیالت و چارت رسمی اساسنامه
فدراسیون فوتبال وجود خارجی ندارد! وی که خود به دلیل
مخالفت گودرزی مدت ها بیــرون از تیم تــاج مانده بود و
سرانجام نتوانست دبیرکلی فدراســیون را به چنگ بیاورد،
در پاسخ به اینکه باتوجه به رفتن گودرزی ایا عزیزی خادم
به عنــوان نایب رئیس فدراســیون و رئیس ســازمان لیگ
انتخاب خواهد شــد ،اینگونه واکنش نشــان داد« :فقط
می توانم بگویــم اقای عزیزی خادم گزینــه اول اقای تاج
محسوب می شود».
ایــن در حالی بود که هنــوز هیچ کس نمی دانســت
منظــور عابدینــی امتیازی اســت که تــاج قرار اســت به
عزیزی خادم بدهــد .چه خیلی ها فکــر می کردند با خروج
گودرزی؛عزیزی خادم گزینه اول تاج برای ریاست سازمان
لیگ خواهد بود.
قبل از معرفی حیدر بهاروند ،خیلی ها تاکید داشــتند
عزیزی خادم که گفته می شــد در جلســات شب انتخابات
فدراسیون فوتبال حدود پانزده تا بیست رای را به حساب تاج
ریخته بود تا وی یکضرب به صندلی طبقه چهارم فدراسیون
پرتاب شود ،حاال بیش از هر زمان دیگر ،به مهمترین رکن
اجرایی فوتبال کشور یعنی سازمان لیگ نزدیک است .اما
نه خود عزیزی خادم بلکه یکی از کم زورترین مدیران طیف
او ان هم به طور موقت به عنوان سرپرســت سازمان لیگ
معرفی شد؛ حیدر بهاروند .عزیزی خادم شرکت در رقابت بر
همبازی های سابق علیه نکو
علی کریمی و خداداد عزیزی به مربی
تیم ملی تاختند
گودرزی مدیر عکس العملی بود
سلطانی فر فرد شایسته ای برای
وزارت ورزش است
71
ورزش
انارشی در فدراسیون
هفته گذشته کی روش حمالت سختی علیه عابدینی ترتیب داد
بیانیه نویسی کی روش علیه اهالی فوتبال و هر فردی
که در مقــام انتقــاد از او براید دیگر امــر تعجب برانگیزی
نیست .او بازی های تیم ملی را با پیروزی پشت سر می گذارد
و به هیچ کس اجازه نمی دهد بــه انتقادش علیه وی عمق
ببخشــد؛ برخورد بی رحمانه ای اســت اما شــاید هر مربی
دیگری هم جای او باشد همین رفتار را در برخورد با منتقدان
در دســتورکار قرار دهــد و بــاز تعجب برانگیز نیســت اگر
مسئوالن فدراسیون فوتبال را برای نزدیک شدن به راس
هرم قدرت یعنی کارلــوس کــی روش در رقابتی تنگاتنگ
ببینیم.
هفته گذشــته دعوایی ســخت باز هم بــه تیتر یک
رسانه های ورزشی تبدیل شد .یک طرف ماجرا کی روش و
طرف دیگر امیر عابدینی بود.
ورزش
72
مثلث | شماره 332
توپخانه کی روش علیه عابدینی
پس از ماه ها ارامش ،بار دیگر اتش توپخانه سرمربی
پرتغالی تیم ملی فوتبال ایران شــروع بــه اتش باری کرد؛
این بــار در مواجهه با امیــر عابدینی .چالشــی که اگر چه
زود فروکش کرد اما ابعاد تازه ای از نزاع درون ســازمانی در
فدراسیون فوتبال را فاش کرد.
فوتبــال ایــران حاال بــا ادبیــات منتقدانــه و گاهی
طلبکارانه کارلوس کــی روش بیگانه نیســت .او در طول
ســال های حضور در فوتبال ایران با بســیاری از مربیان و
مدیران فوتبال درگیری لفظی داشته است؛ ادبیاتی که او
به کار می برد خاص اســت .کی روش در این سال ها ثابت
کرده بی پروا و بدون هیچ ترسی از نتیجه این مجادالت به
هر کسی که خواسته ،تاخته و جالب اینجاست که در اکثر
مواقع نیز به خواسته هایش دست یافته است.
درگیری های چندین ماهه کارلوس کی روس سرمربی
پرتغالی تیم ملی فوتبال ایران با علیرضا اســدی ،دبیرکل
فدراســیون فوتبال اخرین مــورد از ایــن جنجال ها بود.
کی روش در طول ان مدت بی محابا دبیرکل فدراســیون را
مورد حمله قرار داد و به اظهارات او پاســخ می داد .نتیجه
این کشمکش به گونه ای پیش رفت که دبیرکل فدراسیون
به اجبار سیاست سکوت در پیش گرفت تا شاید حاشیه ها به
فراموشی سپرده شود .هر چند بعدها با دبیرکل ماندن اسدی
مشخص شد که دلیل سکوتش در قبال کی روش تنها حفظ
منافع فوتبال ملی نبود اما با این حال کمترین بهره برداری
اسدی از این سکوت ،پرهیز کی روش از ادامه جنجال بود
ولی در نهایت فارغ از راستی ازمایی این موضوع ،این تلقی
ایجاد شــد که دبیرکل از موضع خود عقب نشــینی کرده و
کی روش نیز به خواسته اش که عدم دخالت لفظی اسدی
در امور تیم ملی بود ،رسیده است.
هفته گذشــته اما ســرمربی تیم ملــی در جدیدترین
چالش با مدیــران فوتبال ایران ،بی پــروا و مصرانه به امیر
عابدینــی ،مدیر تازه منصوب شــده بازاریابی فدراســیون
فوتبال تاخته اســت .دلیل این اتفاق نیز اظهاراتی بود که
عابدینی درباره برخی رفتارهــای کارلوس کی روش مطرح
کرده و برایند نظرات او درباره تیم ملی بوده است.
اما همچنان حامیان کی روش تعدادشان از مخالفان
او بیشتر اســت .بســیاری از کارشناســان ،کی روش را به
لحاظ فنی مربی باتجربه ،کارامد و موثــر می دانند و حتما
ادامه حضورش در فوتبال ایران را نیز بــه نفع فوتبال ملی
کشــور می دانند اما پرسشی که در این ســال ها هیچ کس
حاضر به پاسخ دادن به ان نبوده ،چرایی ایجاد رفتارهای
غیرقابل کنتــرل این مربی پرتغالی اســت؟ رفتارها و بعضا
حرمت شکنی هایی که اگر به درستی مدیریت می شد ،شاید
مجددا شــاهد تکرار انها نبودیم و حتما برایند این مدیریت
درست به نفع فوتبال کشور تمام می شد.
در همین حال تقریبا هیچ کــس نمی داند چرا یکباره
امیر عابدینی موضعی تند علیه کارلوس کی روش گرفت.
مسئول اقتصادی فدراسیون معلوم نبود چطور جزئیاتی از
جلسه تاج و کی روش را گفت و گفت بهتر است کی روش یا
با خواسته های فدراسیون بماند یا استعفا دهد .این گفته ها
درحالی مطرح شد که دوســت نزدیک تاج حتما برای این
موضع گیری ،گمانه زنی هایی داشته است.
با این وجود مهدی تــاج یک روز بعــد از باال گرفتن
دعواها طرف ســرمربی تیم ملی را گرفت و مصاحبه ای را
در حمایت از کی روش انجام داد .او در گفت وگو با ســایت
نزدیک به خود ،کی روش را مردی دلسوز خواند و از سرمربی
حمایت کرد و اینگونــه ماجرای اولتیماتوم و اســتعفا را به
کلی رد کرد.
حمایت تاج از کی روش اما با واکنش عابدینی همراه
بــود؛ دم اقای تاج گــرم .او از قرار معلوم قضــاوت خود را
داشته است!
جزئیات دعوای عابدینی – کی روش چه بود؟
تقریبا همه کارکنان فوتبال از فدراسیون رفته بودند.
انها با تعجب به مردی نگاه می کردند که به شدت عصبانی
بود و قصد نداشت ساختمان سئول را ترک کند .کی روش
روز پنجشنبه 12ساعت را در فدراســیون فوتبال به سر برد
تا مگر امیر عابدینی بیاید و از مســئول سازمان اقتصادی
فدراسیون بپرسد که چرا برنامه های تیم ملی دچار خلل شده
و به چه سبب در پرداخت حقوق مربیان تیم ملی تاخیر افتاده
ورزش
تاج سکوتش را به نفع کی روش شکست
مهدی تاج درباره اختالف های بــه وجود امده میان
ســرمربی تیم ملی فوتبال و امیرعابدینــی اظهار کرد« :در
همین ابتدا باید بر حفظ ارامش فوتبال به ویژه فوتبال ملی
تاکید کنم .به عنوان رئیس فدراسیون فوتبال از همه ارکان
فوتبال به صورت جــدی می خواهم که برای حفظ اتحاد و
این ارامش به فوتبال کمک کنند .پیشــانی فوتبال ایران
تیم ملی اســت و همه می بیننــد که تیم ملی هــم به لطف
زحمت کادر فنــی ،بازیکنان و به ویــژه کارلوس کی روش
شرایط بسیار خوبی دارد .خوشبختانه با تالش و عرقی که
کی روش ،کادر فنی و بازیکنان نســبت بــه تیم ملی ایران
دارند ،ما وضعیت بسیار بهتری نسبت به رقبا داریم ».تاج در
پاسخ به این سوال که عابدینی در مصاحبه روز گذشته اش
با رادیو عنوان کرد در جلسه شــما با کی روش ،فدراسیون
به او اعالم کــرده باید بعد از بازی با ســوریه تکلیف خود را
روشن کند تا فدراســیون فرصت الزم را داشته باشد هم به
صحبت پرداخت و گفــت« :به عنوان رئیس فدراســیون
فوتبال ،جوابم درباره این حرف کامال روشن است .چطور
می شود برای ســرمربی تیمی که در بهترین شرایط است،
به دنبال تعیین تکلیف باشــیم؟ کدام عقل سلیم و منطقی
این را می پذیرد؟ در این جلســه به هیچ عنوان درخصوص
موضوعاتی ماننــد اولتیماتوم بعد یا قبل از بازی با ســوریه
بحث نشد و من هم بعد از جلسه ،نه با اقای عابدینی و نه با
هیچ یک از اعضای هیات رئیسه صحبت یا جلسه ای درباره
جلسه ام با کی روش نداشتم».
عابدینی هفته گذشته در مصاحبه های مختلف پاسخ
کی روش را داد ،اما بعد از مصاحبه جنجالی سرمربی تیم ملی
بعد از حضور در فدراسیون فوتبال ،به عابدینی توصیه شد
که دیگر علیه سرمربی تیم ملی صحبتی نکند.
«اقای تاج نــه در جلســه ای که با اقــای کی روش
داشتیم و نه قبل و بعد از ان از من نخواست در مورد تیم ملی
صحبت نکنــم .فقط به مــن گفتند موضوع این جلســه را
رســانه ای نکنم که من هــم همین کار را کــردم ».ایا این
حرف ها به معنای عقب نشینی عابدینی است؟ پاسخ روشن
است .بله ،عابدینی موقتا عقب نشینی کرده است اما شاید
ســوال دوم مهم تر باشــد؛ ایا عابدینی به این دعوا خاتمه
خواهد داد؟ بعید به نظر می رسد که عابدینی که خود یکی
از چهره های جنجالی فوتبال ایران است به راحتی بازی را
به کی روش واگذار کند و برای همیشه خود را دوستدار این
پرتغالی خشــن معرفی کند .بر عکس؛ تجربه نشــان داده
که او با ارایشــی تازه به رقیبش حملــه می کند و اصال بعید
نیست این بار او برنده از زمین بیرون بیاید .اما در حال حاضر
عابدینی صلح مسلح را در دستورکار قرار داده است؛ «ما که
قهر نبودیم و فقط مباحثی مطرح شد که من جواب دادم.
به هرحال من در سازمان لیگ حکم مشاور را دارم و مشاور
کر و الل وجود ندارد .مشــکالتی وجود دارد که سرمربی
تیم ملی باید انها را قبول کند تا بتوانیم ان را حل کنیم .اولین
مشکل ان است که کی روش باید باور کند که هیچ دشمنی
ندارد و ما با او دشــمن نیستیم .متاســفانه او این تصور را
دارد که ما حساب شده با او دشــمنی داریم در صورتی که
چنین نیست».
سرپرســت کمیته اقتصادی فدراســیون فوتبال در
پاســخ به ادعای کی روش که گفته بود او شهامت ندارد،
گفت« :چنین چیزی نبوده و من اصال دعوت نبودم که در
فدراسیون حضور داشته باشم .با کی روش درباره همه چیز
صحبت کردیم و نتیجه این جلســه این شد که از تیم ملی
حمایت کنیم تا جلو برود».
کی روش – عابدینی هم به لیست دعواهایی الصاق
شــد که برنده اش مرد پرتغالی بود .اما انچه در این بین
جالب توجه به نظر می رســید موضع تاج به عنوان رئیس
فدراســیون فوتبال بود .چه زمانی بــرای مخالف خوانی
علیه کی روش نیســت .او یکی از جنجالی ترین مدیران
فوتبال ایــران (عابدینی) را وادار به عقب نشــینی کرد.
کســی چه می داند .شــاید خود تــاج نیــز روزی به این
سرنوشت دچار شود.
مهدی تاج به نفع کی روش
سکوتش را شکست
مثلث | شماره 332
تذکر فدراسیون فوتبال به عابدینی
عابدینی تسلیم شد؟
ورزش
است .ولی وقتی عابدینی نیامد ،شمشیر تند زبانش را مثل
معمول از نیام بیرون کشــید و با انتقاد تند از عابدینی ،او را
تبدیل به یک علیرضا اسدی (دبیر فدراسیون فوتبال) دوم
کرد .ســرمربی پرتغالی تیم ملی گفت« :عابدینی شهامت
نداشت به فدراســیون بیاید .او باید می امد و می گفت که
چرا به توافقی که با اقای تاج در ارتبــاط با بازی ( 25ابان)
برابر سوریه داشــته ،عمل نکرده اســت .پرداخت حقوق
زحمتکشــان تیم ملی نباید به بعد از مســابقه برابر ســوریه
موکول می شد و زمانش همین حاال بود ».وی اضافه کرد:
«بد نیســت همگان بدانند که به گفته رئیس فدراسیون،
عابدینی هیچ مسئولیتی در تیم ملی ندارد و در نتیجه او یک
دروغگوست .همین جا تصریح می کنم که بازتاب های این
اتفاق منفی تازه بر عهده عابدینــی و همراهان وی خواهد
بود ».عابدینی اما در واکنش به این حمله ســخت ،این بار
سیاســتمدارانه با کی روش برخورد کــرد و طی اظهاراتی،
ســعی کرد دعوا را جمع کند .وی گفت« :مگر من قراری
با کی روش در محل فدراســیون داشــته ام که خلف وعده
کرده باشم؟ بله اقای کی روش؛ من شهامت ندارم! روش
کی روش ،جالب و خاص است ولی حس می کنم که نگرانی
سرمربی تیم ملی از جای دیگری باشد وگرنه مصاحبه اول
من چیزی نبود که او را به هم بریزد .مــن نه به او و نه هیچ
کس دیگــری بی احترامی نکرده ام و فقــط به طور منطقی
جواب حرف هــای او را دادم ».عابدینــی در مورد حقوق
معوقه کی روش گفــت« :من هیچ گاه نگفتــم که حقوق
کی روش پرداخت شــده و حرف های مــن پیرامون تامین
پرواز چارتر و انتخاب پیراهن جدید تیم ملی و چیزهایی از
این دست بود .به هر حال امیدوارم ارامش به تیم ملی برگردد
زیرا ارزوی من نیز مانند هر ایرانی دیگر ،صعود تیم ملی به
جام جهانی بعدی است و چه بهتر که کی روش بماند و این
امر را مدیریت کند .همه کی روش را دوست دارند و بد نیست
او هم قدری ما را دوســت داشته باشــد!» اما برخی اهالی
فوتبال نیز دربــاره دعوای تازه کی روش که در ســال های
اخیر کم به این و ان حمله نکرده است ،اظهارنظر کردند.
یکی از انها ،محمد مایلی کهن ،ســرمربی امســال ملوان
بود که گفت« :تعجب می کنم که چرا کی روش را به خاطر
این اعتراض های تند هیچ گاه به کمیته انضباطی احضار
نمی کنند .او به فدراســیون رفته بود تا به خاطر حرف های
اخیر عابدینی ،یقه او را بگیــرد حال انکه در این ماجرا حق
با عابدینی است .او حق ندارد به مقام های ایرانی این طور
توهین کند ».اما حمله کی روش به عابدینی باعث شــد تا
عضو هیات رئیسه فدراسیون فوتبال هم خیلی زود در مقام
عذرخواهی از ایــن مربی پرتغالی براید؛ محمود شــیعی،
دیگر عضو هیات رئیســه فدراســیون با این نیت که هدف
بعدی تهاجمات بی رحمانه کی روش نباشــد ،پیشاپیش از
او عذرخواهی کرد! وی حمایــت کامل خود را از کی روش
اعالم کــرد و گفت« :تالش می کنم ســوء تفاهم به وجود
امده بر اثر صحبت های اخیر من برطرف شود .من هیچ گاه
برخالف منافع ملی حرکت نکرده ام و این بار نیز این کار را
نمی کنم!»
البته ناگفته نماند که 24ساعت پیش از این چالش،
سرمربی پرتغالی تیم ملی به شــدت از فدراسیون فوتبال و
مهدی تاج نیز انتقاد کرده بود؛ انتقادی که ظاهرا در نتیجه
عدم تشکیل یک جلسه اغاز شده بود ولی در نهایت با کوتاه
امدن تاج و دادن حق به کی روش باز هم مسکوت ماند.
خیلی ها درگیر و دار دعوای سخت عابدینی و کی روش
منتظر بودند ببینند تاج چه واکنشی نشان خواهد داد؛ همه به
این موضوع اذعان می کردند که اتفاقات جدید یک تفاوت
با اتفاقات گذشته دارد و ان هم حضور مهدی تاج در راس
فدراسیون فوتبال است.ایا تاج برخالف رئیس سابق خود،
علی کفاشیان حاشیه های مربی پرتغالی را با برنامه مدیریت
خواهد کرد یا با همان شیوه سابق مدیریت سکوت از کنار ان
خواهد گذشت؟ این سوالی بود که خیلی ها منتظر پاسخش
بودند؛ هر چند پاسخ روشن بود.
مســئوالن مختلف فدراســیون فوتبــال از عابدینی
خواســتند که برای حفظ ارامش تیم ملی و بر هم نخوردن
تمرکز این تیم قبل از بازی با ســوریه در مسابقات انتخابی
جام جهانی ،هیچ صحبتــی در این ارتباط انجــام ندهد تا
کی روش به مرور زمان ارام شود!
73
ورزش
گزار
ش
و
ی
ژ
ه
اتحاددریبل زن ها
علی کریمی و خداداد عزیزی از تیم ملی انتقاد کردند
جواد نکونام یکی از شایســته ترین بازیکنان فوتبال
ایران بود تا در کنار کارلــوس کی روش قرار بگیــرد و از او
چیزهای زیادی در عرصــه مربیگری بیامــوزد .اما از قرار
معلوم یکی از اصلی ترین چالش های او همبازی های سابق
وی است .انهایی که شاید به اندازه او موفق نبوده اند اما بی
گمان از او محبوب ترند.
ورزش
74
مثلث | شماره 332
حمله همبازی های سابق به نکونام
حاال محرومیت هایی که فیفا بــرای تیم ملی فوتبال
ایران در نظر گرفته باعث شده است تا همبازی های سابق
نکونام در مقام انتقاد از او برایند .هفته گذشته علی کریمی
در جمع خبرنگاران حرف هایی را به زبان اورد که به وضوح
اختالفش با نکونام را اشــکار می کرد .او در واکنش به این
موضوع که شــما االن وارد کالس مربیگری شــده ای اما
برخی بدون داشتن مدرک مربی گری ،روی نیمکت تیم ملی
می نشینند ،این گونه پاسخ گفت« :چنین سوالی را باید از
مسئوالن فدراســیون به خصوص اقای علیرضا اسدی که
دبیرکل فدراسیون اســت و به محل تشکیل کالس ما هم
امده است ،بپرسید .همچنین باید بپرسید چه کسانی هستند
که مدرک مربیگری ندارند و دستیار سرمربی تیم ملی یا مربی
لیگ برتر شده اند .این سوالی است که باید متولیان برگزاری
مسابقات که مسئوالن سازمان لیگ و فدراسیون هستند،
پاسخ بدهند .اگر شجاعت دارید ،باید از رئیس فدراسیون
و دبیرکل در این مورد بپرسید نه من که بازیکن بودم و امروز
کنار کشیده ام».
یک ساعت بعد این خداداد عزیزی بود که در گفت وگو
با تســنیم همبازی ســابق خود را نشــانه رفت و حرف های
علی کریمی را تاییــد کرد«:فیفــا با هیچ کشــور یا تیمی
شــوخی ندارد و باالخره رای خود را صادر کرد .من معتقدم
در بازی با قطــر نیاز به ان همــه جنجال و اتفاق از ســوی
برخی از اعضــای تیم ملی ،مربیــان و بازیکنان نبود .فقط
شــانس اوردیم که این محرومیت بعد از بازی با کره جنوبی
اعالم شــد ،چون بازی با سوریه طبیعتا اســان تر از بازی با
کره است ».عزیزی طعنه اش نسبت به نکونام را این گونه
شدت بخشید« :در بازی با قطر جوگیر شدیم و ان اتفاقات
به وجود امد ،از طرفی اگر هم قرار باشــد از طریق رابطه یا
مکاتبه با فیفا ،مقابل چنین حکم هایی را بگیریم ،ما چنین
ارتباط هایی نداریم .به هر حال نکته امیدوارکننده این است
که چنین حکمی بعد از بازی با کره داده شــد .من به خوبی
علی کریمی را می شناسم .او هیچ وقت حرف غیرمنطقی
ی گاهی اوقات تند باشــد ولی
نمی زند .شــاید زبان کریمــ
حرفش در این زمینه منطقی است .ما دم از قانون می زنیم
ولی خیلی چیزها را رعایــت نمی کنیم .هیچ جای دنیا یک
مربی بدون مدرک روی نیمکت تیم ملی نمی نشیند .کریمی
همیشــه حرف هایش را واضح می زند و در ایــن زمینه هم
درست می گوید ».اما یکی ،دو ساعت بعد از جنجالی شدن
حرف های علی کریمی و منتشر شدن نقدهایی درباره رابطه
ی بود که در
این دو همبازی سابق در تیم ملی ،این علی کریم
مقام عقب نشینی برامد و به نوعی از نکونام دلجویی کرد .او
ظهر چهارشنبه بخشی از مصاحبه اش که به نکونام مربوط
می شــد را این گونه توجیه کرد« :وقتی مــن خودم بدون
مدرکروینیمکتتیم ملینشسته امچطورمی توانمبگویم
برخی بدون مدرک نشسته اند؟ ضمن اینکه می دانم اقای
مارکار اقاجانیان مدرک مربیگری دارد و تا جایی که اطالع
دارم جــواد نکونام برخــی دوره های مربیگــری را گذرانده
است .مربیان خارجی هم که طبیعتا مدرک دارند .پس چرا
باید چنین حرفی بزنم؟»
او ادامه داد« :من مقابل دوربین ها صحبت می کردم
و قطعا دوربین ها صحبت من را ضبط کــرده و کامال فیلم
صحبت هایم موجود است که این صحبت را نکردم و اینکه
چرا از این حرف من چنین برداشتی شده ،نمی دانم .برخی
هم با موبایل صحبت های من را ضبط می کردند و متاسفانه
نمی دانم چرا چنین برداشــتی از این حرف مــن کرده اند.
اصال وقتی من خودم بدون مــدرک روی نیمکت تیم ملی
نشستم چرا باید این سوال از من پرسیده شود؟»
سابقه اختالف کریمی با نکونام
اما اختالف علــی کریمی با جــواد نکونام موضوعی
نیست که بتوان ان را کتمان کرد .هر چند این اختالف اخیرا
از ســوی کریمی مورد تکذیب قرار گرفته است اما با مرور
اتفاقاتی که در گذشته رخ داده است به خوبی می توان پی
به این واقعیت برد که این اختالف واقعیت دارد.
روزی که وزیــر ورزش به جــای مجمع فدراســیون
فوتبــال ،راهی کمــپ تیم هــای ملی شــد تا دیــداری با
ملی پوشــان و کارلوس کی روش داشته باشــد ،در همان
ی را مخاطب قــرار داد و از عضو
ابتدای جلســه علی کریم
کادرفنی تیم ملی فوتبال ایران خواست که درباره مشکالت
و چالش های تیم ملی حرف بزند .کریمی به چشمان وزیر
نگاه کرده بود و با همان صورت همیشه سردش ،انگشت
سبابه را سمت جواد نکونام برده بود؛ اول ،کاپیتان تیم ملی!
ی کریمی-
همان جا بود که خیلی ها از عمق مشــکل قدیم
نکونام باخبر شــدند؛ همان روزهایی که کی روش ،بازوبند
ی گرفت و به جواد نکونام داد .حق
کاپیتانی را از علی کریم
ی پا
هم داشت .نکونام بازیکن فیکس تیم ملی بود و کریم
به سن گذاشته ،جایی در ترکیب اصلی نداشت.
اما رابطه علی کریمی -جواد نکونام دیگر خوب نبود.
حتی در بازی تراکتور -اســتقالل ،درگیری هم داشــتند.
علی کریمی با انتشار پستی در اینســتاگرام جدایی خود را
تایید و اعالم کــرد که با رفتنش اگر خدمــت نمی کند اقال
در خیانت ســهیم نخواهد بــود! این موضع گیــری تند در
ی با تصمیم کی روش به طور ناگهانی
شرایطی بود که کریم
به تیم ملی پیوسته بود و به نظر رابطه بسیار خوبی با سرمربی
تیم ملی داشت .اما اصل ماجرا به ماجراهای رخ داده بعد
از اردوی پرتغال برمی گشــت؛ جایی که ظاهرا کریمی به
برخی انتخاب ها و به بعضی بازیکنان حذف شده هم انتقاد
داشت .او در ان مقطع در پاسخ به این پرسش که ایا هستند
کســانی که کارهای دیگری می کنند تا به تیم ملی برسند؟
گفته بود« :من کاری به این موضوع ندارم ولی یک سری
از االن در مــورد بازی های جام جهانــی صحبت می کنند.
امیــدوارم در جام جهانــی بــرای عوض کــردن پیراهن با
مســی بین بازیکنان خودمان در بازی بــا ارژانتین دعوایی
رخ ندهد».
کامــا واضــح اســت که اقــای شــماره هشــت به
جمع بندی های ناخوشایندی در مورد نحوه دعوت بازیکنان
به تیم ملی رسیده بود؛ نتایجی که او را وا می داشت با چنین
طعنه هایی به پشت پرده ها اشاره کند.
ی به شکل نامتعارفی با
پیش تر از اینها هم وقتی کریم
فو حدیث های
نکونام درگیر شد و علیه او مصاحبه کرد ،حر
زیادی در محافل فوتبالــی به وجود امــد و خیلی ها به این
نتیجه رســیدند که جادوگــر ،کاپیتان تیم ملــی را در عدم
دعوتش مقصــر می دید .حــاال جدیدترین گفــت و گوی
ی قطعا می تواند به شــایعات موجود در این باره دامن
کریم
بزند .جواد نکونام یکی از بزرگترین بازیکنان ایران اســت.
این را نمی شــود کتمان کرد .ســال ها حضور در تیم ملی و
بازی کردن در سطح اول فوتبال اروپا او را به بازیکنی قابل
اتکا در فوتبال ایران تبدیل کرده است اما هیچ گاه نتوانسته
در رده محبوب ترین ها جای بگیــرد .محبوبیت ،فاکتوری
است که همیشه جواد نکونام به دنبال کسب ان بوده .حاال
هم در کسوت جدید به دنبال این است تا بتواند به محبوبیتی
که در زمان بازیگری به ان دست پیدا نکرده برسد .شاید به
همین دلیل اســت که او در اولین بازی که به عنوان مربی
روی نیمکت نشست کمی احساســاتی بود و واکنش های
احساســی زیادی داشــت که قبال از او ندیده بودیم .جواد
نکونام به عنوان کاپیتان تیم ملی هیچ گاه نقش اساسی در
درگیری ها نداشت و کمتر پیش می امد که نقش اول دعوا
باشد .اما اولین حضور در لباس مربیگری و ثابت کردن اینکه
او برخالف نظر بقیه قرار نیست فقط یک دستیار تزئینی روی
نیمکت تیم ملی باشد ،باعث شــد تا از ابتدای بازی در کنار
زمین حضور فعال داشته باشد .او تالش می کرد تا جایی که
می تواند در صحبت کردن با بازیکنان و انتقال دستورات فنی
به زمین حسابی نقش خود را پررنگ نشان بدهد .در نهایت
این نقش پررنگ در درگیری ها هم به خود او و هم به تیم ملی
اســیب زد .هر چند مهدی تاج گفته است« :محرومیت ها
اعالم شــده اما در حال رایزنی هستیم و اعتراض خاصی را
به این موضوع انجام داده ایم و تا حصول نتیجه ان را دنبال
خواهیم کرد ».با این حال بر هیچ کس پوشــیده نیست که
محرومیت هابهقوتخودباقیخواهدماند.دراینبینجواد
نکونام همچنان باید به حل یکی از مهم ترین چالش هایش
بیشتر از قبل فکر کند؛ حمله همبازی های سابق.
ورزش
سلطانی فر
وزیر جدید ورزش
نماینــدگان مجلس در جلســه علنی بــا ۱۹۳رای به
مسعود سلطانی فر اعتماد کردند.
نمایندگان مجلس در جلسه علنی نوبت عصر سه شنبه
به بررسی برنامه های مسعود سلطانی فر ،وزیر پیشنهادی
ورزش و جوانان پرداختند.
بر این اساس سلطانی فر با ۱۹۳رای موافق ۷۲ ،رای
مخالف و ۹رای ممتنع از مجموع 274رای اخذ شده ،وزیر
ورزش و جوانان شد.
در جریان بررسی صالحیت وزیر پیشنهادی ورزش و
جوانان ،محمود شکری نماینده تالش ،محمد جواد ابطحی
نماینده خمینی شهر و شهاب نادری نماینده پاوه به عنوان
مخالفان و ابوالفضل موسوی نماینده یزد ،مهدی مقدسی
نماینــده اراک ،محمد نعیم امینی فرد نماینده ایرانشــهر و
پروانه سلحشوری نماینده تهران به عنوان موافقان به ایراد
سخن پرداختند.
ســلطانی فر دارای مدرک کارشناســی ارشــد علوم
سیاســی اســت .وی عضو هیات علمی مرکــز تحقیقات
اســتراتژیک مجمــع تشــخیص مصلحت نظــام بوده و
سابقه همکاری با حســن روحانی را داراســت و به عنوان
مســئول کمیته ورزش دولت روحانی فعالیت کرده است.
ســلطانی فر به عنوان نماینده مردم تهران در شورای شهر
نیز انتخاب شده بود که پس از رفتن به میراث فرهنگی از
شورای شهر تهران استعفا کرد و پس از کنار رفتن گودرزی
حاال به عنوان وزیــر ورزش و جوانان به فعالیت خود ادامه
خواهد داد.
س هفته
عک
سلطانی فر فرد شایسته ای برای وزارت ورزش است
گودرزی ،مدیر عکس العملی بود
مصطفی هاشمی طبا
رئیساسبقسازمانتربیت بدنی
مثلث | شماره 332
ورزش
من فکر می کنم سلطانی فر انسان فرهیخته ای است
و مدیریت خوبی دارد؛ امیدوارم موفق باشــد .او در دوره ای
که معاون من بود ،کارایی الزم را نشان داد .طی هفته های
اخیر از من درباره اولویت هایی که سلطانی فر به عنوان وزیر
باید در نظر بگیرد ،ســئوال هایی مطرح شــده اســت .فکر
می کنم اوضاع ورزش به هیچ عنوان بی سر و سامان نیست
که بگوییم یک ناجی می خواهد .اینطور نیست که بگوییم
اوضاع ورزش ما خراب است .به نظر من شرایط خوب است
ولیامیدوارمسلطانی فرکهبیایدشرایطبهترشود.مندنبال
نقطه ضعف گودرزی نبودم .ضمن اینکه به نقطه قوت او هم
فکر نمی کردم؛ ولی معتقــدم توانایی های مدیریتی در یک
فاکتورخالصهنمی شود .اقایگودرزیمدیریعکس العملی
بودند.اگرکسیچیزیبهایشانمی گفتفوریعکس العمل
نشانمی دادکهاینموضوعبرایمدیریدراینسطحمناسب
نبود .از این نظر فکر می کنم تفاوت وجود داشــته باشد .به
اعتقاد من او ضد فوتبال نبود .اگر ضد فوتبال بود استقالل
و پرسپولیس را به بخش خصوصی واگذار می کرد .امیدوارم
در زمان اقای سلطانی فر به فوتبال به عنوان یک ورزش ویژه
نگاه نشود .ورزش ما فقط فوتبال نیست .به خصوص اینکه
ورزشمافقطدوباشگاهاستقاللوپرسپولیسنیست.بعضی
تئوری شان این اســت که اتفاقا این دو باشگاه را خیلی مورد
توجهقراربدهند.برایاینکهایندوتیمهوادارانزیادیدارد.
اما موضوعی که مایلم راجع به ان صحبت کنم این است که
عده ایبه طورمرتبنقدیرانسبتبهگودرزیمطرحمی کنند
کهاصالبهاوارتباطینداشت؛دربارهاقدامبه خصوصی سازی
باشگاه های استقالل و پرسپولیس در دوره وزارت گودرزی
و عملی نشــدن ان باید عرض کنم که خصوصی ســازی به
گودرزی ارتباطی نداشت؛ دولت به دلیل فرهنگی بودن این
باشگاه ها واگذارشان نکرد و بازرسی کل کشور هم ان را تایید
کرد.مگرورزشمادرخصوصی سازیایندوباشگاهخالصه
می شود؟بشودیانشودهمخیلیمهمنیست.منبعیدمی دانم
گودرزیدراینموردتقصیریداشتهباشد؛ولیب ههرحالاین
تصمیمدولتبودهاست.موضوعبعدیکهبازهمازمندرباره
ان پرسش هایی مطرح می شــود به چالش های سلطانی فر
برمی گردد؛ همه از این چالش ها مطلع هستند .مشکالتی
که ورزش ایران دارد به ســادگی حل نمی شود و نباید انتظار
یرا
داشتکهباامدنسلطانی فردیگرورزشایرانرویناکام
نمی بیند.برایحلضعف هاییکهدرورزشایرانوجوددارد
باید اقداماتی صورت بگیرد و تا زمانی که این گام ها برداشته
نشودنهسلطانی فرونههیچوزیرورزشینمی تواندکاریکند
که ورزش ایران بدون مشکل باشد .ما کمبودهایی داریم که
باید رفع شود تا ورزش ایران بتواند سیر صعودی داشته باشد.
اولین کمبود ما خالء اموزش در ورزش اســت و در این زمینه
باید وزارت اموزش و پرورش وارد شود .نه اینکه االن تالشی
ازسویاینوزارتخانهصورتنمی گیردولیانچنانفعالیتیرا
منحداقلنمی بینم.اموزشدرورزشپایهمابایدفعال ترشود
تانتیجهاندرایندهدیدهشود.کمبوددوممادرورزشمسائل
باشگاه هااست.امکاناننیستکهبخشخصوصیدرامر
باشگاه داری وارد شود چون نسبت به هزینه هایی که می شود
درامدینیست.دربخشدولتیهمکهبودجهانچنانینیست
که بتوانیم باشــگاهی داشته باشــیم و هدف ما ورود بخش
خصوصیبهامرباشگاه داریاستامازمینه هایانرانداریم
که بخش خصوصی بتواند در باشــگاه داری به درامد برسد.
مساله سوم بحث مســائل مالی در ورزش ماست .مانع رشد
اکثر رشته های ورزشی ما نبود پول است و ما به خصوص در
هیات های استانی دچار ضعف هستیم .مشکالت مالی در
شهرستان ها بیداد می کند و انها نمی توانند ورزشکاران خود
را به نحوی حمایت کنند که بتوانند به خوبی ورزش را توسعه
دهند .ما با داشتن چنین مشکالتی نمی توانیم از وزیر ورزش
انتظار داشته باشیم که بتواند تمامی نقص ها را برطرف کند.
من فقط به وزیر ورزش اینده یک توصیه دارم و ان این است
که او کاری کند که فدراسیون ها مستقل شوند و وزارت فقط
بر فعالیت های انها نظارت داشته باشــد .اگر فدراسیون ها
استقالل پیدا کنند می توانند پیشرفت بیشتری کنند و این به
سود ورزش است.
75
عرش بر زمین افتاد
از اخرین اثر حسن روح االمین رونمایی شد
رونمایی از اثر جدید حسن روح االمین هنرمند نقاشی
که سال هاســت به خلق تابلوهایی با موضوعــات دینی و
خصوصا واقعه عاشورا می پردازد ،در موزه هنرهای معاصر
تهران برپا شــد .این اثر نقاشــی با عنوان «عرش بر زمین
افتاد» موضوعی عاشــورایی دارد و بیانگر اخرین ساعات
زندگی سیدالشهدا در صحرای کربالست .این اثر در ابعاد
سه در چهار متر و با تکنیک رنگ روغن روی بوم خلق شده
اســت .در این اثر نقاشــی که در مدت هفت مــاه به اتمام
رسیده است ،افراد و شخصیت های بسیاری تصویر شده اند
که هر کدام نماینده یک قشر از انسان های جامعه هستند.
در این اثر گویی سکانس-پالنی از لحظات اخر زندگی امام
حســین(ع) به تصویر درامده است .مشاهده نیروی خیر و
شر با یک خط کشی عیان ،نشــان دادن امام بر ذوالجنان
در میانه تصویر و با رنگ ســفید در حالی که تیر اشــقیا بر
پیکرش نشسته است و در پایین پای او اشقیا در حال توطئه
و ضربه زدن به امام حسین (ع) هستند و تکرار تصویر یک
چهره کریه المنظر در این نقاشــی که نمادی از شر مطلق
است ،همه دست به دست هم می دهد تا تماشاگران را در
مفهوم و حس این اثر غوطه ور کند .این اثر بر اساس شعری
از مقبل کاشانی خلق شده اســت .یک مثنوی مشهور که
عنوان اثر حسن روح االمین از این بیت گرفته شده است:
بلندمرتبه شاهی ز صدرِ زین افتاد
اگر غلط نکنم عرش بر زمین افتاد
همزمــان و در کنــار رونمایی از اثر «عــرش بر زمین
افتاد» ،تعداد 9اثر نقاشــی عاشــورایی از ایــن هنرمند با
عنوان هــای «قاهرالعــدو»« ،اخرین ســرباز لشــکر»،
«علی اکبر علیه السالم»« ،ویرانه شام»« ،اول مظلوم»،
«شیرین تر از عسل»« ،علقمه»« ،اتش پرستارم شده» و
«ایا تو برادر منی» در معرض دید عالقه مندان قرار گرفت.
دیدار
76
مثلث | شماره 332
مراسم رونمایی
این اثر در موزه هنرهای معاصر با حضور سیدمسعود
شــجاعی طباطبایی ،محمدحســین رجبی دوانــی ،اریــا
عظیمی نژاد ،حمید بهرامی ،مادر شــهید مدافع حرم امیر
سیاوشــی ،اســاتید هنر و جمــع کثیــری از عالقه مندان
رونمایی شد.
امیرحســین مدرس که اجرای این برنامه را برعهده
داشت ،اثار روح االمین در حوزه عاشــورا را متمایز دانست
و گفت« :وقتی مقابل تابلوهای روح االمین می ایســتیم،
دنبال «انی» می گردیم که روی ما تاثیر می گذارد و موجب
تحول می شود .عنوان اثر روح االمین برگرفته از شعری از
مقبلکاشانیاست.همهمامحتشمکاشانیرامی شناسیم؛
او در طول عمــر خود چند هزار بیت شــعر ســرود اما فقط
ترکیب بند معروف او زنده باقی مانده است؛ بعد از محتشم
کاشــانی در تاریخ ادبیات عاشورایی شــعرای بسیاری در
استقبال از دوازده بند محتشم کاشــانی ترکیب بندهایی را
سرودند .یکی از شاعرانی که در حوزه شعر عاشورایی قدم
برداشته «مقبل کاشانی» است».
مالنوروزی ،مدیر موزه هنرهــای معاصر نیز در این
برنامه گفت« :فرهنگ و هنر ایران با اثار دینی و عاشورایی
ماندگار شده است .ما پیش از این در نقاشی قهوه خانه ای
سابقه این رویکرد را داشته ایم که متاسفانه مدتی این نوع
نقاشی کمرنگ شد ولی امروز نسل جدید بار دیگر گرایش به
این سمت را نشان می دهد و اثار جوانان گاه با پیشکسوتان
این حوزه برابری می کند .پنجه های روح االمین سحرانگیز
است و گویی با یک پیشکســوت در این حوزه مواجهیم.
روح االمین یکــی از امیدهای اینده هنــر معاصر و مذهبی
ایران است».
دکتــر رجبی دوانی ،کارشــناس و پژوهشــگر تاریخ
اسالم هم به تمجید از اثر و صاحب اثر پرداخت« :حسن
روح االمیــن نابغه زمانه ما اســت که خالقیــت خدادادی
و اســتعداد را در جهــت خدمــت و ارادت بــه اهل بیــت و
ال الله به کار گرفته اســت .صفا و معنویت اثــار او همه را
تحت تاثیر قرار می دهد ».حمید بهرامــی در این برنامه با
اعالم خرســندی از حضور در این مراســم رونمایی گفت:
«یادم هســت ســال 81در برنامه ای ،جوان ماخوذ به حیا
و خنده رویی به من نزدیک شــد و گفت کارهای مرا تماشا
می کنی؟ حســن اقا کارها را طوری ســت کرده بود که مرا
شوکه می کرد .دست اخر به او گفتم« :کارت درست است،
به راهت ادامه بده» .کارهای روح االمین با شعور و عشق
به ثمر نشسته است .هنر می تواند ذوق همه مردم را پاسخ
دهد ،چه در ســطح باالیی باشد و چه در ســطح پایین تر؛
هنرمندی که در این عرصه قلم می زند خدمت و تاثیرگذاری
کارهای او کمتر از بزرگانی که در فقه و حدیث و کالم اثاری
به وجود اوردند ،نیســت .به تعبیری رهبــر معظم انقالب
اسالمی در تقدیر از اثر عصر عاشــورای استاد فرشچیان
فرمودند تابلــوی عصر عاشــورا را وقتــی می نگریم گریه
می کنیم .امیدواریــم خداوند به روح االمیــن طول عمر و
توفیقات بیشــتر بدهد و بهره های بیشتری را برای خدمت
به اهل بیت (ع) را شاهد باشیم و قدرت هنر شیعه را به رخ
جهانیان بکشیم».
اریا عظیمی نژاد موسیقیدان نیز دیگر سخنران این
مراسم بود که حسن روح االمین را برادری خواند که نگاهش
در خلق هنر عاشورایی بسیار شبیه اوست و گفت« :در اثار
من و حسن اقا خاصیتی هست که شــاید در نظر مخاطب
نیاید .یک لحظاتی بر ما می گذرد و به خلق اثر می رسد که
ربطی به تکنیک ندارد .برخی زخم ها هســتند که به دالیل
خاص هرگز التیام پیدا نمی کنند و همواره خون از ان جاری
است .واقعه عاشــورا نیز چنین است .وقتی هنرمندی این
اجازه را پیدا می کنــد که یک فریم یا صحنــه از این واقعه
را ببیند و تصویر کند نمی دانید چه فشــار روحــی بر او وارد
می شــود .نگاه حســن روح االمین در خلق اثار عاشورایی
بسیار خاص و ستودنی است».
همچنین مادر مدافع حرم امیر سیاوشــی نیز در این
مراسم حاضر بود و از عشق پســرش به خاندان اهل بیت
گفــت .امیــر سیاوشــی در ۲۹اذر ۹۴در جنــوب حلب به
شهادت رسید« :او واقعا عاشق امام حسین (ع) و خاندان
ایشان بود .وقتی می شنید که داعش در حلب چه ظلم هایی
می کند دیگر نتوانســت ارام بنشیند .پســرم تکاور نیروی
دریایی بود ،زمانــی که برای ثبت نام رفتــه بود فرمانده ای
که در انجا حضور داشت می گفت ســیاوش حال و هوای
دیگری داشــت .او قبل از اخرین اعــزام از همه حاللیت
گرفته بود و با اینکه می دانست انجا چه وضعیتی دارد با چه
اشتیاقی می گفت این رفتن بازگشتی ندارد».
درباره نقاش
«حســن روح االمین» متولد 14مهر 1364در محله
شوش تهران است .پدرش نجار بود اما او به نقاشی تمایل
داشــت و وارد دنیای هنر شد .حســن روح االمین با اینکه
تاکنون کارهای زیادی انجام داده اما با نقاشی های ایینی
و به خصوص عاشورایی اش چهره شده است .اما او قبال،
این کار را وظیفه می داند« :نقاشی ایینی هم وظیفه است.
من یک شــیعه ام ،وظیفه ام را انجــام می دهم .هنر
نمی کنم که برای امام حســین(ع) کار می کنم .هرکســی
باید این کار را انجــام دهد .این نقاشــی ها هم اگر چیزی
دارد که ادم را جذب می کند به خاطر من نیســت .به خاطر
موضوع اســت .بعضی ها تابلو می کشــند که بفروشــند از
هر طیفی ...و به عنوان کاســبی به این کار نگاه می کنند.
برایشــان مهم نیســت تصویر چه کســی یا چــه چیزی را
می کشــند و به فروختنش فکر می کنند .خدا را شکر من از
این دسته نیستم.
نقاشی برای من ابزاری است که این افکارم را پیاده
کنــم .به نظر من هــر هنرمنــد باتوجه بــه عالقه مندی به
موضــوع خاصــی دارد ،اثــارش را خلق می کنــد .من در
خانواده ای مذهبی سنتی رشــد کردم و از کودکی موضوع
نقاشی هایم درباره عاشورا بوده است و همیشه به سمت این
موضوع رفتم .از سال 88تا امروز هم به مجموعه عاشورا
پرداخته ام».
تصویرسازی مجموعه داســتان میرزا کوچک خان،
نقاشــی مدافعان حرم ،شــهدای دفاع مقــدس ،کمیک
اســتریپ از زندگی شــهید نواب صفوی و واقعه مســجد
گوهرشاد از دیگر کارهای روح االمین به شمار می رود.
تقدیم به پدرم ابراهیم
ابراهیم حاتمی کیا کارگردان فیلم سینمایی بادیگارد
در مراسم رونمایی درباره چاپ ارت بوک توضیح داد« :این
ارت بوک کاری از اســماعیل حاتمی کیاست .روزی پسرم
اسماعیل از تصمیم خود برای تولید چنین اثری در ابتدا به
من اطالع داد که قرار است براســاس نمونه های خارجی
این اثر در ایران چاپ شــود .زمانی که دیدم تجربه جالبی
در واقع برای من حرکت قابل توجهی بود که در این راســتا
به تولید رسید .کاش سرگروه های مختلف تولید کننده هم
درباره کشــف و شــهود در این کتاب خاطرات خود را ثبت
کنند .در سال های اخیر پسوند فاخر در فیلم ها به کار می رود
که منتقدان به دلیل بودجه کالن ان به ان نقد می کنند اما
در فیلم ســینمایی بادیگارد نگاه کارگردان در این اثر فاخر
بود و حاتمی کیا موضــوع بیت المــال را به خوبی مدیریت
کردند و خود را ملزم بر انتقال تجربه هایش می دانست که
جای تقدیر دارد».
احمدرضــا درویش بــا بیــان اینکه حدود 40ســال
حاتمی کیا را می شناســد،گفت« :تا به امروز ادبیاتم مانند
یک دوســت بود اما امروز ادبیاتم با او فــرق می کند .اگر
رســول مالقلی پور زنده بود در این جلسه شرکت می کرد.
بگذارید من در این جلســه چند کالمی جای رسول حرف
در سینمای ایران است و از طرفی تا حاال سابقه نداشته که
کســی درباره تفکرات ذهنی من در رابطه با سکانس های
فیلمم چیزی بپرســد این ایده جالبی بوده است .استوری
بورد قبال بوده و ما کمی خط و ربط به ان دادیم و سعی کردیم
اکشن های این فیلم را در این کتاب تصویر کنیم و این کار
را اغاز کردیم .الیه های پنهانی بادیــگارد ارام ارام در حال
دیده شدن است و امیدوارم که پیش همه روسفید باشیم».
اســماعیل حاتمی کیا هم در مورد این کتاب گفت:
«این کتاب حاصل تالش شبانه روزی ما بود که جا دارد از
ابراهیم پدرم که مشوق کارم بود تشکر کنم و از بزرگی کار
ترسی بر دل من انداخت اما من این راه را ادامه دادم .فیلم
سینمایی بادیگارد به مرحله پایانی خود رسیده یعنی جایی
که پس از اکران ان در ســینماهای تهران مردم می توانند
حماسه پشــت صحنه ان را به خوبی تماشا کنند .ارت بوک
بزنم .رســول عصیان داشــت و فریاد می زد .من با رسول
مالقلی پــور در فیلمســازی دغدغه منــدی و در مــوج و
انفجار مشترک بودم .نسخه رســول فریاد بود و نسخه من
قرص هایی با ُدز باالســت .اگر مالقلی پور اینجا بود فریاد
می کشید که ای ابراهیم این چه کاری است که کردی؟ چرا
این فیلم را ساختی؟ برادر من مگر سرت درد می کند؟ اصال
صدایت شنیده می شود؟ مگر غیر از این است که صدایت
گوش ادم را اذیت می کند .ابراهیم تــو باید به جنوب و در
صحرای حلب بروی و گوشــه ای را پیدا کنی و در انجا داد
بزنی .اگر رســول مالقلی پور زنده بود پوســتت را به کرخه
می داد تا اغشته به خون شهدا شــود .برادر من! سینمای
ایران این کتاب «بادیگارد» را نمی خواهد .این کتاب برایت
هزینه دارد و در اینده خواهی دید که به تو درباره چاپ این
کتاب چه خواهند گفت».
از کتاب هنری بادیگارد رونمایی شد
مراســم رونمایی از ارت بوک فیلم سینمایی بادیگارد
با حضور ابراهیم حاتمی کیا ،اسماعیل حاتمی کیا ،حبیب
ایل بیگی ،علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی،
سیداحمد میراعالیی ،مریال زارعی ،سید محمود رضوی،
محمدرضا شــفیعی ،منوچهر محمدی ،حبیب احمدزاده،
علیرضا رضــاداد ،محمــود کالری ،علی ســرتیپی ،علی
علویان و چند شــخصیت فرهنگی در موسســه هنری اوج
برگزار شد .کتاب هنری فیلم سینمایی «بادیگارد» مشتمل
بر بیــش از یک هزار عکــس و 500تصویر اســتوری بورد
و کانســپت از مراحل ســاخت ایــن اثر اســت .در کتاب
ی مراحل مربوط به
«بادیگارد» ،توضیحات دقیقی از تمام
خلق صحنه های ویژوال این اثر سینمایی ارائه شده است.
این کتاب تالش کرده تا گزارشــی مصــور از ویژگی های
فنی فیلم «بادیــگارد» را ارائه کند و برای نخســتین بار در
ان ،بخشی از روزنوشــت ها و خاطرات حاتمی کیا که طی
دوره ساخت فیلم توسط کارگردان نوشته شده انتشار یافته
اســت .ارت بوک فیلم «بادیگارد» تمامی مراحل ساخت
فیلم از انتخاب بازیگر تــا پایان دوران تدوین را پوشــش
داده و سعی شــده کتاب به شکلی طراحی شــود که برای
مخاطبان عمومی و سینمایی جذاب و قابل استفاده باشد.
این برای نخستین بار است که ارت بوک یک فیلم سینمایی
در ایران منتشر می شود .کتاب هنری بادیگارد در 13فصل
ی تالش ها برای خلق فیلم پرداخته است .در
به مرور تمام
مقدمه کتــاب ،حاتمی کیا پنج گام اصلی طی شــده برای
خلق بادیگارد را توضیح داده است .اسماعیل حاتمی کیا،
پسر اقا ابراهیم که نقش اساســی را در تهیه این مجموعه
داشــته درباره این پروژه می گوید« :این کتاب در حقیقت
یک کتاب هنری است که تهیه کردنش در خارج از کشور
برای فیلم های مطرح یک حرکت مرسوم و روتین است؛ اما
در سینمای ما یک واژه غریب است .مواردی که قرار است
ارت بوک مطرح کند یک بحث تکنیکالی در حوزه گرافیکی
و بصری اســت .البته ما برای پیداکردن مابه ازای فارسی
این کلمه تالش کردیم اما نتوانستیم به نتیجه ای برسیم».
وی در پاســخ به مدت زمان تهیه این کتــاب و زمان
شــروع کار ادامه داد« :هفت مــاه این پروژه زمــان برد و
اســتارتش از اکران عمومی فیلم زده شــد .نمونــه ایرانی
این پروژه نبود و شــروع کار برایمان خیلی سخت گذشت.
حتی رفرنســی نداشــتیم که به ان رجوع کنیم .اتفاقی که
در این کتــاب افتاد حضــور پر رنگ تصویر اســت .کتاب
صرفا متن محور نیســت .ذات کتاب ارت بوک ،تصویری
و گرافیکی است .هرچند استفاده از ارت بوک در سینمای
امریکا مرسوم است و اغاز شــده اما در واقع ارت بوک فقط
مختص ســینما نیســت بلکه در حوزه گیم و بازی هم این
کتاب را داریم».
مراسم رونمایی
پیشخوان مجازی
مثلث | شماره 332
دیدار
رضا کیانیان به سازمان ملل رسید
تولد فرزند مهاجم پرسپولیس
حسین فهمیده در اینستاگرام میناوند
77
عبوراز شک
دیدار
78
مثلث | شماره 332
گواردیوال چگونه منچستر سیتی را
از بحران خارج کرد؟
شش بازی بود که نمی برد ،این اتفاق شاید برای خیلی
از مربیان جهان ،یک اتفاق عادی باشــد ،شــاید خیلی از
تیم های جهان هم زمانی در افت به سر ببرند و نتوانند پیروز
شوند ،اما این مساله برای پپ گواردیوال چندان هم طبیعی
نیست .همه عادت دارند که وقتی از او صحبت می کنند از
بردن های پیاپی حرف بزنند نه از ناکامی و شکست .او در
این مدت بدترین رکورد خود را در تمام دوران مربیگری اش
ثبت کرد .بدترین رکورد قبلی برای گواردیوال به سال 2009
برمی گردد که تیمش در ماه های فوریه و ماس ،در 5دیدار،
سه تســاوی و دو شکست داشــت .البته بارســا پس از ان
توانست در 7دیدار پیاپی به پیروزی برسد و در پایان فصل
سه گانه را فتح کند .وقتی در این سی و پنج روز جهنمی تیم
منچستر سیتی ،بدترین شکســت عمر مربیگری پپ را در
مقابل بارسلونا دیدند ،خیلی ها شروع کردند به انتقاد ،همه
حرف های همیشــگی که پپ تا کنون در تیم هایی حضور
داشته که فراتر از لیگ ان کشور بوده اند ،هم بارسلونا و هم
بایرن مونیخ تیم هایی هستند که با تیم های دیگر لیگ های
اســپانیا و المان فاصله دارند .او در انگلســتان ،در فشــار
بازی ها و در تقابل با قدرت های متوازن است که می تواند
خودش را نشان دهد .خیلی ها به او انتقاد کردند ،خیلی ها از
او خواستند که سیستم و شیوه بازی خود را تغییر دهد اما پپ
در میانه این روزهای بد ،پــس از بازی با اورتون اعالم کرد
که سیســتم خود را تغییر نخواهد داد و اصول خود را حفظ
می کند «:باید بگویم به هیچ وجه فلسفه فوتبالی خودم را
تغییر نخواهم داد .این تنها دلیلی اســت که من در اینجا
هستم .من هم می توانم مرتکب اشتباه شوم و درباره خیلی
از مسائل مورد قضاوت قرار بگیرم ولی من به تنهایی عامل
ی همان فوتبالی را ارائه
نتیج ه نگرفتن تیم نیســتم .ســیت
می کند که من می خواهم ولی مشکالتی سر راه وجود دارد.
نسبت به انچه در گالسکو و تاتنهام دیدیم ،پیشرفت کردیم
و بهتر شدیم اما هنوز کافی نیست .شانس های زیادی برای
گلزنی خلق کردیم و شایسته این هم بودیم که برنده مسابقه
باشــیم ولی حریف تنها یک موقعیت گل داشــت .بعضی
مواقع فوتبال به همین دلیل زیباست .بعضی وقت ها شما
فوتبال بدی بازی می کنید ولی پیروز می شــوید .همین ها
باعث شده که فوتبال هیجان انگیز شود».
همه این روزها به پایان رسید .همه این روزها ،تمام
شک ها را در چند روز تبدیل به یقین دوباره کرد .او ابتدای
هفته به مصاف وســت بروم رفت و باالخره در میانه هفته،
یک شگفتی تمام در برابر بارسلونا رقم زد .او کاری کرد که
خیلی ها نمی توانند ،او توانست تیم محبوب خود را با سه گل
شکســت دهد ،اما در این هفته راز این موفقیت هم اعالم
شده بود .نویسنده کتاب متامورفیس که دومین کتاب در
مورد پپ گواردیوال محسوب می شود ،از قول سرمربی حال
حاضر سیتی گفت که از نگاه وی ،تیکی تاکا دیگر کارایی
گذشته را ندارد .مارتی پرارنائو در کتاب جدید خود از زبان
گواردیوال نوشته اســت« :در دوران حضورم در بارسا یک
سیستم داشتیم .تیکی تاکا بازی می کردیم و همه چیز به
مسی بستگی داشت .همه باید توپ را به مسی می رساندند
و او خیلــی از مشــکالت را حــل می کرد .نقش مســی در
سیستمی که برای بارسلونا به کار گرفته بودم ،حیاتی بود؛
اما وقتی به بایرن رفتم ،اوضــاع کامال تغییر کرد .در 160
بازی که روی نیمکت بایرن نشستم 24 ،سیستم مختلف را
امتحان کردم .دو بار از سیستم 5-3-2استفاده کردم و هر
دو بار برابر دورتموند بود .کلوپ در میانه زمین ،بازیکنانش
را به شکل Uمستقر کرده بود و جالب اینکه او نتوانست در
این زمینه به من ضد تاکتیک بزند».
البته این اظهارنظر با طعنه ای از ســوی لیونل مسی
همراه بود ،مسی که معموال از گواردیوال به عنوان مهمترین
شــخص در زندگی فوتبالی اش نا م می برد ،بــازی زیر نظر
انریکه را متفاوت از گواردیوال دانســت و گفت« :بارسلونا
یک سیستم بازی مشــخص دارد اما خب هر سرمربی که
روی کار می اید یک ســری تغییرات در ان اعمال می کند
و می خواهد به شــیوه خودش نتیجه بگیــرد .از زمانی که
گواردیوال رفته اســت ،تیم مــا تغییرات فراوانی نداشــته
اســت اگرچه انریکه تیم مــا را جنگنده تر کرده اســت و ما
فضای بیشــتری برای حمالت مان داریم .االن بیشتر از
ضدحمالت بهــره می بریم ،در حالی که بــا پپ گواردیوال
کمتر به ضدحمــات توجه داشــتیم ».در بــازی دو تیم
منچستر ســیتی و بارســلونا این مســاله خیلی زود خودش
را نشــان داد و تیــم بارســلونا روی ضد حمله ســریع روی
پاس نیمار ،حرکات بدون توپ ســوارز و توسط خود مسی
به گل رســید و از تیم گواردیــوال پیش افتــاد ،ایا کابوس
بازگشته؟ خیلی ها این را پرســیدند ،همان هایی که هوش
پپ را دســت کم گرفتند .تیم گواردیوال یکبــاره تبدیل به
فوق ستاره هایی شد که بیشتر از مثلث مرگبار MSNبه چشم
می امد .سرجیو اگوئرو در تقابل با مسی و سوارز سربلند بود
و با اســتانداردهای گواردیوال ،یکی از بهترین بازی های
دوران حرفه ای خود را ارائه کرد .البته بازیکنان زیادی در
ترکیب ابی ها بودند که الیق تعریف و تمجید بودند .رحیم
استرلینگ نمایشی فوق العاده داشت و شب کابوس واری
را برای لوکاس دینه رقــم زد .کوین دی بروین در نیمه دوم
به فرم اصلی خود بازگشــت و ضربــه ازاد غیرقابل مهار او
پایه گذار پیروزی شیرین تیمش بود .داوید سیلوا در مرکز
میدان بسیار مفید بود و فرناندینیو روند بی نقص و یکسان
خود در فصــل جاری را حفظ کــرده و مانند دیگــر دیدارها
خستگی ناپذیر نشــان داد .زابالتا و کوالروف در دو سمت
خط دفاعی پشتیبانی بسیار خوبی از مدافعان میانی داشتند
و ایکای گوندوغان با 2دبل طی 4روز ،مهر تاییدی بر اصرار
گواردیوال برای جذب او زد .اما شاید برنده مسابقه خود پپ
بود ،او کــه فروتنانه موفقیت را به بازیکنانــش ارتباط داد:
«عملکرد 11نفر ما مقابل 11نفر بارسلونا پس از دقیقه 38
خوب شد .در 38دقیقه اول ما بهترین تیم جهان را دیدیم
که حسابی ما را در دردسر انداخت .بارسلونا موقعیت گلزنی
داشت و می توانست با زدن گل دوم کار ما را تمام کند؛ ولی
فوتبال به این شــکل اســت ،مثل وقتی که فرناندینیو لیز
خورد و مسی گل زد .هدف ما بازی را عوض کرد .بازیکنان
ما فهمیدند که عملکرد ضعیف شان در زمین می تواند پایان
یابد .در نیمه دوم خیلی مستحکم بودیم .پاس کاری های
سریع داشتیم .توپ های زیادی با پرس شدید کسب کردیم
و همچنین خیلی خوب دفاع کردیم و ضد حمله زدیم».
این حرف ها معنای ســاده ای دارد ،پــپ گواردیوال
توانســت دوران بحرانی را پشــت ســر بگذارد و دوباره به
دوران اطمینان بازگشت .حاال او می تواند با خیال راحت،
تیمی دیگر مطابق میل خود بسازد؛ تیمی که نمی خواهد
حرف های تند مدیر برنامه های یحیی توره را جدی بگیرد و
می خواهد به پیش برود .حاال پپ برخالف ژوزه مورینیو از
زندگی در شهر منچستر یونایتد راضی است« :بله ،زندگی
در منچستر را خیلی دوست دارم .روزهایی بودند من خیلی
خوشحال نبودم چون تیم به پیروزی نرسیده اما زندگی ما به
نتایج وابسته نیست .در مجموع ،بچه های من در مدرسه
خیلی راضی هستند؛ همین طور همسرم .همه چیز خیلی
خوب پیش می رود و احساس می کنم مردم از من مراقبت
می کنند .من خیلی خیلی راضی هستم».
ده َمرد
سبک زندگی امیران و فرماندهان ارتش
«ده َمرد» نوشته رضا جهان فر و فهیمه کرمی عنوان کتابی است که بر زندگی و عملکرد
10تن از فرماندهان و امیران شهید ارتش جمهوری اسالمی ایران نگاه دارد.سبک زندگی
اسالمی و ایرانی این شهیدان که متاثر از انقالب اســامی و جنگ تحمیلی موجب تعالی
شخصیتی و افزایش بهره وری این فرماندهان شد ،مبنای نگاه نویسندگان است .بر مبنای
این سبک زندگی ،نقش مهم ارتش در پیروزی انقالب اسالمی ،تشکیل و پشتیبانی نهادها و
ارگان های انقالبی و حفظ دستا وردهای انقالب اسالمی ،دفاع در برابر تجاوز عراق و جنگ
تحمیلی ،حفظ جزایر ایرانی خلیج فارس ،حفظ دســتاوردهای هسته ای دانشمندان جوان
ایرانی و ...در تاریخ کشورمان به ثبت رسید .در مقدمه کتاب «ده مرد» می خوانیم« :سبک
زندگی بسیاری از فرماندهان و شهدای ارتش هنوز ناشناخته مانده اند و به همین دلیل خدمات
و اقدامات انها معرفی نشده است .شهید سرلشکر ثابت ،شهید سرتیپ فرهاد دستنبو ،شهید
سرتیپ عیســی پور و ...از جمله این فرماندهان و شهدا هســتند .تقریب ا تمام این 10نفر از
فرماندهان و نفرات تاثیرگذار بر سرنوشت جنگ هســتند .در انتخاب شهدا دقت شد ه که از
هر نیرو ـ اعم از زمینی ،هوایی ،پدافند هوایی و دریایی ـ فرماندهانی در این کتاب ذکر شود.
ی انها در جنگ نیست .بلکه نیازمند
درج نشدن نام سایر فرماندهان به معنای عدم نقش افرین
انتشــار کتاب دیگری با همین روش و ذکر زندگی و عملکرد ان شــهدای گرانقدر است».
شهیدانسپهبدعلیصیاد شیرازی،سرلشکرمنصور ستاری،سرلشکر خلبانحسینخلعتبری،
سرلشکر خلبان علی اکبر قربان شیرودی ،سرلشــگر خلبان عباس دوران ،سرلشکر خلبان
حسین لشگری ،سرلشکر ابراهیم ثابت،سرتیپ ابراهیم عیسی پور ،سرتیپ فرهاد دستنبو و
دریادار محمدابراهیم همتی فرماندهانی هستند که در این کتاب به انها پرداخته شده است.
مهرنجون
همه رزمندگان یک روستا دریک کتاب
رمان «مهرنجون» به قلم محمد محمودی نورابادی توســط انتشــارات ســوره مهر
چاپ شده است .این کتاب نمونه ای از خیزش نسل نوخاسته انقالب اسالمی برای بسیج
و مقاومت و پیوســتن به بدنه مردمی دفاع مقدس برای رزمندگی و ایثار اســت .مهرنجون
روایت اشتیاق نوجوانان یک روستا برای حضور در جبهه های مقابله با جنگ تحمیلی عراق
علیه ایران است .از پشت نیمکت های مدرسه روستا به دوره های اموزشی می روند و بعد در
عملیات های جنگی شرکت می کنند.
گروهی به روســتا بازمی گردند و گروهی شهید می شــوند .در این کتاب ،تالش ها و
تجربه هایی که این نوجوانان در جبهه کسب می کنند ،توســط راوی کتاب که خود ،یکی
از همین نوجوانان بوده ،به تصویر درمی اید .همه پسرهای روســتا شوق رفتن به جبهه را
دارند و در این زمینه از یکدیگر ســبقت می گیرند ،مهم ترین ویژگی این اثر این اســت که
برای اولین بار نقش یک روستا در جنگ نشان داده شده و دیگری ان نگاه بومی و توجه به
خرده فرهنگ ها ست و نکته سومی که می توان به ان اشاره کرد نگاه به نسل نوجوان در این
اثر است ،زیرا تمام خاطراتی که در این کتاب اورده شده خاطرات نوجوانان از جنگ است؛
البته خاطرات بزرگساالن نیز در این کتاب به تصویر کشیده شده است.
در بخشی از این کتاب می خوانیم ؛ پدرم درست در ســه چهار قدمی ما ایستاده بود و
دیگر مجالی برای گریختن نبود .همین که نگاهمان با هم تالقی کرد ،با لبخندی به طرفم
امد .تا بخواهم بلند شوم ،مچ دستم را گرفت .اما بر خالف انتظارم ،درست وقتی من منتظر
کشیده هایش بودم ،بر پیشانی ام بوسه زد .گفت« :بوا جون! مو که صد بار گفتم هنوز وقت
جبهه رفتنت نشده ،گوش نکردی».
کریمانه
گزارش دیدارهای رهبر معظم انقالب با
خانواده شهدای استان کرمان
یکی از برنامه های ثابت رهبر انقالب در سفرهایی که
به استان های مختلف کشور داشــته اند ،دیدار با خانواده
شــهدای ان اســتان و حضور در منازل انها بوده که ثابت
بودن این برنامه در تمام ســفرها ،نشان از اهمیت موضوع
در نظر ایشــان دارد .از سفر ســال 84رهبر معظم انقالب
به کرمان ،تابه حال کتابی منتشر نشــده؛ با اینکه این سفر
10روزه ،یکی از طوالنی ترین سفرهای حضرت اقا به یک
ی است
اســتان بوده اســت .کتاب «کریمانه» اولین کتاب
که درباره این سفر منتشر می شــود؛ البته با سبکی خاص و
منحصربه فرد .محور اصلی کتــاب روایت حضور حضرت
اقا در منازل شهداست و برخی اتفاقات دیگر سفر ،حوالی
همین محور روایت می شود.
کتاب «کریمانه» حاصل مصاحبــه با خانواده پانزده
شهید عزیز استان کرمان اســت که با رهبر معظم انقالب
دیدار داشــته اند .شــهدای عزیــزی که زندگــی هریک،
معرفت اموز اســت و چــراغِ راه .در کنار این 15شــهید ،از
شهیدی زنده نیز سخن به میان امده ،شــهیدی که خادمِ
این شهدا در لشــکر 41ثارالله کرمان بوده و در دیدارهای
رهبر معظم انقالب ،همراه ایشان؛ حاج قاسم سلیمانی.
صهبا پیش تر نیز دو مجموعه این چنینی منتشر کرده
بود که یکی از انها با عنوان «مسیح در شب قدر» ،گزارش
دیدار خانواده شهدای مســیحی با رهبر معظم انقالب ،با
استقبال خوبی از ســوی مخاطبان و حتی خود مسیحیان
همراه شد .جذابیت کتاب به حدی بود که برخی از ناشران
کشــورهای منطقه مانند لبنانی هــا برای ترجمه و انتشــار
ان تمایل نشــان دادند« .کریمانه» نیز ســبک و ســیاقی
مشابه با «مســیح در شــب قدر» دارد؛ با این تفاوت که در
ابتدای بحث پیش از انکه گزارش دیدار خانواده شــهدا با
رهبر معظم انقالب بیان شود ،گزارشگری به سراغ خانواده
شهدا رفته ،تک تک انها را در گرمای تابستان جسته و پای
حرف های انها نشسته تا تصویری روشن از شهید و خانواده
او به مخاطب ارائه دهد .از این جهــت ،کتاب دو گزارش
هرچند متفاوت اما به هم پیوسته دارد که ذکر خاطره ای از
دیدارها ،این دو را به هم پیوند می دهد .شروع و پایان کتاب
معطر اســت به حکایت بازگشت غواص های دست بسته و
شهدای کربالی .4این کتاب با لحنی داستانی ،اتفاقات
را در زمان حال پیش می برد و هرجا که ســخن از سال 84
به میان می اید ،با گریزی مناســب ،خواننده را به سال 84
می برد و وقایع ان ســال را نشــانش می دهد .صهبا تالش
کرده تا مشــابه کارهای قبلی ،گزارشی بی نقص و کامل از
دیدار خانواده ها با رهبر معظم انقالب ارائه دهد؛ از این رو
گزارش این دیدارها براساس اســناد جلسات و با همکاری
ی مقام معظم رهبری تکمیل شده است
دفتر ارتباطات مردم
تا نکته ای از قلم نیفتد.
پیشخوان جهانی
لوتر به روایت
اشپیگل
ترامپ به
روایت ابزروز
فرانسه
کانادا سوژه
این شماره
اکونومیست
مثلث | شماره 332
دیدار
79
بازار
دکترابراهیمی ،مدیرعامل بانک انصار؛
توسعه فناوری های اطالعاتی در شبکه بانکی
نقش اساسی در توسعه اقتصادی دارد
بازار
80
مثلث | شماره 332
دکتر ابراهیمی ،مدیرعامل بانک انصار طی سخنانی
که در نشست ساالنه توسن در هتل اسپیناس پالس ایراد
شــد ،ضمن ابراز رضایــت از خدمات فنی این شــرکت در
توسعه کسب وکار بانک انصار گفت« :توسعه فناوری های
اطالعاتی در شبکه بانکی می تواند به پررنگ شدن نقش
بانک ها در توسعه اقتصادی کشور کمک کند».
بــه گــزارش اداره کل روابــط عمومــی و تبلیغات،
مدیرعامل بانــک انصار بــه نتایج تحقیقــات بین المللی
سال 2011و جابه جایی 70درصدی مشتریان بانک ها و
پرخطرشدن جذب انان اشــاره و پس از ان به چالش های
موجود در شبکه بانکی کشــور و پیامدهای ناشی از جنگ
قیمت هــا در جذب ســپرده گذاران اشــاره کــرد و افزود:
«مســابقه قیمت ها تداوم کار اصلی بانک ها را با اختالل
مواجه کرده و کســب سود در هســته تجاری بانک ها را با
دشواری های فراوانی رو به رو ساخته است».
ی سپس افزود« :کلید موفقیت بانک ها
دکتر ابراهیم
مدیریت همزمان مشتری ،تکنولوژی و تولیدمحصول است
که باید به صورت توام صورت گیرد و سیستم بانکی به دنبال
ایجاد مدیریت فرایند کسب وکار به عنوان ابزاری اثربخش
و پویا برای توسعه زنجیره ارزش در حوزه واسطه گری مالی
باشد ».وی افزود« :اگر بر ( )core businessبانکی تمرکز
داشــته باشــیم و زمینه شخصی ســازی خدمات نوین را با
ســرعت فراهم کنیم ،می توانیم شبکه بانکی را از بن بست
کنونی در توسعه کسب وکار بانکی خارج کنیم».
مدیرعامل بانــک انصار در پایان ،سیســتم مدیریت
فرایندهــای کســب وکار ( )BPMSبراســاس زیرســاخت
معماری سرویس گرا را ابزاری برای افزایش انعطاف پذیری
و برتــری عملیاتی دانســته کــه رقابت پذیــری بانک ها را
افزایــش می دهــد و باعــث انعطــاف پذیــری در تولیــد
محصول و پاســخگویی پرشتاب در بســتر سرویس گرای
( )core businessمی شود.
شایان ذکر اســت که سیســتم مدیریت فرایندهای
کسب وکار ()Business Process Management System
که بــه اختصــار BPMSنامیده می شــود ،یــک مجموعه
نرم افزاری و سیستماتیک است که برای تعریف ،مدیریت،
بررسی و بهینه سازی محصوالت بانکی به کارگرفته شده که
موجب واکنش سریع بانک ها به نیاز مشتریان می شود.
هفتمینشماره
شمیم کوثر منتشر شد
شفافیت در ارائه خدمات به مشتریان
رویکرد شعب مستقل و مناطق ازاد کوثر
هفتمین شماره ماهنامه شــمیم کوثر بارویکرد بازاریابی و نقل
مطلبی از دکتر رضایی مدیرمسئول ماهنامه با تیتر بازاریابی شاهرگ
بنگاه داری و نگاهی عمیق به پیشینه بنگاهداری و کسب و کارهای
مختلف در تاریخ اقتصاد ایران ،به رشــته تحریر درامده اســت .به
گزارش روابط عمومی موسســه اعتبــاری کوثر؛ در این شــماره از
ماهنامه کوثر گفت وگو هایی بــا معاون بازاریابی و امور مشــتریان
موسســه اعتباری کوثر در رابطــه با ارائه خدمت بــه جامعه هدف و
ســاختار معاونت بازاریابی ،مصاحبه حســین مختاری ،مدیر شعب
استان فارس پیرامون افزایش مطلوبیت مشتریان انجام شده است.
بر اساس این گزارش ،در شــماره هفتم نشریه شــمیم کوثر تقدیر
معاون رئیس جمهور از حمایت کوثر در حفاظت از محیط زیســت و
منابع طبیعی مورد بررسی قرار گرفته است .انتصابات جدید در کوثر
نیز از بخش های قابل توجه هفتمین ماهنامه داخلی کوثر اســت.
رونمایی از خدمات جدید موسسه در سومین هم اندیشی سراسری
کارشناســان فناوری ،حمایت کوثــر از تولیدکننــدگان نان صنعتی
و افتتاحیه هشــتاد و هفتمین دوره اموزش بدو خدمــت کارکنان از
جمله گزارش های خواندنی این شماره نشــریه شمیم کوثر است.
این گزارش می افزایــد« :نقش نظام بانکــی در اقتصاد مقاومتی،
بررسی اهمیت ضرورت تحقیقات بازاریابی و مشتری ،مصرف کننده
کیست؟ از مقاله های این شماره شمیم کوثر است».
دومین هم اندیشی مسئوالن شعب مستقل و مناطق ازاد موسســه اعتباری کوثر با رویکرد شفافیت در ارائه
خدمات به مشتریان و اثربخشی در اجرا برگزار گردید.
به گزارش روابط عمومی موسســه اعتباری کوثر؛ این هم اندیشی با حضور مســئوالن شعب و کارشناسان
مدیریت شعب مستقل و مناطق ازاد موسسه در شهر زاهدان برگزار و روسای شعب نسبت به ارائه گزارش عملکرد
شش ماهه سال جاری اقدام کردند .بر اساس این گزارش؛ سیدمحمد کامل حسینی مدیر شعب مستقل و مناطق
ازاد ضمن ترسیم چشم انداز موسسه و رویکرد فعالیت ها در نیمه دوم سال جاری بر همگرایی بیشتر شعب جهت
بهبود وضعیت موجود تاکید کرد .مدیر شعب مستقل و مناطق ازاد با اشاره به لزوم حفظ و افزایش روحیه جهادی
در بازار رقابت بانکی افزود« :باتوجه به رکود موجود در فضای مالی کشور و عدم ثبات در این عرصه ،ارائه خدمات
متنوع و جلب رضایت مشتریان کنونی و نفوذ در بازارهای جدید اجتناب ناپذیر است .در این راستا موسسه با درک
شرایط جدید و فراهم کردن بسترهای الزم برای ارائه خدمات جذاب در حوزه بانکداری الکترونیک گام نهاده و در
این رقابت تنگاتنگ خدمات خوبی را ارائه کرده است».
حسینی تاکید کرد« :ارائه خدمات و طرح های تهیه شده از سوی موسسه به مشتریان و جامعه هدف وظیفه
اصلی تمامی کارمندان شعب است ».وی با اشاره به اینکه رعایت دستورالعمل ها و بخشنامه های بانک مرکزی
ی و الزم االجراست ،خاطرنشان ساخت« :موسســه اعتباری کوثر به لطف خدا باتوجه به این امر و با رعایت
الزام
ی ضوابط و ابالغیه های بانک مرکزی اعم از سودهای پرداختی به سپرده ها و تسهیالت ،عملکرد خوبی را در
تمام
صنعت بانکداری ارائه کرده چرا که شفافیت در ارائه خدمات به مشتریان و اثربخشی ان در اجرا ،مسیر بانکداری
واقعی را رقم خواهد زد».
در ادامه این هم اندیشی کارشناســان مدیریت شعب مســتقل و مناطق ازاد نیز با طرح گزارش مقایسه ای
عملکرد شعب را در شاخه های مختلف نظیر بازاریابی ،منابع ،مصارف ،مطالبات معوق ،پشتیبانی و ...بررسی و
نقاط ضعف و قوت شعب و میزان انحراف انها از اهداف تعیین شده را بیان کردند.
مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری سامان مجد
بازار
معرفی شد
با صدور حکمی از سوی هیات مدیره سرمایه گذاری
سامان مجد مسعود غالم زاده به عنوان مدیر جدید شرکت
ی خاص معرفی شد.
سرمایه گذاری سامان مجد سهام
به گزارش روابط عمومی موسســه اعتبــاری ثامن؛
جلسه معارفه مدیرعامل جدید شرکت سرمایه گذاری سامان
مجد با حضور اعضای هیات مدیره موسسه اعتباری ثامن
و سرمایه گذاری ســامان مجد ،مدیران و معاونان شرکت
برگزار شد.
محمدابراهیم پورزرندی ،مدیرعامل موسسه اعتباری
ثامن در این جلسه با تشکر از زحمات محمد جواد سلیمی
مدیرعامل ســابق شــرکت ،بر اهمیــت و جایگاه شــرکت
ســامان مجد به عنوان بازوی مالی «ثامن» تاکید و اظهار
داشــت« :پویایی ،حرکت و توســعه همه جانبه اقتصادی
از ویژگی هــای اصلی بازارهای مالی اســت کــه امروزه با
بهره گیری از ابزارهــای مالی جدیــدی همانند گروه های
مالی و تخصصی ،شــرکت ها و ســهامداران مناسب ترین
گزینه را باتوجه به توان مالی ،میزان ســود پیش بینی شده
از فعالیت های اقتصادی اینده و میزان ریسک پذیری شان
انتخاب می کنند».
پورزرنــدی ادامه داد« :باتوجه بــه ماهیت بازارهای
پول که بــازار مطالبات کوتاه مدت با گرایــش به ابزارهای
مالی با خاصیت نقد شوندگی سریع است و به دلیل ماهیت
کوتاه مدت خود تبدیل به وجوه جمع اوری شده ای می شود
که امکان سرمایه گذاری مالی را دارا نیست ،نیازمند وجود
گروه هــای مالی و تخصصی مانند شــرکت ســامان مجد
به منظــور برنامه ریــزی ،تامین مالــی و اســتفاده از وجوه
جمع اوری شــده درزمینــه فعالیت هــای متنــوع و پربازده
اقتصادی هستیم».
مســعود غــام زاده ،مدیرعامــل جدیــد شــرکت
سرمایه گذاری سامان مجد با تشکر از اعضای هیات مدیره،
به ترســیم فضای اقتصادی و بازار مالی و جایگاه موسسه
اعتباری ثامن و شرکت ســامان مجد در این فضای رقابتی
پرداخت.
غالم زاده با عنوان اینکه نــواوری در بازارهای مالی
همراه با معرفی ابزارهای جدیــد ،کارایی بازارهای مالی را
دوچندان می کند ،افزود« :نهادهای مالی با تجهیز منابع
مالــی کوتاه مدت و بلندمــدت و تخصیص بهینــه منابع و
تضمین رشد نقش موثری در هدایت منابع به سمت تولید و
ایجاد ارزش افزوده ایفا می کنند».
مســعود غالم زاده ،دکترای حســابداری از دانشگاه
عالمه طباطبایی و کارشناس ارشــد بــورس اوراق بهادار
تهران و مدرس دروس تخصصی حسابداری و حسابرسی
در دانشــگاه عالمه طباطبایی اســت که تالیف چهار جلد
کتــاب در حوزه شــرکت های هلدینــگ و مســائل مالی و
سرمایه گذاری و نگارش 30مقاله علمی پژوهشی ،ترویجی
و تخصصی در حوزه های حسابداری ،حسابرسی و بازارهای
مالی در سوابق علمی وی امده است.
بنابرایــن گــزارش مدیرعامــل جدیــد شــرکت
ش از ایــن عهــده دار
ســرمایه گذاری ســامان مجــد پیــ
مســئولیت هایی ازجمله مدیرعامل و عضــو هیات مدیره
شــرکت ســرمایه گذاری و توســعه صنعتی نیــوان ابتکار
(ســهامی عام) ،عضو هیات مدیره شــرکت تامین سرمایه
لوتوس پارسیان ،معاون طرح ها و شرکت های گروه مالی
ملت ،عضو هیات مدیره شــرکت ســرمایه گذاری توســعه
معیــن ملت ،عضــو موظف هیات مدیره شــرکت مشــاور
سرمایه گذاری نیکی گستر نهاد مالی تحت نظارت سازمان
بورس و اوراق بهادار و مشــاور مالــی و اقتصادی لیزینگ
جامع سینا (تابعه بانک سینا) بوده است.
شرکت ســرمایه گذاری ســامان مجد سهامی خاص
یکی از بزرگ ترین گروه های مالی و اقتصادی کشــور و از
شرکت های زیرمجموعه موسسه اعتباری ثامن است.
برگزاری نخستین ازمون غیرحضوری بانکداری الکترونیک ثامن
مدیر اموزش موسســه اعتباری ثامن از برگزاری نخســتین ازمون غیرحضوری بانکــداری الکترونیک به صورت
هم زمان در کل سرپرستی های ثامن خبر داد
محمود نوری شــمس اباد با بیان اینکه ازمون فوق در بین 3500نفر از کارکنان موسســه اعتبــاری ثامن برگزار
می شود اظهار داشت« :در این ازمون غیرحضوری میزان تسلط کارکنان بر ابزار بانکداری الکترونیک موسسه شامل
اینترنت بانک ،همراه بانک ،تلفن بانک ،خودپرداز ،حواله الکترونیکی و خدمات بدون کارت پرسش می شود».
وی در ادامه با اشاره به برگزاری ششمین دوره اموزشی فقهی و شرعی در شهر قم برای 33نفر از کارکنان اضافه
ی کارکنان به منظور
کرد« :از سال 90تاکنون موسسه اعتباری ثامن باهدف ارائه راهبردهای اجرایی و ارتقای سطح علم
پاسخ به شبهات مشتریان و کارکنان در زمینه عملیات بانکی و ترغیب مشتریان به اشنایی با عملیات شرعی عقود اسالمی
اقدام به دوره اموزشی فقهی و شرعی می کند».
مدیر اموزش موسســه اعتباری ثامــن در انتها از تجهیز و بازســازی ســاختمان اداره اموزش خبــرداد و افزود:
«استانداردسازی ساختمان مدیریت اموزش به منظور گسترش فضای اینترنتی ،تجمیع کالس های اموزشی ،ایجاد
سالن همایش و نوسازی خوابگاه ها صورت گرفته است».
بازدید از مراحل
اتمام پروژه هتل
4ستاره ثامن
مثلث | شماره 332
نازک کاری و اجرای زیربنایی تاسیســات برقی و مکانیکی
شامل لوله کشــی اب ســرد و گرم ،فاضالب ،کانال های
هوا رسان و اگزاست فن ها ،لوله کشــی مربوط به سیستم
اطفای حریق ،لوله گذاری بــرق و نصب قوطی های کلید
و پریز و سایر تمهیدات در حال انجام گزارشی ارائه داد .بنا
براین گزارش هتل 4ستاره ثامن در زمینی به مساحت 1226
مترمربع با زیربنای حدود 20هزار مترمربع در 18طبقه شامل
چهار طبقه زیرزمین و چهارده طبقه فوقانی در خیابان اخوند
خراسانی مشــهد و در نزدیکی حرم مطهر امام رضا (ع) در
حال ساخت و اتمام است.
بازار
قائم مقام موسســه اعتباری ثامن به اتفاق تنی چند از
مدیران ارشــد ثامن و مدیرعامل شرکت ثامن سازه عرش از
روند ساخت هتل 4ســتاره ثامن در مشهد بازدید کردند .به
گزارش روابط عمومی موسسه اعتباری ثامن؛ در این بازدید
محمودمردانیازسویمدیرفنیومهندسیشرکتمدیریت
توسعه گردشگری هتلداری هیراد در جریان مراحل ساخت و
اتمام هتل 4ستاره ثامن قرار گرفت .بر اساس این گزارش،
محمدعلی محمودیان مدیر فنی و مهندسی پروژه از مراحل
81