ماهنامه مثلث شماره 340
ماهنامه مثلث شماره 340
ماهنامه مثلث شماره 340
گام اول
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال هشتم /شماره سیصد و چهل11 /دی 88 / 1395صفحه 6000/تومان
جبهه مردمی بهدنبال
رسیدن جریان انقالبی
به یکگزینه است
عقبنشینیاردوغان
ایا ترکیه به سمت ایران و روسیه چرخش میکند؟
راز ضربههای
فریدون
به ظریف
ادامه فاشگوییهای
کریمی قدوسی از
جلسهکمیسیون
امنیت ملی
رقیبتازه
روحانی
الیاس حضرتی از
معرفی نامزد در سایه
سخنگفت
ننگنامه
سیخائن
خواستارتحریم
ایران شدند
#ایران _سوریه_نشد
یادداشتهایی درباره
حماسه 9دی
زندگی درگور
خوابیدن چندکارتنخواب در
قبر خالی جنجالی شده است
برای مشاهده اخرین اخبار نهاد کتابخانههای عمومی کشور میتوانید توسط گوشی تلفنهمراه خود از رمزینهها عکس بگیرید
::لبخند کاغذی ::
::کتابخوان دی ::
طرح از سرگی ریابوکون /اوکراین
نقشه نقش بر اب
گرداورنده پایگاه اطالعرسانی دفتر حفظ و نشر اثار حضرت ایت اهلل العظمی خامنهای (مد ظله العالی) /انتشارات انقالب اسالمی 248 /صفحه
ایـن کتاب ،مشـتمل بـر فرازهـای مهمـی از رهنمودهای
رهبـر ّ
معظـم انقـاب اسـامی ،در طـول سـالهای 88
و ،89پیرامـون فتنـه سـال 88اسـت .کتـاب بـا توجـه به
محتـوای محـوری سـخنان ّ
معظم له ،در پنـج فصل با این
عناویـن تدوین شـده اسـت:
دهمیـن انتخابات ریاسـت جمهوری؛ مواضـع رهبری پس
از انتخابـات تـا نمـاز جمعـه 22خـرداد؛ حـوادث پـس از
انتخابـات؛ کسـب بصیـرت و جنـگ نرم.
اهمیت انتخابات
فصل نخسـت کتاب به بررسـی و تحلیل ّ
در نظـام اسـامی ،تـاش دشـمنان برای سـرد و تعطیل یا
بدنـام و مخدوش کـردن انتخابات ،وظایف جداگانه مـردم و نامزدها در
انتخابـات ،نکاتـی در اسیبشناسـی انتخابـات و برخـی پیشبینیهای
رهبـر ّ
معظـم در خصـوص حضـور پرشـور مـردم در انتخابـات پرداخته
اسـت .فصـل دوم بـه ذکر برخـی از مهمتریـن مواضع رهبـر انقاب از
مفصلترین
پـس از انتخابـات تا نماز جمعـه 29خرداد اختصـاص داردّ .
فصـل این کتاب ،فصل سـ ّوم ان اسـت کـه در عناوین
متعـ ّددی به بررسـی حوادث پـس از انتخابـات پرداخته
اسـت .در فصـل چهـارم ایـن اثـر بـا عنـوان «کسـب
بصیـرت» ،عـاوه بـر تشـریح معنـا ،ابعـاد و سـطوح
اهمیـت ان ،مصادیـق ایـن
بصیـرت و نیـز ضـرورت و ّ
مفهـوم مهـم در منظومـه بیانـات رهبر ّ
معظـم انقاب
پیرامـون فتنـه 88تبیین و تحلیل شـده اسـت .الزامات
کسـب بصیرت ،نتایـج فقدان بصیـرت و وظیفه خواص
در ایجـاد بصیـرت در خـود و دیگـران ،از دیگر
موضوعات مورد بررسـی در این فصل هسـتند.
اهمیت جنـگ نرم،
همچنیـن موضوعـات دیگـری چـون ّ
معنـا و منشـا جنگ نـرم ،هدف دشـمن از جنگ نرم ،خطـوط اصلی در
جنـگ نـرم ،راههای مقابلـه با جنگ نرم دشـمن ،نقش افسـران جوان
جنـگ نرم (دانشـجویان) ،نقـش اسـاتید در فرماندهـی جبههی جنگ
نرم و ...بررسـی شـده است.
نمایی از کتابخانه عمومی شهید چمران شهر تهران
کو کتابخانه
ی
شهید چم
قدیم نصر ،یکی از کتاب ران واقع در
تهران ا ی و پر رفت و ا خانههای
به ۵ست .این کتاب مد شهر
هزار ع ۴سال قدمت و خانه نزدیک
پس از ضو دارد 1۵ .حدود ۲
انجام تعمیرات مرداد 9۵
بهرهبرداری رسی اساسی به
د.
telegram.me/iranplir
p.r@iranpl.ir
instagram.com/iranpl.ir
aparat.com/iranpl.ir
www.iranpl.ir
جلد
د
و
م
#ایران _ سوریه _ نشد
بهبهانهفرا رسیدنحماسه 9دی
فرضتهذیبعالمبدوناموزش
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
سردبیر :سعید اجورلو
اگر ما فرض میکردیم که بشر مهذب بود
و عالم نبود ،دنیا با ارامش ،با ارامش خاطر زندگی
میکرد .اگر ما فرض میکردیم که علم توی کار
نبود ،فقط تهذیب نفس بــود ،البته خیلی عقب
بود بشــر از اینکه علم ندارد ،خیلی نقیصۀ بزرگ
داشت،لکن روی هم رفتهاش برای بشر ،صالح
این است که اموزش داشته باشــد .اگر امر دایر
شد بین این دو تا ،صالح بشر این است که علم
تحصیلبکند،یاصالحبشرایناستکهتربیت
معنوی داشته باشد؟ ما شک نداریم در اینکه اگر
امر بین این دو تا باشد ،دایر بین این دو تا ،یعنی
اگر یکی امد دیگری نباشد ،اگر علم امد تهذیب
نباشد ،اگر تهذیب هم امد علم نباشد ،اگر این بشر مهذب باشد،
ازاربهکسینرساند،مردمرارنجندهد،بامردمرئوفباشد،مردمرا
برادر خود بداند ،بشر را برادر و همتای خود بداند ،اگر یک همچو
معنایی با همۀ شئونی که تهذیب نفس داشت بود ،علم هم هیچ
نبود،مردمدراسایشبودند.واگرعلمبودوتهذیبنبود،اگرانبیا
رامااستثنابکنیمازبشر،ازاولانبیاییدرکارنبودندوبشرخودش
خودبخودبزرگمیشد،اگراینطوربود،تمامبشربههالکتوبه
نابسامانیمیرسید،ورویخوشدربینبشراص ً
الپیدانمیشد.
االن که میبینید که یک عدد بسیاری از مردم خوب هستند و ان
تودههایمردماست،اینازبرکتهمانتربیتهایمعنویانبیای
خداست.تربیتهایمعنویانبیایخدا،درعینحالیکههمهقبول
نکردند این تربیت را ،معذلک ان قدر در دنیا نور افکنده است که
تودههایمردم،تودههایضعیفمردم،همهخوبهستند.کمتر
10- 21
خبرنامه
معاون اول
زندگی در گور
30وطن فروش
بازتاب تو ئیتری به سوال مشاور رئیس جمهور
22- 31
گفتارها
نا امیدی دشمن
#ایران _ سوریه _ نشد
9دی؛ تجربه شیرین خستگی ناپذیری عوام
توفان مردمی
36- 51
سیاست
گام اول
هیات موسسین
هویت اصولگرایی داریم
جریان انقالبی هستیم
تحریریه:
مثلث؛هفتهنامه ایخبری،تحلیلیاستکهسعیداردروایتیمنصفانهوعادالنه
از واقعیت ها ارائه دهد .نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه ضلع استقالل،
ازادی و جمهوری اسالمی .مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی ،چارچوبش
اسالم ،انقالب ،امام و رهبری ،ارمانش گســترش و سیادت اسالم خواهی در
سراسر جهان و عزت مسلمانان ،توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم
شریف ایران و رونق گرفتن عدالت .مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب
و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت
قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان
فرهیختگانونخبگانکشوراست.امیدواریمکهدرروایت مانصادق،برمرام مان
مستمر و دائم ،بر چارچوب مان مستقر ،بر ارمان مان مومن ،بر مرزهایمان مراقب
و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم.
دبیرتحریریه :مصطفیصادقی
سیاست :مصطفی صادقی (دبیر) -علی حاجی ناصری -امیدکرمانی ها
حنیف غفاری
بین الملل :سعیده سادات فهری (دبیر)
اقتصاد :محمدمهدی صدرزاده (دبیر)
دیدار :افشین خماند(دبیر)
ورزش :مهدی ربوشه (دبیر)
جامعه شناسی و فکرنو :علی حاجی ناصری (دبیر)
فرهنگ :شایان ربیعی (دبیر)
بازار :محمد شکراللهی (دبیر)
مشاور هنری :نیما ملک نیازی
درانهااینفسادهاپیدامیشود.اگرمافرضبکنیمکهشماهایی
که از اول میخواهید اموزش بدهید و نهضت سواداموزی درست
کردید،همراهاو،شماپرورشنداشتهباشیدوتهذیبنفسنداشته
باشید،اینعملشماخیلیخوب،اماهدررفتهاست،همراهش
بایداینباشد.واگرچنانچه،شماییکهمتکفلاموزشنونهاالن
هستید،فقطدنبالاینباشیدکهماعلمشانرادرستکنیمودنبال
پرورششاننباشید،دنبالتهذیبنفسنباشید،شماهمموفقدر
کار نخواهید بود .یعنی ،یک خدمت مثبتی برای کشور خودتان
نکردید .باالتر از اینجا ،دانشگاه است .اگر اساتید دانشگاه فقط
همشان این باشد که درس بگویند ـ البته در دانشگاههای سابق
ّ
ما ،درس هم درست نبود .اگر بود ،ما این قدر عقب نمانده بودیم
از دانش هم .حــاال ما فرض میکنیم که خیــر ،خوب حاال هم
انشاءال ّل هخوباستـفقطبنایشانبراینباشدکهتعلیمکننداینها
را،پهلویشتربیتنباشد،تربیتمعنوینباشد،ازدانشگاه
انهامیایدبیرونکهفسادمیکنند.حوزههایعلمیهم
همینطوراست.اگردرحوزههایعلمیقدیمیتهذیب
نباشد،اخالقنباشد،اموزشمعنوینباشد،فقطاموزش
علمی باشد ،فقط علم در کار باشــد ،انجا هم افرادی از
ان خواهند بیرون بیاید که دنیا را هالک میکنند ،به هم
میزنند.پساندورکناموزشبارکنپرورشبایدبگوییم
که اینها با هم هســتند ،و اگر با هم در یک جمعیتی ،در
یک بنگاهی ،در یک مدرســهای ،در یک دانشگاهی،
اینهاهمدوشهمرفتندوجلورفتند،انوقتاستکهما
استفادهازدانشگاهمیکنیم؛استفادهازحوزههایعلمی
میکنیم؛استفادهازهمهجامیکنیم.ازاموزشهایپایین
وباال،همهجا،همۀمراتب.
52- 61
بین الملل
عقب نشینی اردوغان
جاه طلبی های اقای اوباما
برنده یا بازنده
ترکیه در عصر تردید
62-69
اقتصاد
صادرات ،بدون بازگشت ارز
سیستم بانکی ،متهم عدم بازگشت ارز است
درمان صادرات
دلواپسی تجار
70-75
ورزش
رقابت دو قرمز
مدیران سایپا به فرکی زمان بدهند
ایا رحمتی بازیکنی حرفه ای است؟
مساله ای به نام جایگشت چرخه ای
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
و افشین جم
پردازش تصاویر :هومن سلیمیان
عکس :امیر طالیی کیوان -عدنان جعفری و محمد برنو
ویرایش :ژیال شاکری -امیر عزیزی و نرگس حاجیلو
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر مالی :محمدرضا پالیزدار
سازمان اگهی ها :محمد شکراللهی
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلیاجورلو
امور اداری :علیرضا اسدالهی -علی اکبر پیمانی
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ناظر چاپ :بابک اسکندرنیا
با تشکر از :دکتر دارابی -دکتر ایت اله ابراهیمی -حسین محمد پورزرندی
مهندس صدوقی -حسین مجاهدی -حاج اقاتوکلی -محمدابراهیم محمد پورزرندی
علیرضا حسن زاده -دکتر عیسی رضایی -سید حمید خالقی -هادی انباردار
طراح جلد :مصطفی مرادی
گام اول
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال هشتم /شماره سیصد و چهل11 /دی 88 / 1395صفحه 6000/تومان
جبهه مردمی بهدنبال
رسیدن جریان انقالبی
به یکگزینه است
عقبنشینیاردوغان
ایا ترکیه به سمت ایران و روسیه چرخش میکند؟
سازمان اگهی ها :تلفن0912-8505848 :
چاپ :هنر سرزمین سبز -پردازش تصویر رایان
توزیع :نشر گستر امروز
نشانی :تهران ،خیابان شهید عباسپور(توانیر) ،خیابان نظامی گنجوی ،کوچه پناه،
پالک 19
تلفن 88198280 :
راز ضربههای
فریدون
به ظریف
ادامه فاشگوییهای
کریمی قدوسی از
جلسهکمیسیون
امنیت ملی
رقیبتازه
روحانی
الیاس حضرتی از
معرفی نامزد در سایه
سخنگفت
ننگنامه
سیخائن
خواستارتحریم
ایران شدند
#ایران _سوریه_نشد
یادداشتهایی درباره
حماسه 9دی
زندگی درگور
خوابیدن چندکارتنخواب در
قبر خالی جنجالی شده است
شماره پیامک3000411711 :
بزرگداشت حماسه
خبرنامه
هفته گذشــته همزمان با ســالروز نهم دی ماه چهره ها و نهادهای مختلف
کشــور به اظهارنظر درباره این روز و وقایع ســال 88پرداختند .در خبرنامه این
شماره عالوه بر این موضوع به مسائلی همچون تحوالت انتخاباتی اصالح طلبان و
نامه شورای هماهنگی بانک های دولتی و شورای عالی کانون بانک ها و موسسات
اعتباری خصوصی اسحاق جهانگیری نیز پرداخته ایم.
تی
تر
یک
رهبر انقالب اسالمی:
خبرنامه
10
مثلث | شماره 340
حادثه ۹دینمونه ایازعناصرقدرتنظاماست
رهبر انقالب اســامی ۹ ،دی را نمونه ای از عناصر
قدرت نظام برشــمردند و گفتنــد« :در ان حادثه بی نظیر،
هیچ کس دســت اندرکار نبــود و قدرت فکری که شــاکله
اصلی نظام اسالمی اســت ،مردم را به خیابان ها کشاند و
ان حادثه بی نظیر پدید امــد ».حضرت ایت الله خامنه ای
صبح سه شنب ه در ابتدای جلسه درس خارج فقه و در استانه
سالروز حماسه ۹دی ،۸۸با اشــاره به دشمنی و کینه ورزی
عملی مســتکبران با حاکمیت اســام و تالش انان برای
سلب مولفه های قدرت نظام اسالمی ،حادثه بی نظیر ۹دی
را از جملــه نمونه های قدرت جمهوری اســامی خواندند
و خاطرنشــان کردند« :امروز هندســه تقابــل قدرت های
استکباری با جمهوری اسالمی در جهت سلب قدرت مادی
ی و عزم و اراده ملت ایران است و در مقابل ،باید این
و معنو
قدرت را حفظ و روز به روز تقویت کرد.
حضرت ایت الله خامنه ای با اشاره به روایتی از پیامبر
اکرم(ص) ،دستیابی به خیر و سعادت در جوامع بشری را در
سایه برخورداری از قدرت دانستند و افزودند« :قدرت های
مســتکبر همچون امریکا ،ســعادت جامعــه و انچه را که
«ارزش های امریکایــی» می خوانند ،در جمع اوری ثروت
و تسلط بر عالم دنبال می کنند اما اســام ،سعادت بشر را
در رسیدن به کماالت انسانی و جریان داشتن فکر و عمل
قرانی در تمام اجزا ی جامعه می داند».
رهبر انقالب اسالمی ،وجود نظامی برامده از اسالم
و دارای قدرت و نفوذ در مسائل گوناگون منطقه را موجب
برانگیخته شدن دشمنی و کینه قدرت های جهانی خواندند
و افزودند« :نظام ســلطه با هر تفکر و جریــان ضد ظلم و
تبعیض در دنیا مخالف اســت اما زمانی در مقابل جریانی
با تمام وجود به معارضه بر می خیزد که ان جریان توانسته
باشد اقیانوس یک ملت را به حرکت دراورد».
ایشان ریشــه توطئه ها و دشــمنی های گوناگون با
ِ
ایران
جمهوری اسالمی را تبلور مخالفت با نظام سلطه در
برخوردار از «منابع فراوان طبیعی و انســانی و اقتصادی،
حرف و منطق و منبر سیاسی و ابزار و نیروی الیق نظامی»
دانستند و خاطرنشان کردند« :جمهوری اسالمی در مقابل
این دشمنی ها باید بر قدرت خود بیفزاید و علت تاکید مکرر
بر افزایش قدرت داخلی و استحکام ساخت داخل نیز همین
مساله است».
حضرت ایت الله خامنه ای با اشاره به لزوم مجهز شدن
به انواع قدرت از جمله «قدرت فکری ،اقتصادی ،اجتماعی
و بسیج مردمی» افزودند« :به خیابان امدن میلیون ها نفر
در ۲۲بهمن با گذشت حدود ۴۰سال از انقالب اسالمی،
نشانه قدرت نظام اسالمی در بســیج مردمی است که این
موضوع در دنیا بی نظیر است».
رهبر انقالب اسالمی ،حادثه ۹دی را نمونه دیگری
از عناصر قدرت نظام برشــمردند و افزودند« :در ان حادثه
بی نظیر ،هیچ کس دســت اندرکار نبــود و قدرت فکری که
شاکله اصلی نظام اســامی اســت ،مردم را به خیابان ها
کشاند و ان حادثه بی نظیر پدید امد».
ایشان با اشــاره به ترفند و خدعه دشــمنان در سلب
مولفه های قدرت نظام اسالمی ،گفتند« :دشمن همچون
دزدی است که قصد تصرف خانه را دارد اما این طور وا نمود
می کند که دلیل دشمنی ،سالحی است که صاحبخانه برای
دفاع در دست دارد و اگر ان سالح را زمین بگذارد ،نزاع تمام
می شود ،بنابراین تالش می کند با حیله گر ی و استفاده از
انواع روش ها از جمله حرف زدن ،شــوخی کردن ،لبخند
زدن و تشــر زدن ،صاحبخانه را خلع ســاح کند و به خانه
وارد شــود».حضرت ایت الله خامنه ای همچنین سعادت
و شقاوت را در گرو چگونگی اســتفاده از قدرت دانستند و
در خصوص قدرت ناشی از سالح هسته ای افزودند« :منع
سالح هسته ای مبانی بسیار مهم فقهی و عقالنی دارد اما
امکان تالش برای کسب انواع دیگر قدرت در اختیار دولت
و ملت قرار دارد».
زندگی در گور
خوابیدن چند کارتن خواب در قبرهای
خالی جنجالی شده است
در ستایش «حماسه»
ایران ،سالروز 9دی را
گرامی داشت
نامه به معاون اول
نامه مشترک برای خروج از بحران
گزار
ش
ا
ول
1
شــورای هماهنگــی بانک هــای دولتی و شــورای
عالی کانون بانک ها و موسســات اعتبــاری خصوصی در
نامه ای مشــترک به اســحاق جهانگیری ،معاون نخست
رئیس جمهور ،نســبت به وضعیت اقتصادی کشور و رکود
بازار مسکن هشدار داده اند؛ این یعنی خود بانک ها دیگر
نمی خواهند مشکالتشان نهفته باقی بماند .در این نامه با
تاکید بر مشکالت بانک ها در اجرای مواد 16و 17قانون
رفع موانع تولید ،اشاره شده که رکود حاکم بر بازار مسکن و
ساختمان ،به رغم اگهی های بانک ها و موسسات اعتباری
در جراید کشــور بدون جذب خریدار برای اینگونه امالک
ولو با قیمتی کمتــر از مبلغ کارشناســی ،فــروش انها را با
مشکل روبه رو کرده اســت .بانک های خصوصی و دولتی
همچنین در نامه خود از اســحاق جهانگیری خواســته اند
که موجباتی فراهم اید تا با بازگشــت رونق بیشــتر در بازار
مسکن و ساختمان ،فرصت تعیین شده برای فروش امالک
بانک ها اعم از تملیکی قهری که ناخواسته موجب حبس
منابع بانک ها شده اســت یا دیگر دارایی های مورد اشاره
در قانون ،حداقل برای یک ســال اینده تمدید شود .پیش
از این نیز کارشناسان با اشــاره به سیاست های وزارت امور
اقتصادی و دارایــی به ویــژه در حوزه های مالیاتــی و نیز
دســتورالعمل های متعدد بانک مرکزی ،وضعیت بانک ها
را بحرانی ارزیابی کرده و نســبت به توجه نکردن دولت به
مشکالت نظام پولی کشور هشدار داده بودند .این موضوع
از سوی انها در شرایطی مطرح می شود که بر اساس اعالم
مدت هاســت که شــبکه بانکی برای جبران به مقوله
بنگاهداریوکسبدرامدازمحلفعالیت هایغیربانکیروی
اورده تا ازاین طریق اقدام به کسب درامد و افزایش منابع خود
کند.معضلمطالباتمعوقونامتوازنبودنمیزانهزینه های
بانک هابابتسپرده هایمردمازیکسووکاهشدرامدهای
بانک ها از محل سود تسهیالت از ســوی دیگر بر دامنه این
فعالیتغیربانکیافزودهاست.بهعقیدهبسیاریازکارشناسان
بررسیعلتاینمهمدر ۲بخشخالصهمی شودکهعبارتنداز
پایینبودنریسک پذیریبانک هاونبودمدیریتریسک.اما
پایینبودنریسک پذیریخودبهدالیلریشه ایبازمی گردد
که باعث شده بانک ها برای کسب سود به ساده ترین راه روی
اورند.سرمایه گذاریدربخشمسکنیکیازپرطرفدارترین
انهاست.برنامه ایکههمریسککمتریداردبرایاجراوهم
سوداوراست.ایننکتهطالییماجراست.
ث
lنکته ای درباره یک سخنرانی
حسن روحانی هفته گذشته در جریان
یک سخنرانی گفته است«:ما به غیر از مردم
کسی را نداریم ،قدرت ما قدرت مردم است.
موشــک و هواپیما و نیروی نظامی همه سر
جایشــان و دستشــان هم درد نکند ولی انها
قدرت دوم هستند .وقتی قدرت ملی را بررسی
می کنیم ،قدرت نظامی در رده چندم است و
مردم ،اعتماد مردم و سرمایه های اجتماعی
جزو قدرت های اول هســتند ».حرف اقای
رئیس جمهور در مورد جایــگاه رفیع مردم در
یک حکومت و قدرت ملی ان حتما درســت
است اما نکته این است که اگر ایشان بنا دارند
نقش مــردم را بازگویی کنند چــرا مولفه های
دیگر را دچار تنزل جایــگاه می کنند .به یک
معنا ایشان می توانند درباره نقش مردم همان
حرف را بزننــد اما در عین حال از موشــک و
هواپیما و قدرت نظامی نیز که از مولفه های
اصلی قدرت یک حکومت اســت به عنوان
یک مســاله «در رده چندم» یاد نکنند.اقای
روحانی رئیس جمهور این کشور است او باید
بیشتر از اینها دقت کند.
lاولین موضع
«نمی توانیم اجازه دهیــم چنین رفتار
تحقیر امیز و بی احترامی به اسرائیل صورت
بگیرد .انها همواره دوســتی قــوی امریکا را
داشته اند .اما دیگر این گونه به نظر نمی رسد.
سراغاز پایان ان توافق نفرت انگیز هسته ای
با ایران بــود .درحــال حاضر هــم انچه در
ســازمان ملل رخ داد .اســرائیل قوی باش.
بیستم ژانویه به ســرعت نزدیک می شود».
این بیانیه ای توئیتری است که دونالد ترامپ،
رئیس جمهــور منتخب امریکا ان را منتشــر
کرده اســت .پیش بینی ها درســت بــود؛ او
هیچ اعتقادی بــه برجام نــدارد و انگونه که
خودش تاکید کرده ان را نفرت انگیز می داند.
امریکایی ها دبه کرده اند انهم در شرایطی که
اوباما در حال ترک کاخ ســفید است و ترامپ
خود را برای ورود به اتــاق کار رئیس جمهور
ایاالت متحده امــاده می کند .حاال به خوبی
می توان درســتی همه هشــدارهایی که در
مورد خصــم و نیرنگ امریکایی هــا در مورد
ایران داده می شــد را درک کرد و دید .باید به
واقعیت ها تکیه کرد و از امیــد به بیگانه دور
بود .یک ســوال اساســی این اســت« :در
دوره اوباما کــه برجام را امضا کــرده بود چه
خیری به کشور رسید که در دوره ترامپ با رد
ان نرسد؟»
مثلث | شماره 340
2
سرمایه گذاریپرطرفدار
ن
ظر
مثل
خبرنامه
فرشید سهیلی زاده
روزنامه نگار
مراجع رسمی ،در ســال جاری و تاکنون ۵ ،مرحله مزایده
واگذاری امالک مازاد بانک ها برگزار شــده اســت؛ اما از
انجایی که کارشناسان بازار مســکن رونق را برای ۶ماهه
دوم ســال جاری پیش بینی کرده اند ،شرکت فروش اموال
مازاد بانک ها قصد دارد ۶مرحله واگذاری را تا پایان سال
انجام دهد؛ در حالی که بر اساس امار و ارقام این شرکت ،از
زمان تاسیس تاکنون جهت فروش اموال مازاد بانک ها ۶۴
دوره مزایده برگزار کرده است که در خالل ان حدود ۱۶۰۰
فقره از این اموال فروخته شده است که مبلغی بالغ بر شش
هزار میلیارد ریال اســت .حدود ۱۱سال پیش و بالفاصله
پس از واگذاری رسمی مســئولیت قوه مجریه و اداره امور
کشور به دولت نهم ،نخستین پروژه رسمی که در دستور کار
فوری کابینه قرار گرفت ،طرحی بود با هدفی ایده ال یعنی
کاهش نرخ رشد تورم و با عنوان «طرح منطقی کردن نرخ
سود تســهیالت بانکی» .اما این طرح در واقعیت نه برای
منطقی سازی نرخ سود تسهیالت بانک ها بلکه در چارچوبی
عملیاتی و به شکل کاهش دســتوری نرخ سود تسهیالت
بانکی به اجرا گذاشته شــد؛ البته هدف غایی ان ،کاهش
نرخ رشد تورم بود .مفاد این برنامه در قالب طرح پیشنهادی
مجلس و با مشارکت دولت تدوین و تصویب شد و با شروع
ســال ۱۳۸۴به مرحله اجرا درامد .نتیجه اجرای این طرح
در ۳سال متوالی ۸۴تا ۸۶ان شد که متوسط محدوده نرخ
ســود ۱۸تا ۲۰درصدی بانک ها به شــکل دستوری تا حد
۱۲درصد کاهش یابد.
مرگ را زندگی کردن
11
خبرنامه
در ستایش «حماسه»
12
هفته گذشته همزمان با سالروز نهم دی ماه چهره ها
و نهادهای مختلف کشــور به اظهارنظر دربــاره این روز و
وقایع ســال 88پرداختنــد .در این گــزارش نگاهی گذار
داریم به بخش هایی از ایــن اظهــارات و بیانیه ها درباره
یوم الله 9دی.
در سالروز یوم الله نهم دی ماه حســن روحانی نیز از
جمله افرادی بود که با گرامیداشت این روز سخنانی را در
این مورد مطرح کرد .رئیس جمهور پیرامون حماسه 9دی
گفت« :شما دیدید مردم احساس کردند به امام حسین(ع)
توهینی شــده ،در 9دی چه کردند؟ 9دی به خاطر عشق
ملت ایران به امام حسین (ع) بود .باز نرویم از این استفاده
جناحی کنیم 9 .دی یک حرکت بــزرگ مردمی برای دفاع
از امام حســین ،خاندان رســالت ،حق ،نظــام جمهوری
اسالمی ،والیت فقیه و مسیر حق بود .مربوط به این جناح
و ان جناح و این دسته و ان دسته نبود .مردم حس کردند و
به انها خبر رسید در روز عاشورا یک کارهایی صورت گرفته؛
توهین به امام حســین و روز عاشــورا را کســی نمی تواند
تحمل کند» .
عوامل فتنه ،مستحق ازادی و رفع حصر نیستند
مثلث | شماره 340
خبرنامه
ایران ،سالروز 9دی را گرامی داشت
ایت الله جنتی ،رئیس مجلس خبرگان رهبری نیز در
بیانیه ای به مناسبت حماســه مردمی نهم دی تاکید کرد:
«مجلس خبرگان رهبری در استانه سالگرد حماسه 9دی،
ضمن پاسداشــت خروش عظیم ملت بصیر و فهیم ایران
در 9دی 88و محکوم کردن اعمــال منافقانه فتنه گران و
حامیان داخلی و خارجی انان اعالم می دارد عوامل فتنه،
نه تنها مســتحق ازادی و رفع حصر نیستند که اعمالشان
مســتوجب محاکمه جدی اســت و البتــه در دادگاه عدل
الهی نیز باید پاسخگوی بغی در برابر حاکم اسالمی باشند.
حماسه 9دی در سال 88یکی از باشکوه ترین صحنه های
خروش دینی و بصیرت عاشورایی مردم اگاه و زمان شناس
ایران اســامی در دفــاع از ســاحت سیدالشــهداء(ع)،
عزاداران حسینی ،نظام و والیت فقیه در مقابل فتنه گران و
هتاکان به حریم خاندان عصمت و طهارت و اصل مترقی
والیت فقیه بود که برای همیشــه در تاریخ این ســرزمین
جاودان خواهد ماند».
در این بیانیه امده اســت« :اینــک مجلس خبرگان
رهبری در استانه سالگرد حماسه 9دی ،ضمن پاسداشت
خروش عظیــم ملت بصیــر و فهیم ایــران در 9دی 88و
محکوم کردن اعمال منافقانه فتنه گران و حامیان داخلی
و خارجی انان اعالم می دارد عوامل فتنه ،نه تنها مستحق
ازادی و رفع حصر نیستند که اعمالشان مستوجب محاکمه
جدی است و البته در دادگاه عدل الهی نیز باید پاسخگوی
بغی در برابر حاکم اسالمی باشند».
ناگفته های اژه ای
حجت االســام غالمحسین محســنی اژه ای هفته
گذشته در نشست بصیرتی بسیج مدرسه علمیه معصومیه
قم در این شــهر با اشــاره به اینکــه یکــی از قدرت های
الهی که توانســتیم با چشــم ببینیم و با تمام وجود وعده
«ان تنصرالله ینصرکم» را در حماســه 9دی ماه 88درک
کردیم ،اظهار داشــت« :این واقعه چیزی نبود که بتوان
ان را انکار کرد ،هر کســی که این واقعه را شــاهد بود دید
قدرت خدا در قامت ملت تجلی پیدا کرد و شــد یوم الله».
سخنگوی قوه قضائیه با بیان اینکه در 9دی فتنه بزرگی از
نظام دفع شد ،افزوده اســت« :انچه خودم در این واقعه
دیدم و شــنیدم که قابل اعتنا و تکیه بود را در این نشست
بیان می کنم .اخبار بی واسطه ای اســت که درک کردم.
هاشمی رفسنجانی گفت اقای ری شــهری گفته در یکی
از شــهرها جمعه قبل از انتخابات صندوق رای گذاشــتند
و رای مــردم را جمع اوری کردند؛ ادعاهای از این دســت
بود .در جلسه ای که اساتید برجســته حقیقی و حقوقی از
قوه قضائیه و دســتگاه های مختلف حضور داشــتند .در
این جلســه گالیه ای کردم و خطاب به اقای ری شــهری
گفتم شــما ســابقه فعالیت در وزارت اطالعــات را دارید
چگونه چنین ســخنی گفتید؟ و ایشــان گفتنــد من چنین
چیزی نگفتم .بلکه گفتم شنیدم به برخی پول دادند که به
احمدی نژاد رای بدهند .و این حرف بسیار بی پایه و اساس
است » .محسنی اژه ای با طرح این سوال که ایا امکان دارد
در جمهوری اسالمی در روز روشن در شهری صندوق رای
قرار دهند و رای مردم را جمع اوری کنند؟ خاطرنشان کرد:
«برخی هم دروغ های بزرگی داشتند و وزارت کشور را متهم
کردند ،خطاب به انها گفتیم در سال 72یا 84وزارت کشور
در دست چه کســانی بود و نتیجه انتخابات چه شد؟ شما
چندین بار از ایــن راه انتخاب شــده اید چگونه حاال چنین
خبرنامه
ادعایی دارید؟» ســخنگوی قوه قضائیه با تاکید بر اینکه
نخستین کســی که در داخل به صورت رســمی از تریبون
عمومی مراقب بود تقلب نشــود اقای هاشمی رفسنجانی
در تریبون نماز جمعه تهران بود ،گفت« :در ان ســال به
دلیل ایجاد این مسائل ستاد انتخاباتی را زودتر تشکیل و
چتر اطالعاتی را در موضوعات مختلف گسترش دادیم،
تو حمل صندوق های ارا تا پلمب صندوق ها
از مرحله ساخ
و طرح و تعداد تعرفه هــا همه با کنترل کامــل بود ».وی
خاطرنشــان کرده اســت« :ادعا کردند دختــری که تنها
فرزند یک خانواده بوده باالی بام رفته تا الله اکبر بگوید اما
نیروهای حزب اللهی او را به زور برده اند و به او تجاوز کردند
و برای از بین بردن اثار جرم او را با اســید از بین برده اند و
بدون حضور خانواده دفن کرده اند .چنین دروغی را به چه
قیمتی به نظام و مردم می توانند نسبت دهند».
مردم خطر را دورکردند
در اظهارنظــری دیگر غالمعلی حدادعــادل با بیان
اینکه 9دی ،اقیانوس رحمت ملت با بصیرت مابود ،گفت:
«مردم ما با بصیرتشــان خیلی از خطرها را دور کردند و در
9دی بهتر از همیشه عملکردند.» حدادعادل در حاشیه
پیش از همایش علوم عقلی وتمدن نوین اسالمی اظهار
داشته اســت 9« :دی واکنش خودجوش ومردمی ملت
ایران در مقابل توطئه خارجی اســت که مردم در این روز
نشان دادند خیلی بهتر از بعضیخواص ،عالم سیاست را
می فهمند و در زمان درست به میدان می ایند.»
حرکت خودجوش و بدون بخشنامه ای بود
خطیب نمــاز جمعه تهــران نیز با بیــان اینکه ۹دی
یک حرکــت خودجوش و بــدون هیچ بخشــنامه ای بود،
گفته است« :فتنه در ذهن عده ای هنوز حل نشده است و
فتنه گران گروهی همچون خوارج در بطن انقالب درست
کردند ».حجت االسالم کاظم صدیقی در مراسم یوم الله
9دی در مســجد لوالگر تهــران با بیان اینکــه انقالب ما
ادامه حرکت انبیاست ،اظهار داشته است« :دلیل حقانیت
انقالب این است که بهترین ،پاکدامن ترین و مومن ترین
جوان ها خونشــان را برای پیروزی انقالب دادند و ضامن
ایــن خون ها خداوند متعال اســت .فتنــه موجب نابودی
ارزش ها و از بین رفتن زندگی دینی می شود ».خطیب نماز
جمعه تهران با بیان اینکه در فتنه 88مارقین ،قاسطین و
ناکثین حضور داشتند ،گفت« :انها هر سه مساله را یک جا
جمع کرده بودند؛ چراکه افرادی حضور داشتند که تا دیروز
یار امام(ره) بودند ».وی ادامه داد« :در فتنه 88ما شاهد
حضور افرادی بودیم که سابقه خوبی در انقالب داشتند،
اما مثل طلحه و زبیر شدند و جوان هایی حضور داشتند که
درست تشخیص ندادند».
پیکره انقالب ریزش می کنند .انســان هایی که در جامعه
انقالبی ظهــور می کنند ،اینهــا عناصر انقالب هســتند.
جوانانی که در جامعه انقالبی رشــد کرده اند توان و قدرت
بیشتری دارند و خودشان را یک ظرفیت رویشی در انقالب
بدانند .کسانی که سنگ زیرین انقالب محسوب می شدند
متاســفانه امروزه به دلیل خستگی یا شــرایط دچار تغییر
شــده اند و عناصر انقالبی در انها کم رنگ شده است و در
برابر تهاجمات دشمن ضعیف شده اند ،این ها ریزش های
انقالب هســتند ».امام جمعه مشهد با اشــاره به اینکه در
انتخابات 88اصالح طلبان درصدد مخالف با والیت فقیه
بودند گفته است« :در جریان انتخابات 88بعضی به دلیل
دشمنی و بعضی به دلیل کسب قدرت به مخالفت با رهبری
اقدام کردند .بعضی در ســایه والیت باال امــده و جایگاه
گرفته اند اما بعد از ان منیت مطرح می کنند و مقابل رهبری
ایستاده اند که اینها جزو ریزش های انقالب هستند».
با پاسداشــت حماسه تاریخ ســاز 9دی ماه ،88بصیرت و
هوشمندی ملت ایران را بزرگ ترین مانع جبهه دشمن در
فتنه افرینی های جدید دانســت .در بخشــی از این بیانیه
امده است« :فتنه 88و رخدادهای پس از انتخابات دهم
ریاســت جمهوری از حوادث اموزنده و عبرت ســاز تاریخ
انقالب اســامی و کشــور اســت که یاداوری ان خواهد
توانست بصیرت و هوشمندی مضاعف ملت ایران در قبال
تالش های جبهه دشــمن برای فتنه افرینی های جدید را
برانگیزد.
حماســه 9دی ماه از عناصر قدرت نظام و نمونه ای
از ظرفیت هــای ایران اســامی بــرای ایجــاد وحدت و
یکپارچگــی ملــی در تقابل با جبهه دشــمن حــول محور
والیت فقیه و رهبری معظم انقالب بوده و ماندگار ســازی
ان در تاریخ کشــور تاثیر مســتقیم بر مانــدگاری انقالب
و پیش روندگــی نظــام مقــدس جمهــوری اســامی
دارد».
عزت الله ضرغامی ،عضو شورای عالی فضای مجازی
که هفته گذشــته در اصفهان حضور داشــت ،در مراســم
بزرگداشت حماسه های هشتم و نهم دی در میدان انقالب
این شهر گفت« :عملیاتی که در ســال 88با رمز «تقلب»
اغاز شد ،به ســرعت رنگ باخت زیرا انتخابات در جمهوری
اســامی ،مردمی اســت و حضور مــردم در صحنه ،جای
هیچ شک و شبهه ای را باقی نمی گذارد .دشمن هیچ ابایی
نداشــت که اعالم کند از فتنه گران حمایــت می کند ».به
گفته وی ،رهبر معظم انقالب با همه نمایندگان ستادهای
انتخاباتی نامزدها جلسه برگزار کردند ولی فتنه گران حاضر
به تغییر مســیر خود نشــدند .ضرغامــی همچنین گفت:
«میرحسینموسویدرمصاحبهاولخودقبلازاینکهنتیجه
ارا مشخص شود ،خود را برنده انتخابات دانست و در بیانیه
اولش به خون شــهدا و اهداف جمهوری اســامی اهانت
کرد ».رئیس پیشین صدا و سیما به مالقات خود با موسوی
اشاره و اضافه کرد« :در این دیدار به موسوی گفتم که کارش
اشتباه است و درهای صدا و ســیما به روی او باز است ولی
موسوی گفت من به شرطی در صداوسیما حاضر می شوم
که برنامه در قالب پخش زنده باشد و بیانیه ام را قرائت کنم،
در حالی که هیچ کجای دنیا این کار را نمی کنند زیرا این کار
می توانســت اعتراض های محدود را گسترده تر کند ».به
گفته ضرغامی ،خواص به جای اینکــه مرزبندی خود را با
دشمن مشخص کنند در برابر بزرگواری های رهبر انقالب،
راه دیگری را انتخاب کردند.
بیانیه جبهه مردمی نیروهای انقالب اسالمی
مرز بندی نکردند
هوشمندی ملت
ســپاه پاســداران انقالب اســامی نیز در بیانیه ای
جبهــه مردمــی نیروهای انقــاب اســامی نیز به
مناسبت نهم دی ماه بیانیه ای صادر کرد.
در این بیانیه امده بود« :فتنه ،88یکی از دشوارترین
اوردگاه های ازمون انقالب اســامی بود کــه جبهه کفر
و اســتکبار از پیچیده ترین طرح ها و ترفندهــا بهره برد تا
ملت بزرگ ایران را به زانو دراورد و از مسیر انقالبی خویش
منصرف ســازد .طراحــان خارجــی و فتنه گــران داخلی
کوشیدند تا مردم را از نظام مردم ساالر دینی جدا کنند و با
نمایش تقابل دروغین مردم بــا حاکمیت ،نظام را از درون
به چالش بکشــانند .گمراهــی و خیانت فتنه گران ســبب
شد تا دشــمنان به شــکاف در میان ملت امیدوار گردند و
برای پیشــبرد اهداف خود به اعمال و تشدید تحریم های
اقتصادی علیه ملت ایــران روی اورند .تحریم هایی که با
بهانه هایی همچون موضوع هسته ای اعمال شد ،نتیجه
امیدی بود که دشمنان در اثر فتنه 88به وابستگان داخلی
خود به دست اوردند».
این بیانیه افزوده اســت« :جریان غرب گرا و شبکه
داخلی همکار نظام سلطه ،پا را فراتر نهاده و برای مجازات
مردم انقالبی ایران ،به کشــورهای غربــی گرای تحریم
ایــران را داد و فصــل جدیــدی از تحــرک و تهدید غرب
علیه انقالب اســامی رقم خورد .ظلم بــزرگ فتنه گران
در همراهی با نقشه از پیش طراحی شــده دشمن ان بود
که تالش کردند چهره منزه نظام جمهوری اســامی را در
انظار بین المللی مشوه کنند و با وارد کردن اتهامات واهی
نظیر تقلب در انتخابات ،شیرینی مشارکت 40میلیونی در
انتخابات را در کام ملت ایران تلخ کردند».
نمایشگاهی از رویش ها و ریزش های انقالب
مثلث | شماره 340
ایت الله جنتی گفته است:
«عوامل فتنه ،نه تنها مستحق
ازادی و رفع حصر نیستند که
اعمالشان مستوجب محاکمه
جدی است».
حسن روحانی گفته است :شما
دیدید مردم احساس کردند
به امام حسین(ع) توهینی
شده ،در 9دی چه کردند؟ 9دی
به خاطر عشق ملت ایران به
امام حسین (ع) بود
خبرنامه
ایت الله سید احمد علم الهدی ،نماینده ولی فقیه در
استان خراسان رضوی نیز در اظهارنظری درباره 9دی گفته
است« :حماسه 9دی ،را می توان نمایشگاهی از رویش ها
و ریزش های انقالب بر شمرد ».سید احمد علم الهدی در
اجتماع عظیم حوزویان خراسان رضوی در دانشگاه علوم
اسالمی رضوی اظهار داشــته است« :جریان 9دی فقط
دارای یک خصوصیت به مفهوم بصیرت نیست ،بلکه ابعاد
قابل تاملی دارد .جریــان 9دی دارای دو بعد ایجاد تولید
بصیرت ،نمایش بصیرت و دوم نمایشگاهی از ریزش ها و
رویش ها در انقالب اسالمی است .مردم در جریان 9دی
با راهنمایی هــای والیت فقیه و حمایت از ایشــان حرکت
عظیم 9دی را رقم زدند ».امام جمعه مشــهد با اشــاره به
عناصر ریزش در جریان انقــاب گفت« :عناصری که در
انقالب کوتاهی کرده و در راه جهاد دچار ضعف شــوند از
13
خبرنامه
زندگی درگور
خوابیدن چند کارتن خواب در قبرهای خالی جنجالی شده است
1
روزنامه شــهروند در گزارشــی به زندگی 50زن و مرد
ب که سرما انها را راهی گورستان بزرگ نصیراباد
کارتن خوا
باغستان در حومه شهریار کرده ،پرداخت .گزارش تلخی
که بازتاب فراوانی در شبکه های اجتماعی به خصوص در
بین هنرمندان و چهره های سرشناس داشت .یک روز بعد
مرکز ارتباطات مردمی ریاست جمهوری ،در اطالعیه ای،
بر پیگیری موضوع گورستان نصیراباد شهریار ،تا به دست
امدن نتیجه نهایی و رفع مشکل ،تاکید کرد.
شــهروند در بخشــی از ایــن گــزارش نوشــته بود:
«گورخواب ها برگشــته اند .هر کدام به داخل یک قبر سر
می خورند .در تاریکی یا مشــغول مواد می شــوند یا به چه
صابر کرامت
روزنامه نگار
فکر می کنند ،نمی دانیم .سکوت گورستان سنگین و هوا
سرد است .یکی یکی ،بنرهای پاره ،تکه پتو های مندرس و
تخته چوب های نیمه سوخته روی گورها کشیده می شود.
انها مرگ را زندگی می کنند .خیلی که هوا ســرد می شود،
دنبال چوب می گردند برای درست کردن اتش و گرم شدن
در گور هایی که پایان زندگی است برای همه ،اما برای اینها
شده سراغاز و سرپناه .زن ،مرد و کودک؛ کارتن خواب هایی
که در قبر نشسته می خوابند« ».دیگه اینجا چوب هم برای
اتیش زدن ،پیدا نمی شــه» این را یکــی از میهمان های
ناخوانده این اتاق های تاریک و باریک می گوید.
این گورهــا عموما برای خــواب مورد اســتفاده قرار
می گیرند و در طــول روز و زمانی که افراد بــرای تهیه پول
مواد و غذا ضایعات جمع می کنند یا گدایی می کنند ،خالی
هستند؛ اما باید حواسشان به گورشان باشد چرا که از طرف
دیگر کارتن خواب ها مورد سرقت قرار می گیرند .به پتوهای
پاره و لباس های کهنه هم رحم نمی کنند.
یک روز بعد فرماندار شهریار نیز به قبرستان نصیراباد
رفت .او در عین حال که منکر رفت و امد معتادان سرگردان
دران محل ،نشد ،اما بخش هایی از گزارش منتشر شده را
غیرمستند دانست« :ارامستان نصیراباد شهرستان شهریار
از نزدیکترین نقاط به پایتخت اســت که متاسفانه با وجود
تو امد
داشتن نگهبان ،معتادان سرگردان به این محل رف
دارند ».فرماندار شــهریار معتادان قبرستان نصیراباد را از
نزدیک دید ،تعدادی خبرنگار هم او را همراهی کردند ،همه
رفتند ،گورهایی که از چند ساعت قبلش خالی شده را دیدند
و برگشتند .تنها بازمانده این گورخواب ها در گزارش روز بعد
گفته بود« :صبح ماموران امدند ،همه را زدند ،وسایلشان را
بردند و رفتند .االن فقط من اینجا مانده ام».
مرگ را
زندگیکردن
خبرنامه
14
مثلث | شماره 340
2
ش مربوط به گور خواب هــا ،خواب را از
انتشــار گزار
دیدگان بســیاری پراند .تا انجا که حتی رئیس جمهور نیز
نتوانست به ان واکنش نشان ندهد .شبکه های اجتماعی
پر شد از تصاویر انها .بازیگران و سیاستمداران بنام درمورد
انها اظهارنظــر کردند .قالیباف ان را نشــانه ای از توجه به
«اشرافیت» و اقتصاد «لیبرالیستی» خواند و ادامه جهاد
را در یاری رساندن به مستضعفان معرفی کرد.
اصغر فرهــادی نیز در نامه ای سرگشــاده به حســن
روحانی حرف های تکان دهنده ای زد .برخی از رسانه های
اصالح طلب حتی با این نوع واکنش نشان دادن فرهادی
موافق نبودند.
برخی دیگر نیز معتقد بودند فرهادی که خود سازنده
فیلم های اجتماعی ،تلخ و سیاه است چطور یکباره به فکر
واکنش افتاده اســت؟ او در نامه خود نوشــت« :گزارش
تکان دهنــده زندگی مــردان ،زنــان و کودکانــی را که در
گورهای یکی از قبرســتان های اطراف تهران شــب های
سرد را به صبح می رســانند خواندم و اکنون سراسر وجودم
شرم است و بغض .به بهانه این نامه به شما ،قصد دارم همه
انانکه در این سرزمین و در این سی و چند سال مسئولیتی
داشته و دارند را سهیم این شرمساری کنم».
همه نســبت به این واقعه واکنش نشــان دادند .چه
افرادی که خواهان شرمساری دولت و مسئوالن شده بودند
و چه بسا کسانی که با واکنش های تندتری به این موضوع
پرداخته بودند .اینکه چرا تاکنون هیچ کدام از مسئوالن با
وضعیت این قشــر برخورد نکردند و به انها رسیدگی نشده
اســت ،جای ســوال برای خیلی ها بود .طبق معمول نیز
برخی از رسانه های خارج از ایران شــروع کردند به بازتاب
گســترده این موضوع تا یک واقعه را بــه کل ایران تعمیم
داده و مردم ایران را در فقــر و فالکت و زندگی کنندگان در
گور معرفی کنند.
رسیدگی به وضعیت کسانی که حاضرند در گور هایی
زندگی کنند که محل دفن مردگان است ،کار چندان سختی
نیست .کافی اســت یا برای انها گرمخانه هایی تهیه شود
و یا با اســتفاده از امکانات دولتی که در اختیار بهزیســتی
اســت به کمپ های ترک اعتیاد فرستاده شــوند .اما نکته
اینجاست که تا سروصدایی بلند نشود توجه مسئوالن به ان
جلب نمی شود.
روایتی از دلیل
حصر موسوی و کروبی
سعید قاسمی :از حصر « »VIPسران
فتنهخستهشده ایم
توصیهالریجانیخطاببهکواکبیان
سردار حسین نجات ،جانشین سازمان اطالعات سپاه
در همایش «امنیت ،اقتدار و پیشــرفت» گفت« :چرا برخی
اقایانکهازعلتحصرموسویوکروبیمطلعهستندموضوع
حصر این افراد را به فتنه 88ربط می دهند .در حالی که نظام
در برابر انها صبورانه برخورد کرده است به نحوی که اگر مثل
ترکیه می خواستیم برخورد کنیم می بایست این ها بالفاصله
بازداشتمی شدند».
وی ادامه داد« :حصر این
افرادیکسالبعدازفتنهودر25
بهمن 89اتفاق افتاده اســت؛
در سال 89در سوریه معارضین
علیه بشار اسد راهپیمایی کردند
و رادیــو BBCو VOAان را ادامه
بهارعربینامنهادند».
ی دربــاره
ســردار قاســم
جریان 88گفته«:جرجسوروس
وجینشارپکهتئوریسین های
جنگ نرم هســتند نیز به عنوان
تئوری پرداز حاضــر بودند ،جرم
چنین مجموعه هایــی که 8ماه
در کف خیابان باشــند و به دنبال
تغییر نظام باشــند در هر رژیم و
نظامیچیست؟اینهاخباثت هایمتعددیدر 8ماهفتنهصورت
دادند.مانیزهمچوناقایمطهریازحصر VIPخستهشده ایم
وبایدوضعیتاینهاتعیینتکلیفشودوالبتهجرمانهامشخص
است».ویخاطرنشانکرد«:درچنینشرایطیچهبایدکرد؟
اقایمطهریوقتیچنینحرفیزدبایدتمامروحانیتباایشان
برخوردمی کردندزیرااینموضعیناصواباست».
علیالریجانی،رئیسمجلسشورایاسالمیدرپاسخ
به تذکر شفاهی مصطفی کواکبیان ،نماینده مردم تهران که
نسبتبهنحوهادارهمجلسانتقادداشتومعتقدبودا یین نامه
اجرا نشده اســت ،گفت« :شــما درباره اداره مجلس به من
نامه نوشتید و مطالبی بیان کردید و من هم پاسخ دادم ».وی
خاطرنشــان کرد« :طبق ایین نامه داخلی مجلس ریاســت
مجلس اختیاراتی دارد اما شما اصرار دارید که جلسه مجلس
رامتوقفکنید».
رئیــس مجلس شــورای
اســامی در پایان از کواکبیان
خواســت که ایین نامــه داخلی
مجلسرابیشتربخواندتامتوجه
شــود .کواکبیــان از روز اول
مجلس وارد چالــش کالمی با
الریجانیشدهاست.
طرح صلح جدید؟
رسانه ها از توافق ترکیه و روسیه خبر داده اند
درحالی که منابع میدانی سوریه تاکید داشتند که ارتش
این کشــور به افراد مســلح «وادی بردی» در حومه غربی
دمشــق 488 ،ســاعت مهلت داده اند منابع میدانی تاکید
کردند که خبرهایی از توافق ترکیه و روسیه بر سر اتش بس
منتشر شد.
رســانه های ترکیه اعالم کردند که مقامــات ترکیه و
روسیه به توافقی بر ســر بندهای طرح اتش بس سراسری
در سوریه دست یافته اند .این طرح شامل گسترش سطح
اتش بس جاری در حلب می شود به طوریکه سراسر سوریه
به استثنای گروه های تروریستی را دربربگیرد.
مولود چاووش اوغلو ،وزیر امور خارجه ترکیه نیز گفته
است ،انکارا به دنبال ان است که اتش بس فراگیر در سوریه
برقرار شود و تمامی مناطق این کشور از شمال تا جنوب به
این اتش بس بپیوندند.
او بدون اشاره به مفاد طرح اتش بسی که رسانه های
ترکیه امــروز از ان خبــر داده اند ،گفت« :انتقال سیاســی
قدرت با حضور بشــار اسد غیر ممکن اســت و من می دانم
که مخالفان این مساله را نخواهند پذیرفت ».وزیر خارجه
ترکیه تاکید کرد ،دو پیش نویس توافقنامه در زمینه اتش بس
و ازســرگیری روند سیاسی در ســوریه تهیه شده است و هر
دو توافق هر لحظه ممکن است اجرایی شود .رسانه های
ترکیه همچنین اعالم کرده اند ،این طرح در صورت موفقیت
«اساس» مذاکرات سیاسی بین دولت سوریه و مخالفانی
خواهد شد که مسکو و انکارا درصدد برگزاری ان در استانه
قزاقستان هستند .این طرح به شورشــیان سوری نیز داده
می شود تا موافقت یا مخالفت خود را با ان اعالم کنند.
همچنین خبرگــزاری اناتولی گزارش کــرد که طرح
اتش بس شــامل گروه های تروریســتی نخواهد بــود اما
ارتش ســوریه و گروه های هم پیمان ان و مخالفان در این
طرح مشارکت خواهند داشــت .به گفته منابع دیپلماتیک
در صــورت موافقــت دو طرف بــا این طــرح ،اتش بس از
۲۹دســامبر اجرایی خواهد شــد .در صورت موفقیت این
طرح ،دولت سوریه و مخالفان مذاکرات سیاسی را با نظارت
ترکیه و روسیه در «استانه» قزاقســتان اغاز خواهند کرد.
خبرگزاری اناتولی اعالم کرد« :انکارا و مســکو می خواهند
در حمایت از مذاکرات صلح سوریه نقش داشته باشند».
در همیــن حــال کرملین اعــام کرد کــه نمی تواند
گزارش ها درباره پیشــنهاد روســیه و ترکیه برای اتش بس
اختالف وزرای روحانی
باالگرفت
استعفایکروبیازدبیرکلی
حزباعتمادملی
40نماینــده مجلــس
شورای اســامی طی نامه ای
خواســتار پخش نــوار صوتی
اظهارات محمدجواد ظریف،
وزیر امور خارجه در صحن خانه
ملت شــدند .در این نامه امده
اســت؛ در راســتای اصل 84
قانون اساسی مبنی بر مسئول
بودن ما نمایندگان در برابر همه ملت ایران و همچنین اصل
85قانون اساسی و ضرورت تنویر افکار عمومی در خصوص
مطالب اقای دکتر ظریف مورخ 95/9/28در جمع اعضای
کمیسیون امنیت ملی و سیاســت خارجی مجلس شورای
اســامی راجع به علل نقض برجام و تحریم های ظالمانه
و بدعهدی امریکای جنایتکار ،مقتضی اســت نوار صوت
ایشــان را با عنایت به اصل 69قانون اساســی در صحن
مجلس شورای اسالمی پخش نمایید.
توصیه رهبر انقالب به «حاج قاسم»
دربارهسوریه
در برشی از کتاب «پیغام
ماهی هــا» از زبــان ســردار
همدانــی نقــل شــده اســت:
«احســاس مــا ایــن بــود که
باید یک ســند راهبــردی برای
سوریه بنویســیم .در زمانی که
با ما مخالفت می کردند و اجازه
نمی دادند ،گزارشی محضر اقا
دادیم و درخواســت کردیم تا ما به ایــران بازگردیم .چون
اینها از وجود ما درست اســتفاده نمی کنند .اما حضرت اقا
ج قاســم دادند و فرمودند :شــما نباید
یک رهنمو دی به حا
برگردید! سوریه مریضی است که خودش نمی داند مریض
است .باید این مریضی به دولتمردان سوری تفهیم شود.
اگر دکتر نمی رود ،شما ببریدش .خودش به دکتر نمی گوید
مریضی اش چیست؟ شما بگویید چه مشکلی دارد!»
درخواستمعاونظریف
از سپاه و وزارت اطالعات
معاون پارلمانــی وزارت
امور خارجه در حاشــیه جلســه
علنــی دوشــنبه مجلــس در
جمع خبرنــگاران حاضر شــد
و اظهاراتــی را در رابطــه بــا
مطالب منتشــر شــده توســط
کریمی قدوســی مطرح کرد.
حســن قشــقاوی در پاســخ
به نخســتین ســوال خبرنگاران در رابطه بــا موضع گیری
وزارت امور خارجــه در قبال این موضــوع ،گفت« :اینکه
اقای قدوســی بگویــد این جلســه محرمانه نبــوده یا این
مسائل باید شفاف سازی شود ،در حیطه اختیارات ایشان
نیســت .نهادهای امنیتــی و حفاظتی همچون ســپاه یا
وزارت اطالعات می توانند در این مورد نظر دهند .این یک
امر واضح و مبرهن اســت و در تمام سیســتم های امنیتی
رتبه بندی ان مشخص شــده و اگر این مساله روشن شود
تمام این حاشیه ها پایان می یابد».
مثلث | شماره 340
حســین کروبــی در گفت وگــو با ایلنــا ،با اعــام این
مطلب گفت« :در دیداری که امروز با پدرم داشــتم ،ایشان
باتوجه به مســائلی که در این چند روزه پیــش امده و به دلیل
محدودیت هایی که داشــتند ،برای حفظ انســجام در حزب
اعتماد ملی و جریان اصالحات تصمیم به استعفا از دبیرکلی
حزباعتمادملیگرفتند».ویادامهداد«:برداشتپدرماین
بودکهباتوجهبهاینکهمشخصنیستحصرچهزمانیپایان
خواهدیافتونبودایشانموجب
بروزاختالفسلیقهدرحزبشده
اســت ،بهترین کار برای حفظ
انسجام و اتحاد در حزب اعتماد
ملی،استعفاازاینسمتاستتا
دبیرکلیکهبتواندانسجامراحفظ
کند،انتخابشود».
نامه نمایندگان به الریجانی
برای پخش فایل صوتی ظریف
خبرنامه
وزیر بهداشــت چند روز
پیش گفته بود« :سالمت مردم
را دســت یک بنگاه اقتصادی
داده و ان را در وزارت رفاه قرار
دادند ،حیف اسم رفاه که برای
این وزارتخانه انتخاب کردند ».در واکنش به این موضوع
وزیر رفاه گفت« :در پاســخ به انهایی که به صندوق های
بازنشستگی برای شرکت داری انتقاد دارند باید گفت حسن
ما در این است که با تمام مشکالت جلوی افزایش قیمت
را گرفته ایم تا قشر اســیب پذیر حتی از یک شیر ساده هم
محروم نشود».
بحث دو وزیر درمورد اختالفات بر سر طرح سالمت
ادامه دار خواهد بود .وزیر بهداشت نشــان داده است که
قصد کوتاه امدن ندارد.
در ســوریه را تایید کند .اما دیمیتری پسکوف ،سخنگوی
کرملیــن در این باره گفــت کــه نمی تواند دربــاره گزارش
خبرگزاری اناتولی ترکیه مبنی بر توافق روسیه و ترکیه برای
برقراری اتش بس سراسری در سوریه توضیحی دهد .وی
در گفت وگوی تلفنــی با خبرنگاران گفت کــه نمی توانم به
این سوال در حال حاضر پاســخ دهم و اطالعات کافی در
این باره ندارم.
پســکوف در ادامه خاطر نشــان کرد که مــا دائما با
همتایانترکخوددربارهجزئیاتمختلفمذاکراتاحتمالی
در اســتانه در ارتباطیم و همه این رایزنی ها درباره ســوریه
است .روسیه و ترکیه طی روزهای اخیر مذاکرات گسترده ای
برای رســیدن به توافق درباره اتش بس سوریه داشته اند.
همزمان سازمان ملل نیز برای اجرای توافق روسیه و ترکیه
و ایران درباره سوریه اعالم امادگی کرد.
در میانه ایــن اخبار بود کــه وزارت خارجه روســیه در
بیانیه ای اعالم کرد ســفارتخانه این کشور در دمشق مورد
حمله خمپاره ای قرار گرفته است .دو گلوله خمپاره به داخل
سفارت برخورد کرد که یکی از انها در نزدیکی اقامتگاه سفیر
منفجر شد .اردوغان نیز در کنفرانس مطبوعاتی با اشاره به
ابتکار پوتین در برگزاری نشســت قزاقستان گفت« :انکارا
معتقد اســت ،اســتانه میتواند هم از نمایندگان مخالفان
ســوریه و هم از نمایندگان روسیه ،ترکیه ،ایران ،عربستان
ســعودی و قطر در این اجالس دعوت کنــد ».وی ادامه
داد« :مشارکت قطر و عربستان سعودی در این نشست در
استانه برای ترکیه مهم است و ما از ایده دعوت از نمایندگان
سازمان های تروریستی به قزاقستان حمایت نمی کنیم».
رئیس جمهور ترکیه به بی نتیجه بــودن مذاکرات پیرامون
سوریه در «ژنو» اشاره کرد و افزود« :پوتین ابتکار برگزاری
نشست بین المللی پیرامون مسائل ســوریه در استانه را به
خاطر شکست فرایند ژنو مطرح کرد».
گفتی است پوتین قبال اعالم کرده بود که با اردوغان
بر سر حضور طرفین درگیر در سوریه در کشور قزاقستان به
توافق رسیده است .به گفته رئیس جمهور روسیه ،مذاکرات
در استانه می تواند مکمل مذاکرات ژنو باشد« .نورسلطان
نظربایف» رئیس جمهور قزاقســتان نیز در گفت وگوهای
تلفنی با پوتین و اردوغان از ایــن ابتکار حمایت کرد و برای
اماده کردن بستر برای این مذاکرات در پایتخت قزاقستان
اعالم امادگی کرد.
خبرنامه
15
خبرنامه
ننگ نامه
خبرنامه
16
مثلث | شماره 340
سی خائن خواستار تحریم ایران شدند
تقالی ضدانقالب برای دیدار با رئیس جمهور منتخب
امریکا و ترغیب وی به اتخاذ سیاست سخت و تحریم علیه
ایران؛ یک اتفاق جدید اســت که چهــره وطن فروش ها را
برای مردم واضح تر از همیشه کرده است ۳۰.نفر از اعضای
گروه های ضدانقالب در نامه ای به ترامپ از وی خواسته اند
ضمن تجدید نظر در توافق هسته ای ،تحریم های تازه ای
علیه ایران وضع کند.
در بخشی از این نامه امده اســت« :در زمان مبارزات
انتخاباتی شما ،ما و میلیون ها ایرانی هم عقیده در اعتراض
صریح شــما به توافق اتمی اوباما رئیس جمهــور کنونی با
جمهوری اســامی ایران بودیم .صمیمانه امیدواریم که با
انتخاب دولت جدید و کنگره برای اولیــن بار فرصتی برای
بازنگری نســبت به عواقــب فاجعه بار این توافــق و اجرای
تعهدی که به رای دهندگان در این زمینه داده شــد ،فراهم
شود».
ســیاوش صفوی ،احمدی باطبی ،مجید محمدی،
امیرحسین اعتمادی و شماری دیگر از افرادی که پیش تر
هم از کنگــره امریکا خواســته بودند تحریم هــای تازه ای
علیه ایران وضع کنــد ،از امضاکنندگان این نامه هســتند.
«مجید محمدی» مسن ترین و تا حدی شناخته شده ترین
فردی اســت که نامــه را امضا کــرده؛ او در زمان ریاســت
محمد موســوی خوئینی ها بر «مرکز تحقیقات استراتژیک
ریاســت جمهوری» یعنی زمانی که این مرکز تازه تاســیس
شــده بود و در کنترل کامل جناح چپ(بعــدا اصالح طلب)
بود ،در کنار ســعید حجاریان ،اکبر گنجی ،عباس عبدی،
محسن کدیور ،حســین بشیریه و شــماری دیگر از کسانی
که به چهره های تاثیرگذار اصالح طلبان تبدیل شــدند ،به
تدوین دســتورالعمل های توسعه سیاســی و اقتصادی بر
مبنای اموزه های «لیبرالی» مشغول بود .مجید محمدی،
مدیر پروژه رفتارشناســی سیاسی اقشــار اجتماعی بود که
افرادی چون علی اصغر رمضان زاده(معاون بعدی ارشــاد
دوره مهاجرانی و تحلیلگر کنونی بی بی ســی فارســی) با او
همکاری می کردند.
«احمــد باطبی» دبیرعکــس روزنامــه اصالح طلب
جامعه بود که در جریان فتنه 18تیر ســال ،78با باال بردن
یک پیراهن ظاهرا خونی ،اسم و رسمی در رسانه های غربی
برای خود دست و پا کرد .همین رسانه ها از او «نماد جنبش
دانشجویی ایران» ساختند.
باطبی بعــد از ازادی از زندان بابت محکومیت امنیتی
خود و پناهندگی به ایاالت متحده ،چند ماهی از این شــبکه
فارســی زبان خارجی به ان شــبکه می رفت و از جمله درباره
«شکنجه ها» و «فشارهایی» که در زندان به او وارد می امد
بازارگرمی می کرد .باطبــی دیدارها و عکس هایی با افرادی
چون جــرج دبلیو .بوش و دیــک چینی دارد کــه در فضای
رسانه ای بسیار مطرح شده است.
از دیگر امضاکنندگان نامه ب ه ترامپ «نیما راشدان»
است .او از گردانندگان وب سایت ضدانقالب «توانا» (فعال
در زمینه اموزش های براندازی نرم در حوزه فضای مجازی)
است .او از فعاالن دانشجویی اصالح طلب به شمار می امد
کهبهقولخودشباچهره هاییچونمصطفیتاجزادهروابط
نزدیکی داشــت .راشــدان بعد از چند ماه بازداشت به دلیل
جرائم امنیتی از ایران رفت و به سوئیس پناهنده شد .راشدان
به عنوان کارشناس حوزه امنیت سایبر در قالب بودجه ای که
از سوی اژانس اطالعات مرکزی امریکا(سیا) برای براندازی
نرم جمهوری اسالمی تعیین شده بود ،با همکاری شماری
دیگر از چهره هــای ضد انقالب «پروژه گویــا» را فعال کرد
که وب ســایت گویانیوز یکی از زیرمجموعه هــای ان بود.
از ویژگی های بــارز وی ،ارادت بی پــرده و صریح او به رژیم
اسرائیل است.
در بخش دیگر این نامه امده اســت« :امیدواریم که
تحت رهبری شــما امریکا به مردم ایران برای باز پس گیری
کشــور از اســام گرایانی که برای چهار دهه است در راس
کشورهستند،کمککند».
امضاکنندگان این نامه ضمن مقایسه ایران با داعش!
حمالت صورت گرفته در اروپا را هم به جمهوری اســامی
مرتبط کرده و نوشــته اند که اقدامات ایــران اغازگر بحران
تروریســم بوده اســت .فاکس نیوز نوشــته کــه هرچند نام
اعضای گروهک منافقین در بین امضاکننــدگان این نامه
نیست،امااینگروهکیکیازسازمان یافته ترینگروه های
ضدانقالب به شــمار می اید که از تعامل ب ا ترامپ استقبال
کرده است.
علی صفــوی از اعضای برجســته گروهک منافقین
در مصاحبه با فاکس نیوز محتوای نامه فــوق را تکرار کرده
و ا ز ترامپ خواســته تا با ادعای نقض حقوق بشر و حمایت
از تروریسم ،تحریم های شــدیدتری علیه ایران وضع کند.
به نوشــته فاکس نیوز ،این گروهک در زمان حمله عراق به
ایران ،از طریق ارائه اطالعات بــه امریکا کمک کرده و در
انتشار اسرار هسته ای ایران هم نقش داشته است.
به نوشته این منبع خبری ،اینک برخی وطن فروش ها
امیدوارند دولت جدید امریکا با مخالفان نظام تعامل برقرار
نماید .یک منبع نزدیک به تیم ترامپ که مایل به افشــای
نامش نبود در این زمینه به فاکس نیوز گفت ،مشاوران ارشد
ترامپ چون «نیوت گینگریج»« ،رودی جولیانی» و «جان
بولتون» مستحکم ترین روابط را با گروهک منافقین دارند.
شترامپبرای
اینشبکهخبریمی نویسدکهالبتههنوزواکن
برقراری چنین نشستی با مخالفان ایران مشخص نیست.
«لیزا دفتری» تحلیلگر فاکس نیوز در این زمینه مدعی شد،
ی ترامپ
دیدار با اعضای مخالف نظام ایران گامی مثبت برا
اســت و او می تواند تحلیل مناســبی از احوال مــردم ایران
ن هانی زاده» کارشناس مسائل سیاسی
داشته باشد« .حس
درباره نامه ای که اعضــای ضدانقالب ب ه ترامــپ داده اند
عنوان داشته اســت« :بدترین کاری که انها انجام داده اند
نامه ای است که ب ه ترامپ نوشــته اند تا امریکا ملت ایران را
تحریمکند».
وی ادامه داده است« :انها ایرانی نیستند و مزدورانی
هستند که برای ســازمان سیا و موســاد کار می کنند و ننگ
ملت ایران هســتند .در حقیقت این افراد که ب ه ترامپ نامه
نوشتند با اینکه ممکن است با ایران مشکل داشته باشند اما
ثابت کردند با ملت ایران دشمن هستند و ا ز ترامپ خواهش
می کنند که ملت ایران را تحریم کند .انها ایرانی نیستند بلکه
به البی صهیونیستی وابسته اند و مزدوری انها برای امریکا و
اسرائیل روشن است ».در واکنشی دیگر به این نامه ،عباس
سلیمی نمین گفته است« :متاسفانه از نعمت مخالف فهیم
محروم هستیم .عدم وجود عنصر مخالف فهیم هرچند که
مخالفت ان اساسی و جدی باشد ،خسران بزرگی است.
کسانی که این نامه را نوشتند اساسا مخالف نیستند،
بلکه معاند مردم ایران هســتند؛ چرا که وقتی درخواســت
تحریممردمایرانراازرئیس جمهورامریکامی خواهندعمال
درخواست این را می کنند که مثال فروش هواپیمای سالم یا
فروش دارو و امثال ان را برای ایرانیان تحریم کنند .تحریم
برای مردم خطر ایجاد می کند و نوشــتن چنیــن نامه ای در
حقیقتاقدامی درضدیتبامردمایرانمحسوبمی شود».
وی با بیان اینکــه انگیزه نگارش نامــه 30مخالف به
ترامپ و چنین نامه هایی به سردمداران کشورهای خارجی
از جمله امریــکا منفعت شــخصی و بهره گیــری از بودجه
برای تغییر فضای سیاسی جمهوری اسالمی ایران است،
خاطرنشــان کرد« :این ها به نوعی بــه رئیس جمهور جدید
امریکا می گویند ما هم همراه هســتیم .پیام نگارش چنین
نامه ای این می تواند باشــد که ما را هم از بودجه و امکانات
ضد ایرانیبهره مندکنید».
اگ ر ترامپ سیاستش این باشــد که بودجه ای را برای
تحت فشــار قرار دادن ایران و براندازی جمهوری اسالمی
ایراندرنظربگیرد،به هرحالاینبودجهبایددربینمخالفان
توزیع شــود و این 30نفر به نوعی اعالم موجودیت و اعالم
همکاری در راســتای این سیاســت ها و انجام فضاسازی و
جنگ روانی علیه ایران کرده اند .کجای تاریخ ما توســل به
بیگانه برای تغییر مثبت در کشور سابقه داشته است .هرگز
موردی نداشته ایم که توســل به بیگانه توانسته باشد منشا
خیری برای مردم ایران باشد .این مختص مردم و کشور ما
نیز نیست .کســی برای مردم و حتی مخالفان محترم دیده
می شود که عقبه مردمی داشته باشد .با درخواست تحریم
علیه مردم کشور خود که عقبه مردمی ایجاد نمی شود .تنها
کســانی در تعامل با بیگانه می توانند احترام کسب کنند که
مصالحمردمشانراپیگیریمی کنند».
واکنش اصالح طلبان
البتــه بعــد از منتشــر شــدن این نامــه ،تعــدادی از
اصالح طلبانهم نسبت به این جریانتبری جستند.
حمیدرضــا جالیی پــور ،فعــال اصالح طلــب ،در
کانال تلگرامی خود نســبت به نامه 30نفر از عناصر معاند و
ضدانقالبب هترامپنوشت«:مناصالح طلبمودموکراسی
را راه نجات ایران می دانم و در این مســیر از هر نوع فعالیت
مدنی و قانونــی و زندان رفتن هم دریــغ نمی کنم ،ولی اگر
کشور ایران و جان و امنیت ایرانیان به خطر بیفتد به عنوان
تنهامردیکهازیکخانوادهشهیدباقیمانده،زیرفرماندهی
ایت الله خامنه ای به جبهه می روم ».عبدالله رمضان زاده،
سخنگوی دولت خاتمی هم نوشت« :نامه این 30نفر چیزی
جز خیانت نام ندارد و خط فاصله اصالح طلبان با این گروه
نیازی به اثبــات ندارد».محمدعلی ابطحــی ،رئیس دفتر
رئیس جمهور اصالحات نیز نوشــت « :درست روزهایی که
ی ترامپ منتظر نشســتن روی صندلی کاخ سفید است
اقا
و همه نگران برهم خوردن برجام و اسیب دیدن ملت ایران
هستند و حتی خانم موگرینی هم دست به کار شده که نگذارد
دوباره تحریم ها و جنگ سرد هسته ای برگردد و اقای اوباما
هم به این نتیجه رســیده که باید اسرائیل را گوشمالی کند،
٣٠نفر از ایرانیان خارج نشــین ب ه ترامپ نامه نوشته اند که
وقت فشار روی ایران است و وقت ادامه تحریم ها .این کار
خیانت به ملت ایران است .گرگ هم گوشت همجنس خود
رانمی خورد.هرکسیهر جوریوهرجاییمی خواهدزندگی
ل ترامپ به سخت گرفتن بر
کند ،اما تشویق ادم تندخویی مث
ملت ایران ،جنایت ملی است».اذر منصوری ،عضو شورای
مرکزیحزباتحادملتایراناسالمیدرواکنشبهایننامه
گفت« :جریان اصالحات با هرگونه جریان برانداز و کسانی
که َع َلممخالفتباایرانرابرداشته اند،مخالفاستوموضع
ان در برابر این جریان ها روشن است .مسیر اصالح طلبی از
معبر قانون اساسی می گذرد .باتوجه به این رویکرد ،هیچ نوع
رفتاری که به منافع ملی اسیب برساند یا موجب تضعیف ان
شود ،نســبتی با جریان اصالح طلبی ندارد ».این از معدود
دفعاتی اســت که اصالح طلبان با نگاه حاکمیتی نسبت به
امثال این گروه ها موضع گیری کرده اند .باید از این حرکت
در حد منطقی استقبال کرد.
واکنش ها در فضای مجازی
الیاس حضرتی از معرفی نامزد در سایه سخن گفت
در جناح اصالح طلبان خبرهــای مهمی وجود دارد؛
خبرهایی که نشــان از تغییر و تحوالت عمده دارد و امکان
تغییر فضای انتخاباتی را روایت می کند.
گویا انها مانند گذشــته در مورد حســن روحانی فکر
نمی کنند .به فکر نامزد جایگزین افتاده اند .از نامزد پوششی
و کاندیدای الترناتیو ســخن به میان می اورنــد و احتمال
نبودن حســن روحانی در انتخابات را پررنگ تر از همیشه
کرده اند .در تازه ترین اظهارنظر در این مورد الیاس حضرتی
گفته اســت« :هنوز در اردوگاه اصالح طلبان هیچ چیزی
قطعی نشده ،ولی این بحث مطرح است که برای پشتیبانی
قوی تر و جدی تر و همچنین برای رعایت احتیاط بیشتر در
خصوص اقای روحانی ،کاندیــدای دیگری هم به عنوان
کاندیدای احتیاطی داشته باشــند .در فضای سیاسی که
همه احتماالت وجود دارد و ممکن است حتی یک در هزار
مشکالتی در مســیر کاندیدا شــدن روحانی ایجاد شود،
مجموعه به این فکر افتاده که فرد دیگری را برای کاندیدا
شدن در کنار وی قرار دهد و اگر به هر دلیل ،اتفاقی رخ داد،
دست اصالح طلبان خالی نباشد .شاید بار دیگر هم داستان
هاشمی تکرار شود! حوادث سیاسی قابل پیش بینی نیستند
و با اینکه احتمــال رد صالحیت رئیس جمهور مســتقر در
کشور بی سابقه اســت ،این یک تدبیر عاقالنه بوده و بهتر
اســت یک نفر با هماهنگی خود روحانی به عنوان الترناتیو
معرفی شود».
او در خصوص این احتمال که ممکن است اصالحات
با روحانی به توافق نرسیده باشد و معرفی الترناتیو پوششی
بــرای ایــن موضوع باشــد نیــز گفــت« :تا کنــون چنین
چیزی مطــرح نبــوده و اصالح طلبان هماهنگــی کامل با
رئیس جمهور دارند».
در اظهارنظــری دیگــر در ایــن مــورد عبدالکریــم
حسین زاده ،نایب رئیس فراکسیون امید در پاسخ به اینکه
با وجود روحانی ،چرا اصالحات به فکر معرفی فرد دیگری
در کنار روحانی اســت ،گفته اســت« :ممکن است به هر
دلیل روحانی در انتخابات نباشد ،اصال شاید خود روحانی
بخواهد شــرکت نکند ،یا به هر دلیل دیگــری از حضور در
انتخابات منع شود .به همین دلیل نیاز است که فرد دیگری
در کنار وی معرفی شــود تا دســت اصالحات خالی نماند.
همه تالش جبهه اصالحات بر این اســت که یک فضای
تک صدایی ایجاد کند و در فکر این اســت که بتوان یک
اتحاد درون سازمانی منســجم را بین نیروهای خود ایجاد
نماید ،به همیــن دلیل هم تنهــا از یک کاندیــدا حمایت
خواهد کرد».
این نماینده مجلس با بیان اینکه مطرح کردن گزینه
الترناتیو به دلیل عدم توافق با روحانی نیست گفته است:
«همه چیز روی میز اســت و هر احتمالی ممکن است رخ
دهد اما احتمال اینکه اصالحات نتواند با روحانی به توافق
برسد بسیار ضعیف اســت اما در عالم سیاســت هیچ چیز
غیرممکن نیست».
این اما همه ماجرا نیست .در شرایطی که سخنرانی ها
و اظهارات تند و تیز اســحاق جهانگیــری در ماه های اخر
دولت افزایش یافته یک خبرگزاری اصولگرا هفته گذشته
از عزم اســحاق جهانگیری برای نامــزدی در انتخابات و
گالیه حســن روحانی از او به همین علت خبرداده است.
تسنیم نوشته است «:شنیده شده؛ پس از مذاکره عده ای با
جهانگیری معاون اول رئیس جمهور برای کاندیداتوری در
انتخابات ریاست جمهوری و اقبال وی به این مساله ،حسن
روحانی وی را فراخوانده و از وی به شدت انتقاد و او را از این
کار نهی کرده است ».به نظر می رســد که می توان گزینه
عدم حضور روحانی در انتخابات سال 96را به عنوان یکی از
مولفه های تحلیل و پیش بینی در این مورد مد نظر داشت؛
خبرها دیگر از حالت شایعه فراتر رفته است.
مثلث | شماره 340
خبرنامه
البته برخی از کاربران ایرانی نیز به این نامه در فضای
مجازی واکنش نشــان دادند .یکی از کاربران در این زمینه
می گویــد:«بعضی هــا شرفشــان را همزمان با وطنشــان
می فروشند».
کاربر دیگری با اشــاره به نام ه ترامپ عنوان داشــت:
ِ
لیــوان اب پرتقال در دســت بــا دلتنگی برای
«با حاله ها!
ِالمان های ایرانی ،در شــب زیبای نیوجرسی نامه ب ه ترامپ
بنویسیکههموطنانمروتحریمکنبی زحمت».
برخی دیگر از کاربران هم به این نامه اینگونه واکنش
نشان دادند:
اپوزیسیون یا در نظامه یا بر نظام! این اهالی نامه به
ترامپرواپوزیسیونهمندونید.اینامشکلشونبامردمهنهبا
نظام؛جونورهای خاصیهستند.
خائن تر از این افرادی که نامه ب ه ترامپ زدن ایران رو
بیشتر تحریم کنه کسانی هســتند که از این وطن فروش ها
طرفداری می کنن.
ِ
شــریف عزیز شروع بشه
نامه ای که با دونال د ترامپ
خوندن نداره.
اگه خواســتین روزى بی غیرتى و بى شرفى رو واسه
بچه هاتون توضیح بدین دیگه نیاز نیست به منافقین اشاره
کنین فقط نامه ب ه ترامپ رو نشونشون بدین
جالبیش اینــه که ایــن 30نفر در ســالگرد عملیات
کربالی 4و مردونگی های 175شهید غواص ب ه ترامپ نامه
نوشتن برا تحریم ایران!
نویســندگان نامه ب ه ترامپ که خواستار تحریم های
سخت علیه ایران شــده اند ،نه با نظام حاکم بر ایران ،که با
٨۰میلیون ایرانی پدرکشتگی دارند.
رقیب تازه روحانی
خبرنامه
17
تصویرنگاری
روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد .تعداد این عکس ها
انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی
بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم .مثلث در این صفحات ،هفته را با مرور
عکس ها از نو یاداوری می کند.
شلیک موفق سامانه پدافندی اس دویست در مرحله پایانی
رزمایش پدافند هوایی مدافعان اسمان والیت هفت
نماز صبح قالیباف در مسجد صاحب الزمان(عج)
دیدار رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره) با مددجویان ارامنه
خبرنامه
18
مثلث | شماره 340
رونمایی از تمبر اختصاصی شهید حسین همدانی
بزرگداشت فیدل کاسترو در دانشگاه امام صادق(ع)
جلسه شورای عالی انقالب فرهنگی
همایش سپاه حفاظت هواپیمایی
ویژه برنامه روز روشنایی
نشست جبهه مردمی نیروهای انقالب اسالمی
مثلث | شماره 340
کنگره ۶۵۰شهید مخابرات دفاع مقدس
خبرنامه
مراسم ختم پدر حسین رضا زاده
19
شبکه اجتماعی
به ما پیامک بزنید:
3000411711
lجنــاب رئیس جمهــور محتــرم ،وزیران،
مدیران و مســئوالن گرامی! مردم در شــرایط
بسیار دشــوار همیشه با شــما همسو و همدل
بودند ،همیشه مردم را ولی نعمت خود می دانید
و به انها افتخــار می کنید و می بالید .شــرایط
سخت اقتصادی غیرقابل تحمل شده ولی شما
خوش بینانه امار و ارقام خوبی می دهید درحالی
که قدرت خریــد کاهش یافته و بیــکاری روند
صعودی دارد .به عنوان یک شهروند که حقوقم
را تدوین کردید از شما گالیه دارم (از طرف پدر
یک خانواده دردمند).
lچطــور اقــای کریمی قدوســی ادعــای
دلســوزی و پیگیــری مشــکالت و نمایندگی
مجلــس مــردم خراســان را بــا وجــود
اصفهانی االصل بودن دارد و با رسانه محبوب
خراسانی ها سعی در جدال و ستیز و نبرد دارد؟
مگر با پادگان اشتباه گرفته؟ با تشکر.
lیکی دیگر از بحران هــا علیه دولت اقای
روحانی ماجرای مزاحمت ها در سخنرانی اقای
امیری ،معاون پارلمانی رئیس جمهور در نماز
جمعه یزد بود.
lجنــاب وزیر بهداشــت ایا خبــر دارید که
در مراکــز درمانــی غیردولتی ،بیمــاران برای
هزینه های چند برابر شده طرح سالمت جناب
عالی درمانده اند و در صورت مراجعه به مراکز
دولتی باید روز ها در نوبت باشند؟
خبرنامه
20
مثلث | شماره 340
lگویا مسئوالن دولتی فراموش کردند که در
ابتدای این دولت تمام الودگی هوا را به گردن
بنزین تولید پاالیشگاه های داخلی می انداختند
اما حاال بــا واردات بنزیــن چرا هنــوز الودگی
پابرجاســت یا حتی شدت بیشــتری نسبت به
سال های قبل دارد؟
lاقای هاشــمی در بوشــهر از فوایــد برجام
برای کشــور گفتند در حالی که در همان شهر
بوشهر مشکالت متعددی وجود دارد که دولت
گشــایش در ان را به برجام پیونــد زده بود اما
از یک ســال پس از برجام هنوز مشــکالت به
قوت خود باقی اســت .چرا بیشــتر ادعاهای
اقای هاشمی در مقابل واقعیت های حاکم در
کشــور قرار دارد؟! تنها نتیجه سفر اخیر اقای
هاشمی اختالل در کسب و کار اهالی برخی از
خیابان های این شهر در خالل رفت و امدهای
تیــم حفاظت ایشــان بــود .معــاون حقوقی
رئیس جمهور فرمودند «نشــان دادن تصویر
ناتوان و مخدوش از دولت باعث تخریب بنیان
اقتدار ملی کشــور می شــود» ایا شما در زمان
دولت قبل هم همین نظر را داشتید؟
به اینستاگرام مثلث بپیوندید
اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت .کاربران این شــبکه
اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه
را مشاهده کنند.
30وطن فروش
گروهی ســی نفره از عناصر ایرانی نزدیک به دولت
متخاصم بــا ایران ،در روزهــای اخیر با نــگارش نامه ای
به دونالــد ترامپ رئیس جمهــور امریکا که کاخ ســفید را
در هفته هــای پیــش رو از بــاراک اوباما تحویــل خواهد
گرفت ،خواســتار تشــدید تحریم های ضدایرانی با طرح
اســتدالل های عجیب و مقایســه ایران و داعش شــدند
اما این درخواست شان را در ترجمه فارســی نامه سانسور
کردند تا مخاطب ایرانی پی به کنه وجودشان نبرد که البته
رویه ای بچگانه بود.
ارش ســبحانی ،مجری صدای امریــکا و گرداننده
گروه موسیقی لس انجلســی کیوسک ،یکی از سی نفری
بود که این نامه را خطاب به دونالد ترامپ نوشــته و عمال
درخواســت کرده بود با تحریم های تازه ،زمینه لغو برجام
فراهم شــود .ســبحانی قبال چنین ادبیاتی بــه کار نبرده
بود ،اما برخــی دیگــر از امضاکنندگان این نامه ،ســابقه
درخواســت های مشــابهی را برای تحت فشار گذاشتن و
حتی جنگ علیه ایران را داشــتند که اکنــون در قالب این
نامه ،هم پیاله شدند.
پس از این اقدام ضدایرانی ارش ســبحانی ،اردالن
پایــوار اخرین عضو اصلی گروه کیوســک کــه نوازندگی
اکاردئون و کیبورد الکتریک را انجام می داد نیز از همکاری
با باند سبحانی انصراف داد تا بدین ترتیب باتوجه به انکه
پیش از برخی دیگر از اعضای اصلی از جمله ویولونیست
این گروه کناره گیری کرده بودند ،کیوســک عمال منهدم
شده باشد.
شادی یوسفیان همســر اردالن پایوار در این زمینه
نوشته است« :ما همیشــه برای عقاید دوســتان احترام
قائلیم ولی بعضــی مواقع تفاوت ها به حدی می رســد که
راه ها را از هم جدا می کنند.
اردالن با گروه کیوســک خداحافظی کرد و دیگر با
این گروه همکاری نمی کند».
ننگ نامه ای که این اشــخاص به ترامپ نوشته اند
و درخواســت صریح شــان برای تحریم ایران که عمال به
منزله ضربه مســتقیم به تک تک مردم کشــورمان است،
ان چنان غیرقابل هضم بوده کــه حتی عمده جریان های
اپوزیســیون نیز حاضر به همراهی با ان نشده اند و به نظر
می رسد ترکش های چنین وطن فروشی برای نگارنده این
نامه در اینده بیش از اینها باشد.
در همیــن رابطــه حمیدرضــا جالیی پــور ،اســتاد
جامعه شناسی و فعال سیاسی اصالح طلب ،در واکنش به
نامه ۳۰نفره به دونالد ترامپ ،رئیس جمهور جدید امریکا،
نوشت« :من اصالح طلبم و دموکراسی را راه نجات ایران
می دانم و در این مسیر از هر نوع فعالیت مدنی و قانونی و
زندان رفتن هم دریغ نمی کنم.
ولی اگر کشور ایران و جان و امنیت ایرانیان به خطر
بیفتد ،به عنوان تنها مردی که از یک خانواده شهید باقی
مانده؛ زیر فرماندهی ایت الله خامنه ای به جبهه می روم».
برخی از نظرها درباره این نامه را می خوانید:
از دوستانم می پرسم :حمایت وطن فروشان از سبزها
برایتان شک برانگیز نیست؟
برخی اسامی مهم در لیســت امضا کنندگان #نامه_
به_ترامپ که سابقه های درخشانی در ضدانقالب دارند.
به خاطــر همینه کــه میگیم یــه #قرتی خــوب ،یه
قرتی مرده است / ...وطن فروشــهای که به امریکا نامه
می نویسند تا ایران رو تحریم کنند.
خدایی به یک نهضت اخالقی نیاز داریم! حتی قبح
خیانت به وطن هم ریخته!
محمود استاد محمد به خاطر تحریم دارو مرد .هنوز
ادم ها به خاطر تحریم خونه خراب می شن .هنوز...
واســه محکوم کردن نامه اون ۳۰نفر الزم نیســت
وطن پرست و ناموس پرست یا حتی نون خور نظام باشی!
فقط کافیه انسان باشی.
االن سوال این هست که ملت ایران کی به این ۳۰
نفر وکالت دادن که از سمت ما نامه بنویسن؟ من از همین
تریبون میگم که وکالت من رو ندارن!
اگر راه حل مشــکالت ما دخالت مستقیم امریکا در
کشــورمون بود ۲۸مرداد ۳۲برای همیشه مشکالتمون
حل شده بود!
اشنا :کسی از سردارسلیمانی درمورد
ظریف سئوال کرده؟
اینستاگرام قالیباف
در مورد
گور خواب ها
بازتاب تو ئیتری به سوال
مشاور رئیس جمهور
اشن ا مشــاور رســانه ای رئیس جمهور با انتشار توئیتی
نوشت« :ایا میان برجام (رفع تحریم های هسته ای ایران) و
موفقیتارتشسوریهدرازادسازیحلبازاشغالتروریست ها
رابطه ای وجود ندارد؟» این توئیت بــا واکنش های کاربران
اجتماعــی در زیر پســت او مواجه شــد که بخشــی از ان را
می خوانید:
بیزحمت اول «رفع تحریم های هســته ای ایران» رو
برایماثابتکنتابعدبرسیمبهبقیهش!
اشناجانبهترنیستبه جایتو ئیت بازیبهمشکالت
مملکتبپردازید؟!
همــون تحریم هایی که ده ســال دیگر تمدید شــد
منظورتونه؟
بلهرابطهدارد.امارابطهعکس.
ارتباط دقیقی وجود دارد .با عبرت از کاله گشاد برجام
درحلبباسبکمقاومتعملکردیم.و گرنهکهروحانیمدام
می گفتراه حلسیاسی!
با این رابطه عجیبی که کشف کردین بنده پیشاپیش
شماروبه عنوانگزینهاصلحوزارتارتباطاتپیشنهادمی کنم!
بله وجود دارد از نوع رابطــه معکوس ،هر جا مقاومت
باشدنصرتالهیحاصلمی شودوهرجاوادادگی،شکست
وخسارتمحض.
چراسوریهدرحلبراهپیروزیراازایراناموخت،چنان
کهلقمانادبرااز بی ادبان.
چرا ربط نداره حسام جون؟ اصن فتح خرمشهر هم به
برجامربطداره.
اساسا همه اتفاقات خوب عالم مرتبط با برجام است.
مثالبارندگیامروزتهرانیاموججدیدبارش ها.
بهقولجلیلیتومناظراتسال:92سوالغلطاست!
برجام؟رفعتحریم؟شیب؟بام؟
اون «ایا» و عالمت ســوال رو بــرداری توئیت خوبی
میش ه .
زیر پوست «دختر» و «پسر»
در شبکه های اجتماعی
دل چرکین شدن روحانی برای انتخابات
درزمینهانتخاباتسید محمودمیرلوحیدرگفت وگوبا«ارمان امروز»
افشــاگری کرده و در این گفت وگو با عنوان «ماجرای دل چرکین شــدن
روحانی برای حضور در انتخابــات» گفت« :اصولگرایان خطاب به اقای
روحانی عنوان می کنند که شــما تنها۵۰/۷رای داشته اید و بقیه ارا متعلق
به اصولگرایان بوده اســت .با این حال اصولگرایان این مساله را مطرح
نمی کنند که بقیه ارا نیز متعلق به یک نفر و یک گروه سیاسی نبوده ،بلکه
به گروه های مختلفی تعلق داشته است .شرایط به گونه ای پیش رفت که
اقای روحانی به شدت از این وضعیت و حضور در انتخابات اینده دل چرکین شدند .از سوی دیگر اقای روحانی قصد داشتند در
اصالح کابینه تغییرات جدی تر و بیشتری صورت بدهند که با مشاهده این هجمه ها از تغییرات بیشتر پرهیز کردند و تنها به تغییر
سه وزیر اکتفا کردند » .جمالت باال سخنان سید محمود میرلوحی ،معاون پارلمانی وزیر کشور دولت اصالحات در گفت وگو با
«ارمان امروز» است ».سخنگوی ستاد اصالح طلبان تهران در انتخابات ۹۴همچنین عنوان می کند« :رئیس دولت اصالحات
همواره به اصالح طلبان توصیه می کند که دیدگاه های حمایتی خود را نسبت به دولت اقای روحانی ادامه بدهند .حتی در یکی از
دیدارهایی که ایشان با اقای روحانی داشتند به اقای روحانی عنوان کرده بودند که مراقب هجمه های اصولگرایان علیه دولت
باشند و به راحتی میدان را خالی نکنند».
تقوای تغییر
محمدرضا کردلو در یادداشتی که در روزنامه وطن امروز منتشر شد
به موضوع تغییر در مدیران اشــاره کرده و می نویسد« :این روزها شاید
بیشــتر از همه این «تقوای تغییر» اســت که الزمه رفتارهای سیاسی
گروه ها و جریان های مختلف اســت و باید به ان بازگشت .این تقوا در
رفتارهای جمعی تازه معنا می یابد ،چرا که وقتی قرار اســت به تنهایی و
شخصیدرسیاستومبتنیبرارزوهاونهتفکراتعملکنیم،اساسانباید
انتظار تغییری داشته باشیم اما وقتی قرار است یک جبهه فراگیر برای تغییر ایجاد شود و یک فرایند برای حضور دوباره مردم
در عرصه تصمیم گیری شکل بگیرد ،باید همچون بهشتی و برای به فعلیت رساندن تصمیم های بزرگ با واقع بینی« ،تغییر»
را معنا کنیم .بدون حرف های پراکنده ،بدون نیش و کنایه های گزنده ،بدون انتقادهایی که به همه سو نشانه می رود و هیچ
راهکاری ارائه نمی دهد ،بدون توجه به نفع شــخصی و باتوجه به حق جمعی ،بدون منیت و بدون خودخواهی .اگرچه این
همه ،انقدر که به راحتی نوشته می شود ،در عمل سخت است و مجاهدت می طلبد اما ناممکن نیست .نباید با انگاره ای وارد
فضای سیاست شد که احساس کرد می شود با یک کلید همه قفل ها را گشود؛ اشتباهی که رئیس دولت مستقر مرتکب شد و
نتیجه اش شد این همه نارضایتی .باید کلید مشخص برای قفل های مشخص داشت .به قول استادی ،برخی کلیدی دارند
که به همه قفل ها می خورد اما هیچ قفلی را باز نمی کند .بهشتی اینگونه نبود .بهشتی کلید مشخص برای قفل های مشخص
داشت.وقتیامامگفتبهشتییکملتبود،منظورشیکنفربودکهدرکنارهمهنهادهایرسمیوباوجودمیلیون هابودجه
که شاید کاری نکنند ،به تنهایی کار یک ملت را می کرد و بن بست ها را می شکست .نهادسازی می کرد .تفکر محافظه کارانه
برای تداوم وضع موجود نداشت و مدام دنبال تحول بود .اصولگرا بود اما مصلح! از ان جهت نگفتم اصالح طلب که صرفا
مطالبه اصالح نمی کرد ،بلکه اصالح را به بار می نشاند و هنوز هم اگر قرار باشد تفکری به داد «تغییر» برسد ،تفکر بهشتی
است .تعبیرات بهشتی هنوز باید سرلوحه کار انهایی قرار بگیرد که به دنبال تغییر ند .برای تغییر باید کلید مشخص داشت و
دانش تغییر ،جرات تغییر ،قدرت تغییر و مهم تر از همه «تقوای تغییر!»»
مراحل پنج گانه مواجهه رهبری با سران فتنه
مثلث | شماره 340
«عبدالله گنجی» در سرمقاله روزنامه «جوان» نوشت« :در سالگرد
حماسه 9دی ماه از زوایای مختلف به موضوع فتنه و پیامدهای ان پرداخته
می شود ،اما کمتر به نحوه و ســطوح مواجهه رهبری با سران فتنه مطلب
جمع بندی شده ای ارائه شده است .براســاس بررسی های نگارنده ،فتنه
1388یک طراحی از پیش انجام شده علیه نظام بود و اگر کسی از ده ها
دلیل فقط به پاسخ های میرحسین موسوی به ســوال خبرنگار هفته نامه
تایمز در 21خرداد 1388درباره شکست و پیروزی اش توجه کند ،این طراحی را خواهد فهمید .بدون تردید رهبری بر ابعاد
این طراحی اشراف و اطالع داشته و دارند ،اما به رغم این ،نحوه مواجهه ایشان با این افراد بسیار دقیق ،حجت افرین و قابل
دفاع است .به تعبیر ایت الله هاشمی کمتر کسی از زندانی شدن افراد به اندازه مقام معظم رهبری ناراحت می شود ،ولی باید به
این سوال پاسخ داد که چرا رهبری با حصر رسانه ای این افراد مخالفت نکرد و وضع موجود اتفاق افتاد .به نظر نگارنده رهبری
پنج مرحله یا پنج سطح مواجهه با سران فتنه را به صورت متوالی پیش بردند که همه مراحل ان به نفع انان بود ،اما غرور یک
نفر ،ترس دیگری و بالهت نفر سوم مانع از فهم شرایط و توجه به نگاه رهبری در این باره شد و تلخی ان فاجعه همچنان در
ذائقه مقام معظم رهبری باقی است ».نگارنده بعد از بیان پنج مرحله مختلف برخورد رهبری با مخالفان نتیجه گیری می کند:
«در ادامه راه نیز دو گزینه بیشتر مقابل نظام نیست .یا محاکمه که نتیجه ان معلوم است یا ازادی .اما گزینه ازادی که عده ای
مطالبه ان را می کنند ،جاده یک طرفه نیست .نمی شود طرف بگوید من اگر از حصر رسانه ای خالص شوم ،همان مشی و
عربده کشی دوران فتنه را دنبال می کنم و نظام نیز اقتدار خود را به سخره بگیرد و اسیر جو روشنفکری شود .رفع حصر ،جاده ای
دو طرفه است که مطالبه کنندگان ان باید این مالحظه را مدنظر داشته باشند ،اما پیشگیری از اعدام این افراد تاکنون قطعا
مدیون تدابیر نظام است که زحمات انان برای گذشته انقالب را ضامن تخفیف امروزشان کردند».
خبرنامه
کلیدواژه «دختر» ،شما را با انبوهی از صفحات بدون
صاحبدراینستاگرامروبه رومی کند؛صفحه هاییکهبااسمو
تصاویرجعلیادارهمی شوند.شمانمی دانیدباچهکسیطرف
هستید.فقطیکنام؛بهاره،لیال،اتنا،سوسنو. ..هراسمی
می تواند باشد .قبل از ظهور اینســتاگرام ،فیس بوک مکان
مناسبیبودبرایجوالنچنینصفحه هاییبود؛صفحه هایی
که با همین شــیوه اداره می شــدند .حاال حضــور صفحات
پربازدیدکنندهاین چنینیدراینستاگرام،بیشترازهرجایدیگر
به چشم می اید؛ صفحاتی که فالوئر کم ندارند .فالوئرها هم
البته دست کمی از خود صفحه ندارند .معلوم نیست مجازی
هستند یا حقیقی .ادمین ها تالش می کنند فالوئرها را به دام
بیندازند و به سود مورد نظرشان برسند؛ حتی در حد یک شارژ
تلفن .شکایت کسی برایشان مهم نیست .روزی چند نفر به
دام می افتند؟ در کل ،هدف راه اندازی این صفحه ها ،چیزی
جزجذبفالوئربرایرسیدنبهاهدافخاصنیست؛اهدافی
کهطیفوسیعیداردومی تواندازبهدستاوردنشارژتلفنتا
اغفالدخترانوپسرانوجذبانهادرشبکه هایفسادباشد.
این البته هشداری هم هســت برای کسانی که عکس های
خصوصی شان را بدون هیچ احتمال خطری ،در معرض دید
همگانقرارمی دهند.
بررسی رسانه ای هفته
21
حماسه مردمی
گفتارها
حماســه نهم دیمــاه ســال ،1388خــط بطالنــی بــر فتنــه امریکایی -
صهیونیســتی و نقطه اشکارســاز قدرت نظام و ملت ایران در مقابل دشمنان
داخلی و خارجی انقالب اســامی ایران بود .روز نهم دی ماه هر ســال،یاد اور
حماسه سازی ملت ایران است .حماسه سازی ملتی که در سایه والیت پذیری
خود اجازه نداد سایه شوم تجزیه طلبی و اغتشاش کشور را احاطه کند.
ناامیدیدشمن
چرا 9دیروزمهمی درتاریخانقالباسالمیاست؟
محمد جعفر حسن خانی
روزنامه نگار
گفتارها
22
مثلث | شماره 340
1
سال 1388یکی از مهم ترین سال های تاریخ انقالب
است .چرا که جمهوری اسالمی در این سال پر فرا زو نشیب
یکی از جدی ترین چالش های خود را در پشت سرگذاشت.
ســالی که در پی اشــتباهات ،کینه جویی ها و لجاجت های
بخشــی از نخبگان سیاســی از جمله نامزد شکست خورده
انتخابات ریاســت جمهوری ،کشــور به ســمت پرتگاهی
هولناک کشیده می شد .اما انچه کشــور را از در غلتیدن به
پرتگاه هولناک منازعــات بی پایان اجتماعــی نجات داد،
رخداد 9دی بــود .غیرت دینی بــه غلیان درامده ناشــی از
هتک حرمت عاشورای هفتم دی ماه توسط فتنه گران ،در
کنار خسارت هایی که فتنه بر کشور به بار اورده بود؛ مردم را
بر ان داشت تا یک بار برای همیشه با جریان فتنه 88برخورد
کند .نتیجه صراحت مردم در نهم دی ماه 88به حاشیه رفتن
فتنه گران و توقف خسارات این جریان بود -خساراتی که در
ادامه به تفصیل و مستند به یکی از موارد ان اشاره می شود-
به همین جهت 9دی روزی تاریخی و مهم است ؛ روزی که
جلوی خسارت افرینی ها و دامن زدن ها به منازعات اجتماعی
در سطح خیابان ،ایجاد شکاف اجتماعی ،تضعیف اقتدار
کشور در برابر بیگانگان و ...یک بار برای همیشه از سوی
اراده عمومی مردم متوقف شد.
عواقب فتنه
شــاید مهم ترین موضوعی که می بایست در تحلیل
فتنه ۸۸همواره مورد توجه قرار گیرد ،امیدوار شدن دشمن
به پدید امدن فضایی بــرای ضربه زدن بــه نظام جمهوری
اسالمی است .امیدواری که به دلیل بروز اقدامات و حرکات
غیرقانونیفتنه گرانبه وجودامدهبود.رهبرانقالبدراین باره
فرموده اند« :کسانی که فتنه سال ۸۸را شروع کردند -حاال یا
خودشان طراحی کرده بودند ،یا دیگران طراحی کرده بودند؛
نمی خواهیم نســبتی بدهیم ،به هر حــال این فتنه طراحی
شده بود -به کار کشور ضربه سختی زدند .اگر این فتنه نبود،
بالشک کارهای گوناگون کشور بهتر پیش می رفت .اینها
دشــمنان را امیدوار کردند و روحیه دادند به کسانی که علیه
نظام اســامی جبهه بندی کرده اند و یک جبهه ای تشکیل
داده اند ».درســت از همین ایــام بود که موضوعــی به نام
«تحریم هایفلج کننده»علیهایراننیزدردستورکارمقامات
امریکاییقرارگرفت.یادداشتزیر،کندوکاویاستمستند
پیرامون این موضــوع که فتنه گران چگونــه موجب ایجاد
صدمات جبران ناپذیری به کشور شدند.
روز ۸نوامبر ۱۹۷۹راوقتیکهکارتر،رئیس جمهوروقت
امریکا،بااستنادبرقانون«کنترلصدورتسلیحاتنظامی»،
کشتیحامللوازمنظامیبهارزشسیصدمیلیوندالرمتعلق
به ایــران را توقیف کــرد ،می توان نقطه اغــاز تحریم های
یک جانبهعلیهجمهوریاسالمیایراندانست.نقطهاغازی
که در گام دوم ،با بلوکه کردن مجموعه پس اندازها و اوراق
بهادار ایران در امریکا ،که ارزش ان بالــغ بر دوازده میلیارد
دالر بود ،بر گســتردگی ان افزوده شــد .البته در سال های
بعد از ان ،این روند برخــاف تعهدات امریکا در بیانیه های
الجزایر مبنی بر لغو تحریم و مداخله نکردن در امور داخلی
ایران ،فزونی بیش از پیــش یافت .در طول جنگ تحمیلی
و سال های پس از ان ،به بهانه های مختلف نظیر انچه در
ماجرای تصویب طرح «داماتو» اتفاق افتاد ،همواره امریکا
بر گستره استفاده خود از ابزار تحریم در مواجهه با جمهوری
اسالمی ایران افزود.
درماجرایدستیابیایرانبهصنعتصلح امیزهسته ای
نیز امریکا همچون گذشــته ،اســتفاده از ابزار تحریم را در
دستورکار خود قرار داد و با صدور برخی فرمان های اجرایی
دولتی یا برخی مصوبات کنگر ه این کشــور یا حتی تصویب
چند قطعنامه علیه ایران در شــورای امنیت ســازمان ملل،
تالش کرد ایران را از این فناوری صلح امیز و صنعت پیشرفته
بازدارد .البته این اولین باری نبود که در راه بومی سازی یک
صنعت ،ایران از سوی استکبار جهانی تحریم می شد .پیش
ازاین،درماجرایملیشدنصنعتنفتنیزدولتملیدکتر
محمد مصدق تحریم شده بود تا از این راه ،مانعی در جهت
ملی شدن صنعت نفت یک کشور ایجاد شود .این موضوع
شاهدخوبیبراینادعاستکهاستکباردرجهتتثبیتمنافع
و هژمونی خود بر جهان ،فارغ از اینکه چه کسی حاکم باشد،
مانع از قدرت یابی و اقتدار دیگر کشورها می شود و این امر
مختص جمهوری اسالمی ایران نیست ،بلکه شامل دیگر
کشورها هم می شود.
گناه و جرم بزرگی که شرایط امروز را برای جامعه ایران
رقم زده و این جامعه را در تنگنای تحریم قرار داده ،امیدوار
کردن دشمن است که از ســوی فتنه گران صورت پذیرفته
اســت؛ چراکه این امیدواری و شــکل گیری درک جدید از
ایران توسط غرب و امریکا ،که در ادامه ماجرای فتنه حاصل
شد ،غرب را به تحلیل ،تصمیم و اقدام جدید نسبت به ایران
مجاب کرد.
اما با مدنظر قرار دادن ســیر تحریم های اعمال شده
علیه جمهوری اسالمی و با چشم پوشــی از روند تاریخی و
گستره جهانی استفاده از این ابزار توسط نظام سلطه ،انچه
گفتارها
مسلم است ،هیچ یک از این تحریم ها پیش از فتنه ،۸۸انی
نیستکهجوبایدن،معاونرئیس جمهورامریکا،ازانتحت
عنوان «سخت ترین تحریم های چندجانبه» علیه ایران یاد
می کند .انچه تحت عنوان سخت ترین تحریم های تاریخ از
ان یاد می شود ،از نظر بازه زمانی مربوط به اقداماتی می شود
که امریکا و جبهه متحد با او ،بعد از فتنه ۸۸دنبال کردند که
در ادامه ،به نحوه و چرایی ان پرداخته خواهد ش د اما انچه در
این بخش الزم است مورد دقت قرار گیرد ،بررسی وضعیت
ایران و تحریم های صورت گرفته بر ان و تحلیل غربی ها از
این وضعیت ،پیش از اغاز فتنه است تا با مدنظر قرار دادن
ان ،ببینیم ایا این امکان وجود داشــت که در ســیر طبیعی
اتفاقات به انچه تحت عنوان سخت ترین تحریم های تاریخ
علیه ایران یا به تعبیری دیگر که از ســوی برخی مســئوالن
غربی از ان با عنوان «تحریم های فلج کننده» یاد می شود،
منجر شود یا نه؟
پیش از فتنه ۸۸
مثلث | شماره 340
اشوب هایبعدازانتخابات ۸۸یابهتعبیردقیق«فتنه»،
موجب «امیدواری» دشمنی شــد که مترصد به وجود امدن
روزنه ای برای ضربــه زدن به ایــران بود .بــه همین علت،
ی 10روز اول اغاز فتنه ،شــش
در اقدامی ناباورانــه ،تنها ط
قطعنامه در کنگره امریکا علیه ایران ارائه شــد و به تصویب
رسید! مســئوالن غربی که تا پیش از این بر لزوم واقع گرایی
در برابر ایران سخن به میان می اوردند و از ضرورت تعامل با
ایرانمی گفتند،به یکبارهشروعبهاظهاراتمداخله جویانهدر
امور داخلی ایران کردند .اوباما که چند روز پیش از انتخابات
به رهبر انقالب نامه نوشته بود تا او را در حل مشکالت منطقه
کمک نماید ،به ناگاه با اغاز فتنه ،از ایرانی ها خواســت تا به
اعتراضات خود ادامه دهند و مشخصا از میرحسین موسوی
نامبردوویرانمادغرب گرایینامید.تغییرلحنامریکایی ها
و غربی ها با اغاز فتنه ۸۸به وضوح قابل مشــاهده بود.وضع
و نگرش غربی ها در جریان فتنه ۸۸بــه قدری تغییر کرد که
شانزده روز پس از اهانت فتنه گران در روز عاشورا به حضرت
اباعبدالله الحســین علیه الســام ،ژنرال دیوید پترائوس،
فرمانده وقت نیروهای امریکایی در منطقه ،حتی از احتمال
حمله به تاسیسات هسته ای ایران خبر داد! وی در گفت وگو
با «سی ان ان» گفت« :حتما می توان تاسیسات هسته ای
ایرانراموردهدفقرارداد.تاسیساتایراندرمقابلحمالت
بمب ها اسیب پذیر هستند ».از ســویی دیگر ،این نکته نیز
عجیب است که اقدام نظامی علیه برنامه هسته ای ایران با
شروع فتنه ۸۸کلید خورد و ترور دانشمندان هسته ای ایران
از همین زمان اغاز شد .این ترورها در شرایطی که کشور در
نتیجهفتنهبه«بی ثباتی»کشیدهشدهبود،انجامپذیرفت.
از فردای فتنه و تغییر درک دشمن از جمهوری اسالمی
گفتارها
برای تحلیل شرایط پیش از فتنه ،از سال های پایانی
ریاست جمهوری جورج بوش شروع می کنیم .جورج بوش
پس از انکه در دوره ای ایران را «محور شرارت» خوانده بود
وازحملهبهایرانسخنمی گفتوچندقطعنامهرادرشورای
امنیت علیه ایران به تصویب رســانده بــود ،طی مذاکرات
5+ 1با ایران ،با تصور امکان مقابله با فعالیت های هسته ای
ایران و ایجاد تغییر در رفتار ان ،به نشــانه اعتراض به عدم
تعلیق غنی سازی از ســوی ایران ،همواره نماینده خود را در
مذاکراتشرکتنمی دادواعالممی کردکهتعلیقغنی سازی
پیش شرط امریکا برای حضور در مذاکرات است .با این حال
اما در پایان دوران زمامداری خود ،ناامیدانه و مایوسانه به این
نتیجه رسید که هیچ امکان و راهی جز مذاکره با ایران ندارد.
بنابراین در مذاکرات «ژنو یک» با زیر پا گذاشتن پیش شرط
خود ،ویلیام برنز ،معاون کاندولیزا رایس ،وزیر امور خارجه
خود را در مقابل نماینده مذاکره کننده ایرانی نشــاند .حضور
برنزدرمذاکرات،نشانه ایازعقب نشینیامریکابود.رایس،
وزیر امور خارجه امریکا نیز همان زمان اعالم کرد« :ایاالت
متحده امریکا دشمن ابدی ندارد .اگر ایران تصمیم بگیرد به
جامعه جهانی نزدیک شود ،از حمایت ایاالت متحده امریکا
برخوردار است ».خبرگزاری المانی دویچه وله نیز در تحلیل
اینرفتارامریکانوشت«:اگاهانمی گویندشرکتویلیامبرنز
ت دولت
در نشست ژنو به مفهوم چرخشی حیرت اور در سیاس
بوش در برابر ایران است».
گذر از «محــور شــرارت» خواندن ایــران به حضور
«بدون پیش شرط» در مذاکرات توسط امریکا ،ان هم در
دولت بوش جمهوریخواه ،از جمله نشانه هایی بود که نشان
می داد غرب و امریکاِ ،
ایران قدرتمند را پذیرفته و به این درک
رسیده اندکهبایدباایرانبهتوافقبرسند.البتهاینتنهانشانه
نبود.زبیگنیوبرژینسکی،مشاورسابقامنیتملیامریکا،که
توصیه هایش در پیروزی اوباما در انتخابات تاثیرگذار بود ،در
گفت وگوبامجلهالمانی«اشترن»،درپاسخبهاینسوالکه
ایا اوباما رئیس جمهور یک ابرقدرت رو به زوال است ،اظهار
داشــت« :واقعیت این اســت که دوران حماقت ابرقدرتی
امریکا به پایان رسیده است .درباره ایران و برنامه هسته ای
ایران نیز ما به رویکــرد واقع گرایانه ،منعطف تر و منطقی تر
نیازمندیم .ما باید مذاکره کنیم .ما ممکن است حتی بدون
پیش شرطمذاکرهکنیم.رویکردموفقیت امیزبرایایرانباید
بامنافعامنیتیتهرانوواشنگتنمنطبقباشد».
با مدنظر قرار دادن سیر تحریم های اعمال شده علیه
جمهوری اسالمی و با چشم پوشی از روند تاریخی و گستره
جهانی استفاده از این ابزار توسط نظام سلطه ،انچه مسلم
است ،هیچ یک از این تحریم ها پیش از فتنه ،۸۸انی نیست
کهجوبایدن،معاونرئیس جمهورامریکا،ازانتحتعنوان
«سخت ترینتحریم هایچندجانبه»علیهایرانیادمی کند.
همچنین چند ماه قبل از انتخابات ،۸۸برنارد کوشنر،
وزیر خارجه یهودی االصل فرانســه ،در مصاحبه با شــبکه
«سی ان ان» می گوید« :گمان می کنم ایران کشوری بزرگ
با تاریخی بزرگ اســت .اگر امروز بخواهیم از افغانســتان
سخن بگوییم ،باید با ایران صحبت کنیم .اگر می خواهیم
از خاورمیانه ،عراق و ســوریه ســخن به میان اوریم ،باید با
ایران صحبت کنیم .پس واقع گرا باشــیم و با این اشخاص
صحبتکنیم».
همه این سخنان یادشده و از این دست اظهارات که
در مقطع زمانی پیش از فتنه کم شنیده نمی شد ،نشان از ان
داشت که تصور ،درک و محاسبات غرب از ایران ،بر بی فایده
بودن فشــارها و لزوم گفت وگو با ان تاکیــد دارد .این درک
و تصور در اخرین مذاکرات هســته ای پیــش از انتخابات،
که در ژوئن ( ۲۰۰۸ســال ،)۱۳۸۷یعنی درســت یک سال
مانده به انتخابات انجام شد ،به صراحت از سوی طرف های
مذاکره کنند ه غربی بیان شــد که چاره ای جز پذیرش برنامه
غنی سازی ایران نمی بینند .مذاکرات هسته ای نیز به صورت
کامالهوشمندازسویمقاماتغربیتااعالمنتایجانتخابات
ریاست جمهوری سال ۸۸به حالت تعلیق درامد .انها منتظر
بودند ببینند نتیجه انتخابات چه خواهد شد تا ان گاه متناسب
با ان ،روند و خط مشی های خود را مشخص کنند.
اما اوج عقب نشینی غرب در قبال ایران و پذیرش ایران
قدرتمند را می توان در اولین نام ه اوباما به رهبر انقالب ،که
چند روز پیش از انتخابات ریاســت جمهوری ۱۳۸۸ارسال
شده بود ،مشاهده کرد .اوباما در ان نامه اذعان کرده بود که
بدون ایران ،هیچ موضوعی در خاورمیانه فیصله نمی یابد.
او خواســتار گفت وگویی همه جانبه و کمک به شروع فصل
جدیدی از مناســبات بین ایران و امریکا شده بود .همه چیز
حکایتازدستبرترجمهوریاسالمیدرتحوالتمنطقه ای
ت اما یک حادثه ،همه معادالت را تغییر
و بین المللی داشــ
داد و دست برتر و ُپر ایران را در چانه زنی با غرب ،خالی کرد:
اشوب های بعد از انتخابات!۸۸
پس از اغاز فتنه
و ایجاد تصور امکان اسیب به جمهوری اسالمی و امیدوار
شــدن دشــمن جهت عینیت بخشــی به ان تصور ،شاهد
شکل گیری اراده و اجماع بین مسئوالن امریکایی و اروپایی
برایمقابلهباایرانوتحریمگستردهوبه زعمخود،فلج کننده
علیه ان هســتیم .رهبر انقالب در توضیــح اینکه اجماع و
شــکل گیری جبهه متحد علیــه ایران در نتیجــه فتنه بوده
است ،می فرمایند« :کسانی که فتنه سال ۸۸را شروع کردند
حاال یا خودشــان طراحی کرده بودند یــا دیگران طراحیکرده بودند؛ نمی خواهیم نسبتی بدهیم ،به هر حال این فتنه
طراحیشدهبود-بهکارکشورضربهسختیزدند.اگراینفتنه
نبود ،بالشک کارهای گوناگون کشور بهتر پیش می رفت.
این ها دشــمنان را امیدوار کردند و روحیه دادند به کســانی
که علیه نظام اسالمی جبهه بندی کرده اند و یک جبهه ای
تشکیل داده اند ».اشوب های بعد از انتخابات ،۸۸موجب
«امیدواری» دشمنی شد که مترصد به وجود امدن روزنه ای
برای ضربه زدن به ایران بود .در اقدامی ناباورانه ،تنها طی
10روز اول اغاز فتنه ،شــش قطعنامه در کنگره امریکا علیه
ایران ارائه شد و به تصویب رسید! اوباما که پیش از انتخابات
به رهبر انقالب نامه نوشته بود تا او را در حل مشکالت منطقه
کمکنماید،بااغازفتنه،ازایرانی هاخواستتابهاعتراضات
خود ادامه دهند.
اینامیدواریدشمن،موجبوضعتحریم هایبیشتر
علیه ایران شد .به همین علت ،با دمیده شدن روحیه جدید
ن شــکل گیری یک جبهه متحد علیه
به دشمنان و در پی ا
ایران ،شاهد روند پرسرعت گسترش تحریم ها علیه کشور
بودیم.براینمونه،بااندکدقت نظریدرفرمان هایاجرایی
دولت امریکا علیه ایران و در راســتای تحریم ان ،می توان
ی این فرمان ها
دریافت که تعداد و وســعت اهداف تحریم
اساساقابل مقایسهباقبلازفتنهنیست.درسال های،۲۰۱۰
۲۰۱۱و ۹ ،۲۰۱۲فرمان که بیشــتر انان قدرت تاثیرگذاری
اقتصادی باالیی داشتند ،از ســوی دولت امریکا در جهت
تحریمجمهوریاسالمیصادرشد.همچنینکنگرهامریکا
از این قاعده مســتثنا نبود و شش قانون جهت تحریم ایران
به تصویب رساند که در این میان« ،قانون جامع تحریم ها،
مسئولیت پذیریومحرومیتایران»،موسومبه()CISADA
کهشاملتحریمانرژی،بانکیوفروشبنزینایرانمی شود،
از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
همچنین صدور قطعنامه ۱۹۲۹توسط شورای امنیت
سازمان ملل ر ا که در ســالگرد فتن ه ۸۸به تصویب رسید و به
همینخاطر،دارایپیامروشنیبهطرفایرانیبود،می توان
درهمینچارچوبتحلیلکرد.درتاییداینمدعا،می توانبه
مقالهکیمار.هلمز،تحلیلگرارشدنشریه«واشنگتن تایمز»
اشاره کرد که دو ماه پیش از قطعنامه ۱۹۲۹در سرمقاله این
نشریه نوشــته بود« :تحریم به تنهایی کافی نیست .ما باید
ق بشــر در ایران متمرکز
دیپلماسی عمومی را به نقض حقو
کنیم .جمهوری اسالمی به دلیل وجود اپوزیسیون داخلی،
دچار نقاط ضعف شــده و باید بر این نقطه فشار وارد کرد».
روزنامه المانی «ولت» نیز چند هفته قبــل از تحریم ۱۹۲۹
نوشت« :توان گروه های اپوزیسیون ایران برای تغییر رفتار
مقاماتاینکشورکافینیست.بههمینعلتاستکهغرب
باید هم زمان تهدیدهای چندباره خود در اعمال تحریم های
سخت علیه ایران را در پیش بگیرد ».وضع و نگرش غربی ها
در جریان فتنه ۸۸به قدری تغییر کرد که شانزده روز پس از
اهانت فتنه گران در روز عاشورا به حضرت اباعبدالله ،ژنرال
پترائوس ،فرمانده وقت نیروهای امریکایی در منطقه ،حتی
از احتمال حمله به تاسیسات هسته ای ایران خبر داد! این
نکته نیز عجیب است که اقدام نظامی علیه برنامه هسته ای
ایران با شروع فتنه ۸۸کلید خورد و ترور دانشمندان هسته ای
ایران از همین زمان اغاز شد.
بــرای فهــم بهتــر اســتراتژی غربی هــا ،باالخص
امریکایی ها علیه ایران ،می توان به سخنان ادام ارلی ،سفیر
23
گفتارها
امریکا در بحرین که پیش از این و در دوران ریاست جمهوری
جرج بوش سخنگوی وزارت خارجه امریکا بوده است ،اشاره
کرد .وی پیش از اول اکتبر ۲۰۰۹و برگزاری مذاکرات ژنو،
در جلسه ای با برخی از مسئوالن کشورهای عربی در منامه،
صراحتا اعالم کرد« :کاخ سفید هم زمان با انجام مذاکرات
ایران و 5+1نحوه حمایت از رهبران معارض جدید در ایران را
پیگیری می کند ».او همچنین تصریح کرد که اگر مذاکرات
ژنو برای امریکا موفقیت امیز نباشد و در ان پیشرفتی حاصل
نشود ،امریکا قصد دارد هم زمان با تشدید تحریم ها ،اعمال
فشارسیاسیعلیهتهرانراباحمایترسمی،علنیوگسترده
از رهبران معارض جدید ،وسعت بخشد؛ چراکه هیچ فشاری
به دولت ایران بدون تقویت جریان هــای طرفدار غرب در
ایران کارساز نیست.
ریشــه این موضــع و ایــن دســت مواضــع ر ا که در
زمان فتنه به کر ات بیان می شــد ،باید در میان نوشــته ها و
ســخنان مطرح شــده در اندیشــکده های غربی که توسط
استراتژیست ها ،تصمیم سازان و سیاست سازان امریکایی
بیانمی شودوبهنگارشدرمی اید،جست وجوکرد.به عنوان
مثال ،می توان به مقاله پوالک و ری تکیه با عنوان «افزایش
فشــار بر جمهوری اســامی ایران » که در ســال ۲۰۱۱به
نگارش درامده است ،اشــاره کرد .این دو استراتژیست در
سال هایپسازفتنه،۸۸درستزمانیکهفشارهاوتحریم ها
علیه ایران رو بــه تزاید بود ،با درکی که از شــرایط جمهوری
اسالمی یافتند ،این گونه تحلیل کردند که «تشدید فشار بر
رژیم ایران می تواند پیشبرد برنامه هسته ای تهران را به تاخیر
اندازد .همچنین این قابلیت را دارد تا مشکالت و تنش های
جدیدی را در نظــام ایران به وجــود اورد .ضمنــا می تواند
فرصت هایجدیدیرابرایافرادمیانه رودرایرانفراهمسازد
که بیشتر عالقه مندند تا در بحث هسته ای و سایر رفتارهای
مرتضی مشایخ
روزنامه نگار
گفتارها
24
مثلث | شماره 340
2
دردسرافرین تهران ،مثال حمایت از گروه های تروریستی ،با
جامعهبین المللیمصالحهنمایند.همچنینمی تواندفرصت
مناسبی را برای احیای توان جنبش سبز به وجود اورد».در
پس این تحلیل ،توصیه و تجویزی که استراتژیســت ها به
تصمیم گیران و سیاست مداران امریکایی می کنند ،از این
قراراست«:گام هایاولیهبیشتربایدبرشناساییاحتماالت
وتشخیصبهترینروش هایتحققاهدافمختلفتمرکز
یابند ،اما از ارکان مهم هر راهبردی ،برقراری ارتباط با جنبش
سبز خواهد بود .در حال حاضر ،فرصت های بسیاری برای
برقراری ارتباط با فعاالن ایران وجود دار د .ایران ســرزمین
اعتراضات کارگری و تظاهرات سیاسی است .چالش موجود
در برقراری ارتبــاط (علنی یا مخفی) بــا اتحادیه های مهم
کارگریوسازمان هایدانشجوییاستکهشبکهملیدارندو
ازطریقرسانه هایاجتماعیبایکدیگردرارتبا طند.مخالفان
حکومت روحانیون ،از هر قشر و گروه ،باید تحریک شوند تا
نقاط ضعف اخالقی رژیم اســامی را محکوم نمایند .حال
انکه تالش برای شتاب دادن به جریان فرار نخبگان سیاسی
و صنعت هسته ای ایران باید دوچندان گردد .هرگونه تالش
سیستماتیکبرایخالیکردنپشتحکومتاسالمیایران
باید یکی از اولویت های اصلی واشنگتن باشد».
روزنام ه المانی «ولت» چند هفته قبل از تحریم ۱۹۲۹
نوشت« :توان گروه های اپوزیسیون ایران برای تغییر رفتار
مقاماتاینکشورکافینیست.بههمینعلتاستکهغرب
بایدهم زمانتهدیدهایچندبارهخودرادراعمالتحریم های
سخت علیه ایران در پیش بگیرد».
انچه از این بیــان و گفته های مشــابه ،که در فضای
تحلیلی غرب کم نیســت ،می توان دریافت این اســت که
تصمیم ســازان غربی پس از فتنه ،بر این باور امیدوار شدند
که با فشار مضاعف و هم زمان با ان ،حمایت از عوامل اصلی
9دی؛تجربهشیرین
خستگی ناپذیریعوام
سکانسی به یاد ماندنی در فیلم شــیر صحرا (ساخته
مصطفی عقــاد در رابطه بــا عمر مختار) وجــود دارد که در
هنگامــه اوج فشــار ایتالیایی ها بر عمر مختــار ،گروهی از
سران قبائل نزد او می ایند تا از خستگی مردم نسبت به ادامه
مبارزات بگویند تا بلکه عمر مختار از ادامه مســیر منصرف
شود .جالب اینکه در این سکانس سران قبائل با س رو وضعی
کامال شــیک(بر خالف عامه مردم) به ســراغ عمر می ایند
تا با او مذاکره کنند و از وضع بد معیشــتی و اقتصادی مردم
بنالند .اما عمر مختار که هم به راه خــود و هم به عوام مردم
خود ایمان راسخ داشت ،خطاب به ســران قبائل گفت که
«شما خسته شده اید نه مردم» و این جمله را برای همیشه در
تاریخ ماندگار کرد.
جالب اینکه در ادبیات دینی ما نیز عوام جایگاه ویژه ای
دارد و تعبیری چون «الی جتمع امتی علی الخطا» از پیامبر
اسالم نشان از نوعی اصالت به فهم عمومی جامعه است.
امامعلی(ع)نیزکهمتحملبیشترینهزینه هاازسویاقشار
باالتر و خاص جامعه شد ،همواره نســبت به زیاده خواهی
خواص هشــدار داده و بیان داشــته اند که «بدان که برای
زمامدار ،خاصان و صاحبان اســراری هســت که خودخواه
و دســت درازند و در داد و ســتد با مردم ،عدالت و انصاف را
رعایت نمی کننــد ».همچنان که در یکــی از توصیه های
حضرت علی(ع) به مالک اشــتر از دو طایفه عامه و خاصه
نام برده شــده و هر یک به اوصــاف و ویژگی هایی منصف
گشته اند .ایشــان در همین نامه به مالک هشدار می دهند
که «باید محبوب ترین کارها نزد تو اموری باشند که در حق با
میانه رویموافق ترودرعدالتعام تروگسترده تروبارضایت
رعیتهماهنگ تراست.چراکهخشمعامهمردم،خشنودی
خواص را بی اثر می ســازد و ناخشــنودی خاصان ،در عین
رضایتعمومجبران ناپذیراستواحدیازرعایاازنظرهزینه
زندگی در حالت اسایش و صلح بر والی سنگین تر و به هنگام
بروزمشکالتدرهمکاریکمترودراجرایانصافناراحت تر
و به هنگام درخواســت ســوال پراصرارتر و پــس از اعطا و
بخششکم سپاس تروبههنگاممنعخواسته هادیرعذرپذیرتر
و در ساعات رویارویی با مشکالت کم استقامت تر از خواص
نمی باشند .ولی پایه دین و جمعیت مسلمین و ذخیره دفاع
در برابر دشــمنان ،تنها عامه امت اند .بنابراین باید گوش تو
به انها و میل تو با انان باشد ».در بررسی تاریخ صدر اسالم
نیز در می یابیم که عمده اشــتباهات عوام مردم نه از محل
تحلیل خودشان بلکه حاصل اشــتباهات خواص سیاسی
و اجتماعی بوده اســت تا جایی که فجایعــی چون تنهایی
امیرالمومنین در کوفه و حادثه اسفناک کربال رقم می خورد.
مقام معظم رهبری در این مورد می فرمایند« :اگر خواص در
هنگامخودش،کاریراکهالزماستتشخیصدادندوعمل
کردند ،تاریخ نجات پیدا می کند و حسین بن علی ها به کربال
کشانده نمی شوند .اگر خواص ،بد بفهمند ،یا فهمیدند با هم
اختالف پیدا کردند معلوم اســت که در تاریخ ،کربال تکرار
خواهد شــد ».زمانی که جای جای تاریخ انقالب اسالمی
را نیز به مرور می نشــینیم شاهد ان هســتیم که خواص در
چند مقطع تاریخی دارای اشتباهات فاحشی بوده اند اما در
فتنــه ،می توانند جمهوری اســامی را به ســمت براندازی
به عنوان هدف حداکثری یا تغییر رفتار و تمکین به خواست
غرب به عنوان هدف حداقلی ،پیش ببرند.
باور و امیدی که پیش از فتن ه ۸۸رو به یاس گذاشــته
بود ،به امیدواری تبدیل شــد و از همین روی ،پس از وقوع
فتنه ،۸۸مایکل الوی درباره این امیدواری ،این چنین تحلیل
می کند« :جریان سبز یکی از شــکاف هایی است که مورد
توجه قرار گرفته است .در این راستا ،ان چیزی که بیش از
همه مدنظر دولتمردان امریکاست ،گرایش های فرهنگی
و اجتماعی است که در داخل ایران به امریکا در بین برخی
اقشــار و طبقات وجود دارد .اگر ایــن گرایش ها و مطالبات
به خواســت های جریان ســبز متراکم گــردد ،می تواند به
غرب کمک شــایانی بنماید .گرچه راه انــدازی یک حرکت
شبه انقالبی برای مقابله با نظام جمهوری اسالمی به لحاظ
زمانی برای ایاالت متحده امریکا زمان بر است ،اما هرگز از
ر ده برنامه های روی میز خارج نشده است».
فرجام سخن
همه انچه گفته شــد ،موید این امر است که ان گناه و
جرم بزرگی که شــرایط امروز را برای جامعه ایران رقم زده و
این جامعه را در تنگنای تحریم قرار داده ،جرم امیدوار کردن
دشمن است که از ســوی فتنه گران صورت پذیرفته است؛
چراکه این امیدواری و شــکل گیری درک جدیدی از ایران
توســط غرب و امریکا ،که در ادامه ماجــرای فتنه حاصل
شــد ،غرب را به تحلیل ،تصمیــم و اقدام جدید نســبت به
ایران مجاب کرد و این اراده را در دشمنان برای شکل دهی
ل ان شــد
جبهه ای متحد علیه ایــران به وجود اورد و حاص
تحریمی در این گســتردگی .باری ،جرم بزرگ فتنه گران،
امیدوارکردن دشمنان بود.
عین حال این اشتباهات به فجایع صدر اسالم منتهی نشد؛
کشمکش هاینامناسبسیاسی(بهلحاظمقطعزمانیجنگ
تحمیلی)دراستانهتشکیلمجلسسوم،کویدانشگاهودر
اخرین مورد ان فتنه سال 88از جمله موارد تاریخی به شمار
می اید که بررسی عملکرد خواص انقالب اسالمی نتیجه ان
چنان جالبی را به دست نمی دهد و خبر از مردودی انها دارد.
امانقطهثقلانقالباسالمیوعدم فروپاشیولرزیدن
در هنگامه اشتباهات خواص (مانند ان فجایعی که در صدر
اسالم شاهد ان بودیم) حضور عوامی است که لفظ «عوام»
یارای معنا بخشیدن به این قشر را ندارد و شاید «عامه مردم»
تعبیر بهتری در مورد انها باشد.
به عبارت بهتر ،اگرچه خود خواص خوانده ها همواره
برای حفظ منافع خود از یک ســو و از دست ندادن مناصب
و ارتباطات از سوی دیگر همواره یکی به نعل و یکی به میخ
زنان(به سان اشباح الرجال) طی این سی و چند سال خون
به دل امت و امام امت کردند اما در کنار ان و با هدایت مردم
و تکیه امام بر عامه ،دیگر عامه دنباله روی ان خواص نشد
و با داشتن تحلیلی خودبنیاد ،انقالب اسالمی را از خطرها
نجات داد 9 .دی نیز اخرین نمونه از همین تحلیل خودبنیاد
بود که مردم ایران اســامی با در خطر دیدن بنیادی ترین و
کانونی ترین ارزش های به دور همه کوتاهی ها و ســکوت
خواص به میان امدند تا فاجعه ای دیگر در تاریخ اســام و
ایرانرقمنخوردوخونعزیزانشاندرقربانگاهسکوتمرگبار
افراد دارای مسئولیت به هدر نرود.
9دیباردیگرنشاندادکهشاهدنوعیجابجاییانجام
وظیفهازطبقهدارایمسئولیتبهطبقهولینعمتانمی باشیم
واگربهادامهاینمسیرعالقه مندیممی بایستبرعامهمردم
تکیهکنیمکهاستانهخستگی پذیریایشانازمتنعماننظام
بهمراتبباالتروستودنی تراستوتاریخانقالباسالمگواه
این ادعاست.
#ایران _ سوریه _ نشد
مجید حامدی
روزنامه نگار
3
به بهانه فرا رسیدن حماسه 9دی
مثلث | شماره 340
کمونیست ها در حالی در رویای همزیستی مسالمت امیز با
کبوترها و بازهای امریکایی بودند که در ان سوی اتالنتیک،
واشنگتنوناتوقبرکمونیست هاراحفرکردهومنتظرجسدی
بودند که در داخل این قبر قرار دهند .سیاستمداران شوروی
سابق گرفتار این تله خطرناک شــدند .انها بدون توجه به
واقعیتی که پیرامونشــان قرار داشــت ،به سوی تصویری
مجازی و خیالی «همزیستی با غرب» گام برداشتند و خود
را از درون و بیرون تهی ساختند .این تهی سازی روندی بود
که متعاقبا از ســوی دونالد ریگان و بوش پدر نیز به صورتی
هدفمند هدایت شــد و در نهایت منجر به فروپاشی شوروی
گردید .بنابراین گام نخســت و اصلی ســقوط کمونیسم را
رهبران این حزب در شوروی سابق برداشتند.
-3رمز مانــدگاری انقالب اســامی در طــول چهار
دهه اخیر یکی «دشمن شناســی» و دیگر «استقالل» و
«تالش برای عمل بــه احکام الهی و قران» بوده اســت.
زمانی که دشمن شناسی و استقالل یک ملت در وهله اول با
یکدیگر ترکیب شده و سپس این ترکیب در ذیل کامل ترین
مکتب الهی تعریف شــود ،در ان صورت ما بــا ملتی قوی
و اســیب ناپذیر و نظامی پویا مواجه خواهیــم بود .افتخار
ملت انقالبی ایران ،حرکت در سایه اسالم و تعالیم الهی و
توجه ویژه نسبت به مفاهیمی واال مانند «اسالم سیاسی»،
«والیتمداری» و «غیرت دینی» اســت .ایــن مفاهیم در
ذهن هر چهار نسل انقالب اسالمی نضج یافته و طرح های
دشمنان قسم خورده این مرز و بوم را ناکام گذاشته است.
در ایــن میان ،مولفــه دشمن شناســی اهمیتی ویژه
دارد .زمانی که دشمن شناســی از قاموس گفتمان انقالب
حذف شــود و «بی اعتمادی مطلق به امریــکا» جایگزین
«همزیستی مسالمت امیز با غرب» شود ،ما دچار بدترین
خطای راهبردی ،اعتقادی و محاسباتی ممکن شده ایم.
نباید ایــن حقیقت را فرامــوش کنیم کــه هم اکنون
غرب نســبت بــه کلیــت ،ماهیــت و زیربنای اعتقــادی و
سیاســی نظام ما رویکردی منفــی و تقابلی داشــته و نیت
و هدف گــذاری واقعــی ان نابــودی این نظام اســامی و
مردمی اســت .ایــن هدف گذاری نــه تنها در طــول چهار
دهه اخیر تغییــر نیافته ،بلکه در دوران هر یک از روســای
جمهوری دموکــرات و جمهوریخواه در امریــکا به نحوی
تکمیل شــده اســت .دموکرات ها با اســتفاده از ابزارهای
فرهنگی و جمهوریخواهان با استفاده از راهکارهای سخت
افزاری در صدد تقابل با انقالب اسالمی ایران بر امده و برای
ان بودجــه تصویب کرده انــد .در چنین
فضایی «اعتماد به دشــمن» و پیگیری
تز همزیستی مسالمت امیز با غرب دقیقا
ی اســت که کاخ ســفید
همان تله و دام
می خواهد ما را در ان بیفکند.
-4تاکنون بارها عنوان شده است
که «تبدیل دشــمن به دوست» در قبال
ایاالت متحده امریکا و کسانی که کمر
به نابودی نظام جمهوری اسالمی ایران
بسته اند امکان ناپذیر اســت .به عبارت
بهتر ،استراتژی تبدیل دشمن به دوست
درقبالایاالت متحدهامریکاکههمچنان
مظهراستکبارجهانیمحسوبمی شود،
پاشنه اشیل سیاســت خارجی ما در برهه
حســاس و تعیین کننده فعلی محسوب
می شــود .باتوجه به اینکه کشور و نظام
بین الملل بنا به تعبیر مقام معظم رهبری
در یک پیچ تاریخی قرار دارد ،محاسبات
ما نیــز باید مطابق ایــن واقعیت صورت
گیــرد .متعاقبا اگــر «برجــام» در ذیل
استراتژی همزیســتی با امریکا تعریف
شود ،به پاشنه اشیل ما تبدیل خواهد شد
و اگر ان را در ذیل اســتراتژی مدیریت رفتار دشمن تعریف
کنیم ،این موضوع می تواند برای ما سودمند باشد .نگاه ما
به موضوع برجام و به طور کلی سیاســت خارجی جمهوری
اسالمی ایران ،باید نگاهی بر گرفته از همان اصل مترقی
«نفی سبیل » باشد .در اینجا ما با نگاهی فقهی ،راهبردی
و مبنایی مواجه هستیم که مطابق ان اساسا اجازه وادادگی
در مقابل دشــمن را نداریم .در نهایت اینکــه راز ماندگاری
انقالب اســامی ایران مبانی محکم اعتقادی و سیاســی
ایران اسالمی است که ان نیز در راستای نگاه ارمانی انقالب
و در مسیر تکامل و رشــد تعریف می شود .در چنین مجالی
اگر خدای ناکرده «دشمن شناســی» و «رصد هوشمندانه
تحرکات دشــمن» تحت تاثیر نگاه خوشــبینانه و بازدارنده
نســبت به امریکا و دیگر دشــمنان قســم خورده این مرز و
بوم فراموش شــود ،ما از ارمان ها و اصــول انقالب عدول
کرده ایم .در ان سوی میدان ،امریکا و متحدانش در انتظار
لحظه ای غفلت ما هســتند تا از این غفلت و سوء تدبیر در
راستای اهداف خود استفاده کنند.
گفتارها
حماسه نهم دیماه ســال ،1388خط بطالنی بر فتنه
امریکایی-صهیونیستیونقطهاشکارسازقدرتنظاموملت
ایران در مقابل دشــمنان داخلی و خارجی انقالب اسالمی
ایران بود .اگاهی و احساس مسئولیت ملت ایران در سایه
هدایت و مدیریت مقام معظم رهبری ،منجر به اثبات توان و
قدرت کشور عزیز و اسالمی ما در برابر دشمنان قسم خورده
انقالب اسالمی ایران شد .روز نهم دی ماه هر سال،یاد اور
حماسه سازی ملت ایران است .حماسه سازی ملتی که در
ســایه والیت پذیری خود اجازه نداد سایه شوم تجزیه طلبی
و اغتشاش کشــور را احاطه کند .اری! اگر دشمن شناسی
ملت ایران و حضور به موقــع انها در صحنه نبــود ،امکان
شکل گیری سناریویی مشــابه سوریه در کشــور زیاد بود.
با گذشت 7سال از حماســه 9دی ماه ســال ،1388ابعاد
بیشتری از این حماســه مورد توجه و مداقه افکار عمومی
قرار می گیرد 9 .دی مصداق دیگــری از ماندگاری انقالب
اسالمی ایران در ســایه والیت پذیری،
بصیرت و دشمن شناســی ملت سرافراز
ایران بود .در این مجــال قصد داریم در
خصوص رمز ماندگاری انقالب اسالمی
ایران و پویایی ایــن حرکت عظیم الهی
و مردمی پس از گذشت نزدیک به چهار
دهه از ظهور ان سخن به میان اوریم.
-1حضــرت امــام خمینــی (ره)
با اســتناد به اصــل نفی ســبیل و اتخاذ
سیاســت «نه شــرقی ،نه غربــی» روح
اســتقالل را در کالبد انقالب اســامی
ایران دمیــد .اصل نفی ســبیل یکی از
پویاتریــن اصول اســامی محســوب
می شود .بر اســاس ایه شــریفه «و لن
یجعــل اللــه للکافرین علــی المومنین
ســبیال» اساســا خداوند متعال راهی را
برای سلطه کفار بر مســلمین قرار نداده
است .در شــرایطی که خداوند راهی را
در این خصوص قرار نداده است ،تمایل
مسلمینبهسلطه پذیریکفاربرانهایکی
از اصلی ترین رموز درماندگی و استیصال
انها در طول تاریخ محســوب می شود.
حضرت امام خمینی (ره) به عنوان رهبر و مصلح مســلمان
این نقطه اسیب را در ملت های اســامی درک کرد و ندای
استقالل طلبی خود را بر مبنای اصول الهی و اصل مترقی
نفی سبیل استوار ساخت .در دورانی که جهان در سیطره دو
بلوک شرق و غرب قرار داشت ،نظام بین الملل شاهد ظهور
انقالبی بود که نه تنها به هیچ یک از دو قطب قدرت جهان
وابسته نبود ،بلکه ســلطه انها را نیز نفی می کرد و در تقابل
با انها قرار داشــت .بی دلیل نبود که ایاالت متحده امریکا
و اتحاد جماهیر شــوروی هر دو در دوران جنگ تحمیلی و
ســال های پس از پیروزی انقالب اســامی تالش خود را
برای سرنگونی نظام جمهوری اسالمی به کار گرفتند.با این
حال ملت انقالبی ایران با اتکا بر اصل نفی سبیل و اتکا به
خود توانست معادله ای ناممکن را ممکن ساخته و پس از 8
سال به دشمنان بعثی و حامیان غربی و شرقی ان اجازه ندهد
ذره ای از خاک میهن پاکمان را به تصرف خود دراورند.
-2مروری بر ماجرای فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی
برای سیاســت خارجــی هر کشــوری عبرت امــوز خواهد
بود .تغییــر از جمهوری شــورایی به اتحادیه کشــورهای
مشــترک المنافع که ازان تحــت عنوان فروپاشــی اتحاد
جماهیرشوروی تعبیر می شــود ،دقیقا از زمانی کلید خورد
که خروشــچف و دیگر سیاســتمداران شــوروی سابق به
فکر همزیســتی مســالمت امیز با غــرب افتادند .همگان
متفق القول هســتند که از مهمترین علل ســلب حاکمیت
حزب کمونیســت براتحاد جماهیرشــوروی می توان به از
بین رفتن گارد بســته کرملین در برابر امریکا افزایش حس
ملی گرایانه در جمهوری های مختلف مخصوصا روسیه به
رهبری بوریس یلتسین و....اشــاره کرد .به عبارت بهتر،
ما شــاهد وقوع دو رویکرد موازی در داخل شوروی سابق و
سپس فروپاشــی ان بوده ایم .در ابتدا تالش کمونیست ها
برایهمزیستیمسالمت امیزباامپریالیسمجهانیپایه های
قدرت را در شوروی سســت کرد و به صورت همزمان ،این
سســتی مولد افزایش پوکی درونی و داخلی شوروی و رشد
گروه های ملی گرا در محدوده جغرافیایــی پهناور ان بود.
دیری نپایید که رسما در سال 1991فروپاشی اتحاد جماهیر
شــوروی اعالم شــد و کمونیســم به موزه تاریخ پیوست.
گفتارها
25
گفتارها
توفانمردمی
ملت ،دشمن را ناامید کردند
حسین ابراهیمی
عضو جامعه روحانیت مبارز
4
مردم با حضور در حماسه 9دی دشــمنان را مایوس
کردند و به انها فهماندند که دیگر سبب فتنه نشوند.
عوامل درونی و بیرونی در ســال 88دست به دست
هم دادنــد و فتنه را اغــاز کردند ،بنابراین نمی شــود گفت
عوامل فتنه 88درونی بودند یا بیرونی ،چراکه در این فتنه
هم عوامل درونی و هم بیرونی نقش داشــتند .دشمنان از
این فرصت می خواســتند برای حذف نظام اســتفاده کنند
که توفان مردمی مانع حرکت فتنه گران شــد و این توفان
نگذاشت دشمنان به اهداف خود برسند.
توطئه دشــمنان در فتنه 88حتی ســبب انســجام و
یکپارچگی جامعه شــد و مردم نظام اســامی بــا حرکتی
خودجــوش در حماســه 9دی همه چیز کــه فتنه گران در
دســتورکار قرار داده بودند را خنثی کردند .افرادی که علم
دارند به ویــژه خواص که مســائل را تحلیــل می کنند و بر
مسائل اگاه هستند اگر بدانند یک جریان باطلی در جامعه
در حال رشد اســت ،وظیفه دارند که در مقابل این جریان
ایستادگی کنند.
وقتــی قــرار اســت فتنــه ای در جامعــه رخ دهد بر
انسان های دانا که مســائل را می فهمند الزم است با علم
و دانش خود جامعه را از این فتنــه مطلع و اگاه کنند .طبق
فرموده پیامبراکرم(ص) کسانی که بدانند به جامعه اسالمی
ضربه وارد می شــود و با فتنه ،حــق را ضایــع کنند ،لعنت
خدا بر انها باد .کســانی که بی توجه بودند و جامعه را بیدار
نکردند مورد مواخذه خدا قرار می گیرند .حماسه 9دی 88
چند ویژگی داشــت که یکی از ویژگی های مهم ان حضور
باشکوه مردم بود.
مردم بعد از گذشت 37سال از انقالب اسالمی این
امادگی را داشتند و با حضور خود در صحنه بر نظام و انقالب
اهمیت قائل شدند ،مردم این نظام دارای بصیرت و اگاهی
روزغربالگری
جامعه از خواص جلوتر بود
26
نماینده مجلس
مثلث | شماره 340
گفتارها
سید کمال الدین شهریاری
5
حماسه 9دی روز هوشمندی و بصیرت ملت ایران در
حمایت از والیت و رهبری است .حماسه 9دی روز تجلی،
هوشمندی ،بصیرت و هوشــیاری ملت ایران در حمایت از
والیت و رهبری است.
هرچند وقت یک بار پدیده هایی در کشور رخ می دهد
که این پدیده ها محلی برای امتحــان و غربالگری جامعه
می شود .در این امتحان بخشــی از خواص که باید نقش
خودشــان را خوب ایفا کنند و جامعه را به ســمت صالح و
رستگاری هدایت کنند ،نتوانســتند این کار را انجام دهند،
به گونه ای که خود هم غربالگری شدند.
در بعضی موارد جامعه ما حتــی از خواص هم جلوتر
هســتند و وقتی خواص مــا دچــار انحــراف و کج فهمی
می شــوند ،جامعه با حضور و موضع گیری صحیح خود ان
غربالگری را انجام می دهــد 9 .دی روز غربالگری بود که
هستند .احساس مسئولیت مردم یکی دیگر از ویژگی های
حماسه 9است .مردم در مقابل فتنه گران برای حفظ نظام
احساس مســئولیت کردند و این احساس مسئولیت مانند
یک جهاد بود ،جهاد گاهی با سالح ،گاهی با حضور و گاهی
نیز با سخن است و این احساس مسئولیت و حضور مردم در
صحنه نیز جهاد بود .مردم با حضور در صحنه به دشــمنان
فهماندند ما همان طور که در انقالب حضور داشتیم و این
انقالب را به پیروزی رساندیم ،برای حفظ نظام نیز امادگی
داریم .مردم در حماسه 9دی ثابت کردند اصل والیت فقیه
برای ما اصل مهم و محوری اســت و هر جا که احســاس
کنند مقام معظم رهبری تنها مانده ،بــا تمام وجود به دفاع
از رهبری که رکن اصلی نظام هستند در صحنه حضور پیدا
می کنند .مردم با حضور در حماسه 9دی دشمنان را مایوس
کردند و به انها فهماندند که دیگر از این غلط ها نکنند و سبب
فتنه نشوند .نظام جمهوری اسالمی ایران دارای مدافع و
طرفدار است و این نظام مجاهدینی دارد که همواره در موقع
خطر حضور پیدا می کنند .ما هیچ گاه نباید از خیانت خائنین
و فتنه فتنه گران خیالمان راحت باشد .مانند سربازی که در
ســنگر حضور دارد و از نظام مراقبت می کند باید هوشــیار
و مراقب باشــیم .مردم باید با تمام وجود در صحنه حضور
داشته باشند و دوست را از دشمن بشناسند و مساله نفوذ را
نادیده نگیرند.
غیرت دینی جامعه مسلمان ایران اجازه نداد که به مقدسات
مذهبی توهین و دین مــردم مورد اهانت و دهن کجی یک
عده ای معلوم الحــال قرار گیرد .جامعه اســامی ایران با
حمایت از رهبری و والیت فقیه بار دیگــر حضور خود را در
دفاع از ارزش های انقالب و نظام مقدس جمهوری اسالمی
به نمایش گذاشت.
نظام مقدس جمهوری اسالمی که امام خمینی (ره)
برای ما ترســیم کرده بودند و مقام معظم رهبری به عنوان
وارث راســتین امام(ره) این نظــام را به درســتی هدایت
می کنند ،یک بار دیگر به جهانیان نشــان داد که حماســه
9دی نظــام را بیمــه کرده اســت .کج فهم هــای داخلی
متوجه شــدند که این نظام ،نظامی نیســت که با چهار نفر
فریب خورده دچار تزلزل شود .حماسه عظیم و به یاد ماندنی
یوم الله 9دی را به همه ملت ایران تبریک می گویم و این
روز را نباید هرگز فراموش کنیم.
کسی خوشبین نیست
روزنامه نگار
واقعیت امر این است که فارغ از رویکرد تحلیلی این
روزنامه ،کلیت سواالت مطرح شده ،دغدغه اصلی سران
اروپایــی در قبال حضور ترامپ در کاخ ســفید را تشــکیل
می دهد .بدیهی است که اگر ترامپ بخواهد به شعارهای
انتخاباتی خــود عمل کند و در ناتو ســاز ناکــوک زده و از
فروپاشی اروپا و روی کار امدن احزاب دست راستی (راست
افراطی) در اروپا حمایت کند ،نه تنها شاهد اتحاد بروکسل
و واشنگتن نخواهیم بود ،بلکه حضو ر ترامپ در کاخ سفید
بــرای اروپاییان به یک چالــش تبدیل خواهد شــد .نباید
فراموش کرد که ســال اینده ،انتخابات ریاست جمهوری
فرانسه برگزار خواهد شد .مارین لوپن ،نامزد مورد حمایت
دونالد ترامــپ در این انتخابات خواهد بود .لوپن کســی
اســت که حضور وی در راس معادالت سیاسی و اجرایی
فرانســه و راهیابی وی به کاخ الیزه بــه مثابه یک کابوس
ســخت برای مقامات فعلــی اروپایی اســت .لوپن معتقد
است که اتحادیه اروپا مانند یک زندان بوده و باید بار دیگر
اظهار کرده اســت« :من کامال اطمینان دارم که امریکا
به تعهــدات و تضمین هــای امنیتــی خود در قبــال اروپا
پایبند اســت .رئیس جمهور منتخب امریکا این مســاله را
در گفت وگوهای تلفنی متعــدد با مقامــات اروپایی تایید
کرده اســت».با این حال انتقــادات زیربنایــی و مبنایی
ترامپ نســبت به ناتو ،موضوعی نیســت که استولتنبرگ
و مقامات ناتو بتوانند با خوشــبینی ان را نادیــده انگارند!
ضمن انکــه روابط نزدیک تر روســیه و امریــکا در دوران
ریاست جمهوری دونال د ترامپ ،به طور طبیعی بر مناسبات
داخلی اعضای ناتو تاثیرگذار خواهــد بود .همچنین این
روابط می تواند مانع از تاثیرگذاری تحریم های اروپا علیه
مسکو (بر سر موضوع اوکراین) شود .مقامات کاخ کرملین
معتقدند می توانند با ترامپ در خصوص مساله اوکراین به
مفاهمه ای مشــترک دســت پیدا کنند .فهم مشترکی که
در دوران ریاســت جمهوری اوباما عمال امــکان ان برای
روس ها وجود نداشت.
مثلث | شماره 340
پیروزی دونالــد ترامپ ،نامــزد جمهوریخواهان در
انتخابات ریاســت جمهوری ســال 2016ایاالت متحده
امریکا همچنان مقامات اروپایی را نگران ســاخته است.
نزدیکی احتمالی روابط روســیه و ایاالت متحده امریکا از
یک سو و رویکرد منتقدانه ترامپ نسبت به ساختار نظامی
و د فاعی اروپا و ناتو از ســوی دیگر ،بر شــدت و دامنه این
نگرانی ها افزوده اســت .در جریان رقابت های انتخاباتی
امریکا ،ترامپ حمایت خود را از برگزیت (خروج انگلیس
از اتحادیه اروپا ) اعالم کرد .ضمــن انکه ترامپ مرکل را
نیز به عنوان صدر اعظم المان به چالش کشید و اقدامات
مهاجرتی و سیاسی وی در اروپای واحد را عمال به سخره
گرفت .فرانسوا اوالند رئیس جمهور فرانسه نیز در جریان
رقابت های انتخاباتی امریکا ،حمایــت تلویحی خود را از
پیروزی هیالری کلینتون اعالم کرد.
با همه این اوصاف ،در نهایت دونال د ترامپ توانست
به عنوان رئیس جمهور ایاالت متحده امریکا انتخاب شود.
هم اکنون کشــورهای اروپایی و در راس انهــا ترو ئیکای
اروپایی نگران سیاســت های دولت ترامــپ و تاثیر ان بر
موجودیت و اتحاد داخلی در قاره سبز هستند .همچنین انها
نگران منازعاتی هستند که در دو سوی اتالنتیک رخ خواهد
داد .در این میان ،بوریس جانســون ،وزیــر امور خارجه
انگلیس که به دلیل اشتراک نظر با ترامپ بر سر برگزیت،
روابط خوبی با وی دارد ،از کشــورهای اروپایی خواسته تا
حقیقت حضور ترامپ در کاخ سفید را بپذیرند.اما ایا سران
اروپایــی می توانند به رئیس جمهور جدیــد ایاالت متحده
امریکا اعتماد کرده و به اتحاد خود با امریکا ادامه دهند؟
در این خصوص رسانه ها و تحلیلگران اروپایی موارد
زیادی را مطرح کرده اند .تحلیلی که اخیرا در این خصوص
توسط روزنامه «تاگس شاو» المان ارائه شده در نوع خود
قابل تامل است .این روزنامه ،نگرانی های اروپای واحد از
ن ترامپ را از سال اینده میالدی(سال )2017
سر کار امد
به صورتی عینی تر و ملموس تر مورد بررسی قرار می دهد.
این روزنامه معتقد است که اتحادیه اروپا با نگرانی به سال
2017می نگرد و در این میان به خصوص مساله روی کار
امدن «دونالد ترامپ» ،رئیس جمهور جدید امریکا برای
این اتحادیه نگران کننده اســت .این پرســش ها مطرح
اســت که در ســایه این تحول تا چه اندازه همکاری ها با
ایاالت متحده تغییر خواهد کرد و تحت ریاست جمهوری
ترامپ شکاف هایی که اروپا را در معرض تهدید قرار داده
است تا چه اندازه تعمیق می شود؟
کلیت طرح ســوال ایــن روزنامه نشــان می دهد که
بســیاری از محافل اروپایی ،تعمیق شــکاف های اروپا و
امریکا را در دوران ریاست جمهوری ترامپ پذیرفته اند .با
این حال سوال اصلی اینجاست که چنین شکاف هایی تا
چه اندازه تعمیق خواهد شد؟ ایا در این منازعه اتالنتیکی،
اســتراتژی ها با یکدیگر درگیر می شــود یــا تاکتیک ها و
رفتارها؟ پاسخ دهی به این سوال می تواند در رصد و درک
تحوالت اتی در روابط و مناسبات امریکا و اروپا موثر باشد.
روزنامه تاگس شاو در ادامه سواالتی را مطرح می کند
که در نوع خود بسیار قابل تامل است ؛ سواالتی که نشان
از حساسیت باالی حضور ترامپ در کاخ سفید برای سران
اروپایی دارد .بر اســاس تحلیل این روزنامــه المانی ،این
گفتارها
ســوال که ایا امریکا می تواند تحت رئیس جمهوری مانن د
ترامپ اداره شــود مســاله ای کامال نامشــخص است و
حداقل این یک مساله فوری برای اتحادیه اروپا است؛ ایا
قاره ای که در سایه ردیفی از بحران هایی که پایانی ندارد
در معرض تهدید فروپاشی قرار دارد می تواند تاب تحمل
این مساله را داشته باشــد که به زودی شخصی به عنوان
قدرتمندترین مرد جهان روی کار اید که اشکارا از جدایی
انگلیس از اتحادیه اروپا اســتقبال می کنــد؟ ایا اتحادیه
اروپا می تواند این وضعیت را تحمل کند وقتی که ترامپ
در مبارزات انتخاباتی خود در این باره که از شرکای اروپایی
خود در ناتو در موارد اضطراری دفاع خواهد کرد یا نه ابراز
تردید کرده است؟
ملی گرایی را در این مجموعه احیا کرد .حمایت ترامپ از
جریان های ملی گرا در اروپا ،موضوعی اســت که نگرانی
سخت مقامات اروپایی را برانگیخته است .اگرچه از زمان
انتخــاب ترامپ به عنــوان رئیس جمهــور ایاالت متحده
امریکا تاکنون ،وی موضعی صریح و مستقیم در راستای
تضعیف اتحادیــه اروپا بیان نکرده اســت ،اما بر همگان
مسجل است که وی از سر کار امدن جریان های ملی گرا
در اروپا اســتقبال خواهد کرد .این موضوع در سال اینده
میالدی و همگام با برگزاری انتخابات ریاســت جمهوری
در فرانســه نمود و عینیت بیشــتری پیدا می کند و مارین
لوپن تنها سیاستمدار مطرح فرانسوی بود که حمایت خود
را از ترامپ در انتخابات ریاســت جمهوری امسال امریکا
اعالم کرده بود.
سیاست های ترامپ در قبال ناتو و مسکو ،موضوع
دیگری است که نگرانی های موجود در اروپا را برانگیخته
اســت 21 .عضو اتحادیه اروپا هم اکنون در ناتو عضویت
دارند .ینس اســتولتنبرگ ،دبیرکل ناتــو در این خصوص
ی ترامپ نگران است؟
چرا قاره سبز از پیروز
حنیف غفاری
گفتارها
27
گفتارها
داروی تلخ
چرا امریکا طرح شورای امنیت را وتو نکرد؟
امیرعلی ابوالفتح
کارشناس مسائل امریکا
گفتارها
28
مثلث | شماره 340
1
شــورای امنیــت ســازمان ملــل متحد بــا تصویب
قطعنامه ای ،شهرک سازی های اسرائیل در اراضی اشغالی
فلسطینی را محکوم کرد و خواهان توقف شهرک سازی ها
شد .امریکا که معموال چنین قطعنامه هایی را وتو می کرد،
به این قطعنامــه رای ممتنع داد و ۱۴عضو دیگر شــورای
امنیت به ان رای مثبت دادنــد .در حالی که رویکرد امریکا
با ارائــه رای ممتنع موجب موضع گیری ســران اســرائیل
شــد اما به اعتقاد من غــرب (یعنی کشــورهای اروپایی و
ایاالت متحده امریکا) با هدف نجات و بقای اسرائیل این
قطعنامه را به تصویب رسانده اســت .از دید افکار عمومی
و سران بســیاری از کشــورهای غربی ،اسرائیل موجودی
است که توسط خودشــان به وجود امده و برای رشد و نمو
ان هزینه های بسیار سنگینی صورت گرفته ،بنابراین حاال
که این موجود دچــار یک نوع بیماری شــده و این بیماری
از 15سال پیش شروع شده اســت بنابراین مقامات غربی
طی این سال ها بارها تالش کردند که سران اسرائیل را به
تجدیدنظر در برخی از رفتارهای افراطی و قانون شــکنانه
وادار کنند و این بیماری که در حقیقت توسط افراطی ترین
جریان های سیاسی در درون اسرائیل به وجود امده را حل
وفصل کنند .حاصل و ماحصل این بیماری نادیده گرفتن
حقوق بین الملل ،نقــض قوانین و شهرک ســازی ها بوده
که اینده اســرائیل را به خطر می اندازد؛ براین اساس این
قطعنامه داروی تلخی بودکه به مقامات اسرائیل خورانده
شد تا در رفتارها و مسیر خود تجدیدنظر کنند پیش از اینکه
افکار عمومی جهان علیه موجودیت اســرائیل قیام کند و
خیزشی علیه کلیت اسرائیل صورت بگیرد تا با تجدیدنظر
در رفتارهایش ،کنارگذاشتن بخشی از ساخت شهرک های
غیرقانونی و تن دادن به سیاست تشکیل دو دولت ،اسرائیل
را از مواجهه با مشــکالت بزرگتر نجات دهند و کمک کنند
که اسرائیل دوباره به عنوان یک پدیده سیاسی مقبول نزد
افکار عمومی جهان قرار بگیرد .در این چارچوب اتحادیه
اروپا یکپارچه رای بــه قطعنامه می دهــد و ایاالت متحده
امریکا نیز این قطعنامه را وتو نمی کند با این ذهنیت و تفکر
که جلوگیری از ساخت شهرک های صهیونیست نشین در
سرزمین های فلسطین بقای اســرائیل را تضمین کند .در
غیر این صورت اسرائیل برای باقی ماندن در سپهر سیاسی
غرب با مشکالتی مواجه می شود.
براین اســاس باید تاکید کرد که دولــت باراک اوباما
هیــچ تغییر سیاســتی را انجام نــداده اســت .از روزی که
دولت اوباما در سال 2009به قدرت رسید در قبال موضوع
فلسطین بر سیاست تشــکیل دو دولت پافشــاری کرده و
قویا مخالف ســاخت شــهرک های صهیونیست نشین در
سرزمین های فلسطینی بوده اســت .تفکری که در جامعه
امریــکا وجــود دارد و بخشــی از یهودیان امریــکا و البی
انها بر ان پافشــاری می کنند این اســت که بقای اسرائیل
منوط به خردورزی و پایبندی به قوانیــن و مقررات جهانی
اســت؛ یکی از این مقررات نفی ســاخت شهرک سازی در
سرزمین های فلسطینی است .البته در چند ماه اخر دوران
ریاســت جمهوری اوباما که دغدغه پیــروزی در انتخابات
بعدی را ندارد و نامزد مورد حمایتش یعنی هیالری کلینتون
نیز در انتخابات شکست خورده اســت ،دست دولت اوباما
برای وتو نکردن باز است اما به نظر من این اقدام به منزله
دشمنی با یهود و اسرائیل و حتی نتانیاهو نیست .تصوری
که در غــرب شــکل گرفته این اســت که اســرائیلی ها از
یک پدیده سیاســی تحت ظلم بودنــد ،بنابراین مهاجرت
کردند و دولتی را برای خود تشــکیل دادنــد که این دولت
اصــول و چارچوب های دموکراســی را رعایــت می کرد و
پایبند حقوق بشر حداقل در برابر ســاکنان خودش بود اما
به دلیل افراط گرایی هــا و تمامیت خواهی های گروه های
دست راستی به تدریج تغییر ماهیت داد ،بنابراین اسرائیل
به یک پدیده سیاســی ظالم و ناقض قوانیــن بین المللی
تبدیل شده است ؛ پدیده ای که به بیمارستان ها و کودکان
حمله می کند و هیچ قاعده ای مبنی بر مالکیت خصوصی را
رعایت نمی کند .این پدیده نزد افکار عمومی تبدیل شــده
به یک پدیده ظالم و افکار عمومی علیه ان در حال بســیج
هستند .به طوری که علیه شهرک سازی های غیرقانونی و
در سرزمین های اشغالی تظاهرات صورت می گیرد و علیه
مقامات ان طرح دعوی در محاکم قضایی در اروپا صورت
می گیرد و این موضوع وجود دا رد که ایــن روند اگر ادامه
پیدا کند ،اســرائیل در چندســال اینده به برخی از کشورها
مثل عراق زمان صدام یا کره شــمالی تبدیل شود بنابراین
برای پیشــگیری از این وضعیت امریکایی ها حاضر شدند
این قطعنامه را وتو نکننــد .در غیر این صــورت باتوجه به
گســتره حمایت ها و اتحاد دولتی امریکا و اسرائیل دور از
انتظار اســت که امریکایی ها بخواهند چنین خیانتی کنند
و از پشــت به اســرائیل خنجر بزنند .دولت باراک اوباما به
گفته مقامــات اســرائیلی و امریکا بیشــترین کمک های
اطالعاتی و مالی را به اســرائیل انجام داده ؛ حتی ســقف
کمک های مالی را افزایش داده است و همچنین بخشی
از تجهیزات و تسلیحاتی که جرج دبلیو بوش با تمام مواضع
محافظه کارانه نوین در اختیار اســرائیل قــرار نداد ،اوباما
به راحتی در اختیار انها گذاشت .این حمایت استراتژیک
در ائتالفی که وجود دارد به هیچ عنوان سست نشده و راه
بقای اسرائیل را نتانیاهو و گروه فوق افراطی از طریق مشت
اهنین می دانند اما گروهی که خود را مدافع اسرائیل معرفی
می کنند سیاست مشت اهنین در قرن بیست ویکم را قبول
ندارند و معتقدند این سیاست نه تنها جواب نمی دهد بلکه
موجب می شود اسرائیل در انزوا قرار بگیرد و این موجودی
که سال ها برای ان خون دل خوردند از دست برود
از انجا که بــاراک اوباما طــی این ســال ها به دنبال
در پیش گرفتن سیاســت تشــکیل دو دولت مستقل بود،
بنابراین این قطعنامه به تشکیل این هدف کمک می کند.
اوباما و مشــاورانش معتقدند اگر قرار باشــد در ســرزمینی
که قرار است کشور مستقل فلســطینی باشد شهرک های
صهیونیست نشین نیز ساخته شود ،امکان تاسیس کشور
فلسطین نیســت .بنابراین پیش زمینه محقق شدن طرح
سیاست دو کشور فلســطین -اســرائیل این است که این
شــهرک ها جمع اوری شود و ســرزمین های کرانه باختری
و نوار غزه در اختیار کشــور مستقل فلســطین قرار بگیرد.
سیاســت نتانیاهو در ظاهــر خودش را پایبند بــه این طرح
می داند اما در عمل با ســاخت شــهرک ها اجازه ساخت دو
دولت را نمی دهد ،در حالی کــه اروپا و امریکا معتقدند اگر
قرار باشد دو دولت به وجود بیاید حتما باید شهرک نشین ها
جمع شــوند و این سیاســت ادامه پیدا نکنــد .در حقیقت
تصویبقطعنامهکمک کنندهوتسهیل کنندهفرایندتشکیل
دو کشور است.
البته نتانیاهــو و مشــاورانش و گــروه فوق افراطی
همچنان در حال مخالفت هســتند و معتقدنــد این اقدام
غرب علیه این استراتژی است اما کسانی که این قطعنامه
را طراحــی کردند و به تصویب رســاندند از منظــر انها این
ادامه سیاســت تشکیل دو دولت اســت و اگر اسرائیلی ها
به ان پایبند نباشــند ممکن اســت قطعنامه های بیشتری
علیه اسرائیل صادر شود چون فلسطینی ها کامال امادگی
تن دادن به سیاست دو کشور رادارند ،اما یک بخش ماجرا
همچنان مخالفت می کنند و فقط زیر فشار سنگین ممکن
است حاضر شوند این سیاست را اجرا کنند .در هر صورت
تا زمانی که دست راســتی ها در امریکا و اســرائیل بر ســر
قدرت هستند ،امکان اجرای خواسته های شورای امنیت
در چارچوب قطعنامه شــورای امنیت دور از انتظار اســت
اما با گذشــت زمان و با بی اعتنایی طرف اسرائیلی ،فشار
افکارعمومی بر انها افزایش پیدا خواهد کرد .افکار عمومی
غرب به شدت اسیب پذیر است چون اگر دولت های غربی
نتوانند شهروندان خود را نسبت به رفتارهای اسرائیل قانع
کنند در کمک کردن به اسرائیل دچار مشکل می شوند.
دموکرات ها تالفی کردند
فرضیات صدور یک قطعنامه
جعفر قنادباشی
2
کارشناس مسائل خاورمیانه
درواقعاینتحلیلگرانکوشیده اندتابهاینمعماپاسخ
دهند که« :کدام عوامل سبب شــده است تا دولت اوباما در
اخرین ماه زمامداری اش ،به حمایت های بسیار گسترده از
رژیم صهیونیستی پایان دهد و با استفاده نکردن از حق وتو،
ِ
کردن ادامه شهرک ســازی که مهمترین
راه را روی محکوم
برنامه مورد توجه صهیونیست هاست ،باز گذارد؟»
می دانیــم کــه اوبامــا در دوران هشــت ســاله
ریاســت جمهوری اش ،بیشــترین حمایت های سیاسی،
اقتصادی و نظامی را از رژیم صهیونیستی به عمل اورد و به
تمامی درخواست های انها در حفظ امنیت اسرائیل ،پاسخ
مثبتداد.چنانکهاستقرارسامانهضد موشکی«گنبداهنین»
در فلسطین اشغالی و تکمیل و تدارک ان ،در کنار برگزاری
بزرگترینرزمایش هاینظامیمشترکبارژیم صهیونیستی،
از جمله این حمایت های بی دریغ به شــمار می اید .افزون
بر این ،اگر به پرونده این گونــه حمایت ها در چند ماه اخیر،
یعنی همزمان بــا اوج مبــارزات انتخاباتی امریــکا مراجعه
کنیم ،با اقالم مهمتر و بی سابقه ای از کمک های امریکا به
رژیم صهیونیستی برمی خوریم :چنانکه موافقت با افزایش
کمک های نظامی 10ساله امریکا به اسرائیل ،تا مرز بیش
از 38میلیارد دالر و همچنین موافقت بــا تحویل 50فروند
هواپیماهای جنگی فوق پیشرفته «اف »35 -از جمله این
کمک ها و حمایت های سه ماه اخیر است.
خب ،بــه این ترتیــب می تــوان به خوبــی حدس زد
که دموکرات هــای حاکم بــرکاخ ســفید در ازای این گونه
بذل و بخشــش ها که مســلما برخــاف منافع ملــی مردم
امریکاست،چهانتظاریازرژیم صهیونیستیوبهویژهمحافل
صهیونیستی حامی ان ها در امریکا داشته و تاچه اندازه توقع
ان را داشته اند تا خیل مطبوعات و رسانه های مرتبط با این
مراکزصهیونیستی،درمبارزاتانتخاباتیبهصورتمستقیم
و غیر مستقیم ،به کمک انها بشتابند .توقع و انتظاری که با
مراودات گسترده انها با دونالد ترامپ سرمایه دار و با پیروزی
جمهوریخواهــان و انتخــاب ترامپ به ریاســت جمهوری
امریکا ،به نا امیدی تبدیل شد.
به عبارت دیگر از جمله فرضیات بسیار قابل تامل در
تشریحرویکرد بی سابقهامریکادرشورایامنیتوندادنحق
وتو به قطعنامه محکومیت شهرک سازی در اراضی اشغالی،
بر براورده نشــدن انتظارات انتخاباتی دموکرات ها ،استوار
است.حالاگرچهبرخیازتحلیلگراناینفرضرانیزمطرح
کرده اند که راهبردی بودن سیاست مخالفت با شهرک سازی
در دیدگاه دموکرات ها ،از جمله علل این امر تلقی می شود
ولیکناینفرضیه ایاستکهباتوجهبهحمایت های بی دریغ
چند ماه اخیر دموکرات ها از رژیم صهیونیستی ،فرضیه ای
بسیار ضعیف محسوب می شود.
مثلث | شماره 340
گفتارها
چندی پیــش و درپــی تصویــب قطعنامــه ای مبنی
برضرورت توقف شهرک سازی در اراضی اشغالی فلسطین،
برخی از خبرگزاری هــا ،از جمله «رویتــرز» ،از تغییر جهت
امریکادرمناسبتشبارژیم صهیونیستیوتوقفحمایت های
همه جانبه واشــنگتن از تل اویو ســخن گفتنــد و انچه که
ســبب شــد تا برخالف انتظــار و توقــع مقامات تــل اویو،
چنین قطعنامه ای در شــورای امنیت به تصویب برســد ،از
جمله نشــانه های اصلی چنیــن تغییری توصیــف کردند.
البتــه واکنش های تند و بی ســابقه هفته گذشــته مقامات
رژیم صهیونیســتی خطاب به اوباما و یا دیگر مقامات حزب
دموکرات امریکا ،نشــان داد کــه اگر چنیــن تغییر جهتی
هم صحــت داشــته باشــد ،از محــدوده مناســبات حزب
دموکرات امریکا و رژیم صهیونیستی فراتر نمی رود .به ویژه
انکه همزمــان با لحن تندی کــه مقامات تــل اویو خطاب
به «اوبامــا» و وزیــر امورخارجه اش «جان کــری» ،به کار
بردند ،از وعده های امیدوارکننده ای که از «دونالد ترامپ»
رئیس جمهور منتخب امریکا دریافت کرده بودند نیز سخن
به میان امد؛ و این بدین معنا بود که دوره زمانی این اظهارات
شــدیدا گله امیز و به عبارتــی دوره این مناقشــات لفظی و
ســوال برانگیز ،کوتاه خواهد بــود و با پایــان یافتن دوران
ریاســت جمهوری اوباما ،جای خود را به دوران ماه عسل با
رئیس جمهور جدید امریکا یعنی دونالد ترامپ خواهد داد.
به هــر حــال ،واکنش های تنــد ،بی ســابقه و حتی
پرخاشــگرانه هفته گذشــته مقامات رژیم صهیونیستی در
برخوردباموضوعتصویبقطعنامهشورایامنیتسازمانملل
متحدمبنیبر«ضرورتتوقففوریشهرک سازیدراراضی
اشــغالی ،» 967کافی بود تا افکار عمومی جهان ،از ضربه
بزرگیکهباتصویباینقطعنامهبهحیثیترژیم صهیونیستی
وارد شد ،اگاه شــود و به نگرانی های ســرکردگان این رژیم
در خصــوص تزلــزل بازهــم بیشــتر پایه هــای حاکمیت
غاصبانه شــان ،پی ببــرد .و البته این همــان واکنش های
گســترده ای بود که تنها بخشــی از ان در برخورد با رویکرد
غیرمنتظره امریکا در شورای امنیت نشان داده شد و مراتب
خشم و عصبانیت شــدید سرکردگان صهیونیســت به ویژه
شخص نتانیاهو را از اینکه نماینده واشنگتن در مخالفت با
قطعنامه نامبرده به طور بی سابقه ای از حق وتوی این کشور
استفاده نکرده ،منعکس کرد.
امابخشدیگراینواکنش هایتندو بی سابقهمقامات
رژیم صهیونیستی ،کشورهای دیگر و سازمان ملل و برخی
از نهادهای زیر مجموعه ان را نشانه رفت ،چنانکه در قالب
احضار سفرای کشورهای عضو شورای امنیت سازمان ملل
متحد ،لغو برنامه دیــدار مقامات تل اویو با ســران برخی از
کشــورهای ذیربط و همچنین تهدید ســازمان ملل به قطع
کمک های مالی و باالخره ،تهدید به عملی ســاختن برنامه
احداث 5600واحد مسکونی دیگر در اراضی اشغالی1967
به نمایش درامد.
جالب انکه این واکنش های انفعالی و خشمگینانه به
اندازه ای تند و خارج از قاعده بود که انتقادات شدیدی را
در درون رژیم صهیونیستی برانگیخت و سبب شد تا برخی
از سران احزاب صهیونیستی و دیپلمات های باسابقه این
رژیم ،این شیوه پرخاشــگرانه نتانیاهو و زیر دستانش را در
کابینه اسرائیل ،به زیان بازهم بیشتر حاکمیت اشغالگرانه
بر فلسطین و دلیلی بر ضعف ،انفعال و استیصال این رژیم
توصیف کنند .به هر ترتیب خــودداری نماینده امریکا از
به کارگیری حق وتوی این کشــور ،این امــکان را فراهم
ساخت تا 14کشــور دیگر عضو شــورای امنیت بتوانند با
رای مثبت خود ،بر ضرورت اجــرای قوانین بین المللی در
خصوص اراضی اشــغالی 1967تاکید کرده و چند هفته
مانده تا برگزاری نشســت مهم پاریس با موضوع مســائل
فلسطین ،مسیر الزم را برای انتقادات بیشتر و تاثیرگذارتر
علیه تل اویو هموار کنند.
در واقــع بدیــن خاطر بــود کــه «ران ِدرمر» ســفیر
رژیم صهیونیســتی در ســازمان ملــل ضمن انتقاد شــدید
از مواضــع امریــکا ،در گفت وگــوی اختصاصی با شــبکه
فاکس نیوز ،سازمان ملل را «چاه فاضالبی»توصیف کردکه
عمده فعالیتش ضد اســرائیل و ضد امریکاســت .نتانیاهو
نخست وزیررژیم صهیونیستیهمبههمکارانخوددرپشت
درهای بســته گفت« :انها به صورت ما تف انداخته اند .ما
واکنش تندی نشــان خواهیم داد» .البته لبه تیز انتقادات
نتانیاهودراینگونهموضع گیری ها،بیشازهرچیز،متوجه
شخصاوباما،رئیس جمهورامریکابود،چنانکهویدراغلب
اظهارات و مصاحبه هایــش ،اوباما را مقصر اصلی تصویب
چنین قطعنامه ای معرفی کرد .نتانیاهو در اولین واکنش به
قطعنامه نامبرده (قطعنامه 2334شــورای امنیت) تصریح
کرد« :ما تردید نداریم که دولــت اوباما اغازگر این قطعنامه
بود و از ان حمایت کرد و هماهنگی هــای ان را انجام داده
و برای تصویب ان اصرار ورزیده اســت ».بر این اســاس،
نخســت وزیر رژیم صهیونیســتی در عرصه جنجال افرینی
علیه دولت اوباما ،تا انجا پیش رفت که نقش چهار کشــور
تهیه کنندهپیش نویساینقطعنامهیعنیکشورهایمالزی،
نیوزیلند ،سنگال و ونزوئال را ناچیز شمرده و اوباما را به عنوان
متهماصلیمعرفیکرد.
البته ایــن نوع رویکــرد سیاســی و تبلیغاتــی دولت
نتانیاهو در برخورد با شــخص اوباما ،ان هــم در اخرین ماه
دوران 8ســاله ریاســت جمهوری اش ،تعجب بســیاری را
برانگیخت ،همچنانکه موضوع اســتفاده نکردن امریکا از
حقوتویخودوممانعتنکردنازتصویبقطعنامه ایعلیه
رژیم صهیونیستی ،باعث پیدایش پرسش های فراوانی شد.
پرسش هاییکهتحلیلگرانمسائلسیاسیمنطقهراواداشته
تادرپاسخ،فرضیاتمتعددیراارائهکردهوبهتحلیلمواضع
نتانیاهو و حزب دموکرات امریــکا در خصوص این موضوع
مبادرتکنند.
گفتارها
29
گفتارها
واکنشمحتاطانه
سکوت معنادار موگرینی در قبال نقض برجام
گفتارها
30
شماره 340
مثلث | شماره
محمد روشنی
روزنامه نگار
اخیرا دکتــر محمد جواد ظریــف ،وزیر امــور خارجه
کشورمان از ارسال د و نامه به فدریکا موگرینی مسئول کمیته
هماهنگ کننده اعضای 5+1و مســئول سیاســت خارجی
اتحادیه اروپا (در رابطه با کارشکنی اخیر امریکا) خبر داده
است .وزیر امور خارجه کشورمان در واکنش به نقض برجام
از سوی امریکا اظهار کرده است« :در حوزه ای که مسئولیت
وزارت امور خارجه اســت ،ما تا امروز دو نامه برای مسئول
کمیسیون مشترک که خانم موگرینی باشد ارسال کرده ایم،
عالوه بر این همــکاران من نیز نامــه ای را برای همکاران
خانم موگرینی ارســال کرده انــد .یک مــورد از این نامه ها
اوایل ســال یا اواسط ســال جاری بود که منجر به تشکیل
جلسه وزرای کمیسیون مشترک در حاشیه اجالس مجمع
عمومی در نیویورک شــد؛ مورد بعدی زمانی ارسال شد که
مجلس نمایندگان امریکا مصوبه ای علیه ایران داشت ،در
برجام سا زو کاری طراحی شده تا در مواردی که اقدام یکی از
اعضا مغایر با توافق هسته ای باشد دنبال کند .این سا زو کار
را بر اساس دســتوری که رئیس جمهور دادند ،ما از مسئول
کمیسیون مشترک درخواست خواهیم کرد».
با این حال به نظر می رســد مقامات اروپایی همچنان
قصد دارند به ســکوت معنادار خود در راستای تایید رفتار و
فعل اخیر دولــت و کنگره امریکا ادامه دهنــد .در حالی که
برجام به صورت رسمی و علنی توسط ایاالت متحده امریکا
نقض شــد ه ،ترو ئیکای اروپایی و شخص مسئول سیاست
خارجی اتحادیــه اروپا اساســا قصدی مبنی بــر به چالش
کشیدن کاخ ســفید و کنگره را ندارند .موگرینی در مواضع
اخیر خود ،اساسا سخنی در مورد نقض برجام توسط امریکا
به میان نیاورده و صرفا به دونالد ترامپ رئیس جمهور بعدی
امریکا در خصوص نقض برجام هشدار داده است.
انچهمسلماستاینکهاتحادیهاروپاومسئولسیاست
خارجی ایــن مجموعه نیز بــه مانند مقامــات امریکایی در
ازمون برجام مردود شــده اند .بدیهی اســت کــه در چنین
شرایطی تشکیل کمیته مشــترک برجام نی ز دلیل همراهی
ترو ئیکای اروپایی با امریــکا نمی تواند نتیجه قابل توجهی
در برداشته باشد.
ســوال اصلی اینجاســت که چرا فدریــکا موگرینی
به عنوان مسئول سیاســت خارجی اتحادیه اروپا و مسئول
کمیسیونمشترکبرجام،طیهفته هایاخیرودرزمانیکه
رفتار وقیحانه کنگره و کاخ سفید در قبال توافق هسته ای به
نقطه اوج خود رسید ،در این خصوص سکوت کرده است؟ به
نظر می رسد موگرینی سند حقوقی برجام را به عنوان متغیری
وابسته به مناسبات سیاسی امریکا و اروپا تعریف کرده است.
همین مساله سبب شده تا وی نتواند و اساسا نخواهد ورودی
مسئوالنه به پرونده برجام داشــته باشد .وزارت امور خارجه
و دســتگاه دیپلماسی کشــورمان باید در کنار موضع گیری
قاطعانه و صریح نســبت بــه نقض عهد امریکا ،نســبت به
ت ترو ئیکای اروپایی و مســئول کمیسیون مشترک
ســکو
برجام (موگرینی) واکنش نشــان دهد .موگرینی با سکوت
خود در قبال مســائل اخیــر مربوط به برجام نشــان داد که
صالحیت اداره کمیسیون مشترک برجام را ندارد.
انچه مسلم اســت اینکه درکنار موضع گیری قاطعانه
در برابــر اتحادیه اروپــا ،باید روابــط محتاطانــه ای با این
مجموعه،خصوصا در دوران ریاست جمهوری دونال د ترامپ
داشت .با این حال چنین واکنش محتاطانه ای باید در سایه
گارد بسته و هوشیارانه ما در برابر همراهان اروپایی امریکا
صورت گیرد.
نکته بعدی اینکه دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی
کشــورمان باید ظرفیت های راهبــردی چین و روســیه را
بیش از پیش درک کند.پکن و مســکو بارها اشتیاق خود را
مبنی بر ایجاد و استمرار روابط راهبردی با کشورمان نشان
داده اند ؛ باید این فرصت را غنیمت دانست .نباید این مساله
مهم فراموش شــود که در صــورت نقض برجــام و تمایل
ایاالت متحده امریکا و ترو ئیکای اروپایی برای وضع دوباره
تحریم های چند جانبه شورای امنیت ،این موضوع باید در
شــورای امنیت به رای گذاشته شــود .در این صورت حق
وتوی چین و روسیه تعیین کننده خواهد بود.
همان گونه که تاکید شد ،اتحادیه اروپا و مخصوصا
سه کشــور اروپایی المان ،انگلیس و فرانســه باید موضع
صریح خود را در قبــال نقض برجام توســط ایاالت متحده
امریکا مشــخص کنند .اگرچه قرار اســت به زودی جلسه
کمیسیون مشــترک برجام به درخواست ایران برگزار شود،
با این حال به نظر می رسد برگزاری چنین جلسه ای به دلیل
حمایت احتمالی ترو ئیکای اروپایــی از اقدام اخیر کنگره و
دولتامریکانتیجه ایدربر نداشتهباشد.بنابراین،نمی توان
در برهه زمانی فعلی روی جلسه کمیسیون مشترک برجام و
خروجی ان به سود منافع جمهوری اسالمی ایران حسابی
ویژه باز کرد.
با این حال در قبال چین و روســیه ،معادله تا حدودی
متفاوت اســت .دســتگاه دیپلماســی و سیاســت خارجی
کشــورمان باید ظرفیت های راهبــردی چین و روســیه را
بیش از پیش درک کند.پکن و مســکو بارها اشتیاق خود را
مبنی بر ایجاد و استمرار روابط راهبردی با کشورمان نشان
داده اند .باید این فرصت را غنیمت دانست .نباید این مساله
مهم فراموش شــود که در صــورت نقض برجــام و تمایل
ایاالت متحده امریکا و ترو ئیکای اروپایی برای وضع دوباره
تحریم های چند جانبه شورای امنیت ،این موضوع باید در
شــورای امنیت به رای گذاشته شــود .در این صورت حق
وتوی چین و روســیه تعیین کننده خواهد بود .وزارت امور
ی در راستای محکومیت
خارجه چین و روسیه ،تا کنون اقدام
مســتقیم اقدام ایاالت متحده امریــکا در خصوص نقض
برجام نکرده اند .با این حال انها نسبت ب ه ترو ئیکای اروپایی
زمینه بیشتری برای مخالفت با نقض برجام از سوی دولت
اوباما دارند.
نکتــه بعــدی در ایــن خصــوص به رویکــرد دولت
بعدی امریکا در قبــال برجام باز می گــردد .دونالد ترامپ،
رئیس جمهور منتخب ایاالت متحده امریکا بارها در مبارزات
انتخاباتی خود ،توافق هســته ای ایران و اعضای 5+1را
توافقی فاجعه امیز خوانده بود.
وی حتی یک بار در جمع اعضــای البی ایپک تاکید
کرده بــود که به محــض ورود به کاخ ســفید برجــام را پاره
خواهد کرد.
ایــن اظهارنظــ ر ترامپ با ســکوت مقامــات دولتی
کشــورمان و البته واکنــش قاطعانه رهبر معظــم انقالب
اسالمی رو به رو شد ؛ جایی که ایشان تاکید کردند در صورتی
که امریکا برجام را پاره کند ،ما (ایران) ان را اتش خواهیم زد.
ولید فارس ،مشاور دونالد ترامپ تاکید کرده است که ترامپ
برجام را پاره نخواهد کرد اما قصد دارد بر سر بندهایی از ان
دوباره مذاکره کند! هم اکنون تیم سیاســت خارجی ترامپ
مشــغول تدوین و تعیین تحریم های غیر هسته ای (که در
ظاهر مغایرتی با متن برجام ندارند) علیه کشورمان هستند.
اگر در همین مرحله جلوی نقض عهد امریکا گرفته نشــود
در زمان حضور ترامپ در کاخ ســفید ،کار دستگاه سیاست
خارجی کشورمان پیچیده تر خواهد شد.
بازگشتاستعمارگر
سیاست خارجی جدید بریتانیا در خاورمیانه
سیدمجتبی جالل زاده
روزنامه نگار
اگر به اسناد باال دستی دفاعی و امنیتی انگلستان از
جمله سند ســال 2015با عنوان «راهبرد امنیتی و دفاعی
انگلستان»( )SDSRنگاهی بیفکنیم ،سه راهبرد مقابله با
تهدیدات تروریســتی؛ تضمین جریان انرژی و همچنین
استفاده از ظرفیت های منطقه برای پیشبرد منافع تجاری
و اقتصــادی انگلســتان ،در نقطه کانونی سیاســت های
انگلستان در منطقه غرب اسیا قرار می گیرند .با این وجود،
سیاســت های انگلســتان در این منطقه ،نیازمند واکاوی
بیشتری است .مســاله ای که تاثیرات احتمالی برگزیت بر
این سیاست ها را نیز روشن تر می سازد.
تالش برای پر کردن خالء حاصل از توجه بیشتر
امریکا به شرق اسیا
سیاست «چرخش به سوی اسیا – پاسیفیک» امریکا
در ســال های اخیردر کانون توجه تحلیلگران قرار گرفته
اســت .مســاله ای که در صورت تحقق ،احتمــاال رقابت
قدرت های جهانــی و منطقــه ای را برای پر کــردن خالء
کاهش حضور امریکا در منطقه به همراه خواهد داشت .کم
نیستند تحلیلگرانی که تاسیس پایگاه دریایی انگلستان در
بحرین را نیز در راستای رقابت انگلستان و کشورهای مهم
اروپایی چون فرانســه برای پر کردن خال احتمالی حضور
امریکا در منطقه ارزیابی کرده اند .در این چارچوب ،از انجا
که یکی از تبعــات احتمالی برگزیت ،تســهیل کنش های
خارجی مستقل انگلســتان خواهد بود و در ضمن ،ایاالت
متحــده احتماال به نســبت ســایر کشــورهای اروپایی به
نقش افرینــی منطقــه ای بریتانیا عالقه بیشــتری خواهد
داشت ،شنیده شدن بیشتر نام انگلستان در ترتیبات امنیتی
منطقه در اینده ای نه چندان دور ،دور از ذهن نخواهد بود.
سناریوی اینده
مثلث | شماره 340
ســناریوی محتمل پیرامون سیاســت خاورمیانه ای
بریتانیا بر دو محور هم زمان اســتوار است .نخست ،پس
از خروج از اتحادیه اروپا ،سیاســت خاورمیانه ای انگلیس
بیش ازپیش وجهــه نظامی به خود گرفتــه و قدرت نمایی
انگلیس در چارچوب ماموریت ها و وظایف سازمان پیمان
اتالنتیک شمالی (ناتو) و همچنین ائتالف های دوجانبه
میان این کشــور و امریکا در کنار فعالیت های دیپلماتیک
این کشــور در سطح شــورای امنیت ســازمان ملل متحد
تشدید خواهد شد .در سوی دیگر ،بریتانیا به این عقالنیت
راهبردی دســت یافتــه که بازیگــران دیگــری در منطقه
خاورمیانه به تدریج در حال ورود و کنش گری هستند .هند و
چین دو قدرت نوظهوری هستند که به رغم ابراز نگرانی های
بسیار از سوی جهان غرب ،بریتانیا به دنبال همکاری های
گسترده در سطوح مختلف است .توافق اخیر پکن و لندن
درخصوص همکاری های ضد تروریسم در حالی رسانه ای
شــده که ایاالت متحده امریکا مخالف جدی قانون جدید
ضد تروریسم چین (دسامبر )2015است.
از منظر منافع و امنیت م ّلی جمهوری اسالمی ایران
نیز اگرچه خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا باعث خواهد شد
تا اعمال قدرت این کشور از کانال اتحادیه اروپا قطع شده
و به نوعی تاثیرگذاری بریتانیا بر ایران دچار افول گردد ،اما
شکل گیری پیوندهای غیرسیاسی هم زمان میان انگلیس
با هند و چین در خاورمیانه می توانــد تهدیدی بالقوه برای
جمهوری اســامی ایران تلقی شــود .نکته دیگر در این
خصوص ان اســت که خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا ،این
کشــور را در کوتاه مــدت وارد فضای تعلیــق و هرج ومرج
اقتصادی خواهد کرد ،بنابراین سیاســت اصولی می تواند
این باشــد که جمهوری اســامی کماکان به دنبال توافق
جامع همکاری با اتحادیه اروپا بوده و در حوزه های پولی،
بانکی ،بیمه ای و نظایر ان ،همکاری ِصرف با بریتانیا را در
دستورکار نداشته باشد.
گفتارها
بریتانیا ،طــی دوران گذشــته یکــی از موثرترین و
کلیدی ترین بازیگــران در منطقه خاورمیانه بوده اســت.
سیاست هایی که کنــش میــان بازیگــران منطقــه را نیز
دستخوش خود قرار داده است .اکنون باتوجه به تغییر در
شــرایط خاورمیانه و تغییر بازیگران منطقه ،بریتانیا در پی
حضور پررنگ تر از گذشــته اســت .یکی از دشواری های
شناخت سیاست خارجی بریتانیا ،کمبود ادبیات اکادمیک
در این حوزه به زبان فارسی است و فقر منابع در این زمینه به
وضوح مشخص است .اما در این جستار سعی بر ان شده
تا با تکیه بر واقعیــت ( )Factبه جذابیت هــا و انگیزه های
خاورمیانه برای بریتانیا و همچنین کشف روند اینده سیاست
خارجی این کشور ،پرداخته شود.
گــزارش رســمی مجلــس عــوام انگلیــس و برخی
ارزیابی های اتاق های فکر بریتانیایی بیانگر ان است که
سیاستخاورمیانه ایبریتانیابه صورت ِ
قابل توجهیمستقل
از اتحادیه اروپا بوده و درعین حال وابسته به سیاست های
ایاالت متحده امریکا تعریف می شود.
لذا ،این گونه بیان می شــود کــه خــروج بریتانیا از
اتحادیه اروپا تاثیر حداقلی بر ماهیت سیاست خاورمیانه ای
این کشــور خواهد گذاشــت ،اگرچه تغییــر اولویت های
منطقه ای این کشور در خاورمیانه دور از ذهن تصور نشده
اســت؛ بااین حال ،نگاه کارکردی بریتانیا به اتحادیه اروپا
و ســازوکارهای ان به عنوان ابزاری بــرای «اعمال قدرت
کم هزینه تر» باعث خواهد شــد تا خروج از این اتحادیه،
ظرفیت های اجرایی و اعمال نفوذ انگلیس در خاورمیانه و
شمال افریقا را (بسیار) محدود سازد.
اروپا و از جمله انگلیس به خاطر همســایگی مجبور
است به خاورمیانه توجه داشته باشــد .نفت مساله اصلی
نیســت .تمام کشــورهای نفت خیز خاورمیانــه خواهان
فروش نفت و تامین امنیت نفت هســتند .مهم این اســت
که منطقه ای کــه در همســایگی اروپا قــرار دارد ،از نظر
دموکراسی از مناطق دیگری که طی 20سال گذشته رشد
دموکراسی داشته اند عقب اســت .طی دو دهه ،امریکای
التین و جنوب شرقی اسیا ،تحوالت دموکراتیکی داشته اند
و خاورمیانه نداشته است.
یکی از دالیل اصلی بریتانیا بــرای حضور فعاالنه تر
در مناطقی همچون خلیج فارس ،نشــان دادن توانمندی
خود بــه امریکا اســت که در ســال های اخیــر به نوعی از
متحدان اروپایی خود تقاضای برعهده گرفتن نقش های
پررنگ تر در زمینه های دفاعی و نظامی را داشته است .این
مساله مخصوصا در پرتو سیاست اســیا -پاسیفیک گرای
ایاالت متحده بیشتر قابل درک است؛ امری که بیش از پیش
از اهمیت ژئوپولتیک اروپا برای امریکا کاســت و ضرورت
اتخاذ اســتراتژی های دفاعی و نظامی را برای کشورهای
اروپایی و به طور مخصوص انگلیس و فرانسه گوشزد کرد،
اگرچه این اســتراتژی ها بایــد در چارچوب ناتو باشــد و نه
گزینه ای بدیل برای ناتو.
امریکا خالء قدرت در خلیج فارس را مناسب نمی داند
و این نکته زمینه مناسبی برای بسط حضور بریتانیا در منطقه
اســت .از طرفی این سیاســت نوعی دلجویی از متحدان
عرب منطقه در پرتو مذاکراتی اســت که کشورهای غربی
با ایران بر سر برنامه هســته ای صلح امیز تهران دارند و در
بحبوحه وخامت اوضاع امنیتی منطقه ،بــا این اقدام این
پیام را به کشورهای شورای همکاری خلیج فارس می دهد
که انگلیس نسبت به امنیت دوستان میانه ای خود متعهد
و مسئول است.کشــورهای پادشاهی حاشیه خلیج فارس
که امنیت را مســاوی حضور قدرت های خارجی می دانند
کاهش تمرکز سیاست خارجی اوباما در منطقه را نوعی خالء
قدرت در خلیج فارس می دانند و از ایــن رو با روی اوردن به
کشورهایی همچون بریتانیا و فرانسه به دنبال پرکردن این
خالء امنیتی هستند .بریتانیا و فرانسه سیاست خارجی خود
را در قبال خلیج فارس عمدتا بیرون از چارچوب سیاســت
خارجی و امنیتی مشــترک اتحادیه اروپــا دنبال می کنند و
در چارچوب منافع ملی و روابط ســنتی و نفوذ قدیمی خود
اقدام می کنند ،از همین رو رقابت شدیدی نیز بین بریتانیا
و فرانسه برای حضور نظامی در خلیج فارس وجود دارد که
کشورهای عربی نیز از این رقابت در جهت بهره برداری های
خود استفاده می کنند.
هم زمان بریتانیا و فرانســه به عنوان دو قدرت سنتی
که از قدرت هــای بزرگ بــه قدرت های متوســط جهانی
تغییر وضعیت داده اند به دلیل نوســتالژی و نوعی تقسیم
کار با امریکا به دنبال ایفای نقــش پررنگ تر در خاورمیانه
و خلیج فارس می باشــند ،تقویت حضور نظامی در منطقه
به نوعی بســتر برای افزایــش کنش های منطقــه ای انها
در خاورمیانه منجر می شــود و ســعی می کنند به واســطه
همسویی منافع و سیاست ها با کشورهای شورای همکاری
خلیج فارس در قالب ائتالفی نانوشته به نظم اتی خاورمیانه
مطابق با منافع خود شکل و حالت بدهند .بنابراین در غیاب
سیاست های فعال خاورمیانه ای امریکا ،انگلیس و فرانسه
بازیگرانی هستند که می خواهند با حضور خود نوعی احیای
گذشته را از طریق سیاست های امپریالیستی منفعت محور
پیش ببرند .دو کشــور در حوزه های نفوذ گذشــته فعال تر
از یکدیگر هســتند ،بــرای نمونه انگلیس سیاســت های
فعاالنه تری را در خلیج فارس و عراق پیش می برد و فرانسه
همین نقش را در سوریه و لبنان.
تقویت و افزایش حضور نظامــی انگلیس در بحرین
مقدمه ای است که با تکیه بر ان ،این کشور به دنبال ایفای
نقش پررنگ تــر در بحران هایی همچون عراق و ســوریه
اســت .انگلیس از این طریق می خواهــد نقش مهم تری
در ائتالف جهانی علیه داعش ایفا کند و جایگاه خود را در
چشم امریکا ارتقا دهد.
رویکردهــای مداخله گرایانــه در سیاســت خارجی
انگلیس از سال 1999با مداخله در «کوزوو» و به دنبال ان
لشکرکشی به افغانستان در سال ،2001عراق سال 2003
و لیبی در سال 2011بســیار پررنگ تر از دوره های پس از
جنگ جهانی دوم شده است.
انگلیس بــه دوران پس از خــروج از افغانســتان در
ســال 2014فکر می کند و به دنبال باقی ماندن در منطقه
است .کشورهای اروپایی در سایه حضور مستقیم نظامی
و قدرت امریکا در خاورمیانه ،فضای مانور چندانی در این
منطقه ظرف دهه های اخیر نداشتند ،در شرایطی که تمرکز
سیاست خارجی امریکا به منطقه اسیا دوخته شده است این
خالء فرصت مناسبی را برای قدرت هایی همچون انگلیس
فراهم اورده است تا نقش و جایگاه خود را در خلیج فارس و
خاورمیانه ارتقا دهد.
گفتارها
31
فکـر نـو
از دریچه ای دیگر
ما در این صفحات ســعی خواهیم کرد موضوعــات مختلف را از دریچه
علوم انسانی بنگریم و در عین حال به برخی از حوزه ها مانند محیط زیست،
دانشــگاه ،حوزه های علمیه ،فرهنگ و هنر نگاهی داشــته باشیم .در واقع
این صفحات ،صفحات فکر و ایده و اندیشــه مجله اســت .نوعی عقالنیت
ارزش مدار برعکس علوم انسانی غربی که ابزارمدار هستند.
در ستایش اثبات بدون نفی دیگران
امام موسی صدر به روایت شریعتی
جامعه شناسی
32
مثلث | شماره 340
پراگماتیسم
نشــر ققنوس به تازگی شــرح و تفســیر یکی از
مهم ترین مفسران ســنت پراگماتیســم امریکایی،
هیالری پاتنم را به فارسی منتشــر کرده است؛ اگرچه
این اثــر را نمی تــوان کتابی مقدماتی درباره فلســفه
پراگماتیسم دانســت .اکنون مخاطبان فارسی زبان
عالقه منــد به این ســنت قادرنــد نــگاه جامع تری به
پراگماتیسم داشته باشــند .پاتنم را بیشــتر ب ه خاطر
فعالیت هایش در حوزه فلسفه تحلیلی در دهه- ١٩6٠
به ویژهفلسفهذهن،زبانوعلم-می شناسند.اودرایران
نیزفیلسوفیشناخته شدهاستواثار ترجمه شده اش،
اهمیت جایگاه نظــری او را در فضای فکــری ایران
نیز برجســته می کند .کتاب «پراگماتیسم :پرسشی
گشوده» ماحصل ســه ســخنرانی هیالری پاتنم در
سال ١٩٩١در رم اســت .او سال بعد این سخنرانی ها
را بــا چند تغییــر جزئی در قالــب کتابی منتشــر کرد.
کتاب حاوی پیامی اخالقی اســت و ان اســتقبال از
کثرت گرایی و تساهل است که پاتنم کوشیده ان را در
قالبتقدمعملبرنظردرمیاناندیشه هایفیلسوفان
پراگماتیست به ذهن خواننده منتقل کند و همچنین
اهمیتپراگماتیسمرادراندیشهمعاصربرایخواننده
نشان دهد .او در این کتاب نه درباره تبار پراگماتیسم،
بلکه در مقام شیوه تفکری سخن می گوید که اهمیت
دیرپاییدارد.از این رو،صرفابهشرحبرخیازمهم ترین
جنبه هایانبسندهمی کند؛کثرت گرایی،کل گرایی،
تساهلودرهم تنیدگیواقعیتوارزش.پاتنمازنظریه
پراگماتیکیحقیقتدفاعونظریهمطابقتصدقرارد
می کند.اواشکارادراینزمینهوامدارجیمزاست.پاتنم
درکتابحاضرمی کوشدسوءفهم هاراازپراگماتیسم
اصالحکندوبهتعدادیازایراداتاحتمالیپاسخدهد.
از این رو ،بدون تاکیــد بر نظریه صدق جیمز ،پیرس و
دیویی در بحث رئالیسم و انتی رئالیسم ،در این کتاب
برکثرت گرایی وکل گراییتمام عیار تاکید می کندکه
در همه نوشته های پراگماتیســتی وجود دارند .پاتنم
می کوشــد در این کتاب کوچک به این نگاه بپردازد و
معنای ان را بســط دهد .از این رو ،تمام مباحثی که در
کتاب حاضر درباره انها بحث می شود ،صرفا قضایای
نظرینیستند.پاتنمدرصددپاسخبهاینپرسشاست:
ایا یک جامعه فرهیخته می تواند بی انکه به اســتبداد
اخالقی ســقوط کند ،از گزند شــکاکیت اخالقی در
امانباشد؟پرسشیکهپاتنمرابهسمتپراگماتیسم،
یعنی نوشــته های پیرس ،جیمز و دیویی و همچنین
نوشته هایویتگنشتاینسوقداد.
سی وهفتمین جلسه از درس گفتارهای اندیشه و عمل
با موضوع «موســی صدر و میدان نبردهای چندجانبه» و
سخنرانی سوسن شریعتی ،در این موسسه برگزار شد .او در
این نشست با برشمردن میدان های نبرد امام موسی صدر
اظهار داشت« :نخستین میدان نبرد امام صدر این بود که
چگونه می توان شیعه را به رسمیت شناساند و به یک قدرت
تبدیل کرد که در این میان «ما»ی لبنانی از دست نرود .به
عبارتی امام صدر در این فکر بود که چه نســبتی می تواند
میان هویت شــیعی با «ما»ی لبنانی برقرار کند؟» اســتاد
دانشــگاه تهران گفت« :در مقیاس بزرگ تــر بحث ملت
تکه پاره در کل منطقه هم وجود دارد .از سال 1967به بعد،
در حدود 10سال پس از ورود او به لبنان مساله فلسطین و
جنگ کرامه به وجود می اید .بنابرایــن دومین میدان نبرد
امام صدر برقراری نسبت میان هویت لبنانی با هویت عربی
بود ،درصورتی که تا ان زمان هنوز هویــت لبنانی در ابهام
قرار داشت ».شــریعتی ادامه داد« :ســومین میدان نبرد
امام صدر میــدان جهانی و برقراری نســبت «ما»ی عرب
در جهان اسالم و برقراری نســبت «ما»ی جهان اسالم با
غرب است که با نظام سلطه وارد جهان نوین شده بود .این
میدان یک تنش فرهنگی و تمدنــی بود که امام باید در ان
وارد یک گفت وگوی انتقادی با مدرنیته می شد ».او با طرح
این ســوال که در این میدان ها که همه چیزش مغشوش
است ،چشــم اندازهای امام موســی صدر چه بود؟ یاداور
شد« :همین چشم اندازهاست که به تاکتیک ها مشروعیت
می بخشد .نخستین چشم انداز تالش برای ساخت الترناتیو
این جهان تکه پاره است که خود او از ان با عنوان «جهان
چهارم» نام می برد .این چشم اندا ِز اصلی است که برمبنای
ان می توان فهمید که هدف امام موســی صدر تنها بهبود
وضعیت شیعه در لبنان نبوده است ».استاد دانشگاه تهران
خاطرنشان کرد« :چشم انداز دوم تالش برای ساختن انواع
«ما»ها اعم از «ما»ی شــیعی« ،ما»ی لبنانی« ،ما»ی
عرب و ...بر اساس «من»هاســت .به عبارتی امام صدر
قصد نداشــت با انکار «من»ها «ما»ها را بسازد ،بلکه به
«من» ها رسمیت می بخشــد .تاکید بر تاریخ کهن لبنان و
حضور چهره هایی چون اقلیدس در این کشور در این راستا
تعبیر می شود ».شریعتی با بیان اینکه سومین چشم انداز
رعایت انســان در ســطح کالن اســت که از ان بــه نگاه
اومانیستی امام صدر تعبیر می شود ،اظهار داشت« :وی
در راســتای تحقق این چشم انداز با یکســری از دوگانه ها
طرف اســت؛ دوگانگی میان دین و ملیت ،دوگانگی میان
دین و سیاست و ...این سوال در سال های اخیر در کشور
ما بسیار مطرح شده که ایا دین دشــمن ملیت است؟ امام
صدر به این نکته رســید که نباید قیمت انکار ملیت متوجه
دین شــود و همچنین ملیت نیز نباید مانع دین شــود ».او
در بخــش دیگری از ســخنانش گفت« :تمــام روش ها و
شیوه های امام صدر به درد جامعه امروز ما می خورد .او در
دهه 70میالدی در بین ان همه تضاد در جامعه لبنان تعادل
را برقرار کرد .جامعه امروز ما دچار همه ان تضادهاست .ما
زمانی به تعادل خواهیم رسید که این نکته را درک کنیم که
امام صدر بدون نفی «دیگری» به رســمیت شناخته شدن
شیعه را می خواست .با امام صدر می توان هنوز امیدوار بود
که ساختن جهان دیگر غیرممکن نیست».
تجربه زیسته من
نعمت اللهفاضلی
نعمت الله فاضلی در نخســتین نشســت کتابخوان
تخصصی مطالعات اجتماعی که به همت پژوهشگاه علوم
انســانی و مطالعات فرهنگی برگزار شــد ،به معرفی کتاب
«تجربه تجدد :رویکرد انسان شــناختی به امروزی شدن
فرهنگ ایران» پرداخت و با بیــان اینکه این کتاب تجربه
زیســته من اســت ،گفت« :این کتاب یکی از برنامه های
پژوهشی من است که ۱۵ســال گذشته ان را انجام دادم،
پیش از این نیز کتابی در سال ۱۳۸۷درباره «تجربه تجدد»
منتشــر کردم که تصمیم داشتم ویراســت جدیدی از ان
ارائه بدهم اما بعد از ویراســتاری ان کتاب متوجه شدم که
۴۰۰صفحه به کتاب اضافه شــد و به همین دلیل باتوجه
به اضافه شدن ۹فصل جدید اسم ان را به «تجربه تجدد:
رویکرد انسان شناختی به امروزی شــدن فرهنگ ایران»
تغییر دادم ».او با تشــریح ایده اصلی خــود در این کتاب
گفت« :من پیش از این نیز کتــاب «تاریخ فرهنگی ایران
مدرن» را نوشــتم که توســط پژوهشــگاه علوم انسانی و
مطالعاتفرهنگیمنتشرشد.اینسهکتاببخشیازبرنامه
پژوهشــی من برای شناســایی فرهنگ معاصر ایران بوده
است .همچنین نزدیک به دو سال اســت که روی تدوین
«دانشنامه فرهنگ معاصر ایران» به سفارش سازمان اسناد
و کتابخانــه ملی ایران کار می کنم کــه حدود ۳۰۰محقق
در ان همــکاری می کنند ».فاضلی اظهار داشــت« :من
تالش دارم فهمی از فرهنگ معاصر جامعه ایران داشــته
باشم و از سال های ۱۲۸۵تا امروز بیش از 100سال از ان
زمان می گذرد که باید ببینیــم چه تغییراتی در جامعه ایران
رخ داده است .این کتاب بخشی از پروژه زندگی من است و
روند زندگی ام تا ۲۰سالگی در روستا ،سفر به لندن و برگشت
به ایران است .به عبارتی من دوران پیشامدرن ایران را در
روستا تجربه کردم و بعد در تبریز زندگی کردم .پس از اینکه
وارد لندن شــدم تجربه زیســت مدرن و متفاوتی داشتم.
بنابراین بــرای من صحبت کــردن درباره ایــران معاصر،
صحبت از تجربه زیسته ام نیز هست».
انسان ،بی سرمایه خلق نشده
ایت اهلل جوادی املی از جایگاه اخالق در
حوزه می گوید
زنگنه بدون روتوش
وزیر یا سیاستمدار؟
فقه رسانه
نسبت حوزه و رسانه چیست؟
در ایران فلسفه دانشگاهی نداشته ایم
کریم مجتهدی از وضعیت فلسفه می گوید
کریم مجتهدی ،اســتاد فلسفه دانشــگاه تهران در
نشست «فیلسوف دانشجو اســت» گفت« :دانشجویان
اصلی فلســفه باید این نکته را اویزه گوش شــان کنند که
فلسفه رشته ای کامال تخصصی است و باید ان را اموخت
چون در مکتب فلسفه نمی توان مستمع ازاد بود .فیلسوف
ازاده است ولی ازاد نیست .تا شخص ازاده نباشد نمی تواند
به حیطه فلسفه وارد شود .اما ســهل انگاری ها و مصادره
به مطلوب های متداول به چه معناست؟ سهل انگاری های
متداول داللت بر جهل دارد؛ یعنی زاییده عدم دقت است
اما در مصــادره به مطلوب ها یک اراده منفــی وجود دارد:
به این معنا که شــخصی مطلبی را فهمیده و می خواهد ان
را تحریف کنــد .یعنی فریبکاری اســت ».او با بیان اینکه
حیات فلسفه در حرکت تاریخی ان است و باید تاریخ فلسفه
را دانســت ادامه داد« :در ابتدا فیثاغــورث اذعان می کند
که من حکیم نیســتم بلکه حب فلســفه دارم و دانشجوی
فلسفه ام؛ یعنی می خواهم بدانم .در دل این حرف نوعی تن
به کاردادن نهفته است .با سقراط از این سهل انگاری ها و
مصادره به مطلوب های رایج جلوگیری می شود .بزرگ ترین
شــعار ســقراط اعتراف بر «نمی دانم» اســت .نمی دانم
سقراط به معنای «نمی خواهم بدانم» نیست بلکه اراده به
دانستن است .اما عامل این انگیزه چیست؟ شرایط زمان
و حکومت پریکلــس .در ان زمان گروهــی معلم یا همان
سوفیست ها جوانان اتنی را به سخنوری دعوت می کردند
و ســقراط مخالف ان بود .نزد سوفیســت ها هــر که بهتر
سخن می گفت ،قدرت را در دســت می گرفت .در اتن ان
روزگار ،ســقراط مقابله و موضع گیری علیه سوفیســت ها
را وظیفه خود می دانست .ســقراط از چیزی نمی ترسید و
با اســتادی و زیرکی تمام دنبال فرصتی بود تا درس دهد.
در حقیقت ســقراط اداب دانشــجویی را درس و دانشجو
پرورش می دهــد ».مجتهدی خاطرنشــان کــرد« :واژه
« »Schoolمعنای فراغت هم می دهد؛ به این معنا که من
این همت را دارم که وقتم را برای تحصیل بگذارم .فراغت
به معنای همت به کار است .دانشــگاه را صرفا با پول نقد
نمی توان ســاخت بلکه باید اراده ای در کار باشــد .به هر
حال فلسفه مساله ای دانشگاهی یا به تعبیری مساله اصلی
دانشگاه هاست که متاسفانه هیچ گاه در ایران نداشته ایم.
اگر در دانشــگاه تفکر ،قدرت تفکر و میل به تفکر نباشد،
رشته ها و موضوعات دیگر عمق پیدا نمی کنند و به صورت
بازی درمی ایند .فاجعه اینجاســت که معلمان ما دانشجو
نیستند هرچند باید موقعیت معلمان را بسیار موردتوجه قرار
داد اما مشــروط به اینکه ما معلم واقعی داشته باشیم .در
برخی زمان ها معلمان ما شیفته یک مرام می شوند و برخی
اوقات نیز شــیفته خودشــان .تظاهر به فرهنگ ،دشمن
فرهنگ اســت و ان را از بین می برد .هیچ یک از ما عمیقا
نمی پذیریم که با فکر می توان مســائل را حل کرد؛ چراکه
شرط اول حل یک مساله درســت مطرح کردن ان است.
دانشجوی خوب ،دانشجویی است که استاد را مجبور کند
دانشجو باشد».
رقیببالمنازع
ی هالیوود در تسخیر «جنگ ستارگان»
گیشه ها
مثلث | شماره 340
دوماهایندهمی تواندحساس ترینبرههتاریخاقتصاد
ایران باشــد؛ پنج دلیل مهم کنار یکدیگر قــرار گرفتند تا
این اتفاق رخ دهد .کارشناســان می گویند اگر مسئوالن
تمرکز کافی بر این عوامل و جلوگیری از تبعات ان نداشته
باشد ،اقتصاد کشــور پتانسیل بحرانی شــدن را خواهد
داشت .تادوماهدیگرنقدینگیبههزارو ٣٠٠هزارمیلیارد
تومان می رسد .نقدینگی که عمدتا در سپرده های بانکی
جاگیر شده ،در سه سال گذشــته روی رشد بین ٢٠تا٣٠
درصد پافشاری داشــته و به عدد بزرگی رســیده که توان
بحران افرینی را به تنهایی دارد .از سوی دیگر چهار عامل
دیگر همزمان با هم می تواند منجــر به افزایش ناگهانی
ســرعت گردش پول و پیامدهای جدی شــود .نخست
باال رفتن ناگهانــی نرخ ارز در نتیجه تحوالت سیاســی،
دوم افزایــش عمومی تقاضــا در ماه های پایانی ،ســوم
وضعیت ویژه بهمن ماه در سررسید شدن اوراق مشارکت
و ســپرده ها از ســال ١٣٩٠به بعد و چهارم هر نوع تزریق
فضای عدم اطمینــان در نتیجه بحث هــای انتخاباتی.
اوراق مشــارکت چهارسال هو پنج ســاله دولت ،بهمن ماه
سررسید می شود .حجم اوراقی که در بازار سرمایه منتشر
شــده به عدد ١٠هزار میلیارد تومان می رسد و باید به این
عدد اوراق منتشر شده از سوی بانک ها را نیز اضافه کرد.
سود تعلق گرفته به این اوراق بار مالی قابل توجهی است
که می تواند بر دوش دولت سنگینی کند .البته دولت ها از
روش هاییماننددستبهدستکردنبدهی شاناستفاده
می کنند تا از زیر بار پرداخت نقدی این وجوه شــانه خالی
کنند.اغلبباانتشاراوراقجدید،اینوجوهسررسیدشده
را تهاتر کنند یا از بخشی گرفته و به بخشی دیگر بدهند.
نقدینگی به زودی به هزار و ٣٠٠هزار میلیارد تومان (یک
میلیونو ٣٠٠هزارمیلیاردتومان)می رسد.زمانی کهدولت
یازدهمکارخودرااغازکردحجمنقدینگی 5٠6هزارمیلیارد
توماناعالمشدوطبقاخریناعالمبانکمرکزیاینعدد
درمهرسال جاریبههزارو ١١٣هزارمیلیاردتومانرسید؛
یعنیدرسه سالگذشتهنقدینگیکشور١١٩درصدافزایش
یافته است .با وجود رشد باالی نقدینگی در این سه سال
امانرختورمتکانیخوردوباروندنزولیبهزیر ١٠درصدهم
رسید.نکتهاینجاستکهنقدینگیزمانیتورم زامی شودکه
منجربهتقاضایجدیدشود.درسال هایگذشتهبه دلیل
رکوددراقتصاد،تقاضاتحرکینداشتهومدامروبهکاهش
بوده اســت .اما با افزایش تقاضا ممکن است رشد ١١٩
درصدنقدینگیهمدرنرختورممتبلورشودوایناتفاقدر
رشدتقاضایاخرسالهمبدوناحتمالنیست.بههمین
دلیل است که کارشناسان رشد تقاضای پایان سال را هم
بی تاثیر در افزایش تورم و بحرانی شدن وضعیت اقتصاد
نمی دانند.تورمتنهانشات گرفتهازرشدنقدینگینیست.
قیمت ارز هم که این روزها افسارگسیخته شده و با شتاب
پیشمی رودهمبرتورمکلاثرگذاراست.تحلیلگرانبازار
می گوینداحتمالرشدنرخارزبازهموجودداردوایناتفاق
می تواندسایرقیمت هارانیزمتاثرکند.
جامعه شناسی
فیلــم «روگ وان :داســتانی از جنگ ســتارگان» با
پیشــی گرفتن از فیلم های تاز ه منتشر شده به صدر جدول
فروش فیلم های امریکا رفت و سال نوی میالدی پررونقی
را برای ســالن های ســینما رقم زد .این قسمت از «جنگ
ســتارگان» که داســتانی مجزا از دیگر قســمت های این
مجموعــه دارد ،در چهــار روز تعطیالت کریســمس٩6 ،
میلیون دالر به مجموع فروش خود افزود.مجموعه «جنگ
ستارگان» سال گذشته نیز با فیلم «نیرو برمی خیزد» گیشه
تعطیالت کریســمس را از ان خود کرد.بر همین اساس،
بسیاری از فیلم های تازه اکران شده برای رسیدن به جایگاه
دوم ،با یکدیگر بــه رقابت پرداختند .انیمیشــن موزیکال
«اواز بخــوان» این جایــگاه را از ان خود کــرد و با فروش
56میلیون دالر اکران روزهای نخســت خود را اغاز کرد.
همچنین فیلم «مسافران» با بازی جنیفر الرنس و کریس
پرت که داستان ان در فضا می گذرد ،با فروش ٢٣میلیون
دالر جایگاه سوم و کمدی «چرا او؟» با بازی جیمز فرانکو
و برایان کرنســتون با فروش ١6میلیــون جایگاه چهارم را
به دســت اوردند .اقتباســی از بازی ویدیویی «کیش یک
ادمکش» با بازی مایکل فاســبندر نیز جایــگاه پنجم را با
١5میلیــون دالر از ان خود کرد .درگارابدین معتقد اســت
اواسط ماه دسامبر بهترین زمان برای اکران قسمتی از یک
مجموعه فیلم اســت و به فیلم های پرفروش تاریخ سینما
از جمله «اواتار» و «تایتانیک» که اواســط دسامبر روی
پرده رفتند ،اشاره می کند .چند فیلم دیگر نیز طی تعطیالت
کریسمس روی پرده رفتند؛ فیلم «حصارها» ساخته دنزل
واشنگتن ،اقتباسی از رمان اگوست ویلسون ،روز یکشنبه
در سراسر امریکا روی پرده رفت و طی چهار روز اخر هفته
١١میلیون دالر فروش کرد و جایگاه ششم را به دست اورد.
فیلم موزیکال تحسین شده «ال ال لند» که در حال حاضر
به صورت محــدود روی پرده های سینماســت ،اخر هفته
گذشته را در جایگاه هشــتم به پایان رساند .از سوی دیگر
و در جدول پرفروش ترین های ســینمای مســتقل ،درام
تاریخی «سکوت» ،تازه ترین ساخته مارتین اسکورسیزی
با فروش ١٣١هزار دالر در چهار سینما ،چهار روز تعطیالت
کریســمس را در صدر این جدول ایستاد .در این فیلم لیام
نسون ،اندرو گارفیلد و ادام درایور شخصیت های مبلغان
مســیحی قرن هفدهــم را بــازی می کنند که بــرای تبلیغ
کاتولیک در ژاپن زندگی خود را به خطر می اندازند.
بحران در راه است؟
33
انسان ،بی سرمایه خلق نشده
ایت الله جوادی املی از جایگاه اخالق در حوزه می گوید
جامعه شناسی
34
مثلث | شماره 340
جزیره الهیجان ازاد می شود؟
سرقفلیجزیرهالهیجانکهمی توانستدرچند
دهه گذشته تبدیل به یک جاذبه گردشگری شود ،با
اقدام ظاهرا قانونی یک شهردار در دهه ٧٠با مبلغی
ناچیزواگذارشد.ایندریاچهمدتیاستفادهمی شود
اماازسال ٨١تاکنوندرهایشبهرویمردمبستهمانده
وحاالدادگاهبدویرایبهتخلیهاندادهوشهرداری
الهیجان بایــد برای بازپس گرفتن حق مردم شــهر
الهیجان به خریداران سرقفلی حداقل پنج میلیارد و
٧٠٠میلیون تومان را پرداخت کند .روزگاری دور در
اینشهریکاب بندزمینی،ابگیررافراگرفتهبودهکه
«سل»یا«میان پشته»می گفتند.
مردممحلیبهان َ
بعدهافردیبه نامبرهانییکیازشهردارانالهیجان،
اینزمینراباایجاددیوارهوابگیری،به شکلامروزی
استخریادریاچهمصنوعیشهرالهیجاندرمی اورد.
از همان زمان شــهرداری وقت در میان این استخر
زمینی را با اتصال به بخش بیرونی ایجاد می کند تا از
ان برای کاربری تجاری و گردشگری استفاده شود.
اینمحلسال هاستبه نامجزیرهدرالهیجانشناخته
می شود؛ محدوده ای که بعد از اندک زمانی استفاده
با کاربری تجاری و رســتوران و تاالر ،از حدود ســال
٨١تاکنون قفل مانده و مردم شهر الهیجان بهره ای
از این محل درخور توجه نداشــته اند .پس از برهانی
فردی به نام پورباقری ،به عنوان شــهردار الهیجان
مشغول کارمی شودوبعدهاسرقفلیاینجزیرهداخل
استخر (دریاچه) را در ســال ٧6به فردی با گذراندن
مراحلقانونیباقیمتیکهکمترازقیمتکارشناسیان
زمانبوده،واگذارمی کند.قیمتیکهدربارهواگذاری
سرقفلی این ملک اعالم شده ١٠،میلیون ریال پول
پیش و کرایه ماهانه ٢5٠هزار ریال بوده است .طبق
انچه در اخبار محلی روزنامه ها و ســایت های خبری
شــهر الهیجان امده ،ایــن محل به صــورت اجاره
٩٩ساله در ١٨ماده واگذارشده و به امضای شهردار
و نماینده خریداران رسیده اســت .بعدها شهرداری
الهیجانهمکاریبیشتریبااینمجموعهخدماتی
می کندومبلغیناچیزبرایاجاره دادنقایق،احداث
شهربازی،برگزاریمراسم هایمختلفوایجادانواع
محل هایفروشموادغذاییوصنایعدستیدرنظر
گرفتهمی شود؛درعین حالدریکیازمفاداینقرارداد
ا ز انجایی که مالکیت در اختیار شهرداری الهیجان
بوده،استفادهازاینمحلرابرایعمومازادورایگان
اعالم می کند اما در سال های بعد ،مالکان سرقفلی
عالوه بر گذاشتن در ورودی برای این مجموعه ،تا
همین امــروز راه ورودی ان را قفــل کرده اند .اندکی
پس از شکل گیری شوراها در سراسر کشور ،شورا و
شهرداری الهیجان موضوع بازپس گیری این ملک
در داخل دریاچه -استخر را دنبال می کند اما از همان
سالتاکنونهمهاقامهدعواهاعلیهخریدارانسرقفلی
اینملککهحاالگویاچهارنفرهستند،بهنتیجه ای
نمی رسد و اتفاقا اختالفی که همین خریداران با هم
دراینسال هاداشته اند،باعثشدههیچاستفاده ایاز
اننشود.به دلیلمشخص نبودنادرسطرفدعوادر
تماماقامهدعواها،دادگاهتجدیدنظرنتوانستهحکم
خودرااعالموابالغکند.
ایت الله جــوادی املی از روحانیون بلندپایه ســاکن
قم در درس اخالق خود با تکیــه بر ایات و روایات به تبیین
مساله علم و فراگیری ان پرداخت و گفت« :دین به ما گفته
است فراگیری علم الزم است .اگر بخواهیم جاهلیت را به
عقالنیت تبدیل کنیم ،تنها راهش فرهنگ و علم اســت،
بنابراین فراگیری علم را واجب کرده است ».استاد برجسته
درس خارج حوزه علمیــه قم ادامــه داد« :بعضی از علوم
واجب عینی است و بعضی ها واجب کفایی؛ این دین برای
اینکه ثابت کند می شود جاهلیت را به عقالنیت تبدیل کرد
و راهش هم علم اســت کلی گویی نکرده اســت .بنابراین
همان طور که گفتند باید به دنبال علم بروید ،گفتند که چه
چیزی هم باید بخوانید .هــم از وجود مبارک پیغمبر(ص)
هم از وجــود مبــارک امام صادق(ع) رســید «انمــا العلم
ثالثه ایه محکمه فریضه عادله و س ّنه قائمه» ایه محکمه
برمی گردد به اصول دیــن ،ان دو یکی برمی گردد به فقه و
لوازم فقه ،یکی هم برمی گردد به اخالق و حقوق ».او به
برخی مشکالت علمی در حوزه اشــاره کرد و بیان داشت:
«انچه مشــکل حوزه های فعلی ماست این است که ما هر
سه را در فقه و اصول خالصه کردیم درحالی که ان کسی که
گفت« :طلب العلم فریضه» اولین انّمایش علوم عقلی و
استداللی است ،گفت« :انما العلم ثالثه ٌ
ایه محکمه» .ما
خیال می کنیم اخالق با سفارش حل می شود اخالق علم
است و غیر از موعظه است؛ بخشی از مسائل دقیق اخالقی
هم از فقه و اصول ،علمی تر و قوی تر و غنی تر است .چطور
می شود انســان یک مســاله را می داند و عمل نمی کند؟!
چطور می شــود ما ِ
عالم بی عمل داریم؟! یقین دارد قران
این را گفته ،خودش هم درسش را داده ولی باز از منبر پایین
می اید و به نامحرم نگاه می کند مشــکلش چیست؟ ما
چرا ِ
عالم بی عمل داریم؟ برای اینکه اخالق نیســت تا
ما ندانیم و نشناســیم نفس را که «النفــس ما هی؟» تا
شئون نفس را نشناسیم مشــکل حل نخواهد شد .مگر
این موارد با موعظه حل می شود؟! این شخص را اخالق
تربیت می کند نه موعظه .اخــاق هم یک جان کندن
علمی می خواهد ».ایت الله جوادی املی به تبیین واژه
«غیرت» پرداخت و با اشاره به ایات قران کریم و اینکه
انسان بی ســرمایه خلق نشــده و خداوند ما را با سرمایه
درونی افریده ،بیان داشت« :ما باید علمی یاد بگیریم که
هر روز در خودمان تجربه کنیم که این با غیرت ما سازگار
است یا نه .شما که رفتید در حوزه یا دانشگاه ،غیور باشید
و علمی بیاورید که با صاحب خانه بسازد».
زنگنه بدون روتوش
وزیر یا سیاستمدار؟
وزیر نفت با حضور در برنامــه فرمول یک و گفت وگو با
علی ضیا از زندگی شخصی ،تماشای تلویزیون ،احساساتی
بودن ،قدرت ،سیاســت و سینما ســخن گفت .علی ضیا در
سی وششمین اجرای برنامه صبحگاهی شبکه یک سه شنبه
گذشــته میزبان بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت بود .او در پاسخ
به اینکه چه زمانی معنای قدرت را احســاس کردید ،توضیح
داد« :هیچ وقت احساس نکردم .این طوری نبود که از قدرت
لذت ببرم ».زنگنه این پرســش ضیا که چه روزی بود متوجه
شدید سیاستمدار شده اید ،به این شکل پاسخ داد« :خودم را
سیاستمدار نمی دانم .من یک مدیر توسعه ای ارشد هستم.
هیچ وقت در عمرم احســاس نکردم سیاســتمدار حرفه ای
هستم.سیاستمداربایدخیلیازارزش هاراکناربگذاردامامن
هیچ وقتاهلاینچیزهانبوده ام.سعینمی کنمسیاستمدار
حرفه ای باشــم و به قدرت نچســبیده ام .فقط می خواهم به
کشــورم خدمت کنم و چیزی برایم مهم تر از سربلندی ایران
نیست .باید چالش ها را بپذیریم و نامالیمات را تحمل کنیم،
هرچهبیشترمی گذرد،سخت ترمی شود.اوایلانقالبهمه
اماتور بودند اما اکنون نه ».او در این باره که ایا سیاستمدارها
باهوش تر از مردم هســتند ،گفت« :همه شــان باهوش تر
نیســتند ».زنگنه در این باره که ایا لبخند سیاستمدارها معنا
دارد ،بیان کرد« :حتما دارد .سکوتشــان هم معنا دارد .البته
همان طورکهگفتممنسیاستمدارنیستم،چونافرادبادیدنم
مکنونات قلبی مرا می فهمند اما احساســات سیاستمدار
نباید قابل پیش بینی و تشخیص باشد ».زنگنه در پاسخ به
اینکهایاتلویزیونتماشامی کنید،اظهارداشت«:یکیاز
مشکالتمایناستکهتلویزیونمهمیشهروشناستامابه
من می گویند شما نگاه نمی کنید درحالی که من تلویزیون
نگاه می کنم .البته اخبار نمی بینم بلکه مســتند می بینم و
فیلم سینمایی .ســریال های داخلی که همه شان درباره
دختری اســت که می خواهد ازدواج کند و اخر هم ازدواج
می کند!بیشترشبکه هایای فیلم،نمایش،تماشا،مستند
و اموزش را سعی می کنم ببینم .تلویزیون همیشه روشن
استاماتقریباکمتروقتیاستکهفقطتلویزیوننگاهکنم
و همزمان دارم کارهای دیگری انجام می دهم ».اخرین
باری که سینما رفتید کی بود؟ ســوالی بود که ضیا پرسید
و زنگنه پاســخ داد« :اخرین بار که سینما رفتم «اتشکار»
را دیدم .فیلم های اقای حمید فرخ نژاد و پرویز پرســتویی
را دوســت دارم .معموال فیلم های شان نکات ارزشمندی
دارند».وزیرنفتدربارهموسیقیاظهارداشت«:موسیقی
کردی را دوســت دارم .خالف اکثر موســیقی های ما که
غمگینهستند،موسیقیکردیشاداست.شادوریتمیک
اســت .اتفاقا یک بار اقای رئیس جمهور از من در این باره
پرسیدومنهمگفتمرقصدرموسیقیکردیچونمردها
می رقصندمشکلیندارد!»
فقه رسانه
نسبت حوزه و رسانه چیست؟
نشســت تخصصــی رسانه شناســی بــا تاکیــد بــر
کارکردهای رســانه ای در موسســه عالی امام خمینی(ره)
قم برگزار شــد .حجت االســام دکتــر نهاونــدی در این
نشســت که به دعوت گروه مدیریت رســانه دانشگاه امام
خمینی(ره) برای دانشجویان دکترای این رشته برگزار شد،
ابتدا به ضرورت شــناخت کامل دانشــجویان مراکز دینی
نسبت به رســانه پرداخت و برنامه ریزی ،هدایت و مدیریت
افکار عمومی را رســالت اصلی حوزه های علمیه دانست.
او مدیریت اطالعات و مدیریت ارتباطات را الزمه پیشبرد
اهداف عالیه انقالب اسالمی و مکتب غنی تشیع ذکر کرد و
رسانه ها را ابزار موثر در این فضا بیان کرد .مدیر گروه فلسفه
هنر مجمع عالی حکمت اسالمی به موضوع سواد رسانه ای
اشاره کرد و شناخت و گسترش سواد رسانه ای از یک سو و
تبیین فلسفه رسانه و شناسایی ماهیت ان از سوی دیگر را
وظیفه نخبگان فرهنگی دانست .این محقق و مدرس حوزه
و دانشــگاه به ابعاد تازه ای از گســترش فناوری های نوین
و ضرورت اینده نگری ،مدیریــت و تدبیر در این خصوص
تاکید کرد .او تعداد پیامک هایی را که روزانه در کل جهان
ارسال و دریافت می شوند بیش از کل جمعیت زمین و حجم
و ترافیک ارتباطــات روزانه را باورنکردنی دانســت و تعداد
دســتگاه های ارتباطی و رسانه ای را تا ســال 2008بیش
از یک میلیارد دســتگاه امار داد که اکنون حدود ســه برابر
شده است و متذکر شــد« :ما باید خودمان را برای مسائل
و مشاغلی اماده کنیم که هنوز وجود خارجی نیافته اند».
حیوان قصه گو
انسان در چه شکلی زاده شده است؟
تفسیرصحیفهسجادیه
بخش سی ویکم /استاد مهدی قاسمی
مثلث | شماره 340
تفسیرصحیفهسجادیه
همان طــور که جســم
انسان نیاز به رشــد دارد روح
انساننیزنیازمندرشداستاما
شکل و قیافه رشد روح ادمی
دست خود ماســت .اگر نیت
خوب داشته باشــیم و عمل
خوب انجام بدهیم ،شــکل
روح ما خوب است .زمانی که
رساله اصل مرحوم مالصدرا
را مطالعه می کردم روایتی دیدم که می فرماید« :یحشر
الناس یوم القیامه علی نیاتهم ».این نکته بسیار مهمی
است که انســان ها در روز قیامت براســاس نیات شان
محشور می شوند .از این رو شکل و قیافه باطنی بسیاری
از انسان ها حیوان اســت و در روز قیامت هم به شکل و
قیافه حیوان محشور می شــوند .اتفاقا روایتی در ذیل
یکی از ایات ســوره نبا ایه «فتاتون افواجــا» از پیامبر
اکرم(ص) ســوال کردند که معنی اینکه در روز قیامت
فوجفوجمی ایندچیست؟پیامبرفرمودندیعنیگروه هایی
که با شکل و قیافه های مختلف می ایند .پس این فرق
دیگری است .بنابراین جسم ما نیاز به غذای عالم ماده
دارد و روح ما نیز نیازمند غذاست منتها باید غذای معنوی
به روح داده شــود .علم ،ذکر ،عبادت و معنویت غذای
روح اســت .طیبــات رزق ،رزق مــادی و رزق معنوی را
شامل می شود .بنابراین عبارت «و غذانا بطیبات الرزق»
که معنایش این است که ما را از روزی های پاک و گوارا
تغذیه کرد ،ممکن است هم اشاره به تغذیه روح داشته
باشد و هم تغذیه جسم .امام سجاد(ع) در عبارت بعدی
می فرماید« :و اغنانا بفضله و اغنانا بمنه ».از نظر ظاهر
که می خوانیم عبارت اغنانا با غین و اقنانا با قاف به یک
شکل خوانده می شود اما دو معنای متفاوت دارد .در ایات
پایانی سوره مبارکه نجم وقتی خداوند را معرفی می کند
ضحک َو َا ْبکی (َ )43و َا َنّهُ ُه َو َا َمات
می فرمایدَ :و َا َنّهُ ُه َو َا َ
ِ
ین َّ
کر َو ا ُ
َو َا ْحیا(َ )44و َا َنّهُ خَ َل َق ال َّز ْو َج ِ
النثی( )45من
الذ َ
َ
َ
ُنّطف ٍَه ِا َذا ت ُْمنی(َ )46و َا َّن َع َل ِ
ُ
یه ال َّنشا َه االخْ َری(َ )47و ا َنّهُ
ُه َو َاغْ نی َو َا ْقنی( .)48غنی و قنی تقریبا به یک شــکل
خوانده می شــوند و ادا کردن ان تفاوت مختصری دارد
اما معنای شان کامال متفاوت است .فرق اقنی با اغنی
چیســت؟ می فرمایند که غنی یک معنایــش بی نیازی
است .پس و اغنانا بفضله ،یعنی خداوند به فضل خودش
ما را بی نیاز کرد .در عبارات قبلی هم داشتیم که خداوند
حاجات و نیازهای ما را فقط به درگاه خودش قرار داده و
از غیر خودش بی نیاز گردانیده است .عبارت «و اقنی»
از کلمه قنیه بر وزن جزیه و به معنای ذخیره ثروت است.
می فرماید خداوند به انســان هم ســرمایه های فعلی را
می دهد و هم سرمایه هایی را که برای اینده می خواهد
ذخیره کند؛ مثال به او خانه و باغ و پول می دهد که اینها
سرمایه های فعلی هستند و انسان را بی نیاز می کند .اما
برای اخرت هم کســی بخواهد ذخیره کند ،خداوند به
او سرمایه هایی داده اســت؛ سرمایه ایمان برای ذخیره
عمل صالح و تقواست .امام ســجاد(ع) به هر دو اشاره
«من»
می کنند و می فرمایند و اغنانا بفضله و اقنانا بمنهّ .
در لغت به معنای نعمت سنگین است .خداوند در قران
چند چیز را بر انسان منت می گذارد که یکی امامت است
و دیگری رسالت.
جامعه شناسی
چگونه ما به هیات انسان قصه گو درامدیم؟
این پرسشی است که کتاب «حیوان قصه گو» سعی
دارد به ان پاســخ بدهد .چرا ما انســان ها از وابســتگی -یا
«اعتیاد» به قصــه رهایی نداریــم؟ جاناتان گاتشــال در
ِ
مختلفزیست شناسی،
«حیوانقصه گو»،یافته هایعلوم
روان شناسی و عصب شناســی را به کار می گیرد تا سازوکار
اعتیاد انسان به قصه و قصه پردازی و تاثیر بسیار ان بر روان
انسان را بکاود .کتاب «حیوان قصه گو» ،نه بخش دارد؛
«جادوی قصه»« ،معمــای قصه»« ،جهنم قصه پســند
اســت»« ،داســتان شــب»« ،ذهن ما قصه گوســت»،
«نتیجه اخالقی داستان»« ،ادم های مرکبی جهان را تغییر
می دهند»« ،قصه های زندگی» و «اینده داستان» عناوین
بخش های این کتاب اســت .نویسنده پیشــنهاد می دهد
که برای دریافتن و درک درست تاثیری که داستان ها بر ما
می گذارند ،باید به غرابت قصه توجــه کرد .از نکات جالب
کتابایناستکهنویسندهبرتاثیرشگرفواساسیقصه ها
بر زندگی ما تاکید می کند و از رابطه ای ارگانیک و زنده میان
اثر و خواننده سخن می گوید و به نوعی معتقد است که عمل
خواندن،شکلیازتجربهکردناستوبه تناسبهرخواننده
این تجربه دســتاوردی تازه خواهد داشت .گاتشال بر این
باور است که نویســنده ،معمار قادر مطلق تجربه خواندن
ما نیســت .نویســنده به تخیل ما سمت وســو می دهد اما
تعیین کننده ان نیست .او از این هم فراتر می رود ،نویسنده
را به فیلمنامه نویس شبیه می کند و خواننده را به کارگردان.
«داســتان ها برای جان گرفتن به یک میانجی نیاز دارد»
و این میانجی در نظر گاتشــال ،همان «تخیل خواننده»
است .از دیگر نکات جالب توجه کتاب و نظرگاه گاتشال به
قصه این است که او قصه را نه تنها در قالب ادبیات و کتاب،
که در هرجای دیگری حتی در برنامه های تلویزیون ،میان
قصه های نقلی و شــفاهی مردم و ســریال های تلویزیونی
جســت وجو می کند و این ایــده را پیش می کشــد که اگر
بسیاریازاینها«داستان»نیستند«،داستانی»هستند.خط
داستانی دارند ،قهرمانان و ضدقهرمانانی دارند و هرکدام از
لحاظی عناصر داستانی را در خود دارند .نویسنده هر فصل
و موضوع را با یک داســتان اغاز می کند و در قالب ان ایده
خود را شرح می دهد .کتاب جز داستان هایی که ماحصل
تجربه زیسته و شخصی نویسنده است ،ارجاعات بسیاری
نیز به اثار ادبی مطرح دارد ،از «شــب عــزای فینگان ها»
جویــس« ،پیرمرد و دریــا» همینگوی« ،دنیای قشــنگ
ن وِ» هاکســلی ،تا اثار کالســیکی چون «جنگ و صلح» و
«جنایت و مکافات» و البته اثار غیرداستانی .در جاهایی نیز
نویسنده در موشکافی و خوانش داستان ها که جملگی حول
محو ِر موضوع مورد بحث خود می چرخد ،ایده هایی را پیش
می کشد که می تواند مورد توجه نقد ادبی نیز باشد« .حیوان
قصه گو» ،سعی دارد تعریفی از انسان بر محور قصه و تاثیر
ان بر زندگی و تاریخ انسان به دست دهد.
منت رسالت و امامت
35
سیاست
گام اول
سیاست
36
مثلث | شماره 340
جبههمردمیبهدنبالرسیدن
جریانانقالبیبهیکگزینهاست
مدل پیشرو
جبهه مردمی نیروهای انقالب اسالمی هفته گذشته اعالم موجودیت
کرد .گروه ها ،تشــکل ها و احزاب اصولگرا در واکنش هایی به تشکیل این
جبهه از ان استقبال کرده اند .حاال جناح اصولگرا در استانه انتخابات اماده
رقابت با حسن روحانی می شود.
1
در فاصلــه 5مــاه مانــده بــه برگــزاری انتخابــات
ریاســت جمهوری تحوالت مهمی در جناح اصولگرا رخ
داده اســت .انها به یــک همگرایی مهم دســت یافته و
در یــک حرکت نو ،شــکل جدیدی از وحدت در اســتانه
رقابت ریاســت جمهوری را ارائه داده انــد .انچه به وقوع
پیوســته این اســت که یک جبهــه مردمــی از نیروهای
انقالب اسالمی شکل گرفته و با حمایت بخش اعظمی
از جناح روبه رو شده است .حاال امیدها برای برگزاری یک
انتخابات خوب و با نشاط افزایش یافته است .انگار فصل
تغییر فرا رسیده است.
اصولگرایان به مدل جدید برای
رسیدن به وحدت دست یافته اند
شکل گیری موج مردمی و سیاسی
مراســم اعالم موجودیت «جبهــه مردمی نیروهای
انقالب اسالمی» با حضور 10نفر از چهره های انقالبی و
حمایت ۲۱۰فعال سیاسی و فرهنگی کشور عصر یکشنبه
هفته گذشــته در مجموعه فرهنگی سرچشمه برگزار شد.
حجت االسالم حسن رحیمیان ،مرضیه وحید دستجردی،
مهدی چمران ،یحیی ال اسحاق ،حمیدرضا حاجی بابایی،
رضا روســتاازاد ،محمود خســروی وفا ،مهدی محمدی،
علیرضا مرندی و نــادر طالب زاده 10نفری هســتند که با
حضور انها این جبهه اعالم موجودیت کرد.
حجت االسالم محمدحســن رحیمیان رئیس هیات
موسس «جبهه مردمی نیروهای انقالب اسالمی» است.
او در مراسم اعالم موجودیت این جبهه ،درباره چرایی این
تصمیم گیری گفته است« :همه دلسوزان در نظام ما فراتر
از احزاب و جناح ها و همه کسانی که دغدغه مردم و احیای
دســتجردی گفته اســت که ابتدا یک
مجمع شهرستانی استانی در دو هفته
اینده خواهیم داشــت و ســپس حدود
پنج هفتــه دیگر ،مجمــع عمومی کلی
و مردمی برگــزار می شــود .از داخل ان
مجمع مردمی ،تعدادی باید رای بیاورند
و به اعضای فعلی اضافه شوند که از این
رو 10 ،نفر دیگر بــه 10نفر فعلی هیات
موسساضافهخواهدشد
هویت سیاسی و کارکردی جبهه
مرضیــه وحید دســتجردی کــه از اعضــای هیات
موســس «جبهــه مردمی نیروهــای انقالب اســامی»
است ،در این نشست وظیفه سخنگویی را برعهده داشت.
او البتــه گفت که بنا ندارد ســمت ســخنگویی را در ادامه
برعهده داشته باشد .او در پاســخ به سواالتی که از سوی
خبرنگاران مطرح شــد تالش کرد تا درباره هویت سیاسی
این جبهه اطالع رسانی کند .وحید دســتجردی در پاسخ
به ســوال خبرنگاری مبنی بر اینکه این سازوکار چه تفاوتی
با سازوکارهای قبلی دارد و مبنای اعتماد نیروهای مردمی
و انقالبی به این جبهه باید بر چه مبنا و اساسی باشد ،گفته
است« :با ترکیبی که امروز در جمع اعضای 10نفره هیات
موسس جبهه مردمی انقالب اســامی مشاهده می کنید
می بینید که این ترکیب صفــوف و صف بندی های رایج و
سنتی سیاســی کشــور را پاره و از ان عبور کرده است .در
این ترکیب تحلیلگران سیاسی ،اهل نظر ،اصحاب هنر،
اساتید دانشگاه ،پزشکان ،افراد اجرایی کشور و روحانیت
حضور دارند .ما بنا داریم یک جمع چندصدایی باشــیم و
می خواهیم صدای همه اقشار مردم را بلند کنیم».
وی با تاکید بر اینکه همه ما از جبهه بندی های رایج و
سنتی خسته شده ایم ،گفته است« :می خواهیم این مرزها
را درنوردیم و مردم حاکم شــوند ،بــه عبارتی می خواهیم
امور به دســت مردم رقم زده شود ،سرنوشــت انان تعیین
شود و مردم در صحنه حضور داشته باشند .هرجا که مردم
حضور داشــتند و کارها به مردم ســپرده شد ،کشور موفق
شد و نظام توانست مراحل پیشــرفت را با سرعت طی کند
اما هرجا افرادی به نیابت از مردم حاضر شــده اند مسیر و
کشــور را به انحراف بردند .می خواهیم بــه ان چیزهایی
بازگشت کنیم که انقالب اسالمی با ان مستقر و پایدار شد
بنابراین امیدواریم این تفاوت از هیات موسس هم از بیانیه
و حامیان این جبهه درک و احســاس کنیم .وی همچنین
بازگشت به ارزش ها را یکی از اهداف جبهه مردمی انقالب
اسالمی عنوان کرد ».
وحید دســتجردی در پاســخ بــه پرســش خبرنگار
صداوسیما که این اعضا با چه سازوکاری انتخاب و برنامه
این جبهه برای مشکالت کلی کشور چیست ،گفته است:
«تعدادی از اعضای موسس به صورت خودجوش باتوجه
به اوضاع و شــرایط کشــور و حساسیت مســائل داخلی،
نگرانی از اینده کشــور ،نقد و وضعیت معیشت ،بیکاری و
رکود ،ناکارامدی دولت در کاهش فق ر و تبعیض و بیکاری،
حضور یافتند.
حرکات دشمنان و شــرایط حساس منطقه و جهان،
حرکات دشــمنان و دسیســه های انان در منطقــه و عالم
باعث دامن زدن به نگرانی ها در داخل کشــور شد و مقام
معظم رهبری نیز به کرات و تکرار هشدار می دهند و توصیه
مثلث | شماره 340
210چهره ملی کشور اعم از نمایندگان مجلس شورای اسالمی،
فرهنگیان و چهره های شاخص مذهبی و اقشار مردم اعالمیه اعالم
موجودیت «جبهه مردمی نیروهای انقالب اسالمی» را امضا و از تشکیل
این جبهه حمایت کردند
سیاست
ارزش های اسالمی در جامعه را دارند و به لزوم به کارگیری
و مشارکت همه مردم در این عرصه و پدید امدن جبهه ای
متشکل از مردم و متکی به انها تاکید دارند ،جبهه مردمی
نیروهای انقالب ،جبهــه ای فراگیر و فراتــر از یک یا دو
جناح است.
ما اصولگرایــی را قبول داریــم اما بایــد بدانیم حل
مشکل جامعه ما با یک جناح و ائتالف بین انها حل شدنی
نیســت ،از این رو مجموعه عناصری که در جامعه هستند
و به اصــول انقالب ،خط امــام ،قانون اساســی و تبعیت
محض از والیت حضرت ایت الله العظمی خامنه ای اعتقاد
دارند و دارای این ویژگی هستند ،در این عرصه فراخوانده
می شــوند .همه معتقدان بــه گفتمان انقالب اســامی
دست به وحدت و تعاون داده و جبهه مردمی خدمتگزاران
به جامعه را شــکل می دهند و بــا این ویژگی هــا که برای
خدمت به مردم کمربســته اند ،این راه را ادامه می دهند،
ازاین رو هدف از شکل گیری این جبهه ،پشتیبانی و اقدام
صادقانه است».
حجت االسالم والمســلمین رحیمیان با بیان اینکه
رهبــر انقالب هر ســال یک نــام را برای ان ســال تعیین
می کنند اما چون اقدامات مشــخصی صورت نمی گیرد،
امســال عنوان اقــدام و عمل جزو نام ســال امــد چراکه
متاســفانه برخی حــرف زیاد می زننــد اما در مقــام عمل،
اثری از اقدام برای رفع مشــکالت جامعه نیســت .اقدام
صادقانه بــرای تحقق گفتمان و مطالبات رهبری شــامل
حل مشکل اشــتغال ،معضالت ،رکود و فساد اقتصادی
و اداری و تــاش برای تحقق عدالت اســت و امیدواریم
با صداقت ایــن حرکت ادامه یابد؛ الزم اســت تاکید کنیم
ما چاره ای جز اقدام و عمل صالــح برای خدمت به جامعه
نداریم و باید صداقت و راســتگویی را ســرلوحه رفتار خود
قرار دهیم».
وی با تاکیــد بر اینکــه این جبهــه فراتــر از جریان
اصولگرایــی اســت ،گفته اســت« :این جبهه مشــتمل
بر همه افــرادی که معتقد بــه اصول خط امــام ،گفتمان
انقالب ،ارمان امام ،راه شــهدا و پیروی از والیت هستند
و ما از همین جا از همه دلســوزان و دغدغه مندان انقالب
اســامی خواســتاریم که به ایــن حرکت بــزرگ مردمی
بپیوندند تا به خواست خدا ،اقدام و عمل صالحانه و خدمت
خاضعانه برای این ملت عزیز محقق شود و نظام اسالمی
ان گونه که شایسته نام ان است زیر چتر عنایات حضرت
ولی عصر(عج) محقق شود».
احزاب و شخصیت ها
37
احزاب و شخصیت ها
می کنند چراکه وضعیت حســاس و موقعیــت به گونه ای
است که باید درایت ها بیشتر شود چراکه ما مسئول وضع
مردم هستیم .تفرق نیروهای انقالبی و ارزشی به هیچ وجه
مقبول و پسندیده نیســت » .عضو هیات موسس «جبهه
مردمی نیروهای انقالب اســامی» حضــور افراد هیات
موســس را خودجوش عنوان و خاطرنشــان کرده است:
«برخی از افــرادی که به عنــوان هیات موســس حضور
دارند به صورت خودجوش دست به دســت هــم داده اند و
به دنبال این بوده اند که چه باید کرد ،بــه عبارتی به دنبال
راه حل برای مشــکالت مــردم بودند و برخــی از افراد نیز
به دنبــال تقاضای دوســتان ،حــدود 300نفــر به عنوان
حامیان جبهه مردمی نیروهای انقالب اسالمی مشارکت
کردند».
ی نیروهای انقالب
عضو هیات موسس «جبهه مردم
اســامی» تصریح کرده اســت« :ما بر اســاس تقاضای
کسانی که در کشور حضور دارند و حساسیت مسائل کشور
را احســاس می کنند و هم بر اساس جوشــش درونی خود
دورهم جمع شــدیم و هیات موســس 10نفره را تشکیل
دادیــم ،امیدواریم در مجامــع عالی افراد دیگــری نیز به
اعضای هیات موســس اضافه شــوند و این ها به صورت
مردمی بتوانند همه امید را برای اینده به پیش ببرند».
ی نیروهای انقالب
عضو هیات موسس «جبهه مردم
اســامی» در پاســخ به پرســش دیگری مبنی بر این که
این جبهه بــه معنای منســوخ دانســتن دوگانه سیاســی
اصالح طلبی یا اصولگرایی است یا در قالب ان دوگانه بنا
دارد فعالیت کند ،گفت« :این ،ان جریان سنتی که شما با
ان اشنایی دارید نیست ،بلکه اعضای این جبهه ارزش مدار
و معتقد به اصول انقالب اســامی هســتند ،بــه عبارتی
برخاســته از خود مردم اند و بــه نیروهای مردمــی اعتقاد
وافر دارند و می خواهند تالش کننــد که ارای مردم حاکم
شود».
برنامه های انتخاباتی جبهه
عضو هیات موسس «جبهه مردمی نیروهای انقالب
اســامی» از برگزاری مجمع این جبهه در چند هفته اینده
خبر داد و گفت« :ابتدا یک مجمع شهرســتانی اســتانی
در دو هفته اینده خواهیم داشت و سپس حدود پنج هفته
دیگر ،مجمع عمومــی کلی و مردمی برگزار می شــود .از
داخل ان مجمع مردمــی ،تعدادی بایــد رای بیاورند و به
اعضای فعلی اضافه شوند که از این رو 10 ،نفر دیگر به 10
نفر فعلی هیات موسس اضافه خواهد شد ».دستجردی با
بیان اینکه تمام امور و انتخابات در همان جلســه عمومی
رای گیری می شود ،خاطرنشان کرد« :این هیات موسس
در واقع اعضای مرکــزی جبهه مردمی انقالب اســامی
هستند .دایره اصلی این جبهه بســیار گسترده است و در
حال حاضر حدود 300نفر حامیان ان هســتند .ما لیست
مربوط به حامیان را باز می گذاریم تا هر کس که می خواهد
بیاید و حمایت کند».
سیاست
38
مثلث | شماره 340
چهره های شاخص حمایت می کنند
اما مهــدی چمران هم کــه یکی از اعضــای هیات
موسس است نیز در ادامه این نشست در جمع خبرنگاران
حاضر شد و به ســواالت انها پاســخ داد .او گفت که ما از
همه اقشــار و به ویژه متخصصین در این جمع اســتفاده
کرده ایم و امیدواریم این مدل موفقیت امیز باشد.
چمران با بیان اینکه امیدواریم ســایر تشــکل های
انقالبــی نیــز در این جبهــه قــرار بگیرند ،تصریــح کرده
اســت« :ما با جامع نگری و بــا جذب همــه نیروهایی که
به انقــاب و نظــام عالقه مند هســتند ،فعالیــت خود را
ادامه می دهیم .ما تاکنون ســعی نکرده ایم از چهره های
شــاخص یا از احــزاب دیگر دعــوت کنیم امــا قطعا این
کار عملی می شــود .چهره هــای شــاخص حمایت خود
را از جبهــه مردمــی نیروهــای انقــاب علنــی و اعــام
خواهند کرد».
برخی ها از انقالبی گری خسته شده اند
علیرضا مرندی ،عضو هیات موسس «جبهه مردم
ی
نیروهای انقالب اســامی» هم در حاشیه مراسم اعالم
موجودیت این جبهه گفته اســت« :هرچه مــا از انقالب
گذشته ایم تالش های انقالبی گری کم رنگ و برخی خسته
شده اند و برخی فکر کردند دیگران این وضعیت را درست
می کنند .بنابراین باید تالش بیشــتری شود که االینده ها
پاالیش و کنار روند و این فسادها ناشــی از همین سخت
نگرفتن هاست که ما می بینیم پس از موضوع حقوق های
نجومی برخی افــراد موثر در ایــن قضیه را ذخیــره نظام
می نامند ،ازاین رو این گونه مســائل مردم را ناامید می کند
و باید تالش شود تا اهداف پاک انقالب مطرح شود».
چرا امده ایم؟
ماهیت و اهداف جبهــه مردمی نیروهــای انقالب
اســامی البته در بیانیــه این جبهــه که توســط مرضیه
وحیددستجردی قرائت شد ،تشریح شــده است .در این
بیانیه امده است:
«حقیقت ان اســت که با وجود این دســتاوردهای
عظیم و به رغم تالش های فراوان صورت گرفته در دوران
پس از انقالب ،هنوز ارمان ها و اهداف انقالب اسالمی و
ی محقق
انتظارات امام راحل و مقام معظم رهبری به تمام
نشده اند و چشم انداز زیبا و شوق انگیز جمهوری اسالمی به
منصه ظهور نرسیده است و مردم به همه ارزوهای خود در
ایجاد یک نظام مردم ساالر دینی نائل نشده اند .مشکالت
اقتصادی که بیــکاری جوانان ،رکود اقتصــادی و گرانی
و کاهش قدرت خرید مردم در راس ان اســت ،همچنان
مهم ترین مســاله کشــور اســت و با وجود ارتقای سطح
رفاه عمومی و تالش های صورت گرفته برای گشــایش
در معیشت مردم ،هنوز بســیاری از مردم زیر خط فقر قرار
دارند و از تامین معاش روزانه خود عاجزند .فساد اداری و
فساد اقتصادی با ارقام نجومی و دریافت های نامتعارف و
ناعادالنه مدیران و صاحب منصبان از استانه تحمل مردم
فراتر رفته است».
این بیانیه همچنین می افزاید« :با کمال تاسف باید
اذعان کرد بسیاری از مســئوالن و مدیران اجرایی کشور
از هر یک از جناح ها و ســلیقه های سیاســی که عهده دار
مســئولیت بوده اند ،به تدریج از روحیــه و منش انقالبی و
از مردم و مســتضعفان که ولی نعمتان انها بوده و هستند،
فاصله گرفته و برخی از انان به اشرافی گری و رفاه طلبی و
ثروت اندوزی روی اورده اند و از سوی دیگر مردم ،حضور
موثری در اداره کشــور نداشــته و نتوانســته اند به وظیفه
انقالبی خــود در نظــارت و مراقبت بر عملکرد مســئوالن
و دســتگاه های اجرایی و نقد انان و مطالبه گــری از انان
عمل کنند.
پیشــنهاد ما این اســت که برای عبور از تنگناهای
اقتصادی و نجات کشــور از مشکالت و معضالتی که ان
را از حرکت در مســیر پیشــرفت و اعتال بازداشته است به
اصول و ارزش های اسالم و انقالب بازگردیم و با همفکری
و همدلی ،راه را برای حضور موثر و مســتمر مردم در اداره
کشــور هموار کنیــم و موانع حرکــت رو به جلــو و عوامل
سدکننده پیشرفت را از سر راه برداریم».
در پایــان ایــن بیانیه هم امده اســت« :مــا جمعی
از دردمنــدان و دغدغــه داران ،بــا تــوکل بــر خــدای
متعــال و امیدوار بــه نصرت الهــی و با اگاهــی از قدرت
و توانمندی هــای کشــور و ظرفیت هــای بی بدیل نظام
جمهوری اسالمی و با علم به فرصت های فراوان منطقه ای
و بین المللــی و با اعتماد بــه ظرفیت عظیــم ملت ایران،
پیشقدم شده و با اعالم افراد زیر به عنوان پایه گذاران این
حرکت از تمام نیروهای انقالب ،دردمندان و دلســوزان،
صاحبان اندیشه و اراده ،از اقشــار مختلف مردم در پهنه
جغرافیــای کشــور عزیزمان ایــران دعــوت می کنیم در
این جهاد مقدس شــرکت کننــد و در یک جبهــه فراگیر و
مردمی برای کارامدســازی نظام اجرایی کشور ،تحول در
وضعیت اقتصــادی مردم ،مبارزه با فســاد و هموار کردن
مسیر پیشرفت و عدالت متحد شوند.
«جبهه مردمی نیروهای انقالب اسالمی» که عنوان
ی و خیزش عمومی است ،در نخستین گام
این حرکت مردم
ی نیروهای انقالب» همت خواهد
به تشکیل «مجمع مردم
گماشت .این مجمع که برخاسته از متن نیروهای مومن و
انقالبی سراسر کشور است ،باتوجه به انتخابات پیش رو
که با عنایت به شرایط کشور ،بســیار مهم و سرنوشت ساز
خواهد بود ،در فرایندی مشارکتی و مبتنی بر مردم ساالری،
خط مشی سیاســی و اهداف و برنامه های جبهه را معین و
اعالم خواهد کرد».
حمایت 210فعال سیاسی و فرهنگی
پس از اعــام موجودیــت جبهه مردمــی نیروهای
انقالب اسالمی ۲۱۰چهره ملی کشور با صدور اعالمیه ای
از این جبهه حمایت کردند.
210چهــره ملی کشــور اعم از نماینــدگان مجلس
شورای اسالمی ،فرهنگیان و چهره های شاخص مذهبی
و اقشــار مردم اعالمیه اعالم موجودیــت «جبهه مردمی
نیروهای انقالب اسالمی» را امضا و از تشکیل این جبهه
حمایت کردند .این 210نفر شــامل نمایندگان مجلس،
علما و روحانیون ،چهره های سرشناس سیاسی و فرهنگی،
اساتید دانشظگاه ،فعاالن رسانه ای و ...از سراسر کشور
هستند.
حمایت اعضای کابینه دولت های نهم و دهم
جمعــی از اعضای کابینــه دولت های نهــم و دهم
با امضای بیانیــه ای از «جبهه مردمــی نیروهای انقالب
اسالمی» حمایت کردند.
اســدالله عباســی وزیــر وزارت تعــاون ،کار و رفاه
اجتماعی ،ابراهیم عزیزی معاون توسعه مدیریت و سرمایه
انســانی رئیس جمهور ،مجیــد نامجو وزیر نیــرو ،مهدی
غنضفری وزیر صنعت ،معدن و تجارت ،محمود فرشیدی
وزیر اموزش و پرورش ،لطف الله فروزنده معاون توســعه
مدیریت و ســرمایه انســانی ،عبدالرضا مصری وزیر رفاه
و تامین اجتماعی ،فرهاد رهبر ریاســت سازمان مدیریت
برنامه ریزی ،رستم قاســمی وزیر نفت ،رضا تقی پور وزیر
ارتباطات و فنــاوری اطالعات ،مســعود زریبافان رئیس
بنیاد شهید ،مهرداد بذرپاش رئیس سازمان ملی جوانان و
محمود بهمنی رئیس کل بانک اسامی امضاکنندگان این
بیانیه را شامل می شوند.
حمایت جمعی از اصحاب رسانه
همزمان با اعالم موجودیت «جبهه مردمی نیروهای
انقالب اســامی» ۱۷نفر از مدیران عامل خبرگزاری ها،
مدیران مســئول و فعاالن رســانه ای مکتوب و مجازی با
امضای بیانیه اعالم موجودیــت این جبهه ،از ان حمایت
کردند.
محمدســعید احدیان ،صالــح اســکندری ،عباس
توانگــر ،امیــن توکلــی زاده ،پیــام تیرانداز ،سیدیاســر
جبرائیلی ،مرتضی خلفــی زاده ،رضا داوری ،جعفر درونه،
قدرت ...رحمانی ،امیر ابراهیم رسولی ،مالک شریعتی،
علی عسگری ،مهدی فضائلی ،رضا مقدسی ،بیژن مقدم
و فرشاد مهدی پور از جمله این افراد هستند.
سیاست
احزاب و شخصیت ها
چرا «یک نفر»؟
وحدت،اصولگرایانرابهپاستورمی رساند
علی گنجی
روزنامه نگار
2
اکنون که به رقابت های گروه ها و افراد برای انتخابات
ریاست جمهوری ســال اینده نزدیک می شــویم تحوالت
تــازه ای در میــان اصولگرایان قابل مشــاهده اســت .از
یک ســو طیف های قابل توجهــی از اصولگرایان با درک
شــرایط موجود و البته شــناخت بهتر از وضعیــت فعلی به
این نتیجه رســیده اند که باید تمام تمهیــدات را به کار برد
و از پتانســیل های قابل توجه اصولگرایان بهره جســت تا
به یک مصداق مشــخص رســیده و با حمایت همه جانبه
از او یک رقابت سنگین را با حســن روحانی در اردیبهشت
ماه ترتیــب دهند .انها از ایــن رهگــذر می خواهند درصد
رســیدن به پیروزی را افزایش داده و این بار به ســاختمان
ریاست جمهوری برســند .انها می خواهند انقالبیون را به
وحدت برســانند .در این میان اما قرائت های دیگری هم
از چگونگی حضور در انتخابات میان اصولگرایان مطرح
است .در این نوشتار تالش داریم تا شفاف و صریح در این
باره صحبت کنیم .چه اینکه اکنون با اعالم موجودیت جبهه
مردمی انقالب اسالمی و حمایت اکثر اصولگرایان از ان
روزنه هایی پر امید مقابل جناح قرار گرفته است.
چاره انتخابات چیست؟
مثلث | شماره 340
سیاست
به تعداد همه انتخابات هایی که اصولگرایان نتیجه
را در ان واگــذار کرده انــد؛ از روش های نامناســب برای
رسیدن به وحدت بهره جسته اند؛ «در هم جمع می شویم،
کلی زمان صرف می کنیم ،جلســه پشت جلسه ،مصادیق
را بررسی می کنیم ،اخرش هم همه نامزد می شوند .تعداد
نامزدها انقدر زیاد می شود که چشم امید به شورای نگهبان
می دوزیم تا شــاید با رد صالحیت از تعدادکاســته شود».
این همه ان چیزی است که همیشــه رخ داده .پس حاال
سوال می شــود اینکه «چاره چیســت؟» برای رسیدن به
پاسخ باید جزئی تر حرف بزنیم و اوضاع زمانه را بکاویم .ما
امروز با یک رئیس جمهور مستقر مواجه هستیم که به سبب
شرایط استثنایی دوران توسط حامیانی از دو جناح احاطه
شده .یک جور ائتالفی تاکتیکی پیرامون او شکل گرفته
اســت؛ به یک معنا او اقتضای زمانه شــده برای انها .دل
اقای رئیس جمهور اما پراشوب است این روزها؛ سرشار از
بیم و امید شده .از یک ســو برجامی را در یک دستش دارد
که وعــده ان را در همان مناظره های ســال 92داده بود.
در دســت دیگرش اما یک اقتصاد بایکوت شــده را دارد با
یک دیپلماســی که با ظهور ترامپ در ایاالت متحده چون
خانه ای روی اب شده است .او باالتر از سایرین ایستاده،
در این حرفی نیست .نکته اما این است که روی پشت بام
و لبه قرنیز قدم می زند .چــه باید کرد؟ بی پیرایه باید در این
باب سخن گفت .یک ایده این است که از هم اکنون نامزد
روز اخرمان را برگزینیم ،همگی برای او کمپین کنیم و راه
پیروزی اش را هموار ســازیم .یک ایده دیگر اما این است
که همه را راهی میدان کرده تا در نهایت بخت یار هر کس
که شد به پیروزی رســیده و راهی پاســتورش کنیم .تمام
مجادالت این روزها برای انتخاب یکی از این دو راه است.
ایــده دوم را یکی از گروه های اصولگــرا تئوریزه کرده اند.
بدون رودربایســتی اگر گفته شــود به نظر یک جور مجوز
درست کردن برای عدم ورودشان به ساز وکار وحدت باشد.
نامش را هم گذاشــته اند« :وحدت در عین کثرت» .ایده
اول هم چیز جدیدی نیست؛ همان مدل قدیمی است .این
وسط یک راه سومی هم هســت که طرفدارانی پیدا کرده
است؛ ایده ای که تلفیقی است از دو ایده قبلی.
در این ایده تا روز انتخابات همه نامزدهایی که حضور
یافته اند در صحنه باقی می مانند .هر کس که توانســت با
حسن روحانی به دور دوم برود انگاه همگی ملزم به حمایت
از او می شوند .در ایده سوم نامزدها قبل از ورود به فاز ثبت
نام بر اساس مولفه هایی از پیش تعیین شده مورد سنجش
قرار می گیرنــد و در نهایت یک نفر که ازدیگــران برتر بود
برای ثبت نام اقدام کرده و همه از او حمایت خواهند کرد.
اما کدام یک از این سه ایده بهتر است؟از ایده اخر شروع
می کنیم .ایــن ایده یک نکته مثبــت دارد و ان اینکه همه
پتانسیل اصولگرایی فعال شده و در سطح کشور با حضور
در ســخنرانی ها و میتینگ ها و مصاحبه ها هم ســبد رای
اصولگرایی را رونق خواهند داد و هم احتماال با یک کمپین
منفی از رای روحانی خواهند کاســت .سوال این است که
در نهایت چه تضمین یا ســازوکاری برای کناره گیری سایر
نامزدها به نفع یک نفر وجود دارد؟ نظر ســنجی؟ نظر علما
و روحانیون؟ تصمیــم لویی جرگه؟ این ها کــه هیچ کدام
در انتخابات قبل مثمر ثمر نشــد .پس پاشنه اشیل همین
جاســت .همه ابتدا این ایده را می پذیریم چون به همه ما
اجازه حضور می دهد امــا در زمان قضــاوت هیچ کدام به
فرجام این ایده راضی نیســتیم .ازمــوده را دوباره ازمودن
خطاست.
و اما بعد .کســانی که طرح وحدت در عین کثرت را
به میان اورده اند نیــز می گویند همــه در انتخابات حاضر
باشــند منتها تا لحظه اخر .این هم همان خوبی های ایده
قبل را دارد .اما اینجا یک ســوال اساســی وجود دارد؟ ایا
مساله اصولگرایان در شرایط حاضر فقط نبودن و نماندن
روحانی است؟ یعنی اگر حسن روحانی دیگر رئیس جمهور
نباشــد نظر اصولگرایان تامین می شود؟ واقعیت است که
مساله فقط نه به روحانی نیســت اصولگرایان می خواهند
در صورت شکســت روحانی فرد مناســبی برای این پست
انتخاب شود .صادقانه این سوال را پاسخ دهیم« :ایا تمام
افرادی که اکنون به عنوان مصادیق انتخاباتی اصولگرایان
مطرح شده اند گزینه های مناسبی برای ریاست جمهوری
هستند؟» .ایا قبول داریم که اگر رئیس جمهور بعدی یکی
از این افراد باشد و نتواند کشــور را به خوبی اداره کند مردم
فاکتور هزینه هــای ان را به حســاب اصولگرایان خواهند
نوشت؟ همین جاست که باید اصرار کرد که در زمان اندک
باقی مانده تا اغاز رقابت ســنگین انتخاباتــی یک نفر را از
میان خود برگزیده و همه برای او کمپین کنیم ،ســخنرانی
و سفر اســتانی راه بیندازیم .حتما پرســیده می شود ان را
چگونه پیدا کرده و دیگــران را چگونه راضــی کنیم .ایده
قابل بحث این روزها همین جبهه مردمی انقالب اسالمی
است؛ یک مدل که حاال با حمایت گروه ها و شخصیت های
زیادی از اصولگرایان مواجه شــده است 10 .چهره بدون
وابستگی انچنانی به جریانات اصولگرا دور هم جمع شده اند
و کمیته ها و کارگروه هایی را در ســطح کشــور ساماندهی
کرده اند تا همــان فردی را انتخاب کننــد که نزدیک ترین
معیارها با خواســت مردم در سراســر کشــور را دارا باشد.
باید به کمک انها رفــت؛ نتیجه تکروی قبال دیده شــده؛
اصولگرایان می توانند مردم را که اکنون منتقد وضع موجود
هستند نمایندگی کنند .انها می توانند یک نفر را از میان خود
برگزینند که مردم هم او را به عنوان التر ناتیو حسن روحانی
بپذیرند .باید وحدت کنیم .باید به یک فرد برســیم .هدف
انتخابات نیســت؛ هدف پیگیری خواســت های انقالب
اسالمی است .در این راه باید گذشت داشت و شناخت.
این گزاره درســت اســت که مــردم منتظــر وحدت
اصولگرایان نیســتند و این مساله شــاید برایشان چندان
در اولویوت نباشد اما این گزاره هم درست است که مردم
دنبال فردی هســتند که بیایــد و به نظام و کشــور و ملت
خدمت کنــد .می توان این فــرد را از میــان اصولگرایان
یافت و می توان به او برای رســیدن به این جایگاه کمک
کرد .همین !
39
احزاب و شخصیت ها
هیاتموسسین
اشناییبااعضایپدیداورنده«جبههمردمی نیروهایانقالباسالمی»
3
ی انقالب اســامی»؛ یک تشکل جدید
«جبهه مردم
است که پیام وحدت را برای اصولگرایان در استانه انتخابات
اورده اســت .این جبهه که با حمایت چهره ها و جریان های
مختلف سیاسی مواجه شده هفته گذشته اعالم موجودیت
کردهو 10نفررابه عنوان هایتموسسخوداعالمکردهاست.
ان چنان که به نظر می رســد در چینش اعضای این تشکل،
تالش شده از افراد مورد وثوق و کاربلد در حوزه های مختلف
اعم از رســانه ،سیاســت ،ورزش ،دین ،فرهنگ ،اقتصاد و
دانشگاهحضورداشتهباشند.
حجت االسالمحسنرحیمیان
سیاست
40
مثلث | شماره 340
حجت االسالم والمسلمین محمدحسن رحیمیان در
سال 1327دراصفهانمتولدشدودر 10سالگیدروسحوزه
رااغازکرد.اوسپسبهقممهاجرتکردودرزمرهنزدیک ترین
مقلدان و یاران حضرت امام(ره) قــرار گرفت .بعد از پیروزی
انقالب،ایشانبه عنوانیکیازاعضایاصلیدفترامام(ره)
بهانجامامورمحولهازسویایشانمشغولشدومدیریتامور
مالی و وجوه شرعی و مسئولیت امور ارزی مربوط به امام(ره)
را به عهده داشت ،همچنین مسئولیت بخشی از گزارش ها و
نامه های مربوط به ایشان را تا پایان عمر شریفشان عهده دار
بود.بعدازرحلتامام(ره)تاسال 1371به عنوانقائم مقامبنیاد
شهیدانقالباسالمیودرمردادماههمانسالازسویمقام
معظمرهبریبه عنواننمایندهولیفقیهوازسویرئیس جمهور
وقتبه عنوانرئیسایننهادمنصوبشد.ویازسال 83پس
ازادغامنهادهایایثارگریوتشکیلبنیادشهیدوامورایثارگران
باحکممجددمقاممعظمرهبریبه عنواننمایندهولیفقیهدر
ایننهادمنصوبشد.
از دیگر فعالیت های وی می توان به :مــدرس حوزه و
دانشگاه هادرمقاطعکارشناسی،کارشناسیارشدوحوزه های
علمیه،مدیرمسئولماهنامهپاسداراسالم،موسسجمعیت
دفاع از ملت فلســطین ،عضو هیــات منصفــه دادگاه ویژه
روحانیــت ،عضو شــورای تخصصی حــوزه شــورای عالی
انقالب فرهنگی ،عضــو هیات منصفــه دادگاه مطبوعات،
موســس خبرگــزاری قــدس ،موســس موسســه فرهنگی
جامعه المهدی(عــج) ،عضو هیــات امنای بنیــاد فرهنگی
ی گروه مطالعات
حضرت مهدی(عج) ،عضو شــورای علم
انقالب اسالمی (پژوهشــگاه فرهنگ و اندیشه اسالمی)،
عضوشورایفرهنگعمومیشورایعالیانقالبفرهنگی،
عضوشورایمهندسیفرهنگیشورایعالیانقالبفرهنگی
ورئیسهیاتامنایمجمعناشرانانقالباسالمیاشارهکرد.
حجت االسالموالمسلمینرحیمیاندرتاریخ 21شهریور92
با حکم مقام معظم رهبری به تولیت مسجد مقدس جمکران
منصوبشد.
علیرضامرندی
سید علیرضا مرندی در سال ۱۳۱۸در اصفهان به دنیا
امد .او دوره ابتداییومتوسطهرا در اصفهانگذراندو درسال
1336وارد دانشکده پزشکی دانشگاه تهران شد .مرندی در
سال 1343در رشته پزشــکی فارغ التحصیل شد و در خالل
دورهدانشگاهمدتیزندانیسیاسیبود.ویدربینسال های
1345تا 1350دورهتخصصیکودکانرادردانشکدهپزشکی
ویرجینیای امریــکا گذراند و در ســال 1350بورد تخصصی
اطفال را دریافت کرد .مرندی ابتدا استادیار و سپس دانشیار
دانشگاهرایت-استیتامریکابودوتاسال 1358رئیسبخش
کودکانوهمزمانرئیسبخشنوزادانبیمارستاندانشگاهی
MiamiValleyHospitalبود.دکترمرندیدرسال 1356بورد
فوق تخصصنوزادانراازامریکادریافتکرد.
برخی از مســئولیت های ســابق دکتــر مرندی در
امریکا:
عضو کمیتــه کنترل عفونــت بیمارســتان میامی ولی
دانشــگاه رایت -اســتیت امریکا ،عضو نظام پزشکی ایالت
اوهایو–امریکا،عضو ExecutiveBoardبیمارستانمیامی ولی
امریکا ،رئیس کمیته مرگ و میر مادران و نوزادان بیمارستان
«میامی ولی»(دانشگاهرایتاستیت)امریکا،عضواکادمی
طبکودکانامریکا،عضوقسمتپرینتالاکادمی کودکان
امریکا،عضوموسسومسئولانجمناسالمیپزشکانایرانی
مقیم امریکا و کانادا .برخی از مسئولیت های دکتر مرندی در
ایران :دانشیار دانشگاه شهید بهشتی – ،1358رئیس ستاد
برنامه ریزی سیاست دارویی کشور -وزارت بهداری (سابق) –
،1358عضو شاخه پزشکی ستاد انقالب فرهنگی –،1359
قائم مقام معاون اموزشی وپژوهشی وزارت بهداری (سابق)
بهمن1358تااردیبهشت،1359معاوناموزشیوپژوهشی
وزارت بهداری (ســابق) اردیبهشــت 1359تا مرداد،1359
معاوناموردرمانوزارتبهداری(سابق)مرداد 1359تابهمن
1359عضو گروه پزشکی ســتاد انقالب فرهنگی – ،1360
قائم مقام وزیر و عضو ستاد هماهنگی ،نظارت بر گسترش و
ایجاد شبکه بهداشتی -درمانی کشور ،1361-عضو شورای
برنامه ریزیبهداشتودرمانونیرویانسانیپزشکی-وزارت
بهداری(ســابق) – ،1361معــاون امور بهداشــتی وزارت
بهداری (ســابق) بهمن 1361تا مرداد ،1363وزیر بهداری
(سابق)مرداد 1363تاشهریور،1364وزیربهداشت،درمان
و اموزش پزشکی از شهریور 1364تا شهریور ،1368معاون
بهداشت و درمان ســتاد فرماندهی کل قوا 1367تا ،1368
عضوستادفرماندهیکلقواومعاونبهداشتودرمانستاد
فرماندهیکلقوا،1367-1368-درجهاستادی،1368عضو
شورایعالیانقالبفرهنگیاز 1364تاشهریور،1368مشاور
وزیر بهداشت ،درمان و اموزش پزشکی از شهریور 1368تا
،1371وزیربهداشت،درمانواموزشپزشکیمرداد 1372تا
مرداد،1376عضوشورایعالیانقالبفرهنگیازمرداد1372
تامرداد،1376عضوهیاتنظارتوارزیابیفرهنگیوعلمی
(شــورایعالی انقالب فرهنگی) ،عضو کمیسیون بهداشت
مجلس ،1387 -عضو فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری
اسالمیایران،رئیسفرهنگستانعلومپزشکی. 1389-
مرضیهوحیددستجردی
مرضیهوحیددستجردیدرسال ۱۳۳۸درتهرانبهدنیا
امد.اوتحصیالتعالیخودرادرسال 1354دررشتهپزشکی
دانشکدهپزشکیدانشگاهتهراناغازکرد.وحیددستجردی
در سال 1367موفق به اخذ درجه تخصصی در رشته زنان از
دانشکدهپزشکیدانشگاهعلومپزشکیتهرانشدوبه عنوان
ی گروه زنان و زایمان در بخش زنان و زایمان
عضو هیات علم
بیمارستانارشفعالیتکرد.مرضیهوحیددستجردیدرسال
1388وتوسطمحموداحمدی نژادبه عنوانوزیرپیشنهادی
دولتبرایوزارتبهداشتبهمجلسشورایاسالمیمعرفی
سیاست
ودرروز 12شهریورهمانسالباکسباکثریتاراانتخابشد
ینژاد در روز پنجشنبه هفتم دی ماه91
و نهایتا محمود احمد
وی را برکنار کرد .از سوابق اجرایی وی می توان به این موارد
اشاره کرد :عضو هیات علمی گروه زنان و زایمان به مدت13
سال ،مدیرگروه زنان و مامایی دانشگاه تهران به مدت شش
سال ،عضو شــورای برنامه ریزی اموزش عالی کشور از سال
1371تا ،1378عضو شــورای اموزش پزشکی و تخصصی
وزارتبهداشتازسال 1372تا،1375عضوهیاتممتحنه
و ارزشــیابی و بورد تخصصی زنان و مامایی وزارت بهداشت
از ســال 1373تا ،1379نماینده ریاســت دانشگاه در هیات
نظارتبرطرحبیمارستانارشازسال 1373تا،1379عضو
هیات مدیره انجمن تنظیم خانواده از سال 1373تا ،1380
عضو شورای سیاست گذاری وزارت بهداشت از سال 1373
تا،1375عضوگروهپزشکیشورایعالیبرنامه ریزیازسال
1373تا ،1377عضو کمیته علمی تنظیم خانــواده وزارت
بهداشت از سال 1373تا ،1376عضو شورای عالی اموزش
مداوم جامعه پزشکی کشور از ســال 1375تا ،1379عضو
شــورای عالی نظام پزشکی کشور از ســال 1375تا،1379
عضو هیات عالی انتظامی نظام پزشــکی از ســال 1375تا
،1379کارشناسزنانوماماییپزشکیقانونیازسال1368
تا،1379نمایندهمردمتهراندرمجلسشورایاسالمیدوره
یتخصصی
چهارموپنجم،عضوهیاتموسسانجمنعلم
باروریوناباروریایران،وزیربهداشتدرمانواموزشپزشکی
در دولت دهم ،رئیس شــورای راهبردی حوزه سالمت و رفاه
مرکز پژوهش های مجلس نهم .او هم اکنون مشاور ایت الله
املی الریجانیرئیسقوه قضائیهاست.
مهدی چمران
مهدی چمران در ســال ۱۳۲۰در تهران به دنیا امد .او
فارغ التحصیل مقطع کارشناسی ارشــد معماری در دانشگاه
تهراناست.اوعضوکمیتهاستقبالازامامخمینیوجانشین
فرماندهستادجنگ هاینامنظم(مصطفیچمران)بودهاست.
چمرانهمچنیندرمقاطعی،ریاستدانشکدههنرهایزیبای
دانشگاه تهران و بنیاد حفظ اثار و ارزش های دفاع مقدس را
برعهدهداشتهاست.او معاونفرهنگیستادفرماندهیکل
یرئیسستادفرماندهیکلقوانیز
قواومشاورتحقیقاتعلم
بودهاست.ریاستدورهدومشورایاسالمیشهرتهراننیزاز
جملهمسئولیت هایاجراییاوست.چمرانکهازچهره های
شاخصکشوراست،باپیروزیقاطعگروهابادگراندردومین
دوره شورای شهر تهران به رهبری وی ،به عنوان ریاست این
شورا انتخاب شد و در دوره بعد نیز این جایگاه را حفظ کرد .در
حال حاضر مهندس مهدی چمران عهده دار سمت ریاست
پارلمانشهریتهراناست.
یحیی ال اسحاق
حمیدرضاحاجی بابایی
حمید رضا حاجی بابایی در سال 1338در همدان متولد
شد .وی پس از اتمام دروس مقدماتی و اخذ مدارک لیسانس
و فوق لیســانس ،تحصیالت خود را تا دکترای الهیات ارتقا
داد .او همچنین بر زبان های عربی و انگلیســی تسلط دارد.
حاجی بابایینمایندگیمردمهمدانرادرادوارپنجم،ششم،
هفتموهشتممجلسشورایاسالمیبر عهده داشتوطی
دوره های هفتم و هشتم عضویت در هیات رئیسه مجلس را
تجربه کرد .همچنین در ســوابق پارلمانی وی ،عضویت در
کمیسیون هایتلفیق،اصلنود،محاسباتوبودجهوامنیت
ملی و سیاست خارجی دیده می شود .محمود احمدی نژاد،
رئیس جمهور،درابانماهسال 1388حمیدرضاحاجی بابایی
را برای تصــدی وزارت امــوزش و پــرورش در دولت دهم به
مجلس هشتم معرفی کرد .او توانســت با 217رای موافق،
33رای مخالــف و 13رای ممتنع از نمایندگان مجلس برای
وزارتاموزشوپرورشرایاعتمادبگیرد.اوهم اکنوننماینده
مردم همدان در مجلس شورای اسالمی و همچنین رئیس
کمیسیون تلفیق برنامه ششم اســت .حاجی بابایی در حال
حاضرنمایندهمردمهمداندرمجلسشورایاسالمیورئیس
کمیسیونتلفیقبرنامهششماست.
نادر طالب زاده
محمود خســروی وفا متولد 1332در تهران است .از
سوابقویمی توانبهعضویتدرشورایشهرتهران،ریاست
فدراســیون جانبازان و معلولین ،عضو هیات مدیره باشــگاه
پرسپولیس،رئیسکمیتهملیپارا المپیک،عضوکمیتهاجرایی
ملی المپیک ،عضو شورای بسیج ورزش کشور عضو شورای
هماهنگیورزشصداو سیما(شبکه سوم)اشارهکرد.
مهدیمحمدی
محمدی جوانی اســت کــه بســیاری او را بــا عنوان
کارشــناس و تحلیلگر راهبردی سیاســت خارجی و سیاست
داخلیمی شناسند.ویکهازروزنامه نگارانوفعالینرسانه ای
ی راهبردی مســائل کالن کشور را برای
کشور است ،با قلم
عمومجامعهبیاننماید.ویفعالیترسانه ایخودراازروزنامه
کیهانشروعکردودراینروزنامه،به عنواندبیرسیاسیویکی
از سرمقاله نویسان شناخته می شــد .تحلیل های او تا کنون
توانستهموجیازمطالبهوگفتمانرامیاناقشارمختلفمردم
به وجود اورد .محمدی در زمان مذاکرات هسته ای در زمان
دبیری سعید جلیلی بر شورای عالی امنیت ملی ،سمت مدیر
رسانه ایتیممذاکره کنندهرادارابود.ویهمچنیندرفضای
ی وی که
مجازی هم فعال بوده و به عنوان نمونه کانال تگرام
بخشی از تحلیل های خود نسبت به مسائل مختلف را در ان
منتشرمی کند،بیشاز 31هزاردنبالکنندهدارد.
رضا روستاازاد
رضاروستا ازادمتولدسال 1340است.ویازدبیرستان
خوارزمی با رتبه اول فارغ التحصیل شد .در کنکور سراسری
ســال 1358رشــته ریاضی و فیزیک ،با رتبه 27قبول شد و
توانستبارتبهاولازهرسهمقطعکارشناسی(دانشگاهصنعتی
اصفهان)،کارشناسیارشد( UETUترکیه)ودکترایدانشگاه
( Waterlooکانادا) فارغ التحصیلشود.ازفعالیت هایعلمی
وی می توان به انجام 39پروژه پژوهشی ،انتشار 43مقاله در
نشریات معتبر داخلی و خارجی 68 ،مقاله در کنفرانس های
معتبر داخلی و خارجــی و بیــش از 80راهنمایی و مشــاوره
پایان نامه های مقاطع کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی
اشارهکرد.
در 25مرداد ،1389رضا روستا ازاد طی حکمی از سوی
کامراندانشجو،وزیروقتعلوم،تحقیقاتوفناوری،به عنوان
سرپرستدانشگاهصنعتیشریفانتخابشد.روستا ازادپیش
ازاینانتصاباستاددانشکدهمهندسیشیمی نفتدانشگاه
صنعتی شریف بوده و مسئولیت معاونت پژوهشی و فناوری
این دانشگاه را نیز برعهده داشته است .پس از این انتصاب،
رئیسپیشیندانشگاهصنعتیشریفگفت«:زمانیکهدکتر
روستا ازاد را به عنوان معاون پژوهشی خود انتخاب کردم ،به
ایشانگفتمکهبرایسمتریاستدانشگاهرویاوحسابباز
کرده اموخوشبختانهاینپیشنهادازسویوزیرعلومنیزپذیرفته
شد ».روستا ازاد سرانجام بعد از حدود هفت ماه در اسفند ماه
1389با تائید پیشــنهاد وزیر علوم در شــورای عالی انقالب
فرهنگی،رئیسدانشگاهشریفشد.
مثلث | شماره 340
طالــب زاده متولد ســال 1332در تهــران ،وی دارای
مدرککارشناسیادبیاتانگلیسیازدانشگاهراندولفمیکن
و کارشناسی ارشد کارگردانی سینما از دانشگاه کلمبیا است.
طالب زادهفعالیتهنریراازسال 1359درسیمایجمهوری
اسالمی ایران با ساخت فیلم های مســتند اغاز کرد .از دیگر
فعالیت های او می توان به تدریس در مرکز اسالمی اموزش
فیلمسازی و مدیریت مرکز تحقیقات و مطالعات سینمایی در
معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی اشاره کرد.
هنوز 4 - 3ماهیبهپیروزیانقالبماندهاستکهامامخمینیدر
یکیازصحبت هایشانمیگویند«:کمککنیدخبرانقالب
در دنیا منتشــر شــود ».این فرمان امام ،پای طالبزاده را به
اولینکارهایفرهنگیبرایانقالبایرانبازمیکند.مترجم
و راهنمای برخی رســانهها و خبرگزاریها میشود ،تا حرف
امام و انقالب امام ،روی زمین نمانــد .بعد از پیروزی انقالب
اســامی ،بالفاصله «تهران تایمز» را راه میاندازد .با سه -
چهار نفر ادم تازه کار که در عمرشان روزنامهنگاری نکردهاند،
کار را شــروع میکند و 10روز پس از پیروزی انقالب ،مجوز
روزنامهرامیگیرد.همزمانباکارروزنامه،ازدنیایفیلمسازی
و کارگردانی هم غافل نیست و متناسب با شرایط و اقتضائات
روزهایبعدازانقالب،قالبمستندرابرایکارانتخابمیکند.
تابستان - 1359دو هفته قبل از شروع جنگ « -خوزستان» را
میسازد .فیلمی درباره تقســیم اراضی فئودالهای فراری،
توسط هیات واگذاری زمین به کشاورزان در نوار مرزی ایران
و عراق .اما «واقعیت» اولین فیلم مســتند او در ســاختمان
تولید شبکه یک؛ در 1359کلید میخورد .موضوع این فیلم
که در ماههای سوم و چهارم گروگانگیری ساخته میشود،
انتقال پیام گروگانگیری در رســانههای امریکاست و حدود
یازان،درخودامریکافیلمبرداریمیشود.بعدازاینکار
نیم
مستند،ازمجموعهصد او سیمایانروزجدامیشودتابهقول
خودش،یکسالونیمخلوتکندوباخودش،اتمامحجت.
البته در این فاصله ،در مرکز اسالمی اموزش فیلمسازی هم
تدریس میکند .همان مرکزی که سالها بعد در 1376مدیر
انجا میشود .سال ،1360تصمیم میگیرد بهعنوان نیروی
داوطلب به جبهه برود .جبهه را پیــش از این هم دیده ،اما در
محمود خسروی وفا
سیاست
ال اسحاق در ســال 1328در قم متولد شــد .پدر او از
روحانیون انقالبی و از شــاگردان امام خمینی(ره) بود .او در
قسمتیازخاطراتشمی نویسد«:مادردهه 40یکخانواده
9نفره بودیم .من 7برادر و2خواهر داشــتم و خودم هم برادر
بزرگتر بودم .تا کالس شــش ابتدایی درس خواندم اما بعد از
ان به دالیل اقتصادی نتوانستم ادامه بدهم .به همان دالیل
مجبور شدم شاگرد نانوا بشوم ».ال اسحاق تحصیالتش را
تا مدرک دکترا ادامه داد و لیســانس بازرگانی ،فوق لیسانس
مدیریتصنعتیودکترایمدیریتاستراتژیکگرفت.ازجمله
مهم ترینمسئولیت هایاومی توانبهمعاونوزیربازرگانی،
نایبرئیساتاقبازرگانیوصنایعومعادنایران،معاونوزیر
صنایعدراموراقتصادیوبین الملل،معاونبازرگانیسازمان
صنایع دفاع ،وزیر بازرگانی ،عضو هیات امنای دانشگاه های
شرقکشور،رئیسانجمنعلمی بازرگانیایران،عضوهیات
امنایبنیادمستضعفان،قائم مقامبنیادمستضعفانورئیس
هیات مدیرهسازمان های(عمران-سیاحتی-اموالوامالک
صنایع) ،رئیس هیات مدیره ســیمان تهران و ده ها شرکتبزرگاقتصادی،رئیساتاقبازرگانیوصنایعومعادنتهران
اشاره کرد .وی هم اکنون عضو اتاق بازرگانی صنایع و معادن
ایراناست.
هیات فیلمســاز و با حکم ماموریت از صداو سیما .سه چهار
ماه اول جنگ ،در جبهه فیلم مفصلی به نام «شــوش ،شهر
شهیدان گمنام» را ساخته است ،اما بعد از ان از صدا و سیما
بیرونامده.سالوماهیازانزمانگذشتهوحاالمیخواهد
دوبارهعازمجبههشود.بهپایگاهبسیجمیروداماچونمیگوید
فوقلیسانس دارد و مستندســاز است ،قبولش نمیکنند و رد
صالحیتمیشود.بعدازان،بهپشتیبانیجنگجهادمیرود
که یک مرکز تولید فیلم در حوالی میدان انقالب اســت .در
انجامشغولفیلمسازیمیشودوتاپایانجنگمیماند.نادر
بزادهتهیه کننده،مجریبرنامه هایتلویزیونی،مستند ساز
طال
وروزنامه نگارمی باشد.فیلمبشارتمنجیازجملهاثاراوست.
41
سیاست
بحث های انتخاباتی را به یک هیات واگذار می کنیم
تو گویمثلثبایحییالاسحاق
گف
سیاست
42
مثلث | شماره 340
امید کرمانی ها
خبرنگار
شــما از اعضای موســس جبهه مردمی نیروهای
انقالب اسالمی هستید ،چه ضرورتی دیدید که با
9عضو دیگر قرار گذاشتید تا چنین مجموعه ای را
شکلدهید؟
واقعیتایناستکهانچهدرعملمی بینیم،خیلیاز
اهدافنظام،ارمان هایامامرحمت اللهوخواسته هایملت
به ویژهدربعضیازحوزه هامثلحوز هاقتصادیفاصلهزیادی
با شرایط موجود کشور دارد و این نقطه اسیبی برای انقالب،
مردم ،حال و اینده ما شده اســت .از مدتی قبل این موضوع
مورد بررسی جمعی از دلسوزان بود که چرا اینطور شده است؟
وایاراه حلیداردیاندارد؟دولت هایمختلفهمباگرایش ها
و بینش های مختلف امده اند که با حسن نیت یا با نوع خاصی
از مدیریت ،مسئولیت اداره کشــور را داشتند اما در بعضی از
مواردمثلحوزهاقتصاد،متاسفانهنتایجمطلوبینگرفتیم ؛در
صورتی که منابع ،اورده ها و بالقوه هایی که برای یک اقتصاد
خوبوشکوفاالزماستراداشتیموداریم.قسمتعمده ای
ازاینکهچراچنیناست،بهنظامتدبیرونظامحاکمبرمدیریت
برمی گرددکهعمدتادرمباحثاقتصادیاست.درستاست
کهدرحوزه هایفرهنگیواجتماعیهممشکالتعمده ای
داریم.اگربخواهمفقطاشاره ایبهصورتشمارشیوعددی
داشته باشــم؛ در حوزه های اقتصاد ،وضعیت بیکاری ،رکود
و معیشت مردم خصوصا در قشــر متوسط به پایین که باالی
60،50درصد جامعه ما را تشــکیل می دهند ،درامدشــان با
هزینه هایشانتطابقنمی کندودرفشارسختیبهسرمی برند.
4
یحییال اسحاقاز 10عضوموسسجبههمردمی
نیروهای انقالب اسالمی اســت .او می گوید« :واقعا
بدون تعارف از باال کسی تصمیم نگرفته و اصال شان
این جماعت عظیم و این ملت بزرگ با این توانایی این
نیست که از باال 5 ،4نفر برایشان تصمیم بگیرند».
مخصوصااینکهاینگروهمتوسطبهپایینضریبتکفلباالیی
همدارند.یعنیخانواده هایشان 5،4نفرههستندوفرزندانشان
به حد بلوغ و کار رســیده اند و بعضا ازدواج نکرده اند و مشکل
دارند .واقعا این طبقات متوســط به پایین از نظر معیشت در
وضعیتسختیهستند.کارهاییهمکهدولت هاومخصوصا
این دولت کرده اند ،بیانگر زحمتی است که کشیده اند ،ولی
درمجموعاکثریتجامعهچهدرقالبمصرف کنندهوچهحتی
در قالب تولیدکننده های ما ،یعنی تولیدکننده های متوسط به
پایین ما 94 ،درصد از بخش واحدهای تولیدی ما هســتند.
یعنی اگر مجموعه87هزار واحد تولیدی را داشــته باشــیم،
84هزار تا که حدود 94درصد اینهاست ،واحدهای کوچک و
متوسطهستندکه 100نفربهپاییننیرودارند.بعضااینهاهم
یکارخانه هاتمامهستی شان
بامشکالت،نارسایی هاوتعطیل
راازدستمی دهند.یعنیمجموعهمصرف کنندهوعامه مردم
ما،متوسطبهپایینومجموعهتولیدکنندگانمتوسطبهپایین
ما در یک فشار سخت از نظر رکود و تورم به سر می برند .وقتی
صحبتازتورممی کنیمدرستاستکهازمنظرکالناقتصاد
یشدهولیگرانی ایکهمصرف کنندگانماباان
تورمتک رقم
مواجهند،باالرفتهاست.مندریکمصاحب هعنوانکردمکه
حدود 48درصد اما ر بانک مرکزی 5قلم کاالی اساسی یعنی
اجارهمسکن،اموزش،بهداشتوپوشاکاستکه 75درصد
نیاز جامعه متوسط به پایین ما را شامل می شود ،در مورد این
کاالهای اساسی تورم باال رفته است و قشر متوسط به پایین
جامعهتحتفشارهستند.درحوزهنظامبانکیوضعیتفساد
راشاهدیم.صندوق هایبازنشستگیماکهبایداتیهحدود،3
4میلیونبازنشستهراتامینکنندبایکوضعیتخاصیمواجه
هستند .در حوزه های بین المللی و منطقه ای ،شرایطی که از
نظر برخورد با ناامنی وجود دارد ،نقاط قوت ماست ولی به رغم
تالشی که در طول مذاکرات هسته ای انجام شد ،باتوجه به
بدعهدی ها و نتایجی که حاصل شــد ،دیپلماسی ،وضعیت
سیاســی و اقتصادی را به نتیجه ای که مدنظر بود ،نرساند و
از این بابت هم باز می بینیم تحت فشــار هستیم .در مجموع
شرایط ما مناسب جمهوری اسالمی ایران ،اهداف انقالب و
واقعیت هایجمعیتیمانیستومسائلفرهنگی،اجتماعی،
اعتیــاد ،اخالقی و ...را کــه به این مــوارد اضافه می کنیم،
مجموعاوضعیترادرشانجمهوریاسالمیایراننمی بینیم.
حاال صحبت سر این است که ایا ما محکوم به این جریانات
هستیم؟یامشکلمادریکسرینظامتدبیرماست؟انچهمارابه
ایننتیجهرساند همشکلدرنظامتدبیرومدیریتیماست.انواع
واقساممدیریت هاودولت هاراهمتجربهکرده ایم.یعنیدوران
اصالح طلب هاواصولگراهاواعتدالیونراهمدیده ایموبه رغم
تالش هاوحسن نیت هاییهمکهداشته اند،نقاطمنفی ایکه
درحوزهاقتصادداریمتقریباگریبانگیرهمهاینهابودهاست.با
بررسی هایی که به عمل اور ده ایم نقاط مثبت و موفق را مورد
ارزیابی قــرار داده ایم و تنها اینطور نبود کــه تماما منفی بوده
باشد.بابررسینقاطمثبتومنفیبهفاکتورهاییبرخورده ایم
کهاگربرگردیم،درمواردیکهموفقبوده ایممتوجهمی شویم
براساسارزش هایانقالبیبودهاست؛یعنیتصمیم گیری ها،
سیاستگذاری هاوبرنامه گذاری هایمابرمبانیارزشیبودهو
سیاست
احزاب و شخصیت ها
مثلث | شماره 340
سیاست
همچنینعملکردمابر اساسروش هایانقالبیبودهاست.
فاکتورسوم،مردمهستندکهباتماموجودماراباورداشته اند.
یعنی در جاهایی که سه فاکتور مبانی تصمیم گیری بر اساس
«ارزش های انقالب اسالمی»« ،عملکرد و شیوه مدیریت
انقالبی» و «حضور حمایتی اکثریت مردم جامعه»پشت سر
برنامه ریزی و مدیریت بود ،موفــق بوده ایم .مثل حوزه های
امنیتوحضورماندرصحنهامنیتیمنطقه،همچنینبعضی
یوفناوریوصنایعدفاعو...امانقطهمقابل
ازحوزه هایعلم
اندرجاهاییاستکهاینسهفاکتوریعنیارزشیعملکردن
و فکر کردن و انقالبی عمل کــردن و عدم حضور مردم بود،
ضربهخورده ایم.نمونهانهمینمذاکراتیاستکهبه عنوان
برجام داشتیم .ان روش ها و منش ها مطابق با ان روش های
ارزشیوانقالبیوحضورمردمی وحمایت هایعمومینبودو
مشکالتیراپدیداوردکهبابدعهدی ها یطرفمقابل،مارابه
سرمنزلمقصودنرساند.مثالدرحوزهاقتصادانتظارداشتیمکه
بعدازبرجاممشکالتعمدهاقتصادی مانحلشودوایننوع
برنامه ریزیکه 70درصدازراه حل هاومدل هایمانرامنوطبه
حل مشکالت بین المللی و مذاکرات برجام کنیم و 30درصد
انرابهتدابیرداخلیگرهبزنیم،نگاهانقالبیومدیریتانقالبی
نیست.وقتیبااینشاخص هاهمخوانینداشت،جوابهم
نگرفتیم.درمجموعبهایننتیجهرسیدیمکهراه حلمابرای
حفظ،توسعهوادامهانقالبواثاریکهمنتظرشهستیم،این
استکهبهانروش هاومنش هایقبلیبرگردیم.یعنیهمان
عواملی که انقالب را ایجاد کرد؛ همان عوامل باعث بقا ی و
ادامه و توسعه انقالب هســت .براساس این فرض ،مطالعه
دیگریهمشدکهایااینخصوصیاترااالندرکشورموجود
داریم؟ یعنی مدیرانی که در طول این 40،30سال به این سه
نکتهباورداشتهباشند،یعنیباورداشتهباشندکهارزشیعمل
کنند ،باور داشته باشند که انقالبی عمل کنند و باور به حضور
مردم داشته باشــند ،مدیرانی چنین باورمدار داریم که از این
تیپباشندیانداریم؟وایادرمیاناینهاافرادحرفه ایوجنم دار
کهتوانا ییعلمی وتجربیداشتهباشندتابتوانندعهده داراین
مسئولیت هاشوندودررده هایمختلفمدیریتیقراربگیرند،
موجود هست یا نیست؟ به این نتیجه رسیدیم که بحمدالله
جمهوری اســامی ایران به رغم تمام مشــکالتی که دارد،
مدیران شایسته ،انقالبی ،دین باور ،دارای ان خصوصیاتی
کهمقاممعظمرهبریمطرحکردند،بهاندازهکافیبلکهبیشتر
دارد.یعنیکسانیکهبهاصلانقالباسالمیمعتقدباشند،به
جمهوریاسالمیایرانمعتقدباشند،بهوالیت فقیهومصا دق
انمعتقدباشند،بهانقالبیعملکردنمعتقدباشندوهمچنین
معتقد به حضور مردم باشــند و در کل جنم و توان مدیریتی،
فنی ،حرفه ای الزم را داشته باشند بحمدالله در سطح باالیی
داریم.منتهامشکلیکهپیشامدهایناستکهاینمجموعه
درشاخه هایمختلفمتفرقشده اند.یعنیبهدالیلمختلف
پرچمیرابرداشتهوزیر
جامعهچندقطبیشده وتکه تکههرکس
انپرچمعده ایسینهمی زنندونهایتایکسریوجهتمایزبرای
خودشاندرستکرده اند.یعنیعده ایخودراجزوگروهخاصی
می دانند و از گروه دیگر جدا و بالعکس عده ای هم خود را مبرا
ی خوانده اند .تمام اینها نهضت اتالف
از دو گروه قبل و سوم
سرمایهوانرژیوتوانوپتانسیلکشورشدهاست.
یعنیفرا اصولگراییواصالح طلبیهستید؟
بله ،اصولگرایــی ،اصالح طلبی ،اعتــدال و همه
عناوینیکهگذاشته ایمومجموعهنیروهاراتکه تکهکرده ایم.
اساساافراداصولیهمنداشته ایم!یعنیدرمیاناصولگرایان،
افرادواقعااصالح طلبهمداریمودرمیاناکثراعتدالیونهم
همینطورولیوقتیمی خواهندتقسیمکنند،بهرنگکتافراد
توجهمی کنندکهقرمزاستیاابییاسبز!ونهایتادشمنهماین
انشقاقرامتوجهشدهاست.یعنیدشمنهمتحلیلیبهترازما
داشتهوفهمیدهجاهاییملتموفقبودهکهانقالباسالمی
عملکردهوارزش هایاسالمیداشتهاست.انجاهاییموفق
بوده که انسجام داشته و به روش های انقالبی معتقد بوده و
جهادیعملکردهودقیقاایننقاطرابهعناوینمختلف،مورد
هدف قرار داده اســت .با دستگاه های رسانه ای و نفوذی که
کردهوباتمامابزاریکهدراختیاردارد،اصلنقاطوهسته های
فنیراهدفگرفته وفهمیدهچه کارکند.اینمجموعهبهاین
نتیجهرسیدهاستکهراه حلماایناستکهدروهلهاولیک
ظرفی تهیه کنیم که مجموعه نیروهای پراکنده را که -بعضا
احتماال از این عناوینخستههم باشند -دریکظرف جامعی
جمع کنیم به شــرط اینکه ان چهار خصوصیت را دارا باشند و
حرکت از پایین به باال داشته باشیم و نه از باال به پایین .یعنی
اینطور نباشــد که بگوییم یک عــده ای از بــاال تنظیم امور،
برنامه ریزی ،طراحی کرده و سناریو نوشــته اند و شما از اینها
تبعیتکنیدکهاینهمروشنادرستیاستکهازباالیکعده
برای همه تعیین تکلیف کنند .انچه ما را واداشــت و ما فکر
می کنیم و امیدوار هستیم و در این چند روز فیدبک هایی که
می گیریم ،این است که این ظرف را اماده کنیم .خود مردم و
افراد صاحب شــرایط الزم دور هم جمع شوند و ببینیم چه کار
کنیم.منخودبهچشمخویشتندیدمکهجانممی رود !ایاباید
وضعیت را به همین شــکل رهایش کنیم برود تا باالخره یک
طوریبشود؟!یااینکهدورهمجمعشویموانچهرا فهمیده ایم
و همه هم به ان ایمان داریــم را عملیاتی کنیم؟ بنابراین این
مجموعه 10نفرهبه عنوانیکشروع کنندهامدهاستکهتمام
چهره هایشانهممتشکلازافرادیاستکهسعیکرده انددر
تمام مدت این 40،30سال تمام واقعیت های خودشان را در
عملوقولبراساسهمانموازیننشاندهند.یعنیادم هایی
کهبهجمهوریاسالمیایرانباوردارند،بهوالیتفقیه،امامو
مقام معظم رهبری واقعا ایمان دارند و این را در عمل نشــان
دادند.یعنیکسانیهستندکهسعیداشتندهموارهمنصفانه
برخورد کنند و خیلی هم تحــت تاثیر پرچم های مختلف قرار
نگیرند،مردمهماینهارابههمینصفاتشناختهباشند.اینها
همینحرف هاراهمانطورکهتوضیحدادم،بایکبیانیهشروع
کردندتابههمهبگویندکهدورهمجمعشویم.حدود 200نفر
یامده اندکهالیهاولراتشکیلداده اندوبه
همبه عنوانحام
تدریجگروه هایدیگرهممی ایند.واقعابدونتعارفاینکهاز
باالکسیتصمیمنگرفتهواصالشاناینجماعتعظیمواین
ملتبزرگبااینتواناییایننیستکهازباال 5،4نفربرایشان
تصمیمبگیرند.بحمداللهایننوعمردمواینانقالبیونبااین
یانقالباسالمیهستند.اینجریاناصال
جهتجبههمردم
حزبنیستوحزبنخواهدشدومردمی است.بهدلیلاینکه
بهاینرسیده اندکهمردمبایدباور،اعتمادوحضورداشتهباشند
و شــاخص ها و جهت گیری هایشــان هم بر مبنای انقالب
اسال می باشد و اسم این گروه هم دقیقا از این یافته ها عنوان
شد.اینهادورهمجمعشوندومسالهانتخاباتقدماولاستو
همانطور کــه گفتم برای بقــای این کار انقالب اســامی و
توســعه اش اســت که بحمدالله خداوند زمینه هــای بروز و
ظهورشرادرسطحجهانیومنطقه ایفراهممی کند.بهاین
دلیلاستکهایننیروهاکهالی ماشاءاللههمهستندباایمان
و توکل بــر خدا دور هــم جمع شــوند و با این شــاخص ها از
تجربه هایگذشتهاستفادهکنند.یعنیببینندانجاکهمتفرق
شدندچهبالییسرکشورامدوانجاکهمردمنیستند،چهبالیی
امدوانجاکهبهارزش هاتوجهنکردند،چهشد؟ان شاءاللهخدا
همکمکمی کند اینوعدهخداست.اگراینعرایض،واقعا
خالصانه و از روی اخالص و بدون هوای نفس باشــد و همه
خالصانه بگویند ،قطعا نصر و قوت خدا را به همــراه دارد .او
خدایی اســت که نشــان داده هرجا که عمل خالصانه بوده،
نصرتدادهوجایهیچ گونهنگرانی اینیست.مگروقتیامام
شــروع کرد ،کســی غیر از امام بود؟ در ابتدا با یک امکانات
محدودولیبعدتبدیلبهانقالباسالمیومنطقه ایوجهانی
شدوحتمااالنامکاناتمانسبتبهگذشتهبسیارباالتراست.
حتمااورده هایقسمت هایاقتصادی مانکهبامشکلمواجه
استبهواقعونهشعارگونه،نسبتبهگذشتهباالتر است .مثال
مانسبتبهترکیه،کره،مالزیواندونزیازنظرمنابعطبیعی،
نفت ،گاز ،معدن ،موقعیــت ژئوپلتیک و منطقه ای وضعیت
بهتری داریم ،چون هاب منطقه هســتیم .سابقه تاریخی و
تمدن اســامی و ایرانی ،نیروی انســانی جوان ،مجموعه
زیربناهایی که انجام شــده در همه حوزه ها ،بازار بزرگ،300
400میلیونیاطرافراکهنگاهکنیدوانسان هایتربیت شده
وبا ورمندشدهکهحدود 6،5میلیوننفرانسانتحصیلکردهو
با ورمند شــده را می بینید که هر کشوری داشــته باشد به انها
می بالدوافتخارمی کند.حداقلنظرحقیرایناستکهریشه
همهاینهادرنظامتدبیروعملمدیریتیماست.اگرمابتوانیم
این نظام تدبیر و نظام مدیریت مان را بر اســاس این موازین
ساماندهیم،قطعاموفقیتداریم.رسمااعالمکردندکهبشار
اســد باید برود و تمام قوایشــان را پشــت هــم اوردند و همه
پروتکل هاراهمشکستند.حقوقبشروهمهبدنامی هارابرای
خودشانخریدندولیجمهوریاسالمیمبنارابرجهت گیری
دیگری بنا نهاد و الحمدلله شــد .در حوزه های فناوری های
دفاعی مانبه رغماینکههمهمحدودیت هارادرهمهحوزه هابا
تمام ابزار و سیاست ها و تحریم هایشان اعمال کردند االن به
اذعانخودشانتبدیلبهیکنقطهقوتشدهاست.امنیتیکه
االندریکمنطقهاشوب زدهداریمکههمهصغیروکبیرقبول
دارندکهاوضاعماازنظرمنطقه ایچگونهاستامامی بینیمکه
بحمداللهامنیتدریکنسبتبسیارباالییبرقراراست.یعنی
االن یک خانم جوان به راحتی از یک ســر کشور به سر دیگر
کشور پشت فرمان می نشیند و امن و امان به مقصد می رسد.
اینوضعحتیدراروپاهمگاهیدیدهنمی شود.مامی توانیمو
اینیکشعارتوخالینیستونمونه هایشراداریممنتهاباید
یافته هایمان را عملیاتی کنیم .فهمیده ایم انجا که خدایی و
انقالبیواسالمیعملکرده ایم،مردمرادرصحنهداشتیمو
صادق بودیم و مدیریت با جنم داشتیم ،موفق شده ایم .این
جملهمقاممعظمرهبریکهدراصل 44همداریمودراقتصاد
مقاومتیهمعنوانکردند،انجاکهدیدعمل ماندوبازوبودهو
واقعیت نگروارمانگرابودیم؛واقعیت هایحرفه ایراداشتیم
مثال در علم اقتصاد؛ توان اقتصاد ،دانــش اقتصاد ،تجربه
اقتصاد،سازمان دهیاقتصادومدیریتاقتصادرابلدبودیمولی
زیرخیمهارمان هاقرارداشتیمموفقبودیم.یکادمسکوالرهم
ممکناستاینشاخصه هاراداشتهباشدامایکمتخصصو
دانشمند و مدیر جمهوری اســامی ایران با یک متخصص
سکوالردرماداگاسکاریاجاییدیگر،فرقشایناستکههمه
اینیافته هاومدیریتاقتصادیرازیرخیمهارمان هادارد.یعنی
اگر بهتوسعهفکر می کند،توسعه بدون عدالترا اصال قبول
ندارد.فرقمنودیگریایناستکهاوتوسعهرااصلمی داند
ولواینکهشکافطبقاتیباشدولیدرجمهوریاسالمیایران،
ارزش هایاسالمیاین گونهنیست،بلکهمی گویداگرعدالت
نباشدانتوسعهاصالقابلقبولنیست.این،فرقایندونگاه
اســت .یعنی واقعیت نگر ارمانگرا .با این دو تــا بازو به اضافه
صداقت ،ایمان و اخالص حتما بر خیلی از مشــکالت فائق
خواهدامد.منجسارتمی کنمولیکسیهستمکهحداقل40
سالاستدرحوزهاقتصاددرشرایطبحرانوجنگباعنایتخدا
از یک خط بیرون نیامده ام .با صراحت عرض می کنم اگر بر
همان مبانی برگردیم ،مسائل اقتصادی ،راحت تر از مسائل
نظامیوامنیتیاست.قطعاراحت تراست.یعنیاورده هایما،
توانایی های ما و امکانات ما قابل قیاس نیســت با حوزه های
امنیتیونظامیودشمنانداخلیوخارجیدرمسائلامنیتی.
اماگیرماسرایناستکهمادرحوزهتاریخگذشته 40،30ساله
بیشترینبچه هایانقالبی،ایمانیوعزیزانمادرحوزه های
اصلیجنگوسپاهواردشدندیابعضادرسمت هایاستانداریا
وزارتداخلیخدمتکردندودرحوزه هایاقتصادخیلیبهدلیل
اینکه فکر می کردند مســائل مادی فعال مهم نیست یا بو دار
اســت ،بچه های اصیل و توانا و انقالبی کمتر در حوزه های
اقتصادواردشدند،بنابرایندرحوزه هاییکهاینبچه هابودندو
اقایانیکهاالنمدیریتمی کنند،موفقیت هایباالییدارند.
بایدبرگردیمسرایننکتهکهواقعیتایناستکهاینوظیفه ای
43
سیاست
کهعزیزانانقالبیمابرایخودشانبهصورتشرعیوقانونی
قائلشدند« َو َا ِع ّدوا َل ُهم َمااس َت َطع ُتم ِمن ُق َّو ٍه َو ِمن ِر ِ
الخ ِ
باط َ
یل
ِ
بون ِب ِه َعدُ َّوال َّل ِه َو َعدُ َّوکم»ارمسینه شانشدهبایدقبولکنیم
تره َ
سیاست
44
مثلث | شماره 340
کهحوزهاقتصادجزوقوهاستوازقوه هایمهمهماست.یعنی
جنگیکهامروزعلیهماوحتیعلیهدنیااستفادهمی کنند،جنگ
اقتصادیاستواینقابلردکردننیست.تهدیدها،برنامه هاو
نقشه هایاقتصادیون رم افزاروسخت افزاراقتصادیوجود
دارد.اگراقتصادهمجزوقوهاست،بایدعزیزانما،انقالبیون
ما،بچه هایتیزوجنم دارماوکسانیکهدلسوزهستند،حوزه
اقتصادراجزووظایفحفظنظامبدانندوحضوروبروزوادبیات
اقتصادیداشتهباشند.بهنظرمی رسدمجموعهانچهبهصورت
جنگ وارعنوانکردم،امکانساماندهیدارد.بالقوه اشحتما
هستوبالفعلاناحتیاجبهیکسازماندهیداردکهمجموعه
ایننیروهارادریکظرفیجمعکندوخوداینعزیزاناحساس
وظیفهکنندورهبریوهدایترادردستبگیرند.انچهبهاین10
نفراولمربوطبوداینکهباالخرهبایدبهنحویدراینفضاحضور
پیدا می کردند و اعــام می کردند و ســاماندهی می کردند.
ان شاءاللهاینکارشکلبگیردوبعدا زانیککنگرهحدودهزار
تا هزار و 500نفر از سرتاسر کشور با این خصوصیات دور هم
جمعشوندوکارراتحویلبگیرندوان شاءاللهرهبریوراهبریو
الله
َنصروا َ
مدیریت کنند و خداونــد هم کمک می کنــدِ .ان ت ُ
ینصرکم َوی َث ِّبت َاقدا َمکم.
ُ
این سوال باقی ماند که شما چگونه 9دیگر را پیدا
کردید و به این مجموعه اضافه شدید؟
بهنظرمپاسخمشخصاست.اینوضعیتنارسایی
و دغدغه ها را قریب به اتفاق کسانی که دست اندرکار هستند
واقف اند .افرادی مثل حقیر که حدود 40سال در حوزه های
عملومدیریتومقاطعوجاهایمختلفبوده اموبه گونه ایبا
همدمخورواشناهستندودرجلساتحضوردارند.دردودغدغه
عمومیاست،افرادوقتیدورهمجمعشوندمتوجهمی شوند
کهچنیننیازیهستوبعدهمفقطاین 10نفرنیست.این10
نفر باالخره باید به گونه ای اعالم می شد .به نمایندگی از این
جریاناین 10نفرشروعاولیهراانجامدادند.
یعنیتعدادتانزیادترخواهدشد؟
حتما همین طور است .کنگره که جمع شود ،تعداد
نفرات را اعالم می کنند .حاال ممکن است این 10نفر هم در
میان شان باشند .خودشــان انتخاب می کنند و دور هم جمع
می شوند .باالخره باید از بین این مجموعه و عزیزانی که این
دغدغهراداشتندکسیشروعمی کرد.الحمد للههماستقبال
شدهونشانمی دهدکهجهت گیریدرستبودهاست.قطعا
بایدکنگره ایازسرتاسرکشورظرفیک ماهایندهشکلبگیرد
وخودانهاافرادراانتخابمی کنندوممکناستاین 10نفرهم
درمیان شانباشند.مجموعاینهادرسطحملیتنظیمبرنامه
کنندبراییکبرنامهبلندمدتکهانتخاباتتنهایکقسمت
اینقضیهاست.
کنگره که جمع شود ،تعداد نفرات را اعالم می کنند.
حاال ممکن است این 10نفر هم در میان شان باشند.
خودشان انتخاب می کنند و دور هم جمع می شوند.
باالخره باید از بین این مجموعه و عزیزانی که این
دغدغه را داشتند کسی شروع می کرد
معیارهــای انتخاب نامزد جبهــه مردمی نیروهای
انقالبهممشخصشدهاست؟
اصــا وارد بحث های انتخابات ریاســت جمهوری
نشــده ایم .همه اینها را به هیاتی که بعدا خواهد امد ،واگذار
کرده ایم .این را واقعا و نه به تعارف می گویم .صادقانه بگویم
که اصال ســراغ مصادیق نرفته ایم .اینکه یک عده در ذهن
دارند این طور نیســت و این مغایر ان حرف های اولیه است.
یعنی واقعا انچه هدف اولیه و غایی این حرکت در این مقطع
بوده،جمع اوریایننیروهادورهمبودهاست.
پس یعنی ارایش فضای سیاســی و کل معادالت
ارایشسیاسیکهقبلازاعالمموجودیتاینجبهه
بوده،تغییرخواهدکرد؟
گروه هاسرجایخودشانهستند.منتهایکمساله
که پراکندگی است را جمع می کنند .خود این گروه ها ممکن
است بیایند و جزو همین ها هســتند و ان خط کشی ها کمی
باالترمی رود.حتمادیدوسیع تریهست.اینکهبگوییمفردی
اصولگراستاین طورنباشدکهبگوییمفقطایناستوغیراز
این نیست .این روش سنتی که تا به حال داشتیم نتیجه اش
همیناستکهشده.درگروه هایدیگرهمبههمینترتیب.
با یک نگاهی که مبتنی بر ان 4اصل باشــد .شاخص اصلی
وجهمشترکان 4اصلاست.جمهوریاسالمیایرانراقبول
داشته باشند و از علم گذشته و باید باور داشته باشند .یکی از
دالیلموفقیتانبی اوارمان هایانقالبیدینیاینبودهکهسه
تاچیزباهمیکیبوده اند؛علم،باوروعملباهمدریکجهت
بوده اند .یعنی هر وقت علــم ،باور و عمل یکی بود ،موفقیت
داشته.افرادیکهاینسهتامسالهرادرطولزندگی شانثابت
کرده باشند ،علم شان و باورشان و عمل شــان براساس این
شاخص ها باشد .یعنی اصل جمهوری اسالمی ایران و اصل
والیتفقیهومصادیقوالیتفقیهیعنیامامرحمه اللهومقام
معظمرهبریراباورداشتهباشند.عملکردشانانقالبیباشدو
روش هایانقالبیوجهادیباشدونهایتاذهن شاناینباشد
که بدون حضور مردم امکان پذیر نیســت .اینکه یک اقلیت
محدودی بخواهند بر مجموعه ای فراگیر حاکمیت داشــته
باشند،امکان پذیرنیست.بایدفراگیرباساختاروسازماندهی
بیاید و جهــت دهد .نهایتــا هم برای قبول مســئولیت های
رشــته های مختلف مدیریت ،صالحیت حرفه ای و ذاتی را
داشتهباشند.یعنینمی شودبدونتوجهبهواقعیت هایعلمی،
ســازماندهی ،مدیریتی مســئولیت را واگذار کرد .اداره یک
بنگاه و وزارتخانه و نها درا نمی توان بهکسیکهضرورت های
واقعیت های انجا را نمی داند ،نمی تــوان واگذار کرد .مثل
اینکههواپیمارادستیکدانشمندریاضیدهید!اینشدنی
نیستوبایدخلبانباشد.همان طورکهکارپزشکی،پزشکرا
می طلبد.یعنیاینضرورت هایحرفه ایراهمداشتهباشند.
بهنظرمبهاندازهکافیافرادیکهحائزاینخصوصیاتباشند
راداریم.ایناصالتصمیمازباالنیستومجموعهایننظام
بایداینظرفیتراازخودنشاندهد.بایکسعه صدرکشوررا
دوقطبینکنیم.فرمایشاترسمیمقاممعظمرهبریدررابطه
باعدمحضوراحمدی نژادپخششدکهناشیازنگرانیایشان
در بحث دوقطبی شدن کشور بود .ما یک ضربه بزرگمان این
استکهکشوردوقطبیوچند قطبیشود.دشمندقیقادنبال
این است که کشور را چندقطبی بکند .این چندقطبی کردن
یعنیاتالفسرمایه،انرژی،توانوعمروتاریخ.بایدنگاهی
جامع داشته باشیم که در این باره شاخص هایی داریم .البته
نهشاخص هایضدانقالبیوسلطنت طلبوکسانیکهعناد
دارند ،بلکهکسانیکهمردمی باشند،انقالبیباشندوبهصورت
یکاجماعکلیتحترهبری هایارمان هاوخیمه هایارمان
وباتوجهبهواقعیت هاباشد.اینمجموعامی تواندساماندهد.
ان شاءالله خدا هم کمک می کند .کف بحث این است که ما
واقعا جای ناامیدی نداریم .همان طور کــه در حوزه اقتصاد
ناامیدینداریم،واقعادرحوزهمدیریتیهمنداریم.شمااوایل
انقالبراباحاالقیاسکنید.قیاسکنیدکه 70درصدجامعه
مابیسوادبودندباحاالکه 90درصدازجامعهماباسوادهستندو
6،5میلیونتحصیلکردهداریم.توانانزمانمایکاسلحه
ژ 3بود و یــک کفش کتانی االن شــرایط دفاعی مان چگونه
است .و قس علیهذا .یعنی بدون تعارف و هرگونه بزرگنمایی
واقعاتوانایی هایبالقوهقابلقیاسباروزاولانقالبنیست.
یک زمانی به ما می گفتند از چه زمانی کسی شدید ولی االن
می گویند که می خواهید همه چیز را زیر سلطه بگیرید .یکی
از مواردی که شاخص است توسعه ماست .وضع خیلی فرق
کرده .در موارد اقتصادی مثال بزنم؛ زمانــی که وزیر بودم 3
میلیاردتومانپولبهصورتنسیه 6ماههداشتمکهبرایتامین
کلنیازکشور10هزاررقمکاالبود.االنفقط100میلیارددالر
ذخیرهارزیخارجازکشورداریمباکلیهمتولیدداخل.یعنی
کلاینسرمایه گذاری هاییکهصدهامیلیاردسرمایه گذاری
شدههمهبهنتیجهرسیدهاست.انزمانمنپنیروسیمخاردار
نداشتمامااالنمشکلشماایناستکهانبارهایتانپراست
و مشتری ندارید! یعنی تفاوت از زمین تا اسمان است .منتها
انروحیه،عز مونظامتدبیر،گیرپیداکردهاست.انروحیه،
نظام تدبیر و نگاه باید عوض شود و چنانچه ان نگاه و روحیه و
نظامتدبیررابرگردانید،قطعاقابلقیاسباسال هایاولودوم
ت و با این روحیه ،به نظرم
انقالب نخواهد بود .با این برداشــ
اگرافراداین گونهرادورهمجمعکنیم،حتماوضع مانخیلی
بهتر از انچه هست ،می شــود .به جای اینکه فقط نگاه مان
به بیرون باشــد ،انچه مقام معظم رهبری به عنوان درونزای
برون نگری اقتصادی فرمودند واقعا کلید حل مشکل است.
با پشتکار و اعتماد به نیروهای داخلی و با یک نگاه منطقه ای
و جهانی شدنی است .نه شــان من و نه نهاد شما جای شعار
نیســت .اصال هم نمی خواهیم کار انتخاباتی بکنیم ،بلکه
بحث بیان واقعیت هاست .حتما ایاتی نظیر « َو نُریدُ َا ْن ن َُم َّن
اس ُت ْض ِع ُفوا ِفی ْ َ
ال ْر ِ
ض َو ن َْج َع َل ُه ْم َا ِئ َّمه َو ن َْج َع َل ُه ُم
َع َلى ا َّل َ
ذین ْ
ا ْلوا ِرثین» را قبول داریم و حتما قبــول داریم « َو َمن ی َّت ِق ال ّل َهَ
ــب َو َمن ی َت َو ْ
یر ُز ْقهُ ِم ْن َح ُ
کل
یث َل ْ
ْ
یح َت ِس ُ
یج َعل َّلهُ َم ْخ َرجا َو ْ
کل شَ ٍ
َع َلى ال َّل ِه َف ُه َو َح ْس ُبهُ ِا َّن ال َّل َه َب ِالغُ َا ْمر ِِه َق ْد َج َع َل ال َّلهُ ِل ِّ
یء
َق ْدرا» .زمستان هم بهار می شــود .و ما این را اوایل انقالب
دیده ایم .اینها ایات قران و باور ماست .اینها عملکرد ماست
و با دو چشم دیده ایم .از خصوصیات نسل های ما این است
که هم ان طرف و هم این طرف را دیده ایم .و همه اینها سر
جای خودش است .اینها سنت های خداست .اما اینها باور
می خواهد .ما علمش را داریم و بــاور عملیاتی می خواهد.
یج َعل َّلهُ َم ْخ َرجا» ایات قران است .اگر
«… َو َمن ی َّت ِق ال َّل َه ْ
مردم شهر و روســتا ایمان بیاورند و تقوا کنند یعنی در روابط
ت و مجلــس با قوه قضائیه رابطه
دولت با مردم ،مردم با دول
تقواییباشد.هرکسهرکاریبخواهدبکندفقطدرنظربگیرد
کهخداخوششمی ایدیابدشمی اید.درجریاناتسیاسیو
در جریانات کاری فقط دنبال این باشیم که رضایت خدا را در
انموضوعجستجوکنی م «ولواهلالقرىامنواواتقوا،لفتحنا
علیهم برکات من الســماء و االرض » خداوند می فرماید که
برکاتزمینواسمانرابرایتانبازمی کنم.اینباورمی خواهد
ولی عده ای فکر می کنند که باید این ایات را در نماز شــب و
مساجدوایامدعاخوانددرحالیکهاینطور نیست.اینهانسخه
عملیاتیاستوباورمی خواهد.اینادم هایاین چنینباوردار
را اگر بتوانیم به صورت ظرفی دور هم جمع کنیم ،حتما و من
نصرالله بحمدالله اســت .حتما اگر خدا را کمک کنید ،خدا
کمکمی کند.ایندودوتاچهارتاست .اگردراینهابحثدارید
کهاصالخانهازپای بستویراناست.انچهشاخصهماست
ایناستکهمالککارمااینهاست.یعنیمالکبرنامه ریزی،
تصمیم گیریوتصمیم سازیمااینهاست.منتهامتاسفانهبه
مرورزماناینحرف هامقداریبهحاشیهرفتهونوعدیگریاز
تفکروحرف هاوبزرگنماییبعضیازحرف هاوعملکردمنفی
ت را پدید اورده و ما را از این مسیرها جدا کرده اما
برخی روحیا
می توان برگشت و قابل برگشت اســت و شکی نیست .خدا
کمکمی کند،ان شاءالله.
سیاست
هویت اصولگرایی داریم
گفت وگوی مثلثبامحمد تقیرهبر
امید کرمانی ها
خبرنگار
مثلث | شماره 340
شود ،خط اصلی اش حفظ شــود ،همان گونه که ائمه ما در
دورانسختروزگارراهپیغمبرراحفظکردندوراهپیغمبررانگه
داشتندتاامروزبهدستمابرسد،مانیزبایدچنینکنیم.انقالب
اسالمیمادردنیادشمنزیاددارد.
بعضیساده اندیشانهمهستندکهگوشهوکنارفریب
انها را دارند می خورند ،بنابراین هم برای مدیریت داخل ،هم
برایبرخوردبابیگانهازمسالهامریکاواستکبارستیزی،مساله
فلسطین و حمایت از مظلومان بر ما واجب است که هوشیار
باشیم .االن در کشورهای مختلف نهضت ها و حرکت هایی
استنظاماسالمیحامی اینهاست،بایدهمحامی اینهاباشد.
گاهی مطرح می شود ما چه کار به کار انها داریم؟ امام
فرمود«اندیشهاسالمیرابایدبهجهانصادرکنیم،نهباسالح
وتجهیزاتبلکهبامنطق»بنابرایناینجمعیت بعداز 38سال
که از انقالب می گذرد اعالم موجودیت کرد .البته فقط این
جمعیت نیســتند ،خیلی مردم دیگر هم هستند که اسم شان
اینجانیست.
انها می بینند ارزش های انقالب و اســام گاهی مورد
بی مهری قرار می گیرد و در مساله فرهنگ قصوری می شود
از ان طرف مسائل اقتصادی ،زندگی و معیشت مردم را دچار
دشواری هایی کرده است .پس هم برای دین و دنیای مردم
و هم عزت نظام الزم است که یک جبهه بزرگی داشته باشیم
سیاست
جبهه مردمی نیروهای انقالب اســامی روز 5دی
اعالم موجودیت کرد ،شــما از حامیــان این جبهه
هستید،چهضرورتیدرعرصه هایمختلفکشور
دیدیدکهتصمیمبهحمایتگرفتید؟
هدفازاینحرکتبه طورکلیحمایتازارزش های
انقالباسالمی،فرهنگاسالمی،اقتصاداسالمی،سیاست
اسالمی ،تعامل با بیگانگان براساس منطق و نظام انقالب
اسالمیودرستقرارگرفتندرخط امامومسیررهبریاست.
بههرحالانقالبونظامدشمندارد،ایندشمنانهم
کمنیستند،بعضیافرادهمدردرونجامعهکهالبتهمعدودندو
شایدانگشت شمارباشند،اینهافریببیگانهراخوردندوستون
پنجم دشمن شدند ،گاهی روابطی با رسانه های غربی دارند
و حرف هایی می زنند که با اصول انقالب اسالمی همخوانی
نداردوباعثالقایشبههدرافکارمردممی شود،مثالمی گویند
در فالن موضوع امام ایــن را نگفت یعنی نیــات و کلمات و
فرمایشــات امام را تحریف می کنند ،حــال انکه این مواضع
نقشی اســتراتژیک در نظام جمهوری اسالمی ایران دارد اما
اینهامی ایند تردیدوتشکیکمی کنندکهامامفالنموضوع
رانگفت،دربارهفتنهحرف هاییمی زنندکهبادیدگاه هایرهبر
معظمانقالبمغایرتدارد.
دربارهمسائلفرهنگیقصور هاییازایندسترانشان
دادند ،حاال از بیگانگان انتظاری نیســت اما در درون جامعه
ما از چنین مصادیقی می توان چشم پوشــی کرد؟ خیر ،این
افراد معدود تحت تاثیر القائات بیگانه قرار گرفتند ،بنابراین
ما معتقدیم نظام و انقالب اسالمی اگر حمایت دائمی از انها
نباشد ،لحظه به لحظه در خطر است .پیغمبر گرامی اسالم
یکنهضتبزرگیاسالمیراپایهگذاشتنداماهنوزچندسالیاز
فوت شاننگذشتهبودکهاناتفاقاتدرجامعهاسالمیافتاد.
بنی امیهامدند،بنی عباسامدند،کربال ووقایعدیگر رخ
داد .این نشانه ان است که هر نظام و هر حرکتی باید حمایت
5
محمد تقــی رهبر ،عضو
جامعه روحانیــت مبارز تهران
و امام جمعــه موقت اصفهان
می گویــد« :جبهــه مردمــی
نیروهــای انقــاب اســامی
باید در کــردار ،گفتار و رفتار،
صداقت ،حسن عمل ،حسن نیت خودش را به منصه
ظهور رســاند ،طبیعتا وقتی مردم ببینند یک جریانی
در جامعه ما حرکتش به اهداف نظام نزدیک تر است،
حمایت خواهند کرد».
و پشتیبانی کنیم از انان که برای هدف های انقالب اسالمی
تالشکنند.
درکلدغدغه هاییکهنسبتبهنظاموانقالبواسالم
وجود دارد چه از گوشه کنار داخل و چه از جبهه گسترده خارج
باید در مقابل اینها بسیج شد ،در مقابل اینها صف بندی قوی
کرد ،بصیرت و اگاهی داشت ،اســتقامت و پایداری داشت،
مراقب باشیم ،فرهنگ ما استحاله نشود چون این استحاله
تدریجیچیزیاستکهانقالبونظامراتهدیدمی کند.
خالصه حفظ روند انقالب ان گونه که امام پایه گذاری
کرد و رهبری هدایــت می کند و توده ملت برایش در ســوریه
و جاهای دیگر شهید می دهند ،از مســئولیت های بزرگ ما
است ،بنابراین برای اینکه به هر حال حاال انتخابات در پیش
استطبیعتاشایداینجماعت،جمعیتوجبههداخلتهران
یا سراســر کشــور به هر حال حرف هایی برای مردم داشــته
باشــند که اعالم موجودیت کردند اهداف شــان را هم در ان
بیانیه اوردند .اینها اهداف روشنی است که به امید خدا دنبال
می شود.
به نظر شما هویت جبهه مردمی نیروهای انقالب
اسالمیچیست؟اصولگراییاستیااصالح طلبی؟
اینجبههچهخطسیاسیدارد؟
این جمعیت باالخره هویت اصولگرایی دارد .منتها
اصولگرایی یــک حرف نو و جدیدی نیســت .اصولگرایی از
اصولانقالباست،امام،والیتورهبری،استکبار ستیزی،
یواستقامت
حمایتازمظلومان،استقامتدرعدالتاجتماع
درفرهنگدینیازجملهاصولاینجبههاست.حاالاسمش
اصولگرایی باشد یا هر نام دیگری ،در کل این اهدافی است
که طبیعتا حرکت این جبهه براساس ان انجام می شود .البته
یاداورمی شوماینجبههتعارضودعواوجنگونزاعباکسی
ندارد.می گویدراهومسیرماایناست،بایداینمسیررابرویم،
اهدافوتعصبجریانیوجناحیهمنداریمولی طبیعتازادگاه
اینحرکتازاصولگراییاست.
چرا جبهه مردمی نیروهای انقالب اســامی چهار
ســال زودتر یا چهار ســال دیرتر اعالم موجودیت
45
سیاست
46
مثلث | شماره 340
سیاست
نکرد؟ به عبارت دیگر بهتر نبود قبــل از انتخابات
سال 92یاقبلازانتخاباتسال 96اقداممی کرد؟
به هر حال ما نوسانات زیادی در طول تاریخ انقالب
داشتیم،دولت هاعوضشدند،مجلس هاعوضشدند،این
حرکت هابود.درهرمقطعیهمیکحرکتیبود،هرموقعکه
اینحرکتبخواهدباشدمی گویندچراحاال؟باالخرهاعضای
جبههاینحساسیترااالنلمسکردند،ازانطرفتبلیغات
بیگانهشدتگرفتهاستوفرهنگبیگانهماراتهدیدمی کند.
حاال اگر زمان دیگری هم بود می گفتند چرا حاال؟ به هر حال
در این لحظه ها و روزها این ضرورت دیده شده است .اگر این
حرکت 5سال قبل یا 5ســال بعد نیز انجام می شد باز هم این
حرفممکنبودگفتهشود.درهرحالاینضرورتاحساس
شدهاست.
نســبت جبهه مردمــی را با دولــت اقــای روحانی
بفرمایید .
اصال بحث دولت رافعال نداریم .دولتقانونی است
و کارش را می کند و دوره اش هم تمام می شود ،باالخره نقاط
مثبتداردونقاطغیرمثبت،مسائلمختلفبود،حاالهردولتی
هم باالخره این حرف ها را داشته است؛ این جبهه در حقیقت
راهشرابهمردمروشننشانمی دهد،حاالاگراینراهروشن
جاییباعملکردبعضی هاتزاحمیاتضادیامغایرتدارداینیک
امردیگریاستبنابرایناالنبحثدولتخاصنبودهاست.
باالخره جبهــه مردمی نیروهای انقالب اســامی
یک اهداف سیاسی ،سیاست خارجی ،اجتماعی،
اقتصادی و فرهنگی دارد ،شــما از جمله کســانی
هســتید که همواره از دهه ها قبل تــا امروز دغدغه
فرهنگداشتید.اینجبههدرحوزهفرهنگیچهخط
مشی ایرامی خواهدبپیماید؟
باید مشی فرهنگ اصیل اســام در همه عرصه ها
حمایت شود .در فیلم ســاختن ،در کتاب نوشتن ،در فضای
ی و رســانه .فرهنگ اســامی
دانشــگاه ،در فضای عموم
مهمترینمحوروحوزه ایاستکهدشمنانراهدفگرفته
است ،انها می خواهند اندیشــه و فرهنگ انقالب اسالمی را
از بین ببرند ،اندیشه انقالب اسالمی باید حفاظت و حراست
شود واال اگر از دست برود همچون سایر انقالب ها می شویم
که یک حرکتی می کنند بعد از چند وقت تحوالتی برایشــان
رخ می دهد .انچه مهم اســت خط اصیل انقالب و اسالم،
فرهنگاسالمیبایدحفظشود.اینثروت هاکهامروزحرفش
است کجا با اسالم جور در می اید ؟ در مورد رسانه ها ،فیلم ها،
کتاب ها ،فضــای عمومی جامعه ،اختــاط و ارتباطاتی که
خیلی عادی در زن و مردم در جامعه به چشــم می خور د و...
االن طالق در جامعه ما بیداد می کنــد ،اختالف خانوادگی
بیداد می کننــد ،امارهایی که می بینیم نشــانه ان اســت که
فرهنگ اسالمی ما هدف قرار گرفته شــده است؛ حاال اگر
به رسانه ها و ماهواره ها نگاه کنیم چگونه دارند در این قضایا
می دمند.منیکمطلبیهمیشهگفتمواالنتکرارمی کنم،
انچه مهم است ،ان است که نگاه جوانان و نسل ما به اسالم
تغییرنکند .یعنیعملکردمابه گونه اینباشدکهمردمبگویند
اگراسالمایناستپسماچهکاریداشتیمانقالبکنیم.ما
ازایننگرانیم.نهمن،میلیون هاانسان،خانواده هایفداکار،
استاددانشگاه،روحانیوحوزویدرسراسرکشوروقتیمنرا
می بینندمی گویند،جواناننسبتبهاسالمبدبینشدند؛وای
به حال ما اگر به اســم انقالب و انقالبی و نظام اسالمی یک
کارهاییبشودکهاعتقادوباورهایمردمرانسبتبهدینتغییر
دهد .بگویند عدالت این است که کسی بیاید ان حقوق های
کالنرابگیرداماکارمندیکمیلیونتوماندرماهدریافتی اش
باشــد؛ این چه اسالمی اســت .اگر بیکاری را می بینند ،اگر
ســهل انگاری در عرصه فرهنگ ،تشــریفات و ولخرجی ها
را می بینند طبیعی اســت که نگاه مردم و نگاه جوانان و نسل
اینده به اسالم نگاه منفی شــود این خطر است .امام فرمود:
«اگر اسالم سیلی بخورد قد راست نخواهد کرد ،کمر راست
نخواهد کرد ».توجه به این مســاله مهم است .حاال اگر هر
سختیمی کشیمبگوییماعتقاداتمردمبهاسالمباقیاست
بامتخلفبرخوردمی کنیم،می خواهیمعلی وارزندگیکنیمو
حکومتما،حکومتامیرالمومنینبایدباشدبایددرعملاینها
راببینیم.اینکهپول هاییخرجشودبرایانتخاباتمعنیندارد.
اینکهپول هاییازبیت المالبرایفالنکاروفالنتشریفاتو
فالنهمایشبااهدافسیاسیهزینهشودچهتوجیهیدارد؟
مردمتمامایناعمالوکردارهارازیرنظردارند.دشمنهمکه
از ان طرف می دمد .این سبب می شود نگاه مردم و جامعه و
به خصوصجوانانونسلایندهونسلکنونیوبعدی بهاسالم
نگاهدیگریشود.حاالمابایدببینیمایامی توانیمنگاهمردمرا
اصالح و درست کنیم .می توانم بگویم بیشترین هدف این
است که عملکردها و رفتارها باید به گونه ای باشد که اسالم
با ان تعالیم عالی مورد تعرض و تردید برای کسانی قرار نگیرد
و این به گفتار نیست که ما دائم حرف بزنیم بلکه در عمل باید
مثل علی (ع) سازده زیستی و عدالت اجتماعی را نشان دهیم
اماباالخرهیکتشابهیبینماوانبزرگواروجوددارد.درعمل
اینرابایدنشاندادواگراینرادرعملنشانندهیم،ارام ارام
جمهوریاسالمیمی شودمثلسایرجمهوری ها .بایدانخط
اصیلرامحورقراردادکهاسالمواسالمیتاست.بایدحراست
وحفاظتشودایندغدغهملتماودغدغهرهبریما ست.یک
عده بنا دارند حرف های امام و اهداف بلند انقالب اسالمی را
تحریفکنند،چنینرویکردهاییازجانبانهاپذیرفتهنیست.
مخاطرات پیش روی جبهه مردمی را چه می دانید
کهبتواندراهخودشرااستوارومحکمجلوببرد؟
اینجبههاگرحرفشراشفافبهمردمبگوید،افرادی
هم که در این جبهه هســتند تناقضی در رفتار نداشته باشند،
به این معنا که مردم ببینند اینهایی که به صحنه امدند ،عمال
چنینرفتاروکرداریدارند،قطعاحرکت شانموردقبولواقبال
مردم واقع خواهد شد؛ در واقع وقتی گفتار و رفتار با صداقت
باشد وقتی مردم سابقه افراد را هم ببینند متوجه می شوند که
انها هدف شان کسب شهرت ،ریاست و مال اندوزی نیست،
بنابرایناگراخالصعملوخلوصعملدرحرکتباشدوبیان
منطقی،پیشنهادمنطقیوحرفمنطقیبرایمردمزدهشود،
مردم اغوش شان باز اســت برای پذیرفتن و حمایت کردن.
در کل این جبهه اگر در عرصه مختلف فرهنگی ،سیاســی،
سیاستداخلی،سیاستخارجی،مسائلاقتصادیومسائل
مختلف دیگر صادقانه حرف بزند ،طبیعتا مردم با ان بصیرت
و بینایی و حسن انتخابی که دارند حمایت خواهند کرد تا این
حرکتمحکمواستواروسنجیدهومنطقیجلوبرودامااگرغیر
اینباشد،طبیعتابهموفقیتنخواهدرسید.حرکتیشروعشده
امیدواریماینحرکتبهنتیجهبرسد.واقعااغراضخودنمایی،
ریاکاری،جناح بازی،سیاسی کاریواینهامطمئنهستمدران
نیستوتجربهوسابقه افرادهمنشاندادهاست.البتهازاین
نمونهافرادمیلیون هادرکشورداریم،طبیعتابایداینهاسرفصلی
شوندکهاینارتباطاتراباگروه هایکشوریبرقرارکنندوهمه
باهمیکخط مشیداشتهباشند ؛خط مشی ایکهبهانقالب
ونظامنزدیکباشد.
معیارهایی که جبهه مردمی انقالب اسالمی برای
انتخاب نامزد دارد چیســت و توصیه می کنید ان
معیارهاچهباشد؟
من عضوی از این جامعه هســتم .در کنار این ملت
بزرگ ،توصیه ام این اســت کــه صداقت ایمان ،پشــتکار،
قدرعملهمنشاندادهشود .این
بصیرت،حسنتدبی رومنط
جبههبایددرکردار،گفتارورفتار،صداقت،حسنعمل،حسن
نیتخودشرابهمنصهظهوررساند .طبیعتاوقتیمردمببینند
یک جریانی در جامعه ما حرکتــش به اهداف نظام نزدیک تر
اســت ،حمایت خواهند کرد چون باالخره هــر کاری از یک
نقطه ای شروع می شود .البته تا انجایی که من خبر دارم روی
اشخاص خاصی در انتخابات به ایده مشترکی نرسیدند ولی
فعالدارنداهدافواستراتژی هارابیانمی کنند.
جریانانقالبی
هستیم
گفت وگوی مثلث با
محمدحسناصفری
امید کرمانی ها
خبرنگار
شــما از جبهه مردمی نیروهای انقالب اسالمی
حمایت کردید ،چه ضرورتی بود وقتی این جبهه
اعــام موجودیت کــرد در حمایتش پیشــقدم
شدید؟
شــرایط کشــور به لحاظ داخلی و خارجی بســیار
حســاس اســت ،در داخل با مشــکالت اقتصادی مواجه
هســتیم ،بیکاری فشــار زیادی را به مردم وارد کرده است،
گرانی و تورم مشهود اســت .تبعیض و بی عدالتی در برخی
دستگاه ها وجود دارد که نمونه اش را در فیش های نجومی
شــاهد بودیم .افــراد بعضا با شــعارهای اعتــدال روی کار
می ایند ولی در انتصاب مدیران زیرمجموعه هیچ نگاهی به
شایسته ساالری ندارند و فقط و فقط نگاه جناحی و حزبی را
دنبال می کنند .متاسفانه جمهوری اسالمی ایران در عرصه
بین المللیجایگاهمناسبیندارد،نگاهبسیاربدیبهپاسپورت
ایرانیدرکشورهایدیگروجوددارد.برخیکشورهایغربی
و عربی در پی اجرای پروژه ایران هراسی در منطقه هستند.
در ُبعد سیاست خارجی ما نتوانســتیم در راستای وصیتنامه
حضرت امام و رهنمودها مقام معظم رهبــری گام برداریم و
سیاست هایمدیریتانقالبیوجهادیرادرکشوروخارجاز
کشورپیادهکنیم.مجموعاینهاسببشدهکهنیازبهتغییرات
اساسی در بنیه مدیریتی کشور احساس شود .بنابراین این
تغییراتاگرجناحیوحزبیباشدبهنتیجهنمی رسدچوننیاز
به یک تحول جدی در همه حوزه ها و عرصه ها است و تا این
تحولوتغییرایجادنشودنمی شودمسائلومشکالتکشور
را حل کرد ،بنابراین امیدواریم همه نیروهای انقالب و نظام
دورهمبنشینندفارغازنگاهجریانیوتفکرسیاسی،ذیلچتر
قانون اساسی و والیت و انقالب اسالمی حرکت کنند .جبهه
ی نیروهای انقالب اسالمی امد که به این مساله جامه
مردم
عملبپوشاندتاهمانطورکهمثلاولانقالبهمهنیروهادور
هم جمع بودند این همگرایی را دوباره شاهد باشیم و تحولی
در عرصه مدیریت کشــور رقم بخورد .در مجموع باتوجه به
6
محمدحسن اصفری معتقد است« :جبهه مردمی
نیروهــای انقالب اســامی جریان انقالبی اســت ،به
جریانات خاص سیاسی وابستگی ندارد .با نگاه رهبری
بر مبنــای روحیه انقالبــی و جهــادی می خواهد پیش
برود و برایش هم مهم نیســت که به پست و جایگاه و
مسئولیت برسد».
مثلث | شماره 340
شکل گرفت که نســبت به وضعیت فعلی منتقد و معترض
باشد چون شعارهایی که دولت کنونی در عرصه اقتصادی و
سیاست خارجی داد در هیچ کدام موفق عمل نکرد .بنابراین
در عرصه هــای دیگر که بی ارتباط با این موقعیت اســت ما
گام هایی را نمی بینیم برداشته باشد.
ما امروز با رئیس جمهور مســتقر مواجه هستیم
کــه بنــا بــه ســنت ادوار گذشــته در انتخابــات
ریاست جمهوری بعدی قطعا نام نویسی می کند.
به نظر شــما نامزد جبهه مردمی نیروهای انقالب
اسالمی چقدر مقابل اقای روحانی شانس پیروزی
دارد؟
صریح می گویم چه جبهه انقالبی شــکل بگیرد و
چه شــکل نگیرد روحانی به هیچ وجه قابــل تکرار نخواهد
بود .مردم دیگر نمی گذارند روحانی تکرار شود تا بخواهد با
یک دولت فشل و پیر بر مشکالت کشور بیفزاید .کسانی که
توانایی فعالیت ندارند و بیشتر به فکر مسائل اقتصادی خود
هستند قطعا مردم نمی گذارند دوباره سر کار بیایند.
پس شــما احتمال پیروزی را بــرای جبهه مردمی
قطعیمی دانید؟
اگر همه نیروهای دلسوز انقالب گذشته از نگاه به
نیمه خالیلیواندورهمجمعشونداحتمالپیروزیاینجبهه
وجود دارد اما چه این جبهه پیروز شود و چه نشود شکل گیری
دوباره روحانی برای کشــور امکان پذیر نیست .مطمئنا اگر
کف خیابــان به میدان بیایــد روحانی مجــددا نمی تواند به
پاستوربرسد.
در حوزه اقتصــادی رویکرد جبهــه مردمی به چه
تو سویی است؟
سم
امروز بیشــتر صنایع ما یا تعطیل شــدند یا در حال
تعطیل شــدن هســتند .پیش بینی می کنیم اگــر روحانی
دوباره رئیس جمهور شــود جمعیت بیکاران به 8میلیون نفر
می رســد .این ناشــی از بی توجهی به تقویت تولید داخلی
است .درســت اســت تحریم ها در مســائل اقتصادی اثر
گذاشــت اما بی تدبیری دولت برای نداشتن برنامه در حوزه
داخلی امروز اقتصاد کشور را با چالش های عدیده ای مواجه
کرده است .متاسفانه امیدواری به اینکه برجام می تواند همه
مشکالت کشــور را حل کند و دولت همه تخم مرغ هایش
را در ســبد برجام گذاشــت و خروجی اش هیچ چیزی برای
کشــور نداشــت جز انکه متضرر شــدیم و ان فعالیت های
10سالهخودمانرامجبورشدیمدو دستیتقدیمغربکنیم.
جبهه مردمی نیروهای انقالب اســامی معتقد به اقتصاد
مقاومتی و توانمندی داخلی کشور اســت ،ما اعتقاد داریم
ملت ایران باید بهترین امکانات ،بهترین ماشین و بهترین
شغل را داشته باشد و بنابراین تالش می کند یک رقابتی بین
تولید کنندگانداخلکشورایجادکندتاهمتولیدکنندهبتواند
چرخ اقتصادی خود را بچرخاند و هم مردم بتوانند از امکانات
داخلبهنحو احسناستفادهکنند.البتهایننگاهبهمعنایان
نیست که تولید کننده ای همچون خودروسازی را بخواهد به
هر قیمتی حفظ کند تا او جنس بنجل تولید کند و با بیشترین
قیمت به مردم بدهد بدون انکه رقیب خارجی داشته باشد.
خیرنگاهماایناستکهفرصترقابتسالماقتصادیفراهم
بشودتامردمازاجناسباکیفیت ترومرغوب ترباقیمتکمتر
بتواننداستفادهکنند.
یک تصور از جبهه مردمی و نگاهی که به اقتصاد
مقاومتی دارد این اســت که اگر نامزد معطوف به
این جبهه پیروز انتخابات ریاست جمهوری شود
واردات را به کل ممنوع و صادرات را تقویت می کند
پس شما این نگاه را رد می کنید؟
اصال این طور نیست ،هدف این جبهه ان است که
رقابت در فعالیت های اقتصادی ایجاد کند .حمایت از تولید
داخلی این نیست که جلوی واردات را بگیریم .باید در حوزه
اقتصادی بازار را رقابتی کنیم.
سیاست
ی حمایت
شرایطی که کشور دارد الزم بود از این جبهه مردم
شود تا گام موثری برای شکل گیری نظام اداری و مدیریت
کشــور برداریم و انشــاءالله با انتخاب فردی که صالحیت
و شایســتگی این مقام را داشــته باشــد به اهداف یادشده
جامه عملبپوشانیم.
ی نیروهای انقالب اسالمی چه هویت
جبهه مردم
سیاســی دارد؟ برخی ان را ابادگــران 2خواندند،
گروهی از ان تحت نام جریان ســوم یاد کردند و
کسانی همچون شما نیز ان را نماد جریان انقالب
دانستند .در این رابطه بیشتر توضیح می دهید که
کدام توصیف قرین به واقع است؟
ایــن جریان انقالبی اســت ،بــه جریانات خاصی
وابســتگی ندارد .با نگاه رهبری بر مبنــای روحیه انقالبی و
جهادی می خواهد پیش برود و برایش هم مهم نیست که به
پست و جایگاه و مسئولیت برسد .افرادی که دارند از جبهه
مردمی نیروهای انقالب اســامی اعالم حمایت می کنند
دارای تجربه هســتند و سابقه درخشــانی هم دارند .اگر به
لیست حامیان جبهه نگاه شود هم افراد اصولگرا در ان جمع
هستند و هم بعضا اصالح طلبان اعالم حمایت کردند چون
فراجناحی اســت و می خواهد فراجناحی عمل و اقدام کند
و براساس معیار شایسته ســاالری بتواند گام های موثری را
برای رفع مشکالت کشور و بهبود اوضاع داخلی ،منطقه ای
و بین المللی ایران بردارد.
از نظــر شــما انقالبی گــری در دهــه 90باید چه
خصوصیاتیداشتهباشد؟
انقالبی گری باید نگاهش روحیه جهادی و اتکا به
بنیه داخلی باشد ،اینکه نگاه مان این باشد که امریکایی ها و
غربی ها برای ما دست و کف بزنند و برای انها فرش قرمز پهن
کنیم تا انها بیایند مسائل داخل کشور ما را حل کنند با رویکرد
انقالبی گری منافات دارد .جبهــه مردمی نیروهای انقالب
نگاه به توانمندی داخلی دارد و ارتباط و همکاری دوجانبه و
چندجانبه با کشورهای خارجی را براساس حکمت ،عزت و
مصلحت پیگیری می کند و اگر قرار اســت ارتباطی با خارج
برقرار کنیم این کار با همه کشورها امکان پذیر است و فقط
رژیم صهیونیستیخطقرمزمحسوبمی شود.نگاهانقالبی
این است که افراد دنبال جیب خود نیستند بلکه می خواهند
مشــکالت و دغدغه های مردم را حل کنند بنابراین رویکرد
انقالبی گریمتفاوتباتبعیضودوروییاست.انقالبیگری
اینگونه نیست که مردم را در زمین و خود را در اسمان ببینیم.
انقالبی گریوامدارهیچحزب،جریانوگروهینیستچون
خود را وامدار مردم می داند .نگاه و رویکرد انقالبی گری این
اســت که برای انتخاب مســئولیت ها نگاه حزبی و گروهی
ندارد بلکه معیار شایسته ساالری بر انتخاب های ان حاکم
اســت .انقالبی گری یعنی پیروی از خط امــام و رهبری .در
سایه روحیه انقالبی گری بود که هشت سال دفاع مقدس با
کمترین امکانات مقابل زیاده خواهی های کشورهای غربی
و عربی مقاومت کردیم.
به نظر شــما مدلی که از جبهه مردمــی نیروهای
انقالب بیرون امد شبیه کدام مدل انتخاباتی ادوار
گذشتهاست؟
می توان ان را جبهه متحد نیروهای انقالب نامید،
البته هنوز برای سیاست و برنامه ریزی های کالن سیاسی،
اقتصادی ،اجتماعــی ،فرهنگی و بین المللــی این جریان
ننشستهاست.تازهمی خواهدشروعکندبنابراینبایدصبرکرد
تا این برنامه ریزی ها که انجام شد و بیرون امد قضاوت کنیم
که شبیه کدام مدل های قبلی است.
شما هم در کارگروه های این جبهه هستید؟
قطعــا در کارگروه امنیت و سیاســت خارجی جبهه
حضور دارم و نقطه نظراتم را بیان می کنم.
ایاجبههمردمی نیروهایانقالبتعریفجدیدیاز
امنیت و سیاست خارجی ارائه خواهد داد؟
ما معتقدیم مهمترین مســاله که بــرای هر دولتی
بسیار اهمیت دارد امنیت اســت .اگر امنیت در کشور باشد
ســرمایه گذار اقتصادی می توانــد بیاید و ســرمایه گذاری
کند .وقتی امنیت باشــد کشــورهای دیگر به ما پیشــنهاد
همکاری می دهند .اقتدار امنیتی در کشــور باشــد چشــم
طمع و زیاده خواهی های کشــورهای دیگر را کور می کند،
بنابراین امنیت و ارتباطات و سیاست خارجی مکمل همدیگر
هستند،درهمهزمینه هاتاامنیتدرکشورنباشدهیچفعالیتی
نمی توان انجام داد پس باال بردن توانمندی کشور می تواند
ارتباط ما را با سایر کشورها در سطح بین الملل توسعه دهد.
به نظر شما چرا همان ســال 92این جبهه اعالم
موجودیت نکرد؟
سال 92چنین احساس خطری نمی شد که جریانی
به عنوان اپوزیسیون و برانداز بخواهد اینقدر فعالیت خودش
راگسترشدهدوباکم کاریوکم توجهیبهمسائلمعیشت،
اقتصادی و بیکاری مردم این نگاه را در کشــور پیاده کند تا
نارضایتی مردم را در پی داشته باشد .بنابراین هیچ زمانی مثل
االن احساس خطر در کشور نمی شد .امروز جریانی که دارد
دولت را مدیریت می کند شخص اقای روحانی نیست بلکه
دست های پشت پرد ه است .اینها اصال نگاه شان به مسائل
معیشتی و اقتصادی و بیکاری نیست و اگر هر دولتی از این
مساله غافل بشود تهدید و اسیبش به کل نظام وارد می شود.
باتوجه به اینکه دست های پشت پرده دارند دولت را مدیریت
می کنند حال انکه این افراد زمانی خود پست و مسئولیت در
کشور داشتند و امروز لباس اپوزیسیون به تن کردند .امروز او
ازهمهخطرناک تراستوبنابرایناینجریانجبههنیروهای
انقالب تصمیم دارد که جلوی تالش هــای مذبوحانه این
جریانرابگیردواجازهندهدانقالببیشازایندچارتهدیدو
اسیب چه در داخل و چه از خارج شود.
پسباتوجهبهصحبت هاییکهشمامطرحکردید،
جبهه مردمی نیروهــای انقالب اســامی منتقد
وضع موجود اســت و نماد تغییــر در عرصه های
اقتصــادی ،سیاســی ،دیپلماســی ،اجتماعی و
فرهنگیمحسوبمی شود؟
صد درصــد اینگونه اســت و این جبهه بــرای ان
احزاب و شخصیت ها
47
سیاست
جنجال محرمانه ها
واکنش ها به اقدام کریمی قدوســی درمورد پخش سخنان محرمانه
محمد جواد ظریف به مرحله جدیدی رســیده اســت .کریمی قدوسی متن
کامل سخنان ظریف را منتشر کرده و البته اعضای کمیسیون امنیت ملی هم
بیانیه ای را علیه او منتشر کرده اند .محمدجواد ظریف هنوز شخصا واکنشی
به این ماجرا نشان نداده است.
راز ضربه های فریدون به ظریف
ادامهفاش گویی هایکریمیقدوسیازجلسهکمیسیونامنیتملی
1
حرف های محرمانه ظریــف همچنان محل جنجال
اســت .اتفاقات جدید در این ماجرا رخ داده و ناگفته های
دیگری از جلســه محرمانه در کمیسیون امنیت ملی فاش
شده است.
کریمی قدوسی فایل کامل اظهارات ظریف را منتشر
کرده ،اما وزارت خارجه همچنان بر نادرســتی و مخدوش
بودن این متــن اصرار دارد .محمد جــواد ظریف که هفته
گذشــته در اتاق کارش پذیرای نمایندگانی بــود که برای
دلجویی از او رفته بودند ،همچنان ترجیح داده در فضای
رسمی در این مورد سکوت پیشه کند.
سیاست
48
مثلث | شماره 340
جلسه پردردسر
حضور محمد جواد در مجلس همیشه حاشیه ساز بوده
چه در پارلمان نهم که منتقدان هســته ای دولت جمعیت
بیشــتری داشــتند و چه حتی حــاال که برخــی چهره های
شاخص انها نتوانسته اند به مجلس راه یابند.
ماجــرا از این قرار اســت که محمد جــواد ظریف در
جریان تمدید قانون تحریم های ایران راهی کمیســیون
امنیت ملی می شود تا این پیمان شکنی امریکایی ها را برای
اعضای این کمیسیون تشریح کند .او بعد از ان به یک سفر
کاری رفت .در این میان یکی از نمایندگان عضو کمیسیون
امنیت ملی که اتفاقا از اعضای غایب ان جلســه بود متنی
حاوی گزیده هایی از سخنان محمد جواد ظریف را در اختیار
رسانه ها قرار دارد ،یک کاغذ تایپ شده که بالفاصله به خبر
اول رسانه های داخلی و حتی خارجی نیز تبدیل شد.
رئوس سخنان ظریف در این جلسه که از سوی جواد
کریمی قدوسی منتشر شده به این شرح بود:
من اعتراف می کنم اشتباه کردم.به حرف جان کری ،وزیر امور خارجه امریکا اعتماد
کردم.
اگر اســتراتژی خــودم را دنبال می کــردم اکنون بامشکل مواجه نمی شدم.
می پذیرم اشتباه کردم. مسئولیت ان را می پذیرم. ما با صحبت و قول اقای کری اظهارنظر کردیم. این اشتباه بزرگی بوده که من کردم. به جان کری بعد از نقض اخیر که درخواست مذاکرهدر ایتالیا را داشت گفتم« :شما کاری کردید که حضور من
با شما در یک شــهر غیرممکن اســت ».قبال جان کری،
وزیــر خارجه و وزیــر خزانــه داری امریکا به مــا گفتند اگر
قانون داماتو به ســنا برود ما روش هایــی داریم که جلوی
ان را بگیریم.
این کاغد تک برگ که تکثیر شده و میان خبرنگاران
توزیع شده بود بالفاصله با واکنش نمایندگان و چهره های
سیاسی مواجه شــد .حســینعلی حاجی دلیگانی ،نماینده
مردم شاهین شهر با اشاره به نشســت اعضای کمیسیون
امنیت ملی و سیاســت خارجی مجلس بــا وزیر امور خارجه
گفت« :بــا اعترافاتی کــه وزیر امورخارجه در این جلســه
داشــته باید فاتحه برجام را خواند و تمام کسانی که برجام
را امضا کرده و ان را در کشور اجرا کردند ،از جمله شخص
رئیس جمهور باید نسبت به مردم پاسخگو باشند».
وی افــزود« :اقــای ظریف در جلســه کمیســیون
امنیت ملی گفته است که من می پذیرم اشتباه کردم و اگر
استراتژی خودم را دنبال می کردم اکنون با مشکل مواجه
نمی شدم .در واقع قصد داشته تا این گونه مطلب را منتقل
کند که دیگران به وی گفته اند ایــن کار را بکند ».نماینده
مــردم شاهین شــهر در مجلس شــورای اســامی اظهار
داشــت« :وزیر امورخارجه بــا بیان اینکه من مســئولیت
اشــتباه خود را می پذیرم عنوان کرده؛ ما با قول اقای کری
اظهارنظــر کرده ایم و این درحالی اســت کــه مقام معظم
رهبری در ابالغ رســمی خــود عنوان کردند کــه تعهدات
پذیرفته شــده در مذاکــرات باید بــه صورت کتبــی بوده و
به امضای شخص رئیس جمهور امریکا برسد».
اما به دنبال انتشــار مصاحبه کریمی قدوسی ،بهرام
قاسمی ،سخنگوی وزارت امور خارجه ضمن رد اظهارات
کریمی قدوســی گفــت« :نامبــرده از قضا در ان جلســه
حضور نداشــتند و نقل قول ایشــان از ســخنان وزیر امور
خارجه کامال نادرســت ،مخدوش و گزینشــی اســت و به
منظور بهره برداری های خاص تحریر و تنظیم شده است.
نقل قول های منتشره وارونه جلوه دادن واقعیات و اظهارات
وزیر امور خارجه بوده و این ناراســتی در بیان و نقل قول با
راستی ســخنان وزیر امور خارجه در تضاد کامل قرار دارد.
سیاست
چنین اقدامی ناروا و دور از شئون اخالقی است که تمامی
ما باید به ان متخلق و پایبند باشیم».
سخنگوی وزارت امور خارجه جناحی و سیاسی کردن
مســائل ملی را خالف مصالــح کلی کشــور و امنیت ملی
برشــمرد و گفت« :نقل قــول مطالب صحیح از جلســات
محرمانه هم برخالف مصالح و امنیت ملی کشــور است؛
حال انکه نقل قول های نادرست ،صد درصد خالف اخالق
و مصالح کشــور و نظام تلقی می شــود ».در اظهارنظری
دیگر ،فاطمه سعیدی با انتقاد از اقدام جواد کریمی قدوسی
در افشای اظهارات محرمانه محمدجواد ظریف در جلسه
اخیر کمیســیون امنیت ملــی و سیاســت خارجی مجلس
اعالم کرد« :سوال اینجاست که ایا انتساب دروغ به رئیس
دســتگاه دیپلماسی کشــور ان هم در شــرایطی که نقش
ایران در معــادالت منطقه ای و فرامنطقــه ای مورد تاکید
دوست و دشمن قرار گرفته ،بر اســاس وظایف نمایندگی
انجام می شود؟! در شــرایط پیچیده منطقه و بحث فنی و
کارشناســی برجام ،برخی در کشــور اب به اسیاب دشمن
می ریزند و با انتساب دروغ های عجیب و غریب به وزیر امور
خارجه به تضعیف ایران می پردازند ،این در حالی است که
بیان چنین اظهاراتی چــه از روی بی اطالعی و چه از روی
غرض ورزی نتیجه ای جز اســیب زدن به منافع ملی ندارد.
مگر منافع یک جریان سیاسی چقدر ارزش دارد که ان را با
منافع ملت بزرگ ایران عوض می کنید؟ کمیسیون امنیت
ملی و سیاست خارجی باید نسبت به انتشار مخدوش و غلط
سخنان وزیر امور خارجه در جلسه محرمانه واکنش نشان
دهد .همچنین هیات نظارت بر رفتار نمایندگان اگر باالخره
بررســی موضوع توئیت یک نماینده را به پایان برد ،در این
موارد نیز ورود کند تا نشان دهد به دنبال انجام وظایف ذاتی
خویش است».
این اما پایان ماجرا نبود
مثلث | شماره 340
کریمی قدوسی مطالب جدیدی
را منتشر کرده و مسایلی را در
مورد نقش حسین فریدون در
مذاکرات مطرح کرده است
بروجردی ،این اقدام را نادرست
خوانده و تاکید کرده است« :به
کریمی قدوسی اخطار داده شده
است».
سیاست
اغــاز هفتــه جدیــد همــراه شــده بــا اقــدام تــازه
کریمی قدوســی .او 12نماینده مجلس را به کمیســیون
امنیت ملی برد و صوت سخنان محمد جواد ظریف را پخش
کرد .پس از اســتماع ،نمایندگان متــن مکتوب مربوط به
اظهارات ظریف را با این نوشــته که «صوت مطالب فوق
را شنیدم و تایید می کنم» طی امضاهای جداگانه ای تایید
کردند متن مکتوب اظهارات ظریف به امضای محمدعلی
پورمختار ،جواد حسینی کیا ،حســینعلی حاجی دلیگانی،
عباس گــودرزی ،ابوالفضــل ابوترابی ،فرهــاد فالحتی،
محمد جاسمی ،احد ازادی خواه ،ناصر موسوی الرگانی،
محمدجواد ابطحی ،جواد کریمی قدوسی و حسن نوروزی
رسید.
در این متن مکتوب بخش های منتشــر نشده ای از
سخنان محمد جواد ظریف وجود داشت.
در این متن امده بود« :در قضیه برجام خب ما اینجا
غیررســمی حرف های خصوصی تر را بزنیم .غیررســمی
که نمی گی که (خطاب به ســخنگوی کمیسیون امنیت)
توی برجام اتفاقی کــه افتاده در ابتــدای مذاکرات برجام
اســتراتژی برای خودمان تعریف کردیم به اقا هم گفتیم.
اســتراتژی را تعریف کردیم که اگر برجام قرار باشد برود به
مجلس نمایندگان امریکا هیچ وقت تصویب نخواهد شــد
و به خاطر اینکه مجلس نمایندگان امریکا در اختیار اقای
نتانیاهو اســت عرض کنم به حضورتان ما تصمیم گرفتیم
برجــام از طرف امریــکا با دســتور رئیس جمهــور امریکا
اجرا شــود به همین دلیل هم توی برجام تا هشــت ســال
دیگر یا تا هر وقت دیگر که جمع بنــدی کلی اژانس انجام
شــود و اعالم کنند ان وقت همه محدودیت ها برداشــته
می شــود .ما پروتکل الحاقی را بیاوریم مجلس خودمان.
انها هم ببرند کنگره عرضم بــه محضرتان که بنابراین ما بر
این اســاس مذاکره کردیم مذاکره ما این بود که کنگره را
درگیر مذاکره نکنیم .نقشــی که کنگره داشته باشد نقش
حاشیه ای باشد ...توی مذاکراتی که همکاران ما داشتند
بحثی مطرح شد که سال 2016قانون ایسا تمام می شود
ما با ایــن می خواهیم چــکار کنیم( .ایــن حرف هایی که
می زنیم بیرون گفتنی نیست برای خودمان هست) .همه
این بحث ها حدود دو ســال رفت و امد می شــود .دو روزه
تمام نشده بعضی از بحث ها قبل از توافق ژنو بود بعضی از
بحث ها از روزی که توافق ژنو تمام شد شروع شد به رفت و
امد.توی این بحث هایی که همکاران ما با هیات امریکایی
داشته همکاران ما به هیات امریکایی گفتند که تمدید این
خالف برجام اســت چون می شــود با تحریم جدید هیات
امریکایی هم مخالفت کرد ».در ادامه این متن امده است:
«یعنی خانم شــرمن گفت تمدید ایسا خالف برجام نیست
با شــما توافق داشــتیم که کنگره را جدا کنیم .استراتژی
تغییر کرده؟ دولت موظف باشــد ایســا را اجرا نکند .بعد از
اینکه تصویب هم بکنند اجرا نمی کنیم .گفتم نه؛ همکاران
سختگیری کردند تا رسید به جلســه من و اقای کری توی
جلسه من هم اصرار کردم که اگر کنگره ایسا را تصویب کند
خالف برجام است .اقای کری هم گفت من با حرف فالنی
موافقم .خانم شــرمن گفت من با این نظر مخالفم .اقای
کری استدالل کرد .گفت من نظر فالنی را قبول دارم .خانم
شرمن گفت خب رئیس این است که مجبوریم بپذیریم .این
شد مبنای اینکه تمدید ایسا (توی متن نیامد) می خواستیم
توی متن بیایــد توافق کردیم تــوی متن بیایــد ولی انها
استدالل کردند اگر توی متن بیاید کنگره مخالفت می کند.
انصافا اقای کری هم تا چهارشــنبه به وقت خودشان روی
حرف خودشان ایستادند .این توی دوران بعد از برجام بحث
می کردیم تذکر می دادیم حاال می گــم ما چه کردیم .من
توی نامه ای که سپتامبر برای خانم موگرینی نوشتم ،نوشتم
که این کار نباید بشود ،به سازمان ملل هم نوشتم قوانین که
تمام می شود و تمدیدش نقض برجام است .در صورتی که
توی متن برجام نیســت ها .این برداشت ماست ».بخش
مهم و جنجالی متن اما جایی بود که به نقل از محمد جواد
ظریف امده بود« :بر اساس توافقی که با اقای کری کردیم
و من االن دارم عرض می کنم بیرون نمی گم .ولی خدمت
شما میگم من اشتباه کردم بر اساس یک توافقی که کردیم
ما استراتژی خودمان را کنار گذاشتیم و بر مبنای ان توافق
امدیم ان را اعالم کردیم که تبدیل شد به موضع جمهوری
اسالمی .من این را می پذیرم من اشتباه کردم عرض کنم
به خدمتتان ولی ما اینکار را کردیم ،گفتم در طول اجرای
برجام هر دفعه ما می گفتیم اعضای تیم امریکایی محکم
می گفتند این مخالف برجام نیست .می کشاندیم به اقای
کری و اقــای کری اقــای مونیز می گفتند مــا روش هایی
داریم در کنگره در سنا که مانع می شویم از تصویب در سنا.
همانطوری که قانون بوینگ را تصویب نکردند در ســنا .تا
دوشــنبه ای که سه شــنبه اش انتخابات ریاست جمهوری
بود .در جلســه ای که اقــای دکتر صالحی بــا اقای مونیز
داشــت اقای دکتر عراقچی هم بود اقــای تخت روانچی
نبود.از تیم امریکایی هم اقای استیومن بود .اقای مونیز
گفت اگر برود سنا ما روشهایی داریم که جلویش را بگیریم.
اقای استیومن گفته بود که چون توی مجلس چهارصد به
یک تصویب شــده بود که یعنی خیلی اکثریت باالیی بود
که می دانید وتوی رئیس جمهور با دو سوم رای نمایندگان
می شکند به شرطی که هر دو مجلس دو سوم رای بدهند.
گفته بود که اگر حــاال ما وتو بکنیم که وتویمان رد بشــود
چی می شود؟ این ســئوال را کرده بود یعنی تا ان وقت هم
ی کرده بودند توی جلسه.
خودشان قانع بودند که تعهد کالم
گفتم تعهد متنی نیست ...خوب اینها توقع این انتخابات
را نداشتند که انتظار داشتند که ســنا را به دست بیاورند که
توی سنا هم برد داشتند چهار تا به باال جمهوریخواهان را
به دو تا تبدیل کنند .هم توقع داشــتند که رئیس جمهور را
ببرند .اتفاقی که افتاد اقای ترامپ برد .اینها با یک معضلی
مواجه شدند که من خودم توی جلسه وزارت خارجه گفتم
اینها االن ترجیح شان این می شــود که سنا تصویب کند و
این ها وتو نکنند ولی فورا تحریم ها را بالاثر کنند به دو دلیل.
یکی اینکه جلوی یک تصمیم بدتری را بگیرند .دوما اینکه
ان را بالاثر کنند چون اگر این کار را نکنند و اینها وتو بکنند
و مانع شوند چون کنگره که تصویب کرده مجلس سنا هم
خیلی مقررات تند و تیــزی دارد .ان هم که تصویب بکند.
اقای ترامپ هم امضا کند کســی هم بالاثرش نکند .توی
روزهای اول ریاست جمهوری ترامپ هم که این قدر شعار
داده نمی اید که بالاثری بدهد .بنابراین قانون می شــود و
بنابراین برجام نقض می شود .بنابراین نقض قطعی برجام
است بر اساس خود برجام .گفتم توی تحلیلی که خودمان
کردیم گفتم واسه اینکه خودمان به رئیس جمهوری نوشتیم
االن احتماال موقعیت شان عوض می شــود و همین طور
هم شد .گفتم اقای اوباما بر اساس شرایطی که پیش امده
ریل گذاری کــرده که چهار پنــج ماه بتواند برجــام را زمان
اقای ترامپ ضرورتی نداشته باشد که کاری بکند که نقض
برجام بشود ،می تواند کاری بکند که برجام را به هم بزند».
محمد جواد ظریف البته به تماس های جان کری هم
اشاره داشته و گفته« :تا اخر شب هم با من تلفنی صحبت
می کرد بعد پنج شــنبه اقای کری زنگ زد که ساعت هفت
صبح ما بود و ساعت 12شــب انها ،گفت من می خواهم
اقای اوباما را وادار کنم که امضاء نکند شــما چه تضمینی
می دهی؟ گفتم من هیچ تعهدی نمی دهم اینجا ســاعت
هفت صبح است .تعطیلی است من هیچ تعهدی نمی توانم
بدهم .حاال موضوع پیشران مطرح شده بود انها می دانند
49
سیاست
برخالف برجام نیست .پیشران به شــرطی که سوختنش
زیر 3.5باشــد مغایرت با برجام ندارد ولی نگران کارهای
دیگری بودند که ما می توانیم انجام بدهیم .می خواست
قول بگیرد که ما کاری نمی کنیم ،گفتــم من قول می دم
من تصمیم گیر نیســتم .می توانم پیشــنهاد کنم .به شما
بگویم قصد ما شکستن برجام نیست .واقعا اخرین تلفنی
که به من زد 8:25دقیقه بود که هشــت و نیم ما می شود
و 12واشــنگتن که اقای اوبامــا باید یا امضــاء می کرد یا
امضاء نکرده رد می کرد .می دانید کــه اخرین موردی که
رئیس جمهور قانونی را امضاء نکرده برود به ارشــیو ملی و
قانون شود ،سال 1995بوده یعنی بیست و یکسال پیش و
بعد از ان همه قوانین را یا وتو کرده یا امضاء کرده .وتو اگر
می کرد خوب می رفت توی مجلس یا وتویش نقض می شد
و این از نظر ما خوب بود به تعهدش بیشــتر عمل می کرد
ولی از نظر خودشــان ادعا می کردند که توافقــی را که با
کنگره کرده اند که وتو نکند در واقع یک خط مصوبه بود در
صورتی که مصوبات گذشته طول و درازی بود که به دولت
اجازه داده بود ان قانون اجرا شود.این قضیه ماوقع واقعی
بحث تمدید تحریم هاست یعنی که ما با یک صحبتی که
با اقای کری کردیم بر اســاس صحبتی که بــا اقای کری
کردیم و قولی که اقای کری داد ما امدیم یک موضع علنی
گرفتیم من اشتباه کردم ،رســما ما نمی بایستی بر اساس
حرف این بابا (کــری) کاری می کردیم ما باید بر اســاس
همان اســتراتژیی که تعیین کــرده بودیم بایــد کنگره را
حذف می کردیم در هشت ســال اول ،بر اساس ان عمل
می کردیم من هیچ اجباری هم نداشتم .چون موضوع ایسا
یک موضوع داخلی هم نبود چون قول گرفته ایم چون اقا
هم گفته بودند بنابراین اقداماتی کــه کردیم تو این حوزه
بود .من قرار بود یک جلسه سخنرانی مشترک با کری توی
ایتالیا داشته باشم .من سفر خودم را لغو کردم و نرفتم و به
اقای کری هم نوشتم که شما کاری کردید که حضور من
با شما در یک شــهر غیرممکن است.اقای عراقچی رفت
توی جلسه .اقای کری امد نیم ساعت برای اقای عراقچی
توضیح داد».
سیاست
50
مثلث | شماره 340
بیانیه کمیسیون امنیت ملی
در ادامه این تحوالت اما بیانیه ای از سوی کمیسیون
امنیت ملی منتشــر شــد .در بیانیه کمیســیون امنیت ملی
کــه در مجلس بیــن خبرنــگاران توزیع شــد ،امــده بود:
«کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به عنوان
یکی از مهم ترین کمیســیون های مجلس از حساســیت
و ظرافت های ویژه ای برخوردار اســت که عــدم توجه به
قواعد حاکم بر ان می تواند به منافع ملی ضربه زند .حضور
منظم وزرای خارجه ،اطالعات ،کشور و دفاع و فرماندهان
نیروهای مســلح در این کمیســیون نشــان دهنده میزان
اهمیت حفظ اسرار نظام در این جایگاه مهم است».
ایــن بیانیــه ادامــه داده« :حادثه تلخی کــه هفته
گذشته پس از جلسه مشــترک وزیر محترم امور خارجه و
معاونین این وزارتخانه و اعضای کمیســیون امنیت ملی
و سیاســت خارجی مجلس اتفــاق افتاد هنجارشــکنی و
حاشیه ســازی بی منطقی بود که اکثریــت قریب به اتفاق
اعضای کمیسیون نسبت به ان معترض هستند .عدم توجه
به ضرورت حفظ مطالب مطرح شده در ان جلسه و اصرار
بر افشــا و انتشــار ان به صورت ناقص و گزینشی ،گناهی
اســت نابخشــودنی و خدمتی است به دشــمنان انقالب
اسالمی که مراجع ذی صالح باید به ان رسیدگی کنند».
در ادامه بیانیه کمیســیون امنیت ملی امده« :سخنی که
وزیر محترم امور خارجه در این جلسه اعالم کرد ،نه اشتباه
در برجام بود و نه اشتباهی در سیاست های راهبردی نظام،
بلکه صرفا اشاره ای بود به یک اشــتباه در اعالم موضع.
کمیســیون امنیت ملی و سیاســت خارجی مجلس ضمن
سخنان کریمی قدوســی ،نماینده
مجلس و عضو کمیسیون امنیت ملی حاال
محل بحث جدیدی شــده است؛ «نقش
فریدون روحانی در مذاکرات هســته ای
چه بوده اســت؟» گویا این بار باید منتظر
واکنش حسن روحانی یا حسین فریدون
باشیم
ابراز تاســف از این واقعه تلخ بر ضرورت وحدت و همدلی
احاد مردم و مسئوالن و همه دستگاه های ذی ربط به منظور
پیشبرد اهداف مقدس جمهوری اســامی ایران و منافع
ملی تاکید می کند».
بروجردی :به کریمی قدوسی اخطار داده شده
اما پیــش از توزیع بیانیه کمیســیون امنیــت ملی از
ســوی رحیمــی« ،عالءالدیــن بروجــردی» ،رئیس این
کمیســیون ،به راهــرو مجلس امــد و لحظاتی به ســوال
خبرنگاران پاسخ داد .او که چندان مایل به صحبت درباره
اقدام کریمی قدوســی نبود ،به چند سوال پاسخ داد؛ او در
پاسخ به سوالی درباره انتشار ســخنان محرمانه ظریف در
کمیسیون امنیت ملی از سوی کریمی قدوسی ،این اقدام
را نادرســت خواند و تاکید کرد« :به کریمی قدوسی اخطار
داده شده است ».رئیس کمیســیون امنیت ملی مجلس
درباره سوابق انجام چنین اقداماتی از سوی کریمی قدوسی
از جمله نقل قول خودســر از رهبری و ...گفت« :به اندازه
کافی در ایــن رابطه صحبت کردیم و نبایــد بیش از این به
ان پرداخــت ».او همچنیــن درباره پخــش فایل صوتی
ظریف از سوی کریمی قدوسی ،به «انا» گفت« :این فایل
صوتی به هیچ وجه قابل پخش نیســت و اگر کسی تخلفی
دراین باره انجام داده است باید پاسخگو باشد ».او افزود:
«بارهاوبارها درباره این نوع رفتارها به ایشان تذکر داده ام».
پس از این بــود که «علیرضا رحیمی» ،عضو کمیســیون
امنیت ملی ،بیانیه این کمیســیون را بین خبرنگاران اورد و
در راهرو مجلس توزیع کرد .چند قدم دورتر از «رحیمی»،
«نقوی حسینی» ،سخنگوی کمیسیون ،در حال مصاحبه با
یک شبکه تلویزیونی بود؛ دقایقی بعد ،او در پاسخ به سوال
«ایلنا» دراین باره که چرا شما به عنوان سخنگو این بیانیه
را قرائت نمی کنید ،گفت« :نیازی به قرائت بیانیه توســط
بنده نیست».
نقوی حسینی :بیانیه رسمی کمیسیون نیست
ســخنگوی کمیســیون امنیــت ملــی ادامــه داد:
«کمیسیون امنیت ملی جلسه ای در این باره نداشته و صرفا
تعدادی از اعضای کمیسیون امنیت ملی این بیانیه را تهیه
و امضا کرده اند و به بنده در این باره اطالعی نداده اند و در
جریان ان نبودم ».او در رابطه با تشکیل جلسه کمیسیون
امنیت ملی ،با «کریمی قدوســی» هم موضــع بود« :این
موضوع ارتباطی به من نداشته و قرار هم نیست در خیابان
جلسه کمیسیون امنیت برگزار شــود .من صرفا یک عضو
این کمیسیون و ســخنگوی ان هســتم و کمیسیون باید
به صورت رسمی تشــکیل جلســه بدهد و از بنده بخواهد
که بیانیه را قرائت کنم و این در حالی اســت که جلســه ای
تشکیل نشده است».
او اضافه کرد« :ممکن است در گوشه ای از مجلس
جلسه ای تشــکیل شــده باشــد ،اما من در جریان نیستم
بااین حــال ایرادی ندارد کــه تعدادی از اعضــا به صورت
غیررسمی تشکیل جلسه بدهند و بیانیه ای را قرائت کنند».
او همچنین به «فــارس» گفت« :بیانیه ای کــه در راهرو
مجلس میان خبرنگاران توزیع شد ،روند عادی صدور بیانیه
را طی نکرده اســت؛ این بیانیه ،بیانیه رســمی کمیسیون
نبوده است».
رحیمی :بیانیه رسمی است
دقایقی بعد «علیرضا رحیمی» همچنان در راهروی
مجلس در حــال صحبت با خبرنــگاران بود .او در پاســخ
به ســوالی درباره جلســه کمیســیون امنیت ملــی گفت:
«ان چنان که در نشست خبری روز دوشنبه نیز اشاره کردم
در حاشیه نشست علنی مجلس در روز شنبه این هفته که با
حضور اعضای هیات رئیسه کمیســیون و همچنین اقای
نقوی حســینی برگزار شــد ،تصمیم گرفتیم دربــاره اتفاق
پیش امده بیانیــه داده و اعــام موضع کنیــم ».رحیمی
همچنین در پاســخ به این ســوال که ایا بیانیه صادرشده
رسمیت دارد ،گفت« :بیانیه رســمی و غیررسمی نداریم و
این بیانیه ای است که به وسیله کمیسیون تهیه شده و روی
ان سربرگ کمیسیون امنیت درج شده و به امضای اکثریت
اعضا رسیده است».
نقوی حسینی :بیانیه رسمی کمیسیون است
دقایقی بعد «نقوی حســینی» موضعــش تغییر کرد
و این بیانیه را بیانیه رســمی کمیســیون دانســت و گفت:
«وقتی رئیس کمیســیون ایــن بیانیه را تاییــد می کند به
معنای این اســت که موضع رســمی کمیســیون است».
سخنگوی کمیســیون امنیت ملی تاکید کرد« :مصوبات
کمیســیون با تایید نصف به عالوه یک نفــر از کل اعضا
رسمیت می یابد ».نقوی حسینی ادامه داد« :وقتی رئیس
کمیســیون می گوید این بیانیه رســمی کمیســیون است
همه اعضا باید تایید کنند و ســخنگوی کمیسیون نیز باید
بگوید که این بیانیه رسمی کمیسیون است .ممکن است
در کمیسیون اختالف نظری هم باشــد ،مگر چه اشکالی
دارد ».او همچنیــن از اســامی امضاکننــدگان این بیانیه
ابراز بی اطالعی کــرد و افزود« :وقتی رئیس کمیســیون
عنوان می کند این بیانیه ،بیانیه رســمی کمیسیون است
قطعا نصف به عــاوه یک امضای اعضای کمیســیون را
دارد و به هرحال این بیانیه رســمی کمیســیون است ».از
چهارشنبه گذشــته که «کریمی قدوســی» بخش هایی از
سخنان وزیر خارجه در کمیسیون امنیت ملی را منتشر کرد،
نقوی حسینی ،سخنگوی کمیسیون ،در پاسخ به خبرنگاران
برای موضع گیری ،تنها به این جمله که «من گزارشم را قبال
داده ام» بسنده می کرد .اما دقایقی بعد «کریمی قدوسی»
نماینده ای که این روزها خبرســاز شــده ،بیــن خبرنگاران
حاضر شــد .پــس از ان ،خبرنگاران شــروع به ســوال از
کریمی قدوســی کردند .او کــه هنوز ســروصدای حرکت
قبلی اش ادامه دارد ،در این جمع باز هم حرف های جدیدی
مطرح کرد .او به خبرنگاران گفته« :اقای روحانی تالش
می کرد زود این توافق به نتیجه برسد که اثار ان به انتخابات
دهم برســد و از یک جایی اقای حســین فریــدون را وارد
مذاکره کرد .اقای ظریف جایی می گوید من می خواستم
خط قرمزهای رهبری را رعایت کنم؛ اما حســین فریدون
کنار من می نشست و وقتی من می خواستم کنار خط قرمزها
بایستم ،او با ارنجش می زد به پهلوی من و می گفت زود رد
شــو .ظریف می گفته من قول داده ام خط قرمزهای اقا را
رعایت کنم؛ اما فریدون می گفته بمال به هم و زود رد شو .به
همین خاطر می گویم این توافق با عجله انجام شد که امروز
اقای ظریف اعتراف می کند ما تالش کردیم قانون داماتو و
عدم تمدید را بیاوریم و ان خط قرمز بود ،ان را مستند کنیم و
انها قول دادند و حاال هیچی .یک مورد عجله ای که گفتم
اینجا بود ».این سخنان کریمی قدوسی حاال محل بحث
جدیدی شده است؛ «نقش فریدون روحانی در مذاکرات
هسته ای چه بوده است؟» گویا این بار باید منتظر واکنش
حسن روحانی یا حسین فریدون باشیم.
برای مشاهده اخرین اخبار نهاد کتابخانههای عمومی کشور میتوانید توسط گوشی تلفنهمراه خود رمزینهها را اسکن کنید
::لبخند کاغذی ::
::کتابخوان اذر ::
طرح از عمر زوالوس /پرو
به خواب شیرین بروید
ترجمه :جواد ترکاشوند ،انتشارات :موسسه اموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)،تعدادصفحات 64 :صفحه
ماشـینی امروز،
یکی از مشـکالت شـایع در دنیای
ِ
بیخوابـی اسـت .بیخوابـی بـه معنـای نخوابیدن
نیسـت ،بلکـه مـراد ،خوابی اسـت که با دردسـر و
سـختیهایی همـراه اسـت و فرد پـس از بیداری،
احسـاس راحتی و رفـ ِع خسـتگی نمیکند.
باتوجـه بـه اینکـه اگاهییافتـن از چگونگـی،
ّ
زمـان ،مراحـل ،و رونـد خواب و بیخوابـی در رف ِع
نگرانـی و کنـار امدن و ّ
حـل بیخوابـی ،بهتنهایی
بسـیار مفیـد اسـت ،در جایجای این نوشـتار و به
مناسـبتهای گوناگـونّ ،اطالعاتـی دقیـق ،علمی
و بـه روز ارائه شـده اسـت.
کتاب حاوی چهارفصل به این شـرح است:
در فصـل ا ّول ،بـا تعریـف خـواب ،اثـار و فوایـد ان ،مـ ّدت و
ریتـم خـواب و بیـداری اشـنا میشـویم.
مراحـل خـواب و
ِ
علـل ان سـخن
فصـل دوم ،دربـاره گونههـای بیخوابـی و
ِ
میگویـد .در پایـان بـه کمـک پرسـشنامهای
خوابی خـود ترغیب
ارزیابـی بی
مخاطـب را بـه
ِ
ِ
می کنـد.
فصـل سـوم ،کـه شـاید مهمتریـن قسـمت
درمـان بیخوابـی اختصـاص
کتـاب باشـد ،بـه
ِ
بهداشـت خـواب،
دارد .نویسـنده شـیوههای
ِ
گیاهدرمانـی ،رواندرمانـی ،زماندرمانـی و
دارودرمانـی را بـرای مبتالیـان بـه بیخوابـی
پیشـنهاد میدهـد.
فصـل پایانـی بـه ُ پرخوابی و علـل و اثا ِر
درمـان ان میپردازد.
مخـرب و نیـز
ِ
ّ
مطالـب کتـاب بـه گونـه ای اسـت کـه
اگـر خواننـده بـه هـر دلیـل از روشهـای درمانـی
ارائـه شـده اسـتفاده نکـرد ،بازهـم مطالعـه ایـن نوشـتار برایش
مفید باشـد.
کتابخانه نوسازی شده شهدای لواسانات
با ات
کتابخ مام عمل
یات تعمی
ا
عصر ر نه عمومی شهدا ر و نوسازی،
ی
ل
و
ا
وز
س
ا
ن
د
ا
و
ت
،
خ
شنبه
بازگ دمت رسانی به عم 15اذر ،برای
از سا شایی شد .کتابخ وم مردم
به اال ل 1370تاسی انه لواسان
کتاب ن تعمیرات جد س شده وتا
خانه صورت نگ ی در این
رفته بود.
telegram.me/iranplir
p.r@iranpl.ir
instagram.com/iranpl.ir
aparat.com/iranpl.ir
www.iranpl.ir
ناارامی ،هزینه چرخش
بین الملل
ایران و ترکیه به همراه روسیه در هفته گذشته نشستی ســه جانبه را در ارتباط با تحوالت سوریه برگزار
کردند .خروجی این نشست انتشــار بیانیه ای از طرف این سه کشــور در حمایت از حاکمیت ،استقالل و
یکپارچگی کشور سوریه بود .در عین حال این سه بازیگر از تشــکیل یک دولت چند نژادی و غیر فرقه ای و
دموکراتیکدرسوریهحمایتکردند.ایندرحالیاستکهتاچندیپیشانکاراسیاستتغییررژیمرادرسوریه
موردپیگیریقرارمی داد.باچرخشاردوغاناوبایدمنتظرانتقام گیریداعشوتندروهایسلفیباشد.
تی
تر
یک
عقب نشینیاردوغان
بین الملل
52
مثلث | شماره 340
ترکیه به دنبال همکاری با ایران و روسیه برای
کم شدن تهدیدهای امنیتی در کشورش است
برنده یا بازنده
ترکیه شریک قابل اطمینانی
برای غرب نیست
ترکیه غیرقابل اعتماد
انکارا به بیانیه مسکو پشت
خواهد کرد؟
سیامک کاکایی
1
کارشناس مسائل ترکیه
با این همــه ،موضوعی دیگر نیــز در ارتباط با ترکیه
و سیاســت های منطقه ای ان مطرح اســت؛ اینکه ایا او
به ســمت امریکا و اعراب باز خواهد گشــت یــا خیر؟این
موضوعی اســت که بخشــی از ان به سیاست های دولت
جدید ایاالت متحده وابسته است؛ انکه ترامپ تا چه اندازه
سیاست های فعلی ایاالت متحده نسبت به سوریه را تغییر
می دهد .با این همه به نظر می رسد امریکا باز هم سیاست
حمایت نسبی از کردهای ســوریه را ادامه می دهد که این
نقطه افتراق نگاه امریکا و ترکیه است .از دیگر سو ،روابط
ترکیه با اعراب نیز حایز اهمیت است .در این باره باید گفت
که رابطه ترکیه با مصر و تا حدودی با عربستان یک رابطه
ایده ال نیســت چه انکــه موقعیت ترکیــه در جهان عرب
نسبت به سال های گذشته تضعیف شده زیرا در چند سال
اخیر عمده کشورهای عربی دســتخوش تغییر بوده اند و
شــرایط برای ایفای نقش فعال منطقه ای از ترکیه گرفته
شده اســت .با این حال منطقه خاورمیانه برای ترکیه مهم
اســت .بعد از انکه اتحادیه اروپا اعالم کرد که مذاکرات
با ترکیــه را به حالت تعلیــق درمی اورد ،ترکیــه را به نوعی
سرخوردگی دچار ساخت و همین امر سبب شد ،این کشور
نگرش منطقه ای را در پیش بگیرد ،هرچند سیاست اساسی
ترکیه همچنان حضور در اردوگاه و جبهه غرب است و این
به عنوان رویکرد اســتراتژیک این کشور اســت که هنوز
تغییرات اساسی در ان به وجود نیامد.
در یک وضعیت کلی ،ترکیــه به دنبال تامین منافعی
است که بیشــتر از منظر امنیتی تعریف می شود .بنابراین
نگرانی این کشــور نسبت به ســوریه و کردها از یک سو و
اینده موصل از ســوی دیگر ،برمبنای ایــن منافع تعریف
می شود .بر این اساس ترکیه در صدد ان است که سیاستی
چند وجهــی در منطقــه اتخاذ کنــد .از یک ســو به دنبال
تعامالت با غرب و پیگیــری ائتالف هایی که پیش از این
نیز بوده ،است و از ســوی دیگر خواهان تجربه حضور در
جبهه ایران و روســیه .ترکیه در پی ان است که بفهمد ایا
حرکت در این مسیرها می تواند دغدغه های امنیتی ترکیه
را کاهش دهد یا خیر.
مثلث | شماره 340
ازادسازی حلب منجر به
چرخش در سیاست خارجی
ترکیه شده است
بین الملل
تحوالت منطقه خاورمیانه طی چند ســال گذشــته،
نام ترکیه را نیز بر ســر زبان ها اورده؛ کشوری که سیاست
خارجی اش طی این ســال ها تحت تاثیــر برخی تحوالت
منطقه ای قرار گرفته اســت؛ به نحوی که شــاهد اتخاذ
سیاســت های تهاجمی و امیخته با شیوه ای پرخاشگرانه
از ســوی این کشــور در قبال کشورهای همســایه اش از
جمله ســوریه و عراق بوده ایــم .در واقع می توان ریشــه
این موضوع را در سال 2011که ناارامی ها در سوریه اغاز
شد یافت؛ زمانی که ســراغاز تغییر رویکرد ترکیه نسبت به
سوریه شد.
ناارامی ها در سوریه به شــکل گیری دو جبهه درباره
این کشور انجامید؛ نخست جبهه طرفداران وضع موجود
در سوریه و دیگری ،جبهه کشــورهایی که به دنبال تغییر
وضع موجود بودند و بر ضرورت تغییر نظام سیاسی سوریه
تاکید داشتند.
ترکیه را می تــوان به عنوان نوک پیــکان جبهه دوم
تعریف کرد که با حمایت از شورشیان در سوریه ،به سمت
ایجاد تغییرات بنیادین در سوریه رفت؛ وضعی که از منظر
ترک ها می توانست بستر ایفای نقش این کشور را به عنوان
یک بازیگر مهم منطقــه ای فراهم کند .حــال انکه روند
تحوالت سوریه دو تاثیر بر جای گذاشت؛ اولین اثر انکه،
این تحوالت موجب تحرکات بیشــتر و افزایش مطالبات
کردهای سوریه شــد که این امر با منافع ملی و نیز امنیت
ملی ترکیه در تضاد بود.
توضیح انکه در چند ســال اخیر بخشــی از سیاست
ترکیه در سوریه متمرکز بر مقابله با کردها و مطالبات انها و
نیز مقابله با اقلیم سازی کردی در سوریه بود و اکنون حضور
نظامی ترکیه در ســوریه و اطراف رود فرات (سپر فرات) با
هدف مهار مطالبات کردی در سوریه است .اما فارغ از این
موضوع ،دومین مساله ان است که روند تحوالت میدانی
در سوریه مطابق خواســت و میل انکارا پیش نرفت و این
وضعیت جبهه طرفداران تغییر در نظام سیاســی سوریه را
در یک تنگنا قرار داد.
به موازات این امر که به پیش نرفتن رویکرد مورد نظر
ترکیه در ارتباط با سوریه منجر شد ،روابط ترکیه و روسیه نیز
به دنبال سقوط سوخوی روسیه متشنج و تیره شد .این امر
تا زمانی ادامه یافت که ترکیه درباره ســقوط این هواپیما
عذرخواهی رســمی خود را به روس ها تقدیم و راه را برای
عادی ســازی روابط ترکیه و روســیه هموار کرد .از سوی
دیگر ،همزمان بــا این تحوالت بود که ترکیــه در داخل با
کودتایی هرچند نافرجام از سوی نظامیان این کشور روبه رو
شد .اگرچه کودتا به سرعت سرکوب شد اما این امر ،اثار و
تبعات بسیار زیادی در صحنه بیرونی و محیط داخلی ترکیه
بر جای گذاشت.
ترکیه در درون همچنان درگیــر مقابله با گروه های
مختلف از طرفــداران فتح الله گولــن ،نیروهای پلیس و
ارتش بود و پــس از ان نیز این امر به رســانه های جمعی
تســری یافت که انتقادهای تنــد اتحادیه اروپــا را هم در
پی داشــت .در این میان نقش پارلمــان اروپا مهم به نظر
می رســد؛ انجا که از این اتحادیه خواست مذاکرات خود
با ترکیه را به حالت تعلیق دربیــاورد ،زیرا به باور منتقدان،
فضای بعد از کودتا این فرصــت را در اختیا ر اردوغان قرار
داد که به ســرکوب ،بسته کردن نظام سیاســی ترکیه و به
حاشیه بردن منتقدان خود بپردازد؛ موضوعی که ازادی ها
در این کشور را محدودتر از پیش ساخت.
در محیط بیرونی نیز با ورود بیشــتر روسیه به عرصه
تحــوالت ســوریه ،فضــای مثبــت از اردوگاه مخالفان و
شورشیان رخت بربســت و با ناکامی این گروه ها ،شرایط
به نفع دولت ســوریه در حال تغییر بود .این مساله به ویژه
پس از پاکسازی حلب سبب شد چرخشی در رویکرد ترکیه
نمایان شــود؛ موضوعی که البته هنوز به صورت کامل با
تغییر همراه نشده است .به هر روی گرایش ترکیه به سمت
روسیه و حضور در مذاکرات ســه جانبه با ایران و روسیه را
برای یافتن راه حلی در ارتباط با سوریه را می توان به معنای
تعدیل در سیاست های ترکیه تلقی کرد .تعدیلی که بخشی
از ان به دلیل مسائل داخلی ترکیه است و بخشی دیگر به
دلیل مسائل منطقه ای.
انچه در این باره قابل ذکر اســت انکــه قرار گرفتن
ترکیه در یک تنگنای استراتژیک این کشور را بر ان داشت
تا به دنبــال خروج از این وضعیت باشــد .حــال انکه نباید
این مســاله را نادیده گرفت که ترکیه همچنــان در ارتباط
با ســوریه خواهان تغییر نظام سیاســی این کشور است و
اگر چه ممکن اســت این موضــوع در اولویت های اولیه
ترکیه نباشد اما دو مساله در سوریه برای ترکیه حا ئز اهمیت
است؛ نخست پیگیری وضعیت کردها و اینکه در اینده این
وضعیت منجر به ایجاد یک شبه اقلیم با اختیارات بیش از
اندازه کردهای ترکیه تبدیل نشود.
دوم مربوط به گروه های شورشی مورد حمایت ترکیه
اســت؛ ترکیه به دنبال به وجود اوردن دیــوار حایل در مرز
با سوریه اســت و تالش می کند نظر ترامپ و دولت جدید
امریکا را نیز در این باره جلب کند.
با وجود انکه پیش تــر امریکایی هــا مخالف ایجاد
این منطقه بودند اما ترکیه می خواهــد از این خالء ایجاد
شده فرصت هایی را به دســت بیاورد حال انکه تحقق این
خواســته باتوجه به نوع سیاســتی که روســیه و امریکا در
منطقه دارند ،دشــوار اســت .در واقع امریکا از کردهای
ســوریه حمایت می کند و این امر با سیاســت های ترکیه
منطبق نیست .از سوی دیگر با وجود انکه ترکیه مذاکراتی
را با سوریه در روســیه انجام داده و همینطور مذاکراتی را
با ایران در برخی نشست ها داشــته اما نمی توان گفت که
سیاست ترکیه در قبال ســوریه همگام و همسان با روسیه
یا ایران است.
به همین دلیل نشانه هایی از تعدیل مبتنی بر پیشبرد
منافعی کــه ترکیه برای خــود تعریف می کنــد وجود دارد
اما این امر کماکان به عنوان تغییرات بنیادین به حســاب
نمی اید .در باب دیدگاه های ترکیه در قبال ســوریه باید به
این نکته توجه کرد که بخشی از این دیدگاه ها همچنان از
گذشته پیروی می کند .این موضوعات در نگرش بازیگران
منطقه در ارتباط با مسائل سوریه تاثیرگذار است.
توجه به این نکته ضروری اســت که ترکیه در جبهه
ایران و روسیه نیست بلکه در حال تعامل مذاکره با انها ست
که بتواند از این منظر ،از یک سو از اینده تحوالت سوریه
باخبر شــود و از ســوی دیگر شــاهد تغییر در نگرش های
منطقه ای باشد.
ترکیه در عصر تردید
نزدیکی انکارا به محور شرق
تاکتیکی است
53
بین الملل
دیپلماسیچندمتغیره
اردوغان به دنبال سرکوب مخالفین داخلی است تا اپوزیسیون بشاراسد
بهرام امیراحمدیان
ترکیه در ســال های اخیر دیپلماســی متغیــری را در
پیش گرفته اســت؛ چنانکه سال گذشــته بعد از سرنگون
کردن جنگنده روســیه توســط ترکیه روابط این دو کشــور
دچار تنش های زیادی شــد .اما اخیرا بعــد از عذرخواهی
رجب طیب اردوغــان ،رئیس جمهور ترکیــه ،از والدیمیر
پوتین رئیس جمهور روسیه و اظهار تمایل به برقراری رابطه
مجدد با مسکو ،سیاســت خارجی ترکیه به سوی همکاری
با ایران و روسیه در مساله ســوریه حرکت کرده است .باید
توجه داشــت که در میان جناح های سیاسی داخلی ترکیه
هم وحدت رویه ای در مورد سیاســت خارجی انکارا وجود
ندارد و شاهد بودیم که دولت ترکیه و حزب عدالت و توسعه
چندین رویه را عوض کردند؛ در ابتدا ترکیه درصدد ســاقط
شود تا نیروهای مخالف اسد و بخشی از مردم مخالف دولت
اسد ،بعد از شکست در شــرق حلب بتوانند به استان ادلب
عقب نشینی کنند .اما مساله ای در اینجا شکل می گیرد که
این حرکت در واقع اغاز جریانی جدید اســت زیرا مخالفان
و معارضانی که در ادلب مســتقر شــدند لزوما از مخالفت
خود با دولت اسد دست نکشیده اند و به گفته مفسرین بعد
از استقرار دولت مرکزی و نیروهای نظامی ارتش سوریه و
متحدین انها در حلب باید به وضعیت ادلب که در مرز ترکیه
واقع شده است رسیدگی شود .بنابراین در عرص ه بین الملل
اردوغان ناگزیر شــده اســت کــه در یک جبهه(ســوریه)
ارامش را برقرارکند تا بتواند با مخالفین خود در داخل کشور
یعنی کردهــای پ.ک.ک نیز مبــارزه کنــد .اردوغان در
سیاســت داخلی و خارجی موفق عمل نکرده و دچار نوعی
دگرگونی و دوگانگی شده که خروج از این وضعیت دشوار
به نظر می رسد .او به جای اینکه سیاست خارجی منسجم و
برنامه ریزی شده ای داشته باشد درکوران حوادث سیاست
کردن دولت بشــار اســد ،رئیس جمهور ســوریه بــود و به
مخالفین و معارضین دولت سوریه در داخل ترکیه پناه داد؛
اما زمانی که به نتیجه مورد نظر دســت نیافتند و دولت اسد
با همکاری ایران و روســیه در مقابل گروه های تروریستی
مقاومت کرد ،ترکیه رویه اش را عوض کرد و به این سمت
کشیده شد .بنابراین در بخشی از شمال سوریه که نیروهای
کرد و مخالفین اســد در انجا متمرکز بودند ،ترکیه با کمک
ائتالف بین المللی که امریکا نیــز از ان حمایت می کرد در
جریان پاکسازی داعش مقداری پیشــروی کردند و از این
طریق توانستند موافقت ایران و روسیه را نیز جلب کنند تا در
مناطقی که مرزهای جنوبی ترکیه مورد هجوم داعش قرار
می گیرد ترکیه وارد عملیات نظامی شود .در مورد حلب نیز
ترکیه و روسیه توافق کردند که اتش بسی در سوریه برقرار
خارجی اش را تنظیم کــرده و خــروج داوداوغلو از صحنه
سیاســت خارجی منجر به بی ثباتی دیپلماســی ترکیه شده
است .همچنین ترکیه حمایت اتحادیه اروپا را از دست داده
ن ترامپ به کاخ سفید و تغییر سیاست خارجی امریکا
و با امد
به احتمــال قوی ترکیــه جایگاهش را در ناتو نیز از دســت
خواهد داد .در مجموع باید گفت ترکیه بعد از کودتای ماه
ژوئن با اقداماتی که اردوغان انجام داد پشتیبانی نیروهای
نظامی ،قضات و مجامع دانشــگاهی و اموزش را از دست
داد و به دلیل همین سیاســت نامتوازن داخلی ،در محیط
بین المللی نیز نتوانست درست عمل کند .درواقع اردوغان
بدترین دوره زمامداری اش را طی می کند که بیشترین ضربه
را به سیاست خارجی ترکیه وارد اورده است.
در این شــرایط ترکیه بعد از اینکه نتوانست حکومت
بین الملل
54
مثلث | شماره 340
2
کارشناس مسائل ترکیه
اسد را ساقط کند و بشــار اســد نیز بعد از کودتای نافرجام
ترکیه از دولت اردوغان در کودتا حمایت کرد ،اردوغان به
این نتیجه رسید که استقرار دولت قانونی و قدرتمند اسد که
با کمک ایران و روسیه توانسته مخالفانش را سرکوب کند و
اماده به دست گیری حکومت رقه است ،به نفع ترکیه است.
اما باید گفت اردوغان درجبهه سوریه بیشتر به سمت روسیه
گرایش دارد تا ایران .همانگونه که شاهدیم در مطبوعات
ترکیه علیه حضور نیروهای شیعه ایران و حزب الله جوسازی
کرده اند و فعالیت های ســازنده ایران با تبلیغات سوء ترکیه
و با استفاده از نزدیکی اش به سوریه درصدد خراب کردن
نقش ایران برامــده که منجربه دعوت پوتیــن از اردوغان
برای مذاکر ه دوجانبه می شود و ایران که در حین عملیات و
تاکتیک در کنار روسیه قرار داشته،حال که فرصت مذاکره
و تصمیم گیری است را از جریان دور می کنند ،گرچه وزرای
خارجه سه کشور در نشست مسکو حضور داشتند.
اردوغان که موجب تفرقه اندازی بین نیروهای وفادار
به وی و دیگر نیروها ازجمله احزاب مخالف شــده اســت،
درمورد کشتاری که داعش در الباب صورت داده و دو سرباز
ترک را سوزانده اند مورد بازخواست مردم و احزاب مخالف
قرار گرفته که درواقع نشــان می دهد عملکرد نیروهای او
در منطقه خوب نبوده است.اکنون نیز اردوغان قصد دارد
تا با نزدیکی به روســیه تا حدودی اشــتباهات گذشته اش
را جبــران و بتواند در مقابل مخالفانــش در داخل مقاومت
کند .اما در این بین ترور سفیر روسیه کار را برای وی سخت
کرده و اگر گروه تحقیق 22نفره مســکو بتوانند سرنخی از
نقش نیروهای پلیس ترکیه در این ترور بیابند ،مزید بر علت
می شود .زیرا اگرچه سازمان ها و گروه هایی مسئولیت این
حادثه را به عهده گرفته اند اما هنوز مشــخص نیســت که
ضارب به کجا وابســتگی دارد ،به این دلیل که اگر ضارب
به نیروهای واپس گرایی چون داعش وابسته بود از لحاظ
ظاهری نیز باید دارای شــباهت هایی می شــد که اینگونه
ت که نشــان دهند ه این موضوع اســت که می توان
نیســ
به دنبال وابســتگی ضــارب در دیگر طبقه های اســامی
افراطی بود .بنابراین باید گفت سیاســت خارجی ترکیه از
زمان ســاقط کردن جنگنده روســی عقب نشــینی داشته،
مثبت نبوده و نوعی دیپلماســی عمل گــرا در رابطه با روند
حوادث دارد.
بنابراین در تحلیل هزینه -فاید ه حضور ترکیه در جبهه
ایران ،روسیه و سوریه یا جبهه غرب و اعراب باید گفت که
اردوغان با اطمینــان از اینکه نمی تواند بــه اتحادیه اروپا
بپیوندد و باتوجــه به انتقاداتی که از ســوی اتحادیه بعد از
ســرکوب مخالفان درکودتای نافرجام و همچنین سرکوب
کردها در داخل مواجه شــد ،جایگاهش را از دســت داد و
به همین جهت نمی تواند به ســمت غرب گرایش داشــته
باشد .همچنین احتمال نشــان دادن چراغ سبز اعراب که
در جبهه مخالف اســد قرار دارند به ترکیه ای که قصد دارد
با همســایه جنوبی اش ســوریه ،روابط نزدیک برقرار کند
کم است .افزون بر اینکه به دلیل سیاست خارجی متزلزل
اعراب و همکاریشان با داعش و القاعده و چهره منفوری که
در جهان اســام دارند نفعی در برقراری ارتباط با انها برای
ترکیه وجود ندارد.
بنابراین ترکیه یــک راه پیش رو دارد کــه همکاری با
روســیه و به دنبال ان نزدیکی به ایران و شرکت در بازسازی
سوریه است و باید از فرصت پیش امده حداکثر بهره را برده و
با استفاده از ظرفیت ها و امکاناتش در سوریه ایجاد اشتغال
کند و از این طریق وضعیت اقتصادی ترکیه را بهبود بخشد .
بنابراین ترکیــه برای حفــظ وجهه اش به عنــوان بازمانده
امپراتوری عثمانی ناگزیر اســت در شــرایطی که حمایت
اتحادیه اروپا را از دســت داده،از جریانات واپس گرایانه و
ارتجاعی اعــراب تبری بجوید و بــه نیروهای مترقی چون
ایران ،سوریه ،روسیه و لبنان رو بیاورد.
بین الملل
ترکیهغیرقابلاعتماد
انکارا به بیانیه مسکو پشت خواهدکرد؟
سید علی قائم مقامی
3
پژوهشگر مسائل ترکیه
مثلث | شماره 340
بین الملل
گروه نو گرا به رهبری رجب طیــب اردوغان و عبدالله
گل از جریــان ملــی گــوروش Milli Görüşبــه رهبری
پروفســور نجم الدین اربکان منشــعب شــد .رجب طیب
اردوغان در ســال 2001حزب عدالت و توسعه را تاسیس
و در 3نوامبــر 2002در انتخابات مجلس پیــروز و خود را
«مسلمان دموکرات» نامید .پروفسور اربکان وی را متهم
کرد که پیراهن ملی گــوروش را از تــن در اورده و پیراهن
صهیونیسم را پوشیده است.
حزب عدالت و توســعه برای جلب حمایت امریکا و
صهیونیســم بین المللی با البی های یهود صهیونیســتی
امریــکا به خصــوص ADL- Anti-Defamation League
و اژانس جهانی یهود و با اســرائیل نیز روابط گســترده ای
برقرار کرد .اردوغان در سال 2004پس از دیدار با جورج
بوش اعالم کرد که ریاست همزمان طرح خاورمیانه بزرگ و
شمال افریقا را بر عهده گرفته است .اردوغان در 16فوریه
2004در مصاحبه خود با تلویزیون کانال Dاعالم کرد که
دیار بکر در طــرح خاورمیانه بزرگ و شــمال افریقا مرکز و
ستاره درخشان خواهد بود.
اردوغان هنگامی که نخســت وزیر بــود در 4مارس
2006در مصاحبه خود اعالم کرد که هر کســی که بگوید
طرح خاورمیانه بزرگ طرح امریکا ست و ان را اثبات نکند
بی ناموس و بی شرف است .اردوغان در 13ژانویه 2009
در نشســت گروه حزب عدالت و توســعه در مجلس ترکیه
ســخنرانی کرده و گفت« :وظیفه محوله بــه ترکیه که ما
در چارچوب طرح خاورمیانه بــزرگ بر عهده گرفته ایم این
است؛ در کشــورهای منطقه تامین حقوق و ازادی زنان و
برقراری صلح خاورمیانه و توسعه اقتصادی و توسعه ازادی
و دموکراسی و ازادی اموزشی را برقرار سازیم».
اردوغــان در 29مــارس 2013در مصاحبــه خود با
«کانــال دی و خبر تــرک» اعالم کــرد« :هیچ کس نباید
از برقــراری نظــام ایالتی در ترکیه بترســد .مردم بایســت
اســتانداران را انتخاب کنند .سیســتم فدرال نقض دولت
واحد نیست و باعث تقویت نظام دولتی خواهد شد .حزب
حرکت ملی گرا که خود را وارث عثمانی می داند چرا با نظام
ایالتی مخالفــت می کند .در دوره عثمانی ایالت الزســتان
و کردســتان وجود داشــت .حزب حرکــت ملی گرا MHP
قومیت پرست و ضد دموکراسی است».
اردوغــان ســپس بعــد از انتخــاب بــاراک اوباما به
ریاســت جمهوری امریکا خود را شــریک «طرح مشارکت
استراتژیک » امریکا اعالم کرد.
حزب عدالت و توسعه در چارچوب «طرح خاورمیانه
بزرگ و شــمال افریقا» برای برقراری «صلح خاورمیانه» و
در اصل برای شکســت جبهه مقاومت ضد صهیونیستی و
ممانعت از ادامه نفوذ ایران در ســوریه و لبنان و فلسطین،
از سال 2005تاســال 2009برای عادی سازی روابط بین
سوریه و اسرائیل میانجیگری کرد .هدف از ان ،کشاندن
ســوریه به جبهه ســازش رژیم های ارتجاعــی عرب نظیر
عربستان ســعودی و قطر با اســرائیل و شکست همکاری
اســتراتژیک ســوریه با ایران بود .حتی اواخر سال 2009
ایهود اولمرت به انکارا سفر کرده و مقدمات امضای قرارداد
عادی سازی با سوریه را فراهم کرد .اسرائیل به ترکیه قول
داده بود که به غزه حمله نکند .ولی بعد از اغاز اســرائیل به
غزه در اواخر سال ،2009رجب طیب اردوغان اعالم کرد
که اسرائیل وی را فریب داده است .بعد از حمالت اسرائیل
به غزه اردو غان ناچار شد میانجیگری بین اسرائیل و سوریه
به رهبری بشار اسد را متوقف کند.
ترکیه و سوریه در اول ژانویه 2007میالدی قرارداد
تجارت ازاد را امضا کردند .حکومت حزب عدالت و توسعه
ترکیه و سوریه در سال 2009میالدی شــورای عالی رتبه
همکاری اســتراتژیک امضــا کردند .شــورای عالی رتبه
همکاری استراتژیک ســومین بار در 23دسامبر 2009در
دمشق بر گزار شد .در این نشست پنجاه قرارداد و پروتکل
همکاری در بخش سیاسی ،اقتصادی ،امنیتی ،فرهنگی،
بهداشتی ،کشاورزی ،محیط زیست ،حمل ونقل ،اموزش
ی امضا شــد .شــورای عالی رتبــه همکاری
و حوزه های اب
استراتژیک در 2-3اکتبر و 20-21اکتبر 2010به ترتیب در
الزقیه و انکارا بر گزار شد .در 10ژوئن 2010سومین «فرم
همکاری ترک عرب» در استانبول برگزار و با صدور اعالمیه
مشــترک بین «ترکیه و ســوریه و اردن و لبنان» تاســیس
«شــورای عالی رتبه همکاری اســتراتژیک چهار جانبه»
اعالم شد .هدف از این همکاری چهارجانبه؛ ازادی گردش
ازاد اتباع کشــورها و ازادی گردش کاال ،ســرمایه گذاری
مشــترک و تجارت ازاد بود .بر همین اســاس «فرم کاری
»Levant İş Forumuتشــکیل و دبیرکلــی ان در 8اکتبر
2010در بیروت فعالیت خود را اغاز کرد .بعد از اغاز بحران
در 4مارس 2011همــکاری دو جانبه و چهار جانبه متوقف
ش د و همه مناسبات ترکیه و سوریه بر باد رفت.
مرحوم پروفسور نجم الدین اربکان تاکید کرده بود که
اردوغان و حزب عدالت و توسعه در راستای طرح خاورمیانه
بزرگ و خدمت به صهیونیسم با سوریه درگیر خواهد شد .و
دول غربی برای تجزیه ســوریه اقدام خواهند کرد .سپس
ترکیه را نیز تجزیه خواهند کرد .همه پیش بینی های اربکان
درباره سیاست های اردوغان درست از اب در امد .چند هفته
بعد از وقوع بحران در 4مارس 2011در سوریه ،اردوغان در
جهت اجرای «طرح خاورمیانه بزرگ و شمال افریقا» برای
براندازی بشار اسد در استانبول ،شورای ملی سوریه و ارتش
ازاد سوریه تحت کنترل عربستان سعودی و قطر با حمایت
امریکا و ناتو را تاســیس کرد .ارتش ازاد سوریه در 6ژوئن
2011در جسر الشــغور 120نفر از نیروهای پلیس سوریه
55
بین الملل
را قتل عام کرد .اردوغان مدعی شد که در چند هفته دیگر
در مسجد اموی نماز خواهد خواند .بعد از فروپاشی ارتش
ازاد سوریه ،گروه های سلفی و سلفی وهابی از سال 2013
تاسیس و تحت اموزش قرار گرفته و تسلیح شده به سوریه
اعزام شدند .اردوغان از عاملین اصلی تخریب و قتل عام
مردم و تجزیه قومی و مذهبی سوریه است.
دو جبهه درگیر در سوریه
در ســوریه دو جبهه اصلی در حــال درگیری و جنگ
ی یا مستقیم هستند:
نیابت
-1حکومت مرکزی دمشق ،ارتش سوریه و حامیان ان
متشکل از ایران و حزب الله لبنان تحت حمایت بین المللی
م و چین به صورت غیر مستقیم.
روسیه به صورت مستقی
-2امریکا و انگلیس و فرانســه از رهبران اصلی ناتو و
ترکیه و عربستان ســعودی و قطر و امارات متحده عربی و
گروه های تکفیری و سلفی وابسته بدان ها.
گروه های ســلفی و تکفیری نیز به دو بخش تقسیم
می شوند:
گروه تکفیری جبهه النصره و داعش که در لیســت
تروریسم امریکا و وابستگان ان و روسیه قرار گرفته اند.
گروه های سلفی و تکفیری وهابی که تحت حمایت
امریکا و وابستگانش قرار دارند و گروه های مسلح میانه رو
محسوب می شوند .این گروه ها را روسیه و سوریه و ایران
تروریســت می دانند .نظیر جیش الفتح وابســته به ترکیه و
احرارالشام و جیش االسالم وابسته به عربستان سعودی.
-3گروه های کرد مخالــف تکفیری ها تحت حمایت
حکومت مرکزی سوریه و امریکا و ترکیه.
پی د
ترکیه ابتدا حزب اتحاد دموکراتیک ســوریه «
» PYDو رهبرش صالح مســلم را به ترکیــه دعوت و از وی
درخواســت کرد که به گروه های مخالف سوریه به رهبری
شورای ملی سوریه و شــورای عالی مخالفین و انقالبیون
ســوریه ملحق شــود .در ان صورت ترکیه از حــزب اتحاد
دموکراتیک حمایــت همه جانبه خواهد کــرد .ولی صالح
مسلم این پیشنهاد را نپذیرفت .در نتیجه ترکیه این حزب را
پک ک
گروه تروریستی وابسته به اتحاد جوامع کردستان و
اعالم کرد .حزب اتحاد دموکراتیک تحت حمایت امریکا
ارتش دموکراتیک سوریه را تاسیس کرده و سه کانتون در
شمال سوریه تاسیس کرده است و خواهان برقراری نظام
خود مختا ر دموکراتیک در سوریه است.
گروه دیگر انجمن ملی کرد سوری است که «انجمن
نیشتوانی کرد ســوری »ENKSنام دارد و در سال 2012با
پیوســتن 11گروه کرد تحت حمایت اموزشــی و نظامی و
تسلیحاتی مسعود بارزانی ،رهبر حزب دموکرات کردستان
عراق و ترکیه قرار دارد و به شــورای ملی ســوریه پیوســته
اســت .ولی حزب اتحاد دموکراتیــک PYDاجازه فعالیت
و حضور نظامی ENKSرا در مناطق کرد نشین نمی دهد.
بین الملل
56
مثلث | شماره 340
ترکیه و عملیات سپر فرات:
حکومت حــزب عدالت و توســعه ترکیه اســتراتژی
امنیتی و نظامی خود را تغییــر داد .اردوغان اعالم کرد که
بر اساس شرایط موجود ترکیه:
* جنگ پیشــگیرانه برای دفاع از خود را اجرا خواهد
کرد .در فراســوی مرزهای ترکیه به انهــدام مراکز تهدید
و تروریســتی اقدام خواهد کرد .بر همین اساس عملیات
ســپر فرات را اغاز و برای مبــارزه با داعــش و حزب اتحاد
دموکراتیک وارد سوریه شده و در شمال عراق نیرو مستقر
کرد .ترکیه مدعی اســت کــه ارتش ازاد ســوریه عملیات
پاکسازی را در شمال ســوریه انجام می دهد و ترکیه تنها از
ان حمایت می کند.
ارتش ازاد ســوریه که جدیدا ســازماندهی شــده نیز
متشــکل از 13گروه ســلفی تکفیری نظی ر فیالک الشام،
احرار الشام ،جیش الســنه ،گروه نور الدین زنگی ،جیش
االسالم /جبهه اسالم ،ارتش ترکمن و غیره است.
ترکیه تالش می کند بین جرابلس و عــزاز در مجاور
مرزهــای مشــترک الی الباب مثلــث منطقه حایــل برای
پیشگیری از پیوستن کانتون های حسکنه و کوبانی(عین
العرب) به کانتون عفرین و ایجاد کریدور کردی ایجاد کند.
پس از پاکسازی داعش از الباب؛ منبج و حسکه و کوبانی و
عفرین را از کنترل نیروهای حزب اتحاد دموکراتیک PYD
خارج و این مناطق را به ENKSو پیشــمرگان کرد ســوری
تحت امر خود واگذار کند .هدف دیگر ســپر فرات تقسیم
سوریه به دو بخش شرق و غرب است .امریکا با حمایت از
ارتش دموکراتیک ســوری رقه را از داعش پاکسازی کند.
اردوغان گفته است که به جای انکه امریکا از حزب اتحاد
دموکراتیک برای عملیات رقه بهره برداری کند ،ارتش ترکیه
اماده اســت که در خدمت امریکا قرار گیــرد .هدف ترکیه
از تصرف الباب پیشــگیری از تصرف ان به دســت ارتش
سوری ه یا PYDاست .ترکیه و امریکا تالش می کنند که رقه
و مناطق شرق سوریه را در اختیار خود گرفته و موازنه قوا در
سوریه بر قرار و اثار پاکسازی حلب از گروه های تروریستی
تکفیری را تا حدودی خنثی کنند .ترکیه تالش می کند الباب
را تصرف و منطقه امن به وســعت پنج هــزار کیلومتر مربع
ایجاد کند .در غیر این صورت ترکیه نمی تواند منطقه امن
تاســیس و ســو ری های پناهنده وابســته به خود را در این
مناطق اسکان دهد.
ترکیه با جبهه النصره همکاری نزدیک دارد و ادلب در
تحت کنترل جبهه النصره قــرار دارد .در صورتی که ارتش
ســوریه بخواهد ادلب را نیز در اختیار خود بگیرد با واکنش
ترکیه روبه رو خواهد شد .زیرا ترکیه کامال از صحنه سوریه
خارج خواهد شــد و گروه های تکفیری بــه ترکیه پناهنده
خواهند شد .شکســت سیاست ترکیه در ســوریه از لحاظ
سیاســی و امنیتی و اقتصادی بر این کشور ضربات جبران
ناپذیری را وارد کرده اســت .بدین ســبب ترکیه ناچار شد
بیانیه اجالس مســکو را امضا کند .ترکیه به دنبال فرصت
جدیدی برای جبران شکست خود در سوریه است .به علت
وابستگی ارتجاع عرب به امریکا و نیز جذب سرمایه از قطر
و عربستان سعودی یا مشارکت در طرح های عمرانی 300
میلیارد دالری عربســتان ســعودی و قطر با انها در منطقه
به همــکاری همه جانبه خــود ادامه می دهــد .باتوجه به
ســاختار شــخصیتی متزلزل اردوغان به زبان دیپلماتیک
پراگماتیســت و منفعت گرا و غیر قابل اعتماد احتمال دارد
که در اینده از بیانیه مسکو عدول کند.
تــاش برای ایجــاد منطقه امــن به بهانه مبــارزه با
تروریسم و تجزیه عملی سوریه مبتنی بر مذهب و قومیت نیز
نشان می دهد که بیانیه مسکو از نظر ترکیه چندان اعتباری
ندارد .اردوغان اعالم کــرده که برای مبــارزه با نیروهای
اشغالگر وارد سوریه شده است.
مولود چاوش اوغلو نیز در مسکو تاکید کرد که نیروی
حزب الله و سایر نیروهای خارجی و شــبه نظامی از سوریه
خارج شوند .معنی این سخن این است که سوریه به ترکیه
و نیروهــای تکفیری و وابســته به امریــکا و ارتجاع عرب
واگذار شود.
اردوغان در مصاحبه مطبوعاتی مشــترک با Alpha
Condeرئیس جمهــور گینــه گفــت« :بیانیه مســکو در
ســطح وزیران امضا شده اســت .در مذاکرات برای صلح
در ســوریه نباید ســازمان های تروریســتی شــرکت کنند.
تنها بایســت گروه هــای میانــه رو مخالف شــرکت کنند.
نیرو هــای ائتــاف بین المللــی از عملیــات ســپر فرات
بر خالف تعهــدات خود حمایــت نمی کنند .انهــا از PYD
حمایــت می کنند .امیدواریم عربســتان و قطــر که نقش
مهمی در ســوریه ایفا کرده اند نیز در اجالس سران استانه
شرکت کنند».
اردوغان در برزخ
تصمیم گیری
ترکیه در میانه تسلیم محض به غرب
یا خروج از محور ناتو
احمد مرجانی نژاد
مترجم و پژوهشگر
امور بین الملل
4
حزب عدالت و توســعه جمهوری ترکیــه به رهبری
رجب طیــب اردوغــان ،بــا تمایــات احیــای عظمــت
اســامگرایی عثمانی و بــا ارای مردم مســلمان ترکیه به
قدرت رســید .این حزب در اغاز با حمایت هــا و همکاری
جماعت محمد فتح الله گولن ،به تضعیف ارتش ،نیروهای
امنیتی ،شخصیت ها و نهادهای سکوالر و مراکز کمالیست
پرداختند و ســپس زمینه های ســرمایه گذاری خارجی در
ترکیه را بــه مثابه زیر بنــای اصالحات اقتصــادی تقویت
کردند.
ثبات سیاســی ،امنیتی ،همکاری هم زمان با جهان
اســام ،غرب و شــرق ،اتخاذ سیاســت مشــکل صفر با
همســایگان و پیشــرفت های اقتصادی ،باعــث تداوم
محبوبیت در داخل و ارتقای جایگاه این حزب و کشور در
خارج گردید .تا حدی که حکومت حزب عدالت و توســعه
جمهوری ترکیه ،به مثابه الگوی کشوری مسلمان و مترقی
در منطقه مطرح و تبلیغ شد.
اغــاز اعتراضــات مردمــی در برخــی کشــورهای
مسلمان نشین ،موسوم به «بهارعربی -بیداری اسالمی»،
ی جدید برای تحکیم قدرت سیاسی -اقتصادی حزب
اهرم
عدالت و توسعه فراهم ســاخت تا شتابزده طرح خام اولیه
و امیال باطنی «نو -عثمانیسم» را عملیاتی کند .اما درهم
بین الملل
مثلث | شماره 340
اردوغان قدرت یابی سیاسی
کردها را تهدیدی برای
اندیشه های خود در داخل و
خارج کشور می داند
بین الملل
شکســته شــدن اخوان المســلمین در مصر ،محدودیت
نقش افرینی ترکیه در لیبــی و مصالحه تحمیلی «نهضت
اسالمی تونس» با احزاب سکوالر ســرانجام سوریه را به
تنها عرصه پیشبرد و شکوفایی مد نظر اردوغان بدل کرد؛
عرصه ای که حزب عدالت و توســعه ،برای بسط هژمونی
سیاسی -اقتصادی -منطقه ای ترکیه ان را به کار بست.
از مهم ترین ویژگی های سیاســت منطقه ای دولت
حزب عدالت و توسعه جمهوری ترکیه طی چند سال اخیر
سرمایه گذاری راهبردی در مورد سرنگونی رژیم بشار اسد،
مهار استقالل طلبی اکراد کردستان سوریه و بهره مندی از
نیروهای ترکمن(مقیم عراق ) جهت نقش افرینی مستقیم
و موثرتر در تحــوالت اتی منطقه اســت .لحاظ تحوالت
مذکور ،توجه به رابطه گفتار و عملکردهای اردوغان ،نزد
بسیاری این تصور را ایجاد کرده که استبداد وی ،تنها عامل
تعیین کننده در تعیین سمت و سوی حیات سیاسی جاری
جمهوری ترکیه است.
گفتار و کردار متناقضش نیز همواره از سوی منتقدین
و مخالفین خاطر نشان شده اســت .ترکیه که به نوعی در
پازل امریکا در جنــگ نیابتی قرار گرفتــه ،به عنوان ابزار
پشــتیبانی به کار گرفته می شــود .اردوغــان قدرت یابی
سیاسی کردها را تهدیدی برای اندیشه های خود در داخل
و خارج کشــور می داند .وی بر این باور است که کردهای
حزب کارگران کردســتان با نفوذ در شــاکله سیاســی این
کشــور ،تبدیل به مانعی در تغییر نظام پارلمانی به ریاستی
و تحقق رویاهای نوعثمانی گری خواهند شد ،ضمن انکه
ممکن است در نتیجه قدرت گیری کردها ،در اینده به تبع
انچه در عراق گذشت ،ترکیه نیز شاهد اعالم خودمختاری
باشد.
در واقع مشــکل اساسی انکارا ،بشــار اسد نیست،
بلکه مشــکل اصلــی کردها هســتند .اتصــال کردهای
سوریه و ترکیه خط قرمز انکاراست .اگر چه ترکیه نگاهی
ســهم خواهانه و مبتنی بر اعمال نفوذ در اینده ســاختار
عراق دارد و ســعی می کند به بازیگــردان جدی در اینده
عراق تبدیل شود ،انکارا از قدرت گیری دیگر بازیگران،
به ویژه ایران و کاهش نفوذ خود احســاس نگرانی هایی
دارد کــه همیــن موجــب می شــود تــا سیاســت های
تهاجمی اش را تداوم بخشــد .اگر چه بخشی از تضعیف
شدید دولت اسد ،ناشــی از حمایت های حکومت حزب
عدالت و توسعه ترکیه اســت اما به همان میزان که روند
طرح « کنفدرالیســم دموکراتیک» در مناطق کردنشین
منطقه تعمیق و تثبیت می گردید ،اولویت حکومت حزب
عدالت و توسعه ،از ســرنگونی اســد ،به مهار« انقالب
روژاوا » متمایل گشت.
از زمــان کودتــای نافرجــام نظامــی ۱۵ژوالی،
اختالالتی در پویایی ترکیه حادث گردیده است .اردوغان
و یارانش با رنجش از همتایان غربی خود ،انها را به تالش
بــرای کودتا محکــوم می کنند و جهت ارعاب ،دســت به
سوی مسکو و تهران دراز کرده اند .اما این گزینه تغییرات
راهبردی و تبعات گســترده ای به همراه خواهد داشــت.
ترکیه که سقوط بشار اسد در ســوریه را هدف گیری کرده
بود ،نه تنها به هدف خود نرســیده ،بلکه در صحنه داخلی
نیز با چالش های امنیتی متعددی از جمله تشدید تنش ها با
کردهای ترکیه ،افزایش حمالت تروریستی در خاک خود
و نیز توقف رشد اقتصادی اش مواجه شده است .مضاف
برانکه روابط انکارا با همسایگان ان به ویژه مسکو و تهران
نیز تحت الشعاع سیاست های مداخله جویانه این کشور در
منطقه قرار گرفت.
مســلما کمک هــای امریکا بــه کردها ،بخشــی از
عدم اعتمــاد کامل غــرب بــه حکومت حــزب عدالت و
توسعه اردوغان تلقی می شــود .برخی مواضع نامتعارف
و رویکردهــای اســتبدادی اخیــر انــکارا ،دوســتان
غربی اش را رنجیده خاطر ســاخته اســت؛ احســاس در
خطــر قــرار گرفتــن نهادهــای دموکراتیــک در ترکیه و
ماجراجویی های انــکارا در خــارج از مرزهایش به عنوان
دولتی که نامــزد عضویت در اتحادیه اروپاســت و مهم تر
از ان ،عضو ناتوســت ،باعث شــده تا امریــکا و اتحادیه
اروپا در روابط خــود با انــکارا تجدیدنظرهایــی را مد نظر
قرار دهند.
اســیب های روانــی ایجاد شــده در جامعــه ترکیه،
عالقه اردوغان به «سلطانیســم» را تقویت کرده اســت.
این عالقه ،می تواند اخرین حلقه هــای اتصال با غرب را
نیز بگسلد ،زیرا شــرایط پس از کودتای مذکور در ترکیه،
انتخابی سرنوشت ســاز به حاکمان انــکارا تحمیل کرده
است؛ «تسلیم محض به غرب یا خروج از محور غرب».
خانم مروه ،مشاور بنیاد دفاع از دموکراسی ترکیه طی
اظهاراتی ابراز داشت« :حکومت حزب عدالت و توسعه و
شخص اردوغان ،گاه رفتارهایی شبیه به ایران انقالبی را
نمایش می دهند .قبل از اینکه راه برگشتی نباشد ،ترکیه باید
به وقایع تاریخی حداقــل در دوران معاصر ،نگاهی دقیق
و عبرت امیز داشته باشد .هزینه هایی که تهران پرداخت
کرده را خوب بسنجد و به این سوال پاسخ دهد که ایا نظام
ترکیه ،توان درگیری مشــابه ایران (مبارزه چندین ســاله
حکومت تهران با جهان غرب) را دارد؟»
اگر چه تاکنون پویایی و منطق ســاختاری سیاست
ملی ،منطقه ای و بین المللی نظــام جمهوری ترکیه ،مانع
دســتیابی حزب عدالت و توســعه به اهــداف مد نظرش
یا دســتیابی نســبی به این اهــداف را مســتلزم پرداخت
هزینه هایی کرده است اما از دست دهی هژمونی سیاسی
حزب عدالت و توســعه در داخــل ترکیــه در میان مدت،
محتمل و مستمر است.
پیروزی جمهوریخواهان و دونالد ترامپ در امریکا،
فقط بــر پیچیدگی هــای ایــن پویایی ســاختاری خواهد
افزود و احتمــاال حد و حدود ژئوپلتیــک کارایی اجتماعی
اردوغــان را نیز بازتعریــف خواهد کرد .امروز از یک ســو
سیاست خارجی امریکا در خاورمیانه ،سیاستی سیال است
یعنی هر ســناریویی محتمل است و از ســوی دیگر ترکیه
اردوغان ،اغلب سیاســت های سینوســی را در دستورکار
قرار می دهد؛ ضمــن انکه امــکان تعامل با کشــورهای
بیشتری را در اختیار دارد .شــاید در اینده شاهد ان باشیم
که انــکارا در یــک چرخــش اشــکار ،همکاری هایش را
با واشــنگتن ،کشــورهای اروپایــی و دولت هــای عربی
افزایش دهد.
البته حکومت حزب عدالت و توسعه به احتمال زیاد
جهت حفظ منافعش ،فعال مایل خواهد بود سیاست های
نزدیک به مسکو و تهران را دنبال کند اما اتفاق و معامله ای
شگفتی ساز در مورد سوریه ممکن است رفتار ترکیه ،حتی
مســکو و تهران را نیز تغییر دهد .حکومت حزب عدالت و
توســعه جمهوری ترکیه در حال از دست دادن مشروعیت
بین المللی خود است اما بعید به نظر می رسد که اردوغان و
حزبش ،با چرخشی سریع بخواهند نظر و رویکردهای قبلی
را عمیقا تغییر دهند.
پیوندهای نظامــی انکارا بــا ناتو و وابســتگی های
اقتصادی اش به غرب ان قدر عمیق هست که هیچ حزب
و فردی در ترکیه ،جسارت بازی با اتش انزوا ر ا نداشته باشد
و نتواند مســئولیت خطیر عواقب تهدید و تحدید غرب را
تقبل و تحمل کند.
57
بین الملل
احساس خطر
چرا ترکیه مواضع خود را تغییر داده است؟
احمد معنوی
کارشناس مسائل ژئوپلتیک
بین الملل
58
مثلث | شماره 340
5
چندی پیش وزرای امور خارجه ایران ،روسیه و ترکیه در
مسکو نشست سه جانبه ای برگزار کردند که نتیجه ان انتشار
بیانیه ای مبنی بر حمایــت کامل از حاکمیت ،اســتقالل،
یکپارچگی و تمامیت ارضی ســوریه به عنــوان یک دولت
چند نــژادی ،چند مذهبی ،غیرفرقــه ای و دموکراتیک بود.
این نشست در حالی بود که مســئوالن کشور ترکیه تا پیش
از این ،بر اینکه بشار اسد رئیس جمهور سوریه باید در مرحله
انتقالیقرارگیرد،اصرارداشتند.اماحضوردرنشستمسکو
با کشورهای ایران و روسیه این گمانهزنی ها را ایجاد کرده که
مواضع ترکیه در قبال سوریه تغییر کرده و چه بسا از ائتالف
سعودی -امریکایی -قطری فاصله گرفت است .این کشور
کهتاپیشازاینکهپیروزی هایبزرگدرحلببهدستبیاید،
همچنان بر سیاست دشمنی خود با اســد اصرار می ورزید،
اما اکنون احســاس خطر کــرده و برای اینکه در فهرســت
شکست خوردگان بحران غرب اسیا نباشد ،خود را به سوی
ائتالف ایران و روسیه چسبانده است .
در تحلیل این تغییر موضع باید گفت که ترکیه مواضع
خود را به مرور زمان تغییر داده و ایــن روند پیش از کودتای
نافرجامدراینکشوراغازشدهاست.ترکیهکهتالشمی کرد
مســائل خود را با روسیه بعد از قضیه ســقوط جنگنده روس
متعادل کند ،بعد از کودتا نیز در رابطه با سوریه مواضع خود
را تغییر داد .بنابراین ترکیه از قبل به دنبال تغییر موضع بود و
این مساله را بیشتر پس از ازادی حلب به نمایش گذاشت.
این در حالی است که مخالفان سیاست خارجی انکارا
در قبال منطقه به ویژه در ارتباط با سوریه ،مشارکت ترکیه در
این نشست و امضای بیانیه مشــترک را به مفهوم شکست
سیاســت های شش ســاله حزب حاکم ارزیابــی می کنند و
محافل نزدیک به دولت ،این نشست و نتایج ان را به عنوان
پذیرش نقش و جایــگاه اجتناب ناپذیر ترکیــه در معادالت
سیاسی سوریه دانسته اند .از سوی دیگر نیز احزاب سیاسی
مخالف ترکیه از این رویکرد و بیانیه مشــترک وزرای خارجه
ایران ،ترکیه و روسیه اســتقبال کرده اند .پر واضح است که
نشستسه جانبهمسکوبسیارمهمبوده وعدم لغوایننشست
با وجود ترور سفیر روسیه در انکارا نشان داد که تا چه اندازه
این نشست برای تشکیل دهندگان ان مهم است و می تواند
بیانگرعزمکشورهایمنطقهوروسیهبرایحلوفصلبحران
سوریه که به جنگی فرسایشی و طوالنی برای تمام طرف ها
تبدیل شده است ،باشد.
ترکیه در سال های گذشــته در بحران سوریه ،نقشی
ســازند ه و متناســب با منافع ملی بلندمدت خود ایفا نکرده و
در واقع ،شکافی میان امنیت و منافع ملی بلندمدت ترکیه و
بازیگری این کشور در سوریه وجود داشته است .با این حال،
به تدریج اثار سوء ناامنی در سوریه در ترکیه هم نمایان شد و
انکارا نیز باتوجه به احساس و درک این مساله ،نشانه هایی را
برای برداشتن گام هایی متفاوت در سوریه نشان داد.
به نظر می رســد انکارا پــس از پنج ســال و همچنین
اتفاقات داخلی در ترکیه و تحوالتی که در ســوریه و به ویژه
شمال ان کشــور رخ داده ،به این نتیجه رســیده است که
باید رویکرد متفاوتی را ایفا کنــد .بنابراین تغییر رفتار ترکیه
می تواند تغییردهنده معادالت بازی باشــد .از ســوی دیگر
تاکید اردوغان بر ادامه و گسترش روابط دوجانبه با تهران
نیز نشانگر این است که انکارا در دوره پیش رو به توزیع وزن
قدرت سیاســی منطقه ای خود به الیه ها و سطوح مختلف
ادامه خواهد داد.
باید یاداور شــد که تقابــل ترکیه با روســیه در بحران
سوریه که در نتیجه سرنگونی جت روســی فراتر از ظرفیت
سیاســی-امنیتی ترکیه در منطقه بود کل سیاســت خارجی
ترکیهرادچارچالشوازهم گسیختگیکردوترکیهرادرمقابل
یک ابرقدرت سیاســی-نظامی قرار داد؛ ولی طولی نکشید
که ســران ترکیه این واقعیت تلخ را درک کردند که متحدان
غربی انها مثل امریکا در این تقابــل هیچ گاه طرف ترکیه را
نمی گیرند و بیشتر به فکر منافع جهانی و استراتژیک خود در
ر ابطه با روسیه هستند .این تحول نه تنها ترکیه را در میدان
جنگ ســوریه عمال به مواضع انفعالی کشاند ،بلکه تحریم
اقتصادیترکیهتوسطروسیههمبررشداقتصادیاینکشور
تاثیرمنفیگذاشت.
بنابراین ترکیه الزم دانســت تا ســریعا در اســتراتژی
سیاســت خارجی خود تغییراتی اعمال نمایــد .البته وقوع
کودتای اخیر هم این چرخش در سیاســت خارجی ترکیه را
تسریع کرده اســت .نوع موضع گیری انتقادی غرب نسبت
به عملکرد دولت اردوغان پس از کودتا و دســتگیری های
گســترده و همچنین مواضع مبهم بعضی کشورهای عربی
منطقه مثل عربستان و امارات نســبت به دولت اردوغان از
یک سو و حمایت ســریع روســیه و ایران و حتی دولت بشار
اسد از دولت ترکیه از سوی دیگر هم بر این روند تغییر کمک
کرده است.
اکنــون ناکامی هــای سیاســت منطقــه ای ،تحریم
اقتصادی روســیه ،کودتــا و خروج ســرمایه های خارجی و
مهاجرت ترک ها به خارج ،دو دســتگی در سیاست داخلی
و غیره همگی نیاز بــه چرخش در سیاســت خارجی ترکیه و
سازگاری بیشــتر ان با واقعیت های میدانی را اجتناب ناپذیر
می کند.
بایداذعانکردکهبهبودبهمعنایواقعیکلمهدرروابط
روسیه و ترکیه خود مستلزم خروج از اصرار فعلی دولت ترکیه
از کناره گیری بشار اسد از قدرت است .البته دولت اردوغان
همچنان تاکید می کند که خواهان کناره گیری بشــار اسد
از قدرت اســت .دولت ترکیه رفته رفته درک می کند که این
اصرار در شرایطی که کشورهای غربی هم در حال سازگاری
مواضع خود با شرایط و واقعیت های میدانی سوریه هستند،
غیرواقع بینانهاستوازقدرتمانورسیاسیترکیهدرمذاکرات
ایندهصلحمی کاهد.بسیاریمعتقدندکهایدئولوژیکوحزبی
عمل کردن دولت اردوغان ،سیاست خارجی ترکیه را دچار
بی هویتی و ســردرگمی کرده و ترکیه نتوانسته تاکنون بین
اهداف امنیت ملی و اصول سیاست خارجی خود در منطقه
به خوبی ارتباط برقرار کند و همین مساله هزینه های زیادی را
برای ترکیه به همراه داشته است.
به طور کلی بعد از کودتــای نافرجام ترکیــه و برخورد
امریکا و اروپا درقبال ترکیه ،این کشــور بران شد تا سیاست
خارجی اش را تغییر دهد .چــون از طرفی امریکا و اروپا این
کشور را به نقض حقوق بشــر متهم می کرند و از طرفی هم
حضور گولن در امریکا و عدم تحویل وی از طرف امریکا به
ترکیه ،باعث شد که ترکیه به سمت شرق گرایش پیدا کند.
گرایش این کشور به روسیه و ایران در این دوره نشان از این
تحول داشت.
رویکرد جدید اردوغان نشانه انصراف ترکیه از سیاستی
است که شش سال بر پایه سرنگونی بشار اسد استوار بوده
اســت.البته گروه های تروریســتی نیز بالفاصله بعد از این
نشست به دنبال انتقام از دولت ترکیه بودند.ترور سفیر روسیه
در استانبول نشانه اقدام تروریست ها در قبال تغییر رویکرد
انکارا نسبت به اسد بوده است.اما یکی از انگیزه های اصلی
عامالن پشت پرده این حادثه که البته مقامات روسی و ترکی
نیز بدان اشــاره داشــته ان د را باید تالش برای تخریب روند
عادی سازی و بازسازی روابط مسکو -انکارا درنظر گرفت که
طی چند ماه اخیر هر دو طرف در این مسیر گام های اساسی
برداشته و به دنبال نزدیکی و همگرایی بیشتر در پرونده های
مختلف به خصوص پرونده سوریه بوده اند.
در پایان قابل اشاره است که با این چرخش در سیاست
خارجی ،ترکیه اکنون به شــدت تحت فشــار است ،چرا که
رسانه ها و مردم ترکیه می ترســند اگر دولت سوریه در حلب
قدرت بگیرد و روسیه نیز به ان کمک کند ،ادعاهای ارضی
و مساله مناقشات ارضی مطرح شده و ممکن است تمامیت
ارضی ترکیه را تحت الشــعاع قرار دهد یا ترک های شــمال
سوریهتحتتاثیرقرارگیرد.درواقعاینمسالهبسیارپیچیده
است ،زیرا اگر دولت سوریه در حلب قدرت بگیرند ،مطمئنا
اینمسالهخوشایندترکیهنیستبنابراینشایددریکتحلیل
دور بتوان به عنوان کرد ترکیه در کوتاه مدت به دنبال استقرار
ارامشنسبیدرمنطقهاستودراولینفرصتممکنتوافق
را زیر پا خواهد گذاشت.
برنده یا بازنده
ترکیه شریک قابل اطمینانی برای غرب نیست
سمیه نوظهوری
پژوهشگر مسائل بین الملل
6
هواپیمای جنگنده روســی ،ترکیه دریافت که نمی تواند با
تکیه بر حمایت هــای ناتو و به اصطالح با بــرگ برنده این
پیمان نظامی گردن کشــی کنــد و خیلی زود متوجه شــد
که نگاه ناتو به ترکیه نــگاه متفاوتی اســت .هر چند ترکیه
هم پیمان استراتژیک ناتو در دو دهه گذشته بوده است ،اما
تهدیدهای اخیر روسیه در جنگ سوریه به ترکیه ثابت کرد
که از لحاظ استراتژیک ،ترکیه خط قرمز ناتو نیست .نکته
قابل توجه دیگــر اینکه حامیان ائتالف یعنی کشــورهای
مثلث | شماره 340
تهدید اروپا و باج خواهی بر ســر کنترل
ســیل جمعیــت پناهجوهــا و در نهایت
تعطیلــی احتمالــی پایــگاه هوایــی
اینجیرلیک و قطع برق و مســدود کردن
راه تامین لجســتیکی مخالفان اســد به
خواست روســیه ،همه این اعمال برایند
تغییر 180درجه ای اردوغان بوده است
غربی و امریکا با حمایت های گســترده خــود از نیروهای
کرد در ســوریه بر نگرانی های اردوغــان افزوده اند .ترکیه
به دلیل داشــتن 14میلیون کرد نــاارام در مناطق هم مرز
با ســوریه ،عالوه بر ســه میلیــون پناهنده عــرب ،دارای
نگرانی های جدی امنیت ملی در رابطه با تحوالت داخلی
کشور سوریه است.
با اعالن ساختاری فدرال در مناطق کردنشین سوریه
و برقراری ثباتی نیم بند در این مناطــق ،ترکیه دریافت که
ادامه حضورش در این ائتالف نمی تواند منافع این کشور
را تامین و رویای خالفت را به حقیقت تبدیل کند .از طرفی
کشیده شــدن این جنگ فرقه ای به خاک ترکیه و چندین
بمب گذاری و حمله تروریســتی در این کشور به اردوغان
نشــان داد که از پــس اســام گراها بر نخواهــد امد و هر
دو طرف به راحتــی می توانند جدال
خونین شــان را به خاک این کشــور و
مناطق کردنشــین ترکیه بکشــانند و
در صحنــه داخلــی نیــز همچنیــن
به نظر می رســد که ترکیــه باتوجه به
سیاســت هایی که در پیش گرفته در
اینده نزدیک ،بحران اقتصادی بزرگی
را تجربه کند و هیچ شانسی برای خروج
از این بحران به وجود امــده با تداوم
سیاست های اخیرش نخواهد داشت.
مهمترین بحــران داخلی کــه ترکیه
اکنون با ان دست و پنجه نرم می کند
بحران امنیت اســت؛ جنگ داخلی،
بمب گذاری ،ورشکستگی اقتصادی
به خاطر عدم اســتقبال توریســم که
درامد اصلی کشور ترکیه بود ،ناامنی،
اغتشــاش و رودررویی ناسیونالیســم
ترکیه با افراط گــران مذهبی .در یک
ســال گذشــته 18حمله تروریســتی
به صــورت انتحاری و بــا خودروهای
بمب گذاری شــده انجــام گرفته که
هدف از ایــن حمالت کشــتن مردم
عــادی و پلیــس ترکیه بوده اســت.
حمالت تروریستی این کشور از ژوئن
2015در شهر کردنشین دیاربکر اغاز
شــد و در اخرین مــوارد ان انفجاری
در نزدیکی اســتادیوم بشــیکتاش در
اســتانبول رخ داد .ترکیه ثابت کرده
که شریک استراتژیک قابل اعتمادی
برای غرب نیست.
تهدید اروپا و باج خواهی بر سر کنترل سیل جمعیت
پناهجوهــا و در نهایت تعطیلــی احتمالی پایــگاه هوایی
اینجیرلیک و قطع برق و مسدود کردن راه تامین لجستیکی
مخالفان اسد به خواست روســیه ،همه این اعمال برایند
تغییر 180درجه ای اردوغان بوده اســت و اگر کودتا را به
این موضوع هــا اضافه کنیم تصویر کاملــی از انچه اتفاق
افتاده ،خواهیم داشت.
با در نظر گرفتن تحوالت اخیر بعید نیســت ترکیه در
توافق با روســیه و ایران بماند و روسیه با صرف نظر کردن
از شــخص بشــار اســد و با اطمینان خاطر از حفظ منافع
استراتژیک و پایگاه نظامی اش در سوریه مثلث تاز ه ایران،
روسیه و ترکیه را ادامه دهد ؛ اتحاد استراتژیکی که به نظر
می رسد منافع غرب در منطقه را به شدت تهدید خواهد کرد.
اینکه این سیاست تازه اردوغان تنها یک سناریو برای
باج گیری بیشتر از غرب است یا اینکه او به صورت جدی در
حال خروج از جبه ه غرب و نزدیکی بیشتر به ایران و روسیه
است ،موضوعی است که در هفته های پیش رو مشخص
خواهد شد.
بین الملل
ایران و ترکیــه همراه روســیه با حضور در نشســتی
کــه در تاریخ 20دســامبر در مســکو برگزار شــد ،بر ســر
ســوریه مذاکراتی را انجــام دادند .تهران و انکارا ســابقه
پرفرازونشــیبی در مذاکرات بر سر ســوریه در پرونده خود
دارنــد؛ اولین باری کــه گفت وگوهــای دیپلماتیک میان
ایران و ترکیه بر ســر سرنوشــت بشار
اسد ،بین محمد جواد ظریف و همتای
ترکش احمد داود اوغلو جریان داشت،
در نهایت این مذاکرات بر ســر اینده
رئیس جمهــور ســوریه به بن بســت
برخورد و به ســرانجام نرسید .دومین
فرصت مذاکرات بیــن تهران و انکارا
پس از کودتای نافرجــام ترکیه انجام
شــد که با اعالم حمایت فوری ایران
از رجب طیب اردوغان رئیس جمهور
ترکیه ،روابط دو کشور به گرمی گرایید
و همین امر سبب از سرگیری مذاکرات
دربار ه سوریه شد.
در همین زمان بود که پیشروی
نیروهای کرد در شــمال سوریه منجر
بــه اشــتی و نزدیک شــدن انــکارا و
مسکو نیز شد .به رغم وجود اختالف
میان ایران و ترکیه درباره سرنوشــت
اســد امــا محــور گفت وگوهــا روی
مسائلی مانند چگونگی انتخاب نهاد
ریاســت جمهوری ،نحــوه انتخابات
پارلمــان و به طــور کلی راه هــای به
اشــتراک گذاشــتن قدرت در سوریه
متمرکز بود .البته با تاکید بر قطعنامه
2254شورای امنیت سازمان ملل در
سوریه انتخابات ازاد بدون حضور بشار
اسد برگزار خواهد شد و ایران ،روسیه
و ترکیه ضامن حسن اجرای قطعنامه
خواهند بود.
در رابطه با سیاست خارجی ترکیه
می توان به یک نکته اذعان داشــت مبنی بر اینکه دولت
انکارا نشان داده که خواهان همراهی با تیم برنده است و
ترسی از تغییر مسیر ندارد .پیش از کودتای اخیر در ترکیه،
بارها خبرهایی درباره از سرگیری روابط با روسیه و اسرائیل
و همچنین تمایل اردوغان به بهبود روابط با ایران ،عراق و
سوریه در رسانه ها انعکاس پیدا کرد .رویای اردوغان برای
بازگشــت به صالبت دوران عثمانی و تبدیل شدن به یک
حکمران قدر و قدرتمند منطقه ای بر کسی پوشیده نیست.
در دوران اوج گیــری تحــوالت منطقه ای در ســال
2011و انچه بعدها به بهار عربی شــهرت یافت ،اردوغان
به تصور اینکه این تغییرات به زودی به ثمر خواهد نشست
و دو همسایه جنوبی اش یعنی عراق و سوریه نیز مانند مصر
و لیبی به دست جماعت اخوان المسلمین خواهند افتاد به
حمایت از این گروه پرداخت .وی در این مسیر به راحتی به
ی خود بشار اسد ،رئیس جمهوری سوریه پشت
دوست قدیم
کرد و در صف کشورهای مخالف او قرار گرفت .همچنین
انکارا به حمایت از اســام گرایان دامن زد .از سویی دیگر
در ائتالف با اعراب ،ترکیه خود را در جایگاه متزلزلی یافت
و این نکته را متوجه شد که به عنوان یک کشور غیر عرب،
ادعای رهبری در چنین ائتالفی خیال خام است.
این رویدادها باعث شدند تا اردوغان با در خطر دیدن
موقعیت خود با گردشــی 180درجه ای به ســوی روســیه
بازگردد تا سیاست های جدیدی در قبال مسائل منطقه ای
اتخــاذ کند؛ سیاســت هایی که بــا یک نامــه عذرخواهی
به کرملیــن ،یک کودتــای شکســت خورده و چند تماس
تلفنی با ایران اغاز شــد .از ســویی دیگر در جریان سقوط
بین الملل
59
بین الملل
ترکیه در عصر تردید
نزدیکی انکارا به محور شرق تاکتیکی است
دکتر افشین زرگر
عضو هیات علمی دانشگاه ازاد اسالمی واحد کرج
بین الملل
60
مثلث | شماره 340
7
ترکیه مدت هاســت که حــال و روز خوشــی ندارد و
خبرهای خوبی از این کشــور به گوش نمی رســد .نوامبر
سال گذشته بود که به خاطر مورد هدف قرار دادن جنگنده
سوخوی روسیه خود را درگیر تنشی بزرگ با قدرت شمالی
کــرد و البته هزینه هــای زیادی نیــز به خاطر ایــن اقدام
متقبل شــد .ترکیه که خود را متحد غــرب و پیمان امنیت
دســته جمعی اش یعنی ناتــو می دید ،به واســطه همین
اطمینانی که نسبت به حمایت هم پیمانانش حس می کرد
از موضع خودکوتاه نیامده و حاضر به عذرخواهی رســمی
نشد .اما روسیه هم واکنشی جدی از خود نشان نداد ،ان
هم قدرتی که همــواره در قامت یک انتقام جوی مخرب و
هولناک عمل کرده است.
شــاید روس ها به شــرایط سیاســی و امنیتی ترکیه
اشراف کامل داشتند و می دانستند که دولت اردوغان نهایتا
سخت متنبه شده و ســر عقل خواهد امد .روسیه به همان
حفظ موضع حکومت بشار اسد ثابت قدم ماند ،شرایطی که
هرگز برای ترکیه نمی توانست گزینه مطلوبی باشد ،چون
بر سر ان وارد قمار بزرگی شده و چه در سطح داخلی و چه
منطقــه ای و بین المللی خود را متعهد بــه حذف حکومت
بشار اسد نشان داده بود.
به تدریج امید به پیروزی جریان ضد اســد در سوریه
کمرنگ تر می شــد و ناارامی و بی ثباتی شدیدتر از گذشته
به داخل ترکیه سرایت می کرد .تا اینکه تابستان فرا رسید
و در اواسط جوالی اردوغان و حزبش سایه سنگین کودتا
را بر ســر خود دیدند اما به هر دلیلی کودتاچیان بر خالف
گذشــته طرفی نبســتند و اردوغان در ســاعت های اولیه
پس از شکســت کودتا همچــون فاتحی بــزرگ مجددا
تاج گذاریکرد.
عبور از کودتــای نافرجــام تجارب جدیــدی برای
اردوغان در پــی داشــت ،او از عدم همراهــی و حمایت
متحدین غربی اش رنجیده خاطر شــد و در مقابل شــاهد
همدلی و حتی حمایت از ســوی کســانی که بود که هرگز
روی انها حســاب هم نمی کــرد و در صدر انهــا بی تردید
روسیه قرار داشت.
در روزهای پس ازکودتا ،هــر اندازه دولت اردوغان
بســیار ســخت و شــدید به تنبیه مخالفین خود پرداخت،
فاصله اش با غرب بیش تر شد و همسویی و همراهی اش
با روســیه و متحدین اش بیش تر گردیــد .اردوغان پس
از کودتا بســیار متفــاوت از اردوغان قبل از کودتا نشــان
می داد ،روابط خود با روسیه را از سرگرفت و حتی متحدین
غربی اش را با برخی صحبت ها از جمله بازکردن احتمالی
درهای اروپا به روی اوارگان ،دور شــدن از ناتو و اتحادیه
اروپا و در مقابل نزدیک شــدن به ســازمان شــانگهای و
اتحادیه اوراسیایی و همسویی با روسیه در تحوالت سوریه
و ...بیش از پیــش رنجاند .اما ترکیه که بیش از گذشــته
غیرقابــل پیش بینی تر عمــل می کند ،عمال بــه مداخله
نظامی در عراق و سوریه پرداخت و همه اینها می توانست
نشانه ای از تقســیم وظایف در عراق و ســوریه با روسیه و
متحدینش باشد.
نیروهــای نظامــی ترکیه در ان ســوی مرزهــا وارد
نبردی جدید شدند شاید با این امید که جلوی نبرد در درون
مرزهای خود را بگیرند و از ســوی دیگر توجهات داخلی و
منطقه ای را از شرایط ناگوار سیاسی و امنیتی خود به بیرون
از مرزها و جایی که سربازان ترک هم پای معارضین متحد
خود می جنگیدند ،جلب کنند.
حلب هم نهایتا توسط ارتش سوریه و همراهی جدی
متحدین اش خصوصا روســیه و ایران از دســت دشمنان
حکومت اســد عمال خارج شــد و این می توانست تحول
بزرگی در تحوالت ســوریه و منطقه باشــد ،توازن نیروها
تغییر کرده و بدون تردید در سرنوشــت جنگ سوریه تاثیر
شگرف خواهد داشت.
اما درست در چنین شرایطی ترکیه دوباره دستخوش
بحرانی دیگر شد ،کشــوری که در ســال های اخیر بارها
شــاهد اقدامات تروریســتی متعدد شده اســت و از خود
روز به روز بیش تر تصویر کشــوری نامطمئــن و کم ثبات
را به نمایش گذاشته اســت ،در اتفاقی ناگوار شاهد ترور
سفیر روسیه ان هم توسط یک پلیس ترک شد .شاید این
عالمت بزرگی برای دولت اردوغان بود تا بداند که چرخش
در سیاســت خارجی اش می تواند هزینه های سخت تری
برایش داشته باشد.
سفیر کشوری مورد هدف قرارگرفت که پس از یک
دوره روابط ســخت و تنش زا با ترکیه ،تازه از در دوستی با
ان کشــور در امده و حتی احتمال هم اوایی بزرگ تر با ان
و متحدینش در اینده پیش بینی می شود .سال 2016نیز
همچون سال 2015برای ترکیه خوب تمام نشد و تردیدها
در مورد سیاست داخلی و خارجی اش حتی بیش از گذشته
به نظر می رسد.
ترکیه در عصر تردید به ســر می بــرد ،تردید در حفظ
روابط نزدیک قدیمی با غرب یا نزدیک شــدن به روسیه و
قدرت های شرقی .
ی همواره امری نامطلوب
تردید در هر رفتار و تصمیم
قلمداد می شود و هزینه ها را افزایش می دهد .تردید مانع
از اتخاذ تصمیــم قطعی می شــود و امــکان تاثیرگذاری
بین الملل
مثلث | شماره 340
در اتفاقی ناگوار شاهد ترور سفیر روسیه ان هم توسط یک پلیس ترکیه ای
بودیم .شاید این عالمت بزرگی برای دولت اردوغان بود تا بداند که چرخش
در سیاست خارجی اش می تواند هزینه های سخت تری برایش داشته باشد
بین الملل
ورودی های اشوب ساز و مختل کننده را افزایش می دهد.
حتی در یک تصمیم ســاده شــخصی هم تردید داشتن،
هزینه ســاز اســت چه رســد به مدیریت در ســطح کالن
و در مقیــاس و انــدازه ای بــه اهمیــت حکومت مداری و
سیاست گذاری .به ویژه در سیاست گذاری خارجی همواره
بایســتی مانع از بروز تردید و ابهام در تصمیم گیری شــد،
چون منافع ملــی حکم می کنــد هرچه ســریع تر تصمیم
عقالنی و درســت را اتخاذ کرد؛ و این مشکلی است که به
نظر ترکیه با ان مواجه است .تردید در اتخاذ تصمیم نهایی
و مشــخص ســاختن موضع خود در قبال شــرق و غرب،
روسیه و متحدین اش از یک سو و امریکا و هم پیمانانش
از سوی دیگر.
ترکیه همواره در برزخ میان شرق و غرب گرفتار بوده
و به خاطر موقعیت ژئوپلتیکی اش دچار نوعی پارادوکس
هویتی شرقی -غربی بوده است .دهه ها تالش این کشور
برای عضویت در اتحادیه اروپا عملی نشد و دولت اردوغان
نیز به رغم همه تالش هایش این ارزوی ترک ها را نتوانست
تحقق ببخشــد .به نظــر می رســد چنین پارادوکســی در
سال های اخیر حتی جدی تر از گذشته شده است و ترکیه
به واسطه مسائل اخیر بیش از گذشته در انتخاب غرب و
شرق بالتکلیف مانده است.
ایا ترکیه باید کماکان به اتحــاد با غرب وفادار بماند
یا تجدیدنظر در جهت گیری اســتراتژیک خود را با جدیت
دنبال کند و نگاهش را به سوی شــرق معطوف کند؟ و ایا
در شــرایط کنونی منطقــه ای و بین المللــی می تواند حد
میانه را نــگاه دارد و کماکان با طبیعــت و ماهیت و هویت
پارادوکس گونه اش کنار اید؟
این مساله مهم کنونی سیاست خارجی ترکیه است،
ترکیه ای که در بستر نامطمئن سیاسی ،امنیتی و اقتصادی
داخلی و منطقه ای روزگار دشواری را سپری می کند.
اوایل دولت اردوغان ،سیاست به صفر رساندن تنش
با همسایگان برای ترکیه دستاوردهای خوبی داشت ،البته
شــرایط منطقه ای و بین المللی نیز تا حدود زیادی به مراد
انها بود و همین امر خیلی از تحلیلگران را بر ان می داشت
که با نگاه اینده پژوهانه دورنمای روشنی را برای این کشور
به تصویر بکشند؛ اینده ای که در ان حتی ترکیه می توانست
در چند منطقه از جمله خاورمیانه و شــمال افریقا ،اسیای
مرکزی و قفقاز ،مدیترانه شرقی و حتی فراتر از ان به عنوان
یک قدرت برتر منطقه ای فعال باشد .اما این روزها کمتر
کسی می تواند برای ترکیه یا حداقل دولت اردوغان اینده
خوبی را به تصویر بکشد.
حدودا هفت ســال بعد جمهوری ترکیه صد سالگی
حیات نوین خود را جشــن خواهد گرفت امــا ترکیه تا ان
تاریخ بایستی بر بسیاری از مسائل و مشکالت حاد داخلی
و خارجی غلبه کند .از لحاظ داخلی ترکیه در کشاکش روند
دولت -ملت ســازی با چالش های بزرگــی مواجه بوده و با
گذشــت حدود یک قرن از حیات نوینش نتوانســته است
به نقطه قابل اطمینانی دســت یابد و در هر ســه شاخص
دولت – ملت ســازی (اشــباع ســرزمینی ،همبســتگی و
یکپارچگی ملی ،ثبات سیاســی و اقتصادی) با مشکالت
بزرگی دســت و پنجه نرم می کند .به خاطر همین مســاله
و عوامل دیگــر در محیــط نامطمئن امنیتــی منطقه ای
زندگی می کنــد و بــا تهدیدات جــدی داخلــی و خارجی
مواجه است.
غرب گرایی و هم اوایــی با کشــورهای غربی که به
وسعت همه سال های حیات جمهوری ترکیه بوده است،
حداقل برای دهه ها حمایت و پشتیبانی قدرت هایی مانند
ایاالت متحده را برایش تضمین کرد و به واســطه همین
امر ،ترکیه توانســت خود را در بســیاری زمینه ها خصوصا
روند توسعه صنعتی به وضعیت قابل قبولی برساند .ورود در
اتحاد ناتو امنیت ترکیه را در فضای جنگ سرد و در مقابل
تهدید شوروی تضمین کرد و در فضای پس از جنگ سرد
نیز به خاطر همراهی با غرب به منافع بزرگی دست یافت.
زیرســاختارهای صنعتی ،نظامی ،اقتصادی و حتی
فرهنگی و اجتماعی ترکیه غربی شد و حتی تا استانه معرفی
خود به عنوان کشور تمام عیار اروپایی پیش رفت .همین
امر موجب می شــود که ترکیه هرگز نتواند به غرب و روابط
نزدیک دیرینه اش بــا قدرت های غربی بی توجه باشــد.
اردوغان و تمــام دولتمردان ترک هــم بدون تردید بر این
امر واقفند ،و هرگز نمی توانند به دهه ها پیوند کشورشــان
با غــرب و نهادهای تاثیرگــذار ان همچون ناتــو بی اعتنا
باشند.
همین امر به نظر مانع از جدایی قطعی ترکیه از غرب
خواهد شــد .اما از ســوی دیگر ترکیــه از متحدین غربی
خود نیز رنجیده خاطر است .متحدان غربی ترکیه نه تنها
اردوغان را در شــرایط ناگــوار داخلی و منطقــه ای یاری
نکردند حتی در برخی مواقع با انتقادها و فشارهای شــان
موجب تضعیف جایگاه حزب عدالت و توســعه و رهبر ان
شدند.
به جز ایــن ،ترکیه از انتقام جویی روســیه نیز هراس
دارد و به خوبی بر این امر واقف است که از سرشاخ شدن
با این قــدرت نه تنها چیــزی عایدش نخواهد شــد ،بلکه
می توانــد هزینه های بزرگ تری برایــش تحمیل کند .اما
نگاه داشــتن موضع میانه در این برهه برای ترکیه بســیار
دشوار شده است.
دولت اردوغان نه می تواند از غرب جدا شود و اصال
نیروهای داخلی و متحدیــن ترکیه چنین اجــازه ای به او
نخواهند داد و از ســوی دیگر نمی تواند روابط تنش امیز با
روسیه و متحدین اش را تحمل کند یا اصال منفعل باشد و
ببیند که روســیه و رقبای منطقه ای اش در خاورمیانه همه
معادالت را به نفع خود پیش برند.
و این گونه است که شرایط برای ترکیه بسیار دشوار
به نظر می رســد .بنــا بر عوامــل مختلــف از جمله منطق
ســود -هزینه ،اوضاع داخلی ترکیه ،شــرایط منطقه ای و
بین المللی ،پیوندهــای تاریخی ترکیه با غــرب و اتحاد و
مشــارکت با نهادهای غربی همچون ناتو ،عمل گرایی و
واقع بینی ســنتی نزد دولتمردان ترک و ...به نظر می رسد
که نهایتا ترکیه گزینه ای جز حفــظ روابط نزدیک با غرب
را نمی تواند انتخــاب کند .البته ترکیه به روســیه و نیات و
رفتارهای ان نیــز نمی تواند بی اعتنا باشــد و به هر طریق
سعی می کند اســیب احتمالی از سوی روســیه را کاهش
دهد.
اما اتخاذ چنین سیاست متوازن و حفظ موضع میانه
در شرایط کنونی برای دولتمردان ترک بسیار دشوار هستند
و به نظر همین امــر نهایتا تعیین کننده سرنوشــت دولت
اردوغان خواهد شــد .نهایتــا به نظر می رســد نزدیکی به
روسیه و ائتالف مورد حمایت ان در خاورمیانه برای ترکیه
در سطح تاکتیک قابل ارزیابی اســت ،ولی حفظ پیوند و
اتحاد با غرب کماکان در چارچوب اســتراتژی کالن این
کشور قابل تحلیل است.
از تاریــخ روابــط بین الملــل می توان ایــن درس را
گرفت که هر کشــوری بایســتی بر مبنــای توانمندی ها
و قابلیت هایــش ،اهــداف و منافعــش و از ان مهم تــر
جاه طلبی هایش را تعریف کند .هرگاه بیــن این دو مقوله
فاصله و شــکاف عمیق ایجاد شــود ،شکســت می تواند
حاصل چنین بی تدبیری باشــد و چنین وضعیتی می تواند
ســخت معــرف ترکیه کنونــی باشــد ،ترکیه کمــاکان در
تردید...
61
تاکتیک تجار
صادرات ایران با یک چالــش عجیب و غریب مواجه شــده ؛ کاال به
مقصد می رسد اما به جای ارز کاالی دیگری به کشــور بازمی گردد .این
چالش کشــور را با بحران هــای ارزی مواجه کرده و گویا سیاســت های
دستوری نیز تا کنون راه به جایی نبرده است .این مساله را در پرونده این
هفته اقتصاد بررسی کرده ایم.
اقتصاد
ت
یتر
ا
و
ل
معمای ارز صادراتی
دالرهاییکهبازنمی گردند
1
یــک نکته مهــم در مــورد صــادرات ایــن روزهای
ایران این اســت که چرا ارز حاصل از صادارات به کشــور
بازنمی گردد .در شــرایطی که امارها حکایــت از افزایش
صادرات دارد همچنــان اما بحــران ارزی و کمبود در این
بخش به صورت محسوسی قابل مشاهده است .انچه رخ
داده این اســت که صادرکنندگان ایرانی به شکل عجیبی
تبدیل به وارد کننده شده و ارز حاصل از صاردات را در همان
کشــور هدف تبدیل به یک کاالی دیگر کــرده و اینگونه
اقتصاد ایران را دســتخوش چالش هایی مهــم کرده اند.
چگونه می توان این پدیده را تحلیل کرد و چرا صادرکنندگان
رغبتی برای اوردن ارز به کشور ندارند؟
اقتصاد
62
مثلث | شماره 340
امارها چه می گویند؟
امارهــا حکایــت از ان دارد کــه صادرات ایــران در
شش ماهه نخست امسال رشد قابل توجهی داشته است؛
افزایش شش درصدی نسبت به سال گذشته .صادراتی که
گرچه در مقابل واردات چندان به چشم نمی اید اما همین
میزان صــادرات هم به راحتــی انجام نمی شــود.ناظران
اقتصادی بر این باورند که اقتصاد ایران برای تبدیل شدن
به اقتصــادی صادرکننده ،نیازمند گذر از بــازه زمانی به نام
«پسابرجام» است .با باز شدن گره تحریم ها علیه ایران،
گشایش هایی در زمینه صادرات و تسهیل کار صادرکنندگان
صورت گرفته است؛ اما مشــکالت و گره های داخلی هم
بی تاثیر در روند صادرات نیســت .واقعی نبــودن نرخ ارز،
مسائل و مشکالت حمل ونقل و همین طور حمایت ناکافی
از صادرکنندگان بخش کوچکی از این مشــکالت داخلی
اســت .با این حال و با تمام این موانــع ،صادرکنندگان که
عمده انان از فعاالن بخش خصوصی هستند ،تالش دارند
تا ایران را از کشوری که تا دیروز مبدا کاالهای وارداتی بود
به کشوری صادرکننده چه در کاالهای نفتی و چه غیرنفتی
تبدیل کنند .تازه ترین امارهای سازمان توسعه تجارت نشان
ی در شش ماهه
می دهد که صادرات محصوالت پتروشیم
نخست امسال از لحاظ وزنی 53درصد و از لحاظ ارزشی 22
درصد افزایش داشته است .سایر کاالهای صادراتی حدود
۵/۹میلیارد دالر و به عبارت دیگر حدود 44درصد از ارزش
کل صادرات و از نظر وزنی ۵/۳۱میلیون تن ( 53درصد) را
به خود اختصاص داده است .همچنین بخش صنعت 33
درصد ،بخش کشاورزی 7درصد ،معدن ۷/۲درصد ،فرش
و صنایع دســتی نیز 7درصد کل میزان صادرات را به خود
اختصاص داده است.
گره خوردگی ارز و صادرات
منطق اقتصــاد حکم می کند کــه افزایش قیمت هر
کاالیی در پی افزایــش تقاضا در صــورت کاهش یا ثبات
عرضه اتفاق می افتد .بنا بر این افزایش شدید قیمت ارز در
ماه های اخیر هم باید از همین قانون تبعیت کند یعنی یا باید
تقاضا به شدت باال رفته باشد یا عرضه به غایت کاهش یافته
باشد .این در حالی است که مقایسه ارز حاصل از صادرات
غیر نفتی و ارز حاصل از فروش نفت با نیازهای ارزی ما که
شامل واردات ،ارز مسافرتی و ...می شود به وضوح از عدم
برهم خوردن تعادل حکایت دارد.پس باید ورای محاسبات
تئوریک و روی کاغذ به دنبال علل دیگری بگردیم؛ مجموع
نیاز وارداتی ما بیشتر از چند صد میلیارد دالر نخواهد بود و
درامد صــادرات غیر نفتی تمام این نیــاز را تکافو می کند،
بدون اینکه حتی به اســتفاده از درامدهای نفتی نیاز باشد
اما مشاهده می کنیم که همچنان با تقاضای بر اورده نشده
در بازار ارز مواجه هستیم .درســت است که بخشی از این
تقاضا ،کاذب و با هدف پس انداز و حفط ارزش پول است
اما واقعیت دیگ ر این است که به علت شرایط موجود ،بخش
عمده ای از ارز صادرات غیر نفتی به کشــور بازنمی گردد.
یعنی اینکه در حال حاضر میلیاردها دالر ارز که روی کاغذ
از محل صادرات غیر نفتی حاصل می شود ،به چرخه تبادل
ارزی کشور داخل نمی شود و صادر کنندگانی که با دریافت
ارز ،تولید و ســپس صادرات انجام داده اند ،ارز حاصل از
صادرات را به چرخه داخل کشور بازنمی گردانند .از این رو
ما با کمبود ارز در قبال تقاضای سیری ناپذیر مواجهیم.به
عبارت دیگر بانک مرکزی در حال حاضر ارز با قیمت مرجع
را در اختیار وارد کنندگان مواد اولیه و کاالهای واسطه ای
قرار می دهد ،ولی ارز حاصل از صدور کاال به جای اینکه به
چرخه داخل کشور بازگردد ،در خارج می ماند ؛ این مشکل
حال حاضر بازار ارز ماست.
برجام همچنان مشکل اصلی است
در این میان اما یک نکته مهم این است که می گویند
حل نشدن موانع بانکی برای انتقال پول صادرکنندگان یکی
دیگر از موا نع اصلی عدم بازگشت ارز حاصل از صاد رات به
کشور اســت .به بیان دیگر صادر کنندگان مجبور هستند
برای تجارت خود پس از صادرات تبدیل به وارد کننده شده
و به جای ارز کاال وارد کشور کنند.
دکتر ابراهیم شــیبانی در این مــورد می گوید« :یک
بحث مالی دربــاره انچــه مربوط بــه معامالت مــا با دالر
امریکاست وجود دارد ،چون نفت را هم به دالر می فروشیم،
بنابراین دریافت های ما در وهله اول دالری است .این برای
اینکه بتواند در دســت ما قرار بگیرد و در دنیــا بچرخد نیاز
است که با امریکا تفاهم داشــته باشیم تا حساب هایی که
در اتاق های پایاپای نیویورک تسویه می شود ،اجازه بدهند
که دارایی هــای دالری ما به انجا بــرود و بچرخد ،یا به نفع
ما دالری به دست بیاید یا وقتی می خواهیم برای دیگران
حواله کنیم .این چیزی است که جزو توافقات برجام نیست
که اصطالحا به ان U-Turnمی گویند .اصال چنین چیزی
صادرات ،بدون بازگشت ارز
کارنامه دو دهه
صادرات ایران
معامله نکنند ،یعنی این مذاکرات را پنهانی انجام می دهد.
در نتیجه اگر سوئیفت هم باز شــود اینها برای معامله با ما
طفره می روند .بنابراین در حال حاضر بانک های بزرگ در
اروپا به دالیل مختلف با ما معامله ای انجام نمی دهند .برای
اینکه معامله انجام شود ،باید دو بانک کارگزار با هم روابط
کارگزاری ایجاد کنند .باید اســنادی امضا کنند ،بنویسند و
ل پیش هم داشــته باشــند که بعد می خواهند واردات و
پو
صادارت کنند و ال ســی هایی که یا به نفع ما یا به نفع انها
صادر می شود را بانک های کارگزار انجام دهند .االن این
رابطه وجود ندارد ،بنابراین معامالت بزرگ متوقف است».
او در ادامه می افزاید« :بحث دیگر اصوال فروش کاالهای
معموال به دردبخور اســت که درباره ان هم مشــکل ایجاد
می کنند .حاال امریکا اعالم کرده که ایران می تواند دو سه
کاال به امریکا صادر کند ،مثل فرش ،پسته و خاویار که در
همین اثنا این را عرض کنم که کل تولیدات ما در این سه
قلم به 600میلیون دالر هم نمی رســد ،چه برسد به اینکه
ســهم امریکا چقدر می شــود ،ولی واردات از امریکا مثل
دارو ،مواد غذایی و ...هم بنا به مشــکالتی که مراودات
مالی وجود دارد به ســختی انجام می شــود ،مثال مشکل
در مبادله کاالهایی که ســرمایه ای باشد و در صنعت نفت
به کار می رود هنــوز به قوت خود باقی اســت .همان طور
که می دانید تحریم های ما اولیه و ثانویه هســتند .امریکا
یک تحریم اولیــه دارد که در مورد کاالهای شــرکت های
امریکایی است .به انها گفتند که نباید با ایران معامله کنند و
در برجام هم عینا امده است .می ماند تحریم های ثانویه که
مربوط به مواردی است که کشورهای دیگری با ما مراوده
دارند و اگر با ما مراوده کنند ،امریکا انها را تحریم می کند
و انها هم دچار مشکل می شوند .ثانویه را که به هر بهانه و
دلیلی اعمال می کنند و اولیه را هم که خیلی راحت نوشتند
و رسما اعالم کردند .اگر مجموع این مطالبی را که عرض
کردم روی هم بگذارید ،یعنــی تضییقات و تحمیالتی
که روی صدور کاال یا صادرات ما اعمال می شود به
عالوه تضییقات و تحمیالت مالی ،می بینید که
ما دچار مشکل هســتیم .بنابراین اگر رئیس
بانک مرکزی می گوید ما تعلیقی از سوی
امریکا ندیدیــم حرف گزافی نیســت و
حرف درستی است».
تحریم های غربی را کنار زد ،انعقــاد پیمان های دوجانبه
و چندجانبه اســت که موجب تقویــت واردات و صادرات
کشــور به خصوص با کشورهای اســیایی می شود .حذف
این سیاســت از برنامه ششم توســعه ،کارشناسی نیست و
باید به متن اصلی برگردانده شــود ».این فعال اقتصادی
می گوید « .برای کشوری مانند ایران که قصد کسب قدرت
منطقه ای دارد ،باید پیمان های دوجانبــه را در برنامه قرار
دهد و با این کار بخش زیادی از مشــکالتمان رفع خواهد
شد ».محمدرضا پورابراهیمی ،رئیس کمیسیون اقتصادی
مجلس هم با وعده اینکه مجلس در الیحه برنامه ششــم
توسعه ،بحث پیمان های پولی دوجانبه را خواهد گنجاند،
گفته است« :هنوز مشکالت نقل و انتقال پولی برای ایران
حل نشده و باید روی پیمان های پولی دوجانبه و چندجانبه
برنامه ریزی دقیقی داشته باشــیم و به دنبال این هستیم تا
پیشــنهادی در قالب یک تکلیف قانونی بــه بانک مرکزی
بدهیم کــه از این طرح اســتفاده کنــد .پیمان های پولی
دوجانبه و چندجانبه می توانــد از تنگنای دالری عبور کند و
تحریم ها را دور بزند .روسیه با اجرای این سیاست توانست
خود را از ســایه تحریم ها برهاند و کشــورهایی مانند چین
نیز با بسیاری از کشورها این پیمان را برقرار کردند تا برای
مبادالت پولی مشکالت شان به حداقل برسد .با بدعهدی
امریکایی ها در بحث برجام اکنون مبادالت پولی ،بیشــتر
خود را نمایان می کند و معضالت ان با ابعاد بیشتری مورد
بحث قرار می گیرد .اکنون بانک هــای خصوصی به این
بخش ورود کردند ،اما این موضوع یک تمرین اولیه است
و باید به صورت تکلیف در بانک مرکزی
قرار گیــرد و ما حتما در برنامه ششــم
توسعه ان را قرار خواهیم داد تا دیگر
تحریم ها نتواند در بخــش واردات و
صادرات کشور مشکلی ایجاد کند».
حسین حاجیلو ،کارشناس مسائل
ارزی هم بــر این باور اســت که در
چند سال اخیر بیشــترین فشاری که
به ایران امد ،بحــث تحریم ها بود که
تحریم هــای بانکــی و فــروش نفت،
بیشــترین معضل را برای کشــور
به وجود اورد .در همان زمان
مبادالت بانکی؛ چالشی بزرگ
مثلث | شماره 340
اســدالله عســگراوالدی ،در
اظهارنظری در این مــورد می گوید:
«در برجــام قــرار بــود کــه همه
تحریم ها یکباره برداشته شود
اما متاســفانه این موضوع را
شــاهد نبودیم و هنــوز هم
بــرای مبــادالت ارزی بــا
مشــکل زیــادی مواجــه
هستیم و برای رفع معضل
این جریان بایــد مبادالت
خود را به ســمت غیردالری
هدایــت کنیــم .اگــر تاجر
ایرانی از کشــور دیگــر اقدام
به خرید یــا پرداخت پــول کند،
ی غربی ها مواجه
قطعا با سنگ انداز
می شــود و بهترین راهی که می توان
اقتصاد
نبود و اخیرا هم اعالم کردنــد که چنین توافقی نکردیم که
اجرایش کنیم .چون فروش نفت به دالر انجام می شــود.
البته راه هایی هم وجود دارد ،مثال House clearingبه ان
می گویند که مثال بانک دیگری که ما در ان حساب دالری
داشته باشیم و کسی که به ما کاال می فروشد یا از ما می خرد
در همان بانک حساب دالری داشته باشــد و انجا پایاپای
کنیم ،ولی خود ان تنظیماتی دارد و راحت نیست .ما دچار
مشکل می شویم و همین شرایط باعث می شود نتوانیم به
ارامی و نرمی حرکت کنیم .از بحث دالر که خارج می شویم
با کشورهای اروپایی و اســیایی معامله داریم .اگر میزان
صادرات ما مثل نفت و کاالی ما به چین و هند مســاوی با
واردات ما با انها باشد ،شاید مشــکل کمتر بود ،هرچند باز
هم باید به دالر بگیریم و تبدیل کنیم ،ولی به ارز خودشان
و ما واردات کنیم .منتها چون کشــور به کشور تراز نیست
و ممکن است یک کشور بیشــتر صادر کند و ما بیشتر وارد
کنیم ،نیازمند این هستیم که پول را به نحوی داشته باشیم.
حاال قســمتی از ان با پول ملی انها انجام می شــود که ما
کمتر مشــکل داریم ولی به اروپا که می رســیم باز هم این
مشکل را داریم .چون در معامله با اروپایی ها بحث دالری
سر جای خود است .عمده صادرات نفت ما به اروپا نیست
و مقدار کمی به اروپا نفت می فروشیم و عمده صادرات ما
به غیر از اروپاست .منتها در تبدیل پول ملی کشورهایی که
به انها نفت صادر می کنیم یا تبدیل دالری که به پول های
اروپا می گیریــم باز هم دچار مشــکل می شــویم .یک بار
مشکل خدمات ســوئیفت مطرح بود که هنوز هم مشکل
داریم ،ولی جدای از ان خدمات هم تحریم هایی هســت
که ما اصطالحا به ان تحریم های نانوشته می گوییم ،یعنی
جایی نوشته نشده است ،یعنی شاید این تحریم بدتر از ان
نوشته شده ها باشــد؛ مثال فرض کنید دولت امریکا رسما
با شــرکت ها و بانک های اروپایی مذاکــره می کند که با ما
درمان صادرات
افزایش نرخ دالر
اتفاق مثبتی است
دلواپسی تجار
چرا ارز صادراتی به کشور
بازنمی گردد؟
63
اقتصاد
ایران تصمیم گرفت با چند کشــور ،پیمــان دوجانبه پولی
منعقد کند تــا بتواند با کشــورهای دیگر مبــادالت بانکی
واردات و صادرات داشته باشــد اما با برجسته شدن بحث
برجام همه این موضوعات کنار رفت و قرار شد که تحریم ها
علیه ایران برداشته شود .قدرت های بزرگ اقتصادی مانند
ژاپن و چین مبادالت خود را با ین انجــام می دهند و دالر،
چهارمین اولویت انهاست .همین موضوع نشان می دهد
که انها به کشورهای غربی اعتماد ندارند و مبادالت خود را
براساسی تنظیم کرده اند که اگر روزی کشورهای غربی انها
را تحریم کردند ،مبادالت پولی شان به خطر نیفتد.
وی تصریح می کنــد« :دولت به جای اینکه دســت
روی دســت بگذارد تا تحریم ها برداشــته شــود و ما برای
مبادالت تجاری نفس راحتی بکشــیم ،باید به فکر پیمان
پولی دوجانبه باشد و مجلس نباید این بند را از الیحه احکام
دائمی برنامه ششم حذف می کرد .غفلت در این بخش قطعا
باعث درجا زدن در حوزه مبادالت پولی می شود .اجرا نکردن
این سیاست برخالف سیاست های اقتصاد مقاومتی است
و باید در برنامه ششم توسعه گنجانده شو د اما بانک مرکزی
متاسفانه اراده کافی در این زمینه ندارد».
مجتبی خسروتاج ،قائم مقام وزیر صنعت بر این باور
اســت که مهم ترین چالش ما در برقراری ارتباط تجاری،
بحث مبادالت بانکی اســت .البته تعــدادی از بانک های
کوچک ،فعالیت ها و روابط مالی را شروع کرده اند اما هنوز
بانک های بزرگ و اساسی به صحنه نیامده اند.نظر شخصی
من این اســت که یکسان ســازی نرخ ارز هیــچ تاثیری بر
صادرات ندارد و از فساد ناشی از دو نرخی شدن ارز جلوگیری
می کند.وی با بیان اینکه دو نرخی کــردن ارز نظام تنظیم
بازار را به هم می زند افزود« :انچه برای صادرکننده مطرح
است و دغدغه صادرکننده ،این که نرخ ارز هزینه های ان را
پوشش دهد در حالی که صادرکنندگان معتقدند در سه سال
گذشته نرخ ارز تقریبا ثابت بوده و هزینه های انها افزایش
داشته اســت .بنابراین اگر نرخ ارز باال برود باید اثار تورمی
ان را بســنجیم و بدانیم که در کدام بخش ظرفیت اضافی
داریم که باال رفتــن نرخ ارز به ان بخــش کمک می کند.
نرخ ارز در بخش صنعت اثر ســازنده و در بخش کشاورزی
اثار تورمی دارد اما در بخش تولید نیازمند زمان است و الزم
است سیاست های نرخ ارز هوشمندانه ،جامع و در یک نگاه
بلندمدت اعالم شود».خســروتاج با بیان اینکه ما از ابزار
نرخ ارز خیلی خوب در دو ســال گذشته استفاده کرده ایم،
گفته است« :طی این مدت به تدریج گروه گروه کاال را از
ارز مبادله ای به سمت ارز ازاد حرکت دادیم به طوری که 60
درصد از محصوالت وارداتی بــا ارز متقاضی و 40درصد با
ارز مبادله ای وارد شد».
هر چه هست به نظر می رسد اکنون مهمترین معضل
صادرات ایران حل نشــدن بخش های مبهم برجام است.
ایا دولت می تواند از ایــن چالش مهم در ماه های اخر خود
عبور کند؟
اقتصاد
64
مثلث | شماره 340
مشکل اصلی صادرات ایران به کشورهای منطقه
کجاست؟
رئیس کمیســیون صنایع اتاق بازرگانی ایران معتقد
است که مشکل اصلی صادرات ایران به کشورهای منطقه
به تنش های سیاسی در منطقه ارتباط چندانی ندارد ،بلکه
بیشتر مشکالت در این زمینه به ضعف ها در زیرساخت ها و
مشکالت بانکی بر می گردد.
ابوالفضــل گلپایگانی می گویــد« :برخی تحوالتی
که در منطقه به وجــود امده نمی توانــد تغییراتی در روابط
اقتصادی ایران با کشورهای منطقه ایجاد کند ،البته حذف
داعش از منطقه در صادرات ما به عراق بسیار موثر خواهد
بود ،چرا که عراق به لحاظ فرهنگی ،سیاســی و اقتصادی
مناسبات بســیار خوبی با ایران دارد .سوابق تاریخی ایران
و ترکیه به لحاظ اقتصادی یک رابطه بسیار طوالنی است،
بعد از کودتایی هم که در ترکیه اتفاق افتاد رژیم سیاســی
در ترکیه تغییر نکرد و برای همین تغییری هم در مناسبات
اقتصادی ایران با ترکیه رخ نخواهــد داد .فاز مهم بعدی
صادراتی برای ما در منطقه افغانســتان است که به لحاظ
سیاسی دچار تغییر و تحولی نشده و بازارهای صادراتی ما
در این کشور تغییری نخواهد کرد .
مشــکالت اصلــی صــادرات ما بــه مــوارد دیگری
برمی گردد کــه مهمتریــن ان ضعف در زیرســاخت های
الزم برای صادرات اســت و از ســوی دیگری هم مســاله
لو انتقاالت پولی برای ما وجود دارد که در زمینه صادرات
نق
بسیار اهمیت دارد .در زمانی که روابط ترکیه و روسیه به هم
خورده بود به دلیل ضعف زیر ســاخت ها نتوانستیم از این
فرصت استفاده کنیم و حضور جدی در بازار روسیه داشته
باشیم .همچنین از طرف دیگر ما به لحاظ کیفیت ،قیمت
تمام شده ،بسته بندی و زیرساخت های صادراتی ترکیه قابل
مقایسه نیستیم که بخواهیم بازار روسیه را در رقابت با ترکیه
در اختیار بگیریم و برای همین نتوانســتیم از این فرصت
تاریخی که در اختیار ما قرار گرفت استفاده کنیم.
ترکیه از راه دریای سیاه با کشورهایی مثل اوکراین،
گرجستان ،اذربایجان و روسیه در ارتباط است و مراودات
بانکی اش هم برقرار اســت و مشــکلی در این زمینه ندارد
برای همین مــا برای رقابت بــا ترکیه در یــک معادله برابر
قرار نداریم».
بر اســاس این مطالعه اگر افزایش نرخ ارز می تواند قدرت
رقابت را در حوزه تجارت در کشور داشته باشد اما از طرف
دیگر موجب افزایش هزینه های تولیــد ،کمبود نقدینگی
و باال رفتن بازپرداخت هایی خواهد شــد که باید به صورت
ارزی پرداخت شود ،بنابراین این مطالعه نشان می دهد که
نمی توان همواره یک همبســتگی را در خصوص افزایش
نرخ ارز ،افزایش تولید و صادرات و بالعکس انتظار داشت.
بررسی ها نشان می دهد تا پیش از سال 90روند منطقی در
خصوص قیمت نرخ ارز و صادرات حاکم بود .اما از ســال
90بعد از به وجود امدن ان بحران ارزی که در اثر تشــدید
تحریم ها به وجود امد این تعادل بر هم ریخت .در این سال
نرخ ارز به شدت افزایش پیدا کرد اما تولید به دلیل باال رفتن
هزینه ها نصف شد و در واقع یک گپ در این میان به وجود
امد .نکته اینجاســت هرچه نرخ ارز واقعی تر شود ،ترجیح
می دهم از واژه افزایش استفاده نکنم ،شرایط تجارت نیز
رو به بهبود خواهد گذاشت .براساس امار از سال 84تا ،88
تنها 40درصــد از واردات از طریق درامدهــای صادراتی
تامین شد و در سال های 90تا 92که نرخ ارز افزایش پیدا
کرد نســبت صادرات به واردات نیز تعدیل شــده است .در
سال 90در حدود ،55سال 91نزدیک به ،61سال 92نیز
63و در هشت ماهه سال 93در حدود 92درصد واردات از
محل صادرات تامین شده است .بنابراین هرچه واقعی تر
شدن نرخ ارز بتواند موجب مثبت شدن سند تجاری ایران
شود می توان انتظار داشت تولید ناخالص ملی نیز افزایش
پیدا کند.
واقعیت این است که سیاســت های ارزی در شرایط
بحران ،بســیار متفاوت از زمــان وجود شــرایط عادی در
اقتصاد کشــور اســت .در هر مقطع که نرخ ارز در کشور با
افزایش مواجه می شود بسیاری اینگونه تحلیل می کنند که
حال باتوجه به افزایش قیمت دالر می توان برای افزایش
صادرات برنامه ریزی کرد .حال برای ارائه تحلیل درست و
پاسخ روشن به این موضوع که ایا افزایش نرخ ارز و کاهش
ارزش پول ملی در هر شــرایطی می تواند منجر به افزایش
صادرات در کشور شود باید چند نکته اساسی مورد بررسی
قرار گیرد .زمانی که اتحادیه اروپا یــورو را خلق کرد ارزش
ان بسیار بیشتر از دالر بود ،اما پس از گذشت مدت زمانی
وقتی مشاهده شد دالر بیشترین تاثیر را روی دیگر ارزها دارد
اتحادیه اروپا در یک حالت منطقی تالش کرد ارزش یورو
را در برابر دالر کاهش دهد .نکتــه دیگر در واکاوی تجربه
کشورها در این باره نگاهی به روند ارزش پولی چین و تاثیر
ان بر واردات و صادرات این کشور است .سال هاست میان
امریکا و چین یک جنگ ارزی رخ داده است .امریکا بر این
باور است که چین با پایین نگاه داشتن ارزش پول ملی خود
در واقع واردات خــود را از امریکا کاهش و میزان صادرات
خود را به دیگر کشورها افزایش داده است و همین مساله
موجب نگرانی امریکا از سیاســت کاهش ارزش پول چین
شده اســت .در حال حاضر هر شــش یوان چین یک دالر
امریکا محسوب می شود که همین مساله یک مزیت مهم
برای صادرکنندگان چینی به حساب می اید.
بنابرایــن از تجربه چین این نتیجه حاصل می شــود
که اگر کاهــش ارزش پول ملــی در کشــوری اگاهانه و با
کنترل هــای الزم پولی و مالی دولت صــورت گیرد ،بدون
شــک تاثیر بســیار مثبتی بر افزایش صادرات کشــورها و
بی نیازی از واردات خواهد داشــت .از ســوی دیگر مدتی
است افزایش یکباره نرخ ارز در ایران نیز این باور را به وجود
اورده که ایران نیز مانند چین خواهد توانست برای افزایش
صادرات برنامه ریزی داشته باشد.
اتاق بازرگانــی در همین رابطه مطالعــه ای را انجام
داده است که به روشنی نشان می دهد سیاست های ارزی
چه تاثیری می تواند بر تولید و تجارت کشــور داشته باشد.
بسترهای فرسوده ،مهمترین مانع رونق صادرات
نرخ ارز؛ اهرم افزایش صادرات؟
غالمحسین شافعی ،رئیس اتاق بازرگانی ایران بر این
باور است که در شــرایطی که دولت مخارج خود را از نفت
تامین می کند تولید رو به افــول و واردات به محور تجارت
بدل می شــود و به تبع ان نرخ ارز تصنعی پایین نگه داشته
می شــود تا گزندی به صادرات وارد نشــود .این مشکلی
است که سال های سال با ان دست به گریبانیم و تهدیدی
جدی برای صادرات محســوب می شــود .گرچه امروز به
برکت دیپلماسی سیاســی و اقتصادی دولت یازدهم ،غل
و زنجیرهای دوران تحریــم قدری از پــای اقتصاد ایران
برداشــته شــده ،لکن صادرکننده ایرانی در قیاس با رقبای
خود هنوز فروشند جذابی محسوب نمی شود و هم به لحاظ
تکنولوژی و هم از نظر قیمت تمام شده کاال و دیگر مصائب
حوزه تولید و صادرات و بازاریابی و مشــکالت بانکی دچار
مشکل است.
شافعی به ســند راهبرد ملی توســعه صادرات مدون
در پنج ســال قبل اشــاره می کند و می گوید« :تقاضای ما
این اســت که این ســند مورد بازبینی قرار بگیرد و شــرایط
پس از برجام،سیاســت های اقتصاد مقاومتی و نیز برنامه
ششــم در ان گنجانده شــود.در این راســتا اتاق اصناف،
اتاق بازرگانی و اتاق تعاون امادگــی همکاری و همفکری
در بازبینی این ســند را دارند ».رئیس اتــاق بازرگانی ایران
در مورد طرح های تشــویقی صادرات می گوید« :خیلی از
کشورها این سیاست را دنبال می کنند و مالک کار صادراتی
انها بر مبنای حمایت های همه جانبه است.اما متاسفانه با
اتفاقاتی که در این سال ها شاهد ان بوده ایم دولت ها نشان
داده اند که هیچ وقت نمی توان به سیاســت های تشویقی
امیدوار بــود.در حالی که اهرم خیلی مهمی برای توســعه
صادرات است».
شــافعی مشــکالت خارجــی صــادرات را مهمتر از
موانع داخلی بر شمرده و می افزاید« :حمل و نقل شکننده
فرسوده،مشکالت بانکی و به روز نبودن مقررات داخلی با
بین المللی از مهمترین موانع راه صادرات هستند همچنین
برگزاری نمایشــگاه ها برای تعامل بیشتر درحوزه صادرات
اهمیت ویژه ای دارند».
اقتصاد
صادرات ،بدون بازگشت ارز
2
کارنامه دو دهه صادرات ایران
رکورد صادرات غیر نفتی ایران در کدام سال
شکست؟
بررســی روند صادرات غیر نفتی ایران نشان می دهد
مثلث | شماره 340
اقتصاد
تشــدید تحریم ها علیه ایران طی چند سال گذشته
قیمت کاالهای صادراتــی ایران را بیــش از 10درصد در
بازارهای جهانی کاهش دهد که پس از برجــام روند رو به
بهبود است.
هر چند فاصله قیمت کاالهــای صادراتی از ایران و
وارداتی به ایران بســیار قابل مالحظه است اما بررسی ها
نشــان می دهد روند افزایشــی قیمت کاالهای صادراتی
از ایران با تشــدید تحریم های غربی علیه کشــور متوقف
و قیمت اقالمی که از ایــران به بازارهــای جهانی عرضه
می شدند ،کاهش یافت.
بررســی ها نشــان می دهــد قیمــت هر تــن کاالی
صادراتی از ایران در سال 1390حدود 509دالر بوده است
که این رقم در سال پس از ان ،با تشدید تحریم های غربی
به 466و در سال 1392به 389دالر کاهش یافته است.
قیمت کاالهای صادراتی از ایران در بهترین شرایط
نیز یک سوم قیمت کاالهای وارداتی به ایران بوده است.
این بدان معناست که صادرات غیر نفتی ایران نیز از ارزش
افــزوده پایینی برخوردار اســت و همان طور کــه امارهای
گمرک نشان می دهد بخش مهمی از این اقالم را گازهای
همراه نفت و مواد خام معدنی و ...تشکیل می دهد.
با این حــال باالتریــن قیمت کاالهای صادر شــده
از ایــران به ســال ،1390یعنی ســال پیــش از تحریم ها
بازنمی گردد .در این ســال قیمت هر تن کاالی صادراتی
از ایران 509دالر براورد شده اســت ،در حالی که در سال
1387بانک مرکزی قیمت هر تن کاالی صادراتی از کشور
را حدود 551دالر تخمین زده است.
این رقم ،باالترین قیمت کاالهای صادراتی از کشور
طی دو دهه اخیر محسوب می شود و ایران حتی در بهترین
ســال های رشــد درامد نفتی و بهبود وضعیت اقتصادی از
منظر تامین نقدینگی نتوانســت این رقم را در کارنامه خود
تکرار کند.
دوری از خام فروشــی و تالش بــرای افزایش ارزش
افزوده کاالهــای صادراتــی از ایران سال هاســت که در
ن جای دارد.
راهبردهای تجارت خارجی ایر ا
اخرین براوردها نشــان می دهد متوســط قیمت هر
تن کاالی صادراتی از ایران در ســال گذشته حدود 468
تن بوده است که نسبت به سال پیش از ان افزایشی اندک
را نشــان می دهد .رکود حاکم بر اقتصاد ایران از یک سو و
تحریم های سفت و سخت علیه ایران از سوی دیگر سبب
شده اســت بازارهای صادراتی ایران تحلیل برود ،هر چند
پس از برجــام این امیــدواری وجود دارد که ایــران بتواند
سرزمین های از دست داده تجاری خود را باز پس گیرد.
نمودار زیر قیمت هر تن کاالی صادراتی از ایران طی
سال های 1377تا 1394را نشان می دهد.
رکورد باالترین صادرات غیر نفتی در اختیار دولتی اســت
که رکورددار کسب کمترین درامد نفتی در سال های اخیر
بوده است.
بررســی امارهای ارائه شــده از ســوی بانک مرکزی
نشان می دهد رکورد صادرات غیر نفتی ایران در سال 1393
شکسته و به گواه ارقام اعالمی از سوی بانک مرکزی در این
ســال بیش از 31میلیارد دالر کاال از کشور راهی بازارهای
جهانی شده است.
بر اساس این گزارش حجم صادرات غیر نفتی ایران
در سال های اوج درامد نفتی کشور از 29میلیارد دالر فراتر
نرفته بود .افزایش صادرات غیر نفتی ایران یکی از بزرگترین
برنامه دولت ها در سال های اخیر بوده است اما در سال های
اخیر ایــران توفیق های بیشــتری در تحقــق درامدهای
پیش بینی شده در این حوزه به دست اورده است.
بر مبنای ارقام اعالمی از سوی بانک مرکزی هر چند
اقتصاد ایران با رکودی سخت و سنگین به سر می برد اما این
رکود نیز نتوانسته اســت جریان صادرات کاال به بازارهای
جهانی را متوقف نماید و هر چند کاهشی اندک در صادرات
درامدهای نفتی مشــاهده می شــود اما براوردها حاکی از
ان است که در سال گذشــته درامدهای حاصل از فروش
کاالهای ایرانی حدود 30میلیارد دالر خواهد بود.
دولت گذشته که رکورددار کسب باالترین درامد نفتی
تاریخ ایران اســت ،نتوانســت حجم درامدهای حاصل از
صادرات غیر نفتی را از 29میلیارد دالر فراتر ببرد.
ایــران در تالش اســت نســبت به صــدور کاالهای
صنعتــی بــه بازارهای جهانــی اقــدام کند ،امــا امارهای
ارائه شــده در خصوص تجارت خارجی ایران نشان دهنده
ان اســت که هنوز بخش عمده ای از صــادرات غیر نفتی
ایران تحت تاثیر نفت قــرار دارد و گازهــای همراه نفت و
پتروشــیمی در صدر فهرســت کاالهای غیر نفتــی ایران
قرار دارند.
کاالهای معــروف ایــران در بازارهــای جهانی نیز
سال هاست که تغییری نکرده و همچنان پسته ،زعفران و
فرش ایرانی معروف ترین کاالهای کشور تلقی می شوند.
با ایــن حال بســیاری از کارشناســان معتقدند ایران
پتانسیل صادرات کاالهای غیر نفتی فراوانی را در خود دارد
و با سرمایه گذاری و توجه می توان برندهای فراوانی را برای
کشور در بازارهای جهانی ساخت.
در حالی حجم صادرات غیر نفتی ایران از سال 1393
رو به افزایش گذاشــته است که بیشــترین حجم کاهش
در امد نفتی نیز در این سال ها اتفاق افتاده است.
65
اقتصاد
سیستم بانکی ،متهم عدم بازگشت ارز است
اقتصاد
66
مثلث | شماره 340
گفت وگویمثلثباسیدناصرموسوی الرگانی
نوســانات قیمت دالر چه تاثیــری روی صادرات
دارد؟ تفــاوت قیمــت ارز در ایــران نســبت بــه
کشــورهای دیگر چه میزان بــر بازنگرداندن ارز
حاصل از صادرات به کشور تاثیر دارد؟
مدتی بود که بازار ارز و طال ثبات نســبی داشت و
این باعث تسهیل کار و فعالیت صادرکنندگان و واردکنندگان
شــده بود البته من با واردات بی رویه مخصوصا کاالهایی
که مشــابه انها در داخل تولید می شــود ،به صورت خیلی
جدی مخالف هستم چون نباید اجازه دهیم کاالیی که در
کشور حتی با کیفیت پایین تر تولید می شود ،رقیب خارجی
در بازارهای ما پیدا کند .البته مســئوالن نظارتی و سازمان
استاندارد باید روی کیفیت کاالهای داخلی جدیت به خرج
دهند و نگذارند تولید کاالی فاقد کیفیت در کشــور انجام
شــود ،در مقابل نظرم موافــق واردات بی رویه و کاالهای
مصرفی نیســت ،بلکه واردات باید به قطعات و مواد اولیه
مورد نیاز کارخانجات داخلی محدود شــود .فــارغ از این
مباحث واردکنندگان و صادرکنندگان مــا یک برنامه ریزی
برای خود داشــتند ولی باتوجه به نوســانات اخیر بازار ارز
مشکالتی برای انها به وجود امده است .کسانی که حتی
ال سی باز کردند و ماشــین االت صنعتی خریدند قرار بود
بانک مرکزی ارز مبادالتی به انها بدهــد اما بعد یک مرتبه
این کار را متوقف کرد و گفت باید بروند با ارز ازاد کاالی خود
را بیاورنــد .ارز ازاد هم در حال افزایش بــود ،همین باعث
مشکالتی شد .صادرات هم بستگی به کشور هدف دارد.
اگر قیمت ارز پایین تر از کشور ما باشد قطعا صادر کننده ما
با افزایش قیمت ارز در ایران استفاده می برد اما در ارتباط با
اینکه در کشورهایی که تقریبا افزایش قیمت ارزشان بیشتر
از ایران اســت قطعا صادرکننــده ایرانی با مشــکل و زیان
مواجه می شود ،بنابراین حتی صادرکننده ما روی قیمت ارز
برنامه ریزی دارد که افزایــش قیمت برنامه های او را به هم
3
سیدناصر موسوی الرگانی،
نایب رئیس کمیسیون اقتصادی
مجلس درباره تاثیر نوسان قیمت
ارز بر صادرات کشــور با نشــریه
مثلــث بــه گفت وگو نشســت .او
معتقد است« :یکی از دالیلی که
صادرکنندگان مــا ارزی که از فــروش کاالهای ایرانی
به دســت می اورند را به کشــور بــاز نمی گردانند و در
واقع ارز را تبدیل بــه کاال می کنند و خود تبدیل به وارد
کننده می شــوند ،همکاری نکردن سیســتم بانکی ما
با انها ست چون ارز وارد شــده به سیستم بانکی را به
صادرکنندگان بر نمی گرداند».
می ریزد .البته عده ای نیز دالل هستند که انها شاید استفاده
قابل توجهی از افزایش قیمت ارز ببرند اما برای تولید کننده و
برای کسی که زحمت اصلی تولید را می کشد تا کاالی خود
را صادر کند ،به نظر من اینجا زیان شــامل حالش می شود
چون شاید وام ارزی گرفته باشــد و افزایش قیمت ارز او را
دچار چالش ها و مشکالتی فراوانی کند.
چــرا صادرکننــدگان مــا ارزی کــه از فــروش
کاالهــای ایرانی به دســت می اورند را به کشــور
باز نمی گرداننــد ،در واقــع ارز را تبدیــل بــه کاال
می کنند و خود تبدیل به وارد کننده می شوند؟
یکی از دالیلش همکاری نکردن سیســتم بانکی
ن ما داشتن د با زحمت فراوان
ماســت .خیلی از صادرکنندگا
حتی در زمان تحریم های شــدید ،کاال صــادر می کردند و
وقتی درامد ارز انها با کلی دور زدن تحریم ها وارد سیســتم
بانکی می شد ،سیستم بانکی با انها همکاری نمی کرد و ارز
را به انها تحویل نمی داد.
صادرکننده در داخل کشور به ارز چه نیازی دارد؟
باالخره همان طور کــه گفتم برخی صادرکنندگان
وام ارزی گرفتند و باید بدهی خود را به صورت ارز بپردازند
ج خود باید ارز در در اختیار داشته
یا برای تهیه برخی مایحتا
باشــند اما سیســتم بانکی با انها همکاری نمی کرد .دلیل
دیگری که صادرکنندگان راغب به برگرداندن ارز به کشور
نیســتند این اســت که معموال تولیدکننده اصلی نیستند،
بنابرایــن دنبال ســود بیشــتر می روند ،بر همین اســاس
برخی واردات کاالهای بی کیفیت ســودهای کالنی عاید
واردکننده می کند ،در واقع برخی صادرکنندگان از این طریق
ی ببرند ،از این رو ارز را به کشور وارد
می خواهند سود بیشتر
نمی کنند .بررســی ها نشــان می دهد تعداد صادرکنندگان
حالت دوم بیشتر از تعداد صادر کنندگان حالت اول است.
البته برخــی خــود تولیدکننده هســتند و صــادرات انجام
می دهند ،انها نیاز به ارز دارند تا مواد اولیه یا دستگاه بخرند.
این دســته از صادرکنندگان دنبال واردات کاالی مصرفی
و لوکس نمی رونــد چون فروش این نــوع کاالها در داخل
برای شان سخت است اما در مقابل کسانی هم هستند که
دارند از راه صــادرات و واردات پول هــای کالنی به جیب
می زنند بنابراین اگر بخواهند ارز وارد کشور کنند ان استفاده
کالنی که در نظرشان است نمی برند .به همین دلیل دنبال
این هستند که یک کاالیی را از مبادی قانونی یا غیر قانونی
وارد کشور کنند .االن قاچاق کاال تولید کشور را فلج کرده
اســت و مقداری از این قاچاق توســط همین افرادی که
صادرات انجام می دهند انجام می شود.
شــما بــه همــکاری نکــردن سیســتم بانکی با
صادرکنندگان اشــاره کردید .این چقدر مرتبط با
برجام و تحریم هاســت ،یعنی ال سی واقعی باز
نشده و انها مجبورند برای انکه به پولشان برسند
کاال وارد کنند؟
قتصاد
ااقتصاد
روز اولی که برجام اجرایی شد مسئوالن رسما اعالم
کردند که همان روز هزار ال سی باز شد .حقیقتا یک اتفاق
تعجب اور بود چون ان روز جمعه بود که بیشــتر سیســتم
بانکی ما تعطیل است اما اعالم کردند هزار ال سی باز شد
چون خیلی از اجرایی شــدن برجام ذوق زده شده بودند اما
تا امروز غیر از یک ســری بانک های کوچک ،هیچ بانک
بزرگی قادر به همکاری با سیستم بانکی ما نشده است ،یعنی
تحریم های بانکی هنوز ســر جای خودش هست ،به رغم
انکه تحریم های بانکی جزو تحریم های 10ســاله ای که
اخیرا تمدید شد نیست و جز و تحریم هایی است که به مرور
بر سر موضوع هسته ای علیه ما اعمال شد .هنوز هیچ کدام
از بانک های بزرگ اروپایی حاضر به همکاری با سیســتم
بانکی ما نیستند ،حال انکه شخص رئیس جمهور روز اول
اعالم کرد هیــچ توافق و قــراردادی را امضا نمی کند مگر
انکه تحریم ها برداشته شــود و حضرت اقا به مسئوالن به
ویژه تیم مذاکره کننده توصیه کردند که تالش شان بر این
باشــد که از روز اول اجرای برجام همه تحریم ها برداشته
شود اما ما تمام تعهداتی که در چارچوب برجام داشتیم اجرا
کردیم ،در مقابل طرف مقابل به تعهداتش پایبند نبود .اینکه
برخی مسئوالن می گویند ما هیچ چیزی را از دست ندادیم،
منظورشان را متوجه نمی شوم .سوالم این است که ما چه
چیز دیگری را در موضوع برجام باید از دســت می دادیم؟
قلب راکتور اب ســنگین اراک با بتن پر ،ســانتی ریفیوژها
جمع اوری و ذخایر اورانیوم غنی شده مان از کشور خارج شد؛
در واقع ما همه تعهدات خود را انجام دادیم اما طرف مقابل
نه تنها تحریم های بانکی را بر نداشت ،بلکه بخشی از پول
بلوکه شده مردم ایران را به بهانه های واهی در چند مرحله
برداشت و غارت کرد ،بنابراین به نظر من هنوز بعد از برجام
گشایشی انجام نشده است .حاال بعضی صادرکنندگان از
راه های مختلف توانستند به سیستم بانکی ایران ارز بدهند
اما نتوانستند از ان ارز اســتفاده و برداشت کنند ،بر همین
اساس یکی از دالیلی که به واردات روی می اورند می تواند
همین باشــد که بانک با انهــا همکاری الزم را نداشــتند.
وعده هایی که داده شــد مبنی بر اینکه در پســا برجام تمام
تحریم ها به ویژه تحریم های اقتصادی و بانکی برداشــته
می شــود همه پوچ و توخالی بود و هیچ کدام عملی نشد.
صادرکنندگان نیــز باالخره نمی توانند بــه صورت چمدانی
ارزی که حاصل از فروش کاال کســب کردند را وارد کشور
کنند چون بعضی کشــورها از یک مقدار ارز بیشــتر اجازه
نمی دهند طرف همراه خود ببرد یعنــی اگر بخواهند به ان
شکل هم ارز را با خودشــان بیاورند با مشکل جدی مواجه
می شوند،بنابراینوقتیسیستمبانکیهمکارینکندبعضی
مجبورند کاال وارد کنند اما به نظرم اگر این افراد کشــور را
دوست دارند و می خواهند اقتصاد مقاومتی محقق شود و به
استقالل کشور اهمیت و ارزش می دهند ،کاالیی را بیاورند
که اوال نیاز مبرم داخلی به ان کاال باشد و مشابه ان در کشور
تولید نشــود ،نه انکه همین میزان تولیدی در کشور بر اثر
واردات بی رویه فلج شود و اشتغال از بین برود.
رئیس اتاق بازرگانی ایــران و چین گفته از روزی
که یک کاالی صادراتی تهیه می شود تا به بنادر
برسد و به کشور هدف صادراتی ارسال شود و پول
ان بازگردد 3.5 ،تا 4ماه زمان الزم است ،در حالی
که اگر یک صادرکننده به صورت خوش بینانه از
هر محموله صادراتی 5درصد سود داشته باشد،
انگاه به طور متوسط سود ساالنه ان با ارسال سه
محموله صادراتــی 15 ،درصد خواهــد بود .این
در حالی اســت که بانک ها هم اکنون ساالنه 25
درصد سود قطعی را به سپرده های مردم می دهند
بنابراین صادرات صرفه اقتصادی ندارد .شما این
حرف را قبول دارید؟
یکی از بزرگترین مشکالت کشور بوروکراسی اداری
است .بوروکراسی اداری بعضا صادرات را با مشکل جدی
مواجه می کند یعنــی صادرکننده ما تا بیایــد موافقت های
اصولی را بگیرد شــاید یک فرجــه زمانی طوالنــی را طی
کند ،همین امر باعث می شــود مدتی کــه زمینه صادرات
کاالیــش را فراهم می کند طوالنی باشــد و همین مســاله
تاخیر هزینه هایی را به دنبال دارد که سود منطقی صادرات
را از بین می برد.
بــه نظر شــما درنظر گرفتــن مشــوق ها و جایزه
صادراتــی چقــدر می تواند مشــکالت این حوزه
را حل کند چون کشــورهایی ماننــد هند و چین و
اخیرا عربستان ،سیاســت های تشویقی خوبی
را برای حمایــت از صادرات خود اعمــال کردند،
دولت باید چــه اقدامی در این زمینــه انجام دهد
تا صادرکنندگان تشویق شــوند تا ارز را به کشور
برگردانند؟
خیلی از کشورها برای اینکه بتوانند صادرات شان
را افزایــش دهنــد برنامه ریزی هایــی دارند به ویــژه اینکه
یک سری جوایز و کمک های جانبی را به صادرکنندگان خود
می کنند و بســته های حمایتی به انها می دهند تا صادرات
ت باشــند اما متاســفانه در ایران این جوایز
بیشتری داشــ
صادراتی داده نمی شود و همین مســاله دلسردی بعضی
صادرکنندگان را در پی دارد ،بنابراین به سمتی می روند که
سودشان افزایش پیدا کند یعنی ارز به دست امده از فروش
کاالی شــان را تبدیل بــه کاالی دیگری می کنند تا ســود
بیشتری به دست اورند.
به شــخصه معتقدم باتوجه به فرمایــش مقام معظم
رهبری که فرمودند ما باید دنبال این باشیم که در چاه های
نفتی خود را پلمب کنیــم و صادرات غیرنفتــی را افزایش
دهیم ،باید بــه صادرکنندگان واقعی مان بهــا بدهیم ،اگر
این کار را انجام دهیم می توانیم از تک محصولی بودن و
صادرات نفت نجات پیدا کنیم اما اگر به صادرکننده وعده
دادیم بعد از چند سال به وعده عمل نکردیم ،این صادرکننده
دنبال صادرات واقعی نمی رود .نکته اخر انکه چون بحث
ابروی نظام مطرح اســت ان کاالهایی که بخواهند صادر
کنند هم ناظران باید دنبال ان باشــند که کیفیت کاال باال
باشــد و هم از نظر بســته بندی مقبول مصرف کننده تلقی
شود.
مــا کاالهــای لوکــس و بــا کیفیــت داریــم ولــی
بسته بندی های خوبی ندارند و همین مساله باعث می شود
کاالهای ما در خارج از کشور خیلی جذابیت نداشته باشد.
باید جلوگیری کنیم از صادرات کاالی بی کفیت چون اگر
کاال رفت و مرجوع شد باعث بی اعتمادی می شود و دیگر
ما تا بخواهیم ان اعتماد را جلب کنیــم باید مدت طوالنی
سپری کنیم تا بتوانیم دوباره از صادرات نتیجه بگیریم.
درمان صادرات
افزایش نرخ دالر ،اتفاق مثبتی است
سید رضی حاج اقا میری
4
رئیس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران
مثلث | شماره 340
نرخ ارز تابعــی از متغیر نرخ تورم اســت و هرگاه نرخ
تورم افزایش یابد ،نرخ ارز هم افزایــش می یابد ،بنابراین
ارز عاملی برای افزایش نرخ تورم نیســت .وقتی نرخ تورم
کنترل شود که االن هم شده است ،دیگر نباید نگران بود
که افزایش نرخ ارز موجب افزایش نرخ تورم شود .افزایش
نرخ ارز باعث کنترل واردات می شــود و بدین ترتیب تولید
ملی توسعه می یابد و واردات هم رقابتی می شود .همچنین
ان مقدار ارزی که در تولید ملی به عنوان سرمایه های اصلی
تولید ملی مثل ماشــین االت صنعتی و ...به کار می رود،
اثر چندان تعیین کننده ای در نرخ تمام شده کاالی نهایی
ندارد.
اقتصاد
دولت همواره با تزریق دالر به بازار مانع افزایش قیمت
ان شده اســت .اگرچه نرخ دالر واقعی نیست و باید بیشتر
باشد اما نمی توان گفت که دولت عامدا خواسته تا قیمت ان
افزایش یابد .طبق یک سنت قدیمی دولت همواره با ورود
ارز به بازار در مقاطعی از زمان که قیمت دالر در حال افزایش
بوده ،مانع افزایش قیمت ان شده است.
بنابراین در این مقطع زمانی هم که افزایش قیمت دالر
را شاهد هستیم ،نمی توان گفت که دولت عامدا خواسته
که قیمت دالر افزایش یابد ،چرا که همواره دیده شــده که
حتی وقتی نیاز به کاهش قیمت دالر بوده ،دولت با تزریق
دالر های نفتی به بازار مانع افزایش قیمت شده است.
ادعای دولت مبنی بر کنترل شناور نرخ ارز هم باتوجه
به اینکه دولت همــواره مانع از افزایــش قیمت دالر بوده،
منطبق با واقعیت نیست .اگر دولت قرار باشد نرخی که برای
ارز تک نرخی تعیین می کند پایین تر از نرخ بازار ازاد و به نرخ
ارز مبادله ای نزدیک تر باشد ،قطعا صادرات کاهش می یابد
و به نفع رشد اقتصادی کشور نیست.
قیمت فعلی دالر واقعی نیست و می تواند بیشتر باشد.
برای رشــد صادرات و رشــد اقتصادی ،عاقالنه است که
دولت اجــازه دهد که قیمت دالر به تدریــج جایگاه طبیعی
خود را بیابد.
کاهش ارز پولــی ملی مــا برخالف تصور بســیاری
از کارشناســان و اقتصاددانان اشــکالی ندارد .اتفاقا این
موضوع به توسعه و رشد اقتصادی بیشتر کمک می کند.
کشــورهایی مانند چین که در اقتصاد دنیا مطرح اند
برای رشــد صــادرات و اقتصــاد ،ارزش پول ملــی خود را
در مقابل دالر کاهــش داده اند .کشــورهایی که تمایل به
مطرح شــدن اقتصاد چین در دنیا را ندارند ،همواره تالش
می کنند تا این کشــور ارزش یوان را در مقابل دالر افزایش
دهد اما چین همواره با این کار مخالفت کرده و حتی ارزش
ان را کمتر هم می کند.
ایا باتوجه به اینکه صادرات ما کمتر شامل کاالهای
فراوری شده اســت ،افزایش قیمت دالر منجر به افزایش
قیمت تمام شــده کاالها نمی شود .پاســخ این سوال این
است« :این محاســبه و رویکرد نســبت به نرخ ارز درست
نیست».
67
اقتصاد
دلواپسیتجار
یگردد؟
چرا ارز صادراتی به کشور باز نم
محمد الهوتی
رئیس کنفدراسیون صادرات ایران
اقتصاد
68
مثلث | شماره 340
5
وزیر امــور اقتصادی و دارایی طی روزهای گذشــته
اعالم کرده که افزایش نرخ ارز طی سال های گذشته کمتر
از نرخ تورم داخلی و خارجی بوده و در یک سال حدود 2/5
درصد و در سال دیگر تنها ۴درصد افزایش داشته است ،در
حالیکه این موضوع به هیچ عنوان به نفع تولید و صادرات
کشور نیست؛ این در شرایطی است که وزیر اقتصاد از ان
به عنوان یک دستاورد در کارنامه خود یاد می کند.
به این عملکــرد دولت ،نقدهای جدی وارد اســت؛
چراکه با سرکوب نرخ ارز و نگه داشتن ان با نوسان دو تا ۴
درصدی ،عمال قانون برنامه پنجم توسعه که تکلیف کرده
ی هر سال
نرخ ارز متناسب با تورم داخلی منهای تورم خارج
رشد کند ،معطل مانده و به ان ،بی توجهی شده است .نکته
دیگر این است که وقتی در کشــور ،وزارت اقتصاد اذعان
دارد که تورم در سال گذشته ۱۴درصد بوده و رشد نرخ ارز
۴درصد به ثبت رسیده ،اگر تورم خارجی را هم به ان اضافه
کنیم ،عمال تولید ایرانی هر ســال ۸درصــد در بازارهای
جهانی گران تر شده اســت و این دقیقا در تضاد با افزایش
صادرات ،رونق تولید و حمایت از ان و از همه مهمتر اجرای
سیاست های اقتصاد مقاومتی است.
به عقیده مــن تمام موضوعــات مثبت
اقتصادی دولت قابل تحســین اســت؛
ولــی در مــورد نــرخ ارز بــه دلیــل
حساســیت هایی کــه در همــه
دولت هــا وجــود دارد و بــه
نگرانی در مورد موضوعات
اجتماعی دامن می زند،
دولت اجازه نداد قانون
برنامه پنجم توسعه به
درستی اجرا شود و به
همین دلیل ،تولید
ما قــدرت رقابت را
از دست داده است؛
ضمن اینکه اگرچه
صــادرات کاهش
نداشته ،اما نتوانسته
افزایشــی متناسب
با رشد کشــور را به
دست اورد.
وقتی نــرخ ارز
کمتر از تورم رشد کند،
فرصــت بــرای
کاالهای قاچاق
بیشتر می شود و
رقابت بــرای واردات
غیررســمی هــم افزایش
خواهد یافت؛ بنابراین نکته ای
که وزیر اقتصاد از ان به عنوان یک
دستاورد مثبت یاد کردند ،یک نقد جدی
را با خود همراه دارد.
هم اکنــون موضــوع
تک نرخــی شــدن ارز مطرح
اســت و به تبــع ان ،دغدغه
جدی و نگران کننده برای تولیدکننــدگان و صادرکنندگان
به وجود امده که تک نرخی شــدن ارز به عنوان دســتاورد
دولت ،چطور قرار اســت اجرایی شود و کشــف نرخ ارز یا
تعیین قیمــت واقعی ان بــه چه صورت خواهــد بود؛ این
در شــرایطی اســت که باتوجه به گفته وزیر ،اگــر نرخ ارز
مبادله ای و بانکی ،متناسب با نرخ ارز ازاد قرار گیرد باز هم ۸
درصد نسبت به قیمت واقعی خود پایین تر است.
اکنون کاالهــای صادراتی ما گرانتر از کشــورهای
رقیب تمام می شود؛ بنابراین نرخ ارز هر عددی زیر قیمت
ارز ازاد قرار گیرد ،تولید و صــادرات لطمه خواهد دید و از
همه مهمتر اینکه کشــور در عمیق ترین رکــود قرار دارد و
افزایش نرخ ارز ،یکی از مولفه هایی خواهد بود که می تواند
کشور را از رکود در بخش صادرات خارج کند.
اقدام دولت در پایین نگه داشتن نرخ ارز ،در تضاد با
سیاست های اقتصاد مقاومتی است .البته سوال اینجا ست
که چطور می توان تضاد میان نگرانی های دولت از تبعات
اجتماعی و اقتصادی و افزایش نرخ ارز را برطرف کرد که در
پاسخ باید به این نکته اشاره کرد که اقتصاد ،یک علم است
که عدد و رقم و محاسبه می شناسد ،بنابراین هیچ مصلحتی
را در خــود نمی پذیــرد؛ پس وقتــی که هدفگذاری رشــد
۸درصدی ،تورم تک رقمی ،صادرات ۵۰میلیارد دالری یا
اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی که در ۲۴بند ،تولید
صادرات محــور را مورد توجه قــرار داده ،صورت می گیرد
باید به این موضوع توجه شود .مقام معظم رهبری مشخصا
اعالم کردنــد که مشــوق صادراتی باید پرداخت شــود تا
صادرکنندگان انگیزه صادرات پیدا کننــد ،یعنی باید همه
چیز را برای رشد صادرات مهیا کرد؛ پس موضوعات جانبی
را نباید در مسائل کلی دخیل کرد و به دلیل برخی نگرانی ها،
جلوی افزایش نرخ ارز را گرفت.
اگر دولت بتواند تــورم را در حد دودرصد مهار کرده و
نرخ ارز را دو درصد افزایش دهد ،بهترین شــرایط خواهد
بود و کسی هم اعتراض نمی کند؛ اما زمانی تولیدکنندگان
و صادرکنندگان اعتراض می کنند که از سال ۸۰تاکنون،
نرخ ارز متناســب با تورم افزایش پیدا نکــرده؛ در حالیکه
باید به مرور این اتفاق رخ می داد .این در شــرایطی است
که در مقطعی به دلیل نادیده گرفتن همین سیاســت ،رها
شدن فنر نرخ ارز ،تکانه های شدیدی به کشور وارد کرد که
ارزش پول ملی را به یک سوم کاهش داد؛ این لطمه باعث
می شــود که قدرت خرید مردم به یکباره و به شدت کاهش
یابد؛ بنابراین قانونگذار باید همه شرایط را در نظر گرفته و
هر دولتی هم باید ملزم به اجرای قانون باشد.
به هرحال دولت یازدهم کشور را در شرایطی تحویل
گرفت که همه بهتر می دانند شــرایط سخت و پیچیده ای
به خصوص در حــوزه موضوعــات اقتصــادی گریبانگیر
کشــور بود؛ تورم ۴۰درصدی ،بیکاری زیاد ،قطع
ارتباطــات بانکــی ،کاهش قیمــت نفت و
پرداخــت یارانه ها از جمله مســائلی
بود که باعث شــد دولت یازدهم
در بدترین شــرایط اقتصادی
بعد از انقــاب روی ا ید.
حل مساله و مناقشه
هســته ای و رفــع
مشــکالت اقتصادی،
در دســتورکار دولــت قرار
گرفــت و وعــده داد کــه
چرخش چرخ صنعت همراه
بــا حرکــت ســانتریفیوژها
باشد؛ بنابراین هدف دولت
در دو موضــوع سیاســت
خارجی و اقتصاد بود که در
سیاســت خارجی توانست
بعد از دو ســال و نیم وقفه،
در بهترین شرایط توافق را
امضا کند و کشــور را از یک
شــرایط بحرانی خارج نماید؛
اما در موضوع داخلی که بحث
اقتصادی مطــرح بــود ،دولت
به رغم توفیق در برخی بخش ها از
جمله کاهش تورم ،نتوانست موضوع
نــرخ ارز را به ســمت تک رقمی شــدن
واقعی پیش ببــرد .با توجه بــه اجرایی
شدن برجام ،حضور هیات های خارجی،
کاهش رتبــه ریســک پذیری کشــور در
رنکینگ جهانی و تســهیل شــرایط کسب و
کار ،به نظر می رســد دولت بایــد در بخش ارز نیز
حرکات صحیح و منطقی انجام دهد.
جنگ قهرمانی
پرونده رقابــت های نیــم فصل لیگ برتــر اگرچه بــا قهرمانی تیــم برانکو
ایوانکوویچ بسته شــد ،اما قلعه نویی و تیمش نشــان دادند که به این سادگی از
رقابت با ســرخ های پایتخت دســت نمی کشــند .باید دید در نیم فصل دوم چه
اتفاقاتی رخ خواهد داد.
ورزش
تی
تر
یک
رقابتدوقـــرمز
پرسپولیسوتراکتورسازی
سطحباالتریازسایرتیم هاداشتند
1
نیم فصــل اول لیــگ برتــر فوتبــال بــا تمــام فراز
و نشیب هایی که داشت به پایان رســید و شاگردان برانکو
ایوانکوویچ در تیم پرسپولیس موفق شدند با ارائه عملکردی
درخشــان و با پشت سر گذاشــتن رقیبی سرســخت مانند
تراکتورسازی ،به عنوان قهرمانی نیم فصل برسند ؛ عنوانی
که البته جامی به ان تعلق نمی گیرد.
در این گزارش نگاهی خواهیم داشت به عملکرد 16
تیم حاضر در فصل جاری لیگ برتر در پایان نیم فصل اول.
ورزش
70
مثلث | شماره 340
پرسپولیس؛ صدرنشین پرحاشیه
تیم برانکو ایوانکوویچ در ادامه روند بسیار خوب خود
از فصل گذشــته تا کنون ،ســال جدید فوتبال ایران را هم
بسیار پرنشاط اغاز کرد .پرسپولیس اگرچه در شروع کار با
حاشــیه های زیادی به خاطر نقل وانتقاالت بازیکنان خود
از جمله رفتن و برگشــتن مهدی طارمی و رامین رضائیان
و همچنین جذب دو بازیکن ضعیــف اوکراینی روبه رو بود،
اما در نتیجه گیری بســیار خــوب عمل کــرد و در انتها نیز
موفق شد با ارائه بازی های بســیار خوب و تماشاگرپسند،
در پایان نیم فصل به مقام قهرمانی برســد .تیم برانکو که
فصل گذشته به دلیل نداشتن خط دفاعی مطمئن و ضعف
در درون دروازه در انتهــای لیــگ جام قهرمانــی را تنها به
خاطر تفاضل گل از دســت داد ،در فصل جدید با برطرف
کردن نقاط ضعف خود و اضافه شــدن چند مهــره کارامد
مانند علیرضا بیرانوند ،سیدجالل حسینی و وحید امیری،
جان تازه ای گرفت .البته در این میان پرسپولیس به دلیل
نداشتن بازیکن خوب و باکیفیت مناسب روی نیمکت خود،
جام حذفی را به ســادگی و در نخستین گام با شکست برابر
تیم ناشناخته قشقایی از دست داد تا مشخص شود باوجود
داشــتن ترکیبی خوب ،از نبود بازیکنان جانشــین در حد و
اندازه بازیکنان اصلی رنج می برد .موضوعی که با جدایی
احمد نورالهی و امید عالیشاه ،دو بازیکن کارامد پرسپولیس
در انتهــای نیم فصل و پیوســتن انها ب ه تراکتورســازی به
خاطر ســپری کردن دوران ســربازی ،حاال بیشتر از پیش
تبدیل به نقطه ضعف سرخپوشان شده و باید برای برطرف
کردن ان فکری اساسی کرد .پرسپولیس باوجود وضعیت
خوب فنی ،این روزها درگیر حواشی زیادی مانند مشکالت
ت و در صورتی که مدیران این باشگاه در مدت
مدیریتی اس
زمان مشــخص نقل وانتقاالت زمســتانی نتوانند نیازهای
تیم برانکــو را برطرف کنند ،بــدون تردیــد در ادامه لیگ
سرخپوشان در رقابت با رقیب سرسختی مانند تراکتورسازی
کم خواهند اورد.
تراکتورسازی؛ با ثبات و سرسخت
سرخپوشان تبریزی ،بعد از تغییرات مدیریتی که در
ابتدای فصل داشتند ،با تالش مدیرعامل جدید خود جمعی
از ستاره های باتجربه لیگ مانند محسن بنگر ،محمد نوری،
محمد ابراهیمی ،ادینیو و جاســم کــرار را جذب کردند که
حضور این بازیکنان در کنار نفراتی همچون مهدی کیانی،
فرزاد حاتمی و بازیکنان ســربازی مانند ســروش رفیعی و
محمدرضا اخباری ،تیم امیر قلعه نویی را تبدیل به یکی از
پرمهره ترین تیم هــای لیگ و به نوعی پرســتاره ترین تیم
تاریخ باشگا ه تراکتورسازی کرد .شاگردان قلعه نویی اگرچه
در نیم فصل اول به دلیل اماده نبودن زمین ورزشگاه یادگار
امام مجبور بودند بازی های خانگی را در زمین اختصاصی
کوچک خــود انجام بدهنــد و نتوانســتند ازحمایت کامل
هوادارانشان برخوردار باشــند ،با این حال در نتیجه گیری
بســیار خوب عمل کردند و تا انتهای نیم فصــل پا به پای
پرســپولیس پیش رفتند و در پایان نیمه اول لیگ ،تنها با
اختالف دو امتیاز پشــت ســر تیم برانکو قــرار دارند .امیر
قلعه نویی و شــاگردانش در نیم فصل نخست ثبات خیلی
خوبی داشتند و همانند رقیب اصلی خود تنها در یک بازی
شکست خوردند و به گفته اغلب کارشناسان از نظر فنی در
کنار پرسپولیس بهترین تیم لیگ بودند.
ذوب اهن؛ درخشان حتی بدون یحیی
سبزپوشان اصفهانی بعد از قهرمانی در جام حذفی و
پیش از اغاز فصل ،درگیر مشکالت مالی بودند .مشکالتی
که یحیی گل محمدی را تا اســتانه جدایــی از این تیم نیز
پیش برد و در پایان نیز او با رضایت دادن به کم شدن مبلغ
مدیران سایپا به فرکی زمان بدهند
سه دلیل برای ناکامی سایپا در
نیم فصلی که گذشت
قراردادش در این تیــم باقی ماند .هرچند به دلیل شــروع
بد سبزپوشــان در لیگ و نتایج نامناسب انها در هفته های
ابتدایی یحیی بعد از دو ســال حضور موفــق در ذوب اهن
از سمتش برکنار شد تا دستیار او مجتبی حسینی به عنوان
سرمربی انتخاب شود .حسینی که البته به خوبی از تیمش
شناخت داشت شروعی بسیار عالی در ذوب داشت و موفق
شــد در مدت زمان کوتاهی ایــن تیــم را از رده های پایین
به باالی جدول برساند .ذوب اهن حســینی نه تنها اولین
شکست پرسپولیس صدرنشــین در لیگ را ثبت کرد بلکه
موفق شد به نیمه نهایی جام حذفی نیز صعود کند .این تیم
با بازگشت قاســم حدادی فر در نیم فصل دوم قطعا شرایط
بهتری نیز پیدا خواهد کرد.
پیکان؛ نیم فصل رویایی
پیکان تهران که پیش از این بیشــتر نقش اسانسور
لیگ را بازی می کرد و هربار بعد از صعود به لیگ برتر دوباره
به لیگ یک سقوط می کرد ،این بار با حضور مجید جاللی
باتجربه در راس کادرفنــی ،روزگار متفاوتی را در نیم فصل
اول تجربه کرد .فیروزه ای پوشان تهرانی البته شروع خوبی
در لیگ نداشتند اما بعد از گذشت چند هفته توانستند با پیدا
کردن ثبات تیمی خود رفته رفته نتایج خوبی را کسب کنند
و در انتهای نیم فصل نیز رتبه چشمگیر چهارم را در جدول
ا ز ان خود کردند .پیــکان این فصل با داشــتن بازیکنان
باتجربه ای مانند رحمان احمدی ،امیرحســین صادقی و
صادق بارانی ،در کنار جوانانی همچون سیاوش یزدانی و
ماهان رحمانی و با استفاده از وجود مهاجمی بسیار توانمند
همچون گادوین منشــا ،تبدیل به یکی از تیم های خوب
لیگ شده و به نظر می رسد بر خالف سالیان گذشته ،این بار
این تیم تهرانی قرار است نه برای فرار از سقوط بلکه برای
کسب سهمیه لیگ قهرمانان اسیا مبارزه کند.
نفت تهران؛ پرشور مانند دایی
تیم علــی دایی ماند خود او بســیار پر شــور اســت.
زردپوشــان تهرانی که البته ایــن فصل با تغییــر مالکیت
باشگاه ،بیشتر قرمزپوش شده اند ،باوجود شروع دیرهنگام
تمرینــات پیش فصل ،عملکرد خیلی خوبــی در نیم فصل
اول داشــتند و توانســتند در رده پنجم جدول قرار بگیرند.
علی دایی بعــد از حضور در نفت در اولیــن اقدام بازیکنان
باتجربه ای مانند محمد قاضی ،میالد فخرالدینی و ایگور
پراهیچ را جذب کرد تا بتواند با استفاده از این فاکتور نقص
شــروع دیرهنگام تیمش را برطرف کند .نکتــه بارز در تیم
علی دایی ،همدلــی و یکدلی بازیکنان این تیم اســت که
ی وجود مشکالت فراوان مالی در این تیم باعث نشد تا
حت
خللی در روند خوب این تیم در نیم فصل نخست رخ بدهد.
فوالد؛ پرواز با بال های انصاری
البته جذب وحید طالب لو ،رفته رفته روند خوبی را در پیش
گرفت و توانست از انتهای جدول جدا شود .فوالد البته در
جام حذفی ناکام بود و باتوجه به فشردگی باالی جدول لیگ
نیز برای کسب سهمیه لیگ قهرمانان اسیا ،قطعا کار بسیار
سختی خواهد داشت.
استقالل؛ روزهای سخت منصوریان
روزی کــه علیرضــا منصوریــان به عنوان ســرمربی
اســتقالل انتخاب شــد ،شــاید هواداران این تیم تصور
می کردند روزهای بد این تیم در دو فصل گذشته به پایان
رســیده و ابی پوشــان در فصل جــاری دوباره همــان تیم
پرقدرت همیشگی خواهند بود .البته در همان زمان اغلب
کارشناســان اعتقاد داشــتند منصوریان به دلیل نداشتن
تجربه زیاد و سختی کار در تیمی مانند استقالل ،قطعا در
فصل جاری شانس باالیی برای قهرمانی در لیگ نخواهد
داشــت ،ادعایی که با شــروع لیگ به خوبی اثبات شــد و
مشخص شــد برای مدعی بودن تنها تغییر سرمربی کافی
نیست .منصوریان در شروع کار تغییرات زیادی در تیمش
داشت و بازیکنان جوان زیادی را به ترکیب استقالل تزریق
کرد که این مســاله یکی از عوامل کندی روند اســتقالل
در نیم فصل بود .مشــکل دیگــر اســتقالل و منصوریان
مشــکالت مدیریتــی و چند دســتگی در هیات مدیره این
باشگاه بود .بعد از برکناری افشــارزاده و انتخاب افتخاری
به عنوان مدیرعامل جدید اســتقالل ،مشــکالت در این
باشگاه نه تنها کم نشد بلکه برخی از اعضای هیات مدیره
جدید نیز به صورت علنی به مخالفت با سرمربی جوان این
تیم پرداختند .موضوعی که در برهه ای باعث ایجاد حواشی
زیادی در استقالل شــد .تیم منصوریان البته از نظر فنی
نیز برخالف ادعای او انچنان پیشــرفت قابل مالحظه ای
نداشت و این مساله در کنار نتایج نه چندان خوب این تیم
در نیم فصل اول ،باعث انتقاد زیاد پیشکسوتان این باشگاه
از منصوریان شــد .البته از بروز اختالف میان منصوریان
و مهــدی رحمتی در واپســین روزهای نیم فصــل اول نیز
نباید گذشــت ؛ اختالفی که در صورت حل نشدن قطعا در
نیم فصل دوم می تواند وضعیت اســتقالل را از چیزی هم
که هست بدتر کند.
سپاهان؛ اغاز دوران ویسی
بازیکنانی مانند محمدرضا خلعتبری ،لوسیانو پریرا و فرناندو
خسوس متحمل شــد ،اما تا مدت ها جزو تیم های پایین
جدول بود .شــاگردان کمالوند بعد از گذشــت 10هفته از
لیگ رفته رفته شــکل تیمی خود را پیدا کردند و توانستند
با کســب نتایج خوب و پیروزی در چند بازی از جمله دیدار
مقابل سپاهان ،تا اواسط جدول صعود کنند .نقطه اوج تیم
کمالوند در نیم فصل نخست را می توان بازی این تیم مقابل
استقالل در تهران دانست .گســترش در ان بازی با وجود
یک بازیکن کمتر موفق شد شکســت دو بر صفر را تبدیل
به تساوی 2-2کند.
استقالل خوزستان؛ روزهای سیاه مدافع عنوان
قهرمانی
ان روزی که استقالل خوزستان در میان ناباوری همه
قهرمان لیگ برتر شد ،شاید کمتر کسی می توانست چنین
روزهای بدی را برای این تیم در فصل جدید پیش بینی کند.
بعد از رفتن عبدالله ویسی ،ســیروس پورموسوی دستیار او
به عنوان سرمربی جدید انتخاب شد .با این حال چند بازیکن
این تیم مانند خسوس و کولیبالی از استقالل خوزستان جدا
شــدند و این تیم که از همان ابتدای فصل درگیر مشکالت
مالی بود نتوانســت بازیکنان جایگزین خوبی را جذب کند و
همهاینعواملدرکنارهمباعثشدتامدافععنوانقهرمانی
لیگ برخالف فصل گذشــته ،روزگار بــدی را در نیم فصل
نخستتجربهکند.مشکالتمالیاستقاللخوزستانالبته
هنوز حل نشده باقی مانده و تعداد زیادی از ستاره های تیم
لو انتقاالت از این تیم جدا خواهند شد که در
احتماال در نق
صورت رخ دادن این اتفاق روزهای بســیار بدتری در انتظار
نماینده اول کشورمان در لیگ قهرمانان خواهد بود.
نفت ابادان؛ قابل پیش بینی
برزیل فوتبال ایــران بعد از چند ســال دوری از لیگ
برتر در ابتدای فصل جاری دوباره به لیگ برتر بازگشــت.
این تیــم در شــروع عملکرد بســیار خوبی داشــت و حتی
موفق شد اســتقالل را در تهران مغلوب کند اما با گذشت
زمان رفته رفته طالیی پوشان دچار افت شدند و در انتهای
نیم فصــل در رده یازدهــم قــرار گرفتند .باتوجــه به توان
یو مالــی این تیم در لیــگ ،به احتمال زیاد شــاگردان
فن
دست نشان با ادمه روند فعلی جزو تیم هایی خواهند بود که
در روزهای پایانی لیگ برای سقوط نکردند خواهند جنگید.
فصل گذشته ســپاهان یکی از بدترین دوران تمام
تاریخ خود را سپری کرد .فصلی که نه تنها حواشی زیادی
را در این تیم به همراه داشــت ،بلکه با نتایج بد این تیم نیز
همراه بود .در فصل جدید اما عبدالله ویســی که به همراه
استقالل خوزستان قهرمان لیگ شده بود به عنوان سرمربی
سپاهان انتخاب شد و او در شروع کار خود بازیکنان جوانی
را به ســپاهان اورد .جوانگرایی ویســی در ســپاهان البته
تبعات خاص خودش را داشت و موجب شد این تیم متمول
به دلیل عدم ثبات در نتیجه گیــری در انتهای نیم فصل در
رده نازل هشــتم قرار بگیرد .باتوجه به بهتر شــدن شرایط
سپاهان در روزهای اخر نیم فصل نخست ،به نظر می رسد
این تیم در دور برگشت مســابقات لیگ شرایطی به مراتب
بهتر داشته باشد.
رضا مهاجــری و شــاگردانش در پدیده مشــهد این
فصل هم چیزی بیشتر از فصل گذشته برای ارائه نداشتند.
حداقل در نیم فصل اول این تیم مشهدی فراتر از تصوری
که می رفت ظاهر نشــد و همان روندی را داشت که انتظار
می رفت .پدیده با اینکه در ابتدای فصل چند بازیکن نامی
مانند شــهاب گردان ،مهرداد کفشگری و میالد کمندانی
را جذب کرد اما از نظر فنی ســطحی همانند ســال قبل را
داشــت و در پایان نیم فصل هم در جایــگاه دوازدهم قرار
گرفت ؛ جایگاهی که احتمــاال رده این تیم در پایان فصل
نیز خواهد بود.
گسترش فوالد؛ شروع دیرهنگام شاگردان کمالوند
سیاه جامگان؛ باز هم برای سقوط نکردن می جنگد
دومین تیم تبریزی لیگ ،بــا اینکه در نقل وانتقاالت
بســیار پرســروصدا بود و هزینه های زیادی را برای جذب
دیگر تیم مشــهدی در ابتدای لیگ شــروعی خوب
داشت اما خیلی زود با بروز مشکالت مالی درگیر حاشیه شد
پدیده مشهد؛ چیزی شبیه فصل پیش
مثلث | شماره 340
ورزش
سرخپوشــان اهوازی تا قبل از هفته پنجم و بازگشت
ساســان انصاری به این تیم ،روزهای انچنــان خوبی را در
لیگ سپری نمی کردند .انصاری که در ابتدای فصل راهی
پرسپولیس شده بود ،بعد از اینکه متوجه شد جایی در ترکیب
ی منطقی
اصلی این تیم نخواهد داشت ،با گرفتن تصمیم
و مناسب دوباره به فوالد برگشــت و در بازگشت خود به این
تیم توانســت با گلزنی های فراوان بــرای تیمش ،نه تنها
توانایی های خود را اثبــات کند ،بلکه موجــب اوج گیری
فوالد نیز شود .تیم نعیم سعداوی بعد از بازگشت انصاری و
ایا رحمتی بازیکنی حرفه ای است؟
همه دعواهای دروازه بان استقالل؛ از
قلعه نویی تا منصوریان
مساله ای به نام جایگشت چرخه ای
قلعه نویی و برانکو چگونه از تراکتورسازی
و پرسپولیس مدعی ساختند؟
71
ورزش
و افت کرد .مشکالت مالی عدم پرداخت پول بازیکنان ابتدا
باعث جدایی فرهاد کاظمی و سپس استعفای دسته جمعی
بازیکنان شــد اما بعد از انتخاب خــداداد عزیزی به عنوان
مدیرفنی این تیم ،شرایط در این باشــگاه تا حدودی بهتر
شــد و با حل شــدن بخشــی از مشــکالت مالی این تیم،
سیاه جامگان موفق شد در چند بازی اخر به استثنای بازی
مقابل پرسپولیس امتیازات مناســبی را کسب کند .اخرین
تغییر در این تیم انتخاب مهدی هاشمی نســب به عنوان
مربی است که قرار اســت او در نیم فصل دوم هدایت این
تیم را بر عهده داشته باشد.
سایپا؛ جایگاه باور نکردنی تیم فرکی
پیش از شروع فصل اغلب کارشناسان سایپای حسین
فرکی را یکــی از مدعیان لیگ می دانســتند .با این حال با
شروع مسابقات نارنجی پوشان تهرانی بر خالف تصور همه
روند بسیار بدی را پیش گرفتند و تا جایی پیش رفتند که در
انتهای نیم فصل در رده باور نکردنی و غیر قابل پیش بینی
چهاردهم قرار گرفتند .سایپا که در ابتدای فصل بازیکنان
خوبی مانند مسعود حســن زاده را جذب کرده بود ،با وجود
ارائه یک فوتبــال روان در نتیجه گیری خوب عمل نکرد و
حتی این مساله موجب شد حســین فرکی یک بار از سمت
خود استعفا بدهد ؛ استعفایی که البته پذیرفته نشد و سرمربی
این تیم دوباره به کار خو د بازگشت .هرچند که در بازگشت
دوباره نیز نتوانست تغییری در شــرایط تیمش ایجاد کند.
سایپا در جام حذفی هم با شکست مقابل سپاهان حذف شد
تا عمال دیگر هیچ شانسی برای فصل جاری نداشته باشد.
به نظر می رســد تنها هدف این تیم در فصــل جاری باقی
ماندن در لیگ خواهد بود .فرکی در حال حاضر از حمایت
مدیران سایپا برخوردار است و باید دید مدیران این باشگاه
تا چه زمانی می توانند شرایط بد تیمشــان را تحمل کنند.
ایا فرکی می تواند تا پیش از تمام شدن صبر مدیران سایپا
تیمش را از بحران خارج کند؟
صبای قم؛ مرفاوی همچنان ناکام است
از همان ابتدای فصل هم می شــد حدس زد یکی از
تیم هایی که برای سقوط نکردن مبارزه خواهد کرد ،صبای
قم خواهد بود .تیمی که نه از نظر مالی شرایط خوبی دا شت
و نه در شرایط خوبی تمرینات پیش فصل خود را شروع کرد.
البته این تیم در شــروع کار نتایج بدی نگرفت اما در شش
هفته اخر نیم فصــل تمام بازی های خــود را باخت و تا رده
پانزدهم سقوط کرد و در نیم فصل دوم قطعا با این شرایط
جزو فانوس به دستان خواهد بود .وضعیت مرفاوی در صبا
چیزی شبیه فرکی در سایپا ست و باید دید مدیران صبا تا چه
زمانی قصد حمایت از سرمربی تیم خود را دارند.
ورزش
72
مثلث | شماره 340
ماشین سازی تبریز؛ پرشتاب به سمت لیگ یک
بازگشــت قدیمی ترین تیم تبریز به لیگ برتر فوتبال
ن اتفاقاتی بود
ایران ان هم بعد از بیست سال ،یکی از بهتری
که اخر فصل گذشته رخ داد .با این حال این تیم به حدی
در نیم فصل اول لیگ بد عمل کرد که به نظر می رسد خیلی
زود قصد بازگشت دوباره به لیگ یک را دارد .ماشین سازی
در ابتدای فصل با خرید بازیکنانی مانند اندرانیک تیموریان
و پیام صادقیان و جذب یک دروازه بان اللیگایی ،عملکرد
خوبی در نقل وانتقاالت داشــت اما در کوران مسابقات به
هیچ وجه خوب عمل نکرد و تا جایی پیش رفت که رســول
خطیبی ،ســرمربی این تیم اخراج شــد و فرهــاد کاظمی
به عنوان جانشین او انتخاب شد .کاظمی که فصل گذشته
سیاه جامگان را در واپســین دقایق در لیگ برتر حفظ کرد
حاال قصد دارد ایــن بار تیم ریشــه دار تبریــزی را از خطر
ســقوط نجات بدهد ؛ کاری کــه این بار باتوجه به شــرایط
ماشین سازی ،نشدنی به نظر می رسد.
کار پرسپولیس در نیم فصل دوم
سخت تر از تراکتورسازی است
گفت وگوی مثلث با حمید استیلی
پرسپولیس موفق شــد در نیم فصل اول لیگ به مقام
قهرمانی برسد ،ارزیابی کلی شما از تیم پرسپولیس در
نیم فصلاوللیگچطوراست؟
پرســپولیس با برطرف کردن نقاط ضعف خــود در خط
دفاعیودروازهتوانستبخشزیادیازمشکالتخودراحلکندو
مهم تریندلیلنتایجخوبتیمدرنیمفصلاولهمینمسالهبود.
در خط هافبک و حمله تقریبا اسکلت اصلی تیم حفظ شد و حتی با
اضافهشدنیکبازیکنبسیارخوبمانندوحیدامیری،پرسپولیس
شرایط بهتری را نسبت به سال گذشته پیدا کرد .ضمن اینکه باید
به این مساله هم اشاره بکنیم که سیستم مورد عالقه برانکو یعنی
4-4-2لوزی،بعدازیکسالحاالبهخوبیبرایبازیکنانجاافتاده
است.برانکوابزارخوبیبرایاستفادهازاینسیستمداردوبهخوبی
نیزتوانستهاستبرنامه هایخودرادرقالباینسیستماجراکند.
یکیازتغییراتپرسپولیسنسبتبهفصلقبل،عملکرد
خیلیخوبتیمدرخطدفاعیوامارعالیپرسپولیسدر
تعدادگلخوردهاست.البتهدرنقطهمقابلتعدادگل های
زدهپرسپولیسنسبتبهفصلقبلکمتراست.نظرشما
دراینرابطهچیست؟
بااتفاقاتیکهفصلگذشتهرخداد،طبیعیبودکهبرانکودر
اینفصلبهکارهایدفاعیتیمشاهمیتبیشتریبدهد.برانکوبه
خوبیمی دانستتیمشتواناییخوبیبرایگلزدنداردواگربتواند
درخطدفاعیبهثباتبرسد،دیگربهراحتیامتیازازدستنخواهد
داد.اینچیزیاستکهاالندرپرسپولیسشاهدهستیم.البتهبه
نظرمنپرسپولیسهنوزهممانندسالگذشتهبازیتماشاگرپسندی
را ارائه می دهد و هواداران ســبک بازی این تیم را دوست دارند اما
اینکامالطبیعیاستکهدرفوتبالامروزنتیجهگرفتنحرفاول
را می زند و برای موفقیت در لیگ باید اول گل نخوردن را در اولویت
داشتهباشید.
یکیازمواردیکهباعثانتقادپیشکسوتانوهواداران
ازپرسپولیسشده،ضعفاینتیمروینیمکتاست.
موافقاینمسالههستیدکهپرسپولیسبازیکنانذخیره
خیلیخوبیندارد؟
کامال این مســاله را قبــول دارم .پرســپولیس باید برای
نیم فصلدوممخصوصابرایلیگقهرماناناسیاتقویتشود.در
حالحاضرتیمنیازجدیبهیک هافبکدفاعیومدافعمیانیدارد.
درایندوپستپرسپولیسفقطدوبازیکنداردکهتخصصبازیدر
انپست هاراداردوکامالاحتیاجدارددوبازیکنباکیفیتدرایندو
پست جذب کند .البته در خط حمله شرایط با وجود طارمی و امیری
وعلیپورخوباستوبهنظرمننیازینیستمهاجمی جذبشود.
شما در مورد سیســتم بازی پرســپولیس و جا افتادن
سیســتم 4-4-2لوزی که مورد عالقه برانکو هم هست
در پرسپولیس صحبت کردید .به نظرتان پرسپولیس
در لیگ قهرمانان اســیا هم می تواند با همین سیستم
نتایجخوبیبگیردیانیازاستبرایاینمسابقاتتغییر
سیستمبدهد؟
برانکودرایندوفصلفقطبااینسیستمبازیکردهاست،
ان هم در حالی که ابزار بازی در سیستم های دیگر را هم داشته و به
همینخاطربعیدمی دانمبرایلیگقهرمانانهمبرانکوتغییریدر
سیستمپرسپولیسبدهد.البتهدرلیگشاهداینبوده ایمکهبعضی
مواقعبرانکوباواردکردننورالهیبهزمینسیستمتیمراتغییرداده
امابهنظردرلیگقهرمانانهمشیوهاصلیبازیپرسپولیسهمین
خواهد بود .البته قطعا نیاز اســت که پرسپولیس یک پلن دوم هم
مخصوصا برای بازی های بیرون از خانه داشــته باشد که احتماال
ان سیستم هم 4-2-3-1خواهد بود .در لیگ قهرمانان یک اشتباه
می تواند منجر به حذف تیم شود و پرسپولیس باید خیلی با احتیاط
2
تیم فوتبال پرســپولیس
موفق شــد با کســب 32امتیاز
به عنــوان قهرمانــی نیم فصل
اول لیگ برتر دســت پیدا کند.
شــاگردان برانکو بعد از کسب
اینعنوان،حاالبایدخودرابرای
روزهایسختپیشرودرنیمفصلدوملیگبرتراماده
کنند .روزهایی که با اغاز لیگ قهرمانان اســیا به مراتب
دشوارتر نیز خواهد شــد .با حمید استیلی در خصوص
مسائل مربوط به پرسپولیس و عملکرد این تیم در طول
نیم فصل لیگ برتر هم صحبت شدیم .متن گفت وگوی
مثلثباسرمربیاسبقپرسپولیسرامی خوانید.
دراینمسابقاتبهمیدانبرودوازهمینجهتنیازاستکهدرکنار
سیستم اصلی خود ،بازی با یک سیســتم دیگر را هم در دستورکار
داشتهباشد.
در چنــد وقت اخیــر شــاهد ایــن مســاله بوده ایم که
بحث جدایی دو بازیکن پرســپولیس و پیوســتن انها
به تراکتورســازی برای ســپری کردن دوران سربازی
حواشی زیادی را در این باشــگاه به وجود اورده است.
به اعتقاد شما این مســاله روی روند خوب پرسپولیس
تاثیرگذارخواهدبود؟
اصلی ترین دلیلی که باعث شــده فوتبال ما در 30سال
اخیرپیشرفتنکندوجودهمینقوانیناست.قوانینیمانندسربازی
که جز ضربه زدن چیزی برای فوتبال و ورزش ما نداشــته اســت.
واقعا چه ایرادی دارد یک بازیکنی که در پرسپولیس بازی می کند،
هنگام مشمول شــدن در همین تیم بازی کند؟ پرسپولیس با این
همه طرفــدار و محبوبیت چه فرقی با یک تیــم نظامی دارد؟ مگر
پرسپولیس یا اســتقالل تیم های دولتی نیستند؟ بازیکن اگر قرار
است برود سربازی و مثل بقیه مردم سرباز باشد که خوب باید برود
پادگان،ولیوقتیبه عنوانسربازمی رودتیمیمثل تراکتورسازیو
فقطفوتبالبازیمی کند،خبچهایرادیدارددرهمانپرسپولیس
بماندوسربازی اشردشود.االنپرسپولیسکامالناخواستهرقیب
اصلی خود را تقویت کرده و این اصال اتفاق جالبی نیست .به نظر
من رقابت پرســپولیس و تراکتور در نیم فصل دوم به همین دلیل
برابرنخواهدبود.
این روزهــا بحث برکنــاری علی اکبر طاهری از ســمت
سرپرستی پرســپولیس به دلیل بازنشسته بودن هم
مطرحاست.
در مــورد قضیه طاهــری هــم همینطور اســت .قانون
بازنشستگیهممثلهمانقانونسربازیاست.همهچیزدرباشگاه
خوب است و بعد از چند سال پرســپولیس از نظر مالی و مدیریتی
وضعیت تقریبا خوبی دارد ،ولی یکباره بحث رفتن طاهری را مطرح
می کنند .اگر واقعا این اتفاق رخ بدهد و طاهری برود ،پرسپولیس
قطعاضربهخواهدخورد.بههمیندلیلامیدوارموزارتورزشاجازه
ندهددراینشرایطاقایطاهریازپرسپولیسجداشود.
سرنوشــت رقابــت پرســپولیس و تراکتورســازی در
نیم فصلدوملیگبرترچهخواهدشد؟
هردوتیمدرنیم فصلاولنوسانکمیداشتندوبههمین
دلیل نتایج خوبی گرفتند .در نیم فصل دوم هم هر کدام از این دو
تیمثباتبیشتریداشتهباشدقطع اموفق ترخواهدبود.بهنظرمن
کار برای هر دو تیم سخت است اما از انجایی که پرسپولیس درگیر
لیگقهرماناناسیاهمخواهدشد،درنیم فصلدومکارسخت تری
نسبت به تراکتورسازی دارد و به همین دلیل واقعا نیاز است که تیم
بهخوبیتقویتشود.
استقالل با این رویه از بین می رود
سرمربیگری استقالل برای منصوریان زود بود
ستار همدانی
پیشکسوت باشگاه استقالل
3
متاسفانه اســتقالل در نیم فصلی که گذشت موفق
نشــد رضایت هواداران خود را فراهم کند .این موضوع به
نظرم دالیل متعددی دارد .اما اگر اجازه بدهید می خواهم
ابتدا در مورد برخوردی که با پرویز مظلومی شد صحبت کنم؛
من اساسا با رفتارهای ناشایستی که با برخی از پیشکسوتان
اســتقالل می شــود ،مخالفم .امثال اقای مظلومی برای
اســتقالل زحمت کشــیدند و اگر قرار اســت بــا انها قطع
همکاری شــود این اتفاق باید در نهایت احتــرام بیفتد .به
ی کم لطفی شــد و قاعدتا اینگونه رفتارها کدورت و
مظلوم
ناراحتی به وجود می اورد .متاسفانه ما قدر پیشکسوتان مان
را نمی دانیم و حتما باید کســی از میان مان برود تا قدر ان
را بدانیم.
اما منصوریان به جای اقای مظلومی به استقالل امد؛
منصوریان محبوب استقاللی هاست و از او استقبال خوبی
هم شــد اما به اعتقاد من منصوریان باید پخته تر می شد.
بنابراین صادقانه بگویم که با امدن او به استقالل مخالف
بودم .استقالل حاشیه های زیادی دارد .شاید منصوریان
در جایگاه بازیکن می توانست این حاشیه ها را برطرف کند
اما کار او در جایگاه سرمربی بسیار سخت تر خواهد بود.
به هر حــال منصوریان شــروع بــه کار کــرد و تقریبا
70درصد باشگاه استقالل تغییر کرد .از مدیریت گرفته تا
بازیکنان .تغییرات مدیریتی بیش از پیش حاشیه ها را زیاد
کرد .استقالل به شرایطی رسید که انتقادات از منصوریان
شروع شد و کارشناسان از نحوه بازی استقالل انتقاد کردند.
ما منکر اشکاالت فنی استقالل نیستیم و واقعا این تیم هیچ
برنامه ای در دفاع و حمله ندارد اما معتقدم برخی انتقادات
از منصوریان مغرضانه بود .اگر می دانیم استقالل تغییرات
داشته باید به این تیم زمان بدهیم .اگر هم نمی دانیم پس
چرا انتقاد می کنیم؟ در این شرایط از منصوریان چه توقعی
می توانیم داشته باشیم؟
به اعتقاد من توجه به مسائل حاشیه ای در استقالل
به مســائل فنی غالب شــده است .شــما بازی استقالل با
تراکتورسازی را ببینید 10 .بازیکن استقالل در یک منطقه
زمین جمع شده بودند و تراکتورسازی توانست گل دوم را به
ثمر برساند .منصوریان خودش در استقالل بوده و می داند
مردم از تیم نتیجه می خواهند .بنابراین به مسائل فنی باید
توجه بیشتری شود.
مدیران سایپا به فرکی زمان بدهند
سه دلیل برای ناکامی سایپا در نیم فصلی که گذشت
مجتبی تقوی
کارشناس فوتبال
4
در ابتدای صحبتم گفتم که منصوریان باید پخته تر
می شد و به استقالل می امد .شاید اگر او تجربه بیشتری
داشت این مســائل به وجود نمی امد .به اعتقاد من چون
حرمت ها بیــن این دو از بیــن رفته اســت جدایی رحمتی
به نفع هر دوی انها خواهد بود .البتــه باید به این موضوع
توجه داشت که منصوریان در این مساله باید منافع باشگاه
اســتقالل را در نظر بگیرد و به نفع شخصی خودش توجه
نداشته باشد .هر تصمیمی که منصوریان می گیرد باید در
راستای منفعت استقالل باشد.
متاســفانه من نمی دانم چــرا با ضعــف مدیریتی در
باشگاه هایی مثل استقالل یا پرسپولیس برخورد نمی شود
و همه تقصیرها به گردن مربی تیم می افتد .اقای افتخاری
ک خورده اند اما فوتبال شرایط خاص خودش
در ورزش خا
را دارد.
کسی باید مدیر استقالل و پرسپولیس شود که بتواند
این دو تیم را به هدف شان برساند .به اعتقاد من افتخاری
در به وجود امدن حاشیه ها به اندازه منصوریان مقصر است
و حتی شاید بیش از منصوریان در به وجود امدن این شرایط
مقصر باشد .اقای افتخاری مدام مصاحبه می کنند .یک
بار می گویند منصوریان را برکنار می کنیــم و دفعه دیگر از
منصوریان حمایــت می کنند .این یعنی مدیریت باشــگاه
متزلزل است .شما اقای اذری و اجورلو را نگاه کنید و ببینید
انها به این اندازه مصاحبه می کنند یا خیر .من به عنوان یک
عضو کوچک باشگاه اســتقالل از وزیر ورزش می خواهم
تصمیمات اساسی در مورد این موضوعات بگیرد .استقالل
با این نوع حاشیه ها از بین می رود.
مثلث | شماره 340
سایپا وجود ندارد و سایپا در این فصل به دنبال این هم نبود
تا فوتبال نتیجه گرا ارائه بدهد.
ایا مشکالت فنی باعث عدم نتیجه گیری سایپا در این
فصل بوده است؟ در پاسخ به این سوال باید بگویم به عنوان
کسی که از تیم دور هستم ،نمی توانم خیلی دقیق در این
مورد صحبت کنم و بگویم مشــکل اصلی سایپا کجاست
اما چیزی که مشخص است این است که این تیم مشکل
فنی هم دارد .البته من شــناخت خوبی از اقای فرکی دارم
و می دانم کارش را خیلی خوب بلد اســت ولی ایراد فنی در
نحوه بازی ســایپا وجود دارد .این تیم در ســاختار دفاعی
ضعف دارد و بایــد این ضعف در نیم فصل برطرف شــود.
ضمن اینکه در خط حمله هم ســایپا ان زهر الزم را ندارد و
مهاجمان این تیــم در هر بازی موقعیت هــای زیادی را از
دست می دهند که این مشکل هم باید با جذب یک مهاجم
تمام کننده خوب برطرف شود.
مساله دیگری که به نظر من یکی از مشکالت اصلی
سایپا در این فصل بوده ،نوع یارگیری انها در ابتدای فصل
است .به نظرم ســایپا در جذب بازیکن عملکرد موفقی در
شروع فصل نداشت و می بینیم که بازیکنی مثل حسن زاده
اصال در ایــن تیم موفق نبوده اســت .کادرفنی ســایپا در
نیم فصل در نقل وانتقاالت باید با دقت بیشتری عمل کند
و با گرفتن چند بازیکن خوب نقاط ضعف تیم را به حداقل
برساند.
ایا شرایط سایپا در نیم فصل دوم تغییر خواهد کرد؟
این سوالی است که همه تیم های حاضر در قعر جدول از
خودشان می پرسند؛ من فکر می کنم در نیم فصل دوم سایپا
قطعا نتایج بهتری خواهد گرفت .سایپا نیم فصل اول هم
فوتبال بدی بازی نمی کرد و در برخــی از بازی ها حتی باید
برنده می شــد اما مشکالتی که به ان اشــاره کردیم باعث
نتیجه نگرفتن انها شد.
در پایان باید بگویم که کادر مدیریتی ســایپا باید به
حسین فرکی فرصت بدهد و از او حمایت کند .فرکی مربی
با برنامه ای است و مطمئن باشید با برنامه های او سایپا به
زودی از این وضعیت خارج خواهد شد.
ورزش
ی خود
یکی از تیم هایی که در طول نیم فصل با ناکام
باعث تعجب خیلی ها شــد تیم ســایپا بود .تعجب ما البته
دلیل روشنی داشت چون این تیم یک مربی کاربلد را به خود
می دید؛ حسین فرکی .اما با این حال هر مربی ممکن است
روزهای سختی هم داشته باشد.
همان طور که حســین فرکــی با تیم هــای مختلف
قهرمانی هم در کارنامه اش دارد .اما متاســفانه ســایپا در
نیم فصل اول چیزی برای ارائه نداشت و با اینکه کادرفنی
و مدیریتی خوبی را دارد ،نتوانست انطور که انتظار می رفت
نتیجه بگیرد .ســایپا در این فصل در شرایطی موفق نبوده
اســت که می بینیم بر خالف سالیان گذشــته که همیشه
جزو ســرامدان لیگ در جوانگرایی بود ،امســال دست به
جوانگرایی هم به ان صورت نزده و نمی شــود گفت انها به
دلیل جوان بودن در نتیجه گرفتن خوب عمل نکرده اند.
نکته دیگری که باید به ان اشــاره کرد این اســت که
ســایپا در این فصل تفکــر نتیجه گرایی صــرف هم مانند
تیم های پرســپولیس و تراکتورسازی نداشــته است .ان
تیم ها به دلیل هواداران زیادی که دارند برای نتیجه گرفتن
تحت فشار هستند و طبیعی است برای همین کمتر دست
به جوانگرایی می زننــد و حتی در خیلــی از مواقع به دنبال
بردهای سه امتیازی با حداقل گل هستند اما این مسائل در
ورزش
73
گزار
ش ویژه
ایارحمتیبازیکنیحرفه ایاست؟
همه دعواهای دروازه بان استقالل؛ از قلعه نویی تا منصوریان
ســیدمهدی رحمتی؛ قرار بود این نــام یکی از ارکان
قهرمانی تیم علیرضا منصوریان باشد اما او هرگز خود را در
حد واندازه های یک بازیکن ندید .گفته می شود منصوریان
در ابتدای فصل از رحمتی مشاوره گرفته که کدام بازیکنان
را به استقالل بیاورد .از سویی دیگر منصوریان حاال بیش
از هر زمــان دیگری نیاز دارد کــه اقتدار خــود را به عنوان
مربی حفظ کند اما ایا او که خود به رحمتی نقشــی فراتر از
کاپیتان داده است می تواند وی را مجاب کند که پایش را از
گلیمش درازتر نکند؟ اما از این گذشته بد نیست رفتارهای
رحمتی بــا مربیانش را طی ســال های اخیر مــرور کنیم.
کاپیتان استقالل باز هم مطابق چند سال اخیر با یک مربی
دیگر دچار اختالف شــده اســت؛ اختالفی که این بار به
نیمکت نشینی او در استقالل منجر شده و البته مشخص
نیست انتهای ان به کجا ختم خواهد شد.
ایا این دروازه بان که می توانست برای تیم ملی فوتبال
ایران به افسانه ای مثل احمدرضا عابدزاده تبدیل شود و در
عرصه باشــگاهی بیش از اینها بدرخشد با برخی رفتارهای
غیر حرفه ای به پایان عصر خود رسیده است؟
اما این اولین بار نیست که مهدی رحمتی با سرمربی
تیمی که در ان بازی می کند وارد نزاع می شود .او تا کنون
در استقالل ســه بار با مربیان خود به مشکل برخورده و در
تیم ملی نیز با کی روش دعوایی تاریخی را از ســر گذرانده
است.
ورزش
74
مثلث | شماره 340
بازی باخت – باخت برای رحمتی
همه چیز برای رحمتی بعد از شکســت ایران مقابل
ازبکســتان در مرحله مقدماتــی جام جهانــی 2014اغاز
شد .تا قبل از این او در هیچ تیمی با مربیان خود به شکلی
واضح و علنی دچار اختالف نشده بود و او که تقریبا در ان
دوران از نظر فنی دوره اوج خود را طی می کرد ،از مقبولیت
زیادی برخوردار بود .شاید همین مساله بود که باعث شد
رحمتی بعد از شکست ایران مقابل ازبکستان در تهران که
شانس صعود مســتقیم تیم ملی به جام جهانی را تا حدود
زیادی کاهش داده بود ،در اقدامی عجیب و دور از انتظار،
به دلیل انتقاداتی که از او بر سر اشتباهش در صحنه گل
ازبکستان شده بود ،با انتشار نامه ای از تیم ملی خداحافظی
کرد .اقدامی که البته برخــاف انتظار رحمتی ،با واکنش
مثبت کی روش روبه رو شد و سرمربی پرتغالی تیم ملی بدون
توجه به نام و جایگاه دروازه بان اول تیم ملی در ان زمان،
برای همیشه روی نام او خط قرمز کشید و دیگر هیچ وقت
از رحمتــی برای بــازی در تیم ملــی دعوت نکــرد .بعد از
خداحافظی رحمتی از تیم ملی و عدم توجه کی روش به این
موضوع ،در ابتدا فشار زیادی برای بازگشت او به تیم ملی
وجود داشت اما بعد از عملکرد خوب دیگر دروازه بان های
تیم ملی و صعود مستقیم ایران به جام جهانی ،این فشارها
تا حدود زیادی کم شد و با ظهور علیرضا بیرانوند در فوتبال
ایران ،برای همیشــه فراموش شــد .رحمتی با کی روش
وارد نزاعی شد که بازنده اش خود رحمتی بود؛ وقتی برای
همیشه از تیم ملی کنار گذاشته شــد و از سویی دیگر تیم
کی روش نتایج قابل قبولی کسب کرد.
رحمتی -استقالل؛ پرده اول ،امیر قلعه نویی
برخالف اتفاقاتی که برای مهدی رحمتی در تیم ملی
رخ داد ،او در اســتقالل از حمایت باالی امیر قلعه نویی،
سرمربی وقت استقالل و البته هواداران این تیم برخوردار
بود .او در ان روزها درون دروازه اســتقالل عملکرد بسیار
خوبی داشــت و نقشی اساســی در قهرمانی ســوم ابی ها
در لیــگ برتر داشــت .فصل بعــد از ان اما شــرایط برای
رحمتی ،قلعه نویی و اســتقالل به شــکلی متفاوت پیش
رفت .سنگربان استقالل در ابتدا با جواد نکونام ،هم تیمی
خود دچار اختالف شد .اختالفی که منجر به جدایی نکونام
از استقالل شد اما بعد از ان رحمتی بر سر برخی مسائل با
خود امیر قلعه نویی نیز به مشــکل خورد و در انتهای فصل
استقالل را به مقصد پیکان ترک کرد تا در سومین سال از
سومین دوره حضور قلعه نویی در استقالل ،رحمتی در این
تیم غایب باشد.
رحمتی -استقالل؛ پرده دوم ،پرویز مظلومی
بعد از ناکامی امیر قلعه نویی در سال اخر حضور خود
در استقالل که منجر به رفتن او از این تیم و بازگشت دوباره
پرویز مظلومی به استقالل شــد ،مهدی رحمتی به عنوان
اولین خرید فصل سرمربی جدید ،دوباره و برای سومین بار
به استقالل بازگشت .در ابتدا همه چیز برای دو طرف خیلی
خوب پیش رفت و استقالل هفته های متوالی با درخشش
سنگربان خود صدرنشین لیگ بود و به فینال جام حذفی نیز
صعود کرد .ولی هرچه به انتهای فصل نزدیک تر می شدیم
اختالفات میان رحمتی و ســرمربی استقالل نیز اشکارتر
می شد .بعد از شکست سنگین استقالل در دربی پایتخت و
سپس ناکامی ابی پوشان در فینال جام حذفی در خرمشهر،
پرویز مظلومی از بازیکنانی حرف زد که به او خیانت کرد ه و
باعث ناکامی استقالل شــده بودند و در این میان انگشت
اتهام به عنوان نفر اول به سمت مهدی رحمتی بود .رحمتی
در این فصل البته با برخی دیگــر از هم تیمی های خود نیز
دچار اختالف شده بود.
ی پرویز مظلومی و برکناری او از ســمت
بعد از ناکامــ
خود ،علیرضا منصوریان که از محبوبیــت باالیی در میان
هواداران اســتقالل برخوردار بود ،به عنوان سرمربی این
تیم انتخاب شد .منصوریان که به خوبی در جریان اتفاقات
فصول گذشته تیم محبوبش قرار داشت و دوست نداشت
درگیر مسائلی شود که دیگر ســرمربیان استقالل در چند
فصل گذشــته شــده بودند ،در ابتدای کار خــود از میان
بازیکنــان قدیمی اســتقالل تنها مهدی رحمتی ،خســرو
حیدری و امید ابراهیمــی را حفظ کــرد .منصوریان برای
جلوگیری از بروز حاشیه در تیمش حنیف عمران زاده ،ارش
برهانی و وحید طالب لو که همگی به نحوی با مهدی رحمتی
اختالف داشتند را از تیم کنار گذاشت اما حتی این کار هم
کمکی به ایجاد نشدن حاشیه در استقالل نکرد .استقالل
شــروع بدی در لیگ داشت و مشــکالت مدیریتی و البته
تجربه کم منصوریان بستر مناســبی برای بروز حواشی در
این تیم فراهم کرد .به نحوی که حاال تنها در کمتر از یک
نیم فصل اختالف منصوریان و مهدی رحمتی علنی شده
است .منصوریان که ابتدای فصل تصور می کرد با رد کردن
برخی از بازیکنان و نگه داشتن کاپیتان اول خود ،تیمش
درگیر حاشیه نخواهد شد ،حاال خیلی زود با اولین انتخاب
خود دچار مشکل شده است و تیمش را درگیر حاشیه می بیند
حاشیه هایی که شــاید باز هم مانند دو فصل گذشته باعث
ناکامی استقالل شود.
مهدی رحمتی در تازه ترین واکنش خود در خصوص
اتفاقات حاشیه ای اخیر گفته اســت« :من یک بازیکن
حرفه ای هســتم و درگیــر حاشــیه ها نمی شــوم ».این
اظهارات را تنها زمانی می شــود باور کرد کــه رحمتی در
عمل هم حرفه ای بودنش را نشــان داده باشد .اما قهر و
عصبانیت بعد از نیمکت نشینی همان قدر برای استقالل
حاشیه ساز بود که بی اعتنایی به جلسات کادر فنی در بین
دو نیمــه بازی ها و تمرین های اســتقالل .ایــن علیرضا
منصوریان اســت که رحمتی را کنار زده .مربی جوانی که
اگر چه انتقادهایی از لحاظ فنی به خود او وارد اســت اما
همین که روراســت در برنامه نود می گوید رحمتی به یک
تلنگر نیاز دارد ،قابل تقدیر است .شاید بهتر است مهدی
رحمتی که بی تردید یکی از بهترین دروازه بان های فوتبال
ایران اســت کمی نســبت به رفتارهای خــود تجدیدنظر
کند و اینبار نه فقط بــا زبان که با عملــش بگوید بازیکنی
حرفه ای است.
با همه اینها اما افتخاری ،مدیرعامل باشگاه استقالل
اصلی تریــن حامی مهدی رحمتی اســت .شــاید حمایت
او از منصوریان ان هــم در روزهایی که می توانســت این
مربی جوان را برکنار کند ،حاال باعث شــود تا او کنار امدن
منصوریان با رحمتی را بدیهی ترین حق خود بداند.
باید دید استقالل برای حل مشکالت فنی و غیرفنی
خود که عمدتا به حضور یــا عدم حضور رحمتی در این تیم
برمی گردد چه تدبیری خواهد اندیشید.
ورزش
س هفته
عک
چهار سال محرومیت
برایباباجانزاده
طبق اعالم اتحادیه جهانی «بشــیر باباجانزاده» به
دلیل ارتکاب به دوپینگ در رقابت های جام جهانی شیراز،
چهار سال محروم شده است.
اتحادیــه جهانــی کشــتی ایــن موضــوع را پس از
بازی های المپیک ۲۰۱۶برزیل به صورت رسمی اعالم کرد
که البته موضوع مذکور ربطی به مسابقات المپیک ندارد.
به گفتــه نایب رئیس فدراســیون کشــتی دوپینگ،
باباجانزاده تاثیری در قهرمانی تیم ملی ایران در رقابت های
جام جهانی شــیراز نیز نخواهد داشت .بشــیر باباجانزاده ،
ملی پوش ســنگین وزن کشــتی فرنگی ایران در بازیهای
المپیک به رغم تمامی انتقادات و با نظر مستقیم محمد بنا به
این اوردگاه بزرگ اعزام و در همان گام نخست حذف شد.
ملک محمدی ،رئیس کمیته پزشــکی فدراســیون
کشــتی با تاکید بر اینکه دوپینگ باباجانزاده ناخواســته و
بدون عمد بوده است ،گفت « :ســنگین وزن های کشتی
در جهان از پودرهای مختلف خوراکی استفاده می کنند و
ممکن است یکی از این پودرها باعث دوپینگ باباجانزاده
شده باشــد .پس نمی توان با قطعیت گفت که او با قصد و
نیت چنیــن کاری را انجام داده اســت .این موضوع درس
عبرتی برای سایر کشتی گیران باشد تا از هر پودر خوراکی
استفاده نکنند».
مساله ای به نام جایگشت چرخه ای
قلعه نویی و برانکو چگونه از تراکتورسازی و پرسپولیس مدعی ساختند؟
جالل چراغپور
کارشناس فوتبال
مثلث | شماره 340
مثال اســتقالل با یک سیســتم و فرماســیون بازی
می کند و هفته سوم توســط تیم های دیگر انالیز می شود.
در این شرایط امتیاز گرفتن برای استقالل سخت می شود.
به دلیل اینکه این permutatiomیا جایگشــت چرخه ای
را نــدارد .مثــا در فوتبال اروپــا وقتی منچسترســیتی به
بن بست می خورد گواردیوال سیستم را عوض نمی کند بلکه
permutationتیم را عوض می کند .یا زمانی که در بارسلونا
می گفتند گواردیوال هر سه روز یک بار یک حرکت جدید به
مسیر های مسی و دیگر بازیکنان اضافه می کند .در نتیجه
پرسپولیس چیدمان 4-4-2لوزی است اما permutation
متفاوت است .یک خودکار بگیرید و روی کاغذ خط بکشید
و ببینید رامین رضاییان از کجا به کجا می رود .وقتی دفاع
کناری تا تیــر دوی تیم حریف می اید سیســتم عقب زمین
چهار دفاع نیســت .در نتیجــه ظاهرا تیم با 4دفــاع انالیز
می شــود اما باطنا با گونه ای از ســه دفاع بــازی می کند.
بنابراین این تفکر برانکو اســت که باعث می شــود تیمش
خوب نتیجه بگیرد.
ورزش
اگر بخواهیم در مورد دو مدعی اصلی کسب عنوان
قهرمانی یعنی پرسپولیس و تراکتورســازی صحبت کنیم
ابتدا باید به نقش ویژه مربیان این دو تیم توجه کنیم .باید
ببینیم امیــر قلعه نویی و برانکو ایوانکوویــچ هر کدام برای
اینکه تیم شان را در باالی جدول نگه دارند چه تدابیر فنی
اندیشیده اند .چگونه اهنگ تیم های خود را تنظیم کرده اند
و قرار اســت در ادامه بازی های لیگ برای حفظ شــرایط
تیم های خود چه کنند؟
تراکتورســازی مربی بسیار باهوشــی دارد که در نوع
خودش گونــه ای از مربی کالســیک ایرانی اســت .اگر
بخواهیم دو مربی کالسیک با یک کار ثابت نام ببریم اولین
مورد امیرقلعه نویی است.
روش قلعه نویی به این شــکل اســت که تیمش را به
ارامی تنظیم می کند و سپس خواسته هایش را به بازیکنان
ابالغ می کند .تیم قلعه نویی به گونــه ای بازی می کند که
او می خواهد.
این مســاله را می توانیم با یک نگرش دیگر ببینیم.
در ایران یک مربــی خارجی ســرمربیگری می کند که ان
هم برانکو سرمربی تیم پرســپولیس است .ما می بینیم که
چطور یک مربی خارجی به اصول و عقایدش پایبند اســت
و چطور اجــازه ماجراجویی هــای فردی را بــه بازیکنانش
نمی دهد .ما این موضوعــات را از برانکو یــاد می گیریم.
حاال 15مربی پشــت ســر برانکو قرار دارند و در اینجا تنها
کســی که با نگرش و تفکــر ایرانی به تیــم برانکو نزدیک
اســت ،امیرقلعه نویی اســت .یعنی قلعه نویی از 15مربی
ایرانی در لیگ نزدیک ترین مربی به تنها مربی خارجی لیگ
است .فکر می کنم با نگاه به این موضوع کمیته اموزش،
فدارســیون فوتبال و اندیشمندان به خودشــان بیایند و به
کالس ها بیشــتر اهمیت بدهند .مــا در مربیگری در حال
عقبگرد هستیم .این 15تیم نشان می دهند که یک مربی
خارجی طور دیگری می اندیشد و متفاوت است.
سیستم تیم برانکو از دو قسمت تشکیل می شود .یک
قسمت چیزی است که با چشم غیر مســلح می توان دید.
هم تماشاگران و هم عکاسان و خبرنگاران ان را می بینند.
این چیدمان و فرماســیون اســت .چیدمان و فرماسیون
پرســپولیس 4-4-2لوزی اســت اما برانکــو در درون این
چیدمان یــک حرکت هایی را در روزهــای خاص با تیمش
تمرین می کند .این حرکات را از بقیــه مخفی می کند و در
جلسات تئوری مطرح می کند .نام قسمت دومی که عرض
کردم جایگشت چرخه ای اســت .یعنی دویدن برای تغییر
سیســتم .این دویدن برای تغییر سیســتم است که اجازه
نمی دهد پرسپولیس انالیز شود.
75
کاله قرمزی درسوگ
دیدار
76
مثلث | شماره 340
دنیا فنی زاده درگذشت
«روزی که خداوند مهربان انســان نازنینی به نام دنیا
فنی زاده را ســر راه ما قرار داد ،تا با همکاری او عروســکی
دوست داشــتنی و شــیرین خلق شــود ،فکــر نمی کردیم
به ایــن زودی او را از دســت بدهیم .امــا از انجا که مالک
اصلی انســان ،خداوند مهربان اســت ،اشــک های خود
ِ
اندوه بزرگ تســلیم می شــویم.
را پــاک می کنیم و به این
دنیا فنی زاده روش فرشــته ها را در پیش گرفت .شــریف و
نجیب ،با مهارتی مثال زدنی در حرفه و ِ
شغل خود و بی هیچ
چشم داشتی کار کرد .پشت عروسک ها خود را پنهان کرد
تا به ما اموزش دهد که می توان کار خوب انجام داد و دیده
نشد .عشق عجیبی به کودکان و دنیای انها داشت و همواره
لبخند کودکان او را شاداب می کرد .شاید هیچ کودکی او را
نشناسد ،اما تاثیر او بر کودکان تا مدت ها باقی خواهد ماند.
دنیا فنی زاده ،فرزند پرویز فنی زاده همچون پدرش هنرمند،
انســان و مهربان بود .هرچه دربــاره اش بگوییم بر میزان
اشــک های خود افزوده ایم ».این بخشی از پیام تسلیتی
است که ایرج طهماسب و حمید جبلی به مناسبت درگذشت
دنیا فنی زاده منتشر کرده اند ،اگر این سه نام عروسک را کنار
هم بگذاریم ،یک نام بیشتر از هرچیزی به ذهن می رسد،
صحبت از عروسکی است که چندین نسل او را دوست دارند
و محبوب بود ...اما حاال کاله قرمزی عزادار است...
دنیا فنی زاده ۱۰سال بود که با بیماری سرطان دست و
پنجه نرم می کرد و در این مدت هیچ گاه عروسک گردانی را
کنار نگذاشت؛ اما در نهایت هشتم دی ماه ۹۵بیماری بر او
غلبه کرد تا دست هایی که بیش از ۲۰سال بود به عروسک
محبوب «کاله قرمزی» جان می داد ،خود بی جان شود.
دنیا فنی زاده متولد ۱۳۴۶و دختر پرویز فنی زاده اســت که
از کودکی به خاطر شــغل پدرش معموال در جشنواره های
مختلف کــودک و نوجوانی کــه در ایران برگزار می شــد،
حضور داشت و اثار را می دید .همین مساله سبب شد تا از
کودکی با تولیدات عروسکی اشنا شده و عروسک گردانی
را به عنوان حرفه خــود انتخاب کند .او عروســک گردان
فیلم های ســینمایی «کاله قرمزی و پســرخاله»« ،کاله
قرمزی و سروناز»« ،نخودی»« ،کاله قرمزی و بچه ننه»،
مجموعه های تلویزیونی «زاغچه کنجــکاو»« ،هادی و
هدی»« ،بزبز قندی»« ،اتل متل»« ،صندوق پست»،
«قصه های خاله عنکبوت»« ،جقجقه و فرفره»« ،جینگیل
و فینگیل»« ،قصه های خاله قورباغه»« ،روباه و خروس»،
«دارا و سارا»« ،رفوزه»« ،قصه های اتقی»« ،قصه های
هاجر»« ،موش نمکی»« ،خانه گلپرانیا»« ،شــنگول و
منگول»« ،عطر و گالب بپاشید» و «کاله قرمزی» را در
کارنامه هنری اش دارد.
دنیا فنی زاده درباره شروع کار خود گفته بود« :برای
اولین بار در سال ۱۳۶۴در یک برنامه عروسکی تلویزیونی
با نام «چتر» عروســک گردانی را تجربه کردم .این برنامه
برای شبکه اول سیما در قسمت های ۲۵دقیقه ای طراحی
شــده بود که در ان ۲عروســک جوجه وجود داشــت که
عروســک گردانی یکی از انها را برعهده داشتم .بعد از ان
در کاری بــا نام «زاغچــه کنجــکاو» کاری از رضا فیاضی
حضور داشتم که حضور در این کار برای من بسیار جذاب
بود .با حضور در این برنامه ها کم کم جای خود را به عنوان
عروسک گردان در تلویزیون تثبیت کردم».
در میان همه کارها کاله قرمزی یک اثر ویژه است.
فنی زاده درباره تولد این عروســک محبوب در مصاحبه ای
گفته بود« :قبــل از کاله قرمزی من با ایرج طهماســب و
حمید جبلی چند کار عروســکی انجــام داده و با کار هم به
خوبی اشــنا بودیم .یک برنامه عروســکی با نام «صندوق
پست» را با طهماسب برای تلویزیون اجرا می کردیم که در
ان شخصیت های مختلفی مانند گالبی و ژولی پولی وجود
داشــتند .اصال قرار نبود در این برنامه کاله قرمزی بیاید و
ماندگار شود ،در ابتدا قرار بود کاله قرمزی به عنوان شاگرد
کفاش یک بار در برنامه به عنوان میهمان حضور پیدا کرده
و کفش های اقای مجری را که واکس زده بود ،بیاورد اما با
امدنش برای همیشه ماندگار شد .این شخصیت انقدر برای
مخاطبان کودک و نوجوان ان زمان جــذاب بود که دیگر
نتوانستیم ان را از مجموعه خارج کنیم».
فنی زاده عالقه بسیاری به شــخصیت کاله قرمزی
داشــت و در این باره هم توضیح داده بود« :راستش کاله
قرمزی بــه قــدری در وجود ما نقش بســته کــه ان را یک
عروسک نمی دانیم بلکه یک شخصیت زنده است و همیشه
درباره او با هم صحبت می کنیم .کاله قرمزی عجیب ترین
شخصیت عروســکی اســت که از همان اول بدون اینکه
کسی بخواهد امد و ماندگار شــد .این عالقه نه تنها برای
مخاطب بود ،بلکــه برای گروه ســازنده برنامه نیز بســیار
جذاب و دوست داشتنی بود .نه تنها از نظر من بلکه از نظر
دیگر سازندگان این برنامه از جمله ایرج طهماسب یا حمید
جبلی کاله قرمزی زنده اســت و جزو گروه به شمار می اید.
به عنوان مثال وقتی از طهماســب می پرســیم که امسال
هم کاله قرمزی برنامه دارد ،می گویدکه امان از دست این
بچه ،باید امسال هم برنامه داشته باشیم .انگار خود کاله
قرمزی ما را وادار می کند تا این برنامه ها را بســازیم .کاله
قرمزی در واقع یک شخصیت زنده است که ما با او همکار
هستیم ».چندی قبل در گفت وگویی وقتی پرسیده بودند
که «اگر کاله قرمزی باشد و شما نباشید» ،گفته بود« :دو
جور نبودن هســت .اینکه من کال نباشــم کــه این را فقط
خدا می داند یا اینکه من دیگر عروســک گردانش نباشم،
غم انگیز است .نه اینکه تازه با این مساله روبه رو شده باشم.
قبال هم به ان فکر کرده ام .اگر روزی گروهم که با انها کار
می کنم صالح بداننــد که کنار کاله قرمزی نباشــم ،قبول
می کنم .فقط یک خواهش از انها دارم؛ اینکه اجازه دهند در
کار باقی بمانم ،حتی اگر قرار نباشد عروسک گردانی کنم».
فنی زاده همچنین درباره عروسک گردانی کاله قرمزی
و عالقه اش به این عروسک یاداور شده بود« :کاله قرمزی
پسر بزرگ من است و فرزندان من از او کوچک تر هستند».
عالقهبهکالهقرمزیتابهانجابودکهاوتاهمیناواخر
به رغم جدال سنگین با بیماری سرطان کار عروس گردانی او
را انجام می داد .او همین دو ماه قبل بود که در تماسی تلفنی
بابرنامه«حاالخورشید»،بارضارشیدپورازدرگیریبابیماری
سرطان گفت و در ادامه میزان عالقه اش به «کاله قرمزی»
را با جمالتی کوتاه توصیف کرد« :من اکنون ۱۰سال است
که درگیر این بیماری هســتم و حدود ۲تا ۳ســال اســت که
وضعیتم سخت تر شــده و دست راستم لمس شــده و درگیر
یدرمانیهستم.سالگذشتههمتوانستمبادستچپ
شیم
عروسک گردانی کنم چون تا جایی که بتوانم عروسکم را به
کسینمی دهم.بسیاریازعروسک گردان هاازمنمی پرسند
که ایا عروســک گردانی باعث این بیماری شده است یا خیر
ولیاصالاین گونهنیستوهیچارتباطعلمی همبینایندو
وجودندارد».
شــاید احساســی ترین جمالت در مورد درگذشت دنیا
فنی زادهرامحمدبحرانیبرزباناورد،کسیکهاوراباعروسک
جناب خان می شناســیم .بحرانی در این باره گفت« :از سال
۹۰با دنیا فنی زاده در مجموعه «کاله قرمزی» همکار بودم.
ایشان برای هم ه تیم استاد بودند و امســال در توانشان نبود
که در مجموعه «کاله قرمزی» حضور داشته باشند؛ با رفتن
ایشان«،کالهقرمزی»خیلیتنهاشدوهیچتصوریندارمکه
بعدازاینچهخواهدشد.منمی خواهمازاحساسخودنسبت
به خانم فنی زاده بگویم که اطمینان دارم تمام عروسک های
دنیا غمگین هســتند چون فکر می کنم عروسک ها اهل هر
ملیتی که باشند و با هر زبانی که حرف بزنند ،فامیل هستند.
عروسک ها با اهداف مشترکی از جمله شادی ،صلح و خنده
برای شادی بچه خلق می شوند و به نظرم کاله قرمزی یکی
ازبهترین هایاینعروسک هابودکهحاالمادرشراازدست
دادهاست».
مرگ غول ها
مردان نامداری که در سال 2016درگذشتند
ســال ،2016ســال مرگ غول ها بود ،در این سال
چهره های نامدار بسیاری چشــم از این جهان فروبستند،
چهره هایی که در رشته خود بسیار تاثیر گذار بودند و باعث
تحوالتی گسترده در رشته خود شــدند ،بعضی از انها فقط
در حوزه خود نبود که شــاخص بودند و در حوزه های دیگر
هم نقــش افرینی داشــتند؛ چهره هایی مثــل محمد علی
کلی و یوهــان کرایف فقــط درورزش تاثیر گــذار نبودند و
بعد اجتماعی انها هم قابل تحســین اســت ،در این سال
چهره های دیگری هم بودند که در سال 2016در گذشتند
اما....
فیدل کاسترو
فیدل کاســترو در اخریــن ســخنرانی اش در کنگره
حزب کمونیســت کوبا در حالی که گرمکن ورزشــی بر تن
داشت گفت« :به زودی من 90ساله خواهم شد .سرنوشت
من هم مثل بقیه خواهد بود .زمان مــرگ برای همه ما فرا
خواهد رسید ...شاید این اخرین باری باشد که من در این
محل سخنرانی می کنم .ما باید به برادران مان در امریکای
التین و جهان بگوییم که مردم کوبا پیروز خواهند شــد».
از این ســخنرانی تنها 8ماه گذشــت که مبارز پیر چشم از
دنیا فروبســت .فیدل کاســترو در ۱۳اوت ۱۹۲۶در شهر
بیران در اســتان ســابق اورینته کوبا متولد شــد.خانواده
وی از زمیــن داران مرفه بودنــد .او بعــد از گذراندن دوره
ابتدایی در روســتا به مدرســه ای خصوصی واقع در شــهر
سانتیاگو کوبا و ســپس هاوانا رفت و پس از ان از دانشکده
حقوق دانشــگاه هاوانا فار غ التحصیل شد.کاسترو زمانی
که دانشجو بود به یک گروه دانشــجویی پیوست که علیه
فساد سیاسی مبارزه می کردند .او در سال ۱۹۴۷میالدی
عضو حزب مردم کوبا شد که به حزب ارتدوکس هم شهرت
داشت .وی سپس رهبر جناح چپ حزب شد و همان سال
داوطلب عضویت در یک گروه مســلح بــرای مبارزه علیه
نظــام رافائل تروخیو در جمهــوری دومینیکن شــد .این
گروه نتوانست از کوبا خارج شــود .بارها فیدل کاسترو در
طرح ریزی و اجرای این گونه نقشه های ضد امپریالیستی
نقش داشت .او در ۱۹۵۹میالدی توانست نظام فالگنسیو
باتیستا را شکست دهد و حکومت کوبا را دست گیرد.فیدل
کاسترو 26نوامبر در سن 90سالگی درگذشت.
یوهان کرایف
ســیگار کرایف را از فوتبال گرفت ،اســطوره ای که
روزگاری خودش گفته بود؛ فوتبال همه چیز را به من داده
بود و ســیگار همه ان را از من پس گرفت ،عاقبت اخرین
گل را از فوتبال خــورد و حاال در همه اســتادیوم هایی که
تیم هایی نظیر اژاکس و بارســلونا بازی دارند ،دقیقه 14را
دقیقه مهمی کرده است .همه در دقیقه 14سکوت می کنند
به احترام یکی از ستارگان تاریخ جهان که به همان اندازه
که در زمین فوتبال ســتاره بود ،در بیرون زمین فوتبال هم
ستاره بود .در نظر ســنجی فیفا تنها دو بازیکن برای کسب
بهترین بازیکن قرن از کرایف باالتر بودند؛ پله و مارادونا اما
هیچ کدام از انها به اندازه یوهان کرایف در زمینه هایی فراتر
از فوتبال تاثیر گذار نبودند .یوهان کرایف یکی از بزرگترین
بازیکنان فوتبال جهــان بود که در تیم هلنــد رویایی بازی
می کــرد و در دوران بازیگری اش برای اژاکس و بارســلونا
9قهرمانی به دســت اورد .او البتــه در دوران مربیگری در
بارسلونا توتال فوتبال رینوس میشل را به بارسا اورد .توتال
فوتبالی که به نوعی پدر تیکی تاکا هم به حســاب می اید.
مرد اســطوره ای فوتبال جهان که 68ســال داشت در اثر
ابتال به سرطان جان داد .کرایف تا چندی پیش از بیماری
سرطان خود بی خبر بود .اما در اثر بیماری ادامه دار و البته
ازمایش های گوناگون اعالم شد که او سرطان ریه دارد.
عباس کیارستمی
شعر را می توان تصویر کرد ،فلسفه را می توان تصویر
کرد،عکــس را می توان متحرک کرد ،زندگــی را می توان
تصویر کرد البته اگر عباس کیارستمی باشــی!مثل شعر،
مثل فلســفه ،مثل عکاسی و مثل زندگی ،شــاید جاهایی
باشــد که دوست نداشــته باشیم ،شــاید جاهایی باشد که
متوجه نشده باشیم ،حتی جاهایی باشد که فراتر از حوصله
ما باشــد ،باز هم عباس کیارســتمی به هنرمندترین های
تاریخ باالتــر از احترام را نصیــب خود می کند .او شــاعر
سینما ،فیلســوف سینما و عکاس ســینما بود ،یک مولف
به معنای واقعــی کلمه ،از ان دســته مولفانی کــه در هر
عرصه ای که وارد می شــد ،نگاه خودش را نشان می داد،
نگاهی هنرمندانه که دریچــه ای بود به دنیایی که خودش
می ساخت .این مولف بودن بود که او را در سینمای جهان
دارای جایگاهی بلند مرتبه کرده بود ،به ویژه در نزد ان هایی
که برای تالیف جایگاه خاصی قائل هستند و نقش صاحب
اثر را در اثر غیرقابل تفکیک می دانند،بی جهت نیست که
ژاک ژان گــدار در توصیــف او گفتــه است«:ســینما بــا
کیارستمی به پایان رسید».
او یکی از مولف ترین سینماگرهای جهان بود ،حاال
می توانیم بر سر انچه تالیف شــده بحث کنیم ،مثل شعر،
مثل فلسفه ،مثل عکاسی ،مثل زندگی ...و صد حیف خالق
ان همه قصه زیبا در مورد زندگی ،امروز در میان ما نیست؛
با خبری از این دست« :عباس کیارســتمی که برای ادامه
درمان بیماری خود به فرانســه ســفر کرده بود ،در سن ۷۶
سالگی و در ماه تولدش درگذشت .این کارگردان سرشناس
ســینمای ایران و هنرمند عکاس که از اســفند سال ۹۴تا
اوایل اردیبهشــت ۹۵به دلیل انجام چند عمل جراحی در
ناحیه روده در بیمارستان بستری شده بود و در ماه های اخیر
هم چندین بار به بیمارستان مراجعه کرده بود ،سرانجام بنا
به تصمیم خودش هشتم تیر برای تکمیل مراحل درمان به
پاریس رفت»...
محمدعلی کلی
سلطان مســلمان بوکس جهان در ســن 74سالگی
درگذشت .محمدعلی کلی ،قهرمان اســطوره ای 3دوره
بوکس ســنگین وزن جهان و یک دوره المپیک ،پس از 3
روز بستری شدن در بیمارستانی در شهر فونیکس امریکا به
دلیل عارضه تنفسی جان باخت .البته او از 1984با بیماری
پارکینسون دست و پنجه نرم می کرد و در سال های اخر عمر
بسیار لرزان ،بی حرکت و ارام بود .بیماری او ناشی از ضربات
پی در پی به سرش در دوران ورزشی اش بود.
بزرگ ترین اســطوره ورزش بوکس با نام «کاسیوس
مارسلوس کلی جونیور» در 17ژانویه 1942در شهر لویی
ویل ایالت کنتاکی امریکا دیده به جهان گشود؛ جایی که
امروز مراسم تشییع پیکرش برگزار می شود .تا روز مرگش
اثر علی همچون صاعقه ای بی همتا تمــام دنیا را پر کرده
بود .این صاعقــه ،به کمال رســیدن او در ورزش بود که با
دالوری هایش به عنوان یک بوکسور توجه جهان را به خود
جلب کرد؛ دالوری هایی مشتمل بر مدال طالی المپیک رم
در سال 1960و پس از ان سه قهرمانی بوکس سنگین وزن
جهان .علی یک پیشرو ،قصه گوی بوکس و موتور محرک
برای بسیاری از بوکســورهای سرشناس تاریخ بود که همه
انها در طول زندگی خود مکررا بــه ان اذعان کردند .با این
حال علی زمانی توانست بیشترین توجهات را به خود جلب
کند که در میان سنجاق کردن حریفانش به گوشه رینگ،
توانست بســیاری از جنبه های فرهنگ مدرن را از نزدیک
لمس کند .مســابقه ،مذهب ،جنگ ،رســانه ،پزشــکی،
شهرت و ...اینها همه موضوعاتی بودند که علی در بیش از
نیمی از قرن بیستم در مرکز انها قرار داشت و کاراکتر اصلی
ان بود .دورانی پراشــوب از دل تاریخ که برای ما و علی به
اشتراک گذاشته شد .کلی در سال 1964به اسالم گروید
و نام خود را به محمدعلی تغییر داد .او تحت تاثیر مالکوم
ایکس ،رهبر جنبش «مســلمانان سیاهپوست» به اسالم
رو اورد و از ان پس تغییرات فاحشی در رفتار و شخصیتش
ایجاد شــد .محمد علی همواره بر اهمیت اسالم به عنوان
نیرویی معنوی در زندگی اش تاکید داشت.
مثلث | شماره 340
دیدار
77
برگزیدگان جالل
اشنایی با چند اثر تقدیرشده مهم ترین
جشنواره ادبی کشور
نهمین دوره جایزه ادبی جالل ال احمد طی مراســم
ویژه ای برگزیــدگان خود را با حضور وزیر فرهنگ و ارشــاد
اسالمی در تاالر وحدت معرفی کرد .در بخش ویژه ادبیات
افغانستان دو اثر «خروسان باغ بابر» نوشته حسین فخری و
«کابل جای ادم نیست» نوشته سیدعلی موسوی در بخش
داستان کوتاه برگزیده اعالم شدند که جایزه۱۰سکه ای خود
را دریافت کردند .در بخش مستند نگاری دو کتاب «پیغام
ماهی ها» نوشــته گلعلی بابایی و «ر» نوشته مریم برادران
شایسته تقدیر شدند که به هرکدام ۱۰سکه به عنوان جایزه
تعلق گرفت .در بخش داستان کوتاه دو اثر «بازار خوبان»
نوشــته ارش صادق بیگی و «روباه شــنی» نوشــته محمد
کشاورز به صورت مشترک برگزیده اعالم شدند که به هرکدام
۱۵سکه تعلق گرفت .در بخش رمان نیز رمان «لم یزرع»
نوشته محمد رضا بایرامی به عنوان اثر برگزیده انتخاب شد
و جایزه ۳۰ســکه ای ایــن دوره را به خــود اختصاص داد.
همین بهانه خوبی است که به معرفی سه کتاب از میان این
برگزیدگان بپردازیم.
دیدار
78
مثلث | شماره 340
پیغام ماهی ها
گلعلی بابایی نام اشنایی در حوزه ادبیات دفاع مقدس
اســت .او از جمله رزمندگان دفاع مقدس است که پس از
پایان جنگ ،رسالت خود را به عنوان نویسنده و با ثبت و ضبط
خاطرات و تجلی بخشــیدن به صحنه های حماسی دفاع
مقدس دنبال کرده اســت .بابایی با همکار و دوست خود،
حسین بهزاد در سال های بعد از دفاع مقدس با تالش پیگیر
و مستمر در حوزه ادبیات دفاع مقدس و ادبیات پایداری به
مستندنگاری این واقعه بزرگ پرداختند و اثار گرانسنگی را در
این مسیر تهیه و تدوین کرد« .همپای صاعقه»« ،ضربت
متقابل»« ،گردان نهم»« ،بهار »82و چندین عنوان کتاب
دیگر با شیوه مســتندنگاری دفاع مقدس از گلعلی بابایی و
حســین بهزاد به رشــته تحریر درامده و تدوین شده است.
از ســردار گلعلی بابایی کتاب های دیگری هم باقی مانده
است مثل کالک های خاکی شامل خاطرات «سردار عزیز
جعفری» فرمانده سپاه پاسداران انقالب اسالمی است که
در قالب مصاحبه و گفت وگو تدوین شده است.
کتــاب «پیغــام ماهی هــا» نوشــته گلعلــی بابایی
سرگذشت نامه شهید سردار همدانی اســت .شهید سردار
حســین همدانی ،یکی از فرماندهان نخبه سپاه پاسداران
انقالب اســامی بــود که تجربــه فرماندهــی جنگ های
ناهمتراز (اوایل جنگ تحمیلی در مبــارزه با ضدانقالب در
کردســتان) و تجربه جنگ تحمیلی در استان های غربی
(کردستان ،همدان و کرمانشــاه) ،فرماندهی سپاه محمد
رســول الله (ص) ،مشــاور فرمانده کل ســپاه و جانشینی
قرارگاه امام حسین (ع) را در کارنامه داشت .وی شامگاه 16
مهرماه به دست گروه تروریستی داعش در سوریه به شهادت
رسید .در کتاب «پیغا م ماهی ها» به بازگویی خاطرات سردار
شهید حسین همدانی از زبان خود شهید پرداخته شده است
و خاطرات دوران کودکی تا مقطعــی از زندگی یعنی اواخر
سال 64که پیش از این در کتاب «مهتاب خین» و در خالل
مصاحبه ها با شهید همدانی منتشر شده بود ،در این کتاب
از زبان شهید بازنویسی شده است .خاطرات شهید همدانی
پس از فتح خرمشهر یعنی از خرداد 61تا 64نیز که پیش از
این در قالب مصاحبه ها ضبط شده ولی تاکنون منتشر نشده
بود ،برای نخستین بار در این کتاب منتشر شده است .این
خاطرات شامل 90ســاعت مصاحبه حسین بهزاد با شهید
همدانی است .بخش سوم کتاب نیز یک ساعت مصاحبه
اختصاصی با این شهید درباره حوادث سوریه و حضور وی و
اقدامات او در سوریه است .فصل اخر کتاب نیز که اخرین
پیامک نام دارد ،خاطره ای است از همسر شهید از اخرین
سفر او به ایران .همسر شــهید در این فصل روایت می کند
که «اخرین باری که سردار همدانی به ایران امده بود ،قرار
بود در دیدار رهبر انقالب حضور داشــته باشــد .به همین
دلیل بازگشتش به سوریه را به عقب انداخت .پس از دیدار
با حضرت اقا با چهره ای بشــاش به منزل امد .وسایلی که
برایش جمع اوری کرده بودم را بررسی کرد و مقداری از انها
را کنار گذاشت و گفت این دفعه زودتر برخواهم گشت .او
اصال اهل پیامک زدن نبود اما زمانی که به فرودگاه رفت قبل
از سوار شدن به هواپیما پیامکی با محتوای «خداحافظ»
را برای من ارسال کرد که برای من جای تعجب داشت».
لم یزرع
رمان «لم یــزرع» اثــر محمدرضا بایرامی از ســوی
نشر کتاب نیستان روانه بازار کتاب شــده است .لم یزرع را
می توان یک داســتان تراژیک و عاشــقانه در بستر جنگ
تحمیلی دانســت با این تفاوت که بایرامی در این روایت به
سراغ خانواده های شیعه منطقه دجیل در عراق رفته است و
بدون حضور هیچ ایرانی داستانش را روایت می کند .ماجرای
این رمان شرح زندگی جوانی به نام سعدون از شیعیان دجیل
است که دل به مهر دختری از یک قبیله اهل تسنن از این
منطقه می بندد .او در زمان جنگ راهی میدان نبرد می شود
و این نبرد برای او سرنوشــتی را رقم می زند که نه در داخل
میدان نبرد بلکه در خارج از میــدان در نهایت او را به فرجام
کارش می رساند .بایرامی خود درباره این رمان پیش از این
گفته بود« :لم یزرع سیری است در وحشت .یعنی مهم ترین
ویژگی دوران دیکتاتوری صدام حســین در عراق اســت.
خشونتی که نه تنها عشق که حتی عاطفه خانوادگی را هم
می کشــد ،در کنار تعصبات کور فرقه ای و ترس از واکنش
تندروهای دائمی».
در بخشی از این کتاب می خوانیم« :البته می دانیم که
هیچ پدری پسرش را نمی کشد .پسر کشی یعنی بی ایندگی.
و هرگز کســی نمی خواهد بی اینده بشــود و تیشــه بزند به
ریشه اش .ان هم به دست خودش اما باید کاری می کردند،
چون کارهایی از کار گذشته بود .برای همین هم ،تکلیف
تقصیر را واگذار کردند به دســت با کفایت تقدیر! و امیدوار
شدند که خوب رقم بزند ان را ،اگر که بشود و اگر که بتوان.
و این جوری بود که سعدون برگشت به جایی که با ان همه
زحمت ،از ان گریخته بود .و گویی سرنوشــت هر ســفری
همین است که تمام بشــود ،اما با بازگشــت به نقط ه اغاز.
طوری که انــگار رفتنی در کار نبوده و راهی هم طی نشــده
است .و همین است که هســت و کاری ا ش هم نمی شود
کرد».
کتاب «ر»
کتاب «ر» نتیجه بیش از چهارسال تحقیق و نگارش
«مریم برادران» است که در اختیار مخاطبان قرار گرفته و
با استقبال خوبی نیز روبه رو شــده است .کتاب «ر» زندگی
رسول حیدری (مجید منتظری) را به تصویر کشیده است؛
زندگی مردی که در کنار مردمی از جنس خودش اما با زبان و
اداب و رسوم متفاوت در کشوری غریب (بوسنی) به شهادت
رســید .این زندگی در سه فصل روایت شــده است؛ فصل
نخســت ،از زمانی اغاز می شود که رســول حیدری از سفر
بوسنی در سال ۷۱بازمی گردد .نویسنده در این فصل ،حال
وهوایاودرخانهودلتنگی هایهمسرشمعصومهوبچه ها
را در ان روزها ترسیم کرده اســت .روایت زندگی در بخش
بعدی وارد دوره دانشجویی او می شود که با همرزمانش در
دانشگاه امام حسین علیه السالم می گذرانند .فوتبال های
گل کوچک دانشکده فرصتی است برای بازگشت به دوران
نوجوانی و جوانی و از انجا خاطرات دوران کودکی رســول
اغاز می شــود و تا دوران انقالب و بعد از ان ،تا ســال ،۶۲
ادامه می یابد .تشکیل سپاه همدان ،سپاه مالیر ،دوره های
اموزشی و جریان مبارزه با ضد انقالب و شرکت در عملیات
غرب و ازدواج با معصومه برزگر از مهمترین وقایع این برهه
است که برای خواننده روایت می شود.
فصل دوم کتاب دوران تشکیل قرارگاه رمضان تا پایان
جنگ را در بردارد و به دوره ورود به دانشگاه اشاره می کند که
خواننده با فضای ان در فصل نخست اشنا شده است .در این
فصل ،مانند سایر فصول ،سعی شده است روایتی انسانی از
حضور رسول حیدری در تمام مراحل زندگی تصویر شود .چرا
کهبرایمخاطباینکتاب،شناختمردانجنگونهصرفا
شاهکارهای جنگی انها اهمیت دارد.
ّ
جذابیت زندگی رسول نیز مانند بسیاری از دیگر مردان
دوران جنگ ،همین چهره انسانی اوست .به همین دلیل در
همهجانویسندهبهعمدازجزئیاتعملیاتجنگیعبورکرده
است .فصل ســوم که به 9ماه زندگی اخر او (از مهر ۷۱تا
خرداد )۷۲برمی گردد ،سفر اخر او به این سرزمین و جزئیات
حضورش در انجا را در برمی گیرد و شاید نقطه عطف کتاب
همین چیزی است که کتاب های نگاشته شده تاکنون به ان
کمتر پرداخته اند.
رادمرد
انتشار اسنادی از طیب حاج رضایی
کتاب «رادمرد» که با زبانی ســاده و روان به زندگی سیاســی و اجتماعی شهید طیب
حاج رضایی می پردازد ،توسط موسسه فرهنگی هنری و انتشارات مرکز اسناد انقالب اسالمی
منتشر شــد.این کتاب در قالب «دانســتنی های انقالب اســامی برای جوانان» توسط
علی اکبر مسگر و مجتبی غفوری تالیف شده است .در مقدمه کتاب امده است« :مردانگی
و جوانمردی از خصلت های ارزشمند انسانی است که در فرهنگ ایرانی ریشه کهنی دارد.
یکی از عوامل زایش و پرورش ان خصلت ،زورخانه بوده و هست که این ایین را باید در فرد
بپروراند و تقویت نماید؛ جایی که قدرت بدنی و شجاعت و سالمت روحی ورزشکار شانه به
شانه هم می بالد .در تاریخ ایران ،جماعتی بســیار دعوی صفت پهلوانی داشته اند و گاهی
نهادی اجتماعی به پا ساخته اند ،اما صحت و سقم ادعای انان را برگ های پرشمار این تاریخ
باز می نمایاند .عیاران ،شاطران ،باباشمل ها ،داش مشدی ها ،لوطیان و...از این مدعیانند.
طیب حاج رضایی از این دسته افراد بود.
وی ضمن رعایت مرام لوطی گری و برگزاری مراســم ســینه زنی و دسته گردانی -که
در این اقدام شــهره شــهر بود -به تزئین طاق نماهــای تکیه های محــات در ایام محرم
می پرداخت .عشق و عالقه وی به امام حسین (ع) و اهل بیت علیهم السالم باعث شد پس از
گذراندن دوره جاهلیت و دفاع از مزدوران رژیم پهلوی دوم ،راه درست را پیدا کند و با نهضت
امام خمینی(ره) همراه شود .وقتی مزدوران رژیم از وی خواستند علیه امام خمینی (ره) در
دادگاه شهادت دهد و ادعا کند که از ایشان پول گرفته تا در قیام خونین 15خرداد سال 1342
حر زمان
شرکت کند ،زیر بار نرفت و همین باعث شکنجه و در نهایت شهادت وی گردید .او ّ
بود».
مرد ابرپوش
زندگینامه شهید منصور ستاری
در ۱۵دی سال ۱۳۷۳شهید منصور ســتاری در سانحه ســقوط هواپیما در نزدیکی
فرودگاه بین المللی شــهید بهشــتی اصفهان به همراه چند تن از افســران بلندپایه نیروی
هوایی به درجه رفیع شــهادت نائل شد .به همین مناســبت یک کتاب در مورد زندگی این
شــهید بزرگوار معرفی می کنیم .کتاب «مرد ابرپوش» نوشــته حمید نوایی لواسانی ،جلد
شانزدهم از مجموعه «قصه فرماندهان» تولید دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری است
که در ۱۹بخش زندگی شهید ســتاری در دوران مختلف را روایت کرده است«.نغمه های
اسمانی ،عطش یادگیری ،قرص نان ،قدرت اراده ،کتاب یا لباس نو ،رویای دست یافتنی
و »...عنوان بخش هایی از کتاب هســتند؛ کتاب از زمان تولد شهید تا زمان شهادتش را
در بر می گیرد .نویســنده تالش دارد در سراســر اثرش بدون افتادن در دام کلیشه و شعار،
ن جاری کند .ایثار و از خودگذشتگی شهید ستاری در
نبوغ و نخبگی شهید ستاری را در داستا
هشتمین بخش از کتاب به شکل جالبی متبلور شده است.شهید ستاری طرح ها و ابتکارات
زیادی در تجهیز سیســتم های راداری و پدافندی به اجرا دراورد که موجب ارتقای کارایی
سیستم راداری ایران در طول جنگ شد .در سال ۱۳۶۲به دلیل کارایی و لیاقتی که از خود
نشــان داده بود به ســمت معاونت عملیات پدافند نیروی هوایی منصوب شد .سال ۱۳۶۴
زمان ارتقای وی به سمت معاونت طرح و برنامه نیروی هوایی بود .سرانجام در بهمن ۱۳۶۵
به فرماندهی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسالمی ایران منصوب شد و تا پایان عمر خود
عهده دار این مسئولیت بود .وی سرانجام در حالی که ۴۶ســال داشت ،در دی ۱۳۷۳در
سانحه ســقوط هواپیما در نزدیکی فرودگاه اصفهان به همراه تعدادی از افسران بلندپایه
نیروی هوایی ارتش جمهوری اسالمی به فیض رفیع شهادت نائل امد.
مرد شماره 9
لوییس سوارز بهترین مهاجم جهان بود
همه بارسا در لیونل مسی خالصه نمی شود ،حاال که
ستاره ارژانتینی قدری عقب تر بازی می کند ،لوییس سوارز
حتی شاید امید اول بارسایی ها برای گلزنی باشد .تا انجا که
سوارز به انتخاب فدراسیون امار و تاریخ فوتبال موفق شد
عنوان بهترین گلزن دنیا در ســال 2016را از ان خود کند.
پس از او زالتان ابراهیموویچ ،فوق ســتاره سوئدی سابق
پاری سن ژرمن و فعلی منچســتریونایتد با زدن 38گل دوم
شد .ایگواین ،مهاجم یوونتوس و کریستیانو رونالدو نیز با
زدن 36و 35گل ،عناوین بعدی را کسب کردند .مسی در
این رده بندی با 26گل ،در جایگاه دهم قرار گرفت.
این برای سومین بار است که سوارز موفق شد چنین
عنوانی را کسب کند .او سال 2009وقتی برای اژاکس بازی
می کرد با زدن 36گل و سال 2014با پیراهن لیورپول و با
زدن 31گل ،بهترین مهاجم دنیا شــده بود .در واقع از این
حیث سوارز رکورددار اســت .ماریو ژاردل (مهاجم برزیلی
ســابق پورتو) ،رونالدو و مســی هرکدام با دو بار کسب این
عنوان ،پشت سر سوارز قرار دارند .سوارز همچنین موفق
شده با پیراهن سه تیم از سه کشور مختلف عنوان بهترین
مهاجم دنیا را کســب کند که این نیز در نوع خود یک رکورد
است .این همه امارهای خوب سوارز نیست؛ این مهاجم که
در حال حاضر بهترین شماره 9جهان است ،کم کم دارد از
همه مهاجمان بارسا که پیراهن شماره 9پوشیده اند اماری
بهتر ارائه می دهد .لوییس سوارز بعد از گذراندن تابستانی
جنجالی در سال 2014توانست به بارسلونا بیایید و باتوجه به
اینکه بسیاری از مقاطع فصل را به علت محرومیت به خاطر
گاز گرفتن کیه لینی از دست داد ،تنها موفق به زدن 25گل
شد که البته گلزنی در ال کالسیکو و فینال لیگ قهرمانان
در بین انها بود .اما فصل دوم ،سوارز امار فوق العاده ای را
ثبت کرد و با زدن 40گل در اللیگا و مجموعا زدن 59گل،
سالی رویایی را سپری کرد .سوارز امسال نیز امار خوب خود
را حفظ کرده و تا این مقطع در اللیگا 10گل و مجموعا 13
گل به ثمر رسانده است .حاال این مهاجم 29ساله ،در رتبه
پنجم بهترین گلزنان تاریخ بارسلونا با شــماره 9قرار دارد و
اهداف بعدی او گذر از ســد پاتریک کالیورت و ســاموئل
اتوئو اســت ،او در بارسا ان قدر خوشــحال است که برای
تمدید قرارداد به توافق رســید و تا ســال 2021در نوکمپ
خواهد ماند .او پــس از تمدید قــرارداد گفت« :من خیلی
خوشــحالم .به دنبال چیزی بودم که برایش بجنگم .حاال
خوشــحالم .این اتفاق مایه خوشــنودی من است .اینکه
باشگاهی به این بزرگی به من تکیه کرده باعث افتخار من
است .بارســلونا همواره به دنبال کسب جام است و من هم
از بردن جام لذت می بــرم .بردن جام اولویت من اســت و
همین طور اولویت باشگاه .اگر عناوین فردی به دست بیاید
استقبال می کنم ولی بردن برای تیم هدف اصلی من است و
برای همین است که ما بهترین تیم جهان هستیم .مشخصا
هر لحظه حضور من در بارسلونا زیبا بوده است؛ مخصوصا
وقتی در دربی گل می زنید یا جام می برید فوق العاده است.
کمک کردن به تیم با گلزنی بسیار مهم است ولی هر لحظه
ان زیباست».
پیشخوان جهانی
تروریست ها
روی جلد
اشپیگل
سرنوشت
خانواده های
سوری ازنگاه
تایم
سال 2016
به روایت
اکونومیست
مثلث | شماره 340
دیدار
79
بازار
پیام دکتر ابراهیمی در سالگرد حماسه 9دی:
حماسه 9دی تولد مجدد انقالب و
مظهر هویت و عزت نظام اسالمی
مدیرعامــل بانک انصار با اشــاره به لــزوم بازخوانی
مکرر فتنه 88و نقش رهبری و ملت ایران در شکســت ان
تاکید کرد:
«حماسه 9دی تولد مجدد انقالب بود و هویت و عزت
نظام اسالمی را به رخ جهانیان کشــید ».به گزارش اداره
کل روابط عمومی و تبلیغات بانک انصــار ،دکتر ایت الله
ابراهیمــی ،مدیرعامل بانــک انصار در پیامی بمناســبت
فرارســیدن حماسه 9دی اورده اســت« :حافظه تاریخی
ملت ایران گواهی می دهــد با پیروزی انقالب اســامی
و برهم خــوردن معــادالت جهانی به نفع امت اســامی،
زنجیره ای از تهدیدات و فتنه های کم شــدت و پرشــدت
علیه نظام جمهوری اســامی کلید خورد که توطئه بزرگ
جنگ تحمیلی هشت ساله و فتنه پیچیده 88مهم ترین انها
به شمار می رود ».این پیام افزوده است« :فتنه 88فراتر از
رقابت جریان های سیاسی و هدف گذاری های انتخاباتی
به مثابه فرصتی طالیی برای براندازی نظام در دســتورکار
بیگانگان و فتنه گران داخلی قرار گرفت به گونه ای که انها
از هیچ تالشی در این صحنه فروگذار نکردند».
مدیرعامل بانــک انصار در ایــن پیام با بیــان اینکه
«فتنه 88طمع دشــمن برای اعمال سیاست تشدید فشار
و تحریم های ظالمانه و طراحی مرحله ای جدید از تقابل با
نظام و ملت ایران را برانگیخت» تصریح کرده است:
«با گذشت 7سال از این فتنه بزرگ و پیچیده قرائن و
اسناد به دست امده نشان می دهد جبهه دشمن با فرسایش
اقتدار ملی کشــور ،رجعت خطر براندازی نظــام و نابودی
انقالب اسالمی را دنبال می کرد».
بازار
80
مثلث | شماره 340
صدور هفت هزارکوثرکارت برای
هواداران باشگاه تراکتور سازی تبریز
در راســتای حمایت از تیم های لیگ برتری فوتبال
کشور از ابتدای سال جاری تا کنون تعداد هفت هزار فقره
کوثر کارت برای هواداران باشگاه تراکتور سازی تبریز در
شعب موسسه اعتباری کوثر صادر شده است.
به گزارش روابط عمومی موسسه اعتباری کوثر؛ طرح
کوثر کارت از زمستان سال گذشته در 350شعبه موسسه
اعتباری کوثر اغاز شــده .کوثر کارت ایــن امکان را برای
هواداران تیم های استقالل ،پرسپولیس و تراکتور سازی
ایجاد کرده اســت تا با افتتاح حســاب هــواداری و انجام
تراکنش های مالی خود عالوه بر حمایت تیم محبوبشان به
روند صعودی باشگاه ها برای قهرمانی کمک کنند.
ایــن گــزارش می افزایــد« :هــواداران تیم هــای
استقالل ،پرسپولیس و تراکتور ســازی می توانند با افتتاح
یــک حســاب عــادی شــتابی در موسســه ،کارت بانکی
خود را بــا لوگوی تیم مــورد عالقه شــان دریافــت کنند و
بالفاصله بعد از فعال شدن کارت ها از مزایای ان بهره مند
شوند».
همچنین موسســه اعتبــاری کوثر با تاکید بر نشــاط
اجتماعــی ،حمایــت از تیم ملی فوتبــال بانــوان را نیز در
دستورکار دارد و به زودی این طرح عملیاتی می شود.
دکتر ابراهیمی بازخوانی مکرر فتنه 88و حماسه 9دی
توســط مقام معظم رهبری را بســیار معنادار و الهام بخش
توصیف و تاکید کرده اســت« :هرچند فتنه 88خســارت
فراوانی به کشــور و نظام جمهوری اسالمی ایران در حوزه
ملی و بین المللی به ویژه در عرصه جسارت یافتن دشمنان و
فراهم سازی زمینه های اعمال فشارهای مختلف از جمله
در حوزه هســته ای تحمیل کرد اما فرجام ان که با حماسه
شگفت انگیز 9دی و حضور ده ها میلیونی و دشمن شکن
ملت بصیر ایــران همراه بود ،انقالب و جامعه اســامی را
برای مدت ها بیمه کرد».
در این پیام با اشــاره به نقــش داهیانه مقــام معظم
رهبری و بصیرت و هوشــمندی ملت ایران در خنثی سازی
فتنــه 88و خلق حماســه تاریخی 9دی و ضــرورت تداوم
و تعمیق هوشــیاری و امادگــی احاد ایرانیان بــرای مقابله
با ترفندهــا و توطئه هــای جدید دشــمنان افزوده اســت:
«روزامدســازی تهدیدها و توطئه هــا ،ضدانقالب و نظام
اســامی از برنامه های جاری بلوک سلطه و استکبار است
که نقض عهد امریکایی ها در برجــام و تهدید تحریم های
10ساله از جدیدترین انها به شمار می رود».
مدیرعامل بانک انصــار با تاکید بر اینکه «حماســه
9دی ،تولــد مجدد انقــاب و مظهر هویــت و عزت نظام
اسالمی بود» تصریح کرده است« :همانگونه که حماسه
تاریخ ســاز نهم دی ماه 88بــه تعبیر رهبر حکیــم انقالب
اسالمی «نمایشــگاه غیرت ملی ایرانیان در دفاع از نظام
اســامی بود» ،امروز نیز احاد مردم و مسئوالن در عرصه
پاســخ محکم و قاطع به زیاده خواهی هــا و بدعهدی های
امریکایی ها در نقض برجام و نیز حمایت از جبهه مقاومت
ضدصهیونیســتی ،حماســه «وحــدت» و «نــه گفتن به
دشمن» را ضامن ســربلندی و موفقیت کشــور در شرایط
حساس و خطیر کنونی قرار خواهند داد».
مدیرعامل بانک انصار در پایان پیام خود ،بازخوانی
فتنه 88و چرایی حماسه 9دی ماه را موجب واکسینه شدن
کشــور برابر ویروس های سیاســی و تهدیدات پیش روی
انقالب و نظام و نیاز امروز و فردای میهن اسالمی توصیف
و تاکید کرده اســت« :ملت ایران به تاســی از اموزه های
عبرت ساز تاریخ انقالب اســامی به ویژه انچه در فتنه 88
رقم خورد ،با قطب نمای «والیت فقیه» و تحت هدایت های
حکیمانه مقام معظم رهبری امام خامنه ای (مدظله العالی)،
رفتار جبهه دشمن را هوشــمندانه رصد و اجازه نخواهد داد
رویاهای شیطانی شبکه خبیث اســتکبار و صهیونیسم در
انسداد مسیر انقالب و نظام رنگ واقعیت بیابد».
بازار
دومین جشنواره رشد
یادگیری و موفقیت های
پایدارکوثر برگزار شد
دومین جشــنواره رشــد ،یادگیری و موفقیت های پایدار ویژه پژوهش های فرهیختگان
کوثری با حضور دکتر عیســی رضایی مدیرعامل ،محمد رضا جهانی رئیس هیات مدیره ،جواد
فهیمی پور قائم مقام مدیرعامل ،معاونین و مدیران حوزه مرکزی استان ها و پژوهشگران کوثری
در سراسر کشور در محل سالن اجتماعات اردوگاه شهید باهنر تهران برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی موسســه اعتباری کوثر؛ دکتر عیسی رضایی مدیرعامل کوثر در
مراسم افتتاحیه این جشنواره با اشاره به روند شکل گیری موسسه در استانه هفتمین سال تاسیس
موسسه اعتباری کوثر گفت« :در مسیر توســعه ای کوثر هجمه های فراوانی را متحمل شدیم
ولی با صرف انرژی مضاعف ،وجود مدیران جهادی و جوانان متخصص و با انگیزه توانستیم با
توسل به نام مقدس کوثر ،گام های بزرگی برداریم و جایگاه خوبی در نظام بانکی پیدا کنیم».
نایب رئیس هیات مدیره موسسه اعتباری کوثر با بیان روند اخذ مجوز رسمی فعالیت موسسه
در کمتر از دو ســال از زمان اغاز فعالیت و همچنین انجام مراحل ادغــام صندوق جوانان خیر
در موسسه به شکل بسیار مطلوب اظهار داشــت« :امروز به جایی رسیدیم که نه تنها در سطح
موسسه ،بلکه در نظام بانکی کارکنان ما پژوهش و مقاالت کاربردی ارائه می کنند».
دکتر رضایی در ادامه افزود« :ســرمایه های پنهان موسســه این پژوهشــگران جوان،
متخصص و با انگیزه هستند و چه افتخاری باالتر از اینکه ما بتوانیم نیرویی تربیت کنیم که در
همه شقوق موسسه و حتی باالتر از ان دارای ایده ،طرح و نظر باشد».
مدیرعامل موسسه اعتباری کوثر با بیان اینکه این پایان کار نیست و نباید به همین میزان
بسنده کنیم ،تاکید کرد« :انتظار داریم برای دو سال اینده به طور متوسط در هر استان حداقل
10محقق و در مجموع بیش از 350الی 500محقق داشــته باشیم ،به عبارت دیگر با حجمی
معادل 20الی 25درصد نیروی انسانی در این مسیر و در زمینه های مختلف ،به ویژه چگونگی
رسیدن به شعار «اینده از ان ماست» گام برداریم و این کار شدنی است».
نایب رئیس هیات مدیره موسســه اعتباری کوثر خاطرنشــان کرد« :ترسیم اینده 20،30
ساله از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و امیدواریم این کار با جدیت بیشتری دنبال شود».
دکتر رضایی در تبیین شــرایط کنونی و اینده اقتصاد کشور اظهار داشت« :همانگونه که
شاهد هستیم وضعیت نقدینگی و نظام بانکی و اقتصادی کشــور با وجود بهبود نسبی شرایط
سیاسی توفیقی نداشته است و باتوجه به اعالم قبلی مبنی بر اینکه در سال های 94و 95با شرایط
سختی مواجه خواهیم بود ،شاهد ادامه این روند به ویژه در سه ماهه پایان سال جاری هستیم».
رهبر کارافرین اقتصادی کشور با اشاره به تصمیم و ابالغ کاهش نرخ سود بانکی در سال
جاری گفت« :نظام بانکی یک جزیره مستقل نیست که بتواند بدون توجه به سایر مولفه ها برای
خود عمل کند ،بلکه مهره ای از نظام پیوســته اقتصادی کشور است که عملکرد ان وابستگی
مستقیم به سیاست های کالن اقتصادی و رخدادهای داخلی و خارجی دارد».
مدیر پژوهشی منتخب نظام بانکی افزود« :متاسفانه با وجود توافق و دستورالعمل صادره
مبنی بر تبعیت از نرخ های ابالغی ،شاهد عدم تبعیت برخی از بانک های دولتی و خصوصی در
اجرای نرخ سود در نظام بانکی هستیم».
دکتر رضایی با اشاره به شــرایط داخلی و خارجی موجود تصریح کرد« :باید برای سه ماه
باقیمانده تا پایان سال برنامه ویژه ای داشته باشیم و با دقت و جدیت بیشتری به امور بپردازیم تا
بتوانیم این شرایط سخت را پشت سر بگذاریم».
نایب رئیس هیات مدیره موسسه اعتباری کوثر خاطرنشان کرد« :با وجود مشکالت موجود
خوشبختانه کوثر مسیر را به خوبی طی کرده و فکر می کنم اگر جدیت بیشتری به خرج دهیم،
مسیر ارتقا را به سرعت خواهیم پیمود و همچنان اعتقاد داریم با این روند حرکتی و به برکت نام
مقدس کوثر ،اینده از ان ماست».
جواد فهیمی پور ،قائم مقام مدیرعامل موسســه اعتباری کوثر در دومین جشنواره رشد،
یادگیری و موفقیت های پایدار با اشــاره به شرایط موسسه در زمان شــروع فعالیت خود گفت:
«همه شما می دانید وقتی در سال 90و یا حتی یکســال پس از ان کار را شروع کردیم ،در چه
نقطه ای قرار داشتیم و اکنون با وجود مشکالت بســیار زیاد ،در چه وضعیتی قرار داریم و چه
تحوالت شگرف و تغییرات عظیمی برای کوثر رقم خورده است».
عضو هیات مدیره موسسه اعتباری کوثر افزود« :انچه مهم است بدانیم و به ان توجه کنیم
این است که در پس هر یک از این تحوالت و تغییرات ،حجم عظیمی از فعالیت ها و تالش های
جهادی از سوی یکایک کارکنان موسسه صورت پذیرفته است».
فهیمی پوربااعالماینکهحمایت هایهیات مدیرهوهمچنینپیش بینی هاوتالشمجدانه
مدیرعامل موسسه و بسیاری از عوامل دیگر موجبات دستیابی به این موفقیت ها را فراهم اورده
است ،افزود« :انچه مسلم است کار بسیار زیادی انجام شده ،اما مهم است بدانیم تا رسیدن به
قله ،راه باریک و پر پیچ وخم را در پیش داریم و برای حرکت در این مسیر ،نیاز به ابزار قوی ،دانش
و اگاهی باالتر و نیز افراد توانمندتر خواهد بود».
قائم مقام مدیرعامل موسســه اعتباری کوثر ضمن تقدیر و تشــکر از عوامل برگزار کننده
دومین دوره از جشنواره رشــد ،یادگیری و موفقیت های پایدار گفت« :با برگزاری این دست از
جشنواره ها ،مسائل و مباحث خود را پیگیری و رســیدگی می کنیم و به شکلی علمی ،در جهت
پیشبرد و تعالی سازمان حرکت خواهیم کرد ».وی در ادامه ابراز امیدواری کرد« :می بایست این
اتفاقات ادامه دار باشد تا روزی بتوانیم از تک تک این مقاالت و پژوهش ها ،استفاده کاربردی
کنیم که اگر اینگونه باشد ،این پژوهش ها چراغ راهی جهت عبور از مسیرهای تاریک و سخت
خواهد بود ،ضمن اینکه انسان های توانمندتری را برای رسیدن به قله خواهد ساخت».
فهیمی پور در پایان ســخنان خود با اعالم خبر انتصاب محمدرحیم گلبداغی به ســمت
مدیریت شعب استان خراسان رضوی از سوی مدیرعامل محترم موسسه اظهار داشت« :باتوجه
به سیاست های موسســه و به دالیل متعدد ،قطعا نیازمند تحرک و جنبش بیشتری هستیم که
جابه جایی برخی مدیران استان ها در همین راستا صورت خواهد پذیرفت».
شایان ذکر است« :در مراسم باشکوهی پژوهشگران برتر ،استان های برتر در زمینه های
جذب منابع قرض الحسنه ،ضریب سهم از شبکه بانکی ،خدمات الکترونیک بانکی ،خدمات
ی تراکنش ها ،سرانه منابع مشتریان و استان نمونه پژوهشی در دومین جشنواره رشد،
الکترونیک
یادگیری و موفقیت های پایدار موسسه اعتباری کوثر با حضور دکتر عیسی رضایی مدیرعامل
محترم ،محمدرضا جهانی رئیس هیات مدیره ،جواد فهیمی پور قائم مقام مدیرعامل معرفی و
از انان تقدیر شد».
خاطر نشان می سازد در حاشیه دومین جشنواره رشــد ،یادگیری و موفقیت ها ،نمایشگاه
دستاوردهای شش سال تالش مدیران و کارکنان موسسه اعتباری کوثر با حضور دکتر رضایی
مدیرعامل موسسه افتتاح شد.
مثلث | شماره 340
بازار
81
بازار
با حضور سید کمال سید علی و علیرضا عاطفی فر
تفاهم نامه همکاری فی مابین بانک دی و صندوق ضمانت
صادرات ایران امضا شد
بانــک دی و صنــدوق ضمانــت صــادرات ایــران
تفاهم نامه همکاری امضا کردند.
به گزارش اداره کل روابط عمومی بانک دی ،علیرضا
عاطفی فر -سرپرست بانک دی -در این مراسم اظهار کرد:
«یکی از ارزش های بنیادین بانک دی توجه به مسئولیت
اجتماعــی بانک اســت و ما در ایــن بانــک ارزش افرین
همکاری با نهاد هایی که در راســتای رونــق اقتصاد ملی
به ویژه صادرات غیر نفتی و تولید اهتمــام دارند را در زمره
مسئولیت اجتماعی خود می دانیم».
وی در ادامه به وضعیت کشور در دوران پسا برجام و
پسا تحریم اشاره کرد و گفت« :ما ضمن اینکه در راستای
عمل به اقتصاد مقاومتی و منویــات رهبری هدف گذاری
کرده ایم ،بــه همکاری در توســعه صــادرات و حمایت از
تولید ملــی و ارائه محصوالت وطنــی در عرصه بین الملل
توجه داریم».
عاطفی فر در ادامه با اشــاره بــه همکاری های قبلی
صورت گرفتــه فیمابین بانــک و صنــدوق ،تصریح کرد:
«سال های گذشته ،تسهیالت اعتباری سرمایه در گردش
به صادرکنندگان در قبال ارائــه ضمانت نامه های صندوق
اعطا کرده ایم کــه امید واریم بتوانیــم همکاری ها را برای
اعتالی نام ایران ادامه دهیم».
ســید کمال ســید علی -مدیرعامل صندوق ضمانت
صادرات ایران -نیز در این جلسه ضمن تشکر و قدردانی از
توجه بانک دی به مقوله صادرات به ویژه صادرات غیر نفتی
ابراز امیدواری کرد بتوان در اینده همکاری های فیما بین
بیشتری را تعریف و اجرایی کرد تا هر دو طرف به منافع خود
رسیده و نیاز ذینفعان خود را براورده سازند.
موضــوع این تفاهم نامــه که به امضــای عاطفی فر
سرپرست بانک دی ،محمد علی مورج عضو هیات مدیره
بانــک دی و ســید کمال ســید علی مدیرعامــل صندوق
ضمانت صادرات ایران رسید ،عبارت است از افزایش سهم
تســهیالت اعطایی بانک در راســتای صادرات با پوشش
صندوق ضمانت صادرات ایران.
بازار
82
مثلث | شماره 340
شایسته ساالری
ضامن موفقیت و
ارتقای ثامن
مدیر سرپرستی کرمانشــاه موسســه اعتباری ثامن
بررســی مشــکالت همکاران ،ایجاد انگیزه ،شناســایی
نیروهای ناکارامد و نگاه به مقوله شایسته ساالری را ضامن
موفقیت و ارتقای ثامن عنوان کرد .علی هادی در جلســه
روسای شعب سرپرستی کرمانشاه با تاکید بر تاثیر و نقش
نیروی انسانی در پیشبرد اهداف مجموعه گفت« :تمامی
کارکنان ،خصوصا روسای شعب باتوجه زمان باقیمانده تا
پایان سال باید با برنامه ریزی و همفکری جایگاه سرپرستی
کرمانشاه را در شبکه ارتقا دهند».
هادی نبود استراتژی و برنامه ریزی راهبردی را یکی از
دالیل عمده عدم موفقیت مدیران دانست و اظهار داشت:
«روسای شعب ســکان هدایت و رهبری را بر عهده دارند،
بدون برنامه ریزی و نقشه راه به اهداف ابالغی نمی رسند».
وی در ادامه به بحث جــذب منابع و وصول مطالبات
پرداخت و افزود« :در فرصت باقی مانده تا پایان سال 95
روسای شعب و همکاران با معرفی و اطالع رسانی طرح ها
و خدمات ارائه شــده باید تالش خود را در راســتای نیل به
اهداف بــه کار گیرند و با جــذب منابــع ارزان قیمت نقش
بسزایی در تجهیز و ترکیب منابع شعب ایفا کنند».
مدیر سرپرستی کرمانشاه توجه به امر وصول مطالبات
در شــعب را امری ضــروری عنــوان کرد و تاکید داشــت:
«افزایش مطالبات یکی از عواملی اســت که می تواند هر
موسســه پولی و مالی را با چالش های جبران ناپذیر مواجه
کند».
وی عدم اطالع رسانی مناسب را یکی از دالیل عمده
دســت نیافتن به اهداف در بخش خدمات نوین دانست و
خاطرنشان کرد« :همکاران شعب با برخورد مناسب و ارائه
راهنمایی های الزم به مشــتریان می توانند کاســتی های
موجود را جبران کنند تــا در اینده شــاهد افزایش فرهنگ
استفاده از این خدمات در بین مشتریان باشیم».