ماهنامه مثلث شماره 338
ماهنامه مثلث شماره 338
ماهنامه مثلث شماره 338
تاجر جای دیپلمات
تاچریسم جدید
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال ششم /شماره سیصد و سی و هشت 28 /اذر 88 / 1395صفحه 6000/تومان
تیلرسون ،امریکا را
به چه سمتی میبرد؟
بریتانیابهدنبالبازگشت
بهخاورمیانهاست
رقابت درونجناحی
از محمدباقر قالیباف ،سعید جلیلی و عزتالله ضرغامی به عنوان گزینههای مهم
جریان انقالبی برای سال 96نام برده میشود
عدم حضور روحانی؛
گام دوم ائتالف 92؟
اغاز طرح دوم
اتاق فکر جبهه اعتدال
مثلث در پرونده ویژه خود رویکردگروههای اصولگرا
به انتخابات 96را بررسی میکند
حمید رضا ترقی :وحدت در هدف،کثرت در مصداق
ستار هدایتخواه :باید از یک گزینه حمایت کنیم
احمد کریمی اصفهانی :صالح رایاور بهتر از اصلح کم رای است
عشرت شایق :ایثارگران نامزد دارد ولی از وحدت دفاع میکند
رسول بابایی :کمپین روحانی شبیه هیالریکلینتون است
مالک شریعتی :تعدد نامزدها خطای راهبردی است
پیروزی اتحاد
ایران و روسیه
ازاد شدن حلب برقدرت
بشار اسد در روسیه افزود
برای مشاهده اخرین اخبار نهاد کتابخانههای عمومی کشور میتوانید توسط گوشی تلفنهمراه خود رمزینهها را اسکن کنید
::لبخند کاغذی ::
::کتابخوان اذر ::
طرح از عمر زوالوس /پرو
به خواب شیرین بروید
ترجمه :جواد ترکاشوند ،انتشارات :موسسه اموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)،تعدادصفحات 64 :صفحه
ماشـینی امروز،
یکی از مشـکالت شـایع در دنیای
ِ
بیخوابـی اسـت .بیخوابـی بـه معنـای نخوابیدن
نیسـت ،بلکـه مـراد ،خوابی اسـت که با دردسـر و
سـختیهایی همـراه اسـت و فرد پـس از بیداری،
احسـاس راحتی و رفـ ِع خسـتگی نمیکند.
باتوجـه بـه اینکـه اگاهییافتـن از چگونگـی،
ّ
زمـان ،مراحـل ،و رونـد خواب و بیخوابـی در رف ِع
نگرانـی و کنـار امدن و ّ
حـل بیخوابـی ،بهتنهایی
بسـیار مفیـد اسـت ،در جایجای این نوشـتار و به
مناسـبتهای گوناگـونّ ،اطالعاتـی دقیـق ،علمی
و بـه روز ارائه شـده اسـت.
کتاب حاوی چهارفصل به این شـرح است:
در فصـل ا ّول ،بـا تعریـف خـواب ،اثـار و فوایـد ان ،مـ ّدت و
ریتـم خـواب و بیـداری اشـنا میشـویم.
مراحـل خـواب و
ِ
علـل ان سـخن
فصـل دوم ،دربـاره گونههـای بیخوابـی و
ِ
میگویـد .در پایـان بـه کمـک پرسـشنامهای
خوابی خـود ترغیب
ارزیابـی بی
مخاطـب را بـه
ِ
ِ
می کنـد.
فصـل سـوم ،کـه شـاید مهمتریـن قسـمت
درمـان بیخوابـی اختصـاص
کتـاب باشـد ،بـه
ِ
بهداشـت خـواب،
دارد .نویسـنده شـیوههای
ِ
گیاهدرمانـی ،رواندرمانـی ،زماندرمانـی و
دارودرمانـی را بـرای مبتالیـان بـه بیخوابـی
پیشـنهاد میدهـد.
فصـل پایانـی بـه ُ پرخوابی و علـل و اثا ِر
درمـان ان میپردازد.
مخـرب و نیـز
ِ
ّ
مطالـب کتـاب بـه گونـه ای اسـت کـه
اگـر خواننـده بـه هـر دلیـل از روشهـای درمانـی
ارائـه شـده اسـتفاده نکـرد ،بازهـم مطالعـه ایـن نوشـتار برایش
مفید باشـد.
کتابخانه نوسازی شده شهدای لواسانات
با ات
کتابخ مام عمل
یات تعمی
ا
عصر ر نه عمومی شهدا ر و نوسازی،
ی
ل
و
ا
وز
س
ا
ن
د
ا
و
ت
،
خ
شنبه
بازگ دمت رسانی به عم 15اذر ،برای
از سا شایی شد .کتابخ وم مردم
به اال ل 1370تاسی انه لواسان
کتاب ن تعمیرات جد س شده وتا
خانه صورت نگ ی در این
رفته بود.
telegram.me/iranplir
p.r@iranpl.ir
instagram.com/iranpl.ir
aparat.com/iranpl.ir
www.iranpl.ir
اسالمدینسیاستومعنویت
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
سردبیر :سعید اجورلو
در جمهوریــت اســام تمــام ازادیهــا
هست .اســام برای نجات بشر امده است؛
چنانکه حضرت مسیح برای نجات بشر امده
بود ،و سایر انبیا برای نجات بشر امده بودند.
اسالم عالوه بر اینکه بشر را در روحیات غنی
میکند ،در مادیات[هم]غنی میکند .اسالم
دین سیاست است قبل از اینکه دین معنویات
باشد .اسالم همان طوری که به معنویات نظر
دارد و همان طوری که به روحیات نظر دارد و
تربیت دینی میکند و تربیت نفسانی میکند
و تهذیب نفس میکنــد ،همان طور[هم]به
مادیات نظر دارد و مــردم را تربیت میکند در
عالم که چطور از مادیات استفاده کنند و چه نظر داشته باشند
در مادیات .اســام مادیات را همچو تعدیــل میکند که به
الهیات منجر میشود .اسالم در مادیات به نظر الهیات نظر
میکند ،و در الهیات به نظر مادیات نظر میکند .اسالم جامع
مابین همۀ جهات است .و شما در روزی وارد شدید که ما به
حکومت خودمان رسیدیم و همان طوری که اسالم معنویات
را داشت ،و در صدر اسالم حکومت را هم داشت االن هم به
خواست خدای تبارک و تعالی ،ما با معنویاتی که اسالم دارد
روبهرو هستیم و مطیع هستیم ،و در مادیات و در حکومت هم
یک حکومت اســامی ،یک حکومت عدل؛ که حکومتها
تابع مردم باشند و حکومتها برای مردم باشند نه مردم ،برای
حکومتها .حکومت اسالمی حکومتی است کهِ ،
برای مردم
خدمتگزار است؛ باید خدمتگزار باشد .در اسالم مابین اقشار
8- 15
خبرنامه
فرمان به ظریف و روحانی
معمای قطار
حلب ازاد شد
ریش و قیچی مداحان دست چه کسی است؟
16- 21
گفتارها
عدم حضور روحانی؛ گام دوم ائتالف 92؟
امتیاز بزرگ برای اسد
فتح سرنوشت ساز
بازگشت به ارامش؟
26- 51
سیاست
رقابت درون جناحی
در راه پاستور
بازگشت به سوم تیر
گزینه اقتصادی
تحریریه:
مثلث؛هفتهنامه ایخبری،تحلیلیاستکهسعیداردروایتیمنصفانهوعادالنه
از واقعیت ها ارائه دهد .نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه ضلع استقالل،
ازادی و جمهوری اسالمی .مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی ،چارچوبش
اسالم ،انقالب ،امام و رهبری ،ارمانش گســترش و سیادت اسالم خواهی در
سراسر جهان و عزت مسلمانان ،توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم
شریف ایران و رونق گرفتن عدالت .مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب
و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت
قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان
فرهیختگانونخبگانکشوراست.امیدواریمکهدرروایت مانصادق،برمرام مان
مستمر و دائم ،بر چارچوب مان مستقر ،بر ارمان مان مومن ،بر مرزهایمان مراقب
و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم.
دبیرتحریریه :مصطفیصادقی
سیاست :مصطفی صادقی (دبیر) -علی حاجی ناصری -امیدکرمانی ها
حنیف غفاری
بین الملل :سعیده سادات فهری (دبیر)
اقتصاد :محمدمهدی صدرزاده (دبیر)
دیدار :افشین خماند(دبیر)
ورزش :مهدی ربوشه (دبیر)
جامعه شناسی و فکرنو :علی حاجی ناصری (دبیر)
فرهنگ :شایان ربیعی (دبیر)
بازار :محمد شکراللهی (دبیر)
مشاور هنری :نیما ملک نیازی
ملتها هیچ فرق نیست .در اسالم حقوق همۀ ملتها مراعات
شده اســت :حقوق مسیحیین مراعات شــده است؛ حقوق
یهود و زرتشــتیین مراعات شــده اســت؛ تمام افراد عالم را
بشر میداند ،و حق بشــری برای انها قائل است؛ تمام عالم
را به نظ ِر محبت نگاه میکند؛ میخواهد عالم مســتضعفین
نجات پیدا کنند ،میخواهد تمام عالم روحانی بشوند ،تمام
عالم به ِ
عالم قدس نزدیک بشوند .اسالم برای نجات مردم
بشر امده است که از این عالیق جسمانی انها را رها کند و به
روحیات برسد.
رمز پیروزی
مــن از خــدای تبــارک و تعالــی خواهانــم کــه تمام
مستضعفین عالم را به حوایج خودشان برساند .من از خدای
تبارک و تعالی خواهانم که مســتکبرین را بیدار کند.
انهایی که ظلم میکنند ،انها را بیدار کند و ا ّ
ال به دست
ملتهای مستضعف نابود کند .خداوند همۀ ما را توفیق
عنایت کند .و من از خدای تبارک و تعالی میخواهم
که همان طوری که ملت ما با وحدت کلمه و با اتکال
به خدای تبارک و تعالی پیروز شــد و خودش را از بند
این خاندان و اشــخاصی که انها را ـ این خاندان را ـ
ترویج میکردند و تایید میکردند نجات داد ،برادران
فلسطینی ما را هم خداوند تعالی نجات بدهد.
لکن عمــده ،وحدت کلمۀ انهاســت و عمده،
اتکال به خــدای تبــارک و تعالی .رمز پیــروزی ما با
وحدت کلمۀ ملت و اتکال به خدای تبارک و تعالی و
قوت ایمان بود.
52- 63
بین الملل
تاجر به جای دیپلمات
ساختار علیه کارگزار
توهم بریتانیایی
همدستی با شیطان
64-71
فرهنگ
می خواستم زبان جهانی داشته باشم
کارنامه ای برای خانم فیلمساز
افتادن از نفس
فیلمی در میانه دو قطب
72-77
ورزش
بیرون از الک محافظه کاری
پایان عصر ذوالقدر
گفت وگوی مثلث با رضا میهماندوست
بخشی از یک بازی
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
و افشین جم
پردازش تصاویر :هومن سلیمیان
عکس :امیر طالیی کیوان -عدنان جعفری و محمد برنو
ویرایش :ژیال شاکری -امیر عزیزی و نرگس حاجیلو
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر مالی :محمدرضا پالیزدار
سازمان اگهی ها :محمد شکراللهی
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلیاجورلو
امور اداری :علیرضا اسدالهی -علی اکبر پیمانی
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ناظر چاپ :بابک اسکندرنیا
با تشکر از :دکتر دارابی -دکتر ایت اله ابراهیمی -حسین محمد پورزرندی
مهندس صدوقی -حسین مجاهدی -حاج اقاتوکلی -محمدابراهیم محمد پورزرندی
علیرضا حسن زاده -دکتر عیسی رضایی -سید حمید خالقی -هادی انباردار
طراح جلد :مصطفی مرادی
تاچریسم جدید
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال ششم /شماره سیصد و سی و هشت 28 /اذر 88 / 1395صفحه 6000/تومان
تیلرسون ،امریکا را
به چه سمتی میبرد؟
بریتانیابهدنبالبازگشت
بهخاورمیانهاست
رقابت درونجناحی
از محمدباقر قالیباف ،سعید جلیلی و عزتالله ضرغامی به عنوان گزینههای مهم
جریان انقالبی برای سال 96نام برده میشود
سازمان اگهی ها :تلفن0912-8505848 :
چاپ :هنر سرزمین سبز -پردازش تصویر رایان
توزیع :نشر گستر امروز
نشانی :تهران ،خیابان شهید عباسپور(توانیر) ،خیابان نظامی گنجوی ،کوچه پناه،
پالک 19
تلفن 88198280 :
تاجر جای دیپلمات
عدم حضور روحانی؛
گام دوم ائتالف 92؟
اغاز طرح دوم
اتاق فکر جبهه اعتدال
مثلث در پرونده ویژه خود رویکردگروههای اصولگرا
به انتخابات 96را بررسی میکند
حمید رضا ترقی :وحدت در هدف،کثرت در مصداق
ستار هدایتخواه :باید از یک گزینه حمایت کنیم
احمد کریمی اصفهانی :صالح رایاور بهتر از اصلح کم رای است
عشرت شایق :ایثارگران نامزد دارد ولی از وحدت دفاع میکند
رسول بابایی :کمپین روحانی شبیه هیالریکلینتون است
مالک شریعتی :تعدد نامزدها خطای راهبردی است
پیروزی اتحاد
ایران و روسیه
ازاد شدن حلب برقدرت
بشار اسد در روسیه افزود
شماره پیامک3000411711 :
اعتراض به امریکایی ها
خبرنامه
هفتــه گذشــته تحولــی تــازه در مســایل مربــوط بــه توافــق
هســته ای رخ داد .در ادامه واکنش ها به تمدید تحریم های ایران در
ایاالت متحده،حســن روحانی به علی اکبر صالحــی و محمد جواد
ظریف ماموریت های تازه ای داده اســت .این دستور حسن روحانی
واکنش هایی در داخل و خارج از کشور داشته است.
تی
تر
یک
رهبرانقالبدردیداردبیرکلجهاداسالمیفلسطین:
خبرنامه
8
مثلث | شماره 337
رژیم صهیونیستی۲۵سالاینده
به شرط مبارزه و اتحاد وجود نخواهد داشت
حضرتایت اللهخامنه ای،رهبرمعظمانقالباسالمی
در دیــدار دبیرکل جنبش جهاد اســامی فلســطین و هیات
همراه تاکید کردند« :با وجود بحران افرینی مستمر حامیان
رژیم صهیونیســتی برای به فراموشی ســپرده شدن مساله
فلسطین ،این سرزمین شریف به برکت مقاومت و مجاهدت
ملت و گروه های فلسطینی ،ازاد خواهد شد ».رهبر انقالب
اسالمی با تجلیل از انگیزه های ایمانی و روحیه ایستادگی در
میان فلســطینی ها افزودند« :تنها راه نجات قدس شریف،
مبــارزه و مقاومت اســت و دیگر راه ها ،بی ســرانجام و عقیم
است ».ایشان با ابراز خرســندی از طرح 10ماده ای جنبش
جهاداسالمیبرایوحدتومقاومتدرمقابلصهیونیست ها
افزودند« :تاکید بر مبارزه ،نفی کامل قراردادهای ســازش،
اصرار بر اتحاد گروه های فلسطینی و محکوم کردن تالش
برخیکشورهایمرتجعبرایسازشبادشمن،ازمفادمهماین
طرح است ».حضرت ایت الله خامنه ای با تاکید بر اینکه این
طرحبایداجراییشود،خاطرنشانکردند«:بی تردیدکسانی
هستند که ماموریت دارند مانع تحقق مفاد طرح 10ماده ای
جنبشجهاداسالمیشوند،بنابراینبایدمراقببوداینطرح،
روی کاغذ نماند و در پس تحســین های اولیــه و تاکتیکی،
بتدریجفراموشنشود».رهبرانقالبعاملاصلیمشکالت
فراوانمنطقهرا«مستکبراعظموشیطاناکبر»یعنیامریکا
خواندند و با اشاره به دخالت شیطان های کوچک منطقه در
ایجادبحران هایموجودافزودند«:هدفهمهانهاایناست
که مساله فلسطین در افکار عمومی منطقه کمرنگ شود و از
یاد ملت ها برود ».رهبر انقالب اسالمی افزودند« :جمهوری
اسالمیباوجوددرگیربودندربرخیقضایایمنطقه،همواره
وبه طورصریحاعالمکردهفلسطینمسالهاولدنیایاسالم
اســت و به تکالیف خود در این زمینه عمل می کند ».ایشان
با اشاره به وظایف «گروه های فلسطینی ،علما ،روشنفکران
و نویسندگان عرب» در زنده ماندن مساله فلسطین در افکار
عمومیملت هاخاطرنشانکردند«:بایدبرای«ایجادفضای
فکریوگفتمانعمومیدرجهاناسالم،دربارهاولویتقضیه
فلسطین» تالش مضاعفی شــود ،به گونه ای که مسئوالن
سازشکار برخی کشــورها از عکس العمل ملت ها در هراس
باشند ».حضرتایت اللهخامنه ای،بایاداوریتالشامریکا
و همراهان منطقه ای ان برای ایجاد حوادث گوناگون و وارد
کردن عامل مذهــب در بحران ها افزودنــد« :برخالف این
تبلیغات ،مردم ُسنی حلب ،موصل و شهرهای دیگر به دست
تکفیری های جنایتکار قتل عام شــده و می شــوند ،بنابراین
این بحران ها ربطی به شــیعه و ُســنی ندارد ».رهبر انقالب
ســران گر وه های تکفیری را همچون ائمه کفــر خواندند و
افزودند« :یکی از مهم ترین مسائل منطقه ،مقابله همگانی
با گروههای تکفیری نظیــر داعش ،جبهه النصــره و دیگر
گروه هاست ،چرا که در غیر اینصورت ،به علت بحران افرینی
مستمرتکفیری ها،مسالهفلسطیندرحاشیهخواهدماند».
حضرت ایت الله خامنه ای با ضروری خواندن مبارزه قاطع با
نفوذتکفیری هادرفلسطیناشغالیافزودند«:ماموریتاین
گروه ها ،ایجاد فتنه است و باید با هوشیاری و قاطعیت کامل
با انها مقابله کرد ».ایشان در بخش دیگری از سخنان شان،
پیروزی را «وعده تردید ناپذیر الهی در صورت استمرار مبارزه
و تحمل سختی ها» خواندند و خاطرنشان کردند« :دشمنی
با جبهه حق ،طبیعت مستکبران است ،بنابراین نباید از ادامه
دشــمنی ها دچار تعجب شــد ».رهبر انقالب ادامه مبارزه را
نیازمندبازبودنچشم هاوتحلیلصحیحازحوادثدانستندو
افزودند«:اینروشعقالستوبایدباهوشیاریکاملبهمبارزه
ادامه داد ».رهبر انقالب اســامی ،با یاداوری توطئه های
مستمر سلطه گران ضد جمهوری اســامی ایران افزودند:
«ما با اطمینان قلبی به وعده یاری پروردگار ،به تکالیف مان
در همه زمینه ها عمل می کنیم و از مخالفــت هیچ زورگویی
نمی ترسیم».حضرتایت اللهخامنه ای،جوانبودنجمعیت
فلسطین را مهم برشمردند و با اشــاره به اهمیت زنده بودن و
حرکت کرانه باختری رود اردن افزودند« :رژیم صهیونیستی
همچنان که قبال گفته ایم به شــرط مبارزه همگانی و متحد
فلسطینی ها و مسلمانان با صهیونیست ها در ۲۵سال اینده
وجودخارجینخواهدداشت».ایشانمراقبتکاملازتالش
دشــمنان برای ایجاد انشقاق و مشــکالت داخلی در درون
جنبشجهاداسالمیراضروریخواندندوافزودند«:اهمیت
جنبش جهاد اسالمی اکنون از گذشته نیز بیشتر است ».در
این دیدار رمضان عبدالله ،دبیرکل جهاد اسالمی فلسطین
ضمن تشکر از مواضع شــجاعانه و خردمندانه رهبر انقالب
و جمهوری اســامی و همچنین پشــتیبانی و حمایت های
برادران حزب الله لبنان از ارمان و ملت مظلوم فلســطین ،به
اوضاع اشــفته منطقه اشــاره کرد و گفت« :متاسفانه برخی
دولت های عرب از قضیه فلســطین دست کشــیده و برای
هم پیمانیبارژیم صهیونیستیازیکدیگرسبقتمی گیرند».
رمضانعبدالله،افزایشسرکوبملتفلسطینوادامهاشغال
اراضیبه دستصهیونیست هابه ویژهدرکرانهغربیرانتیجه
همین اوضاع نابسامان دانســت و با انتقاد از همکاری دولت
خودگردان با رژیم صهیونیستی افزود« :خوشبختانه جوانان
فلسطینی امروز بیدار هستند و ابتکار عمل را به دست دارند و
انتفاضهرادنبالمی کنند».دبیرکلجهاداسالمیفلسطین،
ادامه محاصره بیش از دو میلیون فلسطینی در غزه و محروم
کردن انها از امکانات اولیه زندگی را از دیگر مشکالت خواند
وگفت«:جنبشجهاداسالمیبر اساسطرح ۱۰ماده ایکه
اخیرامنتشرکردومورداستقبالروشنفکرانونویسندگانجهان
عربنیزقرارگرفت،معتقداستتنهاراهپیروزی،مقاومتدر
غزهوحمایتازانتفاضهدرکرانهغربیاستودولتخودگردان
نیزبایدموافقتنامهاسلورالغوشدهاعالمکند».رمضانعبدالله
بااشارهبهافزایشچندینبرابریتوانرزمی گروه هایمقاومت
در مقایسه با جنگ ۵۱روزه با رژیم صهیونیستی و ارتقای برد
و دقت موشک های مقاومت ،افزود« :فلسطین ،سرزمینی
سرنوشت سازاستوتاحقصاحبانانبازگرداندهشود،منطقه
ارامنخواهدگرفت».
مخالفت با استیضاح وزیر
حلب ازاد شد
فرمان به ظریف و روحانی
رئیس جمهور به تحریم های امریکا واکنش نشان داد
گزار
ش
اول
1
ث
رئیس ســازمان انرژی اتمی باید طرح و برنامه زمان بند ی
شــد ه جهت تحقق بند های فوق را حد اکثر ظرف ســه ماه
بــه رئیس جمهور ارائه کند .د ســتور رئیس جمهــور ایران
بالفاصله د ر رســانه های بین المللی انعــکاس پید ا کرد .
رویترز د ر خصوص این اقد ام ایران نوشــت «:این د ستور
نخستین عکس العمل صریح و مشخص ایران به تصمیم
تمد ید قانون ایســا د ر کنگره امریکا بود ».این خبرگزاری
انگلیسی د ر این خصوص نوشــت« :روحانی برنامه ریزی
برای طراحی و ساخت پیشران هسته ای جهت بهره گیری
د ر حوزه حمل ونقل د ریایی را د ر نامه به صالحی قید کرد ه
است اما اشاره ای به این موضوع ند اشته که ایا منظور وی
کشــتی اســت یا برنامه ای برای طراحی زیرد ریایی نیز د ر
زمره این د ستور قرار می گیرد .ایران د ر سال ٢٠١٢اعالم
کرد ه بود که تحقیقاتی د ر این خصوص انجام د اد ه است.
تا لحظه تنظیم این خبر اژانس بین المللی انرژی اتمی د ر
این خصوص اظهارنظری نکرد ه اســت اما یک مقام اگاه
د ر وزارت امور خارجه روسیه نســبت به این تصمیم ایران
واکنش نشان د اد ».خبرگزاری «ریانووســتی» به نقل از
یک مقام روس ،د ستور «حســن روحانی» د ر مور د توسعه
برنامه هسته ای را ناقض برجام ند انسته است .این مقام د ر
وزارت خارجه روسیه د ر این باره می گوید « :تصمیم ایران
برای تولید واحد های هســته ای د ریایــی ،برجام را نقض
نمی کند ».سخنگوی کاخ ســفید همچنین در واکنش به
خبر تصمیم ایران به ساخت کشتی هایی مجهز به سوخت
هســته ای گفت« :چنین اقدامی مغایر بــا تعهدات ایران
نسبت به برجام نیست و این اقدام موجب نگرانی واشنگتن
نمی شود».
پادزهر
lقطار بی کفایتی
گزارش مربوط به حادثه تاسف برانگیز
برخورد قطــار هفته گذشــته قرائت شــد.
صرف نظــر از اینکه در بعد سیاســی ماجرا
چه می گــذرد مهمترین مســاله حتما جان
عزیزانی اســت که در این رخداد از دســت
رفته؛ اتفاقی که حتما جدای از اشتباهات
سیستمی از اشتباهات انسانی نشات گرفته
است .انداختن تمام تقصیرها بر گردن چند
کارمند و نیروی راه اهن مساله را حل نخواهد
کرد .بررســی جزئیات این پرونده نشان از
ان دارد ضعــف مدیریتی اصلی ترین دلیل
وقوع ایــن حادثه غم انگیز اســت .به نظر
می رسد اجرای سیستم به صورت ناقص و
مجاب کردن نیروی انسانی برای پوشاندن
حفره هایسیستمتوسطتصمیماتانسانی
خطای مدیریتی اســت نه خطــای نیروی
انســانی .انچه در این حادثه بیشتر از همه
اهمیت دارد صدور دســتور حرکت توســط
اپراتور نیســت ،بلکه عــدم برطرف کردن
ایــرادات و حفره هایی اســت که سیســتم
طی دو سال گذشته داشته است و مدیران
نسبت به ان غفلت کرده اند .اینکه چرا اجازه
داده اند سیستم با تصمیمات انسانی تداخل
پیــدا کند ،همــه تصمیمات و اشــتباهات
مدیریتی اســت که ریشــه به وجــود امدن
حادثه فــوق یا حــوادث اتی خواهــد بود.
اکنون که ایــن بحث در مجلــس در حال
بررســی اســت نمایندگان مجلس وظیفه
شرعی و قانونی دارندکه مقصران این حادثه
را در هر سطحی که باشــند به ملت معرفی
کنند .مســوالن قضایی هم ان گونه که تا
کنون با شجاعت وارد پرونده های مختلف
شــده اند باید در این مورد هم تمام مقامات
مسئول که مقصر هستند را مجازات کنند.
مثلث | شماره 338
ایاالت متحده امریکا اشــکار به ســمت نقض برجام
حرکت می کنــد .نگاهی بــه اقدامــات این کشــور بعد از
رســیدن به توافق هســته ای نشــان می دهد کــه تمدید
قانون تحریم های ایران اولین اقدامی نیســت که امریکا
علیه ایران داشته است .حاال در شرایطی که باراک اوباما
کاخ ســفید را ترک کرده و دونالد ترامپ اماده ورود به اتاق
کار رئیس جمهور ایاالت متحده می شود ،این نوع تحرکات
امریکایی ها نشــان از نقشــه ای دارد که انها برای توافق
هسته ای کشــیده اند .باید برای زهر انها پادزهر موثر تری
یافت.
حلب ازاد شــد .این مهمترین خبری
بود که هفته گذشــته منتشــر شد .تحولی
که کمر تروریست ها و از ان مهمتر حامیان
غربــی ،امریکایــی و منطقــه ای انهــا را
شکســت .این اتفاق البته همزمان شــده
است با نقض برجام توســط امریکایی ها.
مقایســه این دو رخداد درس هــای بزرگی
برای ما دارد .اینکه نحوه مواجهه با دشمن
چیســت؛ مذاکره یــا مقاومــت .فعال که
مقاومــت تاثیــر و نتیجه بهتری داشــته.
فرجام مقاومت بــرای ما بیشــتر از برجام
بوده است.
خبرنامه
2
ن
ظر
مثل
lفرجام مقاومت
محمد جــوا د ظریف ،وزیــر امور خارجــه و علی اکبر
صالحی ،رئیس سازمان انرژی اتمی با دستوری که حسن
روحانی صادر کرده ماموریتی مهم را عهده دار شده اند .انها
که هر دو از مســئوالن اصلی مذاکرات هسته ای بوده اند
حاال قرار است به نقض برجام رســیدگی کنند .روحانی دو
نامه نوشــته و در یکی از انها خطاب به ظریف امد ه است:
«نظر به اینکه د ولت امریکا نسبت به اجرای تعهد ات خود
د ر برجام تاکنــون تعلل و اهمال کــرد ه و باتوجه بهتمد ید
اخیر قانون تحریم های ایران (ایسا) که جمهوری اسالمی
ایران از پیش چنین اقد امی را به عنوان نقضبرجام اعالم
کرد ه بود ،د ر اجرای مصوبات شــورای عالی امنیت ملی و
هیات نظارت بر اجرای برجام ،به وزارتامور خارجه د ستور
د اد ه می شود نســبت به اجرای مراحل پیش بینی شد ه د ر
«برجام» برای رسید گی به موار دنقض ،اقد ام کرد ه و د یگر
پیگیری های حقوقی و بین المللی الزم را نیز به طور جد ی
معمول د ارد .مقتضی است گزارش اقد امات را ظرف یک
ماه به اینجانب ارائه نمایید ».د ر نامه جد اگانه به علی اکبر
صالحی ،معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی
ایران هم به این سازمان د ستور د اد ه شد ه است تا د ر توسعه
برنامه صلح امیز هســته ای کشــور د ر چارچــوب تعهد ات
بین المللــی جمهــوری اســامی ایــران ،ماموریت های
زیر را اجرا نمایــد : .١برنامه ریزی برای طراحی و ســاخت
پیشــران هســته ای جهت بهره گیری د ر حوزه حمل ونقل
د ریایی ،باهمکاری مراکز علمی و تحقیقاتی. .٢مطالعه
و طراحی «تولی د ســوخت» مصرفی پیشران هسته ای ،با
همکاری مراکز علمی و تحقیقاتی.د ر حالی که زمان بند ی
برای اقد ام وزیر امور خارجه یک ماه اعالم شــد ه اســت،
علی گنجی
روزنامه نگار
پاسخ شدید ناطق نوری
9
خبرنامه
معمایقطار
گزارش حادثه برخورد دو قطار به مجلس رسید
1
چهارشنبه گذشته گزارش مجلس از حادثه برخورد
دو قطار در ســمنان قرائت شــد .این گــزارش به طول
کامل به موضــوع این تصــادف پرداخت و در بخشــی
از ان خواســتار برکناری یا عزل مدیران میانی شــد .در
گزارش امده اســت« :بعد از این ســانحه اقای محسن
پورسیداقایی ،معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل
شــرکت راه اهن جمهوری اسالمی اســتعفای خود را به
وزیر را ه و شهرسازی تسلیم کرده و پذیرفته شد .از وزیر
محترم راه و شهرســازی انتظار اســت اقدام الزم برای
کناره گیــری یا عزل دیگــر مدیرانی که در این ســانحه
ســهیم بوده و می توانند در روند رســیدگی اعمال نفوذ
کنند معمــول نمایــد ».یکــی از دالیل ایــن حادثه از
سوی مسئوالن وزارت راه سرمایه هوا عنوان شده بود.
اما مجلــس ان را قبول ندارد و در گــزارش خود اورده:
«برودت هــوا به عنوان علت توقف قطار تبریز ـ مشــهد
اعالم شده است ،درحالی که امروز از کار افتادن قطار
در چنین دماهایی به هیچ وجه پذیرفتنی نیست و از انجا
که ضرورت داشته اســت قطار ،قبل از حرکت از نظر به
همراه داشتن تجهیزات فنی ســالم و کافی برای مقابله
با شــرایط ســرد ،کنترل و مجوز حرکت داده شود ،الزم
است عملکرد مســئوالن کنترل قطار بررسی و در تعیین
سهم قصور مورد توجه قرار گیرند».
موضوع مشــخص شــدن مقصر در موارد مختلف
همیشه در جمهوری اســامی به یک چالش مهم تبدیل
شده است .از همین رو مجلس خواستار این شده تا به طور
مشخص میزان تقصیر مدیران مشخص شود و در گزارش
می نویسد« :مدیران ستادی و تصمیم گیر شرکت راه اهن
جمهوری اســامی ،مقررات و ضوابط درون ســازمانی،
باالخص در حوزه ســیر و حرکــت را به گونــه ای تعریف و
تدوین کرده اند که در صورت بروز ســانحه از مســئولیت
مبری شناخته شوند ،اما باتوجه به اینکه اجرای این مقررات
بدون زمینه ســازی و اصالحات ساختاری میســر نبوده یا
منجر به کندی فعالیت ها خواهد شــد ،عوامل عملیاتی و
اجرایی پایین دست که مسئول اجرای این مقررات هستند
را در شرایط اکراه ناشــی از عدم امنیت شغلی و مشکالت
معیشــتی نگه داشــته و با اعمال فشــارهای غیررسمی و
شفاهی در کنار بخشنامه هایی پرداخت به متصدیان ایمنی
و کنترل ســیر و حرکت قطار را به میزان تاخیرات و عبور و
مرور قطارها منوط می نماید».
مخالفتبا
استیضاحوزیر
2
چرا نظر مجلس تغییر کرد؟
در شرایطی که استیضاح اخوندی از حد نصاب افتاد،
برخی نمایندگان در مورد ان تشکیک کردند .بین نمایندگان
قاضی پــور نماینده ارومیه حضور داشــت کــه در تذکری به
رئیس مجلس این موضوع را بیان کرد .با این حال همچنان
چند نماینده خواستار استیضاح اخوندی بودند که الریجانی
ی انها را داده بود .نکته مهم اما در مورد
دستور اعالم اســام
اخوندی این اســت که مجلس با وجود انکه در گزارش خود
خطای انســانی را مهمترین علت این واقعه اعالم کرده اما
نمایندگانبااستیضاحوزیرموافقتنمی کنندوامضایخودرا
پسمی گیرند.کاربهجاییرسیدکهحتیعلیمطهرینیزاز
خطای انسانی حرف زده و گفته که ضعف مدیریت در وزارت
راه مشهود است .مطهری می گوید« :اموزش ضمن خدمت
اپراتورها نیز جدی گرفته نشده و بی مسئولیتی اپراتور قبلی و
بعدیکهبه راحتیازکناراینقضیهگذشته اند،مشهوداست
که به مدیران باالدستی بازمی گردد ».نایب رئیس مجلس با
بیان اینکه کمک رسانی در حادثه ریلی سمنان ضعیف بوده
خبرنامه
10
مثلث | شماره 337
کنایه هایسعیدجلیلیبهروحانی
سعیدجلیلیگفته«:طبقتحقیقاتاروپایی هابادهای
سیســتان ،بهترین بادهای دنیا بــرای تولید انرژی اســت.
این بادهــا می تواند مهم ترین منبع تولید بــرق و صادرات به
افغانستان و پاکستان باشد .این بادها گنجی است که بر باد
می رود و مهمترین نا شــکری این اســت که نعمت های خدا
باعث زحمت مــردم شــود و از این نعمت ها برای اشــتغال و
اسایش مردم استفاده نکنیم و به فکر امداد کدخدا باشیم».
او در پایــان گفــت« :بعضی ها
گمان می کردند مشکل اب هم
بابرجامحلمی شود،اگربهفکر
حل مشــکل اب با دیپلماســی
هستید اشتباهی در خانه کدخدا
نروید،تعامل و مذاکره با برادران
افغانالزماست».
است،معتقدبود«:سایردستگاه هانیزدراینموضوعمسئول
هســتند و ضعف مدیریت نیز در وزارت راه مشــهود است».
مهرداد بائوج الهوتی ،نماینده مردم لنگــرود نیز معتقد بود
که نقش خطای انسانی اهمیت بیشتری در وقوع این حادثه
داشتهومی گوید«:بندهدروزارتراهوشهرسازیمکالماتو
صوتگفت وگوهادربارهخراببودنسیستمکنترلراشنیدم.
درحادثهریلیسمنانخطایانسانینقشپررنگ تریداشته
است».تقریبااکثرنمایندگانمجلسعلیهاخوندیتذکراتی
داده یا ســخنرانی کردند .علی گلمرادی ،نماینده ماهشهر
گفت« :وزیر و مسئوالن وزارت راه در جایگاه رسمی خود در
پاسخگوییبایدپیشقدمباشندتابتوانتصمیم گیریمطلوبی
درباره ایــن حادثه اتخــاذ کرد ».محمدحســین فرهنگی،
نماینده مردم تبریز نیز خواستار این بود که مجلس این ماجرا
را رها نکرده و تا انتها در مورد ان بررسی الزم را انجام دهد .او
همچنینخبرازیکطرحجدیدداد«:همهنمایندگانمجلس
باید یکپارچه موضوع را تا رســیدن به یک شرایط امن برای
سیستمحملونقلدنبالکنندودراینبارهماطرحیراامادهو
تقدیم هیات رئیسه کردیم که امروز اعالم وصول می شود».
با این همه همچنان مشخص نیست چرا استیضاح وزیر راه
بدونامضاباقیماندهاست.
پاسخشدیدناطق نوری
بهفاضلالریجانی
رابطه با انگلیس بازهم در مجلس
ناطق نــوری در پاســخ به
سوالی در خصوص نامه فاضل
الریجانی به دســتگاه قضایی،
گفت« :به نظر می رسد دو علت
موجب بروز چنین واکنش هایی
می شــود ،یکی صراحت لهجه
بنده در بیان دیدگاه ها و نظراتم
و دیگری مسئولیتی که در دفتر
بازرســی مقام معظم رهبری بر عهده دارم ».او افزود« :قطعا
بازرسی همیشه به سود افراد نیست و در این بین منافع برخی
افراددرپیبررسی هاییکهصورتمی گیردبهمخاطرهمی افتد
ودرنهایتاناناحساسخطروابرازگالیهمی کنندکهالبتهاین
ابرازنظرهامهمنیست».
حشمت الله فالحت پیشــه ،عضو کمیسیون امینت
ملی گفت« :طرح «کاهــش روابط با انگلیــس» را امضا
نکردم و بر این اعتقاد هستم که نباید جایگاه مجلس را به
سطح فرمایشی کاهش داد ».او ادامه داد« :ورود مجلس
به چنین قضایایی به صالح نیســت و همانطور که مطرح
کردم ،لزومی برای طرح ان در صحــن علنی وجود ندارد.
به ویــژه انکــه تالش هایی در
سال های گذشــته برای ورود
به فضای قانونگذاری در رابطه
با کشــور انگلســتان شــد ،اما
ثمربخش نبود .بنابراین برخورد
احساسی یا بازیگری که نقش
تحریک امیز داشته باشد را به
صالح نمی دانم».
حلب ازاد شد
کمر تروریست ها شکست
هفته گذشــته ســوریه شــاهد یک اتفاق مهم بود،
شهر حلب بعد از ســال ها از دست تروریست های تکفیری
ازاد شــد .به دنبــال ان شــهروندان حلب و در پــی اعالم
پیروزی های بزرگ ارتش سوریه و متحدانش بر گروه های
تروریستی و تار و مار شدن تکفیری ها در محله های شرقی
به خیابان ها ریختند .با سردادن شــعارهایی در حمایت از
شخص بشار اسد رئیس جمهوری و ارتش بر حمایت قاطع
خود از ادامه عملیات ارتش تا پاکســازی کامل تمام خاک
سوریه از لوث تروریســت های تکفیری شهروندان حلبی
تاکید کردند .اگرچه برخی منابع خبری و میدانی از ازادسازی
کامل شــهر حلب خبر دادند ،با این حال ازادســازی محله
مهم الشیخ سعید اخرین میخ را بر تابوت پوسیده گروه های
تکفیری و حامیانش کوبید.
خبرگزاری هــا گــزارش دادنــد « :تقریبا شــهر حلب
را می توان یک شــهر ازادشــده عنوان کرد ،بــا این حال
حدود 250تا 330تروریســت خارجی همچنان در منطقه
الســکری و برخی از بخش های صالح الدین حضور دارند
که نیروهای ارتش ســوریه در حال پاکسازی اخرین نقطه
حضور تروریســت های تکفیری هستند .شــمار زیادی از
تروریست های تکفیری طی ســاعات اخیر خود را تسلیم
نیروهای ارتــش کردنــد ،برخــی از تروریســت ها نیز در
تونل هایی که حفر کرده بودند ،پنهان شــده اند و برخی در
کوچه ها سرگردان شده اند ،تروریست ها برای فرار و نجات
خود ،تغییر چهره داده و در میان غیرنظامیان خود را مخفی
کرده اند و حتی برخی از انها در اقدامی جنایتکارانه خود را
میان مردمی که در حال خروج از محله های شرقی هستند،
منفجر کرده اند ،به همین ســبب نیروهای ارتش ســوریه
با احتیاط کامل برای حفظ جــان غیرنظامیان به عملیات
پاکسازی کامل ادامه می دهند و خبر رسمی ازادسازی کامل
حلب به زودی اعالم خواهد شد».
با ایــن حــال در همــان شــب ازادی حلــب برخی
خبرگزاری ها خبر دادند نبردهای محله های شرقی در اخرین
مرحله خود قرار داشته و تنها یک درصد از محله های شرقی
به خاطر وجود بقایای تکفیری ها به طور کامل پاکســازی
نشــده بود که ارتش با قــدرت در حال تکمیل پاکســازی
ی گروه های
ان اســت .اما درعین حال شــبکه های حامــ
تروریســتی به ویژه الجزیره رسما به شکست این گروه ها و
پیروزی بزرگ ارتش در شرق حلب اعتراف کرده اند.
حمله یک
اصالح طلب به یک
وزیر دولت
رئیس جمهور هایفیلسوف
حجت ا الســام علیرضا
ســلیمی ،رئیــس کمیتــه
امــوزش مجلــس با اشــاره،
پرونــده تحصیلــی حســین
فریدون ،برادر و دســتیار ویژه
رئیس جمهــور در ایــن کمیته
اظهار کــرد« :درباره تحصیل
حســین فریدون گزارشــی به
کمیســیون اموزش واصل شده اســت .بر همین اساس
برخی از نمایندگان بر اســاس ماده 236ایین نامه داخلی
مجلس ،تقاضای رســیدگی به پرونده تحصیالت حسین
فریــدون را دارند ».او ادامــه داد« :بر اســاس ایین نامه
داخلی مجلس قــرار اســت کمیته ای برای رســیدگی به
پرونده تحصیلی برادر رئیس جمهور تشکیل شود تا به این
موضوع رسیدگی شود ».پیش تر رئیس کمیسیون اموزش
و تحقیقات مجلس از سه بار نامه نگاری کمیسیون متبوع
خود با وزیر علــوم درباره پرونده تحصیلی برادر و دســتیار
رئیس جمهور خبر داده بود.
ت صدور مجوز حزب با
افزایش درخواس
نزدیکشدنبهانتخابات
پروانه مافی نایب رئیس
کمیسیون شــوراها گفته« :با
نزدیک شــدن به انتخابات ری
درخواست ها برای صدور مجوز
حزب و تشــکل سیاسی بیشتر
شــده و حجم کاری کمیسیون
مــاده ۱۰نیــز بیشــتر خواهد
شــد ».پروانه مافی ظهار کرد:
«با توجه به تعطیالت اخیر ،جلســات کمیسیون ماده ۱۰
حدود دو هفته است که برگزار نشــده ،اما در روزهای اینده
جلســات با جدیت برگزار خواهد شــد و همه مسائل مورد
بررســی قرار خواهد گرفت ».وی تاکید کرد« :با توجه به
افزایش درخواست ها این حساسیت وجود دارد که احزاب
با شناسنامه و ترازنامه کاری منسجم موفق به دریافت مجوز
نشوند نه افرادی که با انتخابات ظهور می کنند و پس از ان
صحن ه سیاسی کنار می روند».
لغوسخنرانیمطهریکامالقانونیبود
حجت ا ال ســا م
والمســلمین علــی مظفری به
هجمه برخــی افــراد در رابطه
با موضوع لغو ســخنرانی علی
مطهــری در مشــهد مبنــی
بــر غیرقانونی بــودن عملکرد
دستگاه قضا در این رابطه اشاره
کرد و اظهار داشــت« :مراجع
مختلفی موضــوع ممانعت از
سخنرانی نایب رئیس مجلس را در مشهد کارشناسی کرده و
بر قانونی بودن اقدامات دادستان مشهد در این خصوص
مهر تایید نهادند ».وی تصریح کــرد« :عده ای با دخالت
در این جریان ،مدعــی حمایت از قانون اساســی بودند و
می گفتند دادســتان مشــهد باید صبر می کرد تا سخنرانی
ایراد و فتنه ای ایجاد شود ».رئیس کل دادگستری خراسان
رضوی ادامه داد« :دستگاه قضا هیچ زمان خالف قانون
عمل نکرده و نخواهد کرد».
مثلث | شماره 338
محمدجوادالریجانی،دبیرستادحقوقبشرقوه قضائیه
گفــت« :یکــی از بدشانســی های ملــت ما این اســت که
اخیرا هر کس رئیس جمهور می شــود بالفاصله فیلســوف
می شــود و یادش می رود قطع نظــر از ارای فلســفی اش،
چارچوبــی از وظایــف را بر عهــده دارد .در دوره اصالحات،
رئیس جمهــور مدام در خصــوص تفکرات جامعــه مدنی و
مباحثژورنالیسمی صحبتمی کرد،درحالیکهاصلقضیه
موقوف می ماند .رئیس جمهور
بعدیچندسالیخوببودامابعد
از مدتی فیلش یاد هندوســتان
افتاد؛یامی گفتبهجاییوصل
هستیم یا وصل نیستم و شروع
به استنباط های عجیب و غریب
می کرد».
پروندهتحصیلیحسینفریدون
ادامه دارد
خبرنامه
مصطفــی کواکبیــان،
در جمع دانشــجویان دانشگاه
کردســتان در تاالر مولوی این
دانشگاه در پاسخ به سوال یکی
از دانشــجویان که دیدگاه وی در ارتباط با صحبت های وزیر
ارتباطات در سنندج که گفته اســت هرکس با هر تفکری در
انتخابات 96کاندیداشودضدروحانیاست،گفت«:اینکهوی
چنینصحبتیداشته اند،می ترسمتوهینتلقیبشودولیبیجا
فرموده اند».ویگفت«:هرکسهرچیگفتنبایدبهکلنظام
و دولت نســبت بدهیم ،این نظری بوده که ان وزیر داده ،چه
اشکالی دارد ،خب نظری بوده که داده است ،ولی من اعتقاد
ندارمبرخینظراتبهپایدولتگذاشتهشود».
یک منبع میدانی در حلب به خبرنگار تسنیم گفته بود
که گروه های تروریستی با فرار از محله های حلب القدیمه ،
الکاسه و بســتان القصر به ســمت االنصاری ،المشهد و
صالح الدین گریخته بودند ،با این حال یگان های ارتش
سوریه وارد این محله ها شدند تا ان را از مین ها و بمب های
کارگذاشته شده از سوی تروریســت ها پاکسازی کنند .به
گفته این منبع ،نیروهای ارتش دو روزنه در گذرگاه المشارقه
و بســتان القصر باز کردند که در پی این اقدام ،شماری از
تروریست ها از ان خارج شده و خود را تسلیم کردند .برخی
از تروریست های احرارالشام و الجبهه الشامیه هم به بخش
شمالی محله های شرقی حلب گریختند.
همچنین نوار صوتی متعلق به یکی از تروریست های
تکفیری در شبکه های اجتماعی پخش شد که به صراحت
به شکست تروریست ها در شرق حلب اعتراف می کرد .این
تروریست تاکید می کند حلب از دستمان رفت ،همه چیز از
بین رفت ،کار تمام شد.
بثینه شعبان ،مشاور رسانه ای بشار اسد در مقاله ای
نوشــت که امروز دنیای اســتعماری غــرب توطئه هایی را
ضد امت عربی تدارک دیده که مبارزه با ان جنگی پیچیده
و طوالنی می خواهد که شــاید جنگ حلب کوتاه ترین ان
باشد.
او در این مقاله که در پایگاه خبری المیادین منتشــر
شد نوشــت« :واکنش های امریکایی ها نسبت به پیروزی
محقق شــده از ســوی ارتش عربی ســوریه در حلب ضد
مزدوران تروریســت این کشور جالب اســت .انها تالش
کردند طی دو سال گذشته با راهکارهای مختلف و استفاده
از دیپلماسی و سازمان ملل متحد و شورای امنیت و هجمه
تبلیغاتی گروه های تروریستی را نجات دهند اما در تحقق
این خواسته خود ناکام ماندند .امریکا بعد از این شکست
تصمیم گرفت ارسال ســاح به گروه های تروریستی را از
سر بگیرد اما این ســاح ها به حلب ارسال نمی شد چرا که
تروریســت ها در ان ســاح های خود را رها کرده و از این
شهر فرار کردند .ارسال سالح برای مزدوران امریکا نشان
می دهد که این مزدوران همــان نیروهای دموکراتیک در
شهر الرقه و حسکه و دیرالزور هستند .به این ترتیب حامیان
تروریسم به اخرین جایگاه خود در اراضی سوریه رسیدند تا
شاید بتوانند یک پناهگاه امن برای مزدوران خود در اراضی
سوریه ایجاد کنند».
خبرنامه
11
تصویرنگاری
روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد .تعداد این عکس ها
انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی
بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم .مثلث در این صفحات ،هفته را با مرور
عکس ها از نو یاداوری می کند.
جشن تکلیف دانش اموزان با حضور رهبر انقالب
عیادت رئیس دفتر مقام معظم رهبری از اقای قرائتی
قالیباف در جشنواره برترین های پژوهش و نواوری
خبرنامه
12
مثلث | شماره 338
در حاشیه صحن علنی مجلس
سلفی یک بیمار با روحانی
گردهمایی بزرگ 15هزار رزمنده استان گلستان
تودیع و معارفه مدیرعامل راه اهن
سردار نقدی روی دوش بسیجیان
تجمع متقاضیان مسکن مهر
تبرئه علیرضا زاکانی
مثلث | شماره 338
خبرنامه
13
شبکه اجتماعی
به ما پیامک بزنید:
3000411711
lوقتی فهمیدم که اســتاد و معلم قدیمی قران،
مهربانــی و معرفت حاج محســن قرائتی بســتری
هستند محزون شدم .از همه بخواهیم برای سالمت
و شفای ایشان و همه بیماران دعای خیر بفرمایند.
lدر خریــد هواپیما باز پول ها را بــه امریکایی ها
ندهند پس فردا بیت المال را باال بکشند! هنوز نتیجه
ان دو میلیارد دالر که امریــکا از دارایی های ایران
برداشته مشخص نشده است.
lدر ایــران به خاطر رواج نداشــتن اســتفاده از
واحد ریــال ،این اقــدام دولت تاثیر ملموســی در
بازار نخواهد داشت .برای مثال امروز به اسکناس
صد هــزار ریالی بین مــردم 10هزار تومــان گفته
می شــود که پس از اصالح پولی نیــز همین نام را
خواهد داشت .دالر سه هزار و 800تومان داد و ستد
می شود که بعد از تغییر نیز همین خواهد بود .وقتی
مردم از واحد ریال اســتفاده نمی کنند پس تغییری
هم احساس نمی کنند.
lباید با قــدرت و قیمت مناســب نفــت را صادر
کنیم ،هر چند عربســتان ســهمیه خودش را دارد و
مشتری های خودش را و ما هم همین طور .نباید با
این تفکر ترس از دیگران مفت فروشی کنیم .کمی
باید دقت کرد.
lخدمت عزیزانی که از خرید کشــتی و هواپیما
انتقاد می کننــد عرض کنم کــه از فرصت به وجود
امده پــس از تحریم نهایــت اســتفاده را باید کرد و
عقب ماندگی ها را جبران کرد.
14
lجناب وزیر کشور دو نفر از فرزندان شما بیکارند.
این دلیل نشــد کــه میلیون ها جــوان ا یرانی بیکار
باشند .راهکاری برای بیکاری پیدا کنید.
اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت .کاربران این شــبکه
اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه
را مشاهده کنند.
ریشوقیچیمداحاندستچهکسیاست؟
ســال 64بود که فکر کرد می تواند با قیچی و شــانه
کارهــای خارق العــاد ه و هنرمندانه ای انجام دهــد و پا به
حرفه متنوع و پیچیده ارایشــگری گذاشــت .مدتی بعد،
از اقبــال خوبــش ،احمدرضــا
درویــش چهره پــردازی فیلــم
«سرزمین خورشید» را به او سپرد
و شخصیت هایی همچون خسرو
شــکیبایی ،محمــود پاک نیت،
ســعید پورصمیمــی ،محســن
زهتاب و ...بــا ابتــکار او گریم
شدند .
امــروز مداحــان و برخی از
واعظــان برجســته ،هیاتی ها،
هنرمنــدان و حتــی سیاســیون
بــه ارایشــگاه محمــود رضایی
جوهرســتان مراجعــه می کنند.
بسیار بی صدا ،مهربان و عاشقانه
محبین اهل بیت را با فراغ بال اراسته می کند .خودش هم
در زمره ستایشــگران اهل بیت قرار دارد .در ایام عزاداری
اهل بیــت(ع) هــم مداحی می کنــد و هم دمــام می زند.
ارایشگاه محمود رضایی 46ساله این روزها پاتوق بسیاری
از چهره هــای شــاخص از مداحان اهل بیت(ع) اســت.
مصاحبه او که به همراه تصاویرش با مداحان منتشر شد در
فضای مجازی بازتاب زیادی داشــت .رضایی در پاسخ به
این سوال که فکر می کردید یک روز ارایشگری بشوید که
چهره های مطرح ،مشــتری ثابتتان شوند ؟ می گوید« :نه
فکر نمی کردم؛ سال 64که برای اولین بار با این حرفه اشنا
شدم تا سال 66شاگردی کردم و توانستم در ابعاد و زوایای
مختلف این حرفه را بیاموزم .در همین ســال های اغازین
ارایشــگری ،حاج محمود کریمی به من پیشــنهاد داد که
اصالح دامادی اش را انجام دهم .ان روزها کمی اضطراب
داشتم اما اصرار و اعتماد حاج محمود مر ا ترغیب کرد تا این
اصالح را به نحو احسن انجام دهم .عملکرد خوب ان شب
ی را نیز
کار را ادامه دار کرد و ســه برادر دیگر خانواده کریم
در شــب دامادی بنده اصالح کردم ».او توضیح می دهد
که چطور شد مداحان دیگر به سراغ او رفتند« :اول این را
lالیحه ای که دولت برای اصــاح نظام بانکی
به مجلس فرستاده بخش های بســیار مهمی دارد
که زیر ســایه تغییر بی تاثیر ریــال و تومان مغفول
مانده است.
اغلب مردم تــورم 107/5درصدی را بیشــتر
قبول دارند تا تورم 7/5درصدی را!
مثلث | شماره 337
خبرنامه
lاقــای ظریــف پاســخ دهد چــرا ســفیر جدید
ایران در ســوریه تعیین نمی شــود؟ حدود دو ماه از
پایان ماموریت اقای ابراهیم شــیبانی سفیر سابق
کشورمان در سوریه می گذرد و با اعزام نشدن سفیر
جدید این ســفارتخانه با سرپرســت اداره می شود.
اقای ظریف پاسخ دهد مگر کار سختی بود که پیش
از پایان ماموریت اقای شیبانی ،فرد جایگزین تعیین
می شد تا این سفارتخانه مهم بدون سفیر نباشد؟
به اینستاگرام مثلث بپیوندید
بگویم که خودم افتخار می کنم مداح هستم و در دسته های
زنجیرزنی خوانده ام و دمام هم می زنم .به گونه ای که اولین
کار تلفیقی سازهای مختلف دمامی را هیات ما انجام داد.
پــس از چهره پــردازی در محل
زندگی مان(میدان تســلیحات)
یک ارایشــگاه کوچک تاسیس
کــردم .حــاج محمــود کریمی
مشــتری ارایشــگاهم شــد .به
واســطه معرفی بنده توسط حاج
محمود ،حاج ســعید حدادیان ،
حاج عبدالرضا هاللی و بسیاری
از مداحــان ،واعظــان ،اقشــار
هنرمنــد و بعضــا چهره هــای
سیاسی برای اصالح به ارایشگاه
بنده می اینــد .حضــور ذاکرین
اهل بیــت(ع) و بچــه هیاتی ها
باعث شد در این میدان دغدغه
بیشــتری پیدا کنم و طرح هایی را خصوصــا برای اصالح
محاســن ارائه کردم .چرا کــه اعتقاد دارم اصالح ســر را
بسیاری از ارایشگاه ها می توانند انجام دهند اما در ارایش
محاســن خیلی کار نمی کنند و در واقع طرحی هم ندارند.
در این مســیر مشــاوره هایی را هم دادم و با تصویرسازی
طرح هایی سعی کردم کار ،هدفمند دنبال شود؛ مثال طرحی
را برای شب عید مداحان انتخاب کردم که خوشبختانه مورد
استقبال بسیاری قرار گرفت .از طرفی هم تجربه در عرصه
چهره پردازی سینما هم به من کمک کرد تا در چهره شناسی
هم مهارت پیدا کنــم .خالصه ریش و قیچی دســت من
اســت».رضایی همچنین از دورانی می گوید که محمود
کریمی معــروف نبود« :هر موقع حاج محمــود را می بینم
لذت می برم و سرشوق می ایم .ان موقعی که شاید خیلی ها
حاج محمود کریمی را نمی شــناختند من رو به روی منزل
ایشــان زندگی می کردم .دهه فاطمیه در منزلشان مراسم
داشتند و بسیاری از مداحان مثل حاج سعید حدادیان و حاج
محمدرضا طاهری به این مراســم می امدند و من ان قدر
به ایشان عالقه داشتم که نوار کاستی می بردم تا صدای
ایشان را ضبط کنم».
واکنش
محسن رضایی
به ازادی حلب
تقدیر ضرغامی
از سردار نقدی
؟؟؟؟؟؟؟
کمپین حمایت از زکزاکی
در فضای مجازی
با اعالم حکم شیخ زکزاکی ،روحانی برجسته شیعیان
نیجریه ،موج توئیتری برای درخواســت ازادی فوری این
روحانی شیعه به راه می افتد .اذر ماه سال ۹۴نیروهای ارتش
نیجریه به حسینیه شیعیان زاریا حمله و تعدادی از انان را به
شهادت رسانده و شیخ ابراهیم زکزاکی و تعدادی دیگر را هم
بازداشت کردند .حاال ،یک سال از ان حادثه تلخ می گذرد و
ی در بازداشت به سر
شیخ ابراهیم همچنان در مکان نامعلوم
می برد .کاربران شبکه های اجتماعی و مسلمانان ایران و
کشورهای خارجی به بهانه صدور حکم ازادی شیخ زکزاکی
و سالگرد حمله به حسینیه شیعیان با هشتگ freezakzaky
پیام های خود را منتشر می کنند.
درددل های یک سرباز
با قالیباف
بررسی رسانه ای هفته
هشدار کیهان به اصغر فرهادی
روزنامه «کیهان» در شــماره روز سه شــنبه هفته گذشــته خود
نوشــت« :اصغر فرهادی از ســوی انســتیتو فیلم دوحه (وابسته به
خاندان امیر قطر) که سرمایه گذاری فیلم «فروشنده» را هم بر عهده
داشته اســت ،به عنوان استاد انتخاب شــد تا در ماه مارس 2017در
این موسســه به تدریس بپردازد .به نظر می رسد تدریس فرهادی در
این موسســه قطری در ادامه تعهدات قبلی اش برای ســاخت فیلم
«فروشنده» باشــد ،چراکه چهره های شناخته شــده تری از فرهادی
وجود دارند که باتوجه به ســرمایه این کمپانی قطری می توانســتند
به عنوان مدرس انتخاب شوند .
طبق برخی اخبار ،این موسسه قطری با دالرهای نفتی توانست هر شش فیلم مورد حمایت خود را ،در جشنواره فیلم
کن امسال به عنوان برگزیده انتخاب کند .بر این اساس دور از ذهن نیست که با همین پول ها ،فیلم «فروشنده» نامزد
جایزه اسکار و گلدن گلوب و امثال ان نیز شده و حتی برخی از انها را هم برنده شود!»
این روزنامه همچنین انتظارش را از فرهادی بیان می کند« :اصغر فرهادی باید به این نکته توجه داشته باشد که
همکاری وی با موسسه وابســته به حکومت قطر که همه چیز را در ســطح جهان با پول معامله می کند و از هیچ جنایتی
فروگذار نکرده ،نمی تواند در نهایت به نفع ایشان باشد و باید از موارد مشابهی که در تاریخ معاصر و هم اکنون نیز شاهد
ان هستیم عبرت بگیرد .با این حساب انتظار ان است که اقای اصغر فرهادی به حکومت قطر که پدر مالی تروریست ها
محسوب می شود« ،نه» بگوید و با پدرخوانده تروریست ها دست ندهد».
انتقاد صریح «جمهوری اسالمی» از یک امام جمعه
محمد باقر قالیباف ،شــهردار تهران با انتشار پستی
در صفحه اینســتاگرامش ضمن روایت گفت وگوی انجام
شده با یک سرباز در مترو از مطالبات این قشر از شهرداری،
صحبت به میان اورد .قالیباف نوشت« :دیروز وقتی با مترو
برای انجام کاری می رفتم با تعدادی از شــهروندان خوب
تهرانی همکالم شــدم .یکی از این عزیزان ،سربازی بود
که خواســته ای داشــت .می گفت اقای قالیباف کسی به
فکر سرباز ها نیســت .هفتادهزار تومان حقوق می گیریم
و هزار گرفتاری داریم ،با این پول چه کنیم؟ شما خودتان
در فضای جبهه و جنگ بوده اید و مشکالت ما را می دانید.
پیش تر ها منزلت اجتماعی ســربازان بیشــتر بــود و به ما
به عنوان فرزندان خودشــان که مشــغول خدمت به ملت
هستیم ،نگاه می کردند ،نمی دانم چه شده که ان نگاه در
بین مردم کمرنگ شده .کاش بلیت مترو و اتوبوس را برای
سربازان هم مثل دانشجویان یا ســالمندان نیم بها کنید.
امیدوارم به فکر ما باشید .دیدم حرف منطقی می زند و ما به
این نکته توجه نکرده ایم .به دوستان گفتم این موضوع را
حتما بررسی و پیگیری کنند .نتیجه را به اطالع شهروندان
خوبمان خواهم رساند»...
هفته وحدت
انتشار اسناد رشوه
مثلث | شماره 338
روزنامه جوان در گزارشــی با عنوان «انتشــار اســناد معامله 60
میلیون دالری «اقازاده» با توتال» خواســتار پاســخگویی وزیر نفت
شده است .جوان در بخشــی از این گزارش می نویسد« :احمد توکلی
طی نامه ای به دادستان کل کشور خواستار بررسی پرونده رشوه توتال
در ایران شد .در این نامه اسنادی ضمیمه شده که تمامی مسائل فساد
را نشان داده و نوشــته است این شــرکت برای حضور در میدان گازی
پارس جنوبی و میدان نفتی سیری مجموعا 60میلیون دالر به «م .ه»
رشوه پرداخت کرده است .طبق اسناد رسمی وزارت دادگستری ایاالت
متحده امریکا که اخبار انها در معتبرترین رسانه های اقتصادی و نفتی منتشر شده است ،توتال در سال 2013می پذیرد
که مبلغ 398میلیون دالر بپردازد تا بتواند اتهامات امریکا را مبنی بر انکه این شرکت به یک صاحب منصب نفتی ایران
برای انعقاد قراردادهای نفت و گاز پرداخت های غیرقانونی داشته است ،حل و فصل کند .یکی از اسناد منتشر شده نشان
می دهد «م.ه» و شرکت توتال به این تفاهم رسیده اند که در صورت افزایش سود این شرکت فرانسوی ،سود اقازاده دالل
بیشتر خواهد شد ،بنابراین در پروژه پارس جنوبی شاهد افزایش هزینه ها هستیم .وزیر نفت می گوید هزینه سرمایه گذاری
در فاز 2و 3حدود 2میلیارد دالر شده است و با همین ابزار کار شرکت های ایرانی را زیر سوال می برد در حالی که اسناد و
گزارش تفریغ بودجه سال 91نشان می دهد این پروژه بیش از 4/7میلیارد دالر برای ایران اب خورده است!
این رقم نشان می دهد وزیر نفت ایران به راحتی «دروغ» گفته اســت و برای زمینه چینی حضور توتال در ایران به
راحتی اصل ماجرا را مخفی می کند .در دوران حضــور زنگنه از این اتفاقات کم رخ نداده اســت ،به طوری که ماجرای
استات اویل و کرسنت دو نمونه بارز در این باره هستند که نشان دهنده فساد بزرگی در امضای قراردادهای نفتی و گازی
در دوره فعالیت وی است».
خبرنامه
امام خمینی (قدس سره) بنیانگذار انقالب اسالمی،
فاصله میان ۱۲تا 17ربیع االول را که بنابر روایات اهل سنت
و روایات شیعیان ،سالگرد والدت پیامبر اکرم (ص) است،
هفته وحدت نامگذاری کردند و به همین مناسبت سال ها
تبریک و تهنیت را بین مســلمانان جهان رواج دادند .این
هفته همان هفته است.فضای مجازی هم از این خبرهای
شــیرین و پر برکت بی نصیب نمانده و کاربران شبکه های
اجتماعی به مناســبت میالد پیامبر رحمــت (ص) و هفته
وحدت ،پویش #برادری -عهد -پیمبری را شکل داده اند و با
دست به دست کردن اخبار و تصاویر مربوط به هدف وحدت
ی داشتند.
این هفته را گرام
روزنامــه «جمهوری اســامی» از ســخنان یــک امام جمعه در
خوزستان علیه مسئوالن و شخصیت های کشور ،انتقاد کرده و خواستار
توجه شــورای سیاســتگذاری ائمه جمعه به چنین مسائلی شده است.
این روزنامه نوشته اســت« :امام جمعه بندر امام خمینی در خوزستان با
استفاده از جایگاه و تریبون نماز جمعه هر چند وقت یکبار علیه برخی از
مسئوالن نظام و شخصیت های برجسته انقالب حمالت تند و تخریبی
می کند».
به گزارش خبرنگار روزنامه جمهوری اسالمی از بندر امام خمینی،
وی اخیرا نیز مطالــب و اتهاماتــی را از طریق تریبــون و نماز جمعه به
شهرداری شهر وارد کرده که در هیچ مرجعی این اتهامات به اثبات نرسیده و مســئوالن شهرداری هم اتهامات وارده را
بی پایه و اساس می دانند.
عده ای از شــهروندان در تماس با خبرنگار ما گفتند :اوال امام جمعه محترم قبل از ایراد این مطالب می توانست از
نزدیک از مسئوالن شهرداری صحت و ســقم این مطالب را جویا شود و بعد مطرح کند؛ ثانیا چطور در سال های گذشته
که پرونده های تخلف در زمان شهرداری قبلی توسط سازمان بازرسی تشکیل شد ایشان هیچ گونه اعتراضی نکرد؟!
این روزنامه در پایان تاکید کرده است« :خوب اســت مسئوالن محترم شورای سیاست گذاری ائمه جمعه کشور،
وضعیت نماز جمعه در این شهر را مورد بررسی و تحقیق قرار دهند و به شکایات مردم در این خصوص توجه کنند».
15
پیروزی بزرگ
گفتارها
حلب هفته گذشته ازاد شد .یک پیروزی بزرگ برای جبهه مقاومت .حاال با
کنترل کامل حلب توسط نیروهای دولتی ،شرایط میدانی تا حدود زیادی به سود
دولت بشار اسد تغییر کرده و در نتیجه بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای بحران
سوریه در صدد حل بحران این کشــور بدون پیش شرط های گذشته که اسد را از
معادالت حل بحران حذف می کردند ،برخواهند امد.
عدم حضور روحانی؛گام دوم ائتالف 92؟
گفتارها
16
مثلث | شماره 338
اغازطرحدوماتاقفکرجبههاعتدال
گفتارها
مسعود ندافان
روزنامه نگار
یــازده روز دیگــر به زمســتان داغ سیاســی کشــور
باقی مانده اســت؛ زمســتانی کــه تکلیف نامــزد بهار 96
مشخص خواهد شد .خبرها از جلســات انتخاباتی هر دو
جریان اصلی سیاسی کشــور قطره چکانی بیان می شود؛
گویا پشت در های بسته سیاست هیاهویی در میان است؛
هیاهویی که با حاصل جمع صفر برای طرفین رقم خواهد
خورد .نیمه پنهان گعده های سیاســی خبر از تغییر نقشه
راه می دهــد؛ راهبرد نگاران و راهبرداندیشــان اصولگرا و
اصالح طلب یک نقطــه عزیمت را در چارچــوب تحلیلی
خود اغاز کرده اند؛ همگرایــی در گام اول تحلیلی ولی با
ماحصل متفاوت.
نقطه اغاز راهبرد نگاران حضور ترامپ در کاخ سفید
اســت؛ ترامپ ماحصل پیش بینی ناپذیر دنیای سیاســت
بود؛ هرچند برای ایرانی ها پیش بینی ناپذیری سنت مالوف
گیتی سیاست ورزی است اما در ان سوی کره خاکی امری
عجیب محسوب می شود .
ترامپ تمــام براوردهای پســابرجام دولــت را برهم
ریخت؛ انان دســتاورد دوران پســابرجام را در بسته های
تشــویقی گزینه دموکرات ها می دیدند؛ حتی اگر کلینتون
زبده ترین افراد را برای تحریم هــای ایران در تیمش قرار
داده باشــد .تردید برای حسن روحانی ســابقه دار است؛
مسیح مهاجری از نزدیک ترین افراد به هاشمی رفسنجانی
میگوید« :حسن روحانی برای حضور در انتخابات سال
اینده با تردیدهایی مواجه شده اما درنهایت راضی به حضور
در انتخابات شده است».
یک اظهارنظر بســیار مهم که بازار حرف وحدیث ها
را داغ کــرده و تحلیلگــران را بــه رصد تحوالت مشــغول
کرده تا جــواب این ســوال پیدا شــود این اســت«:چرا
اقای رئیس جمهور دچار تردید شــده؟» او در ان هنگامه
تردید در اســتمرار ضلع اصالح طلب ائتــاف انتخابات
ریاست جمهوری یازدهم داشت؛ نجواهای عبور از «رحم
اجاره ای» به صدای بلندی بدل گشته بود؛ گزینه دیگری
منتظر مهر حمایت رئیس دولت اصالحات بود .از ان ســو
ســازمان رای وابســته اقتصادی دولت یازدهــم میل به
ناامیدی داشت؛ رکود در پســا برجام که نه چرخ هسته ای
چرخید و نه چرخ زندگی مردم.
به روایت مسیح مهاجری تردیدها ختم به «رضایت»
شــد؛ رایزن رضایــت بــا جایــگاه راوی گزاره کســی جز
هاشمی رفسنجانی نیست.
طرح یک؛ پایداری بر حسن روحانی
طرح دو؛ انصراف روحانی
نامزد بعدی کیست؟
اجرایی ســازی طرح دوم ائتالف انتخابات 92تابع
شرایط خاص است؛ گزینه پس از انصراف حسن روحانی
باید سه ویژگی مهم را دارا باشد؛
.1نزدیکی به اضالع ائتالف؛ این فرد باید محصول
نزدیکی به حلقه قدرت هاشمی رفســنجانی ،رئیس دولت
اصالحات و اصولگرایان همسو با دولت یازدهم باشد
.2باید با مســائل سیاست خارجی ســنخیت داشته
باشد؛ که متناســب با گام دوم در تصویرسازی از وی برای
افکارعمومی ادامه دهنده پروژه حسن روحانی معرفی شود
.3توانایی عبور از مکانیسم قانونی شورای نگهبان
را داشته باشد .در این شرایط به نظر می رسد که علی اکبر
والیتی و محمدجواد ظریف بهترین گزینه های طرح دوم
محسوب شوند.
مثلث | شماره 338
با پیروزی غیر منتظره ترامپ و نقض برجام از ســوی
امریکا شرایط برای عملیاتی شدن طرح اول که مختصات
ان توضیح داده شد؛ به شکست انجامید .اصولگرایان با
یاداوری انتقادات خود به برجام که از سوی رئیس جمهور
به جهنم حواله شــد؛ «خیز انتخاباتی» به خود گرفتند؛ با
این تفاوت که در ماه های پیشین وعده رقابت با ایشان را
در مناظرات می دادند ولی در شرایط فعلی حسن روحانی
را فردی از پیش شکســت خورده می داننــد و به او توصیه
می کنند که در کارزار رقابت اردیبهشت سال اتی حضور پیدا
نکند .عبدالله گنجی ،ســردبیر روزنامه جوان که خروجی
تحلیلی این روزنامه در ســپهر سیاســی اثرگذار است؛ در
تحلیلی از پایان عصر اعتدال اظهار داشــت« :چرا نباید
روحانی مجددا کاندیدا شود؟ ساعتی پیش یکی از مقامات
کاخ ســفید به تلویزیون دولتی انگلیس اعالم کرد اوباما
حتما مصوبه مجلسین امریکا را که با قاطعیت حداکثری دو
جناح تصویب شده است تائید خواهد کرد .با این اوصاف
معقول و به صالح کشور است که دکتر روحانی برای دوره
بعد کاندیدا نشــود زیرا مســیر انتخابی ایشــان به کوچه
بن بست خورده است.
از منظر فایده گرایــی ،کارکردگرایــی و واقع گرایی
که شــالوده فکری و شــخصیتی دکتر روحانی را تشکیل
می دهــد ،کاندیداتوری وی به معنی روزمرگی و خســارت
بیشــتر به کشــور اســت .در دنیا هم عرف اســت وقتی
حاکمانی به روش دموکراتیک به قدرت می رسد اما زمینه
برای تحقق شعارهایش فراهم نمی شود ،داوطلبانه صحنه
سیاســت را ترک می کننــد .دیوید کامرون نخســت وزیر
انگلیس طرفدار الحاق کشــورش به اتحادیه اروپا بود اما
وقتی طرح و برنامه اش به بن بست خورد ،قدرت را واگذار
کرد .معتقدم با انســداد مســیر برجام ،اصرار بر این جاده
به مثابه در گل لگد کردن است.
بایــد نــگاه و مســیر و ریــل دیگــری روی کشــور
گشــوده شــود و این امر بدون تغییرات نگرشی و انسانی
محقق نمی شــود .دکتر روحانی می تواند بــه مردم بگوید
راهبــرد انتخابی بنده بــا موانع جدی روبه روســت و ادامه
حضورم اتــاف وقــت کشــور اســت و »...و همچنین
جنبش دانشــجویی انقالبی -موتور متحرکــه و بدنه فعال
اصولگرایی -بار دیگر انســجام سیاســی خود را پیدا کرده
اســت؛ انــان 16اذر را به بدتریــن روز دولــت یازدهم در
مهم ترین مرکز رای اوری دولت بدل ساختند ،به نحوی که
برخی از شواهد حکایت از میل رای خاکستری دانشجویان
به ســمت مخالفان دولت یازدهم خبر می دهــد .نماینده
بسیج دانشــجویی در مراســم 16اذر دانشــگاه تهران با
صراحت بیان از عدم حضور حسن روحانی در پاستور سخن
گفت و اظهار داشــت« :اجازه دهید صادقانــه ،نه از باب
نصیحت که به عنوان وصیت ،شما را توصیه کنیم که از این
پس بیشتر به اخرت خویش مشغول باشید .سودای ریاست
دولت دوازدهم را از ســر خــارج کنید و از چند ِ
مــاه پایانی
مســئولیت خویش برای جبران مافات حداکثر استفاده را
گفتارها
طــرح اول حضــور حســن روحانــی در انتخابــات
ریاســت جمهوری دوازدهــم بــا واگرایــی اصولگرایــان
بود؛ انــان وضعیت حســن روحانــی را هرچند نامناســب
توصیــف می کردنــد ولی راهــکار فــرار را از کالس های
جنگ روانی دهه 70فراگرفته بودند؛ «دوقطبی ســازی»
و «مقصر ســازی» دو راهبــرد دولــت تــا روز انتخابــات
ریاست جمهوری دوازدهم بود.
دوقطبی ســازی در حــوزه فرهنگ با عــدم برگزاری
کنسرت در شهرهای مذهبی اغاز شــد که هدف انتهایی
ان تاکید بر کلیدواژه «ازادی» در ســخنان حسن روحانی
برای جــذب رای ناامید طبقه متوســط که کورســویی از
توسعه سیاسی در دولت یازدهم ندیدند و «مقصر سازی»
نسبت به عدم کارکرد برجام در بهبود خواهی معیشتی مردم
با اقدامــات انچه دلواپســان می خوانند .از ان ســو بازی
انتخابات در زمین اصولگرایان نامشــخص است؛ تردید
حضور گزینه های پیشین و عدم ســامانه همگرایی برای
خروجی تک نامزدی در اردیبهشت ســال اینده ،بهترین
فرصت برای پیروزی بــود؛ انان حتی در بدترین شــرایط
گزینه همســو با دولت بــرای برهم زدن برنامــه انتخابات
اصولگرایان را مانند خرداد 92پیش بینی می کردند .طرح
اول وابســتگی معنــاداری با انتخابات ریاســت جمهوری
امریکا داشــت؛ حضور هیالری کلینتون از منظر حامیان
دولت استمرار ادبیات اوباما در کاخ سفید بود؛ دل نگرانی
از مولفه های خارجی در گعده سیاســی ائتالف انتخاباتی
92نبود.
بنمایید» و نماینده جامعه اســامی اظهار داشت« :اقای
روحانی! 3ماه دیگر نه سال 92اســت ،نه ،93نه 94و نه
95بلکه سال 96است ،شاید دیگر رئیس جمهور نباشید!»
وضعیت جدید بین المللی ،باعث تغییرات جدی در
جبهه اصالحات همانند نوع کنش اصولگرایان شده است؛
از منظر انان اثار تبعی انتخاب ترامپ در فضای سیاســت
بین المللی و مسائل مرتبط با ایران گسترده و درعین حال
نامشخص است و از سوی دیگر برجام در دولت اوباما نقض
شده است و حسن روحانی نیز همسو با منتقدان از واکنش
جدی به امریکا در قبال ایــن رفتار خارج از چارچوب تعهد
برجام سخن گفته است.
طرح دوم اتاق فکر جریان اعتدال متناسب با فضای
تغییریافتــه ،مختصات رفتــاری کامال متفــاوت با طرح
اول را در دســتورکار قرار داده است؛ با اگاهی از فرسایش
شدید سرمایه اجتماعی دولت یازدهم ،در این طرح حسن
روحانی «ماموریت خاص» تحقــق «برجام» برای ضربه
به «تحریم» و مهم تــر از ان ایجاد کانال ارتباطی با غرب
برای جلوگیری از «جنگ» را برعهده داشــته است و حاال
که خطر خطیر جنگ از کشــور عبور کرده اســت ،سکان
هدایت پاســتور به فرد دیگر ســپرده خواهد شــد .در این
نقشه راه حسن روحانی مرد بازنده در افکارعمومی معرفی
نخواهد شد.
پیاده ســازی طرح دوم اتاق فکر ائتــاف انتخابات
92با طرح «گزینه پوششــی و حفاظتی» بــرای مقابله با
تعدد نامزدهای اصولگرا در حال تست است؛ محمدجواد
حق شــناس ،عضو شــورای مرکــزی حــزب اعتمادملی
گفته اســت « :اگر جریــان همراه دولت تشــخیص دهد
که گذاشــتن برخی نامزدها در کنار روحانی این شرایط را
فراهــم می کند که یک حلقــه حفاظتی بــرای ایجاد یک
فرصت برابر و توازن حول روحانی تشکیل شود ،احتمال
ان وجود دارد و نه تنهــا می تواند به کمــک روحانی بیاید
و خطــری برای مجموعه نیســت ،بلکه برای پیشــگیری
حوادث غیر مترقبه ای در سناریوهای مختلف از جمله عدم
تایید احتمالی شورای نگهبان می تواند کارساز باشد ».اما
روایت مرتضی الویری که به مراکز تصمیم گیری ائتالف
92نزدیک تر اســت ،به طراحی جدید شــباهت بیشتری
دارد؛ او از سه دلیل عدم حضور حسن روحانی در انتخابات
ریاست جمهوری اتی سخن گفته است که اخرین ان موید
عبور از روحانی اســت؛ وی اظهار داشــته اســت« :بنا بر
دلیلی که االن قابل محاســبه نیست ،ممکن است فضای
کلی جامعه به ضــرر اقای روحانی تغییــر کند .ما به کرات
در کشورهای جهان سوم این اتفاق را دیده ایم و نه تنها در
کشورهای جهان سوم ،بلکه حاال امریکا هم جلوی چشم
ماست .در کشور ما هم ممکن است در ان روز های اخر،
ناگهان یک شــایعه معادالت را به هم بزند و ارای اقشــار
فرودست را به طرف خاصی متمایل کند».
17
گفتارها
ایران مقتدر؛ کانون ایجاد ثبات در غرب اسیا
نگاهی به برگزاری کنفرانس امنیتی تهران
حنیف غفاری
روزنامه نگار
گفتارها
18
مثلث | شماره 338
ایاالت متحده امریکا به همراه متحدان خود و ارتجاع
عرب ،تالش زیادی برای ایجاد و اســتمرار بحران امنیت
در منطقه غرب اســیا کرده اند .تالش هــا ی وقیحانه ای
که نقطه اوج ان حمایت امریکا و متحدانش از گروه های
تروریستی و تکفیری در منطقه است .در این میان ،اقتدار
کشور عزیزمان در منطقه و نظام بین الملل موضوعی است
که دوستان و دشمنان نظام جمهوری اسالمی ایران نسبت
به ان اذعان دارند« .ایران مقتدر» نه تنها در داخل مرزهای
کشور امنیت را برای شهروندان کشورمان به ارمغان اورده
اســت ،بلکه به عنوان بازیگری قدرتمند و تعیین کننده در
عرصه منطقه ای نیز دغدغه ایجاد ثبات و امنیت در سرتاسر
غرب اســیا را دارد .در شــرایطی که ایاالت متحده امریکا
و عمال منطقــه ای ان از هیچ گونه اقــدام وقیحانه ای در
راســتای ایجاد بحران های امنیتی مزمــن و دامنه دار در
منطقه و جهان اسالم دریغ نمی ورزند ،جمهوری اسالمی
ایران با تمامی توان خود در مقابل این جنگ افروزی های
غرب ایستاده است.
برگزاری کنفرانس امنیتی تهران در همین راستا قابل
تفسیر است .بدون شک برگزاری کنفرانس امنیتی تهران
ی مثبت و موثر در راستای ایجاد ثبات و امنیت در منطقه
گام
محسوب می شــود .مبانی نظری و مفهومی ،ماهیت نظم
منطقه ای نوظهور ،قدرت های منطقه ای و نظم منطقه ای
و فرامنطقه ای ،چالش ها و فرصت های منطقه ای ،مسائل
نوظهور و نظم امنیتی غرب اسیا ،اقتصاد سیاسی بین الملل
و نظم نوظهور منطقه ای ،اینده نظم منطقه ای غرب اسیا،
ایران و نظم نوظهور منطقه ای و معماری نظم امنیتی غرب
اسیا محورهای کنفرانس امنیتی تهران بود.
کلیت برگزاری این کنفرانس نشان دهنده دغدغه هایی
اســت که جمهوری اســامی ایران بــرای نهادینه کردن
امنیت در منطقه دارد .انچه امروز در سوریه ،عراق ،یمن،
بحرین و فلسطین و دیگر کشورهای غرب اسیا می گذرد،
نشــان می دهد که دشــمنان امنیت منطقــه (مخصوصا
ایاالت متحده امریــکا و انگلیس و رژیم اشــغالگر قدس)
از هر گونه ابزاری جهت تزریــق بحران های مزمن امنیتی
در غرب اســیا اســتفاده می کنند :از تجهیز و تسلیح گروه
تروریســتی –تکفیری داعش گرفته تا حمالت مستقیم به
مردم مظلوم و بیگناه.دقیقا مانند انچه امروز شــاهد ان در
یمن هستیم .بدیهی اســت که برخی بازیگران منطقه ای
نیز در شــکل دهی و اســتمرار این روند نقش بسزایی ایفا
می کنند .کشورهایی مانند عربستان سعودی و قطر نه تنها
طی سال های اخیر اقدامی در راستای ایجاد ثبات و امنیت
در منطقه بر نداشــته اند ،بلکه خود نقش یکــی از اضالع
ایجاد کننده بحران در منطقه را داشته اند.
در چنین شــرایطی برگزاری کنفرانس امنیتی تهران
نقطه اتکایــی مناســب جهت همفکــری و هم اندیشــی
صاحب نظران امنیتی در خصوص نحوه و شــیوه استقرار
ثبات در غرب اســیا به شــمار می اید .یکــی از نقاط قوت
برگــزاری کنفرانــس امنیتــی تهــران ،حضــور پررنــگ
صاحب نظران علمی از کشــورهای مختلف منطقه در این
کنفرانس بوده است .بدیهی است زمانی که صاحبان علم و
نظر بتوانند با یکدیگر در خصوص راهکارهای برقراری نظم
و ثبات در منطقه به تفاهم و همگامی موثر دست پیدا کنند،
گام مهمی در راستای ایجاد ثبات در منطقه برداشته خواهد
شد .یکی از نقاط ضعفی که طی سال های اخیر و در زمان
اوج گیری بحران های امنیتی در منطقه وجود داشته است،
عدمهمفکریمستقیمصاحب نظرانمسائلامنیتیمنطقه
و بیان دیدگاه های انها در یک محفل مشترک بوده است.
به لطف برگزاری کنفرانس امنیتی تهران ،هم اکنون فرصت
مناسبی جهت بیان این دیدگاه ها به وجود امده است .نباید
فراموش کرد که برگزاری کنفرانــس امنیتی تهران ،نقطه
اغازی اســت که باید اســتمرار پیدا کند .کنفرانس امنیتی
تهران ،مکانــی برای طــرح بحث های اولیه بســیاری از
مباحث امنیتی بوده است ؛ مباحثی که باید همچنان از سوی
صاحبان سبک و نظر در مسائل امنیتی و خصوصا دلسوزان
ایجاد امنیت و ثبات در غرب اسیا پیگیری شود.
مروری بر هر یــک از این محورهــا و مباحث مطرح
شــده در ذیل انها ،نشــان از برنامه ریزی منظم و هدفمند
کنفرانس امنیتی تهران در دوره اخیر داشته است .همان
گونه که اشاره شد ،خروجی کنفرانس امنیتی تهران ،ایجاد
دغدغه های امنیتی مشــترک با هدف نیل به ثبات عملی و
واقعی در منطقه است .برگزاری کنفرانس امنیتی تهران بار
دیگر از دغدغه ها جمهوری اسالمی ایران برای مواجهه با
بحران های امنیتی موجــود در منطقه و تالش برای ایجاد
ثبات برای همه ملت های غرب اســیا حکایت دارد .تاکید
برگزارکنندگان و ســخنرانان کنفرانس امنیتی تهران مبنی
بر اینکه مســائل و بحران های امنیتی موجــود در منطقه
باید بدون اتکا بــه بازیگران فرامنطقــه ای (که اتفاقا خود
مولد بحران در منطقه هســتند) حل و فصل شــود ؛ باید به
گزاره ای محکم و فراگیر تبدیل شــود.گزاره ای که بتوان
با اتکا و باور بــه ان ،از همه ظرفیت های بالقــوه و بالفعل
موجود در راستای مواجهه با معضالت جاری در غرب اسیا
استفاده کرد.
جمهوری اسالمی ایران هم اکنون در حال مخابره دو
پیام محکم به غرب و عامالن ایجاد بحران های امنیتی در
منطقه است :نخست اینکه ثبات و امنیت داخلی کشورمان
در سایه رشــادت های مخلصانه و خســتگی ناپذیر سپاه،
ارتش ،بســیج و نیروهای مسلح کشــورمان خدشه ناپذیر
است .در حالی که امریکا و متحدانش با صرف هزینه های
هنگفت تسلیحاتی و مالی ،سعی در تبدیل کردن غرب اسیا
به انباری از اتش و بحران داشــته اند ،جمهوری اســامی
ایران به عنــوان جزیره ثبــات و امنیت در منطقه شــناخته
می شود.
دوم اینکه جمهوری اســامی ایران عــاوه بر ثبات
و امنیت داخلی خود ،ایجاد امنیت در منطقه غرب اســیا را
ضرورتی اجتناب ناپذیر می داند .برگزاری کنفرانس امنیتی
تهران ،نشــان دهنده درک عمیقی اســت کــه جمهوری
اســامی ایران نســبت به مقوالت و معــادالت امنیتی در
منطقه و نظــام بین الملل دارد .انچه مســلم اســت اینکه
الزم است ضمن برگزاری ساالنه کنفرانس امنیتی تهران و
تبدیل کردن ان به کانونی برای همفکری صاحبان اندیشه
در حوزه امنیت بین المللی و منطقه ای ،در طول ســال نیز
دیالوگ های موثر امنیتــی و منطقه ای میان صاحبان فکر
و اندیشه در منطقه غرب اسیا ادامه پیدا کند .در سایه این
هم اندیشی می توان در مقابل بســیاری از توطئه هایی که
از خارج از منطقه صورت می گیرد ایســتادگی کرد و برای
مواجهه با انها تدبیری اندیشید.
گفتارها
امتیاز بزرگ برای اسد
نقش ازادی حلب در رهایی سوریه از بحران
افشار سلیمانی
1
کارشناس مسائل بین الملل
حلب و نقش ان در اینده سوریه
مثلث | شماره 338
در طــول بحران ســوریه گروهک های تروریســتی
تالش کردند تا با اشــغال کامل شــهر حلب یک دولت در
تبعید تشــکیل دهند و به تدریج به ســمت دمشق پایتخت
سوریه حرکت کنند .اهمیت شهر حلب از انجا ناشی می شود
که گروهک های تروریســتی و مخالفان مســلح بشار اسد
در صورت تســلط کامل بر این شهر می توانســتند ارتباط
شمال و جنوب سوریه را قطع و راه را برای پیشروی به سمت
دمشق هموار سازند .حلب پیش از جنگ داخلی در سوریه
بزرگترین شهر این کشور و مرکز فعالیت های تجاری بود که
مردم با فرهنگ ان حلب را «شــهر نور» می نامیدند .حلب
نه شباهتی به حمص داشت نه درعا؛ چرا که دو شهر مزبور
گفتارها
ارتش سوریه با کمک متحدین روسی ،ایرانی ،لبنانی
و شــیعی خود تقریبا کنترل کامل حلب را که از چهار سال
پیش تحت اشغال مخالفان دولت سوریه بود ،روز دوشنبه
22اذرماه به دست گرفت و رسانه های معتبر بین المللی به
نقل از منابع سوری این خبر را انتشــار دادند .این در حالی
اســت که ســازمان نظارت بر وضعیت حقوق بشر سوریه،
مستقر در لندن که اخبار خود را از فعاالن سوری می گیرد،
می گوید نیروهــای دولتی کنترل ۹۰درصد منطقه شــرق
حلب را در دســت دارند .پیشروی ارتش ســوریه در حلب
در شــرایطی صورت گرفت که نیروهای دولتی که در شهر
باستانی پالمیرا (تدمر) با پیشــروی داعش روبه رو بودند،
با عقب نشــینی خود ،این شــهر را به انها واگــذار کردند.
دیپلمات های غربی به رسانه ها می گویند پیشروی داعش
در پالمیرا نشان می دهد که روسیه صرفا روی تقویت دولت
بشــار اســد تمرکز دارد و نه مبارزه با تروریســم در سوریه.
درهمین حال کرملیــن گفت از اینکه داعش توانســته به
پالمیرا بازگردد متاسف است .دیمیتری پسکوف ،سخنگوی
کرملین همچنین از نبود هماهنگی بــرای مبارزه با داعش
انتقاد و با اشاره به امریکا گفت اگر هماهنگی وجود داشت
از حمالت تروریســتی در پالمیرا جلوگیری می شد .وزارت
دفاع روسیه هم روز دوشــنبه 22اذر گفت بیش از پنج هزار
نفــر از پیکارجویــان داعــش در عملیات تصــرف پالمیرا
شــرکت داشــتند .خبرگزاری روســی اینترفکس به نقل از
یک ژنرال روس نوشــت نیروهای دولتی سوریه در حاشیه
پالمیرا برای تصرف دوباره ان در اینده نزدیک موضع گیری
کرده اند .اشتون کارتر ،وزیر خارجه امریکا نیز که در ادامه
تور سفرهای خاورمیانه ای خود در بحرین به سر می برد از
قدرت های عرب منطقه خواست از گالیه از امریکا کاسته
و برای دفاع از مناطق اطراف خود تالش بیشتری به خرج
دهند .کارتر در یک نشســت بین المللی در منامه در انتقاد
از نقش روســیه در جنگ داخلی سوریه گفت ،که مسکو با
هدف اعالم شــده مبارزه با گروه افراطی داعش و تسهیل
اغاز دوران گذار سیاسی در ســوریه به این جنگ پیوست،
اما بعدا هیچ کــدام از انها را انجام نداد .وی افزود روســیه
با دخالت در بحران ســوریه ،تنها با بــاال بردن اتش جنگ
داخلی ،بر رنج مستمر مردم ان کشــور افزوده است .این
اظهارات در حالی مطرح شــد که جان کری ،وزیر خارجه
امریکا و همتایان اروپایی و منطقــه ای او نیز در پاریس در
همین زمینه گفت وگو کرده و خواســتار ایجــاد گذرگاهی
امن برای خروج غیرنظامیان از شهر حلب و احترام به نظر
مخالفان بشار اسد شدند.
رنج های تاریخی بســیاری را متحمل شــده بودند .به این
ترتیب حلب نمونه بارز شکست گروه های تروریستی و مسلح
است که به رغم وعده و وعیدهای فراوان چیزی جز جرم و
جنایت برای مردم این شهر به ارمغان نیاوردند .حلب ،یک
شهر سنی نشین است که وعده های بلند باال و زیبا یی را از
سوی گروه های اپوزیسیون دریافت کرد؛ وعده هایی که نه
تنها تحقق نیافت بلکه به یــک فاجعه انجامید .بمب های
بشکه ای حکومت سوریه و محاصره های بی امان ،زندگی
را در حلب غیر قابل تحمل کرد.
اینــک ازادی حلــب به معنــای غلبــه مســتقیم بر
تروریست هاست و گروه های مسلح مجبور به ترک صحنه
جنگ شــدند .پیروزی نیروهای دولت ســوریه در حلب ،با
خروج گروه های مســلح از حمص و اطراف دمشق در پی
مذاکرات ،تفاوت عمده ای دارد .مردم حلب شاهد پیروزی
قاطع نیروهای دولتی و شکست و خروج گروه های مسلح از
صحنه جنگ شدند.
البته زمان نشــان خواهد داد که ایا نیروهای دولتی،
به عنوان ناجی ،از ســوی مردم ســنی حلب که از زیر یوغ
گروه های مسلح و قوانین شریعت ازاد شده اند مورد استقبال
قرار خواهند گرفت یا نه؟ پیروزی نیروهای دولتی ســوریه
در حلب می تواند اغاز پایان تفکر فرقه گرایانه در این شهر
باشد که پیش از سال ٢٠١١اثری از ان در این شهر وجود
نداشت .هیچ شهری به اندازه حلب نمی تواند شروع کننده
پایان دردهای ســوریه باشــد .پیروزی نیروهای دولتی در
حلب راه را روی توجیه حمایت غــرب از نیروهای جهادی
که می خواهنــد مذبوحانه جنــگ را در بقیه کشــور ادامه
دهند ،می بندد.
از سوی دیگر شــهر حلب از نزدیک ترین شهرهای
ســوریه به مرزهــای ترکیه بــه شــمار مــی رود و از دیرباز
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه این شهر را امتداد
و عمقی استراتژیک برای کشورش دانسته است.
حال که نبرد حلب تا کنون به نفع ارتش ســوریه رقم
خورده اســت ،کشــورهای غربی خود را در تنگنایی شدید
خواهند دید .زیرا حلب تنها شهری است که در ان کسانی
که واشنگتن انها را معارضان میانه رو می خواند ،می جنگند،
اما الرقه و ادلب که تحت اشغال دو گروه تروریستی داعش
و النصره است با امریکا منطبق نیست و در نتیجه واشنگتن
نمی تواند از تروریست های خود در الرقه و ادلب همانگونه
که از معارضان میانه رو در حلب دفاع می کند ،حمایت کند.
بنابراین واشنگتن باید با تروریســم مبارزه کند یا حداقل با
عملیات ارتش سوریه علیه تروریسم در این دو شهر مذکور،
مخالفت نکند.
درحال حاضر عــاوه بر الرقه برخــی از بخش های
شهر دیرالزور در شرق این کشور ،تحت اشغال گروه های
تروریستی است .اما دمشــق و بخش های گسترده ای از
حومه ان ،الذقیه و حومــه ان ،طرطوس ،حماه ،حمص،
بخش های گسترده ای از درعا ،ســویداء و بخش هایی از
قنیطره تحت کنترل ارتش ســوریه اســت .این امر سبب
شــده بود غرب به رهبری امریکا تمام تالش های سیاسی
و میدانی خود را برای کنترل بر شــهر حلــب به عنوان تنها
مکان باقیمانده که می توانســتند از طریق ان از معارضان
میانه روی خود حمایت کنند ،به کار برند ،زیرا از دست دادن
حلب ،از دســت دادن برگ برنده ای بزرگ در جنگ سوریه
بود که از دست رفت.
کودتــای نافرجــام ترکیه و بهبــود مناســبات ترکیه
و روســیه و تنش میان ترکیه بــا امریــکا و متحدینش نیز
تاحــدودی به تغییر نگــرش دولت رجب طیــب اردوغان
نســبت به بحران ســوریه به نفع اسد منجر شــد .هرچند
اقدام به عملیات سپر فرات توســط ترکیه در سوریه را نیز
که بیشتر باهدف مهار کردهای مسلح حزب دموکراتیک
سوریه صورت گرفت شاهد بودیم ،اما این عملیات مانعی
19
گفتارها
در برابــر ازادی حلب ایجاد نکرد.به ایــن ترتیب با فراهم
شــدن زمینه های الزم در صحنه داخلی و خارجی سوریه
و به ویژه عدم رویارویی امریکا و اوباما و استفاده روسیه از
شرایط انتخابات ریاست جمهوری در امریکا ،ارتش سوریه
و فرماندهش بشار اسد با کمک متحدین خارجی اش ،نبرد
حلب را به نفع خود فیصله داد و اینــک برگ های برنده را
در دستان خود گرفته است .به تعبیری روسیه و ایران نیز
این برگ برنده را در دست دارند که البته برگ های روسیه
پررنگتر است.
ازادی کامل حلب و به ویژه شرق ان به دست نیروهای
مسلح سوریه و متحدین و فرار گروهک های تروریستی از
این شهر نشان می دهد که بحران سوریه تا حد قابل توجهی
به یک نقطه پایانی رسیده است .زیرا حلب نقش مهمی در
موازنه قوا در بحران پنج ساله ســوریه ایفا می کند .هرچند
به دلیل پیچیدگی ها و متغیرهای موجــود در این بحران،
نمی توان نســبت به اینده ســوریه تردیدهــا را از نظر دور
داشت.
گفتارها
20
مثلث | شماره 338
کالم اخر
با کنترل کامل حلب توسط نیروهای دولتی ،شرایط
میدانی تا حدود زیادی به سود دولت بشار اسد تغییر کرده
و در نتیجــه بازیگران منطقــه ای و فرامنطقــه ای بحران
سوریه در صدد حل بحران این کشور بدون پیش شرط های
گذشته که اسد را از معادالت حل بحران حذف می کردند،
برخواهند امد.پیشنهاد خروج امن شورشیان مسلح از شهر
حلب در انتظار تایید روسیه است که از نظر پشتیبانی نظامی
حامی اصلی دولت بشــار اســد به شــمار می رود .از سوی
دیگر مواضع اتحادیه اروپا و بریتانیا در قبال بشــار اســد و
متحدان روسی و ایرانی اش و رویکردهای دیگر بازیگران
منطقه ای از جمله عربستان نشانگر چالش های پیش روی
حل بحران ســوریه اســت .اظهارات بوریس جانســون،
وزیر خارجه بریتانیا در این رابطه قابل توجه است؛ او گفته
بود «:پیشــروی های دولت ســوریه در حلب تنها با کمک
روسیه و ایران میســر و موقتی اســت و ممکن است پس
از ماه ها بمباران ،بشــار اســد و متحدانش یعنی روسیه و
ایران ،به مرحله تصــرف اخرین ســنگرهای مخالفان در
حلب رسیده باشند و شاید در چند روز اینده موفق شوند؛ اما
حتی اگر موفق شــوند ،قطعا این پیروزی به خاکستر بدل
خواهد شد ».همچنین اگر پیش از اعالم کنترل قریب به
صددرصدی حلب توسط ارتش اسد و متحدین او تصویب
قطعنامه توسط ۱۹۳کشور عضو سازمان ملل متحد در روز
جمعه گذشته که خواستار توقف انی عملیات نظامی سوریه
و روسیه به مناطق محاصره شده در سوریه شده بودند را مورد
ارزیابی قرار دهیم یا به سخنان سفیر امریکا در سازمان ملل
که هدف این قطعنامه را هشداری به روسیه و سوریه برای
پایان کشتار در سوریه دانسته و اعالم کرده بود مفهوم رای
این جلسه ایستادگی در مقابل روسیه و اسد است که به این
کشتار پایان دهند و این رای برای دفاع از اصول بنیادینی
است که دولت ها باید بر اســاس ان ،حتی در جنگ ،رفتار
کنند ،توجه داشته باشیم ،به نزدیک نبودن ایستگاه صلح
در سوریه پی خواهیم برد .هرچند اکنون تصرف تقریبا کامل
حلب توســط نیروهای دولتی ،شــرایط میدانی را تا حدود
زیادی به ســود دولت بشار اســد و متحدانش تغییر داده و
احتمال اینکه بازیگران منطقــه ای و فرامنطقه ای بحران
ســوریه ،در صدد حل این بحران بدون پیش شــرط های
گذشته که اسد را از معادالت حل بحران حذف می کردند،
برایند افزایش یافته است.
اینک باید در انتظار واکنش امریکا که در شرایط گذار
از اوباما به ترامپ که چراغ سبزهایی به پوتین نشان داده و بر
مبارزه با تروریسم و داعش بدون تاکید بر رفتن اسد تاکید
کرده است ،باشیم.
فتح سرنوشت ساز
چرا ازادسازی حلب مهم است؟
جعفر قنادباشی
2
کارشناس مسائل خاورمیانه
ازاد سازی «حلب» و رهایی این شهر مهم و تاریخی
از چنگال تروریســت های تکفیری ،موفقیتی است بسیار
بزرگ که از ارزش سیاسی و نظامی زیادی برخوردار است.
این موفقیت تنها خاص مردم سوریه نیست و نخواهد بود،
بلکه به نفع همه مسلمانان و به معنی شکست فضاحت بار
کالن ترین توطئه هایی اســت که طی چند دهه اخیر علیه
جهان اسالم به اجرا در امده است.
در واقع ارتش سوریه و هم پیمانان این کشور در نبرد
«حلب» ،موفق شــدند توطئه های بزرگــی را که با هدف
براندازی نظام سیاســی سوریه ،فروپاشــی جبهه مقاومت
و تغییر جغرافیای منطقه در راســتای منافع غــرب به اجرا
درامده بود ،خنثی کرده و عالوه بر ان زمینه های فروپاشی و
انهدام کامل گروهک تروریستی تکفیری را به عنوان یکی
از اصلی تریــن اهرم های مداخله غرب در دنیای اســام،
فراهم کنند.
پیداستکهشکستتروریست هایتکفیریدرحلب،
محدود بــه گروهک های مرتبط با انهــا نخواهد بود ،بلکه
این شکست به معنای شکست حامیان منطقه ای و جهانی
انها و خنثی شــدن طرح های جهان خوارانه ای اســت که
تجزیه سوریه و دیگر کشورهای اسالمی را نیز در دستورکار
خود داشتند .چنانکه ،اینک این تحلیلگران و کارشناسان
نظامی غرب هستند که به پیروزی مردم سوریه و همپیمانان
این کشــور اذعان دارند و این اعتقاد خــود را ابراز می دارند
که :پیروزی ارتش ســوریه در حلب به معنای اغاز تغییراتی
درجغرافیایسیاسیمنطقهاست.انهمتغییراتیکهاین بار
با منافع ملت های ساکن دران یعنی ملت های عراق ،سوریه
و همه ملت هایی اســت که مخالف استعمار و صهیونیسم
جهانی و سلطه طلبی قدرت ها هستند ،تطابق دارد.
کارشناسان مسائل منطقه ،همچنین ازادی حلب را
نماد و نشان پیروزی بر خشن ترین گروهک های تروریستی
در طول تاریخ و بــه اهتزاز درامــدن پرچم ســوریه بر فراز
بلندترین ســاختمان های حلب را ،به منزله اغــاز برقراری
ارامش و ثبات در این کشور و سرفصلی برای عادی سازی
اوضــاع در تمامی مناطــق ســوریه دانســته اند .تردیدی
نیســت که این تحــول راهبــردی در نتیجــه مقاومت ها و
مجاهدت های بسیار تحسین برانگیز ارتش و مردم سوریه
شکل گرفت که البته حمایت ها و پشتیبانی های همپیمانان
این کشــور هم نقــش اساســی در ایــن صحنه داشــت.
چنانکه می تــوان گفت :پیروزی حلب ،نتیجــه درایت ها و
هوشــمندی های جبهه مقاومت و رهنمودهای مستشاری
ایراننیزبودباعثشدمجموعهایننیروهابرتمامی تبلیغاتی
ســهمگینی که بــه دروغ و در هر مرحله از شکســت جبهه
مقاومت ســخن می گفتند و در صدد بودند تــا حلب را برای
همیشه از دست رفته وانمود کنند ،فائق امدند .در اینجا باید
بازگشت به ارامش
تحلیلی بر پیروزی های اخیر ارتش سوریه
دکتر افشین زرگر
عضو هیات علمی دانشگاه ازاد اسالمی واحد کرج
3
چند سالی است که خاورمیانه گرفتار تندباد مهلکی
از جنــس منازعه های خونیــن و مهلک قومــی و مذهبی
شــده اســت .در اغاز تحوالت سیاســی جدید در منطقه،
امیدها بــرای ورود به عصر جدید افزایــش یافت ،به ویژه
ان که حکومت های استبدادی در کشورهایی مانند مصر
و تونس سقوط کردند و بســیاری بر این نظر بودند که نوید
بهار دموکراسی خواهی بســیار رسا به گوش می رسد .ولی
به تدریج مهره های دومینوی تحوالت جدید بســیار پر سر
و صدا و خشــن تر ســقوط می کردند و این خبر از ورود به
عصر دهشتناکی می داد ،دوره خشــونت های گسترده و
سازمان یافته ،دیگر خبری از بهار نبود ،همه اش زمستان
بود .بهار ناگهان دگرگون شد و در زمستان بادهای تند نزاع
و تعصب کور و تفرقه قومی-مذهبی برخاست .مدت هاست
که دیگــر کســی از بهار عربی حــرف نمی زنــد ،داعش ،
خشونت ،کشتار ،جنگ داخلی ،سیل پناهندگان ،عملیات
انتحاری تروریستی ،ناارامی و بی ثباتی ،این ها ذهن ها را
به خود واداشته است.
در این کشاکش ،برخی کشــورها به طور فجیع تری
در معرض توفان ســهمگین اشــاعه تروریسم و خشونت
قرار گرفتند و بدون تردید سوریه و عراق در راس ان ها قرار
دارند .سوریه کامال مستعد ناارامی و خشونت بود ،کشوری
که شــکاف های اجتماعی ،سیاســی ،قومی و مذهبی در
ان بسیار عمیق شده و با اولین جرقه مانند یک انبار باروت
منفجر شــد ،انفجاری بزرگ که به کشورهای همسایه نیز
سرایت کرد .سوریه ناارام ،عراق را نیز که به واسطه سقوط
حکومت قبلی در رســیدن به امنیت دست و پا می زد ناارام
کرد ،پدیده خطرناکی مانند داعش سربراورد ،هیوالی چند
سری که هر یک از سرهای ان را که قطع می کنند انگار سر
دیگری رشد می کند.
داعش و گروه های تروریســتی مختلف و متعدد و
نیز دیگــر نیروهای معارض با نظام ســوریه مانند ارتش
ازاد ،دولت بشار اسد را تا مرز سقوط پیش بردند و شاید
اگر حمایت کشــورهای حامی ان نبود ،ســال ها پیش
طومار قوه حاکم در ســوریه برچیده می شــد .اما وقتی
حامیان خارجی دولت اسد وارد صحنه شدند ،سرنوشت
جنگ داخلی تغییر کرد .کشورهایی که خواستار تداوم
قدرت بشــار اســد بودند ،ابتدا ســعی کردند وضعیت را
تثبیت کرده و با حفظ حکومت مرکزی و پایتخت کشــور
به تدریج مســیر جنــگ را تغییر دهند .شــاید هم بتوان
گفت که دولت اسد و حامیان منطقه ای و فرامنطقه اش
زمین دادند و زمــان خریدند ،نیروهای مخالف اســد بر
بیشــتر سرزمین ســوریه تســلط یافتند و حتی شهرهای
مهــم و سو ق الجیشــی مانند حلــب را به اشــغال خود
در اوردند و برخی مانند داعش با گسترش حوزه عملیاتی
خود به عراق ،مدعی تشکیل دولت جدید شدند ؛ اما در
گفتارها
مثلث | شماره 338
مقابل بشار اسد به خوبی زمان را برای خود خرید ،زمین
و توپ بازی برای حریف اما زمان مال او شــد .چه بســا
پشــت این راهبرد ،فکر بزرگی وجود داشت ،بدین گونه
که هرچه باشد نیروهای اسد و حامیانش در قامت دولت
عمــل می کننــد ،دولت هایی که بــا رمــز و راز حکومت
کردن و تداوم قــدرت اشــنایند ،اما در مقابــل نیرویی
قرار دارد که چــون تندباد شــدید ناگهان بــر می خیزد
ولی عقبــه نیرومنــدی ندارد و ســرانجام مجبور اســت
فروکش کنــد .هنوز از منظــر حقــوق بین الملل ،دولت
دارای وجاهت بوده و اصل بر حفظ بقای ا ن هاســت و
در مقابــل گروه های معارض دولت هــا معموال وجاهت
قانونی پیدا نمی کنند و از ان ها به اشوب گر و تروریست
و برهم زننده امنیت و نظم یاد می شود .برای گرو ه های
معارض دولت ها ،تداوم منازعه و مزمن شدن ان هرگز
امر مطلوبی نخواهــد بود و هرچه روند نــزاع طوالنی تر
شود ،امکان پیروزی ان دشــوارتر می شود ،یا شکست
می خــورد و نابود شــود و یا این کــه اصــا در نهایت با
گرفتن برخــی امتیازها در نظــم موجود اســتحاله پیدا
می کنــد .در مــورد جنگ داخلی ســوریه نیــز می توان
چنیــن وضعیتی را مشــاهده کــرد .مزمن شــدن جنگ
اگرچه دولت ســوریه را تضعیف کرد ولی از سوی دیگر
گروه های معارض با این دولت را بســیار بیشتر فرسوده
ســاخت .همچنین هم پیمانان حکومت اســد از کانون
نزاع فاصلــه زیــادی دارنــد و طبیعتــا بســیار کمتر در
معرض تهدیدات ناشــی از این بحران قــرار می گیرند،
ولی در مقابل برخی حامیان گرو ه های معارض با اســد
مانند ترکیه مســتقیما با کانو ن نزاع اصطکاک داشــته
و ناامنــی به تدریج به ســرزمین ان ها نیز ســرایت کرد.
کشــورهای غربی نیز به اشــکال دیگری از ترکش های
این بحران مزمــن در رنج و نگرانی شــدید قرار گرفتند.
به نظر تداوم جنگ (دادن زمین و خریدن زمان) نهایتا
به نفع دولت اسد تمام شده اســت ،حداقل تا کنون .در
روزهایی به سر می بریم که ارتش ســوریه و هم پیمانان
ان به پیروزی های چشــم گیری دســت پیدا می کنند و
ایــن می تواند نشــانه تغییر بــزرگ در جریــان تحوالت
جنگ داخلی ســوریه باشــد .ازاد شــدن شــهر حلب از
اهمیت بســیار باالیی برخوردار اســت .حلب شــهری
سو ق الجیشــی اســت ،میانه فرات و مدیترانه ایستاده
است و بزرگ ترین شهر تجاری سوریه شناخته می شود،
دارای قدمت تاریخی طوالنی است و با میزان جمعیتی
که در ان زندگی می کنند برای این کشور بسیار تاثیرگذار
است .این شــهر انقدر اهمیت داشــت که هرگز دولت
سوریه راضی نشــود کل ان را از دســت بدهد و پس از
این که چند سال قسمت اعظم ان در تصرف گرو ه های
تروریســتی بود ،نهایتا در طول یک ماه گذشته سنگر به
سنگر ،کوچه به کوچه و قدم به قدم پیش رفت تا نهایتا
در ۲۲اذرمــاه ۹۵توانســت دوباره اداره کامل شــهر را
به دســت گیرد .در تحلیل این پیروزی مهم برای ارتش
سوریه و متحدین ان می توان گفت:
.۱توازن قدرت در معادالت جنگ داخلی سوریه به
نفع دولت بشار اسد و متحدان ان تغییر کرده است.
.۲تداوم ایــن جنگ داخلی مزمــن نهایتا نیروهای
مخالف اسد را فرسوده ساخته و شــکاف ها میان ان ها را
افزایش داده است.
.۳حامیان جدی برخــی از گروه های معارض دولت
اسد مانند ترکیه به واسطه سرایت ناامنی ها به داخل خاک
این کشور ،تحملش به پایان رسیده و با پیشروی تدریجی
نیروهای ارتش سوریه و متحدان ان نهایتا مجبور به تغییر
موضع است.
.۴بروز برخــی نشــانه ها در بهبود روابــط بازیگران
منطقــه ای و فرامنطقــه ای درگیــر در جنــگ داخلــی
سوریه(مانند ایران و عربستان یا ترکیه و سوریه) می تواند
در تغییر روند تحوالت و سرنوشــت جنگ داخلی ســوریه
تاثیرگذار باشد .۵.تاریخ مصرف گروه های تروریستی در
منطقه رو به اتمام است و با پیشروی نیروهای دولت عراق
از جبهه موصل و پیشروی نیروهای دولت سوریه از جبهه
حلب و دیگر مناطق ،عرصه را برای گروه های تروریستی
مانند داعش تنگ تر می کند.
نهایتا می توان گفت که به نظر دولت سوریه از تجربه
روس ها و دررســی که ان ها داده اند به خوبــی یاد گرفته
اســت .روس ها در چند مرحله و بزنــگاه تاریخی از راهبرد
«دادن زمین و خریدن زمان» به خوبی اســتفاده کردند و
دشمنان بزرگ شان را شکســت دادند .حال دولت سوریه
نیز به نظر با چنین راهبردی به جنگ با مخالفان خود رفت،
دمشــق به هر طریق ممکن بایســتی حفظ می شد و پس
از ان با تثبیت اوضــاع ،زمین های از دســت رفته بازپس
گرفته شود.
دولت بشار اســد در ســال ۲۰۱۱دچار یک بیماری
بسیار مهلک شد ،بیماری خطرناکی که کم مانده بود کار
او را یک سره کند ،ولی مراقبت های ویژه از سوی کسانی
که نگران سرنوشت او بودند موثر واقع افتاد .این مرد بیمار
کم کم جان گرفــت ،وضعیتش تثبیت شــد و حال به نظر
می تواند روی پای خود بایستد ،اگرچه هنوز سالمت کامل
نیافته اســت .به نظر می رســد تعامالت اتــی قدرت های
منطقــه ای و فرامنطقــه ای ذی نفع در تحوالت ســوریه و
نوع و ســطح روابط و توافقات ان ها می تواند برای سوریه
تعیین کننده باشد.سوریه هنوز هم «مرد بیمار خاورمیانه»
است ،البته در یک تعبیر بیشتر کشورهای خاورمیانه دچار
بیمــاری در شــکل های مختلف اند ،ولی بیمــاری دولت
سوریه حادتر و جدی تر است .ایا این مرد بیمار خاورمیانه
دوباره محکم و اســتوار روی پای خود خواهد ایستاد؟ ایا
ابرهای تیره جنگ و نــزاع کنار خواهند رفــت و مردم این
کشور روی ارامش و امنیت را دوباره خواهند دید؟
گفتارها
از فرمایشات و رهنمودهای روشــنگرانه و بسیار حکیمانه،
مقام معظم رهبــری هم یادی بکنیم که در ترســیم و تبیین
معادالت سیاسی منطقه ،بارها و بارها از افق روشن موجود
پیش روی مقاومت اسالمی و موفقیت حتمی ان ها سخن
گفتند و با پیش بینی پیروزی ان ها ،جنگ های روانی به راه
افتاده علیه افکار عمومی مردم ســوریه و دیگر کشورهای
منطقــه را خنثی کردنــد و ایــن در حالی بود کــه مجموعه
رسانه های جهانی که عمدتا در اختیار صهیونیست هاست،
کوشش می کردند تا امواجی از نا امیدی را برفضای سیاسی
سوریه و مجموعه کشورهای اسالمی حکمفرما کنند.
البته در بســیاری از مقاطع زمانی ،طی شــش سال
گذشته (یعنی از زمان اغاز تحرکات مسلحانه گروهک های
تروریســتی تکفیری تاکنون) ،شــرایط میدانــی و اوضاع
جبهه های نبرد در ســوریه نیز به هیچ وجه امیدوارکننده به
نظر نمی رسید ،چنانکه هر روز شهر تازه ای در سوریه سقوط
می کرد و داعشــی ها و دیگر گروه های تکفیری به دمشق
نزدیک تر می شدند ،در واقع همین روند هم سبب شد تا در
سطوح رسمی و حتی کارشناسی ،ســخن از روی کار امدن
دولتی به اصطالح میانه رو در ســوریه و ضرورت طرفداری
ایــران از ان میان ایــد و برخی بر لــزوم پیدا کــردن راهی
غیر ســوری ،برای ارتباط با حزب ا ،..تاکید کنند .حال ان
که در بحبوحه ان دشواری ها ،موضع مقام معظم رهبری،
باقی ماندن اسد؛ و پیش بینی شان ان بود که« :این جنگ
انشــاءا ..به نفع مقاومت تمام می شــود ».به هر ترتیب و
بنا به انچه مســلم اســت ،پیروزی مردم ســوریه در حلب و
شکست تروریست ها در این شهر مهم و تاریخی ،به معنی
شکست مشترک و بســیار خفت بار مثلث «عبری ،عربی،
غربی» محسوب می شود ،چنانکه به معنی یاس و نا امیدی
در جبهه صهیونیســت ها نیز خواهد بود ،زیــرا انها امیدوار
بودند که اتش جنگ داخلی در ســوریه با محوریت حلب،
همچنان شعله ور باقی خواهد ماند و دولت های اسالمی از
این طریق ،به خصوص دولت سوریه ،عراق ،ایران و لبنان
به تدریج تضعیف خواهند شــد .اما روند تحوالت مبتنی بر
خواست صیهونیست ،ارتجاع منطقه و مشخصا دولت های
امریکا و انگلیس پیش نرفت و مکانیسم و راهبرد دیگری با
محوریت باال بردن توانمندی ها و قابلیت های نظامی ارتش
سوریه ،به تدریج ابتکار عمل را در صحنه سیاسی سوریه در
دست گرفت.
در واقــع تحوالتی کــه در حلب از چندماه گذشــته تا
امروز اتفاق افتاد ،نتیجه موثــر به کارگیری چنین راهبردی
بود .کما اینکه ،موازنه میدانی را در ســطح ســوریه کامال
متحول کرد و از انجا که موازنه سیاســی متکــی به موازنه
میدانی است ،موازنه سیاســی را هم به نفع جبهه مقاومت
و نظام سوریه تغییر داده و ســرانجام مقدمه تحقق ارتقای
موقعیت دمشق و کسب موضع برتر منطقه ای و بین المللی
را برای جبهه مقاومت فراهم کرد .بنابراین پیش بینی های
کارشناسانه براین تاکید دارند که :تحوالت نظامی و میدانی
در سوریه از این پس شــتاب بیشتری به نفع جبهه مقاومت
و نظام سوریه خواهد گرفت و با متصل شدن پیروزی های
ارتش و مردم عــراق در موصل به پیروزی هــا در حلب ،به
تدریج فضای تنفــس گروه های تکفیری و سیاســت های
غربی و متحدان منطقه ای شان در ســوریه و عراق به کلی
از میان خواهد رفت به طوری کــه نه فقط ملت های این دو
کشور از شر سیاست های مداخله جویانه ،جنگ افروزانه و
ویرانگر نظام های مخرب غربی و متحدانشــان ازاد شوند،
بلکه امنیت و ارامش و امنیت به کل منطقه باز خواهد گشت.
حال اگر بخواهیم با عباراتی متفــاوت ،ابعاد دیگر پیروزی
ارتش ســوریه را در نبرد بزرگ و سرنوشت ساز حلب تشریح
کنیم ،باید بگوییم که :ارتجــاع منطقه ،تمام تالش خود را
طی شش سال گذشته به کار برد و صدها میلیون دالر هزینه
کرد تا از شــهر حلب به عنوان مرکز ومحوری برای اشــغال
بقیه نقاط سوریه استفاده کند و به موازات این امر ،امریکا،
انگلیس و فرانســوی ها نیز با انواع نقشه های توطئه امیز و
انواع کمک های اطالعاتی ،تسلیحاتی و لجستیک ،تمام
تالش عملیاتی خود را برای شکست توان نظامی سوریه و
جبهه مقاومت به کار بردند .ولی انچــه در اثر مقاومت ها و
مجاهدت های مردم سوریه حاصل شد ،همه کوشش های
انها را خنثی کرد .در حقیقت اگرچه در این شــش ســال،
به مردم ســوریه ،ضربات ،زیان ها و خســارات زیادی وارد
شد و تعداد بســیاری از انها به دلیل حرکت های خشونت با ِر
گروه های تروریســتی تکفیری قربانی شــدند و بسیاری از
تاسیســات مهم شــهر حلب تخریب شــد؛ اما انچه که با
ازادسازی حلب حاصل شــده ،قاعدتا نتایج بسیار شیرینی
برای مردم سوریه خواهد داشــت .به ویژه انکه ،با تجارب
ارزنده ای که در این جنــگ داخلی به دســت اورده اند ،به
یکی از ملت ها و کشورهای اسیب ناپذیر تبدیل شدند و این
می تواند برای سوریه در جهان اسالم و همچنین در جامعه
بین المللی دستاورد بسیار گرانبهایی باشد.
بههرحالپیروزیدرحلبعالوهبرافولواضمحالل
توان عملیاتی و سیاســی جبهه عبری ،عربــی وغربی ،به
مفهوم شکست گروهک های تروریستی یعنی اغاز شکست
جریان منحط ،منفور و غیراســامی تکفیر است که سعی
می کــرد و می کند چهره اســام را وارونه جلــوه دهد و این
پیروزی مردم ســوریه در حلــب در واقع بزرگتریــن ضربه را
به پیکر جریان تکفیر وخشــنی وارد کرد که دســت ساخته
مقامات لندن بود و امریکایی ها این دست ساخته را همچون
القاعده تقویت می کردند.
21
فکـر نـو
از دریچه ای دیگر
ما در این صفحات ســعی خواهیم کرد موضوعــات مختلف را از دریچه
علوم انسانی بنگریم و در عین حال به برخی از حوزه ها مانند محیط زیست،
دانشــگاه ،حوزه های علمیه ،فرهنگ و هنر نگاهی داشــته باشیم .در واقع
این صفحات ،صفحات فکر و ایده و اندیشــه مجله اســت .نوعی عقالنیت
ارزش مدار برعکس علوم انسانی غربی که ابزارمدار هستند.
مثل پرواز دایره المعارفی بر فراز متون
گزارشی از سمینار «فلسفه و سیاست»
جامعه شناسی
22
مثلث | شماره 338
قدرت و دانش در ایران
کتــاب «قدرت و دانش در ایران دوره اســامی»
ماهیــت دانش سیاســی ایران را از خــال رابطه
ت بررســی می کند .نویسنده این کتاب شجاع
قدر
احمدوند اســت .ایده اصلی کتاب این اســت که
گفتار سیاسی دور ه میانه و جدید ضمن انکه متاثر
از ســاخت و روابط قدرت است ،خود بر نهادهای
سیاســی تاثیر می گذارد .اندیشــه سیاســی ایران
در دوره اســامی از زوایای مختلفی بررســی شده
اســت .این کتاب مدعی اســت این تحقیقات با
غفلت از ســنت ،ان را نفی می کنند یا به تفسیری
عصــری از ان پرداخته انــد .حــال انکــه کتاب با
اســتفاده از دو منبــع گفتارهــای دانــش در دوره
جدید و رویکرد فوکویی ،نقد ســنت را از ضروریات
مطالعــه مربوط بــه اندیشــه سیاســی در ایران و
اســام می داند .اندیشــ ه مذکــور به ســبب ارائه
تصویری اقتدارگرا از متون در هر دو ساحت عقلی
و نقلی ،خصلتــی اقتدارگرا یافــت .در دور ه جدید
نیــز به علت تداوم ســلطنت ،در نتیجــه حاکمیت
دولت هــای خودکامــه متاثــر از حاکمیت مغوالن
و گســترش گرایش های صوفیانــه و خردگریز از
ســویی و مواجهه با تجدد غربی از ســوی دیگر،
دانش سیاسی دچار انحرافات شد که کتاب حاضر
می کوشــد به برخــی از وجوه ان بپــردازد .کتاب
حاضر با اســتفاده از نظریــه-روش تحلیل گفتار،
دانش سیاســی مســلمانان یعنی فلسفه سیاسی و
شــریعت نامه های سیاســی را بازتاب ساخت کلی
قــدرت می دانــد؛ ازاین رو می کوشــد گفت وگویی
انتقادی بــا دیدگاهی برقرار کند که شــکل گیری
این جریانات را بریده از مناســبات قدرت و منحل
در نفســیات دانشــمندان می داند .در فصل اول
کتاب با تکیه بر مورد ابن خلدون ،شــرایط امکان
دانش سیاســی در بستر قدرت بررسی شده است.
در فصــل دوم ضمــن نقــد روش هــای ســنتی و
شرق شناســی از روش تحلیــل گفتاری اســتفاده
شــد ه تا نقطه ضعــف مورد غزالی تبیین شــود که
دانش را نه متاثر از شرایط عینی و بیرونی بلکه در
نفســانیات عالم می دانست و ارتباطی میان قدرت
و دانش قائل نبود .ایــن روش نقطه مقابل دیدگاه
این کتاب اســت و به این دلیل بــه ان می پردازد
که نشان دهد با نگاه عقل محور عصر جدید چقدر
فاصله دارد .فصل سوم با تکیه بر خصال ماهوی،
نیروها و نهادهای ســلطنت ،ویژگی اطالق قدرت
در گفتمان سنتی بررسی می شود.
در ســومین پنجشــنبه اذرماه ســمینار «فلســفه و
سیاست» در موسسه پرسش برگزار شــد؛ سمیناری که در
ان عادل مشایخی با موضوع «منطق اعتدال و گریز از امر
واقعی» ،صالح نجفی درباره «تکرار شکست ،خاطره وارونه
رهایی» و مراد فرهادپور درباره «فلســفه و حقیقت جهان
امروز» سخنرانی کردند .این جلسه با تاخیر چندهفته ای به
مناسبت روز جهانی فلسفه برگزار شد.
مراد فرهادپور در این نشست گفت« :فلسفه همواره
با امر کلی ســروکار داشته اســت .همه حقیقت ها با وجود
کلی بودن ریشــه در یک وضعیت جزئی و خاص دارند و به
منزله شکاف یا اســتثنائی در ان اغاز می شوند .فلسفه نیز
گرچه جهان شــمول ،اما شــروع خاص ان در یونان قرن
پنجم قبل از میالد اســت .فلســفه در مقام چیزی که نام
ان را باید «جســت وجوی حقایق» گذاشــت ،نه عشق به
معرفت ،به یک دوگانگی پیوند می خورد که فراتر از رابطه
پیچیده دموکراســی و فلســفه همه پدیده های ان دوره را
در بر می گرفته است».
او در ادامــه اظهار داشــت« :ایــن دوگانگی چیزی
نیست جز یک جامعه بحران زده و روبه رو با نقد ،جامعه ای
بر سر یک دو راهی )١:بحران و بازگشت به شکلی از حقیقت
مطلق بنیادین ،نوعی بنیادگرایی اســطو ره ای ان دوره که
ضامن انسجام جامعه و کل جهان بوده ،براساس باورهای
ســنتی و دینی مطلق که چون و چراپذیر نیســتند .یکی از
اتهامات سقراط تشویش در اذهان عمومی و زیر سوال بردن
مقدســات بود؛ حتــی دموکرات هایــی که ســقراط را هم
محاکمه می کردند ،در ظاهر همین داعیه را داشــتند)٢ .
نقطه مقابل ان نبرد فلسفه است با سفسطه و نسبی گرایی
که اصوال نه حقیقت مطلق و دینی را قبول می کند و نه اصوال
هیچ حقیقت دیگری را بلکه تنها به رتوریک یا خطابه توسل
می جوید .مشابه انچه ما امروز تحت عنوان رسانه و زبان و
فرهنگ داریم؛ هرچه در دسترس است ،برای دست کاری
افکار عمومی است و جازدن ســایق شخصی با حقیقت
کلی ».عادل مشــایخی نیز در این نشست اظهار داشت:
«در برخی فضاهای دانشــگاهی رابطه فلســفه و سیاست
یک نگرانی به همراه دارد :ایدئولوژیک شدن فلسفه .روشن
نیست ایدئولوژی را به چه معنا به کار می برند چون این واژه
امروز تبدیل به ناســزا شــده و هرچه را که درک نمی کنیم،
ایدئولوژیک می خوانیم».
او در ادامــه گفــت« :اگر مارکــس ،فرویــد و نیچه
ایدئولــوگ باشــند و در برابر انها فــان اســتاد ایرانی که
می خواهد به اوای هستی گوش دهد ،فیلسوف به حساب
می اید ،بایــد فاتحه فلســفه را خوانــد؛ اما خوشــبختانه
اندیشیدن در انحصار فلسفه نیست و این موضوع در ایران
بیشــتر از جاهای دیگر صادق اســت .گرایش غالب اهل
فلسفه پیگیری موقعیت نمادین در این یا ان نهاد اموزشی
و پژوهشی است .انها اندیشــیدن را به دیگران سپرده اند؛
به طوری که از مشروطه تا امروز روشنفکران غیردانشگاهی
جدی تر و صادقانه تر از اهل فلســفه با ان برچسب نمادین
اندیشــیده اند .در دانشــگاه ها نیز در عرصه های اقتصاد،
جامعه شناسی ،علوم سیاسی ،تاریخ و حقوق جدی تر از اهل
فلسفه اندیشیده اند .اهل فلسفه در بهترین حالت کارشان
محدود شده به پرواز دایره المعارفی بر فراز متون».
طبری گفت کل کمونیسم پوچ است
شــیخ حســین انصاریان با بیان خاطره ای از دیدار با
احسانطبریگفت«:خطاببهطبریگفتمپنجاه سالیکه
غرقدرکتبکمونیستیبودی،علمکمونیسمراچهنوععلمی
می بینی؟گفتکلکمونیسمپوچاست».اودرسخنرانیخود
در بقعه شیخ نوایی خوی با اشــاره به اینکه نمونه حرف های
اهل بیت(ع) را مطلقا در کتاب هــای دیگران نداریم ،تاکید
کرد« :من یک شــب زندان اوین دعوت داشــتم که دعای
کمیلبرایزندانی هایبعدازپیروزیانقالببخوانم.رئیس
زندان به من گفت :یکی از کسانی که امشب پای کمیل تو
بود ،احســان طبری بود ».انصاریان درباره احســان طبری
گفت« :رئیس زندان به من گفت او پیغمبر کمونیست های
ایران اســت! می خواهی او را ببینی؟ گفتم :من اســمش را
شنیدموبدمنمی ایدببینم.بهمامورزندانگفت:برو َدمِ سلول
و احسان طبری را بیاور! او ً
ال متخصص شش زبان دنیا بود؛
یعنی طوری روسی حرف می زد ،فکر می کردی مسکو به دنیا
جدهبهدنیاامده
امدهاست!عربیحرفمی زد،فکرمی کردی ّ
شیخ حسین انصاریان
است!انگلیسیحرفمی زد،فکرمی کردیلندنبهدنیاامده
است! اعجوبه ای بود! کمونیســت های ایران هم ،از زمان
لنینواستالینمغزیمهم ترازایننداشتند.شبیهمکهبامن
مالقاتکرد،هشتادسالشبود.گفت:درکمیلحالکردم.
ِ
سوال من را جواب می دهی؟ من می خواهم
به او گفتم :یک
روی منبرها برای مردم بگویــم .گفت :بله ،جواب می دهم.
گفتم :احســان ،پنهان کاری نمی کنی؟ گفــت :نه ،چون
دیگر اخر عمرم است ،چه چیزی را پنهان کاری کنم؟ گفتم:
چندسال در این مملکت تبلیغ کمونیســتی کردی؟ گفت:
پنجاهسال.گفتم:چقدرکمونیستشدند؟گفت:تعدادشان
را نمی دانم ،اما در تمام استان های کشور با کتاب های من و
تبلیغاتمنکمونیستساختهشد».ویادامهداد«:بهطبری
گفتم :این پنجاه سالی که غرق در کتب کمونیستی بودی،
درسدادی،تبلیغکردی،نوشتی،علمکمونیستیازچهنوع
علمی است؟ گفت کل مکتب کمونیستی پوچ است و هیچ
چیزندارد!بعدهماورابردند».
بازگشت پس از ۲۰سال
درس خارج اصول ایت اهلل شبیری زنجانی
از سرگرفته شد
راز غیبت اقای وزیر
چرا صالحی امیری به تلویزیون نرفت؟
مخاطب پامنبری نیست
نشست مطبوعات در نظام قانونی ایران
جامعه مدرن یک جامعه مراقبتی است
درباره نسبت فوکو و علوم انسانی
نشست فوکو و علوم انسانی اخیرا در پژوهشگاه علوم
انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد .غالمحسین مقدم
حیدری در ابتدای این نشست درباره «نظریه قدرت -معرفت
و سراســربین» ســخنرانی کرد .او گفت« :فوکو در کتاب
«تولد زندان» می گوید دوره مدرن و جدید دوره ای اســت
که در ان همه چیز تحت کنترل است».
مقدم حیدری اضافه کرد« :کاری که فوکو کرد این بود
که مطرح کرد رویت پذیری با دانستن و معرفت یعنی چیزی
که از ان علم و علوم انسانی درمی اید ،رابطه تنگاتنگ دارد.
فوکو برای زندان سه کارکرد حبس کردن ،محرومیت از نور و
پنهان کردن را قائل شد .زندان های سراسربین فقط کارکرد
اول فوکو یعنی حبس کردن را دارند درحالی که قبال در دوره
کالسیک زندانیان به سیاه چال انداخته می شدند و ان دو
کارکرد دیگر زندان هم صدق می کرد».
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات
فرهنگی با اشاره به عملکرد زندان های سراسربین گفت:
«فردیت و رویت پذیری ،ماشــین ســوژه و منقادســازی و
معرفت سازی ســه عملکرد زندان های سراسربین است.
توضیح رویت پذیری این است که افراد وقتی دیده می شوند
می توانند کنترل شوند .توضیح ماشین سوژه هم این است
که فوکو معتقد اســت معماری سراســربین ماشینی است
برای خلق و حفظ مناســبات قدرت ،مســتقل از ان کسی
اســت که ان را اعمال می کند بدین گونه قدرت خودکار و
غیرفردی می شود .در توضیح معرفت سازی هم باید بگویم
که براساس معرفت ســازی رفتار بهنجار از نابهنجار تمییز
و راهکارهای جدیدی داده می شــود و علوم انســانی هم
به معنی روانشــناختی که فوکو در کتاب تاریخ جنون خود
می گوید چیزی جز این نیست».
بحث دیگر این پژوهشگر علوم انسانی اعمال قدرت
بود .او در این باره توضیح دادِ :
«اعمال قدرت مجموعه ای
ِ
از کنش ها در کنش های ممکن است به بیان دیگر اعمال
قدرت عبارت است از هدایت رفتارها و مدیریت امکان ها.
فوکو به جای اعمال قدرت از اعمال نیروها حرف می زند و از
همین جا به جامعه انضباطی می رسد .به عقید فوکو با شیوه
سراسربین ،قدرت امکان پیدا می کند به شیوه ای پیوسته
در بنیان های جامعه حتی خردترین انها هم اعمال شود».
مقدم حیدری اشــاره کرد« :به عقیده فوکو جامعه ما
جامعه نمایش نیســت ،بلکه جامعه مراقبت اســت .ما به
مراتب کمتر از انچه می پنداریم یونانی هســتیم .ما نه در
پله های امفی تئاتر نشسته ایم و نه روی صحنه ایم ،بلکه در
ماشین سراسربین جا گرفته ایم و در محاصره اثرهای قدرتی
که خودمان انها را تداوم می بخشیم و به بیانی چرخ دنده ای
از ان ماشین هســتیم .خالصه اینکه همه ما امروز در این
ماشین قدرت قرار داریم .نکته جالب اینکه فوکو وقتی مقاله
می نویسد خودش هم درون این ماشین قرار دارد اما وقتی
کتاب می نویســد سعی می کند در ان ماشــین قرار نگیرد،
به همین دلیل هم ما نمی توانیم او را یک جامعه شــناس،
فیلسوف یا روانشناس بنامیم».
مستندسازی اتهام بود و
سینماگر بودن افتخار نبود
مثلث | شماره 338
سرانجام خوشــی برای مذاکرات خرید هواپیما
با غول امریکایی رقــم خورد .با اینکه طوالنی شــدن
این مذاکرات و همزمانی با جابه جایی های سیاســی
در امریکا و اظهارات کنگره و سنا ،سبب شده بود این
قرارداد بــا وجود تاییــد اولیه ،دچار چالــش و نگرانی
شود ،اما در نهایت در اخرین ســال دولت یازدهم ،با
پیگیری مذاکــرات وزارت راه وشهرســازی با کمپانی
ســازنده هواپیمــای امریکایی (بویینگ) ،ســرانجام
امضــای طالیی پای این قــرارداد نشســت .به گفته
وزیر راه وشهرســازی ،این قــرارداد پس از ٤١ســال
بیــن ایران ایر و بویینگ به ثمر نشســته اســت .طبق
قــرارداد ایران ایــر و بویینــگ ٨٠ ،فرونــد هواپیما از
تایپ های ٣٠٠-٧٧٧ ،٧٣٧-MAXو ٧٧٧-Xهســتند
و ارزش اســمی این قرارداد چیزی حــدود ١٧میلیارد
دالر اســت .عالوه بر نماینده بویینگ در امضای این
قرارداد ،شــرکت بویینگ هم در بیانیــه ای ،امضای
قرارداد رســمی با ایران را برای فروش ۸۰هواپیما به
ایران ایر بعد از حــدود چهار دهه تحریــم تایید کرده
است .بویینگ در بیانیه ای گفته است در روند فروش
با هماهنگی کامــل دولت امریکا پیــش رفته و از این
به بعد هم به قواعد مربوط به مجوزهای الزم برای اجرای
قرارداد پایبند خواهد بود .این قرارداد در حالی به امضا
رسیده که مخالفان دولت مدام بر طبل بی تاثیری برجام
و به سرانجام نرسیدن قراردادها برای خرید هواپیمای
نو می کوبیدنــد .انها مدعــی بودند با بر ســر کارامدن
ترامپ ،به عنــوان رئیس جمهور جدیــد دولت امریکا،
خرید هواپیما از امریکا کامال منتفی شده است؛ امری
که امضای این قرارداد ،عکس ان را به رخ انها کشید.
پیشتازی بویینگ برای امضای قرارداد با ایران ،به نظر
می رسد مجوزی باشد برای ایرباس که همواره در تنش
دستیابی به این قرارداد بود .انچه از ماحصل این اتفاق
به نظر می رسد ،این اســت که ماجرا بیش از انکه بوی
سیاست بدهد ،رقابت اقتصادی را به رخ می کشد .این
همان اتفاقی اســت که ترامپ در مبــارزات انتخاباتی
خود بیان کرده بود .او بارها تاکید کرده بود ما نباید پول
ایران را به این کشور بازمی گرداندیم و باید به جای ان،
بویینگ به ایران می فروختیم .حال ســخن او پیش از
انکه این رئیس جمهور جدید بر کرسی ریاست جمهوری
بنشیند و فعالیتش را اغاز کند ،به نتیجه رسید .این اتفاق
می تواند اغازگر اتفاقاتی نــو در روابط اقتصادی ایران
با دیگر کشــورها باشــد؛ زیرا هر نوع قراردادی که پای
امریکا را به عنوان مهم ترین مخالــف ایران در اعمال
تحریم ها ،به میان بکشــد ،نویدی اســت برای ســایر
کشورها تا در محکم کردن روابط اقتصادی خود با ایران
جدیت بیشتری به خرج دهند.
جامعه شناسی
سربســته حــرف زدن از ویژگی هــای حجت اللــه
ایوبی ،رئیس ســازمان ســینمایی اســت .او که واژه امید را
ترجیع بند ســخنرانی های خود کرده ،هر جا فرصتی دســت
داده از پشت پرده ســینمای ایران گفته است؛ پشت پرده ای
که ســال های نه چندان دور ،قدرت را در دســت داشــتند و
می خواستند سینما را ان طور که می خواهند اداره کنند .حاال
رئیس سازمان سینمایی در تازه ترین اظهارات خود در حاشیه
یک برنامه سینمایی باز هم زخم ان سال ها را باز کرده است؛
سال هایی که مستندسازان اسیر حواشی سیاسی می شدند و
هرگونه مستند اجتماعی محکوم به سیاه نمایی بود« :تا چند
سال پیش مستندساز بودن اتهام بود اما شما این راه سخت
را برگزیدید .این را هم باید بگویم که تا همین چندسال پیش
سینماگر بودن هم افتخاری نبود ولی این فضای پر رونق در
ســینما ایجاد و ظرفیت اکران دو برابر شــده بخش عمده ان
به خاطر حضور ســینماگران و تالشــگرانی است که زحمت
می کشند تا این رونق به وجود بیاید ».او فضای پررونق فعلی
سینما را مرهون تالش شوراهای مختلف سینمایی دانسته؛
شوراهاییکهبرپاییوتوجهبهانهامدیریتفرهنگیکشوررااز
دیکتاتوریتصمیم گیریدورمی کند،البتهاگرمخالفاناین
سیستم ،اجازه حیات دهند« :پویایی این بخش ها به خاطر
شوراهای مختلفی است که ما داریم .ما نمی توانیم خیلی از
پشت پرده هارابگوییموبایدسکوتکنیمامامی بینمهمکارانم
بسیارتالشمی کنندشمارنجکمتریببرید».ایننخستین بار
نیست که ایوبی بر وجود دست های پشت پرده سینما تاکید
می کند .او از زمان حضور در سازمان سینمایی تا امروز ،بارها
در جلسات مختلف از موانع و دست اندازی ها در حوزه سینما
نامبردهاست.رئیسسازمانسینمایینخستین باراسفند٩٢
ازموانعپشتپردهبرایاکراننشدنفیلم«رستاخیز»گفت؛
درست همان سالی که این فیلم در جشــنواره فجر روی پرده
رفتهوبودوفیلم هاییچون«عصبانینیستم»و«اشغال های
دوست داشتنی» نیز از اکران روی پرده سینماها محروم شده
بودند.البتهایوبیازهمانروزهابهسینماگراننویداینراداده
بود که سازمان سینمایی دولت دهم همچنان بر نظرات خود
ایستادگیمی کند«:مرزبینکوتاهامدنومصلحت اندیشی
خیلی باریک اســت .ممکن است شــما ان را به کوتاه امدن
تفسیر کنید و بنده ان را به اعتدال و مصلحت سنجی تفسیر
می کنم.ماپایحرف های مانایستاده ایموبازهممی ایستیم،
سینماگرانهمخیال شانراحتباشد».
امضای بویینگ پای
قرارداد با ایران
23
بازگشت پس از ۲۰سال
جامعه شناسی
24
مثلث | شماره 338
ممنوعیت صادرات خاک
معــاون حفاظــت و امــور اراضی ســازمان
جنگل هــا ،مراتع و ابخیــزداری با اشــاره به اینکه
قانونگذار صادرات هرگونه خاک کشاورزی ،مرتعی
و نباتی را به خارج از کشور ممنوع کرده ،می گوید:
«دستگاه های متولی خاک باید با قاچاق خاک از
کشــور مقابله کنند ».چندی پیش معصومه ابتکار
رئیس ســازمان حفاظت محیط زیســت با اشاره به
وقوع قاچاق خاک در کشور ،نســبت به تداوم ان
هشدار داده بود .مسعود منصور معاون حفاظت و
امور اراضی سازمان جنگل ها ،با بیان اینکه منظور
از قاچاق این است که یک کار غیررسمی خارج از
مجاری قانونی مقرر در حال انجام است و کاالیی
از مبادی مرزی ،در حال انتقال به خارج از کشــور
اســت ،گفت« :مراتع و اراضی کشــاورزی کشور
نباید دچار دستخوردگی شود که مقابله با برداشت
خاک در حوزه وظایف وزارت جهاد کشاورزی است
اما اگر برداشــت خاک صورت گرفــت و از محل
خارج شد خروج ان ،هم به شــکل رسمی و هم به
شــکل قاچاق تخلف و مقابله با ان از عهده وزارت
جهاد کشاورزی خارج است ».منصور تاکید کرد:
«قانونگذار صدور هرگونه خاک کشاورزی ،مرتعی
و نباتــی را به خارج از کشــور ممنوع کرده اســت.
این خاک ها نباید به خارج از ایران منتقل شــوند و
انتقال این خاک ها به هر طریــق و ترتیبی تخلف
محســوب می شــود ».او همچنین گفــت« :اگر
در اراضی کشاورزی برداشــت خاک صورت گیرد
از دو جهت جرم تلقی می شــود چون ضمن تغییر
کاربری اراضی ،برداشت خاک هم صورت گرفته
اســت .بنابراین برداشــت خاک در ایــن اراضی،
حتی اگر به منظور صــادرات نیز نباشــد و با هدف
مصرف داخلی و انتقال ان در درون کشــور انجام
شــود ،چون تغییر کاربری صــورت گرفته تخلف
محسوب می شو د که این موضوع در حوزه وظایف
سازمان امور اراضی جهادکشاورزی است ».معاون
حفاظت و امور اراضی سازمان جنگل ها با اشاره به
اینکه عالوه بر سازمان جنگل ها ،گمرک و وزارت
صنعت و معدن نیز گلوگاه های دیگر برای مقابله با
قاچاق خاک هستند ،تصریح کرد« :هر ساله ده ها
هزار تن خاک های صنعتی از کشور خارج می شود
که باید از ســوی وزارت صنعت ،معــدن و تجارت
پروانه صادرات داشــته باشــند .این وزارتخانه که
صدور مجوز صــادرات خاک صنعتــی را برعهده
دارد ،باید مطمئن شود تنها به صادرات خاک های
صنعتی مجوز بدهد ».منصور با بیان اینکه در بخش
صادرات نیز ،گمرک باید کنترل های الزم را برای
مقابله با قاچاق انجام دهد ،گفــت« :گمرک باید
مطمئن شــود خاکی که صادر می شود تنها خاک
صنعتی اســت .واحدهایی چون مرزبانی و گمرک
اگر ببینند خاکی به صورت قاچاق از کشــور خارج
می شــود باید ورود کننــد .اگر صادرات به شــکل
غیررسمی و بدون تشریفات گمرک اتفاق می افتد
هم گمرک و هــم مرزبانی هــا و ســایر واحدهای
کنترل کننده ،این موضوع را کنترل کنند تا قاچاق
صورت نگیرد».
درس خارج اصول ایت الله شبیری زنجانی از سرگرفته شد
دفتــر ایت اللــه شــبیری زنجانی در اطالعیــه ای
اعالم کرد درس خارج اصول فقــه این مرجع تقلید پس از
بیست ســال ،نیمه اذرماه امسال از ســرگرفته شد .در این
اطالعیه چنین امده است« :درس خارج ایت الله العظمی
شبیری زنجانی (دام ظله) در ســال تحصیلی ۱۳۹۵-۹۶از
یکشنبه چهارم ربیع االول (برابر با ۱۴اذر) اغاز خواهد شد».
در ادامه این اطالعیه امده است « :معظم له امسال پس از
حدود دو دهه ،درس خارج اصول فقه را برگزار خواهند کرد و
درس فقه نخواهند داشت .جلسات خارج اصول ایشان هر
روز از ساعت ۱۰صبح در محل دفتر معظم له برگزار خواهد
شد و متن ان در پایگاه اطالع رسانی اینترنتی دفتر ایشان
منتشرمی شود».ایهنبانخستینمبحثیاستکهاینمرجع
تقلید ساکن قم ان را در درس خارج اصول خود مطرح کرد و
به بیان اشکاالت وارد بر ان و نظرات مختلف پیرامون این
ایه پرداخته است.
ایت الله شبیری زنجانی که از همدرسان امام موسی
صدر در دوران تحصیل در حوزه قم است ،پس از خریداری
خانه پدری امام صــدر دروس خود را در ایــن خانه قدیمی
برگزار می کند .همچنین کتابخانــه ای در این خانه وجود
دارد کــه محــل مطالعه و حضــور طلبه هاســت .ایت الله
سید صدرالدین صدر ،پدر امام موسی صدر در زمان حضور
در قم به همراه سه نفر دیگر از مراجع در کوچه ای که به نام
کوچه «اقایان» معروف شده بود ،زندگی می کردند .مرحوم
دکتر صــادق طباطبایی ،خواهرزاده امام موســی صدر در
گفت وگویی با گروه تاریخ شــفاهی موسســه امام موسی
صدر درباره این چهار خانه گفته است« :در این کوچه سه
نفر از مراجع زندگی می کردند .تاجری چهار خانه ســاخته
بود و به قید قرعه به اقایان تعلق گرفته بود .اولین خانه
منزل اقای صدر بود .بعدی برای سید عبدالله قزوینی،
پدربزرگ اقــای ابوترابی بود .منزل بعــدی منزل اقای
خوانســاری و بعدی برای اقا حجــت کوه کمره ای بود.
ســه تا از خانه ها در یک ردیف و چهارمی هم در انتهای
کوچه بود .یک خانه کوچکی هــم بود که یک در ان به
این کوچه و در دیگرش به مدرسه حجت باز می شد .این
خانه به اقای کبیری تعلق داشت که همسر ایشان معلم
بود و دختران ایــن اقایان نــزد او درس می خواندند».
امام موسی صدر به همراه خواهران و برادرانش در این
خانه زندگی می کردند .پس از درگذشــت ایت الله سید
صدرالدین صدر و هجرت امام صدر به لبنان ،برادر بزرگتر
او ،ایت الله سید رضا صدر جلسات درس خود را در این
خانه برگزار می کرده است.
ایت الله شبیری زنجانی از شــاگردان مبرز مرحوم
ایت الله العظمی بروجردی و ایت الله العظمی سید محمد
داماد اســت که بیش از ۲۰اثر مکتــوب در زمینه فقه و
اصول به رشته تحریر دراورده است.
راز غیبت اقای وزیر
چرا صالحی امیری به تلویزیون نرفت؟
برنامــه «اقتصــاد ایران» کــه قرار بود بــا حضور
ســید رضا صالحی امیری ،وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی
روی انتن برود ،با لغو حضور او ،پخش نشــد .محســن
رفیع ،تهیه کننــده این برنامــه تلویزیونی دربــاره دالیل
عدم حضــور صالحی امیری و پخش نشــدن ایــن برنامه
زنده چنیــن گفته اســت« :برنامــه اقتصاد ایــران ویژه
اقتصاد مقاومتی تعریف شده اســت و ما در این برنامه از
تک تک دستگاه ها درخواست می کنیم که عملکرد خود
را تبیین کنند .چندی پیش نیز طبق برنامه ریزی هایی که
صورت گرفت ،قرار شد وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی در
برنامه حاضر شود و به تبیین حوزه فرهنگ و نقش ان در
اجرایی کردن اقتصاد مقاومتی بپردازند ،اما در ســاعات
باقیمانده بــه پخش برنامه ،طی تماســی اعــام کردند
ایشان کسالت دارند و نمی توانند در برنامه حاضر شوند».
رفیع سپس توضیح داد« :ما نیز از انها درخواست کردیم
که اگر وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی در برنامه نمی توانند
حاضر شــود نفراتی از همان مجموعــه از جمله معاونان
وزیر در برنامه حاضر شوند که این نیز میسر نشد .حتی در
ان مدت زمان کوتاه ،با اکثر اعضای کمیسیون فرهنگی
مجلس برای حضور در برنامه تماس گرفتیم اما متاسفانه
زمان بســیار کوتاه بود و به دلیل نداشــتن فرصت کافی،
ناچار به متوقف کردن برنامه شــدیم ».ایــن تهیه کننده
در عین حال مطــرح کرد« :انتظار داشــتیم اگر مقام
وزیر نمی توانند در برنامه حاضر شــوند ،حداقل دو نفر
از معاونان ایشــان به برنامه بیایند که این شــرایط نیز
پیش نیامد؛ البته به اصــرار ما اعالم کردند اقای وزیر
یک بخش از برنامــه را تلفنی همراهــی می کنند اما با
توجه به اینکه مهمان دیگری را برای حضور در برنامه
نتوانستیم هماهنگ کنیم برنامه کنسل شد .شاید اگر
کنسل شدن حضور وزیر ارشاد در برنامه در دقیقه نود
اعالم نمی شــد ،ما می توانســتیم از مهمانان دیگری
برای پخــش برنامه اســتفاده کنیم ».او در پاســخ به
اینکه ایا حضور وزیر ارشــاد در برنامه اقتصاد ایران به
زمان دیگر موکول شده است؟ توضیح داد« :فعال در
این خصوص تصمیمی مطرح نشده است و مشخص
نیســت؛ باید دید ایشــان در برنامه اینده به تلویزیون
می ایند یا خیر ».رفیع در پایان دربــاره برنامه اقتصاد
ایران با یاداوری اینکــه این برنامه به مدت دو ســال
اســت که روی انتن می رود ،اظهار داشــت« :تبیین
کامــل موضوعات اقتصــادی ،محور برنامــه اقتصاد
ایران است و این برنامه تاکنون از ۱۲وزیر ۵۰ ،معاون
وزیر و ۴۰نماینده مجلس و کارشــناس دعوت کرده و
با موضوع گسترش گفتمان ســازی و فرهنگ اقتصاد
مقاومتی روی انتن رفته است».
زیان کردیم
نشست مطبوعات در نظام قانونی ایران
نشست «مطبوعات در نظام قانونی ایران» سه شنبه
گذشته در ســالن شیخ انصاری دانشــگاه تهران با حضور
مهدی محسنیان راد ،کامبیز نوروزی ،حسین قربان زاده،
خیرالله پروین ،قاســم محمدی ،ســیدمحمد هاشمی و
محمدرضا ویژه برگزار شــد .در بخش اغازین این نشست
سید محمد هاشمی به بیان نظرات خود پیرامون وضعیت
مطبوعات از منظر حقوقی پرداخت .مهدی محسنیان راد
نیز در این نشســت با بیان اینکه اینده ارتباطات رسانه ای
را در یک نظریه بومی مورد بررســی قرار می دهد ،گفت:
«مهم ترین موضوع در زمینه رســانه این اســت که بستر
ان در حال تغییر است ،به این معنی که تصوری که امروز
اینجا مطرح می شود عمرشان به سر رسیده و موضوعات
دیگری امروز در دنیا در حال حیات هستند و این تحوالت
به گونه ای اســت که ســرعت ان در حوزه ارتباطات بسیار
زیاد شــده اســت ».این جامعه شناس و اســتاد دانشگاه
ادامه داد« :در حــوزه ارتباطات مخاطــب تحول یافته و
نگاهی که در زمان جنگ جهانی دوم به مخاطب می شــد
امروز دیگر وجود ندارد و امروز از واژه های دیگری استفاده
می شــود ،همچنین در دهکده جهانی مفهــوم مخاطب
تغییر کرد و منظور از مخاطب گســتره پهناوری اســت که
شامل خواننده مطبوعات ،بیننده تلویزیون و تمام یوزر ها
و مدیاهای جدید است .البته دهکده جهانی نیز پایان کار
ما نیست و پس از ان بازار پیام اغاز خواهد شد و ما نیمه راه
ورود به این بازار پیام هستیم .البته جامعه ایرانی هنوز وارد
دهکده جهانی نشده اما با این سرعت قطعا وارد بازار پیام
خواهد شد ».او با بیان اینکه در دهکده جهانی نظارت بر
رفتارهای انسان ها امکان پذیر تر می شود ،گفت« :مشکل
ارتباطات در کشــور مــا این اســت کــه مخاطب پنداری
می کند ».این استاد دانشــگاه گفت« :در بازار پیام نباید
از واژه تهاجم فرهنگی استفاده کرد بلکه باید واژه تداخل
فرهنگی را به کار برد .وقتی همه زبان ها قابل ترجمه برهم
باشند یک سواد رسانه ای جدیدی شکل می گیرد که باید
ان را اموخــت و ان مراقبت از تداخل فرهنگی اســت».
محسنیان راد گفت« :اگر سیاست گذاری درست در زمینه
رسانه ها داشتیم نباید ۴۰درصد از بینندگان تلویزیون ملی
را از دست می دادیم .این مساله اســیب های سنگینی را
به ما وارد کرده و طبیعی اســت که مردم سمت استفاده از
رسانه های بیگانه می روند .این درحالی است که رسانه های
بین المللی دلشان برای ما نسوخته و فقط به فکر سود بردن
از ما هستند بنابراین ما زیان کردیم».
انقالب شاعرانه در مکزیک
کارلوس فوئنتس در «گرینگوی پیر» چه می گوید؟
تفسیرصحیفهسجادیه
بخش بیستونهم/استادمهدیقاسمی
مثلث | شماره 338
تفسیرصحیفهسجادیه
اینکــه می گوینــد روح
«جســمانیهالحدوث» و
«روحانیهالبقا»است،اختالفی
اســت که میان فالسفه وجود
دارد.یکیازمهمترینافرادی
کهاینموضوعرامطرحمی کند
مالصدراستکهاینموضوعرا
درکتاباسفاربیانکردهاست.
درعینحالاینموضوعبسیار
سربسته و مجمل مطرح شــده و ان چنان که به یاد دارم،
ی خلق شده است .شاید عالم ذر که به
روح ما در یک عالم
ان اشاره دارند و ما از حقیقت ان بی خبریم و از ایات بسیار
متشابه قران است که در ســوره مبارکه اعراف به ان اشاره
شده،خدادرانعالم،ارواحرادفعتاخلقکردهاست.اینها
کهمی خواهندازانعالمبهعالمخلقبیایندخداوندجسم
انها را خلق می کند و روح را وارد ان می کند .در اینجا ایه ای
از ایات الهی ،معجزه و دست قدرت خداوند به خوبی دیده
می شودکهخداوندروحرادرجسمانساندرحالی کهجنین
استودرشکممادرقراردارد،چگونهواردمی کندوکیفیت
ان چگونه است .این مساله بســیار مهمی است که ما از
حقیقتاناگاهنیستیم.مسالهروح،موضوعبسیارمهمی
اســت و در عین حال علم و اطالع ما نســبت به ان بسیار
اندک است .این مساله را نیز می توانیم بگوییم که علم و
اطالع ما نسبت به عالم خلق بسیار زیاد است و راه ان نیز
برایمابازاستاماعلمواطالعماازعالمروحبسیاراندک
و محدود است .بنابراین خداوند در قران کریم می فرماید:
وح ِم ْن َا ْم ِر َر ِّبی َوما ُاوتی ُت ْم ِم َن
الر ُ
الروحِ ُق ِل ُّ
یس َئ ُلونَک َع ِن ُّ
« َو ْ
ا ْل ِع ْلمِ ِا َّ
ال َقلیال».منبرخیافرادرادیده امکه َوما ُاوتی ُت ْم ِم َن
ا ْل ِع ْلمِ ِا َّ
ال َقلیالرابههمهچیزتسریمی دهندومعتقدندکه
علمبشرنسبتبههمهچیزاندکاستدرحالی کهاین گونه
نیست و علم بشر نسبت به بســیاری از مسائل باالست اما
نسبت به روح علم ما بسیار اندک است .غیر از معصومین
علیهم السالمکهبهعلمغیبالهیوصلهستندمااطالع
چندانیازمسالهروحنداریم.اگراطالعاتنسبتاجامعیدر
این باره می خواهید کتاب حقیقت روح نوشته اقای احمد
زمردیان منتشرشده توســط دفتر نشر فرهنگ اسالمی را
مطالعهکنید.کتابدیگریتحت عنوان«انسانروحاست
نه جسد»توسطیکی از نویسندگان عرب نگاشتهشدهکه
بیش از دو هزار صفحه است و اطالعات جامعی به دست
می دهد .پس عبارت «و متعنا بارواح الحیاه» اگر مقصود
«ر ُوح»باشد،یعنیخداوندهمهمراتبروحراروزیماکرده
است؛ازعالی ترینمرحلهکهروح القدساستتانازل ترین
مرحلهکهروحبدنیاست.بعدهمروححیوانی،روحنباتی،
روحایمان،روحقدسوالیاخر.اگرمقصود َروحباشد،به
معنای اسایش و لذت است که هر دو تعبیر در قران کریم
امده اســت .و ال ت َ
َیا ُســوا ِمن َر ْوحِ ال َّل ِه؛ در این ایه شریفه
َ
می توانیم معنای ســومی برای روح یا به عبارت صحیح تر
«روح» بیان کنیم و ان رحمت الهی اســت .این عبارت را
َ
حضرت یعقوب(ع) برای فرزندان خود به کار برده اســت.
این نکته را قبال هم عرض کرده ایم که روح بدون جســم
ینمی تواندحضوریابداماجسمدرهرعالمی
درهیچعالم
متناسبباانعالماست؛دردنیابایدازجنسمادهباشدودر
عالمبرزخبایدجسمبرزخیباشد.جسمبرزخیضخامتو
کثافتندارد.کثافتدرادبیاتبهمعنایضخامتاست.
جامعه شناسی
«گرینگوی پیر» یکی از شاخص ترین اثار کارلوس
فوئنتس اســت که در طریقــت ژرف روایتــش ان خصلت
ن ترسیم وضعیتی
شاعرانه بیانش را به کمال می رساند و توا
از تاریــخ را دارد کــه در هزارتویی از اســتعارات گوناگون
نهفته است .قرارگیری سبک شــاعرانه برای بیان یکی از
رادیکال تریــن تغییرات اجتماعی یعنی انقالب نشــانی از
دید ژرف نویسنده به مســاله مورد تفکرش است .این بیان
شاعرانه وضعیت های تاریخی -سیاسی در سایر اثار فوئنتس
هم به چشــم می خورد که شــاید بتوان گفت در رمان نبرد
( )١٩٩٢نویسنده به حد اعالی ان دست می یابد .ولی در
رمان گرینگوی پیر مسائلی است که اثر را از هر نظر برجسته
می کند که یکی حضور مستقیم انقالب در پیرنگ داستان و
دیگری حضور تیپ غریبه در برخورد با یک مساله اجتماعی
است .انقالب مکزیک یکی از نخستین انقالب های این
قرن است که نشانی از تغییرات بزرگ در قرن بیستم بود .در
این انقالب نام هایی نظیر پورفیریو دیاس دیکتاتور بزرگ
مکزیک و انقالبیونی نظیر فرانسیسکو مادرو ،پانچو ویال
و املیانو زاپاتا به میان امدند و ســرانجام در ١٩١١مادرو به
ریاست جمهوری برگزیده شد اما کارشکنی های گوناگون
باعث شد تا در سال ١٩١٣به دســت نیروهای ژنرال اوئرتا
کشــته شــود و فصل جدیدی از شــورش های دهقانی در
مکزیک اغاز شود و این نقطه تاریخی سراغاز رمان فوئنتس
می شود و بر این اساس انقالب نسبت به سایر اثارش حضور
پررنگ تری دارد و موتور محرک حرکت های اساس داستان
اســت .اما در زمینه این انقالب اجتماعی شخصیتی پا به
میدان می گذارد از سرزمینی بیگانه؛ فردی که ایده خلق ان
از نویسنده ای امریکایی به نام امبروز بی یرس که در١٩١٣در
سن ٧١سالگی از امریکا خارج می شود و به مکزیک می رود
و در همان اشــوب ها ردش از میان می رود گرفته شــده و
فوئنتس باقی ماجرا یعنی حضور این فــرد را در مکزیک با
استفاده از تخیل نویسندگی اش شرح می دهد.
این فــرد که در میــان شورشــیان قــرار می گیرد در
مقام نقطه نظری اســت بر جریان این تغییرات اجتماعی.
چیزی که روایت نویسنده را بســیار جذاب می کند خصلت
روانشناسانه گرینگو در مسیر داســتان است .در واقع این
رمان تشکیل شده از تحلیل های شــخصیتی ژرف که در
کمتر اثری که به موضوع های کالن اجتماعی نظیر جنگ
و انقالب می پردازد ،طرح شــده است .شخصیت گرینگو
که در ابتدای داستان فردی گذشته از همه چیز است ،حتی
جان خویش؛ سلوکی را در مســیر رمان طی می کند که در
پس تعهدی سترگ نفس می کشد و اینجا بیش از هر چیز
می توان خود نویسنده را مشاهده کرد که از هر مسیری که
اغاز می کند مســاله وطن و رویدادهای مرتبط با ان محور
پیرنگ و درونمایه اش قرار می گیــرد« .گرینگوی پیر» با
بیان شاعرانه اش ،شــخصیت پردازی ژرفش و با تاریخ در
جریانش کتابی مهم در امریکای التین است.
معجزه
25
سیاست
پازل انتخابات
خبرهای مهمی از جنــاح اصولگرایان به گوش می رســد .ان گونه که
محمد رضا باهنر گفته ائتالف بزرگی میان اصولگرایان شــکل گرفته تا انها
را برای ورود به انتخابات ریاست جمهوری اماده کند .در پرونده این شماره
اخرین تحوالت انتخاباتی اصولگرایان را بررسی کرده ایم.
رقابت درون جناحی
ازمحمدباقرقالیباف،سعیدجلیلیوعزت اللهضرغامیبهعنوان
سیاست
26
مثلث | شماره 338
گزینه هایمهمجریانانقالبیبرایسال 96نامبردهمی شود
1
مثلث | شماره 338
دیگربرخیچهره هایاصولگراازطرحنامزدیالیاسنادران
وفروزندهخبرداده اند.
درچنینشرایطیناصرایمانیدرپاسخبهاینسوالکه
از بین گزینه های مطــرح اصولگرایان همچون (محمدباقر
قالیباف،عزت اللهضرغامی وسعیدجلیلی )ترجیحرابرانتخاب
کدامیکمی داند؟گفتهاست«:ازبینهمینسهنفرهرکدام
کهمقبولیتبیشتریدرجامعهداشتهباشدانتخابخواهندشد.
امامسالهمهمدراینزمینهسابقهمسئولیتاجراییاینافراد
است.مشکلیکه«حسنروحانی»باانروبه روبوده،همین
مورداست.ویهرچندسوابقکارستادیوحضوردرمجلس
به عنواننمایندهملتراداشتاماهیچ گاهدرمسئولیتاجرایی
حضورنداشت.برایپستریاست جمهوریچهاینگزینهاز
بیناصولگرایانباشدوچهازمیاناصالح طلبان،نیازمندفردی
هستیمکهحداقلدریکحوزهکاراجراییکردهباشد.حالکه
مثال روحانی را مطرح کرده ام از «سعید جلیلی» هم بگویم.
اوکهاکنونبه عنوانیکیازگزینه هایجریاناصولگرابرای
کاندیداتوریدرانتخاباتریاست جمهوریمطرحمی شودنیز،
هیچ گاهبرمسنداجرایینبودهاست».ویبابیاناینکهعالوه
برمقبولیتاجتماعیکاندیدایانتخاباتریاست جمهوریباید
دارای سوابق درخشان و توان انجام کار اجرایی داشته باشد،
تاکیدکرد«:اینافرادوقتیواردکاراجراییشوند،درادارهکشور
دچارمشکلخواهندشد.مثلاقایروحانیکهباوجوددارابودن
سوابقومسئولیت هایمهم،درحوزهاجراازمودهنشدهبود».
درتحولیدیگریکعضوهیاتموسسیکتاگفتهاست«:تا
زمانی که مصادیق و شــاخص ها مشخص نشده کاندیدایی
به ائتالف اصولگرایان معرفی نمی کنیم ».دانشجو در جمع
خبرنگاراندرپاسخبهسوالخبرنگارتسنیممبنیبراینکهجبهه
یکتاچهزمانیواردمصادیقانتخاباتیمی شود ،گفته«:فعال
در مورد شاخص ها صحبت کردیم و بیشتر برنامه های جبهه
بر پایه معیشت و اقتصاد مردم نوشته شده است .اصلی ترین
مسالهبرایانتخاباتسالایندهمعیشتواقتصادمردماست
ودرجلســاتمختلفیکهجبههیکتــابرگزارکــردهرویاین
موضوعاتصحبتشدهاست.هنوزبهمصادیقورودنکرده ایم
ولیان شاءاللهدرزمانخودبهاینمسالهمی پردازیم.درحال
برنامه ریزیبرایبرگزاریکنگرهونشســتهستیمولیهنوز
زمان ان مشخص نشده و تا زمان انتخابات دو یا سه نشست
برگزار می کنیم .تا زمانی که مصادیق و شاخص ها مشخص
نشده کاندیدایی به ائتالف اصولگرایان معرفی نمی کنیم».
در واکنشی دیگر احمد سالک هم گفته است« :اگر ما اعالم
کنیم یک فرد را به عنوان کاندیدای خــود انتخاب کرده ایم،
جریان هایسیاسیبرایتخریبوسوزاندنانگزینهدستبه
کارشدهوازاینطریقنیرویخوبماازبینخواهدرفت.حتی
شایدبرخیگزینه هااینروزهادرجایگاهیمشغولکارباشندکه
دراینصورتنیزباایجادشبهاتسیاسیوانتخاباتیممکن
استجایگاهانهازیرسوالبرود،برایهمینهنوزواردتعیین
مصداقنشــده ایم.مابه دنبالوحدتهستیم،بهویژهاینکه
احمدی نژادایندورهدرصحنهنیستوجریانپشتسراونیز
بهعرصهنخواهندامد».درهمینحالاحمدکریمی اصفهانی،
عضوشــورایمرکزیجبههپیروانخط امــامورهبریخبراز
اجماعاصولگرایانمی دهد،امانهاجماعرویکاندیدایامدل
نهاییورودبهانتخاباتسال.96
دبیرکل جامعه اصناف و بازار کــه با خبرنگار خبرانالین
گفت وگو می کــرد ،تنها از توافــق اصولگرایــان روی محور
اصلیدرانتخابات 96خبرمی دهدومی گوید«:اقتصاد؛رمز
و کلید واژه اصولگرایان در انتخابات بعدی خواهد بود و به تبع
ان،اقتصاددان بودنویژگی اصلیفردیاستکهازاردوگاه
اصولگرایانبه عنوانکاندیــداینهاییرقابتانتخاباتی96
بیرونمی اید».
کریمی اصفهانــی در مــورد ویژگــی اصلــی و کلیدی
کاندیدایاحتمالیاصولگرایانمی گوید«:نامزداصولگرایان
حتمابایداقتصاددانبودهوهمدغدغهمسائلمعیشتیمردم
راداشتهباشد.بهتبعاینویژگیبقیهمسائلبه طوراتوماتیک
حلخواهدشد».
دبیرکلجامعهاصنافدربارهاصراروتاکیدیکهبرعدم
تعیینمصداقتاجمع بندینهاییجامعهروحانیتدارد،گفت:
«جمع بندی واگذار شده به جامعه روحانیت ،تا در مورد افراد،
تشکل ها و مسائل مختلف بررســی کند .امیدواریم تا تقریبا
یکماهایندهدربارهاینمسائلبهیکنتیجهبرسیم،شایداین
جمع بندیبهتعیینمصداقهمبینجامد».
درموردسایرمدل هاازجملهمدلیازدهنفرهال اسحاق،
یصراحتاازردانهاسخنگفتویاداورشد«:مدل های
کریم
زیادی مطرح شد اما این بحث های اخیر ما را به سمتی برد تا
تردید ما از افرادی که این ویژگی ها را ندارند برداشــته شود و
بتوانیم روی افرادی که دارای ذهن اقتصادی هستند تمرکز
کنیم.
زمانیکهازنــامافرادوکاندیداهــایگروه هایخاص
سخنبهمیانمی ایدعضوشورایمرکزیجبههپیروانخط امام
و رهبری تاکید می کند که هیچ حرف وســخنی نمی شــود از
مصداقزدوبایدتایکماهایندهمنتظرماند.
اما در اظهارنظری متفاوت حســین کنعانی مقدم گفته
اســت«:گفتمانیکهاقایقالیبافدرگذشــتهمطرحکرده
اســت ،االن نمی تواند ارای خاکســتری را جذب کند .اقای
قالیباف اگر تغییر گفتمان ندهد ،نمی توانــد رقیبی جدی در
مقابلاقایروحانیباشد.دریکیازمصاحبه هایمگفتهبودم
کهرئیس جمهورایندهیکروحانیوسیداست.بهنظرمی رسد
یکشخصیتروحانیکهســید همباشد،جزواولویت هایی
اســتکهدرانتخاباتایندهمطرحمی شود».همزمانبیژن
نوبــاوهازاعضایپایداریبــابیاناینکــهاصولگرایانبرای
انتخابات ریاست جمهوری پیش رو وضع بدی ندارند ،گفت :
«اصولگرایانافرادمختلفیبرایانتخاباتریاست جمهوری
دارند».او درباره اینکه گفته می شود اصولگرایان دچار تفرقه
شــده اند ،اضافه کرد« :مگر صدای واحد از دیگر تشکل ها
شنیدهمی شودکهازاصولگرایانصدایواحدبهگوشبرسد؟
مگراصالح طلبانچیزیبرایانتخاباتاعالمکرده اند؟حتما
اصولگرایانبرایانتخاباتبرنامهدارند.برنامهبسیارخوبیهم
دارندولیزماننیازاست .بهنظرمناینکهمی گوینداصولگرایان
برنامهندارند،فرافکنییاحملهبهجبههمقابلاست.اصولگرایان
برنامهدارندمثلســایرینزمانشکهباشــدبرنامه هارااعالم
می کنند».اینفعالسیاسیدربارهاینکهایاقالیبافکاندیدای
اصولگرایان است ،تصریح کرد« :پیگیری ها فردی نیست،
ولیدارندکارمی کنند.هرچیزیممکناستاماافرادمختلفی
مطرحهستندونبایدقائمبهیکفردباشیم.بهنظرمنانتخابات
خوبیخواهیمداشتویکتجربهتازهخواهدبود.مردممترصد
شرایطبهتریهستندواحتمالاینکهروحانیتکدوره ایشود
وجوددارد».
به نظرمی رســدکهفصلرقابتدرون جناحیاغازشده
اســت .نامزدهایی مانند محمدباقر قالیباف ،سعید جلیلی،
عزت اللهضرغامی،الیاسنادران،مهردادبذرپاش،اسدالله
بادامچیانو...
سیاست
درشــرایطیکهدرمیاناصالح طلبانوحامیاندولت
بحث هاییدرموردنقاطچالش برانگیزنامزدیحسنروحانی
درانتخابات 96شکلگرفتهومباحثیهمچوننامزدپوششی
وحتینامزدجایگزینمطرحشده،دراینسویمیدانرقابت
اصولگرایانسازوکارورودبهانتخاباتریاست جمهوریرافراهم
می کنند.سا زو کاریکههمچنانمحرمانهاستوفقطغالمعلی
حدادعادلبهصورتبستهدرموردانخبرهاییارائهدادهاست.
اوگفتهاست«:معرفیکاندیداهابرایانتخاباتفرایندخاصی
داردکهطیمی شودوبه موقعباخبرمی شوید».حداددعادلدر
پاسخبهسوالیمبنی براینکهایافرایندانتخاباتدراصولگرایان
کلید خورده است یا نه؟ توضیح داد« :باالخره یک انتخاباتی
ت هم باید باشــد و طبیعی است که این
در پیش است که رقاب
امر اتفاق افتاده اســت ».حدادعــادل در ادامه در پاســخ به
سوالی مبنی بر اینکه گزینه های اصولگرایان برای انتخابات
ریاست جمهوریچهکسانیهستند؟نیزگفته«:هنوزچیزی
مشخصنشدهاست».اوهمچنیندرپاسخبهسوالیمبنی بر
اینکهایازمان بندیبرایمعرفیکاندیداهایاصولگرایانانجام
شده اســت یا نه؟ تصریح کرد« :فکرهایی در این زمینه شده
است.رویکردمادرانتخاباتمشخصاستوازابتدایانقالب
تاکنوننیزمعلومبودهواالنهممشخصاست».درهمین
حالرئیسشورایسیاست گذاریائمه جمعهباابرازامیدواری
از نتایج گفت وگوهــای گروه های انقالبی گفــت« :جریان
انقالبدرحالبررسیچگونگیورودبهانتخابات ۹۶است».
تو گوهایخوبی
حجت االسالمسیدرضاتقویبابیاناینکهگف
میانگروه هایاصولگرابرایانتخاباتاتیریاست جمهوری
شکلگرفتهاست،گفت«:تاانجاکهبندهاطالعدارمجلسات
خوبی بین گروه های اصولگرا برگزار شــده و همــه گروه ها و
نیروهایاصولگرامصممهستندکهدرمسیرهمگراییووحدت
حرکتکنند».ویبابیاناینکه،هنوزمدلونحوهورودنیروهای
انقالبی به انتخابات 96مشخص نشده است ،تصریح کرده
اســت«:هنوزهیچگزینهخاصیبرایانتخابات 96ازسوی
گروه های اصولگرا مشخص و نهایی نشــده است و انچه در
برخیرسانه هامبنیبرگزینه هایاصولگرایانبرایانتخابات96
طرحمی شود،گمانه زنیرسانه ایاست».تقویبابیاناینکه
«جریان انقالبی در حال بررســی چگونگی ورود به انتخابات
96است»،تاکیدکردهاست«:جامعهروحانیتمبارزوحدتو
همگرایینیروهایانقالبرادردستورکارقراردادهوباگروه های
مختلف درباره چگونگی و ضرورت انســجام جریان انقالبی
گفت وگوکردهاست،بنابراینانتظارمی رودمسیروحدتمنجر
بهنتایجمبارکیبرایجریانانقالبشود».
این سخنان در حالی بیان شــده که در بخش مصادیق
گمانه زنی هااغازشدهاست.رسانه هانام هاییازاصولگرایان
را مطرح کرده اند که احتمال نامزدی شان قوت گرفته است.
در این میان البته برخی چهره ها هم تحرکاتی داشــته اند که
موجبشدهدامنهاینگمانه زنی هاافزایشیافتهونگاه هاروی
بعضیافرادبیشترمتمرکزشود.ازجملهاینکهسعیدجلیلیچند
سخنرانیمهمانجامدادهوازانمهمتراینکهبهنظرمی رسداو
باتاکیدویژهرویبرجامبهسمتاقتصادشیفتکردهاست.اودر
چندسخنرانیدربارهمشکالتمعیشتیوبیکاریومسکنحرف
زده و افزایش تحرکاتش در این زمینه نیز شــایعه نامزدی اش
را تقویت کرده است .از طرف دیگر محمد باقر قالیباف هم بر
تعدادسخنرانی هاواظهارنظرهایشافزودهاست.اوبرعکس
سعیدجلیلیازاقتصادبهبرجامشیفتکردهودریکسخنرانی
انتقاداتتندیرادراینرابطهمطرحکردهاســت.ان ســو تر
ی قرار دارد که حاال فعال تر از همیشه هم در
عزت الله ضرغام
فضایمجازیحضورداردوهمدرسخنرانی هایمختلف.او
همازبرجامانتقادمی کندوهممسائلاقتصادیراپیشکشیده
است.روابطاوباچهره هایحوزهفرهنگهمدراینروزهامحل
توجه اســت .تا کنون عزت الله ضرغامی درباره نامزدی اش
چیزی نگفته است .در اظهارنظری دیگر اما محسن رضایی
حضورش در انتخابات را تکذیب کرده اســت .اما در تحولی
چه کسی گزینه نهایی
اصولگرایان خواهد شد؟
سیاست
احزاب و شخصیت ها
27
سیاست
در راه پاستور
جبهه پیشرفت و عدالت از نامزدی قالیباف حمایت می کند
2
محمد باقر قالیباف؛ او حاال بیش از سایر گزینه های
اصولگرا در مظان نامــزدی در انتخابات قــرار دارد .حتی
کســانی که مخالف نامزدی افرادی هستند که پیش تر در
انتخابات حضور داشته اند او را از دایره مخالفت شان خارج
کرده اند .خودش کــه تا کنون در این مورد ســکوت کرده
بود ،در تازه ترین اظهارنظرش اشــاره ای به فشــار ها برای
عدم نامزدی اش داشته است.
سیاست
28
مثلث | شماره 338
در میانه امدن و نیامدن
مرتضی طالیی درباره گمانه هایی که پیرامون نامزدی
قالیباف مطرح اســت گفته« :نکته ای را بگویم که مربوط
به اخرین دیدارم با ایشــان است .از ایشــان سوال کردم
که ایا شما واقعا قصدی برای شــرکت در انتخابات دارید؟
ایشان در پاسخ گفت که من چنین قصدی ندارم و تصمیمی
نگرفته ام .این عینا سخن کسی است که در مظان این است
که می خواهد از بهشت به پاستور برود .البته بعضی اوقات
برخی رفتارها از جانب دوستان و گروه های سیاسی مصداق
دوستی خاله خرسه است ،اینجاست که برخی چون دوست
دارند اقای قالیباف رئیس جمهور شــود و مشکالت کشور
حل شــود ،نوعی حرف می زنند و رفتار می کنند که جامعه
احســاس کند اقای قالیباف می خواهد به پاستور برود ،از
ان سو گروه های سیاســی رقیب هم این موضوع را تبدیل
به فرصت یا فشار و تخریب می کنند برای زیر سوال بردن
خدمات شــهرداری .این شــکل طرح موضوع برای اقای
قالیباف اورده ای که ندارد هیچ ،بلکه ریزش هم دارد».
اما در مقابــل نماینده مجلس هم اســتانی اش گفته
است« :سال دیگر در همین زمان در خبرهایتان می نویسید
«رئیس جمهور قالیباف» و دلیلش هم اجماع اصولگرایان
است که به زودی خبرش را می شنوید».
افشاگری اقای شهردار
اما همه ایــن حرف و حدیث های تــازه پیرامون او از
سخنانش در روز دانشجو نشــات گرفته؛ انجا که او گفته:
«نفر می فرســتند پیش من می گویند فالنی تــو بیا بگو در
انتخابات شرکت نمی کنم ،در این شرایط از تو حمایت هم
می کنیم ،این بحث ها هم جمع می شود و این قدر هم فشار
نمی اورند .من هم گفتم من یک مجاهد و خدمتگزار هستم
و به این افتخار می کنم .ما انقــاب کردیم که همین زد و
بندها اتفاق نیفتد و فضای باز سیاســی وجود داشته باشد؛
هر چقدر شــما تخریب کنید ،ما محکم تر ایستاده ایم .در
این مــورد اخیر هم جــز بحث های سیاســی موضوع چیز
دیگری نیست».
این ســخنان محمد باقــر قالیباف نشــان از ان دارد
که برخی جریان ها نســبت بــه نامــزدی او در انتخابات به
جهت جایگاه او در نظر ســنجی ها نگران شده اند .اگرچه
برخی اعالم کرده اند این پیام از ســوی برخی جریان های
اصولگرا به قالیباف فرســتاده شــده اما حقیقت ماجرا این
اســت که از نوع تحرکات تخریبی چند مــاه اخیر می توان
فهمید این اصالح طلبان هستند که پیک خود را روانه دفتر
شهردار تهران کرده اند .محمد باقر قالیباف اما در روز داغ
دانشــگاه ها حرف های مهم تری هم زده اســت .انجا که
گفته« :اگر امروز انتقادها وجود دارد برای این اســت که
ما میز مذاکــره را میز مبارزه فرض نکردیــم و امدیم به انها
اطمینان کردیم .در شــرایطی که مقام معظــم رهبری در
چند سال قبل از برجام طی سخنانی در مشهد فرمودند اگر
امریکایی با دستکش مخملی هم سراغ شما امدند ،زیر این
دستکش مخملی دســت چدنی دارند .انها در تاریخ نشان
داده اند که صداقت نداشته و دنبال کمک به کسی نیستند،
بلکه دنبال منافع خودشان می روند .نتیجه را امروز می بینیم
که نه چرخ هسته ای و نه چرخ زندگی نمی چرخد؛ این بابت
خوش باوری به امریکا اســت .این هم ســاده لوحی است
که اب و نان و زندگی مردم و اقتصــاد و الودگی هوا و همه
چیز را به برجام گره بزنیم .اگر این کار را انجام دهیم معلوم
است ،الفبای حکومت داری را بلد نیستیم و دنیا و استکبار را
نشناخته ایم ».این سخنان نشان می دهد که قالیباف روی
نقطه قوت دولت روحانی یعنی برجام دست گذشته و دقیقا
از همین جا رقابت بــا او را اغاز کرده اســت .این پیامی به
جریان های اصولگرا می تواند باشد که محمد باقر قالیباف
هم مانند بسیاری از چهره های اصولگرا در مورد برجام نقد
داشــته و در صورت حضور در انتخابات این مساله را بیان
خواهد کرد .نکته دیگر در قالیباف این است که چهره های
مهمی از اصولگرایان به او چراغ ســبز نشــان داده اند .از
جمله اینکه محمد رضــا باهنر او را به ســعید جلیلی ترجیح
داده و در موردش گفته« :اصولگرایان هنوز به نظر نهایی
نرســیدند اما به طور کل اعتقاد من این است کاندیداهایی
که قبال به صحنــه امدند و خود را در معــرض ازمایش قرار
دادند و وضع شان مشخص شده است ،دیگر نامزدی شان
تکرار نشود .البته این موضوع در مورد اقای قالیباف فرق
می کند .میزان رای اقای قالیباف در انتخابات سال 84و 92
بعد از فرد منتخب بوده است .به نظر می رسد اقای قالیباف
یکی از مصادیقی باشند که نامزدی شــان برای انتخابات
ریاست جمهوری باز هم قابل بررســی است .اصولگرایان
دو شاخصه مهم کارامدی و امکان جلب و جذب ارا را برای
معرفی کاندیدای واحد مد نظر دارند .اگر کســی هر دوی
این پارامترها را داشته باشد ،کاندیدای نهایی اصولگرایان
خواهد بود ».ایا شــهردار تهــران برای ســومین بار نامزد
انتخابات می شود؟
کمپین روحانی شبیه هیالری کلینتون است
سیاست
رسول بابایی معتقد است که قالیباف می تواند با روحانی رقابت کند
مثلث | شماره 338
اقای احمدی نژاد که بیرون رفتند ولی بودند .مردم دیگر از
چه کسانی صحبت می کنند؟
االن در ذهن مردم اسم اقای قالیباف می اید .اسم
اقای جلیلی هم مطرح است.
بلــه؛ اینهــا در واقــع برندهایــی هســتند کــه با
ریاست جمهوری پیوند خورده اند .مثل همان گوشی اپل که
با طبقه موبایل پیوند خورده و به محض شــنیدن نام گوشی
موبایل اسم ان تداعی می شود.
همانطــور کــه شــما گفتیــد اقــای روحانــی
رئیس جمهور مستقر است و یک عده می خواهند
جلوی او رقابت کنند .باید از چه ادبیاتی استفاده
کنند؟ شــما ســال های 76و 84را مثــال زدید که
اقــای خاتمی و احمدی نــژاد پیروز شــدند .االن
سال 95است و یک ســری کاندیداها قصد ورود
دارند .با چــه گفتمان و بازاریابی سیاســی باید با
رئیس جمهور مســتقر رقابت کنند که مورد توجه
سیاست
االن اگر بخواهیم کمی جز ئی تر به موضوع نگاه
کنیم؛ در ایران فارغ از بحث انتخابات سال 96که
چه کسی می تواند بیاید و چه خواهد شد ،ایا شما
کسی را که چهره کاریزماتیک باشد ،سراغ دارید
و ایا می تواند برند سیاســی محســوب شود ،در
شرایطی که در کشور حزب نداریم که بخواهد ان
بازاریابی سیاسی را انجام دهد؟ االن چند تا برند
داریم و چند قطب رقابتی مقابل همدیگر هستند؟
بسم الله الر حمن الرحیم .طبق برخی تعاریف اگر
به شخص نگاه کنیم ،هر شــخصی دارای برند است؛ چه
خودش بداند یا نداند .چه خودش طراحی کرده باشد یا نکرده
باشد .برای مثال در حوزه روزنامه نگاری نیز هر فعال این حوزه
دارای برندی اســت ،یک عده مشخصی او را می شناسند؛
از دوســتان روزنامه نــگار و از مخاطبینــی کــه مطالبش را
پیگیری می کنند ،از مدیران روزنامه ای که یک زمانی با او
ی کردند یا امکان دارد که همکاری کنند .وقتی
همکاری م
اســم این روزنامه نگار می اید ،تداعی هایــی در ذهن انها
شــکل می گیرد .ان تداعی ها به نوعی برند این خبرنگار را
بیان می کند .البتــه امکان دارد
این تداعی ها مغشــوش باشد یا
معنای مشــخصی نداشته باشد
یــا امــکان دارد مثبت یــا منفی
باشــد .امکان دارد با ان چیزی
که او دوست دارد ،تفاوت داشته
باشــد ولی یــک چیــزی وجود
دارد .در حوزه سیاسی هم وقتی
یک شخصیت سیاسی شهرت
دارد -البتــه برند با شــهرت فرق
دارد -و وقتی اســمش می اید و
تداعی هایــی در اذهان شــکل
می گیــرد ،دارای برنــد خــاص
خودش است .این برند می تواند
در ســطوح مختلف یعنی ملی،
میانی و محلی باشد.
البته منظورم در سطوح
ملی اســت .در سطوح
ملــی االن چنــد برنــد
داریم کــه وقتی مطرح
می شوند جامعه نسبت
به انهــا ذهنیتی برایش
تداعی می شود؟
یکی از ســنجش های ملی بودن یــک برند میزان
نسبتا گسترده شناخت و تداعی است.
حاال در مورد انتخابات ریاســت جمهوری چه کسانی
به ذهنتان می اید؟ معموال 4تا 6نفــر .پس اینها برندهایی
هستند که با انتخابات ریاســت جمهوری پیوند خورده اند.
براساس این مدل چند تا برند در انتخابات ریاست جمهوری
بعدی داریم که به ذهن می رسد؟
موضوع سوال بعدی ما همین است .به نظر شما
چند تا برند داریم و اگر بخواهید اشاره کنید چند
برند می بینید که در این حوزه اسم شــان مطرح
است؟
برند ان چیزی اســت که در ذهن مخاطب است و
نه صرفا در ذهن من تحلیلگر .من از شــما می پرسم وقتی
می گوییدانتخاباتریاست جمهوریمردمبهچهکسانیفکر
می کنند؟ اقای روحانی که حتما هســت ،دیگر چه کسی؟
3
کمتــر از یک ســال مانــده بــه انتخابــات
ریاســت جمهوری ســال 96بحث هــای مختلفی در
گوشــه کنار بازار سیاســت دربــاره امــدن و نیامدن
چهره های مختلف برای این انتخابات داغ شده است.
به نظر می رسد حضور اقای روحانی در این انتخابات
مســلم اســت یعنی ایشــان با توپ پــر در انتخابات
شــرکت می کنند و قصد ندارند اولیــن رئیس جمهور
چهار ساله باشــند .اصالح طلبان هم حداقل تاکنون
قصدی بــرای رقابت با روحانــی نشــان نداده اند و از
حمایت تقریبا مطلق از روحانــی صحبت می کنند .در
اردوگاه اصولگرایان البته وضع کمی مبهم تر اســت.
نام چند چهره مطرح شده اما هنوز معلوم نیست نامزد
یا حتی نامزدهای نهایی این اردوگاه برای رقابت با اقای
روحانی کیست .برای تحلیل این چهره ها و وضعیت
اقای روحانی با دکتر رسول بابایی که دستی در تحلیل
برندهای سیاسی و انتخاباتی دارد و از مشاوران اقای
قالیباف بوده است به گفت وگو نشستیم.
باشــد؟ ان شــاخصه های گفتمانی و بازاریابی و
کمپین شان باید چه باشد؟
ببینید در هر انتخاباتی یک مساله اصلی وجود دارد
و شناسایی ان یکی از کارهای مهم یک کمپین انتخاباتی
است .مســاله انتخابات ســال های 88 ،76و 92چه بود و
در سال 96چه چیزی است؟ سیاستمدار باید بتواند بر پایه
برندی که از خودش ســاخته این مســاله را توضیح دهد و
برایش راه حل ارائه کنــد و خودش را به عنــوان راه حل ان
توضیحدهد.شمابه عنوانیکبرندسیاسینمی توانیدبرای
هر مشکلی هر حرفی بزنید و راه حل ارائه کنید .مثال می زنم؛
االن اقای ضرغامی یکی از کســانی اســت که در معرض
کاندیداتوری اســت و از او صحبت می شود .برند ایشان در
چه حوزه ای شکل گرفته؟
صداوسیما.
بله؛ در واقع در حوزه فرهنگی و رسانه ای .ایا ایشان
می تواند در حوزه سیاســت خارجی خیلی مانور و شعار دهد
و حرف بزند؟ به نظر می رســد که نمی تواند و خیلی سخت
اســت که بتواند این حــوزه را به خــودش اختصاص دهد
یا اقای جلیلی که با نــگاه خاصی به
حوزه سیاســت خارجی پیوند خورده
ایا می توانــد در حوزه های اقتصادی
خیلی مانور دهد؟ البته می تواند حرف
بزند ولی به تعبیر رایــج این حرف به
انها نمی چســبد و مردم از انها قبول
نمی کنند .بر این اســاس ایــا اقای
ی برای
ضرغامــی می تواند برند قــو
رقابت با اقــای روحانی باشــد؟ البته
وقتی می تواند که مسائل فرهنگی،
مســاله اصلی انتخابات باشــد و بعد
ایشان بگوید که راه حل اقای روحانی
برای حوزه فرهنگی مناسب نیست و
راه حل من مناسب تر است و اینگونه
رقابت انتخاباتی شــکل بگیرد .البته
اگرسراغتحلیلبرندهاییکهاحتماال
در انتخابات 96حاضرند برویم ،بهتر
می شود این نکات را توضیح داد.
بله ،همین بحث خوب اســت .از
اقای روحانی شروع بفرمایید.
در رقابــت ســال 96اقــای
روحانی کاندیدای اصلی و مرکز اصلی
رقابت است .نشانه ها هم مبنی بر این است که ایشان حتما
در انتخابات شــرکت می کنند و اراده ای دارنــد که حتما در
انتخابات حاضر شــوند .پس یکــی از ارکان اصلی رقابت
هســتند .اقای روحانی یک برند کارکــردی دارد .در دانش
برند به یک اعتبار ما دو نــوع برند داریم؛ برند احساســی و
برند کارکردی .برخی برندها به ســبب کارکرد و فایده ای که
دارند برجسته و متمایز می شوند .مثال های متعددی برای
این برندها وجود دارد .مثال سامسونگ امکان دارد در کره
احساسیباشدولیبرایماایرانی هااحساسیایجادنمی کند
و صرفا کارکرد ان مهم است .اگر کارکرد ان خوب باشد از ان
استفاده می کنیم و اگر نباشد ،استفاده نمی کنیم .درحالی
که اپل یک برند احساسی -کارکردی است و یک حسی هم
در بین مخاطبان خودش ایجاد کرده به این معنا که در بین
کاربران خودش یک حس تعلق خاطر خاصی را ایجاد کرده
است .در حوزه سیاســی هم همین طور اســت .برند اقای
خاتمی ،یک برند احساسی اســت و برند اقای احمدی نژاد
29
سیاست
30
مثلث | شماره 338
سیاست
هم در حوزه هایی احساســی اســت .بر عکس این دو برند
اقای روحانی کامال کارکردی اســت و مــن در مصاحبه ای
هم گفته ام کلید نماد خیلی خوبی بــرای این برند کارکردی
سال 92بود .شــما االن حتما در جیبتان چند تا کلید دارید
و اگر دندانه های یکی از انها بشکند ان را نگه نمی دارید و
اگر هم نگه دارید فقط جیب تان را شلوغ کرده اید .بنابراین
معموال کلید معیوب را دور می اندازید .وقتی نماد کسی کلید
اســت یعنی برند کامال کارکــردی دارد و وقتی می گوید که
من قفل باز می کنم یعنی چند تا قفل در حوزه های مختلف
مثل سیاست خارجی ،اقتصاد و غیره وجود دارد که با کلیدم
اینها را باز می کنم اما اگر نتواند اینهــا را باز کند و وعده برند
کارکردی محقق نشود ،مردم به راحتی از او عبور می کنند.
البته تالش هایی صورت گرفت تا برند اقای روحانی کمی
احساسی شود اما این قابلیت نه در شخصیت ایشان وجود
دارد و نــه ان طور کــه از قرائن بر می اید به درســتی انجام
شد .البته احساســی نبودن را به عنوان نقطه ضعف ایشان
نمی بینم ،اقای روحانی همین است که می بینید .به عنوان
مثال ایشان در روز کارگر برای بازدید از کارخانه ای می رود و
سوار بر لندکروز کارخانه را دور می زند و از داخل ماشین برای
کارگرها دســت تکان می دهد .این شخصیت نمی تواند با
مردم پیوند احساسی قدرتمندی داشته باشد و ایشان به هر
دلیلی نمی تواند با مردم خیلی هم صحبت شود .امکان دارد
این ناشی از روحیات و حتی مسائل جسمی باشد .جسمی
به این معنا که توان این را نداشــته باشد که یک کارخانه را
با پای پیاده دور بزند ولی اتفاقی که می افتد این اســت که
دیگر هیچ حسی بین ایشان و مردم شکل نمی گیرد .مردم به
کسیکهازپشتشیشهماشینبرایشاندستتکانمی دهد
الاقل در دوره ما عالقه مند نمی شوند .مگر اینکه یک برند
دست نیافتنی باشد که این هم البته برای یک رئیس جمهور
قابل قبول نیســت .پس برند اقای روحانی کامال کارکردی
است و رقابت هم در انتخابات 96در واقع روی کارکردهای
ایشان است و شما برای اینکه ببینید ایا برند اقای روحانی در
این رقابت شرایط مناسبی دارد یا نه ،باید ببینید که ایا کلید
ایشان قفل هایی را باز کرده است یا نه؟ طبق بحث هایی که
خود دولتمردان دارند ،در حوزه سیاســت خارجی یک قفل
بزرگی باز شده که زمینه را برای باز کردن قفل های دیگر هم
فراهم کرده است .یعنی قفل تحریم باز شده و قفل اقتصاد
هم که در پیام انتخاباتی اقای روحانی در سال 92وابسته به
تحریم بود باید باز شود .البته تلقی من این است که از این
ن ترامپ تا حدی به ضرر اقای روحانی هم شده و
زاویه امد
به نظر می رسد که قفل سیاست خارجی هنوز کامل باز نشده
است .این یعنی ان طوری که قبل ا ز ترامپ دولت روی برجام
سرمایه گذاری می کرد که قفل سیاست خارجی و تحریم را
باز کرده ایم ،الاقل در کوت اه مدت یعنی تا انتخابات 96کمی
به هم می ریزد و سوخت می شود .صریح بگویم تلقی من از
کمپینوبرنداقایروحانیایناستکهاینبرندوعده هایش
محقق نشده و به نوعی در افکار عمومی شکست خورد ه و در
انتخابات هم اماده شکست است .فقط کافی است کسی
امادگی شکست دادن اقای روحانی را داشته باشد .این برند
کارکردی هم اکنون دستاورد دندان گیری برای ارائه ندارد و
اگر هم قدرتی دارد از فقدان و ضعف رقباست.
افراد دیگر را چطور پیش بینــی می کنید؟ همین
افرادی که نام بردید مثل اقای جلیلی چطور برندی
است؟ چون برخی می گویند با امدن جلیلی دوباره
صحبت از برجام می شود و دوباره دیدگاه به سمت
برجام می رود و رای احساســی مردم به ســمت
اقای روحانی می رو د.
اقای جلیلی این کارکرد را در ســال 92به نفع اقای
روحانی داشت .یعنی دو قطبی بین اقایان جلیلی و روحانی
شــکل گرفت .البته فراموش نکنیم که همیشــه دو قطب
یک دو قطبی با هم برابر نیســتند .ممکن است یک قطب
10درصد باشــد و قطب دیگر 90درصــد و این باز هم یک
دوقطبی است .اقای جلیلی در انتخابات 92با حضور خود
پرونده هســته ای را به مســاله اصلی تبدیل کرد .ا گر اقای
جلیلی سال 96هم در انتخابات حاضر شود ،این دوقطبی
شکل خواهد گرفت.
ســایر گزینه ها چطــور؟ مثــا اقای قالیبــاف را
چطــور ارزیابی می کنید؟ برخی مثــل اقای باهنر
می گویند که سبد رای کاندیداهای تجربه شده پر
و مشخص است اما عده ای معتقدند که اقتضائی
و متناســب با شــرایط می تواننــد جذابیت ها یا
بازاریابــی جدید سیاســی برای خودشــان رقم
بزنند چون یــک گام جلوتــر از تجربه نشــده ها
هستند .حداقل مردم اســم انها را شنیدند و انها
را می شناسند .انها می توانند براساس اقتضا ی
زمان کارکردهای جدیدی از خودشان به نمایش
بگذارند یا صحبت های جدیدی را مطرح کنند.
ببینیــد! اقــای قالیبــاف در انتخابــات گذشــته
شکســت خورده و این یک نقطه ضعف و ایتــم منفی برای
هر کسی اســت ولی این تحلیل هم که حتما هر کسی که
در یک انتخابات شکست خورده پس دیگر نمی تواند برنده
شــود نه تعاریف ان را تایید می کند و نه الگوها و نه تجربه.
مثال می زنم؛ اقای هاشمی رفسنجانی در انتخابات مجلس
ششم شکست خورد و نفر سی ویکم بعد هم سی ام شد .در
انتخابات ریاست جمهوری سال 84هم شکست خورد .در
انتخابات سال 88هم اقای احمدی نژاد صرفا با اسم بردن
اقای هاشمی و فرزندانش یک موجی به نفع خودش ایجاد
کرد و انتخابات را بــرد ولی وقتی همین اقای هاشــمی در
حسن روحانی با کدامیک از
اصولگرایان در انتخابات
روبه رو خواهد شد؟
از عزت الله ضرغامی به عنوان
یکی از گزینه های اصولگرایان
نام برده می شود
سال 92وارد انتخابات شد ،یک فضای کامال مثبتی به نفع
خودش را رقم زد و تلقی ها و تحلیل ها این بود که اگر همین
روند ادامه پیدا کند ،ایشــان برنده انتخابــات خواهد بود.
البته اگر حضور می داشت و رد صالحیت نمی شد .پس این
تحلیل که کسی که در انتخابات شکست خورده نمی تواند
در انتخابات پیروز شــود و حتما شکست می خورد ،چندان
منطقی و مورد پذیرش نیست .هر چند شکست نکته مهمی
است و نمی توان به این سادگی از ان گذشت .البته تحلیل
و تلقی من این اســت که از جهات مختلــف و در موقعیت
کنونی کسی غیر از اقای قالیباف نمی تواند با اقای روحانی
رقابت کند .باالخره گزینه هایی که برای رقابت وجود دارند،
مشخص است .وضعیت اصالح طلبان هم مشخص است
که قصدی برای رقابت با اقای روحانی ندارند.
البتــه از اقایــان مصلحــی و الهام هم نــام برده
می شود.
بله ،مــا می توانیم از افــراد زیادی نــام ببریم ولی
هیچ کدام از اینها قابلیت رقابت ندارند.
حتی اقای بذرپاش.
بله .برخی هم ایــن بحث را در فضای رســانه ای
مطرح می کنند که باید در برابر اقای روحانی از چند کاندیدا
استفاده کنیم و چند تا کاندیدای اصولگرا در رقابت شرکت
کنند تا رای اقای روحانی پایین بیاید و انتخابات به دور دوم
کشیده شود و بعد ببینیم در دور دوم چه اتفاقی می افتد .این
اســتراتژی در انتخابات 80با اقای خاتمی ســنجیده شد.
چه اتفاقی می افتد؟ یکباره می بینید که 6 ،5نفر هســتند و
همان طور که رای اقای خاتمی در 80باال رفت ،امکان دارد
که رای اقای روحانی هم با این استراتژی باال برود.
اما یــک تجربــه ســال 84را هــم داشــتیم که
اقای احمدی نــژادی که اصال کســی تحویلش
نمی گرفت ،امد و پیروز شد.
این اتفاق گول زننده اســت یعنی تصور اینکه اگر
اقای احمدی نژاد توانست این کار را در سال 84انجام دهد
پس اقای بذرپاش هم می تواند .منتها من این را می گویم
که فردی مثل اقای احمدی نژاد به شوخی و جدی هر 200
سال یک بار در عرصه سیاسی ایران ظهور پیدا می کند.
اما برخــی از اصولگرایــان حداقــل در مقام ادعا
بین خودشان و احمدی نژاد شباهت های زیادی
می بینند .مثال ممکن اســت اقای بذرپاش بین
ناشناختگی نســبی خودش و اقای احمدی نژاد
چنین نسبتی برقرار کند.
حاال چون اقای احمدی نژاد توانست رئیس جمهور
شــود باید نتیجــه بگیریــم ک ه بذرپــاش هم که یــک ادم
ناشــناخته ای اســت ،می تواند؟ اقای زاکانی هم می تواند
و اقای الهام هــم می تواند؟ البته اینکــه فقط احمدی نژاد
توانســته و بقیه هم نمی توانند درست نیســت اما واقعیت
این اســت که ویژگی های اقای احمدی نژاد در هیچ کدام
از این افراد وجود ندارد .مثــا می گویند اقای احمدی نژاد
ساده زیســت بود و فتاح هم همین طور است یا اینکه اقای
احمدی نژاد این ویژگی ها را داشــت و فتاح هــم دارد .این
مقایسه های سطحی فریب دهنده است.
البته قیاس هم مع الفارق است چون نامزدهای
انتخابــات ریاســت جمهوری ســال 96بایــد با
رئیس جمهور مســتقر یعنی اقای روحانی رقابت
کنند.
یک تفاوت مهــم 84با 96همین اســت که اینجا
یک حد محوری برای انتخابات هســت .در 84هیچ کس
محور نبود و رای ها تقســیم شد .هاشــمی 6میلیون رای،
احمدی نــژاد 6میلیــون رای ،کروبــی پنج میلیــون رای،
قالیباف 4میلیون رای و معین چهار میلیون رای به دســت
اوردند چون هیچ کــس ان اتوریته انتخاباتــی و محوریت
را نداشت ،رای ها تقســیم شد اما در ســال 96این طوری
مثلث | شماره 338
تلقی این را داشتند که اگر در رابطه با پرونده هسته ای اتفاق
خاصیبیفتد،امکانداردکهاتفاقاتخاصیدرسایرحوزه ها
رخ بدهد ولی به هر دلیل نیفتاد و ب ا ترامپ هم این ناامیدی
دارد بیشتر می شود که اتفاق خاصی بیفتد .در حوزه اقتصاد
هم همین طور است.
به نظر شما ضعف رقیب کجاست؟ شما معتقدید
که تکلیف اصالح طلبان و اعتدالیون مشــخص
اســت یعنــی از روحانی حمایــت می کننــد .در
اصولگرایــان چه ضعفی می بینید کــه انتخابات
ریاست جمهوری سال 80برایشان تکرار نشود؟
من این نکته را تکمیل کنم .به نظرم کمپین اقای
روحانی خیلی شبیه کمپین هیالری کلینتون است .کمپین
هیالری کلینتون چند تا ویژگی داشت که باعث شکستش
شد .یکی اینکه خیلی کمپین بی روحی بود یعنی هیچ حسی
نسبتبهانوجودنداشت.هرچقدرمی خواستندحسایجاد
کنند ،کار را خراب تر می کردند.
کلی بازیگرهای معــروف و خواننده های مطرح
در این کمپین بودند ک ه ترامپ اصال در این میان
منزوی بود.
بله ،همین اتفاق افتاد .خاطرتان باشد سال 84هم
در برابر اقای احمدی نژاد این اتفاق افتاد مخصوصا در دور
دوم .کمپین هیالری خیلی بی روح بود و احساس نداشت و
همین که می خواستند احساس ایجاد کنند ،کار را خراب تر
می کردند .می خواســتند احســاس ایجاد کنند انگشت بر
جنسیت او می گذاشتند و می گفتند که اولین زنی است که
می خواهد رئیس جمهور شود .ببینید! مردم که دنبال رکورد
زدن در انتخابات نیســتند که بگویند می خواهیم اولین زن
رئیس جمهور را انتخــاب کنیم ،پس بــه او رای بدهیم .از
یک خانم پرســیده بودند که چون زن هســتی به هیالری
رای خواهی داد؟ او در پاسخ گفته بود من که نمی خواهم با
زنانگی ام رای بدهم! این حسی که می خواستند ایجاد کنند
کار را خراب تر می کرد .ویژگی دیگری که هیالری کلینتون
داشت و کمپین روحانی هم دارد ،این است که نمی توانست
بگوید که من قرار اســت چه کار کنم .می گفت که من ادم
شایسته ای هســتم و شایســته ترین فرد برای انتخابات و
ریاســت جمهوری هســتم .ما در قضیه برند بحث و قانونی
داریم که می گوید ویژگی های برند مهم است ولی فوایدش
مهمتر است .مهم این نیست که این چه ویژگی هایی دارد،
بلکه مهم این اســت که برای من چــه کار می خواهد بکند
و چه مشــکلی از من حل می کند؟ این طور می توان مثال
زد که مهم نیست شــما چه سوابقی داشــتید؟ سال 84که
هاشمی رفسنجانی کل ساختار انقالب را چیده است ،مهم
نیست .مهم نیست که تو نخست وزیر امام بودی یا همسر
بیل کلینتون هســتی و ان قدر ســابقه داری .اگر هم مهم
است چیز مهم تری هم وجود دارد و ان هم اینکه قرار است
برای ما چه کار کنی؟ درحالی ک ه ترامپ می گفت قرار است
برای شــما این کارها را انجام دهــم .االن هم بحث اقای
روحانی این اســت که می گوید من قرار نیست کاری انجام
دهم ،بلکه شایسته ترین فرد برای ریاست جمهوری هستم و
سوابقی دارم .در واقع این ضعف را کمپین هیالری کلینتون
کامل داشت و می گفت که شایسته ترین فرد است .سومین
ویژگیکهکمپینهیالریداشتوکمپینروحانیهمداردو
شما هم بدان اشاره کردید ،تمرکز روی رای منفی و اینکه چه
کسی نباشد است .این در تجربیات مختلف نشان داده شده
که جواب نمی دهد .در سال 84جواب نداد و در قضی ه ترامپ
همجوابنداد.اینراهمههنرمندانوروشنفکرانمی گفتند
که ما جمع شــویم ت ا ترامپ رای نیاورد اما باز هم نتوانستند
خیلی از هیالری حمایت کنند چون حمایت شــان قاطع و
محکمومبتنیبراستداللیااحساسخاصینبود.می گفتند
که ما جمع شــویم ت ا ترامپ رای نیاورد .این جور کمپین ها
شکست شان راحت تر است .در انتخابات ریاست جمهوری
سال 88هم این اتفاق افتاد که کمپین اصالح طلبان روی
«نه» به احمدی نژاد خیلی انگشــت گذاشــت و کامل این
فضا را ایجاد کردند ولی نتوانستند رای مثبت به کاندیدای
خودشان را ایجاد کنند و شکســت خوردند .در سال 96هم
اقای روحانی بحث خود را روی «نه» به دیگران گذاشــته
اســت که این به راحتی می تواند شکست بخورد .حتی اگر
راحت هم نگوییم اما کمپینی اســت که امکان شکستش
باالســت و به خاطر همین امکان شکست اقای روحانی در
سال 96خیلی باالســت و نیاز به کاندیدایی دارد که با یک
کمپین قوی و سنجیده و با یک برنامه ریزی درست این کار
را انجام دهد.
حاال اصولگرایان چگونه می خواهند این قضیه را
سروسامان دهند که قضیه سال 80تکرار نشود
که 9نفر مقابل یــک نفر قرار بگیرنــد و مردم ان
اختالف سطح را مشــاهده نکنند و به قول شما با
گرایش به سمت قطب قوی تر دنبال ساده کردن
مساله بروند؟
البتهمننمی دانمکهاصولگرایانقصددارندچه کار
کنند ولی بحث هایشــان را که در رســانه ها دنبال می کنم،
احساس می کنم که فعال یک اشــفتگی در تصمیم گیری
دارند یعنی نمی دانند می خواهند چــه کار کنند .بحث تکثر
کاندیداها را مطرح می کنند که ناشی از عدم تحلیل درست
است .قبال عرض کردم وقتی در اشــفتگی رقابت ها یعنی
سیاست
نیست .در سال 96رای ها پراکنده نیست .رای یک قطب
یعنی قطب اصالح طلب ها و پایگاه اجتماعی شــان برای
یو
اقای روحانی است و وقتی می گویید بذرپاش ،ضرغام
فتاح و ...با هم بیایند در واقع حکم می کنید که رای طرف
مقابل انها تقسیم شود .از طرف دیگر پراکندگی کاندیداها
برای مردم اشــفتگی ذهنی ایجاد می کنــد و ذهن انها هم
دنبال این است که این اشفتگی را سریع حل کند و سریع به
کســی رای می دهد که خیلی با بقیه فاصله دارد .تلقی من
این است که تنها کسی که با اقای روحانی می تواند رقابت
کند ،اقای قالیباف است .حتما اگر شرایطش فراهم باشد و
کمپین خوبی شکل دهد ،این رقابت می تواند رقابت سختی
برای اقای روحانی باشد و ایشــان به سادگی پیروز نخواهد
شد.ویژگیمثبترقابتبارئیس جمهورمستقرهمایناست
که نقاط ضعفش و فضاهایی که می توان در ان رقابت کرد،
کامال مشخص است.
نگاهی که همان ســال 92وجود داشت ،این بود
که اگر اقای روحانی نزدیک به 300هزار رای کمتر
می اورد انتخابــات بین اقای روحانــی و قالیباف
دومرحله ای می شــد .به نظر شــما انجــا در این
دوقطبی چه کسی برنده می شد؟
البته دوقطبی به نفع اقای روحانی راه افتاده بود .اگر
به دور دوم هم می کشید ،ایشان برنده بود.
اما اگر این دوقطبی در سال 96رقم بخورد ،موج
به سمت اقای قالیباف برمی گردد؟
اقای روحانی سال 92درســت است که در عرصه
سیاستمداران فرد شناخته شــده ای بود ولی در سطح مردم
ناشناخته بود .به دالیلی هم این مساله به نفعش شد ولی این
موج ادامه پیدا نکرد و ایشان نتوانست ایتم ها و مولفه هایی
را به نفع خودش پــس از پیــروزی در انتخابات جذب کند.
خود اقای هاشــمی یک بار مطرح کرد که اقای روحانی در
انتخابات 92فقط 3درصد رای داشت و حمایت من و خاتمی
و دیگــران و اتفاقات مختلف و کمک برخــی اصولگرایان
باعث شد که رای اقای روحانی باال برود .تلقی من این است
که اقای روحانی نتوانســته در طول این 4سال این رای را
برای خودش کند .یعنی اگر یکباره حمایت اقای خاتمی از
روی ایشان برداشته شود ،امکان دارد درصد باالیی از رای
اقای روحانی ریخته شود .رایی که االن اقای روحانی دارد،
هنوز رای خودش نیست .شما این تصور را بکنید که اقای
خاتمی در انتخابات سناریوهای مختلفی داشته باشد؛ مثال
سکوت کند .اصال نه به اقای روحانی حمله کند و نه حمایت.
چه اتفاقی می افتد؟
یعنی ویدئو پخش نکند که تکرار می کنم!
یا اینکه یکباره از کســی دیگر حمایــت کند که در
این صورت رای زیادی از اقای روحانی ریزش می کند .االن
اگر اصالح طلبان به هر دلیلی حمایت خود را از اقای روحانی
بردارند ،اقای هاشمی حمایت خود را از اقای روحانی بردارد،
این رای فرو می ریزد چون اقای روحانی نتوانسته این ار ا را
ی نداشته است .همان طور
برای خودش بکند و عملکرد قو
که گفتم برند ایشان کامال کارکردی و کلید است .باید ایشان
نشان دهد که چند تا قفل را باز کرده است .من که نمی بینم
ل زیادی باز کرده باشــد و خود ایشان هم چنین
ایشــان قف
ادعایی نــدارد .تنها حرفی که دارد این اســت که می گوید
ما نسبت به دولت قبل بهتریم! دولت قبل مثال تصمیمات
اشتباهی می گرفت و اقتصاد را اشــفته می کرد ولی ما این
کار را نمی کنیم و تصمیمات خلق الساعه نمی گیریم .یک
ارامشیایجادکردیم.اسماقتصادیاینارامش،رکوداست
و در حوزه های مختلف رکود وجود دارد .یعنی در حوزه های
سیاسی و فرهنگی هم رکود حاکم است و این را نظرسنجی ها
همنشانمی دهدوتحلیل هاوفضایکلیجامعههمبیانگر
همین است .مردم کم کم از این تصور که قرار است با اقای
روحانیاتفاقخاصیبیفتد،ناامیدمی شوند.مثالیکزمانی
31
سیاست
32
مثلث | شماره 338
سیاست
نبودن یک کاندیدای محوری افــراد نتوانند انتخاب کنند؛
قضیه ای مثل ســال 84اتفاق می افتد که رای ها پراکنده
می شــود ولی وقتی کسی هســت که پایه رای باالیی دارد
مثل اقای روحانــی که االن حــدود 50درصــد رای دارد،
احتمال اینکه یکباره رای باالتری در برابر گزینه های متعدد
و ضعیف کسب کند ،خیلی باالست .دوم ،اینکه اصولگراها
بحثی را مطرح می کنند که یک چهره سفید را برای انتخابات
بیاورند .در تئوری این بحث درســت اســت ولی باید نشان
دهید که این چهره سفید کیست و چه ویژگی ها و سوابقی و
چه قابلیت هایی دارد .مثال در باب چهره سفید به اقای فتاح
می رسند که معموال جواب روشنی به احتمال نامزدی اش در
انتخابات ریاست جمهوری نداده است.
می خواهم بگویم اصولگرایان هم به نحوی دنبال
«نه» به روحانی هستند .چیزی ندارند که بگویند
ما می خواهیم این کار را بکنیم.
استراتژی «نه» خالی به روحانی رای نمی اورد.
شــما هم احســاس می کنید اصولگرایان دنبال
«نه» به روحانی هســتند و در این رابطه برجام را
نقد می کنند و می گویند که این کلید دیگر قفلی را
باز نمی کند .در واقع دنبال این هستند که بگویند
روحانی کارکردی ندارد.
در انتخابات بــه رای «نــه» هم احتیــاج داریم.
مخصوصا زمانی کــه بخواهیــد کســی را از اریکه قدرت
پایین بکشــید .باید بگویید که اینجا جای مناسبی برای تو
نیست و تو شکست خورده ای و باید پایین بیایی .کسی که
با رئیس جمهور مســتقر بحث و رقابت می کند باید تبلیغات
تهاجمی باالیی داشته باشــد .اگرچه این رویکرد تهاجمی
از درصدی باالتر برود ،جــواب نمی دهد یعنی این تبلیغات
جای یک «بله» به پیام و برنامه مشــخص یک کاندیدا را
نمی گیرد ،هر چند الزم است.
قبول دارید کــه دو طــرف معادلــه روی «نه» به
یکدیگر کار می کنند یعنی هم اقای روحانی «نه»
به اصولگرایان را تقویت می کند و هم اصولگرایان
«نه» به روحانی را ؟
بحث و مشکل اصولگرایان این است که نمی توانند
یک راهکاری ارائه کنند و یک گزینــه و الترناتیوی را در هر
حوزه ای داشته باشند .وقتی «نه» به برجام می گویند ،باید
جایگزیــن ان را نیز بگویند .وقتی بگوینــد روحانی نه ،باید
جایگزینش را معرفی کنید .در واقــع برای رد هر موضوعی
جایگزین بگذارند .نکته دیگر هم اینکه هنوز اصولگرایان
نتوانســته اند حمایت خودشــان از احمدی نژاد را توضیح
دهند .اقای روحانــی در انتخابات و هم در این سه ســال و
نیم اخیر ریاســت جمهوری اش از اقای احمدی نژاد خیلی
انرژی گرفت .همه نقاط قوتش هم این است که می گوید
الاقل من احمدی نژاد نیستم .االن در حوزه فرهنگی از شما
سوال می کنم که پایگاه اجتماعی اقای روحانی چقدر از او
راضی است؟ ولی چرا از او حمایت می کند؟ چون می گوید
کــه الترناتیوش احمدی نژاد اســت .می گویــد که ما یک
دوره هشت سال احمدی نژاد داشتیم و این را هم داریم .با
اینکه رضایتی نداریم و کاری برای ما انجام نداده و امیدی
هم نداریم کاری کند اما همین بهتر اســت .این یعنی رای
شکننده و یعنی گروه مرجعی که از تو حمایت می کنند ،دالیل
محکمی برای حمایت از تو ندارند اما تا وقتی اصولگرایان
خودشــان را از ســایه احمدی نژاد بیرون نکشــند این فضا
تداوم دارد.
مردم از این دعواها خسته شده اند و واقعا کشش ان را
ندارند .انها در دولت اقای احمدی نژاد به اندازه کافی دعوا و
کشمش دیدند و اصال به همین دلیل در انتخابات 92جذب
کاندیداهای معتدل شدند و در نهایت به کلید اقای روحانی
برای گشایش امور و پایان دعواها اعتماد کردند اما دولت در
عمل چندان به خاصیت کلید بودن خود پایبند نبوده است.
دولت بدش نمی اید فضا را به ســمت ازادی های
فرهنگی ببرد.
از سال 76تا 84اصالح طلبان به دلیل فقدان نگاه
بازاریابی و کمپین محور تمرکز خود را روی توسعه سیاسی
و ازادی و درگیری با جناح راســت گذاشــتند .اینها دغدغه
مردم نبود ،نه ان زمان و نه االن دغدغه عموم مردم ،ازادی
نیســت .دغدغه عموم مردم ،کنســرت و این جور مسائل
نیســت .امکان دارد در یک فضای تبلیغاتی و احساسی با
این همراه شوند ولی دغدغه روندی شان که نیست .تمرکز
دولت در این حوزه ها همان اتفاقی را برایش رقم می زند که
برای اصالح طلبان زد .ممکن اســت کســی بیاید و بگوید
مردم! شما دغدغه زندگی و شغل و معیشت دارید اما درگیری
اینهاکنسرتوسخنرانیوفالنوبهماناست .همهکسانی
که دغدغه ا شان کنسرت ،گشت ارشــاد یا حتی جلوگیری
از لغو سخنرانی است ،جمعا 4میلیون نفر شدند و به معین
رای دادند .االن سوال من این است که ایا سخنرانی اقای
مطهری برای همه ما مهم اســت؟ این دغدغه چند درصد
از جامعه است؟ به نظر شما اگر برگزاری کنسرت در مشهد
ازاد شود ،چند هزار نفر در ان شــرکت می کنند؟ به نظرم در
باالترین حد 10هزار نفر .حتی در بحث گشت ارشاد شاید
در شــهرهای بزرگ هم دغدغه مردم باشــد اما در خیلی از
شهرهای کوچک دغدغه عکس این رفتار را دارند و دغدغه
دارند نســبت به بی حجابی .نگاه بازاریابی یعنی اینکه شما
مردم و جامعه و مشــتری و رقیب را می بینی و خودت و فضا
را هم می بینی و رقابت را مدیریت می کنی .بیشتر گر وه های
سیاســی ما فقط رقیب را می بیننــد و از اول تــا اخر با رقیب
درگیرند درحالــی که این درگیری ،درگیــری و دغدغه مردم
نیســت .عموم مردم ذهنشــان ویژگی های خاصی دارد.
انها مرزبندی هایشان خیلی با مرزبندی ذهنی ما سیاسی ها
یکی نیست .این مردم ممکن است از خودشان بپرسند چرا
دائما از لغو کنسرت و سخنرانی صحبت می شود درحالی که
ما با کنســرت کاری نداریم و اصال پول این را نداریم که به
کنسرت برویم و اگر کنسرت ازاد باشد هم در کنسرت شرکت
نمی کنیم ؟ حاال به قول شــما اصولگرایان هــم دچار این
مشکل هستند که الترناتیو درستی ندارند .برنامه و گفتمان
ایجابی ندارند که اگر برجام نه ،باالخره چه؟ بنابراین مردم
با دیدن هشــت ســال احمدی نژاد که ان طور شد روحانی
را بیشــت ر ترجیح می دهند .البته تلقی من این است که اگر
کسی بتواند این فضای نارضایتی و بی عملکردی را به نفع
خودش درست شــکل دهد ،امکان شکســت دادن اقای
روحانی وجود دارد.
اگر بخواهیــم چند تا تجربه را جمــع کنیم ،مثال
به سال 80اشــاره کردید که یکسری نامزدهای
متوسط امدند و مقابل اقای خاتمی صف شدند که
ارای او را بشکنند و موفق هم نبودند .سال 92هم
یک سری امدند و تقریبا اقای روحانی یک طرف
ماجرا و نامزدهــای اصولگرا ،طــرف دیگر ماجرا
بودند .اینها با همدیگــر به چالش خوردند .یعنی
یک نگاه هم این اســت که نامزدهــای اصولگرا
با نقد اقای روحانی در هر زمینــه ای بیایند .مثال
ی در حوزه فرهنگ نقــد کند .اقای
اقــای ضرغام
یکــی از ویژگی های برند اقــای قالیباف
که هم می تواند مثبت باشــد و هم منفی
این است که با فضای جناحی خو نگرفته
اســت .وجه منفی اش این اســت که در
هیچ کدام از دو جناح پایگاه و حامی قوی
ندارد و این طور نیست که پشت او بیایند
و بایستند
نادران در حوزه مبــارزه با مفاســد اقتصادی نقد
کند .جلیلی هم برجــام را نقد کند و اقای قالیباف
هم حوزه اجرایی و عمرانی را نقد کند .این مدل را
در شکست روحانی موثر می دانید؟
بله می شــود ولی در دوران بچگــی وقتی چند نفر
می ریختند ســر یک نفر می گفتیم که چند نفر به یک نفر؟
در رقابت های انتخاباتی وقتی چند نفر به یک نفر می شوند،
امکان زیادی وجود دارد که مردم به طرف ان یک نفر بروند.
این اتفاق حتی در انتخابات اخیر امریکا هم افتاد .ترامپ
می گفت که مردم! من تنها هستم و همه هنرمندان سر من
ریخته اند ،درحالی که من با شما هستم .اینها دست شان در
یک کاسه است .اینها منافع مشترک دارند و در مورد کسانی
که هم نمی توانست منافع شــان را نشان دهد می گفت که
گول خورده اند ! ترامپ می گفت که حتی اینها منافع شان هم
با منافع شما یکسان نیست .هنرمندی از هیالری کلینتون
حمایت کــرد که 60میلیون فالوئر داشــت .کتــی پری در
اینســتاگرام 60میلیون فالوئر دارد و می گفتنــد که اگر او
حمایت کند ،تمام است اما او دغدغه مردم را نداشت و زندگی
و بحث های خودش را داشت .ترامپ می گفت این ساختار
قدرت علیه من است و من اتفاقا امده ام علیه قدرت و اینها
تایید حرف های من است .وقتی 10نفر بنشینند و کسی را
نقد کنند ،مردم می گویند که اینها از کجا امده اند و چگونه با
هم هماهنگ ش ده اند؟ چه کسی اینها را هماهنگ کرده؟ ان
کسی که اینها را هماهنگ کرده ،چه هدفی دارد؟ به همین
سادگی که نیست .چه کسی این دو نفر را هماهنگ کرده و
کدام قدرتی اینها را دور هم چیده؟ یکباره این حس به شما
دست می دهد که یک ساختار قدرتی به خاطر منافع خاصی
امده و این کار را انجام داده است .درحالی که انتقادات در
حوزه های مختلف مشــخص است .چه فرقی می کند شما
جواب انتقادات فرهنگی را به این بدهید و سیاست خارجی
را به ان .حاال اینها جمع شوند به یک نفر نقد کنند ،ان یک
نفر می تواند از پس همه شان براید و این طور نیست که کم
بیاورد.اینتلقی ها،تلقی هایساده بینانه ایاستکهنسبت
به انتخابات وجود دارد و تجربه هم نتیجه اش را نشان داده
است .سال 80چه اتفاقی افتاد؟ همین اتفاق افتاد که گفتند
اقای شمخانی 2میلیون رای می اورد و فالن کس هم رای
فالن گروه را می گیرد و یک میلیون می شــود و همین طور
جمعا 12تــا 15میلیون رای داریم .طــرف مقابل هم رای
می اورد ولی می شود 15میلیون اما ارای اقای خاتمی یکباره
روی 22میلیون رفت.
االن واقعا معتقدید تنها کسی که می تواند اقای
روحانی را به چالش بکشد ،اقای قالیباف است.
اصولگرایــان باید به این نتیجه برســند که اقای
قالیباف می تواند اقای روحانی را در حین انتخابات
که یک کمپین شکننده ای دارد به چالش بکشد و
حتی فرد پیروز لقب بگیرد .شاخصه های پیروزی
را کــه در اقای قالیبــاف می بینیــد توضیح دهید
که چــه مولفه هایی را برایش می شــمارید و فکر
می کنید که اصولگرایان این را ببینند؟
اقــای قالیباف بــرای رقابت بــا اقــای روحانی در
انتخابات سال 96باید از خودگذشتگی داشته باشد .البته
بنده معتقدم ایشان نباید صرفا به خاطر اینکه اصولگرایان
کســی دیگری را ندارند به میــدان بیاید و با اقــای روحانی
رقابت کند .چراکه این رقابت سختی اســت و ایشان مورد
انواع تخریب ها واقع خواهد شد .البته یک بار هم از روحانی
شکست خورده و برایش ســخت اســت .اقای قالیباف به
نظرم باید از زوایه یک موضع و هدف بزرگ به میدان بیاید،
یعنی برای شکست رئیس جمهور مســتقر چاره ای جز این
وجود ندارد.
دلیل دیگری کــه من فکــر می کنم اقــای قالیباف
می تواند به انتخابات ورود کند و بهترین گزینه هم هســت
سیاست
سایر گزینه های موجود است که با هم بررسی کردیم .گفتیم
که بقیه نامزد ها ظرفیت شکســت روحانــی را ندارند .البته
قالیباف هم بیاید نمی تواند به ســادگی روحانی را شکست
دهد اما رقابت جدی و سختی شــکل خواهد گرفت .البته
تاکید می کنم اقای قالیباف نباید با این انگیزه در انتخابات
شرکت کند که صرفا یک رقابت جدی شکل بگیرد .این برای
یک نامزد جوان می تواند انگیزه باشــد که بیاید و شکست
هم بخورد ولی 8 ،7میلیون رای بیــاورد که این میزان رای
برای او خیلی زیاد است ولی برای قالیباف این طور نیست.
یک پرسش هم این اســت که چرا اقای قالیباف می تواند
با روحانی رقابت کند؟ واقعیت این اســت که گره هایی که
در ســال 92وجود داشــت و منجر به روی کار امدن اقای
روحانی شــد ،االن هم وجود دارد .تنها کسی که می تواند
در این حوزه با روحانی چالش کند ،اقای قالیباف است .ان
حوزه ها چیست؟ حوزه های مدیریت کشور ،حل مشکالت و
گره های اقتصادی زندگی مردم است .به نظرم رویکرد اقای
روحانی در حوزه سیاست خارجی ،فارغ از اینکه خوب یا بد
بوده ،به دالیل مختلف به بن بست رسیده است و مخصوصا
ن ترامپ دیگر امکان پیشــبرد سیاست خارجی به ان
با امد
شکل وجود ندارد .الاقل نمی توان روی برجام به عنوان یک
دستاورد که مشکالت راه حل می کند ،حساب کرد .اشتباه
اقای روحانی هــم این بود که 4ســال روی برجام به عنوان
دستاورد سرمایه گذاری کرد که این هم معلوم شد دستاورد
چندانی نداشته و احتماال نخواهد داشت .البته دولت سعی
دارد با ایجا د ترامپ هراسی به نوعی بازی را بچرخاند و بگوید
حاال با امدن ترامپ ما باید بمانیم تا با نوعی دیپلماسی نرم
ی ترامپ شویم تا اگر هم تندروی کرد خودش در
مانع تندرو
افکارعمومی جهانی بازنده باشد.
حاال اقای قالیباف چه چیزی را می خواهد به عنوان
جایگزین معرفی کند یا می تواند که معرفی کند؟
نمی دانم ولی بحث مدیریت کشــور و گره گشایی
از حوزه اقتصاد می تواند باشد .شاید ایشــان بتواند در این
حوزه ها کاری انجام دهد و حرفــی بزند .واقعا نمی دانم چه
چیزی در ذهن ایشان هســت اما من از زوایه برند ایشان را
تحلیلمی کنم.
االن خیلی از رفقــای اصولگرای اقــای قالیباف
حتی نزدیکان به ایشــان که شاید ســال 84از او
حمایت کردند ،امروز به نوعی اگاهانه یا نااگاهانه
به نقد وی می پردازند .مثال اقای نادران و توکلی
مواضعی که اخیرا در مورد اقای قالیباف و عملکرد
شــهرداری در حوزه واگذاری امالک گرفته اند،
نشان می دهد که اقای قالیباف به نوعی با چالش
جدی در حــوزه اصولگرایی مواجه خواهد شــد.
در واقع این خودش یک تهدیــد برای برند اقای
قالیباف است .قبول دارید؟
یکــی از ویژگی های برنــد اقای قالیبــاف که هم
می تواند مثبت باشــد و هم منفی این اســت کــه با فضای
جناحی خو نگرفته اســت .وجه منفی اش این است که در
ی ندارد و این طور
هیچ کدام از دو جناح پایگاه و حامی قــو
نیست که پشت او بیایند و بایســتند .وجه مثبت ان هم این
است که هنوز به این چارچوب ها الوده نشده است .قالیباف
در ســال 84این را خیلی شــفاف تر و دقیق تر می توانست
بگوید که من از یک حوزه دیگری امده ام و با این ســاختار
سیاسی خو نگرفته ام .بعد از 12سال این فضا هنوز برایش
فراهم اســت که بگوید ببینید هم این طرف و هم ان طرف
با من مخالفند .هم این می زند و هــم ان می زند .البته این
امر خطیری است و می تواند یکباره به نقطه ضعفش تبدیل
شود یا نقطه قوت او باشد .به هرحال اصولگرایان حمایت
صددرصدی از قالیباف ندارند ولی این را هم می توان درنظر
گرفت که مگر رای اینها چقدر است؟ ایا اصال کسی به این
حمایت در رقابــت انتخاباتی احتیاج دارد یــا نه؟ ایا بعضی
سیاست
سیاست
34
مثلث | شماره 338
وقت ها که همه علیه یک کسی باشــند ،به نفعش است یا
به ضررش اســت؟ چند نمونه ان را مطــرح کردیم ؛ ترامپ
و احمدی نژاد را مثال زدیم و اینکه اگــر همه علیه روحانی
باشند ،امکان دارد برایش فضای مثبت ایجاد شود.
یعنی سال 96اصولگرایان هم علیه اقای قالیباف
و هم علیه اقای روحانی موضع می گیرند؟!
اصولگرایان اگر کاندیدای دیگری داشــته باشند
امکان دارد این کار را بکنند .فرض کنید قالیباف ،نادران و
روحانی در انتخابات باشند و شاید برخی اصولگرایان روحانی
و قالیباف را با هم بزنند .ولی اگر کاندیدای دیگری نداشته
باشند نمی دانم چه کار می کنند .شــاید یک عده سکوت و
عده ای هم از قالیباف حمایت کنند.
به نظر شما اصال ضرورتی دارد که اقای قالیباف در
صحنه انتخابات سال 96وارد شود؟ بهتر نیست
که در سال 1400که یک فضای بازتری هست و
رئیس جمهور مستقری وجود ندارد بیاید؟
ما که ضرورت های اقای قالیباف را نمی دانیم.
به عنوان یک تحلیلگر بفرمایید .به نظر شما بهتر
است اقای قالیباف سال 96بیاید و مدل مدیریتی
خودش را که در شهرداری و نیروی انتظامی موفق
بود ارائه دهد و بگوید مردم سال 92امدم و این را
ارائه دادم و اقای روحانی را پسندیدید و مشکلی
حل نشد حاال مدل من را امتحان کنید.
ضرورت هــای متعــدد و بعضا متناقضــی مطرح
می شود .اینکه سرجمع به چه نتیجه ای برسد را نمی دانم.
می توان سناریوهای مختلفی را فرض کرد.
اگر قرار باشــد توصیه کنید اقای قالیباف ســال
96کالمــش قوی تر در ذهن مردم می نشــیند یا
سال 1400؟
واقعیتش تــوان پیش بینی ســال 1400را ندارم و
اینکه در سیاست کشورمان بعد از 5سال در کجا خواهیم بود
و مناسبات و ساختارها چگونه خواهد بود ولی در مورد سال
،96حضور و عدم حضورشــان برای ایشان موضوع خیلی
خطیری است.
در یک فضای چند کاندیدایی چه اتفاقی می افتد؟
مثال اینکه اقای نادران و اقــای ضرغامی و اقای
قالیباف با هم مقابــل اقای روحانــی حضور پیدا
کننــد ،در این وضعیت نتیجــه را چگونه ارزیابی
می کنید؟
چنین وضعیتی به نفع اقای قالیباف نیست.
یعنی اقای قالیباف فقــط در صورتی می تواند از
شکنندگی کمپین اقای روحانی استفاده کند که
فقط خودش باشد و اقای روحانی ؟
تحلیل من این است که در چنین فضای دوقطبی،
از الیاس نادران به عنوان
گزینه جمعیت ایثارگران
نام برده می شود
فضای رقابــت برای اقــای قالیباف فراهم اســت .فضای
چندقطبی به نفع روحانی است .چون رای ان طرف یکپارچه
است .همین که فضا دوپارچه شــود ،دو تا حالت به وجود
می اید که هر دو به نفع اقای روحانی است؛ یا باید نامزدهای
مقابل اقای روحانی با هم هماهنگ باشند که این هماهنگی
در یک رقابــت انتخاباتی معیــوب و جنبه مثبتــی در افکار
عمومی ندارد و مردم نمی پذیرند که دو یا سه یا 10کاندیدا
مقابل یک نامزد با هم هماهنگ باشند .حالت دوم این است
که باید با همدیگر رقابت کنند این هم وضعیت ســال 92را
پیش می اورد .به عنوان مثال اقایان کروبی و موســوی در
انتخابات 88نیمچه هماهنگی با هم داشتند اما به نفع شان
تمام نشــد .احمدی نژاد گفــت که من تنها هســتم و همه
کاندیداها علیه من هســتند و دیدید که چــه اتفاقی افتاد.
محسن رضایی هم با میرحسین موسوی و کروبی که دعوا
نداشت .اقای احمدی نژاد گفت که من یک طرف هستم و
همه کاندیداها علیه من هستند و اقای موسوی هم از طرف
خیلی ها دارد حمایت می شود .این تنها بودن به نفعش شد
و این طور نشد که مردم بگویند اینکه تو تنها هستی ادم بدی
هستی .وقتی چند تا کاندیدا از یک جناح در صحنه انتخابات
ریاســت جمهوری شــرکت می کنند یا باید با هم هماهنگ
باشــند که این عیب را دارد یا باید با هم رقابت کنند که هزار
تا عیب دارد.
یعنی شما می گویید فقط در مرحله اول انتخابات
به شــرطی که اقــای روحانــی و اقــای قالیباف
تنها مقابل هم باشــند ،امکان چالش کشیدن و
شکنندگی در کمپین اقای روحانی از طرف اقای
قالیباف وجود دارد؟
بله.
و اگر چند کاندیدا چــه هماهنگ و چه ناهماهنگ
در مرحله اول مقابل اقای روحانی باشــند و اقای
قالیباف هم حضور داشته باشد اقای روحانی در
همان مرحله اول رایــش را می گیرد کار به مرحله
دوم نمی رسد.
تصور من این اســت که به نفع اقای روحانی تمام
می شود.
یعنی نتیجه انتخابات فقط در صورتی که قالیباف
و روحانی با هم رقابت کنند می تواند سرنوشتش
نســبت به دوره های گذشــته که رئیس جمهور
مستقر همیشــه پیروز دوره دوم نیز بوده ،تغییر
کند؟
نه اینکــه تغییر کند ،مــن می گویــم رقابت خوبی
شــکل می گیرد .من نمی توانم پیش بینی کنم .البته اقای
عبدالرضا داوری یک مگاپیش بینی کرده بود! که معتقدم
اینها متافیزیکی اســت وگرنه شــما براســاس هیچ روند و
ینمی توانیدپیش بینیکنید.اینپیش بینی ها
چارچوبعلم
مبنای علمی ندارد و تنها با چارچوب هایی مثل رمالی قابل
توضیح است.
در اخر اگر نکته ای دارید بفرمایید.
این هم به نظرم نکته مهمی است که اصالح طلبان
در سال 96از روحانی حمایت می کنند .تلقی من این است
که روحانی اصالح طلبان را یــا در 96یا در 1400با خودش
پایین می کشد .فارغ از بحث مصاحبه من یک سوال دارم.
االن چه کسی امیدی دارد که با روحانی تغییر و تحولی در
حوزه های مختلف اتفاق بیفتد؟ هیچ کس .فقط بحث ثبات
و همان رکود اســت .حتی اگر هم مردم در سال 96یک بار
دیگر به او فرصت بدهنــد دلیل بر این نیســت که از وضع
موجود رضایت دارند .به نظرم از سال 97اگر اقای روحانی
رئیس جمهور باشد انگاه ما با یک دولت َلخت ،پیر و فشل
روبه رو هستیم که هیچ تحرکی در هیچ حوزه ای ندارد .از 97
به بعد حمایت ها از دولت و روحانی کم می شود و فاصله ها
زیادمی شود.دقتکنیداقایروحانیخودشهمشخصیت
احساســی و جذابی برای مردم ندارد و پایــگاه خاصی هم
ندارد .از ســال پنجم به بعد هم اقای روحانی نمی تواند به
صرف رقیب ســال 92عملکرد خودش را توجیه کند چون
عملکرد احمدی نژاد دیگر فراموش شده است .از سال 97
اگر روحانی رئیس جمهور باشــد محبوبیتش به مرور پایین
می اید و نیمچه امیدهایی هم که در برخی حوزه ها هست به
ناامیدی تبدیل می شود و این دامن اصالح طلبانی را که از
او حمایت کردند ،خواهد گرفت.
ولــی اصالح طلبان از همــان ابتدا طــوری رفتار
نکردند که تلقی شود چک سفیدامضا به روحانی
دادند.
امــا داده انــد .مگــر اصولگرایــان رابطه شــان با
احمدی نژاد چــه بود؟ احمدی نژاد می گفــت من اصولگرا
نیســتم و اینها می گفتند که نه ،هســتی ! االن روحانی چه
می گوید؟ می گوید که اصالح طلب نیستم و اینها می گویند
که نه تو اصالح طلب تر از ما هستی .مردم این طوری نیستند
که به ریز اســتدالل ها دقت کنند تا ببینند اصالح طلبان یا
روحانی چه می گویند تا قانع شــوند .کلی قضایا را می بینند
و تحلیل می کنند و نتیجه می گیرند .مگــر اصولگرایان از
سال 89با احمدی نژاد درگیر نبودند؟ اصلی ترین درگیری ها
را داشــتند و می گفتند جریان انحرافی است .در داخل هم
می گفتند کــه می خواهند منتقــد اصلــی احمدی نژاد هم
باشــند و نباید اجازه داد این توپ از زمین بــازی انها بیرون
برود اما ایا جامعه از انها پذیرفت؟ نه .گفتند که شــما بروید
کنار و جناح مقابل که بــا احمدی نژاد فاصلــه دارد ،بیاید.
برای اصالح طلبان هم در قبال روحانی چنین اتفاقی حتما
خواهد افتاد.
اما یک نگاه دیگر هم وجــود دارد و ان اینکه بعد
از جنگ اول اقای هاشــمی رئیس جمهور شــد،
اصالح طلبــان بودند و بعد اقــای احمدی نژاد به
نمایندگــی از گفتمــان اصولگرایان امــد .یعنی
امکان ندارد مردم بعد از دولت اقای روحانی سراغ
اصالح طلبان بروند ؟
تاریخ به این شکل که شما می گویید شکل دورانی
ندارد .زیراب تئوری های این شــکلی خیلــی وقت پیش
خورده اســت .تاریخ نظم خاصــی ندارد و همــه اتفاقات
اســت .تحلیل من این اســت اتفاقی کــه در کوتاه مدت
می افتد ،موضوعیت دارد .یعنی اینکه قالیباف که تجربه
حضور در انتخابات را دارد و یک بار هم با خود اقای روحانی
رقابت کرده ،در کوتاه مدت بــا عملکرد کمپینش می تواند
فضا را تغییــر دهد .ترامپــی که هیچ کــس امکانی برای
پیروزی اش نمی دید ،با عملکرد کمپینــش این امکان را
تغییر داد .ترامپ در مناظره ها بهتر بود و به انتقادات بهتر
پاسخ داد ،تخریب ها را بهتر مدیریت کرد و در نهایت برنده
شــد .به نظرم این موضوعیت دارد .االن هم اگر یک ادم
غیرسیاسی بتواند وارد انتخابات شود ،امکان تغییر فضا را
دارد .همان طور که ترامپ امد و برنده شد و جامعه امریکا
در مسیر جدیدی قرار گرفت .تحلیل های جامعه شناختی
می گویند که جامعه امریکا نژادپرســت است که به ترامپ
رای داده ولی این جامعه همین جامعه ای است که هشت
ســال پیش یک سیاهپوســت را انتخاب کــرد .ان موقع
می گفتند که جامعه امریــکا دیگر از همه نژادپرســتی ها
عبور کــرده و دیگر به اینجا رســیده و در اوج بلوغ اســت.
این تحلیل های جامعه شناختی اشکاالتی دارد .به نظرم
اگر هیالری کلینتــون در مناظرات بهتــر عمل می کرد،
برنده می شد .برخی می گفتند که قرار است که بعد از یک
سیاهپوست یک زن رئیس جمهور امریکا شود اما چرا نشد؟
به خاطر همین مناظــره ،وضعیت جســمی و ایمیل های
ی ترامپ و جایگاه یابی
هیالری و از همه مهمتر کمپین قو
مناســب وی .به نظرم برای پیروزی در انتخابــات باید بر
ف تکیه کرد.
اینها بیشتر از تحلیل جامعه شناختی صر
سیاست
بازگشت به سوم تیر
4
ایا جبهه پایداری از سعید جلیلی در سال 96حمایت می کند؟
مثلث | شماره 338
جرقه اول تحرکات انتخاباتی پایداری ها
را صادق محصولــی زد .او یک مصاحبه
بسیار مهم داشت که ضمن ان استراتژی
انتخاباتی نوپدیدهای اصولگرا را رونمایی
کرد .حرف های تازه ای زد که چند معنا در
بر داشت
سیاست
جبهه پایداری بــرای انتخابات اینده چــه برنامه ای
خواهد داشت؟ ایا حاضر است در مدل وحدت اصولگرایان
شــرکت کرده یا اینکه بنــا دارد طبق مدل وحــدت در عین
کثرت وارد انتخابات شود؟ باید رفتار انها را در این مدتی که
ت مرور کرد.
گذش
جرقه اول تحرکات انتخاباتــی پایداری ها را صادق
محصولی زد .او یک مصاحبه بسیار مهم داشت که ضمن
ان اســتراتژی انتخاباتی نوپدیدهای اصولگرا را رونمایی
کرد .حرف های تازه ای زد که چند معنا در بر داشــت .اول
ت ممکن اســت تصمیم جمعی اصولگرایــان را نپذیرد
گف
ت به مدل اصلح مقبول رسیده اند و بعد هم بدون
سپس گف
رودربایستی گفت به گزینه جدید فکر می کنند.
صــادق محصولی می گویــد« :اگر عــده ای بدون
هماهنگی با دیگران خود را محور قرار داده و ادعای دعوت
از دیگران برای کار مشترک داشــته باشند مسلما وحدتی
شکل نمی گیرد یا عده ای دیگر اگر از قبل روی نامزدی به
قطعیت رسیده باشند و بخواهند با مکانیزم دلخواه خودشان
ولو تحت عنوان ائتالف و وحدت ،ان را به دیگران تحمیل
کنند مطمئنا نتیجــه الزم را نخواهند گرفــت ،بنابراین هم
فهرســت احزاب یا افرادی کــه می خواهند کار مشــترک
کنند باید با مشــورت هم و قبول همدیگر تنظیم شود و هم
مکانیزم رســیدن به نامزد واحد و الی اخر .اگر احیانا اسم
کار ،وحدت شود اما خروجی ان ،حاکمیت ارزش ها نباشد
بلکه نوعی حاکمیت قدرت به هر قیمتی محسوب شود تا
احزاب یا جریانی خاص به قدرت برسند و مردم ان را تعبیر به
تبانی کنند ،ان مدل را نمی پذیریم».او در ادامه یک اظهار
قابل توجه هم داشت« :اصلحی را که یقین داریم رای اور
نیســت او را معرفی نخواهیم کرد .اگر نتوانیم برای اصلح
امکان رای اوری فراهم کنیم کار لغــوی می دانیم که وی
را به عنوان نامزد معرفی کنیم ».او سر بســته از تغییر مدل
سیاست ورزی شــاگردان مصباح یزدی خبر می داد .انها از
اصلح نامقبول به اصلح مقبول رســیده بودنــد .انچه او در
ادامه گفت البته تعیین کننده تریــن بخش ماجرا بود «:در
حال حاضر فرد اصلحی هســت که از جهــت ارزش های
اصولگرایی و انقالبی نمره باالیی می اورد و امکان رای اوری
و اجماع روی او نیز وجــود دارد؛ ســراغ او خواهیم رفت و
نتیجه هم خواهیم گرفت ».انها بعد از این مصاحبه چندان
اظهارنظر صریحی نداشــتند .حتی کنگره شــان را هم در
ســکوت خبری مطلق برگــزار کردند .به اعضــا توصیه به
سکوت شد و تنها چند خبر رسمی به رسانه ها انتقال یافت.
این ســکوت اما دوام چندانی نیافت .یکی از نزدیکان انها
سخنان تازه ای داشت .او از مدل تازه ای روایت کرد «:اگر
مبنا را بر این بگیریم که اقای روحانی رئیس جمهور مستقر و
یک طرف معادله است ،فکر می کنم طرف مقابل می تواند
وحدت را در عین کثرت ایجاد کنــد و ان «نه به روحانی»
اســت ،بنابراین هــر نامــزد اصولگرایی کــه می اید رقیب
اصلی اش باید اقای روحانی باشــد ،یعنی اقای روحانی را
نقد کند و موجب ریزش ارای اقای روحانی شود چون جامعه
امادگی و پذیرش دارد .نهایتا با وحدتی که در عین کثرت
اتفاق می افتد ،هر که به مرحله دوم رسید همه با او وحدت
خواهند کرد ،حاال قدیمی باشد یا جدید ».حسین طال که
این حرف ها را زده ،یک نکته دیگر را هم به همه یاداوری
کــرده اســت «:بعید می دانــم در مرحلــه اول کل جریان
اصولگرایی روی یک کاندیدا تفاهم کنند» .
این ایــده او امــا مخالفانی هم داشــت .چــه اینکه
ی گفت« :اخرین
غالمعلی حدادعــادل در اظهارنظر مهم
تجربه ما در انتخابات ریاســت جمهوری سال 92به خوبی
روشــن کرد که تعدد نامزدها و تفرقه چه نتیجه ای خواهد
داشت».
سخنانی از این دست اما با واکنش پایداری ها مواجه
شــد .چنان که یکــی از چهره هــای رســانه ای این طیف
سیاسی در یادداشتی نوشت« :اگر تمام فهم ما از شکست
یا پیــروزی در یک انتخابــات مبتنی بر مســاله «وحدت»
باشد ،پس چرا در انتخابات مجلس دهم در تهران ،لیست
واحد اصولگرایان که اتفاقا برای به وحدت رسیدن درباره
ان ماه ها جلســات متعدد نیز برگزار شــده بود 30 ،بر صفر
به لیســت گمنام اصالح طلبان باخت؟ راز 4ســاله کردن
روحانی؛ وحدت گفتمانی برای «نه به روحانی» است؛ حتی
با مصادیق متعــدد!» حاال اگر بخواهیم بــه این بپردازیم
که نامزد مطلوب پایداری ها چه کســی خواهد بود؛ شاید
در شــرایطی که فتاح و لنکرانی نامــزدی در انتخابات را رد
کرده اند ،تنها سعید جلیلی باشد که گزینه نهایی انها به شمار
اید .باید منتظر اینده بود.
35
سیاست
5
جلیلیمتفاوت
سعید جلیلی چند سخنرانی مهم انجام داده است
از همیشه متفاوت تر شــده است؛ هم حرف هایی از
جنس دیگر می زند و هم تعداد ســخنرانی هایش افزایش
داشته است.
اگر تا پیش از این تنها می شــد نقطه اوج نقدهایش
به شرایط دوران را در اعتراض به برجام و توافق هسته ای
دید حاال این روزها او به جمع منتقدان وضعیت اقتصادی
و معیشتی پیوسته تا تحلیل شود که او اگر بنا بر حضور در
انتخابات داشته باشد تنها برمحور برجام متمرکز نخواهد
بود.
او در تازه تریــن ســخنرانی اش بــا بیــان اینکه طبق
قانون مسکن حق مردم و کمک به تامین ان وظیفه دولت
اســت ،گفته« :کســانی که فکر می کنند با الگوی لیبرال
سرمایه داری می توانند مشکل مســکن را حل کنند باید به
تاثیر همین الگو در بحران اقتصــادی 2008امریکا توجه
کنند .مســکن محل ارامش خانواده اســت و حل مشکل
اجاره نشــینی کمک به تامیــن ارامش خانواده هاســت».
جلیلی با بیان اینکه گران شدن مســکن از یک سو هزینه
خانواده های بدون مسکن را افزایش می دهد و از دیگر سو
فاصله انها را با خانه دار شدن بیشتر می کند ،افزوده است:
«زمانی که مسکن با قیمت مناســب برای محرومان تولید
می شود رشد اقتصادی و عدالت به صورت همزمان تامین
می شــود .می توان به طرح های قبل ایراد داشت مشروط
به انکه طرح بهتری جانشین شــود ولی نمی توان کشوری
را که ساالنه یک میلیون مســکن جدید نیاز دارد در خال و
بدون طرح رها کرد .ظرفیت تولید مسکن در کشور نه تنها
می تواند بخش عمده ای از مشکل مسکن ،اشتغال و خروج
از رکود را حل کند بلکه این توانایی را دارد که در بســیاری از
بازارهای منطقه و دیگر نقاط جهان حضور پررنگ داشــته
باشد ».او اظهارات دیگری هم در حوزه اقتصاد در برنامه ها
و سخنرانی های دیگرش داشته است؛ «حل مشکل اجاره
نشینی یعنی کمک به تامین ارامش خانواده ها ....می توان
به طرح های قبل ایراد داشت مشروط به انکه طرح بهتری
جانشــین شــود ولی نمی توان کشــوری را که ساالنه یک
میلیون مســکن جدید نیاز دارد در خالء و بــدون طرح رها
کرد....صاحبان حقوق های نجومی احســاس کدخدایی
دارند و صریحا خود را محق می دانند .این فرهنگ کدخدا
پذیری اســت ....صاحبان حقوق هــای نجومی مدیران
ارزومند زندگی اشرافی ،بهره مندان رانت و انحصار و کاسبان
فســاد و تبعیض ،نه تنها از حقوق ملت در برابر سرکشــان
جهانی دفاع نمی کنند ،که جاده صاف کن انها هم خواهند
بود ».ایا او از سیاست خارجی به اقتصاد شیفت کرده است؟
پاسخاینسوالقطعامنفیاست؛انچهرخدادهایناستکه
اگر فرض را بر اراده سعید جلیلی برای نامزدی در انتخابات
بدانیم به نظر می رسد که او می خواهد در هر دو محور منتقد
و رقیب حسن روحانی باشد.
سیاست
36
مثلث | شماره 338
تداوم نقدهای هسته ای؛ اعتراض به برجام
ســعید جلیلی اما در همین چند هفته اخیر ســخنان
تند و تیــزی هم در نقد سیاســت خارجی دولــت یازدهم و
اثرات ان داشته است .از جمله اینکه گفته« :نباید فرجام
استخراج نفت از چاه های داخل ،حصر در چاله بانک های
خارج باشــد ».وی افزود« :از اهداف رشد درون زا منفعل
کردن جبهه استکبار است .استکبار ذاتا از رویش ،رشد و
پیشرفت ما عصبانی می شود و کسانی که می خواهند دل
کدخدا را به دســت بیاورند باید عمال مانع پیشــرفت یک
ملت شــوند .جریانی از یک ســو ،ضعف های دشمن فلج
را می پوشــاند و از دیگر ســو به انکار ظرفیت های بزرگ و
ملی می پردازد ».او در طعنه ای پر حاشیه و جنجالی گفته
است« :امروز در دنیا خورشید و انرژی خورشیدی یکی از
مهمترین منابع انرژی و تولید ثروت است و طبق براوردها،
تابش خورشــید از منطقه حرمک زاهدان تا شمال چابهار
به لحاظ ظرفیت تولید انرژی خورشــیدی در دنیا کم نظیر
اســت که می تواند ما را تبدیل به قطب انرژی این منطقه
بکند .بنابراین حیف است برویم با برجام «خورشید تابان»
از دنیا طلب کنیم انوقت نســبت به «خورشید تابان مردم
سیستان و بلوچســتان» بی تفاوت باشــیم! بیخود داریم
دور دنیا دنبال خورشید می گردیم ،خورشید اشتغال و رونق
همین جا در سیستان و بلوچستان است .طبق تحقیقات
اروپایی ها بادهای سیســتان ،بهترین بادهای دنیا برای
تولید انرژی است .این بادها می تواند مهم ترین منبع تولید
برق و صادرات به افغانســتان و پاکستان باشد .این بادها
گنجی اســت که بر باد می رود و مهمترین نا شــکری این
است که نعمت های خدا باعث زحمت مردم شود و از این
نعمت ها برای اشتغال و اسایش مردم استفاده نکنیم و به
فکر امداد کدخدا باشیم .بعضی ها گمان می کردند مشکل
اب هم با برجام حل می شود ،اگر به فکر حل مشکل اب با
دیپلماسی هستید اشتباهی در خانه کدخدا نروید،تعامل و
مذاکره با برادران افغان الزم است ».این سخنان او البته
با واکنش دولتی ها هم مواجه شــده از جمله اینکه حمید
ابوطالبی در توییتی نوشته اســت «:زمانی که قطعنامه ها
و تحریم های فلج کننده روی دست ملت می گذاشتید ،در
تعامل با برادران افغان جلوی انها را می گرفتید! هنوز برای
ادعای دوباره زود است».
مخالفت با نامزدی جلیلی؟
محمد رضا باهنر که دبیرکل جبهه پیروان اســت و از
ی گفته که
چهره های تصمیم ساز اصولگرایان ،جمله مهم
برخی ان را نوعی پالس منفی به نامزدی سعید جلیلی تلقی
کرده اند .او گفته است« :اصولگرایان هنوز به نظر نهایی
نرسیدند امابه طور کل اعتقاد من این است کاندیداهایی
که قبال به صحنه امدند و خــود را در معرض ازمایش قرار
دادند و وضعشان مشخص شده است دیگر نامزدی شان
تکرار نشود .البته این موضوع در مورد اقای قالیباف فرق
می کند .میزان رای اقای قالیباف در انتخابات ســال 84
و 92بعد از فرد منتخب بوده اســت .به نظر می رسد اقای
قالیباف یکی از مصادیقی باشــند که نامزدی شــان برای
انتخابات ریاســت جمهوری باز هم قابل بررســی اســت.
اصولگرایان دو شــاخصه مهم کارامدی و امکان جلب و
جذب ارا را برای معرفی کاندیدای واحد مد نظر دارند .اگر
کسی هر دوی این پارامترها را داشته باشد کاندیدای نهایی
اصولگرایان خواهد بود ».اســتثنا قــرار دادن محمد باقر
قالیباف موجب شــده که این تحلیل در رســانه ها مطرح
محمد رضــا باهنر که دبیــرکل جبهه
پیــروان اســت و از چهره هــای
تصمیم ســاز اصولگرایــان جملــه
مهمی گفتــه که برخــی ان را نوعی
پالس منفی به نامزدی سعید جلیلی
تلقی کرده اند
شود .اما ایا سعید جلیلی در پی نامزدی در انتخابات است؟
او در جمع دانشجویان دانشگاه شهید رجایی و در پاسخ به
سوال یکی از دانشجویان که پرسید ایا شما برای انتخابات
ریاست جمهوری سال 96کاندیدا می شوید یا خیر؟ گفته
بود« :در مقاطعی انتخابات به عنوان یک رفتار سیاسی بارز
در کشور اهمیت دارد و ان چیزی که تداوم نظام را تثبیت
می کند این اســت که حرکت همواره باید رو به جلو باشد.
مهم این است که مجموعه نظام اعم از مردم ،دولتمردان
و سیاسیون به این نکته توجه داشــته باشند که مجموعه
اقدامات باید در جهت منافع مــردم حرکت کند .مهم این
است که حرکت به ســمت جلو باشــد که انتخابات 96نیز
گامی به جلو خواهد بود».
در تحلیلی در مورد احتمال نامزدی سعید جلیلی در
انتخابات ،خبرگزاری دولتی ایسنا نوشته است« :در میان
اصولگرایان گزینه های اولیه انتخابات ریاست جمهوری
مطرح شده است که نام هایی همچون محمدباقر قالیباف،
الیــاس نــادران ،علیرضا زاکانــی ،مصطفی میرســلیم،
اســدالله بادامچیان و چند «نام کوچک» (به اســتثنای
قالیباف) دیگر به چشــم می خورد .نکتــه قابل توجه این
است که تمامی این اسامی از طرف تشکل های اصولگرا
مطرح شــده و حتی یک بار هم نــام جلیلــی در میان این
گزینه هــا نبوده اســت .جبهــه پایــداری هم هنــوز هیچ
اظهارنظری درباره گزینه خود نداشــته و مشخص نیست
از جلیلی (اگر کاندیدا شــود) حمایت می کنــد یا نه.البته
بزرگترین سرمایه جلیلی نه احزاب و تشکل های اصولگرا
بلکه همان «برجام» اســت .برجامی که جلیلی از پایه ان
را رد می کند و دولتمردان هم از اجرای ناقص ان از طرف
مقابل انتقاد می کنند .شاید همین اجرای ناقص برجام به
کمک جلیلی امــده تا وی تاکید کند کــه برجام فقط برای
کشور هزینه داشــته اســت.در این بین جلیلی یار دیرین
خود یعنی «علی باقــری» را نیز به میدان اورده اســت تا
مخالفان برجام فعالیت خود را بیشتر دنبال کنند .در حالی
که اصولگرایان در پیچ و خم ایجاد ائتالف هستند و هنوز
نتوانسته اند حتی یک جلســه با محوریت جامعه روحانیت
برگزار کنند ،جلیلی و دوستانش (بی اعتنا به اصولگرایان)
به حرکت درامده اند و با حمله به برجام ،امیدوارند تا بر تعداد
چهار میلیون رای خود در ســال 92بیفزایند .جلیلی فعال
هیچ اظهارنظر انتخاباتی نداشته است و بیشتر اظهاراتش
به نقد برجام می گذرد .البتــه هرچه جلوتر می رویم جلیلی
در ســخنرانی های خود عالوه بــر برجام ،نظــام بانکی و
شرایط اقتصادی کشور را نقد می کند .در واقع جلیلی گام
به گام جلو می اید؛ در گام اول وی نظم موجود را به چالش
می کشد؛ از برجام و شرایط اقتصادی کشور می گوید و در
گام دوم نظم جدیدی را ارائه می کند .حال باید منتظر ماند
تا جلیلی نظم جدید خود را معرفی کند».
در این میان اما برخی بر این باورند که ســعید جلیلی
با نامــزدی در انتخابات فضا را دو قطبــی خواهد کرد و این
دوقطبی حاصلــی جز همان چیزی که در ســال 92پدیدار
شد نخواهد داشت .سایت نامه نیوز در تحلیلی در این مورد
نوشته است« :روحانی و اصالح طلبان به شدت عالقه مندند
که جلیلــی دوباره به صحنــه بیاید .جریان طرفــدار دولت
یازدهم بر این باورند که جلیلی هیچ شانســی برای پیروزی
ندارد و سبد رای او تنها همان 4میلیونی است که در خرداد
92به او رای دادند ».این ســایت در ادامه نوشــته است:
«روحانی در فضای سیاسی کشور نماد گفت وگو و مذاکره
است و جلیلی نماد سرســختی در سیاست خارجی .این دو
در سال 92هم تجربه یک دو قطبی را داشتند .در انتخابات
ریاست جمهوری سال ،92حســن روحانی توانست در این
فضای دوقطبی با اختالف جلیلی را شکست دهد و به مقام
ریاست جمهوری برسد ».باید در انتظار تصمیم نهایی سعید
جلیلی باشیم .او به هرحال گزینه مهمی است.
سیاست
مثلث | شماره 338
سیاست
37
سیاست
باید از یک گزینه حمایت کنیم
گفت وگویمثلثباستارهدایتخواه
سیاست
38
مثلث | شماره 338
امید کرمانی ها
خبرنگار
تالش اصولگرایــان برای وحــدت در انتخابات
ریاســت جمهوری چقــدر ضــرورت دارد؟ برخی
معتقدند هر سلیقه سیاسی می تواند نامزد خود را
در عرصه انتخابات داشته باشد کما اینکه سال84
همین اتفاق افتاد ،در مقابل گروهی هم هســتند
که رمز پیــروزی و موفقیت را معرفــی یک نامزد
می دانند ،نظر شما چیست؟
معتقدم همگرایی به تفرق و تشــتت ارحج است.
مبنای وحدت و انسجام و هماهنگی نیروهای اصیل انقالب
موضوعیت دارد چون خواه ناخواه تعــدد کاندیداها باعث
می شود نوعی تفرق و تشتت بین جریان اصولگرا دامن زده
شود که مضر است ،بنابراین اصل انسجام ضرورت دارد .از
طرفی برای کسب نتیجه در انتخابات نیز همگرایی ضروری
به نظر می رسد .حداقلش ان است که تفرق و تشتت جریان
اصولگرایی اثار روانی در جامعه دارد .رای دهندگان وقتی
می بینند از یک جریان کاندیداهای متعدد در عرصه هستند
خیلی ها به نتیجه فکــر می کنند ،به این معنــا که می بینند
با تفرق و تشتت ارای این جریان تقســیم می شود و از ان
طرف وقتی جریان مقابل روی کاندیدای واحد نظر دارد باز
از لحاظ روانی افراد به ان سمت و سو سوق پیدا می کنند.
خیلی از مردم صرفا با نگاه گرایش سیاسی و مبانی فکری
رای نمی دهند ،به نتیجه انتخابات نیز می اندیشند ،اینکه
چه خواهد شد؟ باتوجه به مســائلی که معموال در مناطق و
بین مردم وجود دارد فکر می کنم قاعدتا این عدم انسجام
تاثیر روانی منفی بین جریان و جامعه دارد و جریان رقیب از
این مساله سود می برد .گرچه بعضی پیروزی دکتر روحانی
در سال 92را عدم انســجام نامزدهای اصولگرا می دانند،
ی که
من هم این مســاله را موثر می دانم ولی عدم انسجام
زمینه هایش قبل از انتخابات نمایان شد برخوردها ،تفرق ها
و تشــتت ها و درگیری هایی بود که بین جریــان اصولگرا
وجود داشــت و خــواه ناخــواه روی اذهان عمومی جامعه
تاثیرگذار بود.
اقای هدایتخواه! شما از کسانی هستید که تاکید
بر همگرایی دارید ،ما شاهد هستیم که در داخل
مجموعه های اصولگرا این تفرق و تشتت وجود
دارد ،مثال روشــن ان جبهه پایداری است وقتی
انتخابات اخیر شورای مرکزی این تشکل برگزار
شد خیلی از چهره ها همچون شــما جدا شدند،
وقتی در داخل یک مجموعه نتوانســتند به یک
وحدت رویه ای برســند ،حــاال پایــداری چطور
می خواهد با موتلفه ،ایثارگران یــا جبهه پیروان
بنشیند و نظرش را یکی کند؟
اول درباره خودم بگویم ،من دلیل عدم حضورم به
خاطر اختالف نظر یا ســلیقه نبود بلکه به دلیل این بود که
نزدیک 20سال است اشتغاالت دیگری دارم که انها را به
لحاظی در اولویت می دانســتم و نمی توانستم در جلسات
شــورای مرکزی حضور پیدا کنم و به خاطر ان اشــتغاالت
نیز یک ســری محدودیت هایی برایم ایجاد شد ،بنابراین
دیگر نخواســتم در شــورای مرکزی جبهه پایداری باشم.
مهمتریــن عامــل تاثیرگــذار بــر ارای
مردم در انتخابات ،عامل روانی اســت.
وقتی یک جــو روانی ایجاد می شــود که
اصولگرایان متفرق و متشــتت هســتند
و رای نمی اورنــد و جریــان مقابــل کــه
منســجم اســت رای خواهد اورد ،قطعا
روی افکارعمومی مردم تاثیرگذار است
درباره نتیجه انتخابات شــورای مرکزی جبهه پایداری هم
یاداور می شوم وقتی یک جریانی می پذیرد مردمساالری
و دموکراســی و ارای اعضا را مدنظر قرار دهد ،به هر حال
نتیجه ای که حاصل می شــود براساس ســازوکار خودش
اســت .این را نباید به عدم انســجام درونی تعمیم داد .اما
درباره رابطه بــا ســایر مجموعه های اصولگــرا ،معتقدم
تشکل ها ضرورت ها را درک می کنند .مشکالت و خساراتی
که ما در 4سال اخیر به لحاظ حاکمیت یافتن یک جریان
برای انقالب ،کشور و نظام شاهدش بودیم ،مصالح کلی
نظام می طلبد که در بعضــی جاها از بعضــی دیدگاه های
خودمان عدول کنیم چون الزمه رسیدن به انسجام ،تنازل
از مواضعی اســت که گروه های مختلــف در یک جریان
دارند .نمی شــود گفت همه گروه ها و مجموعه ها بیایند با
من اتفاق نظر کنند .هر مجموعه ای باید از مواضع خودش
عدول کند و مصالح کلی نظام را مبنا قرار دهد ،تجربه تلخ
چهارسال گذشته و خسارت هایی که برای نظام ،ارزش ها
و انقالب داشــت همه جریانــات اصولگرا را بــه این باور
رســاند که با وجود اختالف نظرها ،باید با هم جمع شوند،
البته وقتی من می گویم اصولگرا در وقع شامل کسانی که
خودشان را در جریان اصولگرا تعریف می کنند اما عمال با
جریان رقیب همراه هستند نمی شود .مثال اقای الریجانی،
رئیس مجلس موضع اصولگرایانه حداقل در چند سال اخیر
نداشــت .او به طیف اقای هاشــمی نزدیکتر بود تا جریان
اصولگــرا بنابراین فارغ از این مصادیــق اصولگرایان باید
حداکثر اجماع را داشته باشند تا بتوانند به مصالح کلی نظام،
حفظ اصالت و ارزش ها و گفتمان انقالب که مدعی هستند
جزو اصول شان است جامه عمل بپوشانند.
برخی شخصیت های اصولگرا وارد ساختارهای
حزبی و تشــکیالتی نمی شــوند چون معتقدند
این اتفــاق برای انها ایجــاد محدودیت می کند،
برخی چهره های سیاسی جبهه پایداری به همین
6
ســتار هدایت خــواه معتقد اســت« :بعضی ها
یک اصل مــن دراوردی انتخــاب بین صالــح مقبول
و اصلح غیرمقبــول را بیــان می کنند .این افــراد اگر
معترفند یک شــخصیت برای قرار گرفتن در جایگاه
ریاســت جمهوری اصلح اســت ،بیایند روی حمایت
از او توافق و برایش تبلیغ کنند تا بشــود نامزد اصلح
مقبول».
این عضو جبهه پایداری تاکید کرد« :اشــکالی
که شــاید میان برخی جریان ها وجود داشــته باشــد
این اســت که مالک اصلی و اساســی انتخاب نامزد
را مقبولیت قرار می دهند که این درســت نیست .اگر
مولفه مقبولیت را در کنار سایر مولفه ها برای انتخاب
نامزد اصلح قرار دهیــم و معدل انهــا را بگیریم دیگر
عدول از اصول اتفاق نخواهد افتاد و کاری خالف عقل
و شرع انجام نمی شــود .ضمن انکه تفاهم تشکل ها
نیز حاصل می اید».
خیر ،من چنین اعتقادی ندارم.
اما پایداری ها چنین مدلی را تبلیغ می کردند ،چرا
شما مخالف هستید؟
من دیدگاه خــود را عــرض می کنــم .مهمترین
عامل تاثیرگذار بــر ارای مردم در انتخابــات ،عامل روانی
است .وقتی یک جو روانی ایجاد می شود که اصولگرایان
متفرق و متشتت هستند و رای نمی اورند و جریان مقابل که
منسجم اســت رای خواهد اورد ،قطعا روی افکارعمومی
مردم تاثیرگذار است .به ویژه انکه جریان رقیب رسانه های
زیــادی -بخشــی در داخــل و بخشــی در خــارج -دارد و
یک فضای روانی را به گونه ای شــکل می دهــد که مردم
احســاس نگرانی کنند کــه اگر به جریان شکســت خورده
بپیوندند متضــرر خواهند شــد ،یاداور می شــوم اکثریت
مردم هم در شهرستان های کوچک و روستاها هستند و در
شهرستان های کوچک نتیجه انتخابات روی همه چیز در
اینده تاثیر می گذارد .این عامل روانی موجب می شود نتیجه
ارا در صورت تکثر کاندیداهای اصولگرا به نفع جریان رقیب
رقم بخورد .وحدت در عین کثرت بــه این معنا که وحدت
بر ســر اصول و کاندیدای واحد شکل بگیرد ،به طوری که
کثرت سلیقه ها را هم همراه خود داشته باشد مقبول است.
در مجموع وحدت بایــد در عرصه عمل دیده شــود وگرنه
شعاری بیش نیست.
سال 92پایداری دنبال حمایت از نامزد اصلح بود،
ایت الله مصباح نیز گفتند در زمین و اســمان جز
اقای لنکرانی مصداق دیگــری برای نامزد اصلح
نمی شناسم .بعد از انکه اقای لنکرانی کنار رفتند
از میان نامزدهای موجود هــم ایت الله مصباح،
اقای جلیلی را اصلح دانســتند و همین سخن را
درباره او تکرار کردند...
همــان جملــه را درباره اقــای جلیلــی نگفتند اما
حمایت کردند.
ایت الله مصباح در انتخابات ریاســت جمهوری
ســال 92گفتند در بین گزینه های موجود اصلح
اقای جلیلی اســت .پایداری هم دنبــال حمایت
از اقای جلیلی رفــت؛ باتوجه به شــناختی که از
پایداری دارید و االن هــم می گویید اگر بخواهم
به کســی توصیه کنم تا با مجموعه ای سیاسی
همکاری داشــته باشــد پایداری را بــه او معرفی
خواهم کرد ،بفرمایید ایا پایداری اگر نامزد اصلح
خود را انتخاب کند اما سایر تشکل های اصولگرا
نامزد دیگری را برگزینند چه کار خواهد کرد؟ نامزد
اصلح خودش را کنار می گذارد تا از صالح مقبول
حمایت کند یا این کار را انجام نمی دهد؟
اوال معرفــی نامــزد اصلح هــم حکم عقــل و هم
حکم شــرع اســت .روایت داریم اگر فردی ،کســی را به
مســئولیتی بگمارد در حالی که می داند شایسته تر از او در
میان مســلمانان اســت به خود خدا ،به پیغمبــر و به همه
مومنان خیانت کرده است .براساس مبانی عقلی و شرعی
قطعا باید سراغ حمایت از نامزد اصلح رفت .دوستان دیگری
هم کــه کاندیدای دیگــری را مطرح می کننــد نمی گویند
کاندیدای مدنظر انها غیراصلح است ،در واقع او را اصلح
می دانند .حاال بعضی ها یک اصــل من دراوردی انتخاب
بین صالح مقبول و اصلح غیرمقبــول را بیان می کنند .این
افراد اگر معترفند یک شخصیت برای قرار گرفتن در جایگاه
ریاســت جمهوری اصلح اســت ،بیایند روی حمایت از او
توافق و برایش تبلیغ کنند تا بشود نامزد اصلح مقبول .پس
باید در مبنای انتخاب بین صالح مقبول و اصلح غیرمقبول
تشکیک کرد چون قابل قبول نیست.
واقعیت ان اســت که یکی از معیارهای اصلح بودن
مقبولیت مردمی اســت یعنی اگر مولفه مقبولیت را در کنار
سایر مولفه ها برای انتخاب نامزد اصلح قرار دهیم و معدل
انها را بگیریم دیگر عــدول از اصول اتفاق نخواهد افتاد و
کاری خالف عقل و شرع انجام نمی شود .اشکالی که شاید
میان برخی جریان ها وجود داشته باشد این است که مالک
اصلی و اساسی انتخاب نامزد را مقبولیت قرار می دهند که
این درست نیست.
مثلث | شماره 338
معرفی نامزد اصلح هم حکم عقل و هم حکم شرع است .روایت داریم اگر فردی ،کسی را به
مسئولیتی بگمارد در حالی که می داند شایسته تر از او در میان مسلمانان است به خود خدا ،به
پیغمبر و به همه مومنان خیانت کرده است
سیاست
علت از این مجموعه جدا شــدند و در مصاحبه ها
و موضع گیری هاشــان هم تاکیــد می کنند هیچ
اشــاره ای درباره ســابقه عضویت انها در جبهه
پایداری نشــود ،االن باور اقای ستار هدایتخواه
چیست؟ ایا همچنان عالقه مند به جبهه پایداری
اســت؟ اگر واقعا چنین اســت می توانــد دیگر
اصولگرایان را نیز به پایبندی و رعایت اصول کار
تشکیالتی توصیه کند؟
من فکر می کنم هر کسی که مبانی اش برخاسته از
تفکر دینی باشد نمی تواند ضرورت کار تشکیالتی را انکار
کند .کار حزبی به معنای غربی ان با مبانی دینی ما ناسازگار
اســت چون در این مدل تحزب نوعی والیت تشــکیالتی
حاکم می شود و همه اعضا لزوما باید از تصمیم گیری های
حزب تبعیت کنند؛ در حالی که ما قائــل به والیت ولی الله
هستیم و تحزب و حرکت تشــکیالتی را در راستای توسعه
گفتمان والیــت تعریــف می کنیم .من هم عــرض کردم
گرچه به دلیل محدودیت هایی که دارم دیگر عضو رسمی
تشکیالت جبهه پایداری نیستم اما همچنان معتقدم یکی
از بهترین تشکیالتی که از لحاظ مبانی و فکری و اعضایی
وجود دارد ،جبهه پایداری اســت که یکی از ســالم ترین
تشکل هاســت و اگر کســی از من راهنمایی بخواهد به او
توصیه می کنم با جبهــه پایداری همــکاری کند .معتقدم
کسانی که از مجموعه هم جدا شــدند تکلیف شرعی خود
را چیز دیگری جز تصمیم تشکیالتی دیدند اما اگر کسانی
کل کار تشــکیالتی را زیر ســوال می برند باید نگاه مبنایی
خودشــان را اصالح کنند .به همه کســانی که خــود را در
مجموعه اصولگرایــی تعریف می کنند توصیــه داریم که
تشکیالت ســازمان یافته را برای تحقق اهداف بلند نظام
جمهوری اسالمی به عنوان یک ضرورت بپذیرند .امام (ره)
دنبال تشکیل حزب جهانی مستضعفان بود و قطعا کسانی
که مدعــی پیروی از اندیشــه امام و اســام ناب هســتند
نمی توانند منکر کار تشکیالتی باشند.
جبهه پایداری می گوید باید از نامزد اصلح جدید
در انتخابات حمایت و بــرای او تبلیغ کرد تا نامزد
اصلح مقبول شــود ،حزب موتلفــه دنبال معرفی
نامزد حزبی اســت و رهپویان و ایثارگران از تیم
کاندیــدا ســخن می گوینــد؛ اینها چطــور قابل
جمع است وقتی هر تشــکلی در پی اجرای مدل
انتخاباتــی خود مــی رود؟ ایا پایــداری از موضع
خودش عدول می کند تا مدل رهپویان و ایثارگران
یا مدل موتلفه به اجرا دراید یا برعکس؟
من ســخنگوی پایداری نیســتم .قطعــا هرکس
بخواهد روی مواضع و دیدگاه های خود ســفت و ســخت
بایستد ،اصولگرایان به انسجام و وحدتی نخواهند رسید.
برای انکه بتوانند به انسجام برسند باید از برخی دیدگاه های
خود عدول پیــدا کننــد ،مادامی که به اصــول لطمه وارد
نشــود .پس اصولگرایان باید با هم بنشینند اصول مدنظر
خود را تعریف و حول ان وحدت کننــد .قطعا اگر ضرورت
شــرایط کنونی نظام و انقــاب را به درســتی درک کنند و
خطرهای ناشــی از دوبــاره روی کار امــدن همین جریان
فعلی را مدنظر قرار دهند ،به نتیجه خواهند رســید .به نظر
من مهمترین اصل ،حفظ وجهه انقالبــی و مصالح نظام
است که تشــکل های اصولگرا می توانند روی این مساله
به همگرایی برسند.
اجرای مدل وحدت در عین کثرت می تواند موفق
باشــد به این معنا که هر ســلیقه اصولگرا نامزد
مطلوب خود را به میدان بیاورد و ان نامزدها نوک
پیکان نقد خود را دولت یازدهم قرار دهند ،با این
شــیوه موجب ریزش ارای اقای روحانی شــوند
و انتخابــات به مرحله دوم برود تا مشــابه نتیجه
انتخابات ریاست جمهوری سال 84رقم بخورد؟
سیاست
39
سیاست
گزینهاقتصادی
سیاست
40
مثلث | شماره 338
7
اولین بار این حســین نجابت بود که یــک نام تازه از
اعضــای ایثارگران را در لیســت گمانه زنی هــای مصایق
انتخاباتــی قــرار داد .او ضمــن یــک مصاحبــه خبــری
گفت« :الیــاس نادران در حــوزه اقتصــادی از قدیم بین
دانش اموختگان این رشته «ســرمایه داری» طرفدارانی
دارد؛ در ایــن دولت هم همین نگاه وجــود دارد .حاال اگر
نامزد منتقد و مقابل این دیــدگاه ،اقتصاد مقاومتی را طرح
کند ان وقت مــردم می توانند بین دو نــگاه انتخاب کنند.
امیدواریم این فضا شــکل بگیرد .مثال اقای دکتر نادران
واقعا ظرفیت ،قاطعیت ،سالمت نفس و دانش این کار را
دارد .من از او شخصا دفاع می کنم».
چند روز نگذشت که افراد دیگری از جمعیت ایثارگران
هم تایید کردند که الیاس نادران گزینه اصلی مور نظر این
جریان سیاسی است.در اظهارنظری در این مورد،لطف الله
فروزنده ،عضو شــورای مرکزی جمعیت ایثارگران ،الیاس
نادران را از جمله گزینه های در حال بررســی این جمعیت
برای انتخابات ریاست جمهوری ۹۶دانست و گفت« :پس
از بررسی ها ،نامزد نهایی را به ائتالف اصولگرایان پیشنهاد
می کنیم ».لطف الله فروزنده با اشاره به برنامه های تشکل
متبوع خود در انتخابات ســال 96اظهــار کرد« :جمعیت
ایثارگران در ارتباط با انتخابات ریاست جمهوری معتقد است
که اگر بخواهیم جریان انقالبی پیروز شــود ،باید رویکرد
انقالبی را در کشور حاکم کنیم.
باید فضای مبارزه با فساد در کشور حاکم شود و روحیه
ی و عدالتخواهی احیا شود که طبیعتا گزینه ای هم که
مردم
برای نامزدی در انتخابات 96مطرح می شود ،باید بر همین
اساس حرکت کند .هم اکنون در حال بررسی گزینه هایی از
درون و بیرون این جمعیت و طیف مومن به انقالب هستیم
و ان شاالله پیشــنهاداتمان را هم به ائتالف اصولگرایان
عرضه می کنیم».
از توکلی تا نادران
نگاهی به رفتار انتخاباتی ایثارگران نشــان می دهد
که این تشــکل سیاســی در انتخابات ریاســت جمهوری
ایا الیاس نادران نامزد انتخابات می شود؟
دوره هشــتم ( ،)1380از احمد توکلی به عنوان کاندیدای
اصولگرای خــود در مقابــل محمد خاتمــی حمایت کرد.
هر چند احمد توکلی به صورت رســمی بــا ایثارگران رابطه
تشکلی ندارد و ظاهرا عضو تشکل و حزب و گروهی خاص
نیست ،اما به لحاظ فکری قرابت خاصی با این تشکل دارد.
توکلی که پیــش از این نیز در ســال 72بــه رقابت با
علی اکبر هاشمی رفسنجانی پرداخته بود ،رتبه ای بهتر از
دوم در هر دو رقابت نصیبش نشد و شاید به همین خاطر بود
که در انتخابات ریاســت جمهوری 84انجا که ملغمه ای از
حضور نیروهای اصولگرا به وجود امد دوباره اعالم حضور
کرد .اما این بار قبل از انکه در معــرض رای افکار عمومی
قرار گیرد ،با صدور بیانیــه ای در مرحله اول انصراف خود
را به نفع قالیبــاف ،کاندیدایی که ان روزهــا مورد حمایت
ایثارگرانی ها بود اعالم کرد .نکتــه قابل توجه اینکه در ان
مقطع علیرضا زاکانی ،دبیرکل جمعیــت رهپویان انقالب
اسالمی ریاست ســتادهای انتخاباتی محمدباقر قالیباف
را بر عهده داشت.
اما در مرحلــه دوم انتخابات نهم ریاســت جمهوری
که برخی گروه های اصولگرای دیگــر باالجبار و برخالف
میل باطنی خود در برابر هاشمی رفسنجانی ،پشت محمود
احمدی نژاد قرار گرفتند ،تحولخواهان نیز همین سیاست
را در پیش گرفته و دنباله رو دیگر هم قطاران شدند و شاید
اغاز اختالف ایــن طیف با دولــت را باید پــس از انتخاب
احمدی نژاد به عنوان کاندیدایی کــه مد نظر اصولگرایان
نبود ،جست وجو کرد.
برای انتخابات ســال 92هم این تشــکل سیاســی
در اولین بیانیه مبســوط انتخاباتی خود که در اســفند 91
منتشــر کردند و گفتند که هر اقدام و تالشــی از سوی هر
فرد ،گروه یــا جریانی که بر اســاس معیارهــای انقالبی و
اســامی به انســجام ،وحدت ،همگرایــی و ائتالف بین
اصولگرایان و نیروهای وفادار به نظام و کســانی که روی
اصــول ،مبانی و محکمات ایســتادگی می کننــد ،منتهی
شود ،مورد قبول جمعیت ایثارگران است ،قطعا این حرکت
به دور از جناح بازی ،سیاسی کاری و سهمیه خواهی خواهد
بود و بنابراین هر اقدامی که در این راستا صورت بگیرد ،از
منظر ما مورد قبول است .در همین بیانیه 23اسفند جمعیت
ایثارگران اعالم کــرد که برای معرفی یــک نامزد متدین،
والیت مدار و کارامــد عاقل با روحیه جهادی و در بررســی
مصداق های مطرح شــده ،بیش از 51نفر را مورد بررسی
قرار دادیم که در نهایت به فهرستی چند نفره رسیدیم لیکن
در میان این افراد اقایان دکتر حدادعادل ،علیرضا زاکانی
و ســعید جلیلی ،در اولویت و ترجیحات جمعیت ایثارگران
انقالب اسالمی قرار دارند.
در ادامه ایــن تحوالت خبرهــا حکایت از اســتقرار
اعضای مرکزی جمعیت ایثارگران در ستادهای حدادعادل
داشــت؛ حســین نجابت به عنوان رئیس ،الیــاس نادران
به عنوان ســخنگوی اقتصادی ،مجتبی شاکری به عنوان
ســخنگوی سیاســی و مجتبی توانگر به عنوان سخنگوی
حدادعادلمنصوبشدندکهبهمعنیحمایتکاملجمعیت
ایثارگران از دکتر حدادعادل بود .باالخره جمعیت ایثارگران
بعد از انصراف حدادعادل و در شرایطی که سعید جلیلی در
صحنه بود در اخرین روزهای منتهی به انتخابات همچنان
بر ســرمایه گذاری های دو جانبه خــود ادامــه داد .احمد
نجابت ،عضو شــورای مرکزی در 21خــرداد ( 3روز مانده
به انتخابات) با تاکید براینکه جمعیت ایثارگران و رهپویان
انقالب اســامی از قالیباف و جلیلی در انتخابات حمایت
خواهند کرد ،گفت« :این دو تشــکل سیاســی قالیباف و
جلیلی را به عنوان دو نامزد جریان اصولگرایی در رقابت های
انتخابات ریاســت جمهوری قبول دارند و باتوجه به اینکه
انتخابات به مرحله دوم کشــیده می شــود هریــک از این
نامزدها که به مرحله دوم بروند حمایت ایثارگران و رهپویان
را خواهند داشت .نتیجه انتخابات اما پیروزی هیچ کدام از
این نامزدها نبود».
حاال انها انگونه که یک عضو شــورای مرکزی شان
اعــام کــرده دنبــال پوســت اندازی در کاندیداهــای
ریاست جمهوری ۹۶هستند .ایا نامزد مورد نظر این تشکل
سیاسی یعنی الیاس نادران شانس انتخاب به عنوان نامزد
نهایی اصولگرایان را داد؟
سیاست
مثلث | شماره 338
سیاست
41
سیاست
ایثارگران نامزد دارد ولی از وحدت دفاع می کند
سیاست
42
مثلث | شماره 338
عضو شورای مرکزی جمعیت ایثارگران انقالب اسالمی در گفت وگو با مثلث
سال اینده یکی از مهم ترین رهاوردهای سیاسی
را پیش رو خواهیم داشت .به نظر شما مهم ترین
راهبردهــای اصولگرایــان در انتخابات پیش رو
چیست و چگونه می توانند به وحدت برسند؟
اگــر بخواهیم اســتناد دینی بیاوریم بایــد در نظر
داشته باشیم که «یدالله مع الجماعه» و زمانی که در قران
کریم اشــاره می دارد که «واعتصموا به حبل الله» به نظر
می رســد که خطاب این ایه بــه مومنین و خواص باشــد و
در صورت رســیدن به وحدت می توانیم زایش بســیاری را
در جامعه شاهد باشــیم .وقتی همین موضوع به مسائلی
چون انتخابات و امور سیاسی می شود ،هم حساسیت ان
باال می رود و هم باید دقت بیشتری در ان به خرج داد .اگر
هم بخواهیم در رابطه با انتخابــات پیش رو صحبت کنیم
باید یاداوری کنیم که وحدت ما همواره دشمن شکن بود و
درست است که انتخابات به معنای رقابت میان ذائقه های
مختلف سیاسی است و افرادی هم خود را مطرح می کنند
اما فراموش نکنیم که این رقابتی است درون خانوادگی و
نباید اجازه دهیم که این رقابت منجر به سوءاستفاده دشمن
و احیانا بروز اختالفات قومی و مذهبی شود.
برای رســیدن به وحــدت در ابتدا بــه رعایت اخالق
سیاسی مبتنی بر نگاه دینی نیاز داریم و در این صورت است
که هیچ فرد و تشکلی با رسیدن به وحدت مشکلی ندارد.
پس چــرا در زمان رســیدن به یــک گزینه واحد
نمی توانیم به این امر فائق شویم؟
همیشــه نقطــه اختالف هــم همین جاســت که
نمی توانیم در این نقطه به اتفاق نظر برسیم .اما با در نظر
گرفتن شرایط جامعه می توانیم به این وحدت برسیم.
این شرایط چیست؟
امروز ما به فردی نیاز داریم کــه هم تجربه کافی
در کار اجرایی داشته باشد و از ان مهم تر یک فرد انقالبی
به معنــای واقعی کلمه باشــد که بتواند بــا تقویت اقتصاد
مقاومتی امید افرینی بیشــتری در جامعه داشــته باشــد و
ارمان های نظام و جمهوری اسالمی را محقق سازد.
قطعا بسیاری از افرادی که در دل جریان اصولگرایی
قرار دارند ،افرادی متخصص و دارای تجربه فراوان هستند
اما الزاما شاخص های الزم برای ریاست جمهوری را ندارند
و در برخی از موارد نیز حتی نمی توانند استانداران و مدیران
8
«عشرت شایق» از جمله اعضای شورای مرکزی
جمعیت ایثارگران انقالب اســامی است و باتوجه به
اهمیت این تشکل سیاسی در انتخابات های متعدد،
جهت گیری ان در مسیر وحدت می تواند سهم بسزایی
در انتخابات پیش رو داشته باشد که این عضو شورای
مرکزی در گفت وگو با مثلث نظرات خود را برای رسیدن
به این مطلوب بیان کرد.
زیردستی خود را توجیه کنند و با دادن امارهای غلط عمال
به افزایش اعتراضات اجتماعی می انجامد.
ما امــروز به کســی نیــاز داریم کــه اوال خــودش و
خانــواده اش از الودگی های شــخصی و اقتصادی به دور
باشــند و ثانیا توانایی اجرایی الزم را در قامت و اندازه یک
رئیس جمهور داشته باشند و بتوانند مشــکالت مردم را به
بهترین شکل و کوتاه ترین زمان حل و فصل کنند.
به نظرم یکی از مشکالت امروز کشور وجود قوانین
بسیاری است که به رغم تصویب هنوز بر زمین مانده است
و اصولگرایان می توانند روی این قوانین روی زمین مانده
تمرکــز کنند و در صــورت نیاز حتــی ان را اصــاح کنند تا
شرایط اجرای ان فراهم شــود .همه این موارد به جسارت
و شجاعت در سطح ریاســت جمهوری نیاز دارد و با در نظر
گرفتن ایــن غربال ها کــی می توانیم به یــک کاندیدای
واحد برسیم.
به نظر شما اصولگرایان باید در این مقطع وحدت
در هدف را دنبال کنند یا وحدت در مصداق را نیز
در نظر بگیرند؟
مسلما اولی وحدت در هدف اســت باید هدف ما
مقابله واقعی با فســاد (نه تسویه حســاب سیاسی) از یک
طرف و اجرای ظرفیت های بالقوه قانون اساســی باشــد
که متاســفانه بخش عمده ای از ان به خصوص در مسائل
اقتصادی روی زمین مانده است.
اگر به هدف واحد برســیم قطعا به مصداق واحد نیز
خواهیم رسید و نامزدهای محترم این توصیه حضرت امام
را نیز در نظر بگیرند که زمانــی خود را در معرض عموم قرار
دهیم که به خودسازی رسیده باشیم تا دچار غرور نشویم.
اینکه باید در هدف وحدت داشــته باشیم مساله
واضحی اســت اما چه می شــود که در اســتانه
انتخابات ناگهان هر جریان سیاســی یک نامزد
معرفــی می کند و عمال به نتیجــه نامطلوب ختم
می شــود! ایا معرفی نامزد از ســوی جریان های
مختلف در جهت چانه زنی بیشتر برای به دست
اوردن مناصــب (برای مثال انتصــاب در کابینه)
است؟
متاسفانه ان تواضع الزم در بین برخی افراد وجود
نــدارد و همه خــود را انقالبی تر ،مجرب تر ،شایســته تر و
قوی تر می دانند و در نتیجه کوتــاه نمی ایند و در اینجا الزم
است که همان اخالق و تقوای سیاسی در نظر گرفته شود
تا مصالح ملی حفظ شود.
دلیل دیگــر به این موضــوع باز می گــردد که برخی
جریان های سیاســی صبحانه خود را با یک کاندیدا ،ناهار
با کاندیدای دیگر ،عصرانه را با کاندیدای ســوم و شام را با
کاندیدای چهارم صرف می کنند و با دادن امار و اطالعات
غلط طوری وانمود می کنند که ان شــخص رئیس جمهور
است.
توهم و عدم شــناخت صحیح مخاطــب دیگر دلیل
پافشــاری برخی نامزدها به ماندن است .همچنین گاهی
اوقات از ســوی افراد اندرونی اطالعات اشتباه به نامزدها
داده می شــود و کار بــه جایی می رســد که بعضــا همین
اطرافیان انقــدر متوهم می شــوند که کار تبلیغــات را رها
می کنند و به دنبال استاندار یا وزیر شدن خود هستند.
گاهی اوقــات نیــز جریان هــای مختلف سیاســی
نامزدهای مد نظــر خود را مطــرح می کنند تــا در صورت
رسیدن به همان نقطه وحدت ،بتوانند چانه زنی بیشتری در
کابینه داشته باشند.
البته به نظــرم حضــور نامزدهای متعــدد الزاما چیز
بدی نیست و نشــان از ظرفیت های موجود فراوان در دل
اصولگرایی دارد و باید این ظرفیت ها را هدایت کرد .ما حتی
می توانیم سه برابر ظرفیت کابینه و مدیران لیستی را اماده
کنیم تا هر چه بهتر از این ظرفیت ها استفاده شود.
جمعیت ایثارگــران انقالب اســامی در صورت
نیــاز بــه وحدت(به خصــوص در مصــداق) چه
عکس العملی از خود نشان خواهد داد و کاندیدای
احتمالی این تشــکل اصولگرا چــه زمانی اعالم
خواهد شد؟
جمعیت ایثارگران انقالب اســامی در طول عمر
سیاسی خود اوال تحلیل محور و پس از ان به دنبال وحدت
بوده است و در انتخابات های مختلف اثبات کرده است که
چه در وحدت در هدف و چه در وحدت در مصداق پیشــتاز
بوده است و ابایی از این موضوع ندارد.
در گذشــته نیز در انتخابات های گوناگون (مجلس
شورای اســامی ،شــوراهای اســامی شــهر و روستا و
ریاســت جمهوری) این ادعا بــه اثبات رســیده و از جمله
تشکل هایی است که هیچ گاه سهم خواهی نکرده است.
حتی هیچ گاه با صدای بلند هم فکر نکرده ایم.
در انتخابــات فرارو نیــز جمعیت ایثارگــران انقالب
اســامی در عین اینکه کاندیدای مطلــوب مدنظر خود را
اعالم خواهد کرد ،در صورت نیاز به وحدت در مصداق قطعا
دریغ نخواهد کرد و رویه گذشته را ادامه می دهد.
زمانی تقریبی اعالم کاندیدا کی خواهد بود؟
زمان ان موضوعی است که باید به صورت جمعی
در رابطه با ان تصمیم گیری شود و اما به نظر می رسد که تا
پایان سال اعالم شود .به صورت کلی هم شاید به صالح
کشور نباشــد که تا پایان ســال روی افراد بحث کنیم ،چرا
که امروز کشور درگیر مسائل بســیار مهمی به خصوص در
حوزه اقتصادی است و بهتر اســت که این قبیل مسائل را
به بعد از عید نــوروز منتقل کنیم تا در همــان فرصت تب و
تاب انتخابات در کشور حاکم شود و مردم دست به انتخاب
بزنند.
سیاست
معمای نامزد حزبی
9
مثلث | شماره 338
بادامچیان بعــد از این مصاحبه پرحاشــیه و جنجالی یک
مصاحبه دیگر هم داشــت .او تالش کرد تا ماجرای نامزد
حزبی را کامال شــرح دهد و مبنای بیان ایــن اظهاراتش
را توضیح دهد«:اگــر فردی در اندازه ریاســت جمهوری
نداشتیم ،دنبال معرفی نامزد حزبی نبودیم .ایا من ،اقای
حبیبی یا میرســلیم رجل سیاســی و مذهبی نیســتیم؟ یا
مدیر و مدبر نیستیم؟ ســامت و پاکی اعضای موتلفه در
مسئولیت هایی که در نظام بر عهده گرفته اند ،بر همه ثابت
شده است .ساده زیســتی ما با کدام یک از دوستان قابل
مقایسه است؟ من در یک اپارتمان در جنوب تهران زندگی
می کنم ،البته تمکن خرید یک منزل را دارم ولی وظیفه من
ساده زیستی است.
از ســویی حزب موتلفه با سابقه 50ســاله پشتیبان
نامزد معرفی شــده می شــود .حزب موتلفه اســامی هم
همواره مــورد رضایت امــام(ره) ،محبت رهبــری و تاکید
علما و مراجع بوده است .توده مردم همه به موتلفه اقبال
دارند».
او در نهایــت در مصاحبه ای دیگر پــازل انتخاباتی
موتلفه را تکمیل کرد و گفت« :پــس از تعیین کاندیدای
حزب موتلفه اســامی ،با دیگر اصولگرایــان در معرض
کاندیداتوری برای انتخابات ریاســت جمهوری مذاکراتی
خواهیم داشــت ،مبنی بر اینکه ایا شما باتوجه به شرایط،
ضوابط و ارزش های اســامی خودتان را ارجح ،افضل و
اصلح از نامزد موتلفه اسالمی می دانید یا خیر ؟ اگر دیگر
کاندیداهای اصولگرا به این نتیجه رسیدند که نامزد موتلفه
اسالمی باتوجه به سوابق و تجربیات یک حزب نیم قرنی
رجحان ویژه ای را دارد ،از انها خواهش می کنیم که به نفع
او کنار بروند و برای حمایت از او فعال بشوند».
موتلفه تمام قــد پای انتخابات امده اســت .انها در
تازه تریــن تحول در این مــورد اعالم کرده اند که هشــت
نامزد حــزب موتلفه برای انتخابات مشــخص شــده اند.
حمید رضا ترقی عضور ارشــد این حزب به رســانه ها گفت
که « :اســامی اعالم شــده پس از طی مرحلــه رد و تایید
یک نفر از میان انها مشخص می شود ».همزمان یحیی
ال اســحاق هــم در مصاحبه ای گفــت« :اســم بنده در
ردیف افراد مدنظر حزب موتلفه بــرای کاندیداتوری قرار
دارد؛ اما شــخصا قصد ورود به رقابت هــای انتخاباتی را
ندارم».
در جدید ترین تحول ،یک رســانه اصالح طلب یک
خبر مهم در این مــورد مخابره کرد .اعتمــاد در این مورد
نوشت « :با وجود اینکه شنیده های خبری حاکی از ان بود
که اسدالله بادامچیان کاندیدای نهایی حزب موتلفه برای
انتخابات ٩٦خواهد بود اما به نظر می رسد به احتمال زیاد
مصطفی میرسلیم از سوی حزب موتلفه اسالمی به عنوان
کاندیدای این حزب به اصولگرایان معرفی خواهد شــد.
هرچند به گفته بادامچیــان باید صبر کرد و دیــد از فینال
میرســلیم و بادامچیان کدام یــک به عنــوان کاندیدای
نهایی این حزب خواهند بود ».امــا ایا این تصمیم نهایی
موتلفه بود؛ یا یک نفر از داخل حزب این خبر را در اختیار
رســانه ها قرار داده تا بازخوردهای رسانه ای ان نسنجیده
شود؟ سوال هایی از این جنس در فضای تحلیل و گمانه،
زیاد مطرح شده اما موتلفه ای ها به صورت رسمی واکنش
دیگری داشته اند.
محمدنبــی حبیبی ،دبیــرکل حــزب در اظهارنظری
خبــر انتخــاب نهایــی نامــزد موتلفه را شــایعه دانســته
و گفته «:عالوه بــر اقــای بادامچیان و اقای میرســلیم
اشخاص دیگری نیز مطرح هستند ولی نامزد نهایی حزب
موتلفه اسالمی در ایند ه نزدیک معرفی خواهد شد».
حاال باید منتظر ماند و دید موتلفه چه تصمیمی اتخاذ
خواهد کرد.
سیاست
موتلفه این روزها از همیشــه متفاوت تر شده است.
اتاق های این حزب سیاســی اکنون شــلوغ تر از همیشه
است .همه چیز از مصاحبه های اسدالله بادامچیان شروع
شــده اســت ،انجا که او از فعالیت های انتخاباتی موتلفه
روایت کرد و از مصادیقی که در مورد انها بحث شده است.
بادامچیــان گفتــه« :همــه می پرســند موتلفه در
انتخابــات ریاســت جمهوری اینــده چــه کار می کند؟ ایا
دوباره جمع می شود و یک عده را دور یک میز می نشاند و
می گوید اقای فالن و فالن و گروه فالن و فالن بیایید و
از بین انها یکی را انتخاب کنید؟ نه ،این گونه نیست .االن
مصوبه قطعی شورای مرکزی ما این اســت که موتلفه در
انتخابات ریاست جمهوری یک نامزد موتلفه ای مستقل را
به جامعه معرفی کند .این سیاست جدید حزب است ».و
البته او افزوده بود که «تکلیف شرعی االن ما این است.
نه به عنوان اینکه یک حزب هســتیم حتما باید یک نامزد
داشته باشیم یا قدرت در دســت ما باشد ،اگر بحث قدرت
باشــد که شــرک اســت .ما می خواهیم حــزب توحیدی
خدامحور باشیم نه حزب شــرک .این خبر قطعی ما است
که در ایــن دوره از انتخابات ریاســت جمهوری یک نامزد
موتلفه ای مستقل را به جامعه معرفی می کنیم».
بادامچیان درباره مصداق هم گفتــه بود «:تا االن
حزبی است .یک نفر از اعضای حزب را معرفی می کنیم.
این عضو حزب نامزد حزبی موتلفه اســامی در انتخابات
اســت که دیدگاه ها ،نظــرات و ایده های موتلفــه را برای
جامعه باز می کند .در نهایت هــم می بینیم که خط والیت
چیســت ،ایا باید ان اخــر کار یــک ائتالف شــود و کنار
برویم یا بمانیــم ».این جمالت اغاز حــرف و حدیث ها و
گمانه های رسانه ای بود .حتی برخی منتقدان موتلفه هم
با شیطنت های رسانه ای این خط خبری را دنبال می کردند
کــه موتلفــه راهــش را از اصولگرایان جدا کرده اســت.
در اتاق های مذاکرات موتلفه چه می گذرد؟
43
سیاست
وحدت در هدف،کثرت در مصداق
سیاست
44
مثلث | شماره 338
ســال 96برای همه جریان های سیاسی ،مقطع
تاثیرگذاری خواهد بود و وحدت در میان انها نیز
از جمله موضوعات همیشــگی است .به عنوان
سوال نخســت ،امکان وقوع وحدت در جریان
سیاسی اصولگرا طی انتخابات سال 96را چطور
ارزیابی می کنید؟
وحدت یک ضرورت همیشگی و اجتناب ناپذیر
اســت و فرقی نمی کند که ســال 95یا ســال 96باشد.
طبیعتــا در انتخابــات نیــز یکی از مســائل مــورد توجه
اصولگرایــان وحــدت در هــدف و تــاش در جهــت
هم افزایــی ظرفیت هــای اصولگرایی برای رســیدن به
نتیجه مطلوب اســت .منتهــا روش ها و شــیوه ها برای
رســیدن به وحدت متناسب با شــرایط داخلی و خارجی
کشــور تفاوت می کند.در انتخابات اینده نیز باید ببینیم
که ایا منظور ما این است ائتالف اصولگرایان یک نامزد
داشــته باشــد یا اینکه وحدت در هدف را دنبــال کنند؟
باتوجه به فضای سیاســی موجود به نظر می رسد که در
مرحله نخســت انتخابات می توانیم کثــرت در مصداق
را داشــته باشــیم و چند نامزد معرفی کــرده و وحدت در
مصداق را در دور دوم انتخابات دنبال کنیم.
یعنی پیش فرض شــما این اســت که انتخابات
ریاســت جمهوری ســال 96دو مرحله ای خواهد
بود؟
بله! قطعا باتوجه به نظر ســنجی هایی که در حال
حاضر در کشور وجود دارد نشــان می دهد که هیچ کدام از
نامزدها قادر به کسب 50+1درصد ارا نخواهند بود و قطعا
انتخابات به دور دوم خواهد کشید .این مساله هم موجب
می شــود که در مرحله اول تکثر مشکلی ایجاد نکند و چند
نفر برنامه ها و دیدگاه های خود را مطــرح کنند و در مرحله
دوم کسی که رای بیشتری دارد به عنوان مصداق وحدت
تلقی شود.
ما همین وضعیــت را در انتخابات ســال 92هم
تجربه کردیــم! در ان زمــان هم هیچکــدام از
نظرسنجی ها برتری غالب هیچکدام از نامزدها
را نشــان نمی داد اما دیدیم که اگر اقای قالیباف
250هزار رای بیشتر کســب می کرد ،انتخابات
عضو موتلفه اسالمی درگفت وگو با مثلث
10
رســیدن به وحــدت و راهبردهــای اصولگرایان
برای به دســت اوردن ان از جمله مسائلی است که در
انتخابات های متعدد مورد بحــث و تبادل نظر گروه ها
و تشکل های سیاسی (چه در جریان اصولگرا و چه در
جریان اصالح طلب) بوده است و «حمیدرضا ترقی»
عضو موتلفه اسالمی در گفت وگو با مثلث چند و چون
ان را در میان اصولگرایان مطرح ساخته است.
به دور دوم کشــید می شــد! ایا امکان تکرار این
تجربه وجود ندارد؟
طبیعتــا نباید ایــن تجربه تکرار شــود چــرا که در
انتخابات ســال 92اصالح طلبان در ابتدا دو نامزد داشتند
که روی یکی از انها وحدت کردند و نتیجه انتخابات تغییر
کرد .در حال حاضر هم باید دید کــه اختالفات موجود در
میان اصالح طلبان برای معرفی نامزد خود حل می شــود
یا باقی خواهد ماند؟ در شــرایط کنونــی اخرین اظهارات
نشان می شد که حزب اعتدال و توســعه قصد همکاری با
شــورای هماهنگی اصالح طلبان را ندارد و می خواهد راه
خود را جدا کنــد .از طرف دیگر اگر اقــای روحانی باتوجه
به شعار اعتدالی که داده اســت در صورت قراردادن همه
تخم مر غ های خود در ســبد اصالح طلبان ،دچار تزلزل و
مشکل خواهد شد .باالخره شرایط امروز با شرایط سال 92
بسیار متفاوت ارزیابی می شــود و همین تفاوت هاست که
می تواند شرایط متفاوتی را برای انتخابات ریاست جمهوری
ســال 96رقم بزند بنابر این ما نباید انتظار داشته باشیم که
همان رخدادها و رویدادهای سال 92عینا تکرار شود بلکه
باید با در نظر گرفتن همه پارامترهای موثر بهترین راهبردها
را برای انتخابات پیش رو تعییــن و عملیاتی کنیم .ضمن
انکه در راهبردهای خود شرایطی را هم در نظر بگیریم که
وحدت ضروری ان باشد و نیاز باشد که عالوه بر هدف ،در
مصداق هم وحدت داشته باشیم.
همه این موارد بر شــرایط سیاســی اینده تاثیر گذار
خواهد بود و اصولگرایان نیز باتوجه به همین مسائل باید
تصمیم بگیرند که کدام روش را انتخاب کنند.
در صــورت نیاز به وحدت در مصــداق باتوجه به
شــرایط زمانی انتخابات ،اصولگرایان با چه ساز
و کاری در کوتاه تریــن زمــان می توانند به هدف
برسند؟
ان ساز و کار هم اکنون با محوریت روحانیت پدید
امده و به مرور شکل می گیرد .به همین خاطر تشکل های
گوناگونــی که دارای نامــزد بــوده و از ظرفیت هایی برای
ورود به عرصــه انتخابات(چه بــه لحاظ دارا بــودن نامزد
و چه به لحاظ دارا بــودن برنامه) برخوردار هســتند ،اینها
ارتباط خود را با روحانیت برقرار کردند و در حال تبادل نظر
برای تحلیل شــرایط کنونی کشور و رســیدن به وحدت در
انتخابات هستند.
منتها این دوره نیز مکانیزم کار متناسب با شرایط کشور
طراحی خواهد شد .همه نیز پایبند این هستند که هم باید
گفتمان جدیدی بر کشــور حاکم کنند و هم چهره جدیدی
مطرح شــود و این دو موضوع مورد اتفاق همه گروه های
اصولگرا است.
ما باید ببینیم که بــا چه ســاز و کاری می توانیم همه
تشــکل های مهم و موثــر اصولگرایی را بــه وحدت نظر
برسانیم و انها را متقاعد کنیم که یک شخص با دارا بودن
ویژگی ها و شایســتگی های حداکثــری می تواند اهداف
اصولگرایی را به بهترین شــکل دنبال کنــد و از ان مهم تر
منویات تشــکل های مهم این جریان سیاســی را محقق
سازد ،چرا که قطعا رسیدن به هدف مهم ترین موضوع برای
هر جریان سیاسی است.
موتلفــه اســامی به طــور خاص برای رســیدن
وحدت در انتخابات چــه اقداماتــی انجام داده
اســت و در صورت نیاز به وحدت در مصداق چه
خواهد کرد؟
همانطــور که دبیــرکل حــزب چندین بــار اعالم
کرده اســت ما همچنان معتقــد و پایبند بــه ائتالف بزرگ
اصولگرایان هســتیم اما بایــد این فرصت بــه نامزدهای
تشــکل ها داده شــود که نظرات خود را بگوینــد تا پس از
برگزاری مناظــرات تلویزیونــی بتوانند مواضع خــود را به
افکار عمومی جامعه برســانند و جای خــود را در میان انها
باز کنند ،چرا که اگر این نوع گفت وگوها باشــد می تواند به
ارتقای بینش سیاسی مردم کمک کند.
به نظر شــما در شــرایطی که نیاز بــه وحدت در
مصداق در همــان دور اول انتخابات به وجود اید
و موتلفه اســامی نیز در کنار ســایر تشکل های
مهم اصولگرا نامزد مستقل داشته باشد ،واکنش
موتلفه چــه خواهد بــود؟ ایا برای حفــظ اهداف
اصولگرایی کوتاه خواهد امد یــا راه خود را ادامه
می دهد؟
سعی موتلفه بر این است که در صورت معرفی یک
نامزد ،ویژگی های او را به سایر اصولگرایان نیز منعکس و
از او دفاع کند و تا جایی که امکان دارد ان نامزد را به عنوان
نامزد همه معرفی کند اما اگر واقعــا فردی قوی تر و دارای
شایستگی بیشتر در سایر تشکل های اصولگرا وجود داشته
باشد ،طبیعتا موتلفه اســامی نیز از او حمایت خواهد کرد
و نســبت به این موضوع ابایی ندارد .چرا که به نظر بزرگان
موتلفه اسالمی ،مصالح کلی کشور و جریان اصولگرایی بر
مصالح فردی و حزبی اولویت دارد و در صورت نیاز به وحدت
باید این کار را انجام داد.
به عنوان ســوال اخر! به نظر شما نامزد احتمالی
موتلفه اسالمی چه زمانی اعالم خواهد شد؟
فکر می کنم اوایل دی ماه اعالم می شود.
سیاست
مثلث | شماره 338
سیاست
45
سیاست
بازگشتزاکانی
سیاست
46
مثلث | شماره 338
11
مهمترین خبر در مورد جمعیت رهپویان قبل از اینکه
نامزدموردنظراینتشکلسیاسیمعرفیشودحتمااستعفای
علیرضا زاکانی ،دبیرکل این جریان سیاسی است.استعفایی
که برخــی ان را به معنای اماده شــدن او بــرای نامزدی در
انتخابات تلقی کرده اند .زاکانی در اخرین نشست اعضای
این تشــکل با بیان اینکه ضــروری اســت روح جدیدی در
تشکیالت حاکم شود و گردشی در مدیریت جمعیت اتفاق
بیفتد ،گفته اســت« :مدت هاست که اســتعفای خود را از
دبیرکلی نوشته ام ولی برای ضربه نخوردن به مجموعه ،ان را
به برگزاری کنگره و اغاز دوره چهارم موکول کرده ام؛ بنابراین
خواهشمی کنمدوستانعذرمرابرایعدمپذیرشدبیرکلی
دوره جدید بپذیرند ،گرچه همچون گذشته تمام تالش خود
را برای اعتالی مجموعه خواهم داشــت و ذره ای از انجام
وظیفه دریغ نخواهم کرد ».در ادامه این نشست به پیشنهاد
چند تن از اعضای شورا ،نام پرویز ســروری به عنوان گزینه
تصدی مسئولیت دبیرکلی مطرح و با اجماع ارا ،وی به این
سمت برگزیده شــد .همچنین در ادامه تغییر و تحوالت در
این تشکل سیاســی بهزاد زارع و نورالدین قدیمی به ترتیب
به عنوان قائم مقام دبیرکل و معاون امور اســتان ها و مالک
شریعتی به عنوان سخنگوی جمعیت برگزیده شدند.پرویز
ســروری ،دبیرکل جدید جمعیت رهپویان انقالب اسالمی
با اشاره به فعالیت های تشــکل متبوعش در انتخابات ،96
گفته است« :در حال حاضر در جلسات شورای مرکزی چند
گزینه انتخابات 96در حال بررسی هســتند .نهایتا تا پایان
اذرماه ،نامزد نهایی جمعیت رهپویان انقالب اسالمی برای
انتخاباتریاست جمهوریدوازدهمرابهائتالفاصولگرایان
معرفیمی کنیم».
ایا انها دوباره به نامزدی علیرضا زاکانی خواهند رسید؟
از قالیباف تا زاکانی
«پس از انتخابات ریاســت جمهوری نهم در ســال
84که گروه های مختلف اصولگرایی عمال در یک رقابت
رهپویان چه کسی را روانه انتخابات خواهد کرد؟
جدی قرار گرفتند ،جمعیت رهپویان و ایثارگران معتقد بودند
باید نسبت به گذشته اسیب شناســی و تحولی در روش ها
و سیاســت ها ایجاد کنیم .بــه همین دلیــل اصولگرایان
تحول خواه شکل گرفت».این پاسخ پرویز سروری ،قائم
مقام جمعیت رهپویان انقالب اســامی اســت ،وقتی که
از وی پرســیده شــده چرا «اصولگرایان تحول خواه» نام
گرفته اید.جمعیت رهپویان انقالب اســامی (که باید ان
را برخاسته از دل ایثارگران دانســت) سال 87در شرایطی
پا به عرصه حیات سیاسی کشور نهادند که معتقد بودند در
فضای سیاسی کشور (پس از پایان جنگ و دوران سازندگی
و اصالحات) که متاثر از دو جناح عمده سیاسی موسوم به
چپ و راست بود ،جمع زیادی از نیروهای انقالب و جنگ
حضور داشتند که معتقد به انجام کار تشکیالتی و سیاسی
بودند ،اما نمی خواستند در دســته بندی رایج چپ و راست
قرار گیرند .در ان مقطع علیرضــا زاکانی ،دبیرکل جمعیت
رهپویان انقالب اســامی ریاست ســتادهای انتخاباتی
محمدباقر قالیباف را بر عهده داشــت .امــا در مرحله دوم
انتخابات نهم ،حمایت از محمود احمدی نژاد در دستورکار
قرار گرفت .در ســال 92نیز پــس از اینکه خبر تشــکیل
ائتالف ســه گانه منتشر شــد ،پرویز ســروری ،قائم مقام
جمعیت رهپویان با اشاره به طراحی ســاز و کار جدید برای
انتخابات ریاست جمهوری یازدهم گفته بود« :درخصوص
سیاســت و اســتراتژی جمعیت رهپویان در حال بحث در
دفتر سیاسی هستیم .ما مدل پیشــنهادی خود را طراحی
می کنیم ،البته با اسیب شناسی مدل های گذشته ».قائم
مقام جمعیت رهپویان البته با اشاره به نزدیکی این جمعیت
به ایثارگران خاطرنشان کرده بود« :این امور دیگر مشهود
اســت .دلیلش هم اشتراکات بیشتری اســت که بین ما و
ایثارگران نســبت به دیگر گروه های مختلف اصولگرایان
وجود دارد ».هر چه بود با گذشــت زمان مشخص شد که
جمعیت ایثارگران و رهپویان برنامه ای برای انتخابات دارند.
روزهای نزدیک به ثبت نام ناگهان علیرضا زاکانی کاندیدای
انتخابات شد و حتی با اعالم نامزدی سعید جلیلی هم حاضر
به انصراف نشد .علیرضا زاکانی در 21اردیبهشت و بعد از
ثبت نام سعید جلیلی ،ضمن اســتقبال از ورود دبیر شورای
عالی امنیت ملی به عرصه انتخابات از ائتالف گفتمانی با
او خبر داد و گفت« :حضور ایشــان را پربرکت ،امیدبخش
و باعث تقویت جبهه نیروهای انقالب می دانم و همانطور
که قبال نیز بارها اعالم کرده ام تفاوت گفتمانی مابین خود و
ایشان نمی بینم و بنابراین تالش می کنیم ائتالفی گفتمانی
تشکیل شــود تا توان نیروهای انقالب در مقابل جریانات
فتنه ،انحراف و جریان اقای هاشــمی تجمیع شود ».اما
بعد از اعالم اسامی نامزدهای تایید صالحیت شده علیرضا
زاکانی که نامش در این فهرست نبود در بیانیه ای حمایت
از حدادعادل و سعید جلیلی را وظیفه خود دانست و اعالم
امادگی کرد که نتایج مطالعات خود برای ارائه برنامه های
دولت اینــده را در اختیــار نامزدهــای معتقد بــه گفتمان
پیشرفت اسالمی قرار دهد.
زاکانی اما 13خرداد اعالم کرد که تشــکل جمعیت
رهپویــان در انتخابات 24خــرداد از غالمعلی حدادعادل
حمایت خواهد کــرد .او گفت که می تــوان با طیب خاطر
گفت ایشــان (دکتــر حدادعادل) نســبت بــه نامزدهای
دیگر ترجیح داشته و اصلح هستند به عالوه معتقدم حضور
اقای حدادعادل ظرفیتی برای گفتمان پیشرفت اسالمی
و نیروهای انقالب است که باید غنیمت شمرده شود ،زیرا
امتحانات خود را درصحنه های متفاوت به خوبی انجام داده
و هر کجا انقالب به وی نیازمند بوده با تالش فراوان در ان
صحنه حضور داشته و به دور از هوای نفس و قدرت طلبی و
با بصیرت مثال زدنی که نمونــه ای از ان را در مقابله با فتنه
مشاهده کردیم در صحنه حاضر بوده اند.
حاال در استانه انتخابات سال 96نگاه ها به این تشکل
سیاسی دوخته شــده تا اینکه مشخص شــود نامزد نهایی
رهپویان کیســت و از همه مهمتر اینکه ایا علیرضا زاکانی
دوباره قصد کاندیداتوری دارد؟
سیاست
مثلث | شماره 338
سیاست
47
سیاست
تعدد نامزدها خطای راهبردی است
گفت وگوی مثلث با مالک شریعتی
سیاست
48
مثلث | شماره 338
امید کرمانی ها
روزنامه نگار
امروز وحدت و ائتالف بین نیروهای انقالب برای
انتخابات سال 96چه ضرورتی دارد؟
وحدت رویــه نیروهای انقالب هــم یک ضرورت
عقلی اســت هم یک ضرورت تاریخی و تجربــی؛ به این
معنا که باتوجه به رقابت با رئیس جمهور مستقر که معموال
انتظارها انتخاب مجدد اوست ،جز با وحدت امکان پیروزی
بر رقیــب وجود نــدارد و تجربی اســت ،چون ســابقه چند
انتخابات گذشته این را اثبات کرده است.
با توجه به اینکه جریان غرب گــرا می خواهد هر
طور شده در انتخابات پیروز شود ،چه رویکردی
از ســایق و جریان هــای اصولگرا مــورد انتظار
است؟
جریان انقالبــی و اصولگــرا ابتدا باید خواســت
اجتماعی مردم را دقیق درک کند و خالف مســیر خواست
و مطالبه عمومی حرکت نکند ،ثانیــا باتوجه به ناکارامدی
دولت یازدهم در ایجاد رونــق اقتصادی و عبور از رکود باید
برنامه مشخصی برای معیشت مردم خصوصا حل معضل
بیکاری جوانان داشــته باشد و ثالثا انتشــار گسترده اخبار
ی و اختالس از
مفاســد اقتصادی نظیر فیش های نجومــ
صندوق فرهنگیان ،بابک زنجانی و امثال
ان انتظار یک خیزش عملی علیه فســاد
اقتصادی را در مردم ایجاد کرده است.
هم اکنون مدل هــای انتخاباتی
در جریان اصولگرا متعدد است،
موتلفه می گوید می خواهد نامزد
حزبی بدهد ،ایثارگران و رهپویان
از تیم کاندیدا صحبت می کنند و
پایداری معتقد به حمایت از نامزد
اصلح است و می گوید باید نامزد
اصلح را به جامعه معرفی و برای او
تبلیغ کرد تا به مقبولیت اجتماعی
برسد .به نظر شــما از درون این
مدل های متنــوع و متکثر چطور
وحدت حاصل می شود؟
گرچه گروه هــای مختلف درون
جبهه انقالب هریک از روش خود سخن
می گویند اما اینها همه بــا هم قابل جمع
اســت ،چراکه نامزد واحد با کارتیمی در
انتخابات منافاتی نــدارد ،می توان یک
جمــع هماهنــگ را وارد رقابــت کرد که
هریک از جنبه مزیت خود به کار ایجابی و
نقد منصفانه وضع موجود بپردازد و نهایتا
هرکس از ان جمع مورد اقبال بیشتری واقع شد ،بقیه پشت
سر او در روز 29اردیبهشــت قرار گیرند؛ این مدل ها قابل
جمع است به شرط خواســت جدی برای توفیق جریانی و
عبور از تمایالت شخصی و جناحی.
تکرار مدل های قبلی همچون شورای هماهنگی
نیروهای انقــاب و جبهه متحــد اصولگرایان را
برای رسیدن به ائتالف یا وحدت مناسب می دانید
یــا انکه پیشــنهاد بهتــری دارید ،ان پیشــنهاد
چیست؟
مدل هــای قبلــی الزم اســت اما کافی نیســت؛
این مســاله در انتخابات مجلس خود را نشــان داد .کسی
نمی تواند اهمیت وحــدت جریانــی در انتخابات مجلس
12
مالک شــریعتی ،ســخنگوی جمعیت رهپویان
انقالب اسالمی می گوید« :این مدل در سال 80یک بار
ازموده شده و نتیجه معکوس ان همچنان پیش روی
ماست .تعدد کاندیداها قطعا خطای راهبردی است».
همچنین این فعال سیاسی اصولگرا یاداور شد« :اگر
فردی حتی یک بار در صحنه رقابت حضور داشته و در
معرض انتخاب مردم قرار گرفته و توفیق نیافته ،قطعا
شــانس بســیار پایینی برای پیروزی خواهد داشت.
این احتمال برای افرادی که در رقابت با رئیس جمهور
مســتقر ناموفق بوده اند ،نزدیک به صفر است و نباید
دوباره در انتخابات شرکت کرده و با حضور خود دیگران
را نیز ناموفق کنند».
دهم را نفی کند اما نتیجه انتخابات نشــان داد که وحدت
سیاسی گرچه الزم اســت اما حتما کافی نخواهد بود؛ باید
یک خیزش عمومــی و اجتماعی از کف جامعه بجوشــد و
باال بیاید و نیروهای عمل کننده سیاســی را همراه کند و در
بستر این خیزش اجتماعی انها متحد شوند .باید برای فهم
مولفه های ان روی مطالبات اجتماعی مردم کار جدی شود
و در کنار تحلیل ارایش سیاسی ،تحلیل ارایش اجتماعی
مردم نیز صورت گیرد.
به نظر شما اصولگرایان امروز باید با چه تفکری
بــه انتخابــات ریاســت جمهوری وارد شــوند و
دست روی چه مسائلی بگذارند که مورد استقبال
اکثریت جامعه قرار بگیرند؟
به نظر می رســد مهمترین خواســته مردم ،ایجاد
رونق اقتصادی و رفع رکود و بیکاری و حل معضل تبعیض و
فاصله طبقاتی مدیران اشرافی با توده مردم است .حضرت
امام خمینی (ره) عبــارت تکان دهنــده ای دارند که مردم
در زمان طاغوت به دلیل اینکــه کارگزاران حکومت از انها
فاصله گرفتند و احساس تبعیض در مردم شکل گرفته بود
انها را کنار زدند ولو اینکه بعضا خدمتگزار هم بودند.
این مساله مهمی است که مردم حتی خدمت را تنها
از مدیــران نزدیک به وضع زندگی خــود می پذیرند و قبول
می کنند .االن این همه اخبار مفاســد اقتصــادی مردم را
نگران و خسته کرده است و دنبال روزنه ای هستند که کسی
پیدا شود با این مسائل ریشــه ای و به دور از قبیله گرایی و
نگاه جناحی برخورد کند و به صورت سیستمی ریشه فساد را
بخشکاند تا بتوان کار اقتصادی صحیح را در جامعه رونق
داد .ان شعر معروف در همین زمینه است:
اول ای جان دفع شر موش کن
زان سپس در جمع گندم کوش کن
جمعیت رهپویان اگر به نامزدی برسد ولی نظر
جمعی اصولگرایان حمایت از فرد دیگری باشــد
می پذیرد؟
سابقه جمعیت رهپویان نشان داده است که همواره
به دنبال توفیق جریان بوده است نه فرد یا گروه خاص و این
امر این بار هم مستنثنا نخواهد بود.
روحانی رئیس جمهــور یک دوره ای می شــود یا
خیر؟ اگر جوابتان مثبت است چه نشانه هایی را
برای این مساله برمی شمرید؟
درتمامادوارریاست جمهوریدرایرانتابهحالهیچ
رئیس جمهوریمثلروحانیزمینهتکدوره ایشدننداشته
است .عدم عمل به وعده های اقتصادی 100روزه و غیران،
اعالم چندباره عبور از رکود که هنوز هم محقق نشده است،
میوهندادنبرجامبه رغمتالشگستردهدولتیازدهم،معضل
یمسائلی
جدیبیکاریوعدمتعیینتکلیفحقوق هاینجوم
است که می تواند هر دولتی را یک دوره ای کند .اما همه اینها
اگربایکرقابتعالمانهومدبرانهازسویاصولگرایانمحقق
نشــود به تنهایی تضمین کننده نخواهد
بود و متاســفانه باید گفت خیلی زود دیر
می شود.
مدل وحدت در عیــن کثرت را چطور
ارزیابــی می کنید؟ اینکــه نامزدهای
هر سلیقه سیاسی اصولگرا به میدان
بیایند و نقطه مشــترک خود را بر نقد
اقــای روحانــی بگذارند ایــن باعث
ریزش ارای اقای روحانی می شود یا
تقویت ارای او؟
این مــدل در ســال 80یک بار
ازمــوده شــده و نتیجــه معکــوس ان
همچنــان پیــش روی ماســت .تعــدد
کاندیداها قطعا خطای راهبردی است.
نامزد مورد حمایــت اصولگرایان باید
تجربه شده باشد یا تجربه نشده؟
اگر فردی حتی یک بار در صحنه
رقابت حضور داشته و در معرض انتخاب
مردم قــرار گرفته و توفیــق نیافته قطعا
شانس بسیار پایینی برای پیروزی خواهد
داشت و این یک مســاله اثبات شده در
تمام دنیاست و به ندرت دیده شده کسی
یک باریاحتیدوبارسابقهشکستداشته
باشــد و بتواند در انتخابات بعدی پیروز شود .این احتمال
برای افرادی که در رقابت با رئیس جمهور مســتقر ناموفق
بوده اند ،نزدیک به صفر اســت و نباید دوبــاره در انتخابات
شرکت کرده و با حضور خود دیگران را نیز ناموفق کنند.
اگر اصولگرایان روی مدلی برای ائتالف به وحدت
نظر رســیدند اما برخی شــخصیت ها یا گروه ها
خارج از مکانیــزم مورد توافق عمــل کردند ،چه
برخوردی باید با انها بشود؟
اگر خیزش اجتماعی شکل بگیرد طبیعتا در صحنه
اجتماعی جوری عمل خواهد شــد که مــردم خود نگذارند
وحدت شکنی صورت پذیرد ،شبکه های اجتماعی و سرعت
انتقال پیام در این زمینه بسیار راهگشاست.
سیاست
راز سخنان اقای باهنر
13
جبهه پیروان به کدام کاندیدا گرایش بیشتری دارد؟
مثلث | شماره 338
چند هفتــه پیش بود کــه نایب رئیس جبهــه پیروان
خط امام و رهبــری به عنوان رئیس کمیتــه انتخاباتی این
جبهه برای انتخابات سال ۹۶انتخاب شد.
کمال الدیــن ســجادی با اشــاره بــه اولین جلســه
کمیتــه انتخاباتی جبهه پیــروان خط امــام و رهبری گفته
بــود« :این جلســه با حضــور همه اعضــا شــامل اقایان
بادامچیان،کوهکن ،ســجادی ،حمیــدی ،بیگلر و خانم
رحیمی برگزار شد».
در این جلسه اقای اسدالله بادامچیان به عنوان رئیس
کمیته انتخاباتی جبهه پیــروان خط امام و رهبری انتخاب
شــد .این کمیته برای سیاســت گذاری جبهه پیــروان در
انتخابات شورای شهر و ریاست جمهوری 96تشکیل شده
است.سخنگوی جبهه پیروان خط امام و رهبری تاکید کرده
بود« :سیاست های این کمیته همســو با جامعه روحانیت
مبارز برنامه ریزی خواهد شــد .پیشــنهاد مشخص جبهه
پیروان خط امام و رهبری این است که احزاب و تشکل های
سیاســی اصولگرا با محوریت جامعه روحانیت مبارز برای
انتخابات 96ساختار واحدی تشــکیل دهند.این ساختار
باید به گونه ای باشــد که اغلب اصولگرایان را در بر بگیرد
تا در انتخابات شورای شــهر و انتخابات ریاست جمهوری
دوازدهم صــدای واحدی از ســوی اصولگرایان شــنیده
شــود ».ســخنگوی جبهه پیــروان خط امــام و رهبری از
تشکیل کمیت ه انتخاباتی این جبهه برای انتخابات شوراها
خبر داد و گفت« :ریاســت این کمیته برای عهده ریاست
اسدالله بادامچیان است و بنده به همراه اقایان کوهکن،
سجادی ،نیک فر و بیگلر و نیز خانم رحیمی در این کمیته
حضور داریم».
وی به سابقه تشکیل جبهه پیروان خط امام و رهبری
اشاره کرد و یاداور شد« :جبهه پیروان هم اکنون متشکل از
18حزب و تشکل سیاسی است که از 20سال پیش فعالیت
سیاست
تازه تریــن خبــر در مــورد ائتــاف اصولگرایــان را
محمد رضا باهنر اعالم کرده اســت .او از تشکیل ائتالف
اصولگرایان تا دو هفته دیگر با حضور طیف های گسترده
اصولگرایان و سازوکار به روزشده خبر داد.
محمدرضا باهنر کــه رئیس جبهه پیــروان خط امام
و رهبری اســت ،با اشــاره به زمان تشــکیل ائتالف بزرگ
اصولگرایان برای انتخابــات 96گفت« :تالش می کنیم
همان سازوکاری را که در مجلس دهم به وجود اوردیم ،در
انتخابات پیش رو حفظ ،به روز رسانی و گسترده تر کنیم.
وی با بیــان اینکه «در حــال رایزنی بــا اصولگرایان
هســتیم» ،ابراز امیدواری کــرد که ظــرف دو هفته اینده
سازوکار جامع کشوری و تشــکیالتی اصولگرایان تشکیل
و سپس اعالم شود .عضو ائتالف اصولگرایان در تشریح
جزئیات ســازوکار این ائتالف تصریح کرد« :افراد ائتالف
اصولگرایــان همان اعضای قبلی هســتند بــا این تفاوت
که افــرادی که در گذشــته یا حــال نیز فعالیت سیاســی
داشته و دارند با ســازوکاری جامع ،به ائتالف اصولگرایان
می پیوندند ».باهنر ادامه داده اســت« :پس از تشــکیل
ائتالف اصولگرایان ،برنامه دعوت از فعاالن اصولگرایان
سراســر کشــور برای شــرکت در یک نشســت یا همایش
منطقه ای یا کشوری در دستورکار است.
محمد رضا باهنــر پیش تر گفته بــود« :نامزد نهایی
ما به این زودی معرفی نمی شــود و یکــی دو ماه اخر برای
انتخابات ریاست جمهوری قابل توجه است .اصولگرایان
افراد مختلف را بررسی می کنند که هم کارامد و هم رای اور
باشند و طبیعی است که این نامزدها با اقای روحانی مقایسه
می شــوند و کســی را معرفی می کنیم که کارامدی و رای
ایشان بهتر از روحانی باشــد ».او البته این را هم گفته بود
که «علی الریجانی قصد نامزدی بــرای انتخابات را ندارد
و حــدس می زنم از نامــزد اجماعی اصولگرایــان حمایت
کند ».حاال همه در انتظار جزئیات بیشتر این ائتالف بزرگ
انتخاباتی هستند».
تالش های انتخاباتی جبهه پیروان
خود را اغاز کــرده و هم اکنون به صــورت منظم و هفتگی
جلساتش برگزار می شود .برای ما تبعیت از رهبر انقالب و
مرجعیت جامعتین اولویت دارد».
محسن کوهکن ،نایب رئیس جبهه پیروان خط امام و
رهبری هم در اظهارنظری گفته است« :نوع صحبت هایی
که می شود بیانگر این است که قدم به قدم مقدمات رفتن
به سمت و سوی یک تصمیم معقول و منطقی که نتیجه اش
جلوگیــری از تکثر و رفتن به ســوی اجماع به ســمت یک
نفر هســت ،فراهم می شــود .البته تاکید کنم چالش ها و
مشکالتی در این مسیر هست و مسیر روان و راحتی نیست
و سنگالخی است».
نماینــده مــردم لنجــان در مجلــس دربــاره اخبــار
کاندیداتــوری جلیلی و احتمال اجمــاع اصولگرایان روی
این گزینه گفت« :وقتی بحث وحدت بین اصولگرایان را
مطرح می کنیم روی گزینه ها صحبت نمی کنیم ،ما از روش
بحث می کنیم .وقتی روی روش به تفاهم رسیدیم ،سراغ
گزینه ها می رویم».
نکته مهم در مــورد مواضــع محمد رضــا باهنر این
اســت که او در چند اظهارنظر تقریبا به صورت مســتقیم و
غیر مســتقیم حمایت هایی از نامزدی احتمالی محمد باقر
قالیباف داشته است.
او گفتــه« :از نظر مــا قالیباف با ســایر نامزدهای
شکســت خورده تفاوت دارد؛ چون همیشــه دوم شــده
و از این نظــر قابل توجه اســت و مثل ســایر نامزدهای
شکســت خورده نیســت که او را کنار بگذاریم ».این در
حالی اســت که او دیگر مانند ماه های ابتدایی امســال
نام روحانی را از افراد مورد بررسی اصولگرایان نمی داند
و از این موضع خود صرف نظر کرده اســت .محمد رضا
باهنر البته دربــاره انتخابات شــوراها هم گفته اســت:
«در حال بررسی نامزدهای شورای شــهر هستیم و تنها
نگرانی ما این اســت که این لیســت نتواند رای مردم را
جلب کند».
49
سیاست
صالح رای اور بهتر از اصلح کم رای است
سیاست
50
مثلث | شماره 338
گفت وگو با احمد کریمی اصفهانی
اصولگرایان موفق خواهند شد که برای انتخابات
ریاست جمهوری همه ظرفیت های خود را در یک
قالب تعریف کنند یا انکه احتمــال دارد هر کدام
از ســایق اصولگرا نامزد خود را به میدان رقابت
بفرستند و تجربه سال 92دوباره تکرار شود؟
شــک و بحثی نیســت که هر دو جنــاح اصولگرا
و اصالح طلب تــاش دارنــد وحــدت و یکپارچکی خود
را حفــظ کنند .همــه می داننــد موفقیت در ســایه وحدت
و یکپارچگی حاصل می شــود .متاســفانه گاهــی اوقات
بعضی خودخواهی ها یا بزرگ بینی هاست که به اختالفات
سالیق درون اردوگاهی اصولگرایان دامن می زند .وقتی
تشــکل یا مجموعه ای تصور می کند یک ســر و گردن از
بقیه مجموعه ها و احزاب باالتر است یا مدعی می شود که
رویکرد ،عمل و مشی انقالبی تری دارد خود عامل تشدید
اختالف می شود .حال انکه یکی از مولفه های انقالبی گری
ان است که بتواند با دیگران وحدت داشته باشد .معتقدم
تفرق و تشتت اولین حرکت و گام در مسیر شکست خواهد
بود .هــر عاقلی می دانــد وقتی می خواهد بــا یک جمعی
وحدت کند همه نظراتش تامین نمی شود ،پس یک مقدار
تنزل از دیــدگاه الزمه تحقــق وحدت در ان جمع اســت.
کســانی که بلندپروازی ،خودبرتربینی و تصور انقالبی تر و
مومن تر بودن دارند ،این مساله باعث می شود ،او دیگران
را کمتر و کوچکتر ببیند که می توان گفت رویکرد و رفتار و
کردار یادشده بزرگترین مانع وحدت است .تمام سعی ما بر
این اســت که حتما باید همه مقداری از خواسته های خود
گذشت کنند تا به وحدت برسیم .البته این را هم بگویم در
این مرتبه مقداری زمینه بیشــتر برای وحدت
را در اردوگاه اصولگرایــان شــاهد هســتیم و
ان شــاءالله کلیدی که می خورد یــک کلید با
اطمینانی باشــد که همه بتوانند صرف نظر از
برخی مسائل به وحدت برسند.
این مــدل وحدت قــرار اســت از چه
زمانی کلید بخورد؟
شاید یکی از دالیلی که اطمینان بیشتر
داریم کــه این دفعه به وحدت برســیم همین
با تانی عمل کردن و کار شتابزده نکردن است
تا ســر یک فرصت زمانی به مقصود برســیم.
معتقدیــم رئیس جمهــور اینده بایــد حداقل
ظرفیت ها برای حل مشکالت کشور را داشته
باشــد .امروز عمــده مشــکالت جامعه حول
مســائل اقتصادی می گردد .معیشت مردم و
بیکاری را به طور روشــن می توان اشاره کرد.
کسی که فقیر است نزدیک به کفر می رسد .ما
باید حداقل زندگی را برای مردم تدارک ببینیم .نمی توانیم
نسبت به این مسائل بی تفاوت باشیم ،بنابراین ما معتقدیم
که با در نظر گرفتن این ویژگی ها افراد وارد عرصه نامزدی
انتخابات ریاست جمهوری شوند.
مدل وحدت چه زمانی فعال می شود؟
برخی دوستان ما شاید االن نظرات مختلفی داشته
باشــند ،در این رابطه هم باید به وحدت نظر برسیم .ایا هر
کسی می تواند رئیس جمهور شــود یا فقط کسی بیاید که
بتواند مشــکالت بر زمین مانده را حل کند ،مشکالتی که
مردم از ان رنج می برنــد؟ از طرفی دقت کنیــم که ابزار ما
برای پیروزی حمایت ها و پشــتیبانی مردمی اســت .مردم
از ما می خواهند حداقل هــای زندگی را بــرای انها فراهم
کنیم ،بنابراین باید دقــت کنیم که ظرفیت حمایت مردمی
14
احمــد کریمی اصفهانــی ،عضو جبهــه پیروان
خط امام و رهبــری می گوید« :این بــاور را به خیلی ها
بقبوالنیم که باید برای نیامدن و نامزد نشدن احساس
وظیفه کننــد .اگر چنین اتفاقی بیفتــد و خیلی ها این
احســاس تکلیف کنند که نباید بیاینــد ،طبیعتا تعداد
کاندیداهای اصولگرا محدود خواهد شد».
را از دســت ندهیــم .البته افراد زیــادی امــروز در اردوگاه
اصولگرایان بــرای حضــور در میدان نامــزدی انتخابات
ریاست جمهوری مطرح هســتند .یکی از مسائلی هم که
داریم بحــث می کنیم این اســت که همان طــور که همه
احساس تکلیف برای نامزدی در انتخابات می کنند این باور
را به خیلی ها بقبوالنیم که باید برای نیامدن و نامزد نشدن
احســاس وظیفه کنند .اگر چنین اتفاقــی بیفتد و خیلی ها
این احســاس تکلیف کنند که نباید بیاینــد ،طبیعتا تعداد
کاندیداهای اصولگرا محدود خواهد شد و به طبع به وحدت
رساندن انها اسان تر خواهد بود تا زمانی که تعداد کثیری از
نامزدهای اصولگرا در میدان باشند.
هم اکنون مدل های انتخاباتی در جریان اصولگرا
متعدد اســت ،موتلفه می گویــد می خواهد نامزد
حزبی بدهد ،ایثارگران و رهپویان از تیم کاندیدا
صحبت می کنند و پایداری معتقــد به حمایت از
نامزد اصلــح اســت و می گوید باید نامــزد اصلح
را بــه جامعه معرفــی و بــرای او تبلیغ کــرد تا به
مقبولیت اجتماعی برســد .به نظر شما از درون
این مدل های متنوع و متکثر چطور وحدت حاصل
می شود؟
اگر قرار باشــد هر تشــکلی و هــر مجموعه ای بر
سبک و مدل خودش پافشاری کند اصال وحدت معنا پیدا
نمی کند .بحث ما این اســت باالخره در ریاست جمهوری
اوضاع و شرایط با انتخابات مجلس و شوراها فرق می کند.
شــاید در ان دو انتخابات ســهم خواهی را تا حدی بتوان
تحمل کرد ولی در ریاست جمهوری انتخاب یک نفر مطرح
است ،بنابراین اگر هر مجموعه ای بخواهد مصداق مطلوب
خودش را به میدان بیاورد اصال وحدت معنی پیدا نمی کند.
ما اســتعدادها را به میدان می اوریم پس از ان چون فقط
یک نامزد ریاســت جمهوری می خواهیم بحث می کنیم تا
کسی انتخاب شود که از جامعیت الزم برای قرار گرفتن در
این مسئولیت برخوردار باشد .اگرچه اولین دغدغه ما مساله
اقتصادی اســت اما نامزد منتخب اصولگرایان نمی تواند
با سیاســت خارجی ،نظامی ،اجتماعــی و فرهنگی بیگانه
باشد .او باید فردی جامع االطراف باشد .قوی بودن در یک
زمینه توجیه برای حمایت از یک نفر نمی شود .در مجموع
اگر کسی می بیند بخشی از شــرایط قرار گرفتن در جایگاه
ریاست جمهوری را دارد ولی ویژگی های او جامع االطراف
نیست باید احســاس تکلیف کند که به میدان نیاید .فرق
نمی کند این فرد از چه حزبی یا ســلیقه اصولگرایی باشد؛
از حزب من یا از حــزب دیگری تفاوت نمی کند .کســانی
که تاکید بر حمایت از نامزد اصلــح می کنند و معتقدند باید
عالم ترین و ارحج ترین شخصیت مورد حمایت و پشتیبانی
قرار بگیرد ،این را مدنظر داشــته باشند اگر یک شخصیت
همه این ویژگی های برتر را داشــت اما اقبــال مردم به او
نبود معرفی اش به عنوان نامــزد جریان اصولگرا منافات با
مولفه های انتخاباتی دارد .ما معتقدیــم صالح رای بیار به
اصلح رای نیار ارجح است .اینها مسائل مهمی هستند که
در مباحث جمعی حتما مورد توجه قرار می گیرند .اگر یک
تشکل بگوید من فقط و فقط به اصلح فکر می کنم ،ایا این
حرف جامعیت دارد؟ یک شخصیت شاید خیلی خوب باشد
ولی وقتی مقبول نبود و رای نیاورد به این معناست که ما خود
دو دستی پیروزی را تقدیم رقیب کردیم.
موتلفه االن خــودش دنبال معرفــی نامزد حزبی
است ،در چنین شــرایطی صحبت از وحدت چه
معنایی دارد؟
اصال صحبت از یک تشــکل نمی کنم .گفتم هر
تشکلی می خواهد باشد باید به قواعد تصمیم گیری جمعی
مقید باشد ،پس موتلفه هم مستثنی نیست.
موتلفــه هم وقتــی می خواهــد بــه تعامل با ســایر
مجموعه ها وارد شود اگر دید نامزدی از جامعیت بیشتری
برخوردار اســت نباید بگوید صرفا از نامــزد حزبی خود که
موتلفه ایاستحمایتمی کند.چنینموضعی
در وحدت معنی ندارد .اگر همه نشســتند و به
یک چارچوب رسیدند همه موظفند که ضوابط
وحدت را رعایــت کنند .مــا اول نمی اییم که
مصادیق را روی هم جمع کنیم بعد براســاس
راهکار شیر یا خط به نامزد نهایی برسیم یا انکه
گرایش حزبی را مدنظر قرار دهیم چون در این
صورت مســلما به وحدت و یک نفر نخواهیم
رســید .به لطف خدا ما اســتعدادهای زیادی
در کشــور داریم ،اگــر روزی بنا بــه صادرات
ریاســت جمهوری باشــد بهترین فرد را برای
کشور خودمان نگه می داریم و مابقی افراد را
سعی می کنیم صادر کنیم.
سخنگوی جبهه پیروان خط امام و رهبری
در تابســتان گفت ما یک لیست سی نفره
داریم و اولویت مــان در انتخاب نامزد هم
برگزیدن فردی تجربه نشــده است چون
تجربه شــده ها سبد رای شــان مشخص است،
اقای باهنر اخیر گفت جبهه پیروان همچنان روی
این موضع قرار دارد ،فقط اقای قالیباف اســتثنا
است ،نظر شما چیست؟
این نظر شــخص اقای باهنر ممکن است باشد.
ما به چنین تصمیمی درباره اقای قالیباف نرسیدیم .حتما
ویژگی ها مشخص می شود اولویت کاری نامزد منتخب باید
اقتصاد باشد ،ضمن انکه توجهی هم به سایر حوزه ها بکند.
نکته دیگر هم که یاداور می شــوم ،ان است که همچنان
معتقد به محور بودن جامعه روحانیت مبارز هستیم .درباره
لیست سی نفره هم باید بگویم چنین لیستی در افواه مطرح
بود اما اینکه یک جایی احصا شــوند چنیــن چیزی وجود
نداشته است.
سیاست
تصمیم اقای مهندس
ایا عزت الله ضرغامی قصد نامزدی در انتخابات دارد؟
15
خودش گفته« :شــایعات مرتبط بــا کاندیداتوری ام
در انتخابــات در حالــی مطــرح می شــود کــه بنــده هیچ
اقدامی نکرده ام و حتی بــه خودم اجازه نــداده ام که به این
موضوع فکر کنم .برنامه ای برای کاندیداتوری در انتخابات
ریاست جمهوری ســال 96ندارم و مهمترین وظیفه ای که
در این مقطع احســاس می کنم ،تقویت جریان و نیروهای
انقالبی اســت.یکی از تفریحات من این است که شب ها
شــایعات مربوط به خودم را می خوانم و کارهای نکرده خود
را محاسبه می کنم؛ می گویند ســتادهای انتخاباتی من در
سراسر کشور تشکیل شــده و دفتر مرکزی ستاد انتخاباتی
من نیز در خیابان جمهوری اســت؛ می گوینــد با یک مقام
عالی رتبه دیدار انتخاباتی داشــته ام و هــر روز یک حرف و
کار جدید درباره خودم می شــنوم که خودم از ان بی اطالع
هستم ».اما این حرف های عزت الله ضرغامی باعث نشده
فو حدیث ها پیرامون نامزدی او تمام شود .ضرغامی
که حر
همچنان به عنوان یکی از نامزدهای احتمالی اصولگرایان
محسوبمی شود.
منتقد برجام
ماجرای یک نامزدی
مثلث | شماره 338
اما اولین بار سایت نامه نیوز در خبری از احتمال حمایت
ی روایت کرد .نامه نیوز نوشته
اصولگرایان از نامزدی ضرغام
بود«:اصولگرایانبه دنبالنامزدیهستندکهتابهحالطعم
انتخابات و رای مردم را نچشیده اســت و برای مردم چهره
جدیدی شناخته می شــود .انگونه که از شــواهد پیداست
اصولگرایان به این نامزد نزدیک شــده اند و ان فرد کســی
نیســت جز عزت الله ضرغامی ،رئیس ســابق صداوسیما.
ضرغامی که این روزها به شــدت در فضــای مجازی فعال
اســت می تواند گزینه مطلوب اصولگرایان برای انتخابات
اینده ریاست جمهوری باشــد .فردی که توان ایجاد اجماع
میان بخش های مختلف اصولگرایی را دارد .اصولگرایان
معتقد هستند که عملکرد ضرغامی در صداوسیما مطلوب
بوده و مردم از دوران او خاطرات خوبی به ذهن دارند .دیگر
ویژگی که باعث شده تا اصولگرایان به ضرغامی برسند این
معناست که به نظر می رسد احمدی نژاد نیز برای انتخابات
ریاست جمهوریسالایندهبه دنبالمعرفیضرغامی به عنوان
نامزد مورد نظر خود است .ضرغامی و احمدی نژاد جلساتی
را نیز با یکدیگر داشــته اند .بدین ترتیب اصولگرایان بدون
دردســر و درگیری با احمدی نژاد با او در مــورد یک نامزد به
توافق برســند و هر دو در یک جبهه با حسن روحانی رقابت
کند .انگونه که از شــواهد پیداست حسن روحانی به عنوان
رئیس دولت یازدهم باید خود را اماده رقابت با رئیس ســابق
صداوسیماکند.دراینمیانشایدچندنامزدمستقلودلخور
از وحدت اصولگرایی به صحنه بیاید اما به نظر می رسد که
در انتخابات بهار 96شــاهد دو قطبی روحانــی – ضرغامی
خواهیم بود» .
این خبر البته موجب شــد که برخــی تحلیل ها بر این
مبنا که ضرغامی گزینه الترناتیو احمدی نژاد اســت شــکل
بگیرد .شاید انچه موجب شد این شایعات در فضای مجازی
گسترش یابد ســابقه خوب رابطه او با احمدی نژاد باشد .او
از اواسط دوران ریاستش بر ســازمان صداوسیما رابطه ای
خوب بــا محمــود احمدی نژاد داشــت .ضرغامــی در این
دوران در مسائل مختلف و حســاس با محمود احمدی نژاد
سیاست
انچه اما باعث شــده گمانه ها در مورد او افزایش یابد
ســخنانی اســت که بیان می کند .ضرغامــی در تازه ترین
سخنرانی خود به نقد برجام پرداخته و گفته است« :من هم
همانند اقای روحانی اعتقاد دارم که برجام را خدا اورد و خیلی
چیزها به ویژه چهره واقعی امریکا مشخص شد ،این چهره
امروز ذره ای پیچیدگی ندارد و نشان می دهد که امریکا مثل
گوریل وحشی اســت که زنجیر پاره کرده و متکی به قدرت
خود است.امریکا در اوج اضمحالل با حضور در مذاکرات
می خواست بگوید که ما هستیم ،البته دولتمردان فرصتی
پیدا کردند تا با امریکا مذاکره کنند ،هر چند اکنون می بینیم
حتی اگر رئیس جمهور امریکا مصوبه اخیر کنگره را وتو هم
کند ،فایده ای ندارد ،این نشــان می دهد کــه امریکایی ها
نتوانســتند دموکرات ها را قانع کنند تا به مصوبــه اخیر رای
ندهند ».عضو شورای عالی انقالب فرهنگی با بیان اینکه
مذاکره برد -برد با شــیطان خیلی معنا ندارد ،گفته اســت:
«با وجود اینکه امریکایی ها ادعای حقوق بشر و طرفداری
از افکار عمومی دارند ،حتی در پایان دوره ریاست جمهوری
اوبامابه افکار عمومی بی توجههستند».
همکالم می شد و حتی طرف مشورت او هم قرار می گرفت.
ضرغامی در مصاحبــه ای که با هفته نامه مثلث داشــت در
مورد دیدارهایش بــا محمود احمدی نــژاد در ماجرای قهر
۱۱روزه رئیس جمهور چنین گفته بــود« :در ماجرای عزل
اقای مصلحــی ،اقای احمدی نــژاد تصمیــم گرفت وزیر
اطالعــات را تغییر دهد و رهبری با وجــود اینکه هیچ گاه در
عزل و نصب ها دخالت نمی کنند ،وارد ماجرا شدند و دستور
دادند که به دلیل حساســیت وزارت اطالعات ،وزیر تغییر
نکند .اقای احمدی نژاد باید این دســتور را روی چشــمش
می گذاشت و به ان عمل می کرد .البته دیگران هم در انتشار
اینخبررفتارخاصیرا درپیشگرفتندواوراتحریککردند.
البته اینها دلیل موجهی نبود .اساسا وقتی رهبری امر و نهی
می کنند ،محبت می کنند .وقتی رهبری قابل می دانند و اعتنا
می کنند و می گویند ایــن کار را بکن یا نکن ،این بزرگ ترین
افتخار برای یک مســئول اســت .من با همه وجود به این
مسائل معتقدم .برخی می گویند چرا فالن تذکر علنی شد؟
بله .بسیاری از تذکرات به صورت خصوصی داده می شود.
اقای رئیس جمهور! وقتی رهبری به تــو می گوید این کار را
بکن یا این کار را نکن ،افتخار کن؛ چراکه مقام والیت به تو
اعتنا کرده است .اقای احمدی نژاد در بزنگاه نتوانست این را
متوجهشود.ازاین روعصبانیشدورفتوخانه نشینشد.در
واقع او محبت اقا را درک نکرد اما من یقین داشتم بعد از چند
روز برمی گردد .چند بار هم بــه خانه اش رفتم و با او صحبت
کردم .با من درددل کرد و سبک شد .بعد از مدتی هم خودش
در هیات دولت حاضر شــد و هیچ ربطی هم به من نداشت.
همه می دانند که اکثریت اعضای دولت اقای احمدی نژاد
نیروهای انقالبی ،مومن ،متعهد و موفق بودند اما متاسفانه
گاهی در قبال انها بی محبتی می شــود و امــکان ارائه یک
گزارش کار از دوره وزارت خود را در فضای رســانه ای کشور
ندارند .هر چند احمدی نژاد سرکار بازگشت اما با این کار دولت
را دچار حاشیه کرد .ما هم بســتنی خریدیم و رسانه ها همه
مســائل را فراموش کردند و بســتنی ،محور شد( .خنده) ما
ضرباتی از این اقدام احمدی نژاد خوردیم که واقعا حیف بود
ن قدر خدمات ارائه کرده بود».
از ان دولتی که ا
ایا با پدیــده نامزدی عزت الله ضرغامــی در انتخابات
مواجه خواهیم شد؟
51
دوست پوتین
بین الملل
رکس تیلرســون ،مدیرعامل شرکت نفتی اکســون موبیل ســرانجام از طرف ترامپ نامزد
تصدی پست وزارت خارجه امریکا شد .او برخالف سایر نامزدهای مطرح شده در رسانه ها برای
این پست از قابلیت انعطاف پذیری الزم در برخورد با مســائل دیپلماتیک برخوردار است .او از
ســوی بازهای جمهوری خواه و همچنین حزب دموکرات به روابط حسنه و دوستانه با والدیمیر
پوتین متهم شده است.
تی
تر
یک
تاجر به جای دیپلمات
بین الملل
52
مثلث | شماره 338
دیپلماسیامریکادردورهترامپ-تیلرسونبهچهسمتوسوییمی رود؟
ساختار علیه کارگزار
سیاست خارجی امریکا نسبت به
ایران تهاجمی تر می شود
1
به اجرا دراورد و مناسبات انها پس از انکه پوتین جانشین
بوریس یلتسین شــد ،قوت یافت .با این حال رئیس دفتر
ترامپ به «ای بی سی» گفته است که در مورد تائید رکس
تیلرســون در مجلس ســنای امریکا نگرانی وجود ندارد.
رکس تیلرســون 64 ،ســاله و متولد ایالت تگزاس است و
ســابقه بیش از 40سال فعالیت در شــرکت اکسان موبیل
را دارد .شرکت اکسان موبیل در ده ها کشور فعال است و
در کشورهایی مانند روسیه ،یمن یا دیگر نقاط قابل توجه
نیز قراردادهایی بسته اســت .این شرکت در سال ،2011
قراردادی را با شرکت روس نفت ،بزرگ ترین شرکت نفتی
دولتی روسیه ،در زمینه عملیات مشترک اکتشاف و تولید
در ســیبری امضا کرد.او از جمله افرادی است که همواره
کمک های مالی خود را بــه جمهوریخواهان عرضه کرده
است ،اما در کمپین انتخاباتی سال جاری ،کمک های او
نه به دونالد ترامپ ،بلکه به رقیبش جب بوش رســید .این
در حالی است که بر اساس فهرست ســال ،2015دونالد
ترامپ بین 50هــزار تا 100هزار دالر از ســهام این غول
نفتی را در اختیار دارد.
پرونده ایران روی میز فلین یا تیلرسون؟
مثلث | شماره 338
معرفی تیلرســون در حالی صورت می گیرد که پیش
از این برخی رســانه ها گــزارش داده بودند«مایکل فلین»
مدیر پیشین اداره اطالعات وزارت دفاع که به عنوان مشاور
ی ترامپ
امنیت ملی امریکا تاثیر بسیار زیادی بر تصمیم ها
ی رئیس جمهور منتخب
در حوزه سیاست خارجی دارد ،از سو
امریکا مسئولیت پرونده ایران در شورای امنیت ملی امریکا را
بر عهده گرفته است.بر اساس این گزارش ها ،دونال د ترامپ
جهت برخورد با مسائل منطقه ،دو تن از استراتژیست های
امریکایی که سابقا در پنتاگون کار می کردند را تحت ریاست
«مایکل فلین» مسئول پرونده ایران در شورای امنیت ملی
امریکا کرده است.
نامی از این دو استراتژیســت نیامده اما تاکید شده
است که «مایکل فلین» شناخت وسیعی بر روابط امریکا
و ایران و شرح مذاکرات هسته ای دارد.پیش از این منابع
نزدیک به رئیس جمهور منتخب امریکا خبر داده بودند که
او پست مشاور امنیت ملی کاخ سفید را به «مایکل فلین»
ژنرال بازنشســته و مدیر پیشــین اژانس اطالعات دفاعی
امریکا پیشنهاد داده اســت .پس از ان 53نهاد و سازمان
امریکایی در نامه ای به دونال د ترامپ از او خواستند تا فلین
را به این ســمت انتخاب نکند ،انها در نامه خود «مایکل
فلین» را دارای تفکرات به شــدت ضد اســامی دانستند
که برای امنیت و جایگاه امریکا یک تهدید اســت.در این
سو اما فردی به عنوان وزیر خارجه ترامپ انتخاب شده که
رابطه ای نزدیک با روســیه و پوتین دارد.اگرچه تیلرسون
ســابقه ای در وزارت خارجه و مســائل سیاســی ندارد ،اما
همواره به عنوان فردی مذاکره کننده فعال بوده است .از
حق استفاده از زمین تا مسائل کارگری و توافق های حمل
و نقل ،او همیشه در حال مذاکره بوده است .ریاست او بر
اکسان موبیل هم همواره با مذاکره با شرکت های خارجی
و دولت امریکا همراه بوده اســت ؛ موضوعی که می تواند
یو
انتخاب او را به عنوان وزیر خارجه برای کشورهای خارج
به ویژه ایران مطلوب تر کند.این مساله باتوجه به مخالفت
او با اقدام یک جانبه ایاالت متحده علیه توافق هسته ای
ایران ،بیشتر اهمیت پیدا می کند .به باور تیلرسون ،اقدام
یک جانبه امریــکا بدون حمایت شــرکای اروپایی یا چین
بی اثر خواهد بود ،ضمن اینکه باعث می شود تالش های
ایران برای توسعه سالح های هسته ای از سر گرفته شود.
نشریه «بیزینس ژورنال» هم با اشــاره به اینکه تیلرسون
به طور کلی به تحریم هــا اعتقادی نــدارد ،صحبت های
تیلرسون در دیدار سهامداران اکسون را یاداور می شود:
«ما از تحریم حمایت نمی کنیم ،عمومــا به این دلیل که
فکــر نمی کنیم تا زمانی کــه خیلی خــوب و جامع اجرایی
شوند ،اثرگذار باشــند و این کار خیلی دشواری است ».او
چند ماه پیش هم نسبت به ســرمایه گذاری در ایران ابراز
تمایل کرده بود .تیلرسون در گفت وگو با «سی ان بی سی»
با اشــاره به اینکه بســیاری از شــرکت های اروپایی برای
حضور در صنعت نفت و گاز ایران فعال هســتند ،گفته بود
که به خاطر شرایط دشوار ایران برای سرمایه گذاری ،صبر
می کند تا ببیند اوضاع چگونه پیش می رود و ایا توافقی بین
ایران و شرکت های خارجی حاصل می شود یا نه .او اضافه
کرد« :ما صبر می کنیم ببینیم موضوع برای شــرکت های
امریکایی ازاد می شــود یا نه .قطعــا ما ایــران را زیر نظر
داریم ،چرا که به لحاظ منابع ،کشوری بسیار غنی است».
موضوع دیگر در مورد گزینه احتمالی ترامپ برای هدایت
وزارت خارجه این اســت که از او به عنوان دوســت روسیه
و پوتین یاد می شــود .رابطه او با روس هــا به دهه 1990
برمی گردد و سال 2011هم اکســون موبیل قراردادی را
با شرکت روسنفت منعقد کرد که در ان زمان دولت روسیه
75درصد ســهامش را در اختیار داشــت .دو سال بعد دو
شرکت شراکت شــان را گســترش دادند و در همان سال
رکس تیلرسون از سوی والدیمیر پوتین «نشان دوستی»
روســیه را دریافت کرد .چنان چــه این رابطــه تجاری به
عرصه سیاست خارجی هم سرایت کند ،می تواند به عنوان
نکته ای مثبت برای ایران در نظر گرفته شود .در کنار این
موارد ،باید به این مســاله توجه داشــت که گفته می شود
در صورت انتخاب تیلرسون به سمت وزارت خارجه ،جان
بولتون هم به عنوان معاون او انتخاب خواهد شد .در این
صورت باید دید که ایا تیلرســون بر تجربــه و نگرش خود
تکیه خواهد کرد یا تحت تاثیر معاون با سابقه اش در امور
سیاسی و دیپلماتیک که به شدت مخالف توافق هسته ای
ایران و سیاســت های ایران اســت قرار خواهــد گرفت.
با وجود مخالفــت چهره های سرشــناس جمهوریخواه با
انتخاب تیلرسون به عنوان وزیر دفاع ،باب کورکر سناتور
جمهوریخواه ایالت تنســی« ،رکس تیلرسون» را بهترین
گزینه برای تصدی ُپســت وزارت خارجه این کشور عنوان
کرد .کورکــر در یک پیــام تو ئیتری نوشــت« :اگر رکس
تیلرسون برای این مقام انتخاب شود باید بگویم او فردی
«تاثیرگذار» است.
کورکر یکی از گزینه های پیشــنهادی برای پســت
وزارت امــور خارجه امریــکا بود .وی در حــال حاضر ،در
کمیته روابط خارجی ســنا فعالیــت دارد .در همین حال،
سناتور دموکرات ایالت ماساچوست ِ
«اد مارکی» با انتقاد از
این پیشنهاد برای وزارت خارجه امریکا در بیانیه ای اعالم
کرد اگر رکس تیلرســون نامزد این پست شــود باید منتظر
جنگی بزرگ بود .از سوی دیگر ،انتخاب وی می تواند به
کســب وکار اقتصادی رئیس جمهور منتخــب رونق دهد.
انتخاب وی تاییدی روشــن بر این اســت که دولت جدید
امریکا برنامه ای طوالنی مدت در مورد انرژی و نفت دارد.
بین الملل
دونال د ترامپ در تصمیمی بی سابقه فردی را به عنوان
گزینه وزارت امور خارجه دولت خود برگزید که حتی یک روز
ســابقه کار دیپلماتیک ندارد .رکس تیلرسون ،مدیرعامل
شرکت نفتی اکسان موبیل در حالی به عنوان گزینه وزارت
ی ترامپ برگزیده شده که در حوزه
امور خارجه امریکا از سو
سیاست بین الملل فردی کامال بی تجربه است .باتوجه به
رابطه نزدیک تیلرسون با والدیمیر پوتین ،رئیس جمهوری
روسیه مطابق پیش بینی ها می توان انتظار داشت که اراده
دونالد ترامپ برای بهبود و توسعه روابط پرتنش امریکا با
روسیه کامال جدی است .ترامپ رئیس جمهوری منتخب
امریکا پس از انتخاب رکس تیلرسون با انتشار توییتی او را
به عنوان یکی از مدیران بــزرگ در دنیا و مذاکره کننده ای
خبره توصیف کرده است.
ی ترامپ انتشار یافت ،تیلرسون
در بیانیه ای که از سو
شــخصی پایدار با تجربه وســیع و درک عمیــق از اوضاع
ژئوپلتیکی جهان و انتخابی عالی برای تصدی سمت وزارت
امور خارجه امریکا توصیف شده است.در این بیانیه تاکید
شــد که رکس تیلرســون در جهت ثبــات منطقه ای تالش
خواهد کرد و اولویــت اصلی او ،منافع امنیــت ملی امریکا
خواهد بود .دونال د ترامپ همچنین گفته که رکس تیلرسون
به بهبود اشتباهات در سیاست خارجی و اقداماتی که امنیت
امریکا و جایگاهش در جهان را تضعیف کرده است کمک
خواهد کرد.پیــش از این ،رســانه های امریکا بــه نقل از
مقام های نزدیک به تیم انتقالی دونال د ترامپ گزارش داده
بودند که وی قصد دارد رکس تیلرسون را برای سمت وزارت
امورخارجهاینکشورمعرفیکند.تاقبلازانکهنامتیلرسون
برای وزارت خارجه امریکا مطرح شــود ،میت رامنی چهره
سرشناس جمهوریخواهان شانس اول این سمت بود و در
همین راستا دو بار نیز ب ا ترامپ دیدار کرده بود .رامنی ساعتی
ی ترامپ به عنوان گزینه
قبل از انکه تیلرسون رسما از ســو
وزارت خارجه معرفی شود «از اینکه در میان گزینه های مورد
بررسیرئیس جمهورمنتخب»قرارگرفتهبودا زترامپتشکر
کرد .معرفی تیلرسون به عنوان وزیر امور خارجه امریکا در
حالی صورت می گیرد که پیش تر برخی از جمهوریخواهان
و دموکرات های کنگره این کشــور مخالفت خــود را با این
انتخاب اعالم کرده بودند.
دلیل مخالفت این گــروه از جمهوریخواهان رابطه
نزدیک تیلرسون با والدیمیر پوتین ،رئیس جمهوری روسیه
و منافع اقتصادی شرکت اکســان موبیل در روسیه است.
نام رکس تیلرســون در شرایطی برای ســمت وزارت امور
خارجه امریکا اعالم می شود که ســازمان سیا در گزارشی
روســیه را به دخالــت در انتخابات ریاســت جمهوری این
کشــور و به ســود دونالد ترامپ متهم کرده بود.تیلرسون
نیاز به تایید سنا دارد و در این میان تعدادی از سناتور های
امریکایی از هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات گفته اند
که از رکس تیلرســون در مــورد تماس هایش با روســیه و
دیدارهایش با والدیمیر پوتین سوال خواهند کرد.از جمله
جان مک کین ،سناتور ارشــد حزب جمهوریخواه ،پوتین
را «مامور پیشــین کاگ ب» معرفی کرده که «قصد دارد
امپراتوری روســیه را دوباره بنــا کند».مک کین همچنین
گفته است« :در مورد تیلرسون و روابط نزدیک او با مسکو
نگرانی هایی وجود دارد ».پیشینه دوستی رکس تیلرسون
با والدیمیــر پوتین به دهــه 90میــادی باز می گردد که
ن موبیل پروژه ای را در جزیره ساخالین روسیه
شرکت اکسا
توهم بریتانیایی
نظم خاورمیانه دیگر غربگرا نیست
همدستی با شیطان
مواضع دو پهلوی بریتانیا نسبت به
تهران از کجا نشات می گیرد؟
53
بین الملل
برنامه ای که منافع شرکت های بزرگ نفتی را تامین می کند
نه منافع امریکا .تیلرسون نیز همانند رئیس جمهور منتخب
باید فهرست تعارض منافع خود را مشخص کند.
مخالف تحریم های روسیه
روابط تیلرسون با روســیه به اواخر دهه نود میالدی
برمی گردد .او در ســال 1999برای نخستین بار والدیمیر
پوتین ،رئیس جمهور کنونی روسیه را مالقات کرد .اکسان
موبیل در سال 2011شــراکت با روس نفت –شرکت نفتی
دولتی روسیه -برای اکتشــاف در دریای سیاه و شمالگان
را اغاز کرد .پوتین ،دو سال بعد یکی از برترین نشان های
افتخار کشورش – نشان دوستی -را به وی اعطا کرد .سال
2014کریمه به روسیه ملحق شد که به وضع تحریم هایی
از سوی امریکا و اتحادیه اروپا علیه این کشور منجر شد.
این تحریم ها رئیس شرکت روس نفت را نیز هدف گرفتند.
در می 2014تیلرسون به خبرنگاران گفت تحریم ها هیچ
تاثیری بر کار اکسان در روسیه ندارد .او همچنین با اعمال
این تحریم ها مخالفت کرد و با گذشت زمان شرکت اکسان
موبیل هم متضرر شد .شرکت اکسان که یکی از غول های
صنعت نفت است مدت ها مورد انتقاد حامیان محیط زیست
قرار گرفته اســت .این شــرکت برای مقابله با اعتراضات
حمایت خــود از وضع مالیات کربن را اعالم کرده اســت؛
اما وال استریت ژورنال گزارش داد اکسان اقدامی جدی
در این زمینه انجام نداده اســت .شــرکت اکسان معموال
سخنرانی تیلرسون در سال 2009را به عنوان مدرکی دال
بر حمایت وی از مالیات کربن پخش می کند .وی در این
سخنرانی می گوید« :به عنوان یک تاجر بسیار دشوار است
درباره مالیات جدید حرف بزنم .اما مالیات کربن بسیار موثر
خواهد بود .مالیات کربن به راحتی اجرا می شــود و نیاز به
وضع قوانین پیچیده نیست .این مالیات بدون نیاز به تغییر
زیرســاخت ها قابل اجرا اســت ».البته حمایت اکسان از
مالیات کربن به این معنا نیست که استفاده از سوخت های
فسیلی متوقف می شود .تیلرســون در جلسه ای که سال
2016با حضور سرمایه گذاران برگزار شد ،گفت« :جهان
مجبور اســت به اســتفاده از سوخت های فســیلی ادامه
دهــد» .در این جلســه 81درصد ســهامداران با حمایت
اکسان از توافق اب و هوای پاریس مخالفت کردند.
بین الملل
54
مثلث | شماره 338
حمایت از تجارت ازاد
ترامپ در کمپین انتخاباتی خود از قرارداد تجارت ازاد
امریکای شمالی و موافقتنامه تجارت ازاد ترنس-پسیفیک
انتقاد می کرد .این در حالی ست که اکسان از تجارت ازاد
حمایت کرده است .البته باتوجه به تجارت اکسان موبیل
در 6قاره و 50کشور مختلف حمایت از تجارت ازاد از سوی
این شرکت کامال منطقی اســت .تیلرسون در سال 2015
اعالم کرد« :صنعت ما با سیاســت هایی کــه در پی تفکر
دهه هفتاد ایجاد شده اند در کشمکش است .تجارت ازاد
در بخش انرژی باعث افزایش سرمایه گذاری ،ایجاد شغل
و تولید انرژی می شــود» .زمانی که وال اســتریت ژورنال
برای نخســتین بار اعالم کرد تیلرسون یکی از گزینه های
مورد نظر ترامپ برای تصدی ســمت وزیر خارجه اســت،
حتی تیلرسون و شرکت اکســان موبیل نیز غافلگیر شدند.
تیلرسون هیچ ســطحی از تجربه در امور سیاسی و دولتی
ندارد .او تمام عمر کاری خود را در شــرکت اکسان موبیل
گذرانده و هرگز نماینده منافع کشــورش نبوده اســت .این
در حالی اســت که دیگر وزرای امور خارجــه امریکا مانند
هیالری کلینتون و جان کری پیش از خدمت در این پست،
عضو سنا بوده اند .تیلرسون دارای مدرک مهندسی عمران
است و نخستین بار به عنوان مدیر تولید به شرکت اکسان
پیوست و با طی کردن پله های ترقی به ریاست این شرکت
انتخاب شد.
ساختار علیه کارگزار
سیاست خارجی امریکا نسبت به ایران تهاجمی تر می شود
ابراهیم متقی
استاد دانشگاه تهران
2
ایران همواره یکــی از موضوعات اصلی سیاســت
امنیتی و راهبردی امریکا بوده است .در دوره رقابت های
انتخابات مقدماتی ریاســت جمهوری امریــکا که مربوط
بــه رقابت هــای جداگانه کاندیــدای کنوانســیون حزب
جمهوریخواه و دموکرات بوده ،یکی از پرسش های اصلی
مربوط به نگرش کاندیدا در چگونگی برخورد با ایران بوده
اســت .چنین پرسشــی را می توان در زمــان مناظره های
انتخاباتــی و کمپین هــای انتخاباتــی کاندیــدای حزب
جمهوریخواه و دموکرات نیز مورد توجه قرار داد.
هم اکنون مرحله جدیدی از فرایند انتخاب سیاسی
در جریان است که هر یک از کاندیداهای مسئولیت های
وزارت دفاع ،وزارت امورخارجه ،شورای امنیت ملی امریکا
و ریاست سازمان اطالعات مرکزی ایاالت متحده مواضع
خود را در ارتبــاط با ایران بیــان می کنند .در ایــن ارتباط
می توان به انتخاب احتمالی «رکس تیلرسون» به عنوان
وزیر خارجه جدید امریکا اشــاره داشــت .رکس تیلرسون
در شــرایطی به عنوان کاندیدای اصلی وزارت امورخارجه
مطرح شده که قبل از ان افرادی همانند رودی جولیانی،
میت رامنی ،دیوید پترائــوس و زلمی خلیــل زاد نیز برای
تصدی چنین مسئولیتی از انها نام برده شده بود.
هر یک از کاندیداهــای مربوط بــه وزارتخانه های
راهبردی امریکا ،می تواننــد در فرایندهای تصمیم گیری
نقش تعیین کننــده ای ایفا کنند .اکثر افــرادی که در تیم
راهبردی ،امنیتی ،دفاعــی و دیپلماتیک امریکا در کابینه
دونالد ترامپ ایفای نقش می کنند ،دارای رویکرد امنیتی
و راهبردی نســبت به موضوعات منطقــه ای و بین المللی
هستند .طبیعی است که در این فرایند ،ایران در زمره یکی
از اصلی ترین موضوعاتی محسوب می شود که می تواند
نقش منطقه ای و امنیتی موثری ایفا نماید.
طبیعی است که چگونگی نگرش هر یک از کارگزاران
راهبردی امریکا نســبت بــه ایران در ســازوکارهای کنش
سیاســی و راهبردی امریکا تاثیرگذار خواهــد بود .در این
مجموعه تالش می شــود تا نگرش کارگــزاران راهبردی
کابینه ترامپ در ارتباط با ایــران ،محیط منطقه ای غرب
اسیا و انچه بر سیاســت امنیتی ایران تاثیر به جا می گذارد
مورد بررســی قرار گیــرد .پرداختن به ایــن موضوع در دو
سطح موردی و کلی انجام می گیرد .سطح موردی مربوط
به الگوی رفتاری هــر یک از کارگــزاران راهبردی امریکا
در برخورد با ایران خواهد بود .ســطح دوم کــه مربوط به
تصمیم گیــری کلی و کالن می شــود را می توان در قالب
سیاست بوروکراتیک امریکا در ارتباط با ایران تبیین کرد.
.1ایران در تفکر راهبردی امریکا
تفکر راهبــردی امریکا تابعــی از الگوهــای کنش
ن مختلف تاریخی تکرار
سیاسی و امنیتی است که در دورا
می شــود .کارگزاران اجرایی وزارتخانه هــای مختلف از
سازوکارهایی بهره می گیرند که مبتنی بر انگاره های امنیت
ملی و سیاست راهبردی امریکا ســت .از ایران در گزارش
ســند امنیت ملی ایاالت متحده که در فوریه 2015منتشر
شد یا سند دفاعی امریکا که در ژانویه 2016انتشار یافت،
همانند سند مقابله با تروریسم وزارت امورخارجه به عنوان
تهدید امنیت ملی ایــاالت متحده در محیط منطقه ای نام
برده شده است.
در این ارتبــاط می توان تاکید داشــت کــه پیروزی
ترامپ را می توان پایانی بر رهیافت نئولیبرالی در سیاست
بین الملل
الگوهای رفتاری تیم سیاســت خارجــی و راهبرد
ی
ترامــپ معطوف بــه نشــانه هایی از نظامی گری اســت.
نظامی گری زیربنای کنش راهبردی گروه های محافظه کار
در سیاســت خارجی امریکا محســوب می شــود .اگر چه
ترامــپ در اولین ســخنرانی جشــن پیروزی خــود بر این
موضوع تاکید داشت که امریکا باید بخشی از هزینه های
نظامــی خــود را در حــوزه اقتصــادی بــه کار گیــرد ،اما
واقعیت ان اســت که اقتصاد امریکا با روندهای مبتنی بر
نظامی گری رشد بیشتر و موثرتری داشته است.
اگرچــه هنوز فرماندهــان نظامی امریــکا در دوران
ترامپ مشــخص نشــده اند ،اما معرفی «جیمز متیس»
به عنوان وزیر دفاع امریکا بیانگر ان است که نظامی گری
در اینده ادامه خواهد یافت .پیشــینه مایکل توماس فلین
به عنــوان مشــاور امنیت ملــی ترامــپ نشــان می دهد
کــه الگوهــای جدیــدی از امنیت گرایی و ســازوکارهای
قدرت محــور از اهمیت قابــل توجهی در اینده سیاســت
منطقه ای امریــکا برخوردار خواهد بــود .چنین روندی بر
اقتصاد سیاســی و الگوی کنش امنیتی امریکا تاثیر به جا
می گذارد .اقتصاد سیاسی نظامی گری را می توان بخشی
از واقعیت راهبــردی امریکا در دوران مختلف دانســت.
چنین فرایندی در دورانی که اقتصاد امریکا با رکود روبه رو
شده از اهمیت و کارامدی بیشتری برخوردار می شود.
.2ایران در نگرش مایکل توماس فلین
مثلث | شماره 338
مایکل فلین به عنوان مشاور
امنیت ملی امریکا از جایگاه
ویژه ای در ساختار سیاسی
ایاالت متحده برخوردار خواهد
بود
بین الملل
خارجی امریــکا در دوران جان کری دانســت .در دوران
جدید ،نگرش مسلط بر سیاســت خارجی و الگوی رفتاری
امریکا براساس نشــانه های قدرت محور شکل می گیرد.
تمامی افرادی که به عنوان کابینه ترامپ انتخاب شده اند
را می توان در زمــره افرادی دانســت کــه دارای رویکرد
محافظه کارانــه بــا اندیشــه های امنیت محور هســتند.
از جملــه این افــراد می توان بــه رویکرد و اندیشــه های
«مایکل تومــاس فلیــن» کاندیدای مشــاور امنیت ملی
رئیس جمهــور امریــکا« ،رینــس پریبس» رئیس ســتاد
کارکنان کاخ ســفید و «جیمز متیس» به عنوان وزیر دفاع
اشاره کرد.
عالوه بــر افــراد یادشــده ،هم اکنون تا حد بســیار
زیادی تکلیف وزارت خارجه امریکا نیز روشن شده است.
بســیاری از خبرگزاری ها از «رکس تیلرســون» به عنوان
احتمال بسیار جدی تصدی چنین مسئولیتی نام برده اند.
تیلرســون را می توان به عنوان بخشی از فضای راهبردی
ستاد کاخ ســفید دانســت که در تنظیم الگوی ارتباطی با
ایران نقــش تعیین کننــده ای خواهد داشــت .هر یک از
افراد یادشده به همراه «جف ســیژن» به عنوان دادستان
کل امریکا برای سالیان طوالنی در زمره افرادی محسوب
می شــدند که دارای رویکــرد مقابله جویانه بــا گروه های
انقالبــی همانند ایــران بوده اند .به ایــن ترتیب می توان
دورانــی را پیش بینی کرد کــه مبتنی بــر محافظه کاری،
امنیت گرایی و سازوکارهای قدرت محور در حوزه سیاست
خارجی و امنیت ملی خواهد بود.
کارگــزاران انتخاب شــده تالش خواهند داشــت تا
بخشــی از الگوهای رفتــاری خود را براســاس ســاختار
بوروکراتیک امریــکا تبییــن و تنظیم نماینــد .هر یک از
ت ترامپ تالش
کاندیداهای مشارکت کننده در ساختار دول
خواهند داشــت تا از ســازوکارهای کنش محافظه کارانه
و مقابله جویانــه در برخــورد بــا بحران هــای منطقه ای و
چالش های امنیتی استفاده نمایند .روندهای نئورئالیستی
امنیت محور ترامپ در نقطه مقابل سازوکارهای نئولیبرالی
اوباما و کری محسوب می شود.
ســاختار شــورای امنیــت ملــی امریــکا نقــش
هماهنگ کننــده کنــش راهبــردی ایــاالت متحــده را
عهده دار اســت .مشــاور امنیت ملی در امریکا نمی تواند
در رای گیری های راهبردی مشــارکت نماید .ایفای نقش
توماس فلین در شورای امنیت ملی امریکا را می توان تابعی
از ضرورت های راهبردی برای هماهنگی کنش سیاسی و
امنیتی در روابط افرادی همانند جیمز متیس ،مایکل پنس،
رکس تیلرسون و دونال د ترامپ دانست .ایفای چنین نقشی
نیازمند ان است که فلین بتواند نیازهای ساختاری با الگوی
رفتاری گروه های یادشده را با یکدیگر پیوند دهد.
مایکل فلیــن به عنوان مشــاور امنیت ملــی امریکا
از جایــگاه ویــژه ای در ســاختار سیاســی ایاالت متحده
برخوردار خواهد بود .درک سیاست خارجی ترامپ نیازمند
واقعیت هایی است که مبتنی بر الگوی رفتاری گروه های
محافظه کار خواهد بود .محافظه کارهای سیاست خارجی
و امنیتی امریکا بر نشانه هایی از کاربرد قدرت نظامی تاکید
دارند .در شرایط موجود ،برخی از انتصاب های اینده انجام
گرفته اســت .انتصاب افرادی هماننــد «مایکل توماس
فلین» ژنرال سه ســتاره نیــروی دریایی امریــکا به عنوان
مشاور امنیت ملی ایاالت متحده معطوف به سازوکارهایی
اســت که زمینه هــای الزم برای شــدت کنــش نظامی را
به وجود می اورد .نظامی گری گســترش یابنده را می توان
به عنوان واقعیت تیم راهبردی امریکا دانست.
تومــاس فلین تا ســال 2014ریاســت «ســازمان
اطالعات دفاع» امریکا را برعهده داشت .وی در این سال
از سمت خود اســتعفا کرد .بنا بر گزارش واشنگتن پست،
او از همــان تاریــخ به کــرات در مالءعام گفتــه که علت
استعفایش اختالف نظر با دولت اوباما بوده است .به گفته
اقای فلین ،دولت اوباما دیدگاه هــای او را در مورد مبارزه
با اســام رادیکال ،افراطی می دانسته اســت .البته این
گفته اقای فلین است .شواهد دیگری نشان می دهد که
شاید نگاه کلی او نسبت به مســلمانان منشا اختالف نظر
بوده است.
فلین در فوریه امســال در اظهارنظــری که جنجال
برانگیخــت در صفحــه توییتر خــود نوشــت« :ترس از
مسلمانان منطقی اســت» .انتشــار یک کتاب می تواند
اثار خود را در ارتباط با سیاست شورای امنیت ملی امریکا
نسبت به ایران منعکس سازد .دیدگاه های فلین ،نسبت به
حکومت ایران از ان جهت قابل تامل اســت که می تواند
ی ترامپ را نسبت به ایران شکل دهد.
اساس سیاست خارج
در تابستان امسال کتابی از مایکل فلین منتشر شد با عنوان
«صحنه جنگ» .به ادعای کتاب ،مضمون اصلی ان در
مورد جنگ علیه اسالم رادیکال و نحوه پیروزی امریکا در
جنگ مزبور است.
حکومت ایران ،بخش عمده ای از اســام رادیکال
را از نظر اقای فلین تشــکیل می دهد .از همین رو بخش
بزرگی از کتــاب ،به حکومت ایران اختصاص داده شــده
که می تواند اطالعات ذی قیمتی را در مورد دیدگاه مشاور
امنیت ملی اینده امریکا نسبت به حکومت ایران در اختیار
ما بگذارد .یکی از مواردی که اقــای فلین در طول کتاب
بر ان پافشــاری می کند ،ارتباط حکومت ایران با سازمان
القاعده اســت .این ادعا گاه بدون اتکا به اســناد و گاه به
اســتناد اســنادی اســت که حکومت امریکا منتشر کرده
است .به طور مثال او می نویسد که ارتباط میان القاعده با
رژیم ایران حقیقتی اثبات شده است .براساس نگرش فلین
او ادعا می کند ایــران تالش دارد تا ائتالفــی از القاعده،
حزب الله و گروه های شورشی در منطقه ایجاد نماید.
فلین رویکرد راهبــردی خود را با عنوان «ســرطان
بدخیم» در مورد گروه های اسالم گرا تنظیم کرده است.
بیان چنین رویکردی نشان می دهد که روندهای سیاست
خارجی و الگوی رفتاری امریکا براساس نظامی گری شکل
گرفته و در اینده ای نزدیک میــزان تحرک و نقش افرینی
نیروی نظامی امریکا در حوزه های امنیتی همانند خاورمیانه
افزایــش خواهد یافــت .نقش افــرادی هماننــد فلین و
بنن نشــان می دهد که اســتراتژی امنیتی و الگوی کنش
راهبردی تیم سیاســت خارجی و امنیتی ترامپ براســاس
نشانه هایی از نظامی گری شــکل خواهد گرفت .واقعیت
این است که نظامی گری ترامپ بیش از انکه معطوف به
رویارویی با اهداف منطقه ای و امنیتی ایران داشته باشد،
در جهت محدودســازی تحرک گروه های بنیادگرا همانند
«داعش» و «احرار الشام» به کار گرفته خواهد شد.
مایکل فلیــن تالش دارد تــا زمینه هــای الزم برای
محدودســازی تحرک گروه های تکفیری در خاورمیانه را
به وجود اورد .ادبیات فلین در بســیاری از موارد مبتنی بر
مقابله گرایی با گروه های اسالمگرا ســت .هنوز مشخص
نیست که وقتی صحبت از اســامگرایی به عمل می اید،
به مفهوم ان اســت که امریکا باید بــا گروه های تکفیری
مقابله نماید یا اینکه کشــورهایی همانند ایران نیز در زمره
تهدید امنیتی تلقی می شــود .فلیــن در مطالعات خود به
55
بین الملل
دو مولفه اشــاره می کند ؛ اول اینکه مقابله بــا بنیادگرایی
بخشــی از ضرورت های راهبردی خواهد بود .دوم اینکه
بنیادگرایان تکفیری را در زمره نشانه هایی از تهدید امنیتی
برای امریکا دانسته و از انان به عنوان «سرطان بدخیم»
یاد می کند .چنین تعابیر و تفاســیری را می توان به عنوان
نمادی از جدال گرایی منطقه ای مایکل فلین با گروه های
اجتماعی و هویتی در خاورمیانه دانست.
.3ایران در نگرش و تفکر راهبردی
مایک ریچارد پومپئو
بین الملل
56
مثلث | شماره 338
مایک پومپئو که به عنوان رئیس سازمان اطالعات
مرکزی امریکا انتخاب شده دارای رویکرد انتقادی نسبت
به سیاســت منطقه ای ایران است .جهت گیری راهبردی
پومپئــو ماهیت محافظه کارانــه دارد .بنابرایــن می تواند
دارای رویکرد مقابله جویانه با ایران باشــد .مایک پومپئو
عضو مجلس نمایندگان از ایالت کانزاس از ســوی دونالد
ترامپ ،کاندیدای ریاســت «ســازمان اطالعات مرکزی
امریکا» موسوم به «ســیا» گردیده است .نامبرده که 53
سال سن دارد دارای سابقه عضویت در ارتش امریکا بوده و
مسئولیت هایی در اکادمی نظامی و ساختار دفاعی امریکا
عهده دار بوده است.
مایــک پومپئــو در اکادمــی نظامــی امریــکا،
فارغ التحصیل مهندســی مکانیک بوده و بعــد از ان وارد
دانشــکده حقوق دانشــگاه هاروارد شده اســت .رویکرد
پومپئو در ارتباط با موضوعات اجتماعی ،سیاسی و امنیتی
با الگوهــای رفتــاری گروه های محافظــه کار همخوانی
داشته و بر این اعتقاد است که فرماندهان نظامی در دوران
ریاست جمهوری باراک اوباما موقعیت راهبردی خود را از
دست داده اند .در این ارتباط ،پومپئو به جدال های باراک
اوبامــا و «جان ایکنبری» ســفیر امریکا در افغانســتان با
ژنرال «مک کریســتال» فرمانده نظامی ارشد افغانستان
در ساختار فرماندهی مرکزی امریکا اشاره دارد.
محور اصلی سیاست امنیتی و راهبردی مایک پومپئو
را می توان مقابله با گروه های تروریسم تکفیری دانست.
پومپئو هماننــد دونالد ترامپ بر ایــن اعتقادند که رهبران
سیاسی کشورهای منطقه ای همانند عربستان فاقد هرگونه
کنترل موثر بر کارکرد گروه های تروریستی می باشند .چنین
رویکردی به مفهوم ان است که سیاست منطقه ای امریکا
می بایست به گونه تدریجی در ارتباط با حمایت همه جانبه از
کشورهای منطقه ای همانند عربستان کاهش یابد .پومپئو
همچنین در زمره افرادی محســوب می شود که انتقادات
قابل توجهی در ارتباط با خانه های امن سازمان اطالعات
مایک پومپئو در اکادمی
نظامی امریکا ،فارغ التحصیل
مهندسی مکانیک بوده و بعد
از ان وارد دانشکده حقوق
دانشگا ه هاروارد شده است
مرکزی امریکا در کشــورهای مختلف دارد .پومپئو بر این
اعتقاد است که امریکا باید از سازوکارهایی استفاده نماید
که منجر به حداقل سازی تعهدات ایاالت متحده در برابر
ایران شود .به همین دلیل اســت که پومپئو از الگوهای
محدودکننده و مضیق در ارتباط با برنامه هســته ای ایران
اســتفاده خواهد کرد .چنین رویکردی به مفهوم ان است
که سیاســت منطقه ای امریکا در برخورد با ایران مبتنی بر
محدودیت های راهبردی خواهد بــود .چنین افرادی در
زمره منتقدین اصلی قابلیت موشــکی ایران نیز محسوب
می شوند.
.4ایران در نگرش راهبردی جف سیژن
دادســتان کل امریکا از این جهــت دارای موقعیت
ویژه ای در ساختار سیاسی و امنیتی امریکا ست که کنترل
همه جانبــه ای بر اف.بی.ای دارد .اف.بــی.ای در زمره
سازمان هایی اســت که سیاســت های امنیت منطقه ای
ایران را در محیط پیرامونی کنترل می کند .جف سیژن از
سوی دونال د ترامپ به عنوان دادستان کل امریکا منصوب
شده اســت .دادســتان کل از این جایگاه برخوردار است
که می توانــد روندهای فعالیت ســرویس های اطالعاتی
امریکا به ویــژه اف.بــی.ای را کنترل نماید .مســئولیت
اجرایی و راهبردی اف.بی.ای معطوف به امنیت داخلی
و ضدجاسوسی است.
فعالیت های اجرایی ســیژن در دولت رونالد ریگان
اغاز شد .بسیاری از سازوکارهای فعالیت هویتی و الگوهای
محدودســازی مهاجرت به امریکا مربوط بــه این دوران
است .ســیژن در ســنای امریکا مســئولیت کمیته فرعی
مهاجرت را عهده دار بوده است .نامبرده در روند رقابت های
انتخابات ریاست جمهوری امریکا به عنوان مشاور دونالد
ترامپ در ارتباط با گروه های هویتــی و مهاجرت فعالیت
داشته است .دوستی ترامپ و ســیژن به گونه ای بوده که
سیژن را می توان به عنوان اولین ســناتوری دانست که از
کاندیداتوری دونالد ترامپ در فوریه 2016و در چارچوب
کنوانسیون های ایالتی حمایت به عمل اورده است.
.5رویکرد و نگرش راهبردی رکس تیلرسون
نسبت به ایران
رکس تیلرســون را می توان کاندیدایی برای وزارت
امورخارجه دانســت که بعد از ابهام زیــاد درباره الگوهای
رفتاری افــرادی همانند رودی جولیانــی و میت رامنی ،از
موقعیت تعیین کننده تری برای تصدی وزارت امورخارجه
امریکا برخوردار شده است .تیلرســون برخالف جولیانی
دارای رویکرد معتدل تری نســبت به سیاســت منطقه ای
و راهبردی ایران دارد .تیلرســون به لحــاظ جهت گیری و
جایگاه ساختاری با مجموعه های نفتی امریکا در روسیه و
خاورمیانه پیوند داشته است.
علت ان را باید در ارتباط با مســئولیتی دانســت که
به عنوان «مدیر اجرایی اکسون موبیل» ایفای نقش کرده
است .در دوران تصدی چنین مسئولیتی با مقامات نفتی
و سیاسی روسیه پیوند همکاری جویانه ای داشته و از این
طریق به نشانه هایی از تعامل ســازنده با کارگزاران قدرت
منطقه ای و بین المللی اعتقاد دارد .به همین دلیل اســت
که تیلرسون نمی تواند رویکردهای مقابله جویانه پرشدت
علیه ایران را ســازماندهی کند .اگر افــرادی همانند جان
بولتون به عنوان معاون وزارت امورخارجه انتخاب شــوند
در ان شرایط مشکالت بیشتری در ساختار تصمیم گیری
سیاســی و راهبردی تیلرســون در رابطه با ایران به وجود
می اید .به طور کلی می توان تیلرسون را بخشی از سیاست
محافظه کارانه با الگوهای رئالیســتی در سیاست خارجی
امریکا دانست .شاید الگوی رفتاری وی با افرادی همانند
جیمز بیکر وزیر امورخارجه جــورج بوش پدر هماهنگی و
همخوانی بیشتری در مقایسه با ســایر وزرای امورخارجه
امریکا در دوران باراک اوباما داشته باشد.
برخی از مجموعه های خبری به این موضوع اشــاره
دارند که پرونده ایران از وزارت امورخارجه امریکا به شورای
امنیت ملی منتقل می شــود .شــاید بتوان صرفــا به این
موضوع اشاره داشت که پرونده هسته ای به حوزه استفان
بنون ،مشاور راهبردی دونالد ترامپ واگذار شود .طبیعی
است که در این شرایط نیز تیلرســون از موقعیت ویژه ای
در برنامه ریزی راهبــردی برخوردار خواهــد بود .واقعیت
ان است که تیم سیاســت خارجی دونالد ترامپ به عنوان
رئیس جمهور اینده امریکا ،بسیاری از الگوها و روندهای
سیاســت خارجی اوبامــا را ادامه خواهــد داد .مهم ترین
موضوع سیاست خارجی تیلرســون را می توان چگونگی
برخورد در ارتباط با سیاست تحریم ایران در اینده دانست.
واقعیت های موجــود در ســاختار سیاســی امریکا
به گونه ای اســت که سیاســت تحریم ماهیت ساختاری
داشــته و ارتباط چندانی با تغییر دولــت در امریکا ندارد.
تصویب الیحه تمدید تحریم های اقتصادی ایران که از 16
دسامبر به قانون جدیدی تبدیل می شود ،بیانگر ان است
که ســاختار قدرت در امریکا با الگوهای حقوقی و نهادی
اتحادیه اروپا تفاوت های ادراکی و رفتاری دارد .بنابراین
علت اصلی شــکل گیری دغدغه های جدید درباره برنامه
جامع اقدام مشــترک را می توان اقدام پایان ناپذیر کنگره
برای تصویب لوایح جدید در روند مقابله با ایران دانست.
چنین فرایندی حتی نگرانی اتحادیه اروپا را به وجود
اورد .در روز 14نوامبر 2016موضوع مربوط به اینده برجام
در اجالسیه اتحادیه اروپا مورد بررسی قرار گرفت .وزرای
امورخارجه اتحادیه اروپا و همچنین کمیساریای سیاست
خارجی اروپــا درباره موضوعــات امنیتی جدید سیاســت
بین الملل بعد از به قدرت رسیدن دونالد ترامپ به بحث و
بررسی پرداختند .اعضای اتحادیه اروپا حمایت خود را از
ادامه برنامه جامع اقدام مشــترک اعالم داشتند .در حالی
که هنوز ادراک دقیقی درباره الگوی رفتاری ترامپ و تیم
سیاست خارجی وی وجود ندارد ،در حالی که کنگره امریکا
انتظارات ادراکی و راهبردی تیم سیاست خارجی و امنیت
ملی ترامپ را براورده می سازد.
نتیجه گیری
انتخاب تیم سیاســت راهبردی دونالد ترامپ نشان
می دهــد کــه ایــران از فضای تحریــم و محدودســازی
راهبردی خارج نمی شــود .اگرچه رکس تیلرسون رویکرد
عمل گرایانه ای نســبت به موضوعات راهبــردی خواهد
داشــت ،اما این امر صرفا به عنوان بخشــی از سیاســت
امنیتی امریکا نســبت به ایران تلقی خواهد شــد .طبیعی
است که روندهای مربوط به سیاست تحریم و دیپلماسی
اجبار در کابینه ترامپ ادامه خواهــد یافت.واقعیت های
رفتار بین المللی ترامپ بیانگــر ان خواهد بود که تغییر در
روســای جمهور امریکا تاثیر چندانی بر روندهای سیاست
خارجی ایاالت متحده به جا نمی گذارد.
تغییرات بیش از انکه ماهیت راهبردی داشته باشد،
براساس نشانه هایی از سلیقه سیاسی و در چارچوب قواعد
ســاختاری تعریف و اجرا می شــود .برخــی از موضوعات
سیاســت خارجی و راهبردی امریکا کــه در دوران باراک
اوباما شــکل گرفته ،با جهت گیری های نســبتا مشابهی
ادامه خواهد یافت .علت چنین وضعیتی را می توان ناشی
از الگوهای سیاستگذاری بوروکراتیک در ساختار سیاسی
امریکا دانست.
در این ارتبــاط می توان به این جمع بندی رســید که
افرادی همانند جیمز ماتیس ،پومپئو و استفان بنون دارای
رویکرد تهاجمی تری در برخورد با ایران در مقایسه با رکس
تیلرسون می باشند.
بین الملل
دورانغیرقابل پیش بینی
انتصار در گفت وگو با مثلث مطرح کرد
مثلث | شماره 338
داشت .زیرا بولتون سوابق گسترده ای در صحنه سیاست
امریکا داشته و مواضعش حتی نسبت به گزینه های راستی
دیگ ر ترامپ ضد ایرانی تر است .ایرانیان به خوبی با مواضع
و سیاســت های وی در دوران حضورش به عنوان نماینده
ســازمان ملل در دوران ریاســت جمهوری بوش پسر اشنا
هستند ،چنین وضعیتی برای ایران به خصوص برای برجام
بســیار خطرناک خواهد بود .در چنین شرایطی باید برجام
را به صورت یک توافق مرده حســاب کــرد .زیرا بولتون تا
جایی که بتواند برجام را زیر ســوال خواهد برد و تیلرسون
به عنوان وزیر خارجه در این باره کاری نخواهد کرد و معاون
وی همه کاره خواهد بود .اما اگر بولتون معاون وزیر خارجه
نشود و فردی شبیه به تیلرسون معاونش شود ،شانس اینکه
برجام بتوانــد در دوران ریاســت جمهوری دونال د ترامپ به
حیات خود ادامه دهد ،افزایش می یابد.
به طور کلی بــا حضور چــه گزینه هایی در صحنه
سیاست دولت دونال د ترامپ شرایط به نفع برجام
خواهد بود؟
اگر افراد راستگرای افراطی مانند جولیانی و بولتون
پایشان به کابینه ترامپ باز شود در این صورت برای برجام
خیلی بد خواهد شــد .البتــه باید این مســاله را مورد توجه
بین الملل
با توجه به مطرح شدن برخی گزینه های احتمالی
برای تصدی وزارت خارجه امریکا در دوره جدید
ریاســت جمهوری دونالد ترامپ ،ارزیابی شــما
نسبت به اینده برجام در این دوران چیست؟
دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا که قرار اســت
20ژانویه ریاست جمهوری را از باراک اوباما تحویل بگیرد،
انسان غیرقابل پیش بینی است .تمام اقداماتی که انجام
می دهد ضد و نقیض است .در بسیاری از مواقع صبح یک
حرفی می زنــد و بعد از چندین ســاعت بعدازظهر بر عکس
ان اظهارات را بیان می کند .امــا باتوجه به اظهارات اخیر
ترامپ در یک برنامه تلویزیونی ،به نظر می رسد که جولیانی
شهردار ســابق نیویورک از میان کاندیداهای عهده گیری
وزارت خارجه امریکا بیرون رفته است .البته باید این گزینه
را مدنظر قرار دهیم که ممکن اســت ترامپ یک چرخش
180درجــه ای بزند و فــردا این فــرد را بر ســر کار بیاورد.
اما باتوجه به شــواهد موجود این احتمال کم اســت .اگر
بخواهیم اینده برجام را در دوران ریاســت جمهوری دونالد
ترامپ بررســی کنیم ،در درجه اول باید بر این نکته اشاره
کرد که در صورت بر ســر کار امدن جولیانی به عنوان یک
فرد راســتگرای افراطی ،اینــده برجام بســیار تیره خواهد
بود .همچنین انتخاب ژنــرال جیمز ماتیس به عنوان وزیر
دفاع کابین ه ترامــپ و ژنرال مایکل فلین به عنوان مشــاور
امنیت ملی امریکا شــرایط را برای ایران دشــوارتر خواهد
کرد .در چنین شــرایطی برجام نیز به عنوان یک قراردادی
که مورد توافق طرف های امضا کننده است ،نبوده و عمال
با مخالفت امریکا اجرای کامل برجــام امکانپذیر نخواهد
بود .اما تیلرســون به عنوان یکی از گزینه های دیگر برای
وزارت خارجه امریکا ،یک تاجر است که نه نظر موافق و نه
نظر مخالف نسبت به برجام دارد .اما نکته اصلی در این باره
این است که سخن از حضور جان بولتون به عنوان معاون
وزارت خارجه امریکا وجود دارد .در چنین شــرایطی فرض
کنید اگر تیلرســون به عنــوان فردی که هیچ گونه ســابقه
دیپلماتیکی ندارد ،وزیــر خارجه شــده و بولتون معاونش
شود ،در این صورت بولتون بسیار پر رنگ تر حضور خواهد
3
در حالیکــه دونالد ترامــپ ،رئیس جمهور جدید
امریکا این روزها ســرگرم تشــکیل کابینه اش است و
با افراد مختلفی گفت وگو و رایزنــی می کند ،در ایران
نگرانی ها نسبت به اینده برجام افزایش یافته است؛
یکی از نکات سرنوشت ساز برای برجام ،وزیر خارجه
اتی امریکا ســت کــه در طول چنــد روز اینــده تعیین
می شــود .با این حال تحلیلگران نسبت به گزینه های
احتمالی برای تصدی وزارت خارجه و نگاه انها به اینده
برجام چندان خوش بین نیســتند .دکتر نادر انتصار،
استاد علوم سیاسی دانشگاه االبامای جنوبی امریکا
نیز از این قاعده چندان مستثنی نیست و معتقد است
در دوران ریاست جمهوری ترامپ روزهای دشواری در
انتظار ایران خواهد بود.
قرار دهیم که نباید تمام توجه خود را به ســمت گزینه های
احتمالی کابینه دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور جدید
امریکا معطوف کنیم و باید بخشی از توجه خود را به سمت
کنگره امریــکا که اکثریت ان در دســت جمهوریخواهان
است ،ســوق دهیم .زیرا باتوجه به اینکه در چند سال اتی
قدرت در دســت جمهوریخواهان اســت ،کنگره بیشــتر
مخالفت خود را با برجام اعالم خواهــد کرد اما این نکته را
باید یاداور شد که این مساله بدین معنا نیست که برجام را لغو
ن یا لغو کردن برجام باعث
خواهد کرد زیرا هر گونه پاره کرد
مخدوش شدن چهره امریکا و ابروریزی برای این کشور در
عرصه جهانی می شود ،بر همین اساس چنین کاری انجام
نمی دهد و حتی احتیاجی بــه انجام این کار نــدارد .بلکه
کنگره قوانین پیچیده ای را علیه ایران وضع خواهد کرد و
این قوانین را در چارچوب برجام نخواهد گذاشت تا امریکا
بتواند به همگان بگوید که امریکا نقض کننده برجام نبوده
است .این تحریم ها را در حوزه حقوق بشر ،سیاست های
ایران در قبال ســوریه و مسائل غیر هســته ای دیگر علیه
ایران عمل خواهد کرد تا شرایط را برای ایران دشوار کند.
بر همین اساس باید به اقدامات کنگره نیز توجه کنیم .در
واقع اگر چه ممکن است برای برجام ،دونال د ترامپ مشکل
اصلی باشــد ،اما مشــکالت بزرگ تری به نــام کنگره نیز
پیش روی ایران وجود دارد.
با توجه به اظهارات شــما ،در برابر این اقدامات
احتمالی کنگره امریکا در دوران ریاست جمهوری
دونال د ترامپ علیه ایران ،تهران چه واکنشی باید
داشته باشد؟
در واقع هدف کنگره این است که ایران را در چنان
مخمصه ای قرار دهد که خود به طور رسمی برجام را لغو کند.
اما ایران نباید در چنین دامی بیفتد .زیرا با وقوع این اتفاق
ترامپ می خواهد به جهانیان اعالم کند که ما کاری انجام
ندادیم و خود ایران برجام را لغو کرد .باید ایران در این باره
به گونه ای رفتار کند که از نگاه بین المللی مســئول اصلی
هر گونه نقض برجام نبوده و مقصر اصلی امریکا شــناخته
شود .در چنین شرایطی ایران این شانس را خواهد داشت
که شــاید اروپایی ها را قانع کند که تهــران به دنبال برجام
است و در صورت امکان مفاد برجام از سوی دو طرف اجرا
شــود .اما در این باره باید به این نکته اشاره کرد که قوانین
مد نظر کنگره اگر تنها درباره خود امریکا باشد می توان انها
را دور زد ،اما اگر این قوانین اروپایی ها را شامل شود شرایط
بسیار دشوار خواهد شــد زیرا اگر اروپایی ها بخواهند بین
ما و امریکا یکی را انتخاب کنند ،حتما گزینه انتخاب شده
امریکا خواهد بود.
به نظــر شــما در دوره ریاســت جمهوری دونالد
ترامپ وضعیت ایران و برجام چه خواهد بود؟
ی ترامپ
در سال های پیش رو تحت ریاست جمهور
در امریکا دوران دشوار و غیر قابل پیش بینی در انتظار ایران
ی ترامپ قابل پیش بینی
خواهد بود .در واقع اگر سیاست ها
بود در این صورت ایران می توانست بر اساس پیش بینی ها
برنامه ریزی کند ام ا ترامپ کامال انسان غیرقابل پیش بینی
است و سیاست های خود را در توئیتر تنظیم می کند .به طور
مثال وی به یکباره اعــام کرد که دیگر امریکا سیاســت
چین واحد را نخواهد پذیرفت .ایــن بی اعتنایی ترامپ به
این سیاست و تصمیم او برای پاسخ دادن به تماس تلفنی
تایوان خشــم پکــن را در پی داشــت .در حالی کــه پایه و
اساس روابط واشنگتن و پکن بر اساس این سیاست است.
به طور کلی در واقع در طول دوره های گذشته راستگراهای
بســیاری در حوزه ریاســت جمهوری بر ســر کار امدند اما
همه انها قابل پیش بینی بودند امــا ترامپ کامال غیرقابل
پیش بینی اســت و بر همین اســاس می توان گفت که نه
تنها ترامپ رئیس جمهور خطرناکی برای جهان بوده بلکه
برای خود امریکا نیز خطرناک ترین رئیس جمهور است.
57
هم صدایی با واشنگتن
مواضع ضد ایرانی ترزا می ،نخست وزیر بریتانیا در نشست سران شورای همکاری خلیج فارس
واکنش شــدید تهران را برانگیخت .این اتفاق مصادف شــد با خیز امریکا برای جابجایی قدرت در
واشنگتن .برخی کارشناسان بر این باورند که با به پایان رسیدن دوران ریاست جمهوری باراک اوباما
بریتانیانیزهمپایواشنگتنمواضعسرسختانه تریعلیهایراناتخاذخواهدکرد.
بین الملل
تی
تر
یک
توهم بریتانیایی
نظم خاورمیانه دیگر غربگرا نیست
داود احمدزاده
بین الملل
58
مثلث | شماره 338
1
کارشناس مسائل خاورمیانه
منطقــه خاورمیانــه بــه دلیــل شــرایط جغرافیایی،
ژئوپلتیکی و اکونومیکی ویژه و نیز بافت جمعیتی باال و به
تبع ان مداخله نیروهای فرامنطقه ای برای تحمیل الگوی
نظم مطلــوب خویش ،همــواره با بحران هــای متعددی
روبه رو بوده اســت .از دیگر ســو ظرفیت های تاثیرگذاری
این منطقه به دلیل دارا بودن ذخایر عظیم نفت و شــاهراه
ارتباطی جهان باعث چشمداشــت ســرزمینی قدرت های
بزرگ و نیز ایجاد ائتالف های شکننده برای تثبیت بی ثباتی
و تعارضات بیشــتر میان کشــورهای منطقه شــده است.
به طوری کــه جنگ های منطقــه ای متعــدد و اختالفات
مســتمر مرزی و بروز اشــوب های قومی و زبانــی و تکرار
رقابت های هویتی -ایدئولوژیک و افراط گرایی مذهبی ثمره
حضور و مداخله قدرت های خارجی است .اگر گزاره های
دقیقی بتوانیم برای توصیف وضعیت امنیتی منطقه متصور
شویم ،باید گفت:
در وضعیــت موجــود به دلیــل ادامــه دخالت هایبیگانگان در مســائل امنیتی منطقه سطح کشمکش ها و
تنش رو به تزاید و غیر قابل پیش بینی است.
اهتمام جدی قدرت های بــزرگ برای نقش افرینیدر معادالت منطقــه ای به بروز شــکاف های فــراوان در
ساختار فرهنگی ،سیاسی و اقتصادی خاورمیانه منجر شده
و ایجاد هرگونه نظم درون زا را با مشــکل اساســی روبه رو
ساخته است.
ورود بازیگــران غیر دولتــی نظیــر داعــش و دیگرگروه های تکفیــری که محصــول نارضایتــی عمومی از
دولت های نا کارامد در دنیای عرب بوده ،تحوالت منطقه را
بسیار پیچیده و چند وجهی کرده است.
ناتوانــی ادراک درســت از واقعیت هــای منطقه ازســوی دولت ها و نیز رجحان منافع ایدئولوژیکی بر منافع
جمعی باعــث عدم تصور مشــترک از تهدیــدات بالفعل و
بالقوه شده است.
اســتبداد داخلی از یک ســو و حضور کارخانه هایداعش پــرور در منطقه ،شــرایط را بــرای بازخیزی بحران
امنیتی و نیــز مداخله بیشــتر قدرت های خارجــی فراهم
کرده است.
منطقه به شدت دچار مشکل احساس نا امنی استکه این مشــکل ناشــی از تفکر غالــب در میان کشــورها
بین الملل
مثلث | شماره 338
در وضعیت گذار به امنیت پایدار برخالف
تصور باطــل انگلیس ،نظــم موجود در
منطقه دیگر غرب محور نیست و تغییرات
موجــود در خاورمیانه فراتــر از تصورات
انهاســت و اصــوال تحــوالت پیچیــده
ســوریه ،عراق و لبنــان نشــان داد که
غــرب دیگر کنشــگری خود را ازدســت
داده و بنابراین امنیت در ابعاد مختلف ان
نمی تواند محصول و نسخه پیچیده شده
از سوی غرب باشد
بین الملل
بر اســاس منطق غیر واقعی «حاصل جمع صفر» شــکل
گرفته است.
در چنین شرایطی که منطقه با اشوب سیاسی و ناامنی
مزمن روبه رو ست انتخاباتی در امریکا برگزار شد که برعکس
انتظارات کارشناسان و عموم مردم دنیا ،با شکست تاریخی
دموکرات ها و راهیابــی دونالد ترامپ به کاخ ســفید پایان
پذیرفت .از انجایــی که امریکا از کنشــگران اصلی نظام
بین الملل و تاثیرگذار بر معادالت منطقــه خاورمیانه بوده
و است ،بنابراین سیاســت های اعالنی در قالب شعارهای
انتخاباتی ترامپ و تالش هایش برای تکمیل تیم امنیتی
و سیاســت خارجی جهــت اجرایــی کردن ایــن مطالبات
می تواند در چینش امنیتی منطقه خاورمیانه و اینده ان بسیار
حا ئز اهمیت باشد.
ترامپ در شــعارهای انتخاباتی خویش بارها اوباما و
نیز شخص هیالری کلینتون رقیب شکست خورده خویش
را به دلیل صرف هزینه های هنگفــت نظامی و مداخالت
مســتمر در امور امنیتی کشــورهای منطقــه خاورمیانه به
باد انتقاد گرفت .وی همچنین یکی از دالیل رکود و رشــد
فزاینده تورم و بیکاری در امریکا را به سیاست های نادرست
دموکرات ها در حمایت از ائتالف های شــکننده در دنیای
عرب دانست.
از دید ترامپ ،امریکا مجبور بــه پذیرش هزینه های
مالی و انسانی برای برقراری امنیت پایدار در منطقه نیست.
بنابراین هرگونه مشارکت محتمل امریکا در موازنه سازی و
ایجاد نظم و امنیت در منطقه بایســتی از سوی دولت های
ی و محلی پرداخت شود.
بوم
این شعارها در صورت اجرا می تواند برای امنیت برخی
از کشــورهای عربی و در راس ان ،عربســتان که شریک
استراتژیک و مجری سیاســت های غرب در منطقه بوده و
هست ،بسیار خطرافرین باشــد .بنابراین مقامات سعودی
با تصور ناامنی بیشتر در منطقه در دوره بعد از دموکرات ها
به دنبال جایگزینی و کاستن از دغدغه های امنیتی خویش
برامدند.
عربســتان ســعودی که خود را در رقابــت تمام عیار
با ایران بر ســر موضوعــات مختلف منطقــه ای می بیند،
قدرت یابی ایران در ســوریه ،عراق و یمــن را به ضرر نظم
امنیتی متصور خویش قلمداد کرده ،بنابراین از هر راه ممکن
با زور و پول به دنبال کاهش گسترش این نفوذ است .ولی
هر گونه تغییر سیاست منطقه ای امریکا در حمایت عملی از
کشورهای عربی در قبال ایران می تواند شرایط دشوارتری
برای حاکمان سعودی در منطقه رقم بزند.
این درحالی است که ناتوانی عربستان برای مدیریت
بحران در تقابــل با ایران و محور مقاومت با تثبیت نســبی
اوضاع در عراق و نیز پایداری نظام بشــار اسد در سوریه و
حتی اشکار شدن ضعف ائتالف عربی به رهبری ریاض در
بازگرداندن سلطنت به هادی منصور در یمن ،راهبردهای
جنگ طلبانه این کشور را با شکست روبه رو ساخته است.
این شــرایط ناپایدار و بروز مولفــه تاثیرگذار منفی بر
مطلوبیت نظم منطقه ای و الگوی امنیتی مدنظر عربستان
در منطقــه باعث شــده که حاکمان ســعودی با اشــتیاق
بیشتری به دنبال بده بستان با دیگر قدرت های غربی و نیز
فرامنطقه ای برایند .ذکر این نکته الزم است که عربستان
پس از بروز تنش در روابط خویش با ایران بر ســر مســائل
منطقه در دهه گذشته ضمن ارتباط استراتژیک با غرب به
ویژه امریکا تالش کرد ضمن بازســازی روابط با روس ها و
دادن امتیازات اقتصادی و برخی خریدهای تســلیحاتی،
مانع همگرایی تهران – مسکو شود.
ولــی در هر صورت وجــود عالیق و منافع مشــترک
فراوان میان ایران و روســیه و همپوشــانی ایــن منافع در
موضوعات منطقه ای نظیر ســوریه ،عراق و لبنان و اتخاذ
راهبرد مشترک بر سر مبارزه با تروریسم مانع این مطالبه شد.
در چنین شرایط دشواری باتوجه به کاهش احتمالی
دخالت امریکا برای حضور مستقیم در منطقه خاورمیانه و
خلیج فارس و احتمال جابه جایی اولویت های کاخ ســفید
(تمرکز بر شرق اسیا) انگلستان به عنوان یکی از کشورهای
اروپایی با کارنامه تلخ در مستعمره و مستعمره سازی و تالش
برای القای نا امنی در منطقه مجالــی یافته که بار دیگر در
صورت غیبت امریکا تحت لوای امنیت سازی فرصت حضور
بیشتر پیدا کند.
ایــن درحالی اســت کــه در مقابــل انعطاف پذیری
عربستان برای همگرایی و همنوایی بیشتر با انگلیس ،این
کشور پس از جدا شــدن از اتحادیه اروپا به دلیل از دست
دادن امتیازات فراوان اقتصادی و سیاسی با رشد بیکاری
و ســقوط ارزش پول ملی بــا اینده مبهم و حتی گسســت
(به دلیــل تالش های اســتقالل طلبانه در ایرلند شــمالی
و نیز اســکاتلند )روبه رو ســت .بنابراین تالش سعودی ها
برای وارد کردن انگلیس به معــادالت منطقه ای و ایفای
نقش ممتاز در امنیت ســازی و ایجاد ثبات می تواند دلیلی
بر عدم درک و شناخت درســت از واقعیت های منطقه ای و
بین المللی توسط انها قلمداد شود .بی شک چشمداشت
سرزمینی انگلیسی ها به خاورمیانه و اصل فروش تسلیحات
و گسترش تجارت با کشــورهای عربی باعث شده که ترزا
می ،نخست وزیر انگلیس با مشــارکت در نشست شورای
همکاری خلیج فارس از تمایل این کشــور برای همکاری
نزدیک با اعضای این شورا جهت مقابله با تهدیدات ایران
خبر دهد .این درحالی اســت که بوریس جانســون ،وزیر
امورخارجه انگلیس نیز در ســخنان متناقــض دیگری در
نشســت گفت وگوهای مدیترانه ،ایران و عربســتان را به
تشدید تنش ها و بحران افرینی در منطقه متهم ساخته بود.
در هر صورت منافع پرسود ناشی از فروش تسلیحات
و حضور سنگین شرکت های انگلیسی در کشورهای حاشیه
خلیج فارس به دنبال از دست دادن بازار بزرگ اروپا ،شرایط
را به گونه ای رقم زده که لندن ضمن چشم پوشی اشکار از
نقض قوانین حقوق بشری و ازادی بیان در بحرین و یمن
و دیگر کشــورهای عربی علنا به دنبال تنش افرینی بیشتر
در منطقه است .روابط تجاری دوتریلیون دالری انگلیس
با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و افزایش
نیروهــای نظامی ان کشــور در بحرین و قطــر حکایت از
نوستالژی و احیای قدرت در منطقه دارد.
اما ســوالی که اینجا مطرح اســت اینکــه باتوجه به
واقعیت های منطقه ای و بروز شرایط جدید ایا انگلیس توان
پر کردن جای خالی امریکا را در معادالت منطقه ای دارد و
نیز اصرار لندن برای مداخله بیشــتر در روند امنیت ســازی
منطقه چه تبعاتی را می تواند در پی داشته باشد .همچنین
واکنش ایران به اقدامات جدید لندن چه خواهد بود؟
در پاســخ باید گفت ،سیاســت واگرایانه کشورهای
اسالمی و نیز عدم تعریف مشــترک از تهدیدات فزاینده و
بروز پدیده شوم افراط گرایی مذهبی که نتیجه دخالت های
قدرت های خارجی اســت در هر صــورت انگلیس ها را به
این امر بازداشته که با بازگشت به سیاست های استعماری
خویش در قــرن نوزدهم بار دیگر به ســودای خوش وخام
تبدیل شدن به قدرت بزرگ و کنشگر اصلی نظام بین الملل
فکر کند.
یکی از این محرک ها ،همان گونه که اشاره شد شرایط
جدید منطقه و نیز غیبت احتمالی امریکاست .در این میان
شــواهد غیرقابل تردیدی وجود دارد .تالش مجدد برای
استیالی ژئواستراتژیک بر منطقه خلیج فارس حکایت از
نقش اســتعمار گری تاریخی انگلیس در این منطقه دارد؛
به طوری که ســر ارنولد ویلسون انگلیســی در کتابی به نام
خلیج فارس گفته است« :هیچ یک از مناطق دریایی دنیا
برای باستان شناسان ،تاریخ دانان ،بازرگانان ،دولتمردان،
استراتژیســت ها و جغرافی دانــان مهمتــر از خلیج فارس
نیست».
ولی بــا این وجــود ،به رغم تالش هــای انگلیس در
قالب ایجاد موازنه جدید و تشــکیل ائتالفــی با محوریت
عربستان در تقابل با ایران اسالمی ،شواهد و قراین موجود
ناکارامــدی ایــن اقدامــات را اثبــات می کند.چراکه اوال
الگوهای برون زای امنیتی که با مشــارکت غرب به ویژه با
هدایت و حمایت امریکا در دهه های گذشته شکل گرفته
بود ،به دلیل تاکید بر راه حل نظامــی و تالش برای حذف
بازیگران اصلــی و اثرگذار بر معادالت قــدرت در منطقه با
شکست روبه رو شده است.
ثانیا ،جنگ های منطقه بروز بحران در ساختار نظام
منطقه ای پس از ناامنی وسیع در دامنه جغرافیایی خاورمیانه
نشان می دهد که مداخله کشورهای منطقه ای کمکی به
حل تعارضات ،اختالفات و بحران های موجود نمی کند.
ثالثا ،برخالف تصور ترزا می ،نخســت وزیر انگلیس
و ادعــای وی برای تبدیل شــدن به بانــوی اهنین دیگر و
بازافرینی نقش تاچر در قدرت جهانی باید گفت که خورشید
خیلی وقت است که در مســتعمرات انگلیس غروب کرده
و امروزه این کشــور تــوان بازیگری خود را از دســت داده
اســت .نکته دیگر اینکه ایران اســامی به عنوان یکی از
بازیگران مهم منطقه ضمن تالش برای همگرایی بیشتر
و کاستن از دامنه تنش های قومی -مذهبی در منطقه توان
پاســخگویی مناســب به هرگونه تهدید خارجی و مداخله
بی ثمر قدرت های خارجی را دارد.
در وضعیت گذار به امنیت پایدار برخالف تصور باطل
انگلیس ،نظم موجود در منطقه دیگر غرب محور نیست و
تغییرات موجود در خاورمیانه فراتر از تصورات انهاســت و
اصوال تحوالت پیچیده سوریه ،عراق و لبنان نشان داد که
غرب دیگر کنشگری خود را ازدست داده و بنابراین امنیت در
ابعاد مختلف ان نمی تواند محصول و نسخه پیچیده شده
از سوی غرب باشد .نکته دیگری که باید اضافه کرد ،در هر
صورت در شعارهای انتخاباتی دونال د ترامپ در رقابت های
اخیر که با رگه هایی از واقعیت هم توامان شــده بود ،دوره
هژمونی و هژمونیک ســازی قدرت ها به پایان رسیده است
و در وضعیت پیچیده منطقه خاورمیانه ما شاهد تکثر منابع
قدرت و کثرت بازیگران اعم از دولتی و غیر دولتی هستیم.
بنابرایــن ایــران اســامی ضمــن تــاش بــرای
اعتمادســازی و اغاز گفت وگوی همه جانبه در یک شرایط
برابر و بدون هرگونه پیش شــرط و پیش فرض نادرســت،
باید برای پی ریزی همکاری های امنیتی با همه کشورهای
منطقه بر اســاس اصل احترام متقابل و منافع مشــترک و
مصالح دست جمعی (امنیت مشــاء) با هدف توسعه و رشد
پایدار امنیــت منطقه ای همچنان بــا رد مداخالت خارجی
به ویژه انگلیس در شرایط موجود بر این نکته تاکید داشته
باشد که خرید امنیت از بیرون به ناامنی بیشتر می انجامد.
از این رو دعوت مجدد از انگلیس برای بازگشت به منطقه
ضمن تحمیل هزینه های ســنگین مالی و نظامی ،درواقع
ن ســعودی
ناشــی از عدم عقالنیت سیاســی نــزد حاکما
است.
59
بین الملل
انگلیسی ها ازتاریخجاماندند
بین الملل
60
مثلث | شماره 338
تاجیک درگفت وگو با مثلث بیانکرد
جناب تاجیک! در ابتدا تحلیل خــود را از اهداف
و دالیل انگلیس از موضع گیری های اخیرش در
میان کشورهای حاشیه خلیج فارس بفرمایید؟
برای فهم سیاست خارجه انگلیس باید یک مدل
مســطح یا یک مثلث را در نظر گرفت کــه راس ان منافع
اقتصــادی انگلیس قرار دارد ،درگوشــه دیگــر این مثلث
بازیابی نقــش انگلیــس در تحوالت منطقه ای اســت که
محدوده این منطقه می تواند خلیج فارس ،خاورمیانه یا اروپا
باشد؛ در راس سوم هم عدم تعهدپذیری در برابر هزینه های
بازیابی نقش شان است .در واقع انگلیس درصدد است تا
از زیر بار تحوالت سیاســت خارجی بر اقتصاد داخلی و بر
دوش مالیات دهندگان بریتانیایی شانه خالی کند و به نوعی
بازیابی نقش را در پرتــو منافع اقتصــادی و تحمیل ان به
کشورهای منطقه تعریف کند که یکی از ابزارهای این امر،
فروش تسلیحات و تســهیالت نظامی تولید کارخانجات
ی یا اینکه واسطه گری در چنین
بریتانیا به کشــورهای عرب
معامالتی اســت .بنابرایــن باتوجه به عواملی کــه در باال
ذکر شــد علت موضع گیریهای انگلیــس را که به عنوان
مثال یک دوره در کنار ایران اســت و در یــک زمان دیگر
به حمایــت از اعراب برمیخیزد ،درمییابیــم .بنابراین در
قالب مدل ســازی که پیش تر با بیان سه نکته انجام دادیم
مهمترین هدف انگلیس منافع اقتصادی کشورش است و
درصدد است تا در پرتو تحوالت جهانی مشکالت اقتصادی
داخلی و به طورکلی اقتصاد انگلیس را بهبود بخشد .چرا که
خروج این کشور از اتحادیه اروپا الزاماتی را به وجود اورده
اســت که بر مبنای ان ،اقتصاد این کشــور باید برای بقا،
ثبات و ارتقای خود به ســمت بازارهای جدید و جایگزین و
پیمان های دوجانبه پرمنفعت حرکت کنــد .در واقع ،پول
2
نصرت اللــه تاجیــک،
ســفیر پیشــین ایــران در
اردن در گفت وگویــی بــا
هفته نامــه مثلــث به بررســی
اظهــارات و موضع گیریهای
مداخله جویانه مقامات بریتانیا
در خصوص کشورهای حاشیه خلیج فارس پرداخت و
گفت مهم ترین مبنای تصمیم گیری و سیاست گذاری
لندن در تعامالت خارجی به منافع اقتصادی و ســود
و زیان مالی باز می گردد .به گفتــه تاجیک ،نگاهی به
حجم روابط تجاری و اقتصادی انگلیس با کشورهای
عربــی منطقــه و ایــران از جایــگاه این هــدف برای
این کشــور حکایــت می کند .ایــن کارشــناس ادامه
داد انگلیــس در موقعیــت کنونی ،برای بقــا ،ثبات و
ارتقای خود باید به ســمت بازارهای جدید و جایگزین
و پیمان هــای دوجانبــه پرمنفعــت حرکت کنــد .زیرا
انگلیسیها به نوعی در تاریخ جا ماندهاند و نتوانستند
همپای تحوالت جهانی پیش بروند.
کشورهای عربی برای لندن وسوسه برانگیز شده است .به
همین جهت دولت بریتانیا اغازگر تالش هایی برای شدت
بخشــیدن به نقش خود با هدف ایجاد فضا برای شرکت و
نهادهای اقتصادی انگلیسی خواهد بود.
پس میتوان گفــت که بریتانیا بعــد از خروج از
اتحادیه اروپا به دنبال ان است با هویتی مستقل
با کشورهای عربی خلیج فارس ارتباط برقرار کند .
بریتانیــا بــا خــروج از اتحادیــه اروپــا سیاســت
مستقل تری را در زمینه سیاسی و اقتصادی در پیش گرفته
و درصدد است تا ســطح روابط اقتصادی اش را با شرکای
عرب خود و در واقع کشورهای حاشــیه خلیج فارس بیش
از پیش افزایش دهد .کشــورهای عربی بازار خوبی برای
فروش تســلیحات نظامی و کاالهای بریتانیا هســتند؛ از
این رو انگلیس در موقعیت کنونــی ،باتوجه به اینکه منافع
اقتصادی را در صــدر اولویت های سیاســت خارجی خود
قرار داده ،بــرای بقا ،ثبــات و ارتقای خود باید به ســمت
بازارهای جدید و جایگزین و پیمان های دوجانبه پرمنفعت
حرکت کند .زیرا انگلیسیها به نوعی در تاریخ جا ماندهاند
و نتوانســتند هم پای تحوالت جهانی پیش بروند .اگرچه
انگلیس در تالش است تا هویت و نقشش را در منطقه حفظ
کند اما به طور مستقل قدرت تاثیرگذاری پیشین را نخواهد
داشــت؛ زیرا هم از لحــاظ اقتصادی ،هــم تاثیرگذاری و
هم تعدد بازیگران منطقــه ای و فرامنطقه ای این اجازه به
انها داده نخواهد شــد که بتوانند به تنهایی عنصر بازیگر و
موثری باشند.
با توجه بــه اینکه ترامــپ اخیرا اعــام کرده که
کشــورهای هم پیمــان و تحت حمایــت نظامی
امریکا در خاورمیانــه را به پرداخــت هزینه های
نظامی ارتــش امریــکا مجبــور خواهد کــرد ایا
می توان گفــت که نقــش امریــکا در خاورمیانه
کمتر خواهد شــد و انگلیس درصدد است تا این
جایگاه را از ان خود کند؟
اگرچه ترامــپ بیان کرده کــه هزینــه را از دوش
مالیات دهندگانامریکاییبر میدارد،امابهنظرنمیرسدکه
امریکا بخواهد به طور کلی صحنه را خالی کند و از جنبه دیگر
نیز نمیتوان پیش بینی کرد که کدامیک از شعارهای ترامپ
تا زمانی که تصمیمات سیاسی مشــخصی از سوی امریکا
ف ترامپ در
اعالم نشود ،اجرایی خواهد شــد .در واقع هد
رابطه با برداشتن هزینههای مالیاتی لزوما به شکل کمرنگ
کردن نقشش نیست ،بلکه ممکن است بخواهد با تحمیل
هزینههایی از قبیل فروش تســلیحات ،هزینههای ارتش
امریکا را تامین کند یا اینکه هزینه های دخالتهای نظامی
را از طریق کشورهای منطقه پرداخت کند.
به نظر شــما تاثیر این رویکرد انگلیس و مواضع
ی و وزیر خارجه بر روابط لندن
نخست وزی ر ترزا م
با تهران که در استانه گشایش فصل جدیدی از
روابط دیپلماتیک هستند ،چیســت و به عبارتی
اینده روابط این دو کشور را چگونه می بینید؟
اگرچه روابط انگلیس با ایران پسابرجام به سمت
و سوی ترمیم و بهبود رابطه پیش رفته اما واضح است که
این کشــور با مبنا قرار دادن سود مالی ناشــی از همکاری
با کشــورهای عربی که در شــرایط کنونی مناسبات خوبی
هم با تهران ندارند ،کفه همکاری هــای اتی خود را به نفع
اعراب ســنگین خواهد کرد .البته من معتقدم ،ایران باید
در خصوص انگلیــس ،سیاســتی مبتنی بــر واقعیت ها و
توانمندی هایش تنظیم کند ،نه موضع گیری ها و سخنان
نخست وزیر می یا کشورهای حاشیه خلیج فارس؛ درواقع
باید ظرفیت های میــان لندن و تهران در روابط سیاســت
خارجی را بشناســیم ،خطــوط قرمز ،ضعف هــا ،قوت ها،
معضالت و مشکالت روبه رو را شناسایی کنیم و سپس عمل
کنیم .بر این اســاس نباید در موضع واکنشی قرار بگیریم
و بایستی با یک سیاســت ثابت باتوجه به موارد گفته شده
پیش رفت .روابط دیپلماتیک میان ایران و انگلیس از بعد
از انقالب همواره به صورت سینوسی با پستی بلندی های
فراوان همراه بوده است .اما هم اکنون باتوجه به تحوالت
مربوط به برجام و نیز تبعاتی که خروج انگلیس از اتحادیه
اروپا به همراه داشــته ،ایران می تواند بــه دور از تاثیرات
کشورهای منطقه به سیاستی ثابت و مشخص با انگلیس و
تامین حداکثری منافع کشور بیندیشد.
تاچریسمجدید
کارشناس مسائل خاورمیانه
3
را احتماال باید در سه عامل جســت :اول ،خروج بریتانیا از
اتحادیه اروپا؛ اغلب کارشناسان اقتصادی متذکر شده اند
که برگزیت خسارات بسیاری را بر اقتصاد این کشور تحمیل
خواهد کرد و احتماال بریتانیا به رکود بازخواهد گشت .پس
پیش از انکه این کشور به طور کامل از اتحادیه خارج شود،
به دنبال تمهیداتی خواهد بود که تا حد امکان از ســنگینی
خسارت بکاهد .قطعا یکی از جذاب ترین مناطق دنیا برای
هر کشوری که در پی سودهای کالن است ،همین منطقه
خلیج فارس اســت .دالرهای نفتی زمین اورده در دســت
دولت هایی کامال وابسته به واردات و هراسان از وضعیت
امنیتی داخلی و خارجی ،باغ عدنی بی بدیل برای کشورهای
صنعتی وابسته به صادرات ساخته است .بنابراین عالوه بر
دندان گرد کردن دولت بریتانیا برای فروش اسلحه بیشتر
به این کشــورها ،باید انتظار افزایش حجم سایر مبادالت
را به رخ جهان بکشد ،خاصه پس از جنگ فالکلن د و اکنو
ن
ن و البته دومین نخست وزیر
ترزا می اولین نخســت وزیر ز
زن در تاریخ بریتانیا اســت ،قطعا وی تمایل بسیاری دارد
که پا جای پای تاچر بگذارد و همچون او در تاریخ بریتانیا و
البته جهان ،ماندگار شود .از این رو می توان انتظار داشت
ی تالش کند قدرت و نقشش را در مناسبات
که دولت ترزا م
جهانی ،به ویژه مناطق نفوذ سنتی اش ،افزایش دهد .البته
نباید این واقعیت را از نظر دور داشت که این افزایش نقش
و نفوذ ،خارج از چارچوب ناتو و مســتقل از سیاســت های
ایاالت متحــده نخواهد بود ،زیــرا با وجود اینکــه بریتانیا
کشوری قدرتمند هم به لحاظ اقتصادی و هم نظامی است،
اما هنوز فاصله بســیار بعیدی با قدرت اقتصادی و نظامی
ایاالت متحده دارد و حضور در چارچوب و اتحاد مذکور است
که توان فعلی اش را کار امد می کند.
مثلث | شماره 338
هفتــه پیش بــود کــه بــه فاصلــه یــک روز دو خبر
ض دو نقیض از سیاســت خارجی بریتانیــا در محافل خبری
پیچید و کم وبیــش جنجال برانگیز شــد .ابتــدا ترزا می،
نخست وزیر جدید بریتانیا ،در اقدامی کم سابقه در نشست
سران شورای همکاری کشورهای خلیج فارس حاضر شد و
سخنرانی کرد .وی اعالم کرد که بریتانیا خطر ایران برای
منطقه را درک می کند و در کنار متحدین عربش برای مقابله
با این خطر خواهد ایســتاد .اما یک روز بعد تصاویر حضور
بوریس جانســون ،وزیر خارجه جدید بریتانیا ،در نشســت
«گفت وگوهای مدیترانه» در رم ،پخش شد که خاورمیانه
را به صحنه خیمه شب بازی تشبیه می کرد و ایران و عربستان
را عروسک گردانان ان می خواند .او این دو کشور را بدون
هیچ تبعیضی متهم به برپا کردن جنگ نیابتی در خاورمیانه
کرد .هرچند ظاهرا این اظهارنظر تنهــا در یک نیمه اش با
سیاست خارجی رســمی دولت بریتانیا متفاوت است ،اما
به واقع کامال در جهت مخالف ان قرار دارد .زیرا انچه ترزا
ی می گوید به این معناست که ایران قصد بسط نفوذش در
م
خاورمیانه و البته در کشورهای عربی را دارد ،انچه موجب
اصلی ایجاد ناامنی در منطقه است ،پس عربستان و سایر
کشــورهای عربی این حق را دارند که از خود و منافعشان
در برابر این زیاده طلبی دفاع کننــد ،بنابراین اقدامات انها
مشروع است .اما انچه جانسون ادعا کرده به این معناست
که دو طرف به یک میزان مقصر هســتند و هیچ عقالنیتی
نیز در پس اقداماتشان وجود ندارد .همین مساله سبب شد
دفتر نخســت وزیری بریتانیا بالفاصله سخنان جانسون را
اظهارنظر شخصی وی و نه سیاســت رسمی دولت بریتانیا
اعالم کند و همچنین بــه وزیر خارجه ایــن اخطار را بدهد
که باید تابع سیاست کلی دولت باشد؛ که البته این تذکر و
اخطاری صحیح است .بوریس جانسون هنوز سیاستمداری
ناپخته اســت .وی در دانشــگاه ادبیات انگلیسی خوانده
و ســال ها روزنامه نگار بوده اســت .انچه راه او را به سوی
سیاست ،ان هم در این سطح گشود ،شهرداری لندن بود؛
پستی نه چندان سیاســی و البته با فاصله ای بسیار بعید با
دیپلماســی .البته فاکتوری که حتی خــود وی تصورش را
شاید نمی کرد ،رای خروج اکثریت ضعیف مردم بریتانیا از
اتحادیه اروپا بود که به دنبال ان ،دیوید کامرون استعفا داد
و راه برای ترزا می و جانسون جهت تکیه زدن بر این مناصب
جدید هموار شد .بنابراین بوریس جانسون را در ان نشست
نه به عنوان وزیر خارجه بریتانیا ،که به عنوان روزنامه نگاری
باســابقه باید دید که البته ادبیات و اســتدالل هایی کامال
ژورنالیســتی نیز در ان نشست داشــت .احتماال او هنگام
بیان دیدگاهش انتظار این را هم نداشــته که این سخنان
چنین بازتابی داشته باشــد ،اما حضور و سخنرانی ترزا می
در شــورای همکاری خلیج فارس ،شیطنت روزنامه نگاران
گاردین ،روزنامه چپ گرای بریتانیــا را تحریک کرد تا این
نقیصه را به رخ نخست وزیری بکشند که صرف حضورش
در این شورا صدای حامیان حقوق بشر و حتی حزب کارگر
بریتانیا را دراورد .بنابراین ،با در نظــر گرفتن نقطه نظرات
ترزا می به عنوان سیاســت خارجی رســمی بریتانیا ،عمال
چیزی در دولت جدید این کشور تغییر نکرده است .بریتانیا
از زمان استقالل کشــورهای عربی حاشیه خلیج فارس در
اوایل و اواسط قرن نوزدهم ،با تمام انها روابط بسیار نزدیک
بین الملل
سیاسی ،اقتصادی و نظامی داشته است .کمتر پیش امده
که این کشورها موجب رنجش یکدیگر شوند و حتی پس از
بحران هایی مانند جنگ های اعراب و اسرائیل و تحریم نفت
توسط اعراب یا افزایش انتقادهای حقوق بشری ،بالفاصله
روابط ترمیم شده و به وضع دوستانه سابق بازگشته است.
انچه تنها در این زمان متفاوت اســت و از حضوری در این
ســطح می توان دریافت ،تمایــل بریتانیا به توســعه حتی
بسیار بیشتر روابط با کشــورهای عرب خلیج فارس است.
این تمایل در حدی اســت که بریتانیا حاضر شده ریسک
ســردی مجدد روابط با تهران را به جان بخرد؛ روابطی که
بعد از چند سال قطع کامل به تازگی رو به بهبود گذاشته و به
سطح سفیر ارتقا یافته است .البته باید این را مدنظر داشت
که در دستگاه دیپلماسی بریتانیا عمدتا تالش بر پنهانکاری
و عدم شــفافیت در ابراز دیدگاه ها و تمایالت است .از این
رو در این برهه زمانی اهمیت کشورهای مذکور برای دولت
بریتانیا انقدر اســت که به این صراحت از پشــتیبانی نسبتا
همه جانبه از انها سخن به میان می اید .منابع چنین اهمیتی
اقتصادی میان انها را نیز داشــته باشــیم که حجم کنونی
بیــش از 300میلیــارد دالری مبادالت میان انها را بســیار
فراتر خواهد برد .دوم ،پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات
ریاســت جمهوری ایاالت متحده و اعالم این کشور مبنی
بر نگاه بیشــتر بــه درون و بازنگری در اتحادهــای ان ،از
هم اکنون کشورهای عربی را در این هراس افکنده که مبادا
از سطح تعهدات واشنگتن به این کشــورها کاسته شود.
وابستگی کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس ،مخصوصا
عربســتان ،به پشــتیبانی نظامی غرب در حدی است که
بدون وجــود تنها مستشــاران نظامی انها ،عمال ماشــین
جنگی شــان از کار خواهد افتاد .بنابراین بریتانیا با احیای
پایگاه نظامی اش در بحرین ،در تالش است این اطمینان
را به این کشورها بدهد که در صورت خروج ایاالت متحده
(که بسیار بعید اســت) یا کاهش نیروهایش (که محتمل
اســت) ،بریتانیا این خالء را پر کرده و امنیت خلیج فارس
را تضمین خواهد کرد .سوم ،از پس از جنگ جهانی دوم،
بریتانیا دیگر به عنوان ابرقدرتی مستقل شناخته نمی شود،
بلکه تنها قدرتی موثر در صحنه بین المللی بوده است .در
واقع از زمان تاسیس ناتو و سپس اتحادیه اروپا ،بریتانیا تنها
بخشی (هرچند مهم) از قدرت سیاسی -اقتصادی -نظامی
غرب بوده است .باتوجه به اینکه اخرین بار در دوره مارگارت
تاچر بود که این کشور تا حدی توانست قدرت مستقل خود
ترزا می به دنبال افزایش نفوذ بریتانیا در مناسبات منطقه ای است
جواد قربانی اتانی
بین الملل
61
بین الملل
همدستی با شیطان
مواضع دو پهلوی بریتانیا نسبت به تهران از کجا نشات می گیرد؟
احمد معنوی
کارشناس مسائل ژئوپلتیک
بین الملل
62
مثلث | شماره 338
4
چندی پیش وزیــر خارجه انگلیس در یک نشســت
بین المللی در شهر رم ضمن ابراز نگرانی از شرایط خاورمیانه
و به ویژه درگیری های مذهبی بین مسلمانان ،عربستان را
به سوءاستفاده از اســام برای منافع سیاسی و جنگ های
نیابتی متهم کرد .این در حالی اســت که سخنگوی دفتر
ن جانسون را نظرات
ترزا می ،نخست وزیر انگلیس ،سخنا
شخصی دانســت و گفت که این سخنان ،دیدگاه شخص
وزیر خارجه است و موضع دولت از جمله در قبال عربستان
و نقش ان کشور در منطقه را منعکس نمی کند.
ی که
این اظهارات کافی بود تا خشم عربستان سعود
از جمله خریداران اصلی اسلحه از بریتانیا به شمار می رود
را برانگیزد؛ به حدی که نخست وزیر بریتانیا اظهار کرد که
حرف های جانســون بازتاب دهنده سیاست دولت بریتانیا
نبوده است.
متعاقب این بیانیه و همچنین لزوم کاهش فضای در
شرف تنش طرفین شــاهد بودیم که بوریس جانسون چند
روز پس از ســخنان جنجال برانگیزش در مورد عربستان،
در کنفرانس مشــترک خبری با عادل الجبیر ،وزیر خارجه
عربستان درخصوص محنت یمنی ها ابراز نگرانی کند اما در
عین حال گفت که قبول دارد ریاض از قبل درگیری در ان
کشور با تهدید بزرگی رو به رو ست .جانسون گفت اکنون در
ریاض است تا بر دوستی بین انگلیس و عربستان تاکید کند.
وی افزود که همچنین منصفانه است بگوییم که به صراحت
در روابط مان اعتقاد داریم .اکنون زمان ان است که در مورد
امور مثبتی که با هم به ان مشغولیم ،صحبت کنیم.
لو انفعاالت در روابط طرفین سوالی
اما به رغم این فع
که در اینجا مطرح می شود این اســت که با این اظهارات
مطرح شــده از سوی جانســون چه تغییری در روابط میان
بریتانیا و عربستان سعودی به وجود خواهد امد؟ پر واضح
است که روابط بریتانیا و عربستان سعودی مدت هاست که
به رابطه ای ناسالم تبدیل شــده ،اما دولت انگلیس و تمام
کسانی که از ارتباط با عربستان سعودی حمایت و پشتیبانی
می کنند این گونه استدالل می کنند که اتحاد با عربستان
سعودی دارای اهمیت استراتژیک است.
انچه در این چارچوب قابل اشــاره اســت اینکه هیچ
شکی نیســت قراردادهای نظامی و تسلیحاتی منعقد شده
میان دولت عربســتان ســعودی و انگلیس بــرای صنعت
بریتانیا اهمیت بسیاری دارد و موجب ایجاد اشتغال و ورود
فراوان ارز به این کشور می شود .برخی نیز در این میان این
گونه استدالل می کنند که عربســتان سعودی یک سنگر
مهم برای بریتانیا محسوب می شود.
در باب اهمیت روابط با این منطقه باید اشــاره کنیم
که انگلستان از روابط گسترده ای با بسیاری از کشورهای
خاورمیانه و به ویژه کشــورهای حوزه خلیج فارس برخوردار
اســت و پیشــینه طوالنی حضور انــان در این کشــورها و
موضع گیری های مثبتی کــه لندن در طــول تاریخ به نفع
این کشورها در ســطح منطقه ای و جهانی داشته ،کمک
شــایانی به تقویت ایــن روابط کرده اســت .کشــورهای
خلیج فارس دربردارنده 27درصد ثروت دولتی جهانی بوده و
سرمایه گذاری های انگلیسی در این کشورها طی سال های
اخیر افزایش یافته اســت .از دید وزارت خارجه انگلستان
منطقه خلیج فارس به دلیل ســه هدف کلیدی حفاظت از
امنیت بریتانیا ،حمایت از شــهروندان انگلیسی در خارج و
ارتقا ی اقتصاد بریتانیا به ویژه درزمینه های دفاعی ،مقابله
با تروریسم ،امنیت انرژی و تجارت و سرمایه گذاری دارای
اهمیت است.
روابط عربستان با انگلســتان همواره در طول تاریخ
بســیار گســترده و عمیق و تا حــدودی شــخصی و نیز از
زمان امضای پیمان جده در سال 1927و نیز شکل گیری
پادشــاهی ســعودی در ســال 1932خاص بوده اســت.
عربستان با بسیاری از اهداف انگلستان در منطقه ازجمله
برنامه هســته ای ایران و نیز حوادث عراق و سوریه ،یمن
و به ویژه بحرین کامال همســو بوده و این همسویی منجر
به حمایت گســترده بریتانیــا از ســعودی در محافل مهم
بین المللــی ازجمله گــروه 20شــده اســت ،به طوری که
عربستان تنها کشور عرب حاضر در گروه 20است.
از سوی دیگر بریتانیا ،عربســتان را شریک کلیدی
عملیاتی خود در بحــث به اصطالح مبارزه با تروریســم در
منطقه و شــریک راهبردی در اقدامــات جهانی می داند و
معتقد است که عربســتان در عین اینکه بخشی از مشکل
اســت همچنان بخشــی از راه حل نیز به شــمار می رود و
بخشی از تسلیحات خریداری شده را به گروه های مختلف
تروریستی در سوریه ارســال می کند .همچنین عربستان
به عنوان بزرگ ترین تولیدکننده انرژی در منطقه بزرگ ترین
بازار انگلستان در خاورمیانه را به خود اختصاص داده و این
کشور هجدهمین بازار انگلستان را از ان خود کرده است.
اکنون بیش از 6هزار انگلیسی ازجمله 200شرکت مشترک
انگلیسی– ســعودی در عربســتان فعال بوده و انگلستان
باحدود 5میلیارد پوند پس از امریکا دومین ســرمایه گذار
در عربستان است.
در حوزه صنعت نظامی نیز ارسال تجهیزات دفاعی و
امنیتی از سوی شرکت های انگلیسی به عربستان قابل توجه
بوده و این کشــور یکی از بزرگ ترین بازارهای جنگ افزار
نظامی انگلستان است .اکنون بریتانیا در بیشتر پروژه های
نظامی عربستان مشارکت دارد.
در راســتای همین اهمیت خلیج فارس و کشورهای
عربی و در راس ان عربستان برای دولت انگلیس ،حضور
ترزا مــی در این منطقه قابل ارزیابی اســت .همچنین این
موضوع قابل توجه اســت که حضور ترزا مــی در اجالس
شورای همکاری خلیج فارس پرسش های فراوانی در مورد
منافع انگلیس در منطقه و نقش اینده این کشــور همزمان
با تیرگی روابط امریکا و عربســتان ســعودی در دوره اخیر
به دنبال داشته اســت؛ در عین حال پرسش هایی در مورد
پیامدهای توجه انگلیس و راز تثبیت همکاری استراتژیک
با کشورهای حوزه خلیج فارس مطرح شده است.
در شــرایط فعلی انگلیس دیگر عضــو اتحادیه اروپا
نیست و واقعیت نوظهور این کشــور ،ارتباط مستقیمی با
حضور قابل توجه در اجالس شورای همکاری خلیج فارس
در ســال جاری و تشــدید حضور در منطقــه دارد .عده ای
بر انزوای داخلــی انگلیس تاکید دارنــد و برخی نیز معتقد
هستند که انگلیس خیلی قوی تر از گذشته با همان روحیه
توسعه طلبی خود به عرصه بین المللی برمی گردد .انگلیس
اقدامات فراوانــی را برای زمینه ســازی باال بردن ســطح
روابط به منظور ایجاد فرصت های قابل توجه و طرح های
ســرمایه گذاری در کشــورهای عربی انجــام خواهد داد.
با نگاهی بــه اظهارات بوریس جانســون که گفته اســت
ریاض در یمــن از خط قرمز عبور نخواهد کرد و کشــورش
در حمــات هوا یی عربســتان خطــری در نقــض حقوق
بشــر نمی بینــد و همچنین اظهــارات ترزا می کــه اعالم
کرده نگرانی ها درباره مســائلی همچون نقض حقوق بشر
در کشــورهای عربی حاشــیه خلیج فارس ،ســد راه روابط
بین المللی بریتانیا نمی شــود ،می توان دریافت که اکنون
انگلستان در چارچوب گفتمان وینستون چرچیل که برای
دســتیابی به منافع ملی حاضر بود با شیطان نیز همدست
شود حاضر است چشــم به تمام موارد نقض حقوق بشر و
حمایت از تروریسم در عربستان بسته و زمینه را برای فروش
بیشتر تسلیحات نظامی و ایجاد بازار فروش کاالها و منافع
اقتصادی فراهم اورد.در همین راستا بدیهی است بریتانیا
در این مدت همواره چشم خود را به روی مسائلی همچون
نقض حقوق بشر در عربستان سعودی ،اعدام های بیشمار
در این کشــور و همچنین ســرکوب و دســتگیری فعاالن
حقوق بشــر در بحرین بســته باشــد .یکی از اتهاماتی که
همواره به عربستان سعودی وارده بوده این است که برخی
از افراد ثروتمند سعودی چه در گذشته چه در حال حاضر از
گروه هایی همچون القاعده و داعش پشتیبانی مالی کرده و
بودجه های الزم برای انان را تامین می کنند .البته مقامات
عربستان سعودی این اتهام مطرح شده را به شدت تکذیب
کرده انــد و بریتانیا نیــز در این خصوص موضع ســکوت
را اختیار کرده که این مســاله حاکی از مواضع همســوی
طرفین است.
بازی با کارت ایران هراسی
انگلیسازاعراب چهامتیازاتیمی خواهد؟
کامران کرمی
پژوهشگر مسائل خلیج فارس
5
لنــدن تاکنــون میلیاردهــا پونــد بــرای حضــور در
خلیج فارس هزینــه کــرده و بنــا دارد در اینده نیــز صدها
میلیارد پوند در ایــن زمینه ســرمایه گذاری کنــد .در واقع
به زعم ناظران بین المللــی ،القای هــراس از ایران برای
به دست اوردن منافع اقتصادی بیشتر برای کشورهای غربی
و امریکا از طریق فروش تســلیحات به کشورهای حاشیه
خلیج فارس یکی از دالیل این موضوع است که در جریان
ی در شــورای همکاری هم برجسته شد .از
اظهارات ترزا م
انجا که دولت های عربی خلیج فارس ساالنه میلیاردها دالر
صرف خریدهای تســلیحاتی می کنند ،بنابرایــن بازار این
کشورها برای صدور و فروش تسلیحات غربی به خصوص
از نوع امریکایی و انگلیســی بســیار جذاب است .فروش
تســلیحات تحت عناوینی چون مشــارکت دسته جمعی،
مقابله با تهدیــدات ایــران و ...به دولت تــرزا می کمک
ســومین دلیل عالقه بریتانیا در خلیج فــارس که در
امتداد نگاه سنتی این کشــور به منطقه قرار دارد ،بازسازی
روابط خارجــی و احیای حضور مجدد در منطقه اســت که
ســال 1969از ان خارج و امریکا جایگزین بریتانیا شد .در
واقع خروج از اتحادیه اروپا برخی از الزاماتی را که سیاست
خارجی مشترک اروپایی برای سیاســت خارجی بریتانیا به
همراه داشــت از میان برمی دارد و این کشــور می تواند به
بازسازی روابط خارجی خود مبادرت ورزد .تا قبل از عضویت
در اتحادیه اروپا ،بریتانیا با کشــورهای خاورمیانه و به ویژه
کشــورهای حــوزه خلیج فــارس روابط تجاری و سیاســی
نزدیکی داشــت و به نظر می رســد ترزا می در صدد احیای
این روابط است.
جمع بندی
سفر نخست وزیر بریتانیا که همزمان با نشست سران
شورای همکاری خلیج فارس و تور منطقه ای ملک سلمان،
پادشاه عربســتان مصادف شــده بود ،زمینه را برای طرح
اتحادیه کشورهای عربی خلیج فارس بیش از پیش فراهم
کرده بود .اما به دالیلی این اتفاق حاصل نشد .چند روز مانده
به اجالس منامه ،سعودی ها حجم زیادی را صرف تبلیغ این
اجالس کرده و گفته بودند که قرار است تشکیل اتحادیه
اعضای شورای همکاری خلیج فارس در ان اعالم شود ،اما
به نوشته روزنامه االخبار در هیچ یک از بندهای بیانیه پایانی
اجالس منامه به چنین طرحی اشاره نشد و حتی به صورت
نمادین هم ذکر نگردید .در واقع این مســاله در بعد متغیر
خارجی به رویکرد و نگاه انگلیس بعــد از خروج از اتحادیه
اروپا بر می گردد .درســت اســت که لندن بعــد از برگزیت
به دنبال بازسازی روابط خارجی خود اســت و تا حد زیادی
دســت خود را در انتخاب و تعریف منافع و متحدان جدید
باز می بیند ،اما سفر ترزا می در ابتدا با اولویت اقتصادی و
جذب نگاه دولت های عربی به اتخاذ سرمایه گذاری های
بیشــتر در انگلیس تنظیم و بر ان متمرکز شده بود .اگرچه
او با وعده مقابله با تهدیدات ایران در منطقه تالش داشت
نمایی از بریتانیای گذشته در خلیج فارس را به تصویر بکشد،
اما به زعم ناظران این نوعی امتیازگیری اقتصادی از اعراب
با کارت ایران هراســی بــود که میلیاردها پوند تســلیحات
انگلیسی را روانه منطقه خواهد کرد ،اگرچه تضمینی برای
مشــارکت راهبردی و حمایت تمام قد انگلیــس از اعراب
نیست ،چون همچنان امریکا دســتورکار راهبرد نظامی و
دفاعی شیوخ خلیج فارس را تعیین می کند.
مثلث | شماره 338
.1یافتن شرکای تجاری جدید
سفر ترزا می به منطقه خلیج فارس در شرایطی صورت
.2فروش تسلیحات
.3بازسازی روابط خارجی
بین الملل
حضور نخســت وزیر بریتانیا به عنــوان میهمان ویژه
نشست ســران شــورای همکاری خلیج فارس در منامه که
از تهدید مشترک ایران برای شیخ نشین ها سخن به میان
اورد ،باعث شده تا زمزمه هایی از حضور مجدد انگلیس در
خلیج فارس مطرح شود .همچنین امتیازگیری اقتصادی با
کارت ایران هراسی و بازبینی سیاست های خارجی و امنیتی
پس از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا از دیگر دالیل حضور
ترزا می در بحرین بوده که در این نوشــتار به تبیین این سه
متغیر و همچنین نگاه اعراب به خصوص عربستان سعودی
به این سفر و اهداف و دستاوردهای ان پرداخته ایم.
نخست وزیر انگلیس که قصد داشت اعراب را متقاعد
به سرمایه گذاری های بیشتر در لندن کند ،گفت که بریتانیا
اماده اســت تا با ســران شــورای همکاری در مقابل انچه
تهدیدات منطقه ای ایران پنداشــته می شود ،همکاری و
مقابله کند .ایــن اظهارات که با ســخنان متفاوت بوریس
جانسون ،وزیر خارجه انگلیس درباره نقش منفی عربستان
و همچنیــن ایران همزمان شــده بــود ،ناظــران را به این
تحلیل رساند که لندن از یک راهبرد مشخص درباره منطقه
خلیج فارس و نقش دولت هــای عربی در این اســتراتژی
برخوردار نیســت و صرفــا به دنبــال ان بوده تــا امتیازات
اقتصادی بیشتری را از شیوخ عرب دریافت کند.
اگرچه همان زمان دولت انگلیس اعالم کرد که این
اظهارات جانسون شخصی بوده و موضع حاکمیت نیست
و بالفاصله وزیر بی تجربه انگلیس در عرصه بین المللی در
سفری شتاب زاده راهی عربستان شد تا از مقامات ال سعود
دلجویی و عذرخواهی کند ،اما این موضوع نمی تواند حاکی
از تعهدات سفت و ســخت لندن به دولت های عربی برای
مقابله با تهدید ایران در زمانی باشــد کــه زمزمه های کوچ
امریکا از خلیج فارس در حال شنیده شدن است .از این رو
اگرچه خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا لندن را به سمت بازبینی
در سیاســت های خارجی و امنیتی و همچنین متحدانش
ســوق خواهد داد ،اما این به منزله حضور مجدد و تاریخی
این کشور در خلیج فارس نیســت .در تحلیل دقیق تر این
موضوع باید به سه متغیر اصلی اشاره کرد:
می گیرد که در پی رای مردم بریتانیا بــه خروج از اتحادیه
اروپا (برگزیــت) ،انتظار می رود رونــد مذاکرات بین دولت
بریتانیا و اتحادیه اروپا برای عملی شدن خروج این کشور
به زودی به جریان افتد .بنابرایــن بازی با کارت ایران برای
جلب حمایت هــای اعراب یکــی از اصلی تریــن اهداف
نخســت وزیر بریتانیا در شرایط کنونی اســت .ترزا می که
کشورش به شــدت دنبال یافتن شــرکای جدید به ویژه در
زمینه اقتصــادی اســت ،در جریان ســخنرانی خود گفت
ما به دنبــال تقویــت هرچه بیشــتر روابط اقتصــادی خود
با کشــورهای شــورای همــکاری خلیج فارس هســتیم و
می خواهیم لندن را به پایتخت ســرمایه گذاری اســامی
بدل کنیم .از انجا که انتظار می رود دامنه مبادالت تجاری
و اقتصــادی بریتانیا بــا کشــورهای عضو اتحادیــه اروپا
کاهش یابد ،در نتیجه مقامات بریتانیایــی درصدد یافتن
شرکای تجاری جدیدی هســتند .برنامه همکاری مشترک
با قطر در زمینه فناوری فضایی ،توافق با عربستان سعودی
درخصوص امتیاز روادید کثیرالورود شرکت های بریتانیایی
به عربســتان ســعودی ،همــکاری در زمینــه جلوگیری از
حمالت تروریستی ،سرمایه گذاری کشورهای خلیج فارس
برای احیــای شــهرهای بریتانیا و همچنیــن خدماتی که
شــرکت های بریتانیایــی می تواننــد در زمینــه اصالحات
بلندمدت مورد نظر این کشــورها در اختیارشان قرار دهند
از جمله اهداف بریتانیا از شــرکت در این نشســت است.
منابع دولتی بریتانیا ارزیابی کرده اند که ارزش فرصت های
همکاری شرکت های بریتانیایی در پانزده بخش اقتصادی
کشورهای منطقه خلیج فارس طی پنج سال اینده می تواند
به 30میلیارد پوند بالغ شود.
می کند تا منافع اقتصادی کالنی را روانه خزانه بریتانیا کند.
63
«نفس»
فرهنگ
فیلم «نفس» فیلم تقریبا نواورانه ای است که سعی کرده با نگاهی تاریخی تحوالت
ایران را از نگاه یک کودک بیان کند .این فیلم البته دارای اشکاالتی است که در این پرونده
بهانپرداختهشده.نکتهمهمدرموردابیارایناستکهبرخالفبرخیاظهارنظرهافیلمش
در لحظاتی طعنه به برخی ارزش ها می زند که یقینا با خواسته ســرمایه گذاران فیلم در
تناقضاست.
ت
یتر
ا
و
ل
گفت وگوبانرگسابیار،کارگردانفیلم نفس
فرهنگ
64
مثلث | شماره 338
می خواستم زبان جهانی داشته باشم
برخی می گویند که فیلم شــما اصــرار دارد رنگ
و لعاب تخیلی داشــته باشــد .تاکید بر نماهای
انیمیشن و سکانس هایی که در تخیل شخصیت
بهــار می گذرد نیــز چنیــن می نماید ،امــا برخی
منتقدان می گویند که این دوگانه باعث شــده تا
ریتم فیلم افت کند و کشش پذیری ان را کاهش
دهد .این اصــرار بــر خیال پــردازی در فیلم چه
منشایی دارد؟
در مورد اینکه ریتم فیلم افتاده یا ...طبیعتا ممکن
است منتقدان نظرهای متفاوتی داشته باشند که البته قابل
احترام است .اما باید بگویم که اصوال «نفس» فیلمی است
که با محوریت تخیل ساخته شده است .درواقع همانطور
که بارها تاکید کرده ام ،این فیلم در ســتایش تخیل است.
فیلم داســتان یک کودک اســت که همه چیــز را در قالب
خیال می بیند .در واقع خیال انگیزی ابزاری اســت که این
دختر بچه با کمک ان دنیا ر ا ترسیم می کند .فیلم هم طبیعتا
با کمک همین ابــزار دنیای خود را تعریــف می کند .یعنی
دنیایی که فیلم می ســازد همان دنیایی است که دختر بچه
با کمک خیال برای خودش می ســازد .ایــن یک موضوع
است .اما اینکه اگر کســی بگوید فیلم نتوانسته این دنی ا را
خوب دربیاورد چیز دیگری است .واقعیت این است که خود
من هم هیچ وقت فکر نمی کردم روزی فیلمی بسازم که در
ان از ابزارهای خیال برانگی ز اســتفاده کنم .من شخصا به
رئالیسم در سینما عالقه مند بودم .ولی در نفس فکر کردم
ن شیوه فیلمسازی را هم تجربه کنم .در واقع
که می توانم ای
بهره بردن از انیمیشن در این فیلم بیشتر برای تداعی کردن
جهان کودکانه اســت .به همین دلیل اســت که می بینید
انیمیشن ها بر اساس نقاشی های کودکانه طراحی شده اند.
حتی نریشــن ها هم به همین منوال طراحی و اجرا شد که
کودکانگی را تقویت کند نه الزاما انتقال معنا را .خالصه اینکه
من تالش زیادی کردم که این دوگانگی ایجاد نشــود .به
نوعی که تخیل برانگیزی کار وصله ناجور نباشد.
چرا فکر کردید می توانید فیلمسازی با محوریت
تخیل را هم تجربه کنید .منظورم خاســتگاه این
انگیزه است .چه چیزی در ذهن شما بود که این
موضوع را برجسته کرد؟
انســان در گذر زندگی اش هرچه ســنش بیشــتر
می گذرد ،انگار محافظه کارانه تر با خیال برخورد می کند .اما
این روال زندگی همه انسان ها نیست .کسانی که روحیات
کودکانه تری دارند به این معنی که مثال کودک درونشــان
هنوز فعال است ،می توانند گستره خیال انگیزی ذهن خود
را بیشتر و بیشــتر هم بکنند .حتی گاهی مرز میان واقعیت
و رویا یا خیال از بین مــی رود .در واقع تخیل همان چیزی
می شــود که اتفاق افتاده اســت .این بخش از موضوع به
نظر من می تواند امری بسیار مهم باشد .من شخصا با این
خیال انگیزی های روحــی و ذهنی قرابت بیشــتری دارم.
ال با منطق
بســیاری از فیلم هایی که امروزه می بینیــم کام
رئالیستی ســاخته می شــوند .انگار که جهان از خیال دارد
خالی می شــود .خب این موضوع به نظرم مطلوب نیست.
فیلم هــای اجتماعی و مربوط به زندگــی روزمره با کمترین
انحراف از منطق رئالیستی دارند روز به روز تولید می شوند و
فضای سینما را به سمت خود می کشند .اما اتفاقا می خواهم
بگویم که ســینما ابزار تولید خیال انگیزی اســت .ســینما
تخیل را می تواند پرورش بدهد .پیش از این ادبیات بســتر
اصلی تخیل بــود و هم اکنــون نیز ظرفیت ها و پتانســیل
ادبیات در مقابل ســینما برای خیال انگیزی بیش تر است
اما جنس خیال انگیزی در ســینما متفاوت اســت و بیشتر
مخاطب را به هیجان می اورد .پیشتر تلویزیون راه بر تخیل
بســته بود .پیش از تلویزیون رادیو امکان خیال انگیزی را
بیشتر می کرد اما تلویزیون با نشــان دادن تصاویر واقعی
یک اتوبیوگرافی ناکامل
تحلیل انتقادی فیلم «نفس»
1
نرگــس ابیــار بــا فیلــم «شــیار »143در میان
دوستداران سینما و رسانه ها به شــهرت رسید .این
فیلم با فــروش قابل توجهی روزهای اکران را پشــت
سر گذاشت و مخاطبان اثار او را به انتظار تماشای اثر
ی وی نشاند« .نفس» تازه ترین فیلم این فیلمساز
بعد
جوان اســت .این فیلم که از نگاه یک کودک حوادث
تاریخی را مرور می کند ،اگرچه مورد استقبال بخشی
از مخاطبانش قــرار گرفته اما بســیاری از منتقدان و
مخاطبان فیلــم قبلی او را چندان کــه انتظار می رفت
قانع نکرده است .درباره این فیلم و برخی حاشیه های
دیگر ان نظرات این کارگردان را مرور می کنیم .او 45
سال ســن دارد و تا کنون رمان های متعدد و سه فیلم
سینمایی بلند ساخته که اخرینش «نفس» است.
مثلث | شماره 338
همه چیز را با خود به دنیای واقعیــت و دلهره برمی گرداند.
این دوگانگی که شما به ان اشاره می کنید اینجا می تواند به
فیلمکمککند.ایناتفاقسمپاتیمخاطبرابرمی انگیزد.
شکست فضا و حس در فیلم اتفاق می افتد .جنگ در واقع
می تواند به خیال انگیزی کودکانه نه فقط در کودکان بلکه
در ذهن و شخصیت همه کسانی که هنوز رویاهایی با منطق
کو دکانه دارند پایان بدهد .جنگ به این معنا ست که در فیلم
وجود دارد .ما به هرحال تجربه جنگ را داشــته ایم .این در
حالی است که فرهنگ مدنی و زندگی ما در ایران بر اساس
هنجارهای صلح امیز شکل گرفته است .ما ملت صلح طلبی
هستیم که درگیر جنگ ســخت و طوالنی شده ایم .جنگ
همیشه بسیاری از رویاها و خیال های کودکانه و صلح جویانه
را اسیب دیده کرده اســت .هم اکنون هم جنگ در حافظه
جمعی ما و بنابرایــن در خیاالت ما وجــود دارد .قبول دارم
که پایان فیلم تلخ اســت اما این یک واقعیت است .جنگ
تخیل برانگیــزی را پایــان می دهد و تلخــش می کند .اما
اینکه فضای حسی فیلم با کلیت ان مناسب نیست را با شما
موافق نیستم.
شــما به نکته ای درباره ادبیات و ســینما اشــاره
کردید .گفتید که سینما می تواند جنسی متفاوت
از تخیل برانگیــزی را ایجــا د کند کــه متفاوت از
خیال انگیزی در ادبیات اســت .اما اعتقاد دارید
که ادبیات ظرفیت ها و پتانســیل بیشتری برای
خیال انگیزی دارد ،با این اوصاف علت اصلی اینکه
نفس از داخل یک کتاب که خودتان نوشته اید به
قاب دوربین امد چه بود؟
اولین باری که من با سینما به عنوان یک ابزاری که
می تواند ابزار کار من هم باشــد ،مواجه شدم زمانی بود که
فیلمی از بهمن قبادی دیدن .فیلم «الک پشت ها هم پرواز
می کنند» .این فیلم جوایز زیادی در جشنواره های جهانی
کســب کرد .من ان زمان داستان می نوشــتم و ارتباطی با
سینما نداشتم .در واقع تفاوت حوزه کاری من با سینما این
بود که ادبیات بیش از سینما لوکال و محلی است .اما سینما
یعنی زبان تصویر خصلت های جهانی دارد .شما هر چقدر
هم که رمان خوبی نوشته باشی بازهم بسیار نامحتمل است
که بتوانید با مخاطب جهانی سخن بگویید .مثال یک رمان
را بای د ترجمه کنید و کلی تبلیغات رویش انجام بشــود تا در
ی خوانده شود .تازه
ی غیر بوم
جوامع دیگر و به وسیله مردم
خواندن یک رمان حداقل چند روز وقت می گیرد .اما سینما
این طور نیست .همه چیز در حول و حوش دو ساعت اتفاق
می افتد و مصرفش ساده تر است .زبان تصویر را همه دنیا
می دانند .رمان نفس در موقعیت مدیومی خود رمان کاملی
است و چیزی کم ندارد که بخواهم با سینما به ان اضافه کنم
اما نکته همان است که گفتم .موضوع هایی که برای من در
این رمان اهمیت داشت یکی کودکی و تخیل بود و دیگری
جنگ و این هر دو موضوع خصلت جهانی دارند .جالب اینکه
هر دو موضوع هم در دوران ما یعنی همین امروز مورد توجه
ت بنابراین بهتر است مدیومی جهانی تر
مردم و رسانه ها اس
برای بیان ان داشته باشیم.
البت ه قانونی وجــود دارد و ان اینکه هر قصه ای را
نمی توان سینمایی کرد یا بهتر است به جای قید
«نمی توان» ،از نباید استفاده کنم .به این معنی
که برخی قصه ها قدرت مانور بیشتری برای سینما
ایجاد می کنند و برخی دیگر نه .ایــا صرفا به این
خاطر که موضوع کودک و جنــگ در جهان امروز
ما اهمیت دار د ان را سینمایی هم روایت کردید؟
فکر نمی کنم صرف این موضوع بتواند مایه های
الزم برای یک اثر سینمایی خوب را داشته باشد.
برخی می گویند اصرار شما بر اقتباس از رمان های
خودتان ،یک جور بازاریابی همزمان است.
نه بــه هیچ وجه .مــن اصــراری روی اقتبــاس از
ی که تا کنون ساخته ام
رمان های خودم ندارم .این سه فیلم
تجربه های اولیه من در سینما است و طبیعی است که سعی
کنم موضوعی را روایت کنم که اشنایی بیشتری با ان دارم.
این از بدیهیات سینما و کار فیلمسازی است .اینکه رمانی
را که مبنای ســاخت فیلم قرار می دهم اصــا به این معنی
نیست که بخواهم بازار کتاب یا فیلم را تقویت کنم .اصوال
تاکیدی ندارم که حتما فالن رمان قبل از فیلم منتشر شده
باشد .همانطور که گفتم من با این موضوع ها زندگی کرده
بودم ،یعنی انها را در طول زمان های بیشــتری با خود مرور
کرده بودم ،نوشته بودم و تسلط کافی بر انها داشتم .ضمن
اینکه باید بگویم من رمان های بیشتری دارم و انتخاب این
دو رمان برای ساخت فیلم بر این اساس بود که فکر می کنم
بار دراماتیک بیشــتری برای پرداخت سینمایی داشته اند.
رمان جزئیات زیادی دارد و وقت زیادی صرف پرداخت این
جزئیات در ان شده است .من دوســت دارم این جزئیات و
جنبه های ادبی را با ســاختاری نمایشی تر به مخاطب ارائه
کنم برای همین رمان را معموال برای فیلمسازی و اقتباس
انتخاب می کنم .اگر بعدها هم بخواهم فیلمنامه بنویســم
ســعی می کنم از متنی که پیش از این تولید شــده اقتباس
کنم .منظورم الزاما نوشته های خودم نیست .اگر به هر متن
داستانی برسم که بتوانم ان را درک کنم و به نظرم کار خوبی
باشد ،حتما به ساخت فیلمش هم فکر خواهم کرد .علتش
این اســت که رمان همه جزئیات یک داســتان را برای ما
روش نمی کند .متاسفانه در سینمای ما به اقتباس از رمان و
اثار داستانی توجه چندانی نمی شود .این در حالی است که
بسیاری از فیلم های مطرح و ماندگار سینمای ما فیلم های
اقتباسی هســتند .هنو ز رمان های بسیاری هستند که هیچ
گونه اقتباسی از انها انجام نشده است.
ت و البته
زن همیشــه مســاله فیلم های شماســ
رمان هــا و داســتان هایتان .قبــا گفته اید چون
خودتان زن هستید ،شــناخت کامل تری از زنان
دارید؟
بله دقیقا! اگر به زنان پرداختم به این دلیل اســت
که شناخت بهتری نســبت به زنان دارم .اما این همه ماجرا
فرهنگ
و مســتند مرزهای تخیل را محدود کرد .سینما این نقیصه
کار تلویزیــون را جبران کرد .اما متاســفانه هرچه به جلوتر
امده ایم خیال انگیزی در ســینما کمرنگ تر شــده اســت.
قاب بندی در فیلم های سینمایی بیش از گذشته محدود به
قاب های داخلی و فضاهای بسته و لوکیشن های اپارتمانی
و شهری است.
اگر بخواهیم این موضوع را به شخصیت پردازی
مربوط کنیم پرسش تازه ای ایجاد می شود ؛ اینکه
شاید بهار خوانشی از شخصیت کودکی خود شما
باشــد ،زیرا هم در قاب بندی و هــم در پرداخت
بســیار به او نزدیک شــده اید و انــگار واهمه ای
نداشــته اید از اینکه شــخصیت یک کودک را در
دهه ای دور روایت کنید .درست است؟
در پاسخ به این ســوال نه می توانم چیزی در تایید
بگویم و نه چیزی در تکذیب .دلیلش هم این اســت که در
واقع من هیچ چیزی که خارج از تجربیات خودم باشد را نه
می نویسم و نه می ســازم .بنابراین خاستگاه فیلم نفس هم
همان چیزی است که خودم تجربه کرده ام و در واقع تجربه
زیسته من است .اما بهار قرار نیست من باشم .الزاما همه
ان تجربه هایی که بهار دارد ،تجربه های من نیست .به بیان
دیگر در منطق خیال انگیزی همان چیزی که من می توانم
به روحیات یک کودک نسبت بدهم به بهار نسبت داده ام .اما
انچه از ذهن او خارج می شود و به تخیل می رسد الزاما تجربه
شخصی من نیست .به قول شما خاستگاهش تجربه زیسته
و مجموعه ای از دانســته های من است اما انچه در نهایت
روی پرده می رود تجربه زیسته من نیست .اما طبیعی است
که این کار نوشته من است و مجموعه ای از چیزهایی است
که من دوست داشته ام در کارم باشد.
چیزیکهمی توانمبگویمایناستکهفیلمنفسحول
محور خیال انگیزی یک کودک تعریف می شود و شاید بیراه
نباشد اگر بگویم بســیاری از فیلم هایی که درباره کودکان
ساخته شده نتوانســته اند تا این اندازه به سوژه خود نزدیک
شوند .این جای پاسخم تایید همان حرف شماست .ما نه
تنها در قاب بندی بلکه ســعی کردیم در فهــم دنیای بهار و
شــریک کردن مخاطب در این مفاهمه تالش کنیم و فکر
می کنم ناموفق هم نبوده ایم.
من وقتی رمان را می نوشــتم گاهی بهــار را به جای
کودکی خودم می گذاشتم .مثال مشهوری درباره فیلم دارم
که اینجا هم می گویم .بهار نمی توانــد «درود» را بفهمد.
درود برای او یعنــی دو تا رود .مثــل دکان دوزندگی ،که او
می خواند دو زندگی .این همان اتفاقی است که اگر نه برای
همه ما دســت کم برای بســیاری از ما اتفاق افتاده است.
دنیای کــودکان ابعــاد و اتفاق های منحصربه فــرد خود را
دارد .نزدیک شدن به این دنیا نیاز دارد که مولف بی واسطه
خود را در معرض ذهنیــات کودکانه قرار دهد .اتفاقا همین
موضوع به واســطه اینکه طراوت و شــیرینی خاصی دارد
می تواند همذات پنداری مخاطب را نیز تشــدید کند .این
یعنی نزدیک شدن به کودک و شــریک کردن مخاطب در
این فهم مشترک.
من به شخصه و بسیاری از کسانی که فیلم را دیده اند
با مواجه شــدن با کودکان احســاس امنیت می کنند .حال
کود کان «ان»ی دارد که انسان را به وجد می اورد.
اما پایان کار تلخ تر از ان چیزی است که مخاطب
از یک چنین فضایی انتظار دارد .نیست؟
به هرحال جنگ ،جنگ است وقتی اتفاق می افتد
کارنامه ای برای خانم فیلمساز
تحلیلی بر روایت ها و کارگردانی در سه
فیلم بلند نرگس ابیار
فیلمی در میانه دو قطب
«نفس» نه برای کودکان است نه
درباره کودکان!
65
فرهنگ
66
مثلث | شماره 338
فرهنگ
نیست .قرار نیست تا ابد درباره زنان فیلم یا داستان بنویسم.
بله البته من تصور دیگری دارم .فیلم های شــما
به طور کامل در خدمت روایت کردن یک موقعیت
است .این دغدغه خود شما هم بوده .به این معنی
که شــما موقعیت هایی را می شناســید که نقش
اولشــان یک زن بوده است .شاید به همین دلیل
است که فضای کارهای شما عمدتا چنان است که
در فهم متعارف فضاهای زنانه نام دارد.
شاید حق با شما ست .بله .من فضای زندگی زنان
را بیشتر شناخته ام .به همین دلیل ممکن است به واسطه
اینکه عرصه عمومی در جامعه مــا فضاهای مردانه زیادی
دارد ،روزی بخواهم با درک این فضا قهرمان اصلی فیلمم را
یک شخصیت مرد انتخاب کنم .اما همه ماجرا که شناخت
فضا نیست .دغدغه هایی که من دارم دغدغه های مربوط به
زندگی زنان است .غم ها و شادی ها و رنج ها و خوشبختی ها
و دشــواری ها و ....زندگی زنان .البته بارها گفته ام که من
فمنیست نیستم اما این دلیل نمی شــود که به زندگی زنان
نپردازم یا روایتم ناقص باشد .به هرحال منظورم این است
که فیلم هایی با محور شخصیت مردها یا با فضاهای مربوط
به عرصه های مردانه در زندگی شهری به تعداد کافی ساخته
می شــوند .من هم شــناخت کافی از زندگی زنان دارم ،هم
دغدغه شــان را دارم و هــم این نیــاز وجــود دارد که چنین
فیلم هایی ساخته شــود ،پس چه کاری بهتر از اینکه چنین
فیلم هایی ساخته شــود .البته این را هم می دانم که برای
این کار باید خیلی تحمل و صبر داشــته باشم .چون تصور
می کنم برای اینکه کار من هم دیده شود باید تالش بیشتری
کنم چون زنان در جامعه ما باید خیلی بیشتر از یک مرد کار
انجام دهند تا کارشان دیده شود ؛ حتی در خود فیلمسازی.
برخی از منتقدان می گوینــد که فیلم نفس انگار
رویکردی متفاوت با فیلم قبلی شما دارد .انگار با
ارزش هایی که پیش از این در فیلم هایتان جریان
داشت فاصله گرفته ؛ منظورم موضعتان در قبال
ب است ؟
ارزش های دفاع مقدس یا انقال
من این نقدهــا را زیــاد متوجه نمی شــوم .چنین
تصوری هم ندارم که در فیلم هایم دو گونه استاندارد ارزشی
داشــته باشــم .من اصوال در فیلم ها یا قصه هایم قضاوت
ارزشی جهت داری نمی کنم .اتفاقا چون در فیلم نفس راوی
قصه یک کودک است سعی دارد تا بدون توجه به حاشیه ها
موضوع را روایت کند .روایت مــن در فیلم نفس از انقالب
و جنگ یک روایت مبتنی بر واقعیت و به دور از احساســات
اســت .قضاوتی هم وجود ندارد که بتوان بــر پایه ان مثال
نتیجه گیری کرد که استاندارد دوگانه در دو فیلم وجود دارد.
دیدگاه کودک بــه اتفاق های پیرامونــش واقع نگرانه تر از
ارمانخواهی هایی است که بزرگترها دارند.
من این سوال را از بسیاری از کارگردانان سینمای
ایران پرســیده ام .اینکه ابتدا س رو کله کدام یک
پیدا می شود؛ فرم یا محتوا؟ بگذارید شک داشته
باشم که بپذیرم با هم می ایند.
فــرم و محتوا دســت کم بــرای من باهم شــکل
می گیرند .یعنی همان موقع که موضوع به ذهنم می رسد
فرم بیان ســینمایی ان هم در ذهنم شکل می گیرد و واقعا
نمی توانم بگویم که از هم جدا هستند .دو همزاد هستند.
به جرات می توانم بگویم که هیچ موقع نبوده که موضوعی
در ذهنم باشــد بدون انکه فرم بیانش شکل گرفته باشد یا
با خودش به ذهنم امده باشد .الاقل برای من این شکلی
بوده اســت .اصوال اگر این دو جدا از هم در ذهن باشند،
نتیجه نهایــی کار خیلی تصنعــی از اب در می اید و فرم در
ان خوب مچ نمی شود و جا نمی افتد .من فکر می کنم که
فرم و محتوا بایــد خیلی در هم تنیده باشــند .دو روی یک
سکه باشند.
پایان قصه های داســتان ها یا فیلمنامه ها کجای
کار خــودش را نشــان می دهد؟ در ابتــدا یا حین
نوشتن یا در پایان؟
بعضــی اوقــات از همان ابتــدا ،معلوم اســت که
سرانجام قصه به کجا می رسد .پایان مشخص است و تقریبا
همه زوایای کلی و چارچوب کار مثل یک نقشــه راه پیش
روی نویسنده است .اما بعضی اوقات این طور نیست .فقط
یک ایده یک خطی در ذهن من وجــود دارد که خیلی هم
مشخص نیست که شروع و پایانش به چه منوالی می تواند
باشــد .بنابراین باید خیلی با ان ایده کلنجار بروم تا جزئیات
اغاز و پایانش خودشان را نشان بدهند .بعضی وقت ها حتی
زمانی که پایان فیلمنامه هم مشــخص شــده خب نظرت
عوض می شود و پایان دیگری برای کار انتخاب می کنی .در
نفس برای من چنین اتفاقی افتاد .یعنی قبال پایان دیگری
برای این کار در نظر داشــتم اما خب ترجیح دادم پایان کار
به گونه دیگری باشد .همانطور که گفتم بعضی اوقات ایده
پایان و اغاز خودش را به نویسنده تحمیل می کند و این اتفاق
در فرایند نوشتن شــکل می گیرد ،یعنی شما هر چه بیشتر
می نویسید انگار ایده با شما محرم تر می شود و اغاز و پایانش
را نمایان می کند .اما بعضی وقت های دیگر خب همانطور
که گفتم از ابتدا مشخص است.
احســاس می شــود که دارید به شــخصیت های
فیلم هایتــان نزدیک تر می شــوید! هم در شــیوه
پرداخت فیلمنامه و هــم در قاب بنــدی دکوپاژ! ایا
می توان این گونــه گفت که فیلم هایتــان دارند به
خودتاننزدیک ترمی شوندوبهتجاربزیسته تان؟
مــن کال تــا نزدیــک نباشــم به شــخصیت ها و
کاراکترهای داســتان هایم انها را نمی نویسم یا نمی سازم.
یعنی ان فضاها و ان ادم ها را باید از ان خودم کرده باشــم
تا اینکه بتوانم روایــت خودم را از انها در قالب ســینما ارائه
کنم .در غیر این صورت احســاس می کنم بر انها تسلطی
ندارم یا اینکه هنوز شکل نگرفته اند و کار هم کاری تصنعی
از اب در می اید .بنابرانی یا باید تجربه زیســته خودم باشند
یا ادم هــای محیط پیرامــون خودم باشــند ،کســانی که
می شناسمشــان .این اســت که از همان فیلــم اول هم یا
داستان های کوتاهم و ...ان فضا ها و ادم ها را می شناختم.
به نظر می رســد جــادوی ســینما برای شــما در
فضاســازی فیلم ها تعریف می شــود .شما برای
مخاطب در فیلم هایتان اتمســفر حســی ایجاد
می کنیدکهفیلمرانیزشبهملودراممی کند.بهاین
معنی که فرم به عنوان بخشی از فرایند معناسازی
هنوز برای شما دغدغه نیســت ،بلکه فرم راهی
برای امتداد حسی محتواست .قبول دارید؟
من فکر می کنم فرم برای من راهی اســت برای
اینکه امتداد حســی را در ان حفظ کنم .ایــن اتفاق در من
به صورت ناخــوداگاه رخ می دهد .یعنی من خیلی تصمیم
نمی گیرم که اگر محتوایی در ذهنم وجود دارد بروم و برایش
فرمی را انتخاب کنم .همانطور که در پاسخ به سوال قبلی
هم گفتم همان لحظه که محتوا به ذهنم می رســد ،همان
لحظه فرم بیانی خودش را هم با خودش به همراه دارد .به
همان ترتیب هم وارد کار می شــود و به کار شکل می دهد.
من هم در شــیار 143و هم در نفس فــرم خاصی دارم و هر
کدام هم فرم مخصوص به خودشان را دارند .فیلم اول من
هم یک روایت ساده و سر راست دارد که در واقع موضوع و
محتوا این فرم را می طلبیده است .حتی در کارهای داستانی
هم همینطور است و در همان لحظه فرم داستان با محتوا
می اید .انجا که ما بخواهیم به محتوا و فرم به صورت مجزا
فکر کنیم حتی اگر مخاطب هم از فرم احساس لذت کند،
باز ما در تاثیر گذاری اثر دچار اســیب می شــویم .فیلم را از
درونمایه اش جدا می کند .به همین خاطر است که فرم باید
محتوا را توسعه بدهد و تشدید کند .نه اینکه راه متفاوتی از
محتوا در پیش بگیرد.
یکاتوبیوگرافی
ناکامل
تحلیل انتقادی فیلم «نفس»
کاوه قادری
2
منتقد سینما
در نگاهی مرکــزی و عمده تر البته نفس نرگس ابیار،
از جهات زیادی و به ویژه از منظر سبک و ساختار تئوریک
روایی و نحوه شــکل دادن یک فیلم شــخصیت ،شباهت
زیادی به «ابجــد» ابوالفضل جلیلــی دارد و همچون ان
فیلم ،درپی شکل دادن پرتره شخصیتی از طریق روایتی
اتوبیوگرافیک است.
این روایت اتوبیوگرافیک در فیلم ابیار ،همچون فیلم
جلیلی ،از خرده روایت های متعددی تشکیل شد ه که البته
این بار با واقعه نگاری کمتر و حس و غلظت دراماتیک بیشتر
و عینی تر و ملموس تر و محسوس تری نسبت به ابجد جلیلی
که در ان خرده روایت ها به رغم واقعه نگاری پررنگ تر ،اغلب
گزارشی و خبری هستند عرضه می شوند و چه در خلق کلیتی
به مثابه شــخصیت دراماتیک ،چه در معرفی شناسه های
شــخصیتی بازیگوشــانه و تخیل محــور ،پرسشــگرانه و
کنجکاوانــه و در عین حال ،معصومانه شــخصیت اصلی
و چه در شــکل دادن و ارائه کلی و النگ شات گونه پرتره
شخصیتی کودکانه از طریق ساختار روایی اتوبیوگرافیک،
به رغم برخی گسست های روایی و چندپارگی های حاصل از
مجزا بودن ذاتی برخی خرده روایت ها از یکدیگر ،مجموعا
چندان ناموفق نیز نیســتند اما در مدیوم شات و به ویژه در
کلوزاپ ،شــوربختانه هیچ گونه هدف و غایــت و مقصد و
مقصودی را دنبال نمی کنند.
شــاید یکی از علل نقصان هایی که در همین زمینه
«نفس»
کسالت اور است
همنشینی ضعف های بزرگ و
قوت های کوچک
حمیدرضا امیدی سرور
3
منتقد سینما
«نفس» ســومین فیلم نرگس ابیار پس از «اشــیا
از انچــه در اینه می بینید به شــما نزدیک ترند» و «شــیار
»١٤٣اســت که تجربه ای جدید در کارنامه این فیلمساز
زن محسوب می شود .فیلم هرچند نگاهی به دوران دفاع
مقدس و تبعــات ان دارد ،اما محور اصلــی قصه روایت
دختربچــه ای از زندگــی با پدر و مــادر بــزرگ و خواهر و
برادرانش در یک روستا ست.
فیلم با انتخاب این منطق داستانی از ذهن فانتزی
و تخیل ساز راوی قصه استفاده کرده و در طول داستانی
فرهنگ
که چندان اوج و فرودی ندارد ،تلفیقی از اتفاقات روزمره
زندگی این خانواده را بــا بهره گیری از انیمیشــن و پیوند
قصه های کودکانه و اتفاقات روزمره به تصویر کشــیده و
به نوعی قصد رسیدن به سبک و ساختاری جدید دارد.
حین تماشــای فیلم نفــس به خصوص بعــد از نیم
ساعت اول که فیلم به ورطه کســالت افتاد و مدام کند و
کند و کند تر شــد ،جوری که حتی زیبایی و شیرینی دختر
بچه ای که فیلــم را روایت می کــرد یــا ان بارقه هایی از
نوســتالژی که از خوش ذوقی فیلمساز حکایت می کردند
نیز نمی توانست چاره ساز باشند ،مدام از خود می پرسیدم
که فیلمســاز چگونه می خواهد این قصــه را که به جای
پیش رفتن فرو می رود ،تمام کند.
اگر زمستان 1356را تاریخ شروع فیلم فرض کنیم
تا 1361که یک سال از جنگ گذشــته حدود پنج ،شش
سال از زندگی این دختر در فیلم روایت شده ان هم درست
در مقطع سنی که دختر بچه ها به ســرعت رشد می کنند.
درحالی که دختر بچه راوی کــه در انتهای فیلم باید -12
10سالی داشته باشــد دقیقا در همان سایزی است که در
ابتدای فیلم دیدیم.
احتماال خانم ابیار باید بهتر از ما به این مسائل اگاه
باشــند ،به خصوص وقتــی در برخی فصول بــه جزئیات
در خور ستایشــی توجه کرده اند ،اما چرا به این نکته مهم
توجه نمی کند؟ اصال چرا قصه این همه طوالنی می شود
مثال اگر کل قصه یک ســال طول می کشید و دخترک به
جای مــرگ در بمباران از روی درخــت می افتاد و می مرد
واقعا فرق مهمی در فیلم شــاهد می شــدیم؟ تــازه دیگر
فیلمســاز مجبور نبود ایــن همه هزینه کند بــرای نمایش
دوران جنگ و انقالب که دست اخر هم یکی پیدا شود و
بگوید چرا در قیاس با زندگی شــاد پیش از انقالب تصویر
ایام بعد از انقالب را این اندازه عبوس و تلخ نشان دادید؟
اینکه مردم در ان روزها شاد و خوش و خندان بودند شادی
شان ســرجای خود بود اعتقاداتشان و عزاداری شان هم
جای خود و...
مثل همان ایرادی کــه از فیلم «صد ســال به این
سال ها»ی سامان مقدم گرفته شد« .جالب اینک در فیلم
نفس معلم مدرسه دخترانه قبل از انقالب یک خانم معلم
خوش چهره خوش پوش است که با مهربانی برای شاگرد
کالس خود کفش هدیه می خرد در حالی که بعد از انقالب
معلمی عبوس و اخمو به بچه درس می دهد.
البته قصدم این نیســت که بگویم خانــم ابیار قصد
و غرضی داشته و بی شک به شــکل غریزی و ناخوداگاه
این اتفاق افتــاده چرا که خانــم ابیار برای نشــان دادن
اوضاع و احوال ان روزگار شــب عید پــدر بچه ها را کتک
خورده بــه خانه می فرســتد و از زبان او می شــنویم که به
دلیل حمایت از پیرمردی کتک خورده که اتفاقی عکس
ولیعهد را از کتاب درسی کنده و الی ان اجیل ریخته و اما
به گمانم اســتفاده از این روش گل درشت که تازه ان هم
به زور به فیلم منگنه شــده نمی تواند تاثیر عمیقی بگذارد
انهم در قیاس با انچــه در الیه های درونی فیلم جا خوش
کرده است.
بگذریم ،داشتم می گفتم حین تماشای فیلم نفس
در این فکر بودم که خانم ابیار این فیلم را که زمان در ان
جلو می رفت اما ادم ها عوض نمی شــدند و مهمتر از همه
قصه هم پیش نمی رفــت ،چطور می خواهــد تمام کند.
شــاید اگر این کنجکاوی نبود همان نیم ســاعت اول از
سینما بیرون زده بودم تا به عنوان فیلمی مثال کوتاه خاطره
بهتری در ذهنم باقی بگذارد .امــا انقدر کنجکاو بودم که
این کندی و کسالت را هر طور بود تاب اوردم.
ســرانجام فیلمســاز تنها راهی را که باقی مانده بود
برگزید .یعنی وقتــی قصه ای به لحــاظ دراماتیک پیش
نمی رود ،جمع شــدنی هم بــه نظر نمی رســد راه دیگری
نمی ماند جز مرگ شخصیت اصلی! به خصوص وقتی که
شــخصیت اصلی که راوی فیلم نیز هســت و همه چیز از
دید او روایت می شود ،بمیرد در هر حال فیلم خود به خود
مجبور به تمام شدن است!
به هر حال واقعیت این است که این رها بودن قصه
به بهانه به تصویر کشــیدن رویدادهای اجتماعی ایران
از دهه های ٥٠تا ،٦٠جذابیتی به فیلم نداده بلکه ان را
تبدیل به سریالی طوالنی و بدون اوج و فرود کرده است
که دنبال کردن ان از پس گریم ها و بازی های نه چندان
دلچسب بازیگران شناخته شده ،ســخت و حوصله سر بر
است.
مثلث | شماره 338
شــکل دادن یک خط ســیر داســتانی مدون و متوازن و
ایجاد کشش و جذابیت برای مخاطب جهت دنبال کردن
ادامه این خط سیر و همچنین ایجاد تناسبی منطقی میان
سرعت پیشبرد قصه و توان و میزان دنبال کردن ان توسط
مخاطب ،حتما نقصانی بنیادین به حساب می اید.
نمونه دیگر انکــه وقایــع ،اگرچه بالقــوه دارای بار
دراماتیک هســتند اما باتوجه به اینکه فیلمساز با شیوه ای
مختص ادبیات ،توصیف گونه ســعی در توضیح و مصور
کردن شــان داشــته (که در این میان ،انیمیشن هایی که
برای توضیح و توصیف تخیل و حس کودک به کار گرفته
شــده اند ،بارزترین نمونه این طریقت انــد) ،در اینکه چه
میزان ،حس و حال و تعین شان مناسب یک فیلم سینمایی
داستانی باشد ،محل تردید جدی وجود دارد؛ امری که باز
هم در ادبیات با مصداق رمان ،نمی تواند نقصان تلقی شود؛
ی از تصور جهان اثر و حس وقایع ،ولو
چرا که بخش اعظم
باتوجه به سطور و کلمات به کار رفته در ان ،به عهده ذهن
مخاطب است اما در سینما با مصداق یک فیلم داستانی،
عالوه بر قوت متن ،نمایش عینیت یافتــه حس نهفته در
وقایع نیز از ملزومات جدی اســت و بنابراین صرفا توضیح
و توصیف و مصور کردن شــان و واگذار کــردن پرداخت
عینی شــان به ذهن مخاطب ،حــس دراماتیک بایســته
مخاطب یک اثر سینمایی را ارضا نمی کند.
از این همه ،به نظر می رسد با پرتره شخصیتی شکل
گرفته اما بی هدف ،ناشی از روایت اتوبیوگرافیکی سرگردان
ی با قرائــت انتزاعی و
که البتــه ان نیــز محصول مدیومــ
خلط شــده اســت مواجهیم که بــه نیکی نشــان می دهد
بزرگ تریــن و اصلی تریــن چالش نرگــس ابیــار در ادامه
کارنامه سینمایی اش ،ایجاد نوعی هم افزایی میان دانایی
قابل قبولــش در عرصه ادبیات و ناپختگــی اش در عرصه
سینما ست.
فرهنگ
ایجاد شده ،مربوط به این باشد که نرگس ابیار می خواسته
صرفا از جمع جبــری خرده روایت های متعددی که تا یک
ســاعت اول زمان فیلم ،فقط و فقط نقــش معرفی اولیه
شخصیت را دارند و شخصیت را بزرگ نمی کنند و رشد و نمو
نمی دهند و وارد ساحت های جدی تر و موثرتری از زندگی
فرد نمی شــوند ،پرتره شخصیت تشــکیل دهد؛ بی انکه
خرده روایت های مذکور ،دارای روند و مسیر مدون خطی
و مقصدی معین و مشخص بوده و از هماهنگی و تناسب
ی تماتیک و ریتمیک برخوردار باشند؛ و همین
و انســجام
موجب شده تا به رغم لحن مفرح ،صمیمانه و سمپاتیک و
بیان سلیس ،خالص ،صریح و دلنشین موجود در ساحت
روایت رویدادها اما توالی پرتعدادشان ،بی انکه برخی شان
اساسا ارتباطی با یکدیگر داشته باشند و بدون پیشبرد موثر
قصه در جهت معین شخصیتی ،رویدادها را تدریجا خنثی
و خسته کننده و بعضا قابل تعویض و جایگزینی با یکدیگر
و به بیانی ُرک تر ،علی الســویه و علی البــدل و قابل حذف
می کند و هم تبعا و هــم طبعا دنبال کردن شــان را عبث؛
ضمن اینکه حتی تم نام اشنا و عینیت یافته فیلم در قالب
تضاد فرد با جامعه پیرامونی که ذیل عدم ادراک خالقیت ها
و اعمال و رفتار بازیگوشــانه و کنجکاوانه و پرسشــگرانه
شخصیت اصلی توسط پیرامون اش مصداق می یابد را نیز
رفته رفته از موضوعیت و هرگونــه کارکردزایی دراماتیکی
ساقط می کند.
به نظر می رسد فیلمساز محترم ،اگر هم مدیوم های
ادبیات و سینما را به نحوی انتزاعی و خلط گونه با هم اشتباه
نگرفته باشد ،حداقل در تطابق و همپوشانی میان این دو
مدیوم ،ان هم با محوریت مشــی و منشی کلیشه زدایانه،
دچار تضاد ساختاری و محوری شده است.
برای نمونه ،ریتم داســتان به هیچ عنوان متوازن و
یکدست نیست و پیشبرد الک پشتی داستان شخصیت تا
یک ساعت اول ،تناسبی با شتاب فزاینده پس از ان ندارد؛
نکته ای که در ســاحت ادبیات با مصداق داستان و رمان،
باتوجه به مختصات ساختار و قابلیت تفکیک و فصل بندی
مقاطع و همچنیــن نوع متفاوت مواجهــه مخاطب با یک
کتاب نسبت به بک فیلم ،لزوما نقصان محسوب نمی شود
اما در سینما با مصداق یک فیلم داستانی ،باتوجه به لزوم
67
فرهنگ
تحلیلی بر روایت ها و کارگردانی در سه فیلم بلند نرگس ابیار
4
نرگس ابیار اصالتا داستان نویس است! این در حالی
است که تقریبا همه او را به واســطه کارگردانی فیلم شیار
143می شناسند .این نویسنده -فیلمساز ایرانی متولد سال
1350است .در این گزارش تالش می شود تا شیوه هایی در
کارگردانی و روایت سینمایی اثار این کارگردان مورد تحلیل
قرار بگیرد که احتماال هویت هنری وی را شکل داده است.
فرهنگ
68
مثلث | شماره 338
سوژه یابی و پرداخت داستانی
نرگس ابیار در فرایند سوژه یابی فیلم هایش عمدتا به
فضای پیرامونی خودش توجه دارد .در واقع او ابتدا نگارش
داســتانی اتفاق های پیرامون خودش را در قالب رمان به
انجام می رساند و ســپس رمان هایش را تبدیل به فیلمنامه
می کند .اما این همه ماجرا نیست .ابیار در چند حوزه خاص
سوژه هایش را وارســی می کند .یکی حوزه فرهنگ رسمی
است .این فیلمســاز جوان ســعی دارد تا از حوزه تعاریف
فرهنگ رسمی خارج نشود .او در همه فیلم ها و رمان هایش
این ویژگی را حفظ کرده اســت .از همین رو همه انچه در
رمان ها و فیلم هایش می گذرد همان چیزی اســت که در
چارچوب رســمی و دولتی قابل تعریف است .ضمن اینکه
نباید از نظر دور داشت که ابیار در سه فیلم بلندی که تاکنون
ساخته سعی کرده تا منحصربه فرد نباشد .او در سال 87فیلم
سینمایی «به همین ســادگی» را می بیند و تحت اتمسفر
گفتمانی این فیلم قرار گرفته و در نهایت در ســال 1391
فیلم «اشیا از انچه در اینه می بینید به شما نزدیک ترند» را
می سازد .او همچنین در سال 91فیلم سینمایی «بوسیدن
روی ماه» می بینــد و تحت تاثیــر اتمســفر گفتمانی این
فیلم« ،شیار »143را می سازد .اما در سال 94نرگس ابیار
همزمان با چند کارگردان دیگر از جمله «بهروز شعیبی» و
«کمال تبریزی» به دهه های پیش تر می رود و بستر زمانی
فیلمش را چند دهه به عقب تر از زمــان حال برمی گرداند.
اما نکته قابل توجه این است که به نظر می رسد نرگس ابیار
در فرایند فیلمســازی خود دارد به سمت امضای شخصی
رئال و ملودرام
حرکت می کند .او تا کنون فیلمی نساخته که کسی غیر از
نرگس ابیار نتواند بســازد اما به نظر می رسد که مسیری که
در پیش گرفته چنین مقصدی داشــته باشد .به این دلیل
که او در فیلم اولش نه قوت کارگردانی چندانی در فیلم بروز
می دهد و نه اینکه از اتمسفر گفتمانی فیلم متبوعش یعنی
«به همین سادگی» زیاد دور می شود .با این همه در فیلم
دومش اگرچه تحت تاثیر فیلم «بوسیدن روی ماه» است
اما یکسره در بند ان نیست و رگه هایی از منحصربه فرد بودن
را در خود دارد .در فیلم «نفس» گویی هنوز تردید و هراس
از منحصربه فرد بودن و دقیق دیده شدن گریبان ابیار را رها
نکرده اما به نظر می رسد که او قدم در راه بی بازگشتی گذارده
است .در واقع ابیار ریســک روایت یک قصه که به زندگی
یک کودک در دهه پنجاه مربوط اســت را بــه جان خریده
و اگرچه نتوانسته اثری منســجم و مطلوب ارائه کند اما به
نظر می رسد که در روند رسیدن به امضای شخصی چندان
دور از مسیر نیست .اما سوا از ســوژه ،شیوه های پرداخت
داســتانی در اثار نوشتاری و ســینمایی ابیار شیوه خاص و
منحصربه فردی نیست .او در پرداخت شخصیت ها عمدتا
بر الگوهای اساسی و شاید بتوان کلیشه ای سینما و داستان
پایبند است .انچه موضوع فیلم را به پیش می برد نه الزاما
شخصیت ها که عمدتا پرداخت داستانی است .از همین رو
است که شاید در بسیاری از مواقع با زاویه دیدهای متفاوتی
روایت سینمایی داستان و فیلم را می بینیم زیرا گاهی قصه
و شخصیت ها تازگی و جذابیت چندانی برای مخاطب ندارند
و کارگردان یا نویسنده مجبور می شود زاویه دید را عوض و
گاهی اگزوتیک کند تا جذابیت بیشتری برای دنبال کردن
داشته باشد.
سیناپس
نرگس ابیار به روایت خطی عالقه مند است .از فضای
رئال در روایت قصه دور نمی شــود .درام ســاز است اما به
واسطه رویکردی که در رمان هایش دارد ،اثار سینمایی اش
نیز پهلو به پهلوی ملودرام حرکت می کنند .در فیلم های او
ایجاد فضا بر خلق معنا پیشی می گیرد و ارجحیت دارد .به
این معنی که نظم دکوپاژ در خدمت خلق فضا و تحت تاثیر
قرار دادن مخاطب اســت .این در حالی اســت که حرکت
دوربین و قاب بندی الزاما به خلق معنا کمک نمی کند .انها
صرفا معنا را تشدید می کنند .به همین خاطر است که برخی
از منتقدان اثار او را شبه ملودرام توصیف کرده اند .به بیان
دیگر سکانس بندی و به معنای دقیق تر روایت در اثار ابیار
در تشدید تاثیری است که قرار است در پایان روی مخاطب
گذاشته شود .از همین رو مخاطب فیلم های او نباید انتظار
نو
داشــته باشــد که در جریان فیلم به معنایی تازه از جها
خوانشی تازه از رویدادهای پیرامون یا اگاهی برسد.
اغاز با سینمای زنانه
نرگس ابیار با ســاخت فیلم ســینمایی «اشیا از انچه
در اینه می بینید به شــما نزدیکترنــد» وارد فضای جریان
اصلی سینمای ایران شــد ،فیلمی که در سال ۹۱ساخته
شد و در ان گالره عباسی ،حسام بیگدلو ،امیر غفارمنش و
رامسین کبریتی ایفای نقش کردند .این فیلم در جشنواره
یو یکم فیلم فجر در بخش نگاه نو به نمایش درامد که
ســ
مورد توجه قرار نگرفت و این رفتار در نگاه اول برای فیلمساز
می توانست مانعی جهت حضور جدی باشد اما نرگس ابیار
در سال ۹۲سراغ یکی از داستان های خودش رفت و فیلم
دومش را از ان اقتباس کرد .به نظر می رسد سینمای ایران
نیز مانند دیگر نقاط جهان شاهد ظهور دیدگاه های جدیدی
در بیان ســینمایی اســت که این دیدگاه هــای جدید با باز
شدن پای فیلمسازان زن به سینما خود را نمایان می کند.
از انجایی که سینما خودش یک هنر و صنعت جدید است و
از زمان تولدش تا کنون همواره در حال ازمون و خطا و پیدا
کردن و رسیدن به شــیوه های تصویری و بیانی جدید بوده
اســت و هنوز راه درازی در پیش دارد تا بــه تکامل حداقل
نسبی برســد ،پس حاال حاال ها باید شاهد ورود پدیده های
فرهنگ
جدید در سینما به شکل های مختلف باشیم.
از ایــن رو زمانی وجود داشــت کــه زنان در ســینما
جایگاهی نداشتند ،زمان گذشــت و به مرحله ای رسیدیم
که فیلم هایی در ارتباط با زنان توســط مردان ساخته شد و
باز با گذشت زمان به پله ای رسیده ایم که زنان خودشان در
مورد خودشان و دیگر پدیده های اجتماعی فیلم می سازند.
کامال طبیعی و قابل باور است که انچه زنان در ابتدای امر
به بیان و بازتاب ان می پردازند زندگــی درونی و محدود به
خانه و خانه داری (زندگی زنانه) است .ناگفته پیداست که
هر هنرمن د یا اندیشمندی در ابتدای شروع به کار ،از زندگی
و محیط پیرامون خود و انچه زندگی کرده و می بیند را بیان
می کند .با گذشت زمان و به پختگی رسیدن است که انسان
به بیان دیدگاه های دیگری نیز می پرداز د و مســائل موارد
ذهنی تر و عمیق تری نیز وارد کارش می شــود .ســینمای
مردانه جهان ان مراحل اولیه و ابتدایی بیان خود و محیط
پیرامون را پشت سر گذاشته است و دریچه های بیشتری
از ان را نیز روی خود باز کرده و از این نظر 100سالی جلوتر
رفته اســت اما ســینمای زنانه جهان هنــوز در ابتدای راه
پیدایش و تولد اســت و از این رو در ساخته فیلمسازان زن
جهان شاهد نوعی ذوق زدگی از دســت یافتن به این ابزار
(سینما) و بیان خود و زندگی پیرامون هستیم.
زن ایرانی نیز باتوجه به همه مشخصات و مولفه های
فرهنگی و تاریخی و ...دست به بیان خود می زند .حال این
خود می تواند از تجربیات زندگی شخصی فرد یا اطرافیان
نشــات گرفته باشــد .به گمان نگارنده به این دلیل است
که زنان فیلمساز هنوز دســت به بیان موضوعات ذهنی و
فراواقعی و بیان دیدگاه های عمیق و فلسفی خود نمی زنند
و هنوز در حال ازمون و خطا در بیان زندگی روزمره هستند.
حال اگر پس از این مقدمه به بررسی فیلم اشیاء...
بپردازیم مشــاهده می کنیم که زندگی زن ایرانی ان گونه
که در این فیلم و چند تایی دیگر تصویر شــده همچنان در
هاله ای از روزمرگی محصور شده و این زن ایرانی است که
هنوز شناخت درست و دقیقی از انچه می خواهد و دوست
دارد باشــد و انچه که به واقع هســت ندارد .تماشای این
فیلم خواه نا خــواه نگارنده را به یاد فیلم به همین ســادگی
رضا میرکریمی انداخت .در هر دو فیلم شاهد روزمرگی زن
هستیم .در هر دو فیلم گویی هر دو شخصیت زن به دنبال
یافتن چیزی غیر از انچه هست ،هستند .گویی این شکل
تک بعدی زندگی برای انسان اندیشمند امروزی (فیلمساز)
ما قابل قبول نیســت و زن ایرانی نیز باید به دنبال نوعی از
تغییر و تحول ،حتی شده در درون خودش ،باشد.
فیلم اشیاء ...فیلم بزرگ و مهم و چنین و چنانی نیست
اما جایگاه خود را در میان خیل فیلم هایی که در حال حاضر
ساخته می شوند پیدا می کند تا تصویرگر زندگی زن ایرانی
باشــد .همان طور که پیش از این نیز اشــاره شد مجموعه
همه این فیلم ها و تصویرهاست که با گذشت زمان پلی برای
رسیدن به مراحل بعدی و بیان دیدگاه های تازه توسط زنان
فیلمساز جهان و ایران خواهد شد.
فیلم شیار 143
نرگس ابیار در «نفس» قهرمانش یک دختر بچه است
که روند تاریخی کشور را می توان از نقطه نگاه او به دنیا دید
و همراه این بچه شد تا به انچه فیلمساز در روایت انتخاب
کرده است رسید .این فیلم برای نمایش در بخش سودای
سیمرغ سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر پذیرفته شد
و دو جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل زن برای شبنم مقدمی
و جایزه بهترین فیلم در بخش نگاه ملی را به دســت اورده
است .عوامل دیگر این فیلم ســینمایی عبارتند از :ساعد
نیک ذات مدیر فیلمبرداری ،عباس رستگارپور صدابردار،
مهرداد میر کیانی طراح گریم ،سجاد پهلوان زاده تدوین،
ی صداگذار ،مسعود سخاوت دوست اهنگساز،
ارش قاسم
اصغر نژاد ایمانی طراح صحنه و لباس ،فرید ناظر فصیحی
مدیر جلوه های ویژه کامپیوتری ،حسین جمشیدی گوهری
و امین حق شناس طراح و کارگردان انیمیشن ،ارش اقا بیگ
مدیــر جلوه های میدانی ،بهزاد هاشــمی مجــری طرح و
مدیرتولید ،روزبه سجادی حسینی دستیاراول کارگردان و
برنامه ریز ،شیدا باسمه چی منشــی صحنه ،بهمن نادیاب
دســتیار اول فیلمبردار ،امیر یمینی مدیر تدارکات ،حمید
جانی پور و بهنوش منصوری عکاس ،یلدا مایلی دســتیار
اول صحنه و لباس ،محمد جعفری رضا محله مسئول فنی،
الهام حسامی کارگردان مستند پشت صحنه ،طاها ابیار و
سید مسعود امامی فیلمبرداران پشت صحنه.
«نفس» این روزها در سینماها مورد توجه قرار گرفته
است ،به نوعی که اکثر سینماها به سانس فوق العاده رسیده
است و این میزان استقبال و در عین حال توجه به خود اثر به
دور از حواشی ها می تواند اتفاق ویژه ای را رقم بزند.
نرگس ابیار درباره انتخاب ســوژه نفس گفته اســت:
«نفس یکی از رمان های نوشــته شــده ،اما چاپ نشــده
خودم بود که تصمیم گرفتم ان را به فیلم تبدیل کنم .ابتدا
ی (یکی از
می خواستم رمان را منتشــر کنم که اقای قاسم
تهیه کننده های «نفس» و همســر نرگس ابیار) گفت این
کار را همزمان با اکران عمومی فیلم انجام بدهید« .نفس»
رمانی اســت که مدت ها روی ان کار کرده بــودم و دنیای
شیرین کودکانه ای در ان موج می زد .اقای پورمحمدی،
یکی از تهیه کنندگان فیلم بود که ابتدا پیشــنهاد ســاخت
نسخه سینمایی رمان «نفس» را داد و گفت فیلمنامه این
کار را بنویســم .البته من فکر می کردم خیلی کار ســختی
باشد ،چون جنبه های ادبی ان باید به تصویر تبدیل می شد.
به هرحال این کار را انجام دادم .احساســات ناب کودکی
و معصومیت ،از مهم ترین ویژگی های این اثر اســت که
من چه در رمان و چه در فیلم ،ســعی کردم از دریچه نگاه
شخصیت اصلی کودک کار ،به دنیا نگاه کنم».
ابیــار در ادامــه دربــاره زمــان ایــن فیلــم اضافــه
می کند«:قصدم ساخت یک فیلم ســینمایی بود و از ابتدا
به سریال فکر نمی کردم .این زمان طوالنی هم دلیل دارد؛
وقتی شما می خواهید به تاریخ یک مملکت بپردازید ،نیاز
به فضاهــا و موقعیت هایی دارید که به طــور طبیعی زمان
ی چون
فیلم را باال می برد .در «نفس» ،به رویدادهای مهم
انقالب اسالمی و دفاع مقدس ان هم از زاویه دید کودک
اشــاره می کنیم و یک برش واقعی از زندگی است .زندگی
نقش مهمی در ایــن فیلم دارد« .نفس» خیلی براســاس
ساختار ســیدفیلدی و ســه پرده ای جلو نمی رود ـ اشاره به
سیدفیلد ،استاد فیلمنامه نویسی که فیلمنامه را دارای سه
پرده می داند ـ و ساختار خودش را دارد».
مثلث | شماره 338
مادری اســت که در روســتایی در کرمان زندگی می کند و
تنها دارایی ارزشــمندش ،پسرش یونس اســت .فیلم در
اغاز به خوبی وابســتگی الفت به یونس را بیــان می کند و
این موضوع را با پیاده روی ســخت الفت بــه منظور دادن
غذای روزانــه یونس در محل کارش به تصویر می کشــد.
شاید ارزشمندترین نکته ای که بتوان درباره « شیار » 143
بر زبان اورد ،همین نگاه ســاده و طبیعی بــه مقوله زندگی
مادران شهید باشد که باعث می شود مخاطب هم به راحتی
شخصیت اصلی داستان را بپذیرد و نگران او باشد.
اما نگاه ساده و صادقانه ابیار به مقوله مادران شهید
ان طور که باید حرفه ای نبوده است .نرگس ابیار در « شیار
» 143قصد داشــته تنهایی این مادر که منتظر بازگشــت
فرزندش از جبهه است را از جهات مختلف بررسی نماید و
در این راه متوسل به انواع و اقسام موقعیت های کلیشه ای
شده که بســیاری از انها علنا تاثیرگذار نیستند و نمی توانند
مفهوم واقعی تنهایی را به مخاطب عرضه کنند .رفتارهای
روستایی الفت از جمله شنیدن خبر بازگشت فرزندش و خبر
کردن تمام همســایه ها از این اتفاق نه تنهــا باعث ایجاد
هیجان نمی شــود ،بلکه به راحتی دســت فیلمســاز را به
جهت پیش بینی واقعی نبودن بازگشــت فرزند الفت عیان
می کند .در واقع می توان گفت کــه نرگس ابیار برای بیان
تنهایی الفت به روش های کلیشه ای متوسل شده که باعث
می شود تماشاگر یک قدم از او جلوتر باشد.
نماهای اضافــی که منجر به طوالنی تر شــدن فیلم
شــده ،یکی دیگر از ضعف های « شــیار » 143به شــمار
می رود .سکانس صحبت کردن الفت با روح یونس بی مورد
است و اضافی .این صحنه ها فاقد پرداخت مناسب هستند
و هیچ تاثیری در پیشــبرد داســتان نیز ندارنــد .همچنین
صحنه بســتن رادیو به کمر توســط الفت و تاکید فیلمساز
بر این قضیه ،بی تاثیر در روند فیلم اســت چراکه این رادیو
ابدا هیچ نقشــی ایفا نمی کند و صرفا برای ُپر کردن دقایق
فیلم در داستان گنجانده شده اســت .در کنار روایت تک
خطی فیلم که قرار است در مورد انتظار الفت برای بازگشت
یونس به خانه باشد ،مصاحبه با افراد نزدیک به الفت هم به
چشــم می خورد که این یکی واقعا فاقد مفهوم مشخصی
اســت .این افراد چه کسانی هســتند؟ اصال مصاحبه انها
چه ارتباطی به خود فیلم دارد؟ اگر قرار بر روایت داســتان
براساس گفته های این افراد هست پس چرا در تقریبا بیشتر
دقایق فیلم این افراد در محل حاضر نیستند؟ اگر هم قرار
هست فیلم داستان تک خطی خودش را روایت کند اصال
حضور این مستند سازان در فیلم و مصاحبه های انان به چه
دردی می خورد؟
نرگس ابیــار در دومیــن تجربــه کارگردانی خودش
نتوانسته تسلط کاملی بر اجزای ساختار داستانش داشته
باشــد « .شــیار »143داســتان و تک لحظه های خوبی
دارد اما فیلمســاز تمام تالش خود را کرده تــا انها را هرچه
بیشتر سوزناک کرده باشد .فیلم نهایتا تماشاگر را به گریه
می انــدازد و احتمــاال هدف ســازندگان هم همیــن بوده
است « .شیار » 143می تواند نظر مساعد تماشاگرانش در
همدردی با شخصیت اصلی داســتان که بخش مهمی از
جامعه امروز ایران را تشکیل می دهند و بسیار قابل احترام
فیلم نفس
فرهنگ
اگر فیلم «اشیا »...زندگی یک زن جوان را دستمایه
روایت سینمایی کرد ،فیلم دوم ابیار یعنی «شیار »143به
زندگی یک زن ســالخورده می پردازد و فیلم سوم او درباره
یک دختربچه است.
ایــن توجــه کارگــردان به جنســیت در ســینمایش
نشــان دهنده نزدیک بودن روایت های داستانی به زندگی
شخصی و اصالت دادن به تجربیات زیسته است که طبیعتا
در شکل گیری درام می تواند اثر سازنده ای داشته باشد.
«شیار »143برخالف اثار دفاع مقدس در کشورمان،
نه قهرمان پروری دارد و نه با لحظاتی اغراق امیز سعی در
تفهیم مفهومی به تماشاگر دارد « .شــیار » 143داستان
نرگس ابیار بــه روایت خطــی عالقه مند
اســت .از فضــای رئــال در روایــت قصه دور
نمی شــود .درام ســاز اســت اما به واســطه
رویکــردی کــه در رمان هایــش دارد ،اثــار
ســینمایی اش نیز پهلــو به پهلــوی ملودرام
حرکت می کننــد .در فیلم هــای او ایجاد فضا
بر خلق معنا پیشی می گیرد و ارجحیت دارد
هســتند را به دســت بیاور د اما در فرم ســینمایی نمی تواند
ادعای مشخصی داشته باشــد .فیلمنامه « شیار » 143پر
از اشــکال و ایراد اســت اما خودش را در نقاب موضوعی
که برای همه ایرانیان ارزشــمند و مهم و قابل احترام است
مخفی کرده تا از گزند انتقادات در امان بماند.
69
فرهنگ
افتادن از نفس
چرا فیلم اخر نرگس ابیار فیلم متوسطی است؟
حسام زرگر
روزنامه نگار
فرهنگ
70
مثلث | شماره 338
5
حرف زدن درباره اثار ســینمایی کارگردانی همچون
نرگس ابیار هم ساده است و هم دشوار .دشوار است چون
تفاوت کارهای ســه گانه او به قدری است که نمی توان از
برایند ساخت انها یک شــیوه کارگردانی مشخص و واحد
را بیرون کشید.
چنان که بتوان خصیصه های یــک کارگردان واحد
را از انها برشــمرد .بنابراین ســخن گفتن درباره فیلم های
او بســته به اینکه چه فیلمی را بخواهیم نقد کنیم ،اساسا
متفاوت و علی حده اســت .اما همچنان که گفتم این کار
می تواند اسان باشد چون نه در روایت و نه در قصه پردازی
و شــخصیت پردازی هیچ گاه بــا اثار پیچیــده و تودرتویی
مواجه نیستیم که ایجاد تعلیق در محتوا و فرم کنند .برای
باز کردن بیشتر این بحث ،باید قدم به قدم درباره نقد فیلم
نفس پیش برویم.
فیلم قبلی نرگس ابیار به نام «شــیار »143که درباره
مادری بود که منتظر بازگشــت فرزندش از جنگ است ،با
استقبال بسیار خوبی از جانب تماشــاگران مواجه شد و به
فروش بسیار خوبی دست پیدا کرد و «نفس» به سینما امده
تا بتواند موفقیت های قبلی را برای نرگس ابیار تکرار کند.
داستان « نفس » در ســال های دهه پنجاه و ابتدای
دهه شــصت روایت می شــود که دوره پر افــت و خیزی در
تاریخ کشورمان اســت .اما در فیلمنامه «نفس» خبری از
اتفاقات غافلگیر کننــده وجود نــدارد و فیلمنامه فاقد خط
داستانی مشخص و کشش های درام است .این موضوع
باعث شده تا تصاویر بسیار طوالنی و مستندواری ارائه شود
بی انکه حرف یا تفکری پشت ان نهفته باشد .متاسفانه خط
داستانی فیلم هیچ ویژگی برای درگیر کردن مخاطب ندارد
و تنها شامل تصاویر پراکنده ای است که احتماال مخاطب
خود باید درباره پیام ان حدس و گمان بزند.
در کنار این مشکل ،شخصیت پردازی و دیالوگ های
ضعیف و شعاری نیز در فیلم مشــاهده می شود که به نظر
می رســد به مصلحت در فیلم گنجانده شــده و دربرگیرنده
تفکرات خــاص محســوب می شــود .ایــن دیالوگ ها و
موقعیت ها در پیشــبرد داســتان نقشــی ندارنــد و حتی به
شــکل گیری درام نیــز کمکــی نمی کنند .ســوال اصلی
اینجاســت که ایا نرگــس ابیار بــرای داســتانی که قصد
روایت ان را داشــته نقطه اوج یا فرودی نظر گرفته است؟
چراکه در فیلم عالوه بر موقعیت های کش دار ،مجموعه
شخصیت ها نه تماشــاگر را عصبانی می نمایند و نه باعث
تفکر او می شــوند و نه به طــور کل تغییــری در حاالت او
به وجود می اورند.
نکته عجیب دیگر اینکه نرگس ابیار به تغییر بازه زمانی
که در طول فیلم رخ می دهد نیز بی تفاوت بوده ،به طوری
که ظاهر کودک در چند سالی که در فیلم به تصویر کشیده
شده ،یکسان بوده و تغییری حتی در رشد بدنی او به چشم
نمی خورد در حالی که وی در سن و سالی است که حداقل
دوســال زمان به اندازه کافی می تواند باعث رشــد و تغییر
شکل او شود .اما نرگس ابیار بی توجه به جزئیات ،کودک
را در چند سالی که فیلم راوی ان است به یک شکل متصور
می شود که یک ضعف اشکار به شمار می رود.
شــاید تنها وجه مثبت فیلم خســته کننده «نفس» را
بتوان در بازی بازیگرانــش مخصوصا نقش های کوتاه ان
جست وجو کرد .پانته ا پناهی بازی بســیار خوبی از خود به
نمایش گذاشت ه و باورپذیر است .شبنم مقدمی نیز در نقش
کوتاهی که عهده دار شــده مســلط و روان به ایفای نقش
پرداخته اســت تا حداقل «نفس» از لحــاظ بازیگری اثر
قابل قبولی باشد.
به طور کل «نفس» در مقایســه با «شیار »143یک
عقبگرد برای نرگس ابیار محســوب می شــود « .نفس »
فیلمی مالل اور و فاقد داســتان و جذابیت های سینمایی
است.
شــاید اگر نگاه ابیار تا این حــد از اواخــر دهه 50تا
ابتدای جنگ تحمیلی پراکنده نبود و دوره واحدی را برای
روایت داستانش در نظر می گرفت می شد از « نفس » فیلم
بهتری ســاخت اما اینگونه نشده اســت .به هر حال فیلم
نفس سومین فیلم بلند نرگس ابیار عقب گر می کارنامه این
فیلمساز جوان محسوب می شود.
یک قدم نزدیک تر به فیلم
بهار دختر بچــه رویا پردازی اســت کــه کل فیلم از
دید او بین ســال های ۵۶تا ۶۱اتفــاق می افتد.این دختر
کنجکاو از هر فرصتی برای کتاب خواندن استفاده می کند.
کتاب هایی که مناسب سن و سال او نیست .نقطه جذاب
فیلم نفس صحنه های انیمیشن ســاخته شده از برداشت
بهار از کتاب هاســت که فرم جدیدی به فیلم داده اســت.
در کل فیلم بیننده منتظر ظهور یک اتفاق است ولی هیچ
اتفاقی نمی افتد جز در پایان فیلم .از اواسط فیلم مخاطب
مدام به این فکــر می کند که فیلم قرار اســت چگونه تمام
شــود .شــاید مرگ دختر بچه راحت تریــن و تنها ترین راه
باشد.
این فیلم نیز مانند فیلم های نهنگ عنبر و ۳۱۶قصد
بازی با نوســتالژی بیننده را دارد و مثل هر دو فیلم دیگر در
این امر ناکام می ماند و به گونه ای هجو تبدیل می شــود.
بالتکلیفی در فیلم موج می زند ،کارگردان از یک سوء قصد
نشــان دادن نقاط مثبت قبل از انقالب را دارد و از ســمت
دیگر برای دلگرمی مخاطب دولتی نقاط تیره را اغراق امیز
نشان می دهد که در نهایت هر دو طیف مخاطب ناراضی
هستند .ساده ترین انتظار مخاطب تغییر چهره دختر بچه
معصوم و در عین حال هنجارشــکن فیلم است که این نیز
اتفاق نمی افتد .بازی مهران احمدی و پانته ا پناهی ها هم
در مرز بین کمدی و درام گم می شود و برای بیننده باورپذیر
نیست.
تصاویر گرفته شده با هلی شــات و نماهایی از باال و
استفاده بیش از حد از دوربین روی دست فیلم را به شکلی
دراورده که از قالب های متداول ســینمایی خارج شده و به
جای خلق تصاویر حرفه ای نماهایی بی فایده از مناظر بکر
گرفته شود.
در کل می توان گفت فیلم کالژی است گسسته که
هر قصه ای در ان شروع می شود ،ناتمام باقی می ماند…
فیلمی در میانه دو قطب
فرهنگ
«نفس» نه برای کودکان است نه درباره کودکان!
محمدرضا لرزاده
منتقد سینما
6
فیلم نفس در ادامه اقتباس های ادبی نرگس ابیار از
رمان های خود (پس از «اشــیا از انچه در اینه می بینید به
شما نزدیکترند ( )۱۳۹۱و شــیار )»)۱۳۹۲( ۱۴۳ساخته
شــده و این روزها روی پرده ســینما نقش بســته اســت.
فیلمساز در این فیلم به دنبال ارائه روایتی کامال شخصی
از انقالب و حوادث ان بــوده و پس لرزه های حوادث روز
را در زندگی خانواده ای نسبتا بزرگ و فقیر ثبت می کند.
مانند شیار ،۱۴۳ابیار در «نفس» هم به دنبال ارائه
مســائل ســرحدی (انقالب و جنگ) و تاثیر ان بر زندگی
مردم عادی است که دارای خرده فرهنگ های مخصوص
به خود هستند .ابیار سعی می کند در قالب استفاده از این
خرده فرهنگ ها ،تاثیرات حــوادث کالن را بر زاد بوم یک
کشور نشان دهد.
شــاید بتوان بــا فیلــم «نفس» ،ابیــار را فیلمســاز
خرد ه فرهنگ هــای جامعــه و راوی فرهنــگ و منــش
غیرشهری ،روستایی و غیرتهرانی دانست ؛ جایی که روش
و منشی غیر از فرهنگ عام دارند :در فیلم «اشیا…» او به
سراغ زنی از طبقه پایین و فقیر جامعه می رود که سعی دارد
اشتباه خود را به هر قیمتی شده (حتی با دروغ) جبران کند.
در «شیار» مادر شهیدی را به تصویر می کشد که در
یکی از دهات های کرمان از پذیرش مرگ فرزند جبهه رفته
سرباز می زند و امیدوار می ماند تا انجا که به روان رنجوری
می افتد و اینجــا در «نفــس» وی داســتانی می گوید از
خانــواده ای غیرتهرانی کــه در حوالی تهــران و بعدها در
گاراژی اطراف میدان شوش سکنی می گزینند.
ولی در نفس ،روایت ابیار نه از زبان ســوم شخصی
ناظر ،بلکه اول شــخص (بهار) روایت می شود ؛ کودکی
که کنجکاوانــه دنیای اطــراف را مــی کاود و ان را برای
مخاطــب بازگــو می کنــد .پــس ابیــار در مقام فیلمنامه
نویس فرصتی می یابد تا با اســتفاده از بازی گوشــی های
کودکانه ،فضایی فانتزی به فیلم ببخشــد و حوادث حتی
تلخ (مانند فقر و محرومیت ،بی مــادری و درد و رنج) را با ذ
وق و انرژی کودکانه و دنیای پر از خیال ان دوران تلطیف
کند.
مشــکل از همین جــا اغــاز می شــود ،چــون ابیار
فیلمنامه نویــس ،در همیــن دنیا چنان غرق می شــود که
از جایی به بعد خــود نمی داند فیلمی «دربــاره کودکان»
می سازد یا «برای کودکان» و دچار مشکل «عدم ایستایی
روایت» می شود و رفت و برگشت برای منزل به منزل گشتن
در میان حوادث باعث تشــتت ذهن مخاطب می شــود.
فیلمنامــه فیلم نفس به معنــی واقعی نه قابل انتســاب به
ســینمای «خرده روایت» اســت و نه ســینمای «روایت
کالن» که می توان ان را داستانک هایی فراوان دانست به
شخصیت های یکسان که درباره تاریخ های مختلف نوشته
شــده اند و نخی که دانه های تســبیح ان را به هم متصل
می کند ،شکست و خمودی روایت بی فراز و فرود ان است
که نه اتفاق انچنان ویژه ای در زندگی این افراد می افتد که
انها را اصطالحا به بلوغی خزنده وادارد و نه اینکه از حوادث
بیرونی دچار فراز و فرود چندانی می شوند که بتوان گفت در
داستان پیشرفتی حاصل می گردد.
همین یکسانی روایت باعث می شود که بازی پانته ا
پناهی ها در نقش نامادری پیر پدر بچه ها ،دچار یکنواختی
شود و نبض فیلم بیفتد و حتی خانه به خانه شدن بچه ها و
از تهران به یزد رفتن هم باعث نمی شود که کوچک ترین
اثری از حوادث بیرونــی بر شــخصیت ها بتوانیم ببینیم.
شخصیت راوی داستان یعنی بهار هم گرچه جایی می گوید
بزرگ شد ه و باید کمتر حرف بزند ،ولی ظاهرا از بزرگ شدن
فقط همین کم حرف زدن در شــخصیت او نمود می یابد و
کماکان باقی خصلت های وی به خودی خود باقی است.
ایــن ضعــف بــزرگ فیلمنامه نویســی یعنــی مردد
مانــدن در واقعه نــگاری (و اســتفاده از پیرنــگ کالن)
یــا شــخصیت نگاری (و اســتفاده از خرد ه پیرنگ هــا)
باعث می شــود که نیمــه دوم فیلم از نیمه اول به شــدت
خسته کننده تر باشد و به قولی « نفس» خیلی زود از نفس
می افتــد و نمی تواند مخاطــب را راضی کند که امســال
فیلم های بســیار بهتری مانند «فروشــنده» و «ابد و یک
روز» را بر پرده دیده اند.
ابیار اگر بتواند اسیر شخصیت های فرهنگ غیرغالب
نشود ،از انها فاصله بگیرد ،کمی هم داستان گوی بهتری
شود و از وقایع خاص برداشــت های عوامانه نکند ،دیگر
مجبور نخواهد بود برای پر کــردن خالءهای فیلمنامه از
احساســات مخاطب مایه بگذارد و با نماهای نیمه بســته
هیجان ساختگی به حوادثی بدهد که بسیار معمولی تر از
ان هستند که اتفاقی خاص را در سکون و سکوت فیلمنامه
او ایجاد کنند.
شــاید تنها نکته کــه مخاطب را بتوان بــه ان خاطر
دعوت به دیدن این فیلم کرد ،تعریف داســتان از دیدگاه
کودک باشد ،یعنی از زبان قشری که در سینمای نحیف ما
می توان گفت کامال نادیده گرفته شده و تنها ابزاری بوده
برای طبیعی جلوه دادن ساختار خانواده.
در غیر اینصورت ،دیدن این فیلم ماراتنی خواهد بود
از تحمل لفاظی های عالمانه دختر بچه ای که می خواهد
بلوغ فکــری را تجربه کنــد و نفس به فیلم نفــس بدهد و
چندان هــم در این امر توفیقی کســب نمی کنــد ،چرا که
در قالب کلیشه ها و برداشــت عامیانه از مسائل می ماند ؛
مشــکلی که فیلمنامه نویس خیلی پیش تر دچار ان شــده
است.
مثلث | شماره 338
فرهنگ
71
تغییر؟
حاال بعد از تکمیل شدن سریال ناکامی های تیم ملی تکواندو خیلی ها اعتقاد
دارند استعفای مقانلو و ذوالقدر چاره اصلی برون رفت تکواندو از بحران نیست
بلکه باید تغییرات جدی تری در سطح مدیریت فدراسیون صورت بگیرد .با این
حال بعید است که بیش از این شاهد تغییر باشیم.
ورزش
تی
تر
یک
بیرون از الک محافظه کاری
ورزش
72
مثلث | شماره 338
چالش های جدی وزیر ورزش اغاز شده است
ورزش ایران انگار قرار نیســت روزهای کم حاشیه ای
را به خود ببیند .در حالی که مســعود سلطانی فر مدتی است
کارش را به عنوان وزیر جدید ورزش اغاز کرده اما حاشیه ها
و تنش هایی باعث شــده تا ســلطانی فر وادار به واکنش در
برخی زمینه ها شود .البته روحیه محافظه کارانه وزیر ورزش
همچنان وی را از اظهارنظر درباره برخی فدراســیون ها منع
می کند اما با این حال او بــا چالش هایی جدی در زمینه حل
مسائل مربوط به چند فدراسیون ورزشی مواجه است .با این
همه اما این روزها خبرهای خوبی از ورزش به گوش نمی رسد
و به نظر می رسد اختالفاتی که در گذشته ،دود ان به چشم
ورزش کشور رفت ،همچنان به قوت خود باقی است و قرار
است روزهای تنش امیز به خصوص در رابطه وزارت ورزش
و برخی فدراسیون های ورزشی همچنان ادامه داشته باشد؛
اختالفاتی که حتی سبب شــده تا دوباره سایه تعلیق باالی
سر ورزش قرار بگیرد و هزینه های زیادی را به ورزش کشور
تحمیل کنــد .ماجرای اختــاف مهدی هاشــمی ،رئیس
فدراسیون تیراندازی و وزارت ورزش در زمان گودرزی حتی
کار را به جاهای باریک کشــانده بود ،طوری که ورزشکاران
المپیکی در سخت ترین شــرایط و کمبود امکانات باتوجه
به تحریم بودجه ای وزارت ورزش ،به ریــو رفتند .حاال این
اختالفات در زمان وزیر ورزش جدید هم گویــا ادامه دارد و
خط و نشان هایی که رئیس فدراسیون تیراندازی و نصرالله
ســجادی ،معاون قهرمانــی وزارت برای هم کشــیده اند،
حکایت از این دارد که این اختالفات که ریشــه ای سیاسی
دارد ،نه تنها کمتر نشده بلکه اگر چاره ای برای ان اندیشیده
نشود ،می تواند ورزش را در مجامع بین المللی با مشکالت
بزرگی مانند تعلیق روبه رو کند.
این خطری است که هاشــمی هم ان را گوشزد کرده
و هشــدار داده که با ادامه دخالت های وزارت در فدراسیون
تیراندازی،اینرشتهورزشیروزهایسختیراپیش روخواهد
داشت و ادامه پافشــاری وزارت برای اســتعفای هاشمی و
دخالت در فدراسیون تیراندازی ،این رشته را با تعلیق روبه رو
می کند .در این شرایط بدیهی اســت که وزیر جدید ورزش
باید در جهت دور کردن ســایه تعلیق از ســر ورزش حرکت
کند .اگرچه سلطانی فر درباره فدراسیون تیراندازی تاکنون
اظهارنظر رسمی نکرده ،اما سجادی ،معاون وی در روزهای
اخیرباچندینمصاحبهعلیههاشمیوفدراسیونتیراندازی،
ســعی کرده طوری القا کند که نظر وزارت بر رفتن هاشمی
است .در این شرایط بدیهی است که وزیر ورزش که اصرار
بر دوری و فضای ارام در ورزش دارد ،باید ماجرای فدراسیون
تیراندازی را طوری مدیریت کند که ورزش از این اختالفات
ضررنکند.سلطانی فردرهفته هاییکهازانتخابشبه عنوان
وزیر ورزش می گذرد ،نشان داده که به دنبال تنش زدایی در
ورزش کشور است و نشست های وی با مسئوالن کمیته ملی
المپیکوفدراسیونفوتبالبه عنواندوبخشیکهبیشترین
تنش هاراباوزارتورزشدرزمانگودرزیداشتندوتاکیدوی
بر اینکه ارامش در ورزش کشور باید حفظ شود ،نشان از این
دارد که می خواهد ورزش را از چالش هایی که زمان گودرزی
حاکم بود ،دور کند.
در همین راســتا ســلطانی فر در موضوع فدراســیون
تیراندازی هــم باید ورود جدی کند و اجازه ندهد تا چالشــی
که در این بخــش وجــود دارد ،هزینه های ســنگینی را به
ورزش تحمیل کند .به خصوص اینکــه تیراندازی از جمله
رشته های پرمدال در بازی های اســیایی و المپیک است و
ورزشکاران کشورمان هم در چند سال گذشته نشان داده اند
که می توانند در صورتی که حداقل امکانات برایشان فراهم
باشــد ،کارهای بزرگی انجام دهنــد و مدال های رنگارنگی
را برای کشــورمان کســب کنند .باتوجه به پتانسیل باالیی
کــه رشــته تیرانــدازی دارد ،وزارت ورزش هم بایــد به این
رشته نگاه ویژه ای داشته باشــد .اولین قدم در راه استفاده
از ظرفیت رشــته تیراندازی ،دور کردن حاشیه ها و تنش ها
از این ورزش اســت .بدیهی اســت کــه در نهایت اختالف
مدیریت این فدراســیون و وزارت به ضرر ملی پوشــان این
رشته تمام خواهد شــد و موفقیت های این رشته را متوقف
خواهد کرد .همچنین در مجامــع بین المللی هم باتوجه به
حساسیتی که فدراسیون های جهانی روی دخالت دولت در
امور فدراسیون ها دارند ،دخالت وزارت و اصرار بر استعفای
هاشمیمی تواندهزینه هایسنگینیرابههمراهداشتهباشد
و رشته تیراندازی را تعلیق کند .باتوجه به این وضعیت وزیر
ورزش در همین ابتدای فعالیتش در ازمون حساســی قرار
گرفته که طرز برخورد وی با این مشــکل ،می تواند خیلی از
مسائل را مشخص کند ،اینکه ســلطانی فر محافظه کاری
پیشــه خواهد کرد یا همان طور که می گوید هدفش حاکم
کردن ارامش در ورزش کشور است و می خواهد با تعامل و به
دور از خط و نشان های سیاسی مشکلی که برای فدراسیون
لو فصلکندتاهمفضایورزش
تیراندازیبهوجودامدهراح
درگیر تنش نشود و هم ورزشکاران این رشته چوب اختالفات
مدیران را نخورند .ســلطانی فر با چالش ریاست فدراسیون
تیراندازی چه خواهد کرد؟
در زمان انتخابات فدراسیون تیراندازی در ابان ماه 93
مهدیهاشمی،رئیسفدراسیونتیراندازیبه عنواننماینده
درباره سرمربیگری تیم ملی ایران
صحبتی با من نشده است
گفت وگوی مثلث با رضا میهماندوست
مثلث | شماره 338
اســت« :امیدوارم ســلطانی فر تحت تاثیر جو موجود قرار
نگیرد .مملکت ما کم چالش ندارد که بخواهیم مشکالت
ورزشی را نیز به ان اضافه کنیم .اگر تصمیمی هم بخواهد
باشد باید از سوی سلطانی فر انجام شود اما سجادی مغایر با
وزیرصحبتمی کند.ایناتفاقبرایورزشکشورگرانتمام
می شود.اگردنبالچالشهستندمرابرکنارکنند.مثلاینکهاز
سویسجادی در این دولتقانون مداری و احترام به مقررات
و ضوابط وجود ندارد».
بایددیدسلطانی فرقراراستبامسالهتیراندازیچگونه
برخورد کند؟ اما از تیراندازی که بگذریم باید بپذیریم که یکی
دیگر از چالش های ســلطانی فر مســاله انتخابات ریاست
فدراسیون کاراته است؛ باتوجه به نزدیک بودن بازی های
اسیایی اندونزی و همچنین المپیکی شــدن کاراته هر چه
زودتر باید انتخابات فدراســیون کاراته برگزار شــود .برای
همه خانواده کاراته تعجب ا ور اســت که چرا انتخابات این
فدراســیون به این اندازه به تعویق افتاده است .هیچ دلیلی
برای به تعویق افتــادن انتخابات فدراســیون کاراته وجود
ندارد .بسیاری از اهالی کاراته از سلطانی فر خواسته اند که
هر چه زودتر انتخابات ریاســت فدراســیون کاراته را برگزار
کند تا کاراته بتواند در بازی های اسیایی اندونزی و المپیک
برزیلبهدورازحاشیهباشد.اماهنوزانتخاباتاینفدراسیون
برگزار نشده است.
به نظر می رســد یکی از دغدغه های مهم سلطانی فر
این روزها بحــث تعامل با کمیتــه ملی المپیک اســت .او
چاره ای جز تعامل با کیومرث هاشمی ندارد .همان طور که
خودش نیز هفته گذشــته تاکید کرده اســت؛ هر زمانی که
رابطه وزارت ورزش و جوانان بــا کمیته ملی المپیک خوب
بوده ،ورزش کشور رشــد کرده و نتایج خوبی گرفته و اصوال
حال ورزش کشــور خوب بوده و بنا و رویکرد ما در درجه اول
تعامل عمیق ،گســترده و عملی با این کمیته است .تعامل
گسترده دوطرفه یکی از مهمترین برنامه های ماست .اصال
قصد نداریم خودمان را درگیر گذشته ها و مسائل قبلی بکنیم
و نگاه ما رو به اینده است .اظهارات سلطانی فر درباره تعامل
با کمیته ملی المپیک در حالی جدی تر شده که او به خوبی
می داند ورزش ایران باید به زودی خود را برای حضور قدرتمند
در رویدادهای بســیار مهمی از جمله بازی های غرب اسیا،
بازی های کشــورهای اســامی ،بازی های اسیایی 2018
جاکارتا و المپیک 2020مهیا کند و فدراسیون ها باید برنامه
اماده سازی خود را ارائه و ضمن تعیین اهداف ،مشکالت و
نیازهای خود را نیز مطرح کنند و در یک مجموعه یکپارچه
برای انها تدبیر شود.
ســلطانی فر درباره ایــن موضوع گفته اســت« :فکر
می کنممابایدیکستادهماهنگی،نظارتوارزشیابیرابین
وزارت و کمیته به وجود اوریم تا نظارت کامل روی برنامه ها
و عملکرد فدراسیون ها داشته باشــد .تمامی بودجه ای که
در اختیار ما و کمیته ملی المپیک و فدراسیون هاست ،یک
منبعداردواندولتاستوبراینظارتهمه جانبهبرعملکرد
فدراسیون ها و تقســیم این بودجه نیاز است یک ساز و کار
هماهنگی نظارت و ارزشیابی ایجاد کنیم».
وزیــر ورزش البته ایجاد پــاره ای تغییــرات در برخی
فدراســیون ها را به زبــان نرم تری مطرح کرده اســت .او از
انتظارات جدی وزارت ورزش از رشته های پایه سخن گفته
است؛ «دیگر زمان ان رسیده اســت که در رشته های پایه
و پرمدال نیــز مدال بگیریــم .در رشــته های دوومیدانی،
ژیمناستیک ،شــنا ،تیراندازی و قایقرانی از المپیک 1948
لندن بــه این طرف فقــط یک مــدال نقــره در دوومیدانی
به دست اوردیم .قایقرانی 90مدال در المپیک دارد و کشور
ما با وجــود 3500کیلومتر نوار ســاحلی در جنــوب و 900
کیلومتر نوار ساحلی در شــمال و مقدار زیادی سد و دریاچه
در نواحی مختلف هنوز یک برنز هم به دســت نیاورده ایم.
در دوومیدانی یک ورزشــکار در ســه المپیک 9مدال طال
می گیرد ،ورزشکاران رشته های ابی در هر المپیک چندین
مدال می گیرند ،در تیراندازی 45مدال المپیکی داریم و با
وجودسرمایه گذاریزیادوباوجودهمهپتانسیل هایموجود
در کشور و تاکیداتی که در اموزه های اسالمی ما شده است
به یک برنز هم نرسیده ایم .زمان اقدام اساسی در این حوزه
و دادن یک شوک اساسی به فدراسیون های پایه و پرمدال
رسیده است و به نظر من پتانسیل در این رشته ها با انجام کار
اساسی وجود دارد که اگر از همین امروز شروع کنیم ،حتی
اگر در المپیک 2020هم نشود ،در 2024حتما نتیجه ان را
خواهیم دید».
اما این همه چالش های سلطانی فر نیست؛ اساسنامه
برخی فدراســیون ها با مشــکالت جــدی روبه رو اســت؛
موضوعی که باعث شده بود اختالفاتی جدی میان وزارت
ورزشوکمیتهملیالمپیکدردورهمدیریتمحمودگودرزی
رخ دهد .وقتی ســلطانی فر بــه وزارت ورزش امد خیلی ها
تاکید داشــتند که او باید در درجه اول مشــکل اساســنامه
فدراسیون های ورزشی که IOCدرباره اش واکنش هایی هم
نشان داده است را برطرف کند .از این گذشته برخی معتقدند
وزیر ورزش بیش از پیش و فراتر از حد الزم به مساله فوتبال
می پردازد و اتفاقا در این مورد نقطه مقابل محمود گودرزی
است .منتقدان می گویند نه روش گودرزی در بی اعتنایی به
فوتبال مورد قبول بود و نه راه سلطانی فر در پرداختن بیش از
حد به فوتبال .او چندی پیــش در جمع والیبالی ها نیز درباره
فوتبال سخن گفت که از این حساسیت به عنوان گاف اقای
وزیر نام برده می شود .وی حتی هفته گذشته از تالش ایران
برای گرفتن میزبانی جام ملت های اســیا در ســال 2023
ســخن گفت که بعد از چند روز مشخص شــد ایران اساسا
فرصت میزبانی را از دست داده است .هرچند میزبانی سال
2023هنوز به هیچ کدام از کشورهای اسیایی تعلق نگرفته
است اما فرصت ثبت نام برای کســب میزبانی هم عمال از
میان رفته است.
کنفدراسیونفوتبالاسیاحدود 9ماهقبلفرصتنهایی
برای اعالم نامزدی در کسب میزبانی جام ملت های اسیا را
24فروردین ماه 1395اعالم کرده بود .زمانی که حدود 8ماه
از ان می گذرد و ایران هم رسما شانسی برای ثبت نام ندارد .تا
تاریخ اعالم شده کشورهای مورد نظر می بایست با یک نامه
کتبی درخواست خود را برای کسب میزبانی مسابقات اعالم
می کردندوکشورهایکرهجنوبی،چین،تایلندواندونزیاین
کار را انجام داده اند.
ایران نه تنها به خاطر این مســاله که بــه خاطر قانون
نا نوشته AFCهم شانسی برای کسب میزبانی جام ملت های
2023نداشــته .طبق این قانون نانوشته به صورت معمول
میزبانی جام ملت های اسیا میان کشــورهای شرق و غرب
اسیا تقسیم می شود و به همین دلیل ساده همه کشورهای
نامزد شده برای 2023از شرق اسیا هستند.
بایددیدروزهایسختسلطانی فرسخت ترهمخواهد
شد یا اینکه دولت با اختصاص بودجه ای قابل توجه شرایط
را برای وزیر ورزش و جوانان هموارتر خواهد کرد تا او بتواند
تصمیماتمهمخودرادرفضاییتوامباارامشاتخاذکند.
ورزش
مجلس شورای اسالمی فعالیت می کرد که به دلیل دو شغله
بودن وی بعد از ارائه شــکواییه یکی از کاندیداها به دیوان
عدالتاداری،حکمقطعیابطالانتخابات 26ابان 93صادر
شد .با اعتراض وزارت ورزش و فدراسیون تیراندازی مبنی بر
عدم صالحیت دیوان بــرای ورود به دعوای علیه نهادهای
غیر دولتی ،رای در تجدیدنظر به صالحیت وزارت ورزش و
جوانان به قوت خود باقی ماند و اخطار اجرایی ان صادر شد.
اکنون بر اســاس رای صــادره وزارت ورزش به عنوان
مجری انتخاباتی غیرقانونی بایــد رای را اجرا کند اما ماه ها
بعد از ابطال انتخابات ،رئیس فدراسیون همچنان در سمت
خود باقی اســت و تغییر و تحــوالت در وزارت ورزش باعث
شده ،هاشمی هم چنان در راس فدراسیون تیراندازی حضور
داشته باشد.
با عدم اجرای حکــم دیوان عدالــت اداری اخطار به
وزارت ورزش به دلیل عدم اجرای حکم ارســال شــد که از
زمان اخطار دوم نیز ضرب االجل تعیین شــده سپری شده
و هاشمی همچنان بر صندلی ریاســت فدراسیون نشسته
است .با مشخص شــدن تکلیف وزارت ورزش و جوانان و
شروع به کار وزیر جدید باید دید سلطانی فر برای اجرای حکم
چه اقدامی می کند.
این در حالی اســت کــه وزارت ورزش تحت تصدی
محمود گودرزی در اخرین اقدامــش در این باره اعالم کرد
کهبافدراسیونجهانیتیراندازیمکاتبهشدهومنتظراعالم
نظر فدراســیون جهانی در این خصوص اســت تا تصمیم
نهایی برای اجرای رای دیوان عدالت اداری گرفته شود اما با
گذشت نزدیک به یک ماه از این ماجرا ،هنوز تصمیم شفافی
در این باره اعالم نشده است.
در صورت عدم اجــرای حکم قطعی دیــوان عدالت
اداری ،مسئول اصلی اجرای حکم یعنی وزیر ورزش ،دچار
تعلیق از فعالیت های دولتی می شود .پیش از این هاشمی
اعالم کرده بود اگر به مصلحت کشــور باشد حاضر است از
سمتشاستعفادهدکهبهنظرمی رسداینبهترینراهبرایباز
شدن کالف سردرگم فدراسیون تیراندازی است.
اما ماجــرا انجایی برای ســلطانی فر ســخت تر شــد
کــه نصرالله ســجادی در مصاحبه ای تاکید کــرد که برای
فدراسیونتیراندازیسرپرستتعیینمی شود.موضوعیکه
بالفاصله با واکنش مهدی هاشمی روبه رو شد؛ سیدمهدی
هاشمیامادرخصوصصحبت هاینصراللهسجادیمبنی
بر معرفی سرپرست برای فدراسیون تیراندازی و اجرای رای
دیوان عدالت اداری ،اظهار داشــت« :سه سال است انها
می خواهند سرپرســت بگذارند ،حاال نمی دانم چه اتفاقی
افتاده و ایا مربوط به ســه سال پیش اســت و یا حاال .بعید
می دانم سلطانی فر در همین ابتدای دوران مدیریتش این
قدرعجلهداشتهباشدوچنیناشتباهفاحشیراانجامدهد».
وی در پاسخ به این ســوال که ایا در شرایطی که فدراسیون
جهانی در مورد دخالت دولت در امور فدراسیون ها حساس
شده ،انتخاب سرپرست سبب ایجاد حساسیت برای مجامع
بین المللی نمی شود ،یاداور شد« :قاعدتا این گونه برداشت
می شود .ظاهرا اینها خودشان هم می خواهند که خارجی ها
در مســائل داخلی ما دخالت کنند .ما این موضوع را مطرح
نکردیم بلکه از همان ابتدا وزارت ورزش موضوع را با مجامع
بین المللی مطرح کرد و در ادامه هم همچنان انها هستند که
این مسائل را مطرح می کنند ،البته من احتمال می دهم که
این مصاحبه سجادی مربوط به قبل باشد .اما هاشمی شیب
تهدید خود علیه سلطانی فر و وزارت ورزش را تندتر هم کرده
بخشی از یک بازی
استعفای ذوالقدر برای کم شدن
فشارها است
بیرون از الک محافظه کاری
چالش های جدی وزیر ورزش
اغاز شده است
73
ورزش
پایان عصر ذوالقدر
ورزش
74
مثلث | شماره 338
1
تحوالت تکواندو واکنشی به ناکامی در المپیک است
ناکامی؛ شــاید این بهترین تعبیر بــرای تکواندوی
ایران پس از ناکامی بزرگ هوگوپوشان ایرانی در گرند پری
و جام جهانی باکو 2016است.
تیم ملی تکواندو در شــرایطی بــرای حضور در دو
رویداد مهم فاینال گرند پریکس و جام جهانی به باکو رفت
که در هیچ یک توفیق چندانی نداشت.
حذف هر چهار تکواندوکا در همان مبارزات ابتدایی
و طالیی شدن تنها یک نماینده (ســجاد مردانی) چیزی
نبود کــه کارشناســان و اهالــی تکواندو را راضــی کند و
متعاقب ان حــذف از پیکارهــای جام جهانــی ان هم با
شکست در مبارزه علیه ترکیه ،اوج ناکامی تکواندو ایران
در اخرین مسابقات سال 2016بود.
تیم ملــی تکوانــدوی ایــران در حالــی در باکــو
به بن بســت رســید کــه مدت های زیــادی اســت که در
حاشیه های مختلفی غرق شــده است ؛ اختالفات درونی
فدراســیون با کادر فنی ،اختالفــات مربیــان تیم ملی با
بازیکنان ،مهاجرت بی شمار تکواندوکاران به کشورهای
دیگر (میالد بیگی ،سینا بهرامی ،محمد احمدی ،راحله
اســمانی ،دینا پوریونس و )...همه و همه دالیلی بود که
تکواندوی ایران به حاشیه رانده شود.
تکواندو مرداد ماه امسال با سه ملی پوش در بخش
مردان راهــی المپیک ریو شــد و در اوج ناباوری همگان
شاهد بودیم که چطور قهرمانان و دارندگان رنکینگ اول
جهان در المپیک و در شــیاپ چانــگ ریودوژانیر و پهن
شدند و با حذف زودهنگام کمر تکواندوی ایران شکست.
تکواندوی ایران برای رســیدن بــه المپیک ریو در
تمام مســابقات قاره ای ،جهانــی و گرند پریکس و ...پا
روی شــیاپ چانگ تمام رویدادها گذاشــت و میلیاردها
تومان پول هزینه ملی پوشان شــد تا به شهر ریودوژانیرو
برسند ،اما در المپیک برزیل شــاهد ناکامی ملی پوشان
بودیــم .پس از شکســت نماینــده ایران مقابــل نماینده
ایرانی تیم ملی اذربایجان ،رئیس فدراسیون با اظهاراتی
جنجالی علیه میهماندوست کار را برای تکواندوی ایران
سخت تر هم کرد .حواشــی مختلفی همچون قهر کردن
مردان المپیکی و حاضر نشدن در اردوی تیم ملی ،جدایی
مهدی بی باک از کادر فنی ،مثبت اعالم شــدن دوپینگ
نماینده تیم ملی و ...از جمله حواشی بود که همه انها بر
روند ناکامی تکواندوی ایران موثر بود.
اتفاقــات و ناکامی هــای اخیــر صف بندی ها علیه
پوالدگــر را جدی تر کرده اســت .منتقدانــش می گویند
دوران مدیریتی او در تکواندو مدت ها ســت که به پایان
رسیده و باید تغییراتی در مدیریت این رشته ورزشی ایجاد
شود .منتقدان می گویند« :اگر به نتایجی که تکواندو از
المپیک 2012لندن تا به امروز کسب کرده ،نگاهی دقیق
بیندازیم ،شــاهد خواهیم بود که دوران ریاست پوالدگر،
همان دهــه اول مدیریت خود به پایان رســیده اســت.
پوالدگر نزدیک به 20ســال اســت که رئیس فدراسیون
تکواندو است .مخالفان وی تاکید دارند که او برای ادامه
کار در این فدراســیون بایــد تجدید نظر کنــد و مدیریت
این رشــته رزمی را به فرد دیگری بســپارد ».در مقابل اما
موافقان می گویند که او تکواندو را به ثبات رسانده و کنار
گذاشتن اش به هیچ وجه به نفع تکواندو نیست.
امــا ناکامی هــا از چــه زمانی اغــاز شــد؟ خیلی ها
معتقدند ســقوط ازاد تکواندو از زمانی کلید خورد که رضا
میهماندوست ،سرمربی تیم ملی در استانه المپیک لندن
کنار گذاشته شد و در پایان شــاهد بودیم که پیش از اغاز
بزرگترین اوردگاه جهانی؛ تکواندو در حاشــیه فرو رفت و
در پایان دو مدال طالی محتمل ایران تنها به یک مدال
نقره محمدباقری معتمد تبدیل شد! معتمدی که در حال
حاضر بــه خاطر بی توجهی مســئوالن ســودای رفتن از
کشورمان را در سر می پروراند.
مخالفــان پوالدگــر همچنیــن تاکیــد می کنند که
کمتر کســی در حال حاضر وجود دارد کــه در تکواندو به
قهرمانی و تجربه رســیده باشــد و البته بخواهد با رئیس
ایــن فدراســیون کار کند .انهــا از هادی ســاعی ،بهزاد
خداداد ،مجید افالکــی ،محمد باقری معتمد ،یوســف
کرمی ،مرتضی رســتمی و برخی دیگر از بزرگان تکواندو
نام می برند کــه حاال جــزو منتقدان درجه یــک پوالدگر
محسوب می شوند.
یکی از تصمیمات پوالدگر که این روزها به شــدت
مورد انتقاد قرار گرفته قطع همکاری با رضا میهماندوست
(سرمربی وقت تیم ملی) است .این مربی را کنار گذاشتند
ورزش
اما او دو ســال تمام خانه نشین شــد و منتظر بود تا شاید
دوباره سکان هدایت تیم ملی را بر عهده بگیرد اما مدیران
تکواندو کــه به هیچ عنــوان رابطــه خوبی با ایــن مربی
نداشــتند ،اجازه نداد ند او به راس تیم های ملی تکواندو
نزدیک شود .ســرانجام میهماندوســت راهی چین تایپه
شــد و برای انها هم کم مدال کســب نکرد .توانایی های
میهماندوســت باعث شــد تا کشــورهای مختلفی برای
مربیگری به او پیشــنهاد بدهند و ســرانجام او پیشــنهاد
مسئوالن تکواندوی کشــور جمهوری اذربایجان را قبول
کرد و راهی کشور همسایه شد و افتخارت خود را یکی پس
از دیگری تکرار کرد.
تیم ملــی تکوانــدوی اذربایجــان بــا هدایــت
میهماندوســت در مســابقات مختلفی جام هــا ،مدال ها
و قهرمانی های بســیار زیادی را کســب کرد ،حتی سال
گذشــته در جام جهانی مکزیک با شکست تیم ملی ایران
عنوان قهرمانی را برای اذربایجان کسب کرد و زنگ خطر
برای مسئوالن فدراسیون تکواندوی ایران به صدا در امد ،
تا اینکه تلخ ترین اتفاق ممکن در المپیک برزیل رخ داد.
میــاد بیگــی ،فوق ســتاره تکوانــدوی دنیــا که
ســال ها در تکواندوی ایــران فعالیت می کــرد ،به خاطر
بی مهری های مســئوالن فدراســیون ســر از تکواندوی
اذربایجان دراورد و خیلی زود جایگاهش را در دنیا تثبیت
کرد و توانایی های خود را به همه نشان داد و در المپیک
ریو هم ســتاره تکوانــدوی ایــران را به طــرز عجیبی و با
اختالف امتیاز زیادی شکست داد .
تکوانــدوی اذربایجــان در المپیک ریــو ،انجا که
تکواندو ایران زمین گیر شــده بود ،با میهماندوست یک
مدال طال و یک برنز در بخش مردان کســب کرد .همه
این اتفاقات نشان داد که در بازی تازه ای که فدراسیون و
اداره اش می کرد تکواندوی ایران باخت تا در باکو بدترین
نتیجه تاریخ تکواندوی ایران رقم بخورد و تیم ملی ایران
در گرند پری باکو از 5وزن تنها یک مدال طال کسب کند و
چهار نماینده دیگر حذف شوند .البته در ادامه مسابقاتی
که در باکو برگزار می شــد تیم ملی تکواندوی کشورمان با
شکست مقابل ترکیه از گردونه رقابت ها حذف و ناکامی
ایران تکمیل شــد .حاال وزیر ورزش باید برای این رشته
پر مدال المپیکی تصمیم بگیرد .قطعا ورزش ایران برای
قرار گرفتن در جایگاه قاره ای خود در بازی های اســیایی
2018جاکارتا اندونــزی نیاز به مدال تکوانــدو دارد ،اما
باتوجه به ناکامی و حواشی که تکواندو با ان درگیر است
با مدیریت فعلی باید منتظر ناکامی در المپیک قاره ای هم
باشیم تا پرونده ناکامی های تکواندو تکمیل و تکمیل تر
شود.
ناکامی در جام جهانی
استعفای مقانلو
واضح بود کــه بیژن مقانلــو اولین قربانــی ناکام
ی
تکواندو اســت .او در خصوص اســتعفا از ســرمربیگری
تیم ملی تکواندو گفت« :سه سال است که در موج های
مخالــف کار می کنم .حرکت کــردن در این موج بســیار
ســخت اســت .همین حاشــیه های پنهــان و موج های
منفی تاثیرش را در المپیک گذاشــت .فقط من شرمنده
خانواده ام شده ام ،زیرا در این چند ســال از نظر روحی و
روانی تحت فشــار بودند و من به هر ســفری که می رفتم
برای انها با اســترس همراه بود .من زمانــی که در ایران
نبودم خانواده ام دوری من را تحمل کرد .در اصل در حق
انها خیلی ظلم شد .خدا از سر تقصیرات من بگذرد».
وی در خصوص انتقادات نیز اظهار کرد« :دوستانی
که تئوری می دادند حاال بیایند و تئوری خود را اجرا کنند تا
المپیک 2020وقت زیاد است .حرف زدن با عمل خیلی
متفاوت اســت .من خــودم تکواندوکار بــوده ام ،افتخار
می کنم اگر ایران بتواند در رقابت هــای بین المللی مقام
کسب کند».
سرمربی مستعفی تیم ملی تکواندو گفت « :امیدوارم
که بعد از من تفکر جدیدی بیاید و سعی در تغییر این رویه
داشته باشد .من هر چه که داشتم گذاشتم و خیلی تالش
کردم .در برهه هایی نیــز ما با این تیــم قهرمان جهان و
قهرمان بازی های اسیایی شدیم ،اما حواشی گریبانگیر
این تیم شــد و منتقدان نتوانســتند صبور باشــند و خیلی
پیش تر از این حرف ها انتقادات شان را شروع کردند .من
می روم تا ببینم نفر بعدی چه کار می کند».
مقانلو در خصوص رقابت های گرندپری و جام جهانی
گفت« :باتوجه به مدت زمانی که تیم تحت اختیار ما بود
بهترین های لیگ و قهرمانی کشــور را دعوت کردیم اما
اردوها خیلی دیر شــروع شــد و برگزاری رقابت های لیگ
قبل از مسابقات ضربه زیادی به تیم زد .دست ابوالفضل
یعقوبی اســیب دیده بود و بهنام اســبقی نیز اسیب دید.
بیشــتر وقت مــان در اردو برای ترمیم اســیب دیدگی ها
گذشت .انها بازی های سنگینی قبل از اعزام داشتند .بعد
از اسیب دیدگی اسبقی در گرندپری مجبور شدیم جاللی
را جایگزین کنیم».
وی اضافه کــرد« :جاللی تجربه زیادی نداشــت
مثلث | شماره 338
تکواندوی اذربایجــان در المپیک ریو،
انجا که تکوانــدو ایران زمین گیر شــده بود،
با میهماندوســت یک مدال طال و یک برنز در
بخش مردان کســب کرد .همــه این اتفاقات
نشــان داد که در بازی تازه ای که فدراسیون
و اداره اش می کرد تکوانــدوی ایران باخت تا
در باکو بدترین نتیجه تاریخ تکواندوی ایران
رقم بخورد و تیم ملی ایــران در گرند پری باکو
از 5وزن تنها یک مدال طال کسب کند و چهار
نماینده دیگر حذف شوند.
ورزش
پرونــده بیســتمین دوره رقابت هــای جام جهانــی
تکواندو با قهرمانی میزبان در ورزشــگاه سرحدچی شهر
باکو بســته شــد و رضا میهماندوســت یکبار دیگر عنوان
بهترین مربی این رقابت ها را به خود اختصاص داد.
ایــن دوره از رقابتهــا هفتــه گذشــته بــه میزبانی
اذربایجان اغاز شــد کــه در نهایت دو تیــم اذربایجان و
کره جنوبی در مرحله نیمه نهایی با غلبه بر ترکیه و روســیه
به دیدار نهایــی راه پیدا کردند.میهماندوســت در ترکیب
خود از میالد بیگی و سینا بهرامی دو تکواندوکا ایرانی به
همراه ممداف و عیسی اف ســود برد و با ارائه یک مبارزه
برتر و یک طرفه قهرمان سنتی جهان را ۲۱بر پنج شکست
داد و برای دومیــن دوره متوالی عنــوان قهرمانی جهان
را کســب کرد .این مربی ایرانی که از ســوی فدراسیون
جهانی به عنوان بهترین مربی ســال ۲۰۱۶جهان شــده
بود ،با قهرمانی در جام جهانی به عنوان بهترین مربی این
رقابت ها انتخاب و معرفی شــد .وی دو بار در ســال های
۲۰۱۰و ۲۰۱۱بــه همراه تیم ملــی ایران و یــک بار هم
در ســال ۲۰۱۵به عنــوان بهترین مربی جهــان انتخاب
شده بود.
مدال برنــز این بخش هــم به صورت مشــترک به
تیم های ترکیه و روســیه رســید .در بخش زنان هم چین
مقابل کره جنوبی به برتری رسید و قهرمان شد .کره عنوان
نایب قهرمانی را کسب کرد ،ترکیه و روسیه نیز مانند بخش
مردان روی سکوی سوم ایستادند .تیم ملی کشورمان که
عنوان نایب قهرمانی دوره قبــل را در اختیار دارد ،در این
دوره با یک پیروزی مقابل روسیه و دو شکست برابر ترکیه
و کره جنوبی حذف شد.
و نتوانســت فشــار روانــی را به خوبــی تحمل کنــد و ما
اختالف مان با تیم ترکیه را نتوانســتیم جبــران کنیم و به
همین دلیل حذف شــدیم اما دیدیم که تیمی مثل روسیه
که تیم پرقدرتی است از گردونه رقابت ها خارج شد».
مقانلو گفت« :حاال اغاز راه المپیک 2020است اما
در ایران کار کردن سخت است .من از ان موقع که امدم
شدیدا تحت فشار روانی بودم .کسی که می اید باید کفش
اهنی بپوشــد .من نمی دانم منتقدان دنبال چه بودند زیرا
به مملکت و تکواندو اســیب رسانده اند و انتقاداتشان جز
تخریب چیزی نداشــت و همانطور که دیدیم این فشــار
روانی تاثیر خود را گذاشت و در المپیک نتیجه نگرفتیم.
جو رسانه ها بسیار متشــنج بود و من دیگر نمی توانم این
جو را تحمــل کنــم ».وی در پایان افزود« :فدراســیون
هر تصمیمی بگیرد درســت اســت .من باید از کادرفنی،
شاگردانم و مسئوالن فدراسیون که به من اعتماد کردند و
در کنار من ایستادند تشکر کنم».
همچنین هفته گذشته و پس از کسب نتایج ضعیف
تیم ملی تکواندو کشورمان در بیســتمین دوره مسابقات
جام جهانــی 2016باکو ،غالمحســن ذوالقدری ،رئیس
سازمان تیم های ملی تکواندو نیز از ســمت خود استعفا
داد.
وی نیز در نامه استعفایش نوشت« :اینجانب افتخار
داشــته ام به لطف خدا در طول بیش از دو دهه گذشــته
همواره در ســمت های مختلف به خانواده بزرگ تکواندو
خدمت کرده و هدفی جز اعتــا و افزایش افتخارات این
رشته ورزشی نداشته ام .
هرگز خود را خالی از اشــکال ندانســته و همواره از
هرگونه نقد سازنده و فنی اســتفاده کرده ام ولی متاسفانه
برخی از افراد خاص و اتاق های فکر پنهان برای تخریب
دستاوردهای فدراسیون و ناکارامد نشان دادن اینجانب
و کادر فنی تیم ملی عــزم خود را جزم کرده انــد و با زیر پا
گذاشــتن اصــول اخالقی ســعی در وارونه جلــوه دادن
مسائل و بدبین ســاختن خانواده بزرگ تکواندو نسبت به
عملکرد اینجانب داشته اند.
اینجانب به رغم اینکه تمامی توان خود را برای ایجاد
نظام نوین اموزش و اصول مبارزه و نهایتا کسب افتخارات
بی شــمار به کار گرفته ام در حال حاضر دیگر خود را قادر
به ادامه خدمــت در این عرصه نمی بینم و مایلم ریاســت
فدراسیون بتواند در فضای ارام و خالی از تنش برنامه های
خود را دنبال کند بنابراین بدین وســیله اســتعفای خود را
تقدیم می دارم.
الزم می دانم مراتب تشــکر و سپاس صمیمانه خود
را از اعتماد و حمایت هــای بی دریغ جامعــه تکواندو که
از اینجانب و برنامه های ســازمان تیم های ملی داشــته
و همواره بهتریــن پشــتوانه و مایه دلگرمی من و ســایر
همکاران بوده است ابراز نمایم.
در پایــان مجددا از حســن اعتماد خانــواده عظیم
تکواندو در سال های متمادی تشکر کرده و عرصه را برای
ادامه راه و کسب افتخارات بیش از گذشته برای دیگران
باز می گذارم ،امیدوارم در اینده شاهد اهتزاز پرچم مقدس
کشورمان در اقصی نقاط جهان و رویدادهای مهم جهانی
و قاره ای باشم».
ســید محمد پوالدگر ،رئیس فدراســیون تکواندو
نیــز در واکنــش به ایــن اســتعفاها ضمن قبــول ان در
گفت وگویــی تلویزیونی تاکیــد کرد« :ایــن عزیزان به
خاطر حس مسئولیت پذیری که داشتند استعفا کردند اما
نباید انها را فراموش کنیم و بایــد بدانیم که این عزیزان
سرمایه های تکواندوی ایران هستند و باید از وجودشان
بهره ببریم».
ایا سلطانی فر برای سر و سامان دادن به اوضاع این
فدراسیون شخصا دست به کار خواهد شد؟
75
ورزش
درباره سرمربیگری تیم ملی ایران
صحبتی با من نشده است
گفت وگوی مثلث با رضا میهماندوست
ورزش
76
مثلث | شماره 338
علیرضا کردی
خبرنگار
برای دومین بار قهرمان جهان شدید .در این باره
چه صحبتی دارید؟
خدا را شــکر می کنم که برای دومین سال پیاپی
در مسابقات جام جهانی توانستیم عنوان قهرمانی را کسب
کنیم .ما دوره قبل در مکزیک قهرمان جام جهانی شــدیم
و امســال نیز توانســتیم دوباره این عنوان را تکــرار کنیم.
خوشحالم از اینکه به عنوان بهترین مربی دنیا برای چندمین
بار متوالی انتخاب شدم و تمام این افتخارات برای کشورم
ایران است .من یک ایرانی هستم و تمام موفقیت هایی که
کسب می کنم متعلق به مردم کشورم است.
ایا کســب این قهرمانی باعث می شود که شما با
فدراسیون اذربایجان دوباره همکاری کنید؟
من به عنوان یک مربی ازاد در اذربایجان فعالیت
می کنم و مثل همه مربیان رشته های دیگر لژیونر هستم.
من قراردادی با فدراسیون اذربایجان ندارم و فعال دوستانه
با هم کار می کنیم .قلب من به عشــق ایــران می تپد چون
یک ایرانی هستم.
اما شــما با اذربایجان نتایج خیلی خوبی کســب
کرده اید و بعید اســت که انها به این راحتی شــما را از
دست بدهند .خودتان در این باره نظرتان چیست؟
بله .فکر می کنم که همین طور اســت .ما با تیم
اذربایجــان نتایج بســیار خوبــی را در کاپ قهرمانی اروپا،
جام جهانی مکزیک و باکو کسب کرده ایم .حتی در المپیک
برزیل نیز در بخش مردان توانستیم عنوان قهرمانی را کسب
کنیم که این اتفاق بسیار مهمی بود .اذربایجان 14سال در
حسرت کســب مدال طال بود .انها در رویدادهای مختلف
ســرانجام با افتخار افرینی های خود به این حســرت پایان
دادند .متاسفانه ما در المپیک می توانستیم دو مدال طال
کسب کنیم ،اما بعد از موفقیتی که میالد بیگی به دست اورد
پوالدگر ،رئیس فدراسیون ایران با ادبیاتی نامربوط به من و
اوحملهکردوهمینموضوعباعثشدکهبیگیتمرکزخودرا
از دست بدهد و با روحیه خراب مبارزات خود را پیگیری کند.
متاسفانه رفتارهای ناشایست رئیس فدراسیون ایران باعث
2
رضا میهماندوســت ،ســرمربی ایرانــی تیم ملی
تکوانــدوی اذربایجان هفته گذشــته در حالی به تیتر
یک رســانه های ورزشــی تبدیل شــده بود که خیلی ها
برای بازگشت این مربی پرافتخار به تیم ملی تکواندوی
ایران ،لحظه شماری می کنند .اما باتوجه به اختالفات
شــدید میان پوالدگــر و میهماندوســت بعیــد به نظر
می رسد که این اتفاق رخ دهد .متن گفت وگوی مثلث
با میهماندوست را می خوانید.
شد ما مدال دوم طالی المپیک را از دست دادیم .به هر حال
هر کسی تالش کند مزد زحماتش را می گیرد .شاگردان من
هم تالش کردند باتوجه به اینکه خدا نگاه ویژه ای به ما دارد
توانستیم به موفقیت های بزرگی دست پیدا کنیم.
این روزهــا انتقادهای زیادی درباره فدراســیون
تکواندوی ایران مطرح می شود .تکواندوی ایران
بر خالف همه استعدادها و سرمایه هایش طی چند
سال اخیر افت محسوسی داشته است .ایا برای
بازگشــت به تیم ملی با شما صحبتی شده است؟
اصال تمایلی دارید که برگردید؟
واقعیت این است که ما در تکواندوی ایران مربیان
با تجربه،کاربلدوشایستهبسیارزیادیهستیم.اینطورنیست
کهبگوییمتکواندویکشورمانتنهابهیکفردوابستهاست.
اما این را هم بگویم که تکواندوی ایران نیاز به یک سیستم
مدیریتی خــوب دارد و نیاز تکواندو یک مدیر خوب اســت.
مدیری که دست از تک روی ها بردارد .من دلسوزانه عرض
می کنم که بهتر است مســئوالن فدراسیون دســت از این
تک روی هابردارندوباهمهکارکنند.ازمنتقدان،پیشکسوتان
گرفته تا قهرمانان ســابق تیم ملی ،باید ســعی کنند از همه
استفاده کنند .متاســفانه در فدراسیون تکواندوی ما اینطور
نیست و هر کسی کوچک ترین اظهارنظری کند چه به سود
تکواندوباشدوچهبهحالتانتقادباشدازگردونهحذفمی شود
ودیگرجایگاهیدرتکواندویایرانندارد.اینتفکراتغلط
ضربه بســیار بزرگی به تکواندوی ایران زده اســت و همین
تفکراتبودهکهکاررابهاینجاکشیدهاست.
اما خیلی ها درباره بازگشت شما صحبت می کنند.
خودتان در این باره شفاف سازی می کنید؟
صادقانه باید عرض کنم که صحبتی با من انجام
نشده است .از این گذشته اینطور نیســت که بگوییم تنها
رضا میهماندوست می تواند تکواندوی ایران را تغییر دهد.
باید در فدراســیون تغییرات ایجاد شــود و یک مدیری که
توانایی کار کردن با همه را دارد در راس قرار بگیرد .در واقع
نمی دانم پاســخ شــما را چگونه باید بدهــم .بعضی چیزها
بر عهده من نیست .اما بارها و بارها گفتم قلب من به عشق
کشورعزیزممی تپد.بههرحالبایدابتدامنتظرباشیمببینیم
تغییراتی ایجاد می شود و اصال ایا کسی می تواند تغییراتی
ایجاد کند .ما در المپیک برزیل ناکام بودیم و باید در همان
مقطع تغییرات رخ می داد ،اما شاهد بودیم که اقایان طوری
جواب همه را دادند که گویا هیچ اتفاقی رخ نداده است .من
همیشهدوستداشتمتماماینافتخاراتیکهکسبمی کنم
با تیم ملی کشورم باشد و حاال نیز باید منتظر باشیم ببینیم با
این همه ناکامی ایا تغییراتی ایجاد می شود یا خیر و پس از
ان ما می توانیم در مورد این موضوع تصمیم گیری کنیم.
مشکل شما با پوالدگر قابل حل نیست؟
اجازه بدهید بحث را شــخصی نکنیم .اما همین
اندازه بگویم که تکواندوی ایران وابسته به شخص نیست و
با یک مدیریت قوی و با استفاده از مربیان شایسته می تواند
خیلی زود دوباره به سطح اول تکواندوی جهان بازگردد.
در مورد مسابقات جام جهانی صحبت می کنید.
سطح مسابقات را چطور ارزیابی می کنید؟
این دوره از رقابت ها با حضــور هفت تیم برتر دنیا
طبق اخرین دوره رقابت های قهرمانی جهان برگزار شــد و
شاهد مسابقات جذاب و دیدنی و ســطح باالیی بودیم که
خدا را شکر با قهرمانی تیم تحت رهبری بنده به پایان رسید.
این برای دومیــن دوره متوالی بود که عنــوان قهرمانی در
جام جهانی را همــراه با تیم اذربایجان کســب می کردیم.
ما برای این رقابت ها امادگی کاملی داشــتیم و با احترام به
همه تیم ها ،کار خود را از همان ابتدا با هدف کسب عنوان
قهرمانی اغاز کرده و همه رقبا را نیز با اختالف زیاد شکست
داده و جام قهرمانی را در خانه نگه داشتیم.
در مورد انتخــاب به عنوان بهترین مربی ســال
2016چه نظری دارید؟
من به این عنوان افتخار می کنم.
چرا به عنوان بهترین مربی جام جهانی انتخاب
نشدید؟
واقعیت این است که طبق روال فدراسیون جهانی
سرمربیتیمیکهعنوانقهرمانیراکسبمی کندرابه عنوان
بهترین مربی مســابقات انتخاب می کنند .رفعتی و فیلیپ
از مســئوالن فدراســیون جهانی بعد از پیــروزی ما مقابل
کره جنوبی که با نتیجــه ۲۵بر ۵رقم خورد ،نــزد من امده و
اعالم کردند چون شب گذشته شما جایزه بهترین مربی سال
۲۰۱۶را کسب کردید ،اجازه بدهید در جام جهانی مربی کره
رامعرفیکنیمکهبندهنیزپاسخمثبتدادم.ولیمیالدبیگی
بهترین تکواندوکا انتخاب شد.
اقای میهماندوست! باتوجه به همه این حرف ها
ایا امیدی هســت که شــما را باز هــم در تیم ملی
تکواندوی ایران ببینیم؟
من نمی توانم گذشــته را فراموش کنم .قطعا انها
همکهسال ۲۰۱۱وتنهاچندماهبعدازکسبعنوانقهرمانی
جهان با من انگونه برخورد کردند هم چنین پیشــنهادی به
من نخواهند داد .اگر قرار بود تغییری ایجاد شود ،باید بعد
از المپیک اتفــاق می افتاد یا اینکه اصــا می توانند تغییر
بدهند یا خیر؟ اگر مدیریت تغییر کرد در مورد سایر مسائل
صحبت خواهیم کرد .ایران مربیان شایســته و سطح باال
در اندازه های جهانی زیــاد دارد و نیازی به من ندارد .من به
همه همکاران و دوستان خود در ایران عالقه مندم و احترام
می گذارم،مطمئنهستمبایکمدیریتدرستبازهمایران
قهرمان جهان خواهد شد.
بخشی از یک بازی
ورزش
استعفای ذوالقدر برای کم شدن فشارها است
بهزاد خداداد
قهرمان تکواندوی جهان
3
مثلث | شماره 338
ملی پوشــان به کادر فنی از دست رفت و ســراغازی شد بر
مشکالت کنونی تیم ملی!
به نظر من مشــکالت تکوانــدو روز بــه روز در حال
افزایش اســت و بــه نظر می رســد تکواندو نیاز بــه تفکر،
استراتژی و ایده تازه دارد و اگر همین روند ادامه پیدا کند در
جهانی «موجو» کره جنوبی ۲۰۱۷شکست سختی در انتظار
تکواندو ایران خواهد بود .این روزها همه از ما درباره اوضاع
نابسامان تکواندو می پرســند .ما هم هیچ جوابی نداریم.
چون این ما نیســتیم که باید پاســخگوی ایــن ناکامی ها
باشیم .دوستان اصال نمی خواهند بپذیرند که مشکل اصلی
چیست .تنها می توانم بگویم که متاسفم از اینکه تکواندوی
ایران روزی برای خود در دنیا نام و نشانی داشت و حاال این
روزها از مســابقات جام جهانی به راحتی حذف می شــود.
ناکامی تکواندو در اذربایجان نه نیاز به کارشناسی دارد و نه
ورزش
هر چند بنده معتقدم صحبــت کردن راجع به تکواندو
نتیجه بخش نیســت امــا بــا این حــال نکاتــی را عرض
می کنم .قبل از هر چیز راجع به اســتعفاهایی که دوستان
به فدراسیون تکواندو ارائه کردند باید بگویم که ذوالقدری
با اســتعفا از ریاســت ســازمان تیم های ملــی فقط قصد
داشت فشــار را از روی دوش رئیس فدراســیون بردارد و با
افکار عمومی بازی کنــد .در واقع ایــن روش بازی طوری
است که مردم به خوبی متوجه ان می شــوند و اصال ان را
نمی پسندند .اما برای بررسی اوضاع تکواندو نیازی نیست
خیلی به خودمــان زحمت بدهیــم .امار گویــای واقعیت
اســت .پس از ناکامی تکواندو در المپیــک ریو ،تکواندو
بار دیگر با حضور در مســابقات جایزه بــزرگ و جام جهانی
باکو ناکامی هــای دیگری رقم زد ،اما پــس از این ناکامی
غالمحســن ذوالقدری ،رئیس ســازمان تیم های ملی در
حرکتی صوری از ریاســت سازمان
تیم های ملی اســتعفا داد تا شاید
یک مقدار این فشارها از روی دوش
رئیس فدراســیون برداشته شود.
البته پیــش از این بــا تغییراتی که
در ریاســت کمیته داوران رخ داد؛
مشــخص بود که با پست جدیدی
که رئیــس فدراســیون تکواندو به
رضایــی داده ،قرار اســت پس از
جام جهانی بازی دیگری را شــروع
کند .فدراســیون که قرار بود بعد از
ریو نتایج اسف بار ان را بررسی کند
و به اطــاع عموم برســاند ،بدون
توجه به افــکار عمومی روند نزولی
خود را ادامه داده و بــا ابقای کادر
فنی یک تصمیم اشــتباه دیگر به
سایر تصمیمات خود اضافه کردند
تا نتیجه ان شود که در باکو شاهد
ان بودیم.
بــا تــداوم ایــن رونــد دیگر
نمی تــوان نقــش کادر فنــی،
تکوانــدوکاران ،توجیهاتــی چون
سندروم فرســودگی ،جو رسانه ای
و ....را در این نتایج دخیل دانست
و مدیریت فدراسیون باید نقش تعیین کننده خود و مشاوران
خود در این ناکامی های را پررنگ تر مورد بررسی قرار دهد
و ان را بپذیرد.
رئیس فدراســیون که تالش کرده تا شــرایط را پس
ی در المپیک تغییر دهد با وجود مشــکالتی که در
از ناکام
داخل کشور دارد ،کرسی های بین المللی که در اختیار این
فدراسیون بود را هم از دست داده تا عمال بازوی قدرتمندی
برای پیشبرد کارهای فدراسیونش نداشته باشد .عدم تعامل
با ارکان فدراسیون جهانی شاید یکی از دالیل از دست رفتن
موقعیت تکواندو ایران در عرصه بین المللی باشد.
متاسفانه افرادی که می توانند در این بخش تکواندو
ایران را حمایت کنند یکی بعد از دیگری طرد شــده اند .از
کیارش بحری ،مدیر کاربلد امور بین الملل گرفته تا هادی
ساعی اســطوره ای که تکواندو جهان احترام زیادی برای
او قائل اســت گواه این مدعا هســتند .برای حذف نفرات
ایرانی در عرصه بین المللی نامه نگاری هایی توسط برخی
افراد شده بود که نیازی نیست در این باره توضیح بیشتری
بدهم .معتقدم در بخش فنی نیز تیم ملی مشکالت زیادی
داشته و دارد .فدراسیون تکواندو حسن ذوالقدر را به عنوان
رئیس سازمان تیم های ملی منصوب کرده و او نیز در یک
برنامه زنده تلویزیونی بعد از المپیک ریو به صراحت از اشتباه
در انتخاب مســیر برای کســب ســهمیه المپیک و مدال
در این رویــداد بزرگ صحبت می کرد .اینکــه چرا مردی با
تجربه چهار دوره حضور در المپیــک و نزدیک به ۱۰دوره
رقابت های جهانی نمی تواند تیم تحت مدیریت خود را به
درســتی رهبری کند همان دلیلی را دارد که فدراســیون با
رئیس باتجربه خود نمی تواند کارایی الزم را داشــته باشد.
سرمربی تیم ملی که مدتی قبل از تعامل خود با مربیان لیگی
صحبت کرده بود ،بعد از شکست در باکو از تعامل نداشتن
با باشگاه ها به عنوان یکی از عوامل شکست یاد می کند تا
مربیان لیگی را نیز با خود دشمن کند .شاید مقانلو فراموش
کرده که در منچســتر ۲۰۱۵چه اتفاقی افتــاد که اعتماد
نیاز به کنکاش برای دلیل شکســت ان .من عضو کوچک
این خانواده بزرگ هستم و سال های ســال برای باال نگه
داشتن پرچم کشــورمان در میادین مختلف سختی های
زیادی کشیدم ،اما حاال شاهدیم که تمام زحمات قهرمانان
این رشته خیلی راحت از بین می رود.
ما چندین بار به مســئوالن فدراســیون گوشزد کرده
بودیم که اگر شــرایط تکواندو به همین روال پیش برود،
ناکامــی بزرگی در پیش اســت امــا انها بــه صحبت های
پیشکسوتان و قهرمانان این رشته اهمیت ندادند تا اینکه
فاجعه بــزرگ در جام جهانی رخ داد و تکوانــدوی ایران از
گردونه رقابت ها با شکست تحقیرامیز مقابل ترکیه حذف
شد .شاید باور نکنید اما من برای این ناکامی گریه کردم.
برای اینکه ما کم برای این رشته زحمت نکشیده ایم .امثال
مجید افالکی ها و هادی ســاعی ها برای این رشته دست
و پا شکســتند اما در پایان شــاهدیم که با سوء مدیریت در
تکواندو ما جزو کشــورهای درجه ســوم و چهــارم دنیا هم
نیســتیم .حاال کار به جایی رسیده که در مســابقات همه
کشــورها ارزو می کنند با ایــران در یک قرعه باشــند .این
اتفاق برای ما تاسف بار است چرا
که در گذشــته حتی کره ای ها که
مهد تکواندوی دنیا هســتند ،ارزو
می کردند با ما همگروه نشوند اما
حاال ورق برگشته و دوران ناکامی
تکواندو فرا رسیده است.
گوش نــدادن بــه انتقادها
و پیشــنهادهای پیشکســوتان و
قهرمانان سابق تکواندو سرانجام
این می شود که ما شاهدیم .بارها
و بارها قهرمانان ســابق تکواندو
مشکالت این رشته را به مسئوالن
فدراســیون گفتند امــا انها برای
ســاکت کــردن پیشکســوتان و
قهرمانان خود شــکایت کردند تا
با این روش انها را ســاکت کنند.
این تفکرات غلــط پایانش همین
فاجعه ای اســت کــه در باکو رخ
داد.
اســتعفای ذوالقــدر هم در
واقع یک بازی قدیمی اســت که
مســئوالن با این رفتار می خواهند
ذهن افکار عمومی را درگیر کنند.
قطعا ذوالقدر به دنبال این اســت
که یک مقدار این فشارها را از روی دوش رئیس فدراسیون
بــردارد .در واقع این کارها به نوعی بــازی با افکار عمومی
اســت و اصال او تصمیمی برای رفتن از تکوانــدو ندارد.
شما نگاه کنید بعد از المپیک با برنامه ریزی که کرده بودند
مهدی بی باک و یوسفی از مربیان تیم ملی را قربانی فاجعه
المپیک کردند و حاال با استعفای ذوالقدر او خود را قربانی
فاجعه جام جهانی کرده تا ذهن خانواده تکواندو را درگیر این
موضوع کند .شک نکنید که رئیس سازمان تیم های ملی
تصمیمی برای رفتن از تکواندو نــدارد و تمام اینها همان
بازی معروفی که با جابه جایی مهره ها فشــار ناکامی های
خود را کم می کنند.
قطعا ســلطانی فر ،وزیر ورزش و جوانان که یک فرد
کامال ورزشی است می تواند تکواندو را از این بحران نجات
دهد .البته اگر چنین اراده ای وجود داشته باشد.
77
پایتختپنجم
دیدار
78
مثلث | شماره 338
سری تازه سریال سیروس مقدم
ساخته می شود
ســریال پر طرفــدار پایتخــت را کــه دیگــر همــه
می شناسند .سریالی طنز و دوست داشتنی با سبک زندگی
ســاده مردم شــمال ایران و با بازی بازیگران خوب و طنز
ایران که خنده را بر لبان همه می نشــاند .ســری ۴از ان،
میهمان خانه های مــردم در ماه مبارک رمضــان بود .بعد
از ان زمزمه اینکه ایا ســریال پایتخت ۵در راه اســت یا نه
به گوش می رســید .مخاطبان این سریال جذاب و دیدنی
دوست دارند بدانند که ایا این سریال محبوب باز هم ادامه
دارد یا خیر ...عوامل پایتخت بعد از به پایان رسیدن سری
چهارم این سریال دیدنی اعالم کردند که دیگر ساخت این
ســریال را ادامه نخواهند داد .ان روزها طرفداران سریال
پرمخاطب از این خبر حس خوبی نداشــتند .اخر در میان
سریال هایی که خیلی از انها دیده نمی شد ،شخصیت های
پایتخت در ذهن مخاطبان جا خوش کرده بودند .استقبال
انقدر زیاد بود که تکرارهای مکرر این ســریال در شــبکه
ای فیلم هم پربیننده بود؛ حاال اما خبر رســیده دوستداران
پایتخت می توانند منتظر ساخته شــدن این سریال باشند.
حاال باز هم می شود امید داشت که نقی معمولی و خانواده
پرماجرایش باز هم تلویزیون را جعبه جادویی خاطره سازی
کنند که دست کم در زمان پخش سریال طرفداران پایتخت
از جلویش تکان هم نخورند .تنابنده درباره اینکه به عنوان
نویســنده این قابلیت را در ســریال پایتخت می بیند که در
ســری پنجم هم ادامه داشته باشــد گفته است« :سریال
پایتخت به گونه ای طراحی شــده اســت که تــا الی االبد
می توان برای ان قصه نوشت و کار کرد به شرط انکه همه
چیز دســت به دســت هم بدهد .من فکر می کنم ما مردم
بسیار راضی داریم ولی خودی های ناراضی داریم .بیشتر
دیده می شود ،اهل فن این حرفه عالقه مند هستند و تالش
می کنند زود پرونده یک کار بســته شــود اما چیــزی که از
بازخورد مردم ما می بینیم بسیار راضی و خشنود کننده است
البته باید گفت حرفه ای های بنام و اهل تفکر بسیاری ،از
کار راضی هستند »...حاال محسن تنابنده بازیگر و نویسنده
سریال پایتخت با انتشار پستی در صفحه اینستاگرام خود
خبر از شروع ساخت سری پنجم سریال پایتخت داد ،خبری
که پیش از این هم احتمال ان داده شده بود .مدیر فیلم و
سریال شبکه یک سیفی ازاد در پاســخ به اینکه باتوجه به
پخش ماه رمضانی پایتخت ،4امکان ســاخت پایتخت 5
برای نوروز امسال وجود دارد؟ به ایسنا گفته بود« :تا زمانی
که پایتخت میان مردم جذابیت داشــته باشــد و دوستان
سازنده قصه های نو و جذابی داشــته باشند این مجموعه
قابلیت ادامه دار بودنش وجود دارد و ممکن است شبکه اول
نوروز 1395پایتخت 5را هم داشــته باشد .در کل ما برای
ادامه پایتخت به درخواست مردم احترام می گذاریم».
اولین بــار در نوروز ســال ۱۳۹۰بود کــه پایتخت به
کارگردانی سیروس مقدم از شــبکه اول سیما پخش شد.
پایتخت ۲در نوروز ،۹۲پایتخت ۳در سال ۹۳و در نهایت
پایتخت ۴در ماه مبارک رمضان ســال ۱۳۹۴از شبکه اول
سیما پخش شد.پایتخت با واکنش های مثبت مردم مواجه
شد و بسیاری از خانواده ها را درگیر داستان جذاب خودش
کرد .کارشناسان معتقدند که داستان واقعی و روایت نزدیک
پایتخت به زندگی مردم باعث شد تا این سریال در دل مردم
جا باز کند .پایتخت سریالی اپارتمانی در باالی شهر تهران
نیست ،داســتانی ســاده دارد که مانند زندگی همه مردم با
بســیاری از ســختی ها پیش می رود و گره ها را یکی یکی
باز می کند؛ تنها نکته مهم در میان همه این مشــکالت،
ِ
کیان خانواده است .خانواده و عاطفه میان افراد مهمترین
محور سریال های پایتخت اســت .خانواده های ایرانی در
میان همه مشکالتی که دارند ،عاشق هم هستند و عاطفه
و محبتشان درگیر حاشــیه های ناخوش زندگی نمی شود.
سخت می گذرد ،اما با محبت و عشق می گذرد.
حمایت اوج
ی بسیار نام اشنا و
سری پنجم سری پایتخت با یک حام
قدرتمند ساخته می شود ،سازمان سینمایی اوج در این پروژه
مشارکت دارد .حبیب الله والی نژاد ،مدیر مرکز فیلم و سریال
این سازمان ضمن اعالم این خبر گفت« :طی مذاکرات به
عمل امده سری پنجم سریال «پایتخت» با سرمایه گذاری
سازمان اوج و با حضور گروه ســازنده این سریال قطعی و
پیش تولید کار نیز بالفاصله اغاز شده است .در حال حاضر
فیلمنامــه «پایتخت »۵در حــال نگارش اســت و به نظر
می رسد تصویربرداری این سریال حدود چهار ماه به طول
بینجامد .ضمن انکه در تالش هستیم که تصویربرداری کار
را از بهمن ماه اغاز کنیم .تصویربرداری بخشی از سریال در
کشورهای بحرانی منطقه خواهد بود».
«الهام غفــوری» که تهیه مجموعــه «پایتخت» را
برعهده دارد ،در مورد ســری پنجم این سریال گفت«:در
طول ســاخته شــدن ســری های مختلــف «پایتخت»،
تلویزیــون قرار بود مجوز ســاخت نســخه ســینمایی این
مجموعه را صادر کند که هنوز دراین بــاره در حال مذاکره
هستیم .اما در نهایت این طرح سینمایی به سریال تبدیل
شد.قصه سری پنجم پایتخت با انچه که تا به حال دیده اید،
متفاوت است و تالش داریم ماجراهای جذاب و جدیدی را
تصویر کنیم .قصه همان قصه زندگی خانواده نقی معمولی
است که البته بازیگران جدیدی هم به انها اضافه خواهند
شــد .ضمن اینکه ما به زودی جلســه ای با بازیگران ثابت
سریال خواهیم داشــت تا بدانیم کدام یک از انها امکان
حضور در سری پنجم را دارند و برنامه ریزی مان به چه نحو
خواهد بود» .
غفوری همچنین در پاســخ به این ســوال که محل
زندگی خانواده معمولی در شــمال کشــور است ،در سری
پنجم هم لوکیشن ها همان لوکیشن های قبلی خواهد بود؟
پاسخ داد« :خیر .این بار قصه ما از شمال شروع نمی شود
و احتماال ما از یک کشور خارجی قصه را شروع کنیم .اینها
همه بستگی دارد که قصه و فیلمنامه نهایی ما چطور از کار
دراید .امیدوارم بتوانیم به روال سابق مجموعه ای جذاب
و دیدنی تهیه کنیم و بتوانیم مخاطبان و دوست داران این
سریال را خوشحال کنیم».
با این حســاب به نظر می رسد ســاخت «پایتخت»
اولین همکاری مقــدم و موسســه اوج خواهد شــد و این
ســریال قبل از ســریال الف ویــژه «هنگام بیــداری» که
والی نژاد گفته بود تولید ان یک ســال و نیــم زمان خواهد
برد ،به تولید می رسد .موضوع ســریال «هنگام بیداری»
واقعه تاریخی مقاومت مردم بوشــهر و شخصیت ایت الله
سید عبدالحسین الری اســت که طرح اولیه ان مربوط به
سال ۹۰بوده و فیلمنامه ان نیز پس از چند بار بازنویسی ،در
حال حاضر به قلم علی طالب ابادی مراحل پایانی نگارش
را طی می کند .گفتنی است که سریال «هنگام بیداری» از
سریال های «الف ویژه» است .سریال های «الف ویژه»
به مجموعه هایی اطالق می شود که دکوربندی های عظیم
داشته و معموال در شهرک های ســینمای تولید می شود و
تعداد زیادی مخاطب را مد نظر دارد .سیروس مقدم درباره
این ســریال می گوید« :این روزها لوکیشــن های سریال
«هنگام بیداری» را بازدید می کنیم و قرار است در شهرک
دفاع مقدس بوشهر قدیم را بازســازی کنیم که این مراحل
پیش تولید قاعدتا زمان بر خواهد بود .در فاصله مهیا شدن
شرایط تولید سریال «هنگام بیداری» «پایتخت »۵را که
قصه ای متفاوت با فصل های قبل دارد تولید خواهیم کرد.
تا امروز شــهرهای بوشهر ،شــیراز ،دلوار ،قزوین و تهران
به عنوان لوکیشــن های اصلی ســریال «هنگام بیداری»
انتخاب شــده اند و انتظار می رود با پایــان پیش تولید این
مجموعه عظیم پس از سریال «پایتخت »۵وارد فاز تولید
این مجموعه بشویم».
از ســوی دیگر باتوجه بــه حضور اوج در ســال های
گذشته در ساخت اثار سینمایی می توان این احتمال را نیز
در نظر گرفت که اوج پس از ساخت سریال به دنبال تولید
نسخه ســینمایی «پایتخت» نیز خواهد بود .موسسه اوج
سال گذشته فیلم های «بادیگارد»« ،ایستاده در غبار» و
«هیهات» را تولید کرد که هر ســه فیلم امسال به نمایش
عمومی درامدند.
پایان طالیی
کریس رونالدو بهترین بازیکن جهان شد
حدس زدن نام برنده توپ طــای ٢٠١٦کار چندان
ســختی به نظر نمی رســید؛ کریس رونالدو و لیونل مسی
مثل هشت سال گذشته ،امسال هم رقبای جدی برای فتح
س فوتبال بودند ولــی از انجا که کریس
توپ طالی فرانــ
در دو فینال سرنوشت ســاز برنده و مســی در فینال مهمی
بازنده شدند ،خیلی راحت می شد پی به این موضوع برد که
ســتاره پرتغالی رئال مادرید می تواند این جایزه ارزشمند را
به دست بیاورد .بااین حال ،این موضوع تا دوشنبه شب که
به طور رسمی ،از ســوی مجله معتبر فرانس فوتبال اعالم
شد رســمیت پیدا نکرد؛ ســرانجام این کریس رونالدو بود
که توانست در ٣١سالگی برای چهارمین بار بر توپ طالی
دنیا ،ارزشمندترین جایزه انفرادی دنیا ،بوسه بزند .کریس
با این جایزه ،موفق شد نام خود را باالتر از مارکو فان باستن،
میشل پالتینی و یوهان کرویف با سه توپ طال و فرانتس
بکن باوئر ،کارل هاینس رومینیگه و کوین کیگان با دوبار
فتح این جایزه ببیند و با این تفاســیر می توان او را بهترین
فوتبالیست همه ادوار قاره سبز قلمداد کرد .یوهان کرویف،
سه بار موفق به فتح این جایزه شد و یک بار نیز عنوان دومی
را از ان خــود کرد .امســال این جایزه بر خالف پنج ســال
گذشــته انحصارا توســط فرانس فوتبال اهدا شــد و تنها
خبرنگاران در انتخاب فاتح توپ طال نقش داشتند.
راضی و خوشحالم .می خواهم از این فرصت برای تشکر
از تمام هم تیمی هایم در رئال مادریــد و تیم ملی پرتغال و
تمام بازیکنانی که به من برای کســب این جایزه انفرادی
کمک کردند ،استفاده کنم .پس شما می توانید تصور کنید
که من از دریافت این جایزه زیبا و حیرت اور چقدر احساس
غرور و رضایت می کنم ».رونالدو اعتقاد دارد که بردن توپ
طال حتی برای بار چهارم هم هیجان انگیز است« :زمانی
که برای نخستین بار چیزی را می برید ،هیجانش متفاوت
اســت اما احساســی که من االن دارم مثل نخستین باری
می کند ،رونالدو از یک شرکت ایرلندی به عنوان واسطه ای
برای انتقال درامدهایش به خارج از اسپانیا استفاده کرده
است تا مالیات انها را به وزارت دارایی و خزانه داری اسپانیا
نپردازد .اگرچه مدیربرنامه های رونالدو این ادعاها را قویا
تکذیب کرده،اما هنوز هم او در مظان اتهام قرار دارد.
رونالدو در ایــن باره گفت« :البته ایــن ماجرا از لذت
بردن توپ طال کاســته اســت .اگر بگویم این ماجرا هیچ
تاثیری روی من نگذاشــته دروغ گفته ام .من ادم دورویی
نیستم .همیشه چیزهایی که درباره شان فکر می کنم را به
زبان نمی اورم چون گاهی اوقات از انها علیه من استفاده
می شود اما واقعیت این است که من از این ماجرا دل خوشی
ندارم .کل این ماجرا مشخص است و نیاز نیست که بگویم
تمام این داستان از کجا شروع شده است .این ماجرا نه فقط
برای من بلکه برای اطرافیانم ،برای خانواده ام ،برای پسرم
سال رویایی
سال 2016برای اقای شماره هفت یک سال رویایی
بود؛ او به هر چیزی که در این ســال می خواســت رسید.
رونالدو امسال موفق شــد با رئال مادرید بر قله فوتبال اروپا
تکیه زده و برای ســومین بار لیگ قهرمانــان را به کارنامه
افتخارات خود اضافه کند .او همچنین در عرصه ملی نیز
بســیار موفق عمل کرد و با پرتغال برای اولین بار در تاریخ
فوتبال این کشور ،قهرمان مسابقات یورو 2016شد .فینال
پاریس یک درام کامل برای رونالدو بود؛ با مصدومیت در
دقایق ابتدایی بازی شــروع شــد ،با حرص خوردن در کنار
زمین ادامه پیدا کرد و در نهایت با باال بردن جام و خوشحالی
به پایان رســید .او تایید کرد که این بهترین لحظه ســال
2016برایش بوده است.
کریس نقــش پررنگــی در قهرمانــی رئال مادرید در
لیگ قهرمانان اروپا داشــت .او در ١٢بــازی ١٦گل برای
مادریدی ها زد و رکورد تعداد گل های زده در یک دوره از این
مسابقات را به نام خودش زد .از این گذشته او با زدن ٩٦گل
در تاریخ رقابت های لیگ قهرمانان اروپا ،همچنان برترین
گلزن تاریخ این تورنمنت معتبر هم محسوب می شود .همه
این اتفاقات خوب برای رونالدو در شرایطی به دست امد که
مسی ،رقیب او ،در این راه ،برای رسیدن به قهرمانی یک
گام کم اورد .لئو در لیگ قهرمانان اروپا به فینال نرسید ولی
در بازی های کوپا امه ریکا که فرصتی طالیی برای رسیدن
به جام داشت باز هم در فینال به شیلی باخت تا همچنان در
ت بردن جام با تیم ملی کشورش باشد.
حسر
صحبت های رونالدو
سایر رقبا
مثلث | شماره 338
ساعاتی پس از برنده شــدن رونالدو ،فرانس فوتبال،
امتیاز 30نامــزد نهایی را اعالم کرد و مشــخص شــد که
رونالدو با اختالف فاحشــی نسبت به مســی توانسته فاتح
توپ طال شود.مودریچ ،کروس و پایت تنها 1امتیاز اوردند،
لواندوفســکی 3امتیاز ،پوگبا و ویــدال 4امتیاز ،زالتان 5
امتیاز ،روی پاتریسیو 6امتیاز ،اوبامیانگ 7امتیاز ،بوفون
8امتیاز ،واردی 11امتیاز ،محرز 20امتیاز ،گرت بیل 60
امتیاز ،نیمار 68امتیاز ،لوئیس سوارز 91امتیاز ،گریزمان
198امتیاز ،مســی 316امتیــاز و رونالدو نیــز 745امتیاز
به دســت اورد.در واقع فوق ســتاره رئال با بیش از دو برابر
امتیازات کسب شده توسط مسی توانست برنده توپ طال
شود و نکته عجیب اینکه هیچ بازیکن اسپانیایی نتوانست
امتیازی کسب کند ،از جمله اینیستا! در چهار سال اخیر نیز
رونالدو توانسته سه بار توپ طال را به دست بیاورد و از این
حیث ســلطه عجیبی به مســی پیدا کرده است.مسی بین
سال های 2009تا 2012موفق شده بود چهار بار متوالی
فاتح این عنوان شود و کسی تصور نمی کرد که این جایزه
در سال های بعد نیز به بازیکنی غیر از وی برسد اما رونالدو
این فرضیه را باطل کرد.
دیدار
رونالــدو کــه بــرای شــرکت در جــام باشــگاه های
جهان همراه با رئال مادرید به ژاپن ســفر کرده اســت ،به
فرانس فوتبال گفت« :کســب چهارمین تــوپ طال مایه
افتخار من اســت .احساســی که از کســب این توپ طال
دارم درست مانند احساسی است که بعد از کسب نخستین
توپ طالیم داشتم .من هرگز تصور نمی کردم که یک روز
چهار توپ طال داشته باشــم .به همین خاطر االن خیلی
است که توپ طال را بردم .سال 2008که برای نخستین
بار توپ طال را بردم واقعا لحظات لذتبخشی را تجربه کردم
چون یک رویا برایم به واقعیت تبدیل شــده بود .ان موقع
23ساله بودم و لحظه ای بی نظیر بود اما احساسی که االن
دارم خیلی شبیه حســم در ان روز است .این جایزه حاصل
تالش هایم است ،حاصل وقف کردن خودم به کارم برای
اینکه همه چیز خوب پیش برود .برای من همیشه موفقیت
تیم در اولویت بوده است چون بدون رئال مادرید یا پرتغال
غیرممکن بود که جایزه ای مانند این را ببرم .تعداد بازیکنانی
که هر ساله سطح بازی شان را حفظ کنند کم است و انها را
می توان با انگشتان یک دست شمرد و من هم یکی از انها
هستم .همین موضوع سراســر وجودم را پر از حس غرور
می کنــد ».یکی از نکات جالــب مصاحبه رونالــدو ارزوی
همبازی شدن با لیونل مســی ،رقیب همه این سال هایش
بوده« :هم تیمی شدن با مسی و اینکه ما دو نفر در یک تیم
حضور داشته باشــیم ،مطمئنا جذاب خواهد بود .معتقدم
بازیکنــان بزرگ باید با هــم بازی کنند .اگر مســی در رئال
حضور داشت ،بی شک من توپ طالی بیشتری می بردم؛
البته فاصله من با او حاال به یک رسیده است(می خندد).
همه دنیا می دانند که مسی چه بازیکن بزرگی است و 5توپ
فو حدیث هایی که
طــا دارد ».رونالدو اعتراف کــرد حر
درباره کالهبرداری او برای فرار از پرداخت مالیاتش شکل
گرفته ،نگذاشته او از کسب این جایزه انطور که باید و شاید
لذت ببرد .مهاجم 31ســاله رئالی ها هفته گذشــته توسط
گروهی از رسانه های اروپایی به کالهبرداری 150میلیون
یورویی برای نپرداختــن مالیات هایش متهم شــد .طبق
اعالم ســایت فوتبال لیکس که برخی اطالعات محرمانه
درباره میزان درامدها و حقوق بازیکنان فوتبال اروپا را فاش
و تمام انهایی که با من کار می کنند سخت است .پسرم دارد
به مدرسه می رود و کم کم دارد برخی چیزها را درک می کند.
این چیزها مــرا ناراحت می کند چون من تمــام کارهایم را
درست انجام می دهم و شفاف کار کرده ام .فقط کافی است
که کریستیانو رونالدو را در اینترنت سرچ کنید تا همه چیز را
درباره من بدانید .دلیل ندارد که دروغ بگویم .حقیقت دیر
یا زود مشخص می شود».
79
از صفر تا سکو
دیدار
80
مثلث | شماره 338
درباره مستندی که در جشنواره حقیقت
بهترینشد
وقتی مهتاب کرامتی برای اســتقبال از ســه خواهر
قهرمان ووشو کار به فرودگاه رفت ،کمتر کسی می دانست
که این استقبال ،از یک رابطه قدیمی که به یک مستند ختم
شده ،ارتباط دارد .مســتندی که حاال به جایزه هم رسیده
است .جایزه بهترین فیلم مستند جشنواره حقیقت با عنوان
«نشــان فیروزه»به مهتاب کرامتی و طهورا ابوالقاســمی
برای تهیه کنندگــی «صفر تا ســکو» تعلــق گرفت .این
فیلم داســتان زندگی خواهــران منصوریــان ،قهرمانان
بانوی ووشوی ایران و جهان است که با استقبال گسترده
مخاطبان این جشــنواره نیز همراه شد .مســتند «صفر تا
سکو» زندگی شهربانو ،سهیال و الهه منصوریان را روایت
می کند .این ســه خواهر که ســاکن شهرســتان ســمیرم
ی ووشو قهرمان اسیا و جهان
اصفهان هستند در رشته رزم
شده اند و الهه منصوریان تبدیل به اولین زن ایرانی شد که
توانست حریف چینی خود در این رشــته را شکست دهد.
شــهربانو منصوریان قهرمان پنج دوره مســابقات جهانی
است ،الهه منصوریان فاتح ســه دوره رقابت های جهانی
و سهیال منصوریان هم مدال طالی بازی های اسیایی را
به دست اورده است .این مســتند به زندگی سخت این سه
خواهر در شهر محل زندگی شان و دغدغه ها و مشکالتی
که در طول سال ها برای رسیدن به پله های قهرمانی با ان
مواجه بودند می پردازد.
این سه خواهر در شرایط بسیار ســختی تا قهرمانی
پیش رفتند ،الهه منصوریان در این باره گفته است« :من
از 12ســالگی وارد ورزش ووشو شــدم ،ما در جایی زندگی
می کردیم که شــرایط زندگی بسیار ســخت بود و هنوز هم
سخت است .سمیرم لرســتان ،جایی است که مادرم هنوز
هم در انجا زندگی می کند و با همه ســختی هایش حاضر
نیســت ان شــهر را رها کند .ما ســه خواهر هم در همان
شرایط سخت و با امکانات کم شروع به ورزش کردیم .کار
ما ورزشکاران زن در مسابقات جهانی به مراتب سخت تر از
رقیبانمان است چون ما با پوشش اسالمی که به ان عقیده
و عالقه داریم در این رقابت ها حاضر می شویم و شاید این
موضوع ،در نتیجه مسابقه تاثیرگذار باشد».
منصوریان اشنایی با گروه فیلمساز را این گونه شرح
می دهد« :اشنایی با خانم سحر مصیبی و مهتاب کرامتی
از حضورم در فیلم «مرز خطر» کلید خورد .این فیلم مسابقه
میان دو گــروه بدلکار حرفهای را به تصویر می کشــد .هر
گروه متشکل از ۴مرد و یک زن است که من و خانم مرجان
کلهر (بانوی اسکی باز و پرچمدار کاروان ورزشی کشورمان
در المپیک زمستانی )۲۰۱۰نقش این دو خانم در دو گروه
را بازی می کنیم .دوســتی من با خانم کرامتی تهیه کننده
و خانم مصیبی کارگردان از صفر تا ســکو از همین جا کلید
خورد .این دوستی به جایی رسید که داستان زندگی خودم
و خواهرانم را برای شان بازگو کردم .خانم مصیبی وقتی از
اصل زندگی ما باخبر شد که چه ســختی هایی را از هشت
سالگی و بعد از فوت پدرمان پشت ســر گذاشته ایم و چه
مشکالتی در مسیرمان برای رســیدن به سکوی قهرمانی
بوده ،اعالم کرد حتما از زندگی تو و خواهرانت یک مستند
خواهم ساخت .سال ۹۲ایده ساخت شکل گرفت و اواسط
سال ۹۳تهیه ان کلید خورد .همچنین شهریور ماه مصادف
با بازگشت ما به ایران بعد از بازی های اسیایی نیز همزمان
ِ
ســکانس از صفر تا ســکو که در فــرودگاه به
بود با اخرین
پایان رســید .برای اولین بار بود که هر سه در یک مسابقه
برون مرزی مدال گرفته بودیم و این زیباترین پایانی بود که
برای از صفر تا سکو رقم خورد».
الهه منصوریان درباره استقبال از فیلم هم گفته است:
«استقبال به حدی راضی کننده بود که خستگی دو سال کار
از دوش عوامل فیلم ،من و خواهرانم برداشته شد .سالن
نمایش کامال پر از تماشاگر شده بود حتی برخی دورتادور
ســالن و روی زمین نشســته بودنــد .با اینکــه بازگو کردن
داستان زندگی مان در شرایطی که بسیاری از نزدیک ترین
دوستانمان هم از ان بی خبر بودند ،سخت بود ،اما گفتیم.
مطمئنم تماشاگران در جریان این مستند هم گریه کرده اند
و هم به بازیگوشی های من و خواهرانم خندیده اند» .
«صفر تــا ســکو» اولیــن فیلم مســتند بلند ســحر
مصیبی است که به عنوان دســتیار کارگردان و برنامه ریز،
با کارگردانهایی نظیر احمدرضا معتمدی ،مانی حقیقی،
بهروز شــعیبی ،نگار اذربایجانی ،ســیاوش اسعدی و مونا
زندی همکاری داشته و دو فیلم کوتاه «این بازی نیست»
و «ایســتگاه متروک» را نیز در کارنامه فیلمسازی خود به
ثبت رســانده اســت .مصیبی درباره این کار می گوید« :از
حدود 3سال قبل به واسطه تهیه یک تله فیلم همراه با خانم
کرامتی و ابوالقاسمی با خواهران منصوریان اشنا شدیم که
در ان الهه و شهربانو منصوریان بازی کردند .بعد از ان ،این
اشــنایی ادامه پیدا کرد و منجر به رفت و امد شد .طی این
رفت و امدها و دیدن وضعیت زندگی انها و گذشــته ای که
داشتند ،این ایده را در فکر ما به وجود اورد که می تواند سوژه
خوبی برای ساخت یک فیلم در زمینه مستند باشد ،چرا که
مستند ،بیشتر با زندگی واقعی ارتباط دارد .از حدود 2سال
پیش بعد از شکل گیری این ایده شروع به انجام تحقیقات
در این زمینه و تهیه ارشــیو مســابقات ،و بعد از تهیه پیش
ساخت ان از حدود یک ســال ونیم پیش شروع به ساخت
فیلم کردیم که مراحل ســاخت ان در ســمیرم ،اصفهان،
تهران و خارج از ایــران از جمله اندونزی بــود که منجر به
ساخت فیلم 84دقیقه ای شد .کار بسیار سنگینی بود چراکه
مراحــل فیلمبــرداری در زمان های متفــاوت و فضاهای
متفاوتی بودند؛ حضور در محل زندگی کاراکترهای اصلی
فیلم ،محل تمرین انها و مسابقات ،متفاوت با فیلم هایی
بود که تا به حال ســاخته بودم و از این لحاظ نیز باتوجه به
مستند بودن بودجه ســنگینی را در برداشــت .باوجود این
زمانی که کار ،تمام شــد همه مــا از اینکه بایــد از هم جدا
می شــدیم ناراحت بودیم چرا که فضای خیلی متفاوتی از
ســینما را تجربه کردیم که نه با بازتابی از زندگی که بدون
هیچ فیلتری با خود زندگی در تماس بود».
مهتاب کرامتی جایزه بهترین مستند را به خاطر مستند
«صفر تا سکو» دریافت کرد .او درباره انگیزه هایش برای
تهیه این مستند گفته است« :گرچه در سال های فعالیت
هنری ام ارتباط تنگانگی با ســینمای مســتند نداشتم ،اما
همیشه مخاطب اثار مســتند بودم .در عصری قرار داریم
که جوان ها کمتر کتاب می خوانند و در این شرایط مستند
ابزار ارتباطی مناســبی اســت که از طریق ان بــه جوانان
اموزش دهیم .سینمای مستند ،خیلی واقعی است ،خیلی
هیجان تولیــد می کند .خیلی به جوان هــا انگیزه می دهد
برای ادامه راهشــان .همیــن طور کــه راه می روید و فکر
می کنید ،می بینید که این قدر از این سوژه ها هست که ارزو
می کنی کاش 10تا تیم بودیم ،کاش بیشتر از این سرمایه
وجود داشت» .
کرامتی با اشاره به استقبال مخاطبان از اکران فیلم
«صفر تا ســکو» در جشنواره ســینماحقیقت ،تاکید کرد:
«یکی از دالیلی که سمت ساخت این مستند رفتیم ،انگیزه
و انرژی خــود خواهران منصوریان بــود که به صورت یک
موج ما را با خود پیش بردند و نزدیک به سه سال همه با هم
زندگی کردیم .چیزی که در این فیلم جلب توجه می کند،
ی حضور این دوستان مقابل دوربین
همین لحظات صمیم
ماست که به مخاطب این اجازه را می دهد به راحتی با انها
همراه شود .در مواجهه با فیلم کامال مشخص است که ما
با خانواده ای مواجه هستیم که دشــواری های بسیاری را
پشت سر گذاشته اند تا به یک روشــنایی و امید دست پیدا
کنند .هدفمندی این کاراکترها بسیار برای من جالب بود،
به خصوص که این هدفمندی فردی هم نیست و جنبه ایثار
و نوع دوســتی در ان پررنگ بود .مطمئن بــودم این فیلم
می تواند با مخاطب ارتباط برقرار کند و انتظار این استقبال
را داشتم .استقبال به تنهایی اهمیت ندارد و مهم این است
که بعد از اتمام فیلم مخاطب با حال خوب از سینما بیرون
بیاید و این اتفاق هم افتاد».
جاودان ه تاریخ
سال گرگ
شخصیت امام علی (ع) درکالم رهبر انقالب
یک رمان درباره تغییر مشی سازمان منافقین
کتاب «جاودان ه تاریخ» شــامل ســخنرانی های رهبرمعظم انقالب اســامی دربار ه
شخصیت امیرالمومنین علی بن ابیطالب(ع) است که به همت حجت االسالم و المسلمین
محمدیان جمع اوری شده است .ویراست نخست این اثر در ســال 1385توسط موسسه
پژوهشــی فرهنگی انقالب اســامی تدوین و از سوی دفتر نشــر فرهنگ اسالمی منتشر
شد.این اثر در 26فصل باتوجه به تبیین ابعاد متعدد شخصیت حضرت علی(ع) در بیانات
مقام معظم رهبری تنظیم شده اســت .فصل اول و دوم کتاب به نامتناهی بودن شخصیت
حضرت و اوازه عالمگیر ایشان اختصاص یافته است .در فصول سوم ،چهارم و پنجم شرح
احادیثی که از زبان پیامبراکرم ،امام مجتبی و امام صادق(ع) در توصیف امام علی(ع) وارد
شده ،مورد استفاده قرار گرفته است .در فصول ششم و هفتم با جامعیت و توازن شخصیتی
حضرت اشنا می شویم و هر کدام از فصول هشتم تا بیست وسوم به شرح یکی از ویژگی های
بارز ایشان اختصاص دارد؛ ویژگی هایی همچون :ایمان ،اخالص و تقوا ،صبر و بصیرت،
عبادت ،فارغ بودن از خودخواهی ،ایثار و انفاق ،زهد ،تســلیم بودن در برابر پیامبر(ص)،
انتخاب سخت ترین ها ،جهاد و تالشــگری ،عدالت ،شــجاعت ،اصولگرایی و صالبت،
قاطعیت در جنگ های داخلی ،مراقبت از بیت المال ،یتیم نوازی و توجه به فقیران.
عنوان فصل بیست وچهارم کتاب« ،امیرالمومنین(ع)؛ قدرتمندی مظلوم» است و در
ان به مظلومیت های ایشان با وجود قدرتمندی و جنگ اوری حضرت ،اشاره می شود» .رابطه
عاشــقانه ما با امیرالمومنین(ع)» موضوع فصل بیست وپنجم کتاب اســت که در ان ،به
دلدادگی ما به ایشــان و لوازم این محبت پرداخته شد ه و فصل اخر کتاب به بحث نیاز ما به
الگویی همچون امام علی(ع) اختصاص یافته است.
در روزهایی که فیلم سیانور ساخته بهروز شعیبی این روزها بسیار مورد توجه قرار گرفته
است ،اگر بیشتر در مورد ان موضوع می خواهید بدانید ،یک رمان را معرفی می کنیم« .سال
گرگ» ،تازه ترین اثر جواد افهمی است که پیش تر« ،سوران سرد» را از او خوانده ایم .او
در این کتاب که در چهارمین جشنواره داســتان انقالب هم مورد تقدیر قرار گرفته است،
روایت گر برهه ای حســاس از تاریخ پیش از انقالب است؛ سال ۱۳۵۴اعالم رسمی تغییر
مشی و ایدئولوژی سازمان مجاهدین خلق پس از انتشــار جزوه سبز به مارکسیست است.
حال رمانی با مضمون این تغییر مشی منتشر شده که تصویری از تصفیه های درون سازمانی
را نشان می دهد و خواننده را در حال و هوای روزهای سال ۵۴قرار می دهد .موضوعی که
تاکنون کسی سراغ ان نرفته و ان را دستمایه خلق اثر قرار نداده است .تغییر مشی سازمان
مجاهدین دیروز و منافقین امروز.
روزهایــی که به بهانــه اعتقاد به اســام نیروهای مســلمان تــرور شــده و از داخل
سازمان پاکسازی شــدند .در این رمان ،افهمی با قرار دادن شــخصیت هایی نیمه واقعی
نیمه غیر واقعی ،هم تاریخ را روایت کرده و هم تخیل کرده تا بتواند به ســاحت رمان پایبند
باشد .توصیفات ریز و جزئی یکی از ویژگی های قلم افهمی است که در «سال گرگ» هم
این توصیفات دیده می شود و خواننده با انها فضای قصه را در ذهنش شکل می دهد .زمان
غیر خطی در رمان روشی است که نویسنده ،برگزیده تا روایت های خود را بیان کند و رفت و
برگشت های زمانی خواننده را در موقعیت قرار می دهد« .سال گرگ» را می توان در دسته
رمان های پلیسی و تعقیب و گریز قرار داد و خواننده پیوسته باید دست به کشف بزند و واقعیت
را از غیر واقعیت تشخیص بدهد.
علی ه ترامپ
مایکل مور به اعتراض ادامه می دهد
مایکل مور همیشه درباره انتخابات فیلم ساخته است
که «فارنهایت »۹/۱۱در ســال ۲۰۰۴و «سیکو» در سال
۲۰۰۷و «بعد کجا را اشغال کنیم» در سال ۲۰۱۵از جمله
انها بوده اند و «ترامپ لند» هــم در همین فصل انتخابات
اکران شد .فرقی نمی کند چه کسی درون کاخ سفید باشد،
او همواره کابوس روسای جمهور امریکا محسوب می شود
اما وقتی پای دونالد ترامپ وسط می اید ،مور جدی تر وارد
میدان می شــود .مایکل مور در روزهای پیش از انتخابات
ریاست جمهوری امریکا سعی کرد هم به صورت شخصی
و هم با فیلم مستند جدیدش با عنوان «ترامپ لند» هشدار
دهد کــه هیالری کلینتون در خطر اســت و ممکن اســت
انتخابات را به ترامپ واگــذار کند و حــال او می گوید من
که گفته بودم! وی در مصاحبه ای در این باره گفته است:
«گفتن اینکه من هشدار داده بودم حال مرا خوب نمی کند.
هیچ وقت بیش از این دلم نمی خواست اشتباه کرده باشم.
من فقط لس انجلس یــا نیویورک را ندیده بــودم ،بلکه در
جاهای دیگــر هم بودم و حتــی غرب میانــه را ایالت های
برکسیت خواندم .موقعیت دشواری بود و کسی نمی خواست
به من گوش کند اما من به طور مشــخص کســی را مقصر
نمی دانم .رسانه برای خودش روالی داشت که می خواست
همان را درباره هیالری دنبال کند و روایت خودش را بگوید.
انها نمی خواستند چیزی انها را از مسیرشان منحرف کند.
ی ترامپ را کمتر
احساس می کنم همه دوست داشــتند ارا
در نظر بگیرند و حامیان هیــاری هم امــاده بودند تا اواز
پیروزی سر دهند».
اکنون ترامپ به پیروزی رسیده است و این مستندساز
سیاســی به وضوح اعالم کرده اســت که پیروزی ترامپ را
نخواهد پذیرفت و ان را به تاریخ واگذار نخواهد کرد .مایکل
مور در تالش اســت تا همزمان با مراسم تنفیذ ترامپ یک
راهپیمایی اعتراضی گســترده راه بیندازد .مور در این باره
گفت« :اگر با برخی وقایــع افتضاح در نهایت ترامپ پیروز
شد و اکنون قرار است در 20ژانویه سوگند یاد کند ،من هم
برای راه اندازی یک اعتراض ملــی و برهم زدن صلح امیز
مراســم تنفیذ وی انجا خواهم بود؛ فردی که تنها از سوی
شورای الکترال انتخاب شده است .جلوگیری از وقوع این
فاجعه به مداخله همه افــراد نیــاز دارد .پذیرفتن برگزاری
تنفیذ ترامپ و ورود او به کاخ سفید احمقانه است».
مور می گوید می خواهد با مردمی باشد که علیه ترامپ
تظاهرات می کنند و اعتراض خود را به او نشان می دهند.
او می گوید« :می توان یک جنبش میلیونی شــبیه همان
«تسخیر وال استریت» ایجاد کرد .من حرف هیچ یک از
ادم هایی را که می گویند باید چهار ســال ب ا ترامپ سر کنیم
باور ندارم .این مرد هیچ ایدئولوژی ندارد .تنها چیزی که او
به ان باور دارد دونالد ترامپ است و این یک بلیت یکطرفه
اســت .وقتی امریکا به عراق حمله کرد مــا باید اعتراض
می کردیم امــا نکردیم امــا این بــار به تالش مــان ادامه
می دهیم .ان قدر ادامه می دهیم تا او را از کار برکنار کنیم».
پیشخوان جهانی
مدل
اقتصادی
تازه امریکا
از نگاه
اکونومیست
ترامپ چهره
سال تایم
پشت پرده
بوندس لیگا
پرونده این
شماره اشپیگل
مثلث | شماره 338
دیدار
81
بازار
پیام مدیرعامل بانک انصار به مناسبت هفته وحدت:
بازار
82
مثلث | شماره 338
وحدت جهان اسالم
راهبرد امت اسالمی در مقابله با جاهلیت مدرن
دکتر ایت اله ابراهیمی وحدت جهان اسالم را راهبرد
امت اســامی در مقابله با جاهلیت مدرن دانست و تاکید
کرد«:هفته وحدت فرصت ارجمند و معناداری اســت تا
شیعیان و اهل تســنن ،همگرایی و هم افزایی روز افزون
را برای شناسایی راه های تقویت وحدت و تقریب مذاهب
اسالمی رسالت تاریخی و سرنوشت ساز خود قرار دهند».
به گزارش اداره کل روابط عمومــی و تبلیغات بانک
انصار ،در استانه هفته وحدت و فر ارسیدن 17ربیع االول،
خجســته میالد پیامبر اعظــم (ص) و زاد روز امام جعفر
صادق (ع) ،دکتــر ایت الــه ابراهیمی ،مدیرعامل بانک
انصار در پیامــی با تبریک ایــن عید بزرگ بــه احاد امت
اســامی به ویژه ملت شــریف و والیت مدار ایران اورده
است :
«هفتــه وحــدت بــه مثابــه میــراث ارجمنــد
امام راحل (ره) ،فرصتــی برای بازشناســی ظرفیت های
وحدت افرین جهان اسالم و افشای راهبردهای شیطانی
نظام ســلطه و صهیونیسم در ایجاد شــکاف و تفرقه بین
احاد مسلمین و غارت منابع کشــورهای اسالمی به ویژه
پس از فتنه داعــش و جنگ های نیابتی ،فــراروی امت
پیامبر اعظم (ص) گشــوده اســت ».این پیــام افزوده
اســت« :نامگذاری هفتــه وحــدت ،اقــدام راهبردی و
معناداری است که شیعیان و اهل تسنن را بر می انگیزد تا
در فضایی ارمانی و اکنده از صمیمت به مقوله همگرایی
و هم افزایی روز افزون برای شناســایی و تحقق بســترها
و راهکارهای تقویت و تعمیق وحــدت و تقریب مذاهب
اسالمی بیندیشند».
در این پیام با اشاره به موانع دست یابی جهان اسالم
به وحدت و اتحاد همه جانبه و شــکل دادن به یک قطب
قدرت برابر دشمنان اســام ناب محمدی (ص) تصریح
شده است:
«انچــه در اعصــار و قرون گذشــته مانــع راهیابی
امت پیامبــر اعظم (ص) بــه دروازه هــای مدینه فاضله و
حیات طیبه و تاثیر گذار بر عالم کفر زده و شرک الود و قرار
گرفتن مســلمانان در قله های ممتاز مدیریــت و رهبری
جامعه بشری شده اســت ،بی تردید غفلت های تاریخی و
فقدان رویکردهای عمیق و راستین به الزامات این هدف
مقدس (وحدت) بوده است».
مدیرعامل بانــک انصــار در این پیام خاطر نشــان
کرده اســت« :در شــرایطی که جبهه دشــمنان اسالم و
رســول اعظم (ع) به ویژه اســتعمار کهنه و نوین ،راهبرد
ایجــاد تفرقه بین مســلمانان و جلوگیری از شــکل گیری
فرصت ها و بســتر های یکپارچگی و اتحــاد بین مذاهب
ملل اسالمی را در دوره های تاریخی متمادی دنبال کرده
است ،پیروزی انقالب اسالمی و رهبری وحدت اندیش و
پیامبر گونه ان تاکنون توانسته شکل گیری وحدت جهان
اســام و ایجاد انگیزه و ارا ده سرنوشت ســاز برای تفوق
عزت بخش و اقتدار افرین شیعه و سنی را به اولویت جدی
و اجتناب ناپذیر تبدیل ســازد و نامگذاری هفته وحدت را
نماد این همت و باور متعالی و مبارک قرار دهد».
در این پیام با تاکید بر اینکه «جهان اســام در یک
نبرد واقعــی و جنگ تمام عیار با نظام ســلطه و اســتکبار
و جاهلیــت مدرن بــه رهبری امریــکا و شــبکه اهریمنی
صهیونیســم قــرار دارد» افــزوده اســت«:این «جنگ
هوشــمند» که با ســه گانه «ســخت»« ،نیمه ســخت»
و «نــرم» در شیوه ســازی تمرکــز جدی بــر «جنگ نرم»
و «نفوذ» دارد ،بایســتی مقابلــه هوشــمندانه احاد ملل
و جوامع اســامی را رقــم زده و وحدت امت اســامی و
«بصیرت» و تقابل با خــط نفوذ و خنثی ســازی اقدامات
مخرب نفوذی هــای دشــمن را به عنــوان «راهبردهای
نجات بخش جهان اسالم» فراروی انان قرار دهد».دکتر
ابراهیمی تاکید کرده اســت« :تردیدی نســبت به تحقق
وحدت و بصیــرت و پیامدهــای ان در ایجــاد مقاومت و
قدرت ایستادگی برابر دشمن و پیشرفت و قدرت خالقیت
و پیش روندگی و اثر گذاری؛ نقشــه نظام سلطه و استکبار
را نــاکام و ســرد مداران جاهلیــت مــدرن را با شکســتی
گریز ناپذیر مواجه خواهد ساخت».
مدیرعامل بانک انصار در پایان این پیام با اشــاره به
اینکه مشعل نهضت بیداری اسالمی نه تنها خاموش شدنی
نیست بلکه در روند تحوالت پیش رو بر افروخته تر ،دشمنان
اسالم ناب ،انقالبی و مقتدر را در بر خواهد گرفت ،تصریح
کرده اســت« :اطمینان داریــم همان گونه کــه تاکنون
ملت بصیر ،مومن ،انقالبی و والیت مدار ایران اســامی
تحــت رهبری هــای داهیانــه و حکیمانه مقــام عظمای
والیت و رهبــری امام خامنــه ای ( مد ظله العالــی ) خود را
به عنوان الگوی وحدت و همدلی برای سایر جوامع و ملل
مســلمان معرفی کرده اســت ،با تعمیق وحدت ،بصیرت
و «دشمن شناســی» همچنان توطئه های «شبکه خبیث
استکبار و صهیونیســم» با حضور در صحنه های مختلف
دفاع از «اســام» و «انقالب اســامی» و دعوت احاد
مسلمین برای جهاد عالمانه در این عرصه مقدس ،زمینه
برپایی «حکومت عدل جهانی» را فراهم خواهد اورد».
درخشش
موسسه اعتباری کوثر
در ششمین مراسم بزرگداشت
هفته پژوهش و فناوری
ششمین مراسم بزرگداشت هفته پژوهش و فناوری با
تقدیر از اثار پژوهشــگران و مدیران پژوهشی منتخب حوزه
پولی و بانکی و با درخشش موسسه اعتباری کوثر برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی موسســه اعتباری کوثر؛ همزمان
با هفته پژوهــش و فنــاوری و اغاز هفته وحدت ششــمین
مراسم بزرگداشــت هفته پژوهش و فناوری به منظور تقدیر
از اثار پژوهشگران و مدیران منتخب شبکه بانکی در سالن
اجتماعات بانک مرکزی جمهوری اسالمی ایران و با حضور
دکتر ســیف رئیس کل بانک مرکزی ،دکتر علی دیواندری
رئیس پژوهشکده پولی و بانکی ،محمدرضا جهانی رئیس
هیات مدیره،جوادفهیمی پورقائم مقاممدیرعاملموسسه،
غالمرضا قبادی مدیر برنامه ریزی و تحول ،مدیران ارشــد
نظام بانکی ،اساتید و پژوهشگران حوزه پول و بانک برگزار
شد .دکترولی اللهسیف،رئیسکلبانکمرکزیدرششمین
مراسمبزرگداشتهفتهپژوهشوفناوریگفت«:نظامبانکی
کشوریکیازعرصه هایاصلیاستکهنیازبهتجاری سازی
روزافزون ایده های ارزشــمند علمی دارد و می تواند بســتر
مناسبیبرایتبدیلایدهبهعملباشد».
بازار
لو اعتبار پژوهش را هرگونه مطالعه
رئیس شــورای پو
و تالش برای دانش افزایی در حوزه های مختلف شناخت از
جهان پیرامون خود عنوان کرد و گفت« :با این نگاه می توان
ادعا کرد در جوامعی که به پژوهش اهمیت بیشتری می دهند
و افراد همواره به دنبال ارتقــای دانش فردی و جمعی خود از
جهان پیرامون هستند ،سرعت بهبود استانداردهای زندگی
نیز بیشــتر بوده و رشــد اقتصادی باالتری را تجربه خواهند
کرد .البته این به شــرطی اســت که دانش و شناخت تنها از
جنبه محض نبــوده و وجه کاربردی و تجــاری ان نیز مد نظر
قرار گیرد .به عبارت دیگر ایده به عمل تبدیل شود و تنها جنبه
انتزاعیونظرینداشتهباشد».درادامهدکترعلیدیواندری،
رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی با اشاره به لزوم
گسترده تر شدن چتر پژوهش در نظام بانکی افزود« :تمرکز
پژوهشــکده بر انجام پژوهش های تقاضا محور و کاربردی
است».رئیس پژوهشکده پولی و بانکی خواستار گسترده تر
شدن چتر پژوهش و اســتفاده از پیشکسوتان نظام بانکی و
محققانبراییافتنراه حل هایمشکالتنظامبانکیشد».
بر اساس این گزارش؛ تعداد 26بانک و موسسه اعتباری در
پرداخت 143فقره تسهیالتکوثر
به بنگاه هایکوچکومتوسط
فصل جدید تولید
در سال اقتصاد مقاومتی
مثلث | شماره 338
دکتر عیســی رضایی ،مدیرعامل
موسســه اعتباری کوثر و هیات همراه با
حضور در نمایشگاه بین المللی تهران از
دهمین نمایشگاه بین المللی صنعت ارد و
نانبازدیدکردند.بهگزارشروابطعمومی
موسســه اعتبــاری کوثر؛ دکتر عیســی
رضایی با حضــور در دهمین نمایشــگاه
بین المللــی صنعــت ارد و نــان و حضور
در غرفه اکرام صنعت مهــدی از اخرین
دســتاوردهای شــرکت های تولیدکننده
نــان صنعتی ،ســازندگان ماشــین االت
نان ،تولیدکننــدگان ارد و ماشــین االت
مرتبط با ان ،تولیدکننــدگان خمیر مایه و
بهبود دهنده ها،سازندگانسیلو،تولیدکنندگانتجهیزاتازمایشگاهیوصنایعبسته بندیبازدید
کرد .دکتر رضایی بازدید از غرفه کارخانه اکرام صنعت مهدی در دهمین نمایشگاه بین المللی
صنعت ارد و نان گفت« :حمایت از صنایع و تولیدکنندگان داخلی در راستای اجرا و تحقق سند
اقتصاد مقاومتی از اولویت های کوثر در سال اقتصاد مقاومتی اقدام و عمل است ».نایب رئیس
هیات مدیره موسسه اعتباری کوثر با اشاره به سیاست های دولت تدبیر و امید در فرایند کاهش
نرخ سود تسهیالت افزود« :تسهیل در پرداخت تسهیالت به واحدهای تولیدی و تامین سرمایه
ج مجموعه نان صنعتی از جمله اقدامات کوثر در حوزه اقتصاد مقاومتی است».
در گردش پن
بر اساس این گزارش؛ دهمین نمایشگاه بین المللی صنعت ارد و نان ibex2016با اهدافی چون
فرهنگســازی و اصالح الگوی تولید و مصرف ارد و نان ،افزایش سطح فعالیت های تجاری و
سرمایه گذاری در صنعت ارد و نان در نمایشگاه بین المللی گشایش یافت .این گزارش می افزاید ؛
در این نمایشگاه 200شرکت داخلی و خارجی محصوالت و فناوری های خود در این حوزه را ارائه
می کنند که 60شرکت از 16کشور همچون المان ،بلژیک ،فرانسه ترکیه و کره جنوبی در این
نمایشگاه حضور دارند و فناوری های روز خود را به نمایش گذاشتند.
بازار
موسســه اعتباری کوثــر به عنوان
یکی از نهادهای مالی در «سال اقتصاد
مقاومتی اقدام و عمل» اقدام به پرداخت
143فقره تسهیالت به بنگاه های کوچک
و متوسط کرده است.
به گزارش روابط عمومی موسســه
اعتبــاری کوثــر؛ تســهیالت پرداختــی
موسسه کوثر در راستای حمایت از تولید
داخلی در قالب صدور ضمانت نامه ،تامین
سرمایه در گردش و اعطای تسهیالت به
بنگاه های کوچک و متوسط است.
بر اســاس این گزارش؛ از مجموع
143فقره تسهیالت پرداختی ،در بخش
ضمانتنامه ها 45فقره به ارزش 210/374میلیون ریال ،ســرمایه در گردش 25فقره به ارزش
713/335میلیون ریال و تســهیالت ثابت 73فقره به ارزش 1/541/632میلیون ریال اعتبار
تخصیص یافته است.
این گــزارش می افزاید ؛ تســهیالت اعطایی بــه بنگاه های کوچک و متوســط فعال در
اســتان های تهران ،اذربایجان شرقی،لرستان ،یزد ،بوشــهر و مناطق ازاد 143فقره به مبلغ
2.465.341میلیون ریال است.
شــایان ذکر اســت ،در مهرماه ســال جاری طبق «تفاهمنامه تامین تجهیزات حفاظتی
و اطفای حریــق مورد نیاز بــرای حفاظت از محیط زیســت و منابــع طبیعی کشــور» تا پایان
ســال جاری موسســه اعتباری کوثر با تائید بانک مرکــزی و ضمانت ســازمان برنامه و بودجه
متعهد به پرداخت تســهیالت به مبلغ 225میلیارد تومــان جهت تامین تجهیــزات مورد نیاز
ســازمان های جنگل ها و مراتع ،حفاظت از محیط زیست ،شــیالت و امور عشایر ایران شده
است.
فراخوان ششمین مراسم بزرگداشت پژوهشگران برتر نظام
بانکی شرکت کرده که از ۲۸پژوهشگر منتخب ۵نفر از بانک
مرکزی ۴ ،نفر توسط نظام بانکی و ۱۲نفر از درون بانک ها و
موسسات اعتباری انتخاب شده اند.این گزارش می افزاید :
« هیات داوران ششمین مراســم بزرگداشت هفته پژوهش
و فناوری پس از بررســی نتایج داوری اولیــه اثار تالیفی و نیز
مستنداتپژوهشگرانومدیرانپژوهشی،مهدیستاری وند
کارشناسفناوریاطالعاتموسسهاعتباریکوثررابه عنوان
پژوهشگرمنتخبنظامبانکیمعرفیکردند ».درمراسمی که
درمحلسالناجتماعاتبانکمرکزیبرگزارشدازپژوهشگر
منتخب نظام بانکی در موسسه اعتباری کوثر با حضور رئیس
کل بانک مرکزی و رئیس پژوهشکده پولی و بانکی با اهدا ی
لوح تقدیر قدردانی شد.خاطرنشــان می سازد؛ سال گذشته
در پنجمین مراسم بزرگداشت هفته پژوهش و فناوری ،دکتر
عیسی رضایی مدیرعامل موسســه اعتباری کوثر به عنوان
مدیرپژوهشیمنتخبنظامبانکیوسعیدسلطانیمدیرامور
مشتریانمعاونتبازاریابیموسسهبه عنوانپژوهشگرمنتخب
معرفیوتقدیرشدند.
83
بازار
سرپرست بانک دی خبر داد
اعطای پنج هزار میلیارد تسهیالت و ضمانتنامه
به بنگاه های کوچک و متوسط در بانک دی
سرپرست بانک دی با اشاره به سخنان رئیس جمهور
در زمینه حمایت از نظام بانکی بر همراهی بانک ها در توسعه
اقتصاد ملی و حمایت از بنگاه های اقتصادی تاکید کرد.
بــه گــزارش اداره کل روابــط عمومــی بانــک دی
علیرضا عاطفی فر تصریح کرد« :رئیس جمهور در جلســه
سرمایه گذاری و توسعه اســتان البرز خبرهای خوبی برای
نظام بانکــی داشــتند و عنــوان کردند که تــاش دولت
ایجاد تحــول در نظام بانکی کشــور اســت ».وی که در
این جلســه حضور داشــت ،ادامه داد« :بی شک بانک ها
نقش غیر قابل انکاری در توســعه سرمایه گذاری ها به ویژه
در اســتان ها دارند و می توانند در مســیر توســعه پایدار و
به خصوص اقتصاد مقاومتی نقش افرین باشند».
بــه گفتــه وی همان گونــه که دکتــر روحانــی بیان
کرد بانک ها در شــرایط کنونــی اقتصاد کشــور به تالش
بیشتری نیاز دارند و این تالش با حمایت و هدایت دولت به
سرانجام می رسد .وی در ادامه با بیان اماری از فعالیت های
بانک دی در مســیر اقتصاد مقاومتی اظهار کرد« :بانک
دی بــا تاکید بر حمایــت از تولیــد داخلی در ســال جاری
بیش از 31هــزار میلیارد ریال به حوزه هایــی چون فوالد،
بازرگانــی ،حمل و نقل ریلــی ،دارو ،فراورده هــای لبنی و
کشــاورزی و مواردی از این دست تســهیالت اعطا کرده
است ».سرپرست بانک دی افزود« :عالوه بر حمایت از
بهبود عملکرد ثامن با اگاهی از امار سرانه
منابع و مصارف
مدیر ناحیه ســه موسســه اعتباری ثامن ،در بازدید از
سرپرستی گیالن تغییر ساختار ســازمانی را یکی از الزاماتی
دانســت که الزمه تغییراتــی بزرگ تری چون تبدیل شــدن
به موسسه و بانک اســت .ســید عباس نجفی با بیان اینکه
در شــرایط کنونی در مسیر رشــد و توسعه ســازمانی بیشتر
برداشته هایمان متمرکز باشــیم ،افزود« :ثامن از نیروهای
جوان و مســتعدی برخوردار اســت .بنابراین موفقیت های
دوره ای نباید اذهان ما را به خود مشغول کند تا از رصد رقبا و
محیط اطرافمان غافل شویم ».نجفی استان گیالن را یک
استان سپرده گذار در سطح شبکه بانکی ارزیابی کرد و با اشاره
به امار عملکرد ان در رابطه با جذب سپرده ویژه شش ماهه،
خواستار تالش بیشتر شعب در معرفی و شناساندن این طرح
به مشــتریان شــد .وی در ادامه تصریح کرد« :به طور قطع
داشتن شناخت بر عواملی چون مختصات محیطی ،اقتصاد
محلی ،اشراف به جایگاه شعب در سطح سرپرستی و شبکه
ی کارکنان
و تالش در راســتای ارتقا و رشد ثامن وظیفه تمام
است ».مدیر ناحیه سه با مهم شمردن نقش روسای شعب در
حفظوصیانتازجایگاهشبکهدربینرقبااضافهکرد«:انتظار
ی شعب با اگاهی از امار سرانه منابع و مصارف،
می رود تمام
تالش کنند معدل عملکرد اســتان را بهبود بخشــند ».وی
صادرکنندگان که در سال گذشته و شش ماهه امسال بیش
از سه هزار میلیارد ریال تسهیالت اعطا شده است ،بانک
دی در ســال جاری تاکنون بیش از پنج هزار میلیارد ریال
تسهیالت و ضمانتنامه با هدف توسعه بنگاه های کوچک
و متوسط ارائه کرده اســت ».سرپرست بانک دی با اشاره
به ســخنان رئیس جمهور در زمینه حمایــت از نظام بانکی
بر همراهی بانک ها در توســعه اقتصاد ملــی و حمایت از
بنگاه های اقتصادی تاکید کرد.
مهم ترین و بارزترین وظیفه روسای شعب را نظارت و کنترل
دانست و خاطرنشانکرد« :کنترل و نظارت برهمه امورشعب
شامل وظایف تعریف شده و مشــهودی همچون نظارت در
اجرای ضوابط و کنترل موارد امنیتی و وظایف نامشــهودی
مانندداشتنمسئولیتدرقبالکارکنانزیرمجموعهوخانواده
انهاســت ».نجفــی در بخــش دیگــری از ســخنان خود
تصمیم گیــری و تصمیم ســازی را از مشــخصه های یــک
ســازمان پویــا خوانــد و اظهار داشــت« :روســای شــعب
می بایســت در چارچــوب اختیــارات خــود تصمیم ســازی
نماینــد ».او در ادامه به امار مطالبات معوق شــعب اشــاره
کرد و کاهش ان را ناشــی از برنامه ریزی و پیگیری مســتمر
دانســت و تاکید کــرد« :با عنایت بــه تغییــرات پیش رو در
نحــوه پیگیــری مطالبــات معــوق در ســطح ســازمان،
عدم پیگیری الزم در ســطح شــعب به هیچ عنــوان پذیرفته
نیست».
بازار
84
مثلث | شماره 338
ایجاد تغییرات به منظور حفظ و توسعه سهم بازار ثامن است
مدیر ناحیــه دو در بازدیدی دو روزه وضعیت شــعب
منطقه یزد را مورد بررسی و در جلسه ای با کارکنان یزد ،به
تشریح اهداف موسسه و بیان راهکارهایی جهت دستیابی
به اهداف پرداخت.
مصطفی ذوالقدر گفت« :تغییرات ناشی از توسعه،
رشــد و فناوری های نوین اجتناب ناپذیر و جــزو تغییرات
اجباری اســت که بنگاه های اقتصــادی به منظور حفظ و
توسعه سهم خود از بازار ملزم به ایجاد ان در ساختار خود
هســتند».ذوالقدر با تاکید بر ایجاد تغییرات ،شناســایی
مزیت رقابتی در سازمان و چگونگی استفاده از دانش روز
افزود« :تصمیم گیری اگاهانه و اجرای سریع تصمیمات،
برداشــتن گام های بلند و نیز داشتن چابکی جهت عبور از
موانع پیش رو در ثامن ضروری است».
وی بــا اشــاره به اهمیــت اگاهــی داشــتن از نقاط
قوت ،نقاط ضعف ،فرصت ها و تهدیدها اظهار داشــت:
«مســئوالن شــعب همواره ضمن بررســی امار و عملکرد
مجموعه تحت مدیریت خود بایستی با مدیریت مناسب و
هدفمند در راستای رسیدن به سوداوری هرچه بیشتر گام
بردارنــد ».مدیر ناحیه دو اضافه کرد« :ســازمان به جای
افراد وظیفه گرا به کارکنان عالقه منــد و هدف گرا نیازمند
است .تقید به ساعت کاری امری نادرست است و کارکنان
بایستی با دل وجان برای سازمان کار کنند و خود را محدود
به برخی چارچوب های تعیین شده نکنند».
وی وظایف اصلــی و مهم کارکنــان را در بازه زمانی
کنونی ،جذب حداکثری منابع و وصول مطالبات دانســت
و خاطرنشان کرد« :جذب منابع ،وصول مطالبات وظیفه
ی همکاران مربوط است و هیچ یک
همگانی بوده و به تمام
از کارکنان نباید از کنار ان بی تفاوت عبور کنند».
وی به مطالبات پنهان به عنوان بخشی از مطالبات که
از ان غفلت می شود اشاره کرد و گفت« :برای جلوگیری از
مطالبات ناشی از تسهیالتی که با پشتوانه و ضمانت سپرده
بلندمدت پرداخت می شــوند ،در صورت پرداخت نشدن
به موقع بایستی با بستن سپرده نسبت به کاهش مطالبات
اقدام تا از کنترل خارج نشوند.
وی با تاکید بر بازاریابی و اشــاعه فرهنگ اســتفاده
از بانکــداری الکترونیــک و تســلط کامل همــکاران بر
بخشــنامه های ســازمانی اظهار داشــت« :تالش بیشتر
کارکنان برای دستیابی به هدف تعیین شده در مسیر جذب
حداکثری منابع نیاز است».
یداللــه عالف زاده ،سرپرســت مدیریت شــعب یزد
در این جلســه با ارائه امــار منابع ،مصــارف و مطالبات و
ترسیم اهداف تعیین شده تا پایان ســال ،اظهار داشت:
استان یزد با داشتن 6شــعبه در مرکز استان و چهار شعبه
در شهرستان های اردکان ،میبد ،اشکذر و بافق مجموعا
دارای 10شعبه که در شهرستان های ابرکوه ،تفت ،خاتم
و مهریز فاقد شــعبه اســت .این عامل می تواند در کمتر
شناخته شدن ثامن در میان مردم استان موثر باشد.