ماهنامه مثلث شماره 342

‫لیبرالامریکایی؛‬ ‫هشت سال بعد‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال هشتم‪ /‬شماره سیصد و چهل و دو‪ 25 /‬دی ‪ 88 / 1395‬صفحه ‪ 6000/‬تومان‬ ‫اوباما چه میراثی در سیاست‬ ‫امریکابرجایگذاشت؟‬ ‫جشنوارهامسال‬ ‫پدیده ندارد‬ ‫گفتوگو با عضو هیات‬ ‫انتخاب جشنواره فیلم فجر‬ ‫پسازهاشمی‬ ‫سرنوشت اعتدالیون و اصالحطلبان پس از فوت‬ ‫ایتالله هاشمی رفسنجانی چه خواهد شد؟‬ ‫انقالبی – عملگرا‬ ‫اعتدالی‬ ‫هاشمی رفسنجانی دورههای مختلفی‬ ‫را در زندگی سیاسیاش طیکرد‬ ‫ازباالنسر‬ ‫تا اصالح طلب‬ ‫هاشی رفسنجانی چه جایگاهی‬ ‫در سیاست ایران داشت؟‬ ‫ناطق نوری یا سیدحسن خمینی؟‬ ‫گفتوگو درباره اینده اصالحطلبان پس از هاشمی‬ ‫عباس سلیمی نمین‪ ،‬عبدالله ناصری‪ ،‬محمد نبی حبیبی‬ ‫احمد کریمی اصفهانی‪ ،‬حسین کمالی و محمد خوشچهره‬ ‫برای مشاهده اخرین اخبار نهاد کتابخانههای عمومی کشور میتوانید توسط گوشی تلفنهمراه خود از رمزینهها عکس بگیرید‬ ‫‪ ::‬لبخند کاغذی ‪::‬‬ ‫‪ ::‬کتابخوان دی ‪::‬‬ ‫طرح از الهام خلیلی مهر‬ ‫کیش پارسایان (دروس استاد ایتاهلل مجتبی تهرانی)‬ ‫تدوین زیر نظر علیاکبر رشاد ‪ /‬انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسالمی ‪ ۲۰۸ /‬صفحه‬ ‫ایشـان در کام تشـنه طالبـان سـلوک الـی اهلل‬ ‫ریختـه میشـود‪.‬‬ ‫مباحـث کتاب مشـتمل بر سـه بخـش ایمان‪،‬‬ ‫صفـات مومنـان و پیـام پارسـایی اسـت؛ در‬ ‫بخـش نخسـت مهمتریـن مسـائل ایمـان‬ ‫همچـون‪ :‬ماهیـت‪ ،‬مراتـب‪ ،‬عوامـل کاهـش‬ ‫و افزایـش و اثـار فـردی و اجتماعـی ایمـان‬ ‫بررسـی شـده اسـت‪ .‬در بخـش دوم‪ ،‬صفـات‬ ‫و حـاالت مومنـان بـه اسـتناد ایـات و روایات‬ ‫بررسـی و طبقهبنـدی شـده اسـت‪ .‬در نهایت‬ ‫در بخـش سـوم بـه شـرح و تفسـیر خطبـه‬ ‫ه ّمـام اختصـاص یافتـه اسـت کـه‬ ‫در حقیقـت شـرحی بـر بیـان‬ ‫امیرالمومنین علیه السـالم در توصیف‬ ‫ویژگیهـای متقیـن اسـت‪.‬‬ ‫مرحـوم ایت اهلل مجتبـی تهرانی از جمله بزرگانی‬ ‫بودنـد کـه ارتبـاط نزدیکـی بـا عموم مـردم و به‬ ‫ویـژه جوانان داشـتند‪ .‬ایـن مطلب در کنـار درجه‬ ‫بـاالی علمـی که حاصل سـالها خوشـهچینی از‬ ‫دریـای معرفـت بزرگانی چـون امام خمینـی(ره)‪،‬‬ ‫عالمـه طباطبایـی‪ ،‬ایـتاهلل بروجردی و‪ ...‬اسـت‬ ‫باعـث شـده تا اثار ایشـان در عین عمـق و دقت‬ ‫علمـی‪ ،‬از زبانـی سـاده و قابـل فهم بـرای عموم‬ ‫برخوردار باشـد‪.‬‬ ‫ایـن کتـاب که بـه عنـوان مدخلی بـرای ورود به‬ ‫بحثهـای اخالقی محسـوب میشـود‪ ،‬برگرفته‬ ‫شـده از برخـی از سلسـله مباحـث اخالقـی و‬ ‫معرفتـی حـاج اقـا مجتبـی اسـت‪ .‬امیـزهای از‬ ‫اخـالق نبـوی و عرفـان علـوی کـه بـا ایـات و روایـات‬ ‫امیختـه و بـه براهیـن عقلـی نیـز مزیـن شـده و از جویبـار لسـان‬ ‫نمایی از کتابخانه مرکزی تبریز‬ ‫کتا‬ ‫‪ 335‬بخانه م‬ ‫رکزی تب‬ ‫مردم ‪ 1‬به همت خیری ریز در سال‬ ‫ت‬ ‫ّ ن‬ ‫های فر اسیس شد‪ .‬ساز و همکاری‬ ‫این ک هنگی یونسکو د مان فعالیت‬ ‫ر‬ ‫ت‬ ‫امانت ابخانه را به عنوا سال ‪1344‬‬ ‫استف دار یونسکو شنا ن کتابخانه‬ ‫یونسک اده از کتاب ها خت و حق‬ ‫و را به این کتاب ی انتشارات‬ ‫خانه‬ ‫اعطاء کرد‪.‬‬ ‫‪telegram.me/iranplir‬‬ ‫‪p.r@iranpl.ir‬‬ ‫‪instagram.com/iranpl.ir‬‬ ‫‪aparat.com/iranpl.ir‬‬ ‫‪www.iranpl.ir‬‬ ‫جلد‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫لیبرال امریکایی؛ پس از ‪8‬سال‬ ‫تداخلیوخارجیامریکا‬ ‫ناکامی هاوکامیابی هایاوبامادرحوزهسیاس ‬ ‫هوشیاری‪،‬بیداری‬ ‫واقتدارملتایران‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫االن تســابق می‏کنند تمام کشورهای‬ ‫بزرگ برای رابطه پیدا کردن با ایران‪ ،‬این چی‬ ‫اســت؟ این افراد ایران اســت؟ این جمعیت‬ ‫کثیر ایران اســت؟ ایران جمعیتــی ندارد در‬ ‫مقابل عا َلــم‪ .‬این ایمان جوانهای ماســت‪،‬‬ ‫این برکات رسول اکرم است‪ ،‬این برکات امام‬ ‫صادق است‪ .‬این برکاتی است که چشم دنیا‬ ‫را خیره کرده اســت و همه را مضطرب کرده‪.‬‬ ‫انهایی که گمــان می‏کردند که با یک تشــر‬ ‫ایران را می‏توانند چه بکنند‪ ،‬گمان کردند که‬ ‫حاال هم زمان قاجار است‪ .‬حاال هم زمان پهلوی است که‬ ‫مردم بیدار نبودند‪ .‬امروز زمان بیداری مردم ماســت‪ ،‬زمان‬ ‫هوشیاری و شکوفایی ایمان اســت دراین کشور‪ .‬و لهذا‪،‬‬ ‫می‏بینید که االن هر رادیویی را باز کنید از خارج‪ ،‬از هر گوشۀ‬ ‫عالم راجع به قضایای امریکا و راجع به خضوع او در مقابل‬ ‫ایران صحبت می‏کنند و حرفها را هم می‏زنند‪ .‬اضطراب در‬ ‫کلمات خود ریگان این قدر هست‪ ،‬تناقض گویی‪ ،‬اضطراب‬ ‫هست که انسان نمی‏تواند باور کند که یک ادمی که رئیس‬ ‫یک همچو کشوری هســت و ادعایش ان قدر زیاد است‪،‬‬ ‫این قدر تناقض گویی‪ ،‬این قدر اضطراب‪ ،‬این قدر وحشت‬ ‫که او را گرفته است‪ ،‬امروز یک چیز مهمی است‪ .‬نه فقط او‬ ‫را‪ ،‬کرملین هم همین طور است‪ ،‬انها هم مسابقه می‏کنند با‬ ‫امریکا در رابطه با ایران‪.‬‬ ‫‪10- 19‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫وداع با ایت اهلل‬ ‫دعوت عربستان از ایران‬ ‫فضای مجازی در فوت ایت اهلل هاشمی‬ ‫اکانت های ناشناس مجازی‬ ‫‪20- 23‬‬ ‫گفتارها‬ ‫نقض عهدهای امریکا پایانی ندارد‬ ‫منازعه دامنه دار امنیتی در امریکا‬ ‫فرانسه در خاورمیانه‬ ‫گفتمان سیاست خارجی در دوره سازندگی‬ ‫‪28- 53‬‬ ‫سیاست‬ ‫پس از هاشمی‬ ‫سیاستمدار‬ ‫ن هاشمی‬ ‫اینده سیاست بدو ‬ ‫از راستگرایی تا چپگرایی‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫مثلث؛هفتهنامه ایخبری‪،‬تحلیلیاستکهسعیداردروایتیمنصفانهوعادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه ضلع استقالل‪،‬‬ ‫ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش‬ ‫اسالم‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گســترش و سیادت اسالم خواهی در‬ ‫سراسر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم‬ ‫شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب‬ ‫و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت‬ ‫قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان‬ ‫فرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬امیدواریمکهدرروایت مانصادق‪،‬برمرام مان‬ ‫مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب‬ ‫و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬مصطفیصادقی‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی (دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫اقتصاد ‪ :‬محمدمهدی صدرزاده (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫جامعه شناسی و فکرنو‪ :‬علی حاجی ناصری (دبیر)‬ ‫فرهنگ‪ :‬شایان ربیعی (دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬محمد شکراللهی (دبیر)‬ ‫مشاور هنری ‪ :‬نیما ملک نیازی ‬ ‫چی است مسئله؟ چی شده است ایران؟ چه قصه‏ای‬ ‫در ایران واقع شده است که سابق چنانچه در زمان سالطین‬ ‫ســابق‪ ،‬در زمان قاجار‪ ،‬در زمان پهلوی اگــر یک کلمه در‬ ‫انجــا می‏گفتند‪ ،‬اینها تمــام کنار می‏رفتند‪ ،‬اگر یک تشــر‬ ‫می‏زدند انها خلع سالح می‏شــدند‪ .‬چه شده است که حاال‬ ‫پاســدارهای ما هــم اعتنا به انهــا نمی‏کنند؟ بــرای اینکه‬ ‫ان وقت مــردم را خواب کــرده بودند‪ .‬تبلیغــات دامنه‏دار‬ ‫دشمنهای اســام‪ ،‬مردم را خواب کرده بودند‪ ،‬از هم جدا‬ ‫کرده بودند‪ ،‬شهرها از هم جدا بود‪ ،‬احزاب مختلفه همه با‬ ‫هم مختلف بودند‪ ،‬حکومتها همه دست نشانده بودند‪ .‬اما‬ ‫امروز مسئله این نیست‪ ،‬امروز ایران بیدار شده است امروز‬ ‫اسالم در ایران رواج پیدا کرده است‪ .‬امروز حقیقت ایمان در‬ ‫ایران شکوفایی پیدا کرده است‪ ،‬اینها برکات ایمان است‪.‬‬ ‫غافل نباشید از این‪ ،‬برکات وحدت شما در تمام امور‬ ‫است‪ .‬غافل از این وحدت نباشید‪ ،‬غافل از این ّ‬ ‫حظ‬ ‫الهی نباشید‪ .‬در عین حال انسان می‏بیند که در حالی‬ ‫که کاخ کرملین به لرزه در امده اســت و کاخ ســیاه‬ ‫سیاهپوش شده است‬ ‫و می‏خواهند توجیه کنند هی حرفهای خودشان‬ ‫را و هی از این ور به ان ور می‏زنند که توجیه کنند این‬ ‫خطایی که کردند و این کسی را که اینجا فرستادند و‬ ‫با رسوایی از اینجا بیرونش کردند‪ ،‬می‏خواهند توجیه‬ ‫کنند‪ .‬مع‏االسف‪ ،‬بعض از اشخاصی که در خود ایران‬ ‫هستند‪ ،‬توجه به مســائل یا ندارند یا متعمدند‪ .‬اینها‬ ‫هم به تبعیت از تبلیغات انها‪ ،‬انها هم با همان لسان‪،‬‬ ‫اینجا تبلیغ می‏کنند‪.‬‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫و افشین جم‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫ویرایش‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی و نرگس حاجیلو‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمدرضا پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬علیرضا اسدالهی‪ -‬علی اکبر پیمانی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر دارابی ‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی‪ -‬حسین محمد پورزرندی‬ ‫مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‪ -‬محمدابراهیم محمد پورزرندی‬ ‫علیرضا حسن زاده ‪ -‬دکتر عیسی رضایی ‪ -‬سید حمید خالقی ‪ -‬هادی انباردار‬ ‫‪54- 63‬‬ ‫بین الملل‬ ‫لیبرال امریکایی؛ پس از ‪8‬سال‬ ‫بازسازی چهره امریکا‬ ‫جاه طلبی های اقای اردوغان‬ ‫میراث بر باد رفته‬ ‫‪64-71‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫متوسط ها‬ ‫انها که پشت در ماندند‬ ‫جدال بر سر نام ها یا فیلم ها؟‬ ‫جشنواره امسال پدیده ندارد‬ ‫‪72-77‬‬ ‫ورزش‬ ‫شوالیه‬ ‫با رفتن کی روش از تیم ملی به شدت مخالفم‬ ‫برانکو بداند اولویت با تیم ملی است‬ ‫این فوتبال ماست که در اتش می سوزد‬ ‫طراح جلد‪ :‬مصطفی مرادی‬ ‫عکس جلد‪ :‬امیر طالیی‬ ‫لیبرالامریکایی؛‬ ‫هشت سال بعد‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال هشتم‪ /‬شماره سیصد و چهل و دو‪ 25 /‬دی ‪ 88 / 1395‬صفحه ‪ 6000/‬تومان‬ ‫اوباما چه میراثی در سیاست‬ ‫امریکابرجایگذاشت؟‬ ‫جشنوارهامسال‬ ‫پدیده ندارد‬ ‫گفتوگو با عضو هیات‬ ‫انتخاب جشنواره فیلم فجر‬ ‫پسازهاشمی‬ ‫سرنوشت اعتدالیون و اصالحطلبان پس از فوت‬ ‫ایتالله هاشمی رفسنجانی چه خواهد شد؟‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912-8505848 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬پردازش تصویر رایان‬ ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید عباسپور(توانیر)‪ ،‬خیابان نظامی گنجوی‪ ،‬کوچه پناه‪،‬‬ ‫پالک ‪19‬‬ ‫تلفن ‪88198280 :‬‬ ‫انقالبی – عملگرا‬ ‫اعتدالی‬ ‫هاشمی رفسنجانی دورههای مختلفی‬ ‫را در زندگی سیاسیاش طیکرد‬ ‫ازباالنسر‬ ‫تا اصالح طلب‬ ‫هاشی رفسنجانی چه جایگاهی‬ ‫در سیاست ایران داشت؟‬ ‫ناطق نوری یا سیدحسن خمینی؟‬ ‫گفتوگو درباره اینده اصالحطلبان پس از هاشمی‬ ‫عباس سلیمی نمین‪ ،‬عبدالله ناصری‪ ،‬محمد نبی حبیبی‬ ‫احمد کریمی اصفهانی‪ ،‬حسین کمالی و محمد خوشچهره‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫خداحافظی با مرد سیاست‬ ‫خبرنامه‬ ‫ایت اللههاشمیرفسنجانیدر‪ 82‬سالگیدرگذشت؛خبریبسیار‬ ‫تلخ و غیرمنتظره که بازتاب های فراوانی داشت‪ .‬مردم سه شنبه هفته‬ ‫گذشته با هر گرایش و نظری که داشتند در تشییع پیکر ایت الله شرکت‬ ‫کرده و نمایی از وحدت بی نظیر را به نمایش گذاشتند‪.‬‬ ‫وداع با ایت الله‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫مردمپیکرایتاللههاشمیرابااحترامتشییعکردند‬ ‫حوالی ساعت‪ 19‬روز‪ 19‬دی ماه‪ .‬کانال های تلگرام ‬ ‫ی‬ ‫خبر از انتقال هاشمی رفســنجانی به بیمارســتان شهدای‬ ‫تجریش دادند‪ .‬خبرهای اولیه حاکی از ان بود که او دچار‬ ‫یک عارضه قلبی شده است‪ .‬این خبر بالفصله به خبر اول‬ ‫رســانه ها در فضای مجازی تبدیل شــد‪ .‬دقایقی بعد خبر‬ ‫وخامت حال ایت الله منتشــر شد‪ .‬محمد هاشمی این خبر‬ ‫را تایید کرده و گفــت که مردم دعا کننــد‪ .‬ناگهان اما یک‬ ‫خبر غیر منتظره همه را غافلگیر و اندوهگین کرد‪ .‬ایت الله‬ ‫هاشمی رفسنجانی در ســاعت ‪ 19‬و ‪ 30‬دقیقه درگذشت‪.‬‬ ‫محمــد حاجی اقاجانــی‪ ،‬معــاون درمان وزیر بهداشــت‬ ‫درخصوص اقدامات پزشــکی انجام شــده برای ایت الله‬ ‫هاشمی رفسنجانی گفت‪« :‬ایشــان در ساعت ‪ ١٨‬به طور‬ ‫ناگهانی دچار ایست کامل قلبی شــدند‪ .‬ایشان بالفاصله‬ ‫به یکی از بیمارستان های تهران منتقل شده و در اورژانس‬ ‫با حضور یک تیم کامــل و مجرب پزشــکی عملیات احیا‬ ‫اغاز شد‪ .‬اما متاسفانه در ســاعت ‪ ١٩:٣٠‬تالش پزشکان‬ ‫بی نتیجه مانــد و روح ایشــان به ملکوت اعلی پیوســت‪.‬‬ ‫بالفاصله بعد از اعالم این خبر خبرنگاران رســانه ها راهی‬ ‫بیمارســتان شــدند‪».‬تقریبا ‪ 45‬دقیقه از انتشار خبر فوت‬ ‫ایت الله‪ ،‬گذشــته بود که پیکر اکبر هاشمی رفسنجانی را‬ ‫به حســینیه جماران انتقال دادند‪ .‬پیکر که وارد شــد و در‬ ‫میانه حسینیه قرار گرفت‪ ،‬عفت مرعشی‪ ،‬همسر و فاطمه‬ ‫دخترش درحالی که به شــدت بی تابــی می کردند‪ ،‬باالی‬ ‫تابوت نشســتند‪ .‬عفت اشــک می ریخــت و فاطمه گریه‬ ‫می کرد و حسین مرعشــی هم در گوشه ای دیگر عزاداری‬ ‫می کرد‪ .‬مردم هــم ابتدای ورودی حســینیه گردهم امده‬ ‫بودند‪ .‬فضای حسینیه در ابتدا فضای خانوادگی بود و برخی‬ ‫از وابستگان به بیت امام خمینی (ره)‪ ،‬از جمله اشراقی ها‪،‬‬ ‫یعنی زهرا و مرتضی اشراقی حضور داشتند‪.‬محم د هاشمی‪،‬‬ ‫برادر ایت الله هاشمی رفسنجانی هم در جماران و در جمع‬ ‫خبرنگاران گفت‪« :‬از مردم به دلیل حضورشان در جماران‬ ‫تشــکر می کنیم چراکه انها قدردان هســتند‪ ».‬او گفت‪:‬‬ ‫«ساعت یک ربع به شش عصر‪ ،‬ایت الله هاشمی رفسنجانی‬ ‫حالشان وخیم شد و به بیمارستان منتقل شدند اما متاسفانه‬ ‫پزشکان نتوانستند ایشــان را احیا کنند‪.‬حاال مقامات یک‬ ‫به یک خود را به جماران می رســاندند تا اخرین دیدار را با‬ ‫هاشمی رفسنجانی داشته باشند‪».‬‬ ‫روایتی از نخستین لحظات پس از درگذشت‬ ‫حسین دهباشی‪ ،‬مستندساز در صفحه شخصی خود‬ ‫از نخستین لحظات درگذشت ایت الله هاشمی نوشت‪.‬‬ ‫دهباشی نوشت‪« :‬اقای روحانی امدند بیمارستان‪.‬‬ ‫چقدر گریه کردند‪ .‬حسین اقای فریدون هم‪ .‬اقای ناطق‬ ‫اما زار می زدند‪ .‬اقامهدی از زندان امد وروی تابوت پدر از‬ ‫حال رفت‪ .‬باورنکردنی اســت که خانه امام چقدرکوچک‬ ‫است‪ .‬پیکر اقای هاشمی راغسل داده و درایوان نهاده اند‪.‬‬ ‫فاطمه خانم باالی ســرپدر قران می خوانــد‪ .‬ناگهان چه‬ ‫خلوت شد‪».‬‬ ‫دعوت عربستان از ایران‬ ‫پیام رهبر معظم انقالب‬ ‫ســاعاتی بعد رهبر معظم انقالب اســامی با صدور‬ ‫پیامی درگذشــت ایت الله هاشمی رفســنجانی را تسلیت‬ ‫گفتند‪ .‬متن پیام حضرت ایت الله خامنه ای در این باره به‬ ‫شرح زیر بود‪:‬‬ ‫بسم الله الرحمن الرحیم‬ ‫انّا لله و انّا الیه راجعون‬ ‫با دریغ و تاسف خبر درگذشت ناگهانی رفیق دیرین‪ ،‬و‬ ‫همسنگر و همگام دوران مبارزات نهضت اسالمی و همکار‬ ‫نزدیک ســال های متمــادی در عهد جمهوری اســامی‬ ‫جناب حجت االسالم والمسلمین اقای شیخ اکبر هاشمی‬ ‫رفسنجانی را دریافت کردم‪ .‬فقدان همرزم و همگامی که‬ ‫سابقه همکاری و اغاز همدلی و همکاری با وی به ‪ 59‬سال‬ ‫تمام می رسد‪ ،‬ســخت و جانکاه اســت‪ .‬چه دشواری ها و‬ ‫تنگناها که در این ده ها سال بر ما گذشت و چه همفکری ها‬ ‫و همدلی هــا که در برهه هــای زیادی ما را بــا یکدیگر در‬ ‫راهی مشــترک به تالش و تحمل و خطرپذیری کشانید‪.‬‬ ‫هوش وافر و صمیمیت کم نظیر او در ان سال ها‪ ،‬تکیه گاه‬ ‫مطمئنی برای همه کسانی که با وی همکار بودند به ویژه‬ ‫برای اینجانب به شمار می اید‪.‬‬ ‫اختالف نظرها و اجتهادهــای متفاوت در برهه هایی‬ ‫از این دوران طوالنی هرگز نتوانســت پیونــد رفاقتی را که‬ ‫سراغاز ان در بین الحرمین کربالی معلی بود به کلی بگسلد‬ ‫و وسوسه خناسانی که در سال های اخیر با شدت و جدیت در‬ ‫پی بهره برداری از این تفاوت های نظری بودند‪ ،‬نتوانست در‬ ‫محبت شخصی عمیق او نسبت به این حقیر خلل وارد اورد‪.‬‬ ‫او نمونه کم نظیری از نسل اول مبارزان ضد ستم شاهی و از‬ ‫رنج دیدگان این راه پر خطر و پر افتخار بود‪ .‬ســال ها زندان‬ ‫و تحمل شکنجه های ساواک و مقاومت در برابر این همه‬ ‫و انگاه مســئولیت های خطیــر در دفاع مقدس و ریاســت‬ ‫مجلس شورای اسالمی و مجلس خبرگان و غیره‪ ،‬برگ های‬ ‫ی است‪.‬‬ ‫درخشان زندگی پر فراز و نشیب این مبارز قدیم ‬ ‫با فقدان هاشمی اینجانب هیچ شخصیت دیگری را‬ ‫نمی شناسم که تجربه ای مشــترک و چنین دراز مدت را با‬ ‫او در نشــیب و فرازهای این دوران تاریخ ساز به یاد داشته‬ ‫باشم‪ .‬اکنون این مبارز کهنسال در محضر محاسبه الهی‬ ‫با پرونده ای مشحون از تالش و فعالیت گوناگون قرار دارد‬ ‫و این سرنوشت همه ما مسئوالن جمهوری اسالمی است‪.‬‬ ‫غفران و رحمت و عفو الهی را برای وی از صمیم قلب‬ ‫تمنا می کنم و به همسر گرامی و فرزندان و برادران و دیگر‬ ‫بازماندگان ایشان تسلیت عرض می کنم‪.‬‬ ‫غفراهلل لنا و له‬ ‫هاشمی هیچ گاه از جنگ نهراسید ولی همواره صلح‬ ‫را گرامی می داشت؛ هم فرمانده شجاع میدان های جهاد و‬ ‫شهادت بود و هم قهرمان مذاکره برای پایان جنگ‪ .‬سخن‬ ‫گفتن از بزرگ مردی که بحق ســنگ زیرین اسیای نظام‬ ‫بود‪ ،‬ساده نیســت‪ .‬محرم امام و یاور بی بدیل مقام معظم‬ ‫رهبری بود‪ .‬برای ایران و ایرانی‪ ،‬ارزوهای بزرگی داشــت‬ ‫و تا جان داشــت برای ســربلندی میهن اسالمی کوشید‪.‬‬ ‫بسیار جفا دید و بسیار وفا کرد‪ .‬با انحراف از مسیر اعتدال‬ ‫اسالمی سر سازش نداشت و مصلحت نظام را از هر امری‬ ‫باالتر می دانســت‪ .‬مردم فهیم ایران‪ ،‬قــدر خادمان خود‬ ‫را به خوبی می شناسند و دینشــان را به سردار سازندگی ادا‬ ‫خواهند کرد‪».‬‬ ‫علت فوت هاشمی رفسنجانی‬ ‫بغض احمد توکلی‬ ‫تلویزیون همان شــب میزبان احمد توکلی بود تا در‬ ‫مورد هاشمی رفســنجانی با این رقیب ســابق او گفت وگو‬ ‫کند‪ .‬توکلی که بارها در طول مصاحبه بغض کرد و اشــک‬ ‫ریخت‪ ،‬گفت‪« :‬نباید کســی از گفتن خوبی های ایت الله‬ ‫هاشــمی خجالت بکشــد‪ ».‬او با اشــاره به انتقــادات به‬ ‫ایت الله هاشــمی گفت‪« :‬می تــوان اختالف داشــت و‬ ‫نظرات مختلف ارائه کرد ولی ســیخ نــزد و زخم زبان نزد‪.‬‬ ‫امشب که رفتم خانه‪ ،‬پسرم گفت‪ ،‬هاشمی هم رفت‪ ،‬گفتم‬ ‫رفتن من هم نزدیک است‪ .‬نباید کسی از بیان خوبی های‬ ‫هاشــمی خجالت بکشــد‪ .‬قدردانی از این بزرگان وظیفه‬ ‫همه هست‪ ،‬ایشــان را ســتون انقالب می دانستیم‪....‬‬ ‫اتفاقا باید خوبی های ایشان گفته شود تا معلوم شود حتی‬ ‫منتقدانش هم دوســتش داشــتند‪ .‬در انتخابات ‪ 92‬پس‬ ‫از ماجرای ردصالحیت به ایت الله هاشــمی نامه نوشــتم‬ ‫و گفتم‪« :‬شناسنامه شــما با انقالب مهر خورده‪ .‬شما اگر‬ ‫نبودید خیلی جاها صحنه عوض می شــد‪ ،‬نقش شما قابل‬ ‫انکار نیســت و مبادا شناسنامه شــما باطل شود‪ ،‬حرمت و‬ ‫برگی شــما بســته به این شناسنامه اســت‪ »....‬در پاسخ‬ ‫گفت‪« :‬به احمد ســام برســونید و بگویید همیــن کار را‬ ‫می کنم‪ ».‬کســانی که طعم قدرت را نچشیدند نمی دانند‬ ‫معنای حرکت اقای هاشــمی {و تمکین او به رای شورای‬ ‫نگهبان} چیست‪ .‬سخت است که ببینید چه کسانی تایید‬ ‫شدند و نشدند‪ .‬این اتش می زند جان ادم را‪ ....‬می فهمم‬ ‫چه حالی داشت‪».‬‬ ‫مردم ما هنوز شوکه هستند‬ ‫اما بعد از احمد توکلی ناطق نوری هــم به تلویزیون‬ ‫رفــت تــا در مــورد هاشمی رفســنجانی ســخن بگویــد‪.‬‬ ‫ناطق نوری با حضور در ویژه برنامه شــبکه یک به مناسبت‬ ‫درگذشت ایت الله هاشــمی گفت‪« :‬مردم ما هنوز شوکه و‬ ‫داغ هستند؛ فقدان اقای هاشــمی را هر چه بگذرد بیشتر‬ ‫احساس می کنند‪ ».‬او گفت‪« :‬عده ای انتقاد می کنند اما‬ ‫تحمل پذیرفتن انتقاد را ندارند‪ .‬مرحوم هاشمی در کشور‬ ‫ما جزو معدود افرادی بود که از این ظرفیت برخوردار بود‪.‬‬ ‫واقعا گاهی من از ظرفیت زیاد ایشان خلقم تنگ می شد‪.‬‬ ‫ظرفیت او عجیب بود‪ .‬ایت الله هاشــمی انسان ریاکاری‬ ‫نبود‪ .‬او از دو چهره بودن و تملق بدش می امد و از هرکسی‬ ‫که این خصلت ها را داشــت‪ ،‬متنفر بود‪ .‬او صراحت لهجه‬ ‫داشت و انچه را تشخیص می داد‪ ،‬عمل می کرد و می گفت‬ ‫و باکی هم نداشــت که علیه او چیزی می گویند و یا کسی‬ ‫خوشش می اید یا بدش می اید که این اخالق ایشان هم‬ ‫یک دستور اسالمی است‪ .‬چرا مردم برای درگذشت یک‬ ‫روحانی با تمام هجمه ای که ســالیان ســال اســت علیه‬ ‫روحانیون وجود دارد تا این حد ناراحت می شوند؟ به خاطر‬ ‫خصوصیات اخالقی و مدیریتــی او در دوران زندگی اش‬ ‫بود‪ .‬هرچه بگذرد فقدان هاشمی بیشتر احساس می شود‪.‬‬ ‫ازادگی‪ ،‬صریح اللهجه بودن و صبوری دلیل این محبوبیت‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫وزیر بهداشت در خصوص حواشی پیش امده درباره‬ ‫عدم حضور تیم پزشکی ایت الله هاشمی همراه وی گفت‪:‬‬ ‫«اقای هاشــمی خودش عالقه ای به داشتن تیم پزشکی‬ ‫نداشت‪ ».‬حسن قاضی زاده هاشمی در خصوص جزئیات‬ ‫پرونده فوت ایت الله هاشــمی با بیان اینکه در این پرونده‬ ‫جای هیچگونه شبهه ای نیست‪ ،‬گفت‪« :‬پرونده ای در کار‬ ‫نیست و دالیل فوت کامال واضح است‪ ».‬وزیر بهداشت در‬ ‫خصوص حواشی عدم حضور تیم پزشکی ایت الله هاشمی‬ ‫همراه وی‪ ،‬بیان داشت‪« :‬اقای هاشمی خودش عالقه ای‬ ‫به داشــتن تیم پزشــکی نداشــت‪ .‬انگونه که قاضی زاده‬ ‫هاشــمی نقل کرده او در اخرین ناهار هاشمی رفسنجانی‬ ‫با او بر سر یک میز بوده است‪ ».‬وزیر بهداشت این ماجرا‬ ‫را اینگونه روایت کرده اســت‪« :‬امروز ناهار را دو نفری در‬ ‫محل مجمع تشخیص مصلحت نظام صرف کردیم‪ .‬بسیار‬ ‫ســرحال و امیدوار به اینده بودند و نزدیک به یک ساعت‬ ‫صحبت کردیم‪ .‬ایشان از مســائل سیاسی روز و ارزوهای‬ ‫بلندش برای کشور و انقالب گفت که بیانش فرصتی دیگر‬ ‫را می طلبد‪ .‬هنوز باور نمی کنم که این اخرین ناهار ایت الله‬ ‫بوده باشد و حاال پس از چند ســاعت‪ ،‬من مانده ام و بهتی‬ ‫به بلندای تمام خاطرات ‪ 38‬ســال گذشــته‪ ».‬قاضی زاده‬ ‫هاشمی در مصاحبه دیگری در این مورد توضیح بیشتری‬ ‫داد‪ .‬او گفت‪« :‬در حال رفتن به بیمارســتان لقمان برای‬ ‫افتتاح چند پــروژه درمانی‪ ،‬از جمله تعــدادی تخت ‪ICU‬‬ ‫بودم که ایت الله هاشــمی تمــاس گرفتند و بنــده را برای‬ ‫ناهار دعوت کردند‪.‬‬ ‫باتوجــه به اینکــه قبال بــرای ناهار از طــرف اقای‬ ‫ناطق نوری دعوت شده بودم‪ ،‬جلســه ناهار با اقای ناطق‬ ‫نوری را به زمــان دیگری موکــول کردم و پــس از افتتاح‬ ‫چند پروژه درمانی در بیمارســتان لقمان در ســاعت یک و‬ ‫نیم بعد از ظهر‪ ،‬ناهار در خدمت ایت الله هاشــمی بودم‪.‬‬ ‫این اولین بار بود که ناهار را دو نفری با ایت الله هاشــمی‬ ‫صرف می کردم و تاکنون سابقه نداشت که ایشان بنده را‬ ‫برای ناهار به صورت خصوصی دعوت کنند‪ ،‬در این دیدار‬ ‫بیش از یک ســاعت دو نفری با هــم صحبت های زیادی‬ ‫داشتیم که شــاید اکنون زمان گفتن همه این صحبت ها‬ ‫نباشد‪ .‬ایشان نسبت به برخی مسائل جاری و اینده کشور‬ ‫به خصوص مسائل مربوط به رفاه اجتماعی و توجه به فقرا‬ ‫و محرومان صحبت کردند و تاکید کردند که در دور اینده‬ ‫دولت باتوجه به اینکه روابط بین الملل ایران با کشورهای‬ ‫دنیا بهتر خواهد شد و شرایط اقتصادی دولت هم مناسب تر‬ ‫می شــود‪ ،‬باید ارزوهای بر زمین مانده درباره محرومان و‬ ‫نیازمندان را حتما محقق کنیم‪ .‬یک بخش مهم از فرمایش‬ ‫ایت الله هاشــمی این بود که نباید اجازه دهیم شــرایط به‬ ‫گذشــته برگردد‪ ،‬که اگر برگشــت هم ایران و هم انقالب‬ ‫فرصتی برای بازســازی نخواهد داشت و باید حتما تالش‬ ‫کرد که همین مســیری که اغاز شــده با رفــع معایبی که‬ ‫داریم‪ ،‬ادامه پیدا کند‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫هیات دولت ســاعتی بعد یک بیانیه صادر کردو سه‬ ‫روز عــزای عمومی و یــک روز تعطیل را به این مناســبت‬ ‫تعیین کرد‪ .‬حسن روحانی نیز در پیام جداگانه ای درگذشت‬ ‫هاشــمی رفســنجانی را تســلیت گفت‪ .‬در این پیام امده‬ ‫بود‪« :‬او محبــوب امام بــود و خادم مــردم؛ هرکجا که او‬ ‫مسئولیت ان را بر عهده داشت‪ ،‬مایه ارامش امام و رهبری‬ ‫و مردم بــود‪ .‬او تحلیلگری توانا بود کــه جهان را به خوبی‬ ‫می شــناخت‪ .‬خطبه های نمازش در روزهای سخت دفاع‬ ‫مقدس بــه همه روحیــه مــی داد‪ .‬او در مظلومیت‪ ،‬چون‬ ‫یار دیرینش شــهید بهشتی بود و ناسپاســی ها را به اسانی‬ ‫تحمل می کرد‪.‬‬ ‫اتهام به ایران‬ ‫شرط و شروط ایران‬ ‫‪11‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫است‪ .‬امام (ره) ان قدر به ایت الله هاشمی اعتماد داشت‬ ‫که به او پیشنهاد تاسیس حزب داد و بعد پیشنهاد تاسیس‬ ‫حزب جمهوری اسالمی را مطرح کردند‪ .‬اقای هاشمی در‬ ‫این باره همیشه می گفت که امام در ان زمان پول درست‬ ‫و حســابی ای در اختیار من گذاشــت تا حــزب جمهوری‬ ‫اســامی را تشــکیل دهم‪ .‬این گونه بود کــه این حزب با‬ ‫تالش اقای هاشمی و در کنار کســانی مانند شهید باهنر‪،‬‬ ‫شهید بهشتی و موسوی اردبیلی‪ ،‬ایت الله خامنه ای و غیره‬ ‫شــکل گرفت‪ .‬برخی نادان ها‪ ،‬کم ظرفیت ها یا مغرضان‬ ‫ذهن جمــع کثیری از مردم را نســبت به مســئوالن خراب‬ ‫کردند و این به سود مردم و نظام نیست‪ .‬وقتی این گروه‪،‬‬ ‫ان گروه را زیر بار تهمت و اتهام و بد و بیراه بکشــاند مردم‬ ‫بدبین می شــوند‪ .‬مردم به اجماع مرکب می رسند و به کل‬ ‫نظام و انقالب و اسالم بی اعتماد می شــوند‪ .‬امام از دنیا‬ ‫رفت‪ .‬همه مضطرب بودیم که اگر این اســطوره تاریخ از‬ ‫دنیا برود انقالب و نظام چه می شــود‪ .‬خبرگان جمع شدند‬ ‫و اقای هاشمی به عنوان رئیس خبرگان ناگهان جمله ای‬ ‫می گوید‪ .‬این خدمت و تدبیر کمی است از جانب این مرد‬ ‫فداکار و خداپرســت؟ تا قیامت اگر نســبت به این نعمت‬ ‫شاکر باشــیم و بر او رحمت بفرســتیم‪ ،‬کم است‪ .‬خبرگان‬ ‫می رفت به ســمت رهبری شــورایی اما یک باره یاداوری‬ ‫می کنند جلســه ای را که خدمت امام رســیدند و از مرحوم‬ ‫حاج احمد اقا هم کد می اورند‪ ».‬وی افزود‪« :‬ایشان روزی‬ ‫به ما گفت گاهی سحر که بیدار می شوم برای نماز‪ ،‬قدری‬ ‫روی تخت می نشــینم‪ .‬در همین چند لحظه فکر می کنم‬ ‫اگر خدای ناکرده خبر برسد که مقام معظم رهبری خوابید و‬ ‫بیدار نشد‪ ،‬انقالب چه می شود؟ به محض اینکه این فکر به‬ ‫مغزم می رسد‪ ،‬به قدری مضطرب می شوم که بلند می شوم‪،‬‬ ‫فشارم می افتد و زمین می خورم زیرا مانند ایشان را نداریم‪.‬‬ ‫این عشق به رهبری شعار و تملق نیست‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫پیام تسلیت ایت اهلل جنتی‬ ‫اما در ادامه واکنش ها ایت الله جنتی‪ ،‬رئیس مجلس‬ ‫خبرگان رهبری در پیامی درگذشت رئیس مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت نظام را تسلیت گفت‪.‬‬ ‫در این پیام امده بود‪« :‬خبر رحلت ایت الله جناب اقای‬ ‫هاشمی رفســنجانی‪ ،‬مجاهد دوران نهضت اسالمی و یار‬ ‫دیرین حضرت امام خمینی (ره)‪ ،‬موجب تالم و تاثر گردید‪.‬‬ ‫ان سفر کرده‪ ،‬در دوران رژیم طاغوتی و وابسته پهلوی‪ ،‬رنج‬ ‫و محنت بســیاری را متحمل شــد و پس از پیروزی انقالب‬ ‫اسالمی نیز با قبول مســئولیت های مهم همچون ریاست‬ ‫مجلس شورای اسالمی‪ ،‬ریاست جمهوری‪ ،‬ریاست مجمع‬ ‫تشخیصمصلحتنظامونیزمجلسخبرگانرهبری‪،‬کوشا‬ ‫بود‪ .‬اینجانب ضمن قدردانی از زحمات بی شــائبه ایشــان‬ ‫برای نظام اسالمی‪ ،‬رحلت ایشان را به مقام معظم رهبری‪،‬‬ ‫حضرتامامخامنه ایوبازماندگان‪،‬تسلیتگفتهوازخداوند‬ ‫متعال رحمت و غفران واســعه الهی را برای ایشان مسالت‬ ‫دارم‪ ».‬علی الریجانی رئیس مجلس شورای اسالمی هم‬ ‫درپیامی درگذشتایت اللههاشمیرفسنجانییاردیرینامام‬ ‫و رهبری را تســلیت گفت‪ .‬متن پیام به این شرح بود‪« :‬مرد‬ ‫بزرگی چشم از این جهان فرو بســت که در چهره او شصت‬ ‫سال مبارزه با اســتبداد و اســتعمار‪ ،‬تالش خستگی ناپذیر‬ ‫برای استقرار نظام اسالمی‪ ،‬مجاهدتی کم نظیر برای دفاع‬ ‫از استقالل و تمامیت ارضی‪ ،‬کوششی مداوم برای عمران‬ ‫و ابادی کشور و همتی مستمر برای ســامان دادن به امور‬ ‫تقنینی هویدا بود‪ .‬روحانی عظیم القدری کــه از دهه ‪ ٣٠‬با‬ ‫تبلیغاسالمیواگاهی بخشسیاسیسعیوافریدربیداری‬ ‫ملت کرد‪ .‬سال ها زندان همراه با شکنجه و ازار فراوان او را‬ ‫از پا نینداخت تا نهضت‪ ،‬به رهبری امام خمینی (ره) به ثمر‬ ‫نشست‪ .‬به عنوان نزدیک ترین مشاور و یار امام به عضویت‬ ‫شورای انقالب برگزیده شد و در همان ماه های اول پیروزی‪،‬‬ ‫هدف تیر منحرفین قرار گرفت‪ ،‬لیکن از تالش برای در هم‬ ‫شکستن چهره نفاق و انحراف باز نایستاد‪ .‬اداره قوه مقننه‪،‬‬ ‫مسئولیت خطیری در ان سال های جنگ و اشوب بود که با‬ ‫صالبت به دوش کشــید‪ .‬فرماندهی میدان های جنگ در‬ ‫زیر فشار نظامی و تحریم دشمن از کارهای طاقت فرسایی‬ ‫بود که از قهرمانی چون هاشمی ســاخته بود‪ .‬در تمام این‬ ‫دوران او همراه با حضرت ایت الله خامنه ای (مدظله العالی)‬ ‫امام امت را یاری کرد و چون پروانه گرد وجود ان پیر فرزانه‬ ‫گشــت‪ .‬انتخاب رهبر جدید انقالب فرصتی بود تا هاشمی‬ ‫عزیز‪ ،‬باور و ایمان خود را نسبت به حضرت ایت الله خامنه ای‬ ‫نشان دهد‪ .‬به عنوان رئیس جمهور‪ ،‬حداکثر همراهی را با‬ ‫رهبری داشت و رهبر معظم انقالب همواره از دولت ایشان‬ ‫حمایت کردند‪ .‬سپس در جایگاه ریاست مجمع تشخیص‬ ‫مصلحــت نظــام‪ ،‬لحظــه ای از خدمت به نظام اســامی‬ ‫فروگذاری نکرد‪ .‬عالقه وافر او به حفظ نظام و اعتالی ان‬ ‫و عشق او به رهبری‪ ،‬دشمنان را به کینه ورزی مداوم نسبت‬ ‫به او وامی داشــت‪ .‬اینجانب ضمن نهایت تاثر و تاســف از‬ ‫این حادثه مولمه‪ ،‬مراتب تسلیت خود را به ساحت مقدس‬ ‫حضــرت ولی عصر (عج)‪ ،‬مقــام معظم رهبــری‪ ،‬خاندان‬ ‫محترم هاشمی‪ ،‬حوزه علمیه مقدسه قم و ملت شریف ایران‬ ‫تقدیم می دارم‪ .‬برای ان ســفر کرده‪ ،‬ارزوی علو درجات و‬ ‫برای بازماندگان‪ ،‬دوستان و یاران ایشان صبر و شکیبایی از‬ ‫خداوند بزرگ مسئلت دارم‪».‬‬ ‫سخنان ایت اهلل مصباح درباره هاشمی‬ ‫امــا در اظهارنظــری دیگــر در ایــن مــورد ایت الله‬ ‫محمدتقی مصباح یزدی در همایش «بررسی اخالقی اثار‬ ‫غفلت در پیدایش فتنه» که با حضور طالب و دانشجویان‬ ‫در دانشگاه علوم اســامی رضوی در مشهدمقدس برگزار‬ ‫شد‪ ،‬در ابتدای سخنان خود با اشــاره به درگذشت ایت الله‬ ‫هاشمی رفسنجانی‪ ،‬ضمن تسلیت به مقام معظم رهبری‪،‬‬ ‫ملت ایران و خانواده ان مرحوم‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬در ابتدا باید‬ ‫س مجمع تشــخیص مصلحت نظام را که یار‬ ‫درگذشت رئی ‬ ‫صدیق برای حضرت امام و همراه مقام معظم رهبری بودند را‬ ‫به مقام معظم رهبری و ملت ایران تسلیت عرض کنم‪ .‬اقای‬ ‫هاشمی رفسنجانی قبل و بعد از انقالب اسالمی در خدمت‬ ‫نظام اسالمی بوده و خدمات فراوانی نسبت به نظام اسالمی‬ ‫ی خود‪ ،‬امام‬ ‫داشتند که دعا می کنیم خداوند ایشان را به اولیا ‬ ‫راحل و شهدای گرانقدر انقالب اسالمی محشور بفرمایند‪».‬‬ ‫تسلیتاحمدی نژاد‬ ‫محمــود احمدی نــژاد‪ ،‬رئیس جمهــور ســابق هم‬ ‫ی درگذشــت حجت االسال مو المســلمین‬ ‫با صــدور پیامــ ‬ ‫هاشمی رفســنجانی را بــه مقام معظــم رهبــری‪ ،‬خانواده‬ ‫محترم و عالقمندان به ایشان تســلیت گفت‪ .‬در این پیام‬ ‫امده بود‪« :‬خبر درگذشــت ناگهانی جناب اقای هاشــمی‬ ‫رفســنجانی از مبارزین صدر نهضت امام خمینی(ره) و یار‬ ‫دیرین رهبری معظم انقالب اســامی و از جمله موثرترین‬ ‫چهره های سیاسی دهه های اخیر کشور که در صحنه های‬ ‫گوناگونوحساسانقالبودرمناصبمختلفنقش افرینی‬ ‫گسترده ای داشته اند موجب تاسف و تاثر گردید‪ .‬این جانب‬ ‫درگذشت ایشــان را به مقام معظم رهبری‪ ،‬خانواده محترم‬ ‫و عالقه مندان به ایشان تســلیت عرض کرده و از خداوند‬ ‫منان برای ایشان غفران الهی و برای بازماندگان صبر و اجر‬ ‫مسئلت دارم‪».‬‬ ‫خداحافظی با ایت اهلل‬ ‫دومین «فقــدان» بزرگ تاریخ جمهوری اســامی‪،‬‬ ‫دومین تشــییع بزرگ را هم در پی خود داشت‪ .‬فرمانداری‬ ‫تهران امار شرکت کنندگان در مراسم تشییع پیکر ایت الله‬ ‫هاشمی رفسنجانی را «حداقل دو و نیم میلیون نفر» اعالم‬ ‫کرده است‪.‬خیابان های منتهی به دانشگاه تهران از اولین‬ ‫ســاعات بامداد برای این مراسم ویژه‪ ،‬بســته شده بودند‪.‬‬ ‫محدوده مشخص شده منع ترافیکی با شعاع چند کیلومتری‬ ‫اطراف دانشگاه تهران فقط یک چیز را نشان می داد؛ اینکه‬ ‫همه می دانستند ‪ 21‬دی ‪ 95‬برای تهران روز متفاوتی است‪.‬‬ ‫شروع مراسم تشییع جنازه ایت الله هاشمی رفسنجانی‬ ‫از ساعت‪ 8/30‬دقیقه صبح اعالم شده بود‪ .‬یک ساعت قبل‬ ‫از ان اما حجم جمعیت در حدی بــود که عبور از تونل های‬ ‫ایســتگاه متروی میــدان انقالب بــرای ورود بــه خیابان‬ ‫عمال دقایقی طوالنی به طــول می انجامید‪ .‬بیرون از مترو‬ ‫گروه های مختلف پوســترهای «مختلف» درگذشت این‬ ‫سیاســتمدار قدیمی را بین مــردم توزیــع می کردند‪ .‬تنوع‬ ‫طرح ها و شعارهای درج شده روی انها‪ ،‬بی انکه نیاز به دیدن‬ ‫ارم پوسترها باشد نشان می داد که این طراحی های متنوع‬ ‫محصول چه گرایش سیاسی است‪ .‬پوسترهایی از تصاویر‬ ‫ایت الله یا همراه با حضرت امــام(ره) و مقام معظم رهبری‬ ‫یا رئیس جمهوری در اختیار جمعیت قرار می گرفت‪ .‬کمی‬ ‫جلوتر از میدان انقالب‪ ،‬مقابل در ورودی دانشــگاه تهران‬ ‫اتوبوس حامل خانواده و بستگان هاشمی رفسنجانی چیزی‬ ‫حدود ‪ 40‬دقیقه منتظر ورود به دانشگاه بود‪.‬‬ ‫در میان سرنشــینان فائزه هاشــمی‪ ،‬فرزنــد ایت الله‬ ‫هاشمی تنها کسی بود که پرده پنجره خود را کنار زده و شیشه‬ ‫اتوبوس را باز کرده بود و مدام در حال صحبت با جمعیت بود‪.‬‬ ‫ترافیکی که یک ترافیک فراجناحی بود‪ ،‬شاید چیزی‬ ‫شبیه خود هاشمی رفسنجانی‪ .‬از اصولگرایان منتقد دولت‬ ‫در این صف قرار داشــتند تا اعتدالیــون و اصالح طلبان‪.‬‬ ‫صف اول نزدیــکان‪ ،‬اطرافیان و همــکاران او هم در تمام‬ ‫مدت کار سیاسی و اجرایی اش نیز همین تنوع را داشت‪ .‬در‬ ‫این نماز که بر پیکر ایت الله هاشمی خوانده شد‪ ،‬چهره ها و‬ ‫شخصیت هاییازتمامگرایش هایسیاسیدیدهمی شدند‪.‬‬ ‫همان طور که بعــد از ان هــم در اظهارنظرهــا و پیام های‬ ‫تسلیت مختلف این تنوع به چشــم می امد‪ .‬ساعت ‪ 8‬و ‪30‬‬ ‫دقیقه صبح تازه مــوج حجیم تر حرکت جمعیت به ســمت‬ ‫دانشگاه تهران و خیابان های اطراف ان شروع شد‪.‬‬ ‫بدین ترتیب دقایق تا ساعت ‪ 10‬صبح‪ ،‬یعنی زمانی که‬ ‫نماز مقام معظم رهبری بر پیکر ایت الله هاشــمی اغاز شد‪،‬‬ ‫گذشت‪.‬حاال همه برای هاشمی نماز می خواندند‪.‬‬ ‫حضور همیشگی در ضریح بنیانگذار‬ ‫حرم حضرت امام(ره) اما ازهمان ساعت های اغاز نماز‬ ‫«میت» بر پیکر ایت الله هاشمی رفسنجانی‪ ،‬میزبان گروه‬ ‫دیگری از مردم بود؛ انها که ترجیح داده بودند این مراســم‬ ‫را نه در خیابان های مرکزی تهران بلکــه در حرم بنیانگذار‬ ‫جمهوری اســامی تجربه کننــد‪ .‬جنــس جمعیت حاضر‬ ‫در حرم اما به شــکل مشــهودی با جنس جمعیت دانشگاه‬ ‫تهران و مســیرهای منتهی به ان تفاوت داشــت‪ .‬در حرم‬ ‫حتی پوسترهایی که دست جمعیت دیده می شد یکدستی و‬ ‫هماهنگی بیشتری را روایت می کرد‪ .‬تقریبا ساعت ‪ 11‬صبح‬ ‫فضای داخل حرم پر از جمعیت شــد‪ .‬ضلع شمالی ارامگاه‬ ‫امام (ره) برای حضور مقامات و ورود پیکر ایت الله هاشمی‬ ‫رفسنجانی اماده شــده بود‪ .‬ردیفی از دژبان های نظامی در‬ ‫دو طرف این مسیر انجا را تبدیل به منظم ترین بخش حرم‬ ‫کرده بود‪ .‬عمده جمعیت حاضر در حرم امام (ره) مشــغول‬ ‫دو کار عمده بودند؛ یا عکاســی از اتفاقات پیرامون شان یا‬ ‫گرفتن اخبار تشییع جنازه مرکز شــهر از طریق شبکه های‬ ‫اجتماعی‪ .‬اولین کســی که از خانواده هاشمی رفسنجانی‬ ‫وارد محل تدفین شد‪ ،‬یاسر‪ ،‬فرزند کوچک تر ایت الله بود‪.‬‬ ‫او دقایقی بعد از ســاعت ‪ 12‬وارد حرم شد و از محل تدفین‬ ‫بازدید کرد‪ .‬بعد از او هم با فاصله های ‪ 20‬دقیقه ای نوبت دو‬ ‫برادر دیگرش بود؛ محسن و مهدی‪ .‬مهدی البته بعد از دو‬ ‫برادر دیگر وارد حرم شد و طبیعی هم بود که بیشتر از ان دو‬ ‫خبرنامه‬ ‫مورد توجه حضار و عکاسان حاضر قرار بگیرد‪ .‬با این حال‬ ‫تا ساعت ‪ 12‬و ‪ 45‬دقیقه نظم ضلع شمالی ارامگاه بنیانگذار‬ ‫جمهوری اسالمی حفظ شده بود‪ .‬اما ورود محمد هاشمی‪،‬‬ ‫برادرایت اللههاشمی رفسنجانیباهجوممسئوالنحاضردر‬ ‫این قسمت به سمت او همراه بود که برای عرض «تسلیت»‬ ‫تالش می کردند تا خود را به وی برسانند‪.‬‬ ‫از اینجا به بعد وضعیت این قسمت هم مانند جاهای‬ ‫دیگر شــد و نظم را به کلی از دســت داد‪ .‬تــا اینکه تقریبا‬ ‫ســاعت ‪ 13‬بود که قاب عکــس بزرگ ایت الله هاشــمی‬ ‫و در پــی ان پیکرش که بر دســت عــده ای روان بود وارد‬ ‫شبســتان حرم شــد‪ .‬جمعیت متراکم قبــل از ان خیلی از‬ ‫میله های نصب شده برای تعیین مسیرها و مشخص شدن‬ ‫جایگاه های مختلــف را خم کرده و از بین بــرده بودند و با‬ ‫امدن پیکر ایت الله هاشــمی به داخل شبســتان‪ ،‬اوضاع‬ ‫از این نظر هم بدتر شــد‪ .‬تقریبا ‪ 10‬دقیقه طول کشــید تا‬ ‫پیکر رئیس مجمع تشــخیص مصلحت نظام وارد ضریح‬ ‫شود‪ .‬در داخل ضریح هم به جز خانواده ایت الله هاشمی‬ ‫شخصیت هایی نظیر ســردار وحید‪ ،‬قدرت الله علیخانی‪،‬‬ ‫علی اکبــر صالحــی‪ ،‬عبدالعلی علی عســکری و ایت الله‬ ‫امامی کاشانی هم حضور داشتند‪ .‬خروج اولین نفر از داخل‬ ‫ضریح بعد از تدفین ایت الله هاشمی یک ساعت بعد بود و‬ ‫تقریبا تا ساعت ‪ 15‬کس دیگری از شخصیت ها و خانواده‬ ‫هاشمی در انجا نماندند‪ .‬اما بدرقه همسر ایت الله هاشمی‬ ‫با شــعار «تسلیت تســلیت» حاضران پرشــورترین بدرقه‬ ‫ان دقایق بود‪ .‬هاشــمی در کنار امــام (ره) جای گرفت‪.‬‬ ‫هفته نامه مثلث درگذشت این مبارز انقالبی‪ ،‬یار امام(ره) و‬ ‫رهبری را تسلیت می گوید‪.‬‬ ‫روزنامــه لومونــد فرانســه نیــز نوشــت‪« :‬ایت اللــه‬ ‫هاشمی رفســنجانی یکی از کلیدی ترین شــخصیت های‬ ‫جمهوری اسالمی ایران بود که نقش او در تحوالت انقالب‬ ‫اســامی مهم بود‪ ».‬این روزنامه در تارنمای خود پیروزی‬ ‫هاشمی رفسنجانی در انتخابات خبرگان سال‪ 1394‬را یاداور‬ ‫شــد و در گزارش خود با عنوان اینکه هاشمی رفســنجانی‬ ‫به عنوان یکی از ســتون های انقالب اســامی شــناخته‬ ‫می شــد‪ ،‬نوشــت‪« :‬وی سیاســت عملگرایانــه مبتنی بر‬ ‫ازادسازی اقتصادی‪ ،‬روابط بهینه با غرب و تقویت نهادهای‬ ‫انتخابی را پیش برد؛ سیاستی که در نظر بسیاری از ایرانی ها‬ ‫مطلوب بود‪».‬‬ ‫ایــن روزنامــه فرانســوی بــا اشــاره به حضــور موثر‬ ‫هاشمی رفســنجانی در مناصــب مختلف سیاســی پس از‬ ‫انقالب و مبارزات وی با رژیم شاه تاکید کرده است که وی‬ ‫بعد از نشستن بر صندلی ریاست مجمع تشخیص مصلحت‬ ‫ی در مذاکرات هسته ای و اقتصاد جمهوری‬ ‫نظام نقش مهم ‬ ‫اسالمی ایران داشته است‪.‬‬ ‫هاشمی رفسنجانی از سیاســتمداران برجسته ایران که دو‬ ‫دوره رئیس جمهور بود و ریاست مجمع تشخیص مصلحت‬ ‫نظام را نیز برعهده داشت‪ ،‬در بیمارستان درگذشت‪».‬‬ ‫همچنیــن افــزون بــر خبرگزاری هــای ایتارتاس و‬ ‫ریانووســتی‪ ،‬روزنامه کامرســانت در بخش اخبار انالین‪،‬‬ ‫روزنامــه اینترنتــی گازتــاو‪ ،‬تارنماهای لنتارو‪24 ،‬ســمی و‬ ‫پالیتیکا سگودنیا نیز خبر بستری شدن و درگذشت ایت الله‬ ‫هاشمی رفسنجانی را بازتاب فوری دادند‪ .‬روزنامه ال موندو‬ ‫ی از برجسته ترین‬ ‫هم در خبر خود با تیتر «رفســنجانی‪ ،‬یک ‬ ‫چهره های نظام ایران درگذشــت»‪ ،‬ایت الله رفسنجانی را‬ ‫ی از افراد کلیدی جمهوری اسالمی قلمداد کرده و اشاره‬ ‫یک ‬ ‫کرد که وی عصر یکشنبه در سن ‪ 82‬سالگی به دلیل عارضه‬ ‫قلبی فوت کرد‪.‬ال موندو در این راستا‪ ،‬مروری بر کارنامه وی‬ ‫از زمان پیروزی انقالب اسالمی انجام داده است‪.‬‬ ‫روزنامــه ال پاییس نیز در خبر خود با تیتر «هاشــمی‬ ‫ رفسنجانی رئیس جمهوری سابق ایران و دست راست امام‬ ‫خمینی (ره) درگذشت» ضمن اشاره به حمله قلبی به عنوان‬ ‫بازتاب جهانی درگذشت ایت اهلل هاشمی‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫پایگاه خبری بی بی سی نیز نوشت‪« :‬گرچه رفسنجانی‬ ‫بخشی از تشکیالت مذهبی ایران محسوب می شد‪ ،‬اما در‬ ‫ایران به او به عنوان محافظه کاری واقعگرا نگاه می شد‪».‬‬ ‫نشــریه واشــنگتن اگزمینــر نیز بــا انتشــار این خبر‬ ‫نوشت‪«:‬رفســنجانی در میان رهبران ایرانی به شخصیتی‬ ‫نسبتا میانه رو شهرت پیدا کرده بود که از اصالحات در بازار‬ ‫این کشــور حمایت می کرد و قــدرت را از دولــت به بخش‬ ‫خصوصی منتقل کرده بود‪ ».‬شــبکه خبــری فاکس نیوز با‬ ‫اشاره به خبر فوت ایت الله رفسنجانی نوشته است؛ او که در‬ ‫سال های ‪ 1989‬تا ‪ 1997‬ریاست جمهوری ایران را به عهده‬ ‫داشت‪ ،‬یکی از سیاستمداران پیشرو ایران محسوب می شد‬ ‫که غالبا به عنوان شــخصیتی که در جریان های سیاســی‬ ‫متالطم ایران در به قدرت رســاندن افراد دست نیرومندی‬ ‫داشت‪ ،‬شناخته شده و یکی از حامیان دولت روحانی بوده‬ ‫است‪.‬‬ ‫شــبکه خبــری هافینگتن پســت نیــز اعــام کرد‪:‬‬ ‫«رفسنجانی شــخصیتی با نفوذ در سیاســت ایران بود که‬ ‫ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام را که به گفته این‬ ‫نشریه حل اختالفات میان مجلس و شورای نگهبان ایران‬ ‫را برعهده داشته‪ ،‬در اختیار داشته است‪».‬‬ ‫شبکه تلویزیونی الیف نیوز روسیه هم گفت‪« :‬ایت الله‬ ‫ی از با نفوذ ترین‬ ‫دلیل فوت وی نوشــت‪« :‬رفســنجانی یک ‬ ‫سیاســتمداران ایران و فرد مورد اطمینان امام خمینی (ره)‬ ‫ی کلیدی در تشکیل جمهوری اسالمی در سال‬ ‫بود که نقش ‬ ‫‪ 1979‬داشت‪».‬‬ ‫الپاییسادامهداد‪«:‬به عنوانرئیس جمهوری‪،‬طرح‬ ‫رفسنجانی برای بازسازی ایران پس از هشت سال جنگ با‬ ‫عراق نه تنها مسیر اقتصادی را برای دهه های بعد تعیین کرد‬ ‫بلکه استراتژی توسعه کشور را نیز مشخص کرد‪».‬‬ ‫روزنامه «ال وانگواردیا» نیز در خبر خود نوشت‪« :‬اکبر‬ ‫هاشمی رفسنجانی رئیس جمهوری ســابق با نفوذ ایران در‬ ‫سن ‪ 82‬سالگی و به دلیل حمله قلبی درگذشت‪».‬‬ ‫خبرگــزاری رویترز نیــز گــزارش داد‪« :‬رفســنجانی‬ ‫شــخصیت با نفوذی در ایــران و رئیس شــورای (مجمع)‬ ‫تشــخیص مصلحت نظام بود که وظیفــه ان حل و فصل‬ ‫منازعات و اختالف نظرها میان مجلس و شــورای نگهبان‬ ‫است‪» .‬‬ ‫رویترز ادامه داد‪« :‬هرچند سیاست های عمل گرایانه‬ ‫وی‪ ،‬ازادســازی اقتصادی‪ ،‬بهبود روابط بــا غرب و تقویت‬ ‫نهادهــای منتخــب ایران مــورد درخواســت بســیاری از‬ ‫ایرانیــان بــود‪ ،‬امــا تنــدروان از ایــن سیاســت ها انتقاد‬ ‫می کردند‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫خبر درگذشت ایت الله هاشمی رفسنجانی یار دیرین‬ ‫امــام و رهبری و رئیــس مجمع تشــخیص مصلحت نظام‬ ‫بالفاصله بعد از انتشــار در رســانه های مکتوب‪ ،‬دیداری‪،‬‬ ‫شنیداری و فضای مجازی بازتاب گسترده ای پیدا کرده و به‬ ‫خبر اول رسانه های بزرگ جهان تبدیل شد‪.‬‬ ‫رســانه های بــزرگ بین المللــی از جملــه رویتــرز‪،‬‬ ‫فرانس پــرس‪ ،‬اسوشــتید پرس و روزنامه هــای بزرگــی‬ ‫مثل واشــنگتن تایمز‪ ،‬نیویــورک تایمز‪ ،‬گاردیــن‪ ،‬لوموند‬ ‫و هافینگتون پســت بــه بازتاب خبــر درگذشــت ایت الله‬ ‫هاشمی رفســنجانی و جایگاه و ســوابق و دیدگاه های وی‬ ‫پرداختند و در فضای مجازی نیز مقامات و شخصیت های‬ ‫مختلف با انتشار توییت ها و ابراز تاسف از فقدان یار دیرین‬ ‫امام و رهبری‪ ،‬درگذشــت وی را تســلیت گفتند و هشتگ‬ ‫رفسنجانی به پراستفاده ترین هشــتگ ها در توییتر تبدیل‬ ‫شد‪.‬‬ ‫شبکه های بزرگ تصویری مثل ســی ان ان و فرانس‬ ‫‪ 24‬و دیگر رسانه ها بالفاصله با پخش تصاویری از ایت الله‬ ‫هاشمی رفســنجانی و همچنیــن انجــام مصاحبه هایــی‬ ‫بــا کارشناســان و تحلیلگران بــه نقش ایت الله هاشــمی‬ ‫رفسنجانی در انقالب و نظام اسالمی پرداختند‪.‬‬ ‫خبرگزاری اسوشیتدپرس نوشت‪« :‬رسانه های دولتی‬ ‫ایران روز یکشنبه اعالم کردند که اکبر هاشمی رفسنجانی‬ ‫رئیس جمهوری بانفوذ پییشــین ایران در ســن ‪ 82‬سالگی‬ ‫درگذشته است‪».‬‬ ‫خبرگــزاری فرانس پرس نیــز در این رابطه نوشــت‪:‬‬ ‫«ایت الله هاشمی رفسنجانی به رغم اینکه در انتخابات سال‬ ‫‪ 2005‬شکست خورد‪ ،‬اما از انظار عمومی عقب ننشست و در‬ ‫معرض توجه باقی ماند‪».‬‬ ‫فرانس پرس افزود‪« :‬وی ازسال‪ 1990‬باحکم ایت الله‬ ‫خامنه ای رهبر عالی ایران‪ ،‬به ریاســت مجمع تشــخیص‬ ‫مصلحت نظام‪ ،‬مهم تریــن نهاد داوری ایــران‪ ،‬منصوب‬ ‫شده بود‪».‬‬ ‫‪13‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪1‬‬ ‫دعوت عربستان از ایران‬ ‫ایا امسال ایرانی ها به حج می روند؟‬ ‫وزیر حــج و عمــره عربســتان گفتــه که با ارســال‬ ‫دعوت نامه به تمامی کشورهای اســامی از جمله ایران‪،‬‬ ‫مشــغول تدارک و برنامه ریزی برای مناســک حج ِ‬ ‫پیش رو‬ ‫است‪ .‬طبق دعوتنامه ای که این هفته به دست سازمان حج‬ ‫و زیارت کشورمان رسیده‪ ،‬تاریخ انجام مذاکرات دو کشور‬ ‫برای حج اینده‪ ،‬پنجم اســفندماه برابر با ‪ ۲۵‬جمادی االول‬ ‫تعیین شده است‪.‬‬ ‫حجت االسالم والمسلمین ســیدعلی قاضی عسکر‬ ‫ـ نماینده ولی فقیــه در امور حج و زیارت ـ بــا اعالم امادگی‬ ‫جمهوری اســامی ایران برای انجام ایــن مذاکره‪ ،‬اعزام‬ ‫هیاتی از کشــورمان به عربســتان را در تاریخ تعیین شده‬ ‫تایید کرده است‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫‪2‬‬ ‫تا کنــون جزییات بیشــتری دربــاره ترکیــب هیات‬ ‫اعزامی ایران مشخص نشده‪ ،‬اما هرســال‪ ،‬نمایندگانی از‬ ‫وزارت امور خارجه‪ ،‬ســازمان هواپیمایی و امور بین الملل‬ ‫بعثه مقام معظم رهبری‪ ،‬رئیس ســازمان حج و زیارت را در‬ ‫مذاکرات حج همراهی می کنند‪ .‬عربســتان سال گذشته‬ ‫برای انجام مذاکرات حج با سفر نمایندگان بعثه مقام معظم‬ ‫رهبری مخالفت کرده بود‪.‬‬ ‫سرپرســت حجاج ایرانی پس از دریافت دعوت نامه‬ ‫امســال عربســتان‪ ،‬گفته بــود‪« :‬در مذاکــرات با طرف‬ ‫مقابل‪ ،‬خواسته های جمهوری اسالمی ایران از جمله امور‬ ‫مربوط به شهدای مسجدالحرام و منا مطرح خواهد شد و‬ ‫امیدواریم زمینه برای انجام یک حج باشــکوه‪ ،‬عزت مند‬ ‫همراه با ارامش و امنیت زائران فراهم شــود‪ ».‬سخنگوی‬ ‫وزارت خارجه ایران نیز پیشتر درباره وضعیت روابط ایران‬ ‫و عربســتان در موضوع حج‪ ،‬اظهار کرده بود‪« :‬همچنان‬ ‫در وضعیت سابق هستیم و برای حج سال اینده باتوجه به‬ ‫شرایط موجود و حفظ عزت و امنیت حجاج ایرانی تصمیم‬ ‫مقتضی اتخاذ خواهد شد‪».‬‬ ‫با وجود انکه در مناسبات دو کشــور تغییری حاصل‬ ‫نشده و دولت عربستان نیز تا کنون به مطالبات ایران به ویژه‬ ‫در موضوع حج چراغ سبز نشــان نداده‪ ،‬اما وزیر فرهنگ و‬ ‫ارشــاد اســامی چندی پیش از مذاکره با وزارت خارجه و‬ ‫شورای عالی امنیت ملی برای هموار کردن بازگشایی مسیر‬ ‫حج و عمره خبر داده بود‪ .‬در اوایل مهر ماه ‪ 1394‬در اثر سوء‬ ‫مدیریت مسئوالن سعودی‪ ،‬در مناسک رمی جمرات در منا‪،‬‬ ‫صدها تن از زائران خانه خدا جان باختند‪ .‬مقامات ریاض‬ ‫مدعی هستند در فاجعه منا حدود ‪ 770‬نفر جان باختند‪ ،‬در‬ ‫حالی که خبرگزاری اسوشیتدپرس امار قربانیان این حادثه‬ ‫را ‪ 2‬هزار و ‪ 426‬اعالم کرده است‪.‬‬ ‫شرط و شروط‬ ‫ایران‬ ‫دو اتفاق موجب شــد تا ایران حج را به طور کامل لغو‬ ‫کند‪ .‬اتفــاق اول مربوط به تعرض دو نوجــوان در فرودگاه‬ ‫جده بود که حج را عمره به تعلیق دراورد و اتفاق دوم مربوط‬ ‫به رفتارهای ســعودی ها بعد از فاجعه منا بود که براساس‬ ‫اعالم مقامات سازمان حج و زیارت ایران‪ 461 ،‬زائر ایرانی‬ ‫در این حادثه جان باختند‪ .‬اما واکنش ســعودی ها به این‬ ‫اتفاق و بعدهــا در جریان حج تمتع ســال ‪ 95‬اختالفات به‬ ‫اوج خود رسید‪.‬‬ ‫شــاید بتوان گفت ریشــه اصلی ماجــرا در تحوالت‬ ‫منطقه و برجام نهفته شده است‪ .‬انجا که عربستان با پول و‬ ‫استفاده از نیروهای افراطی وهابی سوریه را به اتش کشید و‬ ‫دامنه این اتش را به عراق نیز تسری داد اما رفته رفته کنترل‬ ‫اوضاع را از دست داد و در کنار ان نتوانست به خواسته خود‬ ‫که تغییر حکومت بشار اسد باشد نائل شود‪.‬‬ ‫درســت در همین میانــه بود کــه ایران توانســت با‬ ‫انجام توافق هســته ای موســوم به برجام‪ ،‬شــرایط را در‬ ‫حوزه بین الملــل عادی کنــد‪ .‬اتفاقی که مشــخصا برای‬ ‫ســعودی ها یک شکســت به حســاب می امــد‪ .‬خروجی‬ ‫این درگیری ها را می شــد در رفتارهای ســعودی ها در حج‬ ‫دید‪ .‬درحالی کــه فریضه حج بــرای وحدت مســلمین از‬ ‫سراسر دنیاســت نباید حکام ال ســعود از ان سوءاستفاده‬ ‫می کردند‪.‬‬ ‫مهمترین انتظار ما از عربستان در واقع همان چیزی‬ ‫است که سال گذشته مطرح شــده بود‪ .‬یعنی ایران انتظار‬ ‫دارد امنیت زائرانش تضمین شــود‪ .‬ضمن انکه نباید میان‬ ‫زائران ایرانی و ســایر کشــورها از لحاظ مســائل حفاظی‬ ‫تفاوتی قائل شوند‪.‬‬ ‫همچنین شــرط ایــران بــرای حضور در حــج عمره‬ ‫مجازات دو مامور خاطی فرودگاه جده بود که هنوز محقق‬ ‫نشــده اســت‪ .‬اما در هر حال می باید از رفع اختالفات بر‬ ‫سر حج خوشــحال بود و امیدوار باشــیم که سعودی ها از‬ ‫رفتارهای گذشته عبرت گرفته و رفتار معقوالنه ای در پیش‬ ‫بگیرند‪.‬‬ ‫اخرین ارزوی هاشمی‬ ‫رسواییجدیدنتانیاهو‬ ‫تذکریکنماینده‬ ‫وزیر بهداشــت کــه در اخریــن روز حیــات ایت الله‬ ‫هاشــمی همراه وی بود‪ ،‬گفت‪« :‬چند ساعت قبل از فوت‬ ‫ایت الله با ایشــان جلســه داشــتم‪ .‬در ان جلســه گفتند‪،‬‬ ‫ارزوی شان ســاختن کشــور‪ ،‬ارامش مردم‪ ،‬پیشگیری از‬ ‫دو قطبی شدن و تنازعاتی است که همیشه برای استقالل و‬ ‫پیشرفت یک کشور چون سمی مهلک عمل می کند‪ .‬اینها‬ ‫سخنان فردی بود که در دشمن شناسی نمره فوق العاده ای‬ ‫داشت و از همان منظر‪ ،‬نگران‬ ‫بود که خناســان و دشــمنان‪،‬‬ ‫دستاوردهای انقالب را‪ ،‬از بین‬ ‫ببرنــد‪ .‬بنابراین بهتریــن راه را‬ ‫حفظ وحدت‪ ،‬تــوکل به خدا و‬ ‫تبعیــت از مقام معظــم رهبری‬ ‫می دانستند‪».‬‬ ‫پایگاه خبری پرس تی وی‬ ‫نوشــت‪ ،‬شــبکه ‪ 2‬تلویزیــون‬ ‫اسرائیل یکشنبه (‪ 19‬دی) یک‬ ‫فایل صوتی را منتشــر کرد که‬ ‫گفته می شود در ان نتانیاهو به‬ ‫ارنون موزس‪ ،‬صاحــب امتیاز‬ ‫روزنامه یدیعوت احارونوت‪ ،‬یک‬ ‫معامله تجاری پرسود را پیشنهاد‬ ‫می کند‪ .‬در این گزارش ادعا شد نتانیاهو به موزس گفته بود‬ ‫در صورتی که این روزنامه چهــره مثبت تری از وی به تصویر‬ ‫بکشد‪ ،‬انتشــار روزنامه رقیب یعنی اسرائیل هیوم را محدود‬ ‫می کند‪ .‬کاهش انتشار روزنامه هیوم به طور مستقیم به سود‬ ‫موزس خواهد بود چرا که این روزنامه‪ ،‬رقیب اصلی یدیعوت‬ ‫یر ود‪.‬‬ ‫احارونوت در بخش تبلیغات به شمار م ‬ ‫در جلسه بررســی موادی از برنامه ششم توسعه درباره‬ ‫قوهقضائیه‪ ،‬اسدالله عباسی‪،‬اخرینوزیرکار احمدی نژاد در‬ ‫تذکریاظهارکرد‪«:‬اقایدکترالریجانی‪،‬اخطاریمربوطبه‬ ‫بندهای‪ 156،61،57‬دررابطهباقوه قضائیهمطرحمی کنم‪.‬‬ ‫اینحا بحث درباره قوه قضائیه و ساختمان های ان است‪ .‬ان‬ ‫همباتوجهبهوضعشهرستان هاکهاگربرویدمی بینیددریک‬ ‫اتاقکهازشهرداری هاگرفته اند‪،‬همهپرونده هاهمان جاست‬ ‫و متهمین برای بررسی به همان‬ ‫یک اتاق می ایند‪ .‬در این شرایط‬ ‫درست است ما همه مشکالت‬ ‫جامعه را به گــردن قوه قضائیه‬ ‫بیندازیم؟ شــما که به شکلی با‬ ‫رئیسمحترمقوهقضائیهارتباط‬ ‫دارید‪،‬دفاعکنید‪».‬‬ ‫اتهام به ایران‬ ‫ایده های گزینه وزارت خارجه ترامپ‬ ‫کمیته روابط خارجی ســنای امریکا چهارشنبه برای‬ ‫بررســی صالحیت «رکس تیلرســون» نامزد پیشــنهادی‬ ‫رئیس جمهورمنتخببرایوزارت خارجهتشکیلجلسه داد‪.‬‬ ‫تیلرسون سال ها مدیر شرکت نفتی «اکسون» امریکاست‪.‬‬ ‫همچنین او کسب و کار گسترده ای با روسیه و به طور خاص‬ ‫با پوتین رئیس جمهوری ان کشور دارد‪ .‬ان دو با یکدیگر در‬ ‫حوزه انرژی و معامالت کالن کار کرده اند‪ .‬تیلرسون حتی‬ ‫بدین خاطر جایزه ای را از مسکو دریافت کرده است‪ .‬ناظران‬ ‫مسائل سیاســی می گویند که این موضوع می تواند برای‬ ‫وزیر امور خارجه امریکا مشــکل ایجاد کند چرا که دارای‬ ‫روابط مالی و شخصی نزدیک با پوتین بوده است‪.‬‬ ‫در ابتدای این جلسه‪« ،‬تد کروز» سناتور جمهوریخواه‬ ‫با تمجید از ســابقه عملکرد تیلرســون در شرکت اکسون‪،‬‬ ‫گفت امریــکا به وزیر خارجــه ای نیاز دارد که «اســتثنایی‬ ‫بودن» این کشور را درک کرده و ضمنا تالش نکند تا کنگره‬ ‫و مردم امریکا را دور بزند‪.‬‬ ‫همچنین «رابرت گیتس» وزیر دفاع پیشین امریکا‬ ‫هم که در جلسه حضور داشت‪ ،‬به دفاع از سابقه تیلرسون‬ ‫پرداخت و گفت وی بایــد همزمان با مقابله بــا «اقدامات‬ ‫خصومت امیز روسیه»‪ ،‬از وخیم تر شــدن روابط دو کشور‬ ‫هم جلوگیری کند‪ .‬گفته می شود گیتس معرف تیلرسون به‬ ‫«دونال د ترامپ» رئیس جمهور منتخب امریکا بوده است‪.‬‬ ‫سناتور باب کورکر‪ ،‬رئیس کمیته روابط خارجی سنا به‬ ‫انتقاد از سیاست خارجی اوباما پرداخت و گفت که بسیاری‬ ‫از کشورها اکنون جایگاه واشنگتن در جهان را نمی دانند‪.‬‬ ‫تیلرســون در نطق اغازیــن خود در این نشســت در‬ ‫اظهاراتی خصمانه ایــران را به نقض قوانیــن بین المللی‬ ‫متهم کرد‪ .‬او گفت‪« :‬کشورهای متخاصم مانند ایران و کره‬ ‫شمالی به دلیل امتناع از پیروی از هنجارهای بین المللی‪،‬‬ ‫تهدیدی جدی علیه جهان هستند‪».‬‬ ‫وی در بخش دیگری از اظهاراتــش اعالم کرد باید‬ ‫کســانی که دوســت مان نیســتند را در برابر توافقاتی که‬ ‫انجام می دهند‪ ،‬مســئولیت پذیر کنیــم‪ .‬وی اضافه کرد‪:‬‬ ‫«عدم موفقیت مــا برای انجام ایــن کار در دهه های اخیر‬ ‫جایگاه مــا در جهان را تخریب کــرده و بازیگــران بد را به‬ ‫بدعهدی ترغیب کرده است‪ .‬ما نمی توانیم نقض توافقات‬ ‫بین المللی را نادیده بگیریم‪ ،‬چنان که درباره ایران (این مواد‬ ‫نقض) را نادیده گرفته ایم‪ ».‬تیلرسون در بخش دیگری از‬ ‫تازه تریناظهارنظر‬ ‫درباره قاچاق خاک‬ ‫نظرقاسمسلیمانیدربارهمرحوم هاشمی‬ ‫نایب رئیــس شــورای‬ ‫مرکزی حزب موتلفه اســامی‬ ‫گفــت‪« :‬تــا زمانــی کــه اقــا‬ ‫هاشمی رفســنجانی زنده بود‪،‬‬ ‫قرارمــان نبود فــاش کنیم که‬ ‫ایشان این اســلحه را دادند‪».‬‬ ‫اســدالله بادامچیان در برنامه‬ ‫زنده شــبکه یک سیما‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«بعد از قضایای ‪۱۵‬خــرداد به این نتیجه رســیدیم که به‬ ‫جهاد مســلح نیاز داریم و توانســتیم ‪ ۷‬ســاح کمری با ‪۷‬‬ ‫فشــنگ تهیه کنیم‪ ».‬او افزود‪« :‬یکی از این اســلحه ها‬ ‫که حسنعلی منصور نخست وزیر رژیم شاه و تصویب کننده‬ ‫الیحه حقارت بار کاپیتوالسیون را به درک واصل کرد‪ ،‬توسط‬ ‫اقای هاشمی رفسنجانی داده شــد‪ ».‬نایب رئیس شورای‬ ‫مرکزی حزب موتلفه اســامی گفت‪« :‬تــا زمانی که اقای‬ ‫هاشمی رفســنجانی زنده بود‪ ،‬قرارمان نبود فاش کنیم که‬ ‫ایشان این اسلحه را دادند‪».‬‬ ‫پاسخعلیعسگرینسبتبهانتقادها‬ ‫ازصداوسیما‬ ‫علی عســگری در پاسخ‬ ‫بــه ســوالی دربــاره افزایــش‬ ‫انتقادها از سازمان صداوسیما‬ ‫نســبت به نحوه پوشش اخبار و‬ ‫حواشی درگذشت رئیس مجمع‬ ‫تشــخیص مصلحت نظــام و‬ ‫جلوگیری از پخش بخش هایی‬ ‫از شــعارهای مردم در مراســم‬ ‫تشــییع جنازه‪ ،‬اعالم کــرد‪« :‬مــا انتقادها را روی چشــم‬ ‫می گذاریم و سعی می کنیم نسبت به انتقادها‪ ،‬عملکردمان‬ ‫را اصالح کنیم‪».‬‬ ‫او همچنین در پاســخ به ســوال دیگری درباره عدم‬ ‫پوشــش ســخنرانی ها و اظهارنظرهای ایت الله هاشمی‬ ‫رفسنجانی در برنامه های تلویزیونی و رادیویی خاطرنشان‬ ‫کرد‪« :‬ما کــه همــواره از ایشــان تکریم کرده ایــم‪ ».‬او‬ ‫توضیح داد‪« :‬هــم در برنامه هــای این چند روز گذشــته‬ ‫و هم قبــل از ان‪ ،‬ایت الله هاشــمی رفســنجانی را تکریم‬ ‫کرده ایم‪».‬‬ ‫یارانه چه کسانی قطع می شود؟‬ ‫فر ج اللــه عارفــی‪،‬‬ ‫کارشــناس اقتصادی در رابطه‬ ‫با اظهــارات وزیر تعــاون‪ ،‬کار‬ ‫و رفــاه اجتماعــی درخصوص‬ ‫حــذف ‪7‬میلیــون یارانه بگیر‪،‬‬ ‫گفــت‪« :‬بــر اســاس مصوبه‬ ‫مجلس شورای اسالمی‪ ،‬دولت‬ ‫موظف به حذف افراد پردرامد‬ ‫از لیست دریافت یارانه نقدی است‪ ».‬وی در ادامه افزود‪:‬‬ ‫«باتوجه به اینکه دولت تمامــی امکانات و اطالعات الزم‬ ‫جهت شناسایی افراد پردرامد جامعه را دارد‪ ،‬تعلل در حذف‬ ‫این افراد از دریافت یارانه منطقی به نظر نمی رسد‪ ».‬عارفی‬ ‫با اشــاره به حذف یارانه افرادی که درامد باالی ‪3‬میلیون‬ ‫تومان دارند‪ ،‬گفت‪« :‬با این درامد می توان حداقل ملزومات‬ ‫مورد نیاز زندگی را حتی در شهرهای بزرگ فراهم کرد و در‬ ‫نتیجه این افراد باید هرچه سریع تر از دریافت یارانه حذف‬ ‫شوند‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫سردار سرلشکر قاسم سلیمانی‪ ،‬فرمانده نیروی قدس‬ ‫سپاه در حاشیه مراسم تشــییع ایت الله هاشمی رفسنجانی‬ ‫اظهار داشــت‪« :‬اوال باید به اقا تسلیت گفت که بزرگ ترین‬ ‫مصیبت به ایشان وارد شــد‪ .‬خدا به ایشان صبر و طول عمر‬ ‫بدهد و ایشان را برای ما حفظ کند و ذخیره کند برای چیزهایی‬ ‫که از دست داده ایم‪ ».‬سلیمانی تاکید کرد‪« :‬اقای هاشمی‬ ‫همان طوری کــه از اول بود تــا اخر بود و همــان حالتی که‬ ‫از اول داشــت تا اخر داشــت‪،‬‬ ‫منتهــا اقــای هاشــمی برخی‬ ‫وقت ها تاکتیک هایی داشت‪،‬‬ ‫همان طــور کــه در دوره هــای‬ ‫گوناگون داشــت‪ ،‬وگرنه اقای‬ ‫هاشمی هم استکبارستیز بود‪،‬‬ ‫همصهیونیزم ستیز‪».‬‬ ‫افشای یک راز در مورد هاشمی‬ ‫خبرنامه‬ ‫ستادمرکزیمبارزهباقاچاق‬ ‫کاالوارزهرگونهخروجغیرقانونی‬ ‫خاک از کشــور را تکذیب کرد‪.‬‬ ‫قاسم خورشیدی گفت‪« :‬در پی‬ ‫داغ شدن بحث قاچاق خاک در‬ ‫سطحکشوربهبررسیتماماستان هابهویژهاستان هایمرزی‬ ‫کشور پرداختیم اما با هیچ گونه گزارشی طی دو سال گذشته‬ ‫مبنی بر خروج غیرقانونی خاک از کشــور برخورد نکردیم‪».‬‬ ‫یا ســاس بودن صحبت های رئیس سازمان‬ ‫او با اشــاره به ب ‬ ‫محیطزیستمبنیبرهشداردرموردقاچاقخاک‪،‬ازسازمان‬ ‫محیطزیستدرخواست کرد‪،‬اطالعاترادراختیاراینستاد‬ ‫قرار دهند اما بعد ازگذشــت چند هفته از این اعالم هیچ گونه‬ ‫اطالعاتیازسازمانمذکوربهدستمانرسیدهاست‪.‬‬ ‫اظهاراتش شکست داعش را «مهم ترین گام در مقابله با‬ ‫اسالم افراطی» خواند و گفت که اولویت هایی در خاورمیانه‬ ‫وجود دارند که بایستی مورد توجه قرار بگیرند‪ .‬وزیر خارجه‬ ‫پیشنهادی ترامپ تصریح کرد‪« :‬شکست داعش به ما این‬ ‫امکان را خواهد داد که توجه مان را روی سایر عناصر اسالم‬ ‫افراطی مانند القاعده‪ ،‬اخوان المســلمین و برخی عناصر‬ ‫خاص داخل ایران متمرکز کنیم‪ ».‬تیلرســون‪ ،‬مواضعش‬ ‫در خصوص رابطه امریکا با روســیه که در ســایه اظهارات ‬ ‫ترامپ در این باره اهمیتی خاص پیدا کرده را هم بیان کرد‪.‬‬ ‫وی گفت‪« :‬بایســتی درباره رابطه مان با روسیه هم کامال‬ ‫هوشیار باشیم‪ .‬امروز‪ ،‬روسیه (ما را) با خطر متوجه می کند‪،‬‬ ‫اما در پیشبرد منافعش غیرقابل پیش بینی عمل نمی کند‪».‬‬ ‫او روسیه را به حمله به اوکراین و حمایت از «نیروهای‬ ‫سوریه که قوانین جنگ را نقض می کنند» متهم کرد‪.‬‬ ‫روابط تنگاتنگ تیلرســون با پوتین برای بســیاری از‬ ‫جمهوریخواهان در سنا ا ز جمله برای مارکو روبیو‪ ،‬رند پائول‬ ‫و جف فلیک خط قرمز محسوب می شــود‪ .‬انان در کمیته‬ ‫روابط خارجی سنا حضور دارند و باید به تیلرسون رای دهند‪.‬‬ ‫اگر تنها یک رای از دو رای علیه این نامزد باشــد ترامپ با‬ ‫چالش مواجه خواهد شد‪.‬‬ ‫تیلرسون در پاسخ به ادعاها درباره اینکه اگر حمالت‬ ‫سایبری به روسیه با دستور پوتین صورت گرفته باشد‪ ،‬گفت‬ ‫که در جایگاهی نیست که به این سوال پاسخ بدهد‪.‬‬ ‫وی دربــاره مواضعــش در خصوص چین بــا متهم‬ ‫کردن این کشور به ساخت و ساز غیرقانونی در دریای چین‬ ‫جنوبی‪ ،‬پکن را به رفتار تهاجمی و توسعه طلبانه در عرصه‬ ‫دیجیتال متهم کرد‪ .‬تیلرســون به رغم این تصریح کرد که‬ ‫اقتصاد پکن و واشنگتن به هم وابسته است و دو کشور به‬ ‫ی ترامپ‬ ‫همکاری با یکدیگر نیاز دارند‪ .‬وزیر خارجه پیشنهاد ‬ ‫به سوال ســناتور روبیو مبنی بر اینکه ایا می تواند پوتین را‬ ‫جنایتکار جنگی خطاب کند‪ ،‬پاسخ منفی داد‪ .‬تیلرسون در‬ ‫پاسخ به این سوال که در پاسخ به این سوال که چرا موقعی‬ ‫که در اکسون موبیل بوده علیه تحریم های ایران‪ ،‬سوریه و‬ ‫سودان البی کرده هم گفت‪« :‬من هیچ وقت شخصا علیه‬ ‫تحریم ها البی نکرده ام‪ .‬تا جایی که می دانم‪ ،‬اکسون هرگز‬ ‫علیه تحریم ها البی نکرده اســت‪ ».‬وی افزود‪« :‬تحریم‬ ‫ابزاری قدرتمند اســت‪ ...‬تحریم های ایران به شدت موثر‬ ‫بود به این دلیل که دیگران هم به ان پیوستند‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪15‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد‪ .‬تعداد این عکس ها‬ ‫انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی‬ ‫بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور‬ ‫عکس ها از نو یاداوری می کند‪.‬‬ ‫مجلس یادبود ایت الله هاشمی در حسینیه امام خمینی(ره)‬ ‫صحن علنی مجلس‬ ‫مراسم عزاداری رحلت حضرت فاطمه معصومه(س)‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪16‬‬ ‫شماره ‪342‬‬ ‫مثلث | شماره‬ ‫تحویل اولین فروند از سفارش ایران ایر به ایرباس‬ ‫اختتامیه هفتمین جشنواره مردمی فیلم عمار‬ ‫پروژه ساماندهی قلعه سیمون اسالمشهر با حضور فرمانده کل سپاه‬ ‫دیدار شمخانی با بشار اسد در دمشق‬ ‫دیدار با عبدالله عبدالله‬ ‫لو نهمین سالگرد درگذشت غالمرضا تختی‬ ‫مراسم چه ‬ ‫جلسه نمادین دفاع از پایان نامه شهید مدافع حرم «مصطفی کریمی»‬ ‫شماره ‪342‬‬ ‫مثلث | شماره‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪17‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به ما پیامک بزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬وزارت جهاد کشــاورزی اعــام می کند که اگر‬ ‫قیمت گوشت را پایین نیاورید گوشت وارد می کنیم‪.‬‬ ‫درست مثل این است که پلیس دزد را فراری بدهد بعد‬ ‫داد بزند بایست‪ ،‬می خواهم دستگیرت کنم!‬ ‫‪ l‬دسترسی ازاد مردم به اطالعات راهکاری موثر‬ ‫برای مبارزه با فســاد اســت و بدین ترتیب می توان‬ ‫بسیاری از نقشه های شوم مفسدان را ناکام گذاشت‪.‬‬ ‫‪ l‬تعطیلی مدارس غیر از عقــب افتادن بچه ها از‬ ‫درس و گرفتــاری خانواده ها هیچ فایــده ای ندارد‪.‬‬ ‫فکر اساسی باید بشود‪ .‬در خانه نیز باید نفس کشید‪.‬‬ ‫‪ l‬بلژیک با ‪ 11‬میلیون جمعیــت ‪ 70‬هزار کار مند‬ ‫دولتی و امریکا با ‪ 320‬میلیون نفر جمعیت ‪ 80‬هزار‬ ‫کار مند و ایران با ‪ 80‬میلیون نفر چهار میلیون کار مند‬ ‫دارد! این باعث ناکارامدی دولت شده است‪.‬‬ ‫‪ l‬هر فیلم ســازی کــه دربــاره گورخواب ها فیلم‬ ‫تولید کند‪ ،‬بدون تردید ســه گانه اسکار و نخل طال‬ ‫و خرس نقره ای را درو خواهد کرد‪ .‬چون این قانون‬ ‫جشنواره های غربی درباره فیلمسازان کشور های در‬ ‫حال توسعه است‪.‬‬ ‫‪ l‬برای همه سوال است که چرا اقای رئیس جمهور‬ ‫هنوز که هنوز اســت از برجام سراســر خســارت بار‬ ‫حمایت می کند‪ .‬البد انتقاد هم که بکنیم مثل سابق‬ ‫ما را متهم به بی سوادی خواهد کرد!‬ ‫‪ l‬شــیطان بزرگ‪ ،‬امریکا از مدار دین و انسانیت‬ ‫خارج شده است‪ ،‬به همین خاطر تمام رذایل اخالقی‬ ‫در سردمداران کاخ ســفید از جمله در ترامپ جوان‬ ‫می شود‪ .‬رســول مکرم اســام (ص) می فرمایند‪:‬‬ ‫«ادمــی پیــر می شــود و دو خصلــت در او جــوان‬ ‫می شود ؛ ازمندی و ارزوی دراز‪».‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪ l‬حرف اقای رحیم پورازغدی واقعا درست است‪.‬‬ ‫اگر نظارتی بر کارکنان و مخارج ادارات بود‪ ،‬این همه‬ ‫خدمات دولتی گران نمی شد و وضع زندگی مردم از‬ ‫این بهتر بود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪ l‬امید به دشمنان تنها به ســود افرادی است که‬ ‫منافع خود را در وابســتگی به انان می بینند و اتکا به‬ ‫توان و نیروی داخلی تنها به ســود مردمی است که‬ ‫پای ارمان ها و ارزش هایشان ایستاده اند‪.‬‬ ‫‪ l‬موج بیکاری‪ ،‬رانندگان تاکســی را با کســادی‬ ‫بازار مســافر مواجه کرده اســت‪ .‬بدیــن خاطر که‬ ‫موتورسواران و ماشین های شــخصی متعددی در‬ ‫حال مسافرکشــی برای گذران امور خود هســتند‪.‬‬ ‫مسئوالن اقتصادی با عملکرد ضعیف شان موجب‬ ‫خسارت های جبران ناپذیری بر پیکره جامعه شده اند‪.‬‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت‪ .‬کاربران این شــبکه‬ ‫اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه‬ ‫را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫فضایمجازیدرفوتایت اللههاشمی‬ ‫درگذشتایت اللهرفسنجانیطیروزهایگذشتهنه تنها‬ ‫برمطالبمنتشرشدهدرشبکه هایاجتماعیتاثیرگذاشته‪،‬‬ ‫بلکهافزایشقابلتوجهفعالیتکاربراناینترنترانیزبههمراه‬ ‫داشتهاست‪.‬پسازرحلتویشبکه هایاجتماعیبه شدت‬ ‫تحت تاثیر این موضوع قرار گرفته و حتی ظرف چند ساعت‪،‬‬ ‫هشتگ ‪#‬هاشمی_رفسنجانی به دومین هشتگ پرکاربرد و‬ ‫اصطالحا«ترند»درفضایمجازیوشبکهاجتماعیتو ئیتر‬ ‫تبدیل شد‪ .‬از ســوی دیگر در شــبکه هایی مانند اینستاگرام‬ ‫کاربران پســت های بســیاری را در خصوص این موضوع به‬ ‫اشتراکگذاشتهودرشبکهتلگرامنیز غیرازعکس ها‪،‬اخبار‬ ‫وفیلم هایمتعددیکهبهاشتراکگذاشتهشد‪،‬بخشقابل‬ ‫توجهیازکاربرانازعکسایت اللههاشمیرفسنجانیبرای‬ ‫پروفایل خود استفاده کردند‪ .‬در نهایت فعالیت های کاربران‬ ‫پیرامون این موضوع چنان وســیع بود که ظرف کمتر از چند‬ ‫ساعتوزارتارتباطاتبهانتشاراطالعیه ایدراینخصوص‬ ‫پرداخته و اعــام کرد که در پــی ارتحال ایت الله هاشــمی‬ ‫رفسنجانی شایعاتی مبنی بر اختالل در شبکه اینترنت کشور‬ ‫مطرحشدهکهاینشایعاتقویاتکذیبمی شود‪.‬اینوزارتخانه‬ ‫همچنینباتاکیدبراینکههیچ گونهاختاللیدرشبکهاینترنت‬ ‫کشوروجود ندارد‪ ،‬عنوانشد‪«:‬به دلیلهجومکاربران برای‬ ‫دریافتاخبار‪،‬شبکهاینترنتدرحالتاشباعاستوممکناست‬ ‫این امر در برخی مناطق کندی های را ایجاد کرده باشد‪ ».‬اما‬ ‫وزیرارتباطاتهمدرگفت وگوییباایسنادرارتباطباتاثیراین‬ ‫بحث بر دسترسی کاربران به اینترنت گفت‪« :‬در شب رحلت‬ ‫ایشانبهمنمراجعهواین گونهعنوانشدکهگویاپهنایباند‬ ‫اینترنتکاهشیافتهاماواقعیتاینبودکهدراینبرههزمانی‬ ‫تمام ظرفیت پهنای باند موجو د در کشــور مورد استفاده قرار‬ ‫گرفته بود‪ ».‬محمود واعظی در عیــن حال عنوان کرد که در‬ ‫این مدت نه تنها پهنای باند اینترنت به هیچ عنوان کم نشد‪،‬‬ ‫بلکه بر این ظرفیت نیز افزوده شد مردم بسیار فعال هستند‪.‬‬ ‫پسازبرگزاریمراسمتشییعپیکرایت اللههاشمینیزفضای‬ ‫مجازی پر بود از تصاویر و فیلم های مربوط به حضور مردم در‬ ‫اینمراسم‪.‬تصاویرحضورافرادوشخصیت هایمختلفبه‬ ‫ویژهحضورسردارسلیمانی در جماران در شبکه هایمجازی‬ ‫بازتابگسترده ایداشت‪ .‬همچنینبعدازبرگزاریمراسمدر‬ ‫شبکه هایاجتماعیشایعهشدکهقراراستتجمعیدرمقابل‬ ‫دانشگاه تهران با حضور فائزه هاشمی دختر او برگزار شود که‬ ‫او در بیانیه ای اعالم کرد این خبر دروغ است‪ .‬دختر ایت الله‬ ‫هاشمیبادعوتمردموعالقه مندانایشانبهارامش‪،‬حضور‬ ‫درهرگونهتجمعخیابانیراردکرد‪.‬‬ ‫ هاشمی ‪،‬بدخواهانرادچاریاسونومیدیمی کرد‬ ‫عزت الله ضرغامی‪ ،‬رئیس اسبق سازمان صدا و سیما‬ ‫درپیامی بهمناسبتدرگذشتایت اللههاشمینوشت‪ 19:‬دی‬ ‫حسن مطلع انقالب و حسن ختام یار انقالب است‪ .‬ایت الله‬ ‫هاشمی رفسنجانی‪ ،‬یار دیرین انقالب‪ ،‬امام و رهبری دعوت‬ ‫حقرالبیکگفت‪.‬روحششاد‪.‬ارتحالاینشخصیتبرجسته‬ ‫و کم نظیر تاریخ انقالب اســامی را به رهبر معظم انقالب‪،‬‬ ‫خانوادهمحترمایشانومردمفهیموقدرشناسایرانتسلیت‬ ‫می گویم‪ .‬ایت الله هاشــمی بیش از‪ 6‬دهه سابقه مبارزاتی و‬ ‫فعالیت سیاســی و انقالبی دارد‪ .‬او هرگز از چارچوب نظام و‬ ‫حاکمیتفاصلهنگرفتواختالفدیدگاهسیاسی اشباعث‬ ‫نشد تا از مسیر اصلی جمهوری اســامی خارج شود‪ .‬در هر‬ ‫شرایطی با دفاع از اصل نظام‪ ،‬والیت فقیه و شخص رهبری‬ ‫معظم انقالب‪ ،‬بدخواهان را دچار یــاس و نومیدی می کرد‪.‬‬ ‫در مقاطع مختلف‪ ،‬با ایت الله هاشــمی و فرزندان ان بزرگوار‬ ‫یهرقدردرمبارزاتانقالبی‬ ‫مراوداتفراوانیداشته ام‪ .‬هاشم ‬ ‫و ایفای نقش ممتاز و درجه اول در معادالت سیاســی کشور‬ ‫برجستهوکم نظیراست‪،‬درمقامرفتاریازعاطفهواحساس‬ ‫فوق العاده ایبرخورداربود‪.‬اینویژگیرابارهاازنزدیکدیده‬ ‫بودم‪ .‬صفاتی که معموال جمع بین انان میان بزرگان سیاست‬ ‫کیمیاست‪ .‬نوع ســلوک رهبر معظم با ایشان و حفظ دوستی‬ ‫و رفاقت‪ 60‬ســاله در کوران حوادث سیاسی جامعه و به ویژه‬ ‫در مقاطع بزرگ نما یی اختالفات موجود در فضای رسانه ای‬ ‫جهانی‪ ،‬بهترین الگو و سرمشــق برای دلسوزان نظام و احاد‬ ‫جامعه اسالمی اســت‪ .‬عکس مربوط به مراسم قرانی در ماه‬ ‫مبارکرمضاناست‪.‬ایشانکارشناسومفسرقراننیزبودند‪.‬‬ ‫خداوندروحپاک شانراباقرانمحشورنماید‪».‬‬ ‫درخواست‬ ‫حدادعادل‬ ‫برای‬ ‫درگذشت‬ ‫ایت الله‬ ‫هاشمی‬ ‫اخرین وداع ظریف‬ ‫توئیت‬ ‫حاج قاسم‬ ‫برای شناخت‬ ‫هاشمی‬ ‫اکانت های ناشناس مجازی‬ ‫هشدارانتخاباتیشدیدبهروحانی‬ ‫روزنامه ارمان در گزارشــی با عنوان «خطر حذف یارانه در کمین‬ ‫ارای روحانی» با اشاره به موضوع حذف سه میلیون نفر دیگر از دریافت‬ ‫یارانه های نقدی می نویســد‪« :‬دولت روحانی میراث خوار دولتی است‬ ‫کهنفت‪ ۱۴۰‬دالریمی فروختوازپساندرامد هایافسانه ایبودکه‬ ‫تصمیمبهتوزیعیکسانثروتملی بینتمامی اقشارجامعهگرفت‪.‬این‬ ‫روزهاهیچعقلسلیمی تاکیدبرپرداختیارانهبهشیوهفعلیندارد‪.‬دراین‬ ‫زمینهدسته ایازاقتصاددان هاخواهانهدفمندکردناینپرداختبهنفع‬ ‫تولید کنندگان هستند و عده ای دیگر خواهان حذف تمامی دهک های‬ ‫جامعهبهنفعسهدهککم در امدجامعههستند‪.‬بنابرایننبایددرهدفمندکردنشیوهپرداختیارانه هاشککرد‪.‬امااینکهاین‬ ‫طرح چگونه اصالح شود و یارانه های قطع شده ناشی از این هدفمندی باید در چه مسیری هدایت شود‪ ،‬مساله است‪ .‬میزان‬ ‫پرداخت یارانه ها به حدی است که گاهی این میزان را با بودجه عمرانی کشور مقایسه می کنند‪ .‬رقمی بسیار باال که اگر به هر‬ ‫بخشتزریقشود‪،‬شاهدجهشوبهبودکمیوکیفیدرانبخشخواهیمبود‪.‬اگرهمینمقداربهبودجهعمرانیکشورافزوده‬ ‫شود جهش قابل مالحظه ای در اقتصاد کشور دیده شده و خروج ان بخش ها از رکود ایجاد می شود‪ ،‬ضمن اینکه میزان قابل‬ ‫توجهیاشتغالناشیازاینطرحبهوجودمی ایدکهنفعاندرسبدخانوارهایکشوربیشترازمیزان‪ ۴۵۵۰۰‬تومانیارانهنقدی‬ ‫استکهاینروزهاهرماههپرداختمی شود‪.‬اماتصمیم گیری هایانقالبیازدولتاعتدالیفعلیانتظارنمی رودزیرا‪،‬هرگونه‬ ‫تصمیم گیریدراینحوزهبهواکنشبخش هاییازجامعهدرمقابلدولتوکاهشمحبوبیتدولتمنجرخواهدشد‪.‬نکته ای‬ ‫کهدولتبایدتوجهزیادیبهانبنماید‪.‬ضمناینکهبایددرجهتهدفمندیپرداختیارانه هاهمگامی اساسیبردارد‪».‬‬ ‫بفرماییدوامدوهزارمیلیاردی‬ ‫بدهی هایمعوقودارایی هایمنجمدبانک هادرحالیدلیلاصلی‬ ‫تنگنایمالیدراقتصادایرانعنوانمی شودکهبهنظرمی رسدمعوق سازی‬ ‫تسهیالتبانکیکهتاپیشازایندرشعببانکیانجاممی شد‪،‬هم اکنون‬ ‫بهبرخیازشرکت هایتابعهبانک هاانتقالیافتهاست‪،‬به طوریکهتنهادر‬ ‫یک نمونه از این شرکت های تابعه بانکی‪ ،‬وام‪2‬هزار میلیاردی بدون اخذ‬ ‫وثیقهبهیکفرد‪26‬سالهسفارششدهازسویمدیریتپرداختشدهاست‪،‬‬ ‫حالچونتحقیقاتنشانازگسترشاینپدیدهدرشبکهبانکیداردبهنظر‬ ‫می رسد موج بعدی بدهی های معوق بانکی از شرکت های تابعه و اقماری‬ ‫بانک هاسربرخواهداورد‪ .‬بهگزارش«جوان»‪،‬حجمبدهی هایمعوقبانکیارقامی درحدود‪ 100‬تا‪200‬هزارمیلیاردتومان‬ ‫عنوانمی شودکهتنهابخشیازایندارایی هایبربادرفتهبانکیمی توانستامروزجانتازه ایبهاقتصاددررکودماندهایران‬ ‫ببخشد‪،‬حالدرشرایطیکهنهادهاینظارتیوافرادیچوندادستانکلکشوروهمچنینداستانمحترمتهران‪،‬بارهابهبانک‬ ‫مرکزیوشبکهکنترلداخلیبانک هاومجموعهحراستیاینبخش هاتاکیدداشته اندکهتسهیالتبانکیبایدبر اساسضوابط‬ ‫ووثایقالزمپرداختشود‪،‬ولیبهنظرمی رسدمعوق سازیمنابعبانکیازشعبهبهشرکت هایاقماریبانک هاهجرتکردهاست‬ ‫تا دیگر کسی به سادگی متوجه تخلفات نشود‪ .‬در یکی از این مواردکه متعلق به چند ماه است بانک «س»تصمیم می گیرد‬ ‫بهیکیازشرکت هایزیرمجموعهخود‪ 200‬میلیاردتومانوامعرضهکردهوبدوناخذوثیقهملکی‪ 200‬هزاربرابرسرمایهاین‬ ‫شرکتبهانتسهیالتپرداختکند‪.‬بر اساسنامه ایکهبهامضایمدیریتاینبانکرسیدهاستبهقائم مقاممالیمدیرعامل‬ ‫دستوردادهمی شودبر اساسمصوبههیات مدیرهبانک«س»استفادهازتسهیالتاینبانکبرایشرکت هایزیر مجموعه‬ ‫بالمانعاست‪.‬استداللمصوبهمذکوراشارهبهاساسنامهشرکتیاستکهبرمبنایانشرکت هایتابعهمی توانندازتسهیالت‬ ‫بانکیبهره مندشوندامادرمورداینپروندهمانعیجدیوجودداردکهبسیاربعیداستمدیراناینبانکازانبی اطالعباشندو‬ ‫انتبصره‪ 4‬ماده‪ 15‬سیاست هایپولیواعتبارینظامبانکیکشوراست‪.‬‬ ‫درتکریممردروزهایسختانقالب‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫روزنامه«رسالت»درسرمقالهخودبهقلمانبارلویینوشت‪«:‬اینروزها‬ ‫در سوگ مردی نشسته ایم که تاریخ پرافتخار نیم قرن اخیر ایران زمین را‬ ‫بدون او نمی شــود دید‪ .‬نمی توان تاریخ معاصر را ورق زد و در سطرسطر‬ ‫حوادثبزرگانحضوراینبزرگمردراندید‪.‬سهماورادراهتزازپرچماسالم‬ ‫درایران‪،‬منطقهوجهانکسینمی تواندانکارکند‪.‬اومردروزهایسختو‬ ‫بحرانی انقالب بود‪ .‬تن رنجور او در زندان های رژیم شاه با شکنجه های‬ ‫قرون وسطایی ســند این ادعاســت‪ .‬کارنامه او پس از انقالب مثل ا ئینه‬ ‫شفاف و روشن است‪ .‬او در نبرد با منافقان و لیبرال ها و کفار کمونیست و‬ ‫سلطنت طلبدرکنارامام(ره)وروحانیتمبارزدرصفمقدمجنگید‪.‬اوامینومشاورامامبودودردوراندفاعمقدسبهفرمان‬ ‫امام (ره) در اداره جنگ‪ ،‬شب و روز نمی شــناخت و پس از امام(ره) پرچم انقالب را به دست مردی سپرد که امروز فخر جهان‬ ‫اسالمودرهم کوبندهنقشه هایشوماستکبارواستبدادجهانیدرمنطقهوجهاناست‪.‬اودراوجفتنه‪ 88‬بارهاگفت؛«زیرسقف‬ ‫اسمانجمهوریاسالمیایرانبدیلیرابرایرهبریانقالبنمی شناسم‪».‬اوتصریحکردکه؛«حرف هایایت اللهخامنه ای‬ ‫بهعنوانرهبرحجتاست»‪.‬لذاهموارهبااینموضعصریحخود ابیبراتشفتنهمی پاشید‪.‬اویکمجتهد‪،‬اسالم شناسودر‬ ‫شمارچندمفسربزرگقرانکریمدرعصرمابود‪.‬حوزه هایعلمیهبایدبهوجودچنینشخصیتیکهدردهههای‪ 40‬و‪ 50‬ظهور‬ ‫کردودرکناردیگرانقالبیونپابهپایامام (ره)ازحرکتبازنایستاد‪،‬برخودببالندوافتخارکنند‪.‬اورامی توانالگوییکروحانی‬ ‫انقالبیدانستکهباهوشوافروعقالنیتسیاسیملتبزرگایرانرابرایرسیدنبهقله هایبزرگشجاعانهیاریکرد‪.‬دیروز‬ ‫درحالیکهدردریایخروشانملتحضورداشتموعمقجمعیتعظیمرانظارهمی کردم‪،‬انپیامحماسیامام(ره)پسازترور‬ ‫نافرجامایت اللههاشمی رفسنجانیتوسطمنافقیندرگوشمزمزمهکردکهفرمود‪«:‬هاشمیزندهاستچوننهضتزندهاست‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫یکی از موضوعات مورد مناقشــه در فضای مجازی‬ ‫گسترش قارچ گون ه شبکه های اجتماعی است که مصداق‬ ‫بارز پدیده نفوذ بین جوانــان و خانواده های ایرانی با هدف‬ ‫تغییر ذائقه به شمار می اید‪.‬‬ ‫فضای مجــازی در حرکتی مــوازی و خزنــده حیات‬ ‫بســیاری از خانواده ها را تحت الشــعاع خود قرار داده و به‬ ‫جهت ســهولت دسترســی به ابزار ورود در ان‪ ،‬گروه های‬ ‫کثیری از افراد بدون داشــتن اگاهی و اطالعات دقیق از‬ ‫ن بر زندگی شخصی‪ ،‬وارد این فضا شده و ساعات‬ ‫تاثیرات ا ‬ ‫زیادی را در ان سپری می نمایند‪ .‬شبکه هایی که عموما در‬ ‫شــکل دهی به هویت نقش بنیادین دارند و حتی روی ابعاد‬ ‫اقتصادی و اجتماعی و سیاسی جوامع هم تاثیر می گذارند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر تسهیل دسترسی به این فضای بی قید‬ ‫و بند توسط کودکان و نوجوانان با ضمیرهای پاک‪ ،‬منجر به‬ ‫بحران بلوغ های زودرس در ایشان گردیده و تبعات مخربی‬ ‫در خانواده و جامعه به جای گذاشــته است‪ .‬دوری گزینی‬ ‫افــراد از یکدیگر‪ ،‬طــاق عاطفی‪ ،‬ایجاد اعتیــاد روانی‪،‬‬ ‫به خطر افتــادن امنیت شــخصی‪ ،‬ایجاد روابــط خارج از‬ ‫چارچوب خانواده‪ ،‬تزلزل محیط خانواده و کاهش روابط و‬ ‫به راه اندازی بحران های اجتماعی را می توان از دیگر اثار‬ ‫مترتب این پدیده عنوان کرد‪.‬‬ ‫در عصر ارتباطات و اطالعــات‪ ،‬نماد قدرت و برتری‬ ‫کشــورها دیگر در داشــتن ابــزار االت جنگی‪ ،‬موشــک‪،‬‬ ‫هواپیما و بمب اتم خالصه نمی شــود‪ .‬بلکه امروزه نشان‬ ‫قدرت دولت ها در ارائــه اطالعات و محتــوای انبوه و نیز‬ ‫ابزار تبلیغاتی وسیع جهت ارسال سریع‪ ،‬مستمر و گسترده‬ ‫این اطالعات در قالب پیام ‪ ،‬اخبار و تحلیل ها و تفسیرهای‬ ‫مربوط به ان ولی با یک هدف جهت دار برای دیگر ملت ها‬ ‫و کشورها است‪.‬‬ ‫شبکه های اجتماعی در فضای مجازی بهترین میدان‬ ‫برای ارائه حجم انبوه اطالعات و محتوا به خصوص در ابعاد‬ ‫چندرسانه ای می باشند که می توانند در چگونگی برخورد با‬ ‫دولت ها تاثیرگذار باشند‪.‬‬ ‫نمونه بارز ان را می توان در حضور بســیار گســترده‬ ‫شــبکه های اجتماعی‪ ،‬ســایت ها و وبالگ ها و مشارکت‬ ‫فعال انها در انتخابات دهم ریاست جمهوری کشور مشاهده‬ ‫کرد‪ .‬وجود این پتانسیل باال در فضای مجازی موجب شده‬ ‫اســت تا همانند دیگر محیط ها‪ ،‬در عرصه سیاســی نیز به‬ ‫اسیب هایی دچار شود‪.‬‬ ‫با توجــه بــه اینکــه بیــش از ‪ 40‬ارگان متولــی‬ ‫فضای مجــازی در کشــور محســوب می شــوند هنــوز‬ ‫نتوانســته ایم در ایــن مســیر اثرگــذاری داشــته باشــیم‬ ‫و فناوری های نویــن را مطابــق دین‪ ،‬فرهنــگ و عادات‬ ‫اجتماعی خود پدید اوریم‪ ،‬بنابراین ناچار به تبعیت بلند مدت‬ ‫از استانداردهای دیکته شده کشورهای پیشرو در ان فناوری‬ ‫گشته ایم‪.‬‬ ‫به دلیل نداشــتن راهکارها و تدابیر مناسب و ضعف‬ ‫اموزشی و فرهنگ سازی‪ ،‬بیشتر از اینکه بتوانیم از مزایای‬ ‫ان بهره مند شویم‪ ،‬گرفتار تهدیدها شده ایم‪.‬‬ ‫رهبر معظم انقالب نیز بارها با اشــاره به این مســاله‬ ‫فرموده اند که فضای مجازی بــه قربانگاه جوانان ما مبدل‬ ‫شده است و در همین راستا شــورای عالی فضای مجازی‬ ‫نیز شکل گرفته است اما در عمل به دلیل نداشتن رویکرد‬ ‫معین در این قضیه عمال نتوانسته ایم کاری انجام دهیم‪.‬‬ ‫مبرهن است که نمی توانیم با فناوری های نوین مقابله‬ ‫یا از ان فرار کنیم و تا کنون بررسی ها و تحلیل های مناسبی‬ ‫در راســتای شناســایی پیامدهای این میهمانان ناخوانده‬ ‫صورت گرفته اســت‪ ،‬ایا وقت ان نرسیده که کمی اقدام و‬ ‫عمل داشته باشیم!‬ ‫بررسیرسانه ایهفته‬ ‫‪19‬‬ ‫نقض پشت نقض‬ ‫گفتارها‬ ‫در حالی که ایاالت متحده امریکا بارها در قبال برجام نقض عهد‬ ‫کرده و در اخرین اقدام خود‪ ،‬با تمدید قانون‪ isa‬بار دیگر بدعهدی خود‬ ‫را در قبال توافق هسته ای میان ایران و اعضای ‪ 5+1‬به اثبات رسانده‬ ‫اســت‪ ،‬کنگره برای اعمال تحریم های تــازه علیه ایــران خیز دیگری‬ ‫برداشته است‪ .‬باید در این مورد تدبیر کرد‪.‬‬ ‫نقضعهدهایامریکاپایانیندارد‬ ‫چگونهبایدباایاالتمتحدهمواجهشویم؟‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫داریوش اذرنیا‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مقام معظم رهبری در ســخنان حکیمانه اخیر خود‬ ‫در دیدار مردم قم‪ ،‬به نــکات مهمی در خصوص مواجهه‬ ‫با ایاالت متحده امریکا‪ ،‬انگلیس‪ ،‬رژیم صهیونیســتی و‬ ‫دیگر دشمنان قســم خورده ملت ایران اشــاره فرمودند‪.‬‬ ‫ایشــان وجود دشــمنان اصلی خارجــی را نه یک شــعار‬ ‫بلکه واقعیتــی مبتنی بر مبانی مســتدل دانســته و تاکید‬ ‫کردند‪« :‬وقتی که وزیــر امور خارجه به اصطالح «خوش‬ ‫اخــاق» امریــکا در نامــه خداحافظی خود‪ ،‬بــه دولت‬ ‫بعدی توصیه می کنــد که «تا می توانید به ایران ســخت‬ ‫بگیریــد و تحریم هــا را حفظ کنیــد‪ ،‬زیرا با ســختگیری‬ ‫می توان از ایران امتیاز گرفت»‪ ،‬ایا این دشــمن نیست؟‬ ‫چرا‪ ،‬دشــمن اســت اما یک دشــمن خندان؛ و رفتار این‬ ‫دشــمن خندان با ان دشــمنی که ایران را محور شرارت‬ ‫می خواند‪ ،‬هیچ تفاوتی نــدارد‪ .....‬امریکایی ها از حاال‬ ‫نشســته اند دارند بــرای دوران بعــد برجام فکــر می کنند‬ ‫که چــه محدودیتــی تحمیل کننــد‪ .‬به خیالشــان برجام‬ ‫‪ 10-12‬سال طول می کشــد‪ ».‬در خصوص بیانات اخیر‬ ‫رهبر معظــم انقالب‪ ،‬نکاتــی وجود دارد که باید نســبت‬ ‫به انها توجه داشت‪« :‬نخســت اینکه مقامات امریکایی‬ ‫پس از امضــای توافق هســته ای‪ ،‬بارها عــدم پایبندی‬ ‫خود را نســبت به این توافق اثبات کردند‪ .‬این بی تعهدی‬ ‫و نقض عهــد در دوران ریاســت جمهوری اوباما و حضور‬ ‫دموکرات هایــی صــورت گرفت کــه برخــی در داخل از‬ ‫انها به عنــوان امریکایی های خوب! یــاد می کردند‪42 .‬‬ ‫سناتوری که در جریان تصویب برجام با اوباما همراه شده‬ ‫بودند‪ ،‬اخیرا با تصویب قانون ایســا ماهیت واقعی خود را‬ ‫به اثبات رســاندند‪ .‬همچنین در دوران ریاست جمهوری‬ ‫اوباما‪ ،‬طرح هایی ماننــد اعمال محدودیــت صدور ویزا‬ ‫برای کســانی که به ایران ســفر می کنند (به عنوان نقض‬ ‫کننده ماده ‪ 29‬برجام) با امضــای رئیس جمهور امریکا به‬ ‫قانون تبدیل شــد‪ .‬جلوگیری وزارت خزانه داری امریکا از‬ ‫مراودات بانک های بزرگ با ایران نیز موضوعی نیســت‬ ‫که بتوان به ســادگی از کنار ان گذشت‪ .‬از این رو‪ ،‬نقض‬ ‫عهد امریکا در قبال برجــام ارتباطی با حضور دموکرات ها‬ ‫یــا جمهوریخواهان در کاخ ســفید ندارد و هــر دوی انها‬ ‫ناقض برجام بوده و خواهند بود‪ .‬دوم اینکه دولت دونالد ‬ ‫ترامپ و کنگره جدید امریکا نیز در صدد وضع تحریم های‬ ‫جدید علیه ایران است‪ .‬تحریم هایی که نه تنها در تناقض‬ ‫با روح برجام‪ ،‬بلکــه در تناقض با اصــل ان خواهند بود‪.‬‬ ‫اعضای مجلــس نمایندگان امریکا همزمان با شــروع به‬ ‫کار یکصــد و پانزدهمین دور کنگره این کشــور دو طرح‬ ‫برای مقابلــه با ایران ارائه کرده اند‪.‬یکــی از این دو طرح‬ ‫که «السی هستینگز»‪ ،‬عضو کمیته امور خارجی مجلس‬ ‫نمایندگان امریکا خواســتار ان است که به رئیس جمهور‬ ‫امریکا اجازه اســتفاده از نیروهای مســلح بــرای مقابله‬ ‫با ایران را بدهد‪ .‬طرح یاد شــده با عنــوان «مجاز کردن‬ ‫استفاده از نیروهای مســلح امریکا برای رسیدن به هدف‬ ‫پیشگیری از دســتیابی ایران به ســاح های هسته ای»‬ ‫روز سوم ژانویه به کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان‬ ‫امریکا ارائه شده است‪ .‬طرح دیگر خواستار تحریم ایران‬ ‫به بهانه برنامه موشــکی اســت‪ .‬این طرح نیز روز ســوم‬ ‫ژانویه به کمیته های مقتضی ارائه شــده است‪ .‬یکصد و‬ ‫پانزدهمین دور کنگره امریکا از روز ‪ 14‬دی ماه با اکثریت‬ ‫جمهوریخواه اغاز به کار کرد‪ .‬با روی کار امدن ترامپ در‬ ‫‪ 20‬ژانویه‪ ،‬جمهوریخواهان کنترل هر دو مجلس کنگره‬ ‫و نیز کاخ ســفید را برای اولین بار از سال ‪ 2007‬به دست‬ ‫می گیرند‪.‬نکته سوم اینکه شــخص رئیس جمهور جدید‬ ‫ایاالت متحده امریکا در صدد است با اســتفاده از منافذ‬ ‫موجود در برجــام‪ ،‬بــازی پیچیــده ای را در خصوص لغو‬ ‫توافق هســته ای و وضع تحریم های جدید علیه ایران و‬ ‫حتی بازگرداندن تحریم هایی که اوباما ظاهرا لغو کرده بود‬ ‫اغاز نماید‪.‬‬ ‫در حالی که ایاالت متحده امریکا بارها در قبال برجام‬ ‫نقض عهد کــرده و در اخرین اقدام خود‪ ،‬بــا تمدید قانون‬ ‫‪ ISA‬بار دیگر بدعهدی خــود را در قبال توافق هســته ای‬ ‫میان ایران و اعضای ‪ 5+1‬به اثبات رســانده است‪ ،‬کنگره‬ ‫برای اعمــال تحریم های تــازه علیه ایران خیــز دیگری‬ ‫برداشــته اســت‪ .‬اجرایی شــدن این تحریم ها‪ ،‬به دوران‬ ‫ریاست جمهوری دونالد ترامپ موکول خواهد شدو بنابراین‪،‬‬ ‫کنگره و اعضــای تیم ترامپ بــازی هماهنگــی را در این‬ ‫خصوص اغاز کرده اند‪.‬‬ ‫اخیرا دستیاران ارشــد کنگره اعالم کردند که کنگره‬ ‫در حال اماده کردن طرحی طی هفته های اینده اســت که‬ ‫بر اســاس ان نرخ مالیاتی برای شــرکت هایی که با تهران‬ ‫مبادالت تجاری و اقتصادی داشته باشند‪ ،‬افزایش خواهد‬ ‫یافت و این شــرکت ها با مجازات های دیگــری نیز روبه رو‬ ‫خواهند شد‪ .‬این تنها نخستین تالش از سری تالش های‬ ‫ضد ایرانی کنگره خواهد بود که توافق هســته ای با ایران‬ ‫را به بوته ازمایش خواهد برد‪ .‬بر اســاس توافق هسته ای‪،‬‬ ‫امریکا حق اعمال تحریم های هســته ای علیــه ایران را‬ ‫ندارد ولــی می تواند تحریم های غیر هســته ای را به بهانه‬ ‫فعالیت هــای ایران در منطقه‪ ،‬برنامه موشــکی و وضعیت‬ ‫حقوق بشر اعمال کند‪.‬‬ ‫نمایندگان امریکایی عالوه بر این در حال بررســی‬ ‫طرح دیگری هستند که سپاه پاسداران انقالب اسالمی‬ ‫را بــه بهانه حمایــت از دولت بشــار اســد‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫ســوریه با تحریم روبه رو خواهد کرد‪.‬طــرح دیگر کنگره‬ ‫امریــکا‪ ،‬جلوگیــری از قراردادهای تجاری شــرکت های‬ ‫بوئینگ و ایرباس با شــرکت هواپیمایی ایران ایر اســت‪.‬‬ ‫برخی منابع خبری در ایاالت متحده امریکا رسما گزارش‬ ‫داده اند کــه دونالد ترامپ رئیس جمهــور منتخب ایاالت‬ ‫متحده امریــکا ســعی دارد در عین حفظ کلیــت برجام ‪،‬‬ ‫تحریم های جدیدی را در سایر حوزه ها علیه ایران اعمال‬ ‫کند‪ .‬برخی منابع خبری نیز از احتمال ابطال رسمی برجام‬ ‫در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ خبر داده اند‪ .‬در‬ ‫هر حال‪ ،‬باید اصل مهمی به نــام ابطال پذیری برجام در‬ ‫محاســبات ما در خصوص توافق هســته ای میان ایران‬ ‫و اعضــای ‪ 5+1‬در نظــر گرفتــه می شــد‪ .‬همچنین این‬ ‫اصل باید هم اکنون در سیاســت خارجی و سیاست ما در‬ ‫قبال برجام در نظر گرفته شــود‪ .‬در این میان‪ ،‬دســتگاه‬ ‫دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان باید در قبال نقض‬ ‫احتمالی برجام از سوی دولت جدید امریکا اماده شود‪ .‬این‬ ‫امادگی سبب می شــود تا در صورت نقض برجام از سوی‬ ‫دولت ترامپ‪ ،‬پاسخی مناسب‪ ،‬قاطعانه و سخت به طرف‬ ‫مقابل داده شود‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫ترامپ ادعای دخالت روسیه در انتخابات را نمی پذیرد‬ ‫منازعه دامنه دار امنیتی در امریکا‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫گفتارها‬ ‫اختالفات داخلــی در ایاالت متحده امریکا بر ســر‬ ‫ادعای دخالت روسیه در انتخابات ریاست جمهوری هشتم‬ ‫نوامبر امســال‪ ،‬که به پیــروزی دونالد ترامپ و شکســت‬ ‫هیالری کلینتــون نامزد دموکرات ها منجر شــد‪ ،‬کماکان‬ ‫ادامه دارد‪ .‬نهادهای امنیتی امریکا از یک ســو بر ادعای‬ ‫خود مبنی بر دخالت روســیه در انتخابات اصرار می ورزند و‬ ‫از سوی دیگر ‪ ،‬ترامپ از انها خواسته است تا ضعف امنیتی‬ ‫خود را بر گردن روس ها نیندازند‪ .‬هــم اکنون تحلیلگران‬ ‫مسائل اطالعاتی و امنیتی در نظام بین الملل متفق القول‬ ‫هستند که منازعات اخیر بر سر دخالت روسیه در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری امریکا‪ ،‬نقطه اشکارساز ضعف نهادهای‬ ‫امنیتی امریکا و در هم شکستگی این ســاختار اطالعاتی‬ ‫است‪.‬‬ ‫گزارش نهادهای اطالعاتــی ایاالت متحده امریکا‬ ‫حاکی از ان اســت کــه والدیمیر پوتیــن از طریق هدایت‬ ‫کمپین هکرهای روس به دونالد ترامپ بــرای پیروزی در‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری کمک کرده است‪.‬به گزارش‬ ‫«انتخاب»؛ در این گزارش امده است که والدیمیر پوتین‬ ‫شخصا دستور تشــکیل و هدایت کمپین هکرهای روس‬ ‫با هدف تاثیر بــر نتیجه انتخابــات را صادر کرده اســت‪.‬‬ ‫پیش تــر نهادهــای اطالعاتی امریــکا اعــام کردند که‬ ‫توانسته اند عوامل روس مســئول هک کردن ایمیل های‬ ‫حزب دموکــرات در جریان انتخابات ریاســت جمهوری را‬ ‫شناسایی کنند اما نامی از این افراد برده نشده بود‪.‬‬ ‫در ادامه اظهارنظرهــا درباره «حمالت ســایبری به‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ‪ 2016‬امریکا»‪ ،‬دونالد ترامپ‬ ‫بار دیگر دموکرات ها را برای خاطر این موضوع ســرزنش‬ ‫کرده اســت‪.‬روز جمعه دونال د ترامپ بعد از دیدار با چند تن‬ ‫از مقامات اطالعاتی‪-‬امنیتــی امریکا که قــرار بود به وی‬ ‫گزارشی از هک شــدن انتخابات ارائه کنند گفت که هک‬ ‫سایبری از طرف روســیه‪ ،‬چین یا هر کشــور دیگری هیچ‬ ‫تاثیری بر نتیجه انتخابات نداشــته اســت‪ .‬وی بعد از این‬ ‫جلسه با سازنده خواندن ان گفت که روسیه در هک شدن‬ ‫انتخابات دست داشت اما این موضوع هیچ تاثیری بر نتیجه‬ ‫انتخابات نداشته است‪.‬این اظهارات رئیس جمهور منتخب‬ ‫امریکا در حالی صورت گرفته که اژانس امنیت ملی امریکا‬ ‫(‪ )NSA‬والدیمیر پوتین را به صدور فرمانی برای اثرگذاری‬ ‫بر نتیجه انتخابات ‪ 2016‬ریاســت جمهوری امریکا متهم‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫«لئون پانتا» رئیس ســال های ‪ 2009‬تا ‪ 2011‬سیا‬ ‫و وزیر دفاع ســال های ‪ 2011‬تا ‪ 2013‬در مصاحبه ای که‬ ‫روز جمعه شــبکه «ان بی ســی» پخش کرد‪ ،‬با انتقادات‬ ‫شدید از مواضع رئیس جمهور منتخب امریکا درباره دخالت‬ ‫روسیه در انتخابات ‪ 2016‬و ابراز تردید درباره گزارش های‬ ‫ســازمان های اطالعاتی امریکا گفت‪« :‬من برای بیش از‬ ‫‪ 50‬سال در مناصب عمومی خدمت کردم و هرگز در عمرم‬ ‫ چنین چیزی ندیدم»‪.‬‬ ‫وزیر دفاع اســبق و رئیس پیشــین ســیا تاکید کرده‬ ‫که دونالــد ترامپ بــا اظهــارات و مواضعــش‪« ،‬اعتبار»‬ ‫ســازمان های اطالعاتی امریکا را تضعیــف می کند‪.‬پانتا‬ ‫همچنین از رجوع ترامــپ به شــبکه های اجتماعی برای‬ ‫اظهارنظرها در خصوص رد کردن ادعای حمالت سایبری‬ ‫روســیه به انتخابات امریکا هم انتقاد کرد‪ .‬رئیس پیشین‬ ‫پنتاگــون گفت‪« :‬او (ترامــپ) توئیت کــردن درباره همه‬ ‫موضوعات را راه اسانی یافته است اما مواجهه و پرداختن‬ ‫جدی به امنیت ملی مان و مواجهه با تهدیداتی که کشورمان‬ ‫با ان روبه رو است‪ ،‬کار ســختی است که باید در محدوده و‬ ‫چارچوب اتاق بیضی شکل (دفتر کار رئیس جمهور در کاخ‬ ‫سفید) انجام گیرد»‪.‬‬ ‫باید این موضوع را مورد توجــه قرار داد که نهادهای‬ ‫امنیتــی امریکا‪ ،‬تنها بازنــدگان منازعه اخیر هســتند‪ ،.‬در‬ ‫فاصله یک هفته باقیمانده تا زمان برگزاری انتخابات‪ ،‬اف‬ ‫ بی ای با اعالم خبر تحقیق در مــورد ایمیل های هیالری‬ ‫کلینتون‪ ،‬موجبات کاهش ارای نامــزد حزب دموکرات در‬ ‫ایــاالت پاندولی و تاثیرگــذار را فراهم ســاخت‪ .‬بنابراین‪،‬‬ ‫اگر مقامــات امریکایی بــر ادعای خود تاکیــد دارند‪ ،‬باید‬ ‫این حقیقت را نیز بپذیرند که انها خواســته یا ناخواسته در‬ ‫زمین بازی اطالعاتی روس هــا باز کــرده و در این میدان‬ ‫زمینگیر شده اند‪ .‬بدون شک‪ ،‬این یک ابروریزی و شکست‬ ‫مفتضحانه امنیتی برای سرویس های امنیتی ایاالت متحده‬ ‫امریکا محسوب می شــود که اثار و تبعات ان تا سال ها در‬ ‫معادالت سیاسی و امنیتی واشنگتن باقی خواهد ماند‪.‬‬ ‫این مــوارد جملگی نشــان دهنده افزایــش ضریب‬ ‫اسیب پذیری امنیتی کشــوری اســت که خود را ابرقدرت‬ ‫نظام بین الملل قلمداد می کند! بدیهی اســت که اذعان و‬ ‫اصرار مقامات امریکایی مبنی بر دخالت روسیه در انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری امســال‪ ،‬مترادف با اذعان صریح انها‬ ‫مبنی بر ناتوانی امنیتی و اطالعاتی در مقابل مسکو است؛‬ ‫اعترافی که در تاریخ روابط بین الملل باقی خواهد ماند‪.‬‬ ‫بد یهی اســت که موضــوع هک شــدن ایمیل های‬ ‫انتخاباتی هیالری کلینتون و ضعف دستگاه های امنیتی‬ ‫ایاالت متحده امریکا در ایــن خصوص‪ ،‬صرفا در حد یک‬ ‫سوال باقی نخواهد ماند‪ ،‬بلکه چنانچه ذکر شد از ان تحت‬ ‫عنوان نقطه اشکار ســاز ضعف نهادهــای امنیتی ایاالت‬ ‫متحده نام برده خواهد شــد‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬نباید فراموش‬ ‫کرد که دامنه این منازعه محدود به دوران ریاست جمهوری‬ ‫اوباما و چند روز باقیمانده از حضور وی در کاخ سفید نخواهد‬ ‫بود! مسلما در دوران ریاســت جمهوری ترامپ این مساله‬ ‫بارها از سوی دموکرات ها و حتی برخی جمهوریخواهان که‬ ‫بیشتر نسبت ب ه ترامپ رویکردی تقابلی دارند مطرح خواهد‬ ‫شد‪ .‬در مقابل‪ ،‬دونالد ترامپ رئیس جمهور ایاالت متحده‬ ‫امریکا و افرادی مانند تیلرســون وزیر امور خارجه احتمالی‬ ‫وی و همچنین مایک پنس معــاون رئیس جمهور امریکا‪،‬‬ ‫جملگی در صدد مواجهه با اتهامات وارده در این خصوص‬ ‫بر خواهند امد‪ .‬بنابراین ما با دیالوگی مستمر و چالش برانگیز‬ ‫در ایاالت متحده طی ســال های اتی رو به رو خواهیم بود‪.‬‬ ‫این موضوع تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ‪2020‬‬ ‫ادامه خواهد داشت‪ .‬دموکرات ها به هیچ عنوان قصد ندارند‬ ‫از این موضوع (ادعای دستگاه های امنیتی امریکا مبنی بر‬ ‫دخالت روسیه در انتخابات هشتم نوامبر) عقب نشینی کنند‪.‬‬ ‫از این رو هر بار به مناسبتی این موضوع از سوی دموکرات ها‬ ‫و مخصوصا سناتورهای فعال دموکرات که در کنگره حضور‬ ‫دارند طرح خواهد شــد‪ .‬همچنین پیش بینی می شــود که‬ ‫هیالری کلینتون نامزد شکســت خورده حزب دموکرات در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ ،2016‬در اینده سخنان و‬ ‫ادعاهای بیشتری در این خصوص مطرح نماید‪ .‬جان کالم‬ ‫اینکه منازعه به وجود امده بر سر دخالت روسیه در انتخابات‬ ‫امریکا‪ ،‬منازعه ای محدود و محصور به زمان فعلی نخواهد‬ ‫بود و در اینده ای نزدیک و دور‪ ،‬شــاهد طرح این مســاله و‬ ‫جدال موافقان و مخالفان بر سر ان خواهیم بود‪ .‬منازعه ای‬ ‫که دستگاه های امنیتی امریکا نیز به صورت ناخواسته به‬ ‫ان ورود پیدا خواهند کرد‪.‬‬ ‫‪21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫فرانسه در خاورمیانه‬ ‫دالیل حضور پررنگ فرانسوی ها در سوریه چیست؟‬ ‫سیدمجتبی جالل زاده‬ ‫کارشناس ارشد روابط بین الملل‬ ‫‪22‬‬ ‫تالش برای تثبیت جایگاه فرانسه در اینده‬ ‫منطقه غرب اسیا‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫گفتارها‬ ‫هفته ای که گذشت خاورمیانه میزبان سیاست مداران‬ ‫فرانسوی بود‪ .‬فرانسوا اوالند و هیات پارلمانی فرانسه‪ ،‬به این‬ ‫منطقه سفرهای جداگانه ای داشتند‪ .‬کنکاش در خصوص‬ ‫انگیزه های حضور پررنگ فرانسه در پی رخدادهای اخیر این‬ ‫منطقه و روند سیاست بین الملل موضوع قابل تاملی است‬ ‫که می تواند در پرتو نظم درحال شــکل گیری خاورمیانه به‬ ‫ان پرداخته شود‪ .‬در این جستار به انگیزه های کوتاه مدت و‬ ‫بلند مدت بازگشت فرانسه به خاورمیانه می پردازم‪.‬‬ ‫با نگاهــی به گذشــته سیاســت خارجی فرانســه در‬ ‫خاورمیانه در می یابیم پاریس همواره کوشیده است در این‬ ‫منطقه نفوذ خود را حفظ کند‪ .‬پیشینه تعامل فرانسه با دنیاى‬ ‫عرب به یک دوره هزار ساله با زمی گردد که در اینجا نگاهی‬ ‫تاریخی مطرح نیســت و صرفا با اشاره به این نکته تاریخی‬ ‫برای توجیه فرضیــه خود‪ ،‬یعنی ســابقه تاریخی حضور در‬ ‫خاورمیانه‪ ،‬می پردازم‪.‬‬ ‫طی ســال های اخیر فرانسه دیپلماســی فعالی را در‬ ‫خاورمیانه در پیش گرفته اســت‪ .‬این‬ ‫دیپلماســی فعال در قالب ابتکاراتی از‬ ‫سوی این کشــور جلوه گر شده است‪.‬‬ ‫پیوندهای سنتی فرانســه با خاورمیانه‬ ‫و اســتفاده از خــاء ناشــی از رکود در‬ ‫تحرکات سیاســت خارجــی امریکا در‬ ‫منطقه سبب شده تا بار دیگر فرانسه در‬ ‫پی نقش افرینی بیشــتر در این منطقه‬ ‫حساس جهان براید‪ .‬از جمله ابتکارات‬ ‫اخیر فرانســه می توان بــه نزدیکی با‬ ‫ســوریه تالش بــرای برقــراری روابط‬ ‫گرم تر با اسرائیل دیپلماسی هسته ای‬ ‫و برگزاری اجالس اتحاد برای مدیترانه‬ ‫در پاریس اشــاره کرد‪ .‬پرسشی که در‬ ‫این میان مطرح است این است که چه‬ ‫عوامل و انگیزه هایی باعث شده است‬ ‫تا فرانســه به این ابتــکارات جدید در‬ ‫منطقه دست بزند و فرانسه چه اهدافی‬ ‫را در این رابطه دنبال می کند‪.‬‬ ‫از انگیزه های کوتاه مدت فرانسوی ها می توان به این‬ ‫موارد اشاره کرد‪:‬‬ ‫• چهره سازی به عنوان شریک در پیروزی بر داعش‬ ‫• انگیزه های تسهیل کننده تجزیه عراق‬ ‫• جنبه تبلیغاتی و رسانه ای سفر اوالند در تقابل با دیگر‬ ‫کشورهای غربی‬ ‫و از انگیزه های بلند مدت فرانسوی ها می توان به این‬ ‫موارد اشاره کرد‪:‬‬ ‫با بررسی روند سیاست خارجی ایاالت متحده امریکا‪،‬‬ ‫کوچ امنیتی این کشــور از خاورمیانه به جنوب شرق اسیا‪،‬‬ ‫تقریبا حتمی است‪ .‬با این وصف‪ ،‬با خروج امریکا از منطقه‬ ‫خاورمیانه‪،‬سایرقدرت هایبزرگدرپیپرکردنخالءقدرت‬ ‫و ایجاد توازن در منطقه خواهند بود‪ .‬بی شک فرانسه باتوجه‬ ‫به گذشته تاریخی حضور خود در خاورمیانه‪ ،‬این کشور در‬ ‫پی احیای مناسبات خود و بازگشت و مستقر شدن دوباره در‬ ‫این منطقه است‪ .‬بر این اساس فرانسه‪ ،‬با اتخاذ دیپلماسی‬ ‫بازگشت در پی تثبیت نفوذ و حضور خود در خاورمیانه است‪.‬‬ ‫حضور فرانسه در خاورمیانه از طریق‬ ‫فروش تسلیحات‬ ‫منطقه خاورمیانــه و خاور نزدیک بخــش اعظمی از‬ ‫سفارش های تجاری کشور فرانســه را تشکیل می دهد که‬ ‫عربستان سعودی در راس این قراردادها قرار دارد و حضور‬ ‫سیاسی فرانسه در منطقه خاورمیانه را پررنگ تر کرده است‪ .‬‬ ‫طی سال های اخیر به ویژه در سال ‪ ،2015‬مبادالت تجاری‬ ‫ش از این‬ ‫فرانسه با کشــورهای عربی به اوج خود رسید‪ .‬پی ‬ ‫نیز همواره عربستان ســعودی به عنوان یکی از کشورهای‬ ‫خاورمیانهدرصدرمشتریاننظامیفرانسهقرارداشتهاست‪.‬‬ ‫ نمــودار ‪ )2-4‬مهم ترین مشــتریان خرید اســلحه از‬ ‫فرانسه طی سال های ‪ 2010‬تا ‪2014‬‬ ‫میزان رفت وامدهای ســران دو کشــور طی دوسال‬ ‫اخیر بــه صورتی اشــکار ادامه داشــته اســت‪ .‬فرانســوا‬ ‫اوالنــد در ماه مه ســال ‪ 2015‬با ســفر به ریاض بــه اولین‬ ‫رئیس جمهــور غربی حاضــر در اجالس رهبران شــورای‬ ‫همــکاری خلیج[ فارس] تبدیل شــد‪ .‬اوالند در این شــورا‬ ‫از طرح هــا و خطرات ناشــی از دخالــت کشــورها در امور‬ ‫داخلی خلیج فارس (اشاره غیرمســتقیم به ایران) صحبت‬ ‫کرد‪ .‬انگیزه اوالند از شــرکت در این اجالس فروش سالح‬ ‫بیشــتر به کشــورهای حوزه خلیج فارس به ویژه عربستان‬ ‫سعودی بوده است‪ .‬طبق گفته وزارت دفاع فرانسه صادرات‬ ‫سالح به عربستان ســعودی و مصر از تعهدات بین المللی‬ ‫فرانسه است‪.‬‬ ‫تروریسم‪ ،‬بهانه ای دیگر برای حضور فرانسه‬ ‫در خاورمیانه‬ ‫پس از صف ارایی تروریســت های داعش در اطراف‬ ‫پرچم فرانســه و حمله به خــاک اروپا به ویژه پــس از واقعه‬ ‫تروریســتی ‪ 13‬نوامبر ‪ 2015‬در پاریس و کشته شدن ‪130‬‬ ‫نفر‪ ،‬فرانسوا اوالند اعالم کرد‪« :‬فرانسه در وضعیت جنگ‬ ‫قــرار دارد‪ ».‬در واقع نگرش فرانســه از زمــان حمالت ‪13‬‬ ‫نوامبر‪ ،‬با اجرای ســریع حمالت هوایی در سوریه‪ ،‬استقرار‬ ‫ناوهواپیمابرشارلدوگلوهمکاریبانظامیانروسی‪،‬تغییر‬ ‫کرد و به مداخله نظامی این کشور در خاک سوریه انجامید‪.‬‬ ‫در واقع این حمالت‪ ،‬ارتباط میان خشونت گرایی افراطی در‬ ‫فرانســه و بحر ان های منطقه ای خاورمیانه را بیشتر اشکار‬ ‫کرد‪ .‬بدین ترتیب فرانســوا اوالند در یکی از سخنرانی های‬ ‫خود گفت‪« :‬هیچ تمایــزی میان سیاســت های داخلی و‬ ‫خارجی فرانســه وجود ندارد‪ ».‬باید به صــورت هم زمان با‬ ‫تهدیدها دست وپنجه نرم کرد‪.‬‬ ‫عالوه بر تروریسم‪ ،‬بحر ان های اروپا ازجمله‪ ،‬خروج‬ ‫خشــونت و افراط گرایی از خاورمیانــه‪ ،‬ظهور جنبش های‬ ‫پوپولیستی‪ ،‬افزایش مشکالت حاکی از بحران مهاجرت‪،‬‬ ‫افزایــش قدرت نمایی روســیه‪ ،‬همــه به هم پیوســت و به‬ ‫گسترش پیشــروی اروپا در خاورمیانه منجر شد‪ .‬امری که‬ ‫درنهایت فرانسوا اوالند را بر ان داشت تا پیشنهادی مبنی بر‬ ‫شکل گیری یک ائتالف فراگیر با شرکت واشنگتن‪ ،‬مسکو‬ ‫و پاریس برای جنگ با داعش دهد‪.‬‬ ‫نتیجه‬ ‫چرخش دوباره فرانســه به خاورمیانــه دلیلی بیش از‬ ‫امتیازات سیاسی یا برد در قراردادهای‬ ‫تسلیحاتی در مقابل لندن و واشنگتن‬ ‫را داشته اســت و نه تنها باانگیزه ایجاد‬ ‫فرصت های اقتصــادی در این منطقه‬ ‫بلکه ســکوی پرتابــی بــرای مقابله با‬ ‫تهدیدات امنیتی است که برای فرانسه‬ ‫و بقیه اروپا قابل چشم پوشــی نیستند‪.‬‬ ‫جاناتان ایال کارشناس مســائل اروپا‬ ‫عقیــده دارد کــه فرانســه پیش بینی‬ ‫می کند که امریــکا در درازمدت عالقه‬ ‫خود را نســبت به دفاع از اروپا از دست‬ ‫خواهد داد و اکنون نوبت اروپاست که‬ ‫از خود مواظبت کند‪.‬‬ ‫از طرفــی فــروش بی پــروای‬ ‫تســلیحات بــه خاورمیانــه باعــث‬ ‫افزایش تنــش دیپلماتیــک و نظامی‬ ‫در خاورمیانــه و اســیا شــده اســت‪.‬‬ ‫جنگ هــای راه اندازی شــده توســط‬ ‫امپریالیســم امریــکا و متحــدان‬ ‫اروپایــی ان‪ ،‬خاورمیانــه را به یــک حمام خــون فرقه ای‬ ‫تبدیــل کــرده اســت‪ .‬قدرت هــای اســتعماری قدیمــی‬ ‫ همچون فرانســه با اتخاذ سیاســت های تهاجمی زمینه را‬ ‫برای جنگ های منطقــه ای و حتی جنــگ جهانی فراهم‬ ‫کرده اند‪.‬‬ ‫در این میان فرانســه ای که خواســتار حفظ مرکزیت‬ ‫خــود در خاورمیانــه بــود ان چنان کــه باید به ایــن هدف‬ ‫نرسید‪ .‬سفر اوالند نیز به واشنگتن‪ ،‬به باراک اوباما امکان‬ ‫داد بــار دیگر تاکیــد کند که خــود وی بیش از یک ســال‬ ‫پیش ابتــکار ائتالف بزرگ ‪ ۶۵‬کشــور را به خــرج داده بود‬ ‫و اینکــه از فرانســه انتظــار دارد حضوری سفت وســخت‬ ‫در این ائتالف داشته باشــد‪ .‬در مســکو نیز گفت وگوها با‬ ‫والدیمیر پوتیــن در ‪ 26‬نوامبر‪ ،‬در نهایــت نقش جدیدی را‬ ‫به رئیس جمهور روســیه اعطا کرد به طوری کــه وی بدون‬ ‫اشــاره به ایده فرانســه برای تشــکیل ائتالف‪ ،‬پیشــنهاد‬ ‫داد حمالت ارتش خود در ســوریه را با فرانســه هماهنگ‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫گفتمان سیاست خارجی در دوره سازندگی‬ ‫بررسی ابعاد گفتمانی سیاست خارجی دولت در دوره ایت الله هاشمی رفسنجانی‬ ‫همایون بشارت‬ ‫پژوهشگر علوم سیاسی‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫گفتارها‬ ‫سیاست خارجی ایران در دوران بعد از پیروزی انقالب‬ ‫اســامی با تغییرات قابل توجه و مشــهودی همــراه بوده‬ ‫اســت‪ .‬این امر مبتنی بر قواعد رفتار سیاســی و دگرگونی‬ ‫دائمی در محیط ساختاری اســت اوایل انقالب و به دنبال‬ ‫خروج لیبرال ها از عرصه سیاسی و انفعال سایر گروه های‬ ‫غیر مذهبی در تاثیرگــذاری بر روند سیاســت های داخلی‬ ‫و خارجــی و رادیکالیزه شــدن روند انقــاب در پی جنگ‬ ‫تحمیلی‪ ،‬صــدور انقالب و رویارویی کشــور با قدرت های‬ ‫منطقــه ای و بین المللــی و اولویت منافــع ایدئولوژیک و‬ ‫اســامی بر منافع ملی‪ ،‬رویکرد سیاســت خارجــی ایران‬ ‫معطوف به تغییر در قواعد و ســاختارهای نظام بین الملل‬ ‫بود‪.‬‬ ‫سیاســت خارجــی جمهــوری اســامی ایــران‪ ،‬در‬ ‫دوران ریاســت جمهوری اکبر هاشمی رفســنجانی‪ ،‬یکی‬ ‫از مهم‏تریــن دوران خــود را پشت ســر گذاشــت‪ .‬از یک‬ ‫ســو‪ ،‬جنگ ایران و عراق به پایان رســیده بود و از ســوی‬ ‫دیگر جهــان در اســتانه تحــوالت عمیقی قرار داشــت؛‬ ‫پایان جنگ ســرد و اغاز دورانی جدی د در سیاســت جهانی‬ ‫کــه در ان دیگر عصر رقابت‪‎‬هــای ایدئولوژیــک به پایان‬ ‫رســیده بود‪ .‬ایــن دو موضــوع اصلی‏ ترین مبانــی عملی‬ ‫تحول در سیاست خارجی جمهوری اسالمی ایران در این‬ ‫دوران بودند‪.‬‬ ‫در ایــن دوران‪ ،‬شــکل خاصی از جــدال نهفته بین‬ ‫ایران و ســایر کشــورهای منطقــه ای و بین المللی ایجاد‬ ‫شــده بود‪ .‬زیرا ایران در صــدد بود تا شــاخص هایی را که‬ ‫معطوف به سیاست وضع موجود می شد‪ ،‬تغییر دهد‪ .‬این‬ ‫امر جلوه هایی از انزوای منطقه ای و بین المللی را در حوزه‬ ‫سیاست خارجی ایران ایجاد کرد‪.‬‬ ‫از اوایل دهه ‪ 1990‬با فروپاشــی شــوروی ســابق و‬ ‫پایان جنگ سرد و اعالم نظم نوین جهانی از سوی امریکا‬ ‫متعاقــب حمله اش به عــراق از یک طــرف و پایان جنگ‬ ‫و پذیرش قطعنامه ‪ 598‬باتوجه به شــرایط ویــژه داخلی‪،‬‬ ‫منطقه ای و بین المللی از طرف دیگر‪ ،‬شــاهد تغییراتی در‬ ‫جهت گیری های سیاست خارجی ایران هستیم که شروع‬ ‫ان با دوران حکومت هاشمی رفسنجانی شکل گرفت و بر‬ ‫تنش زدایی در سیاست خارجی‪ ،‬به ویژه با کشورهای منطقه‬ ‫تاکید می کرد‪.‬‬ ‫دنیــای جدید پــس از جنگ ســرد‪ ،‬دنیایــی بود که‬ ‫بیش از هر چیــز به دنبال ایجــاد همکاری‏ هــای متقابل‬ ‫و وابســتگی‏ های متقابل کشــورهای مختلــف جهان به‬ ‫یکدیگر بــود‪ .‬از این جهــت در ایران نیز این ایده شــکل‬ ‫گرفت که بهبــود روابط ایــران با دیگر کشــورها‪ ،‬کمک‬ ‫زیادی در جهت بازســازی کشــور‪ ،‬به عنوان اصلی‏ ترین‬ ‫دغدغه نظــام خواهد کــرد‪ .‬باید توجه داشــت که در این‬ ‫دوران‪ ،‬با حذف پســت نخســت وزیری و قدرتمند شــدن‬ ‫مقام ریاســت جمهوری‪ ،‬نقش رئیس جمهور در سیاســت‬ ‫خارجی بیش از پیش پررنگ شده بود و هاشمی رفسنجانی‬ ‫به عنوان رئیس جمهور‪ ،‬با سفرهای متعددی که در طول‬ ‫هشت سال ریاست جمهوری‏ اش داشــت‪ ،‬نقش فعالی را‬ ‫در این زمینه به عهده گرفت‪ ،‬از این رو می‏ توان این دوران‬ ‫را به یکی از فعال‏ترین دوران سیاســت خارجی جمهوری‬ ‫اسالمی تعبیر کرد‪.‬‬ ‫تعامل با کشــور های خارجی و تنش زدایی در جهت‬ ‫سرمایه گذاری خارجی و توسعه اقتصادی و روابط نزدیک‬ ‫با همســایگان از رئوس برنامه های دوران سازندگی بود‪.‬‬ ‫هاشــمی برای خروج از انــزوا‪ ،‬گفت وگوهــای انتقادی با‬ ‫اروپا را پیش گرفت و با امریکا به بهبود روابط بازرگانی روی‬ ‫اورد‪ ،‬تا جایی که در سال ‪ 1994‬ایاالت متحده به پنجمین‬ ‫صادرکنند ه به ایران تبدیل شد و نیز از جمله خریداران نفت‬ ‫ایران بود‪.‬‬ ‫خط مشی عملی و رفتاری در ایران در صحنه سیاست‬ ‫خارجی در دهــه دوم انقالب را می تــوان باتوجه به منافع‬ ‫ملی و ترتیبــات منطقه ای و پرهیــز از تحریک دیگران در‬ ‫قالب عادی ســازی روابط مورد بررســی قــرار داد و الگوی‬ ‫رفتاری در سیاســت خارجی به مصالحه و همزیستی تغییر‬ ‫یافت‪ .‬سیاســت تنش زدایی از طریق گفت وگو و مفاهمه‪،‬‬ ‫دیدگاهی ناشی از واقع گرایی بود و در عین حال می توانست‬ ‫پاسخگوی ارزش ها نیز باشد و با تمرکز در سطوح مختلف‬ ‫فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی تامین کننده منافع ملی نیز‬ ‫بود‪ .‬این رویکرد که برخاسته از نوع نگاه هاشمی رفسنجانی‬ ‫به اصول قانون اساسی بود‪ ،‬با فاصله گرفتن از اولویت های‬ ‫امنیتــی و ایدئولوژیکی به ســمت همگرایــی و همکاری‬ ‫همه جانبه پیش رفــت و در نتیجه زمینه های بیشــتری را‬ ‫برای گفت وگــوی میان دولت هــا و همگرایــی چندجانبه‬ ‫بین حکومتی فراهم اورد‪.‬‬ ‫در کل می‏ تــوان اصول سیاســت خارجــی ایران در‬ ‫دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی را اصولی مانند‪:‬‬ ‫‪ .1‬اولویت روابط بین دولتی بر مناسبات بین ملتی‬ ‫‪ .2‬محاسبه‏ گری و عقالنیت ابزاری در سیاست خارجی‬ ‫‪ .3‬واقع‏ بینــی و توجه به قدرت مادی بــه ویژه قدرت‬ ‫اقتصادی‬ ‫‪ .4‬اولویت منافع ملی حیاتی‬ ‫‪ .5‬قبول اصالــت مصالح اســامی و ایدئولوژیک و‬ ‫منافع ملی‬ ‫‪ .6‬عدم اصالت وضع موجود و نظم مستقر بین‏ المللی‬ ‫و قبول ان به حکم ثانوی و مصلحتی‬ ‫‪ .7‬تثبیت انقــاب در داخــل و صــدور ان از طریق‬ ‫الگوپردازی اقتصادی‬ ‫‪ .8‬استکبار ستیزی از طریق اعتراض به مداخالت و‬ ‫سیاست های توسعه طلبانه ان‬ ‫‪ .9‬عدم مداخله در امور داخلی کشورها عنوان کرد‪.‬‬ ‫این را باید در نظر داشــت که در دوران ســازندگی‪،‬‬ ‫اولویــت نوســازی و توســعه اقتصــادی‪ ،‬موضوعی بود‬ ‫که بیــش از همه ذهن کارگزاران ارشــد نظــام جمهوری‬ ‫اســامی را به خود مشغول داشــته بود‪ ،‬از این رو طبیعی‬ ‫بود که در این راستا‪ ،‬سیاست‪‎‬هایی در راستای واقع‏ گرایی‬ ‫در سیاســت خارجی ایران ایجاد شــود‪ ،‬چرا که نوسازی و‬ ‫توسعه اقتصادی در وســعتی که مد نظر سیاست‏گذاران‬ ‫کالن جمهوری اسالمی بود‪ ،‬باید با اعتمادسازی صورت‬ ‫می‏ گرفت ؛ اعتمادی که بیش از هر چیز در اثر شعارهای‬ ‫انقالبی و تند (و البته طبیعی) ابتدای انقالب از بین رفته‬ ‫بود‪ ،‬اما ایران با استفاده از موقعیت ژئوپلتیک خود در دنیا‬ ‫و بهره‏ گیری از ان به جایگاه خود در منطقه خاورمیانه پی‬ ‫برده بود‪ .‬از این رو‪ ،‬بیش از هر چیــز ایران در این دوران‬ ‫ژئوپلتیک به قضایا نگاه می‏کرد تا ایدئولوژیک‪ .‬از این رو‬ ‫در کنار الگــوی ایدئولوژیکی که برای خــود متصور بود‪،‬‬ ‫الگویی از یک کشــور دارای جایگاه ممتــاز منطقه‏ ای و‬ ‫ژئوپلتیک نیــز از خود ارائــه داد و بر این موضــوع تاکید‬ ‫کرد که معــادالت کشــورهای منطقــه خاورمیانــه جز با‬ ‫وجود ایران صــورت درســتی نخواهد یافــت‪ ،‬از این رو‬ ‫نگاه ایران در سیاســت خارجی‏اش در ایــن دوران بیش‬ ‫از هر چیز نگاهی منطقــه‏ ای و اصالــت دادن به جایگاه‬ ‫منطقه‏ ای ایــران در کشــورهای خاورمیانه و به خصوص‬ ‫خلیج فارس بود‪.‬‬ ‫این موضــوع هــم ریشــه در گفتمــان واقع‏گرایانه‬ ‫جمهــوری اســامی در دوران پــس از جنگ ســرد و نیز‬ ‫پایان جنگ ایــران و عراق بــود و هم ریشــه در تحوالتی‬ ‫بود کــه در دنیــا در حــال رخ دادن بود‪ .‬تحوالتــی که ان‬ ‫چنین که گفته شد‪ ،‬کشــورهای دنیا را به سمت هم‏گرایی‬ ‫و منافع متقابل می‏ بــرد‪ .‬از این رو ایران نیــز به نوعی خود‬ ‫را با تحوالت سیاســی جدید جهان همراه کرد‪ ،‬گرچه هنوز‬ ‫شــور انقالبی و ارمانی در سیاســت داخلی و خارجی ایران‬ ‫وجود داشــت‪ ،‬اما ایــن روی واقع ‏گرایانــه و عمل‏گرایانه‬ ‫انقالب اســامی بــود کــه در ایــن دوران در حــال بروز‬ ‫و ظهور بود‪.‬‬ ‫‪23‬‬ ‫فکـر نـو‬ ‫از دریچه ای دیگر‬ ‫ما در این صفحات ســعی خواهیم کرد موضوعــات مختلف را از دریچه‬ ‫علوم انسانی بنگریم و در عین حال به برخی از حوزه ها مانند محیط زیست‪،‬‬ ‫دانشــگاه‪ ،‬حوزه های علمیه‪ ،‬فرهنگ و هنر نگاهی داشــته باشیم‪ .‬در واقع‬ ‫این صفحات‪ ،‬صفحات فکر و ایده و اندیشــه مجله اســت‪ .‬نوعی عقالنیت‬ ‫ارزش مدار برعکس علوم انسانی غربی که ابزارمدار هستند‪.‬‬ ‫مشکل روانشناسی مدرن‬ ‫اثار روانشناسی ترامپ نقد شد‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫پایان عصر امریکا؟‬ ‫در اواخر قرن گذشــته این تصــور به وجود‬ ‫امد که قرن امریــکا رو به پایان اســت‪ .‬از این رو‪،‬‬ ‫بســیاری از تحلیلگــران امنیتــی امریــکا با گالیه‬ ‫از سیاســت های جمهوری خواهــان در کنگــره و‬ ‫دوران ریاســت جمهوری بیل کلینتون‪ ،‬خواســتار‬ ‫بازگشــت به قدرت نظامی امریکا در دوران ریگان‬ ‫شــدند تا از این طریق فکری به حــال «قرن نوین‬ ‫امریکا» کنند‪ .‬جنجال تحلیلگران دست راســتی و‬ ‫محافظه کاران امریکا نشان می داد که قرن امریکا‬ ‫رو به پایان اســت و بایــد فکر چاره ای باشــند‪ .‬در‬ ‫سال های گذشــته تحلیل های بسیاری در این باره‬ ‫منتشر شده که به تازگی نشر اختران تحلیل جوزف‬ ‫نای را در کتابی تحت عنوان «پایان قرن امریکا؟»‬ ‫به فارســی منتشــر کرده اســت‪ .‬نای تاریــخ تولد‬ ‫قرن امریــکا را ‪ ١٩4١‬می داند و زمــان مرگ ان را‬ ‫نامعلوم‪ .‬او در کتــاب حاضر تاکیــد دارد خبری از‬ ‫جهان پساامریکایی نیست‪ .‬بااین حال‪ ،‬نای امریکا‬ ‫را همچنان قدرتمندترین کشور دنیا می داند‪ .‬برای‬ ‫مثال اگرچه اذعــان دارد اقتصاد چیــن اکنون از‬ ‫اقتصاد امریکا بزرگ تر اســت‪ ،‬معتقد اســت چون‬ ‫توان نظامی و منابع قدرت نــرم چین در حد امریکا‬ ‫نیســت‪ ،‬پس تا چند دهه نمی تواند جای امریکا را‬ ‫بگیرد‪ .‬نای ایــن نتیجه را از میــزان بودجه نظامی‬ ‫دو کشــور می گیرد‪ :‬چین ‪ ١١‬درصــد از کل بودجه‬ ‫نظامی جهــان و امریــکا ‪ ٣٩‬درصــد از ان را دارد‪.‬‬ ‫نای در تحلیل خود به گذشته امریکا تکیه می کند‬ ‫که چطور از ســال ‪ ١٩45‬تا ‪ ١٩٧٠‬نیمی از اقتصاد‬ ‫جهــان را در اختیــار داشــت و قــدرت نظامی اش‬ ‫یکی از برترین قدرت هــای نظامی جهان بود و بعد‬ ‫فروپاشی بلوک شــرق‪ ،‬تنها قدرت نظامی جهان‪.‬‬ ‫نای در کتاب حاضر مدعی است اینده را نمی توان‬ ‫پیش بینی کرد و بایــد اینده امریــکا را در یک افق‬ ‫زمانی سنجید‪ .‬نای می گوید اگر قرن امریکا ‪١٩4١‬‬ ‫اغاز شده باشد‪ ،‬تا ســال ‪ ٢٠4١‬همچنان از لحاظ‬ ‫منابع قدرت برتری خواهد داشــت‪ .‬ازاین رو‪ ،‬نای‬ ‫راه مفیدتر بــرای تعریف و زمان یابــی قرن امریکا‬ ‫را نه فقــط برحســب منابع قــدرت‪ ،‬بلکه برحســب‬ ‫شــیوه های اســتفاده ایاالت متحــده از این منابع‬ ‫برای اثرگــذاری بر توازن قــدرت جهانی می داند‪.‬‬ ‫او با همین پیش فرض مدعی اســت قــرن امریکا‬ ‫پایان نیافتــه ولی به دلیل وجــود نیروهای فراملی‬ ‫و غیردولتی از جهاتی مهم در حال تغییر است‪.‬‬ ‫پنجمین نشست کتابنوش با محوریت نقد و بررسی‬ ‫کتاب های روانشناســی موفقیــت به قلم دونالــد ترامپ با‬ ‫حضور شهریار زرشــناس و کامران صحت به همت کانون‬ ‫اندیشــه جوان‪ ،‬چهاردهــم دی ماه در مرکز تبــادل کتاب‬ ‫برگزار شد‪ .‬زرشناس در این نشست اظهار داشت‪« :‬در حال‬ ‫حاضر‪ ،‬صدای انتقاد نســبت به رویکرد اشتباه روانشناسی‬ ‫مدرن که هدف خود را ارتقای مادی بشر قرار داده‪ ،‬شنیده‬ ‫می شود و مشــکل این روانشناسی انجاســت که با سبک‬ ‫زندگی مدرن ظرفیت های انســان را سرکوب کرده و اجازه‬ ‫ازادشــدن این ظرفیت هــا را به انســان نمی دهد‪ ».‬عضو‬ ‫هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسالمی تصریح‬ ‫کرد‪« :‬زندگی غرب‪ ،‬یک زندگی مدرن سرکوبگر است که‬ ‫می خواهد میان انســان و محیط ســازگاری ایجاد کند و از‬ ‫این رو بسیاری از مباحث روانشناسی معنوی که در دهه های‬ ‫اخیر مطرح می شــود‪ ،‬بهتر از روانشناســی مدرن اســت‪.‬‬ ‫البته باید در مفهوم موفقیت فکر کنیم و بدانیم هدف ما از‬ ‫موفقیت چیســت‪ .‬چون دنیای غرب با انتشار کتاب های‬ ‫روانشناسی موفقیت به دنبال انباشت سود‪ ،‬جمع اوری ثروت‬ ‫و افزودن بر دارایی خود اســت درحالی که ما هدف زندگی‬ ‫را چیز دیگری می دانیم‪ ».‬زرشــناس با بیان اینکه مشکل‬ ‫روانشناسی مدرن این است که انســان را با محیط سازگار‬ ‫می کند تا از اضطراب او بکاهد‪ ،‬گفت‪« :‬بزرگترین چیزی که‬ ‫بشر به ان نیاز دارد‪ ،‬حقیقتی است که ان را فراموش کرده‬ ‫است‪ ».‬او خاطرنشــان کرد‪« :‬هدف از انتشار کتاب های‬ ‫روانشناســی موفقیت‪ ،‬پولدارتر شــدن انسان هاست؛ این‬ ‫کتاب هــا به جای اینکــه واقعیــات را بیان کننــد به توهم‬ ‫می پردازنــد چون با یادگیــری نمی توان پولدار شــد و اگر‬ ‫قرار بود انســان ها با خواندن این کتاب ها پولدار شــوند‪،‬‬ ‫تاکنون باید میلیون ها نفر پولدارتر شــده باشند درحالی که‬ ‫این گونه نیست‪ ».‬نویسنده کتاب روانشناسی مدرن در بوته‬ ‫نقد ادامه داد‪« :‬دانش باید انســان را با حقیقت اشنا کند نه‬ ‫اینکه به توهم های او بیفزاید و ما معتقدیم هیچ گاه اصول‬ ‫و ارمان های اخالقی اجازه نمی دهد انســان به هر قیمتی‬ ‫پولدار شــود؛ پولدار شــدن خوب اســت ولی نباید اصول‬ ‫انسانی و اخالقی را زیر پا گذاشت و گرنه جهان به صورت‬ ‫جنگل خواهد شد‪ ».‬وی گفت‪« :‬عالوه بر اینکه کتاب های‬ ‫روانشناسی موفقیت در دنیای غرب به دنبال پولدارتر کردن‬ ‫انسان ها هستند‪ ،‬با استفاده از روش های غلط این تفکر را ‬ ‫ترویج می کنند و برخی از این روش ها در ســنت شرق دور‬ ‫هم وجود دارد ولی در شرق دور‪ ،‬ارامش و معنویت با نظام‬ ‫ی پژوهشگاه فرهنگ‬ ‫ت علم ‬ ‫خلقت سازگار است‪ ».‬عضو هیا ‬ ‫و اندیشــه اســامی با تاکید بر اینکه منطق سرمایه داری‬ ‫به دنبال زنده کردن حرص در انسان است و حرص همواره‬ ‫به افزایش اضطراب می انجامد‪ ،‬اظهار داشــت‪« :‬اگرچه‬ ‫مشکالت اقتصادی غیرقابل انکار است ولی نباید گرفتار‬ ‫توهم شویم و هدف اصلی زندگی را نباید فراموش کنیم و از‬ ‫طرف دیگر بدانیم داستان فقیر ثروتمند یک افسانه است و‬ ‫قرار نیست همه زندگی خود را معطوف به این مساله کنیم‪».‬‬ ‫مرگ در سکوت‬ ‫دکتر علی شریعتمداری درگذشت‬ ‫دکتر علی شریعتمداری‪ ،‬چهره ماندگار علمی کشور‬ ‫و عضو شــورای عالی انقالب فرهنگی دوشــنبه گذشــته‬ ‫در شهر شیراز و در ســن ‪ ۹۳‬ســالگی به علت کهولت سن‬ ‫دارفانی را وداع گفت‪ .‬او در ســال ‪ ۱۳۰۲‬شمسی در شهر‬ ‫شیراز به دنیا امد‪ .‬پس از اتمام تحصیالت متوسطه در این‬ ‫شــهر وارد دوره اموزش عالی شد و در ســال ‪ ۱۳۳۲‬مدرک‬ ‫کارشناسی علوم تربیتی و در سال ‪ ۱۳۳۵‬مدرک کارشناسی‬ ‫علوم قضایی خود را اخذ کرد‪ .‬ســپس برای ادامه تحصیل‬ ‫به خارج از کشــور رفت و در ســال ‪ ۱۳۳۶‬موفق شد مدرک‬ ‫کارشناسی ارشد خود در رشته اموزش متوسطه را از دانشگاه‬ ‫ایالت میشــیگان و مدرک دکترای خود را در رشته فلسفه‪،‬‬ ‫تعلیــم و تربیت و برنامه ریزی درســی را در ســال ‪ ۱۳۳۸‬از‬ ‫دانشــگاه تنســی اخذ کند‪ .‬او در طول دوران تحصیل در‬ ‫کســوت معلمی نیز به انجام وظیفه مشــغول بود و پس از‬ ‫بازگشت به کشور در ســال ‪ ۱۳۳۹‬به عنوان استاد در رشته‬ ‫علوم تربیتی در دانشــگاه اصفهان به کار مشغول شد‪ .‬در‬ ‫ســال ‪ ۱۳۴۴‬و هنگامی که به علت فعالیت سیاســی علیه‬ ‫رژیم پهلوی دیگر نمی توانست در داخل از کشور به فعالیت‬ ‫علمی بپردازد‪ ،‬به عنوان استاد مدعو در دانشگاه های ایالت‬ ‫ایندیانا و تنسی به خدمت پرداخت و پس از پیروزی انقالب‬ ‫به ایران بازگشــت و با عضویت در هیات علمی دانشــگاه‬ ‫تهران به فعالیــت علمی پرداخت‪ .‬دکتر شــریعتمداری از‬ ‫ابتدای تشکیل نظام جمهوری اسالمی در سمت های مهم‬ ‫و حساسی حضور داشــت که می توان به عضویت در ستاد‬ ‫و شورای عالی انقالب فرهنگی‪ ،‬وزارت فرهنگ و اموزش‬ ‫عالی‪ ،‬ریاســت گروه برنامه ریزی درسی رشــته های علوم‬ ‫انســانی و عضویت در هیات مرکزی گزینش و اســتخدام‬ ‫اعضای هیات علمی دانشــگاه ها اشــاره کرد‪ .‬او به پاس‬ ‫خدمات علمی و فرهنگی مدال درجه یک علمی و نشــان‬ ‫درجه یک تعلیم و تربیت جمهوری اســامی ایران و لوح‬ ‫چهره ماندگار علمی کشور را دریافت کرده است‪ .‬از جمله‬ ‫اثار دکتر شــریعتمداری می توان به کتاب های اموزش در‬ ‫حوزه و دانشگاه‪ ،‬روشنفکر کیست‪ ،‬تعلیم و تربیت اسالمی‪،‬‬ ‫جایگاه علوم انسانی در تولید علم‪ ،‬چگونگی ارتقای سطح‬ ‫علمی کشــور‪ ،‬نقد و خالقیت در تفکر‪ ،‬نقــد ارای برخی از‬ ‫دانشمندان معاصر و‪ ...‬اشاره کرد‪.‬‬ ‫با کمال ادب تذکر داد‬ ‫نسبت فقه و دیپلماسی‬ ‫تو گو‬ ‫خاطره درستکار از اخرین گف ‬ ‫نشست مبانی و اصول فقهی حاکم بر‬ ‫با ایت اهلل هاشمی‬ ‫سیاست خارجی جمهوری اسالمی ایران‬ ‫ناسیونالیست نیستم‬ ‫طباطبایی از لزوم اجتهاد در علوم انسانی جدید می گوید‬ ‫نشســت «تامل درباره ایران» به مناســبت انتشار‬ ‫جشــن نامه فیلســوف سیاســت ســیدجواد طباطبایی با‬ ‫عنوان «ایران همینجا است که ایستاده ایم»‪ ،‬پانزدهم‬ ‫د ی ماه در خانــه اندیشــمندان علوم انســانی با حضور‬ ‫اســاتید برجســته این حــوزه از جمله دکتــر رضا داوری‬ ‫اردکانی و دکتــر داود فیرحی برگزار شــد‪ .‬طباطبایی در‬ ‫این نشســت گفت‪« :‬من با ورود به دانشــکده حقوق و‬ ‫علوم سیاسی متوجه موضوعی شدم که هیچ دانشجوی‬ ‫علوم سیاســی خوانده ان موقع متوجه نشده بود‪ .‬من در‬ ‫ابتدا حقوق خوانده بودم و هر علــم دیگری مثل حقوق‬ ‫در مورد اصولــی حرف می زد اما چنین اصولی در رشــته‬ ‫علوم سیاسی نبود‪ .‬من احساس کردم عالم علم سیاست‬ ‫نمی تواند از دانشــکده علوم سیاســی بیرون بیاید‪ ».‬او‬ ‫در ادامه اظهار داشــت‪« :‬ما می بایست بتوانیم در علوم‬ ‫جدید مخصوصا در علم انسانی جدید به اجتهاد برسیم‪،‬‬ ‫ولی متوجه شده ام این شدنی نیست‪ ».‬طباطبایی گفت‪:‬‬ ‫«کســی که بیرون از دایره رایج نظــام علمی ما صحبت‬ ‫کند‪ ،‬مفاهیمی ماننــد ملی گرا‪ ،‬الییــک و لیبرال را به او‬ ‫می چسبانند‪ .‬انها نه می دانند لیبرال چیست و نه می دانند‬ ‫ملی گرا چیســت‪ .‬ما در ایران ملی گرا نداریم و بحث من‬ ‫چیز دیگری بود‪ .‬بحثی که من سعی کردم بگویم این بود‬ ‫که اگر بخواهند دانشگاه محل دانشی باشد که مال ان‬ ‫کشور باشد‪ ،‬باید نخست ایرانی باشــد‪ ».‬او یاداور شد‪:‬‬ ‫«اگر نتوانیــد موضوع خود را مشــخص کنید‪ ،‬نخواهید‬ ‫توانســت علم تاســیس کنیــد‪ .‬دانشــگاه ایــران وقتی‬ ‫می تواند دانشــگاه در معنای درســت خود باشد که یک‬ ‫موضوع مهم داشته باشد و ان ایران است‪ ».‬طباطبایی‬ ‫خاطرنشــان کــرد‪« :‬دو طــرح مفصل من که بــه جایی‬ ‫نخواهد رسید این است که اوال ایران چیست و دوم اینکه‬ ‫غرب چیســت‪ .‬اگر بتوانیم محل نزاع ایــن دو را تحلیل‬ ‫کنیم تازه به این مرحله می رســیم که مختصات شــروع‬ ‫تولید علم چیست‪ ».‬وی افزود‪ « :‬دلیل اینکه حرف های‬ ‫من فهمیده نمی شود این اســت که من در علوم انسانی‬ ‫رایج حــرف نمی زنــم و اگر به مــن ناسیونالیســت گفته‬ ‫شــود باید بگویم من ناسیونالیست نیســتم‪ ».‬طباطبایی‬ ‫گفت‪« :‬دانشــگاه ما اگــر روزی بخواهد جهانی شــود‬ ‫نه از طریــق مقاالت اســت بلکه بایــد جایــی در تولید‬ ‫علم در جهان داشــته باشد و ان مســتلزم این است که‬ ‫شــما بتوانید هم در مورد فارابی و هــم در مورد دکارت و‬ ‫کانت اجتهــاد کنید و این اغاز راه تولید علم اســت‪ .‬اگر‬ ‫منطــق تولید علــم را متوجه نباشــید امــکان تولید علم‬ ‫وجود ندارد‪».‬‬ ‫شگفت زده نشده ام‬ ‫نقد ترامپ در گلدن گلوب‬ ‫انسانی منتشر شد‬ ‫براورد بدبینانه‬ ‫درامداحتمالینفتازنگاهدولتیازدهمچقدراست؟‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫دولــت یازدهم پیش بینی کرده در پنج ســال‪١٨5/٨‬‬ ‫میلیارد دالر درامــد از محل صادرات نفت خــام‪ ،‬میعانات‬ ‫نفتی و گاز طبیعی به دست بیاورد اما این یک براورد بدبینانه‬ ‫است‪ .‬درامدهایی که دولت محاسبه کرده برمبنای نفت‪٣5‬‬ ‫دالر و گاز‪ ١٢‬سنت پیش بینی شــده است‪ .‬کافی بود دولت‬ ‫در این محاســبات به جای ارقام بدبینانه مزبور برای فروش‬ ‫منابع نفتی پیش بینی مراجع معتبر جهانی را مورد توجه قرار‬ ‫می داد ان وقت به جای‪ ١٨5‬میلیارد دالر‪ ٢٦٩،‬میلیارد دالر‬ ‫در طول پنج ســال به عنوان درامد‪ ،‬نفتی به ثبت می رســید‬ ‫که‪ 44/٩‬درصد بیشــتر از براورد برنامه ششم است‪ .‬اخرین‬ ‫پیش بینی های بانک جهانی و واحد اکونومیست لندن در‬ ‫مورد قیمت هر بشکه نفت خام از ســال ‪ ٢٠١٧‬تا ‪ ٢٠٢٠‬به‬ ‫ترتیب ‪ ٦٢/٨ ،٦٧/5 ،55/5‬و ‪ ٦١/٨‬دالر است‪ .‬واقعیت ان‬ ‫است که هرچند براورد دقیق مقدار و ارزش صادرات نفت و‬ ‫گاز برای دوران برنامه دشوار است اما به لحاظ اهمیت نفت‬ ‫دربودجهدولت‪،‬منابعصندوقتوسعهملیومنابعداخلیدر‬ ‫اختیارشرکتنفتوهمچنینموازنهتجاریایران‪،‬نمی توان‬ ‫بدون براورد دقیق درامد حاصل از این منابع‪ ،‬در مورد رشــد‬ ‫اقتصادی و ســرمایه گذاری دولت‪ ،‬صندوق توسعه ملی و‬ ‫شرکتملینفتایران‪،‬قضاوتینزدیکبهواقعیتداشت‪.‬‬ ‫در سه سال اول برنامه ششم‪ ،‬ســهم صندوق توسعه ملی‬ ‫‪ ٢٠‬درصد عایدات نفتی در نظر گرفته شده است‪ .‬بنابراین‬ ‫میانگین ساالنه عایدات دولت از محل نفت در حدود‪٢٧/٢‬‬ ‫میلیارددالرخواهدبود‪.‬البتهمعادلریالیاینمبلغبستگیبه‬ ‫نرخارزدرسال هایبرنامهدارد‪.‬ساالنهباید‪ ٧٢4‬هزارمیلیارد‬ ‫تومانسرمایهثابتناخالصبهقیمتجاریایجادشود‪.‬برای‬ ‫تحققاینهدفالزماست‪ ٨‬درصدمنابعموردنیازازطریق‬ ‫صندوق توسعه ملی تامین شود‪ .‬نتایج یافته ها گویای ان‬ ‫است که اگر در سه سال نخســت اول برنامه‪ ٢٠‬درصد و در‬ ‫دو ســال انتهای برنامه‪ ٣٠‬درصد عواید حاصل از صادرات‬ ‫نفت و میعانات نفتی به صندوق واریز شود؛ می توان از این‬ ‫طریق به میزان‪ 54/٨‬میلیارد دالر تجهیز کرد و بدین ترتیب‬ ‫منابعموردنیازبرنامهقابل تحققخواهدبود‪.‬باتوجهبهتجربه‬ ‫گذشته دور و نزدیک ایران و پیش بینی صندوق بین المللی‬ ‫پولدرموردرشداقتصادیایراندرسال های‪ ٢٠١٦‬تا‪٢٠٢٠‬‬ ‫وقفه های تصمیمات سرمایه گذاری‪ ،‬اجرا و بهره برداری از‬ ‫ســرمایه گذاری ها و کیفیت نامطلوب سرمایه گذاری های‬ ‫نیمه تمام بخش دولتی و خصوصی و همچنین وقفه های‬ ‫تاثیرسیاست ها‪،‬نشاندادهشدهکهتحققرشداقتصادی‪،‬‬ ‫بهره وری کل عوامل تولید و رشد ســرمایه گذاری به میزان‬ ‫پیش بینیشدهدرالیحهدولتامکان پذیرنیست‪.‬پیش بینی‬ ‫می شود بین سال های‪ ٢٠١٦‬تا‪ ٢٠٢٠‬افزایش بالقوه ای در‬ ‫تولید نفت شامل افزایش ‪ ٣٠٠‬هزار بشــکه در روز در سال‬ ‫‪ ٢٠١٦‬و‪ ٦٠٠‬هزار بشکه در روز در سال‪ ٢٠١٧‬به وجود اید‪.‬‬ ‫انتظار می رود در ســال‪ ٢٠١٧‬ایران تولید نفت‪ 4/٢‬میلیون‬ ‫بشکهدرروزخودرادرزمانقبلازتحریم ها‪،‬یعنیزمانی که‬ ‫ظرفیتتولیدنفتشامل‪ ٣/5‬میلیونبشکهنفتخامو‪٠/٧‬‬ ‫میلیونبشکهمیعاناتگازیبود‪،‬دوبارهبه دستاورد‪.‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫برندگان هفتادوچهارمین دوره مراســم گلدن گلوب‬ ‫اعالموفیلم های«الاللند»و«مهتاب»درهفتا دو چهارمین‬ ‫دوره مراسم اهدای جوایز «گلدن گلوب» به عنوان بهترین‬ ‫فیلم های موزیکال ‪ /‬کمدی و دراما معرفی شــدند‪ .‬مجری‬ ‫اینمراسمکهدرلس انجلسبرگزارشد‪،‬جیمیفالون‪،‬چهره‬ ‫مشهور تلویزیونی امریکا بود‪ .‬او مجری تلویزیون‪ ،‬کمدین‪،‬‬ ‫بازیگر‪ ،‬اهنگساز و تهیه کننده امریکایی است که این روزها‬ ‫درتلویزیونبابرنامه«امشببااجرایجیمیفالون»شهرت‬ ‫زیادیکسبکردهاست‪.‬فیلم«الاللند»کهدرهفتبخش‬ ‫نامزد شده بود‪ ،‬توانســت در همه این رشــته ها برنده شود‪.‬‬ ‫«دیمین شزل» جایزه بهترین کارگردانی و بهترین فیلم نامه‬ ‫را در بخــش موزیکال‪/‬کمدی بــرای «الال لنــد» گرفت‪.‬‬ ‫«رایان گاسلینگ» و «اما استون»‪ ،‬بازیگران این فیلم نیز‬ ‫برنده جایزه بهترین بازیگران نقش های اصلی مرد و زن در‬ ‫این بخش شدند؛ اما در مقابل «مهتاب» که در شش رشته‬ ‫نامزد بود‪ ،‬فقط توانســت جایزه بهترین فیلم بخش دراما را‬ ‫به دستبیاورد‪.‬دربخشبهترینفیلمخارجی زبانفیلم های‬ ‫«فروشنده» به کارگردانی اصغر فرهادی در کنار «خدایان»‬ ‫(فرانسه)‪«،‬او»(فرانسه)‪«،‬نرودا»(شیلی)و«تونی اردمن»‬ ‫(المان) نامزد دریافت جایزه بودنــد که درنهایت فیلم «او»‬ ‫به کارگردانی «پل ورهوفن» از فرانسه موفق شد این جایزه‬ ‫را دریافت کند‪ .‬در این مراســم «مریل اســتریپ»‪ ،‬بازیگر‬ ‫تحســین برانگیز نیز جایزه «سســیل بی‪ .‬دومیل» را برای‬ ‫یک عمر دســتاورد هنری دریافت کــرد‪ .‬او هنگام دریافت‬ ‫جایزه اش بــدون عنوان کردن نــام‪ ،‬انتقادهای تندی علیه‬ ‫«دونالد ترامپ»‪ ،‬رئیس جمهــوری جدید امریکا کرد‪ .‬او در‬ ‫این مراسم «ترامپ» را به دلیل مســائلی مانند مهاجرت و‬ ‫مسخره کردنخبرنگاریمعلولدرکمپینانتخاباتیخودمورد‬ ‫انتقاد قرار داد‪ .‬اما ترامپ هم که معموال «ســکوت کردن»‬ ‫را یاد نگرفته‪ ،‬کمی بعد از پایان مراسم به صحبت های این‬ ‫بازیگر بزرگ سینما واکنش نشــان داد‪ .‬او در یک مصاحبه‬ ‫کوتاه با نیویورک تایمز‪ ،‬استریپ را «یک عاشق هیالری»‬ ‫توصیف کرد و گفت ســخنرانی او را گوش نکرده و مراســم‬ ‫گلدن گلوب را هم ندیده است‪ .‬ترامپ ادامه داد‪« :‬از اینکه‬ ‫«سینمایی های لیبرال» در این مراسم از او انتقاد کرده اند‪،‬‬ ‫«شگفت زده» نشده است‪ ».‬رئیس جمهوری جدید امریکا‬ ‫به همین بسنده نکرد و چند ساعت بعد در توئیتر بار دیگر به‬ ‫انتقادهای استریپ پاســخ داد‪ .‬او از بازیگر برنده سه جایزه‬ ‫اسکار به عنوان یکی از بازیگران هالیوود که «بیش از حد به‬ ‫اوبهادادهشده»‪،‬یادکردونوشت‪«:‬اومنرانمی شناسد؛اما‬ ‫دیشب در گلدن گلوب به من حمله کرد‪ .‬او یکی از پادوهای‬ ‫هیالری است که شکست سختی خورده است‪».‬‬ ‫ترجمان مکتوب‬ ‫شماره نخست فصلنامه ترجمان علوم‬ ‫‪25‬‬ ‫نسبت فقه و دیپلماسی‬ ‫نشست مبانی و اصول فقهی حاکم بر سیاست خارجی‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫هشدار درباره تخریب نوار ساحلی‬ ‫خلیج فارس‬ ‫«مشــاهدات میدانی باستان شناســان نشان‬ ‫می دهد زمین خواران برای تصرف بنادر تاریخی در‬ ‫سیراف‪ ،‬نای بند و نجیرم در خلیج فارس برنامه ریزی‬ ‫کرده اند؛ درحالی که مســاحت ســه هزار کیلومتری‬ ‫زمین هــای ســاحلی جنوب ایــران تاکنــون تحت‬ ‫کاوش های باســتانی قرار نگرفته و خطر تخریب در‬ ‫ان وجود دارد‪ ».‬حسین توفیقیان‪ ،‬سرپرست هیات‬ ‫ف و نای بند‬ ‫زمین باستان شناسی بنادر تاریخی سیرا ‬ ‫اینخبررادربارهبنادرتاریخیخلیج فارساعالمکرده‬ ‫است‪.‬اوازبرنامهزمین خوارانبرایتصرفغیرقانونی‬ ‫بنادرتاریخیسیراف‪،‬نای بندونجیرمدرخلیج فارس‬ ‫خبر داد و خواســتار تعیین حریم این بنادر شد‪« :‬در‬ ‫نتیجه بررســی های میدانی که با هــدف مطالعات‬ ‫زمین باستان شناسی بنادر یادشده انجام شد‪ ،‬شاهد‬ ‫تخریب ها و تصرف های غیرقانونی فراوانی در این‬ ‫بنادرتاریخیارزشمندبودم‪.‬سیراف‪،‬نای بندونجیرم‬ ‫(بطانه)به عنوانمهم ترینبنادرتجاریخلیج فارسدر‬ ‫سواحلشرقیاستانبوشهرودرحدفاصلشهرستان‬ ‫دیر تا خلیج نای بند قرار گرفته اند‪ ».‬او گفته اســت‪:‬‬ ‫«گســترش روزافزون فازهای جدید پارس جنوبی و‬ ‫شمالی‪،‬قیمتزمینراتاحدیباالبردهکهبسیاریاز‬ ‫اهالیزمین هایساحلیرابهقطعاتکوچکوبزرگ‬ ‫تقسیمکردهوهریکباکسببرخیمجوزهایقانونی‬ ‫و به صورت غیرقانونی اقدام بــه محصور کردن این‬ ‫زمین هاکردهودرانتظارخریدارانهستند‪».‬توفیقیان‬ ‫می گوید‪« :‬داستان تخریب و تصرف غیرقانونی‪ ،‬در‬ ‫سیراف توسط اهالی بندر طاهری که ان هم به دلیل‬ ‫حضور صنایــع گاز‪ ،‬گســترش بی رویه یافتــه و بندر‬ ‫تاریخی سیراف را در خود بلعیده‪ ،‬تکرار شده است‪.‬‬ ‫در بندر نجیرم بندر بزرگ و اقماری ســیراف‪ ،‬وضع از‬ ‫اینهمبدتراستوتصرفبخش هایشرقیوغربی‬ ‫این بندر توسط گسترش صنایع و گاهی خصوصی از‬ ‫یکسووتسطیحسطحبندروایجادخاکریزهاییبرای‬ ‫تقسیم بندیسطحبندربینافرادمختلفازدیگرسو‪،‬‬ ‫بندرتاریخی نجیرمرا به نابودیکاملکشانده است‪.‬‬ ‫در جای جای بندر نجیرم کف خانه های ساکنان این‬ ‫بندر تاریخــی و کارگاه های ســفالگری ان که در دل‬ ‫خودهزارانپرسشبی پاسخدارند‪،‬به وسیلهبیل های‬ ‫مکانیکی و راهسازی بیرون افتاده و دیوار فضاهای‬ ‫معماریخودنماییمی کند‪،‬درحالی کهتقریباتمامی‬ ‫ محققین اروپایی معتقدند؛ سفال نوع فیروزه ای که‬ ‫به عنوانیککاالیارزشمندازطریقخلیج فارسبه‬ ‫بنادر شرقی افریقا‪ ،‬شبه قاره هند و شرق اسیا تجارت‬ ‫می شد‪،‬دربین النهرینساختهشدهاست‪».‬ان گونه‬ ‫کهحمیدهچوبک‪،‬رئیسپژوهشکدهباستان شناسی‬ ‫کشور می گوید‪ ،‬حدود ســه هزار کیلومتر از سواحل‬ ‫ایران در خوزستان‪ ،‬ساحل دریای مکران تا نزدیک‬ ‫پاکستانهنوزشناساییتاریخینشدهاست؛بنابراین‬ ‫بیم ان می رود مورد هجوم زمین خــواران قرار گیرد‪:‬‬ ‫«طبق گزارش های رســیده برخی افراد در بخشی از‬ ‫زمین های بنــادر تاریخی ســیراف‪ ،‬نای بند و نجیرم‬ ‫در خلیج فــارس بدون ســند حصارکشــی کرده اند و‬ ‫توانسته اندزمین هاراتصرفکنند‪».‬‬ ‫جمهوری اسالمی ایران‬ ‫نشســت تخصصی «مبانی و اصول فقهی حاکم بر‬ ‫سیاســت خارجی جمهوری اســامی ایران» با ســخنرانی‬ ‫حجت االســام مرتضــی جوادی املــی‪ ،‬دکتــر دهقانــی‬ ‫فیروزابادی و دکتر ســاداتی نژاد در دفتر مطالعات سیاسی‬ ‫و بین المللی وزارت امور خارجه برگزار شــد‪ .‬حجت االسالم‬ ‫مرتضی جوادی املی‪ ،‬رئیس بنیاد بین المللی علوم وحیانی‬ ‫اسراء درباره لزوم و چرایی حضور فقه در ساحت های اجرایی‬ ‫بیان داشــت‪« :‬پاســخ به این ســوال که چرا بایــد فقه‪ ،‬بر‬ ‫دستگاه هایی مانند وزارت خارجه حاکمیت داشته باشد و ما‬ ‫باید فقه را مستند حرکت های سیاسی‪ ،‬فرهنگی و اقتصادی‬ ‫و اجتماعی کشــورمان قرار دهیم را نمی توانیم از خود فقه‬ ‫بگیریم‪ .‬خود فقه که موضوعش عمل مکلف اســت برای‬ ‫اینکه بتواند حیثیت های علمی خود را معرفی نماید نیازمند‬ ‫یک اســت به نام علم حکمــت و کالم؛ در کالم و حکمت‬ ‫اســت که این معنا را درمی یابیم که ما برای دریافت معرفت‬ ‫به یک منبع معصوم و طاهر نیازمندیم که از یک سو خطا در‬ ‫ان راه نداشــته باشد و از ســوی دیگر علم به معنای حقیقی‬ ‫کلمه در ان وجود داشته باشد‪».‬این استاد حوزه و دانشگاه‬ ‫تصریح کرد‪« :‬بشــر هر چند با خردجمعی که البته در جای‬ ‫خود بسیار شریف اســت‪ ،‬کمتر از ان است که سند معرفتی‬ ‫یک جامعه انسانی را بتواند پایه ریزی کند‪ .‬ما در این زمینه به‬ ‫یکدانشمعصومومعرفتمصونازخطانیازداریمکهمااز‬ ‫ان به وحی یاد می کنیم؛ دانش حکمت و کالم به ما می گوید‬ ‫تنها منبع معرفتی اصیل که می تواند برای بشر شایسته باشد‬ ‫و بشــر می تواند از ان جایگاه همه مسائل و هستی انسانی‬ ‫خود و جامعه خــود را پیش ببرد عبارت از وحی اســت که ما‬ ‫از ان به «هدایت تشــریعی» یا «اراده تشریعی» نیز یاد‬ ‫می کنیم و مفهوم ان این اســت که خدا هر انچه را بشر‬ ‫برای ســعادت دنیا و اخرت در حوزه فــردی و اجتماعی‬ ‫نیاز دارد به وســیله وحی در اختیار او قرار داده اســت‪».‬‬ ‫جوادی املی با بیان اینکه توجه به فقه به معنای مخالفت‬ ‫با تفکر بشر امروزی نیست بیان داشــت‪« :‬توجه به فقه‬ ‫اساسابه معنایمخالفتباتفکراتمدرنکهبهعقلبهای‬ ‫ی جوادی املی‬ ‫زیادی می دهند‪ ،‬نیست‪ ».‬ایت الله العظم ‬ ‫در کتاب «منزلت عقل در هندسه معرفت دینی» به این‬ ‫مطلب می پردازند که عقل و نقل دو چراغ در اختیار بشر‬ ‫هستند‪ .‬غربی ها می گویند عقل بشری است و نقل دینی‬ ‫است‪ ،‬ایت الله العظمی جوادی املی می فرمایند‪« :‬این‬ ‫حرف باطلی است! ما یک بحث درون دینی داریم و یک‬ ‫بحثبرون دینی‪،‬عقلونقلدوچراغهستندکهراهکشف‬ ‫وحی را روشــن می ســازند؛ یکی حجت درونی و دیگری‬ ‫حجت بیرونی هســتند و رهاورد اصیل عقل حجت الهی‬ ‫است؛ یعنی اگر عقل با رعایت همه جوانب به یک حکم‬ ‫رسیدانحکمجنبهحجت الهیپیدامی کند‪».‬‬ ‫با کمال ادب تذکر داد‬ ‫تو گو با ایت الله هاشمی‬ ‫خاطره درستکار از اخرین گف ‬ ‫علی درســتکار از خاطرات اخریــن مصاحبه ای که‬ ‫با ایت الله هاشــمی در تلویزیون انجام داده بود‪ ،‬گفت‪ .‬او‬ ‫ســال‪ ۸۷‬همزمان با دهه فجر گفت وگویــی اختصاصی با‬ ‫مرحوم ایت الله هاشمی رفســنجانی داشــت‪ .‬این مجری‬ ‫درباره این گفت وگو می گوید‪« :‬اخالق ورزی ایشان از نکات‬ ‫ی که‬ ‫جالب توجه برای من بود‪ .‬ایشان در این برنامه اشتباه ‬ ‫من به عنوان مجری انجام دادم را با کمال ادب تذکر داد که‬ ‫اگر هم رنجیده باشــم از دلم دربیاید‪ ».‬اخرین گفت وگوی‬ ‫سیما با ایت الله هاشمی رفســنجانی که در سال ‪ ۸۷‬انجام‬ ‫شده‪ ،‬قرار است از شــبکه یک بازپخش شود‪ .‬مجری این‬ ‫گفت وگو علی درســتکار بــوده و گفت وگــو در قالب برنامه‬ ‫«این شب ها» روی انتن رفته است‪ .‬درســتکار با اشاره به‬ ‫خاطراتی که از گفت وگــو با ایت الله هاشمی رفســنجانی‬ ‫داشت‪ ،‬یاداور شــد‪« :‬از ان مصاحبه خاطره ای داشتم که‬ ‫بارها هم گفته ام؛ اشــتباهی که در ایــن گفت وگو در حین‬ ‫طرح سوالم داشتم و اخالقی که ایشان ورزیدند‪ ،‬همیشه‬ ‫برایم اهمیت داشــت‪ .‬مخاطبان بار دیگــر در جریان این‬ ‫اتفاق در بازپخش این گفت وگو قــرار خواهند گرفت‪ ».‬او‬ ‫گفت‪« :‬صداقت ایشان در پاســخگویی‪ ،‬صبوری ایشان‬ ‫در پشــت صحنه برنامه برای تعامل با عوامل تولید و ضبط‬ ‫و اخالق ورزی ایشــان از نکات جالب توجه برای من بود‪.‬‬ ‫ایشــان در این برنامه در قبال اشــتباهی که مجری کرد با‬ ‫کمال ادب به او تذکر داد که اگر هم رنجیده باشد از دل‬ ‫او دربیایــد‪ ».‬این مجری برنامه هــای تلویزیونی محور‬ ‫مصاحبــه ایت الله هاشمی رفســنجانی را که ســال ‪۸۷‬‬ ‫انجــام داد در حوز ه دینی‪ ،‬فرهنگــی و اجتماعی عنوان‬ ‫کرد و یاداور شد‪« :‬این مصاحبه در دو بخش انجام شد‬ ‫که کوروش علیانی در حــوزه فرهنگی و اجتماعی و من‬ ‫در حوزه سبک زندگی دینی با ایشــان مصاحبه کردیم و‬ ‫زمانی که برای این مصاحبه در نظر گرفته شد‪ ۵۰ ،‬دقیقه‬ ‫بود‪ ».‬او ســپس گفت‪« :‬این مصاحبه با موضوع سبک‬ ‫زندگی دینی اتفاق افتاد اما سواالتی همچون اینکه ایا‬ ‫دین دست و پا گیر است‪ ،‬سبک زندگی دینی چه تعریفی‬ ‫دارد‪ ،‬مسئول کم کاری ها در کشــور چه کسی است؟‪،‬‬ ‫گفت وگو درباره امیرکبیر و همچنین نسبت های ایت الله‬ ‫هاشمی رفسنجانی با مقام معظم رهبری و نسبت رهبری‬ ‫با ایشان و همچنین این که چه کســی الگوی ایت الله‬ ‫هاشمی رفسنجانی بوده اســت‪ ،‬محور این مصاحبه به‬ ‫یادمانی بود‪ ».‬درســتکار از ضبط مصاحبــ ه با علی اکبر‬ ‫والیتی و علی الریجانی برای پخش از شبکه یک سیما‬ ‫در قالب برنامه «یاور انقالب» خبــر داد و در عین حال‬ ‫گفت‪« :‬علت اینکه این گفت وگوها به صورت ضبط شده‪،‬‬ ‫پخش می شود به محدودیت زمانی میهمانان برمی گردد‬ ‫و نه چیز دیگر‪».‬‬ ‫ترجمانمکتوب‬ ‫شماره نخست فصلنامه ترجمان علوم انسانی منتشر شد‬ ‫در چند ســالی که از فعالیت پایگاه مجازی ترجمان‬ ‫علــوم انســانی می گــذرد‪ ،‬بســیاری از خواننــدگان این‬ ‫وب ســایت تمایل داشــتند محتوای وب ســایت مکتوب‬ ‫شود‪ .‬بخشــی از این نیاز با تاسیس انتشــارات «ترجمان‬ ‫علوم انســانی» برطرف شــد‪ ،‬اما همچنان تعداد زیادی‬ ‫از مطالب ســایت‪ ،‬منتشر نشــده باقی می مانــد‪ .‬حاال در‬ ‫پایان هر فصل و در قالب «فصلنامه» این مطالب منتشــر‬ ‫می شود‪ .‬اولین شماره «فصلنامه ترجمان علوم انسانی»‬ ‫در ‪ ۳۴۴‬صفحه و در چهار بخش منتشر شده است‪ .‬نوشتار‪،‬‬ ‫گفت وگو‪ ،‬بررسی کتاب و پرونده ویژه عناوین بخش های‬ ‫اصلی این شماره از فصلنامه ترجمان علوم انسانی است‪.‬‬ ‫در ایــن شــماره‪ ،‬نوشــته هایی از دیوید فاســتر واالس‪،‬‬ ‫اسالوی ژیژک‪ ،‬چارلز تیلور‪ ،‬الن دوباتن‪ ،‬مارشال برمن‪،‬‬ ‫جوزف اســتیگلیتز و بســیاری دیگر منتشر شــده است‪.‬‬ ‫پرونده های این شــماره‪« ،‬کاری بکن که دوست داری»‬ ‫و «خشم و بخشــش»‪ ،‬به ترتیب به بررســی کتاب هایی‬ ‫از «میا توکومیتسو» و «مارتا نوســبام» اختصاص دارد‪.‬‬ ‫همچنین مجموعه ای از عکس های ارتور ترس‪ ،‬عکاس‬ ‫سوررئالیست امریکایی‪ ،‬با موضوع ترس های کودکان در‬ ‫این شــماره از فصل نامه ترجمان علوم انسانی به نمایش‬ ‫درامده اســت‪ .‬اکنون فعالیت های ترجمان در ســه زمینه‬ ‫دنبال می شود؛ انتشارات‪ ،‬وب سایت و فصل نامه‪ ،‬که همه‬ ‫تولیدات این مجموعه با عنوان مشــترک «ترجمان علوم‬ ‫انسانی» ارائه می شوند‪ .‬برخی مقاالت تخصصی ابتدا در‬ ‫وب سایت ترجمان منتشر و سپس همراه مقاالتی دیگر‪،‬‬ ‫به صورت «مجموعه مقاله» و در قالــب کتاب پیش روی‬ ‫مخاطبان قرار می گیــرد‪ .‬مطالب برگزیده وب ســایت در‬ ‫پایان هر فصــل در قالب فصلنامه ترجمان علوم انســانی‬ ‫منتشــر می شــود‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬کتاب های دیگری نیز‬ ‫به صورت مســتمر ترجمه و منتشر می شوند‪ .‬این شماره از‬ ‫فصلنامه ترجمان علوم انسانی عمدتا اختصاص به مطالب‬ ‫منتشرشده در بهار ‪ ۱۳۹۵‬دارد‪ .‬موسســه ترجمان در نظر‬ ‫دارد تا پایان سال ‪ ۹۵‬حداقل یک شماره دیگر از فصلنامه‬ ‫را منتشر کند‪ .‬شماره نخست فصلنامه ترجمان علوم انسانی‬ ‫به قیمت ‪ 10‬هــزار تومان در کتاب فروشــی ها و دکه های‬ ‫روزنامه فروشی عرضه شده است‪.‬‬ ‫خدایان شهری و اشباح پرسه زننده‬ ‫دشواری های براورده کردن ارزوهای دیگران‬ ‫تفسیرصحیفهسجادیه‬ ‫بخش سی وسوم‪ /‬استاد مهدی قاسمی‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫در کتابــی تحت عنوان‬ ‫«کوثــر و تکاثــر» کــه‬ ‫دربــاره شــخصیت حضــرت‬ ‫زهــرا(س) منتشــر شــده‬ ‫اســت‪ ،‬اختصاصات ایشــان‬ ‫بیان شــده اســت‪ .‬یکــی از‬ ‫این اختصاصــات ماده اولیه‬ ‫خلقت حضــرت زهــرا(س)‬ ‫است؛ ماده اولیه و نطفه همه‬ ‫انســان ها حتی انبیا و اولیا از‬ ‫خاک است اما نطفه حضرت زهرا(س) از میوه بهشتی‬ ‫است‪ .‬مقدمات و زمینه هایی دارد که پیامبر(ص) سیب‬ ‫بهشــتی میل می فرمایند و نوری بیرون می اید و ایشان‬ ‫ســوال می کنند که این نور چیست؟ پاســخ می اید که‬ ‫این نور‪ ،‬نطفــه خلقت حضرت زهرا(س) اســت‪ .‬یکی‬ ‫از اختصاصــات حضــرت زهــرا(س) امتحان اســت‪.‬‬ ‫ســعی کنید هر روز بعد از نماز صبح دعــای روز و زیارت‬ ‫روز را بخوانیــد‪ .‬در زیارت روز یکشــنبه که مخصوص‬ ‫امیرالمومنین(ع) و حضرت زهراست‪ ،‬در بخش حضرت‬ ‫ِ‬ ‫علیک یــا ممتحنه‬ ‫زهــرا(س) می خوانیم‪« :‬الســام‬ ‫امتحنک الله قبل ان یخلقک فوجدک صابره عندالله‪».‬‬ ‫من این تعبیر را درباره هیچ یک از معصومین(ع) ندیدم‪.‬‬ ‫امیرالمومنین(ع) می فرماید خداونــد در ‪ ۱۴‬مورد من را‬ ‫متحان می کند که هفت مــورد ان در زمان پیامبر(ص)‬ ‫است و هفت مورد دیگر بعد از رحلت ایشان است اما من‬ ‫ندیدم که امیرالمومنین(ع) قبل از خلقت شــان امتحان‬ ‫شده باشند‪ .‬عالمه مجلســی این روایت را در بحاراالنوار‬ ‫نقل می کند‪ .‬ظاهرا این زیارت از معصوم(ع) نقل شــده‬ ‫است که قبل از خلقتت خداوند تو را امتحان کرده است‪.‬‬ ‫امتحانکهفقطدرفضایدنیاستاماماقبلازخلقتچند‬ ‫عالم داریم؛ عالم ذرع‪ ،‬عالم صلب پدر‪ ،‬عالم رحم مادر و‬ ‫چند عالم دیگر اما کدام یک از این عوالم‪ ،‬عالم امتحان‬ ‫اســت؟ خداوند چگونه و با چه چیزی حضرت زهرا(س)‬ ‫را امتحان کرد و ایشان از این امتحان سربلند بیرون امد؟‬ ‫این ها از متشابهات اســت و برای غیرمعصومین چندان‬ ‫نمی تواند روشن باشد‪ .‬می خواهم عرض کنم دو اتفاق‬ ‫برای ائمــه معصومیــن رخ می دهد؛ یکــی امتحان و‬ ‫دیگری ابتال‪ .‬این اتفاق از باب این است که هر که در‬ ‫این بزم مقرب تر است‪ ،‬جام بال بیشترش می دهند‪ .‬البته‬ ‫فردی می گفت این طور نیســت که هر کسی مقرب تر‬ ‫باشد‪ ،‬بالی بیشتری به او بدهند‪ .‬حضرت سلیمان(ع)‬ ‫از مقربان درگاه خداوند بود اما خداوند ملکی را به او عطا‬ ‫فرمود که به احدی از انبیا نداد؛ حتی پیامبر خاتم(ص)‪.‬‬ ‫و چون دنیای زیادی به او داد‪ ،‬می گویند اخرین پیامبری‬ ‫که در قیامت وارد بهشت می شود‪ ،‬حضرت سلیمان(ع)‬ ‫اســت‪ .‬پس نمی توان این را یک قاعده کلی دانست و‬ ‫ممکن است فردی تقرب داشــته باشد و خیلی هم او را‬ ‫مبتالیش نکنند‪ .‬راجع بــه امتحان در نهج البالغه امده‬ ‫است که خداوند در قران فلسفه های زیادی ذکر می کند‬ ‫که یکی از انها این است که لیعلم الله صادقین منهم و‬ ‫الکاذبین که صدق و کذب را از شما بداند‪ .‬این موضوع‬ ‫بحثی دارد که من نمی خواهم وارد ان بشــوم اما کلیت‬ ‫ان این است که دو نوع علم ذاتی و فعلی وجود دارد که‬ ‫خداوند علم ذاتی نسبت به همه چیز دارد اما علم فعلی‬ ‫خداوند با عمل من و شما تحقق می یابد‪.‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫از نــگاه میشــل فوکو‪ ،‬قــدرت امتیازی نیســت که‬ ‫تصاحب و تملک شــود؛ شــبکه ای از مناســبات اســت‬ ‫که همواره گســترش می یابــد و فعالیــت می کند‪ .‬قدرت‬ ‫همه جا هســت چون از همه جا نشــات می گیــرد‪ .‬نوعی‬ ‫استراتژی پیچیده میان نیروهاست‪ ،‬یک معرفت گسترده‬ ‫و دانه درشت موجب کنترل مستمر رفتار مردم می شود تا‬ ‫انجا که عملکردی مطابق پیش بینی دلخواه شبکه قدرت‬ ‫از انها سر می زند‪.‬‬ ‫رمان خدایان شــهری و اشــباح پرســه زننده‪ ،‬بستر‬ ‫شــکل گیری چنین مناســباتی اســت‪ .‬ماجرا از انجا اغاز‬ ‫می شــود که یکی به این معرفت دســت پیــدا می کند که‬ ‫ارزوهای دیگران را تحقق بخشد‪.‬‬ ‫این ایده گسترش می یابد و سیستمی شکل می گیرد‬ ‫که عنان همــه (حتی خالــق اش) را به دســت می گیرد‪.‬‬ ‫ســاختار رمان به گونه ای تنظیم شــده کــه در ابتدا همه‬ ‫شخصیت ها حضوری پررنگ دارند‪ .‬نه انگار مرده‪ ،‬روایت‬ ‫خاطراتش عینی است؛ گویی قهرمان را همراهی می کند‪.‬‬ ‫به تدریج‪ ،‬در میانه داستان‪ ،‬انها که سر و سری با سیستم‬ ‫دارند گم و گور می شــوند و کمتر به دید می ایند‪ .‬فوکو در‬ ‫توصیف این ادم ها از اصطالح نامرئی اســتفاده می کند‪.‬‬ ‫انها وارد ماشین قدرتی شده اند که ادم ها را کشف می کند‪،‬‬ ‫فرو می ریزد و از نو تنظیم می کند تا مجری مناسبات جدید‬ ‫باشــند‪ .‬بخش پایانی رمــان هم نمــودی از تکنیک های‬ ‫مراقبتی قدرت است؛ سیستم از نمایش قدرت به اعمال‬ ‫قدرت روی می اورد‪ .‬این باور ســایر شخصت های درگیر‬ ‫سیستم است‪.‬‬ ‫قهرمان اما رفته رفته مناســبات قدرت را می شناسد‬ ‫و در نهایــت از همان لوگــوی هول انگیز برنامــه (نفرین‬ ‫الهه ها) نقطه ضعف سیستم را کشــف می کند؛ اگر همه‬ ‫مردم دســت از قربانی دادن بردارند‪ ،‬نفرین هومه ا کارگر‬ ‫نخواهد شد‪ .‬مصداق نظریه فوکوست‪ ،‬که قدرت از طریق‬ ‫منازعات جاری تجلی می یابد‪ :‬قدرت تنها ان نیســت که‬ ‫توسط عامالن ان اعمال می شــود‪ ،‬قدرت هم به وسیله‬ ‫عامالن ان و هم کسانی که در برابر ان مقاومت می کنند‪،‬‬ ‫ساخته می شود‪.‬‬ ‫راوی‪ ،‬جهان بینی خاصی دارد که روی همه دنیای‬ ‫رمان ســایه می انــدازد‪ .‬گونــه ای تندنویســی بصری در‬ ‫توصیف مکان و جزئیات صحنه هایش هست که در عین‬ ‫انتقال اطالعات‪ ،‬اتمسفر محتوای داستان را می سازد‪.‬‬ ‫نقطه قوت دیگر رمان‪ ،‬لحن روایت اســت‪ .‬راوی در نظر‬ ‫اول سرد و بی تفاوت به نظر می رســد‪ ،‬مدام و به شوخی‪،‬‬ ‫کلماتی استفاده می کند که از متن بیرون می زند‪.‬‬ ‫ایــن واژه ها بیــش از انکــه حقیقتی را بیــان کند‪،‬‬ ‫گونه ای امضاست پای شــخصیت راوی و یاداور نظریه‬ ‫فوکو؛ زبان حقیقت جهان را بیان نمی کند‪ ،‬تنها بازتابی از‬ ‫تجربه شخصی فرد است‪.‬‬ ‫اختصاصات حضرت زهرا(س)‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست‬ ‫پس از هاشمی‬ ‫سیاست‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫سرنوشتاعتدالیونواصالحطلبانپسازفوت‬ ‫ایتاللههاشمیرفسنجانیچهخواهدشد؟‬ ‫سیاست منهای هاشمی‬ ‫خبر غیرمنتظره بود؛ «درگذشت ایت الله هاشمی رفسنجانی»‪ .‬او حاال‬ ‫دیگردرمیاناهلسیاستنیست‪.‬هاشمیرفسنجانیچهنقشیدرسیاست‬ ‫ایرانداشتهاست؟اکنونکهاونیستمعادالتسیاسیچگونهشکلخواهد‬ ‫گرفت؟ در پرونده این هفته این مسائل را مورد توجه قرار داده ایم‪.‬‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫دبیر تحریریه‬ ‫‪1‬‬ ‫تحلیل سیاست ایران بعد از هاشمی رفسنجانی بسیار‬ ‫سخت اســت‪ .‬اینکه بتوانی پیش بینی کنی اصالح طلبان‬ ‫بعد از هاشمی رفسنجانی در چه نسبتی با اعتدالیون دوران‬ ‫قرار خواهند گرفت؟ یا اینکه ایا فقدان هاشمی موجب پدید‬ ‫امدن شرایطی برای عدم پیروزی حسن روحانی در انتخابات‬ ‫اردیبهشت خواهد شد؟ یا سوال دیگری با این مضمون که‬ ‫حاال که هاشمی نیست چه کسی می تواند الترناتیو او باشد؛‬ ‫برای ایفای نقش او هم در اتحاد نیروهای ائتالف ‪ 92‬و هم‬ ‫در مواجهه با رقبای دولت مستقر ؟ ارایش نیروهای سیاسی‬ ‫با یک فقدان تاثیر گذار مواجه شده است‪ .‬باید این پدیده‬ ‫غیرمنتظره را بررسی کرد‪.‬‬ ‫چه کسی‬ ‫می تواند‬ ‫الترناتیو هاشمی‬ ‫رفسنجانی‬ ‫در سیاست‬ ‫ایران‬ ‫باشد؟‬ ‫نسبت سیاسی هاشمی با نیروهای سیاسی‬ ‫قبل از اینکه وارد پیشــگویی هایی سیاســی شــویم‬ ‫باید وضــع نیروهــای مختلف را بــا توجه به نســبتی که با‬ ‫هاشمی رفسنجانی داشته اند مشخص کنیم‪.‬‬ ‫نکته مهم این اســت که اگر چه اصــاح طلبان در‬ ‫برشی از تاریخ منتق و معترض تند و تیز هاشمی رفسنجانی‬ ‫بوده اند اما انها از ســال ‪ 84‬به این ســو به نسبت دیگری با‬ ‫هاشمی رفســنجانی رسیدند ؛ نســبتی که البته همه گیری‬ ‫ان از سال ‪ 88‬به این سو بیشتر شــد‪ .‬پس تا این جای کار‬ ‫مشخص شده است که اصالح طلبان از اواخر دهه ‪ 80‬و از‬ ‫سطح دیگری از تحلیل درباره نسبت هاشمی رفسنجانی با‬ ‫سایر نیروهای سیاسی می توان به اصولگرایان دیگری هم‬ ‫رسید که از همان ابتدای تشکیل دولت حسن روحانی خود‬ ‫را قطب مقابل او قرار دادند و به همین شــکل و البته قطب‬ ‫مقابل هاشمی رفسنجانی هم شــدند‪ .‬این نسبت تا پایان‬ ‫عمر ایت الله حفظ شد‪ .‬حاال که اینها را گفتیم باید در مورد‬ ‫سرنوشت این ارایش سیاسی بحث کنیم‪.‬‬ ‫عاقبت یک ائتالف‬ ‫یــک گــزاره این اســت که در گذشــت‬ ‫هاشــمی موجب شــود انها به این باور‬ ‫برسند که حسن روحانی پشتوا نه اصلی‬ ‫خــود را از دســت داده پس پیــروزی بر‬ ‫او ســهل تر اســت‪ .‬این گمانه انچنان‬ ‫لطمه ای به جنــاح خواهــد زد و انچنان‬ ‫کمکی به پایدار ماندن ائتالف‪ 92‬خواهد‬ ‫کرد که شــاید هیچ مولفه دیگری چنین‬ ‫توانی نداشته باشــد‪ .‬چراکه این گمانه‬ ‫افراد بیشــتری را به صرافت نامزدی در‬ ‫انتخاباتخواهدانداخت‬ ‫امــا ســوال این اســت کــه اکنون چــه نگاهــی از‬ ‫ســوی جریان های حاضــر در این ائتالف بــه دوران پس‬ ‫از هاشــمی وجود دارد؟ روزنامه شــرق که رســانه نزدیک‬ ‫به هاشمی رفســنجانی به شــمار می اید در مطلبــی بعد از‬ ‫فــوت ایت اللــه ایــن چنیــن نوشــته اســت‪« :‬در اینکه‬ ‫هاشمی رفسنجانی چهره ای تاثیرگذار بود و ‪ -‬اگر زنده بود‪-‬‬ ‫می ماند‪ ،‬تردیدی نیست‪ ،‬اما این تاثیرگذاری ‪ -‬مخصوصا‬ ‫در دهه اخر عمرش‪ -‬به پشتوانه قدرت سیاسی اش نبود‪ .‬در‬ ‫سال های اخی ر هاشمی‪ ،‬بدون اینکه جایگاه رسمی اش را از‬ ‫دست بدهد‪ ،‬رفته رفته از جایگاه واقعی و وزنش در سیاست‬ ‫رسمی کاسته شــده و وزن و اعتبار اجتماعی اش افزایش‬ ‫یافته بود‪ .‬گویی از سیاست رســمی به سیاست اجتماعی‬ ‫کوچ کرده بود‪ .‬با وجود فرازونشیب های دهه اخیر‪ ،‬افسانه‬ ‫نقش و قدرت هاشمی در سیاست رسمی‪ ،‬هیچ گاه کم رنگ‬ ‫نشد و پس از مرگ نیز این افســانه زنده است‪ ،‬درحالی که‬ ‫هاشمی از ســال ها پیش در سیاست رسمی حضور موثری‬ ‫نداشت‪ .‬تاثیر او بر سیاست رســمی نیز از پایگاه اجتماعی‬ ‫و بیرون از دایره سیاست رسمی بود‪ ،‬چنان که در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری ســال ‪ ۹۲‬موثر بود‪ .‬رابطه اصالح طلبان‬ ‫با این افسانه به گونه ای دیگر است‪ .‬بخش های بزرگی از‬ ‫اصالح طلبان نیز ان را باور داشتند و دارند‪ .‬نشانه های این‬ ‫باور از البه الی سخنان دیروز و امروز انان پیداست‪ .‬اغلب‬ ‫انان دو نوع فقدان را خلط کرده اند‪ .‬هاشمی رفسنجانی برای‬ ‫اصالح طلبان و نیروهای میانه رو در سیاست رسمی بیشتر‬ ‫تکیه گاهی عاطفی بود تا قدرتی واقعی‪ .‬نشانه ای بود که به‬ ‫انان اعتماد به نفس می داد‪ .‬حاال که او رفته است‪ ،‬منتظرند‬ ‫بیفتند‪ ،‬اما نمی افتند‪ .‬مدتی طول خواهد کشــید تا دریابند‬ ‫که حضور هاشمی در کنارشــان حضوری روانی و عاطفی‬ ‫بود‪ .‬فقدان هاشمی برای انان فقدان تکیه گاهی عاطفی‬ ‫اســت و نه فقدان بازیگری در سیاســت رسمی‪ .‬در عرصه‬ ‫سیاست رســمی از مدت ها پیش کاری از دســت هاشمی‬ ‫ساخته نبود‪ ،‬اما این به معنی این نیســت که بی تاثیر بود‪.‬‬ ‫تاثیر او پس از مرگ هم می تواند به شــکلی ادامه داشــته‬ ‫باشد‪ .‬اصالح طلبان و نیروهای میانه رو می توانند از فقدان‬ ‫او در فضای عمومی‪ ،‬قدرتی نمادین بسازند که جای پایشان‬ ‫را در قدرت رســمی محکم کند‪ .‬فقدان هاشــمی شاید در‬ ‫سیاست رسمی به زیان اصالح طلبان باشد‪ ،‬اما در سیاست‬ ‫اجتماعی (انتخاباتی) پشــتوانه ای عاطفی برای حمایت‬ ‫مردمی از انان شــکل داده است‪ .‬این پشــتوانه عاطفی تا‬ ‫مدت ها می تواند عمل کند‪ ،‬می تواند کمک کند تا سرمایه‬ ‫اجتماعی هاشمی به فرد یا افرادی شبیه او منتقل شود‪».‬‬ ‫این اما همه ماجرا نیســت‪ .‬وقتی که تعیین نقش سیاسی‬ ‫هاشمی رفســنجانی اینگونه اســت حاال انها به فکر اینده‬ ‫هم هســتند و ان را با این ســوال مهم که جایگزین اصلی‬ ‫هاشمی رفســنجانی چه کســی خواهد بود این گونه شرح‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫برخی معتقدند علی اکبر ناطق نوری به همراه علی الریجانی می توانند بخشی از خال سیاسی‬ ‫هاشمی رفسنجانی را جبران کنند‬ ‫سیاست‬ ‫ابتدای دهه ‪ 90‬به جهت قلتی که در نیروهای کادر رهبری‬ ‫خود پیدا کردند و البته به جهت دور شدنشان از قدرت رسمی‬ ‫با شیب بســیار تندی به هاشمی رفسنجانی نزدیک شدند‪.‬‬ ‫این اما تنها یک سوی ماجراست‪.‬‬ ‫در ســوی دیگــر‪ ،‬اعتدال گرایــان و اصالح طلبانی‬ ‫قرار داشتند که راســتگرا تر بودند‪ .‬این طیف به نوعی بدنه‬ ‫سیاسی ایت الله هاشمی محسوب می شدند‪ .‬انها همیشه‬ ‫اختالفات فراوانی با طیف چپ اصالحات داشته اند‪ .‬نمایه‬ ‫ت یا در اظهار نظرهای‬ ‫این اختالفات در ادوار قبلی انتخابا ‬ ‫گوناگون قابل مشاهده بوده است‪ .‬انچه هاشمی رفسنجانی‬ ‫انجام داد این بود که در نقطه ای از معادالت سیاســی قرار‬ ‫گرفت که این دو طیف را با گذر از خواست های حداقلی و‬ ‫ائتالف بر خواست های حداکثری به هم رساند‪ .‬به یک معنا‬ ‫او با ایده مرکزی همچسبی نیروهای دو جناح و ائتالف برای‬ ‫به قدرت رســاندن یک نماینده از میان انها توانست شکل‬ ‫تازه ای از ارایش سیاسی را ســامان دهد‪ .‬در ادامه اجرای‬ ‫همین ایده است که حتی افرادی مانند دکتر علی الریجانی‬ ‫و دکتر علی اکبر والیتی به فرد منتخب یاری می رسانند‪ .‬در‬ ‫حتما حاال مهمترین مســاله این است که ایا ائتالف‬ ‫‪ 92‬باز هم برای حســن روحانی ایفای نقــش خواهد کرد؟‬ ‫این ســوال از انجا پدیدار می شــود که نقطــه مرکزی این‬ ‫ائتالف دیگر در قید حیات نیســت‪ .‬دیگر کســی نیســت‬ ‫که به نمایندگی از اعتدال گرایــان‪ ،‬محمد خاتمی را مانند‬ ‫ســال ‪ 92‬مجاب کند که از نامزد اصالح طلبان درخواست‬ ‫انصراف کند‪ .‬دیگر او نیست که طیف راست اصالحات را‬ ‫از ادامه اعتراضات و انتقادات به ایده های چپگرایان ساکن‬ ‫بنیادباران بازدارد‪ .‬نقطه همچســبی از میان رفته اســت‪.‬‬ ‫سرنوشت این ائتالف انجا سوال برنگیز می شود که اخباری‬ ‫از اصرار برخی اصالح طلبان برای نامزدی در انتخابات ‪96‬‬ ‫شنیده شده است‪ .‬یا انجا این سرنوشت مبهم می شود که‬ ‫شنیده شده حتی هاشمی رفســنجانی هم در روزهای اخر‬ ‫میزبان جلســاتی بوده که بحث اصلی ان عبور احتمالی از‬ ‫حسن روحانی‪ ،‬معرفی نامزد پوششی و حتی نامزد جایگزین‬ ‫بوده است‪ .‬اخباری که می توان سطح درستی ان را از برخی‬ ‫اظهارات چهره های اصالح طلب سنجید‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪29‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫سیاست‬ ‫می دهد‪« :‬حســن روحانی به عنوان رئیس جمهور بهترین‬ ‫کســی اســت که می تواند حامل این ســرمایه اجتماعی‬ ‫باشد‪ ،‬به خصوص که فضای کشــور تا یکی‪ ،‬دو ماه دیگر‬ ‫انتخاباتی می شــود‪ .‬اصالح طلبان و میانه رو ها می توانند‬ ‫فقدان او را به فرصتی عاطفی تبدیل کنند‪ ،‬درحالی که فضا‬ ‫برای اصولگرایان به نحو دیگری رقم خواهد خورد‪ .‬برخی‬ ‫از اصولگرایان رادیکال در این یکی‪ ،‬دوروزه نشــانه هایی‬ ‫از خوشحالی بروز داده اند‪ ،‬اما اگر اهل نظر و دقت باشند‪،‬‬ ‫به زودی درخواهند یافت که فقدان هاشــمی به زیان انان‬ ‫خواهد بود‪ ،‬نه به این دلیل که هاشــمی در حیاتش به انان‬ ‫کمکی کرده باشــد‪ ،‬بلکه به این دلیل که صحنه بازی را در‬ ‫عرصه سیاســت براساس حضور هاشــمی نوشته‪ ،‬تمرین‬ ‫و بازی کرده انــد و اکنون در فقدان او‪ ،‬بازی نامه هایشــان‬ ‫اعتبارش را از دست می دهد و فرصت زیادی برای تدوین‬ ‫بازی نامه ای جدید و تمرین و بازی بر ان اســاس ندارند‪».‬‬ ‫این جمالت را وقتــی در کنار جمــات غالمعلی دهقان‪،‬‬ ‫سخنگوی حزب اعتدال و توســعه قرارمی دهیم که گفته‬ ‫است‪« :‬وظیفه ای که امروز بر دوش ماست‪ ،‬قطعا تداوم راه‬ ‫ان یار سفر کرده است‪ .‬هاشمی بحق پدر معنوی گفتمان‬ ‫اعتدال بود و توانست راهی را نشان دهد که هم منافع ملی‬ ‫ما را در درازمدت تامین می کند و هم عمق وحدت ملی ما را‬ ‫توسعه می دهد‪ .‬ما با همین گفتمان می توانیم و باید مسیر‬ ‫توسعه و پیشرفت کشور را ادامه دهیم‪ .‬ملت هم این مهم را‬ ‫درک کرده که شعار می دهد‪« :‬هاشمی هاشمی راهت ادامه‬ ‫دارد»‪ .‬شخصیتی که به نظرم در این مسیر می تواند به خوبی‬ ‫ادامه دهنده این راه و گفتمان باشد‪ ،‬حسن روحانی است و‬ ‫بیراه نیست اگر گفته شود همه دوستداران هاشمی شایسته‬ ‫است که راه او را با حسن روحانی ادامه دهند‪ ».‬به این نتیجه‬ ‫می رسیم که بدنه سیاســی نزدیک به حسن روحانی یعنی‬ ‫انجا کــه اعتدال گرایان قراردارند دنبــال جایگزین کردن‬ ‫روحانی به جای هاشمی رفسنجانی هستند ؛ کاری سخت‬ ‫و شــاید ناشــدنی‪ .‬حتی اگر افرادی مانند صادق زیباکالم‬ ‫هم بخواهد اینگونه بدنه ائتــاف ‪ 92‬را امیدوار نگه دارد‪:‬‬ ‫«برخالف اعتقاد خیلی ها که می گویند ارتحال ایشــان بر‬ ‫سیاست ایران تاثیر منفی خواهد داشت و رای اقای روحانی‬ ‫کم خواهد شد ‪ ،‬من فکر می کنم که سبد رای اقای روحانی‬ ‫خیلی هم افزایش پیدا خواهد کرد‪ .‬‬ ‫همان گونه که رد صالحیت شدن ایشان در انتخابات‬ ‫‪ ۹۲‬باعث شــد که ان مــوج رای بــه روحانی بــه راه بیفتد‬ ‫مطمئن باشید که رحلت ایشان باعث خواهد شد که جریان‬ ‫اصالحات و میانه ر و در حقیقت نیرومند تر شود‪» .‬‬ ‫این احتمال از سایر گزینه ها واقعی تر به نظر می رسد‪.‬‬ ‫مگر اینکــه اصالح طلبان در هراس حذف مجــدد از قدرت‬ ‫رسمیبازباعبورازخواست هایخودبهماندنحسنروحانی‬ ‫درقدرتتندهندوهمچنانخودراهزینهماندناوکنند‪.‬شاید‬ ‫که در این میانه یک ائتالف چند ضلعی جدید شکل گیرد با‬ ‫رئوسچند گانه‪.‬چندنفربهجاییکنفر‪.‬اینهمدورازذهن‬ ‫نیست‪ .‬باید منتظر ماند و دید‪ .‬یک نکته اما اینجا نباید نادیده‬ ‫ی اســت که اصولگرایان می توانند در‬ ‫گرفته شود و ان سهم ‬ ‫سرنوشت ائتالف برجای مانده از سال‪ 92‬داشته باشند‪ .‬یک‬ ‫گزاره این است که در گذشت هاشمی موجب شود انها به این‬ ‫باور برسند که حسن روحانی پشــتوا نه اصلی خود را از دست‬ ‫داده پس پیروزی بر او ســهل تر اســت‪ .‬این گمانه انچنان‬ ‫لطمه ای به جناح خواهد زد و انچنان کمکی به پایدار ماندن‬ ‫ائتالف‪ 92‬خواهدکردکهشایدهیچمولفهدیگریچنینتوانی‬ ‫نداشته باشــد‪ .‬چراکه این گمانه افراد بیشتری را به صرافت‬ ‫نامزدی در انتخابات خواهــد انداخت‪ .‬نکته طالیی در مورد‬ ‫هاشمی رفسنجانیایناست‪«:‬هاشمیهمیشهدرانتخابات‬ ‫تاثیر گذار بوده اســت‪ .‬حاال هم که نیســت او حتما یکی از‬ ‫مولفه های مهم تاثیر گذار بر انتخابات خواهد بود»‪ .‬مساله‬ ‫ایناست‪«:‬چگونگیاغازعصرپسا هاشمیمهماست‪».‬‬ ‫از باالنسر تا اصالح طلب‬ ‫‪2‬‬ ‫هاشی رفسنجانی چه جایگاهی در سیاست ایران داشت؟‬ ‫هاشمی رفسنجانی کجای سیاســت ایران ایستاده‬ ‫بود؟ این ســوال البته پاســخ چندان ســاده ای ندارد‪ .‬او‬ ‫انچنان با مهارت قاعده های سیاست ورزی را کنار هم جور‬ ‫کرده بود که همیشــه بتواند در میدان رقابت حرف اول را‬ ‫بزند‪ .‬تمام تالشــش این بود که زمین بــازی را مهیا کند تا‬ ‫بازیگر زمین بازی دیگران باشد‪.‬‬ ‫او بیش از انچه تصور می شد با صبر و حوصله سیاست‬ ‫را دنبال می کرد‪ .‬باید دوران سیاست ورزی اش را مرور کرد‬ ‫تا به اینجا رسید که او چگونه با سیاست مواجه شده و سنت‬ ‫او در این حوزه چه بوده اســت؟ تاثیر او بر سیاســت ایران‬ ‫چه بوده اســت؟ او چگونه در دوران مختلف تالش کرده‬ ‫نقش باالنسر را داشته و چرا در سال های اخر تغییراتی در‬ ‫این نقش باالنسری خود داده اســت؟ واقعیت این است‬ ‫که رفتار شناسی سیاســی اکبر هاشمی رفســنجانی برای‬ ‫تحلیلگران مســائل سیاســی این نتیجه را پدیدار می کند‬ ‫که او هرگز نخواسته و البته شاید هم نتوانسته چپ باشد یا‬ ‫راست‪ ،‬اصولگرا باشد یا اصالح طلب‪ .‬در برهه ای از زمان‬ ‫او در کنار یک جناح بوده و در برهه ای دیگر در کنار جناحی‬ ‫دیگر‪ ،‬روزگار سیاست ورزی اش اما همیشه پرچالش بوده و‬ ‫پر ماجرا‪ .‬باید تصویری ترسیم کنیم از شرایط سیاسی این‬ ‫روزهای اکبر هاشمی رفســنجانی و البته انچه بر او در سه‬ ‫ دهه ‪90،80،70‬گذشته است‪ .‬باید در این مورد بحث کرد‪.‬‬ ‫دوران خارج از قدرت رسمی‬ ‫اینکههاشمی رفسنجانیدردورانریاست جمهوری اش‬ ‫چه منش و روشی داشــته و چگونه با سیاست مواجه شده‬ ‫البتــه مبحثی بســیار با اهمیت اســت اما تفــاوت نقش و‬ ‫کاراکتر سیاســی او بعد از خروج از پاســتور دوران تازه ای‬ ‫را در سیاســت ایران شــکل می دهد‪ .‬او وقتــی دیگر قرار‬ ‫نبود رئیس دولت باشــد بــه محلی در نزدیکی ســاختمان‬ ‫قرمز ریاســت جمهوری نقل مکان کرد تا شــنبه هر هفته‬ ‫میزبان همنشینی چهره های مختلف نظام باشد‪ .‬او رئیس‬ ‫مجمع تشــخیص مصلحت نظام شــده بود ؛ جایی برای‬ ‫رفع اختالف هــا و جایی بــرای قوانین باالدســتی‪ .‬او اما‬ ‫مرد میدان رقابت بود‪ .‬عادت نداشت جایی بنشیند و خود‬ ‫را خالصه کنــد در میان کاغذ ها و ایین نامه ها‪ .‬تالشــش‬ ‫این شــد که بــه کارزار سیاســت ورزی بازگــردد‪ .‬مهیای‬ ‫انتخابات مجلس شــد‪ .‬ان هم در زمانه ای کــه قدرت از‬ ‫کف راستگرایان خارج شده و زاویه نشین های چپ گرا به‬ ‫میدان بازگشته بودند‪ .‬هاشمی درست فهمیده بود‪ ،‬باید باز‬ ‫باالنسر و متعادل کننده نیروهای سیاسی می شد تا شرایط‬ ‫از کنترل خارج نشود‪ .‬خواست اما نتوانست؛ دیر شده بود‬ ‫سرمایه های اجتماعی کوچ کرده و او حاال چاره ای نداشت‬ ‫جز به نظاره نشســتن روزهایی که رادیکال ها حرف اول را‬ ‫سیاست‬ ‫هاشمی و انتخابات مجلس‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫ی اما به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری قانع‬ ‫هاشم ‬ ‫نبود‪ .‬او اگر چــه در این انتخابات توانســته بود نقطه ثقل و‬ ‫وحدتی باشــد میان اصالح طلبان و اعتدالیــون اما این را‬ ‫می دید که مهمترین منتقدان خودش و البته حسن روحانی‬ ‫همچنان در بهارستان تعداد قابل شماری کرسی در اختیار‬ ‫دارند‪ .‬او به بــاور خودش دوباره باید در نقش یک باالنســر‬ ‫اقــدام می کرد‪ .‬دوبــاره ائتالفی از همان جنس را ســامان‬ ‫داد‪ .‬بعد از پیروزی در این دو انتخابات او در یک سخنرانی‬ ‫گفت‪ «:‬در دوره احمدی نژاد به ویژه پس از سال ‪ ۸۸‬انقالب‬ ‫داشتمنحرفمی شدوبهسمتاختناقمی رفت‪،‬منموفق‬ ‫شدم در بدترین شرایط تا حدودی این وضع را عوض کنم و‬ ‫مردم با همان مردانگی که انقالب کردند سال ‪ ۹۲‬هم پیروز‬ ‫شدند‪ .‬در سال ‪ ۹۴‬هم بزرگان را نگذاشتند وارد میدان شوند‬ ‫و چند چهره رده سوم و چهارم توانســتند ژنرال های رقیب را‬ ‫کنار بزنند‪ .‬اکنون دیگــر می توانم راحت بمیــرم زیرا مردم‬ ‫تصمیماتشان را خودشان می گیرند و در این نزدیکی پایان‬ ‫عمر که راه انقالب را مسدود کرده بودند ان را باز کردم‪ ».‬‬ ‫می توان گفت هاشمی رفســنجانی در دوران پس از‬ ‫ریاست جمهوری اش اگر چه هر گز تاثیر انچنانی در قدرت‬ ‫رسمی به عنوان مسئول و مجری نداشــت اما همیشه در‬ ‫صورت دیگری از قدرت رســمی نقش رده باالیی داشت‪.‬‬ ‫اکت هــا و تصمیمــات عیان و پنهان او همیشــه شــکل‬ ‫معــادالت را تغییر مــی داد‪ .‬تغییراتی که البته همیشــه و‬ ‫لزوما نتایجش به نفع او نبود‪ .‬هاشمی رفســنجانی اگر چه‬ ‫ همیشه تمایل داشــت در نقش یک باالنسر عمل کند اما‬ ‫در ســال های اخیر بیشــتر از انکه یک باالنسر باشد خود‬ ‫وزنه ای شده بود در یک سمت معادالت‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫می زدند‪ .‬نه راهی به مجلس داشــت و نه انچنان حرفش‬ ‫را در دولت می خواندند‪ .‬هشت ســال ســخت سپری شد‪.‬‬ ‫او در این ســال ها اماج حمالت اصالح طلبان تندرو بود‪.‬‬ ‫تمام خواسته او در این دوران این بود که وزنه راستگرایان‬ ‫را در قدرت سنگین تر کند تا شاید از قدرت و نفوذ چپگران‬ ‫کاسته شــود‪ .‬نکته اما این بود که جناح راســت ارام ارم از‬ ‫نسبتی که قبال با او داشــت فاصله می گرفت‪ .‬هر چه بود‬ ‫با نزدیک شــدن به پایان دوران صــدارت اصالح طلبان‬ ‫اوضاع به کلــی تغییر کرد‪ .‬اصالحــات زخم های عمیقی‬ ‫از رادیکالیســم بر تن داشــت و از فتح ســنگر به سنگر به‬ ‫عقب نشینی سنگر به ســنگر رســیده بود‪ .‬پارلمان از کف‬ ‫چپ گرایان رفته بود‪ .‬شورا به راستگرایان رسیده و فردی‬ ‫از دل نو محافظه کاران به شــهرداری رســیده بود‪ .‬زمان‬ ‫برای محمد خاتمی در مقام ریاست جمهوری به پایان خود‬ ‫نزدیک می شد و هاشمی رفسنجانی درست در همین میانه‬ ‫فکر کرد که باید نیروهای سیاسی را باالنس کند‪ .‬مهیای‬ ‫انتخابات شــد و برای ثبت نام به ســاختمان وزارت کشور‬ ‫رفت‪ .‬این وســط یک نفر برنامه هــای او را به هم ریخت‪.‬‬ ‫کسی بر موج کمپین منفی عیله هاشمی رفسنجانی سوار‬ ‫شــد و موج همه علیه یکی را در هفته اخر نمایندگی کرد‪.‬‬ ‫هاشمی در یک دو قطبی پیش بینی نشده گرفتار شد‪ .‬همه‬ ‫چیز به یکباره تغییــر کرد‪ .‬حتی بازگشــت دیر هنگام همه‬ ‫اصالح طلبان برای او هم تاثیر گــذار نبود‪ .‬او انتخابات را‬ ‫باخت اما این هرگز باعث خروج او از سیاســت ورزی نشد‪.‬‬ ‫او با یک پدیده در سیاســت ایران مواجه شده بود‪ .‬فردی‬ ‫که اگر چه نســبت هایی با اصولگرایان داشت و حتی یک‬ ‫روز از اعضای ســتاد انتخاباتی خودش هم بــود اما حاال‬ ‫که به ساختمان ریاست جمهوری رســیده بود به یک فرد‬ ‫جدید با رفتار تازه بدل شده بود ؛ فردی که به یکباره هم در‬ ‫نقطه مقابل اصالح طلبان قرار گرفتــه بود و هم خود را به‬ ‫قطب مقابل اصولگرایان تبدیل کــرد‪ .‬همین هم موجب‬ ‫شــد که اصولگرایانی قابل شــمار پیدا شــدند که رنجیده‬ ‫و زخم خــورده از رئیس دولــت وقت شــوند‪ .‬رخدادی که‬ ‫تحوالت بعدی را سامان داد‪.‬‬ ‫هاشــمی برای مواجهه با این وضعیت به یک ایده‬ ‫رسیده بود‪« :‬دولت وحدت ملی»‪ .‬طرحی که شالوده اش‬ ‫از همان ایده مرکزی او برای باالنسرینگ نیروهای سیاسی‬ ‫نشــات می گرفت‪ .‬هاشــمی رفقا را به گعده نشــینی های‬ ‫خود اورد تا زمینه های تشکیل چنین دولتی را فراهم کند‪.‬‬ ‫پیغام های زیادی رد و بدل شــد‪ ،‬ان طرح اما به انتخابات‬ ‫سال ‪ 88‬نرســید‪ .‬گره خوردگی این شرایط دوران بیشتر از‬ ‫انچه تصور می شد بود‪ .‬در ان انتخابات هاشمی رفسنجانی‬ ‫با اصولگرایانی مواجه بود که به جهت شرایط دوران حول‬ ‫رای اوری محمود احمدی نژاد متمرکز شده بودند و از سو ی‬ ‫دیگر با اصالح طلبانی مواجه بود که در دو سطح مجزا به‬ ‫مواجهه احمدی نژاد امــده بودند‪ .‬هاشــمی باید محمود‬ ‫احمدی نژاد را شکست می داد‪ .‬ســمت و سوی او در این‬ ‫انتخابات هم معلوم بود‪ .‬از اتفاق محمود احمدی نژاد هم‬ ‫باز پلن انتخاباتی اش را انتقاد از هاشم رفسنجانی گذاشته‬ ‫بود‪ .‬در ان شــب مناظره جنجالی او مخاطب احمدی نژاد‬ ‫از پخش زنده قــرار گرفت‪ .‬نامــزد دلبخواه هاشــمی ان‬ ‫انتخابات را باخت و این باعث شــیفت بیشــتر هاشمی به‬ ‫سمت اصالح طلبان شد‪ .‬او اما برنامه ای دیگر برای ادامه‬ ‫سیاست ورزی اش داشت‪.‬‬ ‫چهار ســال گذشــت‪ .‬او حاال هــم اصالح طلبان را‬ ‫در کنار خود داشــت و هم جمعــی از اصولگرایان را که به‬ ‫اعتدالیون شــهره بودند‪ .‬او راه گریز از اشــفتگی موجود‬ ‫را تشــکیل دولتی از نیروهــای دو جنــاح می دید‪ .‬همان‬ ‫ایده ســابق دولت وحدت ملی‪ .‬ناطق نــوری ماجرای ان‬ ‫روزها را اینگونــه روایت می کند‪« :‬مثال در همین مســاله‬ ‫ریاســت جمهوری هم اقای روحانی خیلی بــه من اصرار‬ ‫می کرد‪ .‬اقای هاشــمی هم بــه من اصــرار می کردند که‬ ‫شما بیا‪ .‬شــاید برای تان جالب باشــد که بدانید در مجمع‬ ‫تشخیص مصلحت نظام که هستیم بعد از جلسه رسمی‪،‬‬ ‫ناهار را نزد اقای هاشــمی می مانیم‪ .‬چند نفر هســتیم که‬ ‫ناهار را بعد از جلسه مجمع با هم می خوریم که عده ای هم‬ ‫شوخی می کنند و ما را «انجمن اسالمی مجمع» خطاب‬ ‫می کنند‪ .‬در این گروه قبل از انتخابات ‪ ٩٢‬بحث بر سر این‬ ‫بود که رئیس جمهور چه کسی باشد؟ همه این افراد به من‬ ‫اصرار می کردند که کاندیدا شوم‪ .‬یادم هست که یک روزی‬ ‫اقای روحانی همین بحث را مطرح کرد که اقای هاشمی‬ ‫گفت‪« :‬خب شــما هر دو بیایید‪ ».‬اقــای روحانی گفت‪:‬‬ ‫«این طوری که نمی شــود و من همیشــه نفر دوم فالنی‬ ‫بوده ام و ایشــان اگر بیاید من حتما نمی ایم‪ ».‬من گفتم‪:‬‬ ‫«بنده چون قطعا تصمیم دارم نیایم بنابر این شما بیا و اگر‬ ‫امدی من حمایت می کنم» و تا اندازه ای هم که از دستم‬ ‫بر می امد‪ ،‬وظیفه ام را انجام دادم؛ راضی هم هستم و برای‬ ‫موفقیت ایشان هم همواره دعا می کنم‪».‬‬ ‫پلن هاشــمی این بود که هــم روحانی باشــد و هم‬ ‫خودش‪ .‬او برنامه ای در این رابطه در ذهن داشت‪ .‬همان‬ ‫هم شد که او احتمالش را داده بود‪ .‬ناگهان خبر امد که او‬ ‫مجوز حضور در انتخابات را ندارد‪ .‬او برای شرایط اضطرار‬ ‫هم طرح داشت‪ .‬انها که از عدم انصراف حسن روحانی بعد‬ ‫از نامزدی هاشمی رفســنجانی گالیه داشتند و اعتراض‪،‬‬ ‫بعد از رد صالحیت هاشمی دلیل اصرار هاشمی برای ماندن‬ ‫روحانی را درک کردند‪ .‬طرح دوم این بود؛ «روحانی مجری‬ ‫دولت وحدت ملی شود»‪ .‬هاشــمی مانده بود و نیروهایی‬ ‫از دو جنــاح که باید انهــا را پای کار مــی اورد‪ .‬او همه کار‬ ‫کرد‪ .‬حاال زمان سیاســت ورزی بود‪ .‬از جلسات مستمر در‬ ‫ساختمان مجمع تشخیص تا شب نشــینی های محرمانه‬ ‫جماران‪ .‬دقایق سازنده خلق شــد‪ .‬او سامان تازه ای خلق‬ ‫کرد‪ .‬حسن روحانی که به پاستور رسید خیلی ها گفتند که‬ ‫اگر هاشمی هم بود همین کابینه را تشکیل می داد‪.‬‬ ‫سیاست ورزی هاشــمی‪ ،‬نیروهای سیاسی دو جناح‬ ‫را همنشــین کرده بود‪ ،‬ان هم در دوران پسا احمدی نژاد‪.‬‬ ‫به یک معنا اکبر هاشمی رفسنجانی اگرچه نتوانست نامزد‬ ‫انتخابات ‪ 24‬خرداد باشد‪ ،‬اما بدون شک یکی از مهمترین‬ ‫و اثر گذار تریــن چهره های ایــن انتخابات بوده اســت‪.‬‬ ‫برخی حتی باورشــان این اســت که انچه پیرامون او و در‬ ‫مورد کاندیداتوری اش رخ داد‪ ،‬صحنــه ارایش نیروهای‬ ‫سیاســی را با تغییراتی مواجــه کرد‪ ،‬افــکار عمومی را در‬ ‫طبقات مختلف به سمت و سویی متفاوت برد‪ ،‬دوگانه ای‬ ‫پیش بینی نشــده ترتیــب داد و حســن روحانــی را پیروز‬ ‫انتخابات یازدهم کرد‪.‬‬ ‫وقتی روحانی رئیس جمهور شد سوال همه این بود‬ ‫ که روحانی چه نسبت سیاســی با اکبر هاشمی رفسنجانی‬ ‫خواهد داشت؟ ایا چنین است که باید او را همچنان یکی‬ ‫از مدیران هاشمی رفســنجانی به شــمار اوریم و ان چنان‬ ‫که برخی از نزدیکان هاشمی پیش از انتخابات می گفتند‬ ‫حسن روحانی‪ ،‬هاشمی دوم خواهد بود؟‬ ‫اکبر هاشمی رفســنجانی همــان زمان گفتــه بود‪:‬‬ ‫« هاتف ان روز به من مژده ایــن دولت داد‪ »...‬این یعنی‬ ‫اینکه پیروزی حسن روحانی شــاید مطابق با همان چیزی‬ ‫بوده که اکبــر هاشمی رفســنجانی به انتظارش نشســته‬ ‫بوده ‪ ،‬طرفه انکه او در سخنانی در اندک زمان باقیمانده به‬ ‫انتخابات نیز چنین گفته بود‪« :‬اقای دکتر حسن روحانی‬ ‫با مشورت بنده قدم در راه انتخابات گذاشت و با احترامی‬ ‫ که بــرای کاندیدا های دیگر قائلم‪ ،‬به دکتــر روحانی رای‬ ‫می دهم و ایشــان را برای تصدی قوه مجریه مناســب تر‬ ‫می دانم‪ ».‬پس نتیجه نخســت از این داده ها این اســت‬ ‫که بــرای هاشمی رفســنجانی‪ ،‬مهمترین مســاله پس از‬ ‫رد صالحیتش از سوی شورای نگهبان پیروزی فردی بوده‬ ‫است که بیشترین قرابت فکری را با او داشته باشد‪ .‬این فرد‬ ‫در درجه اول می توانست حسن روحانی باشد و همان طور‬ ‫که خود او هم اشاره می کند در درجه بعد علی اکبر والیتی‬ ‫که سال ها وزیر خارجه اش بوده و به لحاظ سیاسی فردی‬ ‫نزدیک به او به شــمار می امده اســت‪ .‬او برای رسیدن به‬ ‫چنین هدفی از تمام ظرفیت های سیاســی اش اســتفاده‬ ‫کرد‪ .‬تا روزهای اخــر در تمام ســخنرانی هایش در تبیین‬ ‫مشــخصات رئیس جمهور مطلوبش کد حسن روحانی را‬ ‫مــی داد و در اخرین لحظات نیز رســما از حســن روحانی‬ ‫حمایت کرد‪.‬‬ ‫حال انکه در فیلم نخســت تبلیغاتی حســن روحانی‬ ‫سکانس های متعددی از هاشمی رفسنجانی در حمایت از‬ ‫حسن روحانی گنجانده شده بود و این سکانس ها در فیلم‬ ‫دوم تبلیغاتی روحانی هم البته با این توضیح که این تصاویر‬ ‫به توصیه هاشمی در فیلم استفاده شده‪ ،‬تکرار شد‪ .‬اگر چه‬ ‫برخی از تحلیلگران معتقدند انشقاق اصولگرایان و رویکرد‬ ‫منفی مردم نسبت به برخی نامزدها از جمله عوامل پیروزی‬ ‫حسن روحانی بوده است‪ ،‬اما بی تردید نمی توان از فاکتور‬ ‫رای اوری کاراکتر هاشمی برای حسن روحانی گذشت‪ .‬هر‬ ‫چه بود نتیجه انتخابات که اعالم شــد هاشمی رفسنجانی‬ ‫به مهمترین نتیجه ای که می خواست رسیده بود‪ .‬او حاال‬ ‫در دهه نهم از عمرش با رئیس جمهوری مواجه بود که در‬ ‫دیدگاه ها‪ ،‬عقاید و سیاست هایش بسیار به او نزدیک بود‪.‬‬ ‫نخســتین و مهمترین اتفاقی که پیــش روی دولت‬ ‫یازدهم قرارداشت‪ ،‬نحوه چینش کابینه بود‪ .‬اگر چه انچه‬ ‫در نهایــت رخ داد روی کار امدن کابینــه ای بود که برخی‬ ‫مدیران و نزدیکان هاشــمی را در خود جــای داده بود اما‬ ‫در همه این ســه ســال و چند ماه اخباری وجود داشت که‬ ‫حکایت از برخی اختالف نظرها میان هاشــمی و روحانی‬ ‫داشت‪ .‬اخباری که حتی تا همین اواخر هم شنیده می شد‪.‬‬ ‫با همه این حرف ها اما هاشمی رفســنجانی تا اخرین روز‬ ‫حیاتش از حسن روحانی دفاع کرد‪.‬‬ ‫‪31‬‬ ‫سیاست‬ ‫سختاستروحانیجایگزینهاشمیشود‬ ‫گفت وگوی مثلث با عباس سلیمی نمین‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫اقای هاشمی رفســنجانی در ایجاد ائتالف بین‬ ‫اصالح طلبــان و میانه روهــای اصولگــرا نقش‬ ‫کلیدی داشــت‪ ،‬ضمن انکه در حاکمیت رایزنی‬ ‫انجام می داد تا فضا برای تحــرک و فعالیت این‬ ‫ائتالف باز شــود‪ ،‬اقای هاشمی رفســنجانی در‬ ‫نهادینه ســازی ائتالف اصالحات و میانه روهای‬ ‫اصولگرا چقدر موفق بود؟‬ ‫من این نقش را خیلی پررنگ نمی دیدم و نمی بینم‬ ‫چون اقای هاشمی رفسنجانی به لحاظ تاثیرگذاری سیاسی‬ ‫در بین اصولگرایان پایگاه خود را به طور جد از دست داده‬ ‫بود‪ ،‬البته از جهت احترام به ســوابق‪ ،‬امر دیگری است‪.‬‬ ‫در اصولگرایان کســانی بودند که احترام گذشته مبارزاتی‬ ‫اقای هاشمی رفسنجانی را همچنان داشــتند اما دیگر به‬ ‫لحاظ سیاســی مرجعیت او را قبــول نمی کردند‪ .‬در میان‬ ‫اصالح طلبان این بحث به گونه دیگــری بود چون در ان‬ ‫اردوگاه یک مقداری در هم ریختگی وجود داشت و شرایط‬ ‫سیاسی انها بعد از سال ‪ 84‬نابسامان و درهم ریخته بود و در‬ ‫سال ‪ 88‬این اوضاع سخت تر شد‪.‬‬ ‫نــگاه اصالح طلبان بــه اقای هاشمی رفســنجانی‬ ‫یک نــگاه ابزاری بود یعنــی نگاه عمیق سیاســی به اقای‬ ‫هاشمی رفسنجانی نداشتند که او را به لحاظ سیاسی نقطه‬ ‫اتکا محسوب کنند اما به تاثیرگذاری قدرت سیاسی اقای‬ ‫هاشمی رفســنجانی معترف بودند و باور داشتند که اقای‬ ‫هاشمی رفسنجانی در اقشار مختلف دارای قدرت است‪،‬‬ ‫بنابراین او را به عنوان ابزار مورد توجه قرار دادند تا راهی به‬ ‫قدرت برای خود باز کنند‪ .‬در مجموع اینکه تحلیل می شود‬ ‫اقای هاشمی رفســنجانی نقطــه اتصــال اصولگرایان با‬ ‫جریان اصالحات بود قبول ندارم‪.‬‬ ‫امــا شــما در مصاحبه هــای قبلی ایفــای نقش‬ ‫اقــای والیتــی بــه نفــع اقــای روحانــی را در‬ ‫انتخابــات ریاســت جمهوری ســال ‪ 92‬متاثر از‬ ‫نقش اقای هاشمی رفســنجانی می دانســتید‪،‬‬ ‫ضمن انکه را بطه خوب اقــای الریجانی با اقای‬ ‫هاشمی رفســنجانی نیز نکته ای غیر قابل انکار‬ ‫است اما امروز می گویید اقای هاشمی رفسنجانی‬ ‫نقشــی در پیونــد دادن جریــان اصالحــات و‬ ‫اصولگرایــان میانه رو نداشــت‪ ،‬ایــن دو تحلیل‬ ‫چطور با هم قابل جمع است؟‬ ‫این پیونــد را فردی می پنــدارم‪ ،‬نــه جریانی‪ .‬به‬ ‫عبارت بهتر این جریان نبود بلکه افرادی از جریان اصولگرا‬ ‫به این سمت رفتند‪.‬‬ ‫یعنــی معتقدیــد اقــای هاشمی رفســنجانی‬ ‫نتوانســت یک طیفی از جریــان اصولگــرا را با‬ ‫اصالح طلبان موتلف کند؟‬ ‫خیر‪.‬‬ ‫پــس ائتالفی که بــا نام امیــد در دهمیــن دوره‬ ‫انتخابــات مجلــس شــورای اســامی اعــام‬ ‫موجویت کرد و مدعی بود متشکل از سه جریان‬ ‫اصالح طلب‪ ،‬اعتدال و اصولگرایان میانه رو ست‪،‬‬ ‫شما این ادعا را رد می کنید؟‬ ‫همان طور که گفتم برای برخی از شخصیت های‬ ‫اصولگرا این اتفاق افتاد اما در پایگاه اصولگرایان نتوانست‬ ‫یک جریان ایجاد کند‪ .‬امروز نمی توان چنین گرایشی را در‬ ‫جریان اصولگرایی رصد کرد‪ .‬برخی شخصیت ها هستند که‬ ‫موقعیت سیاسی برجسته ای دارند و نگاه شان این است که‬ ‫می توانند امتیازاتی بگیرند و در چارچوب تبادل امتیازاتی‬ ‫عمل می کنند‪ .‬این را من خیلی جریانی نمی بینم بلکه برخی‬ ‫به طور فردی چنین گرایشی را از خود نشان می دهند‪ .‬این‬ ‫مطلب دربــاره اقایــان والیتی و الریجانی صادق اســت‪.‬‬ ‫البته اقای والیتی هرگز این مســاله را اشکار و صریح بیان‬ ‫نکرد حتی کامال نفی می کرد‪ ،‬اقــای الریجانی هم امروز‬ ‫صریح بیان نمی کند‪ ،‬اگر انها از یک پایگاه رای مشخصی‬ ‫برخوردار بودند علی القاعده خیلــی نگرانی از بیان صریح‬ ‫مواضع شان نداشتند‪.‬‬ ‫شــما می گوییــد اقــای هاشمی رفســنجانی‬ ‫نتوانســت از پایگاه رای اصولگرایان درصدی را‬ ‫به پایگاه اجتماعی اصالح طلبان اضافه کند اما در‬ ‫همان مساله جذب شخصیت ها اگر فرد دیگری‬ ‫جز اقای هاشمی رفســنجانی بود می توانســت‬ ‫موفق عمل کند یا فقط اقای هاشمی رفسنجانی‬ ‫قادر بود برخی شخصیت های اصولگرا همچون‬ ‫اقایان ناطق‪ ،‬الریجانی‪ ،‬والیتــی و مطهری را با‬ ‫جریان اصالحات پیوند دهد؟‬ ‫درباره اقــای ناطق مقداری مســاله فرق می کند‬ ‫چون دالیل دیگری هم وجود داشت و می توان ان دالیل‬ ‫را برشــمرد‪ .‬یعنی اقای ناطق گرچه شباهت هایی به اقای‬ ‫والیتی دارد اما علل دیگری هم برای دور شدن اقای ناطق‬ ‫از اصولگرایان می توان متصور شــد‪ .‬اقــای ناطق انتظار‬ ‫داشت بعد از شکست در انتخابات ریاست جمهوری سال‬ ‫‪ 76‬مقابل اقای خاتمی بیشتر مورد توجه اصولگرایان قرار‬ ‫بگیرد اینکه در جایگاه مهمی بعد از ان شکست قرار نگرفت‬ ‫این مقداری موجب دوری از اصولگرایان شد و زمینه جذب‬ ‫به جریان مقابل را در او فراهم کرد‪ .‬در مجموع اقای ناطق‬ ‫هم همین وضعیت را دارد یعنی هیچ پایگاه رایی از جریان‬ ‫اصولگرایان را نتوانســت با خود همراه کند و به ان طرف‬ ‫ببرد‪ .‬االن خیلی روشــن می بینیم که اقای ناطق نوری در‬ ‫جمع اصولگرایان هیچ زمینه ای ندارد‪.‬‬ ‫امــا باالخــره اصولگرایان شــخصیت های خود‬ ‫را به جنــاح اصالح طلب صادر کردنــد‪ .‬در واقع‬ ‫اصالح طلبــان امــروز با وجــود داشــتن پایگاه‬ ‫رای‪ ،‬نیرو و شخصیت هایی ندارند که در عرصه‬ ‫انتخابات عرضه کننــد‪ .‬از طرفــی اصولگرایان‬ ‫دارای شــخصیت هایی هســتند کــه گرچــه به‬ ‫شخصه پایگاه رای ندارند اما از ویژگی و قابلیت‬ ‫عرضه شــدن بــه میــدان رقابت های سیاســی‬ ‫برخوردار هســتند و ایــن تاکتیــک پیوند دادن‬ ‫شــخصیت های اصولگــرا بدون پایــگاه رای به‬ ‫جریان دارای پایگاه اجتماعی بــدون نامزد هنر‬ ‫اقای هاشمی رفسنجانی بود یا خیر؟‬ ‫این متقابل بود‪ .‬هستند امروز شخصیت هایی مثل‬ ‫اقای مظفر و اقای رحیمیان که در گذشــته اصالح طلب‬ ‫بودند اما بعد بــه جرگــه اصولگرایان پیوســتند‪ .‬حاال هر‬ ‫عباس سلیمی نمین می گوید ناطق‬ ‫به طور مشخص فاقد ویژگی های‬ ‫هاشمی است و طبیعتا نمی تواند‬ ‫بعد از او پیونددهنده جریان‬ ‫اصالحات و برخی شخصیت های‬ ‫اصولگرا باشد‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫چنین تاکتیکی را به اجرا دراورد؟‬ ‫چون به لحاظ سیاســی دارای چنیــن توانمندی‬ ‫نیست ضمن انکه جاذبه شخصیتی هم ندارد‪.‬‬ ‫امــا گفتــه می شــود ناطق نــوری گعده هایــی با‬ ‫سیاسیون به ویژه اصالح طلبان دارد‪ ،‬گعده کردن‬ ‫با اینکه تاکتیک سیاسی به کار ببرد فرق می کند؟‬ ‫قطعا فرق می کند‪ .‬اقای هاشمی رفسنجانی فاکتور‬ ‫تاثیرگذاری اش بســیار زیاد بود‪ .‬عالوه بــر ان در محافل‬ ‫مختلف همچون حوزه‪ ،‬روشــنفکران و ســنتی ها جایگاه‬ ‫داشــت‪ .‬این خصوصیت ها یک قدرت ویــژه ای به اقای‬ ‫هاشمی رفسنجانی می بخشید‪ ،‬حال انکه این خصایص را‬ ‫در اقای ناطق نوری اصال نمی بینیم‪ .‬اقای ناطق در حوزه و‬ ‫روشنفکران اصال جایگاهی ندارد‪ .‬البته در بین سنتی ها از‬ ‫نیمچه نفوذی برخوردار است اما ان هم چشمگیر نیست‪.‬‬ ‫در مجموع فکر نمی کنم اقای ناطق بتواند چنین جایگاهی‬ ‫را پر کند‪.‬‬ ‫ایا این ائتالف در کوتاه مدت معلق می ماند یا انکه‬ ‫از هم می پاشد و بعد از مدتی فرد دیگری می اید و‬ ‫با سازوکاری جدید ان را احیا می کند؟‬ ‫قطعا این ائتالف از هم نمی پاشد‪ .‬معتقدم حفظ‬ ‫این جایگاه بسیار ضروری است چون نظام ما این فرصت‬ ‫را برای اندیشه های مختلف قائل است که این فرصت به‬ ‫اندیشه های متفاوت داده شود تا انها ایده ها و برنامه های‬ ‫خود را در چارچوب قانون و مرزهای نظام طرح کنند‪ .‬اگر‬ ‫کسی اندیشــه های متفاوت را نمایندگی کند که تعلقش‬ ‫به ارمان ها و اصول نظام بسیار پررنگ بوده باشد طبیعتا‬ ‫خیلی از نگرانی ها را می تواند برطرف کند‪ .‬حاال باید دید‬ ‫در اینده چه کسی می تواند هم اعتماد نظام و هم اعتماد‬ ‫دارندگان اندیشــه ها و ســایق متفاوت را جلب کند‪ .‬در‬ ‫واقع این شــخصیت باید یک اعتماد دوجانبه را به دست‬ ‫اورد‪ ،‬اقای هاشمی رفســنجانی توانســته بود این کار را‬ ‫انجام دهد‪.‬‬ ‫شــما ظرفیــت بالقــوه ایــن کار را در چه کســی‬ ‫می بینید؟ اقای روحانی‪ ،‬اقــای الریجانی‪ ،‬اقای‬ ‫والیتی یا اقــای ناطق نوری؛ کدام یک مســتعد‬ ‫انجــام این کار هســتند یــا انکه ایــن دفعه یک‬ ‫اصولگرا ایفای نقش یادشده را برعهده نخواهد‬ ‫داشت بلکه یک اصالح طلب پرچمدار می شود؟‬ ‫اقای روحانی اگر بعد از ریاســت جمهوری باشد تا‬ ‫حدی این ظرفیت را دارد‪ ،‬منتها در دوران ریاست جمهوری‬ ‫شاید کار دشوار باشــد اما بعد از ریاست جمهوری می تواند‬ ‫چنین نقشی را ایفا کند‪.‬‬ ‫سرنوشت این ائتالف در کوتاه مدت چه می شود‪.‬‬ ‫ل نیروهای این ائتالف کار را جلو می برند یا‬ ‫ایا تعام ‬ ‫انکه اختالفات شان باال می گیرد و هر کسی سعی‬ ‫می کند خود را پرچمدار ائتالف بنامد؟‬ ‫خیر اختالفات باال نمی گیرد‪ ،‬به نظر من فوت اقای‬ ‫هاشمی رفسنجانی یک تجربه ای برای همه جریانات شد ‪.‬‬ ‫ بالطبع شخصیت های وزین سالیق سیاسی این تجربه را‬ ‫کســب کردند‪ .‬من خودم در مراسم تشییع جنازه به وضوح‬ ‫دیدم که عناصر پخته و وزین جریانات مختلف یک بازنگری‬ ‫نسبت به فاصله افتادن ها داشتند‪ .‬یعنی شما تمایلی را در‬ ‫انها می یافتید کــه انها بتوانند مجدد بــه همدیگر نزدیک‬ ‫شــوند‪ .‬فوت اقای هاشــمی این پیام را داشت که باالخره‬ ‫اختالف بر سر مســائل سیاســی یک جا به پایان می رسد‬ ‫خوب است که این پایانش نیک باشد یعنی به گونه ای که‬ ‫الاقل همه جریانات اهل فکر در مورد عملکرد و تحرکات‬ ‫او یک خاطره مثبتی داشــته باشــند‪ .‬این را از روح جمعی‬ ‫روز تشــییع جنازه پیکر اقای هاشمی رفســنجانی می شد‬ ‫دریافت کرد تا برخی برخوردهایی که ما نســبت به مواضع‬ ‫متفاوت همدیگر داریم می تواند منطقی تر باشــد‪ .‬انهایی‬ ‫که انتقادهای تندی نسبت به یکدیگر داشتند خیلی درست‬ ‫نیست باالخره یک جایی باید جمع شــود‪ .‬برای این اتفاق‬ ‫باید دید ایا می تواننــد در این جمع انها نیز حضور داشــته‬ ‫باشند‪ .‬طرف مقابل هم همین طور‪ ،‬انهایی که در دفاع از‬ ‫اقای هاشــمی تند عمل می کردند یا در ذیل اقای هاشمی‬ ‫تند عمل می کردند انها هم به این نتیجه رســیدند که باید‬ ‫یکجایی سیاسیون در کنار هم قرار بگیرند‪ .‬یک بازنگری در‬ ‫رفتارها را شاهد بودیم‪.‬‬ ‫پس ائتــاف بیــن جریــان اصالحات بــا برخی‬ ‫شــخصیت های میانه رو جریــان اصولگرا باقی‬ ‫می ماند و انها همدیگر را تحمل می کنند تا یک نفر‬ ‫پیدا شود و بخواهد نماد این ائتالف قرار بگیرد؟‬ ‫حاصــل وداع با اقــای هاشمی رفســنجانی یک‬ ‫جمع بندی بود که اگر جانب افراط طی شــود ان روزی که‬ ‫خیلی هم دور نیست احساس یک نوع شرمندگی خواهیم‬ ‫کرد بنابراین روز تشــییع جنازه کسانی که امده بودند از این‬ ‫فرصت استفاده کنند و حرف های تند بزنند گرچه شعارهایی‬ ‫ســردادند اما بعد دیدند که منزوی هستند چون انها منزوی‬ ‫بودند جریان تند این طرف هم میدان پیدا نکرد‪ .‬این اتفاق‬ ‫یک پیام داشت یعنی روح جمعی که از هر دو جریان سیاسی‬ ‫مهم در مراسم وداع با اقای هاشمی رفسنجانی امده بودند‬ ‫این نبود که با هم برخورد تقابلی کنند بلکه تمایل داشــتند‬ ‫ذیل این موضوع عاطفی کنار هم جمع شوند‪ .‬باالخره یک‬ ‫شخصیت بزرگ با سابقه طوالنی مبارزه فوت کرد‪ .‬او مبنای‬ ‫تحمل دو جریان سیاسی است‪.‬‬ ‫ایا اصالح طلبان اقای روحانی را بعد از فوت اقای‬ ‫هاشمی تحمل خواهند کرد چون در دوران حیات‬ ‫اقای هاشمی می گفتند روحانی تک کاندیدای ما‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری خواهد بود ؛ امروز‬ ‫هم همین حرف را می زنند؟‬ ‫قطعا همین طور است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫کدام از این پیوســتگی ها می تواند دالیــل خاص خود را‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫یعنی شما نقشی برای اقای هاشمی رفسنجانی‬ ‫در این پیوند خوردن شخصیت های اصولگرا به‬ ‫جریان اصالحات قائل نیستید؟‬ ‫بله به لحــاظ فردی چنین نقشــی را بــرای اقای‬ ‫هاشمی رفسنجانی قائل هســتم اما نمی شود گفت خیلی‬ ‫در پایگاه اصولگرایان تاثیر داشت‪.‬‬ ‫پس به نظر شــما اقای هاشمی رفسنجانی این‬ ‫هنر را داشــت که بتواند برخی شــخصیت های‬ ‫اصولگــرای بــدون پایــگاه رای را بــه جریــان‬ ‫اصالحات دارای پایــگاه اجتماعی اما فاقد نامزد‬ ‫قابل عرضه در میدان انتخابــات ببرد و از طریق‬ ‫رای اوری چنیــن شــخصیت هایی امتیــازی به‬ ‫اصالح طلبان بدهد تا انهــا میدان ورود و تحرک‬ ‫برای بازگشت به عرصه قدرت پیدا کنند؟‬ ‫بله این مساله را تا حدی قبول دارم‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه اقای هاشمی رفسنجانی فوت‬ ‫کرد و دیگر ان نقش پیوند دهنده را نمی تواند ایفا‬ ‫کند و در واقع یک خال ئی در ایــن حوزه به وجود‬ ‫ امده‪ ،‬بفرمایید ایا فقط اقای هاشمی رفسنجانی‬ ‫می توانست چنین کاری انجام دهد یا شخصیتی‬ ‫همچون اقای ناطق هم قادر است از این به بعد‬ ‫چنین نقشی را ایفا کند؟‬ ‫قطعا اقای ناطق از چنین جایگاهی برخوردار نیست‬ ‫و نمی تواند چنین تاثیرگذاری را هم به لحاظ تشــکیالتی‬ ‫و هم به لحاظ قدرت شخصیت فردی داشته باشد‪ .‬اقای‬ ‫ناطق به طور مشــخص فاقد ویژگی هایی همچون اقای‬ ‫هاشمی رفسنجانی اســت و طبیعتا نمی تواند این نقش را‬ ‫ایفا کند اما در اینده جایگاه اقای هاشمی توسط شخصیت‬ ‫دیگری پر خواهد شــد‪ .‬معتقدم اقای هاشمی رفسنجانی‬ ‫تبلــور یک تفکــر اســت و ان تفکــر باقی خواهــد ماند و‬ ‫طبیعتا پرچــم خودش را به دوش فــرد دیگری می گذارد‪.‬‬ ‫نمی خواهم قضاوت کنم که چه کســی ایــن پرچم را بعد‬ ‫از اقای هاشمی به دوش خواهد کشــید چون بستگی به‬ ‫عوامل مختلف دارد‪ .‬اقای هاشمی به نوعی هم در دوران‬ ‫امام و هم در دوران رهبری حضــرت ایت الله خامنه ای از‬ ‫سوی نظام تحمل می شد و این امر در واقع قدرت مانور به‬ ‫اقای هاشمی رفسنجانی می داد‪ .‬اقای هاشمی رفسنجانی‬ ‫با وجودی که مواضع و تصوراتی داشت که بعضا متفاوت‬ ‫با امام و رهبری بــود ولی چون از جانب نظام به رســمیت‬ ‫شناخته می شــد این یک قدرت مانوری به اقای هاشمی‬ ‫می بخشــید حاال باید منتظر شــد و دید در اینده چه کسی‬ ‫می تواند از این امتیاز برخوردار شــود که هم مواضع بعضا‬ ‫متفاوت داشته باشــد و هم نظام این تفاوت را در او کامال‬ ‫به رسمیت بشناسد‪.‬‬ ‫در کوتاه مــدت فکــر می کنید خالء وجــود اقای‬ ‫هاشمی در این قسمت پر شود؟‬ ‫در کوتــاه مدت خیــر‪ .‬اقای هاشمی رفســنجانی‬ ‫زیرکی هایی داشــت که حتی بــا جریانات خــارج از دایره‬ ‫انقالب هم همراهی هایی می کرد اما تا لب مرز می رفت اما‬ ‫از مرز انقالب خارج نمی شد‪ .‬در جریان حوادث ‪ 88‬و دیگر‬ ‫اتفاقات این رویه اقای هاشمی رفســنجانی کامال روشــن‬ ‫اســت که او هم تعلقاتش به نظام و هم بــه لحاظ پختگی‬ ‫سیاسی موضع گیری متفاوت را تا جایی پیش می برد که از‬ ‫مرز نظام خارج نشود‪ .‬حاال این هنرمندی در خیلی از کسانی‬ ‫که ســال ‪ 88‬بازی عناصر غیرخودی را خوردند مشــاهده‬ ‫نمی شود‪ .‬در حالیکه در اقای هاشمی رفسنجانی این قدرت‬ ‫را به صورت مشهود می بینیم‪.‬‬ ‫شــما گفتید اقای ناطق ویژگی های شــخصیتی‬ ‫اقای هاشمی رفسنجانی را ندارد‪ ،‬چرا نمی تواند‬ ‫‪3‬‬ ‫عباس ســلیمی نمین معتقد است‪« :‬اقای ناطق‬ ‫به طور مشــخص فاقــد ویژگی هایی همچــون اقای‬ ‫هاشمی رفســنجانی اســت و طبیعتا نمی تواند بعد از‬ ‫فوت او نقــش پیونددهنــده بین جریــان اصالحات‬ ‫و برخــی شــخصیت های اصولگــرا را ایفــا کنــد‪ ،‬اما‬ ‫در اینــده جایگاه اقای هاشــمی توســط شــخصیت‬ ‫دیگری پر خواهد شد‪ ».‬این تحلیلگر مسائل سیاسی‬ ‫یاداور شــد‪« :‬روحانی اگــر بعد از ریاســت جمهوری‬ ‫باشــد تا حدی این ظرفیــت را دارد‪ ،‬منتهــا در دوران‬ ‫ریاست جمهوری شــاید انجام این کار برای او دشوار‬ ‫باشد‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪33‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫سیاست‬ ‫یعنی او را کنار نمی زنند؟‬ ‫خیر‪ ،‬بــه نظر من حالــت اول یعنــی تحمل اقای‬ ‫روحانی تقویت خواهد شد‪.‬‬ ‫اقای الریجانــی در اســتانه انتخابــات مجلس‬ ‫شورای اسالمی یک نشســت مطبوعاتی برگزار‬ ‫کرد و گفــت که قائل به تفکیک عرصه سیاســی‬ ‫به اصولگرایی و اصالح طلب نیســت‪ .‬بر اساس‬ ‫همین باور وارد ســازوکار ائتالفــی اصولگرایان‬ ‫نشــد و برخی نیروهای همســو با او در لیســت‬ ‫امید قرار گرفتند‪ ،‬این پیوند چــه اتفاقی برایش‬ ‫خواهد افتاد؟‬ ‫احتماال استمرار خواهد یافت‪.‬‬ ‫یعنی ادامه پیدا می کند؟‬ ‫بله‪.‬‬ ‫کال ارایــش صحنــه سیاســی کشــور همیــن‬ ‫شــکل اصولگرایــی‪ -‬ائتالف اصالحــات و برخی‬ ‫شــخصیت های اصولگرا باقی می مانــد یا تغییر‬ ‫هم خواهد کرد؟‬ ‫همین شکل می ماند‪ ،‬فقط فضای سیاسی نرمتر‬ ‫می شود‪ .‬هم در میان اصالح طلبان و هم اصولگرایان این‬ ‫جمع بندی ایجاد خواهد شــد که برخوردها منطقی تر شود‬ ‫و دیگر این طور نیســت عناصر تندرو و غیر منطقی پیشتاز‬ ‫باشند‪ .‬روز تشییع جنازه هم دیدیم که هیچ یک از شعارهای‬ ‫تندروها جــواب تقابلی دریافــت نکرد چون مــردم از این‬ ‫شیوه ها راضی نیستند‪ .‬حداقل مشــاهده این اتفاق برای‬ ‫خود من خیلی امید بخش بود‪.‬‬ ‫بعضی می گویند‪« :‬اقای روحانــی خیلی از فوت‬ ‫اقای هاشمی متضرر شد» در صورتی که تحلیل‬ ‫دیگر ان بود که «چون اقای هاشــمی رای اقای‬ ‫روحانــی را از خــودش می داند و اقــای روحانی‬ ‫چنین نگاهی ندارد بر همین اســاس هرچه زمان‬ ‫می گذرد اختالفات اقای هاشمی و اقای روحانی‬ ‫بیشتر می شــود کما اینکه دوره ای اقای روحانی‬ ‫از شرکت در جلسات مجمع تشخیص مصلحت‬ ‫نظام خودداری می کرد»‪ ،‬نظر شما چیست‪ ،‬از این‬ ‫بهبعداقایروحانیاحساسراحتیبیشترمی کند‬ ‫یا ضرر بیشتری متحمل خواهد شد؟‬ ‫در جنبه هایی ضرر می کند چون تا چندی پیش زیر‬ ‫یک سایه عمل می کرد و حاال ان سایه برداشته می شود‪ .‬از‬ ‫طرفی شخصیت اقای روحانی مستقل تر و وارد یک تجربه‬ ‫جدیدی خواهد شد که این برای اقای روحانی از یک جهت‬ ‫مهم است‪ .‬اگر به خصوص اقای روحانی بتواند اعتباری را‬ ‫کســب کند علی القاعده قادر خواهد بود شخصا بتواند در‬ ‫معادالت سیاسی نقش جدی تری ایفا کند‪.‬‬ ‫یک تحلیلی از انتخاباتریاست جمهوری سال‪92‬‬ ‫وجود داشت که وقتی اقای هاشمی رفسنجانی‬ ‫در ان دوره ردصالحیت شد و بر اثر ان مظلومیتی‬ ‫برایش به وجود امد این پشــتوانه رای را پشــت‬ ‫سر اقای روحانی برد و موجب رای اوری اش شد‪،‬‬ ‫ایا این پشــتوانه رای همچنان در سال ‪ 96‬برای‬ ‫اقای روحانی باقی است یا در فقدان حضور اقای‬ ‫هاشمی رفســنجانی این جمــع از رای دهندگان‬ ‫بخواهند طور دیگری دربــاره کاندیدای مطلوب‬ ‫خــود تصمیــم بگیرند یعنــی صحنــه مناظرات‬ ‫تلویزیونی را ببینند و از میــان نامزدهای موجود‬ ‫انتخاب کنند؟‬ ‫هرچنــد یک ســری اختالفاتــی اخیــرا بیــن اقای‬ ‫هاشمی رفســنجانی با دفتر و ارتباطات اقای روحانی رقم‬ ‫خورد اما فکر می کنم بعد از فوت اقای هاشــمی ان طیفی‬ ‫که در ســال ‪ 92‬از طریق اقای هاشمی رفسنجانی به اقای‬ ‫روحانی پیوند خوردند همچنان این پیوندشان حفظ شود‪.‬‬ ‫سیدحسننقشسیاسیهاشمیرا‬ ‫بهعهدهنمی گیرد‬ ‫گفت وگوی مثلث با عبدالله ناصری‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫ برای ائتالفی که بین اصالح طلبان و میانه روهای‬ ‫اصولگرا اتفاق افتاد و سال ‪ 92‬به بعد تقویت شد‪،‬‬ ‫اقای هاشمی چه نقشی ایفا کرد؟‬ ‫قطعا حضور اقای هاشــمی در عرصه انتخابات و‬ ‫ردصالحیت او نقطه اغاز تغییر نگرش جریان اصولگرایی‬ ‫معتدل نسبت به اقای هاشــمی و واقعیت های موجود در‬ ‫جامعه بود‪ .‬به عبارت دیگر اقای هاشــمی و اصالح طلبان‬ ‫خیلی زودتر از اصولگرایان معتدل قبل از سال ‪ 92‬مسائلی‬ ‫را بیــان می کردنــد و هشــدارهایی را می دادند که شــاید‬ ‫الاقل بخش های عمــده ای از اصولگرایان معتدل خیلی‬ ‫او را لمس نمی کردند اما ردصالحیت اقای هاشــمی نقطه‬ ‫ســراغاز این لمس بود‪ ،‬بــه همین جهت به نظــر من این‬ ‫وحدت بعد از ردصالحیت او توانست به خوبی شکل بگیرد‬ ‫اگرچه عوامل دیگــری هم در انسجام بخشــی این طیف‬ ‫گسترده در عرصه انتخابات بسیار بسیار مهم بود‪ .‬سال ‪9 2‬‬ ‫می تواند نقطه عطفی قرار بگیرد چون توانست نشان دهد‬ ‫که اصولگرایان معتدلی نیز فقدان اقای هاشمی را فارغ از‬ ‫گرایش ها و فارغ از مطالبات و مرزبندی هایی ‪-‬که بعضا او‬ ‫در برخی از عرصه ها ایجاد کرده بــود‪ -‬ضایعه بزرگی بدانند‬ ‫و این نگرانــی در هر دو طیف اصالح طلــب و اصولگرای‬ ‫معتدل از نبود اقای هاشــمی احساس می شد و این مساله‬ ‫در بیانات و گفته های انهــا بعد از فوت اقای هاشــمی به‬ ‫وضوح منعکس بود‪.‬‬ ‫ائتالف اصالحــات و اصولگرایــان میانه رو بعد از‬ ‫فقدان اقای هاشمی چه سرنوشتی پیدا می کند؟‬ ‫من پیش بینی ام ان اســت که این ائتالف تقویت‬ ‫خواهد شد‪ .‬یعنی اصولگرایان معتدل فارغ از تفاوت هایی‬ ‫که در بعضی رویکردها با اصالح طلبان دارند و برعکس این‬ ‫هم وجود دارد‪ ،‬باالخره بعد از فوت اقای هاشمی به عنوان‬ ‫یک اســتوانه تعیین کننده در لحظات حساس بین المللی‬ ‫معتقدم همبســتگی بین این دو طیف بیشتر خواهد شد و‬ ‫اتفاقا نمودش در انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 96‬بیشتر‬ ‫به چشم خواهد خورد‪.‬‬ ‫مواضع چند روز اخیر یکســری شــخصیت های‬ ‫اصالح طلب را که بررســی کردیم انها می گفتند‬ ‫فوت اقای هاشــمی می تواند ائتالف اصالحات‬ ‫و اصولگرایان میان رو را تضعیف و شــکننده کند‬ ‫چون بدیل هاشــمی وجود ندارد که از یک طرف‬ ‫نیروهای این دو طیــف را دور هم جمــع کند و از‬ ‫طرف دیگر در رایزنی با حاکمیت بتواند برای این‬ ‫ائتالف راهگشا باشد‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫بیشتر از اینکه بخش تشــکیالتی و فعالیت های‬ ‫سازمانی یک فرد مهم باشد باور کنشگران سیاسی نسبت‬ ‫بــه تاثیرگــذاری و موجودیــت این فــرد مهم اســت‪ .‬من‬ ‫معتقدم فقدان اقای هاشــمی را هر دو جناح اصالح طلب‬ ‫و اصولگرایــان معتــدل به طور جدی احســاس می کنند‪،‬‬ ‫به همین جهــت هر دو به لحــاظ عقلی معتقدنــد و اعالم‬ ‫هم کردند که روز تشــییع جنازه اقای هاشمی سراغاز یک‬ ‫اشتی ملی اســت‪ .‬گرچه جریان رادیکالیسم بعد از مدتی‬ ‫که ان فضاهای عزاداری فروکش کند ممکن اســت مسیر‬ ‫دیگری را طی کند امــا حتما بدون تردیــد معتقدم ان نوع‬ ‫دریافت عناصر اصالح طلب و اصولگراســت که به سمت‬ ‫همبســتگی بیشــتری خواهند رفت و بــا واقعیت هایی که‬ ‫اقای هاشمی دم از انها می زد و با ان واقعیت ها اشنای شان‬ ‫می کرد‪ ،‬واقعیت ها را به زبان خواهند اورد و با انها بیشــتر‬ ‫مواجهه اجتماعی خواهند داشت‪ ،‬اگرچه بنا به محذورات ‬ ‫سیاسی که داشتند‪ ،‬امروز می توان گفت زبان گویاتری را‬ ‫پیدا خواهند کرد‪ .‬مثال روشــنی می زنم اقای احمد توکلی‬ ‫به عنوان یک شخصیت سیاســی که از ابتدای انقالب در‬ ‫‪4‬‬ ‫عبدالله ناصری معتقد اســت‪« :‬اقــای روحانی‬ ‫شخصیت هوشمند سیاسی اســت‪ ،‬اتفاقا با ارتحال‬ ‫اقای هاشــمی‪ ،‬اقای روحانی باید بــا اعتماد به نفس‬ ‫کامل ایستادگی روی پاهای خودش را به جامعه نشان‬ ‫دهد و حتما نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال ‪96‬‬ ‫شــود‪ ».‬وی طرح گزینه معرفی نامزد طولی و عرضی‬ ‫از طرفی برخــی اصالح طلبان را خطرنــاک می داند و‬ ‫می گوید‪« :‬امروز براســاس تحلیل هــا و اخبار موثق‬ ‫نامزدی اقای روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ‪96‬‬ ‫مسلم است و در این حالت اصالح طلبان فرد دیگری را‬ ‫معرفی نخواهند کرد اما این هوشمندی را دارند و اگر‬ ‫خبردار شوند که اقای روحانی نمی اید‪ ،‬نامزدی را وارد‬ ‫عرصه انتخابات کنند یا به هر صورت شرایطی منطبق‬ ‫با مقتضایات و امکانات موجود خودشان مثل سال ‪92‬‬ ‫درنظر بگیرند‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫یعنی حاج سیدحســن اقای خمینــی در تقویت‬ ‫پیونــد جریان هــای سیاســی اصالح طلــب و‬ ‫اصولگرایان میانه رو ورودی نخواهد کرد؟‬ ‫معتقدم شــخصا ورود نخواهد کرد‪ ،‬گرچه ســبقه‬ ‫اصالح طلبی و راهبری گفتمان اصالح طلبی اش بر همگان‬ ‫روشــن اســت اما ورودی به ایفای نقش اجرایــی را بدون‬ ‫خواســته و مطالبه بزرگان نظام انجام نخواهد داد و همان‬ ‫ماموریت تاریخی که بــرای خودش و میــراث و بیت امام‬ ‫تعرف کرده دنبال خواهد کرد‪.‬‬ ‫با فوت اقای هاشمی معادالت انتخابات سال ‪96‬‬ ‫تغییر می کند؟‬ ‫باید دید واقعا چه اتفاقاتی می افتد‪ .‬اگر ما شــاهد‬ ‫حضور یک فرد معتدل در کسوت ریاست مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت باشــیم یا ترکیب جدیدی را بعد از پایان عمر این‬ ‫دوره مجمع تشخیص مصلحت و اغاز دوره بعد ببینیم و از ان‬ ‫طرف میدان داری جریان رادیکالیسم‪ ،‬میدان داری فعالی‬ ‫نباشــد و طبیعتا همین روند که تا قبل فوت اقای هاشــمی‬ ‫پیش بینی می شــد که اقای روحانی در صحنه خواهد بود‬ ‫معتقدم حتی فوت اقای هاشــمی تاثیر بسیار گسترده ای‬ ‫در مشارکت گسترده مردم در انتخابات ‪ 29‬اردیبهشت سال‬ ‫‪ 96‬خواهد گذاشت که این به نفع جریان سال ‪ 92‬و سال ‪94‬‬ ‫یعنی اقای روحانی‪ ،‬اصالحات و جریان اصولگرایان معتدل‬ ‫و هواداران دولت تمام می شود‪.‬‬ ‫حالت دیگر را چطور پیش بینی می کنید؟‬ ‫اگــر رئیس مجمــع تشــخیص مصلحــت نظام‬ ‫فرد خاصی با پیام خاصی باشــد طبیعتا ایــن پیام دریافت‬ ‫می شود و ممکن است ما حتی در دوره بررسی صالحیت ها‬ ‫نامزدهای انتخابات ریاســت جمهوری ســال ‪ 96‬شــاهد‬ ‫اتفاقات دیگری هم باشیم‪.‬‬ ‫یعنی ردصالحیت اقای روحانی؟‬ ‫ممکن اســت‪ .‬البته من وقوع این حالت را خیلی‬ ‫بعید می دانم‪.‬‬ ‫برخی می گویند بعد از فوت اقای هاشمی‪ ،‬شاید‬ ‫دیگر اقای روحانی گزینه اصالح طلبان نباشــد‪،‬‬ ‫به نظر شما اصالح طلبان با اقای روحانی چه کار‬ ‫خواهند کرد؟‬ ‫خیر‪ ،‬بعیــد می دانم چــون اصالح طلبــان برای‬ ‫شرایط کشور تحلیل دارند و قریب به اتفاق مطالبات حزبی‬ ‫و جناحی خودشــان را فراموش کردنــد و مصالح عمومی‬ ‫و منافع ملی کشــور را می بینند؛ معتقــدم باتوجه به جریان‬ ‫تندرویی که در امریکا سرکار امده ‪ ،‬تحوالتی که در عرصه‬ ‫ملــی و بین المللی شــاهدش خواهیم بود و ممکن اســت‬ ‫دولت امریکا بازی هایی را با برجام انجام دهد اصالح طلبان‬ ‫باتوجه به این تحوالت به هیچ وجه دنبال منافع و مطالبا ت‬ ‫حزبی و جناحی خودشــان نخواهند بــود‪ ،‬با حفظ گفتمان‬ ‫اصالح طلبی تصمیم مقتضی را در انتخابات خواهند گرفت‬ ‫و رقیبی را در کنار اقای روحانی نخواهند گذاشت‪.‬‬ ‫شــخص اقای روحانی و دولت او چه وضعیتی از‬ ‫این به بعد خواهد داشت؟ باالخره اقای هاشمی‬ ‫به ویژه در ســال ‪ 95‬خیلــی تاکید می کــرد اقای‬ ‫روحانی رئیس جمهوری دو دوره ای است‪ .‬در واقع‬ ‫می کوشید انتقادها به دولت را مدیریت کند‪ .‬حاال‬ ‫در نبود اقای هاشــمی‪ ،‬ریاســت جمهوری اقای‬ ‫روحانی و مدیریت دولتش به چه سمت و سویی‬ ‫خواهد رفت؟‬ ‫اقای روحانی شــخصیت هوشمند سیاسی است‪،‬‬ ‫اتفاقــا با ارتحــال اقای هاشــمی‪ ،‬اقــای روحانــی باید با‬ ‫اعتماد به نفس کامل ایســتادگی روی پاهای خودش را به‬ ‫جامعه نشان دهد و حتما نامزد انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫سال ‪ 96‬شود و مطمئنا رای هم خواهد اورد‪ .‬ممکن است‬ ‫جریان رقیب یعنی اصولگرایان رادیکال برای او برنامه هایی‬ ‫سیاست‬ ‫دولت و مجلس بود و همیشــه یکی از منتقدان سرسخت‬ ‫اقای هاشمی محسوب می شود منصفانه معتقد است نبود‬ ‫او یک ضایعه ملی اســت و این مســاله را هشدارامیز بیان‬ ‫می کند‪ .‬شخصیت هایی مثل او که در جبهه اصولگرایان‬ ‫معتدل قرار می گیرند امروز حتما مســاله عدم حضور اقای‬ ‫هاشمی و اسیب پذیری اجتماعی را مدنظر خواهند داشت و‬ ‫نگاه شان به سمت یک همبستگی نانوشته با اصالح طلبان‬ ‫و هــواداران دولــت خواهد رفــت‪ .‬البته من ایــن را انکار‬ ‫نمی کنم که باید منتظر ماند و دید در اینده نه چندان دور در‬ ‫ساختار حاکمیتی چه کسی دقیقا جایگزین اقای هاشمی‬ ‫در کسوت رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام می شود‬ ‫و باتوجه به سررسید دوره کنونی مجمع تشخیص مصلحت‬ ‫چه ترکیب افرادی در دوره جدید مجمع تشخیص مصلحت‬ ‫نظام قرار می گیرند‪ .‬این ریاست و اعضا در واقع می توانند‬ ‫پیام رســان ویژه ای باشــند که حتی ممکن است بعضی از‬ ‫اصولگرایان معتدل را درباره سرنوشــت اینده کشور دوباره‬ ‫نسبت به بعضی از افکارهای خودشان منسجم تر و نگران تر‬ ‫یا ســاکت تر کند امــا در کل معتقدم نبود اقای هاشــمی و‬ ‫اتفاقات بعد از فوت او در کل جریان اصولگرای معتدل را‬ ‫چه به طور رسمی و چه نانوشته با جریان اصالح طلب همراه‬ ‫و نزدیک تر خواهد کرد‪ .‬یعنی همان کسانی که سال ‪ 92‬و‬ ‫سال ‪ 94‬در یک همبستگی نمود اجتماعی پیدا کردند‪.‬‬ ‫برخی می گویند اقای ناطق می تواند پرچمدار این‬ ‫حوزه شود و جای اقای هاشمی بیاید‪ .‬باتوجه به‬ ‫اینکه مقبولیتی بین اصولگرایان میانه رو دارد و هم‬ ‫می تواند یکسری رایزنی هایی را با ارکان حاکمیت‬ ‫داشته باشد در مقابل کسانی هم هستند که این‬ ‫تحلیل را رد می کننــد و معتقدند اقای ناطق نوری‬ ‫ویژگی های شخصیتی اقای هاشمی را ندارد که‬ ‫قادر باشد جایگزین او شود‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫معتقدم در این شرایط حساس کشور بهترین فرد‬ ‫برای جایگزینی اقای هاشمی در مجمع تشخیص مصلحت‬ ‫نظام اقای ناطق نوری اســت‪ ،‬چون او نیز همچون اقای‬ ‫هاشــمی با بســیاری از واقعیت های اجتماعی اشنا شد و‬ ‫به این واقعیت ها تن داد اما به هر صورت تفاوت اساســی‬ ‫بین این دو بزرگوار اســت‪ .‬جایــگاه و پایگاهــی که اقای‬ ‫هاشمی رفسنجانی در نظام ســنتی حوزه علمیه قم و میان‬ ‫مراجع‪ ،‬فقها‪ ،‬مجتهدان‪ ،‬شــخصیت های بــزرگ دینی و‬ ‫علما داشت اقای ناطق نوری به ان اندازه ندارد‪ .‬جایگاهی‬ ‫که کماکان اقای هاشــمی به عنوان فرمانده جنگ داشت‬ ‫اقای ناطق نوری ندارد‪ ،‬به رغم همه بی مهری هایی که در‬ ‫سال های اخیر از سوی رسانه ملی نسبت به اقای هاشمی‬ ‫شد جایگاه و پایگاهی که در درون این ســازمان و در بدنه‬ ‫این سازمان داشــت هنوز اقای ناطق نوری ندارد اما اقای‬ ‫ناطق نوری باتوجه به اعتمادی کــه راس حاکمیت و بدنه‬ ‫اصالح طلب و اصولگرای معتدل به او دارد به عنوان یک‬ ‫شخصیت خیلی جوان تر و اکتیوتر می تواند تالش جدی‬ ‫به شکل دادن وحدت ملی و اشــتی ملی و انسجام ملی در‬ ‫این شــرایط حســاس انجام دهد‪ .‬البته به هر صورت غیر‬ ‫از اقای ناطق کسانی هســتند که بتوانند تا حدودی نقش‬ ‫اقای هاشمی را ایفا کنند‪ ،‬اما به طور قطع و یقین هیچ کس‬ ‫نمی تواند نقش اقای هاشمی را به طور کامل در این شرایط‬ ‫ایفا کند چون به هر صورت اقای هاشــمی از بنیانگذاران‬ ‫انقالب است و این نقش و ان اعتماد وافر و فراوانی که امام‬ ‫به او داشت مرحله مرحله و پله پله بود و او را به یک جایگاه‬ ‫رفیع و واالیی رساند که خیلی ها فاقد ان هستند‪.‬‬ ‫با توجه به صحبت هایی که انجام دادید می توان‬ ‫نتیجه گرفت که چند نفر باید وارد عمل شوند که‬ ‫عالوه بر اقــای ناطق نوری‪ ،‬باید بــرای پر کردن‬ ‫خالء حضور اقای هاشــمی در عرصه سیاســت‬ ‫نقش افرین باشند‪ ،‬انها چه کسانی هستند؟‬ ‫نبود اقای هاشمی صرفا در کسوت رئیس مجمع‬ ‫تشخیص مصلحت نظام خالصه نمی شود‪ .‬اقای هاشمی‬ ‫نقشــی فراتر از اداره یک نهاد حکومتی کشور داشت‪ .‬ان‬ ‫نقش را باید باالخره فرد یا افرادی همچون حاج سید حسن‬ ‫اقای خمینی بتوانند کمک کنند تا پر شود‪ .‬واقعیت ان است‬ ‫که رئوس حاکمیت باید بپذیرند و بخواهند در این شــرایط‬ ‫حساس ملی و بین المللی تنها راهکار برون رفت از بحران ها‬ ‫اشتی ملی است‪.‬‬ ‫حاج سیدحسن اقای خمینی به لحاظ سن و سال‬ ‫کوچکتر از خیلی نیروها و شخصیت های اصولگرا‬ ‫و اصالح طلب است‪ ،‬ایا نظر و صحبتش در بین‬ ‫این جمع پذیرندگی خواهد داشت؟‬ ‫اقای حاج سیدحسن اقای خمینی یک محبوبیت‬ ‫غیرقابل انــکار ملی و فراگیــر دارد اما تحلیلم این اســت‬ ‫که او برای خودش ماموریت ویــژه ای را تعیین کرده و ان‬ ‫حفظ و پاســداری از بیت امام اســت‪ .‬به عبارت روشــن تر‬ ‫ماموریت حاج سید حسن اقای خمینی حراست از ارزش ها‬ ‫و ارمان هایی است که بنیانگذار انقالب اسالمی داشت؛ به‬ ‫عبارت خیلی صحیح تر ورود به عرصه های حکومتی فراتر از‬ ‫کار تعریف شده ای که این سال ها دیدیم و حاج سید حسن‬ ‫اقا در کنار درس و بحث شان دنبال کردند اتفاق نمی افتد‪،‬‬ ‫مگر اینکه از او بزرگان نظام بخواهند که فعال شود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪35‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫سیاست‬ ‫را طراحی کرده باشند تا بخواهند انتخابات را دو مرحله ای‬ ‫کنند یا رایش را کاهش دهنــد اما عدم حضو ر اقای روحانی‬ ‫در صحنه انتخابات سال ‪ 96‬به منزله پایان دادن به حیات‬ ‫سیاسی خودش است‪ .‬حتما اقای روحانی حتی اگر اقای‬ ‫هاشمی در قید حیات بود‪ ،‬می توانست مشروط به اینکه با‬ ‫یک تیم منســجم کارامد کار کند و مطالبات مردم را پاسخ‬ ‫دهد در اینده حیات سیاسی موثرتری داشته باشد‪ ،‬بنابراین‬ ‫نبود اقای هاشمی یک کاتالیزوری باید برای اقای روحانی‬ ‫تلقی شود که به طور جدی تر استین باال بزند و در انتخابات‬ ‫‪ 96‬حضور پیدا کند و با تیم منسجم تر و مقتدر تری کارهای‬ ‫ناتمام خودش را تمام کند‪.‬‬ ‫ شــما گفتید اقــای روحانــی باید از ایــن فرصت‬ ‫اســتفاده کند و از زیر ســایه نام اقای هاشــمی‬ ‫بودن در بیاید‪ ،‬ایا اقای روحانی می تواند این کار‬ ‫را انجام دهد؟‬ ‫من فکر می کنم اگر اقــای روحانی از این انفعالی‬ ‫که در مدت اخیر داشــت فارغ شــود که به نظــرم ارتحال‬ ‫اقای هاشــمی او را بیدار کرد و هشــداری به او داد ‪ ،‬حتما‬ ‫از این انفعال خارج خواهد شــد و عزم جدی برای تشکیل‬ ‫ستاد انتخاباتی اش و اعمال تغییر مدیریت ها پیدا می کند‪.‬‬ ‫مگر اینکه اتفاقات خاصی بیفتــد و جمع بندی هایی که به‬ ‫هر صورت شــخص او در نبود اقای هاشمی برای خودش‬ ‫داشــته باشــد که برای من قابل پیش بینی و تحلیل و خبر‬ ‫نیســت و نمی توانم درباره ان اظهارنظر کنم‪ ،‬ولی معتقدم‬ ‫اقای روحانی معتقد اســت در نبــود اقای هاشــمی برای‬ ‫حفظ هویت سیاسی خودش در چهارسال اینده هم پا برجا‬ ‫بماند چون واقعیت این اســت که اگــر رئیس جمهور کار‬ ‫خودش را نیمه تمام بگذارد دچار یک انتحار سیاسی شده‬ ‫و پرونده سیاســی خودش را برای همیشــه بســته است‪.‬‬ ‫فرق اقای روحانی با اقای احمدی نژاد این بود که از صبح‬ ‫انقالب در سمت ها و کسوت های بســیار بزرگ و حساس‬ ‫و خطیری ایفای نقش کرد بنابراین شــخصیت او با سابقه‬ ‫اقای احمدی نژاد بسیار بسیار فرق می کند بنابراین ناتمام‬ ‫گذاشتن این ماموریت سیاسی و مســئولیت اجرایی برای‬ ‫اقای روحانی بسیار پرهزینه و خطرساز خواهد بود‪.‬‬ ‫اصالح طلبان برای حالت دوم هــم برنامه دارند‪،‬‬ ‫یعنی بــرای زمانــی که اقــای روحانــی نخواهد‬ ‫انتظاری که از او وجود دارد را جامه عمل بپوشاند؟‬ ‫اگر اقــای روحانی وارد عرصه ریاســت جمهوری‬ ‫شــود حتما اصالح طلبان از او حمایــت خواهند کرد چون‬ ‫اصالح طلبان به مطالبات حداقلی خودشان رسیدند و امروز‬ ‫شرایط جامعه‪ ،‬منطقه ای و بین المللی را تحلیل می کنند‪.‬‬ ‫بنابرایــن باتوجه به دســتاورد بســیار بزرگ برجــام‪ ،‬امروز‬ ‫معتقدند اثار پســا برجام در دولت دوم اقای روحانی بیشتر‬ ‫هویدا و متجلی خواهد شد‪.‬‬ ‫گرچه مشــفقانه انتقادهایی به دولــت اقای روحانی‬ ‫دارنــد اما بــدون هیــچ ســهم خواهی و باج خواهــی ارزو‬ ‫می کنند اقــای روحانی این مســئولیت را تا ســال ‪1400‬‬ ‫ادامه دهد‪ .‬برخی دوســتان اصالح طلب مطرح کردند که‬ ‫نامزد طولی یا عرضی در کنار اقای روحانی داشــته باشیم‬ ‫که من این حرف را بســیار خطرناک می دانم چون تا امروز‬ ‫براســاس تحلیل ها و اخبــار موثق نامزدی اقــای روحانی‬ ‫در انتخابات ریاســت جمهوری ‪ 96‬مسلم اســت و در این‬ ‫حالــت اصالح طلبان کســی را معرفی نخواهنــد کرد‪ ،‬اما‬ ‫اصالح طلبان این هوشــمندی را دارند و اگر خبردار شوند‬ ‫که اقای روحانی خدایی نکــرده تصمیم بر نیامدن گرفته‪،‬‬ ‫نامــزدی را وارد عرصــه انتخابــات کنند یا بــه هر صورت‬ ‫شرایطی منطبق با مقتضایات و امکانات موجود خودشان‬ ‫مثل سال ‪ 92‬درنظر بگیرند‪ .‬همچنان که در سال ‪ 92‬نامزد‬ ‫اختصاصی خودشــان را کنــار گذاشــتند و از عضو جامعه‬ ‫روحانیت مبارز تهران حمایت کردند‪.‬‬ ‫روحانیجایگزینهاشمیمی شود؟‬ ‫گفت وگوی مثلث با حسین کمالی‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫فــوت ایت الله هاشمی رفســنجانی چــه تاثیری‬ ‫بر عرصه سیاســی کشــور گذاشــت و بعد از او‬ ‫ایا همچنان شــاهد ادامه یافتن تفکــر اعتدال و‬ ‫میانه روی در جناح های سیاسی هستیم یا خیر؟‬ ‫بحث اعتدال منحصر و محدود به اقای هاشــمی‬ ‫نبود‪ .‬اعتدال رویه ای است که در ذهن و باور خیلی از مردم‬ ‫و مسئوالن کشور وجود دارد‪ .‬شــخصیت اقای هاشمی و‬ ‫روشی که داشت او را به عنوان پرچمدار اعتدال مطرح کرد‬ ‫و در واقع صدر و نماد این حرکت قرار گرفت اما این به معنای‬ ‫ان نیست که دیگران در این جهت حرکت نمی کنند و باوری‬ ‫به این رویه ندارند‪ .‬با درگذشت اقای هاشمی حرکت اعتدال‬ ‫و میانه روی به مسیر خود ادامه می دهد و متوقف نخواهد‬ ‫شــد‪ .‬اقای هاشــمی ســعی و تالش زیادی کرد که یک‬ ‫جریان معتدلی را در کشور شکل دهد که از افراط و تفریط‬ ‫به دور باشد و منافع ملی را مالک و معیار عمل قرار دهد تا‬ ‫حرکت های علمی و منصفانه جایگزین رفتارهای تند شود‪.‬‬ ‫ایا کسانی می توانند جای اقای هاشمی را پر کنند؟‬ ‫معتقدم یک مقداری زمان می برد‪ .‬اقای هاشمی‬ ‫ی داشت چون او توانسته بود با گروه های‬ ‫یک نقش بی بدیل ‬ ‫مختلف اجتماعی تعامل منطقی را برقرار کند و باعث ایجاد‬ ‫احســاس امنیت در بخش های مختلف جامعه شود‪ .‬این‬ ‫مســاله از اهمیت بســیار زیادی برخوردار اســت‪ .‬در واقع‬ ‫تعامل اقای هاشــمی با دولتمردان و مســئوالن و مردم و‬ ‫گروه های مختلف اجتماعی به گونه ای بود که یک اطمینان‬ ‫خاطری را ایجاد می کرد‪ .‬این نقشی که اقای هاشمی در این‬ ‫سال ها داشت گروه های مختلف به او برای طرح موضوع‬ ‫مراجعه می کردند اما با فوت ایشان در حقیقت این موقعیت‬ ‫از دســت رفت‪ .‬معتقدم در اینده افراد دیگری هســتند که‬ ‫بتوانند این موقعیت را به دســت اورند و در این جایگاه قرار‬ ‫بگیرند‪ .‬رسیدن به چنین موقعیت و جایگاهی نیاز به مقداری‬ ‫فداکاری و ایثارگری و برقراری ارتباط بیشتر با مردم دارد‪.‬‬ ‫اقای هاشمی ســال ‪ 92‬در شــکل گیری ائتالف‬ ‫اصالحات و اصولگرایــان معتدل نقش کلیدی و‬ ‫ محوری ایفا کرد ؛ حرکتی که در سال ‪ 94‬نیز ادامه‬ ‫یافت‪ ،‬ایا این ائتالف بعد از فوت اقای هاشــمی‬ ‫پایدار بماند؟‬ ‫این ائتــاف بین افــکار معتدل شــکل گرفت و‬ ‫این افکار معتدل امروز نیز وجــود دارند و با هم همکاری و‬ ‫همراهی خواهند داشــت‪ .‬یعنی به وجود امدن ائتالف به‬ ‫یک فرد خاص و گروه بر نمی گشت‪ .‬واقعیت ان است که‬ ‫اقای هاشمی رفســنجانی با تفکر خودشان این مجموعه‬ ‫را راهبری می کردند و حاال دیگرانی هم هستند که در این‬ ‫زمینه هاصاحب نظرندومی توانندکمککنندوتالشکنندتا‬ ‫اعتماد عمومی را به دست بیاورند و همان نقشی را که اقای‬ ‫هاشــمی ایفا می کرد انها چنین موقعیتی را به دست اورند‬ ‫اما دستیابی به چنین هدفی زحمت و زمان زیادی می برد‪.‬‬ ‫برخی معتقدند فوت اقای هاشمی مقداری ائتالف‬ ‫را شکننده می کند چون از یک طرف محور وحدت‬ ‫بین چپ ها بود و باتوجه به ســابقه طوالنی که در‬ ‫انقالب داشت خیلی ها مرجعیت و محوریت او را‬ ‫قبول داشــتند و از طرفی در ارکان حاکمیت بود و‬ ‫می توانست برای این ائتالف راهگشا باشد‪ ،‬نظر‬ ‫شما چیست؟‬ ‫فوت اقای هاشمی کار ائتالف را شکننده یا سخت‬ ‫نمی کند‪ .‬کال حضور ایشــان برای جمعیــت و گروه های‬ ‫مختلف نعمت بــود‪ .‬معتقدم بیشــترین اســیب از فقدان‬ ‫حضور او متوجه منافع ملی و مملکت می شود‪ .‬وجود اقای‬ ‫هاشمی برای یک نظام نعمت بود چون باتوجه به هوشیاری‬ ‫و تجربه و اطالعاتی که داشــت کمک زیــادی به نظام و‬ ‫مسئوالن محســوب می شــد‪ .‬این موقعیت االن از دست‬ ‫رفته است اما ان بخش که بیان می کنند اگر اقای هاشمی‬ ‫نباشد این ائتالف شکننده می شــود و از بین می رود قبول‬ ‫ندارم چون ائتالف براساس نوع رایزنی و دیالوگی که شکل‬ ‫می گیرد به وجود می اید‪ ،‬یعنی این طور نیست که وحدت و‬ ‫همگرایی بدون موضوع و بدون عوامل موثره حاصل شده‬ ‫باشد ‪ .‬این همگرایی براســاس مذاکره و گفت وگو با هدف‬ ‫وحدت ملی حاصل شده و همچنان هم ادامه خواهد یافت‪.‬‬ ‫البته نمی توانیم نقش پرارزش و موثر اقای هاشــمی را در‬ ‫صحنه های مختلف سیاسی نفی کنیم‪.‬‬ ‫برخی می گویند با فوت اقای هاشــمی‪ ،‬شــرایط‬ ‫بــرای اقــای روحانــی و دولتش خیلی ســخت‬ ‫می شــود چون اقای هاشــمی خیلــی انتقادها را‬ ‫نسبت به دولت می توانســت مدیریت کند‪ ،‬نظر‬ ‫شما چیست؟‬ ‫برای همه کسانی که از کمک های اقای هاشمی‬ ‫بهره مند می شــدند یک دوره سختی را می توان پیش بینی‬ ‫کرد‪ .‬اقای روحانی باید نوعی روابط منطقی و درســت را با‬ ‫گروه های مختلف سیاسی برقرار کند‪ .‬هم با اصالح طلبان‬ ‫و هم با اصولگراها باید ارتباط خوبی داشــته باشد تا بتواند‬ ‫صحنه اجتماعی را مدیریت و مسائل کشور را در یک فضای‬ ‫لو فصل کند‪ .‬اقای روحانی امروز بیش از همه‬ ‫تفاهم ملی ح ‬ ‫به وحدت و همدلی ملی نیازمند است و خودش هم می تواند‬ ‫در این مسیر بسیار موثر واقع شود‪.‬‬ ‫ایــا در انتخابات ســال ‪ 96‬فقدان حضــور اقای‬ ‫هاشــمی به ضرر اقای روحانی تمام می شــود یا‬ ‫خیر؟‬ ‫اقای هاشــمی یک تفکر است و این فکر و عقیده‬ ‫ادامه خواهد یافت و متوقف نمی شــود‪ .‬اقای هاشــمی با‬ ‫‪5‬‬ ‫حسین کمالی‪ ،‬دبیرکل حزب اسالمی کار و مشاور‬ ‫امور اجتماعی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام‬ ‫معتقد اســت‪« :‬پرچم جریان اعتدال در کشور بعد از‬ ‫هاشمی می تواند بر دوش هر کسی که سعی در کسب‬ ‫اعتماد عمومی کند و برای رسیدن به این هدف وقت‬ ‫بگذارد و تالش کند‪ ،‬قرار گیرد اما این اتفاق اکتسابی‬ ‫است نه انتصابی‪ .‬کما اینکه هاشمی چنین رویه ای را‬ ‫پیش گرفت و به این موقعیت رسید‪».‬‬ ‫راهنمایی هایی که انجام می داد افراد و گروه های مختلف‬ ‫را حمایت و هدایت می کرد تا مشکالت جامعه حل شود و‬ ‫نگذارد اختالفات بین گروه ها به تعارض جدی تبدیل شود‬ ‫این خدمات را نمی توان نادیده گرفت‪.‬‬ ‫در مجموع فقدان اقای هاشــمی بــر ارای اقای‬ ‫روحانی تاثیر دارد یا خیر؟‬ ‫تاثیر دارد‪ .‬اگر روش های اقای هاشــمی تبیین و‬ ‫نظرات ایشان اعمال شود طبیعتا اقای روحانی می تواند از‬ ‫این مساله بهره مند شود و حتی استفاده بیشتری نسبت به‬ ‫گذشــته کند اما اگر اقای روحانی این راه و حرکت را جدی‬ ‫نگیرد و تالش برای بهبود شــرایط را اغاز نکند این نقیصه‬ ‫باعث کاهش محبوبیتش می شود‪.‬‬ ‫ی را خیلی هــا بدیل اقای هاشــمی‬ ‫اقــای روحانــ ‬ ‫می دانند‪ ،‬ایا او می تواند پرچمدار گفتمان اعتدال‬ ‫در کشور شود؟‬ ‫خیر‪ ،‬اقای هاشمی شخص خودش بود و من کسی‬ ‫را مشابه او نمی شناسم که بگوییم اقای روحانی یا شخص‬ ‫دیگری مشابه اوســت‪ .‬هر شــخصی رفتار‪ ،‬فکر و کردار‬ ‫خودش را دارد‪ .‬در حقیقت اقــای روحانی در مواردی چند‬ ‫همراه‪ ،‬همفکر و هم عقیده با اقای هاشمی بوده و همین راه‬ ‫سیاستمدار‬ ‫بررسی الگوی سیاست ورزی اکبرهاشمی رفسنجانی در ادوار تاریخی‬ ‫فصول سیاست وزری هاشمی رفسنجانی‬ ‫مسعود ندافان‬ ‫‪6‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫را ادامه می دهد‪ .‬حاال مواردی هم هست که او راه و روش‬ ‫خودش را ادامه می دهد و جلو می رود اما اینکه می تواند در‬ ‫جایگاه اقای هاشمی قرار بگیرد؟ جواب من این است که‬ ‫همه می توانند‪ .‬همه اگر مقداری فروتنی پیشــه کنند و از‬ ‫خودشان بیشتر برای مردم مایه بگذارند و حرف گروه های‬ ‫مختلف را بشنوند و انها را به ســمت نوعی وفاق و همدلی‬ ‫ببرند تبدیل به نوعی اقای هاشمی می شوند‪ .‬اقای هاشمی‬ ‫این جایگاه و موقعیت را ایجاد کرد و به دســتش اورد یعنی‬ ‫اکتسابی بود‪ .‬در واقع اتفاقی افتاد که براساس ان ایشان‬ ‫همه گروه های اجتماعی را برای محوریت خودش به نوعی‬ ‫اماده کرد و این کاری است که هر کس دیگری هم می تواند‬ ‫انجام دهد بنابراین کسب چنین جایگاهی منحصر به اقای‬ ‫هاشمی نیست اما نیاز به وقت گذاشتن و پیگیری دارد‪.‬‬ ‫اقای روحانی همیشــه زیرســایه اقای هاشــمی‬ ‫بود‪ .‬ایا بعد از اقای هاشــمی می تواند یک چهره‬ ‫مستقلی را از خودش به نمایش بگذارد؟‬ ‫بله می تواند‪ .‬اقای روحانی تا به حال از راهنمایی‬ ‫اقای هاشــمی اســتفاده می کرد اما حاال اقای هاشــمی‬ ‫دیگر نیست طبیعتا او باید مقداری از راهنمایی و همکاری‬ ‫دوســتان دیگر خــود بهره مند شــود‪ ،‬در عین حــال از ان‬ ‫راهنمایی هایی کــه قبال از اقای هاشــمی دریافت کرد در‬ ‫اینده نیز بهره بگیرد و همان ها را ملکه ذهن کند‪.‬‬ ‫همگرایی اصالحات و اعتدال از این به بعد بیشتر‬ ‫خواهد شد؟‬ ‫بســتگی دارد به گفت وگویی که بیــن انها صورت‬ ‫می گیــرد‪ .‬اگر طرفیــن واقعیت هــای اجتماعــی را درک‬ ‫کنند و به منافع ملی توجه داشته باشــند و در حقیقت دچار‬ ‫خودپسندی نشوند می توان انتظار داشت که این همگرایی‬ ‫بیشتر بین انها اتفاق بیفتد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫رفســنجانی اســت‪ .‬مرحله ای از زندگانی وی که سرشار از‬ ‫متناقض نماست؛ دوســتانی که به منتقدان سرسخت بدل‬ ‫گشتند و توهین کنندگانی که از «عالیجناب سرخ پوش» به‬ ‫«ایت الله هاشمی» تغییر موضع دادند‪ .‬هاشمی رفسنجانی‬ ‫در دومین برهــه سیاســت ورزی حرفه اش کادر ســازی از‬ ‫نیروهای حامی خود را با حمایت از حزب کارگزاران سازندگی‬ ‫در پیش گرفت‪ .‬او حامی توسعه سیاسی نبود‪ ،‬هرکسی که‬ ‫«پر رو شــده بود» باید هزینه اش را در زنــدان می پرداخت‬ ‫چون دســتور داده شــده بود که «دادم رویش را کم کنند‪».‬‬ ‫حاال فرق نمی کرد عزت الله سحابی و عباس عبدی باشد یا‬ ‫یک دانشــجوی منتقد‪ .‬در این میان احمد توکلی و محمود‬ ‫احمدی نژاد مهم ترین منتقدان جسور هاشمی رفسنجانی‬ ‫بودند؛ توکلی در سال‪ 72‬بارای چهارمیلیونی مغلوب پیروزی‬ ‫شد ولی کار ناتمام او را محمود احمدی نژاد در سوم تیر ‪84‬‬ ‫تمام کرد؛ هاشمی رفسنجانی شکست را نپذیرفت و از «به‬ ‫دادگاه عدل الهی شکایت می برم» سخن گفت‪ .‬گالیه ها‬ ‫هاشــمی باهم نوایی اصالح طلبــان همراه شــد و وحدت‬ ‫تاکتیکی انان از سال‪ 84‬با شیبی مالیم اغاز شد‪.‬‬ ‫‪ .3‬راهبری ائتالف سیاســی‪ :‬حضــور احمدی نژاد‬ ‫اغاز عصر عسرت هاشمی و اصالحات بود؛ دشمنان دیروز‪،‬‬ ‫دشــمن مشــترک پیدا کرده بودند و همنوایی برای مبارزه با‬ ‫گفتمان سوم تیر اغاز شــد‪ .‬هاشمی رفسنجانی در سومین‬ ‫مقطع سیاســت ورزی در جایگاه رهبری ائتالفی سیاســی‬ ‫برای تقابل با اصولگرایان و احمدی نــژاد قرار گرفت؛ او در‬ ‫تجربه فراوان سیاســت ورزی با کنش عقالنی معطوف به‬ ‫هدف در نقش ممتاز مصلح ظهور پیدا کرد‪ .‬خرداد‪ 88‬اولین‬ ‫فرصت برای شکســت مخالفان بود؛ هاشمی رفســنجانی‬ ‫و اصالح طلبان برای شکســت احمدی نژاد قسم یاد کرده‬ ‫بودند؛ اما مردم پایبند به گفتمان سوم تیر بودند‪ .‬هاشمی باز‬ ‫ت برخی از فرزندان هاشمی جلودار‬ ‫هم شکســت را نپذیرف ‬ ‫ غائله بودند‪ .‬اماهاشمی رفسنجانیشکستسنگینیخورد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫«نام خانوادگی هاشمی برای خانواده ما‪ ،‬باانکه سی د‬ ‫نیستم‪ ،‬به این دلیل انتخاب شــده است که نام جد پدری ما‬ ‫حاج هاشمبودهاست؛اودرسرتاسرمنطقهامالکوامکانات‬ ‫زیادی داشته است‪ .‬پدرم کمی از تحصیالت علوم حوزوی‬ ‫بهره مند بود‪ ،‬تا انجا که به یاد دارم‪ ،‬در روستا زندگی می کرد‪،‬‬ ‫که دلیل ان تا حدودی فشــارهایی بود کــه در دوره پهلوی‬ ‫متوجهمتدینینبود‪.‬‬ ‫ایشان عمیقا مورد اعتماد مردم بودند و نوعی مرجعیت‬ ‫در امــور اجتماعی و مذهبی داشــتند‪ ».‬ایت الله هاشــمی‬ ‫رفسنجانی روایت زندگینامه خود نوشت خود را این گونه اغاز‬ ‫کرده اســت؛ مردی که به مانند تبار خانوادگی اهل ارتباط با‬ ‫مردم و سیاســت ورزی بود‪ .‬فعاالن و ناظران سیاسی راوی‬ ‫تغییرالگویسیاست ورزیهاشمیرفسنجانیدرادوارتاریخ‬ ‫جمهوری اسالمی هستند ولی خود را ثابت قدم می داند و در‬ ‫این راستا گفته است‪« :‬اگر می بینید بعضی ها که قبال با من‬ ‫موافق نبودند و حاال همراه شده اند من عوض نشده ام‪ ،‬بلکه‬ ‫انها عوض شــده اند‪ ».‬و «این ها عوض شدند و من عوض‬ ‫نشدم‪ .‬یعنی نظر انها نسبت به ما عوض شده است‪ .‬تفکرات‬ ‫من مال ‪ ۵۰‬ســال قبل اســت و هنوز محفوظ است‪ ،‬منتها‬ ‫متناســب بازمان اصالح می شــود‪ ».‬هرچند تاریخ روایتگر‬ ‫تغییراوهست‪.‬‬ ‫مختصات سیاست ورزی هاشمی در عرصه پرتالطم‬ ‫رقابت برای افزایش قدرت را می توان در ســه مقطع زمانی‬ ‫صورت بندی کرد‪:‬‬ ‫‪ .1‬همگامی با خط امامی ها‪ :‬سال های اولیه انقالب‬ ‫اسالمیجدالسیاسیمیانمکتبی هاولیبرال هابود؛هاشمی‬ ‫جلودارجناحمکتبوخط امامی هادرمجلسشورایاسالمی‬ ‫بود‪ .‬هاشمی رفسنجانی‪ ،‬امیرکبیر نبود ولی قهرمان مبارزه با‬ ‫استعماردرافکارعمومیبود‪،‬خطبه هایاتشیناوخطاببه‬ ‫استکبار همگان را میخکوب می کرد‪ .‬شلیک مرگ گروهک‬ ‫فرقانبهمددعفتمرعشیبهخطارفت‪.‬پیامامام خمینی (ره)‬ ‫حکایت از جایگاه رفیع هاشــمی در میان نیروهای سیاسی‬ ‫ی داشت که «جناب حجت االسالم مجاهد متعهد‬ ‫خط امام ‬ ‫هاشــمی عزیز! مرحوم مدرس که به امر رضاخان ترور شد‪،‬‬ ‫از بیمارســتان پیام داد به رضاخان بگویید من زنده هستم‪.‬‬ ‫مدرس حاال هم زنده است‪ .‬مردان تاریخ تا اخر زنده هستند‪.‬‬ ‫بدخواهان بدانند هاشــمی زنده اســت چــون نهضت زنده‬ ‫است‪».‬ازسویدیگر‪«،‬نمازجمعه»مرکزثقلسیاست ورزی‬ ‫هوشمندانه هاشمی رفسنجانی بود؛ او با خطبه های عدالت‬ ‫اجتماعی شــورانگیزی در میان مردم ایجاد می کرد؛ شــاید‬ ‫به روایت علی ربیعی؛ از اصالح طلبان پایبند بر چپ شــریف‬ ‫دهه ‪60‬؛ هاشــمی بنیان گذار نظریه عدالت در انقالب بود‪.‬‬ ‫مقطعاولسیاستمداریهاشمیرفسنجانیکسبقدرتدر‬ ‫چارچوبومنتقددرخلوتوحمایتگریقاطعدرجلوتبود‪.‬‬ ‫‪ .2‬بازیگر سیاســی قهار‪ :‬فراز و نشیب؛ شکست و‬ ‫پیروزی؛ ذم و ثنا میراث مقطع دوم سیاســت ورزی هاشمی‬ ‫سیاست‬ ‫‪37‬‬ ‫سیاست‬ ‫فرصت دوم خرداد ‪ 92‬بود؛ هاشمی در دقیقه ‪ ٩٠‬امد‪،‬‬ ‫خودش دراین باره گفت‪« :‬من عصر اخرین جمعه منتهی به‬ ‫انتخابات احساس کردم در مقابل درخواست مردم و بزرگان‬ ‫دچار استبداد شــده ام و به نظرها توجه نمی کنم؛ بعد از نماز‬ ‫مغرب اســتخاره کردم و تصمیم گرفتم بیایم‪ .‬فردایش هم‬ ‫اخرین روز اسم نویســی بود‪ .‬واقعا برخالف میل خودم بود؛‬ ‫اال ن در خبــرگان هم همین طور اســت‪ ،‬من هیــچ امادگی‬ ‫روحی ای ندارم که رئیس خبرگان شوم‪ .‬در مجمع تشخیص‬ ‫به اندازه کافی کار می کنم»‪ .‬هاشــمی رد صالحیت شــد‪،‬‬ ‫روایــت رد صالحیتش بــه روایت خودش این گونه اســت‪:‬‬ ‫«وزیر وقــت اطالعات در زمــان بررســی صالحیت ها‪ ،‬به‬ ‫شــورای نگهبان رفته و گفته بود با این اقبالی که روزبه روز و‬ ‫بلکه ساعت به ساعت به ایشان می شود‪ ،‬بارای بی سابقه ای‬ ‫می اید و همه رشــته های ‪۱۰‬ســاله ما را پنبه می کند»‪ .‬اما‬ ‫شبیه ترین فرد به او همچنان در میدان حضور داشت؛ حسن‬ ‫روحانی نماد همه مخالفان شد؛ هاشمی از روحانی حمایت‬ ‫کرد و اظهار داشت‪« :‬بنده بعد از رد صالحیتم در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری از اقای روحانی حمایت کردم و ظرف یک‬ ‫هفته اقای دکتر روحانی که دارای ‪ 3‬درصد رای بیشــتر نبود‬ ‫به باالی ‪ 50‬درصد رای رســید‪ ».‬هاشمی رفسنجانی دوره‬ ‫اول ریاست حسن روحانی را اغاز پروژه های ناتمام اش تلقی‬ ‫می کرد‪.‬او«رئیس جمهورساز»بودوانعقادبرجاموانتخابات‬ ‫مجلس شورای اسالمی دهم شمه ای از پروژه های سیاسی‬ ‫اکبرهاشمیرفسنجانیبود؛اوبرایایندهنظامبرنامهداشت‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫سیاست ورزی تکرار نشدنی‬ ‫هاشمی شبیه هیچ کس نبود؛ او در مرحله ای از زیستار‬ ‫سیاسی اش نماد «حفظ وضع موجود» و «رای سوز» بود؛‬ ‫ناطق نوری قربانی تکرار تجربه هاشمی در دوم خرداد‪1376‬‬ ‫شدودرهنگامهنماد«تغییروضعموجود»و«رای ساز»بود؛‬ ‫حسنروحانیمدیونتکرارتجربههاشمیدربیستوچهارم‬ ‫خرداد ‪ 1392‬است‪ .‬او جمع متناقض نماهاست؛ در مقطعی‬ ‫زبان حاکمیت بود؛ خطبه های او تیری به شقیقه ضدانقالب‬ ‫بود و دشمنان کشور هراسناک از موضع گیری هایش بودند‬ ‫و در برهه به ماننــد اپوزیســیون اما درون قــدرت بی محابا‬ ‫نهادهــای حاکمیت‪ ،‬ســامت انتخابات و قــدرت دفاعی‬ ‫کشور را زیر ســوال می برد‪ .‬هاشمی رفسنجانی تشکل گرا‬ ‫بود؛ در دهه اول انقالب اسالمی با سنجیده روی سیاسی‪،‬‬ ‫سیاست ورزی جمعی را بر سیاست ورزی فردی ترجیح می داد‬ ‫و کنش های سیاسی خود را در بستر حزب جمهوری اسالمی‬ ‫و جامعه روحانیــت مبارز صورت بندی می کــرد ولی در دهه‬ ‫‪ 70‬از «تشکل گرایی» به «تشکل سازی» ارتقا یافت؛ او از‬ ‫حضور در شورای مرکزی به «پدر معنوی» بدل گشت‪ ،‬حزب‬ ‫کارگزاران سازندگی را از دل مدیران فن ساالر باقدرت اجرایی‬ ‫و سرمایه اجتماعی نیروهای کار زیرمجموعه انان و در میان‬ ‫راست نشینان با حزب اعتدال و توسعه بازیگران سیاسی اش‬ ‫را در کارزار رقابت برای کسب قدرت سامان داد‪ .‬هرچند یاران‬ ‫قدیمی اشدرراست هایسنتیهیچ گاهبه ماننداصولگرایان‬ ‫جوان و تحول خواهان از او انتقاد نکردند و همانند سربازی‬ ‫گوش به فرمان در نقشــه کالن انتخابات ‪ 92‬دست یاری به‬ ‫او دادند‪ .‬او «رئیس جمهور ســاز» و «مجلس ســاز» بود؛‬ ‫پیروزی در انتخابات ریاســت جمهوری یازدهم و بهارستان‬ ‫دهم محصــول مدیریت سیاســی هوشــمندانه او بود ولی‬ ‫اســتراتژی اشــتی با غرب باتجربه برجام و تغییر در ارایش‬ ‫سیاســی خبرگان با حضــور قدرتمندترین مخالف ایشــان‬ ‫بر کرســی ریاســت مجلس خبرگان بــه اغما رفــت‪ .‬تکرار‬ ‫سیاست ورزیهاشمیامکان پذیرنیستولی«یادگار سازی»‬ ‫از ماحصل سیاست ورزی او پروژه بعدی حامیانش در ساحت‬ ‫سیاست ایرانی است؛ هرچند نقشه راه تداوم دولت روحانی با‬ ‫چالش های مضاعف همراه شده است‪.‬‬ ‫ن هاشمی‬ ‫اینده سیاست بدو ‬ ‫واکاوی چشم انداز سپهر سیاست کشور پس از فوت هاشمی رفسنجانی‬ ‫مسعود ندافان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪7‬‬ ‫خبر کوتــاه بــود؛ «ایت الله هاشــمی رفســنجانی‬ ‫فــوت کرد‪ ».‬بهــت عمیقــی کشــور را فراگرفــت‪ .‬مبارز‬ ‫کهنسال پس از ســال ها مجاهدت برای پیروزی نهضت‬ ‫امام خمینی (ره) به محضر محاسبه الهی شتافت‪ .‬مرحوم‬ ‫هاشمی رفسنجانی‪ ،‬مردی «تاریخ ساز» دوباره «خبرساز»‬ ‫شد؛ خبرهای او همیشه شوک امیز است‪.‬‬ ‫او میان تردیدها در بیســت و یکم اردیبهشــت ‪،92‬‬ ‫زمانی کــه ثانیه هــا کندتر از همیشــه می گذشــت‪ ،‬با بنز‬ ‫ابی رنگ معروفش ساعت ‪ 17:30‬پای در وزارت کشور نهاد‬ ‫و حامیانش با شعار «منجی برای ایران» میدان فاطمی را‬ ‫تسخیر کرده بودند؛ او گفت برای خدمت امدم ولی شعارم‬ ‫را االن نمی گویم‪ .‬اما بازهم خبر شوک امیز دیگر رخ داد؛‬ ‫هاشمی رفســنجانی رد صالحیت شد؛ شــورای نگهبان با‬ ‫دوراندیشــی ‪-‬این روزها ان را می توان درک کرد‪ -‬کهولت‬ ‫ســن و عدم توانایی های جســمی الزم را دلیل عدم احراز‬ ‫صالحیت کهنه کار سیاست کشور دانست‪.‬‬ ‫موج «منجی یابی برای ایران» به دنبال شــبیه ترین‬ ‫فرد بــه هاشمی رفســنجانی بود و او با فراســت سیاســی‬ ‫جبهــه را از رئیس دولت اصالحــات تا ناطق نــوری علیه‬ ‫مخالفان سیاســی اش شــکل داد تا ‪ 24‬خــرداد ‪ 92‬رای‬ ‫به هاشمی رفســنجانی با نگارش نام حســن روحانی رقم‬ ‫بخورد‪ .‬در این سه ســال حضور کلیددار یازدهم پاستور‪،‬‬ ‫اکبر هاشمی رفسنجانی حامی همیشــگی حسن روحانی‬ ‫باقی ماند؛ اما چهار ماه مانده تا انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫دوازدهم داغ دل ســتون خیمه حامیان دولت شــک وارد‬ ‫شد‪.‬‬ ‫فقدان هاشمی رفســنجانی‪ ،‬یکــی از قدرتمندترین‬ ‫چهره های سیاسی کشور‪ ،‬نقطه عطف در تاریخ تحوالت‬ ‫جمهوری اسالمی ایران خواهد بود؛ حال این سوال جدی‬ ‫در میان تحلیلگران سیاسی بیان می گردد که چشم انداز‬ ‫سپهر سیاست کشــور پس از سوگ هاشــمی رفسنجانی‬ ‫چگونه رقم خواهد خورد؟ سیاست ایرانی بدون هاشمی‪،‬‬ ‫فردای استمرار تفکر اوست یا انحطاط سازمان سیاسی‪-‬‬ ‫اقتصادی حامی وی را شاهد هستیم‪.‬‬ ‫اصولگرایان؛ تغییر راهبرد‬ ‫اصولگرایان بنا بر اخالق اسالمی و رسم جوانمردی‬ ‫از مجاهدت هــای قبــل از انقــاب اســامی و اقدامات‬ ‫مناسب هاشمی رفسنجانی در ادوار تاریخی پس از پیروزی‬ ‫انقالب اسالمی یادکردند و حتی مهم ترین رقیب سیاسی‬ ‫او در زمانه ای که کوچک ترین نقد به هاشمی رفسنجانی‬ ‫هزینه ساز بود؛ با چشمانی گریان در صفحه تلویزیون ظاهر‬ ‫شد و حتی منتقدانی که او انان را «تندرو»‪ « ،‬تازه به دوران‬ ‫رســیده ها » و «دلواپس» می خواند‪ ،‬در تشــییع پیکرش‬ ‫حضور جدی داشتند‪ .‬اما فارغ از رسم جوانمردی مقابله با‬ ‫سیاست‬ ‫تفکر اقتصادی‪ -‬سیاســی هاشمی رفسنجانی اصلی ترین‬ ‫شاخصه برخی از اصولگرایان بود‪.‬‬ ‫اصولگرایان نقطه عزیمت بسترسازی سوء مدیریت‬ ‫در ساختار کشــور‪ ،‬مانور تجمل گرایی در مسئوالن و نفوذ‬ ‫دشمن در تصمیم سازی ها را از ریاست جمهوری هاشمی‬ ‫رفســنجانی تلقی می کنند و او پدر معنــوی دولت یازدهم‬ ‫بود که فساد افسارگسیخته‪ ،‬نفوذ چندالیه و سوء مدیریت‬ ‫نورچشمی ها لجام گسیخته شده است‪.‬‬ ‫اصولگرایــان در تــاش بودنــد انتخابــات‬ ‫ریاســت جمهوری یازدهــم را در دوگانه ســازی بــا «پدر‬ ‫معنوی» دولــت یازدهم صورت بندی کننــد؛ انان به مانند‬ ‫انتخابات ‪ 88‬دوگانه «فقر و تکاثر» در پسابرجام را راهبرد‬ ‫سیاســت ورزی خود قرار داده بودند و با تفــوق اقتصاد بر‬ ‫سیاست موج رای منفی و گسست ساختاری سازمان رای‬ ‫حسن روحانی را شکل داده بودند‪.‬‬ ‫در این نقشــه پیروزی زمیــن بازی و کارگــردان تیم‬ ‫مقابل مشــخص بود؛ اما پس از فوت هاشمی رفسنجانی‬ ‫شــرایط پیش رو تغییر جدی داشــته اســت؛ هنجارهای‬ ‫فرهنگ عمومی کشــور مانع از انتقاد به اموات می شود؛‬ ‫گویا رسم ملی است که ذم گویان دوران حیات‪ ،‬ثناگویان‬ ‫فوت شــدگان باشــند و این رخداد برای سیاســتمداران با‬ ‫حصار اهنین بیشتری همراه اســت‪ .‬اصولگرایان با تغییر‬ ‫شــرایط برای اثرگذاری جدی بر افکار عمومی متناسب با‬ ‫ویژگی های فرهنگ عمومی باید در ماه های اتی طرحی نو‬ ‫برای برتری در عرصه عمومی بیندازند‪.‬‬ ‫بحران جانشینی در اصالحات‬ ‫چشم انداز؛ جایگزینی ناطق نوری‪،‬‬ ‫رای ساز با یاد هاشمی‬ ‫فقدانحضوربازیگریسیاسیکه«رئیس جمهورساز»‬ ‫و «مجلس ساز» است ‪ ،‬تحوالت جدی را در سپهر سیاست‬ ‫کشور رقم خواهد زد‪ .‬انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم‬ ‫کارزار تحوالت عمیق در کشور اســت؛ میدان رقابتی که‬ ‫عصر «ماندگاری» یا «عسرت» جناح های اصلی سیاسی‬ ‫کشور را رقم خواهد زد‪ .‬افراد تصمیم ساز جریان اصالحات‬ ‫و حامیان دولت‪ ،‬خواهان تغییر وضعیت «تهدیدانگاری»‬ ‫فقدان هاشمی رفســنجانی به «فرصت سازی» هستند ‪.‬‬ ‫بهتریــن تعبیــر را حســام الدین اشــنا‪ ،‬اصلی ترین طراح‬ ‫انتخاباتی دولت‪ ،‬بیان کرد؛ «امشــب عده ای سر ارام بر‬ ‫بالین خواهند نهاد امــا بی خبر از فــردا و پس فردا‪ ».‬این‬ ‫گزاره با تمرکز بر شــخصیت و گزاره های اعالمی پیشین‬ ‫به مثابه اســتفاده انتخاباتی از فوت هاشمی رفســنجانی‬ ‫است‪ .‬در شــرایطی که شاهد غلبه احساســات در کشور‬ ‫هستیم به نحوی که موج ان منتقدان سیاسی پروپاقرص‬ ‫هاشمی رفســنجانی را به راویان مناقب وی بدل ســاخته‬ ‫اســت؛ بهترین راهکار بــرای ترمیم ســازمان رای دولت‬ ‫یازدهم با راهبرد «اسطوره سازی از هاشمی و یادگار سازی‬ ‫از روحانی» است‪.‬‬ ‫از سوی دیگر در راس تصمیم ســازی برای شورای‬ ‫ائتالفی ‪ 92‬همســنگ با وزن سیاسی هاشمی رفسنجانی‬ ‫فقط حجت االســام ناطق نوری قــرار دارد؛ او برخالف‬ ‫حســن روحانی توانایی جمع کنندگی جریان اصالحات را‬ ‫با شــیخوخیت دارد؛ هرچند حضور جــدی او در تعامالت‬ ‫و منازعات سیاسی کشــور به منزله زیر پای نهادن بر عهد‬ ‫ســال ‪ 84‬وی اســت؛ به نظر می رسد رســالت ناتمام اکبر‬ ‫هاشمی رفســنجانی بــر دوش علی اکبر ناطق نــوری قرار‬ ‫بگیرد‪ .‬ایا شیخ می پذیرد؟‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫فقــدان حضــور بازیگــری سیاســی که‬ ‫«رئیس جمهورســاز» و «مجلس ســاز»‬ ‫اســت ‪ ،‬تحــوالت جــدی را در ســپهر‬ ‫سیاست کشور رقم خواهد زد‪ .‬انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری دوازدهم کارزار تحوالت‬ ‫عمیق در کشور است؛ میدان رقابتی که‬ ‫عصر«ماندگاری»یا«عسرت»جناح های‬ ‫اصلی سیاسی کشور را رقم خواهد زد‬ ‫دولت یازدهم؛ تنهاتر از همیشه‬ ‫روزهــای بــد حســن روحانی پشــت ســرهم تکرار‬ ‫می شــود‪ .‬پس از نقض برجام از ســوی امریــکا و حضور ‬ ‫ترامــپ در کاخ ســفید‪ ،‬هاشــمی رفســنجانی مهم ترین‬ ‫پشــتوانه دولت یازدهم در نبرد قدرت درگذشت‪ .‬سه شنبه‬ ‫‪ 21‬دی ‪ 1395‬روز وداع دولــت یازدهــم بــا پــدر معنوی‬ ‫خود بود‪ .‬هاشمی رفســنجانی اصلی ترین فرد برای رشــد‬ ‫محبوبیت شــیخ دیپلمــات در خرداد ‪ 92‬بــود و پس از ان‬ ‫نقش جــدی در همگام ســازی شــخصیت های موثر در‬ ‫تهران و قم برای همراهی با برجام داشــت‪ .‬بیراه نیســت‬ ‫که هاشمی رفسنجانی را مغز و حسن روحانی را قلب دولت‬ ‫یازدهم بدانیم‪.‬‬ ‫فقدان پشــتوانه فکری‪-‬سیاســی بر لیست مصائب‬ ‫حســن روحانی مانند رکود اقتصــادی‪ ،‬بیــکاری‪ ،‬کابینه‬ ‫ناهمسو و دردسرهای فریدون افزوده شد و حاال او تنهاتر‬ ‫از همیشه شده است‪ .‬از سوی دیگر همه امیدهای کلیددار‬ ‫پاستور اخرین وصیت سیاسی هاشمی در برابر گزینه های‬ ‫جایگزین اصالح طلبان است؛ هاشمی رفسنجانی با تائید‬ ‫بر استمرار حسن روحانی در اخرین گفت وگوی رسانه ای‬ ‫خود اظهار داشت‪« :‬اقای روحانی مصمم است که بیاید‪،‬‬ ‫به تازگی با ایشــان صحبت کردم‪ ،‬ایشــان در دور اول هم‬ ‫به عنوان وظیفه امدند و ان موقع که امدند‪ ،‬وضعی نبود که‬ ‫ادم خودش را پیشــقدم کند‪ .‬همه ما از ایشان خواستیم و‬ ‫ایشان قبول کردند و امدند‪ ..‬به نظر می رسد اقای روحانی‬ ‫ماندنی است‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫نوع مناســبات میــان جریان اصالحات و هاشــمی‬ ‫رفســنجانی روایتی متناقض است؛ هاشــمی رفسنجانی‬ ‫برای اصالح طلبان در دهه ‪« 70‬عالی جناب سرخ پوشی»‬ ‫بود که به دنبال «مرتد سازی سیاسی» نسبت به منتقدانش‬ ‫بود؛ اصالح طلبان تندرو مانند حزب مشارکت و مجاهدین‬ ‫ (انقالب اســامی) شمشــیر اخته بر فراز عمر سیاســی‬ ‫هاشمی رفسنجانی چرخاندند و شخصیت وی را زیر گیوتین‬ ‫تخریب بردند؛ به طوری که مجتبی بدیعی‪ ،‬یکی از اعضای‬ ‫شورای مرکزی حزب مشارکت‪ ،‬اظهار می دارد‪« :‬هاشمی ‬ ‫کســی نیســت که به این ســادگی حیات سیاســی اش را‬ ‫از دســت بدهد‪ .‬هاشــمی عامــل تمامــی گرفتاری های‬ ‫اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی کشــور اســت‪ .‬هاشمی‬ ‫یک فاجعه است‪( ».‬روزنامه بیان‪ 15 ،‬دی ‪ )78‬اما فاجعه‬ ‫نجات بخش اصالحات بود‪.‬‬ ‫فصل مشــترک بغــض بــه محمــود احمدی نژاد‪،‬‬ ‫همگامــی اصالحات بــا هاشــمی رفســنجانی را رقم زد؛‬ ‫هاشــمی پنــاه بی پناهــان شــد؛ اصالحــات امیــد بــه‬ ‫هنر «دیپلماســی پنهــان» او بــا حاکمیت داشــتند‪ .‬هنر‬ ‫سیاســت ورزی او ائتالف ســازی از مخالفان احمدی نژاد‬ ‫از میــان راست نشــینان و چپ نشــینان سیاســت پس از‬ ‫انتخابــات ریاســت جمهوری ‪ 88‬اســت؛ او دامنــه ایــن‬ ‫ائتالف را در خرداد ‪ 92‬گســترش داد و به پیروزی حســن‬ ‫روحانی ختم شد‪ ،‬بازگشــت به قدرت برای اصالح طلبان‬ ‫و یاران سیاســی هاشــمی رقم خورد و پیروزی تا اســفند‬ ‫‪ 94‬اســتمرار پیــدا کرد‪ .‬پــس از ایــن سلســله رخدادها‬ ‫هاشــمی رفســنجانی بــا فراســت خــاص خود بــه رهبر‬ ‫جریان اصالحات بدل گشــت؛ محدودیت هــای قانونی‬ ‫رئیس دولت اصالحــات‪ ،‬او را به جایــگاه «تکرارکننده»‬ ‫راهبــرد تعیین شــده از ســوی هاشــمی رفســنجانی‬ ‫تقلیل داد‪.‬‬ ‫در شــرایط مهم ترین ســویه اثرگذار فوت هاشــمی‬ ‫رفسنجانی بر جریان اصالحات تعویق پیشبرد پروژه اشتی‬ ‫با استکبار و بحران جانشــینی است؛ جریان اصالحات به‬ ‫هاشــمی نیازمند بود و با فوت وی باید شخصیتی دیگر در‬ ‫موضع او بنشیند؛ گزینه جایگزین در طیف های اصالحات‬ ‫متفاوت است‪:‬‬ ‫‪ .1‬مجمــع روحانیــون مبــارز‪ :‬الیــه ســنتی و‬ ‫ارتودکســی جریان اصالحات در اذرماه مهم ترین مرجع‬ ‫سیاســی خــود‪ ،‬ایت اللــه موســوی اردبیلی و در دی ماه‬ ‫مهم ترین کنشــگر سیاســی حامی خود را ازدســت داده‬ ‫است؛ تکرار خسران های جدی به الیه حامیان اثرگذار و‬ ‫محدودیت های قانونی نسبت به رئیس دولت اصالحات‪،‬‬ ‫این طیف از جریــان اصالحات را در تنگنای شــدید قرار‬ ‫داده اســت‪ .‬انان مهم ترین پل ارتباطی با حاکمیت را در‬ ‫زمانی که نامه های رئیس دولت اصالحات «بدون توبه»‬ ‫از فتنه ‪ 88‬پاسخ داده نمی شود؛ ازدست داده اند‪ ،‬بنابراین‬ ‫کنش هوشمندانه انان بازسازی کانال ارتباطی برای جبران‬ ‫نارسایی های زیستار در سپهر سیاست کشور و رهبرگزینی‬ ‫از جریان رقیب است‪ .‬حجت االسالم ناطق نوری بهترین‬ ‫گزینه برای انان هســت‪ .‬رقیب دیروز و رفیــق امروز مانند‬ ‫هاشمی رفسنجانی‬ ‫‪ .2‬طیــف حــزب کارگــزاران ســازندگی‪ :‬حــزب‬ ‫کارگزاران ســازندگی در ســوگ پدر معنوی خود نشســته‬ ‫است‪ .‬کارگزارانی ها بقای خود را در استمرار حیات سیاسی‬ ‫هاشــمی رفســنجانی می دیدند‪ .‬در عصر اعتدال پیروان‬ ‫سیاسی‪-‬اقتصادی هاشمی تغییرات جدی کرده اند‪ ،‬محمد‬ ‫هاشــمی از حزب اســتعفا داد و جریان مخالفان پیشــین‬ ‫هاشمی رفسنجانی که حلقه اطرافیان کرباسچی را تشکیل‬ ‫می دهند‪ ،‬با حضور در شــورای مرکزی حــزب قدرت یابی‬ ‫کردند‪ .‬انان معتقدند که مدل رفتاری هاشمی رفسنجانی‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری ‪ 92‬باید معیار اینده باشد زیرا‬ ‫مروری بر شخصیت های نزدیک به هاشمی‪ ،‬جای تردید‬ ‫باقی نمی گذارد که شــبیه ترین شخص به او از لحاظ طرز‬ ‫تفکر و رویکردهای سیاســی و مدیریتی‪ ،‬کسی نیست جز‬ ‫حسن روحانی‪ ،‬هم او که یار سالیان طوالنی هاشمی بوده ‬ ‫و هم زمانی که شورای نگهبان هاشمی را رد صالحیت کرد؛‬ ‫هاشــمی در معرفی روحانی به جای خود لحظه ای تردید‬ ‫نکرد و تمام قد پشت او ایستاد‪.‬‬ ‫‪ .3‬طیــف مشــارکت و مجاهدین‪ :‬جریــان تندرو‬ ‫اصالحات همچنــان جنبش ســبزی هســتند و برخالف‬ ‫الیه های باالیی از بیــان ان ابایی ندارند‪ .‬انــان برای بقا‬ ‫و پیشــبرد اهداف مقطعی با هاشمی رفســنجانی همســو‬ ‫شــدند‪ .‬تاکتیک «همــکاری» بدون تغییــر در الیه های‬ ‫تفکری انان اتخاذ شد؛ هاشمی برای انان همان هاشمی‬ ‫دهه ‪ 70‬است‪.‬‬ ‫«کاسبان تحریم»‪ ،‬درگذشــت هاشمی رفسنجانی‬ ‫را ابزاری بــرای تنفــس مصنوعی «جنبش بــه اصطالح‬ ‫سبز» می دانند؛ این طیف همســو با جریان ضدانقالب با‬ ‫«برجسته ســازی» و «بزرگنمایی» شعارهای کمرنگ این‬ ‫عناصر در مراسم تشییع‪ ،‬ان را گام اولیه برای رادیکالیسم‬ ‫قلمداد می کنند و خواهان پیاده سازی مدل فوت ایت الله‬ ‫منتظری با تشــنج در مراسم های بعدی هســتند چون در‬ ‫جغرافیای فرهنگ ما مراسم تشــییع می تواند حرکت ساز‬ ‫باشــد‪ .‬این طیف خواهــان تاکتیک «همــکاری» برای‬ ‫بقا و امکان فرصت ســازی بــرای ظهور مجدد را نســبت‬ ‫به جانشــین بعدی هاشمی رفســنجانی مدنظــر دارد؛ به‬ ‫نظر می رســد حســن روحانی گزینه ایده ال انان نسبت به‬ ‫ناطق نوری باشد‪.‬‬ ‫‪39‬‬ ‫سیاست‬ ‫دوره اول؛ انقالبی‬ ‫هاشمیدوره هایمختلفیرادرزندگیسیاسی اشطیکرد‬ ‫‪8‬‬ ‫وقتی کنار حضرت امام ایستاد و حکم نخست وزیری‬ ‫دولت موقت را برای مهندس بازرگان خواند کمتر کســی‬ ‫فکر می کرد که ایــن روحانی جوان خیلــی زود به یکی از‬ ‫چهره های موثر و تصمیم ساز سیاست ایران تبدیل شود‪.‬‬ ‫روحانی جوانی که در طول ‪ 38‬ســال از انقالب اســامی‬ ‫همیشــه از عناصر اصلــی تحــوالت ادوار مختلف بوده‬ ‫اســت‪ .‬حاال که ایت الله هاشمی رفســنجانی در سن ‪82‬‬ ‫سالگی درگذشــته‪ ،‬مرور رفتارسیاسی او در سال های قبل‬ ‫و بعــد از انقالبش می توانــد زوایای تازه بــه همراه تصایر‬ ‫روشن تری از سیاســت ورزی این روحانی پر نفوذ را فراهم‬ ‫اورد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫روحانی انقالبی‬ ‫اکبر هاشمی رفسنجانی در سوم شــهریور ماه سال‬ ‫‪1313‬ه‪.‬ش (برابر با ‪ 4‬اگوست ‪ )1934‬در روستای بهرمان‬ ‫شهرستان رفسنجان و در خانواده ای نسبتا ثروتمند به دنیا‬ ‫امد‪ .‬او یکی از ‪ 9‬فرزند میرزاعلی هاشــمی بهرمانی و ماه ‬ ‫بی بی صفریان است‪.‬‬ ‫پدرش با تحصیالت حوزوی از باغــداران و تاجران‬ ‫پســته بهرمــان از توابع بخش نوق رفســنجان بــود‪ .‬نام‬ ‫خانوادگی هاشــمی برای خانواده ایشــان‪ ،‬با انکه ســید‬ ‫جد پدری‬ ‫ نیستند‪ ،‬به این دلیل انتخاب شــده است که نام ّ‬ ‫وی حاج هاشم بوده است که در سرتا سر منطقه‪ ،‬امالک و‬ ‫امکانات زیادی داشته اســت‪ .‬هاشمی تحصیل را از سن‬ ‫‪ 5‬ســالگی در مکتب خانه ای در نوق اغاز کرد‪ .‬در سن ‪14‬‬ ‫ســالگی به قم رفت و به تحصیل علوم دینی پرداخت و به‬ ‫درجه اجتهاد نائل گردید‪.‬‬ ‫اســاتید وی در حــوزه علمیــه قــم ایــات عظــام‬ ‫سید حســین طباطبایی بروجــردی‪ ،‬امــام خمینی (ره)‪،‬‬ ‫ســید محمد محقــق دامــاد‪ ،‬محمدرضــا گلپایگانــی‪،‬‬ ‫ســید محمد کاظــم شــریعتمداری‪ ،‬عبدالکریــم‬ ‫حائری یزدی‪ ،‬شهاب الدین نجفی مرعشی‪ ،‬محمدحسین‬ ‫طباطبائی و حســینعلی منتظــری بوده انــد‪ .‬وی در انجا‬ ‫تحت تاثیر تعلیمــات امام خمینی(ره) به سیاســت روی‬ ‫اورد و به مخالفت بــا حکومت محمد رضا شــاه پهلوی و‬ ‫انقالب سفید او پرداخت‪.‬با تبعید امام‪ ،‬نقش هاشمی در‬ ‫مبارزه با شــاه و نمایندگی امام در داخل کشور پررنگ تر‬ ‫شــد‪ .‬با وجود نگرش ضد غربی انقالبیون‪ ،‬او ســفرهای‬ ‫زیادی از ژاپن در شــرق تا ‪ 20‬ایالت از ایاالت متحده در‬ ‫غرب داشت‪.‬‬ ‫هاشــمی در ســال ‪ 1337‬بــا عفــت مرعشــی کــه‬ ‫دختــری از خانــواده روحانی و از نــوادگان ســید محمد‬ ‫کاظــم طباطبایی یــزدی اســت‪ ،‬ازدواج کــرد‪ .‬او خواهر‬ ‫حســین مرعشــی‪ ،‬معاون ســید محمد خاتمی در دوران‬ ‫ریاست جمهوری و از مدیران اصلی دولت سازندگی است‪.‬‬ ‫ثمره ایــن ازدواج ‪ 5‬فرزند به ترتیب و بــه نام های فاطمه‪،‬‬ ‫محسن‪ ،‬فائزه‪ ،‬مهدی و یاسر است‪.‬‬ ‫دو دختر او با دو پسر ایت‏الله الهوتی اشکوری‪ ،‬امام‬ ‫جمعه سابق رشت و از دوستان هاشمی در زندان (که یکی‬ ‫پزشک و دیگری دندانپزشک است) ازدواج کردند‪.‬‬ ‫هاشمی رفسنجانی فعالیت سیاســی خود را از سال‬ ‫‪ 1340‬اغاز کرد‪ .‬او در دوران قبل از انقالب‪ ،‬بسیار به امام‬ ‫نزدیک بود‪ .‬در دوران پیــش از انقالب و در طول نهضت‬ ‫امام خمینی(ره) به صورت یک عضو فعال و همیشــه در‬ ‫صحنه حضور داشته اســت‪ .‬نمونه بارز حمایت ایشان از‬ ‫امام خمینی (ره)‪ ،‬حرکتی بود که او به همراه دیگر علما در‬ ‫اعتراض به زندانی شدن امام انجام دادند‪.‬‬ ‫تجربه اولین سفر‬ ‫‪ 14‬ساله بود که به پیشنهاد پســرعمویش‪ ،‬محمد‪،‬‬ ‫تصمیم گرفتند همراه کاروان جهت تحصیل علوم دینی به‬ ‫سیاست‬ ‫قم هجرت کنند‪ .‬پس از چند سال اقامت در منزل حضرات‬ ‫ایات اخوان مرعشی و اطاق های اجاره ای در منازل مردم‬ ‫قم‪ ،‬حوالی سال های ‪ 35‬به بعد در مدرسه حاج سیدصادق‬ ‫و ســپس مدرســه حجتیه حجره ای با ‪ 7‬تن دیگر گرفت‪.‬‬ ‫در همین دوره با همکاری دوســتان‪ ،‬به ویژه شهید باهنر‪،‬‬ ‫نشریه «مکتب تشیع» را بنا نهاد‪.‬‬ ‫اولین شماره این نشریه در اردیبهشت ‪ 1338‬منتشر‬ ‫شد‪ ،‬ایشان درباره این نشریه می گوید‪« :‬در پوشش مکتب‬ ‫تشیع موفق به ایجاد یک شبکه فرهنگی – سیاسی فراگیر‬ ‫در کشور شــدیم‪ .‬پس از باز شــدن فضای سیاسی بعد از‬ ‫شهریور ‪ ،1320‬گروه های ملی گرا و توده ای‪ ،‬میدان دار‬ ‫مسائل سیاسی و اجتماعی در مطبوعات بودند و فضا برای‬ ‫مذهبی ها بسیار تنگ بود‪ .‬در این نشریه مسائل اجتماعی و‬ ‫سیاسی به شکل نو و بدیع توسط بهترین متفکران اسالمی‬ ‫عرضه می شد‪».‬‬ ‫امام خمینی(ره) و هاشمی رفسنجانی‬ ‫اشنایی با امام خمینی(ره) در محل مسکونی وی در‬ ‫مقابل بیت امام شروع شد‪ .‬بعدها زمینه اشنایی با مرحوم اقا‬ ‫مصطفی خمینی فراهم امد‪ .‬در همان ابتدا رابطه استاد و‬ ‫شاگردی با امام را فراهم ساخت و این رابطه را تا روزی که‬ ‫بتوا ند رسما شاگرد امام شود‪ ،‬حفظ کرد‪.‬‬ ‫رابطه حضرت ایت اهلل خامنه ای و هاشمی‬ ‫برای اولین بار در درس خارج فقــه مرحوم ایت الله‬ ‫داماد با هم برخورد کردند‪ .‬سپس این دوستی در یک سفر‬ ‫مشترک برای زیارت عتبات عالیات در عراق مستحکم تر‬ ‫شد‪.‬‬ ‫بعد از این ســفر حضــرت ایت الله خامنــه ای که در‬ ‫مشهد تحصیل می کردند‪ ،‬به قم منتقل شدند و این باعث‬ ‫شد که مراودات ادامه یابد‪ .‬دوستی این دو طلبه به خاطر‬ ‫همفکری کامل و همکاری مبارزاتی عمیق تر شد و اوج ان‬ ‫ســری موسوم به «اصالح‬ ‫در حضور مشترک در جمعیت ّ‬ ‫حوزه» بود که پس از کشف‪ ،‬باعث تعقیب‪ ،‬متواری شدن‬ ‫و زندگی مشترک انها در خفا شد‪.‬‬ ‫شروع علنی کار مبارزاتی‬ ‫ســال ‪ 1337‬مصــادف با اوایل تشــکیل ســازمان‬ ‫اطالعات و امنیت کشور (ساواک) و همچنین سرنگونی‬ ‫رژیم ســلطنتی در کشور همســایه عراق بود‪ .‬هاشمی که‬ ‫محرم ان ســال را در همدان بــرای تبلیغ به ســر می برد ‪،‬‬ ‫در روز عاشــورا ضمن اشــاره به سرنوشــت نظام سلطنتی‬ ‫عراق‪ ،‬انتقاد تنــدی را متوجه نظام ســلطنتی پهلوی کرد‬ ‫که بالفاصله پس از ترک منبر توســط شــهربانی همدان‬ ‫دســتگیر شــد و به مرکزی نظامی که وظیفه ساواک تازه‬ ‫تاســیس را به عهده داشــت‪ ،‬تحویــل داده شــد‪ .‬رئیس‬ ‫شهربانی کل کشــور طی گزارش کتبی ضمن شرح وقایع‬ ‫به نخســت وزیر وقت (منوچهر اقبال) اعالم داشــت که‬ ‫باتوجه به درخواست ازادی وی از سوی عده ای از علما و‬ ‫معتمدین شــهر و به دلیل اینکه وی تا اندازه ای خردسال‬ ‫بود‪ ،‬ازاد شده است‪.‬‬ ‫نقش هاشمی در مخالفت با الیحه انجمن های‬ ‫ایالتی و والیتی‬ ‫هاشمی رفسنجانی‪ ،‬سرباز باغ شاه‬ ‫هاشمی در ‪ 21‬فروردین سال ‪ 42‬پس از حادثه فیضیه‬ ‫دستگیر و جز و اولین طالب به سربازی اعزام شد‪ .‬او پس‬ ‫از فاجعه خونین ‪ 15‬خــرداد‪ ،‬در ‪ 21‬خــرداد ‪ 1342‬با اخذ‬ ‫مرخصی از پادگان خارج شد و دیگر مراجعت نکرد‪.‬‬ ‫زندگی مخفی و مبارزه‬ ‫هاشمی رفســنجانی از بیــم دســتگیری به عنوان‬ ‫سرباز فراری مجبور به زندگی مخفی شدو به زادگاه خود‬ ‫در بهرمان نوق رفت‪ .‬در همین ایام بود که ترجمه کتاب‬ ‫سرگذشــت فلســطین را در مدت چهار ماه اقامت در ان‬ ‫روستا انجام داد‪ .‬در نیمه دوم سال ‪ 43‬به دنبال تصویب‬ ‫الیحه مصونیت مستشــاران نظامی و دیگــر افراد تبعه‬ ‫امریکا موســوم به کاپیتوالســیون‪ ،‬اتش مبارزه گرم تر‬ ‫شد‪ .‬هاشمی توانســت با تهیه صورت مذاکرات الیحه‬ ‫مزبور‪ ،‬امام را در جریان ریز مسائل قرار بدهد‪ .‬امام(ره)‬ ‫نیز به شدت شــاه‪ ،‬امریکا و اســرائیل را مورد حمله قرار‬ ‫دادند که در نیمه شــب ‪ 13‬ابان ‪ 1343‬نیروهای امنیتی‬ ‫منزل امــام را در قــم محاصــره و پس از دســتگیری‪،‬‬ ‫معظم له را به ترکیه تبعید کردنــد‪ .‬پس از تبعید حضرت‬ ‫امام (ره)‪ ،‬هاشــمی و حلقه همفکر ابتدا نشــریه بعثت و‬ ‫بعدها نشــریه انتقام را با مشــی صریح مخالفت با رژیم‬ ‫پهلوی منتشر کردند و در ‪ 29‬بهمن سال ‪ 1343‬به همراه‬ ‫جمعی از علما و فضال در اعتراض به جو اختناق و تبعید‬ ‫حضرت امام خمینــی(ره) نامه سرگشــاد ه ای با عنوان‬ ‫نخست وزیر وقت (هویدا) تهیه و امضا کردند و در پایان‬ ‫درخواست کردند در اســرع وقت رهبر شیعیان جهان را‬ ‫به قم عودت دهند‪.‬‬ ‫جالب توجه اینکه در این نامه سرگشاده برای اولین‬ ‫بار از امام(ره) به عنوان رهبر شیعیان جهان یاد می شود که‬ ‫دارای بار سیاســی عمیقی است‪ .‬سپس در نامه سرگشاده‬ ‫دیگری بــا عنوان هویــدا و با امضا ی فضــا و محصلین‬ ‫کرمانی‪ ،‬نسبت به عدم رعایت شئونات روحانیت از سوی‬ ‫دولت و تصویب مصوبه هــای مغایر با نظــر مراجع تقلید‬ ‫شیعه و اعمال سانسور و تبعید حضرت امام(ره) اعتراض‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫اولین زندان‬ ‫ســاواک در تاریخ ‪ 43/12/12‬به اتهام ا خالل علیه‬ ‫امنیت کشور نسبت به دستگیری ایشان اقدام و او را روانه‬ ‫زندان کــرد‪ .‬وی به مدت ‪ 4‬ماه تحت بازجویی و شــکنجه‬ ‫بود که در ‪ 14‬تیرماه ‪ 1344‬با فشــار علما و مراجع بزرگ از‬ ‫زندان ازاد شد‪.‬در ششم دی ماه ‪ 1344‬وارد نجف ا باد شد‪.‬‬ ‫به رغم ممنوع المنبر بــودن‪ ،‬به منبر رفــت و در پایان یک‬ ‫سخنرانی حماســی برای ســامتی امام خمینی(ره) دعا‬ ‫کرد و بالفاصله پس از پایین امدن از منبر توسط شهربانی‬ ‫دستگیر و به ساواک هدایت شد‪.‬‬ ‫سکوت سیاسی‬ ‫ســال ‪ 52‬و ‪ 53‬را باید تعطیلی جلســات سخنرانی او‬ ‫قلمداد کرد‪ .‬در این سال ها توانست بدون اطالع ساواک‬ ‫دوبار از کشــور خارج شــده و با مبــارزان خارج از کشــور‬ ‫مالقات کند که ســاواک به دلیل بی اطالعی از محتوای‬ ‫انها نتوانســت پرونده ای در این خصوص تشــکیل دهد‪.‬‬ ‫سکوت تاکتیکی هاشــمی در این دو سال ســاواک را به‬ ‫واهمه انداخت‪ .‬چون سکوت او باتوجه به سوابق مبارزاتی‬ ‫بسیار معما می کرد‪ .‬بیم ســاواک از فعالیت های احتمالی‬ ‫سری ایشان و همچنین مسافرت به خارج از کشور باعث‬ ‫ّ‬ ‫شد که او در تاریخ ‪ 54/9/1‬دستگیر شــودو تا پاییز ‪ 57‬در‬ ‫زندان بماند‪.‬‬ ‫در ایام پیروزی‬ ‫بعد از ازادی از زندان در اواســط سال ‪ ،57‬به همراه‬ ‫اولیه جامعه روحانیت مبارز را تشکیل داد‪.‬‬ ‫یارانش هسته ّ‬ ‫در همین روزها به پیشــنهاد جامعه روحانیت مبارز شورای‬ ‫انقالب تشــکیل شــد ‪ ،‬که یکی از کمیته های اصلی ان‬ ‫کمیته سوخت و اعتصاب بود‪.‬‬ ‫به طور خالصه کارهای مهم انجام شــده هاشمی از‬ ‫ازادی از زندان تا پیروزی انقالب عبارتند از‪ :‬تشکیل رسمی‬ ‫جامعه روحانیت مبارز‪ ،‬تشــکیل شــورای انقــاب‪ ،‬اداره‬ ‫اعتصابات و راهپیمایی ها و حل مشــکل سوخت در قالب‬ ‫هیات اعزامی امام به مناطق نفتی و تشکیل ستاد استقبال‬ ‫و تامین امنیت امام(ره)‪.‬‬ ‫نهضت در دانشگاه‬ ‫ساواک در تاریخ‬ ‫‪ 43/12/12‬به اتهام‬ ‫ا خالل علیه امنیت کشور‬ ‫نسبت به دستگیری او‬ ‫اقدام و او را روانه زندان‬ ‫کرد‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫مهمترین حضور هاشــمی در مجامع دانشــجویی‬ ‫در اذر ‪ 1349‬در دانشکده فنی دانشــگاه تهران است‪.‬‬ ‫او در این جلسه شدیدا اســتعمار را مورد حمله قرار داد‪.‬‬ ‫یکی از منابع ساواک اســتقبال از او در دانشکده فنی را‬ ‫این چنین گزارش داده بود‪« :‬تعداد دانشجویانی که در‬ ‫امفی تئائر جمع شــده بودند‪ ،‬حــدود ‪ 700‬الی ‪ 800‬نفر‬ ‫بودند که پس از پایان ســخنرانی مشارالیه شدیدا برای‬ ‫او ابراز احساســات کرده و کف می زدنــد‪ ،‬به طوری که‬ ‫سیاست‬ ‫حضرت امام(ره) جلسه ای در منزل ایت الله حائری‬ ‫و در حضور علما ی طراز اول قم تشکیل داده و اعالم خطر‬ ‫کردند‪ .‬بنا شــد علما با صدور اعالمیه هایی نسبت به این‬ ‫تصویب نامه اعتراض کنند‪ .‬اعالمیه های امام(ره) که از‬ ‫همه تندتر بود‪ ،‬توسط رابطین مکتب تشیع در شهرستان ها‬ ‫هم تکثیر و پخش می شد‪.‬‬ ‫امــام(ره) جمعــی از فضالی قــم را بــرای تبلیغ به‬ ‫اقصی نقاط کشور فرستادند که ماموریت هاشمی عزیمت‬ ‫به اســتان های یزد و کرمان بود و متعاقبا کابینه علم عقب‬ ‫نشست و لغو تصویب نامه را رسما اعالم کرد‪.‬‬ ‫تاکنون چنین استقبالی از هیچ یک از سخنرانان به عمل‬ ‫نیامده است‪».‬‬ ‫ساواک در تاریخ ‪ 50/7/14‬و به بهانه نامه ارسالی به‬ ‫حضرت امام خمینی(ره) مبادرت به دســتگیری وی کرد‬ ‫که بازهم با فشــار علما در تاریخ ‪ 51/2/5‬ازاد شــد که باز‬ ‫هم باگروه های مبارز شناخته شــده و ناشناس کار می کرد‬ ‫و دیری نپایید که پیشنهاد تبعید و سپس حکم دستگیری‬ ‫وی صادر شد‪ .‬سه ماه از غیبت او می گذشت‪ ،‬بدون اینکه‬ ‫ســاواک بتواند کوچکترین اثری از وی به دســت بیاورد‪.‬‬ ‫باالخره ســاواک ایشــان را در تاریخ ‪ 1351/6/6‬توســط‬ ‫شهربانی کرمان در رفسنجان دســتگیر کرد و به ساواک‬ ‫محل تحویل داده شد و پس از یک روز به همراه مامورین‬ ‫مســلح به تهران انتقال داد و در تاریخ ‪ 51/6/14‬تحویل‬ ‫زندان قزل قلعه شد‪ .‬چون نتوانستند دلیل مستندی ارائه‬ ‫نمایند‪ ،‬ناچار با قرار التزام عدم خروج از حوزه قضایی تهران‬ ‫به قید وجــه التزام مبلغ ‪ 50‬هزارریــال در تاریخ ‪51/6/19‬‬ ‫ازاد شد‪.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫سیاست‬ ‫دوره دوم؛ عملگرا‬ ‫هاشمی رفسنجانی از انقالب تا پایان ریاست جمهوری اش را چگونه طی کرد؟‬ ‫‪9‬‬ ‫بعــد از پیــروزی انقــاب ایت اللــه هاشــمی در‬ ‫دیدار بــا امــام(ره) عنــوان کرد که همــه به ایــن نتیجه‬ ‫رســیده ایم که نقص اساســی ما نداشــتن حزب اســت‪.‬‬ ‫امــام که تــا ان زمــان موافــق تاســیس حــزب نبودند‪،‬‬ ‫بــا مالحظه نقــش احــزاب در ان زمان موافقــت کردند‪.‬‬ ‫بدین ســان مجــوز تشــکیل حــزب جمهوری اســامی‬ ‫صادر شد‪.‬‬ ‫اولین ترور‬ ‫هنوز ‪ 4‬ماه از پیــروزی انقالب نگذشــته بود که وی‬ ‫در تاریــخ ‪ 58/3/4‬به عنوان یکــی از افــراد کلیدی مورد‬ ‫ســوء قصد و ترور قرار گرفت‪ .‬حضرت امــام در پیامی در‬ ‫این مورد نوشــتند‪« :‬جناب حجت االسالم مجاهد متعهد‬ ‫هاشــمی عزیز! مرحوم مــدرس که به امــر رضاخان ترور‬ ‫شــد‪ ،‬از بیمارســتان پیام داد به رضاخان بگویید من زنده‬ ‫هستم‪ .‬مدرس حاال هم زنده اســت‪ .‬مردان تاریخ تا اخر‬ ‫زنده هســتند‪ .‬بدخواهان بدانند هاشــمی زنده است چون‬ ‫نهضت زنده است‪».‬‬ ‫وزارت کشور و مجلس‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫نظم سیستم اجرایی کشــور به دلیل پیروزی انقالب‬ ‫و اســتعفای دولت موقت کامال از بین رفته بود‪ .‬در چنین‬ ‫شرایطی حسب فرمان امام(ره) وزارت کشور می بایست دو‬ ‫انتخابات حساس (اولین دوره ریاست جمهوری و مجلس‬ ‫اول) را برگزار کند‪ .‬او در اولین روز سرپرستی وزارت کشور‪،‬‬ ‫سرعت در فعالیت های فعلی وزارت کشور و فعال تر شدن‬ ‫شهربانی و ژاندارمری را در دستورکار قرار دادند‪:‬همزمان‬ ‫با تهیه مقدمــات انتخابات ریاســت جمهوری‪ ،‬یک طرح‬ ‫ضربتی برای مقابله با ترور و اغتشــاش را با همکاری سپاه‬ ‫پاســداران و کمیته های انقالب اســامی اجــرا کرد‪ .‬او‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری را که منجر به انتخاب بنی صدر‬ ‫شــد‪ ،‬برگزار کرد و پس از ان به دلیل کاندیداتوری اولین‬ ‫دوره مجلس شورای اســامی از سرپرستی وزارت کشور‬ ‫اســتعفا داد‪ .‬پــس از برگــزاری انتخابات مجلــس اول و‬ ‫انتخاب او به عنــوان رئیس مجلــس‪ ،‬دورنمایی از تثبیت‬ ‫نظام در سال ‪ 59‬اشکار شد‪.‬‬ ‫سال بحران‬ ‫کشور در انتهای سال ‪ 59‬و اوایل سال ‪ 60‬وضعیت‬ ‫بسیار حساسی داشــت‪.‬بنی صدر پس از رسیدن به پست‬ ‫ریاست جمهوری بدون در نظر گرفتن مصلحت های نظام‬ ‫نوپای اسالمی‪ ،‬اختالفاتی را به وجود اورد‪ .‬در ‪59/12/14‬‬ ‫در مراسمی در دانشگاه تهران که به بهانه بزرگداشت دکتر‬ ‫محمد مصدق برگزار شــده بود‪ ،‬تشکیالت شــبه نظامی‬ ‫ســازمان مجاهدین خلق مرکب از میلیشیای دختر و پسر‬ ‫دراختیار بنی صدر قرار گرفت‪ .‬نیروهای حزب اللهی با انان‬ ‫برخورد کردند‪ .‬نیروهای سپاهی و بسیجی از عدم تسلیح‬ ‫خود در جبهه ها نزد امام همواره گله مند بودند‪ .‬دو روز پس‬ ‫از جریان دانشگاه ایت الله هاشمی رفسنجانی در مجلس‬ ‫خواســتار برخورد مجلس با این قضایا شــد‪ .‬در ‪ 14‬خرداد‬ ‫‪ 1360‬که موضوع عدم کفایت سیاســی بنی صدر مطرح‬ ‫و تصویب شــد‪ ،‬در مقابل روند ترور و انفجار در کشور روبه‬ ‫صعود گذاشت که ترور حضرت ایت الله خامنه ای‪ ،‬انفجار‬ ‫دفتر مرکزی حزب جمهــوری و انفجار نخســت وزیری از‬ ‫نمونه های مشــخص هســتند‪ .‬در این دوران هاشــمی با‬ ‫کمک دیگر بزرگان انقالب مدیریت اجرایی کشور را برای‬ ‫خروج از بحران به عهده گرفت‪.‬‬ ‫هاشمی؛ محور تحوالت کشور‬ ‫همه حوادثی که هاشمی رفسنجانی را مرکز تحوالت‬ ‫کشور و اداره جنگ قرار داد‪ ،‬در فاصله ‪ 62‬روز اتفاق افتاد‪.‬‬ ‫وی هنگام ســفر به کرمان و بازدید ازمناطق زلزله زده خبر‬ ‫ســوءقصد به جان حضرت ایت الله خامنــه ای را دریافت‬ ‫کرد و از ســوی امام خمینــی به عنوان امــام جمعه موقت‬ ‫تهران منصوب شد‪ .‬دفتر حزب منفجر شد و دکتر بهشتی‬ ‫و جمعی از یاران انقالب شهید شدند‪ .‬مدتی بعد شهیدان‬ ‫رجایی و باهنر در حادثه ‪ 8‬شــهریور شهید شــدند‪ .‬در این‬ ‫ایام پیشنهاد شهید رجایی مبنی برانجام عملیات مشترک‬ ‫ارتش‪ ،‬ســپاه و بســیج در شــورای عالی دفاع در دســت‬ ‫بررســی بود و با تصویب شــورای عالی دفاع‪ ،‬ابادان طی‬ ‫عملیات ثامن االئمه به همین شــیوه ازاد شــد‪ .‬دو هفته‬ ‫پس از ازادی ابادان دکتر چمران نماینده امام در شــورای‬ ‫عالی دفاع و فرمانده ســتاد جنگ های نامنظم به شهادت‬ ‫رسید و هاشمی عالوه بر مســئولیت های دیگر به عنوان‬ ‫نماینده امام در شــورای عالی دفاع منصوب شــد‪ .‬بعد از‬ ‫رفتن بنی صدر نقش هاشمی رفســنجانی روز به روز بیشتر‬ ‫می شــد‪ .‬اولین حکم رسمی حضور هاشــمی رفسنجانی‬ ‫در جنگ در تاریــخ ‪ 20‬مهرماه ‪ 1359‬صادر شــد که طی‬ ‫سیاست‬ ‫ان به عضویت شــورای عالی دفاع و در شورا هم به عنوان‬ ‫سخنگو منصوب شد‪ .‬یک ســال بعد در تاریخ ‪ 21‬مهرماه‬ ‫‪ 1360‬توســط امام به عنــوان نماینده رهبری در شــورای‬ ‫عالی دفاع وظیفه ســنگین تری بر دوش گرفت‪ .‬در تاریخ‬ ‫‪ 30‬بهمن ‪ 62‬به سمت فرماندهی عملیات والفجر منصوب‬ ‫و پس از نوشــتن وصیت نامه عازم مناطق جنگی شد‪ .‬در‬ ‫این ایام جهت مقابله همه جانبه با شــرایط به وجود امده‪،‬‬ ‫ایت اللــه خامنــه ای‪ ،‬رئیس جمهور وقت طــی نامه ای با‬ ‫عنوان امام (ره) درخواســت کردند که تمامی امور مربوط‬ ‫به نیروهای مســلح به شــخص واحدی محول شود و در‬ ‫همین نامه قیــد کردند که شایســته ترین شــخص برای‬ ‫این منظور هاشــمی رفســنجانی اســت‪ .‬امام هم ایشان‬ ‫را با تمــام اختیارات به عنوان جانشــین فرمانــده کل قوا‬ ‫منصوب فرمودند‪ .‬او این بار به شــکل رســمی فرماندهی‬ ‫جنگ و جانشینی فرماندهی کل قوا را برعهده گرفت و این‬ ‫مسئولیت تا پایان جنگ ادامه داشت‪.‬‬ ‫روحانی عملگرا‬ ‫دوره سوم؛ اعتدالی‬ ‫‪10‬‬ ‫از راستگرایی تا چپگرایی‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫ان هنــگام که محمــد خاتمی بــا پیروزی بــر رقیب‬ ‫اصولگرایش یعنــی علی اکبــر ناطق نوری راه پاســتور در‬ ‫پیش گرفت‪ ،‬اکبر هاشمی رفسنجانی در چینش نیروهای‬ ‫سیاسی‪ ،‬جایگاهی مشخص در میان جناح راست یا همان‬ ‫محافظه کاران وقت داشــت‪ .‬او موافقانی مهم داشــت در‬ ‫میان راســتگرایان ان دوره که حتی در نمــاز جمعه هایش‬ ‫شــعار «مخالف هاشــمی‪ ،‬مخالــف پیغمبر اســت» ســر‬ ‫می دادند‪ .‬موافقانی که البته کمتر از دو دهه بعد به مخالفان‬ ‫سر ســختش بدل گشــتند‪ .‬هر چه بــود بــا روی کار امدن‬ ‫دولت سید محمد خاتمی‪ ،‬فضا برای رئیس جمهور پیشین‬ ‫نامساعد شــد‪ .‬حاال او اما در پوزیشن دفاع از دستاوردهای‬ ‫دو دولت قبلی قرار داشــت و البته مورد نقــد دولت جدید و‬ ‫حامیانش‪ .‬اگر چه وزرا و نیروهای منسوب به او را همچنان‬ ‫می شد در هیات دولت دید‪ ،‬اما خود او ان قدر برای مخالفان‬ ‫اصالح طلبش مهم بود که به عنوان سیبلی ثابت برای حمله‬ ‫و اعتراض چپ های تازه به قدرت رسیده‪ ،‬تعریف شده بود‪.‬‬ ‫تقریبا روزی نبود که رسانه های مکتوب اصالح طلب‬ ‫در مقاله هــا و ســرمقاله های یومیــه خــود مطلبــی را بــه‬ ‫رئیس جمهور پیشین اختصاص ندهند‪.‬‬ ‫در خط مقــدم حملــه رادیکال هــای چــپ بــه‬ ‫هاشمی رفســنجانی‪« ،‬اکبر گنجی»‪« ،‬عبــاس عبدی» و‬ ‫«عمادالدین باقی» قرار داشتند‪ .‬گنجی و باقی در دو مرحله‪،‬‬ ‫برخورد با اکبر هاشمی رفســنجانی را طراحــی کرده بودند‪.‬‬ ‫یکی از این اقدامات ماجرای اتهام به هاشمی رفســنجانی‬ ‫در پرونده قتل های زنجیره ای بــود‪ .‬دو کتاب «عالیجناب‬ ‫ســرخ پوش‪ ،‬عالیجنابــان خاکســتری» و «تاریکخانــه‬ ‫اشباح» محصول همان پروژه بود‪ .‬گام بعدی سناریویی که‬ ‫مشارکتی ها برای حذف سیاســی رفسنجانی نوشته بودند‪،‬‬ ‫مساله جنگ تحمیلی بود‪ .‬انها هاشمی رفسنجانی را مسئول‬ ‫ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر دانستند و مدعی شدند که‬ ‫امام راحل(ره) پایان جنگ را ان موقع خواستار بودند‪ .‬اکبر‬ ‫هاشمی رفسنجانی هنوز هم از ان دوران به تلخی یاد کرده‬ ‫و از رادیکالیســم چپ ها در ان روزگار گالیه دارد؛ روزگاری‬ ‫سخت برای این چهره کهنه کار سیاسی‪ .‬او دیگر نه قدرت‬ ‫سابق را داشت و نه رسانه ای خاص برای پاسخ به انتقادات‪.‬‬ ‫همه علیه رئیس جمهور سابق شده بودند؛ چنین بود که او‬ ‫بیش از همیشه یک چهره راســتگرا دیده می شد‪ .‬ماجرای‬ ‫انتخاباتمجلسششمامااوجونقطه عطفحمالتچپ ها‬ ‫به رئیس جمهور پیشین بود‪.‬‬ ‫اکبرهاشمی رفسنجانیسودای بازگشت بهپارلمان ان‬ ‫هم از پایتخت را در سر می پروراند‪ .‬حاال فضای مساعدی‬ ‫برای تــداوم انتقــاد و اعتراض بــه او اماده شــده بود‪ .‬ان‬ ‫انتخابات تمام شد و هاشمی رفسنجانی با قضایا و حواشی‬ ‫فراوانی که پیرامون نتایج انتخابات پدیدار شد‪ ،‬از رفتن به‬ ‫مجلسی که روزگاری رئیسش بود‪ ،‬سرباز زد‪ .‬حاال ا و ترجیح‬ ‫داده بود به حضور در مجم ع تشخیص مصلحت نظام بسنده‬ ‫کند؛جاییکهچهره هایمهمی ازسیاسیونواهالیاقتصاد‬ ‫هر شنبه در انجا جلسه می گذاشتند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫جنگ که تمام شد اتفاقات مهمی در کشور رخ داد‪.‬‬ ‫حضرت امام مــدت کوتاهی بعد رحلــت کردند و حضرت‬ ‫ایت الله خامنــه ای با تصمیــم مجلس خبــرگان‪ ،‬رهبری‬ ‫انقالب را بر عهده گرفتند‪.‬در ادامه این تحوالت هاشمی‬ ‫رفســنجانی در ‪ 24‬مرداد ‪ 68‬از مجلــس خداحافظی کرد‬ ‫و دو دوره متوالی به عنوان رئیس جمهور فرد دوم کشــور‬ ‫شــد‪ .‬این اغاز دوران عملگرایی هاشــمی رفسنجانی در‬ ‫دوره ای است که او به عنوان رئیس قوه مجریه به پاستور‬ ‫رفته بود‪ .‬هاشمی رفسنجانی از این دوران وجه دیگری از‬ ‫شخصیت سیاسی‪ ،‬اجتماعی و اقتصادی خود را به نمایش‬ ‫می گذارد‪ .‬فردی که بنا داشت ایده های متفاوتی را برای‬ ‫اداره امور به کار گیرد‪ .‬یک دولت مشارکتی و ائتالفی که‬ ‫البته ویژگی های خاص خود را داشت‪ .‬منتقدانش می گفتند‬ ‫او به فضای سیاســی باز اعتقادی نــدارد و در اقتصاد در‬ ‫این دوره «ازادســازی اقتصادی» و «خصوصی سازی»‬ ‫جایگزین الگوی اقتصادی نامنظم و مختلط دوره قبل شد‪.‬‬ ‫بنابراین استرات‍ژی مشــارکت گروه های خارجی در بخش‬ ‫خصوصی و دولتی به عنوان الگوی مناســبی برای بهبود‬ ‫مدل اقتصاد ایران مطرح شــد‪ .‬این امر در برنامه ‪5‬ســاله‬ ‫توسعه و در یازدهم بهمن ماه ‪ 1368‬توسط مجلس شورای‬ ‫اسالمی به تصویب رسید‪ .‬مهم ترین محور سیاست های‬ ‫دولت رفسنجانی در جهت تحقق برنامه اول توسعه تاکید‬ ‫بر نقش بخش خصوصی و حمایت از مشارکت انان در روند‬ ‫اجرای برنامه بود‪ .‬مجموعه ای از مدیران و سیاست گذاران‬ ‫اقتصادی‪ ،‬که عموما در دانشــگاه های ایــاالت متحده‬ ‫امریــکا تحصیل کــرده و دارای گرایش هــای لیبرالی در‬ ‫حوزه اقتصاد بودند‪ ،‬وارد کابینه شــدند‪ .‬تعدادی از ان ها‬ ‫هم به عنوان مدیران ســطح باال در سازمان ها و نهاد های‬ ‫دولتی فعالیت می کردند‪.‬سیاست های اقتصادی هاشمی‪،‬‬ ‫به ویژه خصوصی ســازی و برنامه های تعدیل اقتصادی‪،‬‬ ‫تاثیرات خود را بر حــوزه فرهنگ و تحــوالت اجتماعی و‬ ‫تحول در ارزش ها بر جای گذاشــت‪ .‬اگر تــا قبل از دوره ‬ ‫ســازندگی‪ ،‬توده گرایی و صرفه جویی تشــویق می شــد؛‬ ‫پــس از ان همگام بــا رشــد برنامه هــای ازاد اقتصادی‪،‬‬ ‫فرهنگ مصرف گرایی در بین جامعه رسوخ یافت‪ .‬تبلیغات‬ ‫گسترده کاال ها و خدمات همراه با مجالت و روزنامه های‬ ‫رنگی فضای یک دســت جامعه را تغییر داد‪ .‬هاشــمی در‬ ‫خطبه های نماز جمعه خود‪ ،‬در اواخــر دهه ‪ ،1360‬عقبه‬ ‫فکری و عقیدتی این رویکرد جدید را در قالب موضوعات‬ ‫مرتبط با «عدالت اجتماعی» ایجاد کرد‪ .‬فرایندی که در ان‬ ‫ناخواسته به بهانه حرکت به ســوی افزایش تولید و تالش‬ ‫برای بازسازی کشــور‪ ،‬رفاه و مصرف گرایی به عنوان یک‬ ‫ارزش مطرح شد‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫روزگار جدید هاشمی و چپ ها‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫امــا هر چــه زمــان می گذشــت فاصلــه اکبــر‬ ‫هاشمی رفسنجانی از چپ ها که دیگر به اصالح طلب شهره‬ ‫شــده بودند‪ ،‬کمتر و کمتر می شــد‪ .‬با افول قــدرت چپ ها‬ ‫و کاهــش پایگاه اجتماعی شــان‪ ،‬حــاال راســتگرایانی که‬ ‫عنوانی جدید به نام اصولگرایان برای خــود برگزیده بودند‪،‬‬ ‫برای بازگشت به قدرت اماده می شدند‪ .‬انها می دانستند که‬ ‫تندروی ها و افراط چپ ها جامعــه را از انها رویگردان کرده و‬ ‫فضا برای بازگشت به عرصه قدرت رسمی اماده شده است‪.‬‬ ‫هنگامه انتخابات سال ‪ 84‬که فرا رســید‪ ،‬نامزدهای متعدد‬ ‫اصالح طلبان خود را برای نشســتن بر صندلی برجای مانده‬ ‫از رئیس جمهور اصالح طلب اماده می کردنــد‪ .‬انها البته با‬ ‫یک رویداد مهم سیاســی در زمان خود مواجه شــده بودند؛‬ ‫رئیس جمهور چهارم بار دیگر عزم پاستور کرده بود‪ .‬فردی که‬ ‫دراتفاقاتوتحوالتهشتسالدولتاصالحاتدرجاگیری‬ ‫نیروهای سیاسی در کنار راســتگرایان ایستاده بود‪ .‬حاال اما‬ ‫راستگرایانپیشینواصولگرایانجدیدبرایخودنامزدهایی‬ ‫غیرازهاشمی رفسنجانیداشتند‪.‬انهابازایش هاورویش هایی‬ ‫در میان خودشان مواجه بودند که با قرائت های متفاوت به‬ ‫هر کس غیر از هاشمی رفسنجانی می اندیشیدند‪ ،‬چه اینکه‬ ‫حاال هاشــمی مخالفان مهمــی در میــان اصولگرایان هم‬ ‫داشت‪ .‬زمان انتخابات فرارسید و نامزدهای اصالح طلب در‬ ‫صحنهباقیماندندونامزدهاییهمازاصولگرایانواردرقابت‬ ‫شدند‪ .‬اما گویا کســی به انها توجهی نداشت‪ .‬عرصه رقابت‬ ‫تبدیلبهیکفضایدو قطبیمیاناکبرهاشمی رفسنجانیو‬ ‫محمود احمدی نژاد شده بود ؛ چنان که این دو چهره سیاسی‬ ‫بهمرحلهدومانتخاباتراهیافتندواصالح طلبانیکهعرصهرا‬ ‫فارغازحضورنماینده هایشانمی دیدن د‪ ،‬ترجیحدادندبهاکبر‬ ‫هاشمی رفسنجانیرجوعکنند‪،‬بااینتفاوتکههاشمیدیگر‬ ‫هاشمیدهه‪ 70‬نبودوبهخوبیمی شدانتقاداتواعتراضات‬ ‫نسبتبهوضعیتموجودرادرگفتارورفتاراودید‪.‬‬ ‫هاشــمی ان انتخابات را باخت و این البته موجب شد‬ ‫فاصله او با هاشمی سال های پیشــین بیشتر شود‪ .‬چنین‬ ‫بود که بعد از سال ‪ 84‬هاشــمی تبدیل به چهره ای منتقد و‬ ‫البته گاهی معترض شــد و این در تمام ســال های دوران‬ ‫ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد ان قدر نمایان بود که‬ ‫تا مدت ها می شد دو قطبی احمدی نژاد ‪ -‬هاشمی را در عرصه‬ ‫سیاسی احساس کرد‪.‬‬ ‫حاال اصالح طلبان و هاشمی رفسنجانی نقاط مشترک‬ ‫فراوانی داشتند؛ از یک سو هر دو به پاستور نرسیده بودند‪،‬‬ ‫از جانبی دیگر حاال انها رقیبی مشــترک پیــدا کرده بودند؛‬ ‫اصولگرایان‪ .‬طرفه انکه محمــود احمدی نژاد هم که خود‬ ‫را جدای از اصولگرایان می دانست هم به هر دو می تاخت؛‬ ‫هم هاشــمی و هم اصالح طلبان فصل مشــترک نقدهای‬ ‫احمدی نژاد بودند‪ .‬چنین بود که فاکتور زمان‪ ،‬اصالح طلبان‬ ‫ن پس از انقالب به یکدیگر نزدیک‬ ‫و هاشمی را از همه دورا ‬ ‫و نزدیک تر کرد‪.‬‬ ‫هاشمی‪ ،‬چپ ها و ماجرای انتخابات سال ‪88‬‬ ‫انتخاباتی دیگر فرارسیده بود‪ .‬اکبر هاشمی رفسنجانی‬ ‫حاال به صورت کامال واضح در جانشینی نیروهای سیاسی‬ ‫جایگاهی مشخص در میان اصالح طلبان داشت‪ .‬ماجرای‬ ‫انتخابات سال ‪ 88‬تکرار شد و یک دو قطبی شکل گرفت ؛‬ ‫هاشمی رفســنجانی اگرچــه کاندیدا نبــود‪ ،‬اما بــار دیگر‬ ‫مقابل محمود احمدی نژاد قرار داشــت‪ .‬انتخابات با همه‬ ‫حاشیه هایش پایان یافت و باز هم هاشمی رفسنجانی طعم‬ ‫پیروزی را نچشید‪ .‬او حاال در سخت ترین دوران سیاسی پس‬ ‫از انقالبش به سر می برد‪ .‬هم در انتخابات به ان نتیجه ای‬ ‫که می خواست نرسیده بود و هم در پوزیشنی قرار گرفته بود‬ ‫که او را در جاگیری نیروهای سیاسی نسبت به حاکمیت با‬ ‫فاصله مواجه کرده بود‪ .‬انتقادات فراوانی علیه او مطرح بود‪.‬‬ ‫هرچه بود او اشتراکات بیشتری با اصالح طلبان پیدا کرد و‬ ‫به باور برخی تحلیلگران در فراغ چهره های مهم سیاســی‬ ‫اصالح طلبان‪ ،‬هاشمی بر ان شد که نقش برادر بزرگتر را هم‬ ‫برای انان ایفا کند‪.‬‬ ‫انتخابات ‪ 92‬و داستان یک نامزدی‬ ‫باز هنگامه انتخاباتی دیگر فرا رسید و بار دیگر نگاه ها‬ ‫به سوی او دوخته شــد‪ .‬اینکه ایا او می اید؟ اینکه او از چه‬ ‫کاندیدایــی حمایت خواهد کــرد؟ اینکه ایــا او باز هم یک‬ ‫قطب انتخابات خواهد بود؟ گمانه ها فراوان بود و در فراق‬ ‫اخبار رســمی هر کس برای خود دیدگاهی خاص داشــت؛‬ ‫«بنا ندارم کاندیدای انتخابات شــوم»؛ کلیشــه ای برای‬ ‫هاشمی رفسنجانی بود که در قالب پاسخ به دعوت کنندگان‬ ‫انتخاباتیبیانمی شد؛دعوت کنندگانیکهبهباورشان‪،‬اکبر‬ ‫هاشمی رفسنجانی در دهه نهم از عمرش باید یک بار دیگر‬ ‫در قامت یک کاندیدای ریاست جمهوری حاضر می شد‪ .‬او‬ ‫در کنار پاســخ های منفی در مورد کاندیداتوری اش بیش از‬ ‫همیشه بر ماجرای دولت وحدت ملی یعنی همان طرحی که‬ ‫از چند سال پیش دنبال می کرد‪ ،‬اصرار داشت‪ .‬اما هر چه بود‬ ‫هاشمی رفسنجانی در اخرین روز از ثبت نام کاندیداها برای‬ ‫نامزدی در انتخابات ثبت نام کرد‪.‬‬ ‫چرا هاشمی به این تصمیم مهم رسید و تصویری که او‬ ‫از شرایط سیاسی ایران پس از محمود احمدی نژاد داشت‬ ‫چگونه بــود که او را به فکــر حضوری مجــدد در انتخابات‬ ‫انداخت؟ چه شد که او فکر کرد می تواند رئیس جمهور بعدی‬ ‫ایران باشــد؟ ایا اینکه بگوییم او از همان ابتدا می دانسته‬ ‫احتمال عدم تایید صالحیتش وجــود دارد و بر مبنای یک‬ ‫چرا هاشمی به این تصمیم مهم رسید و تصویری که او از‬ ‫شرایط سیاسی ایران پس از محمود احمدی نژاد داشت چگونه‬ ‫بود که او را به فکر حضوری مجدد در انتخابات انداخت؟‬ ‫تاکتیک حساب شــده وارد انتخابات شــد‪ ،‬ادعای گزافی‬ ‫است؟‬ ‫واقعیت این اســت کــه اکبر هاشمی رفســنجانی در‬ ‫چینــش معادالت سیاســی چند مــاه منتهی بــه انتخابات‬ ‫نقش اساسی داشته اســت‪ .‬او بی شــک از ماه ها پیش به‬ ‫کاندیداتوری فکر می کرده و در جاگیری نیروهای سیاسی‬ ‫هر دو جناح نقشی تاثیر گذار داشــته است‪ .‬به بیان دیگر او‬ ‫در دو زاویه به سیاست ورزی مشــغول بوده و ارایش نیروها‬ ‫را به گونه ای موثر تغییر داده یا از شکل گیری طبیعی برخی‬ ‫معادالت جلوگیری کرده است؛ این ادعایی است که اثباتش‬ ‫با نگاهی به انچه در این ماه ها گذشته امکان پذیر است‪.‬‬ ‫او با جناح اصالح طلبی مواجه بــوده که پس از وقایع‬ ‫ســال ‪ 88‬در بدترین اوضاع خود به ســر می بــرد؛ جناحی‬ ‫که خالء حضور لیدر و کســی کــه حرف اخــر را در ان بزند‬ ‫مدت هاست گریبانگیرش بوده و انچنان که باید اوضاع بر‬ ‫وفق مرادش نبوده و کم فروغ ترین دوره حیات سیاسی اش‬ ‫را تجربه می کرد‪ .‬هاشــمی مانــده بود و جناحی کــه باز در‬ ‫استانه انتخاباتی دیگر تالش هایی را به خود می دید برای‬ ‫بازیابی همبستگی های پیشین‪ .‬رفقای سابق باز یکدیگر را‬ ‫یافته بودند‪ .‬این اما همه ماجرا نبود؛ ترمیم همبستگی های‬ ‫اسیب دیده زمان می خواســت و زحمت‪ .‬روایت ها متفاوت‬ ‫بود و خواســت ها مختلف‪ .‬یکی از نامزد حداکثری سخن‬ ‫می گفت و لزوم بازگشت به ســید محمد خاتمی و در جانبی‬ ‫دیگرازنسلدومحمایتمی شدوحتیبرخیکهدرمیانشان‬ ‫نزدیکان به هاشمی حضور داشتند به حمایت از یک نامزد‬ ‫اصولگرا فکر می کردند‪.‬‬ ‫از نگاهی دیگــر چهره های رده بــاالی اصالح طلب‬ ‫در استانه انتخابات مهم ‪ 92‬به یک مســاله بیش از نتیجه‬ ‫انتخابات می اندیشــیدند و ان بازگشــت اصالح طلبان به‬ ‫عرصه قدرت رســمی بود‪.‬به بیان دیگر انها بر ان بودند که‬ ‫راهی باز شــود تا با تجمیع نیروهــای پراکنده اصالح طلب‬ ‫و نی ز ترمیم همبســتگی های از دســت رفته به جناح ناکام‬ ‫سال های گذشــته اب حیات دهند‪ .‬انها اما هر چه تالش‬ ‫می کردند نمی توانســتند با هم اندیشی و هم نشینی به یک‬ ‫نتیجه واحد برسند‪ .‬دامنه اصالحات پر شده بود از نیروهای‬ ‫گریز از مرکز؛ نیروهایی که دیگر نگاهشان به تصمیم سازان‬ ‫و تئوری پردازان اصالح طلب نبود‪ .‬انها فرمان همسازی را‬ ‫برنتافته و هر یک به ســیاق خود اغازگر راهی جدید شدند‪،‬‬ ‫تعریف های پیشین را به چالش کشیدند و خود مدعی اینده‬ ‫شدند و چنان شد که چهره های متعددی از انان راه پاستور‬ ‫در پیش گرفتند‪.‬‬ ‫چنین است که برخی معتقدند اکبر هاشمی رفسنجانی‬ ‫که در اغاز دهه نود از همیشه به اصالح طلبان نزدیک تر بوده‬ ‫و در کاراکتر برادر بزرگتر ایفای نقش می کرده می توانسته‬ ‫انها را برای رسیدن به یک نامزد مشترک متحد کند‪ .‬به بیان‬ ‫دیگر سخن این عده این است که برای هاشمی تالش برای‬ ‫اجماعاصالح طلبانخیلیسختنبودهاست‪.‬درواقعسوال‬ ‫مدعیان این فرضیه این است که هاشــمی که در دفترش‬ ‫بسیاری از چهره های مطرح اصالح طلب را پذیرا بوده‪ ،‬چرا‬ ‫انها را به یک راهکار ثابت و مطمئن نرسانده است؟‬ ‫ســوالی که برخی معتقدند که تصمیم ایت الله برای‬ ‫کاندیداتوری و البته در ادامه فکری که او برای شرایط پس از‬ ‫عدم تاییدش داشته به عنوان پاسخ در ان مستتر بوده است‪.‬‬ ‫اما از زاویه دیگر مانند همین رویــداد در جناح مقابل‬ ‫البته از جنسی متفاوت رخ داده اســت‪ .‬اصولگرایان که با‬ ‫تشــتت رقیب مواجه و از عدم وحدت و اجماع انان مطمئن‬ ‫شــدند به رقابت با یکدیگر پرداختند‪ .‬به دیگر سخن اینکه‬ ‫رفتار شناسی اصولگرایان نشــان می داد مقابل رقیب قدر‪،‬‬ ‫وحدت و اجماع نسخه ای رایج اســت و اما در فراغ رقیب‪،‬‬ ‫رقابت استوار است و پابرجا‪.‬‬ ‫کسانی که می گویند اکبر هاشمی رفسنجانی از ماه ها‬ ‫سیاست‬ ‫پیشبهانتخابات‪ 92‬فکرمی کردهبراینهمپایمی فشارند‬ ‫که او در کنار عدم اجما ع اصالح طلبان‪ ،‬تشتت اصولگرایان‬ ‫را هم انتظار داشــته اســت‪ .‬از نگاهی باالتر مدعیان این‬ ‫فرضیه می گویند که در فضایی که اصالح طلبان به گزینه‬ ‫حداکثری نرســیده و از اجماع هم وامانده انــد و در فضایی‬ ‫که اصولگرایان با چند گزینه وارد رقابت شــده اند‪ ،‬این اکبر‬ ‫هاشمی رفسنجانی است که می توانســت در انتخابات ‪92‬‬ ‫تعیین کننده باشد‪.‬‬ ‫هاشمی و ایران ‪92‬‬ ‫در ســطح دیگر تحلیل می تــوان این گونه گفت که‬ ‫اکبــر هاشمی رفســنجانی اصالح طلبانی کــه در بدترین‬ ‫شرایط سیاسی سال های پس از انقالب به سر می بردند را با‬ ‫سیاست ورزی خاص خود به گونه ای هدایت کرد که دست‬ ‫اخر ان گونه فکر کنند که او فکر می کند و به همان گزینه ای‬ ‫برســند که او مد نظرش اســت‪ .‬کار را چنان جلو برد که انها‬ ‫حتی برای پیروزی در انتخابات از تنها گزینه اصالح طلب در‬ ‫انتخاباتهمگذشتند‪.‬چنانشدکهحتیسید محمدخاتمی‬ ‫هم دست به قلم شد و برای کناره گیری عارف نامه نوشت تا‬ ‫دیگر دلیلی برای ماندن اصالح طلبــان در انتخابات باقی‬ ‫نماند‪ .‬به دیگر سخن اینکه هاشمی برای تمام رخدادهای‬ ‫محتمل در انتخابات ‪ 24‬خرداد اندیشــه ای مجزا داشت و‬ ‫حتی شاید در سطح دیگری از تحلیل بتوان گفت تصویری‬ ‫که در ذهن هاشــمی از فضای ایران در ســال ‪ 92‬ترســیم‬ ‫شــده‪ ،‬بر چند پایه اســتوار بوده است؛ نخســت اینکه او با‬ ‫رئیس جمهوری مواجه بوده کــه در ماه های اخر صدارتش‬ ‫محبوبیتش از همیشــه کمتر بوده و البته با شــیب تندی از‬ ‫انتقادات روبه رو شده است‪ .‬مدافعانش راه و رسمشان را از او‬ ‫جدا کرده و در یک کالم محمود احمدی نژاد دیگر محمود‬ ‫احمدی نژاد دهه هشــتاد نبود‪.‬حاال می شــد او را نقد کرد؛‬ ‫شیب انتقادات را انقدر باال برد که میوه درخت انتقاد از دولت‬ ‫مستقر را به تنهایی چید‪.‬‬ ‫دوم اینکه جناح اصالح طلب که مدت ها در پی یافتن‬ ‫منفذی برای بازگشــت به قدرت بوده به اتحادی تاکتیکی‬ ‫با او رسیده و با فراموشــی نقدهای سال های نه چندان دور‬ ‫به اینده ای کــه نوید بخش رجعــت مجدد به قــدرت بود‪،‬‬ ‫می اندیشید‪ .‬ان روی سکه نفرت‪،‬عشــق است و این گویا‬ ‫میان اصالح طلبان و هاشمی رخ داده بود‪.‬‬ ‫ســوم اینکه اصولگرایانی که محمود احمدی نژاد از‬ ‫ابتدا هم حاضر نشده بود با انها بنشیند و هرگز هم حاضر نشد‬ ‫قبول کند که از شــانه انها بود که پرچمش باال رفت و دیده‬ ‫شد‪ ،‬اکنون همه رو به سوی پاستور کرده و عزم بر تن کردن‬ ‫ردایی که از او برجای می ماند را داشــتند‪ .‬رفقا‪ ،‬رقیب شده‬ ‫و زایش ها و گسســت ها انچنان هویدا کــه تصویری مبهم‬ ‫از شــرایط سیاســی اصولگرایان و حتی جاگیری نیروهای‬ ‫سیاسی پدیدار شده بود‪.‬‬ ‫دست اخر اینکه دیگر پدیده ای سیاسی در اندک زمان‬ ‫ماندهبهانتخاباتدیدهنمی شدوهمهچیزبرایامدناومهیا‬ ‫بود‪ .‬این صبر انقدر طول کشید تا دیگر کسی نمانده باشد که‬ ‫او در محاســباتش منظور نکرده باشد‪ .‬او امد‪ ،‬رد صالحیت‬ ‫شد و سپس از حسن روحانی در انتخابات حمایت کرد‪ .‬این‬ ‫بخش دیگری از زندگی سیاسی هاشمی رفسنجانی بود‪.‬‬ ‫ماجرای دو بُرد در یک روز‬ ‫دوســال بعد یک انتخابات دیگر فرا رســید‪ .‬حســن‬ ‫روحانی و هاشمی رفسنجانی حاال رقبای مشترکی داشتند‪.‬‬ ‫افرادی که پایگاه اصلی شان بهارستان بود و دیگرانی که‬ ‫خارج از بهارستان به دنبال حذف انها از خبرگان هم بودند‪.‬‬ ‫اکنــون باید طرح تــازه ای ریختــه می شــد؛ طرحی برای‬ ‫ماندن‪ ،‬ایــده ای برای بازافرینی یک ائتالف‪ ،‬نســخه ای‬ ‫برای پیروزی بر رقیب‪.‬‬ ‫هاشمی فکری تازه داشت‪ .‬او برای خبرگان از اردوگاه‬ ‫مخالفانــش یارگیری کــرد؛ خود را در فهرســت مهمترین‬ ‫تشــکل روحانی جناح راســت جای داد و برای پارلمان بار‬ ‫دیگر اعتدالگرایان اصالح طلب و اصولگرا را دست به دست‬ ‫هم داد‪ .‬پتانســیلی که این روزها فقط در چند چهره خاص‬ ‫موجود است از هاشمی رفسنجانی تا روحانی و الریجانی و‬ ‫ناطق نوری‪ .‬نتیجه کار انچنان شد که هاشمی رای باالی‬ ‫تهران را به دســت اورد‪ ،‬دو رقیب اصلی او نتوانستند وارد‬ ‫خبرگان شوند و در مجلس هم بسیاری از مخالفان دولت از‬ ‫ورود به دوره جدید باز ماندند‪.‬‬ ‫نکته این است که طرح هاشمی برای این انتخابات‬ ‫هم در زمان اندک باقیمانده به انتخابات کلید خورد و البته‬ ‫به نتیجه رســید‪ .‬او انگار عادت ندارد مشــت خود را برای‬ ‫رقیب‪ ،‬زود باز کند‪.‬‬ ‫دالیل نقد هاشمی‬ ‫نگاهی به شخصیت سیاسی و دیدگاه های اقتصادی دولت هاشمی رفسنجانی‬ ‫دکتر محمد خوش چهره‬ ‫‪11‬‬ ‫نماینده سابق مجلس‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫سیاست‬ ‫در تحلیل شــخصیت اقای هاشــمی رفســنجانی و‬ ‫تحلیل سیاست های اقتصادی ای که دولت او در سال پس‬ ‫از جنگ تحمیلی در پیش گرفته بود‪ ،‬باید این دو مقوله را از‬ ‫یکدیگر تفکیک کنیم‪.‬‬ ‫اقای هاشــمی در درجه اول دارای شخصیتی مبارز‬ ‫هستند که این شخصیت ایشان چه پیش از پیروزی انقالب‬ ‫اسالمی و چه پس از ان خود را نشان داده است و ما در علم‬ ‫مدیریت برای سنجش یک فرد باید مجموعه رفتارهای او‬ ‫را ببینیم تا در مورد ان نظر دهیم‪ .‬متاسفانه مشکلی که در‬ ‫عالم سیاســت وجود دارد از این قرار است که برای بررسی‬ ‫عملکرد یک فرد به تک عاملی می پردازند! قطعا باید برای‬ ‫اقای هاشــمی دعا کنیم که اوال در پیشگاه خداوند متعال‬ ‫دارای کارنامه قابل قبولی باشند‪.‬‬ ‫در رابطــه با عملکــرد ایشــان در عرصــه مدیریت و‬ ‫اقتصاد کشور حتی بســیاری از منتقدان منصف ایشان نیز‬ ‫اذعان دارند که اقای هاشمی منشا خدمات گسترده ای در‬ ‫جمهوری اسالمی بوده اند که موجب اعتالی کشور شده‬ ‫است‪ .‬عموما در مسیر اعتالی کشور نیز اختالف نظرهای‬ ‫فراوانی وجــود دارد و می تــوان از ان به عنــوان اختالف‬ ‫ســلیقه هم نام برد‪ .‬نکته ای که رهبر انقــاب در پیام خود‬ ‫نیز به ان اشاره داشتند و ما باید یاد بگیریم که اختالف نظر‬ ‫و اجتهادهای متفاوت نباید به تکفیر و ارتداد ختم شود‪.‬‬ ‫بنده به عنوان یک کارشــناس علم اقتصاد به رغم در‬ ‫نظر گرفتن نمره باال به مواردی چون مدیریت‪ ،‬سیاســت‬ ‫خارجی‪ ،‬تالش برای اعتالی کشــور و‪ ...‬به دولت اقای‬ ‫ هاشــمی‪ ،‬با برخی دیدگاه هــای اقتصادی دولت ایشــان‬ ‫موافق نیســتم‪ .‬ضمن انکه برخی از مطالعات تاریخی نیز‬ ‫نشان می دهد که ان نسخه های اقتصادی برای کشوری‬ ‫با مشخصات کشور ما نمی توانست موفقیت امیز باشد‪.‬‬ ‫معتقدم برنامه هایی که از سوی نهادهای بین المللی‬ ‫برای اقتصاد کشــورها (به خصــوص کشــورهای مبارز و‬ ‫انقالبی) تجویز می شود چندان هم دور از شیطنت نیست‬ ‫و در نسخه هایی که به خصوص برای کشورهای مبارز ارائه‬ ‫می دهند‪ ،‬ســعی می کنند که ان کشــورها را به سمت خود‬ ‫متمایل سازند‪ .‬برای مثال اگر دیدند شعارهای یک نهضت‬ ‫عدالت است‪ ،‬نسخه هایی را به تصمیم گیران ارائه می دهند‬ ‫که در صورت اجــرای ان نتیجه کار بــه ضدعدالت تبدیل‬ ‫می شود‪ .‬کماینکه در ســال های اخیر هم دیدیم که برای‬ ‫تحقق عدالت برنامه هایی را به اجرا دراوردند که نتیجه ان‬ ‫عدالت نبود‪ ،‬مانند پرداخت یارانه که می توان از ان به عنوان‬ ‫مسکن استفاده کرد اما امروز به یکی از چالش های دولت‬ ‫تبدیل شده است‪.‬‬ ‫همچنین گاهی به اسم سازندگی پروژه هایی به خورد‬ ‫سیستم داده می شوند که شاید در کوتاه مدت به ابادنی ختم‬ ‫شود اما پس از مدتی همان پروژه ها به صورت نیمه تمام و‬ ‫به علت عدم توجیه اقتصادی رها می شوند‪.‬‬ ‫بنابر ایــن اینده اقای هاشــمی را فــرد ارمان خواهی‬ ‫می دانم که در مکتب امام خمینی تربیت شــدند اما برخی‬ ‫اطرافیان ایشــان به سیاســت های اقتصادی روی اوردند‬ ‫که این سیاســت ها توصیه های صنــدوق بین المللی پول‬ ‫و بانک جهانی بود و به سیاســت های تعدیل در کشــور ما‬ ‫شهرت یافت‪.‬‬ ‫جالب اینکه نهادهای پیشنهاد دهنده این سیاست ها‬ ‫پس از مدتی به ناکارامدی انهــا اقرار کردند و پس از نتایج‬ ‫بسیار بد این سیاست ها که در برخی کشورها حتی به تغییر‬ ‫ی و‪ ...‬نیز ختم شد‪ ،‬نتایج ان‬ ‫رژیم‪ ،‬اعتصابات شدید مردم ‬ ‫برای اقتصاد ایران را نیز نامطلوب ارزیابی کردند‪.‬‬ ‫در نتیجه این سیاســت ها به شکاف اجتماعی توجه‬ ‫چندانی نشد و تصور ان بود که با اموری مانند یارانه می توان‬ ‫از این شکاف کاســت اما چنین نشــد کماینکه خود اقای‬ ‫هاشمی نیز حدود‪ 10‬سال اخیر به اشتباهات این سیاست ها‬ ‫پی بردند‪ .‬بنابراین سیاســت های اقتصــادی دولت اقای‬ ‫هاشمی را زیر سوال برد اما شخصیت ایشان برای من قابل‬ ‫احترام است‪.‬‬ ‫همچنین نبایــد فراموش کنیم که نظام ســلطه تمام‬ ‫تالش خود برای به خطر انداختن معیشــت مردم و ایجاد‬ ‫شکاف میان انها و مسئوالن به کار برد و گهگاه نیز تالش‬ ‫کرد تا طرفیــن را علیه یکدیگــر تحریک کنــد و از طریق‬ ‫خناسان ان را تشدید کند‪.‬‬ ‫واژه «خناســان» از جمله مواردی اســت که در پیام‬ ‫رهبری برای اهــل فــن دارای پیام های فراوانی اســت و‬ ‫رسانه های متعهد وظیفه دارند که بیشتر به این واژه بپردازند‬ ‫و برای مردم تبیین کنند که اختالف نظر مساله بدی نیست‬ ‫اما انجایی که با پافشــاری این اختالف ها به شکاف منجر‬ ‫شود باید جلوی ان گرفت‪.‬‬ ‫تصور می کنم ارتحال اقای هاشمی فرصت مناسبی‬ ‫اســت تا فکر کنیم و این بحث خناســان را بــه خوبی مورد‬ ‫واکاوی قرار دهیم‪ .‬فکر می کنم ایــن بحث در کنار بحث‬ ‫نفوذ رهبری قرار دارد‪ .‬به عبارت دیگر نفوذ از ناحیه خارجی‬ ‫می تواند کشــور را در معرض خطر قرار دهــد و در کنار ان‬ ‫«خناسان» می توانند وحدت را در داخل با اختالل مواجه‬ ‫سازند و هر دو بحث را باید در نظر بگیریم‪.‬‬ ‫‪45‬‬ ‫سیاست‬ ‫هاشمی هیچ گاه جامعه روحانیت را‬ ‫ترک نکرد‬ ‫حجت االسالم ابراهیمی‬ ‫عضو جامعه روحانیت‬ ‫‪12‬‬ ‫یکــی از تشــکل هایی کــه مرحــوم اقای هاشــمی‬ ‫رفســنجانی در ان حضوری موثر و جدی داشت‪« ،‬جامعه‬ ‫روحانیت مبارز تهران» بود که ان مرحوم از موسسان و افراد‬ ‫اصلی ان به حســاب می امدند‪ .‬ایشان به صورت مرتب در‬ ‫جلسات جامعه شــرکت می کردند‪ ،‬نظرات ایشان نی ز میان‬ ‫اعضا با اقبال و اســتقبال خوبی همراه بــود‪ .‬عالوه بر این‬ ‫ی بین اعضــای جامعه تاثیرگــذاری فراوانی‬ ‫اقای هاشــم ‬ ‫داشت و نظرات ایشان نیز همواره مورد توجه بود‪.‬‬ ‫جایگاه نظرات سازنده اقای هاشمی در میان اعضای‬ ‫جامعه زمانی بهتر قابل درک است که در نظر داشته باشیم‬ ‫در جامعه روحانیت مبارز تهران یک شخص تصمیم گیرنده‬ ‫نهایی نیست‪ ،‬بلکه همه اعضا باید رای خود را اعالم کنند‬ ‫و بر اساس رای گیری تصمیم سازی می شــود اما از جمله‬ ‫کسانی که در تصمیم شــورا تاثیر بســزایی می گذاشتند‪،‬‬ ‫ایشــان در کنار مرحوم ایت اللــه مهدوی کنــی‪ ،‬ایت الله‬ ‫امامی کاشــانی و حجت االســام ناطق بودنــد‪ .‬بنابر این‬ ‫مرحوم ایت الله هاشمی رفسنجانی از جمله اعضای ممتاز‬ ‫جامعه روحانیت تهران به شــمار می اینــد که نمی توان ان‬ ‫را انکار کرد‪.‬‬ ‫یکی از مــواردی که در میان افــکار عمومی موجب‬ ‫سوء تفاهم گردید‪ ،‬مساله ترک جامعه روحانیت مبارز تهران‬ ‫از سوی ایت الله هاشمی رفسنجانی است که در این رابطه‬ ‫الزم است توضیح دهم ان مرحوم هیچ گاه جامعه روحانیت‬ ‫و جلســات ان را ترک نکردند و اصال هیچ گاه در جلســات‬ ‫حاضر نمی شــدند‪ ،‬بلکه اعضــای جامعه بــرای برگزاری‬ ‫جلسات خدمت ایشــان می رســیدند‪ .‬منتها در برهه ای از‬ ‫زمان مشــغله های فراوانی اطــراف اقای هاشــمی را فرا‬ ‫گرفت و ایشان مسئولیت های سنگینی را بر عهده داشتند‬ ‫که مانع حضور فعال ایشان در جلسات شد که همین باعث‬ ‫شد به ســراغ ایشــان نرویم‪ .‬به همین دلیل نظر بخشی از‬ ‫اعضا بر این بود که به دلیل مشــغله های فراوان به ســراغ‬ ‫ایشان نرویم‪.‬‬ ‫در غیر این صورت خودشان اعالم کرده بودند که هر‬ ‫وقت جامعه امد من امادگی کامل دارم تا در جلسات شرکت‬ ‫کنم که متاسفانه مسئولیت های ســنگین و متعدد مرحوم‬ ‫(ریاست جمهوری‪ ،‬ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام‬ ‫و‪ )...‬مانع از این دیدارها می شد‪ .‬در عین حال این تمایل‬ ‫به حضور در جلسات چه از ســوی خود ایشان چه از سوی‬ ‫اعضای جامعــه روحانیت وجود داشــت و نمی توان پیوند‬ ‫اقای هاشمی با جامعه را منکر شد چرا که این پیوند‪ ،‬پیوندی‬ ‫ناگسستنی بود و همه به ان اذعان دارند‪.‬‬ ‫از ســوی دیگــر اقــای هاشــمی با شــخص رئیس‬ ‫جامعــه روحانیــت مبــارز تهــران «مرحــوم ایت اللــه‬ ‫مهدوی کنی»(رحمت اللــه علیهما) رابطه بســیار نزدیک‬ ‫و تنگاتنگی داشــت در حدی کــه در زمــان کاندیداتوری‬ ‫مرحــوم ایت اللــه مهدوی کنی بــرای ریاســت خبرگان‪،‬‬ ‫همگان از رفاقت این دو شخص در عین رقابت شگفت زده‬ ‫شدند‪.‬‬ ‫در ان روز بسیار مهم و حســاس همه به چشم دیدند‬ ‫که این دو شــخصیت بزرگــوار چگونه با یکدیگــر برخورد‬ ‫ی این اواخر فراجناحی نبود‬ ‫هاشم ‬ ‫محمدنبی حبیبی‬ ‫دبیرکل موتلفه‬ ‫سیاست‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫‪13‬‬ ‫پس از ارتحال اقای هاشــمی رفســنجانی بسیاری‬ ‫می کوشند تا نشان دهند که ایشان میان همه جریان های‬ ‫سیاســی دارای مرجعیت بودنــد‪ ،‬این در حالی اســت که‬ ‫در ســال های اخیر جریان هــای سیاســی اصالح طلب‬ ‫و اعتدال گرا تمایــل زیادی به ایشــان نشــان می دادند‬ ‫و در دل ایــن جریان هــا نیز اقــای هاشــمی محبوبیت و‬ ‫مرجعیــت قابل قبولی داشــت‪ .‬امــا در ان طــرف میدان‬ ‫جریان های سیاســی اصولگرا نظــرات مختلفی در رابطه‬ ‫با اقای هاشمی داشتند و اقای هاشــمی نیز نظر یکسانی‬ ‫پیرامون جریان های اصولگرا نداشتند‪.‬‬ ‫شــخصیت اقای هاشــمی طی ســال های اخیر در‬ ‫سپهر سیاسی جمهوری اســامی ایران ظهور و بروزهای‬ ‫متفاوتی را به خود دیده اســت که طی این سالیان اشکال‬ ‫مختلفی داشــته و هر جایگاهــی که ایشــان در راس ان‬ ‫قرار داشت(مجلس شورای اسالمی‪ ،‬ریاست جمهوری‪،‬‬ ‫مجمع تشخیص مصلحت نظام و‪ )..‬جلوه ای از شخصیت‬ ‫سیاســی این مرد بود‪.‬اما این پراکندگی نظرات در عرصه‬ ‫سیاســت مانع مد یریت موفــق اقای هاشــمی در مجمع‬ ‫تشــخیص مصلحــت نظام نشــد‪ .‬ایشــان به رغــم همه‬ ‫اختالف های حزبی ســعی کردند که در مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت نظام انچه صالح کشــور و مملکت اســت را به‬ ‫تصویب برسانند و از این کار هم دریغ نمی کردند‪.‬‬ ‫شــاید از جمله نکاتی که بسیاری ســعی دارند ان را‬ ‫متوجه اقای هاشــمی ســازند «فراجناحی» عمل کردن‬ ‫ایشــان در عرصه سیاســت بود حال انکه این موضوع را‬ ‫می بایســت در عرصه عمل سیاسی ان مرحوم جست وجو‬ ‫و راســتی ازمایی کنیم تا ببینیــم تا چه اندازه بــه این ادعا‬ ‫نزدیک می شویم‪.‬‬ ‫ایشــان چند مرتبه به من گفتند که می خواهم فردی‬ ‫«فراجناحی» باشــم اما حقیقت ان است که در سال های‬ ‫اخیر حمایت ایشــان از جریان های اصالح طلب و مدعی‬ ‫اعتدال بیشــتر بود و کفــه ارتباط با این جریان ســنگینی‬ ‫بیشتری داشــت ‪ ،‬این در حالی اســت که نگاه به تاریخ ما‬ ‫را متوجه موارد دیگری می ســازد‪ .‬البتــه اینگونه نبود که‬ ‫اقای هاشمی به خصوص نسبت به شخصیت های حقیقی‬ ‫اصولگرا ارادتی نداشته باشــند اما روند و رویه کلی همان‬ ‫چیزی بود که گفتم و گریزی از ان نیست‪.‬‬ ‫برای مثــال در جریان برگزاری انتخابات ششــمین‬ ‫دوره مجلس شــورای اســامی کســانی مقاله نوشــتند‬ ‫و ایشــان را «عالیجناب ســرخپوش» خواندنــد و موارد‬ ‫متعددی را در روزنامه هــای خود به چاپ رســاندند تا به‬ ‫هر قیمتی که شــده اقای هاشــمی به مجلس ششم راه‬ ‫پیدا نکند‪ ،‬چرا که انها می دانســتند ورود اقای هاشــمی‬ ‫به مجلس به منزله ریاســت وی بر قوه مقننه خواهد بود و‬ ‫این همان مساله ای بود که اصالح طلبان از ان به شدت‬ ‫وحشت داشتند‪.‬‬ ‫به خاطر دارم که در چند جلســه در همان زمان اقای‬ ‫هاشــمی از برخی ســران اصالح طلب ازرده دل شــدند و‬ ‫ناراحتی خود را نیز ابراز کردند اما با گذشت زمان و رفع ان‬ ‫ازردگی در اقای هاشــمی گرایش به سمت اصالح طلبان‬ ‫به وجود امد و بیشــتر به ســمت انان رفتنــد‪ .‬البته یکی از‬ ‫حدس های من این است که اقای هاشــمی برای کنترل‬ ‫هر چه بهتر جریان های اصالح طلب خود را به انان نزدیک‬ ‫کردند که این مساله تنها یک حدس است‪.‬‬ ‫در یکی از جلســات خواص اصولگرایــان که تعداد‬ ‫انها به ‪ 10‬نفر هم نمی رسید و مرحوم اقای عسکراوالدی‬ ‫نیز در ان جلســه حضور داشــتند‪ ،‬بنده به عنوان سخنران‬ ‫جلسه خطاب به ایت الله هاشــمی رفسنجانی گفتم که ما‬ ‫سیاست‬ ‫کردند و جای هیچ شــائبه ای برای کدورت میان انها باقی‬ ‫نماند‪ .‬بنده اساس شــخصیت ایت الله هاشــمی را باالتر‬ ‫از ایــن می دانم که به دنبــال جایگاه خاصی باشــند‪ ،‬بلکه‬ ‫هر دوی این بزرگواران تنها بــرای ادای تکلیف جایگاه ها‬ ‫را کســب می کردنــد و انتخاب رئیــس خبــرگان نمایش‬ ‫تمام عیار ایــن خصوصیت و بزرگ منشــی در این دو عضو‬ ‫ارشــد جامعه روحانیت مبارز تهران بود‪ .‬شــخص ایت الله‬ ‫مهدوی کنی(رحمت اللــه علیــه) نیــز مکرر در جلســات‬ ‫جامعه می فرمودند که من به دنبــال جایگاهی نرفتم مگر‬ ‫انکه ان جایــگاه به دنبال مــن امد و من شــخصیت اقای‬ ‫هاشــمی را نیز دور از شــخصیت اقای مهدوی نمی دانم‬ ‫و معتقدم هــر دوی این بزرگواران از ســر دلســوزی برای‬ ‫نظــام مســئولیت های مختلــف و متفــاوت را بــر عهده‬ ‫می گرفتند‪.‬‬ ‫این را هم باید بگویم که مرحوم اقای هاشمی شخص‬ ‫بســیار عاطفی ای بودند و من به شــخصه اوج عطوفت و‬ ‫مهربانی ایشان را در چند اتفاق از نزدیک درک کردم‪.‬‬ ‫به خاطر دارم زمانی که در مجلس شــورای اسالمی‬ ‫به عنــوان نماینــده مــردم حضور داشــتم در چنــد مرحله‬ ‫موفقیت هایی که اقای هاشمی به دست اوردند را به ایشان‬ ‫به صورت کتبی تبریک گفتم که ایشان نیز در کمال متانت‬ ‫و مهربانی بــه صورت کتبی پاســخ مرا دادنــد‪ .‬در موردی‬ ‫دیگر از انجایی که در کمیســیون دفاعی مجلس مشغول ‬ ‫خدمت بودم‪ ،‬موارد متعددی پیش می امد که جهت بازدید‬ ‫از مناطــق جنگی راهی مناطق مختلف جبهه می شــدیم‪.‬‬ ‫برای اینکه دست خالی به ســراغ رزمندگان نرویم به اقای‬ ‫هاشمی که در ان زمان ریاست مجلس را بر عهده داشتند‪،‬‬ ‫گفتم که هدایایی را برای فرماندهان در نظر بگیرند که کار‬ ‫کوچکی در مقابل زحمات ان انجام داده باشیم‪ .‬ایشان به‬ ‫اقای ساداتیان دستور می داد که هر چه فالنی می خواهد‬ ‫به او بدهید و این موارد نشانه های کوچکی از کریم بودن‬ ‫ان شخصیت را به اثبات می رساند کما اینکه ایشان در راه‬ ‫تثبیت نظام از هیچ چیز دریغ نداشت و همه داشته های خود‬ ‫را فدای انقالب اسالمی می کرد‪.‬‬ ‫سعداهلل زارعی‬ ‫‪14‬‬ ‫تحلیلگر مسائل سیاسی‬ ‫بازتــاب گســترده خبــر رحلــت و تشــییع «ایت الله‬ ‫هاشمی رفســنجانی» در اکثر رســانه های پرمخاطب دنیا‬ ‫نشانمی دهدکهازیکسورئیس مجمعتشخیصمصلحت‬ ‫نظام کامال شناخته شد ه و از سوی دیگر از تاثیر او بر محیط‬ ‫بین المللیخبرمی دهد‪.‬‬ ‫هاشمی رفسنجانی از ابتدای پیروزی انقالب به عنوان‬ ‫فردی با «تاثیرات ویژه» در عرصه سیاست داخلی و خارجی‬ ‫ایران شــناخته می شــد و به همیــن جهت نام هاشــمی در‬ ‫اکثر پرونده ها و اتفاق های عرصه سیاســت خارجی کشور‬ ‫به چشــم می خورد‪ .‬به عنوان مثال رســانه های غربی از او‬ ‫به عنوان موثرترین شــخصیت در پذیرفتــن قطعنامه ‪598‬‬ ‫که نقطه پایانی برجنگ ‪ 8‬ســاله گذاشــت‪ ،‬نــام می بردند‬ ‫و نیــ ز او را به عنوان یکــی از پشــتیبانان اصلــی اقدامات‬ ‫ضداســرائیلی می شناســند و بــر ماجــرای ‪« 1373‬امیا»‬ ‫اشــاره می کنند‪ .‬تردیدی نیســت که غرب با نسبت دادن به‬ ‫موضوع حوزه سیاســت خارجی بر ایت الله هاشــمی اغراق‬ ‫می کند امــا در عین حــال می تــوان گفت بعــد از حضرت‬ ‫امام و رهبر معظم انقالب‪ ،‬هیــچ فردی در ایــران به اندازه‬ ‫ی موثر نبوده و به طور‬ ‫هاشمی رفسنجانی در سیاســت خارج ‬ ‫خاص باید گفت در دوره ‪ 8‬ســاله خود او و نیــز در دوره های‬ ‫موسومبهاصالحاتواعتدال‪،‬خطوطسیاستخارجیایران‬ ‫تا حد «بسیار زیاد»تحتتاثیرهاشمی بوده و روسای جمهور‬ ‫پس از او حتی در دوره ‪ 8‬ساله ریاست جمهوری احمدی نژاد‬ ‫تاثیرات بالنسبه بســیار کمتری در وزارت امور خارجه ایران‬ ‫داشــته اند‪ .‬براســاس انچــه در دوره های مختلف شــاهد‬ ‫بوده ایم‪ ،‬سیاســت خارجی مطلوب اقای هاشمی‪ ،‬روی دو‬ ‫عنصر «تنش زدایی» و «توسع ه همکاری های اقتصادی»‬ ‫اســتوار بوده و وزرای خارجــه ایران از والیتی تــا ظریف در‬ ‫سال های‪ 1360‬تا‪ 1395‬همین خط را دنبال کرده اند‪ .‬غرب‬ ‫ن دو عنصر به عنوان تالش ایــران برای دریافت «برگه‬ ‫از ای ‬ ‫پذیرش» در جامعه جهانی و عبور دادن ایران از مشــکالت‬ ‫روبه افزایش اقتصادی تعبیر کرده و چشم انداز ان را تغییر در‬ ‫هویت انقالبی و اسالمی ایران دانست ه و از این رو توامان به‬ ‫دو سیاست ناهمخوان در مواجهه با ایران دست زد ه است‪.‬‬ ‫غربازیکسواتخاذچنیناصولیدرسیاستخارجیایران‬ ‫را ترغیب کرده و ان را «عاقالنه» دانســت ه و از ســوی دیگر‬ ‫به ناکام گذاشتن تنش زدایی و تالش ایران برای دستیابی‬ ‫به توسعه اقتصادی روی اورده و در نقطه مقابل ان در تمام‬ ‫ایــن دوره – از والیتی تا ظریف – بر تشــدید محدودیت ها و‬ ‫تحریم های ایران تاکید کرده است‪ .‬همین دو روز پیش جان‬ ‫کری در یادداشت خویش که به یادداشــت خداحافظی او‬ ‫شهرتیافت‪،‬توصیهکردکههمانگونهکهمابااعمالتحریم‬ ‫و فشار توانسته ایم برنامه هسته ای ایران را متوقف سازیم‪،‬‬ ‫م ترامپ باید فشــارها را برای متوقف کردن برنامه توسعه‬ ‫تی ‬ ‫موشکی‪ ،‬روی ایران متمرکز کند‪.‬‬ ‫اگرچــه نمی تــوان میــان دو اصل سیاســت خارجی‬ ‫مورد نظــر مرحوم هاشمی رفســنجانی و انچــه غربی ها در‬ ‫مورد ایران دنبال می کنند‪ ،‬هویت مشــترکی در نظر گرفت‬ ‫اما می توان گفت چنین نگرشــی طبعا اشــکاالتی دارد که‬ ‫ف هاشــمی‪ ،‬ان را دســتاویز خوبی برای‬ ‫غربی هــای مخال ‬ ‫متوقف کردن ایران ارزیابی کرده اند‪ .‬بر این اساس طی سه‬ ‫دههگذشته‪،‬دلسوزانیازدروننظاماسالمیوجهاناسالم‬ ‫لزوم اصالح یا تکمیل الگوی مورد اشاره را یاداور شده اند‪.‬‬ ‫روش و الگوی هاشــمی در عرصه سیاســت خارجی‬ ‫در عین حال در دوره هــای خود او دســتاوردهایی در حوزه‬ ‫منطقه ای داشته اســت‪ .‬گســترش روابط با ترکیه و توسعه‬ ‫روابط با حوزه عربی بخشی از دستاوردهای نگرش مبتنی بر‬ ‫تنش زدایی و توسعه اقتصادی است اما به گواهی تنش های‬ ‫اخیر در روابط ایران و ترکیه و قطع روابط عربستان سعودی با‬ ‫ایرانمی توانگفتایندستاوردهامانندبناییبرشن‪،‬لرزان‬ ‫ارزیابی می شــوند‪ .‬به نظر می اید پاره ای از دست اندرکاران‬ ‫سیاست خارجی ایران از این نکته غفلت کرده اند که غربی ها‬ ‫و عوامل ان اساســا دنبال کاهش تنش با ایران نیستند و ان‬ ‫را به طور یکطرفه به نفــع ایران ارزیابی می کننــد‪ .‬بنابراین‬ ‫پیام های مبتنی بر کاهش تنش ایران را پاســخ نداده و ان را‬ ‫پاشنه اشیلاقتدارمنطقه ایایرانارزیابیکرده اند‪ .‬سیاست‬ ‫توسعهاقتصادینیزتاانجاکهبربازارخارجی مربوطمی شود‪،‬‬ ‫غرب مایل ب ه همکاری با ایران نیست و این درحالی است که‬ ‫غرب کماکان به ایرانی با وســعت‪ ،‬غنای طبیعی و موقعیت‬ ‫اثرگذار منطقه ای به عنوان کشوری که باید به سیطره غرب‬ ‫بازگردد‪ ،‬می نگرد‪ .‬واکنش جهان به تشــییع جنازه ایت الله‬ ‫هاشمیدررسانه هایغربیوعربینشانمی دهداینفقدان‬ ‫در محاســبات غرب راجع به بازار ایران تاثیر دارد و بنابراین‬ ‫غربی ها با یک چشــم خوشــحال و با چشــم دیگر خویش‬ ‫ناراحت شد ند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫سیاست‬ ‫شنیده ایم شــما فرمودید بر سر دو دو مســاله با هیچکس‬ ‫معامله نمی کنید؛ یکــی نظام اســامی و دیگری والیت‬ ‫فقیه‪ .‬ایشان با وجود اینکه حرف های من به پایان نرسیده‬ ‫بود‪ ،‬سخن من را قطع کرد و گفت‪« :‬نه! من گفته ام که بر‬ ‫سر سه چیز معامله نمی کنم؛ نظام اسالمی‪ ،‬والیت فقیه و‬ ‫شخص ایت الله خامنه ای» این نکته را همه افراد حاضر در‬ ‫جلسه با گوش خودشان شنیدند و به یاد دارند‪.‬‬ ‫اما اقای هاشــمی چندی پس از همین جلسه و پس‬ ‫از فوت پدر اقای میرحسین موسوی پیامی دادند که کمی‬ ‫تعجب برانگیز بود‪ .‬جلســه ای پس از ارســال این نامه با‬ ‫اقای هاشمی داشتیم که به ایشــان گفتیم از انجایی که‬ ‫شــما می خواهید به عنوان یک شــخص فراجناحی عمل‬ ‫کنید‪ ،‬نســبت به اصل ارســال نامه اعتراضی نداریم اما با‬ ‫این وجود به این نکته اعتراض داریم که شما در این نامه‬ ‫از تعابیری اســتفاده کردید که گویی همه افراد بیت اقای‬ ‫موسوی «خدوم» تلقی می شوند و ما به این نکته اعتراض‬ ‫داریم‪ .‬اقای هاشــمی هم جوابی برای ما نداشــتند اما از‬ ‫اینکه به این صراحت مطالــب را می گوییم کمی ناراحت‬ ‫شدند‪.‬‬ ‫در مجموع با اینکه ایت الله هاشــمی همیشه سعی‬ ‫داشتند که به عنوان یک شــخصیت فراجناحی عمل کنند‬ ‫اما در عمل اتفاق دیگری رخ داد و ایشــان در ســال های‬ ‫پایانی عمر خــود با جریان هــای اصالح طلب هماهنگی‬ ‫بیشــتری داشــتند و حمایت های بیشتری نســبت به انها‬ ‫انجام می دادند که این اقدام بــا ادعای فراجناحی عملی‬ ‫کردن توسط یک سیاستمدار همخوانی چندانی ندارد‪.‬‬ ‫غرب از دریافت خبر رحلت هاشمی‬ ‫خوشحال و ناراحت شد‬ ‫‪47‬‬ ‫سیاست‬ ‫هاشمی‪ ،‬هاشمی ماند‬ ‫اوج موفقیت اقای هاشمی در مجمع تشخیص مصلت نظام بود‬ ‫احمد کریمی اصفهانی‬ ‫دبیرکل جامعه اصناف و بازار‬ ‫سیاست‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫‪5‬‬ ‫برای شناخت هر چه بهتر هاشمی ناگزیر از ان هستیم‬ ‫که هاشمی را تنه ا در برش زمانی امروز خودمان نبینیم‪ ،‬بلکه‬ ‫همه زمان های حضور وی در عرصه سیاســت (از مبارزات‬ ‫علیه رژیم شاهنشاهی تا امروز) را مد نظر داشته باشیم‪.‬‬ ‫اغراق نیست که بگوییم ایت الله هاشمی رفسنجانی‬ ‫از پایه گذاران انقالب اســامی بوده اند‪ ،‬چرا که ایشان در‬ ‫زمان مبارزه علیه رژیم پهلوی از جمله مبارزان مشــهور به‬ ‫حساب می امدند که شکنجه های فراوانی را متحمل شدند‬ ‫و روزهای بســیار ســخت و خطرناک ان روزها را پشت سر‬ ‫گذاشتند‪ .‬شــاید پس از پیروزی انقالب اسالمی بسیاری‬ ‫دم از انقالبی بودن می زدند اما این کار در روزهای مبارزه به‬ ‫این اسانی نبود و هاشمی همه سختی ها را پیش از انقالب‬ ‫به جان خرید‪.‬‬ ‫او در مقطعــی انقالبی بودن را انتخــاب کرد که این‬ ‫انتخــاب می توانســت بــرای او هزینه زیــادی(از تحمل‬ ‫زندان های ستم شــاهی تــا دوری از خانــواده و‪ )...‬را در‬ ‫بر داشته باشــد اما به راه خود ایمان داشت و مومنانه ادامه‬ ‫داد‪ .‬بنابر این هاشــمی به راحتی ها به انقالب نرســید که‬ ‫بتواند به راحتی انقــاب را رها کند و به همه گذشــته خود‬ ‫پشت پا بزند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر در برهه هایی نیز نگرانی هایی از ناحیه‬ ‫عملکرد ایشان نزد دوستداران وی و انقالب اسالمی وجود‬ ‫داشت که این نگرانی ها نیز بحق بود اما باید این را بدانیم‬ ‫که او یکی از مردهــای پرقدرت جمهوری اســامی بود و‬ ‫به همین راحتی ها از نظام مورد عالقه خود نمی گذشت‪.‬‬ ‫متاسفانه گاهی اوقات نیز به تعبیر رهبر معظم انقالب‬ ‫اسالمی «خناسانی» در پی ایجاد اختالف میان او و نظام‬ ‫اسالمی بودند که این افراد نیز نتوانستند هاشمی رفسنجانی‬ ‫را از اهداف بلنــد او دور کننــد و او تا پایان عمــر بر طریق‬ ‫خودش باقی ماند‪.‬‬ ‫او توانســت در بســیاری از مــوارد تندروی هــای‬ ‫اصولگرایان و اصالح طلبان را معتــدل کرده و همه انها را‬ ‫تحمل کند‪ .‬پــس می توان از او به عنوان یک شــخصیت‬ ‫اثرگذار چه پیش از پیروزی انقالب اســامی و چه پس از‬ ‫ان یاد کرد‪.‬‬ ‫وی در مناصب مختلفی(از حضور در شورای انقالب‬ ‫تا فرماندهی جنگ‪ ،‬ریاســت مجلس شــورای اســامی‪،‬‬ ‫ریاست جمهوری‪ ،‬ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام‪،‬‬ ‫ریاســت خبرگان رهبری و‪ )...‬را طی حدود ‪ 4‬دهه گذشته‬ ‫به عنوان یک امتحان در دست داشت و باید بگوییم که از‬ ‫این امتحانات سربلند بیرون امد‪.‬‬ ‫اوج موفقیت اقای هاشــمی نیز در مجمع تشخیص‬ ‫مصلت نظام بود؛ ما در جمهوری اســامی ســاختارهای‬ ‫مختلفی چون دولت‪ ،‬مجلس شورای اسالمی‪ ،‬قوه قضائیه‬ ‫و‪ ...‬را داریــم امــا اداره هیچ کدام از انها به ســختی اداره‬ ‫مجمع تشخیص مصلت نظام نیســت چرا که افراد حاضر‬ ‫در این مجمع از یک ســو دارای تفاوت نظر فراوان هستند‬ ‫و از ســوی دیگر این افراد شــخصیت های بزرگی هستند‬ ‫که به انتخاب رهبر معظم انقالب وارد ان می شــوند و هر‬ ‫کدام از انهــا در توانمند ی خــاص خود(دینــی‪ ،‬نظامی‪،‬‬ ‫اقتصــادی‪ ،‬صنعتی‪ ،‬سیاســی و‪ )...‬مجتهد به حســاب‬ ‫می ایند‪.‬‬ ‫اینکه یک نفــر از دل این همــه اختالف نظر و جمع‬ ‫متفکر (و بعضا متضاد) بتواند ارایی منســجم اســتخراج‬ ‫کند و ان را به عنوان مشورت در اختیار رهبر معظم انقالب‬ ‫اســامی قرار دهد نیاز به هنــر زیادی دارد کــه این هنر تا‬ ‫بدین جای کار نزد مرحوم ایت الله هاشمی رفسنجانی بود‬ ‫و نمی دانم که پس از این چه کســی می خواهد این کار را‬ ‫انجام دهد‪ ،‬چرا که این روند کار راحتی نیست و حتی در دوره‬ ‫حضور ایشان نیز در برخی از موارد با اختالل هایی مواجه‬ ‫شده بود که با مدیریت شخص ایشان ختم به خیر شد‪.‬‬ ‫بنابر این حضور ایت الله هاشمی رفسنجانی در مجمع‬ ‫تشــخیص مصلت نظام یکی از نمونه های بــارز موفقیت‬ ‫ایشان در عرصه مدیریت کالن کشــور بود که بسیاری از‬ ‫نخبگان سیاسی و اجرایی را گردهم می اورد و نظرات انها را‬ ‫یکدست کرده و در راه اعتالی نظامی اسالمی به کار می برد‬ ‫و شــاهد بودیم که در دوره طوالنی مدت ریاست ایشان بر‬ ‫مجمع تشخیص مصلت نظام کمترین میزان تنش در این‬ ‫جمع دیده شد‪.‬‬ ‫جالب اینکه افراد خارج از مرزهای جمهوری اسالمی‬ ‫نیز به خوبی دریافته بودند که یکی از طراحان سیاســت در‬ ‫داخل ایران اســت و به همین دلیل هجمه های زیادی به‬ ‫او وارد می کردند که هاشــمی این هجمه هــا را نیز در کنار‬ ‫هجمه های داخلی تحمل می کرد‪.‬‬ ‫متاســفانه در اواخر عمر اقای هاشمی‪ ،‬خناس های‬ ‫زیــادی اطــراف او را فراگرفتنــد و فشــار زیــادی هم به‬ ‫ایشــان اوردند و نزدیک بود که کار هم به جای خطرناکی‬ ‫بکشــد اما به رغم همه این فشــارها‪ ،‬هاشمی «هاشمی»‬ ‫مانــد و در راه انقــاب بــود‪ .‬این بــرای مــا درس عبرتی‬ ‫اســت که همه مــا بدانیم در معــرض امتحــان الهی قرار‬ ‫داریم‪.‬‬ ‫اقای هاشمی راه خوبی را انتخاب کرد و مرگ خوبی‬ ‫هم داشت‪ .‬مردم نیر در روز تشییع جنازه نیز به خوبی نشان‬ ‫دادند که قدردان خادمان خود در نظام اســامی هستند و‬ ‫خدمات انها را فراموش نمی کنند‪.‬‬ ‫‪50‬‬ ‫سیاست‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪51‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫پایان اوباما‬ ‫بین الملل‬ ‫اوبامامسیرسیاستدرامریکارادرسال‪ 2008‬باورودبهکاخسفیدتغییرداد‪.‬اوبهمعنایواقعی‬ ‫کلمهلیبرالبود‪.‬همدرحوزهداخلیمقدماتمداخلهحمایت گرایانهبیشتردولتدرعرصهاقتصادرا‬ ‫فراهم کرد و هم در حوزه خارجی با رویکرد نئولیبرالی به چندجانبه گرایی تن داد و تالش کرد از طریق‬ ‫سازمانوسامانبین المللیبحران هاوچالش هایجهانیراسروساماندهد‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫لیبرال امریکایی؛ پس از ‪8‬سال‬ ‫تداخلیوخارجیامریکا‬ ‫ناکامی هاوکامیابی هایاوبامادرحوزهسیاس ‬ ‫بین الملل‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ارش فرحزاد‬ ‫خبرنگار‬ ‫باراک اوبامــا اخرین روزهــای خود را در کاخ ســفید‬ ‫سپری می کند‪ .‬امدنش با امید پیوند خورده بود و رفتنش با‬ ‫نگرانی‪ .‬نگاهی به کارنامه رئیس جمهور امریکا؛ کارنامه ای‬ ‫که هم درخشــان بود و هم مایوس کننده‪ .‬حــال در لحظه‬ ‫وداع‪ ،‬جامعه امریکا دو پاره شده است‪ .‬باراک اوباما هشت‬ ‫سال وقت داشــت تا ایده های خود را عملی کند‪ .‬کارش را‬ ‫از شهر اسمانخراش ها‪ ،‬شیکاگو شــروع کرده بود‪ .‬ایده ها‬ ‫و برنامه های بسیاری در سر داشت‪ .‬ایده هایی که حکایت‬ ‫از یک امریــکای نوین داشــتند‪ .‬بر ان بود کــه امریکایی‬ ‫عادالنه تر و رنگین تر بسازد‪.‬‬ ‫اما بسیاری از این ایده ها در پایان دوران زمامداری اش‬ ‫روی کاغذ ماندند و عملی نشــدند و او در واپســین هفته ها‬ ‫همه تالش خــود را به کار گرفــت تا جلوی زیان بیشــتر را‬ ‫بگیرد‪.‬‬ ‫اوباما روز سه شــنبه اخرین ســخنرانی خود به عنوان‬ ‫رئیس جمهور امریکا را در شیگاکو انجام داد‪ .‬نگرانی اصلی‬ ‫او در این واپسین روزها ان است که دونال د ترامپ بسیاری از‬ ‫دستاوردهای او را نیست و نابود کند‪ .‬اوباما به عنوان حالل‬ ‫مشکالت پا به کاخ سفید گذاشته بود و حال با نگرانی های‬ ‫بسیاری کاخ ســفید را ترک می کند‪.‬او پس از ‪ 8‬سال موفق‬ ‫نشد بســیاری از مشــکالت را حل کند و ناگزیر به پذیرش‬ ‫شکست های متعددی در سیاســت داخلی و خارجی شد‪.‬‬ ‫اینکه اوبامــا رئیس جمهور خوبی بود یا بد را گذشــت زمان‬ ‫ثابت می کند‪.‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫در عرصه سیاست خارجی کارنامه اوباما هم حاکی از‬ ‫موفقیت ه ا است و هم ناکامی ها ‪ .‬مهم ترین دستاوردهای‬ ‫دولت اوباما در عرصه سیاســت خارجی توافق هسته ای با‬ ‫ایران و از سرگیری رابطه با کوبا ست‪ .‬اما اوباما در خاورمیانه‬ ‫سیاســت ناموفقی از خود به نمایش گذاشــت‪ .‬مذاکرات‬ ‫صلــح بیــن رژیم صهیونیســتی و تشــکیالت خودگردان‬ ‫ بی نتیجه ماندند‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر‪ ،‬پایان حضور نظامی امریکا در عراق‬ ‫منجر به گسترش نفوذ نیروهای تروریستی و از جمله تقویت‬ ‫داعش در این کشــور شد‪ .‬سیاســت های اوباما در سوریه‬ ‫باعث افزایش نقش روسیه در این کشــور شد‪ .‬اوباما ابتدا‬ ‫بشار اســد را تهدید به حمله نظامی کرده بود‪ .‬سیاستی که‬ ‫عمال اجرا نشد‪ .‬بســیاری از منتقدان سیاسی اوباما بر این‬ ‫باورند که در اثر خطاهای سیاســی اوباما در سوریه‪ ،‬دولت‬ ‫این کشور با کمک روسیه و ایران موفق شده بر بسیاری از‬ ‫مخالفان خود چیره شود و کنترل دولتی را بر بسیاری از نقاط‬ ‫و از ان جمله بر حلب احیا کند‪ .‬بحــران اوکراین نیز باعث‬ ‫سردی و تیرگی مناسبات امریکا و روسیه شد‪.‬‬ ‫تیرگی مناسبات دو کشور در جریان کارزار انتخاباتی‬ ‫امریکا به اوج خود رسید‪ .‬امریکا روسیه را متهم به حمالت‬ ‫هکری کرده و مدعی است که این کشور در انتخابات امریکا‬ ‫مداخله کرده است‪ .‬اوباما در واپســین روزهای زمامداری‬ ‫خود تحریم های گســترده ای علیه روســیه تصویب و در‬ ‫همین رابطه اقدام به اخراج تعدادی از دیپلمات های روسیه‬ ‫از خاک کشور خود کرد‪.‬‬ ‫مبارزه با تروریسم‬ ‫مهم ترین پیــروزی اوباما در عرصه نبرد با تروریســم‬ ‫کشــتن رهبر القاعده بود‪ .‬در ماه می ‪ 2011‬در جریان یک‬ ‫حمله برنامه ریزی شــده‪ ،‬امریکا موفق به کشــتن اســامه‬ ‫بن الدن شــد‪ .‬اما شــبکه القاعده پس از ان نیــز به عنوان‬ ‫یک جریان تروریستی به حیات خود ادامه داد‪ .‬پس از ان‬ ‫بود که گروه تروریســتی داعش اعالم موجودیت کرد و به‬ ‫خطر اصلی برای کشــورهای غربی بدل شد‪ .‬دولت اوباما‬ ‫برای مقابله با داعــش از پهپاد بهره گرفــت‪ .‬اما حمالت‬ ‫پهپادها باعث کشته شدن شماری از نیروهای غیرنظامی‬ ‫شد و از این رو انتقادهای بســیاری در پی داشت‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر‪ ،‬دولت اوباما با حمالت هوایی خود از نبرد با داعش در‬ ‫عراق و سوریه حمایت کرد‪ .‬در اثر مبارزه ائتالف بین المللی‬ ‫علیه نیروهــای داعش‪ ،‬دولــت عراق موفق شــد بخش‬ ‫قابل مالحظه ای از مناطق تحت اشغال داعش را به تصرف‬ ‫خود در اورد‪ .‬عقب نشینی داعش از عراق منجر به افزایش‬ ‫شــمار حمالت تروریســتی در اروپا و امریکا شــد‪.‬یکی از‬ ‫وعده های دولت اوباما بســتن زندان گوانتانامو بود‪ .‬اوباما‬ ‫ظرف ‪8‬ســال زمامداری خود موفق به اجــرای این برنامه‬ ‫نشد‪ .‬اما شمار زندانیان گوانتانامو در این مدت کاهش یافت‬ ‫و از ‪ 242‬زندانی به ‪ 55‬زندانی رسید و قرار است در روزهای‬ ‫باقیمانده تا پایان ریاســت جمهوری اوباما ‪ 20‬زندانی دیگر‬ ‫هم ازاد شوند‪.‬‬ ‫برگ های برنده اوباما‬ ‫بحث مقابله بــا بیکاری و حرکت در مســیر توســعه‬ ‫اوضاع سخت اوباما‬ ‫چگونه اوباما قدرت هوشمند‬ ‫ایاالت متحده را در نظام بین الملل‬ ‫به کار برد‬ ‫اقتصادی و همچنین بیمه خدمات درمانی ازجمله مواردی‬ ‫اســت که باعث می شــود طرفداران اوباما در مقایســه با‬ ‫مخالفان او‪ ،‬دست باالتری داشته باشند‪.‬اولین مساله ای‬ ‫که حامیان اوباما به ان اشاره می کنند‪ ،‬موفقیتی است که او‬ ‫در زمینه مبارزه با بیکاری به دست اورد؛ بنا به اعالم منابعی‬ ‫مانند شــبکه «ســی ان ان» و مجله «فوربــس»‪ ،‬میزان‬ ‫بیکاری در اغاز ســال ‪ 2009‬و در ابتدای کار اوباما در کاخ‬ ‫سفید حدود ‪10/1‬درصد بود‪ ،‬در ان زمان امریکا تازه بر رکود‬ ‫شدید مالی سال ‪ 2008‬فائق امده بود؛ اما تبعات منفی ان‬ ‫همچنان ادامه داشت؛ امار کنونی می گوید میزان بیکاری‬ ‫در ایاالت متحده ‪ 4/9‬درصد است‪ .‬در کنار این مساله باید‬ ‫به این موضوع نیز اشاره کرد که پس از پایان یافتن رکود‪،‬‬ ‫در هفت سال گذشــته حدود ‪ 12‬میلیون شــغل جدید در‬ ‫امریکا به وجود امده است‪ .‬مجله فوربس از جمله نشریاتی‬ ‫است که در هشت سال ریاســت جمهوری اوباما‪ ،‬چندان‬ ‫طرفدار او نبود‪ ،‬همین مجله چندی پیش در گزارشی اعالم‬ ‫کرد اقتصاد امریکا در دوران اوباما ‪ 78‬ماه توسعه مداوم را‬ ‫تجربه کرد که رکوردی بی سابقه در این زمینه است و بر این‬ ‫اساس می توان عملکرد اوباما را موفق تر از ریگان دانست‪.‬‬ ‫هزینه ها و مخارج دولتی از جمله مواردی است که موافقان‬ ‫و مخالفان دولت ها زیاد روی ان مانور می دهند؛ در همین‬ ‫زمینه «واشنگتن پســت» اعالم کرد هزینه مخارج دولتی‬ ‫در دوران اوباما ساالنه حدود ‪ 3/ 3‬درصد افزایش داشت؛‬ ‫این در حالی است که این میزان در دوران ریگان و بوش‬ ‫پسر حدود هشــت درصد بود‪.‬یکی دیگر از موفقیت های‬ ‫اوباما در این زمینه بحث کاهش کسری بودجه بود؛ در سال‬ ‫‪ 2009‬که اوباما کار خود را شروع کرد‪ ،‬بودجه فدرال امریکا‬ ‫حدود ‪ 1/4‬تریلیون دالر بود؛ مجموع اقدامات انجام شده‬ ‫در این سال ها موجب شد بنا بر امار رسمی‪ ،‬کسری بودجه‬ ‫فدرال امریکا در پایان سال ‪ 2015‬حدود ‪ 439‬میلیارد دالر‬ ‫باشد‪ .‬همان طور که اشــاره شــد‪ ،‬کارنامه اوباما در زمینه‬ ‫مباحث اقتصادی منتقدانی نیز داشت؛ یکی از مواردی که‬ ‫انها به ان اشاره می کنند‪ ،‬میزان رشد تولید ناخالص داخلی‬ ‫اســت؛ بنا بر امار موجود‪ ،‬در ســه ماه نخست سال ‪2016‬‬ ‫این میزان فقط حدود ‪ 0/5‬درصد بود‪ .‬از سوی دیگر میزان‬ ‫حضور نیروی کاری امریکا در زمان اغاز ریاست جمهوری‬ ‫اوباما نزدیک به ‪ 66‬درصد بود‪ ،‬منتقدان به این مساله اشاره‬ ‫می کنند که این امار هم اکنون به حدود ‪ 63‬درصد رســیده‬ ‫اســت‪ .‬با تمام این اوصاف‪ ،‬بسیاری از کارشناسان بر این‬ ‫باورند که اوباما به دلیل غلبه کردن بــر تبعات رکود عظیم‬ ‫مالی ســال ‪ ،2008‬کارنامه نســبتا موفقی از خود بر جای‬ ‫گذاشته است‪.‬‬ ‫طرح «اوباماکر»‬ ‫رکورد مداخله دولت‬ ‫باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهور امریکا در هشــت سالی‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫با خود همراه کنــد‪ .‬زمانی که اوباما به قدرت رســید بیش‬ ‫از ‪ 15‬درصــد امریکایی ها بیمه درمانی نداشــتند‪ .‬اوباما با‬ ‫اصالح قانون بیمه این کشــور کوشــید بخش بیشتری از‬ ‫جامعه امریکا را زیر پوشش بیمه درمانی قرار دهد‪ .‬در پایان‬ ‫کار او موفق شده بود تعداد کســانی که فاقد بیمه درمانی‬ ‫هســتند را به ‪ 9‬درصد کاهش دهد‪ .‬ولی همین اصالحات‬ ‫باعث افزایش عوارض بیمه در کشور شد‪.‬اوباما مایل بود‬ ‫که به ‪ 4‬میلیون از کســانی که به طور غیرقانونی در امریکا‬ ‫زندگی می کنند‪ ،‬اجــازه اقامت بدهد‪ .‬اما این سیاســت به‬ ‫خاطر مخالفت دادگاه عالی این کشور اجرایی نشد‪ .‬اوباما‬ ‫در عرصه اقتصاد موفقیت های بسیاری داشت‪ .‬او با تزریق‬ ‫‪ 800‬میلیارد دالر به شــریان های اقتصاد امریکا موفق به‬ ‫نجات صنایع خودروسازی کشور شد و نرخ بیکاری را از ‪10‬‬ ‫درصد در سال ‪ 2010‬به ‪4/6‬درصد رساند‪ .‬اما تالش های‬ ‫دولت اوباما برای مقابله با بحران اقتصادی کشور و بهبود‬ ‫ناشــی از سیاســت های پولی و مالی دولــت او‪ ،‬منجر به‬ ‫بهبود وضعیت زندگی مردم امریکا نشــد‪« .‬نگاهی به امار‬ ‫و ارقام این طرح نشــان می دهد او تا حدود زیادی موفق‬ ‫بوده است؛ براســاس این طرح حدود ‪ 20‬میلیون شهروند‬ ‫امریکایی که پیش تر بیمه نبودند‪ ،‬زیر پوشش بیمه خدمات‬ ‫درمانی قرار گرفتند که بنا به اعالم کاخ سفید‪ ،‬این باالترین‬ ‫میزان در تاریخ ایاالت متحده به حساب می اید‪ .‬برنامه ها‬ ‫و طرح های دیگری نیز در سایه طرح اوباماکر مطرح شد‬ ‫که یکی از مهم ترین انها «برنامه بیمه سالمت کودکان»‬ ‫بود که براســاس ان حدود ‪ 9‬میلیون کودک زیر پوشــش‬ ‫بیمه قرار گرفتند‪.‬یکی دیگر از جنبه های مثبت این طرح‪،‬‬ ‫هدف قرار دادن جوامع مختلف امریکا بود‪ ،‬به طوری که در‬ ‫حال حاضر بیش از چهار میلیون سیاهپوست و حدود سه‬ ‫میلیون التین تبار از مزیت های این طرح استفاده می کنند‪.‬‬ ‫همچنین پیــش از تصویب این طرح‪ ،‬شــرکت های بیمه‬ ‫افرادی را که سابقه بیماری داشتند‪ ،‬حمایت نمی کردند یا‬ ‫خدمات محدودی در اختیارشان قرار می دادند؛ اوباماکر‬ ‫این رویه را در شرکت های بیمه تا حدود زیادی تغییر داد‪.‬‬ ‫در ســال ‪ 2014‬و ‪ 2015‬نیــز تعداد افــراد ثبت نامی برای‬ ‫این طرح بســیار فراتر از پیش بینی های اولیه بود‪ .‬میاکل‬ ‫گاسمانو‪ ،‬استاد دانشگاه در مرکز سیاست گذاری درمانی‬ ‫دانشگاه ورترج‪ ،‬در این زمینه می گوید‪« :‬این طرح با وجود‬ ‫کاســتی های خود‪ ،‬یکی از موفقیت های دوران اوباما به‬ ‫حساب می اید‪».‬‬ ‫در ایــن میــان یکــی از بزرگ تریــن و مهم تریــن‬ ‫انتقادهایــی که به این طرح وارد می شــود این اســت که‬ ‫براســاس چنین الگویــی‪ ،‬هزینه های درمانــی به تدریج‬ ‫افزایش پیدا می کند و در نتیجه این سوال مطرح می شود‬ ‫که ایا این طــرح همچنان در دســترس افراد بیمه شــده‬ ‫خواهد بود یا خیر‪ .‬دومین انتقاد مطرح شده این است که‬ ‫گزینه های ارائه شــده در این طرح برای مردم بسیار زیاد‬ ‫است و شهروندان نمی دانند چگونه بین انها انتخاب کنند‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر براوردهای رسمی نشــان می دهد نیمی از‬ ‫امریکایی های بیمه نشــده از طریق بازار کار واجد شرایط‬ ‫ثبت نــام در بیمه خدمات درمانی شــده اند؛ اما اکنون این‬ ‫ســوال مطرح اســت که ایا انها در اینده نیز می توانند این‬ ‫شرایط را به دست اورند‪.‬‬ ‫که دولت این کشور را در اختیار داشته است تالش کرد با‬ ‫استفاده از قدرت اجرایی خود‪ ،‬در بخش های گسترده ای‬ ‫در ایــن کشــور تغییــرات مهمی ایجــاد کنــد‪ .‬اقدامات‬ ‫وی موجب شــد دولــت امریکا بیــش از پیــش در زندگی‬ ‫امریکایی ها نقش ایفا کند‪.‬اوباما قبل از ریاست جمهوری‬ ‫درباره افزایش اعمال قدرت دولت تردید داشت‪ .‬اما اکنون‬ ‫اوباما به عنوان رئیس جمهور امریکا که بیشترین تغییرات‬ ‫را در مقررات این کشور ایجاد کرده است شناخته می شود‪.‬‬ ‫با اینکه کنگره در بســیاری از مــوارد اقدامــات اوباما را با‬ ‫مشکل روبه رو کرد‪ ،‬وی کوشــید تا جایی که ممکن است‬ ‫به اهداف خود دست یابد‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬دولتی وی را نه‬ ‫جمهوریخواهان قبول داشتند و نه خود اوباما‪ .‬اما هنگامی‬ ‫ که وی کمی بیشتر در کاخ سفید باقی ماند‪ ،‬بی چون و چرا‬ ‫از قدرت اجرایی خود برای ایجاد تغییراتی که در دهه های‬ ‫اینده دولت امریکا را شکل خواهند داد استفاده کرد‪.‬دولت‬ ‫اوباما طی هفت سال بیش از ‪ 560‬قانون مهم را به مرحله‬ ‫اجرا دراورد‪.‬‬ ‫این رقــم در مقایســه بــا اقدامــات دولــت جورج‬ ‫بوش پســر‪ ،‬بیــش از دو برابر اســت‪ .‬تعــداد بســیاری از‬ ‫حقوقدانــان و وکال کــه تحت نظــارت اوباما مشــغول به‬ ‫کار بوده اند کوشــیدند در بخش هایــی مانند مراقبت های‬ ‫پزشــکی‪ ،‬صنعت خدمات مالی‪ ،‬کاهش الودگی‪ ،‬تقویت‬ ‫حمایت از کارگران‪ ،‬و گسترش حقوق برابر برای اقلیت ها‬ ‫تغییرات مهمی ایجاد کنند‪.‬این در حالی است که برخی از‬ ‫جمهوریخواهان که از اقدامات اوباما خشمگین شده اند‪،‬‬ ‫قوانین وضع شده به وسیله وی را نابجا خوانده اند و تهدید‬ ‫کرده انــد ایــن قوانین منجر به کاهش ســطح اشــتغال‪،‬‬ ‫کاهش کســب و کارها‪ ،‬کاهش رفاه و کاهش درامد های‬ ‫مردم شــده اند‪.‬هنگامی که اوباما در ســال ‪ 2009‬کنترل‬ ‫دولت را به دســت گرفــت‪ ،‬برنامه وضع قوانیــن مهمی را‬ ‫در دست داشت‪ .‬رئیس ســتاد تبلیغاتی وی و برخی دیگر‬ ‫از همکارانش برنامه ای دوســاله برای بهبــود قوانینی در‬ ‫بخش های پزشکی‪ ،‬قوانین بانکی‪ ،‬تغییر برنامه وام های‬ ‫دانشجویی‪ ،‬هزینه های زیرساخت و وضع محدودیت های‬ ‫شدیدتر برای الودگی را در دســتورکار خود داشتند‪.‬برخی‬ ‫از افراد نزدیک به اوباما معتقدند وی به صورت ذاتی یک‬ ‫قانونگذار نبوده است‪ .‬اما به دلیل شرایط موجود پس از به‬ ‫دست گرفتن دولت از حزب جمهوریخواه‪ ،‬وی مجبور شد‬ ‫درباره وضع این قوانین اقدام کنــد‪ .‬اوباما همواره پیامی‬ ‫ ســاده برای اطرافیان خود داشــت‪« :‬اگــر بتوانیم بدون‬ ‫وضع قانونی به نتیجه مناسب دست یابیم‪ ،‬باید همین امر‬ ‫را انجام دهیم‪».‬‬ ‫در پاییــز ســال ‪ 2011‬کــه تنش ها میــان دو حزب‬ ‫جمهوریخواه و دموکرات باال گرفته بود‪ ،‬دولت امریکا در‬ ‫استانه تعطیلی قرار داشــت‪ .‬در ان هنگام اوباما دریافت‬ ‫امید زیادی برای انجام مقاصد خود با مانع بزرگی که کنگره‬ ‫بر ســر راه وی گذاشته بود‪ ،‬نیســت‪.‬اما در ژانویه ‪،2014‬‬ ‫اوباما در مقابل اعضای کنگره حاضر شــد و این ســال را‬ ‫«ســال کار» نامید و گفت چه با کمک کنگره و چه بدون‬ ‫ان‪ ،‬به اقدامات خود ادامه خواهد داد‪ .‬او در ان سال دستور‬ ‫افزایش حداقل دستمزد کارگران امریکایی به ‪ 10/ 10‬دالر‬ ‫در هر ســاعت را صادر کرد‪ .‬قوانین صادر شــده به وسیله‬ ‫وی هرکدام به چندین قانون دیگر تبدیل می شدند‪ .‬به این‬ ‫صورت زندگی بســیاری از کارگران و کارمندان امریکایی‬ ‫تحت تاثیر انها قرار گرفت‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مســاله دیگری که حامیــان اوباما بــه ان می بالند‪،‬‬ ‫برنامه جامعه خدمــات درمانی یا همان طــرح معروف به‬ ‫«اوباماکر» اســت؛ از هری ترومن و ریچارد نیکســون تا‬ ‫بیل کلینتون و بوش‪ ،‬بسیاری از روسای جمهوری امریکا‬ ‫تالش کردند برنامه ای ملی را در زمینه بهداشــت عمومی‬ ‫اجرا کنند که تقریبا انها در این مســیر ناموفــق بودند؛ اما‬ ‫اوباما در دور نخست ریاست جمهوری خود موفق به تحقق‬ ‫این موضوع شد‪ .‬البته نباید این واقعیت را نادیده گرفت که‬ ‫یکی از دالیل موفقیت اوباما این بود که در دروه نخســت‬ ‫ریاست جمهوری اش اکثریت کنگره در اختیار دموکرات ها‬ ‫بود و او با رایزنی توانســت نظر حدود ‪ 60‬نفر از سناتورها را‬ ‫بازگشت به حیاط خلوت‬ ‫واشنگتن با امریکای التین‬ ‫اشتی خواهد کرد‬ ‫میراث بر باد رفته‬ ‫توافق هسته ای با ایران‬ ‫مهمترین دستاورد خارجی‬ ‫دولت اوباما بود‬ ‫‪55‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اوضاع سخت اوباما‬ ‫چگونه اوباما قدرت هوشمند ایاالت متحده را در نظام بین الملل به کار برد‬ ‫مهدی مطهرنیا‬ ‫بین الملل‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫‪2‬‬ ‫دکترای اینده پژوهی و‬ ‫کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫در کمتــر از یــک هفتــه دیگــر دو دوره ‪ 4‬ســاله‬ ‫ریاســت جمهوری بــاراک اوبامــا بــه پایــان می رســد‪.‬‬ ‫اگــر بخواهیــم مــروری بــر عملکــرد وی در دوران‬ ‫ریاست جمهوری اش در سیاســت داخلی و خارجی داشته‬ ‫باشیم باید گفت که باراک حسین اوباما در مقطعی از تاریخ‬ ‫ایاالت متحده امریکا به عنوان رئیس جمهور این کشــور‬ ‫وارد کاخ سفید شد که طراحی قدرت هوشمندتر امریکایی‬ ‫برمبنــای مقتضیات ناشــی از عملکــرد نومحافظه کاران‬ ‫دولــت بــوش دوم منجر به تجســم چهــره ای قابــل نقد‬ ‫از ایاالت متحــده امریکا در نظــام بین الملل شــده بود‪،‬‬ ‫بنابراین باتوجه به تالش اتاق های فکر در امریکا بر مبنای‬ ‫پیش بینی های اینده نگرانه ای که در اتاق های گوناگون‬ ‫طراحی هــای اینده پژوهانه صورت پذیرفتــه بود‪ ،‬امریکا‬ ‫بایــد از ان وضعیت خارج و زمینه هایــی را در جهت ایجاد‬ ‫فضای مثبت برای شکل دادن مجدد چهره ایاالت متحده‬ ‫امریکا در ابعاد منطقه و بین المللی ایجاد و از ســوی دیگر‬ ‫پیش بینی هایی کــه امریکا را در مســیر بحران اقتصادی‬ ‫نشان می داد را مدیریت می کرد‪.‬‬ ‫از این رو قدرت هوشــمندتر امریکایی به عنوان یک‬ ‫چارچوب مشــخص در دکترین امنیتــی امریکا وارد عمل‬ ‫شد و اوباما توانســت ان را عملیاتی کند‪ ،‬انچه اوباما بیان‬ ‫می کرد در واقع تعریف عملیاتی از نظریه قدرت هوشمندتر‬ ‫امریکایی بود که توسط جوزف نای طراحی شده بود و تیمی‬ ‫بسیار قوی این دو را پشتیبانی و نافع مالی ان از سوی جان‬ ‫جی هامر مدیر موسســه (‪ )CISI‬تامین می شد‪ .‬زمانی که‬ ‫اوباما بر سر کار امد اقتصاد ایاالت متحده امریکا دچار یکی‬ ‫از مهمترین بحران های اقتصادی غرب شده بود که شاید‬ ‫بعد از بحران اواخر دهه ‪ 1920‬کم نظیر بود و از سوی دیگر‬ ‫امریکا به واســطه عملکرد بوش دوم ذیل خاورمیانه دچار‬ ‫نوعی واگرایی افکار عمومی جهان در دو بخش نخبگان و‬ ‫توده ها علیه ایاالت متحده امریکا بود‪.‬‬ ‫از ایــن رو سیاســت های اوبامــا متکــی بــر قدرت‬ ‫هوشمندتر امریکایی بر محوریت تالش و تاکید بر قدرت‬ ‫نرم امریکا به عنوان استوانه اصلی اعمال قدرت و حمایت‬ ‫از طریق قدرت ســخت امریکا در جهت اعمال این قدرت‬ ‫برامد‪ .‬بنابراین می بینیم که اوباما بهترین گزینه برای این‬ ‫امر بود تا در چارچــوب جهت گیری هــای نودموکراتیک‬ ‫ به عنوان یک شخصیت برجســته فرهنگی و روشنفکر در‬ ‫ســاختار قدرت امریکا و در جمع سناتورها با چهره ای سیه‬ ‫و در عین حال متکی بر ارزش های امریکایی وارد میدان‬ ‫شد و در این سال ها توانســت به گونه ای عمل کند که بار‬ ‫دیگر چهره مخدوش شده امریکا در نظام بین الملل ترمیم‬ ‫شود‪ ،‬کشورهای اروپایی به ایاالت متحده امریکا نزدیک‬ ‫شوند‪ ،‬گرایش های موجود ضدامریکایی در جهان کاهش‬ ‫پیدا بکند و امریکا بتواند خود را از زیر بار فشارهای ناشی از‬ ‫هزینه های حمایت از اسرائیل بیرون کشد ‪.‬‬ ‫ما شاهد شکل گیری نوعی فشــار معنادار متکی بر‬ ‫قدرت هوشمندتر امریکایی حتی به تهران در جهت پذیرش‬ ‫حل و فصل دیپلماتیک پرونده هسته ای به عنوان یک جبر‬ ‫گریزناپذیر بودیم؛ چراکه اوباما توانســت براساس همین‬ ‫روش متکی بر قدرت هوشمندتر امریکایی اجماع جهانی‬ ‫و منطقــه ای علیه ایران را خود رهبری کــرده و زمینه های‬ ‫اعمال تحریم ها به تهران را به گونه ای به وجود بیاورد که‬ ‫تهران در دولت دهم به مذاکره مستقیم با امریکا در ارتباط‬ ‫با پرونده هســته ای رضایــت دهد‪ .‬بنابراین بایــد بپذیریم‬ ‫که انچه اوبامــا انجام داد بر محوریت قدرت هوشــمندتر‬ ‫امریکایــی و تعریــف عملیاتــی از ان انجام شــد‪ ،‬که در‬ ‫راس مثلث ان‪ ،‬اوبامــا قرار داشــت و در دو ضلع دیگر در‬ ‫دولت های اول و دوم اوباما‪ ،‬هیالری کلینتون و جان کری‬ ‫نقش افرینی می کردند‪.‬‬ ‫اوباما در عرصه سیاست داخلی در بدترین وضعیت‬ ‫امریکا در دهه های گذشــته و حتی قرن گذشته به قدرت‬ ‫رسید؛ میزان بدهی های امریکا و بحران ناشی از وضعیت‬ ‫مسکن در سال ‪ 2008‬به فروپاشی قدرت اقتصادی امریکا‬ ‫انجامیده بــود‪ ،‬قدرتی که د ر اواخر قرن بیســتم میالدی‬ ‫توانسته بود خود را به اوج برساند با ورود به جنگ پرهزینه‬ ‫در خاورمیانه و رقابت شدید رقبای بین المللی اقتصاد امریکا‬ ‫اوباما درگیر یــک بحران داخلی اقتصادی بود‪ .‬از ســوی‬ ‫دیگر ما شاهد نوعی واگرایی میان طبقات اجتماعی جامعه‬ ‫ایاالت متحده امریکا بر اســاس فعال شدن شکاف های‬ ‫اجتماعی در امریکا به همراه بحران انرژی ناشی از وضعیت‬ ‫بین المللی و تاثیر ان بر اقتصاد امریکا بودیم‪.‬‬ ‫او تالش کرد بحران اقتصادی سال ‪ 2008‬را تبدیل‬ ‫به فرصت کند‪ ،‬ســازمان انرژی های پاک را تقویت کرد‪،‬‬ ‫زمینه های رشــد و توســعه صنعت نفت امریــکا را فراهم‬ ‫کرد و بازی بین المللی برای تغییــر و تحول در قیمت نفت‬ ‫ علیه رقبای استراتژیک خود را در منطقه خاورمیانه شکل‬ ‫بخشید‪ ،‬به گونه ای که در پایان دولت او نفت دیگر کاالیی‬ ‫استراتژیک در خاورمیانه محســوب نمی شد بنابراین باید‬ ‫بگوییم او در جنبه داخلی از این جهت به طور نسبی موفق‬ ‫بود چراکه اقتصاد امریکا را از ورطه سقوط تا حدود زیادی‬ ‫دور کــرد‪ ،‬به گونه ای که اکنون ایــاالت متحده امریکا به‬ ‫بزرگترین تولیدکننده نفت و در حال گذار به فضای ممکن‬ ‫برای ورود بــه جایگاه اولین صادر کننــده نفت بین المللی‬ ‫تبدیل شده است‪ ،‬از طرف دیگر اقتصاد لغزان امریکا بعد‬ ‫رابطه عربستان و اوباما در دوران اوباما‬ ‫کامران کرمی‬ ‫‪3‬‬ ‫پژوهشگر مسائل خلیج فارس‬ ‫روابط عربستان ســعودی و ایاالت متحده امریکا در‬ ‫طول نزدیک به هشت دهه‪ ،‬نه بر مبنای ارزش های مشترک‬ ‫که بر اساس نیازهای مشــترک تعریف و عملیاتی شده و به‬ ‫حیات خود ادامه داده است‪.‬‬ ‫تـ امنیت»‬ ‫شالوده این دو سازه متفاوت را معادله «نف ‬ ‫تو خیزهــای فراوان‪ ،‬تبدیل به شــبکه‬ ‫شــکل داده و با اف ‬ ‫درهم تنیــده ای از روابط سیاســی‪ ،‬اقتصــادی‪ ،‬نظامی و‬ ‫امنیتی شده است‪.‬‬ ‫شاید در ســال ‪ ،1945‬فرانکلین روزولت و عبدالعزیز‬ ‫بن ســعود ســوار بر عرشــه ناو جنگــی کوئینســی در این‬ ‫ســودا نبودند که این روابط روزی به دیــدار خلف های انها‬ ‫یعنی بــاراک اوبامــا و ملک ســلمان هم قد دهــد‪ .‬با تمام‬ ‫فرا زو فرودهــای روابــط دوجانبــه در عرصــه منطقه ای و‬ ‫بین المللی‪ ،‬ایــن رابطه به قــوت خود باقی اســت‪ ،‬اما در‬ ‫شرایط کنونی‪ ،‬حجم تنش ها در روابط دو کشور نگرانی ها‬ ‫از گسست در این معادله را پررنگ کرده است‪.‬‬ ‫تصویب جاســتا علیه ســعودی و رد وتــوی اوباما در‬ ‫کنگره‪ ،‬روابط عربستان و امریکا به عنوان متحدان راهبردی‬ ‫را وارد روندی ســاخت که ان را می توان «دوران انتقال»‬ ‫نامگذاری کرد ؛ دورانی که هر دو بازیگر را به سمت تعریف‬ ‫و تغییر برخی اولویت ها هدایت خواهد کرد که به زعم برخی‬ ‫کارشناسان و ناظران بیرونی‪ ،‬این ظرفیت را در خود دارد که‬ ‫به سمت فرایندهای گریز از مرکز هم حرکت کند‪.‬‬ ‫اگرچه نشانه های این شکاف از زمان حمالت یازده‬ ‫سپتامبر در سال ‪ 2001‬و حمله به برج های دو قلو بروز کرد‪،‬‬ ‫اما سیاست های امنیتی اوباما و تیم سیاست خارجی او در‬ ‫عمق بخشــی به این گســل نقش موثری ایفا کرده است‪.‬‬ ‫به خصــوص عدم تمایل اوبامــا برای جلوگیری از ســقوط‬ ‫متحدان عربســتان در جریان خیزش های عربی ‪،2011‬‬ ‫عدم تمایل برای ساقط کردن بشار اسد و همچنین توافق‬ ‫هسته ای با ایران باعث شد تا در برهه های مختلف‪ ،‬شاهد‬ ‫شکایت و نارضایتی سعودی ها از امریکا باشیم‪.‬‬ ‫نگا ه ترامپ به عربستان سعودی‬ ‫چشم انداز‬ ‫مقامات دولت عربســتان پس از رد وتــوی اوباما در‬ ‫ی که این روند به دنبال دارد‪،‬‬ ‫کنگره‪ ،‬نسبت به عواقب وخیم ‬ ‫هشــدار دادند و گفتند که این قانون می تواند به همه ما از‬ ‫جمله خود امریکا اسیب بزند‪ .‬عزم کنگره برای تاثیرگذاری‬ ‫بر سیاست های دولت اوباما از یکســو و مانع تراشی بر سر‬ ‫همکاری ها با عربســتان‪ ،‬خود حکایت از یــک معادله در‬ ‫حال وقوع داشــت‪ .‬این وضعیت پیچیده کــه می توان از‬ ‫ان تحت عنوان ورود بــه دوران انتقال در روابط نامگذاری‬ ‫کرد‪ ،‬دو بازیگر را به سمت تغییر و تعریف اولویت های خود‬ ‫هدایت کرده که می تواند به منزله بروز و ظهور فرایندهای‬ ‫گریز از مرکز باشد‪.‬‬ ‫به این معنی‪ ،‬در زمانی که ارزش های مشــترکی بین‬ ‫لیبرالیسم و وهابیسم وجود ندارد‪ ،‬این رابطه بر مبنای منافع‬ ‫مبتنی بر تهدیدات مشترک بنا شــده بود و در مقطع کنونی‬ ‫که شــراره های بحران منبعث از تفکرات سلفی‪-‬تکفیری‬ ‫گریبان خود غربی ها را گرفته‪ ،‬تجدیدنظر در چنین رابطه ای‬ ‫می تواند یکی از اولویت های امریکایی ها باشد‪ .‬اگرچه نباید‬ ‫بر واقعیت پیشی گرفت و حکم به انفصال و جدایی در روابط‬ ‫دا د که تا حد زیادی ساده سازی مساله است ؛ به خصوص که‬ ‫این واقعیت را باید در نظر داشت که شبکه در هم تنیده روابط‬ ‫سیاســی‪ ،‬نظامی و اقتصادی ریاض و واشنگتن بر مبنای‬ ‫راهبرد همکاری و موازنه‪ ،‬بسان پوسته ای است که به این‬ ‫سادگی ها شکافته نخواهد شد‪ ،‬اگرچه ترک های ان در حال‬ ‫هویدا شدن است‪.‬‬ ‫البته در این میان‪ ،‬نباید این نکته را ازنظر دور داشت‬ ‫که تنش ها و ســوءتفاهمات جدی کــه در روابط ریاض و‬ ‫واشنگتن به وجود امده است‪ ،‬ناشی از تحولی است که در‬ ‫روند معادالت منطقه ای و تغییر برخی اولویت ها روی داده ‬ ‫و یقینا تاثیر خود را بر روابط دو کشــور خواهد گذاشت؛ اما‬ ‫چندان نباید به این موضوع دل بســت که دو کشور عناصر‬ ‫همکاری بخش را فدای برخی تنش ها نمایند؛ زیرا با وجود‬ ‫رخداد تغییرات در نظم منطقه ای خاورمیانه‪ ،‬همچنان نظم‬ ‫پساعربی‪ ،‬روند اتحادها و ائتالف های درحال وقوع‪ ،‬مبارزه‬ ‫با تروریســم و امنیت جهانی انرژی‪ ،‬اگر نه با شدت بیشتر‬ ‫در برخی مولفه ها‪ ،‬امــا اولویت های واشــنگتن در تنظیم‬ ‫ارتباطات و اصول همکاری با متحدان استراتژیک خود را‬ ‫در دور ه ترامپ نیز تشکیل خواهد داد‪.‬‬ ‫به خصوص توجــه به ایــن نکته ضروری اســت که‬ ‫در زمانی که روابط ریــاض و تل اویو در حال بهبود اســت‬ ‫و برجام نیز توانســته قطعیت خــود را در بازداشــتن ایران‬ ‫از توان تســلیحاتی نشــان دهد‪ ،‬عربســتان و اســرائیل‬ ‫به دنبال این هســتند تا توجهات امریــکا را از نقض برجام‬ ‫معطوف به مهــار ایــران در نظــام منطقــه ای خاورمیانه‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫چون ســعودی ها معتقدند که حضور و نفوذ ایران در‬ ‫جهان عرب‪ ،‬موضوعی نیست که بتوان از ان چشم پوشی‬ ‫کرد و از این رو ضروری اســت کــه رئیس جمهوری امریکا‬ ‫باتوجه به نشانه هایی که از سیاســت های ایران مشاهده‬ ‫می کند‪ ،‬به سمت تغییر راهبرد اوباما حرکت کرده و تحوالت‬ ‫جدید در عناصر امنیتی‪-‬نظامی را در فرایند سیاست خارجی‬ ‫امریکا لحاظ کند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫مواضع تنــد و ضدبرجامی ترامپ و پیشــینه تعاملی‬ ‫نسبتا مناســب جمهوریخواهان با منافع عربستان سعودی‬ ‫به نسبت دموکرات ها مایه خوشــحالی است‪ .‬به خصوص‬ ‫انتخاب برخی تندروها همچون مایکل فلین برای پســت‬ ‫مشاور امنیت ملی که خوشحالی اعراب را به دنبال داشته‪،‬‬ ‫ی عربستان شده است‪ .‬به خصوص که به نظر‬ ‫باعث دلگرم ‬ ‫می رسد تصمیمات سیاست خارجی و امنیتی تا حد زیادی‬ ‫از وزارت خارجه امریکا جدا و به شورای امنیت ملی امریکا‬ ‫انتقال پیــدا خواهد کرد‪ .‬امــا با وجود این تحــوالت‪ ،‬این‬ ‫معادله به علت پایگاه و سابقه غیرسیاسی ترامپ به همین‬ ‫سادگی ها نیست‪.‬‬ ‫چون ترامــپ معتقد اســت امریکا بایــد از وضعیت‬ ‫محافظ نسبت به متحدانش خارج شود و اگر کشوری قصد‬ ‫دارد که امریــکا از ان محافظت کند باید بــرای ان هزینه‬ ‫بپردازد‪ .‬ترامــپ همچنین در چنــد نوبت اعــام کرده که‬ ‫حاضر است از عربستان در مقابل ایران محافظت کند‪ ،‬اما‬ ‫عربستان باید هزینه این کار را بپردازد‪ .‬او می گوید‪« :‬باید‬ ‫ببینیم معامله ای که ســر می گیرد چیست‪ ».‬این سخنان‪،‬‬ ‫خشم سعودی ها را به دنبال داشت‪ .‬جمال خاشقجی‪ ،‬رئیس‬ ‫تلویزیون العرب در صفحه توییتر خود نوشت که ترامپ به‬ ‫عربستان به عنوان یک منبع پول نقد نگاه می کند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫از سال ‪ 2008‬را به سمت ثبات نسبی کشاند و توانست در‬ ‫جهت گیری های معطوف به تامین اجتماعی و بیمه درمانی‬ ‫در امریکا نیز موفقیت هایی را کســب کند؛ امــا اوباما که‬ ‫شــعار تغییر را در صحنه داخلی بیان کرده بود نتوانست به‬ ‫ایده ال های مورد نظر خود دست یابد‪ .‬از منظر ازادی های‬ ‫سیاسی و مدنی امریکا همواره زبانزد بود و اوباما توانست‬ ‫این چهره دموکراتیک امریــکا را در ارتباط با ازادی بیان و‬ ‫ازادی سیاسی از دوران بوش و از ائتالف مبتنی بر هژمونی‬ ‫بسیط او که می گفت‪« :‬یا با ما باشــید یا بر ما» تغییر و به‬ ‫چهره ای دســت یابد که در ان امریکا به عنوان یک کشور‬ ‫خواهان گسترش صلح و امنیت بین المللی بیش از گذشته‬ ‫مطرح بشود‪.‬‬ ‫امریکا در ارتباط با سیاست خارجی خود تمایل داشت‬ ‫تا با ایجاد همگرایی میان امریکا و پایتخت های کشورهای‬ ‫متحــد زمینه های رهبــری امنیــت بین المللــی امریکا و‬ ‫تبدیل سیاســت خارجی اش به سیاســت بین المللی را در‬ ‫بعد عملیاتی فراهم کند‪ .‬او در یک اســتراتژی مشــخص‬ ‫برداشتن بشار اســد را در مرحله نخســت هدف قرار داد‪،‬‬ ‫اما در مرحله بعد با تهدید حمله نظامی به ســوریه از طرف‬ ‫ارتش امریکا یک برد اســتراتژیک را حاصــل کرد و تمام‬ ‫ســاختارهای موجــود در ســوریه را ازبین برد و بــه بهانه‬ ‫کاربرد سالح شیمیایی توســط دولت بشار‪ ،‬تمام اندوخته‬ ‫تالش دمشق با کشورهای متحد منطقه در ساخت سالح‬ ‫شیمیایی را به گونه ای از بین برد که بتواند انها را از سوریه‬ ‫تخلیه کند‪ .‬در ضمن وی توانســت کل کنشــگران نظام‬ ‫بین الملل را در جغرافیای سوریه به هزینه نظامی وادارد‪.‬‬ ‫دالرهــای نفتی موجــود در منطقه ناشــی از فروش‬ ‫باالی بشــکه های نفتــی در دهه گذشــته در جنگ های‬ ‫نیابتی منطقه به کار رفــت ‪ .‬نوعی جنگ فرقه ای و مذهبی‬ ‫در خاورمیانه شــکل گرفت‪ ،‬داعش با جهت گیری مالی و‬ ‫امنیتی پایتخت های بعضی از کشــورهای عربی تاسیس‬ ‫شــد و امریکا به عنوان مولــف از این گروه ها بهــره برد و‬ ‫توانست ائتالف جهانی ضد تروریسم را به این بهانه شکل‬ ‫و هزینه های اقتصادی پایتخت های کشورهای منطقه و‬ ‫رقیب خود در مسکو را افزایش دهد‪.‬‬ ‫اوباما در کریمه و اوکراین‪ ،‬روسیه را از اتحادیه اروپا‬ ‫دور کرد و در ســوریه پــس از محاصره اقتصادی مســکو‬ ‫داشته های اقتصادی پایتخت روسیه را معطوف به جنگی‬ ‫نظامی در ســوریه کرد‪ .‬امروز امریکا نسبت به سال ‪2008‬‬ ‫که اوباما روی کار امد به رغم همــه انتقاداتی که بر امریکا‬ ‫و اقتصــادش وارد اســت‪ ،‬از قــدرت بیشــتری برخوردار‬ ‫است‪.‬‬ ‫هم چنین در دیپلماســی با ایــران‪ ،‬اوباما بــا زیرکی‬ ‫و شناســایی دقیق نقطه اساســی قــدرت در عرصه های‬ ‫گوناگون کنش سیاســی در ایران به جای ایجاد منازعه و‬ ‫اصطکاک بیشــتر با تهران تالش کرد زمینه های فشار بر‬ ‫ایران در چارچوب قدرت هوشمند را فراهم اورد‪.‬‬ ‫او با بازشــکافی وضعیت موجود به دو هدف دســت‬ ‫یافت؛ در مرحله نخســت ایران را مجاب کــرد در پرونده‬ ‫هسته ای شایســته اســت با خود امریکا برای حل و فصل‬ ‫پرونــده هســته ای وارد مذاکــره و در چارچــوب پذیرش‬ ‫محوریت قدرت امریکا در ‪5+1‬وارد عمل شود‪ .‬دوم انکه‬ ‫با نامه نــگاری و صدور خوش بینی نســبت بــه نوع کنش‬ ‫امریکا و ایران توانســت در چارچوب تئــوری جنگ های‬ ‫نامتعادل قدرت ایران را به عنــوان یک عامل تهدیدکننده‬ ‫بین المللی و منطقه ای نشان دهد‪ ،‬با فرافکنی قدرت تهران‬ ‫زمینه های اجمــاع بین المللی و منطقــه ای علیه تهران را‬ ‫بیشــتر فراهم کند و از طرفی با ایجاد یک تصویر مجازی‬ ‫از اسیب پذیری خود اجماع علیه ایران را با هزینه های کم‬ ‫امریکا و هزینه های بسیار باالی منطقه ای مانند عربستان‬ ‫به وجود اورد‪.‬‬ ‫نیازهایمشترک‬ ‫بین الملل‬ ‫‪57‬‬ ‫‪4‬‬ ‫امریکایی ها از عملکرد اوباما ناراضی اند‬ ‫بین الملل‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫گفت وگویمثلثباامیرعلیابوالفتح‬ ‫ارزیابی شــما درباره عملکرد باراک اوباما در طول‬ ‫هشت سال گذشته در حوزه اقتصادی چیست؟‬ ‫شاید بهترین شاخص برای بررسی میزان موفقیت ‬ ‫یا ناکامی باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهــور امریکا که تنها چند‬ ‫روز به پایان ریاست جمهوری اش باقی مانده است‪ ،‬مقایسه‬ ‫عملکرد وی در طول این هشــت ســال گذشــته به عنوان‬ ‫رئیس جمهور امریکا با شــعارها و وعده هایش است که در‬ ‫کمپین های انتخاباتی اش در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫سال ‪ 2008‬و ‪ 2012‬مطرح کرد و توانست با استفاده از این‬ ‫شعارها در دو انتخابات پیشین پیروز شود‪.‬‬ ‫در حوزه اقتصــادی بــاراک اوباما وعــده داد که در‬ ‫صورت راهیابی به کاخ ســفید بــا بحران مالــی در امریکا‬ ‫مقابله کند و با ایجاد انضبــاط مالی در بخش های مختلف‬ ‫دولتی و غیردولتی باعث رونق اقتصادی و ایجاد اشــتغال‬ ‫در سطح کشور شــود‪ .‬در طول هشت سال گذشته بخشی‬ ‫از وعده هــای وی در این حوزه مهم عملی شــد‪ .‬در درجه‬ ‫اول پس از روی کار امدن به عنــوان رئیس جمهور امریکا‬ ‫توانست باعث کند شدن پیامدها و اثرات بحران مالی مانند‬ ‫ورشکستگی های گسترده‪ ،‬نبود توان کافی مالی از سوی‬ ‫مردم در بازپرداخت وام های خود در کشور شود‪ .‬وی برای‬ ‫کاهش این اثرات به تدریج سیاست های انبساطی اعمال‬ ‫کرد‪ ،‬در همین راســتا میلیون ها دالر به بــازار تزریق کرد و‬ ‫اقتصاد امریــکا از دوران بحران خارج شــد‪ .‬اما بر خالف‬ ‫سال های گذشته این سیاست های اقتصادی اوباما باعث‬ ‫شد که بدهی های امریکا دوبرابر شود و بر همین اساس به‬ ‫دلیل کســری بودجه‪ ،‬دولت اوباما به مدت ‪ 16‬روز تعطیل‬ ‫شد‪ .‬هم چنین اوباما در طول این هشت سال به دلیل کمبود‬ ‫منابع مالی سیاست های ریاضت اقتصادی اعمال کرد که‬ ‫بر اساس این سیاســت ها برخی از برنامه های رفاهی کنار‬ ‫گذاشته شد و همین مساله فشار بیشتری بر اقشار کم درامد‬ ‫و فقیر جامعه امریکا وارد کــرد‪ .‬در واقع به طور کلی دولت‬ ‫اوباما اگر چه توانست در طول دو دوره ریاست جمهوری اش‬ ‫از شــدت بحران بکاهــد و تا حــدودی وضعیــت اقتصاد‬ ‫این کشــور را بهبود ببخشــد و پیامدهای بحران مالی را بر‬ ‫بخش های مختلف اقتصادی کشو ر ترمیم کند‪ ،‬اما جامعه‬ ‫امریکا را با مشــکالت دیگری روبه رو کــرد‪ .‬وی برخالف‬ ‫وعده های داده شده مبنی بر افزایش اشتغالزایی در امریکا‬ ‫نتوانســت در این عرصه به خوبــی عمل کند و بــا ناکامی ‬ ‫در ارائه دولت رفاهی به مردم این کشــور موجب شــد که‬ ‫نارضایتی از عملکرد اوباما به حدی برسد که در سال ‪2016‬‬ ‫امریکایی هــا بر خالف انتظارات معمول بــه دونال د ترامپ‬ ‫جمهوریخواه رای دهند‪.‬‬ ‫فکر می کنید اوباما در طول هشــت سال گذشته‬ ‫توانســت وعده های خود را در زمینــه اجتماعی‬ ‫محقق کند؟ در این راه با چه موانعی روبه رو بود‪،‬‬ ‫ایا توانست این موانع را کنار بگذارد؟‬ ‫در عرصه اجتماعی نیز بزرگترین وعده ای که اوباما‬ ‫داد ارائــه بیمه های خدمات درمانــی ارزان قیمت به مردم‬ ‫کم در امد امریکا بود که بعدها به بیمه های اوباما کر معروف‬ ‫شد که محقق شد و امکان تصویب در کنگره پیدا کرد‪ .‬اما‬ ‫در مرحله اجرا به موانع بزرگی برخورد و امکان عملی شدن‬ ‫ان وجود نداشت و چندان مورد استقبال مردم قرار نگرفت‪.‬‬ ‫هم چنین انتقادهایی در این باره به وی وارد شــد و از سوی‬ ‫دیگر در دوران ریاست جمهوری اوباما برخی از نگرش های‬ ‫لیبرالی امکان طرح‪ ،‬ظهور و حتی اجــرا پیدا کرد‪ .‬در این‬ ‫زمینه می تــوان به توافقاتی در زمینه محیط زیســتی مانند‬ ‫توافق پاریس اشاره کرد‪ .‬در همین راستا دولت امریکا پس‬ ‫از سال ها پذیرفت که در چارچوب توافق پاریس تعهداتی‬ ‫را برای کاهش گازهای دی اکسید کربن به کار بگیرد و این‬ ‫مســاله یکی از موفقیت های دولت اوباما در طول هشــت‬ ‫سال گذشته محسوب می شود‪ .‬اما مسا یلی مانند وضعیت‬ ‫بــد معیشــت و نارضایتی ها از لغــو برنامه هــای رفاهی در‬ ‫میان جامعه امریکا باعث به وجود امدن اعتراضات گسترده‬ ‫در طول این هشت سال شد که می توان جنبش وال استریت‬ ‫را نام بــرد که یک جنبــش اعتراض امیز بــه نابرابری های‬ ‫اجتماعی بود‪ .‬هم چنین در این دوره نابرابری های اجتماعی‬ ‫بســیار برجســته شــد‪ .‬اگرچه اوباما اولیــن رئیس جمهور‬ ‫سیاهپوســت امریکا بود‪ ،‬اما در ایــن دوره تبعیض نژادی‬ ‫نسبت به دوره های گذشــته پررنگ تر شد‪ .‬در همین راستا‬ ‫چندین حادثه تبعیض نژادی در ایالت های مختلف امریکا‬ ‫علیه سیاهپوستان رخ داد‪.‬‬ ‫این رفتارهــای تبعیض امیز پلیــس‪ ،‬باعث برگزاری‬ ‫اعتراضات گســترده مردم در برخــی از ایالت های امریکا‬ ‫علیه تبعیض نژادی شد‪ .‬هم چنین باراک اوباما برای برخورد‬ ‫با تبعیض های نژادی اقدامات بســیاری انجام داد و بارها‬ ‫وبارها دراین باره سخنرانی کرد‪ .‬اما متاسفانه تا پایان دوره‬ ‫ریاست جمهوری اش نتوانســت تحول عمده ای در سنت‬ ‫دیرپای جامعــه امریکا ایجــاد کند‪.‬هم چنین تالش های‬ ‫وی برای کنترل خرید و فروش سالح در امریکا ناکام ماند‪.‬‬ ‫هیچ کــدام از ایده هــای اوباما برای تشــدید کنترل خرید‬ ‫و فروش ســاح در امریکا بــه دلیــل مخالفت های قاطع‬ ‫جمهوریخواهان به نتیجه نرسید‪.‬‬ ‫در تاریخ‪ 20‬ژانویه به طور رســمی دو دوره‬ ‫پر فراز و نشیب ریاست جمهوری باراک اوبامای‬ ‫دموکرات به پایان می رسد؛ اوبامایی که به عنوان‬ ‫اولین رئیس جمهور سیاهپوست در طول تاریخ‬ ‫سیاســی امریکا بــا شــعار «تغییر» توانســت‬ ‫رای بســیاری را با برافروختن جرقــه ای از امید‬ ‫در دل بســیاری از ناامیــدان از سیاســت های‬ ‫جنگ افروزانــه دولتمــردان امریکایــی به خود‬ ‫اختصاص دهد‪ .‬اما اکنون پس از گذشت هشت‬ ‫سال در ذهن همگان این ســوال ایجاد شده که‬ ‫ایا وی بــه واقع توانســت ان تحول بــزرگ را در‬ ‫عرصه های مختلف سیاست امریکا ایجاد کند‪.‬‬ ‫در همین راســتا امیرعلی ابوالفتح‪ ،‬کارشــناس‬ ‫مسائل امریکا با پاسخ منفی به این سوال‪ ،‬بر این‬ ‫باور است که نارضایتی از عملکرد اوباما باعث شد‬ ‫که مردم امریکا در نوامبر ســال ‪ 2016‬بر خالف‬ ‫انتظارات معمول به دونالد ترامپ جمهوریخواه‬ ‫رای دهند‪.‬‬ ‫مشروح این گفت وگو را در ادامه می خوانید‪:‬‬ ‫بسیاری از تحلیلگران انتقاداتی را به رویکرد اوباما‬ ‫در حوزه سیاست خارجی امریکا مطرح می کنند و‬ ‫بر این باورند که اوباما نتوانست به معنای واقعی‬ ‫«تغییر» را در سیاست خارجی واشنگتن ایجاد‬ ‫کند‪ ،‬ارزیابی شما دراین باره چیست؟‬ ‫در عرصه سیاســت خارجی باراک اوباما با شــعار‬ ‫تغییر وارد کاخ سفید شد و بر اساس همین شعار تالش کرد‬ ‫که وجهه امریکا را در قبال افکارعمومی جهان تغییر دهد‬ ‫و سیاست های یکجانبه گرایانه ای که واشنگتن در دولت‬ ‫پیشــین در عرصه منطقه ای و بین المللی اتخاذ کرده بود‪،‬‬ ‫با تشکیل ائتالف های بزرگ برای حل مسائل بین المللی‬ ‫این سیاســت های تک بعدی را کنار بگــذارد‪ ،‬وی در این‬ ‫راه اقداماتی را در طول هشــت سال گذشــته انجام داد‪.‬‬ ‫بر همین اساس توانست اکثر نیروهای امریکایی را از خاک‬ ‫افغانســتان و عراق خارج کند و در برابر فشارهای مختلف‬ ‫برای حضور مستقیم در جنگ ســوریه مقاومت کرده و در‬ ‫قالب ائتالف بین المللی ضد داعــش در منطقه وارد جنگ‬ ‫شــود‪ .‬اما انگونه که از اوباما به عنوان یک فرد برنده جایزه‬ ‫صلح نوبل انتظار می رفت‪ ،‬قدم های موثری برای برقراری‬ ‫صلح و ثبات در جهان برنداشــت‪ .‬اوباما به مراتب بیشتر از‬ ‫جورج دبلیو بوش رئیس جمهور پیشین امریکا فرمان های‬ ‫حمالت پهبادی در کشورهای مختلف صادر کرد و تعداد‬ ‫این حمالت در این دو دوره بیش از زمان مشــابه در دوران‬ ‫ریاســت جمهوری بوش پســر بود‪ .‬اقداماتــی مانند ورود‬ ‫امریکا در جنگ لیبی و نقش کاخ سفید در ظهور گروه های‬ ‫افراطی مانند داعش در منطقه به عنوان لکه های سیاهی‬ ‫در کارنامه عملکرد دولت اوباما شــناخته می شود‪ .‬البته در‬ ‫کنار این لکه های ســیاه می توان به برخــی موفقیت های‬ ‫وی اشاره کرد که می توان حصول توافق هسته ای ایران‬ ‫و ‪ ،5+1‬حل شــدن اختالفات دیرینه میان امریکا و کوبا و‬ ‫ازسرگیری روابط میان دو کشور و اشتی میان این کشور با‬ ‫میانمار را نام برد‪.‬‬ ‫اما در ایــن دو دوره ریاســت جمهوری امریکا روابط‬ ‫کاخ ســفید و کرملین چنــدان مطلوب هــر دو طرف پیش‬ ‫نرفت‪ .‬بر همین اســاس در ابتدای دوره ریاست جمهوری‬ ‫باراک اوباما فضای اشــتی میان دو کشــور اغاز شد اما در‬ ‫پایان فضای تیره و تلخی بر روابط دو کشــور حاکم شــد و‬ ‫تنش ها و اختالفات میان دو طرف به اوج رسید‪ .‬این شواهد‬ ‫نشــان می دهد که در طول این ســال ها بســتر الزم برای‬ ‫اجرای سیاســت نزدیکی باراک اوباما به روسیه برای حل‬ ‫مشکالت منطقه ای و بین المللی ایجاد نشد‪.‬‬ ‫بحران برای اروپا‬ ‫اروپا در دوره ترامپ در حسرت ریاست جمهوری اوباما می سوزد‬ ‫جواد قربانی اتانی‬ ‫‪5‬‬ ‫دکترای علوم سیاسی‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫اروپا دانســت که به رغم میل اوباما و کابینــه اش رخ داد‪.‬‬ ‫ اگرچه عوارضی هم در بر داشته باشد‪ ،‬به کابین ه ترامپ ارث‬ ‫خواهد رسید‪.‬‬ ‫در بعد سیاسی‪ ،‬دو طرف در مجموع همچنان متحد‬ ‫و حامی یکدیگر باقی ماندند‪ .‬اوج این حمایت و همگرایی‬ ‫نیز در مساله هسته ای ایران نمایان شد‪ ،‬انجا که واشنگتن‬ ‫توانســت با جلب نظــر متحــدان اروپایی اش‪ ،‬روســیه و‬ ‫چین را نیز با خود همراه ســاخته و یکی از ســنگین ترین و‬ ‫مســتحکم ترین تحریم های بین المللــی را علیه ایران به‬ ‫جریان بیندازد‪ .‬همچنیــن در اخرین مورد از این دســت‪،‬‬ ‫همکاری امریکا با اروپاییان به تصویب قطع نامه ای تاریخی‬ ‫در شــورای امنیت منجر شــد؛ محکومیت شهرک ســازی‬ ‫اسرائیل در اراضی فلسطینیان‪ .‬قطعا اوباما در پشت تنظیم‬ ‫پیش نویس این قطع نامه و ارائه ان به شــورای امنیت بود‬ ‫و تالش هــای دیپلماتیک تیــم وی موجب شــ د بریتانیا و‬ ‫ی هم که در این‬ ‫فرانســه نیز ان را وتو نکنند‪ .‬چالش مهمــ ‬ ‫بعد تا مدتی خبرساز بود‪ ،‬افشا شــدن جاسوسی واشنگتن‬ ‫از برخی متحدین اروپایی اش بود‪ .‬در این بین جاسوســی‬ ‫از شخص انگال مرکل بیش از همه خبرساز شد‪ .‬اما عمق و‬ ‫اهمیت روابط سبب شد هر دو طرف خویشتنداری باالیی از‬ ‫خود نشان دهند و از تبدیل شــدن این مساله به بحرانی در‬ ‫روابط دوجانبه خودداری ورزند‪ ،‬چنانکه پس از مدتی کوتاه‬ ‫از صدر اخبار به زیر امد‪.‬‬ ‫در بعد نظامی نیــز همکاری ها میان دولــت اوباما و‬ ‫ناتو ادامه یافــت و همچون دهه های گذشــته‪ ،‬دو طرف‬ ‫طرح های نظامی را با هم پیش بردند‪ .‬از جمله در لیبی که‬ ‫این همکاری به سرنگونی معمر قذافی منجر شد و سپس در‬ ‫قالب ائتالف ضدداعش به مداخله نظامی در سوریه و عراق‬ ‫انجامید‪ .‬با این حال دو طرف در مناطقی ناهماهنگی هایی‬ ‫را نیز نشــان دادند که مهم ترین شــان در بحران اوکراین‬ ‫بود‪ .‬در ســال ‪ 2014‬که ویکتــور یانوکوویچ رئیس جمهور‬ ‫وقت اوکرایــن‪ ،‬از امضای قرارداد تجــارت ازاد با اتحادیه‬ ‫اروپا سرباز زد و خواستار افزایش مناســبات با روسیه شد‪،‬‬ ‫مردم این کشــور میل فزاینده خود به اروپاگرایی را نشــان‬ ‫دادند و وی را ســاقط کردند‪ .‬اما با ضمیمه شــدن کریمه‬ ‫به خاک روسیه و به اشــوب کشیده شدن شــرق اوکراین‬ ‫توســط جدایی طلبان تحت حمایت کرملین‪ ،‬اروپایی ها و‬ ‫امریکا نتوانستند سیاست یکپارچه ای را در قبال این بحران‬ ‫اتخاذ کنند‪ .‬ناتو میلی به دخالت نظامی از خود نشان نداد‬ ‫و البته با اتخاذ سیاســت تحریم‪ ،‬همه کشورهای اروپایی‬ ‫با رغبت به ان نپیوستند‪ .‬همین ضعف در‬ ‫برخورد با این بحران نیز بود که مســکو را‬ ‫در تداوم سیاســت های مداخله جویانه و‬ ‫توســعه طلبانه اش تهییج کرد تا مستقیما‬ ‫وارد جنــگ داخلی ســوریه شــود و عمال‬ ‫ورق جنگ را به نفع بشار اسد برگرداند‪ .‬در‬ ‫تازه ترین اقدام نیز برای برقراری اتش بس‬ ‫در ســوریه تنها با ترکیه به مذاکره نشسته‬ ‫است که پیامی قوی برای غرب دارد‪ :‬انها‬ ‫برای مسکو‪ ،‬ابرقدرت در حال احیا‪ ،‬محلی‬ ‫از اعراب ندارند‪ .‬همچنین اخیرا نشســتی‬ ‫ســه جانبه را با چین و پاکســتان در مورد‬ ‫افغانســتان برگزار کرد که ان نیز از جنس‬ ‫همان مذاکرات با ترکیه است‪.‬‬ ‫با توجه به انچه گفته شد‪ ،‬در دوران‬ ‫اوباما نیز روابط حسنه با اروپا تداوم یافت‬ ‫و بلکه عمیق تر نیز شــد‪ .‬این بهبود گرچه‬ ‫با چالش هــای معدودی نیز مواجه شــد‪،‬‬ ‫اما عمــق روابط بــه حدی بــوده که هیچ‬ ‫یــک از طرفین مایــل به تعمیــق بحران‬ ‫نبوده و بالفاصلــه از نقــاط بحرانی عبور‬ ‫کرده ان د و همین واقعیت نیز هســت که اروپــا را از پیروزی‬ ‫دونالد ترامپ نگران کرده اســت‪ ،‬زیرا وی در طول کمپین‬ ‫انتخاباتــی اش مــدام از مســئولیت های بیــش از اندازه‬ ‫واشــنگتن در ناتو و هزینه های اضافی که این سازمان بر‬ ‫دوش مالیات دهندگان امریکایی گذاشته‪ ،‬انتقاد می کرد‪.‬‬ ‫همچنیــن وی بــر کاهــش تجــارت ازاد بــه نفــع‬ ‫صنایــع امریکایی تاکید کــرده و البته انچه بیــش از همه‬ ‫اروپایی ها و خاصه اروپای شــرقی را نگران کرده‪ ،‬مواضع‬ ‫وی در باب بهبود روابط با روســیه بوده اســت‪ .‬اگر ترامپ‬ ‫به تمام این وعده هــا و شــعارها عمل کنــد‪ ،‬اروپاییان به‬ ‫ســرعت دلتنگ اوباما خواهند شــد و برای ســپری شدن‬ ‫دوران ایــن رئیس جمهــور ارام و خوش لحــن غبطــه‬ ‫خواهند خورد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫باراک اوباما پس از هشت سال تکیه زدن بر صندلی‬ ‫ریاست جمهوری قدرتمندترین کشــور جهان تا یک هفته‬ ‫دیگر این کرسی را احتماال برای همیشه ترک خواهد کرد و‬ ‫به شهروندی عادی تبدیل خواهد شد‪ .‬دوران اوباما برخالف‬ ‫بسیاری از اسالفش‪ ،‬با وقایع بسیار برجسته ای همراه نبود‪،‬‬ ‫چنانکه شاید تاریخ از او تنها به عنوان اولین رئیس جمهور‬ ‫افریقایی تبار ایاالت متحده یاد کند‪ .‬خــود او نیز به خوبی‬ ‫به این واقعیت اگاه است و برجسته ترین دستاورد و میراث‬ ‫دوران زمامداری اش را در عرصه داخلی طرح بیمه همگانی‬ ‫معروف به «اوباماکــر» و در عرصه خارجی‪ ،‬دســتیابی به‬ ‫توافق هسته ای با ایران می داند‪ .‬این دو نیز ان قدر شکننده‬ ‫و دور از اجماع حاصل شده اند که از فردای پیروزی دونالد‬ ‫ ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ‪ ،2016‬دوام شان در ‬ ‫هاله ای از ابهام قرار گرفته است‪ .‬با این حال نمی توان به‬ ‫سادگی از کنار هشت سال ریاست جمهوری وی گذشت‪ .‬به‬ ‫هر حال کابینه وی توانست ایاالت متحده را از رکود و بحران‬ ‫مالی کمرشــکن ‪ 2008‬خارج ســازد و به تبــع ان‪ ،‬اقتصاد‬ ‫جهانی را به رونقی نسبی بازگرداند؛ همچنین واشنگتن در‬ ‫بسیاری از رویه های دیپلماتیک و سیاسی‬ ‫موفق نشــان داد‪ .‬از جملــه اقدامات وی‬ ‫که این مهم را ممکن ساخت‪ ،‬هماهنگی‬ ‫هرچه بیشــتر با شــریک و متحــد دیرینه‬ ‫ایاالت متحده یعنی اتحادیه اروپا بود‪ .‬طی‬ ‫ پنج دهه گذشته روابط میان این دو ان قدر‬ ‫حسنه بوده که اصوال دور از نگاه های دقیق‬ ‫قرار گرفته و عمدتا در تحلیل روابط خارجی‬ ‫ایاالت متحده‪ ،‬بــه بخش های تنش الود‬ ‫و بحرانی پرداخته می شــود‪ .‬این در حالی‬ ‫است که قطعا روابط میان ایاالت متحده‬ ‫و اتحادیه اروپا و کشــورهای عضو پیمان‬ ‫اتالنتیک شــمالی‪ ،‬مهم تریــن بخش از‬ ‫روابط خارجی واشــنگتن و مهم ترین وزنه‬ ‫خارجی در قدرت ایاالت متحده است که‬ ‫طی بیــش از نیم قرن گذشــته تنها اثری‬ ‫فزاینــده بر قــدرت این ابرقــدرت جهانی‬ ‫داشته است‪ .‬بنابراین جهت بررسی روابط‬ ‫خارجی ایاالت متحده‪ ،‬قطعا نگاه به روابط‬ ‫این کشــور با اروپا اهمیــت خاصی دارد‪.‬‬ ‫البته در این زمینه بایــد از ابتدا دو گروه از‬ ‫کشــورها را از هم تفکیک کرد‪ .‬یک گروه همان متحدان‬ ‫قدیمی واشنگتن در اروپای غربی هستن د که البته از پس از‬ ‫فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بسیاری از اعضای اردوگاه‬ ‫سوسیالیستی نیز به ســرعت به انها پیوستند تا شمار گروه‬ ‫دیگر پیوسته در حال کاهش باشــد‪ .‬در گروه دوم‪ ،‬بقایای‬ ‫شوروی حاضرند که اگرچه رنگ عوض کرده اند‪ ،‬اما حداقل‬ ‫در تضاد و تقابل با جهان غرب همچنان پای سفت دارند‪.‬‬ ‫در این گروه دوم امروزه تنها روسیه و بالروس باقی مانده اند‬ ‫و اوکراین نیز در ســال ‪ 2014‬از انها گسست تا خود عاملی‬ ‫برای تشدید بحران فی مابین شود‪.‬‬ ‫گروه اول که شــامل تمام کشورهای غرب‪ ،‬شمال و‬ ‫جنوب اروپا می شــود‪ ،‬از اوایل دهه ‪ 1990‬به سمت شرق‬ ‫و جنوب شــرقی و بالکان گســترش یافت تا هرچه بیشتر‬ ‫دریای سیاه را در حوزه نفوذ اتحاد غرب قرار دهد؛ حوزه ای‬ ‫بســیار مهم و حیاتی که باعث شده مســکو بارها نسبت به‬ ‫گسترش ناتو و اتحادیه اروپا به حیا ط خلوت روسیه و عمق‬ ‫استراتژیک این کشور هشدارهای سفت و سختی بدهد‪.‬‬ ‫در واقع روند بهبــود روابط ایاالت متحده بــا پس از جنگ‬ ‫جهانی دوم ســرعت گرفته بود‪ ،‬با انعقاد پیمان اتالنتیک‬ ‫شمالی و تاسیس سازمان ناتو شتابی دوچندان گرفت و به‬ ‫مرحله ای رسید که اساسا اتحاد سیاسی‪-‬نظامی‪ -‬اقتصادی‬ ‫دو سوی اقیانوس اطلس شمالی ناگسســتنی به نظر اید‪.‬‬ ‫همین روابط مســتحکم در دوران اوباما نیز تداوم یافت و‬ ‫البته او کوشید تا بر عمق روابط هرچه بیشتر بیفزاید‪ .‬در بعد‬ ‫اقتصادی‪ ،‬اروپا و امریکا با پیشبرد تمهیدات مشترک موفق‬ ‫به خروج از بحران اقتصادی شــدند و همچنین طرح های‬ ‫جدیدی را برای توسعه ازادی های تجاری در دستورکار قرار‬ ‫دادند‪ .‬هرچند در این زمینه با مخالفت های جدی عمومی‬ ‫و برخی احزاب مواجه شــدند که نهایتا قرارداد تجارت ازاد‬ ‫(‪ )TTIP‬که اوباما اصرار فراوانی برای به ثمر نشــاندنش تا‬ ‫پیش از پایان دوران زمامداری اش داشــت‪ ،‬به ســرانجام‬ ‫مشــخصی نرســد و نیمه کاره بماند برای کابینه ترامپ‪ .‬با‬ ‫این همه تا پایان دوران اوباما دو طرف همچنان مهم ترین‬ ‫و بزرگ ترین شــرکای تجاری هم باقی ماننــد‪ .‬مهم ترین‬ ‫چالش در این زمینه را نیــز باید خروج بریتانیــا از اتحادیه‬ ‫بین الملل‬ ‫‪59‬‬ ‫بین الملل‬ ‫جاه طلبی های اقای اردوغان‬ ‫چرا روابط امریکا و ترکیه در دوره اوباما رو به سردی گرایید؟‬ ‫قبلازاغازقیام هایمردمی موسومبهبیداریاسالمی ‬ ‫غرب به رهبری امریکا‪ ،‬با در نظر گرفتن وضعیت داخلی و نیز‬ ‫موقعیت منطقه ای و بین المللی جمهوری ترکیه‪ ،‬حکومت‬ ‫حزب عدالت و توســعه را در نقش کاندیداتوری تبیین امال‬ ‫و توسعه اهداف و منافع خود‪ ،‬به عنوان نمونه ای مطلوب در‬ ‫ منطقه معرفی کرد‪ .‬مسلما حوادث و رها وردهای اولیه قیام‬ ‫مذکور برای منافع غرب و امریکا فاجعه امیز بود؛ بنابراین انان‬ ‫طی مدیریت های صورت گرفته‪ ،‬مسیر قیام مذکور را تغییر‬ ‫دادند که باعث شــد رجب طیب اردوغــان و یارانش از یک‬ ‫سو با خطر از دست دهی پایداری ژئوپلتیکی‪ ،‬موقعیت الگو‬ ‫بودن شان به مخاطره بیفتد و از ســوی دیگر در قبال امیال‬ ‫درونی احیا ی امپراتوری عثمانی ناکام بمانند‪ .‬بنابراین انکارا‬ ‫اوباما رئیس جمهــور امریکا به صورت رایــگان در مدارس‬ ‫گولنیست ها در کنیا پذیرفته شده اند‪» .‬‬ ‫تا ســال ‪ ،۲۰۱۳‬بــاراک اوبامــا‪ ،‬روابط شــخصی و‬ ‫دوســتانه ای با رجب طیــب اردوغان‪ ،‬رهبر ترکیه داشــت‬ ‫و او را به جهت تالش هایــش برای عادی ســازی روابط با‬ ‫رژیم غاصب اســرائیل و اتش بــس بــا جدایی طلبان کرد‬ ‫(حزب کارگران کردستان) مورد ســتایش قرار می داد‪ .‬اما‬ ‫تغییر موقعیت ها‪ ،‬مواضع را نیز دگرگون ســاخت‪ .‬مواجهه‬ ‫نظامی اردوغان بــا اکراد مخالف‪ ،‬بهره منــدی اولیه انکارا‬ ‫از امتیازات منحصر به فرد طرح ســرنگونی اســد و تشدید‬ ‫سرکوب مخالفین سیاسی‪ ،‬حکومت انکارا را به « بچه پررو»‬ ‫مبدل ســاخت‪ « .‬مورت ابراموویتز» و « اریک ادلمن» دو‬ ‫تن از سفرای سابق امریکا در ترکیه‪ ،‬طی نامه ای سرگشاده‬ ‫به اردوغان نوشــتند‪ « :‬در طول دهه گذشــته بســیاری از‬ ‫دوستان ترکیه نسبت به تبدیل کشور شما به یک دموکراسی‬ ‫زودرس و باثبات و هم زمان متحدی قوی و قابل اتکاء برای‬ ‫ایاالت متحده‪ ،‬خوشبین بودند‪ .‬اما تحوالت اخیر در ترکیه‬ ‫به اقدامات غیر متعارف‪ ،‬خود محــور‪ ،‬خطرناک و پرهزینه‬ ‫مبادرت کرد که اغازگر اختالف با متحد اصلی شان شد‪.‬‬ ‫سناریوی نامشخص اردوغان در سوریه و رویکردش‬ ‫نســبت به کشــورهای عربی حوزه خلیج فارس‪ ،‬باعث بروز‬ ‫اختالفاتی غیرقابل حل بین انکارا – واشنگتن گردید‪ .‬ضمن‬ ‫انکه در برخی حلقه های سیاسی حزب عدالت و توسعه ترکیه‬ ‫این تئوری مطرح شد که بعضی از نهادهای رسمی امریکا‪،‬‬ ‫به صورت غیرمحسوس در کودتای نافرجام ماه ژوئیه ‪2 016‬‬ ‫دخالت داشــته اند‪ .‬این اتهام بــا عدم موافقــت امریکا در‬ ‫استرداد محمد فتح الله گولن ‪ -‬که ترکیه او را مسئول کودتای‬ ‫مذکور می داند ‪ -‬تفسیر و ابعاد گسترده ای یافت‪.‬‬ ‫در گزارش ارائه شــده به مســئوالن حــزب عدالت و‬ ‫‪۱۹۷۰‬‬ ‫ ‬ ‫ی دولت هایی که از‬ ‫توسعه ترکیه درج شده که «تمام ‬ ‫تا پیش از دولت حزب عدالت و توســعه در ترکیه حکومت‬ ‫کردند‪ ،‬در تقویت جماعت گولن نقش داشتند؛ ضمن انکه‬ ‫گروه گولنیســت ها مورد حمایت میت (سازمان اطالعاتی‬ ‫ترکیــه) ‪( C I A -‬امریکا) و همه دولت هــای ایاالت متحده‬ ‫امریکا بوده اســت‪ .‬حتــی فرزنــدان اقوام کنیایــی باراک‬ ‫نشان دهنده وقوع مشکالتی عمیق اســت‪ ».‬نامه مذکور‬ ‫توسط « مرکز سیاست دو حزبی » منتشــر شده و ‪ ۴۸‬تن‪ ،‬از‬ ‫جمله سناتورهای سابقی چون «چاک راب» و «جو لیبرمن»‬ ‫ان را امض ا کرده اند‪ .‬ضمن انکه « اســتیو کوهن» نماینده‬ ‫دموکرات و مدیر هیات کنگره در روابط ایاالت متحده و ترکیه‬ ‫که از تقویت مناسبات با دولت اردوغان حمایت می کرد‪ ،‬نیز‬ ‫تاکید کرده که تالش های اردوغان برای تحکیم قدرتش و‬ ‫سرکوب رسانه ها‪ ،‬مشکل ساز است‪.‬‬ ‫در این میان اخریــن دیدار رجب طیــب اردوغان‪ ،‬از‬ ‫واشــنگتن فرصتی برای باراک اوباما و کارشناســان حوزه‬ ‫سیاســت خارجی امریکا‪ ،‬پیش اورد تا به اشــتباه چند ساله‬ ‫خود پی ببرند که این متفق و دوست سابق‪ ،‬که ان را مصلح‬ ‫بزرگ خاورمیانه می پنداشــتند‪ ،‬به اقتدارگرایی تبدیل شده‬ ‫ که نمی توان تحمل و به ان اعتماد کرد‪ .‬البته عدم اعتماد‬ ‫مذکور دو طرفه است؛ زیرا بنا بر نظرسنجی مراکز تحقیقاتی‬ ‫مختلف ترکیه‪ ،‬درصد ارای موافقین با سیاست های امریکا‬ ‫در ترکیه ســیر نزولی فاحشی داشته اســت‪ .‬در حال حاضر‬ ‫ترک ها‪ ،‬امریکا را تنها و بزرگ ترین تهدید برای امنیت خود‬ ‫احمد مرجانی نژاد‬ ‫بین الملل‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫‪6‬‬ ‫مترجم و پژوهشگر‬ ‫امور بین الملل‬ ‫می دانند‪ .‬انان معتقدند که حاکمان کاخ سفید نه تنها هیچ‬ ‫حمایتی از انچه ترکیه می خواسته تا سر مشقی برای منطقه‬ ‫باشند‪ ،‬به عمل نیاورده ‪ ،‬بلکه مســبب تیره و تار شدن روابط‬ ‫دیرینه واشنگتن با انکارا نیز شده است‪ .‬سیاست های اوباما‪،‬‬ ‫ترکیه را به شدت ناامن کرده که این خود علت اصلی کاهش‬ ‫محبوبیت امریکا در میان مردم این کشور است‪.‬‬ ‫بروز جنگ در عراق‪ ،‬ظهور داعش در عراق و سوریه‪،‬‬ ‫فراتر از ماحصل اقتصادی‪ ،‬شــکاف نگرش میــان انکارا‬ ‫و واشــنگتن را عمیق تر کرد‪ .‬اکنون نیز بهانه و بســتر این‬ ‫تضاد در حوادث مربوط به مناطق کرد نشین منطقه است‪.‬‬ ‫دولت منطقه ای خود مختار کردســتان عراق که از ســوی‬ ‫امریکا حمایت می شــود‪ ،‬برای ترکیه یک تهدید بالفعل به‬ ‫حســاب می اید‪ .‬ســرمایه داران حزب عدالت و توســعه با‬ ‫تاسیس ‪ ۳۰۰‬شرکت ترک در کردستان عراق‪ ،‬در این منطقه‬ ‫ســرمایه گذاری کرده اند‪ .‬خط لوله های ترکیه برای کردها‬ ‫امکان صادرات نفت به بازارهای بین المللی را فراهم کرده‬ ‫است‪ .‬اما به نظر می رسد که سیاستمداران واشنگتن مصمم‬ ‫شــده اند‪ ،‬فرصت های مهم را تا مرز تبدیل کــردن انها به‬ ‫بحران وخیم کنند‪.‬‬ ‫اردوغان با انتقاد از امریکا به دلیل ارســال ســاح به‬ ‫نیروهای کردی‪ ،‬حزب دموکراتیک ســوریه و یگان مدافع‬ ‫خلق‪ ،‬فریاد می زند‪ «:‬ترکیــه دروغ های امریکا درباره اینکه‬ ‫فقط مهمات بــه نیروهای کرد می دهیم‪ ،‬نه ســاح را باور‬ ‫نمی کند‪ .‬به عنوان عضوی از ســازمان پیمــان اتالنتیک‬ ‫شمالی‪،‬نمی توانیمارسالکمک هایامریکابهیگانمدافع‬ ‫خلق که طرفدار پ‪.‬ک‪.‬ک است را بپذیریم‪ .‬همچنین ناتو‬ ‫کامال نســبت به تهدیدات تروریســتی که ترکیه را به خطر‬ ‫انداختند‪ ،‬بی تفاوت بوده اســت‪ .‬کشورهای عضو ناتو باید‬ ‫نفاق و دورویی را کنار گذاشــته و تصمیم بگیرند که متحد‬ ‫انها در سوریه‪ ،‬ترکیه است یا برخی گروه های تروریستی‪» .‬‬ ‫مسلما تشــدید رویارویی بین کردهای ســوری مورد‬ ‫حمایت امریکا بــا ارتش ترکیــه‪ ،‬احتمال برخــورد هرچند‬ ‫محدود انکارا ‪ -‬واشــنگتن را افزایش داده است‪ .‬البته بعید‬ ‫است برخی اظهارات مقامات ترکیه باعث تنش بیشتر میان‬ ‫ترکیه و امریکا شود و ترکیه پایگاه هوایی اینجرلیک را روی‬ ‫هواپیماهای امریکایی ببندد‪ .‬باتوجه بــه روند تحوالت در‬ ‫ماه های اخیر به نظر می رسد اقدامات و سیاست های ترکیه‬ ‫بیش از انکه ناشــی از یک طرح سازمان یافته باشد‪ ،‬نوعی‬ ‫واکنش به حوادث رخ داده است‪ .‬بعد از ورود نظامی روسیه‬ ‫به سوریه و حمالتی که علیه داعش شکل گرفت و سقوط‬ ‫هواپیمای روسی به دست ترکیه و موفقیت ارتش سوریه در‬ ‫مناطق حلب که با کمک روســیه و ایران کسب شد‪ ،‬دیگر‬ ‫نمی توان گفت اقدامات ترکیه ناشی از برنامه ریزی است؛‬ ‫بلکه به نظر می رسد ترکیه بیشتر در حال نشان دادن واکنش‬ ‫است‪ .‬البته در طول پنج سال گذشــته‪ ،‬ترکیه برنامه هایی‬ ‫داشته و دنبال کرده که با چالش مواجه شده و به انها نرسیده‬ ‫است؛ چراکه برنامه های ان نرم افزاری نبود و سخت افزاری‬ ‫بوده است‪ .‬رجب طیب اردوغان‪ ،‬رئیس جمهور ترکیه طی‬ ‫مصاحبه مطبوعاتی مورخ دوشنبه ‪ ۹‬ژانویه‪ ۲۰۱۷‬در رابطه با‬ ‫بهبود روابط انکارا و واشنگتن‪ ،‬پس از روی کار امدن «دونالد ‬ ‫ترامپ» رئیس جمهوری منتخب امریــکا‪ ،‬ابراز امیدواری‬ ‫کرد‪ .‬اگرچه ممکن است در اظهارات و مواضع تنش هایی‬ ‫میان انکارا‪ -‬واشنگتن رخ دهد‪ ،‬اما در اقدامات عملی‪ ،‬تنشی‬ ‫بین انان رخ نخواهد داد؛ زیرا انکارا در اردوگاه غرب قرار دارد‬ ‫و از نظر نظامی و اقتصادی کامال به امریکا وابسته است‪.‬‬ ‫اردوغان یا هــر حاکم دیگری در کاخ ســفید انکارا با‬ ‫اوباما یا ترامپ در کاخ سفید واشنگتن‪ .‬دی‪ .‬سی‪ ،‬محکوم‬ ‫به سازش و تفاهم هستند؛ زیرا انان در ظاهر تصمیم گیرنده‬ ‫هستند‪ ،‬اما در واقع فقط عامل اجرایی دولت مخفی و قدرت‬ ‫پنهانی یک درصدی هــای حاکم بر جهان ســرمایه داری‬ ‫هستند و بس‪.‬‬ ‫بازگشت به حیاط خلوت‬ ‫بین الملل‬ ‫واشنگتن با امریکای التین اشتی خواهد کرد‬ ‫میرقاسم مومنی‬ ‫‪7‬‬ ‫مدیرعامل موسسه چشم انداز ابرار نوین‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫بین الملل‬ ‫منطقــه امریکای التین کــه بخشــی از قاره امریکا‬ ‫را تشــکیل می دهــد حــدود ‪ 650‬میلیــون جمعیــت را‬ ‫در بر می گیرد‪ .‬در این منطقه ‪ 23‬کشــور از نظر جغرافیای‬ ‫سیاســی وجود دارد‪ .‬باتوجه به تاریخچه روابــط امریکا با‬ ‫کشــورهای امریکای التین در واقع ان منطقــه به عنوان‬ ‫حیا ط خلوت سیاسی و اقتصادی امریکا محسوب می شده‬ ‫است‪ .‬در دوران جنگ ســرد بین امریکا و شوروی سابق‪،‬‬ ‫این منطقه محل رقابت های این دو ابر قدرت بود و بحران‬ ‫خلیج خوک ها که جهان را در استانه جنگ اتمی قرار داده‬ ‫بود نیز در کوبا اتفاق افتاد‪ .‬در چنین شــرایطی با فروپاشی‬ ‫شــوروی و از بین رفتن تهدید سوسیالیسم و کمونیسم در‬ ‫سال ‪ 1991‬امریکایی ها جهت ادامه حفظ اتحاد نظامی و‬ ‫امنیتی با کشورهای هم پیمان خود در اروپا و جهان مساله‬ ‫تروریســم و اســامگرایی را جایگزین مبارزه با کمونیست‬ ‫قرار دادند‪ .‬فروپاشــی بلوک شــرق و اتحاد المان و درگیر‬ ‫شدن روسیه در مشکالت بعد از فروپاشی‪ ،‬فرصتی را برای‬ ‫یکه تازی امریکا در موضوعات بین المللی ایجاد کرد‪ .‬کودتا‬ ‫و تغییر حکومت ها براساس منافع امریکا‪ ،‬اقداماتی بود که‬ ‫امریکایی ها انجام دادند‪ .‬حضــور امریکایی ها در عراق‪،‬‬ ‫افغانستان و رهبری جنگ علیه تروریست و القاعده باعث‬ ‫شد سیاست خارجی امریکا از زمان بوش پسر‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫امریکا معطوف به خاورمیانه شــود و این موضوع سیاست‬ ‫امریکا را نســبت به امریــکای التین کمرنگ تــر کند‪ .‬در‬ ‫چنین فضایی در کشورهای امریکای التین برخی احزاب‬ ‫سوسیالیست توانســتند قدرت سیاسی کشــور را به دست‬ ‫اورند که از جمله انها ونزوئال و بولیوی بوده است‪ .‬در واقع‬ ‫اندیشــه سوسیالیســت در تحوالت این کشــورها توسعه‬ ‫یافت‪ .‬قطع روابط با کوبا از سال ‪ 1961‬و تحریم همه جانبه‬ ‫از سوی ان کشــور موجب شــد اردوگاه ضد امپریالیسمی ‬ ‫امریکا به رهبری کوبا در قشــر روشنفکری امریکای التین‬ ‫توسعه یابد‪ .‬در چنین فضایی که امریکایی ها سیاست خود‬ ‫را معطوف به خاورمیانه و شــمال افریقا داشــته اند ‪ ،‬چین‬ ‫با یک برنامه بلند مدت توانســت اقتصاد و بازار این کشور‬ ‫را به تســخیر خود دراورد و شــرکت های چینی بازار سنتی‬ ‫امریکا را به دست گیرند‪ .‬از ســوی دیگر روسیه با افزایش‬ ‫قیمت نفت و یک مدیریت بلند مدت تا حدودی توانست بر‬ ‫مشکالت اقتصادی خود فائق اید و جهت کسب موقعیت‬ ‫بهتر در معادالت جهانی اقدام نماید‪ .‬در این فضا و در دوره‬ ‫دوم ریاســت جمهوری باراک اوباما‪ ،‬ما شاهد رقابت های‬ ‫منطقه ای سیاسی و اقتصادی امریکا و روسیه بوده ایم که‬ ‫یاداور دوران جنگ ســرد بود‪ .‬باید توجه داشت که فضای‬ ‫رقابت احزاب سیاسی کشــورهای امریکای التین موجب‬ ‫ایجاد بحران های سیاســی در ان کشــورها شــده و تغییر‬ ‫سیاسی حکومت ها در برخی از کشورهای مهم این منطقه‬ ‫را به دنبال داشته است‪ .‬خداحافظی سوسیالیسم از برزیل‪،‬‬ ‫ارژانتین و ونزوئال و عادی شــدن روابط کوبــا و امریکا بعد‬ ‫از ‪ 50‬ســال قطع روابط‪ ،‬نشــانگر عزم دولت امریکا جهت‬ ‫حضور در ایــن منطقه و مقابله با سیاســت های اقتصادی‬ ‫چین و سیاســت های بین المللــی روســیه در منطقه بوده‬ ‫اســت‪ .‬امریکا در روابط خصمانه خود در کوبا در ‪ 60‬سال‬ ‫گذشــته به این واقعیت پی برد که نه تحقیق و نه تجسس‬ ‫نمی‏تواند خواســته‏های انها را تحقق ببخشــد و به همین‬ ‫جهت در بیانیه کاخ ســفید در یک چرخش سیاســی نوین‬ ‫امریکایی‏ها حضور و نفوذ مجدد در کوبا را شگرد جدید خود‬ ‫به عرصه‏های جهانی اعالم کردند‪ .‬بنابراین با ازاد شــدن‬ ‫جاسوس امریکایی در کوبا و ازاد شدن سه جاسوس کوبایی‬ ‫از زندان امریکا‪ ،‬روابط دو کشور وارد مرحله جدیدی شد و‬ ‫این امر‪ ،‬شروع رفع اختالفات و روابط سیاسی بین دو کشور‬ ‫را در پی داشت‪.‬‬ ‫در واقــع این طور می تــوان تحلیل کرد کــه باتوجه‬ ‫به معادالت سیاســی و اقتصــادی جهــان و نیازهایی که‬ ‫امریکایی‪‎‬ها در حوزه نفوذ خود در منطقه دارند توسعه روابط‬ ‫با کوبا بسیار برای واشــنگتن حائز اهمیت است‪ .‬از سویی‬ ‫دولت اوباما قصد داشــت با توســعه روابط با کوبا امتیازات‬ ‫سیاسی را برای حزب دموکرات ضبط کند و از سوی دیگر با‬ ‫ایجاد روابط با کوبا و حزب دموکرات افتخار حل مشکل بین‬ ‫کوبا و امریکا را به نام خود در تاریــخ ثبت نماید‪ .‬همچنین‬ ‫باتوجه به اختالفات سیاســی امریکا و روسیه بر سر مساله‬ ‫اوکراین‪ ،‬امریکایی‪‎‬ها از بیم اتحاد یا نزدیکی کوبا به روسیه‬ ‫علیه امریکا با توســعه روابط با کوبا زمینــه همکاری کوبا با‬ ‫روسیه را از بین بردند‪.‬‬ ‫با این سیاســت‪ ،‬امریکایی ها به این نتیجه رسیدند‬ ‫مشغول شــدن به مســائل خاورمیانه و تروریســم یکی از‬ ‫پایگاه های مهم ان کشــور در منطقه را دچار بحران کرده‬ ‫اســت‪ .‬نفت ونزوئال به عنوان عضوی از اوپک و مکزیک‬ ‫به عنوان کشور تولید کننده نفت خارج از اوپک نقش مهمی ‬ ‫در تعیین قیمــت جهانی نفــت دارد‪ .‬اقتصاد کشــورهای‬ ‫امریکای التین که به نوعی وابســته به امریکا بوده است‬ ‫کم کم به چین و اروپا ســوق پیدا می کند‪ .‬به همین جهت‬ ‫امریکایی ها جهت جلوگیری از این اقدامات دســت به کار‬ ‫شدند‪ .‬در چنین وضعیتی سیاست خارجی امریکا معطوف‬ ‫به امریکای التین شــده اســت؛ چرا که حضور جمهوری‬ ‫اسالمی ایران در کشــورهای این منطقه همچون برزیل‪،‬‬ ‫نیکاراگوئه‪ ،‬ونزوئال‪ ،‬بولیوی‪ ،‬اکوادور و غیره حساســیت‬ ‫امریکا را به دنبال داشــت‪ .‬انها حضور ایران در ان منطقه‬ ‫را برخالف مصالح و منافع خــود می دانند‪ .‬به همین جهت‬ ‫ســعی در مدیریت حضور ایران‪ ،‬چین و روســیه در منطقه‬ ‫دارند‪ .‬با چنین فضایی روی کار امدن دونالد ترامپ به عنوان‬ ‫رئیس جمهور امریکا و شــعارهای انتخاباتی ایشان نسبت‬ ‫به برخی از کشورهای امریکای التین همچون مکزیک‪،‬‬ ‫کوبا و ونزوئال وحشــتی در این کشورها ایجاد کرده است‪.‬‬ ‫امریکایی ها در نظــر دارند با ارائه بســته های اقتصادی و‬ ‫فرصت های تجاری به کشورهای امریکای التین که دچار‬ ‫بحران اقتصادی هســتند‪ ،‬راهکارهــای برون رفت از این‬ ‫بحران را مدیریت کنند که از این اقدام دو هدف دارند‪:‬‬ ‫اول‪ :‬جلوگیــری از هژمونــی اقتصــادی‬ ‫چیــن در منطقــه و ایجــاد فرصــت صادراتــی و بــازار‬ ‫مصرفــی بــرای کاالهــای تولیــدی امریــکا بــرای‬ ‫این کشورها‪.‬‬ ‫دوم‪ :‬مقابلــه با حضور سیاســی اقتصادی روســیه‬ ‫و ایران در کشــورهای منطقه‪ .‬به همین جهــت امریکا با‬ ‫تقویت و حمایــت احزاب لیبرال و دموکراتیک از یک ســو‬ ‫نســبت به مدیریت کشــورها از طریق احزاب وابســته به‬ ‫خود اقــدام می کند و از ســویی دیگر با وضــع تحریم ها و‬ ‫شرایط ســخت اقتصادی نســبت به محدود کردن حضور‬ ‫رقبای خــود در منطقه تــاش می کند‪ .‬ترامــپ به عنوان‬ ‫یک بازرگان و اقتصاددان و به عنوان یک شــخص اشنا به‬ ‫منطقه امریکای التین سیاســت تهاجمی به این منطقه را‬ ‫مدنظر دارد‪ .‬چهارســال دوره دوم ریاست جمهوری بوش‬ ‫پســر و هشت ســال ریاســت جمهوری اوباما‪ ،‬امریکا را از‬ ‫افکار عمومی و روشــنفکری مــردم امریــکای التین دور‬ ‫ساخته اســت چراکه طبق نظر ســنجی های انجام گرفته‬ ‫‪ 80‬درصد مردم امریکای التین نســبت به تحوالت امریکا‬ ‫و حتی انتخابات ریاست جمهوری امریکا بی اطالع هستند‬ ‫و ایــن موضوع موجب شــده فضای افــکار عمومی مردم‬ ‫علیه سیاســت های امریکا در منطقه باشــد‪ .‬بنابراین این‬ ‫خالء به وجود امده موجب شــده چین و روسیه به نفع خود‬ ‫از ان استفاده کنند‪ .‬به نظر می رســد دوره ترامپ تحوالت‬ ‫عمیق سیاســی و اقتصادی در امریکای التین رخ دهد و‬ ‫امریکایی ها سیاست تهاجمی نســبت به ان منطقه اتخاذ‬ ‫کنند‪ .‬همچنین تغییرات سیاســی در مدیریت کشــورها و‬ ‫محدود ســازی روابط انها با کشــورهای رقیب امریکا مثل‬ ‫چین‪ ،‬روسیه و ایران بسیار متصور است‪ .‬در چنین شرایطی‬ ‫جنگ سرد جدیدی به صورت ‪3‬جانبه بین امریکا با روسیه و‬ ‫چین در ان منطقه به وجود خواهــد امد و نتیجه این جنگ‬ ‫به زمان و عملکرد هر یک از این قدرت ها بستگی دارد‪ .‬از‬ ‫دیگر سو باید توجه داشــت روابط ایران با امریکای التین‬ ‫از سال ‪ 1902‬شروع شده اســت و ایران با اکثر کشورهای‬ ‫منطقه روابط متعادلی داشــته‪ ،‬بنابراین حضور سیاســی و‬ ‫همکاری اقتصادی با کشــورهای ان منطقه بســیار حائز‬ ‫اهمیت است‪ .‬اما این نکته را نیز باید مدنظر داشت که چین‬ ‫و روسیه براســاس منافع ملی خود با امریکایی ها به رقابت‬ ‫خواهند پرداخت و امریکایی ها نیز براساس منافع سیاسی‬ ‫اقتصادی امنیتی خود با کشورهای امریکای التین روابط‬ ‫خود را تنظیم خواهند کرد‪.‬‬ ‫در چنین فضایی جمهوری اسالمی ایران بایستی با‬ ‫مدیریت و برنامه ریزی مناسب نسبت به حفظ دستاوردهای‬ ‫گذشته اقدام نماید و با یک سیاست خارجی قدرتمند و یک‬ ‫برنامه اقتصادی بلند مدت نسبت به حفظ روابط با کشورهای‬ ‫ان منطقه تالش کند؛ چرا که صرف داشتن روابط سیاسی و‬ ‫دیپلماتیک ضامن تامین منافع کشور در ان منطقه نیست‪.‬‬ ‫مســاله مهم تبادالت اقتصادی‪ ،‬بازرگانی و فرهنگی است‬ ‫که می تواند روابط را حفظ و توسعه دهد و باید از تجربیات‬ ‫گذشته در سیاست خارجی با این کشورها اموخت که داشتن‬ ‫روابط دیپلماتیک تضمین کننده منافع دو کشور نبوده است‬ ‫چرا که روابط دیپلماتیک با یک چرخش سیاسی می تواند‬ ‫قطع گردد‪ .‬اما روابط فرهنگی و اقتصادی به جهت ماهیت‬ ‫خود و نوع ارتباطات ایجاد شده که براساس منافع متقابل‬ ‫بنا شــده اســت دائمی و محفوظ از بحران های سیاســی‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫به همیــن جهت با تغییــر و تحوالت سیاســی که در‬ ‫کشورهای امریکای التین شروع شده اســت و باتوجه به‬ ‫سیاســت های ترامپ رئیس جمهور جدیــد امریکا وظیفه‬ ‫و مســئولیت وزارت امــور خارجه و دســتگاه دیپلماســی‬ ‫کشور ســنگین تر شــده اســت و بنگاه ها و ســازمان های‬ ‫اقتصادی وظایف خطیری برعهــده دارند‪ .‬انها برای حفظ‬ ‫منافع ملی کشــور باید اقدامات الزم جهت توسعه و حفظ‬ ‫روابط با کشــورهای امریکای التین را انجام دهند چرا که‬ ‫حمایــت دولت از بخش هــای خصوصی و ســازمان های‬ ‫مردمــی در جهت توســعه روابــط با ان کشــورها بســیار‬ ‫مهم است‪.‬‬ ‫‪61‬‬ ‫میراث بر باد رفته‬ ‫توافق هسته ای با ایران مهمترین دستاورد خارجی دولت اوباما بود‬ ‫احمد معنوی‬ ‫بین الملل‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫‪8‬‬ ‫کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫باراک اوباما فعالیتش را از شهر شیکاگو شروع کرد‪،‬‬ ‫ایده هــا و برنامه های بســیاری در سرداشــت؛ ایده هایی‬ ‫که همگی با شــعار تغییــر حکایت از یــک امریکای نوین‬ ‫داشــتند‪ .‬او بر ان بود که امریکایــی عادالنه تر و رنگین تر‬ ‫بسازد‪ .‬افسوس حاال بسیاری از این ایده ها در پایان دوران‬ ‫زمامــداری اش روی کاغذ مانده و عملی نشــده اند‪ .‬اوباما‬ ‫به عنوان مرد عمل‪ ،‬رافع مشکالت و یک فرد انسان دوست‬ ‫پا به کاخ سفید گذاشــته بود و حال با نگرانی های بسیاری‬ ‫کاخ سفید را ترک می کند‪.‬او پس از هشت سال زمامداری‬ ‫موفق نشــد بســیاری از مشــکالت را حل کند و ناگزیر به‬ ‫پذیرش شکست های متعددی در سیاست داخلی و خارجی‬ ‫شد؛ مشکالتی که ما را بران داشت تا در استانه خداحافظی‬ ‫او از کاخ ســفید دوران زمامــداری اش را در عرصه هــای‬ ‫مختلف سیاسی به خصوص سیاســت خارجی و در منطقه‬ ‫خاورمیانه مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم‪.‬‬ ‫کارنامه هشت سال ریاست جمهوری اوباما را می توان‬ ‫ نمــودی از جهان بینــی او به عنــوان یــک رئیس جمهور‬ ‫دموکرات دانســت‪ .‬مروری سریع بر شــعارها و وعده های‬ ‫انتخاباتی اوباما به خوبی نشــان می دهد کــه او از ابتدا دو‬ ‫ماموریت را بــرای دولت خــود قائل بود؛ بهبــود وضعیت‬ ‫اقتصادی امریکا و دوم کسب پرســتیژ این کشور در نظام‬ ‫بین الملل‪.‬‬ ‫در اولیــن برخــورد ارزیابــی شــخص رئیس جمهور‬ ‫ایاالت متحده از عملکرد خودش به خوبی می تواند پاسخی‬ ‫ضمنی به این ســوال باشــد که ایا دولت اوبامــا در اجرای‬ ‫ماموریت خود موفــق بود یا نه؟ موضوع نخســت در حوزه‬ ‫سیاســت داخلی امریــکا و موضوع دوم به رفتار سیاســت‬ ‫خارجی این کشور در قبال بحران های جهانی و منطقه ای‬ ‫از جمله پرونده هسته ای ایران ارتباط پیدا می کند‪ .‬باراک‬ ‫اوباما همــواره دو موضــوع را به عنوان مســائلی که به ان‬ ‫افتخار می کنــد‪ ،‬نام بــرد ؛ یکــی از انها موضــوع بحران‬ ‫اقتصادی امریکا و دیگری برجام است‪.‬‬ ‫در نگاهی ابتدایی می توان مهم ترین دستاوردهای‬ ‫دولت اوباما طی این هشت سال را کاهش شمار نیروهای‬ ‫امریکایــی در عراق و افغانســتان‪ ،‬مبــارزه با تروریســم‪،‬‬ ‫حل مســاله هســته ای ایران‪ ،‬مبــارزه با برنامه هســته ای‬ ‫کره شمالی‪ ،‬برنامه های زیست محیطی‪ ،‬از سرگیری روابط‬ ‫با کوبا‪ ،‬ســرمایه گذاری در افریقا و بهبود اقتصاد در امریکا‬ ‫دانســت و در نگاه ثانویه باید گفت اگر چه اوباما در عرصه‬ ‫ اقتصاد داخلی به خصوص در دو زمینه مهار رکود اقتصادی‬ ‫و بهبود خدمات درمانی و بیمه همگانی و سیاست داخلی از‬ ‫جمله فضای سیاسی ساده ت ر و قائل شدن امتیازهای قابل‬ ‫توجه برای اقلیت ها موفقیت های چشمگیری را به دست‬ ‫اورده است اما در عرصه سیاست خارجی کارنامه اوباما هم‬ ‫حکایت از موفقیت های بزرگ او دارد و هم از ناکامی ها‪.‬‬ ‫مهم ترین دســتاورد دولت اوباما در عرصه سیاست‬ ‫خارجی همانطوری که خودش و جان کــری به ان افتخار‬ ‫می کند‪ ،‬توافق هسته ای با جمهوری اسالمی ایران است‪.‬‬ ‫موفقیت دیگر سیاســت خارجی دولت اوباما از ســرگیری‬ ‫مناسبات دیپلماتیک با کوبا بود‪ .‬در همین راستا باتوجه به‬ ‫ت خارجی امریکا‪ ،‬باراک اوباما‬ ‫اهمیت خاورمیانه در سیاس ‬ ‫بران بود تا با رویکرد به ظاهر تنش زدایی و دوری از مداخله‬ ‫مستقیم به موازات حمایت از مداخله نیابتی و حمایتی‪ ،‬از‬ ‫ایفای نقش فراگیر به عنوان نیروی نظامی اصلی در منطقه‬ ‫فاصله گرفته تا بدین طریق مســئولیت حفظ نظم و تامین‬ ‫امنیت منطقــه را به قدرت هــای منطقه ای متحــد خود از‬ ‫جمله عربستان واگذار کند‪ .‬اما اوباما در خاورمیانه سیاست‬ ‫ناموفقی از خود به نمایش گذاشت به طوری که مذاکرات‬ ‫صلح بین اسرائیل و تشکیالت خودگردان بی نتیجه ماندند‪.‬‬ ‫از جانب دیگر‪ ،‬پایان حضور نظامی امریکا در عراق منجر‬ ‫به گســترش نفوذ نیروهــای تروریســتی و از جمله تقویت‬ ‫داعش در این کشــور شد‪ .‬در ســوریه اوباما بر شعار؛ بشار‬ ‫اســد می باید از قدرت کنارگیری کند تاکید داشت در حالی‬ ‫که هیچ جایگزین مناسبی برای بشــار اسد وجود نداشت و‬ ‫هیچ تضمینی نیز برای کنارگیــری او از قدرت فراهم نبود‪.‬‬ ‫سیاست های اوباما در سوریه باعث افزایش نقش روسیه در‬ ‫این کشور شد‪ .‬اوباما ابتدا بشار اسد را تهدید به حمله نظامی‬ ‫کرده بود ؛ سیاستی که عمال اجرا نشد‪.‬‬ ‫شکست فاحش دیگر سیاست خارجی اوباما به فرایند‬ ‫سازش فلســطین و اســرائیل باز می گردد‪ .‬در حال حاضر‬ ‫اســرائیل همچنان به شهرک ســازی ادامه می دهد و غزه‬ ‫را مداوما در تنگنا قرار داده اســت‪ .‬سیاست اوباما در قبال‬ ‫انقالب های خاورمیانه نیز موفقیت امیز نبود‪ .‬ایاالت متحده‬ ‫به خلع حســنی مبارک از قــدرت کمک کرد بــا این حال به‬ ‫راحتی به کودتا علیه مرسی نیز چشم بست و قدرت گیری‬ ‫دیکتاتوری نظامی دیگر در مصــر را پذیرفت‪ .‬در لیبی نیز‬ ‫اوباما قــدرت هوایی امریکا را برای برکنــاری قذافی به کار‬ ‫بست و نتیجه ان به وجود امدن یک دولت شکست خورده‬ ‫در لیبی و قدرت گیری داعش بود‪ .‬سردرگمی راهبردی در‬ ‫عراق نیز کامال نمایان بوده اســت‪ .‬پس از اشــغال عراق‬ ‫نیز مقامات کاخ سفید هنوز نتوانسته اند هیچ سیاست قابل‬ ‫اتکایی را در عراق دنبال کنند‪ .‬در نتیجته در حال حاضر که‬ ‫به پایان کار دولت اوباما نزدیک می شویم منطقه خاورمیانه‬ ‫شرایط ناامید کننده تر از زمانی را دارد که اوباما به کاخ سفید‬ ‫راه یافته بود‪.‬‬ ‫از نظر تئوری های بین المللی اوباما در سیاست خارجی‬ ‫خود سیاست بازدارندگی در برابر روسیه‪ ،‬ایران و افراط گرایی‬ ‫اسالمی را در پیش گرفت‪ ،‬از عراق به کلی کناره گیری کرد‬ ‫و تحرکات در اسیا را به عنوان رهیافتی جدید در استراتژی‬ ‫اسیایی امریکا دنبال کرد‪ .‬در همین رابطه توافق هسته ای‬ ‫مهمترین دستاوردی بود که دولت باراک اوباما در سیاست‬ ‫خارجی خود داشته که همچنان به عنوان موضوعی چالشی‬ ‫در دل ایاالت متحده باقی مانده اســت‪ .‬بخش اعظمی از‬ ‫این چالش بیــش از انکه مربوط به مفاد توافق هســته ای‬ ‫باشد‪ ،‬مربوط به این مساله است که ایا بازدارندگی در برابر‬ ‫ایران به این روش منجــر به کاهش تنش ها و اشــوب در‬ ‫خاورمیانه می شود یا به طریقی دیگر این تنش ها را افزایش‬ ‫خواهد داد‪.‬‬ ‫منطق سیاست خارجی اوباما در برابر ایران به شکلی‬ ‫صریح رضایت نهایی امریکا برای تداوم حضور بشــار اسد‬ ‫در قدرت به عنوان بخشــی از راهکار سیاســی در سوریه را‬ ‫نتیجه می داد‪ .‬برای اوباما افزایش حوزه نفوذ ایران از عراق‬ ‫تا جنوب لبنان گام مهمی از ایجاد ثبات در خاورمیانه بدون‬ ‫حضور امریکا بود اما به هیچ وجه مشخص نیست که این‬ ‫رویکرد و نگاه اوباما برای دیگر روســای جمهور نیز صادق‬ ‫باشد‪.‬انچه مشخص اســت این که اینده سیاست خارجی‬ ‫اوباما در قبال ایران به واســطه اتفاقاتی کــه روی صحنه‬ ‫می افتد‪ ،‬رقم خواهد خورد‪ .‬متحدان سنتی امریکا در منطقه‬ ‫یعنی عربستان سعودی‪ ،‬اسرائیل و مصر و اکنون به شکلی‬ ‫فزاینده ترکیه‪ ،‬تقریبا یا تحقیقا رضایتی از این وضعیت بین‬ ‫ایران و امریکا ندارند‪ .‬اوباما تا اخرین روز به سیاســت خود‬ ‫در قابل ایران پایبند ماند اما اکنون با پایان دوره وی هم در‬ ‫ایران و هم در خود امریکا اوباما به عنــاون یک فاکتور در‬ ‫اینده روابط ایران و امریکا دیگر مطرح نیست و در نتیجه این‬ ‫امر‪ ،‬حدس و گمان در این باره که اینده تحوالت منطقه به‬ ‫چه شکل خواهد بود در حال حاضر تقریبا غیر ممکن است‪.‬‬ ‫ک اوباما بعد از هشت سال ریاست جمهوری گویا‬ ‫بارا ‬ ‫در ســکوت در حال ترک کاخ سفید است‪ .‬رئیس جمهوری‬ ‫که رویکردی متفاوت در سیاســت خارجی را دنبال کرد و تا‬ ‫اخرین روز ریاست جمهوری خود نیز به این رویکرد متفاوت‬ ‫پایبند بود‪.‬‬ ‫دوره ریاست جمهوری باراک اوباما‪ ،‬تقریبا پایان یافته‬ ‫ی اوباما در کاخ سفید در حالی طی می شود‬ ‫ و واپسین روزها ‬ ‫که بر اساس نظر برخی سیاستمداران و تحلیلگران اکنون‬ ‫موضوع سیاســت خارجی به جای موضوعــات داخلی در‬ ‫امریکا تبدیل به یک مساله حساس و جدل امیز شده است‪.‬‬ ‫اوباما همواره به نگاه خود در سیاست خارجی معتقد و مومن‬ ‫ماند و بر این باور بود که این نگاه جدید در سیاست خارجی‬ ‫باید به عنوان میراث سیاسی دولت وی در ایاالت متحده پا‬ ‫برجا بماند؛ میراثی که البته به نظر می رسد بعد از وی به کلی‬ ‫فراموش خواهد شد‪.‬‬ ‫از تنش زدایی تا واگرایی‬ ‫روابط روسیه و امریکا در دوره اوباما چه فراز و فرودهایی را تجربه کرد؟‬ ‫احمد وخشیته‬ ‫‪9‬‬ ‫دانشجوی دکترای علوم سیاسی در روسیه‬ ‫ریچارد هاس ‪ ،‬رئیس شــورای روابط خارجی امریکا‬ ‫کمی پیش تر از انکه باراک اوبام ا به عنوان چهل و چهارمین‬ ‫رئیس جمهور ایالت متحده امریکا انتخاب شود‪ ،‬در مقاله ای‬ ‫به تحلیل وضعیت نظام بین الملل پرداخت و بر این باور بود‬ ‫که دوره بی قطبی فرا رسیده است‪ .‬در این دوره انتقالی که‬ ‫نظام دو قطبی به پایان رســیده بود‪ ،‬بسیاری از کارشناسان‬ ‫و تحلیلگران عرصه بین الملل چشــم به روند روابط روسیه‬ ‫و امریکا دوخته بودند که ایا فصل جدیدی در شــکل نظام‬ ‫بین الملل به وجود خواهد امد‪.‬‬ ‫روی کار امدن اولین رئیس جمهور غیر سفید پوست‬ ‫امریکا مصادف بود ریاســت جمهوری دمیتری مدود ف‪.‬‬ ‫فردی که برای یک دوره (‪ 2008‬تا ‪ )2009‬سکان کرملین را‬ ‫بر دست گرفت؛ اگر چه عموم تحلیلگران بر این باور هستند‬ ‫که در این ایام نیز پوتیــن نقش پدر خوانــده را در کرملین‬ ‫ایفا می کرده اســت‪ .‬می توان از این زمان بــا عنوان دوره‬ ‫اقتدارگرایی کالسیک روســی یاد کرد که با گذشت پایان‬ ‫هشت سال ریاست جمهوری پوتین‪ ،‬همچنان ادامه دارد‪.‬‬ ‫روابط روســیه و امریــکا در دوران بوش به واســطه‬ ‫منازعاتی که وجود داشت و در راس ان می توان به موضوع‬ ‫گرجستان اشــاره کرد‪ ،‬با انواع و اقســام تهدیدها رو به رو‬ ‫بود کــه از جمله می تــوان بــه تهدید برای اخراج مســکو‬ ‫از جی هشــت اشــاره کرد؛ تهدیدی که البتــه در دور دوم‬ ‫ریاست جمهوری اوباما تحقق پیدا کرد‪.‬‬ ‫اوبامــا زمانــی درگیــر رقابت هــای انتخاباتــی بود؛‬ ‫ یک بار روســیه نیروهای نظامی خود را به گرجستان اعزام‬ ‫کرد و بســیاری بر این باور بودند که ایــن اتفاق اغاز جنگ‬ ‫سردی مجدد در روابط کرملین و کاخ و سفید است‪ .‬در ان‬ ‫زمان اوباما این موضوع را محکوم کــرد؛ البته نه به اندازه‬ ‫مک کین‪ .‬اوباما پس از پیروزی خود در انتخابات در ژانویه‬ ‫‪ 2009‬همین رونــد را ادامــه داد و با یک ابتــکار هیالری‬ ‫کلینتون‪ ،‬وزیر خارجه اش دکمه ریست را به طور سمبلیک‬ ‫به سرگی الوروف هدیه داد‪ ،‬تا تاریخ دیپلماسی جهان ان را‬ ‫همیشه به خاطر خود بسپارد‪ .‬پس از ان مذاکرات شصت‬ ‫روزه میان کرملین و کاخ سفید اغاز و منجر به دیدار مدود ف‬ ‫و اوباما در لندن و صدور بیانیه ای شــد و روابط دو کشور به‬ ‫سمت روشنایی پیش رفت‪.‬‬ ‫تظاهــرات گســترده ای در اعتــراض بــه انتخابات‬ ‫پارلمان در ســال ‪ 2011‬در روســیه به وجود امــد و اگرچه‬ ‫مدود ف پافشاری کرد که انتخابات عادالنه و دموکراتیک‬ ‫برگزار شده اســت‪ ،‬اما «جی کارنی» سخنگوی کاخ سفید‬ ‫ابراز نگرانی کرد و این موضوع اغــاز مجددی بود تا روابط‬ ‫روســیه و امریکا پس از یک دوره کوتاه ریست بار دیگر به‬ ‫سوی تقابل پیش رود‪ .‬در ان هنگام پوتین که نخست وزیر‬ ‫روسیه بود‪ ،‬کاخ سفید را متهم کرد که عامل بروز ناارامی ها‬ ‫و اعتراضات پس از انتخابات پارلمانی روســیه اســت‪ .‬به‬ ‫اعتقاد وی‪ ،‬هیالری کلینتون وزیر خارجه امریکا با جوسازی‬ ‫به برخــی مخالفان خــط داده و با انتقاد از رونــد انتخابات‬ ‫در روســیه‪ ،‬مخالفان کرملین را به اعتراض تشویق کرده ‬ ‫اســت‪ .‬در انتخابات مارس ‪ 2012‬پوتین برای بار سوم به‬ ‫کرملین راه یافت و از ســوی دیگر اوباما نیز برای دور دوم‬ ‫پیروز انتخابات امریکا شد‪ .‬در این میان پوتین اما هیچ گاه‬ ‫دخالت های امریکا و به ویژه هیالری کلینتون را در جریان‬ ‫ناارامی های انتخابات پارلمانی ‪ 2011‬و ریاست جمهوری‬ ‫‪ 2012‬فرامــوش نکرد و برخــی معتقدند انتقام خــود را در‬ ‫انتخابــات ‪ 2016‬از بانــوی محبــوب دموکرات های کاخ‬ ‫سفید گرفت‪.‬‬ ‫افشاگری اســنودن و حمایت مســکو از وی سر اغاز‬ ‫تشــدید جدی روابط در دوران ریاســت جمهوری پوتین و‬ ‫اوباما بود‪ .‬موضوعی که ســراغاز تهدیدهــای متقابل دو‬ ‫کشــور شــد و پس از ان مواضع کرملین در بحران سوریه‬ ‫تقابل مسکو – واشنگتن را بیشتر مقابل یکدیگر قرار داد؛‬ ‫رونــدی که بــا پیدایش بحــران اوکراین و الحــاق کریمه‬ ‫به روســیه به اوج خود رســید‪ .‬در ایــن میان هر کــدام از‬ ‫بحران هایی که گفته شد تا بد ان جا حســاس و پرخطر در‬ ‫رفتار دیپلماتیک دو کشور بود که بســیاری از کارشناسان‬ ‫بارها بیم اغاز جنگ سرد مجددی را می دادند‪.‬‬ ‫در این میان به واسطه الحاق کریمه‪ ،‬روسیه با ادبار‬ ‫اتحادیه اروپا و امریکا رو به رو شده بود که منجر به اخراج ان‬ ‫بین الملل‬ ‫از جی هشت و وضع تحریم هایی علیه مسکو شد‪ .‬روس ها‬ ‫که در دو جبهه روسیه و اوکراین از یک ســو درگیر بودند و‬ ‫از ســوی دیگر بحران های اقتصادی ناشی از هزینه های‬ ‫میلیاردی نظامــی و تحریم های اعمالی فشــار زیادی بر‬ ‫انها وارد کرده بود‪ ،‬باید به دنبــال راه فراری از این وضعیت‬ ‫بحرانی می گشتند و شاید از همین رو بود که رئیس جمهور‬ ‫این کشور برای اولین بار برای شــرکت در مجمع عمومی ‬ ‫ســازمان ملل به نیویورک ســفر کرد تا قهر دیپلماتیک دو‬ ‫ســاله با همتای خود را بشکند و در جســت وجوی ائتالفی‬ ‫برای عبور از بحران سوریه باشد‪ .‬با نگاهی اجمالی به روند‬ ‫مناسبات میان کاخ ســفید و کرملین می توان دریافت که‬ ‫میان سال های ‪ 2009‬تا ‪ 2011‬از یک سو و ‪ 2016‬از سوی‬ ‫دیگر روابط دو کشور به سوی همگرایی حرکت کرده است ‬ ‫اما در میان سال های ‪ 2011‬تا ‪ 2015‬به واسطه عواملی که‬ ‫گفته شد با واگرایی رو به رو بوده است‪.‬‬ ‫هیالری کلینتون در کتــاب خاطراتش تحت عنوان‬ ‫«انتخاب هــای ســخت» در بخش «روســیه‪ :‬تشــدید و‬ ‫تجدید» به مالقات خود در خانه ویالیی پوتین در اطراف‬ ‫مسکو در مارس‪ 2010‬اشاره می کند‪ .‬کلینتون می نویسد که‬ ‫مدت مدیدی بوده است که درباره موضوع تجارت و سازمان‬ ‫تجارت جهانی طرفین بــا یکدیگر گفت وگــو می کردند و‬ ‫در دیدار ان روز نیز به طــور مفصل این گفت وگو ادامه پیدا‬ ‫می کند‪ ،‬ولی هیــچ گونه تغییری در مواضــع پوتین که ان‬ ‫زمان نخست وزیر بوده است‪ ،‬رخ نمی دهد و حتی به درستی‬ ‫به صحبت های وزیر خارجه وقت امریکا نیز گوش نمی داده‬ ‫است‪ .‬وی به رغم انکه از این رفتار پوتین عصبانی شده بود‪،‬‬ ‫تالش می کنــد روش دیگری در پیش بگیــرد و از انجا که‬ ‫عالقه و دغدغه پوتین نسبت به محیط زیست را می دانسته‬ ‫است ناگهان می گوید‪« :‬اقای نخســت وزیر مایل هستم‬ ‫درباره کارهایی که برای حفاظت از ببرهای ســیبری انجام‬ ‫داده اید بیشتر بدانم‪ ».‬سوالی که به تغییر موضع پوتین و‬ ‫حتی دعوت از همسر هیالری کلینتون برای سفر به روسیه‬ ‫منجر می شــود‪ .‬این خاطره نشــان می دهد که چقدر این‬ ‫بانوی دیپلمات غربی که دوست داشــت روزی فرد شماره‬ ‫یک کاخ ســفید نیز بشــود‪ ،‬همتای روس خود و رفتارها و‬ ‫روحیاتش را به درستی می شناسد‪ .‬اما از سوی دیگر مواضع‬ ‫پوتین نســبت به انتخابات امریکا نشــان می دهد که گویا‬ ‫وی قصد به فراموشی ســپردن دخالت کلینتون در اوضاع‬ ‫داخلی روسیه و تشویق مردم برای مقابله با دولت را ندارد‪.‬‬ ‫از این رو شــاید بتوان شــخص هیالری کلینتون را نیز به‬ ‫تنهایی عاملی مهم در واگرایی روســیه و امریکا در دوران‬ ‫اوباما دانست‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪63‬‬ ‫یو پنج‬ ‫جشنواره س ‬ ‫فرهنگ‬ ‫متوسط ها‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫‪1‬‬ ‫در حالی که نخست اســم ‪ 28‬فیلم در بخش سودای‬ ‫سیمرغ منتشــر شــده بود در مرحله دوم با اضافه شدن ‪5‬‬ ‫فیلم تعداد فیلم های سودای ســیمرغ به ‪ 33‬فیلم رسید‪.‬‬ ‫در جشــنواره ســی و پنجم فیلم فجر کارگردانــان قدیمی‬ ‫ و پیشکســوت ســینما در کنــار کارگردانان جــوان و فیلم‬ ‫اولی به رقابــت می پردازنــد‪ .‬از مجموع ‪ 98‬فیلم ارســال‬ ‫شــده به دبیرخانه هیــات انتخاب جشــنواره متشــکل از‬ ‫سیدضیاءهاشمی‪ ،‬محمدعلی حســین نژاد‪ ،‬نرگس ابیار‪،‬‬ ‫عماد افروغ‪ ،‬حسین کرمی و حجت االسالم مرقاتی به ‪44‬‬ ‫فیلم رســیدند که از این میان ‪ 33‬اثر برای بخش سودای‬ ‫ســیمرغ انتخاب شــدند‪ .‬از انجایی که امسال قرار نیست‬ ‫بخشــی تحت عنوان نگاه نو در جشــنواره داشته باشیم‪،‬‬ ‫در نهایت فیلمســازان جوان در کنار کهنه کاران سینما در‬ ‫بخش سودای ســیمرغ به شــکل جدی به رقابت خواهند‬ ‫یو پنجمیندورهخودراپیشروداردکهامسالباانتخاب‪33‬فیلمدر‬ ‫جشنوارهفیلمفجردرحالیس ‬ ‫بخشاصلیسودایسیمرغو‪11‬فیلمدربخشمرورسینمایایران‪،‬بیشاز‪50‬فیلمراازگردونهرقابت‬ ‫بیرونگذاشتواینموضوعباانتقادبرخیازرسانه هایهمراهبود‪.‬ازمیانفهرستفیلم هایردشدهدر‬ ‫ایندورهازجشنوارهبهاسامی کارگردانانیبرمی خوریمکهحذفانهاازرقابتدرجشنوارهفجرباورپذیر‬ ‫نبودامادرخبرهایغیررسمیامدهکهفیلم هایاینکارگردانانبزرگبهلحاظکیفیتساختنهتنهادر‬ ‫حدواندازهنامانهانبوده‪،‬بلکهحتی دررقابتبابرخیازفیلم اولی هاهمچندانتعریفینداشته اند‪.‬بههر‬ ‫حالعلت هایمختلفیبرایحذفاینفیلم هامطرحشدهکهدراینپروندهبهاینموضوعمی پردازیم‪.‬‬ ‫معرفیمهمترینفیلم هایراه یافتهبه‬ ‫مفجر‬ ‫یو پنج ‬ ‫سودایسیمرغس ‬ ‫پرداخت‪ ،‬این درحالی اســت که سهم جوانان فیلم اولی ‪9‬‬ ‫فیلم از مجموع ‪ 33‬فیلم است‪ .‬در این مجال نگاهی داریم‬ ‫به مهمترین فیلم های حاضر در بخش ســودای ســیمرغ‬ ‫جشــنواره ســی و پنجم فیلم فجر تا بیشــتر با این فیلم ها‬ ‫اشنا شویم‪.‬‬ ‫قاتل اهلی‬ ‫جدیدترین فیلم مسعود کیمیایی که در روزهای اخیر‬ ‫با جنجال های بســیاری همراه بود ســرانجام به جشنواره‬ ‫فجر رسید‪ .‬قاتل اهلی روایتگر زندگی حاج اقا دکتر جالل‬ ‫سروش است که نقش ان را پرویز پرستویی بازی می کند‪.‬‬ ‫پرویز پرســتویی‪ ،‬امیر جدیــدی‪ ،‬پگاه اهنگرانــی‪ ،‬پرویز‬ ‫پورحســینی‪ ،‬لعیا زنگنه‪ ،‬حمیدرضا اذرنگ‪ ،‬امیرحســین‬ ‫رستمی‪ ،‬حمیدرضا افشار‪ ،‬ازاده مهدی زاده‪ ،‬رضا رشید پور‪،‬‬ ‫اکبر معززی‪ ،‬ســینا ســهیلی‪ ،‬ســعید پیردوســت‪ ،‬شراره‬ ‫دولت ابادی‪ ،‬پوالد کیمیایی و ثریا قاسمی بازیگران اخرین‬ ‫ســاخته کیمیایی هســتند و تهیه کننده فیلــم هم منصور‬ ‫لشگری قوچانی است‪.‬‬ ‫نگار‬ ‫رامبد جوان در بخش مسابقه سی و پنجمین جشنواره‬ ‫فیلم فجر با فیلم ســینمایی «نگار» شــرکت کــرده که در‬ ‫خالصه داستان فیلم امده است‪« :‬ما به این ته سیگار رژ لبی‬ ‫مشکوکیم‪ .‬اما این به ما کمکی نمی کنه!» در این فیلم نگار‬ ‫جواهریان‪ ،‬محمدرضا فروتن‪ ،‬مانی حقیقی‪ ،‬اتیال پسیانی‪،‬‬ ‫فریبا کامران‪ ،‬علیرضا شجاع نوری‪ ،‬افسانه بایگان‪ ،‬اشکان‬ ‫خطیبی‪ ،‬علیرضا اقاخانی‪ ،‬محمــود کریمی‪ ،‬ایلیا کیوان‪،‬‬ ‫شایان کامروز و عیسی حسینی ایفای نقش می کنند‪ .‬دیگر‬ ‫جشنواره امسال پدیده ندارد‬ ‫گفت وگوی مثلث با سید ضیا ء هاشمی‬ ‫عضو هیات انتخاب جشنواره فیلم فجر‬ ‫به انتخاب ها انتقاد دارم‬ ‫گفت وگو با علیرضا داوود نژاد‬ ‫کارگردان فیلم فراری‬ ‫عوامل این فیلم سینمایی عبارتند از کارگردان و تهیه کننده‪:‬‬ ‫رامبد جوان‪ ،‬مدیــر فیلمبرداری‪ :‬بهرام بدخشــانی‪ ،‬طراح‬ ‫گریم‪ :‬سودابه خسروی‪ ،‬صدابردار‪ :‬وحید مقدسی‪ ،‬طراح‬ ‫صحنه‪ :‬امیرحســین قدســی‪ ،‬طراح لباس‪ :‬نگار نعمتی‪،‬‬ ‫دستیار اول و برنامه ریز‪ :‬مانفرد اسماعیلی‪ ،‬جلوه های ویژه‪:‬‬ ‫حمید رسولیان‪ ،‬منشی صحنه‪ :‬غزل رشیدی‪ ،‬مدیر تولید‪:‬‬ ‫شهرام زاهدی‪ ،‬عکاس‪ :‬مریم تخت کشیان‪.‬‬ ‫زیر سقف دودی‬ ‫زیر سقف دودی جدیدترین ساخته پوران درخشنده‬ ‫اســت که این بار هم یک اثر اجتماعی را روانه جشــنواره‬ ‫کرده اســت‪ .‬این فیلم با موضوع طــاق عاطفی و با بازی‬ ‫فرهاد اصالنی و مریال زارعی ســاخته شــد و با نویسندگی‬ ‫و تهیه کنندگی پوران درخشــنده برای نمایش در جشنواره‬ ‫اماده شده است‪ .‬این فیلم که در چند ماه گذشته تولیدش را‬ ‫شروع کرده بود با حضور در لوکیشن های متعددی ‪ ،‬سرانجام‬ ‫توانست فیلمبرداری را به پایان برساند و به جشنواره برسد‪.‬‬ ‫کار اخر درخشنده را خودش تهیه کرده است‪ .‬به نظر می رسد‬ ‫که فضای این فیلم مشابه با فیلم من مادر هستم‪ ،‬ساخته‬ ‫فریدون جیرانی باشــد‪ .‬پیش از این فیلم هیس! ســاخته‬ ‫درخشنده با استقبال بسیاری از سوی مردم مواجه شده بود‪.‬‬ ‫چراغ های ناتمام‬ ‫فیلم چراغ های ناتمام به کارگردانی مصطفی سلطانی‬ ‫است و به تهیه کنندگی مجید اســماعیلی و مجتبی امینی‬ ‫ساخته شده است‪ .‬در خالصه داســتان فیلم امده است‪:‬‬ ‫«ایا تا حاال شــده فکر کنین یه چیزی دور و برتون درست‬ ‫نیســت و ندونین اون چیه؟ بین هزار هزار نفر ادم راه برین‬ ‫اما تنهای تنها باشین ‪ .‬روزا پشت سر هم بگذرن و شما کاری‬ ‫از دستتون برنیاد ‪ .‬فکر کنین سر جاتون نیستین اما ندونین‬ ‫چطوری باید برســین بــه اون جایی که دلتــون می خواد‪ .‬‬ ‫هیچ کس نباشــه که با یه جمله بهتون قوت قلب بده‪»...‬‬ ‫مجید صالحی‪ ،‬شــقایق فراهانی‪ ،‬حســین مهری‪ ،‬الهام‬ ‫نامی‪ ،‬حسین ملکی‪ ،‬علیرضا اســتادی و داریوش ارجمند‬ ‫بازیگران این فیلم هستند‪.‬‬ ‫ماه گرفتگی‬ ‫یکی دیگر از کارگردان های حاضر در جشنواره امسا ‬ ‫ل‬ ‫که پس از چهار ســال فیلم جدید ســاخته است‪ ،‬همایون‬ ‫گشت ارشاد ‪2‬‬ ‫یکی دیگر از فیلم های جشنواره امسال که باتوجه به‬ ‫نسخه اول ان پیش بینی می شود از فیلم های پرمخاطب‬ ‫جشنواره باشد‪ ،‬گشت ارشاد ‪۲‬به کارگردانی سعید سهیلی و‬ ‫تهیه کنندگی مشترک سعید سهیلی و حمید فرخ نژاد است‪.‬‬ ‫در قســمت دوم کمدی گشت ارشــاد که به نام گشت ‪ 2‬از‬ ‫سوی دبیر جشنوار ه فجر نامش اعالم شد‪ ،‬مانند قسمت اول‬ ‫حمید فرخ نژاد‪ ،‬ساعد سهیلی و پوالد کیمیایی نقش افرینی‬ ‫کرده اند و بهاره افشاری ‪ ،‬ترالن پروانه‪ ،‬سارا سهیلی‪ ،‬ساناز‬ ‫طاری‪ ،‬امید روحانی و اســدالله یکتا هم از دیگر بازیگران‬ ‫ان هســتند‪ .‬در خالصه داستان گشــت ارشاد‪ ۲‬که توسط‬ ‫سعید ســهیلی و مهدی محمدنژادیان نوشــته شده‪ ،‬امده‬ ‫است‪« :‬عباس و حسن پس از پنج سال از زندان ازاد شده‪،‬‬ ‫سراغ عطا می روند‪ .‬عطا در این مدت در کما بوده و به تازگی‬ ‫به هوش امده و به زندگی عادی بازگشــته اســت‪ .‬این سه‬ ‫رفیق دوباره باهم همراه شــده‪ ،‬در پی کاری شرافتمندانه‬ ‫می گردند‪ ،‬اما پس از تالش های بســیار‪ ،‬ناچار می شــوند‬ ‫دوباره‪ ». ..‬‬ ‫پشت دروازه بهشت‬ ‫انیمشین پشت دروازه بهشت با موضوع بررسی زندگی‬ ‫شهید مصطفی چمران یک اثر سینمایی‪ ۹۰‬دقیقه ای است‬ ‫که به کارگردانی علی نوری اســکویی ســاخته شده است ‪.‬‬ ‫جز ئیات بیشتری از این فیلم منتشر نشده است‪.‬‬ ‫اسرافیل‬ ‫ایدا پناهنــده‪ ،‬کارگردانی اســرافیل را برعهده دارد‪.‬‬ ‫درامی درباره چالش ها و نیازهای عاطفی و روابط انسانی ‪.‬‬ ‫در خالصه داســتان ان امده اســت‪« :‬مردی که ماهی را‬ ‫دوست داشت بازگشته اســت‪ .‬دختری که بهروز را دوست‬ ‫دارد باز می گردد‪ .‬مرد گان زنده می شوند‪ ».‬هدیه تهرانی‪،‬‬ ‫پژمان بازغی‪ ،‬مریــا زارعی‪ ،‬هــدی زین العابدین‪ ،‬پوریا‬ ‫رحیمی ســام‪ ،‬ســهیال رضوی‪ ،‬علــی عمرانی‪ ،‬ســودابه‬ ‫جعفرزاده‪ ،‬علی شــیدایی فر‪ ،‬فریماه حسینی پور و یوسف‬ ‫بختیاری بازیگران اســرافیل هســتند که به تهیه کنندگی‬ ‫مستانه مهاجر ساخته شده است‪.‬‬ ‫کارگر ساده نیازمندیم‬ ‫کارگر ســاده نیازمندیم به کارگردانــی و تهیه کنندگی‬ ‫منوچه ر هادی روایتگر مشکالت یکی از قشرهای کم درامد‬ ‫جامعه است‪ .‬در این فیلم اتیال پسیانی‪ ،‬یکتا ناصر‪ ،‬سیامک‬ ‫صفری‪ ،‬سحر قریشــی‪ ،‬فاطمه رستمی‪ ،‬مهران احمدی‪،‬‬ ‫بهرام افشاری‪ ،‬ســیروس همتی‪ ،‬مجید اصغری‪ ،‬مهدی‬ ‫محرابی و روژیــن رحیمی طهرانی با همراهــی هنرمندان‬ ‫درجشنواره سی و پنجم فیلم‬ ‫فجر کارگردانان قدیمی و‬ ‫پیشکسوت سینما در کنار‬ ‫کارگردانان جوان و فیلم اولی به‬ ‫رقابت می پردازند‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫یک روز بخصوص‬ ‫ویالیی ها‬ ‫یکی از فیلم اولی های جشنواره امسال منیره قیدی‬ ‫اســت که ویالیی ها را به عنوان اثری دفاع مقدســی روانه‬ ‫جشنواره کرده است‪ .‬فیلمبرداری ویالیی ها به نویسندگی‬ ‫قیدی و ارسالن امیری در اندیمشــک انجام شده و سعید‬ ‫ملــکان تهیه کنندگی ان را بر عهده داشــته اســت‪ .‬طناز‬ ‫طباطبایی‪ ،‬پریناز ایزدیار‪ ،‬اناهیتا افشــار‪ ،‬علی شــادمان‪،‬‬ ‫ثریا قاسمی‪ ،‬گیتی قاســمی‪ ،‬فریماه کهنمویی‪ ،‬مهدخت‬ ‫موالیی‪ ،‬فاطمه بابایی‪ ،‬معصومه بیگــی‪ ،‬صابر ابر و هفت‬ ‫بازیگر کودک بازیگران این فیلم هستند‪ .‬ویالیی ها قصه ‬ ‫خانواده های فرمانده هان ســپاه و ارتش در ســال ‪۱۳۶۵‬‬ ‫است‪ .‬عزیز‪ ،‬زن ‪ ۵۰‬ساله ای است که همراه نوه هایش وارد‬ ‫مجموع ه ویالها می شود‪ .‬الیاس نیز رانند ه بسیجی است که‬ ‫هروقت وارد مجموعه می شود‪ ،‬همه نگران این می شوند که‬ ‫شاید خبر شهادت یکی از فرمانده هان را بدهد‪ .‬پس از مدتی‬ ‫سیما که عروس عزیز است از تهران می اید تا بچه های خود‬ ‫را به خارج از کشور ببرد‪ ...‬‬ ‫رگ خواب‬ ‫حمید نعمت الله بعد از ارایش غلیظ سراغ ساخت فیلم‬ ‫رگ خواب رفت که لیال حاتمی‪ ،‬کورش تهامی‪ ،‬الهام کردا‬ ‫و حمیدرضا اذرنگ در ان بازی می کنند‪ .‬در خالصه داستان‬ ‫این فیلم که همایون شجریان و سهراب پورناظری همانند‬ ‫فیلم ارایش غلیظ در ساخت موسیقی ان همکاری کرده اند‪،‬‬ ‫خیلی کوتاه امده است‪« :‬رگ خواب درباره زنی است که در‬ ‫برخورد با دیگران دچار اضمحالل می شــود‪ ».‬نعمت الله‬ ‫کارگردانی فیلم بی پولی را نیز بر عهده داســت که پیش از‬ ‫این روی پرده سینماها رفته بود و از قضا بازیگر محوری ان‬ ‫نیز لیال حاتمی بود‪ .‬امســال نعمت الله فیلم دیگری را نیز‬ ‫روانه جشنواره کرده بود که البته مورد توجه هیات انتخاب‬ ‫قرار نگرفت‪ .‬در بخش دیگری از این پرونده به این فیلم نیز‬ ‫خواهیم پرداخت‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مســعود اطیابی نیز با فیلم سینمایی «ماه گرفتگی»‬ ‫در ســی و پنجمین جشــنواره فیلم فجر حضور دارد‪ .‬گفته‬ ‫می شــود این فیلم به نوعی بــه رویدادها و حوادث ســال‬ ‫‪ ۱۳۸۸‬می پردازد‪ .‬مدیــر فیلمبــرداری‪ :‬مرتضی غفوری‪،‬‬ ‫صدابردار‪ :‬بابک اردالن‪ ،‬طراح صحنه‪ :‬علی مربی‪ ،‬طراح‬ ‫گریم‪ :‬محمد قومی‪ ،‬طراح جلوه های ویژه‪ :‬عباس شوقی‪،‬‬ ‫سرپرست گروه کارگردانی‪ :‬عادل معصومیان‪ ،‬دستیار یک‬ ‫کارگــردان و برنامه ریز‪ :‬علی نوابی‪ ،‬تولیــد‪ :‬ایمان غیبی‪،‬‬ ‫دستیار تولید‪ :‬محمد امین بازاری‪ ،‬پشتیبانی تولید نظامی‪:‬‬ ‫محمد ملکی‪ ،‬گروه تــدارکات‪ :‬فربد کیانی از جمله عوامل‬ ‫این فیلم سینمایی هســتند‪ .‬کامبیز دیرباز‪ ،‬فریبا کوثری‪،‬‬ ‫سارا خوئینی ها‪ ،‬الناز حبیبی‪ ،‬قاســم زارع‪ ،‬شهرام عبدلی‬ ‫و ارســان قاســمی‪ ،‬بازیگران اصلی این فیلم سینمایی‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫اسعدیان است که با یک روز به خصوص به جشنواره فجر‬ ‫می اید‪ .‬در خالصه داستان یک روز به خصوص که فیلمی‬ ‫ در ژانر ملودرام و با مضمونی اجتماعی است‪ ،‬امده‪« :‬حامد‬ ‫باید برای عمل قلب خواهرش دست به یک انتخاب بزند‪،‬‬ ‫انتخابی که در اینده مسیرهای متفاوتی را پیش روی او قرار‬ ‫داده است‪ ».‬در این فیلم مصطفی زمانی‪ ،‬فرهاد اصالنی‪،‬‬ ‫پریناز ایزدیار‪ ،‬محسن کیایی‪ ،‬شــیرین اقا کاشی‪ ،‬شیرین‬ ‫یزدان بخش‪ ،‬با معرفی افســانه کمالی و مجتبی پیرزاده و‬ ‫همراهی ایلیا نصرالهی به عنوان بازیگر خردسال به ایفای‬ ‫نقش می پردازند‪.‬‬ ‫خردسال‪ ،‬ارین اسماعیلی و ارمیتا اسماعیلی به ایفای نقش‬ ‫می پردازند‪ .‬او امسال یکی از پرفروش ترین فیلم های سال‬ ‫را روانه اکران کرده بود‪ .‬من سالوادور نیستم‪ ،‬اغاز گر فروش‬ ‫بیش از ده میلیاردی در سینمای امسال بود‪.‬‬ ‫‪65‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫فِراری‬ ‫فــراری را علیرضاداوودنــژاد کارگردانــی کــرده و‬ ‫جهانگیر کوثری تهیه کنندگی ان را برعهــده دارد‪ .‬فراری‬ ‫داستان دختر ‪ ۱۸‬ســاله ای به نام گلنار را روایت می کند که‬ ‫از شهرســتان به تهران می اید و تالش می کند تا با ماشین‬ ‫فراری هشــت میلیاردی‪ ،‬عکس یادگاری بگیرد‪ .‬گلنار در‬ ‫ن بین با یک راننده اژانس اشنا می شود که او را در اتفاقات‬ ‫ای ‬ ‫قصه همراهی می کنــد‪ .‬در این فیلم کــه کامبوزیا پرتوی‬ ‫نویسندگی ان را بر عهده داشته‪ ،‬محســن تنابنده و ترالن‬ ‫پروانه‪ ،‬مقابل دوربین محمود کالری رفته اند‪.‬‬ ‫ماجرای نیمروز‬ ‫محمد حسین مهدویان که سال گذشته فیلم موفق‬ ‫ایستاده در غبار را به عنوان اولین تجربه کارگردانی خود ارائه‬ ‫کرد‪ ،‬امسال با ماجرای نیمروز به تهیه کنندگی سید محمود‬ ‫رضــوی در جشــنواره حضــور دارد‪ .‬در این فیلــم مهرداد‬ ‫صدیقیان‪ ،‬احمــد مهرانفــر‪ ،‬هادی حجازی فــر‪ ،‬مهدی‬ ‫زمین پرداز‪ ،‬حســین مهری‪ ،‬محیا دهقانــی‪ ،‬لیندا کیانی‪،‬‬ ‫امیراحمد قزوینی‪ ،‬امیرحســین هاشــمی و جــواد عزتی با‬ ‫حضور مهدی پاکدل به ایفای نقش پرداخته اند‪ .‬در خالصه‬ ‫داســتان ماجرای نیمروز امده اســت‪« :‬در محله های پر‬ ‫اشوب تهران‪ ،‬در پیچاپیچ خیابان ها و کوچه ها و در پستوی‬ ‫خانه ها ســرگردان و حیران‪ .‬ایا این جســت جو را فرجامی ‬ ‫هست؟»‬ ‫سارا و ایدا‬ ‫ســارا و ایــدا یکــی دیگــر از فیلم هــای راه یافته به‬ ‫سی وپنجمین جشنواره فجر اســت که به کارگردانی مازیار‬ ‫میری پاییز امسال در تهران ساخته شد‪ .‬در خالصه داستان‬ ‫فیلم امده است‪« :‬سارا و ایدا دوستان صمیمی هستند که‬ ‫ابروی یکی از انها به خطر افتاده است و حاال باید به کمک‬ ‫هم شرایط را به حالت عادی بازگردانند‪ ،‬اما این دو دوست‬ ‫تا کجا پایی یکدیگر می ایستند؟» در این فیلم که فیلمنامه ‬ ‫ان را امیر عربی نوشــته‪ ،‬غزل شــاکری‪ ،‬پگاه اهنگرانی‪،‬‬ ‫مصطفی زمانی‪ ،‬ســعید چنگیزیان و شیرین یزدان بخش‬ ‫به ایفای نقش پرداخته اند و نــام یغما گلرویی نیز به عنوان‬ ‫یکی از بازیگران فیلم منتشر شده است‪ .‬همچنین همایون‬ ‫اسعدیان مجری طرح این فیلم اعالم شده است‪.‬‬ ‫خفه گی‬ ‫جیرانــی پــس از مدت هــا بــا فیلمــی اجتماعــی‬ ‫به جشــنواره می اید‪ .‬در ایــن فیلم نوید محمــدزاده‪ ،‬الناز‬ ‫شاکردوســت‪ ،‬پردیــس احمدیــه‪ ،‬غالمحســین لطفی‪،‬‬ ‫احسان امانی‪ ،‬اسدالله یکتا با هنرمندنی ماهایا پطروسیان‬ ‫و با حضور افتخاری پوالد کیمیایی حضور دارند‪ .‬همزمان‬ ‫با فیلمبرداری‪ ،‬بهرام دهقانی تدوین‪ ،‬حســین ابوالصدق‬ ‫صداگذاری و کارن همایون فر ســاخت موسیقی خفه گی‬ ‫را برعهده داشتند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫پشت دیوار سکوت‬ ‫پشت دیوار ســکوت جدیدترین اثر مسعود جعفری‬ ‫جوزانــی بــه تهیه کنندگــی محمــد خزاعــی و فتح اللــه‬ ‫جعفری جوزانی و محصول موسسه تصویر شهر است‪ .‬در‬ ‫فیلم سینمایی پشت دیوار سکوت که مضمونی اجتماعی‬ ‫دارد؛ تعــدادی از بازیگــران ســینمای ایــران از جملــه؛‬ ‫ســحر جعفری جوزانی‪ ،‬رویا تیموریان‪ ،‬امین تارخ‪ ،‬پرویز‬ ‫پورحســینی‪ ،‬فریبا متخصــص‪ ،‬ارمان درویــش‪ ،‬مهدی‬ ‫احمدی‪ ،‬بهزاد فراهانی‪ ،‬شقایق فراهانی‪ ،‬حسین پاکدل‪،‬‬ ‫ســیما تیرانداز‪ ،‬ســیامک صفری‪ ،‬محمد رضا شریفی نیا‪،‬‬ ‫ســمیه نجومی و‪ ...‬حضور دارند‪ .‬در خالصه داستان این‬ ‫فیلم که به موضوع ایدز می پردازد امده است‪« :‬دختر جوانی‬ ‫به نام ستاره با همه وجود تالش می کند تغییری در زندگی‬ ‫خود و دیگران ایجاد کند‪»...‬‬ ‫تو یک روز بعد‬ ‫بیس ‬ ‫تو یک روز بعد به کارگردانی سیدمحمدرضا‬ ‫فیلم بیس ‬ ‫خردمندان از دیگر فیلم های پذیرفته شده در بخش رقابتی‬ ‫فیلم فجر اســت که با موضوع نوجوان ساخته شده است‪.‬‬ ‫این فیلم با بازی ساره بیات‪ ،‬حمیدرضا اذرنگ‪ ،‬امیرحسین‬ ‫ی و رضا اســتادی‬ ‫صدیق‪ ،‬مهــدی قربانی‪ ،‬جــال فاطم ‬ ‫ملودرامــی از قصه زندگی نوجوانی به نام مرتضی اســت و‬ ‫در خالصه داستانش امده است‪« :‬همیشه همین جوریه!‬ ‫اخرین بار هوا ابر شد‪ .‬باد گرفت‪ .‬درختا داشتن از جا کنده‬ ‫می شدن‪ .‬اونقدر بارون شدید شــد که سیل شهر رو گرفته‬ ‫بود‪ .‬پرنده ها دور و بر لونه هاشــون جیغ می کشیدن‪ .‬یکی‬ ‫از بچه ها قســم می خورد خودش دیده خورشید یکی دوبار‬ ‫نورش کم و زیاد شده!»‬ ‫اباجان‬ ‫هاتــف علیمردانــى امســال بــا هفتمیــن ســاخته‬ ‫سینمایى اش متقاضى ســیمرغ اصلی جشنواره فیلم فجر‬ ‫است‪ .‬علیمردانى که در این چند سال اخیر همگى اثارش‬ ‫از جمله «کوچه بى نام»‪« ،‬هفت ماهگى» و … در بخش‬ ‫مسابقه جشنواره فجر حاضر بوده‪ ،‬امسال هم با «اباجان»‬ ‫در بخش مسابقه حضور خواهد داشت‪.‬‬ ‫داستان «اباجان» در دهه شــصت و در شهر زنجان‬ ‫روایت مى شــود و به گفته کارگردان حضــور در زنجان از‬ ‫الزامات قصه بوده است‪ .‬فیلمبردارى فیلم از اوایل مردادماه‬ ‫اغاز شد و اواسط شهریورماه به پایان رسید‪ .‬علیمردانى که‬ ‫معموال فیلم هایش همگى پر بازیگر هستند‪ ،‬در «اباجان»‬ ‫هم از چهره هاى مطرحى از جمله فاطمه معتمد اریا‪ ،‬سعید‬ ‫اقاخانــى‪ ،‬حمیدرضا اذرنگ و … اســتفاده کرده اســت‪.‬‬ ‫«اباجان» از جمله فیلم هایى اســت که مراحل فنى اش با‬ ‫حساسیت بسیار زیادى انجام شد‪ .‬تدوین این اثر سینمایی‬ ‫توسط امیر ادیب پور انجام شده و صداگذاری ان را محمود‬ ‫خرسند برعهده گرفت‪ .‬افشین عزیزى هم ساخت موسیقى‬ ‫فیلم را انجام داده اســت‪ .‬طبق شــنیده ها یکــى از نقاط‬ ‫قوت فیلم بازى درخشان فاطمه معتمد اریا است که قطعا‬ ‫در جشــنواره فجر مورد توجــه قرار مى گیــرد‪ .‬علیمردانى‬ ‫«اباجان» را بهترین ساخته خود مى داند‪.‬‬ ‫خوب‪ ،‬بد‪ ،‬جلف‬ ‫اینفیلمبهکارگردانیپیمانقاسم خانیوتهیه کنندگی‬ ‫محســن چگینی و عبدالله اســکندری‪ ،‬یکی از پرخبرترین‬ ‫فیلم های جشنواره امسال اســت که از یک سال گذشته تا‬ ‫کنون همواره مورد توجه رســانه ها بوده است‪ .‬در خالصه‬ ‫داســتان این فیلم امده‪« :‬یک کارگردان هنرى ســینما از‬ ‫طرف تهیه کننده اش تحت فشار است تا از دو بازیگر تجارى‬ ‫براى بازى در نقش هاى اصلى فیلمش استفاده کند‪ .‬از نظر‬ ‫کارگردان انها بدترین انتخاب هاى ممکن هستند‪ ،‬اما اگر‬ ‫مى خواهد فیلم را بسازد مجبور است در مدت کوتاهى انها را‬ ‫به نقش هایشان نزدیک کند‪ ،‬و این کار اسانى نیست‪ .‬اصل‬ ‫قضیه این است که سام درخشانی در نقش مدیر برنامه های‬ ‫قبلی پژمان جمشیدی بازیگر معروفی شــده است‪ .‬بهروز‬ ‫رهبری فرد‪ ،‬رقیــب او در فیلم اصغر فرهــادی بازی کرده و‬ ‫سیمرغ بلورین جشــنواره فیلم فجر را گرفته است‪ .‬پژمان‬ ‫جمشــیدی اما در چند فیلم ضعیف بازی کرده و امیدوار به‬ ‫اتفاق خوبی در مسیر کاری اش اســت‪ ».‬حمید فرخ نژاد‪،‬‬ ‫پژمان جمشیدى‪ ،‬سام درخشانى‪ ،‬ویشــکا اسایش‪ ،‬بیژن‬ ‫امکانیان‪ ،‬نیوشــا ضیغمی‪ ،‬رضا رویگــرى‪ ،‬ازاده صمدی‪،‬‬ ‫ى و امیرمهدى ژوله نیز‬ ‫نسیم ادبى‪ ،‬علی اوجی‪ ،‬رضا کریم ‬ ‫در این فیلم ایفا نقش می کنند‪.‬‬ ‫انها که پشت در‬ ‫ماندند‬ ‫جامانده های بخش سودای سیمرغ‬ ‫امسال صدای بلندتری از‬ ‫سال های پیش دارند‬ ‫هادی عیار‬ ‫‪2‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫جشــنواره امســال بیش از هرچیز به جای انکه با اثار‬ ‫حاضر در جشنواره سر زبان ها بیفتد‪ ،‬با اثاری که امکان ورود‬ ‫پیدا نکردند‪ ،‬مشهور شد‪ .‬جشنواره سی و پنجم فیلم فجر‪،‬‬ ‫لیست بلندباالیی را از ورود به بخش اصلی جشنواره منع کرد‬ ‫که نام های شناخته شده ای در ان حاضر بودند‪ .‬البته دالیل‬ ‫کنارگذاشتهشدنایناثارخودحدیثمفصلومتنوعیدارد‬ ‫و نمی توان همه انها را با یک عینک نگاه کرد‪ .‬به هرحال در‬ ‫کناراعالم‪ 33‬فیلماصلیحاضردرجشنواره‪،‬حضورنداشتن‬ ‫اثار فلیمسازان مطرح از نکات جالب توجه جشنواره امسال‬ ‫فیلمفجراست‪.‬‬ ‫فیلم های ســینمایی شــعله ور بــه کارگردانی حمید‬ ‫نعمت الله‪ ،‬ملی و راه های نرفته اش بــه کارگردانی تهمینه‬ ‫میالنی‪ ،‬کاناپه بــه کارگردانی کیانوش عیــاری‪ ،‬هجوم به‬ ‫کارگردانی شهرام مکری‪ ،‬ماجان به کارگردانی رحمان سیفی‬ ‫ازاد‪ ،‬بوف کور به کارگردانی احمدرضا معتمدی‪ ،‬دل دیوانه‬ ‫به کارگردانی بهمن فرمان ارا‪ ،‬ساعت پنج عصر به کارگردانی‬ ‫مهران مدیری‪ ،‬یواشــکی به کارگردانی رضا درمیشــیان‪،‬‬ ‫گیلدا به کارگردانی کیوان علیمحمــدی و امید بنکدار‪ ،‬ازاد‬ ‫به قید شرط به کارگردانی حسین شهابی‪ ،‬دوران سرطانی به‬ ‫کارگردانی حسین شهابی‪ ،‬بی حساب به کارگردانی مصطفی‬ ‫احمدی‪،‬دعوتنامهبهکارگردانیمهردادفرید‪،‬نرگسمستبه‬ ‫کارگردانیجالالدیندریولردبهکارگردانیمحمدرسول اف‬ ‫از جمله فیلم هایی هستند که توســط هیات انتخاب برای‬ ‫بخش مسابقه انتخاب نشــده اند‪ .‬در این گزارش بخشی از‬ ‫مهمترین فیم های بازمانده از جشنواره سی و پنجم را با هم‬ ‫مرور خواهیم کرد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫کاناپه‬ ‫کاناپه اخرین فیلم کیانوش عیاری اســت که به دلیل‬ ‫شــیوه غیرمعمول حجاب بازیگــران زن ان و احیانا بر خی‬ ‫دیگر از ناهنجاری ها در تولیدش‪ ،‬از راه یابی به جشنواره فیلم‬ ‫بازمانده است‪ .‬در این فیلم پیش تولید تازه ترین اثر سینمایی‬ ‫کیانوش عیاری؛ پس از تست از‪ 2500‬نفر نابازیگر و انتخاب‬ ‫فرگل فربخش و اتوســا انوریان‪ ،‬ســرانجام تولید شــد و به‬ ‫جشنواره رسید اما هیات انتخاب ان را مجاز به ورود ندانست‪.‬‬ ‫شــهاب حســینی‪ ،‬ابوالفضل پورعرب و مهدی هاشمی در‬ ‫«کاناپه» نقش افرینی کردند اما همانطور که پیش از این نیز‬ ‫خبرهایش منتشر شده بود‪ ،‬ترانه علیدوستی‪ ،‬گزینه اصلی‬ ‫بازی در این فیلم به علت مسافرت نتوانسته بود ان را جلوی‬ ‫دوربین عیاری بازی کند‪.‬‬ ‫هجوم‬ ‫نکتهجالبدربارهفیلمهجومساختهشهراممکریاین‬ ‫است که عوامل این پروژه سینمایی بیش از یک ماه در یک‬ ‫استادیوم ورزشی مستقر شدند و شهرام مکری تمرینات خود‬ ‫رابابازیگرانوعواملپشتدوربینازابتدادرهمینلوکیشن‬ ‫که دکورهای متفاوتی در ان ســاخته شــده بود‪ ،‬انجام داد‪.‬‬ ‫این کارگردان بعد از یک ماه و نیم تمرینات مستمر توانست‬ ‫فیلمبرداری را به سرانجام برساند‪ .‬داستان «هجوم» درباره‬ ‫یک تیم ورزشی اماتوری و مربی شــان است‪ .‬اعضای تیم‬ ‫رازی برای پنهان کردن دارند و گروهی در جست وجوی پیدا‬ ‫کردن سرنخ هایی از این ماجرا هستند‪ .‬فیلمنامه این فیلم را‬ ‫شهرام مکری به همراه نســیم احمد پور نوشته است‪ .‬بابک‬ ‫کریمی‪ ،‬محمد ســاربان‪ ،‬لوون هفتوان‪ ،‬عبد ابست‪ ،‬االهه‬ ‫بخشی و‪ ...‬بازیگران این فیلم و تهیه کننده ان سپهر سیفی‬ ‫است‪.‬‬ ‫ملی و راه های نرفته‬ ‫بوف کور‬ ‫بوف کور اخرین ساخته احمدرضا معتمدی کارگردان‬ ‫سینما است‪ .‬معتمدی خودش فیلمنامه بوف کور را نوشته‬ ‫و تهیه کنندگی این اثر را نیز ســعید ســعدی بر عهده داشته‬ ‫استوبازیگرانیچونحامدکمیلی‪،‬اندیشهفوالدوند‪،‬احمد‬ ‫مهرانفر‪ ،‬هومن برق نورد و سید مهرداد ضیاعی از بازیگران‬ ‫اصلیاینفیلمهستند‪« .‬بوفکور»مضمونیاجتماعیدارد‬ ‫و داستان زندگی یک نوازنده دو تار سنتی را روایت می کند که‬ ‫از شهرستان برای کار به تهران می اید و پس از چندی جذب‬ ‫یک بند راک می شــود‪ ...‬فیلم «بوف کور» اواسط مهر در‬ ‫تهرانکلیدخورد؛اماادامهفیلمبرداریاینفیلمدرهرمزگان‬ ‫انجامشدودرنهایتاواسطاذربودکهضبطتصاویراینفیلم‬ ‫به پایان رسید‪.‬‬ ‫شعله ور‬ ‫حمید نعمت الله که بــا فیلم رگ خواب در جشــنواره‬ ‫حضور دارد‪ ،‬فیلم شــعله ور را هم کارگردانی کــرده اما این‬ ‫اثرش نتوانسته به جشــنوار ه راه بیابد‪ .‬فیلم سینمایی شعله‬ ‫ور درباره کسی است که تمام سعی خود را می کند که زندگی‬ ‫ بی دغدغه ای داشته باشد اما تنش های روحی ‪ ،‬خانوادگی و‬ ‫محیطی او را در محاصره قرار می دهند‪ .‬با کمک ادبیات خود‬ ‫فیلم می توان گفت که قصه شعله ور درباره مردی است که‬ ‫احساس می کند «عددی نشده» است و این احساس‪ ،‬همه‬ ‫یا ش را تحت تاثیر قرار می دهد‪ .‬فیلمنامه «شعله ور»‬ ‫زندگ ‬ ‫به طور مشترک توسط هادی مقدم دوست و حمید نعمت الله‬ ‫نوشته شــده و مضمونی اجتماعی دارد‪ .‬امین حیایی‪ ،‬زهرا‬ ‫ی وپانته امهدی نیااز بازیگراناصلیاینفیلمهستند‪.‬‬ ‫حاتم ‬ ‫این فیلم را محمد رضا شفیعی تهیه کرده است‪.‬‬ ‫دل دیوانه‬ ‫ســاعت ‪ 5‬عصر را که یک فیلم کمدی است‪ ،‬مهران‬ ‫مدیری کارگردانی کرده است‪ .‬فیلم سخت و خیابانی و بسیار‬ ‫شلوغ و پرجمعیتی که به قول کارگردانش ممکن است در هر‬ ‫سکانسی بین ‪ 600‬تا ‪ 700‬نفر حضور داشته باشند‪ .‬اما فیلم‬ ‫تنها یک بازیگر اصلی دارد و باقی مردم اند‪.‬‬ ‫داســتان این فیلم از ‪7‬صبح تا پنج بعدازظهر یک فرد‬ ‫را در تهران روایت می کند کــه ان روز اخرین فرصت ان فرد‬ ‫است که باید کاری را انجام دهد‪ .‬فیلم مثل گلوله برفی است‬ ‫که هرچه جلوتر مــی رود بزرگتر می شــود و ریتم مدام تندتر‬ ‫می شــود و دیوانه وار بودن ماجرا بزرگتر و موضوع عظیم تر‬ ‫می شود‪ .‬فیلم موضوعی به شدت اجتماعی دارد که هر روز‬ ‫با ان مواجهیم اما بدان توجهی نمی کنیم‪ .‬طبق شنیده های‬ ‫تاییدنشده‪،‬دراینفیلمسیامکانصارى‪،‬امیرجعفری‪،‬ازاده‬ ‫صمدىومهرانمدیرىبازیکرده اند‪.‬خشایارالوندفیلمنامه‬ ‫این فیلم را نوشته است‪.‬‬ ‫یواشکی‬ ‫فیلم سینمایى یواشکى چهارمین فیلم رضا درمیشیان‬ ‫پسازفیلم هاى«النتورى»‪«،‬عصبانىنیستم!»و«بغض»‬ ‫است‪«.‬یواشکى»تازه ترینفیلمدرمیشیاندرسکوتخبرى‬ ‫فیلمبردارى شده و جزئیات زیادى از ان منتشر نشده است‪.‬‬ ‫تمام فیلمبردارى این فیلم در کشور نیوزلند انجام شده و فیلم‬ ‫محصول مشــترک ایران و نیوزلند اســت‪ .‬در «یواشکى»‬ ‫بازیگرانى از کشور نیوزلند حضور دارند‪.‬‬ ‫‏‪‎‬درمیشیان پیش از این فیلم «بغض» را در کشور ترکیه‬ ‫ساخته بود و «یواشــکى» دومین تجربه ساخت فیلم او در‬ ‫خارج از ایران اســت‪ .‬اما جشــنواره فیلم فجر همواره براى‬ ‫فیلم هاى درمیشــیان بدشانســى و بدبیارى داشته است‪.‬‬ ‫سازندگان «یواشکی»‪ ،‬هنوز هیچ خبر و عکسی از فیلمشان‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫«دل دیوانه» نهمین اثر ســینمایی بهمن فرمان ارا‪،‬‬ ‫پنجشــنبه دوم دی ماه ‪ ١٣٩5‬در شهرســتان رامسر استان‬ ‫مازندران کلید خورد‪ .‬در نخســتین روز فیلمبرداری‪ ،‬بهمن‬ ‫فرمان ارا و فاطمه معتمداریا مقابل دوربین فرشاد محمدی‬ ‫حاضرشدند ‪.‬نهمینساختهبهمنفرماناراکهتهیه کنندگی‬ ‫ساعت ‪ 5‬عصر‬ ‫فرهنگ‬ ‫تهمینه میالنی‪ ،‬کارگردان زن با سابقه سینمای ایران‬ ‫سه سال پس از ساخت «اتش بس‪ »2‬و درحالی که در چند‬ ‫سالاخیرچندینفیلمنامه اشموفقبهدریافتپروانهساخت‬ ‫نشده بودند ســرانجام «ملی و راه های نرفته اش» را جلوی‬ ‫دوربین برد‪ .‬به نظر می رســد میالنی با این فیلم به سینمای‬ ‫دلخواهش یعنی فیلم هایی با محوریت مشــکالت زنان در‬ ‫جامعه بازگشته است‪ .‬داستان فیلم به این صورت است که‬ ‫ملیحه‪ ،‬دختر جوان و کم تجربه عاشق جوانی به نام سیامک‬ ‫می شــود و بر خالف میل خانواده‪ ،‬بــا او ازدواج می کند و به‬ ‫زودی تفاوت دیدگاه و اختالف فرهنگی بین این دو اشکار‬ ‫می شود‪.‬میالدکی مرام‪،‬ماهورالوند‪،‬السافیروزاذر‪،‬جمشید‬ ‫هاشم پور‪،‬افسراسدی‪،‬جمشیدجهانزاده‪،‬فرزانهنشاط خواه‪،‬‬ ‫ستارهاسکندری‪،‬ساراخویینی ها‪،‬مسعودفروتنوفلورنظری‬ ‫از بازیگران این فیلم هستند‪.‬‬ ‫و نــگارش فیلمنامــه ان را نیز خــود برعهــده دارد ماجرای‬ ‫نویسنده ای است که پس از ترک اسایشــگاه روانی متوجه‬ ‫دگرگونی هاوتغییراتجهاناطرافششدهوبرپریشانی های‬ ‫درونی اش افــزوده می شــود‪ .‬در «دل دیوانه» به جز بهمن‬ ‫فرمان ارا و فاطمه معتمداریا‪ ،‬لیال حاتمی‪ ،‬علی نصیریان‪،‬‬ ‫علی مصفا‪ ،‬رویا نونهالــی‪ ،‬صابر ابر‪ ،‬مریــم بوبانی‪ ،‬پانته ا‬ ‫پناهی هاوکامیارفرجادبهایفاینقشمی پردازند‪ .‬پیش بینی‬ ‫می شود فیلمبرداری «دل دیوانه» که در دومین روز زمستان‬ ‫اغاز شده تا نیمه های این فصل ادامه یابد‪ .‬این فیلم توسط‬ ‫عباس گنجوی به طور همزمان تدوین می شود‪ .‬‬ ‫‪67‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫منتشرنکرده اند‪.‬درمیشیانگویابهدالیلیفیلمشراازحضور‬ ‫در جشنواره فجر بیرون کشیده است‪.‬‬ ‫گیلدا‬ ‫فیلم گیلدا به کارگردانی کیــوان علی محمدی و امید‬ ‫بنکداریکیازفیلم هاییاستکهازحضوردرسیوپنجمین‬ ‫جشنواره فیلم فجر ‪ 95‬بازمانده است‪ .‬این دو کارگردان نیز‬ ‫پیش از این فیلم های شبانه‪ ،‬ارغوان و شبانه روز راتولیدکرده‬ ‫بودند‪ .‬فیلمبردارى گیلدا اوایل اذرماه ‪ 95‬در رستورانى واقع‬ ‫در جردن اغاز شد‪ .‬مهناز افشار‪ ،‬سیاوش مفیدى‪ ،‬حمیدرضا‬ ‫پگاه‪ ،‬رضا شــفیعى جم ‪ ،‬هادى حجازى فــر‪ ،‬فرخ نعمتى‪،‬‬ ‫مرتضى اسماعیل کاشى‪ ،‬حامد کمیلی‪ ،‬سعید چنگیزیان و‬ ‫هنرمندخردسالمهدیارعزیزىازبازیگراناینفیلمهستند‪.‬‬ ‫از نکات قابل توجه ایــن فیلم حضور مهناز افشــار در یک‬ ‫نقش متفاوت و با چند گریم متفاوت اســت‪ .‬قصه این فیلم‬ ‫درباره گیلدا‪ ،‬مالک رستوران سپی د است که سیاه ترین شب‬ ‫زندگی اش را پشت سر می گذارد‪ .‬او برای نجات زندگی اش‬ ‫تا صبح فردا فرصت دارد‪ .‬على اکبر حیدرى دو کارگردان را در‬ ‫نوشتنفیلمنامههمراهیکردهاست‪.‬‬ ‫لرد‬ ‫ِ‬ ‫«لرد» (به معنی ته نشســت مایعات) عنــوان اخرین‬ ‫ساخته محمد رســول اف اســت‪ ،‬که پس از چند سال دوری‬ ‫از تولیدات رســمی سینمای ایران‪ ،‬زمســتان سال گذشته با‬ ‫دریافت پروانه ساخت در ســکوت خبری‪ ،‬در شمال کشور و‬ ‫بخش هایی از ان در تهران مقابــل دوربین رفت‪ .‬در خالصه‬ ‫داستان ِ‬ ‫«لرد» امده اســت‪ :‬رضا با دوری جستن از شهر‪ ،‬در‬ ‫مزرعهخودمشغولبهکاراست‪.‬اوهمراهخانواده اشدردامن‬ ‫طبیعتزندگیارامی دارد‪.‬ادارهمزرعهبامشکالتیروبه روشده‬ ‫است‪ .‬رضا می خواهد این مشکالت را با دوری از زنجیره روابط‬ ‫فاسد محلی پشت سر بگذارد‪ .‬در این فیلم رضا اخالقی راد‪،‬‬ ‫سودابه بیضایی‪ ،‬نسیم ادبی‪ ،‬میثاق زارع‪ ،‬زینب شعبانی‪ ،‬ژیال‬ ‫شاهی‪،‬مهدیمهربان‪،‬مجیدپتکی‪،‬باقریکتا‪،‬سپهرعبادی‪،‬‬ ‫محمد پورحسن‪ ،‬امین نامدا ر و شهرام یحیایی به ایفای نقش‬ ‫می پردازند‪ .‬محمدرسول اففیلم های«گاگومان»‪«،‬جزیره‬ ‫اهنی»‪« ،‬باد دبور»‪« ،‬کشتزارهای سپید»‪« ،‬به امید دیدار»‬ ‫و«دستنوشته هانمی سوزند»رادرکارنامهخوددارد‪.‬رسولاف‬ ‫خودش فیلمش را تهیه کنندگی کرده است‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫نرگس مست‬ ‫جالل الدین درى اواسط شهریورماه امسال نخستین‬ ‫ساخته سینمایى اش را که به موسیقى سنتى ایران مى پردازد‬ ‫جلوىدوربینبرد‪.‬فیلم«نرگسمست»مضمونیاجتماعی‬ ‫دارد و در ستایش موسیقی ســنتی ایران و ادای دینی به ان‬ ‫است‪ .‬این فیلم روایت کننده داســتان یکی از قدیمی ترین‬ ‫ســازندگان تار‪ ،‬ســه تار و ابزار االت موســیقی است که در‬ ‫زندگی امروزی خود برخی از شخصیت های اسطوره ای این‬ ‫عرصه را در ذهن خود مجسم می کند‪ .‬در قصه فیلم‪ ،‬موسیو‬ ‫خاچیک پیر مردی است که در خانه ای موروثی سال هاست‬ ‫تنها زندگی می کند و مدتی است گروه موسیقی جوانی برای‬ ‫تمرین موسیقی به خانه موســیو رفت وامد دارند‪ .‬موسیو در‬ ‫توهمات خود شب ها افراد گروه موسیقی را به شکل بزرگان‬ ‫ادب وموسیقی کشور می بیند وبا انها رابطه ای دوستانه دارد‬ ‫تا اینکــه … جالل الدین دری پیش از این تجربه ســاخت‬ ‫سریال«کپیبرابراصل»رادرکارنامهداردو«نرگسمست»‬ ‫نخستینساختهبلندسینماییاومحسوبمی شود‪.‬همزمان‬ ‫با فیلمبردارى‪ ،‬مراحل فنى فیلم درحال انجام بود تا نخستین‬ ‫نمایش«نرگسمست»درجشنوارهفیلمفجرباشد‪.‬ازنکات‬ ‫جالبفیلمخوانندگىاشکانکمانگریبهجایعارفقزوینی‬ ‫و عباس حبیبیان به جای علی اکبر خان شیدا است‪ .‬فیلم را‬ ‫عبدالله اسفندیاری تهیه کرده است‪.‬‬ ‫بهانتخاب هاانتقاددارم‬ ‫گفت وگو با علیرضا داوود نژاد‪ ،‬کارگردان فیلم فراری‬ ‫اقای داوودنژاد‪ ،‬نظر شــما دربــاره انتخاب های‬ ‫هیــات انتخــاب جشــنواره که بــا حاشــیه ها و‬ ‫انتقادهای بســیاری همراه بود‪ ،‬چیســت؟ فکر‬ ‫می کنید این اتفاق به نفع جشنواره است یا نه؟‬ ‫ببینید قبل از هرچیزی باید بگویم جشنواره ای که در‬ ‫ان کیانوش عیاری حضور داشته باشد‪ ،‬شهرام مکری باشد‪،‬‬ ‫خیلی های دیگری که االن اسمشان خاطرم نیست باشند‪،‬‬ ‫مثل میالنی‪ ،‬معتمدی‪ ،‬صباغ زاده و‪ ...‬واقعا اسم ها زیاد‬ ‫به خاطرم نمی ایند‪ ،‬اینکه اسم می برم منظورم فقط همین‬ ‫عده نیستند‪ ،‬جشنواره ای که این اســامی را در خود داشته‬ ‫باشد‪ ،‬حتما جشــنواره معتبرتری است از چیزی که هست‪.‬‬ ‫من واقعا دلم می خواست و دلم می خواهد همه در جشنواره‬ ‫بودند‪ .‬به انتخاب هیات انتخاب هم انتقاد دارم‪ .‬اما چون‬ ‫این انتقادها راه به جایی نمی برد‪ ،‬طبیعی است که با همه این‬ ‫اتفاق ها‪ ،‬جشنواره همان طور برگزار خواهد شد و فیلم ها به‬ ‫رقابت می پردازند‪.‬‬ ‫همین جشنواره ای که می گویید به هر حال برگزار‬ ‫خواهد شد به نظرتان با شرایط موجود جشنواره‬ ‫موفقی خواهد بــود؟ در واقع منظورم پیش بینی‬ ‫شما از کیفیت برگزاری جشنواره است‪.‬‬ ‫برای پاسخ به این سوال چند شاخص را باید ارزیابی‬ ‫کرد‪ .‬مهمترین انها فیلم هایی است که در جشنواره حضور‬ ‫دارند‪ .‬در کنار ان داورانی که فیلم ها را داوری خواهند کرد‪.‬‬ ‫شیوه داوری کردن داوران هم مهم است چون به هر حال‬ ‫افراد ممکن است در دوره های مختلف زمانی رویکردهای‬ ‫متفاوتی به فیلم ها داشته باشند‪ .‬حتی اینکه مردم چگونه‬ ‫از جشنواره اســتقبال کنند در کیفیت برگزاری اهمیت دارد‬ ‫و حتی ممکن اســت در انتخــاب داوران هم اثر داشــته‬ ‫باشــد‪ .‬من در شــرایطی که االن در ان قرار دارم‪ ،‬تقریبا از‬ ‫هیچ یــک از این شــاخص ها که گفتم‪ ،‬اطالعــی ندارم و‬ ‫بنابراین هرچیزی که بگویم الجرم احساسی می تواند باشد‬ ‫و نمی تواند واقعی یا دقیق باشد‪.‬‬ ‫منظــورم ایــن اســت کــه نیامــدن برخــی از‬ ‫کارگردان هایی که شما اسم بردید در افت کیفی‬ ‫‪3‬‬ ‫علیرضــا داوودنــژاد‪ ،‬کارگــردان‪ ،‬نویســنده و‬ ‫تهیه کننده ‪ 63‬ســاله کشــورمان اســت که نــام او را‬ ‫بیشــتر به خاطر فیلم هایی نظیر مرهم‪ ،‬بچه های بد‪،‬‬ ‫مصائب شــیرین و‪ ...‬به خاطر می اوریم‪ .‬او از ســال‬ ‫‪ 52‬تا کنون فیلم می ســازد و تقریبا در همه کارهایش‬ ‫به نحو چشــمگیری ســعی کــرده اســت تا بــه ابعاد‬ ‫جامعه شــناختی موضو ع های فیلمش نزدیک شود‪.‬‬ ‫او اساسا اجتماعی ســاز است‪ .‬در ســابقه دور و دراز‬ ‫فیلمسازی او همین بس که داوودنژاد در دومین دوره‬ ‫جشنواره فیلم فجر سیمرغ بلورین گرفته است‪ .‬او با‬ ‫این سابقه طوالنی در جشــنواره امسال با ‪ 9‬فیلم اولی‬ ‫بر سر سیمرغ سی و پنجم رقابت خواهد کرد‪ .‬در این‬ ‫گفت وگو با او از انتخاب های هیات انتخاب جشنواره‬ ‫فجر‪ ،‬فیلــم فراری‪ ،‬تازه تریــن ســاخته اش و رویکرد‬ ‫اجتماعی سینمای ایران صحبت کرده ایم‪.‬‬ ‫جشنواره اثر نمی گذارد؟‬ ‫در پاسخ به سوال اول منظورم از نام هایی که اوردم‬ ‫همین بود‪ .‬این اسم ها اگر باشند جشنواره با کیفیت و اعتبار‬ ‫بیشتری برگزار می شود‪.‬‬ ‫و اگر نباشند؟‬ ‫باز هم جشنواره برگزار می شود و فیلم ها با هم رقابت‬ ‫می کنند‪ .‬به هر حال نمی توان نیامدنی ها را فقط نگاه کرد‪.‬‬ ‫خیلی از کارگردانان دیگر در جشنواره حضور دارند و انها هم‬ ‫می توانند رقیبان خوبی برای رقابت بر سر سیمرغ ها باشند‪.‬‬ ‫هر چند که در نهایت این رقابت چندان موضوعیتی ندارد و‬ ‫صرفا اکران فیلم و واکنش مخاطبان و منتقدان است که‬ ‫نظر اصلی را درباره فیلم می دهد‪.‬‬ ‫دربــاره فیلم خودتــان چطور؟ در مرحلــه تولید‪،‬‬ ‫حاشیه های زیادی گریبانگیر فیلم بود‪.‬‬ ‫داســتان فیلم مــن همانطور کــه رســانه ها هم‬ ‫نوشته اند‪ ،‬درباره دختری اســت که از شهرستان به تهران‬ ‫می اید و تالش می کند تا با یک ماشــین فراری عکسی به‬ ‫یادگار بگیرد‪ .‬در حــال حاضر به دلیل شــرایط تولید هیچ‬ ‫فرهنگ‬ ‫جدال بر سر نام ها یا فیلم ها؟‬ ‫‪4‬‬ ‫گزارشی از روند انتخاب فیلم های جشنواره سی و پنجم فیلم فجر‬ ‫انها که راه نیافتند‬ ‫فهرست حذف شــدگان از جشــنواره به لحاظ اعتبار‬ ‫ســینمایی و تجربه فیلمســازی بــه اعتبار نظــر برخی از‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫هیاتانتخابفیلم هایجشنوارهسی وپنجمفیلمفجر‪،‬‬ ‫با انتخاب برخی نام های جوان و کنار گذاشــتن برخی دیگر‬ ‫از نام های مطرح سینما‪ ،‬اب پاکی را روی دست فهرستی از‬ ‫فیلم هاریختکهتصورمی شدازشانس هایاصلیدریافت‬ ‫سیمرغامسالباشند‪.‬حذفنا مفیلمسازانمطرحازفهرست‬ ‫فیلم هایبخشاصلیجشنواره‪،‬اینرویدادبزرگسینماییرا‬ ‫به حاشیه برانگیزترین خبر چند روز اخیر تبدیل کرد تا امسال و‬ ‫یو پنجمینسالیکهجشنوارهفیلمفجربرگزارمی شود‪،‬‬ ‫درس ‬ ‫احتماال با یک جشنواره جنجالی‪ ،‬پرحاشیه و خبرساز روبه رو‬ ‫باشیم‪.‬روزیکهمحمدحیدری‪،‬دبیراینجشنوارهنام‪ 28‬فیلم‬ ‫را به عنوان فهرست سودای سیمرغ اعالم کرد‪ ،‬کمتر کسی‬ ‫تصورشرامی کردکسانیهمچونکیانوشعیاری‪،‬تهمینه‬ ‫میالنی‪ ،‬شهرام مکری‪ ،‬مهدی صباغ زاده‪ ،‬بهمن فرمان ارا‪،‬‬ ‫مهران مدیری‪ ،‬احمد رضا معتمدی و‪ ...‬از ان حذف شــده‬ ‫یفیلم ها‪،‬‬ ‫باشند‪.‬بههمیندلیلبالفاصلهپسازاعالماسام ‬ ‫واکنش هایپرشمارمنتقدانوروزنامه نگارانسینماییبهاین‬ ‫اتفاق‪،‬اغازشدوهیاتانتخابایندورهازجشنوارهمتشکلاز‬ ‫جمالامید‪،‬سیدضیاءهاشمی‪،‬محمدعلیحسین نژاد‪،‬نرگس‬ ‫ابیار‪،‬عمادافروغ‪،‬حسینکرمی وحجت االسالممرقاتیاماج‬ ‫تندترینانتقادهاقرارگرفتند‪.‬‬ ‫منتقدان سنگین تر و مطرح تر از فهرست پذیرفته شد گان‬ ‫اســت‪ .‬فیلم های ســینمایی «شــعله ور» بــه کارگردانی‬ ‫حمید نعمت الله (فیلــم دیگر این کارگردان در جشــنواره‬ ‫حضور دارد)‪« ،‬ملی و راه های نرفتــه اش» به کارگردانی‬ ‫تهمینه میالنی‪« ،‬کاناپه» به کارگردانی کیانوش عیاری‪،‬‬ ‫«هجوم» بــه کارگردانی شــهرام مکــری‪« ،‬ماجان» به‬ ‫کارگردانی رحمان ســیفی ازاد‪« ،‬بوف کور» به کارگردانی‬ ‫احمدرضا معتمــدی‪« ،‬دل دیوانه» بــه کارگردانی بهمن‬ ‫فرمان ارا‪ «،‬ساعت ‪ ۵‬عصر» به کارگردانی مهران مدیری‪،‬‬ ‫«یواشــکی» به کارگردانی رضا درمیشــیان‪« ،‬گیلدا » به‬ ‫کارگردانی کیوان علیمحمدی و امید بنکدار‪« ،‬ازاد به قید‬ ‫شرط» به کارگردانی حسین شــهابی‪« ،‬دوران سرطانی»‬ ‫به کارگردانی حسین شهابی‪ «،‬بی حساب» به کارگردانی‬ ‫مصطفی احمدی‪« ،‬دعوتنامه» به کارگردانی مهرداد فرید‪،‬‬ ‫«نرگس مست» به کارگردانی جالل الدین دری و «لرد» به‬ ‫کارگردانی محمد رسول اف فیلم هایی هستند که از سوی‬ ‫هیات انتخاب برای بخش مسابقه انتخاب نشده اند‪ .‬البته‬ ‫علت حذف این فیلم ها متفاوت از هم است‪.‬‬ ‫در همیــن رابطــه محمد حیــدری‪ ،‬دبیر ایــن دوره‬ ‫جشنواره در برنامه «هفت» حاضر شد و درباره برگزاری این‬ ‫رویداد ســینمایی توضیحاتی ارائه کــرد‪ .‬محمد حیدری‪،‬‬ ‫در خصوص شــیوه انتخاب هیــات انتخاب و با اشــاره به‬ ‫فیلم های راه نیافته به این دوره از جشــنواره گفت‪« :‬فیلم‬ ‫«هجوم» شهرام مکری را ندیده ام‪ ،‬اما فیلم اقای عیاری‬ ‫فرهنگ‬ ‫تضمینی وجود ندارد که این فیلم در جشــنواره حضور پیدا‬ ‫کند‪.‬‬ ‫در مرحله ساخت هم مشکالت زیادی وجود داشت‪.‬‬ ‫البته فیلم ما حاال تکمیل شده است اما قبل از این از لحاظ‬ ‫فنی و امکانات دچار مشــکالتی هســتیم‪ .‬موضوعاتی از‬ ‫بیرون هم وجود داشت که کار ما را دچار مشکل می کرد اما‬ ‫خب گذشت و در نهایت کار به سرانجام رسید‪.‬‬ ‫البته قبال هم گفته ام که قصد ندارم به صورت کامل‬ ‫درباره موضوعاتی که فیلم را دچار مشــکل کرده اســت‪،‬‬ ‫صحبت کنم زیرا تا چند روز اینده شرایط تغییر خواهد کرد‪.‬‬ ‫منتظر می مانم تا مفصل درباره این موضوع صحبت کنم‪.‬‬ ‫اما به هر حال فیلم به جشنواره رسید و فکر می کنم احتمال‬ ‫بسیاری هم برای بردن سیمرغ های سی و پنجم دارد‪ .‬فیلم‬ ‫من یک فیلم اجتماعی اســت و احتماال مــورد توجه قرار‬ ‫خواهد گرفت‪ .‬به هر حال باید بمانیــم و ببینیم داوران چه‬ ‫کسانی هســتند و چگونه داوری خواهند کرد‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫من هنوز فیلم های دوستانم را در جشنواره ندیده ام‪.‬‬ ‫شما در فیلم هایتان ســعی دارید به یک گونه به‬ ‫مستند نزدیک شــوید‪ .‬هم در قاب بندی و هم در‬ ‫روایت‪ .‬فیلم اخرتان هم این گونه است؟‬ ‫نمی دانم تا چه حد می توانم منظورتان را درک کنم‬ ‫اما اگر منظورتان رئالیستی فیلم ساختن است باید بگویم‬ ‫همین طور است‪ .‬در همین فیلم هم سعی کرده ام به واقعیت‬ ‫نزدیک شــوم‪ .‬در بســیاری از جزئیات فیلم که البته وقتی‬ ‫اکران شــد و دیدید خودتان هم متوجه خواهید شد‪ .‬به هر‬ ‫حال سینمای اجتماعی باید به اجتماع نزدیک شود و گرنه‬ ‫باورپذیر نیست و مخاطب ان را پس می زند‪.‬‬ ‫برخی از منتقدان اعتقاد دارند که سینمای ایران‬ ‫زیادی اجتماعی است‪.‬‬ ‫ببینید‪ ،‬اهمیت ســینما روزبه روز بیشــتر می شود‪،‬‬ ‫سینما دیگر وســیله تفنن و تفریح نیســت و نمی توان تنها‬ ‫به چشم سرگرمی و پرکردن اوقات فراغت به ان نگاه کرد‪.‬‬ ‫ســینما در ســال های اخیر ابعاد دیگری نیز پیــدا کرده و‬ ‫بخشی از ان ســرگرمی و اوقات فراغت است‪ .‬همین االن‬ ‫به اطرافتان خوب نگاه کنید متوجه می شــوید که با تلفن‬ ‫همراهی که در دســترس همه ماست‪ ،‬می توان فیلم دید‪،‬‬ ‫موســیقی گوش داد و اساســا دانایی ســینمایی به نوعی‬ ‫همه چیز را تحت تاثیر قرار داده است‪.‬‬ ‫وقتی ســینما تــا این حــد اهمیــت پیــدا می کند‪،‬‬ ‫خودبه خود توجه بیشــتری به ان نشــان داده می شــود و‬ ‫عالقه مندان بیشــتری به این حیطه وارد می شــوند‪ .‬طبعا‬ ‫یکی از تاثیرات این اســتقبال بر تولیدات سینمایی است‪،‬‬ ‫چراکه دیگر ظرفیت های نمایشی‪ ،‬منحصر به سالن های‬ ‫نمایش دهنــده فیلم نیســت‪ .‬ایــن مخاطبان ســینما هم‬ ‫می خواهند فیلم محبوب خود را تماشا کنند‪ .‬هم برای انان‬ ‫باید فیلم باشــد‪ ،‬هم برای باقی تماشاگران‪ .‬خود این روند‬ ‫می تواند تولید سینمایی را هم مدیریت کند‪.‬‬ ‫ظرفیت های نمایشــی حال حاضر به گونه ای است‬ ‫که به طورکلی سیســتم تولیــد‪ ،‬توزیع و نمایش در کشــور‬ ‫را دگرگون کرده اســت‪ ،‬در این شرایط ســینما نیز در مرکز‬ ‫توجه قرار گرفته‪ .‬طبیعی است که نسل جوان فیلمساز ما‬ ‫نیز شــرایط بهتری برای فعالیت پیــدا کرده اند و می توانند‬ ‫استعدادهایشان را نشان دهند‪ .‬طبعا از این جهت می توان‬ ‫ارزیابی ای از حضور نســل جدید فیلمســازان در جشنواره‬ ‫سی وپنجم فیلم فجر داشــت و خیلی عجیب نیست که با‬ ‫تعداد درخور توجهی از فیلمســازان جوان روبه رو خواهیم‬ ‫شد‪ .‬فیلمسازان جوان ما عمدتا فیلم اجتماعی و اپارتمانی‬ ‫می ســازند چون کم هزینه تر اســت‪ .‬اما زمانی که فروش‬ ‫سینما ادامه پیدا کند و سینما به لحاظ مالی قدرتمند تر شود‪،‬‬ ‫امکانات بیشتری وارد سینما می شــود و ژانرهای مختلفی‬ ‫امکان ظهور می یابند‪.‬‬ ‫‪69‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫«کاناپه» بیشتر به دلیل محتوا و موضوع فیلم مورد بررسی‬ ‫قرار گرفت و باتوجه به اینکه تصمیم جشنواره باید قاطع و‬ ‫سریع باشد‪ ،‬به دلیل شرایط خاص این فیلم‪ ،‬تصمیم گیری‬ ‫درباره ان نیاز بــه ورود مراتب باالتری داشــت و ما به انها‬ ‫موکول کردیم‪ .‬فیلم «یواشکی» رضا درمیشیان اصال به‬ ‫جشنواره نرسید و ارائه نشد‪ .‬همه فیلم هایی که در جشنواره‬ ‫امسال شــرکت کردند و مورد ارزیابی قرار گرفتند‪ ،‬دارای‬ ‫پروانه ساخت بودند‪ .‬فیلم اقای درمیشــیان گرچه پروانه‬ ‫ساخت داشت اما نسخه ای به جشنواره ارائه نداد‪».‬‬ ‫سینما در حال پوست اندازی است‬ ‫وی با ابراز خرســندی از حجم تولیدات خوب توسط‬ ‫فیلمسازان اول در جشنواره امسال بیان داشت‪« :‬سینما در‬ ‫حال پوست اندازی است و باید جوانان را جدی تر گرفت‪.‬‬ ‫رشد کیفیت اثار فیلم اولی ها و وجود اثار شاخص در میان‬ ‫این اثار سبب شد تا مجموعا ‪ ۹‬فیلم اولی به بخش مسابقه‬ ‫جشنواره یعنی سودای سیمرغ راه یابند‪».‬‬ ‫حیدری ادامــه داد‪« :‬از میــان اثار اکران شــده در‬ ‫جشــنواره ســال گذشــته هیچ فیلم توقیفی نداشــتیم و‬ ‫حاشیه ای برای سینمای ایران به وجود نیامد‪ .‬امسال نیز‬ ‫باتوجه به اثاری که به دبیرخانه رسیدند می توان حدس زد‬ ‫سال اینده‪ ،‬ســال پررونقی برای ســینمای ایران خواهیم‬ ‫داشت و فیلم های بسیار خوبی را شاهد خواهیم بود‪».‬‬ ‫دبیر سی و پنجمین جشــنواره فیلم فجر در خصوص‬ ‫محل «کاخ رسانه های گروهی» جشنواره گفت‪« :‬واقعیت‬ ‫این است که جایگزینی برای کاخ رسانه جشنواره که محل‬ ‫حضور اهالی مطبوعات‪ ،‬رســانه ها و صاحبان اثار اســت‬ ‫وجود ندارد و با همه مشکالت و ســختی هایی که هست‬ ‫سعی شد تا ظرفیت برج میالد به ‪ 1۷۰۰‬نفر کاهش یابد و با‬ ‫همکاری انجمن منتقدان تالش شد تا کسانی که فعالیتی‬ ‫در این زمینه دارند شناسایی شوند‪ ».‬وی افزود‪« :‬امسال‬ ‫این قــول را خواهم داد کــه در «کاخ رســانه ها» فضای‬ ‫حرفه ای را شــاهد خواهیم بود! برج میــاد محل حضور‬ ‫اهالی رســانه‪ ،‬منتقدین و صاحبان اثار است و ما شخص‬ ‫دیگری را در برج میالد نخواهیم داشت‪».‬‬ ‫حذف مراسم فرش قرمز از برج میالد‬ ‫حیدری بــا اعالم انکــه دیگر در برج میالد مراســم‬ ‫فرش قرمز و دیدار با عوامل فیلم نخواهیم داشت‪ ،‬ادامه‬ ‫داد‪« :‬برج میالد تنها محل تماشای فیلم برای اهالی رسانه‬ ‫خواهد بود‪ .‬مراســم فرش قرمز و دیدار بــا عوامل فیلم به‬ ‫پردیس ملت منتقل خواهد شد‪».‬‬ ‫وی همچنین گفت‪« :‬جشــنواره فیلم فجر امســال‬ ‫یک روز زودتر یعنــی ‪ ۹‬بهمن ماه به مــدت ‪ ۱۱‬روز در برج‬ ‫میالد محل اهالی رسانه برگزار خواهد شد تا برنامه نمایش‬ ‫فیلم ها با فشردگی کمتری تنظیم شود‪ .‬زمان نمایش اثار‬ ‫نیز از ســاعت ‪ ۱۳:۳۰‬ظهر به بعد اغاز می شــود و صبح ها‬ ‫نمایشــی نخواهیم داشــت‪ .‬امسال نشســت های خبری‬ ‫فیلم ها‪ ،‬همگی بعدازظهرها و پــس از نمایش اثار در برج‬ ‫میالد برگزار خواهد شد‪».‬‬ ‫دبیر جشــنواره فیلم فجر درخصوص زمان و مکان‬ ‫برگزاری اختتامیه این رویداد ســینمایی گفت‪« :‬امســال‬ ‫به احترام شــب وفات مراســم اختتامیه جشــنواره در ‪۲۱‬‬ ‫بهمن ماه و شــب ‪ ۲۲‬ام بهمــن برگزار خواهد شــد و محل‬ ‫برگزاری افتتاحیه و اختتامیه هــر دو در برج میالد خواهد‬ ‫بود‪».‬‬ ‫وی درخصوص اضافه شدن ســیمرغ بهترین فیلم‬ ‫کوتاه به جشــنواره گفت‪« :‬این ســیمرغ با تصمیم رئیس‬ ‫سازمان سینمایی به جشنواره اضافه شــد‪ .‬نمایشی برای‬ ‫فیلم های کوتاه نخواهیم داشت اما یک جایزه از میان اثار‬ ‫برگزیده جشن خانه سینما و جشنواره بین المللی فیلم کوتاه‬ ‫اهدا می شــود‪ .‬هرچند این تصمیم با نگاه حمایتی گرفته‬ ‫شده است‪ ،‬اما به هر حال جشنواره فجر نیز بضاعتی دارد‪».‬‬ ‫دبیر سی و پنجمین جشــنواره فیلم فجر درخصوص‬ ‫شیوه انتخاب هیات انتخاب بیان داشــت‪« :‬با احترام به‬ ‫همه هنرمندان ســینمای ایران‪ ،‬هیات انتخاب جشنواره‬ ‫کامال مستقل این فیلم ها را انتخاب کرده است و نظرات‬ ‫خود را درباره مجموعه محتــوا‪ ،‬موضوع و کیفیت فیلم ها‬ ‫اظهــار کرده انــد‪ .‬طبیعتــا فیلم هــا باتوجه بــه چارچوب‬ ‫جامعه ای که در ان زندگی می کنیم‪ ،‬انتخاب شده اند‪».‬‬ ‫حاشیه های یک اتفاق‬ ‫در این میان حذف «کاناپه» اخرین ساخته کیانوش‬ ‫عیاری بازتاب گسترده ای در نشریات و سایت هنری داشت‬ ‫و با واکنش های متفاوتی همراه شــد‪ .‬کیانوش عیاری در‬ ‫این فیلم‪ ،‬در اقدامی نامتعارف از کاله گیس برای بازیگران‬ ‫زن استفاده کرده و انها در منزل حجاب اسالمی ندارند‪ .‬به‬ ‫گفته محمد حیدری‪ ،‬دبیر جشــنواره‪ ،‬تا پیش از تایید این‬ ‫جریان از ســوی مقامات و مراجع دینــی‪ ،‬اکران عمومی‬ ‫فیلم امکان پذیر نیست‪ .‬در روزهای اخیر شاهد اعتراض‬ ‫کارگردان ها و تهیه کنندگان این فیلم ها نسبت به حذف این‬ ‫اثارشان از جشنواره بودیم و تصمیمات سختگیرانه هیات‬ ‫انتخاب با انتقادهای بسیاری همراه شد‪.‬‬ ‫برخــی از منتقدین باور دارند‪ ،‬ایــن هیات رویکردی‬ ‫محافظه کارانه داشــته و قصــد دارد در شــرایط کنونی از‬ ‫هرگونه جا رو جنجال احتمالی جلوگیری کند‪.‬‬ ‫هر چند دبیر جشــنواره فجــر با تکذیب ایــن اتهام‪،‬‬ ‫از عملکرد اعضای هیات انتخــاب در گزینش فیلم های‬ ‫امســال دفاع کرده‪ ،‬با این حــال حذف اثــار برخی از این‬ ‫سینماگران صاحبنام برای جامعه منتقدان چالش برانگیز‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫واکنش ها به حذف لیست پرستاره‬ ‫برج میالد تنها محل تماشای‬ ‫فیلم برای اهالی رسانه خواهد‬ ‫بود‪ .‬مراسم فرش قرمز و دیدار‬ ‫با عوامل فیلم به پردیس ملت‬ ‫منتقل خواهد شد‬ ‫پــس از اعــام فیلم هــای انتخــاب شــده‪ ،‬برخی‬ ‫ســینماگران ایرانــی نســبت بــه ایــن رویــداد واکنــش‬ ‫نشــان دادنــد‪ .‬تهمینــه میالنــی‪ ،‬کارگــردان «ملــی و‬ ‫راه های نرفته اش» درباره حذف فیلمش از بخش سودای‬ ‫ســیمرغ جشــنواره گفت‪« :‬فیلمم در هیــات انتخاب به‬ ‫نمایش درامد اما چون به مساله خشونت خانگی می پردازد‬ ‫مورد پذیرش این هیات قرار نگرفت؛ موضوعی که از نظر‬ ‫من و همسرم اولویت فرهنگی است‪».‬‬ ‫همچنین مهدی صباغ زاده‪ ،‬کارگردان فیلم سینمایی‬ ‫«خانه کاغذی» به تهیه کنندگی تینا پاکروان در واکنش به‬ ‫حذف فیلمش از بخش اصلی‪ ،‬گفت‪« :‬خانه کاغذی» به‬ ‫خاطر برخورد ســلیقه ای هیات انتخاب به بخش مسابقه‬ ‫ســی و پنجمین جشــنواره فیلم فجــر راه نیافــت‪ .‬به نظر‬ ‫می رســد انها اصال به امتیازات فیلم توجهــی نکرده اند و‬ ‫کمیته انتخاب بهانه هایی همچون متوجه نشدن موضوع‬ ‫و داســتان فیلم را می اورد‪ .‬اگر این موضوع هم درســت‬ ‫باشــد چطور توانســتند بازی درجه یک پرویز پرستویی را‬ ‫که می توانست یکی از کاندیداهای کسب سیمرغ باشد‪،‬‬ ‫در نظــر نگیرند؟ تینــا پاکروان‪ ،‬حســین پاکدل و ســتاره‬ ‫اسکندری هم بازی های بسیار خوبی داشتند‪ ،‬فضاسازی ها‬ ‫و فیلمبرداری این اثر هم بسیار خوب بود‪».‬‬ ‫وی با اشــاره به اینکه هیات انتخاب همه این موارد‬ ‫را نادیده گرفته اســت‪ ،‬بیان کرد‪« :‬به نظر می رسد وقتی‬ ‫بخواهند یک اثر را کنار بگذارند به هــر طریق ممکن این‬ ‫کار را می کنند و بهانه های مختلفی مثل نداشــتن کیفیت‬ ‫را می اورند‪ .‬ســوال من این است که ایا فیلم هایی که این‬ ‫افراد می سازند کیفیت خوبی دارد؟ ما که هر سال اثار این‬ ‫افراد را می بینیم و متوجه می شــویم که اثار انها کیفیت‪،‬‬ ‫داستان‪ ،‬محتوا‪ ،‬میزانســن و‪ ...‬ندارند و اصال فیلم های‬ ‫درخوری نیســتند‪ .‬چنین افرادی امســال یک فیلم خوب‬ ‫را کنار گذاشــتند ‪ .‬من واقعا نمی دانم بر چه مبنایی «خانه‬ ‫کاغذی» را از بخش مسابقه کنار گذاشتند‪».‬‬ ‫همچنین بهمــن کامیــار‪ ،‬تهیه کننــده و کارگردان‬ ‫ســینمای ایران کــه امســال با فیلــم «مــرداد» در مقام‬ ‫کارگــردان متقاضی حضور در جشــنواره فیلــم فجر بود‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬عدم انتخاب نشــدن «مرداد» بــرای ما واقعیت‬ ‫دور از انتظــاری بــود و در اخرین لحظــات و برخی اخبار‬ ‫غیررسمی که طی روزهای گذشته اعالم می شد «مرداد»‬ ‫در لیست فیلم های جشــنواره حضور داشت‪ ،‬ضمن اینکه‬ ‫طی روزهای گذشته تمام دوســتان و منتقدان و سینمایی‬ ‫که فیلم را دیدند‪ ،‬همه فیلم را شایسته حضور در جشنواره‬ ‫می دانستند‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬به هر حال مناســباتی در جشنواره فیلم‬ ‫فجر حضور دارد و این مناســبات این است که تا زمانی که‬ ‫دیگر فیلم های حاضر در جشــنواره را ندیدیم نمی توانیم‬ ‫فیلم خود را شایسته تر از دیگر اثار بدانیم‪».‬‬ ‫کامیار دربــاره اعتــراض نســبت به عــدم انتخاب‬ ‫«مرداد» در جشــنواره فیلم فجر گفــت‪« :‬انچه به جایی‬ ‫نرســد فریاد اســت‪ .‬من نمی خواهم به فیلمسازان دیگر‬ ‫ بی احترامی شــود و اگر «مــرداد» در بخش چشــم انداز‬ ‫ســینمای ایران نیز انتخاب شود خوب اســت چرا که من‬ ‫به عنوان یک فیلمساز دوست دارم فیلمم دیده شود‪».‬‬ ‫دفاع از حذف برخی فیلم ها‬ ‫در حالی که فیلمســازان فیلم هــای حذفی و برخی‬ ‫از منتقدان از حذف این فهرســت ناراضــی بودند‪ ،‬برخی‬ ‫دیگر از کارشناســان و منتقــدان از ان دفــاع کردند‪ .‬این‬ ‫دســته از منتقــدان باتوجــه به رویکــرد برخــی فیلم ها و‬ ‫برخــی کارگردان هــا در حــوادث ‪ 88‬و فتنــه ان دوران‪ ،‬‬ ‫نوشــتند‪« :‬درحالی که شــایعاتی درباره ممانعــت از فیلم‬ ‫«ماه گرفتگی» با موضوع فتنه ســال ‪ ۸۸‬به جشنواره فجر‬ ‫شــنیده می شــد‪ ،‬نام این فیلم در بین اثار بخش مســابقه‬ ‫جشــنواره دیده می شــود‪ .‬در مقابل‪ ،‬فیلم «لرد» ساخته‬ ‫کارگــردان حامی فتنــه‪ ،‬محمد رســول اف نتوانســت به‬ ‫جشنواره راه یابد‪».‬‬ ‫با ایــن حال جدالی کــه وجود دارد عمدتــا مبتنی بر‬ ‫نام فیلمســازان اســت نه خود فیلم ها‪ .‬زیرا غیر از هیات‬ ‫انتخاب فیلم ها‪ ،‬کمتر کســی از اهالی ســینما وجود دارد‬ ‫که از انچــه در فیلم های می گذرد اطالع داشــته باشــد‬ ‫چون فیلم ها اکران عمومی نداشــته و کسی از انها با خبر‬ ‫نیســت‪ .‬به هر حال باید منتظر ماند و دید که ایا فیلم های‬ ‫مورد اشــاره به اندازه نام فیلمسازان شــان بزرگ و مطرح‬ ‫هستند یا خیر؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫جشنواره امسال پدیده ندارد‬ ‫گفت وگوی مثلث با سید ضیا ء هاشمی‪ ،‬عضو هیات انتخاب جشنواره فیلم فجر‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫بوده و فیلم هایی که انتخاب شده اند قابل رقابت با همدیگر‬ ‫هســتند‪ .‬بنابراین شــما با جشــنواره ای روبه رو می شــوید‬ ‫که ســطحش از یک حد که از میانگین ســطح کیفی کل‬ ‫فیلم های متقاظی بســیار باالتر اســت‪ ،‬عدول نمی کند‪.‬‬ ‫این بسیار برای یک جشنواره مهم است و ما این را رعایت‬ ‫کرده ایم و ضمن اینکه معتقدم که فیلم های انتخاب شده‬ ‫حتما در زمان برگزاری جشنواره این موضوع را ثابت می کند‪.‬‬ ‫اما فکر اینکه فیلــم کیانوش عیاری یا شــهرام‬ ‫مکری یا‪ ...‬پذیرفته نشده کمی دشوار است؟‬ ‫همان طــور کــه گفتــم در انتخــاب فیلم هــا‬ ‫شــاخص های متعددی وجــود دارد‪ .‬باالخره بســیاری از‬ ‫مســائل را نباید گفت اما در مجموع باید بگویم که سالیق‬ ‫مختلف داوران ممکن است در این امر دخیل بوده باشد‪.‬‬ ‫پیش بینی تان درباره جشــنواره امسال چیست؟‬ ‫مثال در مقایسه با جشــنواره سال گذشته چگونه‬ ‫است؟‬ ‫امســال جشــنواره متوســط رو به باالیــی داریم‪.‬‬ ‫فیلم های متوسط نسبت به ســال های گذشته بیشتر شده‬ ‫و فیلم های بد کمتر شــده اند‪ .‬این یعنی به طور کلی سینما‬ ‫رشد داشته است‪ .‬به نظرم جشنواره قابل قبول و ارزشمندی‬ ‫خواهیم داشــت اما با جرات می گویم که امسال پدیده ای‬ ‫در کار نخواهد بود‪ .‬یعنی هیچ فیلمی ‪ 9‬سیمرغ نمی گیرد‪.‬‬ ‫جشنواره همگن تر شده و رقابت ها سخت تر شده است‪ .‬این‬ ‫به نظرم نقطه قوت جشنواره امسال است‪ .‬نه در فیلم اولی ها‬ ‫پدیده ای داریم که بتواند سیمرغ های زیادی به خانه ببرد‬ ‫و نه میان کارگردانان باتجربه چنــان فیلمی وجود دارد که‬ ‫بتواند سیمرغ های زیادی را همراه خود ببرند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫اقای هاشمی! امسال حاشــیه برانگیزترین خبر‬ ‫فرهنگــی مربوط به شــما و دیگــر همکاران تان‬ ‫در هیان انتخاب ســی و پنجمین دوره جشنواره‬ ‫فیلم فجر بود‪ .‬خبر حذف برخی از اسامی مطرح‬ ‫ســینما‪ ،‬تقریبا تمامی خبرهای فرهنگی دیگر را‬ ‫تحت تاثیر خود قرار داد و انها را به حاشــیه برد‪.‬‬ ‫برخی از منتقدان از این رویکــرد دفاع می کردند‬ ‫و برخی دیگر منتقدان دواتشــه ان بودند‪ .‬عمده‬ ‫رســانه ها هم منتقد بودند‪ .‬نظر خود شما در این‬ ‫باره چیست؟‬ ‫واقعیت این است که هر گروه حرفه ای که بخواهد‬ ‫از میان‪ 95‬فیلم تنها‪ 44‬فیلم را انتخاب کند ‪ ،‬هرکاری هم که‬ ‫انجام بدهد و هر طور هم که بخواهد انتخاب کند‪ ،‬سرانجام‬ ‫‪ 50‬فیلم از گردونه بازمی مانند‪ .‬چه کار می شود کرد؟ خب‬ ‫این محدودیت ریاضی است که نمی توان ‪ 95‬فیلم را در ‪44‬‬ ‫جایگاه منحصر به فرد قرار داد‪ .‬شما هر طور هم که این کار‬ ‫را انجام بدهید باالخره این تعداد فیلم بیرون می مانند و البته‬ ‫احساس می کنند که حق شان نادیده انگاشته شده است‪.‬‬ ‫البته به هر حال بخشی از این اتفاق به سلیقه هیات انتخاب‬ ‫هم برمی گردد‪ .‬عالوه بر این شرایط فیلم ها‪ ،‬قوت و ضعف‬ ‫انها‪ ،‬اماده بودن یا نبودنشــان و‪ ...‬بسیاری از شاخص ها‬ ‫می تواند در انتخاب فیلم ها اثرگذار باشــد‪ .‬باتوجه به همه‬ ‫این محدودیت ها و ‪ 44‬امکانی که برای انتخاب وجود دارد‪،‬‬ ‫نمی توان خیلی هم انتقادی به مساله نگاه کرد‪ .‬نکته مهم‬ ‫این است که بدانیم ان فیلم هایی که بیرون مانده اند فاقد‬ ‫ارزش سینمایی نیســتند‪ .‬همان طور که گفتم هزار تا دلیل‬ ‫می تواند در این امر دخیل باشــد‪ ،‬یعنی در انتخاب شــدن‬ ‫یا نشــدن یک فیلم‪ .‬منتها کســانی که فیلم شان انتخاب‬ ‫نمی شــود حق دارند که گله مند باشــند و احساس کنند که‬ ‫ارزش های فیلم شان دیده نشده است‪.‬‬ ‫البتــه تقریبا همــه فیلم ها هــم در امــاده بودن‬ ‫یا نبودن‪ ،‬شــرایط یکســانی داشــته اند و کامل‬ ‫نبوده اند‪.‬‬ ‫بله همین طور اســت‪ .‬البته این ســنت هر ســال‬ ‫جشــنواره فجر شــده‪ .‬تقریبا همه فیلم ها ناامــاده بودند‪.‬‬ ‫بعضی هــا راف کات زده بودنــد و بعضی هــا حتــی قبل از‬ ‫راف کات بود‪ .‬یعنی تدوین نهایی نداشــتند‪ .‬خب طبیعی‬ ‫اســت که این فیلم ها موســیقی متن هــم ندارند‪ ،‬صدای‬ ‫صحنه را پاالیش نکرده اند و‪ ...‬این موارد باعث می شــود‬ ‫که داوران انتخابگر نتوانند قضاوت کامل و قاطعی درباره‬ ‫فیلم داشته باشند‪ .‬البته این ایراد نیست چون شرایط همه‬ ‫فیلم ها را یکسان می کند اما باعث می شود که انتخاب کننده‬ ‫به صورت جامع و مانع فضای فیلم را درک نکند‪ .‬حاال تصور‬ ‫کنید که ‪ 95‬فیلم را کــه نهایی نشــده اند ببینید و بخواهید‬ ‫‪ 44‬فیلم از میــان انها انتخــاب کنید‪ .‬تصــور چالش ها و‬ ‫حاشــیه هایی که در این باره ممکن اســت ایجاد بشــود‪،‬‬ ‫سرسام اور است‪.‬‬ ‫با این وجود چگونه فیلم ها را قضاوت می کردید؟‬ ‫همان طور که گفتم شــرایط فیلم ها تقریبا مشابه‬ ‫بود‪ .‬کلیت فیلم می توانســت این موضوع را القا کند که در‬ ‫نهایت با کار خوبی روبه رو هستیم یا نه‪ .‬برای مثال می گویم‬ ‫که فیلــم انتخاب شــده اقــای کیمیایی یکــی از بهترین‬ ‫فیلم های ایشان است که تا کنون دیده ایم‪ .‬این فیلم حتما‬ ‫به محض اماده شــدن بهتر هم خواهد شــد‪ .‬این نظرها را‬ ‫می توان در مورد فیلم ها گفت‪ .‬یعنی به قول معروف مشت‬ ‫نمونه خروار است‪.‬‬ ‫فیلم اولی ها هم امسال تعدادشــان زیاد است و‬ ‫گویا تعمدی در کار بوده‪ .‬درست است؟‬ ‫نه‪ ،‬اصال‪ .‬هیچ تعمدی در کار نبوده‪ .‬اما کارهای‬ ‫فیلم اولی ها امیدوارکننده بــود‪ .‬خیلی از فیلم های اول که‬ ‫متقاضی بودند انقدر خوب بودند که نمی شد انتخاب شان‬ ‫نکرد‪ .‬این برای ما امیــدوار کننده بود اما هرگز نشــانه ای‬ ‫نبود که بخواهیم با رویکرد جوانگرایانه و‪ ...‬فیلم انتخاب‬ ‫ی کارگردان ها را یک‬ ‫کنیم‪ .‬در واقع ما در حین انتخاب اسام ‬ ‫سو گذاشتیم و صرفا با فیلم مواجه شدیم‪ .‬این را به جرات‬ ‫بسیاری می توانم بگویم که ما فیلم ها را انتخاب کردیم نه‬ ‫کارگردان ها را‪.‬‬ ‫فکر نمی کنید حضور گسترده سینماگران جوان و‬ ‫فیلم اولی‪ ،‬از کیفیت جشنواره بکاهد؟‬ ‫نه! به هر حال کیفیت فیلم ها عامل انتخاب شان‬ ‫‪5‬‬ ‫سیدضیاء هاشــمی متولد ‪ 1337‬تهران است‪.‬‬ ‫وی فعالیت ســینمایی را ســال ‪ 1362‬در حوزه هنری‬ ‫سازمان تبلیغات اسالمی اغاز کرد‪ .‬از مسئولیت های‬ ‫او می توان به مدیریت سینماهای تحت پوشش حوزه‬ ‫هنری‪ ،‬تاســیس موسســه «مهاب فیلم»‪ ،‬تاسیس‬ ‫موسســه پخش و تبلیغات ســینمایی تحت پوشش‬ ‫سازمان توسعه ســینمایی سوره‪ ،‬تاســیس شورای‬ ‫پخش فیلــم در مجمــع تهیه کنندگان فیلــم ایران و‬ ‫عضو شورای مرکزی مجمع تهیه کنندگان فیلم ایران‬ ‫اشاره کرد‪ .‬با او درباره انتخاب جنجالی فیلم های فجر‬ ‫‪ 35‬برای حضور در بخش ســودای سیمرغ گفت وگو‬ ‫کرده ایم‪.‬‬ ‫‪71‬‬ ‫معمای کی روش‬ ‫ورزش‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫شوالیه‬ ‫ورزش‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫کارلوسکی روشباهمهمی جنگد‬ ‫سرمربی تیم ملی فوتبال ایران در شرایطی استعفای رسمی خود را به رئیس‬ ‫فدراسیون تسلیم کرد که ابهامات بسیاری در این باره شکل گرفت‪ .‬در شرایطی‬ ‫که اعضای هیات رئیســه فدراسیون فوتبال به دنبال روشــی برای مجاب کردن‬ ‫کی روش برای ادامــه همکاری با تیم ملی فوتبال ایران بودند‪ ،‬اقای ســرمربی در‬ ‫جلسه ‪ 5‬ساعته با تاج از دالیل انصراف خود برای ادامه همکاری با تیم ملی گفت‪.‬‬ ‫با رفتن کی روش از تیم ملی‬ ‫به شدت مخالفم‬ ‫کی روش عملکرد بسیار خوبی‬ ‫داشته است‬ ‫‪1‬‬ ‫درگیری و اســتعفا؛ بــروز این رفتار از ســوی کارلوس‬ ‫کــی روش موضــوع تعجب برانگیزی نیســت‪ .‬ایــن مربی‬ ‫پرتغالی بارها نشان دادهکه برابرهر انتقادیا نقدی بهتندترین‬ ‫شــکل ممکن واکنش نشــان می دهد‪ .‬اختالف و درگیری‬ ‫رسانه ای ســرمربی تیم ملی اما این بار تبعات زیادی همراه‬ ‫داشت‪ .‬او با برانکو وارد درگیری شد‪ .‬سپس حمله هواداران‬ ‫میلیونی پرسپولیس را تاب نیاورد و از مهدی تاج خواست که‬ ‫استعفایش را بپذیرد اما رئیس فدراسیون فوتبال که به خوبی‬ ‫می داندصعودتیم ملیبهجام جهانیتاچهحدضامنبقایاو‬ ‫و همراهانش در فدراسیون فوتبال است ضمن رد استعفای‬ ‫طو نشان‬ ‫کی روش برای برانکو و دیگر منتقدان کی روش خ ‬ ‫کشید ؛ موضعی که باعث شد خیلی ها مسئوالن فدراسیون‬ ‫فوتبال را به شدت مورد انتقاد قرار دهند‪ .‬با این حال بعید به‬ ‫نظر می رسد که دعوای کی روش که البته کارنامه خوبی هم‬ ‫در تیم ملی داشــت ه با برانکو در همین نقطه به پایان برسد‪.‬‬ ‫هر چه هست این دو مربی بهتر از هر کس دیگری می دانند‬ ‫کهچطوربایدازپتانسیلهواداران شانبرایرسیدنبهمنافع‬ ‫شخصی شانبهرهببرند‪.‬‬ ‫اغاز یک تنش‬ ‫درگیری میان کارلوس کی روش و برانکو از زمانی شروع‬ ‫شــد که کی روش تصمیم گرفت ملی پوشــان را به اردویی‬ ‫غیر ضروری ببرد‪ .‬تیم ملــی برای برگــزاری اردوی چند روزه‬ ‫راهی دبی شد که واکنش شدید برانکو را درپی داشت‪ .‬برانکو‬ ‫معتقدبودایناردوبدونهماهنگیبااوبرگزارشدهوسرمربی‬ ‫پرسپولیس در این برهه زمانی نیاز به بازیکنانش دارد تا بتواند‬ ‫برای نیم فصل دوم و راه قهرمانی اماده شــود‪ .‬ایوانکوویچ‬ ‫حتی ناکامی احتمالی پرســپولیس در لیگ قهرمانان اسیا‬ ‫و لیگ برتر را بر گردن ســرمربی تیم ملــی انداخت‪ .‬در پی‬ ‫صحبت های برانکو‪ ،‬کی روش هفت بازیکن پرسپولیس که‬ ‫در اردوی تیم ملی حضور داشتند را ازاد کرد و به تهران فرستاد‬ ‫و در بیانیه ای اعالم کرد که از این به بعد بازیکنان پرسپولیس‬ ‫را تنها در «فیفــا دی» دعوت خواهد کرد‪ .‬امــا خیلی زود از‬ ‫امارات خبر رســید که کارلوس کی روش به صورت شفاهی‬ ‫از سمت خود استعفا کرده است‪ .‬کی روش پیش از این و در‬ ‫زمان درگیری اش با علیرضا اسدی‪ ،‬دبیرکل وقت فدراسیون‬ ‫فوتبال‪ ،‬از سمت خود استعفا کرده بود‪ .‬کی روش در مقطعی‬ ‫که با اســدی به مشــکل برخورد برنده ان نزاع شــد‪ .‬چون‬ ‫کی روشدردرگیریبااسدیازحمایتمردمی برخورداربودو‬ ‫رئیسفدراسیونسمتسرمربیتیم ملیراگرفتدرحالیکه‬ ‫هفته گذشته یک طرف ماجرا کی روش و طرف دیگر ماجرا‬ ‫برانکو و هواداران پرسپولیس بودند‪.‬‬ ‫وقتی عابدینی استعفا را فاش کرد‬ ‫پشت پرده استعفای کی روش‬ ‫ســرمربی تیم ملی فوتبال ایران در شرایطی استعفای‬ ‫رسمی خود را به رئیس فدراسیون تســلیم کرد که ابهامات‬ ‫پشت پرده استعفا ‬ ‫انتهای دعوای برانکو ‪ -‬کی روش به اســتعفای ظاهرا‬ ‫کتبی سرمربی تیم ملی منجر شد اما به نظر می رسد که این‬ ‫اســتعفا بیشــتر از ضمانت اجرایی در واقع دستاویزی برای‬ ‫گرفتن امتیازات بیشتر بود‪ .‬چه انکه کی روش در متن کوتاه‬ ‫استعفایشبهمشکالتسخت افزاریهمیشگیاشارهکرد؛‬ ‫لغو اردوها‪ ،‬کمبود بازی های تدارکاتی و نداشتن امکانات‪.‬‬ ‫یک سناریوی غیرمنتظره برای اینکه مقامات مسئول بودجه‬ ‫وعده داده شده را به حســاب فدراسیون فوتبال واریز کنند‪.‬‬ ‫دوباره استعفا و دوباره بحث بر سر چرایی ان‪ .‬مدتی است که‬ ‫البته اســتعفاهای کی روش غافلگیرمان نمی کند اما تکرار‬ ‫این اقدام در حالی که تیم ملی در وضعیت خوبی قرار دارد‪،‬‬ ‫پرسش هایی را بر می انگیزد‪ .‬برخی معتقدند این استعفا یک‬ ‫طرح حساب شــده برای رسیدن به خواســته های دیگری‬ ‫اســت از جمله دریافت کمــک مالی از مســیر منابع دولتی‬ ‫ی کم کاری هــا و کوتاهی ها برای حل‬ ‫که می تواند بــر تمام ‬ ‫مشکالت مالی تیم های ملی سرپوش بگذارد‪ .‬با این نگاه‪،‬‬ ‫ماجرای استعفای کی روش درســت از روزی کلید خورد که‬ ‫وعده کمک از طرف دولت در رســانه ها مطرح شده ؛ وعده‬ ‫کمک‪ ۱۵‬میلیاردی به فدراسیون فوتبال‪ .‬از ان وعده حدود‬ ‫یک ماه می گذرد‪ .‬مهدی تاج بیست و نهم اذرماه بود که در‬ ‫مصاحبه ای این صحبت ها را به زبان اورد‪« :‬جا دارد از اقای‬ ‫سلطانی فرنهایتتشکرراکنم‪،‬چراکهانصافاماهرکاریکه‬ ‫ازاوخواستیمباکمالمیلانجامداد‪.‬اخیراهمباهیات رئیسه‬ ‫جلسهگذاشتوبامننیزچندجلسهترتیبدادتابهمشکالت‬ ‫مارسیدگیشود‪.‬قبالهمگفتمماتابهامروز ‪2-3‬میلیاردبرای‬ ‫تیم ملی هزینه کرده ایم و از اقــای جهانگیری‪ ،‬معاون اول‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫حتی در برهه ای این شایعه را به وجود اورد که با برانکو برای‬ ‫جانشــینی او وارد مذاکره شــده اســت‪ .‬صحبت های امیر‬ ‫عابدینی نشان داد که او و احتماال بقیه مخالفان هم فعال به‬ ‫گروهدیگریپیوستند‪.‬خودشدلیلاینتغییررویهراحمایت‬ ‫ی عنوان کرد‪ .‬از نکاتی که حمایت عابدینی را نشان‬ ‫از تیم مل ‬ ‫می داد این بود که تاکید کرد این استعفای کی روش صوری‬ ‫وبرایگرفتنامتیازنیست‪«:‬کی روشهمیشهمشکالتیبا‬ ‫زمینتمرین‪،‬البسهوامکاناتتیم ملیداشت‪.‬مشکالتیکه‬ ‫بعضیاوقاتبهاستعفایاومنجرمی شد‪.‬استعفایشفاهی‬ ‫که برای گرفتن امتیاز بــود‪ .‬این بار اما شــرایط کامال فرق‬ ‫می کند‪ .‬کی روش برای حفظ پرستیژ و شخصیتش استعفا‬ ‫داده است‪ .‬او اعتقاد داشته که شخصیتش زیر سوال رفته‪.‬‬ ‫نمی توانداختیاراردوهایتیمشراداشتهباشدوفکرمی کند‬ ‫که این مشکالت با رفتن او حل خواهد شد‪».‬‬ ‫ایا تاج و سایر اعضای فدراسیون هم اعتقا د دارند که‬ ‫با رفتن کی روش مشــکالت حل خواهد شــد؟ عابدینی در‬ ‫پاسخ به این سوال گفته بود‪« :‬به هیچ عنوان‪ .‬موضع رسمی‬ ‫فدراسیون این اســت که صد در صد با این استعفا مخالفت‬ ‫خواهد شــد‪ .‬البته همه چیز به اینجا ختم نمی شــود‪ .‬بعد از‬ ‫مخالفت با استعفا‪ ،‬جلسه ای میان سرمربی تیم ملی و سایر‬ ‫لو فصل‬ ‫مربیانبرگزارخواهدشدتامشکالتبرایهمیشهح ‬ ‫شود‪ .‬برنامه اقای تاج هم از ابتدا همین بود‪ .‬ایشان به امارات‬ ‫رفته بودند تا همین مشکالت را حل کنند‪ .‬حاال بعد از استعفا‬ ‫هم چیزی تغییر نکرده و ما برنامه خود را پیش می بریم‪ ».‬وی‬ ‫کهیکیازمخالفانجدیکی روشمحسوبمی شود‪،‬ادامه‬ ‫داده بود‪« :‬دیگر در این مدت همه کی روش را شناخته اند‪ .‬او‬ ‫خیلی سریع و احساســی و بدون مشورت با شخص دیگری‬ ‫تصمیم می گیرد‪ .‬این را هم نباید فراموش کنیم که افرادی‬ ‫خارج از ایران و در کشورهای همســایه و حتی داخل ایران‬ ‫هســتند که از این دعواهــای به وجود امده ســود می برند‪.‬‬ ‫پس تالش می کنند تــا کی روش را تحریک کــرده و اب به‬ ‫اسیاب دشمن بریزند‪ .‬فدراسیون اما تالش می کند تا همه‬ ‫این مسائل را مدیریت کند‪ .‬در شــرایط فعلی‪ ،‬هیچ تغییر و‬ ‫تحولی نمی تواند به نفع تیم ملی باشد و همان طور که گفتم‬ ‫تصمیم ما صد در صد ماندن کی روش است و به راهی غیر از‬ ‫ان فکر نمی کنیم‪ ».‬عابدینی باز هم از دست های پشت پرده‬ ‫می گوید ؛ از انهایی که می خواهند از این اب گل الود ماهی‬ ‫بگیرند‪ .‬خودی ها به دنبال منافع شــخصی خود هســتند و‬ ‫غیرخودی ها به دنبــال ضربه به تیم ملــی‪ .‬عابدینی در این‬ ‫میان از نقش پیروانی هم می گوید‪ .‬فــردی که در کادرفنی‬ ‫رابطه چندان خوبی با عابدینی ندارد و بارها علیه هم مصاحبه‬ ‫کرده انــد‪ .‬عابدینی ســپس پیروانی را هــدف گرفت‪« :‬در‬ ‫مواقعی مشــابه‪،‬تعامل با دیگران و ارام کردن اوضاع یکی‬ ‫از وظایف کادرفنی اســت‪ .‬در این میان نکونام واقعا تالش‬ ‫زیادی کرده‪ .‬او بسیاری مواقع با کی روش مخالفت کرده و‬ ‫حرف هایش را صریح و شــفاف می زند اما پیروانی به شدت‬ ‫تحت تاثیر کی روش قرار دارد و هر کاری که او بگوید انجام‬ ‫می دهد‪ .‬پیروانی نه بحثی با کــی روش انجام می دهد و نه‬ ‫مخالفتیمی کندوبسیارتحتتاثیرشقرارمی دهد‪.‬اوارتباط‬ ‫خوبی هم با سایر مربیان برقرار نمی کند و این یکی از دالیل‬ ‫مشکالت پیش امده است‪».‬‬ ‫بسیاری در این باره شــکل گرفت‪ .‬در شرایطی که اعضای‬ ‫هیات رئیسه فدراسیون فوتبال به دنبال روشی برای مجاب‬ ‫کردن کــی روش برای ادامــه همکاری بــا تیم ملی فوتبال‬ ‫ایران بودند‪ ،‬اقای سرمربی در جلسه ‪ 5‬ساعته با تاج از دالیل‬ ‫انصراف خود برای ادامه همکاری با تیم ملی گفت‪.‬‬ ‫انچه مــورد نظر کی روش در این اســتعفا بــود‪ ،‬عدم‬ ‫رسیدگی به شروطی اســت که او در مرتبه قبلی برای ادامه‬ ‫همکاری برای فدراسیون اعالم کرده بود‪ 11 .‬شرطی که از‬ ‫بین انها تنها یکی اجرا شده است‪ .‬کی روش در توافق قبلی‬ ‫از فدراسیون خواسته بود به مشــکالتی مثل عقب افتادن‬ ‫دستمزدها‪ ،‬مساله لباس‪ ،‬مساله زمین دستگردی‪ ،‬تکمیل‬ ‫مرکز پرفورمنس سنتر و‪ ...‬رســیدگی کند که فقط موضوع‬ ‫لباس ها ان هم نه به صورت کامل مورد رسیدگی قرار گرفته‬ ‫و این مساله باعث ادامه گالیه های سرمربی تیم ملی شده‬ ‫است‪ .‬همانطور که در بیانیه کی روش امده بود‪ ،‬این سرمربی‬ ‫عقیده دارد شرایط مدنظر برای کار با استانداردهای وی در‬ ‫ن ترجیــح او بر قطع همکاری‬ ‫تیم ملی وجود نــدارد و بنابرای ‬ ‫فوریباشرایطیاستکهدوطرفازنظرمالیباهمبهتوافق‬ ‫برســند‪ .‬جالب اینکه کی روش برای قطع همکاری غرامت‬ ‫خاصــی را هم از فدراســیون فوتبــال طلب نکــرده اگرچه‬ ‫عقیده دارد وی مســئول ایــن جدایی نیســت‪ .‬نکته جالب‬ ‫اینکه موضوع درگیری اخیر کارلوس کی روش با برانکو هیچ‬ ‫ارتباطی با استعفای ســرمربی تیم ملی فوتبال ایران ندارد و‬ ‫اگرچه کی روش از اظهارات برانکو به شدت عصبانی است‬ ‫امااینمسالهانگیزهاستعفایکتبیوشفاهیاونشدهاست‪.‬‬ ‫هر چندهمچنانخیلی هااعتقاددارندکهاستعفایکی روش‬ ‫را نباید جدی گرفت‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫درحالیکهدعوایکی روشوبرانکوشدتگرفتهبودو‬ ‫رئیس فدراسیون فوتبال قصد داشت این بحران را با سکوت‬ ‫پشت سر بگذارد این امیر عابدینی بود که استعفای کی روش‬ ‫را رسانه ای کرد‪ .‬رئیس کمیته بازاریابی فدراسیون فوتبال در‬ ‫مصاحبه با خبرگزاری ها استعفای سرمربی پرتغالی تیم ملی‬ ‫را کامال جدی خواند‪ .‬در فدراسیون فوتبال همیشه دو گروه‬ ‫وجود داشــتند ؛ گروهی که طرفدار و حافظ منافع کی روش‬ ‫بودندودربرابرهراتفاقیدرمقابلاوکوتاهمی امدندوگروهی‬ ‫دیگر منتقد‪ .‬انها اعتقاد داشتند باید مقابل زیاده خواهی ها و‬ ‫تعیین تکلیف هایکی روشایستاد‪.‬نمایندهاینمخالفاندر‬ ‫برهه ای امیرعابدینی بود‪ .‬فردی که اختالفاتش با کی روش‬ ‫برانکو باید بداند که اولویت‬ ‫با تیم ملی است‬ ‫حضور مثبت کی روش در فوتبال ایران‬ ‫غیرقابل انکار است‬ ‫سفید و سیاه کارنامه کی روش؛‬ ‫سطح مطالبات مان از سرمربی‬ ‫تیم ملی را باال ببریم‬ ‫‪73‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫ورزش‬ ‫رئیس جمهوری خواهانکمک‪ ۱۵‬میلیاردیدولتشدیمکه‬ ‫حتی روز گذشته هم من در این زمینه با او صحبت کردم و قرار‬ ‫شد این کمک به تیم ملی انجام شود‪ ».‬ان زمان گفته شد که‬ ‫تمام این مبلغ ظرف چند روز در اختیار فدراسیون فوتبال قرار‬ ‫خواهد گرفت و پرداخت این پول به معنی پایان دغدغه های‬ ‫فدراســیون فوتبال در زمینه برگزاری اردو و پرداخت قرارداد‬ ‫کادر فنی تیم ملــی خواهد بود‪ .‬روزها یکــی پس از دیگری‬ ‫سپری می شد اما خبر جدیدی داده نشد؛ حتی از دومیلیاردی‬ ‫کهبهحسابفدراسیونفوتبالواریزشد‪.‬رایزنی هایمهدی‬ ‫تاجبااسحاقجهانگیریوسلطانی فرادامهداشت‪.‬تیم ملی‬ ‫در همین مقطع برای برگزاری اردوی تدارکاتی به دبی رفت‪.‬‬ ‫اردویی که خیلی ها می گفتند چرا باید برگزار شود؟ کی روش‬ ‫اما پای خود را در یک کفش کرد‪ .‬او ‪ ۲۵‬بازیکن را به امارات‬ ‫برد و انها را در باشگاه ایرانیان مستقر کرد‪ .‬از این‪ ۲۵‬بازیکن‪،‬‬ ‫م کی روش‬ ‫دو بازیکن مصدوم بودند و ‪ ۷‬بازیکن نیز با تصمی ‬ ‫به تهران بازگشتند‪ .‬ان هم تنها به بهانه مصاحبه های گاه و‬ ‫بیگاهبرانکوایوانکوویچکهقریببهاتفاقانهانیزمنطقیبود‪.‬‬ ‫یکبازیکنهمبهقطررفتتاپیراهنالشحانیهرابرتنکند‪.‬‬ ‫اردو تنها با حضور ‪ ۱۷‬بازیکن که دو نفر از انها اســیب‬ ‫دیده بودند برگزار شد؛ اردویی که در نهایت یک خبر عجیب‬ ‫از ان خارج شد‪ .‬استعفای کارلوس کی روش از سرمربیگری‬ ‫تیم ملی‪.‬استعفاییکهمشخصنشدکتبیاستیاشفاهی؟‬ ‫استعفایی پرابهام که شایعه های فراوانی را در خود جای داد‪.‬‬ ‫عده ای گفتند این بار جدی اســت و برخی هم این استعفا را‬ ‫همچوناستعفاهایپیشینبی اعتباردانستند‪.‬‬ ‫یکی از خصوصیات کی روش که ظاهــرا هرگز تغییر‬ ‫نمی کند‪ ،‬همین استعفاهای ناگهانی اش اســت‪ .‬او انگار‬ ‫عادت دارد در مقاطع حســاس کار را زمین بگــذارد و هر روز‬ ‫حرف از رفتن بزند‪ .‬حرفی که در نهایت عملی نمی شــود اما‬ ‫امتیازهایی را برای او در پی دارد‪ .‬این بار هم به نظر می رسد‬ ‫قصه همین اســت‪ .‬قصه ای تکراری که برای واقعی جلوه‬ ‫دادنش طرحی جالب نوشته شده است‪ .‬این طرح اگر درست‬ ‫باشد‪،‬دریافتکمکازدولترانشانهگرفتهاست‪.‬هنوزهمه‬ ‫کمک وعده داده شده‪ ،‬محقق نشــده است‪ .‬پس بهترین‬ ‫راهکار‪،‬استعفایدوبارهکی روشبود‪.‬استعفاییکهخیلی ها‬ ‫بهانه اش را اختالف بــا برانکو می دانند و حملــه هواداران‬ ‫پرسپولیسبهکی روشدرفضایمجازی ؛مساله ایکههرگز‬ ‫نمی تواند ادله محکمی برای اســتعفای مرد پرتغالی باشد‪.‬‬ ‫اســتعفا از زبان امیر عابدینی در رسانه ها منتشر شده است‪،‬‬ ‫یعنی یک مرجع غیررسمی و غیرمســئول در حوزه تیم های‬ ‫ملی و البته ســاعاتی پــس از ان نیز بیانیه کــی روش از راه‬ ‫رسید‪ .‬بیانیه ای که در ان کی روش از نبود امکانات و ناتوانی‬ ‫فدراسیونفوتبالدربرگزاریاردووبازی هایتدارکاتیگالیه‬ ‫کرده بود‪ .‬پس اختــاف با برانکو‪ ،‬تنها بهانــه ای بود برای‬ ‫استعفا بر اســاس طرحی که توضیح دادیم‪ .‬استعفا به دلیل‬ ‫دیگرینوشتهیامنتشرشدهبود‪.‬حتیاگربرانکوانانتقادات‬ ‫رامطرحنمی کرد‪،‬اردوینافرجاماماراتکافیبودبرایاینکه‬ ‫کی روش بهانه ای برای استعفا داشته باشد‪ .‬حاال مهدی تاج‬ ‫می تواند گزارش استعفای کی روش را در اختیار دولت قرار‬ ‫بدهد و از ان به عنوان راهکاری بــرای دریافت کمک مالی‬ ‫استفاده کند‪ .‬البته تاج با استعفای کی روش مخالفت کرده‬ ‫اما تالش ها برای تحقق وعــده ادامه خواهد یافت‪ ،‬همان‬ ‫باقیمانده ‪ ۱۳‬میلیاردی که گفته می شود ‪ ۹‬میلیارد ان شاید‬ ‫ظرف روزهای اینده به حساب فدراسیون فوتبال واریز شود‪.‬‬ ‫‪ ۹‬میلیاردی که می تواند به عنوان بخشــی از مبلــغ قرارداد‬ ‫کی روش در اختیار او قرار بگیرد و بقیــه ان صرف برگزاری‬ ‫اردوهای تدارکاتی شود‪ .‬اگر همه پیش فرض های این طرح‬ ‫را جدی بگیریم‪ ،‬تا اینجا به بهترین شکل اجرا شده اما سوال‬ ‫ایناستکهایادولتومعاوناولرئیس جمهوریباخواندن‬ ‫استعفایکی روشبهفدراسیونفوتبالکمکخواهندکردیا‬ ‫اینکه نقشه ها نقش بر اب خواهد شد؟‬ ‫با رفتن کی روش از تیم ملی به شدت مخالفم‬ ‫کی روش عملکرد بسیار خوبی داشته است‬ ‫رسول کربکندی‬ ‫‪2‬‬ ‫مربی فوتبال‬ ‫قبل از هر چیز بایــد بگویم که در تمــام دنیا مربیان‬ ‫تیم های ملی با مربیان باشگاهی ارتباط تنگاتنگی دارند‪.‬‬ ‫اتفاقات خوبی در فوتبال مــا در یکی‪ ،‬دو هفته اخیر‬ ‫رخ نداده است‪ .‬متاسفانه این مسائل بد باعث خواهد شد‬ ‫تا فوتبال ما بیشتر از همه چیز ضرر کند و رفته رفته فوتبال‬ ‫ما به سمتی برود که برخی از ان سوءاستفاده می کنند‪.‬‬ ‫من به مربیان داخلی حق می دهــم که از کی روش‬ ‫ناراحت باشند زیرا او ارتباط خوبی با مربیان باشگاهی ندارد‬ ‫و نتوانسته تعامل مثبتی با انها برقرار کند‪.‬‬ ‫البته به کی روش هم حق می دهــم زیرا او امکانات‬ ‫می خواهد تا بتواند فوتبال ملی ما را بهتر از گذشــته کند‪.‬‬ ‫کی روش در مدت حضورش در فوتبال ایران باعث شد تا ما‬ ‫دیگر استرس بازی با تیم های اسیایی را نداشته باشیم و در‬ ‫بازی های گذشته شاهد بودیم که هیچ تیم اسیایی توانایی‬ ‫برابری با ما را نداشته است‪.‬‬ ‫اما چرا کی روش با مربیان داخلی هیچ تعاملی ندارد؟‬ ‫باید بپذیریم که یکی از مشــکالت بزرگ فوتبال ما همین‬ ‫است‪ .‬کی روش اعتمادی به مربیان داخلی ندارد‪ .‬درست‬ ‫برعکس ان ما شاهد هســتیم که در تمام دنیا مربیان ملی‬ ‫با مربیان باشگاهی تعامل بسیار خوبی دارند و حتی برنامه‬ ‫تمرینی بازیکنان را از مربیان باشگاهی می گیرند تا بتوانند‬ ‫همانطور که بازیکنان را اماده تحویل می گیرند اماده هم‬ ‫به باشگاه شان برگردانند‪.‬‬ ‫به اعتقاد من در این اتفاقات بــدی که در یکی‪ ،‬دو‬ ‫هفته اخیر به وجود امده فدراسیون کوتاهی کرده و اجازه‬ ‫داده اســت که این اتفاقات گســترده تر شــود‪ .‬مسئوالن‬ ‫فدراسیون باید زودتر از اینها به این جنجال ورود می کردند‬ ‫و اجازه نمی دادند هم فوتبال ملی و باشگاهی دچار تزلزل‬ ‫شود‪.‬‬ ‫اما ســوال دیگری که این روزها خیلی ها با ان درگیر‬ ‫هستند این است که ایا در این برهه از زمان قبول استعفای‬ ‫کارلوس کی روش کار درســتی اســت؟ باید بــه صراحت‬ ‫بگویم که با این قضیه مخالفم و نباید چنین کاری را انجام‬ ‫داد‪ .‬کی روش زحمات زیــادی برای فوتبال ما کشــیده‪،‬‬ ‫شناخت خوبی از فوتبال ما دارد و باتوجه به اینکه در کوران‬ ‫مسابقات مقدماتی جام جهانی هم هستیم او باید با قدرت‬ ‫به کارش ادامه دهد‪ .‬کی روش مربی بزرگی است‪ ،‬او روی‬ ‫نیمکــت تیم هایی مثــل رئال مادرید‪ ،‬منچســتریونایتد و‬ ‫پرتغال نشسته است و باید برای او امکانات الزم را فراهم‬ ‫کرد تا بتواند تیم ملی را باز هم به جام جهانی برساند‪.‬‬ ‫بــه اعتقاد مــن اصــا زمان این نیســت کــه اقای‬ ‫کی روش بــرود و شــخص دیگــری جایگزین او شــود‪.‬‬ ‫بعد از جام جهانــی و جام ملت های اســیا مــا جوانگرایی‬ ‫منطقی در تیم ملی دیدیم‪ .‬به نظر در زمان اقای کی روش‬ ‫یکی از بی حاشــیه ترین تیم ملی ها را داشــتیم‪ .‬کی روش‬ ‫عملکرد بســیار خوبی داشــته اســت‪ .‬کی روش شناخت‬ ‫کاملی نســبت به بازیکنان تیم ملی پیدا کرده و موافقت با‬ ‫استعفای او به صالح فوتبال ما نیست‪ .‬شاید اگر شخص‬ ‫دیگری به جای کی روش سرمربی تیم ملی شود ما بتوانیم‬ ‫بــه جام جهانی صعــود کنیم امــا واقعا این یک ریســک‬ ‫اســت‪ .‬در فدراســیون خیلی ها موافق کی روش نیستند‬ ‫امــا وقتی یک مربــی با چنیــن قیمتی ســرمربی تیم ملی‬ ‫می شــود باید بین او و فدارســیون فوتبــال تعامل وجود‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫اما درباره اختالف کــی روش و برانکو نیز باید عرض‬ ‫کنم که هر دو مربی حرفه ای هســتند و هر کدام به منافع‬ ‫تیمشــان فکــر می کننــد‪ .‬باید بیــن ســرمربی تیم ملی و‬ ‫باشگاه ها تعامل وجود داشــته باشد‪ .‬همانطور که در همه‬ ‫دنیا این تعامل وجود دارد‪ .‬فدراســیون باید این مسائل را‬ ‫مدیریت کند و این هماهنگی ها را به وجود بیاورد‪ .‬شــاید‬ ‫اگر سرمربی تیم ملی و سرمربی باشگاه ها درباره اردوی ‪5‬‬ ‫روزه دبی با یکدیگر جلسه برگزار می کردند این مشکالت‬ ‫به وجود نمی امد‪.‬‬ ‫اقای برانکو مصاحبــه کرد و گفت اگر پرســپولیس‬ ‫نتیجه نگیــرد مقصرش کی روش اســت‪ .‬کــی روش هم‬ ‫با دیپــورت بازیکنان پرســپولیس توپ را بــه زمین برانکو‬ ‫انداخت‪ .‬االن شــما فکر می کنید بازیکنان پرســپولیس‬ ‫می توانند صددرصد تمرکزشــان را در پرســپولیس داشته‬ ‫باشــند؟ اســتعفاهای کی روش تکراری شــده و من فکر‬ ‫می کنم هر چــه زودتر بایــد تعامــل بین او و ســرمربیان‬ ‫باشگا ه ها به وجود اید‪.‬‬ ‫من فکر می کنم مردم بیش از همه خواســتار ماندن‬ ‫کی روش در تیم ملی هســتند‪ .‬او شــخصیت جالبی دارد‪.‬‬ ‫مگر مــردم از تیم ملی چــه می خواهند؟ کــی روش همه‬ ‫بازیکنان جوان لیگ را در این چند سال دیده و به تیم ملی‬ ‫دعوت کرده اســت‪ .‬به اعتقاد من نظم و انضباطی که در‬ ‫تیم ملی وجود دارد مهم ترین دستاورد کی روش است‪ .‬بعد‬ ‫از خط زدن رحمتی و چند مورد دیگر ما هیچ گونه حاشیه ای‬ ‫در تیم ملی ندیدیم‪ .‬حتی در زمان اقای برانکو هم حاشیه‬ ‫وجود داشت و علی کریمی برخی رفتارها را انجام می داد‪،‬‬ ‫اما در زمان اقای کــی روش این اتفاقات رخ نداد‪ .‬شــاید‬ ‫برخی معتقد باشــند تیم ملی زیبا بازی نمی کند اما تیم ملی‬ ‫ما نتیجه می گیرد‪.‬‬ ‫کی روش و برانکو از تنش بپرهیزند‬ ‫برگرداندن ملی پوشان پرسپولیسکار خوبی نبود‬ ‫ابراهیم اشتیانی‬ ‫‪3‬‬ ‫کارشناس فوتبال‬ ‫پرسپولیس چند سالی بود که شــرایط خوبی نداشت‬ ‫و ان طور که توقع می رفت فوتبال بازی نمی کرد‪ .‬از ســال‬ ‫گذشته خوشبختانه شرایط تغییر کرد و پرسپولیس روندی را‬ ‫در پیش گرفت که موجب خوشحالی همه ما پیشکسوتان و‬ ‫هواداران شد‪ .‬خوشبختانه این روند در این فصل هم ادامه‬ ‫داشته و تیم نتایج خوبی را کسب کرده است‪ .‬سال های قبل‬ ‫هواداران از شرایط پرسپولیس ناراحت بودند و این برای ما‬ ‫خیلی ازار دهنده بود اما در این یک سال اخیر تیم به حدی‬ ‫خوب بود که می بینیم برای هر بازی باالی ‪ 50‬هزار نفر به‬ ‫اســتادیوم می روند‪ .‬پرســپولیس برانکو هم در دفاع و هم‬ ‫در حمله خیلی خوب بازی می کنــد‪ .‬به طور کلی در فوتبال‬ ‫امروز همه بازیکنان با هم در دفاع و حمله شرکت می کنند و‬ ‫شیوه فوتبال نسبت به گذشته و زمان ما فرق کرده است و‬ ‫در این فصل هم پرسپولیس به همین شکل بازی می کند‪.‬‬ ‫در خط دفاع به دلیل داشتن سه بازیکن ملی پوش و با وجود‬ ‫بیرانوند درون دروازه‪ ،‬خط دفاعی پرسپولیس خیلی مقتدر‬ ‫عمل کرده و در خط حملــه هم تیم زهردار اســت و در هر‬ ‫بازی موقعیت های زیادی دارد‪ .‬به صورت کلی پرسپولیس‬ ‫فوتبال روان و شناوری بازی می کند که تماشای بازی های‬ ‫این تیم برای ما لذتبخش است‪.‬‬ ‫با این مقدمه می خواهم عرض کنم که همان اندازه‬ ‫که تیم ملی برای کــی روش اهمیت دارد برانکــو نیز خود‬ ‫را مقابل هواداران پرسپولیس مســئول و متعهد می داند‪.‬‬ ‫برانکو در پرسپولیس شــاهکار کرده است‪ .‬تیم از نظر فنی‬ ‫خیلی خوب کار کرده و به نظر من برانکو پرسپولیس را دوباره‬ ‫احیا کرده است‪.‬‬ ‫اما هفته پیش شــاهد شــدت گرفتن اختالف میان‬ ‫برانکو و کی روش بودیم‪ .‬بعد از انتقاد سرمربی پرسپولیس‬ ‫از کی روش و برنامه های او در تیم ملی‪ ،‬ســرمربی تیم ملی‬ ‫ی غیرمنتظره ملی پوشــان پرسپولیس را از اردوی‬ ‫در اقدام ‬ ‫تیم ملی به ایران برگرداند‪ .‬واقعا کار درستی نبود‪ .‬من واقعا ‬ ‫از رخ دادن این اتفاقات و مطرح شدن صحبت های اخیر‬ ‫برانکو بداند اولویت با تیم ملی است‬ ‫حضور مثبت کی روش در فوتبال ایران غیرقابل انکار است‬ ‫مسعود اقبالی‬ ‫‪4‬‬ ‫کارشناس فوتبال‬ ‫ناراحت شدم‪ .‬هر دو مربی برای فوتبال ما زحمت کشیده اند‬ ‫و مربیــان بزرگی هســتند‪ .‬کــی روش نبایــد در واکنش به‬ ‫حرف های برانکو بازیکنــان را از اردو بیرون می کرد و بهتر‬ ‫بود با صحبت کردن به انتقادات پاسخ می داد‪ .‬این رفتار او‬ ‫بیشتر بازیکنان پرسپولیس را اذیت می کند و باعث باال رفتن‬ ‫فشار روحی و روانی به ملی پوشان پرسپولیس می شود‪.‬‬ ‫برانکو هم نباید در این برهه ایــن انتقادات را مطرح‬ ‫می کرد و اگر انتقادی داشــت باید قبــل از اردوی تیم ملی‬ ‫مطرح می کرد‪ .‬این صحبت ها و رفتارها بیشتر از هر چیزی‬ ‫باعث ضربه خوردن پرسپولیس و تیم ملی می شود و فوتبال‬ ‫ایران از این مسائل و اختالفات ضربه می خورد‪ .‬من اصال‬ ‫توقع نداشتم این دو مربی این رفتارها را بروز بدهند و بهتر‬ ‫بود این اختالف در فضایی دوستانه حل می شد‪.‬‬ ‫در ایــن بین تنها مرجعــی که می توانــد ارامش را به‬ ‫تیم ملی و پرسپولیس برگرداند مسئوالن فدراسیون فوتبال‬ ‫هستند‪ .‬البته به شــرط انکه چنین اراده ای داشته باشند‪.‬‬ ‫مهدی تاج به عنوان رئیس فدراسیون فوتبال باید قاطعانه‬ ‫اقدام کند و اجــازه ندهد اختــاف برانکو و کــی روش به‬ ‫منافع پرسپولیس و تیم ملی ضربه بزند‪ .‬هم تیم ملی و هم‬ ‫پرسپولیس برای ما محترم و ارزشمند است‪ .‬نباید دود این‬ ‫اختالفات به چشــم پرسپولیســی ها یا مردم عالقه مند به‬ ‫تیم ملی برود‪ .‬بلکه باید این مربیــان را مجاب کنیم که در‬ ‫چارچوب اصول حرفه ای برخورد کنند و از تنش بپرهیزند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫سرمربی پرسپولیس می خواهد ملی پوشانش را در بازی های‬ ‫سخت در اختیار داشته باشد؛ به نظر من باید گفت برانکو‬ ‫در این مورد حق دارد‪ .‬خیلی از اردوهای تیم ملی در گذشته‬ ‫بدون بازی های تدارکاتی و حضور لژیونرها برگزار شــده و‬ ‫تقریبا بی فایده بوده است‪ .‬با تمام نکات مثبتی که کی روش‬ ‫برای فوتبال ما داشــته اما باید گفت برخی از رفتار های او‬ ‫هم غیرمنطقی بوده و این غیرقابل انکار اســت‪ .‬در همین‬ ‫اردوی اخیر برانکو حق داشــت ناراحت باشد‪ .‬پرسپولیس‬ ‫صدرنشــین لیگ اســت و هواداران زیادی دارد و باید به‬ ‫برانکو حق داد که نگران شرایط تیمش باشد‪.‬‬ ‫البته برانکو هــم باید بداند اولویت با تیم ملی اســت‬ ‫اما باید این را هم در نظر گرفت که برگزاری این اردو با این‬ ‫شکل هیچ نفعی برای تیم ملی نداشــت و بهتر بود اردوی‬ ‫امارات برگزار نمی شــد‪ .‬از طرف دیگر رفتــار کی روش با‬ ‫بازیکنان ملی پوش پرسپولیس هم به هیچ وجه جالب نبود‬ ‫و او نباید اینطور واکنش نشان می داد‪.‬‬ ‫باالخره او یک مربی حرفه ای است و به‬ ‫خوبی می داند چطور خودش را از تنش خارج‬ ‫کند‪ .‬تیم ملی در مقدماتی جام جهانی شرایط‬ ‫خوبی دارد و کی روش هــم باتوجه به همین‬ ‫مساله ســعی کرده با مساله اســتعفا به شکلی‬ ‫فدراسیون ر ا رودرروی مردم قرار بدهد‪.‬‬ ‫اعتقاد من این است که کی روش‬ ‫می توانــد در فرصــت باقیمانــده تا‬ ‫شــروع دوبــاره مرحلــه مقدماتی‬ ‫جام جهانی‪ ،‬یک اردوی مناســب‬ ‫و با شــرایط بهتر را بــرای تیم ملی‬ ‫برگزار کند‪ .‬در حال حاضر اولویت‬ ‫با باشگاه ها ســت و بهتر اســت‬ ‫بازیکناندراختیارتیم هایشان‬ ‫باشند و کی روش هم باید به‬ ‫مربیان باشــگاه ها اعتماد‬ ‫کنــد و بهتریــن راه حــل‬ ‫بــرای برطرف شــدن‬ ‫مشکالت اخیر همین‬ ‫است‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫فوتبال ما وارد تنش تازه ای شــده است‪ .‬این بار یک‬ ‫طرف ماجرا کــی روش و طرف دیگر برانکو اســت‪ .‬هفته‬ ‫گذشته برانکو ایوانکوویچ‪ ،‬ســرمربی پرسپولیس به انتقاد‬ ‫از کــی روش و برنامه های او در تیم ملــی پرداخت که این‬ ‫صحبت هــا در ابتدا واکنــش کی روش در قبــال بازیکنان‬ ‫ملی پوش پرســپولیس و ترخیص انها از اردوی تیم ملی را‬ ‫همراه داشت و سپس منجر به استعفای سرمربی تیم ملی‬ ‫شد‪ .‬من یا خیلی از دوستانی که این روزها درباره این دعوا‬ ‫یا استعفا اظهارنظر می کنیم واقعا از مسائل پشت پرده خبر‬ ‫نداریم اما در مورد برخی مســائل و البتــه روحیات خاص‬ ‫کی روش می توانیم نکته هایی را خاطرنشان کنیم‪.‬‬ ‫واقعیت این است که ما قبل از امدن کی روش به ایران‬ ‫هم به جام جهانی رفته بودیم و تجربه حضور در این رقابت ها‬ ‫را داشتیم اما اتفاق مثبتی که در زمان کی روش رخ داد این‬ ‫ت و تحلیل خوبی‬ ‫بود که او بعد از پایان جام جهانی‪ ،‬با شناخ ‬ ‫که از شرایط فوتبال ما داشــت‪ ،‬به خوبی متوجه شد برای‬ ‫پیشرفت نیاز به تغییر نسل داریم و بالفاصله برای این کار‬ ‫اقدام کرد و االن می بینیم که او تیمی را ساخته که تا چندین‬ ‫سال می توانند کنار هم بازی کنند‪.‬‬ ‫کی روش حتی قبل از جام جهانــی قبلی هم با اوردن‬ ‫بازیکنانی مانند اشکان دژاگه و رضا قوچان نژاد‪ ،‬سعی کرد‬ ‫به بهترین نحو از پتانسیل فوتبال ما استفاده کند و در این کار‬ ‫موفق هم بود‪ .‬کار مثبت دیگر او هم تغییر در ساختار دفاعی‬ ‫تیم ملی بود که در مدت زمان حضور او به خوبی انجام شده‬ ‫است‪ .‬تا قبل از کی روش ما به صورت سنتی همیشه در خط‬ ‫دفاعی تیم ملی دچار ضعف بودیم اما او توانست این ضعف‬ ‫را برطرف کند‪.‬‬ ‫حضور کــی روش در فوتبال ایران مثبــت بوده و این‬ ‫غیرقابل انکار اســت‪ .‬او تیم خوبی ســاخته و نتایج خوبی‬ ‫گرفته‪ .‬شــخصیت او در نظــم پیدا کردن تیم ملی بســیار‬ ‫اثرگذار بــوده و جو تیم ملی به گفته اغلب بازیکنان بســیار‬ ‫خوب اســت‪ .‬حاال در این میان مشکالت سخت افزاری و‬ ‫مدیریتی فوتبال ما که همیشه وجود داشته‪ ،‬در خیلی مواقع‬ ‫باعث واکنش کی روش شده که این موضوع در برخی مواقع‬ ‫باعث ایجاد حاشیه شده و مطمئن باشید اگر این مشکالت‬ ‫نبود خیلی از این حواشی هم ایجاد نمی شد‪.‬‬ ‫تیم ملی در زمان کی روش روند رو به رشد خوبی داشت‬ ‫و می بینیم که االن هم بدون باخت صدرنشین گروهش‬ ‫است و شانس زیادی برای صعود به جام جهانی دارد‪.‬‬ ‫تیم ملی با باخت غریبه شده و شکست دادن ما ارزوی‬ ‫تیم های اســیایی شــده اســت‪ .‬کی روش ساختار‬ ‫دفاعی تیم ملــی را خیلی خوب تغییــر داد و حتی در‬ ‫برهه ای محکوم به این بود که فوتبال تدافعی‬ ‫ارائه می دهد اما االن می بینیم که‬ ‫تیم ملی در فاز حمله هم خیلی‬ ‫نسبت به چند ســال گذشته‬ ‫بهتر شــده‪ .‬هرچند که به‬ ‫دلیل کمبــود خالقیت‬ ‫در تیم ملــی‪ ،‬هنوز در‬ ‫فــاز تهاجمی ضعف‬ ‫داریم اما به صورت‬ ‫کلی در این قسمت‬ ‫هم نسبت به اوایل‬ ‫حضــور کی روش‪،‬‬ ‫تیم ملــی شــرایط‬ ‫بهتری دارد‪.‬‬ ‫امــا در مــورد برانکو‬ ‫نیز نباید بی انصافی کنیم‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪75‬‬ ‫این فوتبال ماست‬ ‫که در اتش می سوزد‬ ‫تحقیر تیم ملی و مردم به قیمت‬ ‫حضور در جام جهانی سوداور است؟‬ ‫امیر حاج رضایی‬ ‫ورزش‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫‪5‬‬ ‫کارشناس فوتبال‬ ‫می خواهم از بیانیه کی روش شــروع کنم؛ کی روش‬ ‫در بخشی از این بیانیه گفته «اقای برانکو خودت در اتشی‬ ‫که روشن شده است‪ ،‬خواهی سوخت»‪ ،‬اما اینطور نیست‬ ‫اقای کی روش! نه برانکو در این اتش می سوزد و نه شما‪،‬‬ ‫بلکه این فوتبال ملی ایران است که در اتش می سوزد‪ .‬دو‬ ‫مربی گران قیمت‪ ،‬دستمزد باالی خود را می گیرند و یک روز‬ ‫از این کشور می روند و ما می مانیم و این اتش که فوتبال مان‬ ‫را سوزانده است‪ .‬حاال جدا از پولی که این دو مربی گرفته اند‬ ‫و به نظرم می شــد با این پول خیلــی از دردهای مان را دوا‬ ‫کنیم‪ ،‬فوتبال ملی اســیب می بیند و هیچ نفعی هم برای ما‬ ‫ندارد‪ .‬این جدل ها و حاشیه ها بین این دو مربی هم از سوی‬ ‫همه محکوم است‪.‬‬ ‫این جدل ها و حاشیه ها سخت گرفته می شود که یک‬ ‫دلیل دارد و ان هم بحث مدیریتی در فوتبال ماســت‪ .‬اگر‬ ‫کسی استخدام می شود‪ ،‬اگر قراردادی هست و حقوقدانی‬ ‫این قــرارداد را تنظیم کرده و همه چیز مشــخص شــده‪،‬‬ ‫رئیس و مرئوس هم مشــخص اســت‪ .‬کجای دنیا دیدید‬ ‫یک مربی بیاید و مدیر باشــگاهی را اخــراج کند؟ همواره‬ ‫این مدیر باشــگاه اســت که مربی را اخراج یا ابقا می کند‪.‬‬ ‫متاســفانه در یک دهه اخیر که فدراســیون فوتبال تحت‬ ‫هدایت علی کفاشیان و مهدی تاج بوده‪ ،‬انقدر مسامحه و‬ ‫کوتاهی صورت گرفته که کار به اینجا رســیده است‪ .‬حاال‬ ‫در فدراســیون این مربی است که رئیس شــده و دیگران‬ ‫مرئوس او شدند‪.‬‬ ‫اکنون با مساله ای مواجه شده ایم که بسیار حساس‬ ‫است؛ استعفای کی روش‪ .‬با این حال من همواره گفته ام‬ ‫جام جهانی نباید اخرین ارزوی ما باشــد‪ ،‬چون چهار بار به‬ ‫جام جهانی رفته ایم‪ ،‬اما حاصلی برای ما نداشــته اســت‪.‬‬ ‫با صعود به جام جهانی مردم خوشــحال می شــوند‪ ،‬جشن‬ ‫می گیرند و خیلــی اتفاقات دیگــر رخ می دهــد‪ ،‬اما فقط‬ ‫‪ 31‬کشــور به جام جهانی می روند که همــراه با میزبان ‪32‬‬ ‫تیم می شوند‪ .‬ایا ســوای این ‪ 32‬کشــور‪ ،‬دنیا برای دیگر‬ ‫کشورهای که به جام جهانی نرفته اند به پایان می رسد؟ ما‬ ‫اکنون در حال قربانی کردن اصول فوتبــال برای رفتن به‬ ‫جام جهانی هستیم‪ .‬حاال باید تمام اصول و شرافت مان را‬ ‫بدهیم تا کی روش تیم ملی را به جام جهانی ببرد!‬ ‫از نظر مــن در مقطع کنونی تغییــر در راس هرم فنی‬ ‫تیم ملی‪ ،‬صحیح نیست و به نظرم شــورایی (هیات رئیسه‬ ‫فدراســیون فوتبال) که امروز تشــکیل می شــود و قدرت‬ ‫تصمیم گیری دارد‪ ،‬باید تالش کنــد تنش جاری را از میان‬ ‫بردارد‪ .‬اکنون همه درگیر هستند‪ ،‬باشگاه ها در لیگ شرکت‬ ‫می کنند‪ ،‬چهــار تیم باید به لیــگ قهرمانان اســیا بروند و‬ ‫فروردین ماه هم انتخابی جام جهانی است و ما برنامه های‬ ‫شــلوغی پیش رو داریم‪ .‬باید درایت و قدرت وجود داشته‬ ‫باشد تا مشــکل در مقطع کنونی حل شــود‪ ،‬اما اگر بازهم‬ ‫مشکل برطرف نشود و در روی یک پاشنه بچرخد‪ ،‬هیچ چیز‬ ‫درست نخواهد شد‪.‬‬ ‫کی روش استعفاهای تاکتیکی زیادی می دهد تا بعد‬ ‫از این اســتعفاها قدرت بیشتری کســب کند‪ .‬من مانده ام‬ ‫برای چه باید این همه باج به او بدهیم و تحقیر شویم؟ درک‬ ‫نمی کنم که چرا باید اینگونه باشــد؛ تحقیر شویم به قیمت‬ ‫رفتن به جام جهانی؟‬ ‫وقتی ما خیلی جوان بودیــم‪ ،‬کالس های مربیگری‬ ‫زیاد می رفتیم‪ .‬مدرسان خارجی به تهران می امدند و برای‬ ‫ما تدریس می کردند و حتی سهمیه هایی برای کالس رفتن‬ ‫در مالزی و ژاپن هم بود‪ .‬پس ما هم کار اکادمیک کرده یم‪،‬‬ ‫همه چیز دیده ایم اما یک موضــوع از همان زمان از ذهنم‬ ‫بیرون نمی رود‪ .‬در دهه ‪ 50‬یا ‪ 60‬بود که المان هنوز متحد‬ ‫نشده بود و یک مدرس از المان شرقی به ایران امده بود که‬ ‫گفت فوتبال سه سر فصل دارد؛ «مدیریت‪ ،‬برنامه ریزی و‬ ‫سرمایه گذاری»‪ .‬این مساله هنوز در ذهن من باقی مانده‪،‬‬ ‫اما وقتی به اقایان می گوییم مدیریت بلد نیســتید‪ ،‬به انها‬ ‫بر می خورد‪.‬‬ ‫نه تضادی با منافع کسانی که پست دارند‪ ،‬داریم و نه‬ ‫انها را ادم های بدی می دانیم‪ .‬اتفاقا همه انها انسان های‬ ‫نازنین‪ ،‬خوب و عالی هستند‪ ،‬اما مدیر نیستند‪ .‬مشکلی هم‬ ‫که ما داریم‪ ،‬با عملکرد انهاســت نه خودشــان‪ .‬کاری هم‬ ‫به منافع و سایر مســائل نداریم و این چیزها را نمی بینیم‪،‬‬ ‫به خصوص من کــه مســتقل و ازاد هســتم و از هیچ کجا‬ ‫منافعی ندارم‪ .‬من بر اساس تجربه و دانش این حرف ها را‬ ‫می زنم و می گویم اینها مدیر نیستند و مدت هاست کشور ما‬ ‫عمال مدیری نداشته است‪ .‬کی روش باهوش است و وقتی‬ ‫این فضا را فهمیده و درک کرده هر کاری دوست دارد‪ ،‬انجام‬ ‫می دهد‪ .‬کار به جایی رسیده که بیانیه های او توهین امیز‬ ‫شــده و نگاهی از باال به ما دارد‪ .‬اینطور نیســت‪ ،‬ما ایرانی‬ ‫هستیم و نخبگانی در کشورمان داریم‪.‬‬ ‫من خودم را می گویم که فوتبــال را اندازه کی روش‬ ‫متوجه نمی شوم‪ ،‬اما هرکسی برای خودش دانشی دارد و هر‬ ‫جای ایران ما هم انسان های فرهیخته و با دانش هستند و‬ ‫این درست نیست که کی روش با حرف ها و رفتارهایش به‬ ‫ما توهین کند‪ .‬فدراسیون ما هم می نشیند و نگاه می کند‪،‬‬ ‫جلوی او را نمی گیرد و اگر االن هم بخواهد این کار را کند‪،‬‬ ‫دیر شده است‪ .‬باید از ابتدا حوزه کاری کی روش مشخص‬ ‫می شد تا او به هرجایی که دلش خواست‪َ ،‬سرک نکشد‪ ،‬اما‬ ‫جلوی او را نگرفتند‪ .‬در فدراسیون ما ادم خوب زیاد است‪،‬‬ ‫اما مدیر به هیچ وجه!‬ ‫در فوتبال انگلیس ببینید که پدر ارســنال در می اید تا‬ ‫در جام حذفی یک تیم دســته دومی را شکست بدهد؛ این‬ ‫کشــور بیش از نیم قرن اســت در جهان و قاره خودش هم‬ ‫افتخاری کسب نکرده‪ ،‬اما ساختارش را حفظ کرده است‪.‬‬ ‫سم االردایس خطا می کند‪ ،‬بالفاصله او را از سرمربیگری‬ ‫تیم ملی انگلیــس برکنار می کنند‪ .‬قبل از او هاجســون بود‬ ‫که او را برداشتند و حاال یک مربی جوان سرمربی تیم ملی‬ ‫است‪ ،‬اما ساختار فوتبال انگلیس تغییر نکرده‪ ،‬اما متاسفانه‬ ‫ما همه چیزمــان برعکس اســت‪ .‬با وجود اینکــه فوتبال‬ ‫انگلیس سال هاست توفیقی نداشته‪ ،‬اما انها می توانند به‬ ‫فوتبال شــان افتخار کنند‪ ،‬چون فوتبال شان پویاست‪ .‬ما‬ ‫می گوییم باید به دو فردای دیگر نگاه کنیم‪ ،‬اما دو فردای‬ ‫دیگر نداریــم‪ .‬انتهای این هفته لیگ شــروع می شــود و‬ ‫پرسپولیس بازی دارد‪ .‬پرسپولیس تیم کوچکی نیست و با‬ ‫این همه هوادار بسیار با اهمیت است‪ .‬ایا درست است که‬ ‫این تیم را مقابل تیم ملی بگذاریم؟ متاسفانه در این اتفاق‬ ‫یک مثلث مقصر بود که یــک ضلع ان برانکو ایوانکوویچ‪،‬‬ ‫یک ضلع کارلوس کی روش و ضلع دیگر فدراسیون فوتبال‬ ‫بود که من نمی دانم سهم هرکدام چقدر است‪.‬‬ ‫کی روش باهوش اســت و بعد از پنج‪ ،‬شــش ســال‬ ‫حضور در ایران نبض جامعــه ما را در دســت می گیرد‪ .‬او‬ ‫می داند اســتراتژی های خــود را در چه زمانــی پیاده کند‪.‬‬ ‫ما مثل خیلی از کشــورهای دنیا هســتیم و به این موضوع‬ ‫اهمیت می دهیم‪ .‬نقل قولی از ریوالدو شده بود که فوتبال‬ ‫برای گرسنه هاست و ما می توانیم این مصداق را به خوبی‬ ‫شرح بدهیم‪.‬‬ ‫اینکه فوتبــال برای گرسنه هاســت‪ ،‬تعبیر جامعه ای‬ ‫اســت که در ان اشــراف زادگان و ثروتمندان انقدر وسیله‬ ‫برای تفریح دارند که برد و باخت فوتبال فرقی به حال شان‬ ‫ندارد‪ ،‬اما برای بقیه جامعه مهم است‪ .‬در کشورهایی مانند‬ ‫کشــورهای امریکای جنوبی‪ ،‬مــردم با فوتبــال تیم ملی و‬ ‫نتایج شان زنده اند‪ .‬وقتی برزیل قهرمان جهان شد‪ ،‬یک قاره‬ ‫جشــن گرفت و حتی رقبای برزیل در قاره شادی کردند که‬ ‫ما هم هستیم و این جامعه ای که ریوالدو گفت را به خوبی‬ ‫تعبیر می کند‪ .‬در کشور خودمان هم عالقه مندان به فوتبال‬ ‫را می بیند که با پیــروزی تیم ملی و صعود بــه جام جهانی‪،‬‬ ‫مشکالت شــان را برای مدتی کوتاه فراموش می کنند‪ ،‬اما‬ ‫اکنون سقف ارزوی مردم را کوتاه می کنند که اگر فدراسیون‬ ‫با قدرت مدیریتی باال داشتیم‪ ،‬اجازه نمی داد سقف ارزوی‬ ‫مردم کوتاه باشــد و جامعه به قضیه اینطــور که کی روش‬ ‫می گوید نگاه کند‪.‬‬ ‫حاال ما چه دوســت داشــته باشــیم یا نه‪ ،‬تاج رئیس‬ ‫فدراسیون فوتبال ایران اســت‪ .‬بد است که او به دبی برود‬ ‫و اجازه ندهد کی روش به ایران بیاید‪ .‬ایا تحقیر تیم ملی و‬ ‫مردم ایران به قیمت حضور در جام جهانی سوداور است؟‬ ‫کجای ان سوداور است که ما را تحقیر کنند و بگویند شما را‬ ‫به جام جهانی بردیم‪.‬‬ ‫سطح مطالبات مان از سرمربی تیم ملی را باال ببریم‬ ‫علیرضا کردی‬ ‫روزنامه نگار ورزشی‬ ‫‪6‬‬ ‫سفید و سیاه کارنامه کی روش‬ ‫از هواداران پرســپولیس برامد‪ .‬البته انتقاد ناپذیری مربی‬ ‫پرتغالی تنها به برخورد با مسئوالن فدراسیون فوتبال منتهی‬ ‫نمی شود بلکه وی در واکنش به انتقاد برخی از کارشناسان‬ ‫و پیشکسوتان فوتبال به بدترین شکل ممکن جواب انها را‬ ‫داده است‪ .‬گفته های تند کی روش در پاسخ به انتقادهای‬ ‫قلعه نویی و دیگر مربیان داخلی در مقطعی که قلعه نویی در‬ ‫استقالل حضور داشت همه را شوکه کرد‪.‬‬ ‫با توجه به حضور کی روش در تیم های بزرگ باشگاهی‬ ‫و ملی‪ ،‬تردیدی در دانش فوتبالی این مربی خارجی نیست‬ ‫ولی نباید فراموش کرد حضور مقطعی مربیان بزرگ فوتبال‬ ‫ی کمک‬ ‫در کشــورمان باید بــه دانش افزایی مربیــان بوم ‬ ‫کند‪ .‬در دوره پنج ســاله حضور کــی روش در ایران هر چند‬ ‫ی همچون «امید نمازی»‪،‬‬ ‫به صورت مقطعی مربیان بومــ ‬ ‫«مجیدصالح»و«علیکریمی»کنارکی روشروینیمکت‬ ‫تیم ملی حضور یافتند‪ ،‬ولی این حضور دوام زیادی نداشت‪.‬‬ ‫برخی کارشناسان بر این باورند که رفتار و برخورد کی روش‬ ‫با مربیان بومی نامناســب و در برخــی از مواقع توهین امیز‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫مورد بعدی اما به مســائل فنی برمی گــردد‪ .‬تیم ملی‬ ‫فوتبال کشــورمان هر چند توانســت با تاکتیــک دفاعی و‬ ‫ضد حمله در بسیاری از بازی ها برنده از زمین بیرون بیاید ولی‬ ‫پافشاری کی روش برای استفاده از روش دفاع و ضد حمله‬ ‫موجب انتقاد های فراوانی شده است‪ .‬اوج این انتقادها بعد‬ ‫از بازی های جام ملت های اسیای‪ 2015‬بود زیرا در این دوره‬ ‫از رقابت ها تیم ملی فوتبال کشورمان با وجود بازی دفاعی و‬ ‫نه چندان زیبا بازهم نتوانست در مقابل تیم های درجه دوم‬ ‫«تیم ملی فوتبال کشورمان بعد از اخراج «مهرداد پوالدی»‬ ‫در بازی مقابل عــراق‪ ،‬هیچ برنامه ای بــرای عوض کردن‬ ‫تاکتیک بازی نداشت‪ .‬با این حال نمی توان گفت کی روش‬ ‫در این زمینه ضعــف جدی دارد‪ .‬او در ایــن بخش به اندازه‬ ‫هر مربی حرفه ای حق اشــتباه دارد‪ ».‬همسنجی دستمزد‬ ‫و دریافتی کارلوس کی روش با نتایج کســب شده تیم ملی‬ ‫در زمان ســرمربیگری وی نشــان از نوعی بی توازنی و نبود‬ ‫تعادل دارد‪ .‬هر چند تیم وی توانست در جام جهانی ‪2014‬‬ ‫برزیل بازی های خوبــی ارائه دهد‪ ،‬ولی حــذف زود هنگام‬ ‫تیم ملی فوتبال از جام ملت های اســیا موجب شد تا برخی‬ ‫از کارشناســان اظهار کننــد تیم ملی فوتبال کشــورمان در‬ ‫ی نتایج بهتری در رقابت های اسیایی‬ ‫گذشته با مربیان بوم ‬ ‫کسب کرده اســت‪ .‬این روزها بحث استعفای کی روش به‬ ‫یکی از مهمترین خبرهای ورزشی کشور تبدیل شده است‬ ‫و هواداران این مربی پرتغالی سعی دارند به هر شکل وی را‬ ‫در ایران حفظ کنند‪ .‬معتقدم باید واقعگرایانه و نه بر اساس‬ ‫احساسات و اسطوره سازی رفتار کنیم‪ .‬هواداران کی روش‬ ‫که تحت تاثیر رفتار حرفه ای وی قرار گرفته اند‪ ،‬باید اجازه‬ ‫دهند تا کارشناسان و مسئوالن فوتبال بدون هیچ پیشداوری‬ ‫عملکرد وی را در بوته نقد قرار دهند و با اســتدالل منطقی‬ ‫تعیین کنند کی روش در فوتبال ایران بماند یا برود‪.‬‬ ‫در پایان مایلم این نکته را عرض کنم که اگر بنا ســت‬ ‫کی روش در فوتبال ما ماندنی شــود باید برنامه هایی فراتر‬ ‫از حضور صرف در جام جهانی از وی خواسته شود زیرا تنها‬ ‫حضور در جام جهانی و کسب باخت یا مساوی نمی تواند به‬ ‫فوتبال ما کمک زیادی کند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫نتایج بسیار خوبی کسب کند‪ .‬با وجود این نقطه های مثبت‪،‬‬ ‫کی روش هدف برخی انتقادها قرار گرفته که نباید به سادگی‬ ‫از کنار این مسائل بگذریم انتقاد ناپذیری یکی از مهمترین‬ ‫نقاط ضعف کی روش در این دوره چهار ســاله است‪ .‬گفته‬ ‫می شود قهر و اســتعفای ناگهانی این مربی پرتغالی زمانی‬ ‫شکل جدی تری به خود گرفت که چندی پیش برانکو او را‬ ‫به چالش کشید و برنامه ریزی تیم ملی را غیرحرفه ای خواند‪.‬‬ ‫دربرابر‪،‬سرمربیپرتغالیتیم ملیبهجایپاسخگویی‪،‬سعی‬ ‫داشت با حرفه ای گری مردم را مقابل سرمربی اسبق تیم ملی‬ ‫یعنی برانکو قرار دهد‪ .‬اما وقتی این راه او به مسیر خطرناکی‬ ‫منتهی شد خیلی زود عقب نشــینی کرد و در مقام دلجویی‬ ‫اسیا موفق باشد و در مرحله یک چهارم نهایی با شکست در‬ ‫مقابل تیم ملی عراق از رسیدن به مرحله نیمه نهایی باز ماند‬ ‫و اگر ان شکســت دراماتیک مقابل عراق رقم نمی خورد‪،‬‬ ‫شــاید ضعف های تیم کی روش در ان مقطع بیشتر هم به‬ ‫چشم می امد‪.‬‬ ‫برخی از مربیان داخلی بــر این عقیده اند کی روش به‬ ‫همان اندازه که بازیکن ســاز و تمرین دهنده خوبی است‪،‬‬ ‫بازی خوان بزرگی نیســت‪ .‬یکی از بهترین بازی خوان های‬ ‫فوتبال ایــران یعنی امیــر قلعه نویی بعد از حــذف تیم ملی‬ ‫فوتبال کشــورمان از بازی های جام ملت های اســیا‪2015‬‬ ‫با انتقاد از عملکرد کــی روش و تاکتیک تیم ملی گفته بود‪:‬‬ ‫ورزش‬ ‫کارلوس کی روش که ســابقه هدایت تیم ملی فوتبال‬ ‫کشــورهای پرتغــال و افریقــای جنوبی و تیم باشــگاهی‬ ‫رئال مادرید را در کارنامه خود دارد‪ ،‬در ‪ 15‬فروردین سال ‪90‬‬ ‫هدایت تیم ملی فوتبال کشورمان را بر عهده گرفت‪.‬‬ ‫او حاال بیش از ‪ 5‬ســال اســت که ســرمربی تیم ملی‬ ‫فوتبال کشورمان است‪ .‬اما حضور او در فوتبال ایران همواره‬ ‫نقدهای مثبت و گاهی منفی را همراه داشــته اســت‪ .‬من‬ ‫معتقدم کی روش هم نقاط مثبتی دارد که باید انها را تقویت‬ ‫کنیم و از این ویژگی ها بهره ببریم و هم نقاط منفی دارد که‬ ‫باید انها را در قالب نقدی منصفانه مطرح کنیم‪.‬‬ ‫یکی از مهمترین اقدام های مثبت کی روش در زمان‬ ‫هدایت تیم ملی فوتبال‪ ،‬حاکم کردن نظم بر تیم بود‪ .‬در این‬ ‫دوره بازیکنان تیم ملی فوتبال‪ ،‬بــازی گروهی و در خدمت‬ ‫تیم بودن را بر تک روی های بی نتیجه فردی ترجیح دادند‪.‬‬ ‫این مربی پرتغالی که ســابقه هدایت تیم هــای بزرگ را در‬ ‫کارنامه دارد با اســتفاده از به روزترین شــیوه های تمرین و‬ ‫تکنیک های بازی فوتبال دنیا موفق شد به تیم ملی فوتبال‬ ‫کشورمان شخصیتی ویژه ببخشد‪ .‬وی همچنین با استفاده‬ ‫از شیوه های نوین تمرین دهی توانســت بازیکنان فوتبال‬ ‫کشورمان را در سطح باالیی از امادگی بدنی قرار دهد‪ .‬اوج‬ ‫این امادگی بازی مقابل ارژانتیــن در بازی های جام جهانی‬ ‫‪ 2014‬برزیل بود‪.‬‬ ‫موضوع بعدی که مایلم به ان اشاره کنم این است که‬ ‫کی روش در همه این سال ها تمام قد مقابل بازیکن ساالری‬ ‫ایستادهاست‪.‬یکیازمهمترینمشکالتفوتبالکشورمان‬ ‫در گذشته و حال‪ ،‬بحث بازیکن ســاالری بوده است‪ .‬برخی‬ ‫از بازیکنان تیم های ملی و باشــگاهی به خاطر توجه ویژه یا‬ ‫عالقه هواداران‪ ،‬خود را تافته جدا بافته از دیگران دانســته‬ ‫و کمتر به خواســته و نظر مربیان و مدیران باشگاهی توجه‬ ‫دارند‪.‬کی روشکهتجربهکارکردنبابازیکنانبزرگیهمچون‬ ‫«لوییسفیگو»‪«،‬دیویدبکهام»و«کریستیانورونالدو»رادر‬ ‫کارنامه خود می دید‪ ،‬در ابتدای ورود به ایران و بعد از شناخت‬ ‫بازیکنانتیم‪،‬برخوردبابازیکن ساالریرادراولویتقراردادو‬ ‫در این راه کمتر زیر تاثیر فضا سازی رسانه ها قرار گرفت‪ .‬هر‬ ‫چند برخی ناظران بر این باورند حذف ســتاره هایی همچون‬ ‫«سید هادی عقیلی» و «ســید مهدی رحمتی» موجب شد‬ ‫تیم ملیدربرخیازبازی هااسیب پذیرباشد‪،‬ولیبرخوردقاطع‬ ‫کی روش با این بازیکنان سبب شد تیم ملی فوتبال کشورمان‬ ‫درزمانهدایتوییکیازکم حاشیه ترینتیم هایدهه های‬ ‫گذشتهباشد‪.‬‬ ‫موضوع بعدی به کشــف و پــرورش اســتعدادهای‬ ‫جوان و میدان دادن به انان برمی گردد‪ .‬این مربی پرتغالی‬ ‫در طول چهار ســال حضور روی نیمکت تیم ملی توانست‬ ‫استعدادهای جوانی مانند «وریا غفوری»‪« ،‬وحید امیری»‪،‬‬ ‫«علیرضا حقیقی» و «مرتضی پور علی گنجی» را به فوتبال‬ ‫ملی ایران و اسیا معرفی کند‪ .‬البته هنر کی روش تنها منتهی‬ ‫به معرفی بازیکنان جوان به تیم ملی فوتبال کشورمان نبود‪،‬‬ ‫بلکه در زمان سرمربیگری وی بسیاری از بازیکنان دورگه و‬ ‫ایرانی مقیم خارج برای بازی در تیم ملی زیر هدایت کارلوس‬ ‫کی روش اعالم امادگی کردند‪.‬‬ ‫اســتحکام دفاعی و برنامه ریزی دقیــق در ضد حمله‬ ‫مقابل تیم های بزرگ یکی دیگر از ویژگی مثبت تیم ملی در‬ ‫زمان هدایت کی روش بود‪ .‬تیم ملی فوتبال در زمان هدایت‬ ‫وی توانســت در مقابل تیم های ســطح اول اسیا و جهان‬ ‫ورزش‬ ‫‪77‬‬ ‫به روایت‬ ‫گلعلیبابایی‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫از نویسنده شاخص دفاع مقدس تجلیل شد‬ ‫گلعلی بابایــی؛ بــرای تمامی دســت اندرکاران امور‬ ‫فرهنگی و ادبی کشور‪ ،‬به ویژه ساحت ادبیات دفاع مقدس‬ ‫نامی اشنا بوده و هست‪ .‬او متولد ســال ‪ 1339‬در روستای‬ ‫برار از توابع شهرستان چالوس است‪ .‬گلعلی بابایی از جمله‬ ‫رزمندگان دفاع مقدس است که پس از پایان جنگ رسالت‬ ‫خود را به عنوان نویسنده و با ثبت و ضبط خاطرات و تجلی‬ ‫بخشیدن به صحنه های حماسی دفاع مقدس دنبال کرده‬ ‫است‪ .‬مرتضی سرهنگی مدیر دفتر ادبیات پایداری حوزه‬ ‫هنری درباره شــخصیت گلعلی بابایی و تالشش در عرصه‬ ‫خاطره نویســی دفاع مقدس گفته اســت‪ «:‬جنگ میدان‬ ‫واقعیت هاست و بهترین کسی که می تواند ان را توصیف‬ ‫کند‪ ،‬کســی اســت که در این میدان حضور داشته است‪.‬‬ ‫گلعلی بابایی یکی از این افراد است‪ .‬گلعلی بابایی سربازی‬ ‫است که جنگش را کامل کرده است‪ .‬سربازی که جنگش را‬ ‫نمی نویسد‪ ،‬ان را ناقص رها کرده است‪ .‬اما رزمنده ای که‬ ‫بعد از انکه در میدان نبرد جنگــش را انجام می دهد و زنده‬ ‫می ماند و برمی گردد‪ ،‬قلم و کاغذ برمی دارد و می نویسد که‬ ‫در جبهه های جنگ چه گذشته‪ ،‬اوست که جنگش را کامل‬ ‫کرده است‪ .‬او به مردم می گوید که زمانی سرباز بودم‪ ،‬االن‬ ‫هم یک سرباز فرهنگی هستم که می نویسم چه اتفاقاتی در‬ ‫جبهه افتاده است‪ .‬بابایی جنگ را درک کرده و برای همین‬ ‫رهایش نکرده اســت‪ .‬جنگ برای بابایی تمام نشده‪ ،‬تنها‬ ‫شکلش عوض شده است‪ .‬جنگ دو نوع دستور زبان دارد‪.‬‬ ‫یک دســتور زبان برای عصر جنگ که تبلیغی‪ ،‬حماسی و‬ ‫شورانگیز اســت‪ .‬در همه جای دنیا هم این ادبیات وجود‬ ‫دارد‪ .‬چرا که مردم باید بــرای دفاع اگاهی پیــدا کنند‪ ،‬در‬ ‫شرایط ســخت دوام بیاورند و برای جنگ تهییج شوند‪ .‬اما‬ ‫دستور زبان عصر بعد از جنگ تعقلی است‪ .‬چیزی که بابایی‬ ‫در کتاب هایش دارد‪ .‬از همین جنس تعقل است‪».‬‬ ‫برای شناختن بیشتر سردار گلعلی بابایی اخیرا کتابی‬ ‫منتشر شده است‪ ...‬کتاب «انسان رزمنده نویسنده» شامل‬ ‫زندگی نامه و خاطــرات «گلعلی بابایی» بــه روایت خود او‬ ‫که به اهتمام حسین قرایی تدوین شده است از سوی نشر‬ ‫صاعقه منتشــر شــد‪.‬این کتاب حاصل مصاحبه بلند و ‪۱۰‬‬ ‫ساعته قرایی با وی اســت که در ان به روایت نویسندگی و‬ ‫زندگی این نویسنده پرداخته شــده است‪.‬قرایی در بخشی‬ ‫از مقدمه خود بر این کتاب نوشــته اســت‪« :‬هیچ گاه ادعا‬ ‫نکردم که نویســنده مذکور داســتان نویس یا رمان نویس‬ ‫است‪ ،‬بلکه هرگاه از او نام برده ام به عنوان «مستندنگار و‬ ‫نویسنده مستند دفاع مقدس» یاد کرده ام‪ .‬هم و غم بابایی‬ ‫در این عرصه کمتر از رمان نویس ها و داستان نویس های‬ ‫این حوزه نیست‪ .‬او کتاب هایی را در این برهه منتشر کرده‬ ‫که می شــود از دل انها چندین داســتان و رمان نوشــت؛‬ ‫رمان هایی که بر پایه ســندهای منگوله داری مثل همپای‬ ‫صاعقه‪ ،‬ضربت متقابل‪ ،‬بهار ‪ ۸۲‬و‪ ...‬می شود دفاع مقدس‬ ‫را از تیغ تحریف و سانسور نجات داد‪ .‬بابایی عالوه بر لشکر‬ ‫نویســی در حوزه زندگی نامه نویسی مستند نیز نویسنده ای‬ ‫است که کتاب هایش از جنس خالف امد عادت است‪ .‬او در‬ ‫این ژانر‪ ،‬جنگ را درست می نویسد نه درشت!»‬ ‫این کتاب از تولــد و کودکی بابایی شــروع و در فراز‬ ‫نخســت به حضور وی در تهران و عضویــت در کتابخانه‬ ‫مســجدجواد االئمه(ع) و نیز پاســداری در کمیته مسجد‬ ‫اشاره می کند‪.‬در ادامه موضوع عضویت بابایی در لشکر ‪۲۷‬‬ ‫محمد رسول الله(ص) و حضور در جبهه طرح و در طی ان‬ ‫شرح خاطرات او از عملیات خیبر‪ ،‬حضور در گردان کمیل‬ ‫و عملیات بدر و نیز گردان مالک را شــرح می دهد‪ .‬بخش‬ ‫سوم خاطرات به شرح اشنایی بابایی با حوزه هنری و تالیف‬ ‫کتاب هایی در موضوع جنگ می پردازد و از همین رهگذر‬ ‫ماجــرای تالیف کتاب هایــی چون نقطــه رهایی‪ ،‬ضربت‬ ‫متقابل‪ ،‬همپای صاعقه‪ ،‬از الوند تا قراویز‪ ،‬ققنوس فاتح‪،‬‬ ‫کالک های خاکی و برخی دیگر از اثار وی بیان می شود‪.‬‬ ‫مراسم تجلیل‬ ‫نخستین برنامه از سلســله جلسات تکریم هنرمندان‬ ‫انقالب اســامی با عنوان «اوج هنر» که به پاسداشــت‬ ‫گلعلی بابایی‪ ،‬نویســنده دفاع مقدس حضــور چهره هایی‬ ‫چون نادر طالب زاده‪ ،‬مســعود ده نمکی‪ ،‬ســردار کوثری و‬ ‫شماری دیگر از چهره های فرهنگی و ادبی کشور در سازمان‬ ‫رسانه ای اوج برگزار شد‪.‬‬ ‫در ابتدای این مراســم نادر طالب زاده در سخنانی با‬ ‫اشاره به اشنایی اش با بابایی از ربع قرن پیش تاکنون گفت‪:‬‬ ‫«من یکی از شاهدان همکاری اقای بابایی با حسین بهزاد‬ ‫از نویسندگان همیشــه فراری دفاع مقدس هستم و شاید‬ ‫هنر اقــای بابایی هم همیــن همکاری نزدیکی بــود که با‬ ‫بهزاد داشــت‪ .‬هر چند که بهزاد هم همیشه می گوید اگر‬ ‫اقای بابایی نباشد هیچ کاری را نمی تواند انجام دهد و فکر‬ ‫و زحمت بسیاری از کارهای مشترکشــان را به اقای بابایی‬ ‫نسبت می دهد‪ .‬بابایی نویسنده ای است که‪ ۲۵‬سال پیش از‬ ‫این برای نخستین بار در روزنامه کیهان با سردبیری مهدی‬ ‫نصیری مقاالتی را در معرفی فرماندهان جنگ نوشت‪ .‬من‬ ‫به خاطر دارم که در این مقاالت ابعادی از این نویسندگان‬ ‫مطرح می شــد که حتی خودم هم تا پیش از خواندن از ان‬ ‫مطلع نبودم‪ .‬اقای بایایی در ان زمان ‪ ۲۰‬سال از روزگار خود‬ ‫جلوتر بود و امروز هم کماکان الگویی برای سایر فعاالن در‬ ‫این عرصه خواهد بود‪».‬‬ ‫در ادامه مراسم نصرت الله محمود زاده از نویسندگان‬ ‫دفاع مقدس از دغدغه بابایی گفــت‪« :‬ضرورت و اهمیت‬ ‫انچه که بابایی انجام داده از انجام دادنش مهم تر اســت‪.‬‬ ‫او گرد و غبار فراموشی را از اسناد جنگ زدود‪ .‬قلم به دست‬ ‫شــدنش حاصل این دغدغه بــود که مبادا پــس از جنگ‬ ‫دیگران بخواهند به ما بگویند که بر ما چه گذشــته است‪.‬‬ ‫کمتر جماعتی را دیدم که وقتی از جنگ بر می گشتند مانند‬ ‫هم رزمان من خیلی سرد اســتقبال شــوند‪ .‬اینها جزئی از‬ ‫حقایق است و البته حسرتش را نمی خوریم‪».‬‬ ‫مسعود ده نمکی‪ ،‬کارگردان سینما نیز برای سخنرانی‬ ‫به جایگاه دعوت شــد‪ .‬وی در بخش نخســت ســخنرانی‬ ‫خود به ذکر خاطره ای پرداخت وگفت‪« :‬مدتی قبل اقایی‬ ‫که می گفــت در ایاالت متحده امریکا یــک اکادمی برای‬ ‫مطالعه دفاع مقــدس به راه انداخته بــرای مصاحبه پیش‬ ‫من امد‪ .‬بــه مــن می گفت من تعجــب می کنم که شــما‬ ‫در فیلم هــای جنگی تــان می خواهید ادای ســرباز رایان‬ ‫امریکایی را در بیاورید و ضد جنگ باشــید در حالی که همه‬ ‫دنیا اعتراف می کنند که صدام بود که به شــما حمله کرد‪.‬‬ ‫تعجب می کنم که چرا شما در فیلم هایتان صحبت از علت‬ ‫جنگیدن می کنید‪ .‬ما اگر فیلمی مثل سرباز رایان می سازیم‬ ‫به خاطر اشــتباه سیاستمدارانمان و کشــاندن سربازانمان‬ ‫به ویتنام بود‪ .‬حاال هم که موضــوع را فهمیده ایم چیزی را‬ ‫می سازیم که انگیزه دفاع را از ســربازانمان نگیرد‪ .‬ان فرد‬ ‫به من می گفت که روی اتاق دیــوارش تصاویری از جنگ‬ ‫ایران دارد تا هر وقت که می خواهد پژوهشی درباره جنگ‬ ‫ما انجام دهد با دیدن انها از راه منحرف نشود‪».‬‬ ‫اصغر نقی زاده‪ ،‬بازیگر سینما و تلویزیون نیز با اشاره‬ ‫به اینکه بابایی و نویســندگی او را از همان سال های جنگ‬ ‫تحمیلی به خاطر دارد گفت‪«:‬بابایی بــرای ما ادم هایی را‬ ‫روایت می کند که اقتدارافرینی کرده اند‪ .‬ادم هایی که باعث‬ ‫شــدند امروز یک داعشی جرات نکند در کشــور عملیاتی‬ ‫انجام دهد‪ .‬بابایی قطره ای از دریای فداکاری شهدا برای‬ ‫کسب این اقتدار است و می دانم که همه امیدش این است‬ ‫که همین شهدا در قیامت شفاعت او را هم بکنند‪».‬‬ ‫در ادامه حسین قرا یی‪ ،‬نویسنده کتاب «گلعلی بابایی‬ ‫به روایت خودش» خواست بخش هایی از خاطرات خودش‬ ‫را برای حاضران بیان کند و بابایی به حضورش در مســجد‬ ‫جواد االئمه اشاره کرد‪« :‬برکت این مسجد با ادم هایی بود‬ ‫که در ان رفت و امد داشتند و تبدیل به چهره های درخشانی‬ ‫شدند که تا امروز نیز یادشان باقی است‪».‬‬ ‫وی همچنین از زنده یاد امیرحســین فردی یاد کرد و‬ ‫گفت‪« :‬منزل ما با امیرحســین در دو کوچــه روبه روی هم‬ ‫بود‪ .‬صبح ها که با موتور سیکلت به محل کارم می رفتم او‬ ‫را می دیدم که با کیف دستی اش پیاده به ایستگاه اتوبوس‬ ‫می رفت و از انجا راهی مجله کیهان بچه ها می شــد‪ .‬این‬ ‫روال همیشــگی زندگی او بود و همین اداب زندگی را به ما‬ ‫یاد داد‪ ».‬در پایان این مراسم به پاس فعالیت های فرهنگی‬ ‫گلعلی بابایی از وی توسط موسسه ها و نهاد های فرهنگی‬ ‫انقالب اسالمی تجلیل هایی صورت گرفت و کتاب «گلعلی‬ ‫بابایی به روایت خودش» رونمایی شد‪.‬‬ ‫فروشنده نبرد‬ ‫برندگان گلدن گلوب معرفی شدند‬ ‫برندگان هفتادوچهارمین دوره مراسم گلدن گلوب‬ ‫اعــام و فیلم هــای «الال لنــد» و «مهتــاب» در‬ ‫هفتا دو چهارمین دوره مراسم اهدای جوایز «گلدن گلوب»‬ ‫به عنوان بهترین فیلم های موزیکال‪/‬کمدی و دراما معرفی‬ ‫شدند‪ .‬مجری این مراســم که در لس انجلس برگزار شد‪،‬‬ ‫جیمی فالــون‪ ،‬چهره مشــهور تلویزیونی امریــکا بود‪ .‬او‬ ‫مجری تلویزیون‪ ،‬کمدین‪ ،‬بازیگر‪ ،‬اهنگساز و تهیه کننده‬ ‫امریکایی است که این روزها در تلویزیون با برنامه «امشب‬ ‫ی فالون» شهرت زیادی کسب کرده است‪.‬‬ ‫با اجرای جیم ‬ ‫فیلم «الال لند» که در هفت بخش نامزد شده بود‪ ،‬توانست‬ ‫در همه این رشته ها برنده شــود و به این ترتیب رکوردها را‬ ‫در مراسم گلدن گلوب جا به جا کند‪ .‬پیش از این دو فیلم‬ ‫«دیوانه از قفس پرید» و «قطار سریع الســیر نیمه شب»‬ ‫با شــش جایزه‪ ،‬رکــورددار گلدن گلوب بودنــد‪« .‬دیمین‬ ‫شــزل» جایزه بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه را در‬ ‫بخش موزیکال‪/‬کمدی برای «الال لند» گرفت‪« .‬رایان‬ ‫گاسلینگ» و «اما استون»‪ ،‬بازیگران این فیلم نیز برنده‬ ‫جایزه بهترین بازیگران نقش های اصلی مرد و زن در این‬ ‫بخش شدند‪..‬‬ ‫دیمین شیزل کارگردان جوانی اســت که با ساخت‬ ‫دومین اثرش به نام «شــاق» در ســال ‪ 2014‬توانست‬ ‫موفقیتی بزرگ به نام خود ثبت نماید و در فصل جوایز نیز‬ ‫یکی از برترین ها باشــد‪ .‬حاال او با ســومین اثر خود به نام‬ ‫«الال لند» که باز هم ارتباط به موســیقی دارد به سینماها‬ ‫بازگشته است‪ .‬شــیزل با توجه به ســن کم و ساخت یکی‬ ‫از موفق ترین اثار سال ‪ 2014‬در سن ‪ 29‬سالگی‪ ،‬یکی از‬ ‫استعدادهای درخشان سال های اخیر سینما بوده است‪.‬‬ ‫اثر جدید شــیزل نیز همانند «شــاق» تاکنون در فصل‬ ‫جوایز یکی از موفق ترین ها بوده و به نظر می رسد که این‬ ‫موفقیت ها همچنان ادامه داشته باشد‪.‬‬ ‫‪...‬و مهتاب‬ ‫«مهتاب» فیلم تحسین شده سال که با شش نامزدی‬ ‫پیشــتاز نامزدهای جوایز گلدن گلوب پس از فیلم «الال‬ ‫لند» (‪ ۷‬نامزدی) بود‪ ،‬تا اعالم اخرین برنده هیچ جایزه ای‬ ‫نبرده بود اما بــا اعالم ایــن فیلم به عنوان برنــده بهترین‬ ‫فیلم درام‪ ،‬سازندگان «مهتاب» شب را به خوبی به پایان‬ ‫رســاندند‪ .‬در ســال ‪ ۲۰۱۴‬نیز فیلم «دوازه سال بردگی»‬ ‫که در نهایت جایزه اســکار بهترین فیلم را از ان خود کرد‪،‬‬ ‫شــرایطی مشــابه را با فیلم «مهتــاب» را در جوایز گلدن‬ ‫گلوب تجربه کرده بود‪ .‬این فیلم کــه پیرامون ارتباط بین‬ ‫مردم و کشف حقیقت و گذشته انسان ها ساخته شده ما را‬ ‫با زندگی مردی سیاهپوست که در محله ای فقیرنشین در‬ ‫نزدیکی میامی زندگی می کند اشنا می کند‪ .‬روایتی که در سه‬ ‫فصل کودکی‪ ،‬نوجوانی و بزرگسالی این شخصیت دنبال‬ ‫می شود‪ .‬او که در دوران کودکی با لقب «کوچک» شناخته‬ ‫می شد به دلیل اندام نحیف و ضعیفی که داشت مورد ازار و‬ ‫اذیت همکالسی ها قرار می گرفت و به غیر از مادر معتادش‬ ‫پشتوانه دیگری نداشت تا اینکه در دوران جوانی با اشنایی‬ ‫با یک مواد فروش زندگی اش دچار تغییری اساسی می شود‬ ‫تا راهی برای جبران منزوی بودن و مورد خشم قرار گرفتن‬ ‫توسط اطرافیانش در دوران کودکی قرار بگیرد‪.‬‬ ‫ناکامی فرهادی‬ ‫اصغــر فرهــادی‪ ،‬کارگردان فروشــنده و مــارن اده‬ ‫کارگردان تونی اردمن که در بخــش بهترین فیلم خارجی‬ ‫زبان اســکار ‪ 2017‬جدی ترین رقیبان هم هستند و بنا به‬ ‫پیش بینی بســیاری از منتقدان و کارشناســان سینمایی‪،‬‬ ‫جایزه این بخش متعلق به یکی از این دو فیلمساز است‪،‬‬ ‫در مراســم اخیر گلدن گلوب هم جزو نامزدهای دریافت‬ ‫جایــزه بودند‪ .‬خیلی هــا باتوجه به پیشــینه گلدن گلوب و‬ ‫اسکار‪ ،‬اعتقاد داشــتند‪ ،‬هرکدام از این دو کارگردان برنده‬ ‫گوی طالیی شود‪ ،‬اســفند ماه مجســمه طالیی را هم به‬ ‫خانه خواهد برد‪ .‬اما درکمال تعجب این اتفاق نیفتاد و فیلم‬ ‫«او» ساخته پل ورهوفن برنده بهترین فیلم خارجی زبان‬ ‫شد؛ اثری خوش ســاخت اما تا اندازه زیادی بیمارگونه که‬ ‫حتی نتوانســته جایی در میان ‪ 9‬نامزد فعلی اسکار داشته‬ ‫باشد‪« .‬او» یک زن میان ســال که مدیر اجرایی پول دار‬ ‫بازی های کامپیوتری اســت در منزلش مورد حمله فردی‬ ‫ناشناس قرار می گیرد‪« .‬او» روایت زندگی یک زن است‪.‬‬ ‫اوبه قصد انتقام جلو می رود و در نهایت روشن می شود که‬ ‫او دختر چارلز لبالنک‪ ،‬قاتل زنجیره ای دهه ‪ ۷۰‬است که‬ ‫پشت میله های زندان به سر می برد‪ .‬به هرحال نظر داوران‬ ‫گلدن گلوب این بود که این فیلم فرانســوی شایســتگی‬ ‫بیشتری از نماینده های ایران و المان برای دریافت جایزه‬ ‫دارد‪ .‬انها به قــدری تحت تاثیر این فیلــم بودند که حتی‬ ‫جایزه بازیگری در بخش بهتریــن بازیگر زن درام را هم به‬ ‫بازیگر این فیلم (ایزابل هوپر) دادند‪ .‬در حالی که بسیاری‬ ‫احتمال می دادند امسال «ناتالی پورتمن» برای بازی در‬ ‫فیلم «جکی» ســومین جایزه گلدن گلوب بازیگری خود‬ ‫را به دســت اورد‪ ،‬اما این «ایزابل هوپر» بود که این جایزه‬ ‫را برای بازی درخشــان در فیلم «او» بــه کارگردانی «پل‬ ‫ورهوفن» به خانه برد‪.‬‬ ‫البتــه انجمن مطبوعــات خارجی هالیــوود همواره‬ ‫عالقه زیادی به ستاره های خارجی از جمله «هوپر» دارد‪.‬‬ ‫حاال با برنده شدن او‪ ،‬پیش بینی اینکه کدام فیلم‪ ،‬فروشنده‬ ‫یا تونی اردمن برنده اسکار خواهد شد‪ ،‬بسیار سخت شده‬ ‫است و هرکدام از دو کارگردان‪ ،‬فرهادی و اده این شانس‬ ‫را دارند که ‪ 8‬اسفند برنده اسکار شــوند‪ .‬فرهادی پیش از‬ ‫این در سال ‪ ۲۰۱۲‬با فیلم «جدایی نادر از سیمین» جایزه‬ ‫بهترین فیلم غیرانگلیســی زبان گلدن گلوب را از ان خود‬ ‫کرده بود‪ .‬این کارگردان برنده جایزه اســکار یک بار نیز با‬ ‫فیلم «گذشــته» به جمع نامزدهای دریافت این جایزه راه‬ ‫یافت‪.‬‬ ‫پیشخوان مجازی‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫دیدار‬ ‫تسلیت علی پروین به مناسبت درگذشت ایت اهلل هاشمی رفسنجانی‬ ‫اعتراض علی دایی به فدراسیون فوتبال‬ ‫فوتبال دستی سوارز و پسرش‬ ‫‪79‬‬ ‫پیرمرد و رویا‬ ‫دیدار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫کلودیو رانیه ری بهترین مربی جهان شد‬ ‫کلیپی از ‪ 3‬کاندیدای جایزه مربی برتر تیم مردان سال‬ ‫‪ 2016‬به نمایش درامد‪ .‬در ادامه مارادونای افسانه ای برای‬ ‫اهدای جایزه مربی ســال بخش مردان روی ســن امد‪...‬‬ ‫این جایزه به پیرمرد رسید‪ ،‬مردی که بهترین سال عمرش‬ ‫را پشت سر گذاشته بود و کمتر کسی بود که به شایستگی‬ ‫او تردید داشته باشــد‪ .‬او کارگردان پیری بود که در یکی از‬ ‫اخرین سال های مربیگری اش به بزرگترین افتخار زندگی‬ ‫خود رســیده بود؛ وقتی دیه گو مارادونا بــا قدری مکث نام‬ ‫کلودیو رانیه ری را خواند؛ کمتر کسی بود که به این انتخاب ‬ ‫تردید داشــته باشــد‪ ...‬مــرد ایتالیایی برای اینکه ســال‬ ‫فوق العاده خود را تکمیل کند به این جایزه احتیاج داشت‪،‬‬ ‫شاید مراسم انتخاب بهترین های جهان ان قدر زرق و برق‬ ‫و جذابیت داشــت که رانیه ری با ان غریبه بود‪ ،‬همه دنبال‬ ‫این بودند که ببینند که کریستیانو رونالدو باالخره ‪The Best‬‬ ‫می شــود‪ ،‬یا حتی متلک ریز او به بارسایی هایی که ترجیح‬ ‫داده بودند در مراسم نباشــند‪ ،‬خریدار بیشتر داشت‪ ،‬حتی‬ ‫وقتی جایزه را می گرفت‪ ،‬همه سن تحت تاثیر ستاره دیگری‬ ‫بود و همه دوست داشتند عکس العمل های مارادونا را ببینند‬ ‫و بشنوند اما باز هم او بود که با ارامش همیشگی خاص ترین‬ ‫جایزه را گرفــت‪ ،‬می دانید چرا خاص ترین؟ شــاید او تنها‬ ‫کسی بود که در ان جمع که هیچ کس‪ ،‬هیچ گاه انتظارش‬ ‫را نداشت در این جایگاه بایستد و چنین جایزه ای را به خود‬ ‫اختصاص دهد‪ .‬البته باید مرد مالزیایی که زننده گل سال و‬ ‫جایزه پوشکاش بود را در نظر نگرفت‪.‬‬ ‫رانیه ری در مراســم معرفی بهترین های فوتبال دنیا‬ ‫در سال ‪ ،2016‬جایزه بهترین مربی دنیا را از ان خود کرد و‬ ‫برای دریافت این جایزه رقبای بزرگی مانند فرناندو سانتوس‪،‬‬ ‫مربی تیم ملی پرتغال که تابستان قهرمان یورو ‪ 2016‬شد‬ ‫و زین الدیــن زیدان‪ ،‬مربــی رئال که فصل گذشــته لیگ‬ ‫قهرمانان را فتح کرد‪ ،‬شکست داد‪.‬‬ ‫رانیه ری پس از دریافت جایزه اش در مراسم گاالی‬ ‫فیفا گفت‪« :‬از بردن این جایزه احســاس افتخار می کنم‪.‬‬ ‫این قدردانی از همه اعضای لسترسیتی است‪ .‬دستیابی به‬ ‫انچه ما فصل گذشته کسب کردیم‪ ،‬هنوز هم باور نکردنی‬ ‫اســت و هنوز هم مرا احساســاتی می کنــد‪ .‬کل اعضای‬ ‫باشگاه در مسیر رســیدن ما به ان افتخار فوق العاده بودند‬ ‫و از من و کارم حمایت کردند تا من برنده این جایزه باشــم‪.‬‬ ‫بدون انها هیچ یــک از این اتفاقات رخ نمــی داد‪ .‬همه ما‬ ‫می توانیم به دستاوردها یمان در لسترسیتی ببالیم و من به‬ ‫کسب موفقیت های بیشــتر در این باشگاه بزرگ خوشبین‬ ‫هستم‪».‬‬ ‫با ارایی کــه مربیان و کاپیتان هــای تیم ملی فوتبال‬ ‫دنیا‪ 200 ،‬نماینده رســانه ای منتخب و کاربران سایت فیفا‬ ‫دادند‪ ،‬سیلوا نید‪ ،‬مربی تیم المپیک المان که در المپیک‬ ‫ریودوژانیرو مدال طال کسب کرد نیز به عنوان بهترین مربی‬ ‫زن دنیا در سال ‪ 2016‬انتخاب شد‪.‬‬ ‫چرا رانیه ری؟‬ ‫گری لینه کر‪ ،‬اســطوره فوتبــال انگلیــس و هوادار‬ ‫مشهور لستر‪ ،‬در زمان انتخاب رانیه ری به عنوان سرمربی‬ ‫باشــگاه گفت‪« :‬مشــخصا کلودیو با تجربه اســت ولی او‬ ‫گزینه خوبی برای لستر نبود‪ .‬برایم جالب است که افرادی‬ ‫با این سن و سال وارد چرخ و فلک فوتبال می شوند‪ ».‬لستر‬ ‫یک ماجراجویی اســتثنایی و به یادماندنی برای رانیه ری و‬ ‫بازیکنانش بود‪ .‬او هدایت تیمی را برعهده گرفت که تالش‬ ‫زیادی کرد از ســقوطش به رده پایین تر جلوگیری کند ولی‬ ‫کمتر کســی چیزی به جز تالش برای جلوگیری از سقوط‬ ‫را برای لســتر پیش بینی می کرد اما رانیه ری فصل گذشته‬ ‫در حالی که از هر ‪ 5‬هزار نفر یک نفر برای او و لسترســیتی‬ ‫تحت هدایتش شانس قهرمانی در لیگ برتر قا ئل بودند‪،‬‬ ‫این کار معجزه اسا را محقق کرد و یکی از غیرممکن ترین‬ ‫اتفاقــات را در تاریخ فوتبال انگلیس انجــام داد‪ .‬رانیه ری‬ ‫ نه تنها نخستین قهرمانی لسترسیتی را در تاریخ ‪ 132‬ساله‬ ‫این باشگاه رقم زد بلکه این کار را با ثبت کمترین گل خورده‬ ‫در طــول فصــل (‪ 36‬گل) انجــام داد‪ .‬تیــم او این فصل‬ ‫اگرچه در لیگ برتــر وضعیت نه چندان جالبــی دارد اما در‬ ‫لیگ قهرمانان دســت به کار بزرگی ماننــد صعود به مرحله‬ ‫یک هشتم نهایی زده است که این هم در انتخاب رانیه ری‬ ‫به عنوان بهترین مربی ســال ‪ 2016‬تاثیرگذار بوده است‪.‬‬ ‫رانیه ری که رکورددار کوتاه ترین زمان برای کســب عنوان‬ ‫قهرمانی از زمان اغاز دوران مربیگری اش در لسترســیتی‬ ‫اســت (‪ 294‬روز ) رکورد ‪ 332‬روزه ژوزه مورینیو در چلسی را‬ ‫شکست‪ .‬او در ان فصل استثنایی در مصاحبه ای گفته بود‪:‬‬ ‫«من‪ 64‬سال دارم‪ ،‬سال هاست که در تالش و جنگ هستم‬ ‫ولی همیشه مثبت و خوشبین بوده ام‪ .‬همیشه فکر می کردم‬ ‫یک جا باالخره جــام بزرگی خواهم برد‪ .‬من همان کســی‬ ‫هستم که یونان اخراجش کرد‪ ،‬شاید بعضی ها کارنامه من‬ ‫را فراموش کرده بودند‪.‬‬ ‫شاید کســی فراموش نکرده باشــد ولی دوست دارم‬ ‫تاکید کنم که من همانم که روی نیمکت یونان بود‪ .‬تغییری‬ ‫نکردم‪ .‬پیش از لستر قهرمان نشده بودم و از این رو ‪2016‬‬ ‫بهترین سال برای من بود‪ .‬ولی نمی توانم فراموش کنم که‬ ‫از کجا امده ام همانند واردی (که از لیگ محالت به اینجا‬ ‫رسید) و من کم کم در میان لیگ ها خودم را باال کشیدم و‬ ‫پس از ‪ 30‬سال قهرمان شدم‪ .‬این بدین معنی است که من‬ ‫به سختی تالش کردم و از همین بابت خیلی خوشحالم‪».‬‬ ‫این امار انقــدر خوب بود که خیلی هــا مثل جیووانی‬ ‫ تراپاتونی هیچ کس را الیق تر از رانیه ری برای دریافت جایزه‬ ‫مربی سال نمی دانند‪ « :‬این کامال درست است که فرناندو‬ ‫ســانتوس و زیدان نام های بزرگی هســتند کــه افتخارات‬ ‫زیادی به دســت اورده اند‪ .‬اما به نظرم رانیه ری شانس اول‬ ‫بردن جایزه بهترین مربی سال است‪ .‬گاه شخصیت شما‪،‬‬ ‫تالش زیادتان و روش تان در رســیدن به اهداف شایسته‬ ‫جایزه اســت‪ .‬به همین دلیل به نظرم رانیه ری لیاقت بردن‬ ‫این جایزه را دارد‪ .‬همه ما در ایتالیا امیدواریم که او برنده این‬ ‫جایزه شود‪ .‬اگر صادق باشم باید بگویم از اینکه کلودیو با‬ ‫لستر قهرمان انگلیس شد‪ ،‬شگفت زده نشدم‪ .‬بعد از کسب‬ ‫چند نتیجه خوب او توانســت جو خوبی را در تیمش ایجاد‬ ‫کند‪ .‬با روحیه خوب می توانید هر کاری را انجام دهید‪ .‬لستر‬ ‫عالی کار کرد و بازی به بازی بهتر شد‪ .‬این اتفاقات تنها به‬ ‫خاطر نظم و اندیشه رانیه ری اتفاق افتاد‪ .‬او الیق ستایشی‬ ‫ بی اندازه به خاطر کاری که با لستر کرد‪ ،‬است‪ .‬او یک مربی‬ ‫باهوش است‪.‬‬ ‫او تجربه زیادی از مربیگــری در تیم های بزرگ اروپا‬ ‫به دست اورده است‪ .‬او بازیکن فوق العاده ای نیز بود‪ .‬یک‬ ‫ت مانند انچه امروز است‪ .‬او تنها‬ ‫مدافع ارام و با تمرکز‪ .‬درس ‬ ‫برای لستر قهرمانی به دست نیاورد‪ ،‬او برای فوتبال ایتالیا‬ ‫قهرمانی به دست اورد‪».‬‬ ‫سرمربی لستر با یک قهرمانی حماسی برای خیلی ها‬ ‫الگو بخش اســت؛ از این به بعد هر گاه خواستید نمونه ای‬ ‫بیاورید برای اینکه امید را از دســت ندهیــد‪ ،‬حتما کلودیو‬ ‫رانیه ری را در یاد داشته باشید‪ ،‬او خودش هنوز هم امید دارد‬ ‫و منتظر اتفاق های تازه و بهتر اســت‪ .‬او در حاشیه مراسم‬ ‫انتخاب بهترین های فیفا از عالقه زیــاد خودش به ادامه‬ ‫این روند این طور گفت‪«:‬دختر من تازه ‪ ۳۰‬سال دارد و فکر‬ ‫می کند همه چیز تمام شده است‪ .‬اما برای من که ‪ ۶۰‬سال‬ ‫دارم تازه همه چیز شروع شده است‪» .‬‬ ‫خاطرات یک ازاده‬ ‫گواه میهن‬ ‫کتاب «‪ »P.W‬خاطرات ازاده احمد شکراللهی است که به کوشش زینب اکبری تدوین‬ ‫و از سوی نشر شهید کاظمی منتشر شــده ‪ .‬این کتاب در مدت کوتاهی به چاپ دوم رسید‪.‬‬ ‫این کتاب خاطرات یک ازاده است که از لحظه ورودش به جنگ تا لحظات دردناک و سخت‬ ‫دوران اسارت با زبانی ساده و روان نوشته شده است‪.‬‬ ‫در بخشــی از این کتاب می خوانیم‪« :‬بچه ها بارها به او تذکر داده بودند که دست از‬ ‫کار کثیفش بردارد ولی بــه خرجش نمی رفت‪ .‬به همین خاطر منتظر یک فرصت مناســب‬ ‫بودند تا یک گوشــمالی حســابی به او بدهند‪ .‬یک روز با چند نفــر از بچه ها داخل محوطه‬ ‫قدم می زدیم که یک دفعه «نورمحمد محمدی» ‪ -‬یکــی از بچه های ایالم ‪ -‬از روی تراس‬ ‫اسایشگاه ما فریاد زد‪« :‬جاسم! کشتند‪ ...‬جاسم! کشتند‪» ...‬جاسم با چندتا از سربازها به‬ ‫طرف اسایشگاه ما دویدند‪ .‬همه در محوطه خشک مان زده بود و ب ه تراس اسایشگاه شماره‪5‬‬ ‫زل زده بودیم‪.‬‬ ‫هیچ کس جرات نمی کرد نزدیک شود‪ .‬همه منتظر بودیم یک نفر از اسایشگاه بیرون‬ ‫بیاید و بگوید چه خبر شده‪ .‬چند لحظه بعد نورمحمد و یکی دیگر از بچه ها در حالی که دست‬ ‫و پای یک جنازه رو گرفته بودند از پله ها پایین امدند و به طرف درمانگاه رفتند‪ .‬جنازه همان‬ ‫جاسوس بود که سر و صورتش خونی بود و بدنش کبود شده بود‪ .‬داد و فریادش تمام اردوگاه‬ ‫را پر کرده بود‪ .‬بعد از بردن او سربازها سراسیمه و کابل به دست‪ ،‬دستور دادند محوطه را ترک‬ ‫کنیم و به اسایشــگاه برویم‪ .‬بعد هم امدند امار گرفتند و درها را قفل کردند و رفتند‪ .‬همگی‬ ‫وحشت کرده بودیم که حاال چه اتفاقی می افتد و چه بالیی سرمان می اورند‪ .‬چون دعوا و‬ ‫ضرب و شتم غیر قانونی بود‪ ،‬احتماال همه ما را تنبیه می کردند‪». ..‬‬ ‫کتاب «گواه میهن» با ترجمه علیرضا بیگی و همکاری سجاد رفیعیان از سوی نشر‬ ‫شــهید کاظمی روانه بازار کتاب شد‪ .‬این کتاب که در نســخه عربی با نام «شهاده وطن»‬ ‫معروف اســت به معرفی رهبران و ســردمداران انقالب ‪ 14‬فوریه ‪ 2011‬بحرین در مقابل‬ ‫دادگاه های نظامی ال خلیفه پرداخته است‪ .‬این افراد در مقابل هیات قضات دادگاه های‬ ‫ال خلیفه به بیان بی احترامی ها‪ ،‬تحقیر ها‪ ،‬شــکنجه ها و هتک حرمت هایی که نیروهای‬ ‫ال خلیفه در قبال این افراد‪ ،‬خانواده و مذاهب شان روا می داشتند پرداخته اند‪ .‬این افراد که از‬ ‫مقبولیت اجتماعی قابل توجهی در جامعه بحرین برخوردار هستند بیان داشته اند که ال خلیفه‬ ‫انان را در دوره بازداشت در زندان های «الجو»‪« ،‬القرین» و «الحوض الجاف» از کمترین‬ ‫حقوق انسانی محروم کرده و همواره سعی کرده بود تا هنگام بازرسی کمیته حقیقت یاب پرده‬ ‫بر حقایق بگذارد‪ .‬پاره ای از ظلم و ستم های درون زندان ها که در حق این افراد رخ داد به‬ ‫شرح ذیل است‪ :‬محرومیت برقراری ارتباط با خانواده برای چندین ماه‪ ،‬محرومیت استفاده‬ ‫از سرویس بهداشتی برای چند روز‪ ،‬محرومیت از حمام برای چندماه‪ ،‬ریختن اب سرد روی‬ ‫زندانیان‪ ،‬رختخواب و کف زندان و روشن ساختن کولرهای قدرتمند که موجب بیماری انان‬ ‫می گردید‪ ،‬اویزان کردن از سقف و اتصال به برق‪ ،‬تحقیر و شکنجه های روحی همچون‪:‬‬ ‫توهین به ائمه اطهار‪ ،‬مقدسات و شعائر دینی‪ ،‬انداختن اب دهان درون دهان انان‪ ،‬مجبور‬ ‫کردن بر بوسیدن کفش های شکنجه گران و تصاویر ال خلیفه و ال سعود‪ ،‬تجاوز جنسی‪،‬‬ ‫شرح و بیان چگونگی هتک حرمت نوامیس این افراد‪ ،‬مجبور کردن بر پاک کردن کف زمین‬ ‫الوده با زبان‪ ،‬اعمال محدودیت در قضا ی حاجت و‪ ۱۴ . ..‬فوریه ‪ ۲۰۱۱‬روز خشم مخالفین‬ ‫حکومت بحرین بود که یک نفر کشته و ‪ ۱۴‬نفر مجروح شدند‪.‬‬ ‫کتابی که به چاپ دوم رسید‬ ‫رهبران انقالب بحرین در دادگاه های نظامی رژیم ال خلیفه‬ ‫پشت دروازه بهشت‬ ‫درباره تنها انیمیشن بخش مسابقه‬ ‫جشنواره فجر‬ ‫«پشت دروازه بهشت» انیمیشنی است که به بخش‬ ‫مسابقه سینمای ایران سی وپنجمین جشنواره فیلم فجر راه‬ ‫یافته است‪ .‬این اثر انیمیشــن قرار است در بخش مسابقه‬ ‫سینمای ایران سی وپنجمین جشــنواره فیلم فجر با ‪ 32‬اثر‬ ‫ســینمایی رقابت کند‪ .‬انیمشین «پشــت دروازه بهشت»‬ ‫با موضوع بررسی زندگی شــهید مصطفی چمران یک اثر‬ ‫ســینمایی ‪ ۹۰‬دقیقه ای اســت که به کارگردانی علی نوری‬ ‫اســکویی ساخته شده اســت‪ .‬علی نوری اســکویی متولد‬ ‫‪ 1360‬از تهران و دارای کارشناســی ارشد فیلمنامه نویسی‬ ‫سینما ست و کارگردانی فیلم سینمایی «افسانه گل نور»‪،‬‬ ‫کارگردانی ‪ 12‬ســریال تلویزیونــی و ‪ 17‬فیلم کوتــاه را در‬ ‫کارنامه دارد‪ .‬این فیلم جدیدترین ساخته اوست‪ .‬داستان‬ ‫این انیمیشن سینمایی در مورد زندگی یک نویسنده است که‬ ‫ناگهان وارد داستانی که خلق کرده است‪ ،‬می شود‪ .‬داستان‬ ‫با زندگی چمــران در امریکا و لبنان اغاز و ســپس در ایران‬ ‫دنبال می شود که این سه بخش روایتی تازه از زندگانی شهید‬ ‫چمران است‪ .‬روایت فیلم در نهایت به جنگ تحمیلی رسیده‬ ‫و مخاطب تا لحظه شهادت چمران با وی همراه است‪.‬‬ ‫علی نوری اسکویی‪ ،‬کارگردان این انیمیشن اعتقاد‬ ‫دار د که این اثر قابلیت رقابت را با سایر اثر ها دارد‪« :‬تولید‬ ‫اثار انیمیشن از لحاظ صداگذاری و موسیقی متفاوت تر از‬ ‫فیلم است‪ ،‬اما می تواند به عنوان یک هنر به رقابت با سایر‬ ‫اثار در صنعت سینما از جمله فیلم بلند ســینمایی بپردازد‪.‬‬ ‫هنر انیمیشن به همت دست اندرکاران شرکت های مختلف‬ ‫پیشرفت کرده و ایران در مقایســه با کشورهای همسایه‪،‬‬ ‫قابلیت های بیشتری برای رشد این هنر و حضور در بازارهای‬ ‫جهانی دارد‪ .‬در تولید فیلم های سینمایی محدودیت هایی‬ ‫وجــود دارد‪ ،‬در حالی که انیمیشــن دارای این محدودیت‬ ‫نیســت و می توان فضاهــای اکشــن را با صداگــذاری و‬ ‫موسیقی متفاوت از فیلم نشــان داد که جذابیت و هیجان‬ ‫برای مخاطب ایجاد کرد‪ .‬حضور انیمیشــن «پشت دروازه‬ ‫بهشت» برای رقابت با فیلم های دیگر در جشنواره فیلم فجر‬ ‫امسال فرصت مناسبی برای رشــد بهتر سینمای انیمیشن‬ ‫است که فناوری نیز به وجود می اورد‪».‬‬ ‫او با بیان اینکه انیمیشــن «پشــت دروازه بهشــت»‬ ‫فضایی اکشــن و پرماجرایــی دارد‪ ،‬گفــت‪« :‬مخاطب در‬ ‫این انیمیشــن با یک فیلــم تکنیکال مواجه می شــود که‬ ‫هیجان انگیز است‪« .‬پشت دروازه بهشت» تنها انیمیشنی‬ ‫اســت که دارای جذابیت بوده و فیلمی تکنیکال است‪ ،‬در‬ ‫حالی که بیشتر انیمیشن ها ساخته شــده در کشور کمدی ‬ ‫یا در بخش کودک بوده اند‪ .‬صحنه های این انیمیشــن به‬ ‫لحاظ صدا و موســیقی برای مخاطب جذاب خواهد بود و‬ ‫امیدواریم حضور این گونه اثار در جشنواره ها بیشتر جدی‬ ‫گرفته شود‪».‬‬ ‫«پشــت دروازه های بهشــت» فیلم بلند انیمیشــنی‬ ‫است که از تکنیک های دوبعدی و ســه بعدی و انیمیشن‬ ‫کاغذی برای روایت داســتان یک نویسنده و قهرمان او در‬ ‫رمان جدیدش استفاده کرده است‪ .‬کارگردان این انیمیشن‬ ‫در این باره گفته اســت‪« :‬تصمیم گرفتــم از تکنیک های‬ ‫مختلف برای روایت بخش های مختلف این قصه استفاده‬ ‫کنم‪ ،‬در نتیجه برای بخشی که نویسنده رمان را می نویسد‬ ‫از تکنیک ســه بعدی جذاب اســتفاده کردم‪ .‬بــرای زمان‬ ‫واقعی از تکنیک هنری و برای برخی تصاویر خیال پردازانه‬ ‫و کابوس ها از انیمیشن کاغذی بهره گرفتم‪».‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫امنیت المان‬ ‫از نگاه‬ ‫اشپیگل‬ ‫تصویراشک های‬ ‫اوباما روی جلد‬ ‫نیویورک تایمز‬ ‫بوتاکس‬ ‫سوژه تایم‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪81‬‬ ‫بازار‬ ‫دکتر ابراهیمی در نشست تخصصی همایش بانکداری الکترونیک و نظام های پرداخت‬ ‫بازار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫پشتیبانی بانک ها از اقتصاد مقاومتی‪ ،‬مستلزم استحکام‬ ‫درونیبانک هاست‬ ‫دکترابراهیمــی‪ ،‬مدیرعامــل بانــک انصــار در نشســت تخصصی ششــمین همایش‬ ‫ســاالنه بانکداری الکترونیک ونظام های پرداخت طی ســخنانی که پیرامــون «نقش نظام‬ ‫بانکــی در تحقــق اقتصاد مقاومتی» ایرادشــد‪ ،‬ضمن اشــاره بــه موضوع ضــرورت مراقبت‬ ‫ازتداوم فعالیــت بانک ها وکاهش چشــمگیر ســوداوری شــبکه بانکی به عنــوان مهم ترین‬ ‫حوزه مرتبط با اســتحکام درونی بانک ها گفت‪« :‬اســتحکام درونی بانک ها مستلزم برقراری‬ ‫نظام کارمزدی به عنوان پایه درامدی‪ ،‬کاهش ســود سپرده ها و نرخ ســپرده قانونی نزد بانک‬ ‫مرکزی‪ ،‬مدیریت ریســک و اعمال نظــارت حرفه ای نهادهــای قانونی در راســتای مدیریت‬ ‫دارایی هاست‪».‬‬ ‫دکتــر ابراهیمــی با اشــاره بــه اقدامــات مشــترک و متناظــر بانک ها با سیاســت های‬ ‫اقتصادمقاومتی که طراحی مدل ریل گذاری بانک ها بــرای نقش افرینی در اقتصاد مقاومتی‬ ‫و ابالغ ان ازســوی رئیس کل محترم بانک مرکزی نقطه عطف شان به شمارمی اید‪ ،‬موفقیت‬ ‫برنامه های راهبــردی و عملیاتی ناشــی از این مدل را منــوط به شــکل گیری جبهه مقاومتی‬ ‫شبکه بانکی در راستای اســتحکام درونی بانک ها به عنوان پایه پشتیبانی از اقتصاد مقاومتی‬ ‫دانست‪.‬‬ ‫مدیرعامل بانک انصار در بخش دیگری از سخنان خود‪ ،‬احصاء مضامین و تعیین مصادیق‬ ‫اقدامات بانک ها در راستای پشــتیبانی از اقتصاد مقاومتی را یک حرکت کلیدی برای هدایت‬ ‫فعالیت شبکه بانکی در حوزه های بانکداری داخلی و بین المللی قلمداد کرد و گفت‪« :‬با همکاری‬ ‫شبکه بانکی شاخص هایی را در حوزه اســتحکام داخلی تعیین کردیم که اجرای انها متضمن‬ ‫استحکام درونی و کیفیت سوداوری بانک هاست‪ ».‬وی افزود‪« :‬براساس بند‪ 22‬سیاست های‬ ‫اقتصاد مقاومتی که وظایف دولت را مشخص می کند‪ ،‬مخاطرات و اختالالت داخلی و خارجی‬ ‫اقتصاد باید با واکنش های هوشمند‪ ،‬فعال‪ ،‬سریع و بهنگام نهادهای حاکمیتی مدیریت شود‬ ‫تا ضمن کنترل بحران های احتمالی‪ ،‬با تهدیدهای کنونــی مقابله کرده و عملکرد نظام بانکی‬ ‫را بهبود بخشیم‪».‬‬ ‫رئیس شــورای عالی راهبردی اقتصاد مقاومتی بانک انصار سپس با تاکید بر لزوم ایفای‬ ‫نقش برجسته بانک مرکزی در توسعه درامدهای حوزه کارمزدی و واسطه گری مالی به تشریح‬ ‫ساختار درامدی بانک ها در وضعیت کنونی پرداخت و سهم کارمزد خدمات و درامدهای غیرمشاع‬ ‫را ناچیز قلمداد و با تاکید براینکه مسابقه برای عدم دریافت کارمزد در راستای اعمال رقابت های‬ ‫غیرحرفه ای‪ ،‬به زیان اقتصاد واقعی کشور است‪ ،‬افزود‪« :‬رقابت ناسالم برخی از بانک ها برای‬ ‫جذب منابع گران قیمت‪ ،‬اجازه نمی دهد سیاست های اقتصادمقاومتی برای استحکام درونی و‬ ‫زمینه سازی برای پشتیبانی مقاومتی محقق شود‪».‬‬ ‫مدیرعامل بانک انصار با اشــاره به نســبت کارمزد دریافتی به درامــدکل چند بانک بزرگ‬ ‫خارجی گفت‪« :‬بانک های معتبر جهان تا حدود ‪ 48‬درصد از درامدهایشان را از محل دریافت‬ ‫کارمزد (درامد غیر مشاع) به دست می اورند‪ ،‬در صورتی که این عدد در شبکه بانکی ایران حدود‬ ‫‪ 17‬درصد است‪».‬‬ ‫ایشان در ادامه باتوجه به روند فعلی و وضعیت رقابت ناسالم موجود بین بانک ها در حوزه‬ ‫خدمات‪ ،‬رسیدن به استانداردهای جهانی در این حوزه را درمیان مدت بعید دانست‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫وی با اشاره به نسبت پوشش کارمزد بانک ها به هزینه های اداری و عمومی و مقایسه ان با‬ ‫بانک های بین المللی‪ ،‬تاسف خود را درخصوص عدم کفایت درامد پایدار بانک ها در ایران که‬ ‫فقط حدود ‪ 25‬درصد هزینه های پایدار انها را پوشش می دهد‪ ،‬ابراز کرد‪.‬‬ ‫ایشــان ســپس با اشــاره به بازده ناچیز بخش های مختلــف صنعت و حتی رشــد منفی‬ ‫ارزش افزوده در بخش های مولد و پیشــران اقتصاد ایران‪ ،‬پرداخت سودهای اسمی ‪18 ،15‬‬ ‫و ‪ 20‬درصدی را که در واقع باتوجــه به اثر اعمال هزینه های عمومی‪ ،‬اثر ســپرده قانونی و اثر‬ ‫پرداخت ســود ماهیانه معادل نرخ های موثر ‪ 24/8 ،20/7‬و ‪ 27/4‬درصدی است‪ ،‬غیرمنطقی‬ ‫دانست‪.‬‬ ‫مدیرعامل بانک انصار افزود‪« :‬پرداخت نرخ های سود سپرده غیرمنطقی‪ ،‬توسط بانک ها‬ ‫فاقد منشاءدرامدی در اقتصاد واقعی است وعالوه بر ابهام شرعی‪ ،‬واجد اشکاالت فراوانی از‬ ‫جمله ایجاد زیان در حوزه واسطه گری مالی بانک ها اســت و دلیل عمده بروز بحران در تداوم‬ ‫فعالیت سیستم بانکی به شمار می اید‪».‬‬ ‫دکتر ابراهیمی در ادامه سخنان خود به سبقت گرفتن هزینه های عمومی و اداری از مجموع‬ ‫درامدهای مشاع سهم بانک و درامد کارمزد اشاره کردند و در غیاب نظام کارمزدی‪ ،‬تداوم فعالیت‬ ‫سیستم بانکی را مخاطره امیز دانستند‪.‬‬ ‫مدیرعامل بانــک انصار به لــزوم توجه جدی بــه ارزش افــزوده در فرایندهــای کاری و‬ ‫فعالیت های بانک ها پرداخت و موضوع تداوم منطقی و حرفه ای فعالیت بانک ها را به عنوان یکی‬ ‫از محورهای اساسی اقتصاد مقاومتی حا ئز اهمیت دانست و افزو د‪« :‬باید روند کنونی درامدهای‬ ‫ناشی از کارمزد خدمات در شبکه بانکی کشور را برای استحکام درونی به عنوان الزمه پشتیبانی‬ ‫مقاومتی اصالح کنیم و در حوزه واسطه گری مالی و کیفیت سوداوری به استانداردهای جهانی‬ ‫نزدیک شویم‪».‬‬ ‫دکتر ابراهیمی در پایان سخنان خود افزایش سهم کارمزدها را به عنوان محور ثابت ساختار‬ ‫درامدی بانک ها یک ضرورت اجتنــاب ناپذیر برای جلوگیری از وقوع بحــران در عرصه پولی‬ ‫و بانکی کشور دانست و تفاهم سیستم بانکی برای کاهش ســود سپرده ها تا سقف‪10‬درصد‪،‬‬ ‫کاهش نرخ سپرده قانونی نزد بانک مرکزی تا پنج درصد‪ ،‬اعمال کارمزد برای تمامی فعالیت ها‬ ‫و تراکنش های بانکــی‪ ،‬ایجاد نهادهای تســهیل کننده برای خرید دارایی های ســمی و راکد‬ ‫بانک ها و مدیریت کاهش فشار سازمان های مختلف در اعمال تکالیف برای بانک ها را به عنوان‬ ‫راه کارهای برون رفت از وضعیت کنونی برشمرد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫اداره کل روابط عمومی و تبلیغات‬ ‫بازار‬ ‫وی اضافه کرد ‪« :‬باتوجه به قیمت تمام شده پول در شــبکه بانکی و بازده دیگر بازارهای‬ ‫رقیب کــه خطری برای کاهش نرخ ســود ســپرده ها به شــمار نمی ایند‪ ،‬کیفیت ســوداوری و‬ ‫درامدزایــی بانک ها از بخش واســطه گری مالی دســتخوش مخاطرات جدی اســت و برایند‬ ‫این مخاطــرات‪ ،‬اثر خــود را در رونــد نزولی بــازده حقوق صاحبان ســهام بانک های کشــور‬ ‫نشان داده است‪».‬‬ ‫‪83‬‬ ‫بازار‬ ‫حضرت ایت الله هاشمی رفسنجانی‬ ‫چکش تعادل نظام بود‬ ‫دکتر رضایی‪ ،‬مدیرعامل موسسه اعتباری کوثر گفت‪:‬‬ ‫«حضرت ایت الله هاشمی رفسنجانی وزنه ای برای انقالب‬ ‫اسالمی و چکش تعادل نظام بود‪».‬‬ ‫به گزارش روابط عمومی موسسه اعتباری کوثر؛ دکتر‬ ‫عیســی رضایی در مراسم ســوگواری کریمه اهل بیت(ع)‬ ‫حضرت معصومه(س) با اشــاره به شــخصیت واالی این‬ ‫بانوی بزرگ و رحلت شــخصیت تاثیر گذار نظام جمهوری‬ ‫اسالمی ایران گفت‪« :‬شاید بشود گفت کسانی که انقالب‬ ‫را به خاطر دارند‪ ،‬انقالب را با اقای هاشمی رفسنجانی به یاد‬ ‫دارند و از ایشان اموختند و فراگرفتند‪ ».‬دکتر رضایی با اشاره‬ ‫بهحضورایت اللههاشمیرفسنجانیدرعرصه هایمختلف‬ ‫نظام جمهوری اســامی افزود‪« :‬ایت الله هاشمی همواره‬ ‫یکی از پرچمداران اصلی نظام جمهوری اسالمی بود و پس‬ ‫از رفتن بنی صدر و عدم کفایت وی‪ ،‬شهید رجایی با انتخاب‬ ‫مردم به عنوان رئیس جمهور منتخب مردم ایران برگزیده شد‬ ‫امامتاسفانهایشانراهمبهشهادترساندند‪.‬درایناتفاق ها‬ ‫اقای هاشمی به عنوان پشتیبان انقالب اسالمی حضوری‬ ‫منسجم داشتند و تمام قد از ارزش های حضرت امام در کنار‬ ‫رهبر معظم انقالب اسالمی دفاع می کردند‪».‬‬ ‫نایب رئیس هیات مدیره موسسه اعتباری کوثر اظهار‬ ‫داشت‪«:‬درزمانیکهحضرتایت اللهخامنه ای(حفظه الله)‬ ‫به عنوان ریاست جمهوری برگزیده شدند بار سنگین ان روزها‬ ‫با حضور اقای هاشــمی به عنوان رئیس مجلس شــورای‬ ‫اسالمی در مدت هشت سال سبک تر شد‪ ».‬دکتر رضایی‬ ‫با اشاره به شــخصیت ویژه ایت الله هاشــمی تصریح کرد‪:‬‬ ‫«وی مفسر سیاســی‪ ،‬دینی و عقیدتی بود‪ .‬خطبه هایی که‬ ‫اقای هاشــمی در نماز جمعه به عنوان امــام جمعه موقت‬ ‫تهران ایــراد می کردند بســیار پرمحتوا و گیــرا بود‪ ».‬وی‬ ‫تصریح کرد‪« :‬حضرت ایت الله هاشمی رفسنجانی در زمان‬ ‫جنگ هم به عنوان جانشین فرماندهی کل قوا بودند که در‬ ‫بسیاری از مسائل به ایشان رجوع می شــد‪ .‬اوایل انقالب‬ ‫دارای تقســیم بندی طیف هــای انقالبــی و ضد انقالبــی‬ ‫بودیم‪ .‬ضد انقالب با رهبر معظم انقالب اســامی‪ ،‬شهید‬ ‫بهشــتی و مرحوم حضرت ایت الله هاشــمی عناد داشتند‪.‬‬ ‫نیروهایانقالبی عمدتامحوراصلی شانبعدازحضرتامام‬ ‫خمینی(ره) این سه بزرگوار بودند‪».‬‬ ‫وی تاکید کرد‪« :‬بعد از دوران جنگ‪ ،‬مسائل مربوط به‬ ‫ان زمان و مشکالتی که در ان زمان وجود داشت‪ ،‬کشوری‬ ‫جنگ زده و جنگ دیده که با مشــکالت عدیــده ای روبه رو‬ ‫بود‪ ،‬در ان زمان هرکسی به عنوان مدیر اجرایی کشور قبول‬ ‫مسئولیت می کرد باید حجم وسیعی از مشکالت و انتقادها‬ ‫را تحمل می کرد و حضرت ایت الل ه هاشــمی رفسنجانی با‬ ‫ایثار و از خودگذشتگی این مسئولیت خطیر را پذیرفت و با‬ ‫رای مردم به عنوان رئیس جمهور ایران هشت سال برگزیده‬ ‫شد‪ .‬در مدت هشت سال شانه های خود را زیر بار مشکالت‬ ‫و مسائل نظام برد و با تالش های فراوان در راه سازندگی و‬ ‫ابادانی کشور عزیزمان دوران سخت و سنگینی را پشت سر‬ ‫ گذاشت‪».‬نا یب رئیس هیات مدیره موسسه اعتباری کوثر‬ ‫افزود‪« :‬دورانی کــه ما از وجود حضرت امــام خمینی (ره)‬ ‫محروم بودیم و حضرت ایت الله خامنــه ای به عنوان رهبر‬ ‫انقالب اسالمی معرفی شــده بودند فشارها‪ ،‬اختالف ها و‬ ‫مشکالتی که پیرامون رحلت امام خمینی و حواشی بعد از ان‬ ‫به وجود امده بود‪ ،‬اقای هاشمی نقش بی بدیلی را ایفا کردند و‬ ‫تمام قد از انتخاب مقام معظم رهبری به عنوان رهبر انقالب‬ ‫اسالمی حمایت کردند‪ ».‬وی بیان کرد‪« :‬مرحوم حضرت‬ ‫ایت الله هاشمی رفسنجانی استوانه و اسطوره ای برای نظام‬ ‫جمهوری اسالمی بودند‪ ،‬ببینید پیام های کشورهای دیگر‬ ‫را و پیام ها و تعابیری که در درگذشت این شخصیت برجسته‬ ‫نظام به کار بردند‪ ».‬دکتــر رضایی تصریح کرد‪« :‬زمانی که‬ ‫اقای هاشمی به عنوان ریاست مجمع تشخیص مصلحت‬ ‫نظام از طرف رهبر معظم انقالب منصوب شدند‪ ،‬به اعتقاد‬ ‫بنده همراه ترین و نزدیک ترین فرد در مباحث کالن کشور به‬ ‫رهبری بودند‪ .‬کما اینکه در پیام تسلیت رهبر معظم انقالب‬ ‫اسالمی‪ ،‬ایشان ایت الله هاشمی رفسنجانی را یار دیرین و‬ ‫هم رزم خود طی دوره ‪ 59‬ساله اعالم کردند‪».‬‬ ‫اســتاد دانشــگاه شــهید بهشــتی افزود‪« :‬حضرت‬ ‫ایت الله هاشــمی رفســنجانی وزنه ای بــرای انقالب بود‪.‬‬ ‫بنده می خواهم برای ایشــان عبارت چکش تعادل نظام را‬ ‫به کار ببرم؛ بســیاری از انهایی که به هردلیلی از نظام کمی‬ ‫فاصله می گرفتند‪ ،‬ایشان با درایت انها را زیر چتر نظام حفظ‬ ‫می کرد و ســعی می کرد انها را نگه دارد‪ .‬همچنین احتماال‬ ‫در جلسات پیوســته ای که با رهبر معظم انقالب اسالمی‬ ‫داشتند همواره پیشــنهادات ســازنده ای برای کشور ارائه‬ ‫می کردند‪ ».‬وی بیان داشت‪« :‬انچه که امام راحل پس از‬ ‫ترورنافرجاماقایهاشمیرفسنجانیدرسال‪ ۵۸‬ودربخشی‬ ‫از پیام خود بیان کردند این بود‪« :‬هاشمی زنده است چون‬ ‫نهضتزندهاست‪».‬مدیرعاملموسسهاعتباریکوثرگفت‪:‬‬ ‫«نظام جمهوری اسالمی ایران استوان ه بسیار سنگینی را از‬ ‫دست داد و این واقعه تاســف بار برای کسانی که از قدیم با‬ ‫ایشان اشنایی داشتند بسیار سنگین است‪ ».‬دکتر رضایی‬ ‫خاطرنشان ساخت‪« :‬امیدوارم خانواده بزرگ کوثر در مراسم‬ ‫بزرگداشت این مرد بزرگ به اتفاق حضور پیدا کنند و به عنوان‬ ‫قدردانی از یکی از یاران صدیق نظام و رهبر معظم انقالب‬ ‫اسالمی در ایجاد حماسه ای دیگر حضوری منسجم داشته‬ ‫باشند‪ ».‬دکتر رضایی خاطر نشــان ساخت‪« :‬باید قدر رهبر‬ ‫معظم انقالب اسالمی را بدانیم و برای سالمتی و طول عمر‬ ‫ایشان دعا کنیم و با حضور قوی و منسجم خود نماد وحدت‬ ‫و همدلی باشیم‪».‬‬ ‫بازار‬ ‫‪84‬‬ ‫مثلث | شماره ‪342‬‬ ‫تقدیر از روابط عمومی کوثر در سیزدهمین‬ ‫کنفرانس بین المللی روابط عمومی ایران‬ ‫سیزدهمین کنفرانس بین المللی روابط عمومی ایران‬ ‫در مرکز همایش های بین المللی المپیک برگزار شد‪.‬‬ ‫به گزارش روابط عمومی موسســه اعتبــاری کوثر؛‬ ‫ســیزدهمین کنفرانس بین المللی روابــط عمومی ایران با‬ ‫موضــوع «روابط عمومــی دانش محــور و مدیریت روابط‬ ‫عمومی» با حضور نمایندگان مجلس شــورای اسالمی‪،‬‬ ‫اساتید و چهره های برتر روابط عمومی و علوم ارتباطات و با‬ ‫حمایت انجمن جهانی کارگزاران مسلمان روابط عمومی‪،‬‬ ‫انجمــن بین المللی روابط عمومــی و انجمن متخصصان‬ ‫روابط عمومی برگزار شد‪.‬‬ ‫در ابتدا پیام دکتر الریجانی رئیس مجلس شــورای‬ ‫اسالمی به سیزدهمین کنفرانس بین الملی روابط عمومی‬ ‫ایران قرائت شد‪.‬‬ ‫در ادامه دکتر فیروزابــادی‪ ،‬رئیس مرکز ملی فضای‬ ‫مجازی اظهار داشت‪« :‬روابط عمومی شبکه و نواورانه نیاز‬ ‫امروز جامعه است‪».‬‬ ‫وی با اشاره به بررسی ‪ 200‬سایت پر بازدید طی سال‬ ‫جاری اظهارداشت‪ 30« :‬درصد سایت های بررسی شده در‬ ‫دامنه ‪ IR‬تعریف شــده اند که باید این موضوع مورد بررسی‬ ‫قرار گیرد‪».‬‬ ‫رئیس مرکز ملی فضای مجازی با اشــاره به ســرعت‬ ‫روز افــزون انتقــال داده هــا و اطالعات از طریق توســعه‬ ‫شــبکه های مجــازی تصریــح کــرد‪« :‬باتوجه بــه اینکه‬ ‫تولید کنندگان محتوا در فضای مجازی بی شــمار هســتند‬ ‫شفافیت اطالعات و داده ها صددرصد نیست و در این فضا‬ ‫احتمال جریان سازی مثبت یا منفی یک رویداد بسیار زیاد‬ ‫است‪ ».‬دکتر ســعیدی‪ ،‬رئیس فراکسیون رســانه و روابط‬ ‫عمومی مجلس نیز گفت‪« :‬طرح ها و لوایــح حوزه روابط‬ ‫عمومی نیازمند اطالع رسانی به ذینفعان است‪».‬‬ ‫در این کنفرانس سخنرانان با موضوع جایگاه فناوری‬ ‫در مدیریت محتــوای روابط عمومی هــای دانش محور‪،‬‬ ‫سطوح دانش روابط عمومی جدید و تحوالت فناوری های‬ ‫نوین مدیریت دانش‪ ،‬ضرورت بهره مندی از نرم افزارهای‬ ‫تحت دستگاه های هوشمند در راستای مدیریت محتوا در‬ ‫حوزه روابط عمومی‪ ،‬محتوای پیام و سواد رسانه ای و تاثیر‬ ‫رسانه های نوین در تولید محتوا و انتقال پیام روابط عمومی‬ ‫به ارائه اخرین دیدگاه ها و نظرات پرداختند‪.‬‬ ‫این گزارش می افزاید‪« :‬در این کنفرانس‪ ،‬مدیریت‬ ‫روابط عمومی و تبلیغات موسسه اعتباری کوثر با نظر هیات‬ ‫داوران در بخش تبلیغات به عنوان روابط عمومی برگزیده‬ ‫معرفی شد و خانم دکتر سعیدی‪ ،‬رئیس فراکسیون روابط‬ ‫عمومی و رسانه مجلس شورای اسالمی با اهدا ی تندیس‬ ‫از ازاده محمدی‪ ،‬مدیر روابط عمومی و تبلیغات موسســه‬ ‫کوثر تقدیر به عمل اورد‪».‬‬