ماهنامه مثلث شماره 333

‫نه حسرتی دارم‬ ‫نه دلم خون است‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره سیصد و سی و سه‪ 22 /‬ابان ‪ 88 / 1395‬صفحه ‪ 6000/‬تومان‬ ‫پروندهای درباره «سیانور»‬ ‫و «بهروز شعیبی»‬ ‫ریختن خون‬ ‫دوستان قدیمی‬ ‫مروری برتصفیه سازمانی مجاهدین‬ ‫خلق به بهانه فیلم سیانور‬ ‫جهان پس از انتخاب دونالد ترامپ به ریاست جمهوری امریکا در بهت و حیرت فرو رفته است‬ ‫به قدرت رسیدن یک فرد فاسد‪ ،‬حاصل رای اعتراضی مردم امریکا علیه حاکمیت اینکشور بود‬ ‫در مثلث این هفته به ابعاد داخلی و خارجی ریاستجمهوری ترامپ پرداختهایم‬ ‫ترامپ چگونه رئیسجمهوری‬ ‫خواهد بود؟‬ ‫از پوپولیسم به واقعگرایی‬ ‫بازگشت بهسویدوستان‬ ‫بازافرینی ریگان‬ ‫ذیل شوونیسم‬ ‫انقالبیون؛‬ ‫با کاندیدای درجه اول‬ ‫حدادعادل از جدی بودن‬ ‫انتخابات ‪ 96‬سخنگفت‬ ‫نامزد رزرو‬ ‫ایا اصالحطلبان برای احتیاط‬ ‫گزینه معرفی میکنند؟‬ ‫تحلیل جامعهشناختی درباره‬ ‫انتخاب ترامپ چه میگوید؟‬ ‫رای سایهنشینان‬ ‫غلبه جامعه‬ ‫بر سیاست‬ ‫اصالحطلبان‬ ‫علیه امنیت‬ ‫تاجزاده مدعی اشتباه ایران در‬ ‫مبارزه با داعش در سوریه شد‬ ‫جلد‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫میانهعشقوسیاست‬ ‫پروندهمثلثبرایفیلم«سیانور»ساختهبهروزشعیبی‬ ‫الگوپذیریازانبیاوائمه(ع)‬ ‫درمبارزهباظلم‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫شــما ـ در مناجات حضرت ـ در دعای عرفۀ‬ ‫حضرت سیدالشــهدا مالحظه می‏کنیــد که چه‬ ‫مسائلی در ان هست و ما ازش غافل هستیم‪ .‬ماه‬ ‫شعباناینخصوصیتراداردکهاالنعیدنوروزما‬ ‫دراستانۀوالدتحضرتسیدالشهدااستودنبال‬ ‫اووالدتحضرتمهدیـعلیهالسالمـکهانهم‬ ‫در ‪ 15‬شعبان واقع شده است‪ .‬بنابراین تقریب ًا باید‬ ‫مابگوییمکهیکحجتیاستبرماایندووالدت‬ ‫و این واقع شدن این روز شریف و این روز نوروز در‬ ‫یک همچو استانه‏ای که این دو بزرگوار که هر دو ـ‬ ‫اقامۀعدلـبرایاقامۀعدلهستند؛سیدالشهداـ‬ ‫سالمال ّل ‏هعلیهـکههمۀعمرشراوهمۀزندگی‏اشرابرایرفعمنکر‬ ‫وجلوگیریازحکومتظلموجلوگیریازمفاسدیکهحکومتهادر‬ ‫دنیاایجادکردند‪،‬تمامعمرشراصرفاینکردوتمامزندگی‏اشرا‬ ‫صرف این کرد که این حکومت‪ ،‬حکومت جور بسته بشود و از بین‬ ‫برود؛ معروف در کار باشد‪ ،‬منکرات از بین بروند‪ .‬حضرت صاحب‬ ‫ـ ســام ال ّل ‏ه علیه ـ و ارواحنا فداه ـ هم که تشــریف می‏اورند برای‬ ‫همین معناست‪ .‬تمام انبیا که قیام کرده‏اند در عالم طبیعت ـ حاال‬ ‫معانی‏شان که‪ ،‬معارف غیبیه‏شــان را خدا می‏داند ما نمی‏دانیم‪،‬‬ ‫اما در عالم طبیعت ـ وقتی زندگی اینهــا را می‏بینیم از اول مقابله با‬ ‫طاغوت بوده است‪ .‬بنابر این معنا بوده و این باید سرمشق بشود از‬ ‫برایمسلمانها‪،‬کسانیکهواقع ًامسلمانهستندوواقع ًاعالقه‏مند‬ ‫بهاهلبیتعصمتهستندوبهپیغمبراسالمهستندوازهرمذهبی‬ ‫کههستند‪،‬عالقه‏مندبهانمذهبشانهستند‪،‬بایدببینندکهصاحب‬ ‫‪10- 17‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫چالش برجام بعد از اوباما‬ ‫شوک به اقتصاد‬ ‫سفر دیپلماتیک به بیروت ‬ ‫خواستگاری مجازی‬ ‫‪18- 21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫بازی اردوغان با اتش‬ ‫پزشکان در مقابل یا در کنار جامعه!‬ ‫اصالح طلبان علیه امنیت‬ ‫‪22- 33‬‬ ‫سیاست‬ ‫انقالبیون؛ با کاندیدای درجه اول‬ ‫گام اول‪ ،‬انتخاب نامزد واحد است‬ ‫نامزد رزرو‬ ‫نامزد سایه نداریم‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫مثلث؛هفتهنامه ایخبری‪،‬تحلیلیاستکهسعیداردروایتیمنصفانهوعادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه ضلع استقالل‪،‬‬ ‫ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش‬ ‫اسالم‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گســترش و سیادت اسالم خواهی در‬ ‫سراسر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم‬ ‫شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب‬ ‫و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت‬ ‫قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان‬ ‫فرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬امیدواریمکهدرروایت مانصادق‪،‬برمرام مان‬ ‫مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب‬ ‫و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬مصطفیصادقی‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی (دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫اقتصاد ‪ :‬محمدمهدی صدرزاده (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫جامعه شناسی و فکرنو‪ :‬علی حاجی ناصری (دبیر)‬ ‫فرهنگ‪ :‬شایان ربیعی (دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬محمد شکراللهی (دبیر)‬ ‫مشاور هنری ‪ :‬نیما ملک نیازی ‬ ‫مذهب چه کرده است؛ موســی‏بن عمران چه کرد‪ ،‬در زندگی‏اش‬ ‫چه کرد‪ ،‬حضرت ابراهیم در زندگی‏اش چه کــرد‪ ،‬تمام اینها قیام‬ ‫کردند در مقابل جور‪ ،‬در مقابل ظلم‪ ،‬همه‪ ،‬قیامشان این معنا بود‪.‬‬ ‫ما سر مشق باید بگیریم از اینها و ما باید قیام کنیم در مقابل ظلم؛‬ ‫مسلمانهابایددرمقابلجورها‪،‬درمقابلظلمها‪،‬درمقابلمنکرات‬ ‫قیام کنند‪ ،‬همان طوری که ملت شریف ایران بحمدال ّل ‏ه قیام کرد‬ ‫و می‏شود گفت که این انقالب که در این دعای شریف واقع شده‬ ‫استکه«یامقلب القلوب»‪ ،‬درجوانهایماواقعشدهاست؛اینها‬ ‫االنبرگشتندازیکحالیبهحالدیگریوحالنوییپیداکرده‏اند‪.‬‬ ‫ودراینماهکهماهشعباناستبایدماتوجهبهاینمعنابکنیمکهما‬ ‫بایدچهبکنیم‪،‬بااینطاغوتهابایدچهبکنیم؟بایدهمانطوریکه‬ ‫سیدالشهداـسالمال ّل ‏هعلیهـتمامحیثیتخودش‪،‬جانخودشرا‬ ‫وبچه‏هایشرا‪،‬همهچیزرادرصورتیکهمی‏دانستقضیهاینطور‬ ‫می‏شود‪،‬کسیکهفرمایشاتایشانراازوقتیکهازمدینه‬ ‫بیرون امدند و به مکه امدند و از مکه امدند بیرون حرفهای‬ ‫ایشان را می‏شنود همه را‪ ،‬می‏بیند که ایشان متوجه بوده‬ ‫است که چه دارد می‏کند‪ ،‬این جور نبود که امده است ببیند‬ ‫که‪ ،‬بلکه امده بود حکومت هم می‏خواست بگیرد‪ ،‬اص ً‬ ‫ال‬ ‫برای این معنا امده بود و این یک فخری اســت و انهایی‬ ‫که خیال می‏کنند که حضرت سیدالشهدا برای حکومت‬ ‫نیامده‪ ،‬خیر؛ اینها برای حکومت امدند‪ ،‬برای اینکه باید‬ ‫حکومت ِ‬ ‫دست مثل سیدالشهدا باشــد‪ ،‬مثل کسانی که‬ ‫شیعۀ سیدالشهدا هستند باشــد؛ اصل قیام انبیا از اول تا‬ ‫اخر این بوده است‪ .‬در طبیعت قیام انبیا ـ قیام مسلحانه یا‬ ‫غیرمسلحانهـدرمقابلهمۀکسانیکهبهجورداشتندمردم‬ ‫راازبینمی‏بردندباشد‪.‬‬ ‫‪34- 52‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ترامپ؟ ‪...‬بله‪ ،‬ترامپ‬ ‫رئیس جمهور ناشناخته‬ ‫غلبه جامعه بر سیاست‬ ‫ بازگشت به سوی دوستان‬ ‫نه حسرتی دارم و نه دلم خون است‬ ‫مهمترین دغدغه من در سینما سبک زندگی است‬ ‫از سناریو تا سیانور‬ ‫‪54-73‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫خودکشی ایدئولوژیک‬ ‫‪74-79‬‬ ‫ورزش‬ ‫خداحافظی با مرد بی مکتب‬ ‫مرد نجیب‬ ‫وداع با منصور پورحیدری‬ ‫وقتی قهرمان المپیک فیتیله پیچ شد‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫و افشین جم‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫ویرایش‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی و نرگس حاجیلو‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمدرضا پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬علیرضا اسدالهی‪ -‬علی اکبر پیمانی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر دارابی ‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی‪ -‬حسین محمد پورزرندی‬ ‫مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‪ -‬محمدابراهیم محمد پورزرندی‬ ‫علیرضا حسن زاده ‪ -‬دکتر عیسی رضایی ‪ -‬سید حمید خالقی ‪ -‬هادی انباردار‬ ‫طراح جلد‪ :‬مصطفی مرادی‬ ‫نه حسرتی دارم‬ ‫نه دلم خون است‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره سیصد و سی و سه‪ 22 /‬ابان ‪ 88 / 1395‬صفحه ‪ 6000/‬تومان‬ ‫پروندهای درباره «سیانور»‬ ‫و «بهروز شعیبی»‬ ‫ریختن خون‬ ‫دوستان قدیمی‬ ‫مروری برتصفیه سازمانی مجاهدین‬ ‫خلق به بهانه فیلم سیانور‬ ‫جهان پس از انتخاب دونالد ترامپ به ریاست جمهوری امریکا در بهت و حیرت فرو رفته است‬ ‫به قدرت رسیدن یک فرد فاسد‪ ،‬حاصل رای اعتراضی مردم امریکا علیه حاکمیت اینکشور بود‬ ‫در مثلث این هفته به ابعاد داخلی و خارجی ریاستجمهوری ترامپ پرداختهایم‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912-8505848 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬پردازش تصویر رایان‬ ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید عباسپور(توانیر)‪ ،‬خیابان نظامی گنجوی‪ ،‬کوچه پناه‪،‬‬ ‫پالک ‪19‬‬ ‫تلفن ‪88198280 :‬‬ ‫ترامپ چگونه رئیسجمهوری‬ ‫خواهد بود؟‬ ‫از پوپولیسم به واقعگرایی‬ ‫بازگشت بهسویدوستان‬ ‫بازافرینی ریگان‬ ‫ذیل شوونیسم‬ ‫انقالبیون؛‬ ‫با کاندیدای درجه اول‬ ‫حدادعادل از جدی بودن‬ ‫انتخابات ‪ 96‬سخنگفت‬ ‫نامزد رزرو‬ ‫تحلیل جامعهشناختی درباره‬ ‫انتخاب ترامپ چه میگوید؟‬ ‫رای سایهنشینان‬ ‫غلبه جامعه‬ ‫بر سیاست‬ ‫اصالحطلبان‬ ‫علیه امنیت‬ ‫تاجزاده مدعی اشتباه ایران در‬ ‫مبارزه با داعش در سوریه شد‬ ‫ایا اصالحطلبان برای احتیاط‬ ‫گزینه معرفی میکنند؟‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫پدیده ترامپ‬ ‫خبرنامه‬ ‫انتخاب دونالد ترامپ همه دنیا را تحت تاثیر خود قرار داده است‪.‬‬ ‫اروپا اســتقبالی ســرد از او انجام داده و بازار هم روی ناخوش خود را به‬ ‫رئیس جمهور امریکا نشان داده است‪ .‬در خبرنامه این شماره عالوه بر‬ ‫این موضوع به ســفر محمدجواد ظریف به لبنان و اخبار و گزارش های‬ ‫مهم هفته پرداخته ایم‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫چالش برجام بعد از اوباما‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫واکنش تهران به انتخاب ترامپ‬ ‫دونال د ترامپ در نهایت ناباوری بسیاری از تحلیلگران‪،‬‬ ‫رئیس جمهور ایاالت متحده شــد‪ .‬او که از حزب دموکرات‬ ‫اســت و توانســته نامزد حــزب دموکرات را شکســت دهد‬ ‫حاال معــادالت تــازه ای را در عرصه سیاســت خارجی این‬ ‫کشــور هم رقم خواهد زد‪ .‬در این میان یک نکته مهم این‬ ‫اســت که از این پس روابط ایران و ایاالت متحده به کدام‬ ‫ســمت حرکت خواهد کرد‪ .‬بعد از انتخاب ترامپ به عنوان‬ ‫رئیس جمهور جدید امریکا در ایران حرف های مهمی زده‬ ‫شــد و واکنش های قابل توجهی هم به میــان امد‪ .‬از همه‬ ‫مهمتر واکنش حسن روحانی به انتخاب دونال د ترامپ است‪.‬‬ ‫اهمیت این ماجــرا هم از ان جهت بود ه کــ ه ترامپ از اغاز‬ ‫حضورش در رقابت های انتخابات ریاست جمهوری مواضع‬ ‫تندی علیه ایران و البته برجام داشته است‪.‬‬ ‫روحانی روز چهارشــنبه‪ ،‬ســاعتی بعد از اعالم نتایج‬ ‫انتخابات امریکا در سخنانی گفت‪« :‬هوشمندی ایران در‬ ‫توافق هســته ای این بود که برجام را نه به عنوان توافق با‬ ‫یک کشور یا یک دولت بلکه به عنوان یک قطعنامه شورای‬ ‫امنیت ســازمان ملل تثبیت کرد که بــا تصمیم یک دولت‬ ‫قابل تغییر نیســت‪ ».‬روحانــی افزود‪ «:‬نتیجــه انتخابات‬ ‫امریکا‪ ،‬نشان التهابات و عدم ثبات داخلی امریکا مدت ها‬ ‫باقی خواهد ماند و زمان زیادی می برد که این اختالفات و‬ ‫مشکالت داخلی حل شود‪.‬امروز دیگر امریکا به هیچ وجه‬ ‫بیش از گذشــته توانایی اســتفاده از ایران هراسی و ایجاد‬ ‫اجماع جهانی علیه ایران را ندارد‪».‬‬ ‫در اظهارنظری در این مــورد محمد جواد ظریف هم‬ ‫گفت‪« :‬هر دولتی در امریکا سرکار باشد موظف به رعایت‬ ‫تعهد برجام است‪ .‬ما این رســم را داریم که در امور داخلی‬ ‫سایر کشورها دخالت نمی کنیم‪ .‬مردم امریکا هر تصمیمی ‬ ‫گرفتنــد‪ ،‬انچه مهم اســت هرکس رئیس جمهــور امریکا‬ ‫شــود باید واقعیت های امروز جهان را به خوبی درک کند و‬ ‫سیاست هایش را با واقعیت جهان ارتباط دهد تا انجا که به‬ ‫جمهوری اسالمی ایران برمی گردد باتوجه به اینکه ایران و‬ ‫امریکا دارای روابط سیاسی نبودند انچه مهم است این است‬ ‫که رئیس جمهور اینده امریــکا به تعهدی که دولت امریکا‬ ‫به عنوان یک تعهد چندجانبه در قالب برجام پذیرفته‪ ،‬این‬ ‫تعهد را هر دولتی در امریکا سر کار باشد موظف است رعایت‬ ‫کند‪ .‬ما یقین داریم که جامعه بین المللی نیز این توقع را از‬ ‫ایاالت متحده امریکا خواهد داشت‪».‬‬ ‫این دو پیام از سوی روحانی و ظریف اهمیت ویژه ای‬ ‫داشــته اســت‪ .‬همراســتا با این اظهارات هم البته برخی‬ ‫مقامات واکنش هایی داشته اند‪ .‬از جمله اینکه شمخانی با‬ ‫ بی تاثیر عنوان کردن نتیجه انتخابات امریکا بر سیاست ها‬ ‫و اقدامات جمهوری اســامی ایــران در ابعاد سیاســی‪،‬‬ ‫اقتصادی و امنیتی گفته اســت‪« :‬اصوال مشی مستقل و‬ ‫رفتار هوشــمندانه ایران بر خالف برخی کشورهای منطقه‬ ‫در هیــچ مقطع زمانــی متاثــر از تغییر حاکمیــت در دیگر‬ ‫کشورها نبوده و سیاست نه شــرقی و نه غربی کشورمان با‬ ‫پشــتوانه حمایت مردمی و اتکا بــه ظرفیت های داخلی‪،‬‬ ‫مسیر روشــن خود را بر اســاس حکمت‪ ،‬عزت و مصلحت‬ ‫طی خواهد کرد‪».‬‬ ‫در اظهارنظری دیگر‪ ،‬هاشمی رفســنجانی نیز گفته‬ ‫اســت‪« :‬ترامپ چهــره ای خطرناک اســت و بــه عبارتی‬ ‫می توان او را خطرناک قلدری دانســت که به اصول پایبند‬ ‫نیست و قواعد و مقررات را به راحتی زیر پا می گذارد‪» .‬‬ ‫بروجردی‪ ،‬رئیس کمیسیون امنیت ملی هم در مورد‬ ‫تکلیف اجــرای برجام با پیــروزی ترامپ گفــت‪« :‬ترامپ‬ ‫دوران انتخابات بــا ترامپ رئیس جمهــور امریکا متفاوت‬ ‫است‪ .‬طبیعی است وقتی فردی رئیس جمهور امریکا شد‬ ‫در چارچوب قواعد شناخته شده بین المللی و مقررات حاکم‬ ‫بر رفتار کشورها قرار گیرد‪ .‬باتوجه به اینکه امریکایی ها در‬ ‫مورد برجام تعهد دارند که البته مکــرر نقض عهد کرده اند‬ ‫اما این تعهد مربوط به دولت امریکا و نه شــخص اوباما و‬ ‫جان کری اســت‪ .‬طبیعی اســت که رئیس جمهور امریکا‬ ‫در چارچوب مقررات و روابط بین المللی متعهد و مکلف به‬ ‫ت که از جمله ان برجام است‪.‬‬ ‫عمل و عملیاتی کردن ان اس ‬ ‫بنابراین هر گام و تعهد و عملی که انجام شــود متناســب‬ ‫با ان عکس العمــل خواهند دید‪ ».‬او در عیــن حال گفته‬ ‫ی ترامپ نشــان دهنده عکس العمل ملت‬ ‫اســت‪ «:‬پیروز ‬ ‫امریکا در برابر سیاســت های جنگ طلبانه ای است که به‬ ‫موجب ان هزاران نفر از مردم امریکا جان خود را از دست‬ ‫داده و صدهــا میلیون دالر از ثروت امریکا نابود شــده و از‬ ‫بین رفته است‪».‬‬ ‫علیرضا رحیمی‪ ،‬عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس‬ ‫هم گفته اســت‪« :‬قطعا انتخاب ترامــپ تاثیری در نحوه‬ ‫اجرای برجام نخواهد داشت و اگر اتفاق خاصی هم بیفتد‬ ‫افکار عمومی امریکا قطعا مانع تندروی ترامپ می شوند‪.‬‬ ‫روابط فی ما بین ایران و امریکا تنها مربوط به برجام است‬ ‫و مذاکراتی که اتفاق افتاد صرفا در همین چارچوب بود و‬ ‫مذاکرات دیگری انجام نشده است‪».‬‬ ‫نماینــده اصالح طلــب مردم تهــران با بیــان اینکه‬ ‫گروه ‪ 5+1‬و به ویژه امریکا متعهد بــه انجام تعهدات خود‬ ‫در چارچوب برجام هســتند‪ ،‬افزوده است‪« :‬قطعا انتخاب ‬ ‫ترامپ تاثیری در نحوه اجرای برجام نخواهد داشت و اگر‬ ‫اتفاق خاصی هــم بیفتد افکار عمومی امریــکا قطعا مانع‬ ‫ی ترامپ در حوزه برجام می شوند‪».‬‬ ‫تندرو ‬ ‫در اظهارنظــری متفــاوت‪ ،‬علی مطهــری هم گفته‬ ‫اســت‪« :‬مواضــع ترامــپ در دوره تبلیغــات انتخاباتی و‬ ‫ریاست جمهوری متفاوت خواهد بود‪ .‬در مجموع باتوجه به‬ ‫مواضعی که ایشان در دوره تبلیغات داشتند من فکر می کنم‬ ‫ریاست جمهوری ایشان برای ایران مفیدتر است تا اینکه‬ ‫خانم کلینتون انتخاب می شد‪ .‬به خاطر اینکه دموکرات ها با‬ ‫برنامه ریزی دقیق تری حرکت می کنند و با پنبه سر می برند‪».‬‬ ‫وی افــزود ‪« :‬ترامــپ اوال صداقت بیشــتری دارد و‬ ‫مواضعش درباره ســوریه مواضع خوبی بــود‪ .‬او همچنین‬ ‫نسبت به عربستان نگاه خوبی ندارد و مایل به روابط خوب‬ ‫ت ترامپ با‬ ‫با روســیه اســت‪ .‬البته من فکر می کنم مخالف ‬ ‫برجام هم به نفع ایران است و انها در عمل نمی توانند کاری‬ ‫بکنند‪ .‬در مجموع فکر می کنم ریاست جمهوری ترامپ به‬ ‫نفع ایران است‪».‬‬ ‫پیش دستی تهران‬ ‫تابستان ‪ 95‬زنده بود‬ ‫شوک به اقتصاد‬ ‫انتخاب ترامپ بازارهای جهانی را تحت تاثیر قرار داد‬ ‫گزار‬ ‫ش‬ ‫ا‬ ‫ول‬ ‫‪1‬‬ ‫صبح روز یکشنبه همانگونه که سیاستمداران دنیا از‬ ‫تصمیم مردم امریکا شوکه شدند‪ ،‬سرمایه داران نیز با اتفاقی‬ ‫غیر منتظره مواجه شدند‪ .‬به طوری که شاخص نیکی ‪4/10‬‬ ‫درصد‪ ،‬شانگهای ‪1/32‬درصد و شاخص ‪ 200 ASX‬حدود‬ ‫ ‪1/95‬درصد افت پیدا کرد‪ .‬این در حالی بود که بازار امریکا‬ ‫برخالف بازار اسیا در واکنش به انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫امریکا‪ ،‬روندی صعودی به خــود گرفت‪.‬تحلیلگران بازار‬ ‫پیش از اعالم نتیجــه نهایی انتخابات عنــوان می کردند‬ ‫تاکنون انتخابات امریکا تاثیر چندانی بر بازارهای جهانی‬ ‫نگذاشــته‪ ،‬ولی تاثیر این انتخابات از برگزیت بیشتر بوده‬ ‫است‪.‬البته پیش از اعالم نتیجه رسمی انتخابات امریکا و‬ ‫با قوت گرفتن احتمال پیروزی ترامپ‪ ،‬قیمت طال در بازار‬ ‫جهانی روندی صعودی به خود گرفــت و هر اونس طال به‬ ‫بیش از ‪ 1300‬دالر رسید‪ .‬شــمش طال نیز با افزایش ‪3/2‬‬ ‫درصدی به قیمت هزار و ‪ 315‬دالر رسیده بود؛ این بزرگترین‬ ‫جهش قیمت طال پس از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا بود‪.‬‬ ‫نتایج اولیه انتخابات ریاست جمهوری امریکا بر قیمت نفت‬ ‫نیز تاثیر گذاشت و سبب شد تا قیمت نفت در بازار کاهش‬ ‫یابد‪ .‬قیمت نفت خام امریکا در بــازار ‪3/11‬درصد کاهش‬ ‫داشــته و به ‪ 43/59‬دالر رسیده اســت‪ .‬نفت خام برنت نیز‬ ‫با کاهش ‪ 2/43‬درصدی رو به رو شد و با قیمت ‪44/92‬دالر‬ ‫در بازار عرضه شــد‪ .‬اما پــس از اعالم نتایــج انتخابات و‬ ‫پیروزی ترامپ‪ ،‬بازار غیرقابل کنترل شد‪ .‬شاخص داوجونز‬ ‫محمود واحدی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫ث‬ ‫‪ 700‬واحد افت داشته است‪ .‬نزد ک و اس اند پی ‪ 500‬نیز ‪5‬‬ ‫درصد کاهش داشته؛ به طوری به پایین ترین حد خود رسید‪.‬‬ ‫این درحالی بود که نیکی ژاپن ‪ 5/ 5‬درصد کاهش داشت‪.‬‬ ‫بازارهای اسیا نیز به این اتفاق واکنش شدیدی نشان دادند؛‬ ‫به نحوی که گفته شد بانک مرکزی ژاپن و وزارت دارایی این‬ ‫کشور‪ ،‬جلسه اضطراری برگزار کردند‪.‬‬ ‫بــه همیــن ترتیب‪ ،‬بــازار طــای جهانــی ‪ 5‬درصد‬ ‫افزایش قیمت داشته و به بیشترین حد خود در ‪ 5‬هفته اخیر‬ ‫رسید‪ .‬این فلز گرانبها بیشــترین جهش را از ژوئن داشت‪.‬‬ ‫ترکش های بازار جهانی‪ ،‬به بازار داخلــی ایران نیز برخورد‬ ‫کرد‪ .‬پس از اعالم نتیجه انتخابات امریکا‪ ،‬قیمت هر قطعه‬ ‫سکه تمام بهار ازادی در بازار تهران ‪ 23‬هزار تومان گران‬ ‫شد‪ .‬نیم سکه نیز ‪ 9‬هزار تومان‪ ،‬ربع سکه شش هزار تومان‬ ‫ی چهار هزار تومان افزایش قیمت داشت‪.‬‬ ‫و سکه یک گرم ‬ ‫در بازار هر قطعه سکه تمام بهار ازادی یک میلیون و ‪140‬‬ ‫هزار تومان‪ ،‬نیم سکه ‪ 571‬هزار تومان‪ ،‬ربع سکه ‪ 302‬هزار‬ ‫ن و سکه یک گرمی ‪ 190‬هزار تومان قیمت دارد‪.‬‬ ‫توما ‬ ‫در بازار ارز اما قیمت دالر ‪ 8‬تومــان‪ ،‬یورو ‪ 61‬تومان‬ ‫و پوند ‪ 29‬تومان باال رفت‪.‬بــورس تهران هم تکان خورد‪.‬‬ ‫افت شــاخص بورس تهران در حالی بود که روز قبل از ان‬ ‫در مــرز ‪ 80‬هزار واحد قــرار گرفته بود‪ .‬در پی انتشــار خبر‬ ‫پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری امریکا‪،‬‬ ‫شاخص بورس تهران ‪ 1415‬واحد افت کرد‪.‬‬ ‫‪ l‬پاشنه اشیل دولت‬ ‫یکــی از شــعارهای اصلی حســن‬ ‫روحانــی در انتخابات ریاســت جمهوری‬ ‫سال ‪ 92‬حل مشکل بیکاری جوانان بود‪.‬‬ ‫دوره اول ریاست جمهوری او اما در حالی‬ ‫به پایان خود نزدیک می شود که بیکاری‬ ‫همچنان چالش اصلی کشور است و هیچ‬ ‫تحول قابل مالحظه ای بــرای حل ان از‬ ‫سوی دولت رخ نداده است‪ .‬در این میان‬ ‫اما مقامات دولتی که متوجه پاشنه اشیل‬ ‫دولت خود در اســتانه انتخابات شــده اند‬ ‫تالش کرده اند با وارونه نمایی اوضاع خود‬ ‫مدعی وضع موجود شوند و دالیل دیگری‬ ‫را برای این پایداری ماندگار این چالش به‬ ‫مردم ارائه کنند‪.‬‬ ‫واقعیت این اســت که دولت حسن‬ ‫روحانــی در زمینــه حل مشــکل بیکاری‬ ‫یک کارنامه بســیار ضعیف دارد و بعید به‬ ‫نظر می رســد با نوع نگاهی کــه دولتی ها‬ ‫دارند و نوع مواجهه شــان با ایــن ماجرا‪،‬‬ ‫تا پایــان دوره ایــن دولت اتفــاق خاصی‬ ‫در ایــن مــورد رخ دهــد‪ .‬چیــدن همــه‬ ‫تخم مر غ ها در ســبد برجــام و انتظارات‬ ‫غیر واقــع بینانــه از ان کار دســت دولت‬ ‫داده اســت و حــاال ایــن جوا ن هــای‬ ‫ایرانــی هســتند کــه هزینــه براوردهای‬ ‫غیر منطبــق بــا واقعیــات را پرداخــت‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫ســاده تر بگوییــم‪ ،‬همــه نگرانی هــا از دیدگاه های‬ ‫ضد تجارت ازا د ترامپ نشات گرفته است‪ .‬برخی تحلیلگران‬ ‫معتقدند که بازار ســرمایه ایران تابع تحوالتی است که در‬ ‫داخل در حال وقوع است‪ .‬اما به هر حال ترامپ در دوران‬ ‫تبلیغات‪ ،‬سخنرانی و جبهه گیری های منفی ای علیه ایران‬ ‫کرده اســت که طبیعتا می توانند در تمایل سرمایه گذاران‬ ‫خارجی برای حضور در کشــور تاثیر گذار باشــند‪ ،‬ولی این‬ ‫موضوع در بلند مدت تاثیر گــذار نخواهد بود‪ .‬واقعیت این‬ ‫است که دونالد ترامپ جزو افرادی است که در بخش واقعی‬ ‫اقتصاد و مسکن کار کرده و در نتیجه نگرش او به اقتصاد در‬ ‫داخل امریکا است‪.‬‬ ‫انتخاب ترامــپ و تغییــر معادالت‬ ‫سیاســت خارجــی در ایاالت متحــده‬ ‫بــه احتمــال فــراوان موجــب تــداوم‬ ‫خصومت امریــکا با ایران البته با شــدت‬ ‫بیشــتر خواهد شــد‪ .‬ایــن نکته نشــانگر‬ ‫این اســت کــه ســرمایه گذاری بیش از‬ ‫حــد روی یــک جریــان سیاســی انهــم‬ ‫در کشــوری متخاصم اشــتباه راهبردی‬ ‫برخی جریان های داخلــی در ایران بوده‬ ‫اســت‪ .‬به نظــر می رســد باید بــا تکیه بر‬ ‫اقتصــاد مقاومتی و البته تاکید بیشــتر بر‬ ‫عزت و قدرت داخلی میــزان تاثیر گذاری‬ ‫معــادالت بین المللی را کاهــش داد‪ .‬هر‬ ‫چه هست حاال رویای برخی خوش باوران‬ ‫و امریکا بــاوران به بــاد رفتــه و اکنون با‬ ‫جریان دیگــری در ایاالت متحده مواجه‬ ‫شده اند‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪2‬‬ ‫ن‬ ‫ظر‬ ‫مثل‬ ‫‪ l‬رویای خوش باوران‬ ‫دونالد و اقتصاد ایران‬ ‫حاال کــه دونالد ترامپ رئیس جمهــور جدید ایاالت‬ ‫متحده شــده‪ ،‬ســوال این اســت که تاثیرات اقتصادی و‬ ‫سیاســی حضور ترامپ در راس دولت امریکا بــرای بازار و‬ ‫اقتصادی تقریبا منفک از جهان مانند بازار واقتصاد ایران تا‬ ‫چه میزان خواهد بود؟ این سوال البته انج ا اهمیت بیشتری‬ ‫می یابد که بازار ایران در ساعات اولیه اعالم پیروزی ترامپ‬ ‫همســو با بازارهای بین المللی با یک شوک غیرمنتظره در‬ ‫بخش های مختلف مواجه شد‪.‬‬ ‫پویش ازادی صیادان‬ ‫‪11‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫سفر دیپلماتیک به بیروت ‬ ‫ظریف در دیدار با حریری بر مقابله با تروریسم تاکید کرد‬ ‫‪1‬‬ ‫هفته گذشــته ظریف به لبنان ســفر کرد‪ .‬این ســفر‬ ‫بعد از مشــخص شدن تکلیف ریاســت جمهوری در لبنان‬ ‫انجام شد و از این جنبه بســیار مهم بود‪ .‬وزیر امور خارجۀ‬ ‫ن در دیدار با سعد حریری‪ ،‬نخست وزیر جدید لبنان‪ ،‬بر‬ ‫ایرا ‬ ‫ضرورت مقابله با تروریسم اسرائیلی و تکفیری تاکید کرده‬ ‫است‪ .‬دو طرف در این دیدار در خصوص اخرین تحوالت‬ ‫منطقه و روابط دوجانبه بحــث و تبادل نظر کردند‪ .‬ظریف‬ ‫در این دیدار‪ ،‬تشــکیل دولت در لبنان را که با غلبه منطق‬ ‫حکمت‪ ،‬اندیشه و دموکراســی همراه بود به نخست وزیر‬ ‫و مردم لبنان تبریک گفــت‪ .‬او بر عزم و اراده این کشــور‬ ‫برای همکاری و برقراری ارتباط در تمامی زمینه ها با لبنان‬ ‫و کابینه جدید این کشور که به زودی تشکیل خواهد شد‪،‬‬ ‫تاکید کرد‪ .‬ظریــف در پایان این دیدارهــا گفته بود‪« :‬ما‬ ‫دربارۀ بحران های منطقه ای و ضرورت یکســان ســازی‬ ‫دیدگاه های سیاســی بازیگــران منطقه ای بــرای یافتن‬ ‫راهکارهای سیاسی مناسب با نخست وزیر صحبت کردیم‪.‬‬ ‫ما امیدواریم همان طور که لبنان عزیــز با اجماع و توافق‬ ‫ملی شاهد انتخاب رئیس جمهور و نخست وزیر بود‪ ،‬کابینه‬ ‫جدید بتواند با اجماع ملی با حفظ منافــع تمام مردم لبنان‬ ‫تشــکیل شــود‪ ».‬او همچنین با نبیه بری (رئیس مجلس‬ ‫لبنان) و سیدحســن نصرالله نیز دیدار و گفت وگو کرد‪ .‬در‬ ‫این دیدار برخی از اعضای بلندپایه حــزب الله نیز حضور‬ ‫داشتند‪ .‬ظریف در دیدار با میشل عون نیز گفت ‪« :‬پایداری‬ ‫کشور و ملت لبنان و مقاومت ان در منطقه‪ ،‬تروریست ها را‬ ‫شکست خواهد داد‪ .‬ظریف همچنین انتخاب عون را یک‬ ‫پیروزی برای ملت لبنان برشــمرد و گفت ایران همیشه از‬ ‫لبنان حمایت کرده و می کند‪ ».‬این سفر اما با واکنش هایی‬ ‫نیز همراه بود‪ .‬معاون سخنگوی وزارت خارجه امریکا گفته‬ ‫بود‪ :‬دستگاه دیپلماسی امریکا گفت که «ما نمی خواهیم‬ ‫از یک موضوع (ســفر محمد جواد ظریــف) نتیجه گیری‬ ‫خاصی بکنیم و بگوییم که دولت جدید لبنان به سمت یک‬ ‫جریان خاص متمایل شده اســت»‪ .‬او البته ادامه داد که‬ ‫«ما این واقعیــت را تایید می کنیم کــه حزب الله از دولت‬ ‫جدید لبنان حمایت کرده است اما باید ببینیم موضعگیری‬ ‫دولت جدیــد چگونه خواهد بــود»‪ .‬مارک تورنــر با تاکید‬ ‫بر تاثیرگــذاری مولفه هــای مختلف و پیچیدگی شــرایط‬ ‫لبنان‪ ،‬تاکید کرد که امریکا خواهان توفیق دولت لبنان در‬ ‫رسیدگی به امور مربوط و محوله خود است‪.‬‬ ‫پیش دستیتهران‬ ‫حمید جهانبین‬ ‫خبرنگار‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫‪2‬‬ ‫دیدار ظریــف از لبنان بیش (و حتــی مهمتر از ان)‪،‬‬ ‫انتخاب میشل عون به عنوان رئیس جمهور در این کشور‪،‬‬ ‫بیش از همه خشم عربستان را برانگیخت‪ .‬عربستانی ها که‬ ‫از سفر نمایندگان ایران و سوریه به لبنان برای تبریک گفتن‬ ‫به میشل عون‪ ،‬ناراضی بودند‪ ،‬تصمیم گرفتند که واکنشی‬ ‫نشان دهند و سفیران کشــورهای عضو شورای همکاری‬ ‫خلیج فارس با ســعد الحریری‪ ،‬نخست وزیر منتخب دیدار‬ ‫کردند‪ .‬الجزیره که از این سفر ناراحت به نظر می رسید در‬ ‫گزارشی بعد از پایان ســفر ظریف اعالم کرد‪« :‬تا زمانیکه‬ ‫ارکان اساسی حیات سیاســی لبنان در سیطره حزب الله و‬ ‫حامی ان یعنی ایران است‪ ،‬لبنانی ها باتوجه به صحبت ها از‬ ‫وجود ابتکارهایی برای حل بحران منطقه که ایران بخشی‬ ‫از این ابتکارهاست انتظار دارند سفر ظریف در این شرایط‬ ‫به گشایش سیاسی منجر شود‪ ».‬بســیاری از تحلیلگران‬ ‫منطقه ای پیروزی میشل عون را پیروزی حزب الله و ایران‬ ‫در لبنان تعبیر کردند و طبیعی بود که خشم عربستان از این‬ ‫موضوع در رفتارهای کشورهای عربی منطقه دیده شود‪ .‬با‬ ‫این حال اگر امروز مشاهده می کنیم میشل عون در لبنان‬ ‫در کاخ ریاست جمهوری مستقر شده‪ ،‬این مساله به خاطر‬ ‫سیاست صبورانه و مبتنی بر هشــیاری ائتالف مقاومت به‬ ‫رهبری سیدحسن نصرالله است‪.‬عربستان نیزچاره ای جز‬ ‫پذیرش این وضعیت ندارد‪ .‬به نظر می رسد از این پس باید‬ ‫شــاهد روابط گرم و صمیمی تر میان ایران و لبنان در تمام‬ ‫ســطوح بود‪ .‬ایران و لبنان به صورت سنتی پس از پیروزی‬ ‫انقالب اســامی از روابط دوســتانه و مبتنــی همکاری با‬ ‫یکدیگر داشته اند‪ .‬همچنین مردم دو کشور خواهان روابط‬ ‫خود دو کشور با یکدیگر بوده اند و با ریاست جمهوری میشل‬ ‫عون‪ ،‬این نزدیکی بیشتر خواهد شــد و سفر اقای ظریف‬ ‫نیز در همین راستا ارزیابی می شــود‪ .‬انچه قابل ذکر است‬ ‫این است که توجه کنیم ســعد حریری حدود ‪ 29‬ماه دچار‬ ‫توهم هایی بود و فکر می کرد عربستان می تواند گامی در‬ ‫راستای اهدافش بردارد اما هنگامی که با واقعیات روبه رو‬ ‫شد‪ ،‬گزینه واقع گرایانه را انتخاب کرد‪.‬‬ ‫هزینهانتخاباتیاصالح طلبان‬ ‫رتبهمحبوبیتوزارتاطالعات‬ ‫روحانی زیر یک میلیون رای داشت‬ ‫ســایت خبــری پارس نیــوز گــزارش داد بــا ارائــه‬ ‫پیش نویســی از ســوی برخی عناصر جبهه اصالحات‪ ،‬در‬ ‫نهایت در جلســه اخیر ایــن جریان سیاســی درخصوص‬ ‫هزینه هــای انتخاباتی شــوراهای شــهر جمع بندی الزم‬ ‫انجام گرفت‪ .‬این هزینه ها به صورت ریز و با ذکر جزئیات‬ ‫مورد تصویب قرار گرفته اســت‪ .‬بر اساس براورد کلی فعال‬ ‫تخصیص بودجه ای ‪ 18‬میلیارد تومانی صرفا برای شــهر‬ ‫تهران‪ ،‬تصویب شده اســت‪ .‬در عین حال اصالح طلبان‬ ‫تاکیــد کرده انــد‪« :‬از انجا که‬ ‫انتخابــات ریاســت جمهوری‬ ‫تقریبا در اختیــار حلقه اطراف‬ ‫روحانی اســت‪ ،‬بایــد روحانی‬ ‫به انهــا در انتخابات شــوراها‬ ‫کمک کند و بخشی از هزینه ها‬ ‫را تامین نماید‪».‬‬ ‫حجــــت االســـــــــام‬ ‫سیدمحمـــــود علـــــوی بــه‬ ‫نظرسنجی خبرگزاری جمهوری‬ ‫اسالمی در خصوص شاخص‬ ‫محبوبیــت وزارتخانه هــا و‬ ‫دســتگاه های اجرایی اشــاره‬ ‫کرد و گفت‪« :‬ایــن وزارتخانه‬ ‫در نظرسنجی مهرماه امسال‪،‬‬ ‫جایگاه ســوم را در بین مردم کسب کرد‪ ».‬وزیر اطالعات‬ ‫در نشست شورای اداری خراسان شمالی اظهار کرد‪« :‬از‬ ‫مســئوالن و مدیران می خواهم تا نرم خویی و خوش رویی‬ ‫را با مردم همچنان ســرلوحه کار خود قرار دهند و به مردم‬ ‫ســخت نگیرند‪ .‬کار امروز انان را به فردا نسپارند و همه را‬ ‫با خدمت بیشــتر زیر چتر حجت شــرعی مان والیت فقیه‬ ‫زمان جمع کنند‪».‬‬ ‫ی که رئیس جبهه اصالح طلبان است‪،‬‬ ‫مجید محتشم ‬ ‫در ایام انتخابات مجلس دهم ســخن از نقش کرباسچی‬ ‫در لیســت موســوم به امید به میان اورده بــود و این بار از‬ ‫حمایــت «شــش دانــگ» اصالح طلبــان از روحانی در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری سال اینده و شرط و شروط این‬ ‫جبهه سیاسی برای حســن روحانی سخن گفت‪ .‬براساس‬ ‫گفته های مجید محتشــمی‪ ،‬طبق براورد اصالح طلبان‪،‬‬ ‫روحانی در انتخابات گذشــته‬ ‫زیر یک میلیون تــا ‪500‬هزار‬ ‫رای داشــت امــا مجموعــه‬ ‫ادبیات اصالح طلبانه ای که به‬ ‫کار برد موجب شد تا نظر طیف‬ ‫گســترده اصالح طلبــان را به‬ ‫خود جلب کند و برنده انتخابات‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫اخرین خبر از احمد متوسلیان‬ ‫تابستان ‪ 95‬زنده بود‬ ‫مجتبیذوالنور‪،‬عضوکمیسیونامنیتملیوسیاست‬ ‫خارجی مجلس شورای اسالمی در گفت وگو با میزان با بیان‬ ‫اینکه اسنادی در اختیار داریم که تایید می کند حاج احمد‬ ‫متوسلیان و همراهانش زنده هستند‪ ،‬خبر داد‪« :‬اخرین بار‬ ‫اوایل تابستان اطالعاتی دریافت کردیم که زنده بودن وی‬ ‫را تایید می کند‪ ».‬اوایل خرداد ماه سایت های خبری به نقل‬ ‫از سردار حسین دهقان‪ ،‬وزیر دفاع اعالم کردند‪« :‬سردار‬ ‫احمد متوسلیان و سه دیپلمات دیگر ایرانی زنده و در اسارت‬ ‫رژیم صهیونیستی هستند‪».‬‬ ‫حدود سه ماه بعد بود که محسن رضایی‪ ،‬دبیر مجمع‬ ‫تشــخیص مصلحت نظــام در توئیتی در حســاب توئیتر‬ ‫شــخصی خود نوشــت‪« :‬اخیرا اطالعاتی از حــاج احمد‬ ‫متوســلیان به دســت امده و امیدواریم ســرنخ ها به جایی‬ ‫برسد‪ ».‬فرمانده اسبق ســپاه بر این نکته نیز تاکید کرد که‬ ‫«نسبت به گذشته امیدوارتر شدیم‪ ».‬جواد کریمی قدوسی‪،‬‬ ‫از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس‬ ‫شــورای اســامی که بجــد پیگیــر وضعیت حــاج احمد‬ ‫متوسلیان است‪ ،‬ضمن تایید دو گزاره فوق به خبرنگار گروه‬ ‫سیاسی خبرگزاری میزان می گوید‪« :‬هیچ رژیم و کشوری در‬ ‫صورت در اختیار داشتن چنین افراد مهمی به کشتن شان‬ ‫در مخفیگاه ها «هیچ وقت» فکر نمی کند چون مردن این‬ ‫شخصیت های برجسته و دارای اهمیت هیچ فایده ای برای‬ ‫انها ندارد‪ ،‬از این رو تحلیل بنده این است که اسرائیل تمام‬ ‫سعی و همت خود را به کار گرفته تا حاج احمد متوسلیان و‬ ‫همراهانش را زنده نگه دارد و از این موضوع به عنوان امتیاز‬ ‫استفاده کند‪ ».‬ابوالفضل حسن بیکی‪ ،‬مشاور عالی سابق‬ ‫رئیس ســتاد فرماندهی کل نیروهای مسلح و نایب رئیس‬ ‫کمیسیون امنیت ملی و سیاســت خارجی مجلس شورای‬ ‫اسالمی‪ ،‬نیز ضمن تایید دو گزاره فوق با اشاره به مذاکرات‬ ‫ایران برای ازادسازی چهار دیپلمات ربوده شده به خبرنگار‬ ‫گروه سیاســی خبرگزاری میــزان می گویــد‪« :‬جمهوری‬ ‫اســامی ایران همواره به دنبال این اســت کــه تحت هر‬ ‫شــرایطی حاج احمد متوســلیان را ازاد کند؛ دلیل ان هم‬ ‫این اســت که برخی از زندانیانی که از بند زندان های رژیم‬ ‫اشغالگر قدس ازاد شدند‪ ،‬ایشان را در ســالیان و حتی دو‬ ‫سال گذشته «زنده» دیده اند‪ ».‬بنا به گفته مجتبی ذوالنور‪،‬‬ ‫عضو کمیســیون امنیت ملی و سیاســت خارجی مجلس‬ ‫شورای اسالمی‪ ،‬جمهوری اسالمی ایران اسنادی در اختیار‬ ‫دارد که زنده بودن حاج احمد متوسلیان و همراهانش را تا‬ ‫ابتدای تابستان سال ‪ 95‬تایید می کند‪ .‬در این اسناد محل‬ ‫اسارت حاج احمد متوســلیان و همراهانش معلوم است‪.‬‬ ‫عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس خاطر نشان کرد‪« :‬ما‬ ‫موضوع را بیشــتر از طریق لیبی پیگیری می کنیم‪ ،‬اگرچه‬ ‫حزب الله لبنان هم به دلیل ارتباطات دولتی و نفوذ خاصی‬ ‫که از نظر اطالعاتی در منطقه دارد و بــا کابینه دوم ارتباط‬ ‫دارد با ما مساعدت می کند‪».‬‬ ‫وی با تاکید بر اینکه در ایــن دوره مجلس پیگیری و‬ ‫نتیجه گیری وضعیت حاج احمد متوســلیان و همراهانش‬ ‫جــدی اســت‪ ،‬بیــان داشــت‪« :‬توصیه هایــی از طرف‬ ‫بنیاد شــهید انقالب اســامی‪ ،‬وزارت اطالعات و ســپاه‬ ‫پاسداران شــده اســت و این نهادها از ابعاد مختلف کار‪،‬‬ ‫را پیگیــری کرده اند‪ ».‬ذوالنور با بیــان اینکه مقصر اصلی‬ ‫رژیم صهیونیستی است و مطالبه گری ما از انهاست‪ ،‬تصریح‬ ‫کرد‪« :‬اظهارات و اسنادی که بعضی از دستگاه های ما به‬ ‫دست اورده اند تایید کننده زنده بودن حاج احمد متوسلیان‬ ‫است و ما این را از رژیم اشغالگر قدس مطالبه می کنیم چون‬ ‫فاالنژها تحت نفوذ رژیم اشغالگر قدس زنده یاد حاج احمد‬ ‫متوسلیان و همراهانش را ربودند‪».‬‬ ‫وی تصریح کرد‪« :‬کشــورهایی مثل لیبی هم که در‬ ‫این ماجرا دخالت داشــتند باید پاســخگو باشــند و باتوجه‬ ‫به اشــفتگی که در لیبــی بعد از ســقوط قذافــی به وجود‬ ‫امد و هنوز ارامش و ثبات ندارد‪ ،‬کســی پاســخگو نیســت‬ ‫و کار ســخت تر شــده چون ما هــم به صورت مســتقیم با‬ ‫صهیونیســت ها ارتباطی نداریم‪ ».‬ذوالنور ادامه داد‪« :‬از‬ ‫کانال های مختلــف این موضوع را پیگیــری کرده ایم که‬ ‫این حق مســلم ماست که مردم‪ ،‬ســردار بزرگ حاج احمد‬ ‫متوســلیان را در اغوش خود بگیرند‪ ».‬عضو کمیســیون‬ ‫امنیت ملی مجلس بــا بیان اینکه کمیســیون امنیت ملی‬ ‫سال های سال این موضوع را پیگیری کرده است‪ ،‬اظهار‬ ‫داشــت‪« :‬دســتگاه های دیگر هــم در این زمینــه فعال‬ ‫هســتند ولی کمیســیون به صــورت مســتقیم نمی تواند‬ ‫ارتباطی در این زمینه ایجاد کند و این دستگاه های امنیتی‬ ‫اطالعاتی و وزارت خارجه هستند که باید موضوع را پیگیری‬ ‫کنند‪ ،‬پیگیری های وزارت خارجه به عنــوان محور تالش‬ ‫دســتگاه های امنیتی و نظامــی ما نقش ویــژه ای خواهد‬ ‫داشت‪».‬‬ ‫از ما بهتران وام گرفتند‬ ‫حجت االسالم شجونیدرگذشت‬ ‫ســیدجواد جمالــی‪،‬‬ ‫ســخنگوی هیات نظــارت بر‬ ‫رفتار نماینــدگان درباره پرونده‬ ‫«شکایت حســین فریدون از‬ ‫چند نماینــده مجلس» گفت‪:‬‬ ‫«این پرونده یــک پرونده کلی‬ ‫امــا در واقــع متشــکل از چند‬ ‫پرونده اســت که تعــدادی از‬ ‫نماینــدگان مجلس نهــم و همچنین نماینــدگان مجلس‬ ‫دهم را شامل می شود‪ ».‬وی افزود‪« :‬شکایت دستیار ویژه‬ ‫رئیس جمهور مبتنی بر مصاحبه هایی بوده است که تعدادی‬ ‫از نمایندگان علیه اقای فریدون ایراد کرده بودند و همین‬ ‫سبب طرح شکایت ایشان از این نمایندگان شده است‪ .‬ما‬ ‫در هیات رسیدگی بر رفتار نمایندگان در حال بررسی اسناد‬ ‫و مستندات هستیم تا نتیجه نهایی را اعالم کنیم‪ ».‬جمالی‬ ‫اما از بردن نام نمایندگانی که از انان شــکایت شده است‪،‬‬ ‫خودداری کرد‪.‬‬ ‫بایدخواهشکنید‬ ‫تا هاشمی برای نماز بیاید!‬ ‫محمدرضــا عطریانفــر‪،‬‬ ‫عضو حزب کارگزاران می گوید‬ ‫ایت اللــه هاشــمی تمایلی به‬ ‫حضور در نمــاز جمعــه ندارد‪.‬‬ ‫وی گفت‪« :‬در این زمینه مقام‬ ‫معظــم رهبــری بــرای حضور‬ ‫اقای هاشــمی برای اقامه نماز‬ ‫جمعه‪ ،‬منعی ایجاد نکرده اند‪.‬‬ ‫اقای هاشمی شخصا تمایلی به‬ ‫حضور در این تریبون ندارد‪ .‬اگر قرار باشد فضای نماز جمعه‬ ‫به تشنج کشیده شــود و برخی تندرو ها محیط ان را به هم‬ ‫بریزند‪ ،‬قداست نماز و خطبه شکسته می شود و تصمیم اقای‬ ‫هاشــمی به خاطر جلوگیری از قداســت زدایی نماز محترم‬ ‫است‪ .‬او نمی خواهد نماز جمعه و جایگاه ان اسیب ببیند‪.‬‬ ‫اگر تندروها نمی فهمند‪ ،‬اقای هاشمی که می فهمد‪ ».‬همه‬ ‫باید از ایت الله هاشــمی خواهش و تمنا کنند که به تریبون‬ ‫نماز جمعه بازگردد‪».‬‬ ‫انتقادسیدهادیخامنه ای‬ ‫از اصالح طلبان‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫ســیدهادی خامنــه ای‪،‬‬ ‫دبیــرکل مجمــع نیروهــای‬ ‫خط امــام(ره) طــی نامــه ای‬ ‫بــه رئیــس دولــت اصالحات‬ ‫از تمدیــد دوبــاره شــورای‬ ‫سیاست گذاری اصالح طلبان‬ ‫انتقاد کرد‪ .‬بر پایه این خبر وی‬ ‫مهرماه سال جاری طی نامه ای‬ ‫از رئیس دولــت اصالحات به دلیل کنار گذاشــته شــدن‬ ‫شــورای هماهنگی جبهه اصالحــات و دلخــوری برخی‬ ‫از احزاب نســبت به این مســاله انتقاد کرده است‪ .‬هادی‬ ‫خامنه ای در بخشی از این نامه علت شکست اصالح طلبان‬ ‫در سال ‪ 94‬را به رئیس دولت اصالحات یاداور شده و از وی‬ ‫خواستار انسجام هرچه بیشتر نیروهای اصالح طلب شده‬ ‫است‪ .‬رئیس دولت اصالحات نیز در پاسخ به نامه انتقادامیز‬ ‫دبیرکل مجمع نیروهای خط امــام(ره) توضیحاتی را ارائه‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫دبیر کمیسیون اموزش و‬ ‫تحقیقات مجلس گفت‪« :‬چرا‬ ‫باید ‪ ۹۰‬درصد سرمایه صندوق‬ ‫ذخیــره فرهنگیــان بــه‪ ۳۰‬نفر‬ ‫خاص داده شــود؟ این ‪ ۳۰‬نفر‬ ‫چه کسانی هســتند؟ چرا زمانی‬ ‫که یــک فرهنگــی می خواهد‬ ‫‪ ۵‬میلیون تومان برای جهیزیه‬ ‫دخترشوامبگیرداینصندوقبهراحتیبهاووامنمی دهدولی‬ ‫ازمابهترانچطوربههرمیزانکهمی خواهندواممی گیرند؟»‬ ‫حجتاالسالمسلیمی گفت‪«:‬تاامروزهیچ کدامازمسئوالن‬ ‫ازقاطبهفرهنگیانبرایاینموضوععذرخواهینکردهاست‪.‬‬ ‫انتظار ما این اســت که با متخلف صندوق ذخیره فرهنگیان‬ ‫برخوردجدیشودومسئوالنذی ربطاجازهندهندکهبااعتماد‬ ‫عمومیمردمبازیشود‪».‬‬ ‫هفتهگذشتهحجتاالسالمجعفرشجونیدرگذشت‪.‬‬ ‫اوکهازجملهاعضایجامعهروحانیتمبارزوهمرزمانشهید‬ ‫نوابصفویوفدائیاناسالمبوددراواخرعمربهدلیلعارضه‬ ‫قلبیدربیمارستانفیروزگرتهرانبستریبود‪.‬حجتاالسالم‬ ‫جعفرشجونیفومنی‪،‬متولد‪ ۱۳۱۱‬فومن‪،‬سیاستمدارباسابقه‬ ‫گیالنی‪،‬عضو جامعه روحانیت مبارز‪ ،‬عضو شــورای مرکزی‬ ‫حزب موتلفه اسالمی‪ ،‬فعال سیاسی و زندانی در زندان های‬ ‫مخوف ســاواک بوده اســت‪ .‬او نماینده کرج در اولین دوره‬ ‫مجلس شورای اسالمی بوده و‬ ‫از همراهان شهید نواب صفوی‬ ‫در دوران مبارزه بــا رژیم پهلوی‬ ‫محســوب می شــود‪ .‬او از ‪۱۸‬‬ ‫ســالگی مبارزه را اغاز کرده و تا‬ ‫پیــروزی انقالب ‪ ۲۵‬بــار زندان‬ ‫رفتهاست‪.‬‬ ‫جزئیاتیازشکایتحسینفریدون‬ ‫‪13‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫جشن تولد جوان ترین شهید مدافع حرم ایرانی‬ ‫روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد‪ .‬تعداد این عکس ها‬ ‫انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی‬ ‫بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور‬ ‫عکس ها از نو یاداوری می کند‪.‬‬ ‫همایش الگو های فرماندهی شهید همدانی‬ ‫پنجمین سالگرد شهادت سردار طهرانی مقدم‬ ‫قالیباف در مسجد علی ابن موسی الرضا( ع)‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫پوشش مقامات زن سوئدی در دیدار با والیتی‬ ‫مراسم تدفین پیکر مرحوم شجونی‬ ‫دیدار ظریف با سیدحسن نصرالله‬ ‫جلسه هیات دولت‬ ‫کربال در استانه اربعین حسینی‬ ‫حاشی ه جلسه شورای شهر تهران‬ ‫رقص شمشیر ولیعهد انگلیس در عمان‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫کیک پیروزی ترامپ‬ ‫‪15‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به ما پیامک بزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬تحمل انتقاد را باید از اقای رئیس جمهور یاد‬ ‫گرفت که منتقدین دولت را انقالبی نمای نفهم‬ ‫دانسته است!‬ ‫‪ l‬مسئوالن کشور بهتر نیســت برای مهدی‬ ‫هاشــمی یــک بیمارســتان خصوصــی داخل‬ ‫زندان درســت کنند کــه دیگر بهانــه ای برای‬ ‫بیــرون امدن از زنــدان و دید و بازدیــد و تفریح‬ ‫نداشــته باشــد؟ زندان برای مهدی هاشــمی‬ ‫هتل شده!‬ ‫‪ l‬بعضی شــخصیت ها و جریان های سیاسی‬ ‫دانسته یا ندانسته به دنبال فضاسازی دوقطبی‬ ‫در کشور هستند و با رسانه هایی که در اختیارشان‬ ‫اســت بر این طبــل می کوبنــد ولی دلســوزان‬ ‫واقعی کشــور از دو قطبی کردن کشــور پرهیز‬ ‫دارند‪.‬‬ ‫‪ l‬مسئوالن پیشــگیری از مفاســد اجتماعی‬ ‫فکری برای اوضاع نابسامان مواد مخدر فروشی‬ ‫در گرمه کننــد‪ .‬واقعا اخبــار نگران کننده ای به‬ ‫گوش می رسد‪.‬‬ ‫‪ l‬اگر فســاد هشــت هــزار میلیــارد تومانی‬ ‫معوقه اســت چرا امیرمنصور اریــا بابت معوقه‬ ‫ســه هزار میلیاردی اعدام شــد و چرا صدها نفر‬ ‫از هموطنان برای ‪ 10‬میلیــون بدهی در زندان‬ ‫هستند؟‬ ‫‪ l‬از رفتگــران زحمتکش کــه برگ های زرد‬ ‫و خشــک را از روی زمین جارو می کنند تا شهر‬ ‫زیباتر به نظر برســد‪ ،‬ســپاس بی پایــان دارم‪،‬‬ ‫خدا قوت!‬ ‫‪ l‬کاهش تــورم و تک رقمی شــدن ان تا این‬ ‫اندازه‪ ،‬تنها چیزی که از ان برای مردم ملموس‬ ‫شده است‪ ،‬رکود است و بس‪.‬‬ ‫اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت‪ .‬کاربران این شــبکه‬ ‫اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه‬ ‫را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫پویش ازادی صیادان‬ ‫جمعیازفعاالناجتماعیپسازمرگدوملوانوصیاد‬ ‫ایرانیدیگردراسارتدزداندریاییبراثرگرسنگیوتشنگی‪،‬‬ ‫ی خواستار رســیدگی به موضوع از‬ ‫با تشکیل پویشــی مردم ‬ ‫سوی دولت و مسئوالن شــدند‪ .‬جمعی از فعاالن اجتماعی‬ ‫پس از انتشــار خبر طوالنی شدن اســارت هموطنان مان در‬ ‫بنــد دزدان دریایی ســومالیایی و مرگ پی در پــی انها بر اثر‬ ‫گرسنگی و تشنگی‪ ،‬ضمن تماس و پی جویی از خانواده این‬ ‫صیادان و ملوانان برای پیگیری نجات انها پویشــی تحت‬ ‫عنوان «ازادی صیــادان ایرانی» راه انــدازی کرده اند‪ .‬این‬ ‫ی در نخستین گام بعد از مشورت و همفکری با‬ ‫پویش مردم ‬ ‫صاحب نظرانمسائلسیاسیوبین المللیباانتشاربیانیه ای‬ ‫خواستار یافتن راه حل مناســب و اقدام سریع شده است‪ .‬در‬ ‫اینبیانیهامدهاست‪ ۲۱«:‬ایرانیبهمن‪ ۱۳۹۳‬ازشهرکنارک‬ ‫واقع در اســتان سیستان و بلوچستان ســوار بر لنج صیادی‬ ‫«ابراهیم فروزانمهر» (یکی از اعضای شورای شهر کنارک)‬ ‫برای صید ماهی‪ ،‬راهی اب های ازاد شدند‪ .‬انها پس از حدود‬ ‫‪ ۲‬ماه کار صیادی در ششم فروردین ‪ ۱۳۹۴‬در حال بازگشت‬ ‫به ایران بودنــد که مورد حمله یــک گــروه از دزدان دریایی‬ ‫سومالیایی قرار گرفتند‪ .‬دزدان دریایی تمامی ‪ ۲۱‬خدمه را به‬ ‫همراه لنج ربوده و به کشور سومالی منتقل کردند‪ .‬با گذشت‬ ‫بیش از‪ ۵۷۵‬روز از ربوده شدن خدمه لنج‪ ،‬هشت نفر از انها در‬ ‫وضعیت نامناسب بهداشتی و خوراکی فوت کرده اند‪ .‬چهار‬ ‫نفر از انها به کمک دولت سومالی موفق به فرار شدند و یک‬ ‫نفر دیگر به تنهایی از دست دزدان دریایی گریخت و پس از‬ ‫چندین روز پیاده روی با رساندن خود به موگادیشو ‪ -‬پایتخت‬ ‫انتشــار عکس عباس جدیدی در کنار پیکر نیمه جان‬ ‫مرحوم منصور پورحیدری واکنش طنــز کاربران را به دنبال‬ ‫داشت‪ .‬ساعتی بعد از انتشار خبر فوت منصور پورحیدری‪،‬‬ ‫بازیکن پیشکسوت و مربی محبوب تیم استقالل تهران‪،‬‬ ‫تصویری از عباس جدیدی در کنــار پیکر نیمه جان منصور‬ ‫پورحیدری منتشر شد‪ .‬این عکس ان قدر تلخ بود که کاربران‬ ‫برای بازنشر ان مجبور شدند چهره بی جان منصور پورحیدری‬ ‫را تار کنند‪.‬جدیدی پس از واکنــش کاربران به این عکس‬ ‫اعالم کرد‪« :‬من در کنــار ان مرحوم عکس نینداختم‪ .‬این‬ ‫عکس من نیســت و نمی دانم عکس چه کسی است‪ .‬من‬ ‫خبرنامه‬ ‫عکسی انجا نیانداخته ام و اصال در صفحه اینستاگرامم این‬ ‫عکس را منتشر نکردم؛ شاید پرســتارها گرفته اند‪ ».‬پاسخ‬ ‫او در مورد انتشــار عکس خود در کنار پیکر بی جان منصور‬ ‫پورحیدری‪ ،‬واکنش طنز کاربران را درپی داشت و کاربران‬ ‫با انتشار تصاویر طنز در شبکه های اجتماعی واکنش های‬ ‫جالبی از خود نشان دادند‪ .‬انها تصاویر متعددی از جدیدی‬ ‫درســت کرده بودند کــه در وقایع مختلف جهــان حاضر و‬ ‫ناظر بوده اســت‪ .‬هرچنــد جدیدی در مورد انتشــار عکس‬ ‫خود عذرخواهی کرد اما انگار این عذرخواهی دردی را دوا‬ ‫نکرده است‪.‬‬ ‫دیدار قربانی اسیدپاشی‬ ‫با الریجانی‬ ‫‪ l‬در سکوت خبری ال سعود‪ ،‬یمن را به خاک‬ ‫و خون کشیده است‪ .‬یادمان نرود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫‪16‬‬ ‫سومالی‪ -‬توسط دولت این کشــور به ایران انتقال داده شد‪.‬‬ ‫دزدان دریایی که هموطنان مان را به دو گروه تقسیم کرده اند‬ ‫در ازای ازادی چهار نفر از گروگان ها‪-‬شامل ملوان و نزدیکان‬ ‫وی‪ -‬از خانواده انها درخواست ‪ ۱۵۰‬هزار دالر پول کرده اند و‬ ‫برای ازادی چهار نفر باقیمانده از یک گروه ‪ ۱۳‬نفره ‪ ۳۰‬هزار‬ ‫دالر طلب کرده اند‪ ».‬در ادامه این بیانیــه از مقامات دولتی‬ ‫خواسته شده به این موضوع توجه بیشتری کنند‪« :‬متاسفانه‬ ‫به دالیل متعددی خبر گروگان گیری و پیگیری سرنوشت‪۲۱‬‬ ‫شهروند ایرانی تا کنون مورد کم توجهی و بی مهری مقامات‬ ‫دولتیورسانه هایداخلیکشورقرارگرفتهاست‪«».‬کمپین‬ ‫تا ازادی صیادان ایرانــی» با محوریت فعاالن رســانه ای و‬ ‫اجتماعی در داخل ایران در گام اول بــه منظور همدردی با‬ ‫خانواده های کشته شدگان و گروگان های دربند و به منظور‬ ‫کمکبهانهاوباهدفجلبتوجهمقاماتدولتی‪،‬رسانه های‬ ‫داخلی و خارجی و سازمان های بین المللی و در نهایت تالش‬ ‫برای یافتن راهکاری در جهت پیگیری منســجم سرنوشت‬ ‫شهروندان کشــورمان و ازادسازی هرچه سریع تر انها شکل‬ ‫گرفته است‪« .‬کمپین تا ازادی صیادان ایرانی» تالش دارد‬ ‫تااخبارلحظهبهلحظهازتالش هابرایازادسازیگروگان ها‬ ‫ووضعیتوسرنوشتانهارابهشکلیکامالشفافبارسانه ها‬ ‫و مردم عزیزمان در میان بگذارد‪ .‬این کمپین دست یاری به‬ ‫سویتمامی فعاالنرسانه ای‪،‬سیاسیواجتماعیدرازمی کند‬ ‫و امید دارد تا در ســایه همدلی و انسجام ملی هرچه سریع تر‬ ‫هشت شــهروند ایرانی در کمال صحت و سالمت به کشور‬ ‫عزیزمانبازگردند‪.‬‬ ‫شوخیباجدیدی‬ ‫‪ l‬درگیری های شورای شهر معلوم نیست چرا‬ ‫ادامه پیدا می کند؛ مگر قرار نبــود قوه قضائیه‬ ‫پاسخ نهایی را بدهد؟ چرا صبر نمی کنید و جامعه‬ ‫را با تنش روبه رو می کنید؟‬ ‫‪ l‬خدا رحمت کند حجت االســام شــجونی‬ ‫را‪ .‬در این گونه موارد رســانه ها می توانند یکی‬ ‫از مصاحبه های خوب خودشــان را با این گونه‬ ‫افــراد بازنشــر کننــد کــه یادشــان هــم باقی‬ ‫بماند‪.‬‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫توییت حسن روحانی‬ ‫خواستگاری مجازی‬ ‫فراگیر شدن فضای مجازی بین خانواده ها و استفاده‬ ‫از ان بین نســل جوان و حتی نوجوان‪ ،‬باعث شده دنیای‬ ‫مجازی پررنگ تر از دنیای واقعی خودنمایی کند‪ ،‬تا حدی‬ ‫که دیگر برای گرفتن تصمیمات بزرگ هم به ان متوســل‬ ‫می شوند و از ان راه چاره می خواهند‪ ،‬مانند پدیده ازدواج‪.‬‬ ‫این روزها در فضاهای مجازی‪ ،‬کانال ها و سایت هایی‬ ‫به چشــم می خورد که به راحتی بعضی افراد در این فضاها‬ ‫اینده خود را رقم می زنند‪ .‬بســیار هستند دختران و پسرانی‬ ‫که برای کسب خوشــبختی و یافتن همراه زندگی‪ ،‬هر روز‬ ‫به سایت های همسان گزینی مراجعه می کنند‪ ،‬فضایی که‬ ‫شاید انتهایش به انتخاب همسر ختم نشود‪.‬‬ ‫این ســایت های نامعتبــر و گاه معتبر که هــر روز بر‬ ‫تعدادشــان افزون می شــود‪ ،‬هر روز جوانان بیشتری را به‬ ‫عضویت در می اورند و درگیر می ســازند‪ .‬درحقیقت از بین‬ ‫رفتن روش های سنتی اشنایی و ازدواج و عدم جایگزینی ان‬ ‫با روش های منطبق با نیازهای روز جامعه سبب شده تا افراد‬ ‫و گروه هایی از وضعیت موجود استفاده کرده و با شیوه هایی‬ ‫که مطلوب خانواده های ایرانی نیســت به موضوع ازدواج‬ ‫جوانــان ورود کنند و حتــی دور از چشــم خانواده ها برای‬ ‫فرزندان شان استین باال بزنند‪.‬‬ ‫کانال هــای تلگرامــی «خواســتاگرام اقایــان» و‬ ‫«خواستاگرام بانوان»‪ ،‬تنها دو نمونه از کانال هایی هستند‬ ‫که از چند ماه پیش در این نرم افزار موبایلی فعالیت خود را‬ ‫اغاز کرده انــد‪ .‬این کانال ها امــروز در مجموع بیش از ‪۴۰‬‬ ‫هزار عضو دارنــد‪ .‬اعضایی که به امید پیدا کردن همســر‬ ‫مناسب‪ ،‬عکس و اطالعات شــخصی خود را با دیگران به‬ ‫اشتراک می گذارند‪.‬‬ ‫هرچند مدیران این کانال ها همواره از مجوز داشتن و‬ ‫قانونی بودن کارشان دم می زنند اما مسئوالن اصلی اعطای‬ ‫مجوز به این گونه موسسات‪ ،‬این مساله را رد می کنند‪.‬‬ ‫مژگان نیکنــام‪ ،‬دکتــرای روانشناســی در گفت وگو‬ ‫با خبرنگار باشــگاه خبرنگاران جــوان در این بــاره گفته‪:‬‬ ‫«دنیای مجازی همان طور که از اسمش هم پیداست تمام‬ ‫مواردش از نــوع مجازی بوده و در اشــنایی دونفر‪ ،‬با کمتر‬ ‫بودن اعتماد نمی توان به صحت و سقم حرف های طرف‬ ‫مقابل دسترســی داشــت‪ ،‬درصورتی که در دنیای واقعی‬ ‫این گونه نیست‪.‬‬ ‫جعفر بای‪ ،‬روانشناس و اسیب شناس نیز با بیان اینکه‬ ‫سایت های همســریابی شرایط ســنی خاصی ندارند و هر‬ ‫فردی با هر شرایطی می تواند در این سایت ها ثبت نام کند‪،‬‬ ‫معتقد اســت‪« :‬اکثر این ســایت ها بدون مجوز و اسیب زا‬ ‫هستندومخالفوجودچنینسایت هاییدرجامعههستم‪».‬‬ ‫زمانی که در ایــن فضاها افراد از مشــخصات واقعی خود‬ ‫استفاده نکنند‪ ،‬در مقابل فرصت شناخت مناسب به دست‬ ‫نمی اید‪ ،‬زیرا قضاوت از روی مشــخصات یــک پروفایل‬ ‫اســت و بس! از همین روســت که می بینیم هر روز تعداد‬ ‫زیادی خبر در مــورد کالهبرداری های مجــازی از زنان به‬ ‫گوش می رسد‪.‬‬ ‫درک رئیس جمهور از فتنه‬ ‫بررسی رسانه ای هفته‬ ‫کاظــم انبارلویــی در ســرمقاله روزنامــه رســالت به ســخنان‬ ‫رئیس جمهور و پرداخت و نوشت‪« :‬رئیس جمهور در بخشی از سخنان‬ ‫خود رای مجلس به سه وزیر پیشــنهادی را مورد تجزیه و تحلیل قرار‬ ‫داد و با طرح این پرسش که چرا همان سه وزیر معرفی شده در مجلس‬ ‫گذشته را با وجود مدیران شایسته در کشــور به مجلس معرفی کرد‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬دلیل ان‪ ،‬این بود تا به جامعه و مردم ایران نشــان دهیم که‬ ‫رای اسفند ‪ 94‬گم نشده و در صندوق ها صحیح ریخته شده است»!‬ ‫وی در تحلیل این ســخن گفت‪« :‬رای به وزرای پیشــنهادی نشان‬ ‫داد که مجلس گوشش به اتهامات واهی بدهکار نیســت‪ ».‬رئیس جمهور این نکته را باز نکرد که «اتهامات واهی» از‬ ‫نظر ایشان چیست؟«به اعتقاد انبارلویی اما فتنه خط قرمز نظام است‪ .‬او می نویسد‪« :‬اما این سخن وی نشان می دهد‬ ‫که فهم او از مقوله فتنه با دیگر مســئوالن نظام متفاوت اســت و این درک برای امنیت ملی کشور فوق العاده خطرناک‬ ‫است‪ ،‬چرا که رئیس جمهور‪ ،‬رئیس شورای امنیت ملی اســت و در وقت بحران و فتنه باید دست به ماشه باشد‪ .‬بر کسی‬ ‫پوشیده نیست که «فتنه خط قرمز نظام است‪ ».‬مقام معظم رهبری بارها بر این نکته انگشت تاکید گذاشته است و ملت‬ ‫ایران در راهپیمایی های سراسری همین خط قرمز را مورد تاکید قرار داده اند‪ ».‬سرمقاله رسالت ادامه می دهد‪« :‬وقتی‬ ‫رئیس جمهور اتهام سه وزیر را واهی می داند و مجلس نهم را متهم به این می کند که بر اساس اتهام واهی سه وزیر را رد‬ ‫کرده است و دلیلی برای این مهم اقامه نمی کند‪ ،‬نشان می دهد درک درستی از فتنه و فتنه گران ندارد‪».‬‬ ‫نقش سفارت انگلیس در فتنه‬ ‫تو دومین شماره ماهنامه «رمز عبور» در حالی منتشر شده که گفت وگوی‬ ‫بیس ‬ ‫ویژه این شماره به وزیر پیشین اطالعات اختصاص یافته است‪ .‬حیدر مصلحی در این‬ ‫مصاحبه از ویژگی های خط نفوذ سخن گفته است‪ .‬مصلحی که در دولت احمدی نژاد‬ ‫وزیر بود‪ ،‬در این گفت وگو به نقش سفارت انگلیس در فتنه ‪ ۸۸‬اشاره کرده و گفته است‬ ‫که این سفارت در اتفاقات فتنه ‪ ۲۰۰‬نیرو داشت‪ .‬او در این گفت وگو به اهداف پشت‬ ‫پرده امریکایی ها از مذاکرات هسته ای نیز اشــاره کرده و گفته است که امریکا این‬ ‫مذاکرات را نه برای حل مساله بلکه برای نفس مذاکره می خواست‪ .‬واشنگتن به دنبال‬ ‫ان بود که نشان دهد می شود با امریکا مذاکره کرد‪ .‬رمز عبور همچنین در گفت وگوی‬ ‫دیگری که در این شــماره خود به ان پرداخته‪ ،‬بحث فساد اقتصادی را با دکتر احمد‬ ‫امیرابادی نماینده قم به بحث گذاشته است‪ .‬او در این گفت وگو تاکید کرده است که در‬ ‫دوره ای مدیرانی تربیت شدند که اگر خواسته هایشان تامین نشود‪ ،‬دزدی می کنند‪ .‬نماینده زابل هم در گفت وگویی دیگر‬ ‫از ضرورت توجه دولت به سیستان سخن گفته است‪ .‬رمز عبور در ادامه مطالب این شماره خود به موضوع اجرای ‪ FATF‬و‬ ‫نسبت ان با برجام پرداخته و سپس در گزارشی تحلیلی تالش کرده مقاله ای اینده پژوهانه درباره انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫ایاالت متحده امریکا منتشر کند‪ .‬انتشار گفت وگویی با دنیس رایس‪ ،‬دیپلمات ارشد امریکایی درباره مقابله واشنگتن با‬ ‫اقدامات سردار ســلیمانی و نیز ترجمه بخشی از خاطرات ســفیر ایاالت متحده در عراق درباره نفوذ کشورمان‪ ،‬از دیگر‬ ‫بخش های پرونده منطقه ای این شماره است‪ .‬در این پرونده از قول دیوید میلز کارشناس ارشد سیاست خارجی امریکا و‬ ‫رابرت مالی مشاور ویژه اوباما نیز امده است که واشنگتن اماده همکاری با مسکو برای حل و فصل بحران سوریه است‪.‬‬ ‫هاشمی ‪ :‬ترامپ خطرناک است‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫ایت الله هاشــمی درباره اوباما به به «ارمان امــروز» می گوید‪:‬‬ ‫«اوباما کاندیدایی ســیه چهره‪ ،‬از اقلیت امریکا و اقشــار محروم بود ‪،‬‬ ‫بنابراین چنین شــرایطی او را در موضع دلســوزی قرار می داد‪ ».‬این‬ ‫روزنامه در ادامه گزارش خود می نویســد‪« :‬اما اکنون با در نظر گرفتن‬ ‫منافــع و مصالح ملی کشــورمان باید تالش برای پیــروزی کلینتون را‬ ‫مورد توجه قرار داد یا اینکه انتظار پیروزی ترامپ را داشــت؟ بسیاری‬ ‫از مسئوالن و اگاهان به موضوع تاثیرات انتخابات امریکا بر روابط و موضوعاتی مانند برجام در کشورمان بر این عقیده‬ ‫هستند که نتیجه این انتخابات ان چنان دارای اهمیت نیست و امریکا سیاست های خود را طی سال های پس از انقالب‬ ‫نمایان کرده است‪ ».‬ایت الله هاشمی هم در این باره به «ارمان امروز» گفته‪« :‬دو حزب جمهوریخواه و دموکرات در عرصه‬ ‫انتخابات امریکا فعال هستند که از اول انقالب سیاست هایشان یکسان بوده است و ان چنان تفاوتی با هم نداشتند‪ ».‬اما ‬ ‫ترامپ خطر بزرگی محسوب می شود؛ چرا که تندروی های او طی سال های گذشته جز این موضوع را به اثبات نمی رساند‪.‬‬ ‫همین چند وقت پیش بود ک ه ترامپ اظهار داشته بود‪« :‬قطعنامه امضاشده با ایران را پاره خواهم کرد‪ ».‬او غافل بود که‬ ‫ن ترسی از این رویکرد و تهدیدات ندارد‪ .‬هاشمی هم شناخت خود ا ز ترامپ را این گونه شرح می دهد‪ « :‬ترامپ‬ ‫کشورما ‬ ‫چهره ای خطرناک است و به عبارتی می توان او را خطرناک قلدری دانست که به اصول پایبند نیست و قواعد و مقررات را‬ ‫ی ترامپ را به زیر سوال برده و انها را مورد‬ ‫ی زیر پا می گذارد‪ ».‬البته ایت الله هاشمی پیش از این هم سیاست ها ‬ ‫به راحت ‬ ‫نقد جدی قرار داده بود‪ ،‬مانند ان زمان ک ه ترامپ از اخراج مهاجران ســخن گفته بود و ایت الله هاشمی با اشاره به شعار‬ ‫یکی از نامزدهای انتخاباتی امریکا که «من مهاجران را اخراج می کنم»‪ ،‬تاکید کرده بود‪« :‬این ادعای غیرانســانی در‬ ‫حالی مطرح می شود که مسئوالن امریکایی می دانند ان همه قدرت و ثروت را از طریق چپاول منابع ملت ها و تالش های‬ ‫همین مهاجران به ویژه از کشورهای افریقایی به دست اورده اند‪».‬‬ ‫‪17‬‬ ‫توفان در سرزمین عثمانی‬ ‫گفتارها‬ ‫اردوغان بــاز سیاســت داخلی ایــن کشــور را با تحولــی جدید‬ ‫مواجه ســاخته‪ ،‬موج دســتگیری جدید رهبران سیاسی مخالفش را‬ ‫به راه انداخته تا بعد از تحوالت کودتای اخیر شکل تازه تری به ارایش‬ ‫سیاسی داخلی این کشــور بدهد‪ .‬در گفتار این شــماره این مساله را‬ ‫بررسی کردیم‪.‬‬ ‫بازی اردوغان با اتش‬ ‫انکارابهکدامسومی رود؟‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫ایــن روزهــا ترکیه بــار دیگر تحــت تاثیــر اقدامات‬ ‫سرکوبگرایانه دولت این کشور ناامن شده است‪ .‬دستگیری‬ ‫صالح الدین دمیرتــاش‪ ،‬رهبر حــزب دموکراتیک خلق و‬ ‫برخی نمایندگان کرد پارلمان‪ ،‬استان های کرد نشین ترکیه‬ ‫را ناارام ساخته است‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬دخالت های ترکیه در‬ ‫امور داخلی عراق و ســوریه نیز موجبات خشم و نارضایتی‬ ‫بسیاری از شهروندان ترکیه ای را فراهم کرده است‪ .‬مهم تر‬ ‫اینکه‪ ،‬در دوران پس از کودتــا‪ ،‬اردوغان به بهانه مقابله با‬ ‫کودتایی دیگر‪ ،‬در حال تسویه حساب سیاسی با مخالفان‬ ‫خود است‪.‬‬ ‫تعلیق و بازداشــت بیــش از ‪ 110‬هزار نفــر در ترکیه‬ ‫نشان دهنده همین مساله اســت‪ .‬مقام های ترکیه دستور‬ ‫بازداشــت دو نماینده دیگر حزب دموکراتیــک خلق را در‬ ‫ارتباط با تحقیقات تروریســتی در اســتان ســرناک صادر‬ ‫کردند‪.‬شبکه های تلویزیونی ترکیه اعالم کردند که «لیال‬ ‫برلیک» و «نورســل ایدوغان» از جملــه نمایندگان حزب‬ ‫دموکراتیک خلق هستند که توسط ماموران امنیتی ترکیه‬ ‫بازداشت شده اند‪ .‬رسانه های ترکیه پیش از این اعالم کردند‬ ‫پلیس این کشور‪ ،‬بامداد جمعه شــماری از اعضای حزب‬ ‫دموکراتیک خلق از جمله دو رهبر ان را بازداشت کردند‪.‬‬ ‫صالح الدیــن دمیرتــاش رهبر حــزب دموکراتیک‬ ‫خلق در منزلش در دیاربکر (جنوب ترکیه) بازداشت شده و‬ ‫فیگن یوکسک داغ دیگر رهبر این حزب نیز در انکارا تحت‬ ‫بازجویی قرار دارد‪ .‬وزارت کشــور ترکیه نیــز تصریح کرد‪،‬‬ ‫‪11‬نفر از اعضای حزب دموکراتیک خلق از جمله دو رهبر‬ ‫ان بازداشت شده اند‪.‬‬ ‫رهبر جامعه کردهای ترکیه در المان از برلین و اتحادیه‬ ‫اروپا خواســت تا همکاری با دولت ترکیه را بر ســر مســاله‬ ‫مهاجران و گفــت و گوهای عضویــت در اتحادیــه اروپا‬ ‫متوقف کنند‪.‬‬ ‫رهبر کردهای المان از اتحادیه اروپا خواسته است تا‬ ‫کمک های مالی مربوط به حل و فصل بحران مهاجرت به‬ ‫انکارا را هر چه سریعتر قطع کرده و مذاکرات پیوستن ترکیه‬ ‫به اتحادیه اروپا را به حالت تعلیق دراورد‪.‬‬ ‫وزیر خارجه ترکیه نیز کشورهای عضو اتحادیه اروپا را‬ ‫پک ک متهم کرد و انتقادات‬ ‫به حمایت از گروه شبه نظامی ‬ ‫رهبران اروپایی نسبت به بازداشت نمایندگان کرد را غیر قابل‬ ‫قبول ارزیابی کرده است‪ .‬مولود چاوش اوغلو در این باره به‬ ‫خبرنگاران گفت‪« :‬اکثر کشــورهای اتحادیه اروپا به طور‬ ‫پک ک حمایت می کنند‪».‬‬ ‫قاطع از ‬ ‫دفتر حقوق بشر سازمان ملل نیز با اشاره به بازداشت‬ ‫و تعلیق بیش از ‪ 110‬هزار نفر از مقام هــای ترکیه از وقوع‬ ‫کودتای ‪ 15‬جوالی تاکنون‪ ،‬اعالم کرد‪« :‬اقدامات انکارا‬ ‫احتمال فراتر از حد مجاز بوده است‪ ».‬راوینا شمداسانی‪،‬‬ ‫سخنگوی دفتر حقوق بشر ســازمان ملل در این خصوص‬ ‫می گوید‪« :‬زمانی که قصد دارید کسی را از کار تعلیق کنید‪،‬‬ ‫یا قصد دارید کسی را بازداشت کنید‪ ،‬باید اصل برائت وجود‬ ‫داشته باشد‪ .‬شما باید این اقدام را در مراحل قانونی انجام‬ ‫دهید‪ .‬سازمان ملل هفته گذشته نیز نگرانی خود را نسبت به‬ ‫ادامه بازداشت ها و تعلیق نمایندگان در ترکیه اعالم کرده‬ ‫ولی شرایط بدتر شده و سرکوب رسانه های خبری نیز بسیار‬ ‫نگران کننده اســت‪ .‬ترکیه باید نسبت به شفافیت اقدامات‬ ‫خود اطمینان دهد و تضمین کند که اقداماتش در چارچوب‬ ‫قانون خواهد بود‪ .‬ما نگران ان هســتیم که از زمان اعالم‬ ‫حالت فوق العاده در ترکیه‪ ،‬مقام های این کشــور فراتر از‬ ‫حد مجاز اقداماتی را علیه حقوق بشر انجام داده باشند‪».‬‬ ‫انچه مسلم اســت اینکه اقدامات اردوغان در حوزه‬ ‫سیاســت داخلی و خارجی‪ ،‬زمینه ســاز وقــوع اعتراضاتی‬ ‫گفتارها‬ ‫درنگی در چالشی که می تواند به یک بحران اجتماعی تبدیل شود‬ ‫یاسر هدایتی‬ ‫مدرس دانشگاه‬ ‫این روزها که به واســطه تسلط بی چون‬ ‫و چرای شــبکه های اجتماعــی‪ ،‬جهان‬ ‫بسان یک اتاق شیشه ای بزرگ هر کسی‬ ‫که برای خود شانی از اطالع رسانی قائل‬ ‫است را در بر گرفته‪ ،‬بدون شک هر گونه‬ ‫عدم شــفافیتی چونان امــری متعارض‬ ‫با این بنیــان خیلی زود درهم شکســته‬ ‫خواهد شد‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫انتشــار اخبار اختــاس و رشــوه و زمین خــواری و‬ ‫ویژه خواری و سیاســت بازی های مرسوم کم نبود و نیست‬ ‫که در ماه جاری انتشار اخباری مبنی بر ترویج فحشا توسط‬ ‫انان که شغلشان انتشار نیکی هاســت‪ ،‬به مصداق اینکه‬ ‫«هر دم اید غمــی از نو به مبارک بادم» خاری شــد خلیده‬ ‫در جــان مخاطبان فارســی زبان شــبکه های اجتماعی‪.‬‬ ‫مخاطبان اخباری که البته ریســمان ســیاه و ســفیدی از‬ ‫راست ها و دروغ هاست‪ ،‬در این گیج و گم نمایی؛ رونمایی‬ ‫از به اصطــاح طوماری از حقوق های نجومی پزشــکان‬ ‫دولتی و فیش های پرداختی به متخصصی در دانشــگاه‬ ‫علوم پزشــکی یک شهرســتان نیز موضوع جدی ای بود‬ ‫که در هفته های گذشــته حال و هوای سیاســت زده شهر‬ ‫در بین دیگــر دعواهای سیاســی رخ عیان کــرده بود که‬ ‫البته در بمباران اخبار هــر روزه به ظاهر گم و البته گاه پیدا‬ ‫می شــود؛ موضوعی که به نظر می رســد ادامه یک پروژه‬ ‫است و رســانه های رسمی و غیررســمی نیز واکنش های‬ ‫مختلفــی را در قبال ان اتخــاذ کرده بودنــد‪.‬در این میان‬ ‫البته توضیحات پراکنده ای از مسئوالن دانشگاه مربوطه‬ ‫و جامعه متخصصین پزشــکی کشــور درباره این موضوع‬ ‫شــنیده شــد که همه حاوی نکاتی مهم و اقناعی در فهم‬ ‫موضوع بوده اســت‪ .‬همینطور در شــبکه های اجتماعی‬ ‫شاهد توضیح پزشکان متخصص شاغلی بودیم که اگرچه‬ ‫خود از حقوق و کارانه های اینچنینی محرومند اما ســعی‬ ‫در تبیین موضوع داشــتند‪ .‬اما تامل و درنگــی در زوایای‬ ‫طرح و نوع پرداخت و اصوال مساله ســازی از این موضوع‬ ‫می تواند زوایای تاریکی را روشــن ســازد از یک اتفاق در‬ ‫حال شکل گیری که به زعم من درحال تبدیل شدن به یک‬ ‫چالش مهم اجتماعی است؛ چالشی که می توان ان را در‬ ‫تفرق اجتماعی و نفرت پراکنی نسبت به یکی از نخبه ترین‬ ‫گروه های اجتماعی کشور مالحظه کرد‪.‬‬ ‫این روزها که به واســطه تســلط بی چــون و چرای‬ ‫شبکه های اجتماعی‪ ،‬جهان بســان یک اتاق شیشه ای‬ ‫بزرگ هر کسی که برای خود شــانی از اطالع رسانی قائل‬ ‫اســت را در بر گرفته‪ ،‬بدون شــک هر گونه عدم شفافیتی‬ ‫چونان امری متعارض با این بنیان خیلی زود درهم شکسته‬ ‫خواهد شد‪ .‬از سوی دیگر شکستن انحصارهای رسانه ای‬ ‫و تخاطب برخط مخاطبان و تولید کنندگان اطالعات باعث‬ ‫شده تا دیگر نتوان حتی تصور امریت رسانه ای را باورکرد‪،‬‬ ‫تصوری از ان گونه که در دهه های گذشــته جهان تجربه‬ ‫می کرد‪ .‬با این اوصاف اما وقتی در سپهر اخبار و اطالعات‬ ‫رســمی مخاطبان غیر حرفه ای نا اگاه بــه دروازه بانی خبر‬ ‫و سواد رســانه ای با جریان ســازی های مختلف رسانه ای‬ ‫مواجه می شــوند‪ ،‬جز با ســپر انداختن و مرعــوب بازیگر‬ ‫مسلط این بازی شــدن کار دیگری نمی توانند انجام دهند‬ ‫و در این بین البته دشــمن و دشمن دوســت نما نیز بیکار‬ ‫نیســتند‪ .‬به اضافه اینکه پیچیدگی بازی هــای در جریان‬ ‫این اتاق شیشه ای نیز گاه مزید بر هر نوع فعالیتی سربازان‬ ‫خودی را نیز به عنوان سنگر سازان جبهه دشمن می تواند‬ ‫به کار گیرد که می گیرد‪.‬‬ ‫واگویی ایــن مقدمه از انجــا الزم امد کــه با درنگی‬ ‫در چالش مورد اشــاره می یابیم که این چالش با مقایســه‬ ‫و گره زدن ناروای دســتمزد پزشــکان متخصص کشور با‬ ‫درامدهــای کالن و حقوق های نــاروای برخی از مدیران‬ ‫دولتی و مختلســان و رانت خوارانی که مردم از انها بحق‬ ‫متنفرنــد در شــبکه های اجتماعی بیشــترین صدمه را به‬ ‫اعتماد اجتماعی مردم نســبت بــه نخبه ترین گروه علمی‬ ‫ کشور می زند‪.‬جامعه ای که هیچ وقت سر بار ملت نبوده اند‬ ‫بلکه به واسطه نخبگی و تالششان خود خادمان سالمت‬ ‫مردم نیز بوده اند‪ .‬مقایســه کردن حقوق بــاالی برخی از‬ ‫متخصصان پزشــکی کشــور که در عرف جهانــی ان نیز‬ ‫پذیرفته شــده با کســانی که جامعه نســبت به رفتارهای‬ ‫اقتصادی انها حســاس است و کســانی که مرتکب انواع‬ ‫جرم ها و جنایت های اقتصادی هســتند خود یک جنایت‬ ‫اســت‪ ،‬جنایتی در حق اعتمــاد و مهر مردم بــه پایه های‬ ‫اصلی نهاد ســامت در کشــور و جنایت در حق نخبگانی‬ ‫که مردم به انها نیــاز دارند‪ .‬اگاهی از مجمــوع زحمات و‬ ‫تالش این نخبه ترین جامعه متخصص کشور که از قضا‬ ‫به لحاظ تعداد نیز جامعه ای کوچک محســوب می شوند‬ ‫و درک ضمنی از تالشــی که برای رســیدن بــه موقعیت‬ ‫علمی ایشان الزم اســت‪ ،‬مقدمه ای برای باطل شمردن‬ ‫این قیاس نارواســت‪ .‬ضمن تقبیح هر گونه ناشایستگی‬ ‫و نابایســتگی ای که در جامعه متخصصین پزشکی اتفاق‬ ‫می افتد‪ ،‬همچنــان که در هر صنف و قشــر دیگــر نیز به‬ ‫تبع اقتضائات و لــوازم ان می تواند اتفــاق بیفتد‪ ،‬به نظر‬ ‫می رسد اصلی ترین عامل این تشجیع عمومی در مقایسه‬ ‫در امدهای باالی متخصصین پزشــکی بــا در امد ناروای‬ ‫کسانی که به واسطه های غیر اخالقی و حتی غیر قانونی‬ ‫فراهم می اید‪ ،‬عدم شناخت و اگاهی الزم نسبت به مسیر‬ ‫طی شــده و نقش افرینی بعدی این قشــر مهم اجتماعی‬ ‫و علمی در کشــور است‪ .‬جای تاسف اســت که بعضی از‬ ‫اصحاب رسانه نیز در دامن زدن به این مقایسه ناروا سهم‬ ‫عمده ای دارند‪.‬‬ ‫مرور رونــدی که یک جــوان با هوش و اســتعداد با‬ ‫توانایی های الزم در ورود به رشته پزشکی در کشور ما باید‬ ‫طی کند امری است که در وهله اول برای درک و شناخت‬ ‫درست این رشــته و در نغلطیدن در مقایسه ناروا باید از ان‬ ‫اگاهی داشت‪ .‬پذیرفته شدن در کنکور سراسری در رشته‬ ‫پزشــکی با رتبه زیر هزار در میان رقیبــان جدی داوطلبان‬ ‫علوم تجربی اولین چالش این حوزه اســت که فرد در بدو‬ ‫ورود به دانشــگاه و در عنفوان جوانی (‪ 17‬یا ‪ 18‬سالگی)‬ ‫باید با ان روبه رو شــود‪ .‬مساله ای ســخت و حیاتی با تمام‬ ‫تبعات روانی‪ ،‬جســمی و حتی مالی ای کــه خانواده های‬ ‫ایرانی کما و بیش تجربه های بســیاری از ان دارند‪ .‬قطعا‬ ‫هر کارشــناس حوزه اموزش نیز بر این نکتــه اذعان دارد‬ ‫که این تالش برای پذیرفته شــدن تقریبا در هیچ کدام از‬ ‫رشته های دیگر دانشــگاهی در این سطح از رقابت انجام‬ ‫گفتارها‬ ‫گسترده در ترکیه خواهد بود؛ اعتراضاتی که حزب عدالت و‬ ‫توسعه و اردوغان قدرت مهار ان را نخواهند داشت‪.‬‬ ‫نکتــه دیگر در این خصــوص‪ ،‬به مناســبات ترکیه و‬ ‫اتحادیه اروپا باز می گردد‪ .‬صــدر اعظم اتریش از مقاماتی‬ ‫است که همواره خواستار لغو توافق ترکیه و اروپای واحد بر‬ ‫سر پناهجویان بوده است‪ .‬اتخاذ این مواضع سلبی‪ ،‬منجر‬ ‫به ایجاد تنش در مناسبات وین و انکارا شده است‪ .‬در حال‬ ‫حاضر نیز متعاقب وقوع رخدادهای تازه در ترکیه‪ ،‬مقامات‬ ‫اتریشی با صراحت بیشــتری در خصوص لغو توافق ترکیه‬ ‫و اروپا اظهارنظــر می کنند‪ .‬در این خصــوص صدر اعظم‬ ‫اتریش بــه اروپای احد توصیــه کرده که خــود را برای لغو‬ ‫توافق موجود با ترکیه بر سر پناهجویان اماده کند‪.‬‬ ‫رویکرد منتقدانه دولت اتریش نســبت بــه اقدامات‬ ‫اخیر اردوغــان و حزب عدالت و توســعه همچنــان ادامه‬ ‫دارد‪ .‬صدر اعظم اتریش باتوجه به اقدامات ســرکوبگرانه‬ ‫اخیر اردوغان با تاکید بر اینکه اتحادیه اروپا باید هر زمانی‬ ‫امادگی لغو توافق پناهندگان با این کشــور را داشته باشد‪،‬‬ ‫خواستار اتخاذ موضع اشکار بروکسل در برابر انکار شد‪ .‬بعد‬ ‫از بازداشت های گسترده اخیر علیه نمایندگان طرفدار کرد‬ ‫و روزنامه نگاران در ترکیه‪ ،‬صدر اعظم اتریش رئیس جمهور‬ ‫ترکیه را شدیدا مورد انتقاد قرار داد‪.‬‬ ‫«کریســتیان کرن»‪ ،‬صدر اعظم اتریش از اتحادیه‬ ‫اروپا درخواســت کرد که موضــع اشــکاری در برابر ترکیه‬ ‫که به صورت روزافزون در مسیر اســتبداد قرار دارد اتخاذ‬ ‫کند‪ .‬تحوالت اخیر در این کشور مانند بازداشت نمایندگان‬ ‫حزب طرفدار کرد دموکراتیک خلق هــا و کارکنان روزنامه‬ ‫جمهوریت بسیار نگران کننده اســت‪ .‬این گونه اقدامات‬ ‫حمالت غیر قابل قبول به دموکراســی و ازادی مطبوعات‬ ‫است‪.‬‬ ‫صدر اعظم اتریش در این خصوص اعالم کرده است‪:‬‬ ‫«رئیس جمهور ترکیه با گام های بزرگ کشور خود را در مسیر‬ ‫غلط و دور از ارزش های اروپایی مانند دموکراسی و حاکمیت‬ ‫قانون هدایت می کند‪ .‬تحت پوشــش مبارزه با تروریسم و‬ ‫تحقیق درباره کودتای نافرجام در ترکیه اشــکارا یک ر ِژیم‬ ‫استبدادی ساخته می شود‪».‬‬ ‫اتریش نه تنها خواستار لغو توافق میان اروپا و ترکیه‬ ‫بر ســر پناهجویان اســت‪ ،‬بلکه به طور کلی از اصلی ترین‬ ‫مخالفان عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا محسوب می شود‪.‬‬ ‫در اگوست گذشته نیز صدر اعظم اتریش توقف مذاکرات‬ ‫عضویــت ترکیــه در اتحادیه اروپا را خواســتار شــده بود‪.‬‬ ‫صدراعظم اتریــش در این خصوص در صفحه شــخصی‬ ‫خود نوشته است‪« :‬امروز ما باید متوجه باشیم که اردوغان‬ ‫برنامه های استبدادی خود را سریع تر و گسترده تر از انچه‬ ‫من در ان زمان اعتقاد داشــتم پیش می بــرد‪ .‬ازار و اذیت‬ ‫مخالفان سیاسی‪ ،‬روزنامه نگاران یا قضات اقدامی نکوهیده‬ ‫و غیر اخالقی است‪ .‬این بی توجهی محض به اساسی ترین‬ ‫اصول دموکراسی است‪ .‬از این رو اتحادیه اروپا باید اماده‬ ‫باشــد بتواند توافق پناهندگان با ترکیــه را در هر زمانی لغو‬ ‫کند‪ ».‬وی از توقــف احتمالی جریان پولی به این کشــور‬ ‫در صورت شکســت این توافق ســخن گفت‪.‬هم اکنون‬ ‫مناســبات ترکیه و اتحادیه اروپا وارد مرحله حساسی شده‬ ‫است‪ .‬بسیاری از تحلیلگران مسائل سیاسی و بین المللی‬ ‫در اروپا معتقدند که به زودی مذاکرات ترکیه و اتحادیه اروپا‬ ‫با شکست مواجه خواهد شد و این کشور از اتحادیه اروپا‬ ‫و عضویت در این مجموعه دورتر از گذشته خواهد شد‪.‬‬ ‫به عبارت بهتر‪ ،‬چشــم اندازی جهت عضویت ترکیه‬ ‫در اروپای واحد وجود ندارد‪ .‬همان گونه که ذکر شد‪،‬طی‬ ‫دوران پساکودتا‪ ،‬رجب طیب اردوغان بیش از یکصد هزار‬ ‫نفر را از بازداشت یا از پست های خود برکنار و تعلیق کرده‬ ‫است‪ .‬همین مساله می تواند در اینده یا نزدیک به نیروی‬ ‫محرکه کودتایی دیگر در ترکیه تبدیل شود‪.‬‬ ‫پزشکان در مقابل یا درکنار جامعه!‬ ‫‪19‬‬ ‫گفتارها‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫نمی شــود‪ .‬با گذراندن اولین چالش اما جوان جویای نام‬ ‫بااستعداد تازه اول راهی قرار می گیرد که تقریبا باید گفت‬ ‫باز غیر قابل مقایسه با تمامی رشته های دیگر دانشگاهی‬ ‫از نظر کار علمی و عملی و حجم دروس اســت‪ .‬گذراندن‬ ‫پنج ســال دوره علوم پایه و فیزیوپاتولوژی و اکســترنی با‬ ‫حدود ‪۲۹۰‬واحد‪ ،‬و پس از ان گذراندن یک سال و نیم دوره‬ ‫اینترنی با کشیک ‪۲۴‬ساعته جانفرسای یک شب درمیان‪،‬‬ ‫بدون در نظر گرفتن تعطیلی های مرسوم تابستان و نوروز‬ ‫و‪ ...‬که دانشجویان پزشکی از ان محروم هستند‪.‬‬ ‫بعد از طــی این دوره اما نوبت ســپری کــردن دوره‬ ‫طرح عمومی اســت که گاه توامان با عزیمــت به محلی‬ ‫بســیار دورتر از محل زندگی فرد نیز اســت‪ .‬تــازه بعد از ‪9‬‬ ‫سال تالشی اینچنین شــما با یک جوان ‪ 26‬الی ‪ 27‬ساله‬ ‫(به شرط طی کردن متناوب و خســتگی ناپذیر سال های‬ ‫تحصیل )روبه رو هستید که به عنوان یک پزشک عمومی‬ ‫قطعا در کالنشــهری مانند تهــران نمی توانــد برای خود‬ ‫انگونه که باید شغل مناسب و در شــانی فراهم کند (گواه‬ ‫ان نیز امار پزشــکان عمومی بیکار و غیر مشتغل در حرفه‬ ‫پزشکی در تهران و کالن شهرهای دیگر است ) و الجرم و‬ ‫البته در بســیاری از اوقات میل به دانش اندوزی بیشــتر‬ ‫نیز باعث می شــود خانم یا اقای دکتر موصوفی که تقریبا‬ ‫تمام جوانی را در طی طریق دوره عمومی پزشکی سپری‬ ‫کرده اســت با تالشی بسیار سخت و نفســگیر تر از کنکور‬ ‫سراسری ابتدایی‪ ،‬در امتحان دستیاری تخصصی شرکت‬ ‫کند‪ .‬دوره ای چهار الی پنج ســاله و طاقت فرســا که همه‬ ‫ان در بیمارســتان های پر تراکم دولتی ســپری می شــود‬ ‫با کشــیک های یک روز در میان و اســترس های به واقع‬ ‫جانفرسا و مســئولیت بســیار‪ .‬او حاال با حقوق یک کارگر‬ ‫ســاده (ماهی یک میلیون تومان و یا کمی بیشــتر) باید‬ ‫پاســخگوی بیماران و مراجعان نیز باشــد‪ .‬انقدر که باید‬ ‫ســاالنه خود را بیمه مســئولیت کند تا در قبال بسیاری از‬ ‫مسائل حداقل به زندان نیفتد‪.‬‬ ‫بعد از طی این دوره نیز که مطلقا از نظر قانونی و حتی‬ ‫غیر قانونی نمی تواند شاغل به شغل دیگری حتی طبابت!‬ ‫باشــد باید دو تا هشــت ســال دیگر دوره طرح تخصصی‬ ‫ایجــاد فاصلــه و تنفر اجتماعــی و عدم‬ ‫اعتماد نســبت بــه جامعــه متخصصین‬ ‫علوم پزشکی کشور به عنوان کسانی که‬ ‫در امدهای باالیی دارند ان هم در زمانه ای‬ ‫که مشــکالت معیشــتی مردم در صدر‬ ‫همه مشــکالت اســت‪ ،‬جز ایجاد تفرق‬ ‫اجتماعی چیز دیگری نخواهد داشــت و‬ ‫این نتیجه ای محتــوم و البته غم انگیز‬ ‫خواهد بود‬ ‫خــود را بگذرانــد‪ .‬اگر نخواهیــم ســال های تحصیل در‬ ‫دوره فوق تخصص و طــرح ایــن دوره را نیز کــه دو برابر‬ ‫ســال های تحصیل در دوره فوق تخصص اســت به این‬ ‫ســا ل های تحصیل اضافه شــود؛ او حاال یک فرد ســی‬ ‫و چند ساله است‪ .‬یک پزشــک متخصص که باید در این ‬ ‫تراکم مطب ها و کلینیک ها در شهر در جست و جوی بازار‬ ‫کار خود به جبران ‪ 16‬سال درس خواندن و مصرف کننده‬ ‫بودن‪ ،‬برای معاش خود تالش کند‪ .‬او حاال یک پزشــک‬ ‫متخصص است که اگر پشــتوانه مالی بسیار خانواده اش‬ ‫را نداشته باشــد‪ ،‬قطعا تا به این ســن توانایی ازدواج هم‬ ‫نداشته است‪ ،‬چه برسد به داشتن فرزند و خانواده ای و اگر‬ ‫هم همسر و فرزندی باشند‪ ،‬او از پس ریاضتی ‪16‬ساله تازه‬ ‫باز هم نمی تواند با خانواده خــود انچنان که باید بگذراند‪.‬‬ ‫چرا که در دوران دانشجویی نه در امد درخوری داشته و نه‬ ‫وقت و اکنون هم باید برای به دست اوردن این در امد وقت‬ ‫خودش را بگذارد‪.‬‬ ‫یک پزشک متخصص میانسال که قطعا بر بسیاری‬ ‫از چیزهایــی که هر کس با هر ســطح علمــی در زندگی و‬ ‫جوانی داشته‪،‬چشم بسته است حاال با تلفنی که هر ساعت‬ ‫باید پاسخگوی ان باشد و استرس بیماران خود و بسیاری‬ ‫از مســئولیت های دیگر می خواهد معاشی در خور داشته‬ ‫باشــد‪ .‬البته نه به اندازه دالالن حوزه های اقتصادی و نه‬ ‫به اندازه مسئولیت های رانتی و برخی مدیران ویژه خوار و‬ ‫مختلس و‪ .......‬و حتی نه به اندازه یک بازیگر اســتار یا‬ ‫یک فوتبالیست یا یکی مجری معروف که برنامه اش برای‬ ‫رسانه ملی اگهی اور است‪.....‬‬ ‫ایــن نوشــتار قــرار نیســت قصــه پــر غصــه‬ ‫فار غ التحصیــان حــوزه پزشــکی کــه از قضــا یکی از‬ ‫پر افتخار ترین حوزه های علمی کشــور در منطقه و جهان‬ ‫است باشد‪ ،‬اما مرور این حکایت برای جلوگیری از هر گونه‬ ‫مقایسه ناروایی اســت که این روزها در ارتباط با این قشر‬ ‫مهم جامعه انجام می گیرد؛ مقایسه ای که مع الفارق است‬ ‫و البته که قیاس هایی از این دست از منظر جامعه شناختی‬ ‫عالوه بر انشــقاق اجتماعی‪ ،‬تاثیرات منفی دیگری را نیز‬ ‫می تواند در پی داشته باشد‪ .‬سرخوردگی جامعه پزشکی از‬ ‫هجمه های رسانه ای و تاثیرات سوء رفتاری به وجود امده‬ ‫از جمله این اسیب هاست‪ .‬اسیب هایی که نباید از کنار ان‬ ‫به راحتی گذشت‪ .‬وقتی این مقایسه ناروا ضمیمه می شود‬ ‫به درشــت نمایی خطاها و تقصیرات برخی از ایشــان که‬ ‫عقل حکم می کند هیچ فردی از ان بری ءالذمه نیســت‪،‬‬ ‫مساله البته بغرنج تر نیز می شود‪ .‬فاصله ایجاد شده توامان‬ ‫بغض و احساس تبعیض میان مردم و این قشر نخبه که در‬ ‫جریان نظام سالمت کشــور نیز ناچار از داشتن رابطه ای‬ ‫تنگاتنگند نمایی دیگر از بغرنجی این مســاله و به زعم من‬ ‫چالش متمایل به بحران است‪ .‬بحرانی که کمترین اثر ان‬ ‫عدم تمایل برخی از اقشــار جوان به ویژه مردان و پسران‬ ‫جامعه به وارد شدن به این حوزه است؛ حوزه ای که متهم‬ ‫شده‪ ،‬در نظر مردم جایگاه اجتماعی اش تخریب می شود‬ ‫و البته رنج مضاعفی برای رســیدن به مقصود ان باید برد‪.‬‬ ‫در مقابل البته شخص با پا گذاشــتن روی برخی از اصول‬ ‫اخالقی و دینی و فرهنگی خــود می تواند چندین برابر این‬ ‫دستمزد را با زحمتی غیر قابل مقایسه با این حوزه از ان خود‬ ‫کند‪ .‬از ســوی دیگر نیز باید در نظر داشت ایجاد فاصله و‬ ‫تنفر اجتماعی و عدم اعتماد نسبت به جامعه متخصصین‬ ‫علوم پزشکی کشور به عنوان کسانی که در امدهای باالیی‬ ‫دارند ان هم در زمانه ای که مشــکالت معیشتی مردم در‬ ‫صدر همه مشکالت است‪ ،‬جز ایجاد تفرق اجتماعی چیز‬ ‫دیگری نخواهد داشــت و ایــن نتیجه ای محتــوم و البته‬ ‫غم انگیز خواهد بود‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫اصالح طلبانعلیهامنیت‬ ‫تاج زاده مدعی اشتباه ایران در مبارزه با داعش در سوریه شد!‬ ‫احسان رستگار‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫و اما بعد‪...‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫‪ -۱‬تاج زاده در بخشی از مصاحبه‪ ،‬مدعی می شود که‬ ‫دولت اصالحات خرد به خرج داده و نگذاشته که ایران وارد‬ ‫منازعه افغانستان شود‪ .‬اینکه تاج زاده امروز و در سال ‪،۹۵‬‬ ‫درباره ‪ ۱۸‬ســال پیش این گونه اظهارنظر می کند‪ ،‬یا بدان‬ ‫معناســت که خاطرات دو دهه پیش‪ ،‬در روزهای دشوار در‬ ‫بند‪ ،‬فراموشش شده یا در نهایت ذکاوت‪ ،‬می خواهد افتخار‬ ‫حسن تدبیر ان دوران را به اسم اصالحات و رئیس جمهور‬ ‫اســبق تمام کند‪ .‬مبتنی بر مســتندات تاریخــی‪ ،‬واقعیت‬ ‫ماجرا این بوده که شــخص رهبری در این فقــره‪ ،‬رویکرد‬ ‫نظام و دستگاه های دیپلماســی را این گونه تعیین کردند‬ ‫که مداخله ای از سوی ایران در افغانستان صورت نگیرد‪.‬‬ ‫‪ -۲‬در بخش دیگری از مصاحبه‪ ،‬تــاج زاده می گوید‪:‬‬ ‫«پسعلتاینکهداعشنمی توانددرداخلایرانمانندعراق‬ ‫شلتاق کند‪ ،‬جنگیدن با انها در سوریه و خارج از مرزهای مان‬ ‫نیســت‪ .‬دالیل اصلــی را بایــد در بافــت و ســاختار دینی‪،‬‬ ‫فرهنگی‪ ،‬سیاسی و اجتماعی کشورمان جست وجو کرد‪».‬‬ ‫با این اســتدالل غلط‪ ،‬چطور می توان ترورهای وحشیانه و‬ ‫گفتارها‬ ‫مشــکل از انجــا اغــاز می شــود کــه رســانه های‬ ‫اصالح طلب‪ ،‬بین شــخصی مانند عبــاس عبدی که یک‬ ‫متفکر و نظریه پرداز معقول در جریان اصالح طلبی است‬ ‫را با شخصی مانند مصطفی تاج زاده تفاوتی قائل نمی شوند‬ ‫و طوری روی نظرات او مانور می دهند که انگار حرف های‬ ‫تاج زاده‪ ،‬نظریه است‪.‬مشکل انجا شروع می شود که برخی‬ ‫درگیر ایــن توهمند کــه از زندان طویل المــدت انفرادی‪،‬‬ ‫نظریه پرداز بیرون می اید‪ .‬اتفاقا معموال این طور نیســت‪.‬‬ ‫حتی گاهی نتیجه عکس می دهد و فضای تحمیل شــده‬ ‫بــه ان بنده خدایی که زندانی شــده‪ ،‬تفکــرات و چارچوب‬ ‫نظری اش را هم در حد یک ســلول انفــرادی که با جهان‬ ‫بیرونش ارتباط موثر و همه جانبه ای ندارد‪ ،‬تقلیل می دهد‪.‬‬ ‫بنا نیست هرکس که زندان رفته‪ ،‬حتما نظریه پرداز و متفکر‬ ‫هم باشد؛ خب برخی نیستند! بعضی فقط برای مبارزه ساخته‬ ‫شــده اند نه برای تولید فکــر و نظریه پردازی‪.‬تاج زاده بعد‬ ‫از این مصاحبه‪ ،‬چارچوب سســت و بی بنیان نظری و عدم‬ ‫پویایی تحلیلی خود را به نحو بی ســابقه ای به رخ کشــید؛‬ ‫در این حد که اگر اصالح طلب می بودم ‪ -‬که نیســتم بعد از‬ ‫مطالعه این مصاحبه‪ ،‬کل تصویری که از او در ذهنم ساخته‬ ‫بودم‪ ،‬ناگهان فرو می ریخت!‬ ‫ بی رحمانه و گســترده عبدالمالک ریگی و پــژاک را در دهه‬ ‫اخیردرایرانتوجیهکرد؟!پسنه تنهادرهرکشوریازجمله‬ ‫ایرانمی شودعملیاتتروریستیگستردهورعب انگیزانجام‬ ‫داد‪ ،‬بلکه این اتفاق مسبوق به سابقه هم بوده است‪ .‬مضاف‬ ‫بر اینکه‪ ،‬عملیات تروریستی یک گروهک وحشی حیوان‬ ‫صفت‪ ،‬چه ربطی به بافت اجتماعی‪ ،‬فرهنگی و مذهبی ان‬ ‫کشور دارد؟! از این منظر‪ ،‬عملیات های تروریستی اخیر در‬ ‫فرانســه و بلژیک‪ ،‬چطور قابل تحلیل اســت؟در این مورد‪،‬‬ ‫تاج زاده از چنان زاویــه محیرالعقول و خطایی به قضیه نگاه‬ ‫کرده که لنگه اش نه در تحلیلگران امریکایی نه وطنی و نه‬ ‫حتی خود داعشی ها‪ ،‬یافت می نشود‪.‬ضمن اینکه تاج زاده‪،‬‬ ‫با اســتداللی که ارائه کرده‪ ،‬چه توجیهی بــرای گروه های‬ ‫تروریستی مرتبط با داعش که در ســال ‪ ۹۴‬و ‪ ۹۵‬در تهران و‬ ‫دیگر نقاط کشور دستگیر شده اند‪ ،‬می تواند ارائه کند؟ عدم‬ ‫توانایی نیروهای امنیتی اروپا و قــدرت اطالعاتی ‪ -‬امنیتی‬ ‫ایران بوده که کشور را تا کنون امن نگاه داشته است‪ ،‬نه بافت‬ ‫اجتماعی ‪ -‬مذهبی خوب یا بد ما یا بافت اجتماعی‪-‬فرهنگی‬ ‫خوب یا بد اروپایی ها‪.‬‬ ‫‪ -۳‬از عجیب ترین قســمت ها‪ ،‬تشابه قائل شدن بین‬ ‫دکترین معروف جــورج دابلیو بــوش با اســتراتژی ایران‬ ‫در ســوریه اســت‪ .‬بوش در راســتای نگاه «یا با مایی یا بر‬ ‫مــا»‪« ،‬جنگ های پیشــگیرانه برای عدم تکــرار وقایعی‬ ‫خودخواسته و خودســاخته مانند ‪ 11‬ســپتامبر» را مطرح‬ ‫کرد‪ .‬تاج زاده می گوید‪« :‬استراتژی «جنگ پیشگیرانه»‬ ‫را اولین بار بــوش مطرح کــرد‪ .‬بوش می گفت مــا ‪ -‬یعنی‬ ‫امریکا‪ -‬خارج از کشورمان می جنگیم تا درون مرزهای مان‬ ‫با ما نجنگند؛ ولــی در حقیقت به نام پیشــگیری از جنگ‪،‬‬ ‫جنگ راه انداخــت و حتی ان را بــه داخل امریــکا و اروپا‬ ‫کشاند‪».‬بدین ترتیب‪ ،‬دفاع یک کشور از حریم مرزهایش‬ ‫را جنگ پیشگیرانه قلمداد کرده اســت و دفاع از مرزهای‬ ‫مجاور ایران توسط جمهوری اســامی ایران را با حمالت‬ ‫وحشیانه امریکا از قاره امریکا به قاره اسیا را یکسان تلقی‬ ‫کرده است‪ .‬جورج بوش به افغانستان و عراق حمله می کرد‬ ‫تا جنگ به امریکا نرسد‪ ،‬حال انکه ایران بعد از ظهور داعش‬ ‫در مرزهای بسیار نزدیک کشورهای همسایه‪ ،‬برای اینکه‬ ‫داعشی ها از مرزها عبور نکنند‪ ،‬نگذاشته داعشی ها به مرزها‬ ‫نزدیک شوند‪ .‬اگر این یکســان نمایی تاج زاده به شخص‬ ‫جورج بوش هم ارائه شــود‪ ،‬حتی او نیز انگشــت به دهان‬ ‫می ماند و احیانا لب به اعتراض خواهد گشود!‬ ‫امام علی (ع) می فرمایند که ملتی که دم در خانه اش‬ ‫بجنگد‪ ،‬محکوم به شکست اســت‪ .‬پیامبر اکرم (ص) نیز‬ ‫وقتی می خواســتند بجنگند‪ ،‬به بیرون شهر می رفتند تا به‬ ‫مردم اسیبی نرسد‪ .‬در جنگ خندق هم‪ ،‬چون سپاه اسالم‬ ‫دیر متوجه ورود دشمن بر خود شد‪ ،‬باالجبار در شهر ماند‪.‬‬ ‫‪ -۴‬تــاج زاده در مصاحبــ ه طوری تحلیــل می کند که‬ ‫انگار می تــوان تفاوت قائل شــد بیــن رویکــرد امریکا با‬ ‫رژیم صهیونیستی بر ســر منازعات منطقه و داعش که این‬ ‫نگاهی ساده لوحانه و خالف شواهد و قرائن موجود است‪.‬‬ ‫تنها تفاوت رژیم صهیونیســتی با امریــکا را می توان این‬ ‫دانســت که امریکا در مقابل قدرت ایران در سوریه به زانو‬ ‫درامده و حاال که در ســوریه معادالت به نفــع ایران تغییر‬ ‫کرده‪ ،‬می خواهد مذاکره کند ولی رژیم صهیونیستی این کار‬ ‫را نمی کند چون جمهوری اسالمی ایران اصال این نظام را‬ ‫به رسمیت نمی شناسد‪.‬‬ ‫‪ -۵‬بالشک‪ ،‬بشار اســد می توانســت بهتر سوریه را‬ ‫مدیریت کند ولی اگر ایران ورود نمی کرد به جنگ سوریه و‬ ‫داعش‪ ،‬االن حرم حضرت زینب(س) مورد حمله شدید قرار‬ ‫می گرفت و داعش به راحتی به جنوب لبنان هم وارد شده‬ ‫بود‪ .‬حضور ایران در سوریه باعث به وجود امدن هسته های‬ ‫مقاومت نظامی شده است که این برای ایران اثرات بسیار‬ ‫بلندمدت پایداری به دنبال دارد‪.‬‬ ‫‪21‬‬ ‫سیاست‬ ‫استراتژی اردیبهشت‬ ‫اکنون در میان اصولگرایان بحث غالب این اســت کــه چگونه باید در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری یازدهم شرکت کرد؟ برخی می گویند باید با چند‬ ‫نامزد وارد این رقابت شــد و برخی دیگر می گویند باید هرچــه زودتر به یک‬ ‫مصداق مشخص رسید و ساز وکار این انتخابات را شکل داد‪.‬‬ ‫انقالبیون؛ با کاندیدای درجه اول‬ ‫حدادعادلازجدیبودنانتخابات‪ 96‬سخن گفت‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫گام اول‪ ،‬انتخاب نامزد‬ ‫واحد است‬ ‫‪22‬‬ ‫نامزد سایه نداریم‬ ‫محسن کوهکن ریزی‬ ‫عبدالله ناصری‬ ‫‪1‬‬ ‫«ایا بایــد در انتخابــات ‪ 96‬حضور جــدی به معنای‬ ‫معرفی مصداق حداکثری داشــت؟» این سوال حاال که‬ ‫در اســتانه ورود به رقابت های انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫هســتیم‪ ،‬برای اصولگرایان بــه یک مســاله قابل توجه‬ ‫تبدیل شــده است‪ .‬مبنای این ســوال این است که برخی‬ ‫اصولگرایــان اعتقاد دارند پیروزی در ایــن انتخابات بنا بر‬ ‫برخی دالیل قابل دستیابی نیســت و بنابراین نباید چندان‬ ‫برای ان به نیت و قصد پیروزی انرژی و هزینه صرف کرد‪.‬‬ ‫مقابل این ایده اما یک ایده دیگری هم هســت که‬ ‫معتقد اســت باید با تمام توان وارد انتخابات شد‪ .‬چرا که‬ ‫حسن روحانی به دالیل قابل شماری شکست پذیر است‪.‬‬ ‫از موافقان ایده اول مرتضی نبوی است‪ .‬او یک بار‬ ‫گفته بود‪« :‬مــن فکر می کنم اقای روحانــی رای می اورد‬ ‫و برکرسی ریاست جمهوری می نشــیند‪ .‬برداشت من این‬ ‫اســت که مردم ایران به هر رئیس جمهور دو دوره فرصت‬ ‫ریاســت جمهوری می دهند‪ .‬درباره انتخابــات ‪ 96‬از نظر‬ ‫توصیه ای بهتر می دانم اصولگرایان سرمایه گذاری شان‬ ‫را روی انتخابات شوراها انجام دهند تا ریاست جمهوری‪.‬‬ ‫چرا کــه به هر حــال اقــای روحانــی دور دومش اســت و‬ ‫کاندیدای اصلی ریاســت جمهوری دور دوازدهم‪ ،‬ایشان‬ ‫است‪».‬‬ ‫این سخنان مرتضی نبوی البته طرفدارانی هم دارد‪.‬‬ ‫نکته اما این است که حامیان این ایده اکنون در اکثریت‬ ‫قرار ندارند‪ .‬حاال غالب اصولگرایان به حضور در انتخابات‬ ‫فکر می کنند‪ ،‬هر چند در مورد نحوه حضور همچنان عقاید‬ ‫متفاوتی وجود دارد‪.‬‬ ‫باید گفت سبد رای اقای رئیس جمهور‬ ‫فقط متعلــق به اصالح طلبان نیســت‪.‬‬ ‫به بیــان دیگر این ســبد رای‪ ،‬ســرمایه‬ ‫اجتماعی یــک طیف بلوکه شــده به نام‬ ‫اصالح طلبان نیست که بنا بر ان نتیجه‬ ‫گرفته شود نمی توان حتی نگاهی برای‬ ‫جذبانداشت‪.‬انچهرخدادهایناست‬ ‫که حســن روحانی در جریــان مبارزات‬ ‫انتخاباتــی توانســته از همه طیف های‬ ‫ممکنجمعیتیرامتمایلبهخودکند‬ ‫برخــی اصولگرایــان معتقدنــد‬ ‫باید با یک نامــزد وارد انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری شد‬ ‫حدس می زنند رای ایشــان به مراتب از ســال ‪ ٩٢‬بیشــتر‬ ‫خواهد بود؛ اما اینکه حادثه جدی ای اتفاق بیفتد که این‬ ‫انتخابات را نظر به صحبت های حدادعادل از بقیه ممتاز‬ ‫کند‪ ،‬ما خبر نداریم‪».‬‬ ‫علی صوفی هم تاکید کــرد‪« :‬اینکه اصالح طلبان‬ ‫تبلیــغ می کنند کــه روحانــی بی رقیب اســت‪ ،‬بــه دلیل‬ ‫تحلیل های واقع بینانه انها از اوضاع است‪».‬‬ ‫این فعال سیاسی اصالح طلب تاکید کرد‪« :‬تحلیل‬ ‫ما این اســت کــه روحانــی اوال کاندیــدای بی رقیبی در‬ ‫داخل اصالحــات اســت و در ثانــی ایشــان در دور دوم‬ ‫ریاســت جمهوری رئیس جمهــور خواهــد شــد؛ بنابراین‬ ‫اگر روحانی در ســال ‪ ٩٢‬بــا اما و اگر امــد‪ ،‬االن به عنوان‬ ‫کاندیدای مســلم و قطعی خواهد بود‪ .‬اینجا قضیه رقابت‬ ‫منتفی است‪ .‬ما در جناح رقیب کســی را نمی بینیم‪ .‬اینها‬ ‫تا االن هیچ کاندیدای واحدی نداشته اند‪ ،‬اگر هم داشته‬ ‫باشــند کاندیدای متعدد خواهد بود کــه منتهی به همان‬ ‫نتیجه سال ‪ ٩٢‬خواهند شد‪».‬‬ ‫ایا می توان روحانی را شکست داد؟‬ ‫حداد عادل گفته است‪:‬‬ ‫«صحبت اصالح طلبان از نامزد‬ ‫نداشتن اصولگرایان‪ ،‬نشان از‬ ‫ ترس اقایان است»‬ ‫ذوالنور می گوید‪« :‬تعدد‬ ‫کاندیدای اصولگرا در‬ ‫سال ‪ 96‬خطری برای این‬ ‫جریان است»‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫فعلی اصولگرایــان قلمداد کنند‪ ،‬انهــا در برابر روحانی در‬ ‫انتخابات ‪ ٩٦‬شانســی ندارند‪ .‬این البته ســخنی است که‬ ‫اصالح طلبان قبال هــم در تحلیل های خود به ان اشــاره‬ ‫کرده بودند‪ ،‬همین تاکید بر نداشــتن رقیــب جدی برای‬ ‫روحانی ‪ ٩٦‬از سوی اصولگرایان‪ ،‬منجر شد تا حدادعادل‬ ‫بگوید‪« :‬بنده تعجب می کنــم از بعضی اصالح طلبان که‬ ‫مرتبا اعالم می کنند طرف مقابل ما نفســی برای شــرکت‬ ‫در انتخابات ندارد‪ .‬به نظر بنده این جور ســخن گفتن‪ ،‬به‬ ‫دستاورد انتخابات که اهمیت ان گفته شد‪ ،‬لطمه می زند‬ ‫و هم اگر نیک بنگریم‪ ،‬نشــانه ترس اقایان است از اینکه‬ ‫مبادا طرف مقابل با قدرت وارد شود‪ .‬بنده احتمال می دهم‬ ‫انتخابــات ریاســت جمهوری اینده یک انتخابات بســیار‬ ‫جدی باشد و شاید میان انتخاباتی که از اول تا حاال برگزار‬ ‫شده‪ ،‬انتخابات ســال ‪ ۹۶‬از همه جدی تر باشد؛ البته من‬ ‫برای حدســی که می زنم دالیلی هم دارم و در اینده که به‬ ‫انتخابات نزدیک می شویم‪ ،‬می توانم انها را تشریح کنم‪».‬‬ ‫منتجب نیا در واکنش به ســخنان حدادعادل گفت‪:‬‬ ‫«اگر اقای حدادعادل از پشت پرده برخی مسائل خبر دارد‬ ‫که ما خبر نداریم بحث دیگری اســت‪ .‬باالخــره او ارتباط‬ ‫بیشــتری با پشــت پرده دارد و ممکن اســت از چیزهایی‬ ‫اطالع داشته باشد که ما نداریم‪ .‬اما انچه تحلیل ها نشان‬ ‫می دهد این اســت که روحانــی در شــرایط کنونی رقیب‬ ‫هم ارزی نــدارد و او در واقع بی رقیب اســت‪ .‬حتی برخی‬ ‫قبل از هر چیزی باید به این فکر کــرد که ایا امکان‬ ‫پیروزی بر حســن روحانــی در انتخابات ســال ‪ 96‬وجود‬ ‫دارد؟ برای رســیدن به پاسخی درســت درباره این سوال‬ ‫باید به این بپردازیم که ســرمایه اجتماعی حسن روحانی‬ ‫دقیقا چه مختصاتی دارد‪ .‬اگر از برداشــت های سطحی‬ ‫که می گوید رای حســن روحانی متعلق به اصالح طلبان‬ ‫است عبور کنیم‪ ،‬برداشتی عمیق تر به ما می گوید سرمایه‬ ‫اجتماعی اقای رئیس جمهور هویتی پیچیده تر از ان دارد‬ ‫که تصور می شود‪ .‬یک سبد رای که هم اصولگرا دارد؛ هم‬ ‫اصالح طلب‪ ،‬هم طبقه متوسط دارد و هم طبقه ضعیف‪.‬‬ ‫ارای منفــی او هــم جالب اســت یک ســبد از افراد‬ ‫مختلف؛ از طبقه ســرمایه دار در ان دیده می شود تا طبقه‬ ‫فرودست‪.‬‬ ‫در واقع باید گفت سبد رای اقای رئیس جمهور فقط‬ ‫متعلق به اصالح طلبان نیست‪ .‬به بیان دیگر این سبد رای‪،‬‬ ‫سرمایه اجتماعی یک طیف بلوکه شده به نام اصالح طلبان‬ ‫نیســت که بنا بــر ان نتیجه گرفته شــود نمی تــوان حتی‬ ‫نگاهی برای جذب ان داشــت‪ .‬انچه رخ داده این اســت‬ ‫که حسن روحانی در جریان مبارزات انتخاباتی توانسته از‬ ‫همه طیف های ممکن جمعیتی را متمایل به خود کند‪ .‬او‬ ‫اصالح طلبانی را به همراه خود داشته که وضعیت دوران‬ ‫را اســتثنایی دانســته اند و خواسته شان تشــکیل دولت‬ ‫اســتثنایی بوده اســت‪ .‬این اما همه ماجرا نبوده اســت‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫حاال بحث بر ســر این اســت که این حضــور در چه‬ ‫ســطحی باید باشد‪ .‬ایا قرار اســت اصولگرایان برای یک‬ ‫رقابت تمام عیار وارد انتخابات شــوند یــا صرفا برای بیان‬ ‫نقدها و اعترضاتشــان با یک یا چند نامزد حضور خواهند‬ ‫داشت؟‬ ‫تازه تریــن اظهارنظــر در ایــن مــورد را غالمعلــی‬ ‫حدادعادل مطرح کرده است‪ .‬حدادعادل در مصاحبه ای‬ ‫کــه بــا هفته نامــه «نماینــده» داشــت‪ ،‬گفتــه اســت‬ ‫صحبــت اصالح طلبان از نامــزد نداشــتن اصولگرایان‪،‬‬ ‫نشــان از تــرس اقایــان اســت‪ .‬او پیش بینی کــرده که‬ ‫انتخابــات ریاســت جمهوری ‪ ٩٦‬از همــه انتخابات های‬ ‫ریاســت جمهوری جدی تــر باشــد‪ .‬او ادامــه داده کــه‬ ‫با نزدیک ترشــدن به انتخابات شــواهد این ســخنش را‬ ‫اعالم خواهــد کرد‪ .‬این ســخنان حاال با واکنش رســول‬ ‫منتجب نیا‪ ،‬قائم مقام حــزب اعتماد ملــی و علی صوفی‬ ‫از اعضای شورای سیاســت گذاری اصالح طلبان مواجه‬ ‫شــده اســت‪ .‬منتجب نیا گفته اســت البد حدادعادل از‬ ‫پشــت پرده هایی خبر دارد که ما خبر نداریــم‪ .‬هم او و هم‬ ‫علی صوفــی معتقدند که اگــر مبنای تحلیــل را وضعیت‬ ‫بازگشت با نامزد واحد‬ ‫سیاست‬ ‫‪23‬‬ ‫سیاست‬ ‫سیاست‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫اصولگرایانــی هم که زخم دوران محمــود احمدی نژاد را‬ ‫بر قامت سیاسی شان داشتند حسن روحانی را فردی مورد‬ ‫اطمینان یافتند برای گذار از دوران ســخت هشت ساله و‬ ‫شرایط پسا احمدی نژاد‪ .‬صادقانه بگوییم این اصولگرایان‬ ‫ذات راستگرایی حسن روحانی را مبنا قرار دادند‪ .‬اگر نظر‬ ‫سیاســی همین دو جناح را تنها مد نظر قــرار دهیم؛ برخی‬ ‫می گوینــد می توان بــا عنایت بــه همه انچه در این ســه ‬ ‫ سال و اندی گذشته‪ ،‬سامان این سبد رای را شکست‪ .‬در‬ ‫این بخش تاکتیک جذب رای نیســت بلکه هدف اصلی‬ ‫پراکنده سازی اراست‪ .‬دقیق ترش این است که می گویند‬ ‫می توان بــا برجسته ســازی رخدادها‪ ،‬پیمان را سســت و‬ ‫سازجدایی را کوک کرد‪ .‬انها البته طرحی هم برای طبقات‬ ‫اجتماعی این سبد رای دارند‪.‬‬ ‫طبقاتی که هر کدام به دلیلی جذب حســن روحانی‬ ‫شــدند‪ .‬طبقات بــوژوا و خرده بــورژوا کــه دوران محمود‬ ‫احمدی نژاد انهــا را تا مــرز ورشکســتگی رســانده بود و‬ ‫سرمایه هایشان را چون خانه ای روی اب کرده بود‪ .‬طبقات‬ ‫فرودست و کارگر که دولت سابق با وعده اوردن نفت بر سر‬ ‫سفرهایشان انها را راضی کرده و هر انچه در جیب شان بود‬ ‫راکم ارزش کرد‪ .‬طبقه متوســطی که همه این سال های‬ ‫هشت ساله احمدی نژاد دلخور از شــرایط دوران به دنبال‬ ‫یک منفذ بود برای تابیدن روزنه ای از امیدهایشان‪.‬‬ ‫از این جمعیت درصد مهمی به این رسیدند که باید به‬ ‫حســن روحانی رای داد‪ .‬اما از این طبقات حامی جمعیت‬ ‫قابل توجهی نیز اکنــون در وضعیت رفتن و ماندن در کنار‬ ‫اقای رئیس جمهور مردد مانده اند‪ .‬این دقیقا نقطه هدف‬ ‫طرفداران ایده رقابت با حســن روحانی اســت‪ .‬می گویند‬ ‫می توان اینها را جدا ساخت‪ .‬برای شکست حسن روحانی‬ ‫اما یک نکته مهم وجود دارد‪ .‬شــاید در نگاه نخست و در‬ ‫شرایط فعلی نمی توان کسی را یافت که توانایی ایجاد این‬ ‫گسست را داشته باشد‪.‬‬ ‫کسی که بتواند هم طبقه فرودست را جذب کند و هم‬ ‫طبقه متوسط را راضی کند‪ .‬کسی که قدرت پراکنده سازی‬ ‫حامیان گرد امده پیرامون حســن روحانی را داشته باشد‪.‬‬ ‫درست در همین وضعیت اســت که برخی می گویند نباید‬ ‫با یک نفر بلکه باید با چند نفر وارد رقابت با حســن روحانی‬ ‫روحانی شد‪.‬‬ ‫می گویند باید همه بیایند؛ فردی بیاید تا رای قومیتی‬ ‫بیاورد و حاشیه نشین ها را جذب خود کند‪ .‬کسی ساده پوش‬ ‫را بیاورنــد‪ ،‬حرف هــای پوپولیســتی بزند تــا ارای طبقه‬ ‫فرودست را جذب کند و کسی مانند سعید جلیلی هم بیاید‬ ‫تا نقطه قوت دولت را پاشنه َاشیل اش سازد‪.‬‬ ‫سلیمی نمین تاکید می کند‪:‬‬ ‫«اجرای مدل وحدت در‬ ‫عین کثرت برای انتخابات‬ ‫سال اینده‪ ،‬بدون تردید به‬ ‫اصولگرایان ضربه می زند»‬ ‫گروه هــای مختلــف اصولگــرا نیز به‬ ‫صــورت فشــرده مباحث مربــوط به‬ ‫انتخابات ســال ‪ 96‬را دنبال می کنند‪.‬‬ ‫در همین راســتا اعالم شده که حزب‬ ‫موتلفه اسالمی هشت نفر را به عنوان‬ ‫نامــزد انتخابــات ریاســت جمهوری‬ ‫مشخص کرده است‬ ‫با اندکی تفاوت در نحوه اجرا و روش‪ ،‬جبهه پایداری‬ ‫هم مدافع این ایده است‪ .‬یکی از افراد نزدیک به پایداری‬ ‫اخیرا در یــک مصاحبه گفته اســت‪« :‬اگر مبنــا را بر این‬ ‫بگیریم که اقای روحانی رئیس جمهور مستقر و یک طرف‬ ‫معادله اســت‪ ،‬فکر می کنم طرف مقابل می تواند وحدت‬ ‫را در عین کثرت ایجــاد کند و ان «نه به روحانی» اســت‬ ‫بنابراین هر نامزد اصولگرایــی که می اید رقیب اصلی اش‬ ‫باید اقای روحانی باشــد‪ ،‬یعنی اقای روحانــی را نقد کند و‬ ‫موجب ریزش ارای اقای روحانی شود چون جامعه امادگی‬ ‫پذیرش دارد‪ .‬نهایتا بــا وحدتی که در عیــن کثرت اتفاق‬ ‫می افتــد‪ ،‬هر که به مرحله دوم رســید‪ ،‬همه بــا او وحدت‬ ‫خواهند کرد‪ ،‬حاال قدیمی باشــد یا جدید‪ ».‬حســین طال‬ ‫که این حرف ها را زده اســت یک نکته دیگر را هم به همه‬ ‫یاداوری کرده اســت‪« :‬بعید می دانــم در مرحله اول کل‬ ‫جریان اصولگرایی روی یک کاندیدا تفاهم کنند‪».‬‬ ‫ایــن ایــده پایداری هــا البتــه منتقدانــی در میان‬ ‫اصولگرایان دارد‪ .‬به نظر می رســد تحلیل پایداری ها این‬ ‫اســت که ضرورتی بر وحدت اصولگرایان روی یک نامزد‬ ‫در انتخابات ریاســت جمهوری ‪ 29‬اردیبهشــت ‪ 96‬وجود‬ ‫ندارد‪ ،‬بلکه بهتر اســت همه گرایش ها نامزد معرفی کنند‬ ‫و نامزدهای اصولگرا عالوه بر طــرح دیدگاه های خود در‬ ‫یک نقطه و ان نقــد محکم و صریح دولــت یازدهم با هم‬ ‫مشترک باشند‪.‬‬ ‫این مشی موجب کاهش ارای روحانی زیر حدنصاب‬ ‫می شــود و انتخابات بــه دور دوم می کشــد‪ .‬باالطبع هر‬ ‫نامــزدی که گفتمــان قوی تری داشــت می توانــد رقیب‬ ‫روحانی در دوم باشــد و همه اصولگرایــان یکپارچه از او‬ ‫حمایــت خواهند کرد‪ .‬امــا عباس ســلیمی نمین این نوع‬ ‫ورود و مشــی انتخاباتــی را متاثر از منیت هــای گروهی‬ ‫می داند و معتقد اســت‪« :‬رســیدن به قدرت تعارف بردار‬ ‫نیســت چون باالخره یک نفر همراه اقای روحانی به دور‬ ‫دوم خواهد رفت‪ ،‬بنابراین هر نامزد اصولگرا می کوشــد با‬ ‫نقد رقبای هم ســنخ خود ان فردی باشد که به دور دوم راه‬ ‫پیدا می کند‪».‬‬ ‫او که می گوید براساس شــنیده ها تعداد نامزدهای‬ ‫اصولگرا بیش از انگشــتان یک دست اســت‪ ،‬این را هم‬ ‫تاکید می کنــد باید نظــرات روی یک نفر متمرکز شــود تا‬ ‫تشخیص برای هواداران سخت نشود‪.‬‬ ‫ســلیمی نمین تاکید می کند‪« :‬اجرای مدل وحدت‬ ‫در عین کثرت برای انتخابات ســال اینده‪ ،‬بدون تردید به‬ ‫اصولگرایان ضربه می زند چراکه این تنوع ســایق بیشتر‬ ‫نامزدهــای اصولگرا را بــا هم درگیر خواهد ســاخت‪ .‬اگر‬ ‫نامزدهای اصولگرا وحدت داشته باشــند و براساس یک‬ ‫برنامه ریزی به صحنه بیایند‪ ،‬قطعــا ارای اقای روحانی را‬ ‫کاهش می دهد چون انها استدالل هایی را مطرح می کنند‬ ‫و توانمندی های خودشان را در مسیر اگاهی بخشی جامعه‬ ‫به کار می گیرند‪ .‬قطعا نتیجه ان کاهش ارای اقای روحانی‬ ‫می شود اما اگر مدیریت نباشــد هیچ تضمینی وجود ندارد‬ ‫اینها در مقام نقد هم بر نیایند‪».‬‬ ‫در واکنشی دیگر به ایده‪ ،‬محمد عبداللهی در روزنامه‬ ‫صبح نو نوشــته اســت‪« :‬قطعا هر نوع ســرگردانی میان‬ ‫نخبگان‪ ،‬کار تشــخیص را برای هواداران نیز ســخت تر‬ ‫خواهد کرد‪ .‬طبیعی اســت اگر اصولگرایــان درباره یک‬ ‫فرد مشــخص به اجماع برســند‪ ،‬راه برای انتخاب پایگاه‬ ‫اجتماعی انها نیز اســان تر و هموارتر خواهد شد؛ چرا که‬ ‫معادالت انتخابات شفاف تر خواهد شد و از طرفی هرچه‬ ‫در گیری ها گســترده تر باشد‪ ،‬تشــخیص ها نیز به مراتب‬ ‫ســخت تر می شــود‪ .‬طرفه انکه ضعف بنیادین دولت در‬ ‫نگهداشــت ســرمایه رای خــود راه را برای یــک پیروزی‬ ‫شــیرین در انتخابات ‪ 96‬فراهم اورده اســت و اکنون این‬ ‫اصولگرایان هستند که بایســتی با درس اموزی از ناکامی‬ ‫ ســال ‪ 92‬که محصول تشــتت‪ ،‬عهد شــکنی و احساس‬ ‫تکلیف بیجا در حضور تا دقیقــه ‪ 90‬بود‪ ،‬بازی ‪ 100‬درصد‬ ‫برده را به باخت قطعی تبدیل نکنند‪».‬‬ ‫انتخابات از نگاهی دیگر‬ ‫اما باید دقت بیشــتری روی بحثی کرد که غالمعلی‬ ‫حدادعادل ان را مطرح کرده است‪ .‬او در واقع تالش کرده‬ ‫اعالم کند علی رغم تبلیغات رقیب‪ ،‬اصولگرایان تحرکات‬ ‫خوبی را برای رسیدن به وحدت اغاز کرده اند‪ .‬او پیش تر نیز‬ ‫گفته بود‪« :‬فعالیت های اصولگرایان ک مو بیش شروع شده‬ ‫است و ان شاء الله این فعالیت ها روز به روز بیشتر می شود‪.‬‬ ‫ائتالف اصولگرایانی کــه در انتخابات مجلس تشــکیل‬ ‫شــده بود‪ ،‬متناســب با ان زمان بود و اصولگرایان در این‬ ‫دوره با سازوکار جدیدتری حضور پیدا می کنند‪ ».‬در اظهار‬ ‫نظری همسو‪ ،‬حسین صفار هرندی هم گفته بود‪« :‬سال‬ ‫‪ 92‬بعضی احســاس تکلیف کردند و وارد عرصه انتخابات‬ ‫شدند اما در انتخابات سال ‪ 96‬باید اصولگرایان با یکدیگر‬ ‫وحدت پیدا کنند‪.‬‬ ‫گفتمان وحدت غالب شــده و مطالبه خروج یک نفر‬ ‫از جبهه متحــد اصولگرایی در انتخابــات ‪ 96‬وجود دارد‪.‬‬ ‫این ایده در حال تحقق است‪ ،‬این جبهه باعث می شود هر‬ ‫کسی برای اعالم نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری در‬ ‫سال اینده اقدام نکند و همه با تبعیت از مرکزیت فرماندهی‬ ‫متحد اصولگرایی کشور فرمان بگیرند‪».‬‬ ‫اما اطالعات جزئی تر در این مورد را مجتبی ذوالنور‬ ‫مطرح کرده اســت‪ .‬او با اشــاره به اینکه تعدد کاندیدای‬ ‫اصولگرا در سال ‪ 96‬خطری برای این جریان است‪ ،‬گفته‬ ‫است‪« :‬جبهه اصولگرایی شــامل چندین تشکل سیاسی‬ ‫است که هر کدام ممکن است کاندیدا و نظرات خودشان‬ ‫را داشته باشــند‪ ،‬لذا برای رســیدن به یک تصمیم واحد‪،‬‬ ‫چاره ای جز تشــکیل شــورای داوری وجود ندارد‪ .‬ممکن‬ ‫است در شــورای داوری اختالفات زیاد باشد ولی تصمیم‬ ‫شــورای داوری با اختالفــات احتمالی صائب تــر از این‬ ‫خواهد بود که بدون شورای داوری به تصمیمی برسند چرا‬ ‫که تعدد کاندیداها در ان شــرایط خیلی بیشتر است‪ .‬ان‬ ‫چیزی که سم مهلک برای هر جریان سیاسی است تفرق‬ ‫و تشتت است‪ ،‬بنابراین هرچه این تفرق و تشتت کم شود‬ ‫به نفع جریان اصولگراست‪».‬‬ ‫ذوالنــور در رابطه با ســخنان مطرح شــده مبنی بر‬ ‫اینکه اصولگرایــان با کاندیــدای درجه دوم و ســوم در‬ ‫انتخابات ‪ 96‬حضور می یابند و تــوان رقابت با روحانی را‬ ‫ندارند‪ ،‬گفت‪« :‬اگر اصولگرایان به یک کاندیدا برســند‬ ‫و انتخــاب ان کاندیــدا نیز مبتنــی بــر معیارهایی چون‬ ‫محبوبیت و رای اوری باشد‪ ،‬قطعا می توانند در این دوره‬ ‫برنده انتخابات شوند‪ ،‬حتی اگر این کاندیدا دست دوم و‬ ‫سوم باشد‪ .‬در دوره گذشــته عدم محبوبیت و عدم توان‬ ‫رای اوری اقایــان مطرح نبــود‪ ،‬بلکه رای نیــاوردن انها‬ ‫محصول تفرق و تشتت بود‪ ،‬ممکن اســت کسی بگوید‬ ‫رای جلیلی و قالیباف با هم ‪12‬میلیون می شد و اگر با هم‬ ‫وحدت می کردیــد‪ ،‬یکی از این اقایــان رای می اورد‪ ،‬یا‬ ‫بگویند اگر هم وحدت می کردید رای تان کمتر از روحانی‬ ‫سیاست‬ ‫بود‪ .‬جــواب ما به این افراد این اســت که متفرق شــدن‬ ‫اصولگرایــان باعث شــد جمعیتی کــه به وحــدت نگاه‬ ‫می کردنــد حجــت را بــر خــود تمــام کننــد کــه وقتی‬ ‫اصولگرایان به وحدت نرســیده اند و چنــد کاندیدا دارند‬ ‫دیگر با اختیــار خودمان انتخاب می کنیــم و چون اقای‬ ‫روحانی لباس روحانیت پوشــیده بودند و از نظر انها بیان‬ ‫وی مالیم است‪ ،‬از وی حمایت کردند‪ .‬اگر اصولگرایان‬ ‫یک جبهه می شدند می توانســتند حجت باشند و ان رای‬ ‫سراغ اقای روحانی نرود‪ .‬اگر وحدت در جبهه اصولگرایی‬ ‫اتفــاق بیفتد دیگــر کســی از اصولگرایان ســراغ اقای‬ ‫روحانی نخواهد رفت‪».‬‬ ‫هشت نامزد موتلفه‬ ‫همزمان با این تحوالت گروه های مختلف اصولگرا‬ ‫نیز به صورت فشرده مباحث مربوط به انتخابات سال ‪96‬‬ ‫را دنبال می کنند‪ .‬در همین راســتا اعالم شــده که حزب‬ ‫موتلفه اســامی هشــت نفر را به عنوان نامــزد انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری مشــخص کرده اســت‪ .‬طبــق اعالم‬ ‫اعضای حزب موتلفه ‪ 60‬شاخص از سوی این حزب برای‬ ‫انتخاب نامزد نهایی مشــخص شــده که پس از بررسی و‬ ‫تطبیق نامزدها با این شــاخص ها یک نفر به عنوان نامزد‬ ‫نهایی تا اواخــر اذرماه به جبهه پیروان معرفی می شــود‪.‬‬ ‫بنا براین خبر حزب موتلفه تاکنون ســه نظرســنجی درباره‬ ‫نامزدهای احتمالی خود انجام داده است‪ .‬افرادی همچون‬ ‫میرســلیم‪ ،‬ال اســحاق و بادامچیان به عنوان نامزدهای‬ ‫احتمالــی حزب موتلفه مطــرح هســتند‪ .‬حمیدرضا ترقی‬ ‫عضو شــورای مرکزی حزب موتلفه گفته اســت‪« :‬هشت‬ ‫نامزد حزب موتلفه مشــخص شــده و اســامی اعالم شده‬ ‫نیز درست اســت اما باید نهایی شود‪ ».‬ترقی با بیان اینکه‬ ‫این اسامی وجود دارد‪ ،‬یاداور شد‪« :‬این افراد در نهایت و‬ ‫پس از پروســه رد و تایید و در نهایت به عنوان نامزد نهایی‬ ‫اعالم می شود‪».‬‬ ‫جزو کاندیداهای حزب موتلفه قرار گرفته ام‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫محمدحسین صفار هرندی می گوید‪« :‬سال ‪ 92‬بعضی احساس تکلیف کردند و‬ ‫وارد عرصه انتخابات شدند اما در انتخابات سال ‪ 96‬باید اصولگرایان با یکدیگر‬ ‫وحدت پیدا کنند‪ .‬گفتمان وحدت غالب شده و مطالبه خروج یک نفر از جبهه‬ ‫متحد اصولگرایی در انتخابات ‪ 96‬وجود دارد»‬ ‫سیاست‬ ‫یحیی ال اسحاق‪ ،‬رئیس ســابق اتاق بازرگانی هم با‬ ‫تاکید بر اینکه پیشنهاد هایی برای کاندیداتوری بنده وجود‬ ‫داشت‪ ،‬اظهار داشــت‪« :‬جزو کاندیداهای حزب موتلفه‬ ‫برای انتخابات ســال ‪ 96‬هســتم؛ اما شــخصا قصد ورود‬ ‫به رقابت های انتخاباتی را ندارم‪ .‬بنده به دوســتانمان در‬ ‫موتلفه اعالم کردم باتوجه به حضور افرادی شایســته که‬ ‫قصد کاندیداتوری دارند‪ ،‬نیازی به حضور من نیســت و از‬ ‫این رو کاندیدا نخواهم شد‪.‬‬ ‫بنده در حال حاضر مشغول کارهای اجرایی هستم‪.‬‬ ‫ان شاءالله که خداوند به افراد شایســته در انتخابات اتی‬ ‫کمک کند‪».‬‬ ‫در این میــان محمد نبــی حبیبی هــم در واکنش به‬ ‫این دیــدگاه کــه اصولگرایان فاقــد مهره کلیــدی برای‬ ‫رقابت با روحانی هســتند‪ ،‬گفته اســت‪« :‬من این دیدگاه‬ ‫را قبول نــدارم‪ .‬هنــوز کســی را انتخــاب نکرده ایــم اما‬ ‫اصولگرایان از داخل جبهــه خود نامــزد معرفی می کنند‬ ‫و با نبــود نامــزد مواجــه نخواهیم بــود‪ ».‬در ایــن میان‬ ‫اســدالله بادامچیان هم گفته اســت‪« :‬مبنــای انتخاب‬ ‫یک کاندیــدا از میان چند نامزد انتخاباتــی اصولگرایان‪،‬‬ ‫ســهم خواهی و زد و بندهــای سیاســی نیســت‪ ،‬بلکــه‬ ‫تحقــق اصــل ائتــاف اصولگرایــان و رســیدن انهــا‬ ‫به یک نامــزد ریاســت جمهوری را یک ضــرورت قطعی‬ ‫می دانیم‪».‬‬ ‫نایب رئیس شــورای مرکزی حزب موتلفه اسالمی با‬ ‫بیان اینکه باید ضابطه اصلح‪ ،‬ارجح و افضل را در انتخاب‬ ‫کاندیــدای ریاســت جمهوری اصولگرایــان رعایت کرد‪،‬‬ ‫گفته است‪« :‬اصلح یعنی انتخاب شایسته ترین فرد برای‬ ‫کاندیداتوری ریاست جمهوری چه در صحنه داخلی و چه‬ ‫در عرصه بین المللــی‪ .‬اگر اصولگرایان بــه گزینه اصلح‬ ‫رســیدند‪ ،‬وظیفه شــان این اســت که همــه از او حمایت‬ ‫کنند‪ .‬ممکن اســت در بررســی گزینه ها‪ ،‬برخــی افراد به‬ ‫لحاظ شرایط با یکدیگر یکسان باشند؛ در این شرایط باید‬ ‫ببینیم چه کســی بر دیگران رجحان دارد‪ .‬شاخصه ارجح‬ ‫هم توجه به ارزش ها‪ ،‬عقالنیت‪ ،‬علمیت و عرف است‪».‬‬ ‫زهره طبیــب زاده از فعالین اصولگرا هــم در اظهارنظری‬ ‫گفته است‪« :‬بهتر است اصولگرایان با یک کاندیدا وارد‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری سال اینده شــوند‪ .‬اگر تعداد‬ ‫کاندیداهای اصولگرایان زیاد باشــد‪ ،‬ارا میان انان توزیع‬ ‫می شود و به همین جهت شــانس انتخاب یکی از انها در‬ ‫مقابل کاندیدای واحد طرف مقابل کم می شود‪ .‬پس بهتر‬ ‫است اصولگرایان برای انتخابات سال اینده روی یک نفر‬ ‫متمرکز شوند‪».‬‬ ‫وی بــا اشــاره بــه احتمــال اجمــاع اصالح طلبان‬ ‫و اعتدالیــون روی حمایــت از روحانــی بــرای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری سال اتی‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬بر این اساس‬ ‫بهتر است اصولگرایان نیز برای انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫ســال ‪ 96‬یک کاندیدای واحد داشته باشند‪ ».‬طبیب زاده‬ ‫در خصوص نحوه تشکیل شورای عالی اصولگرایان برای‬ ‫انتخابات ســال ‪ ،96‬گفت‪« :‬این شــورا از گذشته وجود‬ ‫داشته و کم و بیش با همان ترکیب ادامه پیدا می کند‪».‬‬ ‫در اظهارنظــری دیگر‪ ،‬ســخنگوی جامعه روحانیت‬ ‫مبارز گفته اســت‪« :‬ایــن تشــکل رایزنی های خــود را با‬ ‫احزاب و شخصیت های اصولگرا برای انتخابات ‪ 96‬ادامه‬ ‫می دهد‪».‬‬ ‫غالمرضــا مصباحی مقــدم افزوده اســت‪« :‬جامعه‬ ‫روحانیــت مبــارز از دو مــاه پیــش اقدامات خــود را برای‬ ‫انتخابات سال اینده شــروع کرده و رویکرد رسیدن به یک‬ ‫گزینه واحــد را پیگیری می کنــد‪ .‬به دنبال ان هســتیم با‬ ‫رایزنی بــا احزاب و شــخصیت های اصولگرا بــه برگزاری‬ ‫یک نشســت عمومی برســیم که همه نمایندگان احزاب‪،‬‬ ‫تشکل ها و شــخصیت های تاثیرگذار در ان حضور داشته‬ ‫باشــند‪ .‬در حال حاضر تمهید مقدمات برای برگزاری این‬ ‫نشســت را دنبال می کنیم و هنوز فراخوانــی در این زمینه‬ ‫داده نشده است‪».‬‬ ‫در اظهارنظــری دیگــر در ایــن مــورد‪ ،‬محمد رضا‬ ‫میرتاج الدینــی بــا اشــاره بــه فعالیت هــای انتخاباتــی‬ ‫اصولگرایان برای ریاســت جمهوری ‪ 96‬گفته است‪« :‬در‬ ‫حال حاضر فعالیت های انتخاباتی برای ریاست جمهوری‬ ‫به صــورت درون گروهی اســت و طیف هــای اصولگرا از‬ ‫جمله موتلفه‪ ،‬جبهه پیــروان‪ ،‬ایثارگران‪ ،‬پایــداری و یکتا‬ ‫جلسات بررســی و برنامه ریزی خود را برگزار می کنند که در‬ ‫نهایت تلفیق شده و به صورت برنامه واحد پیش می رود‪».‬‬ ‫میرتاج الدینی بــا بیان اینکــه در درون جریان اصولگرایی‬ ‫اســتراتژی تصمیم جمعی و حرکت تیمی کامال برجســته‬ ‫اســت‪ ،‬افزوده اســت‪« :‬اصولگرایان طبق راهبرد وحدت‬ ‫گفتمانی به یک کاندیدای اصلی و نهایی می رســند که به‬ ‫صورت تیمی نیــز از او حمایت خواهند کــرد و کاندیدای‬ ‫اصلی مورد حمایــت کل جبهــه انقالبی و اصولگــرا قرار‬ ‫می گیرد‪ .‬شورای عالی جریان اصولگرایی نسبت به افراد‬ ‫شــاخص و اصلی که در صحنه بمانند و حضــور پیدا کنند‬ ‫تصمیم گیری می کند و شورای عالی در واقع مجموعه ای‬ ‫از نمایندگان طیف هــای داخلی جریــان اصولگرا و همه‬ ‫احزاب و گروه ها و شــخصیت های شــاخص حقیقی این‬ ‫جریان است که تحت محوریت علما و روحانیت مبارز حرکت‬ ‫می کنند‪ .‬به صورت کلی برخــی چهره های قدیمی و جدید‬ ‫برای اصولگرایان مطرح می شــوند که البتــه هنوز نهایی‬ ‫نشده است‪».‬‬ ‫در اظهارنظری دیگر در این مورد‪ ،‬ســخنگوی جبهه‬ ‫پیروان هــم گفتــه اســت‪« :‬انتخابات گذشــته مجلس‬ ‫شورای اسالمی و ریاســت جمهوری درس های بزرگی به‬ ‫اصولگرایان داده اســت‪ .‬اصولگرایان اگر متفرق شــوند‬ ‫همچون انتخابات گذشته نتیجه الزم را نمی گیرند بنابراین‬ ‫در این انتخابات حتما باید مسیر ائتالف دنبال شود و اکثر‬ ‫اصولگرایان هم موافق این ائتالف هســتند‪ ».‬ســجادی‬ ‫همچنین در پاسخ به این تحلیل که اصولگرایان گزینه های‬ ‫اصلی خــود را وارد انتخابات ریاســت جمهوری نمی کنند‬ ‫گفته است‪«:‬این تحلیل ضعیف است‪ ،‬اصولگرایان حتما‬ ‫کاندیدا خواهند داشت و از او حمایت می کنند‪ .‬اما تاکنون‬ ‫جبهه پیروان وارد بحث انتخابات ریاســت جمهوری نشده‬ ‫است‪ .‬بعضی می گویند اصولگرایان گزینه برای انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری ندارنــد و این نظر درســت نیســت و ما‬ ‫گزینه های با تجربه خوبی داریم‪ .‬اما در نهایت باید به یک‬ ‫گزینه برسیم‪».‬‬ ‫ســخنگوی جبهه پیروان خط امام و رهبری در پاسخ‬ ‫به این پرســش که ایا برای ایجاد ائتالف دیر نشــده است‬ ‫تصریح کــرده اســت‪« :‬هنوز ما زمــان داریــم و هنوز هم‬ ‫تکلیف کاندیداها معلوم نیســت‪ .‬کسی به صراحت نگفته‬ ‫که کاندیدا می شود و کسانی هم که گفته اند نمی ایند شاید‬ ‫تصمیم شان عوض شد‪».‬‬ ‫‪25‬‬ ‫سیاست‬ ‫گام اول‪ ،‬انتخاب نامزد واحد است‬ ‫گفت وگوی مثلث با محسن کوهکن ریزی‬ ‫سیاست‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫نزدیک شــش ماه به انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫باقــی اســت و ‪ 26‬فروردیــن مــاه نیــز ثبت نام‬ ‫نامزدهــای ایــن انتخابات بــه پایان می رســد‪،‬‬ ‫اصولگرایــان بــرای ورود به رقابت ســال ‪ 96‬چه‬ ‫برنامه ای دارند؟‬ ‫انچه در انتخابات گذشــته برای جریان اصولگرا‬ ‫رخ داد‪ ،‬چیزی جز تکثر کاندیداها و صرف وقت زیاد برای‬ ‫حل مشــکل تکثر نبود؛ نهایتا هم تعداد قابــل توجهی از‬ ‫نامزدهای اصولگرا ماندند‪ .‬هر کســی با الفبای انتخابات‬ ‫اشنا باشد می داند که تکثر همیشه مترادف با عدم موفقیت‬ ‫است بنابراین جریان اصولگرا یک تجربه غیرقابل انکاری‬ ‫از گذشــته در کارنامــه دارد‪ .‬در ایــن دوره از انتخابات نیز‬ ‫اتفاقی که افتاد این بود که به دالیل مختلفی از هم اکنون‬ ‫پیش بینی می شــود هر چند مقوله تکثر به هر دلیلی اتفاق‬ ‫افتاده اما تعداد نامزدها در مقایسه با گذشته کم شده است‪.‬‬ ‫امیدواریم در فرصــت باقیمانده به دو نفر برســند تا وقتی‬ ‫نتایج نظرســنجی های دســتگاه های مختلف اعالم شد‪،‬‬ ‫اصولگرایان به ســمت و ســوی حمایت از چهره مقبول تر‬ ‫مشــایعت شــوند‪ ،‬به عبارت بهتر براســاس عقل‪ ،‬تدبیر و‬ ‫استفاده از تجربه گذشته در دقیقه نود بتوانند روی یک نفر‬ ‫به اجماع برسند‪.‬‬ ‫اقای روحانــی همچنان جــزو گزینه هــای مورد‬ ‫بررسی اصولگرایان است؟‬ ‫از مجموعه صحبت هایی شــده اســت هیچ فرد‬ ‫حقیقی یا حقوقــی اصولگرا به طور روشــن و واضح اعالم‬ ‫نکرده است که اقای روحانی گزینه مدنظر ما برای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری سال ‪ 96‬خواهد بود و ما در ان انتخابات از‬ ‫او حمایت خواهیم کرد اما به شکل های مختلفی بررسی در‬ ‫مورد نام اقای روحانی را نیز رد نکردند‪.‬‬ ‫عده ای از اصولگرایان همچون شما می گویند باید‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری وحدت داشت و با‬ ‫یک نامزد وارد عرصه شد‪ ،‬اگر ان یک نامزد اقای‬ ‫روحانی باشــد‪ ،‬پس نامزد رقیب اقای روحانی از‬ ‫چه جریان سیاسی خواهد بود چون اصالح طلبان‬ ‫اعالم کردند که قطعا از اقای روحانی پشتیبانی و‬ ‫حمایت خواهند کرد؟‬ ‫به هر جهــت اصالح طلبان بایــد از اقای روحانی‬ ‫حمایت کنند‪ ،‬بــرای اینکه جریان اصالحــات در رده های‬ ‫مختلف به مدیریت های اجرایی برگشــتند و ســکان های‬ ‫مدیریت اجرایی دستگاه های مختلف را به دست گرفتند‪.‬‬ ‫طبیعی است که اگر انها نخواهند از اقای روحانی حمایت‬ ‫کنند خیلــی از انصاف به دور اســت امــا اصولگرایان یک‬ ‫معیارهایی برای انتخاب گزینه مــورد حمایت خود دارند و‬ ‫براساس این معیارها باید نامزدها را تا اخرین لحظه تحلیل‬ ‫گفتاری و رفتــاری کنند تا نامــزد نهایی خــود را برگزینند‪.‬‬ ‫همان طور که گفتم گرچه اصولگرایان به طور صریح و علنی‬ ‫حمایت از اقای روحانی را در انتخابات ریاســت جمهوری‬ ‫ســال ‪ 96‬رد نکردند اما بعید می دانم اقــای روحانی گزینه‬ ‫اصولگرایان باشــد و اعتقادم بر این است که اصولگرایان‬ ‫در رقابت سیاسی پیش رو با حفظ حرمت و اخالق به رقابت‬ ‫جدی با اقای روحانی می پردازند‪.‬‬ ‫اصولگرایــان ســطح رقابــت بــا اقــای روحانی‬ ‫را کجــا ترســیم کردند؟ ایــا می ایند که کرســی‬ ‫ریاســت جمهوری را از او ببرند یا در حد نقدهای‬ ‫جدی به دولت یازدهم اکتفا خواهند کرد؟‬ ‫طبیعتا برای نمایش یا هدفی غیر از گرفتن سکان‬ ‫اجرایــی رقابــت نمی کنند‪ ،‬در واقــع به صحنــه انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری می ایند تا ریاست قوه مجریه را به دست‬ ‫بگیرند‪.‬‬ ‫یک دیدگاه وجود دارد کــه می گوید اصولگرایان‬ ‫بهتر است روی انتخابات شوراها متمرکز شوند‬ ‫چون نتیجه انتخابات ریاست جمهوری مشخص‬ ‫اســت که روحانی پیروز خواهد شــد و رجوع به‬ ‫ادوار گذشته هم تایید می کند روسای جمهور دو‬ ‫دوره ای بودند‪ ،‬با این وجود اصولگرایان حاضرند‬ ‫چهره درجه اول به میــدان رقابت با اقای روحانی‬ ‫بفرستند؟ ایا احتمال شکست را قوی نمی دانند؟‬ ‫خیر‪ ،‬این هــم یک دیدگاه اســت‪ .‬منتها تمرکز بر‬ ‫انتخابات شوراها یک ظرفیت رایی را درست می کند که از‬ ‫این ظرفیت رای می شود برای انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫نیز اســتفاده کرد اما این اســتدالل که رویه های گذشته‬ ‫نشان می دهد روســای جمهور همواره دو دوره ای بودند‪،‬‬ ‫پس نباید رقابت کرد‪ ،‬مورد قبول نیست چون احتمال دارد‬ ‫یک زمانی چنین اتفاقی نیفتد‪ ،‬بلکه نتیجه انتخابات طور‬ ‫دیگری بــه خالف رویه هــای معمول رقم بخــورد‪ .‬درکل‬ ‫این اتفاق افتادن یــا نیفتادن به میزان تحقق شــعارهای‬ ‫داده شــده‪ ،‬افزایش یا کاهش مقبولیــت‪ ،‬ریزش یا رویش‬ ‫رای بر می گــردد‪ .‬انچه ما از بعضی نظرســنجی ها اطالع‬ ‫داریم و بین مردم هســتیم این اســت که اقای روحانی در‬ ‫شهرستان ها و نقاطی که به هر جهت انتظارات و مطالبات‬ ‫در بخش اقتصادی داشــتند‪ ،‬وضعیــت مطلوبی از جهت‬ ‫رای ندارد و شاید پاشنه اشیل دولت هم همین نقاط باشد‪.‬‬ ‫ظرفیت رای این مناطق نیز ان قدر است که رئیس جمهور‬ ‫سابق با اســتفاده از این ظرفیت رای در سال ‪ 88‬توانست‬ ‫با رای غالب در شــهرهای بزرگ رقابت کند و پیروز شــود‪،‬‬ ‫بنابراین اگر رضایتمندی در شهرســتان ها بــاال نرود و در‬ ‫همین حد باشــد‪ ،‬فکر نمی کنــم دو دوره ای شــدن زمان‬ ‫ریاســت جمهوری برای اقای روحانی اتفــاق بیفتد‪ .‬مگر‬ ‫اینکه دولــت در مدت زمان باقیمانده اقــدام ویژه ای کند‪،‬‬ ‫شرایط را از وضعیت کنونی تغییر دهد و میزان رضایتمندی‬ ‫مردم را در شهرســتان ها باال ببرد‪ .‬اگر یک الیه برداری از‬ ‫انتخابات مجلس شورای اسالمی سال ‪ 94‬کنیم‪ ،‬تحلیل‬ ‫من تایید می شود‪ .‬در تهران یک لیست ‪ 30‬نفری از ائتالف‬ ‫امید رای می اورد اما در شهرستان ها بر خالف ادوار یکم تا‬ ‫نهم مجلس سمت و سوی ارا به جهت دیگری می رود و از‬ ‫مرکز تبعیت نمی کند‪ ،‬بنابراین بعید نیست که این اتفاق در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری نیز تکرار شود‪.‬‬ ‫یعنــی می گوییــد مــا یــک شــکاف رای را بین‬ ‫کالنشــهرها بــا شــهرهای کوچک و روســتاها‬ ‫خواهیم داشت؟‬ ‫این شکاف یک سابقه دارد‪ .‬از انتخابات سال ‪88‬‬ ‫شروع شد‪ ،‬در ان دوره رقیب رئیس جمهور منتخب در تهران‬ ‫‪ 300‬هزار رای بیشــتر اورد اما ارای غالب شهرســتان ها و‬ ‫شــهرهای کوچک اختالف فاحش قابل مالحظه ای را به‬ ‫نفع رئیس جمهور سابق رقم زد‪.‬‬ ‫طیفی از اصولگرایان مخصوصا جبهه پایداری به‬ ‫مکانیزم انتخاباتی وحدت در عین کثرت معتقد‬ ‫است‪ ،‬شرح این مکانیزم ان است که نامزدهای‬ ‫اصولگرا در یک صف ارایــی مقابل رئیس جمهور‬ ‫مستقرقراربگیرندوباهماهنگیکاملنقطهمقابل‬ ‫نقدهای خود را عملکرد دولت یازدهم قرار دهند‬ ‫تا در چنیــن اوضاعی نصــاب ارای اقای روحانی‬ ‫به زیــر ‪ 50‬درصد کاهــش پیدا کنــد و انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری به دور دوم کشیده شود‪ ،‬به نظر‬ ‫شما این روش جواب خواهد داد؟‬ ‫این روش چنانچه با دو مرحله ای کردن انتخابات‬ ‫پیش رود‪ ،‬می تواند روش قابل اعتمادی باشد اما من فکر‬ ‫نکنم نیاز باشد به ان سمت و سو بروند‪ .‬کار عاقالنه‪ ،‬متین‬ ‫و معقول ان است که اصولگرایان برنامه ریزی خودشان را‬ ‫برای تمام کردن کار در مرحله اول پایه گذاری کنند‪.‬‬ ‫اگر انتخابات دو مرحله ای شود اقای روحانی چه‬ ‫وضعیتی پیدا می کند؟‬ ‫تجربه نشان می دهد فرد مسئول در یک رقابتی اگر‬ ‫با یک نامزد جدید به مرحله دوم برود‪ ،‬تقریبا می توان گفت‬ ‫شکست او در مرحله دوم قطعی است چون مردم به چهره‬ ‫جدید توجه دارند و احساس می کنند او مطالبات انها را پاسخ‬ ‫بهتری می دهد‪ .‬این همان اتفاقی اســت که در انتخابات‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫محسوب می شــود‪ .‬معتقدم در ابتدای امر باید به وحدت‬ ‫داوطلب فکــر کرد و دربــاره راه هــای جلوگیــری از تکثر‬ ‫اندیشــید‪ .‬چنانچه نزدیک انتخابات نتایج نظرســنجی ها‬ ‫اختالف اقای روحانی با دیگر رقبا در حدی باشد که ارایش‬ ‫به حداقــل ‪ 47‬تا ‪ 48‬درصد رای نرســد‪ ،‬طبیعی اســت که‬ ‫اصولگرایان ســناریوی دومی که بایــد روی ان کار کنند و‬ ‫بر همان اســاس متحد و منسجم شــوند‪ ،‬رقابت جدی در‬ ‫مرحله دوم است‪ .‬اگر رئیس جمهور مستقر نتواند در مرحله‬ ‫اول انتخابات ‪50‬درصد ارا را کســب کند‪ ،‬کارش در مرحله‬ ‫دوم خیلی خیلی سخت می شود چون موافقان و مخالفان‬ ‫او تصمیم خود را گرفته اند‪ ،‬بنابرایــن احتمال رویش رای‬ ‫برای او در مرحله دوم خیلی کم اســت و رویش اصلی رای‬ ‫را طرف مقابل خواهد داشــت‪ .‬به نظر می رسد کار درست‬ ‫ان باشــد که اگر اصولگرایان دو ســناریو می نویسند زمان‬ ‫اغاز اجرای ان دو ســناریو نباید از یک تاریــخ کلید بخورد‬ ‫چون اگر از یک تاریخ هر دو سناریو به اجرا در ایند‪ ،‬به جای‬ ‫انکه اصولگرایان در جهت پیشگیری از تکثر حرکت کنند‪،‬‬ ‫ان را یک ارزش و یک مبنا بــرای رای اوری تصور خواهند‬ ‫کرد در واقع پیروی از چنین رویه ای ریســک باالیی دارد‪.‬‬ ‫معتقدم اســتفاده از ســناریوی دوم باید ثانویه باشد‪ ،‬یعنی‬ ‫اصولگرایان باید اول ســعی کنند به نامزد واحد برسند اگر‬ ‫چنین هدفی محقق نشد سناریوی دوم به اجرا دراید‪ .‬یعنی‬ ‫در مرحله اول تعداد داوطلبان اصولگرا با اســتفاده از نقد‬ ‫صحیح بتواننــد رای بیش از ‪ 50‬درصــد را بیاورند تا به طور‬ ‫طبیعی انتخابات به مرحله دوم کشیده شود‪ .‬اگر در رقابت‬ ‫رئیس جمهور مســتقر و یک جمعی از نامزدهای منتقد او‬ ‫انتخابــات به مرحله دوم بــرود‪ ،‬به صــورت طبیعی تجربه‬ ‫نشــان می دهد احتمال رای اوری برای چهره جدید بیشتر‬ ‫است‪ .‬البته یک احتمال ضعیف هم وجود دارد و ان اینکه‬ ‫از جمع نامزدهای اصولگرا فردی با رئیس جمهور مســتقر‬ ‫به مرحله دوم برود که مقبولیتش کمتر باشد‪ .‬در این حالت‬ ‫شاید عده ای از رای دهندگان پای صندوق های رای حضور‬ ‫پیدا نکنند یا انگیزه ای برای کار و تالش جدی به نفع نامزد‬ ‫اصولگرا نداشته باشند اما تجربه سال ‪ 84‬نشان می دهد که‬ ‫گرچه شاید سالیقی در مرحله اول نامزد خود را داشتند اما در‬ ‫مرحله دوم دور نامزد راه یافته به این مرحله جمع می شوند‪.‬‬ ‫شما می گویید اصولگرایان باید رویکرد خود را بر‬ ‫وحدت روی یک نامزد بگذارند تا تعداد نامزدهای‬ ‫حاضر در صحنه به حداقل ممکن برســد‪ ،‬بعد در‬ ‫این مرحله می توانند ســناریوی کثــرت نامزد در‬ ‫مقابل رئیس جمهوری را مدیریت شده جلو ببرند‪.‬‬ ‫اما االن این ســوال پیش می اید کــه نامزدهای‬ ‫اصولگرا باید جدید باشند یا تجربه شده؟‬ ‫اگــر چهره هایی باشــند که در گذشــته چند مرتبه‬ ‫به صحنه انتخابات ریاســت جمهوری پا گذاشتند و موفق‬ ‫به کســب ارا نشــدند‪ ،‬وضعیــت کنونــی انها را براســاس‬ ‫نظرســنجی ها باید از خواص وابســته به ان جریان فکری‬ ‫جســت وجو کرد‪ .‬اگر ان چهره ولو قدیمــی این ظرفیت را‬ ‫دارد که محل تجمیع سالیق مختلف شود اینجا دیگر قدیم‬ ‫و جدیدش خیلی تعیین کننده نیســت امــا اگر چهره جدید‬ ‫هم حرف های خوب داشــته باشــد و هم خوب حرف بزند‬ ‫و راهکارهای عملی برای حل مشــکالت اولیه و اساســی‬ ‫مردم بدهد‪ ،‬طبیعتا این ویژگــی در رقابت با رئیس جمهور‬ ‫مســتقر تعیین کننده تر اســت و وزن الزم و کافــی را برای‬ ‫موفق شدن دارد‪.‬‬ ‫این همــان حرفی اســت کــه اقــای باهنر گفت‬ ‫و مطــرح کــرد هــر کــس خــوب حــرف بزنــد‬ ‫رئیس جمهور می شود‪ ،‬درست است؟‬ ‫‪ 50‬درصدش همین است‪.‬‬ ‫نکته دیگــری که اقای باهنر گفت این اســت که‬ ‫کاندیدای تجربه شده ســبد رای شان مشخص‬ ‫است و بیشتر نخواهد شد‪ ،‬این را چطور ارزیابی‬ ‫می کنید؟‬ ‫صحبت اقای باهنر درســت اســت‪ ،‬کســانی که‬ ‫امدند و یک یــا دو بار حضــور خود را در عرصــه انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری تجربه کردند‪ ،‬ســبد رای خود را دیدند‪.‬‬ ‫حاال از ان زمــان تاکنون باید یک اتفاقی افتاده باشــد که‬ ‫بتوانیم بگوییم یک رویش رای بیشــتری در سبد ارای انها‬ ‫ایجاد شده است‪ .‬اگر اتفاق خاصی نیفتاده به طور طبیعی‬ ‫نمی توان انتظار داشت که رویش رای قابل توجهی برای‬ ‫انها رقم خواهد خورد‪ .‬البته اینجا یک مولفه دیگر هم اضافه‬ ‫می شــود و ان‪ ،‬اینکه در همان جمع متکثر نامزدهای یک‬ ‫جناح فکری‪ ،‬نوع حرف زدن نامزدهای جدید هم می تواند‬ ‫در ریزش و رویش سبد نامزد تجربه شده موثر واقع شود‪.‬‬ ‫یک نقدی هم که به مدل وحــدت در عین کثرت‬ ‫وارد می شود‪ ،‬ان است که اگر نامزدهای اصولگرا‬ ‫ببینند از شانس برابری برای رفتن با رئیس جمهور‬ ‫مســتقر به مرحله دوم برخوردارنــد‪ ،‬رو به انتقاد‬ ‫درون گفتمانی بیاورند و بــه نوعی رقیب اصلی را‬ ‫رها کنند و به نقد جدی همدیگــر بپردازند‪ ،‬برای‬ ‫پیشگیری از این مساله فکری شده است؟‬ ‫چنانچه این نقد عالمانه‪ ،‬اخالقی و صحیح باشد‪،‬‬ ‫به نظر من فایده کالنش برای نظام و انتخابات بهتر از فایده‬ ‫فردی اش خواهد بود‪ ،‬پس باید بــه ان تن داد و قبول کرد‬ ‫اما اگر این نقد عوامانه‪ ،‬شــعاری و به دور از اخالق باشد‪،‬‬ ‫طبیعی اســت که هم برای اشــخاص داوطلب‪ ،‬هم برای‬ ‫جریان فکری و هم شــاید هزینه هایی را همچون سال ‪88‬‬ ‫برای نظام درست کند‪.‬‬ ‫منظور ان اســت که قدرت تعارف بردار نیســت‪،‬‬ ‫چگونه فضای تکثر نامزدهــا را مدیریت خواهید‬ ‫کرد که به نقد درون گفتمانی همچون ســال ‪92‬‬ ‫نینجامد؟‬ ‫ما باید به این ســمت و ســو برویــم و چنین فضا و‬ ‫بستری را فراهم و مدیریت کنیم‪ .‬اگر کسی خود را در تراز‬ ‫رئیس جمهور شدن می داند اما به این امر بدیهی اشنا نباشد‬ ‫طبیعتا خود و صالحیتش را زیر ســوال می برد‪ .‬نهایتا باید‬ ‫اطرافیان و مجموعه هایی کــه از او حمایت می کنند حتما‬ ‫درباره این حمایت تجدید نظر کنند‪ .‬ان زمان گذشــته که‬ ‫من خود تصمیم گیر باشــم و وارد صحنه شــوم و براساس‬ ‫تشخیص خودم بدون درنظر گرفتن مصالح نظام و مصالح‬ ‫مجموعه نقد کنم یــا به حمایت بپــردازم و بعد هزینه های‬ ‫رفتارهای ناپخته من را بخواهد جریان فکری منســوب به‬ ‫من بدهد‪ .‬به نظرم جریانات اصولگــرا به این حد از تجربه‬ ‫رســیدند که اگر فردی امد و ورود به صحنه انتخابات پیدا‬ ‫کرد اما به ماحصل و چکیده خردجمعی جریان تن نسپرد‪ ،‬به‬ ‫صورت طبیعی باید دور او را خالی کنند‪ .‬این به نوعی هدایت‬ ‫نامرئی فرد داوطلب است که او خودش را نیازمند به تبعیت‬ ‫از خردجمعی کند‪ .‬این رویکرد فواید زیادی دارد؛ نخست‬ ‫انکه در زمان انتخابات درست رفتار‪ ،‬نقد و حمایت می کند‪،‬‬ ‫فایده بزرگترش این است که بعد از انتخابات خودش را در‬ ‫مقابل خردجمعی جریان مسئول می داند و دیگر خود را یک‬ ‫پدیده نمی داند که بگوید دیگران باید دنبال من بیایند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫ســال ‪ 84‬رقم خورد‪ ،‬چند علت هم دارد چون بعد از مرحله‬ ‫اول نامزدی که همراه رئیس جمهور مستقر به مرحله دوم‬ ‫می رود‪ ،‬تجمیع ارا برایش اتفــاق می افتد‪ ،‬به عبارت بهتر‬ ‫رای رئیس جمهور مستقر مشخص است و سایر ارایی که‬ ‫در قالب «نه» به او در مرحله اول به نفع دیگر نامزدها داخل‬ ‫صندوق انداخته شد‪ ،‬در سبد نامزد منتقد قرار می گیرد‪ .‬نکته‬ ‫دیگر انکه معموال کسی که در صحنه است بیشتر مورد نقد‬ ‫واقع می شود اما چهره جدید برنامه هایش را ارائه می دهد‪،‬‬ ‫مخصوصا اگر کسی باشــد که توانمندی الزم را برای نقد‬ ‫منطقی و عقالنی فرد مســئول موجود داشــته باشد‪ ،‬این‬ ‫کمک به ریزش طبیعی رای برای رقیب و رویش رای برای‬ ‫چهره جدید می کند‪.‬‬ ‫باالخره اصولگرایان با یک نامزد باید پا به صحنه‬ ‫انتخابــات ریاســت جمهوری بگذارند یــا با چند‬ ‫نامزد؟‬ ‫مــن معتقــدم تجربــه گذشــته حکــم می کنــد‬ ‫اصولگرایان بر محور و ریل تدبیــر و عقالنیت با یک نامزد‬ ‫وارد شــوند اما در یک صورت تکثر به نفع داوطلبی که در‬ ‫زمان حال مسئولیت دارد‪ ،‬نخواهد بود و ان در زمانی است‬ ‫که نظر سنجی ها نشان دهد فرد مسئول داوطلب وضعیت‬ ‫چینش رایش به شکلی اســت که روی یک عدد فریز شده‬ ‫و از ان عدد باالتر نمی رود‪ .‬یعنی اگر نظرســنجی ها نشان‬ ‫دهــد ارای رئیس جمهــور بــه ‪ 40‬درصد نمی رســد نهایتا‬ ‫تکثر نامزدهای رقیب منفعتی بــرای رای اوری او نخواهد‬ ‫داشت و در چنین حالتی تکثر برای جناح مقابل نه تنها ضرر‬ ‫نیســت‪ ،‬بلکه انتخابات را به مرحله دوم می برد‪ ،‬در مرحله‬ ‫دوم نیز تجمیع ارای نامزدهای منتقد در ســبد نامزد رقیب‬ ‫رئیس جمهور مستقر تجمیع می شود‪.‬‬ ‫به نظر شــما االن وضعیت ارای اقای روحانی‬ ‫ان طور است که به ‪ 40‬درصد نرسد؟‬ ‫اقای روحانی در شهرستان ها و شهرهای بزرگ مثل‬ ‫تهران‪ ،‬اصفهان و شــیراز رای خیلی باال در حد ‪ 80‬درصد‬ ‫ندارد‪ .‬اقای روحانی اصالح طلب نیســت‪ ،‬اصالح طلبان‬ ‫در دوره گذشــته براســاس مصالح و منافع خودشــان کنار‬ ‫او قرار گرفتند‪ ،‬گرچــه بهره اش را هم در به دســت اوردن‬ ‫مدیریت هــای اجرایــی بردند‪ .‬شــاید بعضــی نگرش ها و‬ ‫رگه های فکری اقای روحانی که در این چند سال بروز کرده‬ ‫الیه هایــی را از اصالح طلبان به او پایبندتــر کرد‪ ،‬در عین‬ ‫حال این تیغ دو لبه است چون به همین خاطر برخی الیه ها‬ ‫از جریان اصولگرا که دوره قبل به او اقبال داشتند از او دور‬ ‫شدند‪ .‬پس االن این احتمال را می دهد که در شهر تهران‬ ‫و چند شهر بزرگ‪ ،‬رقیب غالب و اصلی‪ ،‬اقای روحانی باشد‬ ‫اما برای مجموع شهرســتان ها چنین پیش بینی ندارم‪ .‬در‬ ‫مجموع ریــزش رای برای اقای روحانی محتمل تر اســت‬ ‫تا رویش رای‪ .‬یعنی به نظر نمی رســد کــه ‪ 51‬درصد ارای‬ ‫اقای روحانی در ســال ‪ 92‬به حدود ‪ 60‬درصد افزایش پیدا‬ ‫کند‪ ،‬مگر اینکه در چند ماه اینده تا انتخابات اتفاق خاصی‬ ‫بیفتد‪ .‬البته تجربه گذشته نشان داده که درپنج‪ ،‬شش ماه‬ ‫اخر هر چه زمان می گذرد یک مولفه هایی به امر انتخابات‬ ‫ورود پیدا می کند که ریزش ها و رویش ها شکل جهشی به‬ ‫خود می گیرد‪.‬‬ ‫پس به نظر شــما وحدت در عین کثرت هم مدل‬ ‫موفقی برای رقابت با اقــای روحانی خواهد بود و‬ ‫اصولگرایان می توانند با این رویکرد پا به عرصه‬ ‫رقابت سال ‪ 96‬بگذارند و امیدوار باشند که پیروز‬ ‫رقابت لقب گیرند؟‬ ‫اگر نتایج نظرسنجی های کنونی بیانگر این باشد‬ ‫که کثرت می تواند رای بیشــتری را از صد درصد ارا به خود‬ ‫اختصاص دهد و رای رقیــب را به زیر ‪ 50‬درصد بکشــاند‬ ‫و گود و مبارزه اصلــی را به دور دوم منتقــل کند به نظر من‬ ‫از االن براســاس چنین معیاری عمل کردن یک ریســک‬ ‫‪2‬‬ ‫محسن کوهکن ریزی معتقد است‪« :‬اصولگرایان‬ ‫برای انتخابات ریاست جمهوری باید اصل را بر انتخاب‬ ‫نامزد واحد بگذارند اما اگر به چنین هدفی نرسیدند‪ ،‬در‬ ‫گام دوم سناریوی وحدت در عین کثرت را پیاده کنند‪».‬‬ ‫نایب رئیس جبهه پیروان خط امام و رهبری معتقد است‪:‬‬ ‫«نامزد جدیدی که خوب حرف بزند‪ ،‬شــانس بیشتری‬ ‫نســبت به نامزد تجربه شــده دارد و اوســت کــه اگر با‬ ‫رئیس جمهور مســتقر به مرحله دوم انتخابات راه یابد‪،‬‬ ‫می تواند پیروز میدان رقابت لقب گیرد‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪27‬‬ ‫شروع با چند کاندیدا؟‬ ‫کنش سیاسی طیف های گوناگون اصولگرایان در انتخابات ‪ 96‬چگونه است‬ ‫مسعود ندافان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫سیاست‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫‪3‬‬ ‫صدای ناقوس جــدال میان جریان های سیاســی‬ ‫کشــور برای کارزار رقابت صدارت پاستور بلند شده است؛‬ ‫راست گرایان سپهر سیاست کشــور در کنکاش فرایندی‬ ‫برای همگرایی طیف های گریز از مرکز هســتند و نجوای‬ ‫ایده «پارلمان اصولگرایان» از اتاق مدیرمسئول روزنامه‬ ‫رســالت در بــدو بیــان جوان مرگ شــد و حــاال کنکاش‬ ‫برای یافــت فرایند همگرایــی زیر چتر هــزار تکه وحدت‬ ‫اغازشده اســت‪ .‬انتخابات ‪ 24‬خرداد ‪ 1392‬فصل نوینی‬ ‫در سیاســت ورزی مدرن کشــورمان رخ داد‪ ،‬ائتالف ها و‬ ‫انشــعاب های انتخاباتی کــه منجر به تغییــرات جدی در‬ ‫ارایش جریان های سیاسی کشور شد؛ هرچند لرزش خرداد‬ ‫پرحادثه ‪ 92‬در بدنه اصولگرایان بیشــتر حساس شد و بار‬ ‫دیگر گســل های جدی این جریان را به نمایش گذاشت‪.‬‬ ‫اما از ان ســوی جغرافیای سیاســت کشــور چپ نشینان‬ ‫رهانیده شــده از برزخ زیســت نباتی رخدادهــای پس از‬ ‫انتخابات ‪ 88‬قرار دارند؛ اصالح طلبان پس از اعالم گزاره‬ ‫«گزینه اول و اخر حســن روحانی» با چرخشی کالمی از‬ ‫«حمایت مشــروط» کلیددار فعلی پاستور روایت کردند و‬ ‫حتی از گزینه « درســایه» برای روز مبادا به مانند رخداد رد‬ ‫صالحیت هاشمی رفسنجانی سخن می گویند؛ هرچند در‬ ‫برابر «گفتاردرمانی» دولت در قبال مطالبات اصالحات‪،‬‬ ‫انان «تهدید گفتاری» برای انتخابات ریاســت جمهوری‬ ‫دوازدهــم می کنند؛ امــا هیچ کدام تمایلی بــرای «اقدام‬ ‫عملی» ندارنــد؛ بنابراین در شــرایط فعلی رقیب حســن‬ ‫روحانی از بدنه اصولگرایان است‪ .‬حال این سوال مطرح‬ ‫می شود که در زمســتان گرم سیاست کشــور که خبری از‬ ‫حامیان «بهاری» احمدی نژاد نیست؛ طیف های مختلف‬ ‫این جریان چه رفتار سیاســی از خود بروز می دهند؟ رفتار‬ ‫سیاســی طیف هــای اصولگرایــان را باید نســبت به تابع‬ ‫مناســبات انان با دولت یازدهم ســنجید؛ در این شــرایط‬ ‫صورت بندی متفاوتی ارائه می شود‪.‬‬ ‫‪ .1‬طیفی از اصولگرایان «موتلــف» دولت یازدهم‬ ‫هستند؛ انان از مهم ترین ضلع ائتالف سیاسی انتخابات‬ ‫خرداد ‪ 92‬محسوب می شوند که از هراس تکرار «محمود‬ ‫احمدی نژاد» از طریق برتری سعید جلیلی و عدم همسویی‬ ‫با محمدباقــر قالیباف‪ ،‬از یک ســو علی اکبــر والیتی را از‬ ‫انصراف و پاسخ به نامه ایت الله مهدوی کنی دور ساختند‬ ‫و از سوی دیگر بیرق حمایت از حسن روحانی را با سخنان‬ ‫ناطق نــوری برافراشــته کردنــد‪ .‬روند همگرایی راســت‬ ‫ســنتی به زعامت ناطق نوری‪-‬علی الریجانــی در دو برهه‬ ‫زمانی مهم با دولت یازدهم مســتحکم شده است؛ اولین‬ ‫نمایش قدرت انــان در تصویب ‪ 20‬دقیقه برجام از ســوی‬ ‫مجلس شــورای اســامی رخ داد و نیروهای نزدیک این‬ ‫طیف اصولگرایان مانع از برتری جریان مخالف برجام در‬ ‫بهارستان شدند و پس از ان نوبت جبران سیاسی حامیان‬ ‫دولــت بــود‪ ،‬در هنگامی کــه جوعمومی به ســود جریان‬ ‫اصالحات پیش می رفــت و دیگر طیف های اصولگرایان‬ ‫تمایلی برای حضور نیروهای سیاسی اصولگرایان موتلفه‬ ‫با دولت در لیســت خود نداشــتند‪ ،‬حزب اعتدال و توسعه‬ ‫به یاری یاران علی الریجانی شــتافت و بــا کاهش هویت‬ ‫اصالح طلبانه لیست امید‪ ،‬چند چهره مهم نزدیک به علی‬ ‫الریجانی در لیســت قرار گرفتند‪ .‬روایت « بده و بستان»‬ ‫برخی از طیف راســت ســنتی با دولت یازدهم در مجلس‬ ‫دهم نیز استمرار یافت‪ .‬حامیان دولت یازدهم ریاست علی‬ ‫الریجانی را بر محمدرضا عارف ترجیح دادند و پس از چند‬ ‫ماه طرف مقابل بارای مثبت به سه وزیر پیشنهادی «فتنه‬ ‫نشان» پیوند سیاسی را پایدارتر ساخت‪.‬‬ ‫در شــرایط فعلی این طیف سیاســی متحد ماندگار‬ ‫دولت یازدهم و خواهان اســتمرار ریاســت حسن روحانی‬ ‫است‪ ،‬زیرا انان نه به مانند اصالح طلبان «تهدید گفتاری»‬ ‫می کنند و نه نگران «ریزش ســرمایه اجتماعی» هستند؛‬ ‫برای این طیف از اصولگرایــان «حفظ وضعیت موجود»‬ ‫بهترین کنش سیاســی فراروی اســت و از ان سو حامیان‬ ‫حسن روحانی خواهان بازی خراب کردن نیروهای سیاسی‬ ‫این طیف اصولگرایان در نقشه راه رقیب برای اردیبهشت‬ ‫‪ 96‬هســتند؛ مدل حضــور علی اکبر والیتــی در انتخابات‬ ‫پیشــین ریاســت جمهوری بهترین هدیه این طیف برای‬ ‫حسن روحانی محسوب می شود‪.‬‬ ‫‪ .2‬اصولگرایان مخالف دولت را می توان به سه طیف‬ ‫جدی دسته بندی کرد؛ جبهه پایداری‪ ،‬طیف تحول خواه و‬ ‫حزب موتلفه اسالمی‪ .‬براورد نهایی جلسات طوالنی مدت‬ ‫این طیف هــا لیســت اصولگرایــان در انتخابات مجلس‬ ‫شــورای اســامی دهم بود که ماحصل ان شکســت در‬ ‫تهران و پیروزی نسبی در شهرستان ها بود‪ .‬این سه طیف از‬ ‫اصولگرایان فرجام رقیب حسن روحانی در اردیبهشت سال‬ ‫اینده را مشخص می کنند‪ .‬جبهه پایداری با تغییر در شورای‬ ‫مرکزی‪ ،‬جوان گرایــی را بدنه حزبی خود دمید و از ســوی‬ ‫دیگر رابطه سامانمند خود را با سعید جلیلی حفظ کرده است‬ ‫و از سوی دیگر طیف تحول خواه بستر ظهور سیاسی خود‬ ‫در بهارستان قرار داده بود ولی پس از هفت اسفند ‪1394‬‬ ‫انان جایگاه مهم ترین گزینه های کنش سیاسی خود مانند‬ ‫حدادعادل‪ ،‬زاکانی‪ ،‬نادران و توکلی را ازدســت داده اند‪.‬‬ ‫دیگر ضلع اصولگرا مخالفــان دولت یازدهم حزب موتلفه‬ ‫اسالمی است‪ ،‬حزبی که بخشــی از ان به دلیل مراودات‬ ‫اقتصادی یاور دولت هستند و بخشی دیگر از منظر سیاسی‬ ‫به مخالفت با استمرار ریاست حسن روحانی پرداخته اند‪.‬‬ ‫این ســه طیف مهم اصولگرا چه راهبــردی را برای‬ ‫مقابله با حامیان دولت یازدهم در ســر می پرورانند؟ جبهه‬ ‫پایداری از ‪ 25‬شاخص برای نامزد اصلح سخن می گویند‪.‬‬ ‫گویا همچنان تز «برتری نامزد اصلح» در این حزب پایدار‬ ‫است‪ ،‬از سوی دیگر تحول خواهان خبر از «تغییر انقالبی»‬ ‫می دهند‪« ،‬تغییری» با اصالت «تیم» بر «فرد»‪ .‬لطف الله‬ ‫فروزنده ســخنگوی جمعیت ایثارگران پیرامون استراتژی‬ ‫انتخاباتی این طیف اظهار داشــت ‪« :‬اوال ما معتقدیم که‬ ‫باید تفکر «تغییر انقالبی» حاکــم و درعین حال ائتالف‬ ‫حداکثری اصولگرایان تشکیل شود و سوم اینکه باید فردی‬ ‫را مشخص کرد که مصداق کامل این تغییر انقالبی باشد‪.‬‬ ‫این ســه اســتراتژی باید در اردوگاه جبهه انقالب نهادینه‬ ‫شود و ما ان را به همه نیروهای انقالبی که صاحب اصلی‬ ‫انقالب هستند پیشــنهاد می کنیم‪ ،‬بنابراین تغییر انقالبی‬ ‫باید به ســمت دیدگا ه های رهبری و به دست «یک تیم»‬ ‫اتفاق بیفتد‪ .‬کسی که در تراز این تغییر انقالبی است باید‬ ‫مومن به انقالب و نظام‪ ،‬دارای سابقه روشن ‪ ،‬فردی شجاع‬ ‫و دارای تیم کاری باشد و همچنین از روحیه مبارزه با فساد‬ ‫نیز برخوردار باشد‪ ».‬حزب موتلفه اسالمی مانند انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری یازدهم از «گزینه اختصاصی حزبی»‬ ‫برای حضور در کارزار رقابت ســخن می گویند و در همین‬ ‫راســتا از ‪ 8‬نامزد جدی حزب نام می برند‪ .‬در همین راستا‬ ‫حمیدرض ا ترقی‪ ،‬عضو حزب موتلفه اسالمی اظهار داشت‪:‬‬ ‫«همان گونه که اقای حبیبی هم اعالم کردند بنا داریم در‬ ‫انتخابات یک گزینه از خود حزب معرفی کنیم‪ .‬اما در کل‬ ‫پایبند به نظر جمع هســتیم‪ ،‬ممکن است که اصولگرایان‬ ‫یک گزینه را معرفی کنند و موتلفه هم با ان موافق باشد و‬ ‫حتی بالعکس‪ .‬به هرحال گزینــه نهایی مورد حمایت همه‬ ‫خواهد بود‪ ».‬هرچند به نظر می رسد که چنین گفتارهایی‬ ‫برای حفظ جایگاه حزب موتلفه اسالمی از «بازوی مالی»‬ ‫به «بازوی سیاسی» است اما روایت عدم تربیت سیاسی در‬ ‫این حزب قدیمی مانع کاربست ان می شود‪.‬‬ ‫در شرایط فعلی به نظر می رسد بهترین راهکار برای‬ ‫حضور جبهه اصولگرایان مخالف حســن روحانی‪ ،‬حضور‬ ‫همه جانبه در انتخابات با نامزدهای متعدد باشــد تا از این‬ ‫طریق در چند ســطح «پایــگاه رای» حســن روحانی را با‬ ‫ریــزش مواجه کنند کــه مهم ترین ان افزایــش مطالبات‬ ‫اقتصادی از دولت یازدهم اســت‪ ،‬این راهکار انتخاباتی‬ ‫مســتلزم همگرایی اصولگرایان ماننــد انتخابات مجلس‬ ‫شــورای اســامی دهم اســت که این به منزله «افزایش‬ ‫ســهمیه پایداری ها و رضایت طیف های حاشیه ای دیگر‬ ‫اصولگرایان» است‪.‬‬ ‫دوباره عبور از روحانی‬ ‫سیاست‬ ‫اصالح طلبان بار دیگر بحث معرفی یک نامزد غیر از حسن روحانی‬ ‫را پیش کشیدند‪ .‬بهانه انها این بار هم احتمال عدم تایید حسن روحانی‬ ‫و هم یاری رســاندن به او در جریان مناظره های انتخاباتی است‪ .‬در این‬ ‫پرونده این مساله را بررسی کردیم‪.‬‬ ‫ایااصالحطلبانبرایاحتیاطگزینهمعرفیمی کنند؟‬ ‫نامزد رزرو‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪29‬‬ ‫‪1‬‬ ‫سیاست‬ ‫صداهــای تــازه ای از جنــاح اصالح طلبان شــنیده‬ ‫می شــود؛ حاال بعد از مدت هــا بحث و ســخنگویی درباره‬ ‫حمایت بی چون و چرا از حسن روحانی انها اکنون سخن از‬ ‫نامزد یا نامزدهای رزرو به میان اورده اند‪ .‬کسی یا کسانی که‬ ‫قرار است یا در شرایط خاص جایگزین روحانی شوند یا اینکه‬ ‫حتی در جریان انتخابات همراه با حســن روحانی به جهت‬ ‫کمک به او در مبارزات انتخاباتی نامزد شوند‪.‬‬ ‫گویــا تحــوالت تــازه ای در جلســات محرمانــه‬ ‫اصالح طلبان به وقوع پیوســته اســت‪ .‬همه چیــز از یک‬ ‫نگرانی حکایــت دارد؛ نیامدن روحانی بــه انتخابات به هر‬ ‫دلیلی‪ .‬باید این مساله را تحلیل کرد و به این تصویر رسید که‬ ‫اصالح طلبان دقیقا چه براوردی از اوضاع دارند‪.‬‬ ‫نامزدهای تازه از راه می رسند‬ ‫حرف و حدیث های جدید از مصاحبه صوفی اغاز شده‬ ‫است‪ .‬او گفته است‪«:‬اینکه اصالح طلبان تبلیغ می کنند که‬ ‫روحانی بی رقیب است به دلیل تحلیل های واقع بینانه انها از‬ ‫اوضاع است‪ ».‬این عضو شــورای عالی سیاست گذاری با‬ ‫بیان اینکه رقابت درون گروهی در جبهه اصالحات منتفی‬ ‫استتاکیدکرد‪«:‬یعنیهیچیکازاصالح طلبانکاندیدای‬ ‫جــدی ای را در مقابل روحانی قــرار نمی دهنــد‪ .‬این یک‬ ‫اصل برای اصالح طلبان است که به هیچ وجه اجازه تکثر‬ ‫کاندیدا نمی دهند‪ .‬بنابراین اصالح طلبان فقط یک نگرانی‬ ‫دارند و ان‪ ،‬این اســت که نکند روحانی را اگر به عنوان تنها‬ ‫کاندیدای اصالحات ببینند‪ ،‬وسوسه شوند که رد صالحیت‬ ‫کنند‪ .‬نگرانی ای که از محافل اصالح طلبی شنیده می شود‬ ‫مربوط به احتمــال رد صالحیت روحانی اســت و اینکه ایا‬ ‫کسی روحانی را همراهی کند یا او تنها وارد گود شود؟ بیشتر‬ ‫اصالح طلبان نظرشان این است که کسانی در کنار روحانی‬ ‫باشــند که حداقل در مناظره ها با او همراهی کنند تا ایشان‬ ‫در این محافل تنها نباشــد‪ .‬تحلیل ما این است که روحانی‬ ‫اوال کاندیدای بی رقیبی در داخل اصالحات است و در ثانی‬ ‫ایشان در دور دوم ریاســت جمهوری رئیس جمهور خواهد‬ ‫شد‪ .‬بنابراین اگر روحانی در ســال ‪ 92‬با اما و اگر امد‪ ،‬االن‬ ‫به عنوان کاندیدای مسلم و قطعی خواهد بود‪ .‬اینجا قضیه‬ ‫رقابت منتفی اســت‪ .‬ما در جناح رقیب کسی را نمی بینیم‪.‬‬ ‫اینها تا االن هیــچ کاندیدای واحدی نداشــته اند‪ ،‬اگر هم‬ ‫داشته باشند کاندیدای متعدد خواهد بود که منتهی به همان‬ ‫نتیجه سال ‪ 92‬خواهند شد‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫اغاز یک عبور‬ ‫باید به عقب تر بازگردیم‪ .‬به زمانــی که برای اولین بار‬ ‫بحث عبور از حسن روحانی مطرح شد‪.‬‬ ‫محمد رضا تاجیک گفته بود‪« :‬برای من بسیار عجیب‬ ‫است که برخی افراد چگونه به خود اجازه می دهند به صورت‬ ‫علنیعنوانکنندکهجریاناصالحاتدرانتخاباتایندهقرار‬ ‫است از چه کسی حمایت کند و هنوز هیچ اتفاقی رخ نداده‬ ‫استراتژی جریان اصالحات در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫اینده را برای رســانه ها تئوریــزه می کنند‪ .‬بــرای من هنوز‬ ‫مشخص نیست است این نگاه مستبدانه و توتالیتر چگونه‬ ‫بین برخی شــخصیت های اصالح طلب شــکل گرفته که‬ ‫به خود اجازه می دهند به نام نامی جریان اصالحات سخن‬ ‫بگویند‪ .‬ما بایــد اجازه بدهیــم پنجره ای جدیــد در جریان‬ ‫اصالح طلبی باز شــود و نســیمی تازه به این جریان وزیدن‬ ‫کند‪ ».‬این البته بخشی از گالیه های طیفی از اصالح طلبان‬ ‫است که معتقدند جریان اصالحات باید به حمایت از روحانی‬ ‫خاتمه داده و با هویت مستقل در انتخابات حضور یابد‪ .‬اما‬ ‫فارغ از ایــن نوع نگاه‪ ،‬محمد رضا تاجیــک یک نکته مهم‬ ‫دیگر را هم گفته بود‪« :‬اقای روحانی تالش می کند نسبت به‬ ‫اجماع جریان اصالحات در حمایت از خود خدشه وارد نکند‬ ‫و بازی «دگری» درنیندازد‪ .‬با این وجود‪ ،‬مشکل اصلی اقای‬ ‫روحانینیست‪،‬بلکهافرادیهستندکهدرتیمودولتایشان‬ ‫قرار دارند و تالش می کنند صدای متفاوتی داشــته باشند‬ ‫و در اجماع حول محور اقای روحانی انشــقاق ایجاد کنند‪.‬‬ ‫این عده به تازگی مطالب جدیــدی را در محافل خصوصی‬ ‫عنوان می کنند که به گوش ما نیز رسیده و ما از ان بی اطالع‬ ‫نیستیم‪ .‬من از این مساله هراس دارم که همین افراد پروژه‬ ‫«عبور از روحانی» را از درون دولت اغاز کنند و برای رسیدن‬ ‫به منفعت و قدرت از گفتمان اعتدال عدول کنند‪ .‬ما در اتاق‬ ‫فکر اصالح طلبی درباره دوران پس از حسن روحانی اندیشه‬ ‫کرده ایم و یکی از دغدغه های بزرگان جریان اصالح طلبی‬ ‫همینمسالهاست‪».‬همهاین هایکنقطهمشترکداشت‪:‬‬ ‫«تالش برای ورود به دوران بدون حسن روحانی»‪ .‬در میانه‬ ‫همین بحث ها البته یک مســاله مهم دیگر هم به موضوع‬ ‫مهم مورد بحــث اصالح طلبان تبدیل شــد‪ .‬برخی از افراد‬ ‫این جناح می گویند باید احتمال رد صالحیت اقای روحانی‬ ‫را هم داد و برای چنین شرایطی گزینه داشت‪ .‬محمد جواد‬ ‫حق شناس عضو شــورای مرکزی حزب اعتماد ملی در این‬ ‫مورد می گویــد‪« :‬این امــر دور از ذهن نیســت که جریان‬ ‫حامی ایشــان بخواهد به گزینه های دیگــری که می تواند‬ ‫وجود داشته باشد فکر کند‪ .‬به هر حال این پیش بینی وجود‬ ‫دارد که جریان مقابل برای انتخابات ‪ ،96‬به چند سناریو از‬ ‫جمله رد صالحیت حسن روحانی دست بزند و چه بسا در ان‬ ‫کامیاب شود‪ .‬طبیعی اســت که در چنین شرایطی جریان‬ ‫حامی روحانیباوجودانکههمچنانحمایتاصلیخودشرا‬ ‫روی اقای روحانی متمرکز کرده است‪ ،‬برای انکه در وضعیت‬ ‫غیرقابل پیش بینی قرار نگیرد و اصطالحا دست خودش را‬ ‫در پوست گردو نگذارد‪ ،‬همواره به اشخاص مطرح دیگری‬ ‫هم فکر کند و نام انها را نیز بر زبان بیاورد تا به طور رسمی به‬ ‫جریان مقابل خود بگوید که اگر شــما بخواهید از در حذف‬ ‫حسن روحانی برایید‪ ،‬گزینه هایی که ما می توانیم به جای‬ ‫او معرفی کنیم زیاد هستند‪ .‬یعنی حامیان حسن روحانی با‬ ‫معرفی برخی افراد شاخص از بین خودشان این نکته را به‬ ‫مخالفین گوشزد می کنند که اگر شــما بخواهید از روحانی‬ ‫عبور کنیــد‪ ،‬گزینه هایی داریم که با رو کردن انها شانســی‬ ‫را برای کاندیدای شــما باقی نخواهد گذاشت‪ .‬طرفداران‬ ‫دولت عمال با معرفی برخی افراد مثل ظریف‪ ،‬می خواهند‬ ‫این موضوع را ثابت کنند که در هر صورت تسلیم نمی شوند و‬ ‫این رقیب است که باید به فکر هزینه هایی باشد که بیهوده با‬ ‫مجبور کردن حسن روحانی به انصراف باید بر انها فائق اید‪.‬‬ ‫جریان حامی دولت طبیعتا امروز گزینه های متعددی دارد‪.‬‬ ‫ظریف نمونه ای از ان است‪ .‬به هر حال زمانی اقای ظریف‬ ‫تبدیل به مطرح تریــن چهره کابینه و به عنوان یک ســتاره‬ ‫مطرح شــد‪ .‬بهبود قابل توجهی در فضای گفت و گوهای‬ ‫کشــورمان با دیگران ایجاد کرد و جو بین المللی را به سود‬ ‫ما رقم زد‪ .‬اینها همه از نقاط قوت اقای ظریف اســت اما در‬ ‫ی دولت‪ ،‬گزینه های دیگری نیز مطرح هستند‪.‬‬ ‫جریان حام ‬ ‫به عنوان مثال یکی از احزاب نزدیک به حســن روحانی که‬ ‫حزب کارگزاران اســت نگاه ویژه ای به اسحاق جهانگیری‬ ‫دارد‪ .‬بخشی از اصالح طلبان نیز باتوجه به فضا و موقعیتی‬ ‫که دکتر عارف در سال ‪ 92‬داشت‪ ،‬ایشان را مورد توجه قرار‬ ‫داده اند‪ ،‬به ویژه با پشتوانه رایی که عارف در انتخابات تهران‬ ‫داشت و یک رکورد به حساب می امد‪ .‬میزان ارای مردم به‬ ‫عارف نماد اقبال افکار عمومی به منش اصالح طلبی است‪.‬‬ ‫از سویی عارف در سال ‪ 92‬نشان داد که قائل به گذشت از‬ ‫منافع شخصی خود است تا منافع جناحی و ملی را تامین کند‬ ‫و ایــن او را بیش از پیش محبوب می کند‪ .‬در کنار این ســه‬ ‫نفر‪ ،‬گروهی نیز از ناطق نوری نــام می برند‪ .‬این چهارگانه‪،‬‬ ‫گزینه هایی هســتند که به جنــاح مقابل گوشــزد می کند تا‬ ‫مراقب باشند و دست به رفتار یا اقدامی نزنند که هزینه های‬ ‫قابل توجه برای کشور باشد و در عوض نفعی هم برای انها‬ ‫(جناح مقابل) ندارد چرا که چه با وجود حسن روحانی و چه با‬ ‫حذف او‪ ،‬جناح حامی دولت پیروز خواهد شد‪ .‬وقتی چنین‬ ‫چهره هایــی در جریان اقــای روحانی وجود دارد‪ ،‬دســت‬ ‫جریان اصالح طلبان و معتدل که از وی (روحانی) حمایت‬ ‫می کردند حتی در نبود او نیز در سال‪ 96‬خالی نخواهد بود‪».‬‬ ‫ســایت فرهنگ نیــوز هم در همین راســتا گزارشــی‬ ‫تفصیلــی در مــورد احتمــال رد صالحیت حســن روحانی‬ ‫نوشت و البته در همین گزارش محورهایی را هم برای ایده‬ ‫پیش بینی اش درج کرد‪ .‬فرهنگ نیوز در گزارش خود نتیجه‬ ‫گرفتهاست‪«:‬هرچنددردوره هایمختلفریاست جمهوری‬ ‫در ایران‪ ،‬سابقه نداشــته رئیس جمهوری که در دور اول بر‬ ‫سر کار است رد صالحیت شود اما بر اساس انچه در ابتدای‬ ‫مطلب گفته شــد‪ ،‬انتخابــات ریاســت جمهوری در ایران‬ ‫می تواند ابستن اتفاقات بی سابقه ای شود که کمتر ناظری‬ ‫انتظار ان را داشت‪ .‬کارنامه حسن روحانی در چند سال اخیر‬ ‫در امور اجرایی نیز مشــخص شده و سبک و سنگین کردن‬ ‫این کارنامه و اقدامات صورت گرفته در این سال ها بر اساس‬ ‫منافع و امنیت ملی ایران و مردم کشور‪ ،‬با حساسیت بیشتری‬ ‫دنبال خواهد شد‪».‬‬ ‫البته در اظهارنظری دیگر در این مورد ناصر ایمانی از‬ ‫تحلیلگران اصولگرا گفته است‪« :‬یک نفر مطرح کرده که‬ ‫دکتر روحانی رد صالحیت شــود؛ اما این نظر اصال ارزشی‬ ‫ندارد‪ .‬اظهارنظر یک نفر که خودش هم عددی نیســت و‬ ‫جایگاهی در تشکل سیاسی ندارد‪ ،‬نظر فرد است نه بیشتر‪.‬‬ ‫از طرف دیگر شــما باید توجه داشــته باشــید که خیلی از‬ ‫چهره های مطرح اصولگرا از اقای روحانی حمایت کرده اند‬ ‫و گفتند که او دوره بعد به احتمال زیاد رئیس جمهور خواهد‬ ‫بود؛ نه ان انتقادها موج حمله اســت و نه این تاییدها موج‬ ‫دفاع‪ .‬اینها اظهارنظرهای شخصی است‪».‬‬ ‫چه کسی نامزد می شود؟‬ ‫حاال که بحث ها در مورد دوران احتمالی بدون روحانی‬ ‫میان اصالح طلبان داغ شده اســت همه نگاه ها معطوف‬ ‫به این شده اســت که کدام یک از چهره های اصالح طلب‬ ‫می تواند نامزد رزرو یا نامزد همراه حسن روحانی در انتخابات‬ ‫باشد‪ .‬برخی می گویند محمد رضا عارف که در ماه های اخیر‬ ‫از رفتار اطالح طلبــان در ماجرای انتخابات هیات رئیســه‬ ‫مجلس گالیه داشــته‪ ،‬شــاید در انتخابات ســال اینده به‬ ‫رقیب روحانی تبدیل شود تا نشان دهد که اگر فداکاری وی‬ ‫نبود روحانی در سال ‪ 92‬رای نمی اورد‪ .‬روزنامه ارمان نیز با‬ ‫پیش بینی کاندیداتوری عارف در انتخابات‪ 96‬نوشته است‪:‬‬ ‫«عارف از برخی بی صداقتی ها دلخور است و ممکن است‬ ‫به خاطر همین دلخوری‪ ،‬مقابل روحانی نامزد انتخابات ‪96‬‬ ‫شود‪ .‬به نظر نمی رسید عدم ریاست بر کمیسیون اموزش به‬ ‫منزله پایان فعالیت های سیاســی عارف باشد‪ ،‬بلکه شنیده‬ ‫شده است او پس از ناکامی برای جلوس بر کرسی ریاست‬ ‫مجلس حاضر به پذیــرش رقابت برای کرســی های دیگر‬ ‫ریاست نشده و به انتخابات سال ‪ 96‬می اندیشد‪».‬‬ ‫اسحاق جهانگیری‬ ‫شخصیت های ارشــد حزب کارگزاران از او به عنوان‬ ‫کاندیدای مورد نظر خــود در انتخابات ریاســت جمهوری‬ ‫اینده نام می برند‪ .‬برخی از اعضای این حزب از معاون اول‬ ‫روحانی خواسته اند که خود را برای دور بعد انتخابات اماده‬ ‫کند‪ .‬جهانگیری از حزب متبوعش ماموریت دارد در ماه های‬ ‫اخیر روی فســاد و مبارزه با ان که مورد تاکید مقامات ارشد‬ ‫نظام است متمرکز شود و خود را به عنوان چهره ای ضدفساد‬ ‫معرفی کند‪.‬‬ ‫او البته گویا در جلساتی از احتمال عدم نامزدی حسن‬ ‫روحانی ســخن گفته و پیشــنهاد کرده که اگر جناح بنای‬ ‫حمایت از او را دارد باید زودتــر در این مورد تصمیم گیری‬ ‫کند‪.‬‬ ‫جهانگیری فرقی با روحانی ندارد‬ ‫در اظهارنظــری در مــورد احتمال نامزدی اســحاق‬ ‫جهانگیری‪ ،‬صادق زیباکالم در گفت وگو با هفته نامه مثلث‬ ‫گفتهاست‪«:‬واقعایناستکهاصالح طلبانچاره ایندارند‬ ‫جز انکه از اقای روحانی دفاع و حمایت کنند‪ .‬من یک مرحله‬ ‫جلوتر می ایم و برخالف انچه اقای صوفــی گفت یا برخی‬ ‫نزدیکان اقای عارف یا سایر اصالح طلبان می گویند معتقدم‬ ‫ماهمچنانبایدتمامقدازاقایروحانیدفاعکنیمودرکنارش‬ ‫بایستیم‪ .‬دلیلش هم واضح است چون در شرایطی که اقای‬ ‫روحانی زیر سنگین ترین حمالت از جانب اصولگرایان قرار‬ ‫دارد و ما شاهد هستیم بعد از هفتم اسفند ‪ 94‬شبانه روز دارند‬ ‫به دولت روحانی حمله می کننــد و دارند تخریبش می کنند‬ ‫و حتی اصولگرایان معتدل و میانه رو هم حاضر نیســتند از‬ ‫او به دفاع برخیزند‪ ،‬مــا نمی توانیم واقعیت هــای جامعه را‬ ‫نادیده بگیریم و بگوییم که ما دســت از روحانی شســتیم یا‬ ‫یک سری شروط بگذاریم و بگوییم اقای روحانی باید به این‬ ‫شــروط و بحث های ما تن دهد‪ .‬واقعیت امر این اســت که‬ ‫اصالح طلبان و اقای روحانی مثل زن و شوهری هستند که‬ ‫به رغم همه دلخوری هایی که از همدیگر دارند مجبورند به‬ ‫خاطر بچه ها با همدیگر زندگی کنند‪ .‬اصالح طلبان با وجود‬ ‫همه گالیه هایی که دارند مجبورند اقای روحانی را همراهی‬ ‫کنند چون الترناتیو دیگری ندارند‪ .‬به فرض شورای راهبردی‬ ‫یا سیاستگذاری یا هر مجموعه تصمیم گیر دیگری در جناح‬ ‫اصالحات به جمع بندی برسد که دیگر حاضر به حمایت از‬ ‫اقای روحانی نیست چون حرف ها را به رئیس جمهور منتقل‬ ‫کردهورئیس جمهورحاضرنشدهشرط هایحداقلیرابپذیرد‬ ‫و بر همین اساس اصالح طلبان رســما اعالم کنند دیگر از‬ ‫اقای روحانی در انتخابات اردیبهشت ‪ 96‬حمایت نمی کنند‪،‬‬ ‫سوال این است که از چه کســی می خواهند حمایت کنند؟‬ ‫یا باید بگویند‪ ،‬مردم! جریان اصالحات در انتخابات شرکت‬ ‫نمی کند و نامزدی ندارد یا باید بگویند‪ ،‬اقای روحانی نه ولی‬ ‫مردم بیایید به این گزینه که رهبری اصالحات می گوید رای‬ ‫بدهید که هیچ کدام از این دو حالت نمی شــود‪ .‬جهانگیری‬ ‫هیچ فرقی با اقــای روحانی ندارد و رئیس جمهور شــدن او‬ ‫هیچ تغییری به وجــود نمــی اورد اما گزینه دم دســتی تر و‬ ‫شناخته شده تر را می گویم که اقای دکتر عارف است‪ .‬واقع‬ ‫ امر بر این است که اگر اصالح طلبان روحانی را کنار بگذارند‬ ‫و نامزد خود را در انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 96‬عارف‬ ‫انتخاب کنند‪ ،‬جریان اصالحات از چالــه درمی اید و به چاه‬ ‫می افتد‪ .‬دســتاوردهای اصالحات در شــرایطی که اقای‬ ‫عارفرئیس جمهورشود‪،‬بهمراتببدترومحدودترازدوران‬ ‫ریاست جمهوری اقای روحانی خواهد شد‪».‬‬ ‫نامزد سایه نداریم‬ ‫گفت وگوی مثلث با عبدالله ناصری‬ ‫حسین قاضی زاده هاشمی‬ ‫او را وزیر متفاوت کابینه می خوانند‪ .‬برخی می گویند‬ ‫شاید سرمایه گذاری اصالح طلبان روی این گزینه بی فایده‬ ‫نباشــد‪ .‬او البتــه چندین بار احتمــال حضــور در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری اینده را رد کرده است‪.‬‬ ‫محمد جواد ظریف‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫دیگر تا انتخابات چندماهی بیشتر باقی نمانده‪،‬‬ ‫برخی در جناح اصالحات صحبت از این می کردند‬ ‫که ما باید کنار اقای روحانی کاندیدای در ســایه‬ ‫داشــته باشــیم چــون عرصــه سیاســی ایران‬ ‫غیر قابل پیش بینی است و معلوم نمی کند حتما‬ ‫بازیگران اصلی تا انتها در صحنه رقابت بمانند‪،‬‬ ‫ایا این تصمیم قطعی در جناح اصالحات است یا‬ ‫انکه اصالح طلبان می خواهند تمام قد و بدون در‬ ‫نظر گرفتن یار کمکی روی گزینه حمایت از اقای‬ ‫روحانی متمرکز شوند؟‬ ‫این بحث را چند نفری مدتی پیش مطرح کردند‪،‬‬ ‫شــاید یکی‪ ،‬دو نفر نیز همچنان در حال طرح ان هســتند‬ ‫ولی در یک کالم در جبهه عمومی اصالحات هیچ نامزدی‬ ‫جز اقای روحانی مطرح نیســت‪ .‬او قطعا ســال ‪ 96‬نامزد‬ ‫سیاست‬ ‫برخــی از اصالح طلبان نیــز همچنان اصــرار دارند‬ ‫محمد جواد ظریف می تواند سبد رای بسیار خوبی برای انها‬ ‫داشته باشد‪ .‬محمد جواد ظریف البته چندین بار گفته است‬ ‫که بنای نامــزدی در انتخابات ریاســت جمهوری را ندارد او‬ ‫اما به خوبی می داند که بحث در مورد توافق هسته ای که او‬ ‫مسئول ان بوده اســت در انتخابات ریاست جمهوری حتما‬ ‫یکی از مسائل مهم و مورد توجه خواهد بود‪ .‬هر چه هست‬ ‫به نظر می رســد ماجرای انتخاب نامزد رزرو اکنون به عنوان‬ ‫یکی اصلی ترین مباحث و مســائل مورد بحث در جلســات‬ ‫اصالح طلبان است و انها گویا به توافقاتی هم در این دست‬ ‫پیدا کرده اند‪.‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری می شــود و نامــزد اول و اخر‬ ‫اصالح طلبان در رقابت سیاسی پیش رو خواهد بود‪.‬‬ ‫ایا غیر از اصالح طلبان سالیق سیاسی دیگری‬ ‫هم سمت حمایت از اقای روحانی می ایند؟‬ ‫فکر می کنم مشــابه اتفاق انتخابات مجلس دهم‬ ‫تکرار شود و اصولگرایان معتدل نیز همراهی خودشان را با‬ ‫جریانحاکمبردولتواصالح طلباناعالمکنندوبهحمایت‬ ‫از اقای روحانی در انتخابات ریاست جمهوری بپردارند‪ ،‬چون‬ ‫واقعیت ان اســت که انها هم به یک جمع بندی رســیدند؛‬ ‫نخســت انکه کســی جز اقای روحانی وجود ندارد تا بتواند‬ ‫برنامه ها را در شرایط پسابرجام پیش ببرد‪ ،‬دوم انکه در ایران‬ ‫ریاســت جمهوری دو دوره ای است و رئیس جمهور حاصل‬ ‫کار دوره نخســت خود را بایــد در دوره دوم بچیند‪ .‬بنابراین‬ ‫رئیس جمهورکمتراز‪ 8‬سالدرشرایطعادیوطبیعیاصوال‬ ‫در ایران محقق نمی شود‪ .‬در مجموع معتقدم اصولگرایان‬ ‫معتدل نیز همچون اصالح طلبان و جریان حاکم بر دولت‬ ‫پای کار حمایت از اقای روحانی خواهند امد‪.‬‬ ‫‪31‬‬ ‫سیاست‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫همان طور که شــما گفتید برخــی اصالح طلبان‬ ‫همچنــان گزینه معرفــی کاندیدای در ســایه را‬ ‫مطرح می کنند‪ ،‬اقای کواکبیان اخیرا این مساله‬ ‫را اعالم کرد که حزب مردمساالری در انتخابات‬ ‫نامزد خواهد داشــت‪ .‬ایــن تحــرکات حتی اگر‬ ‫حمایت جریانی را هم نداشــته باشــند اما باعث‬ ‫پراکنش پایگاه رای اصالح طلبان نمی شوند؟‬ ‫مرجع اصلی که هویتش مثــل انتخابات مجلس‬ ‫شکل گرفته شورای عالی ائتالف اصالح طلبان است که‬ ‫دوباره به ریاست اقای عارف تشکیل شــد بنابراین مشابه‬ ‫ادامه همان روند انتخابات مجلس مبنای کار خواهد بود‪.‬‬ ‫مرجع اصلــی و نهایی تصمیم گیــری در جبهه اصالحات‬ ‫شورای عالی ائتالف فراگیر است همچنان که اقای عارف‬ ‫و دیگر اعضای شورای عالی ائتالف فراگیر اصالح طلبان‬ ‫اعالم کردند نامزد مورد حمایت اصالح طلبان در انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری اقای روحانی اســت‪ .‬بقیه کسانی که‬ ‫ســخنانی خارج از چارچوب تصمیم شورای عالی ائتالف‬ ‫فراگیــر مطــرح می کنند تاثیــری در رونــد تصمیم گیری‬ ‫اصالح طلبان قطعا و یقینا نخواهند داشت‪.‬‬ ‫ایــا شــما در ایــن دوره از انتخابــات با مشــکل‬ ‫غضنفرها یا اصالح طلبان بدلــی مواجه خواهید‬ ‫بود؟‬ ‫من این عبارت را به کار نمی برم‪ .‬سه یا چهار حزب‬ ‫از شــورای هماهنگی جبهــه اصالحات از ســال ها پیش‬ ‫زمزمه هایی را مخصوصا در اســتانه برخی انتخابات ادوار‬ ‫مجلس یا انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 92‬مطرح کردند‬ ‫اما اینها اساسا گوش شنونده و مخاطبی ندارند‪ .‬گفت وگوها‬ ‫با این احزاب ادامــه دارد اما به هر صورت چون شــورای‬ ‫عالی ائتالف یک مجموعه فراگیر اســت و حزب منتسب‬ ‫به ریاست جمهوری را هم از نظر فکری همراه دارند گرچه‬ ‫به لحاظ تشکیالتی شاید به ائتالف نپیوندند یا بپیوندند اما‬ ‫همراه هستند و در کل در جبهه اصالحات به طور کلی همه‬ ‫احزاب تاثیرگذار از یک نامــزد حمایت می کنند و ان نامزد‬ ‫هم اقای روحانی خواهد بود‪.‬‬ ‫عمر شورای عالی ائتالف اصالح طلبان تا پایان‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری خواهد بــود یا انکه‬ ‫چنین شــورایی می خواهد در جریان اصالحات‬ ‫نهادینه شود؟‬ ‫تقریبا بعد از نتیجه ثمربخش و شیرین انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری ســال ‪ 92‬این مطالبه اجتماعی شکل‬ ‫گرفت و براســاس مطالبه عمومی این روند ادامه پیدا کرد‬ ‫‪2‬‬ ‫عبدالله ناصــری می گوید‪« :‬براســاس تصمیم‬ ‫شورای عالی ائتالف اصالح طلبان‪ ،‬جریان اصالحات‬ ‫تنها از نامزدی روحانی در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫ســال ‪ 96‬حمایت می کند و گزینه نامزد در سایه دیگر‬ ‫موضوعیتــی ندارد‪ ».‬این عضو شــورای مشــوریتی‬ ‫رئیس دولــت اصالحات یاداور می شــود‪« :‬کســانی‬ ‫کــه ســخنانی خــارج از چارچــوب تصمیم شــورای‬ ‫عالی ائتالف فراگیر مطرح می کننــد تاثیری در روند‬ ‫تصمیم گیری اصالح طلبــان قطعا و یقینــا نخواهند‬ ‫داشت‪».‬‬ ‫و همچنان دنبال خواهد شــد چون ثمربخش بود و تجربه‬ ‫تاریخی هم نشــان داده کــه کارهای فراگیــر و جبهه ای‬ ‫نتایج بیشتری دارد به همین خاطر مناسب است که گاهی‬ ‫وقت ها خواسته های حزبی و جناحی به حداقل برسد‪.‬‬ ‫یعنی ایــن مرجــع تصمیم گیــری می خواهد در‬ ‫جریان اصالحات نهادینه شود؟‬ ‫ممکن است این روند تصمیم گیری یک ساختار‬ ‫نهادینه پیدا کند و برای همیشه در درون جبهه اصالحات‬ ‫ماندگار شود‪.‬‬ ‫اما شــورای هماهنگی جبهه اصالحات می گوید‬ ‫چون شورای عالی ائتالف فراگیر اصالح طلبان‬ ‫ســاختار حزبی ندارد نباید به عنــوان یک مرجع‬ ‫دائمی در جریان اصالحات بماند و حتما موقتی‬ ‫و گذرا خواهد بود؟‬ ‫در انتخابات ســال ‪ 94‬هم همیــن بود‪ .‬احزاب‬ ‫کارها و فعالیت های خــود را انجام می دهند‪ .‬شــورای‬ ‫عالــی ائتالف اصالح طلبان مکانیزمی شــبیه شــورای‬ ‫هماهنگــی جبهــه اصالحــات اســت چــون شــورای‬ ‫هماهنگی جبهه اصالحات نیز حزب نیست یک شورای‬ ‫هماهنگی اســت که نمایندگان احزاب دور هم نشستند‬ ‫و کارهای خــود را با یکدیگر هماهنــگ می کنند‪ .‬امروز‬ ‫این رونــد در ابعاد بزرگتــر و فراگیرتری شــکل گرفته و‬ ‫دارد اهداف اصالح طلبان را پیگیری می کند‪ .‬این شورا‬ ‫طبیعتا با نگاه و همراهی دولت و دعوت حزب منتســب‬ ‫به دولت فقط برای ایــام انتخابات فعالیت می کند‪ ،‬ولی‬ ‫شــورای هماهنگی جبهه اصالحات کار ســنتی خود را‬ ‫انجام می دهــد و این فعالیــت نیز هیچ تناقضــی با کار‬ ‫شورای عالی ائتالف اصالح طلبان ندارد‪.‬‬ ‫یعنی شورای عالی ائتالف چتر بسیار وسیع تری را‬ ‫نسبت به شورای هماهنگی جبهه اصالحات دارد؟‬ ‫مرجع اصلی و نهایی تصمیم گیری در جبهه اصالحات شورای عالی ائتالف‬ ‫فراگیر است همچنان که اقای عارف و دیگر اعضای شورای عالی ائتالف‬ ‫فراگیر اصالح طلبان اعالم کردند نامزد مورد حمایت اصالح طلبان در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری اقای روحانی است‬ ‫بله چتر بســیار وســیع تری دارد چــون عالوه بر‬ ‫احزاب‪ ،‬شخصیت های اثرگذار غیر حزبی نیز در این شورا‬ ‫هستند مثل دکتر معین و سرحدی زاده و قطعا این افراد به‬ ‫اندازه خودشان ویژگی کاریزماتیک دارند که بتوانند برای‬ ‫اقای روحانی رای اوری داشته باشند‪.‬‬ ‫شــما به حمایــت اصولگرایــان معتــدل از اقای‬ ‫روحانی در انتخابات ریاســت جمهوری اشــاره‬ ‫کردید امــا در جنــاح اصولگرا دیگــر هیچ کس‬ ‫یا حزبــی حتی پایــداری خود را تنــدرو توصیف‬ ‫نمی کند‪ ،‬همه از رویه اعتدال ســخن می گویند‬ ‫به طور مصداقی چه کسانی سمت اقای روحانی‬ ‫می ایند؟‬ ‫همان هایی که دقیقا سال ‪ 92‬پای انتخابات امدند‬ ‫و همراهی خودشــان را اعالم کردند و بــه این جمع بندی‬ ‫رســیدند که شــرایط خطیر کشــور اقتضا می کند کســی‬ ‫ســکاندار ریاســت جمهوری باشــد که ‪ 8‬ســاله ‪ 84‬تا ‪92‬‬ ‫را نه تنهــا ادامــه ندهد بلکه معایــب و خســارات ان دوره‬ ‫را بر طــرف کند‪ ،‬کشــور را ســامان دهــد و محوری ترین‬ ‫مساله اش هم برداشته شدن تحریم ها و برقراری مناسبات‬ ‫بین المللــی باشــد‪ .‬مصداق حامیــان اصولگــرای اقای‬ ‫روحانی در سال ‪ 96‬چنین کسانی هستند‪ .‬معتقدم محدود‬ ‫شــدن جریان رادیکال اصولگرا به خاطر تحوالتی است‬ ‫کــه در ‪ 2-3‬ســال اخیــر رخ داد‪ ،‬مخصوصا نتیجــه اثار‬ ‫انتخابات ســال گذشــته مجلس بخش قابــل توجهی از‬ ‫اینها را با خودشان همراه کرده است‪ .‬به طور روشن جبهه‬ ‫پایداری امروز مجموعه ای از هم گســیخته شــده که نه‬ ‫گفتمان تاثیرگذاری دارد و نه از تشکیالت منسجمی مثل‬ ‫گذشته برخوردار است‪ .‬فکر می کنم با کنار کشیدن اقای‬ ‫احمدی نژاد عمــا کوچکترین فرصتی کــه اصولگرایان‬ ‫منتقد اقــای روحانی می توانســتند به ان امیدوار باشــند‬ ‫از بین رفــت بنابراین گرچه اقــای روحانــی در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری رقیب خواهد داشت اما تاثیرگذار نخواهد‬ ‫بود‪ .‬گرچه در حوزه هــای اقتصادی همچنــان مطالبات‬ ‫جدی از اقــای روحانی وجود دارد اما باتوجه به دســتاورد‬ ‫برجام و نشاط و امیدی که در جامعه ایجاد کرد ارای اقای‬ ‫روحانی در انتخابات سال ‪ 96‬نسبت به سال ‪ 92‬باالتر هم‬ ‫خواهد رفت‪.‬‬ ‫اخیرا اقای هاشمی رفســنجانی اعالم کرد ما به‬ ‫ان هدفی که در انتخابات مجلس خبرگان رهبری‬ ‫دنبــال می کردیم دســت نیافتیــم‪ ،‬باالخره یک‬ ‫انتظارات اجتماعی از لیست امید وجود داشت‪،‬‬ ‫وقتی مردم اقبال نشان دادند اما انتظارات خود را‬ ‫در صحنه عمل محقق شده ندیدند‪ ،‬به نظر شما‬ ‫این نارضایتی از محقق نشــدن وعده ها در رای‬ ‫مجدد به اقای روحانی تاثیری خواهد داشت؟‬ ‫همیــن طــور کــه جبهــه اصالحــات و احزاب‬ ‫اصالح طلب به مرور زمان براســاس تجربیاتی که کسب‬ ‫کردند مطالبات خودشــان را به حداقل رساندند و کاهش‬ ‫دادند جامعه ایران هم باید این تمرین و تجربه را کســب‬ ‫کند که مطالبات حداکثری خودش را مطابق با شرایط ملی‬ ‫و بین المللی کشــور همخوان کند‪ .‬ما ‪ 8‬سال تحریم های‬ ‫هوشمندانه اثرگذار بر کشور داشتیم‪ ،‬نهایتا با تدبیر رهبری‬ ‫این روند مسیرش عوض شد و برجام به ثمر نشست‪ .‬برجام‬ ‫مثــل تحریم ها اثار هوشــمندانه میان مــدت و درازمدت‬ ‫خواهد داشــت یعنی در کوتاه مدت قابــل لمس نخواهد‬ ‫بود‪ .‬معتقدم جامعه این واقعیت را درک کرده است‪ .‬امروز‬ ‫به رغم بحران های اقتصادی و معیشــتی مــردم اما امید‬ ‫وجود دارد چون اگر قرار باشــد اتفاقی بیفتد باید در درون‬ ‫دولت اتفاق مطلوب و مورد نظر مردم شکل بگیرد‪ .‬دولتی‬ ‫که دولتمردانــش تجربه ایجــاد تغییر و تحول را داشــته‬ ‫باشــند‪ .‬ما امروز با پدیده مزمن و ســاختاری شــده به نام‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫بود چون او پایگاه رای خود را دارد اما بــا اتفاقی که افتاد‬ ‫و او کنار کشــید این پیام به اصولگرایان غیر معتدل رسید‬ ‫که اقای روحانی باید دوره دوم ریاست جمهوری اش را نیز‬ ‫طی کند‪ .‬یعنی حاکمیت در کل معتقد به ریاست جمهوری‬ ‫یک دوره ای نیست‪.‬‬ ‫به نظر شــما ارای اقای روحانی چقــدر افزایش‬ ‫پیدا خواهد کرد؟‬ ‫کمیتــش را نمی توانم اعــام کنم ولــی در یک‬ ‫جمع بندی منصفانه با وجود گالیه های معیشتی مردم به‬ ‫هر صورت اقای روحانی اگر جز به ثمر نشاندن برجام کار‬ ‫دیگری نکرده باشــد کفایت می کند که مردم یک ارزیابی‬ ‫منصفانه و حق مدارانه ای از او کنند‪ .‬ضمن انکه در خیلی‬ ‫از فضاهای دیگر هم ما شــاهد تحوالت جدی هســتیم‪،‬‬ ‫مخصوصــا در حــوزه ازادی هــای سیاســی‪ ،‬اجتماعی و‬ ‫فرهنگی به هر صورت این تفاوت نســبت به قبل از ســال‬ ‫‪ 92‬برای مردم ملموس اســت‪ ،‬مردم ایــران هم قدر اینها‬ ‫را می دانند به همین جهت پیش بینــی می کنم رای اقای‬ ‫روحانی باالتر از رای ســال ‪ 92‬باشــد اما تعداد ارا را حتما‬ ‫چون علم و غیب ندارم نمی توانم بگویم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مفاسد اقتصادی یا به تعبیر معاون اول رئیس جمهور فساد‬ ‫سیستمی رو به رو هستیم‪ ،‬طبیعتا اگر اینها بخواهد حل شود‬ ‫همین دولتمردان فعلــی را می خواهد که تجربه مدیریتی‬ ‫دارند و کسانی هستند که می توانند مطابق استانداردهای‬ ‫بین المللی مشکالت را برای مردم حل کنند و حتما هم تا‬ ‫بخش عظیمی از این مشکالت حل نشود طبیعتا مردم به‬ ‫مطالبات اقتصادی و معیشتی خود نخواهند رسید‪ .‬دولت‬ ‫هم بنا را بر این گذاشته است‪ .‬من امتیازی که برای دولت‬ ‫فعلی می بینم کــه در دولت اینــده هم تکرار خواهد شــد‬ ‫همراهی مجلس با قوه مجریه است‪ .‬مجلس گرچه نقش‬ ‫نظارتی خود را فراموش نمی کند با دولت همراهی خواهد‬ ‫داشت که این را در رای اعتماد خود به سه وزیر پیشنهادی‬ ‫نشــان داد‪ .‬در واقع مجلس بنا دارد در رویــه ای تعاملی با‬ ‫دولت مشکالت مردم حل شود‪ .‬امیدواریم این همکاری‬ ‫دو ضلعی دولت و مجلس‪ ،‬با پیوستن قوه قضائیه سه ضلعی‬ ‫شود تا این ساختارها اصالح شوند‪ .‬اصالح ساختارها قطعا‬ ‫بخش قابل توجهی از انتظارات مردم را محقق می کند اما‬ ‫این کارها زمان بر اســت‪ ،‬بنابراین فقط باید مردم را به این‬ ‫واقعیت فرا بخوانیم که بــا تدبیر حوصله‬ ‫کننــد و خیلی نگاه بــه اثار و نتایــج کوتاه‬ ‫مدت یا انتظارات و مطالبات کوتاه مدت‬ ‫نداشته باشند‪.‬‬ ‫با وجــودی کــه اصالح طلبــان‬ ‫می گویند اقــای روحانــی رقیب‬ ‫جــدی نــدارد و بــا رای بیشــتر‬ ‫ریاســت جمهوری را در دوره‬ ‫دوم دنبال خواهد کــرد اما امروز‬ ‫اصولگرایــان خیلــی قــوی و بــا‬ ‫یک اعتمــاد به نفــس مثال زدنی‬ ‫صحبــت می کننــد‪ ،‬مثــا اقای‬ ‫حدادعــادل اعالم کرد که ســال‬ ‫‪ 96‬جد ی تریــن انتخابــات‬ ‫ریاســت جمهوری در ‪ 37‬ســال‬ ‫گذشــته را تجربه خواهیم کرد‪،‬‬ ‫ایا شما هم همین تحلیل را دارید؟‬ ‫اینها با هم منافات ندارد‪ .‬معتقدم‬ ‫حتما رای اقای روحانی بیشتر از سال ‪92‬‬ ‫خواهد بود اما با این نظر هم همراه هستم‬ ‫که انتخابات ریاســت جمهوری سال ‪96‬‬ ‫به دالیل مختلف حساس ترین انتخابات‬ ‫خواهد بود‪ .‬کشور مخصوصا پس از برجام‬ ‫وارد دوره جدیدی شــده است و تحوالتی‬ ‫که در عرصه بین المللی رخ داد باالخره شرایط منطقه ای‬ ‫هم بسیار بسیار حساس است‪ .‬مســاله محلی‪ ،‬منطقه ای‬ ‫و اقلیمــی همچون داعش از جمله مســائلی هســتند که‬ ‫نمی توان به سادگی از کنار انها گذشت و عبور کرد؛ حتما‬ ‫چون شرایط کشــور خطیر اســت من هم انتخابات سال‬ ‫‪ 96‬را مهم می دانم به عــاوه اینکه ما در کنــار انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری یک انتخابات مدیریت شــهری به نام‬ ‫انتخابات شــوراها را داریم‪ .‬این دو انتخابات بر هم تاثیر‬ ‫می گذارند و فضای نشــاط و شــور اجتماعــی را افزایش‬ ‫خواهند داد‪ ،‬بنابراین من هم با ایــن جمله و گزاره موافقم‬ ‫که انتخابات سال ‪ 96‬بسیار حساس و مهم است اما در عین‬ ‫حال به رای اوری اقای روحانــی امیدوارم و مطمئنم که از‬ ‫دوره گذشته بیشتر رای خواهد اورد‪.‬‬ ‫به نظــر می رســد اصولگرایــان با مــدل وحدت‬ ‫در عیــن کثــرت می خواهنــد وارد انتخابــات‬ ‫ریاست جمهوری ســال ‪ 96‬بشــوند یعنی قصد‬ ‫دارند تعــداد نامزدهای خود را بــه حداقل ممکن‬ ‫کاهش بدهند‪ .‬ســه نامزد را مقابل اقای روحانی‬ ‫بیاورند و در قالب یک نقد هدفمند و هماهنگ به‬ ‫ارزیابی عملکرد دولت یازدهــم بپردازند تا ارای‬ ‫او از حدنصاب ‪ 50‬درصد کاهــش پیدا کند و کار‬ ‫به مرحله دوم کشیده شــود‪ ،‬ایا اصولگرایان در‬ ‫اجرای این برنامه موفق خواهند بود؟‬ ‫من بعید می دانــم‪ .‬معتقدم اصولگرایــان منتقد‬ ‫اقای روحانی هنوز خودشــان را پیدا نکردنــد و معتقدم به‬ ‫هر صورت بخشی از انها شرایط کشور را شرایط حساسی‬ ‫می دانند و حتما برای انتخابات سال ‪ 1400‬اماده خواهند‬ ‫شــد‪ ،‬یعنی انتخابات سال ‪ 96‬را پیشــاپیش از دست رفته‬ ‫می بینند مگر اینکه بخواهنــد در ایام انتخابات که فضای‬ ‫شنیدن و گفتن است بخشــی از عملکرد اقای روحانی را‬ ‫مورد ارزیابی قرار بدهند که فرصــت طالیی و خوبی برای‬ ‫افکارعمومی جامعه اســت اما تاثیری برای نتیجه نهایی‬ ‫انتخابات سال ‪ 96‬نخواهد داشت‪.‬‬ ‫یعنی معتقدید اصولگرایان گزینه های جدی خود‬ ‫را وارد صحنه انتخابات سال اینده نمی کنند؟‬ ‫خیر‪ ،‬من معتقدم کسی که می توانست تا حدودی‬ ‫انتخابات را شــکل و جلوه دیگری دهد اقای احمدی نژاد‬ ‫در مدت باقیمانده ایا جریان منتقد اقای روحانی‬ ‫می تواند اقدام تاثیرگذاری انجام دهد که توجه‬ ‫ارای خاکســتری را از اقای روحانی برگرداند و به‬ ‫سمت نامزد مطلوب خود متمایل کند؟‬ ‫خیــر‪ ،‬جامعه ایــران از یک هوشــمندی ویژه ای‬ ‫برخوردار است‪ ،‬ســال ‪ 94‬با یک پیام ویدئویی امد و رای‬ ‫داد با این تحلیل که حتما باید در انتخابات شــرکت کنم و‬ ‫رای بدهم‪ .‬رای اوردن همه ‪ 30‬نامزد لیست امید در تهران‬ ‫اتفاق بزرگی بود چون خیلی از نامزدهای درون لیست امید‬ ‫برای جامعه ناشــناخته بودند بنابراین به نظر می رسد این‬ ‫هوشمندی مردم ســال ‪ 96‬یک بار دیگر خودش را نشان‬ ‫خواهد داد‪ .‬اگر اصولگرایان رادیــکال بخواهند فضایی‬ ‫را بــرای کاهش رای اقــای روحانی ایجاد کننــد حتما ان‬ ‫هوشمندی پاسخ اقدام انها را خواهد داد و ان کار را خنثی‬ ‫خواهد کرد‪.‬‬ ‫منظور اقــدام تخریبــی نبود‪ ،‬در واقــع این طور‬ ‫سوالم را می پرسم که اصولگرایان می توانند در‬ ‫شــش ماه مانده به انتخابات یک حرکت ایجابی‬ ‫برای کســب رای اکثریــت جامعه را به‬ ‫اجرا بگذارند؟‬ ‫انتخاب سه وزیر جدید و انتصاب‬ ‫رئیــس ســازمان گردشــگری و میــراث‬ ‫فرهنگی نشان داد اقای روحانی هوشمند‬ ‫اســت و او هم می تواند چنیــن اقدامی را‬ ‫انجام دهد‪ .‬کما اینکه در چند ماه باقیمانده‬ ‫می توانــد در بحث ترمیم مدیــران ملی و‬ ‫استانی تصمیماتی را به اجرا بگذارد و امید‬ ‫جامعه را به نتیجه بخشی فعالیت های خود‬ ‫بیشــتر کند تا فردای انتخابات با کاهش‬ ‫رای مواجه نشــود‪ .‬من این هوشمندی را‬ ‫در اقای روحانی می بینم‪.‬‬ ‫اصالح طلبان تــا کجا ائتالف شــان را‬ ‫با اعتــدال حفظ خواهند کــرد؟ ایا بعد‬ ‫از انتخابات ریاســت جمهوری ســال‬ ‫‪ 96‬فضــا را برای حرکت های مســتقل‬ ‫مناسب می بینند؟‬ ‫اصالح طلبان بــه این جمع بندی‬ ‫رســیدند که بعد از گذشــت چهــار دهه از‬ ‫پیروزی انقالب بایــد کارهایی برای تامین‬ ‫مصالــح و منافع ملی انجام شــود بنابراین‬ ‫ضمن حفظ هویت اصالح طلبانه و کاهش‬ ‫مطالباتگذشتهخودحتمابارویکردمصالح‬ ‫عمومی و منافع ملی پیش می روند و اگر شرایط اقتضا کند‬ ‫این روند را ادامه خواهند داد‪ .‬در مجموع پیش بینی می کنم‬ ‫این روند برای انتخابات ریاست جمهوری ‪ 1400‬و انتخابات‬ ‫مجلس یازدهم دنبال شــود‪ .‬اتفاقا این مساله ای است که‬ ‫مردم می خواهنــد‪ .‬معتقدم مردم نتیجه ایــن ائتالف را در‬ ‫انتخابات ‪ 92‬و ‪ 94‬مشــاهده کردند و در سال ‪ 96‬هم ادامه‬ ‫این ائتــاف را می خواهند‪ .‬به عبارت بهتــر ادامه این روند‬ ‫برنامه مــورد نظر مردم اســت و اصالح طلبــان هم با حفظ‬ ‫هویت اصالح طلبی خود به خواسته و مطالبه مردم احترام‬ ‫می گذارند‪.‬‬ ‫چه زمانی می توان روشن و صریح گفت که این‬ ‫مجلس یا شــورای شــهر یا دولت اصالح طلب‬ ‫است؟‬ ‫نامزد انتخابات ریاســت جمهوری اصالح طلبان‬ ‫مشــخص اســت‪ ،‬حتما تــاش عمــده خواهند داشــت‬ ‫و فعالیت های شــان را روی انتخابــات شــوراها متمرکــز‬ ‫خواهند کرد و طبیعتا همچون انتخابات مجلس‪ ،‬کســب‬ ‫کرســی های شــوراهای شــهرهای بــزرگ و پایتخت در‬ ‫دستورکار قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫‪33‬‬ ‫شوک ترامپ‬ ‫بین الملل‬ ‫لو پنجمین رئیس جمهوری این کشــور بعد از فرا زو نشــیب ها و‬ ‫انتخابات امریــکا برای تعیین چه ‬ ‫گمانه زنی های بسیار‪ ،‬باالخره به پایان رسید و برخالف تمام نظرسنجی ها و تحلیل ها‪« ،‬دونالد ترامپ»‬ ‫میلیاردر نیویورکی‪ ،‬بدون حمایت جدی از سوی ساختار و تشکیالت حزبی «هیالری کلینتون» سناتور‬ ‫پیشین و وزیر خارجه سابق را شکست داد و جهان را در شوک فرو برد‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫ترامپ؟ ‪...‬بله‪ ،‬ترامپ‬ ‫بین الملل‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫هیالری کلینتون بازی انتخابات را به ترامپ واگذار کرد‬ ‫ن ها‬ ‫ ر ای سایه نشی ‬ ‫پیروزی ترامپ را چگونه می توان با‬ ‫جامعه شناسی تحلیل کرد؟‬ ‫در راه نابودی ناتو‬ ‫سیاست خارجی امریکا در قبال روسیه‬ ‫در دوره ترامپ چگونه خواهد بود؟‬ ‫باز افرینی ریگان ذ یل شوونیسم‬ ‫ترامپ سوار بر اسب سفید تغییر‬ ‫«پیروز میدان»‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪35‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪1‬‬ ‫ازاده کشوردوست‬ ‫خبرنگار‬ ‫ کارزار انتخاباتی امریکا برای تعیین چهل و پنجمین‬ ‫رئیس جمهــوری ایــن کشــور بعــد از فراز و نشــیب ها و‬ ‫گمانه زنی های بســیار‪ ،‬باالخــره به پایان رســید و خالف‬ ‫تمام نظرســنجی ها و تحلیل ها‪« ،‬دونالد ترامپ» میلیاردر‬ ‫نیویورکی و مجــری برنامه های تلویزیونی که دســتی هم‬ ‫در معامالت امــاک دارد‪« ،‬هیالری کلینتون» ســناتور‬ ‫پیشــین‪ ،‬بانوی اول پیشــین‪ ،‬وزیر خارجه ســابق و وکیل‬ ‫باسابقه ای که اکثر سال های عمر خود را در قلب سیاست‬ ‫امریکا گذرانده است را شکست داد‪.‬‬ ‫پسازبیشازیکسالرقابتانتخاباتیکهباکارزارها‪،‬‬ ‫مناظره ها و انتخابات درون حزبی اغاز شــده بود‪ ،‬سرانجام‬ ‫ ترامپ و کلینتون به عنوان دو کاندیدای نهایی این انتخابات‬ ‫در تاریخ هشتم نوامبر رو در روی هم قرار گرفتند‪ .‬رای گیری‬ ‫در ایالت های نیویورک‪،‬کانتیکت‪ ،‬بخشی از ایندیانا‪ ،‬بخشی‬ ‫از کنتاکی‪ ،‬مین‪ ،‬نیوجرســی و ویرجینیا ساعت شش صبح‬ ‫به وقت محلی اغاز شد‪ .‬زمان اغاز رای گیری در ایالت های‬ ‫کارولینای شــمالی‪ ،‬اوهایو‪ ،‬ویرجینیای غربی نیز ســاعت‬ ‫شــش و ‪ ۳۰‬دقیقه صبح به وقــت محلی بود و شــهروندان‬ ‫فلوریدا‪ ،‬دالور‪ ،‬جورجیا‪ ،‬ماساچوست‪ ،‬مریلند‪ ،‬میشیگان‪،‬‬ ‫نیوهمپشــایر‪ ،‬پنســیلوانیا‪ ،‬رودایلند‪ ،‬کارولینــای جنوبی و‬ ‫بخشی از تنسی نیز ســاعت هفت صبح به وقت محلی پای‬ ‫صندوق های رای رفتند‪.‬‬ ‫مین‪ :‬چهار رای الکترال‬ ‫کلینتون‪ ۴۸:‬درصد‬ ‫ترامپ‪ ۴۵:‬درصد‬ ‫نیوهمپشایر‪:‬چهاررای ‬ ‫الکترال‬ ‫ترامپ‪ 47/5 :‬درصد‬ ‫کلینتون ‪ 47/4:‬درصد‬ ‫ورمنت‪ :‬سه رای الکترال‬ ‫کلینتون ‪ 61/14:‬درصد‬ ‫ترامپ‪ 32/6 :‬درصد‬ ‫رود ایلند‪ :‬چهار رای الکترال‬ ‫کلینتون ‪ 54/9:‬درصد‬ ‫ترامپ‪40/3:‬درصد‬ ‫ماساچوست‪ ۱۱:‬رای‬ ‫ ‬ ‫الکترال‬ ‫کلینتون‪ 60/9:‬درصد‬ ‫ترامپ‪ 33/4:‬درصد‬ ‫کنتیکت‪:‬هفترایالکترال‬ ‫کلینتون‪54/1 :‬درصد‬ ‫ترامپ‪ 41/5:‬درصد‬ ‫‪36‬‬ ‫نیویورک‪ ۲۹:‬رای الکترال‬ ‫کلینتون‪ 58/7:‬درصد‬ ‫ترامپ‪ 37/5:‬درصد‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫بین الملل‬ ‫دالور ‪ :‬سه رای الکترال‬ ‫کلینتون‪ 53/4:‬درصد‬ ‫ترامپ‪41/9:‬درصد‬ ‫نیوجرسی‪ ۱۴:‬رای الکترال‬ ‫کلینتون‪54/8:‬درصد‬ ‫ترامپ‪ ۴۲:‬درصد‬ ‫مریلند‪ ۱۰:‬رای الکترال‬ ‫کلینتون‪ 60/5:‬درصد‬ ‫ترامپ‪ 35/3:‬درصد‬ ‫از همان ســاعت ابتدایی صبح سه شــنبه نتیجه اکثر‬ ‫نظرسنجی هابهنفعکلینتونبودتاجاییکهنتیجهنظرسنجی‬ ‫رویترز‪ /‬ایپسوس شانس کاندیدای دموکرات ها را ‪ ۹۰‬درصد‬ ‫ارزیابی کرده بود؛ چنین موضع گیــری قاطعانه ای به حدی‬ ‫متصور و محتمل می رســید که کســی ان را به بزرگنمایی و‬ ‫اغراق متهم نکرد‪.‬‬ ‫در همین راســتا هیالری کلینتون در منطقه روستایی‬ ‫«دیکســویل نوچ» در ایالت نیوهمپشــایر که انتخابات در‬ ‫ان به صورت سنتی زودتر و نیمه شــب قبل از روز رای گیری‬ ‫برگزار می شود‪ ،‬پیروز شــد‪ .‬ترامپ نیز در سه شهر کوچک‬ ‫نیوهمپشایر رقیب خود را شکست داد‪.‬‬ ‫چند ســاعت بعد از ان بود که شخصیت های سیاسی‬ ‫هر دو حزب پای صندوق های رای حاضر شــده و ارای خود‬ ‫را به صندوق ها ریختند‪ .‬کلینتون نیز به همراه همسرش در‬ ‫منطقه محل زندگی خود در نیویورک بعد از انداختن رای به‬ ‫صندوق‪ ،‬میان هواداران حاضر شــده و گفت‪ « :‬بسیاری به‬ ‫نتایج این انتخابات اهمیت می دهند و ما باید این مسئولیت‬ ‫بزرگرابپذیریم‪».‬کلینتونبههنگامخروجازحوزهرای گیری‬ ‫با چند نفر دست داده و در گفت وگو با برخی حاضران گفت‪:‬‬ ‫«من به طر ز فوق العاده ای از شرکت در انتخابات خوشحال‬ ‫هستم‪ .‬دیدن دوستان و همسایگانم من را بسیار خوشحال‬ ‫می کند‪.‬احساسفروتنیمی کنمزیرامی دانمچهمسئولیتی‬ ‫سنگینی وجود دارد‪ .‬مردم بسیاری روی نتیجه این انتخابات‬ ‫و تاثیراتش برای کشور ما حساب باز کرده اند و من در صورتی‬ ‫کهبهاندازهکافیبرایپیروزیدرانتخاباتخوش اقبالباشم‬ ‫تمام تالشم را برای انها انجام خواهم داد‪».‬‬ ‫دونالد ترامپ‪ ،‬نامزد جمهوریخواه نیز به همراه «مالنیا‬ ‫ ترامپ » همسرش‪ ،‬رای خود را در شهر نیویورک به صندوق‬ ‫انداختند‪ .‬وی بعد از رای دادن در پاســخ به پرسشــی درباره‬ ‫اینکه کمپین وی تاکنون چــه بازخــوردی از روند رقابت ها‬ ‫دریافت کرده است‪ ،‬گفت‪« :‬خیلی خوب‪ ،‬همه چیز خیلی‬ ‫خوب است‪».‬‬ ‫این موضع گیری ترامپ نیز چندان از سو ی رسانه ها و‬ ‫کارشناسانجدیگرفتهنشدهوعمدتابهمثابهرفتارفردیکه‬ ‫دراستانهباختهمچنانبرایحفظروحیهخودواطرافیانش‬ ‫تالش می کند‪ ،‬ارزیابی شد‪.‬‬ ‫وی پیــش از انداختــن رای خــود بــه صنــدوق‪ ،‬در‬ ‫گفت وگوییتلفنیبا«فاکس نیوز»گفتهبود‪«:‬شاهدامیدها‬ ‫ورویاهایزیادیبودمکهمحققنشدومی توانستبارهبری‬ ‫صحیح به حقیقت بپیوندد‪ .‬مردم اسیب دیده اند‪».‬‬ ‫ترامپ ساعتی بعد در حساب توئیتری خود نوشت‪ « :‬ما‬ ‫به رای شما نیاز داریم‪ .‬به مراکز رای گیری بروید‪ .‬بیایید این‬ ‫جنبشراادامه دهیم‪».‬اوهمچنیناعالمکردکهازبرجخود‬ ‫در نیویورک نتایج انتخابات را پیگیری خواهد کرد‪.‬‬ ‫«باراک اوبامــا» رئیس جمهوری امریکا با اشــاره به‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری سه شنبه در حساب توئیتری خود‬ ‫نوشت‪« :‬امروز پیشرفت در صندوق های انتخاباتی معنا پیدا‬ ‫می کند‪ .‬بروید و رای دهید‪ .‬سپس اطمینان حاصل کنید که‬ ‫دوستان تان ‪ ،‬خانواده تان و هرکس دیگری که می شناسید‬ ‫نیز رای می دهد‪».‬‬ ‫جزئیات ارای دو نامزد در ایالت های مختلف‬ ‫ناحیه کلمبیا‪ :‬سه رای الکترال‬ ‫کلینتون‪ 92/8 :‬درصد‬ ‫ترامپ‪ 4/1 :‬درصد‬ ‫فلوریدا‪ ۲۹:‬رای الکترال‬ ‫ترامپ‪49/1 :‬درصد‬ ‫کلینتون‪47/7 :‬درصد‬ ‫میشیگان‪ ۱۶ :‬رای الکترال‬ ‫ترامپ‪ 47/7 :‬درصد‬ ‫کلینتون‪ 47/2 :‬درصد‬ ‫پنسیلوانیا‪ ۲۰:‬رای الکترال‬ ‫ترامپ‪ 48/8 :‬درصد‬ ‫کلینتون‪ 47/7‬درصد‬ ‫ویرجینیا‪ ۱۳:‬رای الکترال‬ ‫کلینتون‪ 49/7:‬درصد‬ ‫ترامپ‪ 45 :‬درصد‬ ‫کارولینای جنوبی‪ ۹:‬رای الکترال‬ ‫ترامپ‪ 55/6 :‬درصد‬ ‫کلینتون‪ 40 :‬درصد‬ ‫جورجیا‪ ۱۶:‬رای الکترال‬ ‫ترامپ‪ 51/4 :‬درصد‬ ‫کلینتون‪ 45/5‬درصد‬ ‫ویسکانسین‪ ۱۰:‬رای الکترال‬ ‫ترامپ‪ 47/9 :‬درصد‬ ‫کلینتون‪ 47‬درصد‬ ‫اوهایو‪ ۱۸:‬رای الکترال‬ ‫ترامپ‪ 52/1 :‬درصد‬ ‫کلینتون‪ 43/5:‬درصد‬ ‫ویرجینیــای غربی‪ :‬پنــج رای‬ ‫الکترال‬ ‫ترامپ ‪ 68/7:‬درصد‬ ‫کلینتون‪ 26/5:‬درصد‬ ‫کارولینــای شــمالی‪ ۱۵ :‬رای‬ ‫الکترال‬ ‫ترامپ‪ 50/5 :‬درصد‬ ‫کلینتون‪ 46/7:‬درصد‬ ‫االباما‪ ۹ :‬رای الکترال‬ ‫ترامپ ‪ 62/9:‬درصد‬ ‫کلینتون ‪ 34/6:‬درصد‬ ‫ایلینوی‪ ۲۰ :‬رای الکترال‬ ‫کلینتون ‪ 55/4:‬درصد‬ ‫ترامپ ‪ 39/4:‬درصد‬ ‫ایندیانا‪ ۱۱ :‬رای الکترال‬ ‫ترامپ ‪ 57/2:‬درصد‬ ‫کلینتون‪37/9 :‬درصد‬ ‫کنتاکی ‪ :‬هشت رای الکترال‬ ‫ترامپ ‪ 62/5:‬درصد‬ ‫کلینتون ‪ 32/7:‬درصد‬ ‫تنسی‪ ۱۱ :‬رای الکترال‬ ‫ترامپ ‪ 61/1:‬درصد‬ ‫کلینتون‪ 34/9 :‬درصد‬ ‫می سی سی پی‪ :‬شش رای‬ ‫الکترال‬ ‫ترامپ ‪ 58/1:‬درصد‬ ‫کلینتون ‪ 39/9:‬درصد‬ ‫مینه سوتا‪ ۱۰ :‬رای‬ ‫کلینتون ‪ 46/6:‬درصد‬ ‫ترامپ ‪ 45/6:‬درصد‬ ‫ایوا‪ :‬شش رای الکترال‬ ‫ترامپ ‪ 51/7:‬درصد‬ ‫کلینتون ‪ 42/3:‬درصد‬ ‫میسوری‪ ۱۰ :‬رای الکترال‬ ‫ترامپ ‪ 57/1:‬درصد‬ ‫کلینتون ‪ 38:‬درصد‬ ‫ارکانزاس‪ :‬شش رای الکترال‬ ‫ترامپ ‪ 60/4:‬درصد‬ ‫کلینتون‪33/8 :‬درصد‬ ‫لوییزیانا‪ :‬هشت رای الکترال‬ ‫ترامپ ‪ 58/1:‬درصد‬ ‫کلینتون ‪ 38/4:‬درصد‬ ‫داکوتــای شــمالی‪ :‬ســه رای‬ ‫الکترال‬ ‫ترامپ ‪ 64/1:‬درصد‬ ‫کلینتون ‪ 27/8:‬درصد‬ ‫داکوتایجنوبی ‪:‬سهرایالکترال‬ ‫ترامپ‪ 61/5 :‬درصد‬ ‫کلینتون ‪ 31/7:‬درصد‬ ‫نبراسکا‪ :‬پنج رای الکترال‬ ‫ترامپ ‪ 61/1:‬درصد‬ ‫کلینتون ‪ 33/3:‬درصد‬ ‫کانزاس‪ :‬شش رای الکترال‬ ‫ترامپ ‪ 57/8:‬درصد‬ ‫کلینتون ‪ 35/7:‬درصد‬ ‫اوکالهما‪ :‬هفت رای الکترال‬ ‫ترامپ ‪ 65/3:‬درصد‬ ‫کلینتون ‪ 28/9:‬درصد‬ ‫تگزاس‪ ۳۸ :‬رای الکترال‬ ‫ترامپ‪ 52/7 :‬درصد‬ ‫کلینتون ‪ 43/3:‬درصد‬ ‫مونتانا ‪ :‬سه رای الکترال‬ ‫ترامپ‪ 58/2 :‬درصد‬ ‫کلینتون ‪ 34/6:‬درصد‬ ‫وایومینگ‪ :‬سه رای الکترال‬ ‫ترامپ ‪ 70/1:‬درصد‬ ‫کلینتون‪ 22/5:‬درصد‬ ‫کلرادو‪ ۹:‬رای الکترال‬ ‫کلینتون‪ 47/3 :‬درصد‬ ‫ترامپ‪ 44/8 :‬درصد‬ ‫نیومکزیکو‪ :‬پنجرایالکترال‬ ‫کلینتون‪ 48/3 :‬درصد‬ ‫ترامپ‪ 40/4 :‬درصد‬ ‫ایداهو‪ :‬چهار رای الکترال‬ ‫ترامپ‪ 58 :‬درصد‬ ‫کلینتون‪ 28/4 :‬درصد‬ ‫نوادا‪ :‬شش رای الکترال‬ ‫کلینتون ‪ 47/9:‬درصد‬ ‫ترامپ‪ 45/5 :‬درصد‬ ‫یوتا‪ :‬شش رای الکترال‬ ‫ترامپ‪ 44/7 :‬درصد‬ ‫کلینتون ‪ 29/1:‬درصد‬ ‫اریزونا‪ ۱۱ :‬رای الکترال‬ ‫ترامپ ‪ 49/8:‬درصد‬ ‫کلینتون‪ 45/3 :‬درصد‬ ‫االسکا‪ :‬سه رای الکترال‬ ‫ترامپ ‪ 53/5:‬درصد‬ ‫کلینتون‪ 37/4 :‬درصد‬ ‫واشنگتن‪ ۱۲ :‬رای الکترال‬ ‫کلینتون ‪ 56/4:‬درصد‬ ‫ترامپ‪ 37/7 :‬درصد‬ ‫ارگان‪ :‬هفت رای الکترال‬ ‫کلینتون‪51/8 :‬درصد‬ ‫ترامپ‪ 41/3 :‬درصد‬ ‫کالیفرنیا‪ ۵۵ :‬رای الکترال‬ ‫کلینتون‪ ۶۱ :‬رای‬ ‫ترامپ‪ ۳۳.۸ :‬رای‬ ‫هاوایی‪ ۴ :‬رای الکترال‬ ‫کلینتون ‪62/3:‬درصد‬ ‫ترامپ ‪ 30/1:‬درصد‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫بین الملل‬ ‫«تیم کین» نامزد معاونت کلینتون و «مایک پنس»‬ ‫نامزد معاون اولی ترامپ نیز ارای خود را به صندوق ریختند‪.‬‬ ‫در همین زمان به نظر می رسید فضای دوقطبی میان‬ ‫سیاستمداران خارجی در حمایت از کاندیداهای انتخابات‬ ‫امریکا پررنگ تر شده است‪« .‬نایجل فاراژ» رهبر سابق حزب‬ ‫یوکیپ و از حامیان ترامپ با انتشار توئیتی ابراز امیدواری کرد‬ ‫که هشــتم نوامبر‪ ،‬روز برگزیت امریکا باشد‪ .‬از طرف دیگر‪،‬‬ ‫«انگالمرکل»صدر اعظمالمانازهیالریکلینتونحمایت‬ ‫کرده و ابراز امیدواری کرد که انتخاب وی باعث ایجاد توازن‬ ‫جنسیتیدرموقعیت هایکلیدیشود‪.‬‬ ‫با نزدیک شدن به ساعت های پایانی شب‪ ،‬حوزه های‬ ‫انتخاباتی از شرق به غرب امریکا یکی پس از دیگری بسته‬ ‫شده و روند شمارش ارا اغاز شد‪ .‬ساعتی بعد‪ ،‬دونالد ترامپ در‬ ‫ادامهمواضعقبلیخودمبنیبراحتمالتقلبدرانتخابات‪،‬از‬ ‫وجودبرخیمالحظاتبرایپذیرشنتیجهانتخاباتخبرداد‬ ‫و گفت که به اعتقاد وی برخی سیستم های رای گیری به نفع‬ ‫دموکرات ها دستکاری شده است‪.‬‬ ‫ویهمچنینعلیهکارکنانیکمرکزرای گیریدرنوادا‬ ‫که خارج از زمان تعیین شــده اقدام به اخذ رای کرده بودند‪،‬‬ ‫پرونده شــکایت مطرح کرد که در نهایت از سوی مقام های‬ ‫قضایی این ایالت رد شــد‪ .‬هم زمان با ادامه شمارش ارا هر‬ ‫کدامازکاندیداهادربرخیایالت هاپیروزشدهوارایالکترال‬ ‫ان ایالت را به خود اختصاص می دادند‪ ،‬در برخی ایالت های‬ ‫کلیدیوحساسازجملهفلوریدارقابتشانهبهشانهکلینتون‬ ‫و ترامپ ادامه داشــت‪ .‬هر چند ترامپ در نهایت در فلوریدا‬ ‫پیروز شــد و ‪ ۲۹‬رای الکترال این ایالت را از ان خود کرد‪ ،‬اما‬ ‫حامیان کلینتون همچنان به چند ایالت کلیدی دیگر چشم‬ ‫دوخته بودند‪.‬‬ ‫نتایج رای گیری در ایــن ایالت ها عمدتا به نفع ترامپ‬ ‫رقم خــورد و در نهایت وی با کســب ‪ ۲۹۰‬رای الکترال‪ ،‬حد‬ ‫نصاب ‪ ۲۷۰‬رای را کســب کرد و در برابــر کلینتون که ‪۲۱۸‬‬ ‫رای الکترال را به خود اختصاص داده بود‪ ،‬به پیروزی رسید‪.‬‬ ‫جدیدتریــن امار نشــان می دهــد که ترکیــب نژادی‬ ‫رای دهنــدگان امریکایــی از ســال ‪ ،۲۰۱۲‬تا کنــون تغییر‬ ‫چندانی نداشته است‪.‬‬ ‫بــر اســاس گــزارش ســی ان ان‪ ۷۰ ،‬درصــد از‬ ‫شــرکت کنندگان در انتخابــات ریاســت جمهوری امریــکا‬ ‫سفیدپوست‪ ۱۲ ،‬درصد سیاه پوست‪ ۱۱ ،‬درصد التین تبار و‬ ‫چهاردرصدنیزاسیاییهستند‪.‬درمیاناینشرکت کنندگان‪،‬‬ ‫ارای یــک چهــارم التین تبارهــا و کمتر از یک دهــم ارای‬ ‫سیاه پوســت ها به صندوق جمهوریخواهان ریخته شــده‬ ‫اســت‪ .‬کلینتون در جلب ارای التین بارهــا عملکرد بهتری‬ ‫داشته و از هر ‪ ۱۰‬رای‪ ،‬هشت رای را به نفع خود جلب کرده‬ ‫اســت‪ .‬او همچنین از ارای هر ‪ ۱۰‬التین باری که در امریکا‬ ‫متولد شده اند‪ ،‬شــش رای را از ان خود کرده است‪ .‬در میان‬ ‫سفیدپوست هانیزبیشازنیمی ازانهابه ترامپرایداده اند‪.‬‬ ‫به لحاظ مذهبــی نیز ‪ ۸۱‬درصد از سفیدپوســت های‬ ‫انجلیی به ترامــپ و ‪ ۱۶‬درصــد انها به کلینتــون‪ ،‬در میان‬ ‫پروتســتان ها ‪ ۳۵‬درصد به ترامپ‪ ،‬در میان کاتولیک ها ‪۵۲‬‬ ‫درصد به کلینتون و ‪ ۴۵‬درصد به ترامپ‪ ،‬در میان یهودی ها‬ ‫‪ ۲۴‬درصد بــه ترامــپ و ‪ ۷۱‬درصد بــه کلینتــون و در میان‬ ‫مورمون ها ‪ ۶۱‬درصد به ترامــپ و ‪ ۲۵‬درصد به کلینتون رای‬ ‫داده اند‪.‬‬ ‫نظرسنجی رویترز ‪ /‬ایپسوس نشــان می دهد بیش از‬ ‫‪ ۷۰‬درصد از رای دهندگان امریکایی معتقدند اقتصاد امریکا‬ ‫به سود ثروتمندان و قدرتمندان و به ضرر افراد فقیر است‪.‬‬ ‫در این نظرســنجی ‪ ۷۲‬درصــد از رای دهندگان گفتند‬ ‫به عقیده انهــا اقتصاد امریکا در جهت منافــع ثروتمندان و‬ ‫قدرتمندان مهندسی شده است‪.‬‬ ‫امار منتشر شده از حضور رای دهندگان و تقسیم بندی‬ ‫انها از منظر جنسیت و سن نیز به شرح زیر است‪:‬‬ ‫از میان رای دهندگان مرد کــه ‪ ۴۷‬درصد از کل جامعه‬ ‫ل می شــدند‪ ،‬حدود ‪ ۴۱‬درصد به‬ ‫اماری این گزارش را شــام ‬ ‫نامزد دموکرات‪ ۵۰ ،‬درصد به نامزد جمهوریخواه و ‪ ۹‬درصد‬ ‫نیز به نامزد های دیگر رای داده یا پاسخی نداده اند‪ .‬از میان‬ ‫زنان که ‪ ۵۳‬درصد از جامعه اماری بوده اند‪ ،‬حدود ‪ ۵۴‬درصد‬ ‫به کلینتون‪ ۴۰ ،‬درصد به ترامپ و شــش درصد نیز یا پاسخ‬ ‫نداده اند یا به نامزد های دیگــر رای داده اند‪ .‬می توان گفت‬ ‫که اکثریت مردان به ترامــپ و اکثریت زنان نیز به کلینتون‬ ‫رای داده اند‪.‬‬ ‫ازمنظرسن‪،‬حدود‪ ۱۹‬درصدازشرکت کنندگانبین‪۱۸‬‬ ‫تا‪ ۲۹‬سال سن داشته اند‪ .‬از این میان‪ ۵۴‬درصد به کلینتون‪،‬‬ ‫‪ ۳۷‬درصد به ترامپ و ‪ ۹‬درصد به دیگر نامزد ها رای داده اند‪.‬‬ ‫در میان ‪ ۳۰‬تا ‪ ۴۴‬ســاله ها که ‪ ۲۵‬درصد دیگر از این گروه را‬ ‫تشکیل داده اند‪ ،‬حدود ‪ ۵۰‬درصد به کلینتون و ‪ ۴۲‬درصد نیز‬ ‫به ترامپ رای داده اند‪ .‬هشت درصد دیگر نیز به نامزد دیگری‬ ‫رای داده اند‪ .‬از میان ‪ ۴۵‬تا ‪ ۶۴‬ســاله ها که حدود ‪ ۴۰‬درصد‬ ‫بوده انــد‪ ۴۴ ،‬درصد به کلینتون‪ ۵۳ ،‬درصد به ترامپ و ســه‬ ‫ی داده اند یا اصال رای نداده اند‪.‬‬ ‫درصد نیز به نامزد ســوم را ‬ ‫کسانی که ‪ ۶۵‬ســال یا بیشتر سن داشــته اند که شامل ‪۱۶‬‬ ‫درصدازاینگروهمی شدند‪ ۴۵،‬درصدبهکلینتون‪ ۵۲ ،‬درصد‬ ‫به ترامپ و سه درصد نیز به نامزد احزاب دیگر رای داده اند‪.‬‬ ‫به طورکلیمی توانگفتکهجوانانبهکلینتونومسن تر ها‬ ‫به ترامپ رای داده اند‪ .‬حدود ‪ ۲۳‬هزار و ‪ ۵۸۳‬نفر شامل این‬ ‫جامعه اماری می شوند‪.‬‬ ‫همچنین نظرســنجی دیگــری که بر اســاس میزان‬ ‫تحصیالت رای دهندگان منتشر شده است نشان می دهد‬ ‫که ترامپ عمدتا در حوزه هایی پیروز شــده اســت که کمتر‬ ‫از ‪ ۱۰‬درصد ســاکنانش از تحصیالت کارشناســی یا باالتر‬ ‫برخوردار بوده اند‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬ترامــپ در میان افراد با‬ ‫سطح تحصیالت پایین و کلینتون در میان افرادی با سطح‬ ‫تحصیالت باالتر طرفدار داشته اند‪.‬‬ ‫ی غیرمنتظره نیز دو دیدگاه کامال‬ ‫در تحلیل این پیروز ‬ ‫متفاوت وجود دارد‪ .‬گروه اول افرادی هســتند که انتخاب‬ ‫ ترامپ را نشــانه افول سیاســی و عدم پختگــی اجتماعی‬ ‫جامعه امریکا می دانند و معتقدند جامعه ای که فردی خشن‪،‬‬ ‫دمدمی مزاج و نااگاه که تنها چند هفته از انتشار پرونده هایی‬ ‫درباره رفتارهای خارج از عرفش می گذرد را انتخاب می کنند‪،‬‬ ‫به بن بست و بی اخالقی محض رسیده است‪.‬‬ ‫در طرف دیگر‪ ،‬عده ای معتقدند کــه انتخاب ترامپ‬ ‫نشانه خســتگی و بی اعتمادی امریکایی ها به دولتمردان‬ ‫اتوکشیده و نخبه ای است که دستاوردی برای مردم عادی‬ ‫نداشته اند‪ .‬به اعتقاد این گروه‪ ،‬امریکایی ها این بار ترجیح‬ ‫داده اند ســراغ گزینــه ای بروند کــه به لحــاظ ویژگی های‬ ‫شخصیتی(ونهمسلماوضعیتاقتصادی)فردی«عادی تر‪،‬‬ ‫ملموس تر و قابل دســترس تر» اســت؛ فردی که از تغییر‬ ‫موضع سریع خود هراســی ندارد و عذرخواهی را برای خود‬ ‫ننگ نمی داند‪.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ترامپ همکاری محدود و دومرحله ای با‬ ‫ایران را دنبال می کند‬ ‫ ابراهیم متقی درگفت وگو با مثلث‬ ‫بین الملل‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫چرا برخالف اغلب نظرسنجی های انجام گرفته‬ ‫مبنی بر احتمال پیروزی هیالری کلینتون‪ ،‬دونالد‬ ‫ ترامپ پیروز انتخابات ریاســت جمهوری امریکا‬ ‫شد؟‬ ‫نظرسنجی های برگزارشــده از سوی موسسه های‬ ‫رســانه ای امریکا براســاس رویکرد طبقه متوسط شهری‬ ‫شکل گرفته است‪ .‬بســیاری از روشــنفکران و گروه های‬ ‫وابسته فضای ساختاری ایاالت متحده از هیالری کلینتون‬ ‫حمایت به عمل می اوردند‪ .‬واقعیت ان اســت که ادبیات و‬ ‫رویکرد ترامپ ماهیت انتقادی پرشــدتی نسبت به ساختار‬ ‫سیاسی دارد‪ .‬بنابراین طبیعی به نظر می رسد که مخاطبین‬ ‫ ترامپ نیز توجه چندانی به سازوکارهای سنجش نهادهای‬ ‫رسانه ای نداشته باشند‪.‬‬ ‫شبکه خبری ســی‪.‬ان‪.‬ان برای تاثیرگذاری بر افکار‬ ‫عمومی تــاش کرد تــا موج های ضدترامپ را گســترش‬ ‫دهد‪ .‬در این ارتباط می توان به برنامه تهیه شــده از سوی‬ ‫فرید زکریا با عنوان جی‪.‬پی‪.‬اس اشــاره داشــت‪ .‬در این‬ ‫برنامه فرید زکریا از شــدیدترین انتقادات رســانه ای علیه‬ ‫ ترامپ اســتفاده کرد‪ .‬تا پنج نوامبــر ‪ 2016‬نیز تصویری از‬ ‫نقشه امریکا در شبکه سی‪.‬ان‪.‬ان به نمایش درامده بود که‬ ‫موقعیت هیالری کلینتون در کسب کارت الکترال در فضای‬ ‫انتخاباتی را برجسته می ســاخت‪ .‬به همین دلیل است که‬ ‫برخی از تحلیلگــران ایرانی که صرفــا اطالعات تحلیلی‬ ‫خود را از شبکه های خبری امریکا دریافت می کردند‪ ،‬این‬ ‫احساس را داشتند که هیالری پیروز می شود‪ ،‬در حالی که‬ ‫واقعیت انتخابات امریکا «اعتراض علیه ساختار» بود‪.‬‬ ‫ادبیات انتخاباتی ترامپ چنین ویژگی هایی را داشته‬ ‫و به مفهوم ان اســت که ترامپ می تواند احساسات نهفته‬ ‫جامعه امریکا را منعکس سازد و در زمان برگزاری انتخابات‬ ‫نیز واقعیت های اجتماعی خود را منعکس ساخت‪ .‬نیروهای‬ ‫حاشیه ای جامعه توانســتند اعتراض خود را نسبت به عدم‬ ‫تعادل و توازن اقتصادی در جامعه امریکا منعکس سازند‪.‬‬ ‫ادبیات ترامپ نه تنها علیــه هیالری و یا ســایر کارگزاران‬ ‫اجرایی امریکا بود‪ ،‬بلکه باید چنیــن رویکردی را نمادی از‬ ‫ادبیات انتقادی نسبت به ساختار سیاسی امریکا دانست‪.‬‬ ‫ظهور ترامپ نشان می دهد که ســاختار اجتماعی و‬ ‫سیاسی امریکا با نشانه هایی از «انومی» روبه رو شده است‪.‬‬ ‫انومی یا بی هنجاری در شرایطی ظهور می یابد که ساختار‬ ‫اجتماعی‪ ،‬اعتماد عمومی خود را بــه نخبگان و نهادهای‬ ‫سیاسی از دست بدهد‪ .‬شکل گیری این شوک اجتماعی را‬ ‫می توان به منزله کاهش سرمایه اجتماعی در روند مشارکت‬ ‫و کنش های انتخاباتی در امریکا دانست‪ .‬نظریه پردازانی‬ ‫همانند فوکویاما بر این اعتقاد هستند که سرمایه اجتماعی‬ ‫را می توان مجموعه ای از ارزش ها یا هنجارهای غیررسمی‬ ‫مشــترک میان گروهــی از افراد دانســت که بــا یکدیگر‬ ‫همکاری می کنند‪.‬‬ ‫مشارکت انتخاباتی در هر کشــوری‪ ،‬زمینه های الزم‬ ‫برای انعکاس برخی از نشــانه ها و نمادهــای اجتماعی را‬ ‫به وجود می اورد‪ .‬به هر میزان که این نشــانه ها با فرهنگ‬ ‫سیاسی و الگوی کنش ساختاری یک کشور پیوند بیشتری‬ ‫داشته باشد‪ ،‬انتخابات ماهیت هنجاری تر خواهد داشت‪.‬‬ ‫انتشــار فایل صوتی از ســوی گروه های رقیب را می توان‬ ‫به عنــوان واکنشــی در برابر ادبیــات دونالــد ترامپ برای‬ ‫متهم سازی ترامپ دانست‪ ،‬در حالی که چنین سازوکارهایی‬ ‫به نتیجه مطلوب برای پیروزی هیالری کلینتون منجر نشد‪.‬‬ ‫چنین مفاهیم و ادبیاتــی زمینه های الزم برای انزجار‬ ‫نخبــگان از ترامــپ را به وجــود اورده اســت‪ .‬در حالی که‬ ‫بسیاری از گروه های اجتماعی و شــهروندان امریکایی از‬ ‫ ترامپ به عنوان فردی با جســارت برای نقش یابی سیاسی‬ ‫و ساختاری یاد می کنند‪ .‬به رغم چنین فرایندی واقعیت ان‬ ‫است که ترامپ منجر به کاهش سرمایه اجتماعی نخبگان‬ ‫در فضای افکار عمومی جامعه و ساختار حزبی امریکا شده‬ ‫اســت‪ .‬وقتی که در فضای رقابت هــای انتخاباتی نوامبر‬ ‫‪ 2016‬ترامپ به پیروزی می رســد‪ ،‬به معنای ان اســت که‬ ‫میزان اعتماد شــهروندان بــه نخبگان سیاســی کاهش‬ ‫یافته است‪.‬‬ ‫پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری امریکا را‬ ‫می توان انعکاس فضای ادراکی و ساختاری جامعه دانست‪.‬‬ ‫نظام اجتماعی امریکا در وضعیت بی اعتمادی نســبت به‬ ‫ســاختار‪ ،‬کارگزاران و الگوی مدیریت اجتماعی قرار دارد‪.‬‬ ‫ادبیات سیاسی به کار گرفته شده از سوی گروه های رقیب‬ ‫منجر به اعتراض برخــی از نظریه پردازان همانند فوکویاما‬ ‫و اســتفان و الت گردیده اســت‪ .‬والت در نشــریه «فارن‬ ‫پالیســی» به تبیین فضای ادراکی جامعه امریکا در فرایند‬ ‫رقابت های انتخاباتی پرداخته و به این جمع بندی رســیده‬ ‫که هیچ یک از کاندیداها صالحیت حضور و نقش افرینی‬ ‫در روز انتخابات در ‪ 8‬نوامبر ‪ 2016‬را ندارند‪.‬‬ ‫بیان چنین رویکردهایی هیچ تاثیری در اراده سیاسی‬ ‫ ترامپ به جا نگذاشــت‪ .‬ترامپ به گونه ای صحبت می کرد‬ ‫که گویی به او الهام شــده که در انتخابات پیروز می شود‪.‬‬ ‫براســاس چنین ادراکی‪ ،‬نیروهای حاشــیه ای امریکا که‬ ‫بخشی از انان را می توان در چارچوب «جنبش تی پارتی»‬ ‫و همچنین «جنبش وال اســتریت» تحلیل کــرد‪ ،‬در روز‬ ‫انتخابــات از ترامپ حمایت به عمــل اوردند‪ .‬حتی تالش‬ ‫مدونا‪ ،‬جنیفر لوپز‪ ،‬باراک اوباما و میشل اوباما نیز نتوانست‬ ‫زمینه های پیروزی هیالری را به وجود اورد‪.‬‬ ‫شما پیروزی ترامپ را پیروزی یک فرد پوپولیسم‬ ‫میلیاردر قلمداد می‏کنید یا پیروزی یکی از اعضای‬ ‫حزب جمهوریخواه؟‬ ‫پیروزی ترامــپ بیانگر این نکته اســت که هرگاه‬ ‫ساختار سیاسی و اجتماعی کشورها با نشانه هایی از بحران‬ ‫روبه رو شود‪ ،‬زمینه برای ظهور نیروهای حاشیه ای به وجود‬ ‫می اید‪ .‬ترامپ را نمی توان به عنوان فردی دانســت که در‬ ‫ساختار حزب جمهوریخواه از ریشه و اعتبار الزم برخوردار‬ ‫بوده باشــ د اما وی توانســت موقعیت خــود را در چارچوب‬ ‫ادبیات انتقادی از ساختار ارتق ا دهد‪ .‬تمامی فرایندهای یاد‬ ‫شده نشان می دهد که ترامپ از سکوی حزب جمهوریخواه‬ ‫برای ارتقا ی موقعیت خود بهره گرفت‪ .‬ادبیات پوپولیستی‬ ‫و رویکرد ساختارســتیز ترامــپ نقش موثــری در پیروزی‬ ‫انتخاباتی وی داشته است‪.‬‬ ‫با توجه به برخی از صحبت های ضدحاکمیتی ترامپ‬ ‫و جلب ارای کســانی که از ســاختار حاکمیت و احزاب در‬ ‫امریکا ناراضی بودند‪ ،‬اکنون پیروزی ترامپ چه تبعاتی برای‬ ‫ســاختار حکومت و احزاب در امریکا در پی خواهد داشت‬ ‫و ایا منجر به ایجاد چنددســتگی و تنــش درون حاکمیت‬ ‫خواهد شد؟‬ ‫اگرچه ترامپ تاکنون از ادبیات ساختارشکنانه برای‬ ‫ارتقا ی موقعیت خود بهره گرفت ه اما واقعیت های ساختاری‬ ‫امریکا نشــان می دهد که نامبرده از این به بعد در چارچوب‬ ‫نهادها‪ ،‬قواعد‪ ،‬فرهنگ و ساختار سیاســی امریکا ایفای‬ ‫نقش می کنــد‪ .‬ضرورت هــای اجماع ســازی در امریکا را‬ ‫می توان به عنوان بخشی از قواعد ســاختاری دانست‪ .‬از‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫بوش پســر‪ ،‬لورنس ایگل برگــر و جیمز بیکــر در زمره این‬ ‫گروه از منتقدین ترامپ هستند‪ .‬انان بدون انکه از هیالری‬ ‫کلینتون حمایــت به عمــل اورند‪ ،‬اعــام داشــته اند که‬ ‫هیچ گونه مشارکتی در حمایت از ترامپ انجام نخواهند داد‪.‬‬ ‫این گروه از کارگزاران اجرایی در روند برگزاری کنوانسیون‬ ‫ملی حزب جمهوریخواه مشارکت نکرده و از تد کروز رقیب‬ ‫انتخاباتی ترامــپ از حزب جمهوریخــواه به دلیل حمایت‬ ‫نسبی از ترامپ انتقاد به عمل اورند‪.‬‬ ‫رای دهندگانی کــه به ترامپ رای دادند‪ ،‬بیشــتر‬ ‫متعلق به چــه اقشــاری از جامعه هســتند و چه‬ ‫کســانی در روز انتخابات با رای های پیش بینی‬ ‫نشده شان راه ورود ترامپ به کاخ سفید را هموار‬ ‫کردند؟‬ ‫بخشی از رای دهندگان ترامپ به طبقه اجتماعی‬ ‫حاشیه ای شده تعلق دارند‪ .‬بخشی دیگر شامل گروه هایی‬ ‫هستند که ساختار سیاســی امریکا را به عنوان نماد قدرت‬ ‫گروه هــای یک درصــدی می دانند‪ .‬نیروهــای اجتماعی‬ ‫دیگری نیــز در حمایت از ترامپ ایفای نقــش کردند که با‬ ‫قانون منع ازادی حمل اســلحه مخالفت داشــتند‪ .‬باراک‬ ‫اوباما بر ایــن اعتقاد بود کــه قانون محدودســازی حمل‬ ‫اســلحه می تواند مانع از خشــونت های اجتماعی امریکا‬ ‫شــود‪ .‬در حالی که دونالد ترامپ چنین قانونــی را به عنوان‬ ‫نماد مقابله با اراده و ازادی اجتماعی امریکا می دانست‪.‬‬ ‫پیــروزی ترامپ نشــان می دهد که نظام سیاســی و‬ ‫اجتماعی امریکا در روند پوســت اندازی ساختاری است‪.‬‬ ‫بسیاری از نشانه های فرهنگ سیاسی و ارزش های بنیادین‬ ‫امریکاتحتتاثیرمفاهیمپوپولیستیوگروه هایحاشیه ای‬ ‫قرار گرفته است‪ .‬بسیاری از گروه های حاشیه ای از ترامپ‬ ‫و ادبیات انتقادی وی در برابر گروه های ســاختاری در روز‬ ‫انتخابات حمایت به عمل اوردنــد‪ .‬این دوره از رقابت های‬ ‫انتخاباتــی امریــکا را می تــوان در قالــب نشــانه هایی از‬ ‫پادگفتمان پوپولیستی ترامپ در برابر گفتمان ساختارگرایی‬ ‫و پلورالیسم امریکایی دانست‪ .‬روندی که شاید بتوان ان را‬ ‫واقعیت اجتناب ناپذیر دموکراســی های نخبه گرا دانست‪.‬‬ ‫چنین روندی به مفهوم انتقام جامعه از نخبگان و ســاختار‬ ‫نخبه گرای امریکایی تلقی می شود‪.‬‬ ‫واقعیت ان است که جامعه و شــهروندان امریکایی‬ ‫تمایلی به انتخاب رئیس جمهوری که دارای تردید است و‬ ‫یا اینکه از سازوکارهای هیجانی برای انتخاب سیاسی بهره‬ ‫می گیرد‪ ،‬نخواهند داشت‪ .‬حمایت از الیه های اسیب دیده‬ ‫اقتصــادی از طریــق سیاســت های مالیاتــی را می توان‬ ‫به عنوان بخش دیگری از رویکرد اجماع ســاز ترامپ برای‬ ‫کســب حمایت گروه هــای اجتماعــی در ‪ 8‬نوامبر ‪2016‬‬ ‫دانســت‪ .‬در شــرایط موجود‪ ،‬محورهای اصلی سیاســت‬ ‫خارجی ترامپ را اعاده قدرت ایــاالت متحده برای ایفای‬ ‫نقش موثر در سیاست بین الملل تشکیل می دهد‪.‬‬ ‫ادبیات ترامپ نشانه هایی از تالش پایان ناپذیر برای‬ ‫اعتمادسازی در ساختار داخلی امریکا و فضای بین المللی‬ ‫را منعکس می سازد‪ .‬چنین نشــانه هایی بود که گروه های‬ ‫حاشیه ای امریکا را برای رای ترامپ وارد کارگزار انتخاباتی‬ ‫کرد‪ .‬افزایش میزان مشــارکت در رقابت هــای انتخاباتی‬ ‫امریکا نسبت به سال ‪ 2012‬را می توان نشانه ای از ارتقا ی‬ ‫پایگاه اجتماعی ترامپ به عنوان نیروی انتقادی از ساختار‬ ‫سیاسی امریکا تلقی کرد‪ .‬رای دهندگان حاشیه ای و بخش‬ ‫قابل توجهی از کســانی که در دوران انتخاباتی گذشــته‬ ‫شــرکت نمی کردند‪ ،‬در این دوره از انتخابات رای خود را به‬ ‫ ترامپ دادند‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه ترامپ ســابقه سیاســی ندارد‪،‬‬ ‫اکنون بحــث سیاســت خارجی چقدر بــرای او‬ ‫اولویــت خواهد داشــت و رئیس جمهــور جدید‬ ‫امریکا چه دستورکارهایی را دنبال خواهد کرد؟‬ ‫نگــرش سیاســت خارجــی ترامــپ براســاس‬ ‫اندیشه های «رابرت کیگان» شکل گرفته است‪ .‬کیگان‬ ‫بر این اعتقاد است که قدرت به عنوان محور اصلی سیاست‬ ‫و جهت گیری سیاسی امریکا محسوب می شود‪ .‬به همین‬ ‫دلیل اســت که ترامپ از ســازوکارهایی بهره می گیرد که‬ ‫نشــانه های کنــش تهاجمــی ان را ارتق ا می دهــد‪ .‬کنش‬ ‫تهاجمی ترامپ در حــوزه خاورمیانه از انعکاس بیشــتری‬ ‫برخوردار خواهد بود‪ .‬واقعیت ان است که تغییر در الگوی‬ ‫رفتاری سیاست خارجی امریکا در زمان محدودی حاصل‬ ‫نمی شــود؛ هر چند که ترامپ بعد از پیــروزی انتخاباتی به‬ ‫این موضوع اشــاره داشــت که امریکا تالش می کند تا با‬ ‫تمامی کشــورهای جهان روابط ســازنده ای داشته باشد‪.‬‬ ‫ویژگی های شخصیتی ترامپ نیز چنین نشانه ای را منعکس‬ ‫می ســازد‪ .‬ترامپ به عنوان فردی تاجرمســلک که دارای‬ ‫موقعیت اقتصادی ویژه ای در ساختار سیاسی امریکا است‪،‬‬ ‫تالش می کند تا موضوع سیاســت جهان را نیز براســاس‬ ‫نشانه هایی از بهینه سازی تحرک راهبردی پیگیری نماید‪.‬‬ ‫ ترامپ تمایلی به پرداخت هزینه امنیتی برای رشد اقتصادی‬ ‫اروپا نخواهد داشت‪.‬‬ ‫ادبیات سیاســی و سیاســت خارجی ترامــپ به گونه‬ ‫تدریجی ماهیت ساختاری پیدا می کند‪ .‬هم اکنون انتخابات‬ ‫و رقابت های انتخاباتــی در امریکا پایــان گرفته و دوران‬ ‫جدیدی اغاز شــده که مبتنی بــر عمل گرایــی نخبگان و‬ ‫کارگزاران سیاسی خواهد بود‪ .‬سخنرانی ترامپ در «مرکز‬ ‫بین الملل‬ ‫این مقطع زمانی به بعد‪ ،‬ترامپ تالش خواهد کرد تا موقعیت‬ ‫خود را در ساختار سیاسی تثبیت کند‪ .‬پیروزی ترامپ زمینه‬ ‫توجه نخبگان بوروکراتیک و ســاختاری امریــکا به پدیده‬ ‫جدید ریاست جمهوری را افزایش خواهد داد‪.‬‬ ‫رقابت هــای انتخاباتــی و ادبیات ترامــپ‪ ،‬به گونه‬ ‫اجتناب ناپذیر زمینه های الزم برای شــکل گیری «بحران‬ ‫اعتماد» را فراهم می ســازد‪ .‬در فضای بحران اعتماد هر‬ ‫نیروی اجتماعی تالش می کند تا از سازوکارهای افراطی یا‬ ‫انفعالی استفاده کند‪ .‬تحلیل انتخاباتی بیش از انکه مبتنی‬ ‫بر نشانه هایی مبتنی بر فرهنگ سیاسی‪ ،‬ساختار سیاسی و‬ ‫انتظارات گروه های اجتماعی باشد‪ ،‬معطوف به ان است‬ ‫که جامعه و نخبگان در وضعیت بحران و تضاد فراساختاری‬ ‫قرار گرفته اند‪.‬‬ ‫شاید بتوان وضعیت موجود را پایان فضایی دانست‬ ‫که «ســی رایت میلز» از ان به عنــوان «نخبگان قدرت»‬ ‫یاد کرد‪ .‬نخبگانی که دارای ادبیات‪ ،‬انســجام‪ ،‬ســاختار‬ ‫درونی همبســته و الگوهای رفتاری راهبردی هســتند‪ .‬به‬ ‫همین دلیل است که ادبیات و روند رقابت های انتخاباتی‬ ‫به ویژه مناظره های شــکل گرفته را می توان به منزله پایان‬ ‫نخبه گرایی سازمان یافته در ساختار سیاسی امریکا دانست‪.‬‬ ‫اگرچه در ایــاالت متحــده هنجارهای اجتماعــی قوی و‬ ‫نشــانه هایی از جامعه پذیری سیاسی مشــاهده می شود‪،‬‬ ‫امــا در فضای موجــود هنجارهــای اجتماعــی نمی تواند‬ ‫زمینه های الزم برای اعتماد به احزاب‪ ،‬نهادها و فرایندهای‬ ‫انتخاباتی را به وجود اورد‪ .‬جامعه و ســاختار باید در ابتدا به‬ ‫نخبگان باور داشته باشد‪ ،‬ان گاه به انان اعتماد پیدا کرده‬ ‫و در روند مشارکت انتخاباتی قرار می گیرند‪ .‬اگرچه سرمایه ‬ ‫اجتماعی و جامعه مدنــی را می توان به عنوان بخشــی از‬ ‫منابع مشروعیت ســاز قدرت در فرایندهای رقابت سیاسی‬ ‫و انتخاباتی دانســت‪ ،‬اما واقعیت ان اســت که هم اکنون‬ ‫نشــانه هایی از ابهــام در اعتمــاد اجتماعی شــهروندان‬ ‫امریکایی نســبت به کاندیداها وجود دارد‪ .‬الزم به توضیح‬ ‫است که روندهای توده گرایی و پوپولیسم ایجادشده در روند‬ ‫رقابت های انتخابات ریاســت جمهوری امریکا‪ ،‬می تواند‬ ‫شکل جدیدی از سرمایه اجتماعی را منعکس سازد که مبتنی‬ ‫بر کنــش همکاری جویانه نبوده و زیرســاخت های نفرت و‬ ‫انتقام را منعکس می سازد‪.‬‬ ‫در انتخابــات نوامبــر ‪ 2016‬می توان نشــانه هایی‬ ‫از رویارویــی نخبــگان حــزب جمهوریخــواه و گروه های‬ ‫محافظه کار را با ترامپ مشاهده کرد‪ .‬چنین فرایندی نشان‬ ‫می دهد که ترامــپ دارای مخالفین جــدی در حوزه های‬ ‫مختلف اجتماعی‪ ،‬سیاسی و حزبی است‪ .‬به همان گونه ای‬ ‫که ترامپ دارای پایگاه اجتماعی متنوع و فراگیر اســت‪،‬‬ ‫مخالفین متنوعی را نیز فراروی خود خواهد داشت‪ .‬شاید‬ ‫بتوان ظهور ترامپ را نشانه ای از انحطاط در هویت حزبی‬ ‫و نسلی در امریکا دانست‪ .‬هویتی که تحت تاثیر موج های‬ ‫نخبه گرایانه شکل گرفته و تالش دارد تا از فردی حمایت‬ ‫کند که با ساختار نخبه گرا و محافظه کار امریکا هماهنگی‬ ‫چندانی ندارد‪.‬‬ ‫اصلی ترین مخالفین ترامپ را می توان در درون حزب‬ ‫جمهوریخواه جست وجو کرد‪ .‬بسیاری از نیروها و گروه های‬ ‫محافظه کار که دارای نگرش امنیت گــرا بودند‪ ،‬ترامپ را‬ ‫به مثابه نشانه ای از «کمدی دموکراسی» می نامند‪ .‬مفهوم‬ ‫کمدی دموکراســی از ســوی افرادی همانند ریچارد پرل‪،‬‬ ‫کنث پوالک و داگالس فیث به کار گرفته شده است‪ .‬افراد‬ ‫یادشــده بر این اعتقادند که دموکراســی امریکایی دارای‬ ‫ناکارامدی و ضایعاتی بوده که نشانه ان را می توان در ظهور‬ ‫افرادی همانند ترامپ جست وجو کرد‪.‬‬ ‫گروه دوم در درون حــزب جمهوریخــواه مربوط به‬ ‫افرادی است که در گذشــته از جایگاه اجرایی و ساختاری‬ ‫برخوردار بوده اند‪ .‬افرادی همانند جورج بوش پدر‪ ،‬جورج‬ ‫‪2‬‬ ‫دکتر ابراهیم متقی‪ ،‬اســتاد دانشگاه تهران در‬ ‫گفت وگویی تفصیلی با هفته نامه «مثلث» به واکاوی‬ ‫پیــروزی دونالد ترامــپ در انتخابات هشــتم نوامبر‬ ‫پرداخت و ظهــور ترامــپ را حاکی از روبه رو شــدن‬ ‫ســاختار اجتماعی و سیاســی امریکا با نشانه هایی‬ ‫از «انومــی» توصیف کرد‪ .‬به گفتــه متقی‪ ،‬انومی یا‬ ‫بی هنجاری در شــرایطی ظهور می یابد که ســاختار‬ ‫اجتماعــی‪ ،‬اعتماد عمومــی خــود را بــه نخبــگان و‬ ‫نهادهای سیاســی از دســت بدهــد‪ .‬همچنین این‬ ‫استاد دانشــگاه معتقد اســت اگرچه ترامپ تاکنون‬ ‫از ادبیات ساختارشــکنانه بــرای ارتقــای موقعیت‬ ‫خود بهــره گرفته اما واقعیت های ســاختاری امریکا‬ ‫نشــان می دهد که نامبرده از این به بعد در چارچوب‬ ‫نهادها‪ ،‬قواعد‪ ،‬فرهنگ و ســاختار سیاســی امریکا‬ ‫ایفای نقــش می کنــد‪ .‬ضرورت های اجماع ســازی‬ ‫در امریــکا را می تــوان به عنــوان بخشــی از قواعد‬ ‫ساختاری دانســت‪ .‬کارشــناس مســائل امریکا در‬ ‫رابطه با رویکرد رئیس جمهور جدیــد امریکا در قبال‬ ‫ایران و برجام نیز تاکید کرد که ترامپ تالش می کند‬ ‫تا از الگوهای ســاختاری در ارتباط با ایران استفاده‬ ‫نماید‪ .‬نگرش ترامــپ نشــانه هایی از همکاری های‬ ‫محدود و مرحلــه ای را منعکس می ســازد‪ .‬او افزود‪:‬‬ ‫«چنیــن رویکــردی بیانگر ان اســت که سیاســت‬ ‫ ترامپ در مقایســه با اوباما و در ارتباط با موضوعاتی‬ ‫همانند برجام و سیاســت منطقه ای با تغییر چندانی‬ ‫روبه رو نخواهد شد‪ ».‬در نهایت دکتر متقی در پاسخ‬ ‫به این پرســش که ترامپ برای ایران بهتر اســت یا‬ ‫هیــاری‪ ،‬توضیــح داد‪ « :‬ترامپ قــادر نخواهد بود‬ ‫تــا از ســازوکارهایی اســتفاده کند که عامــل اصلی‬ ‫تغییــر بنیادیــن در روند سیاســت خارجــی امریکا‬ ‫شــود‪ .‬به همین دلیل اســت که پدیــده ترامپ تاثیر‬ ‫چندانی در سیاســت خارجی امریکا نسبت به ایران‬ ‫به جا نمی گــذارد‪ .‬اما به دلیل پیوندهــای اجتماعی و‬ ‫ســاختاری هیالری کلینتــون با گروه هــا و البی های‬ ‫عرب محور و اسرائیل محور‪ ،‬هیالری رئیس جمهور‬ ‫پرمخاطره تری برای ایران محسوب می شد‪».‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪39‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫منافع ملی واشینگتن» نشان داد که نامبرده از عمل گرایی‬ ‫الزم برای شــیفت گفتمانی برخوردار است‪ .‬سخنرانی ‪27‬‬ ‫اوریل نشان داد که ترامپ تالش همه جانبه ای را به انجام‬ ‫می رســاند تا موضوع مربوط به منافع و امنیت ملی امریکا‬ ‫را براساس نشانه هایی از کنش قدرت محور شکل دهد‪.‬‬ ‫محور اصلی ســخنرانی سیاســت خارجــی ترامپ را‬ ‫می توان انتقاد از رویکرد سیاست خارجی اوباما در دورانی‬ ‫دانست که هیالری کلینتون مسئولیت وزارت امورخارجه‬ ‫کشــور را عهده دار بوده اســت‪ .‬ادبیات و مواضع سیاسی‬ ‫ ترامپ بعــد از پیروزی در روند انتخابات ریاســت جمهوری‬ ‫نشان می دهد که فاز جدیدی از بازی سیاسی و بین المللی‬ ‫اغاز شده که معطوف به سیاست قدرت است‪ .‬از این به بعد‪،‬‬ ‫ ترامپ از مفاهیمی بهره می گیرد که با رویکرد و جهت گیری‬ ‫حزب جمهوریخــواه هماهنگــی دارد‪ .‬محورهای اصلی‬ ‫سیاست خارجی ترامپ‪ ،‬اعاده قدرت ایاالت متحده برای‬ ‫ایفای نقش موثر در سیاست بین الملل بوده است‪ .‬ادبیات‬ ‫ ترامپ نشانه هایی از اعتمادسازی در ساختار داخلی امریکا‬ ‫و فضای بین المللی را منعکس می سازد‪.‬‬ ‫سخنرانی ‪ 27‬اوریل ترامپ نشان داد که جهت گیری‬ ‫محافظه کارانه با قالب های عمل گرایانه جایگزین ادبیات‬ ‫پوپولیستی در نگرش سیاســت خارجی ترامپ شده است‪.‬‬ ‫هرگاه رقابت های کاندیدا در انتخابات ریاســت جمهوری‬ ‫امریکا انجام پذیرد‪ ،‬زمینــه تبیین رویکــرد کاندیدا درباره ‬ ‫موضوعات بحرانی فراهم می شــود‪ .‬طبیعی اســت که در‬ ‫زمان محدودی‪ ،‬ترامپ به تبیین رویکرد خود درباره ایران‪،‬‬ ‫بحران سوریه‪ ،‬چگونگی مقابله با داعش و الگوی تعامل با‬ ‫اسرائیل مبادرت می نماید‪.‬‬ ‫در اولین روز بعــد از رقابت هــای انتخاباتی امریکا‪،‬‬ ‫مواضع پوتیــن و اوالند کامــا متفــاوت از یکدیگر بوده‬ ‫است‪ .‬پوتین بر این اعتقاد است که ترامپ دور ه جدیدی از‬ ‫همکاری های بین المللی را شکل خواهد داد‪ .‬در حالی که‬ ‫اوالنــد وضعیت جدید در امریکا را براســاس نشــانه هایی‬ ‫از ابهــام‪ ،‬بالتکلیفی و ســرگردانی اروپــا تحلیل می کند‪.‬‬ ‫تعامل گرایی با اروپا‪ ،‬روســیه و چین را می توان محورهای‬ ‫اصلی سیاست خارجی ترامپ در فضای راهبردی دانست‪.‬‬ ‫حمایت از اســرائیل محور دیگــر نگرش ترامــپ در مورد‬ ‫سیاست منطقه ای امریکا در خاورمیانه است‪.‬‬ ‫در خصوص مساله سوریه و داعش رویکرد او چه‬ ‫خواهد بود و چقدر از سیاســت های باراک اوباما‬ ‫پیروی خواهد کرد؟‬ ‫رویکرد ترامــپ در مورد داعش همــواره انتقادی‬ ‫بوده است‪ .‬داعش در تفکر ترامپ و حامیان وی نمادی از‬ ‫بنیادگرایی اسالمی محســوب می شود که ضرورت مقابله‬ ‫همه جانبه با چنین گروهی اجتناب ناپذیــر خواهد بود‪ .‬به‬ ‫تضادهای امریکا و عربستان در‬ ‫دوره ترامپ افزایش می یابد‬ ‫همین دلیل است که ترامپ از سیاست های سخت گیرانه‬ ‫و شدت عمل نظامی بیشــتری در مقابله با داعش استفاده‬ ‫خواهد کــرد‪ .‬داعش در نگــرش ترامپ به عنــوان بازیگر‬ ‫اشوب سازی محسوب می شود که باید مقابله همه جانبه ای‬ ‫با ان انجام پذیرد‪.‬‬ ‫واقعیت های ساختاری و ادبیات ترامپ بعد از پیروزی‬ ‫در انتخابات بیانگر این نکته اســت که اگر هر فردی از هر‬ ‫حزب و جناحی به قدرت برســد‪ ،‬ناچار خواهــد بود تا منافع‬ ‫ملی و نیازهای اجتماعی شهروندان همانند رفاه‪ ،‬امنیت و‬ ‫خدمات اجتماعی را تامین نماید‪ .‬در چنین شرایطی‪ ،‬زمینه‬ ‫برای کنش های حزبی وجود خواهد داشت‪ .‬رویکرد ترامپ‬ ‫بیش از انکه با قالب های کنش سیاسی و غریزی وی پیوند‬ ‫داشته باشــد‪ ،‬انعکاســی از ضرورت های سیاست خارجی‬ ‫امریکا محسوب می شد‪ .‬به همین دلیل است که موضوع‬ ‫غلبه بر داعش را می توان یکی از نــکات محوری مواضع‬ ‫راهبردی ترامپ بعد از پیروزی انتخاباتی دانست‪.‬‬ ‫در دوران رقابت های انتخاباتی‪ ،‬ترامپ به این موضوع‬ ‫توجه و تاکید داشــته اســت که حامیان منطقه ای داعش‬ ‫را تحت فشــار قرار داده تا زمینه افول تدریجی گروه های‬ ‫تروریســتی به وجود اید‪ .‬بخش دیگــری از رویکرد ترامپ‬ ‫را می توان انتقاد از سیاســت خاورمیانه ای اوباما دانست‪.‬‬ ‫ ترامپ بر ضــرورت کاهش قدرت منطقــه ای ایران تاکید‬ ‫دارد‪ .‬اگر چه ریشه های قدرت یابی منطقه ای ایران مربوط‬ ‫به ســال های ‪ 2001‬به بعد یعنی دوران ریاســت جمهوری‬ ‫جورج بوش بوده است‪ ،‬اما ترامپ تالش دارد تا قدرت یابی‬ ‫و نقش منطقه ای ایــران را مربوط به دوران بــاراک اوباما‬ ‫بدانــد‪ .‬ترامپ بر ایــن اعتقاد اســت که اگر ایــران نقش‬ ‫قدرت منطقــه ای را ایفا نمایــد‪ ،‬در ان شــرایط متحدین‬ ‫ایاالت متحده با دشواری های امنیتی روبه رو خواهند شد‪.‬‬ ‫با توجه به موضع گیری‏های نســبتا منفی ترامپ‬ ‫درباره اعراب در مقایســه با هیالری کلینتون در‬ ‫زمان رقابت های انتخاباتی‪ ،‬اکنون که او به کاخ‬ ‫ســفید راه یافته‪ ،‬روابط واشــنگتن با کشورهای‬ ‫عربی چه سمت و سویی خواهد گرفت؟‬ ‫ترامپ نه تنها نســبت به داعش بلکه در برخورد با‬ ‫سیاست های هویتی و الگوی کنش تکفیری عربستان نیز‬ ‫دارای نگرش انتقادی اســت‪ .‬اگرچه برخی از تحلیلگران‬ ‫به این موضوع اشــاره دارند کــه ترامــپ امادگی پذیرش‬ ‫قدرت راهبــردی برای عربســتان را دارد‪ ،‬امــا واقعیت ان‬ ‫است که نگرش ترامپ با بنیادگرایی مذهبی در تضاد قرار‬ ‫دارد‪ .‬سخنرانی ‪ 27‬اوریل ترامپ در مورد سیاست خارجی‬ ‫و رویکرد منطقــه ای امریکا نشــان داد که در بســیاری از‬ ‫مواقــع کاندیــدای جمهوریخواهان‪ ،‬سیاســت تهاجمی‬ ‫ و محافظه کارانه ای در برخورد بــا موضوعات منطقه ای‪،‬‬ ‫راهبردی و سیاست خارجی باراک اوباما در برخورد با ایران‬ ‫دارا بوده اند‪ .‬بخشــی از ایــن رقابت ها مربوط به ســاختار‬ ‫سیاسی و رقابت های حزبی در سنت سیاسی امریکا است‪.‬‬ ‫واقعیت های راهبردی بیانگر ان اســت که ســاختار‬ ‫سیاســی امریکا براســاس نشــانه هایی از موازنه و کنترل‬ ‫تداوم می یابد‪ .‬بیان چنین مفاهیمی در مقابله با سیاســت‬ ‫منطقه ای و ســاختار سیاســی ایران بیانگر ان اســت که‬ ‫بسیاری از کاندیداهای محافظه کار و پوپولیست امریکایی‬ ‫تالش دارند تا مقابله با ایران را در چارچوب سیاســت های‬ ‫هیجانی در جهت جذب افکار عمومی سازماندهی نمایند‪.‬‬ ‫کشورهای عربی به عنوان پایگاهی برای قدرت منطقه ای‬ ‫امریکا محسوب می شود اما ترامپ نگرش خوش بینانه ای‬ ‫نسبت به گروه هایی که با ایدئولوژی و ارمان های تکفیری‬ ‫اخرالزمانی زمینه ظهور داعش را به وجود اورند‪ ،‬هماهنگی‬ ‫چندانی نخواهد داشت‪.‬‬ ‫جهت گیری سیاســت خارجی ترامپ در اواخر اوریل‬ ‫‪ 2016‬نشــان می دهد که تضادهای امریکا و عربستان در‬ ‫شرایطی که ترامپ به قدرت برســد افزایش خواهد یافت‪.‬‬ ‫رویکرد هویت گــرای ترامــپ می تواند علیــه بنیادگرایی‬ ‫تکفیری و سیاســت های منطقه ای عربستان سازماندهی‬ ‫شود‪ .‬هرچند که نمی توان ترامپ را به عنوان گزینه مطلوبی‬ ‫برای سیاســت های منطقه ای ایران دانســت‪ ،‬اما نگرش‬ ‫هویت گرا و ادبیات محافظه کارانه ترامپ در مرکز منافع ملی‬ ‫امریکا معطوف به مقابله موثر با گروه های تکفیری و مورد‬ ‫حمایت عربستان در محیط منطقه ای خاورمیانه بوده است‪.‬‬ ‫بیان چنین رویکردی به مفهوم ان اســت کــه تضادهای‬ ‫عربستان و ترامپ در سال های اینده افزایش خواهد یافت‪.‬‬ ‫ترامــپ بر ایــن موضوع تاکید داشــت کــه حامیان‬ ‫منطقه ای داعش را تحت فشــار قرار داده تــا زمینه افول‬ ‫تدریجی گروه های تروریستی به وجود اید‪ .‬بخش دیگری‬ ‫از رویکرد ترامپ را می توان انتقاد از سیاست خاورمیانه ای‬ ‫اوباما دانســت‪ .‬در این فرایند‪ ،‬ترامپ بــر ضرورت کاهش‬ ‫قدرت منطقــه ای ایران تاکیــد دارد‪ .‬اگر چه ریشــه های‬ ‫قدرت یابی منطقه ای ایــران مربوط به ســال های ‪2001‬‬ ‫به بعد یعنی دوران ریاست جمهوری جورج بوش بوده است‪،‬‬ ‫اما ترامپ تالش دارد تا قدرت یابی و نقش منطقه ای ایران‬ ‫را مربوط به دوران باراک اوباما بداند‪ .‬ترامپ بر این اعتقاد‬ ‫اســت که اگر ایران نقش قدرت منطقه ای را ایفا نماید‪ ،‬در‬ ‫ان شرایط متحدین ایاالت متحده با دشواری های امنیتی‬ ‫روبه رو خواهند شد‪.‬‬ ‫ایــا باتوجه بــه برخــی صحبت‏هــای کاندیدای‬ ‫پیروز در رقابت‏های انتخاباتی در بحث ســوریه‬ ‫و روسیه‪ ،‬ترامپ سیاست هایی همسو با مسکو را‬ ‫در پیش خواهد گرفت؟‬ ‫یکــی از موضوعــات اساســی سیاســت خارجی‬ ‫ ترامپ را می توان تعامل با روسیه برای مقابله با گروه های‬ ‫تکفیری ازجمله داعش دانست‪ .‬باراک اوباما تالش کرد تا‬ ‫زمینه های الزم برای پذیرش جبهه النصره را به وجود اورد‪.‬‬ ‫در برخــی از عملیات نظامــی امریکا علیــه داعش‪ ،‬زمینه‬ ‫برای همکاری های تاکتیکی امریکا بــا نیروهایی همانند‬ ‫جبهه النصره مشــاهده می شــود‪ .‬طبعا تغییر در روندهای‬ ‫تاکتیکی‪ ،‬نظامی و عملیاتی امریکا در کوتاه مدت محدود‬ ‫ی که می توان نشــانه هایی از تغییر بنیادین‬ ‫اســت‪ .‬در حال ‬ ‫نســبت به سیاســت خارجی امریکا در فضای منطقه ای را‬ ‫مشاهده کرد‪ .‬شــاید بتوان ســوریه را در زمره نقطه عطف‬ ‫تغییر در الگوی راهبردی دونالد ترامپ در مقایسه با باراک‬ ‫اوباما دانست‪.‬‬ ‫ترامپ در ســخنرانی خود نشــان داد که همکاری با‬ ‫چین و روســیه در مورد اختالفات منطقه ای ادامه خواهد‬ ‫یافت‪ .‬اختالفــات منطقــه ای امریکا با روســیه در دوران‬ ‫ریاســت جمهوری بــاراک اوبامــا افزایش یافتــه و ترامپ‬ ‫تالش دارد تا جلوه هایی از اعتمادسازی در روابط با روسیه‬ ‫را ایجاد نماید‪ .‬اگر نیکســون و کیســینجر در دهه ‪1970‬‬ ‫تالش داشــتند تا زمینه ارتقــای چین بــرای موازنه اتحاد‬ ‫جماهیر شــوروی رابه وجود اورند‪ ،‬هم اکنون ترامپ و تیم‬ ‫محافظه کار در سیاست خارجی حزب جمهوریخواه تالش‬ ‫دارند تا زمینه های الزم برای محدودســازی چین از طریق‬ ‫روسیه را فراهم اورند‪.‬‬ ‫در بحــث ایــران و برجــام رئیس جمهــور جدید‬ ‫امریکا چقدر جای مانور دارد و ایا ترامپ همچون‬ ‫صحبت های انتخاباتی اش علیه برجام وارد عمل‬ ‫خواهد شد یا خیر چنین زمینه ای برای او فراهم‬ ‫نیست؟‬ ‫رئیس جمهور اسالمی ایران به این موضوع اشاره‬ ‫داشت که انتخابات ریاست جمهوری امریکا تاثیر چندانی‬ ‫در سیاســت خارجی ایران نخواهد داشــت‪ .‬محور اصلی‬ ‫سیاست دولت را می توان پیگیری اهداف برجام دانست‪.‬‬ ‫الگوی توافق برجام هیچ گاه دورنمای مثبت و ســازنده ای‬ ‫بین الملل‬ ‫رئیس جمهورناشناخته‬ ‫ترامپ برای ایران فرصت ساز است تا تهدیدامیز‬ ‫علیرضا اکبری‬ ‫ح و بنیانگذار‬ ‫دانش اموخته صلح سازی و حفظ صل ‬ ‫موسسه پژوهش های راهبردی تصمیم‬ ‫‪3‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫نتیجه انتخابــات امریکا‪ ،‬یک رویــداد فوق العاده و‬ ‫در عین حال «قابل توجیه» بــا اثرات جهانی بود‪ .‬در یک‬ ‫کالم‪ ،‬اینکه ایران از فرصت تمایزات روســای جمهور در‬ ‫امریکا‪ ،‬چقدر «اراده بهره برداری» را داشــته باشد‪ ،‬یک‬ ‫مساله است و اینکه شخص دونالد ترامپ چقدر فرصت ساز‬ ‫یا تهدید زا باشد‪ ،‬مساله دیگر‪ .‬وجود باراک اوباما‪ ،‬نشان داد‬ ‫که ایران با مســاعدترین فرصت‪‎‬ها در قضیه امریکا نیز با‬ ‫تحفظ بسیار و احتیاط کامل مواجه می‏شود‪.‬‬ ‫در خصوص «ترامپ و ایران»‪ ،‬چند گزاره به اجمال‬ ‫مورد توجه است؛‬ ‫ طراحــی‪ ،‬برنامه ریــزی و هدایــت سیاســت‪‎‬های‬‫کالن داخلی و خارجی در ایاالت متحده‪ ،‬اگر چه بر عهده‬ ‫رئیس جمهــور و تیــم ریاســت جمهوری اســت اما نقش‬ ‫ســاختارهای حکومتی‪ ،‬هم در قوه اجرایــی و هم در قوه‬ ‫تقنینی امریکا‪ ،‬نقشی فوق‪‎‬العاده مهم و تاثیر گذار دارد‪.‬‬ ‫‪ -‬ســاختارهای کالن ایاالت متحــده‪ ،‬رویکردهــا و‬ ‫حتی سیاست‪‎‬های کالن را‪ ،‬اگر نه به مثابه «ریل اهن»‪،‬‬ ‫دســت کم به مثابه «نقشــه راه»‪ ،‬بر اســاس منافع عمده‬ ‫کشــور (و منافع خاص اقطاب قدرت اقتصادی) ترسیم و‬ ‫تعیین می‏کنند‪.‬‬ ‫ ســاختارهای اجرایی (در بخش سیاست خارجی‪،‬‬‫پنتاگون‪ ،‬ســازمان مرکــزی اطالعات و‪ ...‬یــا در بخش‬ ‫اقتصادی‪ ،‬ســاختارهایی مثل فــدرال رزرو یــا در بخش‬ ‫سیاست داخلی‪ ،‬سرویس‪‎‬های امنیت و اطالعات داخلی‬ ‫ل و‪ ) ...‬به مثابه «اسب»ی عمل می‏کنند‬ ‫نظیر پلیس فدرا ‬ ‫که رئیس جمهور بایســتی برای رســیدن به مقصد‪ ،‬انها را‬ ‫مهار کند و از انها سواری بگیرد‪.‬‬ ‫ بعضــی روســای جمهور‪ ،‬بــه لحــاظ ویژگی‏های‬‫شخصی و ســابقه بسیار طوالنی در ســاختارهای مذکور‪،‬‬ ‫توان «نقشه خوانی» از ساختارهای کالن‪ ،‬و توان «مهار‬ ‫و ســوارکاری» بر ســاختارهای اجرایی را بیــش از دیگر‬ ‫روسای جمهور دارند‪.‬‬ ‫ شخص دونالد ترامپ‪ ،‬اصوال برای همه ساختارهای‬‫دولتی و حکومتی یــک «غریبه» اســت؛ ترامپ غریبه‪،‬‬ ‫اگر چه از ایده‪‎‬های بدیع یا عجیب خود برای سیاست های‬ ‫ملی‪ ،‬داخلی و خارجی و امنیتی‪ ،‬حرافی بسیار کرده است ‬ ‫اما مطمئنا از روز دوشنبه اینده‪ ١4( ،‬نوامبر) دنیا به تدریج‬ ‫بین الملل‬ ‫برای ایران نداشته است‪ .‬واقعیت ترامپ به گونه ای است‬ ‫که مســاله مربوط به قابلیت هســته ای ایران را در فضای‬ ‫ســاختاری مورد توجه قرار می دهد‪ .‬اگرچه رئیس جمهور‬ ‫جدید امریکا نسبت به چنین موضوعاتی متعهد نبوده‪ ،‬اما‬ ‫واقعیت ان اســت که ترامپ تالش می کند تا از الگوهای‬ ‫ساختاری در ارتباط با ایران استفاده نماید‪ .‬نگرش ترامپ‬ ‫نشانه هایی از همکاری های محدود و مرحله ای را منعکس‬ ‫می سازد‪ .‬مساله اصلی امریکا را می توان طرح موضوعاتی‬ ‫همانند شفاف ســازی و گسترش بازرســی های مرحله ای‬ ‫دانست‪ .‬چنین رویکردی بیانگر ان است که سیاست ترامپ‬ ‫در مقایسه با اوباما و در ارتباط با موضوعاتی همانند برجام‬ ‫و سیاست منطقه ای با تغییر چندانی روبه رو نخواهد شد‪.‬‬ ‫در نهایت به طور کلی به نظر شــما هیالری برای‬ ‫ایران بهتر بود یا ترامپ و به چه دلیل؟‬ ‫تصمیم گیری سیاست خارجی امریکا در ارتباط با‬ ‫ایران ماهیت ســاختاری دارد‪ .‬روندهای تغییر در سیاست‬ ‫خارجی امریکا نسبتا محدود است‪ .‬سیاست خارجی امریکا‬ ‫روندهایی را پیگیری می کند که در حوزه بوروکراتیک شکل‬ ‫گرفته و تبدیل به سیاست گردیده است‪ .‬روندهای مربوط‬ ‫به سیاســت خارجی ترامپ و هیالری کلینتــون به میزان‬ ‫قابل توجهی با یکدیگر یکســان و مشــابه خواهد بود‪ .‬به‬ ‫همین دلیل اســت که هیالری یا ترامپ تفــاوت الگویی‬ ‫چندانی با یکدیگر در برخورد با ایران ندارند‪.‬‬ ‫پیــروزی ترامپ را نمی تــوان به منزله تغییر ســریع و‬ ‫راهبردی در روند سیاست خارجی امریکا دانست‪ .‬واقعیت‬ ‫ان اســت که ترامپ با برخی از تهدیدات منطقه ای ایران‬ ‫هماننــد عربســتان نگــرش همکاری جویانــه ای همانند‬ ‫هیــاری کلینتــون نخواهد داشــت‪ .‬هیــاری کلینتون‬ ‫در حوزه سیاســت خارجــی به مجموعه هــای عرب محور‬ ‫و اســرائیل محور تعلــق دارد‪ .‬در حالی که ترامــپ به گونه‬ ‫تدریجی به محافظه کاران سیاست خارجی امریکا نزدیک‬ ‫خواهد شد‪ .‬روندهای سیاست خارجی و امنیتی امریکا تابعی‬ ‫از روندهای «تغییر و تــداوم» در دوران بعد از رقابت های‬ ‫انتخاباتی خواهد بود‪ .‬پدیــده ترامپ می تواند تاثیر خود را‬ ‫در گفتمان سیاسی و ادبیات راهبردی امریکا به جا گذارد‪،‬‬ ‫اما قادر نخواهد بود تا بر الگوهای سیاســتگذاری امنیت‬ ‫منطقه ای امریکا تاثیر قابل توجهی به جا گذارد‪ .‬بخشی از‬ ‫این رقابت ها مربوط به ساختار سیاسی و رقابت های حزبی‬ ‫در سنت سیاسی امریکا است‪ .‬واقعیت های راهبردی بیانگر‬ ‫ان است که ساختار سیاسی امریکا براساس نشانه هایی از‬ ‫موازنه و کنترل تداوم می یابد‪.‬‬ ‫واقعیــت ان اســت کــه هیــاری کلینتــون دارای‬ ‫پیوندهــای راهبــردی با کشــورهای جهان عــرب بوده و‬ ‫کارگزاران سیاست خارجی کلینتون همانند «دنیس راس»‬ ‫دارای رویکرد عرب محور و اسرائیل محور هستند‪ .‬در چنین‬ ‫شرایطی‪ ،‬اگر هیالری کلینتون رئیس جمهور ایاالت متحده‬ ‫ می شد‪ ،‬در ان شــرایط زمینه گســترش جنگ از سوریه به‬ ‫عراق و لبنان فراهم می شــد‪ .‬هیالری کلینتون بخشی از‬ ‫فضای سیاست اشوب ســاز در خاورمیانه بوده و از ادبیات‬ ‫تهاجمی در مقابله با سیاست منطقه ای ایران بهره می گیرد‪،‬‬ ‫ی که دونالد ترامپ تالش دارد تا زمینه های الزم برای‬ ‫در حال ‬ ‫«موازنه منطقه ای» را در خاورمیانه به وجود اورد‪.‬‬ ‫به هــر ترتیــب‪ ،‬ترامــپ واقعیــت جدید سیاســی و‬ ‫سیاست خارجی امریکا ســت‪ .‬ترامپ قادر نخواهد بود تا از‬ ‫ســازوکارهایی اســتفاده کند که عامل اصلی تغییر بنیادین‬ ‫در روند سیاست خارجی امریکا شــود‪ .‬به همین دلیل است‬ ‫که پدیده ترامــپ تاثیر چندانی در سیاســت خارجی امریکا‬ ‫نســبت به ایران به جا نمی گــذارد‪ .‬اما به دلیــل پیوندهای‬ ‫اجتماعی و ساختاری هیالری کلینتون با گروه ها و البی های‬ ‫عرب محورواسرائیل محور‪،‬هیالریبه عنوانرئیس جمهور‬ ‫پرمخاطره تری برای ایران محسوب می شد‪.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫با «ترامپ دیگر»‪ ،‬اشنا خواهد شد‪ .‬رئیس جمهور اوباما‪،‬‬ ‫تمام شنبه و یکشــنبه خود را به توجیه مقدماتی ترامپ در‬ ‫خصوص ٌامهات و کلیات «پرزیدنسی» در ایاالت متحده‬ ‫خواهــد گذراند‪ ،‬به ایــن ترتیب‪ ،‬ســاختارها‪ ،‬اطالعات و‬ ‫واقعیت ها‪ ،‬رئیس جمهور جدید را «روشن» و «هدایت»‬ ‫خواهند کرد‪.‬‬ ‫(جعبه کد بمب هایی کــه بتواند صد ها بــار زمین را‬ ‫ویران کند‪ ،‬به ســادگی به دســت شــخصی غیر متعادل‬ ‫داده نخواهد شــد‪ ،‬بلکه اول بایستی او را تعادل بخشید و‬ ‫توجیه کرد و سپس او را در اختیار ساختارهایی گذاشت تا‬ ‫دست کم به مدت یک ســال از کوچکترین رفتار او‪ ،‬خاطر‬ ‫جمع شد‪).‬‬ ‫با این مفروضات‪ ،‬سیاست خارجی ترامپ‪ ،‬نمی تواند‬ ‫از روز ‪ ٢١‬ژانویه ‪ ،٢٠١٧‬یک مانــور فوق العاده متفاوت را‬ ‫تجربه کند‪.‬‬ ‫مهمتریــن اولویت های سیاســت خارجــی امریکا‪،‬‬ ‫مدیریت رقابت اقتصادی ‪ -‬امنیتی فرا پاســیفیک با چین‪،‬‬ ‫توازن بخشیدن به مناسبات اتالنتیکی و اروپایی ‪ ،‬به ویژه در‬ ‫دوران بیداری مجدد ناسیونالیزم اروپایی کنترل تمایالت‬ ‫برتری طلبانه روســیه در اروپــا و خاورمیانــه و حتی حوزه‬ ‫پاســیفیک‪ ،‬حل معادالت پیچیده بحــران خاورمیانه در‬ ‫دوران پس از «خالء اســتراتژیک اوباما»‪ ،‬و توسعه نفوذ‬ ‫اســرائیل «مســاله ایران» و تاثیر ان بر پیکره سیاســت‬ ‫خارجی امریکا است‪.‬‬ ‫امریــکای مرکزی و جنوبــی‪ ،‬به عنوان حــوزه خارج‬ ‫نزدیــک امنیتــی و اقتصــاد امریــکا و احتمــال تشــدید‬ ‫بحران های اقتصادی و مهاجرت؛ این فهرســت‪ ،‬همان‬ ‫است ک ه ترامپ نیز در طول دوران مبارزات انتخاباتی‪ ،‬همه‬ ‫انها را به گونه ای غیر متعارف و بدیع‪ ،‬مورد بحث و ارائه نظر‬ ‫قرار داد‪ .‬ترامپ نوعی «درونگرایی» و بازگشت به مرزهای‬ ‫ملی و رهاسازی یدک‪‎‬های بازدارنده اقتصادی از سیاست‬ ‫خارجی را تبلیغ کرده است‪.‬‬ ‫صدور صورتحساب برای کشورهای مورد حمایت‪،‬‬ ‫از ژاپن تا عربستان‪ ،‬شــیفت پارادایم امنیتی در مناسبات‬ ‫جهانی و منطقه‪‎‬ای با مناسبات اقتصادی و مالی‪ ،‬برقراری‬ ‫توازن شراکتی با روســیه‪ ،‬به جای رقابت و تقابل سیاسی‬ ‫امنیتی در حوزه ‪‎‬های مشترک‪ ،‬واگذاری مسائل (و منافع)‬ ‫حوزه پاســیفیک به چین و رســیدگی به امور چین از قلب‬ ‫بازارهای مالی و پولی نیویورک‪ ،‬فروش مســتقیم «ارزش‬ ‫امنیت» به کشــورهای نیازمنــد‪ ،‬به جــای در اوردن پول‬ ‫غیر مســتقیم و هزینه کرد مســتقیم و اینها خالصه ای از‬ ‫معروف ترین عبارات جنجالی ترامپ در دوران رقابت های‬ ‫انتخاباتی بوده است‪.‬‬ ‫اگر بنا بر وقوع چنیــن تغییرات شــگرفی‪ ،‬صرفا در‬ ‫ترامپ به برجام تن خواهد داد‬ ‫حوزه سیاســت های جهانــی و منطقــه ای ایاالت متحده‬ ‫باشد‪ ،‬تصور کنید چه فشار بی سابقه ای به طور ناگهانی بر‬ ‫ساختارهای کالن و ســاختارهای اجرایی ایاالت متحده‬ ‫وارد خواهد امد! ‬ ‫هرچند قدرتمند ترین مرجع اثرگذاری بر ســاختارها و‬ ‫سیاست های ایاالت متحده‪« ،‬شــخص رئیس جمهور»‬ ‫اســت امــا ایــن بــه معنــای اقتــدار و اســتقالل مطلق‬ ‫رئیس جمهور نسبت به «ساختارها و قواعد حاکمه» بر این‬ ‫کشور نمی باشــد‪ .‬از این رو‪ ،‬چا لش میان منویات شخص‬ ‫رئیس جمهور و مجموعه ساختارها و قواعد‪ ،‬به ویژه باتوجه‬ ‫به اینکــه تیم رئیس جمهــور ترامپ‪ ،‬به رغم شــخص او‪،‬‬ ‫سوابق دیرینه در درون ســاختارها دارند‪ ،‬نمی تواند مطلقا‬ ‫به نفع ترامپ خاتمه یابد‪.‬‬ ‫ انچه بــه ایران مربوط می شــود‪ ،‬صرفــا به موضوع‬ ‫«برجــام» محــدود نخواهــد بــود‪ .‬ترامــپ‪ ،‬اگرچه در‬ ‫کشــمکش های انتخاباتــی‪ ،‬رقیــب خود هیــاری را به‬ ‫«کم فروشی» یا اهمال بر ســر موضوع برجام متهم کرده‬ ‫اســت ‪ ،‬او حتی بارها از پاره کردن ســند برجام‪ ،‬در صورت‬ ‫ت ام ا «واقعیت ها»‪ ،‬به تدریج‬ ‫پیروزی خود‪ ،‬سخن گفته اس ‬ ‫خود را بر فضای اغوا و احساسات‪ ،‬غالب خواهند کرد‪.‬‬ ‫از سوی دیگر‪ ،‬متن این ادعا (عدول از تداوم برجام‬ ‫توسط امریکا)‪ ،‬با دیگر ادعاهای ترامپ‪ ،‬به شدت ناسازگار‬ ‫است‪.‬‬ ‫او راجع به روند کنترل تروریســم‪ ،‬مدعی همکاری با‬ ‫روســیه و دیگر کشــورهای نافذ در تقابل با تروریسم شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫ترامپ همچنین در شعار‪ ،‬مدعی «خالی کردن شانه‬ ‫از بار مسئولیت و هزینه های امنیتی» برای «نگهداشت»‬ ‫حکومت های مرتجع منطقه شــده اســت‪ .‬او‪ ،‬در شــعار‪،‬‬ ‫تعقیب توافق برای تشــکیل «دو دولــت» را در خصوص‬ ‫بحران فلسطین مطرح کرده است‪.‬‬ ‫«خاورمیانه»ای که ترامپ در شــعارهای انتخاباتی‬ ‫ ترسیم کرده‪ ،‬بسیار عجیب و ذهنی است‪ .‬نمی توان هم با‬ ‫ایران به تضاد منافع دامن زد‪ ،‬و هم با شرکای امنیتی ایران ‬ ‫علیه تروریسم مشارکت کرد‪ .‬نمی شود هم درون گرا بود و‬ ‫از هزینه های منطقه دوری کر د و هم به دنبال تحقق رویای‬ ‫«دو دولت» در فلسطین اشغالی بود‪.‬‬ ‫بسیار بعید اســت که دو رویکرد متفاوت اقتصادی و‬ ‫سیاســی ‪ -‬امنیتی را در غرب اســیا‪ ،‬همزمان تعقیب کرد‪،‬‬ ‫در حالی که با ایران به تشــدید رقابت اقتصادی امنیتی و‬ ‫سیاســی بپردازند‪ ،‬چین را به حال خود رها کنند‪ ،‬با روسیه‬ ‫بنای شراکت و ترک رقابت سخت (یا جنگ نیابتی) بگذارند‬ ‫ی ترانس اتالنتیک نداشته باشند‪.‬‬ ‫و طرحی برای شکاف ها ‬ ‫فشــرده این عبارات می گوید ؛ «شعارهای سیاست‬ ‫خارجی ترامپ‪ ،‬اکثرا تحریک کننده احساسات عوام بود »‬ ‫و قطعا چنان شــعارهایی از قابلیت الزم برای تبدیل شدن‬ ‫به «برنامه سیاســت خارجی» برخوردار نبوده اند‪ .‬حداکثر‬ ‫اینکه‪ ،‬بعضی از خطوط منطقی تر و پر رنگ تر ان شعارها‪،‬‬ ‫بعدا توسط دستگاه ها و متخصصین ساختارهای اجرایی‬ ‫م بازگردند‪.‬‬ ‫بازتنظیم و در قالب ایده‪ ،‬به سیست ‬ ‫به فرض عملی شدن خطوط پر رنگ نظرات سیاست‬ ‫خارجی ترامپ‪ ،‬مثال در خصوص «عدول از برجام»‪ ،‬اوال ‬ ‫این یک حرکت امریکایی خواهد بود و نه بین المللی‪ .‬یعنی‬ ‫در شــرایط کنونی هم ایاالت متحده‪ ،‬چندان به تعهدات‬ ‫خود در قبال ایران‪ ،‬وفق برجام‪ ،‬پایبند نبوده اســت‪ .‬دوم‪،‬‬ ‫ســایر کشــورهای طرف «برجــام»‪ ،‬تابع عــدول امریکا‬ ‫نخواهند بود و امریکا در صورت عدول یکجانبه‪ ،‬تنها خود‬ ‫را در تنگنای «انزوا» قرار می دهد‪ .‬ســوم‪ ،‬اینکه دســت‬ ‫جمهوری اسالمی ایران نیز برای باالنس مجدد مطالبات‬ ‫و بعضی حقوق اساسی خود‪ ،‬در قبال برجام‪ ،‬باز تر خواهد‬ ‫شد‪ .‬و چهارم اینکه‪ ،‬انسجام رویه مشــترک بیشتری بین‬ ‫سایر طرف های برجام‪ ،‬در قبال امریکا و در سایر زمینه های‬ ‫سیاسی‪ -‬امنیتی و اقتصادی‪ ،‬میسور خواهد شد‪.‬‬ ‫ســوای مســاله برجام‪ ،‬موضــوع ترتیبــات امنیتی‬ ‫خاورمیانه و نقش و موضع ایران در این خصوص‪ ،‬در پرتو‬ ‫سیاســت خارجی احتمالی ترامپ‪ ،‬بســیار حائز اهمیت و‬ ‫حساسیت خواهد بود‪.‬‬ ‫اگر واقعا ترامپ قادر شــود که ساختارهای سیاست‬ ‫خارجی و امنیت ملی امریکا را به تاســی از طرح های خود‬ ‫قانع کند‪ ،‬انگاه فضای مناســب بهتری برای ایفای نقش‬ ‫ن ایجاد خواهد شد‪ .‬به این ترتیب که‪« ،‬استراتژی‬ ‫موثر ایرا ‬ ‫خالء هدایت شــده» اوباما در خاورمیانــه‪ ،‬جای خود را به‬ ‫«اســتراتژی جایگزینی هزینه مســتقیم امنیتی» خواهد‬ ‫داد‪ .‬در ایــن صــورت‪ ،‬گرچــه منفعت اقتصــادی‪ ،‬نقش‬ ‫تعیین کننده تری خواهد یافت‪ ،‬اما بستر تحوالت‪ ،‬به شدت‬ ‫مین گذاری شده است‪.‬‬ ‫تصور اینده جنگ های ســوریه‪ ،‬عــراق و یمن و نیز‬ ‫بحران حاکمیت و تمامیت ارضی ترکیه‪ ،‬در ابهام بیشتری‬ ‫قرار خواهد گرفت‪ .‬ســعودی و دیگر کشورهای مرتجع و‬ ‫جنگ طلب منطقه‪ ،‬عقبه خــود را خالی خواهند یافت و در‬ ‫این میان‪ ،‬احتمال دارد که «مسکو» وارد یک بازی دوسر‬ ‫برد شود‪ .‬در چنان حالت فرضی‪ ،‬شاید فرصت های مسکو‪،‬‬ ‫با چالش های ایران‪ ،‬در توازن قرار گیرند‪.‬‬ ‫امــا‪ ،‬همانگونه کــه از ظاهر ایــن معانی اســتنباط‬ ‫می شود‪ ،‬وقوع چنین وضعیتی‪ ،‬یا به عبارت بهتر‪ ،‬سپردن‬ ‫سکان سیاست های مهم و حساس جهانی‪ ،‬به تصورات و‬ ‫منویات خام یک «کاندیدای غریبه و پیروز»‪ ،‬بســیار دور‬ ‫از انتظار باشد‪.‬‬ ‫به نظر می رســد‪ ،‬نقــش ســاختارها‪ ،‬دســت کم در‬ ‫دوســال ابتدای ریاســت ترامپ‪ ،‬به مراتب بیشتر از نقش‬ ‫شخص و تیم رئیس جمهور باشــد‪ ،‬و در چنین وضعیتی‪،‬‬ ‫ انچه از منویات شخص ترامپ در بســتر سیاست خارجی‬ ‫امریکا‪ ،‬به ویژه در منطقه غرب اسیا باقی می ماند‪ ،‬قاعدتا‬ ‫فرصت ساز تر است تا چالشگر یا تهدید زا‪.‬‬ ‫بی تردیــد‪ ،‬زمــان در تغییــر و اصــاح نظــرات‬ ‫رئیس جمهور جدید‪ ،‬موثر خواهد بود‪ .‬قضاوت زودهنگام‬ ‫نســبت به رویکردها و سیاســت های اتــی ایاالت متحده‬ ‫بدون مالحظه تاثیر عوامل پیش گفته‪ ،‬مقرون به حســن‬ ‫اثر نخواهد بــود‪ .‬ترکیبی از فرصت هــا‪ ،‬چالش ها و حتی‬ ‫تهدیدات‪ ،‬با ترکیب و صورتی تازه تر‪ ،‬در خروجی سیاست‬ ‫خارجی امریکا‪ ،‬امری محتوم است‪ .‬قضاوت قطعی نسبت‬ ‫به اینده تحوالت‪ ،‬امری غیر علمی و غیر ضروری است‪.‬‬ ‫اراده جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬جهت تقابل یا تعامل‬ ‫با وضعیت فرضی‪ ،‬منوط به اراده و نیز کیفیت شرایط اینده‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ ر ایسایه نشین ها‬ ‫پیروزی ترامپ را چگونه می توان با جامعه شناسی تحلیل کرد؟‬ ‫علی بیگدلی‬ ‫‪4‬‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫بین الملل‬ ‫انتخابــات امریکا بعــد از تالش های بســیار دو نامزد‬ ‫با پیروزی دونالد ترامپ به پایان رســید تا جهــان در بهت و‬ ‫حیرت فرو برود‪ .‬به رغم انکه بسیاری از تحلیلگران براساس‬ ‫نتایج نظرسنجی ها هیالری کلینتون را پیروز انتخابات سال‬ ‫‪ 2017‬امریکا می دانستند اما دونالد ترامپ توانست با تکیه‬ ‫بر توانایی های خود به مرحله پایانی برسد و رئیس جمهوری‬ ‫امریکاشودواینموضوعامتیازبرجسته ایبرایاومحسوب‬ ‫می شود‪ .‬این در حالی است که خانم کلینتون از همه عوامل‬ ‫حتی خواننده های کشورش نیز برای پیشرفت در انتخابات‬ ‫استفادهکردکهبهمذاقبسیاریازمردمخوشنیامد‪.‬‬ ‫انتخاباتامریکاقابلپیش بینینبودوبایدگفترقابت ها‬ ‫به سمتی رفت که مســائل خالف اخالق بســیاری در این‬ ‫انتخاباتمطرحشدوموجبافتپرستیژجامعهامریکادرکل‬ ‫جهانشد‪ .‬ترامپدرحالیبهتنهاییواردمیدانمبارزهشدکه‬ ‫مخالفت های بسیاری از سوی اعضای حزب جمهوریخواه‬ ‫با او صورت گرفت‪ .‬این در حالی است که هیالری کلینتون‬ ‫باتوجه به حمایت های باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهور دموکرات‬ ‫و پیشین امریکا نتوانست از امکانات ریاست جمهوری این‬ ‫کشوراستفادهکند‪.‬شایدمهمترینعاملدرشکستهیالری‬ ‫کلینتون عدم محبوبیت خانواده کلینتون ها در امریکا باشد‪.‬‬ ‫خانواده ای که پیچیدگی های بســیاری دارد و این موضوع‬ ‫انچنان که باید برای مردم این کشور جذاب نیست‪ .‬به دلیل‬ ‫همین پیچیدگی ها و اتخاذ سیاســت های خــاص خانواده‬ ‫کلینتونانچنانکهبایدخوش نامنیستند‪.‬بههمیندلیلهم‬ ‫باوجود انکه اخبار بســیاری در مورد فساد اخالقی ترامپ در‬ ‫جامعهرواجپیداکرداماویموفقبهپیروزیدرانتخاباتشد‪.‬‬ ‫واقعیت این است که پیروزی دونالد ترامپ به مسائل‬ ‫بسیاریمرتبطاست‪.‬اگرقصدداشتهباشیمدالیلپیروزیاین‬ ‫نامزدحزبجمهوریخواهرابشماریمبایددرابتدابهویژگی های‬ ‫جامعه شناختیاینموضوعدقتکنیم‪.‬اولینعاملاثرگذاربر‬ ‫پیروزی دونالد ترامپ را می توان سیال بودن عرصه سیاسی‬ ‫و اجتماعی در این کشور دانســت‪ .‬نظام سیاسی امریکا هر‬ ‫چند بسیار پیچیده و گسترده است و موضوعات بسیاری در‬ ‫ان مطرح است و برهمین اســاس روند انتخابات نیز بسیار‬ ‫زمان بر و پرپیچ وخم اســت اما به دلیل همین ویژگی سیال‬ ‫بودنساختارقدرتشاهدحضورشخصیچوندونالد ترامپ‬ ‫در انتخابات و پیروزی او هستیم‪ .‬عامل دومی که می تواند در‬ ‫پیروزی ترامپ حائز اهمیت باشد اینکه این انتخاب درواقع‬ ‫پاسخی به سیاســت های انفعالی باراک اوباما است‪ .‬اوباما‬ ‫سعی داشت براساس دیپلماسی و گفت وگو مسائل مرتبط در‬ ‫نظامجهانیراحلوفصلکند‪.‬ایندرحالیاستکهبخشیاز‬ ‫جامعهامریکاتمایلبسیاریبهقدرتامریکادرنظامبین الملل‬ ‫دارند‪ .‬بنابراین شعار دونالد ترامپ مبنی بر بازگرداندن پرستیژ‬ ‫دهــه‪ 60‬و‪ 70‬امریــکا و احیای قدرت این کشــور در جهان‬ ‫موجبشدبخشیازجامعهامریکاکههمچنانسوداینقش‬ ‫گذشتهامریکارادرسرداشتندبه ترامپرایدهند‪.‬همهتالش‬ ‫ ترامپوادعایطرفدارانشنیزایناستکهباحضوراوبتوانند‬ ‫پرستیژازبینرفتهامریکادرزماناوباماراجبرانکنندوامریکا‬ ‫بهجایگاهاصیلواولیهخودبازگردد‪.‬برهمیناساسنیز ترامپ‬ ‫خود بارها در سخنرانی هایش به این موضوع اشاره کرده که‬ ‫برای احیای قدرت امریکا وارد عرصه شــده است‪ .‬برهمین‬ ‫اساس ترامپ توانست موج سفید پوستان اوهایو‪ ،‬فلوریدا و‬ ‫کارولینایشمالیراباخودهمراهکند‪.‬اوایالت هاییکهبه طور‬ ‫سنتیازاندموکرات هابودندراپشتسرگذاشت‪.‬اوتوانست‬ ‫حمایت زنان و مردان طبقه کارگر سفید پوست امریکایی که‬ ‫تحصیالتباالیینیزندارندراباخودهمراهکند‪.‬‬ ‫ســومین عامل اثرگذار در پیروزی ترامپ این است که‬ ‫بخشی از جامعه امریکا همواره در سایه می نشینند و در هیچ‬ ‫یکازنظرسنجی هاشرکتنمی کنند‪.‬درطولدورهمقدماتیو‬ ‫نهاییانتخاباتنزدیکبه‪ 30‬تا‪ 35‬هزارامریکاییدرهیچیک‬ ‫از مراسمات انتخاباتی شرکت نکردند اما با برگزاری انتخابات‬ ‫نهایی تصمیم خود برای شــرکت را گرفتنــد و رای خود را به‬ ‫ ترامپ دادند‪ .‬ارای خاموشی که بسیاری از تحلیلگران معتقد‬ ‫بودند رای انها در نهایت نتیجه انتخابات را مشخص می کند‬ ‫وهمان گونهنیزشد‪.‬‬ ‫چهارمین عامل اثرگذار در پیــروزی ترامپ را می توان‬ ‫وابستگی های هیالری کلینتون و عدم استقالل او دانست‪.‬‬ ‫کلینتون با دو محفل اعــراب و یهودی ها در منطقه و امریکا‬ ‫روابط نزدیکی داشــت‪ .‬بســیاری از هزینه های کلینتون در‬ ‫انتخابات را اشخاصی تامین کردند که جزئی از این محافل‬ ‫بودند‪،‬حالانکه ترامپخودتاجرموفقیاستکههزینه های‬ ‫مرتبط با حضورش در انتخابات ریاست جمهوری را پرداخت‬ ‫کرد‪ .‬بنابراین استقالل ترامپ از نظر مالی و عدم وابستگی او‬ ‫بهجریاناتخاصیموجبشدکهمردمامریکاتمایلبیشتری‬ ‫بهاوداشتهباشند‪.‬ایندرشرایطیاستکهکلینتونوابستگی‬ ‫بســیاری به برخی کشــورها و گروه ها به خصوص عرب ها و‬ ‫یهودی ها دارد‪ .‬در زمان مرگ نخست وزیر اسرائیل از طرف‬ ‫ ترامپکسیدرمراسمشرکتنکرد؛اماهمسرخانمکلینتون‬ ‫به اسرائیل رفت‪ .‬تامین بخشی از هزینه های تبلیغاتی خانم‬ ‫کلینتون با عربستان بود‪ ،‬در حقیقت عربستان گرچه از اوباما‬ ‫دلبرید‪،‬امابهخانمکلینتوندلبستهبود‪.‬‬ ‫عامل مهم دیگــر اینکه با وجود انکــه طی هفته های‬ ‫گذشتهبحثفساداخالقیدونالد ترامپوماجرایایمیل های‬ ‫خانمکلینتونبسیارخبرسازشدوبرایناساسبسیاریمعتقد‬ ‫بودند که به دلیل اظهارات ترامپ در مورد زنان او شانس خود‬ ‫را به شدت از دســت داده اســت اما ترامپ با اعتراف به این‬ ‫عملخودکهجنبه خصوصیداشته ازمردمعذرخواهیکرد‪.‬‬ ‫با وجود این خانم کلینتون که رسوایی ایمیل هایش یکی از‬ ‫مسائل عمومی در جامعه بود و به همین دلیل بسیار سروصدا‬ ‫کرد هیچ گاه از کرده خود اظهار پشیمانی نکرد‪ .‬عذرخواهی‬ ‫ ترامپازمردمنشان دهندهصداقتوراستگوییدونالد ترامپ‬ ‫بودواینکهاوباپیچیدگی هایسایرسیاستمدارانامریکاییبا‬ ‫موضوعات برخوردنمی کند بنابراین مردماین نوع برخورداورا‬ ‫بسیارپسندیدند‪،‬حالانکهخانمکلینتونازخودچهرهیکزن‬ ‫مغروروازخودراضیرابهنمایشگذاشتکهباپیچیدگی های‬ ‫خاصسیاسیباموضوعاتبرخوردمی کند‪.‬موضوعیکهبه‬ ‫ذائقه مردم چندان خوش نمی اید‪ .‬در این میان اما اقدام اف‬ ‫ بیایدربازکردندوبارهپروندهایمیل هایکلینتوننیزیکی‬ ‫از عوامل اصلی بود که توانســت در پیــروزی ترامپ اثرگذار‬ ‫باشد‪.‬به دنبالانتشارایناسنادووروددوبارهاف بی ایبسیاری‬ ‫از مردم امریکا نســبت به صالحیت هیالری کلینتون برای‬ ‫نشستنبرصندلیریاست جمهوریدچارشکو تردیدشدند‪.‬‬ ‫موضوعدیگریکهدررایمردمامریکاوانتخاب ترامپ‬ ‫اثرگذار بوده این است که نامزد حزب جمهوریخواه بی توجه‬ ‫به ســاختارهای سیاســی جامعه امریکا عمل کرد و همواره‬ ‫اظهارنظرهای خود را براساس انچه که فکر می کرد درست‬ ‫اســت صورت داد‪ .‬این موضوع هر چند بسیار عوام پسندانه‬ ‫استاماموجب جلبنظربخشیازجامعهامریکاشد‪.‬دراین‬ ‫بین ترامپبارهاعلیهقدرتمندانوسیاستمدارانسنتیحزب‬ ‫جمهوریخــواه و دموکرات اظهارنظر کــرد و چندان به دنبال‬ ‫جلب نظرافرادقدرتمندومتنفذنبودبلکهاوسرمایهخودرامردم‬ ‫انتخاب کرده بود‪ .‬به همین دلیل جمهوریخواهان سنتی و‬ ‫حتیدست راستینیزنتوانستندحریفاوشوند‪.‬اودموکرات ها‬ ‫را هدف حمله قرار می داد علیه قدرتمندان و سیاستمداران‬ ‫سنتی صحبتی کرد و همه انان را شکست داد‪ .‬و تمام رقبای‬ ‫جمهوریخواهخودازمارکوروبیوتاتدکروز‪،‬کریسکریستیو‬ ‫بنکارسونراکنارزد‪.‬جمهوریخواهاناستخوان داریچون‬ ‫جببوشوجانکسیچفرمانداراوهایونیزحریفاونشدند‪.‬در‬ ‫داخلحزبنیزپائولرایان‪،‬رئیسمجلسنمایندگان امریکا‬ ‫نتوانســت از پس او براید‪ .‬ترامپ خود را شخصیتی مستقل‬ ‫نشاندادوهمینرمزپیروزی اشبود‪.‬‬ ‫از انجا که یکی از موضوعات مهم بعد از پیروزی ترامپ‬ ‫در ایران بحث اینده برجام است‪ ،‬باید در انتها به این موضوع‬ ‫اشارهکردکهحضور ترامپبرایپیشبردبرجامبسیارمناسب تر‬ ‫از کلینتون است‪ .‬هر چند کلینتون به دلیل دموکرات بودن و‬ ‫نزدیکیبهباراکاوبامامجبوربودبهبرجامپایبندباشداما بارها‬ ‫درسخنرانی هایخوداعالمکردکهتغییراتیدربرجامبهوجود‬ ‫خواهد اورد‪ .‬در هر صورت پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات‬ ‫امریکابهاندازهحضورکلینتوندرکاخ سفیدبرایایرانمضر‬ ‫نیست‪ .‬به رغم انکه ترامپ تاکید کرده که برجام را قبول ندارد‬ ‫اماموضوعمهماناستکهرئیس جمهوریامریکانمی تواند‬ ‫تعهد برجام را نقض کند‪ .‬زیرا اینکه یک رئیس جمهور امریکا‬ ‫قراردادی را امضا و رئیس جمهوری بعدی ان را نقض کند‪ ،‬به‬ ‫پرستیژاینکشوردرجهانلطمهواردمی کند‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫بین الملل‬ ‫غلبه جامعه بر سیاست‬ ‫ایران باید مقابل توسعه طلبی ترامپ ایستادگی کند‬ ‫محمد جمشیدی‬ ‫استاد دانشگاه تهران‬ ‫بین الملل‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫‪5‬‬ ‫انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور امریکا‬ ‫را از چند ســطح می‪‎‬توان مورد تحلیــل و ارزیابی قرار داد؛‬ ‫مهمترین مســاله به ســطح راهبردی این تحــول مربوط‬ ‫می‪‎‬شــود‪ .‬در این خصوص در دوره اخیر‪ ،‬ما شــاهد خروج‬ ‫انگلیس از اتحادیــه اروپا یا توافقنامه هایــی در امریکای‬ ‫التین برای مسامحه با مبارزان مســلح بودیم که هر دوی‬ ‫این مسائل از سوی مردم به نوعی رد شده است‪ .‬همچنین‬ ‫می‪‎‬بینیم در اروپا حرکت‪‎‬های جریانات دست راستی که به‬ ‫خواســته‪‎‬های عمومی مردم نزدیک ترند و از رویکردهای‬ ‫رســمی دولتی فاصله دارند‪ ،‬در حال غلبه هستند‪ .‬در واقع‬ ‫انچه در امریکا اتفاق افتاد نیز از همین جنس است؛ یعنی‬ ‫مشاهده می‪‎‬شــود که جامعه بر سیاســت غلبه می‪‎‬کند که‬ ‫بحث بسیار مهمی است‪ .‬بر این اساس نظرسنجی‪‎‬ها دیگر‬ ‫نمی‪‎‬توانند قابل اعتماد باشند چرا که یک عامل دیگر وارد‬ ‫معادالت شده است که نظرسنجی‪‎‬ها قدرت اندازه گیری ان‬ ‫را ندارند‪ .‬در واقع جوامع در حال تحول هستند و معیارهای‬ ‫متعارف ســنتی نمی‪‎‬تواند جامعه را پوشــش دهد‪ .‬اهمیت‬ ‫این سطح راهبردی نتیجه انتخابات اخیر بسیار باالست‪.‬‬ ‫در ســطح تکنیکی اگر بخواهیم ایــن بحث را دنبال‬ ‫کنیم‪ ،‬اگرچه هیالری کلینتون با پشتوانه کل نظام سیاسی‬ ‫ایاالت متحده امریکا‪ ،‬همه مراکز فکری‪ ،‬البی‪‎‬ها و کسانی‬ ‫که کمک مالــی می کردند در انتخابات حضــور یافت‪ ،‬اما‬ ‫شاهد بودیم که در نهایت ترامپ توانست بخش اعظمی از‬ ‫مردم را پای صندوق‪‎‬های رای بیاورد‪ .‬یعنی سفیدپوستان‬ ‫و همچنیــن کارگران صنعتــی یقه ابی ها نیــز در انتخابات‬ ‫اخیر دخیل شدند و توانســتند نتیجه بازی را به نفع ترامپ‬ ‫تغییر دهند‪.‬‬ ‫مســاله اینجاســت کــه در یکــی‪ ،‬دو روز پیــش از‬ ‫انتخابات‪ ،‬نظرســنجی‪‎‬هایی صورت گرفته بود که ارزیابی‬ ‫می کرد ارا به ســمت جریان راســت در حال حرکت است‪.‬‬ ‫یعنی ایاالتی که متمایل به دموکرات‪‎‬ها بودند خنثی شدند‪،‬‬ ‫ایالت‪‎‬های خاکســتری متمایل به جمهوریخواهان شدند‬ ‫و انهایی هم که متمایل بــه جمهوریخواهان بودند خیلی‬ ‫محکم و قاطع بر سر نظر و رای خود ایستادند‪ .‬بنابراین طی‬ ‫‪ 48‬ســاعت پیش از برگزاری انتخابات کل طیف سیاســی‬ ‫داخل امریکا به سمت راست گرایش پیدا کرد‪.‬‬ ‫از ســوی دیگــر درخصــوص نظرســنجی‪‎‬ها نیــز‬ ‫همچنان که همواره گفته می‏شــود یک حاشیه خطا وجود‬ ‫دارد و فاصله میــان کلینتون و ترامپ نیز زیر این حاشــیه‬ ‫خطا قرار داشت و نمی‪‎‬توانســت چیزی را پیش بینی کند‪.‬‬ ‫به بیان دیگــر هر تحول هرچند کوچک می توانســت کل‬ ‫بازی را بر اساس قواعد الکترالی امریکا تغییر دهد‪ .‬بنابراین‬ ‫ترکیب این چند عامل باعث شد که دونالد ترامپ به عنوان‬ ‫رئیس بعدی کاخ سفید انتخاب شــود؛ مساله‪‎‬ای که تمام‬ ‫سیاستمداران و تحلیلگران را به نوعی شوکه کرد‪ .‬این شوکه‬ ‫شدن به این خاطر است که یک حرکت غیرمتعارف بر اساس‬ ‫استانداردهای شناخته شده صورت گرفت که بیانگر تغییر‬ ‫در جامعه امریکا و خواسته‪‎‬های مردم ایاالت متحده است‬ ‫که گرایشات ضدسیستم حاکم در انها تقویت شده است‪.‬‬ ‫در این میــان این بحث نیز مطرح اســت که شــاید‬ ‫روی کار امــدن ترامپ منجر به چنددســتگی در ســاختار‬ ‫حاکمیت امریکا شود؛ اما باید توجه داشت که صحبت‪‎‬های‬ ‫دونالد ترامپ بالفاصله بعد از اعــام پیروزی اش‪ ،‬بیانگر‬ ‫مبارزه طلبی درون سیستم نبود‪ .‬بلکه بیشتر روی اصالحات‬ ‫درون سیستم تاکید داشت‪ .‬اما واقعیت اینجاست که فارغ‬ ‫از نوع عملکرد ترامــپ‪ ،‬این پدیده انتخابــات اخیر باعث‬ ‫نوعی شــکاف درون حاکمیت شــده است‪ .‬شــکاف بین‬ ‫دو حزب دموکــرات و جمهوریخواه و شــکاف درون حزب‬ ‫جمهوریخواه مشخص اســت‪ .‬اکنون نمی‏توان گفت که‬ ‫ ترامپ یک جمهوریخواه بود زیرا بسیاری از سران و نخبگان‬ ‫جمهوریخواه و نومحافظه کار به سمت هیالری کلینتون‪،‬‬ ‫رقیب دموکرات ترامپ متمایل شدند‪ .‬در واقع دونالد ترامپ‬ ‫یک نوع و گونه دیگری از جمهوریخواهی را ارائه داد‪.‬‬ ‫این درحالی اســت کــه اصــل انتخابــات‪ ،‬فضای‬ ‫مناظرات و فضای سیاسی شکل گرفته در ایاالت متحده‬ ‫امریــکا بیانگر شــکاف سیاســی و قطبی شــدن جامعه و‬ ‫حاکمیت امریکاست‪ .‬در این میان عملکرد ترامپ دومین‬ ‫عاملی اســت که می‏تواند در تشدید این شــکاف اثرگذار‬ ‫باشد‪ .‬زیرا او وعده هایی داده است که باتوجه به شخصیتی‬ ‫که دارد بعید اســت انها را دنبال نکند؛ به عنوان مثال او در‬ ‫خصوص اصالحات در واشــنگتن ســخن گفته و در یکی‬ ‫از سخنرانی‪‎‬هایش اشــاره کرده اســت‪ « :‬ما به واشنگتن‬ ‫می رویم تا ســیفون را بکشــیم و مفاســد دولــت را از بین‬ ‫ببریم!» این صحبت‏های ترامپ صرفا یک لفظ بی ادبانه‬ ‫نیست بلکه بر اساس یک وعده سیاسی بیان شده و بر این‬ ‫موضوع مبتنی اســت که در امریکا البی را تا حد امکان از‬ ‫سیاست جدا کنند‪.‬‬ ‫در رابطه با هیالری کلینتون نیــز ترامپ مطرح کرد‬ ‫که ایشــان درواقع بــه دلیل اســتفاده از ایمیل شــخصی‬ ‫برای مســائل کاری‪ ،‬جرم انجام داده و باید به زندان برود‪.‬‬ ‫اگر رئیس جمهوری اتــی امریکا به واقــع بخواهد به این‬ ‫شعارهایش جامه عمل بپوشاند‪ ،‬موجب خواهد شد که تنش‬ ‫سیاسی در امریکا افزایش پیدا کند‪.‬‬ ‫در ادامه تحلیل پیروزی ترامپ‪ ،‬سیاســت‪‎‬های او در‬ ‫خصوص مسائل داخلی و سیاست خارجی نیز جای بحث و‬ ‫بررسی دارد؛ به نظر می‏رسد که به لحاظ کالن‪ ،‬نظر ترامپ‬ ‫بیشتر بر مسائل داخلی استوار است اما این بدان معنا نیست‬ ‫که او در حوزه خارجی احساس فوریت نکند و هیچ اقدامی ‬ ‫ انجام ندهد‪ .‬همزمان با مسائل داخلی‪ ،‬او تهدیداتی را در‬ ‫فضای خارجی مشاهده می‏کند که به انها خواهد پرداخت‪.‬‬ ‫به نظر من در ســطح جهانی‪ ،‬مهمترین تهدید برای دولت‬ ‫اینده امریکا‪ ،‬چین است؛ یعنی در اینده واشنگتن به سمت‬ ‫تقابل اقتصادی و تجاری با پکن حرکت خواهد کرد تا ان را‬ ‫تنظیم کند‪ .‬در بحث خاورمیانه نیز بحث تروریسم و داعش‬ ‫بر اســاس وعده‏هایی که ترامپ داده بــرای او در اولویت‬ ‫خواهد بود‪ .‬دونالد ترامپ در سخنرانی‏هایش اعالم کرده‬ ‫که با داعش به عنوان یک تهدید فوری برخورد و ان را نابود‬ ‫خواهد کرد‪ .‬البته او گفته بــود طرحش را عملی نمی‏کند تا‬ ‫دشمن متوجه ان نشود‪ .‬بنابراین با این تفاسیر دولت اینده‬ ‫امریکا به سمت خاورمیانه حرکت خواهد کرد و این احتمال‬ ‫می‏رود که حتی واشنگتن به ســمت نظامی گری بیشتری‬ ‫برای تقابل با داعش متمایل شود‪.‬‬ ‫در نهایت بحث رویکرد دولت جدید واشنگتن درباره‬ ‫ایران و برجام هم حائز اهمیت است؛ در این خصوص باید‬ ‫بگویم که ترامپ نیز مانند هیالری کلینتون‪ ،‬ایران را یک‬ ‫دشــمن قلمداد می‏کند‪ .‬بنابراین به نظر می‏رســد که کاخ‬ ‫سفید در دو ســطح با ایران تقابل پیدا کند؛ نخست فضای‬ ‫منطقه‏ای که واشنگتن در این فضا در پی ان خواهد بود که‬ ‫ایران را به عقب براند‪ .‬سطح دیگر به برجام مربوط می‏شود و‬ ‫این احتمال می‏رود که دولت ترامپ‪ ،‬برجام را ملغی کند‪ .‬در‬ ‫ابتدا نیز ترامپ چنین سخنی را بیان کرد اما بعدتر موضعش‬ ‫را تغییر داد و گفت که دوباره با ایران وارد مذاکره خواهد شد‪.‬‬ ‫مذاکره مجدد بدین معناست که امریکا منافعی که برجام تا‬ ‫ امروز برایش داشته را حفظ خواهد کرد و با گفت و گوهای‬ ‫دوباره‪ ،‬امتیازات بیشتری از ایران خواهد گرفت‪ .‬اگر دولت‬ ‫امریکا چنین روندی را در پیش بگیرد‪ ،‬ایران باید در برابر این‬ ‫زیاده خواهی مقاومت کند حتی اگر نتیجه ان برهم خوردن‬ ‫توافق باشد‪ .‬اگر دولت ایران در برابر این زیاده‪‎‬خواهی‪‎‬های‬ ‫احتمالی‪ ،‬سســتی به خرج دهد منجر به ان خواهد شد که‬ ‫در ابتدای روی امــدن دولت ترامپ‪ ،‬یک رونــد قهقرایی‬ ‫برای سیاســت خارجی ایجاد شــود و امریکا نیز به ســمت‬ ‫توسعه طلبی و زیاده خواهی بیشــتر گام بردارد‪ .‬در نتیجه‬ ‫فارغ از اینکه دولت تاکنون چه سیاستی را در قبال امریکا‬ ‫دنبال می‏کرده‪ ،‬از این پس باید خیلی مقاوم تر رفتار کند‪.‬‬ ‫در راه نابودی ناتو‬ ‫سیاست خارجی امریکا در قبال روسیه در دوره ترامپ چگونه خواهد بود؟‬ ‫دکتر افشار سلیمانی‬ ‫‪6‬‬ ‫سفیر پیشین ایران در جمهوری اذربایجان‬ ‫دونالــد ترامــپ‪ ،‬نامــزد پیــروز جمهوریخواهان در‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری امریــکا در جریــان مبارزات‬ ‫انتخاباتی بــر عدم دشــمنی با روســیه و ضــرورت یافتن‬ ‫زمینه های مشــترک براســاس تهدیدات و منافع مشترک‬ ‫مانند مبارزه با تروریســم‪ ،‬کنترل مهاجرت‪ ،‬کاهش تنش و‬ ‫بهبود مناسبات با روسیه ازطریق اتخاذ یک موضع قدرتمند‬ ‫و پایــان دادن بــه خصومت ها بــا این کشــور و همچنین‬ ‫ضرورت ازمودن برخورد درست یا نادرست این کشور تاکید‬ ‫کرده بود‪ .‬ترامپ‪ ،‬والدیمیر پوتین را «رهبری مقتدر و بسیار‬ ‫هوشمند» توصیف و از حمالت هوایی روسیه به مخالفان‬ ‫رژیم در ســوریه حمایت کرد‪ .‬ترامپ در مناظره انتخاباتی ‬ ‫تائید کرد که پوتین ســخنان مثبتی دربــاره وی بیان کرده‬ ‫و کنار امدن با پوتین‪ ،‬مثبت و مطلوب اســت‪ .‬وی با تاکید‬ ‫بر اینکه با پوتین دوست نیست‪ ،‬گفت‪« :‬رئیس جمهوری‬ ‫روسیه برخالف کاخ سفید‪ ،‬در سیاست های منطقه ای در‬ ‫سوریه موفق عمل کرده است‪».‬‬ ‫وی همچنین بر مشــارکت متحدان امریکا در تامین‬ ‫هزینه های مالی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬انسانی و سبک کردن بار سنگین‬ ‫امنیتی که بر دوش امریکاســت تاکید کــرد و گفت که در‬ ‫صورت رئیس جمهور شدن در جلسه ای با متحدان امریکا‬ ‫در ناتو و اسیا در مورد متعادل کردن تعهد مالی این کشورها‬ ‫مذاکره خواهد کرد و نحوه اجرا و پیشــبرد استراتژی های‬ ‫جدید را نیز بررسی خواهد کرد‪ .‬ترامپ همچنین تاکید کرد‬ ‫که ناتو دیگر منسوخ اســت‪.‬امریکا برای دفاع از متحدان‬ ‫خود بار سنگینی به دوش گرفته اســت‪.‬بنابراین متحدان‬ ‫امریکا بایــد هزینه های نظامی خــود را افزایش دهند و در‬ ‫غیر این صورت حمایــت امریکا از انهــا را متوقف خواهد‬ ‫کرد‪.‬ترامپ درحالی که ناتو را منسوخ تلقی کرد‪ ،‬اعالم کرد‬ ‫«وظایف و ساختار کهنه» ناتو را برای مقابله با رادیکالیسم‬ ‫اســامی و بحران مهاجرت ارتقا خواهد داد و مناسبات با‬ ‫اسرائیل را نیز تقویت خواهد کرد‪.‬‬ ‫مسکو همچنین از اظهارات ترامپ درباره عادی سازی‬ ‫روابط با روســیه اســتقبال کرده اســت‪ .‬روند کنونی روابط‬ ‫امریکا و روسیه‪ ،‬واگرایی فزاینده و کاهش سطح روابط دو‬ ‫کشور در همه ســطوح اســت‪ .‬این در حالی است که روی‬ ‫کار امدن ترامپ می تواند اغاز روند حل اختالفات میان دو‬ ‫کشور باشــد‪ .‬ترامپ در اظهارنظری غیرمنتظره‪ ،‬از روسیه‬ ‫خواســته بود که با نفوذ در ایمیل های هیالری کلینتون‪،‬‬ ‫ایمیل هایی را که گفته می شود گم شده اند پیدا کند‪ .‬او حتی‬ ‫گفته بود‪« :‬روسیه‪ ،‬با شما هستم‪ .‬امیدوارم که بتوانید سی‬ ‫هزار ایمیلی را که ناپدید شــده اند پیدا کنید‪ .‬فکر می کنم‪،‬‬ ‫با این کار مورد تقدیر رسانه های ما قرار بگیرید‪ ».‬وی این‬ ‫اظهارات را اندکی پس از ان عنوان کرد که روسیه از سوی‬ ‫دموکرات ها به نفوذ در ایمیل های کمیته ملی دموکرات ها‬ ‫برای کمک به کارزار انتخاباتی ترامپ متهم شده بود‪.‬‬ ‫در این میان نگاه هیالری کلینتون نامزد دموکرات ها‬ ‫به روسیه و ناتو نسبت به رقیب جمهوریخواهش تفاوت های‬ ‫قابل توجهی داشت؛ کلینتون معتقد است برای والدیمیر‬ ‫پوتین‪ ،‬رئیس جمهوری روسیه‪ ،‬مسائل ژئوپلیتیک‪ ،‬رقابتی‬ ‫است که در ان اگر یک طرف برنده شود طرف مقابل حتما‬ ‫باید ببازد‪ .‬امریکا در برابر روســیه باید هــم قاطعیت و هم‬ ‫بردباری نشــان دهد‪ .‬در عرصه هایی که امکان پذیر است‬ ‫باید با روسیه همکاری کنیم و در عین حال در موارد لزوم باید‬ ‫سایر کشورها را برای پیشگیری از سیاست های منفی روسیه‬ ‫و محدود کردن تاثیرات انها بســیج کنیم‪ .‬این یک تعادل‬ ‫دشوار ولی حیاتی در سیاست امریکا در قبال روسیه است‪.‬‬ ‫کلینتون می گفت والدیمیر پوتین یک زورگو اســت‬ ‫که بایــد همــواره در برابر او ایســتاد چون هر انچــه را که‬ ‫بتواند خواهد گرفت‪ .‬وزیر خارجه اسبق امریکا بر استفاده‬ ‫حساب شــده از قدرت نظامی امریکا برای دفــاع از منافع‬ ‫ملی کشور و تشدید تحریم ها با هدف افزایش هزینه های‬ ‫اقدامات تعرضی روســیه وکمک به اروپا برای کاســتن از‬ ‫وابســتگی به نفت و گاز روســیه تاکیــد دارد‪ .‬کلینتون در‬ ‫مناظره های انتخاباتی صراحتا اعالم کرد‪ ،‬زمانی که وزیر‬ ‫خارجه بود‪ ،‬در مقابل روســیه ایستاد و اگر رئیس جمهوری‬ ‫شــود‪ ،‬این رویه را ادامه خواهد داد‪ .‬وی مدعی شد روسیه‬ ‫در حال جاسوســی از امریــکا و اعمال نفــوذ در انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری امریــکا اســت و ترامپ از این مســاله‬ ‫حمایت کرده اســت‪ .‬به گفته کلینتون‪ ،‬مســکو خواستار‬ ‫رئیس جمهوری در امریکا است که عروسک روسیه باشد‪.‬‬ ‫وی نه تنها ناتو را منســوخ نمی داند بلکه بــر تعمق در این‬ ‫نکته که اگر کشــورهای اروپای مرکزی و شرقی عضو ناتو‬ ‫نبودند بحران اوکراین و مهار تعرض های بیشتر روسیه در‬ ‫بین الملل‬ ‫منطقه چقدر دشوارتر می شد تاکید می کند و مفتوح ماندن‬ ‫درهای پیمان ناتو برای پذیرش کشورهای جدید را ضروری‬ ‫می داند‪ .‬او ناتو را یکی از بهترین سرمایه گذاری هایی که‬ ‫امریکا انجام داده اســت می داند و اتحــاد و پیمان میان‬ ‫امریکا و کشــورهای دیگــر را منبع قدرت برای کشــورش‬ ‫می پندارد و همچنین بر تقویت همکاری با ناتو و کشورهای‬ ‫عضو و ســاختن اتحادهای جدیــد دراروپــا‪ ،‬خاورمیانه و‬ ‫اســیا و تقویت روابط با اســرائیل و حمایت از سامانه های‬ ‫دفاعــی ان تاکید می کند‪ .‬کالم اخر اینکــه انتخاب کمتر‬ ‫قابل پیش بینی ترامپ‪ ،‬تحــوالت غیرقابل پیش بینی را در‬ ‫عرصه سیاســت های داخلی و خارجی امریکا رقم خواهد‬ ‫زد؛ باتوجه به رویکردهای متقابل مثبــت پوتین و ترامپ‪،‬‬ ‫احتمال تنش زدایی در روابط دو کشور وجود دارد اما برخی‬ ‫دیدگاه های غیر واقع بینانه ترامپ و تبلیغاتی بودن اظهارات‬ ‫وی در وادی عمل با چالش هایی مواجه خواهد شد‪ .‬اینکه‬ ‫امریکا تا چه حد بتواند در عرصه درون گرایی گام بردارد و به‬ ‫سیاست های انزواطلبانه برگردد‪ ،‬محل تردید است؛ چرا که‬ ‫ساختارها و رسانه های امریکایی و پایگاه های ذی نفوذ در‬ ‫این کشــور و مجالس نمایندگان و سنا و جمهوریخواهانی‬ ‫که با ترامپ هم عقیده نیستند در روند امور داخلی و خارجی‬ ‫تاثیرگذار خواهند بود‪.‬‬ ‫باید منتظر بود و جدال میان ارزوها‪ ،‬ارزش ها و منافع‬ ‫را در عرصه واقعی مشــاهده کرد؛ انچه روشن است اینکه‬ ‫پیروزی ترامــپ برایند تناقضــات‪ ،‬تبعیض هــا و دردهای‬ ‫نهفته در متن کشور مادر ساالر سرمایه داری جهانی است‬ ‫و اقداماتش موجــب بروز چالش های جدیــدی در امریکا‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ از پوپولیسم به واقع گر ایی‬ ‫ترامپ بعد از ریاست جمهوری چه تغییراتی می کند؟‬ ‫انتخاب دونالد ترامپ جمهوریخــواه به عنوان پیروز‬ ‫انتخابات هشــتم نوامبــر ‪ 2016‬ایاالت متحــده امریکا‪،‬‬ ‫پرســش های بســیاری را در پی دارد؛ ترامپی کــه پیش از‬ ‫انتخابات به هیچ عنوان ادبیات سیاسی را در دستورکار خود‬ ‫نداشت‪ ،‬اکنون قرار است ســکاندار رهبری قدرتمندترین‬ ‫کشور جهان از منظر سیاســی و اقتصادی شود‪ .‬نخستین‬ ‫پرســش چرایــی پیــروزی چنیــن فــردی در انتخابــات‬ ‫ریاست جمهوری امریکاســت؛ عوامل متعددی در پیروزی‬ ‫دونالــد ترامپ موثر بود و امــروز مردم جهــان ناباورانه این‬ ‫پیروزی را دنبال می کنند‪.‬‬ ‫اما مساله ای که خیلی اهمیت دارد‪ ،‬این است که باید‬ ‫ ترامپ قبل از پیروزی و ترامپ رئیس جمهور را با هم متفاوت‬ ‫بدانیم و عواملی که این تفاوت را ایجاد می کند مورد بررسی‬ ‫قرار دهیم‪ .‬در وهله نخســت باید به بی تجربگی ترامپ در‬ ‫عرصه سیاســت خارجی و نداشــتن مقام اجرایی و دولتی‬ ‫اشاره کرد؛ این مساله شرایطی را به وجود خواهد اورد که در‬ ‫کنار سیســتم بوروکراتیک در کاخ سفید‪ ،‬سیاست خارجی و‬ ‫روابط بین الملل‪ ،‬ترامپ پوپولیست و مردم گرا تبدیل به یک‬ ‫جای بحــث دارد؛ دونالد ترامپ میلیــاردر طی رقابت های‬ ‫انتخاباتی اش دست روی مســائلی در امریکا گذاشت که‬ ‫قسمتی از ان به اقتصاد‪ ،‬قسمتی به ناهنجاری های جامعه‬ ‫و بخشــی نیز به سیاســت و حکومت در امریکا برمی گردد‬ ‫که ناراضیان فراوانی در جامعه امریکایــی در این زمینه ها‬ ‫وجود دارند‪ .‬بنابراین رئیس جمهور جدید امریکا موفق شد‬ ‫با انگشت گذاشــتن روی این مســائل یک بسیج عمومی‬ ‫را پشت ســر خود ایجاد کند‪ .‬در واقع رای مردم به ترامپ‪،‬‬ ‫اعتــراض انها به جریــان غالب حاکمیت در امریکاســت‪.‬‬ ‫انتخاب فردی با سابقه سیاســی صفر و ان هم بعد از حجم‬ ‫باالی تخریب ها علیه او از سوی رسانه ها‪ ،‬بیانگر ان است‬ ‫که این شخص برنامه ریزی سنگینی را برای پیروزی در نظر‬ ‫داشته که مهمترین بخش ان نیز متمرکز شدن روی مسائل‬ ‫و مشکالت مردم بود‪.‬‬ ‫در خصوص سیاســت های ترامپ به عنوان شخصی‬ ‫که خیلی ســابقه مشــخصی در حوزه اجرایی ندارد‪ ،‬به نظر‬ ‫می رسد که او بیشتر روی مسائل اقتصادی و داخلی امریکا‬ ‫متمرکز خواهد شد‪ ،‬مسائل سیاست خارجی و ان قسمتی که‬ ‫به منافع امریکا مربوط می شــود را سعی می کند با کمترین‬ ‫هزینه پیگیری کند و هزینه ان را نیز بر دوش کسانی بیندازد‬ ‫که از ان منتفع خواهند شد‪ .‬بنابراین ترامپ سعی خواهد کرد‬ ‫در زمینه مسائل مشکل و هزینه ســاز به نوعی ادامه دهنده‬ ‫ ترامپ واقع گرا خواهد شد‪ .‬بنابراین دلشوره ای که برخی از‬ ‫مردم جهان در خصوص انتخاب ترامپ دارند شاید تا حدی‬ ‫بیش از اندازه و غیرضروری باشد‪ .‬احتماال با استقرار ترامپ‬ ‫در کاخ ســفید و طی دوره ‪ 6‬ماهه تا یک ساله‪ ،‬مردم با یک‬ ‫ ترامپ واقع گرا مواجه خواهند شــد که با نگاه اقتضا یی که‬ ‫در سیاست دارد می تواند مقداری از شعارهای گزنده اش در‬ ‫سیاست خارجی را بکاهد‪ .‬ان چیزی که دونالد ترامپ در پی‬ ‫ان است و در اولین ســخنرانی اش نیز به ان اشاره کرد این‬ ‫است که خود را رئیس جمهور کل امریکا می داند و هدفش‬ ‫این است که رشــد اقتصادی کشــور را به دو برابر افزایش‬ ‫دهد‪ .‬این هدف‪ ،‬مستلزم ملزوماتی است که ترامپ را ناچار‬ ‫می کند از برخی شعارهایی که از قبل داده دست بکشد و به‬ ‫واقع گرایی نزدیک شود‪.‬‬ ‫همچنین دالیل پیروزی ترامپ در این انتخابات هنوز‬ ‫نیاز به بررســی موشــکافانه و تحقیق دانشــگاهی و بسیار‬ ‫سیاست های باراک اوباما باشد؛ یعنی از اعزام سرباز به خارج‬ ‫از امریکا خودداری کند و در زمینه حل مسائل مختلف دنیا از‬ ‫توانمندیکشورهاییکهدرهرمنطقهازانسیاست هامنتفع‬ ‫می شوند‪ ،‬استفاده کند‪ .‬به طور مثال پیش بینی می شود که‬ ‫مساله ســوریه به این ســمت برود که ترامپ در همکاری با‬ ‫والدیمیرپوتین‪،‬رئیس جمهوریروسیهبتواندمسائلسوریه‬ ‫را به سمت حل نسبی حرکت دهد‪.‬‬ ‫مساله دیگری که شاید در حوزه سیاست خارجی امریکا‬ ‫اهمیت دارد بحث روابط این کشــور با اعراب و به خصوص‬ ‫عربستان ســعودی اســت؛ می دانیم که هیالری کلینتون‬ ‫دموکــرات به اعراب بســیار نزدیک تر اســت و به طور کلی‬ ‫ارتباط اعراب با کلینتون و حزب دموکرات نیز قوی تر است‪.‬‬ ‫به همین خاطر نخبگان‪ ،‬رســانه ها و حاکمان عربی بیشتر‬ ‫عالقه مند بودند که هیالری کلینتون رئیس جمهور شود اما‬ ‫انها یک دل نگرانی نیز نسبت به خانم کلینتون داشتند و ان‬ ‫نصرت اهلل تاجیک‬ ‫بین الملل‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫‪7‬‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫دست گذاشتن ایشان روی مسائل حقوق بشری است که‬ ‫نقطه ضربه پذیر حکومت های عربی به شــمار می رود‪ .‬اما‬ ‫از یک ســو به احتمال زیاد ترامپ در یکی دو سال نخست‬ ‫ریاســت جمهوری اش خیلی به مســائل حقوق بشــری در‬ ‫کشورهای عربی توجه نخواهد کرد‪ .‬همزمان شاید ترامپ‬ ‫به نحوی که قرار بــود کلینتون با کشــورهای عربی رابطه‬ ‫داشته باشد‪ ،‬با انها ارتباط برقرار نکند‪ .‬بنابراین این دو مساله‪،‬‬ ‫یکدیگرراخنثیخواهندکردیعنیاگرچه ترامپباکشورهای‬ ‫عربی خیلی روابط امریکا را گسترش نخواهد داد و عالقه مند‬ ‫به سرمایه گذاری در این کشورها نخواهد بود ولی از سوی‬ ‫دیگر چون به احتمال زیاد روی مسائل حقوق بشری انها نیز‬ ‫انگشت نمی گذارد‪ ،‬این روابط به نوعی باالنس می شود‪ .‬با‬ ‫اینتفاسیر‪،‬خیلیتغییروتحولخاصیرادرروابطواشنگتن‬ ‫با پایتخت هــای عربــی در دوره ریاســت جمهوری ترامپ‬ ‫نمی توان پیش بینی کرد‪.‬‬ ‫در عیــن حال بــه مســاله ارتبــاط یهودیــان و البی‬ ‫رژیم صهیونیستی در دوره ریاســت جمهوری جدید امریکا‬ ‫نیز باید توجه کرد؛ باید مدنظر داشــت که مسائل یهودیان‬ ‫امریکا و البی انها یک مســاله فراگیر اســت‪ .‬این صحیح‬ ‫استکهالبیصهیونیستیبادموکرات هاوشخصکلینتون‬ ‫نزدیک تر هستند اما در هر شرایطی در امریکا و هرکس که‬ ‫رئیس جمهور شــود‪ ،‬به نوعی امنیت رژیم صهیونیستی به‬ ‫امنیت امریکا گره خورده است و این باعث می شود که دست‬ ‫رئیس جمهور در تغییر و تحول در رابطه با رژیم صهیونیستی‬ ‫باز نباشد‪ .‬اما در عین حال ترامپ همانطور که گفته نسبت‬ ‫به تامین امنیت این رژیم و اولویت بخشــیدن به رابطه بین‬ ‫جمهوریخواهانورژیماسرائیلاهمیتقائلاست‪.‬بنابراین‬ ‫ل خاصی‬ ‫به نظر می رسد که این مورد نیز خیلی تغییر و تحو ‬ ‫نداشته باشد و احتماال ترامپ نیز به دنبال مساله دو کشور در‬ ‫فلسطین و اسرائیل در سرزمین های فلسطینی خواهد بود‪.‬‬ ‫البته شاید به ان میزانی که اوباما بر رژیم صهیونیستی برای‬ ‫جلوگیری از شهرک سازی فشــار وارد اورد‪ ،‬او تاکید نداشته‬ ‫باشد‪.‬چراکهرئیس جمهوریجدیدامریکانمی خواهدخیلی‬ ‫درگیر ریز مسائل در خاورمیانه شود‪.‬‬ ‫در نهایت نگاه رئیس جمهور جمهوریخواه امریکا به‬ ‫مساله ایران و توافقنامه هسته ای که میراث دولت دموکرات‬ ‫باراک اوباماســت نیز حائز اهمیت و بررســی است‪ .‬در این‬ ‫رابطه نیز باید توجه داشــت که دونالد ترامپ دوره نامزدی‬ ‫انتخابات بــا ترامــپ رئیس جمهور کمی متفاوت اســت؛‬ ‫ ترامپ نامزد اعالم کرده بود که توافقنامه با ایران شخصی‬ ‫اســت‪ .‬البته این نکته را قید کنم که در سند ‪ 66‬صفحه ای‬ ‫اجالس کنگــره محافظــه کاران در خصــوص انتخابات‪،‬‬ ‫استراتژی جمهوریخواهان بر این مبنا بود که برجام را قبول‬ ‫نداشتند و ان را یک تفاهمنامه شخصی اوباما با ایران قلمداد‬ ‫می کردند‪ .‬بنابراین این دیــدگاه در بین جمهوریخواهان و‬ ‫شخص ترامپوجود دارد؛امابههرصورتبهدلیلتحوالتی‬ ‫که اتفاق افتاده‪ ،‬نزدیکی ایران و اروپا به یکدیگر‪ ،‬اقداماتی‬ ‫که ایران انجام داده از جمله وفای به عهد و ابزار و اهرم هایی‬ ‫که تهران چه به طور مســتقیم در مســاله برجــام و انرژی‬ ‫هسته ای و چه به صورت غیر مســتقیم در مسائل سیاسی‬ ‫منطقه دارد‪ ،‬بعید به نظر می رسد که نگرانی خاصی در رابطه‬ ‫با پیگیری برجام در دوره جدید امریکا وجود داشته باشد‪.‬‬ ‫بنابراین خیلی نباید نگران ان باشیم که ترامپ بخواهد‬ ‫توافقنامه و برجــام را برهم بزند؛ ممکن اســت خللی در ان‬ ‫ایجادشودولقشودامالغونخواهدشد؛زیرابرجام ‪،‬یکسند‬ ‫بین المللی است و کشورهای دیگر نیز ان را امضا کرده اند‪.‬‬ ‫به ویژه بایــد رویکرد اخیر اتحادیه اروپا نســبت بــه ایران و‬ ‫زمینه هایی که برای باال بردن ســطح روابط دو طرف ایجاد‬ ‫شده است را نیز مدنظر داشت‪ .‬در این شرایط‪ ،‬دور از تصور‬ ‫به نظر می رسد که ترامپ حتی اگر بخواهد در زمینه اجرای‬ ‫برجام خللی وارد کند خیلی قدرت مانور داشته باشد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بازافرینی ریگان ذ یل شوونیسم‬ ‫ترامپ سوار بر اسب سفید تغییر «پیروز میدان»‬ ‫مهدی مطهرنیا‬ ‫دکترای اینده پژوهی‬ ‫‪8‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫بین الملل‬ ‫انتخاباتریاست جمهوریهشتمنوامبرایاالت متحده‬ ‫پ‬ ‫امریکابرگزارشدوبرخالفاغلبپیش‪‎‬بینی‏ها‪،‬دونالد ترام ‪‎‬‬ ‫ن رئیس‪‎‬جمهور ایاالت متحده‬ ‫لو‪‎‬پنجمی ‪‎‬‬ ‫جمهوریخواه‪ ،‬چه ‪‎‬‬ ‫امریکا شد‪ .‬این در حالی است که نظر سنجی‪‎‬های پیش از‬ ‫انتخابات گواه بر پیروزی هیالری کلینتون بودند‪ .‬بنابراین‬ ‫باید متذکر شد که نظرسنجی ها در امریکا متوسط بین سه‬ ‫تا پنج درصد اشتباه مورد نقد قرار می گیرند‪ .‬درواقع به غیر از‬ ‫یک بازه زمانی ناشی از پخش نوار ترامپ در ارتباط با برخورد‬ ‫با زنان‪ ،‬ما همواره شــاهد اختالف س ه تا پنج درصدی میان‬ ‫ ترامپ و هیالری کلینتون بودیــم‪ .‬بعد از انکه کودتای ‪FBI‬‬ ‫در جهت مطرح کردن ایمیل های هیالری در روزهای اخر‬ ‫رخ داد‪ ،‬مشاهده کردیم که بسیاری از نظرسنجی های مهم‬ ‫و مطرح از نزدیک شــدن بیش از اندازه ترامپ به هیالری‬ ‫ک تا دو درصــدی ارای‬ ‫کلینتون و بعضا پیشــی گرفتــن ی ‬ ‫ ترامپ از هیالری در کل جامعه امریکا خبر می داد؛ بنابراین‬ ‫تا پیش از این‪ ،‬این گونه تصور می‪‎‬شد که در ایاالت متحده‬ ‫امریکا‪ ،‬اراده ساختار قدرت‪ ،‬رئیس جمهور را تعیین می کند‬ ‫و چون تمام ســاختارهای قدرت چه نهادهای دموکرات و‬ ‫چه نهادهای برخاسته از جمهوریخواهان تا حدود زیادی‪،‬‬ ‫خواهان به قدرت رســیدن هیالری کلینتــون بودند‪ ،‬پس‬ ‫او کاندیدای پیــروز خواهد شــد‪ .‬اما انچــه رخ داد درواقع‬ ‫خواســت مردم بود که به هر تقدیر در ایاالت متحده امریکا‬ ‫توانست یک فرد ساختار ِ‬ ‫ شکن قدرت طلب و زیرسوال برنده‬ ‫ســاختار عظیم قدرت در امریکا‪ ،‬یعنی ترامــپ را اکنون بر‬ ‫مسند ریاست جمهوری امریکا بنشاند‪ .‬این موارد نشان داد‬ ‫که در انتخابات اخیر‪ ،‬این ســاختار اراده قدرت نیســت که‬ ‫تعیین کنندهاستبلکهانچهتعیین کنندهاستنظامخواست‬ ‫مردم و تحمیل خواست مردم بر ساختار قدرت برای تعیین ‬ ‫رئیس جمهور و رهبر ایاالت متحده امریکا است‪.‬‬ ‫ن ماه‪،‬‬ ‫بدین ترتیب مردم امریکا روز سه شــنبه‪18 ،‬ابا ‬ ‫دونالد ترامپ‪ ،‬میلیاردر نیویورکی و ‪ ۷۰‬ســاله را بدون هیچ‬ ‫لو پنجمین‬ ‫سابقهوتجربه ایدرعرصهسیاستبه عنوانچه ‬ ‫رئیس جمهوری خود انتخاب کردند‪ .‬انچه مســجل است‬ ‫جامعه امریکا یــک جامعه تغییر خواه و تنوع طلب اســت‪،‬‬ ‫ملت امریــکا همواره چشــم انداز مطلوبی را فــراروی خود ‬ ‫ترسیم می کنند و برای دســتیابی به ان سوپرمن می سازند‪.‬‬ ‫در سال ‪ 2008‬این اوبامای دموکرات بود که به مردم وعده‬ ‫تغییر داد و تا انجایی که ســاختار قدرت به او اجازه می داد‬ ‫توانســت تغییر را ایجاد کند‪ .‬درواقع انچه موجب انتخاب‬ ‫باراک اوباما در ســال ‪ 2008‬شد‪ ،‬خواست مردم برای تغییر‬ ‫بود ‪ .‬ترامپ نیز بر اسب سفید تغییر نشست و توانست ارای‬ ‫مردم را برای خود جلب کند و چون نظام انتخاباتی در امریکا‬ ‫یک نظام دموکراتیک اســت این مردم بودند که در نهایت‬ ‫خواست خود را بر نظام قدرت تحمیل کردند‪ ،‬زین پس این‬ ‫ساختقدرتاستکهتاحدودزیادیمی تواندرئیس جمهور‬ ‫تعیین شده ایاالت متحده امریکا را در چارچوب ساختارهای‬ ‫پیچیده خود به تعادل برساند؛ یعنی اینکه ترامپ نیز نخواهد‬ ‫توانســت به همه انچــه وعــده داده عمل کند‪ .‬امــا انچه‬ ‫ موجب می شود ترامپ رای بیاورد از منظر الیه های زیرین‬ ‫دامنه رای دهنــدگان امریکا به تغییرطلبــی و تنوع خواهی‬ ‫انها برمی گردد زیرا ‪ 8‬ســال یک رئیس جمهــور دموکرات‬ ‫بر کاخ ســفید حاکم بود ه و اکنون نوبت یک رئیس جمهور‬ ‫جمهوریخواه با اسب تغییر فرا رسیده است‪ .‬از سویی دیگر‬ ‫مردم ساختارشکنی و شعارهای متهورانه ترامپ را در ارتباط‬ ‫با بازگشت به قدرت اصلی به ایاالت متحده امریکا در دهه‬ ‫‪ 1960‬تــا ‪ 90‬میالدی مدنظر قــرار دادنــد و بنابراین امروز‬ ‫نوعی بازافرینی رونالد ریگان در دونالد ترامپ خود را نشان‬ ‫می دهــد و بنابراین باید بگوییم که اکنــون او باید به عنوان‬ ‫یک رئیس جمهور در ســاختار قدرت ایاالت متحده امریکا‬ ‫تغییراتی را که به مردم وعده داده است عملی نماید‪ .‬اشتباه‬ ‫کمپین انتخاباتی هیالری در اینکه به دام تحرک انتخاباتی‬ ‫ ترامپ افتادنــد را باید عامل تاکتیکــی و تکنیکی کلینتون‬ ‫بدانی چرا که او به جــای انکه به برنامه های خــود بپردازد‬ ‫و از تجربه سیاســی خــود در جهت فربه ســازی پیروز های‬ ‫اوباما ازیک ســو و اصالح نقاط ضعف هشــت ساله قدرت‬ ‫اوبامــا در چارچوب تغییر سیاســت های امریــکا تکیه کند‬ ‫به نفــی ترامپ پرداخــت و هرچه او بیشــتر ترامــپ را نفی‬ ‫کرد و بر ضد او تاخت بیشتر توانســت رای مردم را برای او‬ ‫جمع کند و موجب شناســایی وی شد‪ .‬هیالری کلینتون در‬ ‫دام این گفتمان کالم محــور در عرصه انتخابــات گرفتار‬ ‫و بیشــترین انرژی کمپین انتخاباتی امریــکا به جای انکه‬ ‫متوجه ایجــاد فضای مثبت در جهت اصالح سیاســتهای‬ ‫اوباما و تغییر سیاست هایی شود که موجب نگرانی هایی از‬ ‫اینده روند استمرار حکومت دموکرات ها در کاخ سفید شود‬ ‫به وجود اورد؛ برعکس بــا نفی ترامپ زمینه های اشــنایی‬ ‫بیشــتر افکار عمومی بــا جهت گیری هــای عوام فریبانه و‬ ‫ساختارشکنانه ترامپ را موجب گشــت و این به نفع ترامپ‬ ‫تمام شد‪ .‬ترامپ اگرچه یک بیزنس من و شومن قابل تعقل‬ ‫در ساختار اقتصادی ایاالت متحده امریکا بود و خود درواقع‬ ‫در الیه های زیرین لیبرالیسم اقتصادی رشد پیدا کرده بود اما‬ ‫لیبرالیسم سیاسی ایاالت متحده امریکا را به پرسش کشید‬ ‫و با ایجاد یک وضعیت دوقطبی میان لیبرالیسم اقتصادی‬ ‫و لیبرالیسم سیاسی در امریکا در این قطب بندی به واسطه‬ ‫شعارهایی که در باب ارتقای و ضعیت اقتصادی مردم امریکا‬ ‫داده بود بر اسب پیروزی سوار شد‪.‬‬ ‫بنابراین مردم امریکا با انتخاب ترامپ نشان دادند که‬ ‫خواهان ایجاد تغییر در ساختار حکومت هستند و به نوعی‬ ‫مخالفت خود را با وضع موجود ابراز داشــتند‪ .‬ملت امریکا‬ ‫همواره خواهان نمایش قدرت ایاالت متحده امریکا هستند‬ ‫و این نمایش قدرت را در چارچوب ایجاد فضای درام برخورد‬ ‫با مخالفان ایاالت متحده امریکا می بینند‪ .‬وقتی ترامپ از‬ ‫پاره کردن برجام می گوید و در زمینه مبارزه با تروریســم در‬ ‫عین نزدیک شدن به روســیه بدون انکه زمینه های ایجاد‬ ‫فضای مناسب نگرش های امنیتی و نظامی را برای برخورد‬ ‫با داعش فراهم اورد‪ ،‬ســخن از پیروزی بر داعش در پیکره ‬ ‫همگرایی با مســکو می کند و تا حدود زیادی از یک جهت‬ ‫به مردم اطمینان می بخشــد که ایاالت متحده امریکا وارد‬ ‫درگیری با مسکو نخواهد شد و این می تواند زمینه های جلب‬ ‫ارای کسانی را که ضدجنگ هســتند فراهم کند و از طرف‬ ‫دیگر با این نکته که او با مسکو در جهت مبارزه با تروریسم‬ ‫به عنوان دشمن اصلی امریکا همکاری و تروریسم را در قالب‬ ‫داعش به فوریت با ابزار نظامی شکست خواهد داد بخشی‬ ‫از جامعه شوونیســم امریکا را به طرف خود جلب می کند‪.‬‬ ‫در ضمن کلینتون به واســطه درگیر شــدن در نفی ترامپ‬ ‫نتوانست ارا ی سندرز و محاسبان روشنفکر را به طرف خود‬ ‫جلب کند‪ .‬بنابراین با این اختالف اندک به دلیل اشــتباهی‬ ‫فاحش در یــک انتخاباتی که بایدها همگی نشــان دهنده‬ ‫پیروزی هیالری بود موجب بروز یک شــگفتی شد؛ ترامپ‬ ‫رئیس جمهور امریکا شد‪.‬‬ ‫در این راســتا باید دید چه بر ســر ســاختار حکومتی‬ ‫نفــی شــده امریــکا خواهد امــد‪ .‬بایــد گفت که ســاختار‬ ‫حکومتی امریکا یک رئیس جمهور دارد و ترامپ نقش یک‬ ‫رئیس جمهور را ایفا خواهد کرد‪ .‬نقد ساختار قدرت در امریکا‬ ‫توسط همین اقای دونالد ترامپ صورت پذیرفت ‪ .‬او گفت‬ ‫در انتخابات تقلب می شــود اما امروز به جای اینکه جامعه‬ ‫امریکا او را به عنوان یک ساختارشکن مورد عتاب و خطاب‬ ‫قرار دهد یا ساختار قدرت در امریکا او را تشویش کننده اذهان‬ ‫مردم یا امنیت ملی امریکا بخواند او را به قدرت می نشاند‪.‬‬ ‫بنابراین ترامپی که ساختار قدرت در ایاالت متحده امریکا‬ ‫را زیر سوال برد و این ساختار را ساختاری فاسد خواند اکنون‬ ‫رئیس ان ساختار شــد ه و خالف ادعای وی ثابت شد‪ ،‬زیرا‬ ‫این ساختار به دموکراســی احترام می گذارد‪ .‬دونالد ترامپ‬ ‫که به عنوان یک نماینــده از حزب جمهوریخواه کاندیدای‬ ‫ریاست جمهوری شد در میان ه راه حمایت بسیاری از اعضای‬ ‫این حزب را از دســت داد و انچه مســجل اســت نسبت به‬ ‫بسیاریازکاندیداهایریاست جمهوریاکنون ترامپبیشتر‬ ‫می تواند به جایگاه شخصی خود برای کسب ارا تکیه کند اما‬ ‫او بی نیاز به حزب جمهوریخوا هو اندیشــکده های مختلف‬ ‫امریکا به ویژه انهایی که جهت گیری های جمهوریخواهانه‬ ‫دارند نخواهد بود‪ .‬وی باید این نیاز را به گونه ای مرتفع سازد‬ ‫و بســیاری از جمهوریخواهان اکنون کــه او رئیس جمهور‬ ‫شــده در حمایت از او وارد عمل خواهند شــد و به رغم انچه‬ ‫به طور فاحش و اشکارا انتخاب او را انتخاب خوبی قلمداد‬ ‫نمی کنند و نخواهند کرد اما اکنون او را رئیس جمهور امریکا‬ ‫می دانند و خود را مکلف می داننــد از رئیس جمهور امریکا‬ ‫حمایت کنند‪.‬‬ ‫‪47‬‬ ‫بین الملل‬ ‫روابط امریکا و اروپا‬ ‫دچار تنش می شود‬ ‫بین الملل‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫تو گوی مثلث با علی خرم‬ ‫گف ‬ ‫دکتر خــرم ! چرا برای بســیاری پیــروزی دونالد‬ ‫ ترامــپ در انتخابــات ریاســت جمهوری دور از‬ ‫انتظار بود؟‬ ‫از نظــر کارشناســی پیــروزی دونالــد ترامپ در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری غیر قابل تصور بود‪ .‬زیرا ترامپ‬ ‫به دلیل اظهــارات جنجالی خود علیــه زنان و به خصوص‬ ‫انتشار ویدئویی در راستای تحقیر زنان مورد نفرت بخشی‬ ‫از مردم به خصوص زنان نه تنها در امریکا بلکه در سراسر‬ ‫جهان قرار گرفت‪ .‬در همین راستا پس از انتشار این ویدئو‬ ‫در بســیاری از نظرســنجی ها‪ ،‬رای وی به طور محسوسی‬ ‫کاهش یافت و بسیاری از تحلیلگران براین باور بودند که‬ ‫ ترامپ به این دلیل نمی تواند در انتخابات پیروز شــود‪ .‬از‬ ‫سویی دیگر بســیاری از اعضای ارشــد و سرشناس حزب‬ ‫جمهوریخواه با اعالم مخالفت و نگرانی خود از دیدگاه ها و‬ ‫مواضع دونالد ترامپ با نادیده گرفتن مواضع درون حزبی‬ ‫خود‪ ،‬به حمایت از هیالری کلینتون دموکرات برخاستند‪.‬‬ ‫اما با این حال ترامپ توانســت در انتخابات روز سه شــنبه‬ ‫پیروز شود‪ .‬این مساله به محبوبیت شخص خود ترامپ و‬ ‫ویژگی های فردی و شــخصیتی این انسان بازنمی گردد‪.‬‬ ‫در واقع سیاســت های ترامپ کــه در دوران کمپین های‬ ‫انتخاباتی اش اعــام کرده بــود‪ ،‬باعث پیــروزی وی در‬ ‫انتخابات شد‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬وی انگشت بر موضوعاتی‬ ‫گذاشت که مردم امریکا خواهان بر اورده شدن انها بودند‪.‬‬ ‫در همین راســتا می توان بــه اظهــارات وی درباره‬ ‫مالیــات اشــاره کــرد‪ .‬همچنیــن وی در دوران مبارزات‬ ‫انتخاباتی اش همواره از حضــور پناهجویان التین تبار در‬ ‫امریکا انتقاد کرده و بر گرفته شــدن فرصت های شغلی از‬ ‫امریکایی ها به دلیل حضور این پناهجویان تاکید می کرد‪.‬‬ ‫در واقع پــس از بحران مالی در ســال ‪ 2008‬بســیاری از‬ ‫امریکایی ها از کار خود برکنار شدند در همین راستا ترامپ‬ ‫اعالم کرد که در چنیــن وضعیت اقتصــادی پناهجویان‬ ‫التین تبار در امریکا مشــغول به کار هستند‪ ،‬اما بسیاری از‬ ‫امریکایی ها بیکار بوده و شــغلی ندارنــد‪ .‬اما ترامپ وعده‬ ‫بهبود این شرایط را داد‪ .‬همین مساله باعث شد که بسیاری‬ ‫از امریکایی هایی که به نوعی به خصوص طبقه کارگر از کار‬ ‫برکنار شده و شرایط بد اقتصادی داشــتند‪ ،‬به ترامپ رای‬ ‫دهند‪ .‬اما اکنون در عرصه عمل کارشناسان در پاسخ به این‬ ‫ســوال که ایا امکان اخراج میلیون ها مهاجر التین تبار از‬ ‫امریکا وجود دارد؟ پاسخ منفی است و همچنین این سوال‬ ‫ایجاد می شــود که ایا امریکایی های شــاکی از وضعیت‬ ‫موجود اقتصادی در صورت رفتن مهاجران‪ ،‬مشاغلی که‬ ‫توسط این افراد انجام می شــد را برعهده خواهند گرفت‪،‬‬ ‫بازهم پاســخ این ســوال منفی اســت‪ .‬زیرا امریکایی ها‬ ‫حاضر نیستند در شرایط سخت کاری مشغول به کار شوند‪.‬‬ ‫در واقع اینگونه شعارهای دونالد ترامپ غیرعملی است و‬ ‫تنها با گذشت مدتی این مساله بر همه اشکار خواهد شد‪.‬‬ ‫پــس از اعــام قطعــی نتایــج انتخابــات‬ ‫ریاســت جمهوری امریکا‪ ،‬بســیاری از مقامات‬ ‫اروپایــی مواضــع محتاطانه ای اتخــاذ کردند و‬ ‫چنــدان از پیــروزی دونالــد ترامــپ اســتقبال‬ ‫نکردنــد‪ .‬در همین راســتا می توان بــه نوربرت‬ ‫روتگن‪ ،‬رئیس کمیته امور خارجی پارلمان المان‬ ‫اشــاره کرد که اعالم کــرد‪ :‬در صــورت پیروزی‬ ‫‪9‬‬ ‫روز سه شــنبه نه تنها بــرای امریکایی ها و بلکه‬ ‫برای مردم جهان روزی سرنوشت ســاز بــود‪ .‬پنجاه‬ ‫و هشــتمین انتخابــات ریاســت جمهوری امریــکا‬ ‫میــان هیــاری کلینتون دموکــرات و دونالــد ترامپ‬ ‫جمهوریخواه در این روز نفس گیر‪ ،‬در کمال ناباوری‬ ‫با پیروزی ترامپ خاتمه یافت‪ .‬علی خرم‪ ،‬کارشــناس‬ ‫مســائل بین الملــل در گفت وگو بــا مثلث با اشــاره به‬ ‫نتایج انتخابات ریاســت جمهوری امریــکا می گوید‪:‬‬ ‫«رای مردم امریکا نه به شخص دونالد ترامپ بلکه به‬ ‫سیاست های اعالم شده از سوی وی بوده است‪».‬‬ ‫ ترامپ‪ ،‬روابط برلین ـ واشنگتن تحت فشار قرار‬ ‫می گیرد‪ ».‬همچنین براســاس یک نظرسنجی‬ ‫در ســازمان پژوهشــی امنیتی در المــان پیش‬ ‫از انتخابــات ریاســت جمهوری در امریــکا‪۷۷ ،‬‬ ‫درصــد از المان ها از به چالش کشــیده شــدن‬ ‫روابــط برلیــن و واشــنگتن در صــورت پیروزی‬ ‫ ترامــپ در انتخابات نگران هســتند‪ .‬از ســوی‬ ‫دیگر‪ ،‬ژان مارک ایرو‪ ،‬وزیر خارجه فرانسه نیز در‬ ‫پیامی ضمن تبریک به اوباما گفت‪« :‬فرانسه باید‬ ‫درباره برخی مســائل کلیدی مانند جنگ سوریه‬ ‫و توافق هسته ای ایران به ترامپ شفاف سازی‬ ‫کند‪ .‬باتوجه به این واکنش ها‪ ،‬شما اینده روابط‬ ‫اروپا با امریکا را چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫پــس از بــر ســرکار امــدن ترامــپ به عنــوان‬ ‫چهل وپنجمیــن رئیس جمهور امریکا به طــور حتم روابط‬ ‫اروپــا و دولــت جدیــد واشــنگتن دســتخوش تحوالت‬ ‫جدی می شــود‪ .‬این روابــط همانند دوران جــورج بوش‬ ‫پســر رئیس جمهــور پیشــین می شــود‪ .‬ترامــپ بارهــا‬ ‫در ســخنرانی های خــود در کمپین هــای انتخاباتی اش‬ ‫ناتو را مــورد انتقاد قــرار داده و پیشــنهاد داده که در دوره‬ ‫ریاســت جمهوری اش حمایــت امریــکا از ناتــو کاهش‬ ‫پیدا کنــد‪ .‬همــواره وی اعالم کــرده که اگــر اروپایی ها‬ ‫خواستار امنیت از ناتو هستند‪ ،‬باید بودجه ناتو را خود انها‬ ‫بپردازند‪ .‬در همین راستا اکنون ترامپ باید بعد از پیروزی‬ ‫در انتخابــات‪ ،‬به طور کامل حرف های خــود را علیه اروپا‬ ‫پس بگیرد‪ ،‬در غیر این صورت روابــط اروپا و امریکا دچار‬ ‫تنش های جدی می شود‪.‬‬ ‫برخی از تحلیلگران بــر این باورند کــه پیروزی‬ ‫ ترامپ در ایــن انتخابات نشــان از تمایل جامعه‬ ‫امریکا به کاهش حضور دولت جدید واشــنگتن‬ ‫در خارج از مرزها و توجه بیشــتر به امور داخلی‬ ‫و رفاهی مردم اســت‪ ،‬به نظر شما این ارزیابی تا‬ ‫چه حد به دنیای واقعیت نزدیک است؟‬ ‫کال سیاســت خارجی برای مــردم امریکا جایگاه‬ ‫چنــدان مهمــی نــدارد‪ .‬این مســاله تنهــا به ایــن دوره‬ ‫مربــوط نشــده‪ ،‬بلکــه در دور ه هــای گذشــته انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری نیز اینگونه بوده اســت‪ .‬مــردم امریکا‬ ‫می دانند که هر کســی از هر حزبی بر ســر کار اید بیشــتر‬ ‫توجهش به داخل کشور بوده و تنها حدود ‪ 20‬درصد به امور‬ ‫خارجی توجه خواهد داشت‪.‬‬ ‫همچنین برخی اعــام می کنند که یکی از دالیل‬ ‫ناکامــی هیــاری کلینتــون دموکــرات در این‬ ‫انتخابات‪ ،‬بر اورده نشدن وعده های باراک اوباما‬ ‫در طول هشت ســال گذشته اســت‪ ،‬زیرا اوباما‬ ‫با شــعار «تغییر» بر ســر کار امد‪ ،‬امــا تغییرات‬ ‫خاصی در این باره رخ نداد‪ ،‬ارزیابی شما در این‬ ‫باره چیست؟‬ ‫به نظر من این تحلیل درســت نیســت‪ ،‬زیرا وی‬ ‫تغییرات زیادی در حوزه های مختلــف داخلی و خارجی‬ ‫ایجاد کرد‪ .‬اوباما زمانی که ریاســت جمهوری را از جورج‬ ‫بوش پســر تحویل گرفت‪ ،‬میزان بیکاری در امریکا ‪13‬‬ ‫درصد بود امــا اکنون ایــن میزان به ‪ 4/ 7‬درصد رســیده‬ ‫اســت‪ ،‬هم چنین وی توانســت برای طبقه پایین جامعه‬ ‫امریــکا بیمــه درمانــی ایجاد کنــد‪ ،‬از ســوی دیگر وی‬ ‫در حــوزه سیاســت خارجــی از هرگونه درگیــری و جنگ‬ ‫مســتقیم علیه کشــور دیگری پرهیز کرده و حتی روابط‬ ‫با کوبا را از ســرگرفت و به توافق هسته ای با ایران دست‬ ‫یافت‪ .‬اما بر اســاس نتایــج انتخابات ریاســت جمهوری‬ ‫به نظر می رســد‪ ،‬مردم امریکا با بر طرف شــدن برخی از‬ ‫مطالباتشــان توســط اوباما‪ ،‬نیازهای دیگــری را مطرح‬ ‫کردند و بر این باورند که ترامــپ جمهوریخواه می تواند‬ ‫این نیازها را براورده کند‪.‬‬ ‫ بازگشت به سوی دوستان‬ ‫سیاست خارجی ترامپ چگونه خواهد بود؟‬ ‫دکتر افشین زرگر‬ ‫‪10‬‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫امریکا و در نقش رئیس جمهور صحبت می کند‪ .‬این نکته‬ ‫را نبایســتی در تحلیل های خود از سیاســت خارجی جدید‬ ‫امریکا نادیده بگیریم‪.‬‬ ‫اگر ســاختار تصمیم گیری و سیاست خارجی ایاالت‬ ‫متحده را از منظر ســطوح تحلیل فرد‪ ،‬نقش‪ ،‬بوروکراسی‪،‬‬ ‫ملی و نظام بین الملل مورد بررسی قرار دهیم‪ ،‬خواهیم دید‬ ‫که در کشوری مانند امریکا همواره اصول سیاست خارجی‬ ‫مورد احترام تصمیم گیران قرار می گیرد و نوعی پیوستگی‬ ‫و همبستگی زنجیروار در سیاست های کالن این کشور در‬ ‫ادوار مختلف وجود دارد‪ .‬فرد (ویژگی های شــخصیتی و‬ ‫فردی) در تصمیم گیری و سیاست گذاری خارجی تاثیر گذار‬ ‫است‪ ،‬ولی بدون تردید تاثیر سایر متغیرها خصوصا نقش‪،‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫حرف هــای ترامپ قبل و بعــد از پیروزی‬ ‫در انتخابات متفاوت اســت‪ ،‬او به خوبی‬ ‫می داند دیگر به عنوان یک تاجر و شومن‬ ‫صحبت نمی کنــد‪ ،‬همه دنیا اینــک او را‬ ‫جانشــین اوباما می بیننــد‪ ،‬بنابراین هر‬ ‫سخنی که بر زبان می اورد می تواند برای‬ ‫کشورش مســئولیت زا باشد‪ ،‬او از طرف‬ ‫مردم امریــکا و در نقــش رئیس جمهور‬ ‫صحبت می کند‬ ‫بوروکراسی و ملی بســیار زیادتر اســت‪ .‬در کشوری مانند‬ ‫ایاالت متحده‪ ،‬نقش‪ ،‬بوروکراسی‪ ،‬فشــارها‪ ،‬انتظارات و‬ ‫قابلیت های ملی اســت که رئیس جمهــور را وا می دار د در‬ ‫یک مسیر مشخص و از قبل برنامه ریزی شده که دورنمای‬ ‫بلندی را در قالب استراتژی کالن در نظر می گیرد‪ ،‬حرکت‬ ‫کند‪ .‬پس کوتاه ســخن‪ ،‬انتظار چرخش هــای ناگهانی و‬ ‫بزرگ را نمی توان در سیاست خارجی ایاالت متحده شاهد‬ ‫بود‪ ،‬انها همچون همیشه منافع ملی خود را در اقصی نقاط‬ ‫جهان باتوجه به نقش جهانی شــان دنبــال خواهند کرد‪.‬‬ ‫البته در کنار این موضوع که هرگز نمی توان عامل شانس‬ ‫و تصادف را در صحنه سیاست کنار گذاشت‪ ،‬باید به تاثیر‬ ‫متغیر نظام بین الملل هم توجه داشت‪ ،‬بدین گونه که اگر‬ ‫اتفاق ناگهانی در صحنه سیاســت بین الملل رخ دهد و یا‬ ‫تغییر بزرگی در رفتارهای دیگــر قدرت های بزرگ صورت‬ ‫گیرد و تــوازن قدرت ناگهــان تغییر‬ ‫کند‪ ،‬بی تردید رفتارها و سیاست های‬ ‫امریکا را نیز تحــت تاثیر قرار خواهد‬ ‫داد‪.‬‬ ‫بــر مبنــای همــان بحث های‬ ‫ن سوال فوق را بدین‬ ‫مقدماتی می توا ‬ ‫گونه پاســخ داد‪ ،‬که نبایستی منتظر‬ ‫چرخش بزرگــی در روابــط امریکا با‬ ‫ترکیه و حتی دیگر کشورهای جهان‬ ‫باشــیم‪ ،‬و این بدین معنا نیســت که‬ ‫ ترامپ کماکان پایبند سیاست خارجی‬ ‫و راهی است که اوباما دنبال می کرد‪،‬‬ ‫بلکه باید گفت سیاست خارجی دولت‬ ‫ ترامپ هم بر مبنای منافع و ارزش های‬ ‫امریکایی دنبــال خواهد شــد‪ ،‬مثل‬ ‫همه دوره های گذشــته‪ .‬ارزش های‬ ‫امریکایــی‪ ،‬ترامپ را نیــز از تحویل‬ ‫گولن به ترکیه باز خواهد داشت‪ ،‬چون‬ ‫اگر غیر از این عمل کند‪ ،‬بر تصویر و‬ ‫پرستیژ ایاالت متحده به عنوان مدعی‬ ‫اصلی حمایت از لیبرال دموکراســی‬ ‫خدشــه وارد خواهد شــد‪ .‬خصوصا‬ ‫انکه یکی از شعارهای اصلی ترامپ‬ ‫در دوره تبلیغــات انتخاباتــی‪ ،‬حول‬ ‫این بحث می چرخید که باید پرستیژ‬ ‫و جایگاه ایاالت متحده در جهان بازســازی و اعاده شود و‬ ‫این چیزی است که مانع از رفتارهای احساساتی و عجله از‬ ‫سوی ترامپ و کابینه او خواهد شد‪ .‬همچنین ترامپ و تیم‬ ‫سیاســت خارجی او هرگز نمی تواند منافع امریکا را نادیده‬ ‫بگیرد‪ ،‬چون بوروکراســی و نهادهای تاثیرگذار در ایاالت‬ ‫متحده نمی گذارند او جز حرکت در این مســیر مشــخص‬ ‫کاری انجام دهد ‪.‬‬ ‫سیاست خارجی امریکا در خاورمیانه دهه هاست که‬ ‫حول چند محور می چرخد ؛ تســلط بر منابــع غنی انرژی‪،‬‬ ‫حمایت از اسرائیل و تحکیم موقعیت حکومت های متحد‬ ‫امریکا و حفــظ نظمی کــه در ان جایگاه ایــاالت متحده‬ ‫به عنوان عضو اصلی این مجموعه امنیتی حفظ شود‪ .‬پس‬ ‫نوع نگاه دولت ترامپ به خاورمیانه و نقش کشورهایی مانند‬ ‫ترکیه نیز کماکان در همین مدار حفظ خواهد شد‪.‬‬ ‫ترامــپ در صحبت هــای مصالحه جویانه اش پس‬ ‫از پیــروزی در انتخابــات‪ ،‬خبــر از تعامل می دهــد و کنار‬ ‫امدن با دولت هایی که با امریکا اهل تعامل باشــند‪ .‬با این‬ ‫اوصاف‪ ،‬احتماال امریکا بهبود روابط با دوستان و متحدان‬ ‫دیرینه اش را در اولویت قرار خواهــد داد و ترکیه می تواند‬ ‫یکی از همین دوستان قدیمی با شد‪ ،‬خصوص ا انکه در ترکیه‬ ‫هم فردی زمام امــور را در اختیار دارد که نگاهش در خیلی‬ ‫جاها با نگاه ترامپ تطابق زیادی دارد‪ .‬جمهوریخواهان بر‬ ‫بین الملل‬ ‫«ترامــپ‪ ،‬رئیس جمهــور ایاالت متحــده شــد»؛‬ ‫این خبری اســت که از ابتــدای صبح چهارشــنبه ‪ 19‬ابان‬ ‫(مصادف با ‪ 9‬نوامبر) خیلی هــا را در تمام دنیــا در بهت و‬ ‫حیرت قرار داده است‪ .‬البته این تصمیم شهروندان امریکا‬ ‫بود که سکان هدایت تاثیرگذارترین‬ ‫کشــور در صحنه نظــام بین الملل را‬ ‫به دونالد ترامپ بســپارند ؛ شخصیت‬ ‫جنجالی‪ ،‬پرهیاهو‪ ،‬چهره تلویزیونی‬ ‫و شوهای پرطرفدار و از همه مهم تر‬ ‫یــک تاجرپیشــه موفق‪ ،‬کســی که‬ ‫جیب هایــش پر پول اســت‪ ،‬ان هم‬ ‫در زمانــه ای که معیــار موفق بودن‪،‬‬ ‫شایســته بودن‪ ،‬قابل احترام بودن‪،‬‬ ‫برخورداری از ثــروت و مال و مکنت‬ ‫مثال زدنی است‪ .‬کسی مانند ترامپ‬ ‫که بر فراز برجش می نشیند و دستگاه‬ ‫عظیم تبلیغاتی را به کمک می گیرد‪،‬‬ ‫از ضعف های رقیب استفاده می کند و‬ ‫با شعارهایی که می دهد‪ ،‬پیروز بزرگ‬ ‫انتخابات معرفی می شود‪.‬‬ ‫ترامــپ رئیس جمهــور جدیــد‬ ‫ایاالت متحده اســت‪ ،‬ولــو این خبر‬ ‫بــه تعبیــر بســیاری از تحلیلگران‪،‬‬ ‫ژورنالیست ها و صاحب نظران مشهور‬ ‫دنیا یکــی از بزرگ ترین تراژدی های‬ ‫تاریخ باشــد کــه زاییده دموکراســی‬ ‫امریکایی اســت‪ .‬جهان باید حداقل‬ ‫برای ‪ 4‬ســال بعد و شــاید هم ‪ 8‬سال‬ ‫امریکا را با ریاســت جمهوری ترامپ‬ ‫ببیند؛ این واقعیتی است که در تمامی تحلیل های مربوط‬ ‫به این کشور خصوصا در زمینه سیاست و روابط خارجی ان‬ ‫باید در نظر گرفته شود‪.‬‬ ‫پیروزی ترامپ و نشستن او بر مسند ریاست جمهوری‬ ‫امریکا می تواند بر روابط این قدرت جهانی با کشــورهای‬ ‫مختلف تاثیرگذار باشــد‪ ،‬و این را از واکنش های مختلف‬ ‫مقامات‪ ،‬دولتمردان و افراد بانفوذ در کشــورهای مختلف‬ ‫می توان از دقایق و ســاعات اولیه اعالم نتیجه انتخابات‬ ‫مشاهده کرد‪ ،‬یکی از پیروزی ترامپ ابراز خوشحالی می کند‬ ‫و او را برای اینده جهان گزینه بهتــری می داند‪ ،‬دیگری از‬ ‫این انتخاب بد مردم امریکا ابراز تعجب و تاســف می کند ‬ ‫و البته هستند افراد دیگری که می گویند برای شان نتیجه‬ ‫انتخابات امریکا فرقی ندارد و کک شان هم نمی گزد‪.‬‬ ‫غیر از ایــن واکنش ها‪ ،‬صحبت هــای رئیس جمهور‬ ‫منتخب مردم امریکا هم خیلی چیزها را می تواند مشخص‬ ‫کنــد‪ ،‬او کــه در کارزار انتخابــات بی محابــا بــه خیلی از‬ ‫دولتمردان کشــورش می تاخت و انها را مــورد مضحکه و‬ ‫تمســخر قرار می دا د و در مورد روابط سیاســی کشورش با‬ ‫دیگران حرف های عجیب و غریب زیادی می زد و خیلی ها‬ ‫را وا می داشت که ترامپ را دیوانه و نابخرد به تصویر کشند‪،‬‬ ‫هرچه بــه روزهای اخر و تعییــن کننده انتخابــات نزدیک‬ ‫می شــد‪ ،‬حرف هایش را پخته تــر و ســنجیده تر می کرد‪،‬‬ ‫و درســت در اولین ســخنرانی پس از پیــروزی اش‪ ،‬دیگر‬ ‫پرحاشیه و مســاله افرین حرف نزد‪ ،‬از اتحاد مردم امریکا‬ ‫گفت و اعالم کرد که امریکا با هر کشــوری که اهل تعامل‬ ‫باشد کنار خواهد امد‪.‬‬ ‫حرف های ترامپ قبل و بعد از پیــروزی در انتخابات‬ ‫متفاوت است‪ ،‬او به خوبی می داند دیگر به عنوان یک تاجر‬ ‫و شــومن صحبت نمی کند‪ ،‬همه دنیا اینک او را جانشــین‬ ‫اوباما می بیننــد‪ ،‬بنابراین هر ســخنی که بر زبــان می اورد‬ ‫می تواند برای کشورش مسئولیت زا باشد‪ ،‬او از طرف مردم‬ ‫بین الملل‬ ‫‪49‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫بین الملل‬ ‫خالف دموکرات ها خیلی دغدغه حقوق بشر و دموکراسی‬ ‫در کشــورهای دیگر خصوصا متحدان خود را ندارند‪ ،‬ان‬ ‫هم در شرایط و هنگامه های بحران های بزرگ منطقه ای‬ ‫و جهانی‪ .‬پس می تــوان منتظر کاهش نگــرش انتقادی‬ ‫دولتمردان امریکایی نسبت به وضعیت دموکراسی و حقوق‬ ‫بشر در کشــورهایی مانند ترکیه بود ؛ ترکیه ای که اینک در‬ ‫شــرایط بحرانی خاورمیانه می تواند به تامین منافع امریکا‬ ‫بیشتر کمک کند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر‪ ،‬روسیه پوتین‪ ،‬از ماه ها پیش علنا اعالم‬ ‫کرده که ترامــپ را گزینه بهتری می دانــد و حتی در اولین‬ ‫موضع رسمی خود‪ ،‬این انتخاب را خوش یمن دانسته است‪.‬‬ ‫ ترامپ هم بارها از این صحبت کرده است که امریکا‬ ‫باید روابط خود را با روسیه بازسازی کند‪ .‬ترامپ تاجرپیشه‬ ‫است‪ ،‬مرد کارزار اقتصادی اســت و زبان چانه زنی تجاری‬ ‫را خوب بلد اســت‪ ،‬پس در مجموع باید منتظر این بود که‬ ‫با روسیه وارد چانه زنی جدیدی شود‪ .‬ترکیه هم در راستای‬ ‫بهبود روابط با روسیه حرکت کرده است و اگر شاهد گشایش‬ ‫بزرگ در روابط روسیه و امریکا باشیم (که اتفاقا زمامداری‬ ‫این دو کشــور هم نگاه شــان از جهات زیادی شــبیه هم‬ ‫است)‪ ،‬این امر می تواند بر سرنوشت مسائل و بحران های‬ ‫منطقه ای در خاورمیانه که پای هر سه هم در میان است‪،‬‬ ‫بسیار تاثیرگذار باشد‪.‬‬ ‫جمهوریخواهان در مجموع نگاه شــان بیشتر مبتنی‬ ‫بر حفظ وضع موجود است و خیلی دنبال تغییرات ناگهانی‬ ‫و انقالبی نیســتند‪ ،‬پــس اگر ایــن جهان بینــی و نگرش‬ ‫جمهوریخواهان را قبول داشته باشــیم‪ ،‬در مجموع نباید‬ ‫منتظر تغییرات بســیار بــزرگ در سیاســت خارجی امریکا‬ ‫خصوصا در قبال مناطقی ماننــد خاورمیانه یا متحدین ان‬ ‫همچون ترکیه و نقش و اهمیت انها برای امریکا باشــیم‪.‬‬ ‫بــرای جمهوریخواهان‪ ،‬اگر بین ارزش هــای امریکایی و‬ ‫منافع امریکایــی تعارضی پیش اید (کــه معموال نیز چنین‬ ‫ی را بر اولی ترجیح‬ ‫می شود)‪ ،‬بی هیچ شک و شبهه ای دوم ‬ ‫می دهند‪ ،‬و این امر می تواند برای دولت های پر مشکل و‬ ‫پر انتقادی مانند ترکیه‪ ،‬گزینه مطلوب تری باشــد‪ ،‬به ویژه‬ ‫انکه دولتمردان ترکیه نیز بســیار عمل گــرا و منافع محور‬ ‫رفتار می کنند‪.‬‬ ‫البته هنوز زود است که به قضاوت بنشینیم و از همین‬ ‫االن رفتارها و انتخاب های دولت ترامپ را مشخص کنیم‪.‬‬ ‫همان گونه که پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫اکثر مردم جهان را در بهت و حیرت قرار داد‪ ،‬شــاید برخی‬ ‫روی این موضوع دست بگذارند که چه بسا در اینده اتفاقات‬ ‫عجیب دیگری هم ناشی از سیاســت های ایاالت متحده‬ ‫رخ دهد‪ .‬ولی در این مورد باید روی ‪ 3‬مولفه تاکید کنیم‪:‬‬ ‫‪ .1‬در دســتگاه سیاســت گذاری خارجی در امریکا‪،‬‬ ‫متغیر فرد بر خالف کشــورهایی مانند روسیه حرف اصلی‬ ‫را نمی زند‪.‬‬ ‫‪.2‬پیشینهسیاستخارجیوعملکردجمهوریخواهان‬ ‫در گذشته‪ ،‬ما را بر ان وا می‏دارد که رفتار امریکا را در قالب‬ ‫حفظ و تحکیــم حلقه متحدانــش و تالش بــرای حفظ و‬ ‫ارتقای جایگاه ایاالت متحده در نظــام بین‏الملل تحلیل‬ ‫کنیم‪.‬‬ ‫‪ .3‬نوعــی تسلســل ‪ ،‬هارمونــی و پیوســتگی در‬ ‫سیاست گذاری خارجی امریکا در دوره های مختلف وجود‬ ‫دارد که ناشی از نهادینه بودن رفتارها و تصمیمات است‪ ،‬و‬ ‫چرخش های ناگهانی خصوصا در ســطح استراتژی بسیار‬ ‫بعید می نماید‪ .‬با همه این اوصاف‪ ،‬ترکیه به عنوان متحد‬ ‫امریکا می تواند به بهبــود روابط خود با امریــکا امیدوارتر‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫اما این روزها نمی توان به عامل تصادف و شانس در‬ ‫صحنه سیاســت نیز بی توجه بود‪ ،‬عاملی که همواره همه‬ ‫تحلیل ها را می تواند به هم بزند‪...‬‬ ‫جترامپ‬ ‫شطرن ‬ ‫بازارها به زودی از حالت هیجانی خارج می شوند‬ ‫رضا مجیدزاده‬ ‫پژوهشگر اقتصاد سیاسی توسعه‬ ‫‪11‬‬ ‫نتایج انتخابات ریاســت جمهوری ایاالت متحده در‬ ‫نهم نوامبر ‪ ،2016‬عکس دیدگاه بســیاری از تحلیلگران‬ ‫و حتی خالف میل باطنی بســیاری از مردم جهان‪ ،‬همای‬ ‫سعادت را بر دوش دونالد ترامپ نشانید‪ .‬در اولین ساعات‬ ‫اعالم نتایج این انتخابات‪ ،‬بازارهای مالی واکنش منفی از‬ ‫خود نشــان دادند و برای نمونه‪ ،‬ارزش شاخص کل سهام‬ ‫بورس پاریس‪2/83 ،‬افت کرد‪ .‬قیمت نفت وست تگزاس‬ ‫و نفت برنت نیز نســبت به روز قبل‪ 4 ،‬و ‪2/5‬درصد کاهش‬ ‫داشــتند اما قیمت طال به عنوان یک دارایــی امن‪ ،‬رو به‬ ‫افزایش گذاشت‪.‬‬ ‫البتــه این اثــار‪ ،‬هیجانــی هســتند و در بلندمدت‪،‬‬ ‫سیاســت های اعمالی ترامــپ‪ ،‬روی انها اثــر پایدارتری‬ ‫خواهد داشــت‪ .‬از ایــن روی‪ ،‬توجه به اثــر رویکردهای‬ ‫احتمالــی ترامــپ خصوصــا از منظــر اقتصــاد و انرژی‪،‬‬ ‫اهمیت دارد که در این گزارش به صورت فشرده‪ ،‬بررسی‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫فرابازی اتی ترامپ‬ ‫بخــش قابل توجهــی از مطالعــات اینده پژوهی به‬ ‫این نتیجه رســیده اند که جهان از ســال ‪ ۲۰۰۸‬که روسیه‬ ‫به گرجســتان یورش کرد و بحران مالی ناشی از وام های‬ ‫بی پشتوانه پدیدار گشت‪ ،‬در حال بازســازی ساختار خود‬ ‫بوده و در جریان این تجدیدســاختار‪ ،‬ســه مــدل پدیدار‬ ‫گشته است؛ نخســت‪ ،‬اتحادیه اروپا وارد بحرانی شد که‬ ‫نمی توانست ان را حل کند و بر شدت ان افزوده شده است‪.‬‬ ‫پیش بینی می شود که اتحادیه اروپا هیچ گاه اتحاد پیشین‬ ‫خود را باز نخواهد یافت و اگر هم از این بحران به سالمت‬ ‫عبور کنــد‪ ،‬در دهه ِ‬ ‫پیش رو بســیار محدودتر و تکه تکه تر‬ ‫فعالیت خواهد کرد‪.‬‬ ‫به نظر نمی رســد که منطقه ازاد تجــاری بدون باال‬ ‫بردن سیستم حمایت از تولیدات داخلی بتواند به فعالیت‬ ‫خود ادامه دهد‪.‬‬ ‫المــان در دهه پیــش رو از یــک زیــان اقتصادی‬ ‫چشــمگیر اســیب می بیند و لهســتان در نتیجــه این امر‬ ‫می تواند قدرت منطقه ای خود را بــاال ببرد‪ .‬اتحادیه اروپا‬ ‫در برطرف کردن مشــکل اصلی خود که مربوط به منطقه ‬ ‫ازاد تجاری اســت‪ ،‬ناتوان خواهد بود‪ .‬المان‪ ،‬مرکز ثقل‬ ‫اتحادیه اروپا ســت؛ این کشــور بیــش از ‪ 50‬درصد تولید‬ ‫ی از ان به دیگر‬ ‫ناخالص داخلی خود را صادر می کند که نیم ‬ ‫کشورهای اروپایی می رود‪.‬‬ ‫المان بــه چنان توانایــی تولید باالیی دســت یافته‬ ‫است که به میزان چشمگیری از توانایی مصرف ان پیشی‬ ‫گرفته اســت‪ .‬المان برای حفظ این رشــد اقتصادی‪ ،‬به‬ ‫صفر رساندن میزان بیکاری و ثبات و پایداری اجتماعی‪،‬‬ ‫بر صــادرات خود متکی اســت‪ .‬ســاختار اتحادیــه اروپا‬ ‫به گونه ای طراحی شــده که این اتکا بر صادرات را اسان‬ ‫گرداند‪.‬‬ ‫در این ســمت جهان اما خاورمیانــه در حال تجربه ‬ ‫نوعی فروپاشی ملی است یعنی برخی از دولت‪-‬ملت های‬ ‫به وجود امده توسط قدرت های اروپایی در قرن ‪ ۱۹‬و ‪ ۲۰‬به‬ ‫جناح های تشکیل دهنده شان فرومی شکنند که روابط میان‬ ‫انها را طایفه‪ ،‬مذهب یا منافع اقتصادی تعیین می کند‪ .‬در‬ ‫کشورهایی مانند لیبی‪ ،‬سوریه و عراق‪ ،‬شاهد تمرکززدایی‬ ‫و نوعی واگذاری دولت ‪ -‬ملت به جناح هایی هستیم که در‬ ‫حال جنگ با یکدیگر هســتند و حتی این جنگ ها گاهی‬ ‫به خارج از مرزهای این کشــورها نیز کشیده می شود‪ .‬در‬ ‫سمت دورتر یعنی خاور دور نیز‪ ،‬چین روز به روز قدرتمندتر‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫البته در این صفحه شــطرنج‪ ،‬روســیه برای جبران‬ ‫کسری ناشــی از نفت کمتر از ‪ 100‬دالر وارد جنگ سوریه‬ ‫شــده تا مســیر بدیل هاب گازی ترکیه (نابوکو) را کنترل و‬ ‫حتی پرهزینه کند‪.‬‬ ‫در این صفحه شــطرنج‪ ،‬ترامپ‪ ،‬نمی تواند نســبت‬ ‫به سیاســت های راهبــردی و قدرت ملــی ایاالت متحده‬ ‫چرخــش معنادار و بســیار زیــادی داشــته باشــد‪ ،‬با این‬ ‫حال سیاســت های داخلی او خصوصــا در زمینه انرژی‪،‬‬ ‫اشــتغال و البتــه تجــارت‪ ،‬در زمینــه سیاســت خارجــی‬ ‫ایــن کشــور‪ ،‬چالش زاســت و خصوصــا بــرای مقابله با‬ ‫واکنش های کشــوری مانند چین‪ ،‬باید تمهیداتی داشته‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫ترامپ و انرژی‬ ‫انرژی‪ ،‬یکــی از مولفه های اصلی شــطرنج ترامپ‬ ‫خواهد بود‪ .‬طبق واپسین گزارش های اژانس بین المللی‬ ‫انرژی‪ ،‬در صورتــی که ســطح تولید نفت خام بــه میزان‬ ‫چشــمگیری باال نرود ممکن اســت در ســال های اتی‪،‬‬ ‫جهان با کمبود عرضه مواجه شــود‪ .‬طبق پیش بینی این‬ ‫اژانس‪ ،‬تقاضــای جهانی نفــت در ســال ‪ 2040‬به ‪104‬‬ ‫میلیون بشکه در روز خواهد رســید و ترکیب عرضه انرژی‬ ‫به چهار بخش تقریبا مســاوی از نفت‪ ،‬گاز‪ ،‬ذغال سنگ و‬ ‫ن تقسیم خواهد شد‪ .‬هر چن د سیاست های‬ ‫منابع کربن پایی ‬ ‫افزایش بهره وری انرژی و توســعه انرژی های نوین‪ ،‬روند‬ ‫رشــد تقاضای انرژی را تا حدی کند می کنــد اما تقاضای‬ ‫انرژی جهانی تا ســال ‪ 37 ،2040‬درصــد افزایش خواهد‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی ‪ ،‬ترامپ در جریان کارزار انتخاباتی‬ ‫خود اعالم کرده که برای چیرگی ایاالت متحده در عرصه‬ ‫انرژی‪ ،‬یک پالن با عنوان «نخســت امریــکا» را دنبال‬ ‫خواهد کرد تا این کشــور از نیاز به واردات انرژی از کارتل‬ ‫اوپک یا هر کشــور ناســازگار بــا منافعش‪ ،‬بی نیاز شــود‪.‬‬ ‫البته ترامپ بــر این موضع اســت تا از متحدان حاشــیه‬ ‫خلیج فارس امریکا برای توســعه مبادالت انرژی‪ ،‬کمک‬ ‫بگیرد؛ هرچند که این موضعش با موضع قبلی او در تضاد‬ ‫است‪.‬‬ ‫رهاسازی ‪ 50‬تریلیون دالر از نفت شیل‪ ،‬گاز طبیعی و‬ ‫ذخایر چندصدساله ذغال سنگ نیز در دستورکا ر ترامپ قرار‬ ‫دارد‪ ،‬چون او گرایش به ســمت انرژی های نوین (سبز) را‬ ‫یک اشتباه می خواند که به خاطر باور االیندگی استفاده از‬ ‫انرژی های انتشاردهنده کربن در هوا به وجود امده است‪ .‬‬ ‫ترامپ بر این باور اســت که ذخایر دو تریلیون بشــکه ای‬ ‫نفت‪ ،‬برای ‪ 283‬سال این کشور‪ ،‬کافی است‪.‬‬ ‫بخش اول مواضع ترامپ به معنای احتمال بیشــتر‬ ‫اســتمرار ناارامــی و تنــش در خاورمیانه برای بــاال نگاه‬ ‫داشــتن قیمت انرژی (خصوصا نفت) اســت تا استخراج‬ ‫و اســتفاده از نفت شــیل در ایاالت متحــده را به صرفه تر‬ ‫کرده و گســترش دهد‪ .‬گرچه ترامپ تالش خواهد کرد تا‬ ‫عالوه بر بسترســازی افزایش قیمت نفــت در خاورمیانه‪،‬‬ ‫برداشــت از منابــع ایــن منطقــه از جملــه عــراق را نیــز‬ ‫ادامه دهد‪.‬‬ ‫ تنها درکاخ سفید‬ ‫ترامپ همه را غافلگیرکرد‬ ‫ارش فرحزاد‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪12‬‬ ‫تصور نمی رفت کاندید شود‪ ،‬شد‪ .‬احتمال می دادیم‬ ‫یا شــاید امیدوار بودیم از رقابت کنار بکشد اما ماند‪ .‬تحلیل‬ ‫می کردیم که در رقابت های درون حزبی شکست می خورد‬ ‫اماپیروزشد‪.‬دیگرفکرنمی کردیمرئیس جمهورشوداماشد‬ ‫و اکنون رئیس جمهور منتخب ایاالت متحده امریکاست‪.‬‬ ‫چــرا ترامپ توانســت بر خــاف تمــام نظرســنجی ها در‬ ‫پر حاشــیه ترین انتخابات ریاســت جمهوری تاریخ امریکا‬ ‫پیروز شــود‪ .‬این میلیاردر‪ ،‬شــومن و کارافرین ‪ 70‬ساله که‬ ‫حتی تجربه یک روز فعالیت سیاســی را نداشت‪ .‬بر اساس‬ ‫اماری که تاکنون اعالم شده ‪ 53‬درصد از مردان و ‪ 42‬درصد‬ ‫از زنان به ترامپ رای دادند‪ 29 .‬درصد از التین تبارها نیز به‬ ‫ ترامپ روی خوش نشان دادند و ‪ 58‬درصد سفیدپوستان نیز‬ ‫رای خود را به سود این کاندیدای خبرساز جمهوریخواهان‬ ‫به صندوق انداختند‪ .‬نتیجه رای گیری نشــان می دهد که‬ ‫اگرچه موضع گیری های جنجالی ترامپ احتماال به نفع او‬ ‫تمام نشد‪ ،‬اما تاثیر مثبت انها بر حمایت از هیالری کلینتون‬ ‫هم به مراتب کمتر از ان بود که تصور می شد‪ .‬درصد ارای‬ ‫زنان‪ ،‬التین تبارها‪ ،‬سیاهپوســتان و جوانان به کلینتون در‬ ‫خوش بینانه ترین حالت افزایش قابل توجهی با ارای باراک‬ ‫اوباما در انتخابات ســال ‪ 2012‬نشــان نمی داد‪ .‬بر خالف‬ ‫تصور‪ ،‬ترامپ میان اقشار کم در امد و طبقه‬ ‫کارگر محبوب تر از هیالری کلینتون بود‪.‬‬ ‫اما چرا یکی از سرمایه داران بزرگ می تواند‬ ‫رای این قشــر را به دســت اورد؟ بسیاری‬ ‫از مــردم امریــکا ترامپ را با وجــود ثروت‬ ‫زیاد جزئی از ســاختار قدرت نمی دانند‪ .‬او‬ ‫میلیاردها دالر ثــروت دارد به اندازه ای که‬ ‫می تواند بخــش مهمــی از هزینه کمپین‬ ‫انتخاباتــی اش را از جیب خــودش بدهد‪،‬‬ ‫ولی بین اقشار کم درامد و طبقه کارگر هم‬ ‫محبوب ترین باشد‪.‬‬ ‫ســاحلی مثل کالیفرنیا و نیویورک طبق سنت همیشگی به‬ ‫کلینتون و دموکرات ها تعلق گرفت اما ترامپ ضربه کاری را‬ ‫از همان ایالت های مرکزی و شمالی زد‪ .‬یکی از عوامل مهم‬ ‫جلب حمایت کارگران سفیدپوست‪ ،‬شــعارهای انتخاباتی‬ ‫ ترامپ بود‪ .‬این طبقه کارگر سفیدپوست مواضع او در بعضی‬ ‫از زمینه ها‪ ،‬از جمله محدودیت واردات به منظور حمایت از‬ ‫صنایعداخلیومقابلهموثربامهاجرتغیرقانونیرابهمواضع‬ ‫هیالری کلینتون نامزد دموکرات ها شامل حمایت از تجارت‬ ‫ازاد و سیاســت مدار گرایانه تر با موضــوع مهاجرت ترجیح‬ ‫دادند‪ .‬ترامپ وعده داده که در زمینه سیاســت خارجی نیز‬ ‫منافع اقتصادی امریکا را بــر مصلحت گرایی و مالحظات‬ ‫سیاسی ارجح بداند‪ .‬به همین دلیل است که ترامپ به جای‬ ‫تاکید بر تعهــدات اخالقی در حمایــت از متحدان نظامی‬ ‫امریکا در ناتو‪ ،‬از انان خواسته تا ســهم بیشتری در تامین‬ ‫هزینه های این سازمان را برعهده بگیرند و در غیر این صورت‬ ‫در ارتباط کشورش با ناتو تجدیدنظر اساسی خواهد کرد‪.‬‬ ‫حمله به همه‬ ‫ طی مبــارزات انتخاباتی‪ ،‬دونالــد ترامپ به خصوص‬ ‫«تشــکیالت حکومتی» امریکا را هدف انتقاد قرار داده و‬ ‫ان را فاسد و بی کفایت توصیف کرد‪ .‬او هیالری کلینتون را‪،‬‬ ‫که به عنوان همسر یک رئیس جمهوری اسبق و نماینده سنا‬ ‫قاعدتا عضوی از همین «تشکیالت» محسوب می شود‪،‬‬ ‫سفیدپوستان برای ترامپ‬ ‫ تنها‬ ‫تنها حــزب دموکــرات نبود کــه ترامپ بــا ان رقابت‬ ‫می کرد‪ .‬حتی هم حزبی های جمهوریخواه ترامپ هم از او‬ ‫رویگردانشدهبودند‪.‬حداقل‪ 160‬نفرازرهبرانوچهره های‬ ‫سرشناساینحزبعلناورسمااوراتکفیرکردهبودندوبرخی‬ ‫از انها حتی در جبهه رقیب قرار گرفتند‪ .‬خاندان سرشناس‬ ‫و پرنفوذ بــوش‪ ،‬پاول رایــان رهبر اکثریــت جمهوریخواه‬ ‫کنگره‪ ،‬جان مک کین و بســیاری دیگر حتی کنوانســیون‬ ‫این حزب برای معرفی ترامپ به عنــوان کاندیدای نهایی‬ ‫را تحریم کردند اما ترامپ جنگید و همه را شکســت داد‪ .‬از‬ ‫رقابت های داخلی حزب جمهوریخواه که به سالمت بیرون‬ ‫امد‪ ،‬پشت ســرش کوهی از جمجمه های رقبــا بر جا مانده‬ ‫بود‪ .‬مارکو روبیو‪ ،‬تد کروز‪ ،‬کریس کریســتی و بن کارسون‬ ‫در برابر ترامپ زانو زدند‪ .‬جب بوش و جان کیسیک هم قبل‬ ‫از جدی شدن رقابت کنار کشــیدند‪.‬واقعیت این است که‬ ‫ ترامپبدونکمکساختارحزبجمهوریخواهرئیس جمهور‬ ‫شد‪ .‬یا شاید هم دقیقا به همین دلیل که جلوی این ساختار‬ ‫ایستاد رئیس جمهور شــد‪ .‬همین بی اعتنایی او به بزرگان‬ ‫جمهوریخواه نشانه ای اشکار برای رای دهندگان بود که او‬ ‫مستقل و «غیرخودی» اســت‪ .‬ان هم در دورانی که افکار‬ ‫عمومی امریکا روزبه روز از واشــنگتن و واشنگتن نشــینان‬ ‫(نماد های دولت و ساختار موجود) بیزارتر می شود بهبود نه‬ ‫چندان ملموس وضعیت اقتصادی‪،‬افزایش فاصله طبقاتی‬ ‫و افشای گاه و بیگاه اسناد فســاد و زد و بند های پشت پرده‬ ‫واشنگتن نشینان تنهابخشی از عوامل نارضایتی از «ادامه‬ ‫وضع موجود» بود؛ افشاگری هایی که علیه‬ ‫بنیاد خانوادگی کلینتون و نیز ســوء تدبیر‬ ‫او در ماجرای کشته شدن سفیر امریکا در‬ ‫لیبی و رسوایی ایمیل ها که کلینتون ها در‬ ‫واکنش به هر کــدام از انها تنها به توجیه و‬ ‫دروغگویی می پرداختنــد و در قانع کردن‬ ‫افکار عمومی ناتوان بودند هم عامل مهم‬ ‫دیگری در ایجــاد این ذهنیت نــزد افکار‬ ‫عمومی بود که کلینتون ها با حمایت های‬ ‫گســترده وال اســتریت و نهاد های مالی‬ ‫داخلی و خارجی از انها تداوم همین شرایط‬ ‫موجود هستند ‪.‬‬ ‫برنی سندرز‪ ،‬رقیب هیالری کلینتون‬ ‫در حزب دموکرات هم این نکته را دریافته‬ ‫بود کــه دیگــر مــردم کاندیــدای حامی‬ ‫«حفظ وضع موجود» را نمی خواهنــد اما انکه بیش و بهتر‬ ‫از همه از این موج خشم و نارضایتی بهره برد و تا کاخ سفید‬ ‫پیش رفت‪ ،‬ترامپ بود‪ .‬ترامپ در این راه نظرســنجی های‬ ‫رســانه ها را نادیده گرفت‪ .‬رســانه هایی کــه مطرح ترین و‬ ‫پر نفوذترین هایشان به حمایت رسمی از هیالری کلینتون‬ ‫پرداختنــد‪ .‬ترامپ بــه ایالت هایی رفت که کارشناســان و‬ ‫تحلیلگران رقابت هــای انتخاباتی می گفتنــد هرگز در ان‬ ‫ایالت ها برنده نخواهد شد (ویسکانســین و میشیگان) به‬ ‫جای اینکه لشــکر داوطلبانش را مانند هیــاری کلینتون‬ ‫درب خانه ها بفرســتد که رای جمع کند‪ ،‬تجمع های عظیم‬ ‫برگزار کــرد‪ .‬پولی که صــرف تبلیغات کرد‪ ،‬چــه در رقابت‬ ‫داخلی حزب جمهوریخواه‪ ،‬چه در رقابت نهایی با هیالری‬ ‫کلینتون‪ ،‬به مراتب کمتر از رقبا بود‪.‬ترامپ کل دانش برامده‬ ‫از سال ها کار انتخاباتی را نادیده گرفت و حتی در برخی موارد‬ ‫س انها عمل کرد‪ .‬انها که «بهتر می دانستند» به‬ ‫دقیقا عک ‬ ‫تصمیم های ترامپ می خندیدند‪ .‬اما حاال ترامپ است که به‬ ‫انها به امریکا و به همه دنیا می خندد‪ ،‬ان هم در جمع خانواده‬ ‫و یاران کم شمارش در راه کاخ سفید‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫حامی منافع سیاســتمداران حرفه ای و نااشــنا با خواســت‬ ‫مردم عادی امریــکا توصیف می کرد‪ .‬او بارهــا کلینتون را‬ ‫سیاســتمداری «فاســد» خواند‪ .‬طبیعی بود کــه ماجرا به‬ ‫همین یک مورد ختم نشود‪ .‬ترامپ به جان مک کین نظامی‬ ‫کهنه کار و یکی از نماد های حزب جمهوریخواه هم توهین‬ ‫کرد‪ .‬با فاکس نیوز و مگین کلی مجری محبوبش درافتاد‪.‬‬ ‫وقتی به او هشدار دادند که تمسخر وزن یک دختر شایسته‬ ‫التین تبار رفتار ناشایستی بود باز هم حرفش را تکرار کرد‪.‬‬ ‫وقتی فایل های تصویری و صوتی حرف های جنجالی اش‬ ‫در مورد زنان منتشر شد‪ ،‬تنها به یک عذرخواهی ساده بسنده‬ ‫کرد‪ .‬در سه مناظر ه هم که تاثیری غیر قابل انکار بر سرنوشت‬ ‫انتخاباتداشتندبدونتمرینوامادگیقبلیامدوبارهاگاف‬ ‫داد‪ .‬اما انگار هیچ کدام از این اتفاقات و حاشیه سازی ها برای‬ ‫افکار عمومی و انانی که تصمیم خود را برای رای به ترامپ‬ ‫گرفته بودند کمترین اهمیتی نداشــت‪ .‬هر بار محبوبیتش‬ ‫در نظرســنجی ها افت کرد‪ ،‬دوباره خود را باال کشید‪ .‬شاید‬ ‫هم روند تحوالت به اندازه ای ســریع بود کــه جنجال ها و‬ ‫رسوایی ها ان طور که باید کارگر نیفتاد‪ .‬شاید هم شخصیت‬ ‫ ترامپ به اندازه ای قوی و جذابیتش به حدی زیاد بود که این‬ ‫ماجراها از محبوبیتش نمی کاست‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ترامــپ نزدیــک ‪ 60‬درصــد رای‬ ‫سفیدپوســتان امریکایــی را بــه خــود‬ ‫اختصاص داد‪ .‬ان هم در ایالت هایی که هیالری کلینتون‬ ‫امید زیــادی به پیــروزی در انهــا داشــت‪ ،‬ایالت هایی که‬ ‫بر اساس نظرســنجی ها شــانس دو کاندیدا در انها ‪50-50‬‬ ‫است‪ ،‬در عمل ان قدر هم ‪ 50-50‬نبود‪ .‬فلوریدا‪ ،‬کارولینای‬ ‫شــمالی و اوهایو در صدر این ایالت ها قرار داشتند‪ .‬دونالد ‬ ‫ترامپ ایــن ایالت ها را جارو کرد‪ .‬هیــاری کلینتون ماند و‬ ‫ایالت های حامی دموکرات ها یا همان «سد ابی رنگ» که‬ ‫قرار بود جلوی پیشروی رقیب را بگیرد‪ .‬اما ان سد هم عاقبت‬ ‫سوراخ شــد‪ .‬دموکرات ها روی ایالت های مرکزی و شمال‬ ‫امریکا بسیار حساب کرده بودند‪ .‬ایالت هایی که دهه هاست‬ ‫به دموکرات ها رای می دهند‪ .‬بخشــی مهــم از این رای به‬ ‫سفیدپوستان و طبقه کارگر اختصاص دارد‪ .‬در این ایالت ها‬ ‫اکثریتسفیدپوستانبه خصوصمردانوزنانسفیدپوست ‬ ‫با تحصیالت پایین‪ ،‬از حزب دموکرات رویگردان شــدند‪.‬‬ ‫رای مناطق غیرشهری هم به سبد ترامپ واریز شد‪ ،‬همان‬ ‫امریکایی هایی که حس می کردند ســاختار قــدرت که در‬ ‫سواحل شرقی و غربی امریکا متمرکز شده‪ ،‬انها را فراموش ‬ ‫کرده است‪ .‬درست است که رای پرشمار همان ایالت های‬ ‫بین الملل‬ ‫‪51‬‬ ‫بین الملل‬ ‫تیر خالص به هیالری‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫بین الملل‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫‪13‬‬ ‫بال کبوترها در کدام ایاالت چیده شد؟‬ ‫ســرانجام پرونده انتخابات ریاست جمهوری هشتم‬ ‫نوامبــر ‪ 2016‬امریکا با اعالم خبر پیــروزی دونال د ترامپ و‬ ‫شکســت هیالری کلینتون بسته شــد‪ .‬اصلی ترین رقابت‬ ‫هیالری کلینتون و ترامپ‪ ،‬بر سر ایاالت کلیدی یا پاندولی‬ ‫بود‪ ،‬ایاالتی که ارای انها به صورت سنتی به هیچ یک از دو‬ ‫حزب دموکرات یا جمهوریخواه تعلق نداشت‪.‬‬ ‫فلوریدا (با ‪ 29‬رای الکترال)‪ ،‬پنســیلوانیا (با ‪ 20‬رای‬ ‫الکترال)‪ ،‬اوهایو (با ‪ 18‬رای الکترال)‪ ،‬جورجیا (با ‪ 16‬رای‬ ‫الکترال)‪،‬میشیگان(با‪ 16‬رایالکترال)‪ ،‬کارولینایشمالی‬ ‫(با ‪ 15‬رای الکترال)‪ ،‬ویرجینیا (با ‪ 15‬رای الکترال) و اریزونا‬ ‫(با‪ 11‬رای الکترال)‪ ،‬مهم ترین ایاالتی بودند که رقابت میان‬ ‫هیالری کلینتون و ترامپ در انها جریان داشت‪ .‬نکته قابل‬ ‫تامل اینکه در اکثر نظرســنجی های صورت گرفته در این‬ ‫ایاالت‪ ،‬هیالری کلینتون از رقیب جمهوریخواه خود پیشی‬ ‫یترامپ‬ ‫گرفتهبود‪.‬درچنین حالتی‪ ،‬کمترکسیتصورپیروز ‬ ‫در برابر کلینتون را می کرد‪. ..‬‬ ‫در ایالت فلوریدا‪ ،‬دونالد ترامپ توانســت با اختالف‬ ‫‪ 1/3‬درصد ارا و کسب حدود‪ 49‬درصد ارا بر هیالری کلینتون‬ ‫ی ترامپ در ایالت فلوریدا‪ ،‬نقش مهمی‬ ‫غلبه پیدا کند‪ .‬پیروز ‬ ‫ در پیروزی نهایی وی در انتخابات ریاســت جمهوری سال‬ ‫‪ 2016‬ایفا کرد‪ .‬نظرســنجی های صورت گرفته از ســوی‬ ‫نیویورک تایمز و بســیاری از رســانه های امریکایی نشــان‬ ‫می داد که تا قبل از برگزاری انتخابات‪ ،‬هیالری کلینتون با‬ ‫اختالف ‪ 1‬الی ‪ 2‬درصد ا ز ترامپ پیشــتاز است‪ .‬با این حال‬ ‫نتیجه ارای عمومی در فلوریدا به گونه ای دیگر رقم خورد‪ .‬در‬ ‫ایالت اوهایو نی ز ترامپ توانست بر رقیب دموکرات خود پیروز‬ ‫شود و ‪ 18‬رای الکترال این ایالت را به سود خود واریز نماید‪.‬‬ ‫ی ترامپ داشت‪ .‬در‬ ‫پیروزی در اوهایو نیز اهمیت بسزایی برا ‬ ‫اوهای و ترامپ با اختالف ‪ 9‬درصد در مقابل هیالری کلینتون‬ ‫به پیروزی رســید‪ .‬در این میان‪ ،‬رقابت در ایالت کارولینای‬ ‫شمالی برای هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه از اهمیت‬ ‫ویژه ای برخوردار بود‪ .‬مطابق نظرسنجی های صورت گرفته‬ ‫ی ترامپ و هیــاری کلینتون در‬ ‫تا قبــل از انتخابــات‪ ،‬ارا ‬ ‫کارولینای شمالی نسبتا با یکدیگر برابر بود‪ .‬کسب ‪ 15‬رای‬ ‫الکترال این ایالت برای هر دو نامزد بســیار مهم بود‪ .‬با این‬ ‫حال در کارولینای شمالی نتیجه بر خالف تصور دموکرات ها‬ ‫رقم خورد ! ترامپ در این ایالت توانســت ‪ 50/5‬درصد ارا را‬ ‫کسب کند‪ .‬این در حالی بود که هیالری کلینتون موفق به‬ ‫کسب ‪46/6‬درصد ارا شد‪.‬‬ ‫پنســیلوانیا ایالت دیگری بود که در ان رقابت سختی‬ ‫میان دو نامزد حــزب دموکرات و جمهوریخــواه در جریان‬ ‫بود‪ .‬این ایالت دارای ‪ 20‬رای الکترال است‪ .‬از این رو کسب‬ ‫ارای ان برای هیالری کلینتون و ترامپ از اهمیت خاصی‬ ‫برخوردار بود‪ .‬مطابق نظرسنجی فایننشیال تایمز‪ ،‬هیالری‬ ‫کلینتون در این ایالت با اختالف حدود سه درصد ا ز ترامپ‬ ‫پیشی گرفته بود اما در میدان رقابت‪ ،‬نتیجه به گونه ای رقم‬ ‫خورد که اردوگاه دموکرات ها را در بهت و حیرت فرو برد!‬ ‫در ایالت پنسیلوانیا ترامپ توانست ‪ 48/8‬درصد ارا را‬ ‫در مقابل ‪ 47/7‬درصد ارای هیالری کلینتون کســب کند و‬ ‫پیروز رقابت در این ایالت حساس شود‪ .‬پس از اعالم نتایج‬ ‫انتخابات در ایالت پنسیلوانیا بود که بسیاری از رسانه های‬ ‫امریکایی از پیروزی قطعی دونال د ترامپ در انتخابات هشتم‬ ‫نوامبر سخن گفتند‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬شکست در پنسیلوانیا‬ ‫اخرین تیر خــاص بر پیکره حــزب دموکــرات و هیالری‬ ‫کلینتون بود‪.‬‬ ‫در ایالت جورجیا نیز دونالد ترامپ توانســت پیرو زی‬ ‫محسوسی را در مقابل هیالری کلینتون کسب کند‪ .‬در این‬ ‫ت ترامپ با کسب‪ 51/4‬درصد ارا و با اختالف حدود شش‬ ‫ایال ‬ ‫درصد‪ ،‬رقیب دموکرات خود را شکست داد و‪ 15‬رای الکترال‬ ‫این ایالت را به سود خود تصاحب کرد‪.‬‬ ‫میشــیگان ایالت دیگری بود کــه دموکرات ها تا قبل‬ ‫از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری‪ ،‬روی پیروزی در ان‬ ‫حساب ویژه ای باز کرده بودند‪ .‬با این حال در ایالت میشیگان‬ ‫ن ترامــپ و کلینتون در گرفت‪ .‬در‬ ‫نیز رقابت تنگاتنگی میا ‬ ‫ن ترامپ بود که توانســت با اختــاف حدود ‪0/2‬‬ ‫نهایت ای ‬ ‫درصد کلینتون را در میشــیگان شکســت دهــد و ‪ 16‬رای‬ ‫الکترال این ایالت را به خود اختصاص دهد‪.‬‬ ‫در ایالت اریزونــا‪ ،‬دونال د ترامپ دردســر زیادی برای‬ ‫شکســت هیالری کلینتون نداشــت! او در ایــن ایالت نیز‬ ‫توانست با اختالف‪ 4‬درصد بر رقیب دموکرات خود غلبه پیدا‬ ‫کند و ‪ 11‬رای الکترال این ایالت را به سبد جمهوریخواهان‬ ‫بریزد‪ .‬ویرجینیا در میان ایاالت تعیین کننده‪ ،‬تنها ایالتی بود‬ ‫که ارای ان مطابق پیش بینی های صورت گرفته به هیالری‬ ‫کلینتون تعلق گرفت‪ .‬او توانست‪ 13‬رای الکترال این ایالت‬ ‫را به خود اختصاص دهد‪ .‬کلینتون در این ایالت توانست با‬ ‫اختالف پنج درصد بر دونال د ترامپ پیروز شود‪.‬‬ ‫همان گونه که مشاهده می شــود‪ ،‬میان ارای اعالم‬ ‫شــده و نظرســنجی های صورت گرفته قبلی در خصوص‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری امریکا اختالف فاحشی وجود‬ ‫دارد‪ .‬انچه مسلم اســت اینکه ارای افراد مردد (افرادی که‬ ‫در روز پایانی انتخابات ارای خود را تعیین کرده اند) در اکثر‬ ‫ایاالت پاندولی و تعیین کننده به سود دونال د ترامپ به گردش‬ ‫در امده است ‪ .‬ترامپ توانســته است افکار عمومی امریکا‬ ‫را در روزهای اخر انتخابات در خصــوص رای به خود اقناع‬ ‫نماید‪ .‬تا قبل از برگزاری انتخابات‪ ،‬بســیاری از تحلیلگران‬ ‫مســائل انتخاباتی امریکا اعالم کرده بودند که پیروزی هر‬ ‫یک از نامزدهای انتخابــات ریاســت جمهوری امریکا در‬ ‫فلوریدا و کارولینای شــمالی به معنای پیــروزی نهایی انها‬ ‫در انتخابات خواهد بود‪ .‬با این حال کمتر کســی شکست‬ ‫هیالری کلینتون در ایالت پنسیلوانیا را محاسبه کرده بود‪.‬‬ ‫ایالتپنسیلوانیاازاینپسبهنمادشکستهیالریکلینتون‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری سال‪ 2016‬تبدیل خواهد شد‪.‬‬ ‫بدون شک وزیر امور خارجه سابق ایاالت متحده امریکا هیچ‬ ‫گاه نام ایالت پنسیلوانیا را از یاد نخواهد برد!‬ ‫در نهایت اینکه پیــروزی ترامپ در ایاالت حســاس‬ ‫و تعیین کننده‪ ،‬برتری محســوس کلینتــون و دموکرات ها‬ ‫در ایــاالت ســنتی را بی رنگ ســاخت‪ .‬با این حــال بازنده‬ ‫ن ترامپ و هیالری کلینتــون در ایاالت تعیین‬ ‫اصلی مارات ‬ ‫کننــده‪ ،‬موسســات نظرســنجی و رســانه های امریکایی‬ ‫بودند‪ .‬رســانه هایی که به صورت عامدانه یــا غیر عامدانه‬ ‫از انتشــار اخبار مربوط به پیشــتازی محســوس ترامپ بر‬ ‫هیالری کلینتون در اکثر ایاالت اختالفی سر باز زدند‪ .‬بعید‬ ‫اســت شــهروندان امریکایی بی اعتباری نظرسنجی های‬ ‫صورت گرفته از سوی موسسات و رسانه های این کشور را تا‬ ‫زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری بعدی و حتی ادوار‬ ‫پس از ان فراموش کنند!‬ ‫فیلم بی مخالف‬ ‫فرهنگ‬ ‫فیلم سیانور دومین اثر سینمایی بهروز شعیبی است که به اکران رسیده‪ .‬این فیلم که یک‬ ‫رویداد سیاسی تاریخ معاصر را دستمایه قصه خودش کرده است توانسته با چاشنی یک روایت‬ ‫عاشــقانه مخاطبان زیادی را به سینما بکشاند‪ .‬نظر مثبت بســیاری از منتقدان و چهره های‬ ‫سیاسی با گرایش های مختلف درباره سیانور این فیلم را به یک اثر منحصربه فرد تبدیل کرده‬ ‫است‪.‬در این پرونده وجوه مختلفی سینمایی‪ ،‬سیاسی و تاریخی این فیلم را در قالب گفت وگو‪،‬‬ ‫گزارش‪ ،‬یادداشت و مقاله مرور خواهیم کرد‪.‬ساخته جدید شعیبی بیش از سه میلیارد تومان‬ ‫هزینه داشته و تا کنون بیش از یک میلیارد تومان فروش داشته است‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫نه حسرتی دارم و‬ ‫نه دلم خون است‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫گفتوگویمثلثبابهروزشعیبی‬ ‫مهمترین دغدغه من در سینما‬ ‫سبک زندگی است‬ ‫گفت وگوی مثلث با سیدمحمود رضوی‬ ‫‪1‬‬ ‫در فیلم اژانــس شیشــه ای هم بازی کــرده اما‬ ‫بیشــتر مخاطبان ســینما او را بــا بــازی روان و نرم و‬ ‫یک دستش در فیلم «طال و مس» به خاطر می اورند‪.‬‬ ‫بهروز شعیبی ‪ 37‬سال سن دارد و در یک سال گذشته‬ ‫نامش بارها و بارها به خاطر ساخت فیلم «سیانور» در‬ ‫رسانه ها تکرار شده‪ .‬او در این فیلم هم کارگردانی کرده‬ ‫و هم نقش یک شخصیت تاریخی را بازی کرده است‪.‬‬ ‫شعیبی کارگردانی در سینما را به صورت جدی و‬ ‫به عنوان دســتیار اول کارگردان در سال ‪ 81‬و در فیلم‬ ‫توکیو بدون توقف تجربه کرد‪ .‬او با تجربه دســتیاری‬ ‫در فیلم های دیگری همچون ساالد فصل و چیزهایی‬ ‫هســت که نمی دانی و‪ ...‬ســرانجام با ســاخت فیلم‬ ‫بلنــد دهلیز در ســال ‪ 91‬به صورت رســمی وارد حوزه‬ ‫کارگردانی سینما شد و برای کارگردانی همین فیلم هم‬ ‫سیمرغ بلورین بهترین فیلم سی و یکمین جشنواره‬ ‫فیلم فجر را در بخش نگاه نو (مسابقه فیلم های اول)‬ ‫به خانــه برد‪.‬این کارگــردان البته در اثــاری همچون‬ ‫تنهایی لیــا‪ ،‬میهمــان داریم‪ ،‬گزارش یک جشــن‪،‬‬ ‫مهراباد و‪ ...‬نیز بازی کرده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫فرمی‪ ،‬انگونه را به درستی اجرا کند‪ .‬یعنی گاهی اوقات شما‬ ‫می بینید که فیلمی ریتم درســت و مناسبی هم دارد اما یک‬ ‫دست نیست‪ .‬مثال هر بخش از فیلم اجرای خوبی هم دارد‬ ‫اماانگارفیلمیکمجمع الجزایرازسکانس هایخوباست‬ ‫اما این سکانس ها همجنس نیستند‪.‬‬ ‫یعنی شبیه فیلم های اپیزودیک هستند؟‬ ‫نه البته نمی توان گفت اپیزودیک‪ .‬در واقع به لحاظ‬ ‫داســتانی اپیزودیک نیســتند‪ .‬اما به لحاظ اجرایی بله یک‬ ‫چیزی مثل کارهــای اپیزودیک می شــود و هر بخش یک‬ ‫فضای حســی منحصربفرد دارد که با کلیت فیلم همخوان‬ ‫نیست‪ .‬مثال سکانسی را به یک شیوه خاص دکوپاژ کرده و‬ ‫سکانس دیگری را به طرز دیگری‪ .‬ان تعریف کلیشه ای که‬ ‫می گوید کارگردان شبیه رهبر ارکستر است به نظرم تعریف‬ ‫ک هارمونی مشخص و‬ ‫درستی است‪ .‬چون باید سرانجام ی ‬ ‫واحدازمتنبیرونبیاید‪.‬درسینماهمهمینطورباید هارمونی‬ ‫یکسانی در یک فیلم شکل بگیرد تا یکدست باشد‪.‬‬ ‫ایــن هارمونــی در فیلم سیاســی چطــور ایجاد‬ ‫می شود‪ .‬منظورم این اســت که در سیانور چطور‬ ‫سعی کردید به یک هارمونی برسید؛ ایا فیلم های‬ ‫سیاسی یک شیوه خاص روایی یا دکوپاژ دارند؟‬ ‫به نظر من ســینمای سیاسی شــاید به لحاظ فرم‬ ‫و ســاختار دارای قالب های مشــخصی نیســت‪ .‬شاید من‬ ‫فیلم سیاســی می ســازم که در زمان حال می گذرد و بیشتر‬ ‫ی بسازیم که‬ ‫تحلیلی و دیالوگ محور باشد‪ ،‬شــاید هم فیلم ‬ ‫مبنای اکشن داشته باشد‪ .‬همه اینها فرم فیلم شما را متغیر‬ ‫می کند‪ .‬پس در نتیجه شــاید بتوانیم بگوییم که سینمای‬ ‫سیاسی ممکن است که یک گونه از ســینما باشد اما حتما‬ ‫قرار نیست در قالب ژانرهای سینمایی بگنجد‪ .‬فکر می کنم‬ ‫که سینمای سیاسی می تواند با گونه های مختلف سیاسی‬ ‫تلفیق شود‪ .‬مثال وقتی شما یک فیلمی مثل اسپات الیت‬ ‫یا همه مردان رئیس جمهور را می بینید ساختار به یک شیوه‬ ‫طراحی می شــود و وقتی دیگر که مثال فیلمی یا ســریالی‬ ‫مثل ‪ 24‬را می بینید‪ ،‬ســاختارش متفاوت اســت‪ .‬شاید هم‬ ‫به همان حرف اولم برگردد که گفتــم گونه های مختلف را‬ ‫نمی توان با یک فرمت مشــابه کارکرد‪ .‬داســتان‪ ،‬روایت و‬ ‫شخصیت پردازی تغییرات اساسی را در روایت ساختاری و‬ ‫داستانی ایجاد می کند‪.‬‬ ‫در کارهــای سیاســی معمــوال تالش می شــود‬ ‫که فرمــت فیلم مســتند یــا واقع گرایانه باشــد‪.‬‬ ‫فضاســازی ها‪ ،‬کادر بنــدی و دکوپــاژ به ســمت‬ ‫سینمای مستند غش می کند‪ .‬این طور نیست؟‬ ‫تجربه ما در فیلم سیانور این بود که تالش کردیم تا‬ ‫به سینمای کالسیک نزدیک شویم‪ .‬ما از مستندات تاریخی‬ ‫و فضاسازی استفاده کردیم اما در اجرا به سینمای داستانی‬ ‫کالسیک نزدیک شدیم‪ .‬اتفاقا فیلم های دهه ‪ 50‬خودمان‬ ‫الگویمانبود‪.‬حتیفیلم هاییکهدرسینمایجهانبهشیوه‬ ‫کالسیک ساخته شــده بود‪ ،‬مورد نظر ما بود‪ .‬مثال ما سراغ‬ ‫فیلم های انتونیونی می رفتیم یا مثال کارگردان هایی که در‬ ‫زمان خود پیشرو بودند و اجراهای خوبی داشتند اما امروز جزو‬ ‫سینمای کالسیک به شمار می ایند‪ .‬خیلی دنبال این نبودم‬ ‫که روایت سینمایی ما مستند باشد‪ .‬خیلی دوست داشتم این‬ ‫فیلم جزو سینمای دهه‪ 50‬باشد تا سینمای دهه‪.90‬‬ ‫چنین ذهنیتی در ابتدا داشتید که فیلمی با همان‬ ‫ابعادومتددهه‪ 50‬باشدکهبعدبهسیانوررسیدید؟‬ ‫منبه هر حالبهپرداختوفضاسازیبه عنوانبستر‬ ‫قصه عالقه دارم‪ .‬یعنی فضاســازی تاریخ معاصر برای من‬ ‫به عنوان فیلمساز و حتی برای کسانی که جلوی دوربین بازی‬ ‫می کنند جذابیت دارد و تجربه هیجان انگیزی اســت‪ .‬کما‬ ‫اینکه فکر می کنم برای مخاطب هم همینطور باشد‪ .‬انگار‬ ‫که داریم در یک دوره دیگر زندگی می کنیم‪ .‬اما قصه و نوع‬ ‫روایت به ما می گوید که ساختار چگونه باشد‪.‬‬ ‫مثال ایستاده در غبار اقای مهدویان در دهه ‪ 60‬فیلم‬ ‫می سازد و روایتش را به مستند نزدیک می کند‪ ،‬در حالی که او‬ ‫هم مثل ما می توانست یک شکل داستانی کامال کالسیک‬ ‫انتخاب کند‪ .‬خیلی به انتخاب کارگردان بســتگی دارد که‬ ‫بخواهد فیلمش را به چه زبانــی روایت کند‪ .‬زبان کارگردان‬ ‫دکوپاژ است و همین فرم را می سازد‪.‬‬ ‫یک نکته در فیلم های تاریخی یا سیاســی وجود‬ ‫دارد‪ .‬اینکــه چقدر این فیلم بــه واقعیت تاریخی‬ ‫نزدیک اســت و چقدر بــه تخیل شــما به عنوان‬ ‫کارگردان؟ عنصر تخیل چقدر در روایت یک فیلم‬ ‫مبتنی بر رویدادهای تاریخی نقش دارد؟‬ ‫من در فیلمنامه همراه اقــای احمدیان بودم‪ .‬باید‬ ‫بگویم اگــر بخواهیم فیلمی در زمان ما ســاخته شــود و به‬ ‫تاریخ تنه بزند‪ ،‬باید در قالب فیلم داســتانی جذابش کنیم‪.‬‬ ‫این اتفاق در ســینمای ما در ایران متاسفانه چندان که باید‬ ‫و شاید تجربه نشده اســت یعنی جذابیت چاشنی کار نشده‬ ‫است‪ .‬مثال سریال کاراگاه علوی اقای حسن هدایت چنین‬ ‫اثری بود که به نظر ضمن روایت تاریخ جذابیت داســتانی‬ ‫هم داشت‪ .‬یا مثال فیلم های مرحوم حاتمی که پایه گذار و‬ ‫حافظ این نوع سینما بود‪ .‬یعنی سینمایی که در بستر تاریخ‬ ‫می گذشــت اما درام و روایت خودش را داشت‪ .‬حاتمی در‬ ‫هزاردســتان و کمال الملک‪ ،‬به خوبی توانسته این شیوه را‬ ‫اجرا کند‪ .‬فیلم برای مخاطبی که شــما به عنوان کارگردان‬ ‫تعیینمی کنیدچهکسیباشد‪،‬بایدجذابباشد‪.‬اینجذابیت‬ ‫یک سری المان ها و نشانه ها دارد‪ .‬قاعدتا اولین نشانه اش‬ ‫در شــخصیت پردازی و روایت قصه اســت‪ .‬برای ســیانور‬ ‫خیلی اهمیت داشت که قصه با مخاطب ارتباط برقرار کند‬ ‫و به زبان همه پسند روایت بشــود‪ .‬قرار ما این نبود که صرفا‬ ‫تاریخ را روایت کنیم یا اینکه فیلم مستند بسازیم‪ .‬برای این‬ ‫کار خب می توان برنامه های ترکیبی یا مستند ساخت‪ .‬ولی‬ ‫وقتی فیلم داستانی قرار است تولید شود توقع این است که‬ ‫از عناصر سینمایی و داستانی در فیلم استفاده شود‪ ،‬سعی‬ ‫کردیمشخصیت هایجذابیخلقکنیم‪.‬اینشخصیت های‬ ‫جذاب در فیلم ســیانور دو گونه بودند‪ .‬یکــی گزینش ما از‬ ‫تاریخ بود‪ .‬یعنی شــخصیت هایی که واقعا در تاریخ بودند و‬ ‫چالشی که برایشان ایجاد شده خیلی جذاب بوده و همیشه‬ ‫هم می توانیم خودمان را به عنوان بیننده جای انها بگذاریم‬ ‫که اگر ما به جــای انها در چنین چالشــی گیــر می کردیم‬ ‫چه واکنشی نشــان می دادیم‪ .‬گونه دوم کسانی بودند که‬ ‫طراحی قصه ما بودند‪ .‬اینها کسانی باید می بودند که اسامی‬ ‫ و حضورشان ساختگی فیلمنامه بود و همچنین باید در قالب‬ ‫داستانی و ان دوره تاریخی می گنجیدند‪ .‬از همین نگاه بود‬ ‫که امیر فخرا شکل گرفت‪ ،‬هنگامه شکل گرفت و بعضی از‬ ‫شخصیت ها که شخصیت های واقعی تاریخ نبودند‪.‬‬ ‫شخصیت هایی هم داشتیم که واقعیات تاریخ بودند‬ ‫اما بــه این دلیل کــه ما می خواســتیم برای پیشــبرد قصه‬ ‫تغییراتــی در ا نها بدهیم‪ ،‬یــک کار تلفیقــی کردیم و مثال‬ ‫اسامی دیگری برایشان انتخاب کردیم مثل کاراکتر اقای‬ ‫بهمنش‪ .‬این شخصیت ها مابه ازاهای واقعی در تاریخ دارند‬ ‫فرهنگ‬ ‫سوالیکهمعموالازفیلمسازانبرایاغازگفت وگو‬ ‫مو محتواســت‪ .‬اینکه ابتدا‬ ‫می پرســم درباره فر ‬ ‫س رو کله کدام یک پیدا می شــود؛ فرم یا محتوا؟‬ ‫می خواهم به این برســم که درباره فیلم ســیانور‬ ‫ابتــدا شــیوه روایت یــک واقعه تاریخــی به این‬ ‫شیوه که االن انجام شده در ذهنتان شکل گرفت‬ ‫یا اینکه قصه و محتــوای فیلم در ابتــدا برایتان‬ ‫انگیزه بخش بود؟‬ ‫قاعدتــا در تجربه های اول فرم غالب اســت یعنی‬ ‫اینکهوقتیبهطرففیلمسازیمی ایید‪،‬جذابیت هایسینما‬ ‫را در فرم های ســینمایی می بینید‪ .‬انهایی که تــازه وارد کار‬ ‫فیلمسازی می شوند معموال فرم را بیشتر از محتوا در اولویت‬ ‫قرار می دهند و احتماال جرقه ســاخت فیلم برایشان از یک‬ ‫ایده فرمی شروع می شود‪ .‬ضمن اینکه پرداخت داستانی و‬ ‫قصه پردازی هم برای چنین کسانی کمتر شناخته شده و جا‬ ‫افتاده است‪ .‬اما در گذار تجربه هایی که در فیلمسازی برای‬ ‫فیلمسازان ایجاد می شود در خواهید یافت که برای مخاطب‬ ‫محتوا جذاب تر از فرم است‪ .‬به این معنی که محتوا بیشتر‬ ‫از فرم مخاطب را درگیر می کند‪ .‬فرم هرچقدر هم که خوب‬ ‫کار شده باشد بدون یک محتوای متناسب و همتراز با فرم‪،‬‬ ‫مخاطب را درگیر نمی کند و احتماال کسل کننده خواهد بود‪.‬‬ ‫برعکسش اما جواب می دهد‪ ،‬خیلی وقت ها بوده که بعضی‬ ‫کارگردان ها خیلی با فرم اشــنایی کاملی نداشته یا دستکم‬ ‫مسلط به فرم نبوده اند اما محتوا را به درستی انتخاب کرده اند‬ ‫و بر هسته اصلی قصه و زوایای مختلف ان مسلط هستند‪.‬‬ ‫این کارگردان ها بیشتر توانسته اند رضایت مخاطب را جلب‬ ‫کنند‪ .‬به هر حال به نظر من عمدتا بهترین شیوه این است که‬ ‫بعد از کسب مهارت و اگاهی در فرم‪ ،‬به محتوا پرداخت‪ .‬فرم‬ ‫هم البته چیزی نیســت که فکر کنیم یک کلیشه و شابلون‬ ‫ثابت دارد که مثال اگر فیلم اجتماعی می خواهید بســازی‬ ‫همان را بیاوری روی محتوا بگذاری و کار تمام بشود‪ .‬اتفاقا‬ ‫سئوال شما خیلی سوال خوبی اســت‪ .‬من عقیده دارم که‬ ‫سخت ترین کار کارگردان این است که فرم را درست اجرا کند‬ ‫یعنی اگر وارد گونه ای از سینما می شود‪ ،‬بتواند در پرداخت‬ ‫روایت یک انحراف ایدئولوژیک‬ ‫گزارشی از تولید تا اکران‬ ‫فیلم تحسین شده بهروز شعیبی‬ ‫رنگارنگ اما کمرنگ‬ ‫درباره شخصیت پردازی‬ ‫در سیانور‬ ‫‪55‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫ولی در قصه ما در شــخصیت انها به نفع پیشبرد قصه فیلم‬ ‫تغییراتی ایجاد شده است‪ .‬بنابراین نمی شود با اسامی واقعی‬ ‫کار بشــوند‪ .‬خط قرمز ما در این فیلم تحریــف و دروغ بود‪.‬‬ ‫نمی خواســتیم تاریخ را به نفع قصه تحریف کنیم‪ .‬در واقع‬ ‫از برخی شخصیت های تاریخی برای کامل کردن فضای‬ ‫داستانی ایده و الگو گرفتیم‪.‬‬ ‫دو طیف شناخته شده ســاحت سیاسی کشور ما‬ ‫یعنی اصالح طلبان و اصولگراها به یک میزان در‬ ‫مورد واقع نگری در فیلم شــما نظر مثبتی دارند‪.‬‬ ‫یعنی چهره های شاخصی از هر دو گروه که فیلم را‬ ‫دیده اند می گویند که فیلم شما در روایت تاریخی‬ ‫جانب حق را رعایت کرده است‪ .‬شما خودتان بارها‬ ‫تاکیدکرده ایدکهدرفیلمسعیداشته ایدتارعایت‬ ‫انصاف کنید و صداقت در روایت را در اولویت قرار‬ ‫بدهید‪ .‬این در حالی است که روایت های دیگر به‬ ‫ویژه در تلویزیون هــم اصالح طلب ها را عصبانی‬ ‫کرده هم اصولگرایان را‪ .‬چــه رازی در این روایت‬ ‫وجود دارد که اتفاق نظر دو طیف مختلف و رقیب‬ ‫سیاسی را به همراه داشته؟‬ ‫من از زوایه خــودم می گویم‪ .‬من تاکیــد دارم که‬ ‫سیاسی نیستم اما فیلم سیاسی ساخته ام‪ .‬کامال زاویه دیدم‬ ‫ازپیشتعیینشدهنیست‪.‬منبهتاریخطبقاموزه هایدینی‬ ‫و قرانی‪ ،‬نــگاه جانبدارانه ندارم‪ .‬اگر نــگاه صرفا یک جانبه‬ ‫به تاریخ داشته باشیم‪ ،‬وجه اموزشی تاریخ از بین می رود و‬ ‫ما درگیر قضاوت صرف خواهیم شد‪ .‬تاریخ به اندازه کافی‬ ‫اموزنده است‪ .‬من معتقدم باید با چنین نگاه متعادلی به تاریخ‬ ‫نگاه کنیم تا از تجربیات گذشتگان در موقعیت های مختلف‬ ‫سیاســی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی پند بگیریم‪ .‬وقتی سیانور را‬ ‫می خواندم و تحقیق می کردیم دنبال این نبودم که حتما از‬ ‫پیش تصمیم بگیرم و حتما و الزاما یک سری از شخصیت ها‬ ‫راجانبدارانهوازپیشتعیین شدهپرداختکنیم‪.‬فکرمی کنم‬ ‫باید تجربه ها و طرز فکر و طرز زندگی شان را نشان بدهیم و‬ ‫قضاوت را بگذاریم به عهده مخاطب‪ .‬اگر ما از قبل بخواهیم‬ ‫قصه تعریف کنیم‪ ،‬این در اجرا تاثیر می گذارد و مخاطب را‬ ‫دلزده می کند‪ .‬سینمای ما نشات گرفته از هنرهای پیشینی‬ ‫دیگری همچــون نقالی و تعزیــه و‪ ...‬اســت‪ .‬می خواهم‬ ‫بگویم مخاطب ما در ایران خوب بلد است داستان بشنود‪.‬‬ ‫به سادگی می تواند باگ های داستانی یا جانبداری ها و‪...‬‬ ‫را بفهمد و درک کند‪ .‬در همین داســتان گفتن و شنیدن به‬ ‫محضیکهاعتمادمخاطبراازدستبدهمدیگرنمی توانم‬ ‫ ترمیمش کنم‪ .‬مهمترین امتیازی که من کارگردان می توانم‬ ‫از مخاطب بگیرم اعتماد اوســت‪ .‬در نتیجه وقتی سیانور را‬ ‫می سازم به این موضوع فکر می کنم نه قضاوت و جانبداری‬ ‫در روایت تاریخی‪ .‬مهمترین ویژگی فیلم تاریخی این است‬ ‫که مخاطب به ان اعتماد کند‪ .‬بیننــده وقتی اعتماد کند به‬ ‫دیگرانهمایناعتمادراتسریمی دهد‪.‬اینیعنیمافرصت‬ ‫داریم که بازهم برای او قصه تعریف کنیم‪.‬‬ ‫منتقدان می گویند که فیلم شــما انســان گرایانه‬ ‫است‪.‬یعنیانسانبه ماهوانسانبه عنوانمخلوق‬ ‫برتر تکریم می شــود و فارغ از برخی موضوع ها‬ ‫مورد توجه شما قرار می گیرد‪ .‬در واقع تا چه اندازه‬ ‫فکر می کنیــد کــه در کارهایتــان دیگری پذیری‬ ‫اهمیت دارد؟‬ ‫ی بروم‬ ‫برای من خیلی مهم اســت که ســراغ فیلم ‬ ‫که بــه روابط انســانی بپردازد‪ .‬یعنــی روابطی کــه به دلیل‬ ‫هجوم دریافت ها و ســرعت و‪ ...‬دارد تغییر می کند‪ .‬غفلت‬ ‫از ویژگی ها و خصلت های انســانی انســان‪ .‬من خودم هم‬ ‫دچار این غفلت ها هســتم اما دوســت دارم این غفلت ها را‬ ‫روایت کنم‪ .‬اینکه روابط انسان با اطرافیان روز به روز کاسته‬ ‫می شود‪ .‬باید مسائل انســانی و روابط انسانی را احیا کنیم‪.‬‬ ‫ابزار ما سینما است‪ .‬سینما ابزار و زبان ما برای برجسته کردن‬ ‫این ویژگی های انســانی اســت‪ .‬فیلم دارکوب که من این‬ ‫روزهادارمکارمی کنمنقشمادررادرمحوریتقصهبرجسته‬ ‫می کند‪ .‬من در کارهای قبلی هم این موضوع ها را مورد توجه‬ ‫قرار داده ام‪ .‬بزرگترین لطفی که خدا به محتوای فیلم های ما‬ ‫دارد این است که همیشه روابط انسانی در انها جاری است‪.‬‬ ‫مــرور فیلم هــای شــما نشــان می دهــد کــه به‬ ‫کاراکترهایتان نزدیک شده اید؛ هم در نماها و هم‬ ‫در پرداخت قصه و‪...‬‬ ‫شاید همینطور باشد‪ .‬من خودم می گویم که سیانور‬ ‫سخت ترین کاری بوده که تا کنون انجام داده ام‪ .‬در سیانور‬ ‫تجربه های قبلی کمکم کردند‪ .‬یادم است نقدی بر سریال‬ ‫پرده نشین خواندم که می گفت این ســریال به ما یاداوری‬ ‫می کند کــه ادم هــای مختلف بــا طرز فکرهــای مختلف‬ ‫می تواننــد در کنار هم زندگــی کنند‪ .‬چیزی که مــا ایرانیان‬ ‫همیشه داشــته ایم اما دارد کمرنگ می شــود‪ .‬یعنی روابط‬ ‫انســانی و احترام به نوع انســان فراتر از برخــی اختالفات‬ ‫می تواند به صلح و امنیت جامعه کمک کند‪ .‬در واقع برخی‬ ‫عقایــد نمی تواند باعث شــود که انســان ها از هــم فاصله‬ ‫بگیرند‪ .‬در سیانور ســعی کردم بگویم ادم هایی که در یک‬ ‫برهه خاص یک ســبک زندگی خاص را انتخــاب کرده اند‬ ‫هم انسان بوده اند و بنابراین برای اینکه قصه باور پذیر باشد‬ ‫باید زندگی یک چریک در سال ‪ 54‬را به خوبی تعریف کنیم‪.‬‬ ‫دقیقتعریفکنیموزوایایمختلفکاراکتررابازنماییکنیم‪.‬‬ ‫شاید به این دلیل است که شــما می گویید به شخصیت ها‬ ‫نزدیک شده ام‪.‬‬ ‫نظر منتقدان را دنبال می کنید؟ نقدها تا کجا روی‬ ‫کار شما اثر دارند؟‬ ‫منتقدان خوشبختانه خدا را شــکر‪ ،‬خیلی نظرات‬ ‫خوبی درباره سیانور دارند‪ ،‬اقای معلم‪ ،‬اقای گلمکانی‪ ،‬اقای‬ ‫مهرزاددانش‪،‬خانمعصرازادو‪...‬ازجملهکسانیهستندکه‬ ‫مننقدهایشانراهمیشهدنبالمی کنم‪.‬اینمنتقدانیکهنام‬ ‫بردمخیلینظرمثبتیدربارهسیانورداشتند‪.‬اینکهحاالمثبت‬ ‫یا منفی باشد در موضع من تغییری ایجاد نمی کند و اگر روزی‬ ‫دربارهاثرمننظرمنفیهمداشتهباشند‪،‬خواندننقدهایشان‬ ‫برای من جذاب اســت‪ .‬برای اینکه در وهله اول برایم مهم‬ ‫اســت فیلمم را ببینند و وقتی نقدی می نویسند یعنی اینکه‬ ‫فیلم ارزش نقد کردن و حتی نقد منفی کردن را داشته است‪.‬‬ ‫این نکته بدون هیچ گونه اغراقی برای من ارزشمند است‪.‬‬ ‫باعث افتخارم بود که انها فیلم را دیدند و نظر خوبی داشتند‪.‬‬ ‫سیانور در کارنامه شما چه جایگاهی دارد؟ گفتید‬ ‫کار سختی بود‪.‬‬ ‫به لحاظ ساختاری فیلم ســخت و کالسیکی بود‪.‬‬ ‫فیلم وســیع تری بود‪ .‬ببینید شــما به محضی که می گویید‬ ‫فیلم در ســال ‪ 94‬نمی گذرد یعنی اینکه برخی معذوریت ها‬ ‫و محدودیت ها در کار وجود خواهد داشــت‪ .‬یعنی به لحاظ‬ ‫تولیدی باید یک صحنه تمام عیار برای ان دوره بسازی و به‬ ‫لحاظکارگردانیسعیکنیبااینمحدودیت هاکارکنی‪.‬من‬ ‫اگر بخواهم فیلم روز کار کنم وقتی وارد یک کوچه می شوم‬ ‫ان کوچه به طور کامل در اختیار من اســت و می توانم مثال‬ ‫النگ شــات بگیرم‪ ،‬اما وقتی کار تاریخی می شود اگر وارد‬ ‫یک کوچه می شــوم باید بگویم که من کادرم را در ابعادی‬ ‫می بندم که طراحی صحنه اجــازه می دهد‪ .‬متوجه منظورم‬ ‫هســتید؟ در نتیجه حتما باید از پیش تعیین شده همه چیز‬ ‫درست تنظیم شده باشد‪ .‬سطح مانور دوربین محدود است‬ ‫و در نتیجه همه چیز باید از قبل پیش بینی شــده باشد‪ .‬کال‬ ‫سیانوربرایکاربسیارارزشمندیبودوفکرمی کنمتجربیات‬ ‫بزرگی برایم داشت‪.‬‬ ‫اتفاقا از نظر طراحی صحنه هم سیانور کار خیلی‬ ‫خوبی بود و بســیاری از منتقدان هم این موضوع‬ ‫را دیده بودند‪.‬‬ ‫بله همینطور اســت‪ .‬اقای ظریف به عنوان طراح‬ ‫صحنه کار بســیار خوبی را انجام دادند‪ .‬منظورم این است‬ ‫که هر لباسی را نمی توانیم استفاده کنیم و هر صحنه ای را‬ ‫نمی توانیم بچینیم‪ .‬مثال ما در یک صحنه تصمیم گرفتیم‬ ‫یک پالن اضافه کنیم که بازیگر یک لیوان اب بنوشد‪ .‬برای‬ ‫همین یک پالن کار ما چند ســاعت تعطیل شــد‪ .‬به خاطر‬ ‫اینکه در ان لحظه فکر کــرده بودیم و از پیش تعیین نکرده‬ ‫بودیم‪ .‬یعنی ما باید لیوانی را به صحنه اضافه می کردیم که‬ ‫در سال ‪ 54‬استفاده می شد‪ .‬چنین لیوانی باید حتما از جای‬ ‫خاصی تهیه می شد‪ .‬حاال فکر کنید که تازه دیر وقت هم بود‬ ‫و نمی شــد به ســادگی چنین لیوانی را تهیه کرد‪ .‬این موارد‬ ‫چیزهاییاستکهشایددرظاهریکفیلمتاریخمعاصردیده‬ ‫نشود اما خب به هر حال وجود دارد و کار را سخت می کند‪.‬‬ ‫برای همین اســت که چنین کاری دایره فکر و دید شــما را‬ ‫گســترده تر می کند‪ .‬ضمن اینکه باید بگویم من در سیانور‬ ‫داشتم یک نوع فیلمی را می ساختم که این روزها کمتر مورد‬ ‫توجه فیلمسازان است؛ فیلمی که شخصیت های واقعی را‬ ‫از دل تاریخ بیرون می کشــد و در قالب یک قصه روی پرده‬ ‫سینما می برد‪ .‬گاهی شما درباره شاه فیلم می سازید یا یک‬ ‫سری چهره های شاخص سیاســی که البته کار شده است‬ ‫و روایت های متعددی هم از انها وجــود دارد اما قصه فیلم‬ ‫ما به یک چهره کمتر شناخته شــده می پرداخــت‪ .‬ان هم‬ ‫در زمانی که من شــخصا عمرم به ان قد نمی دهد اما هنوز‬ ‫بسیاری از کسانی که ان دوره را تجربه کرده اند زنده هستند‬ ‫و می توانند درباره فیلم قضاوت کنند‪ .‬به هر حال باید کاری‬ ‫می کردیم کهفیلم باور پذیر باشد‪ ،‬ریتم مناسبی داشته باشد و‬ ‫نه چندان کهنه باشد که مخاطب ان را پس بزند‪ ،‬نه انقدر تازه‬ ‫که باور پذیری‪ ،‬از دست برود‪ .‬به هر حال سینمای کالسیک‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫دیگر دوست ندارم هم کارگردان باشم‬ ‫و هم بازیگر‪ .‬یکی اش را دوست دارم‬ ‫کار کنم‪ .‬روزهای سختی را برای من به‬ ‫وجود می اورد که البته به لطف دوستانم‬ ‫و اعضای گروه یا به لطف کسانی که‬ ‫همراهی ام کردند کار شدنی شد‬ ‫فرهنگ‬ ‫یک فرمت و ریتم خاصی دارد که شاید بیننده امروز سینما ان‬ ‫را چندان نپســندد‪ .‬مجموعه این عوامل باعث می شود که‬ ‫دغدغه های یک کارگردان برای تولید چنین فیلمی بســیار‬ ‫بیشتر از یک فیلم روز باشد‪.‬‬ ‫ایندغدغه هاممکناستباعثشودتاشمادوباره‬ ‫چنین کاری نسازید؟‬ ‫االن می توانم بگویم که دوباره چنین کاری انجام‬ ‫خواهم داد‪ .‬چون با گروهی چنین کاری ســاختیم که واقعا‬ ‫نگران نتیجه کار بودند‪ .‬گروه صحنه و کارگردانی و تدارکات‬ ‫همه و همه طوری با تــاش کار می کردند کــه من تعجب‬ ‫می کردم‪ .‬این موضوع انرژی همه ما را چندبرابر می کرد‪ .‬اگر‬ ‫کار خوب پیش می رفت نتیجه دلسوزی تک تک بچه های‬ ‫گروه بود‪ .‬برای مثال وقتی ما داشــتیم صحنه دســتگیری‬ ‫افراختــه را می گرفتیــم الزم بود که یک خیابــان کامال در‬ ‫اختیار با سی ‪ ،‬چهل ماشین و باالی صد نفر هنرور در صحنه‬ ‫قرار می گرفت‪ .‬خب این کار سختی بود‪ .‬بچه های صحنه و‬ ‫تدارکاتشبقبلازفیلمبرداریانسکانسدرهمانخیابان‬ ‫ماندند تا کنترل همه چیز را در اختیار داشــته باشــند‪ .‬برای‬ ‫اینکه نگران کیفیت کار بودند‪ .‬اینها باعث امتیاز یک فیلم‬ ‫می شود و باعث می شود که من کارگردان بتوانم به درستی‬ ‫کارم را پیش ببرم‪.‬‬ ‫چه «ای کاشی» برایتان باقی ماند در سیانور؟ در‬ ‫واقع ایا حسرتی بود که برای مثال بگویید ای کاش‬ ‫طور دیگری کار انجام می شد؟‬ ‫نه واقعا هیچی‪.‬‬ ‫یعنی در شرایط ایده ال ساخته شد؟‬ ‫ببینیــد واقعــا اگــر نقصــی در کار هســت به من‬ ‫برمی گــردد‪ .‬ای کاش من اصال به فیلــم برنمی گردد‪ .‬من‬ ‫می گویم که ای کاش فیلم هایی مثل سیانور بیشتر ساخته‬ ‫می شدند که من می توانســتم از تجربه انها استفاده کنم و‬ ‫فیلمم پخته تر می شد‪ .‬من می توانســتم از نقطه نظرات و‬ ‫تجربه دیگران استفاده کنم‪ .‬امیدوارم که فرهنگ ساخت‬ ‫فیلم سیاسی و اجتماعی تاریخ معاصر بیشتر شود‪.‬‬ ‫تجربه بازی چطور بود؟‬ ‫خیلی خوب بود‪ .‬االن خوشــحالم که چنین نقشی‬ ‫را بازی کردم اما خب در حین کارگردانی دوست ندارم واقعا‪.‬‬ ‫یعنی دیگر دوســت ندارم هم کارگردان باشم و هم بازیگر‪.‬‬ ‫یکی اش را دوســت دارم کار کنم‪ .‬روزهای سختی را برای‬ ‫من به وجود می اورد که البته به لطف دوســتانم و اعضای‬ ‫گروه یا به لطف کسانی که همراهی ام کردند کار شدنی شد‪.‬‬ ‫بازیگری خیلی کار سختی است و کارگردانی هم همانطور و‬ ‫هر یک به تنهایی برای یک نفر کافی است‪.‬‬ ‫بهروز شــعیبی کارگردان از بهروز شعیبی بازیگر‬ ‫راضی بود؟‬ ‫روزهایی که من بازی می کردم خودم را به دوستانم‬ ‫سپرده بودم‪.‬‬ ‫برعکس چطور؟‬ ‫واقعا سوال سختی است‪ .‬تا به حال به این موضوع‬ ‫فکر نکرده بودم‪ .‬در مقایســه با دیگر بازیگــران می توانم‬ ‫بگویم که البته بازی های انها بهتر بود‪ .‬مهدی هاشمی بازی‬ ‫درخشانی دارد و رضا موالیی هم همان طور‪.‬‬ ‫بازیگران چهره را به خاطر ترس از گیشه انتخاب‬ ‫کردید؟‬ ‫به هر حال وقتی یک موضــوع خاص و متفاوت را‬ ‫کار می کنید و کاری می کنید که باید روند مناســبی داشــته‬ ‫باشد و بیننده را همراه کند باید بازیگر توانمند انتخاب کنید‪.‬‬ ‫ضمن اینکه من معتقد نیســتم که با نابازیگر می شــود کار‬ ‫حرفه ای کرد‪.‬‬ ‫اصال انتخاب بازیگر از طرف من به خاطر توانمندی‬ ‫بود و از طــرف انها بر اســاس اعتمــادی که داشــتند‪ .‬در‬ ‫فیلم های تاریخ معاصر‪ ،‬بازیگران به سختی اعتماد می کنند‬ ‫که کاری را قبول کنند‪ .‬چون انقدر فیلم های شــبیه به هم و‬ ‫تیپیکال ساخته شده که دیگر کمتر کسی رغبت دارد چنین‬ ‫فیلمی را برای بــازی قبول کند‪ .‬بازیگران فیلــم ما از جمله‬ ‫مهدی هاشــمی‪ ،‬هانیه توســلی‪ ،‬بابک حمیدیان و حامد‬ ‫کمیلی و‪ ...‬اعتماد کردند و نتیجه اعتمادشان اتفاق خیلی‬ ‫خوبی بــود که در مجموعــه بازیگرها افتاد‪ .‬مــن دارم فکر‬ ‫می کنم که اگر بابک حمیدیان بازیگــر این نقش نبود‪ ،‬چه‬ ‫کسی می خواســت بازی کند؟ یا اگر حامد کمیلی نبود چه‬ ‫کسی باید بازی می کرد‪.‬‬ ‫درباره دارکوب چطور؟ کار در چه مرحله ای است؟‬ ‫ما داریم قصه را بازنویسی می کنیم‪ .‬کارها به خوبی‬ ‫دارد پیش می رود‪ .‬البته خب به خاطر اکران سیانور مجبور‬ ‫شــدیم کار را کمی به تاخیر بیندازیم و نتیجه اش متاسفانه‬ ‫اینشدکهچندنفرازبازیگرانازجملهسعیداقاخانیبهخاطر‬ ‫تعهداتی که برای کارهای دیگر داشت از گروه جدا شدند و‬ ‫البته هنوز بازیگر جایگزینی برایش انتخاب نکرده ایم‪.‬‬ ‫دلتان از جشنواره ها خون است؟‬ ‫نه نه نه اصال!‬ ‫اجازه بدهید باور نکنم‪.‬‬ ‫نه واقعا صادقانه می گویم‪ .‬در لحظه مکدر شدیم‪.‬‬ ‫ان هم به این خاطر بود که گروه واقعا زحمت کشــیده بود‬ ‫و کارشان دیده نشد‪ .‬ببینید جشــنواره فجر برای ما ارزش‬ ‫و جایگاه خاصی دارد که با هیچ جشــنواره ای قابل قیاس‬ ‫نیست و ما با تمام انرژی و امیدمان به جشنواره رفتیم و فیلم‬ ‫را رســاندیم‪ .‬وقتی که داوران فیلم را کامال نادیده گرفتند‬ ‫من در لحظه خیلی ناراحت بودم چــون فکر می کردم که‬ ‫چطور می شــود‪ ،‬منهای کارگردانــی و فیلمنامه‪ ،‬طراحی‬ ‫صحنه سیانور را ندید؟ فیلمبرداری اش را ندید‪ ،‬بازی مهدی‬ ‫هاشمی را ندید؟ دلخوری من به خاطر تالش گروه بود‪ .‬اما‬ ‫اتفاقاتی که در جشنواره فجر و مقاومت افتاد به مرور این‬ ‫درس بزرگ را یاداوری کرد که ذات ســینما برای چیست؟‬ ‫طبیعی است که از جایزه گرفتن در جشنواره ها خوشحال‬ ‫می شویم‪ ،‬کسی منکر نیست اما سینما برای جشنواره پدید‬ ‫نیامد‪ ،‬برای مردم پدید امد‪ .‬وقتی که زبان های گفت وگو‬ ‫تجربه شدند‪ ،‬بشر دنبال یک زبان جدید برای ثبت تاریخ و‬ ‫ســخن گفتن بود‪ .‬ان گویش جدید از موسیقی و نقاشی و‬ ‫کتاب و ادبیات گذشته به سینما رسید‪ .‬سینما زبان گویش‬ ‫ما برای تعامل با یکدیگر است‪ .‬اگر خودمان را به جشنواره‬ ‫تقلیل بدهیم یعنی خودمان را بــه انزوا برده ایم‪ .‬من امروز‬ ‫خوشحالم از اتفاقی که در جشــنواره ها برای فیلمم افتاد‬ ‫و همچنان برای گروهی که کارشــان دیده نشد ناراحتم‪.‬‬ ‫حیف واقعا‪ .‬اما مردم کاری کردنــد که تمام اعضای گروه‬ ‫فراموش کردند جشنواره را‪.‬‬ ‫می دانم که بــا مردم می روید و فیلــم را می بینید‪،‬‬ ‫برخوردها چگونه است؟‬ ‫خیلی برخوردهای مردم با فیلم خوب است‪ .‬مردم‬ ‫خیلیخوبفیلمرادیدند‪.‬درمیانتماشاگرانکسانیرادیدم‬ ‫که زندگی چریکی در زمان قبل از انقالب داشته اند‪ ،‬کسانی‬ ‫را دیدم که تحلیلگر تاریخ بودند و‪ ...‬همه این ها به هر حال‬ ‫فیلم را به اتفاق خوب دیدند و برخورد بدی با فیلم نداشتند‪.‬‬ ‫من از این موضوع خیلی خوشحالم‪.‬‬ ‫دغدغه تان برای ساختن «سیانور» چه بود؟‬ ‫قبل از اینکه فیلمنامه احمدیان را بخوانم‪ ،‬اصال ان‬ ‫فضا و ان بخش تاریخی را نمی شــناختم‪ .‬دغدغه خودم در‬ ‫این رابطه این بود که یک بخشی از تاریخ مغفول واقع شده‬ ‫است‪.‬درحالیکهبخش هاییازتاریخهموارهتکرارمی شود‬ ‫و ادم ها در معرض انتخاب هســتند و چه بهتر است که ادم‬ ‫بیاید راجع به دوره هایی از تاریخ که می توانــد از دورتر انها‬ ‫را ببیند و راحت تــر در مورد انها صحبت کند‪ ،‬فیلم بســازد‪.‬‬ ‫«ســیانور» بیانگر مقطع ملتهبی از تاریخ اســت که بخش‬ ‫عظیمی از جامعه ما از ان خبر ندارند یا سال هاست که به ان‬ ‫فکر نمی کنند‪ .‬فکر می کنم این بخش یک بخش مهمی از‬ ‫تاریخ ما برای اندیشیدن است‪ .‬روند زندگی و مبارزات مجید‬ ‫شریف واقفی و اتفاقاتی که در سال ‪ 54‬در ایران رخ داد جزو‬ ‫اتفاقاتمهمدرراهیاستکهبهانقالباسالمیایرانختم‬ ‫شد‪ .‬در سال‪ 54‬فاصله و انشعابی در سازمان مجاهدین خلق‬ ‫به وجود امد که تیمی که شهید شریف واقفی سرگروه ان بود‬ ‫با این انشعاب مخالفت کرد‪ .‬فکر می کنم وجود ارتباط ها و‬ ‫اتفاق هایی که برای مجید شریف واقفی و مرتضی صمدی ‬ ‫لباف در این دوره تاریخی رخ داده اتفاقات خاص و عجیبی‬ ‫است که برای سینما و بیان تصویری پتانسیل باالیی دارد و‬ ‫همین ظرفیت باعث شد در فیلم «سیانور» به بخشی از این‬ ‫اتفاقات اشاره کنم‪ .‬ببینید قضاوت های مختلفی درباره افراد‬ ‫ان دوران وجود دارد‪ ،‬از این رو مجبور بودیم در یک فضای‬ ‫بینابینی و بدون هیچگونه قضاوت فیلم را روایت کنیم‪۴۱ .‬‬ ‫سال از ان دوران می گذرد و در این مدت مسائل زیادی در‬ ‫حال حل شدن هســتند‪ .‬ما در فیلم درباره برهه ای از تاریخ‬ ‫صحبت کردیم که افــراد در معــرض انتخاب های زیادی‬ ‫بودند و همچنین مسائل سیاســی و اجتماعی نیز بر دوش‬ ‫ انها ســنگینی می کرد‪ ،‬با این حال ما با ظرفی به نام سینما و‬ ‫مظروفی به بزرگی تاریخ روبه رو هستیم که به خاطر کوچک‬ ‫بودنظرفتصمیمگرفتیمکهچنینروایتیراداشتهباشیم‪.‬‬ ‫ایا به خطرات پرداختن به این موضوع فکر کردید؟‬ ‫زمانی که داشــتم کار می کردم اصــا به این فکر‬ ‫نمی کردم که پرداختن به این موضوع خطرناک اســت زیرا‬ ‫قبل از اینکــه بخواهیم دهه ‪ ۵۰‬را به جایی منتســب کنیم‪،‬‬ ‫داریم یک بخشی از تاریخ واقعی انقالب را روایت می کنیم‪.‬‬ ‫تاریخ واقعی انقــاب هم خیلــی محدود بــه اختالفات و‬ ‫درگیری شاه و سیاســتمداران نبوده است‪ ،‬بلکه دارای یک‬ ‫بخــش اجتماعی مهمی بــوده که ان بخــش اجتماعی در‬ ‫گروه های سیاســی‪ ،‬گروه های چریکی‪ ،‬جوانان دانشجو‬ ‫و حتی کارمندان ادارات گسترده می شــده است که بسیار‬ ‫ملتهب بوده و ما هیچ وقت این گونــه به چنین بخش هایی‬ ‫نپرداخته ایم‪ .‬در واقع خیلی نگران واکنش ها نبودم زیرا در‬ ‫داخل کشور االن موقعیت خوبی برای ساختن تاریخ واقعی‬ ‫انقالبونهتاریخداستان سازییافضاسازی شدهوجوددارد‪.‬‬ ‫در ان زمان یکی از پیشنهادات به ما این بود که اسامی واقعی‬ ‫را تغییر دهیم‪.‬‬ ‫این پیشنهاد خیلی محافظه کارانه اســت اما بعدا در‬ ‫جشنواره متوجه شدم که اگر اسامی عوض می شد‪ ،‬خیلی ها‬ ‫راحت تر با فیلم کنار می امدند‪ .‬من اما معتقدم که اگر اسامی ‬ ‫واقعیراحذفکنیمدیگر«سیانور»جذابیتوویژگیخاصی‬ ‫ندارد و تنها یک داستان سازی است ولی االن رسالت و کاری‬ ‫که «سیانور» انجام می دهد فراتر از یک داستان سازی در‬ ‫سینماست‪.‬‬ ‫‪57‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مهمترین دغدغه من در سینما‬ ‫سبک زندگی است‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫گفت وگویمثلث باسیدمحمودرضوی‬ ‫شــما را با ژانرهــای مختلف می شناســند‪ ،‬درام‬ ‫اجتماعی‪ ،‬درام سیاســی و سریال کمدی و‪....‬‬ ‫شما در طول مدت نه چندان طوالنی حرفه ای تان‬ ‫بســیاری از گونه های ســینمایی و تلویزیونی را‬ ‫تجربه کرده اید‪ .‬این می تواند شــناخت نســبتا‬ ‫جامعــی از ســینما در شــما ایجاد کرده باشــد؟‬ ‫دلیل این همه تنوع چیســت؟ در واقع شــما چه‬ ‫رویکردی را در ســاخت اثار تصویری و نمایشی‬ ‫انتخاب کرده اید که نتیجــه اش چنین متنوع و‬ ‫گوناگون شده؟‬ ‫من سینما رابه عنوان محصول فرهنگی می شناسم‬ ‫نه صرفا به عنوان یک هنر‪ .‬در و اقــع برای من تهیه کننده‬ ‫ســینما یک محصول فرهنگی اســت و بــرای کارگردان‬ ‫احتماال یک هنر‪ .‬چون من دارم محصول ارائه می دهم‪،‬‬ ‫ســینما برای مــن یک ابزار اســت بــرای انتقــال پیام به‬ ‫مخاطب‪ .‬یعنی کامال در صنایع فرهنگی سینما را می بینم‪.‬‬ ‫به خاطر این نوع نــگاه ظرف هر چیزی می تواند باشــد و‬ ‫چیزی که مهم است مظروف است‪ .‬پیام و محتوایی است‬ ‫که در ان ظرف قرار می گیرد‪ .‬من با این نگاه کارم را پیش‬ ‫برده ام و به به قول شما هم در ژانرها و گونه های مختلفی‬ ‫کار کرده ام و هم با ادم هــای مختلف‪ .‬اما در همه انها اگر‬ ‫بگردید نخ تســبیحش را پیدا می کنید‪ .‬البتــه من در حد و‬ ‫اندازه های خودم کار کرده ام نه به اندازه بزرگان سینما‪.‬‬ ‫این نخ تسبیح چیســت که از درباره الی تا دهلیز‬ ‫و پادری و ســیانور‪ ...‬دانه های تسبیح را به هم‬ ‫پیوند داده و منسجم می کند؟‬ ‫در واقع می توانم بگویم ســبک زندگی است‪ .‬در‬ ‫واقع مهم ترین دغدغه من این موضوع است‪ .‬ببینید اسالم‬ ‫دین زندگی است و در مورد تک تک جزئیات زندگی حرف‬ ‫برای گفتن دارد‪ .‬شما اگر بخواهید درباره ان جزئیات حرف‬ ‫بزنید از فکاهی تا مبارزه و تفریح و اموزش و‪ ...‬همه چیز را‬ ‫دربر می گیرد‪ .‬در همه این موضوعــات توافق میان من و‬ ‫کارگردان و نویسنده در کنارش وجود دارد‪ .‬اما خب باالخره‬ ‫یک جهت دهی کلی وجود دارد‪ .‬به عبارت دیگر شما اگر‬ ‫یک خط مستقیم را یک ذره جابه جا کنید در انتخاب به یک‬ ‫مقصد دیگر و به یک نتیجه دیگر می رسد‪.‬‬ ‫این هماهنگی بــا کارگردان یا نویســنده چگونه‬ ‫انجام می شود‪ .‬از پیش معلوم است با چه کسی‬ ‫کار می کنید یا اینکه در جریان گفت وگو و مفاهمه‬ ‫این هماهنگی ایجاد می شود؟‬ ‫نه درو اقع در مــورد محتــوا و شــیوه کار تعامل‬ ‫وجود دارد‪ .‬دوســتانی که با مــن به توافق می رســند یا‬ ‫می خواهند بــا مجموعه مــا کار کنند در همان جلســات‬ ‫اول صحبــت می کنیم که مــن انگیزه ای غیــر از همان‬ ‫نخ تســبیحی که گفتم بــرای کار ندارم‪ .‬در ایــن باره نه‬ ‫شهرت برای من جذاب اســت و نه ثروتش‪ .‬چون خیلی‬ ‫کارهای دیگری وجود دارد که با ریســک پذیری کمتری‬ ‫سوداوری بیشتری دارد‪ .‬شــهرت هم در دو‪ ،‬سه کار اول‬ ‫اهمیت دارد‪ .‬دیگر جذابیتش را از دســت می دهد‪ .‬ادم‬ ‫خیلی باید ضعیف النفس باشــد که برای شــهرت تالش‬ ‫کند‪ .‬شــما کار خوب انجام بده‪ ،‬شــهرت خودش خود به‬ ‫خود می اید‪ .‬برخی از بچه ها هستند که کارهایی می کنند‬ ‫که شــگفتی اور اســت‪ .‬با حســن و نقی و فالن و بهمان‬ ‫عکس ســلفی می گیرند که شهرت کســب کنند اما این‬ ‫یک روز و دو روز اســت‪ .‬شــهرت زمانــی ارزش دارد که‬ ‫در خالل یک اثر خوب ایجاد شــده باشــد‪ .‬اینکه اسم را‬ ‫بزرگتر از کارگردان بنویسی و با فالن سلبریتی و ان یکی‬ ‫کارگردان عکس بگیری و‪ ...‬که شهرت نمی اورد‪ .‬ثروت‬ ‫هم به همیــن ترتیب اســت‪ .‬ثروتی که از راه نامشــروع‬ ‫و پولشــویی و‪ ..‬به دســت بیاید همانطوری هم از دست‬ ‫می رود‪ .‬مانا نیست‪ .‬در و اقع اگر کسی بخواهد ثروت به‬ ‫کارگردان های بزرگ هم در دوره خودشان‬ ‫جوان بوده اند و با تهیه کنندگان جوان‬ ‫هم کار کرده اند‪ .‬با هم باال امده اند‬ ‫و رشد کرده اند‪ .‬من شروع کارم را با‬ ‫کارگردان های حرفه ای تجربه کردم‪.‬‬ ‫هنوز هم با انها کار می کنم‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫کی باید دنبال این باشــیم که وقتــی می خواهیم حرفی‬ ‫جدی بزنیم بــه حاکمیت بگوییم که پولــش را بدهید که‬ ‫مثال فیلم بســازیم؟ یا اعتقاد داریم یا نداریم دیگر! اگر‬ ‫اعتقاد داریم چــرا خودمــان ریســکش را نپذیریم‪ .‬چرا‬ ‫اگر می خواهیــم درباره ائمــه یا ارزش هــای دینی فیلم‬ ‫بســازیم خودمان پولش را ندهیم؟ ضمن اینکه خوانش‬ ‫برخی مســئوالن از نــگاه حاکمیتــی مشتری پســند هم‬ ‫نیســت و مضر هم هســت‪ .‬این خوانش به نظرم من در‬ ‫خیلی از موارد مشــکل دارد‪ .‬یکی از انها این اســت که‬ ‫موجب بدبینی به اصل نگاه می شود‪ .‬خوانش بسیاری از‬ ‫مسئوالن از نگاه حاکمیتی مملو از سانسور و محدودیت‬ ‫و‪ ...‬است‪ .‬از ریســمان ســیاه و ســفید هم می ترسند‪.‬‬ ‫کلی هم هزینه بر اســت‪ .‬ما معتقدیم که خط قرمز وجود‬ ‫خارجی ندارد‪ .‬یعنی شــما اگر اصول داشــته باشی خط‬ ‫قرمز یک رســانه خاص دیگــر معنی ندارد‪ .‬کســانی که‬ ‫اصول ندارند‪ ،‬چیزی هم برای گفتن ندارند و خودشــان‬ ‫را پشــت خط قرمزها پنهان می کنند‪ .‬اصول من شاید از‬ ‫اصول تلویزیون هم محکم تر باشــد‪ .‬کســانی که با من‬ ‫کار کرده اند بعضی وقت ها از دستم عاصی می شوند‪ .‬نه‬ ‫اینکه بگویم ممیزی می کنم‪ .‬روی نوع نگاه اصرار دارم‪.‬‬ ‫من سانسورچی نیستم‪ .‬ما در مورد نگاهمان به موضوع به‬ ‫مفاهمه می رسیم‪ .‬واضح و شفاف حرف می زنیم‪ .‬جهت‬ ‫نگاه عوض می شــود‪ .‬ســریع به توافق می رسیم‪ .‬شاید‬ ‫من هم اشــتباه کنم‪ .‬این یعنی ممکن است کارگردان یا‬ ‫نویســنده من را قانع کند‪ .‬بحث یک طرفه نیست‪ .‬اتفاقا‬ ‫پذیرش رای مخالف اینجا اولویت دارد‪ .‬نباید همه را پس‬ ‫زد‪ .‬باید بحث کنیم و به تفاهم در نوع نگاه برســیم‪ .‬نگاه‬ ‫حکومت اسالمی هم همین است و نگاه عام است‪ .‬تازه‬ ‫جمهوری اسالمی که دموکراتیزه است‪ .‬من چرا نباید این‬ ‫نگاه را داشته باشم‪ .‬نمی شود یک طرفه رفت‪.‬‬ ‫یک تناقضی این وسط وجود دارد‪ ،‬شما به عنوان‬ ‫بخش خصوصــی چنین رویکــردی دارید اما در‬ ‫جشــنواره های همین مملکت فیلم شــما نادیده‬ ‫گرفتــه می شــود‪ .‬ایــن دلیلش چیســت؟ مگر‬ ‫نه اینکــه همه جشــنواره ها دولتــی و حاکمیتی‬ ‫هستند؟ این موضوع به همان خوانش مسئوالن‬ ‫از نگاه حاکمیت مربوط است؟‬ ‫من یک پیامــی از این رفتار می فهمــم که صرفا‬ ‫برای من نیست بلکه برای همه کسانی است که قرار بوده‬ ‫پشــت ســر من این راه را ادامه بدهند‪ .‬من به عنوان یک‬ ‫خط شکن این کار را شروع کردم‪ .‬در فضایی فیلم ساختم‬ ‫که قبال همه فکر می کردند وظیفه حکومت است که در این‬ ‫باره فیلم بسازد‪ .‬من به این فضا ورود کردم که شاید برای‬ ‫خیلی ها خط قرمز بوده است چون کسب و کار خیلی ها در‬ ‫ان بوده است‪ .‬احتماال ورود ما به این حوزه باعث بشود که‬ ‫این کسب و کار تعطیل شود‪.‬‬ ‫من می گویم که دارم این کار را ادامه می دهم‪ .‬همین‬ ‫االن هم با محمدحسین مهدویان دارم همین راه را ادامه‬ ‫می دهم‪ .‬بــه او هم گفته ام که صبغه چنیــن برخوردهایی‬ ‫وجود دارد و اگاهانه تصمیم بگیرد که کار می کند یا خیر‪.‬‬ ‫یعنی احتمال دارد کاری که با بهروز شعیبی کردند این بار‬ ‫با مهدویان بکنند‪ ،‬من گفتم شــما دیگر مهدویان پارسال‬ ‫نیســتی! اگر بهتر هم کار بکنی باز هم احتمــال دارد که‬ ‫همین بال را سرت بیاورند‪ .‬این اتفاق به نظرم پیامش این‬ ‫بود که دیگر جلو نیایید و حواستان باشد که کجا امده اید‪.‬‬ ‫دوم هم اینکه حرف خوبی نیست اما باید بگویم که بضاعت‬ ‫مسئوالن و متصدیان حوزه فرهنگ ما بیش از این نبود‪ .‬انها‬ ‫نمی دانستند که توجه به بهروز شعیبی سیانور مهمتر است‬ ‫یا بهروز شــعیبی دهلیز‪ .‬بهروز دهلیز تقدیر شد اما سیانور‬ ‫نه! این در حالی است که ســیانور چند پله باالتر از دهلیز‬ ‫است‪ .‬توجه به بهروز شعیبی ســیانور می توانست در سال‬ ‫‪ ،95‬باعث شود که ‪ 5‬سیانور تولید شود‪.‬‬ ‫شــما در ســال های اخیر با کارگردان های جوان‬ ‫بیشتر کار کرده اید؟ تعمدی در کار است یا نه؟‬ ‫من این را بگویم کــه کارگردان های بزرگ هم در‬ ‫دوره خودشان جوان بوده اند و با تهیه کنندگان جوان هم‬ ‫کار کرده اند‪ .‬با هم باال امده اند و رشد کرده اند‪ .‬من شروع‬ ‫کارم را با کارگردان های حرفــه ای تجربه کردم‪ .‬هنوز هم‬ ‫با انها کار می کنم‪ .‬هیچ وقت انها را کنار نگذاشــته ام‪ .‬اما‬ ‫بچه هایی که هم سن و سال هم هســتیم اینها یک جایی‬ ‫باید فرصت کار داشته باشند‪ .‬طبیعی است که فرصت کار‬ ‫انها با یک تهیه کننده هم سن خودشان بیشتر است‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه من هــم با یک کارگــردان جوان تر بهتــر می توانم‬ ‫کار کنم‪ .‬این یعنی بازی برد ‪ -‬برد اســت‪ .‬منطقا دو نفر که‬ ‫هم ســن باشــند راحت تر کار می کنند‪ .‬گفتمان همدیگر‬ ‫را می فهمیم‪ .‬به همین دلیل ترجیــح می دهم با جوان ها‬ ‫کار کنــم‪ .‬البته همچنان بــا کارگردان هــای با تجربه هم‬ ‫کار می کنم‪.‬‬ ‫از فیلم سیانور راضی هستید؟‬ ‫بله همانطور که گفتم فیلم و به طور کلی سینما و‬ ‫تلویزیون برای من یک ظرف و یــک ابزار برای بیان یک‬ ‫پیام است و ســیانور این کار را انجام داده و به نظرم موفق‬ ‫بود که مردم هم به نوبه خود از ان استقبال کرده اند‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه معتقدم کار ســینما در مواجهه با مخاطب معنا پیدا‬ ‫می کند نه در مواجهه با جشــنواره ها و جوایز سینمایی‪ .‬نه‬ ‫اینکه بخواهم جوایز و جشنواره ها را بی ارزش جلوه بدهم‬ ‫اما واقعیت این اســت که ارزش اصلی یک فیلم به فهم و‬ ‫پذیرش مخاطب مربوط است‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫دســت بیاورد باید بگویم که ســینما بدترین جای ممکن‬ ‫برای این کار اســت‪ .‬بنابرایــن غیر از ایــن دو باید برای‬ ‫یک دغدغه به سینما بیایید‪ .‬ســینما برای من از این نظر‬ ‫اهمیت و جذابیت دارد که صدایم شــنیده شــود و حرفم‬ ‫شنیده شــود‪ .‬کســی هم که با من کار می کند بعد از این‬ ‫همه مدت می داند که اینجا کسی دنبال عکس یادگاری‬ ‫گرفتن نیســت‪ .‬اینجا اولویت در کســب درامد نیســت‪.‬‬ ‫نه اینکه بگویم اقتصادی نیســتیم‪ .‬امــا اولویت اول ما‬ ‫درامد نیست‪ .‬پول نیســت‪ .‬اگر دنبال این کار بودیم که‬ ‫بســیاری از فیلمنامه هایی که به دست ما می رسد و بسیار‬ ‫هم جذاب هستند را کار می کردیم و پس نمی فرستادیم‪.‬‬ ‫کارگردانی هم که این جا می اید می داند که اینجا شهرت‬ ‫و پول حرف اول را نمی زند‪ .‬بنابراین باید با قواعد و اصول‬ ‫ما کنار بیاید‪.‬‬ ‫این خیلی نکته مهمی است وقتی مرور می کنیم‬ ‫صنعت سینما را در سال های گذشته‪ ،‬می بینیم‬ ‫کــه ســینمای دولتــی عمدتــا به دنبــال تزریق‬ ‫محتــوای مورد نظر خودش اســت و ســینمای‬ ‫خصوصــی هــم یکســره در میــدان اقتصــاد و‬ ‫ســوداوری بازی می کند‪ .‬تلفیقی از این دو کمتر‬ ‫در سینمای ما وجود داشته‪.‬‬ ‫اینکه وجود داشــته با نه نمی توانم قضاوت کنم‪.‬‬ ‫امــا اینکه نگاه خاصــی اســت را قبــول دارم‪ .‬اینکه نگاه‬ ‫فرهنگی در کنــار نگاه اقتصــادی به یک تلفیق درســت‬ ‫برســد و از دل ان یک برایند متعادل بیرون بیاید‪ ،‬اهمیت‬ ‫دارد‪ .‬یعنی کار سوبســید خور نباشــد و از حاکمیت ارتزاق‬ ‫نکند‪ ،‬اما حرف فرهنگی هــم بزند و پولش را هم دربیاورد‪.‬‬ ‫من در کارهای سال های اخیرم کاری که متضرر باشد در‬ ‫کارنامه ام نداشته ام و اتفاق جالبی است که بدانید بزرگترین‬ ‫ریسک من سیانور بوده‪.‬‬ ‫تا االن که فروش خوبی داشته‪.‬‬ ‫بله البته تا اینکه به اصل سرمایه هزینه شده برسد‬ ‫خیلی فاصله داریم‪.‬‬ ‫اخیرا ســیانور رکورد یــک میلیاردی فــروش را‬ ‫شکسته‪ ،‬هزینه تولید چقدر بوده؟‬ ‫سرمایه هزینه شده در واقع نزدیک به سه میلیارد‬ ‫تومان بــوده؛ در واقع باالی ســه میلیارد‪ .‬ضمــن اینکه‬ ‫همانطور کــه می دانیــد ‪ 37‬درصد فــروش فیلــم به من‬ ‫برمی گردد‪ .‬ببینید فاصله هزینه و درامد چقدر است؟‬ ‫کال بازار سینما بازار جذابی برای سرمایه گذاری‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫دقیقا‪ .‬همانطور که گفتم سینما صرفا بازار جذابی‬ ‫برای همین حرف زدن هاست‪ .‬ما در همین موسسه فقط‬ ‫یک کار انجــام نمی دهیم و در همین ســینما و تلویزیون‬ ‫پروژه های مختلفی داریم‪ .‬سیاســت ما در پنج سال اخیر‬ ‫این بوده که چگونه در این حوزه یعنی ســینما و تلویزیون‬ ‫کســب درامد کنیم و از ســود کارهای پرســود به کارهای‬ ‫دیگر تزریق کنیم‪ .‬یعنــی خودمان به خودمان سوبســید‬ ‫بدهیم‪ .‬من در اینجا پروژه سریال دارم‪ ،‬کارهای پرزنتیشن‬ ‫و مستندهای صنعتی دارم‪ ،‬سینما هم دارم‪ .‬این پکیج در‬ ‫نهایت قرار است اقتصادی باشد‪ .‬ما فیلمی ساخته ایم که‬ ‫توقیف شده‪ .‬هیچ جای حاکمیت هم پولش را نداده‪ .‬این‬ ‫موضوع را هم رسانه ای نکرده ایم و سکوت کرده ایم‪ .‬هیچ‬ ‫جنجالی هم نساخته ایم‪ .‬اما این پول از کجا امده که خرج‬ ‫شده و ســودی هم ندارد؟ می خواهم بگویم که مجموعه‬ ‫ما این را هم پذیرفته که باالخره ممکن اســت یک کاری‬ ‫توقیف هم بشود‪.‬‬ ‫شما گفتید که سیانور پرریسک ترین کاری بوده‬ ‫که تا کنون انجام داده اید‪ .‬چطور شد قبول کردید‬ ‫که کار را بسازید؟‬ ‫در همان چارچوبی که شــما هم اشاره کردید‪ .‬تا‬ ‫‪2‬‬ ‫ســیدمحمود رضــوی‪ ،‬تهیه کننــده جــوان و‬ ‫پرکار ســینما و تلویزیون ایران اســت‪ .‬او متولد سال‬ ‫‪ 1359‬و دانش اموخته دوره کارشناسی ارشــد رشته‬ ‫اقتصاد اســت‪ .‬رضوی کارهای متعدد و متنوعی را در‬ ‫کارنامــه دارد‪ .‬معروفترین کار او فیلــم «درباره الی»‬ ‫به کارگردانــی اصغر فرهادی اســت‪ .‬رضوی کارهای‬ ‫مشــهور دیگری از جمله معراجی ها‪ ،‬دهلیز‪ ،‬ســریال‬ ‫پــادری و‪ ...‬را در کارنامــه دارد‪ .‬او در ایــن گفت وگو‬ ‫عالوه بر توضیحاتــی دربــاره فیلم ســیانور به بیان‬ ‫دغدغه هایش در حوزه ســینما می پــردازد‪ .‬او معتقد‬ ‫است که ســینما بازار خوبی برای ســرمایه گذاری به‬ ‫قصد سوداوری مالی نیست و اگرچه اقتصاد در سینما‬ ‫اهمیت دارد اما اولویت نخســت او برای کار نیست‪.‬‬ ‫رضوی مهمترین دغدغه اش در ساخت اثار سینمایی‬ ‫و تلویزیونی را توجه به سبک زندگی عنوان می کند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪59‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫روایتیکانحرافایدئولوژیک‬ ‫گزارشیازتولیدتااکران‬ ‫فیلمتحسین شدهبهروزشعیبی‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫‪3‬‬ ‫بیستم مهرماه سال گذشــته بود که خبر ساخت فیلم‬ ‫ســیانور روی خروجی خبرگزاری ها قرار گرفت‪ .‬در این خبر‬ ‫امده بود که بهروز شــعیبی پیش تولید فیلم «ســیانور» به‬ ‫تهیه کنندگی سید محمود رضوی را به زودی اغاز می کند‪.‬‬ ‫«ســیانور» هفتمین همکاری مشــترک بهروز شــعیبی با‬ ‫ســید محمود رضوی بعــد از فیلــم ســینمایی «دهلیز» و‬ ‫مجموعه تلویزیونی «پرده نشــین» اســت‪ .‬فیلمنامه این‬ ‫فیلم توسط مســعود احمدیان به نگارش درامده و چندین‬ ‫ماه بازنویسی ان توسط نویسنده به طول انجامیده است‪.‬‬ ‫پیش تولید «سیانور» که فیلمی پرلوکیشن و پربازیگر‬ ‫است از همان روز بیستم مهرماه سال گذشته با صدور پروانه‬ ‫ساخت اغاز شد‪.‬‬ ‫چهار روز پس از انتشــار خبر تولید فیلم سیانور‪ ،‬خبر‬ ‫دیگری منتشر شد که حاکی از عزم جدی تیم سازنده برای‬ ‫تولید این فیلم بود‪ .‬در واقع در همین روز با اضافه شدن علی‬ ‫برازنده به عنوان مدیرفیلمبرداری «سیانور» ترکیب عوامل‬ ‫پشت دوربین دومین فیلم سینمایی بهروز شعیبی کامل شد‪.‬‬ ‫اما پروسه تولید طول کشــید تا اینکه سرانجام اوایل‬ ‫اذرماه دورخوانی فیلمنامه سیانور اغاز شد و بازیگران فیلم‬ ‫در مقابل هم دیالوگ هایشان را مرور کردند‪ .‬دورخوانی در‬ ‫حدود دو هفته به طول انجامید و سرانجام در روز هجدهم‬ ‫خرداد ماه دوربین روشــن شــد تا اولین پالن های سیانور‬ ‫ثبت و ضبط شود‪.‬‬ ‫دقیقا دو ماه پس از کلید خوردن فیلم‪ ،‬کارهای نهایی‬ ‫تدوین و صدا گــذاری و‪ ...‬به انجام رســید و روز هجدهم‬ ‫بهمن ماه‪ ،‬سیانور اماده نمایش شد تا به دبیرخانه جشنواره‬ ‫سی و چهارم فیلم فجر ارسال شــود‪ .‬این فیلم در جشنواره‬ ‫پذیرفته شد اما باتوجه به قانون بخش ارای مردمی جشنواره‬ ‫فجر که باید هر اثر در سه روز اول نمایش خود را اغاز کند‪،‬‬ ‫از این بخش جا ماند و در روز اخر جشنواره به اکران رسید‪.‬‬ ‫قصه فیلم‬ ‫«وحید افراخته» که مســلمانی معتقد و دو اتشــه و‬ ‫از اعضای شــاخه نظامی ســازمان مجاهدین است‪ ،‬پس‬ ‫از ترور یک مستشــار نظامی امریکایی دستگیر می شود‪.‬‬ ‫بدون هیچ گونه فشار و شــکنجه ای از همرزمانش بریده و‬ ‫با ساواک همکاری می کند‪ .‬کل تیم و تشکیالت لو رفته و‬ ‫باعث دستگیری و اعدام نزدیکترین دوستانش می شود‪ .‬در‬ ‫خالصه این فیلم این گونه امده است‪« :‬پایان یک سکوت‬ ‫طوالنی! امیر و همــا پس از مدتی یکدیگــر را می یابند در‬ ‫حالی که یک انتخاب بیشتر ندارند‪ ،‬سیانور یا زندگی! و انها‬ ‫زندگی را انتخاب می کنند‪».‬‬ ‫شریف به روایت شعیبی‬ ‫اولین تصویری که از بهروز شــعیبی بــه یاد داریم‪،‬‬ ‫پســر جوان حاج کاظم در «اژانس شیشــه ای» اســت‪.‬‬ ‫شــعیبی بعدها بــه کارگردانــی رو اورد و اتفاقا فیلمســاز‬ ‫خوب و قابل اعتنایی هم شــد و در همه کارهایش نشــان‬ ‫داد که سینما را خوب می شناســد و با ذائقه مخاطب هم‬ ‫اشناســت‪.‬همکاری مســتمر او با ســیدمحمود رضوی‪،‬‬ ‫تهیه کننده تلویزیون و ســینما‪ ،‬یکی از نمونه های خوب‬ ‫همراهی کارگردان و تهیه کننده اســت‪ .‬فضای کاری او‬ ‫در «سیانور»‪ ،‬کامال با فیلم اول سینمایی اش‪« ،‬دهلیز»‬ ‫فرق دارد و گواه این اســت که او دوســت ندارد ســازنده‬ ‫اثار تکراری باشــد‪ .‬او در ایفای نقش مجید شریف واقفی‬ ‫هم موفق است و تصویر درســتی از عضو سابق سازمان‬ ‫مجاهدین خلق می دهد که پس از انشعاب و کژروی های‬ ‫تقی شــهرام‪ ،‬حاضر نمی شــود عقاید دینــی و باورهای‬ ‫مذهبی اش را در مبــارزه علیه رژیم پهلــوی کنار بگذارد؛‬ ‫برای همین با دستور شهرام‪ ،‬ترور می شود‪.‬‬ ‫عوامل فیلم‬ ‫در این فیلم مهدی هاشــمی‪ ،‬هانیه توســلی‪ ،‬حامد‬ ‫کمیلی‪ ،‬پدرام شریفی‪ ،‬بابک حمیدیان‪ ،‬بهنوش طباطبایی‪،‬‬ ‫رضا موالیی‪ ،‬فرزین صابونی‪ ،‬فریدون محرابی‪ ،‬سارا توکلی‪،‬‬ ‫وحید حبیبیان‪ ،‬وحید رونقی و اتیال پسیانی به ایفای نقش‬ ‫می پردازند‪.‬‬ ‫عوامــل تولیــد «ســیانور» عبارتنــد از‪ :‬کارگردان‪:‬‬ ‫بهروز شعیبی‪ ،‬نویسنده‪ :‬مســعود احمدیان‪ ،‬مشاور تهیه‪:‬‬ ‫محمد صادق اذیــن‪ ،‬مدیر فیلمبــرداری‪ :‬علیرضا برازنده‪،‬‬ ‫مدیر تولید‪ :‬شــهاب علی بخشــی‪ ،‬طراح صحنه و لباس‪:‬‬ ‫ایدین ظریف‪ ،‬طراح گریم‪ :‬فاطمــه کمالی و زهرا کمالی‪،‬‬ ‫صدابردار‪ :‬کامــران کیان ارثی‪ ،‬تدویــن‪ :‬فرامرز هوتهم‪،‬‬ ‫صداگذار‪ :‬محمد کشفی‪ ،‬اهنگساز‪ :‬بهزاد عبدی‪ ،‬خواننده‬ ‫تیتراژ‪ :‬محمد معتمدی‪ ،‬دستیار اول کارگردان‪ :‬صالح غربی‬ ‫جوان‪ ،‬بازیگردان‪ :‬علی صالحی‪ ،‬مدیربرنامه ریزی‪ :‬علی‬ ‫صابری‪ ،‬منشی صحنه‪ :‬مرجان تاجیک‪ ،‬عکاس‪ :‬مهدی‬ ‫دلخواسته‪ ،‬مشاور رسانه ای‪ :‬بیتا موسوی‪ ،‬مدیر تدارکات‪:‬‬ ‫حیدر زرقومی و تهیه کننده‪ :‬سید محمود رضوی‪.‬‬ ‫جشنواره فیلم فجر‬ ‫سیانور در بخش های بهترین بازیگر نقش اول مرد‪،‬‬ ‫بهترین بازیگر نقش مکمــل زن‪ ،‬بهتریــن فیلمبرداری و‬ ‫بهترین طراحی صحنه و لباس جشــن انجمــن منتقدان‬ ‫و نویســندگان ســینمای ایران نامزد دریافت جایزه شــد‪.‬‬ ‫همچنین ایــن فیلم جایــزه بهترین فیلم جشــنواره جایزه‬ ‫ققنوس را دریافت کرد‪.‬‬ ‫موضع چهره ها درباره فیلم‬ ‫سعید حجاریان‪ ،‬نظری پرداز طیف سیاسی اصالحات‬ ‫در ایران‪ ،‬درباره فیلم سیانور گفت‪ :‬خدا را شکر فیلم جذابی‬ ‫شــده بود‪ ،‬مستندســازی در زمینه کار سیاســی و وقایعی‬ ‫که مردم کمتر با ان اشــنا بوده انــد‪ ،‬کال فیلمی قابل دفاع‬ ‫است‪ .‬شخصیت صمدی لباف را دقیق نشــان داده و باید‬ ‫از این فیلم ها ســاخته شــود‪ .‬در حقیقت چهره و قهرمان‬ ‫واقعی فیلم‪ ،‬صمدی لباف اســت‪ .‬الحمدلله اقای شعیبی‬ ‫و دوستانشــان زحمت کشــیدند و این حــق را ادا کردند‪.‬‬ ‫ان شــاءالله مردم فیلم را ببینند‪ .‬اینه عبرت اســت‪ .‬وقتی‬ ‫تاریخمان منعکس نمی شــود انگار اینه می شکند‪ .‬باید از‬ ‫شکســتن اینه جلوگیری کرد‪ .‬اقای شــعیبی خیلی زحمت‬ ‫کشیدند و بخشی از اینه را بند زدند‪ ،‬فیلم از این جهت خوب‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫حجت الله ایوبی‪ ،‬رئیس سازمان سینمایی درباره فیلم‬ ‫«سیانور» گفت‪« :‬از سازندگان فیلم تشکر ویژه دارم که به‬ ‫این موضوع مهم و فراموش شــده تاریخ ایران پرداخته اند‬ ‫و امروز وقــت این موضوع بــود‪ .‬امروز وقــت پرداختن به‬ ‫این موضوع بود‪ .‬جهــان امروز با پدیــده ای به نام داعش‬ ‫روبه روست و از ان شوکه شده است‪ ،‬اما ملت ایران پیش تر‬ ‫این تجربه را با گروه های منحرفی مانند منافقین که همین‬ ‫جنایت ها و بدتــر از اینها را انجام می دادند از ســر گذرانده‬ ‫است‪».‬‬ ‫سخنان عوامل فیلم درباره سیانور‬ ‫المان که تجهیزات مورد نیاز را داشت مراجعه کردم و یک‬ ‫قطعه موسیقایی متعلق به ان دوران را انتخاب کردیم‪».‬‬ ‫علیرضا برازنده درباره فیلمبــرداری فیلم گفت‪« :‬ما‬ ‫در نگاتیو دســتمان بازتر بود و عمال در اجرای فیلمبرداری‬ ‫با دســت باز کار می کردیم‪ .‬در نگاتیو جاهایی که روشــنی‬ ‫داریم جزئیات هم داریم و جاهایی که تاریکی داریم باز هم‬ ‫جزئیات داریم‪ .‬در واقع تصاویر نگاتیو حس و حال بیشتری‬ ‫دارد ماننــد عکس های قدیمــی‪ .‬زمانی کــه عکس های‬ ‫خانوادگــی را می بینید حس زیــادی را از این عکس ها که‬ ‫نگاتیو اســت‪ ،‬می گیرید کــه در فیلمبــرداری نگاتیو هم‬ ‫همینطور است‪ .‬متاسفانه با اســتفاده از دوربین دیجیتال‬ ‫خطاها زیاد شده و فیلمبردار می گوید که فیلم را می گیریم‬ ‫و اگر بد شــد پاک می کنیم‪ ،‬در چنین شرایطی خالقیت از‬ ‫فیلمبردار گرفته شده است‪».‬‬ ‫بهنوش طباطبایی درباره فیلم «سیانور» گفت‪« :‬این‬ ‫مقطع زمانــی از انقالب برای من بســیار جــذاب بود‪ .‬نام‬ ‫لیال زمردیان را نمی شــناختم و تحقیقات میدانی بسیاری‬ ‫درباره او انجام دادیم‪ .‬دوســت ندارم فرصت ایفای نقش‬ ‫شخصیت های اینگونه تاریخی را از دست بدهم‪».‬‬ ‫هانیه توسلی درباره فیلم «ســیانور» گفت‪« :‬اولین‬ ‫کاری که برای درک شخصیت می کنم این است که خود را‬ ‫جای ان شخصیت می گذارم‪ .‬کتاب هایی از بانوان زندانی‬ ‫قبل از انقالب را مطالعه کردم‪ .‬انها ارمانی داشتند که برای‬ ‫رسیدن به ان حاضر بودند جانشان را بدهند ولی جامعه امروز‬ ‫فرق دارد‪ .‬در ان برهه از زمان فضای ملتهب سیاسی وجود‬ ‫داشته ولی حاال جوانان و جامعه منفعل هستند‪».‬‬ ‫حامــد کمیلــی دربــاره حضــورش در نقــش وحید‬ ‫افراخته در فیلم «ســیانور» گفت‪« :‬وحیــد افراخته یکی‬ ‫از ســخت ترین نقش هایــی بود که تــا به حــال ایفا کردم‬ ‫زیرا تعریف تاریخی این شــخصیت مشــخص اســت و از‬ ‫طرف دیگر من به عنوان بازیگر باید به این شخصیت حق‬ ‫می دادم‪ .‬من با سازمان منافقین از طریق سریال «پروانه»‬ ‫اشنایی داشتم اما وقتی نام وحید افراخته پیش امد جلساتی‬ ‫را با گروهی از منافقین برگزار کردیم تا به حدی که بتوانم به‬ ‫شخصیت نزدیک شوم‪».‬‬ ‫حاشیه های فیلم‬ ‫اکران و فروش‬ ‫سیانور روز ‪ 28‬مهرماه و تقریبا همزمان با کلید خوردن‬ ‫ساخت فیلم در تهران در ‪ 18‬سالن و در شهرستان ها در ‪30‬‬ ‫سینما اکران شد و قرار شــد ‪ 10‬تا ‪ 12‬سینمای دیگر نیز در‬ ‫کل کشور به سینماهای اکران کننده «سیانور» اضافه شود‪.‬‬ ‫این فیلم در هفته سوم اکرانش رکورد یک میلیارد تومان را‬ ‫شکســت و تا لحظه تنظیم این گزارش به فروشی بیش از‬ ‫یک میلیارد و ‪ 200‬میلیارد تومان رسیده است‪.‬‬ ‫بهروز شعیبی در ایفای نقش‬ ‫مجید شریف واقفی‬ ‫موفق عمل کرده است‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫«سیانور» نام قرصی اســت که چریک های پیش از‬ ‫انقالب وقتی در استانه دستگیری توسط نیروهای شاه قرار‬ ‫می گرفتند‪ ،‬می بلعیدند تا مبادا نتوانند شکنجه ها را تحمل‬ ‫کنند و مجبور به افشای اطالعات محرمانه شوند‪.‬‬ ‫یو چهارمین‬ ‫این فیلم به طور بسیار شگفت اوری در س ‬ ‫جشنواره فیلم فجر نادیده گرفته شد‪ ،‬تا جایی که تهیه کننده‬ ‫این فیلم در کاخ جشنواره فیلم فجر با انتقاد از نحوه انتخاب‬ ‫داوران جشنواره ســی وچهارم عنوان کرد‪« :‬وقتی در ابتدا‬ ‫ترکیب هیات داوران را دیدم به بهروز شــعیبی گفتم از این‬ ‫ترکیب یــک کاندیداتوری هم برای ما بیــرون نمی اید‪ .‬در‬ ‫کشــور هیچ فیلمســازی را نمی توانید پیدا کنید که بگوید‬ ‫جشنواره برایش مهم نیست‪ ،‬چون مهم است و این جشنواره‬ ‫جشن سینمای ایران و اغاز ســال سینمای ایران است‪ .‬ما‬ ‫هم جشــنواره را قبول داریم و به داوری هایی هم که وجود‬ ‫داشته‪ ،‬احترام می گذاریم‪».‬‬ ‫بهروز شــعیبی‪ ،‬کارگــردان فیلم «ســیانور» در این‬ ‫نشســت ضمن انتقــاد از داوری صــورت یافتــه‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«متاسفانه جشنواره تبدیل به تخم مرغ شانسی شده که هر‬ ‫سال اتفاق عجیبی در ان می افتد‪».‬‬ ‫سیانور در روز اخر جشنواره اکران شد و همانطور که‬ ‫انتظار می رفت برای «سیانور» ظرفیت سالن پر شد و این‬ ‫فیلم همزمان در دو سالن ‪ 4‬و ‪ 5‬هم به نمایش درامد‪.‬‬ ‫با توجه به نزدیکــی موضوع فیلم بــا «امکان مینا»‬ ‫بسیاری این دو را با هم مقایسه کردند و معتقد بودند داوران‬ ‫در حق این فیلم اجحاف کرده اند‪.‬‬ ‫«ســیانور» تنها فیلم ایــن دوره بــود کــه در تیتراژ‬ ‫پایانی اش از ترانه استفاده کرده و با صدای محمد معتمدی‬ ‫اجرا شد‪ .‬در مراسم فرش قرمز این فیلم بابک حمیدیان و‬ ‫مهدی هاشمی حضور نداشــتند و هانیه توسلی که عنوان‬ ‫پرکارترین بازیگر زن این دوره را یدک می کشد برای اولین‬ ‫بار در جشنواره ‪ 34‬به کاخ جشنواره امد‪.‬‬ ‫این فیلم حواشی بسیاری داشت تا جایی که چندین‬ ‫بار زمان اکران به تعویق و تاریخ ان هر بار عقب تر افتاد‪.‬‬ ‫سیدمحمود رضوی‪ ،‬تهیه کننده فیلم «سیانور» پیامی‬ ‫ در صفحه اینستاگرام خود منتشــر کرده است که نشان از‬ ‫ان می دهد حواشی این فیلم هنوز به پایان نرسیده و مسیر‬ ‫اکران برای این فیلم کماکان ناهموار اســت‪.‬وی در این‬ ‫پیام نوشته است‪« :‬سالم علیکم‪ ،‬سیانور داستان عجیبی‬ ‫دارد‪ ،‬فیلم را نمی گویم‪ ،‬سیانور را می گویم‪ ،‬خود سیانور‪،‬‬ ‫انتخــاب‪ ،‬انتخاب هم برای خودش داســتانی اســت‪ ،‬ما‬ ‫انتخاب کردیم‪ ،‬دیگران هم در حال انتخاب اند‪ ،‬ما هزینه‬ ‫انتخابمان را می دهیــم‪ ،‬امیدوارم دیگــران هم حاضر به‬ ‫پرداخت هزینه انتخاب خود باشند‪ ،‬حذف‪ ،‬حذف هیچ گاه‬ ‫از گزینه های روی میز برداشته نشد‪،‬کماکان حذف راه حل‬ ‫خیلی هاست ما حذف شــدن را انتخاب کردیم‪ ،‬محدوده‬ ‫قرمز‪ ،‬وقتی پا در محدوده قرمز گذاشتی‪ ،‬یک طرف ماجرا‬ ‫حذف است‪ ،‬حذفت می کنند‪ ،‬همه انهایی که منافعشان به‬ ‫خطر افتاده‪ ،‬همه انهایی که حالشان بد است از حال خوب‬ ‫تو‪ ،‬ما حذف هم می شویم حالمان خوب است‪ ،‬خدای ما‪،‬‬ ‫ما را اینگونه خلق کرده‪ ،‬اینگونه که تا اخر ایستاده ایم‪ ،‬اری‬ ‫در این فضای غبار الود ایســتاده ایم و ایستاده می میریم‪،‬‬ ‫سیانور و به یاری خدا امســال با ماجرای نیمروز و دارکوب‬ ‫می اییم‪.‬‬ ‫پ‪.‬ن‪ :‬از همه دوستان همکارم مجددا عذر می خوام‬ ‫بابت این همه نادیده گرفته شــدن‪ ،‬جایزه اصلی را خدا به‬ ‫تک تک شما خواهد داد‪ ،‬ان شاء الله‪».‬‬ ‫این فیلــم همچنین در جشــنواره فیلــم مقاومت نیز‬ ‫نادیده گرفته شــد که اعتراض های بســیاری را از ســوی‬ ‫منتقدان به همراه داشت‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫محمد معتمدی‪ ،‬خواننده تیتراژ فیلم «سیانور» گفت‪:‬‬ ‫«موســیقی فیلم ها مخصوصا اگر موسیقی تیتراژ و اوازی‬ ‫داشته باشــند‪ ،‬هر وقت و هر کجا که شــنیده شوند عطر و‬ ‫بوی فیلم را به همراه دارنــد و باعث مرور خاطرات ان فیلم‬ ‫می شوند‪ .‬داســتان فیلم ســیانور متعلق به ‪ ۴۰‬سال پیش‬ ‫است و همچون گروه فیلمبرداری که از نگاتیو برای متبادر‬ ‫کردن حس ان موقع زمانی استفاده کردند‪ ،‬من نیز نیاز به‬ ‫تجهیزات موسیقایی ان دوران داشتم تا به جنس موسیقی‬ ‫و صدای ان دوران نزدیک شوم‪ .‬از این رو به استودیویی در‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪61‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫ ترکیبی از سه کارگردان‬ ‫بهروز شعیبی می توانست دقت بیشتری به خرج دهد‬ ‫سینا مشایخی‬ ‫روزنامه نگار و منتقد‬ ‫‪4‬‬ ‫‪62‬‬ ‫ابتدای راه در یک دهلیز‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫بازخوانی کارگردانی بهروز شعیبی دست کم در سه اثر‬ ‫دهلیز‪ ،‬پرده نشین و سیانور نشان می دهد که این کارگردان‬ ‫در روایت های خود معموال سراغ یک گسست را می گیرد ؛‬ ‫یک شــکاف میــان دو عنصری کــه ارکان حیاتــی فیلم‬ ‫می شوند‪ .‬شعیبی در کارنامه اثارش نشان داده که به خوبی‬ ‫توانســته ضعف هایش را به مرور رفع کند و اثار کامل تر و‬ ‫جامع تری از خودش به جشنواره ها بفرستد‪.‬‬ ‫در ایــن یادداشــت ســعی می کنــم تــا بــه اجمال‬ ‫رویکردهــای کارگردانی این چهره جــوان و البته با تجربه‬ ‫ســینما را در ســه اثر نام برده تحلیل کنم‪ .‬شاید گفتن این‬ ‫نکته جالب باشد که بهروز شعیبی در فیلم هایش سعی کرده‬ ‫ترکیبی از علی حاتمی‪ ،‬رضا میرکریمــی و اصغر فرهادی‬ ‫باشد‪ .‬در واقع ترکیبی از این سه کارگردان با اندکی عصاره‬ ‫جوانی و تجربه ناکافی در بهروز شعیبی متجلی شده است‪.‬‬ ‫البته با این اوصــاف باید عرض کنم که بهروز شــعیبی از‬ ‫جمله کارگردانانی است که روزهای کارورزی و اصطالحا‬ ‫وردســتی کار را به خوبی و با حجم بسیاری از کارها سپری‬ ‫کرده و امروز به نســبت سن و سالش کارگردان باتجربه ای‬ ‫است‪ .‬او در پروژه های بسیاری دستیار اول و دوم کارگردان‬ ‫و برنامه ریز بوده و کار حرفه ای در سینما را در سال ‪ 1375‬با‬ ‫فیلم بازگشت پرستوها اغاز کرد‪.‬‬ ‫شــعیبی برای کارگردانی فیلم دهلیز برنده ســیمرغ‬ ‫بلورین بهترین فیلم سی و یکمین جشــنواره فیلم فجر در‬ ‫بخش نگاه نو (مســابقه فیلم های اول) شد‪ .‬چرا؟ در این‬ ‫بخش ســعی می کنم تا نکاتی از کارگردانی این فیلم را با‬ ‫شما در میان بگذارم‪ .‬نخستین فیلم رسمی و جشنواره ای‬ ‫بهروز شعیبی‪ ،‬قطعا به عنوان اولین فیلم‪ ،‬اثر قابل دفاعی‬ ‫اســت‪ .‬گرچه اوایل و تا نیمه‪ ،‬با لکنت و قدری گسستگی‬ ‫پیش مــی رود‪ ،‬ولی موفق می شــود قصــه و نتیجه گیری‬ ‫مورد نظرش را برای بیننده عنوان کند‪.‬‬ ‫دهلیز درباره قصاص اســت‪ ،‬موضوعی که همیشه‬ ‫مورد عالقه فیلمســازان ایرانی بــوده و فیلم های زیادی‬ ‫در این زمینه ســاخته شــده که به عقیده من‪ ،‬شهر زیبای‬ ‫اصغر فرهادی نمونــه خوبی از این گونه فیلم هاســت‪ .‬با‬ ‫مقایسه شــهر زیبا و دهلیز‪ ،‬بررســی کاراکتر های دو فیلم‬ ‫و همچنین مســاله رضایت گرفتن که بحــران اصلی این‬ ‫گونه فیلم هاســت‪ ،‬می تــوان به ضعف هــای فیلم بهروز‬ ‫شعیبی پی برد‪.‬‬ ‫وقتی بحث رضایت خانواده مقتول گره فیلم باشــد‪،‬‬ ‫باید عالوه بر شخصیت های اصلی‪ ،‬عمقی از طرف مقابل‬ ‫را هم در فیلم ببینیم‪ .‬باید به خانواده شاکی نزدیک شویم‬ ‫که بفهمیم در چه صورت قرار است کوتاه بیایند‪ .‬ایا فقیرند‬ ‫و به پول احتیاج دارند؟ یا شاید هم از طرف شان بخواهند‬ ‫ کار دیگری برای رضایت دادن انهــا انجام دهند‪ .‬مثال در‬ ‫شهر زیبا‪ ،‬همسر ولی دم (با بازی فرامرز قریبیان) از پسری‬ ‫که به دنبــال رضایت اســت می خواهد با دختــر معلولش‬ ‫ازدواج کند‪.‬‬ ‫اصلی ترین مشکل فیلم دهلیز این است که خانواده‬ ‫شــاکی به شــدت ضعیف اند‪ ،‬از خواهر مقتول کــه تقریبا‬ ‫اصلی ترین مخالف بخشش است گرفته‪ ،‬تا بقیه خانواده‬ ‫و شــوهر خواهرش که مشخص نیســت چرا انقدر طرف‬ ‫خانواده شــیوا و رضایت دادن خانواده خودش اســت‪ ،‬تا‬ ‫مادری که صحبت نکردنش بــه هیچ وجه نمی تواند دلیل‬ ‫خوبی برای این حد منفعل بودنش باشد‪ .‬این منفعل بودن‬ ‫منجر می شود که در اخرین نمای فیلم‪ ،‬معلوم نباشد اشکی‬ ‫که می ریزد از بخشش اســت یا داغ فرزندش‪ .‬او خواستار‬ ‫انتقام و قصاص اســت یا گذشــت ؟ نمی فهمیم‪ .‬در واقع‬ ‫دکوپاژ شــعیبی‪ ،‬دوربین (یعنی مخاطب) را به کاراکترها‬ ‫نزدیک نمی کند‪ .‬مدیوم شــات های متعــدد در بازنمایی‬ ‫خانواده مقتول‪ ،‬فاصله انها را بــا مخاطب حفظ می کند و‬ ‫برعکس کفته ترازو به نفع خانواده قاتل سنگینی می کند‪.‬‬ ‫افزون بر این فیلم در اوایل دچار گسســتگی است‪،‬‬ ‫صحنه هایی می بینیم که قاعدتا بایــد فاصله زمانی با هم‬ ‫داشته باشند و پشــت سر هم دیدنشــان قدری ناملموس‬ ‫می نماید‪ .‬این مســاله هم بــه دکوپاژ مربوط اســت و هم‬ ‫به تدویــن‪ .‬مثل صحنه ای کــه بهزاد در زنــدان کار روی‬ ‫یک تکه چوب را اغــاز می کند و در صحنه بعدی‪ ،‬اســب‬ ‫چوبی که ســاخته را به پســرش تحویل می دهد‪ .‬معموال‬ ‫فیلم هایــی که مضمون قصــاص دارند‪ ،‬از لحــاظ زمانی‬ ‫قدری تند تر پیش می روند و دچار این مشــکل نیستند‪ .‬به‬ ‫این معنــی که ریتم فیلــم به عنوان محصــول هماهنگی‬ ‫فیلمنامه‪+‬دکوپاژ‪+‬تدویــن در فیلــم دهلیز ریتم مناســبی‬ ‫نیست و کمی کندتر از حد معمول است‪.‬‬ ‫با همــه این اوصــاف‪ ،‬دهلیز فیلمی اســت که باید‬ ‫دیده شــود‪ .‬مخصوصا از جنبه کارگردانی‪ ،‬نماهای جالبی‬ ‫که بهروز شــعیبی گرفته صحنه های داخل خانه و فضای‬ ‫برزخ گونه مالقات با زندانــی و بازی گردانی خوب او قابل‬ ‫توجه است‪ .‬در کنار یک موسیقی خوب که با فضای فیلم‬ ‫هم تناســب دارد‪ .‬ضمن اینکه باید گفت تجربه شعیبی در‬ ‫تنظیم میزانسن های فیلم تجربه خوبی است و ایرادهایش‬ ‫را می توان به حساب تجربه اول گذاشت‪.‬‬ ‫سیانور با چاشنی تجربه‬ ‫ســیانور یک درام تاریخی اســت که با کشته شدن‬ ‫مستشــاران امریکایی توســط گروهک مجاهدین خلق‬ ‫در دهه ‪ 50‬اغاز می شــود‪ .‬نوع مواجهه شــعیبی با تاریخ‪،‬‬ ‫بازنمایی خشــک و خالی و صرف نیست‪ .‬او تفاوت مدیوم‬ ‫ســینما و تاریخ به مثابه دانش نظری را لحاظ کرده است‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫شعیبی در سینما به اجتهاد زبانی رسیده است‬ ‫محمد اشنا‬ ‫روزنامه نگار و منتقد‬ ‫‪5‬‬ ‫بی تردیــد بهــروز شــعیبی یــک اتفــاق و پدیــده‬ ‫منحصربه فرد در سینمای امروز ایران است‪ .‬این کارگردان‬ ‫جوان اما پرتجربه ســینما کــه تجربیاتــی در تلویزیون و‬ ‫بازیگری هم دارد‪ ،‬توانسته به یک اجتهاد زبانی در روایت‬ ‫فیلم های سینمایی سیاســی برســد‪ .‬او مدیوم سینما را به‬ ‫خوبی می شناســد و بلد اســت با حرکت دوربیــن و دکوپاژ‬ ‫صحیح در یک کار تاریخی دشوار‪ ،‬شخصیت را انسانی و‬ ‫باور پذیر معرفی کند‪ .‬او متولد سال ‪ 1358‬است و حتما که‬ ‫روایت نرم و انسان دوستانه اش بی ارتباط با شخصیت ارام‬ ‫و پذیرنده اش نیست‪.‬‬ ‫بیننده فیلم های سینمایی در سال های اخیر یاد گرفته‬ ‫بود که در فیلم های سیاســی با زبان گزنــده کارگردان ها و‬ ‫نویســندگان روبه رو شــود و به همین خاطر از دنبال کردن‬ ‫فیلم های سیاســی دلزده شــده بــود‪ .‬اما تماشــای فیلم‬ ‫اخر شــعیبی یعنی ســیانور این امــکان را فراهــم اورده تا‬ ‫تماشاچی های سینمایی با سینمای سیاسی اشتی کنند‪.‬‬ ‫سیانور را مقایسه کنید با اخراجی های ‪ ،3‬قالده های‬ ‫طال‪ ،‬خانــواده محتــرم و‪ ...‬لحن نرم روایــت‪ ،‬ارامش در‬ ‫بیان سینمایی و بسیاری شــگردهای روایی دیگر در فیلم‬ ‫سیانور این فیلم را به یک فیلم شاخص تبدیل کرده است‪.‬‬ ‫اصوال فیلمی در نفی نــگاه ایدئولوژیک به مســاله امنیت‬ ‫ملی که موفق می شــود داســتان پلیســی و عاشقانه اش‬ ‫را در بســتر دورانی از تاریخ معاصر ایران بــا نگاهی کامال‬ ‫انســانی به تصویر بکشد‪ .‬ســیانور با اینکه سوژه حساس و‬ ‫بحث برانگیزی دارد اما نســبت به شخصیت هایش موضع‬ ‫از پیش منفی نگرفته و همین ویژگی در کنار بازسازی خوب‬ ‫فضای دهــه ‪ 50‬از مهم ترین نقاط قوت فیلم به حســاب‬ ‫می ایند‪ .‬فیلمنامه نیــز اگرچه کم و کاســتی هایی دارد اما‬ ‫به هر ترتیــب می توانــد روایت غیر خطی اش را به شــکل‬ ‫قابل قبولی پیش برده و به سرانجام برساند‪.‬‬ ‫به هر حال ســیانور فیلمی درگیرکننده و خوش ساخت‬ ‫است که ســعی می کند ماجرای دو شاخه شــدن سازمان‬ ‫مجاهدین خلق را با یک رابطه عاشقانه ترکیب کند‪ .‬این دو‬ ‫خط اصلی البته ان قدر که انتظار داریم در تمام دقایق به هم‬ ‫متصل نمی شوند و تاثیر کوبنده ای نمی گذارند‪ .‬اما شعیبی‬ ‫موفق شده تمام خرده داستان ها را به شکل متقاعدکننده ای‬ ‫جمع و جور کند و فیلمی در مورد فردیت و انسانیت بسازد؛ دو‬ ‫عنصری که در بخش مهمی از اثار سیاسی سال های اخیر‬ ‫سینمای ایران کم رنگ به نظر می رسند‪.‬‬ ‫سیانور از جمله فیلم های مهم جشنواره سال گذشته‬ ‫بود که به معنای واقعی از طرف داوران نادیده گرفته شد‪.‬‬ ‫هر سینمادوستی که به دیدن این فیلم بنشیند‪ ،‬از جمله با‬ ‫دیدن جزئیات‪ ،‬خصوصا طراحی صحنه و لباس فیلم‪ ،‬لذت‬ ‫می برد‪ .‬فیلم اخر بهروز شــعیبی فیلمی صادقانه با نگاهی‬ ‫نو به مفهوم انســانیت و امنیت ملی اســت که مخاطب را‬ ‫باپرداخت سوژه حساس اش ازار نمی دهد‪ .‬زیرا نگاه تازه ای‬ ‫که فیلم و سازندگانش به مقطع مهمی از تاریخ این مملکت‬ ‫دارند‪ ،‬بسیار دقیق و راهگشاست‪ .‬البته شاید بتوان گفت که‬ ‫فیلم در ریتم و در نوع روایت گاهی دچار اختالل می شــود‬ ‫ولی ان قدر جزئیات ســاختاری و تکنیکی در این اثر خوب‬ ‫اســت که می توان از کمبود های ان گذشــت‪ .‬کارگردان‬ ‫فیلم با اینکه فیلمســاز کم تجربه ای نیست ولی باتوجه به‬ ‫غیر منتظره بــودن کیفیت اثر و مهمتــر از ان‪ ،‬غیر منتظره‬ ‫بودن نگاهــی مترقی که در فیلم جریــان دارد‪ ،‬اثر پخته و‬ ‫نسبتا کاملی را تولید کرده است‪.‬‬ ‫به هر حال نکته دردناک ان است که این فیلم خوب‬ ‫نه تنها در جشنواره ها دیده نشد‪ ،‬بلکه مورد بی مهری برخی‬ ‫از جریان های روشــنفکری هم قرار گرفت‪ .‬با این حال در‬ ‫این میان اســتقبال خوب مردم از فیلم و فروش به نســبت‬ ‫خوب ان در ســالن های سینما‪ ،‬نشــان داد که مردم زبان‬ ‫روایت سینمای تاریخی ‪ -‬سیاسی را می شناسند‪ .‬امیدوارم‬ ‫که سینمای سیاسی ما به این بلوغ و اجتهاد در روایت برسد‬ ‫که نگاه انسانی را در اثارش تقویت کند‪.‬‬ ‫شــعیبی همان طور که گفتــم بر اســاس ذات ارام و‬ ‫دیگری پذیر شخصی اش توانسته شخصیت های فیلمش‬ ‫را هم به واقعیت انسان نزدیک کند‪ .‬او در پرداخت فیلمنامه‬ ‫هم با احمدیــان همکاری داشــته و بنابرایــن دور از ذهن‬ ‫نیست اگر شعیبی را در شخصیت پردازی فیلمنامه ای هم‬ ‫اثرگذار بدانیم‪.‬‬ ‫به هر حال سیانور فیلمی است که دیدنش مخاطب‬ ‫را ازار نمی دهــد‪ .‬البته این به معنــای بی نقص بودن فیلم‬ ‫در روایت تاریخی نیست اما در مقایســه با انچه تا پیش از‬ ‫این داشــته ایم یک برگ برنده برای سینماســت‪ .‬به امید‬ ‫انکه سیانور پایانی باشد بر لحن های گزنده و یکجانبه نگر‬ ‫سینمای سیاسی‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫برای همین در سیانور‪ ،‬تاریخ ضمن یک روایت دراماتیزه‬ ‫شده‪ ،‬نمایش داده می شود‪ .‬شــعیبی در روایت سینمایی‬ ‫خود از دهــه ‪ 50‬به انشــعاب نیروهــای مجاهدین در ان‬ ‫دوره می پردازد و البته خشک و خالی و غیر سینمایی نشان‬ ‫نمی دهد‪ .‬خوشبختانه برخورد شعیبی با نیروهای گروهک‬ ‫مجاهدین جوری نیست که همه را به یک چوب براند‪ .‬بین‬ ‫انها فرق می گذارد‪ .‬بین انها که تعلقات مذهبی و دینی تر‬ ‫داشته و مخالف برخوردهای مســلحانه و خشن بودند‪ ،‬با‬ ‫انها که گرایش های مارکسیســتی قوی داشته و دست به‬ ‫ترورهای مختلف می زدند‪ .‬شخصیت مرتضی با بازی خود‬ ‫شــعیبی نمونه نیروهای با تعلق مذهبی بــود که به همین‬ ‫دلیل هم از مجاهدین جدا شدند‪ .‬البته به همین خاطر هم‬ ‫توسط هم تیمی های سابق ترور می شوند‪.‬‬ ‫دوربین در مقایســه با فیلم دهلیز حرکت و کادرهای‬ ‫درســت تری دارد‪ .‬تفاوت میان نماهای فیلم در بازنمایی‬ ‫شــخصیت ها به خوبی لحاظ شــده اســت‪ .‬میزانسن در‬ ‫این فیلم دقت باالیی دارد و حفظ تعلیق فیلم با اســتفاده‬ ‫از پالن های نســبتا طوالنی کمک خوبی بــه حفظ ریتم و‬ ‫تعلیق فیلم کرده اســت‪ .‬لحن فیلم به کمک بازنمایی در‬ ‫صحنه و میزانســن لحن واقعی تری شــده اســت‪ .‬به این‬ ‫معنی که بدمن های فیلم را ضعیف نشان نمی دهد‪ .‬شاخه‬ ‫اصلی گروهک مجاهدین به سرکردگی تقی شهرام‪ ،‬شبیه‬ ‫ســربازهای عراقی خیلی از این فیلم های جنگی نیســتند‬ ‫که با یک گلوله ‪ 10‬تای شان می میرد! انها قدرت دارند و‬ ‫ایدئولوژی‪ .‬مستشــاران امریکایی را به راحتی می کشند‪.‬‬ ‫ساواک در به در دنبال انهاســت و اگر به صورت اتفاقی لو‬ ‫نمی رفتند احتماال کاری از ساواک هم برنمی امد‪.‬‬ ‫تصویری که فیلم از ساواک و سرکرده های ان نشان‬ ‫می دهد هم کلیشه ای و باسمه ای نیست‪ .‬انها را قدرتمند‬ ‫نشان می دهد و تا حدی خشن‪ .‬به اضافه اینکه در نهایت‬ ‫این ساواک است که همه اعضای گروهک را شکار می کند‬ ‫و وقتی اخرین عضو انها را در حالی که سیانور خورده پیدا‬ ‫می کنند‪ ،‬سرکرده شان می گوید‪« :‬حاال پرونده بسته شد‪ ».‬‬ ‫به هر حال فیلم خالی از اشــکال نیســت‪ .‬اســاس‬ ‫سینما تصویر اســت‪ .‬ما در ســینما انچه را می بینیم باور‬ ‫می کنیم‪ .‬در ســینما کالم در خدمت تصویر است‪ ،‬نه بر‬ ‫عکس‪ .‬برای همین قبل از اســتفاده از کالم و موسیقی‬ ‫در فیلم ها هم ســینما وجود داشــته و مخاطب محصور‬ ‫تصاویر این پــرده نقره ای می شــده اســت‪ .‬بنابراین در‬ ‫فیلم نباید گفت باید نشان داد‪ .‬اشــکالی که در نوع پیدا‬ ‫کردن کاراکتــر «افراخته» با بازی حامد کمیلی اســت‪،‬‬ ‫ یکی از اعضای گروهک مجاهدین که بعد از لو رفتن به‬ ‫امید نجات خودش همــه هم تیمی هایش را لو می دهد‪.‬‬ ‫ماموران ســاواک او را در خیابان بدون اینکه کار خاصی‬ ‫بکند و در حالــی که فقــط راه می رفــت به بهانــه اینکه‬ ‫مشکوک است‪ ،‬دستگیر می کنند‪ .‬میزان باورپذیری این‬ ‫صحنه از فیلم که نقطه کلیدی هم در روایت فیلم است‪،‬‬ ‫پایین اســت‪ .‬مخاطب متوجه نمی شــود چــرا ماموران‬ ‫ساواک به این نتیجه رسیده اند که اینها مشکوک هستند‪.‬‬ ‫شاید اشکال این صحنه بیشتر معطوف به فیلمنامه باشد‪،‬‬ ‫ولی در این صورت هم دردی را دوا نمی کند‪ .‬شعیبی باید‬ ‫توجه بیشــتری به خرج مــی داد و منطق روایــی و رابطه‬ ‫ع ّلــی و معلولــی را پخته تــر در می اورد‪.‬البته ســیانور با‬ ‫همه ضعف ها و قوت هایش یک قدم رو به جلو در مســیر‬ ‫فیلمسازی شعیبی است و همین طور برای سینمای ایران‬ ‫در روی اوردن به قصه ها و درام های تاریخی‪ .‬سینمایی‬ ‫که فضای حاکم بر ان معطوف بــه قصه های اپارتمانی‬ ‫و خنثی است و کســی حوصله ورود به چنین فضاهایی را‬ ‫ندارد‪ .‬برای همین باید تالش و همت شعیبی را در سیانور‬ ‫ارج نهاد و به او خدا قوت گفت و امیــدوار بود که تجربه‬ ‫ساخت چنین فیلم هایی ادامه یابد‪.‬‬ ‫گشودن دروازه های بیانی نو در سینما‬ ‫‪63‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪6‬‬ ‫مهرزاد دانش‬ ‫منتقد سینما‬ ‫بازگشت به قصه گویی‬ ‫سیانور فیلم شسته رفته ای است‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫حاتمی می گوید‪«:‬من متعهد به تقویم نیســتم ولی‬ ‫به تاریخ تعهد دارم»‪ ،‬در صورتی که تقویمِ تاریخ را مدنظر‬ ‫قرار دهیم‪ ،‬بســیاری از فیلم های او زیر ســوال می رود اما‬ ‫اگر مالک روحِ نهفته تاریخ باشــد‪ ،‬نمی توان به او ایرادی‬ ‫وارد کرد‪ .‬حاتمی هیچ گاه دغدغه این را نداشت که صاحب‬ ‫قدرت چه کسی است و وارد این مناسبات نمی شد‪ .‬هدف او‬ ‫به تصویر کشیدن این بوده که وقتی شخصیتی وارد حوزه‬ ‫سیاست شد‪ ،‬چگونه دچار فراز و نشیب گردیده و در نهایت از‬ ‫دنیای قدرت خارج می شود‪ .‬در واقع او قصد داشت ظرفیت‬ ‫انسان ها در کشاکش وضعیت های درون و خارج از قدرت‬ ‫را به ما نشان بدهد‪ .‬ضمن اینکه وی برخوردی ایدئولوژیک‬ ‫نــدارد و در خصوص حــق و باطل بــودن افــراد قضاوتی‬ ‫نمی کند‪ .‬انچه برای حاتمی اهمیــت دارد نمایش تعالی و‬ ‫انحطاط و اعوجاج انسان ها با ورود به فضاهای جدید است‪.‬‬ ‫با این مقدمه شاید بتوان در مورد فیلم سیانور ساخته‬ ‫بهروز شعیبی سخن گفت‪ .‬دشواری ساخت فیلم تاریخی نه‬ ‫به سانسور‪ ،‬بلکه به غبارالود بودن عرصه تاریخ برمی گردد‪،‬‬ ‫برای نمونه‪ ،‬کتاب هــای فراوان و نگاه هــای متکثری در‬ ‫خصوص دوران مشروطه وجود دارد که بعضا در تضاد با هم‬ ‫قرار می گیرند‪ .‬از سوی دیگر تاریخ معاصر حساسیت های‬ ‫خاص خودش را دارد و این کار را برای فیلمســاز دشوارتر‬ ‫می کند؛ فیلمسازی که قرار نیست نقش مورخ را بازی کند‪.‬‬ ‫نگاهی که میان ما حاکم اســت نگاهی قطب بندی شــده‬ ‫است که در ان بسته به ایدئولوژی خودمان یک شخصیت‬ ‫را خائن یا خــادم معرفی می کنیم‪ .‬این امر باعث می شــود‬ ‫شــخصیت های تاریخی نیز مــورد اجحاف واقع شــوند؛‬ ‫شخصیت هایی که حتی در دوران مبارزاتی خود دچار فراز‬ ‫ب می شــوند و اصوال انقدر یکنواخت و خطی عمل‬ ‫و نشــی ‬ ‫نمی کنند‪ .‬دامن زدن به چنین دو قطبی هایی در جامعه نیز‬ ‫بر مشکالت فیلمساز می افزاید‪ .‬پس مانع اصلی بر سر راه‬ ‫ساخت فیلم های تاریخی در سینمای ایران‪ ،‬عدم تحمل در‬ ‫اجتماع و قضاوت تاریخی بر اساس نگاه های ایدئولوژیک‬ ‫و قطب بندی شده است‪.‬‬ ‫بــه هر حــال ســیانور فیلم شســته رفته ای اســت و‬ ‫خوبی اش این اســت که به هر حال دارد داســتان تعریف‬ ‫می کند و برخالف بســیاری دیگر از فیلم های امسال یک‬ ‫موقعیت را کش نمی دهــد یا تکرار نمی کنــد‪ .‬حاال اینکه‬ ‫داســتان را خوب تعریف می کند یا نه بحث دیگری است‪.‬‬ ‫از نکته هــای مثبت فیلم این اســت که چنــدان منطبق با‬ ‫کلیشه های سال های اخیر در خصوص ساواک و نیروهای‬ ‫ی هاشمی)‬ ‫چپ و‪ ...‬حرکت نمی کند‪ .‬بهمنش (با بازی مهد ‬ ‫از مقامات ساواک و شــخصیت منفی داستان است‪ .‬اما با‬ ‫ ترسیم شناسه های مناسبی همچون گفتار عامیانه‪ ،‬کفش‬ ‫واکس نزده‪ ،‬واقع بینی‪ ،‬شوخ طبعی و‪ ...‬فضای ملموسی‬ ‫از او به دســت می دهد که کامال بــا قالب های قبلی ذهنی‬ ‫متاثر از کلیشه ها تفاوت دارد‪ .‬همین روال درباره مرور برخی‬ ‫از نیرو های چپ بــا تاکید بر چهره های شــاخص تاریخی‬ ‫این جریان ها همچون مجید شــریف واقفی و تقی شهرام‬ ‫جاری است‪.‬‬ ‫نکته مثبت دیگر نوع روایت پردازی داســتان اســت‬ ‫که عمدتا متکی بــر فالش بک اســت‪ .‬فالش بک هایی‬ ‫که گاه ذهن یکی از کاراکترها معبر ورودی شــان است و‬ ‫با ذهن شــخص دیگر به زمان حال معطوف می شود‪ .‬این‬ ‫تمهید از سنگینی حکایت های سیاسی فیلم می کاهد و به‬ ‫بست درام سازی بیشتر نزدیک شان می کند‪ .‬ولی در میانه‬ ‫این ماجراهای سیاســی‪ ،‬به رغم تالش زیــادی که برای‬ ‫موازی سازی شان با ترســیم یک حکایت عاشقانه صورت‬ ‫گرفته اســت‪ ،‬حال و هوای عاشــقانه فیلم چندان به ثمر‬ ‫ننشسته و رابطه مامور جوان ساواک با دختر مجاهد عمق‬ ‫مناســبی پیدا نکرده و در نتیجه پایان فیلم که قرار اســت‬ ‫ی تاثر برانگیز‬ ‫موقعیت عاطفی این دو شخصیت را به فرجام ‬ ‫برســاند‪ ،‬در متن جا نمی افتد‪ .‬با این حــال همین که بین‬ ‫فضاهای تکراری و مضمونی بسیاری از فیلم های امسال‪،‬‬ ‫سیانور سراغ یکی از مقطع های مهم سیاسی و تاریخی رفته‬ ‫و البه الی کنش های مبارزاتی عقیدتی ان دوران مایه های‬ ‫ تریلر و عاشقانه را گنجانده‪ ،‬قابل احترام است‪.‬‬ ‫رنگارنگ اما کمرنگ‬ ‫دربارهشخصیت پردازی‬ ‫در سیانور‬ ‫راشد فالحی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪7‬‬ ‫ســیانور دومین فیلم بهروز شــعیبی درباره مقطعی‬ ‫فراموش شده از تاریخ معاصر کشورمان است که ساخت‬ ‫چنین فیلمــی در ایــن برهه زمانــی یک نوع ریســک به‬ ‫حساب می اید اما شعیبی این ریسک را پذیرفته و به دنبال‬ ‫ســوژ ه ای رفته اســت که پیش از این جایش در سینمای‬ ‫ایران خالی بود‪.‬‬ ‫«سیانور» به برهه ای حساس از تاریخ ایران می پردازد‬ ‫که در ان ســازمانی تحــت عنــوان «مجاهدیــن خلق»‬ ‫(منافقین)رفته رفته با اختالف درونی تبدیل به ســازمانی‬ ‫تروریستی با رویکردهای عجیب و غریب شدند که هر ایرانی‬ ‫به خوبی به داســتان انها واقف اســت و در اینجا هم تقی‬ ‫شهرامی حضور دارد که گفته می شود برای رفتن سر قرارها‬ ‫به جای یک قرص سیانور‪ ،‬چند قرص را همزمان در دهانش‬ ‫نگه می داشت تا اگر اتفاقی برایش افتاد و قرص اول عمل‬ ‫نکرد‪ ،‬قرص های بعدی کارش را بسازد!‬ ‫شعیبی در ســاخت این فیلم کوشــیده است به انچه‬ ‫می خواهد برســد از انجایی کــه اصوال این گونــه فیلم ها‬ ‫می توانند کسل کننده هم باشــند اما فیلمساز ما با انتخاب‬ ‫درســت بازیگران چهره و هدایت درســت قصه و پرداخت‬ ‫مناسب در خرده روایت ها‪ ،‬توانسته است جهت فیلم را تغییر‬ ‫دهد تا ســیانور مخاطب پسند باشد‪ .‬ســیانور از مختصات‬ ‫ساختاری ســینمایی مناســبی برخوردار اســت؛ فیلمنامه‬ ‫استاندارد‪ ،‬قاب های دکوپاژ شــده‪ -‬طراحی صحنه و لباس‬ ‫که یاداور تهران دهه ‪ 50‬است و مهم تر از همه تدوین که‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫مهیا کردن بســتری عاشــقانه در میان‬ ‫وضعیــت بغرنج سیاســی‪ ،‬نیــز یکی از‬ ‫تصمیماتی است که معموال فیلمسازان‬ ‫با تجربه به خوبی از پس ان بر می ایند اما‬ ‫بهروز شــعیبی مشــخصا هرگز به چنین‬ ‫تجربه ای دســت نیافته و نتیجه کار هم‬ ‫مطابق انتظار قانع کننده نیست‬ ‫فرهنگ‬ ‫باعث شده ســیانور با یک ریتم هماهنگ در فالش بک و‬ ‫زمان حال به هدف فیلمســاز نزدیک شود‪ .‬این فیلم بعد از‬ ‫دهلیز برای بهروز شعیبی گام روبه جلویی محسوب می شود‬ ‫و باید ساخت این گونه از فیلم های تاثیر گذار در سینمای ما‬ ‫بیشتر شود چرا که نسل جدید باید اطالعات درستی از تاریخ‬ ‫معاصر کشور داشته باشد‪.‬‬ ‫در فیلم « سیانور » داستان پر فراز و نشیب این گروه‬ ‫همزمان با عاشقانه ای روایت می شــود که می توان از ان‬ ‫به عنوان اولین اشــکال اساســی فیلمنامه نام برد‪ .‬بهروز‬ ‫شــعیبی که با فیلم «دهلیز» توانســته بــود توانایی های‬ ‫کارگردانی خود را بــه معرض نمایش بگذارد‪ ،‬در ســاخت‬ ‫« ســیانور » قصد داشــته چند قدم را به یکباره بــردارد که‬ ‫مشــخصا تجربه کــم او و بلند پــروازی نامتعارفش باعث‬ ‫کاهش کیفیت فیلم شده است‪ .‬شعیبی برای تصویرسازی‬ ‫روابط ســازمانی و در مجموع موجودیت گــروه مجاهدین‬ ‫در فیلمش‪ ،‬به ســراغ شــخصیت های واقعی و بازســازی‬ ‫تصویر انهــا در فیلم رفته کــه نتیجه کار فاصله بســیاری‬ ‫با خود واقعی افــراد دارد و در اینجا همه چیــز قراردادی و‬ ‫ساده تر شــکل گرفته است‪ .‬شعیبی ســعی کرده اعضای‬ ‫این گروه را انسان های باهوشــی متصور شود اما در اجرا‪،‬‬ ‫انان را به حدی ســاده و تک بعدی معرفی می کند که حتی‬ ‫در مقطعی به تیپ می رسند‪ .‬شــاید بتوان یک مثال درباره‬ ‫شــخصیت پردازی اثر را مرتبط به شــخصیت بهمنش (با‬ ‫بازی مهدی هاشمی) برشــمرد که فارغ از حضور ناموفق‬ ‫و در مجموع انتخاب عجیب مهدی هاشــمی برای ایفای‬ ‫این نقش‪ِ ،‬‬ ‫خود شخصیت نشــانی از قدرت سازمان یافته‬ ‫در ساواک را به تصویر نمی کشد و در پرداخت او از عناصر‬ ‫بدمن های کلیشه ای تاریخ سینما استفاده شده است‪ .‬دیگر‬ ‫شــخصیت های مجاهد فیلم نیز وضعیت بهتری ندارند و‬ ‫میزان پرداخت شخصیت شان جز چند تیتری که از انها در‬ ‫ســال های اخیر در ذهن هر ایرانی نقش بسته‪ ،‬اطالعات‬ ‫بیشتری دریافت نمی کنیم‪.‬‬ ‫در این میــان‪ ،‬نویســنده و کارگــردان‪ ،‬نقش برخی‬ ‫شــخصیت ها‪ ،‬مانند «مجید شــریف واقفی»‪« ،‬مرتضی‬ ‫صمدی لباف»‪« ،‬لیال زمردیان»‪« ،‬وحید افراخته» و «تقی‬ ‫شهرام» را برجســته تر از دیگران نشان می دهند و از نقش‬ ‫«محسن سیدخاموشی» یا «حسین سیاه کاله»‪ ،‬افرادی‬ ‫ی برعهده‬ ‫ف واقفی» نقش مهم ‬ ‫که در قتل و سوزاندن «شری ‬ ‫داشــتند‪ ،‬تقریبا حرفی به میان نمی اورند‪ .‬بــا وجود اینکه‬ ‫«سیانور»‪ ،‬توانسته اســت از پس ارائه تصویری روشن از‬ ‫خواســته های اعضای اسالمگرای ســازمان منافقین که‬ ‫قصد جدایی از گروه را داشتند‪ ،‬به خوبی براید؛ اما جای ارائه‬ ‫شناسنامه دقیق تر از افرادی مانند «مجید شریف واقفی»‬ ‫که داستان فیلم‪ ،‬حول زندگی و اعتقادات او دور می زند‪ ،‬در‬ ‫داستان «سیانور» خالی است‪.‬‬ ‫«شــریف واقفی» در خانواده ای مذهبــی با اصالت‬ ‫نطنزی‪ ،‬در شهر تهران به دنیا امده بود و در قیام ‪ ۱۵‬خرداد‬ ‫نقش فعالی داشــت‪ .‬او از کســانی بود کــه در حمایت از‬ ‫امام خمینی(ره)‪ ،‬کفن پوشــیده بودند‪« .‬شریف واقفی»‬ ‫بنیانگذار انجمن اســامی دانشــگاهی اســت که پس از‬ ‫انقالب‪ ،‬به یاد او‪ ،‬دانشــگاه صنعتی شــریف نامیده شد‪.‬‬ ‫زمانی که «واقفی» به ســازمان پیوست‪ ،‬تصور او از مشی‬ ‫ان‪ ،‬مبارزه با رژیم پهلوی‪ ،‬بر اســاس اصول اسالمی بود‪.‬‬ ‫با این حال‪ ،‬در داســتان «ســیانور»‪ ،‬جای ایــن مباحث‬ ‫تقریبا خالی است و نویسنده‪ ،‬تنها بخشی از انها را در قالب‬ ‫گفت وگوهای «مجید شریف واقفی» با دوست و همسرش‬ ‫روایت کرده است‪.‬‬ ‫تمام تالش «مسعود احمدیان»‪ ،‬نویسنده فیلمنامه‬ ‫و «بهــروز شــعیبی»‪ ،‬کارگــردان فیلم‪ ،‬بر نمایــان کردن‬ ‫همین شــکاف متمرکز است‪ .‬شــاید به همین دلیل است‬ ‫که مخاطب در جریان مشــاهده فیلــم‪ ،‬نمی تواند ارتباط‬ ‫موثری با شــخصیت «مجید شــریف واقفی»‪« ،‬مرتضی‬ ‫صمدی لباف» و حتی «تقی شهرام» برقرار کند‪ .‬در واقع‪،‬‬ ‫«ســیانور» می خواهــد مخاطبش را با ریشــه های اصلی‬ ‫انحراف سازمان منافقین اشنا کند‪.‬‬ ‫مهیا کردن بستری عاشــقانه در میان وضعیت بغرنج‬ ‫سیاسی‪ ،‬نیز یکی از تصمیماتی است که معموال فیلمسازان‬ ‫با تجربــه به خوبی از پــس ان بر می ایند اما بهروز شــعیبی‬ ‫مشخصا هرگز به چنین تجربه ای دست نیافته و نتیجه کار‬ ‫هم مطابق انتظار قانع کننده نیســت‪ .‬عاشقانه فیلم بیشتر‬ ‫حول محور دیالوگ های پینگ پنگی رخ می دهد‪ ،‬بی انکه‬ ‫بیننده موقعیتی را برای شکل گیری عاشقانه میان این افراد‬ ‫ببیند‪ .‬بهروز شعیبی همانند بســیاری از فیلمسازان به این‬ ‫نکته بسنده کرده که با چند نوبت گفت و گو‪ ،‬مخاطب باید‬ ‫تغییر کاربری احساسات ادم های داســتان را باور نماید؛‬ ‫ بی انکه انها اصال عاشق بودن شــان را ثابت نمایند‪ .‬با این‬ ‫حال می توان «سیانور» را در بخش های فنی اثری ممتاز‬ ‫برشمرد که مخصوصا در بازسازی سال های دهه ‪ 50‬موفق‬ ‫عمل کــرده و طراحی صحنه اثــر می تواند نمــره قبولی را‬ ‫بگیرد‪ .‬در واقع طراحی صحنــه و فیلمبرداری علی برازنده‬ ‫را می توان بهترین بخش فیلم برشــمرد که به زنده شــدن‬ ‫حال و هوای سال های قبل از انقالب برای مخاطب کمک‬ ‫شایانی کرده است‪ .‬اما در بخش بازیگری این توفیق ادامه‬ ‫پیدا نکرده و شــاهد ترکیب بازیگرانی هســتیم که اگرچه‬ ‫سعی کرده اند به نقش هایشــان نزدیک شوند اما به جهت‬ ‫فیلمنامه ای پر حفره‪ ،‬قادر نیستند درخششی داشته باشند‪.‬‬ ‫همانطور که اشاره شد بدترین بازیگر فیلم مهدی هاشمی‬ ‫اســت که مشــخص نیســت انتخاب او برای ایفای نقش‬ ‫یک مامور ساواک براساس چه متر و معیاری انجام شده‪.‬‬ ‫مهدی هاشمی نه ترسناک اســت‪ ،‬نه قلدر است و نه شبیه‬ ‫انسان های بی رحم! انتخاب او برای ایفای نقش بهمنش‬ ‫احتماال بدترین انتخاب فیلم بوده است‪.‬‬ ‫‪65‬‬ ‫ریختنخوندوستانقدیمی‬ ‫مروری بر تصفیه سازمانی مجاهدین خلق(منافقین) به بهانه فیلم سیانور‬ ‫داوود حشمتی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪8‬‬ ‫سخن گفتن از ســازمانی که همچنان بعد از گذشت‬ ‫‪ 45‬سال از عمر فعالیت ان همچنان یکی از اسرارامیزترین‬ ‫و مرموزترین سازمان های مبارزاتی و چریکی ایران است‪،‬‬ ‫تمامی ندارد‪ .‬هراز گاهــی و با بهانه های جدیــد بار دیگر‬ ‫موضوعات مرتبط با این سازمان بر ســر زبان ها می افتد‪.‬‬ ‫همچنان که این روزها بار دیگر با نمایش فیلم سیانور توجه‬ ‫بسیاری به این ســازمان و شــهید «مجید شریف واقفی»‬ ‫جلب شده است‪ .‬شــریف واقفی کیســت و چرا باید بعد از‬ ‫گذشت ‪ 40‬ســال از درگذشــت او بار دیگر به ان پرداخته‬ ‫شود؟‬ ‫واقعیت این است که بسیاری نام او را با نام دانشگاه‬ ‫«شریف» در خیابان ازادی تهران شنیده اند‪ .‬اما از داستان‬ ‫او بی خبرند‪ .‬مهمتر اینکه بســیاری نمی داننــد که او نه به‬ ‫دســت رژیم پهلوی‪ ،‬بلکه با فجیع ترین شــکل به دســت‬ ‫عوامل خود ســازمان مجاهدین خلق به شــهادت رسید و‬ ‫بدنش قطعه قطعه و سوزانده شد‪.‬‬ ‫او از نخستین اعضای پرنفوذ این سازمان بود که به‬ ‫مخالفت با گرایش های مارکسیستی رهبران جدید سازمان‬ ‫پرداخت و زمانی که قصد کناره گیری از سازمان را داشت به‬ ‫شکلی خونین حذف شد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫تولد یک مبارز‬ ‫مجید در سال ‪ 1327‬در تهران متولد شد‪ 12 .‬روزه بود‬ ‫که پدرش حبیب الله (که کارمند اداره فرهنگ و هنر و استاد‬ ‫زری بافی بود) به اصفهان منتقل شد‪ .‬تحصیالت ابتدایی‬ ‫و دبیرستان را در ان شــهر گذراند‪ .‬در همین دوران بودکه‬ ‫به فعالیت های دینی و اجتماعی روی اورد‪ .‬پس از خاتمه‬ ‫تحصیالت دبیرســتانی به عنوان دانش اموز ممتاز استان‬ ‫شناخته شــد‪ .‬در ســال ‪ 1345‬در زمره اولین دانشجویان‬ ‫دانشگاه صنعتی در رشته برق به تحصیل پرداخت و یکی‬ ‫از بنیانگذاران انجمن اسالمی ان دانشگاه بود‪.‬‬ ‫یکی از اعضای ســازمان در مورد نحــوه وصل او به‬ ‫سازمان می نویسد‪ ...« :‬اشنایی من با مجید شریف واقفی‬ ‫از اوایل دوره دانشــگاه شــروع شــد و در انجمن اسالمی‬ ‫شــرکت داشــتیم‪ .‬بعدا در ســال ‪ 48‬من و شــریف واقفی‬ ‫توسط مسعود اسماعیل خانیان در جلسه مذهبی خوابگاه‬ ‫دانشــجویان دانشــگاه اریامهر اشنا شــدیم که منجر به‬ ‫عضوگیری ما شــد‪( ».‬پرونده مجید شــریف واقفی‪ :‬برگ‬ ‫بازجویی حسین شیخ باقر قاضی‪).‬‬ ‫اعضای ســازمان مجاهدین خلق‪ ،‬در ســال ‪1350‬‬ ‫فعالیت علنی خود را علیه رژیم پهلوی شــروع کردند‪ .‬انها‬ ‫معتقد بودند که باید تور پلیســی را شکست‪ .‬بدین ترتیب‬ ‫قیام شــهری‪ ،‬ترور رجال منفور و ماموران ساواک‪ ،‬اتش‬ ‫زدن و انفجــار بعضی از اماکــن را اغاز کردند‪ .‬در اســتانه‬ ‫برگزاری جشــن های ‪ 2500‬ســاله شاهنشــاهی در شهر‬ ‫شیراز یکســری برنامه های انفجاری را تدارک دیده بودند‬ ‫که باتوجه بــه خیانــت بعضی از اعضــا تعداد زیــادی از‬ ‫انها شناســایی و دستگیر شــدند‪ .‬در شــهریور ماه ‪1350‬‬ ‫دستگیری های وسیعی صورت گرفت که کادرهای اصلی‬ ‫و حتی میانه و رده دوم سازمان نیز دستگیر شدند‪.‬‬ ‫در جریان ضربه اول شهریور سال ‪ 1350‬در رابطه با‬ ‫اســناد و مدارکی که در «خانه جمعی» به دست امده بود‪،‬‬ ‫نام شریف واقفی نیز لو رفته و مامورین به سراغ وی رفتند‪.‬‬ ‫در ان هنگام وی به عنوان افسر وظیفه در اداره برق منطقه‬ ‫فارابی تهران مشغول خدمت بود‪ .‬خانه های جمعی‪ ،‬محلی‬ ‫بود که اعضای سازمان در ان جمع می شدند و با خانه های‬ ‫تیمی متفاوت بود‪.‬‬ ‫محسن سید خاموشی که در ترور شریف واقفی دست‬ ‫داشــت درباره نحوه مراجعه ســاواک برای دستگیری او‬ ‫توضیح می دهد‪« :‬یک روز شریف واقفی در محل کارش‬ ‫بود که از طرف ساواک امدند او را دستگیر کنند‪ .‬پیش او‬ ‫امده گفتند اقای شریف واقفی کجاست‪ .‬او در جواب گفته‬ ‫همین جا بایستید االن می روم صدایش می کنم و بعد رفته‬ ‫و متواری شده بود‪».‬‬ ‫با شروع زندگی مخفی‪ ،‬شریف واقفی به همراه احمد‬ ‫رضایی به بازسازی ســازمانی پرداخت که تمام کادرهای‬ ‫برجســته خود را از دســت داده بود‪ .‬در ایــن زمان مجید‬ ‫به عنوان معــاون کاظم ذواالنوار فعالیــت می کرد‪ .‬بعد از‬ ‫بازداشــت کاظم در مهر ماه ‪ 51‬مجید به مرکزیت سازمان‬ ‫راه یافت و با رضا رضایی هم ردیف شد‪ .‬بعد از کشته شدن‬ ‫رضا او مسئول شاخه کارگری شد‪.‬‬ ‫در این زمان سازمان به سه شاخه اصلی تقسیم شده‬ ‫بود‪ .‬ضربه سال ‪ 50‬مرکزیت سازمان را به این باور رسانده‬ ‫بود که باید ســازمان را به صورت سه شــاخه نیمه مستقل‬ ‫تقسیم کنند تا در صورت ضربه دیدن از سوی ساواک تنها‬ ‫یک شاخه ان دچار اسیب شــود و شاخه های دیگر از این‬ ‫اسیب دور بماند‪ .‬این سه شاخه عبارت بودند از‪:‬‬ ‫‪ 1‬ـ شاخه سیاسی (با مسئولیت تقی شهرام)‬ ‫‪ 2‬ـ شاخه نظامی (با مسئولیت بهرام ارام)‬ ‫‪ 3‬ـ شاخه کارگری (با مسئولیت مجید شریف واقفی)‪.‬‬ ‫با وجود انکه سازمان به سه شــاخه تقسیم شده بود‬ ‫اما رهنمودها و جمع بندی های اصلی از سوی شاخه تقی‬ ‫شهرام ارائه می شــد و در نهایت این تقی شــهرام بود که‬ ‫دستور تصفیه مجید شریفی را صادر کرد‪.‬‬ ‫تقی شهرام که بود؟‬ ‫تقی شهرام توانســته بود از زندان ســاواک با تحت‬ ‫تاثیر قراردادن یکی از ستوان های زندان ساری فرار کند‪.‬‬ ‫این موضوع از او نزد اهالی سازمان یک نوع برتری ایجاد‬ ‫کرده بود‪ .‬انهم در شــرایطی که عموم رهبران سازمان در‬ ‫فروردین ماه سال ‪ 51‬اعدام شده بودند و تنها بازمانده این‬ ‫گروه مسعود رجوی بود‪ .‬بعدها مشخص شد که زنده ماندن‬ ‫او به قیمت ان بود که رجوی ادرس منــزل حنیف نژاد را با‬ ‫کروکی دقیق به ســاواک اعالم کرده بود‪ .‬در ان شــرایط‬ ‫تقی شــهرام توانسته بود رشــد چشــمگیری داشته باشد‬ ‫و به مرکزیت ســازمان راه پیدا کند‪ .‬او عنصــر مهمی بود‬ ‫که توانست تغییر ایدئولوژیک را در ســازمان ایجاد کند؛‬ ‫تغییری که البته به گفته برخی از ابتدا هم با اندیشــه های‬ ‫التقاطی مشخص بود به چنین سرمنزلی خواهد رسید‪.‬‬ ‫موضوع اختالف تقی شهرام و مجید شریف واقفی‪،‬‬ ‫اختالف بر سر ایدئولوژی بود‪ .‬تصور بنیانگذاران سازمان‬ ‫این بود که مارکسیســم با قراردادن ماتریالیســم فلسفی‬ ‫به عنوان جهان بینــی و مبنای علم مبــارزه و انقالب دچار‬ ‫تناقض و تضاد درونی اســت و اگر به جــای ان عقیده به‬ ‫خدا و وحی زیربنای مارکسیســم قرار گیرد ان تناقض حل‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫در همین رابطه سعید محسن از بنیانگذاران سازمان‬ ‫به محمد مهدی جعفری می گوید‪« :‬ما با مارکسیســت ها‬ ‫فرهنگ‬ ‫بحث می کنیم‪ ،‬طوری که طرف در وهله اول خیال می کند‬ ‫ما مارکسیســت هســتیم‪ ،‬اما وقت نماز که می شــود بلند‬ ‫می شــویم نماز می خوانیم‪ ....‬ما مارکسیسم را چنان یاد‬ ‫ گرفته ایم که مثل خودشان یا حتی بهتر از خودشان از ان‬ ‫اگاهی داریم‪( ».‬جعفری‪ ،1383 ،‬ص‪)75‬‬ ‫به عبارت دیگر می توان گفت که سازمان از ابتدا نیز‬ ‫رگه های مارکسیســت قوی در خود داشــت و تنها در سال‬ ‫‪ 54‬بود که به تعبیری این پوسته شکسته شد‪ .‬تقی شهرام‬ ‫با نوشــتن مقاله ای به نام «پرچم دار» مشــهور شــد و با‬ ‫انتشــار بیانیه «تغییر مواضع ایدئولوژیک» رسما تغییر را‬ ‫اعالم کرد‪.‬‬ ‫تغییر ایدئولوژی‬ ‫فرار شهرام‬ ‫شــهرام در ســال ‪ ،1351‬بــه همراه حســین عزتی‬ ‫به زندان ســاری تبعید شــده بــود‪ .‬او که در ایــن زمان به‬ ‫مارکسیســم گرایش یافته بــود در ســال ‪ 1352‬به کمک‬ ‫یکی از اعضای ســازمان تحریک های فدائی که با او در‬ ‫زندان بود و با کمک افسر زندان به نام ستوان احمدیان به‬ ‫اسلحه خانه دستبرده زده و به همراه تعدادی اسلحه کمری‬ ‫و بیسیم از زندان ساری فرار کردند‪ .‬هم سلولی شهرام نیز‬ ‫به مجاهدین پیوست‪ .‬باید توجه داشــت که در این زمان‬ ‫دستیابی به ان تعداد از سالح برای سازمان در حکم یک‬ ‫هدیه غیر قابل باور بود‪ .‬چرا که ان زمان ســازمان‪ ،‬هنوز از‬ ‫اسلحه ها و فشنگ های دست ساز استفاده می کرد‪.‬‬ ‫برخی فرار شهرام از زندان ساری را طراحی از سوی‬ ‫ســاواک تلقی کرده اند‪ .‬به هر ترتیــب او در راس یکی از‬ ‫سه شاخه مجاهدین قرار گرفت و از خالء موجود در کادر‬ ‫رهبری سازمان مجاهدین بهره جســت‪ .‬شهرام مطالعات‬ ‫وسیعی در زمینه اصول مارکسیســتی داشت و کتبی مانند‬ ‫زمینه تکامل اجتماعی بــا دو ترجمه پرویــز بابایی و دکتر‬ ‫پورکاشانی را در میان سمپات ها ترویج می کرد و به تدریج‬ ‫اموزش مارکسیستی جایگزین اموزش اسالمی شد‪.‬‬ ‫مطالعه روی ایده های مارکسیستی توسط یک کادر‬ ‫‪ 10‬نفره که مهم ترین اعضای ان تقی شهرام‪ ،‬بهرام ارام و‬ ‫ابراهیم جوهری بودند‪ ،‬صورت گرفت‪ .‬سرانجام انها به این‬ ‫نتیجه رسیدند که «هسته تفکراتشان مارکسیستی است و‬ ‫تنها پوسته ان اسالمی است»‪.‬‬ ‫رهبران ســازمان مجاهدین بــا انتشــار بیانیه تغییر‬ ‫مواضع ایدئولوژیک نه تنها رژیم شــاه بلکه همه را شوکه‬ ‫کردند‪ .‬این بیانیه اعالم می کرد که سازمان از ان پس بعد‬ ‫اسالمی را به نفع مارکسیسم ـ لنینیسم کنار خواهد گذارد‪،‬‬ ‫ســازمان مجاهدین به دو گروه رقیب تقسیم شد؛ نخست‬ ‫مجاهدان مســلمان بودند که از کنار گذاشتن نام (شعار)‬ ‫اصلی ســازمان خودداری و رقبای خود را به این موضوع‬ ‫متهم می کردند که از طریق کودتای خونین کنترل سازمان‬ ‫را به دست گرفته اند‪.‬‬ ‫و دوم مجاهدان مارکسیست بودند که عنوان کامل‬ ‫«ســازمان مجاهدیــن خلق ایــران» را ابــداع کردند‪...‬‬ ‫شاخه تقی شهرام نماز دســته جمعی را ممنوع و واژه رفیق‬ ‫را جایگزین واژه برادر کرد‪ .‬دومین شاخه نیز که به وسیله‬ ‫بهرام ارام رهبری می شــد بعد از مناقشــات داخلی شدید‬ ‫همان راه را طی کرد و شــاخه ســوم که به وســیله شریف‬ ‫واقفی رهبری می شد با اقلیت قابل توجهی که علیه رهبران‬ ‫خود رای دادند از مارکسیست ها جدا شدند‪.‬‬ ‫گزارش یک قتل‬ ‫تقی شهرام که با عنوان‬ ‫پرچمدار تغییر ایدئولوژیک‬ ‫سازمان مجاهدین را انجام داد‬ ‫بعد از انقالب تیرباران شد‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫در چنیــن فضایی که تقی شــهرام توانســته بود دو‬ ‫شاخه از سه شــاخه اصلی ســازمان را با خود همراه کند‪،‬‬ ‫مجید شریف واقفی باقی مانده بود و چند تن از افراد شاخه‬ ‫خودش‪ .‬از جمله این افراد مرتضی صمدی لباف بود که از‬ ‫دست عامالن تقی شهرام به ساواک پناه می برد‪ .‬ماجرای‬ ‫ترور او با ناکامی همراه شــده بود و او با دو گلوله ای که در‬ ‫پا و فک خود داشت به بیمارستان شهربانی می رود؛ جایی‬ ‫که می دانست حتما دستگیر خواهد شد‪ .‬صمدی لباف در‬ ‫بازجویی های خود دربــاره این تغییر ایدئولوژی ســازمان‬ ‫می گوید‪ ...« :‬کتاب های مارکسیســتی را بدون اینکه از‬ ‫فرهنگ‬ ‫تغییر ایدئولوژی ســازمان مجاهدین در سال ‪۱۳۵۴‬‬ ‫کمی بعد از فرار تقی شهرام از زندان ساری صورت گرفت‪.‬‬ ‫در ان زمان اکثریت اعضای مرکزیت «سازمان مجاهدین‬ ‫خلق» که خارج از زندان بودند‪ ،‬تحت تاثیر تقی شهرام و‬ ‫بهرام ارام به مارکسیسم پیوستند‪ .‬انها در نخستین اعالمیه‬ ‫خود پس از تغییــر ایدئولــوژی اوردند‪« :‬در اغــاز گمان‬ ‫می کردیم می توانیم مارکسیسم و اسالم را ترکیب دهیم و‬ ‫فلسفه جبر تاریخ را بدون ماتریالیسم و دیالکتیک بپذیریم‪.‬‬ ‫اینــک دریافتیم که چنین پنــداری نا ممکن اســت‪ ...‬ما‬ ‫مارکسیسم را انتخاب کردیم زیرا راه درست و واقعی برای‬ ‫رها ساختن طبقه کارگر زیر سلطه است‪».‬‬ ‫اما اکثریت اعضای ســازمان در داخل زندان که در‬ ‫راس انها افرادی چون مسعود رجوی‪ ،‬مهدی ابریشمچی‬ ‫و موسی خیابانی قرار داشــتند ‪ .‬بخش خارج از کشور نیز‬ ‫به طور جداگانــه مخالفت خــود را با ایــن حرکت فرصت‬ ‫طلبانه با صدور اعالمیه ای با امضای «تعدادی از اعضای‬ ‫سازمان» اعالم کردند‪.‬‬ ‫درگیری های خونینی نیز بر اثر اختالفات مجاهدین‬ ‫مارکسیســت و مســلمان رخ داد‪ .‬همین جا بود که مجید‬ ‫شریف واقفی‪ ،‬لبافی نژاد و مرتضی صمدی لباف به دست‬ ‫مارکسیســت های حاکــم بر ســازمان ترور شــدند‪ .‬تراب‬ ‫حق شناس از بازماندگان جمع اولیه تشکیل دهنده سازمان‬ ‫مجاهدین خلــق که در ســال ‪ ۵۴‬به مارکسیســم گرایید‪،‬‬ ‫در توضیح این تغییــر ایدئولوژی می گویــد‪« :‬به نظر من‬ ‫خیلی ها تغییر ایدئولــوژی مجاهدین را عمدتا از زمینه ای‬ ‫که داشــت جدا می بینند‪ .‬مجاهدین ســال های ‪ ۴۰‬و ‪۵۰‬‬ ‫اول مبارز بودند و سپس مســلمان‪ .‬برای ما در درجه اول‬ ‫این مهم بود که باید با رژیم شاه مبارزه کرد‪ .‬اهداف ما البته‬ ‫با معیارهای مارکسیســتی نمی خواند و طبعا ما کمونیست‬ ‫نبودیم ولی نظریه مان شکل تمام خلقی‪ ،‬عدالت جویانه‪،‬‬ ‫ضدامپریالیستی و ضداستبدادی داشت و چنین هم بودیم‪.‬‬ ‫گیرم از فرهنگ مذهبی که بر ما حاکم بود‪ ،‬برای پیشــبرد‬ ‫نظرمان اســتفاده می کردیم‪ .‬ما اگر چنانچه در امریکای‬ ‫التین بودیــم ممکن بود از انجیل همــان چیزها را بیرون‬ ‫بیاوریم و استفاده کنیم‪ .‬از طرف دیگر به همین دلیل که‬ ‫ما اول مبارز بودیم یعنی با تضاد فقر و ثروت اشنا بودیم و با‬ ‫سلطه و حاکمیت این سیستم قصد مبارزه داشتیم طبیعی‬ ‫اســت از چیزی که به ان «علم انقالب زمانه» می گفتیم‬ ‫یعنی مارکسیسم روی نتابیم و نسبت به ان نظر خوبی داشته‬ ‫باشیم‪ .‬به همین دلیل انقالب کوبا یا انقالب چین برایمان‬ ‫اهمیت داشــتند؛ و نه از این جهت بود که سیستم کسب‬ ‫قدرت از طریق حزب یا کانون های مسلح اهمیت داشت‪،‬‬ ‫برای ما این مساله کمتر مطرح بود‪ .‬نظرمان بر این بود که‬ ‫هر طور شــرایط خودمان ایجاب می کند عمل کنیم‪ ،‬نه با‬ ‫دنباله روی از این یا ان تز‪ .‬اینکه در سال ‪ ۵۲‬رژیم می گفت‬ ‫مارکسیست های اسالمی پر بیراه نمی گفت‪ .‬به خاطر اینکه‬ ‫ما تکه بریده هایی از مارکسیسم و تکه بریده هایی از اسالم‬ ‫را کنار هم می گذاشــتیم‪ .‬برای ما پیش بــردن امر مبارزه‬ ‫اجتماعی و رها شدن از ان چیزی که ما ان را خالف عدالت‬ ‫اجتماعی و خالف انسانیت می دانستیم یعنی امپریالیسم‪،‬‬ ‫استعمار‪ ،‬استبداد و استثمار مهم بود؛ بنابراین به نظرمان‬ ‫راه های پیموده شــده در چیــن‪ ،‬کوبا‪ ،‬شــوروی و تجربه‬ ‫انقالب اکتبر کامال قابل مطالعه و اموزنده بود‪(».‬مصاحبه‬ ‫با سایت پیکار‪ ،‬بهمن ‪)1384‬‬ ‫دید فلسفه الهی مورد بررسی قرار داده‪ ،‬می خواندیم و حتی‬ ‫در بعضی موارد انها را تایید می کردیم‪ .‬این مساله به اضافه‬ ‫امدن فردی در کادر رهبری گروه که فردی مارکسیســت‬ ‫بود و به دروغ وانمود می کرد مسلمان است و برای ما قران‬ ‫می خوانــد‪ ،‬در حالی که بدان اعتقاد نداشــت و همچنین‬ ‫پایین بودن ســطح تئوریک و کمی اگاهی اعضای گروه‬ ‫باعث مارکسیست شدن گروه گردید‪».‬‬ ‫از نگاه تقی شــهرام‪ ،‬مجیــد (اول خائن) و مرتضی‬ ‫(خائن دوم) شناخته می شد‪ ،‬کســانی که به دنبال جدایی‬ ‫از ســازمان بودند اما به علت قرار گرفتن در سرشــاخه ای‬ ‫مهم از سازمان شهرام نمی توانســت اجازه دهد که انها از‬ ‫سازمان جدا شوند‪ .‬یکی از مهمترین مواردی که در دست‬ ‫شــاخه مجید واقفی بود‪ ،‬کارهای اطالعاتی سازمان بود‪.‬‬ ‫تیم مجید توانسته بودن با درست کردن دستگاه هایی برای‬ ‫شنود‪ ،‬بیسیم های شهربانی و ساواک را رصد کند و اینگونه‬ ‫اطالعات بســیاری مهمی را همیشــه در اختیار داشتند‪.‬‬ ‫داشتن این امکانات موجب می شد که شــهرام نگران از‬ ‫دست دادن این شاخه باشــد‪ .‬اما مجید و دوستانش قائل‬ ‫به این بودند که باید از سازمان جدا شوند‪.‬‬ ‫بار ها گفته بــود که کار تمام شــده‪ .‬بــا تصمیم تازه‬ ‫سازمان هیچ قرابتی میان خود و سازمان احساس نمی کرد‪.‬‬ ‫نه فقط او‪ ،‬خیلی هــا بودند که تغییر ایدئولوژی را اشــتباه‬ ‫می دانستند‪ .‬از جمله او که هنوز هم دل در گرو ارمان های‬ ‫محســن‪ ،‬حنیف نژاد و بدیع زادگان داشت‪ .‬قبل از ان هم‬ ‫چند بار طی تماس هایی به وحید افراخته‪ ،‬نماینده سازمان‬ ‫گفته بود کــه دلیلی برای ادامه همــکاری وجود ندارد‪ .‬به‬ ‫همراه صمدی و صبا و یقینی و چند نفر دیگر مدتی بود که‬ ‫مذهبی تر ها را دور هم جمع می کردند و زمزمه های تشکیل‬ ‫گروهی تازه از میان انشعابیون مسلمان مطرح بود‪.‬‬ ‫لطف الله میثمی از اعضای اولیه سازمان مجاهدین‬ ‫خلــق دربــاره نــگاه رهبــران ان روز ســازمان بــه مجید‬ ‫شــریف واقفی و همفکرانش می گوید‪« :‬با همان تحلیل‬ ‫مارکسیستی شــان گفته بودند که ســیر جامعه به ســمت‬ ‫اضمحــال خرده بورژوازی چپ اســت‪ ،‬امــا پرولتاریا در‬ ‫حال رشد اســت‪ ،‬بازتاب خرده بورژوازی چپ در سازمان‪،‬‬ ‫مجید شریف واقفی و مرتضی صمدی هستند‪ .‬انها خود را‬ ‫هم رهبر پرولتاریا می دانستند و گفته بودند اگر یک ضربه‬ ‫به این ها بزنیم این تغییر طبقاتی انجام می شود‪ ،‬غافل از‬ ‫اینکه در یک اتاق در بســته چنین تحلیلی از جامعه خیلی‬ ‫ذهنی بود‪(».‬کتاب خاطرات)‬ ‫گزارشــاتی که از طریق لیال زمردیان (همسر مجید‬ ‫شــریف واقفی) و وحید افراختــه (نماینده ســازمان که با‬ ‫صمدی لباف) دیــدار و گفت وگو می کرد‪ ،‬باعث شــد که‬ ‫سازمان به این جمع بندی برسد که انها قصد انشعاب دارند‬ ‫‪67‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫و نقشه قتل انها کشیده شد‪ .‬در این میان نیز در مورد نقش‬ ‫لیال زمردیــان اختالف نظرهایی وجــود دارد‪ .‬برخی او را‬ ‫نسبت به مجید خائن و برخی بیگناه می دانند‪.‬‬ ‫وقتی مذاکــرات اولیه با شــریف واقفی و صمدی و‬ ‫چند تن دیگر از جمله سعید شاهسوندی به نتیجه نرسید‪،‬‬ ‫مرکزیت بــه حذف فیزیکی این ســه تــن رای داد و وحید‬ ‫افراخته به همراه حسین سیاه کاله‪ ،‬محسن سیدخاموشی‬ ‫و منیژه اشرف زاده کرمانی به عنوان تیم ترور برگزیده شدند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫روز واقعه‬ ‫‪ ۱۶‬اردیبهشــت ‪ ۱۳۵۴‬بــود‪ .‬قــرار انها در ســاعت‬ ‫چهار بعدازظهر تعیین شــده بود و مجید که از طریق لیال‬ ‫همسرش از قرار مذاکره ای با فرستاده سازمان مطلع شده‬ ‫بود‪ ،‬به سه راه بوذرجمهری نو رفت‪.‬‬ ‫مجید وقتی به محل قرار رسید از توطئه بی خبر بود‪.‬‬ ‫هرچند خود سالح سازمانی اش را برای تداوم مبارزه با رژیم‬ ‫پنهان کرده و از تحویل ان به ســازمان سر باز زده بود‪ ،‬اما‬ ‫تصور نمی کرد بر ســر قرار با یاران دیــروزش باید به فکر‬ ‫تیراندازی و دفاع از خود باشد‪.‬‬ ‫طبق برنامــه لیال زمردیــان البته انچنــان که بعد ها‬ ‫گفته شــد بی انکه از جریان ترور مطلع باشــد‪ ،‬شریف را تا‬ ‫محل مالقات همراهی کرد و ســپس جدا شد‪ .‬به شریف‬ ‫گفته شده بود این جلســه برای اتمام حجت است و حتی‬ ‫امیدواری هایی به او داده شده بود که قرار است سازمان با‬ ‫فعالیت جداگانه انها موافقت کند‪.‬‬ ‫لیال زمردیان‪ ،‬خواهر یکی از رهبران اصلی سازمان‬ ‫بود‪ .‬از طبقه ای مرفه که دغدغه های طبقه محروم داشت‪.‬‬ ‫اسم مستعارش در سازمان اذر بود‪ .‬لیال در دوران دانشگاه‬ ‫با مجید اشــنا می شــود و در ازدواج هایی که در خانه های‬ ‫تیمی مرسوم بود به عقد مجید در می اید‪ .‬گفته می شود که‬ ‫اولین بار تقی شهرام از طریق اطالعاتی که لیال زمردیان‬ ‫با نوشــتن نامه ای در اختیار گروه قرارداده بود به ماجرای‬ ‫جدایی انها پی برده بود‪ .‬مرتضی صمدی لباف نیز نسبت به‬ ‫او بسیار مشکوک بود‪ .‬لیال بعدها و پس از شهادت مجید‬ ‫بسیار مضطرب بود و حال روحی مناسبی نداشت‪ .‬سازمان‬ ‫از این وحشــت می کند که مبادا او دستگیر و به اعترافات‬ ‫تلویزیونی برده شــود‪ .‬از همین رو تالش می کنــد او را از‬ ‫طریق مرز افغانستان خارج کند‪ ،‬اما به علت عدم شباهت به‬ ‫افغان ها و نبودن یک همراه ناکام می ماند‪ .‬در نهایت لیال‬ ‫در یکی از گشت های ســاواک برای شناسایی گروه های‬ ‫مسلح مورد شــک واقع شــده و اقدام به فرار می کند‪ .‬در‬ ‫نهایت در حالی که تیری بــه او اصابت کرده بود با خوردن‬ ‫قرص سیانور خودکشی می کند‪.‬‬ ‫بعد از انکــه لیــا زمردیان مجیــد را تا محــل قرار‬ ‫همراهی می کنــد‪ ،‬وحید افراخته نزد مجید شــریف امد و‬ ‫همراه او وارد یکی از کوچه هــای خیابان ادیب الممالک‬ ‫شــد‪ .‬جایی که از ساعتی قبل سیدخاموشــی و سیاه کاله‬ ‫در ان مستقر شده بودند و منیژه اشرف زاده کرمانی هم در‬ ‫کمین بود تا ورود این دو را به نیروهای دیگر اعالم کند‪.‬‬ ‫چند لحظه بعــد از ورود افراخته و شــریف واقفی به‬ ‫کوچه نگذشته بود که دو گلوله به او اصابت می کند‪ .‬گلوله‬ ‫اول را حسین سیاه کاله از روبه رو به صورت شریف وافقی‬ ‫شلیک می کند و گلوله دوم را وحید افراخته از پشت سر‪.‬‬ ‫محســن سیدخاموشــی دربــاره وقایع پــس از ترور‬ ‫می گوید‪« :‬من لنگ را برداشــته و داخل کوچه شــدم که‬ ‫دیدم مجید شــریف واقفی‪ ،‬به صورت‪ ،‬روی زمین افتاده‬ ‫است‪ .‬لنگ را روی صورت او گذاشتم و برگشتم؛ ماشین را‬ ‫روشن کرده دستمالی تر کردم‪ .‬وقتی عباس و حیدر جسد‬ ‫را داخل ماشین گذاشتند‪ ،‬من خون های روی سپر را پاک‬ ‫کردم و با هم سوار شدیم و رفتیم‪»...‬‬ ‫تیم ترور از انجا به میدان خراســان می روند‪ .‬وحید‬ ‫افراخته از ماشین پیاده شــده و سیاه کاله و سیدخاموشی‬ ‫وارد جــاده مســگراباد می شــود‪ .‬در ‪ ۱۸‬کیلومتری جاده‬ ‫مسگراباد‪ ،‬جســد را پیاده می کنند‪ ،‬جیب های او را خالی‬ ‫کرده و محلول کلرات‪ ،‬بنزین و شــکر روی صورت و بدن‬ ‫او می ریزنــد‪ .‬پــس از اتش زدن جســد که به ســوختگی‬ ‫دست های سیاه کاله منجر شد‪ ،‬پیکر شریف واقفی را مثله‬ ‫کرده و در چند گودال همان منطقه دفن کردند‪.‬‬ ‫بازتاب ترور در میان زندانیان‬ ‫بعد از حذف شــریف واقفی و به دنبال ان ترور ناکام‬ ‫صمدی لباف و بازداشــت او در همان روز‪ ،‬شــکاف میان‬ ‫نیروهای مذهبی و مرکزیت سازمان به رهبری تقی شهرام‬ ‫و بهرام ارام عمیق تر شــد‪ .‬اگرچه فضــای عمومی و کلی‬ ‫کشور نتوانسته بود از این وقایع باخبر شود و ان را تحلیل‬ ‫و بررســی کند‪ ،‬اما این واقعه به ســرعت در میان زندانیان‬ ‫سیاسی پیچید‪.‬‬ ‫لطف الله میثمی در خاطراتش می گوید که نیروهای‬ ‫سیاســی در مواجهه با خبر برادرکشــی مجاهدین خلق در‬ ‫ناباوری و شــوک به ســر می بردند‪ .‬تا جایی که بازرگان که‬ ‫انها را دست پرونده تفکر مذهبی خودش می دانست به قدر‬ ‫زیادی وحشت کرده بود‪.‬‬ ‫عمده نیروهای سیاســی با انتقاد از این اقدام ان را‬ ‫فاجعــه ای برای مجاهدیــن خلق به حســاب می اوردند‪.‬‬ ‫لطف الله میثمی درباره بازتاب این واقعه در میان زندانیان‬ ‫سیاســی می گوید‪« :‬در زندان هم واکنش های زیادی به‬ ‫وجود امد‪ .‬ابتدا وقتی مارکسیســت ها کار جریان شــهرام‬ ‫را محکــوم نکردنــد‪ ،‬مذهبی هــا از انها جدا شــدند‪ .‬من‬ ‫در قرنطینــه که بودم وقتــی یقین پیدا کردم که ســازمان‬ ‫مارکسیســتی شــده و بیانیه داده اند و ادمکشــی شــده با‬ ‫خود گفتم ‪ ۳۰‬ســال مارکسیســم ضربه خورد‪ .‬البته بعد ها‬ ‫خودشان در مهر ‪ ۵۷‬به عنوان ســازمان پیکار بیانیه دادند‬ ‫و این کار را نقد کردند‪ .‬کارشــان با هیچ منطقی قابل دفاع‬ ‫نبود‪ .‬اگر بهانــه می گرفتنــد و صمدی و مجیــد را متهم‬ ‫می کردند که اسلحه ها را برای خودشان مصادره کرده اند‪،‬‬ ‫در مــورد محمد یقینــی هیچ توجیهــی هرچند بــه ظاهر‬ ‫نداشتند‪ .‬شهرام از پشت با اسلحه او را می کشد و جسدش‬ ‫را هم در سد کرج می اندازند‪ .‬این قتل کامال نشان داد که‬ ‫حذف های خونبار ناشــی از رهبری طلبی بوده است‪ .‬این‬ ‫جریان بعد ها نامشــان را عوض کردند و به سازمان پیکار‬ ‫برای رهایی طبقه کارگر تبدیل شدند‪».‬‬ ‫بازداشت های گسترده و اعدام اعضا‬ ‫ســاواک پــس از اگاهی از وقــوع قتلــی در کوچه‬ ‫ادیب الممالک در خیابان ری ـ تهران‪ ،‬به پیگیری بی وقفه‬ ‫موضوع پرداخت و به سرنخ هایی دســت یافت‪ ،‬اما هنوز‬ ‫به ابعاد این موضع پــی نبرده بود که ماجرای بازداشــت‬ ‫وحید افراخته و محســن سیدخاموشی پیش امد‪ .‬در ‪۳۱‬‬ ‫اردیبهشــت ماه ‪ ۱۳۵۴‬یعنی در همــان روزهایی که تقی‬ ‫شــهرام و همفکرانش به دنبال حذف شــریف واقفی‪ ،‬در‬ ‫پی حــذف فیزیکی دیگر مخالفان خــود بودند‪ ،‬دو تن از‬ ‫افسران مستشــاری ایاالت متحده به نام های سرهنگ‬ ‫بعــد از حــذف شــریف واقفی و‬ ‫به دنبال ان ترور ناکام صمدی لباف‬ ‫و بازداشت او در همان روز‪ ،‬شکاف‬ ‫میان نیروهای مذهبــی و مرکزیت‬ ‫ســازمان به رهبری تقی شــهرام و‬ ‫بهرام ارام عمیق تر شد‬ ‫«جک برنر» و ســرهنگ «پل شــفر» در قیطریه تهران‬ ‫ترور شــدند‪ .‬ششــم مرداد همان ســال وحید افراخته و‬ ‫محســن سیدخاموشــی به اتهام دخالت در ایــن ترور ها‬ ‫بازداشت شدند‪.‬‬ ‫در این هنــگام مرتضی صمدی لباف حدود ســه ماه‬ ‫بود که در زندان بود‪ ،‬اما کلمه ای علیه همفکرانش لب به‬ ‫اعتراف نگشوده بود‪ .‬بازداشت وحید افراخته اما ضربه ای‬ ‫بزرگ بــه ســازمان و نیروهای دربنــد ان بــود‪ .‬اعترافات‬ ‫افراخته درباره وقایع چند ماه اخر و افشــای ترور سازمانی‬ ‫شــریف واقفی نه تنهــا پرونده های اســام گرایانی چون‬ ‫صمدی لباف را بار دیگر در نوبت رسیدگی قرار داد‪ ،‬بلکه به‬ ‫بازداشت حدود ‪ ۴۰۰‬تن از اعضای مجاهدین هم انجامید‪.‬‬ ‫از همین روست که نام وحید افراخته همیشه با نگاهی توام‬ ‫با تنفر در میان مبارزان سیاسی شناخته می شود‪.‬‬ ‫کشــف اختالفات و نــزاع خونین میــان طیف های‬ ‫مارکسیســت و اســام گرای ســازمان فرصتی طالیی در‬ ‫اختیار ســاواک قرار داد چرا که اثبات این نــزاع و معرفی‬ ‫اعضــای ســازمان مجاهدین به عنــوان قاتــان مجید‬ ‫شریف واقفی‪ ،‬شکستی ســخت برای ســازمان در افکار‬ ‫عمومی مخالفان بود‪ .‬ساواک حتی تالش کرد از خانواده‬ ‫شریف واقفی مصاحبه ای تلویزیونی علیه سازمان و برای‬ ‫تشکر از رژیم شــاه بگیرد تا بر اســاس ان بتواند ضرباتی‬ ‫سخت تر به پیکر سازمان وارد کند که ناکام ماند‪.‬‬ ‫در روز ‪ ۱۰‬دی مــاه ‪ ۱۳۵۴‬دادگاه نظامــی تهــران‬ ‫اعالم کرد ‪ ۱۰‬نفــر را به اتهام برنامه ریزی و اجرای نقشــه‬ ‫ترور سه سرهنگ امریکایی‪ ،‬ســرتیپ زندی پور و چند نفر‬ ‫دیگر به اعدام محکوم کرده اســت‪ .‬ایــن ‪ ۱۰‬نفر عبارت‬ ‫بودند از‪ :‬وحیــد افراخته‪ ،‬محمدطاهر رحیمی‪ ،‬محســن‬ ‫سیدخاموشــی‪ ،‬مرتضی صمدی لباف‪ ،‬محسن بطحایی‪،‬‬ ‫منیــژه اشــرف زاده کرمانی‪ ،‬ساســان صمیمی بهبهانی‪،‬‬ ‫عبدالرضــا منیــری جاوید‪ ،‬مرتضــی لباف نــژاد و مهدی‬ ‫غیوران‪.‬‬ ‫بازداشت تقی شهرام‬ ‫اگرچــه در دوران رژیم شــاه فرصت بــرای پیگیری‬ ‫فجایع تقی شــهرام وجود نداشــت اما بعد از انقالب این‬ ‫پرونده بــار دیگر باز شــد‪ .‬اندکی پس از برگزاری مراســم‬ ‫چهارمین ســالگرد شهادت مجید شــریف واقفی در سال‬ ‫‪ 58‬خبر دستگیری تقی شهرام به جنجال بزرگی در کشور‬ ‫بدل شد‪ .‬همان زمان نشریه سپاه پاسداران در خبری ذیل‬ ‫تیتر «تقی شــهرام در چنگال عدالت» نوشت‪« :‬در هفته‬ ‫گذشته تقی شــهرام یکی از اعضای ســابق کادر رهبری‬ ‫ســازمان مجاهدین که ســهم مهمــی در ایدئولوژی این‬ ‫سازمان داشته توسط پاسداران انقالب اسالمی دستگیر‬ ‫و تحویل دادســتانی کل انقالب گردید‪ .‬وی که در لوای‬ ‫اسالم ضربه های شدیدی به ســازمان مجاهدین و دیگر‬ ‫سازمان های اسالمی وارد کرده بود متهم به انجام اعمال‬ ‫زیر اســت‪ :‬قتل ‪ ۱۳‬نفــر از اعضای ســازمان مجاهدین‪،‬‬ ‫عاملیت اصلــی در ایجاد تفرقه و اختــاف بین مبارزین و‬ ‫تصفیه های ســازمانی‪ ،‬عاملیت اصلــی در قتل مهندس‬ ‫یقینی و همچنین متالشی کردن ســازمان ها و گروه های‬ ‫مبارز اسالمی‪ ،‬از بین بردن امکانات مالی و وسایل سازمان‬ ‫از قبیل اســلحه و خانه هــای تیمــی و‪ ...‬معرفی افرادی‬ ‫که قــادر به تصفیــه انها نبوده به ســاواک و نیــز متهم به‬ ‫سوءاستفاده از بیت المال مبارزین‪».‬‬ ‫همزمان با این واقعه «ســازمان پیکار در راه ازادی‬ ‫طبقه کارگر» که به دنبــال جدایی از ســازمان مجاهدین‬ ‫توســط همفکران شــهرام تاســیس شــده بود‪ ،‬با صدور‬ ‫بیانیه ای ضمن اعتراض به بازداشــت تقی شهرام‪ ،‬بدون‬ ‫رد اعمــال خــاف وی مدعی شــد‪« :‬قضاوت نســبت به‬ ‫انحرافات و اشــتباهات رهبری گذشــته بخش منشــعب‬ ‫فرهنگ‬ ‫سینمایکاراکترهایخاکستری‬ ‫سیانورزمانهخودشرابهدرستیتعریفمی کند ‬ ‫‪9‬‬ ‫سحر عصرازاد‬ ‫منتقد سینما‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫من به شخصه پس از دیدن فیلم به این نتیجه رسیدم‬ ‫که چقدر جزئیات فیلم در یک بســتر شناسنامه دار رعایت‬ ‫شده و این فیلم می تواند شناسنامه دقیقی برای یک مقطع‬ ‫از تاریخ معاصر باشد‪ .‬فیلم دارای وجوه بسیار خوبی است‬ ‫که باید در جشنواره فیلم فجر از سوی همکاران مان دیده‬ ‫می شد اما متاسفانه این فیلم نصیبی از ارای همکاران نبرد‪.‬‬ ‫در فیلــم «ســیانور» اگرچه قصــه ای در یک مقطع‬ ‫تاریخی روایت می شود اما بار سیاسی اجتماعی یا تاریخی‬ ‫فیلم‪ ،‬نسبت به درام ســنگین تر نیست‪ .‬در واقع «سیانور»‬ ‫یک فیلم ســینمایی عاشقانه اســت که زمانه خودش را به‬ ‫درستی تعریف می کند‪ .‬اینجا قصه ای تکراری‪ ،‬باتوجه به‬ ‫دوره ای که در ان نشســته برای ما تازه می شود و هویتی نو‬ ‫پیدا می کند‪ .‬قصه دو راهی عشــق و وظیفه‪ ،‬یک موقعیت‬ ‫کالسیک است و در تاریخ سینما فیلم های فوق العاده ای‬ ‫به این شکل و در ژانرهای مختلف ساخته شده است‪ .‬پس‬ ‫مهم اســت که بتوانیم موقعیت ها و قصه هایی که بن مایه‬ ‫کلیشه ای دارند را به گونه ای تصویر کنیم که مخاطبان از‬ ‫گروه های سنی مختلف که امروزه کم حوصله هستند‪ ،‬درگیر‬ ‫فیلم شوند‪ .‬ان هم در دورانی که مخاطب مورد هجوم انواع‬ ‫اثار دراماتیک است و به تلویزیون ایران هم اکتفا نمی کند‪.‬‬ ‫«سیانور» در انجام این کار موفق بوده‪ ،‬بدون اینکه‬ ‫کار عجیبی در ساختار روایت انجام دهد‪ .‬بستر انتخابی فیلم‬ ‫به گونه ای بوده که در زمان حال برای مخاطب تازگی داشته‬ ‫و حال و هوایــی متفاوت ایجاد می کند‪ .‬دقت و وســواس‬ ‫ســازندگان فیلم باعث شده کســانی که در ان دوره حضور‬ ‫داشته اند‪ ،‬نتوانند از فیلم گاف بگیرند‪.‬‬ ‫نکته دیگر فیلم جســارت در پرداختن بــه دوره ای از‬ ‫تاریخ معاصر و شخصیت های واقعی است‪ .‬به شخصه تا‬ ‫پیش از این نمی دانستم نام دانشگاه صنعتی شریف برگرفته‬ ‫از نام شهید شریف واقفی است‪ .‬در «سیانور» هم از واقعیت‬ ‫مستند وام گرفته شــده است و هم شاهد اســتقالل نگاه‬ ‫نویسنده و کارگردان فیلم هســتیم‪ .‬یکی از دشواری های‬ ‫کار انها این بوده که تصوی ِر دهه ‪ 50‬به لطف صدا و سیما و‬ ‫فیلم های به شدت شعاری و تبلیغاتی دهه ‪ ،60‬نخ نما شده‬ ‫است‪ .‬این امر به دلیل اثار یکجانبه و تک قطبی است که به‬ ‫مخاطب تزریق شده است‪ .‬به عنوان مثال تا اسم یک فرد‬ ‫ساواکی به میان می اید‪ ،‬مخاطب می تواند شمایل کاراکتر‬ ‫را تصور کند‪ ،‬اما در «ســیانور» برای ایفای نقش ساواکی‬ ‫سراغ مهدی هاشــمی رفته اند که سابقه ذهنی مخاطب از‬ ‫بازی های او نیز با این نقش سازگار نیست‪.‬‬ ‫کارگردان در این فیلم با هوشمندی توانسته نگاه خود‬ ‫و نویســنده و بازیگر را به گونه ای تالقی دهــد که با دیدن‬ ‫هاشمی تصور ما از مامور ســاواک عوض شود‪ .‬در اینجا با‬ ‫کاراکتری خاکستری مواجه هستیم و مخاطب به الیه های‬ ‫درونی تر زندگی او برده می شــود‪ .‬از این جهت «سیانور»‬ ‫تالش کرده ذهنیت اولیه مخاطب را بشکند‪.‬‬ ‫یکی دیگر از ویژگی های فیلم‪ ،‬تصویر کردن چریک‬ ‫زن است‪ ،‬در حالی که در سینمای ایران نمونه های زیادی‬ ‫از ان وجود ندارد‪ .‬در فیلم هــای تک بعدی دهه ‪ ،60‬حتی‬ ‫در فیلم های خانوادگی و کمدی‪ ،‬زن ها همواره در حاشیه‬ ‫بودند‪ ،‬چه رســد به اینکه در فیلم های سیاســی محوریت‬ ‫داشــته باشــند‪ .‬در دهه ‪ 70‬به بعد کاراکتــر زن احیا و پویا‬ ‫می شود اما باز هم فیلم سینمایی نداریم که بتواند تصویری‬ ‫روشــن از یک چریک زن به ما عرضه کند‪ .‬اینکه یک زن‬ ‫چطور بین وظیفه مادرانه و وظیفه سازمانی و چریکی خود‬ ‫دست به انتخاب می زند و اینکه چطور فعالیت سازمانی برای‬ ‫یک مادر ان قدر پررنگ می شود که جنبه مادرانه خود را کنار‬ ‫می گذارد‪ ،‬این شــخصیت در فیلم به خصوص برای ما که‬ ‫ان دوره را تجربــه نکرده ایم‪ ،‬دور از ذهن اســت و بهنوش‬ ‫طباطبایی تصویر خــوب و دقیقی از تردیدها و سرنوشــت‬ ‫دردناک او ارائه کرده است‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫سازمان مجاهدین خلق‪ ،‬که در جریان یک مبارزه انقالبی‬ ‫و ضد امپریالیستی صورت گرفته‪ ،‬فقط و فقط در صالحیت‬ ‫سازمان های انقالبی ای است که فعاالنه در جریان مبارزه‬ ‫انقالبی شرکت داشــته اند و فقط انها هستند که می توانند‬ ‫نسبت به این امر به قضاوت بنشینند‪».‬‬ ‫حدود یک سال پس از بازداشت محمدتقی شهرام‪،‬‬ ‫رســیدگی به اتهامات او بعد از یک بار تعویق در تاریخ ‪۲۳‬‬ ‫تیرماه ‪ ۱۳۵۹‬در دادگاهی ویژه در محل دادسرای انقالب‬ ‫اســامی مرکز بــه ریاســت حجت االســام عبدالمجید‬ ‫معادیخواه اغاز شــد‪ .‬این جلســه امــا در همــان ابتدا با‬ ‫بن بست مواجه شد‪ .‬شــهرام که رسیدگی به پرونده خود را‬ ‫در صالحیت دادگاه انقالب نمی دانست از حضور در جلسه‬ ‫دادگاه امتناع و اعالم کرد تنها در دادگاهی که مجاهدین‬ ‫خلق برایش تشکیل دهد شرکت خواهد کرد‪.‬‬ ‫بدین ترتیب معادیخواه پس از نوشــتن متن اخرین‬ ‫اخطار به شهرام برای حضور در دادگاه که الجوردی نماینده‬ ‫دادستان ان را قرائت کرد از عکاسان و خبرنگاران دعوت‬ ‫کرد تا با حضور در محل نگهداری او از دالیل عدم حضورش‬ ‫در دادگاه مطلع شوند‪ .‬او عالوه بر اینکه مسائل پرونده خود‬ ‫را مربوط به یک سازمان انقالبی و خارج از صالحیت دادگاه‬ ‫انقالب معرفی کرد‪ ،‬از عدم حضور هادی اسماعیل زاده و‬ ‫رضا متین نژاد ‪ -‬دو وکیلی که برای دفاع از او اعالم امادگی‬ ‫کرده بودند ‪ -‬در دادگاه و وجود اتهامات غیرواقعی در متن‬ ‫کیفرخواست دادســتانی به عنوان دیگر دالیل خود برای‬ ‫عدم حضور در جلسات محاکمه یاد کرد‪.‬‬ ‫شهرام بر اساس استدالل هایی که در حاشیه جلسه‬ ‫اول دادگاهش مطرح کــرده بود تا پایــان در هیچ یک از‬ ‫جلسات محاکمه خود شــرکت نکرد‪ .‬با این حال جلسات‬ ‫محاکمه ادامه داشــت و همزمان با روشــن شــدن ابعاد‬ ‫جنایــات او و همفکرانش‪ ،‬انتشــار پی در پــی بیانیه های‬ ‫اعتراضــی گرو ه هــای چپ گــرا و شبه مارکسیســتی و‬ ‫تالش هایی برای منصرف ساختن شکات از پیگیری قتل‬ ‫عزیزانشــان در جریان بود‪.‬محاکمه تقی شهرام تا اواخر‬ ‫تیرماه ‪ ۵۹‬ادامه یافت‪ ۳۰ .‬تیرماه بود که پیش از برگزاری‬ ‫چهارمین جلســه دادرسی حجت االســام معادیخواه که‬ ‫ریاست دادگاه را در جلسات قبل برعهده داشت‪ ،‬اعالم کرد‬ ‫که به دلیل رسمیت یافتن مجلس شورای اسالمی و اینکه‬ ‫او نماینده مجلس شده است و طبق قانون اساسی دخالت‬ ‫قوه مقننه در کار قوه قضائیه ممنوع است از ریاست دادگاه‬ ‫ویژه استعفا می دهد‪.‬‬ ‫به دنبــال اســتعفای معادیخــواه‪ ،‬اخریــن جلســه‬ ‫دادگاه ویژه رســیدگی به اتهامات تقی شهرام‪ ،‬به ریاست‬ ‫حجت االسالم مبشری برگزار شد‪.‬‬ ‫سرانجام در روز پنجشــنبه ‪ ۲‬مرداد ‪ ۱۳۵۹‬روزنامه ها‬ ‫ذیل خبر اعدام ‪ ۲۱‬محکوم دادگاه های انقالب اســامی‬ ‫مرکــز‪ ،‬از تیرباران محمدتقی شــهرام خبــر دادند‪ .‬روابط‬ ‫عمومی دادســتانی کل انقالب در اطالعیه ای که همان‬ ‫روز منتشر شــد‪ ،‬اعالم کرد‪« :‬محمدتقی شــهرام به جرم‬ ‫به شهادت رســاندن فرزندان دلیر اســام‪ ،‬شهید مجید‬ ‫شــریف واقفی و علی میرزا جعفر عالف و جواد سعیدی و‬ ‫مجروح کردن شهید صمدی لباف که منجر به شهادت وی‬ ‫گردیده چون این مجاهدین شهید حاضر نشدند دست از‬ ‫عقیده اســامی خود بردارند و عقیده مارکسیستی را قبول‬ ‫کنند هدف ترور ناجوانمردانه اقای تقی شهرام قرار گرفتند‬ ‫که حتی هیچ یک از ســازمان های همفکــر و همیارانش‬ ‫حاضر نشدند صحه روی این اعمال جنایتکارانه هولناک‬ ‫بگذارند‪ .‬بنابراین دادگاه انقالب اســامی مرکز این وارث‬ ‫خون شهیدان نامبرده را مفسد فی االرض تشخیص داده‬ ‫و به اعدام محکوم کــرد که حکم صادره ســحرگاه امروز‬ ‫در محوطه زندان اویــن به اجرا درامد و نامبــرده تیرباران‬ ‫شد‪».‬‬ ‫‪69‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫خودکشی ایدئولوژیک‬ ‫فیلمی که تو را رها نمی کند‬ ‫داوود حشمتی‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫‪10‬‬ ‫خبرنگار‬ ‫ســیانور از ان فیلم هایی اســت که بعــد از خروج از‬ ‫سالن ســینما رهایت نمی کند‪ .‬بخواهی یا نخواهی بعد از‬ ‫پایان فیلم باید به داوری شخصی در مورد شخصیت های‬ ‫فیلم بنشینی‪.‬‬ ‫در محکمــه وجدانت بایــد در مورد لیــا و مجید به‬ ‫یک نقطه سکون و ارامش رسیده باشــید‪ ،‬براساس انچه‬ ‫تاکنون می دانید و یا انچه الزم اســت بعدها دنبالش کنید‬ ‫و به یک جمع بندی برســید‪ .‬این وضعیت در مورد ســایر‬ ‫شــخصیت های فیلم نیز صادق اســت‪ .‬از همین روست‬ ‫که معتقدم ســیانور بعــد از پایان ســالن ســینما رهایتان‬ ‫نمی کند و از شــما می خواهــد که به دنبال شــخصیت (یا‬ ‫شخصیت هایی) از فیلم که بیشتر می پسندید (یا حتی تنفر‬ ‫پیدا کردید) مطالعه کنید‪.‬‬ ‫به اعتقــاد کارگــردان و عوامل فیلم ایــن یک فیلم‬ ‫تحقیقاتــی صرف نیســت و نمی توان با ایــن زاویه به ان‬ ‫نگاه کرد‪ .‬وظیفه قضاوت تاریخی بر عهده پژوهشــگران‬ ‫است و سازنده فیلم راوی یک قصه است که در بطن یک‬ ‫ماجرای تاریخی و مهم شکل یافته است‪ .‬داستان سیانور‬ ‫روایت نسلی اســت که «مبارزه» برایش به مرحله تقدس‬ ‫رسیده بود‪.‬‬ ‫روایــت نســلی کــه در جوانی دســت از همــه چیز‬ ‫می شــوید‪ .‬حتی از مقدس ترین چیزها کــه همان دین و‬ ‫اعتقاد باشد‪.‬‬ ‫این نقطه اصلی داستان است؛ مرحله ای که در ان‬ ‫ســازمان مجاهدین خلق از یک سازمان اســامی تغییر‬ ‫ایدئولوژیک داده و به یک ســازمان مارکسیســتی تبدیل‬ ‫می شــود و در این مســیر به هیچ چیز رحم نمی کند‪ .‬حتی‬ ‫به مهمتریــن و نزدیکترین یاران مبارزه‪ .‬تقی شــهرام که‬ ‫«پرچم دار» تغییر ایدئولوژیک بود‪ ،‬انسانی مرموز است‪.‬‬ ‫در فیلم نیز انطور که باید شناخته نمی شود‪.‬‬ ‫ســاختن فیلــم از دوره زمانــی کــه هنــوز برخی از‬ ‫شــخصیت های ان زنده هستند یا کســانی هستند که ان‬ ‫دوران را به یاد می اورند کار سختی است‪ .‬هر کس برداشت‬ ‫خودش را از ان دوران دارد و در فیلم به دنبال یافتن همان‬ ‫روایت است‪ .‬فیلم سرشار از انتخاب هایی است که نتیجه‬ ‫انتخاب ها با دنیا و زمانه ما سازگار نیست‪ .‬روایت نسلی که‬ ‫برای «مبارزه» (ان هم به شــکل مســلحانه) از خانواده‪،‬‬ ‫همســر‪ ،‬فرزند و حتی باالتر از اینهــا از همرزمان خود نیز‬ ‫عبور می کنند‪ .‬به اعتقاد برخی این خاصیت مبارزه مسلحانه‬ ‫برخــاف ســایر روایت هــا کــه از‬ ‫شــکنجه های ســاواک در فیلم ها‬ ‫مرســوم اســت‪ ،‬اوج شــکنجه‬ ‫ساواک بر صمدی لباف فرو کردن‬ ‫خــودکار در زخــم روی صــورت یا‬ ‫شکستن انگشت است‬ ‫است که خشونت را در درون خود نهفته دارد و در این گونه‬ ‫موارد بیرون می زند‪.‬‬ ‫انطور که پیش تر گفتم همه شخصیت های فیلم را‬ ‫می شود دوســت داشت و پســندید‪ .‬حتی شخصیت های‬ ‫ساواکی فیلم (مانند بهمنش) را که چهره ای خاکستری (و‬ ‫نه صرفا سیاه) دارند‪.‬‬ ‫فیلم با ترور تیمسار زندی پور که صمدی لباف هم در‬ ‫ان نقش اصلی را داشت و نمایش صحنه ترور دو مستشار‬ ‫امریکایی که با لباس شــخصی به ایران امــده بودند اغاز‬ ‫می شــود‪ .‬صمدی لباف که در کنار مجید شــریف واقفی‬ ‫قربانی تصفیه های درون سازمانی بود از شر رفقای سابقش‬ ‫به دامن ساواک پناه می برد و در پاسخ به بهمن که پرسیده‬ ‫بود‪« :‬چرا با هم درگیر شده اید؟ تو که می دانستی اگر بیایی‬ ‫بیمارســتان گیر می افتی چرا اومدی؟» جواب می دهد‪:‬‬ ‫«مشکالتمون با هم جدی بود‪ ...‬می دونستم دست شما‬ ‫بیفتم جام امنه‪».‬‬ ‫برخالف سایر روایت ها که از شکنجه های ساواک در‬ ‫فیلم ها مرسوم است‪ ،‬اوج شکنجه ساواک بر صمدی لباف‬ ‫فرو کردن خودکار در زخم روی صورت یا شکستن انگشت‬ ‫اســت‪ .‬اینجا خبری از ناخن کشــیدن ها یــا اپولو کردن‬ ‫نیســت یا کابل کف پا که بنا به روایت های متواتر از جمله‬ ‫شکنجه های مرسوم ساواک بود‪.‬‬ ‫چهره «مقــام عالی امنیتــی» که اتیال پســیانی ان‬ ‫را بــازی می کند‪( ،‬و تصویرگــر پرویز ثابتی اســت) کامال‬ ‫منطقی‪ ،‬باهوش و درایت باالســت‪ .‬کســی کــه حتی به‬ ‫نزدیکترین افراد درون ساواک نیز اعتماد ندارد و انها را به‬ ‫حال خود رها نمی کند‪.‬‬ ‫دوراهی اصلی فیلم را می توان دوراهی انتخاب لیال‬ ‫زمردیان تعبیر کرد که هر دو سوی ان مرگ است‪ .‬به اعتقاد‬ ‫نگارنده از همینجاســت که نام ســیانور می توانــد بر فیلم‬ ‫برازندگی داشته باشد‪ .‬در کل فیلم تعداد زیادی نیستند که‬ ‫از سیانور استفاده می کنند‪ .‬اما ســیانور نماد مهمی است‬ ‫فرهنگ‬ ‫نسبت میان سیانور و خوانش تاریخ چیست؟‬ ‫نگاهی تاریخی – تحلیلی به یک فیلم سیاسی‬ ‫مرتضی حنیفی‬ ‫نویسنده‬ ‫‪11‬‬ ‫اتیال پسیانی نقش پرویز ثابتی‬ ‫را بازی می کند‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫فیلم بهروز شعیبی درباره فعالیت های گروهک های‬ ‫سیاسی ‪ -‬مذهبی در برشــی از تاریخ معاصر ایران‪ ،‬با تکیه‬ ‫بر فیلمنامه سلیس‪ ،‬فضا سازی موثر‪ ،‬طراحی چهره‪ ،‬لباس‬ ‫و صحنه هوشــمندانه‪ ،‬فیلمبرداری هماهنگ با کلیت اثر‪،‬‬ ‫موتیف دلنشــین موســیقی و بازی های خوب بازیگرانش‬ ‫توانسته این ســوژه حساسیت برانگیز و دشــوار را به خوبی‬ ‫تصویر کند‪ .‬شیوه روایت داســتان چند وجهی است یعنی‬ ‫شخص خاص یا دانای کلی ندارد بلکه هربار بنا به اقتضای‬ ‫داســتان از سوی کســی تعریف می شــود و معموال هم از‬ ‫تکنیک فلش بک‪ -‬فلش فوروارد استفاده می کند‪ .‬هرچند‬ ‫که معدودی از سکانس ها به ویژه هنگام دستگیری اعضای‬ ‫گروهک ها در خیابان‪ ،‬کمی مصنوعی و غیر قابل باورند‪.‬‬ ‫فیلم سینمایی «سیانور» روایت یکی از دردناک ترین‬ ‫و پیچیده ترین اتفاقات تاریخ سیاسی معاصر ایران است‪.‬‬ ‫واقعه ای که تاریخ سیاســی ایــران را بــرای دهه ها متاثر‬ ‫از خود کرد‪ .‬تفنگ بازی عــده ای جوان شــاید صادق اما‬ ‫ماجراجو که روند سیاســی کشــور را منحرف کرد‪ .‬انصافا‬ ‫هم روایت ســینمایی اش قوی و تاثیرگذار است‪ .‬خصوصا‬ ‫روی مخاطب عام که احتماال نه وحید افراخته می شناسد‬ ‫نه می داند اتیال پســیانی نقش پرویز ثابتی را بازی می کند‬ ‫نه در جریان دعوای تقی شــهرام و شریف واقفی است‪.‬به‬ ‫هر صورت روایت سینمایی از تاریخ بسیار تاثیرگذارتر از هر‬ ‫چیزدیگری است‪ .‬برای همین است که روایت بهروز شعیبی‬ ‫از وقایع درون ســازمان مجاهدین خلق می تواند تاریخ را‬ ‫تعیین کند‪ .‬هزاران کتاب و نوشته و مقاله نمی تواند این کار‬ ‫را بکند‪ .‬حتی اگر روایت تاریخی شــعیبی به رغم نقدهای‬ ‫مثبت بسیاری که در این باره نوشته شــده‪ ،‬درست نباشد و‬ ‫یکجانبه باشد‪.‬‬ ‫فیلم می کوشد تفکیک و تمایزی میان چریک هایی‬ ‫چون شریف واقفی و صمدی از یک سو‪ ،‬با وحید افراخته و‬ ‫تقی شهرام و بهرام ارام از سوی دیگر صورت دهد‪ .‬مطابق‬ ‫روایت «سیانور»‪ ،‬دسته نخست به عنوان قهرمانان مثبت‬ ‫فیلم کسانی هستند که حاضر نشــدند از باور و ایدئولوژی‬ ‫اسالمی ســازمان دســت بکشــند و مهم تر از ان‪ ،‬اخالق‬ ‫مبارزه را فروگذاشته و اســلحه به روی رفقای سازمانی خود‬ ‫بکشند‪ ،‬اما گروه دوم کسانی هستند که دچار سقوط اخالقی‬ ‫شدند و ندانستند که اســلحه را رویاروی چه کسی در دست‬ ‫گرفته اند و در نتیجه به حذف و تصفیه خونین رفقا و برادران‬ ‫خود در اثر اختالفات ایدئولوژیک و نظــری روی اوردند‪.‬‬ ‫صمدی لباف حاضر نشده بود جریان ترورش توسط وحید‬ ‫افراخته و باند شــهرام را لو بدهد و مسائل درون سازمانی را‬ ‫در بازجویی های طاقت فرســا و غیرانسانی کمیته مشترک‬ ‫ضدخرابــکاری طرح کنــد‪ ،‬در مقابــل وحیــد افراخته ای‬ ‫قــرار داده می شــود که بــا مختصر فشــار و شــکنجه ای‬ ‫لب به ســخن می گشــاید و ده هــا چریک و خانــه تیمی و‬ ‫مناســبات درون ســازمانی را موبه مو برای شــکنجه گران‬ ‫ســاواک بازگو می کند به این امید که رهایی یابد‪ .‬درنهایت‬ ‫صمدی لباف است که با طمانینه و ارامش و خواندن قران‬ ‫ پذیرای شهادت می شــود‪ ،‬اما وحید افراخته درحالی که از‬ ‫بی تاثیر بودن اعترافاتش در تعدیل حکم اعدام ناامید شده‬ ‫است‪ ،‬فریاد می زند و بدوبیراه می گوید؛ یکی نماد چریک‬ ‫خوب می شود و دیگری نماد چریک بد‪.‬‬ ‫«ســیانور» در شکســتن نادیده انــگاری و تحریف‬ ‫اغراق امیــز فیلم ها از جریان های مبارزاتی در رژیم شــاه‪،‬‬ ‫توفیق نسبی داشته است‪ .‬روایتی متفاوت از تاریخ پردازی‬ ‫رســمی و تاریخ ســازی ژورنالیستی به دســت می دهد‪ .‬در‬ ‫جنبش چریکی بــرش می زند و نشــان می دهد که حذف و‬ ‫خشونت مبنای این مبارزات نبوده و عارضه و انحرافی بوده‬ ‫که در هر تشــکیالت و حزب و جریان سیاسی دیگری نیز‬ ‫محتمل اســت‪ .‬صمدی در این فیلم به عنوان نماد جنبش‬ ‫چریکی تاکید می کند ما در پی خشــونت و حذف نبوده ایم‬ ‫و اقدام متقابــل را درخور منــش مبارزاتــی نمی دانیم‪ .‬از‬ ‫این جهت باید کوشش دســت اندرکاران این فیلم ـ به ویژه‬ ‫کارگردان جوان و اینده دار ان ـ را ارج نهاد و امید داشت که‬ ‫تالش برای خوانش عــاری از غرض ورزی جنبش چریکی‬ ‫تداوم یابد‪.‬با این همــه اما نباید از برخــی خلل های فیلم‬ ‫در رســاندن پیام مبــارزات چریکی نیز چشم پوشــی کرد‪.‬‬ ‫عنوانی که برای فیلم برگزیده می شود (سیانور) و سکانس‬ ‫اغازین ان ـ و به طورکلی انتخاب سوژه حذف و تصفیه های‬ ‫درون ســازمانی ـ بیانگر نگاهی بزنگاهــی در روایت تاریخ‬ ‫جنبش چریکی است‪.‬‬ ‫فیلم «سیانور» این نارسایی را دارد که به رغم شکستن‬ ‫برخی قضاوت هــای رایج در مورد جنبــش چریکی‪ ،‬نقطه‬ ‫عزیمت خود را برای شناساندن این جنبش‪ ،‬ترورها و حذف‬ ‫و تصفیه های درون سازمانی قرار می دهد و بالفاصله بیننده‬ ‫را با این پرســش مواجه می کند که اگر جنبشی این خطر را‬ ‫ن دست بینجامد‪،‬‬ ‫حمل کند که به حذف و تصفیه هایی از ای ‬ ‫چه ارزشی برای ان می توان متصور بود؟ ایا به صرف وجود‬ ‫تک عناصری که مقابل انحراف می ایستند و مقابله می کنند‬ ‫و از منش اخالقی ـ مبارزاتی خود دست نمی کشند‪ ،‬می توان‬ ‫از چنین جنبشی دفاع کرد؟‬ ‫بازخوانی و نقادی مسئوالنه این بزنگاه تاریخی (ورای‬ ‫این‪ ،‬نقادی و جمع بندی مبــارزات چریکی ایران) اقدامی ‬ ‫مهم است و از این جهت باید از سازندگان «سیانور» تقدیر‬ ‫کرد‪ .‬اما پیش نیاز این بازخوانی‪ ،‬نشــان دادن سیر تکوین‬ ‫جنبش چریکی اســت‪ .‬بدون ترســیم این ســیر‪ ،‬در فهم‬ ‫جنبش چریکی اسیر نگاه نقطه ای به تاریخ خواهیم شد و‬ ‫از ارائه تحلیل روندی بازخواهیم ماند‪ .‬در چنین شــرایطی‬ ‫ف واقفی‬ ‫دور از انتظار نیست که برخالف خوانشی که شری ‬ ‫ی را ادامه طبیعی و وفادارانه بنیانگذاران ســازمان‬ ‫و صمد ‬ ‫(حنیف نژاد‪ ،‬محســن‪ ،‬بدیع زادگان و دیگــران) و جنبش‬ ‫چریکی می داند‪ ،‬کسانی از انحراف ‪ ۴۰‬ساله سخن بگویند‬ ‫و تقی شهرام و وحید افراخته و مســعود رجوی را به عنوان‬ ‫تداوم واقعی بنیان گذاران سازمان تصویر کنند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫از «پایان زندگی به دست خویشــتن» یا «یک خودکشی‬ ‫ایدئولوژیک»‪.‬‬ ‫لیال زمردیان در فیلم نقشــی تقریبا مثبت پیدا کرده‬ ‫است‪ .‬این درحالی است که براساس نوشته های خود لیال‬ ‫که نام ســازمانی اذر را دارد و همســر مجید شریف واقفی‬ ‫است‪ ،‬او دچار حالتی دوگانه بود؛ از یک سو به مجید عالقه‬ ‫داشت و از ســوی دیگر این ســازمان (یا بهتر است گفته‬ ‫شود تقی شــهرام) بود که برایش تعیین می کرد چه کاری‬ ‫باید انجام دهد‪.‬‬ ‫همین مســاله را درســت در رابطه با هما (هنگامه)‬ ‫هم شــاهد هســتیم‪ .‬او که مورد عالقه امیر فخراست به‬ ‫امیر می گوید‪« :‬می دونــم‪ ....‬کارم تمومه‪ »...‬امیر که‬ ‫مامور ساواک است در پاســخ می گوید‪« :‬تو وقتی کارت‬ ‫تموم شد که فکر کردی همه چیز تو باید تقی شهرام بهت‬ ‫بگه‪ ...‬گفت عشق نداشــته باش‪ ،‬گفتی چشم‪ ...‬گفت‬ ‫شوهر نداشته باش‪ ،‬گفتی چشم‪ .‬گفت بچه نداشته باش‪،‬‬ ‫گفتی چشــم‪ ...‬بهت گفت خدا هم نداشــته باش گفتی‬ ‫چشم‪»....‬‬ ‫هنگامه به دستور اخر گفت چشم‪ ،‬اما مجید و مرتضی‬ ‫به فرمان اخر چشم نگفتند‪ .‬مجید درست می گفت‪ .‬شهرام‬ ‫به دنبــال «جارو کــردن زیر پای خــدا» بود‪ .‬او توانســته‬ ‫بود با تســلطی که بر ســازمان مجاهدین پیدا کرده بود و‬ ‫در خالء نبود اعضای برجســته همه چیز را در ســازمان به‬ ‫دســت بگیرد‪ .‬اما این هم او را راضی نکرده بود‪ .‬شــهرام‬ ‫می خواست «اندیشــه ها را نیز تســخیر کند» و این کار را‬ ‫کرد‪ .‬انها که با او بودند بعدها دیگر «خدا را از زندگیشــان‬ ‫جارو کردند»‪ .‬انها که مخالف بودند به خونین ترین شکل‬ ‫حذف شــدند‪ .‬تصور اینکه با همرزم و رفیقی که در روزگار‬ ‫سخت مبارزه تنها به او اعتماد داری‪ ،‬همقدم هستی و بعد‬ ‫ناگهان همان رفیق تو را با تیر می زند‪ ،‬تصور وحشــتناکی‬ ‫است‪.‬‬ ‫در طرف دیگر مرتضی و مجید قرار دارند‪ .‬کســانی‬ ‫که در مقابل رفقای سابق دســت به اسحله نمی برند‪ .‬هم‬ ‫مجید مسلح است و هم مرتضی‪ .‬بهمنش (مامور ساواک)‬ ‫از مرتضی می پرسد‪« :‬من موندم تو چرا اونها رو نزدی؟» و‬ ‫مرتضی جواب می دهد‪« :‬وقت مبارزه باید بفهمی که به کی‬ ‫نباید شلیک کنی‪ ».‬در میانه این دو نگاه اما‪ ،‬لیال قرار دارد؛‬ ‫شخصیتی که در برزخ زندگی می کند‪ .‬یک دلش با مجید‬ ‫است (چه به عنوان همسر و چه به عنوان فردی مسلمان)‬ ‫و یک دلش با سازمان است و تقی شهرام‪.‬‬ ‫لیال در میانه این دو نیروی جذب کننده گرفتار شــده‬ ‫است‪ .‬شاید نقطه اصلی که بتوان به سیانور ایراد گرفت (از‬ ‫منظر تاریخی) همینجا باشد که لیال را نه یک انسان مردد‪،‬‬ ‫بلکه کامال بیگناه در قتل مجید نشان می دهد‪ .‬لیال دختر‬ ‫ارمانگرای بیست وشش یا بیســت و هفت ساله ان روزگار‬ ‫در میان دو انتخاب قرار دارد‪ .‬یک طرف عشــق اســت و‬ ‫مسلمانی اســت و طرف دیگر مبارزه است و مارکسیست‪.‬‬ ‫او در برزخ میان این دو نیروی جذب کننده گرفتار اســت و‬ ‫همچنان که بعدها در نامه ای به سازمان از انها می خواهد‬ ‫«خواهان مجازات است‪».‬‬ ‫انطور که تاریخ روایت می کند‪ ،‬لیال زمردیان دختری‬ ‫که از طبقه مرفه امده بود و دغدغه طبقه محروم داشت در‬ ‫درگیری با ســاواک تیر می خورد و زخمی است‪ .‬به اعتقاد‬ ‫نگارنده او مشتاقانه ســیانور را انتخاب می کند تا از عذاب‬ ‫وجدان رها شــود‪ .‬گمــان می کنم هر کس بعــد از دیدن‬ ‫ســیانور می تواند فرصت مناسبی داشته باشــد برای فکر‬ ‫کردن به اینکه‪ :‬در لحظه انتخاب‪ ،‬بیشــتر و دقیق تر نگاه‬ ‫کند و اسیر احساسات‪ ،‬هیجانات‪ ،‬شعارها و شور ها نشود‪.‬‬ ‫و مهمتر از ان اینکه‪ :‬بــه هرحال انتخاب کــردن بهتر از‬ ‫بی عملی و بی انتخابی اســت که سرنوشتی برزخ وار برای‬ ‫انسان رقم می زند‪.‬‬ ‫‪71‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫فراتر از «سیانور»‬ ‫روایتی از انحراف در یک سازمان‬ ‫مسعود ندافان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫‪12‬‬ ‫گویا درســت دهــه ‪ 50‬در کوران تالطــم گروه های‬ ‫مبارز رژیم پهلوی اســت؛ دهه ای که عمر چریک شــش‬ ‫ماه بود؛ اما در میان ســازمان های چریکی تردیدها میان‬ ‫دوگانه «بقاء ‪ -‬فدا» موج می زد‪ .‬چپ هــا انچنان از رخداد‬ ‫ســیاهکل بزرگنمایی کرده بودند که گویی بــا ان پیروزی‬ ‫علم مبارزه برای براندازی رژیم پهلوی از معبر مارکسیست‬ ‫فقط عبور می کند‪.‬‬ ‫حاال پــس از چهاردهه از موج چپ روی در کشــور‪،‬‬ ‫«سیانور» فیلمی از دریچه سینمای سیاسی است به روایت‬ ‫انحــراف یک ســازمان مذهبی کــه از دل محافظه کاری‬ ‫نهضت ازادی برامده است و حاال در رفتارهای خشونت امیز‬ ‫از ســازمان های دیگــر مارکسیســتی ســبقت می گیرد‪.‬‬ ‫فیلم ســیانور در هنگامه ای که فیلم هــای طنز بی محتوا‬ ‫و روایت «فرهادیزه» از جامعه ایرانی موردپســند اســت‪،‬‬ ‫جسارت ســتودنی در ســینمای ایرانی محسوب می شود‬ ‫که اقبال مردمــی را به همراه داشــته اســت و فروش ان‬ ‫از مرز یــک میلیــارد تومان گذشــت‪ ،‬چرایی ایــن اقبال‬ ‫مردمی چیست؟ موضوع سیانور روایت سازمان مجاهدین‬ ‫خلــق –منافقیــن‪ -‬اســت‪ ،‬پیــش از ایــن بارها از ســوی‬ ‫فیلمسازان تکرار شده اســت؛ که مشهورترین ان در دهه‬ ‫‪ 6 0‬فیلم «دست نوشته ها» که به بیان نقش نیروهای تواب‬ ‫ســازمان برای مبارزه با موج ترور ســازمان پس از رویکرد‬ ‫خروج نظامی ‪ 30‬خرداد ‪ 60‬است و سپس در دهه ‪ 90‬فیلم‬ ‫«امکان مینا» است‪ ،‬هرچند در این میان سریال «ارمغان‬ ‫تاریکی» که روایتی از جذب عاشــقانه مجید دانشــجوی‬ ‫کم اطــاع از ســوی مهری‪-‬عضو ســازمان‪ -‬و خــروج از‬ ‫سازمان با عشق ســارا – دختر مکتبی که عموی وی سوژه‬ ‫ترور سازمان اســت‪ -‬که در این میان چند کلمه منحصر به‬ ‫سازمان مانند عملیات مهندسی‪ ،‬انقالب ایدئولوژیک و‪...‬‬ ‫به چشم می خورد که با استقبال مناسب همراه شد‪.‬‬ ‫اما مزیــت برتــری ســیانور در روایــت «واقعی» از‬ ‫شــخصیت های اصلی ســازمان مجاهدین خلق در دهه‬ ‫ ‪ 50‬در کنار روایت عاشــقانه میان هما و امیر فخرا اســت؛‬ ‫روایتی که بــه جز ئیات تاریــخ و رفتار و کالم تشــکیالت‬ ‫ســازمان وفادار و با دقتی باال در تکاپو برای ترسیم دقیق‬ ‫فضای ان دوران است که نمود «مرگ یا زندگی»‪« ،‬ستیز‬ ‫یا گریز» و «بقــاء یا فدا» را بــه نمایش بگــذارد‪ ،‬که این‬ ‫عالوه بر چیره دســتی کارگردان‪ ،‬قدرت پژوهش تاریخی‬ ‫مسعود احمدیان‪ ،‬فیلمنامه نویس سیانور را به رخ می کشد‬ ‫و از ســوی دیگر سازندگان ســیانور با تیزهوشی و فراست‬ ‫در پوسترهای تبلیغاتی از «حس نوستالژیک» جامعه نیز‬ ‫استفاده کرده اند‪.‬‬ ‫تصفیه خونین‬ ‫دهه ‪ 50‬اغازی برای مبارزه مســلحانه بود؛ جوانا نی‬ ‫شــیدای مبارزه ولی نااگاه که ســرمایه تشــکیالتی انان‬ ‫«سیانور و اسلحه کمری» بود‪ .‬هرچند نسل اول مجاهدین‬ ‫خلق بــه مطالعه اندیشــگانی بهــا می داد ولی نســل بعد‬ ‫همسو با «سیانور» بود‪ ،‬که روایت «سیانوره؛ فقط کافیه‬ ‫گازش بزنــی» دیالوگی تکراری در ادبیات ســازمان برای‬ ‫فدای فرد برای بقاء ســازمان بود که نمــادی از «رزمنده و‬ ‫رزمندگی» میان انان محسوب می شــد و اسلحه که نماد‬ ‫پذیرش ســمپات به کادر پس از «حل شــدگی» در روابط‬ ‫سیاسی‪ -‬امنیتی محسوب می شــد اما رسم «وقتی تفنگ‬ ‫دست می گیری باید بدونی چه کسی رو نباید بزنی» پس از‬ ‫انقالب ایدئولوژیک رنگ باخت و پس از مدتی از سازمان‬ ‫رنگ باخت به نحوی که یک دهه بعد سازمان به «قاتلین‬ ‫خلق» با ‪ 1700‬شهید بدل شد‪.‬‬ ‫ســیانور نمایشــی از تصفیــه خونی طیــف مذهبی‬ ‫سازمان است؛ مرکزیت مارکسیست شــده سازمان به این‬ ‫نتیجه رســیده بود که صمدی لباف‪ ،‬شریف واقفی و سعید‬ ‫شاهسوندی باید برای جلوگیری از تشکیل سازمان موازی‬ ‫و انتقام گیری از مرکزیت حذف شوند‪ .‬سیانور از چگونگی‬ ‫ترور مجید شریف واقفی روایت می کند‪ .‬روایت مرگ طبق‬ ‫قراری که از طریــق لیال زمردیان به شــریف واقفی ابالغ‬ ‫شــد‪ ،‬وحید افراخته و او در ســاعت ‪ 4‬بعــد از ظهر روز ‪16‬‬ ‫اردیبهشت ماه ‪ 1354‬در سه راه بوذرجمهری نو باید یکدیگر‬ ‫را می دیدند؛ قبال محســن سید خاموشــی و حسین سیاه‬ ‫کاله در یکی از کوچه های خیابــان ادیب الممالک اماده‬ ‫شده بودند و در انتظار ورود شــریف واقفی به سر می بردند‬ ‫که قرار بود عالمت ان را منیژه اشراف زاده کرمانی بدهد‪.‬‬ ‫طبق برنامه‪ ،‬لیال زمردیان او را به محل مالقاتش با وحید‬ ‫افراخته همراهی کرد و جدا شــد‪ .‬قرار بود در این مالقات‬ ‫اخرین حرف ها زده شــود و افراخته موافقت سازمان را به‬ ‫مجید شــریف واقفی اعالم دارد‪ .‬افراخته وی را به داخل‬ ‫خیابان ادیب برد و زمانی که به کوچه محل استقرار دوعضو‬ ‫دیگر رسیدند و خواستند از ان عبور کنند‪ ،‬حسین سیاه کاله‬ ‫یک گلوله از روبه رو به صورت شریف واقفی و وحید افراخته‬ ‫نیز گلوله ای از پشت سر او شلیک کرد‪ .‬جسد او به سرعت‬ ‫در صندوق عقب اتومبیلی که از قبل اماده بود قرار گرفت‪،‬‬ ‫وحید افراخته و دو نفر دیگر با رانندگی محسن خاموشی به‬ ‫سوی بیابان های مســگراباد حرکت کردند‪ .‬در انجا شکم‬ ‫شریف واقفی توسط خاموشی و سیاه کاله پاره شد و سپس‬ ‫جسد وی را اتش زدند‪( .‬سازمان مجاهدین خلق پیدایی تا‬ ‫فرجام‪ ،‬جلد دوم‪ ،‬صفحه ‪)7-6‬‬ ‫استمرار نسل «افراخته ها» و «شهرام ها»‬ ‫تــاوان خــون شــریف واقفی همچنان ســازمان را‬ ‫گریبانگر خود کرده است؛ سازمانی بی سرزمین که گدایی‬ ‫حیات از دشــمنان ســرزمینش می کنــد اما روایــت فراتر‬ ‫اســتمرار نســل «افراخته ها» و «شــهرام ها» در دنیای‬ ‫سیاست کشــورمان اســت؛ انان رنگ عوض کردند ولی‬ ‫«ریشه» انان یکسان است‪« ،‬اسلحه» را بر زمین نهادند‬ ‫ولی پرچم «التقاط» برافراشته است تا در هنگامه مناسب‬ ‫بیانیه «انقالب ایدئولوژیک» این بار نه از «جزوه ســبز»‬ ‫بلکه از بازتولید«جنبش ســبز» با صدای بلند فریاد بکشند‬ ‫و حاال فقط جای «مارکسیســت» با «لیبرالیســم» تغییر‬ ‫کرده است اما توصیه به خشــونت و تصفیه پایانی ندارد‪،‬‬ ‫هرچند ســبک خشــونت ورزی تفاوت کرده اســت‪ ،‬گاه با‬ ‫خشــونت کالمی برچســب زنی به مخالفان و گاه مقابله با‬ ‫جمهوریت با حمله به اماکن دولتی‪ .‬اسدالله الجوری خط‬ ‫«التقاط» را دقیق می شناسد و چشــم انداز ان را به خوبی‬ ‫درک می کند؛ وصیت نامه او «دشــمن شناسی دقیق» از‬ ‫استمرار نسل «افراخته ها» و «شهرام ها» است که فعال‬ ‫در کمینگاه نشسته اند و از ســوی پدرمرجع ضمیر تعبیر به‬ ‫«دشمن شناسی وارونه» شده است‪.‬‬ ‫شــهید اســدالله الجــوردی در وصیت نامــه اش‬ ‫می نویســد‪« :‬خدایا! تو شــاهدی چندین بار بــه عناوین‬ ‫مختلف‪ ،‬خطر منافقیــن انقالب را‪ ،‬همانــان که التقاط‪،‬‬ ‫به گونه منافقین خلق سراسر وجودشــان را و همه ذهن و‬ ‫باورشــان را پر کرده و همانان که ریاکارانه برای رســیدن‬ ‫به مقصودشان‪ ،‬دستمال ابریشمی بسیار بزرگ ‪-‬به بزرگی‬ ‫مجمع االضداد‪ -‬به دســت گرفته اند‪ ،‬هــم رجایی و باهنر‬ ‫را می کشند و هم به سوگشان می نشــینند‪ ،‬هم با منافقین‬ ‫خلق‪ ،‬پیوند تشکیالتی و ســپس‪ !...‬برقرار می کنند‪ ،‬هم‬ ‫انان را دســتگیر می کنند و هم برای ازادی شان و اعطای‬ ‫مقام و مسئولیت بدانان تالش می کنند و از افشای ماهیت‬ ‫کثیف انان سخت بیمناک می شــوند‪ ،‬هم در مبارزه علیه‬ ‫انان و در حقیقت بــرای جلب رضایت مســئوالن و نجات‬ ‫بنیادی انان خود را در صف منافق کشان می زنند و هم در‬ ‫حوزه های علمیه به فقه و فقاهت روی می اورند تا مسیر فقه‬ ‫را عوض کنند‪ ،‬به مسئوالن گوشزد کرده ام ولی نمی دانم‬ ‫چرا؟ گرچه نســبت به بعضی‪ ،‬تا انــدازه ای می دانم چرا!‬ ‫ترتیب اثر نداده اند‪ .‬به مســئوالن بارهــا گفته ام که خطر‬ ‫اینان به مراتب زیادتر از خطر منافقین خلق است‪» .‬‬ ‫وداع با منصور‬ ‫مرد با سابقه باشگاه اســتقالل هفته گذشته درگذشــت تا فوتبال ایران در‬ ‫سوگ بنشیند‪ .‬منصور پورحیدری‪ ،‬پیشکسوت باشگاه استقالل ‪ 14‬ابان دار فانی‬ ‫را وداع گفت تا هواداران اســتقالل در سراســر ایران برای این مرد متین فوتبال‬ ‫م ترحیم برگزار کنند‪.‬‬ ‫ایران مراس ‬ ‫ورزش‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫رازمحبوبیتمنصورپورحیدریچهبود؟‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫خداحافظیبامرد نجیب‬ ‫‪ 14‬ابان روز تلخی برای فوتبال ایران بود؛ در حالی که‬ ‫مردم ایران برای شفای پورحیدری دســت به دعا برداشته‬ ‫بودند خبری کوتاه به تیتر یک رســانه ها تبدیل شد؛ منصور‬ ‫پورحیدری درگذشت‪ .‬او پرافتخارترین مربی تاریخ باشگاه‬ ‫اســتقالل تهران اســت‪ .‬احیای باشگاه اســتقالل بعد از‬ ‫انقالب ‪ ،۵۷‬که با تغییر نام باشگاه تاج به استقالل صورت‬ ‫گرفت‪ ،‬از خدمات او برای منحل نشدن باشگاه بود‪ .‬ازاین رو‬ ‫او را پدر استقالل نامیده اند‪ .‬دو قهرمانی استقالل در اسیا‬ ‫در کارنامه پورحیدری دیده می شــود که یک بــار در قامت‬ ‫بازیکن و یک بار در کسوت ســرمربی به انها دست یافت‪.‬‬ ‫او از این حیث در ایران رکورددار اســت‪ .‬پورحیدری عالوه‬ ‫بر بازیکنی و ســرمربیگری‪ ،‬به عنوان مدیر فنی و سرپرست‬ ‫باشگاه استقالل نیز فعالیت کرده بود‪ .‬او در دوره ای سرمربی‬ ‫تیم ملی ایران نیز بــود و با ان تیم در ســال ‪ ۱۹۹۸‬قهرمان‬ ‫بازی های اسیایی بانکوک شد‪.‬‬ ‫وی ابتدا در سن ‪ ۱۷‬سالگی در باشگاه فوتبال دارایی‬ ‫بازی می کرد اما سپس به باشگاه تاج (استقالل) رفت و به‬ ‫مدت ‪ ۹‬ســال در تیم تاج به عنوان دفاع راست بازی می کرد‬ ‫و در ســال ‪ ۱۳۴۹‬عنوان قهرمانی جام باشــگاه های اسیا را‬ ‫به همراه تیم تاج کســب کرد‪ .‬بعد از اتمــام دور ه بازیگری‪،‬‬ ‫رایکوف مربی وقت تاج که تیم جوانان تاج را هم در دســت‬ ‫داشــت‪ ،‬به دلیل پشــتکار و پیگیری های فراوان منصور‪،‬‬ ‫او را به جوانان برد‪ .‬رایکوف که از ســال ‪ ۴۸‬تا ‪ ۵۳‬مربی تاج‬ ‫بود‪ ،‬به دلیل خســتگی قادر به ادامه کار در تاج نشد و پس‬ ‫از باخت به تیم نفت ابادان در ســال ‪ ۵۳‬کنار گذاشته شد و‬ ‫تیم به علی دانایی فرد رسید که وی هم منصور پورحیدری را‬ ‫به عنوان کمک خود برگزید‪ .‬علی دانایی فرد تنها ‪ ۸‬بازی در‬ ‫سال ‪ ۵۴‬سرمربی تیم بود و سپس جکیچ به عنوان سرمربی‬ ‫تاج در سال ‪ ۵۵‬انتخاب شد‪ .‬جکیچ هم منصور پورحیدری‬ ‫را به عنوان کمک خــود انتخاب کرد و نتایــج مطلوبی را با‬ ‫وی کسب کرد‪ .‬پس از انقالب به دالیل نا ارامی ها‪ ،‬قرارداد‬ ‫جکیچ با تاج فســخ شــد و او به همراه جکیچ بــرای مدتی‬ ‫راهی کشورهای حاشیه خلیج فارس شد‪ .‬او چند ماه پس از‬ ‫بازگشت مربی استقالل شد‪ .‬البته لیگ در سال ‪ ۵۸‬انسجام‬ ‫الزم را نداشــت‪ .‬او با پنج دوره حضــور در ادوار رقابت های‬ ‫اسیایی به عنوان سرمربی رکورددار تاریخ باشگاه استقالل‬ ‫استکه‪ ۳۲‬مرتبهمربی گرییکباشگاهدرجام باشگاه های‬ ‫اسیا را به عهده داشته است‪.‬‬ ‫او در پنج دوره حضور خود؛ یک مقام قهرمانی‪ ،‬یک‬ ‫مقام نایب قهرمانی و یک مقام سوم جام باشگاه های اسیا‬ ‫و همچنین دو مقــام چهارم جام برندگان جام اســیا را برای‬ ‫استقالل به ارمغان اورده است‪.‬‬ ‫پورحیدری در ‪ ۳۰۹‬مســابقه‪ ،‬مربیگــری تیم فوتبال‬ ‫استقالل تهران را بر عهده داشته اســت و ‪ ۸۱‬بار به عنوان‬ ‫مربی در خدمت ابی پوشــان بود که از ایــن لحاظ در تاریخ‬ ‫باشــگاه اســتقالل رکورددار اســت‪ .‬پورحیدری همچنین‬ ‫رکــورددار مربیگــری در شــهراورد تهران اســت‪ .‬منصور‬ ‫پورحیدری همچنین دارای یک رکورد دیگر هم هست‪ .‬او‬ ‫تنها کسی است که هم به عنوان بازیکن هم به عنوان مربی‬ ‫توانسته قهرمان اسیا بشود وی درسال ‪ ۱۳۴۹‬در حالی که‬ ‫یک بازیکن ‪ ۲۵‬ساله بود توانســت به عنوان قهرمانی اسیا‬ ‫برســد ویک بار هم به عنوان مربی در سال ‪ ۱۳۷۰‬توانست‬ ‫قهرمان اســیا شــود‪ .‬منصور پورحیدری در فوتبــال ایران‬ ‫به دســته خاصی از مربیان تعلق دارد‪ .‬او محافظه کار بود‬ ‫اما این محافظه کاری بیشتر به دلیل شــخصیت ویژه او و‬ ‫دلسوزی اش برای حفظ ارامش باشگاه استقالل نمود یافته‬ ‫بود‪ .‬او در واقع هم مدیر بــود و هم به عنوان یک مدیر مورد‬ ‫احترام اســتقاللی ها قرار گرفته بود‪ .‬بهتر است شرحی از‬ ‫قدرتمندی مدیریت فنی پورحیدری را مرور کنیم؛‬ ‫تیم ملی در حالی قهرمان مســابقات اسیایی ‪1998‬‬ ‫بانکوک شد که یک دوره بازی های جذاب در تاریخ فوتبال‬ ‫کشــورمان ثبت شــد و تیم ملی بدون بازیکنان درجه اول‬ ‫بسیارش قهرمان مسابقات شد‪.‬‬ ‫در مسابقات مورد اشاره‪ ،‬تیم ملی فوتبال چهاردسته‬ ‫بازیکن را در اختیار نداشت‪:‬‬ ‫اول بازیکنانی که فدراســیون تکلیف کــرده بود در‬ ‫اردوی تیم ملی فوتبال حضور نداشته باشند که شامل افراد‬ ‫زیر می شدند‪:‬‬ ‫‪-1‬احمدرضا عابدزاده‪-2،‬نعیم ســعداوی‪-،3‬خداداد‬ ‫عزیزی و‪ -4‬افشین پیروانی‪.‬‬ ‫این بازیکنان افرادی بودند که بعد از جام جهانی علیه‬ ‫ســرمربی تیم ملی فوتبال یعنی جالل طالبی یا فدراسیون‬ ‫فوتبال مصاحبه کرده بودنــد‪ .‬ظالمانه ترین کار این بود که‬ ‫به رغم اخطار فدراســیون‪ ،‬از وجود خداداد عزیزی در بازی‬ ‫دوستانه برابر تیم ملی فوتبال کویت استفاده شده بود؛ چون‬ ‫مرد نجیب‬ ‫سلفی گرفتن‬ ‫در شان این مراسم نبود‬ ‫کویتی ها که برای بازی دوســتانه برابــر تیم ملی فوتبال در‬ ‫مهر ماه ‪ 1377‬رقم قابل مالحظه ای پرداخت کرده بودند‪،‬‬ ‫شرط کرده بودند که خداداد عزیزی‪ ،‬علی دایی و باقری حتما‬ ‫باید در ترکیب تیم ملی باشند‪ .‬مسئوالن فدراسیون از خداداد‬ ‫بهره بردند اما در بازی های اسیایی‪ 98‬بانکوک او را خط زدند‪.‬‬ ‫ســری دوم بازیکنانی بودند که به دال یــل انضباطی‬ ‫توسط منصور پورحیدری از تیم ملی فوتبال خط خوردند که‬ ‫شامل افراد زیر می شدند‪:‬‬ ‫‪ -1‬مهدی هاشمی نسب‪ -2 ،‬پرویز برومند‬ ‫پورحیدری که بازیکنان زیادی را در اختیار نداشــت‪،‬‬ ‫این دو را کــه در اردوی تیم ملی بی انضباطــی کرده بودند‬ ‫کنار گذاشت‪.‬‬ ‫ســوم بازیکنانی که به دلیل اشــتغال در فوتبال اروپا‬ ‫فرصت حضــور در اردوی تیم ملی را نیافتنــد و پورحیدری‬ ‫برخالف انتظار از وجود انها بهره نبرد که افراد زیر بودند‪:‬‬ ‫‪ -1‬رضا شــاهرودی‪ -2،‬مهــرداد میناونــد‪ -3،‬مهدی‬ ‫پاشازاده‪ -4 ،‬سیروس دین محمدی‪.‬‬ ‫بازیکنانی که در مقدماتی جام جهانــی ‪ 1998‬و یا در‬ ‫مرحله مقدماتی حاضر بودند اما پورحیدری انها را به دال یل‬ ‫فنی از تیم ملی کنار گذاشته بود و به شرح زیر بودند‪:‬‬ ‫‪ -1‬بهنــام ســراج‪ -2 ،‬علــی لطیفــی‪ -3 ،‬علی اکبــر‬ ‫استاد اســدی‪ -4 ،‬مدیر روســتا‪ -5 ،‬مجید نامجو مطلق‪-6 ،‬‬ ‫یحیی گل محمدی‪ -7 ،‬سهراب بختیاری زاده‪ -8 ،‬ابراهیم‬ ‫تهامی‪ -9 ،‬فرشاد فالحت زاده و ‪ - 10‬علیرضا امامی فر‪.‬‬ ‫قهرمانی در بانکوک با تیم تازه‬ ‫به گواه بسیاری و به گواه نتایج‪ ،‬استقالل سال های‬ ‫‪ ۶۹‬و ‪ ۷۰‬بهترین اســتقالل تاریخ اســت‪ .‬اســتقاللی که‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫سرمربی نابغه‬ ‫قهرمانی لیگ سراســری قــدس را در خرداد ‪ ۶۹‬به دســت‬ ‫اورد؛ سپس جام باشــگاه های اســیا را فتح کرد و در ادامه‬ ‫باشــگاه های تهــران را پس از پنج ســال قهرمانــی پیاپی‬ ‫پرسپولیس در بهمن‪ ۷۰‬از ان خود کرد‪ .‬ان استقالل ساخته‬ ‫دســت منصور پورحیدری بود‪ .‬او در ســال ‪ ۶۸‬به استقالل‬ ‫بازگشــت و اگرچه با شکســت در دربی‪ ،‬جام باشــگاه های‬ ‫تهران را به پروین واگذار کرد‪ ،‬اما با شناســایی نقاط ضعف‬ ‫تیمش‪ ،‬عابدزاده‪ ،‬فنونی زاده‪ ،‬حسن زاده‪ ،‬فالحت زاده و‪...‬‬ ‫را به تیمش اضافه کــرد و در ادامه یک مربی مجاری به نام‬ ‫بونژاک (که به دعوت کمیته المپیک به ایران امده بود) را‬ ‫به کادر فنی اش اضافه کرد‪ .‬در حالــی که قبل از او‪ ،‬پروین‬ ‫هدیه کمیته المپیک را پس فرســتاده بود‪ ،‬اما پورحیدری‬ ‫در ان سال ها ابایی از استفاده از یک تمرین دهنده خارجی‬ ‫مسلط به علم روز نداشت‪ .‬همین شــد که بونژاک با هزینه ‬ ‫کمیته المپیک به استقالل امد و در ادامه همین بونژاک بود‬ ‫که به پورحیدری پیشنهاد استفاده از سیستم سه‪-‬پنج‪-‬دو را‬ ‫(که با ان المان در جام جهانی نود قهرمان شده بود) داد تا‬ ‫برای اولین بار در ایران سیستم متکی به یک دفاع پوششی‬ ‫و دو دفاع یارگیر و دو پیســتون راست و چپ مد شود‪ .‬بدین‬ ‫ترتیب در استقالل رویایی‪ ،‬عابدزاده دروازبان بود‪ ،‬شاهین‬ ‫بیانی دفاع اخر‪ ،‬فرشاد فالحت زاده و رضا حسن زاده مدافعان‬ ‫یارگیر‪ ،‬جواد زرینچه پیستون راست‪ ،‬صادق ورمزیار پیستون‬ ‫ی فنونی زاد ه هافبک دفاعی‪ ،‬مجیدنامجومطلق‬ ‫چپ‪ ،‬مهد ‬ ‫و شــاهرخ بیانی دو هافبک دیگر و در خط حمله مرفاوی و‬ ‫سرخاب قرار می گرفتند‪ .‬بازیکنانی نظیر قلعه نویی‪ ،‬چنگیز‪،‬‬ ‫احدی‪ ،‬هاشــمی مقدم و‪ ...‬نیــز به تناوب به بــازی گرفته‬ ‫می شدند‪ .‬البته از این جمع زرینچه به کشاورز رفت تا افتخار‬ ‫قهرمانی اســیا را از دســت دهد‪ .‬هنر پورحیدری به غیر از‬ ‫پیاده کردن سیستمی نوین در ان زمان‪ ،‬کنترل حاشیه های‬ ‫تیمی بود که در ان معضــل بازوبند کاپیتانــی و اختالفات‬ ‫درونی می رفت تا در اردوی شمال قبل از مرحله نهایی جام‬ ‫باشگاه های اسیا در تابستان ‪ ،۷۰‬تیم را دچار فروپاشی کند‪.‬‬ ‫اما پورحیدری با تدبیرش کاری کرد که همان تیم دو هفته‬ ‫بعد قهرمان اسیا شود‪.‬‬ ‫استقالل پس از نایب قهرمانی در لیگ ‪ ۷۳‬و پشت سر‬ ‫گذاشــتن دربی جنجالی ان ســال‪ ،‬پا به لیگ ازادگان ‪۷۴‬‬ ‫گذاشــت؛ ان هم در حالی که قلعه نویی‪ ،‬فکری‪ ،‬ورمزیار و‬ ‫غفوری های اصل با محرومیت شــش ماهه مواجه بودند‪.‬‬ ‫اما به یکباره با شروع لیگ نصرالله عبداللهی‪ ،‬سرمربی تیم‬ ‫بنای رفتن گذاشت‪ .‬اســتقالل هفته اول در تهران به برق‬ ‫شیراز باخت و در هفته دوم‪ ،‬بدون سرمربی‪ ،‬با گل دقیقه ‪۹۴‬‬ ‫با کشاورز دو‪-‬دو مساوی کرد‪ .‬اینجا باز هم در شرایط بحرانی‬ ‫دست نیاز به سوی مردی دراز شد که در میانه های سال ‪۷۱‬‬ ‫به دالیل نامعلومی از استقالل جدا شــده بود‪ .‬پورحیدری‬ ‫ن بار نیز فداکارانه ســرمربیگری تیم بحران زده ای که با‬ ‫ای ‬ ‫سلیقه مربی دیگری بسته شده بود را به عهده گرفت و یک‬ ‫ماه بعد‪ ،‬در دربی تهران پرسپولیس را سه بر یک برد‪ .‬او در‬ ‫چندبازی‪،‬علیرضامنصوریانراکهابتدایفصلبهاستقالل‬ ‫پیوسته بود‪ ،‬به عنوان مهاجم کاذب به میدان فرستاد تا این‬ ‫بازیکن یکی از بهترین گلزنان استقالل در ان فصل شود‪.‬‬ ‫در ان ســال ها که همه تیم ها با دو مهاجم بازی می کردند‪،‬‬ ‫پورحیدری مهاجم کاذب یا سایه را در تیمش به کار گرفت‬ ‫تا منصوریان به عنــوان پدیــده فوتبال ایران در ان ســال‬ ‫معرفی شــود و پس از عابدزاده موثرترین و بهترین بازیکن‬ ‫لیگ ‪ ۷۴‬شود‪ .‬استقالل در ان فصل اغلب تیم های باالی‬ ‫جدول نظیر پرسپولیس‪ ،‬بهمن و پاس را برد اما امتیاز دادن‬ ‫به تیم های پایین جــدول‪ ،‬نهایتا این تیم را ســوم کرد‪ .‬اما‬ ‫جام حذفی در نهایت نصیب استقالل و منصورخانی شد که‬ ‫تیم بحران زده را تا پای قهرمانی لیگ برد‪.‬‬ ‫ایــران بــا اغلــب ســتاره های جام جهانــی ‪ ۹۸‬عازم‬ ‫بازی های اســیایی بانکوک شــده بود تا مدال طالی این‬ ‫بازی ها را به دست اورد‪ .‬اما یک باخت عجیب و غیرمنتظره‬ ‫با نتیجه چهار بر دو مقابل عمان‪ ،‬اوضاع را مشوش کرد‪ .‬با‬ ‫این حال پورحیدری به عنوان سرمربی تیم ملی که جانشین‬ ‫جالل طالبی دوست و همبازی قدیمی اش شده بود‪ ،‬با چند‬ ‫تغییر در ترکیب تیم ملی‪ ،‬به راحتی ایران را قهرمان کرد‪ .‬ابتدا‬ ‫در دروازه بهزاد غالمپور را جانشین نیما نکیسای جام جهانی‬ ‫رفته کرد‪ .‬ســپس جواد زرینچه را از دفاع یارگیر به پســت‬ ‫دفاع اخر برد تا نادر محمدخانی که در برابر عمان پر اشتباه‬ ‫ظاهر شــده بود به دفاع کنار منتقل شــود‪ .‬علــی کریمی با‬ ‫تکنیک را که تازه چند بازی در پرســپولیس انجام داده بود‬ ‫و هنوز اعتماد به نفس الزم برای نشان دادن تکنیک نابش‬ ‫در میان ستارگان رنگارنگ پرســپولیس را پیدا نکرده بود‪،‬‬ ‫در پســت پیســتون چپ به بازی گرفت و علی موســوی را‬ ‫به عنوان زوج علی دایی در غیــاب خداداد عزیزی‪ ،‬رو کرد‪.‬‬ ‫غالمپور و زرینچه ارامش را به خــط دفاع اوردند‪ ،‬کریمی با‬ ‫افزایش اعتماد به نفسش تکنیک نابش را به رخ اسیا کشید‬ ‫و در فینال گل زد تا بازیکنی که حتی اگر به تیم ملی دعوت‬ ‫نمی شد صدای اعتراض هیچ کس بلند نمی شد‪ ،‬به عنوان‬ ‫ستاره و پدیده ایران معرفی شــود‪ .‬موسوی نیز پنج گل زد و‬ ‫به بایر لورکوزن که دومین تیم جدول رده بندی بوندس لیگا‬ ‫بود‪ ،‬ترانســفر شد‪ .‬وحی د هاشــمیان نیز با درخشش در این‬ ‫بازی ها به هامبورگ رفــت‪ .‬این نیز بخشــی از هنر منصور‬ ‫پورحیدری در شناسایی بازیکنان مستعد بود‪.‬‬ ‫انتقــال مهــدی هاشمی نســب از پرســپولیس‬ ‫به اســتقالل‪ ،‬دربــی دی مــاه ‪ ۱۳۷۹‬را بــه باالترین درجه‬ ‫حساسیتش در تاریخ دربی ها تا ان زمان رسانده بود‪ .‬پروین‬ ‫پیش بینی کرده بود که هاشمی نســب در این دربی اخراج‬ ‫ن کار روی بازی های روانی مهاجمانش‬ ‫می شود‪ .‬او برای ای ‬ ‫به خصوص پایان رافت حســاب باز کرده بود‪ .‬اما بازی که‬ ‫اغاز شد ســورپرایز بزرگ پورحیدری چشــم ها را خیره کرد‪.‬‬ ‫هاشمی نسب با تدبیر پورحیدری در خط حمله استقالل قرار‬ ‫گرفت تا او که به فکر گلزنی به پرسپولیس بود با خیال راحت‬ ‫و بدون فکر کردن به وظایف دفاعی در خط اتش استقالل‬ ‫قرار گیرد و حاشیه بازی از دفاع استقالل به منطقه دفاعی‬ ‫پرسپولیس منتقل شود‪ .‬تدبیر پورحیدری و رودستی که او‬ ‫به پروین در این بازی زد‪ ،‬باعث شد تا نقشه های پروین برای‬ ‫بازی های روانی به هم خورده و هاشمی نســب زهرش را با‬ ‫گلزنی در دربی بریزد‪.‬‬ ‫منصــور پورحیــدری در فوتبــال ایران گاهــی مورد‬ ‫ بی مهری قرار می گرفت اما سکوت می کرد‪ .‬او به دسته ای‬ ‫از فوتبالی ها تعلق داشت که اهل هیاهو نبودند؛ دسته ای‬ ‫که ارامــش دارند و با ســکوت خــود عبــور از نامالیمات و‬ ‫ســختی ها را برای هــر تیمی اســان می کننــد‪ .‬بازیکنان‬ ‫استقالل بارها به عشــق او که عصا به دســت در تمرینات‬ ‫حاضر می شد با مشکالت باشگاه و البته شدت انتقادات کنار‬ ‫می امدند و در زمین بازی دیگری را به نمایش می گذاشتند‪.‬‬ ‫پورحیدری رفت‪ .‬مردی کــه برای اســتقاللی ها پدر بود و‬ ‫برای پرسپولیســی ها بســیار قابل احتــرام‪ .‬خداحافظ ابی‬ ‫تکرار نشدنی‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫در این مقطــع زمانی پورحیدری از وجــود نفراتی تازه‬ ‫در تیم ملی بهره برد‪ .‬بهزاد غالمپور‪ ،‬رســول خطیبی‪ ،‬علی‬ ‫کریمی‪،‬علیجانملکی‪،‬وحید هاشمیانو‪...‬بهتیم ملیتازه‬ ‫راه یافتند‪ .‬تیم ملی در بازی اول در بخش گروه بندی شرکت‬ ‫کرد و برابر تیم های قزاقستان با ‪ 2‬گل وحی د هاشمیان ‪ 0-2‬و‬ ‫برابر الئوس ‪ 1-6‬برنده شد‪.‬‬ ‫گروه بندی اصلی انجام شــد و ایران با تیم های ملی‬ ‫چین‪ ،‬تاجیکستان و عمان در یک گروه قرار گرفت‪ .‬در بازی‬ ‫اول تیم ملی ‪ 2-4‬به عمان باختیم‪ .‬همه دچار سرگیجه شده‬ ‫بودند‪ ،‬شایعه شده بود که علی پروین شبانه به بانکوک رفته و‬ ‫بهمنصورپورحیدریمشورتمی دهد‪.‬البتهقبالدرمقدماتی‬ ‫جام جهانی ‪ 1994‬ثابت شــده بود علی پروین نتوانســت بر‬ ‫بحران ان مسابقات غلبه کند‪ .‬اما پور حیدری با متانت تمام‬ ‫این مرحله را گذراند‪ .‬ایران در بازی دوم برابر تاجیکستان‪0-5‬‬ ‫برنده شد و در بازی سوم در حالی که تیم ملی در استانه حذف‬ ‫قرار داشت برابر چین ‪ 1-2‬برنده شده و به عنوان تیم دوم به‬ ‫مرحله ‪ 8‬تیمی راه یافت‪.‬‬ ‫در یک چهارم برابــر تیم ملی فوتبال ازبکســتان که‬ ‫قهرمان دوره قبل بود ‪ 0-4‬برنده شــدیم‪ .‬در نیمه نهایی بار‬ ‫دیگر به مصاف چیــن رفته و با برتــری ‪ 0-1‬برابر این تیم به‬ ‫فینال رســیدیم و در فینال کویــت را ‪ 0-2‬بردیــم و قهرمان‬ ‫شدیم‪.‬‬ ‫بد نیســت مروری بر نشــانه های نبوغ ســرمربیگری‬ ‫این مرد محجوب داشــته باشــید؛ با چهار مثال از بهترین‬ ‫سال های او‪:‬‬ ‫وداع با منصور پورحیدری‬ ‫ان چروک های عمیق‬ ‫ان قریحه ناب‬ ‫وقتی قهرمان المپیک‬ ‫فیتیله پیچ شد‬ ‫پشت پرده یک عکس جنجالی‬ ‫‪75‬‬ ‫ورزش‬ ‫خداحافظ پدر‬ ‫سلفی گرفتن در شان این مراسم نبود‬ ‫صمد مرفاوی‬ ‫ورزش‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫مربی اسبق استقالل‬ ‫اقای پورحیدری بیمار بــود‪ .‬زمانی که در خانه اش به‬ ‫زمین خورد و صورتش اسیب دید مشخص شد که بیماری‬ ‫او جدی است‪ .‬منصورخان سختی های زیادی را گذراند‪.‬‬ ‫او به طــور حتم جزو مربیانــی بود که بــدون ز دو بند‪ ،‬بدون‬ ‫چاپلوســی و بدون باج دادن بــه ادم هایی کــه در فوتبال‬ ‫تخصصی نداشتند‪ ،‬سعی داشت به استقالل کمک کند؛‬ ‫یک مرد نجیب و دوست داشــتنی‪ .‬اصــا به خاطر همین‬ ‫نجابت و محجوب بود همه دوستش داشــتند‪ .‬این اواخر‬ ‫با عصا به تمرین اســتقالل می رفت‪ .‬برای من این صحنه‬ ‫درس بزرگی بود‪ .‬چون منصور خان هیچ وقت تیمش را تنها‬ ‫نگذاشت‪ .‬او دوست نداشت کســی را اذیت کند و انسانی‬ ‫صادق و بی ریا بود و شرافتمندانه زندگی کرد و همین گونه‬ ‫هم از دنیا رفت‪ .‬او جزو مربیانی بود که ابروی فوتبال ایران‬ ‫هستند ؛ هم با شخصیت بود و هم پرافتخار‪.‬‬ ‫من همیشــه خودم را شــاگرد منصور خان می دانم و‬ ‫به این موضوع افتخار می کنــم‪ .‬واقعا در این فوتبال و این‬ ‫شــرایط خیلی مهم اســت که یک نفر مربی اش را دوست‬ ‫داشته باشد‪ .‬فکر نمی کنم بازیکنی را سراغ داشته باشیم که‬ ‫بگوید منصور پورحیدری را دوست نداشت‪ .‬زمانی که من به‬ ‫استقالل امدم جوان بودم ولی بازیکنانی بودند که قبل از‬ ‫امدن من با اقای پورحیدری همکاری می کردند و وقتی اسم‬ ‫او را صدا می کردند از ته دل به او می گفتند «منصورخان»‪.‬‬ ‫البته یک افتخار دیگر هــم به کارنامه زندگــی من اضافه‬ ‫شده است؛ اینکه قبال شــاگرد پرویز دهداری بودم‪ .‬این از‬ ‫خوش شانسی من اســت که با مربیانی کار کردم که درجه‬ ‫یک بودند‪ .‬منصور پورحیدری هم درجه یک بود‪ .‬او چند بار‬ ‫قهرمان شد ولی مغرور نمی شد‪ .‬این همه باخت ولی سرخم‬ ‫نکرد‪ .‬برای موفقیت استقالل با کسی شوخی نداشت‪ .‬او‬ ‫لقب پدر استقالل را گرفت و واقعا این لقب برازنده اوست‪.‬‬ ‫چون منصورخان کاری نداشت چه کسی مربی است و چه‬ ‫شخصی مدیرعامل یا عضو هیات مدیره‪ .‬برایش استقالل‬ ‫مهم ترین مساله بود و بس‪ .‬نه اهل ز دو بند بود و نه خبرنگاری‬ ‫با خودش داشت‪ .‬سالم کار می کرد و اهل سیاه بازی و دروغ‬ ‫نبود‪ .‬خانواده او هم وقتی می دانســتند او چقدر استقالل‬ ‫را دوســت دارد زیــاد در کارش دخالــت نمی کردند‪ .‬فقط‬ ‫امیدوارم که ما ذره ای از پورحیدری یاد گرفته باشــیم و به‬ ‫هم احتــرام بگذاریم‪ .‬فوتبــال تمام می شــود و دیدید که‬ ‫برای او هم تمام شد اما چه عزتی برایش خرج کردند‪ .‬من‬ ‫خاطرات زیادی با منصورخــان دارم‪ .‬تمام قهرمانی هایی‬ ‫که به دســت اوردیم به خصوص در اســیا خاطره است اما‬ ‫از زمانی که باشگاه کشــاورز می خواست تمام ستاره های‬ ‫فوتبال ایران را جمع کند‪ ،‬خاطره جالبی دارم‪ .‬انها به دنبال‬ ‫بازیکنان نامی استقالل و پرسپولیس بودند و اتفاقا یکی از‬ ‫بازیکنان مدنظرشــان من بودم‪ .‬اواخر فصل بود که من به‬ ‫اهواز رفته بودم‪ .‬دوســتی در اهواز دارم با نام علی بند اران‬ ‫که اتفاقا دوست مشــترک من و مرحوم پورحیدری بود‪ .‬او‬ ‫شــنیده بود که من می خواهم به کشــاورز بروم و به همین‬ ‫علت بدون اینکه من در جریان باشــم با پورحیدری تماس‬ ‫گرفت و ســاعت پرواز برگشــت من به تهران را لــو داد‪ .‬او‬ ‫حتی به پورحیدری گفته بود که اگر صمد به تهران برســد‬ ‫مستقیما به باشگاه کشاورز می رود‪ .‬من صبح سوار هواپیما‬ ‫شدم و وقتی به فرودگاه رسیدم به یکباره از در خروج منصور‬ ‫پورحیدری‪ ،‬پرویز مظلومی و شخصی به نام عباس مقدم که‬ ‫دوست پورحیدری بود را دیدم‪.‬‬ ‫مــات و مبهوت مانــده بودم کــه انها اینجــا چه کار‬ ‫می کنند‪ .‬پورحیدری با همان چهره جــدی و با ته خنده ای‬ ‫گفت‪« :‬بیا برویم!» من که جرات حرف زدن نداشتم زبانم‬ ‫قفل شد و شاید باور نکنید مستقیما من را به خانه خودم بردند‬ ‫و همانجا با من قرارداد امضا کردند‪ .‬هوادار استقالل و مردم‬ ‫باید این چیزها را بداند‪ .‬من بهترین پیشــنهاد را از کشاورز‬ ‫داشتم ولی انقدر استقالل برای پورحیدری مهم بود که تا‬ ‫فرودگاه امد و بازیکن را در استقالل نگه داشت‪ .‬حاال من از‬ ‫شما می پرسم کدام مربی را سراغ دار ید که برای بازیکنش‬ ‫به فرودگاه برود؟ او برای اســتقالل عمــر و جوانی اش را‬ ‫گذاشت‪ .‬چون دوست نداشت تیمی که در ان کار می کند‬ ‫ضعیف شود‪ .‬وگرنه من که کسی نبودم‪ .‬شاید شما از پرویز‬ ‫مظلومی هم بپرســید همین خاطره را برایتان بازگو کند‪ .‬او‬ ‫یکی از پرافتخارترین مربیان ایران بود که چند قهرمانی در‬ ‫کارنامه داشت اما چون فکر می کرد من بتوانم به استقالل‬ ‫کمک کنم‪ ،‬اجازه نداد استقالل را ترک کنم‪ .‬در تمام این‬ ‫سال هایی که شــاگرد پورحیدری بودم یک بار ندیدم او به‬ ‫بازیکن بگوید «تو»‪ .‬مدام از کلمه شــما استفاده می کرد‬ ‫و انقدر ادب و شــخصیت داشــت که هیچ وقت به بازیکن‬ ‫حرف بدی نمی زد‪ .‬‬ ‫پورحیــدری خدمــات زیادی بــه این فوتبــال کرد و‬ ‫مراســم او هم باید خیلی بهتــر برگزار می شــد‪ .‬این روزها‬ ‫همه از بزرگواری پورحیدری صحبت می کنند‪ .‬نباید از کنار‬ ‫کارهایش به راحتی گذشت‪.‬‬ ‫از پرسپولیســی ها تشــکر می کنــم؛ به خصوص از‬ ‫شخص علی پروین‪ ،‬علی دایی و علی کریمی‪ .‬علی پروین‬ ‫اسطوره باشــگاه پرســپولیس اســت و انصافا سنگ تمام‬ ‫گذاشــت‪ .‬او چه قبل از درگذشــت پورحیدری و چه بعد از‬ ‫مراســم خاکســپاری خانواده ان مرحوم را تنها نگذاشت و‬ ‫حتی بعد از مراســم هم به منزل پورحیدری رفت‪ .‬اینها که‬ ‫اســم بردم الگوهای باشگاه پرسپولیس هســتند‪ .‬امدند و‬ ‫خانواده استقالل را تنها نگذاشتند‪.‬‬ ‫فکر می کنم در تمام این ســال ها شاگرد خلفی برای‬ ‫منصورخان بودم‪ .‬اولین باری هم که به اســتقالل امدم او‬ ‫مربی ام بود ولی ایــن را باید دیگران بگوینــد که تا چه حد‬ ‫توانسته ام با مرام درست پورحیدری در فوتبال حرکت کنم‪.‬‬ ‫نکته دیگــری که می خواهــم بگویم به حاشــیه ای‬ ‫است که از نظر من اصال در شان مراسم پورحیدری نبود؛‬ ‫سلفی گرفتن؛ این کار اصال جالب نبود‪ .‬البته این مسائل‬ ‫به درک ادم ها برمی گردد ولی مراسم تدفین‪ ،‬ان هم تدفین‬ ‫مردی که بسیار با شخصیت و مودب بود جای سلفی گرفتن‬ ‫نیست‪ .‬رســانه ها می توانند نقش مهمی داشته باشند و در‬ ‫این زمینه فرهنگ سازی کنند‪ .‬انجا همه عزادار هستند‪ .‬یک‬ ‫نفر امده و درخواســت عکس گرفتن می کند‪ .‬من به مردم‬ ‫حق می دهم چون انها فوتبالیست های مورد عالقه شان را‬ ‫دوست دارند و شاید همیشه فرصت نکنند انها را از نزدیک‬ ‫ببینند ولی به نظرم قشنگ تر این بود که این تصاویر انجا و‬ ‫در ان همه شلوغی گرفته نمی شد‪ .‬یا مثال اشخاصی که به‬ ‫عیادت رفته بودند کار خوبــی برای عکس گرفتن نکردند‪.‬‬ ‫هیچ کسی به زور کســی را به عیادت مریض نمی فرستد‪.‬‬ ‫اینکه یک نفر برای تبلیغ خودش به عیادت برود‪ ،‬درســت‬ ‫نیست‪ .‬شما خیلی ساده و معمولی می توانید به عیادت بروید‬ ‫و بدون اینکه عکاسی داشته باشید حال او را جویا شوید‪ .‬من‬ ‫که نمی دانم این کارها چ ه مزه ای دارد ولی انصافا تظاهر در‬ ‫این زمینه ها خوب نیست‪.‬‬ ‫البته یکی از نکات مثبت مراســم تدفین منصورخان‬ ‫بحث گردهمایی تمام اســتقاللی ها بود‪ .‬حتی انهایی که‬ ‫به نظر می رســید با هم اختالف داشــتند همگی کنار هم‬ ‫جمع شدند‪.‬‬ ‫همه به خاطر پورحیدری امدند ولی کســی با کســی‬ ‫دشمنی ندارد‪ .‬اگر یک نفر حتی یک دقیقه برای استقالل‬ ‫بازی کرده باشد عضو خانواده استقالل است‪ .‬مشکل در هر‬ ‫خانواده ای وجود دارد و به اعتقاد من نباید به بیرون تسری‬ ‫پیدا کند‪ .‬همین چند ماه پیــش بود که مرحوم احدی فوت‬ ‫کرد‪ .‬ان روز خود منصور خان در شــیرودی در گوشه ای از‬ ‫زمین نظاره گر مراسم تدفین احدی بود‪ .‬خدا منصورخان را‬ ‫بیامرزد‪ .‬روحش شاد‪.‬‬ ‫لقب «پدر» برازنده منصورخان است‬ ‫ورزش‬ ‫پورحیدری‪ ،‬فداکارترین مرد استقالل بود‬ ‫ستار همدانی‬ ‫بازیکن اسبق استقالل‬ ‫منصور پورحیدری مرد بزرگی بود‪ .‬واقعا یک اسطوره‬ ‫را از دســت دادیم؛ امــا چــرا می گوییم اســطوره؟ چون‬ ‫منصورخان الگوی ادب و احترام بود‪ .‬هیچ وقت از ایشان‬ ‫بی حرمتی نسبت به هیچ کس ندیدم‪ .‬منصورخان انسانی‬ ‫اگاه‪ ،‬عالم و بسیار با گذشت بود؛ کسی که تمام شاگردان‬ ‫در قید حیــات او می توانند اذعــان کنند ایشــان چقدر با‬ ‫گذشت بود؛ چقدر در حق او بدی ها شد که همه را نادیده‬ ‫گرفت و سختی ها را به جان خرید ولی به روی کسی نیاورد‪.‬‬ ‫منصورخان دلسوز بود و همه بچه های ما به نیکی از‬ ‫ایشان یاد می کنند؛ به جامعه فوتبال‪ ،‬خانواده‪ ،‬پسر و دختر‬ ‫عزیزش تسلیت می گویم؛ خیلی بد است که دیر می فهمیم‬ ‫چه بزرگانی را از دســت دادیم؛ خانه ای که بزرگ نداشته‬ ‫باشد ویران شده است؛ منصورخان از هر نظر مرد با عزتی‬ ‫بود؛ ان شاالله روحش شــاد و دعایش پشت سر ما باشد تا‬ ‫راهش که واقعا با عزت بود‪ ،‬ادامه دهیم‪.‬‬ ‫منصورخان در عمل نشــان داد که به نسل مربیانی‬ ‫تعلق دارد که دلسوز و فداکارند‪ .‬صداقت دارند‪ .‬پورحیدری‬ ‫فداکارترین مرد اســتقالل بود‪ .‬از دوســتان و بزرگترهای‬ ‫استقالل شــنیدم منصورخان خانه‪ ،‬زندگی و مغازه اش را‬ ‫برای کمک به استقالل داد؛ این کارها را چه کسی انجام‬ ‫می دهد؟ جز یک ادم عاشق‪ ،‬دلســوز و اگاه؟ پورحیدری‬ ‫ِ‬ ‫منصورخان ابی به‬ ‫به هیچ وجه مادی و دنیایی نبود و واقعا‬ ‫اســمان ابی رفت‪ .‬در حالی که موقعیت خوبی در تیم ملی‬ ‫داشــت اما به خاطر اســتقالل این موقعیت را ترک کرد و‬ ‫واقعا لقب پدر برازنده ایشان است‪ .‬هر زمان که استقالل‬ ‫به او نیاز داشــت بی حاشــیه به تیم امد و هر زمان که او را‬ ‫نخواســتند از تیم رفت‪ .‬مطمئنا فردی ماننــد او در تاریخ‬ ‫تکرار نمی شود اما با اینکه شــخصیتی بی نظیر بود‪ ،‬هرگز‬ ‫ادعایی در مورد استقالل نداشت‪ .‬مدعی نبود که همیشه‬ ‫باید در استقالل حضور داشته باشد‪.‬‬ ‫منصورخان نه تنها اســتقالل را قهرمان اســیا کرد‪،‬‬ ‫بلکــه تیم ملی را هــم به این مقــام رســاند؛ االن خیلی از‬ ‫مربیانی کــه هدایت تیم هــای مختلف را برعهــده دارند‬ ‫دست پرورده مکتب اقای پورحیدری بوده و هستند؛ ایشان‬ ‫کسی نبود که این افتخارات و کارها را در بوق و کرنا کند؛‬ ‫چه بهتر که ما هم مرد عمل باشــیم و در عمل ثابت کنیم‬ ‫که می توانیــم راه منصورخــان را ادامه دهیــم و به دنبال‬ ‫خودنمایی نباشــیم‪ .‬اســتقالل پدر خود را از دست داده و‬ ‫اکنون یتیم است‪ .‬ایشان خیلی وقت ها بی انکه موضوعی‬ ‫رسانه ای شــود به مشکالت اســتقالل ورود می کردند تا‬ ‫این تیم ضربه نخورد‪ .‬خیلی وقت ها به احترام موی سفید‬ ‫ایشان مشکالت تیم حل می شد و اکنون معلوم نیست در‬ ‫نبود او چه مشکلی برای استقالل پیش بیاید‪.‬‬ ‫پورحیدری در هر شرایطی به اســتقالل کمک کرد‬ ‫و پســت و مقام بــرای او ارزش نداشــت‪ .‬او بــا عصا کنار‬ ‫اســتقالل حضور داشــت زیرا هیچ چیز برای او مهم تر از‬ ‫استقالل نبود‪ .‬بر خالف بســیاری بدون لقب تنها به فکر‬ ‫کمک به اســتقالل بود زیرا هیچ چیز از استقالل برای او‬ ‫مهم تر نبود‪.‬‬ ‫به خاطر دارم در زمان بازی ها و کالس ها منصورخان‬ ‫می گفت مرد عمل باشــید و دنبال این نباشــید که کســی‬ ‫کارتان را ببیند؛ شما کارتان را خوب انجام بدهید؛ در این‬ ‫صورت مطمئن باشــید بعد از شــما از بزرگی تان خواهند‬ ‫گفت؛ واقعا هم همینطور شد؛ ما دیر فهمیدیم ایشان چه‬ ‫خدماتی به فوتبال مملکت و استقالل داشت؛ منصورخان‬ ‫انقدر خوب بود که همه جامعه حرفــش را می زنند و قطعا‬ ‫ایشان از یادها نخواهد رفت‪.‬‬ ‫مطمئنا در اینده خواهیم دید چه کســانی در فوتبال‬ ‫بودند که قدرشان را ندانستیم ولی امیدوار هستم قدردان‬ ‫پیشکسوتانی که االن حضور دارند باشــیم؛ بهتر است از‬ ‫خودمان اثری باقی بگذاریم تا مردم به نیکی از ما یاد کنند؛‬ ‫دنبال قضاوت خودمان و خودنمایی نباشــیم؛ مردم قطعا‬ ‫تاریخ را می دانند و می فهمند چه کســانی عاشقانه و از ته‬ ‫دل خدمت کردند‪.‬‬ ‫واقعــا نمی تــوان درباره بزرگــی مصیبتی کــه برای‬ ‫استقالل رقم خورده صحبت کرد و باید تنها یک بار دیگر‬ ‫این ضایعه را به همه اهالی ورزش به ویژه خانواده ایشان‬ ‫تسلیت بگویم‪.‬‬ ‫ان چروک های عمیق‪ ،‬ان قریحه ناب‬ ‫حمیدرضا صدر‬ ‫محقق و پژوهشگر ورزشی‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫منبع‪ :‬ورزش سه‬ ‫ورزش‬ ‫به یاد اوردن بازی هــای منصور پورحیدری اســان‬ ‫نیســت‪ .‬دروازه بان نبود تا شــیرجه هایش را دوره کنیم و‬ ‫مهاجم نبود تا به توصیف گشــودن دروازه هــا بپردازیم‪.‬‬ ‫مدافعان کناری معموال با مجموعه تیم تعریف می شوند‪،‬‬ ‫با مهاجمــان مقابلشــان‪ .‬او ســتاره نبود و اصــراری هم‬ ‫برای ستاره شدن نشــان نداد و همیشه خودش را یکی از‬ ‫بازیکنان متعلق به تیم و مربی اش قلمداد کرد‪ .‬حتی زمانی‬ ‫که با باشــگاه تاج‪ ،‬قهرمان اسیا شــد دور از هیجان های‬ ‫مرســوم باقی ماند‪ .‬در حقیقت او را با ارامش مفرطش به‬ ‫یاد سپردیم‪.‬‬ ‫پورحیدری برخالف اکثر فوتبالیست های ان عصر‬ ‫نه در جنوب و شرق تهران بلکه در شمال پایتخت شکوفا‬ ‫شد‪ .‬پدرش تاجر شناخته ای شده بود و ورزش را می ستود‪.‬‬ ‫علی پورحیدری‪ ،‬پسر عمویش در تیم جعفری بازی می کرد‬ ‫و مهدی‪ ،‬برادر بزرگــش کاپیتان تیم قلهــک بود‪ .‬روزی‬ ‫دیدار دو تیم محلی قلهک و ســلطنت اباد‪ ،‬همسایه های‬ ‫جنگجــو‪ ،‬در زمین «پایتخــت» (حوالی خیابان فرشــته‬ ‫کنونی) به خشــونت گرایید و بــا مصدوم شــدن یکی از‬ ‫بازیکنان قلهک همه چشم ها به سوی پسرک دوازده ساله‬ ‫ایستاده کنار زمین برگشــت ؛ به سوی منصور ریزنقش‪ .‬او‬ ‫وارد شــد و طی پیروزی دو بر صفر قلهک‪ ،‬توانایی هایش‬ ‫را به رخ کشــید‪ .‬ان پســرک کمی بعدتر با رفتن برادرش‬ ‫به امریــکا جای او را گرفــت و به نوجــوان جنگنده زمین‬ ‫خاکی های قلهک‪ ،‬زرگنده و یخچال بدل شــد‪ .‬کمی بعد‬ ‫در دبیرستان تمدن کنار کارو حق وردیان‪ ،‬مجید روستا و‬ ‫ناصر نبوی بازی کرد‪.‬‬ ‫او طی قهرمانی تاج در اسیا برابر هاپوئل در فروردین‬ ‫‪ ،1349‬دو سال پس از قهرمانی ایران در اسیا‪ ،‬کنار اکبر‬ ‫کارگرجم و مســعود معینی‪ ،‬وظایفش در دفاع را بی نقص‬ ‫انجام داد‪ .‬مهار بوربا گوش چپ ســریع و زهردار هاپوئل‬ ‫اسان نبود‪ .‬ان قهرمانی به عنوان اولین افتخار باشگاهی‬ ‫ایران در اسیا همه را ســر ذوق اورد‪ .‬تاج باشگاهی بود با‬ ‫ساختاری سنجیده و امکانات زیرساختی بی مانند‪ .‬همان‬ ‫شــب طباطبایی گوینده امجدیــه در تب و تــاب پیروزی‬ ‫تاجی هــا از بلندگو اعــام کرد فوتبــال ایــران به زودی‬ ‫پروفشیونلی (حرفه ای) خواهد شد‪.‬‬ ‫اوج گیــری پورحیــدری به عنــوان مدافع راســت‬ ‫همزمان بود با درخشش مدافعان کناری بزرگ ‪ -‬از جمله‬ ‫محراب شاهرخی‪ ،‬مصطفی عرب و ابراهیم اشتیانی ‪ -‬و‬ ‫فرصت بازی در تیم ملــی را از او گرفت‪ .‬چنان که حضور‬ ‫قلیچ خانی و ســپس علــی جباری در تاج فرصت بســتن‬ ‫بازوبند کاپیتانی را به او نــداد؛ هرچند وقتی ابی پوش ها‬ ‫در پاییز ‪ 1350‬جــام میلز را در هند فتــح کردند او جام را‬ ‫روی شانه های غالمحســین مظلومی به عنوان کاپیتان‬ ‫باال برد‪.‬‬ ‫امــا بــا ایــن همــه او‪ ،‬پورحیــدری‪ ،‬بی هیاهــو‬ ‫کفش هایش را اویخت و احتماال کســی بــه یاد نمی اورد‬ ‫کی و کجا اخرین بازی اش را بــرای تاج انجام داد‪ .‬زمان‬ ‫ســپری شــد و پورحیدری و ناصر حجازی پس از انقالب‬ ‫به عنــوان دو تاجی قدیمی نقش کلیــدی در ادامه حیات‬ ‫باشگاه با نام «استقالل» بازی کردند‪.‬‬ ‫پورحیدری به عنوان مربی و سرپرست با ابی پوش ها‬ ‫بیش از ســه دهه جلو امد‪ .‬ســه بار قهرمان باشگاه های‬ ‫تهران شــد و دو بار قهرمان لیگ ایران و یک بار قهرمان‬ ‫اسیا‪« ...‬منصور خان» در دورانی که شلختگی ها گریبان‬ ‫اســتقالل را هرگز رها نکردنــد همان مــردی باقی ماند‬ ‫که از زمان حضــورش در میدان می شــناختیم‪ :‬بی اعتنا‬ ‫بــه هیاهوهای مقوایی بــا تالش برای برپا نگاه داشــتن‬ ‫ســتون های تیم‪ .‬چروک هــای صورتش در گــذر ایام با‬ ‫سرعتی فزاینده عمیق شدند و عمیق تر‪ .‬چروک هایی روی‬ ‫یک صورت بی لبخند و دور چشمانی با نگاه خرده گیرانه‪.‬‬ ‫او به رغم دست و پنجه نرم کردن با بیماری هایی که هرگز‬ ‫کوتاه نیامدند حاضر نشد چیزی که بدان عشق می ورزید‬ ‫را رها کنــد‪ .‬رها نکرد تا زنــگ پایان را بزننــد‪ .‬با ان طنین‬ ‫محنت زا‪ ،‬با ان پژواک تلخ‪ ...‬منصــور پورحیدری متولد‬ ‫‪ 1324‬در پاییز ‪ 1395‬وداع کرد و رفت‪.‬‬ ‫‪77‬‬ ‫ورزش‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫وقتی قهرمان فیتیله پیچ شد‬ ‫ورزش‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫پشت پرده یک عکس جنجالی‬ ‫ماجرا از انتشــار یک عکس پرحاشــیه شروع شد؛‬ ‫عکس یادگاری عباس جدیدی بــا پیکر نیمه جان منصور‬ ‫پورحیدری؛ این موضوع خیلی زود واکنش های تندی را‬ ‫از سوی کاربران اینترنتی باعث شد‪.‬‬ ‫عکس مربوط به اخرین روزهایی می شد که اسطوره‬ ‫استقالل در بیمارستان ایران مهر با بیماری مبارزه می کرد‬ ‫و عده ای انتشار این عکس توسط جدیدی را سوء استفاده‬ ‫از محبوبیت منصور پورحیدری می دانستند‪.‬‬ ‫گفته می شود جدیدی در ابتدا این عکس را در کانال‬ ‫شــخصی خود در صفحه تلگرام منتشــر کرد و زمانی که‬ ‫متوجه عصبانیت شدید طرفداران وی شد‪ ،‬خیلی زود ان‬ ‫را پاک کرد؛ هرچند که دیگر کار از کار گذشــته بود و این‬ ‫عکس تمام کانال های تلگرامــی را فرا گرفته بود‪ .‬بعد از‬ ‫این اتفاق‪ ،‬جدیدی در مصاحبه ای مدعی شــد که او این‬ ‫عکس را منتشر نکرده اســت‪ .‬جدیدی که عالقه خاصی‬ ‫به حضور در فضای مجازی دارد و هر از گاهی با عکس ها‬ ‫و نوشته های خود خبرســازی می کند‪ ،‬درباره این تصویر‬ ‫صحبت کرد و گفت مسئولیت انتشــار ان را از خود سلب‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫عباس جدیدی در این باره دفاعیه جالبی داشت‪« :‬به‬ ‫نظر من حضور بنده انجا هیچ مشــکلی نداشت‪ ،‬کسانی‬ ‫که خودشان را به ورزشــکاران می چســبانند باید بگویند‬ ‫چرا این کارها را می کنند‪ ،‬ما ورزشــی هســتیم‪ ،‬ما پیش‬ ‫او نرویم چه کســی برود؟ منصورخــان از رفقای من بوده‬ ‫و بارها به هیات مان امده اســت‪ .‬عرق ورزشــی ما اجازه‬ ‫نمی دهد که او را در چنین شرایطی تنها بگذاریم‪ .‬از این‬ ‫پورحیدری ها در جامعــه ورزش مان کــم نداریم‪ ،‬مگر ما‬ ‫نامجو را نداشتیم؟ او در خانه ای اجاره ای زندگی می کرد‬ ‫ولی وقتی درگذشت همه متوجه شدند که چه مشکالتی‬ ‫داشته است‪».‬‬ ‫جدیدی در مصاحبــه اش با روزنامــه قانون مدعی‬ ‫شــد که با منصور پورحیدری رفاقت دیرینه داشته است؛‬ ‫«ما عزیزی را از دست داده ایم که فقدان شان را همیشه‬ ‫حس خواهیــم کــرد‪ ،‬خانــواده ورزش یک بزرگــی را از‬ ‫دســت داده پورحیدری جزو مفاخر ورزش مــا بود‪ ،‬از این‬ ‫پورحیدری ها در جامعه ورزش مان کم نداریم‪ ،‬پورحیدری‬ ‫رفیق و دوســت من بود‪ ،‬ما هم مثل بقیه ورزشی ها پیش‬ ‫او رفتیم‪».‬‬ ‫امــا جالب ترین بخش حرف هــای جدیدی انجایی‬ ‫بود که به نوعی دســت به فرافکنــی زد و گفت‪« :‬من در‬ ‫کنار ان مرحوم عکس نینداختم‪ ،‬این عکس من نیســت‬ ‫و نمی دانــم عکس چه کســی اســت‪ ،‬من عکســی انجا‬ ‫نینداخته ام و اصال در صفحه اینســتاگرامم این عکس را‬ ‫منتشر نکردم‪ ،‬شاید پرستارها گرفته اند‪ .‬صفحه اجتماعی‬ ‫من باز است و اتفاقا تصویر ان مرحوم پورحیدری است‪ ،‬به‬ ‫هر حال وقتی ما وارد جایی می شویم پرستار و همه عکس‬ ‫می گیرند‪ .‬اگر من یک غیرورزشی بودم این تصویر شائبه‬ ‫ایجــاد می کرد اما من خانــواده پورحیــدری ام‪ ،‬من خود‬ ‫پورحیدری ام‪ ،‬من وصله او هستم‪ .‬اگر اصناف می گرفتند‬ ‫ممکن است برداشــت دیگری می شــد ولی من ورزشی‬ ‫هستم‪ ،‬شاید بقیه می خواستند بهره برداری کنند ولی من‬ ‫چنین تصمیمی نداشــتم‪ .‬من عکــس را نگرفتم‪ ،‬ما که‬ ‫جایی می رویم صد تا دوربین پشت سر ماست‪ ،‬نمی دانم‬ ‫شــاید انها گرفته اند‪ .‬اگر غیر ورزشی برود و عکس بگیرد‬ ‫شاید مشکل داشته باشــد ولی من ورزشی هستم و رفتم‪،‬‬ ‫اصال در صفحه اینستاگرامم هم این تصویر منتشر نشده‬ ‫است‪».‬‬ ‫بخــش پایانی دفاعیه چهره خبرســاز ایــن روزها به‬ ‫نوعی بــاز هم انکار واقعیت اســت‪ .‬انجا کــه اصرار دارد‬ ‫که شــیطنت هایی صورت گرفته اســت؛ «مــن هم اگر‬ ‫در بیمارســتان باشــم و ســرطان گرفتــه و در حال مرگ‬ ‫باشــم‪ ،‬علی پروین یا منصور برزگر بیایند باالی ســر من‪،‬‬ ‫جای گالیه ای باقی نمی ماند چون ورزشــی هستند ولی‬ ‫کاندید ای مجلس بیاید ممکن است شائبه به وجود بیاید‬ ‫ولی این تصویر را من در کانال اینستاگرامم منتشر نکردم‬ ‫و ممکن است شیطنت هایی رخ داده باشد‪.‬‬ ‫می گویند این تصویر در کانال بنده منتشــر شــده و‬ ‫بعد از مدتی برداشته شده است اما باید بگویم نمی دانم‪،‬‬ ‫فکر نمی کنم این اتفاق رخ داده باشــد‪ .‬مــن خبر ندارم‪،‬‬ ‫شــاید اشــتباهی رخ داده ولی پورحیدری دوست ماست‬ ‫و چندباری بــه هیات مــان امده‪ ،‬ایــن وصله هــا به من‬ ‫نمی چســبد‪ .‬من هم بمیرم ورزشــی ها می ایند زیر تابوتم‬ ‫را می گیرنــد‪ ،‬اگر غیرورزشــی ها بیایند من هــم ناراحت‬ ‫می شــوم ولی ما که ورزشــی هســتیم ‪ ،‬مشــکلی وجود‬ ‫ندارد‪».‬‬ ‫ولی ایــن صحبت هــا و دالیلی که عبــاس جدیدی‬ ‫ارائه کــرد از عصبانیت مــردم ایران کم نکرد تــا او وادار‬ ‫به عذرخواهی حضــوری از خانواده منصــور پورحیدری‬ ‫شــود‪ .‬اما ماجرا انجایی جالب می شــود که بدانیم علی‬ ‫پروین عباس جدیدی را به خانه پورحیدری برده تا واسطه‬ ‫ایــن عذرخواهی شــود‪ .‬عبــاس جدیدی هفته گذشــته‬ ‫طی تماســی با علی پروین از وی خواســت که مقدمات‬ ‫حضور در خانه پورحیــدری را فراهم کنــد و مرد محبوب‬ ‫هواداران پرســپولیس هم مقدمات این دیــدار را فراهم‬ ‫کرد‪ .‬عباس جدیدی در این دیــدار از خانواده پورحیدری‬ ‫عذرخواهی کرد و به انها گفت که هرگز قصد سوءاستفاده‬ ‫از تصویر اسطوره باشگاه استقالل را نداشته است‪ .‬علی‬ ‫پورحیدری‪ ،‬فرزند اسطوره باشــگاه استقالل در پاسخ به‬ ‫این ســوال که ایا جدیدی را بخشیده است یا نه به سایت‬ ‫ورزش سه گفته است‪« :‬واقعیت این است که ما برداشت‬ ‫بدی از انتشار عکس پدرمان نداشتیم‪ .‬به هرحال خیلی ها‬ ‫دوست داشتند با پدرمان عکس یادگاری بگیرند و ما هم‬ ‫این عکس را به حســاب عالقه اقای جدیدی گذاشتیم‪.‬‬ ‫اصال از نظر من نیازی به عذرخواهی نبود و فحاشــی که‬ ‫به ایشــان در صفحه هــای اجتماعی می شــود از نظر ما‬ ‫درست نیست‪».‬‬ ‫او در مورد اینکه خیلی هــا با گرفتن عکس یادگاری‬ ‫با اسطوره های ورزشی که در بســتر بیماری افتاده اند به‬ ‫نوعی از محبوبیت انها سوءاستفاده می کنند‪ ،‬هم گفت‪:‬‬ ‫«من کار اقای جدیدی را سوءاستفاده برداشت نمی کنم‬ ‫چرا که ایشــان خودش قهرمان ملی اســت و به هر حال‬ ‫اشتباهی بوده که رخ داده است‪».‬‬ ‫به نظر می رســد عباس جدیدی تــا مدت ها باید در‬ ‫مقام رفع سوء تفاهمی که برای خیلی ها پیش امده باشد‪.‬‬ ‫هر چند عکسی که او خودش در کانال تلگرامش منتشر‬ ‫کرد گویای واقعیت ماجرا بود اما تجربه نشــان داده که‬ ‫با گذشــت زمان جدیدی ها نیز می توانند تجدید قوا کنند‬ ‫و برگردند‪ .‬باز هم عکس های تبلیغاتی بگیرند و خبرساز‬ ‫شوند‪.‬‬ ‫به نظر می رسد عباس جدیدی‬ ‫تا مدت ها باید در مقام رفع‬ ‫سوء تفاهمی که برای خیلی ها‬ ‫پیش امده باشد‬ ‫ورزش‬ ‫مراسم وداع‬ ‫مرد با سابقه باشگاه استقالل هفته گذشته درگذشت‬ ‫تا فوتبال ایران در ســوگ بنشــیند‪ .‬منصــور پورحیدری‪،‬‬ ‫پیشکسوت باشگاه استقالل ‪ 14‬ابان دار فانی را وداع گفت‬ ‫تا هواداران استقالل در سراسر ایران برای این مرد متین‬ ‫فوتبال ایران مراسم ترحیم برگزار کنند‪.‬‬ ‫اســتقاللی ها در سراســر ایران طی هفته گذشته با‬ ‫نصب پارچه نوشته یا برگزاری مجالس ترحیم یاد و خاطره‬ ‫یکــی از تاثیر گذارترین چهره های این باشــگاه را گرامی‬ ‫ داشتند تا قدرشناسی خود را نســبت به زحمات پورحیدری‬ ‫در دهه های گذشته نشان دهند‪.‬‬ ‫مراســم تشــییع پیکر پورحیدری هفته گذشــته در‬ ‫ورزشگاه شــیرودی انجام شد؛ جایی که ســیل هواداران‬ ‫استقالل و پرســپولیس نام پورحیدری را فریاد می زدند و‬ ‫برای شادی روحش دعا می کردند‪.‬‬ ‫همچنین بســیاری از چهره های ورزشــی و سیاسی‬ ‫کشور هفته گذشته با انتشار پیام هایی جداگانه درگذشت‬ ‫پورحیدری را تســلیت گفتند‪ .‬هفته نامه مثلث این ضایعه‬ ‫را به خانواده پورحیدری تســلیت می گوید‪ .‬روحش شاد و‬ ‫یادش گرامی‪.‬‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫استقاللیتمام عیار‬ ‫منصور با شرافت تمام کار می کرد‬ ‫حشمت مهاجرانی‬ ‫مربی فوتبال‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫سکوها و لیدرها‪ .‬همان عشــقی که باعث شد تا تیم ملی را‬ ‫رها کند و استقالل را در بدترین شــرایط در دست بگیرد و‬ ‫سرو سامان بدهد‪.‬‬ ‫هر کس این حق را دارد که بگوید اســتقاللی است‪،‬‬ ‫به نظر مــن هیچ کــس از منصور خان اســتقاللی تر نبود‪.‬‬ ‫این را قســم می خورم‪ .‬پورحیدری در ورزش صادق و پاک‬ ‫بود و همان روحــش را در دوران بازیگــری اش به نمایش‬ ‫می گذاشــت و همواره به حریفانش احترام می گذاشــت‪.‬‬ ‫او جزو انسان هایی بود که با شــرافت تمام کارش را انجام‬ ‫می داد‪ .‬به دنبال این بود که به باشگاه استقالل خدمت کند‪.‬‬ ‫عاشق استقالل بود و این اصال شعار نیست‪ .‬او واقعا عاشق‬ ‫استقالل بود چون برای این عشقش هزینه های سنگینی‬ ‫داد‪ .‬روحش شاد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫از شنیدن خبر درگذشت منصورخان بسیار متاسف و‬ ‫متاثر شدم‪ .‬قبل از هر چیز باید ضایعه درگذشت پورحیدری‬ ‫را به جامعه فوتبال و ورزش ایران تسلیت بگویم‪ .‬او یکی از‬ ‫صادق ترین ادم های فوتبال ایران بود‪ .‬خودش و همسرش‬ ‫از خدمتگزاران جامعه ورزش و فوتبال بودند‪.‬‬ ‫زمانی که مــن در دبی زندگی می کــردم او هم مربی‬ ‫تیم کلواح در دبی بود و همیشه به من سر می زد‪.‬من خودم‬ ‫بازیکن استقالل بودم و پورحیدری نسل بعد از من در این‬ ‫باشگاه بود‪ .‬واقعا از درگذشت او متاسف شدم‪.‬‬ ‫منصــور از پرافتخارترین مربیان بــود و یک بازیکن‬ ‫خوب در سطح ملی‪ .‬اینکه می گویند او پدر استقالل بوده‬ ‫کامال درست است زیرا برای باشگاه استقالل خیلی زحمت‬ ‫کشید و جوانی و عمرش را در این باشــگاه گذاشت‪ .‬هیچ‬ ‫وقت به استقالل پشت نکرد‪ .‬نسل استقاللی ها چه قدیمی‬ ‫ چه جدید همــواره از او به عنوان یکی از بزرگان اســتقالل‬ ‫یاد خواهند کرد‪.‬‬ ‫او همیشه منشا دوستی و صلح بود‪ .‬حتی وقتی رفت‬ ‫هم منظره های قشنگی از مراسم تدفینش دیدیم‪ .‬کسانی‬ ‫که به خاطــر اختالفات کوچک و بزرگ ســال ها اســت با‬ ‫یکدیگر مشــکل دارند صبح روز خاکسپاری به خاطر وداع‬ ‫با پدر باشگاه استقالل در ورزشگاه شیرودی دور هم جمع‬ ‫شــدند تا یک بار دیگر چشم در چشــم و در کنار هم تابوت‬ ‫منصــور پورحیدری را بدرقه کنند‪ .‬کســی کــه در چند دهه‬ ‫گذشــته نقش اســتاد و پدر معنوی انها را بازی کرد و نقش‬ ‫بسزایی در شهرت‪ ،‬محبوبیت و افتخارهای انها رقم زد‪.‬‬ ‫من به شخصه بعد از فوت ناصرحجازی‪ ،‬قلبم زود به‬ ‫زود در غم دوستان می گیرد‪ .‬حاال که منصورخان هم رفته‬ ‫دلم عجیب گرفته است‪ .‬دلم از دنی ا گرفته است؛ دنیایی که‬ ‫به جای انکه عزیزترها را بیشتر در کنارمان نگه دارد‪ ،‬انها را‬ ‫زود به زود از ما می گیرد‪ .‬منصورخان ذره ذره اب شد‪ .‬چندی‬ ‫قبل وقتی او را در بیماری دیدم که به تمرین استقالل امده‬ ‫دلم سنگین شد‪ .‬با خودم گفتم این مرد بزرگ چقدر عاشق‬ ‫استقالل است‪.‬‬ ‫کمتر کسی پیدا می شود برای سربلندی و زنده ماندن‬ ‫باشگاهی مثل استقالل از اموال شخصی خود بگذرد اما‬ ‫منصورخان در مقطعــی منزل شــخصی اش را فروخت تا‬ ‫هزینه زنده ماندن این باشــگاه کند‪ .‬نه‪ ،‬منصورخان برای‬ ‫استقاللی ها و پرسپولیسی ها واقعا اسطوره است‪ .‬او یک‬ ‫استقاللی خاص بود‪ .‬نمادی از یک عشق خالص به رنگ‬ ‫ابی‪ ،‬عشقی که نه دنبال جنجال بود نه باعث بی اخالقی و‬ ‫فحاشی ها‪ ،‬عشــقی که نه دنبال باندبازی بود نه نفوذ روی‬ ‫‪79‬‬ ‫تا اخر درکهکشان‬ ‫رونالدو با رئال مادرید تمدید کرد‬ ‫در روزهایی که ستاره پرتغالی رئال مادرید ضعیف ترین‬ ‫امارها را در دوران بازیگری خود ثبــت می کند‪ ،‬رئیس این‬ ‫باشگاه به وعده خود در قبال هواداران مادریدی عمل کرد‬ ‫و قرارداد کریستیانو رونالدو تا سال ‪ ٢٠٢١‬تمدید شد‪ .‬ثبت‬ ‫پنج گل مقابل نام فوق ســتاره پرتغالــی رئال مادرید بعد از‬ ‫گذشت ‪ ١١‬هفته از اللیگای اسپانیا او را در استانه برگزاری‬ ‫مراسم برترین های فوتبال جهان در سال ‪ ٢٠١٦‬وارد بحران‬ ‫جدی کرده است‪ .‬در ســال های اخیر همواره عادت کرده‬ ‫بودیم تا تعداد گل های رونالدو نسبت به بازی هایی که برای‬ ‫رئال مادرید انجام می دهد‪ ،‬بیشتر باشد اما عدم موفقیت او‬ ‫در گلزنی در پنج بازی اخیر خانگی رئــال امار ضعیفی را در‬ ‫کارنامه او ثبت کرده است‪.‬‬ ‫رونالدو از زمان گشودن دروازه اسپورتینگ لیسبون در‬ ‫لیگ قهرمانان اروپا در پنج بازی خانگی اخیر موفق به گلزنی‬ ‫مقابل لژیاورشــو‪ ،‬لگانس‪ ،‬اتلتیک بیلبائو‪ ،‬ایبار و ویارئال‬ ‫نشــده که این امار در دوران بازی اش در ســانتیاگو برنابئو‬ ‫سابقه نداشته اســت‪ .‬این درحالی است که تا چند ماه قبل‬ ‫همه از برترین گلزن رئال در سال های اخیر به عنوان شانس‬ ‫اصلی کسب توپ طالی جهان به واسطه قهرمانی با رئال‬ ‫در اروپا و قهرمانی بــا پرتغال در یــورو ‪ ٢٠١٦‬نام می بردند‬ ‫اما افت عجیب او‪ ،‬شانس او را نسبت به رقیب دیرینه اش‬ ‫در بارسلونا کمتر کرده اســت‪ .‬البته فلورنتینو پرس‪ ،‬رئیس‬ ‫باشــگاه رئال روز گذشــته به وعده خود در قبال هواداران‬ ‫تیمــش عمل کرد و توانســت به صورت رســمی قــرارداد‬ ‫کریستیانو رونالدو را تا سال ‪ ٢٠٢١‬تمدید کند‪ .‬بدین ترتیب‬ ‫پایان قرارداد رونالدو با رئال ‪ ٣٠‬ژوئن ‪ ٢٠٢١‬است تا او تقریبا‬ ‫خیال هواداران رئال را بابت خداحافظی با پیراهن این تیم‬ ‫از میادین فوتبال راحت کند‪ .‬این اتفاق در مراسمی ویژه در‬ ‫برنابئو افتاد و به ستاره پرتغالی لباســی امضا شده با شماره‬ ‫‪ ٢٠٢١‬از سوی فلورنتینو پرس هدیه داده شد‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫حرف های پرس‬ ‫پرس در این مراسم برای رونالدو سنگ تمام گذاشت ‪.‬‬ ‫رئیس رئال مادرید او را بزرگترین بازیکنان تاریخ این باشگاه‬ ‫مقایســه کرد‪« :‬دی اســتفانوی کبیر‪ ،‬پاکــو خنتو (رئیس‬ ‫افتخاری فعلی رئال) و نیز سانتیاگو برنابئو (پرافتخارترین‬ ‫رئیس باشگاه رئال)‪ ،‬راه را به ما نشــان دادند‪ .‬برنابئو حاال‬ ‫به داشتن رونالدو که بهترین جانشین بزرگان رئال در عصر‬ ‫حاضر است افتخار می کند‪.‬‬ ‫رونالدو‪ ،‬تو با رئال مادرید در حال تاریخ سازی هستی‬ ‫و سمبل بهترین باشگاه قرن دنیا محسوب می شوی‪ .‬با تو‪،‬‬ ‫رئال فاتح همه چیز شده است و تو نیز پس از تبدیل شدن‬ ‫به بهترین گلزن تاریخ باشــگاه و بهترین گلزن تاریخ لیگ‬ ‫قهرمانان‪ ،‬حاال افسانه باشگاه هستی‪ .‬تو یک فوتبالیست‬ ‫ بی همتا هســتی و پس از قهرمانی با رئال در چمپیونزلیگ‬ ‫و با تیم ملی کشــورت در یورو ‪ ،2016‬شایسته کسب توپ‬ ‫طالی چهارمت هســتی و امیدوارم که به ان برسی‪ .‬سال‬ ‫‪ 2009‬وقتی به رئال پیوستی‪ ،‬می دانستیم که یک بازیکن‬ ‫ بی نظیر به جمع ما اضافه شده است‪ .‬تو از پیروز شدن و فتح‬ ‫جام خسته نمی شوی و رئال هم می خواهد که تو به همین‬ ‫مســیر ادامه دهی‪ .‬جاه طلبی تو‪ ،‬جاه طلبی همه ماســت‪.‬‬ ‫هرگز پا پس نمی کشــی؛ چون همیشه بیشــتر و بیشتر را‬ ‫می خواهی‪ .‬با گلزنی های بی پایانــت‪ ،‬باید به حضورت در‬ ‫خانه ادامه دهی‪».‬‬ ‫حرف های رونالدو‬ ‫رونالدو قراردادش بــا رئال را تــا ‪ 2021‬تمدید کرد و‬ ‫بدین ترتیب تا ‪ 36‬سالگی در رئال خواهد ماند‪ .‬او رکورددار‬ ‫گلزنی در تاریخ رئال اســت و فرصت دارد تــا رکورد خود را‬ ‫بیش از اینها هم ترقــی دهد‪ .‬فوق ســتاره پرتغالی پس از‬ ‫تمدید قراردادش با خنده گفت‪« :‬البته که این اخرین تمدید‬ ‫قرارداد دوران فوتبالم نیســت‪ .‬باید از رئیس باشــگاه رئال‬ ‫مادرید‪ ،‬از هم تیمی هایم و همه کســانی که به من کمک‬ ‫کردند تا بدین سطح برسم تشــکر کنم‪ .‬امروز برای من روز‬ ‫مهمی است‪ .‬پیش از این بارها گفته ام که رئال در قلب من‬ ‫جای دارد و بخش مهمی از زندگی من محسوب می شود‪.‬‬ ‫در لحظه بسیار ویژه ای از زندگی یم حضور دارم و می خواهم‬ ‫پنج ســال دیگر نیز در رئال بمانم‪ .‬این اخرین قرارداد من‬ ‫نخواهد بود ولی قرارداد ویژه ای است‪ .‬تفکر من این است‬ ‫که به بهترین بودن ادامه دهم‪ .‬پیراهن رئال را با افتخار به‬ ‫تن می کنم و قصد دارم در پنج ســال اینده‪ ،‬به همین روند‬ ‫ادامه دهم؛ گلزنی کرده و به رئال برای کســب افتخارات‬ ‫بیشتر کمک کنم‪.‬‬ ‫ باید صبر کرد و دید‪ .‬چه کســی می داند در اینده چه‬ ‫اتفاقی می افتد؟ مطمئنا دوســت دارم در رئــال از فوتبال‬ ‫خداحافظی کنم‪ .‬این قرارداد ماقبل اخر من است و هدفم‬ ‫این است که تا ‪ 41‬سالگی بازی کنم‪ .‬دوست دارم سال ها در‬ ‫رئال بمانم و از این مساله بسیار خوشحالم‪».‬‬ ‫رونالدو همچنین به تمجید از دی اســتفانوی فقید‪،‬‬ ‫اســطوره رئال پرداخت و گفت‪ « :‬افتخار این را داشــتم تا‬ ‫با دی اســتفانوی بزرگ اشــنا شــوم‪ .‬او وقتی مرا می دید‪،‬‬ ‫همیشه به من می گفت که قهرمان‪ ،‬همین طور ادامه بده‬ ‫که از همه بزرگتر هســتی‪ .‬او همیشه به من لطف داشت و‬ ‫الگوی من محسوب می شــود‪ .‬مطمئنم که او و رائول که‬ ‫زمانی رکورددار گلزنی رئــال بودند‪ ،‬حاال از گلزنی های من‬ ‫خوشحال می شوند‪».‬‬ ‫درامد رونالدو‬ ‫گرچه تــا اینجای فصــل کریس رونالدو‪ ،‬نشــانی از‬ ‫مهاجم همیشــه اماده فصــول پیش نداشــته ولی تجربه‬ ‫ثابت کــرده وقتــی موتور گلزنی اش روشــن شــود‪ ،‬دیگر‬ ‫خاموش کردنش کار راحتی نیســت؛ همان طور که وقتی‬ ‫موتور تجاری اش روشــن شــود‪ ،‬دیگر رقابت با او در بازار‬ ‫بسیار دشوار است! رونالدو هم زمان با درخشش در مستطیل‬ ‫ســبز در عرصه تجارت هم حضور پررنگی دارد و عالوه بر‬ ‫هتل های زنجیــره ا ی اش در پرتغال‪ ،‬مادریــد و نیویورک‬ ‫کلی برند پوشــاک‪ ،‬بدلیجــات و عطر و ادکلــن هم دارد‪.‬‬ ‫در همین راستا باید به دســتمزدهای خیره کننده ای که از‬ ‫رئال مادرید هم می گیرد‪ ،‬اشاره شود؛ او که از سال ‪٢٠٠٩‬‬ ‫به جمع کهکشــانی ها پیوسته‪ ،‬هر بار دســتمزدش باالتر‬ ‫رفته و حاال هم که گفته می شــود با تمدید قرارداد تازه اش‬ ‫تا سال ‪ ،٢٠٢١‬رکورد گرفتن دســتمزد در میان ستاره های‬ ‫فوتبال را شکسته اســت‪ .‬پیش از این لیونل مسی و گرت‬ ‫بیل (به تازگی و با تمدید قراردادش با رئال مادرید) ساالنه‬ ‫با دریافت مبلغی نزدیک به ‪ ٢٠‬میلیون یورو رکورد دار بودند‬ ‫ولی حاال برخالف ادعای اولیه روزنامه ال موندو دپورتیوو‬ ‫که اعالم کرده بود دستمزد کریس سالی ‪ ١٨‬میلیون یورو‬ ‫خواهد بود‪ ،‬اعالم شده او ساالنه به طور خالص دستمزدش‬ ‫‪ 23/6‬میلیون یورو خواهد بود! این خبری اســت که رسانه‬ ‫پرتغالی زبان «کونفیا مدیا» داده و نوشته کریس با این مبلغ‬ ‫دوباره گرت بیل و لیونل مسی را پشت سر گذاشته است‪ .‬در‬ ‫بیانیه رئال هیچ صحبتی از حقوق ساالنه رونالدو نشده بود؛‬ ‫اما نشریه پرتغالی فاش کرد که این رقم ثابت است و پلکانی‬ ‫باال نخواهد رفت‪ .‬بدین ترتیب رونالدو اگر تا ســال ‪2021‬‬ ‫در رئال بمانــد‪ 118 ،‬میلیون یورو دریافــت خواهد کرد‪ .‬با‬ ‫دریافت این رقم ان هم به طور خالص‪ ،‬رونالدو مطمئنا رکورد‬ ‫گرفتن دستمزد میان بازیکنان فوتبالی را شکسته ولی تنها‬ ‫نگرانی او این است که مسی در تمدید قرارداد جدیدش با‬ ‫بارسلونا‪ ،‬دوباره رکورد دستمزدهای او را هم بشکند‪ .‬عالوه‬ ‫بر این‪،‬دستمزد او با قرارداد تازه ‪ 24‬میلیون دالری رونالدو‪،‬‬ ‫درامدهای او را از تبلیغات بیشــتر کرد‪ .‬او در زمینه داشتن‬ ‫اسپانسرهای مالی هم در دنیای فوتبال دست نیافتنی است‪.‬‬ ‫بنابه نوشته مجله فوربس‪ ،‬دارنده سه توپ طال که بیشترین‬ ‫دستمزد را در میان دیگر بازیکنان جهان دریافت می کند ‪،‬‬ ‫در گرفتــن اسپانســر و درامد زایی هم از بقیه بســیار پیش‬ ‫است‪ .‬مهاجم پرتغالی سال ‪ 88 ،2016‬میلیون دالر دریافت‬ ‫کرد که ‪ 32‬دالر از اسپانســرهایش به او رســید‪ .‬رونالدو در‬ ‫فهرست فوربس ســال ‪ 2015‬باالتر از لیونل مسی‪ ،‬لبرون‬ ‫جیمز و راجرز فدرر در رتبه دهم قرار گرفت‪ .‬او چهارمین فرد‬ ‫مشهور با باالترین دستمزد است‪.‬‬ ‫روز خدا‬ ‫ساعت ‪ 16‬به وقت حلب‬ ‫نگاهی جدید به تسخیر النه جاسوسی‬ ‫سردار شهید همدانی به روایت اهالی فرهنگ و هنر‬ ‫کتاب «روز خدا» در بردارنده خاطرات سیدمحمد هاشــم پور یزدان پرست از بیست و‬ ‫چهار روز نخست تسخیر النه جاسوسی امریکا در ایران اســت که از سوی حسین نصر الله‬ ‫زنجانی تدوین و ویرایش شده است‪ .‬این کتاب شرح حوادث و رخدادهای نخستین روزهای‬ ‫تسخیر النه جاسوسی است متن اولیه این پژوهش دربرگیرنده خاطرات شخصی راوی در کنار‬ ‫اطالعات و گزارش های مطبوعاتی موجود در کشــور در مورد حادثه تسخیر النه جاسوسی‬ ‫و مشتمل بر چهار هزار صفحه بوده اســت که در این کتاب تنها خاطرات راوی از میان انها‬ ‫استخراج و مورد استفاده قرار گرفته و نویســنده نیز در کنار ان سعی کرده هرجا که نیاز بوده‬ ‫ پاورقی هایی را نیز برای تکمیل اطالعات موجود در کتاب به کار ببندد‪ .‬در بخشی از این کتاب‬ ‫درباره اتاق تایپ سفارت سابق امریکا در تهران می خوانیم‪« :‬مطالبی که در این اتاق تایپ‬ ‫می شد همزمان به چند طریق ذخیره می شد‪ .‬یک نسخه همزمان به سازمان سیا در واشنگتن‬ ‫ارسال و در انجا ذخیره می شد‪ .‬یک نسخه به صوت پانچ روی نوارهای مقوایی ویژه ای باالی‬ ‫کامپیوتر ذخیره می شد‪ .‬یک نسخه روی نوار کاست موجود در کامپیوتر ذخیره می شد که اگر‬ ‫ان نوار را داخل ضبط صو ت می گذاشتی تنها صدای سوت متناوبی از ان به گوش می رسد و‬ ‫یک نسخه هم در حافظه کامپیوتر ذخیره می شد‪ .‬ورود به این اتاق‪ ،‬فقط برای تعداد معدودی‬ ‫از اعضای سفارت میسر بود‪ .‬علت ان نیز این بود که مطالبی با درجه های مختلف امنیتی و‬ ‫کامال سری در انجا تایپ می شد و نامه های ارسالی از واشنگتن که به صورت رمز بود‪ ،‬کشف‬ ‫و سپس در اختیار دیپلمات ها قرار می گرفت‪ ...‬در کنار اتاق اسناد و مخابرات نیز اتاق جعل‬ ‫اسناد قرار داشت که ماموران امریکایی می توانستند در ان هرگونه سندی را جعل کنند‪».‬‬ ‫زندگی ســردار شــهید حاج حســین همدانی از زبان خودش‪ ،‬خانواده‪ ،‬دوســتان و‬ ‫همکارشــان در کتابی با عنوان «ساعت ‪ 16‬به وقت حلب» از نشــر صاعقه منتشر شد‪ .‬در‬ ‫بخشــی از کتاب از زبان ابراهیم حاتمی کیا می خوانیم‪« :‬صبح جمعه‪ ،‬وقتی خبر شهادت‬ ‫حاج حسین را از دوست عزیزم‪ ،‬حسین بهزاد‪ ،‬شــنیدم بهت زده شدم و ناگاه به هم ریختم‪.‬‬ ‫در حقیقت‪ ،‬بغض کردم‪ .‬تا ان روز ان طور نشده بودم؛ حتی وقتی خبر شهادت حاج ابراهیم‬ ‫همت را شــنیدم‪ ،‬که خاطرات زیادی با ایشــان داشــتم‪ .‬من فقط چند بار بــه مدت کوتاه‬ ‫حاج حسین را دید ه بودم‪ .‬ولی از شنیدن خبر شهادت ایشان بسیار ناراحت شدم‪ .‬باید کاری‬ ‫می کردم که از ان حالت خارج شوم‪ .‬بغضم داشت می ترکید‪ .‬ناچار‪ ،‬دست به قلم بردم و این‬ ‫جمالت از عمق وجودم بر صفحه کاغذ جاری شد‪« :‬خبر امد که سردار حسین همدانی رفت‪.‬‬ ‫لحظه ای که خبر به جانم نشست‪ ،‬بیش از انکه به سردار فکر کنم‪ ،‬از جاماندگی خودم حالم‬ ‫گرفت‪ .‬سردار که باید می رفت‪ .‬سردار که در صراط رفتن بود و مگر جز این زیبنده سردار بود؟‬ ‫این ماییم که در این هندسه حضور حصاری به قد عادتمان به دور خویش کشیده ایم و سردار‬ ‫سربه دار این هندسه را برهم زد و رفت‪ .‬سردار سربه دار‪ ،‬حسین همدانی‪ ،‬ان سیمای سفید‬ ‫کرده در اسیاب جهاد‪ ،‬سال هاســت که می رفت و ما گمان کردیم که در کنارمان است‪ .‬او‬ ‫بازمانده قافله ای بود که ساالرش حاج احمد متوسلیان بود‪ .‬گمانم‪ ،‬اکنون سردار سلیمانی‬ ‫غصه دار است‪ .‬گمانم‪ ،‬اکنون مرغان دشت جهاد هوایی شده اند‪ .‬ولی شما مرغان وحشی‬ ‫کجا و ما اهلی شدگان در قفس عادات کجا؟ ایا کسی صدای ما را می شنود؟ ایا امیدی برای‬ ‫ما هم هست؟!»‬ ‫عمو سالمت‬ ‫کتابی درباره جانبازی که همه می شناسیم‬ ‫موسی سالمت ‪ 60‬ساله خوشرو و شوخ طبع است که یکبار‬ ‫در عملیات «مســلم بن عقیل» و بار دیگر در نماز جمعه تهران‬ ‫در ســال ‪ 63‬به درجه جانبازی نا یل شده است‪ .‬قطع شدن نخاع‬ ‫وی حاصــل ترکش های ناشــی از انفجار در خط مقدم اســت و‬ ‫ناشنوایی هم بر اثر انفجار ان سال نماز جمعه است‪ ،‬تکلم او هم‬ ‫با مشکل روبه روست و صحبت هایش را هم به سختی می توان‬ ‫درک کرد‪ ،‬اما شــاید همه او را در کنار نیمکت تیم پرسپولیس به‬ ‫خاطر بیاورند‪،‬بعضی او را به نام عمو موسی می شناسند و بعضی‬ ‫او را به نام عموسالمت و این نام کتاب خاطرات او است‪« .‬عمو‬ ‫سالمت» عنوان کتابی اســت که به زندگی «موسی سالمت»‬ ‫می پردازد‪ .‬موســی ســامت رزمنده دفاع مقدس اســت که در‬ ‫ جریان عملیات مسلم بن عقیل به همراه چهار تن از همرزمانش‬ ‫اسیر می شود‪ .‬اما قبل از عزیمت به اردوگاه موفق به فرار می شوند‪ .‬نیروهای بعثی انها را به‬ ‫رگبار می بندند که در این حادثه موسی سالمت به شدت مجروح می شود و بقیه به شهادت‬ ‫می رسند‪ .‬لحن کتاب به سیاق اثار دفاع مقدس نیست که به شیوه روایت اول شخص تحریر‬ ‫شده باشد‪« .‬شمس الملوک مصطفوی» در این اثر زبان تازه ای را به کار گرفته‪ ،‬کتاب بیشتر‬ ‫زوایه دید نویســنده به جانباز است و موسی ســامت بهانه ای برای درگیر کردن خواننده با‬ ‫جانبازان است‪ .‬در واقع کتاب حکم دلنوشته نویسنده را دارد تا اثری که بتوان به عنوان یکی‬ ‫از اثار خاطره نگاری به ان استناد کرد‪.‬‬ ‫گلعلی بابایی از نویسندگان شاخص دفاع مقدس درباره این‬ ‫کتاب گفته است‪« :‬مقام معظم رهبری در یکی از دیدارهای شان با‬ ‫هنرمندان و نویسندگان فرمودند؛ «اینکه درباره شهدا کار می کنید‬ ‫قابل تقدیر است‪ ،‬اما چرا سراغ جانبازان نمی روید؟ توصیه من این‬ ‫است که به سمت این عزیزان هم بروید‪ ،‬حتی چند هفته ای با انها‬ ‫زندگی کنید تا از نزدیک‪ ،‬مشکالت و سختی هایی که انها متحمل‬ ‫می شوند را لمس کنید‪ ،‬تا ببینید چه زندگی پر مشقتی دارند‪.‬من عمو‬ ‫موسی را می شناســم و می دانم که این جانباز عزیز و شهید همت‬ ‫چقدر به هم ارادت داشتند‪ .‬کار خانم مصطفوی قابل تقدیر است‬ ‫و باید کتاب های بیشتری در این زمینه نوشته شود‪».‬‬ ‫در بخشــی از این کتاب می خوانیم‪ «:‬جانبازان شــهیدان‬ ‫زنده ای هســتند که بار ســنگین رنج زندگــی را لحظه به لحظه بر‬ ‫دوش می کشند‪ .‬شاهدان صادقی که می توانند از جان گذشتگی‬ ‫و دالوری مردان و زنان این مــرز و بوم را دفاع از ارمان هایشــان‬ ‫روایت کنند‪ ،‬بگویند چگونه عده ای جان باختند و عده ای سالمت‬ ‫خود را فدیه دادند تا ما بتوانیم فضای عاری از جنگ و خون ریزی‬ ‫را تجربه کنیم‪ ،‬بتوانیــم از زیبایی های اطراف مان لــذت ببریم‪ ،‬بتوانیــم زندگی را با همه‬ ‫خوبی ها و بدی هایش در ارامش و امنیت ســپری کنیم‪ ،‬بتوانیم‪ ....‬اسایشــگاه جانبازان‪،‬‬ ‫خانه این شهیدان شاهد اســت‪.‬پس ای عابری که با عجله از «ثارالله» می گذری! لختی‬ ‫درنگ کن؛ اینجا قطعه ای از بهشــت است‪ .‬وضو بگیر و وارد شــو و چندگاهی در کنارشان‬ ‫بنشین‪ .‬به سخنان شــان گوش فرا ده؛ شــاید از بار تنهایی و اندوهشــان‪ ،‬کمی بکاهی و‬ ‫خود نی ز متذکر شــوی که وارث چه ایثارهایی هســتی و اینک چه رســالتی بر دوش داری‪.‬‬ ‫لختی درنگ کن!»‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫موج ترامپ‬ ‫از نگاه تایمز‬ ‫شماره ویژه‬ ‫لیبراسیون‬ ‫فرانسه برای‬ ‫انتخاب ترامپ‬ ‫روزنامه‬ ‫مکزیکی‬ ‫ال فینانسیرو و‬ ‫شوک ترامپ‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪81‬‬ ‫بازار‬ ‫امضا ی تفاهمنامه بانک انصار ودانشگاه خوارزمی‬ ‫به منظور ایجاد‪ ،‬گســترش و تحکیم همکاری های‬ ‫اموزشــی‪ ،‬علمــی و پژوهشــی بــا محوریــت تحقــق‬ ‫سیاســت های کلی اقتصاد مقاومتــی و باتوجه به جایگاه‬ ‫و نقش نظــام بانکــی در تحقق ایــن سیاســت ها‪ ،‬بانک‬ ‫انصــار و دانشــگاه خوارزمی تفاهمنامــه ای ‪ 10‬ماده ای را‬ ‫امضاکردند که براســاس مفاد این تفاهم نامــه طرفین در‬ ‫از سوی سرپرست بانک دی انجام شد‬ ‫دستور رسیدگی به پیام ها و‬ ‫درخواست های ارسالی به بانک دی‬ ‫سرپرســت بانک دی ضمن مطالعه و بررسی پیام ها‬ ‫و درخواســت هایی کــه از طریــق وب ســایت بانک دی‬ ‫وصول شــده بودند‪ ،‬دســتورات الزم برای اجــرای انها را‬ ‫صادر کرد‪.‬‬ ‫بــه گــزارش اداره کل روابط عمومــی بانــک‬ ‫دی‪ ،‬در پــی ایجــاد بخــش «پاســخگویی و مشــاوره‬ ‫به خانــواده معظم شــهدا و ایثارگــران» و امــکان ارتباط‬ ‫مســتقیم این جامعــه به مدیرعامــل بانــک دی‪ ،‬علیرضا‬ ‫به کارگیری تمامی ظرفیت های یکدیگر در راستای ارتقای‬ ‫فعالیت های حرفــه ای مرتبط با تحقق اقتصــاد مقاومتی‬ ‫متعهد شدند‪.‬‬ ‫به گــزارش اداره کل روابط عمومی وتبلیغات‪ ،‬به نقل‬ ‫از مرکز مطالعات و نواوری بانک انصار انجام پژوهش های‬ ‫علمی پیرامون نقش نظام بانکی در تحقق اهداف اقتصاد‬ ‫مقاومتی‪ ،‬همکاری در جهت تولید محتوای نظری‪ ،‬تبادل‬ ‫تجربیات با برپایی نشست های علمی‪ ،‬خدمات مشاوره ای‪،‬‬ ‫فعالیت های اموزشی و تالش مشترک در مسیر پیاده سازی‬ ‫اقتصادمقاومتــی و بانکداری اســامی محورهــای ایــن‬ ‫تفاهمنامه را تشکیل می دهند‪.‬‬ ‫براساس گزارش مذکور توسعه فعالیت های اموزشی و‬ ‫پژوهشی دانشگاه در اقتصادمقاومتی و حمایت بانک انصار‬ ‫از دانشــگاه خوارزمی در این حوزه و ایجاد کمیته مشترک‬ ‫برای هدایت اقدامــات اجرایی‪ ،‬از مهم تریــن نکات این‬ ‫تفاهم نامه به شمارمی ایند‪.‬‬ ‫اداره کل روابط عمومی وتبلیغات‬ ‫عاطفی فــر بــا بررســی پیام هــای وارده مــوارد مرتبط به‬ ‫حوزه هــای کاری را بــه معاونت ها و بخش هــای مختلف‬ ‫ارجاع داد‪.‬‬ ‫بانک دی به عنــوان یکی از جوان تریــن و پویاترین‬ ‫بانک های خصوصی کشــور‪ ،‬بــه منظور تکریــم خانواده‬ ‫معظم شهدا و ایثارگران و با هدف شــنیدن صدای ایشان‬ ‫و پاسخگویی به سواالت و اطالع رســانی سریع و اسان به‬ ‫انها‪ ،‬به راه اندازی بخشی در سایت اینترنتی خود با عنوان‬ ‫«پاسخگویی و مشاوره به خانواده معظم شهدا و ایثارگران»‬ ‫اقدام کرده است‪ .‬این بخش امکان برقراری ارتباط دو سویه‬ ‫میان مدیرعامل بانک و خانواده معظم شهدا و ایثارگران را‬ ‫فراهم اورده است‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫معاونارتباطات(‪:)IMF‬‬ ‫معاون ارتباطــات صندوق بین المللــی پول (‪)IMF‬‬ ‫در گردهمایی تشریح سیاست های ارتباطی این صندوق‬ ‫که با همت بانک مرکزی و با حضور مدیران و کارشناســان‬ ‫روابط عمومی بانک های کشــور برگزار شــد‪ ،‬از گسترش‬ ‫ارتباطات مردمــی در این ســازمان خبــر داد‪ .‬به گزارش‬ ‫اداره کل روابط عمومــی بانک دی‪ ،‬کریســتوف روزنبرگ‬ ‫ضمن بررســی عملکرد و برنامه های صنــدوق بین المللی‬ ‫پول درباره سیاســت جدید ارتباطی در این صندوق گفت‪:‬‬ ‫«پیش از این مخاطب اصلی خروجی داده های صندوق‬ ‫صرفا متخصصان و مدیران ارشــد اقتصادی و سیاســی‬ ‫کشورها بودند‪ ،‬اما در سال های اخیر ما به سمت گسترش‬ ‫ارتباطات رســانه ای رفته ایم‪ ».‬وی افــزود‪« :‬هم اکنون‬ ‫از همــه ابزارهای رســانه ای به ویــژه رســانه های نوین و‬ ‫سیاست جدید صندوق‬ ‫بین المللیپولگسترش‬ ‫ارتباطات رسانه ای است‬ ‫مجازی بــرای ایجاد ارتباط بــا عامه مردم در سراســر دنیا‬ ‫بهره می گیریــم و تــاش کرده ایم که اطالعــات و امار و‬ ‫گزارش های خود را با ابزار رســان ه به گونه ای منتشــر کنیم‬ ‫که برای همه قابل فهم باشد‪ ».‬معاون ارتباطات صندوق‬ ‫بین المللی پول(‪ )IMF‬در ادامه با بیــان اینکه صندوق در‬ ‫ســال ‪ ۱۹۴۴‬و همزمان با وقوع رکود بزرگ در پایان جنگ‬ ‫جهانی دوم تشکیل شد‪ ،‬گفت‪« :‬در ان زمان احساس شد‬ ‫که الزم است کشورها برای هماهنگ کردن سیستم های‬ ‫پولی خود با یکدیگر تعامل داشــته باشند‪ ».‬وی با اشاره به‬ ‫اینکه این صندوق در ابتدا برای بازسازی اروپا و پس از ان‬ ‫برای کمک به کشــورهای در حال توسعه ایجاد شد‪ ،‬بیان‬ ‫کرد‪ IMF« :‬به عنوان محافــظ ثبات مالی بین المللی عمل‬ ‫می کند و امروز چهار وظیفه اصلــی را در برنامه کاری خود‬ ‫دارد که شــامل ثبات مالی‪ ،‬پژوهش‪ ،‬اعطای وام و کمک‬ ‫فنی به کشورها می شود‪» .‬کریســتوف روزنبرگ‪ ،‬امریکا را‬ ‫با ‪ 16/5‬درصد بزرگترین سهامدار ‪ IMF‬اعالم کرد و گفت‪ :‬‬ ‫«سهم ایران در حال حاضر ‪ ./7‬درصد بوده و یک سهم هم‬ ‫در مدیریت اجرایی دارد‪ .‬حــدود یک تریلیون دالر از منابع‬ ‫صندوق نیز قابل استفاده بوده و می تواند یک خط اعتباری‬ ‫برای بانک های مرکزی تلقی شود‪ ».‬وی وام دهی و حمایت‬ ‫مالی از کشورهای نیازمند را از وظایف این صندوق برشمرد‬ ‫و افزود‪« :‬کشــورها می توانند در یک دوره دو تا ســه ساله‬ ‫وام با نرخ سود ‪ 2‬درصد بگیرند‪ ».‬در این گردهمایی که در‬ ‫ساختمان مرکزی بانک مرکزی برگزار شد‪ ،‬مشاور مدیرعامل‬ ‫بانک دی در امــور روابط عمومی و چند تن از کارشناســان‬ ‫اداره کل روابط عمومی بانک دی نیز حضور داشتند‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫با افتتاح حساب هواداری در کوثر‬ ‫از تیم محبوبتان حمایت کنید‬ ‫صبح روز چهارشنبه گذشته جلسه مشترک مدیرعامل موسسه اعتباری کوثر با مدیرعامل‪،‬‬ ‫سرمربی‪،‬کادر فنی و بازیکنان تیم تراکتور سازی تبریز برگزار شد‪.‬‬ ‫به گزارش روابط عمومی موسسه اعتباری کوثر؛ دکتر عیسی رضایی مدیرعامل موسسه‬ ‫اعتباری کوثر صبح روز چهارشــنبه گذشــته با حضور در محل اردوی تدارکاتی تراکتوری ها از‬ ‫نزدیک در جریان روند اماده سازی این تیم قرار گرفت‪.‬‬ ‫مدیرعامل موسسه اعتباری کوثر در جلسه مشــترک با مدیرعامل‪ ،‬سرمربی‪،‬کادر فنی و‬ ‫بازیکنان تیم تراکتور سازی تبریز با اشاره به نقش فوتبال در اقتصاد و رونق فعالیت های اقتصادی‬ ‫گفت‪« :‬طرح هوادار کارت کوثر که از زمستان سال گذشــته صدور ان در ‪ 350‬شعبه موسسه‬ ‫اعتباری کوثر اغاز شــده اســت این امکان را برای هواداران تیم های استقالل‪ ،‬پرسپولیس و‬ ‫ تراکتور سازی ایجاد کرد ه تا با افتتاح حساب هواداری و انجام تراکنش های مالی خود عالوه بر‬ ‫حمایت تیم محبوبشان به روند صعودی باشگاه ها نیز کمک کنند‪».‬‬ ‫مدیرعامل موسســه اعتبــاری کوثــر گفت‪« :‬باشــگاه های اســتقالل‪ ،‬پرســپولیس و ‬ ‫تراکتور سازی پیشگامان لیگ برتر کشور هســتند‪ .‬امیدواریم با حمایت موسسه اعتباری کوثر‬ ‫و هواداران محترم شاهد رقابت دیدنی تیم های مزبور در ادامه بازی های لیگ برتر باشیم‪».‬‬ ‫مصطفی اجورلو‪ ،‬مدیرعامل باشگاه تراکتور سازی تبریز نیز با تشکر از حمایت های موسسه‬ ‫اعتباری کوثر گفت‪« :‬با حمایت های موسسه اعتباری کوثر از باشگاه تراکتور سازی توانستیم‬ ‫روند خوبی را داشته باشــیم‪ .‬از هواداران تیم تراکتور ســازی تبریز می خواهم با افتتاح حساب‬ ‫هواداری کوثر از تیم محبوبشــان حمایت کنند‪ ».‬در ادامه این جلسه‪ ،‬امیر قلعه نویی سرمربی‬ ‫م تراکتور سازی تبریز اظهار داشت‪« :‬با حمایت های موسسه اعتباری کوثر بسیاری از جوانان‬ ‫تی ‬ ‫وقت و انرژی خود را در محیطی ورزشی و شاد سپری می کنند‪ .‬به عبارت دیگر اگر در یک بازی‬ ‫‪ ۸۰‬هزار تماشاچی به استادیوم بیایند یعنی ‪ ۸۰‬هزار ساعت وقت خود را در محیطی امن سپری‬ ‫کردند که این موفقیتی بزرگ در حوزه مسئولیت های اجتماعی موسسه اعتباری کوثر است‪».‬‬ ‫در پایان این نشست مشــترک ســر مربی‪ ،‬کادر فنی و بازیکنان تیم تراکتور سازی تبریز با‬ ‫حضور در شعبه کیش موسسه اعتباری کوثر نسبت به افتتاح حساب هواداری اقدام کردند‪.‬‬ ‫نشستمشترک‬ ‫موسسهاعتباریکوثرو‬ ‫سازمانامورعشایرایران‬ ‫برگزارشد‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫بازار‬ ‫به گزارش روابط عمومی موسســه اعتباری کوثر؛ در‬ ‫این نشست مشترک ضمن تشریح وضعیت عشایر‪ ،‬فرایند‬ ‫عملیاتی شــدن تفاهم نامه تامین تجهیــزات حفاظتی و‬ ‫اطفای حریق مورد نیاز بــرای امادگی کوثر جهت حمایت‬ ‫مالی از طرح های عشایری کشورحفاظت از محیط زیست‬ ‫و منابع طبیعی کشور مورد بررسی قرار گرفت‪.‬‬ ‫دکتر عیســی رضایی‪ ،‬مدیرعامل موسســه اعتباری‬ ‫کوثر در این نشســت اظهار داشــت‪« :‬موسســه اعتباری‬ ‫کوثر جهــت حمایت مالی از طرح های عشــایری امادگی‬ ‫کامل دارد‪».‬‬ ‫وی تاکید کرد‪« :‬عشــایر تولید کنندگان بی ادعایی‬ ‫هســتند که همــواره بــا کمتریــن هزینه ممکــن بهترین‬ ‫بازدهی ها را داشــته و ثابت کرده انــد‪ ،‬می توانند به عنوان‬ ‫خط مقدم تحقق اقتصاد مقاومتی محصوالت را با صرف‬ ‫کمترین هزینه تولید و روانه بازار های محلی و ملی کنند‪».‬‬ ‫مدیرعامل موسســه اعتباری کوثر گفت‪« :‬بر اساس‬ ‫تفاهم نامه مزبور میزان تسهیالت پرداختی کوثر به سازمان‬ ‫امور عشایر ‪ 400‬میلیارد ریال است‪».‬‬ ‫وی ابراز امیدواری کرد‪ « :‬با حمایت موسسه اعتباری‬ ‫کوثر در بخش های تامین دســتگاه های اب شیرین کن‪،‬‬ ‫بهداشت و پنل های خورشــیدی با همکاری سازمان امور‬ ‫عشایر گامی مثبت برای ارائه خدمات مطلوب به این قشر‬ ‫برداشته و نتایج مثبت این اقدام در فعالیت های انان دیده‬ ‫شود‪» .‬‬ ‫در ادامه کرمعلی قندالی‪ ،‬رئیس سازمان امور عشایر‬ ‫نیز گفت‪« :‬بزرگترین چالش سال های اخیر برای عشایر‪،‬‬ ‫پدیده خشکسالی است که بیشترین تاثیر ان بر حوزه های‬ ‫طبیعی و عشایر بوده‪ ،‬به گونه ای که هزینه های تولید را در‬ ‫این جامعه مولد افزایش داده است‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬برای مقابلــه با این چالش بزرگ‪ ،‬تامین‬ ‫حداقل خدمات مورد نیاز عشــایر به ویژه نهاده های تولید‬ ‫و تامین اب عشایر ضروری است‪ .‬امضا ی این تفاهم نامه‬ ‫جهت تامین ‪ 210‬دستگاه خودرو در طول عمر سازمان امور‬ ‫عشایر بی سابقه است‪».‬‬ ‫قندالی اظهار داشت‪« :‬امیدوارم تفاهم نامه مزبور تا‬ ‫پایان سال جاری عملیاتی شود و بتوانیم در سایر بخش ها‬ ‫شامل تجهیز تمامی ســامانه های عشــایری به پنل های‬ ‫خورشــیدی و به کارگیــری میکروچیپ هــا در گله هــا نیز‬ ‫همکاری کنیم‪ ».‬وی گفت‪« :‬حدود‪ 1200‬تشکل عشایری‬ ‫تحت عنوان اتحادیه و تشکل های عشایری در کشور وجود‬ ‫دارد که در حوزه تامین نهاده و خدمات رســانی به عشــایر‬ ‫فعالیت می کنند‪».‬‬ ‫‪83‬‬ ‫بازار‬ ‫افزایش نقدینگی «ثامن» از‬ ‫طریق وصول مطالبات‬ ‫مدیریت ناحیه دو موسســه اعتباری ثامــن در تماس تلفنی تــاش مضاعف جهت‬ ‫جذب هر چه بیشــتر نقدینگی از طریق وصول مطالبات و نیز اســتفاده بهینه از طرح های‬ ‫تسهیالتی جدید را خواستار شد‪ .‬مصطفی ذوالقدر از طریق تماس تلفنی در جلسه روسای‬ ‫شعب سرپرستی خراسان شــمالی تحقق سهمیه تعیین شده سرپرســتی خراسان شمالی‬ ‫در وصول مطالبات را متذکر شــد و افزود‪« :‬تعیین تکلیف نشدن منابع بلوکه شده موسسه‬ ‫سبب رانده شدن از حاشیه سود و زیان دهی شــبکه می شود‪ ».‬سرپرست خراسان شمالی‬ ‫موسسه اعتباری ثامن در این جلسه گفت‪« :‬وصول مطالبات نیازمند حرکت جمعی و جدی‬ ‫تمامی کارکنان و تقسیم کار میان انان است که سرعت وصول و پیگیری مطالبات را افزایش‬ ‫می دهد‪».‬‬ ‫محمد اســماعیلی از تدوین برنامــه عملیاتی وصــول مطالبات و تمرکــز بر وصول‬ ‫مطالبات در سررســید خبر داد و افزود‪« :‬هدف از این طرح بهبــود روند حرکت و جلوگیری‬ ‫از ایجاد مطالبات و ســاماندهی مطالبات در خراســان شــمالی اســت‪ ».‬جواد شهیدی‪،‬‬ ‫معاون سرپرستی خراســان شــمالی نیز در این جلســه با اشــاره به اهمیت خدمات نوین‬ ‫بانکی و ایجاد بســتری مناسب در راســتای ارتقای پاســخگویی گفت و خاطرنشان کرد‪:‬‬ ‫«به کارگیری روش های نوین بازاریابی‪ ،‬شناســایی نقاط قوت و ضعف موجود و بهره گیری‬ ‫از راهکارهایی مناســب‪ ،‬اســتراتژی چگونگی رســیدن به موقعیت مطلوب در دستورکار‬ ‫قرار گیرد‪».‬‬ ‫بازار‬ ‫‪84‬‬ ‫مثلث | شماره ‪333‬‬ ‫ترکیب منابع «ثامن»‬ ‫بهینه می شود‬ ‫سرپرســت لرســتان موسســه اعتباری ثامن گفت‪« :‬بهینه ســازی ترکیــب منابع از‬ ‫گران قیمت بــه منابــع ارزان قیمــت و قرض الحســنه اولویــت فعالیت شــعب «ثامن»‬ ‫است‪».‬الهیار فریدونی در جلسه روسای شعب سرپرستی لرستان‪ ،‬با تاکید بر اصالح ترکیب‬ ‫منابع در شعب؛ خواســتار بهره گیری از فرصت باقیمانده از سال به منظور کاهش فاصله با‬ ‫اهداف تعیین شده و تحقق اهداف عالی موسسه شــد‪ .‬فریدونی با اشاره به فضای رقابتی‬ ‫بازار بانکی‪ ،‬مهم ترین ســرمایه ثامن را اعتماد مردم به موسسه‪ ،‬تعصب و تالش کارکنان‬ ‫عنوان کرد و افزود‪« :‬این اعتماد موجب گذر ثامن از چالش ها شــده که ضروری اســت با‬ ‫مسئولیت پذیری بیشتر‪ ،‬جذب منابع ارزان قیمت‪ ،‬مصرف بهینه منابع و پرداخت تسهیالت‬ ‫در قالب دســتورالعمل های ابالغی افزایش درامد موسســه را ممکن کنیم‪ ».‬فریدونی در‬ ‫شرایط کنونی مهم ترین اولویت سرپرستی لرستان را وصول مطالبات معوق برشمرد و اعالم‬ ‫کرد‪« :‬تمام همکاران باید با همدلی و محوریت روسای شعب در این خصوص تالش جمعی‬ ‫داشته و با اتخاذ شیوه های مناسب از ایجاد مطالبات جلوگیری کنند‪».‬‬ ‫اولویت «ثامن» معرفی طرح های‬ ‫جدید تسهیالتی به مشتریان‬ ‫سرپرست استان یزد موسسه اعتباری ثامن گفت‪«:‬کارکنان شعب معرفی طرح های‬ ‫تســهیالتی جدید به مشــتریان را در اولویت کاری خود قرار دهند‪ ».‬یدالــه عالف زاده با‬ ‫ارائه امار عملکرد شعب اســتان یزد و مقایسه ان در سطح ناحیه و شــبکه‪ ،‬همکاران را به‬ ‫تالش مضاعف در کاهش هرچه بیشــتر مطالبات دعوت کرد‪ .‬سرپرســت اســتان یزد با‬ ‫اشــاره به کاهش مطالبات در برخی از شــعب جدیت در پیگیری مطالبات را خواستار شد و‬ ‫افزود‪« :‬باتوجه به تغییر ترکیب ســپرده ها از گران قیمت به ارزان قیمت همکاران باید در‬ ‫جذب سپرده های قرض الحسنه تالش بیشــتر کنند‪ ».‬عالف زاده ادامه داد‪« :‬باتوجه به‬ ‫دستور العمل جدید معاونت طرح برنامه در خصوص ارائه تســهیالت در قالب طرح های‬ ‫پیوند‪ ،‬تدبیر‪ ،‬ماندگار با معرفی هر چه بیشتر طرح ها به مشــتریان افزایش رشد مصارف و‬ ‫سوداوری ثامن را تضمین کنید‪ ».‬در ادامه جلسه غالمرضا کرمی برجذب حداکثری منابع‬ ‫به ویژه منابع ارزان قیمت و مجانی باتوجه به اطمینان مشتریان به ثامن تاکید کرد و افزود‪:‬‬ ‫«طرح های جدید تسهیالتی با کمک به جذب منابع ارزان قیمت‪ ،‬از ریسک کمتری نسبت‬ ‫به تسهیالت بدون میانگین برخوردار است‪ ».‬معاون سرپرستی استان یزد بابیان این نکته‬ ‫که هدف گذاری در کاهش مطالبات باید به صورت روزانه باشد‪ ،‬پیگیری هفتگی یا ماهانه‬ ‫مطالبات را بدون فایده و بی اثر دانسته و تاخیر در وصول مطالبات را منجر به وارد امدن زیان‬ ‫به سازمان عنوان کرد‪ .‬کرمی خاطرنشان کرد‪« :‬بردباری و ســعه صدر همکاران در مقابل‬ ‫درخواست های مشتریان و تعامل با کارکنان امری اجتناب ناپذیر است‪».‬‬ ‫تبییناستراتژیرقابتی‬ ‫«ثامن» در بازار رقابت بانکی‬ ‫جلسه روسا و معاونان و شعب سرپرستی های‪ 1‬و‪ 2‬تهران با بررسی استراتژی رقابتی‬ ‫شعب به منظور کاهش مطالبات غیر جاری و حضور موفق در بازار رقابت برگزار شد‪ .‬به گزارش‬ ‫روابط عمومی موسسه اعتباری ثامن؛ در این جلسه با تاکید بر چشم انداز موسسه و اهمیت‬ ‫رسیدن شعب به اهداف تعیین شده‪ ،‬تبیین استراتژی رقابتی شعب و برنامه ریزی صحیح و‬ ‫منطقی در راستای تحقق اهداف ابالغی مورد تاکید قرار گرفت‪ .‬بنابراین گزارش‪ ،‬روسای‬ ‫شعب تهران برجذب منابع سرگردان و خرد جامعه در قالب منابع قرض الحسنه و ارزان قیمت‬ ‫بامطالعه الگوی رفتاری مشــتریان و رعایت اخالق حسنه‪ ،‬مشــارکت و همدلی همکاران‬ ‫تاکید کردند‪ .‬در همین راستا و در ادامه جلسه ‪ ،‬وصول مطالبات معوق و بازگرداندن منابع‬ ‫بلوکه شده به چرخه پول و نقش ان در سرنوشت و اینده شبکه بررسی و تالش همکاران صف‬ ‫در این راستا ضروری عنوان شد‪ .‬در این گردهمایی بر حرکت در مسیر نواوری و به کارگیری‬ ‫خالقیت ها اشاره شد و از بانکداری الکترونیک به عنوان یکی از عرصه های رقابتی بانک ها‬ ‫در بازار پولی سخن به میان امد‪.‬‬