ماهنامه مثلث شماره 344

‫فصل جدید‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال هشتم‪ /‬شماره سیصد و چهل وچهار‪ 10 /‬بهمن ‪ 88 / 1395‬صفحه ‪ 6000/‬تومان‬ ‫ایابایدمنتظرتغییرات‬ ‫در دانشگاه ازاد بود؟‬ ‫انتخابات بدون روحانی؟‬ ‫اختالف بین جریان اعتدال و‬ ‫اصالحات ادامه دارد‬ ‫اصالحطلبان و حامیان دولت پس از حادثه پالسکو‬ ‫درحالیکه محمدباقر قالیباف درحال مدیریت بحران بود به او حمله کردند‬ ‫اتش زیرخاکستر‬ ‫ساختمان خردهبورژواها‬ ‫جامعه دوگانه‬ ‫کارتهای برنده دردست ایران‬ ‫‪1968‬امریکا‬ ‫بررسی نقش پالسکو در‬ ‫بازار سنتی و مدرن ایران‬ ‫رفقا و رقبا چه وضعیتی‬ ‫در نشست استانه دارند؟‬ ‫بررسی دالیل واکنش متناقض‬ ‫مردم تهران به حادثه پالسکو‬ ‫دموکراتها علیه راستگرایان‬ ‫متحد شدهاند‬ ‫برای مشاهده اخرین اخبار نهاد کتابخانههای عمومی کشور میتوانید توسط گوشی تلفنهمراه خود از رمزینهها عکس بگیرید‬ ‫‪ ::‬لبخند کاغذی ‪::‬‬ ‫‪ ::‬کتابخوان دی ‪::‬‬ ‫طرح از الهام خلیلی مهر‬ ‫کیش پارسایان (دروس استاد ایتاهلل مجتبی تهرانی)‬ ‫تدوین زیر نظر علیاکبر رشاد ‪ /‬انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسالمی ‪ ۲۰۸ /‬صفحه‬ ‫ایشـان در کام تشـنه طالبـان سـلوک الـی اهلل‬ ‫ریختـه میشـود‪.‬‬ ‫مباحـث کتاب مشـتمل بر سـه بخـش ایمان‪،‬‬ ‫صفـات مومنـان و پیـام پارسـایی اسـت؛ در‬ ‫بخـش نخسـت مهمتریـن مسـائل ایمـان‬ ‫همچـون‪ :‬ماهیـت‪ ،‬مراتـب‪ ،‬عوامـل کاهـش‬ ‫و افزایـش و اثـار فـردی و اجتماعـی ایمـان‬ ‫بررسـی شـده اسـت‪ .‬در بخـش دوم‪ ،‬صفـات‬ ‫و حـاالت مومنـان بـه اسـتناد ایـات و روایات‬ ‫بررسـی و طبقهبنـدی شـده اسـت‪ .‬در نهایت‬ ‫در بخـش سـوم بـه شـرح و تفسـیر خطبـه‬ ‫ه ّمـام اختصـاص یافتـه اسـت کـه‬ ‫در حقیقـت شـرحی بـر بیـان‬ ‫امیرالمومنین علیه السـالم در توصیف‬ ‫ویژگیهـای متقیـن اسـت‪.‬‬ ‫مرحـوم ایت اهلل مجتبـی تهرانی از جمله بزرگانی‬ ‫بودنـد کـه ارتبـاط نزدیکـی بـا عموم مـردم و به‬ ‫ویـژه جوانان داشـتند‪ .‬ایـن مطلب در کنـار درجه‬ ‫بـاالی علمـی که حاصل سـالها خوشـهچینی از‬ ‫دریـای معرفـت بزرگانی چـون امام خمینـی(ره)‪،‬‬ ‫عالمـه طباطبایـی‪ ،‬ایـتاهلل بروجردی و‪ ...‬اسـت‬ ‫باعـث شـده تا اثار ایشـان در عین عمـق و دقت‬ ‫علمـی‪ ،‬از زبانـی سـاده و قابـل فهم بـرای عموم‬ ‫برخوردار باشـد‪.‬‬ ‫ایـن کتـاب که بـه عنـوان مدخلی بـرای ورود به‬ ‫بحثهـای اخالقی محسـوب میشـود‪ ،‬برگرفته‬ ‫شـده از برخـی از سلسـله مباحـث اخالقـی و‬ ‫معرفتـی حـاج اقـا مجتبـی اسـت‪ .‬امیـزهای از‬ ‫اخـالق نبـوی و عرفـان علـوی کـه بـا ایـات و روایـات‬ ‫امیختـه و بـه براهیـن عقلـی نیـز مزیـن شـده و از جویبـار لسـان‬ ‫نمایی از کتابخانه مرکزی تبریز‬ ‫کتا‬ ‫‪ 335‬بخانه م‬ ‫رکزی تب‬ ‫مردم ‪ 1‬به همت خیری ریز در سال‬ ‫ت‬ ‫ّ ن‬ ‫های فر اسیس شد‪ .‬ساز و همکاری‬ ‫این ک هنگی یونسکو د مان فعالیت‬ ‫ر‬ ‫ت‬ ‫امانت ابخانه را به عنوا سال ‪1344‬‬ ‫استف دار یونسکو شنا ن کتابخانه‬ ‫یونسک اده از کتاب ها خت و حق‬ ‫و را به این کتاب ی انتشارات‬ ‫خانه‬ ‫اعطاء کرد‪.‬‬ ‫‪telegram.me/iranplir‬‬ ‫‪p.r@iranpl.ir‬‬ ‫‪instagram.com/iranpl.ir‬‬ ‫‪aparat.com/iranpl.ir‬‬ ‫‪www.iranpl.ir‬‬ ‫جلد‬ ‫دوم‬ ‫دورهبالتکلیفی‬ ‫تجدیدامریکادرخاورمیانه‬ ‫بررسیسیاست هایدول ‬ ‫هوشیاری‪،‬بیداری‬ ‫واقتدارملتایران‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫االن تســابق می‏کنند تمام کشورهای‬ ‫بزرگ برای رابطه پیدا کردن با ایران‪ ،‬این چی‬ ‫اســت؟ این افراد ایران اســت؟ این جمعیت‬ ‫کثیر ایران اســت؟ ایران جمعیتــی ندارد در‬ ‫مقابل عا َلــم‪ .‬این ایمان جوانهای ماســت‪،‬‬ ‫این برکات رسول اکرم است‪ ،‬این برکات امام‬ ‫صادق است‪ .‬این برکاتی است که چشم دنیا‬ ‫را خیره کرده اســت و همه را مضطرب کرده‪.‬‬ ‫انهایی که گمــان می‏کردند که با یک تشــر‬ ‫ایران را می‏توانند چه بکنند‪ ،‬گمان کردند که‬ ‫حاال هم زمان قاجار است‪ .‬حاال هم زمان پهلوی است که‬ ‫مردم بیدار نبودند‪ .‬امروز زمان بیداری مردم ماســت‪ ،‬زمان‬ ‫هوشیاری و شکوفایی ایمان اســت دراین کشور‪ .‬و لهذا‪،‬‬ ‫می‏بینید که االن هر رادیویی را باز کنید از خارج‪ ،‬از هر گوشۀ‬ ‫عالم راجع به قضایای امریکا و راجع به خضوع او در مقابل‬ ‫ایران صحبت می‏کنند و حرفها را هم می‏زنند‪ .‬اضطراب در‬ ‫کلمات خود ریگان این قدر هست‪ ،‬تناقض گویی‪ ،‬اضطراب‬ ‫هست که انسان نمی‏تواند باور کند که یک ادمی که رئیس‬ ‫یک همچو کشوری هســت و ادعایش ان قدر زیاد است‪،‬‬ ‫این قدر تناقض گویی‪ ،‬این قدر اضطراب‪ ،‬این قدر وحشت‬ ‫که او را گرفته است‪ ،‬امروز یک چیز مهمی است‪ .‬نه فقط او‬ ‫را‪ ،‬کرملین هم همین طور است‪ ،‬انها هم مسابقه می‏کنند با‬ ‫امریکا در رابطه با ایران‪.‬‬ ‫‪10- 15‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫انتخابات بدون روحانی؟‬ ‫پیام اعراب به ایران رسید‬ ‫ایران هست‪ ،‬عربستان نیست!‬ ‫دیپلماسی پالسکو‬ ‫‪16- 21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫کارت های برنده در دست ایران‬ ‫دست برتر دمشق‬ ‫حرکت مارپیچی‬ ‫خلیج فارس و معمای امنیت‬ ‫‪22- 51‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫روایت «فاجعه»‬ ‫اتش زیر خاکستر‬ ‫قالیباف به وظیفه اش عمل کرد‬ ‫حمله به رقیب روی اوار‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫مثلث؛هفتهنامه ایخبری‪،‬تحلیلیاستکهسعیداردروایتیمنصفانهوعادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه ضلع استقالل‪،‬‬ ‫ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش‬ ‫اسالم‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گســترش و سیادت اسالم خواهی در‬ ‫سراسر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم‬ ‫شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب‬ ‫و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت‬ ‫قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان‬ ‫فرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬امیدواریمکهدرروایت مانصادق‪،‬برمرام مان‬ ‫مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب‬ ‫و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬مصطفیصادقی‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی (دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫اقتصاد ‪ :‬محمدمهدی صدرزاده (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫جامعه شناسی و فکرنو‪ :‬علی حاجی ناصری (دبیر)‬ ‫فرهنگ‪ :‬شایان ربیعی (دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬محمد شکراللهی (دبیر)‬ ‫ی ‬ ‫مشاور هنری ‪ :‬نیما ملک نیاز ‬ ‫چی است مسئله؟ چی شده است ایران؟ چه قصه‏ای‬ ‫در ایران واقع شده است که سابق چنانچه در زمان سالطین‬ ‫ســابق‪ ،‬در زمان قاجار‪ ،‬در زمان پهلوی اگــر یک کلمه در‬ ‫انجــا می‏گفتند‪ ،‬اینها تمــام کنار می‏رفتند‪ ،‬اگر یک تشــر‬ ‫می‏زدند انها خلع سالح می‏شــدند‪ .‬چه شده است که حاال‬ ‫پاســدارهای ما هــم اعتنا به انهــا نمی‏کنند؟ بــرای اینکه‬ ‫ان وقت مــردم را خواب کــرده بودند‪ .‬تبلیغــات دامنه‏دار‬ ‫دشمنهای اســام‪ ،‬مردم را خواب کرده بودند‪ ،‬از هم جدا‬ ‫کرده بودند‪ ،‬شهرها از هم جدا بود‪ ،‬احزاب مختلفه همه با‬ ‫هم مختلف بودند‪ ،‬حکومتها همه دست نشانده بودند‪ .‬اما‬ ‫امروز مسئله این نیست‪ ،‬امروز ایران بیدار شده است امروز‬ ‫اسالم در ایران رواج پیدا کرده است‪ .‬امروز حقیقت ایمان در‬ ‫ایران شکوفایی پیدا کرده است‪ ،‬اینها برکات ایمان است‪.‬‬ ‫غافل نباشید از این‪ ،‬برکات وحدت شما در تمام امور‬ ‫است‪ .‬غافل از این وحدت نباشید‪ ،‬غافل از این ّ‬ ‫حظ‬ ‫الهی نباشید‪ .‬در عین حال انسان می‏بیند که در حالی‬ ‫که کاخ کرملین به لرزه در امده اســت و کاخ ســیاه‬ ‫سیاهپوش شده است‬ ‫و می‏خواهند توجیه کنند هی حرفهای خودشان‬ ‫را و هی از این ور به ان ور می‏زنند که توجیه کنند این‬ ‫خطایی که کردند و این کسی را که اینجا فرستادند و‬ ‫با رسوایی از اینجا بیرونش کردند‪ ،‬می‏خواهند توجیه‬ ‫کنند‪ .‬مع‏االسف‪ ،‬بعض از اشخاصی که در خود ایران‬ ‫هستند‪ ،‬توجه به مســائل یا ندارند یا متعمدند‪ .‬اینها‬ ‫هم به تبعیت از تبلیغات انها‪ ،‬انها هم با همان لسان‪،‬‬ ‫اینجا تبلیغ می‏کنند‪.‬‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫و افشین جم‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫ویرایش‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی و نرگس حاجیلو‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمدرضا پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬علیرضا اسدالهی‪ -‬علی اکبر پیمانی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر دارابی ‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی‪ -‬حسین محمد پورزرندی‬ ‫مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‪ -‬محمدابراهیم محمد پورزرندی‬ ‫علیرضا حسن زاده ‪ -‬دکتر عیسی رضایی ‪ -‬سید حمید خالقی ‪ -‬هادی انباردار‬ ‫‪52- 59‬‬ ‫سیاست‬ ‫دیپلمات در دانشگاه‬ ‫اساسنامه اصالح می شود؟‬ ‫هیات موسس غایب!‬ ‫والیتی باید گام های بلند بردارد‬ ‫‪60-71‬‬ ‫بینالملل‬ ‫دوره بالتکلیفی‬ ‫موضع مردد کاخ سفید‬ ‫دولت حمایتگر‬ ‫بحران در اغاز راه‬ ‫انگار ما پالسکو را خراب کردیم‬ ‫همکاران من دیگر برنمی گردند‬ ‫البد مسبب تصادفات جاده ای هم ورزشی ها هستند!‬ ‫‪72-77‬‬ ‫ورزش‬ ‫از ماست که بر ماست‬ ‫طراح جلد‪ :‬مصطفی مرادی‬ ‫فصل جدید‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال هشتم‪ /‬شماره سیصد و چهل وچهار‪ 10 /‬بهمن ‪ 88 / 1395‬صفحه ‪ 6000/‬تومان‬ ‫ایابایدمنتظرتغییرات‬ ‫در دانشگاه ازاد بود؟‬ ‫انتخابات بدون روحانی؟‬ ‫اختالف بین جریان اعتدال و‬ ‫اصالحات ادامه دارد‬ ‫اصالحطلبان و حامیان دولت پس از حادثه پالسکو‬ ‫درحالیکه محمدباقر قالیباف درحال مدیریت بحران بود به او حمله کردند‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912-8505848 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬پردازش تصویر رایان‬ ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید عباسپور(توانیر)‪ ،‬خیابان نظامی گنجوی‪ ،‬کوچه پناه‪،‬‬ ‫پالک ‪19‬‬ ‫تلفن ‪88198280 :‬‬ ‫اتش زیرخاکستر‬ ‫ساختمان خردهبورژواها‬ ‫جامعه دوگانه‬ ‫کارتهای برنده دردست ایران‬ ‫‪1968‬امریکا‬ ‫بررسی نقش پالسکو در‬ ‫بازار سنتی و مدرن ایران‬ ‫رفقا و رقبا چه وضعیتی‬ ‫در نشست استانه دارند؟‬ ‫بررسی دالیل واکنش متناقض‬ ‫مردم تهران به حادثه پالسکو‬ ‫دموکراتها علیه راستگرایان‬ ‫متحد شدهاند‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫شیفت به نامزد جدید‬ ‫خبرنامه‬ ‫دیگر این مساله که اصالح طلبان و حتی حامیان دولت به فردی‬ ‫غیر از حسن روحانی برای انتخابات فکر می کنند مساله جدیدی‬ ‫نیست‪ .‬محبوبیت رئیس جمهور کاهش یافته و گویا حامیان به فکر‬ ‫روز انتخابات افتاده اند‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫اختالفبینجریاناعتدالواصالحاتادامهدارد‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫انتخاباتبدونروحانی؟‬ ‫هر چه به زمان برگزاری انتخابات نزدیک می شویم‪،‬‬ ‫تحوالت به گونه ای پیش می رود که گــزاره «روحانی تنها‬ ‫گزینه اصالح طلبــان و اعتدالیون» بیشــتر امــاده تغییر‬ ‫می شــود‪ .‬حاال گویا حرف و حدیث ها در مورد انتخابات و‬ ‫تصمیم نهایی اصالح طلبــان و اعتدالیون صورت تازه ای‬ ‫پیدا کرده و برخی شــواهد از اختالفات گســترده حکایت‬ ‫دارد‪ .‬کار تا انجا پیش رفته اســت که محمد رضا عارف در‬ ‫اظهارنظری گفته است‪« :‬شــاید روحانی خسته شده باشد‬ ‫و برای انتخابات نیاید»‪ .‬او در توضیح این سخنانش گفته‬ ‫اســت‪« :‬نمی دانم اصال بحث رد صالحیت روحانی وجود‬ ‫داشــته باشــد چرا که به هرحال رئیس جمهور کشور است‬ ‫و ویژگی هایی که داشــته تغییری نکرده است‪ .‬من نسبت‬ ‫به رد صالحیــت او نظر خاصی ندارم و بعیــد می دانم او رد‬ ‫صالحیت شود‪ ،‬مگر اینکه او به هر دلیلی مانند خستگی یا‬ ‫گرفتاری تمایل نداشته باشد بیاید؛ اگر تمایل داشته باشد و‬ ‫بیاید مبنای ما بر کاندیدای واحد خواهد بود اما حتما کاندیدا‬ ‫خواهیم داشــت‪ .‬قاعدتا افرادی که تمایل دارند می ایند و‬ ‫ممکن است از جریان اصالحات وارد شوند اما در نهایت ما‬ ‫فقط از یک کاندیدای واحد حمایت خواهیم کرد‪».‬‬ ‫اما پشت صحنه چه خبر است؟ دکتر رضا سراج در این‬ ‫مورد نوشته اســت‪« :‬ماجرا گویا از این قرار است که کاهش‬ ‫مقبولیتروحانیوناکارامدیدولتیازدهم‪،‬تعاملانتخاباتی‬ ‫بین جریان اعتــدال و اصالحات را پیچیده کرده اســت‪ .‬بر‬ ‫این اساس گویا مدل انتخاباتی جریان اصالحات در شرایط‬ ‫حاضر این گونه است که جریان اصالحات به جریان اعتدال‬ ‫پیشنهاددادهکهبههمراهروحانی‪،‬جهانگیریوپزشکیاننیز‬ ‫به عنوان کاندید ثبت نام نمایند و مقبولیت اجتماعی هر کدام‬ ‫از این سه نفر بیشتر بود‪ ،‬به عنوان نامزد نهایی معرفی شود‪.‬‬ ‫مدل انتخاباتی جریان اعتدال هم البته گویا به این شــکل‬ ‫اســت که جریان اعتدال ضمن مخالفت با مدل انتخاباتی‬ ‫جریان اصالحات‪ ،‬پیشــنهاد داده؛ قاضی زاده هاشــمی در‬ ‫کنار روحانی ثبت نام نماید و چنانچه مقبولیت روحانی بیشتر‬ ‫از قاضی زاده بود‪ ،‬وی معاون اول روحانی شــود و احیانا اگر‬ ‫اقبال عمومی قاضی زاده هاشــمی بیشــتر از روحانی باشد‪،‬‬ ‫وی گزینه نهایی گردد‪ ».‬این همه در حالی اســت که برخی‬ ‫چهره هاهمچونمحمد رضاعارفنیزگویاتالش هاییبرای‬ ‫حضوردرعرصهانتخاباتداشته اند‪.‬امامخالفت هاباحضور‬ ‫او همچنان پررنگ اســت‪ .‬چنانکه صــادق زیباکالم گفته‬ ‫است‪« :‬واقعیت این اســت که عارف به عنوان منتخب اول‬ ‫مردمتهراندرانتخاباتسالگذشتهنشاندادکهدرمجلس‬ ‫دهمازانقدرتسازماندهیومدیریتیانطورکهبایدوشاید‬ ‫برخوردار نبود و واقعیت تلخ تر این است که نامزدهای لیست‬ ‫امیدنتوانستندحتییککمیسیوندستچندمراهمبگیرند‪،‬‬ ‫در حالی که گفته می شده بیش از صد رای دارند‪ .‬سوال این‬ ‫استکهجریانسیاسیکهیکسوممجلسرا در دست دارد‬ ‫چطورنتوانستحتییککرسیمجلسرادراختیاربگیرد؟»‬ ‫اوازاختالفاتهمپردهبرداشتهومی گوید‪«:‬قطعاکارگزاران‬ ‫تمایل به عارف ندارند‪ ،‬چون انها بیشتر به توان اجرایی فکر‬ ‫می کنند؛ یعنی به گزینه هایی مثل روحانی یا فردی که به این‬ ‫حزبنزدیکباشند‪».‬‬ ‫در این میــان اما صــادق خرازی هم گویا جلســاتی‬ ‫درون گروهی با اعضای حزب ندا داشــته است‪ .‬جلساتی‬ ‫که مهمترین موضــوع ان نامزدی خــودش در انتخابات‬ ‫بوده اســت‪ .‬او البته این ماجرا را تکذیب کــرده و گفته به‬ ‫لحاظ پزشــکی توانایــی حضــور در این عرصــه را ندارد‪.‬‬ ‫هفته نامه مثلث هفته گذشــته در یک پرونده این ماجرا را‬ ‫بررســی کرده و از گزینه های اصالح طلبــان و اعتدالیون‬ ‫برای حضور در انتخابات خبر داده بــود‪ .‬مثلث البته این را‬ ‫هم اضافه کرده بود که اصالح طلبان و اعتدالیون باتوجه‬ ‫به فقدان هاشمی رفســنجانی با مشــکل عدم هماهنگی‬ ‫ محوری مواجه شــده اند و افرادی که می توانند جایگزین‬ ‫او باشند با مشکالت زیادی از جمله عدم مقبولیت عام بین‬ ‫دو جریان مواجه هستند‪ .‬در عین حال مشکل بزرگ دیگر‬ ‫این ائتالف‪ ،‬ان بخش از اصالح طلبان هستند که معتقدند‬ ‫تداوم ائتالف معنایی ندارد و حاال زمان استقالل فرا رسیده‬ ‫اســت‪ .‬چه اینکه عباس عبدی در مصاحبــه ای گفته بود‪:‬‬ ‫«مشکلی که چندین بار با دوســتان اصالح طلب و نیز در‬ ‫گفت وگوهای عمومی و مطبوعاتی مطرح کردم همین بود‬ ‫که اصالح طلبان باید نقش مســتقلی از هر نیروی دیگری‬ ‫برای خود تعریف کنند نه انکه به امید این و ان باشند‪ .‬این‬ ‫وابستگی ها کمکی به حل مشکالت ایران نمی کند‪ .‬االن‬ ‫هم به نظرم مشکلی نخواهند داشت‪ .‬این تصور اشتباهی‬ ‫بود که از اقای هاشــمی داشــتند ولی اکنون که ایشــان‬ ‫درگذشته اند بهتر می توانند به راه استقالل و روی پای خود‬ ‫ایســتادن فکر کنند‪ .‬به نظرم در صورتی که رفتار درســتی‬ ‫پیشــه کنند فوت اقای هاشمی هیچ مشــکلی برای ادامه‬ ‫حضور یا حتی فعال تر شدن انان نخواهد داشت‪» .‬‬ ‫به نظر می رسد با نزدیک شدن به انتخابات‪ ،‬اختالف‬ ‫بین دو جریان اعتدال و اصالحات بر ســر مدل انتخاباتی‬ ‫فزاینده خواهد شــد‪ .‬نکته کلیدی این ماجــرا هم کاهش‬ ‫مقبولیت روحانی است که تردید ها برای حمایت بدون قید ‬ ‫و شرط از وی به عنوان گزینه نهایی را افزایش داده است‪.‬‬ ‫واقعیتی غیر قابل انکار که جامعه ان را برای سپهر سیاست‬ ‫ایــران نمایان کرده اســت‪ .‬ایــده مرکزی حســن روحانی‬ ‫شکست خورده و خیلی ها دیگر امیدی به تدابیر او ندارند‪.‬‬ ‫گویا همه به دنبال الترناتیو می گردند‪ ،‬هم اصالح طلبان و‬ ‫ی که به روزهای بهتر فکر می کنند‪.‬‬ ‫هم مردم ‬ ‫دیپلماسی پالسکو‬ ‫تسلیت های‬ ‫فضای مجازی‬ ‫ایران هست‪ ،‬عربستان نیست!‬ ‫ت بر‬ ‫ترامپ دستور العمل محدودی ‬ ‫مهاجرت و ویزا را امضا می کند‬ ‫سفیر عربستان‬ ‫چرا وزیرخارجه کویت‬ ‫به تهران امد؟‬ ‫روحانیسیاستمدار‬ ‫ایا ایت اللهموحدیکرمانیجانشینهاشمیرفسنجانیمی شود؟‬ ‫در حالی که گمانه زنی ها در مــورد جایگزین ایت الله‬ ‫هاشمی رفســنجانی در مجمع تشــخیص مصلحت نظام‬ ‫ادامه دارد برخــی رســانه ها از احتمال انتصــاب ایت الله‬ ‫موحدی کرمانــی برای ریاســت بر مجمع تشــخیص خبر‬ ‫داده اند‪ .‬این خبر که ابتدا در کانال های تلگرامی منتشــر‬ ‫شد‪ ،‬در برخی خبرگزاری ها نیز باز نشر شده است‪.‬‬ ‫در عین حال برخی ســایت ها و رسانه ها نیز از موقتی‬ ‫بودن این انتخاب خبر داده انــد‪ .‬در عین حال برخی منابع‬ ‫نیز این احتمال را تکذیب کرده اند‪ .‬پیشتر شخصیت های‬ ‫دیگری نیز برای این مسئولیت مطرح شده بودند‪ .‬از جمله‬ ‫از ایت الله امینی ســخن به میان امده بود‪ .‬توئیتر روزنامه‬ ‫قدس نیز در خبری به نقل از علی اقا محمدی اورده اســت‬ ‫که احتماال تا پایان اســفند مــاه اقایــان موحدی کرمانی‬ ‫و امینــی با نظر رهبــری انقالب مجمع تشــخیص را اداره‬ ‫خواهند کرد و پس از پایان دوره فعلی‪ ،‬رئیس و اعضای دوره‬ ‫بعدی مجمع تشخیص مصلحت نظام تعیین خواهند شد‪.‬‬ ‫برخی نیز از ایت الله امامی کاشانی نام برده اند‪ .‬طبق قانون‬ ‫اساسی جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬رئیس مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت نظام از ســوی رهبر انقالب اســامی‪ ،‬حضرت‬ ‫ایت الله خامنه ای منصوب می شود و تا صدور حکم از جانب‬ ‫ایشــان این اخبار و احتماالت صرفا در حد گمانه زنی باقی‬ ‫می ماند‪ .‬در این میان محمد علــی نجفی درباره جایگزین‬ ‫ایت الله هاشمی در مجمع تشخیص گفته است‪« :‬من در‬ ‫اخبار دیدم که ظاهرا جایگزین ایت الله هاشمی در مجمع‪،‬‬ ‫ایت الله موحدی کرمانی هستند‪».‬‬ ‫روحانی اهل کرمان‬ ‫ث‬ ‫‪ l‬عینک بزنید‬ ‫در حالی که در حادثه تاســف برانگیز‬ ‫پالسکو در تهران‪ ،‬اصالح طلبان و حامیان‬ ‫دولت با سیاســی کاری شــهردار تهران را‬ ‫مســبب این حادثه عنوان کــرده بودند در‬ ‫فاجعه سیل در سیستان و بلوچستان همه‬ ‫مدعیان دیروز چشمان خود را بر کم کاری‬ ‫و حتی بیکاری دولت در این استان محروم‬ ‫کشور بسته اند‪ .‬گفتنی است‪ ،‬سیالب چند‬ ‫روز اخیر در جنوب اســتان ضمن اســیب‬ ‫‪ 10‬تــا ‪ 80‬درصدی بــه هــزار و ‪ 675‬واحد‬ ‫مســکونی موجب مرگ یک شــهروند ‪65‬‬ ‫ســاله خاشــی بر اثر ریزش اوار شد‪ .‬شش‬ ‫روستا در مسیر ســیالب جنوب استان در‬ ‫این مدت با جمعیتی بیــش از ‪ 100‬خانوار‬ ‫به دلیل حــوادث احتمالی تخلیه شــد‪ .‬در‬ ‫طول مدتی که این حادثه مردم این منطقه‬ ‫را گرفتار کرده بود هیچ کدام از رسانه های‬ ‫اصالح طلب و حامی دولت‪ ،‬واکنشــی به‬ ‫ضعف دولت در این مورد نشان ندادند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫‪l‬خداحافظی با رویای امریکا‬ ‫تا همین چنــد وقت که هنــوز باراک‬ ‫اوبامــا رئیس جمهور ایــاالت متحده بود‪،‬‬ ‫جریان غرب گرای حاضر در برخی مناصب‬ ‫ادعا می کرد که امریکا تغییــر کرده و باید‬ ‫دیوار بی اعتمادی را فــرو ریخت‪ .‬حتی در‬ ‫جریان مبارزات انتخاباتی ســال ‪ 92‬حسن‬ ‫روحانی گفتــه بود‪« :‬ایران قرار نیســت تا‬ ‫روز قیامت با امریکا قهر باشد و رابطه قطع‬ ‫بمانــد بلکه در شــرایط مناســبی و با حفظ‬ ‫منافع ملی این نوع رابطه باید تغییر کند‪».‬‬ ‫سه سال بعد که حســن روحانی در دوران‬ ‫ریاست جمهوری اش بد عهدی امریکایی ها‬ ‫را مشاهده کرد در اظهارنظری چنین گفته‬ ‫اســت‪« :‬اگــر امریکایی ها با حســن نیت‬ ‫و دقیق برجــام را اجرا می کردند‪ ،‬چه بســا‬ ‫ما به انها اعتماد می کردیــم و در موضوع‬ ‫دیگر هم بــا انها مذاکــره می کردیم که به‬ ‫نفع منطقه می بود‪ ».‬حــاال در جدیدترین‬ ‫تحــول‪ ،‬دونالد ترامــپ‪ ،‬رئیس جمهــور‬ ‫امریکا با امضای دو فرمان اجرایی‪ ،‬دستور‬ ‫تقویت امنیت مرزها و تشــدید محدودیت‬ ‫ورود مهاجــران را صادر کــرد؛ وی صدور‬ ‫روادید برای ایران و شــش کشــور دیگر را‬ ‫به مدت یک مــاه تعلیق کــرد‪ .‬این فرمان‬ ‫ضدایرانی ترامــپ می تواند پیام روشــنی‬ ‫باشد برای کســانی که رویای امریکا را در‬ ‫سر می پروراندند‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫ایت الله موحدی کرمانی در سال ‪ ۱۳۱۰‬در خانواده ای‬ ‫روحانی در کرمان به دنیا امد‪ .‬پدرش ‪ ،‬حجت االسالم حاج ‬ ‫شــیخ عباس از روحانیون و وعاظ معروف شهر کرمان بود‬ ‫و در زمان رضاشــاه به دلیل اعتبار فراوانی که در این شهر‬ ‫در میان مردم داشــت؛ با وجود یک شــکل شدن لباس ‪،‬‬ ‫ت کرده بــود‪ .‬او تحصیالت‬ ‫ت دریافــ ‬ ‫س روحانی ‬ ‫جواز لبــا ‬ ‫مقدماتــی اش را در حــوزه علمیه کرمان گذراند و ســپس‬ ‫برای ادامــه تحصیالتش به حوزه علمیه قــم رفت‪ .‬عراق‬ ‫و حــوزه علمیه نجف اشــرف نیــز مقصد بعــدی ایت الله‬ ‫موحدی کرمانــی برای تحصیــل علوم دین بوده اســت‪.‬‬ ‫اســتادان وی در کرمان مرحوم ایت الله صالحی‪ ،‬شــیخ‬ ‫الرئیس‪ ،‬مرحوم حجت االسالم حقیقی و در قم مرحومین‬ ‫حضرات ایات بروجردی‪ ،‬داماد و ایت الله العظمی خمینی‬ ‫بودنــد‪ .‬ایت الله موحدی کرمانی در حوالی ســال ‪ 1335‬و‬ ‫در نجف اشرف نیز درس مرحوم ایت الله العظمی خوئی و‬ ‫ایت الله العظمی میرزاباقر زنجانی را درک کرده است‪ .‬وی‬ ‫همچنین مــدت کوتاهی نیز در مشــهد از محضر ایت الله‬ ‫میالنی بهره مند شــد‪ .‬مباحثات علمــی او در حوزه علمیه‬ ‫قم بیشتر با اقایان هاشمی رفسنجانی و ربانی املشی بوده‬ ‫و همچنین با حضــرات ایات مطهری‪ ،‬بهشــتی‪ ،‬مومن‪،‬‬ ‫جنتی‪ ،‬طاهری خــرم ابادی و مهدوی کنی نیز مجالســت‬ ‫داشته اســت‪ ،‬ایت الله موحدی پس از مراجعت از نجف و‬ ‫قم‪ ،‬به مدت چند ســال در زادگاه اصلــی خود یعنی کرمان‬ ‫ساکن شد و ســپس در ســال ‪ 1348‬به دعوت شهید باهنر‬ ‫به تهران امد و فعالیت های خود را در مســجد مســلم بن ‬ ‫ل در شرق تهران متمرکز کرد‪ .‬بر اساس اسناد موجود‪،‬‬ ‫عقی ‬ ‫ایت الله موحدی به دلیل فعالیت هــای تبلیغی علیه رژیم‬ ‫شاه‪ ،‬در کرمان نیز توسط ســاواک ممنوع المنبر شده بود‪.‬‬ ‫ایت الله موحدی کرمانی از موسسین جامعه روحانیت مبارز‬ ‫تهران به شمار می رود که از ابتدا به عنوان یکی از اعضای‬ ‫شــورای مرکزی فعالیت داشته اســت‪ .‬زمانی که حضرت‬ ‫امام در تبعید در کشــور عراق به ســر می بردند او در موارد‬ ‫متعددی همچون یک سفیر مسیر تهران و نجف و کربال را‬ ‫طی می کرد تا برنامه های جامعه روحانیت مبارز را به اطالع‬ ‫حضرت امام(ره) رســانده و متقابال دستورات مهم ایشان‬ ‫را به اعضای شــورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز منتقل‬ ‫می کرد‪ .‬انقالب که پیروز شــد او نیز عضو حزب جمهوری‬ ‫اسالمی شد؛ هم عضو شــورای مرکزی و هم عضو داوری‬ ‫این حــزب بــود‪ .‬ایت اللــه موحدی کرمانــی در انتخابات‬ ‫اولین دوره مجلس شورای اسالمی به عنوان نماینده مردم‬ ‫کرمان برگزیده شــد و پس از ان در دوره های دوم‪ ،‬سوم‪،‬‬ ‫چهارم و پنجم به نمایندگی از مردم تهران‪ ،‬ری‪ ،‬شمیرانات‬ ‫و اسالمشهر در مجلس شورای اســامی حضور داشت‪.‬‬ ‫ریاست کمیسیون امور داخلی مجلس‪ ،‬ریاست کمیسیون‬ ‫امور دفاعــی مجلس و نیز نایب رئیســی مجلس شــورای‬ ‫اســامی از جمله مســئولیت های او در خانــه ملت بوده‬ ‫اســت‪ .‬وی همچنین رئیس هیات اجرایی بین المجالس‬ ‫نیز بوده اســت‪ .‬امامت جمعه کرمانشــاه پس از شهادت‬ ‫ایت الله شهید اشرفی اصفهانی نیز از جمله سوابق ایت الله‬ ‫موحدی کرمانی اســت‪ .‬ایت اللــه موحدی کرمانی پس از‬ ‫پایان جنگ برای مدت ‪ 14‬سال و تا سال ‪ ،1384‬نمایندگی‬ ‫ولی فقیه در سپاه پاسداران انقالب اسالمی را عهده دار بود‪.‬‬ ‫او در سال ‪ 1391‬با حکم مقام معظم رهبری به سمت امامت‬ ‫جمعه موقت تهران منصوب شد‪ .‬ایت الله موحدی کرمانی‬ ‫بعد از درگذشــت ایت الله مهــدوی کنی‪ ،‬دبیــرکل جامعه‬ ‫روحانیت مبارز شده است‪.‬‬ ‫ن‬ ‫ظر‬ ‫مثل‬ ‫‪11‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫پیام اعراب به ایران‬ ‫سفر وزیرخارجه کویت به ایران چه هدفی داشت؟‬ ‫‪1‬‬ ‫یک روز قبــل از اینکه شــیخ صباح الخالد‪ ،‬ســفیر‬ ‫کویت به ایران ســفر کند‪ ،‬در کنفرانس خبری مشــترک با‬ ‫ینس اشــتولتنبرگ دبیرکل ســازمان ناتو در کویت اعالم‬ ‫کرد‪« :‬پیام کتبی را از شــیخ صباح االحمــد امیر کویت به‬ ‫دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری اسالمی ایران تسلیم‬ ‫خواهم کرد‪».‬‬ ‫او گفت که این پیــام در زمینه چارچــوب و محور‬ ‫گفت وگو میان شورای همکاری خلیج فارس و جمهوری‬ ‫اســامی ایران خواهــد بود و بایــد بر اســاس و مبنای‬ ‫قوانین بین المللی باشد‪ .‬وزیر خارجه کویت ادامه داد‪:‬‬ ‫«ایران و کشورهای شــورای همکاری شرکای یکدیگر‬ ‫در منطقه هستند و از ظرفیت های فراوانی برای تقویت‬ ‫مناسبات برخوردار می باشند و همچنین مصالح مشترکی‬ ‫با یکدیگر دارند‪ ».‬معاون اول نخســت وزیر و وزیر امور‬ ‫خارجه کویــت‪ ،‬بعد از حضور در ایــران از ضرورت نگاه‬ ‫به اینده باتوجه به دشــمنان و خطرات مشــترک سخن‬ ‫گفت‪ .‬در این دیدار وزیران امــور خارجه ایران و کویت‬ ‫درخصوص روابط دوجانبه و مسائل منطقه ای گفت وگو‬ ‫و تباد ل نظر کردند‪ .‬وزیر امور خارجه کشــورمان ضمن‬ ‫خوشــامدگویی بــه همتای کویتــی خود‪ ،‬همســایگان‬ ‫را اولویــت مهــم سیاســت خارجی جمهوری اســامی‬ ‫ایران شــمرد‪ .‬ظریــف‪ ،‬کویــت را یکی از همســایگان‬ ‫خوب و مهم ایــران خواند و افزود‪« :‬نقــش امیر کویت‬ ‫در تقویت حســن همجــواری کشــورهای منطقه قابل‬ ‫ستایش است‪».‬‬ ‫« یخ صباح الخالد الصباح» وزیر امور خارجه کویت‬ ‫نیز در این دیدار با اشاره به اهمیت ایران در منطقه و جهان‪،‬‬ ‫ســابقه روابط دو جانبه را یاداور شــد و افزود‪« :‬اشتراکات‬ ‫زیاد تاریخی‪ ،‬فرهنگی و مذهبی میان ایران و کشورهای‬ ‫منطقه وجــود دارد و ما هــم باید نــگاه به اینــده را محور‬ ‫روابط و گفت وگوهــای خود قــرار دهیم‪ ».‬شــیخ صباح‬ ‫همچنین اظهار داشــت‪« :‬باتوجه به خطرات مشترک از‬ ‫جمله تروریسم در منطقه‪ ،‬باید نگاه به اینده داشته باشیم‬ ‫چرا کــه کشــورهای منطقه مصالــح خودشــان را بهتر از‬ ‫دیگران تشخیص می دهند‪ ».‬وی افزود‪« :‬ضرورت دارد‬ ‫اختالف نظرها و سوء تفاهم ها میان کشورهای منطقه در‬ ‫یک فضای ارام و با گفت وگوهای صریح برطرف گردد‪».‬‬ ‫شــیخ صباح الخالد الصبــاح همچنین با حســن روحانی‬ ‫دیدار کرد‪.‬‬ ‫سفیرعربستان‬ ‫چرا وزیرخارجه کویت به تهران امد؟‬ ‫‪2‬‬ ‫کمتر از یک مــاه پیــش مرتضی ســرمدی‪ ،‬معاون‬ ‫وزارت خارجهکشورمانبهکویتسفرکردوباوزیرخارجهاین‬ ‫کشور دیدار کرد‪ .‬همان موقع این موضوع توسط رسانه های‬ ‫منطقه ای و کویت مورد توجه قرار گرفت و به تجزیه و تحلیل‬ ‫ان پرداختند‪ .‬در همین چارچوب برخی از روزنامه های مهم‬ ‫کویتی از جمله الشاهد‪ ،‬الجریده‪ ،‬الرای و النهار با پرداختن‬ ‫بهسفراینمقاموزارت خارجهبهکویتدرصفحهاولروزنامه‬ ‫خود از منظر میانجی گری کویت بین ایران و عربستان نگاه‬ ‫کردند‪ .‬سفر وزیرخارجه کشور به ایران البته تنها محدود به‬ ‫روابطایرانوعربستانومیانجی گریمیاندوکشورنیست‪.‬‬ ‫اگرچه بسیاری معتقدند این موضوع در ادامه می تواند محور‬ ‫اصلی باشــد‪ .‬با این حال روابط ایران با عربســتان و جهان‬ ‫عرب با مشکالت عدیده ای روبه روست‪ .‬به احتمال زیاد بعد‬ ‫از انتقال پیام امیرکویت‪ ،‬موضوع روابط ایران با کشورهای‬ ‫عضوشــورای همکاری خلیج فارس ازجمله عربســتان نیز‬ ‫مطرح خواهد شد‪ .‬در این نشســت‪ ،‬نحوه ارتباط‪ ،‬راه های‬ ‫توســعه و بهبود روابط ایران با کشورهای منطقه مورد بحث‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫بدهکارانبانکی‬ ‫تعیین کنندهمدیرانعاملبانک ها!‬ ‫نماینده مردم شاهین شهر در مجلس خبر می دهد‪:‬‬ ‫«در گذشــته مواردی نداشــتیم کــه بدهــکاران بانکی‬ ‫تعیین کننــده مدیران عامــل بانک ها باشــند اگر حرف‬ ‫بدهکار عمــده بانکی را یــک مدیرعامــل بانکی گوش‬ ‫نداد برکنار شــود‪ ».‬حســینعلی حاجی دلیگانــی که این‬ ‫روزها خبر مربوط به دریافت ملک ‪ 16‬میلیاردی همســر‬ ‫فریــدون از او نقل شــده بود‬ ‫ادامــه داد‪« :‬یا اینکه شــاهد‬ ‫باشیم رئیس شــعبه بانکی که‬ ‫در پرداخت مجدد تسهیالت‬ ‫مقاومت می کند برکنار شــود‬ ‫که در ایــن دوران این موارد‬ ‫رخ داده است‪».‬‬ ‫و گفت وگو قرار خواهد گرفت‪ .‬برخی از کارشناسان معتقدند‬ ‫کویتی ها به عنوان فرســتاده عربســتان به ایران امدند تا با‬ ‫میانجیگری بتوانند زمینه های گفت وگو بین دو کشور ایران‬ ‫و عربســتان را فراهم کنند‪ .‬در اینجا باید به یک نکته توجه‬ ‫کرد‪ .‬ان نکته این است که اگر کویت چنین قصدی داشته‬ ‫ی خواهند بود‪ .‬بحث روابط‬ ‫باشــد‪ ،‬بحث ها در این ارتباط کل ‬ ‫موردی بین ایران و عربستان در مرحله دوم قرار دارد‪ .‬به هر‬ ‫ترتیب‪ ،‬دو کشــور ایران و عربستان‪ ،‬نیازمند گشایش زمینه‬ ‫گفت وگو هستند‪ .‬ایران بارها این نکته را به عربستان اعالم‬ ‫کرده و منتظر واکنش طرف مقابل اســت تــا روابط این دو‬ ‫کشور از سرگرفته شود‪ .‬روابط دیپلماتیک ایران و عربستان‬ ‫از سوی این کشــور به صورت یکطرفه قطع شده است‪ ،‬اما‬ ‫ایران اعالم کرده که برای گفت وگو با عربســتان ‪ ،‬امادگی‬ ‫دارد‪ .‬حال باید منتظر ماند که پیام کویتی ها چه نکاتی را در‬ ‫بردارد و چه در خواستی از ایران از سوی اعراب خلیج فارس‬ ‫صورت گرفته‪ ،‬انگاه می توان درباره ان به تناسب‪ ،‬تحلیل و‬ ‫بحث کرد‪ .‬در وضعیت کنونی عربستان از موضع خود کوتاه‬ ‫امده و تالش دارد که روابطش را با ایران بهبود دهد‪ .‬در چنین‬ ‫شرایطیمحتملاستکهکویتماموروزمینه سازبرایایجاد‬ ‫تو گو بین دو کشور باشد‪.‬‬ ‫گف ‬ ‫جزئیاتیازارتباطاتماالمیریبافریدون‬ ‫رد صالحیت روحانی دور از ذهن نیست‬ ‫سید محمد جواد ابطحی‪،‬‬ ‫نماینــده مجلــس بــا اشــاره به‬ ‫ارتباطــات حســین فریــدون با‬ ‫برخــی از مفاســد اقتصــادی و‬ ‫بدهکاران کالن بانکی‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«گزارش هایــی که بــه برخی از‬ ‫مقامــات امنیتــی‪ ،‬اطالعاتی و‬ ‫برخینمایندگانمجلسدرزمینه‬ ‫مفاسداقتصادیرسیدهاستازیکمهرهکلیدیدراینزمینه‬ ‫رونماییمی کندکهانفرد«شب دوستماالمیری»استکه‬ ‫فعالپناهندهشدهاست‪.‬بهگزارشفارساسنادنشانمی دهدکه‬ ‫ماالمیرباحسینفریدونارتباطمالیداشتهاست‪.‬اسنادواریز‬ ‫پول‪،‬بهحسابدخترحسینفریدوندرلندنوکاناداوجوددارد‬ ‫کهنشاندهندهارتباطاتمالیبینفریدونوماالمیریاست‪».‬‬ ‫دانا به نقــل از یک عضو شــورای سیاســت گذاری‬ ‫اصالح طلبان نوشت‪« :‬دست اصالحات در انتخابات سال‬ ‫اینده نباید خالی بماند و به همین منظور برخی اصالح طلبان‬ ‫از حضور یک کاندیدا در کنار روحانی برای مواقع ضروری‬ ‫اســتقبال می کنند‪ ».‬محمد جواد حق شــناس گفت‪« :‬ما‬ ‫نمی توانیم واقعیــات موجود در فضای سیاســی کشــور‬ ‫را نادیــده بگیریــم و باید همه‬ ‫پیش بینی های الزم را داشــته‬ ‫باشــیم‪ .‬از جمله این سناریو ها‬ ‫می توان به احتمــال انصراف‬ ‫روحانی از شرکت در انتخابات ‬ ‫یا رد صالحیت وی اشــاره کرد‬ ‫که ایــن موضــوع دور از ذهن‬ ‫نیست‪».‬‬ ‫ایران هست‪ ،‬عربستان نیست!‬ ‫ت بر مهاجرت و ویزا را امضا می کند‬ ‫ترامپ دستور العمل محدودی ‬ ‫رســانه های امریکا گــزارش دادنــد‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫جدید امریکا دســتورات اجرایی را برای اعمال محدودیت‬ ‫بر پناهجویان‪ ،‬ویزا و مهاجــرت امضا خواهد کرد ؛ اقدامی ‬ ‫که نشــان می دهد دونالد ترامپ یک به یک به وعده های‬ ‫ی افراطی اش عمل خواهد کرد‪ .‬روزنامه واشنگتن‬ ‫انتخابات ‬ ‫پست و شــبکه خبری ســی ‪.‬ان ‪.‬ان گزارش دادند‪ ،‬دونالد‬ ‫ترامپ قرار اســت در جمع کارمندان وزارت امنیت داخلی‬ ‫که مسئول رســیدگی به حوزه مهاجرت اســت سخنرانی و‬ ‫دســتورات اجرایی را درخصوص پناهجویان و امنیت ملی‬ ‫امضا کند‪ .‬ترامپ اواخر روز سه شنبه در توئیتر خود نوشت‪:‬‬ ‫«فردا روز بزرگی برای «امنیت ملی» است‪ .‬در بین مسائل‬ ‫مختلف‪ ،‬ساخت دیوار معروف نیز قرار دارد‪ » .‬ترامپ کمپین‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری اش را با وعده ساخت دیواری در‬ ‫مرز امریکا با مکزیک اغاز کرد‪ .‬وی همچنین درخواســت‬ ‫کرده تا زمانی که مقامات بتوانند نظارت‪ ،‬کنترل و بررســی‬ ‫بهتری بر افرادی که وارد امریکا می شــوند‪ ،‬داشته باشند‪،‬‬ ‫ورود مسلمانان به این کشور به طور کامل متوقف شود‪.‬‬ ‫اما هنوز مشخص نیســت که جان کلی‪ ،‬وزیر امنیت‬ ‫داخلی امریکا چطور این دســتورات را اجــرا خواهد کرد‪،‬‬ ‫چراکه در جلســه تاییدش اعالم کرد این دیــوار مرزی به‬ ‫زودی ساخته نخواهد شد‪ .‬ترامپ همچنین در مصاحبه ای‬ ‫با شبکه خبری «ای بی ســی نیوز» اظهارات جنجالی خود‬ ‫درباره شکنجه را بار دیگر تکرار کرد اما گفت تصمیم گیری‬ ‫درباره بازگرداندن انها را به وزیر دفاع خود ارجاع می دهد‪.‬‬ ‫وی گفت‪« :‬شکنجه کارساز است‪ ،‬اما تصمیم گیری درباره‬ ‫ان را به جیمــز متیس ارجــاع می دهــم‪ ».‬رئیس جمهور‬ ‫جدید امریــکا در تبلیغات انتخاباتی خــود در اظهاراتی که‬ ‫نگرانی محافل حقوق بشری را به همراه داشت در برخورد‬ ‫با مظنونان به اقدامات تروریســتی از روش های شــکنجه‬ ‫بحث انگیزی مانند غرق مصنوعی استفاده خواهد کرد‪.‬‬ ‫وی در بخش دیگــری از این مصاحبــه درباره وعده‬ ‫انتخاباتی اش برای ســاخت دیــوار در مــرز مکزیک هم‬ ‫اظهارنظر کرد و گفت که ساخت این دیوار را ظرف چند ماه‬ ‫اینده اغاز خواهد کرد ‪ .‬ترامپ گفت که پول ساخت دیوار هم‬ ‫بعدها به مالیات دهندگان بازخواهد گشت‪.‬‬ ‫انتظــار مــی رود ترامــپ دســتورات اجرایــی را نیز‬ ‫درخصوص مهاجرت و شــهرهای «حفاظت شده» امضا‬ ‫کند‪ ،‬شــهرهایی که در انها مقامات محلــی از همکاری با‬ ‫بهبرجام‬ ‫افتخارمی کنم‬ ‫واکنش به وزیر ناراضی احمدی نژاد‬ ‫خبــر انالیــن در مطلبی‬ ‫نوشــت‪« :‬فقدان لیدر و راهبر‬ ‫در دو جناح سیاســی اصولگرا‬ ‫و اصالح طلــب بیــش از هــر‬ ‫زمان دیگری احساس می شود‬ ‫اما مکانیــزم جایگزینی محل‬ ‫بحث است‪ .‬اصولگرایان ایده‬ ‫پارلمان اصولگرایــی را دنبال‬ ‫می کنند تــا در این قالب شــورای رهبری خود را تشــکیل‬ ‫دهند‪ ،‬اصالح طلبان با سه قالب شورای مشورتی‪ ،‬شورای‬ ‫هماهنگی جبهه اصالحات و شورای عالی سیاستگذاری‬ ‫می خواهند تصمیم گیری تشــکیالتی خود را سروسامان‬ ‫دهند‪ ».‬عباس سلیمی نمین ایده اصولگرایان را ماندگارتر‬ ‫می داند امــا می گوید‪« :‬قطعا اجرایی شــدن ایــن ایده با‬ ‫موانعی مواجه اســت چون عده ای زیاده خواهی می کنند‬ ‫نمی خواهند به ارا مراجعه داشــته باشــند و دنبال حق وتو‬ ‫هستند ‪».‬‬ ‫نظر والیتی درباره دانشگاه ازاد‬ ‫علی اکبر والیتــی درباره‬ ‫حکم رهبر معظم انقالب به وی‬ ‫در دانشــگاه ازاد گفت‪« :‬پس‬ ‫از صــدور حکــم مقــام معظم‬ ‫رهبری‪ ،‬بنده و دیگر همکارانم‬ ‫خود را موظــف می دانیم که در‬ ‫حیطه اهــداف نظــام مقدس‬ ‫جمهــوری اســامی ایــران و‬ ‫دیدگاه های مقــام معظم رهبری به امر امــوزش عالی گام‬ ‫برداریم‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه امیدواریم دانشــگاه ازاد اســامی‬ ‫در اینده رو به پیشــرفت حرکت کند‪ ،‬گفت‪« :‬در دانشــگاه‬ ‫ازاد اسالمی زحمات زیادی کشــیده شده و از زمان فرمان‬ ‫حضرت امام خمینی(ره) مبنی بر تشــکیل این دانشــگاه‪،‬‬ ‫یک مجموعه بسیار وسیعی تشکیل شده که نه دولتی و نه‬ ‫خصوصی به معنای خاص ان است‪ ،‬بلکه متعلق به عموم‬ ‫مردم ایران است‪».‬‬ ‫خطای تاریخی سال ‪84‬‬ ‫تکرار نمی شود‬ ‫یــک فعــال سیاســی‬ ‫اصالح طلــب بــا اشــاره بــه‬ ‫انتخابــات ریاســت جمهوری‬ ‫پیــش رو خاطرنشــان کــرد‪:‬‬ ‫«بزرگان اصالحات در ســال‬ ‫‪ 84‬خطــای تاریخــی کردند و‬ ‫نتوانســتند به یک نامزد واحد‬ ‫برســند و این مســاله منجر به‬ ‫یک شکست تاریخی شــد که تا ده ها ســال نمی توان از‬ ‫تبعات و اثار ان خالص شد؛ اما این اشتباه برای بار دیگر‬ ‫تکرار نخواهد شــد‪ ».‬رهامــی‪ ،‬اظهار کــرد‪« :‬مجموع‬ ‫دوستان روی روحانی اجماع دارند و قرار بر حمایت از وی‬ ‫است‪ .‬روحانی در سخت ترین شــرایط وارد انتخابات شد‬ ‫و جمع بندی ما در ســال ‪ 92‬این بود که او بهتر از دیگران‬ ‫می تواند با مجموعه نظام و مسئوالن گفتمان داشته باشد‬ ‫و به تفاهم برسد‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫حمید بقایی در کانال تلگرامی اش نوشت‪« :‬ماجرای‬ ‫وزیــری که از عــزل خــود همچنــان ناراحت اســت‪ .‬پرویز‬ ‫کاظمی وزیررفاهدولتنهمبودکهتوسطرئیس جمهوروقت‬ ‫ازسمتشمعزولشد‪».‬ویاخیرادرمصاحبهباروزنامهارمان‬ ‫(ارگانغیررسمیکارگزاران)چنینگفتهاست ؛«احمدی نژاد‬ ‫می خواست با کل کل کردن با هاشــمی مهم شود‪ ».‬بقایی‬ ‫ادامه داد‪« :‬کینه چیست و ادم کینه جو کیست؟ کینه ان هم‬ ‫از نوع کهنه بیماری روحی است‬ ‫کهدرروحبرخیافرادریشهکرده‬ ‫و تا اخر عمر همراه اوست‪ .‬امام‬ ‫على علیه الســام در این رابطه‬ ‫می فرمایند‪ :‬کینه‏ تــوز‪ ،‬روحش‬ ‫در عــذاب اســت و اندوهــش‬ ‫دو چندان‪».‬‬ ‫برخی سیاسیون‬ ‫دنبال حق وِتو هستند‬ ‫خبرنامه‬ ‫محمدجــواد ظریــف در‬ ‫نشست هیات نمایندگان اتاق‬ ‫بازرگانی گفت‪« :‬بعضی ها فکر‬ ‫می کنند من از برجام شرمنده ام‬ ‫در حالــی که به برجــام افتخار‬ ‫می کنم اما معتقدم نباید بیش از حد به برجام بپردازیم بلکه‬ ‫باید از فضای پس از برجام اســتفاده کنیم‪ ».‬ظریف ادامه‬ ‫داد‪« :‬برجام با خطر جدی مواجه نیســت به شرط انکه ما‬ ‫خودمان برجــام را حفظ کنیم‪ ».‬وی در بخــش دیگری از‬ ‫ســخنانش گفت‪« :‬بعد از انقالب به دالیل مختلف وزارت‬ ‫امور خارجه کامال سیاســی شــد‪ .‬مــا از روزی کــه امدیم‬ ‫قصد کردیم وزارت امور خارجه در خدمت توســعه باشد نه‬ ‫هزینه ای بر روند توسعه‪».‬‬ ‫مقامات دولت فدرال درخصوص مسائلی چون رسیدگی به‬ ‫مهاجران غیرقانونی برای اخراج از کشور امتناع می کنند‪.‬‬ ‫براساس گزارش روزنامه واشنگتن پست این دستورات‬ ‫مهاجرت و دسترســی بــه امریــکا را بــرای پناهجویان و‬ ‫دارندگان ویزا از «کشــورهای خطرناک مسلمان» عراق‪،‬‬ ‫ایران‪ ،‬لیبی‪ ،‬ســومالی‪ ،‬ســودان‪ ،‬ســوریه و یمن محدود‬ ‫می کند‪ .‬شهروندان بسیاری از این کشورها در حال حاضر‬ ‫با موانــع بزرگی در به دســت اوردن ویــزای امریکا مواجه‬ ‫شده اند‪ .‬در لیســت کشــورهایی که به این بهانه از سوی ‬ ‫ترامپ تهیه شــده نام عربســتان کــه اتباع این کشــور در‬ ‫حمالت‪ ۱۱‬سپتامبر دست داشتند‪ ،‬یا پاکستان و افغانستان‬ ‫دیده نمی شود!‬ ‫کارشناســان مهاجرت به این روزنامــه گفتند‪« :‬این‬ ‫دســتورات پذیرش کل پناهجویان از جمله افرادی که از‬ ‫جنگ داخلی سوریه فرار کرده و به دنبال پناهگاه هستند را‬ ‫به مدت ‪ ۱۲۰‬روز و صدور ویزای مهاجرت و غیرمهاجرت را‬ ‫برای افرادی که از کشورهای با اکثریت مسلمان می ایند به‬ ‫مدت ‪ ۳۰‬روز متوقف خواهد کرد‪ ».‬روزنامه واشنگتن پست‬ ‫به نقل از مقامات مطلع نوشت‪« :‬استیو بانون‪ ،‬استراتژیست‬ ‫ارشد ترامپ‪ ،‬جف سشــنز‪ ،‬دادســتان کل امریکا و دیگر‬ ‫مشاوران ارشد رئیس جمهور به شدت در تصمیم گیری ها‬ ‫درخصوص ایــن دســتورات دخالت داشــته اند‪ ».‬باراک‬ ‫اوباما‪ ،‬رئیس جمهور قبلی امریکا استدالل می کرد که چنین‬ ‫اقداماتی به احساسات ضدامریکایی دامن می زند‪ ،‬بهانه ای‬ ‫برای جذب نیرو به تروریست ها می دهد و بعضی کشورهای‬ ‫خاورمیانه را که امریکا برای مبارزه با افراط گرایی خشن به‬ ‫انها نیاز دارد‪ ،‬خواهد رنجاند‪ .‬با این حال در دســامبر سال‬ ‫‪ ۲۰۱۵‬قانونی در کنگره امریکا وضع شد و به امضای باراک‬ ‫اوباما رسید که محدودیت هایی برای ورود به امریکا را برای‬ ‫شهروندان ‪ ۳۸‬کشور اعمال می کرد‪ .‬اگر شهروندان این‪۳۸‬‬ ‫کشور در پنج سال گذشته به سوریه‪ ،‬عراق یا «کشورهای‬ ‫حامی تروریســم» از نظــر وزارت خارجه امریــکا (ایران‪،‬‬ ‫سودان و سوریه) سفر کرده باشند‪ ،‬نمی توانند مانند گذشته‬ ‫بدون ویزا وارد امریکا شــوند‪ .‬به عالوه کسانی که تابعیت‬ ‫دوگانه این کشــورها را هم دارند‪ ،‬از جمله ایرانی هایی که‬ ‫شهروند کشورهای معاف از ویزا مانند انگلیس‪ ،‬استرالیا یا‬ ‫فرانسه هستند‪ ،‬باید با اجرای قانون تازه برای سفر به امریکا‬ ‫درخواست ویزا کنند‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪13‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت‪ .‬کاربران این شــبکه‬ ‫اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه‬ ‫را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫دیپلماسیپالسکو‬ ‫به ما پیامک بزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬در قدیــم که دوربین فیلمبــرداری اومده‬ ‫بود چون چیز جدیدی بود ادم ها از دیدنش‪،‬‬ ‫ذوق می کردند و هر حرکتــی می کردند ولی‬ ‫ســال های زیادی می گــذره؛ نمی دونم چرا‬ ‫بعضی از مردم ما هنوز کــه هنوزه دوربین که‬ ‫می بیننــد‪ ،‬با ذوق زدگی عجیبــی جلوی اون‬ ‫قرار می گیرند! و دیگه نگاه نمی کنند مراسم‬ ‫تشییع هســت یا کنار ســاختمان فرو ریخته‬ ‫پالسکو!‬ ‫‪ l‬خلــوت گزیده را به تماشــا چــه حاجت‬ ‫اســت! واقعــا جــای تاســف دارد عــده ای‬ ‫می خواهند از حادثه جانکاه پالسکو استفاده‬ ‫سیاســی کنند! در حالی که عزیز ان جان بر‬ ‫کف اتش نشــان هنوز در حال جان فشــانی‬ ‫هســتند‪ .‬لطفا رعایت کنیم‪ .‬عده ای نیز با به‬ ‫اشتراک گذاشتن عکس های اجساد مطهر‬ ‫شهدای اتش نشــان در فضای مجازی داغ‬ ‫بر دل بازماندگان و سایر مردم می گذارند‪.‬‬ ‫‪ l‬ماجــرای پالســکو تمام نشــده و همــه‬ ‫ســاختمان های بلندمرتبــه و چنــد طبقــه‬ ‫هتل هــا و هتــل اپارتمان ها و زائرســراها و‬ ‫ساختمان های قدیمی و نسبتا تخریب شده‬ ‫و رها شده در شــهرهای بزرگی مثل مشهد‪،‬‬ ‫تهران‪ ،‬اصفهان‪ ،‬شــیراز و قــم که جمعیت‬ ‫زیادی به مناسبت های مختلف در این شهرها‬ ‫در رفت و امد هســتند و از مراکــز گوناگون‬ ‫تجــاری و ســینماها‪ ،‬کنســرت ها و اماکــن‬ ‫مذهبی و حسینیه ها بهره گیری می کنند‪ ،‬در‬ ‫معرض خطر هســتند‪ .‬متاســفانه استاندارد‬ ‫نبودن اماکن مذکور و ضعف قوانین نظارتی‬ ‫بر اماکن چــه از طریــق مجلــس و دولت و‬ ‫برخوردهای پیشــگیرانه قضایــی از عوامل‬ ‫تاثیرگذار است‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫‪ l‬حادثه پالســکو باید زنگ خطری برای‬ ‫مسئوالن باشــد‪ ،‬لطفا به فکر اتش نشانان و‬ ‫امنیت شغلی این عزیزان باشید‪.‬‬ ‫تسلیت های فضای مجازی‬ ‫به دنبــال حادثه پالســکو در تهــران برخــی مقامات‬ ‫کشــورهای مختلف جهان با صدور پیامی حادثه دلخراش‬ ‫فروریختن ســاختمان پالســکو و جان باختن شــماری از‬ ‫هموطنانمانازجملهشهادتنیروهایجان برکفاتش نشان‬ ‫را به ملت و دولت جمهوری اســامی ایران تسلیت گفتند‪.‬‬ ‫همزمان در تهران بســیاری از کاربران شــبکه های مجازی‬ ‫نسبتبهسلفی گرفتنافراددرموقعوحتیپسازحادثهانتقاد‬ ‫شدیدیرابهافرادیکهاینکارراکردهبودندواردکردند‪.‬یکی‬ ‫دیگر از مواردی که در این واقعه در فضای مجازی دیده شد‪،‬‬ ‫ درخواستهمکاریبهعدمانتشارتصاویردلخراشاجسادو‬ ‫پیکرجانباختگانبودکهبااستقبالمردمروبه روشد‪.‬بسیاری‬ ‫ازاینتسلیت هاابتداازطریقفضایمجازیمنتشرودراختیار‬ ‫عموم قرار گرفت و در عین حال به دست مقامات نیز رسید‪.‬‬ ‫به عنوان مثال جنبش مقاومت اسالمی حماس جان باختن‬ ‫جمعی از نیروهای جان برکف اتش نشان در حادثه تاسف بار‬ ‫ریزش برج پالســکو در تهران را تسلیت گفت‪ .‬حماس این‬ ‫موضوعرادرقالببیانیه ایمنتشروازانعمیقااظهارتاسف‬ ‫کرد‪.‬دفترمطبوعاتیریاست جمهوریتاجیکستاننیزگزارش‬ ‫داد که «امامعلی رحمان»‪ ،‬رئیس جمهور تاجیکســتان‪ ،‬در‬ ‫پیامی حادثه فروریختن ســاختمان پالســکو و جان باختن‬ ‫عــده ای از هموطنانمان را بــه دولت و ملت ایران تســلیت‬ ‫گفته اســت‪« .‬والدیمیر یوچکوف»‪ ،‬وزیــر موقعیت های‬ ‫اضطراری روســیه‪ ،‬نیز شهادت شــماری از اتش نشانان در‬ ‫واقعه اتش سوزی و ویرانی ساختمان پالســکو در تهران را‬ ‫تسلیتگفت‪«.‬محمدنوازشریف»‪،‬نخست وزیرپاکستان‪،‬‬ ‫ی جان باختن تعــدادی از هموطنانمان در حادثه‬ ‫نیز در پیام ‬ ‫ســاختمان پالســکو را به دولت و ملت ایران تسلیت گفت‪.‬‬ ‫همچنین‪« ،‬رجب طیب اردوغــان»‪ ،‬رئیس جمهور ترکیه‪،‬‬ ‫«بینالی ییلدیریم»‪ ،‬نخست وزیر و «مولود چاووش اوغلو»‪،‬‬ ‫وزیر امور خارجه این کشور در پیام هایی جداگانه‪ ،‬درگذشت‬ ‫عده ای از شهروندان و اتش نشانان کشــورمان را در حادثه‬ ‫اتش سوزی ساختمان پالســکو در تهران‪ ،‬تسلیت گفتند‪.‬‬ ‫«بشار اســد»‪ ،‬رئیس جمهور ســوریه‪ ،‬نیز وقوع این حادثه‬ ‫دردناک را به «حســن روحانی»‪ ،‬همتای ایرانی خود و مردم‬ ‫داغدار کشورمان تسلیت گفت‪ .‬ســفارت فرانسه در تهران‬ ‫نیز با انتشــار پیامی تو ییتری ضمن ابراز همدردی با خانواده‬ ‫قربانیان‪ ،‬وقوع این حادثه را به ملت و دولت ایران تســلیت‬ ‫گفت‪« .‬توبیاس الوود»‪ ،‬معاون خاورمیانه و افریقایی وزیر‬ ‫خارجه انگلیس ضمن انتشار پیامی در صفحه تو ئیتر خود‪،‬‬ ‫با غم انگیز توصیف کردن این حادثه با بازماندگان و خانواده‬ ‫قربانیان ابراز همدردی کرد‪« .‬نیکوالس هاپتون»‪ ،‬ســفیر‬ ‫ی تو ئیتری با ابراز تاسف از‬ ‫انگلســتان در تهران نیز طی پیام ‬ ‫وقوع این ســانحه دلخراش با حادثه دیدگان ابراز همدردی‬ ‫کرد‪.‬ادارهاتش نشانیشهرلندننیزباانتشارپیامی درصفحه‬ ‫رسمیتو ئیترخودباابرازهمدردیباخانواد هاتش نشان هایی‬ ‫که در اینحادثه بهشهادترسیدند‪،‬افزودفکرمانزدخانواده‬ ‫اتش نشان ها و همچنین دوستان اتش نشانمان است که در‬ ‫این حادثه جان خود را از دست دادند‪« .‬جری گرای» رئیس‬ ‫ادارهاتش نشانیشهر«ردینگ»ایالتکالیفرنیایامریکانیز‬ ‫طیپیامی درصفحهتو ئیترخودشهادتاتش نشان هاییکه‬ ‫برای نجات مردم تالش می کردند را غم انگیز توصیف کرد‪.‬‬ ‫یکیازاتش نشانانونزوئالییبهنمایندگیازاتش نشاناناین‬ ‫کشور ضمن حضور در سفارت کشورمان در کاراکاس دسته‬ ‫گلی را به شهدای اتش نشان ایرانی که در حادثه ساختمان‬ ‫پالسکو جان خود را از دست دادند‪ ،‬تقدیم کرد‪ .‬اتشنشانان‬ ‫ایرلندینیزدرمحلخدمتخوددرواکنشبهحادثهپالسکو‬ ‫نسبت به ایثار اتش نشانان ایرانی در این فاجعه دردناک ادای‬ ‫احترام کردند و تصاویر ان در فضای مجازی منتشر شد‪ .‬در‬ ‫همین راســتا‪ ،‬اتش نشــانان ترکیه نیز برای ادای احترام به‬ ‫اتش نشانانشهیدحادثهپالسکونمازمیتغیابیمی خوانند‪.‬‬ ‫سازماناتش نشانیشهرکیتوپایتختاکوادور‪،‬نیزطیپیامی‬ ‫ کهدرحسابفیسبوکخوددرخصوصشهادتاتش نشانان‬ ‫فداکار ایرانی منتشــر کرد‪ ،‬با همــکاران و خانواده های این‬ ‫قهرمانان ابراز همدردی کرد‪ .‬اتش نشانان کیتو در متن پیام‬ ‫خودنوشتند‪«:‬همدردیعمیقمابابرادراناتش نشانایرانی‬ ‫که جان خود را حین انجام وظیفه فدا کردند‪ .‬بابت از دســت‬ ‫دادن انها بسیارمتاسفومتاثریم‪.»'PrayForIran#.‬‬ ‫این ســازمان همچنین با انتشــار عکســی از یکی از‬ ‫صحنه های حادثه دلخراش پالســکو‪ ،‬جمله مشهوری را‬ ‫ذیل عکس منتشــر کرد‪« :‬اتش نشــانان هرگز نمی میرند‪،‬‬ ‫بلکه برای همیشه در قلب کسانی که نجات داده اند شعله ور‬ ‫می مانند‪».‬‬ ‫عکس یادگاری اقای معاون‬ ‫اقــای روحانــی شــما از اول‬ ‫‪l‬‬ ‫ریاســت جمهوری متکی به دیگران بودید ‪.‬‬ ‫تــا االن نفهمیدم شــما اصولگرا هســتید یا‬ ‫اصالح طلب؟ شــما دولت دو قطبی تشکیل‬ ‫دادید و از هر دو جناح در بدنــه دولت به کار‬ ‫بردید‪ .‬کمر مردم خم شــده ولی یک مصوبه‬ ‫برای رفاه مردم ندادید ‪ .‬فقط پول ها را از بازار‬ ‫ازاد جمع کردید و دست مردم را خالی کردی د‪ .‬‬ ‫ بی مایه فطیر است‪.‬‬ ‫‪ l‬اقــای روحانــی! ایــا شــما می توانید با‬ ‫بیکاری ‪ 300‬تومن کرایه‪ 250 ،‬تومن قسط‬ ‫وام و ایــن گرانی قبض ها زندگــی کنید؟ زن‬ ‫و بچه من بایــد چه بخورند؟ فکــری به حال‬ ‫ما کنید‪.‬‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫هشدار محسن رضایی‬ ‫هشتکایرانی هاعلیهنتانیاهو‬ ‫بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم اشغالی فلسطین‬ ‫هفته گذشــته و در اســتانه دیدار با ترامپ که در ان قصد‬ ‫گفت وگو در مورد ایران را داشت‪ ،‬یک پیام ویدئویی منتشر‬ ‫کرد‪ .‬او در این پیام ضمن گرفتن ژســت های دلســوزانه‬ ‫مدعی دوستی با مردم ایران شد‪ .‬او که برای تحریم های‬ ‫بیشــتر و فشــار بر ایران قصد گفت وگو با ترامپ را داشت‬ ‫می دانست که واکنش مردم به او و دولتش تنها تنفر است‬ ‫و بس‪ .‬از همیــن رو ویدئو را منتشــر کرد‪ .‬امــا بالفاصله‬ ‫شبکه های اجتماعی نسبت به او واکنش نشان دادند‪ .‬یکی‬ ‫از مهمترین پاسخ ها ‪ ShutUpNetanyahu#‬و ‪#‬نتانیاهو_‬ ‫خفه_شو بود‪ .‬در ذیل بخشی از این نظرها را می خوانید‪.‬‬ ‫* نتانیاهو درســت گفته که ایرانی ها دوســت دارند‬ ‫اورشلیم رو ببینند‪ .‬خیلی زود می بینیم‪ .‬ولی اون موقع اسم‬ ‫شهر بیت المقدس خواهدبود‪.‬‬ ‫* یــه پســت تر از حیــوون کــه دســتش بــه خون‬ ‫انســان های بیگناه الوده اســت؛ میگه من دوست مردم‬ ‫ایرانم‪.‬‬ ‫* یک طرف قضیه هم ان اســت که نتانیاهو به طمع‬ ‫ســیگنال هایی که از داخل ایران دریافت می کند‪ ،‬چنان‬ ‫ذرت افشانی کرده است!‬ ‫* هی برید بشــینید بگید من فالن دشمن رو مردی‬ ‫مودب دیدم‪ .‬این جنایتکارای منطقه پیام وید ئویی میدن‬ ‫میگن منم بازی‪.‬‬ ‫* نجس میگه ما باید بر ترور فائق اییم! و از شــفقت‬ ‫حرف میزنه! اخه‪ ...‬ترور دانشــمندان هســته ای شفقت‬ ‫بود؟!‬ ‫* در جواب شکرخوردن نتانیاهو عرض می کنم جاى‬ ‫صحبت با مردم ایران با ملت خودت صحبت کن دیگه زاد‬ ‫و ولد نکنن چون ‪ 25‬سال دیگه رو نمی بینن‪.‬‬ ‫ * شما که نعش کثیفتون هم تهران و اصفهان نمیاد‬ ‫ولی ما ایشاال به زودی میایم ‪#‬تل_اویو و ‪#‬حیفا البته بعد از‬ ‫یکسان سازیش با خاک‪.‬‬ ‫ کســی بــود کــه کمــر اقتصادمــون رو شکســت‪،‬‬ ‫نمی ذاشت دارو و شیرخشک هم به ایران برسه‪ ،‬حاال که‬ ‫رفته سگش برامون ابراز دوستی می کنه‪.‬‬ ‫* یه جوری میگه بیاین دســت دوستی به سمت هم‬ ‫دراز کنیم که انگار عمه من بود دانشــمندان هسته ای رو‬ ‫ترور کرد‪.‬‬ ‫ * ‪#‬راشل_کوری را هم فراموش نمی کنیم‪ .‬کسی که‬ ‫توسط بولدوزر اسرائیلی‪ ،‬که خانه فلسطینی ها را تخریب‬ ‫می کرد‪ ،‬زیر گرفته شد!‬ ‫کمپین مبارزه با قاچاق کتاب‬ ‫مهدی محمدی در وطن امروز نوشــت‪« :‬در جهان درکی از این‬ ‫وجود ندارد که دونالد ترامپ چگونه رئیس جمهوری خواهد بود‪.‬‬ ‫همه انچه جامعه اطالعاتی امریکا در یک ماه گذشــته ب ا ترامپ‬ ‫کرده را می توان در یک جمله خالصه کرد و ان‪ ،‬این اســت‪« :‬روسیه‬ ‫برای امریــکا رئیس جمهور تعیین کرده اســت»! کســانی که اندک‬ ‫اشنایی ای با محیط حاکم بر واشــنگتن دارند می دانند این پیام بیشتر‬ ‫شبیه نوعی اعالن جنگ و کامال بی سابقه است‪ .‬به تعبیر فنی تر‪ ،‬جامعه‬ ‫اطالعاتی امریکا‪ ،‬ترامپ را به مثابه یک شکســت اطالعاتی تحلیل‬ ‫می کند که هر چه زودتر باید ان را جبران کرد و وقتی کسانی مانند مدیران سیا‪ ،‬درصدد جبران یک شکست برایند‪ ،‬معلوم‬ ‫است که باید منتظر چه چیزهایی بود‪ ».‬سرمقاله نویس وطن امروز ادامه می دهد‪« :‬در سطح دولتداری اما ترامپ یک‬ ‫موجود کامال متناقض است‪ .‬اگر بخواهیم از ادبیاتی استفاده کنیم که در کمپین های انتخاباتی رایج است‪ ،‬او کسی است‬ ‫که «هر جا رسیده به اقتضای مخاطبی که داشته و صرفا با هدف پیروزی بر رقیبش» حرف هایی زده و حاال باید همه انها‬ ‫را یکپارچه کند ‪ .‬اگر روسیه امروز یک قدرت تعیین کننده در معادالت منطقه ای است‪ ،‬به دلیل پیوندی است که با ایران و‬ ‫محور مقاومت برقرار کرده است‪ .‬هر نوع سیاست خارجی از سوی امریکا که بخواهد همکاری با روسیه را با مبارزه جویی‬ ‫علیه ایران تلفیق کند‪ ،‬به تناقض خواهد انجامید‪ ،‬مگر اینکه ایران یا روسیه تصمیم به یک چرخش بزرگ در مواضع خود‬ ‫گرفته باشند که ان هم منطقی نیست‪ .‬اگر این موارد ‪ -‬و بسیاری موارد دیگر‪ -‬را کنار هم بگذارید نتیجه این خواهد بود که‬ ‫روزهای خوش ترامپ به سرعت رو به زوال است‪ .‬او درکی غیردقیق از جهان را با درکی متناقض از خود و دولتش ترکیب‬ ‫کرده‪ ،‬هم زمان باید به سطحی عظیم از مطالبات داخلی پاسخ بدهد و ضمنا در حالی که نهادها و اشخاصی فوق العاده‬ ‫قدرتمند کمر بسته اند که ریاست جمهوری او نه یک دوره بلکه بیش از چند ماه طول نکشد‪ ،‬باید با انها هم مبارزه کند‪ .‬برای‬ ‫یک رئیس جمهور این وضعیت فوق العاده وخیم است‪ .‬زمانی کوتاه در اینده به ما نشان خواهد داد کدام سوی منازعه در‬ ‫این زورازمایی دست باال را دارد؛ اصل کشمکش و زورازمایی اما قطعی است‪».‬‬ ‫سه اصل ثابت رقابت های انتخاباتی ‪96‬‬ ‫حامد حاجی حیدری در ســرمقاله رســالت به موضوع شــعارهای‬ ‫احتمالی انتخابات پرداخت و نوشت‪« :‬قضیه‪« :‬مسکن مهر» ‪« +‬طرح‬ ‫جامع ســامت» ‪« +‬برجام»‪ .‬دولت قبل‪ ،‬نقطه قوت «مسکن مهر» را‬ ‫داشت‪ .‬این دولت‪ ،‬ان را به نحوی اهانت بار و با استعمال واژگانی چون‬ ‫«مزخرف» انکار کرد‪ ،‬انبوهی از مردم را که به این طرح دل خوش بودند‪،‬‬ ‫مایوسکر دوچوبشرابیشازحدیکهتصورمی کرد‪،‬خورد‪.‬باورمناین‬ ‫ی این دولت در جلب اقبال مردم‪ ،‬از سر بی مهری به مسکن مهر و برخی میراث های مهم‬ ‫است که نزدیک به نیمی از ناکام ‬ ‫دولت پیشین بود‪ .‬البته ابرام بر این سه نقطه قوت‪ ،‬به مفهوم ان نیست که این سه برنامه نقاط ضعفی نداشته اند‪ ،‬ولی به این‬ ‫معناهستکهنبایدبی محابااینبرنامه هارابهدلیلبرخینقاطضعفکنارگذاشتیاحتیتخفیفکرد‪.‬بی گمان‪«،‬مسکن‬ ‫مهر» و «طرح جامع سالمت» به انضباط بیشتری در سطح اجرا نیاز دارند‪ .‬مردم‪ ،‬اهانت به تیم مذاکره کننده را بر نمی تابند‪.‬‬ ‫کسی که از برجام به عنوان ننگ ملی یاد کند‪ ،‬گزینه مردم در انتخابات اتی نخواهد بود‪ .‬در عوض‪ ،‬باید نقاط قوت برجام را در‬ ‫ن امکانات ان برای اغاز فعالیت های جدید اتمی ‬ ‫ل و همچنی ‬ ‫ایجاد شکاف در صف غرب‪ ،‬یا گشودن برخی مسیرهای تباد ‬ ‫مغتنمشمرد‪.‬توصیهمنبهنامزداصولگرادرانتخاباتایندهایناستکهبهسهبرنامه«مسکنمهر»‪«،‬طرحجامعسالمت»‬ ‫و «برجام»‪ ،‬به مثابه اصول ثابت افکار عمومی ایران بنگر د و انها را تخریب نکند‪» .‬‬ ‫سهم دیگران‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫روزنامه صبح نو در سرمقاله خود نوشت‪« :‬شعله های دود و اتش از‬ ‫میان طبقات باالیی ساختمانی که زمانی بلندترین ساختمان شهر بوده‪،‬‬ ‫زبانه می کشد‪ .‬سخنگوی اتش نشانی از سرعت عمل و واکنش سریع‬ ‫نیروهای اتش نشانی می گوید‪« :‬طی دو دقیقه و دو ثانیه خودشان را‬ ‫به محل حادثه رساندند!» در گیر و دار اطفای حریق در طبقات باالیی‬ ‫اما بخشی از توان نیروهای اتش نشان هم درون طبقات صرف اقناع‬ ‫شهروندانی می شود که داخل ساختمانند و قصد تخلیه ندارند‪ .‬اولین برج بلندمرتبه تهران فروریخت! باالخره زور اتش‬ ‫و موج انفجار به پالسکوی پیر رســید و از درون متالشــی اش کرد‪ .‬کف طبقات باالیی از باال شروع به ریختن و افتادن‬ ‫روی طبقات پایینی می ‪‎‬کند و یکباره چند هزار تن سیمان‪ ،‬اجر و اهن درهم تنیده می شــوند و کپه ای از نخاله را در ضلع‬ ‫شمال غربی چهارراه استانبول هوار می کنند‪ .‬شهروندانی که یکی دو ساعت قبل در خیابان جمهوری و خیابان فردوسی‬ ‫مشغول سلفی گرفتن و خبرنگارشهروندنمایی بودند‪ ،‬چند برابر می شوند‪ .‬موج جمعیت‪ ،‬خودروها و نیروهای امداد را در‬ ‫خود حل می کند‪ .‬حاال نیروهای امدادی عالوه بر اطفای حریق و اواربرداری‪ ،‬جمعیت را هم متفرق می کنند‪ .‬چند روزی‬ ‫از عملیات اواربرداری گذشته اســت‪ .‬چیزی قریب به ‪ 10‬هزار تن نخاله و اوار از بقایای پالسکو بیرون کشیده و منتقل‬ ‫شده است‪ .‬پشت هیوالی اوار شکسته است اما غم نیافتن رد پا و بقایا از تعدادی از نیروهای اتش نشان و شهروندان کم‬ ‫نشده است‪ .‬در مجاورت همین اینه عبرت‪ ،‬حرف از ساختمان دیگری است که رشحاتی از خطر را با خود حمل می کند‪:‬‬ ‫ی‪‎‬ها تکرار شد‪ ،‬ضرر‬ ‫پاساژ کویتی ها! قرار بر انتقال و تخلیه اجناس است که اگر احیانا حادثه ای مشابه پالسکو برای کویت ‬ ‫کمتری متوجه کسبه محل شود‪ .‬کسبه اما نپذیرفته اند؛ ساختمان هم تخلیه نخواهد شد‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫بهمنظورمبارزهباپدیدهقاچاقکتابوفروشنسخه های‬ ‫غیرقانونی از اثار منتشر شده توسط ناشران در کشور‪ ،‬پایگاه‬ ‫اینترنتی «‪ »ir.www.ketabd2‬اقدام به راه اندازی کمپینی با‬ ‫عنوان «‪#‬نه_به_قاچاق_کتاب» کرده است‪ .‬در این کمپین‬ ‫ی‬ ‫تمامی ناشــران‪ ،‬موسســات فعال در عرصه نشــر و تمام ‬ ‫کتابخواناندرسراسرکشورمی توانندضمنعضویتازمزایای‬ ‫خریدوفروشنسخه هایاصلواورجینالاثارفرهنگیخودکه‬ ‫درمعرضقاچاققرارگرفته اند‪،‬استفادهکنند‪.‬کتابخواناندر‬ ‫یمقاطعسنیودرسراسرکشورمی توانندباعضویتدر‬ ‫تمام ‬ ‫این کمپین اطالعاتی نظیر شیوه های اشنایی با نسخه های‬ ‫اصلی و اورجینــال کتاب های پرفــروش‪ ،‬مراکــز فروش و‬ ‫…رابهدست‬ ‫پایگاه هایاینترنتینسخه هایاصلیکتاب و ‬ ‫اوردهوناشراننیزازفضایتبلیغاتیرایگانوارتباطمستقیمبا‬ ‫کتابخوانانکشوربهره مندشوند‪.‬‬ ‫مرد تناقض‬ ‫بررسی رسانه ای هفته‬ ‫‪15‬‬ ‫نسخه تازه‬ ‫گفتارها‬ ‫بحران سوریه وارد مرحله تازه ای شده است‪ .‬درحالی که معادالت‬ ‫رزمی در خاک سوریه به نفع دولت بشاراسد پیش می رود در قزاقستان‬ ‫تالش ها برای پیدا کردن یک راه حل سیاسی جهت پایان جنگ ادامه‬ ‫دارد‪ .‬در گفتار این شماره این مساله را مورد توجه قرار داده ایم‪.‬‬ ‫کارت های برنده دردست ایران‬ ‫رفقاورقباچهوضعیتیدرنشستاستانهدارند؟‬ ‫داود احمدزاده‬ ‫کارشناس مسائل منطقه خاورمیانه‬ ‫گفتارها‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫‪1‬‬ ‫جنــگ ســوریه پــس از ورود بازیگــران مختلــف‬ ‫منطقه ای و نیز کشــمکش های سیاســی طرفین منازعه‬ ‫برای امتیازگیــری از یکدیگر با تحــوالت میدانی جدید به‬ ‫ویژه فتح حلب از ســوی نیروهــای دولتی که بــا همیاری‬ ‫متحدین منطقــه ای ان صورت گرفته‪ ،‬مســیر تحوالت را‬ ‫وارد فاز جدیدی کرده است‪ .‬انچه اهمیت تحوالت جدید‬ ‫سیاسی و نظامی سوریه را دو چندان ساخته‪ ،‬درواقع تشکیل‬ ‫بلوک بندی های جدید قــدرت در منطقه و صعــود و افول‬ ‫برخی از بازیگران ذینفع بحران اســت‪.‬در واقع در شرایط‬ ‫موجود اگر سه بازیگر اصلی را ایران و ترکیه در کنار روسیه‬ ‫بدانیم‪ ،‬بی شک عربستان که محورعربی ضدنظام سوریه‬ ‫را در طول شش سال اخیر هدایت و مدیریت می کرده‪ ،‬در‬ ‫وضعیت فعلی برای اعمال نفوذ در منطقه با دشواری هایی‬ ‫روبه رو است‪ .‬به طوری که ترکیه با چرخشی که پس از ترور‬ ‫ســفیر روس ها در خاک خود نســبت به این کشور داشته‪،‬‬ ‫از محور عربی دورتر شده اســت‪ .‬این در حالی است که با‬ ‫تغییر قدرت در کاخ سفید و اغاز به کار رسمی دونالد ترامپ‬ ‫به عنوان رئیس جمهور جدید امریکا‪ ،‬امکان اشتراک نظر‬ ‫دو قدرت جهانی (واشنگتن – مسکو )برای مبارزه جدی تر با‬ ‫تروریسم به ویژه درسوریه و عراق بیشتر شده است‪.‬‬ ‫در چنین شــرایطی روس هــا با ترفند خــاص به رغم‬ ‫نارضایتی ایران با دعوت از امریکا برای حضور درنشســت‬ ‫اســتانه نشــان دادند که برای حفظ جایــگاه اولی خود در‬ ‫معادالت منطقه ای و گســترش قلمرو نفوذ در خاورمیانه‪،‬‬ ‫چشــم به همکاری با امریکا در اینده دوخته اند‪ .‬همچنین‬ ‫نشست استانه از این جهت نسبت به نشست های مختلف‬ ‫قبلی متفاوت تر اســت که حامیان و مخالفان اصلی نظام‬ ‫ســوریه باالخره راضی شــدند که در یک فرایند سیاســی‬ ‫پیچیده بــرای یافتن راه حــل منطقی‪ ،‬کاهــش بحران و‬ ‫مدیریت جنگ تن به گفت وگوهای چند جانبه بدهند‪ .‬در هر‬ ‫صورت به رغم اینکه بحران ســوریه از اغاز ماهیت داخلی‬ ‫داشــت ولی با گســترش ابعاد جنگ و نیــز ورود بازیگران‬ ‫متنوع خارجی و ابعاد انسانی که مهاجرت بسیاری را به قاره‬ ‫سبز در پی داشت‪ ،‬در وضعیت موجود بحران سوریه از ابعاد‬ ‫نا لمللی برخوردار گشته و حل سیاسی ان نیز‬ ‫منطقه ای و بی ‬ ‫نیازمند حضور کنشگران اصلی و منطقه ای است‪.‬‬ ‫بنابراین تهدیدات فزاینده تروریسم و سرایت بحران‬ ‫در ابعاد منطقه ای موجب شــده است حتی دشمنان دیروز‬ ‫برای تحدید خطر افراط گرایی و کنترل بحران به رغم حفظ‬ ‫مواضع گاها متناقض حاضر به همــکاری و یافتن یک راه‬ ‫حل سیاسی دا ئمی باشند‪ .‬حمایت کشــورهای اروپایی از‬ ‫روند صلح سازی در سوریه به رغم نداشتن نماینده رسمی در‬ ‫مذاکرات استانه در کنار حضور دی میستورا نماینده دبیرکل‬ ‫سازمان ملل نشان می دهد که یک ابتکار بین المللی برای‬ ‫کاستن از خشونت ها و با تمرکز بر ادامه اتش بس در سوریه‬ ‫به وجود امده اســت که در صورت عــزم و اراده گروه های‬ ‫مسلح مشارکت کننده در استانه می توان به نتیجه مذاکرات‬ ‫خوشبین بود‪ .‬اهمیت دیگر مذاکرات استانه را شاید بتوان از‬ ‫نگاه وزن گروه های مخالف مشارکت کننده به رهبری محمد‬ ‫علوش از رهبران جیش االســام واکاوی کرد؛ گروه های‬ ‫عمده مخالف به غیر از حرکت االحرار شــام االســامیه از‬ ‫روند مذاکرات استقبال کردند و به نظر می رسد که در صورت‬ ‫توافق بر اتش بس دا ئمی و کاهش تنش در تحوالت میدانی‬ ‫این مذاکرات‪ ،‬سکوی پرشــی برای گفت وگوهای فراگیر‬ ‫در ژنو باشــد‪ .‬بحث دیگر در مورد انگیزه ســه بازیگر مهم‬ ‫مشارکت کننده اصلی در مذاکرات استانه است‪ .‬بی تردید‬ ‫روس ها به عنوان یکی از نقش افرینان روند تحوالت سوریه‬ ‫و منطقه از تثبیت اوضاع و کاهــش تنش ها با قدرت های‬ ‫مخالف دولت سوریه استقبال می کنند و در این مسیر با حفظ‬ ‫موضع برتر خویش به دنبال بده وبستان های سیاسی با غرب‬ ‫بر ســر موضوع اوکراین و نیز کاهش تحریم های اتحادیه‬ ‫اروپا و امریکا هم هستند‪ .‬ولی شــرایط سختی را همزمان‬ ‫روس ها برای حفظ اتحاد خویش با ایران و محور مقاومت‬ ‫از یک سو و گسترش همکاری های راهبردی با ترکیه بر سر‬ ‫مبارزه با داعش و دیگر گروه های تکفیری در الباب و دیگر‬ ‫مناطق سوریه از دیگر سو تجربه می کنند‪.‬‬ ‫در هــر صــورت گرچــه ایــران از نزدیکــی ترکیه به‬ ‫روسیه و برخی اشتراک نظرها بر ســر موضوعات حمایت‬ ‫می کند‪ ،‬ولی ایران به عنوان بازیگر محوری و اثرگذاری بر‬ ‫تحوالت میدانی سوریه نمی تواند به منافع حیاتی خویش‬ ‫در منطقه بی تفــاوت باشــد‪ .‬از نظر برخی از کارشناســان‬ ‫سیاســی ایران‪ ،‬چرخش ترکیه به ســمت وســوی روسیه‬ ‫و پذیرش برخــی واقعیت های میدانی در ســوریه بیشــتر‬ ‫نشست استانه‪ ،‬سرفصلی تازه در روند تحوالت سوریه‬ ‫جعفر قنادباشی‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫‪2‬‬ ‫برگزاری نشست استانه در خصوص مسائل سوریه و‬ ‫حصول توافق برای برقراری اتش بــس دریک دوره زمانی‬ ‫مشــخص را باید ســر فصل تازه ای بــرای پایــان دادن به‬ ‫درگیری های داخلی دراین کشور و سراغازی جهت جایگزین‬ ‫شدن راه حل های سیاسی به جای راه های نظامی به شمار‬ ‫اورد؛ نشستی که زمینه های برگزاری ان با پیروزی عملیات‬ ‫ن نتایج‬ ‫ازادی سازی حلب فراهم شد و از این لحاظ می توا ‬ ‫ان را از جمله دستاوردهای دیگر نبرد بزرگ حلب به حساب‬ ‫اورد‪.‬‬ ‫نشستاستانهدرواقعنشستیبرایمذاکرات«سوری‬ ‫–سوری»وتالشیجهتدستیابیبهفرایندیسیاسیجهت‬ ‫اجرای قطعنامه هایی از ســازمان ملل متحد بود که دولت‬ ‫سوریه و معارضین این کشور‪ ،‬توافق خود را با ان اعالم کرده‬ ‫و می کوشند با محوریت ان و همچنین باتوجه به مقتضیات‬ ‫موجود‪ ،‬راهی برای ترسیم نقشه راه اینده سوریه بیابند‪.‬‬ ‫البته از سوی دیگر این نشست‪ ،‬میدانی برای سنجش‬ ‫و وزن کشی طرفین از یکدیگر نیز به شمار می امد و برگزاری‬ ‫ان به خودی خود بیانگر وضعیت و معادالت تازه ای بود که‬ ‫بر مناســبات موجود بین دولت و گروه های معارض سوری‬ ‫حکمفرما شده است‪ .‬در این نشســت به روشنی مشخص‬ ‫شــد که معارضین در چه شــرایط وانفســایی قرار گرفته و‬ ‫باتوجه به تغییر احتمالی سیاست های منطقه ای امریکا تا‬ ‫چه انــدازه درخصوص اینده نامطمئن خود نگران هســتند‬ ‫و از طرف دیگر این امر نیز اشکار شــد که دولت سوریه در‬ ‫حال حاضر دست برتر را در تعیین مسیر پیش رو از ان خود‬ ‫ساخته است‪ .‬در نشست های گذشته‪ ،‬و در زمینه سازی هایی‬ ‫که برای برگزاری مذاکرات سوری‪-‬ســوریه به عمل می امد‬ ‫ی و حذف دولت ســوریه ســخن‬ ‫به طور معمول‪ ،‬از برانداز ‬ ‫به میــان می امد؛ چراکــه اغلب ان کوشــش ها‪ ،‬مبتنی بر‬ ‫خیالپردازی های مربوط به اشغال دمشق و با اتکا و محوریت‬ ‫سیطرهبرحلبصورتمی گرفتامااینکباتوجهبهوضعیت‬ ‫میدانی‪ ،‬طرف مقابل به این جمع بندی رسید ه است که کفه‬ ‫معادله اجالس اســتانه با فتح الفتوح حلب به ســمت خط‬ ‫اول جبهه مقاومت ســنگینی می کند‪ .‬طبیعی است زمانی‬ ‫که معادالت میدانی تغییر پیدا کند‪ ،‬تغییر جهت مذاکرات‬ ‫سیاسی هم قاعدتا به طور محسوسی قابل مشاهده خواهد‬ ‫بود‪ .‬اما اینکه چرا دولت سوریه در این نشست در موقعیت‬ ‫برتر قرار داشــت و به چه دلیل مخالفین‪ ،‬ضعیف و متشتت‬ ‫بودند ‪ ،‬باید به موارد زیر توجه کرد‪:‬‬ ‫اولین عامل قدرتمندی ســوریه در مذاکرات اخیر را‬ ‫بی شک باید در پیروزی در ام المعارک حلب دانست اما ورای‬ ‫این دســتاورد خیره کننده ‪ ،‬دالیل دیگری نیــز وجود دارند‪.‬‬ ‫می دانیم که در حال حاضــر‪ ،‬موقعیت حامیان منطقه ای و‬ ‫فرا منطقه ای معارضان رو به افول بوده و دیگر مانند شــش‬ ‫سال گذشته نمی توانند در صحنه میدانی سوریه تاثیرگذار‬ ‫باشــند‪ .‬امریکا که صحنه گردان اصلی جنگ سوریه بود‪،‬‬ ‫ب ترامپ و دگردیســی صحنه سیاســی این کشور‬ ‫با انتخا ‬ ‫از دموکرات هــا بــه جمهوریخواهان‪ ،‬از مواضع گذشــته‬ ‫خود عقب نشــینی و رئیس جمهور این کشــور‪ ،‬علنا اوباما‬ ‫و کلینتــون را خالق و حامی تروریســت ها معرفــی کرد‪ .‬از‬ ‫طرف دیگر عربستان‪ ،‬دیگر حامی تروریست ها و به عبارت‬ ‫بهتر‪ ،‬پدرخوانده انهــا در منطقه به دلیــل اتش افروزی در‬ ‫یمن و در دیگر کشــورهای غرب اســیا و همچنین کاهش‬ ‫درامدهــای هنگفت حاصــل از فــروش نفت‪ ،‬با شــرایط‬ ‫متزلزلی به لحاظ اقتصادی روبه روست و با در پیش گرفتن‬ ‫سیاست های ریاضتی‪ ،‬دیگر توانایی گذشته برای حمایت از‬ ‫تروریست های تکفیری را ندارد‪.‬‬ ‫در این حال مهم ترین پارامتری که موقعیت شکننده‬ ‫تروریســت ها را در شــرایط کنونــی رقم می زنــد‪ ،‬وضعیت‬ ‫نابســامان ترکیه به عنوان خط ترانزیتی مســلحین و مسیر‬ ‫انتقال ســاح به معرضین فعال در خاک سوریه است‪ .‬د ر‬ ‫این خصوص نیز می دانیم که محمل همه فشارهای غرب و‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫گفتارها‬ ‫تاکتیک است تا استراتژی؛ بنابراین ترکیه به دلیل شرایط‬ ‫داخلی و کاهش رشد اقتصادی در پی بی توجهی اتحادیه‬ ‫اروپا و دولت پیشــین امریکا به ریاســت بــاراک اوباما به‬ ‫خواســته هایش‪ ،‬روند ســازش و نزدیکی با روسیه و گاهی‬ ‫ایــران را در موضوعات منطقه ای در پیش گرفته اســت‪.‬‬ ‫ولی اهداف اصلی ترکیه و چشم داشت تاریخی و سرزمینی‬ ‫ترکیه به ویژه هاتای و نیز موصل عراق همچنان شرایط را‬ ‫برای بحران افرینی در منطقه فراهم ســاخته است‪ .‬رجب‬ ‫طیب اردوغان قصد دارد از طریق نزدیکی بیشــتر به کاخ‬ ‫کرملیــن و حتــی دادن امتیازهای اقتصــادی و نظامی به‬ ‫تزار جدید روس‪ ،‬از سرایت بیشــتر نا امنی موجود در داخل‬ ‫مرزهای مشترک با سوریه به شــهرهای مرزی خود و حتی‬ ‫تغییر معــادالت منطقه ای بــه نفع تهــران جلوگیری کند‪.‬‬ ‫اظهارات منفی مقامات ترک نســبت به محــور مقامات در‬ ‫دوره اتش بس در سوریه و لزوم ترک سریع این نیروها گواه‬ ‫این مطلب است‪.‬‬ ‫بنابراین هرنوع ســهم خواهی حداکثــری ترک ها از‬ ‫نشست استانه در کنار راهبرد اصلی روس ها مبنی بر حفظ‬ ‫پایگاه استراتژیک خویش در ســوریه و حتی توسعه مراکز‬ ‫نظامی خویش در دیگر مناطق سوریه‪ ،‬نمی تواند تضمین گر‬ ‫منافع حداقلی ایران در نشست استانه قلمداد شود‪ .‬ایران‬ ‫بیشترین نقش در عرصه میدانی و در مبارزه با داعش و دیگر‬ ‫گروه های تکفیری در سوریه و منطقه را داشته و دارد‪ .‬انچه‬ ‫بر پیچیدگی شرایط و نیل به یک هدف مشترک برای فایق‬ ‫امدن بحران و پی ریزی مناســبات جدید در منطقه افزوده‬ ‫است‪ ،‬نگاه متفاوت هر سه بازیگر به فرایند تحوالت سوریه‬ ‫و سهم خواهی است‪ .‬البته سیاست رمز الود اخیر روسیه در‬ ‫نزدیکی مواضع به ترکیه و نیز اصرار بر حضور نماینده امریکا‬ ‫به رغم نارضایتی ایران نشان می دهد جنس نگاه این کشور‬ ‫به وضعیت کنونی ســوریه و توافق با طرفین بحران با نوع‬ ‫نگاه ایران متفاوت است‪ .‬گرچه طبیعی است که روسیه با‬ ‫عقالنیت بیشــتری می خواهد در قامت نه متحد راهبردی‬ ‫ایران نه ترکیه بلکه به عنوان یکی از قدرت های جهانی در‬ ‫کنار امریکا بازی جداگانه و حساب شده ای را در منطقه اغاز‬ ‫کند‪ .‬روسیه با کاهش تنش با ترکیه به دنبال نزدیکی بیشتر با‬ ‫امریکا در دوره ترامپ است‪ .‬چراکه ترامپ در سیاست های‬ ‫اعالنی خویش از لزوم برخورد جدی با داعش و همکاری با‬ ‫روسیه حرف زده است‪.‬‬ ‫به رغــم برخــی اختالفــات و نگاه های متفــاوت به‬ ‫نشست استانه باید گفت با کاهش بازیگران مشارکت کننده‬ ‫و حذف عربســتان به عنوان یگانه مامن تروریســت ها در‬ ‫کنار قطر می توان امیدوار بود کــه طرفین مذاکره کننده از‬ ‫ظرفیت های خویش برای حفظ اتش بس شکننده و تسریع‬ ‫در فرایند صلح در منطقه استفاده کنند‪.‬‬ ‫گام نخست این است که ترکیه به عنوان کشور نزدیک‬ ‫به معارضین ســوری از طریق مدیریت و کنترل بحران به‬ ‫پیشبرد روند صلح کمک کند‪ .‬در صورت تحقق این هدف‬ ‫روسیه در کنار ایران قادر خواهند بود زمینه را برای پذیرش‬ ‫بیشتر معارضین در فرایند تشکیل دولت جدید از سوی بشار‬ ‫اسد فراهم سازند‪.‬‬ ‫ایران در نشست استانه بدنبال تثبیت دولت بشار اسد‬ ‫و تحرک بخشی برای پیوســتن دیگر گروه های میانه رو به‬ ‫روند صلح همه جانبه در گفت وگوهای اتی اســت‪ .‬در کنار‬ ‫این موضع تهران تالش دارد که از چرخش بیشتر مواضع‬ ‫روسیه به ترکیه و شــاید غرب جلوگیری کند ‪ ،‬چراکه ایران‬ ‫کارت های مهم بازی را هنوز در بحران ســوریه و منطقه در‬ ‫بازی با رقبای خویش در دست دارد؛ موضوعی که روس ها‬ ‫نیز به ان اذعان دارند‪ .‬در نهایت‪ ،‬امر مســلم این است که‬ ‫بدون حضور جریان مقاومت در میدان حلب امکان پیروزی‬ ‫و نیز ایجاد فضای جدید برای گفت وگــو میان مخالفین و‬ ‫دولت سوریه امکان پذیر نبود‪.‬‬ ‫دست برتر دمشق‬ ‫گفتارها‬ ‫‪17‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫گفتارها‬ ‫منطقه‪ ،‬رفتار پر از اشتباه سیاستمداران ترکیه بوده و هر نوع‬ ‫کمکقابلتصور‪،‬ازطریقاینکشوربهداخلسوریهمنتقل‬ ‫می شده است ولی با پیروزی ارتش ســوریه در حلب‪ ،‬تمام‬ ‫محاسبات ترکیه به هم ریخته و به همین نسبت توانایی های‬ ‫معارضین و بــه تبع ان قــدرت مانورهای سیاســی انها نیز‬ ‫به شدت کاهش پیدا کرده است‪ .‬عالوه بر این باید به ضعف‬ ‫اردوغان در صحنه سیاسی‪ ،‬مشکالت اقتصادی ایجاد شده‬ ‫در پی حمالت انتحاری‪ ،‬افزایش معضالت امنیتی به دنبال‬ ‫ســرکوب اقلیت ها و حضور ده ها هزار مهاجر و مناقشــات‬ ‫برامده از این مســاله با اتحادیــه اروپا نیز اشــاره کرد که بر‬ ‫وخامت اوضاع گروه های مخالف شرکت کننده در نشست‬ ‫استانه افزوده است‪ .‬ترکیه با درک واقعیت ها و جایگاه فعلی‬ ‫خود‪ ،‬طی جلساتی که روســیه به نیابت از سوریه و ایران با‬ ‫مقامات این کشــور داشت‪ ،‬متعهد شــده است که حمایت‬ ‫خود را از مخالفین متوقف کند؛ از ســوی دیگر‪ ،‬مخالفین‬ ‫هم به خوبی واقفند که کشوری به نام ترکیه قدرتمند ‪ ،‬دیگر‬ ‫وجودنداردوهنگامی کهپشتسرخودرانگاهمی کنند ‪،‬ترکیه‬ ‫ضعیف‪ ،‬متشنج و تعهد داده به عدم حمایت از انها را مشاهده‬ ‫می کنند و در نتیجــه راهی جز اصــاح مواضع غیرمعقول‬ ‫گذشته را پیش پای خود نمی بینند‪.‬‬ ‫از این موضوع که بگذریم با برگزاری نشست استانه‪،‬‬ ‫نه تنها ثبت نام داعش و جبهه النصره در لیســت گروه های‬ ‫تروریســتی به طور جدی تری مورد توجه قــرار گرفته بلکه‬ ‫به عنوان یکی از اصول مورد اتــکا در مذاکرات به محور و‬ ‫شالوده تمامی توافق ها‪ ،‬تبدیل شده اســت‪ .‬این در حالی‬ ‫اســت که گروه های معارض در ســوریه امیــدوار بودند از‬ ‫پشــتیبانی این دو گــروه بهره مند شــده و از انهــا به عنوان‬ ‫پیشــقراول در میدان های جنگ و تضعیف ارتش ســوریه‬ ‫اســتفاده کنند ولی با پیدایش شــرایط جدید اعالم هرگونه‬ ‫همبســتگی و یا قرابت با داعش و النصره مایه ســقوط انها‬ ‫و موجب از دست دادن امکان مشــارکت در فرایند سیاسی‬ ‫سوریه خواهد شد‪.‬‬ ‫مذاکرات اســتانه در واقع‪ ،‬ویترین و نمایشگاه نتایج‬ ‫هماوردهایی بودکه در پشــت صحنه واقع شده و همچنین‬ ‫ماحصل مناقشــات و منازعات شــش ســال گذشته تلقی‬ ‫می شود که شکست گروه های تروریستی و تیره و تار بودن‬ ‫مفر گروه های‬ ‫اینده انها را ثابت می کند‪ .‬در حال حاضر تنها ّ‬ ‫مخالف‪ ،‬شرکت در نشست های سیاسی با عاملیت ایران‪،‬‬ ‫روسیه و ســوریه و پذیرفتن شــروط جبهه مقاومت است‪.‬‬ ‫روندی که با محوریــت حمایت های مستشــاری ایران در‬ ‫ســوریه شــکل گرفته‪ ،‬اوضــاع را به گونه ای رقــم زده که‬ ‫گروه های تروریستی چاره ای جز تن دادن به مذاکره ندارند‬ ‫و انتخاب دیگری برای انها جز بازی در پازل تعریف شــده‬ ‫دولتی که برای سرنگون کردن ان تالش می کردند‪ ،‬متصور‬ ‫نیست‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬حضور گروه های مخالف‪ ،‬به معنای‬ ‫رسمیتبخشیبهحکومتمشروعیاستکهحتیپیش تر‪،‬‬ ‫ان را بــه رســمیت نمی شــناختند‪ ،‬همان گونه که شــرکت‬ ‫«استفان دی میســتورا» نماینده ویژه سازمان ملل در امور‬ ‫سوریه در اجالس استانه‪ ،‬اذعان به پذیرش سوریه به عنوان‬ ‫نقطه ثقل تصمیم گیری های راهبردی برای یافتن راه حل‬ ‫سیاسی به شمار می اید‪ .‬این امر نشان دهنده تمکین مجامع‬ ‫بین المللی به نقش سوریه و حامیان این کشور است‪ ،‬ضمن‬ ‫اینکه تعیین محل برگزاری این نشست نیز پیام روشنی برای‬ ‫کشورهای حامی مخالفین دارد‪ .‬پیش از این‪ ،‬نشست های‬ ‫مرتبط با ســوریه در ترکیه ‪ ،‬تونس یا ژنو که کشورهای مورد‬ ‫عالقه غرب و کشورهای مرتجع منطقه هستند برگزار می شد‬ ‫ولی انتخاب استانه به عنوان محل برگزاری نشست از سوی‬ ‫روسیه‪ ،‬ایران و سوریه‪ ،‬یک سرفصل جدید با شرایط جدید به‬ ‫حساب می اید که در کنار تاکید بر تعیین جغرافیای مکانی از‬ ‫سویروسیهومتحدانش‪،‬ازتعیینجغرافیایسیاسیواینده‬ ‫سوریه به نفع جبهه مقاومت حکایت دارد‪.‬‬ ‫حرکت مارپیچی‬ ‫چشم انداز تصمیم ترامپ در قبال برجام چگونه است؟‬ ‫فخر الدین اسدی‬ ‫خبرنگار‬ ‫ سرانجام دونال د ترامپ به عنوان رئیس جمهور ایاالت‬ ‫متحده امریکا سوگند یاد کرد و راهی کاخ سفید شد! مقامات‬ ‫دولت اوباما در روزهای اخر حضور خود در کاخ سفید‪ ،‬بر لزوم‬ ‫حفظ برجام به عنوان دســتاوردی بزرگ تاکید کردند‪ .‬جان‬ ‫کری‪ ،‬وزیر امور خارجه دولت اوباما که در مذاکرات هسته ای‬ ‫نیز نقشی پررنگ داشــت‪ ،‬به ترامپ در خصوص خروج از‬ ‫برجام و عواقب جبران ناپذیر ان هشدار داد‪.‬‬ ‫کری در ایــن خصوص گفــت‪« :‬قــول می دهم که‬ ‫دوستان و متحدان ما که برای دستیابی به این توافق مذاکره‬ ‫کردند‪ ،‬با هم هم پیمان خواهند شد و روسیه‪ ،‬چین‪ ،‬المان‪،‬‬ ‫فرانسه و بریتانیا خواهند گفت‪ ،‬این توافق خوبی است و ما‬ ‫می خواهیم ان را نگاه داریم‪ .‬ایران هم ان (برجام) را نگاه‬ ‫خواهد داشت‪ ».‬کری در ادامه تصریح کرد خروج کشورش‬ ‫از توافق هسته ای چندجانبه با ایران صدمات جبران ناپذیری‬ ‫به اعتبار واشــنگتن در دنیا وارد خواهد کــرد‪ .‬وی با لحنی‬ ‫مزاح امیز گفت در صورتی که دونال د ترامپ‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫منتخب این کشور توافق هسته ای ایران را لغو کند‪ ،‬دولتش‬ ‫بیش از یکی‪ ،‬دو سال دوام نخواهد اورد‪.‬‬ ‫ی ترامپ در قبال برجام‬ ‫حرکت مارپیچ ‬ ‫از سوی دیگر‪ ،‬مقامات اروپایی نیز طی روزهای اخیر‬ ‫بر لزوم پایبندی همه بازیگران به برجام تاکید کردند‪ .‬به نظر‬ ‫می رسد‪ ،‬مخاطب اصلی انها در این سخنان دونال د ترامپ‪،‬‬ ‫رئیس جمهور جدید ایاالت متحده است‪ .‬این در حالی است‬ ‫که برخی منابع خبری در غرب از مالقات هایی میان مقامات‬ ‫ت ترامپ بر ســر توافق هسته ای (با‬ ‫اروپایی و اعضای دول ‬ ‫هدف اقناع دولت جدید امریکا در قبال برجام) خبر داده اند‪.‬‬ ‫همه این موارد در حالی صورت می گیرد که اعضای دولت‬ ‫جدید امریکا مواضع ض دو نقیضی در خصوص برجام و نحوه‬ ‫و میزان پایبندی به توافق هسته ای مطرح می کنند‪.‬‬ ‫از یک ســو تیلرســون‪ ،‬وزیر امور خارجه پیشنهادی ‬ ‫ترامپ‪ ،‬از بازنگری برجام سخن می گوید و در مقابل‪ ،‬جیمز‬ ‫ماتیس وزیر دفاع پیشــنهادی رئیس جمهور جدید امریکا‬ ‫بر لزوم تعهد پذیری کشورش در قبال برجام تاکید می کند!‬ ‫فراتر از این موارد‪ ،‬مواضع اخیر دونالد ترامپ در خصوص‬ ‫توافق هسته ای‪ ،‬نشان می دهد که دیدگاه های خوشبینانه‬ ‫اخیر مبنی بر اینکه دولت جدید امریکا برجام را اجرا خواهد‬ ‫کرد‪ ،‬محلــی از اعــراب ندارد ترامــپ با اعــام نارضایتی‬ ‫از توافق هســته ای ایران‪ ،‬گفت‪« :‬فکــر می کنم یکی از‬ ‫بدترین توافق هایی است که تاکنون حاصل شده است‪ ،‬اما‬ ‫نمی خواهم بگویم که قصد دارم با این توافق چه کار کنم!»‬ ‫از ســوی دیگر‪ ،‬همزمان با ســالگرد اجرایی شدن برجام ‪،‬‬ ‫شورای اتحادیه اروپا با اصالح مصوبات قبلی خود‪ ،‬تصمیم‬ ‫به لغو تحریم شرکت ســرمایه گذاری صندوق بازنشستگی‬ ‫کارکنان صنعت نفــت (اوپیک) گرفت و بدیــن ترتیب این‬ ‫شرکت که از ســال ‪ 2012‬در فهرست تحریم های اتحادیه‬ ‫اروپایی قرار گرفته بود‪ ،‬از تحریم خارج شد‪ .‬الزم به ذکر است‬ ‫شرکت اوپیک یکی از زیر مجموعه های مهم صنعت نفت‪،‬‬ ‫خصوصا در حوزه تامین مالی و ســرمایه گذاری پروژه های‬ ‫کالننفتیبهشمارمی ایدکهتحریمانباعثمحدودشدن‬ ‫ظرفیت ها و توانمندی های گسترده این شرکت در ارتقای‬ ‫صنعت نفت کشور شده بود‪ .‬عالوه بر اوپیک‪ ،‬شرکت وست‬ ‫سان ترید و شرکت نکا نوین (نیکسار نیرو) که از سال ‪2011‬‬ ‫تحت تحریم قرار گرفته بودند نیز از فهرســت تحریم های‬ ‫اتحادیه خارج شــدند‪ .‬همچنین اتحادیه اروپا خروج بانک‬ ‫صادرات از تحریم ها را نیز اخیرا اعالم کرد‪.‬‬ ‫به نظر می رســد مقامات اروپایی نیز نســبت به رفتار‬ ‫ت ترامپ در قبال توافق هســته ای‬ ‫غیر قابل پیش بینی دول ‬ ‫تا حدودی نگران هســتند‪ .‬هر چند در نشســت کمیسیون‬ ‫مشــترک برجام که اخیرا در وین برگزار شــد رویکرد سختی‬ ‫را در مقابل نقــض برجام از ســوی امریکا اتخــاذ نکردند‪،‬‬ ‫اما تاکیــد انها بر لــزوم پایبنــدی همه بازیگران نســبت به‬ ‫برجام‪ ،‬نشان دهنده نگرانی های موجود در خصوص توافق‬ ‫هسته ایمیان ایرانو اعضای‪ 5+1‬است‪ .‬انچه مسلم است‬ ‫ت ترامپ در خصــوص اینکه وی نمی گوید با‬ ‫اینکه اظهارا ‬ ‫برجامچهبرخوردیخواهدکرد‪،‬ازیکسوناشیازسردرگمی ‬ ‫او در قبال توافق هسته ای با ایران اســت و از سوی دیگر‪،‬‬ ‫نشــان دهنده عدم تمایل وی نســبت به پایبندی به توافقی‬ ‫مشترک است؛ توافق مشــترکی که میان ایران و اعضای‬ ‫‪ 5+1‬انجامگرفتهوبهتاییدشورایامنیتسازمانمللمتحد‬ ‫نیز رسیده است‪ .‬در چنین شرایطی بسیار ساده انگارانه است‬ ‫که با استناد به سخنان برخی از اعضای کابین ه ترامپ مانند‬ ‫جیمز ماتیس وزیر دفاع این کشــور‪ ،‬واشنگتن را بازیگری‬ ‫متعهد (حتی نسبت به کلیت برجام) معرفی کنیم‪ .‬در اینجا‬ ‫دوباره الزم به تاکید است که دستگاه دیپلماسی و سیاست‬ ‫ت ترامپ در‬ ‫خارجی کشورمان باید مراقب بازی چندگانه دول ‬ ‫قبالتوافقهسته ایباشد‪.‬چندیپیش‪،‬ولیدفارس‪،‬مشاور ‬ ‫ترامپ‪ ،‬نیز در اظهارنظری تاکید کــرده بود که دولت جدید‬ ‫امریکا مایل است بار دیگر در خصوص برجام و بخش هایی‬ ‫از ان مذاکره کند! از سوی دیگر‪ ،‬منابع خبری از تالش دولت ‬ ‫ترامپبرایوضعتحریم هایجدیدعلیهایرانبهبهانه هایی‬ ‫از جمله مسائل موشکی‪ ،‬حقوق بشــر و‪.....‬خبر داده اند‪ .‬‬ ‫ترامپسعیدارددرعیناینکهبه عنوانناقضبرجامشناخته‬ ‫نشــود‪ ،‬تحریم های جدیدی را علیه ایران وضع کند و البته‬ ‫تحریم های قبلی امریکا علیه ایران را نیز حفظ کند‪ .‬بدیهی‬ ‫ی ترامپ‪ ،‬بدعهدی های‬ ‫است که در دوران ریاست جمهور ‬ ‫ایاالت متحده امریکا در قبال مسائلی مانند مراودات بانکی‬ ‫با کشورمان و‪ ...‬ادامه پیدا خواهد کرد‪ .‬یکدست بودن کاخ‬ ‫سفید‪ ،‬مجلس نمایندگان و سنا نیز این روند را تسریع خواهد‬ ‫کرد‪ .‬از این رو تحریم های جدید امریکا علیه کشورمان در راه‬ ‫یترامپ‪،‬‬ ‫است‪.‬اظهاراتوزرایدفاعوامورخارجهپیشنهاد ‬ ‫نه تنها نباید در میان مسئوالن دستگاه دیپلماسی و سیاست‬ ‫خارجی ما حس خوشــبینی ایجاد کند‪ ،‬بلکــه باید مقاومت‬ ‫انهــا را در مقابل بدعهدی هــای احتمالــی ایاالت متحده‬ ‫امریــکا محکم تر کند‪ .‬در مــاورای اظهــارات تناقض امیز‬ ‫جیمز ماتیس و تیلرســون می تواند نقطه اشکار ســاز بازی‬ ‫ت ترامــپ در قبال توافق هســته ای با ایران‬ ‫زیگراگی دول ‬ ‫وجود داشته باشد‪ .‬در ضمن‪ ،‬نباید مساله وضع تحریم های‬ ‫جدید غیر هسته ای علیه کشورمان را نیز در برهه زمانی فعلی‬ ‫نادیدهانگاشت؛اتفاقیکهممکناستدراینده اینهچندان‬ ‫دور و با همکاری دولت و کنگره جدید ایاالت متحده امریکا‬ ‫ی به نام ابطال پذیری‬ ‫رخ دهد‪ .‬در هر حال‪ ،‬باید اصل مهمــ ‬ ‫برجام در محاســبات ما در خصوص توافق هسته ای میان‬ ‫ایران و اعضای ‪ 5+1‬در نظر گرفته شــود‪ .‬به عبارت بهتر‪،‬‬ ‫دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان باید خود را‬ ‫برای مقابله با هر گزینه و رفتاری از سوی طرف بدعهد مقابل‬ ‫(ایاالت متحده امریکا) اماده کند و بر توانمندی ایران جهت‬ ‫بازگرداندن صنعت صلح امیز هسته ای ایران به دوران قبل از‬ ‫برجام‪ ،‬تاکید نماید‪.‬‬ ‫خیز پوپولیست ها برای تسخیر اروپا‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫این گردهمایی اظهار کرده که رای مردم بریتانیا به خروج‬ ‫از اتحادیه اروپا (برگزیــت) تاثیری زنجیروار در سرتاســر‬ ‫اتحادیه اروپا خواهد داشــت‪ .‬لوپن در این گردهمایی که‬ ‫رهبران احزاب راست افراطی از کشورهای المان‪ ،‬فرانسه‪،‬‬ ‫ایتالیا و هلند نیز شرکت داشتند‪ ،‬با بیان اینک ه ترامپ نماینده‬ ‫نئو لیبرالیس م است‪ ،‬افزود‪« :‬من نمی گویم که همه کشورها‬ ‫باید از اتحادیه اروپا خارج شوند‪ ،‬اما اگر کشوری می خواهد‬ ‫خارج شود این امکان باید برایش فراهم باشد‪».‬‬ ‫فرائوکه پتری‪ ،‬رهبر حزب الترناتیو برای المان‪ ،‬گیرت‬ ‫ویلدرز رهبر حزب ضداســام ازادی هلند و متئو ســالوینی‬ ‫رهبر حزب ضد اتحادیه اروپا اتحادیه شمال ایتالیا از دیگر‬ ‫سخنرانان این گردهمایی بودند‪ .‬لوپن که انتظار می رود در‬ ‫انتخابات ماه می فرانسه به دور دوم راه یابد‪ ،‬گفت‪« :‬هدف‬ ‫از این گردهمایی تعیین خطوط کلی اروپای فردا است‪».‬‬ ‫در هر حال‪ ،‬هم اکنون مارین لوپن و همراهانش برای‬ ‫تسلط بر اروپا برنامه ریزی گســترده ای را اغاز کرده اند‪ .‬در‬ ‫این میان برگزاری انتخابات ریاســت جمهوری فرانسه در‬ ‫سال ‪ 2017‬میالدی بسیار حائز اهمیت است‪ .‬نامزد جبهه‬ ‫ملی فرانسه که روحیاتی شبیه به دونال د ترامپ رئیس جمهور‬ ‫ایاالت متحده امریکا دارد‪ ،‬اخیرا در نظرسنجی ها توانسته‬ ‫ موقعیت برتری را نسبت به دیگر نامزدهای شرکت کننده در‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری ‪ 2017‬فرانســه خبــر داد‪ .‬به‬ ‫گفته لومونــد‪ ،‬لوپن در حــال حاضر از حمایــت ‪ 25‬تا ‪26‬‬ ‫درصــد از رای دهنــدگان احتمالــی برخوردار اســت حال‬ ‫انکه این رقم برای «فرانســوا فیون» رقیــب وی از حزب‬ ‫راســت میانه «جمهوریخواهان»‪ ،‬بین ‪ 23‬تــا ‪ 25‬درصد‬ ‫است‪.‬این در حالی است که فیون در دسامبر ‪( 2016‬یک‬ ‫ماه پیش)‪ ،‬در مقایسه با لوپن‪ ،‬ســه امتیاز برتری داشت‪.‬‬ ‫بعــد از لوپن و فیــون‪« ،‬امانوئل ماکرون» نامزد مســتقل‬ ‫جناح چپ‪ ،‬با امتیازی بین ‪ 17‬تا ‪ 20‬درصد‪ ،‬در جایگاه سوم‬ ‫قرار می گیرد‪.‬‬ ‫گفتنی اســت که طبق پیش بینی ها انتظــار می رود‬ ‫در رقابت دور نخســت که ماه اوریل برگزار می شود‪ ،‬لوپن‬ ‫و فیون با پشت ســر گذاشــتن رقبای دیگر احزاب‪ ،‬پیروز‬ ‫میدان شوند حال انکه گفته می شــود در رقابت نهایی ماه‬ ‫می‪ ،‬فیون از شانس بیشتری برای پیروزی برخوردار است‪ .‬با‬ ‫این حال‪ ،‬از انجا که نظرسنجی ها پیرامون برگزیت (جدایی‬ ‫انگلیس از اتحادیــه اروپا) و انتخابات ریاســت جمهوری‬ ‫‪ 2016‬امریکا‪ ،‬با نتیجه نهایی مغایرت داشته اند‪ ،‬احتمال‬ ‫پیروزی لوپن نیز که می کوشد با شعارهای پوپولیستی نظیر‬ ‫مخالفت با مهاجرین و اسالم هراسی‪ ،‬راه صعود خود را باز‬ ‫کند؛ چندان دور از تصور نیست‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫ایاالت متحــده امریــکا و اتحادیه اروپــا در هیاهو و‬ ‫التهاب ناشــی از ســرکار امدن ترامپ در کاخ سفید به سر‬ ‫می برند‪ .‬مقامــات اروپایی یکــی پس از دیگــری در حال‬ ‫پاســخ دهی به مواضع غیر دوســتانه رئیس جمهور جدید‬ ‫ایاالت متحده امریکا نســبت به خود هستند‪ .‬این در حالی‬ ‫اســت که ترامپ نشــان داده ابایی در خصــوص تقابل با‬ ‫اروپای واحد ندارد‪ .‬او ضمن حمایت از گروه های ملی گرا‬ ‫و راست افراطی در کشورهای مختلف قاره سبز‪ ،‬شمشمیر‬ ‫را در قبال سران اروپایی از رو بسته است‪ .‬برخی تحلیلگران‬ ‫معتقدند که در غرب نوعی زلزله سیاســی به وقوع پیوسته‬ ‫اســت ؛ زلزله ای که به ابعاد اقتصادی و اجتماعی و امنیتی‬ ‫نیز تعمیم و گسترش خواهد یافت‪.‬‬ ‫طــی روزهای اخیر شــاهد شــکل گیری اعتراضات‬ ‫ بی سابقه ای در امریکا و اروپا هستیم‪ .‬این اعتراضات نقطه‬ ‫اشکارساز شــکاف هایی جدی در ســاختار سیاسی غرب‬ ‫اســت‪ .‬تنها در کشــور انگلیس‪ ،‬صدها هزار تن از مردم با‬ ‫تجمع در مرکز لندن اعتراضات گسترده ضد ترامپ برگزار‬ ‫کردند‪ .‬به گفته روزنامه گاردین‪ ،‬بسیاری از شرکت کنندگان‬ ‫در این تجمع اعتراضی گسترده‪ ،‬عالوه بر شهرهای سراسر‬ ‫انگلیس از برخی از شــهرهای امریکا از جمله مینه ســوتا‬ ‫امده اند‪ .‬این تظاهرات بخشی از کمپین جهانی ضد ترامپ‬ ‫اســت که با عنوان اعتراضات زنان در همبستگی با تجمع‬ ‫زنان در امریکا برگزار می شــود‪ .‬هدف انهــا دفاع از حقوق‬ ‫زنان است که به نظر می رسد تحت دولت جدید مورد تعدی‬ ‫قرار بگیرد‪ .‬اعتراض انها همچنین به نابرابری جنســیتی‪،‬‬ ‫تبعیض نــژادی‪ ،‬نادیــده گرفتن حق ســقط جنین و رای و‬ ‫ی ترامپ‬ ‫پوشــش های درمانی برای همه اســت که از سو ‬ ‫مطرح شده است‪.‬‬ ‫اعتراض های گسترده علیه دونالد ترامپ از یک سو‬ ‫نشــان دهنده جدی بودن مخالفت ها با حضور وی در کاخ‬ ‫سفید و از ســوی دیگر‪ ،‬نشــان دهنده اختالفاتی است که‬ ‫در اینده ای نزدیک‪ ،‬غرب را دچار مشکالت عدیده خواهد‬ ‫ساخت‪ .‬اکثریت قریب به اتفاق کارشناسان و تحلیلگران‬ ‫معتقدند کــه در دوران ریاســت جمهوری ترامــپ‪ ،‬روابط‬ ‫امریکا و اروپا به بدترین سطح خود خواهد رسید‪.‬‬ ‫احضــار ســفرای دولــت اوبامــا از همه کشــورها‪،‬‬ ‫مخصوصا کشورهای اروپایی نشان می ده د ترامپ در صدد‬ ‫بازبینی سیاست خارجی امریکا (به ضرر سیاست های اروپا)‬ ‫است‪ .‬تمامی سفرای خارجی امریکا‪ ،‬اندکی پس از سوگند‬ ‫یاد کردن دونال د ترامــپ به عنوان رئیس جمهوری جدید از‬ ‫کار برکنار شدن د و این در حالی است که هیچ جایگزینی برای‬ ‫انها معرفی نشده ‪.‬‬ ‫پیش از این دونال د ترامپ درخواست کرده بود تمامی‬ ‫ سفرای امریکا در سراســر جهان که توســط باراک اوباما‬ ‫رئیس جمهــوری پیشــین امریــکا منصوب شــده بودند‪،‬‬ ‫تا اواســط ‪ 20‬ژانویه دفتــر کار خود را ترک کننــد و افزوده‬ ‫بود مهلتی در این راســتا وجــود ندارد‪.‬تیــم انتقال دولت ‬ ‫ترامپ پیش از این اعالم کرده بود که هیچ استثنایی برای‬ ‫درخواست سفرا در تمدید فعالیتشان در این سمت پس از‬ ‫مراسم تحلیف وجود ندارد‪ .‬روزنامه ایندیپندنت گزارش داد‬ ‫که حدود ‪ 80‬سفیر و نماینده امریکا در کشورهای مختلف‪،‬‬ ‫اژانس های بین المللی و نمایندگانی در امور مختلف از جمله‬ ‫گفتارها‬ ‫امور زنان جهان بالفاصله از کار برکنار شده اند‪.‬‬ ‫در حالی که سران فعلی اروپا به شدت نگران تحوالت‬ ‫پس از حضور ترامپ در کاخ ســفید و تاثیر ان در مناسبات‬ ‫جاری با واشــنگتن هســتند‪ ،‬گروه های راســت افراطی و‬ ‫ملی گرا در کشورهای مختلف اروپایی پس از سر کار امدن ‬ ‫ترامپ جان دوبار ه گرفته اند‪ .‬برگزاری گرد همایی گروه های‬ ‫راست افراطی در اروپا‪ ،‬ان هم همزمان با حضو ر ترامپ در‬ ‫کاخ سفید نشان دهنده همین موضوع است‪.‬‬ ‫یک روز پس از اغاز بــه کار دونالــد ترامپ به عنوان‬ ‫رئیس جمهــور در امریــکا‪ ،‬شــهر کوبلنــز المــان میزبان‬ ‫گردهمایی رهبران راست افراطی اروپا بود‪.‬‬ ‫مارین لوپن از حزب راست افراطی جبهه ملی فرانسه‬ ‫و از نامزدهای ریاست جمهوری این کشور‪ ،‬طی سخنانی در‬ ‫انتخابات سراسری این کشور به دست اورد‪ .‬این در حالی‬ ‫است که انتخابات ریاست جمهوری فرانسه در سال ‪2017‬‬ ‫در پیش است‪ .‬با این حال بسیاری از تحلیلگران معتقدند‬ ‫حتی اگر لوپن در دور اول انتخابات ریاست جمهوری فرانسه‬ ‫بتواند بر رقبای خود پیروز شــود‪ ،‬در دور دوم و در رقابت با‬ ‫نامزد رقیب (که احتماال فیون یا ماکرون می باشند) بخت‬ ‫و اقبال چندانی برای ورود به کاخ الیزه نخواهد داشت‪ ،‬زیرا‬ ‫تمامی توان احزاب سیاســی راســتگرا و سوسیالیست در‬ ‫فرانسه برای جلوگیری از پیروزی نهایی لوپن بسیج خواهد‬ ‫شــد‪ .‬با این حال هنوز هیچ چیز در انتخابات فرانسه قابل‬ ‫پیش بینی نیست‪ .‬لوپن طی هفته های اخیر فعالیت خود را‬ ‫به شدت گسترش داده است‪ .‬این موضوع منجر به افزایش‬ ‫محبوبیت وی در نظرسنجی ها شده است و نامزد جبهه ملی‬ ‫فرانسه سعی دارد فرمولی مشابه دونال د ترامپ رئیس جمهور‬ ‫ایاالت متحده امریکا را در انتخابات این کشور به کارگیرد‪.‬‬ ‫روزنامه «لوموند» فرانســه در تازه ترین نظرســنجی‬ ‫خود از پیشــتازی «مارین لوپن» رهبــر افراط گرای حزب‬ ‫«جبهه ملــی» نســبت به ســایر رقبــای خــود در عرصه‬ ‫روح ترامپ درکالبد جریان راست افراطی اروپا حلول کرده است‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫گفتارها‬ ‫‪19‬‬ ‫گفتارها‬ ‫خلیج فارس و معمای امنیت‬ ‫در ابراه استراتژیک چه می گذرد؟‬ ‫سیدمجتبی جالل زاده‬ ‫کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫در جهان کنونی و نظم در حال گــذار روابط بین الملل‪،‬‬ ‫موضوع «امنیــت» به عنوان چالشــی جدی که همــواره در‬ ‫جریــان اســت و پیــش روی دولت هاســت‪ ،‬مطرح اســت‪.‬‬ ‫منطقه خلیج فارس نیز از این معمای امنیت مســتثنا نیســت‬ ‫و حساســیت های ژئوپلتیکی‪ ،‬تعارض هــای هویتی‪ ،‬منافع‬ ‫متعارض‪ ،‬راهبردهای اتحاد و ائتالف با قدرت های خارجی و‬ ‫در نهایت‪ ،‬دیگر ســازی (‪ )Other‬در سیاست خارجی موجب‬ ‫واگرایی بین کشــورهای حاشــیه خلیج فارس‬ ‫شده که ثمره ان را می توان در عدم دست یابی‬ ‫به ســاز و کار امنیتی مورد قبول عام کشورهای‬ ‫این منطقه دانســت‪ .‬شــاید بتوان از بازیگران‬ ‫فرامنطقه ای همچون بریتانیا که پایگاه نظامی‬ ‫در بحرین تاســیس کرده و ناوگان دریایی اش‬ ‫در انجا مستقر شــده‪ ،‬یا فرانسه که بزرگ ترین‬ ‫مشــتری ســاح هایش عربســتان شــده‪ ،‬یا‬ ‫پیمان نظامــی «ناتو» که همیــن هفته پیش‬ ‫دفتر منطقه ای خود در خلیج فارس را در کویت‬ ‫تاســیس کرد و نمونه هایی نظیر ایــن موارد را‬ ‫که شاهد هستیم‪ ،‬ســود جویان این واگرایی و‬ ‫عدم تحققالگویامنیتیمناسبدرخلیج فارس‬ ‫بدانیم‪ .‬در ادامه تنها به چهــار عامل از عوامل‬ ‫تهدید کننده امنیت در خلیج فارس می پردازم‪:‬‬ ‫امنیتی منطقه‪ ،‬نه تنها امنیت ان را دچار تزلزل می نماید بلکه‬ ‫کشــورهای منطقه را نیز با مشــکالت عدیده ای همچون‬ ‫بحران مشــروعیت‪ ،‬افزایش اســیب پذیری های داخلی‪،‬‬ ‫بی ثباتی سیاسی و‪ ...‬مواجه کرده است‪.‬‬ ‫‪ .2‬رشد نظامیگری در کشورهای منطقه‬ ‫رخداد بهار عربی که تبعات فراوانی را برای خاورمیانه‬ ‫عربی در پی داشــت‪ ،‬موجب ایجاد ذهنیتی ناایمن در بین‬ ‫زمامدارانکشورهایعربیگردید‪.‬برایناساسوباپیدایش‬ ‫پدیده هایی نظیر تروریسم‪ ،‬جنگ های سوریه و یمن‪ ،‬ایران‬ ‫هسته ای و‪ ...‬موجب شد تا کشورهای حاشیه خلیج فارس‬ ‫تنها راه تامین امنیت و مهم تر از ان تضمین بقای حکومت‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫‪ .1‬دخالت قدرت های خارجی‬ ‫در منطقه‬ ‫دخالت قدرت های خارجــی در منطقه‬ ‫خلیج فارس محدود به ســال های اخیر نیست و کشورهایی‬ ‫همچون پرتغال‪ ،‬هلند‪ ،‬انگلســتان و امریــکا در دوره های‬ ‫مختلف تاریخی در منطقه حضور یافته و جهت تامین منافع‬ ‫خود از قدرت نظامی استفاده کرده اند‪ .‬این دخالت ها قبل از‬ ‫شروع جنگ ســرد و حاکمیت نظام دو قطبی دارای ماهیتی‬ ‫اقتصادی و ســودجویانه بود‪ ،‬اما پس از این دوران ماهیت‬ ‫مداخله ایخارجیجنبهامنیتیوسیاسییافتوهریکازدو‬ ‫ابرقدرت تالش داشتند با تسلط بر مناطق استراتژیک برتری‬ ‫خود را بر رقیب افزایش دهند‪ .‬با پایان جنگ سرد و فروپاشی‬ ‫نظامدو قطبی‪،‬ماهیتمداخلهقدرت هایخارجیدرمناطق‬ ‫حساس‪،‬جنبهامنیتیوسیاسیخودراتاحدودقابلتوجهیاز‬ ‫دستدادوجنبه هایاقتصادیانتقویتشد‪.‬باتجاوزعراق‬ ‫بهکویتتمایلکشورهایعربیخلیج فارسبهجلبحمایت‬ ‫امنیتیامریکاازاینکشورهاافزایشیافتوامریکادراخرین‬ ‫روزهای عمر نظام دو قطبی موفق شد حضور نظامی خود را‬ ‫در منطقه افزایش دهد‪ .‬با حضور گسترده نظامی امریکا در‬ ‫منطقه خلیج فارس دخالت این کشور در امور داخلی کشورها‬ ‫ومنطقهبهاوجخوددرچنددههاخیررسید‪.‬اکنوننیزباتغییر‬ ‫در اولویت سیاســت خارجی امریکا و انجام «کوچ امنیتی»‬ ‫از منطقه خاورمیانه به سمت جنوب شــرق اسیا و استرالیا‪،‬‬ ‫سایر قدرت های بزرگ برای پر کردن خالء حضور امریکا در‬ ‫خلیج فارس‪،‬فعالشدهوباورودبهمنطقهدرپیایجادجایگاه‬ ‫و پایگاه و تشکیل اتحاد و ائتالف هستند‪.‬‬ ‫به هــر تقدیر حضــور نظامــی و سیاســی قدرت های‬ ‫بــزرگ در منطقه خلیج فــارس و دخالت این کشــور در امور‬ ‫خودرادرانباشتسالحوفربهکردنوجهنظامیقدرتدنبال‬ ‫نمایند‪ .‬اما این امر صرفا موجب گســترش ناامنی و بدبینی‬ ‫کشورها به یکدیگر می شود و فضای رقابت تسلیحاتی جز‬ ‫تشــدید زمینه های تنش و بی اعتمادی در میــان دولت ها‬ ‫نتیجه ای را در بر نداشته است‪.‬‬ ‫‪ .3‬بحران مشروعیت در کشورهای منطقه‬ ‫رژیم هایحاکمبرکشورهایعربمنطقهخلیج فارس‪،‬‬ ‫رژیم های ســنتی‪ ،‬اقتدارگرا‪ ،‬غیرمردمی و غیردموکراتیک‬ ‫هســتند و از مشــروعیت الزم در میان مردم خود برخوردار‬ ‫نیستند‪ .‬گام های متعددی که در جریان بهار عربی به سمت‬ ‫مشارکت سیاسی مردم برداشته شــده‪ ،‬بدون تردید در سایر‬ ‫شیخ نشــین های خلیج فارس اثر خواهد گذاشت و انها نیز‬ ‫ناگزیر از افزایش نقش مردم در حکومت خواهند شــد‪ .‬این‬ ‫مســاله به خودی خود منجر به پیدایش نیروهای سیاســی‬ ‫جدید در این گونه کشورها خواهد شد‪ .‬نیروی سیاسی جدید‬ ‫الزامانیروهایسیاسیسنتیرابهمبارزهخواهدطلبیدونتیجه‬ ‫این مبارزه در قدم های اول‪ ،‬بی ثباتی در کشورهای منطقه و‬ ‫نهایتاسرنگونیرژیم هایسنتیخواهدبود‪،‬درنتیجهبحران‬ ‫مشروعیت کشــورهای منطقه‪ ،‬به صورت بالقوه‪ ،‬تهدیدی‬ ‫علیهامنیتمنطقهمحسوبمی شود‪.‬‬ ‫‪ .4‬وجود عوامل بحران زا و تشدید انها‬ ‫وجــود عوامــل اختالف برانگیــز و بحــران زا میــان‬ ‫کشورهای منطقه می تواند امنیت منطقه را به صورت عملی‬ ‫با تهدید مواجه سازد‪ .‬این عوامل به طور خالصه شامل موارد‬ ‫زیرهستند‪:‬‬ ‫‪ .1-4‬اختالفات ارضی‪ :‬همانگونه که دو جنگ (عراق‪-‬‬ ‫ایران و عراق‪-‬کویت) در منطقه خلیج فارس به ظاهر بر سر‬ ‫اختالفات مــرزی و ارضی اغاز شــد‪ ،‬بحران های بعدی نیز‬ ‫می تواند به این بهانه شــروع شــود‪ .‬تقریبا اکثر کشورهای‬ ‫منطقه با یکدیگــر دارای اختالف ارضی و مرزی هســتند‪.‬‬ ‫اختالف ارضی ایران و عراق‪ ،‬کویت و عربســتان‪ ،‬کویت و‬ ‫عراق‪ ،‬قطر و عربستان و‪ ...‬از جمله اختالفاتی هستند که‬ ‫می توانند در اینده امنیت منطقه را دچار تهدید نمایند‪.‬‬ ‫ی و دینــی‪ :‬مســائل قومی به‬ ‫‪ .2-4‬اختالفــات قومــ ‬ ‫صورت های گوناگون در سراســر منطقه خلیج فارس وجود‬ ‫دارد‪ .‬اختالف بین شــیعه و ســنی‪ ،‬اختالف بین فرقه های‬ ‫مختلف اهل تســنن‪ ،‬اختالف عرب و عجــم و‪ ...‬از جمله‬ ‫عواملبالقوه ایهستندکهمی تواننددرامنیتمنطقهاخالل‬ ‫ایجادنمایند‪.‬‬ ‫‪ .3-4‬مســائل اجتماعی و فرهنگی‪ :‬حضور گســترده‬ ‫خارجی ها در منطقه و سرمایه گذاری هایی که‬ ‫در صنایــع صادراتی و جهانگردی می شــود‪،‬‬ ‫عمالروحوفرهنگسرمایه داریغربیر اترویج‬ ‫کــرده و باعث دوگانگی فرهنگــی و اجتماعی‬ ‫در کشــورهای حاشــیه خلیج فارس می شود‪.‬‬ ‫این دوگانگی فرهنگی و اجتماعی عمال ثبات‬ ‫سیاســی و داخلی کشــورها و در نتیجه ثبات‬ ‫سیاســی و امنیتی منطقــه را با خطــر مواجه‬ ‫می سازد‪.‬‬ ‫‪ .4-4‬مشــکالت محیــط زیســت‪:‬‬ ‫اســتخراج گســترده نفت‪ ،‬کاهش شدید اب‪،‬‬ ‫الودگــی اب هــای خلیج فــارس در اثــ ر تردد‬ ‫کشتی های نفت کش و‪ ...‬از جمله تهدیدهای‬ ‫زیســت محیطی به امنیت منطقه خلیج فارس‬ ‫محسوبمی شود‪.‬‬ ‫‪ .5-4‬فاصله زیاد بین فقیر و غنی‪ :‬اگر چه‬ ‫این مســاله به نوعی ناشــی از توسعه نیافتگی‬ ‫کشورهای منطقه است که لزوما می بایست در‬ ‫بند پنجم مورد بحث قرار می گرفت‪ .‬اما از انجا‬ ‫که اکثر کشــورهای منطقه از نظر ثروت و درامد در شرایط‬ ‫مناسبی به سر می برند و قادر هستند طی یک برنامه مناسب‬ ‫اقتصادی و با توزیع نســبتا عادالنه ثروت‪ ،‬فاصله بین فقیر‬ ‫و غنی را از بین ببرنــد‪ ،‬این موضوع مــورد توجه خاص قرار‬ ‫گرفت‪ .‬وجود فاصله و اختالف فاحــش اقتصادی در بین‬ ‫اقشار جامعه در اکثر کشورهای حاشیه خلیج فارس‪ ،‬موجب‬ ‫بروز بحران های داخلی در این کشورها می شود که در جای‬ ‫خودتهدیدیعلیهامنیتمنطقهخواهدبود‪.‬‬ ‫‪ .5‬عدم وجود یک سازمان فراگیر منطقه ای‬ ‫در نهایت می توان به نبود یک ســازمان منطقه ای که‬ ‫کشــورهای عضو از طریــق پیمان های اقتصــادی‪ ،‬در پی‬ ‫ایجاد محیط امن منطقه ای و دســت یافتن به راهکار امنیت‬ ‫دسته جمعی باشند‪ ،‬اشاره کرد‪ .‬متاســفانه شورای همکاری‬ ‫خلیج[فارس]نهتنهانتوانستهبهسازمانیمنطقه ایوتاثیرگذار‬ ‫تبدیل شــود بلکه خود عاملی برای واگرایی بیشــتر و ایجاد‬ ‫جبهه ای عربــی در قبال ایران شــده اســت‪ .‬در فقدان یک‬ ‫سازمان فراگیر منطقه ای‪ ،‬کشورهای منطقه مجبور خواهند‬ ‫بود مسائل خود را از طریق قدرت های بزرگ یا سازمان های‬ ‫لو فصــل نمایند‪ .‬این مســاله موجب کاهش‬ ‫بین المللی ح ‬ ‫تفاهم بین کشــورهای حوزه خلیج فارس شــده و عمال پای‬ ‫سایر بازیگران غیر منطقه ای را به حوزه امنیتی خلیج فارس باز‬ ‫خواهد کرد‪ .‬با افزایش این حضور‪ ،‬کیک امنیتی منطقه میان‬ ‫تعداد بیشتری تقسیم شده و در نتیجه امنیت منطقه نیز چند‬ ‫پاره خواهد شد‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫داستان دو همسایه‬ ‫سوریهوتالطمروابطتهران‪-‬انکارا‬ ‫مهرداد غفوری مقدم‬ ‫پژوهشگر ترکیه‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫گفتارها‬ ‫ایران و ترکیــه‪ ،‬در تمام طــول تاریخ خــود‪ ،‬به رغم‬ ‫رقابت و منافع گاه متفــاوت در روابط دوجانبه عمل گرایی‬ ‫نشــان داده اند‪ .‬با این حال‪ ،‬شــورش های «بهار عرب»‬ ‫نشانگر اشتی ناپذیری بوده است‪ .‬از اغاز بحران در سوریه‬ ‫اختالف نظرها ظاهر شد‪ .‬پس از دعوت از بشار اسد برای‬ ‫انجام اصالحات‪ ،‬انکارا به رغم سیاست خود‪ ،‬به حمایت از‬ ‫مخالفان سوریه پرداخت‪ ،‬اما رفتار ایران کامال متفاوت بود‬ ‫و با راهبرد حمایت از محور مقاومت به حمایت از دمشــق‬ ‫روی اورد‪ .‬درحالــی که ایران – دســتکم تــا زمان دخالت‬ ‫روسیه در ســپتامبر ‪ – ٢٠١5‬مهم ترین متحد سوریه بود‪،‬‬ ‫ترکیه به پیمان اتالنتیک شــمالی (ناتو) اجازه می داد که‬ ‫پس از تجــاوز به فضای هوایی اش توســط هواپیماهای‬ ‫روسی‪ ،‬در خاکش ســامانه دفاع ضد موشکی نصب کند تا‬ ‫بتواند در برابر موشک هایی که از مبدا سوریه می امد نیز از‬ ‫خود محافظت کند‪ .‬این ها تصمیم هایی بود که جمهوری‬ ‫اســامی با انها مخالف بود و فکر می کرد بخشــی از این‬ ‫سامانه به سوی ان نشانه رفته است‪.‬‬ ‫به نظر ایران‪ ،‬ترکیه از سال ‪٢٠٠٣‬سیاست مستقلی‬ ‫در پیش گرفته در برابر ایاالت متحده‪ ،‬که انهم تســهیل‬ ‫دخالت نظامی امریکا در عراق بود‪ .‬در ژوییه ‪ ،٢٠١5‬ترکیه‬ ‫به ارتش امریکا اجازه داد که برای مبارزه با پیشــروی های‬ ‫داعش و بمبــاران مواضــع ان‪ ،‬از پایــگاه «اینجرلیک»‬ ‫اســتفاده کند‪ .‬این تصمیم‪ ،‬با انکه به قصــد جلوگیری از‬ ‫پیشــروی داعش بود‪ ،‬موجب خشم تهران شــد زیرا ان را‬ ‫وســیله ای برای نزدیکی ترکیه به واشــنگتن می دانست‪.‬‬ ‫ایران همچنیــن نگران همفکری ای بود که از اغاز ســال‬ ‫‪ ٢٠١5‬بین ترکیه‪ ،‬عربستان سعودی و قطر در مورد سوریه‬ ‫به وجود امده بود‪ .‬در واقع‪ ،‬هر ســه کشور برای هماهنگ‬ ‫کردن اقدامات خود و افزایش کمک به مخالفان ســوریه‬ ‫به توافق رسیده بودند‪ .‬دیری نپایید که نتیجه اشکار شد‪:‬‬ ‫از پایان ماه مارس ‪ ،٢٠١5‬نیروهای تروریست در مناطق‬ ‫مختلف سوریه به پیشروی پرداختند‪ .‬دران زمان تهران‪،‬‬ ‫مسکو را به مداخله ترغیب کرد‪.‬‬ ‫به رغم امضــای توافق در مورد مســاله هســته ای‬ ‫ایــران در ژوییه ‪ ،٢٠١5‬انــکارا و تهران بــه جنگ لفظی‬ ‫درمورد سوریه پرداختند و هر یک دیگری را به حمایت از‬ ‫«تشــکل های نظامی» متهم می کرد‪ .‬برای رجب طیب‬ ‫اردوغان رئیس جمهــوری ترکیه‪ ،‬اتهامات رســانه های‬ ‫ایران در مورد خرید نفت از چاه های تحت کنترل داعش‬ ‫چندان خوشــایند نبود‪ .‬از این هم بدتر‪ ،‬در زمینه تحکیم‬ ‫روابط با برخــی از کشــورهای نفتی عرب‪ ،‬انــکارا برای‬ ‫نخســتین بار پس از پایان امپراتوری عثمانی‪ ،‬در ماه مه‬ ‫‪ ،٢٠١6‬دســت به تاســیس یک پایگاه نظامی در قلمرو‬ ‫نزدیک ترین متحد منطقــه ای خویش یعنی قطر زد‪ .‬این‬ ‫اقدام دوجانبه بر اتحاد رســمی اعالم شده توسط ریاض‬ ‫در ماه مارس ‪ ٢٠١6‬اثر گذاشــت؛ اتحادی کــه انکارا و‬ ‫دوحه هم عضو ان هســتند‪ .‬این اقدامات و رسوخ ترکیه‬ ‫در خلیج فارس‪ ،‬که تهــران ان را منطقه طبیعی نفوذ خود‬ ‫می داند‪ ،‬ایران را نگران می کند‪.‬‬ ‫ترکیــه و ایــران‪ ،‬به رغــم اختــاف نظرهــا درمورد‬ ‫مســائل مختلف منطقه ای‪ ،‬همچنان در عرصه مبادالت‬ ‫اقتصادی و ســوختی با هم پیونــد دارند‪ .‬ترکیــه از ایران‬ ‫نفــت و گاز می خرد و تهــران به واردات مــواد مصرفی از‬ ‫ترکیه ادامــه می دهد‪ .‬با این حال اختالف های سیاســی‬ ‫بر داد و ستدهای دوجانبه اثر گذاشــته و میزان مبادالت‬ ‫بازرگانی کاهش یافته است‪ :‬این میزان از ‪ 89/21‬میلیارد‬ ‫دالر درســال ‪ ٢٠١٢‬به ‪ 7/13‬میلیارد درسال ‪ ٢٠١4‬رسید و‬ ‫درســال ‪ ٢٠١5‬فقط ‪7/9‬میلیارد بود‪ .‬با انکه کاهش بهای‬ ‫مواد ســوختی دلیل بخشــی از این کاهش است‪ ،‬فاصله‬ ‫بســیاری با هدف ‪ ٣5‬میلیارد دالری تعیین شــده توســط‬ ‫دو طرف وجود دارد‪ .‬در پی ساقط شــدن یک هواپیمای‬ ‫روسی توسط شکاری های ترکیه در ‪ ٢٧‬نوامبر ‪ ،٢٠١5‬ایران‬ ‫پیشنهاد کرد برای بهبود روابط بین انکارا و مسکو پادرمیانی‬ ‫کند‪ .‬ایران با این کار می خواست روابط خود با ترکیه را نیز‬ ‫ی عمل گرایانه در بهار سال‬ ‫بهبود بخشد‪ .‬دو کشور در اقدام ‬ ‫‪ ٢٠١6‬توافقی در مورد گردشگری امضا کردند و به مذاکره‬ ‫درباره همکاری راهبردی در عرصه نفت و گاز پرداختند‪.‬‬ ‫اقدام به کودتا در ترکیه در شامگاه ‪ ١6‬ژوییه ‪،٢٠١6‬‬ ‫فرصتی مغتنمبود برای اشــتی دوباره و این زمانی بود که‬ ‫ترکیه در حال نزدیک شــدن به مســکو بود‪ .‬در زمانی که‬ ‫هنوز کودتا در جریان بود‪ ،‬وزیر امــور خارجه ایران روی‬ ‫توییتر پیامــی حمایت امیز بــرای دولت ترکیه فرســتاد‪.‬‬ ‫نشست شــورای امنیت ملی که تحت ریاست دکتر حسن‬ ‫روحانی تشــکیل شــده بود نیز رســما از «دولت مشروع‬ ‫ترکیه» اعــام حمایت کــرد‪ .‬ایــن واکنش ســریع‪ ،‬در‬ ‫تقابل با واکنــش کند کشــورهای عضو «ناتــو» بود که‬ ‫متحدان اردوغان هم هســتند‪ .‬پس از شکســت کودتا‪،‬‬ ‫رئیس جمهوری روحانی خیلی ســریع پیشــنهاد مذاکره‬ ‫دربــاره مســائل منطقــه را داد‪ .‬بــه این ترتیــب‪ ،‬تهران‬ ‫اشــکارا از این رویداد برای دعوت از ترکیه به تجدید نظر‬ ‫در مواضع خود نســبت به سوریه اســتفاده کرد‪ .‬توافقی‬ ‫که درباره ســه موضوع اصلی بود‪ :‬حفــظ تمامیت ارضی‬ ‫سوریه‪ ،‬مبارزه علیه همه جنبش های افراطی و تروریست‬ ‫و سرانجام ایجاد یک دولت وحدت ملی از طریق برگزاری‬ ‫انتخابات تحت نظر سازمان ملل متحد‪.‬‬ ‫در ‪ ٢١‬دسامبر ‪ ،٢٠١6‬انکارا‪ ،‬تهران و مسکو (بدون‬ ‫انکه واشنگتن را در اقدام خود مشــارکت دهند)‪ ،‬بر اصل‬ ‫برقراری یک اتش بس فراگیر در ســوریه مهر تایید زدند‪.‬‬ ‫این اقدام با قتل ســفیر روســیه در ترکیه‪ ،‬دو روز پیش از‬ ‫نشست سه کشور‪ ،‬زیر ســوال نرفت‪ .‬در ورای این توافق‬ ‫رسمی‪ ،‬عدم توافق هایی بین ترکیه و ایران‪ ،‬به ویژه در مورد‬ ‫نقش بشار اسد وجود دارد و این نزدیکی انها به یکدیگر را‬ ‫شکننده می کند‪.‬با انکه تهران و انکارا به طور رسمی تظاهر‬ ‫به سبک تر شدن تنش در روابط خود می کنند و این امر در‬ ‫دیدار بین اقایان روحانی و اردوغان در سپتامبر گذشته در‬ ‫حاشیه نشســت مجمع عمومی ســازمان ملل متحد دیده‬ ‫شــد‪ ،‬مواضع انها در مورد سیاســت منطقــه ای همچنان‬ ‫متفاوت است‪ .‬اردوغان‪ ،‬در برابر سیاست خارجی ایران‪،‬‬ ‫عمل می کند‪.‬‬ ‫‪21‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫روایت «فاجعه»‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫اتشنشان هازیراوارپالسکوجانباختند‬ ‫تهران‪ ،‬ساعت ‪ 8‬صبح‬ ‫پایتخت روز عجیبی داشت‪ .‬پالســکو اتش گرفت و فرو ریخت‪.‬‬ ‫اتش نشان های مظلوم جانفشــانی کردند و جان باختند‪ .‬پیکر پاک‬ ‫انهایکهفتهبعداززیراواربیرونامد‪.‬ایرانازاینفاجعهعزادارشد‪.‬‬ ‫تسویه حساب سیاسی با اقای شهردار‬ ‫اصالح طلبان و حامیان دولت‬ ‫محمدباقر قالیباف را تخریب کردند‬ ‫تهران اخریــن روز هفتــه را مثل همیشــه ارام اغاز‬ ‫می کند‪ .‬همه چیز مثل همیشه اســت‪ .‬ناگهان اما فاجعه‬ ‫از راه می رســد‪ .‬عقربه ســاعت که به ‪ ۷:۵۹‬می رســد‪ ،‬به‬ ‫اتش نشانی اطالع داده شد که پالسکو‪ ،‬همان ساختمان‬ ‫بلند مرتبه خیابات جمهوری اتش گرفته است‪ .‬بیش از ‪۲۰۰‬‬ ‫اتش نشان در قالب ‪ ۱۰‬ایســتگاه به محل اعزام می شوند‪.‬‬ ‫گروه های تلگرامی و فضای مجازی پر می شود از این خبر‬ ‫خوش که همه چیز به خیر و خوشی تمام شده و اتش مهار‬ ‫شده است‪ .‬ناگهان اما مصیبت فرا می رسد‪ .‬هنوز دقایقی‬ ‫نگذشــته بود که این ســاختمان ‪ ۵۳‬ســاله مجدد شعله ور‬ ‫شد و در ساعت ‪ ۱۱:۱۵‬به طور کامل فرو ریخت‪ .‬خبرهای‬ ‫نگران کننده یک به یک مخابره می شوند‪ .‬هم مردم زیر اوار‬ ‫مانده و هم تعداد زیادی اتش نشان‪.‬‬ ‫همه به سمت پالســکو می روند‪ .‬هم انهایی که باید‬ ‫انجا باشــند و هم مردمی که اصال نباید بــه انجا می رفتند‪.‬‬ ‫فاجعه پشــت فاجعه‪ .‬ازدحام مردمی یک مانع بزرگ برای‬ ‫امداد رسانی می شود‪ .‬با گذشت بیش از دو ساعت از حادثه‪،‬‬ ‫امدادرسانی به حادثه دیدگان ساختمان پالسکو در حالی‬ ‫ادامه دارد که به رغــم ازدحام جمعیت‪ ،‬بیل های مکانیکی‬ ‫به منظور انجام اواربرداری وارد محدوده ساختمان پالسکو‬ ‫می شوند‪.‬‬ ‫همچنیــن در کنار تیم هــای امــدادی‪ ،‬تیم هایی از‬ ‫نیروهای یگان ویژه و ارتش برای امدادرسانی و تامین نظم‬ ‫و امنیت در محل حادثه حضور دارند و اقدام به تخلیه الیه‬ ‫در حالی که اوار بــرداری یک هفته به طول‬ ‫کشید خیلی ها انتظار داشتند تا شاید هنو ز کسی‬ ‫زیر اوار زنده باشد‪ .‬چهارشنبه اما همه امیدها به‬ ‫یاس تبدیل شد‪ .‬از ظهر چهارشنبه گذشته پیکر‬ ‫بی جان اتش نشان ها یکی بعد از دیگری از دل‬ ‫اوار بیرون امد‪ .‬بغض هایی که ساکت و ارام در‬ ‫گوشه و کنار اوار پالسکو به اشک می نشست و‬ ‫فریاد می کشیدند‬ ‫حضور می یابد‪ .‬طبق اعالم سرپرســت اورژانس کشــور‪،‬‬ ‫هفت مصدوم به بیمارســتان ها منتقل شــده اند‪ .‬اماری از‬ ‫کشته شدگان احتمالی در دست نیست‪ .‬کولیوند می گوید در‬ ‫حال حاضر نگران اتش نشانانی هستیم که به دلیل ریزش‬ ‫ساختمان‪ ،‬در محل حادثه گرفتار شده اند‪ .‬شهردار تهران‬ ‫و فرمانده انتظامی تهــران بزرگ عملیــات اطفای حریق‬ ‫پالسکو را بر عهده می گیرند‪ .‬به گفته ملک‪ ،‬رئیس مدیریت‬ ‫بحران منطقه ‪ ۱۲‬تهران‪ ،‬از هر طرف ســاختمان پالسکو‬ ‫یک واحد تخریب شده است‪.‬‬ ‫سلیمی‪ ،‬رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هالل‬ ‫احمر از اعزام ‪ ۲۰‬تیم امدادی به محــل حادثه خبر داده و‬ ‫می گوید‪« :‬در حال حاضر بر اســاس اخرین گزارش ها ‪۲۰‬‬ ‫تیم امدادی به همراه هشــت تیم اواربردار به محل حادثه‬ ‫ساختمان پالسکو اعزام شدند‪ .‬هشــت وانت کمک دار و‬ ‫‪ ۱۰‬دستگاه امبوالنس به همراه ‪ ۱۰۰‬برانکار به محل حادثه‬ ‫برای امدادرسانی اعزام شده اند‪ .‬تیم سگ های زنده یاب نیز‬ ‫به محل این حادثه اعزام شدند تا در امدادرسانی به سانحه‬ ‫دیدگان احتمالی گرفتار در ســاختمان امدادرسانی کنند‪.‬‬ ‫چند ساعت بعد جلسه ستاد بحران در یکی از ساختمان های‬ ‫محل اوار پالسکو تشکیل می شود‪.‬‬ ‫این جلســه با حضور شــهردار‪ ،‬اســتاندار و فرماندار‬ ‫تهران و سرهنگ میهماندار‪ ،‬رئیس پلیس راهور پایتخت‬ ‫تشکیل شده است‪».‬‬ ‫ابوالفضل قناعتــی با حضور در محــل حادثه با بیان‬ ‫اینکه متاســفانه به دلیل قدمت ساختمان شاهد گسترش‬ ‫حریق بودیم می گوید‪« :‬بر اساس اخبار دریافتی از انجایی‬ ‫که تعدادی از اتش نشــانان برای اطفــای حریق به درون‬ ‫ساختمان رفته بودند که ساختمان دچار ریزش شد‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«متاسفانه چند نفر که به نظر حدود ‪ ۲۰‬نفر می ایند در داخل‬ ‫ساختمان محبوس مانده اند‪».‬‬ ‫بعــد از موج گســترده انتشــار اخبار ضــد و نقیض‪،‬‬ ‫سخنگویان سازمان اتش نشانی و اورژانس کشور امار برخی‬ ‫سایت ها مبنی بر مرگ ‪ ۵۰‬تن از اتش نشانان در این حادثه‬ ‫را تکذیب می کنند‪ .‬ملکی می گوید‪« :‬ماموران اتش نشانی‬ ‫از سه طرف ساختمان برای اواربرداری وارد شده اند و هنوز‬ ‫خبر دقیقی از تعداد افرادی که زیر اوار هستند‪ ،‬نداریم‪».‬‬ ‫اولین اظهارنظر قالیباف‬ ‫در ادامه این تحوالت رئیس کمیته عمران شــورای‬ ‫شــهر تهــران از پیامک تعــدادی از محبوس شــدگان به‬ ‫نیروهای امدادی خبر داد‪.‬‬ ‫اقبال شــاکری با حضور در جمع خبرنــگاران با بیان‬ ‫اینکه بر اساس اطالعات ارســالی از سوی فرمانده میدان‬ ‫حدود یک یا دو نفر از محبوس شدگان با ارسال پیامک به‬ ‫نیروهای امدادی اعالم کرده اند که در موتورخانه ساختمان‬ ‫پالســکو در جان پناهی محبوس شده اند‪ ،‬گفت‪« :‬قطعا با‬ ‫برش ســاختمان و اوار برداری کامل می توان به این افراد‬ ‫دسترسی پیدا کرد‪».‬‬ ‫پیام تسلیت رهبر معظم انقالب‬ ‫امــا در پــی حادثــه دردنــاک صبــح پنجشــنبه و‬ ‫اتش ســوزی و فروریختن ســاختمان در مرکز شهر تهران‬ ‫که به گرفتارشدن جمعی از اتش نشانان انجامید‪ ،‬حضرت‬ ‫ی صادر کردند‪ .‬متن پیام مقام معظم‬ ‫ایت الله خامنه ای‪ ،‬پیام ‬ ‫رهبری به شرح زیر است‪« :‬بســمه تعالی؛ حادثه دردناک‬ ‫اتش ســوزی و فروریختگی ســاختمان در مرکز شهر مایه‬ ‫اندوه و تاســف و نگرانی عمیق اینجانب است‪ .‬شهامت و‬ ‫فداکاری اتش نشــانانی که در عملیات نجات مردم‪ ،‬خود‬ ‫دچار حادثه خطیر شــده و در حال فــداکاری متعهدانه به‬ ‫امتحانی دشوار گرفتار امده اند‪ ،‬دل را از تحسین و تمجید‬ ‫و نیز از نگرانی و اندوه‪ ،‬اکنده می سازد‪ .‬درحال حاضر همه‬ ‫تالش ها باید برای نجات جان گرفتارشــدگان جهت دهی‬ ‫شود‪ .‬رسیدگی به علل حادثه مســاله بعدی است‪ .‬از همه‬ ‫مســئوالن می خواهم همان گونه که در این چند ســاعت‬ ‫تالش کرده اند‪ ،‬کار مجاهدانه خود را ادامه دهند و وظیفه‬ ‫فوری را بر هر حرف و حدیثی مقدم بدارند‪ .‬خداوند کمک‬ ‫فرماید؛ ان شاءالله»‪.‬‬ ‫عیادت نماینده مقام معظم رهبری‬ ‫از اتش نشان های مصدوم‬ ‫همچنیــن حجت االسالم والمســلمین تقــوی بــه‬ ‫نمایندگی از مقام معظم رهبری صبــح روز بعد با حضور در‬ ‫دو بیمارستان محل بستری اتش نشــانان مصدوم حادثه‬ ‫ساختمان پالسکو‪ ،‬از انان عیادت کرد و ضمن قرارگرفتن‬ ‫در جریان روند درمان‪ ،‬ســام و دعای مقام معظم رهبری‬ ‫برای ســامتی و بهبود این نیروهای فداکار و متعهد را به‬ ‫انان ابالغ کرد‪.‬‬ ‫پیام تسلیت روحانی و هیات دولت‬ ‫در پی حادثه اتش سوزی در ساختمان پالسکو‪ ،‬هیات‬ ‫دولت با صــدور اطالعیه ای دوم بهمــن را عزای عمومی‬ ‫اعالم کرد‪ .‬متن اطالعیــه هیات دولت به این شــرح بود‬ ‫«بسم الله الرحمن الرحیم‪ ،‬انا لله و انا الیه راجعون‪ ،‬حادثه‬ ‫تلخ و اندوه بار اتش سوزی و فروریختن ساختمانی در مرکز‬ ‫تهران که منجــر به جان باختن و اســیب دیدن تعدادی از‬ ‫مردم و اتش نشــانان متعهد و پرشهامت شــد‪ ،‬مایه تاسف‬ ‫و اندوه فراوان شــد‪ .‬در این ســانحه دردناک و تاســف بار‬ ‫جلوه ای پرشکوه از ایثار و فداکاری اتش نشانان شجاع در‬ ‫برابر دیدگان ملت رشید ایران و جهانیان به نمایش گذاشته‬ ‫شد؛ فداکارانی که با بذل جان از عهده امتحانی دشوار در‬ ‫مراقبت مسئوالنه از مردم و حفظ جان انان سربلند و موفق‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫شــهردار تهــران بــا عــدم تاییــد برخــی امارهــا از‬ ‫کشته شــدگان حادثه پالســکو‪ ،‬از مردم درخواســت کرد‬ ‫به شــایعات توجه نکنند‪ .‬قالیباف با ابراز تاســف از حادثه‬ ‫پالســکو‪ ،‬گفت‪« :‬اتش سوزی در ســاعت ‪ ۷:۵۹‬صبح به‬ ‫اطالع نیروهای ‪ ۱۲۵‬رســید و انها نیز در مدت ‪ ۲‬دقیقه در‬ ‫محل حادثه حاضر شدند‪ ».‬وی بااشاره به تخلیه ساختمان‬ ‫قبل از ریزش تاکید کرد‪« :‬ساختمان قبل از ریزش به طور‬ ‫کامل تخلیه شــد و کســی از مردم و صاحبان پاساژ در ان‬ ‫حضور نداشــت‪ ».‬نیروهای اتش نشــانی بعد از خاموشی‬ ‫ســعی کردند از طبقات بازدیــد کنند تا کســی باقی نمانده‬ ‫باشد و برخی از افراد نیز در طبقات باالی ساختمان گرفتار‬ ‫شــده بودند که با پله اضطراری نجات داده شدند‪ .‬در عین‬ ‫حال ممکن اســت یک یا دو نفر از مردم داخل پاساژ مانده‬ ‫باشند‪ ».‬شــهردار تهران با بیان اینکه امارهای ما در حال‬ ‫حاضر خیلــی دقیق نیســت‪ ،‬ادامه داد‪« :‬حــدود ‪ ۲۰‬الی‬ ‫‪ ۲۵‬نفر از عزیزان اتش نشــانی در زیر اوار گرفتار شــدند و‬ ‫همچنین مجروحان نیز به بیمارستان منتقل شده اند‪».‬‬ ‫پیامک هایی که هیچ گاه تایید نشد‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫به الیه جمعیت از معابر و نوارکشی در محل کرده اند تا مسیر‬ ‫ تردد خودروهای امدادی باز شود‪.‬‬ ‫پلیس راهنمایی و رانندگی بار دیگر از مردم می خواهد‬ ‫از ورود به محدوده شهرداری منطقه ‪ ۱۲‬به ویژه معابر منتهی‬ ‫به چهارراه اســتانبول همچون خیابان جمهوری‪ ،‬خیابان‬ ‫فردوسی و خیابان سعدی خودداری کرده و به هیچ عنوان‬ ‫در محل حادثه حاضر نشوند‪.‬‬ ‫طول خیابان جمهوری مملو از جمعیت شــهروندان‬ ‫و افرادی اســت که خود را به اطراف ســاختمان پالسکو‬ ‫می رســانند‪ .‬تعداد زیادی از کســبه و مالــکان واحدهای‬ ‫تولیــدی در ســاختمان پالســکو در اطــراف محــل این‬ ‫ســاختمان حضور دارند و گفته می شود که هنگام ریزش‪،‬‬ ‫افراد عادی داخل ســاختمان نبوده و اتش نشانان پیشتر‬ ‫نسبت به تخلیه انها اقدام کرده بودند‪.‬‬ ‫بیش از ‪ ۱۰‬ایســتگاه اتش نشــانی با حضور در محل‬ ‫عملیات اطفای حریق را ادامه می دهند‪ .‬شــدت حریق در‬ ‫ساختمان پالســکو به حدی اســت که دود برخاسته از ان‬ ‫تا شعاع چند کیلومتری از کانون حریق قابل رویت است‪.‬‬ ‫ساعتی از ماجرا نگذشــته که شــهردار تهران برای‬ ‫نظارت بر چگونگی امدادرســانی‪ ،‬در محــل وقوع حادثه‬ ‫بازار زدایی‪ ،‬بازارگرایی‬ ‫دو نقش متفاوت پالسکو‬ ‫جامعه دوگانه‬ ‫از سلفی مرگ تا مهربانی و همدلی‬ ‫‪23‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫برامدند‪ .‬هیات دولت جمهوری اســامی ایران با تجلیل‬ ‫از این بزرگمردان ایثــار و فداکاری‪ ،‬قدردانــی از خدمات‬ ‫ارزنده انان‪ ،‬ارزوی ســامتی برای مجروحان و تسلیت به‬ ‫بازماندگان‪ ،‬به منظور بزرگداشت جان باختگان و همدردی‬ ‫با بازماندگان انان روز شنبه‪ ،‬دوم بهمن ماه ‪ ١٣٩5‬را عزای‬ ‫عمومی اعالم می کند و عموم مردم ایران را به قدرشناسی‬ ‫شایسته از انان دعوت می نماید‪».‬‬ ‫پیام تسلیت رئیس جمهوری‬ ‫رئیس جمهوری در پی حادثه اتش سوزی و فروریزی‬ ‫ساختمان پالسکو به وزیر کشور دستور داد در اسرع وقت‬ ‫علل و مسئولیت حادثه بررسی و گزارش شود‪.‬‬ ‫رئیس جمهــوری بــا ابــراز تاســف و تاثــر از حادثه‬ ‫اتش سوزی و فروریزی ساختمان پالسکو تهران که موجب‬ ‫جان باختن و مصدوم شدن تعدادی از هموطنان عزیز شد‪،‬‬ ‫به وزیر کشور دســتور داد تا در اســرع وقت‪ ،‬علل حادثه و‬ ‫مسئولیت حادثه بررســی و گزارش شود و همچنین نسبت‬ ‫به رسیدگی به مجروحان و جبران خسارات اسیب دیدگان‬ ‫توسط نهادهای مسئول اقدام فوری صورت پذیرد‪.‬‬ ‫همچنین پنجشنبه‪ ،‬ساعتی بعد از حادثه اتش سوزی‬ ‫در ســاختمان پالســکو تهران‪ ،‬رئیس جمهوری در پیامی‬ ‫ با تســلیت به خانواده جان باختگان ایــن حادثه غم بار‪ ،‬از‬ ‫تالش همه امدادگران‪ ،‬اتش نشانان و واحدهای پزشکی‪،‬‬ ‫انتظامی و نظامی تشــکر کــرد‪ .‬متن پیام حســن روحانی‬ ‫به این شــرح اســت‪« :‬بســم الله الرحمن الرحیم‪ ،‬سانحه‬ ‫ناگوار اتش ســوزی در ساختمان پالســکو تهران‪ ،‬اگرچه‬ ‫اندوه بار و تامل انگیز است؛ اما حماسه ای که اتش نشانان‬ ‫فداکار در این صحنه خدمــت‪ ،‬افریدند و جان خود را برای‬ ‫نجات هموطنان خویش فدا کردند‪ ،‬ملت ایران را به سوگ‬ ‫و ســتایش روح فداکاری و از خودگذشــتگی این فرزندان‬ ‫رشید ملت واداشت‪.‬این جانب از تالش همه امدادگران‪،‬‬ ‫اتش نشانان و واحدهای پزشــکی‪ ،‬انتظامی و نظامی که‬ ‫به مدیریت این حادثه و خدمت به اسیب دیدگان شتافتند‪،‬‬ ‫تشــکر می کنم و با تســلیت به خانواده جان باختگان این‬ ‫حادثه غم بار‪ ،‬برای عزیزانی که با ایثار جان خود به نجات‬ ‫هم نوعان خود شــتافتند‪ ،‬از درگاه خداونــد منان‪ ،‬رحمت‬ ‫و رضوان مســئلت می کنــم و از همــه هم میهنــان عزیز‬ ‫درخواســت می کنم که برای نجات و عافیــت مجروحان‬ ‫حادثه‪ ،‬در این ساعات نیایش در شب جمعه دعا کنند‪».‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫ماموریت الریجانی به کمیسیون ها‬ ‫ی «شهامت‬ ‫همزمان علی الریجانی هم با صدور پیام ‬ ‫و فــداکاری اتش نشــانان در عملیات امــداد و نجات» را‬ ‫تحسین کرد‪ .‬در پیام وی امده است‪« :‬شهامت و فداکاری‬ ‫اتش نشــانان که در عملیات امداد و نجــات مردم‪ ،‬خود را‬ ‫در معرض خطر قرار دادند و با فداکاری و رشادت و از جان‬ ‫گذشتگی تالشی جانانه از خود نشان دادند‪ ،‬دل و جان هر‬ ‫انسانی را به تحسین و ستایش معطوف می سازد‪ .‬فرزندان‬ ‫شــجاع و دالور ملت در این حماســه به نبرد با اتش رفتند و‬ ‫به طور یقین نام و اوازه انان تا ابد در تاریخ این ملت جاودان‬ ‫خواهد ماند‪ ».‬رئیس مجلس در پیام خود تاکید کرده است‪:‬‬ ‫«ضرورت دارد ستاد بحران و نیروهای امدادرسان در اسرع‬ ‫وقت به طور جدی به وضعیت خسارت دیدگان‪ ،‬مصدومان‬ ‫و جان باختگان اقدام کنند و تمامی دستگاه های امدادی‪،‬‬ ‫انتظامی و خدمات شهری موظفند تا برقراری شرایط عادی‬ ‫در محل حادثه به انجام وظایف اقدام کنند‪ ».‬وی همچنین‬ ‫به کمیســیون های عمران‪ ،‬اجتماعی و بهداشت و درمان‬ ‫مجلس ماموریت داد تا با همکاری دســتگاه های اجرایی‬ ‫انتظامــی و امدادرســان به بررســی ابعاد مختلــف حادثه‬ ‫اتش سوزی و فرو ریختن ساختمان پالسکو بپردازند‪ .‬علی‬ ‫الریجانی بعدازظهر پنجشــنبه هم در تماس های تلفنی با‬ ‫وزرای کشور و بهداشت و درمان‪ ،‬شهردار و استاندار تهران‪،‬‬ ‫رئیس اورژانس کشور و دیگر مسئوالن سازمان های امداد و‬ ‫نجات اخرین وضعیت رسیدگی به حادثه ریزش ساختمان‬ ‫پالسکو را مورد بررسی قرار داد‪.‬‬ ‫دستور ویژه دادستانی‬ ‫جعفری دولت ابادی‪ ،‬دادســتان عمومــی و انقالب‬ ‫تهران نیز از جمله مقاماتــی بود که در ســاعات اولیه فرو‬ ‫ریختن ســاختمان پالســکو در محل حاضر شــد‪ .‬وی در‬ ‫بازدید خود از محل حادثه از صدور مجوز قضایی تخریب‬ ‫ســاختمان های اطراف پالســکو در صورت نیاز به منظور‬ ‫تسریع در روند امداد رســانی به مصدومان و محبوسان در‬ ‫این ساختمان خبر داد‪.‬‬ ‫دادســتان عمومی و انقالب تهران در مورد جلســه‬ ‫کمیته مدیریت بحران تهران که درپی این حادثه تشکیل‬ ‫جلسه داد نیز اظهارداشت‪« :‬گزارشی از حادثه ساختمان‬ ‫پالســکو در جلســه کمیته ارائه شــد و همه مسئوالنی که‬ ‫در جلسه حضور داشــتند بر تســریع در امدادرسانی تاکید‬ ‫کردند‪ ».‬جعفری دولت ابادی اظهار داشت‪« :‬ما از لحاظ‬ ‫قضایی به مســئوالن محلی شــهرداری مجوز دادیم اگر‬ ‫جایی الزم است تخریب شود و برای ورود به محل و نجات‬ ‫امدادگران مجوزهای الزم داده شده است‪».‬‬ ‫روایت یک معجزه‬ ‫یکی از کسبه های ساختمان پالسکو نحوه نجاتش‬ ‫از این حادثه را تشــریح کرد‪ .‬این شاهد عینی که حسابدار‬ ‫ساختمان پالســکو بود‪ ،‬در گفت وگویی تلویزیونی اظهار‬ ‫کرد‪« :‬حدود ساعت ‪ ۱۱‬انفجار بسیار شدیدی در طبقه ‪۱۱‬‬ ‫ساختمان پالسکو اتفاق افتاد‪ ،‬اتش سوزی بسیار شدید بود‬ ‫و هیچ راه فراری نداشتیم اما با کمک اتش نشانان توانستیم‬ ‫از ساختمان خارج شویم‪ ».‬وی افزود‪« :‬شدت اتش سوزی‬ ‫بسیار باال بود و ما با نردبان جرثقیل بیرون امدیم‪ .‬همه مردم‬ ‫و کســبه ای که داخل ساختمان پالســکو بودند در دقایق‬ ‫اول از همه طبقات تخلیه شــدند اما فکر می کنم ‪ ۱۸‬نفر از‬ ‫ماموران اتش نشانی در اوار گیر کردند‪ ».‬این شاهد عینی‬ ‫با بیان اینکه حدس می زنم نوسانات برق باعث اتش سوزی‬ ‫شده باشد ادامه داد‪« :‬چون در ساختمان گازرسانی وجود‬ ‫نداشت و در تمام طبقات و مغازه ها پیک نیک و کپسول گاز‬ ‫وجود داشت‪».‬‬ ‫در رخــدادی دیگر‪ ،‬اســحاق جهانگیــری‪ ،‬معاون‬ ‫اول رئیس جمهور بــا حضور در محل حادثه «پالســکو»‬ ‫و در حاشــیه بازدیــد از ســاختمان تخریب شــده‪ ،‬بر لزوم‬ ‫بسیج امکانات دولتی برای امدادرسانی و کمک به حادثه‬ ‫دیدگان تاکید کرد‪ .‬جهانگیری گفت‪« :‬حادثه بســیار تلخ‬ ‫و تکان دهنده ای بود چرا که در این حادثه یک ســاختمان‬ ‫بزرگ دچار حریق و فروریزش شــد و افــرادی که در محل‬ ‫حادثه بودند گرفتار شدند‪ ».‬وی افزود‪« :‬دولت در کنار ملت‬ ‫است و تمام امکانات اجرایی بسیج می شــوند تا در اولین‬ ‫فرصت ممکن این مساله رفع شود‪».‬‬ ‫بازدید وزیر کشور‬ ‫وزیر کشــور بر ضرورت رسیدگی به حادثه ساختمان‬ ‫پالسکو و مشخص شدن مقصران این حادثه تاکید کرد‪.‬‬ ‫عبدالرضا رحمانی فضلی در حاشــیه بازدیــد خود از محل‬ ‫حادثه ریزش ســاختمان پالســکو که بــه همراهی برادر‬ ‫رئیس جمهور انجام شــد‪ ،‬بــا حضور در جمــع خبرنگاران‬ ‫گفت‪« :‬به دنبال این حادثه‪ ،‬امدادرســانی و رســیدگی به‬ ‫حادثه اغاز شــده و در حال حاضر عملیات امداد و نجات‬ ‫ادامه دارد‪».‬‬ ‫خبر تلخ اقای شهردار‬ ‫در شــرایطی که همچنــان خیلی ها امیــدوار بودند‬ ‫اتش نشــان ها و ســایر افراد مانده زیــر اوار زنده باشــند‪،‬‬ ‫محمد باقر قالیباف خبــر ناگواری را اعالم کرد‪ .‬شــهردار‬ ‫تهران از شــهادت ‪ ۲۰‬اتش نشــان در حادثه پالسکو خبر‬ ‫داد‪ .‬قالیباف‪ ،‬شــهردار تهران درباره امــار فوتی های این‬ ‫حادثه گفت‪« :‬تا کنون ‪ ۲۰‬تن از اتش نشانان در این حادثه‬ ‫شهید شده اند‪ .‬جا دارد عرض تســلیت داشته باشیم برای‬ ‫شــهادت ‪ 20‬نفر از عزیزانی که در این حادثه به شــهادت‬ ‫رسیدند‪ ».‬وی با بیان اینکه متاســفانه این حریق در طبقه‬ ‫هشــتم رخ داد اما به دلیل شدت اتش‪ ،‬ســازه فلزی ذوب‬ ‫شد‪ ،‬گفت‪« :‬متاسفانه از طبقه ای که حریق در ان رخ داد‬ ‫به باال‪ ،‬ساختمان دچار ریزش و باعث شد مابقی طبقات نیز‬ ‫بریزد‪ ».‬قالیباف با بیان اینکه دقیقا اطالع نداریم که چند‬ ‫نفر محبوس شده اند‪ ،‬گفت‪« :‬در حال حاضر اولویت اصلی‬ ‫ما نجات همکاران اســت‪ ».‬وی در پاسخ به این سوال که‬ ‫چند نفر از مردم در این حادثه محبوس شده اند‪ ،‬گفت‪« :‬به‬ ‫نظر نمی رسد که تعداد انها بیشتر از انگشتان دست باشد‪،‬‬ ‫اما ممکن است تعدادی از افراد در طبقات باقی مانده باشند‬ ‫و باید بگویــم تمام تالش خود را بــه کار می بندیم تا هرچه‬ ‫زودتر این افراد نجات پیدا کنند‪».‬‬ ‫حضور تیم زنده یاب‬ ‫در ادامــه ایــن تحــوالت معــاون امــداد و نجــات‬ ‫هالل احمر تهــران از حضور ‪ ۱۳‬تیم از ســگ های نجات‬ ‫و زنده یــاب در محــل حادثه پالســکو خبــر داد‪ .‬مرتضی‬ ‫مرادی پور با بیــان اینکه در پی حادثه پالســکو ‪ ۱۳‬تیم از‬ ‫سگ های نجات به محل اعزام شده اند‪ ،‬گفت‪« :‬همچنین‬ ‫‪ ۴‬دستگاه زنده یاب نیز به محل حادثه اورده شده است‪».‬‬ ‫وی در مــورد وی ادعاهای منتشــره در برخی شــبکه های‬ ‫اجتماعی مبنی اینکه ســگ های امداد و نجــات به دلیل‬ ‫بوی گازوئیل توان تشخیص ندارند‪ ،‬ضمن عدم تایید این‬ ‫ادعا در عین حال به حجم دود و بوی زیاد ناشی از حریق در‬ ‫محل حادثه اشاره کرد‪ .‬به دنبال ریزش ساختمان پالسکو‬ ‫که در مجاورت ســفارتخانه های المان‪ ،‬ترکیه‪ ،‬انگلستان‬ ‫و روســیه قرار دارد پلیس دیپلماتیک ناجــا اعالم کرد که‬ ‫هیچ ســفارتخانه ای در حوالی ســاختمان پالسکو تخلیه‬ ‫نشــده اســت‪ .‬پلیس دیپلماتیک با تاکید بر اینکه خطری‬ ‫ســفارتخانه ها را تهدید نمی کند‪ ،‬تاکید کرد‪« :‬تمهیدات‬ ‫الزم از سوی پلیس دیپلماتیک انجام شده و مجددا تاکید‬ ‫می شود که هیچ خطری سفارتخانه های مجاور ساختمان‬ ‫پالسکو را تهدید نمی کند‪».‬‬ ‫کانال هایی که بی نتیجه ماند‬ ‫در خبرگزاری ها گفته شد که دســتگاه های زنده یاب‬ ‫صداهایی را در بخش موتورخانه پالسکو تشخیص داده اند‬ ‫اما یک روز بعد ســخنگوی ســازمان اتش نشــانی تهران‬ ‫اعالم کرد‪« :‬اتش نشان ها توانسته اند راهی به موتورخانه‬ ‫باز کنند‪ .‬اما هیچ جســدی در انجا یافت نشــده اســت‪».‬‬ ‫همچنین مسئول عملیات هالل احمر در سانحه پالسکو‬ ‫نیز درباره بعضی اظهارات مبنی بر دریافت سیگنال توسط‬ ‫دستگاه های زنده یاب از زیر اوار ساختمان پالسکو گفت‪:‬‬ ‫«سیگنال های گرفته شده کاذب بود و از افراد زنده در زیر‬ ‫اوار نیست‪ .‬یکی از مشکالت ما در محل حادثه این است‬ ‫که برای دریافت سیگنال باید سکوت کامل برقرار باشد‪».‬‬ ‫سیدجالل ملکی درباره اخرین وضعیت اواربرداری در‬ ‫محل حادثه پالسکو گفت عملیات همچنان بدون توقف‬ ‫در حال پیگیری است‪.‬‬ ‫ملکی ادامه داد‪« :‬در چند روز گذشــته بــا اعتماد به‬ ‫گفته برخی افراد که ادعا می کردند منطقه را می شناســند‪،‬‬ ‫کانال هایی حفاری شــد اما در ان نقاط به نتیجه نرسیدیم‪.‬‬ ‫ولی ظهر یکشنبه اتش نشــانان متوجه مسیرهایی شدند و‬ ‫در نتیجه کانال هایی حفر کردند و به نتایجی رســیدند‪ .‬در‬ ‫مراحل بعدی کار‪ ،‬نتیجه این حفاری ها اعالم می شود‪».‬‬ ‫جــال ملکی یکــی از نگرانی هــای موجــود در منطقه را‬ ‫وجود یک اوار بتنی بسیار ســنگین در ضلع غربی دانست‬ ‫و گفت‪« :‬صبح دیروز در یک عملیات بســیار حساس این‬ ‫اوار بتنی با دو دستگاه بیل مکانیکی به حالت ایمن سازی‬ ‫شده در امد و به سمت پایین حمل شد‪ ».‬ملکی افزود‪« :‬با‬ ‫اواربرداری از ضلع غربی‪ ،‬شرقی و جنوبی به پیکر هیچ یک‬ ‫از اتش نشان ها نرسیدیم‪ .‬در ضلع جنوبی و شرقی عملیات‬ ‫نخاله برداری انجام شد و در حال حاضر تنها ضلع غربی باقی‬ ‫مانده است‪ ».‬ملکی با اشاره به شایعاتی مبنی بر پیدا کردن‬ ‫پیکر یکی از اتش نشان ها در ســاعت های گذشته گفت‪:‬‬ ‫«طبیعی است که در عملیات اواربرداری با وسایل متعلق‬ ‫به اتش نشان ها روبه رو شویم‪ .‬ساعتی قبل نیز به یک کاله‪،‬‬ ‫یک دستگاه تنفسی و‪ ...‬برخورد کردیم و باورمان بر این بود‬ ‫که در این منطقه پیکری وجود داشته باشد؛ کنکاش های‬ ‫الزم را انجام دادیم و در نهایت چیزی یافت نشد‪».‬‬ ‫علت اصلی حادثه در دسترس نیست‬ ‫حرف های بســیار زیادی درباره علــت اصلی حادثه‬ ‫و روشن شــدن جرقه اولیه این اتش ســوزی از زبان کسبه‬ ‫نجات یافته و اتش نشان ها گفته شد‪ .‬کسبه گفتند که صبح‬ ‫روز حادثه در طبقه هشتم ساختمان مراسم زیارت عاشورا‬ ‫برگزار شده بود و هنگام روشــن کردن اجاق گاز این اتفاق‬ ‫افتاده و عده ای دیگر نیــز گفتند که ســاختمان به دالیل‬ ‫امنیتی دچار اتش سوزی و تخریب شد اما بالفاصله محسن‬ ‫همدانی‪ ،‬معاون امنیتی استانداری تهران به تسنیم درباره‬ ‫علت اتش سوزی و فرو ریختن ســاختمان پالسکو گفت‪:‬‬ ‫«اینکه گفته شــده علت اتش ســوزی امنیتــی بوده اصال‬ ‫درست نیست و این اتش سوزی کامال طبیعی است‪.‬‬ ‫اتصــال بــرق در یکــی از طبقــات‪ ،‬عامــل اصلی‬ ‫اتش سوزی ابتدایی ســاختمان پالسکو بوده است‪ .‬اصال‬ ‫این ساختمان لوله کشــی گاز نداشته و کسبه از پیک نیک‬ ‫یا لوازم دیگر گرمایشی هم استفاده می کردند‪ ،‬اصال نشت‬ ‫گاز به عنوان دلیل اتش سوزی درست نیست‪».‬‬ ‫اما سخنگوی اتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری‬ ‫تهران درباره علت اصلی حادثه گفت‪« :‬برای پاسخ دادن‬ ‫به این ســوال بایــد منتظر ماند تــا عملیات به طــور کامل‬ ‫انجام شــود و کارشناســان در محل حاضر شوند‪ .‬احتماال‬ ‫تمام مســتندات تا حد زیادی از بین رفته اند و علت حادثه‬ ‫در نهایت باید با تحقیقات میدانی‪ ،‬ازمایشــی و صحبت با‬ ‫مالکان بررسی شود‪ .‬در حال حاضر علت یابی این موضوع‬ ‫در اولویت ما نیست‪».‬‬ ‫پایان امید‬ ‫قالیباف به مجلس گزارش می دهد‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫در پی درخواســت شــهردار تهــران بــرای حضور‬ ‫در صحــن علنی مجلــس برای ارائــه گزارشــی از حادثه‬ ‫اتش سوزی و ریزش ساختمان پالسکو‪ ،‬عضو هیات رئیسه‬ ‫مجلس از دعوت قالیبــاف برای حضــور در صحن علنی‬ ‫مجلس و ارائه توضیح درباره حادثه پالســکو خبر داد‪ .‬به‬ ‫گزارش مهر‪ ،‬امیرحسین قاضی زاده گفت‪« :‬هیات رئیسه‬ ‫مجلس از شــهردار تهران دعوت کرده اســت برای ارائه‬ ‫گزارشی از حادثه پالسکو در صحن علنی مجلس حضور‬ ‫یابــد‪ ».‬همچنین‪ ،‬رئیس کمیســیون عمــران مجلس از‬ ‫حضور عبدالرضا رحمانی فضلی‪ ،‬وزیر کشور و محمدباقر‬ ‫قالیباف‪ ،‬شهردار تهران در جلســه علنی روز یکشنبه‪١٠ ،‬‬ ‫بهمن خبر داد‪ .‬به گزارش ایسنا‪ ،‬محمدرضا رضایی کوچی‬ ‫گفت‪« :‬در پی حادثه پالســکو هیات رئیســه مجلس‪ ،‬دو‬ ‫عضو ســتاد مدیریت بحران را برای ارائه گــزارش درباره‬ ‫دالیل بروز حادثه و روند امــداد و نجات و اواربرداری های‬ ‫انجام شده به مجلس دعوت کرد‪ .‬در این جلسه از وضعیت‬ ‫ســاختمان های اســیب پذیر به ویژه وضعیت ســاختمان‬ ‫پالســکو و بافت های فرســوده شــهری گزارش جامعی‬ ‫به نماینــدگان ارائه خواهد شــد‪ ».‬او همچنیــن از قرائت‬ ‫گزارش اولیه کمیســیون عمــران در نشســت ‪ ١٠‬بهمن ‬ ‫مجلس شــورای اســامی خبــر داد و افــزود‪« :‬گزارش‬ ‫ما درباره وضعیت ســتاد مدیریت بحران کشــور و ســتاد‬ ‫مدیریت بحران شهر تهران‪ ،‬وضعیت ساختمان ها از نظر‬ ‫ایمنی و ایرادات قوانین جــاری در این حوزه همراه با ارائه‬ ‫پیشنهادات کمیسیون خواهد بود‪».‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫در حالــی که اوار بــرداری یک هفته به طول کشــید‬ ‫خیلی ها انتظار داشــتند تا شاید هنوز کســی زیر اوار زنده‬ ‫باشد‪ .‬چهارشنبه اما همه امیدها به یاس تبدیل شد‪ .‬از ظهر‬ ‫چهارشنبه گذشــته پیکر بی جان اتش نشان ها یکی بعد از‬ ‫دیگری از دل اوار بیرون امد‪ .‬بغض هایی که ساکت و ارام‬ ‫در گوشه و کنار اوار پالسکو به اشــک می نشست و فریاد‬ ‫می کشیدند‪ .‬حرف می زدند و با پیکر بی جان روی برانکارد‬ ‫بهشت زهرا درد دل می کردند‪ .‬حاال بعد از هفت روز چشم‬ ‫انتظاری و پیدا شدن پیکر دو نفر از اتش نشان ها ناگهان در‬ ‫کمتر از یک ساعت پیکر شش نفر از انها از دل اوار بیرون‬ ‫می اید‪ .‬اتش نشــان هایی کــه تا ان روز خــواب و خوراک‬ ‫نداشته اند تا خبری از دل اوار بیرون بیاورند‪ ،‬حاال خسته و‬ ‫ناامید بر پیکر رفیق های شان می گریند‪ .‬پیکر روی برانکارد‬ ‫هنوز کفش ها و لباس های اتش نشانی به تن دارد‪ .‬یکی از‬ ‫اتش نشان ها با صدای بلند اســم روی لباس را می خواند و‬ ‫می گوید‪« :‬حامده! حامده! حامد هوایی‪ ».‬از ایستگاه ‪.6٠‬‬ ‫اسم حامد را از روی لباسش دیده اند و مدارک شناسایی اش‬ ‫را از داخل جیبش پیدا کرده اند‪ .‬کپسول اتش نشانی حامد‬ ‫همراهش است‪ .‬برادر دوقلوی حامد که او هم اتش نشان‬ ‫است همراه با زردپوشان اتش نشانی دور پیکر برادرش حلقه‬ ‫زده اند و سرهای شان را روی پیکرش گذاشته اند‪ .‬یکی یکی‬ ‫کاله های شان را از سر برمی دارند و قطرات اشک یکی بعد‬ ‫از دیگری راه گونه های ســیاه شــده از اتش و سرما را طی‬ ‫می کند و به لباس های شان می ریزد‪».‬‬ ‫یکی از اتش نشــان ها کپسول اتش نشــانی حامد را‬ ‫برمی دارد و اشــک ریزان از کوه اوار پایین می اید و همراه‬ ‫با اتش نشان های دیگر شــروع می کند به اشک ریختن‪.‬‬ ‫برادر دوقلوی حامد باالی ســر برادرش در ســکوت اشک‬ ‫می ریــزد و در دل با او حرف می زند‪ .‬ســرش را روی شــانه‬ ‫فرمانده ایستگاه می گذارد و میان هق هق هایش برانکاردی‬ ‫را می بیند که جنازه برادرش را به ســمت ماشــین بهشــت‬ ‫ن دیگری میان جمعیت به زمین‬ ‫زهرا(س) می برد‪ .‬اتش نشا ‬ ‫می افتد و میان ان همه اشک زیر بازوهایش را می گیرند‪.‬‬ ‫اتش نشــان های زردپــوش در جمع های دو یــا چند نفری‬ ‫گوشــه ای از محوطه بیرون اوار ایســتاده اند و در اغوش‬ ‫هم با صدای بلند اشــک می ریزند‪ .‬بعضی های شــان هم‬ ‫تک و تنها نشسته اند و دست های شان را روی صورت شان‬ ‫گذاشته اند و گریه می کنند‪ .‬سخنگوی سازمان اتش نشانی‬ ‫می گوید که اتش نشان ها از راهی که در بخش شمال غربی‬ ‫اوار به داخل زده اند به بخشــی از اوار پالســکو دست پیدا‬ ‫کرده اند که بیشــترین تعداد اتش نشــان ها در ان حضور‬ ‫داشته اند‪ .‬حاال پیکر اتش نشــان ها یکی بعد از دیگری از‬ ‫دل اوار بیرون می اید‪ .‬اتش نشــان هایی که در صبح سیاه‬ ‫پالســکو همه در کنار هم در طبقه همکف ایســتاده بودند‬ ‫برای نجات دادن حاضــران‪ ،‬انجا و محوطه را ترک نکرده‬ ‫بودند‪ .‬به فاصله دو ســاعت بعد از پیدا شــدن پیکر حامد‬ ‫هوایی‪ ،‬پیکر شش اتش نشــان دیگر هم از دل اوار بیرون‬ ‫می اید که صورت بعضی های شان قابل شناسایی نیست و‬ ‫نیاز به ازمایش دی ان ای در پزشکی قانونی دارد‪ .‬این بخش‬ ‫از اوار همان قسمتی اســت که حجم اتش درونش اجازه‬ ‫نزدیک شدن اتش نشــان ها را نمی داد‪ .‬حســین مهرورز‪،‬‬ ‫برادر بزرگ تر ناصر مهرورز از مفقودی های ایستگاه ‪ 4٨‬و‬ ‫از اتش نشان های قدیمی است‪ .‬در سکوت و با چشم های‬ ‫بهت زده از دور حرکت برانکاردهای حامل پیکرها را می بیند‪.‬‬ ‫دلش می لرزد و طاقت نزدیک شــدن به کوه اوار را ندارد‪.‬‬ ‫پلک نمی زند فقط خیره همه چیز را تماشــا می کند‪ .‬همسر‬ ‫حسین قدیانی که شــب و روز قران به دست رو به روی اوار‬ ‫نشسته بود تا خبری از همســرش برسد نیز در کنار محوطه‬ ‫ایســتاده و اشــک می ریزد‪ .‬اتش نشــان ها همگی سر به‬ ‫اغوش هم فروبرده اند و اشــک می ریزند‪ .‬انها خودشان را‬ ‫در پیکر رفیق های شــان می بینند‪ .‬پلک های شان را روی‬ ‫هم می گذارند و روزهایی را به یاد می اورند که هنوز پالسکو‬ ‫سر پا بود و ایستگاه جان داشــت‪ .‬روزهایی که دوده های‬ ‫اتش روزگارشان را سیاه نکرده بود‪ .‬روزهایی که دست های‬ ‫قدرتمندشان حریف اتش می شــد و انچه بر جای می ماند‬ ‫لبخند نجات یافته هایی بود که بــه انها زندگی می داد‪ .‬انها‬ ‫روزهایی را به یاد می اورند که همه با هــم در زمین والیبال‬ ‫ایستگاه ‪ ٢‬بازی می کردند و بر سر امتیازهایی که باال و پایین‬ ‫می شد برای هم سوت می کشیدند‪...‬‬ ‫حاال اسم و ادرس ایستگاه های اتش نشانی را که در‬ ‫گوگل ســرچ می کنی اســم جان باختگان و مفقودی های‬ ‫ایستگاه ها را برایت می اورد‪ .‬قهرمان هایی که برای نجات‬ ‫جان ساکنان پالسکو به دل اتش زدند و برنگشتند‪ .‬هر چه‬ ‫بود تا واپســین دقایق پنجشــنبه ‪ -‬هفتم بهمن ‪ -‬پیکر تمام‬ ‫‪ ۱۵‬شــهید اتش نشــان و چهار تن از هموطنان از زیر اوار‬ ‫خارج شد‪.‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪26‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫عکس ها‪ :‬ایرنا‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪27‬‬ ‫‪28‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪29‬‬ ‫‪30‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪31‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫سیاست بازی با مرگ‬ ‫در حالی که شهر در غم از دست دادن فرزندان خود بود ناگهان عده ای اهل سیاست به بهره کشی‬ ‫از وضعیت ویژه جامعه پرداختند‪ .‬برای انتخابات و برای تخریب رقیب‪ .‬یک رویداد تلخ که در کارنامه‬ ‫یک جناح باقی ماند‪.‬‬ ‫اتش زیر خاکستر‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫اصالح طلبان و حامیان دولت پس از حادثه پالسکو درحالی که محمدباقر قالیباف‬ ‫درحال مدیریت بحران بود به او حمله کردند‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪1‬‬ ‫انچه در تهــران و در خیابان جمهــوری رخ داد تنها‬ ‫ریزش یک ساختمان چند طبقه با ده ها مجروح و جان باخته‬ ‫نبود‪ .‬این مساله انچنان توسط اهل سیاست با تحلیل های‬ ‫متفاوت در امیخت که یکباره تبدیل به یک موضوع و مساله‬ ‫مهم سیاست ایران شد‪.‬‬ ‫یک ســمت ماجرا محمد باقر قالیباف را نشــانه رفته‬ ‫و با انواع و اقســام حرف و حدیث ها او را مقصر دانســته و‬ ‫خواستار استعفایش شدند و در ســمت دیگر ماجرا بررسی‬ ‫تصویب نامه ها و برخی انسداد دیگر نشان از قصور دولتی ها‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫مقصر واقعی کجاست؟‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫اشنا نوشت‪« :‬کارکرد اصلی حوادث واقعی‬ ‫جابه جا کردن اولویت بندی های ساختگی‬ ‫است‪ .‬سیاستگذاری های شهری باید تابع‬ ‫ضرورت ها باشد نه منافع حامیان و امران و‬ ‫مباشران!»‬ ‫دادستان تهران هم از تالش‬ ‫برخی افراد در جهت دادن رنگ‬ ‫و بوی سیاسی به حوادث و از‬ ‫جمله حادثه ساختمان پالسکو‬ ‫انتقاد کرد‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫درست سه ســال پیش؛ حادثه ای در همین خیابان‬ ‫برای یک کارگاه تولید پوشاک رخ داده بود؛ دو زن جوان از‬ ‫پنجره اویزان شده بودند و به رغم تالش های اتش نشانان‬ ‫برای خنک کردن انها‪ ،‬خود را برای فــرار از اتش به پایین‬ ‫پرتاپ کرده و هر دوی انها فوت کردند‪ .‬پس از این حادثه‬ ‫انگشت اتهام سریعا به سمت شــهرداری تهران و سازمان‬ ‫اتش نشانی چرخید؛ برخی معتقد بودند که این سازمان از‬ ‫تجهیزات کافی برای پایین اوردن افــراد گرفتار برخوردار‬ ‫نبوده‪ ،‬در حالی که دقایقی بعد از این حادثه یکی از مردان‬ ‫گرفتار در اتش توســط نردبان نجات به پایین منتقل شد و‬ ‫نجات پیدا کرد‪.‬‬ ‫پس از ایــن حادثــه رئیس جمهور دســتور پیگیری‬ ‫حادثــه و ایجاد کمیته ای بــرای یافتن مقصــر اصلی این‬ ‫واقعه را صادر کرد؛ دستوری که برخی احساس می کردند‬ ‫به دنبال مقصری خــاص در این ماجرا می گــردد‪ .‬در این‬ ‫میان زمزمه هایی وجود داشت که به کارگاه حریق زده پیش‬ ‫از این هشدارهایی مبنی بر ناایمن بودن کارگاه داده شده و‬ ‫ماموران اتش نشانی نیز این هشدارها را کتبا به دستگاه های‬ ‫دیگر ابالغ کرده بودند؛ ولی این زمزمه هادر میان هیاهوی‬ ‫رسانه هایی که ســعی داشــتند افراد خاصی را مقصر جلوه‬ ‫دهند‪ ،‬پنهان ماند‪.‬ماجرا به اینجا ختم نشد؛ دولت به دلیل‬ ‫حساســیت موضوعات مربوط بــه کالنشــهرها و به ویژه‬ ‫تهران‪ ،‬اقدام به تاسیس کمیسیونی با عنوان «کمیسیون‬ ‫خاص امور کالنشهر تهران و ســایر کالنشهرها» کرد که‬ ‫در این کمیســیون مقررات و ســندهای مختلف اداره این‬ ‫کالنشهرها‪ ،‬مورد بررسی اعضای هیات دولت قرار گرفت؛‬ ‫کمیسیونی متشکل از ‪ 10‬وزیر و معاون رئیس جمهور‪.‬‬ ‫بحث ها و بررسی های این کمیســیون در نهایت در‬ ‫اواخر دی ماه ‪ 93‬و در ســالگرد حادثه خیابــان جمهوری‬ ‫و کشته شــدن دو کارگــر زن ‪ ،‬بــه نتیجه رســید و در قالب‬ ‫مصوبه ای بــا عنــوان «تصویب نامــه هیات وزیــران در‬ ‫بخش اتش نشــانی و امور ایمنی» در قالب بخشی از سند‬ ‫اسیب شناسی کالنشهرها‪ ،‬به تصویب هیات دولت رسید و‬ ‫در خرداد ماه سال بعد از سوی معاون اول رئیس جمهور در‬ ‫ی سند اسیب شناسی کالنشهرها به دستگاه های‬ ‫قالب تمام ‬ ‫مربوطه ابالغ شــد‪ .‬اما بررســی این مصوبــه هیات دولت‬ ‫می تواند بخشی از گره های ماجرا را باز کند؛ در این سند به‬ ‫روشنی به وظایف وزارت تعاون‪ ،‬کار و رفاه اجتماعی درباره‬ ‫ایمن ســازی واحد های تولیــدی‪ ،‬صنفی و تجاری اشــاره‬ ‫شده؛ در بخشی از این مصوبه امده اســت‪« :‬قرار گرفتن‬ ‫گزارش های سازمان ها و واحدهای اتش نشانی و خدمات‬ ‫ایمنی شــهرداری های کشــور در خصــوص کارگاه های‬ ‫ناایمن شهری در اولویت بازرسی وزارت تعاون‪ ،‬کار و رفاه‬ ‫اجتماعی است‪».‬‬ ‫این ابالغیه دولت صریحا بــه وظیفه این وزارتخانه‬ ‫پیرامون لزوم ایمن سازی و دریافت گزارش از اتش نشانی و‬ ‫سازمان های ایمنی و رسیدگی به انها تاکید دارد؛ اما رئیس‬ ‫نوذرپور‪ ،‬معاون امور شهرداری های سازمان شهرداری ها و‬ ‫دهیاری های وزارت کشور‪ ،‬پس از ابالغ این قانون‪ ،‬درباره‬ ‫جزئیات ان نکات قابل تاملی را مطــرح می کند؛ نکاتی به‬ ‫روشنی وظایف تمامی ســازمان ها و نهادهای ذی ربط در‬ ‫حوادث این چنینی را مشخص می کند‪.‬‬ ‫نوذرپور در مصاحبه ای که در ‪ 13‬تیرماه ســال ‪ 94‬با‬ ‫روزنامه ایران به بهانه ابالغ سند اشیب شناسی کالنشهرها‬ ‫با عنوان «نوشدارویی قبل از مرگ کالنشهرها!» انجام داده‬ ‫اســت‪ ،‬درباره دالیل ایجاد این سند می گوید‪« :‬این سند با‬ ‫رویکردتعاملیبین دولتو مدیریت هایمحلیشکلگرفته‬ ‫و تاثیرگذار هم است‪ .‬در حقیقت این سند نخستین سندی‬ ‫است که در دولت های ایران شکل می گیرد و رابطه دولت‬ ‫و شهرداری ها را به نوعی بازتعریف کرده و مشکالتی که به‬ ‫علت نبود مدیریت یکپارچه وجود دارد را برطرف می کند‪.‬‬ ‫چراکه به جز شهرداری‪ ،‬ســازمان های دولتی زیادی مثل‬ ‫ســازمان اب و برق هم هســتند که خدمات شــهری ارائه‬ ‫می دهند و اینها باید با هم هماهنگ باشند‪».‬‬ ‫وی در ادامه به نکته مهمی اشاره می کند‪« :‬االن شما‬ ‫حوزه اتش نشانی را در نظر بگیرید‪ ،‬یکی از وظایف بازرسان‬ ‫وزارت کار‪ ،‬بررســی ایمنی کارگاه های ســطح شهر است؛‬ ‫همه ما هنوز حادثه اتش ســوزی خیابان جمهــوری را که‬ ‫موجب مرگ دو زن شد به خاطر داریم‪ ،‬دران حادثه ماموران‬ ‫اتش نشانی بارها نا ایمن بودن کارگاه را اعالم کرده و حتی‬ ‫رونوشــت ان را هم به وزارت کار داده بودنــد‪ ،‬با این حال‬ ‫وزارت کار برای خود هیچ الزامی قائل نشده بود تا این کارگاه‬ ‫را پلمب کند‪ .‬انها گزارش را گرفته و در برنامه شان گذاشته‬ ‫بودند تا یک روزی به ان بپردازند‪ .‬االن کارگاه های ناایمن‬ ‫زیادی در سطح شهر وجود دارد که از دست اتش نشانی هم‬ ‫کاری بر نمی اید‪».‬‬ ‫نوذرپور در ادامه در پاســخ به این ســوال که ایا این‬ ‫ســند می تواند وزارت کار را ملزم کند که بحث عدم ایمنی‬ ‫کارگاه ها را تمام کند؟ تاکید می کند‪« :‬براساس این سند‪،‬‬ ‫دولــت وزارت کار را موظف کرده به محــض ارائه گزارش‬ ‫اتش نشــانی‪ ،‬این مســاله را در اولویت کاری بازرسی اش‬ ‫قرار دهد‪.‬‬ ‫این حکم اســت و نمی توان از ان سرپیچی کرد‪ .‬یا‬ ‫دولت‪ ،‬شــورای عالی حفاظت فنی را هــم موظف کرده تا‬ ‫ضوابط و مقررات ایمنی و اتش نشانی کارگاه ها و واحدهای‬ ‫صنفی‪ ،‬تجــاری و تولیدی که وزارت کشــور تهیه می کند‬ ‫را در نخســتین فرصت تصویب کند‪ .‬اگر ایــن مصوبه در‬ ‫گذشته وجود داشت‪ ،‬بســیاری از این ضوابط و مقررات را‬ ‫می توانستیم زودتر از اینها الزم االجرا کنیم‪».‬‬ ‫در ادامه خبرنگار روزنامه دولتی ایران صریحا از معاون‬ ‫امور شهرداری های معاونت شــهرداری ها و دهیاری های‬ ‫وزارت کشور می پرسد‪« :‬پس اگر این سند اجرایی بشود‪،‬‬ ‫دســتگاهی که در حادثه کوتاهی کرده باید جواب بدهد‪،‬‬ ‫در اینجا یعنی وزارت کار نه ســازمان اتش نشــانی‪ ،‬درست‬ ‫اســت؟» می گوید‪« :‬بلــه‪ ،‬درحقیقت مقصــر اصلی باید‬ ‫جوابگو باشــد و به نوعی اینکه چه کســی کوتاهی کرده‪،‬‬ ‫روشــن شــده و این بالتکلیفی ها تمام می شود؛ در همین‬ ‫سند امده اگر اتش نشانی در بازدیدهای موردی خود با یک‬ ‫اشکال فنی در تاسیسات دولتی برخورد کرد و تشخیص داد‬ ‫در صورت بر طرف نشدن‪ ،‬خطر مالی و جانی برای مردم به‬ ‫همراه دارد‪ ،‬دستگاه مســئول مکلف است رفع خطر کند‪.‬‬ ‫درحالی که در گذشته این الزام وجود نداشت و در حد یک‬ ‫تذکر بود‪».‬‬ ‫اظهارات این مقام مسئول درباره سند اسیب شناسی‬ ‫کالنشهرها به وضوح مشخص می کند که وزارت تعاون‪،‬‬ ‫کار و امور اجتماعی بر اســاس ســندی که خردادماه سال‬ ‫گذشته ابالغ شده‪ ،‬موظف بوده بنابر گزارش های ارسالی‬ ‫از شهرداری‪ ،‬رسیدگی به این گزارش ها را در اولویت کاری‬ ‫خود قرار دهد؛ اما شاید به گفته نوذرپور گزارش های مشابه‬ ‫درباره پالسکو نیز به سرنوشــت گزارش های اتش نشانی‬ ‫درباره ناایمن بودن کارگاه تولید پوشاک در خیابان جمهوری‬ ‫دچار شده و در کشوی بازرسی وزارت کار خاک می خورد! در‬ ‫این بین اما برخی تاکید دارند که شهرداری تهران بر اساس‬ ‫قانــون شــهرداری ها (مصــوب ســال ‪ )1345‬موظف به‬ ‫رسیدگی به مواردی نظیر پالسکو بوده است‪.‬‬ ‫نوذرپور در مصاحبه دیگری در ‪ 16‬مهرماه سال جاری‬ ‫با خبرگزاری دولتی ایسنا به نکته قابل تاملی اشاره می کند‪:‬‬ ‫«در گذشــته در ارتباط با واحدهای ناایمن شهری بازرسی‬ ‫این وزارتخانه کار نظارت را برعهده داشــت و شهرداری ها‬ ‫حق نظارت مستقیم را نداشتند اما در این سند به عنوان یکی‬ ‫از بندها سازمان های اتش نشانی شــهرداری ها می توانند‬ ‫گزارشات ناایمن بودن کارگاه ها را به وزارت کار ارجاع کنند و‬ ‫این وزارتخانه نیز باید رسیدگی به این گزارش ها را در اولویت‬ ‫کاری خود قرار دهد‪».‬‬ ‫این مقام دولتی صراحتا اشاره می کند که شهرداری ها‬ ‫«حق نظارت مســتقیم به واحد های تجــاری و تولیدی را‬ ‫نداشتند» ولی پس از تصویب این قانون اتش نشانی تهران‬ ‫و سایر کالنشهرها به عنوان زیر مجموعه شهرداری می تواند‬ ‫گزارش ناایمن بودن اماکن تجاری و تولیدی را به وزارت کار‬ ‫‪33‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫ارسال و این وزارتخانه نیز موظف به پیگیری ماجراست‪.‬‬ ‫اصالح طلبان علیه قالیباف‬ ‫به رغم این اســناد اما یکباره اصالح طلبان و حامیان‬ ‫دولت با سوءاستفاده از فضای احساسی و اجتماعی پدید‬ ‫امده تالش کردند تا پیکان انتقادات را به سمت محمد باقر‬ ‫قالیباف ببرند‪ .‬شــهرداری که از همان ساعات اولیه وقوع‬ ‫حادثه در کنار عوامل اتش نشانی و امدادی در حال انجام‬ ‫عملیات بود یکبــاره یک موج ســنگین در فضای مجازی‬ ‫ساماندهی شد که خواســتار استعفای شهردار شدند؛ یک‬ ‫فرصت ویژه ان هم در استانه اغاز فعالیت ها برای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری سال اینده‪.‬‬ ‫نگاهی بــه اقدامات ایــن طیف صحنه را روشــن تر‬ ‫خواهد کرد‪ .‬احمد مســجدجامعی‪ ،‬فعــال اصالح طلب و‬ ‫عضو شــورای شــهر تهران که اخیرا درخواست استعفای‬ ‫خود را به هیات رئیسه شورای شــهر تقدیم کرده بود‪ ،‬پس‬ ‫از وقوع فاجعه در ســاختمان پالســکوی تهران در پستی‬ ‫اینستاگرامی نوشــته اســت‪« :‬من تا تکلیف این موضوع‬ ‫(فاجعه ساختمان پالســکو) روشن نشود هیچ جا نمی روم‬ ‫و در شــورا می مانم‪ ».‬وی تاکید می کند‪« :‬بــرای احقاق‬ ‫حقوق شهروندان‪ ،‬تا اتمام اواربرداری ها و مشخص شدن‬ ‫مقصران این حادثه‪ ،‬در شورا می مانم‪ ،‬پیگیری می کنم و‬ ‫به مردم گزارش خواهم داد‪».‬‬ ‫در اظهارنظری دیگر در این مورد «حسام الدین اشنا»‬ ‫مشاور رئیس جمهور روحانی هم در یک توئیت خود با اشاره‬ ‫به فاجعه پالســکو نوشته اســت‪« :‬کارکرد اصلی حوادث‬ ‫واقعی جابه جا کردن اولویت بندی های ســاختگی است‪.‬‬ ‫سیاستگذاری های شهری باید تابع ضرورت ها باشد نه منافع‬ ‫حامیان و امران و مباشران!»‬ ‫رحمت الله حافظی‪ ،‬منتقد همیشگی شهردار تهران‬ ‫نیز در مصاحبه با روزنامه شرق گفته بود‪« :‬قاعدتا شهرداری‬ ‫تهران که از عمــق فاجعه نبود ایمنی در پالســکو بیش از‬ ‫هر نهاد دیگری اشنایی داشته اســت (نباید) به چند تذکر‬ ‫کتبی بسنده نمی کرد؛ اگر در شهر یک ساختمان با کاربری‬ ‫تجاری یا مسکونی شرایط ناایمن یا تغییر کاربری را داشته‬ ‫باشد‪ ،‬ماموران شــهرداری بدون فوت وقت اقدام ضربتی‬ ‫و قلع وقمعی دارند و برخورد جــدی می کنند و حداقل یک‬ ‫نیوجرســی (بلوک ســیمانی بزرگ) در مقابــل ورودی ها‬ ‫می گذارند اما درباره این ســاختمان در طول دوره متوالی‬ ‫ی جدی صورت نگرفته و به نظر می رسد در جاهایی که‬ ‫اقدام ‬ ‫منافع حکم نمی کند از این قوه قهریه استفاده نکرده اند‪».‬‬ ‫مقصر قابل‬ ‫اصالح طلبان و مســجدجامعی در حالی ّ‬ ‫پیش بینی خود را به مردم معرفی خواهد کرد که شهرداری‬ ‫تهران تکالیف قانونی خود درباره ساختمان ناامن پالسکو را‬ ‫بارها انجام داده است و در جریان این فاجعه نیز هیچ یک از‬ ‫شهروندان عادی که به هشدارهای شهرداری و اتش نشانی‬ ‫توجه کرده اند اسیب ندیده اند‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫واکنش های اهل سیاست علیه سیاست بازی‬ ‫در برابر ایــن رفتارها برخــی از نماینــدگان مردم در‬ ‫مجلس شورای اسالمی و شورای شهر تهران این اقدام را‬ ‫اخالل در اقدامات مدیریت شهری و حاشیه سازی نامیدند‪.‬‬ ‫جواد کولیوند‪ ،‬رئیس کمیســیون شــوراها و امــور داخلی‬ ‫مجلس شورای اسالمی با تاکید بر اینکه فرمایشات مقام‬ ‫معظم رهبری درخصوص حادثه اتش ســوزی و فروریزش‬ ‫ساختمان پالســکو باید فصل الخطاب تمامی جناح های‬ ‫سیاســی واقع شــود‪ ،‬گفت‪« :‬وقتی حادثه ای با این ابعاد‬ ‫گسترده رخ می دهد دیگر محلی برای رفتارها و بازی های‬ ‫سیاســی وجود ندارد و همه دســتگاه ها فقــط و فقط باید‬ ‫طبق فرمایشات رهبری به فکر نجات جان انسان ها باشند‬ ‫و ســپس به بررســی ابعاد حادثه پرداخته شــود‪ ».‬حسین‬ ‫مقصودی‪ ،‬سخنگوی کمیسیون شوراهای مجلس هم با‬ ‫تاکید بر اینکه امروز زمان نیش و کنایه زدن های سیاســی‬ ‫نیست‪ ،‬خاطرنشان کرد‪« :‬االن زمان ان است که همه به‬ ‫فکر مردم باشــیم‪ ،‬به جای اینکه به دنبال صید ماهی های‬ ‫سیاسی باشــیم‪ ».‬وی که ســابقه شهرداری ســبزوار را در‬ ‫کارنامه خود دارد‪ ،‬یاداور شــد‪« :‬وقتی شــهرداری تهران‬ ‫بارها تذکرات کتبی مبنی بر ناایمن بودن ساختمان پالسکو‬ ‫ارسال کرده این وظیفه قانونی استانداری‪ ،‬شورای تامین‬ ‫شــهر تهران و فرمانــداری تهران بوده که بــا صدور حکم‬ ‫و حضور ضابطــان قضایی به این ســاختمان ورود کرده و‬ ‫شرایط تامین امنیت را فراهم می کردند‪ ».‬مهدی چمران‪،‬‬ ‫رئیس شورای اسالمی شــهر تهران نیز در سخنرانی پیش‬ ‫از خطبه های نمازجمعه با انتقاد از عملکرد برخی افراد در‬ ‫فضای مجازی و رســانه ها گفت‪« :‬بهتر است برخی افراد‬ ‫در فضای مجازی با انتشار شــایعات با جان انسان ها بازی‬ ‫نکنند و کاسبی سیاســی در این شــرایط درست نیست‪».‬‬ ‫پرویز سروری‪ ،‬رئیس کمیســیون نظارت و حقوقی شورای‬ ‫اسالمی شهر تهران هم با بیان اینکه بهره برداری سیاسی‬ ‫از فاجعه ساختمان پالســکو اگر یک خیانت بزرگ نباشد‪،‬‬ ‫یک غفلت بزرگ محسوب می شود‪ ،‬اعالم کرد‪« :‬هنگامی‬ ‫ که موضوعی سیاسی شود به طور دقیق و کارشناسانه به ان‬ ‫نگاه نمی شود‪».‬‬ ‫سروری با تاکید بر اینکه بهره برداری سیاسی از فاجعه‬ ‫ساختمان پالسکو یک افت بزرگ است‪ ،‬خاطرنشان کرد‪:‬‬ ‫«متاسفانه اقداماتی که امروز انجام شد به طور کامل رنگ‬ ‫و بوی سیاسی به خود گرفته بود‪ ».‬علی اصغر یوسف نژاد‪،‬‬ ‫نماینده مردم ســاری هم گفت‪« :‬در شــرایطی که عده ای‬ ‫داغدار هســتند‪ ،‬همه نگرانند و شــرایط عده ای هم برای‬ ‫خانواده هایشان نامشخص اســت‪ ،‬متاسفانه برخی از این‬ ‫شــرایط در جهت منافع سیاســی یا نقدهای غیر منصفانه‬ ‫اســتفاده می کنند که این امــر از نظر اخالقــی جایگاهی‬ ‫ندارد‪ ».‬وی افزود‪« :‬اکنون وقت رسیدگی به حادثه است‬ ‫و مجلس‪ ،‬دولت‪ ،‬دســتگاه های اجرایی و مدیران شهری‬ ‫باید به اصل حادثه رســیدگی کنند نه اینکه به حواشی ان‬ ‫بپردازند و دستگاه ها را متهم کنند یا اینکه دستگاهی برای‬ ‫اینکه خود را تبرئه یا توجیه کند‪ ،‬اسناد و مدارک ارائه کند و‬ ‫نظرات مردم را به جای دیگری حواله دهد‪ ».‬نماینده مردم‬ ‫ساری در مجلس با تاکید بر لزوم تسریع در روند امداد رسانی‬ ‫و عملیات اوار برداری تصریح کرد‪« :‬بهره برداری سیاسی و‬ ‫گروهی از حادثه پالسکو وجاهتی ندارد و به دور از اخالق‬ ‫و وجدان انسانی است‪».‬‬ ‫در اظهارنظری دیگر دادســتان تهران هم از تالش‬ ‫برخی افراد در جهت دادن رنگ و بوی سیاسی به حوادث‬ ‫و از جمله حادثه ســاختمان پالســکو انتقاد کرد و افزود‪:‬‬ ‫«انضبــاط اجتماعی یعنــی اینکه مــردم‪ ،‬صدا و ســیما‪،‬‬ ‫شبکه های اجتماعی و رسانه های عمومی در مهار حوادث‬ ‫کمک کنند و به گونه ای عمل نشود که اصل حادثه فراموش‬ ‫شود و مسائل جانبی بزرگنمایی شود‪».‬‬ ‫در تحولی دیگــر یک عضو هیات رئیســه شــورای‬ ‫اســامی شــهر تهران با بیان اینکه وقوع حادثه پالسکو‬ ‫خانواده شــهرداری را عزادار و داغدار کرده است‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«افــرادی کــه از حادثــه فاجعه بار ســاختمان پالســکو‬ ‫بهره برداری سیاســی می کنند‪ ،‬شــرافت انســانی را زیر پا‬ ‫می گذارند‪ ».‬محسن پیرهادی با بیان اینکه برای افرادی‬ ‫که از حادثه ساختمان پالسکو بهره برداری سیاسی می کنند‬ ‫باید دعا کرد که اصالح شوند‪ ،‬اظهار کرد‪« :‬ما با رخ دادن‬ ‫این فاجعه بزرگ غمگین و ناراحت هستیم چرا که تعدادی‬ ‫از هموطنان و همکاران مــا در این حادثه جــان خود را از‬ ‫دست داده اند‪ ،‬این در حالی اســت که برخی از این حادثه‬ ‫ســوء اســتفاده می کنند و به نوعی شرف انســانی را زیر پا‬ ‫می گذارند‪».‬‬ ‫قالیبافبه‬ ‫وظیفه اش عمل کرد‬ ‫گفت وگوی مثلث با اقبال شاکری‬ ‫عضو شورای شهر تهران‬ ‫حادثه پالســکو شــوکی در جامعه ایجاد کرد در‬ ‫عین حال شــاهد هســتیم عده ای می خواهند از‬ ‫این حادثه بهره برداری سیاسی انجام دهند‪ ،‬نظر‬ ‫شما چیست؟‬ ‫این حادثه سه وجه دارد‪ .‬تعدادی از اتش نشانان‬ ‫ما شهید شــدند و االن در حال یافتن پیکرهای مطهر این‬ ‫عزیزان هستیم‪ .‬همه شهدای اتش نشان خانواده دارند که‬ ‫داغدار هستند و رسیدگی به وضع انها در اولویت قرار دارد‪.‬‬ ‫یعنی باید مطمئن باشــیم به اندازه کافی تالش و کوشش‬ ‫می شــود پیکر مطهر اتش نشــان ها از زیر اوار ساختمان‬ ‫پالســکو بیرون اورده و تحویل خانواده هایشــان شود و با‬ ‫تشییع جنازه شایسته ای در جوار باقی شهدا به خاک سپرده‬ ‫شوند‪ .‬ما االن وظیفه داریم به خانواده جانباختگان حادثه‬ ‫پالسکو رســیدگی و نیازهای انها را احصا کنیم و مطمئن‬ ‫باشــیم زندگی انها بدون مشــکل ادامه می یابد‪ .‬موضوع‬ ‫دوم رســیدگی به وضع کســبه متضرر از حادثه فرو ریختن‬ ‫ساختمان پالسکو است‪ .‬مســائل حقوقی خیلی پیچیده‬ ‫اســت‪ .‬این مســائل را هم باید پیگیری کرد تــا اطمینان‬ ‫حاصل اید که انها نیز سروســامان می گیرند‪ .‬مساله سوم‬ ‫توجه به هشداری اســت که این حادثه به ما داد‪ .‬ما و بقیه‬ ‫‪2‬‬ ‫اقبــال شــاکری‪ ،‬عضــو‬ ‫شورای شــهر تهــران معتقد‬ ‫اســت‪« :‬االن هجمه ها علیه‬ ‫شهرداری است چون باالخره‬ ‫در ایــن مراودات سیاســی از‬ ‫این اتفاقات می افتد‪ .‬االن دو‬ ‫کار باید کرد؛ اول نگذاریم حادثه به فراموشی سپرده‬ ‫شــود‪ ،‬ثانیا از طریق مرجــع قانونی ســهم و تقصیر‬ ‫هر دســتگاه مشــخص شــود‪ .‬بعد از اعالم نظرهای‬ ‫کارشناسی مســئول یا مســئوالن مربوطه باید ضمن‬ ‫پاســخگویی نســبت به قصوری که بوده‪ ،‬از سمت یا‬ ‫سمت های خود نیز استعفا دهند‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫قوه قضائیه خودش باید گزارش دهــد و میزان تقصیر هر‬ ‫دســتگاه را اعالم کند و مطابق ان با هر دســتگاه برخورد‬ ‫مناسب صورت گیرد‪.‬‬ ‫دولت بعد از این اتفاق چقدر کمک کرد؟‬ ‫در حین بحران همه می ایند در حد توان خودشان‬ ‫کمک می کنند‪ .‬حتی خیلی ها در این حادثه به میدان امدند‬ ‫در حالی که مســئولیتی هم نداشــتند اما به طور مشخص‬ ‫اینکه دولت چقدر نقش ایفا کرد مساله ای است که باید ستاد‬ ‫بحران به ان پاسخ دهد‪ .‬چقدر کارهایی که به دولت واگذار‬ ‫شد یا از دولت انتظار می رفت به منصه ظهور رسید‪ .‬سازمان‬ ‫مدیریت بحران‪ ،‬اتش نشــانی‪ ،‬نیروی انتظامی‪ ،‬پزشکی‬ ‫قانونی‪ ،‬هالل احمر و اورژانس به صورت پیوســته حضور‬ ‫داشتند و کمک می کردند‪.‬‬ ‫ ضدانقالب هم در این مدت خیلی به اقای قالیباف‬ ‫هجمــه کــرد و همچنیــن خیلی تــاش می کرد‬ ‫تروریســتی بــودن حادثــه را در افکارعمومــی‬ ‫جابیندازد‪.‬‬ ‫اینها همه شایعات است‪ .‬قطعا گروه های مختلف‬ ‫همچــون وزارت راه و شهرســازی‪ ،‬وزارت کشــور و نظام‬ ‫مهندسی عالوه بر شورای شهر و شهرداری به عنوان وظیفه‬ ‫یا یک موضوع در حال بررســی حادثه هســتند‪ .‬خود وزیر‬ ‫اطالعات امد و بررسی کرد‪ .‬معموال در اتفاقات و حوادثی‬ ‫کــه رخ می دهد ذهن هــای مریض عــده ای تحلیل های‬ ‫انحرافی بیان می کنند‪ .‬کســانی که دشــمن ایــن نظام و‬ ‫مملکت هســتند وضعیت شان مشخص اســت‪ .‬مردم نیز‬ ‫به نظرات خصمانــه انها توجهی نمی کننــد‪ .‬به نظرم یک‬ ‫اقدام خوبی کــه از چند روز پیش رخ داد برگزاری نشســت‬ ‫خبری ستاد بحران بود که به ابهامات پاسخ داده شود‪ ،‬اما‬ ‫ضد انقالب در ‪38‬سال گذشته با شایعه سازی و اسنادسازی‬ ‫همواره تالش کردند تا مدیریت افکارعمومی را به دســت‬ ‫گیرند که همواره این تالش های انها با شکست مواجه شد‪.‬‬ ‫برخی حادثــه پالســکو را بــه تصــادف دو قطار‬ ‫تشــبیه می کنند و می گوینــد در ان حادثه اقای‬ ‫پورسیداقایی‪ ،‬مدیرعامل شرکت راه اهن و معاون‬ ‫وزیر راه و شهرســازی اســتعفا کــرد؛ اینکه در‬ ‫این ماجرا برخی اســتعفا کنند‪ ،‬ایا انتظار و تشابه‬ ‫بجایی است؟‬ ‫به نکته خوبی اشاره شــد‪ .‬وقتی مشخص شد این‬ ‫اتفاق به کدام دستگاه ارتباط مستقیم داشته است بله این‬ ‫کار باید انجام شــود‪ .‬در حال حاضر هنوز مشخص نیست‬ ‫کدام دســتگاه مقصر اصلی اســت‪ .‬در حادثه تصادف دو‬ ‫قطار مسئول مستقیم مشــخص بود اما در حادثه پالسکو‬ ‫تعیین مقصران نیــاز به بررســی کارشناســی دارد‪ .‬بعد از‬ ‫اعالم نظرهای کارشناسی مسئول یا مسئوالن مربوطه باید‬ ‫ضمن پاسخگویی نســبت به قصوری که بوده‪ ،‬از سمت یا‬ ‫سمت های خود نیز استعفا دهند‪.‬‬ ‫چه کار باید کرد که نگذاریم مقصران اصلی حادثه‬ ‫پالسکو از مسئولیتی که دارند شانه خالی کنند‪،‬‬ ‫چون امروز شاهد انتشار نامه هایی هستیم که از‬ ‫طرف دســتگاه های مختلف بیرون می اید که به‬ ‫نوعی خود را از تقصیرها مبری و پشت شهرداری‬ ‫تهران پنهان می شــوند تا مورد بازخواست قرار‬ ‫نگیرند‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫درســت اســت‪ ،‬فارغ از انکه مقصر کیست االن‬ ‫هجمه ها علیه شــهرداری اســت چــون باالخــره در این‬ ‫مراودات سیاسی از این اتفاقات می افتد‪ .‬االن دو کار باید‬ ‫کرد‪ ،‬اول نگذاریم حادثه به فراموشی سپرده شود‪ ،‬ثانیا از‬ ‫طریق مرجع قانونی ســهم و تقصیر هر دستگاه مشخص‬ ‫شود‪ .‬ثالثا هر دســتگاه بین خود و خدا وجدانش را قاضی‬ ‫کند و بگوید برای انکه حوادثی از این دست تکرار نشود چه‬ ‫کار باید انجام دهد‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مسئوالن باید این تلنگر و هشدار را جدی بگیریم و اقداماتی‬ ‫انجام دهیم که از بروز حوادث مشابه پیشگیری شود‪ .‬سه‬ ‫موضوع یادشــده در اولویت کار شــورای شهر‪ ،‬شهرداری‬ ‫تهران‪ ،‬سازمان بازرسی کل کشور‪ ،‬سازمان مدیریت بحران‬ ‫و مسئوالن دولتی است و قطعا هیچ کدام از ان اولویت ها‬ ‫نباید از منظر توجه دور بماند‪ ،‬همه دستگاه های مرتبط باید‬ ‫به مساله وارد شوند و با هم هماهنگ عمل کنند‪ .‬قطعا اگر‬ ‫ما بخواهیم وارد فضاهای انحرافی دیگر شویم و راه های‬ ‫دیگری را طی کنیم به مثابه قدم گذاشتن در مسیر اشتباه‬ ‫است‪ .‬به عبارت بهتر فرار از مســئولیت جفا در حق همین‬ ‫شهروندانی اســت که مدعی خدمتگزاری به انها هستیم‪.‬‬ ‫رویکردهــای خارج از حــوزه انجام وظیفــه و تالش برای‬ ‫ان که هر دســتگاهی مســئولیت خود را بر دوش دیگری‬ ‫بیندازد در این شــرایط پذیرفتنی نیســت‪ .‬وقتی سه اقدام‬ ‫اولویت دار یادشده به انجام رسیدند در ارامش باید بررسی‬ ‫و ریشه یابی حادثه دنبال شــود تا علت ها احصا شود و دید‬ ‫چطور می شد جلوی بروز این حادثه را گرفت و حتی بعد از‬ ‫وقوع حادثه چطور می توانستیم بهتر مدیریت کنیم تا این‬ ‫تجربه چراغ راه اینده باشد‪ .‬نقطه مقابل این رفتار صحیح و‬ ‫منطقی ان است که در هر حادثه ای توام با اشوب‪ ،‬جنجال و‬ ‫کشمکش های سیاسی برخورد شود‪ .‬فروریختن ساختمان‬ ‫پالســکو نباید موجب فروریختن اخالق در کارها و اموری‬ ‫باشد که ما دنبال می کنیم‪.‬‬ ‫تقریبا از همان ســاعتی که حادثه دلخراش فرو‬ ‫ریختــن ســاختمان پالســکو رخ داد‪ ،‬برخی با‬ ‫هشتگ «قالیباف استعفا» در شبکه های مجازی‬ ‫می کوشــیدند دیدگاهــی را القــا و حضــور اقای‬ ‫شهردار بر سر صحنه حادثه را تخریب کنند‪ .‬این‬ ‫رفتارها متاثر از چیست؟‬ ‫یکــی از دالیل این اتفــاق نااگاهی اســت‪ .‬یعنی‬ ‫بعضی وقت ها امکان دارد از روی احساســات و نداشــتن‬ ‫اطالعات کافی هر کسی نظری دهد‪ .‬اینها احساسات اولیه‬ ‫و برخورد منفی با موضوع اســت اما افرادی که خودشــان‬ ‫مدعی هستند در این کشــور مدیر بودند و مسئولیت های‬ ‫کوچک و بزرگ داشتند بعید است که احساسی حرف بزنند‬ ‫یا برخورد غیرمنطقی با موضوع کنند‪ .‬رفتارهای احساسی و‬ ‫ بی منطق از جانب این افراد همچون شمشــیر دو لبه است‬ ‫که خود انها را هــم خواهد زد چون هر اتفــاق دیگری هم‬ ‫در کشــور رخ دهد خیلی های دیگر هم باید حیا کنند و رها‬ ‫کنند‪ .‬به نظر من بخشی از روی عدم اگاهی و بخشی ناشی‬ ‫از برخوردهای سیاسی اســت یعنی انها خودشان مسئول‬ ‫هستند یا مسئول بودند و می دانند که چه طور باید حوادثی‬ ‫از این دست پیگیری شود بنابراین بهره برداری غیرمنطقی‬ ‫از حوادث دلخراشی همچون فرو ریختن ساختمان پالسکو‬ ‫در اینده تبعات منفی به دنبال خواهد داشت‪.‬‬ ‫عملکرد شــهرداری تهران را در ایــن حادثه چه‬ ‫طور دیدید؟‬ ‫شهرداری تهران اصال مســئول مدیریت بحران‬ ‫است و باید به صحنه بیاید‪ .‬اینکه کوتاهی داشته یا نداشته‬ ‫را باید کمیته های تخصصی بررســی کنند که شورای شهر‬ ‫هم چنیــن کمیته ای را تشــکیل داد‪ .‬قطعــا اگر مقصران‬ ‫حادثه مشخص شوند حق مردم را از انها می گیریم و کوتاه‬ ‫نمی اییم‪ .‬اقای شــهردار تهران هر کس می خواهد باشد‬ ‫طبق قانون مدیر بحران حوادث بحرانی در کالنشهر تهران‬ ‫است‪ .‬در شهرهای دیگر استاندار چنین نقشی دارد‪ .‬پس‬ ‫وقتی شــهردار تهران در صحنه حادثه پالسکو حاضر شد‬ ‫داشت به وظیفه خود عمل می کرد‪ .‬وقتی به اتش نشانی و‬ ‫نیروهای تحت امرش دستور می داد در واقع داشت وظیفه‬ ‫قانونی خود را به انجام می رســاند نه اینکــه دیده وضعیت‬ ‫خراب است امده در صحنه جلوی دوربین ها خود را پرتالش‬ ‫نشان دهد‪ .‬منتها خیلی ها از این موضوع مطلع نیستند‪.‬‬ ‫گفته می شــود شــهرداری قبل از وقوع حادثه‪،‬‬ ‫اقدامــات پیشــگیرانه را انجــام مــی داد اما این‬ ‫نقد فقط متوجه شــهرداری تهران نیســت بلکه‬ ‫دســتگاه های اجرایی دیگر مثــل وزارت تعاون‪،‬‬ ‫کار و رفــاه اجتماعــی هم مســئولیت دارند‪ ،‬این‬ ‫طور نیست؟‬ ‫در شورای شــهر کمیته هایی تشکیل شده و دارند‬ ‫موضوع را بررســی می کنند‪ .‬به نظر من ســازمان بازرسی‬ ‫وزارت کار‪ ،‬شــهرداری‪ ،‬قوه قضائیه و نظام صنفی همه در‬ ‫این قضایا جزء عوامل مربوطه هستند‪ .‬تکلیف اینها روشن‬ ‫می شــود‪ .‬طبق قانون نامه ای که برای تخلیه ســاختمان‬ ‫پالسکو زده شد رونوشــت ان به خیلی دستگاه های دیگر‬ ‫هم داده شد اما کســی هیچ کاری نکرده است‪ .‬خب اینها‬ ‫بیایند جواب دهند از مالک‪ ،‬قوه قضائیه‪ ،‬سازمان پیشگیری‬ ‫از جرائم تا وزارت تعاون‪ ،‬کار و رفاه اجتماعی‪ .‬اینها را باید‬ ‫یکپارچه با هم دید‪ .‬سیاسی کاری اقدام بی نتیجه ای است‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪35‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫حمله به رقیب روی اوار‬ ‫روایت جدال سیاسی در فاجعه پالسکو‬ ‫مسعود ندافان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪3‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫«اقای قالیبــاف خیلی دلم نمی خواســت بگویم اما‬ ‫شما مرا ناچار کردید‪ ،‬انجا بحث این بود که شما می گفتید‬ ‫دانشجویان بیایند تا ما گاز انبری برنامه داریم تا کار را تمام‬ ‫کنیم‪ .‬ما می گفتیم راه این نیســت که مجــوز بدهیم بعد‬ ‫گاز انبری انها را دستگیر کنیم‪ ،‬راه این است که از ابتدا به‬ ‫انها بگوییم یا مجوز نیست یا اگر هست بیایند کار خودشان‬ ‫را انجام دهنــد‪ ،‬تظاهرات کننــد و مبدا و انتهــا نیز معلوم‬ ‫باشد‪ ».‬تک پیشــنهادی مشــاوران محمدباقر قالیباف با‬ ‫پاتک سنگین خطابه گونه حســن روحانی همراه شد؛ این‬ ‫گزاره از سوی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫یازدهم‪ ،‬حکایت گر شکست نفر اول نظرسنجی ها شد‪.‬‬ ‫جدال هــای کالمــی حســن روحانــی و محمد باقر‬ ‫قالیباف پس از انتخابــات ریاســت جمهوری یازدهم نیز‬ ‫اســتمرار یافت؛ کلیددار پاســتور نتوانســت قالیباف را با‬ ‫حمایت از محسن هاشمی از بهشت خارج کند و همچنان‬ ‫شهردار تهران را رقیب کارزار بعدی ریاست جمهوری تلقی‬ ‫می کند‪« .‬حســن روحانی» در ایین گشــایش نخســتین‬ ‫اجالس جهانی شوراها و شــهرداران ‪ ۲۰۱۶‬در برج میالد‬ ‫تهران‪ ،‬مناظره بــازی را رها نکــرد و در حمله سیاســی به‬ ‫شــهردار تهران گفت‪« :‬همان طور که نگاه ما به اسمان‬ ‫اســت که خدا روزی برساند‪ ،‬شــهرداری ها نیز نگاهشان‬ ‫به بلندمرتبه هاســت که باالتر بروند تــا بتوانند پول تراکم‬ ‫بگیرند‪ .‬نمی خواهم به شهرداری یا شورای شهر نقد کنم‪،‬‬ ‫مشکل وجود دارد‪ ،‬باید دست به دست هم دهیم و مشکل را‬ ‫حل کنیم و برای اینکه مردم از زحمات شوراها و شهرداران‬ ‫احساس لذت بیشتری داشته باشــند‪ ،‬باید از تجربه های‬ ‫کشورهای دیگر نیز استفاده کرده و بهره برداری کنیم‪».‬‬ ‫پاســخ محمدباقر قالیباف توام با ســعه صدر بود و اظهار‬ ‫داشت‪« :‬بهتر است این عادت را که به عنوان یک مسئول‬ ‫در نقش اپوزیسیون حرف بزنیم‪ ،‬کنار بگذاریم و در نقش‬ ‫یک خدمتگزار پاسخگو باشیم‪».‬‬ ‫این پایان ماجــرا نبود‪ .‬یــاران سیاســی قالیباف از‬ ‫«شکست برجام» و «حقوق های نجومی» سخن گفتند و‬ ‫از ان سو یاران حسن روحانی از «امالک نجومی»؛ پرونده‬ ‫در برابر پرونده‪.‬‬ ‫جدال کارامدی ‪ -‬ناکارامدی‬ ‫دولت یازدهم با قطاری از وعده های اقتصادی در ‪22‬‬ ‫خرداد ‪ 1392‬به پیروزی رســید؛ کلیددار پاستور قول حل‬ ‫‪ 100‬روزه مشکالت اقتصادی کشور را داد و از سوی دیگر‬ ‫پایان تحریم ها را منوط به تحقق برجام کرد؛ برجامی که به‬ ‫روایت حسن روحانی مذاکره برد‪-‬برد بود و سراغازی برای‬ ‫سرمایه گذاری خارجی و گذار از تورم و رکود‪.‬‬ ‫فرجام برجام باب میل کلیددار پاستور پیش نرفت؛‬ ‫«کارخانه یــک ســال و نیم تعطیل اســت‪ .‬یک ســال و‬ ‫نیم از زندگی هیچ چیــز نفهمیدم؛ مــا نمی دانیم فردا چه‬ ‫می شــود؟ وضعیت کارخانه چه می شــود؟ گرســنه میام‬ ‫و می ریــم؟‪( ...‬بغض) ‪ 10‬مــاه بدون حقــوق برای یک‬ ‫کارگر خیلی ســخته‪ ...‬رک بگویم وقتی می بینیم دولت با‬ ‫غرور با ما صحبت می کند و هیچ به فکر ما نیست ناراحت‬ ‫می شــویم‪ ...‬دولت می گوید پســابرجام‪ ،‬دو ســه ســال‬ ‫وقتشان را گذاشتند‪ ،‬چی شد؟!» این عبارت ها بازنویسی‬ ‫صوت ســخنان یکی از کارگران کارخانه کاشی طوس از‬ ‫بزرگ ترین کارخانه های شــمال شرق کشــور است که به‬ ‫دلیل زبان حزن الود به صورت گسترده توسط کاربران در‬ ‫فضای مجازی پخش شــد‪ .‬این عبارت هــا «نمادی» از‬ ‫وضعیت قشر زحمت کش در کشور اســت که از وضعیت‬ ‫«فردای» خودشــان اطالع ندارند و درد «بی حقوقی» را‬ ‫کشــیده اند اما مرهم «پســابرجام» را در میان شعارهای‬ ‫فراوان بهبود خواهی و گشــایش اقتصادی دولت یازدهم‬ ‫لمس نکرده اند‪ .‬شاید انان بیشــتر از همه مردم دستاورد‬ ‫«تقریبــا هیچ!» برجام بــه روایت رئیس بانــک مرکزی را‬ ‫حس کرده باشند‪.‬‬ ‫دولت یازدهم برای جبران فضای شکست در برجام‪،‬‬ ‫با حضور مشاوران «اشنا» به عملیات روانی برای فراموشی‬ ‫افکار عمومی پرداخت؛ انان خواهان «اپوزیسیون نمایی»‬ ‫هستند تا در شرایط نماد «موضع موجود» برای پاسخگویی‬ ‫قرار نگیرند؛ دولت یازدهم می خواهد مهاجم باشد تا مدافع‬ ‫بی قــدرت‪« .‬ازادی» کلیــدواژه تکراری ولــی اثرگذار در‬ ‫فضای اجتماعی کشور است؛ ازادی «کنسرت»‪ ،‬ازادی‬ ‫«رسانه ها» و ازادی «بیان» سه گانه های عملیات روانی‬ ‫دولت بود؛ هرچند در میان افکار عمومی اثرگذاری جدی‬ ‫نداشت‪.‬‬ ‫حامیــان دولــت یازدهم مدعی هســتند کــه رقبای‬ ‫انــان کاربســت دوگانه های «فقــر‪ /‬غنــا» و «کارامدی‪/‬‬ ‫ناکارامدی» را در اردیبهشــت ‪ 96‬مدنظــر دارند؛ از منظر‬ ‫اتاق فکر انان‪ ،‬محمود احمدی نژاد توانایی خیزش دوگانه‬ ‫«فقر‪ /‬غنا» را داشت ولی با شــرایط فعلی امکان حضور را‬ ‫ندارد بنابراین مهم ترین رقیب استمرار چهار سال اینده در‬ ‫فضای فعلی محمدباقر قالیباف است؛ او تنها فردی است‬ ‫که توانایی به چالش کشیدن حسن روحانی را با طرح ریزی‬ ‫دوگانه «کارامدی‪ /‬ناکارامدی» داراســت؛ از سوی دیگر‬ ‫تیم مطبوعاتی محمدباقر قالیباف تالش های صورت بندی‬ ‫دوگانه «فقر‪ /‬غنا» را نشان داده اند‪.‬‬ ‫جدال با رقیب روی اوار‬ ‫در میان دلهره برای جان هموطنان زیر اوار ساختمان‬ ‫پالسکو‪ ،‬محور رسانه خاصی با ســه طیف کنش به نبرد با‬ ‫محمدباقر قالیباف پرداختند؛ هرچنــد درواقع رقیب انان‬ ‫گروه های کمک کننده به حادثه دیدگان بود‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫خط خبــری اول با نــگاه برتری کینه توزی سیاســی‬ ‫بر کمک رســانی همگانــی‪ ،‬در همان ســاعت های اولیه‬ ‫مقصر رخداد را شهرداری تهران معرفی کردند و خواستار‬ ‫استعفای قالیباف شــدند و حتی در زمانی که ثانیه ها برای‬ ‫کمک رســانی اهمیت به قیمت جان یک انسان داشت؛‬ ‫فراخوان عکس برداری و فیلم بــرداری از ضعف مدیریت‬ ‫شهری در رخداد پالسکو شــدند؛ این محور پس از مدتی‬ ‫در روزنامه های جریان اصالحات با هدف مقصر دانستن‬ ‫شــهردار تهران پیگیری شــد و ســرانجام محسن سرخو‬ ‫از اعضای شورای شــهر خواهان اســتعفای قالیباف شد‬ ‫و گفــت‪« :‬روز یکشــنبه فیلمی در شــبکه های اجتماعی‬ ‫پخش شد با این مضمون که شهردار در سال ‪ 93‬به شورا‬ ‫در خصوص ساختمان پالســکو تذکر داده و شورا اقدامی‬ ‫ نکرده و در ان فیلم تمــام تقصیرها گردن شــورا انداخته‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫بــرای روشن شــدن افــکار عمومــی الزم اســت‬ ‫توضیحاتــی را ارائــه دهــم؛ ایــن جلســه بعــد از حادثه‬ ‫اتش ســوزی خیابان جمهــوری کــه متاســفانه دو نفر از‬ ‫هموطنان ما کشــته شــدند‪ ،‬برگزار شــد‪ .‬بایــد ان موقع‬ ‫شــهردار اســتعفا می داد‪ ،‬اما ما را متهم به سیاسی کاری‬ ‫کردند‪ ،‬شاید اگر قالیباف استعفا داده بود امروز شاهد این‬ ‫اتفاق نبودیم‪».‬‬ ‫خط بعدی خبــری با ذوق ســعودی ها از فروریختن‬ ‫ساختمان پالسکو همراه بود؛ سعودی ها که از پیام تسلیت‬ ‫برای فوت یکی از سیاســتمداران مهم کشور امتناع کرده‬ ‫بودند؛ این بار نســبت به درگذشت اتش نشانان کشورمان‬ ‫پایکوبی کردند‪ .‬این خط شادمانی جامعه توئیتری سعودی‬ ‫با هشــتگ ‪#‬انهیار_مبنی_بایران (ریزش ســاختمانی در‬ ‫ایران) همراه بــود‪ .‬در واکنش به این رفتار غیرانســانی‪،‬‬ ‫فعاالن توئیتــری عراقی‪ ،‬لبنانی و یمنی هشــتگ ‪#‬ایش_‬ ‫الفرق_بین_الحمار_والسعودی را ترند کردند‪.‬‬ ‫خط سوم فصل مشترک دو خط دیگر بود؛ کینه توزی‬ ‫سیاســی و شــادمانی درگذشــت اتش نشــانان‪ .‬منافقین‬ ‫فروریختن ساختمان پالسکو و شهادت جانفشانان را نشانه‬ ‫فروریختن پایه های جمهوری اسالمی دانستند‪.‬‬ ‫روایت پالسکو؛ کار مجاهدانه‬ ‫گفت وگوی مثلث با علی یوسف پور‬ ‫شورای شهر است چرا این نظارت در زمان خودش درست‬ ‫و موثر اعمال نشــد اما حاال اقایان تــازه می خواهند نقش‬ ‫ناظر دلســوز را ایفا کنند؟ به جای اینکه این افراد به دور از‬ ‫مسائل جناحی‪ ،‬بنشــینند‪ ،‬عبرت بگیرند‪ ،‬ریشه یابی کنند‬ ‫و تدبیری بیندیشــند تا پالســکو بعدی تکرار نشود‪ ،‬سریع‬ ‫موج سوار می شوند تا رقیب سیاسی خود را از میدان به در‬ ‫کنند‪ ،‬بنابراین تا این رویکرد اصالح نشود شاید در اینده نیز‬ ‫هر حادثه ای در کشور رخ دهد شاهد این سیاسی کاری ها‬ ‫باشیم‪ .‬کسانی که چارچوب اخالقی و اعتقادی را رعایت‬ ‫نمی کننــد و به هر شــیوه ای از هر حادثــه ای می خواهند‬ ‫بهره برداری سیاســی کنند نــه تنها به خود بلکه به کشــور‬ ‫لطمه می زنند‪ .‬نمونه بارز این رفتارها را در حادثه پالســکو‬ ‫شاهد هستیم‪.‬‬ ‫اگــر شــهردار اصالح طلب بــود ایــن بخش از‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫دقیقا از ساعتی که حادثه فرو ریختن ساختمان‬ ‫پالسکو رخ داد هر چه گذشــت شاهد بودیم در‬ ‫کنار احساســات و عواطفی که از ســوی اقشار‬ ‫مختلف جامعه در رســانه ها و شبکه های مجازی‬ ‫اظهار می شد‪ ،‬عده ای می کوشند در این فضای‬ ‫غبارالود اســب سوداگری سیاســی خود را زین‬ ‫کنند‪ ،‬مدیریت عواطف عمومی را به دست گیرند‬ ‫و با وجــودی که نتوانســتند بر رقیــب از طریق‬ ‫صندوق رای پیروز شــوند‪ ،‬این بار با تمســک به‬ ‫حادثه دلخراش پالسکو و تهییج افکار عمومی‬ ‫علیه رقیــب به مقصود برســند‪ ،‬شــما به عنوان‬ ‫یک ناظر بیرونی بفرمایید چــه ارزیابی از اوضاع‬ ‫پیش امده دارید؟‬ ‫یک مشــکل اساســی ما ان اســت کــه الگوی‬ ‫مدیریت نداریم‪ .‬وقتی حادثه تاســف بار تصادف دو قطار‬ ‫پیش امد‪ ،‬به عینه خالء این الگوی مدیریتی را مشــاهده‬ ‫کردیــم‪ .‬متاســفانه وزارتخانه ها و دســتگاه های اجرایی‬ ‫کشور براســاس نظام مدیریتی مدون کار نمی کنند که بر‬ ‫زیرمجموعه خود نظارت داشــته باشــند و موضوعات را با‬ ‫پیگیری مستمر و کارامد دنبال کنند؛ تازه وقتی یک اتفاق‬ ‫بزرگــی رخ می دهد همه می پرســند «کی بود کــی بود ما‬ ‫نبودیم‪ ».‬برخی نیز از این فضای غیرشفاف بهره می گیرند‬ ‫تا رقیب خــود را لجن مــال و تخریب کننــد‪ .‬االن اقایان‬ ‫شورای شــهر که یقه پاره می کنند چرا امروز این رفتارها را‬ ‫از خود نشــان می دهند‪ .‬نظارت بر شــهرداری از وظایف‬ ‫‪4‬‬ ‫علــی یوســف پور‪ ،‬فعال‬ ‫سیاســی اصولگــرا معتقــد‬ ‫اســت‪« :‬بایــد در موضــوع‬ ‫بررســی حادثه پالســکو یک‬ ‫کمیته حقیقت یاب از ســوی‬ ‫مجلس و قوه قضائیه تشکیل‬ ‫شــود‪ ،‬اینها بررســی دقیق انجام دهند و براســاس‬ ‫گزارشی که تهیه می شود با هر دستگاهی متناسب با‬ ‫قصوری که داشته برخورد شود‪».‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫ســاختمان پالســکو که روزگاری نماد مدرنیســم و‬ ‫تجدد در دهه ‪ 40‬بود؛ ســرانجام پس از پنج دهه در میانه‬ ‫زبانه های اتــش فرو ریخت‪ .‬در این میان رقبای سیاســی‬ ‫خواهان فرو ریختن مدیریت جهادی قالیباف بودند ولی او‬ ‫«کار مجاهدانه» را بر «هر حرف وحدیثی» ترجیح داد تا‬ ‫نشان بدهد که یکی از مولفه های مدیریت جهادی تمرکز‬ ‫بر حل مشکالت پیش رو است؛ حتی اگر در افکار عمومی‬ ‫مقصر شناخته شود‪.‬‬ ‫از سوی دیگر در فضای جامعه رفتار عجیب عده ای‬ ‫از افراد حاضر در نزدیکی ســاختمان پالســکو که اقدام‬ ‫به عکس سلفی و عدم توجه به اخطارهای ماموران امدادی‬ ‫برای متفرق شدن کردند؛ با موج اعتراض شدید هموطنان‬ ‫همراه شــد و حتی انــان را قاتالن خامــوش نامیدند و بار‬ ‫دیگر گالیه و شــکوه از تاراج فرهنگ مشارکت جمعی در‬ ‫میان ایرانیان بلند شــد؛ هرچند این رخدادها برای جامعه‬ ‫ایرانی هشدارامیز است ولی روایت اصلی رخداد پالسکو‬ ‫نشان از بروز کنش های همدالنه مردم با فداکاری مردان‬ ‫جانفشان این سرزمین داشــت؛ همان قدرت مردمی که‬ ‫پس از سه دهه با تمام وجود از فداکاری شهدای غواص‬ ‫روایت می کردند؛ حاال همدالنه از اتش نشان های فداکار‬ ‫یاد می کننــد‪ .‬این قــدرت اجتماعی‪ ،‬ســرمایه قدرتمند و‬ ‫موتور محرکی برای پیشــرفت ایران اســت؛ امــا در نگاه‬ ‫خودکم باوری مسئوالن غرب گرا به فراموشی سپرده شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫بایدکمیتهحقیقت یابتشکیلشود‬ ‫‪37‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫شورای شــهر کــه امروز مدعــی هســتند اقای‬ ‫قالیبــاف باید اســتیضاح شــود یا اســتعفا دهد‬ ‫همچنان چنین صحبت هایی را مطرح می کردند؟‬ ‫دو نکته وجود دارد؛ نخســت انکه باید از همین‬ ‫اقایان شــورای شــهر پرســید اگر نظارت جــزو وظایف‬ ‫شوراست شــما سه ســال و نیم در شورای شــهر چه کار‬ ‫می کردید؟ اگر شــهردار ســهل انگاری کــرده‪ ،‬اعضای‬ ‫شورا نیز در این سهل انگاری شریک هستند‪ .‬نکته دوم‪،‬‬ ‫وقتی به مصادیق دیگر نگاه می کنیم رفتار دیگری از این‬ ‫افراد مشاهده می کنیم مثال در صندوق ذخیره فرهنگیان‬ ‫دادســتان گفته بزرگترین پرونده تاکنون بوده است‪ ،‬چرا‬ ‫اصالح طلبان درباره عملکرد این صندوق سکوت کردند‬ ‫و هیچ اشاره ای نمی کنند؟ یا در قضیه برادر رئیس جمهور‬ ‫هیچ موضعــی نمی گیرند حتــی نمی گویند ایــن پرونده‬ ‫به دادگاه بــرود تا هر چــه قاضی حکم کرد همان شــود‬ ‫و به ایــن ترتیــب دامــن رئیس جمهور هم پاک شــود‪.‬‬ ‫اصالح طلبان در ‪ 30‬سال گذشــته نشان دادند یک عده‬ ‫افراد غوغاساالری هستند که فقط منافع جناحی را دنبال‬ ‫می کنند و قطعا اگر شهردار اصالح طلب بود دم نمی زدند‪.‬‬ ‫کمااینکه وقتی اقای کرباسچی شهردار بود و مشکالتی‬ ‫که در شهرداری پیش امد بعد مجلس تحقیق و تفحص‬ ‫انجام داد بعد از تحقیق و تفحص دادگاه وارد قضایا شد‪،‬‬ ‫روزنامه های اصالح طلب نه تنهــا موضع گیری انتقادی‬ ‫به عملکرد اقای کرباســچی نداشتند‪ ،‬بلکه بعضا حمایت‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫به نظر شــما ســهم دولــت در ماجــرای حادثه‬ ‫پالسکو چیست؟ ایا دولت از این اتفاق مبراست؟‬ ‫از وظایف وزارت کار و رفاه اجتماعی ان اســت‬ ‫که به کارگاه ها مجوز می دهد و باید روی کار انها نظارت‬ ‫کند که تقریبا می توان گفت نظارت بر کارگاه ها رها شده‬ ‫اســت‪ .‬این اصال منحصر به دولت فعلــی و دولت قبلی‬ ‫نیســت بلکه در میان دولت هــا عمومیــت دارد‪ .‬وزارت‬ ‫تعــاون‪ ،‬کار و رفاه اجتماعی بیشــتر دنبــال بیمه کردن‬ ‫کارگرهاســت ولی در بخش ایمنی کارگاه نظارت ضعیف‬ ‫اعمال می شــود‪ .‬من خــودم چندین کارگاه پالســکو را‬ ‫رفتم و می دیدم که در راهروها نیــز لباس می چیدند‪ .‬دو‬ ‫ســال پیش هم که ان قضیــه خیابان جمهــوری رخ داد‬ ‫من انجا بودم با وجودی که اتش نشــانی ســعی کرد که‬ ‫از راه پله باال بــرود اما چون در راه پله لبــاس چیده بودند‬ ‫محل عبوری برای اتش نشــان ها نبــود‪ .‬وزارت تعاون‪،‬‬ ‫کار و امور اجتماعی یک وظیفه قانونی دارد که اگر یک‬ ‫کارگاهی ناامن است ورود جدی کند اما از این منظر خیلی‬ ‫کارگاه های کشــور رها هســتند و وقتــی حادثه ای پیش‬ ‫می اید به جای انکه دستگاه های مختلف قبول مسئولیت‬ ‫کنند دنبال فرافکنی هستند تا از زیر بار پاسخگویی شانه‬ ‫خالی کنند‪.‬‬ ‫به نظر می رسد وزارت تعاون‪ ،‬کار و رفاه اجتماعی‬ ‫در ماجرای پالسکو سکوت پیشه کردند تا بیشتر‬ ‫شــهرداری هدف و ســیبل انتقادها قــرار گیرد‪،‬‬ ‫درست است؟‬ ‫مالک پالسکو که فقط نباید به گرفتن اجاره فکر‬ ‫می کرد‪ .‬باید بررسی هم انجام می داد تا اگر وضعیت ایمن‬ ‫نبود ساختمان را تخلیه می کرد و می ساخت‪ .‬بنیاد هم اینجا‬ ‫مقصر است‪ .‬یک عذرخواهی ســاده که کفایت نمی کند‪.‬‬ ‫در مجموع در قضیه پالسکو با یک مسئولیت چندجانبه رو‬ ‫به رو هستیم‪ ،‬بنیاد مستضعفان‪ ،‬وزارت تعاون‪ ،‬کار و رفاه‬ ‫اجتماعی و شهرداری تهران هر سه دستگاه مقصرند‪ .‬باید‬ ‫بررسی کرد و دید چقدر هر کدام سهم تقصیرشان است و‬ ‫به اندازه تقصیری که در وقوع ایــن اتفاق دارند باید با انها‬ ‫برخورد شود ولی اگر همه تقصیرها متوجه شهرداری شود‬ ‫از انصاف به دور است‪.‬‬ ‫شــاهد این بودیــم وقتی ســاختمان پالســکو‬ ‫فرو ریخت خیلــی مســئوالن امدند‪ ،‬بــا بقایای‬ ‫ســاختمان عکس یادگاری انداختند و رفتند اما‬ ‫شــهرداری از همان ابتدا پای کار بود و همچنان‬ ‫در صحنه مشغول ایفای نقش است‪ .‬به نظر شما‬ ‫دستگاه های دیگر ان طور که باید پای کار امدند‬ ‫یا حضور پررنگ شــهرداری بیشــتر باعث شــد‬ ‫انتقادها متوجه ان شود؟‬ ‫اتش نشانی و خدمات شــهری جزو وظایف کار‬ ‫شــهرداری اســت‪ .‬قرارگاه خاتم االنبیا(ص) هم کمک‬ ‫کرد اما بحث رسانه ای شدنش بیشــتر به نیت ان اقایان‬ ‫بر می گردد که شهرداری را بیشــتر به سیبل اصلی تبدیل‬ ‫کردند‪ .‬همین هایی کــه انتقاد می کنند چــرا در موضوع‬ ‫برخورد دو قطار ننوشتند وزیر راه و شهرسازی باید استعفا‬ ‫دهد؟ در واقع نه تنها این طور ننوشــتند بلکــه با وزیر راه‬ ‫و شهرســازی مصاحبه کردند تا او را از این قضیه تطهیر‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫وزیر کشــور براســاس حکم اقای جهانگیری‪،‬‬ ‫معاون اول رئیس جمهور مامور رسیدگی به حادثه‬ ‫پالسکو شــد‪ .‬واقعا چقدر این اتفاق را پیگیری‬ ‫کــرد‪ ،‬وزارت رفــاه و امور اجتماعی چــه اقدامی‬ ‫ برای حل مشــکل انجام داد‪ ،‬بنیاد مستضعفان‬ ‫چه کار کرد؟‬ ‫وزارت کار و رفــاه که کال در حــوزه کارگاه وظایف‬ ‫خودش را خوب انجام نمی دهد‪ .‬مطمئنم بعد از مدتی که‬ ‫حادثه پالسکو به فراموشی ســپرده شود دوباره به پله اول‬ ‫بر می گردیم‪.‬‬ ‫فکر نمی کنیــد این انتقادهــا به اقــای قالیباف‬ ‫انتخاباتی است؟‬ ‫یک قســمت اعظمش همین طور است‪ .‬برخورد‬ ‫سیاســی می کنند‪ .‬در واقع فکــر می کنند اقــای قالیباف‬ ‫کاندیدای انتخابات ریاســت جمهوری اینده است به این‬ ‫ترتیب می خواهند حذفش کنند‪.‬‬ ‫ضدانقــاب هم در ایــن مدت تحــرکات زیادی‬ ‫داشــت تا دو مســاله را به افکارعمومی القا کند؛‬ ‫نخست انکه قالیباف مقصر اصلی حادثه پالسکو‬ ‫اســت و دوم انکه حادثه تروریستی بود‪ .‬به نظر‬ ‫شــما ایا مردم ایران توجهی هم بــه این القائات‬ ‫داشتند؟‬ ‫ضد انقالب در ‪ 38‬سال گذشته هر اتفاقی در کشور‬ ‫رخ داد دنبال ان بود که نظام را نشــانه بگیرد‪ .‬مثال وقتی‬ ‫ایت الله طالقانی از دنیا رفت‪ ،‬می گفتند شهید بهشــتی او‬ ‫را کشت‪ .‬شبکه های بیگانه میان مردم ما شاید ‪ 10‬درصد‬ ‫نفوذ داشته باشــند ‪ 90‬درصد مردم شــبکه های بیگانه را‬ ‫ بی اعتبار می دانند به خاطر انکه دروغ هایشــان یکی پس‬ ‫از دیگری رو شد‪ .‬ضد انقالب‪ ،‬قالیباف را برای این می زنند‬ ‫چون او را معتقد و ملتزم به نظام جمهوری اسالمی ایران‬ ‫می دانند‪ ،‬در واقع با این تخریب ها می کوشــند تا یکی از‬ ‫مهره های موثر نظام را حذف کنند‪.‬‬ ‫توصیه شما چیســت برای اینکه مشــابه حادثه‬ ‫پالســکو تکرار نشــود و ثانیا با مقصران برخورد‬ ‫قانونی صورت گیرد؟‬ ‫باید یک کمیتــه حقیقت یاب از ســوی مجلس و‬ ‫قوه قضائیه تشکیل شــود‪ ،‬اینها بررسی دقیق انجام دهند‬ ‫و در گزارششــان با هر دستگاهی متناســب با قصوری که‬ ‫داشته برخورد شود‪.‬‬ ‫ضمن انکه مــا عبرت بگیریم وقتی در کالنشــهرها‬ ‫ساختمان هایی شبیه پالسکو وجود دارد تدبیری بیندیشند‬ ‫تا وظایف همه دستگاه ها شفاف شــود و اتفاق درباره انها‬ ‫تکرار نشــود و اگر خالء قانونی در تعیین مسئول مستقیم‬ ‫وجود دارد این مساله هم برطرف شود‪.‬‬ ‫عقده گشایی‬ ‫زیر اوار سوخته‬ ‫چه کسانی دنبال بهره برداری سیاسی‬ ‫از حادثه پالسکو هستند؟‬ ‫مرتضی مشایخ‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪5‬‬ ‫صبح روز پنجشنبه(‪ ۳۰‬دی ‪ )۱۳۹۵‬از حوالی چهارراه‬ ‫استانبول که همیشــه منتظر خبرهای ار زی از این منطقه‬ ‫تهران هســتیم‪ ،‬خبــری مخابره شــد که طی چند ســال‬ ‫اخیر ســابقه نداشــته اســت‪ .‬برج معروف «پالسکو» که‬ ‫روزی بلندمرتبه ترین ســاختمان تجاری تهران به حساب‬ ‫می امد در اتش بی احتیاطی و بی توجهی همه کسانی که‬ ‫مسئولند(تاکید می کنم همه کسانی که مسئولند) به صورت‬ ‫عمــودی فروریخت و اتــش ان به جان همه شــهروندان‬ ‫تهرانی افتاد‪.‬‬ ‫طبیعتا در چنین مواقعی انتظار ان است که همه فکر‬ ‫و ذکر همه جریان های سیاسی پیش از انکه متوجه منافع‬ ‫و بهره برداری های سیاســی خود باشــد‪ ،‬دست یکدیگر را‬ ‫بگیرند تا هر چه سریعتر االم درد دیدگان ارام گیرد؛ همان‬ ‫نکته ای که در پیــام رهبر معظم انقالب نیز منعکس شــد‬ ‫و تاکید کردند‪« :‬در حال حاضر همــه تالش ها باید برای‬ ‫نجات جان گرفتارشدگان جهت دهی شــود‪ .‬رسیدگی به‬ ‫علل حادثه مساله بعدی است‪ .‬از همه مسئوالن می خواهم‬ ‫همانگونــه که در این چند ســاعت‪ ،‬تــاش کرده اند‪ ،‬کار‬ ‫مجاهدانه خود را ادامه دهند و وظیفه فوری را بر هر حرف و‬ ‫حدیثی مقدم بدارند‪».‬‬ ‫انتظار هم این بود کــه باتوجه به ابعاد عمیق فاجعه‪،‬‬ ‫همدلی خوبــی در میــان مســئوالن امر به وجــود اید که‬ ‫البته ســطحی از ایــن همدلی میــان نیروهــای امدادی‬ ‫(اتش نشانی‪ ،‬سازمان مدیریت بحران‪ ،‬اورژانس تهران‪،‬‬ ‫قرارگاه ســازندگی خاتم االنبیاء‪ ،‬ارتش و‪ )...‬به وجود امد‬ ‫اما متاســفانه مثل همیشه نیروهای سیاســی زیر میز این‬ ‫همدلی زدند‪.‬‬ ‫مرد امنیتی‪ -‬فکری دولت؛ استارتر‬ ‫بر هم زدن همدلی‬ ‫نام حسام الدین اشنا چندسالی است که دیگر به عنوان‬ ‫انتقال دهنده نظــرات دولــت در افکار عمومی شــناخته‬ ‫می شود و سابقه امنیتی او هم که دیگر نیاز به تکرار ندارد‪.‬‬ ‫وی اولین کسی بود که چراغ سیاسی کاری در فاجعه‬ ‫پالسکو را روشن کرد و در توییتی غیر منتظره نوشت‪:‬‬ ‫«کارکــرد اصلــی حــوادث واقعــی جابه جــا کردن‬ ‫اولویت بندی های ساختگی اســت‪ .‬سیاســتگذاری های‬ ‫شهری باید تابع ضرورت ها باشد نه منافع حامیان و امران‬ ‫و مباشران!»‬ ‫او در این توییت به صورت بسیار اشکار بهره برداری‬ ‫سیاســی از پالســکو را اغــاز کــرد و پــس از ان بــود که‬ ‫روزنامه های اصالح طلب نیز یکی پس از دیگری در همان‬ ‫بحبوحه خدمت رســانی به حادثه دیدگان سیاسی کاری را‬ ‫اغاز کردند‪.‬‬ ‫اغاز کنایه های سیاسی از روز شنبه‬ ‫شــاید تا همین امروز که بیش از یــک هفته از زمان‬ ‫وقــوع حادثه گذشــته اســت همچنــان دل بســیاری از‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫هموطنان از فاجعه به وجود امده بی تاب باشد و همچنان‬ ‫هم نتوانســتند ان را به دست فراموشی بســپارند اما بسیار‬ ‫جای تعجب اســت که در نخســتین فرصت مطبوعاتی‪،‬‬ ‫جریان های مخالف شــهردار تهران اغاز بــه گله گزاری و‬ ‫کنایه و حتی حمله به شهردار دولت کردند‪.‬‬ ‫در همین راستا روزنامه شرق در شماره روز شنبه خود‬ ‫(تنها به فاصله دو روز از وقوع حادثــه) در گفت وگو با یک‬ ‫حقوقدان نوشت‪:‬‬ ‫«با وقوع فاجعه پالســکو‪ ،‬عوامل شهرداری تهران‬ ‫و رئیس شورای شهر تهران‪ ،‬برای اثبات عدم مسئولیت و‬ ‫تقصیر شهردار و شــهرداری تهران مرتبا تبلیغ می کنند که‬ ‫شهرداری در چند سال اخیر‪ ،‬مثال ‪ ١۴‬بار به این ساختمان‬ ‫اخطار ایمنی داده اســت‪ .‬فرضا که این ادعا درست باشد‪،‬‬ ‫اما مشکلی را از شــهرداری تهران حل نمی کند‪ .‬اخطاری‬ ‫که به حرکت عملــی منتهی نشــود‪ ،‬هیچ ارزشــی ندارد و‬ ‫نمی تواند رافع مسئولیت شهرداری باشد‪ ،‬بلکه ناخواسته‬ ‫به معنای اقرار به مسئولیت شهرداری تهران در این فاجعه‬ ‫است‪».‬‬ ‫روزنامه اصالح طلــب ارمان هم در دو یادداشــت با‬ ‫تیترهای «وظایف شهرداری در قبال پالسکو» و «تهران‬ ‫پالســکو نیســت» محتوای شــرق را تکرار کرده و از این‬ ‫گفته است که شهرداری تهران می بایست جلوی فعالیت‬ ‫ساختمان پالسکو را می گرفت!‬ ‫در یکی از این یادداشــت ها امده اســت‪« :‬انچه در‬ ‫تهــران فرو ریخت‪ ،‬ســاختمان پالســکو نبــود‪ ،‬بلکه فرو‬ ‫ریختن مدیریت مکانیکى کالنشهر تهران بود که نشانى از‬ ‫سوء مدیریت و سوء تدبیر اداره شهرى است که سال هاست‬ ‫به دست سیاسیون جزم اندیشى اداره مى شود که به جاى‬ ‫انجام ماموریت های شهرى و شهرســازى و فراهم کردن‬ ‫فضا و امکانات زیســتی سالم براى شــهروندان‪ ،‬به دنبال‬ ‫کفش و کاله سیاسى براى خود و گروه هاى وابسته به خود‬ ‫هستند! فرو ریختن بناى بلند پالســکو‪ ،‬ظاهر کردن نماد‬ ‫عریض و طویل مدیریت غلطى اســت که متاسفانه‪ ،‬اداره‬ ‫کردن شهر را در کسب درامد شهرى یافته اند‪».‬‬ ‫روزهای حضور در شورای شــهر اهنگ حضور در دولت را‬ ‫گرفته و استعفا داده بود‪ ،‬ناگهان از نیمه راه پاستور بازگشت‬ ‫و گفت‪« :‬من تا تکلیف این موضوع روشــن نشود هیچ جا‬ ‫نمی روم و در شورا می مانم‪ .‬برای احقاق حقوق شهروندان‪،‬‬ ‫تا اتمام اواربرداری ها و مشــخص شــدن مقصــران این‬ ‫حادثه‪ ،‬در شورا می مانم‪ ،‬پیگیری می کنم و به مردم گزارش‬ ‫خواهم داد!»‬ ‫راه اندازی کمپن «استعفا قالیباف» و باز نشر در‬ ‫کانال تلگرامی روحانی ‪1400‬‬ ‫در ادامه همین راه بود که طرفداران دولت که قالیباف‬ ‫را تنها رقیب جــدی روحانی در انتخابــات ‪ 96‬می بینند‪ ،‬از‬ ‫وجود نیامده اســت اما نحوه بهره برداری از حوادث همان‬ ‫مساله ای است که در مواجهه با حادثه پالسکو بیش از همه‬ ‫چیز خود را نشان می دهد‪.‬‬ ‫اگر جریان های سیاســی ای کــه قالیبــاف را رقیب‬ ‫احتمالی خود می دانند‪ ،‬به دنبال انتقاد(جدی یا مچ گیری)‬ ‫از او هستند‪ ،‬می توانند به نارسایی های متعدد شهری متوجه‬ ‫شوند که اتفاقا قانون این نارســایی ها را متوجه شهرداری‬ ‫ســاخته اســت‪ ،‬اما بهره برداری از یک فاجعه ملی به نفع‬ ‫مطامع انتخاباتی موجب سیه روزی انتقاد کننده در حال یا‬ ‫اینده می شود‪.‬‬ ‫انهایی هم که اینقدر از بی تدبیری شهرداری تهران‬ ‫می نالند و انتظار دارند که شــهرداری بسیار سلبی تر از این‬ ‫پیوستن خانواده شهرداری به کمپین‬ ‫سیاسی کاری‬ ‫قابلیت شــبکه های اجتماعی هم غافل نشــدند و کمپین‬ ‫«اســتعفا قالیباف» را راه انــدازی کردند کــه جالب ماجرا‬ ‫بازنشــر این کمپین و هشــتگ های ان در کانال تلگرامی‬ ‫ روحانی ‪ 1400‬بود‪.‬‬ ‫حمله به قالیباف با چه هدفی صورت می گیرد؟‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫تو جو و‬ ‫با درنگی کوتاه در صفحات موتورهای جســ ‬ ‫مهمتر از ان صفحات شبکه های اجتماعی‪ ،‬حجم زیادی‬ ‫از متن‪ ،‬فیلم‪ ،‬عکس‪ ،‬هشــتگ و‪ ...‬قابل دیدن است که‬ ‫جملگی حمله به شــهردار تهران در لوای فاجعه پالسکو‬ ‫را دنبال می کنند و جای ســوال است که چرا در این فاصله‬ ‫کوتاه این اتفاق افتاده است‪.‬‬ ‫ارایش جریان های سیاســی در روزهــای نزدیک به‬ ‫بهار ‪ 96‬نشان می دهد که نامزدهای احتمالی یکی پس از‬ ‫دیگری مشخص یا معرفی می شوند و البته این احتمال و‬ ‫امکان وجود دارد که شهردار تهران نیز در میان نامزدهای‬ ‫احتمالی دیده شود‪.‬‬ ‫طبیعی اســت که جریان های رقیب نیــز در پی نفی‬ ‫رقبا باشــند که تا به اینجای کار نیز خیلی چیــز عجیبی به‬ ‫برخورد کند توجه داشته باشند که طبق فصل چهارم و ماده‬ ‫‪ 105‬قانون کار هرگاه حین بازرسی احتمال وقوع حادثه یا‬ ‫بروز خطر در کارگاهی گزارش داده شو د «وزارت کار و امور‬ ‫اجتماعی» و «وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی»‪،‬‬ ‫حســب مورد گزارش بازرســان کار و کارشناسان بهداشت‬ ‫حرفه ای از دادســرا یا دادگاه عمومــی تقاضا خواهند کرد‬ ‫که فورا قرار تعطیل کردن و پلمب تمام یا قسمتی از کارگاه‬ ‫صادر شود و پس از صدور این حکم قابل اجرا ست‪.‬‬ ‫در این شــرایط اســت که باتوجــه به موانــع قانونی‬ ‫شهرداری تهران و اتش نشانی نمی توانند به شکل مستقل‬ ‫اقدام به پلمب ساختمانی همچون پالسکو کرده باشند‪.‬‬ ‫شهرداری به جز موارد ساخت و ساز‪ ،‬قانونا نمی تواند‬ ‫ضابط قضا یی باشــد و براســاس این نقــص قانونی صرفا‬ ‫می توانــد به تذکــر و گزارش های کارشناســی بــه نهادها‬ ‫بپردازد‪ .‬مســلما رعایت اخــاق در هر شــرایطی بر همه‬ ‫امورات تقدم دارد و در ایــن حادثه دردناک نیز بیش از این‬ ‫انتظار می رود که حداقل در روزهایی که اواربرداری از محل‬ ‫حادثه به اتمام نرسیده ‪ ،‬هوای همدیگر را داشته باشیم و در‬ ‫موقع مناسب مسببین ماجرا را به تیغه انتقاد بکشانیم‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫تا اینجــای کار خیلــی عجیب نبــود که بخشــی از‬ ‫جریان های سیاســی به اتش مشــکالت دامن بزنند‪ ،‬اما‬ ‫تعجب زمانی بیشتر شــد که برخی از اعضای شورای شهر‬ ‫نیز با وجود اطالع از همه محدودیت های مالی شهرداری‪،‬‬ ‫ بی محابا به سراغ شهرداری تهران و ریاست ان رفتند‪.‬‬ ‫رحمت الله حافظی‪ ،‬عضو شــورای شــهر تهران در‬ ‫بخشی از گفت وگوی خود با شماره شــنبه روزنامه شرق در‬ ‫همین باره گفته است‪« :‬قاعدتا شهرداری تهران که از عمق‬ ‫فاجعه نبود ایمنی در پالسکو بیش از هر نهاد دیگری اشنایی‬ ‫داشته است (نباید) به چند تذکر کتبی بسنده می کرد؛ اگر‬ ‫در شهر یک ساختمان با کاربری تجاری یا مسکونی شرایط‬ ‫ناایمن یا تغییر کاربری داشته باشــد‪ ،‬ماموران شهرداری‬ ‫بدون فوت وقت اقدام ضربتی و قلع وقمعی دارند و برخورد‬ ‫جدی می کنند و حداقل یک نیوجرســی (بلوک ســیمانی‬ ‫بــزرگ) در مقابــل ورودی هــا می گذارند‪ ،‬اما دربــاره این‬ ‫ی جدی صورت‬ ‫ســاختمان در طول دوره ای متوالی اقدام ‬ ‫نگرفته و به نظر می رسد در جاهایی که منافع حکم نمی کند‬ ‫از این قوه قهریه استفاده نکرده اند‪».‬‬ ‫وی همچنین افزوده است‪« :‬هنوز برای براورد دالیل‬ ‫حادثه زود اســت اما در برخی از موارد نظیر احتمال ریزش‬ ‫ساختمان و محل های قابل اشتعال مجدد براوردها دقیق‬ ‫نبوده است‪ .‬اسکلت ساختمان پس از چند ساعت سوختن‬ ‫قطعا دچار تغییر شده است‪».‬‬ ‫عالوه بر او احمد مســجد جامعی هم که در واپسین‬ ‫‪39‬‬ ‫ساختمان خرده بورژواها‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫ن که ‪ ۲۹‬هزار متر مربع زیربنا داشت ‪ ،‬با یک طبقه‬ ‫پالسکو مجموعه ای شیک و مدر ‬ ‫زیر زمین که حوض و صندلی هایی برای نشســتن و وقت گذرانی در انها قرار گرفته بود و‬ ‫با بقیه مغازه ها و بازارهای سنتی فرق داشت‪ .‬این ساختمان محلی برای خرده بورژواها و‬ ‫صاحبان وسایل تولید کوچک شده بود‪.‬‬ ‫بازار زدایی‪،‬بازارگرایی‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫دونقشمتفاوتپالسکو‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪1‬‬ ‫داود رضایی چراتی‬ ‫خبرنگار‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫یادگاری های بازار تهران را می شد در همه‬ ‫طبقه های پالسکو دید‪ .‬منطقه ای که در‬ ‫دهه های ‪ 40‬و ‪ 50‬قلب تجارت و دیپلماسی و‬ ‫البته خوشگذرانی و تفریح در تهران بوده است‪.‬‬ ‫برجی ‪15‬طبقه ای که در ان اسانسور و پله برقی‬ ‫وجود داشت و نمادی از ورود تهران به مدرنیته‬ ‫محسوب می شد‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫از روزگاری که شــمس العماره بلندترین ساختمان با‬ ‫‪ ۳۵‬متر ارتفاع در دوره قاجار در تهران بود و ناصرالدین شاه با‬ ‫دیدن تصاویر بناهای فرنگستان تمایل پیدا کرد بنایی مرتفع‬ ‫نظیر انهــا در پایتخت خود ایجاد کند و بتوانــد از باالی ان‬ ‫منظره شهر(که به ندرت ساختمان دوطبقه وجود داشت) و‬ ‫دورنمای پیرامون را تماشا کند‪ ،‬بیش از یک قرن می گذرد‪.‬‬ ‫سنت تجدد خواهی با سلطنت رضاخان روزگار خوش تری را‬ ‫تجربه می کرد؛ به طوری که او پس از شروع سلطنت خود‪،‬‬ ‫بیکار ننشست و دستور داد بلواری در شمال تهران(انقالب‬ ‫فعلی) کشیده شود و مردم را تشــویق کرد تا در اطراف ان‬ ‫بلوار خانه بسازند؛ سپس طرح تشویقی هم برای انهایی که‬ ‫چهار طبقه می ساختند‪ ،‬مقرر کرد‪ ،‬اجرو شن مجانی می داد‬ ‫و برای انها معافیت از پرداخت عــوارض نیز در نظر گرفت‬ ‫که برخی از این ساختمان های چهارطبقه که ‪ 20‬متر ارتفاع‬ ‫دارند‪ ،‬هنوز پابرجا مانده اند‪ .‬با ســاخت ساختمانی تجاری‬ ‫مجهز به اسانســور‪ ،‬توســط مظفر فیروزه نوه فرمانفرما در‬ ‫شــمال الله زار نو موقعیت مکانی تجدد خواهان نیز تثبیت‬ ‫شد و کسبه و اصناف و تجار تشــویق به خرید مغازه در این‬ ‫ی که یک ناشر بود‪ ،‬گوی سبقت‬ ‫پاساژ شدند‪ .‬علی اکبر علم ‬ ‫را ربود و ساختمانی با ‪ 14‬طبقه در ‪ 40‬متر ارتفاع که بلندترین‬ ‫ساختمان ایران تا ان زمان به حســاب می ام د را بنا کرد و به‬ ‫جهت انکه یک شرکت تبلیغاتی برای تبلیغ کاالیی بر باالی‬ ‫انیکبادکنکبزرگشکلفیلبههوافرستادهبود‪،‬معروف‬ ‫بود که باالی این ساختمان فیل هوا کرده اند‪ .‬متعاقب ان‬ ‫و یک سال پس ازســاخت ســاختمان الومینیوم‪ ،‬که ِ‬ ‫واحد‬ ‫بازرگانی و تجاری محسوب می شــد‪ ،‬مظهر ارتفاع و تجدد‬ ‫ایران (ساختمان پالسکو)‪ ،‬که ساختمانی بلند و تجاری به‬ ‫سبک ساختمان های امریکایی در تهران بود‪ ،‬بنا شد‪ .‬این‬ ‫ساختمانعظیم الجثهبهسرعتگروهکثیریرابهخودجذب‬ ‫کرد‪ .‬سوار شدن بر اسانسورهای بزرگ و تماشای تهران در‬ ‫ان روزها‪ ،‬دلمشــغولی مردم‪ ،‬مانند دلمشغولی ناصرالدین‬ ‫شــاه برای دیدن شــهر از ارتفاعی باال بــود‪ .‬خیابان های‬ ‫اطراف مظهر ارتفاع و تجدد‪ ،‬به عنــوان یکی از نمادهای‬ ‫مدرنیته‪ ،‬به مکانی برای پرســه زدن‪ ،‬گذراندن بخشــی از‬ ‫زندگی‪«‍،‬تماشــا» و درعین حال «دیده شدن» تبدیل شده‬ ‫بود‪ .‬حتی خودکشی های پرسر و صدا نیز در این ساختمان‬ ‫اتفاق می افتاد‪.‬‬ ‫پالسکو بنا شد تا گام های اولیه مدرنیته را با افق دید‬ ‫سرمایه داری بردارد‪ .‬پالسکو به نماد مدرنیته ایرانی تبدیل‬ ‫شد‪ .‬ساختمانی با نام و شــکل غربی در فضایی که مدرنیته‬ ‫تمرین می شــد و می رفت که ســیر تکمیلی خود را سپری‬ ‫کند‪ ،‬درسال ‪ 1341‬توسط مهندسان اســرائیلی طراحی و‬ ‫ساخته شد‪.‬‬ ‫پالسکو‪ ،‬به ســرعت بعد از بازار تهران‪ ،‬به بزرگترین‬ ‫و معروف ترین بورس توزیع پوشــاک در تهران تبدیل شد‪.‬‬ ‫پاساژ پالسکو‪ ،‬یکی از نخستین مراکز خرید مدرن در ایران‬ ‫بود که با بازار سنتی فرق بســیاری داشت؛ مکانی لوکس و‬ ‫مرتفع که مغازه های زیاد‪ ،‬با دکورها و ویترین های رنگارنگ‬ ‫بهیکیازپر رونق ترینمکان هایاقتصادیایرانتبدیلش د‬ ‫و در باطن قصد داشت با تحقق شعار«تولید بیشتر‪ ،‬مصرف‬ ‫بیشتر» قلب بازار سنتی ایران را از کار بیندازد‪.‬‬ ‫با ظهور مجتمع های تجاری جدیدتر و ساختمان های‬ ‫بلند مرتبه تــر در مرک ِز شــه ِر تهران‪ ،‬پالســکو هویت کاری‬ ‫خود را حفظ کــرده و همچنان به عنوان یکــی از بلندترین‬ ‫ساختمان های تهران ناظ ِر بر اسیب های بسیاری بود و خود‬ ‫نیز گرفتار سیستم سرمایه داری جدید و لجام گسیخته شد‪.‬‬ ‫ساختمانی که استانداردهای بازار سنتی در ایران دهه ‪ ۴۰‬را‬ ‫تغییر داد ‪ ،‬اما بازارهای کاربردی ایرانی را نیز در خودش قبول‬ ‫کرد‪ .‬یادگاری های بازار تهران را می شد در همه طبقه های‬ ‫پالسکو دید‪ .‬منطقه ای که در دهه های ‪ 40‬و ‪ 50‬قلب تجارت‬ ‫و دیپلماســی و البته خوشــگذرانی و تفریح در تهران بوده‬ ‫است‪ .‬برجی ‪15‬طبقه ای که در ان اسانسور و پله برقی وجود‬ ‫داشت و نمادی از ورود تهران به مدرنیته محسوب می شد‪.‬‬ ‫فریده دیبا در خاطرات خود می نویســد‪« :‬ساختمان‬ ‫پالســکو یک نمــاد بــود‪ ،‬نمــاد اغــاز دوران زرق و برق‪.‬‬ ‫القانیان(مالک ِ‬ ‫اول پالسکو) بعد از سال ‪ ،1350‬برج های‬ ‫الومینیوم و پالســکو را بــه هژبــر یزدانی واگــذار کرد‪ .‬او‬ ‫می گفت چون حاضر بــه همراهی با تشــکیالت بهایی به‬ ‫رهبری ثابت پاسال نشده بود‪ ،‬مورد خشم و غضب انها قرار‬ ‫گرفت و ساختمان پالسکو را هم این عده به ضرب چوب و‬ ‫چماق و با ارعاب و تهدید از دســت او در اوردند‪( ».‬دخترم‬ ‫فرح‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪)1373‬‬ ‫انچه مهم است اینکه در خاطرات دیبا اشاره نشده که‬ ‫هدفاصلیاینزرقوبرق‪،‬تضعیفبازارسنتیوازبینبردن‬ ‫قدرتسیاسیبازارسنتیتوسطرضاخانوسپسمحمد رضا‬ ‫بود‪ .‬یکی از برنامه های مهم محمدرضا‪ ،‬استحکام قدرت‬ ‫سیاسی داخلی خود با استفاده از تضعیف بازار بود‪ .‬محمد‬ ‫ِ‬ ‫قدرت سیاسی بازار راه پدر را ادامه داد و با تئوری‬ ‫رضا با درک‬ ‫ «قدرت را باید از بازار گرفت » به جنگ بــازار رفت تا بتواند‬ ‫بازار سنتی را که نقش مهمی درعرصه سیاست بازی می کرد‪،‬‬ ‫تضعیف و تحت کنترل خود دراورد‪.‬‬ ‫ن کــه ‪ ۲۹‬هزار‬ ‫پالســکو مجموعه ای شــیک و مدر ‬ ‫متر مربع زیربنا داشــت ‪ ،‬با یک طبقه زیر زمین که حوض و‬ ‫صندلی هایی برای نشستن و وقت گذرانی در انها قرار گرفته‬ ‫بودوبابقیهمغازه هاوبازارهایسنتیفرقداشتمی توانست‬ ‫برای رژیــم دو هدف را محقق کند‪ .‬اول‪ :‬پالســکو یکی از‬ ‫اولین تجربه هــای ایرانی ها از «مرکز خریــد» مدرن و هم‬ ‫نماد مدرنیته ایرانی بود‪ ،‬که برای عینیت بخشــیدن اصل‬ ‫مدرنیته برای حکومت هم کاربرد داخلی و هم کاربرد خارجی‬ ‫داشت‪ .‬پالسکو ساختمانی با نام و شکل غربی‪ ،‬در فضایی‬ ‫که مدرنیته تمرین می شد و می رفت که سیر تحول و تکمیل‬ ‫خود را سپری کند‪ ،‬می توانست این هدف را محقق کند‪.‬‬ ‫دوم‪ :‬کاربــرد دیگر پالســکو برای حکومــت‪ ،‬از کار‬ ‫نو‬ ‫انداختن موتو ِر سیاســی بازار با ایجاد انشقاق در بازاریا ‬ ‫تجمیع عده زیادی از انها در یک مکان (پالسکو) و اعمال‬ ‫کنترل بهتر و اسانتربود‪.‬‬ ‫محمدرضا در اواخر حکومت خود ضمن درک از ِ‬ ‫نقش‬ ‫سیاسی بازارهای ســنتی در ایران تالش خود را بر تضعیف‬ ‫ان متمرکز کرد و بنای سیاســت خود را بر خارج کردن بازار‬ ‫سنتی از تهران و تجمیع انها به کار بست که اتفاقا از همین‬ ‫نقطه ضربه اصلــی را خورد‪ .‬نقش بــازار در پیروزی انقالب‬ ‫اســامی و به عنوان یکی از گروه های تاثیرگذار در جامعه‬ ‫مدنی و همکاری با روحانیون‪ ،‬در تحدید دولت پهلوی ها و‬ ‫پیروزی انقالب اسالمی اصل مهمی محسوب می شود‪ .‬بد‬ ‫نیست اشاره کنیم که بازار سنتی در سده اخیر و حتی در چند‬ ‫صد سال اخیر‪ ،‬تاثیرگذارترین تشکل اجتماعی در تحوالت‬ ‫اجتماعی ـ سیاســی ایران بود‪ .‬از انقالب مشروطه به بعد‪،‬‬ ‫حضور بازار در صحنه تحوالت سیاســی و اجتماعی بسیار‬ ‫چشمگیر بود‪ .‬سه دوره را برای تقسیم بندی این تاثیرگذاری‬ ‫می توان در نظــر گرفت‪ :‬دوره اول؛ دورانی اســت که بازار‬ ‫به عنوان یک رکن قدرت مطرح اســت؛ این دوره از صفویه‬ ‫شروع می شود و تا مشروطیت ادامه پیدا می کند‪.‬‬ ‫دوره دوم؛ دوره جنگ قدرت اســت‪ .‬دوره ای اســت‬ ‫که بازار با قدرت سیاســی درگیر اســت ‪ -‬بعد از مشروطیت‬ ‫و مســاله نفت ‪ -‬در این دوره بازار تحت فشــار قرار می گیرد‬ ‫و درگیر جنــگ قدرتی می شــود که تا انقالب اســامی به‬ ‫طول می انجامد‪ .‬به همین اشاره بسنده می کنیم که‪ :‬بازار‬ ‫در جریان نهضت ملی هم حضور فعالی داشــت‪ .‬بســیاری‬ ‫از بازاری ها در میتینگ های سیاســی شــرکت می کردند‪.‬‬ ‫بازاری ها پیرامون تشکل ها و شــخصیت های ملی که ان‬ ‫زمان فعال بودند‪ ،‬حاضر بودند‪ .‬بــازار از نهضت ملی خوب‬ ‫دفاع می کرد؛ زیرا انچــه که بازار را در معــرض تهدید قرار‬ ‫می داد‪ ،‬موضــوع نفت بود‪ .‬نفت را ابزاری می دانســتند که‬ ‫در اختیار حکومــت و نیروهای خارجی بــود و در درازمدت‬ ‫می توانست بازار را از چرخه اقتصاد کشور خارج کند‪ .‬اما اگر‬ ‫همینابزارازسلطهحکومتوابستهوکالازسلطهبیگانگان‬ ‫خارج می شد و به دست دولت ملی می افتاد‪ ،‬به نفع بازار بود و‬ ‫اینده بازار را تضمین می کرد‪.‬‬ ‫دوره سوم؛ دوره پس از پیروزی انقالب اسالمی‪ ،‬که‬ ‫بازار در اوج قدرت و تاثیرگذاری اســت‪ .‬از یــاد نبریم که در‬ ‫ابتدایرویکارامدنرضاخان‪،‬بازاروروحانیتنگاهمثبتیبه‬ ‫ویداشتند‪،‬تکیهمعروفیبودکهشخصرضاخاندرمراسم‬ ‫عزاداری و ســینه زنی انجا شــرکت می کرد‪ .‬در هیات های‬ ‫مذهبی که عمدتا در محیط بازار تشکیل می شد‪ ،‬رضاشاه را‬ ‫یکچهرهملیمی دانستند‪.‬چنانچهدرزمانیکهدرعربستان‬ ‫یک سری اماکن مذهبی توسط وهابیون تخریب شد‪ ،‬علما‬ ‫نامه های متعددی به رضاشاه نوشــتند و از وی درخواست‬ ‫کردند تا بــرای حمایت و حفظ اثار اســامی اقدامی بکند‪.‬‬ ‫تا حدود ده ســال پس از روی کارامدن رضاشاه‪ ،‬درگیری و‬ ‫تنش خاصی بین بازار‪ ،‬روحانیت و رضاشاه وجود نداشت‪.‬‬ ‫حتی بازاریان از امنیتی که رضاشاه برقرار کرده بود رضایت‬ ‫نسبی داشــتند‪ ،‬زیرا تجارت و دادوستد و رونق بازار در سایه‬ ‫امنیت ممکن بود و این‪ ،‬نیاز همیشــگی بازار در دوره های‬ ‫مختلف بوده اســت‪ .‬اصوال یکی از دالیل همکاری بازار با‬ ‫قدرت سیاسی وقت (پیش از حکومت رضاشاه) نیز همین‬ ‫عامل بوده است‪ .‬اما نقطه شــروع درگیری بازار و روحانیت‬ ‫با حکومــت رضاخان‪ ،‬زمانی بــود که وی ســعی کرد مدل‬ ‫توسعه غربی را در ایر ان جایگزین کند‪ .‬بحث کشف حجاب‬ ‫به عنوان نقطه عطفی در این میان مطرح اســت‪ .‬کشــف‬ ‫حجاب به معنی درگیری اشکار با سنت های روحانیت و بازار‬ ‫ن و طاقت فرسا جلوه می کرد‪.‬‬ ‫بود و برای انان بسیار ســنگی ‬ ‫به گونه ای که پس از گذشــت ســالیان طوالنی‪ ،‬هنوز این‬ ‫موضوع به فراموشی سپرده نشده است‪.‬‬ ‫پالسکو در دو نقش پیش گفته متفاوت عمل کرد‪ :‬به‬ ‫ِ‬ ‫تکمیلسی ِرمدرنیتهوهمگرایی‬ ‫خواستهروبنایی(بازارگرایی)‬ ‫با سرمایه داری لجام گسیخته در ایران پاسخ مثبت داد و با‬ ‫مخابره پالس های مثبت به مجتمع هــای تجاری عظیم‪،‬‬ ‫جدید و نوظهــور در مرک ِز شــه ِر و دیگر نقاط شــهر تهران‬ ‫نقش خود را به خوبی ایفا کرد‪ .‬امــا در مواجهه با نقش دوم‬ ‫«تضعیــف بــازار» و بازار زدایی مقهــور انگیزه های ملی و‬ ‫حضور تمامیت خواهانه بازاریــان در ارکان قدرت و نهادها‬ ‫شده و فروریخت‪.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫رویارویی پالسکو با بازار‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫گفت وگو با دکتر امان الله قرایی جامعه شناس‬ ‫‪2‬‬ ‫ضمن تشکر از اینکه در گفت وگو با مثلث شرکت‬ ‫کردید‪ ،‬در ابتدا بفرمایید که ساختمان پالسکو از‬ ‫نظر جامعه شناسی از چه درجه اهمیتی برخوردار‬ ‫بود؟‬ ‫یکی از عوامل مهمی که مدرنیته در جوامع صنعتی‬ ‫و مدرن مطرح کرد‪ ،‬مســاله شهرســازی اســت‪ .‬از منظر‬ ‫مدرنیته چگونگی ســاخت‪ ،‬نوعِ بافت و وضعیت شــهرها‬ ‫از لحاظ فضای شــهری و میــزان تراکــم‪ ،‬مورفولوژی و‬ ‫ریخت شناسی در شهر و همچنین پراکندگی و تراکم نسبی‬ ‫و جمعیتی شهرها اهمیت پیدا می کند‪ .‬این مساله از اوایل‬ ‫قرن بیستم بســیار مورد توجه جامعه شناسان قرار گرفت‪.‬‬ ‫شــهرها از لحاظ بافت شــهری و ساخت و ســاز و مناطق‬ ‫پرتراکم‪ ،‬اسیب های اجتماعی‪ ،‬امکانات رفاهی و تفریحی‬ ‫و موقعیت های سیاسی و استراتژیکی مورد توجه بیشتر قرار‬ ‫گرفتند‪ .‬شهرها به طور کلی از منظر های مختلف مورد نظر‬ ‫قرار می گرفتند‪ .‬از نظر جامعه شناسی ممکن است یک شهر‬ ‫بیشتر از نظر سیاسی مورد توجه قرار بگیرد که تهران یکی‬ ‫از نمونه های ان است‪ .‬شهری ممکن است از منظر زیارتی‬ ‫مورد توجه قرار گیرد‪ ،‬مانند مشــهد و قم یا اینکه شهری به‬ ‫سبب حمل و نقل و قطب اقتصادی بیشتر مورد توجه قرار‬ ‫اصل تنازع بقا یا اصل انتخاب اصلح‪ ،‬موضوع مورد توجه‬ ‫قرار گرفت‪ .‬در این تئوری امده است که شهر خود انتخاب‬ ‫می کند که چه کسانی را در خود جای دهد؛ انها در کجای‬ ‫شــهر زندگی کنند و خود شهر برای اینکه شــرایط مثبت را‬ ‫فراهم اورد‪ ،‬به افراد ساکن می گوید که شما جایتان اینجا‬ ‫نیســت و مهاجرت کنید‪ .‬به عنوان مثال اگــر فردی ببیند‬ ‫که منطقه ای از نظــر فرهنگی و اقتصادی مناســب حال‬ ‫گیرد‪ .‬تهران از منظر سیاسی به خصوص بعد از دوران قاجار‬ ‫یا قبل تر که ســبزه میدان به وجود امد‪ ،‬ســاختمان هایش‬ ‫دارای بافــت قدیمی بــود‪ .‬در ایــن مورد یــک مکتبی در‬ ‫جامعه شناســی وجود دارد که بنام مکتب جامعه شناســی‬ ‫شهری یا مکتب شیکاگو معروف اســت‪ .‬مکتب شیکاگو‬ ‫تمرکز خود را بر مطالعه شهرهای بزرگ قرار می دهد‪ .‬مثال‬ ‫کاری که در ِ‬ ‫خود شیکاگو به عنوان یک مادر شهر انجام شد‪،‬‬ ‫مورد توجه جامعه شناســانی چون پارک‪ ،‬ادوین‪ ،‬سادرلند‪،‬‬ ‫شاو و و غیره قرار گرفت که شهرهای بزرگ چه امکانات و چه‬ ‫خطراتی را در خود دارد؛ و همچنین از منظر بافت‪ ،‬ساخت‬ ‫و اسیب هایی که ممکن است در شهرها به وجود بیاید ان را‬ ‫مورد بررسی قرار می دهد‪ .‬بر اساس تئوری ریمل و بر اساس‬ ‫او نیســت‪ ،‬محل زندگی خود را تغییر می دهد یا برعکس‪.‬‬ ‫مکتب شیکاگو شهرها را از منظر ساخت شهری به صورت‬ ‫دایره های مختلفی تقســیم می کند‪ .‬از نظر جامعه شناسی‬ ‫بازار در تهران می شــود منطقه یک‪ .‬اطراف بازار تهران‪،‬‬ ‫که وزارتخانه هــای مختلف در ان قــرار دارنــد‪ ،‬در دایره‬ ‫دوم قرار می گیرند‪ .‬حال هر چه شــهر گسترش پیدا کند به‬ ‫تدریج این دایره ها زیادتر شده و جمعیت از مرکز به اطراف‬ ‫می روند‪.‬‬ ‫ساختمان پالسکو یکی از ســاختمان هایی بود که در‬ ‫ساخت و ســاز مدرنیته ایران به عنوان یک ســمبل در سال‬ ‫‪ 1341‬مطرح شد و از همان ابتدا به مرکز تولید و کسب و کار‬ ‫تبدیلشد‪.‬درقسمتپایینساختمانپالسکوقهوه خانه ای‬ ‫دکتــر امان اللــه قرایــی‬ ‫جامعه شــناس معتقد اســت‬ ‫‪« :‬جامعه شناســی شــهری‬ ‫از لحاظ ســاخت و ســاز‪ ،‬نوع‬ ‫ساخت و نوع موضوع را مورد‬ ‫بررســی قــرار می دهــد‪ .‬مثال‬ ‫ساختمان پالسکو را به عنوان‬ ‫یک نوع مدرنیته مورد بررسی قرار می دهد‪ .‬ساختمان‬ ‫پالســکو نمودی بســیار بزرگ در تهران‪ ،‬چــه از نظر‬ ‫فرهنگی و چه اجتماعی پیدا کرد چرا که اولین بود‪» .‬‬ ‫با او در این مورد گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫بــزرگ و مرکز و البــی برای افراد مختلف شــامل کســبه‪،‬‬ ‫دانشجویان و غیره بود که محلی مناسب برای بحث های‬ ‫روشنفکرانه و تجارت و کســب و کار شیک و مدرن بود‪ .‬در‬ ‫ان حوالی مجله فردوسی‪ ،‬روزنامه های کیهان و اطالعات‬ ‫نیز بود‪ .‬این بود که ساختمان پالسکو به عنوان یک پایگاه‬ ‫اجتماعی در امد‪.‬‬ ‫جامعه شناسی شــهری از لحاظ ســاخت و ساز‪ ،‬نوع‬ ‫ســاخت و نوع موضوع را مورد بررســی قرار می دهد‪ .‬مثال‬ ‫ساختمان پالسکو را به عنوان یک نوع مدرنیته مورد بررسی‬ ‫قرار می دهد‪ .‬ســاختمان پالسکو نمودی بســیار بزر ‬ ‫گ در‬ ‫تهران‪ ،‬چه از نظر فرهنگی و چه اجتماعی پیدا کرد چرا که‬ ‫اولین بود‪ .‬ساختمان پالسکو حرکت به سوی مدرنیته ایران‬ ‫را از لحاظ اجتماعی‪ ،‬سیاسی و اقتصادی و فرهنگی رقم زد‪.‬‬ ‫از نظر جامعه شناسی و همچنین مکتب تکنوکراسی ساخت‬ ‫ساختمان پالســکو جامعه را در فکر‪ ،‬اندیشه‪ ،‬رفتار و طرز‬ ‫تفکر و بینش و گرایش ها دچار تحول کرد‪.‬‬ ‫مکتب تکنوکراسی که ماتریالیســت ها ان را مطرح‬ ‫می کنند از مارکس و هگل و بعد هم جامعه شناسان امریکایی‬ ‫معتقدند انچه زندگی مردم را تغییر می دهد و سبک زندگی‬ ‫انان را عوض می کنــد و امیال‪ ،‬خواســت ها و نگرش ها و‬ ‫تاثیرات اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی سیاســی را تغییر‬ ‫می دهد‪ ،‬مادیات یا کارخانه است‪ .‬وقتی ماشین دودی به‬ ‫ایران امد زندگی مردم تغییر کرد‪ .‬دوچرخه که به ایران امد‬ ‫همین طور‪ .‬زندگی ســرعت بیشتری گرفت‪ .‬چرخ خیاطی‬ ‫و یخچال و تلویزیون به زندگی سرعت بخشیدند‪ .‬بنابراین‬ ‫ساختمان پالسکو به عنوان یک متریال و ماده دیدگاه مردم‬ ‫را نسبت به زندگی شهری تغییر داد‪ .‬می توان این گونه بیان‬ ‫کرد که اولین شکل اپارتمانی زندگی کردن از سطح به ارتفاع‬ ‫رفت‪ .‬اثبات کرد که در زمینی با مساحت کم می توان تولید‬ ‫بسیار انجام داد‪ .‬این مســاله از نظر جامعه شناسی از منظر‬ ‫تاثیرات عمیق فکری‪ ،‬اقتصادی و غیره مهم است‪ .‬از نظر‬ ‫فرهنگی نیز فکر و بینش را تغییر داد‪ .‬از نظر نوع ساخت و‬ ‫ساز‪ ،‬قدرت تفکر و خود اتکایی نشــان داد مردم ایران هم‬ ‫می توانند ســاختمان های بلند مرتبه بســازند‪ .‬ســاختمان‬ ‫پالســکو دید اقتصــادی ایران را هــم تغییــر داد‪ .‬از نظر‬ ‫جامعه شناسی دید مردم و نگاه مردم دچار تغییرات ماهوی‬ ‫شد‪ .‬ساخت ساختمان پالســکو از نظر اموزشی‪ ،‬پرورشی‬ ‫و اقتصادی هم از درجه اهمیت باالیی برخوردار است‪.‬‬ ‫به نظر شما ساخت پالسکو همراهی مدرنیته در‬ ‫افق ِ‬ ‫ِ‬ ‫دید سرمایه داری بود؟‬ ‫بله؛ ولی مــا از نظر جامعه شناســی فقط موضوع‬ ‫سرمایه داری را بررسی نمی کنیم‪ .‬یک بعد ان سرمایه داری‬ ‫بود که بروز پیــدا کرد‪ .‬از نظــر جامعه شناســی بله؛ وضع‬ ‫اقتصادی را تغییر داد‪ .‬تولیــد از پراکندگی در امد و تجمیع‬ ‫شد‪ .‬این مرکز تبدیل به یک کارتل اقتصادی شد‪ .‬هر چند‬ ‫ مکتب شیکاگو معتقد است اطراف این ساختمان به مراکز‬ ‫فساد تبدیل خواهد شد‪...‬‬ ‫چرا؟‬ ‫چون به واســطه و دلیل ورود مهاجــران از کارگر‬ ‫و غیره کنترل و نظارت ســخت می شــود‪ .‬چــون ترس از‬ ‫شناخته شدن وجود ندارد و چون کم کنترل می شود بنابراین‬ ‫می تواند به مرکز فساد مبدل شود‪ .‬اما ساختمان پالسکو از‬ ‫نظر ابعاد اسیب شناسی و نابسامانی هایی که می توانست در‬ ‫اطراف ساختمان به وجود اید‪ ،‬اینها را نداشت‪.‬‬ ‫به اعتقاد بزرگان علم جامعه شناســی جایی که مرکز‬ ‫مهاجرت است و ترس از شناخته شــدن ندارند‪ ،‬فساد زیاد‬ ‫می شود‪ .‬ساختمان پالسکو این ویژگی ها را نداشت بلکه‬ ‫تجمیع شد و تحت کنترل و نظارت قرار گرفت و اگر خالفی‬ ‫صورت می گرفت همه متوجه می شــدند‪ .‬بنابر این اسیب‬ ‫کمتر می شود‪ .‬پس ساختمان پالســکو از نظر اقتصادی‬ ‫تبدیل به یک مرکز تجاری و تولیدی و فرهنگی‪ ،‬سیاســی‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫نماد یک دوران و نشانه یک پدیده‬ ‫پالسکو از نگاهی دیگر‬ ‫رامین قربانپور‬ ‫کارشناس‬ ‫‪3‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫در خصــوص تبییــن علــل فروریختن پالســکو به‬ ‫تحلیل های فنی‪ ،‬تکنیکی و حتی سیاســی زیادی دست‬ ‫یازیده شــده اســت اما تبیین زمینه های فکری و فلسفی‬ ‫یکی از مشکالت ایرانیان در فرایند مدرنیزاسیون به بهانه‬ ‫فروریختن ساختمان پالســکو و تحلیل این حادثه از این‬ ‫منظر دلیل انشای مطلبی است که از منظرتان می گذرد‪.‬‬ ‫به زعــم بســیاری از اندیشــمندان علــوم اجتماعی‬ ‫در این دوره بود که ایــران وارد دوران مدرن شــد؛ اواخر‬ ‫دوران قاجار و اشنایی اش با غرب به مدد تسهیل روابط و‬ ‫مراودات فرهنگی و تمدنی به مدد تکنولوژی های ارتباطی‪.‬‬ ‫برای کشــوری که نقش تمدنــی ان در تاریخ جهان نقش‬ ‫قابل اعتنایی اســت و به رغم این اهمیت تاریخی اما ورود‬ ‫ان به دوران مدرن با تاخیر و با چالش هایــی روبه رو بود‪.‬‬ ‫این ورود در ظاهر شکوهمند با بیانه سیاسی همراه بود و نه‬ ‫اندیشه ورزی‪ .‬این ورود به دوران مدرن در اشکال مختلفی‬ ‫در جامعه ایــران نمود یافــت‪ .‬در رویدادهای سیاســی با‬ ‫جنبش های مختلف در فرهنگ عمومی که خود را در سبک‬ ‫زندگی و حتی پوشــش مردم متجلی کرد و البته در چهره و‬ ‫سیمای شهرها با سر براوردن ساختمان هایی بلند و مرتفع‬ ‫که قبال هرگز به خود ندیده بودند؛ مانند ساختمان پالسکو‪.‬‬ ‫ایــن رویدادها باعث شــکل گیری طبقــه اجتماعی‬ ‫جدیدی به نام طبقه متوسط شد که حوزه عمومی را شکل و‬ ‫بر روند اتفاقات سیاسی و اجتماعی تاثیرات شگرفی ایجاد‬ ‫و حتی تحوالت ساختاری گسترده و پهن دامنه ای در نظام‬ ‫سیاسی و اجتماعی و در همه شئون ان شاکله بندی کرد‪.‬‬ ‫البته تاریخ معاصر ایران نشان داده که روند مدرنیزاسیون‬ ‫در ایــران همــواره بــا اوج و حضیض هایی همــراه بوده‬ ‫اســت‪ .‬در بخش های مختلفی شــاهد رشــد بوده ایم اما‬ ‫این رشد به دلیل عدم تناســب و فقدان رشد متوازن باعث‬ ‫عدم دسترسی به توســعه شد‪ .‬توســعه‪ ،‬حلقه گمشده ای‬ ‫بوده که تحــوالت ایران معاصر را باید در پاســخ به چرایی‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫بســیار مهم شــد که می توانســت از امنیت مناســبی هم‬ ‫برخوردار باشد‪.‬‬ ‫چه طبقه از طبقات اجتماعی نسبت به پالسکو و‬ ‫تجدد گرایی توجه داشتند ‪ ،‬ایا شامل همه طبقات‬ ‫اجتماعی می شد یا طبقات خاصی که گرایش به‬ ‫مدرنیته داشتند؟‬ ‫در پاســخ به این ســوال باید گفت که به طور عام‬ ‫انهایی کــه گرایش به مدرنیته داشــتند‪ .‬بیشــتر مخاطب‬ ‫ساختمان پالسکو به عنوان یک مرکز تجدد قرار گرفتند‪.‬‬ ‫پالســکو بعدها به یک مرکز تولید و بازار بسیار مهم تبدیل‬ ‫شد‪ .‬با ظهور پالسکو قدرت و نفوذ بازار از نظر سیاسی هم‬ ‫کاهش پیدا کرد‪.‬‬ ‫چرا بازار سنتی را از بین برد؟‬ ‫بله؛ در دوره ناصرالدین شاه هر وقت مساله سیاسی‬ ‫پیش می امد می گفتند که بازار شلوغ کند‪ .‬یکی می گفت که‬ ‫در اعتراض بازار را می بندیم‪ .‬بازار حکم یک مرکز سیاسی‬ ‫مهم را داشــت‪ .‬بنابراین وقتی که ســاختمان پالســکو و‬ ‫ساختمان الومینیوم به وجود امد قدرت بازار که بتواند از نظر‬ ‫سیاسی در جامعه نقش افرینی کند و اثر گذار باشد و خود را‬ ‫به عنوان مرکز تولید اقتصادی عرض اندام کند‪ ،‬کم شد‪.‬‬ ‫در دوره اخر رضا شاه این تئوری مطرح شد که بازار را به‬ ‫خارج از تهران منتقل کنند ‪ ،‬که قدرت بازار نتواند در حکومت‬ ‫دخالت کند‪ .‬اهمیت ساختمان پالسکو از این نظر است‪.‬‬ ‫خب این یک قدرت است‪ .‬بنابراین بازار را از تجمع انداختند‬ ‫و پخش کردند‪ .‬ساختمان پالسکو از منظر قدرت سیاسی‬ ‫قدرت را از بــازار گرفت‪ .‬دیگر نمی توانســتند به حکومت‬ ‫بگویند که امروز بازار را می بندیــم! همانگونه که گفتم در‬ ‫دوره قاجاریه و حتی پس از ان بازاری هــا این کار را انجام‬ ‫می دادند‪ .‬وقتی بازار بسته می شد اقتصاد مملکت مختل‬ ‫می شد‪ .‬از تهران شروع می شد و به تبریز و اصفهان هم گاها‬ ‫می رسید‪ .‬پس ساختمان پالسکو قدرت بازار را کاهش داد‪.‬‬ ‫شاه وقتی عملکرد پالســکو را مثبت ارزیابی کرد‪ ،‬در ادامه‬ ‫امد و فروشگاهای کوروش را راه اندازی کرد‪ .‬به نوعی مرکز‬ ‫تولید از خیابان ها به یک مجتمع جمع شد که توان نظارتی‬ ‫حکومت افزایش پیدا کند‪ .‬ساختمان پالسکو به یک مرکز‬ ‫عریض و طویل تبدیل شد‪.‬‬ ‫قدرت بازار را شکست‪ .‬تولید را از انحصار بازار در اورد‪.‬‬ ‫بنابراین برای حکومت مهم بود‪ .‬ساختمان پالسکو از منظر‬ ‫اشتغال هم به یک مرکز مهم تبدیل شد‪ .‬ساختمان پالسکو‬ ‫دید فرهنگی و اجتماعی و چشم انداز اقتصادی و سیاسی‬ ‫را هم حتی عوض و همچنین مردم را مدرن کرد‪ .‬پالسکو‬ ‫تبدیل به یک مرکز مدرن خرید و فروش شد‪ .‬به عنوان یک‬ ‫سمبل اهمیت پیدا کرد‪ .‬در ایران به علت اینکه ساختمانی‬ ‫مامور شده باشد برای تضعیف بازار‪ ،‬در ان زمان ایجاد نشد‪.‬‬ ‫البته بعدها دیگر به یک امر عادی تبدیل شد‪.‬‬ ‫تهران از منظر ریخت شناسی وقتی از باال نگاه کنیم‪،‬‬ ‫بسیار اشکا الت متفاوتی دارد‪ .‬تراکم نسبی و تراکم سیاسی‬ ‫و جمعیتی متفاوت دارد‪ .‬تراکم نسبی یعنی تعداد جمعیتی‬ ‫که در ان قرار گرفته اند‪ .‬ســاختمان پالسکو باعث شد که‬ ‫تمرکز جمعیت در مرکز تهــران افزایش پیــدا کند‪ .‬تراکم‬ ‫اقتصادییعنیاینکهجمعیترابرمساحتتقسیممی کنند‪.‬‬ ‫میزان جمعیت بر میزان تولید؛ ماننــد ژاپن که زمین ندارد‬ ‫اما از نظر تراکم اقتصادی بســیار باالست‪ .‬هلند‪ ،‬دانمارک‬ ‫و هنگ کنگ تراکــم اقتصــادی دارند؛ تراکــم جمعیتــی‬ ‫ندارند‪ .‬از تراکم نســبی برخوردار نیســتند‪ .‬میزان جمعیت‬ ‫تقسیم بر میزان زمین های قابل کشت‪ .‬خیابان جمهوری و‬ ‫ساختمان پالسکو تراکم اقتصادی ایران را باال بردند‪ .‬دنیا‬ ‫به ژاپن به خاطر زمین هایش اهمیت نمی دهد بلکه به خاطر‬ ‫تولید باالســت که کشــور ژاپن اهمیت دارد‪ .‬ســاختمان‬ ‫پالسکو تولید اقتصادی ایران را باال برد و مرفولوژی‪ ،‬یعنی‬ ‫ریخت شناسی شهر تهران و تراکم نسبی را هم تغییر داد‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫عدم دسترسی به ان جســت وجو کرد‪ .‬یک بخش مهمی‬ ‫ از این بیماری ناشــی از عاریتی بودن ناقص بســیاری از‬ ‫پدیده ها از دنیای غرب و پیشرفته است‪ .‬البته عاریتی نه به‬ ‫این معنی که اساسا به عاریت گرفتن اصوال چیز بدی باشد‬ ‫چون وقتی ضرورت هایی وجود دارد و پاســخ بومی به ان‬ ‫وجود ندارد عاریت گرفتن یک رویــداد طبیعی و ضروری‬ ‫در روند تکامل اجتماعی و امیخته شدن در فرایند اقتصاد‬ ‫و فرهنگ جهانی شــده خاصه در دنیای امروز اســت‪ .‬اما‬ ‫جنبــه غیر طبیعی این پدیده کــه باعث بــروز نتایج ناگوار‬ ‫به رغم وجود رشــد و بالندگی در بخش هایــی مانند بخش‬ ‫اقتصادی به مدد رشــد درامدهای باداورده (خدا اورده یا‬ ‫هبه طبیعت) ماننــد نفت بود در گزینشــی عمل کردن ان‬ ‫بخش هایی است که به دســت اوردنش سهل و کم هزینه‬ ‫بود ســهل الوصولی و زود بازده بودن‪ ،‬محور وام گیری از‬ ‫اندیشه ها و کال مدرنیته و مدرنیسم در ایران بوده است‪ .‬به‬ ‫باور بسیاری از اندیشمندان ما ان چیزی را که وارد کرده ایم‬ ‫پوسته پدیده هاست نه هســته ان‪ ،‬نرم افزار را نگرفته و به‬ ‫اخذ ســخت افزار ان اکتفا کرده و خرســند از اینکه ظاهر‬ ‫مدرن پیدا کرده ایم به عمق اندیشه های بوجود اورنده این‬ ‫تغییرات و به این نیاز مبرم بی التفاط بوده ایم‪ .‬بی التفاطی‬ ‫به اندیشه ها و عمق پدیده ها و پشــتوانه فکری و فلسفی‬ ‫و علمی انها جامعه کلنگی از ایران امروز ســاخته اســت ؛‬ ‫جامعه ای کــه در ان هرچیــزی هر سیاســت گذاری ای‪،‬‬ ‫کوتاه مدت‪ ،‬بدون در نظر گرفتن سرنوشت اقدام و بدون‬ ‫توجه به کیفیت زاده شــدن یــک پدیده و شــرایط بلوغ و‬ ‫کهولت ان دیکته شده است‪.‬‬ ‫• ساختمان هایی مانند پالسکو که زمانی نماد یک‬ ‫دوران بود امروز فروریختنش نشانه یک بیماری است و‬ ‫مدیریت بحران پس از وقوع حادثه پالسکو نیز ناشی از‬ ‫عمق عمیق این ناخوشی اســت‪ .‬فروریختن ساختمان‬ ‫پالسکو و شــکل گیری ان رویداد غمبار و تلخ کامی اور‬ ‫نشــان داد که مــا در بحــث نرم افزاری به شــدت عقب‬ ‫افتاده ایم‪ .‬مراد از نرم افزار به خصوص در واکاوی پدیده‬ ‫حادثــه هولناک و دل بــه درد اورنده پالســکو مدیریت‬ ‫اســت‪ .‬مدیریتی که می توانســت به مدد بهره گیری از‬ ‫اصول ان و به مدد پشتوانه علمی و بهره گیری از تجارب‬ ‫جهانی از بوجود امدن حادثــه جلوگیری می کرد و حتی‬ ‫در صورت رویدادن ان از عمیق تر شــدن رنج ناشــی از‬ ‫ان ممانعت‪.‬‬ ‫به داوری نویسنده این سطور‪ ،‬این حادثه در زهدان‬ ‫ بی توجهی به بحث فکری و علمی و اندیشه ای زاده شده‬ ‫است‪ .‬این اتفاق ناشی از این اســت که ما ساختمان وارد‬ ‫می کنیم‪ ،‬معماری را اخذ و زیباســازی شــهری و هر گونه‬ ‫ظواهــر تمدنــی را وام می گیریم اما بی مهــری زیادی به‬ ‫مدیریت و نحوه به کارگیری ان برای ایجاد تناسب و قوام و‬ ‫اثرات مثبت این تسهیالت تمدنی و فرهنگی روا می داریم‬ ‫و از این امکان نه تنها برای زایند گی و توسعه بهره نمی بریم‬ ‫بلکه ان را به بذر ناگوار ســوگواری ها در مزرع ناگواری ها‬ ‫تبدیل می کنیم‪.‬‬ ‫این مقال کوتاه در این مجــال مختصر هدفی برای‬ ‫واکاوی دالیل فنی و تکنیکی به وجود امــدن این رویداد‬ ‫در ســر ندارد بلکه ســر ان دارد بــه بهانــه ای‪ ،‬پنجره ای‬ ‫کوچک به موضوعی بزرگ گشوده و تابشی بر تاریکخانه‬ ‫ بی مدیریتی های ناشی از بی التفاطی کلی به مباحث فکری‬ ‫و علمی و مدیریتی بیندازد و اذهان جریحه دار و شوکه شده‬ ‫از این حادثه را به تامل وادارد‪.‬‬ ‫بــی توجهــی بــه مبانــی و اصــول مدیریتــی و‬ ‫عدم بهره گیــری از شــیوه های نوین مدیریــت و علم روز‬ ‫جهانــی و همچنیــن پاسداشــت عادت هــای مرگــزای‬ ‫مصلحت سنجی های سیاسی نقش عمده ای در شکل یابی‬ ‫این شــاکله درد اور داشــت‪ .‬با اینکه کارشناسان از وقوع‬ ‫این حادثه خبر می دادند و خود شــهردار تهران سه ســال‬ ‫پیش از نگرانــی در خصوص خطرات بالقــوه موجود این‬ ‫ســاختمان و احتمال کشته شدن ســه چهار نفر در حادثه‬ ‫احتمالی می گفت‪ ،‬باز هیچ اقدامی نشد‪ .‬مصالح سیاسی‬ ‫یا فشارهای سیاسی و قوانین نانوشــته اما بسیار پرقدرت‬ ‫البی گری ها باعث شد از این اتفاق جلوگیری نشود‪ .‬یعنی‬ ‫در پس پشت این ساختمان نگون بخت که زمانی نمادی‬ ‫از مدرنیته به شــمار می رفت هیچ رفتار مــدرن و امروزینی‬ ‫دیده نمی شــود که مبتنی بر قانــون و اصول ســاده علم‬ ‫مدیریت باشد‪ .‬به عبارتی هیچ اصول مدیریتی را به عاریت‬ ‫نگرفته ایم هیچ رفتار مدرن و شــیوه های مدرن مدیریتی‬ ‫و علم مدیریت را مــورد توجه قرار ندادیم و هر اندیشــه و‬ ‫علم و تجربه ای از این دســت را در مسلخ بدبینی در خیمه‬ ‫مصالح سیاسی کاری به شمشــیر سوء ظن کشتیم‪.‬غافل‬ ‫از اینکه ایــن ظواهر بدون پشــت بند فکری و فلســفی و‬ ‫علمی ان‪ ،‬ما را نه تنها پیــروز نمی گرداند که ما را در توهم‬ ‫پیروزی غرق و خود شیفتگی را در خاطره جمعی ما نهادینه‬ ‫می کند و ما را به مصرف کننده غیرفعال و منفعل کاالهای‬ ‫دســت چندم فکری و فرهنگی و تمدنی‪ ...‬تبدیل می کند‬ ‫که اصول صحیح بهره برداری از ظواهــر را نیز از کفمان‬ ‫بیرون می کند‪.‬‬ ‫موج دیگر نشــانه های بیمــاری ما ایرانیــان بعد از‬ ‫فروریختن ســاختمان شــروع به خود نمایی کرد‪ .‬بعد از‬ ‫توسعه‪ ،‬حلقه گمشده ای بوده که تحوالت ایران معاصر را باید در پاسخ به چرایی‬ ‫عدم دسترسی به ان جست وجو کرد‬ ‫این اتفاق بحث ها سر این موضوع ســر گرفت که کدام‬ ‫نهاد بعــد از این رویداد به دلیل حوزه کاری اش مســئول‬ ‫است و می توانســت پیشــگیری کند که نکرد و از ادامه‬ ‫فعالیت ســاختمان پالســکو تا شروع نوســازی و مجهز‬ ‫کردن ان به سیســتم ایمنی و امنیتــی جلوگیری می کرد‬ ‫که نکرد؟ که این خود یک نشــان دیگر از عمق بیماری‬ ‫ما در مدیریت است و ان اینکه هنوز در بسیاری مسائل و‬ ‫پدیده ها متولی و مســئول ان مشخص نیست و در زمان‬ ‫رویدادهاست که مسئوالن ظهور یا غروب می کنند‪ .‬اگر‬ ‫رویدادی خوشایند باشــد متولیان زیادی ظهور می کنند‬ ‫تا این افتخار را نصیب خود ســازند اما در زمان مشکالت‬ ‫غیبتی زجــراور را بــر خاطر مکــدر و خاطــره پر در دمان‬ ‫تحمیل می کنند‪ .‬در بحث حادثه پالســکو هم این چنین‬ ‫شده است‪ .‬از انجائی که حادثه ناگواری است هر کسی‬ ‫و نهادی مســئولیت خود در خصــوص جلوگیری از روی‬ ‫دادن این اتفــاق را به دیگری تفویــض و علل بروز ان را‬ ‫به دیگری می چســباند و به عبارتی فرا فکنی می کند‪ .‬در‬ ‫یک اقدام عجیب و بهت اور ابتدا کسبه را مقصر دانستند‬ ‫یعنی متهم کردن قربانی ای که اساسا مالک انجا نبود و‬ ‫مالکیت ان به بنیاد مستضعفان تعلق داشت‪.‬شهرداری‬ ‫و اتش نشانی مقصر را بنیاد مســتضعفان می دانند و این‬ ‫بنیاد ایــن اتفاق را ناشــی از کم کاری و ضعــف مدیریت‬ ‫شهری قلمداد می کند‪ ،‬بنیاد شــهید حاضر نیست اینها را‬ ‫به عنوان شهدا بپذیرد و خانواده های انها را تحت خدمات‬ ‫حمایتی قرار دهد و بیمه ها هــم دالیلی برای گریز از این‬ ‫فاجعه ارائه می کنند تا هزینه های این اتفاقی که خسارات‬ ‫مالی و روانی شدیدی بر خانواده های انان وارد امده را از‬ ‫دوش خود پایین بیندازند و در این همهمه کشمکشی که‬ ‫بین نهادها در جریان اســت ما هنوز زیر اوار جا می مانیم‬ ‫و جان می سپاریم‪.‬‬ ‫از دیگر ســو بعد از روی دادن حادثــه امروز‪ ،‬طریق‬ ‫مدیریت بحران نیــز خود بــه بحرانی بزرگ تبدیل شــده‬ ‫است‪ .‬بحرانی که باعث شــده تا فاجعه‪ ،‬عمق پیدا کند و‬ ‫جراحت ها‪ ،‬خــدای ناکرده‪ ،‬به فوت منجر شــود و باتوجه‬ ‫به چنین توان باالی مهار بحران و تســلطی که مسئوالن‬ ‫به نمایش گذاشتند از تصور احتمال بروز حادثه ای بزرگتر‬ ‫از این‪ ،‬نگرانی عمیقی بر ما مســتولی می شــود که حتی‬ ‫از خطور ان بــه خاطرمان بر خود می لرزیم و وحشــت زیر‬ ‫پوست مان خزیده و اندوه و هراس‪ ،‬تنها نشخوار ذهنی ما ن‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫زیر ســاخت ها و ابــزاراالت و تکنولوژی هــای الزم‬ ‫امداد رســانی که ان نیــز نشــان از عدم التفــاط به بحث‬ ‫مدیریت اســت که ضروت این امکانات ســاده و اولیه را‬ ‫درک نکرده بر عمق بخشــی بــه فاجعه افــزوده و با وجود‬ ‫قابل پیشــگیری بودن این رویداد‪ ،‬اقدامات پیشگیرانه و‬ ‫اقدامات اصالحی و امدادی مغفول مانــده تا نتیجه این‬ ‫باشد که امداد رسانان به جسد کشان تبدیل شوند و به جای‬ ‫دستگیری به نعش کشی بپردازند‪ .‬اینها همه و همه ناشی‬ ‫از وجود بحرانی عمیق در بحث مدیریت اســت که به ان‬ ‫ بی التفاطی نشــان داده ایم‪ .‬به علم و روش های نوین روز‬ ‫به تکنولوژی های روز دنیا روی خوشی نشان ندادیم چرا که‬ ‫اساسا به ان بدبین بود ها یم و بیشتر به اقدامات کوتاه مدت‬ ‫و تبلیغاتی و سیاســی کاری اهتمــام ورزیده ایم‪ .‬تو گویی‬ ‫(به فرض ساختن ) هواپیما می سازیم اما برای چتر نجاتش‬ ‫فکری نمی کنیم و بلند پروازی می کنیــم اما برای کاهش‬ ‫صدمات احتمالی و پیشگیری از بلندی افتادن نیم نگاهی‬ ‫هم نکرده ایم‪ .‬یعنی اصوال ظاهر پدیده های تکنولوژیک‬ ‫و فنی و حتی اجتماعی و اقتصــادی را نقدا خریده ایم و به‬ ‫اصول و تفکر و باطن انها حتی خود را مقروض نکرده و به‬ ‫نسیه نیز خریدارش نبودیم چون اساسا به درک ان فهمی‪،‬‬ ‫یاری مان نمی کرده است‪.‬‬ ‫پالسکو‪ ،‬نقش همسو با مدرن گرایی‬ ‫گفت وگو با حسن بهشتی پور‬ ‫شدند و فعالیت های تجدد خواهانه رفته رفته از فعالیت های‬ ‫بازار های سنتی کم کرد‪.‬‬ ‫فضای اقتصادی و بومی و حتی سیاســی جامعه‬ ‫ان روز از ایــن ظرفیت برخوردار بود که کســب و‬ ‫کار به صورت سنتی جای خود را به کسب و کار به‬ ‫شکل مدرن بدهد؟‬ ‫ما همواره دچــار افراط و تفریــط در همه زمینه ها‬ ‫هســتیم‪ .‬نمایشــنامه ای تاریخــی‪ ،‬به نام شــهر قصه‪ ،‬به‬ ‫کارگردانــی اقای مفید‪ ،‬در ســال ‪ ،1347‬در تــاالر رودکی‬ ‫تهران به روی صحنه رفت‪ ،‬مضمون ان این بود که هم از‬ ‫گرانی می نالد‪ ،‬از مدرنیته لجام گسیخته انتقاد می کرد؛ از‬ ‫چاله های اسفالت تهران‪ ،‬و خیلی از مشکالت ان زمان بر‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫صحنه بود‪ .‬مشــکالتی را که در ان مقطع ذکر کرد‪ ،‬انگار‬ ‫بحث امروز و مبتالبه امروز ماست‪ .‬منتها ربط ان به موضوع‬ ‫ما درباره این است که در بخشی از این نمایشنامه امده که‬ ‫فیل امد اب بخورد و افتاد و دندانش شکست! که موضوع‬ ‫داستان الهام گرفته از داســتان مولوی است که هر کسی‬ ‫در تاریکی فیل را لمــس کرد به یک گونــه قضاوت کرد و‬ ‫بقیه ماجرا‪ .‬مردم ان روز هدف این نمایشنامه را خوب درک‬ ‫نکردند و هر کسی درباره این نمایشنامه یک چیزی گفت‪.‬‬ ‫مهم اینجا بود که اقای مفید نمادی از فرهنگ وارداتی غرب‬ ‫به ایران و مدرنیته لجام گسیخته را مورد سرزنش قرار داد؛‬ ‫اما اغلب متوجه نشدند‪ .‬او می خواست بگوید که مدرنیته و‬ ‫فرهنگ وارداتی غرب به ایران به درستی شناخته نشد؛ نه‬ ‫مخالفت مان با ایجاد فضای مدرنیتــه و نه موافقت مان با‬ ‫ان هیچ گاه شکل منطقی و درســت را پیدا نکرد‪ .‬ما امدیم‬ ‫بر اســاس نیاز خودمان و انها را بومی سازی کردیم! سپس‬ ‫معجونی شد که نه فرهنگ غربی است و نه فرهنگ سنتی‬ ‫خودمان‪.‬‬ ‫یعنی اینکه ما در ایران درک درســتی از مدرنیته‬ ‫نداشتیم؟‬ ‫دقیقا منظورم همین است‪ .‬ما در ایران درک درستی‬ ‫از مدرنیته پیدا نکرده بودیم و امدیم تغییراتی ایجاد کردیم‬ ‫و معجونی درســت کردیم به بهانه بومی سازی که نه اصل‬ ‫ان اســت و نه بدل ان‪ .‬فرهنگی وارد کشور می شود مانند‬ ‫فرهنگ فروشــگاه های زنجیره ای کوروش و یا فروشگاه‬ ‫ایران که در خیابان جمهوری راه اندازی شــد و االن به نام‬ ‫رفاه نامگذاری شد یا ساختمان پالسکو‪ ،‬همه اینها تجمیع‬ ‫شده و فاصله فروشنده و مصرف کننده کم شد‪ .‬مانند مدل‬ ‫غربی‪ .‬حاال برگردیم به سوال قبل شما که پرسیدید مردم ان‬ ‫را می پذیرفتند؟ که باید گفت موضوع برای مردم جالب بود‪.‬‬ ‫مردم پله برقی و اسانسور ندیده بودند که یک مزیت بزرگ‬ ‫در ان روزها محســوب می شــد‪ .‬از باالی چهل پنجاه متر‬ ‫تهران را تماشا نکرده بودند‪ .‬البته این به این معنا نیست که‬ ‫مردم قید بازار را زده بودند و اصال مراجعه به ان نمی کردند‪.‬‬ ‫طبقه متوسط و متوســط رو به باال از نمادهای مدرنیته در‬ ‫ایران خریــد می کردند‪ .‬جامعه مرفه البته داستان شــان با‬ ‫بقیه فرق می کرد و خریدهاشان جای دیگری بود‪ .‬هر چند‬ ‫انقالب اسالمی امد و ان مناســبات را به هم زد ولی باز هم‬ ‫به نوعی درگیر موضوع شــد‪ .‬وقتی مدرنیته وارد ایران شد‬ ‫خیلی زیاد فرهنگ بومی را تحت تاثیر قرار داد یک معجونی‬ ‫درست شد که نمی توان نامی بر ان نهاد‪ .‬انجاهایی هم که‬ ‫فرهنگ غربی را اوردیم و ان را ایرانیزه کردیم هم درســت‬ ‫عمل نکردیم‪ .‬نــه از ان جهت کــه برای فرهنــگ ایرانی‬ ‫و اســامی مان خوب نبــوده؛ ما به درســتی از ان بهره ای‬ ‫نبردیم و ان معجونی ساختیم که هویت مشخصی ندارد‪.‬‬ ‫نه اصالت فرهنگ دینی ما را دارد و نه اصالت‬ ‫سنتی مان را‪.‬‬ ‫به نظر شما ســاختمان پالســکو تا قبل از‬ ‫وقــوع انقالب اســامی توانســته هویت‬ ‫فکری و کاری خود را حفظ کند؟‬ ‫به نظــرم در هر دو مقطع ســاختمان‬ ‫پالسکو هویت کاری خودش را حفظ کرد‪ .‬البته‬ ‫اقتضائاتی به وجود امد که کارکرد گذشته دیگر‬ ‫جواب نمی داد‪ .‬مثال در مباحــث مدرنیته باید‬ ‫گفتکهساختبناهایمتجددزیادوزیادترشد‬ ‫و به نوعی مسیر اهداف و مشی فکری کارکرد‬ ‫ســاختمان پالســکو را تکمیل کرد‪ .‬اما درباره‬ ‫کارکرد فیزیکی ســاختمان پالسکو تغییراتی‬ ‫به وجود امــد‪ .‬به نوعــی باتوجه به نوســانات‬ ‫قیمت ها و خارج شــدن از یکدســتی و موارد‬ ‫دیگر شاهد هستیم که برق المع امد و در طبقه‬ ‫همکف و در نبش ساختمان پالسکو‪ ،‬فروشگاه‬ ‫بزرگی ایجاد کند و این ربطی به فعالیت های دیگر ساختمان‬ ‫پالسکو نداشت‪ .‬چون مراجعه کننده به این مرکز زیاد بود؛‬ ‫حوله برق المع در نبش ساختمان پالسکو یک شعبه بزرگ‬ ‫دایر کرد‪ .‬این مجموعه کم کم گران شد و کاالی های دیگر‬ ‫هم در انجا توزیع شــود‪ .‬ساختمان پالســکو می خواست‬ ‫مکانی برای تولید و عرضه پوشــاک باشد‪ .‬از نظر موقعیت‬ ‫مکانی هم اگر بخواهیم ساختمان پالسکو را مورد بررسی‬ ‫قرار دهیم باید گفت که ساختمان پالسکو ان زمان دقیقا در‬ ‫مرکز شهر تهران بنا شد‪ .‬خیابان فردوس و مناطق ‪ 12‬و‪13‬و‬ ‫‪ 14‬مناطق مرکزی تهران محسوب می شد و طبیعی بود که‬ ‫چنین فروشگاهی باید در مرکز شهر که دسترسی برای همه‬ ‫وجود داشته باشد ساخته شود‪ .‬خیابان جمهوری در ان زمان‬ ‫یکی از مهمترین خیابان ها محسوب می شد‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫داود رضایی چراتی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫ضمن تشکر از شرکت در گفت وگو بفرمایید سیر‬ ‫کارکرد ســاختمان پالســکو در راه انــدازی موج‬ ‫تجدد گرایی در ایران چگونه بود؟‬ ‫ساختمان پالســکو یکی از نمادهای مدرن شدن‬ ‫شهر تهران بود‪ .‬بعد ها ســاختمان الومینیوم و پس از انها‬ ‫برج ازادی نیز به یکی از نمادهای شهر تهران تبدیل شد‪.‬‬ ‫اما ساختمان پالسکو با این ایده که تولید کنندگان در طبقات‬ ‫باال و عرضه کنندگان همان تولیدات در طبقات پایین جمع‬ ‫شوند و فاصله تولید و مصرف را به حداقل برسانند‪ ،‬احداث‬ ‫شــد‪ .‬به این معنی که تولید و عرضه به هــم خیلی نزدیک‬ ‫بشود و مشتری هم انواع و اقســام تولیدات را بتواند یکجا‬ ‫انتخاب و خریداری کند‪ .‬این نگاه اولیه راه اندازی ساختمان‬ ‫پالسکو بود‪ .‬اما رفته رفته ماهیت ساختمان پالسکو کمی‬ ‫تغییر کرد و طبقــات اول و دوم کاربری هــای دیگری پیدا‬ ‫کرد‪ .‬ساختمان پالسکو بورس تولید و توزیع پوشاک بود‪.‬‬ ‫تولید کنندگان در طبقات بــاال تجمیع بودند‪ .‬به هر صورت‬ ‫ساختمان پالسکو یکی از نمادهای مهم مدرن سازی شهر‬ ‫تهران محسوب می شود و خرید مدرن و گشت و گذارهای‬ ‫ی از جامعه کرد و رفته رفته‬ ‫مدرن را وارد فرهنگ بخش مهم ‬ ‫به ســیر تکامل مدرنیته در ایران کمک کرد‪ .‬در ادامه فکر‬ ‫راه اندازی فروشــگاه های زنجیره ای کوروش توسط احمد‬ ‫خیامی به تقلید از فروشگاه های زنجیره ای در امریکا و اروپا‬ ‫در ایران پیاده شد تا با متمرکز کردن عرضه محصوالت در‬ ‫همه انواع ان‪ ،‬نقشــی مکمل برای ساختمان‬ ‫پالسکو داشته باشد‪.‬‬ ‫ایــن غرب گرایی در زمینــه تجدد به‬ ‫نوعی مقابله با بازار ســنتی در ایران‬ ‫محسوب می شد‪.‬‬ ‫البته نه الزاما ولی عمال چنین اتفاقی‬ ‫افتاد‪ .‬بهتر است اینگونه بیان کنیم که جفاست‬ ‫اگر بگوییم که احمد خیامی برای از بین بردن‬ ‫بازار دست به چنین اقدامی زده است‪ .‬او فردی‬ ‫غرب زده بود که به زعم خودش این ایده جالب‬ ‫به نظــرش امــد و فروشــگاه های زنجیره ای‬ ‫کــوروش را در تهران راه انــدازی کرد و نتیجه‬ ‫ان البته به نوعی باعث تقویت مصرف گرایی‬ ‫می شد‪ .‬بر خالف جامعه اســامی‪ ،‬در جامعه‬ ‫سرمایه داری شعار مصرف بیشتر‪ ،‬تولید بیشتر‬ ‫است؛ در جامعه اســامی‪ ،‬که البته خودمان‬ ‫هــم ان را به خوبــی در جامعه اســامی پیاده‬ ‫نکردیم‪ ،‬افراد دعوت می شــوند به صرفه جویی و درســت‬ ‫مصرف کردن؛ اما در جامعه سرمایه داری دائما افراد ترغیب‬ ‫می شوند به تولید بیشتر و مصرف بیشتر یا برعکس‪.‬‬ ‫بنابراین وقتی فروشــگاه های زنجیره ای کوروش بنا‬ ‫شــد‪ ،‬همه امکانات خرید در ان تجمیع شــد تا خانواده ها‬ ‫بیایند و خرید کننــد‪ .‬همانگونه که گفتم ایــن تفکر نیز در‬ ‫ادامه مشی فکری ساختمان پالسکو یعنی تقویت و ادامه‬ ‫روند مدرنیته در ان دوران بود‪ .‬بازار تهــران بزرگترین بازار‬ ‫خاورمیانه بوده و االن نیز هست‪ .‬بازارهای تهران‪ ،‬تبریز و‬ ‫اصفهان که جزو بازار های بزرگ منطقه به حساب می ایند‪،‬‬ ‫چه از نظر تراز مالی و چه از نظر وسعت و معماری سنتی ان با‬ ‫شروع فعالیت های ساختمان پالسکو‪ ،‬ساختمان الومینیوم‬ ‫و فروشــگاه های زنجیره ای کوروش ناخواســته تضعیف‬ ‫‪4‬‬ ‫حســن بهشــتی پور بر‬ ‫این باور اســت که ما در ایران‬ ‫درک درســتی از مدرنیته پیدا‬ ‫نکرده بودیم و امدیم تغییراتی‬ ‫ایجاد کردیم و معجونی درست‬ ‫کردیــم به بهانه بومی ســازی‬ ‫که نه اصل ان است و نه بدل ان‪ .‬فرهنگی وارد کشور‬ ‫می شــود ماننــد فرهنــگ فروشــگاه های زنجیره ای‬ ‫کوروش و یا فروشــگاه ایران که در خیابان جمهوری‬ ‫راه انــدازی شــد و االن به نام رفــاه نامگذاری شــد یا‬ ‫ساختمان پالســکو‪ ،‬همه اینها تجمیع شده و فاصله‬ ‫فروشنده و مصرف کننده کم شد‪ .‬مانند مدل غربی‪».‬‬ ‫با او در این مورد گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪45‬‬ ‫رفتار متناقض‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫یک از مسائلی که در حادثه پالسکو جلب توجه کرد رفتاری دوگانه از سوی شهروندان بود؛ طیف خاصی‬ ‫کهدراقلیتبودند‪،‬هیچفرصتیرابرایدیدهشدنوارضایهیجاناتشخصیازدستنمی دادندحتیاگربه‬ ‫قیمتجاماندننیروهایامدادیوبهخطرافتادنجاناتش نشانانوشهروندانحاضردرپالسکوتمامشود‪.‬‬ ‫گروهیدیگرامادل نگرانوضعیتمبهمشهروندانواتش نشانانیبودندکهزیراوارمحبوسشدهبودند‪.‬دراین‬ ‫پروندهبهچراییبروزایندوگانگیپرداخته ایم‪.‬‬ ‫جامعه دوگانه‬ ‫از سلفی مرگ تا مهربانی و همدلی‪ ،‬بازه واکنش ایرانیان به‬ ‫حادثه پالسکو بود‪ .‬چگونه می شود این تناقض را توضیح داد؟‬ ‫علی حاجی ناصری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫‪1‬‬ ‫حادثــه پالســکو دو روی یــک ســکه بــود؛ یکی‬ ‫لمپنیسمی که به مثابه کاتالیزوری برای یک حادثه مرگبار‬ ‫و فاجعه ای جبران ناپذیر عمل کرد و دیگری به رخ کشاندن‬ ‫مهربانی و نگرانی جامعه برای اتش نشانان و شهروندانی‬ ‫که زیراوار گرفتــار بودند و با دشــواری های فراوان پیکر‬ ‫تعدادی از انها پیدا شــد‪ .‬این یکی از نشــانه های نوعی‬ ‫دوگانگی عمیق در جامعه امروز شهری است‪.‬‬ ‫اپیزود اول‬ ‫هنوز هم با خودمان تعــارف داریم‪ .‬نمی خواهیم‬ ‫باور کنیــم کــه روی دیگــر ســکه مدرنیســم به ظاهر‬ ‫تثبیت شــده در جامعه ما‪ ،‬لمپنیســم عریان و اشکاری‬ ‫اســت که در بحران خــود را به رخ می کشــد‪ .‬با وجود‬ ‫انکــه مظاهــر مدرنیســم در جامعه ما به وضــوح دیده‬ ‫می شــود اما لمپنیســم عریان تر از انچه ما در وضعیت‬ ‫عادی می بینیم رخ می نمایاند و با ســرعت از مدرنیسم‬ ‫سبقت می گیرد‪.‬‬ ‫زمانی کــه اتفاقی ناگوار در شــهر رخ داده اســت‪،‬‬ ‫بسیاری از شهروندان به جای فراهم کردن شرایط مساعد‬ ‫برای رســیدن نیروهای امدادی درصــدد برمی ایند که با‬ ‫ویرانه جامانده از این واقعه پیش بینی نشــده‪« ،‬ســلفی»‬ ‫بگیرند و در شبکه های اجتماعی «الیک» بیشتری را از ان‬ ‫خود کنند‪ .‬هنوز امیدی هست که اتش نشانان بتوانند خود‬ ‫را به ساختمان در حال سوختن پالسکو برسانند و اتشی را‬ ‫که ارمغانش چیزی جز مرگ نیســت مهار کنند اما ازدحام‬ ‫«لشــکر ســلفی بگیران» از تردد خودروهــا و تجهیزات‬ ‫اتش نشــانی و امدادی ممانعت به عمل مــی اورد و اتش‬ ‫تا جایی زبانه می کشــد که به انفجار و ریزش ســاختمان‬ ‫منجر می شود‪.‬‬ ‫اگرچه ریزش ساختمان همگان را در بهت و حیرت‬ ‫فروبرده است اما «حماسه سلفی» هنوز پایان نیافته است‪.‬‬ ‫ویرانه های در حال سوختن پالسکو همچنان سوژه جذابی‬ ‫است برای جماعتی که هیچ ســوژه خاصی را برای سلفی‬ ‫گرفتن از دست نمی دهند‪.‬‬ ‫اتش نشــانان در حال بــه کار گرفتن همــه نیروها و‬ ‫تجهیزات خود برای رسیدن به محدوده ساختمان در حال‬ ‫ســوختن و اوارها هســتند اما برخی افراد حاضر در محل‬ ‫حادثه‪ ،‬پشت به اوارها ایستاده اند و در حال سلفی گرفتن‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫اپیزود دوم‬ ‫نمی توان همــه را به یک چوب رانــد و همه مردم‬ ‫حاضر در مقابل ســاختمان پالســکو را مطلقا دلسوز یا‬ ‫مطلقا ســلفی بگیر و بی هدف دانســت‪ .‬جمعیت حاضر‬ ‫در مقابــل پالســکو جمعیتی خاکســتری بودنــد که هر‬ ‫یک به نیتــی خاص امده بودند؛ گروهی از ســر نگرانی‬ ‫و همراهی و تالش بــرای کمک رســانی در مقابل این‬ ‫ساختمان قدیمی جمع شده بودند و برخی دیگر به دنبال‬ ‫هیجان و ارضای حس دیده شــدن بودنــد که خود را به‬ ‫محــل حادثه رســاندند و با ســلفی های متعــدد‪ ،‬امتیاز‬ ‫بی محتوای خــود را در شــبکه های اجتماعی و فضای‬ ‫مجازی باال بردند‪.‬‬ ‫ابراز احساســات در هر جامعه ای از ســوی طبقات‬ ‫مختلف اجتماعــی متفــاوت از یکدیگر اســت؛ طبقات‬ ‫زحمتکــش و مــادون متوســط‪ ،‬از قلمــرو فکــری طبقه‬ ‫متوســط دور هســتند‪ .‬جنــس حساســیت پذیری انهــا و‬ ‫واکنش پذیری شان متفاوت از جنس طبقه متوسط است؛‬ ‫خاصه انجایی کــه قانون گرایی و کمک به نظم اجتماعی‬ ‫در طبقه متوسط بیشتر است‪.‬‬ ‫همچنیــن انجایی که طبقه متوســط بــر مطالبات‬ ‫توســعه گرا‪ ،‬دموکراتیــک و مدنــی تاکیــد دارد‪ ،‬طبقات‬ ‫زحمتکش فاقد این خصیصه بوده و در مضیقه مالی است‪.‬‬ ‫بدین ترتیب در بزنگاه هــای اجتماعی و وقایــع بحرانی‪،‬‬ ‫توان کنــش معطوف به هــدف و عقالنیــت پایین تری را‬ ‫نمایش می دهــد‪ .‬این همان نقطه ای اســت کــه بر نظر‬ ‫تئوریسین های جامعه شناسی بر تاثیرگذاری فقر و اقتصاد‬ ‫به عنوان زیربنا بر فرهنگ و اخــاق به عنوان روبنا صحه‬ ‫می گذارد‪.‬‬ ‫در واقع می توان این گونه نتیجه گیری کرد که طیف‬ ‫اغلب جامعه ایران در چنیــن رخدادهایی ابراز همدردی و‬ ‫نگرانی و دلسوزی خود را به منصه ظهور می گذارند و طیف‬ ‫اقلیت بسیار محدودی با رفتارهای نابهنجار‪ ،‬حاشیه هایی‬ ‫را برای این رخدادها می افرینند‪.‬‬ ‫کافی است به واکنش جامعه نســبت به این رفتارها‬ ‫در شبکه های اجتماعی نگاهی بیندازید تا ببینید کفه ترازو‬ ‫به نفع کدام طیــف و گروه ســنگینی می کنــد‪ .‬دوگانگی‬ ‫در جامعــه ایــران همچنــان پررنــگ اســت و اختــاف‬ ‫دیدگاه های اجتماعی در چنین برهه هایی خود را به نمایش‬ ‫می گذارد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫تلویزیون را روشــن می کند و با صحنــه ای هولناک‬ ‫مواجه می شــود‪ .‬خبرنگار حاضر در صحنه حادثه ناگهان‬ ‫اعالم می کند که هم اکنون ساختمان پالسکو فروریخت‪.‬‬ ‫امیزه ای از احساســات مختلفی همچــون بهت‪ ،‬ترس‪،‬‬ ‫نگرانی و البته دلســوزی برای اتش نشــانان و شهروندان‬ ‫گرفتار در ســاختمان ‪ ۱۵‬طبقه ای که فروریخته است‪ ،‬در‬ ‫وجودش بروز می یابد‪.‬‬ ‫نمی داند چه اتفاقی رخ خواهد داد‪ .‬غمی ناخواسته‬ ‫در دلش او را درگیر می کند و هر لحظه منتظر اســت ببیند‬ ‫چه اتفاقی رخ می دهد و سرنوشت گرفتاران در اتش و زیر‬ ‫اوار چه خواهد شد‪.‬‬ ‫دقایق‪ ،‬ساعت ها و روزها می گذرد و هر خبر جدیدی‬ ‫که اعالم می شــود‪ ،‬احساســاتش را برمی انگیزد و سبب‬ ‫می شــود نگرانــی و ناراحتــی اش جلــوه بیشــتری یابد‪.‬‬ ‫می داند که حضورش در صحنه حادثه نه تنها به حل ماجرا‬ ‫کمکی نمی کند بلکه اگر هــزاران فرد دیگر همچون او به‬ ‫محل حادثه بروند‪ ،‬حضورشــان بــرای نیروهای امدادی‬ ‫دســت وپاگیر خواهد بــود و رونــد امدادرســانی را مختل‬ ‫خواهد کرد‪.‬‬ ‫روی دیگر ســکه حادثــه پالســکو‪ ،‬همراهی های‬ ‫مردم در امدادرســانی‪ ،‬ابراز همدردی با اتش نشــان ها‪،‬‬ ‫دلسوزی و نگرانی و همچنین ابراز محبت و همدلی مردم با‬ ‫حادثه دیدگان و قربانیان این اتفاق تلخ است‪.‬‬ ‫امان اللــه قرایی مقــدم جامعه شــناس در این باره‬ ‫چنین می گوید‪« :‬برخــاف عده ای که مردم را در جریان‬ ‫این اتفاق مقصــر قلمداد می کننــد‪ ،‬نه تنها نبایــد انها را‬ ‫ســرزنش کرد بلکه باید نســبت بــه این حــس همدلی و‬ ‫همراهی انها مفتخر بود‪ .‬در جریان اتش سوزی پالسکو‪،‬‬ ‫مردم با واقعه ای مواجه شدند که ســاختمانی که الگوی‬ ‫توسعه یافتگی و مدرنیته بود‪ ،‬برای اولین بار در این حجم‬ ‫عظیم دچار اتش ســوزی و تخریب شــد‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫واقعیت کدام است؟‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫هستند؛ ان هم با لبخندی بر لب که گویی هیچ اتفاقی در‬ ‫پیرامون شان رخ نداده است‪.‬‬ ‫اگر امروز بسیاری از شهروندان در صحنه های حادثه‬ ‫واکنش های نامعقول از خود نشان می دهند و نکات ایمنی‬ ‫را نقض می کنند و حساســیتی نسبت به دستورالعمل های‬ ‫نیروهای امدادرسانی ندارند‪ ،‬به دلیل ان است که نمی دانند‬ ‫یا نمی خواهند بپذیرند که واکنش های احساسی و نامعقول‬ ‫به جلوگیــری از حادثه بزرگ تــر یا رفع حادثــه پیش امده‬ ‫کمکی نمی کند‪.‬‬ ‫مخلــص کالم انکه ســرمایه و حاصل عمر عده ای‬ ‫از هموطنان در کام اتش تبدیل به خاکســتر می شــود و‬ ‫عده ای دیگر در لباس اتش نشــانی و نیروهای امدادی‪،‬‬ ‫جان خــود را به خطــر انداخته اند تا موجــب جلوگیری از‬ ‫گسترش و مهار اتش سوزی شوند اما در این میان برخی‪،‬‬ ‫در حالی که گوشــی تلفن همراه به دســت دارند در حال‬ ‫گرفتن عکس های ســلفی از خود با این صحنه جانســوز‬ ‫بودنــد و کار را به جایی رســاندند که باعــث کندی انجام‬ ‫عملیات امدادرسانی شدند‪.‬‬ ‫با وجود درخواســت پلیس و ماموران اتش نشانی و‬ ‫نیروهای امدادی‪ ،‬گویی عده ای ماموریت ویژه برای امدن‬ ‫به صحنه حادثه داشــته و در انتهای این ماموریت از خود‬ ‫صحنه عکسبرداری می کردند تا به دیگران هم نشان دهند‬ ‫سهمی در فاجعه ساختمان پالسکو داشتند؛ اما سهم انها‬ ‫لبخند و عکس های ســلفی بود که بیش از همه نکات تلخ‬ ‫باعث ازار روحی و عاطفی مامورین و شهروندان می شد‪.‬‬ ‫امان الله قرایی مقدم‪ ،‬جامعه شناس در این رابطه می گوید‪:‬‬ ‫«این موضوع در همه جا وجود دارد و تنها ریشه در فضای‬ ‫اجتماعی ما ندارد‪ .‬البته باید حســاب افــرادی را که بیمار‬ ‫یا در موقعیت های خاص به دنبال سوءاســتفاده هستند از‬ ‫مردم عادی جدا کرد‪.‬‬ ‫به طور کلی باید توجه داشــته باشــیم کــه جماعت‬ ‫با گروه فرق دارد‪ .‬انچه در حادثه پالســکو دیدیم شــامل‬ ‫تعریــف جماعت می شــد؛ یعنی تعــدادی از افــراد که بر‬ ‫اثر حادثه ای دورهم جمع می شــوند‪ ،‬تفکر منطقی شــان‬ ‫کم می شــود و به جای ان روحیه احساســی بر انها حاکم‬ ‫می شود‪».‬‬ ‫شــاید یکی از دالیلی کــه بتوان بــرای علت حضور‬ ‫گسترده این دسته از مردم در صحنه حادثه بیان کرد این‬ ‫باشد که انها از یک سو میل به حضور در اتفاقی هیجان امیز‬ ‫را در درون خود احساس می کنند و دستی پنهان انها را به‬ ‫میدان می اورد و از ســوی دیگر میل به دیده شدن دارند و‬ ‫تمایل شان بر این است که بدون صرف هزینه های کالن‪،‬‬ ‫در انظار عمومی دیده شوند‪.‬‬ ‫چهره خنــدان چهره های در حال صحبــت کردن با‬ ‫تلفن همــراه در مقابل دوربین هــای تلویزیونــی را به یاد‬ ‫بیاورید تا ببینید این میل به دیده شــدن چه شور و اشتیاق‬ ‫درونی وصف ناپذیری را در درون این دسته از افراد ایجاد‬ ‫کرده که در صحنه حادثه ای تلخ همچون پالسکو‪ ،‬لبخند‬ ‫خوشحالی بر لب دارند و نشانه خاصی از ناراحتی و نگرانی‬ ‫در چهره انها دیده نمی شود‪.‬‬ ‫هنوز حادثه به بحران نرسیده است و کنار رفتن لشکر‬ ‫سلفی بگیران می تواند از وقوع حادثه بزرگتر جلوگیری کند‬ ‫اما هیچ هشداری در انها اثر نمی کند و این ارضای درونی‬ ‫از حضور در صحنه ای هیجان انگیز و گرفتن سلفی با بنایی‬ ‫ویران شــده ارزش باالتری دارد از جان انسان هایی که در‬ ‫حال سوختن در اتش هســتند یا خروارها خاک روی شان‬ ‫ریخته و هر لحظه کمک نیرو های امدادی می تواند شانس‬ ‫زنده بودن انها را افزایش دهد‪.‬‬ ‫جالب تــر انکــه ایــن دســته از افــراد‪ ،‬پــس از‬ ‫وخیم شــدن شــرایط‪ ،‬از هیچ نقد گزند ه ای نســبت به‬ ‫دستگاه های مسئول و نیروهای امدادی دریغ نمی ورزند‬ ‫و انها را عامل قصــور و تقصیر در جلوگیــری از حادثه و‬ ‫رفع ان می دانند‪.‬‬ ‫علم روانشناســی نیز این رفتار را «اثر تماشــاچی»‬ ‫می نامد و معتقد است که برخی افراد در مواجهه با شرایط‬ ‫خاص معموال فکــر می کنند که مســئولیت بر عهده افراد‬ ‫دیگر است و هیچ مســئولیتی را متوجه خود نمی دانند؛ از‬ ‫این رو فقط به تماشا می ایستند‪.‬‬ ‫زمانــی که فــردی مســئولیتی برای خــود‪ ،‬حس‬ ‫نکند انتظــاری جز این از او نمــی رود‪ .‬حتی اگر فردی‬ ‫بخواهد کمک کند بــه تنهایی نمی توانــد راه به جایی‬ ‫ببرد‪ .‬جوامع امروز فردگرا شد ه اند و فقط به دنبال منافع‬ ‫شخصی خود هســتند و افراد کمتر احساس مسئولیت‬ ‫اجتماعــی می کننــد‪ .‬ســاد ه ترین راهی کــه می تواند‬ ‫از ادامــه این رونــد جلوگیری کنــد تبییــن اتفاقاتی از‬ ‫اینســت به عنوان یک مشــکل اجتماعــی و اموزش به‬ ‫شهروندان است‪.‬‬ ‫در واقــع می تــوان گفــت جامعه مــا یــک جامعه‬ ‫شبه مدرنیســتی است که نشــانه های مدرنیته در ظاهر به‬ ‫روشنی و وضوح دیده می شود اما در بطن قضیه نمی توان‬ ‫رفتارهای یک جامعه مــدرن را در جامعه مشــاهده کرد‪.‬‬ ‫می توان ایــن ادعا را هر روزه در اتفاقات شــهری ‪ -‬به ویژه‬ ‫در کالنشهرها ‪ -‬به روشنی دید که هر اتفاق تلخ یا شیرینی‬ ‫که رخ می دهد‪ ،‬خیل عظیمی از افــراد حاضر در صحنه‪،‬‬ ‫گوشی های تلفن همراه خود را باالی دست گرفته اند و در‬ ‫حال عکسبرداری‪ ،‬فیلمبرداری یا سلفی گرفتن از صحنه‬ ‫واقعه هســتند‪ .‬چه نیک گفته اند که تکنولوژی در جامعه‬ ‫ما وارد شده اســت بدون انکه برایش فرهنگ سازی جدی‬ ‫انجام شده باشد‪.‬‬ ‫مردم حس نوســتالژی عمیقی نســبت به این ساختمان‬ ‫داشتند و هم از سر دلسوزی و هم از ســر کنجاوی رفتند‬ ‫ببینند چــه اتفاقی افتاده اســت‪ .‬از ســوی دیگــر‪ ،‬خود‬ ‫ان منطقه بســیار پرجمعیت اســت و مردم زیادی در ان‬ ‫نزدیکی بودند که به این حجم انبوه منجر شــد؛ بنابراین‬ ‫نباید انگشت اتهام را به سمت کسانی گرفت که در مقابل‬ ‫ساختمان پالسکو حاضر شدند‪».‬‬ ‫این جامعه شــناس معتقد اســت‪« :‬اگرچه حضور و‬ ‫تجمع مردم منجر به بروز مشکالتی در روند امدادرسانی شد‬ ‫اما طبیعی است که افراد در چنین شرایطی‪ ،‬قدرت تجزیه‬ ‫و تحلیل و تفکر منطقی نداشته باشــند‪ .‬در واقع انچه انها‬ ‫را به سمت ساختمان کشاند‪ ،‬احساس تعلق و همبستگی‬ ‫بود که نسبت به این موضوع داشتند و فکر می کردند شاید‬ ‫بتوانند کمکی کنند‪ .‬بالفاصله هم وقتی متوجه شدند که‬ ‫حضورشان مانع امدادرسانی می شود ‪ ،‬با ماموران همکاری‬ ‫کردند و از فضا دور شدند‪».‬‬ ‫ابــراز همدلی و نگرانی و دلســوزی خیــل عظیمی‬ ‫ از مردم با حادثه دیدگان پالســکو نشــان از ان دارد که‬ ‫مهر و محبت همچنان در فرهنگ ما زنده اســت و هرچه‬ ‫حادثه بزرگتر باشــد‪ ،‬این رفتارها بیشتر خود را به نمایش‬ ‫می گذارد‪.‬‬ ‫‪47‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫بحرانانسجام‬ ‫اسیب شناسیاجتماعیفاجعهپالسکو‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫‪2‬‬ ‫عباس نعیمی‬ ‫جامعه شناس‬ ‫اتش سوزی و ریزش ســاختمان پالســکو در حالی‬ ‫رخ داد کــه هجوم و توقــف جمعیت در محــل واقعه‪ ،‬راه‬ ‫امدادرسانی را مسدود کرد‪ .‬از ســوی دیگر در شبکه های‬ ‫اجتماعی‪ ،‬موجی گســترده از واکنش هــای منتقدانه به‬ ‫این تجمع کنندگان بــه راه افتاد‪ .‬اگر بخواهیــم به تبیین‬ ‫این پدیده بپردازیم‪ ،‬بایستی ان را به عنوان یک مجموعه‬ ‫موردبررســی قرار دهیــم‪ .‬نظریه نیــل اسملســر در باب‬ ‫رفتار جمعی‪ ،‬نظریه کورن هاوزر در بــاب جامعه توده وار و‬ ‫نظریات مارکسیســتی در باب اقتصاد سیاسی می تواند در‬ ‫بررسی این حادثه مورد توجه واقع شود‪.‬‬ ‫‪ .۱‬رفتار جمعی خیابانی‪ :‬جمعیت مقابل پالســکو‬ ‫جمعیتی اســت «پراکنده فشــرده»؛ اگرچــه در مواجهه‬ ‫با واقعه‪ ،‬واکنشــی مشــترک دارد اما فاقد انسجام است‪.‬‬ ‫انچه این پراکنده ها را دورهم جمع کرد‪ ،‬اشــتیاق است و‬ ‫هراس‪ .‬حضور همزمــان دو حالت متضاد در فــرد او را به‬ ‫چنین واکنشی وامی دارد‪ .‬میل به تجربه و مشاهده داللت‬ ‫اشــتیاق و موضوعیت پدیــده داللت هــراس دارد‪ .‬این‬ ‫ماهیت متضاد از کجا نشات می گیرد؟‬ ‫الف‪ .‬عدم بلوغ جامعه مدنی‬ ‫ب‪ .‬پرولتاریزه شدن شهری‬ ‫در مولفــه نخســت‪ ،‬پراکندگی رابطه مســتقیم دارد‬ ‫با کودک وارگی جامعه مدنی؛ یعنی جامعــه مدنی به بلوغ‬ ‫نرسیده از این رو جمعیت مذکور را تحت پوشش قرار نداده‬ ‫اســت‪ .‬حجم جامعه مدنی محدود اســت و اموزش مدنی‬ ‫به جمعیت مذکور منتقل نشــده است‪ .‬گویی انها از جزیره‬ ‫مدنی دور افتاده انــد و بایدها و نبایدهــا را فرانگرفته اند‪.‬‬ ‫بنابراین واکنش شــان تلفیق اشــتیاق ‪ -‬هراس اســت که‬ ‫نفراتی نامرتبــط با یکدیگــر را دورهم جمع کرده اســت‪.‬‬ ‫مولفه دوم به توســعه ملی و فقر اقتصــادی باز می گردد‪.‬‬ ‫طبقــات زحمتکــش و مادون متوســط‪ ،‬از قلمــرو فکری‬ ‫طبقه متوسط دور هســتند‪ .‬جنس حساسیت پذیری انها و‬ ‫واکنش پذیری شان متفاوت از جنس طبقه متوسط است؛‬ ‫خاصه انجایی کــه قانون گرایی و کمک به نظم اجتماعی‬ ‫در طبقه متوسط بیشتر اســت‪ .‬همچنین انجایی که طبقه‬ ‫متوسط بر مطالبات توسعه گرا و مدنی تاکید دارد‪ ،‬طبقات‬ ‫زحمتکش فاقد این خصیصه بوده و در مضیقه مالی است‪.‬‬ ‫بدین ترتیب در بزنگاه هــای اجتماعی و وقایــع بحرانی‪،‬‬ ‫جمعیت مقابل پالســکو جمعیتی اســت‬ ‫«پراکنده فشــرده»؛ اگرچه در مواجهه‬ ‫با واقعه‪ ،‬واکنشی مشــترک دارد اما فاقد‬ ‫انســجام اســت‪ .‬انچه ایــن پراکنده ها‬ ‫را دورهــم جمع کرد‪ ،‬اشــتیاق اســت و‬ ‫هراس‪ .‬حضور همزمان دو حالت متضاد‬ ‫در فرد او را به چنین واکنشی وامی دارد‬ ‫توان کنــش معطوف به هــدف و عقالنیــت پایین تری را‬ ‫نمایــش می دهد‪ .‬ایــن همان نقطه ای اســت کــه فقر و‬ ‫اقتصاد به عنوان زیربنا بر فرهنگ و اخالق به عنوان روبنا‬ ‫اثر می گذارد‪.‬‬ ‫‪ .۲‬کنش جمعی مجازی‪ :‬واکنش هــای نقد امیز و‬ ‫بعضا همراه با خودزنی ایرانی یا جهان ســومی‪ ،‬نسبت به‬ ‫سوءرفتار جمعیت حاضر در واقعه و فیلمبرداری و عکاسی‪،‬‬ ‫به شکل انبوه و موجی فراگیر در شبکه های اجتماعی خود‬ ‫را بروز داد‪ .‬این امر خود بیانگر دو نکته است‪:‬‬ ‫الف‪ .‬وجدان جمعی همچنــان فعالیت دارد و اگرچه‬ ‫نتواند در واقعیت خودش را بروز دهد اما در جهان مجازی‬ ‫بیان می شود‪ .‬به نظر می رســد بخش مهمی از کنشگری‬ ‫جمعی به خاطر محدودیت ها و تهدیــدات جهان واقعی‪،‬‬ ‫به جهان مجــازی کوچ کرده اســت‪ .‬در انجا ابــراز وجود‬ ‫می کند و حساســیت نشــان می دهد‪ .‬حتی اگر گفته شود‬ ‫«همدردی هــای مجازی جهــت ابراز وجود شــخصی و‬ ‫جوگیری اســت‪ ،‬بنابراین فایده ندارد»‪ ،‬اما بازهم به لحاظ‬ ‫جامعه شناختی حائزاهمیت و مثبت است‪.‬‬ ‫ب‪ .‬دقت در پایــگاه طبقاتی این کنشــگران بیانگر‬ ‫تعلق انها به طبقه متوســط اســت؛ گرچه طبقه متوسطی‬ ‫که در سال های اخیر نزول داده شده است‪ .‬نگاه نقدامیز‬ ‫و مطالبه گــر به لحاظ مدنــی و اخالق اجتماعــی در این‬ ‫کنشگران مجازی وجود دارد‪ .‬انســجام جمعی نیز به طور‬ ‫نسبی در انها دیده می شــود که میل به سازماندهی دارند‪.‬‬ ‫برخالف طبقات زحمتکش و فقیر که به ان اشاره شد‪.‬‬ ‫فقداناموزشسیستماتیک‬ ‫چرا شهروندان نکات ایمنی را نقض می کنند؟‬ ‫علی نصری‬ ‫جامعه شناس‬ ‫‪3‬‬ ‫در ایالت انتاریوی کانادا سالی دو بار در تمام مدارس‪،‬‬ ‫ســاختمان های مســکونی‪ ،‬ادارات و مراکز خرید تمرین‬ ‫«ســناریوی اتش ســوزی» اجرا می شــود‪ .‬در این تمرین‬ ‫به طور ناگهانی و غیرمنتظره اژیــر خطر به صدا در می اید و‬ ‫همه افراد حاضر در ساختمان موظف اند که در مدت زمان‬ ‫مشــخصی خودشــان را به یک مکان امن در خیابان و با‬ ‫چند متر فاصله از ساختمان برسانند و همواره راه نیروهای‬ ‫اتش نشــانی و امدادرســان را باز نگه دارند‪ .‬تکــرار مداوم‬ ‫این تمرینات در طول ســال های متمادی از ســنین پایین‬ ‫عالوه بر اموزش اجبــاری مبانی ایمنــی «‪ »Fire code‬به‬ ‫تمام صاحبان امالک تجاری و مسئوالن مدارس و ادارات‬ ‫و همچنین صدور جرائم ســنگین بــرای هرگونه تخطی از‬ ‫قوانین و ائین نامه های ایمنی‪ ،‬باعث شــده که شهروندان‬ ‫این ایالت با وجود پیشــینه های فرهنگــی متنوع به خوبی‬ ‫بدانند که در شرایط حادثه چگونه بهتر عمل کنند‪ .‬در ایران‬ ‫با وجود تجربه هشت سال جنگ و برخورداری از رتبه ششم‬ ‫جهان در وقوع حوادث طبیعی و قرار داشــتن اکثر مناطق‬ ‫کشور بر گســل های زمین لرزه و متراکم بودن جمعیت در‬ ‫شــهرهای بزرگ و کمبود امکانات امدادرسانی‪ ،‬هیچ گونه‬ ‫تمرین و اموزش سیستماتیک شهروندان در برابر حوادث‬ ‫ناگوار وجود ندارد‪ .‬اگر امروز بسیاری از شهروندان ایرانی‬ ‫در صحنه های حوادث واکنش های نامعقولی از خود نشان‬ ‫می دهند و دچار سردرگمی می شوند و نکات ایمنی را نقض‬ ‫میل به تماشای مرگ‬ ‫مقصران خود قربانی هستند‬ ‫علی فیروزابادی‬ ‫روانشناس اجتماعی‬ ‫‪4‬‬ ‫در گوشه ای از شهر خبر از شــکل گیری سانحه ای‬ ‫که از ان بــوی فاجعه و مــرگ می اید به گوش می رســد‪.‬‬ ‫من‪ ،‬شــهروند ســرزمینی با قدمتی چند هزار ساله در عمق‬ ‫وجودم هیجانی را حس می کنم که حســی دوگانه در من‬ ‫برمی انگیزاند‪ .‬به تماشای ماجرا می روم تا دنیای درون را‬ ‫بر تصویر بیرون بیفکنم و بازشناسمش‪.‬‬ ‫تصویــر بیــرون از مــرگ می گویــد؛ از اوار و بــوی‬ ‫ســوختگی اندام انســانی و خاکی که اوار می شود بر سر‬ ‫انســان هایی مانند من‪ .‬چــه نیرویی مرا چنیــن به حرکت‬ ‫وا می دارد که گاه برخالف نیروی حیــات علیه خود عمل‬ ‫کرده و دســت به دوربین در ســاختمانی که هر ان امکان‬ ‫اوار شدنش است به سلفی گرفتن ســرگرم شوم‪ .‬گویی با‬ ‫یک کاتارســیس یک پاالیش روانی روبه روییم که در یک‬ ‫رابطه «سادومازوخیســتیک» با تجربه ای که شــاهد ان‬ ‫هستیم نمود می یابد‪.‬‬ ‫در این میــان گاه خــود را به جای انکه می ســوزد‬ ‫می گذارم و همگام و همنوا و همدل با او بر حال زار خود‬ ‫می گریم اما روی دیگر سکه لذت است که از این حس‬ ‫و حال می برم که خود دامنم را از این ماجرا به ســامت‬ ‫برکشیده و انچه پیش چشــم دارم به من فرصتی را عطا‬ ‫می کند که تمامی فانتزی های خشــم و پرخاشــگری و‬ ‫احساســات منفی انباشــته شــده در وجودم را تخلیه و‬ ‫ازاد کنم‪.‬‬ ‫اریک فروم پیش از این به ما یاداور شــد که انسان‬ ‫ان هنگام که نتوانســت از قابلیت هــای درون خود برای‬ ‫شکوفا کردن شــخصیتش و زایندگی خالق استفاده کند‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫می کنند و حساسیتی نسبت به دستورالعمل های نیروهای‬ ‫امدادرســانی ندارند‪ ،‬دلیلش چیزی نیست جز فقدان یک‬ ‫ش سیســتماتیک برای اماده ســازی انها برای چنین‬ ‫اموز ‬ ‫شرایطی‪ .‬اما واکنش های احساســی و نامعقول و فقدان‬ ‫مدیریت عاطفی در مواجهه با حوادث غیرمترقبه محدود به‬ ‫صحن ه حادثه نمی شود‪ .‬چه بهتر بود که واکنش های جمعی‬ ‫در برابر چنین حوادث دلخراشــی تقویت «هم بستگی» و‬ ‫«نوع دوســتی» و برنامه ریزی برای حمایــت از قربانیان و‬ ‫اصالح نواقص ایمنی موجود بود‪ .‬رعایت نکات ایمنی در‬ ‫مواجهه با حوادث غیرمترقبه را می توان با برنامه ریزی ها و‬ ‫سیاســت گذاری های دقیق از طریق «نهاد های رسمی»‬ ‫اموزش داد؛ همان طور که مثال در ســال های گذشته در‬ ‫مورد «بستن کمربند ایمنی» یا «حفاظت از محیط زیست»‬ ‫تولید اگاهی و ایجاد حساسیت مناسبی صورت گرفته است‪.‬‬ ‫اما اصالح رفتارهای جمعی در شبکه های اجتماعی نیازمند‬ ‫همت کــردن برای «یک قــدم» فاصله گرفتــن از خود و‬ ‫بازنگری واکنش های لحظه ای و مدیریت درست عواطف‬ ‫و احساسات خود است؛ این یک مسئولیت فردی است‪.‬‬ ‫به ســوی نابود کردن خود و دیگری سوق می یابد‪ .‬انسان‬ ‫تخریب گر از احســاس ناتوانی خود در برابر دنیا از طریق‬ ‫نابود کردن ان می گریزد‪ .‬نابودی دیگری به او احســاس‬ ‫امنیت می دهد‪« :‬وقتی دنیا نابود شد چه کسی می تواند به‬ ‫من صدمه بزند؟» در تخریب دیگری برخاســته از ناتوانی‬ ‫ماســت که مفری برای ارضا و راهی برای احساس قدرت‬ ‫و امنیت می یابد‪ .‬انسان ناتوان و درمانده‪ ،‬همدلی اش نیز‬ ‫سطحی و باسمه ای می شود‪.‬‬ ‫در یــک واکنش ســازی نمایشــی گاه به ان ســو‬ ‫می رود و تئاتری از دلســوزی و اشک و اه ایجاد می کند‬ ‫که چون کفی بر ســطح رودخانه ای به عمق یک وجب‬ ‫تنها جوش و خروش دارد و به همان ســرعتی که بر اب‬ ‫پدیدار می شود محو می گردد‪ .‬این جاست که در مثلث‬ ‫قربانی‪ -‬مرتکب‪ -‬ناجی جای ما به شــکل مداوم در این‬ ‫بازی زندگی جابه جا می شــود‪ .‬انان که به تماشــا امدند‬ ‫و ازدحامشــان بدل به عاملی برای قربانی شدن بیشتر‬ ‫همنوعــان و هموطنــان ما شــد مرتکبینی انــد که خود‬ ‫قربانی شرایطی هســتند که از انها انسان هایی ناتوان‪،‬‬ ‫درمانــده و ناامــن ســاخته که چــون فرصــت زایندگی‬ ‫نیافته اند به تخریب و مرگ دوســتی روی اورده اند‪ .‬این‬ ‫اول بار نبود‪ ،‬اخرین بار هم نیست‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪49‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫تمایل انسان به دیده شدن‬ ‫لشگر سلفی بگیران مقابل پالسکو چه می کردند؟‬ ‫سیامک زند رضوی‬ ‫استاد جامعه شناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان‬ ‫‪5‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫برای کســانی که از دور دســتی بر اتش و دســتی بر‬ ‫خاکستر دارند‪ ،‬ماجرا ســاده است؛ فاجعه ای اتفاق افتاده‬ ‫و اولین واکنشی که فضای وب به ان نشان می دهد‪ ،‬این‬ ‫اســت که به مردم‪ ،‬به جوان ها انگ می زنند و حتی انها را‬ ‫متهم به این می کننــد که مانع کار امداد شــده اند و مقصر‬ ‫کشته شدن افراد ند و وقوع بخشــی از این فاجعه برعهده‬ ‫انهایی بوده کــه راه را بند اورده بودنــد‪ .‬فراموش می کنند‬ ‫یک تصادف ساده رانندگی هم راه را درتهران بند می اورد؛‬ ‫ان هم در فصل زمســتان و انبوه جوانان جویای لقمه نانی‬ ‫که از دور و نزدیــک راهی تهران شــده و از زور بیکاری در‬ ‫خیابان ها قدم می زنند‪.‬‬ ‫بیایید از زوایه دیگری به این قصه نگاه کنیم؛ درست‬ ‫است کسانی با ساختمان سلفی گرفتند یا دورتر ایستادند و‬ ‫فیلم گرفتند‪ .‬من از شــما می پرسم‪ :‬چه کسانی هستند که‬ ‫این سلفی ها و این اخبار را تیتر و منتشر می کنند؟‬ ‫این در حالی است که در اتفاقات فاجعه بار قبلی اولین‬ ‫سوال این بود که مالک ساختمان کیست؟ چرا مالک اگر‬ ‫اخطاری در ارتباط با عدم ایمنی ساختمانش دریافت کرده‪،‬‬ ‫برای ان فکری نکرده‪ ،‬سوال بعد این بود که چرا شهرداری‬ ‫اخطارها را به موقع نفرســتاده و اگر فرســتاده چرا پیگیری‬ ‫نکرده است؟ در ساختمانی که بیش از‪ ۵۰۰‬تولیدی و حدود‬ ‫‪ ۴۰۰۰‬نفر شاغل بوده و امروز شغل شان را از دست داده اند‬ ‫صاحبان کارگاه ها برای ایمنی انان و سرمایه خود چه کرده‬ ‫بودند؟ ظاهرا تنها ‪ ۱۰۰‬واحد ان بیمه نامه داشــته اند‪ .‬ان‬ ‫بخش از اداره کار که مســئول ایمنی کارگاه هاست در این‬ ‫مجموعه چه کرده است؟‬ ‫در همه حوادث قبلی این سوال ها تیتر بود‪ ،‬اما سوال‬ ‫امروز من این است که چرا ان سوال های همیشگی داخل‬ ‫پرانتز رفته و این ماجرای سلفی گرفتن پررنگ شده است؟‬ ‫این را چه کســی جواب می دهد؟ به نظر مــن قدرتمندان‬ ‫غیرپاسخگو‪ ،‬اولین کاری که به طور موازی در فضای وب‬ ‫شروع کرده اند این است تا برای انکه سواالت اصلی پرسیده‬ ‫نشود‪ ،‬پوشه ای را روی میز گذاشته اند که هرچند به درجه ای‬ ‫درست است‪ ،‬مهم هم هست‪ ،‬اما احتماال در اولویت اول‬ ‫شهروندانی نیست که عزیزان خود را در این فاجعه از دست‬ ‫داده اند‪ .‬نان اوران شان از امروز بیکار شده اند‪ .‬یا انانی که‬ ‫پس از این فاجعه‪ ،‬احتمال زمین لرزه تهران امان شــان را‬ ‫بریده است‪.‬‬ ‫متاسفانه باید بگوییم چند نفر از دوستان جامعه شناس‬ ‫من هم‪ ،‬در این تله گرفتار شــده و از این زوایه به موضوع‬ ‫پرداخته اند که چــرا مردم‪ ،‬جوانان و شــهروندان مانع کار‬ ‫امدادگران شده اند؟ پس اگر این حادثه را با حوادث قبلی‬ ‫مقایسه کنیم‪ ،‬این حاشیه پررنگ تر از همیشه است‪.‬‬ ‫چرا ادم ها ســلفی می گیرند؟ به نظر من هر انســانی‬ ‫مایل به دیده شدن و شنیده شدن است‪ .‬این دیده و شنیده‬ ‫شدن یک حق انسانی است‪ .‬در جامعه ما‪ ،‬این حق دیده‬ ‫شدن و شنیده شــدن به شــکل منظم و به ویژه‪ ،‬در جهان‬ ‫بیرونی به اشــکال مختلف محدود شده اســت‪ .‬بگذارید‬ ‫مثالی بزنم‪ .‬من با انجمن دوستداران کودکان کرمان پس‬ ‫از وقوع زلزله در شهرســتان بم به مدت سه سال‪ ،‬هفته ای‬ ‫سه روز را در انجا حاضر بودم و به نتیجه ساده ای رسیدیم؛‬ ‫اینکه کل کشور ما نیازمند ان است که برای هر حادثه که‬ ‫زلزله نمونه واقعی است قبل از وقوع ان اماده و تمرین کرده‬ ‫و مجهز باشــد‪ ،‬بهتر اســت‪ .‬در اولین قدم از این ظرفیت‬ ‫انسانی ‪ -‬که نامش نیاز به دیده شدن و شنیده شدن است‪،‬‬ ‫استفاده مفید به عمل اید‪ .‬یعنی هر محله ای تعاملی‪ ،‬هر‬ ‫جایی که ‪ ۵۰‬خانوار دارای فضایی هستند که کودکان شان‬ ‫با هم بــازی می کنند و بــزرگ می شــوند‪ ،‬به تناســب ان‬ ‫بازی های کودکانه‪ ،‬بزرگساالن نیز به درجه ای با یکدیگر‬ ‫اشنا می شوند که نقطه شروع کار جمعی‪ ،‬اجتماعی برای‬ ‫امادگی برای روز واقعه است‪ .‬ما یعنی مجموعه دانشگاه‪،‬‬ ‫هالل احمر‪ ،‬مدیریت بحران‪ ،‬شهرداری و‪ - ...‬برای این‬ ‫افراد باید شرایطی را فراهم اوریم که گروه های داوطلبانه‬ ‫شــکل بگیرد‪ .‬فرض کنید ‪ 50‬خانوار در یک محله تعاملی‬ ‫و در این ‪ 50‬خانوار‪ 150 ،‬انســان بزرگســال حاضر باشد‪.‬‬ ‫برای این ‪ 150‬نفر فضایی برای دورهم جمع شدن در محله‬ ‫جست وجو شــود که برای همگی «مناســب» یا به تعبیر‬ ‫بهتر «خنثی» باشــد‪ ،‬اولین گروه در میان ان ها‪ ،‬معموال‬ ‫کسانی هســتند که فعالیت های امداد و نجات را داوطلب‬ ‫می شوند‪ .‬گروه دیگرشان پشتیبانی است که فضای ایمن‬ ‫در محله شان را شناســایی می کنند و یاد می گیرند چگونه‬ ‫چادر نصب کنند و ابزار و ادوات الزم را اماده داشته باشند‬ ‫و اب و مواد غذایی برای شــرایط اضطراری‪ .‬گروه ســوم‬ ‫گروه حامی کودکان در محله تعاملی اســت؛ کســانی که‬ ‫در محله زندگی می کنند‪ ،‬فهرست کودکان محل را داشته‬ ‫و انها را بشناســند و امــوزش ببینند که در شــرایط بحران‬ ‫چگونه کــودکان را دورهم جمع کــرده و از انهــا مراقبت‬ ‫کنند‪ .‬گروه اخر گروه خبر و اطالع رســانی است؛ گروهی‬ ‫ که وظیفه اطالع رســانی این محله را برعهــده می گیرد‪،‬‬ ‫همان شهروند ‪ -‬خبرنگار هستند‪ .‬این تجربه اگر از همین‬ ‫امروز در هر محله ای اجرا شود‪ ،‬هیچ حادثه طبیعی‪ ،‬مثل‬ ‫زلزله یا انسان ساخت مثل اتش ســوزی‪ ،‬تبدیل به فاجعه‬ ‫نخواهد شــد‪ .‬پس اینکه مدیریت بحران کشــور ما‪ ،‬این‬ ‫مساله ساده را که دســتاورد زلزله بم است نفهمیده است‪،‬‬ ‫در حالی که اسنادش چاپ و منتشر شده‪ ،‬چه معنایی دارد؟‬ ‫مقصر جوانانی که ســلفی گرفته اند تا خود را نشان دهند‬ ‫نیســتند‪ .‬ما در دنیای وارونه خودمان انــان را نه راه حل‪،‬‬ ‫بلکه «مساله» قلمداد می کنیم‪ .‬حادثه پالسکو به فاجعه‬ ‫تبدیل شــد؛ از انچــه اموخته ایم؟ امروز زمان پرســش از‬ ‫بنگاه های ثروتمندی است که عمال غیرپاسخگو مانده و به‬ ‫ساختمان های تجاری در اختیار خود فقط به عنوان کسب‬ ‫سود فوری و به هر قیمت نگاه می کنند؛ شهرداری هایی که‬ ‫وظایف قانونی خود را اجرا نمی کنند‪ .‬اخطار ناایمن بودن را‬ ‫می دهند اما از مسئولیت پیگیری ان شانه خالی می کنند؛‬ ‫وزارت کاری است که بیش از پانصد واحد تجاری تولیدی‬ ‫را به لحاظ ایمنی دیدبانی نمی کند؛ مجلسی که کارگاه های‬ ‫زیر پنج نفر کارگر را از شمول قوانین کار (امنیت‪ ،‬بهداشت‪،‬‬ ‫حداقل دستمزد و‪ )...‬خارج می کند و راه را بر انواع فجایع‬ ‫ی که پس از سه ساعت از‬ ‫می گشاید و پرسش اخر فرمانده ا ‬ ‫شروع اتش در ساختمانی هفده طبقه با بیش از پنجاه سال‬ ‫فرسودگی‪ ،‬از نوع سازه فلزی‪ ،‬ناتوان از تخلیه ساختمان‬ ‫است و اتش نشــان های شــجاع را به درون اتش و مرگ‬ ‫هدایت می کند؛ در حالی که هر دانشجوی سازه می داند در‬ ‫چنین سازه ای از ساعت دوم هر دم خطر ریزش کامل ان‬ ‫رو به افزایش می رود‪ .‬ایا هنوز هم پرسش سلفی گرفتن در‬ ‫اولویت اول ماست؟ در حقیقت قدرت غیرپاسخگو در همه‬ ‫سطوح ان‪ ،‬نه بخشــی از مشکل بلکه اصل صورت مساله‬ ‫است‪.‬‬ ‫اوار روی اوار‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫بحران فوری یا بحران تدریجی؟‬ ‫‪6‬‬ ‫داود نعمتی‬ ‫جامعه شناس‬ ‫صبح ان روز هیچ کس نمی دانست پنجشنبه سیاهی‬ ‫در تهران خاکســتری رقم خواهد خورد‪ .‬ســاعت ‪11:30‬‬ ‫دقیقه صبح پنج شــنبه سی ام دی ماه ســاختمان پالسکو‬ ‫که از ســاعاتی پیش از ان در اتش می سوخت به یک باره‬ ‫فروریخت و بر سر اتش نشانان شهر اوار شد‪.‬‬ ‫اتش نشانان به طور ناگهانی مجبور به تغییر تاکتیکی‬ ‫ماموریــت از اطفای حریق بــه اواربرداری شــدند‪ .‬دود و‬ ‫غبار‪ ،‬صدای اژیر ماشین های امدادی‪ ،‬فریادهای مکرر‬ ‫امدادگــران و همهمه مردم فضــا را پرکرده بــود و امان از‬ ‫این مردم‪...‬‬ ‫همزمان با فروریختن ساختمان‪ ،‬نیروهای امدادی‬ ‫بســیاری به محل حادثه اعزام شــدند کــه به علت تجمع‬ ‫موبایل به دســتان رونــد امدادرســانی با اختــال جدی‬ ‫روبه رو شــد‪ .‬این جماعت موبایل به دســت چنان غرق در‬ ‫فیلمبرداری بودند که گویی می خواهنــد فیلم هالیوودی‬ ‫تولید کنند‪.‬‬ ‫در کلیپــی می بینیــم کــه راننــده امبوالنــس برای‬ ‫امدادرســانی عاجزانه تقاضا می کنــد راه را بــاز کنید و از‬ ‫سویی در پستی می خوانیم که یک مستندساز خبری برای‬ ‫جلوگیری از اخالل در کمک رســانی از حضــور در محل‬ ‫صرف نظر کرده اســت‪ .‬تا پیــش ازاین بارها شــاهد این‬ ‫ماجرا بودیم که در سوانح گوناگون این حس فیلمبرداری‬ ‫با موبایل بالی جانمان شده است ولی در حوادث گذشته‬ ‫افراد حاضر نهایتا از وظیفه انسانی خود سر باز زده و به جای‬ ‫کمک به اســیب دیدگان به فیلمبرداری مشغول می شدند‬ ‫اما این بار نه تنها انتظار کمک از این جماعت نیســت که‬ ‫این افراد مانع رســیدن نیروهــای امدادی شــده اند‪ .‬در‬ ‫حادثه پالسکو‪ ،‬موبایل به دســتان خود روی اواربرداران‪،‬‬ ‫اوار شدند‪.‬‬ ‫ای کاش این مــردم یک لحظه و فقــط یک لحظه‬ ‫خود را جای فرد اســیر در زیر اوار می گذاشتند یا نه؛ فکر‬ ‫می کردند افراد مصدوم یکی از عزیزانشان است‪.‬‬ ‫ایــا بازهــم این گونــه بــا خیال اســوده مشــغول‬ ‫فیلم برداری بودند؟ در این حادثه تلخ‪ ،‬شهر تهران دچار‬ ‫بحران شد؛ بحرانی که طبق نظر تالکوت پارسونز بحرانی‬ ‫فوری اســت‪ .‬طبق این نظریه‪ ،‬این نوع بحران ها دارای‬ ‫هیچ گونه عالمت هشــداردهنده قبلی نبوده و سازمان ها‬ ‫نیز قادر به تحقیــق در مورد انها و نیــز برنامه ریزی برای‬ ‫دفع انها نیستند‪.‬‬ ‫البته این تفســیر شــاید برای مــا کاربردی باشــد و‬ ‫شــاید برای دیگران «بحــران تدریجی» باشــد‪ .‬در این‬ ‫میان انتظــار می رود رســانه ها طبــق نظریه مســئولیت‬ ‫اجتماعی ‪ -‬بــه دور از خوشــایند بــودن یا نبــودن ان ‪ -‬در‬ ‫کنشی مســتقالنه بدون تلطیف حقیقت جامعه را با انچه‬ ‫اتفاق افتاد مواجه کنند و شــدت حادثه و ایجاد اخالل در‬ ‫امدادرسانی را نمایش دهند‪ .‬رســانه باید جامعه را متقاعد‬ ‫کند در بحران های این چنینی با مسئوالن همکاری کنند‪.‬‬ ‫یکی از کارکرد های رسانه‪ ،‬کارکرد بســیج کنندگی است‪.‬‬ ‫پایتخت برای برون رفت از این بحران نیازمند بسیج مردمی‬ ‫اســت و چگونگی اجرای این کارکرد می تواند با بازنمایی‬ ‫صحنه های واقعی حادثه باشــد‪ .‬رســانه می تواند با کمی‬ ‫عبور از مصلحت‪ ،‬داروی تلخ و شفاگر خود یعنی بازنمایی‬ ‫حقیقت را تجویز کند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪51‬‬ ‫سیاست‬ ‫فصل جدید‬ ‫سیاست‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫ایابایدمنتظرتغییراتدردانشگاهازادبود؟‬ ‫پست جدید اقای دیپلمات‬ ‫درحالیکهگمانه زنی هادرموردجانشینهاشمیرفسنجانیدردانشگاه‬ ‫ازاد ادامه داشت‪ ،‬علی اکبر والیتی به عنوان رئیس هیات موسس و پس از‬ ‫ان به عنوان عضو هیات امنا انتخاب شد‪ .‬در این پرونده این مساله را بررسی‬ ‫کرده ایم‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫علی اکبر والیتی با حکم رهبــر معظم انقالب رئیس‬ ‫هیات امنای دانشگاه ازاد شد‪ .‬یک خبر بسیار مهم ان هم‬ ‫در شرایطی که گمانه زنی های زیادی در خصوص جایگزین‬ ‫ایت الله هاشمی رفسنجانی در این پست مهم مطرح بود‪ .‬در‬ ‫حکم رهبر معظم انقالب امده است‪:‬‬ ‫«بسم الله الرحمن الرحیم‬ ‫اعضای محترم هیات موسس دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫با عنایت به فقــدان تاثرانگیز رئیــس محترم هیات‬ ‫موسس و هیات امنای دانشگاه و سکوت اساسنامه مصوب‬ ‫شورای عالی انقالب فرهنگی در چگونگی انتخاب رئیس‬ ‫هیات موسس و ضرورت تســریع در انتخاب فرد عهده دار‬ ‫این مسئولیت‪ ،‬جناب اقای دکتر علی اکبر والیتی از اعضای‬ ‫ان هیات را به عنوان رئیس هیات موسس منصوب می کنم‬ ‫تا هیچگونه وقفه ای در تمشــیت قانونی امور ان دانشگاه‬ ‫ که نقش موثری در امر اموزش عالی کشور دارد‪ -‬به وجود‬‫نیاید‪ .‬همکاری اعضای محترم هیات موسس و هیات امناء‬ ‫و شورای عالی انقالب فرهنگی در تکمیل اعضای هیات‬ ‫موسس و هیات امناء مورد انتظار جدی اینجانب است‪».‬‬ ‫ایا علی اکبر والیتی‬ ‫تغییرات در‬ ‫دانشگاه ازاد را‬ ‫کلید می زند؟‬ ‫والیتی عضو هیات امنای دانشگاه ازاد‬ ‫به فاصله اندکی بعد از اعالم حکم رهبر معظم انقالب‬ ‫خطاب به دکتر والیتی و پیرو حکم ایشــان مبنی بر تکمیل‬ ‫اعضای هیات موسس و هیات امنای دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫توسط هیات موسس و هیات امنا‪ ،‬جلسه هیات موسس این‬ ‫دانشگاه با حضور اعضا به ریاست دکتر علی اکبر والیتی و در‬ ‫محل دفتر هیات موسس دانشگاه تشکیل شد‪.‬‬ ‫انچه مشــخص اســت در اساســنامه‬ ‫دانشــگاه ازاد که به نوعــی حکم قانون‬ ‫اساســی را بــرای ان دارد هیــچ قید یا‬ ‫اســتنادی برای فــوت ریاســت هیات‬ ‫موســس نیاورده اســت البتــه در این‬ ‫اساسنامهبارهادرموردنوعانتخاباعضا‬ ‫تاکیداتیگنجاندهشدهاست‬ ‫دو سال پس از انقالب فرهنگی ایران در اردیبهشت‬ ‫‪ ۱۳۶۱‬به پیشنهاد هاشمی رفسنجانی و با حمایت حضرت‬ ‫امام(ره) دانشگاه ازاد اسالمی تاسیس شد‪ .‬برخی از رجال‬ ‫سیاسی ارشد جمهوری اسالمی از جمله سید احمد خمینی‬ ‫روایت یک انتصاب‬ ‫اما این حکم از جهات مختلفی قابل بررسی و اهمیت‬ ‫دو سال پس از انقالب فرهنگی ایران در‬ ‫اردیبهشت ‪ ۱۳۶۱‬به پیشنهاد هاشمی رفسنجانی‬ ‫و با حمایت حضرت امام(ره) دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫تاسیس شد‪ .‬برخی از رجال سیاسی ارشد‬ ‫جمهوری اسالمی از جمله سید احمد خمینی‬ ‫و هاشمی رفسنجانی عضو هیات امنای ان بوده اند‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫داستان یک دانشگاه‬ ‫است‪ .‬بهترین راه برای دستیابی به نکات این حکم مراجعه‬ ‫به اساسنامه و ائین نامه داخلی هیات موسس این دانشگاه‬ ‫است‪.‬‬ ‫ماده هفــت اساســنامه اصالحی دانشــگاه ازاد که‬ ‫مشــتمل بر ‪ 25‬ماده و ‪ 22‬تبصره و مصوب سال ‪ 89‬است‬ ‫ارکان این دانشگاه را شامل‪1 :‬ـ هیات موسس‪2 .‬ـ هیات‬ ‫امناء‪3 .‬ـ رئیس دانشــگاه‪4 .‬ـ شــورای دانشگاه می داند‪،‬‬ ‫همچنیــن مــاده ‪ 8‬همیــن اساســنامه هیات موســس را‬ ‫مرکب از ‪ 9‬نفر شــامل اقایان‪ :‬اکبر هاشمی رفســنجانی‪،‬‬ ‫ســیدعبدالکریم موســوی اردبیلــی‪ ،‬عبدالله جاســبی‪،‬‬ ‫علی اکبــر والیتی‪ ،‬حســن حبیبــی‪ ،‬سیدحســن خمینی‪،‬‬ ‫محسن قمی و حمید میرزاده معرفی می کند و در ان اورده‬ ‫اســت «چنانچه اعضای هیات موســس به علل مختلف‬ ‫مانند فوت‪ ،‬استعفاء‪ ،‬بیماری‪ ،‬برکناری‪ ،‬ناتوانی یا هر علت‬ ‫دیگری به شــش نفر کاهش یابد‪ ،‬هیات موسس می باید‬ ‫افراد جایگزین به تعــداد مورد نیاز را ظرف مدت ســه ماه‬ ‫برای عضویت در هیات موســس به شورای عالی انقالب‬ ‫فرهنگی پیشنهاد کند‪».‬‬ ‫انچه مشخص است در اساســنامه دانشگاه ازاد که‬ ‫به نوعی حکــم قانون اساســی را بــرای ان دارد هیچ قید‬ ‫یا اســتنادی برای فوت ریاســت هیات موســس نیاورده‬ ‫اســت البته در این اساســنامه بارها در مــورد نوع انتخاب‬ ‫اعضا تاکیداتی گنجانده شده است‪ .‬همچنین مراجعه به‬ ‫ائین نامه داخلی این دانشــگاه وضعیت شــبهه ناکی را در‬ ‫مورد اســتنادات قانونی در زمینه انتخاب رئیس و اعضای‬ ‫هیات موســس نمایان می کند که متاســفانه به هر دلیلی‬ ‫نقض هــای مفرطــی از عدم پایبندی به ایــن ائین نامه از‬ ‫سوی اعضای هیات موســس دیده می شود‪ .‬در بند ‪ 3‬این‬ ‫ائین نامه ‪ 9‬ماده ای بیان شده اســت که اعضای هیات از‬ ‫بین خود یک نفر را به عنوان رئیس و یک نفر نایب رئیس و‬ ‫یک نفر دبیر انتخاب خواهند کرد‪ .‬اما دبیر انتخابی از سوی‬ ‫اعضا فردی به نام «علی محمد نوریان» اســت که نه تنها‬ ‫عضو هیات موسس دانشگاه ازاد نیست بلکه معرفی شده‬ ‫از سوی شورای عالی انقالب نیز نبوده است‪.‬‬ ‫در بند ‪ 8‬این ائین نامه به صراحت همچون اساسنامه‬ ‫اصالحی دانشــگاه ازاد طریقه تعیین اعضا امده اســت‪:‬‬ ‫«در صورت فوت‪ ،‬اســتعفا یــا ناتوانی یکــی از اعضای‪،‬‬ ‫هیات موسس با اکثریت دو ســوم اراء‪ ،‬نفر جایگزین را در‬ ‫اولین جلسه خود تعیین و به شورای عالی انقالب فرهنگی‬ ‫معرفی خواهد کرد‪.‬‬ ‫تبصــره ‪ :1‬مرجع تشــخیص ناتوانــی عضو هیات‬ ‫ِ‬ ‫اعضاء هیات موسس خواهد‬ ‫موسس‪ ،‬تشخیص دو سوم‬ ‫بود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫بنابر اعالم حمید میرزاده ‪ -‬رئیس دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫و عضو هیات موسس و هیات امنای این دانشگاه ‪ -‬در این‬ ‫جلســه ضمن گرامیداشــت یاد و خاطره حضرت ایت الله‬ ‫هاشمی رفســنجانی (ره)‪ ،‬بنیانگذار دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫و تجلیل از خدمات برجســته و موثر ایشــان قبــل و بعد از‬ ‫انقالب اسالمی‪ ،‬به استناد بند ‪ ۲‬ماده ‪ ۱۰‬اساسنامه دانشگاه‬ ‫و به اتفاق اراء‪ ،‬دکتر علی اکبر والیتی به عنوان عضو هیات‬ ‫امنای دانشگاه ازاد اسالمی انتخاب شد‪ .‬همچنین در این‬ ‫جلسه مقرر شد‪ ،‬جلسه هیات امنای دانشگاه روز سیزدهم‬ ‫بهمن ماه در محل دفتر هیات امنا تشکیل و نسبت به تعیین‬ ‫رئیس هیات امنا بر اســاس تبصره یک ماده ‪ ۱۰‬اساسنامه‬ ‫و نیز ســایر موارد مربوط به هیات امنا تصمیم گیری شود‪.‬‬ ‫بر این اســاس اســامی اعضای هیات موســس دانشگاه‬ ‫ازاد اسالمی عبارت اســت از‪ :‬دکتر علی اکبر والیتی؛ دکتر‬ ‫حمیــد میــرزاده؛ حجت االسالم والمســلمین دکتر قمی؛‬ ‫حجت االسالموالمسلمینسید حسنخمینی؛دکترعبدالله‬ ‫جاسبی؛ حجت االسالم والمسلمین ناطق نوری‪.‬‬ ‫و هاشمی رفسنجانی عضو هیات امنای ان بوده اند‪ .‬عبدالله‬ ‫جاسبی ابتدا پیشنهاد خود را با هاشمی رفسنجانی در میان‬ ‫گذاشته و هاشمی در خطبه های نماز جمعه درباره دانشگاه‬ ‫در شرف تاسیس چنین گفت‪« :‬یکی از طرق این است که‬ ‫از همین امسال در هر جا که دستمان رسید و شاید کم کم‬ ‫به روســتا هم بکشد ‪ -‬البته به شــهرهای کوچک به اسانی‬ ‫می رســد ‪ -‬مراکزی درست کنیم به نام دانشــگاه ازاد اما نه‬ ‫دانشــگاه ازاد رژیم گذشته‪ ،‬دانشــگاه ازاد واقعی که مواد‬ ‫تحصیلی دانشگاهی را با روش تحصیلی که در حوزه های‬ ‫علمیه علوم دینی می خوانند‪ ،‬خوانده شود‪ .‬امروز اگر یک‬ ‫دانشجو در سال به خاطر فضای دانشــگاه و اساتید زیاد‪،‬‬ ‫کارمندان موسســه‪ ،‬وزارت علوم‪ ،‬ازمایشــگاه ها و ســایر‬ ‫چیزها‪ ،‬ده ها هزار تومان‪ ،‬صدها هزار تومان خرجش است‪،‬‬ ‫یک طلبه وقتی درس می خواند تقریبا هیچ خرجی ندارد و ان‬ ‫خرج هایی هم که دارد‪ ،‬خودش در یکی دو ماهی که می رود‬ ‫برای تبلیغ برمی گرداند و به مدرسه می اورد‪ .‬اصال مدارس‬ ‫و خیلی چیزهــای دیگر را پول هایی کــه طلبه ها به عنوان‬ ‫سهم امام‪ ،‬خمس و انفاقات از روستاها برمی گردانند‪ ،‬اداره‬ ‫می کنند‪ .‬اصال مراجع با این پول ها اداره می شوند‪».‬‬ ‫چهار مــاه بعد هاشمی رفســنجانی به عنــوان رئیس‬ ‫شورای موقت دانشــگاه و طی حکمی با سربرگ مجلس‪،‬‬ ‫عبدالله جاسبی را به ریاست موقت دانشگاه منصوب کرد‪.‬‬ ‫هیات موسس دانشگاه شــامل حضرت ایت الله سید علی‬ ‫خامنه ای (رئیس جمهور وقت)‪ ،‬اکب ر هاشمی رفســنجانی‬ ‫(رئیــس مجلس وقت)‪ ،‬موســوی (نخســت وزیر وقت)‪،‬‬ ‫مرحوم سید احمد خمینی و عبدالله جاسبی تشکیل جلسه‬ ‫داده و جاسبی را به ریاست دانشــگاه منصوب کرد‪ .‬اولین‬ ‫واحد دانشــگاهی‪ ،‬واحد تبریز بــود که کریــم زارع ان را‬ ‫تاســیس کرد و در ســال های ‪ ۶۱‬تا ‪ ۶۳‬به عنوان نخستین‬ ‫رئیس واحد دانشگاه ازاد اســامی‪ ،‬ریاست ان را به عهده‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫اولین ازمون ورودی دانشگاه در اسفند ‪ ۶۱‬با شرکت‬ ‫‪ ۳۲‬هزار داوطلب در امام شهر (شــاهرود)‪ ،‬اهواز‪ ،‬تبریز‪،‬‬ ‫تهران‪ ،‬رشــت‪ ،‬زاهدان‪ ،‬کرمان‪ ،‬مشــهد و یزد برگزار شد‬ ‫و حدود ســه هزار نفر در رشــته های راه و ساختمان‪ ،‬برق‪،‬‬ ‫مکانیک‪ ،‬فیزیک‪ ،‬ریاضی‪ ،‬شیمی‪ ،‬صنایع فلزی‪ ،‬نساجی‬ ‫و حسابداری پذیرفته شدند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪53‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫سیاست‬ ‫تبصره ‪ :2‬قبول اســتعفای هر یک از اعضاء با رای‬ ‫اکثریت هیــات خواهد بود‪.‬امــا نکتــه حائز اهمیت بند ‪9‬‬ ‫ائین نامه داخلی دانشگاه ازاد است که در ان برای برگزاری‬ ‫جلســاتی که به صورت اضطرار خواهد بود و شامل فوت‪،‬‬ ‫استعفا یا ناتوانی اعضا می شود ســه قید قانونی قرار داده‬ ‫شده اســت‪ .‬طبق این ماده جلسات فوری و خارج از نوبت‬ ‫در صورتی برگزار خواهد شد که یا تشخیص رئیس هیات‬ ‫موســس باشــد یا به درخواســت اکثریت اعضای هیات‬ ‫موسس یا به درخواســت کتبی رئیس دانشگاه و موافقت‬ ‫رئیس هیات موسس برگزار خواهد شد‪.‬‬ ‫در موارد اول و سوم حتما حضور رئیس هیات موسس‬ ‫الزامی اســت اما در مورد دوم اگر اکثریت اعضا خواستار‬ ‫برگزاری جلسه باشــند باید درخواست خود را به دبیر هیات‬ ‫موســس ارجاع دهند اما در مورد کنونی و باتوجه به اینکه‬ ‫دبیرکل هیات عضو هیات موسســین دانشگاه ازاد نیست‬ ‫عمال نمی توان برای برگزاری جلسه مرجع قانونی قرار داد‪.‬‬ ‫در بخش ‪ 2-1‬گزارش تحقیق و تفحص مجلس شــورای‬ ‫اسالمی از دانشگاه ازاد این بند جلب توجه می کند « اولین‬ ‫جلسه رسمی هیات موسس در ‪ 9‬بهمن سال ‪ 1361‬و جلسه‬ ‫رسمی بعدی ان ‪ 6‬و نیم سال بعد در تاریخ ‪ 20‬خرداد سال‬ ‫‪ 1368‬تشکیل شده است‪».‬‬ ‫در واقع در این بازه زمانی نه شــورای عالی دانشگاه‬ ‫تشکیل شده و نه هیات موسس جلســه ای را برگزار کرده‬ ‫ی تصمیمات و اقدامات توسط شخص‬ ‫است‪ ،‬بنابراین تمام ‬ ‫اقای جاسبی به عنوان رئیس دانشگاه و بنا به اظهار ایشان‬ ‫اقای هاشمی رفسنجانی اتخاذ و انجام شده است‪.‬‬ ‫در پاسخ به ایراد عدم تشکیل جلسات هیات موسس‬ ‫و شورای عالی دانشگاه امده اســت‪« :‬مسئولیت راهبری‬ ‫و تعییــن خط مشــی های کالن در حــوزه مدیریت عالی‬ ‫دانشگاه از روز نخست تاکنون بر عهده هیات موسس که‬ ‫جاسبی تنها یک عضو و صاحب یک رای در ان بوده است‪،‬‬ ‫قرار داشته که به اتفاق رئیس هیات موسس یعنی ایت الله‬ ‫هاشمی رفسنجانی که وکالت چهار عضو دیگر هیات را در‬ ‫اختیار داشته است‪ ،‬امور دانشگاه را تمشیت می کرد‪ .‬این‬ ‫روش مدیریتی توسط دو نفر به نیابت از شش نفر از اعضای‬ ‫هیات موسس برای مجموعه علمی بزرگی نظیر دانشگاه‬ ‫ازاد که بســیاری از مســائل علمی و اجتماعی را می تواند‬ ‫تحت تاثیر قرار دهد نه منطقی است و نه قانونی‪ .‬موضوع‬ ‫وکالت در مسائل حقوقی دارای معنی و مفهوم است‪ ،‬ولی‬ ‫در مســائل مدیریتی ان هم در ســازمان های بزرگ مغایر‬ ‫با متن و روح اساســنامه اولیه دانشــگاه و علم مدیریت و‬ ‫قانون است‪».‬‬ ‫در انتهای بخــش ‪ 5-1‬گزارش تحقیــق و تفحص‬ ‫مجلــس از دانشــگاه ازاد امده اســت‪« :‬وزیــر فرهنگ‬ ‫و امــوزش عالی وقت‪ ،‬در ششــم ابــان ‪ 1368‬بــه رئیس‬ ‫شــورای عالی انقالب فرهنگی (و رئیس هیات موســس‬ ‫و هیات امنای دانشــگاه ازاد اســامی)‪ ،‬اعالم می دارد‬ ‫که دانشــگاه ازاد اســامی با گذشــت بیش از ‪ 18‬ماه از‬ ‫تصویب و ابالغ اساسنامه اش‪ ،‬از اجرای قانون خودداری‬ ‫کرده است‪».‬‬ ‫در بخش ‪ 4-1‬گزارش تحقیق و تفحص که به سبک‬ ‫مدیریت این دانشــگاه می پردازد‪ ،‬تصریح شــده اســت‪:‬‬ ‫«مراکز و موسسات اموزشــی و پژوهشی معموال بر مبنای‬ ‫مدیریت غیر متمرکز و ســازماندهی افقی اداره می شوند‪.‬‬ ‫دانشگاه در دوران قریب به سی سال فعالیت خود بر اساس‬ ‫سبک مدیریت متمرکز‪ ،‬ســاختاری عمودی و دستوری از‬ ‫باال به پایین اداره شده است‪ .‬متاســفانه فعالیت ستادی‬ ‫دانشــگاه ضعیف و همه امور عمــا بر مبنــای منویات و‬ ‫دستور رئیس هیات امناء و رئیس دانشگاه انجام پذیرفته‬ ‫و تصمیمات کالن با کمترین اطالعــات و ارزیابی اتخاذ‬ ‫شده است‪».‬‬ ‫دیپلمات در دانشگاه‬ ‫‪2‬‬ ‫علیاکبر والیتی از وزارت خارجه تا دانشگاه ازاد‬ ‫«علی اکبر والیتی در حال ســخنرانی در سازمان ملل‬ ‫متحد به عنوان وزیر امور خارجه ایران بود که یک معترض‬ ‫با عجله به محل سخنرانی امد و متن سخنرانی وی را گرفت‬ ‫و پاره کــرد‪ .‬در حالی که نیروهای امنیتی مــرد معترض را از‬ ‫ی در حالیکه‬ ‫محل ســخنرانی دور می کردند‪ ،‬والیتی به ارام ‬ ‫دست خود را در جیب کرده بود منتظر ماند‪« .‬یکی از اعضای‬ ‫هیات همراه ما یک نســخه از متــن را به همراه داشــت و‬ ‫بالفاصله برای من اورد»‪« ،‬من بــه صفحه ‪ 10‬متن رفتم و‬ ‫ســخنرانی ام را ادامه دادم»‪ .‬والیتی این خاطره را در برنامه‬ ‫تلویزیونی صدا و سیما که به بازخوانی حوادث دهه (‪)1980‬‬ ‫می پردازد‪ ،‬بازگو کرد‪ .‬این امادگی در کنترل شرایط ممکن‬ ‫است از والیتی نامزدی بسازد که مردم در ماه ژوئن به وی رای‬ ‫داده و او را جانشین محمود احمدی نژاد کنند که به نوعی در‬ ‫نقطه مقابل وی قرار دارد‪ ».‬این تفسیری است که یک رسانه‬ ‫امریکایی اندکی قبل از انتخابات ریاست جمهوری سال ‪92‬‬ ‫درباره علی اکبر والیتی داشته اســت؛ دیپلمات تیزهوش و‬ ‫محافظه کارکههفتهگذشتهدرتحولیمهمبهعنوانریاست‬ ‫هیاتموسسوعضوهیاتامنایدانشگاهازادمنصوبشد‪.‬‬ ‫او در تازه تریــن اظهار نظــرش در مقــام رئیس هیات‬ ‫موســس دانشــگاه ازاد گفته اســت‪« :‬مقام معظم رهبری‬ ‫حساسیت و دقت بسیاری بر دانشــگاه ازاد اسالمی دارند؛‬ ‫بنده از حکم ایشان اطالع نداشتم‪ .‬تا به من اطالع دادند‪،‬‬ ‫امر ایشان بر من مطاع اســت و اطاعت از ولی فقیه اساس‬ ‫دین ماست که امیدواریم انتظار ایشان را براورده کنیم‪ .‬این‬ ‫دانشگاه ملک هیچ کسی نیست و متعلق به مردم است و باید‬ ‫همتکنیمخدمتگزارمردمباشیموبایدنسبتبهایندانشگاه‬ ‫پاسخگو باشیم‪ .‬براساس اساســنامه دانشگاه ازاد اعضای‬ ‫هیات امنا‪ ،‬رئیس هیات امنا را تعیین می کنند و در هفته های‬ ‫اینده این مراحل انجام می شود‪ .‬حتما باید در کارهای مالی‬ ‫و محاسباتی دانشــگاه چه مرکز و چه واحدهای شهرستان‬ ‫نظارتصورتبگیرد‪.‬بایددراینزمینهشفافیتباشدتانقطه‬ ‫ابهامی نباشد‪».‬‬ ‫پزشک اهل شمیران‬ ‫علی اکبروالیتیدرسال‪ ٢4‬دررستم ابادشمیرانبهدنیا‬ ‫امد‪ .‬پدرش کارمند و مادرش خانه دار بود‪ .‬در دانشگاه تهران‬ ‫پزشکی خواند‪ ٢4 .‬ساله بود که با خانم مریم خوشنویسان‪،‬‬ ‫نوه محمدحســین خوشنویســان‪ ،‬از اســتادان بنام ازدواج‬ ‫کرد‪ .‬همســرش خانه دار بود‪ ،‬اما او همچنــان به تحصیل‬ ‫ادامه داد و در دوره تخصصش‪ -‬اطفال‪ -‬شاگرد محمد قریب‬ ‫شــد‪ .‬بعد هم برای اخذ فوق تخصص بیماری های عفونی‬ ‫راهی دانشگاه جان هاپکینز امریکا شد‪ .‬همسر اولش سال‬ ‫‪ ٨٣‬فوت کرد و او ســه ســال بعد با لیال عنایت ازدواج کرد‪.‬‬ ‫همســر دوم والیتی نیز خانه دار اســت‪ .‬والیتی شش فرزند‬ ‫دارد؛ دو دختر و چهار پســر‪ .‬یک پسرش پزشک است‪ .‬سه‬ ‫پسر دیگرش مهندس و یکی از دخترها هم در رشته ریاضی‬ ‫و یکی هم در رشــته روان شناســی تحصیل کرده اند‪ .‬سال‬ ‫‪ 6٠‬زمانی که برای نخستین بار به وزارت امور خارجه رسید‪،‬‬ ‫نماینده تهران در مجلس اول بود‪ ،‬البته این اولین ســمت‬ ‫رسمی اش نبود‪ .‬او در اغاز انقالب معاون وزارت بهداری بود‪،‬‬ ‫همان ایام بود که حضرت ایت الله خامنه ای‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫وقت‪ ،‬او را به عنوان نخست وزیر به مجلس شورای اسالمی‬ ‫که ریاســتش برعهده اکبر هاشمی رفسنجانی بود‪ ،‬معرفی‬ ‫کردند‪ ،‬اما مجلس به او برای نخست وزیری رای نداد‪ .‬بعد از‬ ‫ناکامی در نخست وزیری‪ ،‬والیتی در دولت سوم در سال های‬ ‫جنگ وزیر امور خارجه شد و وزارتش تا پایان دولت هاشمی‬ ‫استمرار یافت‪ .‬در کارزار رقابت های انتخاباتی هفتمین دوره‬ ‫ریاست جمهوری او به اردوگاه علی اکبر ناطق نوری پیوست‪.‬‬ ‫با تشکیل دولت اصالحات‪ ،‬وزارت او هم پایان یافت و کمال‬ ‫خرازی وزیر امور خارجه شد‪.‬‬ ‫بــا وزارت خــرازی‪ ،‬او مشــاور امــور بین الملــل‬ ‫مقام معظم رهبری شد و از همان ایام تاکنون عهده دار این‬ ‫سمت است؛ یعنی ‪ ١٩‬سال است که در بیت رهبری در امور‬ ‫دیپلماسیکشورهمچنانصاحب نظروصاحبراهبرداست‪.‬‬ ‫به همین دلیلهمهستکهرسانه هایمعتبربین المللیمثل‬ ‫روزنامه النهار همواره به نقش و تاثیرگذاری او در امور مربوط‬ ‫به سوریه و حزب الله اشاره می کنند و از او سخن می گویند‪.‬‬ ‫والیتی دو بار سودای ریاســت جمهوری را در سر پرورانده؛‬ ‫اولین بار در ســال ‪ ٨4‬بود کــه او تصمیم به اعــام نامزدی‬ ‫گرفت‪ ،‬اما به محض نامزدشدن اکبر هاشمی رفسنجانی‪ ،‬او‬ ‫به نفعش کناره گیری کرد‪ .‬دومین بار هم سه سال پیش و در‬ ‫یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری بود که در قالب‬ ‫ائتالف ‪ ٢+١‬با غالمعلی حدادعادل و محمدباقر قالیباف به‬ ‫میدان رقابت های انتخاباتی امد و تا اخر هم در عرصه باقی‬ ‫سیاست‬ ‫ماند‪ .‬والیتی در نهایت با کسب حدود شش درصد ارا در میان‬ ‫شش نامزد حاضر در این انتخابات در رتبه پنجم قرار گرفت‪.‬‬ ‫مناظره غیر منتظره‬ ‫اما علی اکبر والیتی از مناظره سال ‪ 92‬به یکباره چهره‬ ‫تازه ای در محافل سیاســی پیدا کرد‪ .‬دیپلمات که حاال در‬ ‫عرصه سیاســت داخلی به یکباره در مواجهــه با چهره های‬ ‫سیاسی وجه دیگری از شخصیت خود را نمایان کرد‪.‬‬ ‫همه چیز هم در چند دقیقه و در همان مناظره معروف‬ ‫ســال ‪ 92‬اتفاق افتاد؛ انهم درســت زمانی که حرف های‬ ‫دکتر والیتی تمام شــده بــود و نوبت برای طرح پرســش‬ ‫به سعید جلیلی رســید‪ .‬شــاید هیچ کس فکر نمی کرد که‬ ‫سعید جلیلی حتی برای علی اکبر والیتی هم عریضه اماده‬ ‫کرده باشــد‪ .‬جلیلی برای اولین بار سطح مجادله در حوزه‬ ‫سیاست خارجی را بســیار باال برد‪ .‬او به سیاست های وزیر‬ ‫اسبق امور خارجه به شدت تاخت و تالشش را کرد تا به او‬ ‫و البته همه کسانی که ان مناظره را دنبال می کردند بگوید‬ ‫حاصل جمع دوران وزارت والیتی انچنان هم که می گویند‬ ‫مثبت نبوده اســت‪.‬حرف هایش که تمام شــد اما والیتی‬ ‫هم برخورد خاص خود را در این زمینه داشــت‪ .‬حاال نوبت‬ ‫سعید جلیلی بود که پاسخ های دکتر والیتی را گوش کند‪.‬‬ ‫او به دکتر والیتی نگاه و واکنــش او را نظاره می کرد‪ .‬وزیر‬ ‫خارجه اســبق ایران به او گفت‪« :‬دیپلماســی این نیست‬ ‫که انســان برود مقابل کشــورهای دیگر خطابه بخواند‪.‬‬ ‫دیپلماسی این نیســت که ما در یک طرف بنشینیم و انها‬ ‫در طرف مقابل بنشینند و ما حرف مشخصی را بزنیم بدون‬ ‫انکه اقدامات دیگری در خارج از ان انجام دهیم‪ ».‬دکتر‬ ‫والیتی حاال زمان مناســبی یافته بود که به همه بگوید در‬ ‫مورد سیاســت خارجی ســعید جلیلی نقد دارد‪ .‬او شهادت‬ ‫سید عباس عراقچی را سند حرف هایش کرد و گفت‪« :‬در‬ ‫اخرین دوری که در الماتی اقای دکتر جلیلی داشت‪ ،‬انها‬ ‫پیشنهادهایی به ایران کردند که بر اساس ان می شد کارها‬ ‫را مقداری جلو ببریم و ان پیشنهاد این بود که طرف مقابل‬ ‫‪ 5+1‬گفت غنی سازی ‪ 20‬درصد را متوقف کنید و در کارهای‬ ‫فردو هم مقداری کندی ایجاد شود‪.‬انها اعالم کردند این‬ ‫سه تحریم را بر می داریم و ما در پاســخ گفتیم که این کار‬ ‫را می کنیم‪ ،‬شــما کل تحریم ها را بردارید‪ ،‬که به شهادت‬ ‫معاون امور خارجه که در جلســه بوده است این مسائل را‬ ‫مطرح می کنم‪ .‬وقتی طرف مقابل حاضر اســت چند قدم‬ ‫بردارد‪ ،‬باید ما هم انعطاف داشــته باشیم و هنر دیپلماسی‬ ‫این است که از این فرصت ها استفاده کند و اصولگرایی به‬ ‫این معنی است که انعطاف پذیر هم باشد‪ ،‬نباید در داخل‬ ‫کشــور طوری وانمود کنیم که اصولگرا هستیم و انعطاف‬ ‫ناپذیر نباشــیم‪ ،‬ما مصالح ملی را در دیپلماسی باید به طور‬ ‫بهتر تامین کنیم‪ ،‬باید از دیپلماســی به نفــع مصالح ملی‬ ‫استفاده کنیم‪ ،‬دیپلماسی فقط خشونت و سرسختی نشان‬ ‫دادن نیست‪ ».‬بعد از ان انتخابات حســن روحانی که در‬ ‫پاستور مستقر شــد‪ ،‬با حکم هاشمی رفســنجانی‪ ،‬رئیس‬ ‫مجمع تشــخیص مصلحت نظــام‪ ،‬والیتــی جایگزین او‬ ‫در مرکز تحقیقات استراتژیک نظام شــد‪ .‬او همچنان در‬ ‫عرصه دیپلماسی در ردای مشــاور امور بین الملل رهبری‬ ‫نقش افرین است‪.‬‬ ‫از برجام تا دانشگاه ازاد‬ ‫دولت حســن روحانی که کار خود را اغــاز کرد‪ ،‬محور‬ ‫فعالیت هــای اصلی خود را دســتیابی به توافق هســته ای‬ ‫انتخاب کرد‪ .‬از اینجاســت که به یکباره علــی اکبر والیتی‬ ‫نقش مهمی در سیاســت ایران بازی می کند‪ .‬او از مدافعین‬ ‫افق روشن‬ ‫حجت االسالم عبادی ‪ ،‬عضو کمیسیون اموزش و تحقیقات مجلس‬ ‫‪3‬‬ ‫رهبــر معظــم انقــاب‬ ‫اسالمیطیهفتهگذشتهحکم‬ ‫انتصاب دکتر علی اکبر والیتی‬ ‫را به عنوان رئیس هیات امنای‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی به ایشان‬ ‫ابالغ کردند که ایــن انتصاب‬ ‫می تواند پیام های متعددی برای اعضای هیات امنای‬ ‫این دانشــگاه و همچنین جامعه علمی کشــور داشته‬ ‫باشد‪ .‬حجت االسالم محمدباقر عبادی ‪ ،‬نماینده مردم‬ ‫بیرجند و عضو کمیسیون اموزش و تحقیقات مجلس‬ ‫ی در گفت وگو با مثلث به بررسی اینده این‬ ‫شورای اسالم ‬ ‫دانشگاه پرداخته است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫شده که دید بسیاری نسبت به ان صحیح و درست نباشد حال‬ ‫انکه می توان از ساختار ایجاد شده طی چند دهه گذشته به‬ ‫شکل بهتر و حداکثری بهره برد که به نظر می رسد هنوز این‬ ‫اتفاق نیفتاده است‪.‬‬ ‫یکیازشائبه هاییکهدرمورددانشگاهازاداسالمی‬ ‫از ابتدا وجــود داشــته ‪ ،‬اســتفاده و بهره برداری‬ ‫سیاســی از ظرفیت های موجود در این دانشگاه‬ ‫است‪ .‬به نظر شما روی کار امدن دکتر والیتی چه‬ ‫تغییراتی را در این خصوص ایجاد خواهد کرد؟‬ ‫در برخی مقاطع افراد وابسته به دانشگاه ازاد دست‬ ‫به اقدامات سیاسی(با بهره برداری از امکانات این دانشگاه)‬ ‫زده اند که این کار انچنان زیبنده دانشگاه ازاد نبوده است اما‬ ‫اقای دکتر والیتی می تواند جلوی این سیاســت زدگی ها را‬ ‫بگیرد‪ .‬دانشگاه باید سیاسی باشد اما اینکه به عنوان یک باند‬ ‫یا جریانسیاسی وارد عرصهشود گاهی اوقات حتی به ایجاد‬ ‫هزینه برای انقالب نیز منجر می شود که این افت برای هیچ‬ ‫دانشگاهی خوب نیست‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫انتصاب دکتر والیتی به عنوان رئیس هیات امنای‬ ‫دانشــگاه ازاد اســامی چــه پیامی بــرای جامعه‬ ‫علمی کشور دارد و باید منتظر چه دورنمایی برای‬ ‫این مرکز اموزشی مهم باشیم؟‬ ‫طبیعتا دکتــر والیتی می تواند نقش بســیار مهمی ‬ ‫در دانشگاه ازاد اسالمی داشته باشــد و حتی می تواند این‬ ‫دانشگاه را متحول کند و در راستای ارتقا ی این دانشگاه به‬ ‫ی تاثیرگذار باشــد‪ .‬عالوه بر این موضوعات‬ ‫رتبه باالتر علم ‬ ‫ارزشی و فرهنگی دیگر عرصه ای اســت که با حضور اقای‬ ‫والیتی می توان امید بیشتری به ان داشت‪ .‬در واقع انتصاب‬ ‫دکتر والیتی خون تازه ای در رگ های دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫اســت و امیدوارم ایشــان هم برنامه های خوبــی برای این‬ ‫دانشگاه داشته باشد‪.‬‬ ‫بهنظرشمادرشرایطفعلیمهم تریناولویت های‬ ‫این دانشگاه برای تغییر و تحول در چه زمینه هایی‬ ‫است؟‬ ‫اهتمام بیشــتر به ارزش های اســامی و انقالبی‬ ‫می بایســت یکی از مهم ترین اولویت های این دانشــگاه‬ ‫باشــد‪ .‬بحث فرهنگی نیز در این دانشگاه می تواند جدی تر‬ ‫دیده شود‪.‬‬ ‫نکته مهم تر انکه این دانشــگاه می تواند به دانشگاه‬ ‫نسل سوم ارتق ا یابد؛ دانشگاهی که ارتباط بهتری با صنعت‬ ‫داردوباشرکت هایدانشبنیاننیزارتباطنزدیکوتنگاتنگی‬ ‫داشته باشد‪ .‬این دانشگاه می تواند خودش درامد زا باشد و از‬ ‫محل پروژه های صنعتی و علمی بخشــی از نیازهای مالی‬ ‫خود را تامین کند‪ .‬حتی این نســل از دانشگاه ها می توانند‬ ‫در عرصه فرهنگی و اجتماعی جامعــه نیز نقش مهمی ایفا‬ ‫کنند‪ .‬به گونه ای که در صورت فقدان دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫در یک شهرستان‪ ،‬بسیاری از کارهای مربوط به ان شهر نیز‬ ‫معطلبماند‪.‬‬ ‫متاسفانه در حال حاضر دانشــگاه ازاد صرفا به دنبال‬ ‫پذیرش بیشتر دانشجو و ارائه مدرک و دریافت شهریه است‪،‬‬ ‫در حالی که خود دانشــگاه می تواند به محلی مناسب برای‬ ‫تولید درامد و ایجاد اشتغال برای شــهرهای محل استقرار‬ ‫تبدیل شود و تنها به محل شهریه وابسته نباشد و به نهادی‬ ‫تاثیرگذار در منطقه خود تبدیل شود‪.‬‬ ‫هم اکنون دانشــگاه های مــا (به طور کلــی) عمدتا‬ ‫فارغ التحصیالنیتحویلجامعهمی دهندکهاکثرابیکارنددر‬ ‫حالی دانشگاه می تواند زیرساخت هایی را ایجاد کند که برای‬ ‫همان دانشجو شــغل و درامدزایی ایجاد کند که از ان درامد‬ ‫هم شــهریه خود را بدهد و هم به اقتصاد خود و خانواده اش‬ ‫کمککند‪.‬‬ ‫این موارد تنها نمونه ای از زمینه هایی بود که دانشگاه‬ ‫ازاد می تواند در ان ورود کند‪ .‬دانشــگاه ازاد اسالمی میدان‬ ‫بازی است که زمینه های متعددی برای تحول در درون خود‬ ‫دارد و محدود ساختن ان به یک زمینه خاص اجحاف در حق‬ ‫استعدادهای نهفته در این دانشگاه است‪.‬‬ ‫جای تاسف اســت که هنوز انچنان که باید و شاید به‬ ‫ظرفیت های این مجموعه عظیم علمی به صورت دقیق و‬ ‫موشکافانه دقت نشده اســت و همین موضوع منجر به ان‬ ‫سرسختتیممذاکره کنندهمی شودوبه رغمانتقاداتفراوان‬ ‫کمک شــایانی در به نتیجه رســیدن برجام انجام می دهد‪.‬‬ ‫علی اکبر والیتــی درباره نفــر اول تیم مذاکــره کننده گفته‬ ‫بود‪« :‬محمدجواد ظریف نشــان داده به هــر انچه در حوزه‬ ‫وزارت خارجه باید انجام گیرد و مورد نظر رهبر معظم انقالب‬ ‫است‪،‬پایبنداست‪».‬اودراظهار نظریدیگردراینموردگفته‬ ‫بود‪ «:‬این تخریب ها درست نیست و باید حمایت کرد چرا که‬ ‫معتقدم کسانی که در صحنه سیاسی وارد مذاکره می شوند‪،‬‬ ‫مانند سربازی هســتند که به جبهه فرستاده می شوند و همه‬ ‫باید از انها حمایت کنند‪ .‬این ســربازان ما در صحنه مبارزه و‬ ‫تو گو با طرف مقابل‪ ،‬نباید احساس کنند عده ای از پشت‬ ‫گف ‬ ‫ســر انها را تضعیف می کنند‪ .‬این خالف مصلحت کشــور‬ ‫ب ترسیم شده کشور‬ ‫است و تیم مذاکره کننده هم در چارچو ‬ ‫حرکت می کند تا بتواند بر مشکالت پیچیده عرصه خارجی‬ ‫غلبه کند‪ .‬روند کاری دوســتان مــا در وزارت خارجه نباید با‬ ‫اظهار نظرهایمغایرمتوقفشود‪.‬زمانیهمکهبندهدروزارت‬ ‫خارجه بودم‪ ،‬همه افراد صاحب نظر با همه کارهایی که ما در‬ ‫سیاست خارجی انجام می دادیم‪ ،‬موافق نبودند‪ .‬ما که نباید‬ ‫فعالیت های دیپلماتیک را به این منوط کنیم که هیچ حرف‬ ‫مخالفی زده نشــود‪ .‬این اختالفات در همه کشورهای دنیا‬ ‫وجوددارد‪.‬وزیرخارجهازسویرئیس جمهوریمعرفیشدهو‬ ‫ازمجلسرایگرفتهوبرایاجرایسیاستخارجیمسئولیت‬ ‫قانونی دارد‪ .‬ممکن اســت برخی نه از روی غرض ورزی اما‬ ‫بر حسب ســایق متفاوتی که دارند با بعضی از حرکت های‬ ‫دیپلماتیک مخالف باشــند اما این نباید مانع فعالیت وزارت‬ ‫خارجه باشــد‪ ».‬هر چه هســت حاال در اســتانه انتخابات و‬ ‫پایان کار دولت حســن روحانی‪ ،‬علی اکبر والیتی جایگزین‬ ‫هاشمی رفسنجانی در دانشگاه ازاد شده است‪ .‬باید در انتظار‬ ‫مواضع تازه او ماند‪.‬‬ ‫‪55‬‬ ‫سیاست‬ ‫اساسنامه اصالح می شود؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫گفت وگویمثلثبامعاونسابقپارلمانیدانشگاهازاداسالمی‬ ‫شما در دوره ای از مسئوالن رده باالی دانشگاه ازاد‬ ‫اسالمیبودید‪،‬بفرماییدنقشوحوزهوظایفهیات‬ ‫یچیست؟هر‬ ‫موسسوهیاتامنایایننهادعلم ‬ ‫کدام در چه حوزه ای عمل می کنند و چه اختیاراتی‬ ‫در بخش مدیریتی دانشگاه دارند؟‬ ‫دانشــگاه ازاد اســامی بــا پیشــنهاد ایت اللــه‬ ‫هاشمی رفسنجانی و موافقت حضرت امام خمینی (ره) و با‬ ‫حضورسرانسهقوهحضرتایت اللهخامنه ایرئیس جمهور‬ ‫وقت‪،‬ایت اللهاکبرهاشمی رفسنجانیرئیسمجلسشورای‬ ‫اسالمی‪ ،‬ایت الله موسوی اردبیلی رئیس قوه قضائیه وقت‬ ‫و مرحوم حاج ســید احمد خمینی به عنوان اعضای شورای‬ ‫موقت دانشــگاه در ‪ 31‬اردیبهشــت ‪ 1361‬پایه گذاری شد‬ ‫ق تریبون نمازجمعه به اطالع مــردم بزرگوار ایران‬ ‫و از طری ‬ ‫رسید‪ .‬دانشگاه ازاد اســامی در نوع خود یک نهاد اموزش‬ ‫عالی بی نظیر از لحاظ وسعت ساختار تشکیالتی‪ ،‬جمعیتی‪،‬‬ ‫کثرت واحدهای دانشگاهی‪ ،‬تعداد دانشجویان‪ ،‬اعضای‬ ‫هیات علمی و کارکنان حتی در جهان اســت‪ .‬دانشگاه ازاد‬ ‫اسالمی از بدو تاسیس تاکنون بار سنگینی از اموزش عالی‬ ‫کشــور را برعهده دارد‪ .‬هیات موســس در ایجاد دانشــگاه‬ ‫ازاد اســامی به عنوان امنای امام انتخاب شدند و این نهاد‬ ‫علمی را تاسیس کردند‪ .‬تاسیس نهاد اموزش عالی دیگری‬ ‫با این ابعاد و این نحو در کشــور نداریم‪ .‬از سال ‪ 1369‬مقام‬ ‫معظم رهبری‪ ،‬مرحــوم ایت الله موســوی اردبیلی‪ ،‬مرحوم‬ ‫سید احمدخمینی‪،‬دکترعبداللهجاسبی‪،‬میرحسینموسوی‬ ‫و مرحوم ایت الله هاشمی رفسنجانی تا سال ‪ 1385‬اعضای‬ ‫هیات موسس دانشگاه ازاد اسالمی بودند‪ .‬سپس پنج چهره‬ ‫سیاسی دکتر والیتی‪ ،‬مرحوم حسن حبیبی‪ ،‬حجت االسالم‬ ‫والمسلمین سیدحسن خمینی‪ ،‬حجت االسالم والمسلمین‬ ‫‪4‬‬ ‫حســن ملک محمــدی‪،‬‬ ‫معاون سابق پارلمانی دانشگاه‬ ‫ازاد اســامی جایــگاه هیات‬ ‫موسس و هیات امنا را در این‬ ‫نهاد اموزش عالی در گفت وگو‬ ‫با نشــریه مثلث تشــریح کرد‬ ‫و با اشــاره به انتصاب دکتر علی اکبــر والیتی از طرف‬ ‫مقام معظم رهبــری به عنوان رئیس هیات موســس‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی گفت‪« :‬براساس مصوبه شورای‬ ‫عالی انقالب فرهنگی از کارهای مهم هیات موسس‬ ‫دانشگاه این است که می تواند پیشنهادهای جدیدی‬ ‫را بــرای اصالح اساســنامه یا تکمیــل اعضای هیات‬ ‫موسس ارائه کند‪».‬‬ ‫محسن قمی و دکتر جعفر توفیقی از سوم بهمن سال ‪1385‬‬ ‫به عنوان اعضای جدید هیات موســس به ان جمع اضافه‬ ‫شدند‪ .‬براســاس مصوبه شــورای عالی انقالب فرهنگی از‬ ‫کارهای مهم هیات موسس دانشگاه این است که می تواند‬ ‫پیشــنهادهای جدیدی را برای اصالح اساسنامه یا تکمیل‬ ‫اعضای هیات موسس ارائه کند‪.‬‬ ‫این هیات در مدیریت‪ ،‬سیاســت گذاری‪ ،‬تدوین‬ ‫چشم انداز و برنامه های توســعه ای دانشگاه ازاد‬ ‫اسالمینقشمستقیمندارد؟‬ ‫هیاتموسسمعموالمدیریتدانشگاهازاداسالمی‬ ‫را به هیات امنا پیشــنهاد می کند و با حکم رئیس هیات امنا‬ ‫رئیس دانشگاه ازاد انتخاب می شــود و این انتخاب باید به‬ ‫تایید شورای عالی انقالب فرهنگی هم برسد‪.‬‬ ‫اگر یکی از اعضای هیات موســس فــوت کند یا‬ ‫استعفادهدفردجایگزینچگونهتعیینمی شود؟‬ ‫همان طــور کــه اشــاره شــد مرحــوم ایت اللــه‬ ‫هاشمی رفسنجانی‪،‬مرحومایت اللهموسوی اردبیلی‪،‬مرحوم‬ ‫سید احمد اقای خمینی و مرحوم حسن حبیبی از دنیا رفتند‪،‬‬ ‫میرحســین موســوی نیز به دلیل وضعیت سیاسی دیگر در‬ ‫هیات موسس دانشگاه ازاد اسالمی نیست‪ .‬به عبارت دیگر‬ ‫از ان شورای موقت دانشگاه ازاد که سال ‪ 61‬نام انها اعالم‬ ‫شد‪ ،‬فقط مقام معظم رهبری امروز حضور دارند‪ .‬در مجموع‬ ‫کار ترمیم هیات موسس دانشگاه ازاد براساس مالک های‬ ‫دانشگاه با طرح موضوع در جلسه هیات موسس‪ ،‬فرد جدید‬ ‫اضافه می شود یا مانند تصمیم اخیری که مقام معظم رهبری‬ ‫اتخاذ و دکتر والیتی را به ریاســت هیات موســس منصوب‬ ‫کردند‪،‬انجاممی شود‪.‬ایندیگرجایگاهوالیتورهبریاست‬ ‫چون دانشگاه ازاد اســامی بسیار عظیم و وسیع محسوب‬ ‫می شــود و بعد از فوت مرحوم ایت الله هاشمی رفسنجانی‬ ‫رئیس جدید هیات موســس بــا حکم رهبــر معظم انقالب‬ ‫منصوبشد‪.‬‬ ‫دوره ریاســت جمهوری دکتر محمود احمدی نژاد‬ ‫اساسنامهدانشگاهازادتغییرکردوترکیباعضای‬ ‫هیات امنای این دانشــگاه تغییر کرد ‪ .‬شــرح ان‬ ‫ماجرا را می فرمایید؟‬ ‫رابطه بین اقای احمدی نژاد با دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫در سال‪ 84‬و‪ 85‬پر تنش شد‪ .‬موضوع از این قرار بود که او در‬ ‫پیشوای ورامین اعالم کرد اگر شهریه دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫کاهش پیدا نکند یک تصمیم انقالبی درباره دانشگاه گرفته‬ ‫می شود اما وقتی در سال ‪ 85‬شهریه تحصیلی دانشجویان‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی ‪ 10‬درصد افزایش یافت همین مساله‬ ‫هیات موسس غایب!‬ ‫نگاهی به تغییرو تحوالت دانشگاه ازاد‬ ‫جواد کبریا‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪5‬‬ ‫سال هاست که حاشیه به یکی از اصلی ترین مباحث‬ ‫پیرامون دانشگاه ازاد اسالمی مطرح است و هر روز هم یک‬ ‫حاشیه جدید در رابطه با نحوه مدیریت بر منابع مالی و انسانی‬ ‫این دانشگاه در عرصه رسانه ای کشور خود را نشان می دهد‪.‬‬ ‫روزی تحقیق و تفحص هــا از این مرکــز مهم علمی‬ ‫به صدر اخبار مــی رود و روزی دیگر تغییر در ســطوح باالی‬ ‫ریاستی ان مورد توجه اســت و روزی دیگر نیز این دانشگاه‬ ‫به محل منازعات سیاسی دو جریان اصلی سیاست در ایران‬ ‫تبدیل می شود‪.‬اما این روزها بحثی که از این نهاد حاشیه ساز‬ ‫و پرحاشــیه بلند شــده‪ ،‬بیش از انکه ناامیدکننده یا تکراری‬ ‫باشد‪،‬ظرفیتاینمهمراداردتاشایدبرایهمیشهبهبسیاری‬ ‫ی دانشگاه را به‬ ‫از حواشــی دانشــگاه پایان دهد و بدنه علم ‬ ‫مسیری هموار در اینده امیدوار کند‪.‬‬ ‫انتصاب دکتــر علی اکبــر والیتــی به عنــوان رئیس‬ ‫هیات رئیسهدانشگاهازاداسالمیازسویرهبرمعظمانقالب‬ ‫پس از ارتحال رئیس فقید هیات موسس(حجت االســام‬ ‫اکبر هاشمی رفسنجانی) در این روزهای خبری کشور بسیار‬ ‫ســ رو صدا به راه انداخته و همگان منتظرند که چه اینده ای‬ ‫برایایندانشگاهازپسانتخابرئیسجدیدهیاتموسس‬ ‫رقم خواهد خورد‪.‬‬ ‫چرایی انتصاب رئیس جدید‬ ‫نگاهی به ترکیب اعضای هیات موسس‬ ‫بر اســاس ماده ‪ ۷‬فصل دوم اساســنامه دانشگاه ازاد‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫با ارتحــال هاشمی رفســنجانی به دلیل پســت های‬ ‫متعــدد مدیریتی که بر عهده ایشــان بــود‪ ،‬انتظار می رفت‬ ‫این مســئولیت ها میان افراد متعدد تقسیم شــود و یکی از‬ ‫جایگاه های مهم نیز به ریاســت هیات موســس دانشگاه‬ ‫ازاد مربوط می شــد‪ .‬در همین راســتا بود که در یکی از این‬ ‫اظهارنظرهادکترجاسبی‪،‬عضوشورایعالیانقالبفرهنگی‬ ‫در گفــت وگویی از احتمال انتخاب «سیدحســن خمینی»‬ ‫به عنوانجانشینایت اللههاشمی رفسنجانیدردانشگاهازاد‬ ‫اسالمی خبر داده بود و در اظهارنظر دیگری دکتر غالمعلی‬ ‫حدادعادل‪ ،‬عضو شورای عالی انقالب فرهنگی در پاسخ به‬ ‫اینکهایا«سید حسنخمینی»به عنوانرئیسهیاتموسس‬ ‫دانشگاه ازاد انتخاب خواهد شــد‪ ،‬گفته بود‪« :‬بعد از فوت‬ ‫ایت الله هاشمی رفسنجانی شورا جلسه ای نداشته و هنوز در‬ ‫این زمینه صحبتی نشده است‪ .‬اما برای معرفی و عضویت‬ ‫افراددرهیاتموسسوهیاتامنایدانشگاهازادبایدمصوبه‬ ‫شورای عالی انقالب فرهنگی اخذ شود‪».‬‬ ‫این قبیل اظهارنظرها نشــان از ان داشت که ریاست‬ ‫هیات موسس برای مسئوالن دانشگاه ازاد از اهمیتفراوانی‬ ‫برخوردار بوده‪ ،‬اما با وجود همه این اهمیت‪ ،‬به صورت دقیق‬ ‫نحوهتعیینریاستجدیددرایین نامه هامشخصنشدهبود‪.‬‬ ‫با تدقیق در این حکم به روشــنی «سکوت قانون» در‬ ‫مورد انتصاب رئیس هیات موسس ذکر شده است اما برای‬ ‫واکاوی بهتر‪ ،‬رجوع به دو منبع اساسنامه اصالحی دانشگاه‬ ‫ازاد و ائین نامه داخلی هیات موسس این دانشگاه ضرورت‬ ‫اینتصمیمرهبرمعظمانقالبرابیشازپیشروشنمی کند‪.‬‬ ‫انچه مشخص است در اساسنامه دانشگاه ازاد که به‬ ‫نوعیحکمقانوناساسیرابرایانداردهیچقیدیااستنادی‬ ‫برای فوت ریاست هیات موسس نیاورده است‪ ،‬البته در این‬ ‫اساسنامه بارها در مورد نوع انتخاب اعضا تاکیداتی گنجانده‬ ‫شدهاست‪.‬همچنینمراجعهبهائین نامهداخلیایندانشگاه‬ ‫وضعیت شــبهه ناکی را در مورد اســتنادات قانونی در زمینه‬ ‫انتخاب رئیس و اعضای هیات موسس نمایان می کند که‬ ‫متاسفانه به هر دلیلی نقض های مفرطی از عدم پایبندی به‬ ‫این ائین نامه از سوی اعضای هیات موسس دیده می شود‪.‬‬ ‫همین موضوع موجب شــد تــا رهبر معظــم انقالب‬ ‫اســامی(به عنوان ناظر بر عملکرد و ترکیب شورای عالی‬ ‫انقالب فرهنگی) بــه موضوع تعیین ریاســت جدید هیات‬ ‫موسس ورود کرده و دکتر علی اکبر والیتی را منصوب نمایند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫موجب شد که کار به دو هفته هم نکشد‪ ،‬اقای احمدی نژاد‬ ‫به عنوان رئیس شورای عالی انقالب فرهنگی وعده خود را‬ ‫برایاتخاذتصمیمانقالبیعملیکردو‪ 5‬نفرازشورایعالی‬ ‫انقالب فرهنگی را مامور کرد تا برای ترمیم هیات موسس و‬ ‫اصالح اساسنامه دانشگاه یک طرحی را اماده کنند‪.‬‬ ‫ماموریت ‪ 5‬عضو شــورای عالی انقالب فرهنگی‬ ‫اماده کردن طرح برای ترمیم هیات موســس بود‬ ‫یا هیات امنا؟‬ ‫در حکم اقای احمدی نژاد عنوان هیات موســس‬ ‫امده بود‪ .‬اوایــل اذر ‪ 85‬براســاس همان طــرح پنج چهره‬ ‫دانشگاهی و سیاســی یعنی اقایان دکتر علی اکبر والیتی‪،‬‬ ‫دکتر حســن حبیبی‪ ،‬دکتر جعفر توفیقی‪ ،‬حجت االســام‬ ‫والمسلمین سیدحسن خمینی و حجت االسالم والمسلمین‬ ‫قمی به ترکیب هیات موسس پیوستند‪ .‬دی ماه ‪ 85‬نیز این‬ ‫هیات پنج نفره مامور شــ د از طرف اقــای احمدی نژاد طرح‬ ‫اساسنامه جدید دانشــگاه ازاد اســامی را به شورای عالی‬ ‫انقالبفرهنگیارائهد هدکهایناساسنامهدردستورکارشورا‬ ‫قرارگرفتو‪ 10‬مادهانبهتصویبرسید‪.‬براساساساسنامه‬ ‫جدید بود که ترکیب هیات امنا تغییر کرد‪.‬‬ ‫براســاس اساســنامه جدیــد بــود کــه اکثریــت‬ ‫کرســی های هیات امنا در اختیار افــراد نزدیک به‬ ‫دولتاقایاحمدی نژادقرارگرفتوعبداللهجاسبی‬ ‫بعد از ‪ 28‬سال ریاست دانشــگاه ازاد اسالمی را به‬ ‫فرهاد دانشجو تحویل داد‪ ،‬درست است؟‬ ‫به هر صورت اقای احمدی نژاد رئیس شورای عالی‬ ‫انقالب فرهنگی بود‪ .‬طبعا رئیس جمهور به عنوان ریاســت‬ ‫شورای عالی انقالب فرهنگی باالترین فرد تصمیم گیرنده‬ ‫در این عرصه ها محسوب می شود‪ .‬وقتی او در ترکیب هیات‬ ‫امنا عضو شد مدیریت دانشگاه ازاد اسالمی نیز تغییر کرد و‬ ‫دکتر فرهاد دانشجو ریاست دانشگاه را به عهده گرفت‪ .‬من‬ ‫هم در همان مقطع ‪ 2‬ســالی به عنوان معاون امور مجلس‬ ‫دانشــگاه ازاد اســامی بودم و به فضل خدا تعامل خوبی با‬ ‫مجلس شورای اسالمی داشــتیم‪ .‬البته دانشگاه ازاد چون‬ ‫در تمام شهرهای کشور شعبه دارد و به همین دلیل نقش و‬ ‫تاثیرگذاری اشدرجامعهوبینتوده هایمردممشهوداست‪،‬‬ ‫در هر زمان و با هر دولت و مجلسی تعامالت و تفاهمات الزم‬ ‫راداشتهوداردوبخشعمده ایازنمایندگانمجلسیاعضو‬ ‫هیاتامنایاستانیدانشگاهازاداسالمی ‪،‬عضوهیاتعلمی‬ ‫ این دانشــگاه یا از فارغ التحصیالن دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫هســتند‪ .‬االن که من به مجلس مــی روم در هیچ جمعی از‬ ‫نمایندگان قرار نمی گیرم مگر اینکه می بینم یک نوع تعلق‬ ‫خاطر به دانشگاه ازاد اسالمی دارند‪.‬‬ ‫براساس اساسنامه جدید دانشگاه ازاد سه نفر از‬ ‫اعضایهیاتعلمی تمام‪‎‬وقتدانشگاه هادرمرتبه‬ ‫ی یا باالتر که هیچ‪‎‬گونه سمت مدیریتی و‬ ‫دانشیار ‬ ‫حکومتی از جمله عضویت در مجامع و شوراهای‬ ‫دولتیوحکومتیغیرازتدریسوپژوهشنداشته‬ ‫باشندباانتخابشورایعالیانقالبفرهنگی‪،‬سه‬ ‫نفر از اعضای هیات موســس که حتما یک نفر از‬ ‫انها روحانی باشد‪ ،‬وزیر علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری‬ ‫و وزیر بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی‪ ،‬رئیس‬ ‫نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشــگاه ها‬ ‫و رئیس دانشــگاه اعضای هیات امنای دانشگاه‬ ‫راتشکیل می دهند‪،‬وظیفهاینهیاتچیست؟‬ ‫هیاتامناعالی ترینمرجعتصمیم گیریدردانشگاه‬ ‫ازاد اسالمی است و تمام سیاست های کالن دانشگاه با نظر‬ ‫این هیات انجام می شــود‪ .‬االن طبق مقررات وزارت علوم‬ ‫عمل می شود وهیات امنا را درهمه استان ها داریم کههیات‬ ‫امناهای استان ها در مواقع معین به تهران می ایند و جلسه‬ ‫می گذارند تا سیاست های کالن اتخاذی هیات امنا در حوزه‬ ‫ساختاری و جمعیتی به انها منتقل شود‪.‬‬ ‫‪57‬‬ ‫سیاست‬ ‫اســامی‪ ،‬این دانشــگاه از چهار رکن «هیات موسس»‪،‬‬ ‫«هیات امنا»‪« ،‬رئیس دانشــگاه» و «شــورای دانشگاه»‬ ‫تشکیل شده است‪ .‬همچنین بر اساس اخرین تغییرات به‬ ‫وجود امده ذیل ماده ‪ ۸‬اساســنامه دانشــگاه ازاد اسالمی‪،‬‬ ‫«هیــات موســس مرکــب از ‪ ۹‬نفــر شــامل اقایــان اکبر‬ ‫هاشمی رفسنجانی‪ ،‬ســیدعبدالکریم موســوی اردبیلی‪،‬‬ ‫عبدالله جاسبی‪ ،‬علی اکبر والیتی‪ ،‬حسن حبیبی‪ ،‬سیدحسن‬ ‫خمینی‪،‬محسنقمی وحمیدمیرزادهاستوچنانچهاعضای‬ ‫هیاتموسسبهعللمختلفمانندفوت‪،‬استعفاء‪،‬بیماری‪،‬‬ ‫برکناری‪ ،‬ناتوانی و یا هر علت دیگر به شش نفر کاهش یابد‪،‬‬ ‫هیات موسس باید افراد جایگزین به تعداد مورد نیاز را ظرف‬ ‫مدت ســه ماه برای عضویت در هیات موســس به شورای‬ ‫عالی انقالب فرهنگی پیشنهاد کند‪ ».‬در تبصره ‪ ۱‬این ماده‬ ‫نیزامدهاست‪«:‬چنانچههریکازاعضایهیاتموسسدر‬ ‫سه جلسه متوالی یا پنج جلسه غیر متوالی و به طور غیر موجه‬ ‫شرکت نکنند‪ ،‬مســتعفی تلقی می شــوند و طبق مفاد ماده‬ ‫فوق‪ ،‬جایگزین انها تعیین می شود‪ ».‬همچنین در تبصره‬ ‫‪ ۲‬همین ماده نیز تاکید شده است‪« :‬چنانچه هیات موسس‬ ‫طبق حکم قسمت اخیر ماده فوق و ظرف مدت سه ماه افراد‬ ‫جایگزین را برای عضویت در هیات موسس به شورای عالی‬ ‫انقالب فرهنگی پیشنهاد ندهد‪ ،‬شورا راسا اقدام به معرفی و‬ ‫تصویب افراد جایگزین خواهد کرد‪ ».‬با در نظر گرفتن این‬ ‫دو تبصره در می یابیم که به رغم گذشــت بیش از سه ماه از‬ ‫فوت چند تن از اعضای هیات موسس(دکتر حبیبی در سال‬ ‫‪ 1391‬دار فانی را وداع گفتند)‪ ،‬این هیات اقدام موثری در‬ ‫جهت معرفی اعضای جدید انجام نداد و شورا این اختیار را‬ ‫داشت که راسا اقدام نماید‪.‬‬ ‫اشاره به تخلفات گسترده در نخستین‬ ‫تحقیق و تفحص‬ ‫برای درک اهمیت هیات موسس الزم است که پیش‬ ‫از ورود به بحث ظرفیت های مغفول و طرد شده این هیات‪،‬‬ ‫نگاهی گذرا به جایگاه و اختیارات هیات موســس داشــته‬ ‫باشــیم‪ .‬همانطور که پیش از این ذکر شد‪ ،‬هیات موسس‬ ‫اوین رکن از چهار رکن اصلی دانشگاه ازاد را شکل می دهد و‬ ‫نمودار چارت سازمانی دانشگاه ازاد نیز گواه همین موضوع‬ ‫است‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬اساســنامه دانشگاه ازاد نیز وظایف و‬ ‫اختیارات بسیار مهمی را بر عهده این هیات گذاشته است‪.‬‬ ‫در شرح وظایف شورا می خوانیم‪:‬‬ ‫ماده‪ :۱‬نظــر به وظایــف و اختیــارات ذاتــی هیات‬ ‫موســس‪ ،‬مندرج ما ّده ‪ ۹‬و بند (‪ )۱۲‬اساسنامه دانشگاه ازاد‬ ‫اسالمی‪ ،‬هیات موســس با هدف تســهیل انجام وظایف‬ ‫محوله و نیز تهیه پیش نویس راهبردها‪ ،‬اهداف و چشم انداز‬ ‫اتی‪ ،‬دبیرخانه هیات موسس را تاسیس می نماید‪.‬‬ ‫ماده‪ :۲‬وظایف دبیرخانه هیات موسس عبارتست از‪:‬‬ ‫الف) تهیه و تنظیم تقویم کاری و دســتور جلســات‬ ‫هیات موسس‪.‬‬ ‫ب) تهیه گزارشات موردی فصلی و ساالنه در محدوده‬ ‫وظایف هیات موسس‪.‬‬ ‫ج) جمــع اوری اطالعــات و بررســی گزارشــات و‬ ‫پیشنهادات قبل از تشکیل جلسه هیات موسس‪.‬‬ ‫د) تســهیل ارتباط اعضای هیات موســس با ارکان‬ ‫دانشگاه‪.‬‬ ‫هـ) ایجاد سازوکار مناسب برای نظارت هیات موسس‬ ‫بر فعالیت های دانشگاه در جهت نیل به اهداف تعیین شده‪.‬‬ ‫و) انجام تمامی امور ارجاعی از ســوی رئیس هیات‬ ‫موسس‪.‬‬ ‫ز ) ارتبــاط و تعامل هیات موســس با ســایر نهادها و‬ ‫موسسات‪.‬‬ ‫ماده‪ :۳‬ابالغ و پیگیــری و نظارت بر حســن اجرای‬ ‫مصوبات هیات موسس‪ .‬ماده‪ :۵‬هر گونه تغییر در کمیته ها‬ ‫نخســتین بار در مجلس هفتم بود که زنگ تحقیق و‬ ‫تفحص از دانشــگاه ازاد برای نخســتین بار به صدا در امد‬ ‫که در ان گزارش تصریح شده بود وضعیت ارکان دانشگاه‬ ‫بر اساس مفاد اساسنامه مصوب این دانشگاه در سال‪1366‬‬ ‫دارای چهار رکن مدیریتی هیات موسس‪ ،‬هیات امنا‪ ،‬رئیس‬ ‫و شورای مرکزی دانشگاه است که در طول و عرض یکدیگر‬ ‫باید انجام وظیفه می کردند‪.‬‬ ‫هیات موســس باالترین نقش را در این اساســنامه‬ ‫دارد اما بررسی سوابق حکایت از این دارد که این هیات به‬ ‫وظایف قانونی خود اساســا عمل نکرده است؛ چراکه این‬ ‫هیات یک بار در ســال ‪ 1365‬برای کســب امتیاز تاسیس‬ ‫دانشــگاه ازاد اسالمی و ســپس در ســال‪ 69‬برای تعیین‬ ‫اعضای هیات امنا تشــکیل شــده و متاســفانه تا سال‪85‬‬ ‫(سال ترمیم هیات موسس) با وجود داشتن مسئولیت ها و‬ ‫وظایفبسیارخطیرمصرحدراساسنامهتشکیلجلسهنداده‬ ‫و بعد از ترمیم اعضا هم به وظایف خویش نپرداخته است‪.‬‬ ‫اولین اســیب جدی این موضوع عدم انجام نظارت هیات‬ ‫موســس به عنوان عالی ترین مرجع نظارتی درون دانشگاه‬ ‫بر عملکرد ارکان دیگر دانشگاه به ویژه دو رکن هیات امنا و‬ ‫رئیس دانشگاه بوده است؛ امری که سبب مشکالت جدی‬ ‫و اساسی در این دانشگاه شده است‪.‬‬ ‫به طور مثال این هیات از انجام وظیفه مهم بررسی و‬ ‫تایید پیشنهادهای رسیده در مورد تاسیس‪ ،‬توسعه و انحالل‬ ‫واحدها و مراکز وابســته و ارائه ان جهت تصویب به وزارت‬ ‫علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری ســر باز زده و هیات امنا و رئیس‬ ‫دانشگاهبه طورمستقلوبرخالفاساسنامهاقدامبهتاسیس‬ ‫وتوسعهواحدهایدانشگاهیکرده اند‪.‬همچنیناینهیات‬ ‫اعضای هیات امنای دانشگاه را در تاریخ ‪ 69/11/28‬برابر‬ ‫قانون برای یک دوره چهارســاله انتخاب و احکام انها را در‬ ‫تاریخ ‪ 71/2/1‬صادر کرده و هیات امنا هم در اولین جلســه‬ ‫خود در تاریخ ‪ 71/1/25‬برای مدت چهار سال رئیس خود را‬ ‫انتخاب کرده است‪ .‬از این منظر مدت اعتبار احکام اعضای‬ ‫هیات امنای دانشگاه و مدت اعتبار حکم رئیس ان در سال‬ ‫سیاست‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫نگاهی به جایگاه هیات موسس در میان‬ ‫ارکان دانشگاه ازاد‬ ‫و نمودار ســازمانی و تشــکیالتی دبیرخانه به عهده هیات‬ ‫موسس خواهد بود‪ .‬همچنین مقرر شــد مکانیزم نظارت و‬ ‫ارزیابی هیات موســس بر عملکرد دانشــگاه و نیز اصالح‬ ‫احتمالی اساسنامه دانشگاه در جلسه اتی مورد بررسی قرار‬ ‫گیرد‪.‬‬ ‫نگاهی به کارنامه هیات موسس‬ ‫با وجود اهمیــت تمام عیار و تمام عیــان این هیات‪،‬‬ ‫متاسفانه شاهد اهمال فراوان انجام ماموریت های محوله‬ ‫به این هیات می باشیم که شائبه مدیریت رفاقتی در دانشگاه‬ ‫ازاد و ایجــاد ســاختارهای نمایشــی را تقویت می ســازد‪.‬‬ ‫اهمال هایی که بارها و بارها توســط نهادهــای نظارتی به‬ ‫دانشــگاه ازاد ابالغ شــد اما نتیجه جز بی توجهــی به این‬ ‫تذکرات مشاهده نگردید و دانشگاه و ساختار های ان به کار‬ ‫خود ادامه دادند‪ .‬در ادامه نیز به گوشــه ای از این تخلفات‬ ‫اشاره خواهیم داشت‪.‬‬ ‫انتصاب دبیر هیات موسس‬ ‫خارج از چارچوب مصوب‬ ‫در بند ‪ 3‬این ائین نامه ‪ 9‬ماده ای بیان شــده است که‬ ‫اعضای هیات از بین خود یک نفر را به عنوان رئیس و یک‬ ‫نفر نایب رئیس و یک نفر دبیر انتخاب خواهند کرد‪ .‬اما دبیر‬ ‫انتخابی از ســوی اعضا فردی بنــام «علی محمد نوریان»‬ ‫استکهنهتنهاعضوهیاتموسسدانشگاهازادنیستبلکه‬ ‫معرفی شده از سوی شورای عالی انقالب نیز نبوده است‪.‬‬ ‫‪ 75‬به پایان رسیده و باتوجه به عدم انتخاب مجدد اعضای‬ ‫هیات امنا و رئیس ان از این سال ایشان به صورت غیرقانونی‬ ‫و برخالف اساســنامه به فعالیت ادامه داده اند‪ .‬هیات امنا‬ ‫هم در تعیین رئیس دانشگاه (برابر مواد ‪ 12‬و ‪ 13‬اساسنامه)‬ ‫به عنوان سومین رکن دانشگاه به وظیفه خود عمل نکرده و‬ ‫اقای دکتر جاسبی بدون داشتن حکم قانونی از شورای عالی‬ ‫انقالب فرهنگی و هیات امنای دانشــگاه بر سمت ریاست‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی تکیه زده است‪.‬‬ ‫در نخســتین محور گزارش دوم تحقیــق و تفحص‬ ‫هم امده بود‪:‬‬ ‫«بر اســاس مــاده ‪ 7‬اساســنامه اولیه دانشــگاه ازاد‬ ‫اسالمی‪ ،‬عالی ترین مرجع تصمیم گیری دانشگاه را شورای‬ ‫عالی دانشگاه معرفی وترکیب ان را به شرح زیر تعیین کرده‬ ‫است‪:‬‬ ‫‪ .1‬هیات موسس یا نمایندگان ثابت انها‬ ‫‪ .2‬نماینده امام امت (در صورت موافقت معظم له)‬ ‫‪ .3‬نماینده جامعه مدرسین حوزه علمیه قم یا نماینده‬ ‫جامعه روحانیت مبارز‬ ‫‪ .4‬وزیر فرهنگ و اموزش عالی یا نماینده ثابت او‬ ‫‪ .5‬نماینده ثابت ســتاد انقالب فرهنگی یا جانشــین‬ ‫قانونی ستاد انقالب فرهنگی‬ ‫‪ .6‬رئیس دانشگاه‬ ‫نکته مهمی کــه در اینجا وجــود دارد این اســت که‬ ‫به رغم ترکیب مثبت پیش بینی شده‪ ،‬متاسفانه شورای عالی‬ ‫دانشگاه هیچ گاه تشکیل نشده و علت عدم تشکیل شورای‬ ‫عالی دانشگاه که می توانسته با حضور نمایندگان اعضای‬ ‫حقیقی و حقوقی تشکیل یابد‪ ،‬چندان روشن نیست‪ ».‬این‬ ‫گزارش در ادامــه در رابطه با عدم برگزاری جلســات هیات‬ ‫موسس تصریح می کند‪« :‬ماده ‪ 24‬اساسنامه اولیه دانشگاه‬ ‫مصوب هیات امنــاء در تاریــخ ‪ 1361/9/11‬بیان می کند‪:‬‬ ‫ی اقداماتی که تا تاریخ تصویب این اساسنامه توسط‬ ‫«تمام ‬ ‫هیات موسس انجام گرفته‪ ،‬معتبر بوده و تا تشکیل اولین‬ ‫جلسه شــورای عالی دانشــگاه‪ ،‬هیات موســس جانشین‬ ‫شــورای عالی(دانشــگاه) بوده و به جای ان انجام وظیفه‬ ‫خواهد کرد‪ ».‬نکته با اهمیت اینکه اولین جلســه رســمی‬ ‫هیات موسس در تاریخ ‪ 1361/9/11‬و جلسه رسمی بعدی‬ ‫ان ‪ 6/5‬سال بعد در تاریخ ‪ 1368/3/20‬تشکیل شده است‪.‬‬ ‫در واقع در این بازه زمانی نه شــورای عالی دانشــگاه‬ ‫تشکیل شده و نه هیات موسس جلســه ای را برگزار کرده‪،‬‬ ‫بنابرایــن تمامــی تصمیمات و اقدامات توســط شــخص‬ ‫اقای دکتــر جاســبی به عنــوان رئیــس دانشــگاه و بنا به‬ ‫اظهار ایشــان اقــای هاشمی رفســنجانی اتخــاذ و انجام‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫اقای دکتر جاســبی در پاســخ به ایراد عدم تشــکیل‬ ‫جلســات هیــات موســس و شــورای عالــی دانشــگاه‬ ‫اظهــار می نماینــد‪« :‬مســئولیت راهبــری و تعییــن‬ ‫خط مشــی های کالن در حــوزه مدیریت عالی دانشــگاه‬ ‫از روز نخســت تا کنون بر عهــده هیات موســس که بنده‬ ‫تنها یــک عضو و صاحــب یــک رای در ان بــوده ام‪ ،‬قرار‬ ‫داشــته که رئیــس محترم هیات موســس یعنــی ایت الله‬ ‫هاشمی رفســنجانی که وکالت چهــار عضو دیگــر هیات‬ ‫را در اختیــار داشــته اســت‪ ،‬امــور دانشــگاه را تمشــیت‬ ‫می کرده اند‪ ».‬این روش مدیریتی توسط دو نفر به نیابت از‬ ‫شش نفر از اعضای هیات موســس برای مجموعه علمی‬ ‫یو‬ ‫ بزرگی نظیر دانشــگاه ازاد که بســیاری از مســائل علم ‬ ‫اجتماعی را می تواند تحت تاثیر قرار دهد نه منطقی اســت‬ ‫و نه قانونی‪.‬‬ ‫موضوع وکالت در مسائل حقوقی دارای معنی و مفهوم‬ ‫است‪ ،‬ولی درمسائل مدیریتی ان هم در سازمان های بزرگ‬ ‫مغایر با متن و روح اساسنامه اولیه دانشگاه و علم مدیریت‬ ‫و قانون است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫دکتر والیتی بایدگام های بلند بردارد‬ ‫گفت وگوی مثلث با عضو کمیسیون اموزش و تحقیقات مجلس‬ ‫‪6‬‬ ‫علیرضا ســلیمی‪ ،‬عضــو کمیســیون اموزش و‬ ‫تحقیقات مجلس شــورای اســامی معتقد اســت‪:‬‬ ‫«اعضای دانشگاه ازاد هاشمی رفسنجانی را پدر این‬ ‫مجموعه می دانستند و بر همین اساس بیشتر مطابق‬ ‫نظر او عمل می شــد‪ ،‬امــروز که هاشمی رفســنجانی‬ ‫حضور ندارد والیتی باید برای اصــاح امور مدیریتی‬ ‫این مجموعه گام های بلندی بردارد‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫حضور ندارند انتظار ان اســت که فضا متفــاوت و خیلی از‬ ‫مسائل حل شود‪.‬‬ ‫ایا باید انتظار داشــت که در بحث تغییر ساختار‬ ‫مدیریت دانشگاه ازاد نیز اتفاقی بیفتد؟‬ ‫باالخره بایــد ببینیم اقای والیتــی چه تصمیماتی‬ ‫می گیرد‪ ،‬نمی دانم او اهل چه تصمیماتی اســت اما به هر‬ ‫نحو انتظار طبیعی این است که در دانشگاه ازاد ما تحوالت‬ ‫جدی مشــاهده کنیم‪ .‬االن عزل و نصب مدیران دانشگاه‬ ‫ازاد وضعیت مناســبی ندارد و هر کســی بله قربانگو باشد‬ ‫حفظ می شــود وگرنه باید جای خود را به شــخص دیگری‬ ‫بدهد‪ .‬خود من می دانم و مصداق هم دارم که در این قضیه‬ ‫روال های قانونی در دانشــگاه ازاد رعایت نمی شود‪ .‬صرفا‬ ‫براســاس اشــنایی و رفاقت عزل و نصب مدیــران صورت‬ ‫می گیرد‪.‬‬ ‫چنــد نمونــه از مصادیــق خــود را در ایــن زمینه‬ ‫می فرمایید؟‬ ‫چند واحد دانشگاه ازاد را در جریان هستم که صرفا‬ ‫به سبب اشنایی ها و ارتباطات خاصی که داشتند به سمت‬ ‫ریاست ان واحدها منصوب شدند‪ .‬ان طور نبود که مراتب‬ ‫قانونی طی شود‪ .‬امیدوارم اینها همه سامان پیدا کند‪ .‬اینها‬ ‫وقایع شکیلی نیست‪ .‬همانطور که گفتم اینها نافی زحمات‬ ‫مدیران دانشــگاه ازاد نیســت ولی به هر نحو این نواقص‬ ‫وجود دارد و واقعیات است‪ .‬اگر کسی این واقعیات را بیان‬ ‫کرد مغرض یا دشمن دانشگاه ازاد اسالمی نیست‪.‬‬ ‫شــما می گویید حضور اقای هاشمی مانع برخی‬ ‫اصالحــات در ســاختار مدیریتی دانشــگاه ازاد‬ ‫بود‪ ،‬شــورای عالی انقالب فرهنگی از این به بعد‬ ‫چه رویکــرد نظارتی را باید در قبال دانشــگاه ازاد‬ ‫اسالمی به کار گیرد؟‬ ‫شورای عالی انقالب فرهنگی باید به وظیفه ذاتی‬ ‫خود عمل کند و از این شورا انتظار بیشتری می رود‪ .‬درباره‬ ‫دانشــگاه ازاد پیش از این ما مماشــات هایی را گاه گاهی‬ ‫مشاهده می کردیم‪ .‬امیدواریم این وضعیت را دیگر شاهد‬ ‫نباشیم و امور دانشگاه ازاد به خوبی سامان پیدا کند‪.‬‬ ‫ایــا از جایــگاه مجلس هــم برای تغییــر رویه‬ ‫دانشگاه ازاد پیگیری خواهید داشت؟‬ ‫مجلس هم به هــر کیفیت به وظیفــه اش تا به حال‬ ‫عمل کرده اســت‪ .‬نمایندگان مجلس در عیــن کمک به‬ ‫دانشــگاه ازاد به دنبال رفع نواقص موجود در دانشگاه ازاد‬ ‫اسالمی بودند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫بعد از فوت اقای هاشمی رفســنجانی تغییراتی‬ ‫در هیات موســس دانشگاه ازاد اســامی اتفاق‬ ‫افتاد‪ ،‬باتوجه به انکه ســه دوره است که شما در‬ ‫کمیســیون اموزش و تحقیقات مجلس حضور‬ ‫دارید‪ ،‬بفرمایید جایگاه هیات موسس و هیات امنا‬ ‫در مدیریت دانشگاه ازاد اسالمی کجاست و هر‬ ‫کدام ایفای چه نقشی را بر عهده دارند؟‬ ‫واقعیت این اســت کــه هیات موســس و هیات‬ ‫امنای دانشگاه ازاد اسالمی طبق اساسنامه تکمیل نشده‬ ‫اســت‪ ،‬یعنی پازل دانشــگاه در این دو بخش ناقص بود‪.‬‬ ‫حضرت اقا در حکمی که به اقای والیتی دادند به این نکته‬ ‫اشاره کردند‪ .‬دانشگاه ازاد اسالمی همچون شهرداری ها‬ ‫یک نهاد عمومی و غیردولتی محسوب می شود بنابراین از‬ ‫انجا که حیطه خدمتگزاری اش عمومی و اموالش متعلق‬ ‫به عام مردم اســت پس مساله دانشــگاه ازاد اهمیت پیدا‬ ‫می کند‪ .‬رویکردهای هیات موســس و هیــات امنا در این‬ ‫بخش موثر است‪ .‬هیات موســس در بحث ترکیب هیات‬ ‫امنا خیلی نقش افرین است‪ .‬از طرفی هیات امنا باید طبق‬ ‫قانون و اساســنامه دانشگاه ازاد اســامی رئیس این نهاد‬ ‫اموزش عالی را به شــورای عالی انقالب فرهنگی معرفی‬ ‫کند اما تا به حال مسائل به این روال نبوده و انتخاب رئیس‬ ‫براساس ســازوکارهای دیگری انجام می شد‪ .‬در مجموع‬ ‫روال قانونی معرفی رئیس دانشگاه ازاد این است که با نظر‬ ‫هیات امنا رئیس انتخاب و به شورای عالی انقالب فرهنگی‬ ‫معرفی و از انجا حکم ریاست صادر می شود‪ .‬امروز تصوری‬ ‫وجود دارد که دانشــگاه ازاد ملک خصوصی یک عده ای‬ ‫خاص است در حالیکه این طور نیست و باید دانشگاه ازاد‬ ‫از در اختیار یک جریان خاص بودن خارج شود‪ .‬دانشگاه‬ ‫ازاد برای عموم ملت اســت و باید در مسیر اصلی خودش‬ ‫قرار بگیرد‪ .‬متاسفانه در دانشــگاه ازاد گاهی برخوردهایی‬ ‫در راس برخی عزل و نصب ها و برخــی رویکردها می بینیم‬ ‫که خیلی نمی شــود از ان دفاع کرد‪ .‬مدیریت دانشگاه ازاد‬ ‫اســامی باید ســامان پیدا کند و به مســیر اصلی خودش‬ ‫برگردد‪ .‬مسیر اصلی دانشگاه ازاد اسالمی مشخص است‪.‬‬ ‫باید یک تفاوتی در بحث تربیت و اموزش در دانشگاه ازاد‬ ‫با سایر دانشگاه ها مشاهده کنیم‪ .‬البته تالش هایی شده‪،‬‬ ‫من منکر ان تالش ها نیســتم‪ .‬دفتر فرهنگ اســامی در‬ ‫دانشگاه تاسیس شد‪ ،‬کمیته قران و عترت دانشگاه نسبتا‬ ‫فعال است اما از دانشــگاه ازاد بیش از این انتظار می رود‪.‬‬ ‫باز ســوال می کنم ایا واقعا خروجی دانشــگاه ازاد با سایر‬ ‫دانشگاه ها متفاوت اســت؟ این مساله برای ما خیلی مهم‬ ‫اســت‪ .‬ایا فضای دانشــگاه یک فضای ویژه ای اســت؟‬ ‫به نظرم دانشــگاه ازاد اســامی در دوره جدیــد باید برخی‬ ‫رویکردهایی را که در گذشته داشت اصالح کند‪ .‬هیچ کس‬ ‫منکر زحماتی که در دانشگاه ازاد کشیده شد و اثرگذاری که‬ ‫در پهنه و عرصه علم و اموزش داشت نیست اما ایا دانشگاه‬ ‫ازاد بر حسب انچه انتظار می رود توانسته نقش افرینی کند‬ ‫یا خیر؟ اگر برخی امروز انتقاد می کنند صحبت هایشان در‬ ‫این بخش قابل تحلیل و ارزیابی اســت وگرنه هدف شان‬ ‫انکار اصل وجودی دانشگاه ازاد یا مقابله با هویت و ماهیت‬ ‫دانشگاه ازاد نیست‪ .‬گاهی می بینیم انتقادها را در دانشگاه‬ ‫ازاد بر نمی تابند انتقاد را به معنای مخالفت تعبیر می کنند و‬ ‫برخوردها این مساله را نشان می دهد و ما مصادیق فراوانی‬ ‫داریم‪ .‬با کســانی که تملق دانشگاه ازاد را می گویند خیلی‬ ‫متفاوت نســبت به کســانی که برای اصالح امــور انتقاد‬ ‫می کنند‪ ،‬رفتار می شــود‪ .‬امیدواریم در دوره ریاست اقای‬ ‫والیتی بر هیات موسس دانشگاه ازاد اسالمی این مسائل‬ ‫و ایرادات برطرف و رویکردهای دانشــگاه ازاد نســبت به‬ ‫انتقادها متفاوت شود‪.‬‬ ‫شــما امیــدواری خودتان را نســبت بــه اصالح‬ ‫رویکردها در دانشــگاه ازاد مطــرح کردید‪ ،‬اقای‬ ‫والیتــی چقدر به عنــوان رئیس هیات موســس‬ ‫قــدرت تغییــر ســاختار و رویکــرد مدیریتی در‬ ‫دانشگاه ازاد را دارد؟‬ ‫اقای دکتر والیتی مورد اعتماد رهبر معظم انقالب‬ ‫اســت و نشــان داده که در مواقع خاص موفق عمل کرده‬ ‫اســت بنابراین نباید تحت تاثیر فضاســازی ها قرار بگیرد‪.‬‬ ‫جایگاه امروز اقای دکتر والیتی در دانشگاه ازاد اسالمی با‬ ‫گذشته متفاوت است‪ ،‬او منصوب از طرف رهبری است و‬ ‫ان شاءالله بدون تاثیر گرفتن از توصیه های خاص‪ ،‬بتواند‬ ‫پازل های یادشده را در مدیریت دانشگاه ازاد تکمیل کند‪.‬‬ ‫االن عمده اعضای هیات موسس و هیات امنای دانشگاه‬ ‫ازاد از طیف خاصی هستند‪ ،‬انتظار داریم اقای والیتی این‬ ‫مساله را اصالح کند‪ .‬البته همانطور که گفتم اقای والیتی‬ ‫در گذشته نشان داده می تواند این نقش را ایفا کند و ما هم‬ ‫خیلی امید داریم به اینکه فضای دانشگاه ازاد یک فضای‬ ‫منطقی تر و معقول تری شود‪ .‬االن دانشگاه ازاد دفتر یک‬ ‫حزب خاص است یعنی این نگاه وجود دارد شاید واقع قضیه‬ ‫این طور نباشد اما تاکنون طوری در دانشگاه ازاد رفتار کردند‬ ‫که این نگاه و تلقی به وجود امده اســت؛ امیــدوارم اقای‬ ‫والیتی بتواند این نقیصه را جبــران کند که این تلقی دیگر‬ ‫درباره دانشگاه ازاد وجود نداشته باشد‪.‬‬ ‫یک صحبتــی هم دربــاره نحوه انتصــاب اقای‬ ‫والیتی بود کــه می گفتند ســکوت قانونی وجود‬ ‫دارد‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫بله سکوت وجود دارد‪ ،‬در اساسنامه به این مساله‬ ‫اشاره نشده و سکوت محض اســت یعنی وقتی اساسنامه‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی تدوین می شد متاسفانه به این مسائل‬ ‫توجهی نشده اســت و رهبر معظم انقالب از یک خسارت‬ ‫جدی جلوگیری کردنــد‪ .‬همان طور که گفتم همین هیات‬ ‫موسس و هیات امنا در سال های گذشت ه ترمیم نشده بود‪،‬‬ ‫این عدم ترمیم هم دالیلی داشــت که نمی خواهم به انها‬ ‫اشاره کنم‪.‬‬ ‫شــما وضعیــت دانشــگاه ازاد را به شــهرداری‬ ‫تشــبیه کردید‪ .‬روال انتخاب شهردار و مدیریت‬ ‫نهاد شهرداری کامال مشخص اســت اما درباره‬ ‫دانشــگاه ازاد این طور نیست‪ ،‬اقای احمدی نژاد‬ ‫برای ترمیم هیات موسس و هیات امنای دانشگاه‬ ‫ازاد اقدام کــرد اما وقتی دولت عوض شــد گویا‬ ‫دوباره همه مسائل به جای اول خود برگشت‪ ،‬چرا؟‬ ‫به هر کیفیت‪ ،‬واقعیت ان است که اقای هاشمی‬ ‫نقش جدی در تشکیل و توفیق دانشگاه ازاد داشت‪ .‬نقش‬ ‫اقای هاشــمی را نمی شــود کتمان کرد‪ .‬اقای هاشمی تا‬ ‫االن دست برتر را در مدیریت دانشگاه ازاد داشت اما االن‬ ‫فضا تغییر کرده و امروز که دیگر اقای هاشــمی در بین ما‬ ‫نیست می شود خیلی از مسائل را سامان داد‪ .‬همه اعضای‬ ‫دانشــگاه ازاد اقای هاشــمی را پدر معنوی این مجموعه‬ ‫می دانســتند و او در عزل و نصب و امد و شد مدیران موثر‬ ‫بود‪ .‬شــاید تا امروز دانشگاه ازاد اســامی به احترام اقای‬ ‫هاشمی به این ســبک اداره شــد اما حاال که ایشان دیگر‬ ‫‪59‬‬ ‫ترامپ‪ ،‬وارث بحران های ناتمام‬ ‫بین الملل‬ ‫دونالدترامپدرشرایطی‪ ٢٠‬ژانویهوبعدازبرگزاریمراسمتحلیف‪،‬بهعنوانرئیسجمهورجدیدایاالت‬ ‫متحدهامریکااغازبهکارکردکههمچنانسیاستهاومواضعویدرحوزهداخلی‪،‬خارجیواقتصاددرهاله‬ ‫ایازابهامقراردارد‪.‬ترامپکهطیرقابتهایانتخاباتیاعالمکردهبودمیخواهدهزینههاومسئولیتهای‬ ‫امریکارادرکشورهایدیگرکاهشدهداکنونوارثدولتباراکاوباماباچالشهایبسیاروناتمامدرعرصه‬ ‫سیاست خارجی است‪ .‬ترامپ عالوه بر مسائل داخلی در حوزه خارجی به ویژه در خصوص روابط با چین‪،‬‬ ‫روسیهوبحرانهایخاورمیانهروزهایسختیراپیشرودارد‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫دورهبالتکلیفی‬ ‫ت جدید امریکا در خاورمیانه‬ ‫بررسی سیاست های دول ‬ ‫محمد خواجوئی‬ ‫بین الملل‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫‪1‬‬ ‫تحلیلگر مسائل خاورمیانه‬ ‫دونالــد ترامپ پــس از ادای ســوگند‪ ،‬روز جمعه ‪۲۰‬‬ ‫ژانویه (اول بهمن) به طور رسمی به عنوان چهل و پنجمین‬ ‫رئیس جمهوری امریــکا قدرت را در دســت گرفت‪ .‬اینک‬ ‫امریکایی هــا و جهانیــان در انتظارند تا ببیننــد تاجری که‬ ‫تاکنون سابقه تصدی هیچ پست سیاسی و رسمی را نداشته‬ ‫است‪ ،‬چه سیاستی را در پیش خواهد گرفت‪.‬‬ ‫یکی از مهمترین پرســش ها و ابهام ها این است که‬ ‫ت ترامپ چه سیاستی را در قبال خاورمیانه و بحران های‬ ‫دول ‬ ‫ت ترامپ با رئیسان‬ ‫تو در توی ان اتخاذ خواهد کرد؟ سیاس ‬ ‫جمهوری پیشــین امریکا به ویژه باراک اوباما و جرج بوش‬ ‫چه شباهت ها و تفاوت هایی خواهد داشت؟ سیاست او در‬ ‫قبال بحران ســوریه چه خواهد بود؟ ایا او با گسترش نفوذ‬ ‫روســیه در خاورمیانه همراهی خواهد کرد؟ ایا واشــنگتن‬ ‫برنامه منسجمی برای مهار تروریسم و گروه های تکفیری‬ ‫ی ترامپ با حمایت برخی از همپیمانان امریکا‬ ‫دارد؟ امریکا ‬ ‫در منطقه از گروه های افراطی چگونه برخورد خواهد کرد؟‬ ‫سیاست او در قبال ادامه حمالت نظامی عربستان در یمن‬ ‫چه خواهد بود؟ رابطه امریکا و رژیم صهیونیســتی در دوره ‬ ‫ترامپ چگونه خواهد بود؟ و اینکه او چه سیاستی در قبال‬ ‫ایران و به ویژه توافق هسته ای پیش خواهد گرفت؟‬ ‫میراث خاورمیانه ای اوباما‬ ‫ترامپ در حالی قدرت را در دست گرفته که سیاست‬ ‫خاورمیانه ای اوباما به او به ارث رســیده است‪ .‬خاورمیانه‬ ‫برای دولت اوباما در اولویت نبود‪ .‬اســیب های سیاســت‬ ‫مداخله جویانــه دولت بوش که هم هزینه های سیاســی و‬ ‫اقتصادی گزافی را بــه امریکا تحمیل کــرد و هم تصویر‬ ‫این کشــور را در دنیا مخدوش کرد‪ ،‬اوباما را واداشت تا از‬ ‫رویکردهای ســخت و مداخله جویانه از جنس دولت بوش‬ ‫فاصله بگیرد‪ .‬او دستور داد تا نیروهای امریکا از عراق خارج‬ ‫شوند و از ان پس نیز ترجیح داد نیروهای زمینی کشورش‬ ‫را در هیچ یک از بحران های خاورمیانــه از جمله در لیبی‪،‬‬ ‫ســوریه و عراق داخل نکند‪ .‬در برخی موارد هم که امریکا‬ ‫وارد درگیری نظامی شد اوال محدود به عملیات هوایی بود‬ ‫و ثانیا در قالب عملیات دســته جمعی با حضور کشورهای‬ ‫دیگر بود‪ .‬در استراتژی امنیت ملی امریکا در دوره اوباما‪،‬‬ ‫شرق اســیا و نه خاورمیانه اولویت نخســت بود‪ .‬دولت او‬ ‫می خواست تا امریکا بیش از حد در خاورمیانه هزینه ندهد‪.‬‬ ‫اما این یک روی سیاســت خاورمیانه ای اوباما بود‪.‬‬ ‫سیاســت او نه تنها برای منطقه ثبات و امنیــت به ارمغان‬ ‫نیاورد که برعکس در دوره او خاورمیانه یکی از بحرانی ترین‬ ‫وضعیت هــا را تجربه کــرد‪ .‬انقالب های عربــی که چهره‬ ‫سیاسی و امنیتی منطقه را تغییر داد‪ ،‬تا حد زیادی محاسبات‬ ‫اولیه اوباما را به هم ریخت‪ .‬گرچــه امریکا ترجیح می داد‬ ‫تا خود را مســتقیم وارد درگیری ها نکند اما سطح بحران ها‬ ‫و خطرات ان در حدی بود که ناگزیر بــه برخی اقدامات و‬ ‫مداخله های سیاســی و نظامی هرچند محدود شــد‪ .‬این‬ ‫وضعیت دشوار باعث شکل گیری نوعی سیاست متناقض‬ ‫و از هم گسیخته و انفعالی از ســوی امریکا شد‪ .‬تنها مورد‬ ‫سوریه می تواند تصویر روشــنی را از این وضعیت گنگ در‬ ‫سیاست خاورمیانه ای اوباما به تصویر بکشد‪ .‬سراخر باالخره‬ ‫روشن نشد استراتژی امریکا در ســوریه چیست؛ برکناری‬ ‫یا تایید ضمنی حضور وی در قــدرت؟ حمایت از مخالفان‬ ‫مسلح؟ حمایت از مخالفان سیاسی؟ مقابله یا جلوگیری از‬ ‫قدرت گرفتن روسیه؟ یا مهار تروریسم؟ در واقع اقدامات‬ ‫امریکا باعث شــکل گیری این ابهام شــد‪ .‬این وضعیت از‬ ‫هم گسیخته در عرصه های دیگری از جمله موضع امریکا‬ ‫موضع مردد کاخ سفید‬ ‫چشم انداز روابط واشنگتن ‪ -‬مسکو در‬ ‫دوره پسا اوباما‬ ‫در قبال سیاســت های بحران افرین عربستان در منطقه یا‬ ‫نقش منطقه ای ایران و نیز روند تغییرات سیاســی اشــکار‬ ‫شــد‪ .‬اوباما رفت ولی کســی نفهمید که باالخره سیاست‬ ‫او در قبال انقالب های عربی چه بــود؟ او رفت اما باالخره‬ ‫روشن نکرد که ایا امریکا به دنبال ان است تا در روابط خود‬ ‫را با متحدان دیرین از جمله رژیم صهیونیستی یا عربستان‬ ‫به دلیل اقدامات غیرقانونی و توسعه طلبانه انها در منطقه‬ ‫تجدیدنظر کند یا همان روال قبلی را ادامه دهد؟ سیاست‬ ‫خاورمیانه اوبامــا‪ ،‬کند‪ ،‬متناقض و بی هدف بود‪ .‬ســراخر‬ ‫اینکه خاورمیانه در پایان دوره او‪ ،‬ناامن تر و بی ثبات تر شده‬ ‫است و ده ها گروه تروریستی در این ســو ان سوی منطقه‬ ‫جوالن می دهند و حتی دیگر اقدامات دهشت افکنانه خود‬ ‫را در کشورهای غربی بیشتر کرده اند‪.‬‬ ‫ترامپ درباره خاورمیانه چه گفته است؟‬ ‫مستلزم درگیر شدن و تحرک بیشتر امریکا در منطقه است ‪،‬‬ ‫گفتــه‪ .‬او با به کاربردن عبارت «تروریســم اســامی» در‬ ‫سخنرانی اش در مراســم تحلیف‪ ،‬ادبیات دوران حکومت‬ ‫نومحافظــه کاران در دوره جرج بــوش و اقدامات مداخله‬ ‫جویانه امریکا را در ذهن ها احیا کرد‪ .‬به طور کلی ســخنان ‬ ‫ترامپ درباره خاورمیانه همچون دیگر سخنان وی که بیشتر‬ ‫جنبه سلبی‪ ،‬انتقادی و تبلیغاتی نسبت به سیاست های جاری‬ ‫امریکا دارد‪ ،‬از انسجام و به هم پیوستگی برخوردار نیست‪.‬‬ ‫ن ترامپ درباره خاورمیانه چه می گویند؟‬ ‫مردا ‬ ‫دولت غیرقابل پیش بینی‬ ‫هنوز تصویر واضح‪ ،‬منســجم و جامعی درخصوص‬ ‫سیاست خارجی و امنیتی دولت دونالد ترامپ وجود ندارد‪.‬‬ ‫ت ترامپ این است که‬ ‫سوال مهم درباره رویکرد کالن دول ‬ ‫ایا دولتمردان امریکا قرار است بیشتر به داخل این کشور‬ ‫توجــه کنند و کمتر خــود را درگیر چالش هــای بین المللی‬ ‫کنند یا اینکه امریکا در ایــن دوره نیز با تقویت رویکردهای‬ ‫ملی گرایانه و دیگرســتیز به ســمت مداخله گرایی خواهد‬ ‫رفت؟ برای هر دو رویکرد اســتنادات زیادی را می توان از‬ ‫البه الی مواض ع ترامپ یا دیگر مقام های دولت او پیدا کرد‪.‬‬ ‫به نظــر می رســد سیاســت خارجــی دولــت ترامپ‬ ‫امیختــه ای از هــر دو رویکرد درونگــرا و برونگــرا خواهد‬ ‫بود‪ .‬ایــن امیختگی نه بر اســاس یک منطــق و چارچوب‬ ‫تعریف شــده بلکه نامســنجم و بدون هدف کالن خواهد‬ ‫ت ترامپ شاهد‬ ‫بود‪ .‬بنابراین پیش بینی می شــود ما در دول ‬ ‫تصمیم های کوتــاه مدت‪ ،‬انــی و بعضا متناقض خواهیم‬ ‫بود‪ .‬کم تجربگ ‬ ‫ی ترامپ‪ ،‬ســاده انگاری های او در بررسی‬ ‫موضوعات پیچیده‪ ،‬لجاجت او در پرداختن به موضوعاتی‬ ‫که اساســا هیچ تخصصی درباره ان نــدارد و در عین حال‬ ‫تفاوت بین رویکردهای او و دولتمردانش و همچنین بین‬ ‫خود انها‪ ،‬از جمله شــواهدی اســت که ایــن پیش بینی را‬ ‫ممکن می سازد‪.‬‬ ‫هرچنــد قضــاوت دربــاره سیاســت های ترامپ در‬ ‫خاورمیانه هنوز زود است و باید همچنان صبر کرد‪ ،‬اما برخی‬ ‫شــواهد و قرائن ازجمله مواضع متناقض ترامپ و رویکرد‬ ‫چهره های نزدیک به او نشان می دهد که دولت او نگاهی‬ ‫چندبعدی و کارگشا و منسجم را در حل بحران های منطقه‬ ‫نخواهد داشت‪ .‬شــرایط امروز خاورمیانه بســیار پیچیده‬ ‫اســت و ده ها عامل در به وجود امدن شرایط وخیم کنونی‬ ‫نقش دارند‪ .‬چنانچه امریکا در چارچوب نگاه تک بعدی که‬ ‫عموما از چهره های جمهوریخواه و راست گرا در این کشور‬ ‫سراغ داریم با خاورمیانه مواجه شود‪ ،‬قطعا مشکالت منطقه‬ ‫بیشتر از امروز خواهد شد‪.‬‬ ‫به نظر می رســد دنیا وارد دوره ای از بالتکلیفی شده‬ ‫است‪ ،‬چرا که در واشنگتن دولتی سرکار امده است که شاید‬ ‫مهمترین ویژگی اش غیرقابل پیش بینی بودن است و چه‬ ‫بسا دولتمردان جدید امریکایی این وضعیت را یک امتیاز‬ ‫برای خود می دانند چرا که این باعث می شــود کشورهای‬ ‫دیگر نتوانند دست امریکا را بخوانند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫ت ترامپ چه سیاستی‬ ‫پاســخ به این پرســش که دول ‬ ‫را درقبال خاورمیانه پیــش خواهد گرفت بیش از هرچیز به‬ ‫این بستگی دارد که ببینیم تیم سیاست خارجی و امنیتی او‬ ‫چه نگاهی نسبت به مسائل منطقه دارند‪ .‬بی تجربه بودن ‬ ‫ترامپ در امور سیاسی و کشورداری نقش اطرافیان و مردان‬ ‫دولت او را در روند سیاستگذاری و اجرا برجسته تر می کند‪.‬‬ ‫البته این به معنی ان نیســت که ترامپ نقش حاشــیه ای‬ ‫در سیاست خارجی داشته باشــد بلکه منظور این است که‬ ‫دولتمردان همپای او نقش محــوری در اداره امور پیچیده‬ ‫سیاست خارجی به ویژه در عرصه خاورمیانه خواهند داشت‪.‬‬ ‫رکــس تیلرســون کــه ترامــپ او را بــرای تصــدی‬ ‫وزارت خارجــه در نظر گرفتــه‪ ،‬یکــی از اصلی ترین افراد‬ ‫موثر در تعیین رویکــرد امریکا در خاورمیانه اســت‪ .‬او که‬ ‫مدیر شرکت نفتی اکسان موبیل بوده و تجربه ای در اداره‬ ‫امور دولتی ندارد‪ ،‬بیش از هرچیز به دوســتی با روســیه و‬ ‫شخص «والدیمیر پوتین» معروف است‪ .‬تیلرسون تاکنون‬ ‫موضع گیری روشــنی در قبال مســائل خاورمیانه نداشته‬ ‫است‪ .‬البته او نگاهی کامال انتقادی نسبت به سیاست های‬ ‫منطقه ای ایران دارد‪.‬‬ ‫جیمــز متیس وزیــر دفــاع دولــت ترامــپ یکی از‬ ‫چهره های موثر در حوزه مسائل سیاست خارجی است‪ .‬وی‬ ‫از ژنرال های بازنشسته ارتش امریکاست که در دوره ای نیز‬ ‫فرمانده ســتاد فرماندهی مرکزی ایاالت متحده را برعهده‬ ‫داشــت‪ .‬متیس رویکردهای ضدایرانی دارد و معتقد است‬ ‫ایران‪ ،‬باالتــر از القاعــده و داعش‪ ،‬تهدیــد کننده اصلی‬ ‫پایداری خاورمیانه است‪ .‬تیلرسون مدافع توسعه روابط با‬ ‫متحدان عرب امریکا در منطقه از جمله عربستان سعودی‪،‬‬ ‫امارات متحده عربی و اردن اســت‪ .‬او یک بــار از اوباما به‬ ‫خاطر این حرفش کــه متحدان امریــکا را در حال «مفت‬ ‫سواری گرفتن» از این کشور توصیف کرد‪ ،‬به شدت انتقاد‬ ‫کرد و گفت‪« :‬این که رئیس جمهوری امریکا متحدان ما را‬ ‫مفت سوار بداند دیوانه وار است‪ ».‬متیس حدود چهار سال‬ ‫پیش خواهان دادن ســاح به شورشیان ســوری با هدف‬ ‫مقابله با انچه واســطه های ایران در ســوریه خواند‪ ،‬شد‪.‬‬ ‫این در حالی است که ترامپ منتقد مسلح کردن مخالفان‬ ‫سوریه است‪ .‬او همچنین برخالف ترامپ‪ ،‬منتقد سیاست‬ ‫شهرک سازی رژیم صهیونیستی در مناطق فلسطینی است‪.‬‬ ‫ی ترامــپ و از افراد‬ ‫مایک فلین‪ ،‬مشــاور امنیــت مل ‬ ‫صاحب نفوذ در دولت اوست‪ .‬او که سپهبد بازنشسته نیروی‬ ‫زمینی ایاالت متحده امریکا اســت‪ ،‬مدیر پیشین سازمان‬ ‫اطالعات دفاعی امریکا بود‪ .‬او نه فقط دیدگاه های تندی‬ ‫علیه گروه هایی همچون داعش بلکه علیه مسلمانان دارد‪.‬‬ ‫فلین اخیرا در توئیتی‪ ،‬ترس از مسلمانان را عقالنی دانست‪.‬‬ ‫او نیز معتقد است که واشنگتن باید همکاری نزدیکتری با‬ ‫مسکو داشته باشد‪ .‬مشاور امنیت ملی ترامپ در عین حال‬ ‫منتقد توافق هسته ای ایران با گروه ‪ 5+1‬است‪.‬‬ ‫مایک پومپئو‪ ،‬رئیس جدید سازمان اطالعات مرکزی‬ ‫امریکا (‪ )CIA‬اســت که در جای خود فــرد مهمی در روند‬ ‫سیاســتگذاری درخصــوص خاورمیانه به شــمار می رود‪ .‬‬ ‫او که چهــار دوره عضو مجلس نمایندگان بــوده از جریان‬ ‫راستگرای «تی پارتی» است که به شدت با سیاست های‬ ‫دولت اوباما به ویژه توافق هســته ای با ایران مخالف بود‪.‬‬ ‫وی دیدگاه های ضد اسالمی قوی نیز دارد‪.‬‬ ‫مخرج مشــترک همــه این شــخصیت ها داشــتن‬ ‫رویکردهای راستگرایانه‪ ،‬غیراشتی جویانه و سخت گیرانه‬ ‫در عرصه خارجی اســت و همیــن احتمال بــروز تغییرات‬ ‫گسترده در سیاست خارجی امریکا در دوره جدید و میل به‬ ‫سیاست های راست گرایانه را تقویت می کند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫برای پاســخ به این پرســش که ترامپ چه سیاستی‬ ‫درقبال خاورمیانه خواهد داشت‪ ،‬ساده ترین راه نگاهی به‬ ‫مواضع او در دوره رقابت های انتخاباتی اســت‪ .‬او خود را‬ ‫منتقد سیاســت های مداخله جویانه نظامــی نظیر انچه در‬ ‫عراق یا لیبی شــاهد بودیم‪ ،‬معرفی کرده است‪ .‬ترامپ در‬ ‫عین حال از برنامه اش برای ریشــه کنی انچه «تروریســم‬ ‫اسالمی» خوانده‪ ،‬سخن گفته اســت‪ .‬در موضوع سوریه‬ ‫اولویت را بر مبارزه با داعش قــرار داده و منتقد برانداختن‬ ‫اسد و حمایت از گروه های مسلح مخالف او بوده است‪ .‬او‬ ‫همچنین همکاری با روسیه را در همه مسائل ازجمله مبارزه با‬ ‫داعش ضروری می داند‪ .‬همزمان او خود را منتقد سرسخت‬ ‫توافق هسته ای با ایران نشــان داده و از ضرورت تغییر ان‬ ‫سخن گفته اســت‪ .‬ترامپ همچنین نســبت به عربستان‬ ‫سعودی نیز نگاهی انتقادی داشته است‪ .‬نزدیک تر شدن‬ ‫روابط واشــنگتن و تل اویو از جمله موضوعاتی اســت ک ه‬ ‫ترامپ وعده ان را داده است‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ترامپ برا ‬ ‫امــا مبنا قراردادن ســخنان انتخاباتــ ‬ ‫ترســیم دورنمای سیاســت خارجی دولت او چندان کافی‬ ‫نیست‪ .‬حجم سخنان او درباره سیاســت خارجی و به طور‬ ‫خاص مسائل خاورمیانه به نسبت سایر بخش های سخنان‬ ‫او بســیار اندک اســت و همین بخــش اندک نیــز عموما‬ ‫کلی گویی است‪ .‬از ســوی دیگر بخش های مهمی از این‬ ‫سخنان در حال و هوای رقابت های انتخاباتی مطرح شده‬ ‫و الزاما همه انها قابلیت اجرا نخواهد داشت‪.‬‬ ‫ن ترامپ بسیار متناقض و پراکنده‬ ‫در عین حال سخنا ‬ ‫است‪ .‬او درعین حال که وعده بی طرف بودن در مذاکرات‬ ‫صلح میان فلسطینیان و رژیم صهیونیستی را داده‪ ،‬گفته که‬ ‫سفارت امریکا را به بیت المقدس منتقل خواهد کرد؛ سخنی‬ ‫که اشکارا بیانگر نادیده گرفتن اختالف تاریخی دو طرف‬ ‫و حساسیت فلسطینیان نســبت به این شهر است‪ .‬ترامپ‬ ‫درعین حال که از ضــرورت همکاری با روســیه می گوید‪،‬‬ ‫اشــکارا علیه توافق هســته ای با ایران کــه روس ها یکی‬ ‫از طرف های اصلی ان هستند ســخن می گوید‪ .‬او هم از‬ ‫اولویت مبارزه با داعش سخن گفته و هم از تحرکات ایران‬ ‫در منطقه که یکی از اصلی ترین نمود هــای ان رویارویی‬ ‫با تروریســم افراطی از نوع داعش اســت‪ ،‬انتقاد می کند ‪.‬‬ ‫ترامپ درعین حال که خود را مخالف درگیر شــدن امریکا‬ ‫در نزاع های منطقه ای و اقدامــات مداخله جویانه معرفی‬ ‫کرده‪ ،‬اما همزمان از عزمش برای مبارزه با داعش و اینکه‬ ‫دولت حمایتگر‬ ‫ترامپ به ملی گرایی اقتصادی گرایش‬ ‫دارد‬ ‫سیاست خارجی پارادوکسیکال‬ ‫«شعارهای انتخاباتی » ترامپ‬ ‫با «سیاست های واقعی» وی ‬ ‫متفاوت است‬ ‫‪61‬‬ ‫و ابراز امیدواری کرده بودند ک ه ترامپ پس از رسیدن به قدرت‪،‬‬ ‫تحریم های امریکا علیه روســیه را لغوکند‪ .‬پوتین همچنین در‬ ‫لحنی اشــتی جویانه و غیرمعمول‪ ،‬در ســخنرانی ساالنه خود‬ ‫خطاب به مردم روسیه گفت مسکو مایل است که با دولت اینده‬ ‫امریکا همکاری کند و به دنبال پیدا کردن دوســت اســت و نه‬ ‫دشمن‪ .‬او اضافه کرد ما خواهان رویارویی با هیچ کس نیستیم‪.‬‬ ‫به چنین چیزی نیازی نداریم‪ .‬ما به دنبال دشمن سازی نیستیم و‬ ‫هیچ وقت هم نبوده ایم‪ .‬ما اماده همکاری با کابینه جدید امریکا‬ ‫هستیم و مســئولیت مشــترکی داریم که امنیت بین المللی را‬ ‫تضمینکنیموهرگونههمکاریبینامریکاوروسیهبایدمنفعت‬ ‫عادالنه و دوجانبه داشته باشــد‪ .‬پوتین‪ ،‬دونالد ترامپ را مردی‬ ‫باهوشکهبهسرعتمسئولیت هایجدیدشرادرکخواهدکرد‬ ‫ارزیابی کرده و ابراز امیدواری کرده ک ه ترامپ به بازسازی روابط‬ ‫امریکا و روسیه کمک کند‪.‬‬ ‫ارزیابی مواضع روسای جمهور امریکا و روسیه‬ ‫در صحنه واقعی‬ ‫موضع مرددکاخ سفید‬ ‫چشم انداز روابط واشنگتن ‪ -‬مسکو در دوره پسا اوباما‬ ‫افشار سلیمانی‬ ‫‪2‬‬ ‫سفیر سابق ایران د ر اذربایجان‬ ‫دونال د ترامپ چندروزی است که به عنوان چهل وپنجمین‬ ‫رئیس جمهور امریــکا با مواضــع کامال متفــاوت و مخالف با‬ ‫حزب رقیب دموکرات و حتی در مواردی مخالف با رویکردهای‬ ‫هم حزبی هایجمهوریخواهخودوبعضیافکارمتناقضخویش‬ ‫ت‬ ‫در زمینه های سیاست داخلی و خارجی وارد کاخ سفید شده اس ‬ ‫یکی از مصداق های بارز اینگونه مواضع و اندیشه های وی به‬ ‫روابط امریکا با روسیه مرتبط است که از سال ‪ 2014‬در بسیاری‬ ‫ازعرصه هابهتقابلسیاسی‪،‬اقتصادیوحتیرویاروییغیرفعال‬ ‫نظامی و چالش های عمده ای رسیده است‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫نگاه ها به اینده روابط واشنگتن‪ -‬مسکو‬ ‫بــاراک اوبامــا در اخرین نشســت خبری خــود در مقام‬ ‫رئیس جمهوری ایاالت متحده‪ ،‬گفت به نفع جهان اســت که‬ ‫امریکا و روســیه روابط ســازنده ای با یکدیگر داشته باشند‪ ،‬اما‬ ‫روحیه خصمانه روسیه تحت ریاست جمهوری والدیمیر پوتین‬ ‫این امر را دشوار کرده اســت‪ .‬وی افزود‪« :‬فکر می کنم این به‬ ‫نفع امریک ا استکه امریکا رابطه ایسازنده با روسیه داشته باشد‬ ‫و این رویکرد من در طول دوران ریاست جمهوری ام بوده است و‬ ‫واشنگتنومسکوبایکدیگراشتراکمنافعدارندوبایدهمکاری‬ ‫کنند ‪».‬اوباماهمچنینگفت‪«:‬درابتدایریاست جمهوریخود‬ ‫تالش کردم تا روسیه را تشویق کنم عضو سازنده ای در جامعه‬ ‫ل باشد و سعی کردم با رئیس جمهوری و دولت روسیه‬ ‫بین المل ‬ ‫کار کنم‪ .‬فکر می کنم منصفانه باشد که بگویم پس از بازگشت‬ ‫دوباره والدیمیر پوتین به ریاســت جمهوری و باال گرفتن لحن‬ ‫ضدامریکایی وی و القای این شبهه که هر انچه امریکا انجام‬ ‫می دهد برای روسیه بد است و باید جلوی ان را بگیریم‪ ...‬این‬ ‫امر دشوارتر شد‪ ».‬اما دونال د ترامپ در جریان مبارزات انتخاباتی‬ ‫بر عدم دشمنی با روســیه و ضرورت یافتن زمینه های مشترک‬ ‫براســاس تهدیدات و منافع مشــترک مانند مبارزه با تروریسم‪،‬‬ ‫کاهشتنشوبهبودمناسباتباروسیهازطریقاتخاذیکموضع‬ ‫قدرتمند و پایــان دادن به خصومت ها بااین کشــور و ضرورت‬ ‫ازمودن برخورد درست یا نادرست این کشور تاکید کرد‪.‬‬ ‫ترامپ‪ ،‬والدیمیر پوتین را رهبری مقتدر و بسیار هوشمند‬ ‫توصیف و از حمالت هوایی روســیه به مخالفان رژیم اســد در‬ ‫سوریه حمایت کرد‪ .‬وی همچنین در مناظره انتخاباتی‪ ،‬تائید‬ ‫کرد که پوتین سخنان مثبتی درباره وی بیان کرده و کنار امدن‬ ‫با پوتین‪ ،‬مثبــت و مطلوب اســت ‪ .‬ترامپ با تاکید بــر اینکه با‬ ‫پوتین‪،‬دوستنیست‪،‬گفت ‪«:‬رئیس جمهوریروسیهبرخالف‬ ‫کاخ سفید‪،‬درسیاست هایمنطقه ایدرسوریهموفقعملکرده‬ ‫است‪ » .‬ترامپ معتقد اســت برای حل مشکالت جهان باید با‬ ‫روسیه همکاری کرد‪،‬اما وی پس از گزارش نهادهای اطالعاتی‬ ‫کشورش در مورد دخالت روسیه در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫امریکا به رغم رد تاثیرگذاری روســیه برنتیجه انتخابات امریکا‬ ‫و تایید دخالت روســیه در افشــای اطالعات مربــوط به حزب‬ ‫دموکرات امریکا گفت تحریم های اعمال شــده علیه روسیه را‬ ‫دست کم برای مدتی حفظ خواهد کرد‪ ،‬اما افزود اگر مسکو به‬ ‫نبردعلیهتروریسمکمککندیادررسیدنامریکابهاهدافمهم‬ ‫خود نقش کمک کننده داشته باشد‪ ،‬ممکن است این تحریم ها‬ ‫رالغوکند‪.‬ازسویدیگ رترامپکهباتوییت هایغیر عادیودور‬ ‫از انتظارش معروف شده‪ ،‬پیش تر در چند توئیت از بهبود رابطه‬ ‫با روسیه استقبال کرده بود از ان جمله در اواسط دی ماه نوشته‬ ‫بود‪«:‬داشــتن یک رابطه خوب با روسیه امر خوبی است و چیز‬ ‫بدی نیست‪ .‬تنها افراد نادان‪ ،‬یا احمق ها‪ ،‬فکر می کنند که بد‬ ‫است‪ ».‬وی همچنین پیش از ان گفته بود امریکا و روسیه شاید‬ ‫برای حل بسیاری از موضوعات مهم و معضالت بزرگ جهان با‬ ‫یکدیگر همکاری کنند‪ .‬والدیمیر پوتین‪ ،‬رئیس جمهور روسیه‬ ‫نیز پیش تر اســتدالل کرده بود از انجایی کــه دونال د ترامپ در‬ ‫حوزهتجارتموفقبودهبنابراینمی تواندخودرابامسئولیت های‬ ‫جدیدشنیزوفقدهد‪.‬ویهمچنیندربارهرابطهروسیهباغرب‪،‬‬ ‫گفت تالش ها برای ایجاد دنیایی یک قطبی با شکست مواجه‬ ‫شده و وضعیت در حال تغییر اســت‪ .‬پوتین تاکید کرد که فکر‬ ‫نمی کند برای کسی پنهان باشد‪ ،‬همه ان را می بینن د که بسیاری‬ ‫ازهمتایانم اترجیحمی دهندبهاصولوقوانینبین المللپایبند‬ ‫باشند؛ برای اینکه تعادل تدریجا در حال برقرار شدن است‪ .‬وی‬ ‫و دیگر مقامات بلندپایه روسیه بارها علنا از دونال د ترامپ تمجید‬ ‫با اظهارات مثبتی ک ه ترامپ و پوتیــن در مورد یکدیگر و‬ ‫روابط اتی دو کشور در ماه های اخیر داشته اند‪ ،‬اینک جهان در‬ ‫انتظارمشاهدهمیزانتغییرماهیتوسطحروابطدوکشوراست‬ ‫و در همین رابطه ارزیابی های احتمالــی متفاوتی وجود دارد‪.‬‬ ‫برخی خوش بینانه از احتمال بهبود مناســبات دو کشور سخن‬ ‫می گویند اما عده ای دیگر عدم تحقــق تغییرات قابل توجه در‬ ‫کم و کیف این روابط را مطرح می کنند؛ چراکه بروز تحول انی در‬ ‫مناسبات چالش برانگیز دوطرف ان هم در حالی که به اعتراف‬ ‫مقامات دو کشور‪ ،‬اعتماد متقابل از اغاز بحران اوکراین و الحاق‬ ‫شــبه جزیره کریمه از اوکراین به روسیه و دخالت نظامی روسیه‬ ‫در شــرق اوکراین و حمایت از جدایی طلبــان روس تبار در این‬ ‫منطقه تا حدود زیادی دچار اسیب جدی شده و دو کشور بر سر‬ ‫مسائل زیادی از سیستم سپر دفاع موشکی گرفته تا طرح های‬ ‫گسترش نات و به سوی روسیه‪ ،‬جنگ داخلی در سوریه‪ ،‬دخالت‬ ‫نظامی روسیه در گرجستان و تجزیه مناطق ابخازیا و اوستیای‬ ‫جنوبیمتعلقبهگرجستانومبارزهباتروریسماختالف نظرهای‬ ‫شدیدی دارند چندان ســهل نخواهد بود و نگاه پوتین و ترامپ‬ ‫بیشترسهل ممتنعبهنظرمی رسدتایکرویکردواقع بینانه‪.‬‬ ‫ترامپ و پوتین در حالی از بهبود روابط دو کشــور سخن‬ ‫می گویندکهبرخیدموکرات هاوحتیجمهوریخواهانازجمله‬ ‫جان مک کین‪ ،‬موافق بهبود رابطه با پوتین نیســتند ام ا ترامپ‬ ‫به این انتقادات توجهــی ندارد‪.‬همچنین مایک پامپئو‪ ،‬گزینه‬ ‫پیشنهادی دونال د ترامپ برای ریاست اژانس مرکزی اطالعات‬ ‫امریکا(ســیا) روســیه را یکی از تهدیدهای عمده علیه امریکا‬ ‫می داند و معتقد اســت روســیه با رویکردی تهاجمی‪ ،‬تجاوز و‬ ‫اشــغال اوکراین‪ ،‬تهدید اروپ ا و اینکه تقریبــا هیچ عملی برای‬ ‫شکست و انهدام داعش انجام نداده است‪ ،‬در پی اثبات دوباره‬ ‫خود بوده اســت‪.‬از دیدگاه مک کین هر امریکایی باید نگران‬ ‫حمله روسیه به ملت و دموکراسی امریکا باشد‪ .‬اینک ه ترامپ در‬ ‫برابر نگاه تیزبین جامعه جهانی چگونه خواهد توانست چشمان‬ ‫خود را به دخالت اشکار نظامی و سیاسی روسیه در امور داخلی‬ ‫کشورهایمستقلبه ویژهدرکشورهایپیرامونیوخارجنزدیک‬ ‫روسیه و نقض عریان قواعد و حقوق بین المللی و تضییع حقوق‬ ‫ملت ها از جمله حق تعیین سرنوشت خود ببندد و تحریم هایی‬ ‫را که ضد روسیه اعمال کرده لغو کند محل تردید و ابهام زیادی‬ ‫است و شاید به همین دلیل باشــد ک ه ترامپ اخیرا در موضعی‬ ‫مردد و مشروط و برخالف انتظار پوتین اعالم کرد که درصورت‬ ‫همکاری مناسب روســیه در مبارزه با تروریسم و داعش ممکن‬ ‫است بخشی از تحریم های روسیه را لغو کند و این تحریم ها در‬ ‫حال حاضر ادامه خواهد داشت‪.‬‬ ‫همچنین در حالی ک ه ترامپ پیش تر گفته بود به محض‬ ‫انکهمراسمتحلیفاوانجامشدبرایمالقاتباوالدیمیرپوتین‬ ‫رئیس جمهوری روســیه امادگی دارد متعاقبا از سوی اطرافیان‬ ‫او از عدم احتمال این دیدار در اینده نزدیک سخن به میان امد‬ ‫بین الملل‬ ‫که نشانگر تاثیر مخالفان روابط با روسیه بر تصمیمات او بود‪.‬‬ ‫همچنین پسکوف‪ ،‬سخنگوی کاخ کرملین نیز درباره مالقات‬ ‫احتمالی پوتین و ترامپ گفت چنین اتفاقی در هفته های اینده‬ ‫رخ نمی دهد اما امیدواریم تا چند ماه اینده این مالقات صورت‬ ‫بگیرد‪.‬‬ ‫ازسویدیگردرحالیک هترامپدخالتروسیهدرانتخابات‬ ‫امریکا را رد می کرد در اخرین واکنش ها ا ین دخالت را مورد تایید‬ ‫قرار داده اما تاثیــر ان را برنتایج انتخابات رد کــرد اما وعده داد‬ ‫که ظرف ‪ ۹۰‬روز یک گزارش درباره اتهامات دخالت روسیه در‬ ‫طول انتخابات ریاست جمهوری امریکا ارائه دهد‪ .‬این درحالی ‬ ‫اســت که نهادهای اطالعاتی ایاالت متحده امریکا‪ ،‬روســیه‬ ‫را به تاثیر بر انتخابات امریــکا از طریق هک ایمیل های حزب‬ ‫دموکرات متهم کرده اند که تاحدود زیــادی واقع بینانه به نظر‬ ‫می رســد‪ .‬بر اســاس گزارش نهادهای مذکور درباره عملیات‬ ‫روسیه برای تاثیر گذاشتن در روند انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫‪ ۲۰۱۶‬امریــکا‪ ،‬که بخش هایــی از ان از طبقه بندی خارج و به‬ ‫انتشار عمومی رســید‪ ،‬والدیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه‬ ‫شخصا دســتور عملیات را صادر کرده اســت ؛موضوعی که از‬ ‫سوی روسیه تکذیب می شود‪ .‬بعد از مطرح شدن نقش روسیه‬ ‫در هک کارزار انتخاباتی دموکرات ها و ادعایی مبنی بر تضعیف‬ ‫کمپین کلینتون برای شکســت در پی افشاگری های ناشی از‬ ‫این هک ها‪ ،‬باراک اوباما ابتدای دی ماه ‪ ۳۵‬دیپلمات روســیه‬ ‫را از امریکا اخراج کرد ؛ اقدامی که با واکنش ضمنی و مخالفت ‬ ‫ترامپ روبه رو شد و پوتین با ارائه ژستی ضمن عدم مقابله به مثل‬ ‫با اقدام اوباما و محفوظ نگاه داشــتن این حق برای کشورش‪،‬‬ ‫ی ترامــپ و رفتار او‬ ‫اعالم کرد منتظر شــروع ریاســت جمهور ‬ ‫ت ترامپ واقع شد و مجددا بر‬ ‫می ماند ؛ واکنشی که مورد رضای ‬ ‫باهوش بودن پوتین تاکید کرد‪ .‬دراین میان ادعاهایی که مبنی‬ ‫ی ترامپ در دست روسیه مطرح شده‬ ‫بر داشتن اطالعاتی از اقا ‬ ‫به رغم رد ان از سوی پوتین و ترامپ درصورت گرایش غیر عادی ‬ ‫ترامپ به ســمت روســیه می تواند موجب تقویت چنین ظن و‬ ‫ادعایی شود که به نف ع ترامپ نخواهد بود‪ .‬ازسوی دیگر ژنرال‬ ‫دیوید گولدفین‪ ،‬رئیس ســتاد نیروی هوایی امریکا گفته است‬ ‫در استراتژی دفاعی امریکا‪،‬ایران‪ ،‬کره شمالی‪ ،‬چین‪ ،‬روسی ه و‬ ‫افراط گراییخشونت امیز‪،‬به عنوانپنجتهدیداصلیموردتوجه‬ ‫قرار گرفته است‪.‬وی همچنین از نفوذ ایران‪ ،‬روسیه و پاکستان‬ ‫درافغانســتان نام برده و در مورد ایند ه ثبات افغانستان هشدار‬ ‫داده است‪.‬در همین حال کنگره امریکا که اکثریت کرسی های‬ ‫ان را جمهوریخواهان برعهده دارند برای مهار روســیه بودجه‬ ‫هفت میلیارد دالری اختصاص داده اســت‪.‬امریکا همچنین با‬ ‫اعزام چندهزار نظامی خود به همراه نظامیانی متشکل ازسایر‬ ‫کشورهای عضو ناتو از قبیل انگلیس‪ ،‬المان و فرانسه به مناطق‬ ‫بالتیک و مرزهای لهستان با اوکراین در اروپای شرقی و استقرار‬ ‫سیستم های دفاع موشکی در لهستان و رومانی درصدد حمایت‬ ‫از اروپا در برابر تهدیدهای روســیه برامده است‪.‬مجموعه این‬ ‫تحوالت و رویکردها نشــان می دهد که احتمال بروز تغییرات‬ ‫بنیانی در رویکردهــا و روابط امریکا و روســیه در دور ه ترامپ با‬ ‫سواالت جدی مواجه است‪.‬‬ ‫اصطکاک منافع امریکا‪ ،‬ناتو و روسیه و تاثیر ان‬ ‫ع ترامپ‬ ‫بر مواض ‬ ‫سخن اخر‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫باتوجه به رویکردهای متقابل مثبت پوتین و ترامپ روابط‬ ‫امریکا و روسیه از ماه عسل خوبی برخوردار خواهد بود اما ادامه‬ ‫حیات روابــط با چالش هــا و فراز ونشــیب هایی مواجه خواهد‬ ‫شد‪ .‬به نظر می رسد احتمال تنش زدایی در روابط دو کشور دور‬ ‫ا ز ذهن نیســت اما برخی دیدگاه هــای غیر واقع بینان ه ترامپ و‬ ‫تبلیغاتی بودن اظهارات وی در وادی عمل و اختالف مواضع‬ ‫و منافع دوکشور ازیک ســو و تفاوت رویکردهای دموکرات ها و‬ ‫جمهوریخواهانکنگرهب اترامپدرسیاستخارجیبصورتعام‬ ‫و در ارتباط با مناسبات با روسیه و تاثیر متحدان اروپایی و اسیایی‬ ‫امریکا بر روند سیاست خارجی این کشــور‪ ،‬روابط دو کشور را با‬ ‫چالش هایی مواجه کند‪ .‬ازاین پس بایــد در دور ه ترامپ جدال‬ ‫میان ارزوها‪،‬ارزش ها و منافع را در عرصه واقعی داخلی و خارجی‬ ‫رصدکرد‪.‬بنابراینبه نظرمی رسدمجموعهقواعدحاکمبرجهان‬ ‫و روابط روسیه و امریکا از یک سو و نگرانی های امنیتی اروپا از‬ ‫نزدیکیکرملینوکاخ سفیدوحضورمخالفانسرسختباروسیه‬ ‫در کنگره امریکا و دیگر ساختارهای تصمیم گیری در سیاست‬ ‫خارجی این کشور و رویکرد های برخی از مقام های اطالعاتی‬ ‫ب ترامپ‪ ،‬چشــم انداز بســیار مثبتــی در روند‬ ‫و امنیتی منصو ‬ ‫تنش زداییمتقابلوفراگیردرروابطمسکو‪-‬واشنگتنرادرذهن‬ ‫ ترسیمنمی کند‪،‬البتهانتظاربروزبرخیتغییراتدرتاکتیک های‬ ‫روابط با روسیه در سیاست خارجی امریکا در دوره صدارت ترامپ‬ ‫دور از ذهن نیســت‪ ،‬اما بروز تغییر جدی در استراتژی سیاست‬ ‫خارجی امریکا کم احتمال به نظر می رســد‪.‬چراکه دو کشــور‬ ‫در وضعیت تقابل ژ ئوپلیتکی و ژ ئواســتراتژیکی باتالش برای‬ ‫تنش زدایی شبه دوران جنگ سرد به سر خواهند برد‪.‬‬ ‫به نظر می رســد در شــرایط کنونــی و باتوجه بــه تاکید ‬ ‫ترامپ بر نابود کردن داعش و مشــروط کردن لغو تحریم های‬ ‫روسیه به میزان همکاری روسیه در مبارزه با تروریسم به ویژه در‬ ‫سوریه‪،‬همکاریدوکشوردراینزمینهدراولویتهمکاری های‬ ‫روســیه و امریکا و به عنوان ســنگ محک روابط اتی دو کشور‬ ‫درکانون توجه دولت جدید امریکا مورد توجه قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫در این راستا اگ ر ترامپ بتواند به وعده خود در زمینه عدم دخالت‬ ‫در امور داخلی کشــورها که علی القاعده روســیه را نیز شــامل‬ ‫می شود جامه عمل بپوشــاند‪ ،‬موفق به جلب رضایت روسیه و‬ ‫ شخصپوتینخواهدشدوهمینموضوعبهسهمخودمی تواند‬ ‫در کم وکیف روابط دو کشور تاثیر مثبتی برجای بگذارد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫در همین حال همزمان باورو د ترامپ به کاخ سفید و چند‬ ‫روز پیش از مراســم تحلیف وی‪،‬رویای برخی از مردم لهستان‬ ‫برای حضور ســربازان امریکایی در خاک خود پس از ســقوط‬ ‫کمونیسم در سال ‪ ۱۹۸۹‬میالدی به عنوان یک اقدام بازدارنده‬ ‫در برابر روسیه‪ ،‬با ورود نخســتین گروه اعزامی ارتش امریکا به‬ ‫کو‬ ‫ان کشور به حقیقت پیوست‪ .‬نظامیان امریکایی که با تان ‬ ‫خودروهاینظامیازمرزالمانواردجنوبغربلهستانشدند‪،‬‬ ‫مورداستقبالمردمی قرارگرفتندکهپرچم هایامریکارادردست‬ ‫داشتهوانهاراتکانمی دادند‪.‬ایننظامیانامریکادریکپایگاه‬ ‫نظامی در روستای زگان مستقر شدند و نخست وزیر لهستان و‬ ‫وزیر دفاع ان کشور طی یک مراســم رسمی در روز شنبه از انها‬ ‫استقبال کردند‪.‬امریکا و دیگر کشــورهای غربی در سال های‬ ‫اخیر مانورهای نظامی مشترکی در حوزه ناتو در شرق اروپا انجام‬ ‫داده اند‪ ،‬اما اعزام این گروه سه هزار و پانصد نفره‪ ،‬نخستین مورد‬ ‫ازاستقرارنیروهاینظامییکعضوناتودرانمنطقهمحسوب‬ ‫می شــود‪ .‬این اقدام بخشی از تدابیر گســترده تر دولت باراک‬ ‫اوباما‪،‬رئیس جمهوریایاالت متحدهبرایحمایتازهمپیمانان‬ ‫اروپایی واشنگتن در برابر تهدیدات روسیه‪ ،‬پس از اقدام مسکو‬ ‫برای الحاق شبه جزیره کریمه به خاک خود و نگرانی کشورهای‬ ‫شرق اروپا از رفتار روسیه است‪ .‬درحالیک ه ترامپ از تجدید نظر‬ ‫در همکاری با ناتو به عنوان پیمانی کهنه و ضرورت تامین مالی‬ ‫اینسازمانتوسطاعضایاروپاییانسخنگفته‪،‬سناتورجان‬ ‫مک کین‪ ،‬هم حزبی ترامپ که به جمهوری استونی در شمال‬ ‫اروپا سفر کرده بود در واکنش به برخی نگرانی ها از سیاست های‬ ‫دولت جدید ایاالت متحده تاکید کرد که واشنگتن به تعهد خود‬ ‫به سازمان پیمان اتالنتیک شمالی‪ ،‬ناتو‪ ،‬و تامین امنیت حوزه‬ ‫بالتیک پایبند خواهد بود و حضور نیروهای امریکایی در استونی‬ ‫نشــانه ای اســت از اعتقاد امریکا به انچه رونالد ریگان به ان‬ ‫معتقد بود‪ ،‬یعنی صلح از طریق توانمندی و قدرت رئیس کمیته‬ ‫نیروهایمسلحسناهمچنینگفتکهبهترینراهبرایجلوگیری‬ ‫از سوء رفتار روســیه‪ ،‬در اختیار داشتن یک نیروی نظامی قابل‬ ‫ی و یک ناتوی قدرتمند است‪ .‬وی همچنین گفت‬ ‫اطمینان و قو ‬ ‫کهفکرنمی کندتحریم هایامریکاعلیهروسیهکهپسازاقدام‬ ‫مسکوبهالحاقشبه جزیرهکریمهبهخاکخوداعمالشدند‪،‬لغو‬ ‫شوند‪.‬اوافزوددست کممطمئنماینموضعاالنمطرحنیست‪.‬‬ ‫این درحالی است که برخی از کشورهای اروپایی‪ ،‬از جمله‬ ‫اســتونی‪ ،‬لیتوانی و لتونی در حوزه دریای بالتیک‪ ،‬از اظهارات‬ ‫دونال د ترامپ رئیس جمهوری منتخب امریکا در طول مبارزات‬ ‫انتخاباتی اشکهگفتهبودنقشایاالت متحدهدرسازمانناتورا‬ ‫مورد بازنگری قرار خواهد داد‪ ،‬ابراز نگرانی کرده اند‪ .‬این درحالی‬ ‫استکهدردورهاوباما‪،‬امریکاوسازمانپیماناتالنتیکشمالی‬ ‫از اقدام روسیه برای استقرار سامانه موشــکی در حوزه دریای‬ ‫بالتیک انتقاد کرده و این اقدام را موجب بی ثبات کردن امنیت‬ ‫اروپا تلقی کرده اند ؛ انتقادی که مسکو ان را رد کرده و می گوید‬ ‫تصمیمی اســت که متناســب با تحرکات اخیر ناتو در نزدیکی‬ ‫مرزهای روسیه اتخاذ شده است‪.‬‬ ‫روســیه پیشــروی ناتو را تهدیدی علیه امنیت ملی خود‬ ‫می داند و ارتش روســیه اقدام به استقرار سامانه های موشکی‬ ‫اسکندر و اس‪ ۴۰۰-‬در سواحل کالینینگراد در امتداد مرزهای‬ ‫غربی خود کرده است‪ .‬کالینینگراد مرکز استانی با همین نام در‬ ‫ت که میان دو کشور‬ ‫غرب روسیه و در حاشیه دریای بالتیک اس ‬ ‫لیتوانی و لهستان در شرق اروپا واقع شده است‪ .‬امریکای دوره‬ ‫اوباما این تحرکات نظامی روسیه را موجب بی ثبات شدن اروپا‬ ‫می دانست و از مسکو خواســته بود از هر سخن یا اقدامی که با‬ ‫هدف ارتقای امنیت و ثبات در اروپا ســازگار یا متناسب نباشد‪،‬‬ ‫پرهیز کند‪.‬سازمان پیمان اتالنتیک شــمالی (ناتو) هم اعالم‬ ‫کرده که انتقال تجهیزات موشکی روسیه به نزدیکی مرزهای‬ ‫همپیماناناینسازمان‪،‬بهکاهشتنش هایاچشم اندازاحتمالی ‬ ‫ترمیم روابط کشورهای غربی با مســکو کمکی نخواهد کرد‪.‬‬ ‫این سازمان همچنین خواستار شفافیت بیشــتر مسکو درباره‬ ‫فعالیت هاینظامیاخیرششدهوگفتهاستایناقداممناسبی‬ ‫برایجلوگیریازبروزحوادثاحتمالیخواهدبودودرعینحال‬ ‫مانعهرگونهسوء تفاهمی خواهدشد‪.‬ینساستولتنبرگ‪،‬دبیرکل‬ ‫ناتو نیز پیش تر اعالم کرده بود اطمینان دارد که دونال د ترامپ‬ ‫رئیس جمهوری منتخب امریکا نقــش راهبردی خود بر پیمان‬ ‫اتالنتیک شــمالی را حفظ خوهد کرد‪ .‬او همچنین گفته بود به‬ ‫دونال د ترامپ اطالع خواهد داد که افزایش کمک مالی دفاعی‬ ‫کشورهایاروپایییکیازاولویت هایاصلیاوستواینمساله‬ ‫راباتمامی اعضایناتودرمیانگذاشتهوحمایتوزیراندفاعی‬ ‫اروپایی را جلب کرده اســت‪ .‬او افزوده بود مانع اصلی‪ ،‬متقاعد‬ ‫ساختن وزیران امور مالی کشورها بوده است‪.‬‬ ‫ترامپ پیش تر در جریان برگــزاری کارزار انتخاباتی خود‬ ‫درباره حمایت امریکا از هم پیمانانی که هزینه دفاعی چندانی‬ ‫نمی پردازند ابراز تردید کرده و بر این نگرانــی دامن زده بود که‬ ‫او کمک مالی امریکا به پیمان ناتــو را در زمان افزایش تنش با‬ ‫روسیه‪ ،‬قطع کند‪ .‬وی همچنین بر مشــارکت متحدان امریکا‬ ‫در تامین هزینه های مالی‪ ،‬سیاسی و انسانی و سبک کردن بار‬ ‫سنگین امنیتی که بر دوش امریکاست تاکید کرده و گفته بود‬ ‫درصورت رئیس جمهور شدن در جلســه ای با متحدان امریکا‬ ‫در ناتو و اســیا در مورد متعادل کردن تعهد مالی این کشــورها‬ ‫مذاکره خواهد کرد و نحوه اجرا و پیشبرد استراتژی های جدید‬ ‫را نیز بررسی خواهد کرد‪.‬وی تاکید کرده بود امریکا برای دفاع‬ ‫از متحــدان خود بار ســنگینی به دوش گرفته اســت‪.‬بنابراین‬ ‫متحدان امریکا باید هزینه های نظامــی خود را افزایش دهند ‪،‬‬ ‫در غیر این صورت حمایت امریکا از انها را متوقف خواهد کرد‪.‬‬ ‫ترامــپ در حالیکه ناتو را منســوخ تلقی کرده بــود اعالم کرده‬ ‫بود «وظایف و ســاختار کهنه» ناتو را برای مقابله با تروریسم و‬ ‫بحران مهاجرت ارتق ا خواهد داد و مناســبات با اســرائیل را نیز‬ ‫تقویتخواهدکرد‪.‬به نظرمی رسدپیشنهاددونال دترامپمبنی بر‬ ‫مشروط کردن بودجه دفاعی امریکا به پیمان ناتو‪ ،‬وعده مرکزی‬ ‫پیمان اتالنتیک شــمالی را که می گوید حمله علیه یک عضو‬ ‫حمله به تمامی اعضا اســت زیر ســوال می برد و اینک ه ترامپ‬ ‫بتواند از تعهدات خود درقبال ناتو شانه خالی کند محل ابهام و‬ ‫تردید است‪.‬‬ ‫‪63‬‬ ‫بین الملل‬ ‫دولتحمایتگر‬ ‫ترامپ به ملی گرایی اقتصادی گرایش دارد‬ ‫رضا مجیدزاده‬ ‫پژوهشگر اقتصاد سیاسی توسعه‬ ‫‪3‬‬ ‫روز جمعه‪ ،‬اول بهمن ماه سال جاری‪ ،‬پس از سوگند‬ ‫دونالد ترامپ‪ ،‬دوران ریاســت جمهوری او شروع شد‪ .‬اما‬ ‫ن ترامپ‪ ،‬سوگیری های‬ ‫بسیار پیش تر از شروع رسمی دورا ‬ ‫دولت او درباره مسائل داخلی و خارجی ایاالت متحده‪ ،‬از‬ ‫جمله سیاست های اقتصادی و سیاســی ترامپ‪ ،‬دغدغه‬ ‫بســیاری از صاحبنظران بوده اســت چون سیاســت های‬ ‫داخلی و خارجی ایاالت متحده به عنوان بزرگترین اقتصاد‬ ‫جهان‪ ،‬روی وضعیت اقتصادهای جهان‪ ،‬پیامدهای قابل‬ ‫توجهی به همراه خواهد داشت‪.‬‬ ‫او در جریان کارزار انتخاباتی‪ ،‬بخشی از سیاست های‬ ‫اقتصادی‪-‬سیاســی دولت خود را اعالم کرده است اما در‬ ‫ن‬ ‫کنار این سیاست های اعالمی‪ ،‬توجه به محتوای سخنا ‬ ‫ترامپ در مراســم ســوگند و کابینه انتخابــی او‪ ،‬در زمینه‬ ‫شناسایی سیاســت های اعمالی احتمالی او در چهار سال‬ ‫پیش ر و ضرورت دارد‪.‬‬ ‫ش ترامــپ از نظر مختصاتــی که برای‬ ‫تعییــن گرای ‬ ‫دولت خود قایل است‪ ،‬به پیش بینی سیاست های احتمالی‬ ‫او کمک می کند‪.‬‬ ‫ترامپ؛ مواضع انتخاباتی‬ ‫ســوگیری اصلی سیاســت های اعالمــی ترامپ در‬ ‫جریــان کارزار عمدتا به ســمت حمایــت از صنایع داخلی‬ ‫ایاالت متحده و وضع تعرفه سنگین برای واردات‪ ،‬به ویژه‬ ‫ی معطــوف بود‪ .‬او اعالم کرد که‬ ‫کاالهای چینی و مکزیک ‬ ‫به دنبال بازنگری و لغو پیمان تجارت امریکای شمالی یا نفتا‬ ‫و اعمال مالیات ‪ 35‬درصدی برای روی محصوالتی مانند‬ ‫ک تولید می شود ‪ .‬ترامپ‪،‬‬ ‫خودروی فورد است که در مکزی ‬ ‫پیمان نفتا را به عنوان علت کاهش فرصت های شغلی در‬ ‫امریکا معرفی می کند‪.‬‬ ‫البته دونالد ترامپ در جریــان کارزار انتخاباتی خود‬ ‫اعالم کرد که هزینه کردهای گســترده امریــکا در جنگ‬ ‫عــراق‪ ،‬افغانســتان و لیبی موجب شــده تــا از یک طرف‬ ‫احساس امنیت شهروندان کشــورش در نتیجه مهاجرت‬ ‫گسترده‪ ،‬خدشــه دار شــود و از طرف دیگر کسری بودجه‬ ‫‪ 18‬تریلیون دالری این کشور‪ ،‬دولت را به شدت فربه کرده‬ ‫اســت‪ .‬در نتیجه او رویکردی را دنبال می کند که سیاست‬ ‫سیاستخارجیپارادوکسیکال‬ ‫ی متفاوت است‬ ‫«شعارهای انتخاباتی » ترامپ با «سیاست های واقعی» و ‬ ‫احمد مرجانی نژاد‬ ‫‪64‬‬ ‫دونال د ترامپ‪ ،‬چهل و پنجمین رئیس جمهور امریکا‪،‬‬ ‫ی که به لنــدن رفته بود‪،‬‬ ‫فرزند مادری اســکاتلندی هنگام ‬ ‫گفت‪« :‬بریتانیا متحد بزرگی است و اگر من به قدرت برسم‬ ‫همیشــه برخورد محشــری با انها خواهم داشت‪(».‬طی‬ ‫ســفر ماه مــه ‪ . ) ۲۰۱۶‬ترامپ به رغم شــعارهای جنجالی‬ ‫انتخاباتی‪ ،‬پس از استقرار در کاخ سفید‪ ،‬اگر چه متعادل تر‪،‬‬ ‫ولی همچنان کلی و نامشخص حرف می زند‪ .‬اما به هرحال‬ ‫رگه های تعصبات ملی گرایی و سرمایه پرستی در سخنانش‬ ‫مشــهود اســت‪ .‬مشــاوران انتخاباتــی وی معتقدند که‬ ‫«شــعارهای انتخاباتی » ترامپ با «سیاست های واقعی»‬ ‫ی متفاوت است ‪.‬‬ ‫و ‬ ‫ ترامپ‪ ،‬هنگام پذیرش نامزدی حزب جمهوریخواه‬ ‫گفــت‪« :‬طریقــت مــا‪ ،‬امریکایی گرایی خواهد بــود‪ ،‬نه‬ ‫جهانی گرایــی‪ ».‬این حرف بــه این معنی اســت که وی‬ ‫به عنوان رئیس جمهور منتخب‪ ،‬به ایده«پاکس امریکانا»‬ ‫(صلح امریکایی) اعتقادی ندارد و تالش برای بهتر کردن‬ ‫دنیا را وظیفه این کشور و خود نمی داند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪4‬‬ ‫پژوهشگر امور بین الملل‬ ‫مبانی سیاست خارجی جمهوریخواهان‬ ‫دونالد ترامپ از جناح ســنتی حــزب جمهوریخواه‪،‬‬ ‫موســوم به «جنــاح محافظــه‪‎‬کار» اســت که بــه جریان‬ ‫پروتستانی‪ -‬اونجلیکی راســت افراطی امریکا تعلق دارد‪.‬‬ ‫راســت افراطی‪ ،‬مجموعه‪‎‬ای از فرقه‪‎‬های پروتســتان در‬ ‫امریکا ست که اصوال در کلیســای انجیلی ریشه دارند و از‬ ‫اواخر دهه ‪ -۱۹۷۰‬اوایل دهه ‪ ۱۹۸۰‬وارد سیاســت شدند‪.‬‬ ‫این جریان بر عوامل داخلی تاثیرگذار بر سیاســت خارجی‬ ‫امریکا تاکید دارد و شدیدا معتقد به بازگشت امریکا به دوران‬ ‫عظمت گذشته و استثناگرایی امریکایی است‪ .‬جریان‏های‬ ‫سنتی اجتماعی‪ -‬مذهبی با نگرشی محافظه کارانه نسبت به‬ ‫مسائل اجتماعی‪ ،‬در عرصه سیاست‪‎‬گذاری امریکا بسیار‬ ‫ی‬ ‫تاثیرگذارند و حامی سیاست خارجی اقتدار گرایانه و تهاجم ‪‎‬‬ ‫هستند‪ .‬نوع گفتمان مذهبی حاکم بر این جنبش‪‎‬ها‪ ،‬حاکی‬ ‫از نوعی سیاست خارجی ایدئولوژیک برای امریکا ست که‬ ‫می‪‎‬توان دکترین بوش در سال ‪ ۲۰۰۰‬را تجلی خوبی برای‬ ‫ان دانســت‪ .‬انان با طرح شعار «ســاختن عظمت دوباره‬ ‫امریکا» به دنبال احیای اقتدارگرایی امریکا و تقویت قدرت‬ ‫اجتماعی و اقتصادی این کشــور در عرصه‏های مختلف‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫ت ترامپ در خصوص‬ ‫دیدگاه های دول ‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫دولت ترامپ متعهد به یک سیاست خارجی متمرکز‬ ‫بر منافع امریکا و امنیت ملی این کشور است؛ یعنی تامین‬ ‫برقراری صلح و ارامش در جهان با اتــکاء به قدرت و توان‬ ‫امریکا‪ .‬پس هرچه امریکا قدرتمندتر شود‪ ،‬صلح در جهان‬ ‫بیشتر و امریکا محترم تر شــمرده خواهد شد ‪ .‬ترامپ‪ ،‬قبل‬ ‫از انتخاب وعده طرح ریزی عملیات شکست داعش طی‬ ‫‪ ۱۰۰‬روز نخست ریاســت جمهوری خود را داده بود و پس‬ ‫از رئیس جمهور شــدن نیز اعالم کرد‪« :‬شکست داعش و‬ ‫دیگر گروه های تروریســتی و تندرو از اولویت های اصلی‬ ‫امریکاست‪».‬‬ ‫دخالت در دیگر کشــورها را فقط در صــورت مطرح بودن‬ ‫منابع حیاتی برای ایــاالت متحده یا منافــع اقتصادی در‬ ‫پیش خواهد گرفت‪ .‬افزون بر این ‪ ،‬ترامپ بارها از سیاست‬ ‫تجارت ازاد‪ ،‬ناتو و سیاست های مربوط به توقف گرمایش‬ ‫ن انتقاد کرده است‪.‬‬ ‫زمی ‬ ‫به همیــن خاطر بــود که ژان کلــود یونکــر‪ ،‬رئیس‬ ‫کمیســیون اروپا از دونالد ترامپ خواسته تا موضع شفاف‬ ‫خود را درباره مســائلی مثل تجارت جهانی‪ ،‬سیاست اب و‬ ‫هوایی و روابط اینده با ناتو بیان کند چون مذاکرات تجارت‬ ‫ازاد بین امریکا و اتحادیه اروپا نیز در جریان است و یونکر‬ ‫بر این باور اســت که شــاید این مذاکرات تا ‪ 2‬سال اتی به‬ ‫نتیجه نرسد‪.‬‬ ‫این سیاست ها نشان می دهند ک ه ترامپ به ملی گرایی‬ ‫ی گرایش دارد و جنگ تجاری‪ ،‬به خصوص با چین‪،‬‬ ‫اقتصاد ‬ ‫از مهمترین دغدغه های اتی او خواهد بود‪ .‬افزون بر این‪،‬‬ ‫کابینه ترامپ‪ ،‬در توصیه به انتخاب سیاســت ها و شــیوه‬ ‫اجرای انها‪ ،‬نقش محوری دارد و چیدمان کابین ه ترامپ که‬ ‫کاسب کاران‪ ،‬بیش از سیاســتمداران و دولتمردان در ان‬ ‫حضور دارند نشان می دهد که تاکید بســیار زیاد ترامپ بر‬ ‫مالحظات اقتصادی‪ ،‬دور از واقع نبوده است‪.‬‬ ‫ترامپ؛ سیاست های اعمالی احتمالی‬ ‫در تقســیم بندی طیفی نقــش دولت هــا در اقتصاد‬ ‫که از دولت کالســیک و ضامــن صرف امنیــت و قانون‪،‬‬ ‫شروع شده و به دولت برنامه ریز و کارفرمای مرکزی (مانند‬ ‫کشورهای کمونیستی ســابق) ختم می شود‪ ،‬دولت رفاه‪،‬‬ ‫چارچوب‏ها و رویه‪‎‬های اجرایی‬ ‫ی ترامپ‬ ‫سیاست خارج ‬ ‫‪ -۱‬وفــاداری بــه مبانــی سیاســت خارجــی‬ ‫جمهوریخواهان‬ ‫‪ -۲‬اعمال سیاست خارجی منفعت‏طلبانه‬ ‫‪ -۳‬تلفیــق انزواگرایــی و مداخله‏گرایی در سیاســت‬ ‫خارجی‬ ‫اهمیت نقش افرینان در کاربرد‬ ‫سیاست خارجی موفق‬ ‫ ترامپ‪ ،‬به اقتضای فعالیت ها و تجربیاتش‪ ،‬به خوبی‬ ‫نقش افزایش قــدرت اقتصادی و نظامــی در تامین ثبات‬ ‫مدیریت و هدایت امور را درک می کند؛ در این راست ا ترامپ‪،‬‬ ‫خروج امریکا از توافقنامه تجارت ازاد با سرزمین های کرانه‬ ‫اقیانــوس ارام را پیگیری و این راهبرد را با عقب نشــینی از‬ ‫‪ T.P.P‬اغــاز کرد‪ .‬وی مجــددا « نفتا » را مورد بررســی قرار‬ ‫خواهد داد تا اگر شرکای امریکا از گفتگوی جدید در مورد‬ ‫نفتا خودداری کنند‪ ،‬انــگاه رئیس جمهور‪ ،‬خروج امریکا از‬ ‫نفتا را اعالم نماید‪ .‬تمامی قراردادهای تجاری امریکا قبال ‬ ‫توسط اعضای تشکیالتی واشنگتن به امض ا می رسید‪ ،‬اما‬ ‫اینک ترامپ اصرار دارد سیاســت های تجاری‪ ،‬مستقیما‬ ‫زیر نظر وی از طریق بخش غیر دولتی و برای مردم به اجرا‬ ‫گذاشته شود‪ .‬البت ه ترامپ تهدید کرده است که دولت هایی‬ ‫که بخواهند توافقنامه های تجــاری خود با امریکا را نقض‬ ‫کنند‪ ،‬تنبیه خواهند شد‪.‬‬ ‫او بر این باور اســت که قدرت و سلطه نظامی امریکا‬ ‫باید بی رقیب باشــد‪ ،‬البته تاکید می کنــد‪ «:‬برای پیگیری‬ ‫سیاســت خارجی بر اســاس منافع امریکا از دیپلماسی نیز‬ ‫استقبال و بهره برداری خواهیم کرد‪ ».‬در حالی که نیروی‬ ‫دریایی ارتــش امریکا در ســال ‪ ۱۹۹۱‬دارای بیش از‪۵۰۰‬‬ ‫فروند کشــتی بود‪ ،‬اما ایــن تعداد در ســال ‪ ۲۰۱۶‬به ‪۲۷۵‬‬ ‫فروند کاهش یافته و نیروی هوایی نیز در مقایســه با سال‬ ‫‪ ۱۹۹۱‬تقریبا‪۳۰‬درصد کوچک تر شده است‪ .‬بنابراین تقویت‬ ‫بین الملل‬ ‫ترامپ و مشکالت منطقه ای و فرا منطقه ای‬ ‫رئیس جمهوری جدید ایاالت متحــده امریکا ضمن‬ ‫تصمیم قاطع برای ساخت دیواری در مرز امریکا ‪ -‬مکزیک‪،‬‬ ‫معتقد اســت‪« :‬ارزش پایین « یوان» (واحــد پول چین)‬ ‫به توانایی امریکا برای صادرات اســیب زده و جدی نبودن‬ ‫قوانین حمایــت از مالکیــت معنوی‪،‬‬ ‫باعث شــده که تداوم سرقت و سرعت‬ ‫کاالهــای چینــی از محصــوالت‬ ‫امریکایی افزایش یابــد‪ » .‬در منطقه‬ ‫غــرب اســیا موســوم بــه خاورمیانه‪،‬‬ ‫عمده ترین دشــمن این تاجــر نو دیده‬ ‫دنیای سیاســت‪ ،‬ضد صهیونیســت و‬ ‫رژیم اشغالگر است ؛ ترامپ قبال توافق‬ ‫هسته‪‎‬ای با ایران را وحشتناک خوانده‬ ‫و در مصاحبه‪‎‬اش با «نیویورک تایمز»‬ ‫گفته بود‪« :‬ما در این توافق میلیاردها‬ ‫دالر پول به انها (ایرانیــان) دادیم که‬ ‫نباید می‏دادیم‪ ،‬به دلیل اینکه کشــور‬ ‫ما کشوری ورشکســته با بدهی بیش‬ ‫از ‪ ۱۹‬تریلیون دالر است؛ باید این پول‬ ‫را نگه می‏داشــتیم‪ .‬توافق با ایران در‬ ‫سخت ترین شکل ممکن اجرا شدنی‬ ‫است؛ اما به عنوان یک قرارداد بد‪ .‬در‬ ‫برابر این قرارداد بد بســیار سرسختی‬ ‫نشــان خواهم داد‪ ».‬اینک نیز در خصوص برجام‪ ،‬دولت ‬ ‫ترامپ‪ ،‬مبحــث «مذاکره مجدد با ایــران» برای تصحیح‬ ‫توافق مذکور را مطرح ساخته است؛ انان قصد دارند با دو‬ ‫یا سه برابر کردن فشارها و حجم تحریم های فعلی ایران را‬ ‫مجبور کنند تا مجددا پای میز مذاکره اماده شود‪ .‬همچنین‬ ‫ت ترامپ مد نظر دارد در اســرع وقت‪ ،‬سامانه موشکی‬ ‫دول ‬ ‫پیشــرفته ای برای حفاظــت در برابر حمالت موشــکی از‬ ‫ترامپ در صدد اســت با به کارگیری و بهره منــدی از اهرم‬ ‫کردی‪ ،‬دولت های منطقه شامل عراق‪ ،‬ســوریه‪ ،‬ایران و‬ ‫به ویژه دولت حزب عدالت و توسعه جمهوری ترکیه را تحت‬ ‫فشار قرار دهد تا وادار به پذیرش مطالباتش شوند‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫‪ -‬امروز این نگرانی در بین دیپلمات های غربی وجود‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫نیروهای مسلح مسلما از اهداف و برنامه های مهم دولت ‬ ‫ترامپ خواهد بود‪.‬‬ ‫کشورهایی نظیر ایران و کره شمالی مستقر کند‪ .‬در این بین‬ ‫ن ترامپ‪،‬‬ ‫معضل سوریه برای سیاستمداری تاجر پیشه چو ‬ ‫به طور جدی مرتبط بــا تهدید امنیتی برای رژیم اشــغالگر‬ ‫قدس از ســوی جبهه مقاومت اســت‪ .‬اظهــارات ترامپ‬ ‫درخصوص غیر قابل قبول بودن هزینه های حمایت امریکا‬ ‫از کشورهای منطقه (رژیم ال سعود)‪ ،‬مسلما بیشتر از مبانی‬ ‫اصولی و کارایی در صحنه عمل‪ ،‬در راستای افزایش فشار‪،‬‬ ‫ت‬ ‫اخذ امتیازات بیشــتر و توســعه منافع امریکا ست‪ .‬دول ‬ ‫ی ترامپ‪ ،‬نه تنها به کشــورهای دیگر مثل‬ ‫دارد که پیــروز ‬ ‫روســیه و چین اجازه می دهد که در خالء پدید امده بر نفوذ‬ ‫جهانی خود بیفزایند‪ ،‬بلکه در عین حال به احزاب پوپولیست‬ ‫و سیاســتمداران مخالف طبقــه حاکم بر اروپا و نیز ســایر‬ ‫کشورهای جهان روحیه ای تازه می بخشد‪.‬‬ ‫ تمدید قانون تحریم‪‎‬های ‪10‎‬ســاله ایران موســوم‬‫به « ‪ »ISA‬از ســوی کنگره امریکا در ســال ‪ ۲۰۱۶‬حاکی‬ ‫از چالش‪‎‬افرینــی جدیــد امریــکا در رونــد اجــرای برجام‬ ‫اســت‪ .‬باتوجــه بــه قدرت گیــری‬ ‫حــزب جمهوریخــواه در انتخابات‬ ‫اخیــر کنگــره‪ ،‬احتمــال اینگونــه‬ ‫چالش‪‎‬افرینی هــا در دولــت ترامپ‬ ‫بســیار زیاد اســت‪ .‬البته بــه دلیل‬ ‫تناقض هــای اشــکار در سیاســت‬ ‫خارجی دولت ترامــپ‪ ،‬گزینه های‬ ‫پیش رو برای اعمال فشار علیه ایران‬ ‫زیاد نیست‪.‬‬ ‫ در مورد مســائل خاورمیانه‪،‬‬‫برداشــت و باو ر ترامپ چنین اســت‬ ‫که این منطقــه یک باتــاق بزرگ‬ ‫است که امریکا باید از ان دور بماند‪.‬‬ ‫بــه تعبیری می تــوان ابــراز کرد که‬ ‫وی در دوره ریاســت جمهوری اش‬ ‫هیچ جنگی را برای ســرنگون کردن‬ ‫حاکمــان منطقــه بــه راه نخواهــد‬ ‫انداخت‪.‬‬ ‫اگر چه پیام مذکور‪ ،‬ال ســعود‬ ‫و اقمار عربی را خشنود ســاخت‪ ،‬اما باید مدنظر داشت که‬ ‫با ظهور پدیده ای به نام دونالــ د ترامپ‪ ،‬کمیتی مجهول با‬ ‫برنامه های مبهم و غیرمتعارف‪ ،‬مسلما حالت پارادوکسیکال‬ ‫بر سیاســت خارجی اتــی امریــکا غالب خواهــد گردید؛‬ ‫ی‬ ‫یعنی نه تنهــا حرف ها‪ ،‬بلکه حتی قول هــا و ضمانت ها ‬ ‫ترامپ نیز بــرای هیچ چیز و هیچ کس‪ ،‬قابــل دوام و معتبر‬ ‫نخواهد بود‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫دولت سامانده یا تنظیم گر‪ ،‬دولت حامی‪ ،‬دولت توسعه گرا‬ ‫و دولت اقتضائی نیز قرار دارند‪ .‬البتــه دولت های غارتگر‬ ‫(قبل از دولت کالسیک) و دولت های متناقض (دولتی که‬ ‫فراتر از دولت کالسیک است اما وظایف کالسیک را انجام‬ ‫نمی دهد) نیز قابل تعریف هستند‪.‬‬ ‫به نظر می رســد که دولت ترامپ‪ ،‬یک دولت حامی‬ ‫است که از مشخصات سمت راست طیف‪ ،‬تنها به وظایف‬ ‫کالسیک پایبند خواهد بود زیرا در نخستین روز کاری خود‬ ‫دســتور داد تا اجرای برنامه تامین اجتماعی عمومی اوباما‬ ‫(اوباما کر ) محدود شود‪.‬‬ ‫البته ترامپ برای بازســازی زیرســاخت های ایاالت‬ ‫متحده تاکید دارد؛ انجمن مهندســی عمران امریکایی‪،‬‬ ‫یک شــکاف ســرمایه گذاری ‪ 1/44‬تریلیون دالری برای‬ ‫دوره ‪ 2016-2025‬را گزارش کرده انــد و ترامپ نیز بر این‬ ‫موضع است تا با افزایش بدهی عمومی‪ ،‬بخشی از نوسازی‬ ‫و توسعه زیرساخت های این کشــور را تامین مالی کند‪ .‬اما‬ ‫ت ترامپ به این معناســت که توجه‬ ‫ویژگی حمایتگری دول ‬ ‫خود را به ســمت سیاســت های حمایــت از صنایع داخلی‬ ‫ایاالت متحد ه سوق می دهد‪.‬‬ ‫البتــه این تغییر ســوگیری در عصر پسافوردیســم و‬ ‫ســیطره شــیوه تولید تویوتایی‪ ،‬چندان کم هزینه و اسان‬ ‫نیست‪ .‬بسیاری از شرکت های امریکایی‪ ،‬کارخانجات خود‬ ‫را به مناطقی با هزینه نســبی کمتر از نظر نیروی انسانی و‬ ‫سایر منابع تولیدی انتقال داده اند و برای نمونه اگر ترامپ‬ ‫سیاســت اعالمی خود برای وضع تعرفه ‪ 45‬درصدی روی‬ ‫کاالهای چینی را اعمال کند انــگاه چین نیز می تواند روند‬ ‫فعالیت های شرکت های امریکایی در قلمر و خود را با مشکل‬ ‫مواجه ســازد یا سیاســت هایی اعمال کند که برای طرف‬ ‫امریکایی‪ ،‬خوشایند نباشد‪.‬‬ ‫وزیــر بازرگانــی ترامــپ‪ ،‬تخصــص زیــادی در‬ ‫سرمایه گذاری و احیای شرکت های ورشکسته دارد و درباره‬ ‫لغو معاهدات تجارت ازاد ایاالت متحده با دیگر کشورها از‬ ‫پ هم عقیده است‪ .‬وزیر امور خارج ه ترامپ‬ ‫جمله نفتا‪ ،‬ب ا ترام ‬ ‫که از مدیران شرکت های اگزان موبیل است‪ ،‬روابط نزدیکی‬ ‫با دولت روسیه دارد و احتمال می رود که انتخاب او و سایر‬ ‫ســیگنال های ترامپ به معنای گرایش ترامپ به نزدیکی‬ ‫تجاری ‪ -‬سیاسی با روسیه و حتی لغو تحریم های این کشور‬ ‫باشد که ان را به مثابه برگی برای مقابله با قدرت فزاینده چین ‬ ‫استفاده خواهد کرد‪.‬‬ ‫چین‪ ،‬بزرگترین منبع تامین مالی بدهی در قاره امریکا‬ ‫و اروپاست و در قاره افریقا و امریکای جنوبی نیز تامین مالی‬ ‫کاالیی را به صورت گسترده ای به اجرا در اورده است‪ .‬این‬ ‫راهبرد اختاپوسی چین‪ ،‬دســت ترامپ در مقابله تجاری با‬ ‫این کشــور را به میزان زیادی می بندد؛ ایاالت متحده در‬ ‫زمینه جنگ ارزی با چین و مقابله با سیاســت تضعیف نرخ‬ ‫ارز توسط چین برای گسترش صادراتش به ایاالت متحده‬ ‫نیز اقبال چندانی نداشته اســت اما می تواند با اهرم فشار‬ ‫سیاســی روی چین از جمله نزدیکی به روســیه یا انگشت‬ ‫گذاشتن روی نقاط حساســی مانند تایوان‪ ،‬راهبرد خود را‬ ‫پیش برد‪.‬‬ ‫وزیر امور داخلی ترامپ‪ ،‬احتماال به ســمت افزایش‬ ‫اکتشــاف و بهره برداری از نفت‪ ،‬گرایش خواهد داشــت؛ ‬ ‫موردی ک ه ترامــپ در جریان کارزار انتخاباتــی با تاکید بر‬ ‫ذخایر عظیم ایاالت متحده برای بیش از ‪ 200‬ســال روی‬ ‫ان تاکید کرده اســت‪ .‬وزیر کا ر ترامپ نیز در تجربه کسب‬ ‫و کار خود نشان داده است که رویکردی بسیار سختگیرانه‬ ‫نســبت به نیروی کار دارد و احتمــاال دربــاره قوانین کار‪،‬‬ ‫محدودیت هایی بــه نفع بنگاه ها (طــرف تقاضای نیروی‬ ‫کار)‪ ،‬اعمال خواهد کرد‪.‬‬ ‫موضــوع اعمــال تعرفــه روی واردات بــه کشــور‬ ‫ایاالت متحــده را می توان به عنــوان مهمتریــن رویکرد‬ ‫ی ترامپ در نظر گرفــت‪ .‬در صورتی که ‬ ‫سیاســت اقتصاد ‬ ‫ترامپ‪ ،‬خروج از نفتا را تحقق بخشــد یا ابعاد ان را محدود‬ ‫کند انــگاه زنجیره تامین بســیاری از شــرکت های ایاالت‬ ‫متحده نیز گسسته خواهد شد‪.‬‬ ‫جنگ تجاری با چین نیز بــه دلیل محدودیت عرضه‬ ‫کل در کوتاه مدت می تواند افزایش سطح عمومی قیمت ها‬ ‫را به دنبال داشته باشد که احتماال بسترساز اعتراض های‬ ‫شــهروندان امریکایی می شــود‪ .‬بنابراین می توان گفت‬ ‫که ترامپ به سمت حمایتگرایی از صنایع امریکایی پیش‬ ‫خواهد رفت امــا محدودیت های داخلــی و خارجی‪ ،‬یا او‬ ‫را وا مــی دارد تا عقبگــرد کند‪ ،‬یا موجب می شــود تا قدرت‬ ‫اقتصادی‪-‬سیاســی ایاالت متحده رو بــه کاهش گذارده‬ ‫و این بازخــورد منفی‪ ،‬تجدیدنظر یا اصالح سیاســت ها را‬ ‫الزامی ســازد‪ .‬البته می تــوان برای طراحی و ســاماندهی‬ ‫اقتصادی نویــن برای گذار ایــن معضالت را نیــز در نظر‬ ‫گرفت که در مقایســه با رویدادهای احتمالی قبلی‪ ،‬وزنی‬ ‫بسیار اندک دارد‪.‬‬ ‫‪65‬‬ ‫جنبش ضددونالد‬ ‫دونالد ترامپ در حالی وارد کاخ سفید شد و فعالیتش را به عنوان چهل و پنجمین رئیس جمهور امریکا‬ ‫اغازکردکهتظاهراتیگستردهعلیهوینهتنهادرامریکابلکهدربسیاریدیگرازکشورهایجهانصورتگرفته‬ ‫است‪ .‬این افراد که نسبت به سیاست ها و مواضع ترامپ پیش از انتخابات ریاست جمهوری معترض هستند‬ ‫اقشارمختلفیازدانشجویانگرفتهتازنانراشاملمی شوند‪.‬برخیکارشناسانمعتقدندهرچنداینتظاهرات‬ ‫احتماالتغییرچندانیدرساختارسیاسیامریکاایجادنمی کنداماشایدمنجربهانشودکهرئیسجمهوری‬ ‫جدیدایاالتمتحدهامریکاتاحدودیازمواضعافراطیخودفاصلهبگیرد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بحران در اغاز راه‬ ‫ای ا ترامپ صدای معترضان را خواهد شنید؟‬ ‫ارش فرحزاد‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫بین الملل‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫‪1‬‬ ‫دونال د ترامپ‪ ،‬رئیس جمهور ایاالت متحده‪ ،‬قدم های‬ ‫اغازین راه چهارســاله خود را با بزرگ ترین بحران ممکن‬ ‫بر مــی دارد؛ بحرانی بــه نــام محبوبیت کــه می تواند هر‬ ‫دولتــی را حتی در اغــاز راه فلج کند‪ .‬ایــن عدم محبوبیت‬ ‫دونالد ترامــپ اکنون به امریکا ختم نمی شــود‪ ،‬بلکه این‬ ‫روند به خارج از مرزهای این کشور نیز کشیده شده است‪.‬‬ ‫تظاهرات ضد ترامپ که ابتدا قرار بود در واشــنگتن برگزار‬ ‫شود‪ ،‬اکنون این تجمع ها نیز به شهرهای مختلف امریکا‬ ‫و همچنین برخی نقاط جهان کشیده شده است‪ .‬ان گونه‬ ‫که ســازمان دهندگان این راهپیمایی عنــوان کردند ‪670‬‬ ‫منطقه در سراســر جهان و امریکا تظاهــرات ضد ترامپ‬ ‫برگزار شده اســت‪ .‬عالوه بر شــهرهای مختلف امریکا‪،‬‬ ‫شهرهای لندن‪ ،‬تل اویو‪ ،‬بارسلونا‪ ،‬مکزیکوسیتی‪ ،‬برلین‪،‬‬ ‫شهرهای شمال غربی کانادا که دمایی شش درجه زیرصفر‬ ‫داشت و حتی در قطب جنوب نیز مردم به خیابان ها امدند‬ ‫تا نشان دهند عالقه ای به شخصیت دونالد ترامپ ندارند‪.‬‬ ‫طبق امــار بیش از یک میلیون نفر در واشــنگتن و ســایر‬ ‫شهرهای امریکا پس از مراســم تحلیف دونالد ترامپ به‬ ‫خیابان ها امدند‪ .‬از لندن تا لس انجلس‪ ،‬از پاریس تا یوتا‬ ‫و از میامی تا ملبــورن همگی در نقاط مختلــف جهان به‬ ‫خیابان ها امدند تا نشــان دهند دونالد ترامپ تا چه حد در‬ ‫میان مردم نا محبوب است‪ .‬سازمان دهندگان تجمع ها که‬ ‫«گروه زنان مارس» در واشنگتن بودند‪ ،‬بر این باور بودند‬ ‫که نهایت افرادی را که بتوانند گرد هم در واشنگتن جمع‬ ‫کنند به حدود ‪ 200‬هزار نفر برســد اما طبــق براوردها این‬ ‫جمعیت به نیم میلیون نفر شــرکت کننده تنها در واشنگتن‬ ‫رســید‪ .‬افرادی که به خیابان ها امدند دلیل ان را مبارزات‬ ‫انتخاباتی تفرقه انگیــز ترامپ‪ ،‬تحقیر زنــان و توهین به‬ ‫اقلیت ها و مهاجران دانســتند‪ .‬انها دونالد ترامپ را نیز به‬ ‫ســخره گرفتند و او را نیز به سوء رفتار جنسی متهم کردند‪.‬‬ ‫با این حال شــاید این تصور ابتدا وجود نداشــت که چنین‬ ‫جمعیتی در امریکا و به ویژه واشــنگتن به خیابان ها بیایند‬ ‫از همین رو بســیاری از این حضور گســترده شــگفت زده‬ ‫بین الملل‬ ‫چرخش سرمایه داری به سوی نژادپرستی‬ ‫لحظه ای که اکنون پیش روی ما قرار دارد‪ ،‬انچنان‬ ‫اهمیت دارد که تحــوالت غیرمنتظره گذشــته را به ذهن‬ ‫متبادر می کنــد کــه انقالبیــون را در بوته ازمایــش قرار‬ ‫می داد‪ ،‬مانند چهارم اگوســت ‪ 1914‬هنگامــی که تایید‬ ‫رسمی جنگ از ســوی بین الملل دوم کمک کرد تا جرقه ‬ ‫یکی از هولناک ترین جنگ های تاریخ بشــر زده شود‪ ،‬یا‬ ‫ژانویــه ‪ 1933‬هنگامی که هیتلر در المان کــه تا ان زمان‬ ‫با فرهنگ تریــن و پیچیده تریــن جامعه اروپایی به شــمار‬ ‫می امد قدرت را به دست گرفت‪ ،‬یا اگوست ‪ 1939‬و زمانی‬ ‫که پیمان هیتلر ـ استالین چراغ سبزی بود برای یک کشتار‬ ‫خونین تر‪ ،‬یعنی جنگ جهانی دوم‪ .‬شــاید پیروزی ترامپ‬ ‫مستقیما با این رویدادها قابل مقایســه نباشد اما این طور‬ ‫به نظر می رسد که درست مانند انانی که در ‪1933 ،1914‬‬ ‫یا ‪ 1939‬می زیستند داوری خواهیم شد‪ .‬تاریخ دیگر تنها‬ ‫درباره گذشــته نیســت؛ اکنون به نقطه ای رسیده ایم که‬ ‫می تواند نشانه ای برای یک تغییر عظیم نه تنها در سیاست‬ ‫امریکا‪ ،‬بلکه در بسیاری از کشورهای جهان باشد‪.‬به ویژه‬ ‫که انتخاب ترامپ و ورود او به کاخ ســفید به جبهه ملی در‬ ‫فرانسه‪ ،‬حزب استقالل در بریتانیا (‪،)UKIP‬حزب بهاراتیا‬ ‫جاناتا (‪ )BJP‬در هند و بســیاری از دیگر احزاب ملی گرای‬ ‫نژادپرســت دست راستی جســارت بخشــیده است که در‬ ‫اروپا و سایر مناطق به میدان بیایند و پیشروی کنند‪ .‬نمونه ‬ ‫ترامپ به وضوح نشــان می دهد که راست گرایان مخالف‬ ‫نولیبرالیســم از طریق ملبس کــردن نقد نولیبرالیســم به‬ ‫ادبیات نژادپرستانه و زن ستیزانه‪ ،‬راهی برای سخن گفتن‬ ‫با بخش های ناراضی طبق ه کارگر یافته اند ؛ با این اطمینان‬ ‫خاطر که در این زمــان و این لحظه‪ ،‬خود ســرمایه داری‬ ‫همچنان بالمنازع باقی مانده اســت‪ .‬این مسائل چالشی‬ ‫ی ترامپ است‪ .‬چرا که این نشان‬ ‫جدی برای مخالفان جد ‬ ‫می دهد با جذب ه عوام فریبان ه ترامپ تنها با شرایط طبقاتی و‬ ‫اقتصادی نمی توان مبارزه کرد‪ .‬کینه ورزی نژادپرستانه‪ ،‬به‬ ‫وضوح به عنوان حیله ای استراتژیک توسط این نیروهای‬ ‫ارتجاعی برای جذب کســانی که از مظاهر نولیبرالیســم‬ ‫سرخورده شده اند به کار می رود‪.‬‬ ‫سازمان دهندگان این راهپیمایی‬ ‫عنوان کردند ‪ 670‬منطقه در‬ ‫سراسر جهان و امریکا تظاهرات‬ ‫ضد ترامپ برگزار کرده اند‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫جنبش هــای دموکــرات در امریــکا و در واقــع در‬ ‫سرتاســر جهان‪ ،‬بــا انتخــاب دونالــد ترامــپ به عنوان‬ ‫رئیس جمهور امریکا با ضربه سهمگینی مواجه شده اند‪.‬‬ ‫در این میــان نباید ایــن واقعیــت را نادیــده بگیریم که‬ ‫گروه هایی نیز در نتیجه ورود ترامپ به کاخ سفید جسارت‬ ‫پیــدا کــرده و افســار گســیخته ‍ اند‪ ،‬اکنون خــود را ازاد‬ ‫احساس می کنند که علیه هر فرد و هر جریانی که با انان‬ ‫مخالف اند‪ ،‬دست به عمل بزنند ؛ از مخالفان نژادپرستی‬ ‫تا فمینیســت ها گرفته تا انــان که دســتورکار هواداران‬ ‫سرمایه داری را به چالش می گیرند‪.‬‬ ‫در حال حاضر بسیاری از نشــانه های این امر را در‬ ‫تعدادی از هواداران و حامیان ترامپ مشاهده می کنیم‬ ‫ـ برخی از انان تا پیش از انتخابات تعصبات سیاسی خود‬ ‫را اشکارا مطرح نکرده بودند ـ انانی که اکنون و با راهیابی ‬ ‫ترامپ به کاخ ســفید با حمله به التین تبارها‪ ،‬مسلمانان‬ ‫و دیگــران می گوینــد‪« :‬پیداســت که زمان ان رســیده‬ ‫که چمدان هایتــان را ببندید‪ ».‬ایــن ازار و اذیت کالمی‬ ‫ بی شــک وقتی عملی شــود خطرناک تر هم خواهد شد‪،‬‬ ‫به ویژه هنگامی کــه پای امریکایی هــای افریقایی تبار‪،‬‬ ‫فعاالن مهاجرت و دیگرانی در میان باشد که صدای شان‬ ‫را علیه همه انچه ترامپ و پیروانش نماینده اش هستند‪،‬‬ ‫بلند کرده و همچنان بلنــد خواهند کرد‪ .‬این دیدگاه را که‬ ‫«این کشــور دیگر به ما خوشــامد نخواهــد گفت» پس‬ ‫از انتخابات بســیاری از مهاجران و اقلیت هــا گفته اند و‬ ‫بی شک در ماه های اینده محســوس تر خواهد بود‪.‬بروز‬ ‫چنین شــرایطی در امریکا پیش از این هم سابقه داشته‬ ‫است‪ .‬در گذشته نیز بارها شــاهد به قدرت رسیدن چنین‬ ‫چهره های شــروری بوده ایم‪.‬کافی است انتخاب ‪1968‬‬ ‫نیکســون را با سیاســت «نادیده انــگاری»اش در قبال‬ ‫امریکایی هــای افریقایی تبــار‪ ،‬یا انتخاب ریــگان را در‬ ‫‪ 1980‬به یاد بیاورید که طالیه دار حرکت سیاســی رو به‬ ‫قهقرا برای یک نسل کامل بود‪.‬‬ ‫امــا ترامــپ ابزارهــای بســیاری در اختیــار دارد‬ ‫کــه دیگــران فاقــد ان بودنــد‪ ،‬از جملــه تســلط کامل‬ ‫جمهوریخواهان بــر هر دو مجلس نمایندگان و ســنا و در‬ ‫اختیار داشــتن ارتشــی از هوادار ان جان بر کف‪ .‬ترامپ‬ ‫به سرعت در جهت از میان برداشــتن هر مصوبه یا بخش‬ ‫مترقی باقیمانــده در مجموعــه قوانیــن گام بر می دارد‪.‬‬ ‫پایان دادن بــه ‪( DACA‬قانونی که از صدهــا هزار جوان‬ ‫مهاجر بدون مجوز در برابر بازگردانده شدن به کشورشان‬ ‫لحظات تاریخی‬ ‫بین الملل‬ ‫شــدند‪ .‬افرادی همچون جان کری‪ ،‬وزیر خارجه ســابق‬ ‫امریکا و بازیگــران و هنرمندان معــروف امریکایی نیز در‬ ‫این اعتراضات حضور پیدا کردند‪ .‬یکی از شرکت کنندگان‬ ‫در این راهپیمایی ها به واشنگتن پســت گفت که ما فقط‬ ‫می خواهیم مطمئن شویم که صدای ما شنیده می شود و‬ ‫می خواهیم تا صدای مان را ب ه ترامپ برسانیم‪ .‬در شیکاگو‬ ‫تخمین زده می شد که بیش از ‪150‬هزار معترض در مرکز‬ ‫شــهر گرد هم امدند‪ .‬در بوســتون انگونه که پلیس اعالم‬ ‫کرده بود براورد شد ‪125‬هزار نفر در این گردهمایی حضور‬ ‫داشــتند‪ .‬در لس انجلس نیز پلیس ســعی کرد تا جمعیت‬ ‫معترض را در یک نقطه گرد هم جمــع کند‪ .‬در نیویورک‪،‬‬ ‫میامی‪ ،‬دنور و ســیاتل نیز تجمع های بزرگ و گسترده ای‬ ‫برگزار شد‪ .‬با این حال افرادی که در واشنگتن حاضر بودند‬ ‫تصور نمی کردند که چنین جمعیتی در خیابان های منتهی‬ ‫به ساختمان کنگره جمع شــوند و حتی برخی از حاضران‬ ‫عنوان کردند که تجمع چنین جمعیتی را به خاطر ندارند‪.‬‬ ‫کارشناســان معتقدند ترس و خشــمی که از دونالد ترامپ‬ ‫روز به روز رو به افزایش گذاشته‪ ،‬موجب شده است تا این‬ ‫جمعیت پا به خیابان های واشنگتن و دیگر نقاط امریکا و‬ ‫جهان بگذارند‪.‬‬ ‫این نگرانی تنها معطوف به واشــنگتن نبود بلکه در‬ ‫لندن نیز هزاران نفــر به خیابان ها امدند تــا این نگرانی را‬ ‫ابراز کننــد‪ .‬در راهپیمایی واشــنگتن‪ ،‬معترضان حتی در‬ ‫ی ترامپ در واشنگتن نیز گرد هم امدند‬ ‫برابر هتل بین الملل ‬ ‫اما نیروهای امنیتی با قــرار دادن بلوک های بتنی خیابان‬ ‫پنسیلوانیا که کاخ سفید هم در ان قرار دارد را مسدود کردند‬ ‫تا معترضان نتوانند به این هتل وارد شوند‪ .‬معترضان حتی‬ ‫در برابر چشمان سرویس امنیتی ریاست جمهوری در برابر‬ ‫موانع بتنی و فلزی برابر کاخ سفید ایستادند و شعاردادند و‬ ‫پلیس نیز در این بین نظاره گر انها بود‪ .‬گزارش ها حاکی از‬ ‫ان بود که تظاهرات کنندگان زیادی از سراسر کشور خود‬ ‫را به واشنگتن رســاندند حتی برخی از انها باتوجه به اینکه‬ ‫جای خواب نداشتند‪ ،‬نیز روی نیمکت خوابیدند‪ .‬طبق امار‬ ‫‪597‬هزار ســفر در واشــنگتن صورت گرفته که برای اخر‬ ‫هفته واشنگتن یک رکورد محسوب می شود‪ .‬این در حالی‬ ‫است که تعداد این سفرها در روز مراسم تحلیف ‪368‬هزار‬ ‫سفر بوده است‪.‬‬ ‫یک زن ‪82‬ســاله که در این تظاهرات شرکت کرده‬ ‫بود و در میان مردم سخنرانی کرد خطاب به حاضران گفت‬ ‫که این یک فوران دموکراسی است که من هرگز در زندگی‬ ‫بســیار طوالنی خود ندیده ام‪ .‬هیالری کلینتون هرچند در‬ ‫این تجمع حاضر نشد اما در توییتی از مردم قدردانی کرد‪.‬‬ ‫وی در توییت خود عنوان کرد که از شــما برای ایستادگی‬ ‫تشکر می کنم‪ ،‬این راهپیمایی‪ ،‬در راستای ارزش های زنان‬ ‫مارس بود ؛ مهم مثل همیشه‪.‬‬ ‫من واقعــا معتقدم کــه ما همیشــه قوی تــر و باهم‬ ‫هستیم‪ .‬جمعیت در واشــنگتن به حدی زیاد شده بود که‬ ‫بلندگوهایی کــه برای ایــن تجمع تدارک دیده شــده بود‬ ‫کشش این جمعیت را نداشتند و نیاز بیشتری به توالت های‬ ‫سیار در سراسر واشنگتن وجود داشت‪ .‬گفتنی است اگرچه‬ ‫در این راهپیمایی بیشتر زنان سفید پوست حضور داشتند‬ ‫اما در این میان مردان و جمعیت کثیری از رنگین پوستان‬ ‫نیز حضور داشــتند‪ .‬برخی تظاهرات کنندگان در این بین‬ ‫مســیرهای طوالنی را طــی کردند تا خود را به واشــنگتن‬ ‫برسانند‪.‬‬ ‫جان فیشر که به همراه همسر خود ‪ 9‬ساعت راه را از‬ ‫میشیگان به واشنگتن پیموده است‪ ،‬می گوید‪« :‬من اینجا‬ ‫هستم تا از همسر خود حمایت کنم چرا که انها حق دارند از‬ ‫حقوقی برابر با مردان برخوردار باشند‪ » .‬سینتیا انگلیش‪،‬‬ ‫یک جاماییکایی امریکایی ‪ 61‬ســاله اهــل فلوریدا نیز به‬ ‫واشنگتن امده بود تا در این تظاهرات شــرکت کند‪ .‬او به‬ ‫خبرنگاران می گوی د که زنان به خیابان ها امدند که اطمینان‬ ‫حاصل کنند در دوره ریاســت جمهوری جدیــد قوانین به‬ ‫صورت برابــر در خصوص زنان اعمال می شــود‪ .‬او که به‬ ‫همراه دختر و دو نــوه خود به خیابان امــده بود‪ ،‬می گوید‬ ‫هیچ رئیس جمهوری حق ندارد به راحتی در خصوص زنان‬ ‫اظهارنظر کند‪ .‬وی تاکید کرد که بایــد با ما با احترام رفتار‬ ‫شود‪ .‬ان گونه که پلیس واشنگتن اعالم کرده در روز زنان‬ ‫مارس هیچ کس را دســتگیر نکرده اســت‪ ،‬برعکس روز‬ ‫مراســم تحلیف ‪ 200‬نفر از معترضان دستگیر شدند‪ .‬اما‬ ‫نکته ای که در این بین نباید فراموش کرد این است که این‬ ‫اعتراض سراسری در این حجم گسترده اخطاری به دونال د‬ ‫ترامپ برای اینده است ت ا مانند دوره کمپین انتخاباتی خود‬ ‫عمل نکند‪ ،‬بــا این حال تمام ایــن اعتراض ها و ادامه ان‬ ‫بستگی به نوع واکنش ترامپ و دولت او به این تظاهرات‬ ‫دارد که در نخستین واکنش در توییتر خود نوشت‪ ،‬بهتر بود‬ ‫معترضان به جای اعتراض‪ ،‬رای می دادند‪ .‬حال باید دید‬ ‫که برخورد با معترضان و نوع نگاه دولــت جدید امریکا به‬ ‫انها چگونه است زیرا دامنه دار شدن این اعتراض ها کامال‬ ‫بستگی به واکنش دولت به ان دارد‪.‬‬ ‫محافظت می کند) و برنامه خدمــات درمانی اوباماکر (که‬ ‫با وجود همه کاســتی هایش دسترسی بیش از ‪20‬میلیون‬ ‫نفر را بــه خدمات بیمــه درمانی فراهم می کنــد)‪ .‬اما این‬ ‫تنها اغاز ماجرا ســت‪ ،‬چرا کــه او با حمایت دیــوان عالی‬ ‫کشور با ارتجاعی ترین چهره های قابل تصور‪ ،‬اصالحاتی‬ ‫مالیاتی را پیش خواهد برد که نابرابری های اقتصادی چند‬ ‫دهه گذشته به لطف پیمان شــکنی دموکرات ها‪ ،‬در مقام‬ ‫مقایسه‪ ،‬به بازی کودکان شبیه خواهد شد‪.‬‬ ‫‪67‬‬ ‫شبح جنبش ضد ترامپ‬ ‫ترامپ ناچار به مصالح ه با معترضان است‬ ‫امیرعلی ابوالفتح‬ ‫کارشناس مسائل امریکا‬ ‫بین الملل‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اعتراضات به رفتارها‪ ،‬اظهارنظرها و مواضع دونالد ‬ ‫ترامپ‪ ،‬رئیس جمهور جدید امریکا که از دوران کمپین های‬ ‫انتخاباتــی ریاســت جمهوری اغــاز شــده بــود‪ ،‬در زمان‬ ‫پیروزی وی در انتخابات نهم نوامبر شدت گرفت و با اغاز‬ ‫ریاست جمهوری وی پس از مراســم تحلیف در ‪ ٢٠‬ژانویه‬ ‫ادامه پیدا کرد‪ .‬ایــن اعتراضات که گروه ها و جریان های‬ ‫متنوعی در ان حضور داشــته اند‪ ،‬ابعــاد مختلفی دارد‪ .‬به‬ ‫نظر می رسد این اعتراضات ادامه دار باشد‪ .‬در حال حاضر‬ ‫جامعه امریکا دچار مشکالت و شکاف های عمیقی شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫در ایــن مــدت شــخص دونالــد ترامــپ روی این‬ ‫شکاف ها انگشت گذاشت و باعث گســترش اعتراضات‬ ‫شــد و بســیاری از جریان ها تصمیم گرفتند که مطالبات‬ ‫و اعتراضات خــود را نــه از کانال هــای دیپلماتیک بلکه‬ ‫در ســطح خیابان ها مطــرح کنند‪ .‬همچنین ایــن نگرانی‬ ‫وجــود دارد که جامعــه امریکا به ســمت راســت گرایی و‬ ‫محافظه کاری چرخش پیــدا کند؛ زیــرا در ماه های اخیر‬ ‫مباحث جنجال برانگیزی مانند اخراج مهاجران‪ ،‬منع ورود‬ ‫مسلمانان به داخل امریکا و کاهش نقش دولت در خدمات‬ ‫رفاهی و یــا به تعبیری تضعیف دولت رفاهی مطرح شــده‬ ‫است‪ .‬اگرچه در اعتراضات اخیر زنان میدان دار تظاهرات‬ ‫بودند اما این اعتراضات تنها درباره مسائل جنسیتی نبود؛‬ ‫بسیاری از زنان معترض و حضور یافته در این اعتراضات‬ ‫نگرانی هایی درباره مسائل نژادی‪ ،‬دغدغه های معیشتی‪،‬‬ ‫مســائل لیبرالی و افزایش اسالم هراســی در دولت جدید ‬ ‫ترامپ دارنــد‪ .‬همه این دل نگرانی ها باعث شــد که یکی‬ ‫از بزرگترین تجمعــات جامعه زنان در طــول تاریخ امریکا‬ ‫شــکل بگیرد‪ .‬اینگونه اعتراضات نه تنها در سطح جامعه‬ ‫امریکا بلکه در برخی از کشورهای دیگر از جمله انگلیس‬ ‫نیز برگزار شــد‪ .‬بنابراین به نظر می رسد یک نوع اعتراض‬ ‫جهانی در سطح توده مردم جهان علیه رفتارها و اظهارات‬ ‫دونال د ترامپ رئیس جمهور جدید امریکا ایجاد شده است‪.‬‬ ‫در برابر این اعتراضات گســترده چه در داخل و چه‬ ‫در خارج از امریکا‪ ،‬دونالد ترامپ در پیامی در توئیتر اعالم‬ ‫کرد که میلیون ها معترضی که چند روز قبل در «راهپیمایی‬ ‫زنان » در سراسر امریکا شرکت داشتند‪ ،‬کسانی هستند که‬ ‫در انتخابــات ریاســت جمهوری رای ندادنــد‪ .‬درباره این‬ ‫مســاله در درجه اول باید به این نکته اشــاره کــرد که در‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری اخیر هیالری کلینتون رقیب‬ ‫دونالد ترامــپ دو میلیون رای بیشــتر از وی داشــت؛ به‬ ‫عبارت دیگر اگر این انتخابات به غیر از امریکا در هر کشور‬ ‫دیگری برگزار شــده بود‪ ،‬اکنون کلینتــون رئیس جمهور‬ ‫شده بود‪ .‬زیرا ارای مردمی اش بیشتر از ترامپ بود‪ .‬اما از‬ ‫انجایی که نظام انتخاباتی امریکا متفاوت بوده و بر اساس‬ ‫ارای الکترال است‪ ،‬ترامپ بر اساس ارای الکترال بیشتر‬ ‫توانست رئیس جمهور جدید امریکا شود‪ .‬بنابراین بخشی‬ ‫از معترضان خیابانی علیه ترامپ همــان ‪ 2/ 5‬میلیون نفر‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر باید بر این نکته تاکیــد کرد که طی‬ ‫رقابت های انتخابــات ریاســت جمهوری ‪ ٢٠١6‬امریکا‪،‬‬ ‫جامعه دچار دو دستگی و شــکاف بسیار عمیقی شده بود‪ .‬‬ ‫ترامپ با زیرکی و هوشمندی به این دوقطبی بسیار عمیق‬ ‫در جامعه امریکا پی برد‪ .‬شــاید دیگر نامزدها چه در حزب‬ ‫دموکرات و چه در حزب جمهوریخواه به این مساله توجه‬ ‫جدی نکرده بودند‪ .‬واقعا مردم این کشــور از وضع موجود‬ ‫خشــمگین‪ ،‬مســتاصل و معترض هســتند؛ انها در طول‬ ‫هشت سال گذشــته به شــعار تغییر باراک اوباما دل بسته‬ ‫بودند اما اتفــاق خاصی رخ نــداد‪ .‬انها از سیاســت های‬ ‫کلیشه ای سیاستمداران و دولتمردان در کاخ سفید خسته‬ ‫شده بودند‪ .‬‬ ‫به عبارت دیگ ر ترامپ در دوران کمپین انتخاباتی اش‬ ‫پی برد که هرکس خود را به عنوان مدافع توده های ناراضی‬ ‫معرفی کند و وعده های رادیکال تر و معجزه اساتری بدهد‪،‬‬ ‫بهتر می تواند رای کســب کنــد؛ برهمین اســاس دونالد ‬ ‫ترامپ محصــول خشــم‪ ،‬نارضایتی و ســرخوردگی مردم‬ ‫امریکا اســت‪ .‬یکی از نکات جالب در این باره این اســت‬ ‫درحالی که خود ترامپ بخشــی از تشــکیالت اقتصادی‬ ‫امریکا‪ ،‬وال استریت و جزو ســرمایه گذاران و ثروتمندان‬ ‫بزرگ امریکا اســت و سالیان ســال با اعطای کمک های‬ ‫مالی کالن بــه کاندیداهای ریاســت جمهوری امریکا در‬ ‫دوره های گذشــته رئیس جمهور تعیین می کرده اســت‪،‬‬ ‫امــا در دوران کاندیداتوری اش خــود را به عنوان قهرمان‬ ‫توده های ناراضی و خشمگین از وضعیت موجود در سطح‬ ‫جامعه امریــکا معرفی کرد و در همین راســتا شــعارهای‬ ‫کوبنده علیه مبارزه با فساد تشکیالتی و سلطه های موجود‬ ‫در حوزه های اقتصادی‪ ،‬سیاسی و اجتماعی مطرح کرد‪.‬‬ ‫در نتیجه از انجایی که مردم امریکا از شعارها و وعده های‬ ‫باراک اوباما رئیس جمهور پیشــین امریــکا و دموکرات ها‬ ‫نصیبی نبرده بودند‪ ،‬به امید بهبود وضعیت و حل مشکالت‬ ‫تلنبار شده در طول دهه های گذشته توسط یک سوپرمن‬ ‫به شعارهای پوپولیستی او دل بستند‪.‬‬ ‫اگــر بخواهیم دربــاره اثرگــذاری ایــن اعتراضات‬ ‫صحبت کنیم در درجــه اول باید به این نکته اشــاره کنیم‬ ‫که رئیس جمهور امریکا با ایــن اعتراضات تغییر نخواهد‬ ‫کرد و یا جامعه امریکا شاهد چهره کامال جدیدی از دونالد ‬ ‫ترامپ نخواهد بود‪ ،‬زیرا چنین امکانی در سیســتم امریکا‬ ‫وجود ندارد‪.‬‬ ‫اما این مســاله را هم باید خاطرنشــان کــرد که این‬ ‫اعتراضات اخیر بی تاثیر نیست‪ ،‬زیرا رئیس جمهور امریکا‬ ‫نمی تواند در خــاء کار کند؛ نیاز به مــردم امریکا دارد‪ ،‬بر‬ ‫همین اساس ترامپ مجبور اســت برخی از سیاست های‬ ‫خود را تغییــر بدهد که تاکنــون نیز چنین رویکــردی را تا‬ ‫حــدودی اتخاذ کرده اســت‪ .‬به گونه ای کــه اکنون با دو‬ ‫نوع ترامپ مواجه هســتیم‪ ،‬یکی ترامپ قبــل از برگزاری‬ ‫انتخابات و در دوران کمپین های انتخاباتی با حرف های‬ ‫جنجالی و تحقیرکننده مانند اظهاراتش علیه مکزیکی ها و‬ ‫ی ترامپ بعد از پیروزی در انتخابات‪ .‬وی‬ ‫مسلمانان و دیگر ‬ ‫بعد از برنده شــدن در انتخابات از مواضع خود تا حدودی‬ ‫تعدیل کــرد به گونــه ای که دیگر ســخنی دربــاره اخراج‬ ‫مهاجران غیر قانونی و ممنوعیت ورود مسلمانان به امریکا‬ ‫به میان نیاورد و تالش کرد چهــره مطلوب تری از خود بر‬ ‫جای بگذارد و شعارهای انتخاباتی اش را کنار بگذارد؛ در‬ ‫واقع او چاره ای جز این اقدام ندارد زیرا تشکیالت حکومتی‬ ‫امریکا مجوزی برای اجرای ان شعارها نمی دهد در صورت‬ ‫اجرای ان وعده هــا‪ ،‬جامعه دچار تنش هــا و چالش های‬ ‫جدی می شــود‪ .‬بر همین اســاس رئیس جمهوری جدید‬ ‫امریکا ناچار است با همه گروه ها از جمله گروه های مدنی‬ ‫و اقلیت ها به یک مصالحه برسد و بخشی از خواسته انان‬ ‫از جمله زنان معترض را محقق کند و بدین شکل رضایت‬ ‫نسبی انها را جلب کند‪.‬‬ ‫در این میــان برخی این اعتراضــات اخیر در جامعه‬ ‫امریکا را با اعتراضات دانشجویی در فرانسه در سال ‪١٩6٨‬‬ ‫مقایســه می کنند؛ در این باره باید گفت که این دو رویداد‬ ‫در بازه زمانی و جوامع مختلــف رخ داده و نمی توان انها را‬ ‫با یکدیگر مقایســه کرد‪ .‬اما در جامعه امریکا نیز در طول‬ ‫سالیان گذشته جنبش هایی تشکیل شده است که می توان‬ ‫به جنبش تی پارتی و جنبش چپ گرایانه وال استریت علیه‬ ‫نابرابری هــای اقتصــادی و اجتماعی در جامعــه امریکا‬ ‫اشاره کرد‪.‬‬ ‫این اعتراضات اخیر می توانــد جنبش نوینی در این‬ ‫کشور ایجاد کند؛ البته این اعتراضات در مراحل ابتدایی‬ ‫قــرار دارد و باید منتظر ماند و در اینده مشــاهده کرد که به‬ ‫کدام سمت و سو حرکت خواهد کرد‪ .‬اما این اعتراضات این‬ ‫ظرفیت را دارند که به جنبشی ضد ترامپ تبدیل شوند‪ .‬این‬ ‫مساله بیشتر بســتگی به میزان پاسخگویی رئیس جمهور‬ ‫جدید امریکا به مطالبات معترضان دارد‪ .‬اگر ترامپ بتواند‬ ‫تا حدودی خواسته های انها را براورده کرده و به مصالحه‬ ‫نسبی برســد و از واکنش های رادیکالی جلوگیری کند‪ ،‬بر‬ ‫همین اساس به احتمال بسیار و باتوجه به سوابق گذشته‬ ‫این اعتراضات به جنبش تبدیل نخواهد شد‪.‬‬ ‫‪ 1968‬امریکا‬ ‫دموکرات ها علیه راستگرایی متحد شده اند‬ ‫احمد معنوی‬ ‫‪3‬‬ ‫کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫طی سال‏های اخر دهه ‪ 1960‬میالدی دانشجویان‬ ‫فرانسوی به سیاست‏های اموزشــی دولت معترض بودند‬ ‫و در مدت کوتاهی‪ ،‬کارگران فرانســوی نیز که از وضعیت‬ ‫رفاهی و کمبــود دســتمزد ناراضی بودند به دانشــجویان‬ ‫معترض پیوستند‪ .‬این قیام بزرگ به زودی رنگ سیاسی به‬ ‫خود گرفت و حتی کشورهایی چون المان غربی‪ ،‬انگلیس‪،‬‬ ‫ایتالیا‪ ،‬اسپانیا و امریکا را تحت تاثیر قرار داد‪ .‬دانشجویان‬ ‫ناراضی‪ ،‬خواســتار اصالحات اجتماعی به ســود اقشــار‬ ‫کم در امد و قطع نفوذ و دخالت امریــکا در اروپا بودند؛ اوج‬ ‫این جنبش در ماه مه سال‪ 1968‬بود‪ .‬در این ماه تحوالتی در‬ ‫فرانسه شکل گرفت که به عنوان یکی از دوره های حساس‬ ‫تاریخ فرانسه به ثبت رسیده است‪ .‬در این دوره مجموعه ای‬ ‫از جریان های اعتراضی گسترده و شورشی در حوزه هایی‬ ‫مثل فرهنگ‪ ،‬سیاست و در نهایت جامعه به وقوع پیوست‪.‬‬ ‫ماهیــت اصلی ایــن اعتراضات به چالش کشــیدن‬ ‫جامعه سنتی‪ ،‬کاپیتالیسم‪ ،‬امپریالیســم و بیش از هرچیز‬ ‫ایســتادگی در برابر نظام ژنرال دوگل بــود‪ .‬این جریان که‬ ‫در ابتدا به واســطه اعتراضاتی کلید خورد که دانشجویان‬ ‫پاریســی اغاز کرده بودند‪ ،‬خیلی سریع دنیای کارگری و در‬ ‫کل تمامی اقشار جامعه در سراسر کشور را در نوردید و همین‬ ‫مساله باعث شد تا حوادث ماه مه ســال ‪ 1968‬مهمترین‬ ‫حرکت اجتماعی شــکل گرفته در فرانسه در قرن بیستم به‬ ‫حساب بیاید‪ .‬در خصوص این جنبش عده ای معتقدند که‬ ‫این حوادث مشــابه یک جریان انقالبی بــود و به تحریف‬ ‫کشیده شده و در نهایت نتوانست هیچ چیز را تغییر دهد‪ .‬از‬ ‫نظر دسته دیگر اما شکست ایده ال های شکل گرفته برای‬ ‫خوشبختی و ســعادت جامعه پس از حوادث سال ‪ 68‬بود‬ ‫که ره به جایی نبرد‪ .‬به طور کلــی تجربه انقالب می ‪1968‬‬ ‫خاص جامعه دانشــجویان فرانسه بود تجربه ای که هدف‬ ‫ان تمرین دموکراسی بی واسطه بود و تز ان عمل مستقیم‬ ‫و ارمان ان حکومت مارکسیسم و انارشیسم‪.‬‬ ‫اما انچه که مــا را به یاداوری این جنبش واداشــت‪،‬‬ ‫وضعیت فعلی جامعه ایاالت متحده امریکا است‪ .‬اکنون‬ ‫بعد از گذشت سالیان متمادی و همزمان با برگزاری مراسم‬ ‫تحلیــف دونالد ترامپ به عنــوان رئیس جمهــوری جدید‬ ‫امریکا‪ ،‬تظاهرات گسترده ای هم در ایاالت متحده و هم‬ ‫در کشورهای اروپایی و اقیانوســیه علیه وی شکل گرفته‬ ‫که از نظــر برخی از تحلیلگــران یاداور همــان جنبش ماه‬ ‫می ‪ 1968‬فرانســه اســت ‪ .‬همانطوری که جهانیان شاهد‬ ‫هستند در حال حاضر بزرگترین تظاهرات در امریکا به ویژه‬ ‫در واشــنگتن دی ســی که محل برگزاری مراسم تحلیف‬ ‫رئیس جمهوری امریکا بود‪ ،‬برگزار شد‪ .‬در نیویورک بزرگترین‬ ‫تظاهرات ضد ترامــپ با حضور شــخصیت های فرهنگی‬ ‫و هنــری امریکا صــورت گرفت‪ .‬به خصــوص فعاالن زن‬ ‫که رفتارهــا و لفاظی های انتخاباتی ترامپ را زن ســتیزانه‬ ‫قلمداد می کنند‪ ،‬نقش پیشــتازی را در تظاهرات در امریکا‬ ‫و انچه در حمایت از انها در سراسر جهان برپا شد‪ ،‬برعهده‬ ‫داشتند‪ .‬نقشی که جامعه دانشجویان و کارگران در جنبش‬ ‫فرانسه برعهده داشتند‪ .‬تظاهرات گسترده زنان همچنین‬ ‫بر نارضایتی عمیق از اظهارات ترامــپ و مواضع وی علیه‬ ‫طیف گســترده ای از گروه های مختلف اعم از مهاجران‬ ‫مکزیکی‪ ،‬مسلمانان‪ ،‬معلوالن و طرفداران محیط زیست‬ ‫تاکید داشت‪ .‬تظاهرات کنندگان‪ ،‬شعارهایی را با مضمون‬ ‫«ترامپ باید برود» و «ما یک رهبر واقعی می خواهیم و نه‬ ‫یک توئیت باز» سر دادند‪ .‬هر چند این تظاهرات با نام زنان‬ ‫برگزار شد اما با همراهی همسران و فرزندان زنان برگزار شد‪.‬‬ ‫این اعتراض ها که عمدتا به صورت مســالمت امیز‬ ‫برگزار شــد‪ ،‬عمق اختالفات در داخل امریــکا را به دنبال‬ ‫رقابت های انتخاباتی سال ‪ 2016‬نشان داد‪ .‬باید اشاره کرد‬ ‫که دفاع از حقوق زنان تنها بخشی از علت حضور مردم بوده‬ ‫است‪ .‬برخی به خاطر قوانین مهاجرتی مدنظر ترامپ‪ ،‬برخی‬ ‫دیگر به دلیل قوانین تامین اجتماعی و در نهایت گروهی که‬ ‫از اساس از ترامپ متنفر و منزجر هستند‪ ،‬در این راهپیمایی‬ ‫حضور پیدا کرده بودند‪.‬‬ ‫در باب اهمیت این حرکت قابل اشاره است که هنوز دو‬ ‫روز از ریاست جمهوری ترامپ نگذشته بود که یک میلیون‬ ‫زن در اعتراض به ریاست جمهوری وی به خیابان ها سرازیر‬ ‫شدند تا مشخص شود مرد نارنجی امریکا روزهای خوشی‬ ‫در پیش نخواهد داشت‪ .‬به گزارش سی ان ان بیش از یک‬ ‫میلیون نفر در واشنگتن دی سی و ســایر شهرهای امریکا‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫بین الملل‬ ‫به خیابان هــا امدند تا از حقــوق زنان دفاع کننــد‪ .‬اما این‬ ‫گردهمایی اعتراضی در عین حال به اعتراض علیه مواضع و‬ ‫سیاست های ترامپ تبدیل شد‪ .‬گروه های چپ گرایی شامل‬ ‫سوسیالیست های دموکرات امریکا و زنان نیویورک از روز‬ ‫جمعه دست به راهپیمایی زدند و تاکنون به تظاهرات خود‬ ‫ادامه داده اند؛ در سانفرانسیکو نیز هزاران تن از معترضان‬ ‫شعارهای ضد ترامپ سر دادند و بر لیبرالیسم تاکید کردند‪.‬‬ ‫گروه هایــی نظیر «منبع عــرب»‪« ،‬مرکز ســازماندهی» و‬ ‫«انجمن ترقی چینی» و همچنین «اکادمی بریج» در این‬ ‫راهپیمایی حضور داشــتند و در نقاط دیگری از این شــهر‬ ‫دست به راهپیمایی اعتراضی علیه ترامپ زدند‪ .‬گروه هایی‬ ‫که کاله های سیاه به سر داشتند و بنرهایی ضد فاشیستی‬ ‫در دستشــان بود در میان معترضان اصلی دیده شــدند و‬ ‫معترضــان و راهپیمایان «نه به دیپــورت‪ ،‬نه به کوکالس‬ ‫کالن و نه به فاشیســم در امریکا» ســر می دادند‪ .‬این در‬ ‫حالی است که افرادی نیز در شهرهای مختلف اروپا علیه‬ ‫چهل و پنجمین رئیس جمهوری امریکا راهپیمایی کردند‪.‬‬ ‫معترضان در اروپا فریادهایی علیه وی ســر دادند و حدود‬ ‫‪ 500‬فعال در مقابل ســفار ت امریکا در لندن تجمع کرده‬ ‫و پالکاردهایی در دست داشــتند که به امریکایی ها تاکید‬ ‫می کردند «ترامپ را دور بیندازید‪».‬‬ ‫این حادثه را بــه نوعی اینگونه نیــز می توان تحلیل‬ ‫کرد که امریکا سال هاســت در کشورهای مختلف انقالب‬ ‫رنگی به راه می اندازد‪ ،‬اکنــون خودش انتظار یک انقالب‬ ‫رنگی را می کشد؛ انقالبی که مخالفا ‬ ‫ن ترامپ در این کشور‬ ‫تدارک دیده اند‪ .‬این حرکت باعث شد تا یکی از عجیب ترین‬ ‫دوره های سیاسی در تاریخ امریکا در حال رقم خوردن باشد؛‬ ‫به طوری که برخی کارشناســان پیش بینی می کنند شــاید‬ ‫امریکا به زودی شاهد انقالب هایی در درون خودش باشد‪.‬‬ ‫اما در تحلیلی دیگر باید گفت کــه هدف اصلی این‬ ‫کمپین اوال ایجاد اختالل در مراسم تحلیف ترامپ و دوما‬ ‫بی ثبات کــردن امریــکا در دوران ریاســت جمهوری وی‬ ‫به منظور تضعیــف پایه های حکومت ایــن رئیس جمهور‬ ‫جمهوریخواه است؛ سازمان دهندگان این جنبش برخالف‬ ‫جنبش فرانســه که یک اعتراض مدنی بــه عملکرد دولت‬ ‫در حــوزه کارگران و دانشــجویان بــوده و از پاییــن به باال‬ ‫شروع شــد‪ ،‬بیشــتر افرادی هســتند که پیرو عقاید رقیب‬ ‫شکســت خورده ترامپ بــوده و بر اثــر تحریــکات انها به‬ ‫خیابان ها امده اند‪ .‬به طــوری که می توان ایــن جنبش را‬ ‫کانالیزه شده و از باال به پایین دانست‪ .‬ضمن اینکه عقاید‬ ‫و شــعارهای ترامپ در دوران انتخابات مبنی بر مواجهه با‬ ‫مهاجــران و برنامه های اقتصادی و سیاســت خارجی وی‬ ‫و احتمال دوســتی اش بــا والدیمیر پوتیــن رئیس جمهور‬ ‫روســیه از جمله عوامل تــرس تظاهرات کننــدگان برای‬ ‫توجه حرکتشان است تا به یک هدف نهایی برسند؛ ان هم‬ ‫عزل ترامپ است‪ .‬پر واضح اســت که عزل رئیس جمهور‬ ‫امریکا دور از انتظار به نظر می رســد چرا که به همان اندازه‬ ‫که مخالــف دارد دارای موافق هم هســت و گردانندگان‬ ‫جنبش بیشتر به دنبال پایین کشیدن فتیله شعله های اتش‬ ‫بیانات ترامپ در جهت میل به اهداف خود و یکسان سازی‬ ‫نظراتش بر اساس رویکردهای دموکرات ها هستند‪ .‬اینجا‬ ‫در پاســخ به این ســوال که ایا امریکا دارد به ســوی یک‬ ‫بحران عمیق پیش می رود که تــا کنون در تاریخ خود مثل‬ ‫ان را تجربه نکرده است؟ باید گفت که شاید پاسخ دادن به‬ ‫این سوال در حال حاضر کار دشواری است؛ هم چنان که‬ ‫پیش بینی اینکه سرنوشت دولت ترامپ چه خواهد شد شاید‬ ‫ممکن نباشد‪ .‬اما به هر حال هر چه باشد به نظر می رسد این‬ ‫جنبش نیز به مثابه جنبش ‪ 1968‬در بسیاری از اهداف خود‬ ‫شکست خورده و با اخذ امتیازهایی به خصوص در حوزه زنان‬ ‫و مهاجرین و همچنین صنایع اقتصادی مرتبط با اســیای‬ ‫جنوب شرقی و شرق به پایان خواهد رسید‪.‬‬ ‫‪69‬‬ ‫اعتراضاتعلی هترامپ‬ ‫به زودی خاموش نمی شود‬ ‫بین الملل‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫کارشناس مسائل امریکا در گفت وگو با مثلث‬ ‫در حالی که هنوز یک روز کامــل از روی کار امدن‬ ‫رســمی دونالد ترامــپ در امریکا نمی گذشــت‪،‬‬ ‫هزاران تن از بانوان معترض بــه منظور برگزاری‬ ‫تظاهرات در واشنگتن تجمع کرده اند و مطالبات‬ ‫مختلفــی از حقــوق زنــان‪ ،‬وضعیت مســلمان ‬ ‫و مهاجــران را مطــرح کردنــد‪ .‬ارزیابی شــما از‬ ‫اعتراضات اخیر علیه دونال د ترامپ چیست؟‬ ‫اعتراضات اخیر علیه دونالد ترامــپ پس از ورود‬ ‫رســمی وی به کاخ ســفید و اغاز ریاســت جمهوری چهار‬ ‫ســاله اش غیر قابل پیش بینی نبــود‪ .‬زیرا پیــروزی وی در‬ ‫انتخابــات ریاســت جمهوری ‪ 9‬نوامبــر در امریــکا جامعه‬ ‫امریکایی را دو قطبی کرد‪ .‬نوع شعارها و ساختارشکنی های‬ ‫وی باعث شده که شــکاف عمیقی در جامعه امریکا ایجاد‬ ‫شده و نگرانی هایی درباره سیاست خارجی‪ ،‬اینده و امنیت‬ ‫ت ترامپ از همان‬ ‫امریکا به وجود اورد‪ .‬اکنون مخالفان دول ‬ ‫روز اغاز رسمی ریاست جمهوری در ‪ 20‬ژانویه پس از مراسم‬ ‫تحلیف به خیابانها امدند و اعتراضات خود را بیان کردند‪ .‬در‬ ‫دیگر کشورهای اروپایی از جمله متحدان نزدیک واشنگتن‬ ‫مانند لندن و سیدنی نیز نگرانی هایی وجود داشته و حتی در‬ ‫همین راســتا تظاهرات اعتراض امیزی علی ه ترامپ برگزار‬ ‫شــد‪ .‬به طور کلی تمام این اعتراضات ناشی از چشم انداز‬ ‫تیره ای از اینده سیاســت های امریکا و تاثیر ان در عرصه‬ ‫بین المللی و بحران های موجود در این عرصه است‪.‬‬ ‫اکنون یکــی از ســواالت مطــرح شــده درباره‬ ‫اعتراضات اخیر علیه دونالد ترامپ این است که‬ ‫این اعتراضات می تواند تاثیرگذار باشد؟‬ ‫به هرحال برگزاری این اعتراضات در سطح گسترده‬ ‫در طول تاریخ امریکا کم سابقه بوده که یک رئیس جمهور‬ ‫امریکا از اولین روز ریاست جمهوری اش با اعتراضاتی با این‬ ‫طیف گسترده روبه رو شود‪ ،‬بر همین اساس این اعتراضات‬ ‫می تواند بر سیاست دونال د ترامپ اثرگذار باشد‪ .‬البته میزان‬ ‫این اثرگذاری ها هنوز مشخص نیست‪.‬‬ ‫اما به طور کلی این اعتراضات می تواند هم بر سیاست‬ ‫داخلی و هم رویکرد امریکا در عرصه بین المللی تاثیرگذار‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫‪4‬‬ ‫با روی کار امــدن دونال د‬ ‫ترامپ به عنوان رئیس جمهور‬ ‫جدید امریکا‪ ،‬میلیون ها تن در‬ ‫سراســر جهان و نیز در داخل‬ ‫امریکا دســت بــه راهپیمایی‬ ‫اعترا ض امیز علیــه مواضع‪،‬‬ ‫رویکردها و سیاســت های جنجالــی او زدند؛ اقدامی ‬ ‫که یکــی از بی ســابقه ترین مخالفت هــای جهانی با‬ ‫یک رئیس جمهور در طــول تاریخ امریکا محســوب‬ ‫می شــود‪ .‬بیش از ‪ 650‬تظاهرات اعتراض امیز علیه‬ ‫وی برگزارشــده یا به زودی برگزار می شــود‪ .‬بسیاری‬ ‫از تحلیلگــران و صاحب نظــران در این حــوزه بر این‬ ‫باورند که ایــن طیف گســترده تظاهــرات تاثیر گذار‬ ‫و ادامه دار خواهد بــود ‪ .‬در این میــان مرتضی مکی‪،‬‬ ‫کارشــناس مســائل امریــکا معتقــد اســت کــه این‬ ‫اعتراضات ضد ترامپ فراتر از یک جنبش سیاســی و‬ ‫اجتماعی است زیرا تنوع خواسته ها و مطالبات در این‬ ‫اعتراضات بسیار گســترده بوده و معترضان از اقشار‬ ‫مختلف جامعه حضور دارند‪ .‬مشروح این گفت وگو را‬ ‫در ادامه می خوانید‪.‬‬ ‫با توجــه به اظهــارات شــما‪ ،‬فکر می کنیــد این‬ ‫اعتراضات گسترده ادامه دار باشد؟‬ ‫شدت انتقادات و حضور اقشار مختلف جامعه در‬ ‫این اعتراضات کم سابقه است‪ .‬سیاست مداران امریکایی‬ ‫از جمله جان کری وزیر خارجه پیشــین و ســلبریتی های‬ ‫برجسته این کشور در این تظاهرات شرکت کردند‪ .‬بر همین‬ ‫اساس به نظر نمی رسد که این اعتراضات علیه دونال د ترامپ‬ ‫به زودی خاموش شود و به پایان برسد‪ .‬البته این مساله به‬ ‫سیاســت های اتی ترامپ در حوزه هــای مختلف از جمله‬ ‫حقوق زنان‪ ،‬مسلمانان‪ ،‬مهاجران و‪ ...‬بستگی دارد‪ .‬اگر‬ ‫لحن ترامپ درباره مســائل مختلف به همین شکل ادامه‬ ‫یابد ما با وقایع غیرقابل پیش بینی و اعتراضات گسترده تر‬ ‫در داخل و خارج از کشور رو به رو خواهیم شد‪.‬‬ ‫اگر نگاهی به تاریخ امریکا داشــته باشــیم‪ ،‬در‬ ‫جامعه این کشــور جنبش هــای اعتراض امیزی‬ ‫شکل گرفته است‪ ،‬فکر می کنید این اعتراضات‬ ‫اخیر در اینده قابلیت تبدیل به جنبش ضد ترامپ‬ ‫را دارد؟‬ ‫با توجه به تظاهرات اخیر علیــه ترامپ نه تنها در‬ ‫امریکا بلکه در برخی از کشــورهای جهان‪،‬این تظاهرات‬ ‫فراتر از یک جنبش اســت‪ .‬زیرا جنبش تی پارتی یا جنبش‬ ‫‪ 99‬درصد وال استریت یک سری خواســته ها و انتظارات‬ ‫محــدودی از دولت وقت داشــتند اما در ایــن اعتراضات‬ ‫طیف گسترده از جریانها و گروه های مختلف حضور دارند‬ ‫و بر همین اســاس مطالبات و خواســته های بســیاری را‬ ‫مطرح می کنند‪ .‬این اعتراضات نشــان می دهد که بیشتر‬ ‫ی ترامپ هستند‪.‬‬ ‫امریکایی ها مخالف سیاست ها ‬ ‫در ایــن میان برخی ایــن اعتراضــات اخیر علیه‬ ‫مواضع دونالد ترامپ را با اعتراضات دانشجویی‬ ‫در سال ‪ 1968‬در فرانسه مقایسه می کنند که این‬ ‫اعتراضــات میلیون ها نفر از مردم شهرنشــین‬ ‫فرانســه را به میدان مبارزه کشــاند و تاثیر ان بر‬ ‫روابط انســانی و زندگــی مدنی جامعه فرانســه‬ ‫بسیار گســترده بود‪ .‬ایا به باور شما می توان این‬ ‫اعتراضات را با اعتراضات ســال ‪ 1968‬مقایسه‬ ‫کرد؟‬ ‫بســیاری از متغیرهای برجســته در جامعه امریکا‬ ‫با اعتراضات و تظاهرات های برگزار شــده پس از پیروزی ‬ ‫ترامــپ در انتخابــات ریاســت جمهوری تغییر کــرد‪ .‬این‬ ‫تظاهرات را نمی توان با دیگر جنبش های موجود در جهان‬ ‫شبیه ســازی کرد‪ ،‬زیرا ایــن اعتراضات منحصــر به فرد و‬ ‫کم سابقه است‪ .‬این تظاهرات ناشی از دغدغه هایی است‬ ‫که دونالد ترامپ با اظهارات‪ ،‬مواضع و ادبیات خود به انها‬ ‫دامن می زند‪ .‬هم چنین این نکته را باید یاداور شد که دونالد ‬ ‫ترامپ هیچ گونه تجربه سیاســی در کارنامه خود ندارد که‬ ‫بتوان بر اساس ان سیاســت ها و رویکردهای وی را چه در‬ ‫داخل امریکا و چه در عرصه بین المللی مورد تجزیه و تحلیل‬ ‫قرار داد‪ .‬بر همین اساس دوره ریاست جمهوری وی در طول‬ ‫چهار سال اینده غیرقابل پیش بینی و ساختارشکنانه است‪.‬‬ ‫در همین راســتا امانوئل والرشــتاین جامعه شناس و یکی‬ ‫از صاحب نظران برجســته جهان در اظهاراتی درباره دوره‬ ‫ی ترامپ اعالم کرد که در این چهار سال ‪،‬‬ ‫ریاســت جمهور ‬ ‫با یک دوره پرتنش تر‪ ،‬خشونت امیزتر و غیرقابل پیش بینی‬ ‫روبه رو خواهیم بود‪.‬‬ ‫ترامپ در واکنش به تظاهرات میلیونی اخیر زنان‬ ‫در شــهرهای مختلف امریکا در پیامی توئیتری‬ ‫بــا زیــر ســوال بــردن مشــروعیت دموکراتیک‬ ‫اعتراضات مردمی این ســوال را مطــرح کرد که‬ ‫مگر تازه انتخابات برگزار نشــده است! پس چرا‬ ‫این افراد رای ندادنــد؟ البته مدتی بعــد در پیام‬ ‫دیگری تــاش کرد‪ ،‬کمــی منعطف تــر واکنش‬ ‫نشــان دهد‪،‬اما به طور کلی ارزیابی شــما در این‬ ‫باره چیست؟‬ ‫در این باره بایــد این نکته را خاطر نشــان کرد که ‬ ‫ترامپ در انتخابات اخیر تنها توانســت به طور تقریبی رای‬ ‫نیمی از مردم امریکا را به دست اورد و نیمی دیگر از جامعه‬ ‫امریکا همسو ب ا ترامپ فکر نمی کنند یا بیش تر انها مخالف‪،‬‬ ‫منتقد و معترض به سیاست ها و مواضع ترامپ هستند و بر‬ ‫همین اساس به وی رای نداده اند‪ .‬از سوی دیگر بسیاری از‬ ‫سیاستمداران برجســته و دموکرات و طرفداران این حزب‬ ‫مانند جان کری در تظاهرات ها شرکت کرده یا حمایت خود‬ ‫را از این اعتراضــات اعالم کردند‪ .‬جامعه امریکا شــدیدا‬ ‫دو قطبی شده و جامعه این کشور دچار شکاف های عمیقی‬ ‫شده است‪ .‬واکنش وی تا حدودی طبیعی است‪.‬‬ ‫مقصریابی پس از پالسکو‬ ‫پالســکو اتش گرفت و فرو ریخت‪ .‬اما انچه که ایــن حادثه تلخ را به بخش‬ ‫ورزشی مرتبط می سازد انتقادهای تند علیه اعضای ورزشی شورای شهر تهران‬ ‫اســت؛ انجا که برخی هنرمندان حتی در مقام ســرزنش مردم برامده اند که چرا‬ ‫ورزشی ها را به شورای شهر می فرســتید‪ .‬ایا این هجمه وسیع علیه ورزشی ها‬ ‫منطقی است؟‬ ‫ورزش‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫حملهبهورزشی ها‬ ‫هفتهگذشتهموجانتقادازاعضایورزشکارشورایشهرفراگیرشد‬ ‫ورزش‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پنجشــنبه‪ ،‬ســی ام دی ماه؛ پالســکو کــه یکی از‬ ‫قدیمی ترین ساختمان های تجاری شهر تهران بود‪ ،‬اتش‬ ‫گرفت و فرو ریخت تا مردم کشورمان عزادار اتشنشان های‬ ‫فداکاری باشــند که برای نجات این ساختمان و کسبه ان‬ ‫وارد پالسکو شــدند اما زیر اوار و اتش شــهید شدند‪ .‬این‬ ‫مصیبت ســنگین اما با واکنش های متفاوتی همراه شــده‬ ‫اســت‪ .‬تجربه نشــان داده که معموال افــکار عمومی در‬ ‫چنین مواقعی به دنبال مقصر می گردد‪ .‬این میل به یافتن‬ ‫مقصر البته در فرهنگ ما نیز کامال امر مرسومی است؛ از‬ ‫اینستاگرام گرفته تا رســانه های مکتوب همه و همه سعی‬ ‫می کنند عده ای را بیش از بقیه مقصر اتش و اوار ساختمان‬ ‫پالسکو معرفی کنند‪ .‬در این بین ورزشی های شورای شهر‬ ‫نیز بی نصیــب نمانده اند‪ .‬مثلث در این گــزارش ابدا قصد‬ ‫ندارد نقش وکیل مدافع اعضای ورزشی شورای شهر تهران‬ ‫را بر عهده بگیرد‪ .‬چه انکه حضور ورزشی ها در شورای شهر‬ ‫همواره با واکنش های متفاوتی از سوی مردم و به خصوص‬ ‫سیاسیون همراه بوده اســت‪ .‬قضاوت ها اما طی روزهای‬ ‫اخیر کمی احساسی به نظر می رسد‪ .‬چه انکه عده ای تالش‬ ‫می کنند عدم تدبیر نزد شورای شهر را صرفا به حضور اهالی‬ ‫ورزش در این شــورای مهم نســبت دهند و مردم را مقابل‬ ‫ورزشی های شورای شهر تهران قرار بدهند‪.‬‬ ‫از زمانی که ســوریان‪ ،‬رضازاده‪ ،‬ســاعی‪ ،‬جدیدی‪،‬‬ ‫دبیر و برخی دیگر از اهالی ورزش سودای حضور در عرصه‬ ‫سیاست به سرشان افتاد انتقادهایی نیز برای شان مخابره‬ ‫شد‪ .‬انتقادهایی که گاه از زبان مردم و گاه از زبان سیاسیون‬ ‫مطرح می شد‪ .‬سال گذشته درست در همین روزها بود که‬ ‫یک جریان سیاسی خاص با توهین به ورزشکاران شورای‬ ‫شهر و زیر سوال بردن رای مردم تهران به این افراد نشان‬ ‫دادند که تا چه حد به ماجراهای مختلف نگاه سیاسی دارند‪.‬‬ ‫حمله به ورزشکاران شورای شهر از سوی این جریان‬ ‫شدت گرفته بود‪ .‬مطلع سرزنش ورزشکاران شورای شهر‬ ‫تهران نیز سخنان یکی از اعضای اصالح طلب بود که رای‬ ‫ورزشکاران را اجاره ای خواند‪.‬‬ ‫ولی الله شجاع پوریان با اشــاره به انتخابات گذشته‬ ‫هیات رئیسه شورای شــهر تهران رای ورزشکاران شورای‬ ‫شهر را سیال عنوان کرد و گفت‪« :‬تعدادی از ورزشکاران‬ ‫که رای انها سیال بود‪ ،‬باتوجه به وجود دولت جدید‪ ،‬تصور‬ ‫کردند که با نزدیک شــدن به اصالح طلبان یــا رای دادن‬ ‫به اقای مســجد جامعی‪ ،‬می توانند امتیازاتــی را از دولت‬ ‫بگیرند‪ .‬انها با اعتقاداتی که داشتند‪ ،‬احساس کردند که به‬ ‫نفع شان است به این طیف در شورا رای دهند‪ .‬بنابراین اقای‬ ‫مسجد جامعی با اختالف یک رای به عنوان رئیس انتخاب‬ ‫شدند اما با گذشت زمان‪ ،‬دولت انتظارات انها را فراهم نکرد‬ ‫و این باعث شد جریان اصالح طلبی تنها در یک دوره‪ ،‬در‬ ‫جایگاه هیات رئیسه حضور پیدا کند‪ .‬البته ممکن است اگر‬ ‫تعامالت بیشتری برقرار می شد‪ ،‬اتفاقات بهتری رخ می داد‬ ‫اما باتوجه به اینکه حضور و رای انهــا تا حدودی اجاره ای‬ ‫محسوب می شد‪ ،‬ما با مشکالتی مواجه شدیم که باید این‬ ‫مسائل را در دوره جدید به طور ریشه ای حل کنیم‪».‬‬ ‫همین سخنان باعث شد تا ورزشکاران شورای شهر‬ ‫تهران در مقــام دفاع از خود برایند‪ .‬حســین رضــازاده در‬ ‫واکنش به سخنان شجاع پوریان از وی خواست تا نام ببرد‬ ‫که کدام رای اجاره ای بوده است و عباس جدیدی نیز بیان‬ ‫داشت‪« :‬بنده ورزشــکارم و در دوران ورزش قهرمان شدم‬ ‫وزن طالهایم از وزن منتقدانم‬ ‫سنگین تر است‬ ‫طوری برخورد می کنند که انگار ما‬ ‫پالسکو را خراب کرده ایم‬ ‫داشتند شورای شــهر پرازدحام ترین دوره از لحاظ حضور‬ ‫افراد مشهور ورزشی و هنرمند است که مدام درگیر مسائل‬ ‫حاشیه ای خواهد شــد‪ .‬مســائلی که به دلیل عدم اشنایی‬ ‫اعضا با قوانین و وظایف شورا ایجاد می شد‪ .‬نمونه ای از این‬ ‫حاشیه ها‪ ،‬عدم توجه به مسائل مطروحه در جلسات‪ ،‬عدم‬ ‫همکاری و هماهنگی با سایر اعضا‪ ،‬برهم زدن نظم جلسات‬ ‫و حتی بی توجهی به شان جلسات شورا بود که نمود ان بازی‬ ‫برخی از اعضای مشهور شورای شهر تهران با تلفن همراه‬ ‫بود که سوژه بسیاری از رسانه ها شد‪.‬‬ ‫داریوش قنبری‪ ،‬نماینده ســابق مجلــس و از دیگر‬ ‫فعــاالن اصالح طلب هــم در ایــن زمینه ضمــن واقعیت‬ ‫دانستن رای اوردن افراد محبوب ورزشی و چهره ه ا گفت‪:‬‬ ‫«باید از قهرمان المپیک تقدیر کرد اما هر کسی در جایگاه‬ ‫خود دارای ارزش و احترام است و نباید سرنوشت شهر را به‬ ‫دست انها سپرد‪ .‬شهرهای ما مشکالت عدیده ای دارند و‬ ‫حل این مســائل نیاز به تخصص های خاصی دارد‪ .‬برای‬ ‫حل مشکالت و مسائل مهم ترین فاکتوری که باید در نظر‬ ‫گرفت مباحث تخصصی است‪».‬‬ ‫این در حالی بود کــه مهنوش معتمــدی اذر یکی از‬ ‫اعضای ســابق شورای شــهر تهــران اعتقاد داشــت که‬ ‫رای مردم قابل احترام اســت و اقبال مردم بــه قهرمانان و‬ ‫هنرمندان قابل احترام اســت‪ .‬بنابراین ما نیز باید تابع رای‬ ‫مردم باشیم؛ «فردی مانند رســول خادم در امور اجتماعی‬ ‫تخصص داشــت‪ .‬وی با ابتکار عمل خاصی ســوژه های‬ ‫زیــادی را پیگیری می کرد‪ .‬مــا هم خود شــاهد بودیم که‬ ‫در ان دوره در کمیته امور اجتماعی شورای شــهر در مورد‬ ‫اسیب های اجتماعی فعالیت شــایان توجهی کرده اند به‬ ‫همین دلیــل رای دادن به چنیــن افرادی باید بر اســاس‬ ‫تخصص و کارامدی انها صورت گیرد‪».‬‬ ‫سال گذشته اما به نظر می رسید انچه موجب نگرانی‬ ‫اصالح طلبان در شورای شهر تهران شده بود ناکامی های‬ ‫مکرر این جریان در انتخابات ریاست شورای شهر تهران‬ ‫بود که اعضــای ایــن جریان سیاســی را بر ان داشــت با‬ ‫عصبانیت نســبت به ورزشــکاران موضع گیری کنند‪ .‬انها‬ ‫در حالی همه انتقادها را روانه ورزشــی های شــورای شهر‬ ‫می کردند که زمانی خود درباره ضرورت تغییر و جابه جایی‬ ‫مدیران و مسئوالن در شــورای شــهر تهران سخن گفته‬ ‫بودند‪.‬‬ ‫ازمون شیرودی‬ ‫پنجشنبه‪،‬سی امدی ماه؛پالسکوکهیکی‬ ‫از قدیمی تریــن ســاختمان های تجاری‬ ‫شهر تهران بود‪ ،‬اتش گرفت و فرو ریخت‬ ‫تا مردم کشورمان عزادار اتشنشان های‬ ‫فــداکاری باشــند که بــرای نجــات این‬ ‫ساختمان و کسبه ان وارد پالسکو شدند‬ ‫اما زیر اوار و اتش شهید شدند‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫انهایی که امروز تنها ورزشــی های شــورای شهر را‬ ‫مقصر اتش و اوار ساختمان پالسکو معرفی می کنند شاید‬ ‫فراموش کرده اند که باز همین ســال گذشــته بود که تنها‬ ‫افرادی که به ساختمان سازی در محل ورزشگاه شیرودی‬ ‫اعتراض کردند برخی از همین ورزشــی های شورای شهر‬ ‫بودند‪ .‬بقیه اعضا ســکوت کرده بودند‪ .‬همچنان که امروز‬ ‫هم ســکوت کرده اند و با این سیاســت قصد دارند فشار را‬ ‫بر دوش اعضای ورزشی شورای شــهر تشدید کنند‪ .‬سال‬ ‫گذشته قرعه به نام ورزشگاه پیر و قدمت دار پایتخت رسیده‬ ‫بود که نفس هایش به شمارش افتاده و سایه بیل مکانیکی‬ ‫و ماشین االت ساختمان سازی را باالی سر خودش می دید‪.‬‬ ‫ورزشگاه شهید شیرودی(امجدیه سابق) که بیش از هفت‬ ‫دهه از عمرش می گــذرد و خاطرات بســیاری را از بزرگان‬ ‫ورزش ایران در دل خودش نهفته دارد‪ ،‬به بهانه بازسازی و‬ ‫مرمت در استانه تخریب و تغییر کاربری قرار گرفت‪ .‬شرکت‬ ‫توسعه و نگهداری اماکن ورزشی کشور که گام مثبتی برای‬ ‫مرمت و بازســازی این ورزشــگاه تاریخی برنداشته‪ ،‬سال‬ ‫گذشــته به فکر این افتاده بود که با تخریــب ضلع جنوبی‬ ‫تو ساز بتواند منبع درامدی برای نگهداری‬ ‫مجموعه و ساخ ‬ ‫این مجموعه پیدا کند‪.‬‬ ‫رئیس شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی کشور‬ ‫صراحتا اعالم کرده بود که در طرح جامع مجموعه ورزشی‬ ‫شهید شیرودی یک مرکز تجاری ورزشی برای فراهم کردن‬ ‫تجهیزات و امکانات ورزشی در جنب این مجموعه احداث‬ ‫خواهد شــد تا ورزشــکاران و عالقه مندان راحــت بتوانند‬ ‫تجهیزات و وسایل ورزشــی خود را تهیه کنند‪ .‬نکته جالب‬ ‫توجه اینکه طرح به اصطالح بازســازی و در واقع ساخت و‬ ‫ساز در این مجموعه ورزشی قدیمی‪ ،‬کامال چراغ خاموش‬ ‫به مزایده گذاشته شد و اقدامات اولیه برای اغاز این پروژه‬ ‫نیز صورت گرفت‪.‬‬ ‫تمامی ایــن اتفاقــات در ســکوت کامــل اعضای‬ ‫شورای شهر تهران رخ داد اما تنها واکنش های منفی به این‬ ‫ماجرا از سوی ورزشی های شورای شهر بود‪ .‬حتی سازمان‬ ‫میراث فرهنگی و گردشــگری نیز نســبت به تخریب ابنیه‬ ‫تاریخی ورزشی پایتخت سکوت اختیار کرد و کوچکترین‬ ‫واکنشــی نشــان نداد‪.‬اتفاقی که ناراحتی و انتقاد شــدید‬ ‫پیشکسوتان ورزش را به دنبال داشت‪ .‬پیشکسوتانی که از‬ ‫یکسو و به واسطه تصمیم نابخردانه مسئوالن ورزش دلشان‬ ‫به درد امده بود و از سوی دیگر بی تفاوتی و خواب زمستانی‬ ‫اعضای شورای شهر کالفه شان کرده بود‪.‬‬ ‫فرامرز ظلی‪ ،‬پیشکسوت عرصه فوتبال که به شدت‬ ‫نســبت به این تصمیم گالیه مند بود‪ ،‬گفــت‪« :‬واقعا باور‬ ‫این موضوع برای من ســخت اســت‪.‬این ورزشــگاه خانه‬ ‫تاریخ این مملکت است و اگر این خانه تخریب شود دیگر‬ ‫نمی شود برای ورزش این مملکت خانه ای را با این قدمت و‬ ‫ارزش پیدا کرد‪ .‬ورزشکارانی در این ورزشگاه تمرین کردند‪،‬‬ ‫مسابقه دادند و مدال المپیک یا قهرمانی جهان را برای این‬ ‫مملکت به ارمغان اوردند بعد به همین راحتی بیایم و بخشی‬ ‫از ان را تخریب کنیم و پاساژ بسازیم! هدف از این کار واقعا‬ ‫چیســت؟ پول دراوردن به چه قیمتی؟ بزرگانی که در این‬ ‫ورزشگاه خاطره دارند چه می شوند؟ چرا برای ورزش و تاریخ‬ ‫این مملکت ارزش قائل نمی شویم‪».‬‬ ‫منصور برزگر‪ ،‬پیشکوســت کشــتی هم که نسبت به‬ ‫تخریب بخشی از ورزشگاه پیر و کهنه پایتخت معترض بود‬ ‫در واکنش به این موضوع گفت‪« :‬واقعا نمی دانم چرا چنین‬ ‫تصمیم غلطی گرفته شده اســت‪ .‬همه جای دنیا تاریخ را‬ ‫حفظ می کنند اما در اینجا برعکس است و دارند تاریخچه‬ ‫این مملکت را خراب می کنند‪ .‬امجدیه جزو تاریخ تهران و‬ ‫ورزش این مملکت اســت‪ ،‬مگر می شود به همین سادگی‬ ‫ان را به بهانه بازسازی خراب کرد و جای ان مغازه ساخت!»‬ ‫بحث هایی که در موقعیت های احساسی در فضای‬ ‫ورزش‬ ‫ولی دارای تحصیالت دکترا هم هستم‪ .‬اگر بنده در کشتی‬ ‫افتخارافرین بودم باید تا اخر عمر در کشتی بمانم؟ پوتین‬ ‫هم یک جودوکار اســت ولی االن به عنوان رئیس جمهور‬ ‫محبوب روسیه شناخته می شود‪».‬‬ ‫در ان مقطع واکنش علیرضا دبیر نیز در نوع خود جالب‬ ‫توجه بود‪« :‬من در مورد کسی صحبت نمی کنم‪ ،‬اما در مورد‬ ‫خودم حداقل مطمئن هســتم که در این مدت چهار سال‬ ‫گذشته رای ام ثابت بوده و هیچ چرخشی نداشته است‪».‬‬ ‫اما این سخنان باعث نشــد تا حمالت اصالح طلبان‬ ‫به ورزشکاران شورای شهر پایان یابد و در این رابطه برخی‬ ‫رســانه های اصالح طلب در مطلبی با عنوان «سلبریتی ها‬ ‫در پارلمان های شهری» با کنایه و تمسخر عنوان کردند که‬ ‫«این روزها هم دوباره مردم منتظرند تا مدال اوران مسابقات‬ ‫جهانی المپیک که تازه از مســابقات به کشور بازگشته اند‬ ‫برای حضور در انتخابات شورای شهری سال اینده اعالم‬ ‫امادگی کنند‪».‬‬ ‫این رســانه ها در موضعــی کامال سیاســی به گالیه‬ ‫از عملکرد شورای شــهر تهــران پرداختند‪ .‬چــون اعتقاد‬ ‫همکاران من دیگر برنمی گردند‬ ‫چه کسی عمق فاجعه را درک نکرده‬ ‫است؟‬ ‫البد مسبب تصادفات جاده ای هم‬ ‫ورزشی ها هستند!‬ ‫بعضی اظهارنظرهای غیرمسئوالنه‬ ‫از اتش و اوار هم بدتر است‬ ‫‪73‬‬ ‫ورزش‬ ‫انگار ما پالسکو را‬ ‫خراب کردیم‬ ‫مجازی مطرح می شــود‪ ،‬منطقــی ندارند‪ .‬بعــد از حادثه‬ ‫ســاختمان پالســکو‪ ،‬در فضای مجازی هجمــه ای علیه‬ ‫چهره های ورزشی شورای شهر تهران به راه افتاد‪ .‬حسین‬ ‫رضازاده‪ ،‬عبــاس جدیدی‪ ،‬علیرضا دبیر و هادی ســاعی‪،‬‬ ‫چهره های ورزشی شورای شهر‪ ،‬با این انتقاد روبه رو شدند‪:‬‬ ‫«شما که همیشه در میادین ورزشی به دنبال حق و رعایت‬ ‫عدالت بودید‪ ،‬چرا دادخواه مردم ‬ ‫ی که به شما رای داده اند‪،‬‬ ‫نیستید‪».‬‬ ‫مردم به ورزشی های شورا اعتماد کرده اند‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫حمله احساسی به ورزشی های شورای شهر‬ ‫ورزشی های شورای شهر تهران در خصوص اتفاقات‬ ‫تلخ اخیــر همان انــدازه مقصرند که ســایر اعضــا‪ .‬هرگز‬ ‫پذیرفتنی نیســت که بگوییم انها بی تقصیرند اما بد نیست‬ ‫اظهارات یک کارشــناس علوم ارتباطــات را در این زمینه‬ ‫مرور کنیم‪.‬‬ ‫محمدتقی روغنی هــا می گوید‪« :‬مــن نمی خواهم‬ ‫درباره عملکرد این نفرات قضاوتی داشته باشم اما موضوع‬ ‫اصلی‪ ،‬حمله مردم در فضای مجازی به این چهره هاست‪.‬‬ ‫فضای مجــازی در ایران‪ ،‬فضایی نیســت کــه چارچوب‬ ‫مشخصی داشته باشــد و از اصول منطقی پیروی کند‪ .‬هر‬ ‫اتفاقی که در جامعه می افتــد‪ ،‬کمپینی در حمایت یا ردش‬ ‫تشکیل می شــود و‪ ...‬اگر بحث این است که چهره های‬ ‫ورزشــی شــورا عملکرد خوبی داشــته اند یا نه‪ ،‬این مساله‬ ‫باید سه سال پیش مطرح می شد نه حاال که به پایان دوره‬ ‫نزدیک هســتیم‪ .‬این فضا که در هر موقعیتی نوک پیکان‬ ‫حمالت را به سمت یک گروه نشــانه بگیریم و یک موج را‬ ‫علیه انها به راه بیندازیم‪ ،‬منطقی نیست‪ .‬شاید دلیل اصلی‬ ‫انتقاد از ورزشــی های شورای شــهر این باشــد که انها در‬ ‫مقایسه با دیگر اعضای شورا‪ ،‬چهره های شناخته شده تری‬ ‫برای عموم هستند ولی قبول کنیم که این اولین اتفاق حوزه‬ ‫شهری تهران نیست‪ .‬از روز اولی که انها به شورا رفته اند تا‬ ‫به امروز‪ ،‬ده ها اتفاق بوده و این موقعیت وجود داشته است‬ ‫که عملکرد انها بررسی شــود‪ .‬من نه به خط مشی سیاسی‬ ‫این نفرات کاری دارم و نه گرایش های انها‪ .‬موضوع بحث‬ ‫من‪ ،‬واکنش های افکار عمومی اســت‪ .‬فضای پرالتهاب‬ ‫احساسی‪ ،‬فرصت مناسبی برای رسیدن به نتیجه منطقی‬ ‫نیســت اما ب ه هر حال‪ ،‬مطرح شــدن این مسائل می تواند‬ ‫کمــک کند افــکار عمومی جــدا از احساســات‪ ،‬عملکرد‬ ‫اعضای شهر‪ ،‬به ویژه ورزشی ها را بررسی کنند‪ .‬تا انتخابات‬ ‫دوره بعد این فرصت وجود دارد و اگر تصور این اســت که‬ ‫چهره های ورزشی یا دیگر اعضا نتوانسته اند از حقوق مردم‬ ‫دفاع کنند‪ ،‬انها می توانند با دید بازتری در انتخابات دوره بعد‬ ‫شرکت کنند و انتخاب هایشــان این نفرات نباشند ولی این‬ ‫تصمیم گیری‪ ،‬باید به دور از موجی باشد که در این شرایط‬ ‫ایجاد شده است‪».‬‬ ‫این اظهارات در حالی درست و منطقی به نظر می رسد‬ ‫که باید بپذیریم موج ضد ورزشی های شورای شهر که این‬ ‫روزها بازار ان نزد برخی هنرمندان و سیاســیون داغ تر هم‬ ‫شــده در حالی احساسی و ســوال برانگیز اســت که قطعا‬ ‫شورای شــهر تهران همان اندازه که به سیاسیون و حتی‬ ‫هنرمندان نیاز دارد به افراد شایسته و تحصیلکرده ورزشی‬ ‫هم نیازمند است تا بتوانند از حق ورزشی ها دفاع کنند؛ اینکه‬ ‫تا کنون حق ورزشی ها از ســوی نمایندگانی که به شورای‬ ‫شهر تهران راه یافته اند محقق نشــده است بحث دیگری‬ ‫است که شاید گزارش تحلیلی دیگری طلب کند‪.‬‬ ‫با این همــه بهتر اســت بپذیریم کــه در حادثه تلخ‬ ‫ساختمان پالسکو همه ما سهمی از ان اتش و اوار داشتیم؛‬ ‫مردمی که در ان شــرایط بحرانی به دنبال سلفی گرفتن با‬ ‫ساختمان نیمه جان پالسکو بودند همان اندازه مقصرند که‬ ‫اعضای شورای شهر و البته مســئوالن مدیریت بحران در‬ ‫کشور؛ همه ما مقصریم‪.‬‬ ‫هادی ساعی‬ ‫‪2‬‬ ‫عضو شورای شهر تهران‬ ‫مــا خودمــان را ثابــت کرده ایم؛ من همان ســاعی‬ ‫هســتم که در زلزله بم تمام دارایی هایــم را که مدال هایم‬ ‫بود فروختم و تمــام پولش را بــه مردم خســارت دیده بم‬ ‫کمک کردم‪.‬اما انها چه افتخاری دارند؟ اگر مدال های ما‬ ‫ورزشکاران را در یک کفه ترازو و هر کدام از اعضا را در کفه‬ ‫ دیگر ترازو قرار دهند مدال ها و افتخارات ما ســنگین تر از‬ ‫کل بدنشان است‪.‬‬ ‫امروز مثل گذشــته همه تــوپ را به زمیــن یکدیگر‬ ‫می اندازند و هیچ ارگان یا سازمانی حاضر نیست مسئولیت‬ ‫حادثه پالســکو را برعهــده بگیرد‪ .‬هیچ کــس نمی تواند‬ ‫بگوید تقصیری نداشت ه یا کمتر تقصیر داشته است‪ .‬ببینید‬ ‫شورا یک وظایفی داشته اســت که ان را انجام داده و ان‬ ‫چیزهایــی که نیاز بوده اعــم از تجهیــزات و امکاناتی که‬ ‫اتش نشانی الزم داشــته اســت را در اختیار انها قرار داده‬ ‫است‪.‬‬ ‫یک بخــش هم مربــوط به شــهرداری می شــود و‬ ‫انها هــم در حد توانشــان وظایفشــان را انجــام داده اند‬ ‫البته نباید از ایــن بگذریم که در یــک جاهایی هم قصور‬ ‫وجود داشــته اســت‪ .‬اما از همه این ها مهم تــر من فکر‬ ‫می کنم مالک اصلی این ســاختمان در خصوص تجهیز‬ ‫کردن و بحــث امکاناتی که این ســاختمان نیاز داشــته‬ ‫خیلی کــم کاری کرده اســت که ایــن واقعا جــای تامل‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫اما بحث بعدی که این وسط وجود دارد این است که‬ ‫یک سری از جوان های ما از جانشان مایه گذاشتند و رفتند‬ ‫وســط اتش و این اتفاق برای انها افتاد امــا نمی دانم چرا‬ ‫بعضی ها در این موقعیت دنبال این هستند تا سیاسی کاری‬ ‫کنند و بحث های سیاسی خودشــان را پیش ببرند‪ .‬به نظر‬ ‫من این خیلی بد است که یک عده فقط دنبال این هستند‬ ‫که از اب گل الود ماهی بگیرند‪.‬جالب است بدانید که یک‬ ‫بخشی از این صحبت ها و حاشــیه ها از داخل خود شورا و‬ ‫اعضا هدایت می شود!‬ ‫افرادی در شورا هستند که خودشان به شخصه هیچ‬ ‫هویتی ندارند و به راحتی به شما بگویم اویزان کت و شلوار‬ ‫افراد دیگری شــدند و امدند روی این صندلی ها نشستند‪.‬‬ ‫این افراد از داخل شورا موضوعات را سیاسی می کنند‪ .‬چرا‬ ‫پس از حادثه پالسکو هجمه ها علیه اعضای ورزشی شورا‬ ‫زیاد شده است؟ باید در این مورد بگویم متاسفم؛ انگار یک‬ ‫اتفاقی افتاده است که ورزشــکاران شورا این ساختمان را‬ ‫خراب کرده اند! به نظر من افرادی که ورزشی هستند خیلی‬ ‫باهوش هستند و قبال هم در عرصه های مختلف خودشان‬ ‫را ثابت کرده اند‪.‬‬ ‫اگر ورزشکاران امروز در شورا هســتند به این دالیل‬ ‫بوده که اول توانمندی های خودشــان را ثابت کرده اند و‬ ‫دوم اعتمادی بوده که مردم به ورزشکارانشان داشتند اما‬ ‫متاسفانه افراد سیاســی ســعی دارند با سیاسی کاری این‬ ‫اعتماد را خــراب کنند‪ .‬چون نزدیک انتخابات هســتیم و‬ ‫انها می خواهند جای خودشــان را تثبیت کننــد به همین‬ ‫دلیل تصمیم دارند تا به این اعتماد میان مردم و اعضای‬ ‫ورزشکار شورا خدشه وارد کنند‪.‬‬ ‫مــن یــک ســوال دارم؛ اگــر ایــن عزیــزان فکر‬ ‫می کنند حضــور چهار ورزشــکار در شــورا باعث شــده تا‬ ‫ســاختمان پالســکو خراب شــود چرا دوســتان سالیان‬ ‫ســال هیچ کدام صدا یشــان در نمی امد که افراد سیاسی‬ ‫با ســفارش و بــدون هیــچ تخصصــی می اینــد در راس‬ ‫ورزش کشــور قــرار می گیرند؟چرا در این ســال ها صدها‬ ‫ناکامی ورزش کشور را کســی نمی گوید که دلیلش افراد‬ ‫سیاسی هســتند که هیچ تخصصی ندارند؟ فقط نشستند‬ ‫به این موضــوع گیر داده اند که چرا ورزشــی ها در شــورا‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫اما به همه انها می گویم من امروز به عنوان یک عضو‬ ‫شورا که ورزشی هستم مدعی هســتم و حرف برای گفتن‬ ‫دارم چرا که در این حوزه عالوه بر اینکه ‪10‬سال سابقه دارم‬ ‫رشته تحصیلی من هم مربوط به همین حوزه و در خصوص‬ ‫شهر سازی است‪.‬‬ ‫اعضای ورزشی شــورا به دنبال شــو بازی کردن در‬ ‫صحن نیســتند‪ .‬چــه لزومــی دارد صحبت هایــی که در‬ ‫کمیسیون ها رد و بدل می شــود را دوباره بیاییم در صحن‬ ‫بازگو کنیم‪.‬‬ ‫صحــن فقــط جــای رای گیــری اســت‪ .‬پــس ما‬ ‫کمیســیون ها را برای چه تشــکیل داده ایم؟ برای اینکه‬ ‫بحث هایمان را در انجا انجام دهیم و در صحن بیاییم دو‬ ‫نفر موافق و مخالف صحبت کننــد و پس از ان رای گیری‬ ‫انجام شــود‪ .‬اما متاســفانه بعضی از دوســتان تا دوربین‬ ‫می بینند نطقشان باز می شود‪.‬‬ ‫برخی از ما می پرسند که چرا شما هم مانند اعضایی‬ ‫که گفتید جلوی دوربین صحبت نمی کنید تا این ایرادها به‬ ‫شما گرفته نشود‪.‬‬ ‫باید بگویم امثال من معلوم هست از کجا امده ایم و‬ ‫قبل از حضور در شورای شهر هم کجا بوده ایم و نیازی به‬ ‫دوربین و عکس هم نداریم‪ .‬ما مثل انها اویزان کت وشلوار‬ ‫کسی نشــده ایم تا بیاییم در این صندلی بنشــینیم و ان را‬ ‫غصب کنیم‪.‬‬ ‫من معتقد هســتم که انها باید پاســخگو باشــند نه‬ ‫من و امثال من که با رای مردم پا به شــورا گذاشــته ایم‪.‬‬ ‫واقعا این وســط رای مــردم چه می شــود که بــه ما رای‬ ‫داده اند و چه خــوب بود حداقل به شــعور مــردم توهین‬ ‫نمی شد ‪.‬‬ ‫ما خودمــان را بــه تمــام کشــور ثابــت کرده ایم و‬ ‫افتخاراتی که تک تک اعضای ورزشــی شــورا به دســت‬ ‫اورده انــد ‪ ،‬انها و امثال انها ســالیان ســال بــا هیچ پولی‬ ‫نمی تواننــد چنیــن افتخاراتــی را برای کشــور به دســت‬ ‫بیاورند‪.‬‬ ‫افتخار من این اســت که مردم به ما اعتماد دارند و‬ ‫اعضای ورزشی شورا هم تمام سعی و تالششان را می کنند‬ ‫تــا از ان چیزی که به نفع مردم اســت دفاع کننــد و از این‬ ‫بابت هم خدا را شکر می کنم که نه وامدار کسی هستم نه‬ ‫بدهکار کسی‪.‬‬ ‫من تنها عضوی هســتم که در هیچ لیست سیاسی‬ ‫نبودم اما این افتخار را داشــته ام که مردم من را به عنوان‬ ‫نماینده خودشان انتخاب کردند‪.‬‬ ‫همکارانمن دیگر برنمی گردند‬ ‫ورزش‬ ‫چه کسی عمق فاجعه را درک نکرده است؟‬ ‫حمید حاج ملک‬ ‫‪3‬‬ ‫داور اتش نشان‬ ‫من نزدیک به هفت ســال در پگاه گیالن مشــغول‬ ‫به کار بودم و دریافتی خوبی هم داشــتم‪ ،‬اما کار به جایی‬ ‫رســید که ادامه کار برایــم مهیا نبود‪ .‬خــب کارخانه دیگر‬ ‫شرایط نداشت که ورزشــی ها را ساپورت کند‪ .‬هفت سالی‬ ‫که پگاه کار می کردم راضی بودم اما شــاید عالقه قلبی ام‬ ‫به حضور در این کارخانه نبود‪.‬‬ ‫به هر صورت غم نان و تامین هزینه های جاری و زن و‬ ‫بچه شاید شما را مجبور به حضور در جایی کند که عالقه مند‬ ‫نیستید‪ .‬در سن پایین تر که بودم به دو شغل عالقه داشتم ؛‬ ‫معلم ورزش و اتش نشان‪.‬‬ ‫در نهایت بعــد از اینکه از پگاه بیرون امدم رســیدن‬ ‫به ارزوی بچگی ام برایم مهیا شــد و اتش نشان شدم‪ .‬در‬ ‫شهرستان صومعه ســرا امتحان دادم‪ .‬از بین ‪ 700‬نفر ‪30‬‬ ‫نفر برگزیده شــدیم و بعد از تایید از ســوی اســتانداری در‬ ‫اتش نشانی مشغول به کار شدم‪.‬‬ ‫حادثه ای که برای همــکاران من رخ داد ان قدر تلخ‬ ‫بود که من نمی خواهم در چنین اوضاع سخت و غم انگیزی‬ ‫انتقاد کنم‪ .‬حرف هایم برای بهبود وضعیت اســت و اینکه‬ ‫اتفاق پالسکو را در هیچ جایی شاهد نباشیم چه در تهران و‬ ‫چه در شهرهای دیگر‪ .‬در اتش نشانی که من کار می کنم‪،‬‬ ‫یعنی شهر صومعه سرا امکانات خیلی کم است‪.‬‬ ‫در گذشته بیشتر خانه ها در این شهر ویالیی بودند و‬ ‫طبیعتا مهار اتش در چنین خانه هایی خیلی راحت بود‪ .‬اما‬ ‫االن همه کوچه ها و خیابان ها پر شده اند از اپارتمان های‬ ‫چند طبقــه‪ .‬خب بــرای خدمات رســانی به ایــن خانه ها و‬ ‫خدای ناکــرده مهار اتش هــا در این ســاختمان ها باید از‬ ‫امکانات روز بهره مند باشــیم‪ .‬اما در حال حاضر امکانات‬ ‫ما ایده ال نیست‪ .‬ما حتی باید برای پر کردن کپسول های‬ ‫اتش نشانی باید به شهر رشت مراجعه کنیم‪ .‬ماشین هایی‬ ‫که اســتفاده می کنیم به تعمیر فرستاده شــده است‪ .‬این‬ ‫بدین معنی است که فرسوده هستند‪.‬‬ ‫هم چنین نردبان هایی کــه در اختیــار داریم به روز‬ ‫نیستند‪ .‬در مورد بحث معیشتی هم باید بگویم طی دو سالی‬ ‫که از حضور من و دوستانم در اتش نشانی می گذرد شرکتی‬ ‫هستیم و هنوز استخدام رســمی نشده ایم و خدای ناکرده‬ ‫اگر حادثــه ای برای ما پیــش بیاید نمی دانیم چه کســی‬ ‫جوابگو خواهد بود و شاید بهتر باشد در مورد مسائل حقوقی‬ ‫چیزی نگویم‪.‬‬ ‫اگر االن اینجا هســتم به خاطر عشــق و عالقه ای‬ ‫است که به اتش نشــانی دارم‪ .‬اتش نشانی همان طور که‬ ‫گفتم رویای کودکی ام بود‪.‬‬ ‫هنوز اتش نشانی شهر ما ســازمان نشده و به عنوان‬ ‫یک واحد اتش نشــانی فعالیت می کند و من هم به عنوان‬ ‫یک نیروی خدماتی در ان مشغول به کار هستم‪ .‬صحبت ها‬ ‫و وعده ها زیاد است اما وقتی به عمل می رسد حرف های‬ ‫وعده داده شده اندک می شود‪.‬‬ ‫عمق فاجعه را چه کسی است که درک نکرده باشد‪.‬‬ ‫مردم در شهر صومعه سرا به ایستگاه ما می ایند و با اهدای‬ ‫شــاخه های گل ابراز همــدردی می کنند‪ .‬اما متاســفانه‬ ‫اتش نشــان های ما برنمی گردند‪ .‬اتش نشان مثل خلبان‬ ‫است‪ .‬برای تربیت او هزینه زیادی می شود و وقت زیادی‬ ‫صرف می شود‪.‬‬ ‫همان طور که خلبان وقتــی حادثه ای پیش می اید‬ ‫ابتدا در فکر نجات مسافران است‪ ،‬اتش نشان هم وقتی‬ ‫حادثه ای رخ می دهد به فکر جان مردم اســت‪ .‬خواهش‬ ‫من این اســت از این پس نهادهای ذیربط تعارف را کنار‬ ‫بگذارند‪.‬‬ ‫شهرداری تهران و اتش نشانی ده ها بار به ساختمان‬ ‫پالســکو اخطار داده بودنــد و نهادهای ذیربــط باید این‬ ‫اخطارها را اجرایی می کردند و اگر این توصیه ها و نظرات‬ ‫کارشناسی جدی گرفته می شــد امروز این حادثه تلخ و از‬ ‫دست دادن اتش نشــان ها را شــاهد نمی بودیم‪ .‬خیلی از‬ ‫ساختمان ها‪ ،‬خیلی از پاســاژ ها در تهران و دیگر شهرها‬ ‫هستند که با مشکل مشــابهی دست و پنجه نرم می کنند و‬ ‫اگر خدای ناکرده دچار حریق شــوند فاجعه های جدیدی‬ ‫به وجود خواهد امد‪.‬‬ ‫از هم اکنــون باید به فکر باشــیم‪ .‬ایا مــا فکر این را‬ ‫کرده ایم اگــر زلزله ای رخ دهــد باید چگونه بــا ان مقابله‬ ‫کنیم؟ پس بهتر است دست کم از این پس هر کس در هر‬ ‫جایگاهی وظیفه اش را به نحو عالی انجام دهد‪.‬‬ ‫متاســفانه اتش نشــان ها دیگر برنمی گردند‪ .‬اینها‬ ‫که شهید شــدند و رفتند‪ .‬اجازه ندهیم اتفاقات دیگر این‬ ‫ادم های دوست داشــتنی و فداکار را از جمع ما جدا کند‪.‬‬ ‫اتش نشان ها هم با هزاران ارزو زندگی می کنند‪ .‬زن و بچه‬ ‫دارند و‪ ...‬انها فکر نمی کردند ساختمان پالسکو فرو بریزد‬ ‫وگرنه این حادثه را مثل حادثه های دیگر مهار می کردند‪.‬‬ ‫ایا بــا تصاویــری کــه از ســاختمان پالســکو ثبت‬ ‫شــده چهره هــای اشــک الود اتش نشــان ها‪ ،‬ضجــه‬ ‫خانواده هایشان‪ ،‬پیکر اتش نشان های شهید و‪ ...‬کسی به‬ ‫خود اجازه می دهد در وظیفه ای که دارد کوتاهی کند؟‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪75‬‬ ‫ورزش‬ ‫البد مسبب تصادفات جاده ای‬ ‫هم ورزشی ها هستند!‬ ‫بعضی اظهارنظرهای غیرمسئوالنه از اتش و اوار هم بدتر است‬ ‫بهمن فروتن‬ ‫مربی فوتبال‬ ‫ورزش‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫‪4‬‬ ‫دل همه مــا گرفته اســت‪ .‬قلب مــان درد می کند‪.‬‬ ‫اتفاق تلخی رخ داد؛ ســاختمان پالســکو اتش گرفت و‬ ‫فرو ریخت‪ .‬معموال وقتــی چنین اتفاقــی رخ می دهد دو‬ ‫جور واکنش می توان داشت‪ .‬می توان به عقل رجوع کرد‬ ‫و البته می توان اظهارنظرهای احساســی غیرمســئوالنه‬ ‫داشت‪ .‬به نظرم در جامعه ما خیلی ها واکنش دوم را از خود‬ ‫نشان می دهند‪.‬‬ ‫هم احساســی برخورد می کنند و هم غیرمسئوالنه‬ ‫و چــون غیرمســئوالنه صحبت می کنند ســخت اســت‬ ‫که بتوانیــم از فریــب افکار عمومــی جلوگیــری کنیم‪.‬‬ ‫ســخت اســت که ثابت کنیم ایــن حرف هــا دوای درد‬ ‫مشــکالت نیســت‪ .‬بنابراین اتفاقی که رخ می دهد این‬ ‫اســت؛ اماتورها همواره اشــتباه و ریشــه مشــکل را در‬ ‫دیگران جســت و جو می کنند‪ .‬اما حرفه ای هــا این طور‬ ‫فکر نمی کنند‪ .‬انهایی که همیشه به عقل خودشان رجوع‬ ‫می کنند اساســا این طور فکر نمی کنند و ریشه مشکل را‬ ‫در خودشان جست و جو می کنند‪ .‬خودشــان را با سئوال‬ ‫روبه رو می کنند‪.‬‬ ‫خودشان در واقع خودشان را به چالش می کشند تا به‬ ‫حقیقت ماجرا برسند‪ .‬در جامعه ما نیز اتفاق تلخی رخ داده‬ ‫اســت‪ .‬یکی از قدیمی ترین ســاختمان های شهر تهران‬ ‫که یکی از مهم ترین مراکز تجاری این شهر نیز محسوب‬ ‫می شود اتش می گیرد‪ ،‬فرو می ریزد و جمعی از شهروندان‬ ‫و اتشنشــان ها زیر اوار و اتش جان خودشــان را از دست‬ ‫می دهند‪ .‬ان وقت به جای اینکه بگوییم اشــتباه کرده ایم‬ ‫یا الاقل عذرخواهی کنیم‪ ،‬می گوییم از پالسکو بهترش را‬ ‫می سازیم! این اظهارنظر بد است‪ .‬اصال نمک است روی‬ ‫زخم ما‪ .‬البته نمونه این اظهارنظرها زیاد است‪ .‬وقتی اتفاق‬ ‫تلخی با این وسعت به وقوع می پیوندد معموال خیلی ها در‬ ‫قامت عالمان اجتماعی ظاهر می شوند‪.‬‬ ‫در چنیــن اوضاعــی بعضی ها دیــواری کوتاه تر از‬ ‫ورزشی های شــورای شــهر پیدا نکرده اند‪ .‬طوری حرف‬ ‫می زنند که انگار اوار شــدن پالســکو و فــرو ریختن این‬ ‫ســاختمان به گردن ورزشی ها ســت‪ .‬ایــن اظهارنظر ما‬ ‫را به یاد قضاوت های زشــتی می انــدازد که چندی پیش‬ ‫باعث شــد مردم ما تا حد زیادی از فوتبال دلسرد و نا امید‬ ‫شــوند چون بعضی ها طوری وا نمود کردند که فساد تنها‬ ‫در فوتبال است و اگر فوتبال منزوی شود حتما فساد هم‬ ‫از بین می رود‪ .‬ما هیچ وقت نگفتیم فوتبال فاســد نیست‬ ‫اما قضاوت ها طوری بود که قصد داشتند همه تقصیرها‬ ‫و همه فسادهای موجود در سیستم ورزشی کشور و حتی‬ ‫بخش های کالن تر را بــه گردن فوتبــال بیندازند‪ .‬همه‬ ‫کاسه کوزه ها را بر سر فوتبال شکستند‪ .‬بنابراین تیم های‬ ‫پرطرفدار با رنج بسیار دوباره موفق شدند هواداران شان‬ ‫را به اســتادیوم ها بیاورند‪ .‬حاال هم عده ای احساســی و‬ ‫غیرمســئوالنه می گویند اگر پالسکو یا ســاختمان هایی‬ ‫نظیر ان اتش می گیرد و می ریزد به این دلیل اســت که‬ ‫مردم به ورزشــی ها رای داده اند و انها را به شورای شهر‬ ‫فرستاده اند‪.‬‬ ‫در حالی که من حاضرم روبه روی هر کسی که چنین‬ ‫ادعایی را مطرح کرده بنشــینم و به او ثابت کنم که سطح‬ ‫سواد و کفایت برخی از همین ورزشــی های شورای شهر‬ ‫به مراتب از دیگر اعضای غیرورزشــی شورای شهر باالتر‬ ‫اســت و اینها خیلی بهتر به تهران کمک کرده اند تا انها‪.‬‬ ‫انها چه کسانی هستند؟ انهایی که امروز ورزشی ها را مورد‬ ‫سرزنش قرار می دهند یا بهتر بگویم مردم را به خاطر رای‬ ‫دادن به ورزشــی ها مالمت می کنند چه کســانی هستند؟‬ ‫اینها همان افرادی هســتند کــه همواره ســعی کرده اند‬ ‫خودشان و اشتباهات خودشان را رد کنند یا به نوعی پنهان‬ ‫کنند‪ .‬این بار هم به جای اینکه واقعیت ها را بگویند ســعی‬ ‫دارند ذهن مردم را منحرف کنند‪ .‬ما در ســال چقدر تلفات‬ ‫جاده ای داریــم؟ چند تــن از هموطنان مــا در تصادفات‬ ‫جاده ای فوت می کننــد؟ البد این تصادفــات هم تقصیر‬ ‫ورزشی های نهادهایی است که باید به فکر استانداردسازی‬ ‫جاده ها باشند‪.‬‬ ‫چقدر جاده های غیراستاندارد داریم که هنوز هم به‬ ‫انها رسیدگی نکرده ایم؟ چقدر خودروهای ما غیراستاندارد‬ ‫است که باعث می شود جان سرنشینان ان به خطر بیفتد؟‬ ‫اساسا چقدر اموزش ندیده ایم که در مواقع بحرانی چطور‬ ‫باید عمل کنیم؟ پاســخ این پرســش ها چیســت؟ همین‬ ‫اقایانی که خیلی راحــت همه چیز را به گردن ورزشــی ها‬ ‫می اندازند و همه تالش شان این است که بگویند ورزشی ها‬ ‫کفایت و تدبیر ندارند وقتی به این سوال ها می رسند اصال‬ ‫هوش از سرشــان می پرد‪ .‬نمی داننــد‪ .‬نمی توانند جواب‬ ‫بدهند‪ .‬چــرا؟ چون احساســی برخــورد کرده انــد‪ .‬چون‬ ‫غیرمســئوالنه حرف می زننــد‪ .‬این خوب نیســت‪ .‬اصال‬ ‫خوب نیســت که ما فروریختن یک ســاختمان و زیر اوار‬ ‫ماندن عزیزان مــان را با هزار وصله و پینــه غیر منطقی به‬ ‫ورزشی ها بچسبانیم‪.‬‬ ‫دنبال چه هستیم؟ دوستانی که ناگهان دچار هیجان‬ ‫می شوند و به ورزشی ها حمله می کنند به این سوال جواب‬ ‫بدهند که چرا در مــورد تراژدی های دیگــر بیانیه و حکم‬ ‫صادر نمی کنند‪ .‬پریز خانه همین دوستان را که نگاه کنید‬ ‫بهتر متوجه منظور من خواهید شــد‪ .‬پریز خانه های شان‬ ‫شکســته اســت اما اصال عین خیال شــان هم نیست که‬ ‫خانه شان را برای فرزندان شان ایمن کنند‪.‬‬ ‫درد اصلی اینجا ســت که ما یاد نگرفته ایم‪ .‬فرهنگ‬ ‫رویارویی با خطر و بحران را نمی دانیم‪ .‬من در کشورهایی‬ ‫زندگی کرده ام که شاید ‪ 70‬ســال است که اسم خودشان‬ ‫را گذاشــته اند کشــور‪ .‬انها در این مورد (فرهنگ مواجه‬ ‫با بحران) از ما جلوترند‪ .‬بنابراین ما دو مشــکل اساســی‬ ‫داریم؛ اوال پتانســیل خطر در جامعه ما باال ست و در ثانی‬ ‫یاد نگرفته ایم که در شرایط بحرانی چگونه برخورد کنیم‪.‬‬ ‫باید بپذیریم که حمله کردن به ورزشی ها و انتقاد از اعضای‬ ‫ورزشی شورای شــهر یک نوع فرافکنی اســت‪ .‬یک نوع‬ ‫فریب افکار عمومی است‪.‬‬ ‫بنابراین من به ســهم خــودم از همه دوســتانی که‬ ‫پروفسور هســتند و این روزها ورزشــی های شورای شهر‬ ‫را عامل اصلی اتفــاق تلخ پالســکو می دانند عذرخواهی‬ ‫می کنم و به انها به عنوان یک شهروند قول می دهم که در‬ ‫انتخابات بعدی به ورزشــی ها رای ندهم و فقط به انهایی‬ ‫رای بدهم که ورزشــی نیســتند‪ .‬احتمــاال در این صورت‬ ‫دیگر ساختمان هایی که امروز همه ما می دانیم تا چه حد‬ ‫غیراستاندارد و غیرایمن هســتند به سرعت ایمن خواهند‬ ‫شد‪ .‬نه‪ .‬واقعیت چیز دیگری اســت‪ .‬باید اول از خودمان‬ ‫بپرســیم‪ .‬ما چه کرده ایم؟ فرهنگ ما چیســت؟ در مواقع‬ ‫بحرانی چگونه باید عمل کنیم؟ باید بپرسیم که چرا پالسکو‬ ‫فرو ریخت؟ چرا درباره ساختمان های غیراستاندارد دیگر‬ ‫حرفی زده نمی شود؟ ســوال ها زیاد است‪ .‬باید برای شان‬ ‫پاسخی بیابیم و تا حد امکان از قضاوت های غیرمسئوالنه‬ ‫و احساسی پرهیز کنیم‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫مرد خبرساز‬ ‫شورای شهر‬ ‫عباس جدیدی چهره خبرساز روزهای اخیر است‪ .‬او‬ ‫که یکی از اعضای ورزشی شــورای شهر تهران است طی‬ ‫ماه های اخیر با حضــور در محافلی که بــه گمان خیلی ها‬ ‫بیشتر جنبه تبلیغاتی داشته است در معرض اتهاماتی قرار‬ ‫گرفته است‪ .‬اصلی ترین اتهام اما این است که او به عنوان‬ ‫عضو شــورای شــهر کارایی الزم را در این عرصه مدیریتی‬ ‫ندارد‪ .‬حضور او بر بالین منصور پورحیدری در اخرین روزهای‬ ‫حیاتش و البته حضور در محل ویرانه پالسکو باعث شده تا‬ ‫خیلی ها هجمه تازه ای علیه ورزشــی های شورای شهر را‬ ‫کلید بزنند‪.‬‬ ‫از ماست که بر ماست‬ ‫یادمان نرود که شورای شهر ‪ 31‬عضو دارد‬ ‫محسن اثیمی‬ ‫خبرنگار ورزشی‬ ‫‪5‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫رخ داده مقصر بدانیم‪ ،‬از انصاف به دور اســت‪ .‬شــورای‬ ‫شــهر ‪ 31‬عضو دارد و سوال این است که ســایر افراد چه‬ ‫تخصصی دارند و چه کاری کرده اند؟ به عبارت بهتر افرادی‬ ‫که برای «خدمت» راهی مجلس و شورای شهر می شوند‬ ‫تا چه اندازه خدمت می کنند؟‬ ‫اگر هــم امروز نقدی بــه حضور افــراد بی تخصص‬ ‫در شــورای شــهر و مجلس داریم باید به روز انتخاب مان‬ ‫رجــوع کنیــم‪ ،‬بــه ان روزی کــه خیلــی از مــا در «جو»‬ ‫تبلیغات قــرار گرفتیــم و به انهایــی رای دادیم کــه نباید‬ ‫می دادیــم یا اینکــه کال گفتیم به مــا ارتباطی نــدارد که‬ ‫در انتخابــات شــرکت کنیــم‪ .‬در واقــع «از ماســت کــه‬ ‫بر ماست»‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫ریزش ســاختمان پالســکو بــار دیگر نگاه هــا را به‬ ‫ســمت ورزشــی ها برد‪ ،‬اگر چه اتفاقی که رخ داد ورزشی‬ ‫نبود‪ .‬بار دیگر نوک پیکان انتقادها به ســمت چهار عضو‬ ‫ورزشی شورای شهر گرفته و گفته شد «شورای شهری که‬ ‫اعضایش را ورزشی ها تشــکیل می دهند‪ ،‬همین است‪».‬‬ ‫اما ایا واقعیت همین است؟‬ ‫اولین و مهمترین ســوال این اســت که چه کســی‬ ‫این افراد را انتخاب کرده اســت؟ مگر غیر از این اســت‬ ‫که ما (همین مردم شــهر تهران و در سطح گسترده تر در‬ ‫انتخابات مجلس و ریاســت جمهوری مردم ایران) به این‬ ‫افراد رای داده ایم؟‬ ‫بر فرض کــه یک ورزشــکار یــا یک هنرمنــد برای‬ ‫انتخابات مجلس و شــورای شــهر کاندیدا شــود‪ ،‬اگر ما‬ ‫(مردم) به او رای ندهیم‪ ،‬او انتخاب می شــود؟ اینکه ان‬ ‫فرد از موقعیــت اجتماعی که دارد اســتفاده (ا گر نگوییم‬ ‫سوءاســتفاده) می کند و کاندیدا می شود یک بحث است‬ ‫و اینکه به او رای داده می شــود‪ ،‬بحثی دیگر‪ .‬مگر همین‬ ‫ما نبودیم که به بهروز افخمی برای حضور در مجلس رای‬ ‫دادیم؟ مگر ما نبودیم کــه به مختابــاد رای دادیم؟ مگر‬ ‫همین ما نبودیم که به فالن هنرمند و هنرپیشه برای حضور‬ ‫در مجلس رای دادیم و مگر ما نیســتیم که صرفا به خاطر‬ ‫اینکه فالن فرد مشــهور و غیرمتخصص در فالن لیست‬ ‫حضور دارد بــه او رای می دهیم؟ البته کــه این بحث هم‬ ‫وجود دارد کــه عده ای اعتقاد دارند این افت دموکراســی‬ ‫اســت که رای یک دکتر با فردی که ســواد ندارد‪ ،‬نتیجه‬ ‫یکسانی در انتخابات دارد‪.‬‬ ‫متاســفانه در ایران همه ما یاد گرفته ایم حرف های‬ ‫قشنگ بزنیم و در مواقعی که اتفاق خاصی می افتد سوار‬ ‫بر موج احساســات اظهارنظر کنیم غافــل از اینکه به جز‬ ‫علیرضا دبیــر‪ ،‬عباس جدیدی‪ ،‬هادی ســاعی و حســین‬ ‫رضازاده هستند افراد دیگری که سیاست پیشه اند‪.‬‬ ‫این نوشته به هیچ عنوان قصد دفاع از ورزشی های‬ ‫شورای شــهر را ندارد که اتفاقا نقدهایی جدی به انها وارد‬ ‫است‪ ،‬اما اینکه بخواهیم این افراد را در تمام رویدادهای‬ ‫‪77‬‬ ‫‪ 8‬ماه درگلستان‬ ‫مراسم رونمایی از کتاب گلستان یازدهم‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫«رحمت و سالم خدا بر شهید عزیز علی چیت سازیان‬ ‫و درود بر همسر ان شهید و ســپاس از نویسنده متعهد این‬ ‫کتاب‪.‬‬ ‫سیدعلیخامنه ای»‬ ‫این یادداشتی اســت که رهبر معظم انقالب بر کتابی‬ ‫نوشــته خانم بهناز ضرابی زاده در حاشــیه دیدار نویسندگان‬ ‫و شاعران دفاع مقدس نوشــتند ‪ .‬بهناز ضرابی زاده را بیشتر‬ ‫کتاب دوســتان با «دختر شینا» می شناســند‪ .‬هرچند او اثار‬ ‫ت اما در این میان نگارش یک‬ ‫دیگری نیز منتشر کرده اســ ‬ ‫کتاب دوست داشتنی به نام «دختر شینا» توانست بار دیگر‬ ‫توجه عالقه مندان به کتاب را به سمت خود جلب کند؛ کتابی‬ ‫شاملخاطراتهمسریکیازشهدایاستانهمدانازدوران‬ ‫کودکی تا هنگام شهادت همســر‪ .‬اخیرا نیز کتاب جدیدی‬ ‫از این نویسنده از سوی انتشارات ســوره مهر به چاپ رسیده‬ ‫است؛ «گلستان یازدهم» شــامل خاطرات زهرا پناهی روا‪،‬‬ ‫همسر شهید علی چیت سازیان فرمانده اطالعات و عملیات‬ ‫لشکر ‪ 32‬انصارالحسین استان همدان‪ .‬ضرابی زاده این بار‬ ‫هم جنگ را از زاویه دید یکی از همســران شهدا روایت‬ ‫کرده است‪ .‬نثر ســاده و در عین حال دلنشین خاطرات‬ ‫پناهی روا را خواندنی تر کرده است‪« .‬گلستان یازدهم»‬ ‫دربردارنــده خاطرات مشــترک خانم پناهی روا و شــهید‬ ‫چیت سازیان از زمان اشنایی‪ ،‬عقد‪ ،‬ازدواج و شهادتشان‬ ‫اســت و البته مروری هم به ســال های بعد از شــهادت‬ ‫شــهید دارد و زندگی همســر ایشــان را روایت می کند‪.‬‬ ‫سردار شهید علی چیت سازیان در سال ‪ 1341‬همزمان‬ ‫با سالروز تولد حضرت امیرالم ُومنین(ع) در همدان چشم‬ ‫بر جهان گشود‪ .‬بعد از انقالب و با اغاز جنگ تحمیلی با‬ ‫تشکیلتیپانصارالحسینویمسئولواحداطالعاتو‬ ‫عملیات شد و در این مسئولیت خوش درخشید‪ .‬در اوایل‬ ‫سال‪ 65‬با حفظ مسئولیت در واحد اطالعات و عملیات‬ ‫ماموریت یافت تا محور عملیات بعد را تشکیل دهد‪ .‬در‬ ‫عملیات های کربالی‪ 4‬و‪ 5‬علی با حفظ مسئولیت قبلی‪،‬‬ ‫مسئول محور عملیات نیز گردید ‪ .‬سرانجام چهارشنبه ‪4‬‬ ‫اذر سال‪ 66‬حین انجام یک ماموریت گشت شناسایی به‬ ‫درجهرفیعشهادتنائلامد‪.‬زندگیشهیدچیت سازیانبا‬ ‫همسرش یکی از موضوعات جذاب دفاع مقدس است‪،‬‬ ‫زیرا این کتاب دربردارنــده خاطرات دوران هشــت ماه‬ ‫زندگیمشترکزهراپناهی رواباسردارشهیدچیت سازیان‬ ‫است که به زندگی همسر شــهید بعد از شهادت همسر‬ ‫نیز پرداخته شده است و جلوه دیگر این کتاب تولد فرزند‬ ‫شــهی د ‪ 37‬روز پس از شــهادت وی اســت که نامش را علی‬ ‫گذاشتند‪.‬درحقیقتاسماینکتاببهنوعیشخصیتسردار‬ ‫شهید چیت سازیان را معرفی می کند و هم با محتوای کتاب‬ ‫در ارتباط است و هم از کلیشه به دور است؛ چیزی که در این‬ ‫کتاب زیبا و جذاب است زندگی این دو فرد بود که یک دوران‬ ‫کوتاهیباهمبودند‪.‬خانمپناهی روابهدزفولمی رودوانجادر‬ ‫کنار همسرشان زندگی می کن د این دو در دزفول در کوچه ای‬ ‫زندگی می کردند که اسم ان کوچه گلستان یازدهم بوده و در‬ ‫نهایت اسم این کتاب گلستان یازدهم انتخاب شده است‪.‬‬ ‫رونمایی از کتاب‬ ‫ایین رونمایی از کتاب «گلستان یازدهم» نوشته بهناز‬ ‫ضرابی زاده با حضور این نویسنده‪ ،‬محسن مومنی شریف‪،‬‬ ‫رئیس حوزه هنری‪ ،‬حجت االسالم والمسلمین سید مهدی‬ ‫خاموشی‪ ،‬رئیس سازمان تبلیغات اسالمی‪ ،‬زهرا پناهی روا‪،‬‬ ‫همسر شهید علی چیت ســازیان‪ ،‬حمیدرضا حاجی بابایی‪،‬‬ ‫نماینده مردم همدان در مجلس شورای اسالمی و مرتضی‬ ‫سرهنگی‪ ،‬مدیر دفتر ادبیات مقاومت و پایداری حوزه هنری‬ ‫در محل این نهاد فرهنگی برگزار شد‪.‬‬ ‫محســن مومنی شــریف‪ ،‬رئیس حوزه هنــری در این‬ ‫مراسم درباره اهمیت این کتاب و کتاب های مشابه گفت‪:‬‬ ‫«اگرخاطراتهمسرانشهدانوشتهنمی شد‪،‬حتماادبیات‪،‬‬ ‫خاطرات و تاریــخ دفاع مقدس ناقص بــود‪ .‬همان طور که‬ ‫گفته می شود همسران شــهدا‪ ،‬نیمه پنهان شهدا هستند؛‬ ‫خوشحالیمکهخداوندبههمکارانمانتوفیقدادوبهاینمهم‬ ‫پرداختند‪ .‬اگر می خواستیم انســانی را که انقالب اسالمی‬ ‫معرفی کرده و کسانی که مجاهد‪ ،‬اهل بصیرت‪ ،‬جهادگر و‬ ‫ایثارگر بودند ترسیم کنیم‪ ،‬با خاطرات جبهه بخشی از چهره‬ ‫انها ترسیم می شد و این چهره ناقص بود و چهره نورانی این‬ ‫شخصیت هاباگفته هایهمسرانشانکامل ترشدهاست‪.‬در‬ ‫ماجرایشهادتاتش نشاناندرحادثهساختمانپالسکونیز‬ ‫این سیمای نورانی را دیدیم‪».‬‬ ‫وی با اشاره به اینکه در مراسم دیگری در همدان مردم‬ ‫یازدهم» را نداشتیم‪ .‬خوشبختانه این نوع از ادبیات مدام در‬ ‫حال تکامل است‪ .‬در کتاب جدید خانم ضرابی زاده رشد این‬ ‫ادبیات را می بینیم و این اثر‪ ،‬نســبت به اثار پیشین ایشان‪،‬‬ ‫رشد داشته است و با انکه اثری برگرفته از تخیل نیست‪ ،‬اما‬ ‫به رمان شباهت بســیاری دارد و مخاطب رمانی از دل تاریخ‬ ‫کشورمانرامی خواند‪.‬مخاطببخش هاییاززندگیسراسر‬ ‫افتخار زهرا پناهی روا همسر شــهید علی چیت سازیان را در‬ ‫این اثر به قدری درخشان می بیند که خود را در این خاطرات‬ ‫شریک می داند‪ .‬این نشان می دهد که این ادبیات در حال‬ ‫کامل شدن است‪».‬‬ ‫در ادامه مرتضی سرهنگی‪ ،‬مدیر دفتر ادبیات مقاومت‬ ‫و پایداری حوزه هنری با بیان اینکه نویســندگانی همچون‬ ‫بهناز ضرابی زاده عهد نانوشته ای دارند تا بار بر زمین مانده از‬ ‫ادبیات دفاع مقدس در استان خود را بردارند‪ ،‬گفت‪« :‬امروز‬ ‫با نسل تازه ای از نویسندگان جنگ تحمیلی روبه رو می شویم‬ ‫و مبالغه نیســت اگر بگویم که بانوان پیشــتازان این نسل‬ ‫هستند‪ .‬در واقع خاطرات دفاع مقدس در بیشتر استان ها به‬ ‫بانوان سپرده شده اســت‪ .‬این نسل جدید نویسندگان دفاع‬ ‫مقدس نیاز به حمایت دارند و اگر برنامه ریزی مناسبی صورت‬ ‫نگیرد‪ ،‬تنها ممکن است در خیال به اهدافمان برسیم‪ .‬اگر‬ ‫هر استانی بتواند دو خاطره نویس حرفه ای تربیت کند و این‬ ‫دو خاطره نویس تا ‪ 30‬ســال ادبیات و خاطرات جنگ را‬ ‫استخراج می کنند‪ .‬نســل جدید اطمینان خاطری به ما‬ ‫می دهد که ادبیات دفاع مقدس ایســتا نیست و حرکت‬ ‫خواهد کرد‪».‬‬ ‫روایت نویسنده‬ ‫بهنــاز ضرابــی زاده‪ ،‬نویســنده کتاب «گلســتان‬ ‫یازدهم»‪ ،‬با بیان اینکه شــهیدان توانســتند از دو مانع‬ ‫عشق و ترس عبور کنند تا به درجه رفیع شهادت برسند‪،‬‬ ‫گفت‪«:‬همهماوابستگی هاییداریم ‪.‬انسان هاییبزرگ‬ ‫و اخالقی زندگی می کنند که بتوانند از وابستگی هایشان‬ ‫بگذرند‪ .‬از زمانی که وارد این حوزه (دفاع مقدس) شدم‪،‬‬ ‫به کشف و شــهود های زیادی رسیدم و هر روز احساس‬ ‫می کنم نشانه تازه ای در زندگی من رخ می دهد‪ .‬همیشه‬ ‫اعتقادم بر این است که نباید قلم ها را کنار بگذاریم و از‬ ‫روایت تاریخ دفاع مقدس فاصله بگیریم‪ .‬نسل جوان و‬ ‫نوجوان‪ ،‬تشنه این هستند که الگوهای خوبی در زندگی‬ ‫بگیرند و اگر تــاش کنیم این الگوهــا را معرفی کنیم‪،‬‬ ‫می توانیمادعاکنیمکهکشورمانبهسمتاخالق مداری‬ ‫رشد می کند‪».‬‬ ‫روایت همسر شهید‬ ‫کشورمان با شهید چیت سازیان و کتاب «گلستان یازدهم»‬ ‫بیشتر اشنا خواهند شد‪ ،‬گفت‪« :‬باید به ادبیاتی که در حوزه‬ ‫هنری افتخار داریم مروج و مبدع این سبک هستیم‪ ،‬اشاره‬ ‫کنم‪ .‬رهبر معظم انقالب اســامی نیز در دیدار اهالی دفتر‬ ‫ادبیات مقاومت و پایداری و ادبیات انقالب اســامی حوزه‬ ‫هنری‪ ،‬فرمودند که شما کشــور را از ادبیات وارداتی بی نیاز‬ ‫کردید‪.‬‬ ‫این ادبیات متاسفانه ان طور که باید و شاید در مجامع‬ ‫ی شناخته نشــد‪ .‬ادبیات دفاع مقدس برامده از انقالب‬ ‫علم ‬ ‫اسالمی اســت و خاســتگاه این ادبیات‪ ،‬بر امده از فرهنگ‬ ‫ایرانی و اسالمی است‪ .‬یقین داریم اگر این نوع از ادبیات به‬ ‫وجودنمی امد‪،‬کتاب هایقابلافتخاریهمچون«گلستان‬ ‫زهرا پناهی روا‪ ،‬همسر شهید علی چیت سازیان‪،‬‬ ‫نیز با فرازی از ســخنان شــهید چیت ســازیان سخنانش را‬ ‫اغاز کرد و در ادامه گفت‪« :‬گلســتان یازدهم یک سال و ‪8‬‬ ‫ماه زندگی مشترک من با این شهید و به نوعی سیر و سلوک‬ ‫شهید چیت ســازیان را برای نســل جوان روایت می کند تا‬ ‫بدانند این شهید بزرگوار در سن ‪ 25‬سالگی به اوج قله رسید‬ ‫و فاتح زمین و اسمان شد‪ .‬تاریخ شفاهی قسمتی از زندگی‬ ‫را برای من زنده نگه داشته اســت و باقی طول عمر زندگی‬ ‫من‪ ،‬با ان خاطرات زنده اســت‪ .‬هر چند زندگی مشــترکم با‬ ‫شهید چیت سازیان کوتاه بو د اما از این زندگی‪ ،‬عمری درس‬ ‫گرفتم‪ .‬از علی اقا اموختــم چگونه زندگی کنم و مهربانی را‬ ‫اموختم‪« .‬گلستان یازدهم» خاطرات زندگی زیبا و معنوی‬ ‫است که هرگز پایانی ندارد‪».‬‬ ‫خریدار اسکار‬ ‫فروشنده در فهرست نهایی قرار گرفت‬ ‫اصلی تریــن رقیب فیلم فروشــنده برای رســیدن به‬ ‫مجسمه اســکار‪ ،‬فیلم المانی تونی اردمان است‪« .‬تونی‬ ‫اردمان» با تلفیق کمدی و تراژدی تالش دارد تضاد میان‬ ‫ابعاد درونی و بیرونی شخصیت ها را برجسته سازد‪ .‬این فیلم‬ ‫اکادمی علوم و هنرهای ســینمایی با اعالم اســام ‬ ‫ی‬ ‫نامزدهــای ‪ ۲۰۱۷‬یک موفقیــت دیگر بــرای «الال لند»‬ ‫ثبت کرد و ان را در کنار دو فیلم دیگر که باالترین نامزدی‬ ‫اسکار را در تاریخ کسب کرده بودند‪ ،‬قرار داد‪« .‬الال لند» با‬ ‫کسب ‪ ۱۴‬نامزدی موفق شد تا نام خود را در کنار «همه چیز‬ ‫درباره ایو» و «تایتانیک» ثبت کند‪ .‬این فیلم برای کسب‬ ‫جایزه بهترین فیلم و بهترین کارگردانی نامزد شــد تا دمین‬ ‫حسی و عاطفی است‪ .‬فیلم تانا نماینده استرالیا در اسکار‬ ‫و بنتلی دین و مارتین باتلــر ان را کارگردانی کرده اند‪ .‬فیلم‬ ‫بر مبنای اتفاقات واقعی ســاخته شــده و درباره دو عاشق‬ ‫جوان اســت که جســارت به خرج می دهند از رسم و رسم‬ ‫ساکنان جزیره وانواتو در اقیانوس ارام درمورد ازدواج سنتی‬ ‫سرپیچی کنند و با این کار فرهنگ جزیره را تغییر می دهند‪.‬‬ ‫«تانا» اولین بار در سال گذشته در جشنواه ونیز نمایش داده‬ ‫شدوجایزهفیلممنتخبتماشاگراندربخشهفتهمنتقدان‬ ‫را دریافت کرد‪ .‬داستان فیلم «تانا» در جزیره ای با همین‬ ‫نام در اقیانوس ارام می گذرد‪ .‬بازیگران فیلم‪ ،‬اعضای قبیله‬ ‫«یاکل» در همین جزیره هستند‪ .‬قبیله «یاکل»‪ ،‬یکی از‬ ‫اخرین قبایل باقیمانده در ناحیه جنوب اقیانوس ارام است‪.‬‬ ‫تانا به زبان ‪ Nauvhal‬ساخته شده است‪ .‬بازیگران این فیلم‬ ‫هیچ نوع تجربه بازیگری نداشتند و حتی باسواد نیستند‪.‬‬ ‫فیلم سرزمین مین یا زیر شن ساخته مارتین سنتفلیت‬ ‫محصول مشترک دانمارک و المان است‪ .‬این فیلم به دوران‬ ‫پس از جنگ جهانی دوم و سرنوشــت گروهی از سربازان‬ ‫المانــی در دانمارک می پــردازد‪ .‬فیلم با الهــام از حوادث‬ ‫واقعی است که به ندرت در کتب تاریخی توصیف شده اند‬ ‫و داســتان اســرای جنگی المانی را بازگو می کند که برای‬ ‫پاکسازی میادین مین در دانمارک پس از جنگ جهانی دوم‬ ‫فرستاده شده اند‪ .‬تصور بر این است که بیش از ‪ ۲۰۰۰‬سرباز‬ ‫المانی مجبور به کشف مین شــدند که تقریبا نیمی از انها‬ ‫جان خود یا عضوی از بدن خود را از دست دادند‪.‬‬ ‫فیلم مردی به نام اووه که بر اساس یک کتاب معروف‬ ‫ساخته شده است نماینده سوئد در اسکار بود که به جمع ‪5‬‬ ‫ِ‬ ‫پیرمرد عبوس و ترش روی‬ ‫فیلم نهایی رســید‪ .‬فیلم درباره‬ ‫شازل ‪ ۳۲‬ساله در کنار دو بازیگر اصلی فیلمش یعنی رایان‬ ‫گاسلینگ و اما اســتون بتواند رویاهای یک شهر بزرگ را‬ ‫برای همیشه زنده نگه دارد‪ .‬رقیب اصلی «الال لند» در این‬ ‫بخش ها شامل «ورود» فیلمی درباره بیگانگان فضایی و‬ ‫«مهتاب» درام ‬ ‫ی درباره نژادپرستی و مشکالت بزرگ شدن‬ ‫و اینده مرد سیاهپوستی است که مســیر زندگی اش انگار‬ ‫از پیش تعیین شــده است‪ .‬اما ســه فیلم دیگر نیز جایگاه‬ ‫قابل توجهی به دســت اورده اند و هر یک در شش بخش‬ ‫نامزد شده اند که شامل «ســتیغ اره ای» یا «هکساو ریج»‬ ‫ساخته مل گیبســون درامی خونین از جنگ جهانی دوم‪،‬‬ ‫«شــیر» درامی درباره مردی جوان که دور از خانواده اش‬ ‫بزرگ شده و از هند راهی استرالیا شده و سرانجام به کمک‬ ‫گوگل ســعی می کند تا خانواده اصلی اش را پیدا کند و نیز‬ ‫«منچستر کنار دریا» فیلمی تراژیک است که بازگشتی برای‬ ‫کنت لونرگان به فهرست درجه یک ها محسوب می شود‪.‬‬ ‫در عین حال اکادمی ســعی کــرد تا برابر فشــار معترضان‬ ‫ســال پیش درباره نبود تنــوع میان نامزدها بــه این ضعف‬ ‫خود غلبه کند و میان نامزدهــا می توان فیلم ها و بازیگران‬ ‫رنگین پوســت متعددی را دید و پس از دو سال بی توجهی‬ ‫مطلق به نماینده ای رنگین پوست‪ ،‬امسال نامزدهای اسکار‬ ‫نشــان دهنده امریکایی با تنوع نژادی اســت‪ .‬در واقع ‪۱۲‬‬ ‫نامزد از میان رنگین پوستان انتخاب شده اند که عالوه بر‬ ‫بخش بازیگران و حضور یک کارگردان رنگین پوست‪ ،‬میان‬ ‫فیلم های مســتند نیز می توان اثرات این توجه را مشاهده‬ ‫کــرد‪« .‬چهره های پنهــان»‪« ،‬حصارهــا»‪« ،‬مهتاب»‪،‬‬ ‫«سیزدهمین» و «او‪.‬جی؛ ساخت امریکا» نمونه هایی از‬ ‫این انتخاب هستند‪.‬‬ ‫سایر نامزدها‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫رقبای فروشنده‬ ‫سومین اثر مارن ادی کارگردان زن المانی است که در سال‬ ‫‪ 2009‬با فیلم «هرکس دیگر» موفق به کســب دو خرس‬ ‫نقره ای از جشنواره برلین شد‪ .‬این فیلم احساسی و گاهی‬ ‫بامزه درباره پدر بذله گویی که تالش می کند دختر تاجر خود‬ ‫را خوشــحال و امیدوار کند‪« .‬تونی اردمان» روایتی است‬ ‫کمیک از تضاد میان شخصیت ساده و شوخ طبع وینفرید‪،‬‬ ‫یک معلم مدرســه در المان و دخترش که بسیار حساس و‬ ‫جدی است‪ .‬بخشی از موفقیت فیلم به غیر قابل پیش بینی‬ ‫بودن موقعیت های خلق شده مربوط می شود‪ .‬فیلم با وجود‬ ‫طوالنی بودن‪ ،‬مدام در حال نوسان بین فضاهای مختلف و‬ ‫بعضامتناقضنظیرصحنه هایکمیکولحظاتتاثیر گذار‬ ‫دیدار‬ ‫اکادمی علوم و هنرهای سینمایی نامزدهای‪ ٢4‬بخش‬ ‫این دوره جوایز اســکار را معرفی کــرد‪ .‬در بخش بهترین‬ ‫فیلم خارجی زبان‪« ،‬فروشــنده»‪ ،‬ســاخته اصغر فرهادی‬ ‫از ایران نامزد شــده اســت‪« .‬فروشــنده» در این بخش با‬ ‫فیلم های «تانا» به کارگردانی بنتلی دین و مارتین باتلر از‬ ‫استرالیا‪« ،‬سرزمین مین» به کارگردانی مارتین ساندپیت‬ ‫از دانمارک‪« ،‬تونــی اردمان» به کارگردانــی مارن ادی از‬ ‫المان و «مردی به نــام اووه» به کارگردانی هانس هولم از‬ ‫سوئد رقابت می کند‪.‬‬ ‫اصغر فرهادی در ســال ‪ ۲۰۱۲‬با فیلم «جدایی نادر‬ ‫از سیمین» جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان را‬ ‫از ان خود کرد‪ .‬غیر از اصغر فرهــادی‪ ،‬تنها یک بار مجید‬ ‫مجیدی با فیلم «بچه های اســمان» بــه جمع نامزدهای‬ ‫نهایی اســکار بهترین فیلــم غیرانگلیســی زبان راه یافته‬ ‫اســت‪ .‬فیلم «فروشنده» نخســتین بار در شصت ونهمین‬ ‫دوره جشــنواره فیلم کن به نمایش درامــد و جایزه بهترین‬ ‫فیلمنامــه و بهتریــن بازیگر مــرد را به ترتیب بــرای اصغر‬ ‫فرهادی و شهاب حســینی به ارمغان اورد‪ .‬در ادامه اتفاقا‬ ‫برخی جشــنواره های جهانی روی خوشی به فیلم فرهادی‬ ‫نشان ندادند و فروشنده‪ ،‬بعضی از جوایز مهم را به فیلم های‬ ‫رقیب از جمله او ساخته پل ورهوفن از فرانسه و تونی اردمان‬ ‫ســاخته مارن ادی از المان واگذار کرد اما اســتقبال مردم‬ ‫در داخل کشــور نسبت به فروشــنده خیلی خوب بود و این‬ ‫فیلم در زمان نمایش بیش از ‪ 15‬میلیــارد تومان فروخت‪.‬‬ ‫«فروشنده» به زندگی زن و شوهری می پردازد که در حال‬ ‫بازی در نمایش «مرگ فروشنده» نوشته ارتور میلر با بحران‬ ‫روبه رو می شوند‪ .‬شهاب حسینی‪ ،‬ترانه علیدوستی‪ ،‬بابک‬ ‫کریمی‪ ،‬فرید سجادی حسینی و مینا ساداتی در این فیلم‬ ‫به ایفای نقش می پردازند‪.‬‬ ‫این کارگــردان برگزیــده اســکار در پی اعــام خبر‬ ‫راه یافتن «فروشــنده» به فهرســت ‪ 5‬نامزد نهایی اسکار‬ ‫متنی را در پاسخ به خبرنگار ایســنا نوشت‪« :‬افتخار بزرگی‬ ‫ا ســت که نام ایران را در جمع کشورهای ســازنده بهترین‬ ‫فیلم های غیر انگلیســی زبان می بینم‪ .‬ارزو می کردم این‬ ‫خبر خوشحال کننده را در روزهایی می شنیدم که مردم ایران‬ ‫غرق در اندوه حادثه تلخ فرو ریختن ســاختمان پالسکو و‬ ‫جان باختن تعدادی از هموطنان مان و همچنین قهرمانان‬ ‫بزرگوار و فروتن اتش نشــانی نبودند‪ .‬بــرای خانواده های‬ ‫این عزیــزان از صمیم قلب ارزوی بردبــاری دارم‪ .‬به همه‬ ‫همراهانم در ساخت فیلم «فروشنده» تبریک می گویم و به‬ ‫این بهانه یاد می کنم از دوست و همکار نازنینم یدالله نجفی‬ ‫که سال گذشــته در چنین روزهایی ما را برای همیشه ترک‬ ‫کرد‪ ،‬روحش ارام‪».‬‬ ‫روند تعیین نامزدهای سال ‪ ۲۰۱۷‬از ‪ ۵‬ژانویه (‪ ۱۶‬دی)‬ ‫اغاز شد و اکنون با معرفی نامزدها‪ ،‬رای گیری نهایی برای‬ ‫انتخاب برندگان اســکار از ‪ ۱۳‬فوریــه ‪ ۲۵( ۲۰۱۷‬بهمن)‬ ‫شروع می شود و سه شــنبه ‪ ۲۱‬فوریه (‪ ۳‬اســفند) به پایان‬ ‫می رســد‪ .‬هشــتاد ونهمین دوره جوایز اســکار ‪ ۲٧‬فوریه‬ ‫(بامداد دوشنبه ‪ ۹‬اســفندماه) در دالبی تیه تر لس انجلس‬ ‫برگزار می شود‪.‬‬ ‫‪ ۵۹‬ساله محله است که به همسایه ها و دیگران روی خوش‬ ‫نشان نمی دهد و در فکر خودکشی است‪ .‬در یکی از همان‬ ‫روزهای معمولی‪ ،‬خانواده تازه ای بــه خانه روبه رویی نقل‬ ‫مکان می کنند‪ .‬مدتی بعد‪ ،‬تصادف سرنوشت ســا ِز انها با‬ ‫صندوق پســتی اوه‪ ،‬مقدمه ای می شــود به یک دوستی‬ ‫غیرمنتظــره زندگی تکراری اووه با امــدن انها تغییر بزرگی‬ ‫کرده و ان پیرمرد سالخورده را به چالش می کشد‪.‬‬ ‫‪79‬‬ ‫سودای اقای گلی‬ ‫رضا قوچان نژاد در هلند هت تریک کرد‬ ‫رضا قوچان نژاد را با کدام خاطره می توان به یاد اورد؟‬ ‫او را می توان با گل بــه کره جنوبی به خاطــر اورد‪ ،‬یادتان‬ ‫هســت کدام گل را می گوییــم دیگر؟ همان فرار پشــت‬ ‫مدافعان و ان شوت بی نظیر که ما را به جام جهانی ‪2014‬‬ ‫رساند‪ ،‬رضا قوچان نژاد را می توان با گلی به خاطر اورد که‬ ‫در جام جهانــی زد ‪ .‬او تنهــا بازیکن ما بود کــه در افریقای‬ ‫جنوبی گل زد‪ ،‬او بــا گلزنی مقابل تیم ملی «بوســنی» نام‬ ‫خود را در کنــار ایرج دانایی فرد‪ ،‬حســن روشــن‪ ،‬مهدی‬ ‫مهدوی کیا‪ ،‬حمید استیلی‪ ،‬یحیی گل محمدی و سهراب‬ ‫بختیاری زاده قرار د اد که موفق شــده بودنــد در جام های‬ ‫جهانی ‪ 1978،1998‬و ‪ 2006‬بــرای تیم ملی ایران گلزنی‬ ‫کنند‪.‬رضــا قوچان نــژاد را می توان بــا ان گل دقیقه ‪119‬‬ ‫مقابل عراق بــه خاطــر اورد در ان بازی حماســی در جام‬ ‫ملت های اسیا‪ ،‬یا می توان با همین بازی با قطر در مقدماتی‬ ‫جام جهانی که گل اول را وقتی بازی در حال پایان بود‪ ...‬او‬ ‫برای ما کلی خاطره خوب ساخته است‪ ،‬خیلی خاطره خوب‬ ‫و حاال دارد در اروپا هم کاری می کند که هیچ ایرانی دیگری‬ ‫موفق به انجام ان نشــده اســت‪ ،‬اقای گلی در یک لیگ‬ ‫معتبر جهانی‪ ...‬ما مهاجمان بزرگ زیادی را به لیگ های‬ ‫اروپایی فرستاده ایم‪ ،‬علی دایی و وحید هاشمیان در اروپا‬ ‫خوش درخشــیدند اما تا کنون هیچ کس اقای گل نشــده‬ ‫اســت‪ ،‬گوچی حاال این شــانس را دارد تا به عنوان اولین‬ ‫اســیایی به اقای گلی یک لیگ معتبر اروپایی دست یابد؛‬ ‫ان هم در لیگی که بسیاری از چهره های شناخته شده نظیر‬ ‫لوئیز سوارز‪ ،‬زالتان ابراهیموویچ‪ ،‬رونالدوی برزیلی و‪ ...‬از‬ ‫انجا به فوتبال دنیا معرفی شده اند و همین موضوع ارزش‬ ‫کار این مهاجم را دو چندان می کنــد‪ .‬ایا رضا می تواند؟ او‬ ‫که در صدر جدول گل زنان لیگ هلند قرار دارد‪ ...‬تا همین‬ ‫جای کار هم او اولین ایرانی است که در لیگ های اروپایی‬ ‫هت تریک کرده است‪...‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫هت تریک‬ ‫یک انتخاب خوب می تواند سرنوشــت یک بازیکن‬ ‫را عوض کند‪ ،‬رضا قوچان نژاد که در ســال های اخیر بارها‬ ‫و بارها با پیراهن تیم ملی ایران درخشیده بود‪ ،‬در تیم های‬ ‫باشگاهی چندان عملکرد مناســبی نداشت‪ .‬وقتی گوچی‬ ‫به تیم ملی ایران دعوت شد در تیم ســنت ترویدن بلژیک‬ ‫بازی می کرد‪ .‬عملکرد درخشــان او در تیم ملی باعث شــد‬ ‫اســتانداردلیژ بلژیک به دنبال جذب گوچــی بیاید‪ .‬در ان‬ ‫ســال ها قوچان نژاد برای تیم ملی می درخشید و عملکرد‬ ‫خوبی داشــت‪ .‬او با گلزنــی در ‪ ٣‬بــازی پایانــی مقدماتی‬ ‫جام جهانی ‪ ،٢٠١4‬باعث شــد تیم چارلتــون از لیگ برتر‬ ‫انگلیس به سراغش بیاید‪ .‬الکویت و الوکره تیم های بعدی‬ ‫گوچی بودند‪ .‬ستاره مشهدی فوتبال ایران هر روز داشت در‬ ‫بازی های باشگاهی تنزل پیدا می کرد اما در ابتدای فصل‬ ‫یک انتخاب درست و بازگشــت به تیمی که فوتبال را از ان‬ ‫شروع کرد‪ ،‬باعث شــد که او دوباره به اوج برگردد‪ .‬مهاجم‬ ‫تیم ملی ایــران در نیم فصــل اول عملکــردی فوق العاده‬ ‫در هیرنفین داشــت‪ .‬او ســه بار تا مرز هت تریک کردن در‬ ‫دیدارهای این تیم پیش رفت اما ناکام ماند تا سه دبل را در‬ ‫لیگ هلند به نام خود ثبت کند‪ .‬طلسم هت تریک گوچی در‬ ‫دیدار هفته نوزدهم هیرنفین مقابل یکی از بهترین تیم های‬ ‫هلند شکست تا او دو عنوان تاریخی را به نام خود ثبت کند‪.‬‬ ‫البته هیرنفین در این دیدار با نتیجه ‪ 4‬بر ‪ ٣‬مقابل ایندهوون‬ ‫شکست خورد تا هت تریک گوچی بی ثمر بماند‪ .‬با این حال‬ ‫این ســه گل حســاس و زیبا برای گوچی افتخار شخصی‬ ‫مهمی به دنبال داشــت‪ .‬او اولین لژیونــر ایرانی حاضر در‬ ‫اروپا است که توانسته در یک بازی هت تریک کند و در صدر‬ ‫رده بندی گلزنان لیگ برتر هلند قرار بگیرد‪.‬‬ ‫درخشــش گوچی بازتاب ویژه ای هم در رسانه های‬ ‫هلنــدی داشــت‪ .‬ســایت ووت بــال‪ ،‬به عنــوان یکــی‬ ‫از پرمخاطب تریــن رســانه های هلنــدی‪ ،‬قوچان نــژاد را‬ ‫به عنوان بهترین بازیکن هفته نوزدهم لیگ هلند انتخاب‬ ‫کرد‪ .‬این سایت در گزارشی درباره ســتاره ایرانی هیرنفین‬ ‫نوشت‪« :‬موتور گل زنی هیرنفین ورزشــگاه فیلیپس ارنا را‬ ‫برای دقایقی مات و مبهوت کرد و در ســکوت فرو برد‪ ،‬اما‬ ‫هم تیمی هایش قدر درخشش او را ندانستند تا هت تریک‬ ‫این بازیکن بســوزد‪ .‬بااین حــال او بهتریــن بازیکن هفته‬ ‫نوزدهم بود و با گل ها و بازی خوبش نمره هشت را گرفت و‬ ‫باالتر از همه ســتاره ها‪ ،‬عنوان بازیکن برتر هفته را به خود‬ ‫اختصاص داد‪».‬‬ ‫قوچان نــژاد اولین بازیکــن تاریخ باشــگاه هیرنفین‬ ‫اســت که در یک بازی‪ ،‬در برترین لیگ هلند‪ ،‬هت تریک‬ ‫می کند و ان بازی با شکست هیرنفین به پایان می رسد‪ .‬این‬ ‫سایت در پایان به اه کشــیدن های دراماتیک قوچان نژاد‪،‬‬ ‫پس از دریافت گل های سوم و چهارم اشاره کرده و اضافه‬ ‫می کند‪« :‬طبیعی اســت وقتی که شــما ســه گل زده اید و‬ ‫تا دقیقــه ‪ ٨٨‬بــازی را برده اید‪ ،‬از باخت تیم تــان این گونه‬ ‫حسرت بخورید‪».‬‬ ‫رویای رضا‬ ‫در ســال های اخیــر مهاجمــان زیادی از ایــران در‬ ‫فوتبــال اروپا بازی کردنــد؛ علی دایی‪ ،‬وحی د هاشــمیان‪،‬‬ ‫کریم انصاری فرد‪ ،‬ســردار ازمون‪ ،‬اشکان دژاگه‪ ،‬علیرضا‬ ‫جهانبخش‪ ،‬رضــا قوچان نــژاد‪ ،‬خداداد عزیــزی‪ ،‬فرهاد‬ ‫مجیدی‪ ،‬رسول خطیبی‪ ،‬علی موسوی‪ ،‬سجاد شهباززاده‪،‬‬ ‫علی سامره‪ ،‬فراز فاطمی و‪ ....‬بااین حال‪ ،‬کمتر دیده شده‬ ‫یک ایرانی بین گل زنان برتر یــک لیگ معتبر اروپایی قرار‬ ‫بگیرد‪ .‬بهترین امار متعلق به وحید هاشمیان است‪ .‬بهترین‬ ‫فصل هاشمیان در بوندس لیگا در فصل ‪ 2003-2004‬بود‬ ‫که موفق شــد ‪ ۱۶‬گل با پیراهن بوخوم به ثمر برساند و در‬ ‫نهایت در جدول گل زنان چهارم شــد‪ .‬وحیــد در ان فصل‬ ‫در مجمــوع ‪ ۱۸‬گل برای تیمش زد‪ .‬یک بــار هم فریدون‬ ‫زندی‪ ،‬در لیگ دســته دوم المان جز و گل زنــان برتر قرار‬ ‫گرفــت‪ .‬زندی در همــان فصلی که هاشــمیان ‪ ١6‬گل در‬ ‫بوندس لیگای یک زد‪ ١4 ،‬گل در بوندس لیگای دو به ثمر‬ ‫رساند و سومین گل زن برتر فصل شد‪.‬‬ ‫رضا قوچان نژاد‪ ،‬فرصت بســیار خوبی دارد که رکورد‬ ‫‪ ١6‬گل هاشــمیان را بشــکند و به اولین ایرانی تبدیل شود‬ ‫که در یک فصل یک لیگ معتبــر اروپایی حداقل ‪ ٢٠‬گل‬ ‫به ثمر رسانده است‪ .‬او البته ســابقه زدن بیش از ‪ ١٠‬گل را‬ ‫پیش از این هم داشــت‪ .‬این ملی پوش ‪ ٢٩‬ساله ایرانی که‬ ‫‪ ١٧‬گل ملی در کارنامه دارد‪ ،‬در چند کشور اروپایی فوتبال‬ ‫بازی کرده است‪ .‬او فوتبالش را از هلند شروع کرد‪ ،‬به بلژیک‬ ‫رفت و ســابقه بازی در انگلیس را هم دارد‪« .‬گوچی» تا به‬ ‫امروز‪ ،‬حدود ‪ ۶۰‬گل در رقابت هــای مختلف در اروپا زده‪،‬‬ ‫البته بخشــی از این گل ها در لیگ های دسته دوم هلند و‬ ‫بلژیک به ثمر رسیده است‪ .‬رضا شش فصل پیش در لیگ‬ ‫دســته دوم هلند با پیراهن تیم کامبور ‪ ۱۳‬گل زد‪ .‬او فصل‬ ‫بعدش در لیگ برتر بلژیک با پیراهن تیم ســنت تروند ‪۱۱‬‬ ‫گل به ثمر رساند‪.‬‬ ‫بااین حال‪ ،‬به نظر می رســد این فصل بهترین فصل‬ ‫قوچان نژاد اســت و او نمی خواهد شــانس اقای گل هلند‬ ‫ش در این باره می گوید‪ «:‬از قرار‬ ‫شدن را از دست بدهد‪ ،‬خود ‬ ‫گرفتن در صدر جدول گلزنان حس عجیبی دارم‪ .‬گل اول با‬ ‫کمک سام الرسون از لحاظ فنی بسیار خوب بود و به زیبایی‬ ‫تمام طراحی شــد‪ .‬گل دومــم هم بی رحمانــه و بی درنگ‬ ‫بود‪ .‬گل سومم استاندارد و تمرین شده بود‪ .‬سرمربی تیم‬ ‫همیشــه به ما می گوید که ما بایــد از روی ضربات بلند گل‬ ‫به ثمــر برســانیم‪ .‬ای کاش گل هایم بیشــتر از این باعث‬ ‫شادی هواداران می شد و بازنده نبودیم‪ .‬قطعا نمی ایستم‬ ‫و به همین روند ادامه می دهم تا باز هم شادی را به کانون‬ ‫هواداران هیرنفین بازگردانم‪».‬‬ ‫مسیح کردستان‬ ‫روایت داستانی درباره شهید محمد بروجردی‬ ‫کتاب «محمد‪ ،‬مسیح کردســتان» که روایت داســتانی تازه ای درباره شهید محمد‬ ‫بروجردی در بردارد‪ ،‬به قلم نصرت الله محمود زاده روانه بازار نشــر شــد‪ .‬نویســنده کتاب‪،‬‬ ‫این اثر را در قالب زندگینامه داســتانی در ‪ 712‬صفحه به نگارش در اورده است‪ .‬این کتاب‬ ‫کامل ترین اثر در طول ســال های گذشته درباره ابعاد زندگی شــهید بروجردی است که به‬ ‫ابعاد مختلف جنگ در کردســتان و چگونگی پرورش افراد شــاخص دفاع مقدس توســط‬ ‫شــهید بروجردی می پردازد‪ .‬این کتاب می کوشــد به نحوه مبارزات پیش از انقالب شهید‬ ‫بروجردی و مبارزه با کومله ها و دموکرات ها و نحوه جای گرفتن شخصیت شهید بروجردی‬ ‫در قلب مردم کرد بپردازد‪ .‬فرماندهان شــهیدی چون صیاد شــیرازی‪ ،‬متوسلیان‪ ،‬همت‪،‬‬ ‫ناصر کاظمی و کاوه برخی از چهره های شاخصی هستند که از انها در کتاب «محمد‪ ،‬مسیح‬ ‫کردستان» سخن رفته است‪ .‬نویسنده در مقدمه کتاب درباره مراحل تحقیق و نگارش این‬ ‫اثر ارزشمند می نویسد‪« :‬از شهید بروجردی دست نوشته و نوار صوتی بسیار اندکی به جای‬ ‫مانده و این امر عاملی شــد که تحقیقات میدانی به صورت گسترده انجام شود ‪ ،‬منابعی که‬ ‫در فصل پایانی کتاب امده است‪ .‬انجام نزدیک به پانصد و پنجاه ساعت مصاحبه مفید با ‪60‬‬ ‫نفر توسط اینجانب‪ ،‬نیازمند برنامه ریزی طوالنی مدت بود‪ .‬تنظیم زمان مالقات با بسیاری از‬ ‫مصاحبه شوندگان به دلیل مسئولیتی که داشتند‪ ،‬بسیار وقت گیر و مشکل بود‪ .‬به گونه ای که‬ ‫برای انجام یک مصاحبه مدت ها وقت گذاشته شد‪ .‬اهمیت بعضی از مصاحبه ها به حدی بود‬ ‫که ارزش تحمل این انتظار را داشت؛ به خصوص وقتی الزم بود سیر تفکرات شهید بروجردی‬ ‫از نگاه چند نفر دنبال می شد‪ ».‬شهید بروجردی از فرماندهان سپاه پاسداران انقالب اسالمی‬ ‫در جنگ تحمیلی بود که توانســت با ُحســن برخورد و ابتکار عمل هایی که داشت‪ ،‬کنترل‬ ‫منطقه کردستان را به ایران بازگرداند‪ .‬از این رو‪ ،‬وی را «مسیح کردستان» می نامند‪.‬‬ ‫شبیه خودش‬ ‫چاپ سوم زندگینامه شهید مدافع حرم‬ ‫کتاب «شبیه خودش» روایت زندگی شــهید حامد جوانی از شهدای مدافع حرم که‬ ‫انتشارات روایت فتح ان را منتشر کرده به چاپ سوم رسید‪ .‬این کتاب اولین اثری است که‬ ‫درباره شهدای مدافع حرم اهل تبریز و اذربایجان منتشر می شود و با روایت زندگی و مبارزات‬ ‫شهید حامد جوانی‪ ،‬به برخی سوال ها و ابهام ها در خصوص مدافعین حرم و دفاع در بیرون‬ ‫از مرزها پاســخ می دهد‪ .‬شــهید حامد جوانی از ابتدای کودکی عالقــه زیادی به حضرت‬ ‫ابالفضل العباس(ع) داشت؛ این شهید در ابتدا جانباز شده و دست هایش قطع می شود‪ .‬به‬ ‫دلیل شباهتی که به حضرت عباس(ع) پیدا می کند به شهید ابالفضلی شهرت پیدا می کند‪.‬‬ ‫گفتنی است این کتاب در ســه فصل و با بهره گیری از خاطرات شهید حامد جوانی از زبان‬ ‫والدین و هم رزمانش نگاشته شده است‪.‬‬ ‫حامد از پاسداران لشکر عاشورای استان اذربایجان شرقی بود که بعد از اعالم اعزام‬ ‫داوطلبانه به سوریه از همان لشکر به سوریه اعزام شد و به درجه رفیع شهادت رسید‪ .‬کتاب‬ ‫«شبیه خودش» یکی از کتاب هایی اســت که به زبانی ســاده و خودمانی‪ ،‬همراه با نثری‬ ‫صمیمی و ترغیب کننده‪ ،‬موضوعی را بازگو می کنند؛ این موضوع در مجموعه کتاب های‬ ‫«مدافعان حرم» به شــهدای مدافع حرم اختصاص دارد‪ .‬در بخشی از کتاب که به لحظه‬ ‫مجروح شدن‪ ،‬شــهید حامد جوانی می پردازد‪ ،‬می خوانیم‪« :‬حوالی ظهر رسیدند‪ ،‬جورین‬ ‫و یک راســت رفتند پای کار‪ .‬قبضــه ‪ 107‬را تحویل گرفتنــد‪ .‬بعد از یکی دو شــلیک اول‬ ‫فکر کردند‪ ،‬دستی به اســتتار قبضه و استحکامات دور و برش بکشــند‪ .‬هنوز گرد و خاک‬ ‫شلیک هایشان نخوابیده بود که قبضه شــان رفت روی هوا‪ .‬انگار که زمین از جا کنده شده‬ ‫باشد‪ .‬حامد را موج انفجار پرت کرد روی تپه کنار قبضه‪ .‬در کمتر از چشم به هم زدنی‪ ،‬سر تا‬ ‫پایش پر شد از ترکش های داغ فوالدی‪».‬‬ ‫دلداده شرح اسم‬ ‫تجلیل از هدایت الله بهبودی‬ ‫ایین پاسداشت هدایت الله بهبودی در دومین برنامه‬ ‫«اوج هنر» و با حضور چهره های سرشناس فرهنگی‪ ،‬ادبی و‬ ‫هنری در نخلستان سازمان اوج برگزار شد‪ .‬در ابتدای مراسم‬ ‫مرتضیسرهنگیدربارهشخصیتهدایت اللهبهبودیگفت‪:‬‬ ‫«همیشهوهمهجاازنوشته هایبهبودیگفتهوشنیده ایماما‬ ‫من می خواهم این بار از چیزهایی بگویم که او خط زده است‪.‬‬ ‫هرگاه نوشتم که نوشتن را از بهبودی یاد گرفته ام‪ ،‬او خط زد‪.‬‬ ‫هرگاه نوشتم اگر او نبود‪ ،‬دفتر ادبیات انقالب اسالمی اصال‬ ‫تشکیل نمی شد‪ ،‬او خط زد‪ .‬هرگاه نوشــتم قلم او به ادبیات‬ ‫پایداری و ادبیات جنگ تشــخص ادبی‪ ،‬مردمی و ساده ای‬ ‫داد او خط زد‪ .‬اما نگاه او به انقالب و به جنگ همواره صادقانه‬ ‫و درست بوده است و ما تا جایی که بتوانیم از این نگاه تبعیت‬ ‫می کنیم‪ .‬او وفادار به انچه در این مملکت هســت‪ ،‬بوده و‬ ‫مانده و در میان این همه سخن‪ ،‬بهبودی فقط یک جمله را‬ ‫خط نزد و ان برادری با من بود‪».‬‬ ‫در ادامه مراسم حجت االســام زائری درباره ادبیات‬ ‫پایداری و ادبیات دفاع مقدس گفت‪« :‬باید بگوییم در بعضی‬ ‫مباحث شخص رهبری انقالب به اندازه تمام دستگاه های‬ ‫فرهنگی این کشور جریان ساز بوده اند‪ .‬ارزش جریان سازی‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫جلد تایم‬ ‫پس از مراسم‬ ‫تحلیف ترامپ‬ ‫ایشانقابلمقایسهبامیزاناثرگذاریسایردستگاه هانبودهو‬ ‫نیست‪.‬اکنونوباگذشتحدودچهاردههازانقالباسالمی‬ ‫بایدسوالکنیمدربسیاریازمقوله هایفرهنگیتوانسته ایم‬ ‫به ارمان انقالب اسالمی دست یابیم؟» زائری در خصوص‬ ‫هدایت الله بهبودی هم گفت‪« :‬قلم ایشــان بی نظیر است‬ ‫و صداقت و عدم تعارف بــه وضوح در قلــم او موج می زند‪.‬‬ ‫ضمن انکه جریان سازی وتاثیر گذاری ایشانهم به نوبه خود‬ ‫منحصربهفردوقابلتوجهاست‪».‬همچنینعلیرضاکمره ای‬ ‫نیز تجلیل از بهبودی را اتفاقی مبارک برای گذشته و حال و‬ ‫ایندهادبیاتکشوردانستهوگفت‪ 2«:‬بهرههموارهازبهبودی‬ ‫در ذهن من بوده اســت‪ :‬ویژگی های شخصیتی و اندیشه و‬ ‫عمل او‪ .‬اگر کسی که بهره ای از اخالقیات نبرده است وارد‬ ‫ترامپ از نگاه‬ ‫اکونومیست‬ ‫ادبیات پایداری شود‪ ،‬طبعا اثر او فاقد میزان اثرگذاری الزم‬ ‫خواهد شد و کار او در قلب ها نفوذ نمی کند‪ .‬اما من بهبودی‬ ‫را متخلق به اخالق حســنه یافته ام و همواره وقار‪ ،‬نجابت‪،‬‬ ‫کم حرفی‪ ،‬بی حاشــیه بودن و احتیاط پرهیزکارانه از مطرح‬ ‫شدن از حضور در جمع و همچنین اغتنام فرصت ها را در رفتار‬ ‫ومنشاودیده ام‪ .‬بارهاشدهاستکهشاهدبوده امکهسکوت‬ ‫لو فصل غائله منجر شــده است‪».‬‬ ‫همراه با مدارای او به ح ‬ ‫ســپس نوبت به حجت االســام خزایی‪ ،‬مســئول موسسه‬ ‫مطالعات و پژوهش های سیاســی رســید که دربــاره کتاب‬ ‫«شرحِ اسم» گفت‪« :‬تبدیل اســناد متعدد به یک نثر روان‬ ‫و لطیف ادبی و تبیین شــخصیتی مهم و حساس نظیر رهبر‬ ‫انقالب کار بسیار مشکلی بود‪ .‬اکنون با اثری طرف هستیم‬ ‫کهبهگواهبهبودیحتی یکسطربدوناستنادهمدرانپیدا‬ ‫نمی شود‪ .‬اباییندارماگربگویمبهبودیازچهره هایصاحب‬ ‫سبک و ماندگار تاریخ نگاری نوین کشــورمان هستند‪ ».‬در‬ ‫پایان این مراسم نیز هدایت الله بهبودی در سخنان کوتاهی‬ ‫گفت‪« :‬بیش از انکه به خاطر تجلیل از خود به اینجا بیایم‪،‬‬ ‫به دلدادگی از شرحِ اسم امده ام و کسانی که به اینجا امده اند‬ ‫و تیر مخالفت با شرحِ اســم را به جان خریدند و دم نزدند‪».‬‬ ‫بهبودی در پایان ضمن تصریح این نکته که «ارزش واالی‬ ‫شرحِ اسم به خاطر قهرمانش است نه نویسنده اش» به ارزش‬ ‫باالی مهربانی اشاره کرد و گفت‪« :‬خدا کند در این گذر با هم‬ ‫مهربانباشیم‪».‬‬ ‫ابزور فرانسه‬ ‫به رابطه‬ ‫ترامپ و پوتین‬ ‫پرداخته است‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪81‬‬ ‫موسسه اعتباری کوثر در میان ‪ 50‬شرکت برتر ایران‬ ‫افزوده شد و در حال حاضر نیز ساالنه ‪ 500‬شرکت به عنوان‬ ‫شرکت های برتر معرفی می شــوند‪ ،‬افزود‪ 500«:‬شرکت‪،‬‬ ‫ابتدا براســاس شــاخص میزان فروش (درامد) مشخص‬ ‫می شــوند‪ ،‬پس از ان‪ ،‬بر اساس ‪ 32‬شــاخص دیگر باهم‬ ‫مقایسه و رتبه بندی می شوند‪ ».‬محمدی با اشاره به اینکه‬ ‫از مجموع ‪ 33‬شــاخص ایــن رتبه بندی‪ ،‬چهار شــاخص؛‬ ‫بهــره وری کل‪ ،‬بهــره وری کل عوامل‪ ،‬بهــره وری نیروی‬ ‫انسانی و بهره وری سرمایه‪ ،‬شاخص های جدیدی هستند‬ ‫که در ســال‪ 95‬اضافه شــده اند گفــت‪« :‬در این همایش‬ ‫شرکت های برتر ایران «‪ 10‬شرکت پیشرو» و «شرکت های‬ ‫برتر از نظر رشد ســریع» نیز معرفی می شوند‪ ».‬وی اظهار‬ ‫داشت‪« :‬کل صادرات غیر نفتی ســال گذشته ‪ 40‬میلیارد‬ ‫دالر بوده که صادرات ‪ 500‬شــرکت برتــر ‪24‬میلیارد دالر و‬ ‫سهم صادراتی انها در سال گذشته‪70‬درصد است‪ ».‬رئیس‬ ‫ســازمان مدیریت صنعتی تصریح کرد‪« :‬هر اندازه ســهم‬ ‫بهره وری کشورها باالتر باشد میزان توسعه یافتگی باالتری‬ ‫دارند‪ .‬سهم بهره وری در رشد اقتصادی ایران در بازه زمانی‬ ‫‪1970‬الی ‪2012‬میالدی ‪ 14‬درصد اســت‪ .‬این ســهم در‬ ‫کشورهایهند‪،49‬چین‪ 46‬وهنگکنگ‪ 42‬درصداست‪».‬‬ ‫مجید درویش‪ ،‬مدیر مرکز رتبه بندی شرکت ها در نوزدهمین‬ ‫همایش ‪100‬شــرکت برتر ایران گفت‪« :‬در فهرست های‬ ‫عمومی ‪ ،IMI 100‬انواع شــرکت ها در رشــته های صنعتی‬ ‫مختلف بر اســاس باالترین میزان فروش و ‪ 33‬شــاخص‬ ‫ارزیابی حضور داشــتند‪ ».‬وی افزود‪100« :‬شــرکت برتر‬ ‫ایران‪86.9‬درصد سهم فروش را به خود اختصاص دادند‪».‬‬ ‫این گزارش می افزاید‪« :‬برترین شــرکت های ایران‬ ‫در همایش شرکت های برتر کشــور همزمان با نوزدهمین‬ ‫ســال رتبه بندی (‪ )100 IMI‬با حضور معاون وزیر صنعت‪،‬‬ ‫معدن و تجارت‪ ،‬رئیس سازمان مدیریت صنعتی برگزار شد‬ ‫و موسســه اعتباری کوثر با ‪ ۵‬رتبه پیشــرفت نسبت به سال‬ ‫گذشته‪ ،‬توانســت رتبه ‪ ۴۶‬را در بین ‪ ۱۰۰‬شرکت برتر کشور‬ ‫از ان خود کند‪ ».‬شایان ذکر اســت‪« :‬ارزیابی شرکت های‬ ‫برتر کشور همه ســاله توســط مرکز رتبه بندی شرکت های‬ ‫برتر ســازمان مدیریت صنعتی برگزار می شود و این ارزیابی‬ ‫م کردن امــار و اطالعات شــفاف و مفیــد در مورد‬ ‫بــا فراه ‬ ‫بو کار را‬ ‫بنگاه های اقتصادی کشور‪ ،‬فضای بهتری از کس ‬ ‫به مدیران‪ ،‬پژوهشگران‪ ،‬سیاستگذاران و فعاالن اقتصادی‬ ‫ارائه می دهد‪».‬‬ ‫اختتامیه پنجمیندورهتوجیهیتخصصی‬ ‫روسای شعب موسسه اعتباری کوثر‬ ‫اظهار داشت‪« :‬برای دستیابی به اهداف و استراتژی های‬ ‫تعیین شده موسسه باید با تالش مضاعف‪ ،‬ارتقا ی دانش و‬ ‫ســطح اگاهی که همواره مورد تاکید مدیران ارشد موسسه‬ ‫اســت‪ ،‬همگام با علوم روز بــه پیش رفــت‪ ».‬وی تصریح‬ ‫کرد‪« :‬رئیس شــعبه بســیار در جذب و جلب نظر مشتریان‬ ‫موثر است‪ ،‬باید با ایجاد محیطی مناســب برای کارکنان و‬ ‫مشتریان نسبت به ایجاد اعتماد و اطمینان تالش کنید‪».‬‬ ‫اعرابی خاطرنشان ساخت‪« :‬رئیس شعبه برای ایجاد تغییر‬ ‫و تحول در موسسه به تحقیق و بررسی می پردازد و با استفاده‬ ‫از فرصت ها و امکانات موجود‪ ،‬پیشــنهادات و طرح های‬ ‫خود را جهت بهبود امور ارائه می کند‪ .‬بدیهی اســت متانت‬ ‫رفتار و پرهیز از عکس العمل های سریع در برابر رفتارهای‬ ‫ناهنجار احتمالی کارکنــان‪ ،‬اثر مثبت غیر قابــل انکاری را‬ ‫بر سایر همکاران به جا خواهد گذاشــت که نوعی اموزش‬ ‫غیر مستقیم تلقی می شود‪ ».‬شعبانی‪ ،‬مدیر اموزش معاونت‬ ‫توسعه مدیریت و سرمایه های انســانی با ارائه گزارش این‬ ‫دوره اموزشی گفت‪« :‬در پنجمین دوره توجیهی تخصصی‬ ‫روسای شعب ‪ 106‬ساعت اموزش در ‪ 12‬روز با بهره گیری از‬ ‫اساتید متخصص و طراز اول‪ ،‬جدیترین مباحث اموزشی و‬ ‫علوم بانکی به فراگیران ارائه شد‪».‬‬ ‫بر اســاس این گــزارش ‪« ،‬در پایان پنجمیــن دوره‬ ‫توجیهی تخصصی روسای شعب‪ ،‬ســید هادی هاشمی از‬ ‫معاونت توسعه و سرمایه های انســانی و سید میثم سیدی‬ ‫از معاونت مالی به عنوان اســاتید برتر دوره و محمود برزگر‬ ‫سرای از استان سمنان‪،‬رضا قمری سرابی از استان همدان ‬ ‫و محسن اشرف زاده از استان ســمنان به عنوان فراگیران‬ ‫برتر به ترتیب به عنوان نفرات اول تا ســوم دوره معرفی و از‬ ‫انان تجلیل شــد‪ .‬همچنین از محمود برزگر ســرای و رضا‬ ‫قمری ســرابی به عنوان نمایندگان پنجمین دوره توجیهی‬ ‫‪-‬تخصصی روسای شعب تقدیر و تشکر به عمل امد‪».‬‬ ‫بازار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫موسســه اعتباری کوثر از همایش شــرکت های برتر‬ ‫ایران (نوزدهمین ســال رتبه بندی) «‪ » -IMI100‬حمایت‬ ‫کرد‪ .‬به گــزارش روابط عمومی موسســه اعتبــاری کوثر؛‬ ‫این همایش با حضور مقامات و سیاســتگذاران اقتصادی‬ ‫و صنعتی کشور‪ ،‬مدیران شــرکت های بزرگ و برتر ایران‪،‬‬ ‫صاحب نظــران اقتصادی‪ ،‬جــواد فهیمی پــور قائم مقام‬ ‫مدیرعامــل‪ ،‬غالمرضا قبادی مدیــر برنامه ریزی و تحول‪،‬‬ ‫ابوالفضــل محمودی مشــاور مدیرعامــل در امورنظارتی‬ ‫و بانکی و ازاده محمــدی مدیر روابط عمومــی و تبلیغات‬ ‫موسسه اعتباری کوثر برگزار شــد‪ .‬بر اساس این گزارش؛‬ ‫در نوزدهمین رتبه بندی شــرکت های برتر ایــران عالوه بر‬ ‫شاخص های سال گذشته چهار شــاخص بهره وری کل‪،‬‬ ‫بهره وری کل عوامل‪ ،‬بهره وری نیروی انســانی و بهره وری‬ ‫سرمایه‪ ،‬شــاخص های جدیدی هســتند که در رتبه بندی‬ ‫شرکت ها اضافه شده اســت‪ .‬محمد علی محمدی‪ ،‬رئیس‬ ‫سازمان مدیریت صنعتی با بیان اینکه رتبه بندی شرکت های‬ ‫برتر ایران از ســال ‪ 1377‬بــا معرفی ‪ 100‬شــرکت برتر و با‬ ‫رتبه بندی شــرکت ها براساس شــاخص «میزان فروش»‬ ‫اغاز و طی سال های بعد به تعداد شرکت های مورد ارزیابی‬ ‫اختتامیه پنجمین دوره توجیهی تخصصی روســای‬ ‫شعب موسسه اعتباری کوثر با حضور مسعود اعرابی معاون‬ ‫حسابرســی و بازرســی‪ ،‬حجت االسالم عموشــاهی مدیر‬ ‫ی و سید هادی هاشمی معاون توسعه‬ ‫فرهنگی و نظارت شرع ‬ ‫مدیریت و سرمایه های انسانی برگزار شد‪.‬‬ ‫به گــزارش روابط عمومی موسســه اعتبــاری کوثر؛‬ ‫مسعود اعرابی معاون حسابرسی و بازرسی موسسه اعتباری‬ ‫کوثر در ا یین اختتامیه پنجمیــن دوره توجیهی تخصصی‬ ‫روسای شعب با اشاره به برخی وظایف روسای شعب گفت‪:‬‬ ‫تو‬ ‫«یکی از شاخصه هایی که باید مدنظر داشته باشید دق ‬ ‫نظم در فعالیت های روزانه است‪ ،‬نباید دقت‪ ،‬نظم و مباحث‬ ‫کنترلی را فدای سرعت و پیشرفت کنید‪».‬‬ ‫اعرابی افزود‪« :‬اگاهی به دســتورالعمل ها‪ ،‬دقت در‬ ‫تشکیل پرونده ها‪ ،‬ثبت به موقع دفاتر الکترونیک در شعبه‪،‬‬ ‫با هوشیاری و ذکاوت رئیس شعبه ارتباط نزدیکی دارد و این‬ ‫هوشیاری باعث می شود از بروز بسیاری مسائل و مشکالت‬ ‫احتمالیجلوگیریشودوزمینهبروزتخلفاتبهوجودنیاید‪».‬‬ ‫معاون حسابرســی و بازرسی موسســه اعتباری کوثر‬ ‫بازار‬ ‫اعطای تسهیالت به پذیرندگان‬ ‫کارتخوان های موسسه اعتباری کوثر‬ ‫موسسه اعتباری کوثر به پذیرندگان فعال کارتخوان های کوثر تا ســقف ‪ 500‬میلیون ریال تسهیالت پرداخت می کند‪.‬‬ ‫به گزارش روابط عمومی موسسه اعتباری کوثر؛ در ســال اقتصاد مقاومتی این موسسه با هدف افزایش رضایتمندی و توسعه‬ ‫خدمات بانکداری الکترونیک به پذیرندگان فعال کارتخوان های کوثر متناسب با میانگین مانده حساب تا سقف‪ 500‬میلیون‬ ‫ریال تسهیالت ارزان قیمت پرداخت می نماید‪.‬‬ ‫ل خواهند‬ ‫ل مشمول طرح اعطای تسهیالت ارزان قیمت تا سقف ‪ 500‬میلیون ریا ‬ ‫بر اساس این گزارش؛ پذیرندگان فعا ‬ ‫شد که حساب کارتخوان انها متصل به حساب کوثر‪ 6‬موسسه اســت‪ .‬این گزارش می افزاید‪« :‬موسسه اعتباری کوثر با ‪351‬‬ ‫شعبه فعال در سراسر کشور و ‪ 500‬هزار سهامدار‪ ،‬بزرگترین شرکت فرابورسی به لحاظ تعداد سهامداران است‪ .‬همچنین این‬ ‫موسسه با نصب و راه اندازی بیش از ‪ 25‬هزار فقره دستگاه کارتخوان متصل به حساب های این موسسه اماده ارائه انواع خدمات‬ ‫بانکی الکترونیکی است‪».‬‬ ‫بانک دی در جمع ‪ 10‬شرکت پیشرو ایران قرار گرفت‬ ‫با قرار گرفتن در رتبه ‪ 37‬کشور‬ ‫نوزدهمین همایش رتبه بندی ‪ 100‬شرکت برتر ایران (‪ )IMI100‬برگزار شد و بانک برای دومین سال‬ ‫پیاپی در لیست ‪ 10‬شرکت پیشرو کشور قرار گرفت‪ .‬به گزارش اداره روابط عمومی بانک دی بر اساس اعالم‬ ‫سازمان مدیریت صنعتی و مرکز رتبه بندی شرکت های برتر کشور مانند سه سال گذشته نام بانک دی در جمع‬ ‫شرکت های برتر ایران به لحاظ رشد فروش‪ /‬درامد قرار دارد‪ .‬بر این اساس جایگاه بانک دی در جمع ‪100‬‬ ‫شرکت برتر کشور با‪ 14‬پله صعود نسبت به سال قبل در رتبه سی و هفتم این لیست قرار گرفته است که همین‬ ‫امر باعث شده نام بانک دی در لیست ‪ 10‬شرکت دارای بیشتری صعود نیز دیده شود‪ .‬همچنین مانند گزارش‬ ‫سال ‪ 94‬بانک دی به دلیل منفی نبودن رتبه فروش و نیز زیان ده نبودن در جمع ‪ 10‬شرکت پیشرو ایران قرار‬ ‫گرفته است‪ .‬سازمان مدیریت صنعتی برای نوزدهمین سال متوالی نتایج رتبه بندی ‪ 500‬شرکت برتر ایران‬ ‫را در همایش شرکت های برتر ایران اعالم کرد‪ .‬این همایش چهارم بهمن ماه با حضور مدیران شرکت های‬ ‫برتر و بزرگ کشور‪ ،‬صاحب نظران اقتصادی و خبرگان صنعتی برگزار شد‪ .‬در این همایش عالوه بر تعامل‬ ‫سیاست گذاران اقتصادی کشــور با مدیران اقتصادی بنگاه ها‪ ،‬نتایج رتبه بندی سال ‪( 95‬سال مالی ‪)94‬‬ ‫ارائه و از شرکت های پیشرو‪ ،‬شرکت های برتر از نظر رشد سریع‪ ،‬شرکت های برتر صادرات گرا و شرکت های‬ ‫برتر دارای رتبه های ویژه تقدیر شد‪.‬‬ ‫لوح تقدیر مسابقه ملی بهره وری‬ ‫به بانک دی اختصاص یافت‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫سرمایه به نرخ ثابت (تورم زدایی شــده نسبت به سال ‪)۸۳‬‬ ‫در صنایع مختلف را محاســبه کند و در اختیار برنامه ریزان‬ ‫اقتصادی و پژوهشــگران و صاحبان کسب وکار قرار دهد‪.‬‬ ‫تاکنون اندازه گیری شــاخص های ‪ ۵۰۰۰‬بنگاه اقتصادی‬ ‫در این جشنواره انجام شده است‪».‬‬ ‫بازار‬ ‫لوح تقدیر هشتمین دوره مســابقه ملی بهره وری در‬ ‫ی به بانک دی تقدیم شد‪.‬‬ ‫بخش سوداوری طی مراسم ‬ ‫به گزارش اداره روابط عمومی بانک دی در مراســم‬ ‫پایانی این جشــنواره که بــا حضور مدیران ســازمان های‬ ‫دولتی و خصوصی برگزار شــد‪ ،‬لوح تقدیر این مسابقه که‬ ‫به امضــای دکتر محمــد نهاوندیان رئیس جشــنواره ملی‬ ‫بهره وری رسیده است به علیرضا عاطفی فر ـ سرپرست بانک‬ ‫دی ـ اهدا شد‪ .‬لوح تقدیر هشتمین مسابقه ملی بهره وری‬ ‫بر اساس محاسبات صورت گرفته از سال ‪ 1389‬تا ‪1394‬‬ ‫از سوی ســامانه ملی اندازه گیری شاخص های بهره وری‬ ‫ایران و نظر کمیته علمی و داوران به دلیل عملکرد شایسته‬ ‫در بخش سوداوری در گروه بانک ها‪ ،‬موسسات اعتباری و‬ ‫سایر نهادهای مالی به بانک دی تقدیم شد‪.‬‬ ‫جشــنواره ملی بهره وری بــا هدف اشــاعه فرهنگ‬ ‫مدیریت بهره وری‪ ،‬کمک به افزایــش توان رقابت پذیری‬ ‫بنگاه های اقتصــادی و قدردانــی از بهره ورترین مدیران‬ ‫ارشــد شــرکت های ایرانــی بــا حمایــت معنــوی اتــاق‬ ‫بازرگانــی‪ ،‬صنایــع‪ ،‬معــادن و کشــاورزی ایــران برگــزار‬ ‫می شــود‪ .‬دبیر جشــنواره ملی بهــره وری در این مراســم‬ ‫اظهار کرد‪« :‬در عصر حاضر دســتیابی به رشد اقتصادی‬ ‫از طریق ارتقای بهــره وری از مهم ترین اهداف اقتصادی‬ ‫کشورها به شمار می اید‪ .‬بررســی عملکرد کشورهایی که‬ ‫در چند دهه اخیر از رشــد اقتصادی قابل توجهی بهره مند‬ ‫شده اند‪ ،‬بیانگر این واقعیت است که بخش عمده ای از رشد‬ ‫اقتصادی بیشتر این کشورها از طریق بهره وری حاصل شده‬ ‫است‪» .‬‬ ‫وی با بیان اینکه محاسبه رشد شاخص های بهره وری‬ ‫در صنایع مختلف برای تعیین ســهم ان در رشد اقتصادی‬ ‫کشورها در راستای برنامه ریزی های اینده از اهمیت زیادی‬ ‫برخوردار است‪ ،‬خاطرنشان کرد‪« :‬جشنواره ملی بهره وری‬ ‫در هشــت سال گذشــته ســعی کرده رشد شــاخص های‬ ‫بهــره وری کل عوامل‪ ،‬بهــره وری نیــروی کار و بهره وری‬ ‫‪83‬‬ ‫بازار‬ ‫بازار‬ ‫‪84‬‬ ‫مثلث | شماره ‪344‬‬ ‫برگزاری کارگاه اموزشی‬ ‫پیشگیری از سرقت در مشهد‬ ‫معرفی طرح های جدید‬ ‫به مشتریان ثامن‬ ‫کارگاه اموزشی پیشگیری از سرقت با همکاری مدیریت شعب خراسان رضوی‪ ،‬حراست‬ ‫و پلیس پیشگیری با حضور کارکنان برگزار شد‪ .‬معاون پلیس پیشگیری فرماندهی انتظامی‬ ‫ استان خراسان رضوی با اشاره به مصوبات کمیسیون پیشگیری از وقوع جرائم استان خواستار‬ ‫توجه و حساسیت بیشتر کارکنان نسبت به اقدامات پیشگیرانه از سرقت شد‪ .‬سرگرد شجاعی‬ ‫با اشاره به اقدامات قبل از ســرقت گفت‪« :‬اموزش و توجیه کارکنان توسط روسای شعب و‬ ‫حراست ثامن در خصوص ســرقت های احتمالی و استفاده از سیســتم های هشداردهنده‬ ‫ضروری است‪ ».‬وی با تاکید بر اهمیت برگزاری کالس های توجیهی و امنیتی در خصوص‬ ‫نحوه عملکرد کارکنان هنگام ســرقت افزود‪« :‬تهیه ریموت اعالم خطر و نســب پدال های‬ ‫اعالم خطر به شکل ثابت زیر میز کارکنان ضروری است‪ ».‬شجاعی حفظ خونسردی کارکنان‬ ‫ک هنگام ورود سارقین‪ ،‬فعال کردن شســتی پدال ثابت یا ریموت‪ ،‬انجام اقدامات سلبی‬ ‫بان ‬ ‫ازجمله طفره رفتن از باز کردن سریع د ر گاوصندوق‪ ،‬اجتناب از هر نوع درگیری‪ ،‬سعی در ثبت‬ ‫مشخصات ظاهری‪ ،‬لباس‪ ،‬عالئم مشخصه ســارقین و در صورت امکان ریختن وجوهات‬ ‫نقد موجود در گیشــه ها به داخل ســطل زباله را از مهم ترین وظایف کارکنان هنگام سرقت‬ ‫عنوان کرد‪ .‬وی به اقدامات پس از سرقت اشاره و اضافه کرد‪« :‬پس از اتمام سرقت از خروج‬ ‫حاضرین از شــعبه جلوگیری شود و مشخصات و شماره پالک وســایل نقلیه ای که به دنبال‬ ‫سارقین حرکت می کنند را یادداشت و در اختیار پلیس قرار دهید‪ ».‬سرگرد شجاعی در پایان‬ ‫این کارگاه اموزشی تصریح کرد‪« :‬رئیس شعبه باید بالفاصله پس از فرار سارقین د ر بانک را‬ ‫بسته تا از ورود مجدد سارقین به داخل شــعبه در صورت حضور پلیس در خارج از ساختمان‬ ‫جلوگیری شود‪».‬‬ ‫سرپرست مدیریت شعب قزوین و زنجان گفت‪« :‬در کنار وصول مطالبات جذب منابع‬ ‫نیز در دستورکار شعب قرار گیرد‪ ».‬امیر ایزدی در جمع روسای شعب اظهار داشت‪« :‬ثامن‬ ‫سپرده های شش ماهه را به دلیل جذابیت بیشــتر سپرده های یک ساله تبدیل کرد‪ ».‬وی با‬ ‫تاکید بر کاهش مطالبات ادامه داد‪« :‬عزم جدی و تالش بیشتر کارکنان صف و ستاد برای‬ ‫پیگیری و وصول مطالبات ضروری اســت‪ ».‬ایزدی با اشاره به مســیر طی شده برای اخذ‬ ‫مجوز افزود‪« :‬بخش اعظم فرایندهای مالی دریافت مجوز توســط شعب انجام می شود‪.‬‬ ‫بنابراین همکاران شعب باید نقش و وظیفه خویش را در این مسیر به خوبی ایفا کنند‪ ».‬وی‬ ‫وظیفه شعب برای اخذ مجوز را‪ ،‬جلوگیری از زیانده شدن‪ ،‬افزایش منابع و برابر ان مصارف‬ ‫علمی و دقیق‪ ،‬جمع اوری ســرمایه های ســرگرد ان جامعه‪ ،‬کاهش مطالبات و ســوداوری‬ ‫شعب عنوان کرد‪.‬‬ ‫سرپرست مدیریت شعب قزوین و زنجان با اشاره به رویکرد جدید ثامن در زمینه مصارف‬ ‫گفت‪« :‬پرداخت تسهیالت تنها با معدل گیری از میانگین ممکن است‪ .‬به همین منظور در‬ ‫مواجهه با درخواست های متفاوت مشتریان دیگر طرح ها به مشتری معرفی و برای جذب‬ ‫و حفظ مشتری تالش بیشتری انجام شود‪ ».‬وی با تاکید بر اهمیت نواوری و خالقیت بین‬ ‫همکاران اضافه کــرد‪« :‬باتوجه به رقابتی بودن فضای اقتصاد بانکــی کارکنان باید با ارائه‬ ‫طرح های جدید و نواورانه و رصد خدمات و طرح های بانک ها و موسسات تالش بیشتری‬ ‫داشته باشند‪ ».‬ایزدی در انتها خطاب به روســای شعب از انان خواست‪« :‬افزایش نظارت‬ ‫و کنترل روسای شعب‪ ،‬ارزیابی مســتمر عملکرد کارکنان و برنامه ریزی منظم در دستورکار‬ ‫روسای شعب باشد‪».‬‬ ‫نقش تعیین کننده روسای شعب‬ ‫در پیشرفت ثامن‬ ‫کارکنانپاسخگوی‬ ‫عملکردشبکههستند‬ ‫سرپرست مدیریت شعب سیستان و بلوچستان کارکرد حرفه ای روسای شعب و کارکنان‬ ‫را ضامن بقا و پیشرفت ثامن عنوان کرد‪ .‬غالمعلی بندانی در جلسه ماهانه روسای و معاونین‬ ‫شعب و دوایر و مســئوالن تســهیالت برنامه ریزی به منظور جذب منابع‪ ،‬افزایش مصارف‪،‬‬ ‫کاهش مطالبات معوق و سوداوری را ضروری دانست‪ .‬وی با تاکید بر تالش بیشتر همکاران‬ ‫در فرصت باقیمانده از سال افزود‪« :‬کارکنان باید منافع سازمان را منافع خود بدانند و ضروری‬ ‫اســت اگاهی خود را در مورد مســائل مالی‪ ،‬اقتصــادی‪ ،‬مدیریتی و روانشناســی افزایش‬ ‫دهند‪».‬‬ ‫بندانی تالش کارکنان در رسیدن به اهداف موسسه را اولویت اصلی حرکت روبه جلوی‬ ‫ثامن عنوان کرد و بیان داشت‪« :‬با مصرف بهینه منابع‪ ،‬اعتبار سنجی دقیق‪ ،‬پیگیری مستمر‬ ‫مطالبات معوق و عملکرد مطلوب‪ ،‬بهره وری و سوداوری شعب را افزایش دهیم‪ ».‬وی خطاب‬ ‫به روسای شعب از انان خواست نظم و انضباط ســرلوحه کارها قرار گیرد‪ .‬چراکه بدون نظم‬ ‫و انضباط هیچ موفقیتی حاصل نمی شــود ‪ .‬بندانی در پایان جلسه کارکنان صف و ستاد را به‬ ‫ق و رعایت اخالق حرفه ای دعوت کرد‪ .‬‬ ‫رعایت موازین شرعی و قانونی‪ ،‬اعتبار سنجی دقی ‬ ‫سرپرست مدیریت شــعب اردبیل گفت‪« :‬عالوه بر روسا شــعب کارکنان نیز مسئول و‬ ‫پاسخگوی عملکرد شعبه و شبکه هستند‪ ».‬مهدی میری در جلسه ای با حضور تحویلداران‬ ‫و با تاکید بر کار گروهی ان را پیش شرط دستیابی به موفقیت و اهداف ثامن دانست و اظهار‬ ‫داشت‪« :‬کارکنان باید در محل و پست تعیین شده به خوبی مســئولیت های تعیین شده را با‬ ‫تالش و جدیت به نحو صحیح اجرا کنند‪».‬وی با تائید فراهم شدن فضای دوستی و تعامل در‬ ‫سطح شعب‪ ،‬توضیحاتی در خصوص افزایش انگیزه کارکنان داد و افزود‪« :‬تاثیرات این فضا‬ ‫عالوه بر پیشبرد اهداف‪ ،‬تداوم رشد و حرکت روبه جلو در محیط خانه و خانواده همکاران هم‬ ‫موثر است‪ ».‬میری با بیان اینکه سکون و بی تفاوتی افتی برای ارائه خدمات است‪ ،‬اضافه‬ ‫کرد‪« :‬تحویلداران نقاط ضعف احتمالی و کاستی ها را شناسایی کرده و پیشنهادهای خود را‬ ‫به منظور بررسی و برنامه ریزی های بعدی به دفتر سرپرستی ارائه کنند‪ ».‬وی خاطرنشان کرد‪:‬‬ ‫«بهبود امار و عملکرد شعب منجر به تغییر درجه بندی شعب‪ ،‬افزایش اختصاص میزان کارانه و‬ ‫رشد کارمندان می شود‪ ».‬سرپرست مدیریت شعب اردبیل در انتها بر منفی شدن امار مطالبات‬ ‫و افزایش سطح منابع بر اساس برنامه ابالغی تاکید کرد‪.‬‬