ماهنامه مثلث شماره 348
ماهنامه مثلث شماره 348
ماهنامه مثلث شماره 348
اماننامه
به اخوندی
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال هشتم /شماره سیصد و چهل و هشت 7 /اسفند 88 / 1395صفحه 6000/تومان
همسویی مجلس دهم
با دولت ادامه دارد
بازگشت به حلقه اول
رسانهها از محمد شریعتمداری
به عنوان رئیس ستاد روحانی
نام میبرند
#خوزستان _تنهاست
انتقادها از عملکرد دولت در بحران ریزگردها ادامه دارد
کمک به روحانی؛
بقایی ،احمدینژاد است
چرا حمید بقایی میخواهد نامزد انتخابات
ریاست جمهوری شود؟
امدن بقایی به نفع اصالحطلبان است
گفتوگو با سیدجواد ابطحی
سایه استیضاح
ترامپ به سرنوشت نیکسون
دچار میشود؟
تغییر استراتژی
جبهه پایداریگفته است؛ درصورت
رسیدن جبهه مردمی بهگزینه اصلح
به فرایند وحدت میپیوندد
برای مشاهده اخرین اخبار نهاد کتابخانههای عمومی کشور میتوانید توسط گوشی تلفنهمراه خود از رمزینهها عکس بگیرید
::لبخند کاغذی ::
::کتابخوان دی ::
طرح از الهام خلیلی مهر
کیش پارسایان (دروس استاد ایتاهلل مجتبی تهرانی)
تدوین زیر نظر علیاکبر رشاد /انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسالمی ۲۰۸ /صفحه
ایشـان در کام تشـنه طالبـان سـلوک الـی اهلل
ریختـه میشـود.
مباحـث کتاب مشـتمل بر سـه بخـش ایمان،
صفـات مومنـان و پیـام پارسـایی اسـت؛ در
بخـش نخسـت مهمتریـن مسـائل ایمـان
همچـون :ماهیـت ،مراتـب ،عوامـل کاهـش
و افزایـش و اثـار فـردی و اجتماعـی ایمـان
بررسـی شـده اسـت .در بخـش دوم ،صفـات
و حـاالت مومنـان بـه اسـتناد ایـات و روایات
بررسـی و طبقهبنـدی شـده اسـت .در نهایت
در بخـش سـوم بـه شـرح و تفسـیر خطبـه
ه ّمـام اختصـاص یافتـه اسـت کـه
در حقیقـت شـرحی بـر بیـان
امیرالمومنین علیه السـالم در توصیف
ویژگیهـای متقیـن اسـت.
مرحـوم ایت اهلل مجتبـی تهرانی از جمله بزرگانی
بودنـد کـه ارتبـاط نزدیکـی بـا عموم مـردم و به
ویـژه جوانان داشـتند .ایـن مطلب در کنـار درجه
بـاالی علمـی که حاصل سـالها خوشـهچینی از
دریـای معرفـت بزرگانی چـون امام خمینـی(ره)،
عالمـه طباطبایـی ،ایـتاهلل بروجردی و ...اسـت
باعـث شـده تا اثار ایشـان در عین عمـق و دقت
علمـی ،از زبانـی سـاده و قابـل فهم بـرای عموم
برخوردار باشـد.
ایـن کتـاب که بـه عنـوان مدخلی بـرای ورود به
بحثهـای اخالقی محسـوب میشـود ،برگرفته
شـده از برخـی از سلسـله مباحـث اخالقـی و
معرفتـی حـاج اقـا مجتبـی اسـت .امیـزهای از
اخـالق نبـوی و عرفـان علـوی کـه بـا ایـات و روایـات
امیختـه و بـه براهیـن عقلـی نیـز مزیـن شـده و از جویبـار لسـان
نمایی از کتابخانه مرکزی تبریز
کتا
335بخانه م
رکزی تب
مردم 1به همت خیری ریز در سال
ت
ّ ن
های فر اسیس شد .ساز و همکاری
این ک هنگی یونسکو د مان فعالیت
ر
ت
امانت ابخانه را به عنوا سال 1344
استف دار یونسکو شنا ن کتابخانه
یونسک اده از کتاب ها خت و حق
و را به این کتاب ی انتشارات
خانه
اعطاء کرد.
telegram.me/iranplir
p.r@iranpl.ir
instagram.com/iranpl.ir
aparat.com/iranpl.ir
www.iranpl.ir
جلد
د
و
م
پایان ماه عسل در کاخ سفید
ترامپبهسرنوشتنیکسوندچارمی شود؟
جلوههاییازاستقامتملت
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
سردبیر :سعید اجورلو
حلول ســال جدید را به همۀ مســلمین
جهان خصوص ًا ملت قهرمان ایران و قشرهای
مختلف ملتمان ،و ان کسانی که در جبههها
دارند برای اسالم خدمت میکنند ،کسانی که
در پشــت جبههها خدمت میکنند و خانوادۀ
شــهدا وخود معلولین و وابستگانشــان و به
همه تبریک عرض میکنم .انشــاءال ّل ه این
سال ،سال مبارکی باشد برای مسلمین جهان
و خدای تبارک و تعالی مقدر بفرماید که دست
ایــن ابرقدرتها و کســانی که به انهــا مرتبط
هستند قطع بشود و مردم دنیا با ارامش زندگی
کنند.
همۀ گرفتاریهــای جهان مال ایــن قدرتهای بزرگی
است که ادعا میکنند که ما برای صلح این کارها را میکنیم.
اینهمه جنایت میکنند ،اینهمه کشورها را به خون میکشند
و ادعا میکنند که مــا نمیتوانیم ببینیم که حقوق بشــر از
بین میرود .اینها ادعایی اســت که انهــا میکنند که هیچ
واقعیت نــدارد ،بلکه خالفــش واقعیت دارد و مســلمین
در غفلت هســتند ،مســتضعفین جهان غفلت دارند .این
بارقهای که در ایران پیدا شــد اگر چنانچه ملتهای سایر
کشورهای مســلمین به اینجا ملحق بشــوند و همه با هم
دســت به هم بدهند ودر مقابل اینهمه جنایاتی که به بشــر
و بشریت میشــود ،بایســتند کارها اصالح میشود ،لکن
معاالسف نشــده اســت این کار و نمیدانم که چه خواهد
شــد .و من امیدوارم که خدای تبارک و تعالــی به ما قدرت
10- 17
خبرنامه
پاسخ تند به انکارا
ترامپ فرمانش را بازتولید می کند
مباحثه در مونیخ
60سال مبارزه با اسرائیل
18- 23
گفتارها
اژیر خطر برای انکارا
بلبشوی منطقه ای
کنفرانس امنیتی مونیخ
یک گام تا انقالب سوم
30- 51
سیاست
کمک به روحانی؛ بقایی ،احمدی نژاد است
امدن بقایی ،اصالح طلبان را خوشحال می کند
می خواهند برای نظام هزینه ایجاد کنند
نامزدی برای بقای احمدی نژاد
تحریریه:
مثلث؛هفتهنامه ایخبری،تحلیلیاستکهسعیداردروایتیمنصفانهوعادالنه
از واقعیت ها ارائه دهد .نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه ضلع استقالل،
ازادی و جمهوری اسالمی .مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی ،چارچوبش
اسالم ،انقالب ،امام و رهبری ،ارمانش گســترش و سیادت اسالم خواهی در
سراسر جهان و عزت مسلمانان ،توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم
شریف ایران و رونق گرفتن عدالت .مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب
و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت
قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان
فرهیختگانونخبگانکشوراست.امیدواریمکهدرروایت مانصادق،برمرام مان
مستمر و دائم ،بر چارچوب مان مستقر ،بر ارمان مان مومن ،بر مرزهایمان مراقب
و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم.
دبیرتحریریه :مصطفیصادقی
سیاست :مصطفی صادقی (دبیر) -علی حاجی ناصری -امیدکرمانی ها
حنیف غفاری
بین الملل :سعیده سادات فهری (دبیر)
اقتصاد :محمدمهدی صدرزاده (دبیر)
دیدار :افشین خماند(دبیر)
ورزش :مهدی ربوشه (دبیر)
جامعه شناسی و فکرنو :علی حاجی ناصری (دبیر)
فرهنگ :شایان ربیعی (دبیر)
بازار :محمد شکراللهی (دبیر)
ی
مشاور هنری :نیما ملک نیاز
استقامت بدهد ،امروز اســتقامت الزم است .پیغمبر اکرم
ـ صلیال ّله علیه و اله و ســلم ـ نگران بود راجع به این که ایا
ملتش استقامت میکنند یا نه؟ تا ان حد که در روایت است
ــور ُه ُهود[]1برای این ایهای که
که فرموده
کهشی َب ْتنی ُس َ
َّ
تاب َم َع َ
ک[]2در عین
َاس َت ِق ْم َکما ُا ِم ْر َت َو َم ْن َ
امده است کهف ْ
حال که این ایه در سورۀ دیگری هم ـ سورۀ شوری هم ـ امده
لکن ان ذیل را ندارد ،سورۀ هود که این ذیل را دارد فرموده
است .این به نظر میرســد که نگران بوده است از این که
ملتش و امتش مبادا خدای نخواسته استقامت نکند .باید
ملت ایران ،دولت ایران ،ارتش ایران ،ســپاه پاســداران
ایران ،همه قشــرهای ایران توجه کنند که اســتقامت در
مقابل ظلم ،در مقابل این قدرتهای بزرگ از اموری است که
امر شده است ،استقامت در مقابل دشمن است ،امر شده
است که استقامت بکنید و اگر استقامت بکنید پیروز
هســتید .بحمدال ّله ایران به این صفت ،بسیاری از
قشرها به این صفت متصفند و من فراموش نمیکنم
قصۀ روز جمعه را که انطور باشــکوه ،بــا نورانیت ،با
استقامت گذشت.
انطور مردم بــا طمانینه ،بــا ان صداهایی که
میامد ،با ان رگبارهایی[]3که میامد ،من مالحظه
میکردم ،نگاه میکردم ،مخصوص ًا نگاه میکردم
ببینم در بین مردم چه وضعی هست ،ندیدم حتی یک
نفر را که یک تزلزلی درش پیدا باشد .و ان وقت امام
جمعه انطور با ان طنین قوی صحبت کرد]4[،مردم
انطور گوش کردنــد ،انطور فریاد زدند کــه ما برای
شهادت امدیم.
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
و افشین جم
پردازش تصاویر :هومن سلیمیان
عکس :امیر طالیی کیوان -عدنان جعفری و محمد برنو
ویرایش :ژیال شاکری -امیر عزیزی و نرگس حاجیلو
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر مالی :محمدرضا پالیزدار
سازمان اگهی ها :محمد شکراللهی
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلیاجورلو
امور اداری :علیرضا اسدالهی -علی اکبر پیمانی
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ناظر چاپ :بابک اسکندرنیا
با تشکر از :دکتر دارابی -دکتر ایت اله ابراهیمی -حسین محمد پورزرندی
مهندس صدوقی -حسین مجاهدی -حاج اقاتوکلی -محمدابراهیم محمد پورزرندی
امیر اشتیانی عراقی -علیرضا حسن زاده -دکتر عیسی رضایی -سید حمید خالقی
مهندس بهگام بهرامی -هادی انباردار
52- 59
بینالملل
پایان ماه عسل در کاخ سفید
موازنه و کنترل
دردسرهای مرد نارنجی
ابر سیاه برفراز کاخ سفید
60-71
پرونده ویژه
#خوزستان _تنهاست
بی توجهی طوالنی مدت
سوء مدیریت دولت ها
شوکه شدیم
64-71
ورزش
شروع متوسط
تیم برانکو صعود می کند
منصوریان و سوال هایی که باید پاسخ بدهد
دالیل یک حسرت
سازمان اگهی ها :تلفن0912-8505848 :
چاپ :هنر سرزمین سبز -پردازش تصویر رایان
توزیع :نشر گستر امروز
نشانی :تهران ،خیابان شهید عباسپور(توانیر) ،خیابان نظامی گنجوی ،کوچه پناه،
پالک 19
تلفن 88198207 :
طراح جلد :مصطفی مرادی
عکس جلدkhamenei.ir :
اماننامه
به اخوندی
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال هشتم /شماره سیصد و چهل و هشت 7 /اسفند 88 / 1395صفحه 6000/تومان
همسویی مجلس دهم
با دولت ادامه دارد
بازگشت به حلقه اول
رسانهها از محمد شریعتمداری
به عنوان رئیس ستاد روحانی
نام میبرند
#خوزستان _تنهاست
انتقادها از عملکرد دولت در بحران ریزگردها ادامه دارد
کمک به روحانی؛
بقایی ،احمدینژاد است
چرا حمید بقایی میخواهد نامزد انتخابات
ریاست جمهوری شود؟
امدن بقایی به نفع اصالحطلبان است
گفتوگو با سیدجواد ابطحی
سایه استیضاح
ترامپ به سرنوشت نیکسون
دچار میشود؟
تغییر استراتژی
جبهه پایداریگفته است؛ درصورت
رسیدن جبهه مردمی بهگزینه اصلح
به فرایند وحدت میپیوندد
شماره پیامک3000411711 :
واکنش ایران به ترکیه
خبرنامه
مقامات ترکیه بار دیگر در ادامه اشتباهات سیاست خارجی خود
اتهاماتی بی اســاس را متوجه ایران کرده و همسو با برخی کشورهای
منطقه در جهت خواست قدرت های استعمارگر حرکت کرده اند .ایران
پاسخ درخوری به انها داده است.
حضرتایت ال ّلهخامنه ای:
تی
خبرنامه
10
مثلث | شماره 348
تر
یک
رهبر معظم انقالب اســامی در ششمین کنفرانس
بین المللی حمایت از انتفاضه فلســطین و در جمع رهبران
گروه هــای فلســطینی ،رئیســان و مســئوالن مجالــس
کشورهای اسالمی ،و صدها تن از اندیشمندان ،فرزانگان
و شــخصیت های برجســته و ازادی خواه جهان اســام،
هدف فتنه هــا و جنگ های داخلــی تحمیلــی در منطقه
را کمرنگ شــدن حمایــت از ارمان مقــدس ازادی قدس
خواندند .حضــرت ایت اللــه خامنــه ای با تاکید بــر لزوم
پرهیز گروه های مقاومت فلســطینی از ورود به اختالفات
قومی و مذهبی و اختالفات داخلی کشــورها خاطرنشــان
کردند« :همه جریان های اســامی و ملــی ،موظفند در
خدمت ارمان فلسطین قرار گیرند و عمق رابطه جمهوری
اســامی با گروه های مقاومــت فقط به میــزان پایبندی
انان بــه اصل مقاومت مرتبط اســت ».ایشــان همچنین
با تشــریح دســتاوردهای درخشــان و افتخارامیز الگوی
مقاومت قهرمانانه و انتفاضه مقــدس در زمین گیر کردن
رژیم صهیونیستی ،و با اشاره به اثبات نادرستی طرح های
قبلی «ســازش» و تالش هــای اخیر دوســت نمایانی که
به دنبال انحراف مقاومت و انتفاضــه و هزینه کردن ان در
معامالت سری با دشمنان هستند ،تاکید کردند« :مقاومت
هوشــمندتر از ان اســت که در این دام فرو افتد و انتفاضه
ســوم باذن الله شکســتی دیگر بر رژیم غاصــب تحمیل
خواهد کرد و تالش برای ازادی فلسطین باید محور وحدت
همه ملت های مســلمان و ازادی خواه باشــد ».حضرت
ایت الله خامنه ای یکی از دستاوردهای کنفرانس حمایت
از انتفاضه را مطرح کردن اولویت نخســت جهان اســام
و ازادی خواهان جهــان یعنی موضوع فلســطین و ایجاد
فضای همدلی برای تحقق هــدف واالی حمایت از مردم
فلسطین و مبارزات حق طلبانه و عدالت جویان ه انان خواندند
و تاکید کردند« :هرگز نباید از اهمیت حمایت سیاســی از
مردم فلســطین غافل بود که این مســاله در جهان امروز
از اولویت ویژه ای برخوردار اســت و ملت های مسلمان و
ازادی خواه با هر سلیقه و روشی ،می توانند در یک هدف،
یعنی فلســطین و ضرورت تالش بــرای ازادی ان گرد هم
اینــد ».رهبر انقالب اســامی با اشــاره به پدیدار شــدن
همهموظفنددرخدمت
ارمانفلسطینقرارگیرند
نشانه های ُافول رژیم صهیونیستی و ضعفی که بر متحدان
اصلی ان به ویژه امریکا حاکم شده است ،افزودند« :در این
شرایط مشاهده می شود که اندک اندک ،فضای جهانی به
سمت مقابله با اقدامات خصمانه و غیرقانونی و غیرانسانی
رژیم صهیونیســتی میل می کند ،البته هنوز جامعه جهانی
و کشورهای منطقه نتوانسته اند به مسئولیت خود در برابر
این مساله انسانی عمل کنند ».حضرت ایت الله خامنه ای
انتفاضه کنونی در سرزمین های اشغالی را که برای سومین
بار اغاز شده است ،مظلوم تر از دو انتفاضه قبل ،اما حرکتی
درخشــان و پر امید ارزیابی کردند و گفتنــد« :به اذن الله
خواهید دید که این انتفاضه ،مرحله بسیار مهمی از تاریخ
مبارزات را رقم خواهد زد و شکســتی دیگر بر رژیم غاصب
تحمیل خواهد کرد ».ایشان در تبیین ماهیت ادعای این
جریان ها و کشورهای دو رو ،گفتند« :ادعای انان این است
که مقاومت در پــی چند دهه از عمر خود ،هنوز نتوانســته
است ازادی فلسطین را محقق سازد ،پس این روش نیازمند
بازنگری است!
رهبــر انقــاب اســامی ،وظیفه همه کشــورهای
اســامی و عربی و همه جریان های اسالمی و ملی را قرار
گرفتن در خدمــت ارمان فلســطین خواندنــد و افزودند:
«حمایت از مقاومت ،وظیفه همه ما ست و هیچ کس حق
ندارد در برابر کمک ،از انان انتظار ویژه ای داشته باشد».
حضرت ایت الله خامنه ای اما تنها شرط کمک به مقاومت
فلسطین را هزینه شدن کمک ها در جهت تقویت بنیه مردم
فلسطین و ساختار مقاومت خواندند و خاطرنشان کردند:
«پایبندی به اندیشه ایســتادگی در برابر دشمن و مقاومت
در همــه ابعاد ان ،ضامن اســتمرار این کمک ها ســت».
ایشان در تبیین موضع جمهوری اسالمی نسبت به مقاومت
فلسطین گفتند« :موضع ما نسبت به مقاومت یک موضع
ی است و ربطی به گروه خاصی ندارد و هر گروهی که
اصول
در این مسیر استوار باشد ،با او همراه هستیم و هر گروهی
که از این مســیر خارج شود ،از ما دور شــده است ».رهبر
انقالب اسالمی در جمع بندی این بخش از سخنان شان،
جمله ای راهبردی بیان و خاطرنشان کردند« :عمق رابطه
ما با گروه های مقاومت اسالمی فقط به میزان پایبندی انان
به اصل مقاومت مرتبط اســت ».مســاله «اختالف میان
گروه های مختلف فلســطینی» ،موضــوع دیگری بود که
حضرت ایت الله خامنه ای به ان پرداختند و گفتند« :تفاوت
دیدگاه به علت تنوع سلیقه امری طبیعی و قابل درک است
و تا انجا که در همین محدوده باقی بماند ،چه بســا موجب
هم افزایی و ِغنای هرچه بیشــتر مبارزات مردم فلســطین
شود ».ایشان ،سوق پیدا کردن اختالفات به نزاع و درگیری
را گام برداشتن در مسیر خواست دشــمن و موجب خنثی
شــدن قدرت و توان جریان های مبارز دانســتند و گفتند:
ِ
«مدیریت اختالف و تفاوت نگرش و سلیقه ،هنری است که
همه جریان های اصلی باید ان را به کار گیرند و به گونه ای
برنامه های مختلف مبارزاتی خــود را برنامه ریزی کنند که
فقط به دشمن فشار اورد و موجب تقویت مبارزه شود».
رهبر انقالب اســامی« ،اتحاد ملی بر اساس برنامه
جهادی» را ضرورتی ملی برای فلســطین خواندند و تاکید
کردند« :انتظار می رود همه جریان های مختلف در جهت
عمل به خواست همه مردم فلســطین برای تحقق اتحاد
ملی بکوشند».
حضرت ایت الله خامنه ای ســپس به توطئه دیگری
که علیــه مقاومت جریان دارد ،اشــاره کردنــد و افزودند:
«مقاومت ،این روزها با توطئه دیگری نیز دست به گریبان
اســت و ان تالش دوســت نمایانی اســت که می کوشند
مقاومت و انتفاضه مردم فلسطین را از مسیر خود منحرف
سری خود با دشمنان ملت
ســاخته و ان را هزینه معامالت ّ
فلسطین کنند ».ایشــان خاطرنشــان کردند« :مقاومت
هوشــمندتر از ان اســت که در این دام فرو ُافتــد ،به ویژه
انکه ملت فلســطین رهبر حقیقی مبارزات و مقاومت است
و تجارب گذشــته نشــان می دهد کــه این ملــت با درک
دقیق از شرایط ،مانع از این گونه انحرافات می شود و اگر
خدای ناکرده ،جریانی از جریان های مقاومت در این دام
فرو افتد ،این ملت همچون گذشــته می تواند نیاز خود را
باز تولید کند ».رهبر انقالب اســامی تاکید کردند« :اگر
گروهی پرچم مقاومــت را بر زمین بگــذارد ،یقینا گروهی
دیگر از دل ملت فلســطین برمی اید و ان پرچم را در دست
خواهد گرفت».
ترامپ فرمانش را
بازتولید می کند
وضعیت ایرانیان پس از فرمان
اجرایی جدید
مباحثه در مونیخ
کنفرانس امنیتی در المان برگزار شد
پاسخ تند به انکارا
ظریف :به یاد نمی اورند برای حکومت انها شب کودتا تا صبح نخوابیدیم
گزار
ش
اول
ث
l
بحــران خوزســتان نــکات متعدد و
متفاوتی به همراه خود داشــته اســت اما
یک نکته که البته بســیار مهم است اینکه
چرا مســئوالن در مواقعی که باید باشند یا
دیر می رســند یا نیســتند .مگر خدمت در
جایی دور تر از مردم صورت خواهد گرفت.
به بیان دیگر شــاید ریشــه ماجرا به همان
سخنان معروف حسن روحانی در روزهای
قبل از انتخابات ســال 92باز گردد .زمانی
که حســن روحانی گفته بود« :مردم مدیر
نوکر می خواهند ،نه نوکر خالی» .واقعیت
اما این است که مردم دنبال نوکر نیستند اما
حتما معنای مدیریت ،دور شدن از مردم و
نگاه کردن انها با عینکــی که واقعیت ها را
نشان می دهد نیست .معنای مدیر حتما این
نیست که پشت میز نشسته و از دور دستور
بدهد .یک مدیر خوب فردی است که نیاز
مردم را بشناسد .در میان مردم نبودن حتما
مدیران را دور تر از دنیای مردم نگه خواهد
داشت .مسئوالن باید همانجایی باشند که
مردم هستند.
lدولت تمام شــد ،مسکن مهر
تمام نشد
در حالی که زمــان زیادی بــه پایان
کار دولــت جدیــد باقــی نمانــده اســت
همچنــان پرونده ســنگین مســکن مهر
بدون راه حل باقی مانده و چشمان زیادی
از مــردم به تصمیــم نهایی دولــت در این
خصوص دوخته شده اســت .عدم اعتقاد
دولت حســن روحانی به اجرای این پروژه
عظیــم موجب شــده که جمعیــت زیادی
از مــردم کــه در انتظار صاحبخانه شــدن
به سر برده و ســرمایه اندک خود را در این
زمینه هزینــه کرده بودند همچنــان نا امید
بمانند .سوال این اســت؛ حاال که عباس
اخوندی توانســته از مجلــس رای اعتماد
مجدد بگیــرد و بــا چهــره ای بشــاش به
وزارتخانه اش بازگردد دیگر هیچ انتظاری
نباید داشت که او فکری به حال این ماجرا
کــرده و تکلیف هــزاران نفر را مشــخص
کند؟
نکتــه ایــن اســت کــه عدم توجــه
حســن روحانی بــه مســاله مســکن مهر
ممکن اســت سرنوشــت او را در انتخابات
ریاســت جمهوری ســال اینده با تغییراتی
مواجه کند.
مثلث | شماره 348
ترکیه به اظهارات بهرام قاسم
ی همتای ایرانی خود واکنش
نشان داد .قاسمی درباره اظهارات اخیر مقامات ترکیه ای
علیه ایران ،از جمله وزیر امور خارجه این کشور در کنفرانس
امنیتــی مونیخ گفــت« :ترکیه یکــی از کشــورهای مهم
همسایه ما اســت که از کمک های زیادی از جانب ایران
به خصوص از وقوع کودتا در این کشور برخوردار بوده است.
اما وضعیت اشفته ،بی ســامان و نگران کننده ترکیه باعث
شده که برخی سیاســتمداران این کشــور در گفتار و رفتار
خود ناهنجاری هایی داشته باشند .مواضع غیر سازنده ای
را مطرح کنند و احتماال به عواقب انچه بیان می کنند ،فکر
نکرده اند».
به نوشته روزنامه دیلی صباح ،سخنگوی وزارت امور
خارجه ترکیه در پاســخ به این اظهارات گفت« :غیر قابل
درک و غیر قابل قبول است ،کشوری که ابایی از فرستادن
پناهجویان به میدان جنگ ندارد ،دیگران را به بی ثباتی و
نقش افرینی در منطقه متهم کند».
وی در ادامه به طور مستقیم نام بهرام قاسمی را اورد
و گفت« :اظهارات سخنگوی وزارت خارجه ایران مبنی بر
اینکه سیاست های منطقه ای این کشــور مورد ستایش و
عادالنه است ،به شــدت با نگرانی ها و شکایات نهادهای
بین المللی همچون سازمان ملل و سازمان همکاری های
اسالمی در تضاد است».
مفت اوغلو همچنین مدعی شد« :انتظار می رود ایران
گام هایی ســازنده بردارد و در ازای اتهام زنی به کشورهای
منتقد ،رویکرد خود در سیاست های منطقه ای اش را مورد
بازبینی قرار دهد ».در واکنش به این اظهارات ،سخنگوی
وزارت امور خارجه کشورمان همچنین با بیان اینکه به نظر
می رســد مقامات ترکیه ای از روی عصبانیت و در راستای
فرافکنی مشــکالتی که اکنون به ان گرفتار هستند ،این
مواضع را مطرح می کنند ،گفته بود« :انها گرفتار گردابی
شــده اند و از طریق این فرافکنی ها بــه نوعی می خواهند
روی مشکالت درونی و بیرونی خود سرپوش بگذارند».
مردم تنها نمانند
خبرنامه
تنش ها میــان تهــران و انــکارا باال گرفته اســت.
محمدجواد ظریف ،وزیر خارجه کشــورمان در واکنش به
سخنان تند و تیز اخیر مقامات ترکیه ،انها را «قدرنشناس»
توصیف کرده اســت .او اظهار داشته است« :دوستان در
دولت ترکیه هم کم حافظه اند و هم در قبال کســانی که به
انها محبت و همراهی کرده اند ،قدرناشناسند .ترکیه ،ایران
را متهم به فرقه گرایــی می کند اما به یــاد نمی اورند برای
حکومت انها شب کودتا تا صبح نخوابیدیم».
گفتنی اســت؛ مولود چاووش اغلو ،وزیر امور خارجه
ترکیه در کنفرانس امنیتی مونیخ مدعی شده بود که ایران
در حال ایجاد و شکاف مذهبی و قومی در خاورمیانه است و
ترکیه این را نمی پذیرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در واکنش به
این اظهارات با بیان اینکه به نظر می رسد مقامات ترکیه ای
از روی عصبانیت و در راستای فرافکنی مشکالتی که اکنون
به ان گرفتار هستند ،این مواضع را مطرح می کنند ،گفت:
«انها گرفتار گردابی شــده اند و از طریــق این فرافکنی ها
به نوعی می خواهند روی مشــکالت درونی و بیرونی خود
سرپوش بگذارند».
قاسمی با تاکید بر اینکه انها باید در بیان مواضع خود
دقت بیشتری بکنند ،ادامه داد« :ما عالقه مند نیستیم که
چنین گفتمانی بین ما و ترکیه وجود داشته باشد .ما صبوری
می کنیم ولی این صبوری حدی دارد و ما امیدواریم انها در
بیان سخنان خود با ذکاوت و هوشیاری بیشتری عمل کنند.
امیدواریم که اینگونه سخنان دیگر تکرار نشود و اگر قرار
باشد دوســتان در ترکیه چنین رویه ای را ادامه دهند ما نیز
سکوت نمی کنیم و پاسخ چنین اظهاراتی را خواهیم داد».
سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه نیز در واکنش به
اظهارات ســخنگوی وزارت امور خارجه کشــورمان که به
ادعاهای انکارا علیه تهران پاسخ داده بود ،گفت که ایران
به جای اتهام زنی در سیاست هایش تجدید نظر کند.
حســین مفت اوغلو ،ســخنگوی وزارت امور خارجه
ن
ظر
مثل
11
خبرنامه
ترامپ فرمانش را بازتولید می کند
1
جزئیات تازه از ایده ترامپ برای مهاجران
دولت دونالد ترامپ درصدد اســت تا فرمان جدیدی
را برای ممنوعیت ورود مهاجران و مسافران از هفت کشور
مسلمان بار دیگر و به شکلی بازبینی شده به اجرا دراورد تا
شاید این بار بتواند در برابر چالش های قضایی ان را نجات
دهد .خبرگزاری CNNاکنون در یک گزارش جالب و کوتاه،
به پنج نکته اساســی در مورد فرمان جدید مهاجرتی دونالد
ترامپ اشاره کرده است.
CNNهفته پیش گزارش کرد که اکنون در سرتاسر
امریکا دادگاه هــای متعــددی درخواســت های حقوقی
به منظور لغو موقت دســتور جدیــد و بازبینی شــده دونالد
ترامپ برای مسافرت مهاجران و مسافران از هفت کشور
خبرنامه
12
مثلث | شماره 348
2
مسلمان ایران ،عراق ،ســودان ،لیبی ،سومالی ،سوریه و
یمن ثبت کرده و به نفع انها رای داده اند .دستور جدید ورود
مهاجران و مسافران از این کشورها را برای 90روز و همه
درخواست های پناهندگی و مهاجرت را برای 120روز منع
می کند؛ به استثنای کشور سوریه که منع ورود افراد از این
کشور به امریکا بدون محدودیت زمانی برقرار خواهد بود.
«جان کلی» رئیــس اداره امنیت داخلــی امریکا به
تازگی اعالم کرده اســت که کاخ ســفید به دنبال نمونه ای
صریح تر و سخت گیرانه تر از فرمان مهاجرتی قبلی است.
با این حال ،شکاف موجود میان دستور جدید دونال د ترامپ
و قوانین اصلی امریکا به ویژه قانون اساســی ،موضوعی
وضعیتایرانیان
پس از فرمان
اجرایی جدید
است که هنوز باید بررسی شود .یکی از مسائلی که به ویژه
در مورد دستور اول دونالد ترامپ مورد توجه مراکز قضایی
امریکا قرار گرفت ،اشوب و هرج و مرجی بود که این فرمان
به راه انداخت -هرج و مــرج در فرودگاه ها ،فقدان راهنما
و دســتورالعمل برای کارمندانی که مشــخصا باید دستور
را اجرایــی می کردند و فقــدان درک نماینــدگان امریکا از
چرایی و ماهیت فرمان .جان کلی اکنون بیان کرده که در
فرمان جدید ،اداره امنیت داخلی امریکا اطمینان حاصل
خواهد کرد ،هر مســافری که قبال در مسیر به امریکا بوده
اســت در فرودگاه های ما با این فرمان مواجه نشــود -و در
نتیجه مشــکلی از این جهت به وجود نیایــد -و همچنین
یــک دوره زمانی کوتــاه مقدماتی برای اطمینــان از عدم
مسافرت کسانی که قصد ورود به امریکا را از این کشورها
در اینده دارند ،در نظر گرفته خواهد شــد .امــا اینکه این
دوره زمانی چقدر کوتاه خواهد بود ،هنوز دقیق مشــخص
نشده است.
فرمان اجرایی اولیه ترامپ شــهروندان هفت کشور
ایران ،عراق ،سوریه ،یمن ،سومالی ،سودان و لیبی را در
برگرفته بود؛ اما حوزه نهم قضایی امریکا در پرونده حقوقی
که به این منظور باز شــده بود ،بیان کرد ،هیچ شواهدی
مبنی بر اینکه شــهروندان این هفت کشــور اقدام به نفوذ
تروریســتی به خاک امریکا کرده اند ارائه نشــده اســت.
همچنین قاضی برینکما اشــاره کرده اســت ،مدافعان از
این فرمان -وزارت دادگستری -هیچ ســندی غیر از خود
فرمان در خصــوص منع ورود شــهروندان این کشــورها
ارائه نکرده اند .پرســش اساسی این اســت که ایا وزارت
دادگستری امریکا برای نجات فرمان دو م ترامپ می تواند
شواهدی از تروریســت بودن این هفت کشــور مسلمان
بــرای دادگاه های فدرال دســت و پا کند یا خیــر؟ به نظر
می رســد این چالش یک چالش جدی برای دولت ترامپ
باشد .بخشی از فرمان اجرایی فعلی ترامپ اولویت هایی
را بــرای پناهجویانی که جزو اقلیت های مذهبی هســتند
در نظر گرفته اســت .دادگاه های ایالتی که این فرمان را
لغو کرده اند ،بر این باور بودند ،ایــن فرمان صریحا واجد
تبعیض عقیدتی علیه اســام اســت و همین منجر به ان
شده که از ان به عنوان فرمان منع ورود مسلمانان به امریکا
یاد کنند .این دادگاه ها اشاره کرده اند که دولت ترامپ به
هیچ وجه اتهامات مربوط به این مساله را رد نکرده و اینکه
پشــت واقعیت ظاهری فرمان نوعــی از اهداف تبعیضی
وجود دارد ،همچنان به قوت خود باقی اســت .در نتیجه
اگر ترامــپ این اســتثنا در مورد اقلیت هــای مذهبی را از
فرمان اجرایی دوم حذف کرده باشد ،سوال این است که
ایا دادگاه هــا توان خود را برای به چالش کشــیدن فرمان
ترامپ در این زمینه از دست خواهند داد یا نه؟ ماه گذشته
وزارت خارجــه امریکا اعالم کــرد ،در پی صــدور فرمان
اجرایی ترامپ بیش از 60هزار ویزا در امریکا باطل شــده
اســت .این نهاد بعد از فرمان قضایی دادگاه سیاتل برای
لغو سراسری دستور دونال د ترامپ مجبور که همه ویزاهای
باطل شده را به حالت نخست بازگرداند .اکنون یک پرسش
ی ترامپ این است که دارندگان
جدی در مورد فرمان اجرا
ویزای امریکا به ویژه از ایران تحت فرمان دوم چه شرایطی
خواهند داشت؟
بقایی را کسی به ما معرفی نکرده
انتقاد جدید مرد همیشه منتقد
علت تشکر رئیس قوه قضائیه از ظریف
مرضیه وحید دســتجردی ،سخنگوی جبهه مردمی
نیروهای انقالب در نشســت خبری خــود گفت 50« :نفر
برای انتخابات ریاست جمهوری به جبهه مردمی نیروهای
انقالب معرفی شدند .همچنین موضوع جذب الریجانی
به جبهه مردمی نیروهای انقالب اســامی را باید از خود
ایشــان ســوال کرد .در حال حاضر جز یک فرد که اقای
جلیلی هســتند و امید داریم همراهی کند بقیه کاندیداها
با جبهه همراهــی کرده اند».
وی با اشــاره به کاندیداتوری
مقام دولت احمدی نژاد گفت:
«کســانی کاندیــدای جبهــه
مردمی هستند که منتخب این
سه هزار نفر باشــند و بقایی از
سوی سه هزار نفر معرفی نشده
است».
محمود صادقی با استناد
به مــاده 24ایین نامــه داخلی
مجلس ،گفت« :در حالی که
رسیدگی به کلیات بودجه 96را
در دســتورکار داریم ولی نصف
روزمان به حضور در کنفرانس
بین المللی حمایت از انتفاضه
فلســطین اختصاص یافت».
این عضو کمیســیون اموزش و تحقیقــات مجلس ادامه
داد« :نمایندگان برای نشســتن در این کنفرانس صندلی
برای نشستن نداشتند .شایسته بود تمهیدات الزم از قبل
پیش بینی می شــد .این مســاله موجب زیر ســوال رفتن
نمایندگان شد ».مسعود پزشکیان در واکنش به این تذکر
بی انکه توضیحی در این باره بدهد صرفا به «وارد نبودن»
این تذکر بسنده و میکروفن صادقی را قطع کرد».
ایت الله املی الریجانی با اشــاره به برگزاری همایش
فلســطین تهران ،ایــن همایــش را فرصتی مغتنــم برای
جمهوری اســامی جهت رســاندن ندای مظلومیت ملت
فلســطین به گوش جهانیان دانســت و گفــت« :امریکا
و اذنابش دشــمن هســتند ».او بــا تاکید بر« لزوم پاســخ
قاطع و محکم بــه تهدیدها » گفت« :مــا در عین حال که
از دولت محترم و به ویژه وزیر محترم امور خارجه به ســبب
موضع گیری های مناســب در
برخی مقاطع نسبت به تهدیدها
تشکر می کنیم اما معتقدیم که
در زمان مقتضی و مناسب باید
قاطع تر و محکم تر پاسخ گفت
تا دشــمنان بدانند کــه ملت ما
پای ارمان های خود ایســتاده
است».
مباحثه در مونیخ
کنفرانس امنیتی در المان برگزار شد
ســران کشــورها ،ژنرال های نظامی و قانونگذاران
شــرکت کننده در کنفرانــس امنیتــی مونیخ پاســخ های
مختلفی به شــرایط ناارام یک سال گذشــته جهان ارائه
دادند ؛ ســالی کــه مشــخصه ان رای خــروج بریتانیا از
اتحادیه اروپــا (برگزیــت) و پیــروزی دونالــد ترامپ در
انتخابات امریکا بود.
ســوال اصلی در کنفرانس مونیخ در ارتباط با نقش
امریکا به عنوان سهامدار اصلی ارزش های لیبرال و نظم
جهانی بود و اینکه ایــا دولت جدید امریــکا ،میراث این
کشور را در سطح بین المللی ادامه خواهد داد یا نه.
«ولفگانگ ایشــینگر» رئیس کنفرانــس مونیخ به
صدای المان گفــت« :ســوال اصلی این اســت که ایا
رئیس جمهور ترامپ به ســنت نیم قرن گذشته امریکا در
حمایت از پــروژه یکپارچگــی اروپا ادامه می دهــد ،یا از
کشــورهای اروپایی برای دنبالــه روی از برگزیت حمایت
خواهد کرد؟ »
وی افــزود« :اگر ترامپ چنین کنــد ،این به معنای
اعالم جنگ غیر نظامــی و به معنای مناقشــه بین اروپا و
امریکا خواهد بود».
اورزوال فن در الین ،وزیر دفاع المان در ســخنرانی
افتتاحیــه اجالس کنفرانــس امنیتی مونیــخ در انتقادی
تلویحی از دونالد ترامــپ رئیس جمهوری امریکا ،اعمال
شکنجه را با مبانی ارزشــی ناتو مغایر دانست .او با اینکه
این سخنان را در انتقادی تلویحی به موضع دونالد ترامپ
بیان می کــرد ،از ارزش های مشــترکی در میان اعضای
ناتو سخن گفت که به گفته او نافی هر گونه شکنجه اند.
در روزی که پنل تخصصی چالش هــای خاورمیانه
کنفرانس مونیخ برگزار می شــد ،شــاهد چهار ســخنرانی
بســیار مهم بودیم .محمد جواد ظریف ،وزیر امور خارجه
کشــورمان ،به همــراه چاوش اوغلو ،وزیر امــور خارجه
ترکیه ،عادل الجبیر وزیر امور خارجه عربستان و همچنین
اویگــدور لیبرمــن ،وزیر جنگ رژیــم اســرائیل هر یک
دیدگاه های خود را در مورد چالش های فعلی در خاورمیانه
و رهیافت های ممکن برای حل انها ارائه دادند.
در اغــاز محمد جــواد ظریــف ،وزیر امــور خارجه
کشورمان در این پنل به ســخنرانی پرداخت و بیان کرد:
«انتشار تفکر تروریستی و تفکری که مبتنی بر خشونت و
تکفیر است و ان را به نام اسالم گذاشتن از نظر ما صحیح
نیست .با این ظن که عده ای می خواهند از اسالم میانه رو
حمایت کننــد و ایران را به عنوان تنــدرو قلمداد می کنند،
از نظر ما این می تواند موجب بی ثباتی منطقه بشود».
ظریف در ادامه ســخنان خود بیان کرد« :خشونت
مستمر و بربریتی که در منطقه دیده می شود و ماجراجویی
ایاالت متحــده امریکا می تواند موجــب بی ثباتی منطقه
شود .برخی کشورها هســتند که از گروه های تروریستی
حمایــت می کنند ،انها از ســویی خشــم خودشــان را در
منطقه دامن می زنند و از طرف دیگر این کشورها به دنبال
منافع خودشان و توازن به نفع خودشان حرکت می کنند.
این موجب می شود مشــکالت در منطقه به وجود بیاید.
راه حل هایی در منطقه هســت که صریح اســت ».وزیر
خارجه در ادامه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه از امروز
چقدر طول می کشــد که ایران بمب هســته ای بسازد ،با
بیان اینکه ما معتقدیم که تســلیحات هسته ای امنیت ما
و امنیت هیچ کس دیگر را تقویت نمی کند ،تصریح کرد:
«ما به دنبال تولید سالح هسته ای نیستیم .تمام».
در این کنفرانس اویگدور لیبرمن ،وزیر جنگ رژیم
اسرائیل ،با تکرار ادعای جیمز ماتیس وزیر دفاع ترامپ
در مورد ایران بیان کرد« :چالشــی که خاورمیانه اکنون
با ان روبه روســت :ایران ،ایران و ایران است!» لیبرمن
تاکید کرد « :اولین مشکل با ایران ،برنامه های هسته ای
و موشــک های بالســتیکی ان و اقداماتش برای قاچاق
سالح به سراسر خاورمیانه است».
عادل الجبیر نیــز ایران را به حمایت از تروریســم و
دخالت در امور سایر کشــورها متهم کرد و افزود« :ایران
همچنان بزرگترین حامی دولتی تروریســم است .ایران
به دنبال صادر کردن انقالب است و مفهوم تابعیت را قبول
ندارد .انها با دخالت در لبنان ،سوریه و ...نشان دادند که
به اصل عدم دخالت در امور سایر کشورها باور ندارند و با
حمله به سفارتخانه ها نشان دادند که به قوانین بین المللی
اهمیتی نمی دهند».
همچنیــن مولــود چاوو ش اوغلــو ،وزیرخارجــه
ترکیــه گفت« :ایــران با سیاســت تبعیــض مذهبی خود
در کشــورهای منطقه تفرقــه ایجــاد می کند».این مقام
ترکیــه ای همچنیــن گفت که از امریکا خواســته اســت
تا نیروهــای زمینی به ســوریه اعزام کند .اظهــارات او با
واکنش رسمی مقامات ایران روبه رو شد».
مرخصی مهدی
هاشمی تمدید شد
واکنشکدخداییبهکاندیداتوریرئیسی
ماجرای اختالف روحانی و هاشمی
مصطفــی میرســلیم
در خصــوص اختالف نظــر
روحانــی و هاشــمی در اخرین
جلســه مجمــع بــه ریاســت
مرحوم هاشمی گفته« :اقای
دکتــر روحانی اعتقاد داشــتند
برنامــه توســعه جــزو وظایف
رئیس جمهــوری اســت و
اســتناد هم کردند به قانون اساســی .در ان جلسه مرحوم
اقای هاشمی رفســنجانی فرمودنــد اقــای روحانی! این
مساله ای نیســت که شــما بخواهید اینجا مطرح کنید ،ما
امروز از مقــام معظم رهبری یادداشــتی داریــم که در ان
محورهای پیشــنهادی برای سیاســت های برنامه ششم
نوشته شــده اســت ،باید در مورد ان تصمیم گیری کنیم،
ما کــه نمی توانیــم ابالغیه مقــام معظم رهبــری را با این
تشــخیصی که شــما دارید کنار بگذاریم ،شــما خودتان
می توانید بروید خدمت مقام معظم رهبری و مســاله تان را
مطرح کنید».
تکذیبیه وزارت خارجه
علیه کریمی قدوسی
روابــط عمومــی وزارت
امــور خارجــ ه ادعاهــای جدید
کریمی قدوسیدرباره«توافقات
بــه اصطــاح هفت گانــه تیم
مذاکره کننده هسته ای با طرف
امریکایــی» را تکذیــب و این
ادعاهــا را کامــا بی اســاس،
مضحــک و نمونه دیگــری از
افتراهای کذب همیشگی شخص ایشان نسبت به دستگاه
دیپلماسی و وزیر امور خارجه کشور دانست که مصداق بارز
عمل مجرمانه و قابل پیگرد است.
ایــن بیانیه افــزوده بــود« :جای تاســف اســت در
حالــی کــه اینگونــه افتراهــای کامــا بی اســاس ،هــر
بــار مــورد سوءاســتفاده بدخواهــان واقــع شــده و انهــا
را در رویارویی هــای خصمانه خود جری تر ســاخته اســت
و هیــچ اقدامی هم بــرای جلوگیــری از تکــرار ان صورت
نمی گیرد».
پست جدید علی جنتی در انتخابات
مثلث | شماره 348
سخنگوی حزب اعتدال
و توسعه از انتخاب علی جنتی
به عنوان رئیس ستاد انتخابات
ریاســت جمهوری ایــن حزب
خبــر داد و گفــت« :بــا توجه
بــه اینکــه روحانــی« ،محمد
شــریعتمداری» را به عنــوان
رئیــس ســتاد انتخاباتی خود
معرفی کرده اســت ،حزب اعتدال و توســعه نیز در حال
تــدارکات الزم برای همکاری اســت ».شــجاعی درباره
راهبــرد این حزب با شــورای عالــی اصالح طلبان گفت:
«فعال جلســات سیســتماتیک منظمی با شــورای عالی
اصالح طلبان نداشــته ایم اما هدف کلی ،تعامل جدی با
این شورا ســت .بنا داریم تا ائتالف ۹۲که در ســال ۹۴با
عنوان لیســت امید بود ،در ســال ۹۶هم ادامه پیدا کند.
می خواهیــم در انتخابات شــوراها ،لیســت مشــترک با
اصالح طلبان بدهیم».
خبرنامه
مدیــرکل زندا ن هــای
استان تهران گفت که مرخصی
مهــدی هاشــمی تــا هفتــم
اســفندماه تمدید شــده است.
وی در خصوص خبر منتشــره
مبنی بر رد درخواست اعاده دادرسی مهدی هاشمی ،اظهار
بی اطالعی کرد .وکیل مهدی هاشمی نیز درباره صحت خبر
رد درخواست اعاده دادرسی موکلش گفت که فعال چیزی در
این زمینه مبنی بر موافقت یا رد درخواست به ما ابالغ نشده
است .هفته گذشته برخی سایت ها به طور ناگهانی خبری
را منتشر کردند که در ان ادعا شــده بود مهدی هاشمی به
همراه خانواده از ایران گریخته است .این خبر نیز بالفاصله
توسطوکیلمهمیهاشمیتکذیبشدودرادامهخبرتمدید
مرخصی اعالم شد.
عباســعلی کدخدایی درباره دعوت برخی گروه های
سیاسی از حجت االســام ابراهیم رئیســی ،عضو هیات
مرکزی نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری برای نامزدی
در انتخابات 96و احتمال قبول این دعوت به کاندیداتوری
گفت« :هر عضو هیات نظــارت بر انتخابات بخواهد نامزد
انتخابات ریاست جمهوری شود طبق قانون باید از مسئولیت
خود در هیات نظارت اســتعفا دهد و فرد دیگری جایگزین
او خواهد شــد ».ســخنگوی
شــورای نگهبان درمورد زمان
استعفا گفت« :قاعدتا هر زمانی
تصمیم به نامزدی در انتخابات
گرفتبایداستعفادهداماقانون
درباره زمان ان ســکوت دارد و
زمان خاصی مشــخص نشده
است» .
خبرنامه
13
تصویرنگاری
روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد .تعداد این عکس ها
انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی
بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم .مثلث در این صفحات ،هفته را با مرور
عکس ها از نو یاداوری می کند.
کنفرانس حمایت از انتفاضه در تهران
در حاشیه صحن علنی مجلس
خبرنامه
14
مثلث | شماره 348
اهدای هدایا بین رئیس مجلس سوریه و والیتی
در حاشیه استیضاح وزیر راه و شهر سازی
افتتاح فاز نخست خط دوم قطار شهری مشهد
دیدار دبیرکل سازمان ملل با ظریف
دیدار معاون نخست وزیر روسیه با معاون اول رئیس جمهور
ایران فاتح جام جهانی کشتی ازاد
مثلث | شماره 348
خبرنامه
سیل در فارس و هرمزگان
15
شبکه اجتماعی
به ما پیامک بزنید:
lدولت در اخرین ماه های عمر خود مدل مسکن
اجتماعی و حمایتی را تصویب کرد .مدل هم به این
صورت بود که مواردی که مسکن مهر فاقد متقاضی
است نامش مسکن اجتماعی شود.
lجای تعجب است هرچه به پایان سال نزدیک تر
می شــویم هم گرانی بیشتر احســاس می شود هم
بیکاری ،امــا اقایان اعــام می کنند نــرخ تورم به
6/8درصد رسیده!
lتقدیر و تشــکر از دولت به خاطر شفاف ســازی
فعالیت بانک ها و موسســه ها .خواهشمندم دولت
شفاف ســازی را در همه نهاد ها و سازمان ها اعمال
کند .این کار باید ســال ها پیش صورت می گرفت و
هنوز هم دیر نیست .این کار دولت ستودنی است.
lهیچ زمانی برخی از نمایندگان مجلس تا این حد
در مقابل سیاست ها و اقدامات دولت منفعل نبودند
به ویژه در مذاکرات برجام ،قراردادهای نفتی ،حیف
و میل در دستگاه های دولتی و...
lریزگردهای شهرهای خوزســتان به ویژه شهر
ابادان ،بســیاری از مردم را راهی بیمارســتان کرده
است .واقعا زندگی نداریم .چرا مســئوالن در مرکز
برای حل این مشــکل حرکتی نمی کنند و همه چیز
مشمول گذشت زمان شده است؟
lترامپ شخصی است پول پرست و تاجر و همه
چیز را پول و تجارت می بینه .هرکس که کمک مالی
بکنه ادم یا دولت خوبی اســت حاال رژیم بی هویت
و غاصب اسرائیل باشه یا کشــور عرب های تازه به
دوران رسیده عربستان سعودی!
خبرنامه
16
مثلث | شماره 348
lگوجه فرنگی ظرف دو ،سه روز با افزایش قیمت
پانصد تا ششصد درصدی از هزار تومان به هفت هزار
تومان رسید .قیمت برخی میوه ها هم تا بوی اسفند
به مشامشــان خورد ســیر صعودی به خود گرفت.
قیمت سیب با کیفیت بســیار پایین به باالی 4هزار
تومان رسیده اســت! متولیان امر چه می کنند و چه
پاسخی دارند؟
از ابتدای پیروزی انقالب اســامی تــا کنون چه در
زمان حیات امام راحل و هم اکنــون در زمان رهبری معظم
انقالب همواره فلسطین و شــرایط ظالمانه حاکم بر ان از
دغدغه های اصلی ایران اسالمی و همچنین جهان اسالم
بوده اســت ،این مســاله به اندازه ای مهم شمرده شده که
امام خمینی (ره) سنگ بنای حضور مردم را برای حمایت از
مظلومان فلســطین در اخرین جمعه ماه مبارک رمضان بنا
نهاد ،این قرار که دیگر در بین مردم مسلمان جهان جاودانه
شده است هر ساله با اشتیاق بیشتری نسبت به سال گذشته
برگزار می شود.
حضــور مــردم نشــان از مظلومیــت فلســطینیان،
همبســتگی مســلمانان در جهان اســام ،افزون شــدن
حس تنفر نسبت به کودک کشــی رژیم غاصب اسرائیل و
سیاســت های کثیف و خصمانه علیه مردم بی دفاع و البته
مقاوم فلسطین است.
همســو با حرکت های مردمی به بهانه های مختلف
برای اعالم انزجار از رژیم صهیونیستی ،رهبران کشورهای
اســامی نیز اظهارنظرات مختلفی را نســبت بــه انچه در
فلسطین در حال رخ دادن است ،نشان می دهند ،مهمترین
و شاخص ترین این سخنان از ســوی رهبر معظم انقالب
بیان می شــود و این ســخنان مردم ایــران و جهــان را به
راه اندازی پویش های متنوع برای حمایــت از بی دفاعان
فلسطین وادار می کند .یکی از سخنان مهم رهبری معظم
در خصوص جعلی بودن رژیم صهیونیستی در دیدار پرشور
هزاران نفــر از قشــرهای مختلف مردم در ســال 94بیان
شــد ،ایشــان در این دیدار با اشــاره به جعلی بودن دولت
صهیونیســتی فرمودند« :برخی صهیونیســت ها گفته اند
باتوجه به نتایج مذاکرات هســته ای ۲۵ ،ســال از دغدغه
ایران اسوده شده ایم اما ما به انها می گوییم شما ۲۵سال
اینده را اصوال نخواهید دیــد و به فضل الهی ،چیزی به نام
رژیم صهیونیستی در منطقه وجود نخواهد داشت».
این جملــه که «رژیم صهیونیســتی ۲۵ســال اینده
را نخواهد دیــد » به عنوان مهمتریــن و به یادماندنی ترین
جمله ایشان در سال 94از نگاه مردم انتخاب شد و کاربران
شبکه های اجتماعی هم به دنبال بیانات رهبر انقالب ،در
شــبکه های اجتماعی پویش های مردمی به راه انداخته و
هشتگ های متنوعی را در انتهای پست های خود به نمایش
می گذارند .این هشتگ ها که معموال در استانه روزجهانی
قدس و پس از ســخنان معظم له در خصوص اســرائیل و
مظلومیت فلســطین در شــبکه های اجتماعی مختلف به
ثبت می رسد حاکی از دغدغه مندی مردم برای فلسطین و
ازادی قدس که به گفته امام راحل از مسائل اصلی اسالمی
است ،خواهد بود.
شــعارهای تــازه و خالقانــه ،هشــتگ های جدید،
جمالت ماندگار ،شــعرها ی نو ،عکس نوشته های جذاب
و از همه مهمتر حضور پرشــور در راهپیمایی روز قدس که
نمادی از قرا ر ماندگاری برای همراهی و همگامی با مردمان
فلسطین است همگی نشان از اهمیت این موضوع برای
ایران به عنوان ام القرا ی جهان اســام و دیگر کشورهای
اســامی دارد .همانطور که گفته شــده در دنیای واقعی
و مجازی مردم و کاربران واکنش هــای متفاوتی به وقایع
فلســطین نشــان می دهند .انتشار هشــتگ های« ،من
عاشــق مبارزه با صهیونیست هستم»« ،اســرائیل باید از
بین برود»« ،اســرائیل 25ســال اینده را نخواهد دید»،
«فلسطین»« ،قدس»« ،اسرائیل را بر می چینیم»25« ،
ســال تا نابودی»« ،اســرائیل باید از صحنــه روزگار محو
شود»« ،فلسطین مساله اصلی جهان اسالم» و ...حاکی
از این موضوع است.
همه این هشــتگ ها هزاران هزار بار در شبکه های
اجتماعی منتشر شده و پویش های میلیونی به راه انداخته
است .سوم و چهارم اسفند ماه تهران با حضور 700میهمان
خارجی از 80کشــور مختلف میزبان ششــمین کنفرانس
بین المللی حمایت از انتفاضه فلســطین در سالن اجالس
ســران بود تا بار دیگر اتحاد کشورهای جهان اسالم برای
حمایت از مــردم مظلوم فلســطین و قدس شــریف برای
جهانیان به نمایش گذاشته شود.
ش ترامــپ رئیس جمهور
با توجه بــه اینکه چندی پی
پرحاشیه امریکا ادعای انتقال سفارت امریکا از تل اویو به
قدس شریف را داشته است این اجالس با رویکردی خاص
به این مساله ورود خواهد کرد زیرا عالوه بر مردم ،مسئوالن
نیز خواستار ورود نهادهای بین المللی و کشورهای اسالمی
برای ممانعت از این امر هستند.
توییت جدید حسام الدین اشنا
lاگر طرح تعطیالت زمســتانی مدارس تصویب
شود عالوه بر کنترل الودگی هوا ،جنوب کشور شاهد
رونق گردشگری در زمستان خواهد بود.
lدر زمانی که مردم شــریف خوزستان باید تاوان
سیاسی کاری و پرستیژ حزبی مقامات مسئول دولتی
را بدهند جای ان است که نهاد های مردمی و انقالبی
در مساله ریزگرد ها جهادگونه ورود کنند.
اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت .کاربران این شــبکه
اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه
را مشاهده کنند.
60سال مبارزه با اسرائیل
3000411711
lدر تعجبم مرکز امار نرخ تورم را چگونه محاســبه
می کند! ما که نرخ تورم را نسبت به روز قبل ان هم با
افزایش قیمت تجربه می کنیم .نمونه اش تخم مرغ!
به اینستاگرام مثلث بپیوندید
تذکر
به روحانی
طرح دوفوریتی
سکوت منتقدان
بهدنبالطرحدو فوریتینمایندگانعضوفراکسیونامید
ومدعیازادیبیانبرایدستگیریمنتقدینوسوال کنندگان
درمراسماترسمیوغیررسمیکاربرانشبکه هایاجتماعی
توفانی به پا کردند .اعتراض به این طرح عجیب و تاســف بار
که نیروی انتظامی را موظف و مجبور می سازد هر کس به هر
عنوانی در یک مراســم ســوالی مطرح کرده و انتقادی کند را
دستگیروروانهزندانسازدتابدان جاادامهیافتهاستکهحتی
خود مدعیان اصالحــات نیز برای حفظ ابــرو در روزنامه های
خود از این طرح اعالم برائت کرده و مســئولیتش را بر عهده
اصولگرایانگذاشته اند!کاربرانفضایمجازیدرواکنشبه
این طرح عجیب واکنش های زیادی داشتند .کاربران توئیتر
از جهات گوناگونی به این موضوع پرداخته و تناقض ادعای
ازادی خواهــی و ازادی بیان مدعیان اصالحــات با عملکرد
انها را به رخ کشــیده اند .در ادامه به چند نمونه از توئیت های
کاربران فضای مجازی با هشتگ های گوناگون دوفوریتی و
فراکسیونامیدمی پردازیم.یکیازکاربرانبااشارهبهاقدامات
ضرب االجلی نمایندگان مجلس و مصوبــات فوریتی انان از
برجام گرفته تا طرح دستگیری منتقدین از واژه ماشین زمان
بهرهبردهاستکهکشوررارسمابهزمانقاجاربر می گرداند!
کاربریبانامکاربری«سمبوسه»نوشت«:مجلسرسما
نقش ماشــین زمان رو داره با اون تصویب 20دقیقه ای برجام
این طرح دو فوریتی داره رســما ما رو به 200ســال قبل زمان
قاجار می بره ».کاربر دیگری نوشته بود« :یادتونه اون روز16
اذر خاتمی تهدید کرد کاری نکنید که بگم از جلسه بندازنتون
بیرون؟امروزخیلیشیکومجلسیدوفوریتقانونشتصویب
شد ».ابراهیم جاللیان نیز در صفحه توئیتر خود می نویسد:
«دستپخت جدید اصالحات در طرح دو فوریتی اقای عارف
یعنی اینکه «بستن دهان منتقدان در استانه انتخابات نه تنها
ضرورت دارد بلکه فوریت هم دارد ».این مهم مورد توجه کار
بر دیگری به نام «مهدی قاســم زاده» نیز قرار گرفته و نوشته
اســت« :طرح دو فوریتی «تامین امنیت برگزاری مراسم» از
یدولتتنهابرایایناستکهحقپرسش
سوینمایندگانحام
سوال را از مردم با ترس از حبس بگیرند!» کاربر دیگری با نام
«مرتضی رضایی» نیز نوشته است« :الیحه دوفوریت امنیت
مراسم ها از جانب فراکسیون امید صرفا حربه ای است برای
سرپوشگذاشتنبرناکارامدیدولتروحانی».
خوزستان ترند دوم جهان
میهمانی ناطق در لواسان به تعویق افتاد
کیهان در ســتون اخبــار ویژه خود نوشــت« :میهمانی شــام
ناطق نوری برای جمعــی از اصالح طلبان و اصولگرایــان به تعویق
افتاد».
خبرگزاری ایســنا از قول دفتر ناطق نوری اصل خبر منتشــره را
تکذیب کرد اما خبرگــزاری ایلنا از قول یکی از نزدیکان وی نوشــت:
«این گردهمایی مساله تازه ای نیست و هر سال اتفاق می افتد.
حجت االسالم هر سال در زمان معینی ،استانداران و فرمانداران
(دوره وزارت کشــور خود) را به ضیافت دعوت می کند .امســال این
ضیافت به دلیل کسالت اخیر حجت االسالم ناطق نوری برگزار نخواهد شد».
روزنامه ارمان نیز نوشته بود « :قرار است یک میهمانی برگزار می شود .شاید محل ان لواسان باشد یا سالنی که بیش
از 30نفر ظرفیت داشته باشد .میزبان حجت االســام ناطق نوری است .از جمله میهمانان ضیافت امشب می توان به
مصطفی میرسلیم ،اکبر ترکان ،تابش ،محمدرضا باهنر ،مرتضی حاجی ،علی جنتی ،رحمانی ،کرباسچی ،جال یی پور،
جهرمی ،نفیسی ،طاهری ،عابدینی و سایر استانداران و معاونان اقای ناطق نوری در زمان تصدی وزارت کشور اشاره کرد.
البته حسن روحانی در سال های پیش از حضور در پاستور از میهمانان و حاضران در این مراسم بود».
ارمان افزوده بود« :برنامه ای که ناطق نوری سال هاست برای نزدیکی گروه های سیاسی به بهانه دیدار استانداران
و مدیران دولت های قبل برگزار می کند ،هدفی جز وحدت و رفع گالیه هایی ندارد که اسیب ان بدون تردید به مردم وارد
ی که شیخ نور مورد
می شود ،یعنی اقدامات او حرکت در مسیر ایت الله هاشمی است .این جلســات ماهانه حتی در ایام
هجمه مخالفان اعتدال قرار داشت ،متوقف نشد .این روزها با تداوم مسیر اعتدالی بزرگانی مانند ایت الله ناطق نوری دل
حامیان ایت الله هاشمی گرم می شود ،چرا که مشاهده می کنند پرچم اعتدال به زمین نیفتاده است».
در جست وجوی هوای تازه برای خوزستان
علی نصیریان بازیگر ســینما و تلویزیون در یادداشتی در روزنامه
شــرق با تیتر «در جســت وجوی هوای تازه برای خوزستان» نوشت:
«انچه این روزها فکر من را بیش از هر موضوع دیگری مشغول کرده،
بالیی اســت که گریبان گیــر مردم عزیــز و هموطنان مظلــوم من در
استان خوزستان شده .البته غیر از ان هم از ســایر نقاط ایران پهناور،
مانند سیستان وبلوچســتان و ...خبرهایی را خوانــده ام و گزارش های
تصویری ای تماشــا کــرده ام؛ جملگــی تامل برانگیــز و در عین حال
نگران کننده .اینها همه عمیقا غمگین و ناراحتم کرده اســت .سیطره
گر دو غبار و هجوم ریزگردها که سوار بر اسمان و زمین این منطقه مهم از کشورمان شده و در واقع رگ حیات این شهرها
را نشانه گرفته ،مساله ای مهم و حیاتی است .این جمالت هر چند بدیهی به نظر می رسن د اما متاسفانه همین بدیهیات
مورد توجه قرار نگرفته اند! اما افسوس و درد ...دریغا که شخصا برای رفع این بحران تخصص کافی و الزم ندارم تا خودم
دست به کار شوم و در حد توانم بتوانم خدمتی به مملکتم کنم .تنها می توانم عاجزانه و صادقانه از اولیای امور و مسئوالن
محترم در خواست کنم برای رفع این معضل تعجیل کنید .هر چه سریع تر کاری کنید تا مردم این مناطق بتوانند به راحتی و
به دور از هرگونه سختی به «حیات» خود ادامه دهند .سخنم روی کلمه «حیات» متمرکز است؛ حیاتی که با نفس کشیدن
تنیده شده؛ چون حق طبیعی هر بنی بشری و هر موجود زنده ای ،نفس کشیدن است برای بقا».
لهجه عربی استانبول
مثلث | شماره 348
مهدی روشن دل در گزارشــی در روزنامه قانون با عنوان «لهجه
عربی استانبول» نوشت« :گستاخی های ترکیه و دارو دسته اردوغان در
قبال ایران ،تمامی ندارد .یک روز شال و کاله می کنند می ایند ایران و
از گسترش روابط سیاسی و اقتصادی حرف می زنند و عکس می اندازند
و از طرف دیگر ،تا یک مقام خارجی ضد ایرانی را می بینند به قول بهرام
قاسمی ،سخنگوی وزارت خارجه کشــورمان ،جوگیر می شوند و علیه
ایران ،موضع گیری می کنند .با اینکه همه دنیا فهمیده که ترکیه اتوبان
تروریست ها برای ورود به عراق و سوریه است ،با پر رویی تمام ،ایران
را به دخالت در امور داخلی کشورهای دیگر یا حمایت از تروریسم متهم می کند!
اردوغان ،رئیس جمهور اقتدارگرای ترکیه که چندین سال است نبض امور امنیتی از دستش خارج شده و هر دو روز
یک بار ،تروریست ها گوشه ای از مملکت نئوعثمانی را منفجر می کنند ،در وقاحت سیاسی و دیکتاتور بازی ،گوی سبقت
را از برخی کشورهای افریقایی ربوده و چنان به هوچی گری می پردازد که گویی می تواند نشانه ها و شواهد هم پیاله بودن
با داعشی ها را از دنیا پنهان کند.
یک روز ،سند نفت خریدن دار و دسته اش از داعش رو می شود ،روز دیگر ارتباط فرزندش با معاونان البغدادی و یک
روز دیگر نیز راه دادن به تروریست ها برای رفتن به سوریه و عراق .اش اقدامات اردوغان ان قدر شور شده که ماه هاست
صدای اتحادیه اروپا را در اورده و انها نیز مدام پیغام های هشدارامیز به انکارا می دهند .حتی بروکسل ،الحاق ترکیه به
اتحادیه اروپا را دست کم تا 10سال دیگر به حالت تعلیق در اورده است .با این حال ،سخنگوی وزارت خارجه ترکیه ،به
خود اجازه می دهد که علیه سیاست داخلی کشورمان حرف بزند و در امور داخلی ما دخالت کند».
خبرنامه
واکنش هــای کاربــران در شــبکه های اجتماعــی
به خصوص توییتر هشــتگ «خوزستان_تنهاست» را ترند
دوم توییتر کرد و این رتبه نشان از اهمیت این موضوع برای
کاربران این شبکه دارد.
خوزستان حدود یک ماه است که درگیر گرد و خاک
و به تبــع ان قطع اب و بــرق و تعطیلی مدارس اســت ،از
ابتدای بهمن ماه امسال شدت گرد و خاک در این استان
به اندازه ای بود کــه در برخی روزها حتــی کارمندان را نیز
خانه نشین کرد.
لغو پروازها و معطلی مســافران در فــرودگاه ،قطعی
متعدد در سیستم اب رسانی و برق رسانی ،تعطیلی پی در پی
مدارس این اســتان همه در پی پدیــده ریزگردها در اهواز
به وجود امد و موجب شد مردم دیگر استان ها به خصوص
کاربران شــبکه های اجتماعی این روزها عمده پیام های
خود را به وضعیت خوزســتان و گله مندی از شرایط موجود
اختصاص دهند.
هرچند مسئوالن در تالشند که این مشکل حل شود،
اما تکــرار این پدیــده گریبانگیر برای این اســتان جنوبی
چاره ای اساسی می طلبد.
بررسی رسانه ای هفته
17
هشدار به ترکیه
گفتارها
ایران همواره در قبال همسایه غربی خود براساس منافع مشترک
دو ملت ،سیاست نزدیکی و حسن همجواری در پیش گرفته و دارای
مبادالت اقتصادی رو به گســترش با انکارا ســت ،ولی بــا این وجود،
اظهارات غیرمنطقی برخی از مقامات ترکیه در قبال ایران و پیوستن
مجدد به محور عربی – عبری برای تحدید منافع کشورمان می تواند
ی ترکیه درپی داشته باشد.
پیامدهای غیر قابل پیش بینی شده برا
اژیر خطر برای انکارا
اتحاداردوغانبامسکووتهرانمقطعیوانتفاعیاست
احمد مرجانی نژاد
گفتارها
18
مثلث | شماره 348
1
پژوهشگر امور بین الملل
عالوه بر اظهارات اتهامی اخیر رجب طیب اردوغان،
رئیس جمهور و بینالــی ییلدیریم ،نخســت وزیر حکومت
حزب عدالت و توسعه جمهوری ترکیه علیه ایران ،سخنان
دل ازار اردوغان علیه مسئوالن کشورمان در سال ،۱۳۹۱
فراموش نشــدنی نیســت .حر ف هایی که وزیر وقت امور
خارجه ترکیــه را وادار به چنین اعترافی کرد« :اشــتباهی
بزرگ در دیپلماسی ترکیه در حال وقوع است ،ترکیه تمامی
تخم مرغ های خود در مورد ســوریه را در یک سبد گذاشته
است .سیاست های اردوغان در مورد ســوریه بسیار غلط
است ».البته حتی برخی از همرزمان و یاران سابق اردوغان
در خصوص افکار و رفتارهای وی چنین نقل می کنند که او
دچار انگیزه خودبزرگ بینی و خودشــیفتگی شدیدی شده
اســت .زیرا در مسند قدرت بودن از ســال ۲۰۰۲میالدی
تاکنون ،این اعتماد به نفس را به اردوغان داده که خود را در
نقش سالطین بزرگ ببیند و می پندارد که می تواند عظمت
امپراتوری عثمانی را احیاء نماید.
در واقــع نظریه ای کــه از «جهان ترک» پروفســور
تورگوت اوزال به «عمق استراتژیک» دکتر احمد داود اوغلو
منتهی شــد و ترکیب این دو با هم ،بــا ویژگی های اخوانی
رســوب یافته در تفکر و منش اردوغان و نیز خلق مفاهیم
جدید از نفوذ و قدرت سازی از سوی وی و حامیانش ،گویای
احســاس نیازمندی بــه ارتقا ی نقش منطقه ای سیاســت
خارجی ترکیه ،تحت زعامت اردوغان اســت .بنابراین تیم
حزب عدالت و توسعه ترکیه امیدوارند که «ترامپ» مواضع
«اوباما» در خصوص منطقه پرواز ممنوع و ایجاد جغرافیای
امن در سوریه را تغییر دهد تا همکاری واشنگتن -انکارا ،در
چارچوب پیمان ناتو ،تا حد ممکن دو طرف را وادار ســازد
که از این طریق ،وارد همکاری نظامی در ســوریه شوند.
در حالی که واشنگتن -انکارا ،از ســویی در صدد هستند با
ی با یکدیگر اقدام به پاکسازی رقه (پایتخت داعش
همکار
در ســوریه) کنند ،اما از سوی دیگر تاســیس پایگاه های
نظامی امریــکا در«افریم» و «حســکه» بــرای اموزش
«پ .ک .ک» و سایر جناح های کردی ،از مواردی است
که مورد اعتراض انکارا قرار دارد .البته امریکایی ها در صدد
هستند در پاکسازی «رقه» ،یا از ارتش ترکیه استفاده کنند،
یا اینکه حزب دموکراتیک را برای پاکسازی وارد گود نمایند.
گویا ،گفت وگوی تلفنی اخیر روسای جمهور ترکیه و امریکا
در خصوص بحث مبارزه با تروریسم و همکاری های نظامی،
مسئوالن حزب عدالت و توسعه ترکیه را به وجد اورده است.
بخشی از گفت وگوهای مذکور حول محور تحوالت الباب
صورت گرفت .همکاری های نظامی ترکیه و امریکا علیه
داعش تا حدودی بــا محوریت رقه و به ویــژه الباب ،قابل
پیش بینی بود و به نظر می رســد که طرفین طرح تقســیم
سوریه به دو منطقه شــرقی و غربی را مد نظر دارند .اگر چه
طرح و ادعای اردوغان برای ایجاد منطقه امن با چند مانع
جدی مواجه است .اول ان که ،دشــوارترین مساله برای
تحقق برنامه اردوغان ،در ارتباط بــا طرح «ترامپ» برای
حل بحران در سوریه است.
بر اساس گزارشات منتشر شده ،انچه امریکا از منطقه
امن در ســوریه در نظر دارد ،با تصورات شخص اردوغان
تفاوت های زیادی دارد .بر اســاس پیش بینی های اولیه،
حداقل یکی از مناطــق امن ایجاد شــده در مناطق تحت
کنتــرل کردهای ســوریه و نیروهای ســوریه دموکراتیک
گفتارها
اینده مناسبات پیچیده انکارا ،تهران و مسکو به کجا ختم می شود؟
داود احمدزاده
کارشناس مسائل منطقه خاورمیانه
2
ترکیه بعد از کودتای نظامی ناموفق نیروهای منتسب
به فتح الله گولن ،روحانی تبعیدی در امریکا و اشوب های
پی درپی سیاسی و امنیتی به دلیل فعالیت های نظامی گروه
پ.ک.ک در مناطق کردنشین و نیز عملیات انتحاری در
پایتخت و مراکز دولتی از سوی نیروهای افراطی مذهبی،
در ماه های اخیر با مشــکل اشــفتگی در اتخاذ استراتژی
مشــخص و چگونگی برقراری نظــم و امنیــت در داخل و
خارج روبه رو بوده است .این در حالی است ک ه ترکیه پس از
کودتای نافرجام داخلی و نیز تشدید رقابت با روسیه و ایران
بر سر ســوریه تالش کرده که با تقویت محورعربی و غربی
ضد سوریه به نوعی توان بازیگری خویش را در منطقه برای
اثرگذاری در معادالت منطقه ای افزایش دهد .با این وجود،
فتح حلب از ســوی محور مقاومت ،سیاســت های دولت
قبلی امریکا (باراک اوباما) در نزدیکی با کردها ،دشــمنان
تاریخی انکارا و ترس از شــکل گیری کانتوم های مستقل
کرد در مرزهای مشترک با این کشــور ،باالخره اردوغان را
به تجدید نظر در سیاست های تهاجمی و رویکرد همکاری
مصلحت جویانه با روسیه و ایران واداشت.
نتیجه عاجل این اقدامات فعال شدن محور مسکو و
انکارا در معادالت منطقه ای و نشست استانه 1و 2با حضور
ایران و نماینده دولت ســوریه و مخالفیــن دولت بود که به
تثبیت مکانیزم جدید گفت وگو میان بازیگران اصلی بحران
البته بدون حضور عربستان و قطر و حضور کمرنگ امریکا
به تثبیت اتش بس در سوریه انجامید.
ولی این صلح طلبی و سیاســت همکاری با روســیه و
ایران در منطقــه قبل از تثبیت قــدرت جمهوریخواهان در
کاخ سفید به رهبری دونالد ترامپ با تردیدها و نگرانی هایی
روبه رو شــده بود .به طوری که در نشســت دور دوم استانه
نماینده ترکیــه با یک روز تاخیر عمال ســاز مخالــف زد و با
بازگشت به سیاســت های قبلی ،از امال و اهداف طوالنی
مدت خود برای مدیریت بحران و نیز سوریه بدون بشار اسد
ب ترکیه
حمایت کرد .این فراز و فرودها و شــتابزدگی عجی
در تغییر مواضع نسبت به بحران سوریه و حتی منطقه نشان
داد که نــگاه اردوغان به همکاری نزدیک بــا روس ها و نیز
ایران بیشــتر تاکتیکی بوده و این کشور بار دیگر با دریافت
پالس های مثبت ا ز ترامپ مبنی بر فعال شدن امریکا و محور
عربی در سوریه برای تنظیم مجدد معادالت قدرت و کاهش
نفوذ ایران تالش کرد که اقدامات خویش را علیه ایران در
همسویی با عربستان افزایش دهد.
اولین گام بازگشــت به سیاست های مداخله گرایانه،
ســفر اردوغان بــه کشــورهای حــوزه شــورای همکاری
خلیج فارس و تاکید علنی بر همکاری راهبردی برای مقابله با
سیاست های ایران بود که تبلور عینی ان را می توان در نوع
تهاجم گسترده و همسو با اســرائیل و عربستان علیه ایران
مشاهده کرد .به طوری که چاوش اوغلو همانند عادل الجبیر
وزیر امور خارجه عربســتان و نیز لیبرمن (وزیر امورخارجه
اسرائیل) ضمن حمله به سیاســت های ایران در منطقه به
ویژه در سوریه و عراق ،کشورمان را به حمایت از فرقه گرایی
و تشدید منازعات دینی و مذهبی متهم ساخت.
از دیگر سو ،اردوغان با احساس امنیت نسبی داخلی
پس از دستگیری و ســرکوب گســترده مخالفین خود ،بار
دیگر شــرایط را برای تداوم عملیات موسوم به سپر فرات و
نیز حمایت گسترده از نیروهای ارتش ازاد برای فتح الباب و
حتی تمایل زیاد برای مشارکت در ازادی رقه پایتخت داعش
در سوریه مهیا دید.
مثلث | شماره 348
گفتارها
است .این مســاله در نوع خود می تواند مانعی بزرگ برای
اجرای طرح اردوغان باشد .اکنون سوال اینجاست که به
راستی ایا امریکا حاضر به قربانی کردن کردها برای منافع
انکارا خواهد شد؟ بدون تردید ،مســاله کردهای سوریه و
حمایت واشنگتن از انها ،بر پیچیدگی اجرایی شدن اهداف
اردوغان برای ایجاد منطقه امن در شــمال سوریه افزوده
اســت .عالوه بر این موانع ،باید بــه مخالفت های جبهه
حکومت مرکزی سوریه و حامیان ان یعنی ایران و روسیه،
اشاره کرد .واقعیت ان است که ایجاد منطقه امن در شمال
سوریه توسط اردوغان به نوعی نقض قواعد بین المللی و
حاکمیت حکومت مرکزی سوریه است.
در واقع ،ترکیه اردوغان ،جنگ در جبهه حلب را باخت
و شکست خورده است .این شکســت ،ترکیه را در صحنه
ســوریه دچار انفعال کــرد .بنابراین تمرکــز ترکیه با هدف
ایجاد توازن جدید در معادالت منطقه ای و بین المللی برای
انکه بتواند در مذاکرات اینده جایگاهی مستحکم و نقش
پررنگ تری داشته باشــد ،متوجه الباب شده است .دلیل
دیگر تمرکز فعلی ترکیه بر شــهر الباب این است که انکارا
به دنبال ایجاد منطقه پرواز ممنوع و امن در شــمال سوریه
برای برگرداندن مهاجرین و پناهجویان ســوری است که
در خاک ترکیه اسکان داده شده اند و این وضعیت تاکنون
هزینه زیادی برای ترکیه دربرداشــته است .بنابراین ترکیه
به دنبال ساماندهی تروریست ها با حمایت ناتو و امریکا در
پوشش منطقه امن است .در واقع مشخص است که هدف
و استراتژی نهایی اردوغان سرنگونی دولت فعلی سوریه و
شخص بشار اسد است؛ هرچند قبال وی این هدف را صریح
اعالم می کرد ،اما در حال حاضر به دلیل اینکه احســاس
می کند این هدف برای ترکیه هزینه بردار خواهد بود و ممکن
است اجماع جهانی در این مورد وجود نداشته باشد ،بنابراین
هدف سرنگونی بشار اسد را تحت عناوین دیگری از جمله
ایجاد منطقه پرواز ممنوع پیگیری می کند.
اردوغان در عــراق نیز همیــن روش را با اشــغال «
بعشیقه» در پیش گرفت و مناطقی را اشغال کرد .بنابراین
انکارا در پــی راه حل حقیقی و گفت وگو میــان معارضین و
دولت سوریه نیست ،بلکه این تغییر تاکتیکی موقت برای
پیگیری هدف بلند مدت در راســتای ســرنگونی بشار اسد
اســت .اردوغان که از ســویی پس از چند ســال هزینه در
سوریه ،شاهد شکست سیاست هایش در مقابله با بشار اسد
و موفقیت ایران در منطقه است ،به بهانه همکاری با تهران
و مســکو در خصوص اتش بس ســوریه ،از فرصت هایی
که می توانســت بر قدرت مانور ترکیه اضافه کند ،استقبال
کرد .اما ،از سویی اردوغان با رویکرد منفعت گرایانه خود در
نزدیکی به تهران و مسکو ،زمینه بی اعتمادی منطقه ای و
حتی جهانی را به خود جلب کرد؛ چنانچه کشورهای مختلف
و حتی امریکا ،اطمینان زیادی بــه او ندارند و در اینده این
بی ثباتی در تصمیم گیری ها ،زیان های بزرگی را برای منافع
ملی ترکیه در عرصه سیاست خارجی در پی خواهد داشت.
نزدیک شدن انکارا به محور تهران – مسکو طی سال
گذشــته ،نزد برخی تحلیلگران این شائبه را مطرح کرد که
ترکیه اتحادی استراتژیک با روسیه ایجاد کرده و به تدریج
جایگزین نقش تهران برای مسکو خواهد شد .اما طی چند
روز گذشته ،اظهارات نا میمون اردوغان و بینالی ییلدیریم،
اغاز دور جدید از ســفر اردوغان به کشــورهای عرب حوزه
خلیج فارس ،رویکرد ترکیه در ارتباط با دولت جدید امریک ا
و ...فریب کارانه بــودن نزدیکی انکارا به مســکو را عیان
ساخت .باتوجه به روند اظهارات اردوغان و چرخش دائمی
سیاست خارجی ترکیه ،می توان این فرضیه را مطرح ساخت
ی
که اتحاد اردوغان با مسکو و حتی تهران ،مقطعی و انتفاع
و بیش از هر موضوعی ،به منظور اعمال فشــار بر غرب و
امریک ا صورت گرفت تا در اینده به مطالبات انکارا اهمیت و
توجه بیشتری ابراز شود.
رویای خام اردوغان
19
گفتارها
20
مثلث | شماره 348
گفتارها
این در حالی اســت که چالش قبلی با امریکا بر ســر
ن ترامپ تا حدودی فروکش کرده
کردها با به قدرت رســید
و دولت جدید امریکا تمایل چندانــی برای حمایت مادی و
معنوی از کردهای سوریه با هدف رویارویی با داعش از خود
نشان نمی دهد.
همچنین پیش تر نیروهای دموکراتیک کرد ســوریه
با پشتیبانی هوایی لجستیکی امریکا با پیشرفت در شمال
در حال نزدیکی و تصرف رقه بودند که این مساله موجبات
رنجش دولت ترکیه را فراهم اورده و یکی از دالیل همکاری
با جبهه روسیه در منطقه به شمار می رفت؛ ولی شرایط جدید
م ترامپ برای نقش افرینی بیشتر در بحران
منطقه و تصمی
ســوریه به قصد ایجاد مناطق ممنوع پرواز خوشایند دولت
اردوغان است و این پیوند جدید با توجه به نتیجه غیر قابل
ملموس نشست استانه به نوعی پایانی بر ماه عسل انکارا و
مسکو هم تعبیر شده است.
بازی پیچید ه ترک ها در سوریه و عراق و چرخش های
انی در سیاست خارجی این کشور نسبت به بحران فراروی
منطقه ،شاید روس ها و نیز ایران را به تامل مجدد واداشته
اســت .در هر صورت روس ها نیز با معادلــه چند مجهولی
در مواجهــه با سیاســت های جدید ترکیه و امریــکا روبه رو
شده اند .چرا که دولت جدید امریکا در سیاست های اعالنی
بر نزدیکی با روسیه و همکاری بیشتر دو قدرت جهانی برای
مبارزه مشــترک ب ا تروریســم بارها تاکید کــرده بود .گمان
می رفت که شرایط برای نوسازی روابط دو قدرت و کاهش
تنش های روزافزون در منطقه فراهم شــود؛ ولی مشــکل
از انجا ناشی می شــود که حفظ روابط نزدیک و همکاری با
حوزه های استراتژیک با ایران بر سر پرونده سوریه و عراق
و بازســازی روابط با امریکا و ترکیه برای روس ها دشــوارتر
به نظر می رسید .از دیگر ســو ترامپ علنا با اتخاذ سیاست
ی علیه ایران در منطقه و تشدید تحریم ها مسیر برای
تهاجم
کاهش تنش ها را بسته اســت .حتی وی تالش کرده که با
ایجاد شکاف میان ایران و روســیه شرایط جدیدی را برای
بازیافت قدرت ترکیه به عنوان متحد نزدیک غرب و همسو
با اهداف عربســتان فراهم کند .اردوغان نیز سرمســت از
شرایط جدید منطقه بار دیگر بر لزوم تغییر ساختار سیاسی
ســوریه و حتی درگیری با نیروهای دولتی وفادار به بشــار
اسد در الباب پافشــاری می کرد که البته با میانجی گری و
هشــدار روس ها موضوع منتفی شــد .به نظر می رسد که
اشفتگی در تصمیم نســبت به تحوالت سیاسی و میدانی
ی ترکیه همچنان
سوریه در دستگاه حاکم بر سیاست خارج
وجود دارد و حزب عدالت و توسعه َ( )AKPدر مورد اهمیت
و جایگاه ترکیه در منطقه دچار توهم و نوستالژی بازگشت به
سیاست هاینوعثمانی گراییقبلازکودتاقرارگرفتهاست.
انچه مهم است اینکه به رغم به کارگیری توانمندی نظامی
ی ترکیه در ســوریه و حتی عراق ،دولت اردوغان با
و سیاس
تحمل هزینه های فراوان مالی نتوانسته به اهداف خویش
دست یابد.
از یک سو نیروهای دموکراتیک کرد با پیشدستی،
ی را برای ورود به رقه مرکز
تالش های منسجم
داعش نشان دادند و از دیگر سو ترکیه
در عملیات سپر فرات با بی نظمی و
بی تحرکی نیروهای وابســته به
خود در قالب نیروهای ارتش
ازاد و مخالفین بشــار اســد
مواجه اســت .همچنین
در صحنه میدانی سوریه
هم ترکیه به رغم حجم
ســنگین نظامــی
لجســتیکی
و
نتوانستهموقعیت
جعر ا فیا یــی
برتری را برای خود تثبیت کند.
در هر صــورت نقش پررنــگ روس هــا در معادالت
منطقه ای و بازیگری در عرصه ســوریه امر مبرهنی به نظر
می رسد .روس ها پیشــران هایی بس بزرگ در اختیار دارند
و می توانند در صورت خلف وعد ه ترکیه نســبت به تعهدات
ت انکارا را با مانع جدی روبه رو سازند.
فیمابین اخیر سیاســ
به طوریکه در شرایط ســخت اقتصاد اروپایی و استراتژی
ریاضت اقتصادی ترامپ ،اردوغان برای تحرک بخشــی
به صنعت تورریسم و کشــاورزی به بازار بزرگ روسیه چشم
دوخته است .همچنین به رغم برخی اختالفات میان تهران
و مسکو در مسائل منطقه ای ،روابط دو کشور در حوزه سوریه
و عراق راهبردی اســت و پوتین نشان داده که نمی خواهد
در بازی بزرگ با غرب ،کارت بــزرگ خویش یعنی تهران را
از دســت بدهد .ترامپ نیز همزمان تالش می کند با ایجاد
شــکاف میان دو متحد نزدیک و با ایجاد ائتالف بزرگ در
منطقه میان محور ترکی – عربی و عبری فضا را برای دخالت
بیشتر امریکا با هزینه کشورهای منطقه فراهم سازد.
در چنین شرایط دشواری روســیه و ایران چاره ای جز
اتحاد بیشــتر با هم ندارند .از دیگر ســو ایران نیز به عنوان
یکیازبازیگرانمهمعرصهمنطقه ایدرقبالسیاست های
ض ترکیــه و تالش بــرای برهــم زدن تــوازن قوا،
متناقــ
کارت های خاص خود را دارد.
گرچه ایران همــواره در قبــال همســایه غربی خود
براساس منافع مشترک دو ملت ،سیاست نزدیکی و حسن
همجــواری در پیش گرفتــه و دارای مبــادالت اقتصادی
رو به گســترش با انکارا ســت ،ولی با این وجود ،اظهارات
ت ترکیه در قبال ایران و پیوستن
غیرمنطقی برخی از مقاما
مجدد به محور عربی – عبری برای تحدید منافع کشورمان
می تواند پیامدهای غیر قابل پیش بینی شــده برای ترکیه
درپی داشته باشد.
یکی از حوزه های ارزشــمند که همچنــان می تواند
از اهمیت اســتراتژیک برای ایران برخوردار باشد ،میدان
سوریه است و ایران به دلیل طرفداری از محور مقاومت در
شکل هندسه قدرت در اینده خاورمیانه نمی تواند نسبت به
تحوالت سیاسی و نظامی سوریه بی تفاوت باشد؛ موضوعی
که روس ها هم بــه خوبی بــه ان واقف ند .ایــران در قبال
فشارهای همه جانبه غرب با همدستی ترکیه و عربستان که
با هدف تســلیم و تضعیف ان صورت می گیرد ،نشان داده
که از اهداف و امال خویش عقب نشینی نمی کند .بنابراین
تالش های اخیر ترکیه و همســویی بیشــتر با عربستان و
اسرائیل در پرونده ســوریه نمی تواند مسیر
مطمئنــی را بــرای تحقــق
رویاهای خــام اردوغان در
منطق ه ترسیم نماید.
زیر سایه ترامپ!
در کنفرانس امنیتی مونیخ
چه گذشت؟
سیدمجتبی جالل زاده
کارشناس بین الملل
همایــش امنیتــی مونیــخ (Munich Security
)Conference (MSC)کنفرانســی است در دست بخش
خصوصی که در زمینه سیاست های امنیت جهانی فعالیت
ل در ماه فوریه در هتل بایریشر
می کند .این همایش هرسا
هوف در مونیخ المان برگزار می شــود .در کنفرانس مونیخ
تصمیمی گرفته نمی شود و صرفا ویژه اظهارنظر ،رایزنی و
دیدارهای سیاسی است .در این کنفرانس هر سال به طور
ویژهبهیکموضوعمهمامنیتبین المللیپرداختهمی شود.
کنفرانس مونیخ به یکی از مجامع بین المللی مهم در عرصه
امنیت جهانی تبدیل شده است و به دلیل تشابه کمی و کیفی
و بازتاب های ان با مجمع جهانی اقتصاد ،به داوس امنیتی
نیز شهرت دارد.
نگاه ها این بار بیش از پیش متوجه مونیخ است .هم
نگاه مفسران و رسانه ها و هم نگاه سیاستمداران و دولت ها.
علــت ان تغییر در معادالت قدرت و شــروع رونــد جدید در
گفتارها
و ژئوپلیتیک خود بهره جســته اند.هژمونی نظامی لیبرال
نه تنهــا از طریــق مداخله گــری نظامی بلکــه از طریق
کمپانی های تسلیحاتی و کارتل های نظامی اعمال شده
است ،که طی ان تریلیون ها دالر اسلحه جهت چرخش
اقتصادی نظــم لیبــرال و هم چنین با هدف رســیدن به
اهداف سیاســی مندرج در نظام ســلطه به کشــورهای
گوناگون فروخته شد.
نهادگرایی لیبرال نیز یکــی از اصلی ترین محورها و
مولفه های کنش گری لیبرال ها برای تامین ،تعمیم و ارتقای
نظم لیبرالی محسوب می شود .این نهادگرایی نیز امروزه با
ی ترامپ در مورد سازمان های امنیتی موجد
تشکیکات اقا
م مانند ســازمان اتالنتیک شــمالی یا ناتو با بحران
این نظ
روبه روســت که نهادهای بین المللــی و اتحادیه هایی که
امریکا عضوی از انها بوده را زیر سوال برده است .قطعا این
امر یک تغییر و تحول جدی و مهم در سیاست های امریکا
در روابط بین الملل حاضر است .مشــکل اصلی و بنیادین
نظم لیبرال این اســت که انســان مدار و اخالقی نیســت،
صلح و امنیت را برای همه انســانیت بــه ارمغان نمی اورد و
نگاه عدالت محور ندارد .اساس ان سوداگری سرمایه دارانه
است ،برای ان امنیت انســانی مطرح نیست ،بلکه امنیت
سرمایه داران اصل است .کنفرانس امنیتی مونیخ با ابتکار
کشــورهای اتحادیه اروپا تالشی اســت برای نگهداشتن
این نظم لیبرالی که خصوصا پس از پایان جنگ سرد در دنیا
مطرح شده است.
اما متاســفانه ایــن پیکره بیمار اســت .تــا این نظم
سوداگرانه فقط به شکل انحصاری به نفع کشورهای پول دار
صنعتی در راستای تامین هژمونی اقتصادی و امنیتی عمل
ی که منافع کل بشریت به شکل یک دیدگاه
می کند و تا زمان
انسانیجهان شمولعملنکندوعدالتوبرابریفرصت هاو
حقوق بشر را برایهمه نخواهد ،امیدی برای بهبود وضعیت
امنیتی دنی ا متصور نیست.
ترامپ و سایه سنگین نگرانی ها
سیاست بین الملل است که از سوی کاخ سفید تحت الشعاع
قرار گرفته اســت .بازبینی امنیت و سیاســت بین الملل در
ت ترامپ این بار مهم ترین موضوع امنیتی ترین
ســایه دول
کنفرانس جهان است.
ف نظام بین المللی
ضع
سوریه
کنفرانس مونیخ در حالی برگزار شد که در حال حاضر
هیچ اجماعی برای حل و فصل شش سال جنگ در سوریه
که بدون شک مهم ترین معضل امنیتی حال حاضر در دنیا
است ،شکل نگرفته است .پس از ازادسازی حلب به دست
نیروهای دولتی ســوریه ،روند سیاســی جدیدی برای حل
این مناقشه در حال پیگیری است که برخی اظهارنظرهای
رئیس جمهوری جدید امریکا ،اما و اگرها را برای فرجام یابی
این فرایند سیاســی افزون کرده اســت .به طور مشخص
ی ترامپ درباره طرح ایجاد منطقه امن در خاک
صحبت ها
سوریه ،اعالن جنگ به یک کشــور مستقل عضو سازمان
ملل محسوب می شود چرا که نقض حاکمیت سوریه است
و ممکن است در روندهای سیاسی حل بحران اختالل به
وجود اورد.
فرجام
انتظار می رود کنفرانس هایی از این دست محلی برای
تضارب ارا و تصمیم سازی های کالن برای حل بحران ها
و معضالت بین المللی باشد اما متاسفانه تا به حال ،در این
نشســت ها گام مثبتی در رفع مهم ترین موضوعات امنیتی
برداشته نشده است.
در کنار اهداف و راهبردهای متفاوت واحدهای نظام
بین الملل به ویژه قدرت های بزرگ و منطقه ای ،مهم ترین
دالیل موثــر نبودن ایــن کنفرانس هــا را باید در نــوع نگاه
متفاوت و مناسبات قدرت های بزرگ با یکدیگر و همچنین
نبود تعاریف یکســان و بعضــا متضاد انهــا از مفاهیمی در
امنیت جســت وجو کرد .به عنوان مثــال تعریف واحدی از
معضل تروریسم در دنیا وجود ندارد و این مساله به رویکرد
دوگانه قدرت های بزرگ و تفاوت در سیاست های اعمالی
و اعمالی بازمی گردد .طنز تلخ اینجا اســت ؛ در فضایی که
نسبتبهاقداماترژیم صهیونیستیکهازاساسوجودشبر
مبنای اشغالگری بنا شده است اعتراضی صورت نمی گیرد،
کشوری مانند ایران که در صدر مبارزه با تروریسم در منطقه
قرار دارد ،به حمایت از تروریســت متهم می شــود .همین
دوگانگی های رفتاری و ادرس غلــط دادن در روند مبارزه با
چالش های مهــم امنیتی روز باعث ناکارامدی و به دســت
نیامــدن نتیجه ملموســی در پایان کنفرانس هایــی از این
دست است.
مثلث | شماره 348
کنفرانس مونیخ در حالی برگزار شد که در
حال حاضر هیچ اجماعی برای حل و فصل شش
سال جنگ در سوریه که بدون شک مهم ترین
معضل امنیتی حال حاضر در دنیا است ،شکل
نگرفته است .پس از ازادسازی حلب به دست
نیروهای دولتی سوریه ،روند سیاسی جدیدی
برای حل این مناقشه در حال پیگیری است که
برخــی اظهارنظرهای رئیس جمهــوری جدید
امریکا ،امــا و اگرهــا را بــرای فرجام یابی این
فرایند سیاسی افزون کرده است
ایران
مناقشه هسته ای ایران ســال ها یکی از چالش های
بزرگ امنیتی جهان بود و از این رو یکی از محورهای تقریبا
ثابت کنفرانس امنیتی مونیخ؛ چند سال پیش در سال۲۰۱۰
در همین کنفرانس امنیتی بود که صدراعظم المان ،انگال
مرکل و رئیس جمهور فرانسه ،نیکال ســارکوزی ایران را به
تشــدید تحریم ها تهدید کردند .حال ام ا از اجرایی شــدن
توافق هسته ای بیش از یک سال می گذرد .توافقی که رفع
تدریجی تحریم ها را به دنبال داشته است.
این بــار در کنفرانس امنیتی مونیخ موضوع مناقشــه
هسته ای ایر ان جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص نخواهد
داد .موضوعی که در ســخنرانی ها و نشست های رسمی و
حاشــیه ای این کنفرانس مطرح خواهد شد ،رویکرد دولت
جدید امریکا نسبت به توافق هسته ای خواهد بود .توافقی
خو
ک ه ترامپ دو روز پیش از برگزاری کنفرانس امنیتی مونی
در دیدار با نخست وزیر اسرائیل ،بنیامین نتانیاهو ،مجددا
ان را بد توصیف کرد.
گفتارها
می توان گفــت کنفرانس امنیتی مونیــخ بزرگ ترین
هم اندیشــی جهان امروز در زمینه امنیت بین الملل است.
نظم لیبرال ،نظم
ی اســت که ابتدائا پــس از جنگ جهانی
دوم در قالب جنگ ســرد در عرصه روابط بین الملل توسط
کشــورهای غربی پیروز در این جنگ طراحی شــد و در ان
ت به حساب می امد.
زمان اصلی ترین دشمن ان ،کمونیس
اساس این نظم جنبه امنیتی داشت و هدف ان ایجاد
نظام سلطه یا هژمونی از طریق انحصار اتمی کلوپ غرب
به رهبــری ایــاالت متحده امریکا بــود .امریکایــی که در
خالل جنگ جهانی دوم ،به وســیله بمب اتــم ،یک مانور
زهر چشم گیرانه در هیروشیما و ناکازاکی در زمینه تسلیحاتی
انجام داد که جان هزاران انســان بی گنــاه و غیرنظامی را
گرفت .ســال های نکبت و رنج و درد را به مردم ژاپن هدیه
کرد و تا امروز ،واشــنگتن حتی حاضر به یک عذرخواهی
هم نشده است.
نظامی گری مســتقیم در برهه ای که اوج ان جنگ
ویتنام محســوب می شــد ،در قالب جنگ ســرد ،توسط
لیبرال هــای قدرت محــور غرب اعمال شــد ،اما پس از
شکست نظامی دولت امریکا در هانوی ،عمدتا در درون
پارادیم جنگ ســرد و پــس از ان تا امــروز ،لیبرال های
نظم غربی از سیســتم جنگ هــای نیابتی بــرای اعمال
ســلطه خود و به منظور دســتیابی به اهداف استراتژیک
کنفرانسامنیتیمونیخدرسالجاریزیرسایهسنگین
نگرانی ها از حضور «دونال د ترامپ» در کاخ ســفید ،برگزار
شد .رویکرد دولت دونال د ترامپ به مسائل سیاسی و امنیتی
بیش از انکه از ابهامات و نگرانی هــا بکاهد ،موجب ایجاد
پرسش ها وتردیدهاشدهاست.رئیس جمهوریجدیدامریکا
با مواضع مبهم و گاه عجیب خود بیشتر کشورها در دنیا را با
ی و اعمالی وی مواجه
سردرگمی درباره سیاست های اعالم
ساختهاست.درحالحاضربیشترکشورهایاروپایینگران
از نوع نگاه رئیس جمهوری جدید امریکا به مسائل امنیتی
و همکاری با سازمان های امنیتی هســتند که در راس انها
«ناتو» قرار دارد.
در حالی کــه پیش ت ر ترامپ در ســخنانی با اشــاره ب ه
کارکردهای سازمان ناتو ،ان را نهادی منسوخ خوانده بود،
«مایکپنس»معاونرئیس جمهوریامریکا،اظهار داشت
که واشــنگتن به شــدت از این همکاری نظامی با شرکای
اروپایی حمایت می کند .با این حال ،برخی شواهد و مواضع
ترامپ ،نشان از بی توجهی او نسبت به نهادها و رژیم های
بین المللی دارد که این مســاله نگرانی از یک جانبه گرایی
دولت جدید امریکا را دوچندان کرده است.
21
گفتارها
سیاستگزینشی
ایا نظر اروپا درباره مهاجران تغییر کرده است؟
مجید محمدزاده
روزنامه نگار
گفتارها
22
مثلث | شماره 348
جنگ افروزی غرب در خاورمیانه باعث سردرگمی و
اوارگی هزاران مهاجر شده اســت .غرب با به راه انداختن
جنگ های نیابتی در کشورهای خاورمیانه و به خصوص در
سوریه و یمن باعث شــده هزاران مهاجر به طور ناخواسته
مجبور به ترک خانه و کاشانه خود شوند .غرب به سرکردگی
امریکا با بــه راه انداختن گروه تروریســتی داعش و دیگر
گروه های تروریســتی و حمایت همه جانبه تســلیحاتی و
مالی از این گروه ها در کشــورهای اســامی ،جان ،مال
و امنیت شهروندان تعدادی از کشــورهای اسالمی را در
معرض خطرات جدی قرار داده و زیر بنای ساختار خدمات
اجتماعی در این کشــورها را کامال نابوده کرده اســت .بر
همین اساس موجی از مهاجرت در دنیا به راه افتاده است،
اوارگان و مهاجرینی که از جنگ های خاورمیانه می خواهند
فرار کنند ،به ســمت اروپا ســرازیر می شــوند .کشورهای
اروپایی مقصد اکثر این پناهندگان جنگی است اما در این
بین سیاســت ها و رفتارهای متفاوتی توســط کشورهای
اروپایی در قبال این مهاجران اتخاذ می شود.
اروپــا طی ســال های اخیر ،بــا بزرگ تریــن بحران
مهاجرت مواجه شده است .طرح های مختلف کشورهای
اروپایــی تاکنــون چندان چاره ســاز نبــوده و از ســویی،
بحران های مختلف در کشــورهای خاورمیانه زمینه ســاز
هجوم بســیاری افراد به کشــورهای اروپایی برای یافتن
سرپناهی امن است.
بحــران فزاینــده پناهجویــان خارجــی ،همچنان
دغدغه بزرگ کشورهای اروپایی اســت .کمیسیون اروپا
در جدیدترین گزارشــی که منتشــر کرده وضعیت کنونی
را وخیم تریــن بحران مهاجــرت به اروپــا از هنگام جنگ
دوم جهانی تا به امروز دانســته اســت .این کمیسیون در
جلســه اخیر وزرای کشور خود مقرر داشــت تا به کشوری
که بیشترین دشواری را در پذیرش سیل مهاجران خارجی
دارد (یونان) ،کمک های مالی ویژه ای را اختصاص دهد.
سیاســت اتحادیــه اروپایی درخصــوص مهاجران
خارجی ،همواره مورد انتقاد ســازمان های حقوق بشــری
بوده است .اخیرا نیز این سیاســت ها و تضییقات زیادی
که بر سر راه رسیدن مهاجران به مرزهای اروپایی اعمال
می شود ،شدیدا مورد انتقاد قرار گرفته است .اژانس امور
پناهندگان ســازمان ملل ،اخیرا طی گزارشی هشدار داد
که برخی کشــورهای اتحادیه اروپا ،مانع ورود پناهندگان
به ویژه مردمی که از جنگ ســوریه و عراق فرار کرده اند به
مرزهای این کشورها می شوند .سخنگوی کمیسیون عالی
امور پناهندگان ســازمان ملل چندی پیش در گفت وگو با
خبرنگاران در ژنو تشــریح کرد که این نهاد به طور جدی از
کشورهای عضو اتحادیه اروپا که مانع دسترسی پناهندگان
به خاک این کشورها می شوند می خواهد که هرچه فوری
اقدامات خود را متوقف کنند .وی در این باره گفت« :عدم
اجازه ورود به این افراد و بازگرداندن انها ،موجب افزایش
خطر مــرگ برای انهــا و ایجاد صدمات جســمی و روحی
خواهد شد».
بنا بر گفته مســئول امور مهاجران کمیســیون اروپا
«بخش مهاجرت کمیســیون اروپا ،اخیــرا برنامه کمک
٤٧٤میلیون یورویی جهت پشتیبانی از اقدامات یونان را
تصویب کرده اســت .مدیریت و هزینه کردن این بودجه
به عهــده دولت یونان اســت و به محض اینکــه مقدمات
کار انجام شود ،نخســتین بخش از این کمک شامل سی
میلیون یورو ،به دولت یونان پرداخت خواهد شد».
بنا بر امار تهیه شــده ،در پنج ماه اول ســال گذشته
میالدی ،در حدود ٤٨هزار مهاجــر غیرقانونی ،از طریق
یونان به خاک اروپا قدم گذاشته اند .در حالی که این رقم
برای دوره مشــابه در 2015گذشــته فقط ٦٥٠٠نفر بوده
است .افزایش رقم مهاجران ،مشــکالت زیادی را برای
کشــورهای اروپایی به وجــود اورده ،تا جایــی که چندی
پیش کمیسیون اروپا خواستار سهمیه بندی و تقسیم این
پناهندگان به تمامی ٢٨کشور عضو اتحادیه اروپایی شده،
که البته با مخالفت برخی از اعضا نیز مواجه شــده است.
انگلیس و فرانســه مواضع مشــترکی را در قبال مهاجرت
غیرقانونی دارند« .ترزا ِمی» ،نخست وزیر بریتانیا ،چندی
پیش در لندن میزبان «برنار کازنوو»ی فرانسوی بود .با وی
درباره کاستن موج مهاجرت به سمت کشورهای اتحادیه
اروپا و به ویژه کنترل بیشتر بر تردد مهاجران به سوی بریتانیا
از طریق تونل مانش گفت وگو کرده است.
این در حالی اســت کــه در المان دیدگاه هــا در این
خصوص متفاوت است .از سوی دیگر ،وزیر امور خارجه
المان موانع قانونی برای جلوگیــری از مهاجرت را چندان
کارســاز نمی داند .در المان برخی موسسات درصدد ارائه
اموزش های الزم برای برخی از مهاجران هســتند؛ برای
نمونه ،پروژه «اریــوو برلن» در یــک کارگاه اموزش فنی ـ
حرفه ای ،رویکرد دیگری نسبت به مهاجرت در پیش گرفته
است .این پروژه ابتکاری است از سوی نهادهای شهری و
اتاق مشاغل برلین که با هدف اموزش حرفه و دادن فرصت
به مهاجران برای یافتن شغل پایه ریزی شده است .انتون
شوئینومان ،مسئول این پروژه ،می گوید نیروی کار ماهر
در المان کم است و این کمبود ،به دلیل پیر شدن جمعیت
در اینده بیشتر احساس خواهد شــد .طراحان پروژه اریوو
برلن بر این باورند که امــوزش مهاجران ،راه حلی دوجانبه
است ،هم به نفع شهر است که جمیعتش در حال پیر شدن
ِ
مهاجران با انگیزه که می خواهند
اســت و هم مفید برای
در المان بمانند.
سیاســت های متفاوت کشــورهای اروپایی در برابر
نوع برخورد با مهاجران خارجی ،یکی از ضعف های عمده
این اتحادیه در اتخاذ یک سیاســت مشــترک اروپایی در
این رابطه اســت .برخی کشــورها که از نیــروی تولیدی
بسیار باالیی برخوردارند مانند المان ،یا نیازمند افرادی که
کارهای پست را در جامعه عهده دارند و یا نیازمند کارگران
فنی هســتند ،با قضیه مهاجرت رفتار بهتری دارند و سعی
می کنند از بین مهاجــران خارجی ،افــرادی را انتخاب و
نیازمندی های خود را از ان طریق حل کنند .برخی کشورها
مانند فرانســه و انگلیس ،اساســا دیدگاه دیگــری در این
رابطه دارند و با اعمال محدودیت های زیاد ،مایلند بگویند
کشورشــان جایی امن بــرای مهاجران خارجی نیســت و
خارجیان نباید فکر کنند می توانند سرپناهی برای خود در
این کشورها بیابند.
مهاجران همواره بخش مهمی از تاریخ اروپا به شمار
امده انــد و از دهــه ١٩٩٠تاکنون ،شــمار مهاجرانی که
به اروپا روی اورده اند افزایش بســیاری داشــته اســت و
مهاجران در واقع بخشــی از اصول فرهنگی ،اقتصادی
و اجتماعی اتحادیه اروپا محســوب می شوند .اتحادیه
اروپایی اساســا با پذیــرش مهاجرانی موافق اســت که
چند ویژگی عمده داشــته باشــند :یا ثروتمندانی باشــند
که بتوانند با سرمایه خود در ان کشــورها سرمایه گذاری
کنند و موجب رشد اقتصادی شوند ،یا افراد تحصیلکرده
سطح باال و متخصصان شناخته شده ای باشند که بتوانند
منافع زیــادی در جامعه انهــا به وجود اورنــد .در واقع،
سیاست پذیرش پناهندگان و مهاجران از سوی اتحادیه
اروپایی ،سیاســتی گزینشی است و بیشــتر از هر چیزی
منافع کشورهای اروپایی را لحاظ می کند و این امر مغایر
با کنوانسیون ١٩٥١ژنو در مورد پناهندگان و سازمان های
ذی ربط است.
گفتارها
محبوبیت حزب سوسیال دموکرات در المان افزایش یافته است
فرهاد زهتاب
روزنامه نگار
پایان مرکل؟
مثلث | شماره 348
هــم اکنــون محبوبیت حزب سوســیال
دموکرات نسبت به اتحاد احزاب مسیحی (دو
حزب دموکرات مسیحی و سوسیال مسیحی)
بیشتر شده است .مطابق نظرسنجی صورت
گرفته از سوی موسسه امنید میزان محبوبیت
سوســیال دموکرات ها یــک درصــد افزایش
داشته و به 33درصد رسیده است
گفتارها
طی روزهای اخیر ،شاهد شکل گیری رقابت سیاسی
جدی و سختی میان احزاب و گروه های سیاسی در المان
هســتیم .اگرچه هنوز حدود هفت ماه تا برگزاری انتخابات
سراســری المان زمــان باقی مانده اســت ،امــا دو حزب
سوسیال دموکرات و دموکرات مسیحی (که اتفاقا در دولت
ائتالفی حضور دارند) ،از اکنــون گام های محکمی برای
رقابت با یکدیگر برداشــته اند .در این میــان ،صدر اعظم
المان روزهای خوبی را ســپری نمی کند! مشــاهده نتایج
تازه ترین نظرسنجی های صورت گرفته در المان ،منجر به
نارضایتی شدید مرکل شده است .حزب سوسیال دموکرات
که هم اکنون در کابینه مرکل به عنوان حزب ائتالفی حضور
دارد ،برای تســخیر کامــل دولت در انتخابــات اینده خیز
برداشته اســت .فراتر از ان ،مارتین شولتز به عنوان نامزد
حزب سوسیال دموکرات برای پست صدر اعظمی المان،
با انگیزه تر از هر زمان دیگری وارد میدان شده است .شولتز
به عنوان رئیس سابق پارلمان اروپا ،در صدد است به حضور
15ساله مرکل در مسند صدارت اعظمی المان پایان دهد.
از زمان صدر اعظمی گرهارد شــرودر تاکنون ،سوســیال
دموکرات ها عمال بازگشتی به قدرت نداشته اند.
مروری بر نتایج نظرســنجی های اخیر صورت گرفته
در المان ،نشان دهنده رویگردانی عده زیادی از شهروندان
المانی ازمرکل است .بر اساس جدیدترین نظرسنجی در بین
شهروندان المانی تردیدها نسبت به مرکل افزایش می یابد.
40درصد از شــهروندان المانی می خواهنــد در انتخابات
ی مرکل
پارلمانی به گونه ای رای دهند که دوران صدراعظم
خاتمه یابد.بر اســاس نتیجه این نظر ســنجی که از طرف
موسسه اینســا و به سفارش نشــریه فوکوس انجام گرفته
اســت 35.8 ،درصد شــهروندان هم نظری خالف این را
داشته و بقیه شرکت کنندگان در این نظرسنجی هم نسبت
به این مساله بی تفاوت بودند .بدون شک این نظرسنجی،
برای مرکل و حزب دموکرات مسیحی حکم یک هشدار را
دارد .ایا صدر اعظم المان و حزب دموکرات مسیحی قادر
خواهند بود این معادله را تــا هفت ماه اینده تغییر دهند؟ به
نظر می رســد اقبال عمومی شــهروندان المانی نسبت به
سوسیال دموکرات ها ،مسیر ســختی را برای انگال مرکل
در این خصوص ایجاد کرده اســت .بر این اســاس حدود
17/1درصد شــهروندانی که در انتخابات پارلمانی ســال
2013حزب دموکرات مســیحی یا سوســیال مسیحی را
انتخاب کرده بودند در 24سپتامبر سال جاری می خواهند
روند خود را تغییر داده و به گونه ای رای دهند که مرکل دیگر
صدر اعظم کشورشان نشود.
نظرسنجی های صورت گرفته دیگر در کشور المان
نیز موید همین نکته اســت .چندی پیش نیز نظرســنجی
موسسه امنید که به سفارش نشریه بیلد المان انجام گرفته
بود نشان داد که حزب سوسیال دموکرات المان باز هم در
سایه نامزدی مارتین شولتز برای صدر اعظمی المان از این
حزب صعود قابل توجهــی را تجربه کرد.بر اســاس نتایج
این نظرسنجی اگر شهروندان مستقیما بتوانند صدر اعظم
خود را انتخاب کنند مارتین شولتز از مرکل سبقت گرفته و
در انتخاباتی مســتقیم 46درصد ارای شهروندان را کسب
می کند 40 .درصد شــهروندان نیــز به انگال مــرکل رای
خواهند داد.
رقابت های سیاســی در المان در حالی اوج می گیرد
که فرانک والتر اشتاین مایر،وزیر امور خارجه سابق المان
از حزب سوســیال دموکرات به ســمت ریاســت جمهوری
این کشور منصوب شده اســت .اگرچه ریاست جمهوری
در المان مقامی کامال تشریفاتی است ،اما نباید فراموش
کرد که حضور اشــتاین مایر در این مسند می تواند پیام اور
تحوالت بعدی در ســرزمین ژرمن ها باشــد .تعداد زیادی
از تحلیلگران مسائل سیاســی در المان معتقدند که مردم
این کشور پس از 15سال بار دیگر قصد دارند به سوسیال
دموکرات ها لبخند بزنند....
هم اکنون سوســیال دموکرات ها در کابینه ائتالفی
تشــکیل شــده از ســوی انگال مرکل حضور دارند .حزب
دموکرات مســیحی و سوســیال مســیحی(اتحاد احزاب
مســیحی) جهت تشــکیل دولت ،چاره ای جــز ائتالف با
رقبای سوسیال دموکرات خود نداشتند .از این رو هم اکنون
شاهد نوعی همزیستی اجباری میان دموکرات مسیحی ها
و سوسیال دموکرات ها در برلین هســتیم .به نظر می رسد
تاریــخ مصرف این همزیســتی بــه پایان رســیده و حزب
سوسیال دموکرات در حال حاضر می تواند معادله را به سود
خود تغییر دهد.
هم اکنون محبوبیت حزب سوسیال دموکرات نسبت
به اتحاد احزاب مســیحی (دو حزب دموکرات مسیحی و
سوسیال مسیحی) بیشتر شــده است .مطابق نظرسنجی
صورت گرفته از ســوی موسســه امنید میــزان محبوبیت
سوســیال دموکرات ها یــک درصــد افزایش داشــته و به
33درصد رسیده اســت و در مقابل سوسیال مسیحی ها و
دموکرات مسیحی ها یک درصد کاهش محبوبیت داشته اند
و میزان محبوبیت انها به 32درصد رســیده اســت.این در
حالی بود که تا حدود سه هفته قبل ،محبوبیت اتحاد احزاب
مسیحی همچنان از سوسیال دموکرات ها بیشتر بود....
سوسیال دموکرات ها در صددند برای نخستین بار طی
15سال گذشته ،ضمن تشکیل دولت قدرتمند (با حزب سبز
و ،)...مسند صدارت اعظمی المان را نیز به دست اورند.
خواســته ای که چندان دور از ذهن به نظر نمی رسد .نکته
بسیار مهم دیگر اینکه شهروندان المانی نسبت به حضور
دوباره مرکل در راس معادالت سیاســی ســرزمین ژرمن ها
مالحظاتی دارند :برخی شــهروندان المانی کــه اتفاقا در
ادوار گذشــته از طرفداران مــرکل بوده انــد ،معتقدند که
حضور چهار باره مرکل در مســند صدارت اعظمی با توجه
به شرایط سیاســی جاری در المان قابل توجیه نیست و او
باید پس از ســه دوره حضور در مسند صدر اعظمی ،از این
مسند کناره گیری کند .بی دلیل نبود که اعالم نامزدی دوباره
مرکل برای احزاب پســت صدر اعظمی ،با مخالفت برخی
هم حزبی های وی نیز مواجه شد.
از ســوی دیگر ،تحوالت ســال های اخیر در المان،
خصوصا وقوع بحران مهاجرت در این کشور و اتحادیه اروپا
از شــدت و میزان محبوبیت صدر اعظم این کشور کاسته
است .حزب سوســیال دموکرات ،از اصلی ترین منتقدان
سیاســت های مهاجرتی باز مرکل طی دو ســال اخیر بوده
است .زیگمار گابریل (معاون سابق و وزیر امور خارجه فعلی
دولت ائتالفی المان) به صــورت صریح مخالفت خود را با
این رویکرد مرکل اعالم کرده است .نظرسنجی های صورت
گرفته در المان طی یک ســال اخیر نشــان داده است که
شهروندان المانی بیشتر در این خصوص تابع نظر زیگمار
گابریل و سوسیال دموکرات های همراه وی هستند .در هر
حال ،مجموع تحوالت رخ داده در المان ،شرایط سختی
را برای مرکل رقم زده اســت .ایا صدر اعظم المان این بار
نیز می تواند تحوالت سیاسی در کشــورش را به نفع خود و
احزاب متحد مسیحی رقم بزند؟
23
گفتارها
گفتارها
24
مثلث | شماره 348
افشین دین محمدی
روزنامه نگار
ترامپ علیه اعضای اروپایی ناتو فعالیت می کند
منازعات اتالنتیکی جدی است
پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری
ســال گذشــته میالدی در ایــاالت متحده امریــکا مولد
بحران های تازه ای در این کشور بوده است .بحران هایی
که روز به روز بر شدت و دامنه ان افزوده می شود .هشدار
اخیر دبیرکل سابق ناتو به اعضای پیمان اتالنتیک شمالی
از ابعاد مختلفی قابل توجه است .اندرس فو راسموسن در
این خصوص تاکید کرده است« :اگر امریکا تعهدات خود
در قبال ناتو را کاهش دهد یا به انها عمل نکند ،این مساله
به ضرر ناتو خواهد بود و ممکن اســت به معنای پایان کار
این سازمان باشد .امریکا تنها
بازیگر اصلی در ســازمان ناتو
است که قدرت نظامی کافی را
در اختیار دارد تا تضمین دهد
ناتــو می تواند سیاســت های
مورد نظرش را دنبال کند».
در خصــوص اظهارات
دبیرکل ســابق ناتــو ،نکاتی
است که نمی توان به سادگی
از کنار انها گذشــت :نخست
اینکه هشــدار راسموسن در
حســاس ترین برهــه زمانــی
ممکن به اعضای ناتو مخابره
شده است .هم اکنون اعضای
پیمــان اتالنتیــک شــمالی
به شدت نگران رویکرد سلبی
ترامپ نسبت به این مجموعه
هســتند .راسموسن روی این
نکته صحه گذاشته است که
رئیس جمهور ایاالت متحده
امریــکا قــدرت بر هــم زدن
نظم موجــود در ناتــو و حتی
اضمحــال و انحــال این
پیمان جمعی را داراســت .در
جریــان رقابت های انتخابات
ریاست جمهوری سال 2016
میالدی ،ترامپ بارها ساختار
ناتو را مورد انتقاد قرار داد .وی
همچنیــن کمک هــای مالی
واشنگتن به ناتو (در راستای
استمرار فعالیت های ناتو) را غیر قابل توجیه خوانده بود.
ی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری نوامبر
پس از پیروز
ســال ،2016وی ترجیح داد به صورت مستقیم اظهارات
قبلی خــود در خصوص ناتو را تکــرار نکند.با این حال ،بر
همگان مسجل است که رئیس جمهور جدید ایاالت متحده
امریکا نگاه مثبتی نسبت به ســاختار موجود در ناتو ندارد .
ترامپ خواستار اعمال برخی اقدامات زیربنایی و ساختاری
در این مجموعه است .این رویکرد منجر به نگرانی دیگر
اعضای ناتو شده است.
نکته دوم ،به رویکــرد مقامات فعلی ناتــو در قبال
ترامــپ و مواضــع وی باز می گردد .ینس اســتولتنبرگ،
دبیرکل تازه ناتو در مصاحبه با رســانه ها بارها اعالم کرده
است که واشنگتن نسبت به ســاختار حاکم بر ناتو پایبند
است! این ادعای استولتنبرگ بارها از سوی تحلیلگران
مسائل نظامی و اســتراتژیک رد شده است .واقعیت امر
این است که ســران ناتو ســعی دارند در برهه فعلی همه
مســائل را طبیعی جلــوه دهند! این تــاش مقامات ناتو
نمی تواند در درازمدت موثر باشد .اختالفات ترامپ و ناتو
در اینده ای نزدیک بیش از پیش هویدا خواهد شد .دونالد
ترامپ از یک سو اتالنتیک گرایی را به عنوان یک اصل
مهم در سیاست خارجی ایاالت متحده امریکا می پذیرد
اما از سوی دیگر ،نسبت به چگونگی حرکت در این قالب
و چارچوب ،نگرش خاصی دارد ،نگرشــی که هنوز ابعاد
ان برای سران فعلی ناتو نیز مشخص نیست .اصلی ترین
نگرانی ینس اســتولتنبرگ و دیگر مقامات ناتو این است
که ترامپ در قبال ناتو اقدامی غیر قابل پیش بینی صورت
دهد .این نگرانی ،کامال به نظر می رسد! به عبارت بهتر،
مواضع قبلی و ســلبی ترامپ در قبال پیمــان اتالنتیک
شــمالی ،نگرانی های موجود در این مجموعه را در قبال
هر گونه رفتار غیر قابــل پیش بینی دولــت جدید امریکا
تقویت کرده اســت .بدیهی اســت که در چنین شرایطی
تــاش مقامات ناتــو برای طبیعــی جلــوه دادن اوضاع
غیرقابل توجیه است!
میان هشــدارهای اخیر راسموســن دبیرکل سابق
ناتو و اظهــارات ایجابی ینس اســتولتنبرگ دبیرکل فعلی
ان ،فاصله ای بســیار زیاد وجود دارد .راسموســن قبل از
برگزاری انتخابات ریاســت جمهوری امریکا نیز نسبت به
عواقب و تبعات حضور ترامپ در راس معادالت سیاســی
و اجرایی واشــنگتن و تاثیر ان روی ناتو هشدار داده بود.
هم اکنون این هشــدارها در حال تبدیل شدن به واقعیت
اســت.افزایش همکاری هــای نظامی المان و فرانســه
واکنشی نسبت به همین نگرانی هاست .نگرانی هایی که
در اینده ای نزدیــک میان اعضــای غیر امریکایی پیمان
اتالنتیک شمالی تقویت خواهد شد.....
دوبــاره در اینجــا تاکیــد می شــود کــه در جریــان
رقابت های انتخاباتی ریاست جمهوری امریکا ،ترامپ بارها
ساختار ناتو را مورد انتقاد قرار داد .وی از اینکه واشنگتن
تامین کننده اصلی هزینه های پیمان اتالنتیک شــمالی
محسوب می شود اظهار تاسف کرده و خواستار تغییر این
وضعیت شــده بود .هم اکنون ،اعضــای دیگر ناتو تحت
فشار زیادی از ســوی امریکا قرار گرفته اند تا هزینه های
نظامی خود را افزایش دهند.
اگرچه ینس اســتولتنبرگ
دبیــرکل ناتــو ســعی دارد منکر
وجــود اختالفات عمیــق میان
ایــاالت متحده امریــکا و دیگر
اعضای ناتو شــود ،اما اندرس
فو راسموسن دبیرکل سابق ناتو
پرده از عمق اختالفات به وجود
امــده در میان اعضــای پیمان
اتالنتیــک شــمالی برداشــته
اســت .هشــدار راسموســن و
دیگر هشــدارهایی کــه در این
خصوص مخابره می شود ،نقاط
اشکارساز اختالفات جاری میان
دونالــد ترامپ و دیگــر اعضای
پیمان اتالنتیک شمالی است.
بنابرایــن ،می تــوان صراحتــا
عنوان کرد کــه ناتــو وضعیتی
طبیعی ندارد.
در نهایــت اینکــه
شکاف های ایجاد شــده میان
ایاالت متحده امریکا و اعضای
اروپایی ناتو کامال جدی است.
تقابل ایجاد شــده میان ایاالت
متحده امریکا و اتحادیه اروپا،
از جنــس اختالفــات روبنایی و
سطحی نیست که بتوان در اینده
نزدیک شــاهد حــل و فصل ان
بــود .ترامپ صراحتــا خواهان
فروپاشی اتحادیه اروپا و منطقه
یــورو اســت .وی همچنیــن
خواستار ایجاد اصالحاتی در ســاختار ناتو (به سود منافع
امریکا ) است .اصالحاتی که کشــورهای اروپایی عمال
توانایی همراهی با ان را ندارند .واشــنگتن در صدد است
میزان هزینه های خــود را در ناتو کاهش دهــد و در عین
حال ،وزن استراتژیک و نظامی خود را در پیمان اتالنتیک
شمالی حفظ کند .این رویکرد ،منجر به سردرگمی و نگرانی
اعضای اروپایی ناتو شــده اســت .می توان در یک کالم
عنوان کرد که ترامپ نبرد اقتصادی ،سیاســی ،نظامی و
حتی استراتژیکی را علیه اتحادیه اروپا و خصوصا اعضای
اروپایی ناتو اغاز کرده است .بســیاری از اعضای اروپای
ناتو که در اتحادیه اروپا و منطقه یــورو نیز عضویت دارند
ن ترامپ را بر سر خود حس می کنند.
هم اکنون سایه سنگی
بدیهی اســت که این روند همچنان ادامــه خواهد یافت
و مولــد تنش های مزمنی در مناســبات واشــنگتن و اروپا
خواهد بود...
گفتارها
یک گام تا انقالب سوم
چرایی تکاپو برای رخداد انقالب سوم درکشور
مسعود ندافان
روزنامه نگار
12
تکاپو برای انقالب سوم
مثلث | شماره 348
اردیبهشت 96جدال مهم میان تفکر نیروهای جبهه
انقالب اســامی و جریان غرب باور محســوب می شود؛
بنابراین باتجربه های چند ســال اخیر افکار عمومی نسبت
به چگونگی مناسبات کشــورهای غربی با ملت ما بهترین
فرصت رونمایی از انقالب ســوم در کشــور است .انقالب
ســوم دارای شــاخصه های مهمی برای پیشــبرد اهداف
انقالب اسالمی است؛ در انقالب سوم شاخص اعتقادی
و اخالقی مبتنــی بر ارمان های انقالب اســامی زیربنای
اصلی مســئوالن محســوب می شــود؛ به عنــوان نمونه
رهبر معظم انقالب اســامی در خطبه های نماز عید فطر
دریافت حقــوق نجومــی را «برداشــت های غیرمنصفانه
و ظالمانه از بیت المال» « ،نامشــروع ،گنــاه و خیانت به
گفتارها
ایــن روزهــا گویــا شــرایط عرصه عمومــی بــرای
تحول خواهی با اســم رمز انقالب سوم فراهم شده است؛
هســته مرکز تفکر دولت یازدهم با دستاورد «تقریبا هیچ»
مواجه شده و از سوی دیگر مردم فراموشی پاستورنشین ها
حل مشکالت کشــور را به تعویق انداخته اســت .در این
میان ما شــاهد فاصله گیری میان سیرت و صورت انقالب
اسالمی هستیم؛ ماهیت حقیقی جمهوری اسالمی در پی
حضور نیروهای غرب گرا در حال تضعیف اســت بنابراین
تحول خواهی باید گام نهایی نیروهای انقالب اســامی
در ماه های اخیر باشــد .مختصات ایــن تحول خواهی به
چه صورت است؟
در انقالب اول ،مردم به رهبری امام خمینی (ره) علیه
استبداد داخلی قیام کردند؛ قیامی که مهم ترین شاخصه ان
دولت سازی مبتنی بر استقالل و ازادی بود .در انقالب دوم
جریان مکتبی با ابزار خیزش دانشجویان خط امام ،انقالب
دوم را علیه اســتکبار رقم زدند ،تا ماهیت استکبارستیزی
انقالب اسالمی تحقق عینی پیدا کند و رهبر معظم انقالب
اســامی پیرامون نتایج عظیم تســخیر النه جاسوســی
فرمودند ...« :مساله ،مساله ســفارت و اعضای ان و این
قبیل مسائل نبود؛ مســاله این بود که امپراتوری عظیم زر
و زور و تزویر با این عرض و طول در دنیای معاصر که تمام
ملت ها و رهبرانشان را در مواجهه باقدرت استکباری خود
تحقیر می کند و دولت های برخاسته از ملت ها را به چیزی
نمی انگارد و هر وقت اراده کند ،انها را برمی دارد و یا به انها
تهاجم می کند ،یکجا تحقیر بشود و به دنیا نشان داده شود
که زو ِر زورگویان یک چیز مطلق نیست و اراده مستکبران امر
غالب بر فطرت جهان نیست .انها خواستند این باور غلط در
ذهن مردم واقع بشود ،درحالی که این باور واقعیت ندارد.
امریکایی ها در ان حادثه تحقیر شــدند کــه هنوز هم غبار
مالمتش از چهره سردمداران مستکبر امریکا زدوده نشده
است و در اینده هم زدوده نخواهد شد».
هرچند یکــی از دســتاوردهای انقــاب دوم حذف
مقطعی جریان غرب گرا در قامت نهضــت ازادی بود .اما
انقالب ســوم علیه ناکارامدی مســئوالن غرب باور است؛
انقالبی برای مبــارزه با کدخدابــاوران که عــزت ملی را با
لبخند فروختند و خشونت کالمی انان برای منتقدان داخلی
است .انقالب سوم بازگشــت به ارمان انقالب اول با تکیه
به دستاوردهای انقالب دوم است؛ انقالب سوم «نه» به
وضع مدنی مدرن با هویت غرب گرا و «اری» به وضع مدنی
نو اســت؛ رخدادی که برای عبور از بحران کارامدی نهاد
دولت ،خواهان صورت بندی دولت اسالمی است .دولت
اسالمی ،تکاپوی هویت خواهانه در برابر استضعاف فکری
و توزیع فقرمالی جریان غرب باور وطنی است.
ارمان های انقالب اسالمی» دانســتند و دستور دادند که
«دریافت های نامشروع باید برگردانده بشود ،و اگر کسانی
بی قانونی کرده اند مجازات بشــوند ،و اگر سوءاستفاده از
قانون هم شده است بایســتی این ها را از این کارها برکنار
بکنند ».اما باکمال تاســف در ماه های گذشته تالش ها و
پیگیری های الزم پیرامون این مساله مهم صورت نگرفت
به نحوی که رهبر معظم انقالب اسالمی مجددا فرمودند:
«نتیجه رسیدگی به حقوق های نجومی برای مردم روشن
نشــد و ســواالت در ذهن مردم باقی مانــد ».حقوق های
نجومی در بستر ساختار حکومت از سوی مدیرانی صورت
گرفته است که این حقوق های نجومی را «قانونی» و «حق
طبیعی» خود می دانند؛ متاسفانه رشــد این تفکر زاویه دار
با ارمان ها و ارزش های جمهوری اســامی کــه از دولت
مرحوم هاشمی رفســنجانی با ایده مانور اشرافیت در بدنه
مدیریت رســوخ کرده سبب شده اســت در مقطع فعلی نیز
شاهد عدم همکاری دولت برای ریشه کنی این پدیده شوم با
مسئوالن قضایی هستیم؛ بنابراین انقالب سوم علیه «فساد
اعتقادی» در بدنه اداری کشور صورت می گیرد.
دومین شاخصه انقالب سوم ،روحیه خدمت رسانی
اســت؛ متاســفانه درروند فاصله گیری جمهوری اسالمی
از انقالب اســامی ،جریان غرب گرا «ساالری بر مردم»
را بر «مردم ســاالری دینی» ترجیــح داده اســت بنابراین
خدمت رســانی به مردم فراموش شــده اســت؛ مهم ترین
گام بــرای تحقق امــر اجتماعی در میان جبهــه نیروهای
انقالب اســامی تمرکــز بــر «خدمت رســانی جمعی» و
«محرومیت زدایی» است .نیروهای انقالبی باید برای حل
مشکالت مردمی اولویت های اصلی مانند مشکل معیشت
را با کمک برای تشکیل بنگاه های تولیدی زودبازده حل کرد
و از سوی دیگر سرمایه اجتماعی پایدار نظام مستضعفین
هستند که طی سه ســال اخیر کمترین توجه به انان شده
است.
از سوی دیگر سالمت اقتصادی کشور به دلیل وجود
شبکه های فساد در خطر جدی است؛ متاسفانه شبکه های
فساد با ارتباط گیری با حلقه های قدرت نامشروع در تالش
هستند که کرســی های مهم حکومتی را در دست بگیرند؛
انان با «پول کثیف» خواهان عقد اخوت برای کسب رانت
اطالعاتی هســتند؛ فساد مثل موریانه ســرمایه اجتماعی
نظام را از بین خواهــد برد و اولین ریزش ها در میان قشــر
مستضعف رخ می دهد.
رهبر معظم انقالب اســامی در اوایل دهه هشــتاد
نسبت به این موضوع هشــدار دادند و در پیامی به دومین
ش دانشجویی نوشتند« :مسابقه رفاه
ی جنب
ش سراسر
همای
میان مسئوالن ،بی اعتنایی به گسترش شکاف طبقاتی در
ی سر براورد ه در دستانی
ل برنامه ریزان ،ثروت ها
ن و عم
ذه
که تا چندی پیش تهــی بودند ،هزینه امــوال عمومی در
ی صرفا
ی در کارها
ن اولویت ،و به طریق اول
ی بدو
اقدام ها
ی
تشــریفاتی ،میدان دادن به عناصری که زرنگی و پرروی
ن می گشاید،
ی انا
ی را ب ه رو
ی اقتصاد
ن همه گلوگاه ها
انا
ت در دست
ن ثرو
و خالص ه پدیده بسیار خطرناک انبو ه شد
کسانی که امادگی دارند ان را هزینه کسب قدرت سیاسی
کنند و البته با تکیــه بر ان قدرت سیاســی اضعاف انچه را
هزینه کرده اند گرد می اورند ».از سوی دیگر در چند سال
اخیر عزت ملی با عدم توجه به ظرفیت درون زای کشور دچار
خدشه شده است؛ به نحوی که مهم ترین میراث استفاده از
ظرفیت درون زا در کشور انرژی هسته ای بود که به راحتی به
تاراج رفت .خسارت های محض حضور نیروهای غرب باور
در کشور نشان می دهد که کشور نیازمند انقالبی دیگر برای
بازگشــت به ارمان های انقالب اول اســت و با این شرایط
انقالب ســوم نیازمند مردی تحولخواه و ضد فساد است؛
اردیبهشــت 96اغاز نبرد میان ارتجاع غرب گرا و نیروهای
جبهه انقالب است.
25
فکـر نـو
از دریچه ای دیگر
ما در این صفحات ســعی خواهیم کرد موضوعــات مختلف را از دریچه
علوم انسانی بنگریم و در عین حال به برخی از حوزه ها مانند محیط زیست،
دانشــگاه ،حوزه های علمیه ،فرهنگ و هنر نگاهی داشــته باشیم .در واقع
این صفحات ،صفحات فکر و ایده و اندیشــه مجله اســت .نوعی عقالنیت
ارزش مدار برعکس علوم انسانی غربی که ابزارمدار هستند.
بی خردترین جهان تاریخ
تعبیر داوری اردکانی از جهان امروز
جامعه شناسی
26
مثلث | شماره 348
نیچه جوان
کتاب «نیچه جوان ،برامدن نابغه» نوشــته
کارل پلیــچ بــا ترجمــه رضــا ولی یاری از ســوی
نشــر مرکز منتشر شــد .این کتاب مشــتمل بر نه
فصل با عناوین «تبارشناســی نبوغ»« ،تولد یک
نابغه؟»« ،بــدون پدر»« ،یادگیــری اموختن»،
«دانشجوی نابغه»« ،تقلید از نوابغ»« ،نخستین
اثــار»« ،تالش بــرای اســتقالل» و «بازتعریف
نبوغ» اســت .در تبارشناســی نبوغ به ریشــه های
شکل گیری شخصیت و دیدگاه های نیچه پرداخته
شده است .در این زمینه در ابتدای این فصل چنین
می خوانیــم« :زمانی که نیچه پســر بچه ای بیش
نبود ،گوته به قهرمان ملی المان بدل شــده بود.
در سال ۱۸۵۰نبوغ تنها یک قرن قدمت داشت اما
بین افراد فرهیخته قهرمانــان خالقی چون گوته
و شــیلر ،در مقام چهره هایی مــورد احترام ،جای
بلند مرتبگان و پادشــاهان را گرفته بودند .مفهوم
نبوغ محصول جنبش فکری پیشرو قرن هجدهم،
یعنــی روشــنگری بــود ».در قســمت «یادگیری
اموختن» هم امده اســت« :نیچه از نظم مدرسه
فرار می کرد و شــخصا ســرگرم ادبیات و تصنیف
موســیقی شــده بود و به ذائقه ادبی نامتعارف اش
میدان مــی داد .او احســاس می کرد با شورشــی
شــخصی و متمرکز علیــه ان همه نظــم و انضباط
به خرســندی های بزرگ تری دســت یافته اســت
و از انجــا کــه زود بزرگ شــده و تودار بــود ،نظم
حاکم بــر پفورتــزا باعــث پیشــرفت اکادمیک او
می شد .با این حال می دانست که باید ورای انچه
اموزگارانش می توانند به او بیاموزند پیشرفت کند.
فردریش جداگانه به مطالعات شخصی اش ادامه
داد؛ طوری که گویــی دارد از انها در برابر چشــم
تیزبین مدرســه مراقبت می کند .در پفورتزا شروع
به خواندن شکسپیر و بایرون و امرسون کرد و اینها
تاثیر عمیقی بر او داشتند ،چون از حیث حرفه اش
به عنوان یک نویسنده نیز برایش مهم باقی ماندند.
ولی ظاهرا او احساس می کرد نیازی نیست درباره
این نویســندگان بــا همشــاگردی هایش به بحث
بپــردازد ».نویســنده همچنین در قســمتی که به
نخســتین اثار می پردازد ،اورده است« :واگنرها،
شاید ناخواسته داشــتند می گفتند که نیچه نه تنها
یک نابغه است ،بلکه نابغه ای از نوع خاص است:
یعنی همان «سقراط اهل شــعری» که خود نیچه
در زایش تراژدی بدان اشاره کرده بود» .
رضا داوری اردکانــی ،رئیس فرهنگســتان علوم در
نشســت نقد و بررســی کتاب «پایــان تئولوژی» نوشــته
بیژن عبدالکریمی که در اندیشــگاه کتابخانــه ملی برگزار
شــد ،به ایــراد ســخنرانی پرداخت .او با اشــاره بــه مقاله
عبدالکریمی درباره وحــی ،گفت« :وقتــی او به تئولوژی
می پردازد باید همراه لفظ باشید تا بفهمید مراد از تئولوژی
چیســت وگرنه این گونه برداشت می شــود که نویسنده با
خداشناسی مخالف اســت؛ درصورتی که عبدالکریمی با
خداشناسی مخالف نیســت .اما اگر این خداشناسی را در
شعر و عرفان فارسی ببرید ،خدادانی در مقابل خداخوانی
می شــود؛ نه اینکه خدای نکــرده خدادانی عیب باشــد.
شــاید اولین کســی که به تئولوژی می پردازد ،ارسطو در
کتاب مابعدالطبیعــه اســت .او در این کتــاب چند جمله
دارد و می گوید :تئولوژی تاج فلســفه اولی است ».رئیس
فرهنگستان علوم گفت« :نمی شود گفت فلسفه اسالمی
با فلســفه یونانی پیوند ندارد اما فلســفه اســامی را چنان
تعریف می کنند که به کلی از ماهیت ارسطویی دور می شود
و ماهیــت را چنان تعریــف می کنند که خالــق جاعل را در
تعریف ماهیت فرض می گیرد .اصال قوام تعریف ماهیت
در فلسفه اسالمی به فکر جاعل این خداست .این خداست
که به موجودات وجود می دهد .اما فلســفه اسالمی یک
طرح به کلی متفاوتی با فلسفه یونانی دارد و قسمت اعظم
ان الهیات به معنای اخص است .در الهیات به معنای اعم
هم شــما چهار علیت می بینید .ارسطو چهار علت صوری،
مادی ،فاعلی و غایی را ذکر کرده است ».داوری اردکانی با
اشاره به دیدگاه مولوی درباره علم یاداور شد« :علم دو علم
است؛ علم مطبوع و علم مســموع .علم مطبوع اگر نباشد
علم مسموع سود نمی دهد .کی یرکه گور با نظر به اینکه این
دو دارند از هم جدا می شوند ،می گوید اگر اینها از هم جدا
شوند سود ندارد و علم نیست .در واقع ما می اموزیم که علم،
علم مطبوع است .خطر این است که معتقد باشیم که این
تمام علم است .به هرحال کتابی که درباره پایان تئولوژی
نوشــته می شــود ،مقاله تفکر ان باید مقاله ممتاز باشد».
رئیس فرهنگستان علوم گفت« :منظور از پایان تئولوژی
چیست؟ ایا به معنی این است که چیزی پایان یافته که دیگر
اینده ای ندارد .یعنی دیگر جایی برای بودن و ماندن ندارد.
اما باید بگویــم که حتی در این صــورت تئولوژی به عنوان
یک مبحث باز هم خوانده خواهد شد .اما مطلب این است
که اینده این جهان به کجا خواهــد رفت .ایا با اموزش و به
صرف ان می توان این جهان را از سراشــیبی که به سمت
نهیلیسم در پیش گرفته ،بازداشــت؟ ایا اموزش تئولوژی
می تواند ما را از این گرداب نهیلیســم که همه جهان را فرا
گرفته و همه جهان را به خطر انداختــه و جهان را مبتال به
بی خردی کرده است ،نجات دهد؟ جهان امروز بی خردترین
جهان های همه تاریخ هاست .ایا می تواند جلوی خطری را
که اشــکارا دارد رخ می دهد بگیرد؟ ان موقع به تفکر و امر
احاطه کننده می روند ».داوری اردکانی با اشاره به پیوند فکر
و احاطه گفــت« :چون فکر ،در پیوند بــا امر احاطه کننده
است ،اگر این پیوند قطع شــود ،فاجعه رخ می دهد .ما در
فکر رســمی خودمان این گونه فکر می کنیم که علم باشد
مهم نیســت چه چیزی هست یا نیســت .ما هیچ علمی را
غایت نمی دانیم».
یکتاپرستی ایرانیان
برنامه مستند «ایران» سلســله گفت وگوهای علمی
با حضــور علی اکبر والیتی و اجرای رضا پورحســین اســت
کــه در موضوع کلــی ایران و هویــت تاریخــی ،فرهنگی و
تمدنی ان پخش می شــود .روند و ســیر منطقی بحث های
برنامه ،به گونه ای است که برنامه از فضای معمول و تکراری
بحث هایتاریخیفاصلهگرفتهوبهدنیاییاز«ناشناخته ها»و
«مباحثنووجذاب»گامبرمی دارد؛بااینقیدکهرویدادهای
تاریخیمطرح شدهدربرنامه،اغلبانهاییهستندکهتاثیری
دیرپا در نضج ،رشــد و نمو فرهنگ و تمدن ایران اســامی
داشــته اند .والیتی در برنامه هــای قبلی خود بــه محدوده
ِ
ایران فرهنگی که متفاوت از مرزهای سیاســی ایران است
و دربرگیرنده گســتره وسیع جغرافیایی شــامل اقوام و قبایل
مختلف بوده و اینکــه ایرانیــان از ابتدا متشــکل از اقوام و
نژادهای مختلف بوده اند ،نه یک نژاد ِصرف اریایی پرداخت
و در این برنامه نیز در پاسخ به این سوال که عناصر فرهنگی
هویتایرانیچیستواگرنژادوقومیتمشخص کنندههویت
فرهنگی ایرانی نیست ،چه چیز هست؟ گفت« :برای تبیین
موضوعبهتراستکهازموضوعمذهبودینایرانیانشروع
کنیمزیرایکیازمهم ترینعناصرهویتملیایرانیان،تاریخ
کهن یکتاپرستی است که ما ایرانیان به ان مفتخریم و از ان
دفاع می کنیم چراکه ایرانیــان در بخش اعظم تاریخ ایران،
یکتاپرست بوده اند و این یکتاپرستی از عناصر اصلی هویت
ایرانی شده است .برخالف اغلب تمدن های کهن جهان که
تاریخ طوالنی بت پرستی ،چندگانه پرستی و اعتقاد به ارباب
انواعدارند،ایرانیانازدیربازبهخداییگانهباورمندبوده اند».
والیتیبهدالیلاینموضوعپرداختوافزود«:ماپنجدلیلو
استناد شامل قران کریم ،فقه و حدیث ،متون تاریخ اسالم،
متونزرتشتیومتونمعتبرادبیاتفارسیرامی توانیمبراین
مدعایخود،یعنییکتاپرستیایرانیاندربخشاعظمتاریخ
ارائهکنیم».اوبهتشریحهریکازاینمواردپرداختوگفت:
«با توجه به مستندات مطرح شده باید گفت ایرانیان از دیرباز
موحد بوده اند و اگر انحرافاتــی در دوره هایی از تاریخ ایجاد
شدهبود،همانندانحرافاتیبودکهازدیدمامسلمانان،بعضی
ازدیگراهلکتاب،پیداکرد هبودند».
«اکنون» در برابر مرگ
سینما اعتراض
جایگاه فلسفه در زندگی روزمره
برندگان برلیناله معرفی شدند
عاشق ژاپنی
روایت ایزابل النده از شکاف میان نسل ها
از ابن رشد ت ا هایدگر
اعوانی از هانری کربن می گوید
همایش هانری کربن هفته گذشته با حضور اساتید
برجسته فلسفه در سالن دکتر شــهیدی دانشکده ادبیات
دانشــگاه تهران برگزار شــد .غالمرضا اعوانــی ،چهره
مانــدگار فلســفه در این مراســم گفت« :بــرای اینکه به
اهمیت هانری کربن پی ببریم الزم اســت این ســوال را
مطرح کنیم که وضعیت اسالم شناســی ،ایران شناسی و
شیعه شناســی قبل از او چه بوده و کربن در ان چه نقشی
داشــته اســت .بنده در پاســخ به این سوال ســه نکته را
یاداوری می کنم .اول اینکه اسالم شناسان قبل از کربن،
شــیعه را یک گرایش سیاســی – افراطی می دانســتند نه
یک مکتب فکری .نکته دوم اینکه اسالم شناسان بیشتر
به علوم نقلی توجه داشــتند نــه علوم عقلی .نکته ســوم
هم اینکه اسالم شناســان تا قبــل از کربن جــز در موارد
اســتثنا خیلی به ایران توجه نداشــتند و بیشتر به عرب ها
توجه می کردنــد ».اعوانی افزود« :تــا ان زمان کالم از
دید معتزله و اشــاعره بررســی می شد و شــیعه جایگاهی
نداشــت .عالوه بر اینکه به حکمت اسالمی هم توجهی
نمی شد .از طرف دیگر هرچند مطالعات وسیعی در حوزه
ایران باســتان صــورت می گرفــت اما به حکمــت ایران
باستان و شــیعه و امامان شــیعه عنایتی نمی شد و کتاب
عمیقی درباره شــیعه وجود نداشــت .در ایــن وضعیت،
کربن یک تنه همه معادالت را برهــم زد و تحول عظیمی
در شیعه شناســی ،اسالم شناسی ،ایران شناسی و مطالعه
حکمت اســامی به وجود اورد ».چهره ماندگار فلســفه
ادامه داد« :هانری کربن یک فیلســوف به معنای دقیق
کلمه و بــا همه گرایش های فلســفه زمان خودش اشــنا
بود .کربن در ۱۹۳۶با هایدگر اشــنا می شود و به طوری با
او و اثارش اشنا می شود که ســارتر می گوید من از طریق
ترجمه کربن با هایدگر اشنا شدم .کربن ترم های پاییزه به
ایران و بهار به دانشگاه ســوربن می رفته است .او بخش
ِ
دانشــگاه بنام فرانسه پایه گذاری
ایران شناسی را در این
کرده است .کربن وقتی به ایران می امد جلساتی را در قم
و خانه ذوالمجد می رفته و از حضور اساتیدی چون شهید
مطهری ،شــایگان و سید حسین نصر اســتفاده می کرده
اســت ».او همچنین گفت« :کربن بحث بسیار عمیقی
درباره شــیعه را وارد جریــان غرب کرده و در باب مســاله
والیت مقاالت و کتاب های بســیاری منتشر کرده است.
بنده در سفری که چند ســال پیش به فرانسه داشتم از او
مقاالت چاپ نشده ای را دیدم که در دانشگاه سوربن بود.
مساله امامت ،بحث درباره حکمت و حکمت نبوی از دیگر
موضوعاتی است که کربن به ان پرداخته؛ به طوری که در
تاریخ فلسفه او ،یک فصل کامل به تاریخ شیعه اختصاص
یافته است .همچنین او دیدگاه غربیان را درباره زمان اغاز
فلسفه حقیقی و اینکه فلسفه عربی بوده تغییر داده و اثبات
کرده است که فلسفه حقیقی از ابن رشد شروع می شود».
اعوانی ســخن خود را با طرح یک پرســش به پایان برد:
«سوالی که هیچ وقت نشد از او بپرسم این است که ایا او
در هایدگر هم تاثیر داشته یا خیر؟»
سینمااعتراض
برندگان برلیناله معرفی شدند
مثلث | شماره 348
حضور دونالد ترامپ در مصدر ریاســت جمهوری
بزرگ تریــن اقتصــاد دنیــا را باید مهم تریــن رخدادی
دانست که بر اینده اقتصاد جهان تاثیر خواهد گذاشت.
ی ترامپ ،اقتصاد جهان
باتوجه به نطق های انتخاباتــ
منتظر سیاست های متفاوتی از جنس سخت ،خشک
و امریکایی تــر اســت .شــعارهایی از قبیــل افزایش
صد درصدی هزینه ها و بودجه دفاعی و نظامی امریکا
پیامدهای قابل توجهــی را به دنبال دارد و بررســی اثار
ی ترامپ بر اقتصاد جهانی و ایران
اقتصادی سیاست ها
در شــرایط کنونی از اهمیت باالیی برخوردار است .از
موضوعات مهمی که پیش روی اقتصاد ایران قرار دارد
دستیابی به سند چشم انداز ،سیاست های کلی اقتصاد
مقاومتی و برنامه های توسعه است که دستیابی به نرخ
رشد اقتصادی باال و مستمر را مورد تاکید قرار می دهد.
عوامل با منشا بنیادی موثر بر رشــد اقتصادی از جمله
تاثیر بخش مالی ،شرایط اقتصاد کالن ،نظام تجاری،
محیط سیاسی و اجتماعی و عوامل جغرافیایی از اهمیت
جدی برخوردار اســت که می توانند از حضور ترامپ و
سیاست های ان به طور مستقیم و غیرمستقیم از طریق
قیمت نفت ،ارزش دالر ،قیمت طال ،نوسانات بازارهای
مالی و اجرای برجام متاثر شــوند .تحقق اهداف سند
چشم انداز و برنامه ششم توسعه متاثر از سیاست های
داخلی ،تعامالت بین المللی که تصمیم ســازان کشور
رقم می زنند و تالش همه جانبه قوای سه گانه در تحقق
سیاســت های اقتصاد مقاومتی اســت اما بررسی اثار
سیاست های ترامپ باالخص در کوتاه مدت از اهمیت
بسزایی برخوردار است .اگرچه در بلندمدت شوک های
ناشــی از تصمیمات هیجانی ترامپ میرا خواهد بود و
بخش واقعی اقتصاد امریکاســت که اقتصاد جهانی را
متاثر می سازد.
موسســه گلدمن ســاکس گزارشــی تهیه کرده
است که به بررسی اثار اقتصادی سیاست های ترامپ
در قالب سناریوهای مختلف بر رشــد اقتصادی ،تورم
پایه ،نرخ بهــره و بیــکاری امریکا می پــردازد .رئوس
ی ترامپ کــه پایه های
برنامه کاری ارائه شــده از ســو
ســناریو های مختلف را تشــکیل می دهند عبارتند از:
سیاست های مالی؛ مشتمل بر اصالح مالیاتی ،افزایش
ســرمایه گذاری در زیرســاخت و افزایــش هزینه های
دفاعی ،سیاست های پولی سخت گیرانه تر از گذشته،
محدود کردن مهاجرت از طریق توقف صدور کارت سبز
برای کارگران خارجی ،تحمیل محدودیت های بیشتر
به ویزاهای کار B-H1و به کارگیری سیستم احراز هویت
الکترونیکی و سیاست های تجاری؛ مشتمل بر خروج از
برخی روابط فرااقیانوسی و افزایش تعرفه های وارداتی.
بر پایه این چهار سیاست ،چهار ســناریو در نظر گرفته
شــده که در انها اثرات هر کدام از سیاســت ها به طور
جداگانه مورد توجه قرار گرفته است.
جامعه شناسی
معموال جشــنواره های فیلم به ســینما ،بــازار فیلم،
تحسین بهترین اثار ،فرش قرمزهای پرزرق وبرق و نمایش
فیلم ها می پردازند اما زندگی در این روزهای پرکشــمکش
باعثمی شودنورافکن هابرسینمایاعتراضمتمرکزشوند.
مراسماهدایجوایزشصت وهفتمینجشنوارهفیلمبرلیندر
کاخ برلیناله در میدان پوتسدامر پالتس میزبان فیلمسازانی
بود که هنگام دریافت جوایز خود سخنرانی های سیاسی ادا
کردند .استبان ارانگویز جولین ،برنده خرس نقره ای هیات
داوران برای ساخت فیلم کوتاه «خیال پردازی در مرغزار»
توجه ها را به دانشجوهای ناپدیدشده مکزیکی فراخواند.
رائد اندونی ،کارگردان فلسطینی که نخستین جایزه مستند
Glashutteرا برای فیلم «روح زده» که درباره مرکز بازجویی
اسرائیلی است ،به دست اورد شرایط دشوار فلسطینی ها را
به حضار یاداوری کرد .الرا پویترس ،مستندساز امریکایی
گفت « :رئیس جمهور امریکا ،مطبوعات را دشــمن مردم
نامید .ما مستندســازها اینجا هســتیم تا بگوییم ما دشمن
ناسیونالیسم و محروم ســازی هستیم ».سباســتین لیلو،
کارگردان شــیلیایی هنگام دریافت جایزه خــرس نقره ای
بهترین فیلمنامه برای فیلم «زنی شگفت انگیز» گفت« :ما
باید با زیبایی ،ظرافت و شعر با ادوار تاریکی مبارزه کنیم».
اگنیشکا هوالند ،کارگردان کهنه کار لهستانی ،حرف های
لیلو را با کالمی دیگر تکرار کرد« :در زمانه دشواری زندگی
می کنیم .به دیدگاه های جدید احتیاج داریم ،به فیلم هایی
دلیرانه احتیاج داریم و فیلم هایی که گریزی به موضوعات
مهم در دنیای ما دارند ».دیتر کاســلیک ،مدیر جشــنواره
برلین در ســخنرانی کوتاهی گفت« :از همه فیلمســازانی
که طی ١٠ســال گذشته با اشعارشــان برای نجات جهان
کوشیده اند ،تشــکر می کنم .الزم نیست به شما بگویم که
حال دنیا خوب نیســت ».او با حالتی کنایه امیــز از اوردن
نام رئیس جمهوری امریــکا امتناع کرد .کاســلیک درباره
سیاســت های ترامپ گفــت« :این مرد موجب شــد یک
بیدارباش جهانی ایجاد شود ،حاال دیگر همه ما هوشیاریم
که چه اتفاقی در حال روی دادن است ».کاسلیک گفت:
«فیلم های حاضر در این دوره «به اندازه کافی معترضانه»
هستند ».گرچه مناسبت این رویداد باعث می شد بحث های
سیاسی کنار گذاشته شــوند ،اما ســینماگران و هنرمندان
موقعیت را غنیمت شمردند تا به ممنوعیت ورود شهروندان
هفت کشور به خاک امریکا اعتراض کنند.
تبعات اقتصادی حضو ر
ترامپ در عرصه سیاست
27
قائم بالعقل باشیم
انتقاد ایت الله جوادی املی ازکمرنگ شدن علم و عقل
جامعه شناسی
28
مثلث | شماره 348
واکنش گردشگران امریکایی
م ترامپ
به تصمی
«سریع ترین پرواز به نیویورک ،جت های بویینگ
هما ،هفته ای هفت روز در مسیر تهران -نیویورک پرواز
می کنند».اینمتننوشتهیکاگهیتبلیغاتیمربوطبه
پیش از انقالب است؛ زمانی که پرواز مستقیم تهران به
نیویورک همه روزه برقرار بود .حدود ٤٠سال از ان زمان
گذشتهوچرخزمانهوسیاست هاودوستیودشمنی های
دو کشور بارها چرخیده است .حاال ان سوی کره زمین
دونال دترامپ،رئیس جمهورجدیدامریکا،برمسندقدرت
نشستهکهدراولینتصمیمخودباصدورفرمانیهر گونه
سفر اتباع هفت کشور مسلمان را به امریکا ممنوع کرد.
این تصمیم اگرچه با رای دادگاهی در امریکا شکسته،
ن ترامپ ان قدر
اما بازخوردها و واکنش ها به ایــن فرما
زیاد بوده که حاال ایران به کشــوری جذاب برای برخی
از امریکایی ها بدل شده اســت .ان گونه که مدیران و
مســئوالن اژانس های فعال در زمینه ورود گردشگران
خارجی می گویند ،تمایل گردشــگران امریکایی برای
دیدن ایران به میزان بســیار زیادی افزایش پیدا کرده
اســت .براســاس نرخ های رایج در صنعت گردشگری
ایران ،هزینه سفر هر توریست امریکایی برای امدن به
ایرانچیزیدرحدودچهارهزاردالراست.هزارو ٨٠٠تا
دوهزاردالرازاینمیزانهزینهتورشاملهتل ،ترانسفر،
راهنمای گردشــگری ،ویزا و ...اســت و مابقی هزینه
بلیت و دیگر جزئیات .توریست های امریکایی در میان
توریست های خارجی دست به جیب ترین گردشگران
هستند و بیشتر از دیگران برای خرید سوغات و صنایع
دســتی در ایران هزینه می کنند .فــرش ،خاتم کاری،
میناکاریومینیاتورازجملهمحبوب ترینصنایعدستی
ایرانی برای گردشگران امریکایی است .هفته گذشته
ابراهیــم پورفرج ،رئیــس جامعه تورگردانــان ایران در
گردهمایی جمعــی از راهنمایان تور اعــام کرد« :به
اســتناد اظهارات اژانس های امریکایی ،بســیاری از
شهروندان ان کشور از سر لجبازی ب ا ترامپ می خواهند
به ایران سفر کنند ».پس از صدور دستو ر ترامپ دولت
ایران نیز براساس دستوری که وزارت امور خارجه کشور
ان را اعالم کرد ،در واکنش ،ورود همه اتباع امریکایی
به ایران را ممنوع اعالم کــرد و به همین دلیل نیز فعال
ورود گردشگران امریکایی به ایران ممکن نیست .این
تصمیم حتی شامل ان دسته از گردشگران امریکایی
می شود که پیش از این برای سفر به ایران ثبت نام کرده
و ویزا نیز گرفته بودند .پورفرج همچنین درباره تکلیف
تورهایگردشگرانامریکاییباتوجهبهاوضاعسیاسی
موجود اظهار داشت« :ما خیلی جدی پیگیر این مساله
هستیم و با مسئوالن در سطح باال گفت وگو می کنیم.
جالب است بدانیم شــرکت های گردشگری امریکایی
فشار زیادی می اورند که تورهای این کشور را در ایران
اجرا کنیم .انها گفته اند که گروه های ٢٠نفره ما ٤٠نفره
شده اند که این افزایش به خاطر لجبازی ب ا ترامپ است،
حتیتعدادگردشگرانامریکاییقطار«عقابطالیی»
که از مجارســتان به ایران می ایــد ،از ٥٠نفر به ٩٨نفر
رسیدهاست؛همهازسرلجب اترامپمی خواهندبهایران
بیایند ».برخی رسانه های امریکایی نیز مطالبی را درباره
جذابیت های گردشگری در ایران منتشر کرده اند که با
صترامپمواجهشده اند.
واکنش هایخا
ایت اللــه جواد ی املــی
از مراجــع تقلیــد قــم در درس
تفســیر خود گفت« :قران کریم
یک وقــت می فرمایــدَ « :ل َع َّل ُه ْم
ون»،
یع َل ُم َ
َکــر َ
ی َتف ُ
ون»َ « ،ل َع َّل ُه ْم ْ
تفکر کنیــد ،تع ّلــم و تعقّل کنید،
اینها نعمت های خوبی است؛ در
این مــوارد فرمود مــا انجایی که
ون »،
َکر َ
می گوییمَ « ،ل َع َّل ُه ْم ی َتف ُ
ــون» ،ایــن از ان
یع َل ُم َ
لهــم ْ
« َل َع ْ
جهت اســت که انســان مشکل
داخلی خودش را حل کند اما اگر
بخواهــد تحولــی در جامعه پیدا
ون» و ِ
شود و مردم اصالح شوند ،این با ِ
«لق َْومٍ
یع َل ُم َ
«لق َْومٍ ْ
ون» است ».او ادامه داد« :تاکید قران این است که
یع ِق ُل َ
ْ
کار از علما و عقال ساخته نیست .علما فقط در حوزه ها جمع
می شوند ،درس شان را می گویند ،دو بار ،سه بار ،چهار بار،
این اصول و فقــه را می گویند و تمام می شــود .عده ای را
هم تربیت می کنند؛ این کار مقطعی است ،کار از عقال هم
ساخته نیست .بلکه جامعه را قائمان بالعلم اداره می کنند».
این مرجع تقلیــد در توضیح واژه «قــوم» در عبارت ِ
«لق َْومٍ
ون» بیان داشت« :قوم عالم یا قوم عاقل؛ نظیر قوم
یع ِق ُل َ
ْ
عاد و ثمود نیســت ،ما روی کره زمین نداریم که این قوم،
قوم عالم باشند ،این قوم ،قوم عاقل باشند! بلکه این قوم
یعنی قیام؛ اگر کســی قائم «بالعلم» بــود قائم «بالعقل»
بود ،مثل امــام(ره) ،جامعه را اصــاح می کند .همچنین
وجود مبارک حضرت ولی عصر(عج) هم که می اید« ،بما
علیــم» نیســت؛ «بما انه
انه
ٌ
قائم بالعقــل و العدل» جهان
را اصــاح می کند ».اســتاد
برجسته حوزه علمیه قم تاکید
کــرد« :اگــر جامعــه بخواهد
اصالح شــود با حوزه و درس و
بحث حوزه ،که مقطعی است
حاصل نمی شــود؛ ان تحول
عظیم که بتواند جلوی اعتیاد
و بی ازدواجی را بگیرد ،جلوی
ازدواج سفید ،افزایش طالق و
گرانی را بگیرد ،و مدینه فاضله
شــکل بگیــرد ،بــرای ِ
«لق َْومٍ
ون» و ِ
ون» اســت .اگر کســی «قائم
یع ِق ُل َ
یع َل ُم َ
«لق َْومٍ ْ
ْ
بالعقــل» و «قائم بالعلــم» بود ،می تواند کشــورش را
اصالح کند».
او همچنین تصریــح کرد« :متاســفانه ما به زهد
و عبادت نزدیک تر هســتیم تا علم و عقل .زاهد و عابد
مشکل خودشان را حل می کنند ،علم ما هم تقریبا دارد
مشکل خودمان را حل می کند .ما عالم هستیم ،عاقل
هســتیم نه «قائم بالعقل» و «قائم بالعلــم ».ایت الله
جوادی املی با بیان اینکه وجود مبارک امام زمان(عج)
قائم به عقل و عدل است ،یاداور شد« :اگر وجود مبارک
علیم ،بما انه ٌ
عاقل»« ،قائم
حضرت ظهور کند «بما انه ٌ
بالعقــل» و «قائم بالعدل» اســت و جهــان را اصالح
می کند .در قبالش هم مثل استکبار و صهیونیسم اینها
«قائم بالطغیان» هستند».
«اکنون» در برابر مرگ
جایگاه فلسفه در زندگی روزمره
برنامه «چشــم شــب روشــن» به تهیه کنندگی امیر
قمیشی و با اجرای محمد صالح عالء که از شبکه چهار روی
انتن مــی رود ،با حضور مالک شــجاعی میزبان امیرعباس
علی زمانی ،دانشیار فلسفه دانشگاه شریف برای صحبت در
خصوصفلسفهدرزندگیروزمرهبود.دراینبرنامهامیرعباس
علی زمانی درباره فلسفه در زندگی عنوان کرد« :متفکران ما
نیز توجه داشتند که نگرانی نسبت به اینده غیر از برنامه ریزی
برای اینده اســت .متفکران ایرانی و مسلمان ما به زیستن
در اکنون توجه داشتند ».او با اشاره به نکته کلیدی بحثش
توضیحداد«:زندگیماشکننده،محدودواسیب پذیراست.
یکهزندگیمی کنیم،
ماازجهاتمختلفاسیب پذیریموزمان
انگار روی جاده لغزنده راه می رویم و مرگ ،بیماری و ناراحتی
و فقر ما را تهدید می کند .ما در سایه مرگ و رو به مرگ زندگی
می کنیم ».دانشیار دانشگاه شریف با اشاره به تفسی ر هایدگر
از مرگ خاطرنشان کرد« :مرگ ســه ویژگی دارد که یکی از
انها مرگ اول شخص (من) اســت اما زمانی که درباره مرگ
صحبت می کنیم ،همیشــه سوم شــخص به کار می بریم و
دوست داریم تشییع کننده پیکر دیگران باشیم .دوم اینکه
مرگ درد بی درمان و گریزناپذیر اســت و امکان دور زدن ان
وجود ندارد .ســوم اینکه در هر لحظه ،هر مکان و هر جایی
ممکن است مرگ از راه برسد ».علی زمانی با تاکید بر گزینه
ســوم که در هر جایی ممکن اســت ،مرگ رخ دهد ،اذعان
کرد« :افرادی بودنــد که در اوج فعالیت بــا مرگ روبه رو
می شوند .در رمان تولستوی «مرگ ایوان ایلیچ» دقیقا
زمانی کهبهجایگاهدلخواهشمی رسد،می میرد.زیستن
در سایه مرگ عجیب اســت و این همان چیزی است که
به ان شکنندگی می گوییم ».این استاد دانشگاه با اشاره
به شــکنندگی خاطرنشان کرد« :این شــکنندگی از یک
جهت در ما دلهره ایجاد می کند و از جهت دیگر به زندگی
ارزش می دهد .اگر بخواهیم از ساعتی که نسل به نسل
به ما رسیده ،استفاده کنیم ،باید خیلی مراقب ان باشیم
و بی مباالت با ان برخورد نکنیم .سه رویکرد وجود دارد؛
یکی اینکه ساعت را داخل ویترین بگذاریم ،دیگر اینکه
این ساعت را ببندیم و دقیق از ان اســتفاده کنیم و سوم
اینکهمثلباقیساعت هاازاناستفادهکنیم.اینتمثیلی
برای زندگی است و شــکنندگی زندگی به ما می گوید این
تنها چیز ارزشمندی است که در اختیار ما قرار می دهند».
علی زمانی گفت« :درســی که مارکوس اولیوس از مرگ
می گیرد این اســت که زمان محدود و ســرمایه با ارزشی
است و این سرمایه با ارزش اکنون است .مرگ هر لحظه
ممکن است از راه برســد و هیچ تضمینی برای ان وجود
ندارد و نمی شود تمام فضیلت ها و چیزهای مثبت را به بعد
موکولکنیم.حضورمرگ،اکنونراسرشارمی کندوباعث
می شود قدر لحظات و ثانیه ها را بدانیم».
تبرئه
شکایت ها از وطن امروز بی نتیجه ماند
دبیر هیات منصفــه دادگاه
مطبوعات با اشــاره بــه برگزاری
جلسه دادگاه مطبوعات در گفت:
«روزنامه وطــن امــروز در اتهام
شــکایت وکیل مهدی هاشــمی
و اتهــام نشــر مطالب بــر خالف
مصوبه شورای امنیت ملی مجرم
شناخته نشد ».علی اکبر کسائیان
با اشــاره به اینکه جلســه دادگاه
مطبوعــات در شــعبه 6دادگاه
کیفــری یک اســتان با ریاســت
قاضی شقاقی برگزار شد ،گفت:
«در این جلسه نشــریه گسترش
صنعت به اتهام نشــر مطالب خــاف واقع بــا اکثریت ارا
مجرم شناخته نشد .دومین اتهام این نشریه انتشار مطالب
محاکمات دادگاه قبل از صدور رای بــود که با اکثریت ارا
مجرمشناختهشدوضمناهیاتمنصفهمطبوعاتبااکثریت
اراء متهم را مستحق تخفیف دانست ».وی افزود« :پرونده
دوم کــه در این جلســه مورد بررســی قرار گرفــت روزنامه
وطن امروز بود که در اتهام انتشار
مطالب برخالف مصوبات شورای
امنیت ملــی با اکثریــت ارا مجرم
شناخته نشــد .همچنین در اتهام
دوم مبنی بر نشــر مطالب خالف
واقع که موضوع شکایت سازمان
بهزیستی بود نیز به اتفاق ارا مجرم
شناخته نشد .ســومین اتهام این
روزنامه ،موضوع شــکایت وکیل
مهدی هاشمی بود که به اتفاق ارا
مجرم شناخته نشد .دادگاه هفته
گذشــته روزنامه «وطــن امروز»
برای رسیدگی به شــکایت درباره
تیترهای «خبر مرگش» و «بیمار سعودی» از سوی دولت
و شکایت سازمان بهزیستی برگزار شد.
دولت روحانی با اتهام تخلف از مصوبات شورای عالی
امنیت ملی از روزنامه وطن امروز شــکایت کرده بود اما در
جلسه هفته گذشته هیات منصفه مطبوعات این روزنامه از
این اتهامات تبرئه شد.
عاشق ژاپنی
روایت ایزابل النده از شکاف میان نسل ها
تفسیرصحیفهسجادیه
بخشسی وهشتم/استادمهدیقاسمی
مثلث | شماره 348
تکلیف براســاس توان و
وسع ادمی در نظر گرفته شده و
در چندین ایه قران کریم نیز این
مساله بیان شده است .به جز ایه
شریفه «ربنا ال تحملنا ما ال طاقه
لنا به» ،ایات دیگری هم داریم.
برای مثال خداونــد می فرماید:
«یرید الله بکم الیســر و ال یرید
بکم العسر»؛ خداوند برای شما
اسانیدرنظرگرفتهونهسختی.
پیامبراکرم(ص)نیزمی فرماید:
«بعثتعلی الشریعهالسمحهالسهله»؛دیناسالمدوویژگی
برجستهدارد؛یکیباگذشتاستودیگریاسان.قانوندست
وپاگیردراسالموجودندارد.سختیکهانساننتواندازعهده
انجامتکلیفیبرایدوبهبن بستبرسددراسالموجودندارد.در
تمام تکالیف اعم از روزه ،نماز و حج این گونه است .کسی که
نمی تواندروزهبگیردخداوندازاوروزهنمی خواهد.مراجعتقلید
درفتاوایشاندارندکهدختریکهتازهبهسنتکلیفرسیدهاما
ضعیف است روزه نگیرد یا اگر گرفت و دید که از توانش خارج
است،روزه اشرابخورد.حتیبرخیمعتقدندکهنیازینیست
بعداقضایشرابه جابیاورد؛چراکهقضادرجاییاستکهانسان
تکلیفی داشته باشد و نتواند انجام بدهد اما برای چنین فردی
کهنمی تواند،تکلیفازاوساقطاستوبه کلینمی تواند.شما
اگرمستطیعنباشیدنبایدبهحجبروید.درحجفقطاستطاعت
مالیمدنظرنیستبلکهاستطاعتجسم
یهمهست.ممکن
استکسیاستطاعتمالیداشتهباشداماازنظرجسمی نتواند
تکالیفحجراانجامدهد؛چنینفردیمستطیعنیست.بازبودن
راههمهست.اگراینشرایطفراهمنباشد،خداوندمی فرماید
منازشماحجنمی خواهم.روزهاگرنمی توانیبگیرینگیر.اگر
نمی توانینمازتراایستادهبخوانی،نشستهیاخوابیدهبخوان.
اسالم دین بسیار ساده ای است .خداوند تبارک و تعالی در ایه
۷۸سورهمبارکهحجمی فرماید«:وماجعلعلیکمفیالدینمن
تو پاگیروحرجیقرار
حرج»؛خداونددردینخودشقانوندس
ندادهاست.دردیناسالمبرایهیچ کسبن بستیوجودندارد
و در هر مساله ای مفری قرار داده شده است .شاید ما نتوانیم
استفادهکنیماماخداونددردیناسالمبرایمااسانیخواسته
استونهسختی.ازاین گونهایاتدرقرانکریمفراواناست.
بنابراینبندبیست وسوماشارهبهجلوهدیگریازفضلورحمت
خداوندمتعالدارد.
امــام ســجاد(ع) در بنــد بیســت وچهارم می فرماید:
«فالهالک منا من هلک علیه و الســعید منا من رغب الیه»؛
مگر اهل بیت(ع) هم هالک می شــوند که امام ســجاد(ع)
این عبارت را به خودشان نسبت می دهند؟! معنای عبارت این
است کههالک شونده از ما ،کسی است که به خاطر نافرمانی
از خداوند هالک می شود و انسان سعادتمند و نیکبخت از ما،
کسیاستکهبه سویخداوندمیلورغبتداشتهباشد.ماده
«رغب»اگربا«عن»متعدیبشودبه معنایاعراضاستاما
اگربا«فی»و«الی»معناشود،به معنایاشتیاقاست.شاید
«ما» در این عبارت اشاره به همه پیروان اهل بیت(ع) داشته
باشدکهکسانی کهبهمااعتقاددارنداگرنافرمانیخداوندکنند
هالکمی شوندواگرنسبتبهخداونداشتیاقداشتهباشنداهل
سعادتخواهندبود.البتهازلحاظسیاقبایدبگویدوالشقیمنا
کهدربرابروالسعیدمنامعنابیابداماامام(ع)می فرماید:فالهالک
منا؛کسی کهازمانافرمانیکندهالکمی شود.مرادازهالک
شــدن در اینجا ،بی دینی و هالکت معنوی است نه هالکت
ظاهری.
جامعه شناسی
ژاپنــی»
«عاشــق
تازه تریــن رمــان ایزابــل النــده
اســت؛ نویســنده ای که در خلق
داســتان هایی با تم عشق ان هم
در روایتی نامتعــارف ،قلمی توانا
دارد .این کتاب به تازگی توســط
کتاب کوله پشــتی و بــا برگردان
معصومه عسگری روی پیشخوان
کتاب فروشی ها قرار گرفته است.
برگــردان این کتــاب در یک نگاه
کلی ،روان است و مانند دیگر اثار
النده که موفقیت های چشمگیری
برای او بــه همراه داشــته ،نامزد
بهترین رمان ســال ٢٠١٦شــده
است.
ایزابل النده یکی از پدیده های ادبیات امریکای التین
و برنده جایز ه هانس کریستین اندرسن است .سبک و سیاقی
که او برای نوشــتن رمان هایش انتخاب می کند بیشــتر در
قفســه رئالیســم جادویی جای می گیرند« .عاشق ژاپنی»
جدیدترین رمان النده است و انچه این اثر را از دیگر اثار النده
متفاوت می کند ایجاد فضاسازی های بکر و روابط نو در این
فضاهاستکهمشابهانرادراثاریبامضامینعاشقانهکمتر
می توان سراغ گرفت.
رازالــودی اثــر ،زیرســاخت اصلــی رمــان اســت و
شــخصیت های ان هر یک به نوعی در ســایه ان پرداخت
می شــوند؛ رازی که زندگــی واقعی خــود نویســنده را نیز
چو خم بودن اثار او
دربرمی گیرد .شــاید یکی از دالیل ُپر پی
نیز ربط به زندگی شخصی اش داشته باشــد چراکه زندگی
او از بدو تولد تاکنون که ٧٤ســال دارد ،همواره در تالطم و
بحران های سیاسی ،اجتماعی و
ادبی گوناگونی بوده است .پدرش
توماس النده ،پسرعموی سالوادر
النده ،رهبر فقید شیلی بود که بعد
از ســقوط شیلی توســط پینوشه،
مجبور شــد از شــیلی فــرار کند.
این اتفاق هــا در رمان های النده
بازتولید می شــوند .عاشــق ژاپنی
روایت داستان زندگی دو زن از دو
نسل متفاوت است .همچنان که
عشــق نیز در این رمان محتوایی
متفاوت دارد ،روایــت زندگی این
دو زن نیز حامــل جریانی متفاوت
است .ایزابل النده در نوشتن این
اثر دست به واکاوی تاریخ می زند.
او ســراغ المان هایی مــی رود کــه در دل تاریکخانه
تاریخ قرار دارند .شــاید بتــوان گفت ،النــده در الیه های
زیرین این رمــان به دنبــال بازتولید رابطه هایی اســت که
معصومانه قربانی جنگ می شوند ».عاشــق ژاپنی روایت
دربه دری های انســان معاصر اســت و از نظر النده ،زن در
کانون این دربه دری هاســت .شــاید به خاطر همین است
که شخصیت زن در اثار النده ،همواره از پرداختی متفاوت
برخوردار است.
در یک نــگاه کلی می تــوان گفت؛ زن در اثــار النده
در عین زنانگــی و زیبایی ،همواره دارای شــخصیتی مبارز
و ســختکوش اســت که ترحم را برنمی تابد .در پی رسیدن
به خواســت های اجتماعی -سیاسی خود دســت از تکاپو
نمی کشدوبرایالتیامبخشیدنبه ِ
منغمگینخود،ازهیچ
راه ناهمواری نمی هراسد.
محدودهتکلیف
29
سیاست
نسخه احمدی نژاد
کاندیداتوری حمید بقایی در انتخابــات این گمانه را تقویت کرده
است اســت که :محمود احمدی نژاد همچنان اصرار به تاثیرگذاری بر
تحالت انتخابات ریاســت جمهوری را ردارد .در پرونده این هفته این
مساله را مورد بررسی قرار داده ایم.
کمک به روحانی؛
بقایی ،احمدی نژاد است
چراحمیدبقاییمی خواهدنامزدانتخابات
ریاستجمهوریشود؟
سیاست
مثلث | شماره 348
امان نامه به اخوندی
30
عبور از اصالح طلبان
عباس اخوندی
محمد شریعتمداری
1
حدس و گمان ها درســت بود؛ محمود احمدی نژاد
خیــال گذشــتن از انتخابات را نــدارد .حــاال که خودش
از حضور نهــی شــده نزدیک ترین فــرد به اوســت که با
یک بیانیه زودهنــگام نامــزدی اش در انتخابات را اعالم
کرده اســت .این یک اتفاق جدید در معادالت انتخابات
ریاســت جمهوری پیش روســت .حــاال که حمیــد بقایی
کاندیدای انتخابات شــده ســواالت متعددی پیش روی
تحلیلگران قرار گرفته اســت .ایا انگونه که رســانه های
نزدیک به احمدی نژاد می گویند این اعالم نامزدی بدون
در نظر گرفتن نظر محمود احمدی نژاد بوده اســت؟ چرا
به جای حمید بقایی فردی مانند غالمحســین الهام نامزد
نشده است؟ مســاله رد صالحیت چقدر در انتخاب بقایی
موثر بوده است؟ ایا اینکه گفته می شود بقایی امده است تا
رد صالحیت شود تا فاز دوم از عملیات احمدی نژادی اغاز
شود ،صحیح است؟
نامزدی حمید بقایی با
تحلیل های متفاوتی
مواجه شده است.
حــاال چــرا بقایــی؟ برخــی می گوینــد
احمدی نــژاد او را به میدان فرســتاده تا
رد صالحیت شــود .می گوینــد در میان
وزرا و رفقــا ،محمــود احمدی نژاد حتما
می توانستهکسانیراپیداکندکهدغدغه
کمتری در مــورد رد صالحیتــش وجود
داشتهباشد.یکنکتهمهمدربارهحمید
بقاییکهموجبشدهبرخیبهایننتیجه
برســند او برای رد صالحیت امده است
ماجرایبازداشتاوست.
و گفت «:شرایط به گونه ای است که بنده تشخیص دادم
که می توانم این وظیفه بزرگ را به دوش بگیرم .بنده کامال
مستقل هستم ،البته نمی خواهم بگویم که رقیب شخص
خاصی هستم اما اگر روحانی نامزد انتخابات شود ،رقیب
اصلی اش بنــده هســتم .احمدی نژاد ســرور و عزیز بنده
است اما در این مورد خودم تصمیم گرفتم و کامال مستقل
هستم».
بقایی البتــه در رابطه با اینکه فکر می کنید شــورای
نگهبان صالحیت شــما را تایید کند ،گفته اســت« :هنوز
برای قضاوت در این باره زود اســت اما به هر حال امیدوار
هســتیم که همه عزیزان کمک کنند و اگر الیق بودم این
مسئولیت را به عهده بگیرم».
چند دقیقه بعد یک مطلب دیگر روی کانال تلگرامی
بقایی قرار گرفت که در ان امده بود« :از فردا خودم را باید
اماده کنم برای دور جدید حمــات ناجوانمردانه از طرف
مدعیان دین و اخالق ! یا جار زنندگان حقوق شــهروندی
و دموکراســی! که مملکت ارث پدرشان اســت! ایرادی
هم ندارد مدت هاســت به این رفتارهای انســانی! عادت
کرده ام .نباید خودم و دوستانم حساسیت نشان بدهند ،در
تاریخ کم از این قبیل رفتارها نداشته ایم ،باالخره خدا یی
هم هست .مطابق حدیث معروفی که می فرماید گناهان
فرد غیبت شونده به غیبت کننده منتقل می شود ،من هم که
خیلی خیرات ندارم اما شاید اینطور گناهانم کمتر شود».
برای بررسی این اعالم نامزدی بای د اندکی به عقب تر
بازگشت .ماجرا از این قرار اســت که محمود احمدی نژاد
شخصا قصد حضور در انتخابات را داشت .او این تصمیم
را ماه ها پیش اتخاذ کرده بود .همه چیز طبق برنامه پیش
می رفت .سخنرانی های استانی شــهر به شهر و محله به
محله دنبال می شد و شیب انتقادها از وضع موجود نیز به
تدریج افزایش می یافت.
ناگهان اما یک رخــداد غیرمنتظره ،معــادالت او را
به هم ریخت .محمود احمدی نژاد از حضور در انتخابات
نهی شــد .حاال او مانده بود و یک انتخابــات .نگاه ها به
این دوخته شــد که ســرمایه اجتماعی او به کدام ســمت
خواهد رفت و اینکه او چه کســی را بــه نمایندگی از خود
راهی انتخابــات خواهد کرد .تا همین امــروز این بحث،
بارهــا و بارها محل تحلیــل و گمانه زنی بــود .او اما مکرر
گفت که بنای حمایت از کســی را نــدارد .بیانیه می داد و
اطرافیان نزدیک به او هم بر این مساله تاکید می کردند.
برای تحلیلگران اما سخت بود که به همین سادگی او را از
لیست مولفه های موجود در ماجرای انتخابات 96حذف
کنند .حدس انها درست بود؛ احمدی نژاد برای انتخابات
برنامه داشت.
خبرها در مورد نامزد مورد نظــر محمود احمدی نژاد
زیاد بود .برخــی معتقد بودند این فرد غالمحســین الهام
خواهد بــود .در این بــاره حتــی خبرهایی هم بــه بیرون
درز کــرد .ســایت پایش در خبــری در این مورد نوشــت:
«احمدی نــژاد اخیرا در پاســخ به غالمحســین الهام که
نامزدی در انتخابات اینده را بررسی می کند ،گفته است:
«حتی از شما که خیلی هم بهتان عالقه مندم نیز حمایت
نمی کنم .چون به اقا اعالم کردم که در انتخابات دخالت
نمی کنم ،نمی توانم از شما حمایت کنم».
اندکی بعد بهمن شــریف زاده هم در گفت وگویی در
این مورد گفت« :احمدی نژاد به غالمحسین الهام گفته
از او در انتخابات حمایت نمی کند .نه تنها از ایشان ،بلکه
احمدی نــژاد از جریان اصولگــرا و اصالح طلب و جریان
حامی خود و همچنیــن جریــان عدالت خواهی هم هیچ
کاندیدایی نخواهد داشت».
برخــی از رســانه های دیگر هــم نام هایــی از افراد
ســابق کابینه مطرح می کردند و از ارتباطــات پنهانی انها
مثلث | شماره 348
در روزهای اخیر چهره هایی از دولت های
نهم و دهم برای حضور در انتخابات
اعالم امادگی کرده اند.
سیاست
نجیب و اصیل ایران زمین و با درک روشن و فهم متقن از
فاصله زیاد بین وضعیت موجود کشــور از نظر اقتصادی،
اجتماعی ،فرهنگی و سیاسی و موقعیت بایسته و شایسته
برای ایرانیان و نقش بسیار مهم جایگاه ریاست جمهوری
در جهت تحقق ارزوهای بلند پدران ،مــادران و فرزندان
این خطه زرخیز و پاک ،با کســب اجازه از محضر فرد فرد
شما مردم عزیز ،نامزدی خود را برای شرکت در انتخابات
دوازدهمین دوره ریاســت جمهوری اسالمی ایران اعالم
می دارد.
اینجانب این اعالم نامزدی را که کامال مســتقل از
اشــخاص ،گروه ها ،احزاب و جناح های سیاســی است،
صرفا اعالم ســربازی برای کشــور عزیز و خدمتگزاری به
ملت شریف ایران دانسته و بدان افتخار می کنم .دریافت
حقیر ان اســت که همبستگی ملی و انســجام اجتماعی،
در چارچوب قانون اساسی و ارزش های الهی -انسانی در
مقیاس ملی و بین المللی و از جمله مهم ترین انها ،ازادی،
عشق و عدالت ،رشد سریع کشور و نیل به جایگاه های رفیع
تعالی ،پیشرفت و رفاه در دسترس خواهد بود».
او ســاعتی بعد یک مصاحبه رسانه ای هم انجام داد
این اتفاقات البته همراه شــد با موج گسترده فعالیت های
رســانه ای رســانه های حامی احمدی نــژاد .از حجم این
تبلیغات کامال مشخص بود که برنامه ریزی وسیعی در این
مورد از قبل صورت گرفته شده و یک تقسیم کار مشخص
در این مورد انجام شده است.
داستان یک نامه
کاندیداتوری در اخرین روز از بهمن
هفته گذشته در میان اخبار متعدد انتخاباتی ناگهان
صدور اولین بیانیه اعالم نامزدی برای انتخابات 96جلب
توجه کرد .به فاصلــه اندکی بعد از صــدور بیانیه محمود
احمدی نژاد که اعالم کرد بنای حمایت از کســی را ندارد
نزدیکترین فرد بــه او در یــک اطالعیه بــرای حضور در
انتخابات اعالم موضــع کرد .بقایی در بیانیــه خود اورده
بود« :در این شــرایط مهم و تعیین کننده ،با ایمانی راسخ
به ظرفیت های وســیع و پایان ناپذیر این سرزمین پرگهر و
با باوری عمیق به شایستگی های بزرگ و وثیق احاد مردم
سیاست
31
سیاست
با رئیس سابقشــان ســخن به میان می اوردنــد .باز یک
اتفاق غیر منتظــره رخ داد .احمدی نژاد بیانیه داد و همان
حرف های تکراری در مــورد عدم حمایت از فرد خاصی در
انتخابات 96را به همه یاداوری کــرد .در این بیانیه امده
بود« :اینجانب عضو هیچ جناح و حزب و گروهی نیســتم
و خود را تنها قطره ای از اقیانوس زالل ملت ایران و خادم
انان می شــمارم و این امر را یک افتخار ابدی می دانم .از
هیچ فرد یا جناح و حزب و گروهی حمایت نکرده و نخواهم
کرد .این موضع قطعی و غیرقابل تغییر اینجانب اســت.
ممکن اســت برخی افراد یا جریانــات و جناح ها به خاطر
منافع گروهی ،اخبار و شــایعاتی تحت عنــوان حمایت از
شــخص خاصی به نقل از اینجانب منتشر نماید .صریحا
اعالم می نمایم که این نوع شــایعات و اخبــار حتی اگر از
زبان نزدیکان اینجانب باشــد ،خالف واقع اســت و قویا
تکذیب می شود».احمدی نژاد که این حرف ها را قبال هم
در ماجرای نهی گفته بود ،پس چه نیازی به طرح مجدد،
ان هم از این فاصله باقیمانده تا انتخابات ریاست جمهوری
داشت .همه اخبا ِر ان چند روز مرور شــد برای پیدا کردن
مخاطب نامه احمدی نژاد .برخی معتقد بودند او این نامه
را نوشــته تا مبادا جامعه هدف او فکر کند ســعید جلیلی،
احمدی نژاد دوران یا نماینده و مورد تایید اوســت .برخی
دیگر هم می گفتند منظــور احمدی نژاد ،مهرداد بذرپاش
است که نامزدی اش جدی تر از همیشــه شده است .نام
افراد دیگری نیز همچون حمیدرضا حاجی بابایی به عنوان
دلیل بیانیه نگاری احمدی نژاد مطرح بود .حاال اما شرایط
تغییر کرده و می توان حدس زد این نامه چرا نگاشته شده
است .احمدی نژاد پیش دستی کرده؛ به همین سادگی !
داستان بازداشت هفت ماهه بقایی
سیاست
32
مثلث | شماره 348
حاال چرا بقایی؟ برخی می گویند احمدی نژاد او را به
میدان فرستاده تا رد صالحیت شود .می گویند در میان وزرا
و رفقا ،محمود احمدی نژاد حتما می توانسته کسانی را پیدا
کند که دغدغه کمتری در مورد رد صالحیتش وجود داشته
باشــد .یک نکته مهم درباره حمید بقایی که موجب شده
برخی به این نتیجه برسند او برای رد صالحیت امده است
ماجرای بازداشت اوست .سایت تابناک در گزارشی در این
مورد نوشته اســت« :او به خاطر نزدیکی اش به «محمود
احمدی نژاد» شــناخته شــد ،اما انچه «حمید بقایی» را
معروف ومشهور کرده ،داســتان بازداشتش در خرداد ماه
94اســت.دو ســال پس از پایان کار دولت دهــم و البته
حضور او در پاستور بود که «غالمحسین محسنی اژه ای»،
سخنگوی قوه قضا ئیه در نشســتی از بازداشتش خبر داد؛
انتظار شاید این بود که غالمحسین الهام به جای بقایی
نامزد انتخابات شود.
احمدی نژادی هــا در اولین ســطح از
اقداماتشان تالش کردند عنوان کنند
محمود احمدی نژاد چندان موافق این
کاندیداتوری نبوده اســت .ســخنان
اسفندیار رحیم مشایی اما دیگر جای
شبهه باقی نگذاشت که این نامزدی
دقیقا با برنامه ریزی بوده است.
هر چنــد اژه ای از اتهامات بقایی حرفی نــزد همان روزها
یک منبع قضایی درباره اتهامات او به یک خبرگزاری گفت
که بقایی از مدت ها قبل توســط دســتگاه قضایی احضار
شــده بود ،اما به این احضاریــه بی توجهــی می کرد و در
نهایت این بی توجهی به احضاریه و خــودداری از حضور
در مرجع قضایی ،منجر به بازداشــت وی شد.چندی پس
از بازداشت ،رسانه ها به گمانه زنی درباره چرایی بازداشت
بقایی پرداختند .برخی نوشــتند که بقایی در بهار سال 90
با حکم دیوان عدالت اداری ،به علــت عدم اجرای حکم
دیوان عدالت اداری مبنی بر تخریــب خانه های تاریخی
در سمت ریاست سازمان گردشگری به مدت چهار سال از
هرگونه خدمت دولتی انفصال پیدا کرده است .همین امر
موجب بروز شایعات و اتهامات متعددی علیه او شد و ماجرا
به مسیرهای اداری ـ قضایی کشیده ش د در نهایت هم سال
94او در پی این پرونده بازداشــت شــده است .همچنین
برخی دیگر از رسانه ها با استناد به سخنان «محمداشرفی
اصفهانی» رئیس هیات بدوی رسیدگی به تخلفات اداری
نهاد ریاست جمهوری معتقد بودند که معاون احمدی نژاد
پرونده قطوری از تخلفــات مالی دارد؛ پرونــده ای که به
قول اشرفی اصفهانی شاید ســال ها زمان ببرد تا ابعاد ان
مشخص شود .اشــرفی اصفهانی در افشــاگری خود ،به
نقل از یک مقام مســئول امنیتی تاکید کرده بود که بقایی
اموالی را از کشــور خارج کرده و در نزدیک به 10کشــور
خارجی سرمایه گذاری کرده است.بقایی پس از گذراندن
هفت ماه حبس در زندان اوین و در حالی که هنوز اطالعات
رسمی درباره پرونده اش منتشر نشده بود ،در ۲۸دی ،94
با تبدیل قرار بازداشت به کفالت ،ازاد شد .پس از ازادی او
گمانه زنی ها درباره علت بازداشت و حبس او ادامه داشت
و هنوز هم علل بازداشت او رسمی و رسانه ای نشده است.
(هرچند اتهامات بقایی همچنان پنهان مانده اســت ،در
این میان نکته مهمی وجود دارد و ان اینکه او در بحبوحه
بازداشت یاران احمدی نژاد و پس از بازداشت «محمد رضا
رحیمی» معــاون اول احمدی نژاد به اتهام فســاد مالی و
اختالس به زندان رفت .بازداشــت او البته پایان مســیر
زندانی شدن مدیران دولت پاکدست نهم و دهم نبود و بعد
او «محمد شریف ملک زاده» و «ازاده اردکانی» که معلم
زبان بقایی و مشایی هم بوده هم به زندان اوین رفتند»).
تحلیل و بررسی دالیل یک نامزدی
اگــر بنــا باشــد در مــورد چرایــی ایــن تصمیــم
احمدی نژادی ها ســخن بگوییم باید الیه ها ی بیشتری را
در این مورد مد نظر قرار دهیم.مساله اصلی این است که
محمود احمدی نژاد بعد از ماجــرای نهی ،باید برای اینده
سیاست ورزی اش تصمیم می گرفت .او جامعه شناسی را
خوب اموخته؛ می داند که نبودش اگر همراه شــود با یک
«این همانی» توســط چهره های دیگــر معنایی جز این
نخواهد داشت که او را تبدیل به یک رئیس جمهور اسبق
صرف یا به قول خودش «رئیس دولت های نهم و دهم»
خواهد ســاخت .اینکه معنــای حذف از دنیای سیاســت
رسمی را دارد برای او سخت اســت .نکته همین جاست،
در میانه عدم دریافت اجازه ورود بــه انتخابات و هراس از
شیفت ارا ،او یک تصمیم گرفته؛ باید فردی را روانه میدان
کند که ارای او را الاقل تا انجا که امکانپذیر است محفوظ
نگه دارد در عین حال که نباید این تصویر ایجاد شــود که
این فرد نماینده اوست .پس قبل از معرفی این فرد باید یک
بیانیه پیش دستانه صادر شود ،قبل از اینکه نوک انتقادات
به سوی او نشانه برود .البته به صورت ویژه باید به این نکته
توجه شود که در این چند وقت اخیر بسیاری از رقبای حسن
روحانی به این نتیجه رســیده اند که برای رقابت با حســن
روحانی و ایجاد قطب مقابل او بهتر است حرف هایی شبیه
محمود احمدی نژاد در سال 84بزنند .از نظر انان فقط از
این راه است که می توان ،حسن روحانی را ،هاشمی دوران
کرد و با تحریک طبقات خاص اجتماعی ،رای او را گرفت
و رئیس جمهور شــد .خاصه اینکه در ایــن چند وقت اخیر
برخی از چهره های اصولگرایان چنین گرایشــی را از خود
بروز داده اند .پس وقت ان رســیده که در این مورد اقدام
شــود .حاال با این تفاسیر سوال این اســت که چرا حمید
بقایی انتخاب شد انهم در شــرایطی که اخبار متعددی از
نامزدی غالمحسین الهام ،عضو ســابق شورای نگهبان
حکایت داشــت؟ یک دلیل را هم می توان با خیال راحت
گفت که بعید اســت ایــن تصمیم حمید بقایــی یک نظر
کامال شخصی باشــد .در ســطح دیگری از تحلیل برخی
معتقدند غالمحسین الهام شاید شانس بیشتری از بقایی
داشته برای گذر از فیلتر شــورای نگهبان .می توان ادعا
کرد که محمود احمدی نژاد ماموریت پیروزی برای نامزد
مورد نظر خود متصور و منظور نکرده اســت .او ماموریت
دیگری برای این فرد در نظر دارد .این فرد تنها قرار است
یک برنامه و هدف داشــته باشــد؛«خالی نگذاشتن فضا
برای برداشت ارا از سبد سرمایه اجتماعی احمدی نژاد».
طیف هدف احمدی نژاد نیز اصولگرایان و نامزدهای انها
بوده است .به یک معنا حاال که بقایی امده فقط همین یک
ماموریت را دارد .او تا فاصله ای بسیار نزدیک به انتخابات
که زمان اعالم تایید صالحیت هاست می تواند حرف ها و
کنش های زیادی داشته باشد.اگر چه حمید بقایی عنوان
کرده رقیب اصلی خودش را حسن روحانی می داند اما در
این محاســبات انتخاباتی اصال نمی توان نسبت سیاسی
احمدی نژاد و ســطح رقابت سیاســی او با اصولگرایان را
نادیده گرفت .شاید احمدی نژاد از این اقدام خود ریزش
بخشی از ارای اصولگرایان را در نظر دارد .یا بهتر بگوییم
او می خواهد محاســبه اصولگرایان برای جذب بخشی از
ارا جامعه را بر هم بزند .احمدی نژاد می خواهد این انگاره
زنده بماند که کسی در میان اصولگرایان به اندازه او رای
ندارد .کســانی که اینگونه فکر می کنند ،حمیــد بقایی را
سیاست
بازی خراب کــن اصولگرایان می دانند.ایــن بازی جدید،
اعالم یک کاندیداتــوری بوده انهم در وقــت مقرر .نکته
مهمتر این اســت که احمدی نژاد با این اقدام خود قبل از
هرکاری در زمین اصالح طلبان بازی کرده اســت .باید در
این مورد مداقه داشت.
واکنش ها به یک نامزدی
مثلث | شماره 348
و خواب هایی برای اردیبهشــت دیده اند .از وقتی محمود
احمدی نژاد از حضور در انتخابات نهی شــد ،تحلیلگران
گزاره های متعددی داشتند برای پیش بینی رفتار سیاسی
او در ماه های باقیمانده تا ا نتخابات؛ از «قهر» تا «حضور
فعال » .او اما هیچ نشــانه ای بروز نمی داد از انچه در سر
دارد .پیرامون او اما دو حرکت عجیب به صورت ســنگین
دنبال می شد .در سطح نخست تالش هایی از چند سو اغاز
شد تا امکان تغییر تصمیم نهی او سنجیده شود .نامه هایی
نوشته شد و امضاهایی برای ان جمع اوری شد .این تالش
راه به جای نبرد؛ نه امضای ان چنانی جمع شــد و نه موج
اجتماعی پدید امد .انها از پیشــبرد هدف شــان در سطح
بدنه ناامید شدند.
همزمان یک اقدام دیگر هم دنبال شــد؛ یک چهره
روحانی حامی احمدی نــژاد ،دفتر به دفتــر مالقات هایی
انجام می داد تا شــاید در این ســطح اتفاقی رخ دهد .هیچ
کس امــا بنایی بــرای رایزنــی در این خصوص نداشــت.
احمدی نژادی هــا حاال باید الیه دیگــری ،عملیات خود را
اجرایــی می کردند .صحنــه نباید خالی بمانــد .فردی باید
وارد صحنه شــود؛ شــخصی که احمدی نژاد به او اعتماد
کامل داشته باشد و البته امکان تایید صالحیتش نیز کمتر
از سایر افراد باشــد .مبادا که وارد انتخابات شود و کاراکتر
الیه از بازی بعد از نامزدی بقایی نه تنها متوقف نشــده بلکه
همچنان در همان سطح از بدنه دنبال می شود .بحث ها در
این مورد در رسانه های فضای مجازی خصوصا کانال های
تلگرامی احمدی نژادی ها داغ داغ اســت تا بــازی با ارای
باطله در انتخابات را دنبال کنند .انها حتی نظرسنجی هایی
ی خود قرار داده اند و از طرفدارانشــان
در گروه های تلگرام
در این مورد نظر خواهی می کنند .بهتر اســت در این مورد
برای تحلیل ،یکی از گزاره های احتمالی که ممکن است
به وقوع بپیوندد را با فرض تداوم نامزدی بقایی تا روز ثبت نام
و ادامه دادن چالــش ارای باطله در میان احمدی نژادی ها
بررسی کنیم .شــاید از همین حاال که حمید بقایی نامزدی
خود را اعالم کرده اهل سیاست گمانه شــان بر عدم تایید
صالحیت او باشد (این البته تنها یک فرض است) ،ان وقت
احمدی نژادی ها چه خواهند کرد؟ انها که غیر از حمید بقایی
فردیرادرانتخاباتنداشته اند،بهافرادیمانندسعیدجلیلی
و محمد باقر قالیباف هم که اعتقادی ندارند .پس می ماند
همان الیه دیگر عملیات که چالش ارای باطله بود .ایده ای
که از چنــدی پیش اجرایی شــده و در حال جــذب طرفدار
است .نکته همین است؛ انها به ارای باطله فکر می کنند.
ایا احمدی نژاد حاضر است یک بیانیه بدهد و از این الیه از
عملیات اعالم برائت کند؟
رقابت با روحانی با سبد «ارای باطله»
اما داســتان نامزدی بقایی را باید بــا تحوالت دیگر
نیز به صورت همزمان مــورد توجه قرار داد .انچه رخ داده
این اســت که ســاعت عملیات بــرای احمدی نژادی ها
فرارسیده است .انها یک بازی چند الیه را طراحی کرده اند
سیاست
احمدی نژادی هــا در اولین ســطح از اقداماتشــان
تالش کردنــد عنوان کننــد محمود احمدی نــژاد چندان
موافق این کاندیداتوری نبوده است .ســخنان اسفندیار
رحیم مشایی اما دیگر جای شــبهه باقی نگذاشت که این
نامزدی دقیقا با برنامه ریزی بوده اســت .بر اساس اعالم
رسانه های احمدی نژادی ،مشایی در پاسخ به اینکه برخی
سیاســیون می گویند کاندیداتوری بقایی شــوخی اســت
گفت« :شــاید از نظر انان شوخی باشــد ،همان طور که
کاندیداتــوری احمدی نژاد در ۸۴و خاتمــی در ۷۶از نظر
اقایان شوخی بود!»
نکته مهم دیگر این اســت که اصولگرایان هم روی
خوشــی به این نامزدی نشــان ندادند .مهدی محمدی،
عضو هیات موســس جبهه مردمی نیروهــای انقالب در
واکنشــی به این نامزدی در کانال تلگرامی اش نوشــت:
«بقایی ادم مهمی نیســت .کاندیداتوری اش را بگذارید
به حساب بازیگوشــی یک ادم مهمل یا تالش یک الیت
امنیتی درمانــده برای عصا گذاشــتن زیر بغــل روحانی.
احمدی نژاد اما ،بخواهد یا نه ،این قصه به پای او نوشته
خواهد شد» .
در اظهارنظری همسو با این سخنان ،مرضیه وحید
دستجردی گفت« :حمید بقا یی مورد تایید جبهه مردمی
نیروهــای انقالب نیســت ».واکنش ها در ایــن مورد اما
ادامه یافت .احمد کریمی اصفهانی ،عضو شورای مرکزی
جبهه پیروان خط امام و رهبری درباره اعالم کاندیداتوری
بقایی و ارتباط او با احمدینژاد گفت« :در این رابطه که
احمدی نژاد برای ریاســت جمهوری ســال اینده از برنامه
برخوردار است ،شکی وجود ندارد ،یکی از دالیل ان هم
عالوه بر سفرهایی که مجددا از سر گرفته شده ،سخنان
حمید بقایی در زمان اعالم کاندیداتوری ریاست جمهوری
است .بیانیه بقایی برای اعالم کاندیداتوری حول همان
مباحثی کــه احمدینژاد زمانــی به ان اشــاره کرده بود،
قراردارد ،البته دلیــل ان هم چیزی جز جلــب نظر مردم
نیســت اما از اینکه تائید مقبولیت احمدینژاد از ســوی
مردم با هر نامی برای این گروه هرگز تکرار نخواهد شــد،
غافل هســتند و این صحبتهــای نخ نما شــده پیروزی
به دنبال نمیاورد .احمدی نژاد جریان انحرافی را به وجود
اورد و کاری کرد تا مردم در اعتقاداتشــان مانند گذشــته
محکم نباشــند .تالش رئیس جمهور ســابق بــر این بود
که بین مــردم و والیت فقیــه فاصله اندازد .مــردم هرگز
سوءاســتفادههایی که زمان احمدینژاد از نظام صورت
گرفت را فراموش نخواهنــد کرد .عالوه بــر این پرونده
اقای بقایــی در قوه قضائیه مفتوح اســت .بنابراین بیانیه
بقایی بــرای کاندیداتــوری ریاســتجمهوری فقط یک
شوخی به حساب میاید و مردم دیگر به احمدی نژاد با هر
نامی همچون بقایی و مشایی اعتماد نخواهند کرد .هرگز
چنین اتفاقی نخواهد افتــاد .اصولگرایان از احمدینژاد
بزرگترین زخم را خوردهاند ،بنابراین وارد جایی که یک بار
از ان گزیده شدهاند ،نخواهند شد و این کار غیر عقالیی
است.
اقای احمدینژاد تنها رئیس جمهوری اســت که از
ســوی مقام معظم رهبری تذکر کتبی گرفت ،حتی بعضی
از افــرادی که زیاد هم مســاله اصولگرایــی دغدغه انان
نبوده ،اخطــار کتبی نگرفتند .احمدینــژاد عالوه بر این
بیشترین اخطار را از مجلس شورای اسالمی دریافت کرد
و با این وجود باز هم قوانین را ابــاغ نمیکرد .این موارد
موضوعاتی اســت که در حافظه تاریخ مانده و به سادگی
پاک نخواهد شــد .نظری که درباره احمدینژاد در سطح
جامعه وجود دارد با تغییر اسامی تفاوت نخواهد کرد .بقایی
و مشایی همان احمدینژاد هستند و هیچ فرقی بین انان
دیده نمیشود ،بنابراین اساســا احمدینژاد و دوستان او
برای انتخابات محلی از اعراب نخواهند داشت .سالها
زمان میبرد تا زخمی که احمدینژاد به اصولگرایان وارد
کرده ،ترمیم شود .بنابراین اصولگرایان تحت فشار برای
حضور او در انتخابات قرار نخواهند گرفت».
احمدی نژادی بودن را از ان خود کند .او به این شخصیت
برای ســال های اینده سیاســت ورزی اش احتیاج دارد .به
فرد امینی فکر می کردن د تا به بقایی رســیدند .او امتحانش
را برای احمدی نژاد پس داده است؛ مثل رحیمی نبوده که
فردای صدور حکم زندان نامه افشاگری بنویسد .زندانش را
رفت اما همچنان احمدی نژادی باقی ماند .او برای اجرای
این الیه از بازی بهترین فرد بوده است .اینجا اما یک الیه
دیده نشــده نیز وجود دارد .تصمیم عجیبی گرفته شــده؛
ایده ای که قبل از اعالم نامــزدی بقایی در فضای مجازی
و در میان بدنه احمدی نژادی ها اغاز شد و با نامزدی بقایی
همچنان تداوم یافته است .طراحان این الیه از عملیات،
چالش ارای باطلــه را دنبال می کنند .انچــه انها می گویند
این اســت« :روی برگه های رای نام محمــود احمدی نژاد
را بنویســید .میزان باالی ارا باطله هم نشــان از اعتراض
به نبودن محمــود احمدی نــژاد در انتخابات اســت و هم
میزان ســرمایه اجتماعی او ».نکته اما این اســت که این
33
امید کرمانی ها
خبرنگار
امدن بقایی ،اصالح طلبان
را خوشحال می کند
گفت وگوی مثلث با سیدمحمدجواد ابطحی
دو ماه تا انتخابــات ریاســت جمهوری دوازدهم
زمان داریــم ،گروه های سیاســی مختلف دنبال
این هستند که در میدان رقابت نقش ایفا کنند و
برنامه ها ،دیدگاه ها و نظرات شان را برای مدیریت
امور اجرایی کشــور به مردم عرضه بدارند تا وزن
اجتماعی خود را دریابند ،اقای احمدی نژاد سال
88یک ســبد 25میلیون رایی داشت .این سبد
رای به نظر شما قابل انتقال است که احمدی نژاد
اراده کنــد و ان را پشــتوانه اجتماعــی یک نامزد
خاص در انتخابات ریاست جمهوری قرار دهد؟
اقای احمدی نژاد بیانیه داد و به صراحت نیز اعالم
کرد که هیچ فــرد و گروهی نمی تواند از طــرف او حمایت
می شود و خود او نیز از هیچ کسی حمایت نخواهد کرد اما
اینکه خود اقای احمدی نژاد بیاید یــا اقای احمدی نژاد از
شخص دیگری حمایت کند دوفرض است .اگر خود اقای
احمدی نژاد می امد مسلما با رای بسیار بسیار قابل توجهی
انتخاب می شــد اما اینکه از دیگری حمایت کند –که البته
گفتــه چنین حمایتــی را از کســی نخواهد کــرد -این طور
نیست چون احمدی نژاد ســال 88ان مقدار رای اورد ،فرد
مورد حمایت او نیــز همین مقدار رای بیاورد .خیر مســلما
هژمونی شخصیتی اقای احمدی نژاد برای خودش در بین
ملت اثرگذار است اما این شامل حال نامزد مورد حمایت او
نمی شود .به فرض چندی پیش اقای بقایی اعالم نامزدی
در انتخابات کرد حــاال اقای احمدی نژاد هــم او را تایید و
حمایت کند این طور نخواهد شــد که بقایــی همان تعداد
رای احمدی نژاد را داشــته باشــد .باالخره یک قسمتی از
طرفداران احمدی نژاد به اقــای بقایی رای خواهند داد اما
صددرصد سبد رای احمدی نژاد به ســبد رای بقایی منتقل
نمی شود .این ویژگی منحصر به اقای احمدی نژاد نیست
برای بقیه نیز به همین صورت است .مثال اگر اقای خاتمی
اعالم کند که من رای ام را به فالن نامزد می دهم قطعا همه
پایگاه اجتماعی او به ان نامزد رای نمی دهند بلکه بخشی
این کار را می کنند .مردم ما در انتخابات روی شــخصیت و
توانمندی افراد دقت می کنند .این طور نیست که بگوییم
قاطبه مردم تحت تاثیر شانتاژها و تبلیغات خاص قرار بگیرند
و چشم و گوش بسته رای بدهند .ما در طول 36انتخاباتی
که اعم از مجلس ،شوراها ،خبرگان و ریاست جمهوری در
ی می گویند
کشورمان برگزار شده این ویژگی را دیدیم .برخ
رای ملت ایــران غیرقابل پیش بینی اســت .ملــت ایران
نشان داده که با کســی تعارف ندارد ،اگر حس کند کسی
به شــعارهایش عمل نمی کند یا دســت به عوام فریبی زده
مقابلش می ایســتد و رایــش را عوض خواهد کــرد .حاال
نمی خواهم بگویم مردم اشتباه نمی کنند اما معتقدم برایند
کلی قضاوت مردم درست است .انتخابات اینده نیز همین
حال و هوا را دارد ،اینکه در زمان اقای روحانی رئیس جمهور
مستقر انتخابات برگزار می شود دلیل نیست که حتما او رای
بیاورد بنابراین معتقدم احمدی نژاد یک سبد رایی دارد ،اگر
خودش می امد باتوجه به وضعیت بد اقتصادی و بی تدبیری
دولت یازدهم در مســائل مهم داخلــی و خارجی اکثریت
رای دهندگان به او اقبال می کردند اما حضرت اقا فرمودند
که احمدی نژاد به انتخابات ورود پیــدا نکند ،احمدی نژاد
نیز از توصیه رهبر انقالب تبعیت کرد و هفته گذشته بیانیه
داد نه تنها در انتخابات شــرکت نمی کند بلکه از کسی نیز
حمایت نخواهد کرد.
ســوال همیــن اســت؛ چــه دلیلــی داشــت که
احمدی نــژاد بیاید چنیــن بیانیــه ای بدهد ،یک
تحلیل ان اســت که جریــان اقــای احمدی نژاد
اجرای طراحی چند الیه را دنبال می کند یعنی ابتدا
بقایی طراحی انتخابات
اصولگرایان را به هم
نخواهد زد
مثلث | شماره 348
بررســی صالحیت نامزدها کنشــگری و فعالیت
انتخاباتــی انجام دهد تا وقتی ردصالحیت شــد
موج اجتماعی به وجود اید و سپس جریان اقای
احمدی نژاد این موج را به سمت تقویت ارای باطله
ببرند یعنی رای دهندگان حامی انها در برگه ها نام
اقای احمدی نژاد را بنویســند تا بعــد این جریان
ارای باطله را مصادره به مطلوب کنند ،نظر شــما
چیست؟
براساس شــناختی که نســبت به رفتارهای فردی
اقای بقایــی دارم می گویم اقای بقایی کســی نیســت که
چالش ارای باطله به وجود اورد .ممکن است بخواهد بعضی
مطالب را بگوید .یعنی در این چند سال که اتهامات وسیعی
علیه عملکرد دولتاحمدی نژادمطرحشداقایبقاییبتواند
از این فرصت اســتفاده کند تا در مناظره ها ،گفت وگوها و
میتینگ ها جواب های منتقدان دولت احمدی نژاد را بدهد
و شفاف سازی کند .در واقع چنین حالتی را قوی تر می دانم
تا انکه اقای بقایی بخواهد چالش ارای باطله درست کند.
همانطــور که شــما گفتیــد تایید صالحیت اقای
بقایی ســخت به نظر می رســد اما می خواهد به
صحنه بیاید تا براســاس ســوابق بازداشتش و
اینکه جز و تیم نزدیک اقای احمدی نژاد محسوب
می شود ،کنشگری داشته باشد و موج اجتماعی
به وجود اورد بعد به نفع اقای الهام انصراف دهد
تا او وقتی تایید صالحیت شد پشتوانه رای قوی
داشته باشــد .در واقع در حال پیاده سازی نقشه
دو امدادی در پروسه انتخابات ریاست جمهوری
هستند ،این تحلیل چقدر می تواند قرین به واقع
باشد؟
باالخره گمان حق نیســت .ان طور که من مطلع
هســتم اقای الهام قصد امدن ندارد و اگــر چنین قصدی
داشت زودتر اعالم می کرد .گرچه موقعیت رای اوری اقای
الهام بیشتر از اقای بقایی است اما او در جلسات خصوصی
به دوستان ما گفت که قصد ورود به انتخابات را ندارد .خیلی
گروه ها از جمله دانشگاهیان هستند که می خواهند اقای
الهام را به صحنه بیاورند اما اقای الهام می خواست بیاید تا
حاال اعالم می کرد چون باالخره باید زمان را مدیریت کرد.
پس این طور نیست که دوی امداد باشد ،اول اقای بقایی
بیاید و بعد به نفع اقای الهام کنار برود .حتی اگر اقای بقایی
این کار را بکنــد تاثیری در ارای اقای الهــام ندارد .ممکن
اســت اقای الهام به نفع نامزدی کنار برود و ســبد ارای ان
نامزد سنگین تر شود اما کنار رفتن اقای بقایی به نفع اقای
الهام چیزی به وزن سبد او اضافه نمی کند.
اینکه اقای احمدی نژاد یا کسی از جریان همفکر
او به صحنــه انتخابــات بیایــد کدام جریــان را
خوشحال و کدام جریان را نگران می کند؟
معتقدم این اقدام طیــف روحانی و اصالح طلبان
را خوشحال می کند چون انها دوست دارند فضا را دو قطبی
کنند .مقام معظم رهبــری با مصلحت اندیشــی که انجام
دادند و توصیه کردنــد اقای احمدی نژاد نامــزد انتخابات
ریاست جمهوری سال 96نشــود حربه دوقطبی سازی را از
اصالح طلبان گرفتند .انها دوست داشتند اقای احمدی نژاد
بیاید تا فضا دوقطبی شــود تا ارای خاکســتری را به طرف
خود جذب کنند ،ایــن کار با نیامدن اقــای احمدی نژاد به
ثمر نمی رسد .حاال اگر کســی از تیم او به میدان بیاید باز
اصالح طلبان خوشــحال می شــوند چــون می توانند این
حربه ای را که داشتند به کار بگیرند یعنی بگویند این فرد به
مثابه احمدی نژاد است و در ذهن مرد م ترس از وقوع جنگ
را دامن بزنند ،در مقابل چنین تصویرسازی ،مزایای تعامل
با دنیا و بهره منــدی از امتیازهای ارتباط با دیگر کشــورها
را نشــان دهند اما اصولگرایان مســلما ناراحت می شــوند
چون اگر انها با یک نامزد نیایند به نظر نمی رســد در مقابل
اقای روحانی بتوانند پیروز میدان لقــب گیرند .تکثر نامزد
به اعتقاد من موجب شکســت اصولگرایــان در انتخابات
ریاست جمهوری می شود چون پایگاه اجتماعی انها از حالت
انســجام در می اید .به نظرم دوستان ما باید تدبیر بیشتری
به خرج دهند و شرایط طوری نیست که هر سلیقه ای برای
خودش کاندیدای اختصاصی معرفی کند .این مســاله به
وحدت اصولگرایان لطمه خواهــد زد .از این جهت دیدیم
اقــای اقاتهرانی دبیرکل جبهــه پایداری گفــت اگر جبهه
ی نیروهای انقالب کاندیدای اصلح معرفی کند جبهه
مردم
پایداری حمایت می کند .واقعا همین است اگر اصولگرایان
روی حمایت از یک نامزد به نتیجه برسند نباید با کاندیداهای
متعددی که ثمــرش را در انتخابات قبلی دیدیم خودمان با
دست خودمان دولت را تقدیم اقای روحانی کنیم.
شــما در جایی از این گفت وگو مطرح کردید اگر
احمدی نژاد می امد بازی را از اصالح طلبان می برد
درصورتی کــه بعد گفتید اصالح طلبان دوســت
داشــتند احمدی نژاد بیاید ،چطــور چنین چیزی
ممکن اســت که اصالح طلبان دوســت داشــته
باشند احمدی نژاد بیاید تا انها شکست بخورند؟
تصور اصالح طلبان این بود کــه اگر احمدی نژاد
بیاید فضا به نفع نامزد جریان اصالحات دو قطبی می شود،
این تصور انها بود اما من می گویم اگر احمدی نژاد می امد
گرچه فضا را دوقطبی می کرد امــا باتوجه به عملکرد منفی
دولت یازدهم ،احمدی نژاد این دوقطبی را می برد .نگرانی
اصولگرایان چه بود؟ این بود که فضــای دوقطبی ما را به
فتنه 88نکشاند.
نکته دیگر انکه شما گفتید اقای بقایی سبد رای
سنگینی ندارد شــاید اقای الهام می امد این طور
می شد اما نامزدی بقایی چنین خصیصه و ویژگی
ندارد ،سوال این است چگونه کسی که فاقد سبد
رای سنگین است ورودش به انتخابات می تواند
ایجاد دوقطبی کند؟
باالخره چنین دوقطبی می ســازند .اصالح طلبان
می خواهند یک نمادی از احمدی نژاد داشــته باشــند و به
ان هدف خود جامه عمل بپوشــانند .حتــی اینها در بعضی
سیاست
با یک بیانیه توجه ها را به سمت خودش جلب کرد
بالفاصله بعــد از ان اقای بقایی نامــزد انتخابات
ریاست جمهوری شد وقتی هم که تایید شورای
نگهبان را بــرای ورود بــه عرصه رقابــت گرفت
احمدی نژاد نظرش را عوض خواهد کرد می گوید
«برحســب تکلیفی که دارم به اقــای بقایی رای
می دهم» ،دقیقا مثل اقــای خاتمی رئیس دولت
اصالحات که گفت «تکرار می کنم»؛ نظر شــما
چیست؟
نه ،احمدی نــژاد این خصوصیت را نــدارد .من از
نزدیک روحیاتش را می دانم ،این طور نیست که نظرش را
عوض کند و بگوید براساس تکلیف از فالن نامزد حمایت
می کنم .یکی از نــکات مثبت یا منفی اقــای احمدی نژاد
این است که روی حرف خودش می ایستد .یعنی یک نوع
اصرار روی نظر خودش را در رفتار او دیدیم؛ این طور نیست
که بگوید من حرفم را پس می گیرم چون تغییر نظر دادم و
می خواهم از فالن نامزد حمایت کنم .ضمن انکه دلیلی هم
برای این کار وجود ندارد چون خودش می داند طرفداری از
یک نامزد به مثابه بی ثمر کردن موضع اولیه اش است که
گفت به براساس توصیه رهبر معظم انقالب وارد انتخابات
نمی شــوم و از کســی حمایت نمی کنم .احمدی نژاد اگر
می خواست در انتخابات از کسی حمایت کند این بیانیه اخیر
را نمی داد اما چون دید افراد مختلف دارند می ایند و همه هم
می خواهند یک طوری خود را به او منتســب کنند به همین
دلیل بیانیه ای داد تا کســی از او توقع نداشته باشد .حاال
مردم چه تصوری دارند ان یک بحث دیگری است چون فکر
می کنند از انجا که اقای بقایی با اقای احمدی نژاد بوده پس
شاید حمایت او را داشته باشد ،در صورتی که این طور نیست
خیلی ها با اقای احمدی نژاد بودند .این دلیل نمی شود که
فردا چنین برداشتی درباره انها نیز به وجود بیاید مثال اقای
رستم قاسمی نیز چنین وضعیتی داشت.
خیلی ها درباره اقای بقایی می گویند ردصالحیت
شدن او محرز اســت اما چه موضوعیتی داشت
که او با علم به این مســاله بیاید و برای حضور در
انتخابات ریاست جمهوری طرح نامزدی خود را
اعالم کند؟
من نیت خوانی نمی توانم انجام دهم .ردصالحیت
دالیل می خواهد مثال شــورای نگهبان اعالم می کند که
یک نامزد را به عنوان رجل سیاســی و مذهبی نمی شناسد.
در سال 92دیدیم افراد توانمندی مثل اقای سعیدی کیا و
اقای زاکانی تایید صالحیت نشدند .باالخره شورای نگهبان
دیدش نسبت به احراز صالحیت نامزدهای رئیس جمهوری
بسیار سختگیرانه است .درست است که اقای بقایی معاون
رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری
بود اما قرار گرفتــن در این جایــگاه تایید صالحیــت او را
به عنوان رجل سیاسی و مذهبی تضمین نمی کند.
یک بحثی را هم درباره پرونده های قضایی اقای
بقایی مطرح می کنند.
نقش اقای بقایــی در ان پرونده ها ثابت نشــد .او
چندین ماه بازداشــت بود امــا به نتیجه نرســیدند یا در کل
رای محکومیــت برای اقــای بقایی ما ندیدیــم .حاال اگر
مساله ای اســت که ما نمی دانیم موضوع دیگری است اما
من وقتی اخبار را دنبال می کردم حکمی درباره محکومیت
اقای بقایی هنوز صادر نشده اســت پس از این نظر وقتی
کســی محکومیت قضایی ندارد نمی تــوان گفت احتماال
ردصالحیت می شود.
تحلیل دیگر دربــاره اعالم نامــزدی اقای بقایی
این اســت که او خــود می داند تاییــد صالحیت
نمی شود اما امده تا چالش ارای باطله به نفع اقای
احمدی نژاد ایجاد کند .یعنی نام نویسی کند و تا
روز و ســاعت اعالم نظر شــورای نگهبان درباره
2
ســیدمحمدجواد ابطحی ،عضو جبهه پایداری
می گوید« :بقایی ســخت اســت کــه تایید صالحیت
شود ضمن انکه سبد رای اندکی دارد شاید می خواهد
خود را محــک بزند تا حرف هایی را کــه تاکنون نگفته
اســت در فرصت تبلیغات انتخابات بیــان کند .مثل
برخی دوســتان ما کــه دوره های قبل کاندیدا شــدند
برای اینکه یک تریبونی در 20:30و صدا و سیما پیدا
کنند و حرف هایــی بزنند ».عضو فراکســیون والیی
مجلس یاداور می شــود« :بقایی طراحــی انتخاباتی
اصولگرایــان را به هم نمی زند اما امدن او قســمتی از
ارای اصولگرایان را دچار ریزش می کند».
سیاست
35
سیاست
36
مثلث | شماره 348
سیاست
جلسات شان هم گفتند که باید چماق احمدی نژاد هراسی را
در انتخابات ریاست جمهوری داشته باشیم .باالخره ما این
تصور را داریم .شاید توده مردم نظر دیگری داشته باشند و
بقایی را با احمدی نژاد یکی بدانند ،بعد اصالح طلبان با یک
کاندیدای ضعیف بازی کنند و همه کاســه و کوزه هایی که
ســر دولت احمدی نژاد خراب می کردند دوباره همین رویه
را ادامه دهند.
به نظر شــما باتوجه به اعالمیه اقای احمدی نژاد
و تاکید او بــه حمایت نکردن از هیــچ نامزدی در
انتخابات ریاســت جمهوری ،جامعه اصال اقای
بقایی را می بیند؟
اگــر کل جامعه را نــگاه کنیم من تصورم نیســت
چون باالخــره ویژگی هایــی که یــک کاندیدا در ســطح
ریاست جمهوری دارد من در اقای بقایی سراغ ندارم .اقای
بقایی شخص تالش گری است و در انجام وظیفه هایی که
داشته خواسته صادقانه کار کند اما اینکه نزد توده های مردم
ت است
چهره کاریزماتیکی داشته باشــد ندارد و این واقعی
مگر اینکه اتفاقاتی بیفتد که دور از تحلیل ماست .همین
شرایطی که هست و شایعه هایی که درباره پرونده های اقای
بقایی وجود دارد هرچند که محکومیتی متوجه او نشده است
اما پخش این شایعات در میان مردم به عدم رای اوری اقای
بقایی کمک می کند .اصال خبر اینکه اقای بقایی می خواهد
نامزد انتخابات ریاست جمهوری شود برای خیلی از دوستان
تعجب برانگیز بود چون اقای بقایی شــخصیتی نیست که
چند دوره نمایندگی مجلس را در کارنامه خود داشته باشد یا
چهره حزبی برجسته ای محسوب شود.
پس چرا اعالم کاندیداتوری کرد؟
شاید می خواهد خود را محک بزند تا حرف هایی که
تاکنون نگفته در فرصت تبلیغات انتخاباتی بیان کند .مثل
برخی دوستان ما که دوره های قبل کاندیدا شدند برای اینکه
یک تریبونی در 20:30و صد او سیما پیدا کنند و حرف هایی
بزنند .یعنی قبل از اینکه شــورای نگهبان نظرش را درباره
صالحیت کاندیداها بگوید این افــراد می توانند به عنوان
ثبت نام کنندگان در انتخابات ریاست جمهوری موضع گیری
و طرح دیدگاه کنند .در هر صورت انتخابات حساسی است و
ادامه دولت اقای روحانی نمی تواند جامعه را به ارمان های
انقالبی خودش نزدیک کند.
پس شــما درکل معتقدیــد نامزدی اقــای بقایی
نگرانی را در اردوگاه اصولگرایان ایجاد نمی کند و
طراحی انتخاباتی انها را به هم نمی زند؟
طراحی انتخاباتی اصولگرایــان را به هم نمی زند
اما ما به تک تک ارا نیاز داریم .امدن اقای بقایی قســمتی
از ارای اصولگرایان را دچار ریزش می کند بر همین اساس
معتقدم درست است اقای بقایی خود را اصولگرا نمی داند اما
شاکله اصولگرایی را قبول دارد و سعی داشته از این شاکله
دور نشود .امیدوارم او تصمیم بگیرد و انصراف دهد.
یعنی امیدوارید با اقای بقایی صحبت شود تا او از
این تصمیم خود صرف نظر کند؟
بله ،باالخره یک رای هم یک رای است نمی شود
با اگر و مگر جلو رفت .در این انتخابات واقعا نیاز است که
کاندیدای واحد از طرف اردوگاه اصولگرایی به میدان بیاید.
اگرچه احمدی نژاد نه اصولگرایی و نه اصالح طلبی را قبول
نداشــت اما معتقد به خط اصولگرایی واقعی بود .در واقع
برخی موضعگیری ها و سوءاســتفاده هایی را که از بعضی
افراد در شاخه اصولگرایی می دید که انها داعیه اصولگرایی
دارند اما به معیارهای اصولگرایی عمل نمی کنند گفت من
اصولگرا نیستم و خود را فارغ از این اردوگاه می دانم .اقای
بقایی هم چنین تفکری دارد ،در هر صورت چون دل شان
برای نظام و انقالب می سوزد انشاءالله تدبیر کنند و به نفع
کاندیدای واحد اصولگرایان کنار بروند چون تک رای ها نیز
برای اصولگرایان ارزش دارد.
می خواهند برای نظام
هزینه ایجاد کنند
امید کرمانی ها
خبرنگار
تو گوی مثلث با احمد کریمی اصفهانی
گف
دوازدهمیــن دوره انتخابات ریاســت جمهوری
29اردیبهشت ســال 96برگزار می شود ،طبیعتا
گروه ها ،جناح ها و سالیق سیاسی سعی می کنند
که شــانس خود را در این رقابت بــزرگ امتحان
کنند ،باالخره کســی که پیروز میدان خواهد بود
راهی پاستور می شود و ســکان هدایت دستگاه
اجرایی کشــور را به مــدت چهارســال در اختیار
می گیرد بنابراین هر شخصیت سیاسی که برای
خود وزنی به لحاظ موقعیت اجتماعی قائل است
امکان دارد به تکاپو بیفتد تا با حضور در انتخابات
ریاست جمهوری مقام دوم کشــور لقب بگیرد.
اخیرا شــاهد بودیم اقای بقایی برای نامزدی در
رقابت سیاسی پیش رو اعالم امادگی کرد در حالی
که خیلی ها معتقدند او به لحاظ داشــتن پرونده
قضایی بی تردیــد ردصالحیت خواهد شــد ،اما
سوال اینجاست که چرا با علم به این موضوع او
چنین تصمیمی گرفت و اعالم کاندیداتوری کرد؟
این یک واقعیت اســت که اگر اقای بقایی نامزد
انتخابات ریاســت جمهوری ســال 96شــود ردصالحیت
خواهد شــد .به عبــارت دیگر بحث شــایعه یــا گمانه زنی
نیســت ،هر کســی که در انتخابات نام نویســی کند برای
بررسی صالحیت او از مراجع چهارگانه استعالم می شود و
تمام جوانب و شرایط مدنظر شورای نگهبان قرار می گیرد
بنابراین وقتی کسی پرونده قضایی دارد قطعا ردصالحیت
خواهد شد اما اینکه چرا کسی با علم اینکه می داند پرونده
قضایی دارد و قطعا به همین خاطر ردصالحیت می شــود
اصرار به اعالم کاندیداتوری می کنــد؟ البته اقای بقایی و
دوســتانش از افراد اقای احمدی نژاد هستند ،می خواهند
برای نظام هزینه ایجاد کنند .بــه ان خاطر که می خواهد
یک جایی از ان بهره برداری کند .چنین کســی باید درباره
رفتارش پاسخ دهد چون معتقدم می خواهد هزینه نظام را با
ردصالحیت شدنش باال ببرد و این مساله دستاویزی برای
بیگانگان شود.
در کنار این تحلیل شــما دیدگاه های دیگری هم
مطرح اســت و ان اینکه بقایی امــد تا در صحنه
انتخابــات نقش افرینــی کنــد و بر اثــر فعالیت
سیاسی که انجام می دهد ،واکنش ها ی مثبت و
منفی را نسبت به خود برانگیزد و دائم در رسانه ها
و شــبکه های مجــازی دربــاره ردصالحیتــش
3
احمــد کریمی اصفهانی
معتقــد اســت« :اگــر اقــای
بقایــی نامــزد انتخابــات
ریاست جمهوری سال 96شود
ردصالحیت خواهد شد ،اما او
با علم به این مساله امد تا برای
نظام هزینه ایجاد کند ».عضو جبهه پیروان خط امام
و رهبری یاداور می شــود« :احمدی نژاد و دوستانش
می خواهند با ردصالحیت شدن هزینه ایجاد کنند».
این فعال سیاســی اصولگرا تاکید می کند« :فعالیت
تیم احمدی نژاد در انتخابات به نفع اصالح طلبان و به
ضرر اصولگرایان خواهد بود».
مثلث | شماره 348
اقــای احمدی نــژاد متجــاوز از دو هزار
قانون را نادیده گرفت و هیچ کدام انها را ابالغ
نکرد .این چه معنی دارد؟ غیر از اینکه خود با
این کار می خواست بگوید فقط خودم را قبول
دارم و هر چــه من می گویم باید انجام شــود.
طبیعی اســت که با همین تفکر جلو می ایند.
احمدی نژاد االن فکر می کند که اگر من نیایم
اصال سرنوشــت انقــاب معلوم نیســت چه
می شــود .اگر من نیایم اصال معلوم نیســت
مردم اقبال انچنانی به رای دادن در انتخابات
ریاست جمهوری داشته باشند
اخر وقتی کسی نیامد و نماند در اعداد کاندیداها
این حرف چه معنایی دارد .بله ،همیشــه داشتیم کسانی
را که فقط می خواســتند در شناسنامه شــان مهر انتخابات
بخورد؛ امدند رای سفید دادند یا رای مخدوش به صندوق
انداختند بعد هم رفتند اما اقایان اینهــا را نمی توانند به نام
خود تمام کنند.
به ایــن تعبیــر کــه ارای باطلــه کســانی بودند که
می خواســتند به تفکر احمدی نژاد رای بدهند .البته تفکر
احمدی نژاد هم به خاطر مشــکالت زیــادی که در دولت
او وجود داشــت به نظر نمی رســد دیگر جایگاه اجتماعی
داشته باشد.
اقای احمدی نژاد خیلی از قوانین مصوب مجلس را
نادیده گرفت و هیچ کدام انها را ابالغ نکرد .این چه معنی
دارد؟ غیر از اینکه خود با این کار می خواســت بگوید فقط
خودم را قبول دارم و هر چه من می گویم باید انجام شــود.
طبیعی اســت که با همین تفکر جلو می ایند .احمدی نژاد
االن فکر می کند که اگر من نیایم اصال سرنوشت انقالب
معلوم نیســت چه می شــود .اگر مــن نیایم اصــا معلوم
نیســت مردم اقبال انچنانــی بــه رای دادن در انتخابات
ریاست جمهوری داشته باشند .اگر من نیایم چنین یا چنان
می شود.
معتقدم واقعا بعد از دولت نهم و دهم برای خیلی ها در
این کشور یک توهم به وجود امده و این خیلی برای نظام
خطرناک اســت چون هزینه دارد و اب به اســیاب دشمن
می ریزد؛ باید به این مساله دقت کرد .دشمنان هم همین را
می خواهند که جایگاه ریاست جمهوری را در دید مردم پایین
بیاورند .نه فقط درباره بقایی بلکه درباره خیلی ها می گویم
که این اتفاق افتاده اســت ،یعنی خیلی راحت صحبت از
کاندیداتوری برای انتخابات ریاســت جمهوری می کنند و
این مساله نگاه به سطح حضور در جایگاه ریاست جمهوری
را خیلی خیلــی تنزل داده اســت .حال انکه وقتی کســی
می خواهد نام خود را برای جایگاه ریاست جمهوری مطرح
کند باید به خیلی مســائل نــگاه کند .امیدواریم شــورای
نگهبان و مجلس بــه این فکر بیفتند تا برای حل مشــکل
یادشده تدبیر الزم را به کار گیرند.
این تدبیر باید به گونه ای باشد تا کسی که می خواهد
بیاید نامزد شود این قدر فضا را برای خودش باز نبیند .مثل
خیلی از کشــورها وقتی فردی می خواهد برای نامزدی در
انتخابات اقدام کند ابتدا باید مراتب رشد به لحاظ سیاسی
را بگذراند ،جامعه مقداری او را بشناســد ،بــزرگان عرصه
سیاســت او را تایید کنند ،به عنوان مثال موظف باشــد از
تعــداد قابل مالحظــه ای شــخصیت سیاســی ،علمی یا
کارشناسان تخصصی امضای تایید بگیرد .به نظرم مقداری
از این وضعیت که اکنون شاهدش هســتیم به قانون هم
بر می گردد که نیاز به بازنگری دارد تا هر کســی به خودش
اجازه می دهد وارد میدان انتخابات ریاست جمهوری شود
و کنشگری کند.
ایا به نظر شما شــخص اقای احمدی نژاد پشت
پرده اعــام نامزدی اقــای بقایی اســت یا اقای
بقایی تصمیم شخصی گرفته است؟
به عبارت بهتر حتی اگر شخص اقای احمدی نژاد
بــه بقایی بــرای نامــزدی در انتخابات ریاســت جمهوری
دیکته نکرده باشــد از وضعیتی که بقایی با این تصمیمش
در جامعه ایجاد می کند لبخند رضایت بر لبان احمدی نژاد
نقش می بندد.
احمدی نژاد اعالم کرد من تابع والیت هســتم ،مقام
عظمای والیت به او توصیه کردند که نامزدی در انتخابات
ریاســت جمهوری به مصلحتش نیســت ولی امــروز نگاه
می کنیم احمدی نژاد همچنان در رفتن به سفر استانی مصر
است ،این طرف و ان طرف سخنرانی می کند.
چه دلیــل دارد وقتی مــورد نصیحت قــرار می گیرد
سیاست
طرح موضوع صورت گیرد تــا نهایتا این بحث و
تحلیل ها عامــل ایجاد یک موج اجتماعی شــود
ســپس تا اخرین لحظه ای که شــورای نگهبان
نظرش را درباره بررسی صالحیت نامزدها بدهد
ت ورزی و کنش گری دائم به
اقای بقایی با سیاس
این موج اجتماعی دامن بزند و وقتی مشــخص
شــد ردصالحیت اســت به نفع اقای الهام کنار
برود ،به عبــارت دیگر اقای الهــام گزینه اصلی
اســت ولی چون قــدرت یــا قابلیت ایجــاد موج
اجتماعی را ندارد بقایی ایــن کار را می کند و بعد
عرصه را در اختیار اقای الهام می گذارد ،در واقع
برنامه شان این است که مثل یک دو امدادی عمل
کنند؛ نظر شما چیست؟
بخشــی از این تحلیل را قبول دارم .کجا را قبول
ندارم؟ اینجا که گفته شد وقتی بقایی ردصالحیت شود به
نفع الهام کنار می رود حال انکه وقتی کســی ردصالحیت
می شود دیگر کنار رفتن او به نفع کس دیگری معنا ندارد .به
عبارت بهتر وقتی کسی تایید صالحیت شد و به عنوان نامزد
تایید صالحیت شده وارد عرصه انتخابات می شود می تواند
به نفع کسی کنار برود ،این صحبت اینجا معنا پیدا می کند
اما قسمت دیگر تحلیل درست است چون این همان تفکر
احمدی نژاد البته با انحراف بیشتر است.
کســی که پرونده قضایی دارد وقتی نامزد انتخابات
ریاست جمهوری شود باعث می شــود برخی در جامعه که
هنوز ان اگاهی خــاص را ندارند توقع پیــدا کنند ،این هم
بخشی از ان هزینه ای اســت که در پاســخ به سوال اول
عرض کردم .حتما پشت این کاسه نیم کاسه ای وجود دارد.
شــما می گویید کســی که ردصالحیت شد معنا
ندارد که به نفع کس دیگری کنار رود اما ما ســال
92نمونه اش را داشــتیم ،اقای هاشــمی نامزد
انتخابات ریاست جمهوری شد اما وقتی شورای
نگهبان او را ردصالحیت کرد اقای هاشمی سبد
رای اجتماعی خود را پشــت ســر اقــای روحانی
اورد ،ایا چنین مدلــی می تواند برای بقایی -الهام
تکرار شود؟
خیر( ،خنده) ایــن قیاس مع الفارق اســت اصال
اقای هاشمی و اقای بقایی را نمی توان با یکدیگر مقایسه
کرد .اقای هاشــمی باالخره کســی بود که در این انقالب
خدمت هــای درخشــانی را انجــام داد و از عقبه سیاســی
مشــخصی برخو ردار بود بر همین اســاس حتی کسانی به
او عالقه داشــتند ولی بقایــی چنین جایگاهی نــدارد ،او
مدیری در سطح معمولی تعریف می شود و ما به این نتیجه
می رسیم که اینها واقعا باورشان شــده که دارای جایگاه و
رتبه ای هستند.
در صورتی که این طور نیست .هر کسی برای انکه به
جایگاهی برسد باید مراحل و مراتبی را طی کند فقط صرف
ادعا کافی نیســت .اقــای بقایی فاقد صالحیــت ،تجربه
اســت .همه اینها را که کنار هم بگذاریم می بینیم مقایسه
این دو حالت جــای طرح ندارد .ضمن انکــه بگویم اقای
هاشــمی ردصالحیت نشد بلکه شــورای نگهبان به لحاظ
سنی براوردش این بود که او توانایی انجام این مسئولیت
را ندارد .این حالت را نباید با کســی که دارای تخلف است
قیاس کرد.
تحلیل دیگر این است که اقای بقایی می اید برای
انکه موج اجتماعی بیاورد تا حتی اگر شخصی از
حلقه نزدیکان اقای احمدی نژاد تایید صالحیت
نشد ،ان سبد رای به ســمت ارای باطله هدایت
شــود ،در این صورت فردای انتخابــات جریان
احمدی نژاد مدعــی شــوند «ببینید مــا نبودیم
حامیان ما به کســی رای ندادنــد» .از این حالت
تعبیر به چالش ارای باطلــه می کنند ،این چقدر
می تواند قرین به واقع باشد؟
سیاست
37
سیاست
باز اصرار به سفر اســتانی رفتن و ســخنرانی کردن دارد؟
در واقــع این کارهــا را می کند تــا با غیبتــش در انتخابات
ریاســت جمهوری ان بســتری کــه مــورد نظــر اســت
فراهم اید.
نــگاه اصولگراهــا بــه حرکت هــای احمدی نژاد
چطور اســت؟ ایا اقدامات احمدی نژاد می تواند
برنامه های انتخاباتی انها را به هم بزند؟
خیر ،باالخره اقــای احمدی نژاد برای اصولگراها
خیلی هزینــه ایجاد کــرد .اینکــه االن هم ســدی برای
کارهای اصولگرایان شــود یا ایجاد زحماتــی کند به نظر
نمی رســد چون نیروهای اصولگرا به باطــن احمدی نژاد
پی بردند .احمدی نژاد از نردبان اصولگرایی باال رفت ولی
متاسفانه بیشــترین کوتاهی را به اصولگرایان روا داشت.
امــروز همــه اصولگرایان اعــم از تنــد و کند بــرکارهای
احمدی نژاد به این تفکر سیاســی اشراف دارند .امروز هم
هنوز داریــم هزینه ان اشــتباهاتمان را می دهیم .ســال
84برخــی احمدی نــژاد را با نــام اصولگرا مــورد حمایت
قــرار دادند و بــه میــدان اوردند امــا او بعد از پیــروزی در
انتخابات تصور می کرد ارایی که کســب کــرده متعلق به
خودش است.
معتقــدم طــرح نــام او در ســال 83و اوردنــش در
اعداد نامزدهای اصولگــرا همان روزهــای اول که 5نفر
بودند اشــتباه بود .اصال احمدی نژاد را در این سطح نباید
می اوردند ،خیلــی از بزرگان نیز االن شــاهد هســتند من
همان موقع به انها می گفتم اشتباه کردید که احمدی نژاد
را در اعداد اوردیــد .احمدی نــژاد زمانی که متوجه شــد
مجموعه ای که داشــت کاندیداهای اصولگرا را بررســی
می کرد نظری روی او نــدارد با برخی رفتارهــا جامعه را به
سمت امیال خودش سوق داد.
امروز اقــای احمدی نژاد می تواند ســبد رای 25
میلیونی خودش را در ســال 88بــه نفع نامزدی
تو سو بدهد یا این میزان رای را معلق
خاص سم
نگه دارد؟
خیر ،البته اگر زمینه ای داشته باشد حتما استفاده
می کند ولی ما در نظر ســنجی ها چنیــن جایگاهی را برای
احمدی نژاد نمی بینیم .در مجموع تفکر احمدی نژاد مورد
قبول مردم نخواهد بود .احمدی نژاد با وجودی که اعالم
می کند کاری به انتخابات ریاست جمهوری ندارد اما خیلی
دلش می خواهد اثرگذاری داشته باشد .امروز رصد می کند
ببیند چه پیش می اید ایا کســی از مجموعــه تفکر او تایید
صالحیت می شــود یا خیر؟ اگر چنین اتفاقــی بیفتد حتما
اعالم حمایت می کند و می کوشد سبد ارایش را به نفع چنین
نامزدی بسیج کند.
به فرض یک نفــر همچون اقای الهــام یا بقایی
تایید صالحیت شوند حمایت احمدی نژاد از انها
چه مقدار رای نصیب شان می کند؟
نام هایی که اورده شد اصال در این جایگاه نیستند
که حاال ســبد رای اقای احمدی نژاد هم پشت انها بیاید.
در مجموع اگر کســی از مجموعه احمدی نژاد مورد تایید
شــورای نگهبان قرار بگیرد او حمایت می کنــد تا بتواند به
اهدافی که فرصت نکــرد در دوره ریاســت جمهوری اش
انجام دهد جامه عمل بپوشاند.
حمایت احمدی نــژاد از یــک نامزد خــاص چند
میلیون ظرفیت رای ایجاد می کند؟
به نظرم سطح ان خیلی پایین است.
از این حرکت های احمدی نــژاد فکر می کنید چه
کسانی ناراحت و چه کسانی خوشحال می شوند؟
حتما اگــر تفکر اقــای احمدی نــژاد بیاید کمک
شــایانی را بــه اصالح طلبــان خواهد کرد .چــون بعضی
از رای دهنــدگان حاضــر می شــوند یــک رئیس جمهور
اصالح طلــب ســر کار باشــد امــا تفکــر احمدی نــژاد
دوبــاره بر صــدر دســتگاه اجرایــی کشــور قــرار نگیرد،
بنابرایــن چنیــن حالتــی قطعــا بــه ضــرر اصولگراهــا
خواهد بود.
برخــی می گوینــد اقــای بقایی بــرای جامعه
ناشناخته است و اصال مردم او را نخواهند دید،
احمدی نژاد بالذات می تواند موج اجتماعی ایجاد
کند ،این خصلت او قابل انتقــال به کس دیگری
نیست ،نظر شما چیست؟
هر چقدر هم که عرض اندام می کند به تبع سبد ارای
احمدی نژاد است که فکر می کنند بخشی از ان همچنان
باقی مانده باشــد .کاری ندارد یک نظرسنجی انجام شود
خواهند دید از هزار نفر حتی 20نفر نیز بقایی را نمی شناسند
اما مجموعه انها با اهداف خاصی بقایی را تشویق به حضور
در میدان کرد.
شــما گفتید احمدی نژاد اگر فردی از تفکر خود
را در میــدان انتخابات ریاســت جمهوری ببیند
سعی می کند ســبد رایش را هرچند هم که ناچیز
باشــد به نفع او پای صندوق های رای بیاورد اما
اقای احمدی نــژاد اخیرا اعالمیــه ای داد و گفت
در انتخابــات ریاســت جمهوری از هیچ نامزدی
حمایت نخواهــم کرد ،این دو چطــور با هم قابل
جمع هستند؟
خود اعالمیــه احمدی نژاد ایــن را می گفت که او
دارای جایگاهی است و خود این مساله موضوعیت دارد.
احمدی نژاد االن جایگاهی ندارد که اینقدر خودش را بزرگ
می بیند .شاید مقداری رای همچنان داشته باشد ولی انقدر
نیست که چنین ســطحی را برای خودش متصور است .با
این اعالمیه می خواست به مردم بگوید من هستم.
یک نگاهی احمدی نژاد و همفکرانش دارند و ان
اینکه اگر او یا نماینده اش در انتخابات نباشــند
میزان مشــارکت مردم کاهش خواهد یافت ،ایا
این طور است؟
این یک القا بیشتر نیست.
نسبت به ســال 92مشــارکت مردم در انتخابات
ریاست جمهوری چگونه خواهد بود؟
به نظرم مشارکت در زمان خودش یا ایام نزدیک 29
اردیبهشت قابل پیش بینی است .در واقع ان زمان می توان
ارزیابی دقیق تری ارائه کرد.
امیدوارم
احمدی نژاد
به قول خود
پایبندباشد
دبیرکل حزب موتلفه اسالمی در
گفت وگو با مثلث
تحلیل شــما از اعالم کاندیداتوری رسمی اقای
بقایی چیست و ایشان تحت چه شرایطی اقدام
به انجام این عمل مهم کردند؟
در ابتدا باید تاکید داشته باشم که بنده هیچ اطالع
خاصــی از این اقدام اقــای بقایی و اینکه ایا ایــن اقدام با
توصیه اقای احمدی نژاد انجام شده اســت یا خیر ندارم،
امدن یا نیامدن
بقایی فرقی به
حالاصولگرایان
ندارد
حسین کنعانی مقدم
فعال سیاسی
این روزهــا بحث امــدن یکــی از معاونیــن و افراد
بســیار نزدیک به رئیس جمهور پیشــین که چــه در زمان
ریاست جمهوری و چه پس از ان همراهی قابل توجهی با
او داشته به یکی از مباحث مهم محافل سیاسی تبدیل شده
است و جای تحلیل فراوان دارد.
اول اینکــه بایــد در نظــر داشــته باشــیم اعــام
کاندیداتوری یک شخص به صورت مستقل ایراد قانونی
دارد و کســی نمی تواند پیش از اعالم نظر نهایی شورای
نگهبان به صورت رســمی اعالم نامزدی کند .بر اســاس
عرف مرسوم طی حدود 4دهه گذشته و همچنین قوانین
موجود ،احزاب و جریان های سیاســی می توانند پیش از
موعد انتخابات از فرد مورد نظر خود اعالم حمایت کنند اما
یک شخص به صورت مستقل این امکان را ندارد.
حال انکه علت این کار اقای بقایی به چه علت است،
سوالی است که باید از خود ایشان پرسیده شود و شاید برای
تحت فشار قرار دادن شورای نگهبان دست به این کار زده
باشند .حال انکه تجربه تاریخی ما نشان می دهد شورای
نگهبان تحت تاثیر این فشارها تصمیم گیری نمی کند بلکه
مفاد و اسناد قانونی را مد نظر قرار می دهند.
نکته دوم در رابطه با اعالم کاندیداتوری اقای بقایی
به موشکافی سبد رای این شخص و میزان ان باز می گردد.
سیاست
بلکه هنوز باید منتظر باشــیم تا ببینیــم در اینده چه اتفاقی
می افتد.
در وهله اول این اعالم کاندیداتوری یک حق طبیعی
اســت که اقای بقایی از ان اســتفاده کرد و اعالم نامزدی
کرده است اما انتظار می رفت که باتوجه به توصیه رهبری
به اقای احمدی نژاد مبنــی بر عدم شــرکت در انتخابات،
اطرافیان ایشــان نیز این موضوع را جدی می گرفتند تا از
ایجاد دو قطبی های کاذب در جامعه جلوگیری شود.
شما اقای احمدی نژاد را هنوز اصولگرا می دانید
تا کاندیدای مورد نظر او هم اصولگرا تلقی شود؟
به رغــم اینکه بســیاری بر ایــن باورند کــه اقای
احمدی نــژاد از همان ابتدا نیــز اصولگرا نبوده اســت اما
من معتقدم که دولت اول ایشــان و افراد حاضــر در ان را
نمی توان خارج از دایره اصولگرایی دانســت .در ان دوره
مهم ترین پســت های دولت در دست کســانی بود که هم
سابقه بسیار خوبی در اصولگرایی داشتند و هم فعالیت انها
در دولت موجب افزایش قدرت مانور اصولگرایان شده بود و
بنابراین جدا دانستن کامل احمدی نژاد از قطار اصولگرایان
تحلیل درستی را ارائه نمی دهد.
اما متاســفانه این روند مناســب در دولت دوم اقای
البتــه باتوجــه بــه تاکیــد رهبــر معظم انقــاب به
اقــای احمدی نــژاد و تاکید به ایشــان مبنی بــر پرهیز از
دو قطبی سازی که به ضرر شخص ایشان و مصالح مملکت
تمام می شــود ،بســیار دور از نظر اســت که انها دست به
چنین اقدامی بزنند اما باالخره عالم سیاســت است و باید
هر امکانــی را در نظر گرفــت تا در صــورت مواجهه با ان
شوکه نشویم.
به نظرم تنها در این صورت اســت کــه بقایی امکان
رقابت با سایر نامزدها را دارد و در غیر این صورت نمی توان
انچنان که بایــد و شــاید روی رقابت جدی او با ســایرین
حساب کرد.
پنجمین نکته نیز به امکان رد یــا تایید صالحیت
ایشان از سوی شورای نگهبان باز می گردد که عاملی
مهم در نوع رفتار ایشــان تا روز اعالم نظــر نهایی ان
شورا و همچنین پس از ان محســوب می شود .به نظر
من همین اقدام او در اعالم نامــزدی قطعی می تواند
بــه عاملی بــرای رد صالحیــت وی تبدیل شــود که در
این صورت نوع رفتار این جریــان در ادامه کار خود از
اهمیت فراوانی برخوردار می شــود.در جمع بندی این
نکات باید بگویم که در مجموع امدن یا نیامدن فردی
مانند بقایی بــرای اصوگرایان تفــاوت انچنانی ندارد؛
چرا که از یک سو نه اصولگرایان احمد ی نژاد و جریان
منتســب به او را جــزو جریــان اصولگرایی به حســاب
می اوردند و از سوی دیگر احمد ی نژاد نیز بارها اعالم
کرده اســت که کاری بــا اصولگرایان نــدارد و به طور
مستقل وارد عمل می شود.
مضاف بر اینکه با اتفاق نظر بــه وجود امده در میان
اصولگرایان و تعریف فرایندی بــه نام «جمنا» اتفاق نظر
خوبی در میان انها شــکل گرفته اســت و بدنه اجتماعی
اصولگرایان نیــز دیگر رغبتی به احمدی نــژاد و جریان او
ندارند که فردی غیر از تصمیــم اصولگرایان را برای خود
برگزینند .با در نظر گرفتن این موارد در می یابیم که امروز
راه اصولگرایان از راه احمدی نژاد جداســت و نباید نامزد
مورد حمایت او را نامزد مورد حمایت اصولگرایان دانست
بلکه باید دید نامزد مورد انتخاب جمنــا در میان مردم چه
رایی می اورد.
احمدی نژاد ادامه پیدا نکــرد و از نیمه راه بــود که پس از
به وجود امدن حوادثی هم اصولگرایان نســبت به هویت
اصولگرایی دولت احمدی نژاد و شــخص وی دچار تردید
شــدند و هم دیگر اقای احمدی نژاد عالقه کمتری به انها
نشان می داد.
از این به بعد بــود که کم کم در دل جریــان حاکم بر
دولت نیز عالقه به بریدن از اصولگرایی به وجود امد و انها
مثلث | شماره 348
سیاست
در این رابطــه نیز چند ظرافت مهم وجــود دارد؛ اول انکه
اگر اقای بقایی تصور می کند که می تواند با تکیه بر اقای
احمدی نژاد ،رای جمع کند باید در نظر داشــته باشــد که
احمدی نژاد به دلیل اقداماتی که داشته نه در میان مردم
جایگاه سابق خود را دارد و نه در میان اصولگرایان دارای
وجاهت الزم اســت که بتواند ارای انها را به ســمت خود
بکشد و رای بیاورد.
عالوه بر ایــن ،اصولگرایان ســاز و کار خود را برای
انتخاب نامزد نهایی انتخاب کرده اند و در صورتی که فردی
بخواهد خارج از ان ضوابط عمل کند ،طبیعتا در دستیابی
به اهداف خــود بازمی مانــد و اقای بقایی نیــز باید به این
موضوع به صورت جدی فکر کند تا دست به اقدام درستی
بزند و مانند افراد تازه کار عمل نکند.
ســومین نکته مهم پیرامون تصمیم اتخاذ شــده از
ســوی اقای بقایی(که یکی از مهم تریــن موضوعات نیز
هست) به حمایت یا عدم حمایت اقای احمدی نژاد از این
فرد باز می گردد؛ به نظر مــن اینکه احمدی نژاد یک هفته
پیش از این رســما اعالم می کند که قصد حمایت از هیچ
فرد و گروهی را ندارد و یک هفته بعد یکی از نزدیک ترین
افراد به وی دفتر در روزهای پسا ریاســت جمهوری ،رسما
اعالم نامــزدی می کند ،مصداق همــان جمله معروف ما
ایرانیان است که می گویند«:من نبودم دستم بود ،تقصیر
استینم بود!»
به نظر من بقایــی همان نامزد مد نظــر احمدی نژاد
اســت و چه احمدی نژاد اعالم بکند که قصد حمایت دارد
و چه اعــام نکنــد ،تاثیری در ایــن موضوع نــدارد .این
اعالم نامزدی به معنای اعالم نامزدی فرد مورد نظر اقای
احمدی نژاد است.
چهارمیــن نکته در مــورد این اقدام اقــای بقایی به
امکان رای اوری او با تکیه بر سبد رای احمدی نژاد و رقابت
او بــا اصولگرایــان و اصالح طلبان مربوط می شــود؛ به
نظرم در شرایط فعلی بعید به نظر می رسد که بقایی بتواند
انطور کــه باید ســبد رای احمدی نژاد را بــه صورت کامل
به سمت خود بکشــاند ،چرا که به هر ترتیب تفاوت هایی
میان شــخصیت این دو وجــود دارد که ایــن کار را تا حد
زیادی غیر ممکن انجام می ســازد مگر انکه انها دست به
دو قطبی سازی در انتخابات بزنند و فضا را برای کنشگران
سیاسی کمی سخت نمایند.
اعــام کاندیداتــوری حمیــد بقایی کــه در زمان
ریاست جمهوری احمدی نژاد از جمله معاونین تاثیرگذار
او به حســاب می امد ،همه را بر ان می دارد تا نسبت به
کنش سیاسی اطرافیان احمدی نژاد دقت نظر بیشتری
داشته باشــند و این موضوع زمانی از اهمیت بیشتری
برخوردار می شــود که در نظر داشته باشــیم تنها یک
هفته پیــش از این اعالم مهــم ،احمدی نــژاد به طور
رسمی اعالم کرده بود که قصد حمایت از هیچ فردی را
ندارد« .نبی الله حبیبی» دبیرکل حزب موتلفه اسالمی
در گفت وگو با مثلث تحلیل خود را از این موضوع ارائه
داده است که در ادامه از نظر می گذرانید.
حتی صریحا این نکته را به زبــان می اوردند که ارتباطی با
جریان اصولگرایی ندارند.
بنابر این باتوجــه به وضع بــه وجود امــده در دولت
دوم اقای احمدی نــژاد و ادامه همان روند در ســال های
گذشته ،دیگر نمی توان کاندیدای مورد نظر احمدی نژاد را
کاندیدای مورد نظر اصولگرایان دانست ،بلکه باید قائل به
تفکیک این دو از یکدیگر باشیم.
حضور اقای بقایــی در صورت تاییــد صالحیت
ایشان از سوی شورای نگهبان می تواند تاثیری
بــر ارای اصولگرایان در رقابت بــا اصالح طلبان
داشته باشد؟
باالخره ممکــن اســت گروهــی از اصولگرایان
همچنان معتقد به خط و جریان احمدی نژاد باشند ،اما در
عین حال در میان نخبگان اصولگرایی دیگر احمدی نژاد
جریان تحت حمایت او جایی ندارد و ارای اصولگرایان به
صورت معنادار به سمت این افراد نخواهد رفت.
اصولگرایان هم در اســتانه این انتخابات ساز و کار
خاص خود را بــرای حضور در یــک رقابت ســالم تعریف
کرده اند و همگی باید منتظر باشیم و ببینیم که چه کسی از
این فرایند بیرون می اید.
39
سیاست
نامزدی برای بقای احمدی نژاد
واکاوی چرایی حضور اخرین ذخیره احمدی نژادی ها در سیاست رسمی
مسعود ندافان
روزنامه نگار
حمیدرضــا بقایــی ،محمدرضا رحیمی و اســفندیار
رحیم مشایی یاران همیشگی محمود احمدی نژاد هستند؛
سرنوشــت رحیمی به اوین ختم شــد؛ مشــایی این روزها
پنهان ترین سیاستمدار احمدی نژادی است و سرانجام نام
حمیدرضا بقایی برای انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم
شنیده شد.
در 21اردیبهشت ٩٢احمدی نژاد با مرخصی پس از
هشت سال ،دستان رحیم مشــایی را در ساختمان میدان
فاطمی باال گرفت و از تکــرار دولت مهــرورزی خبر داد و
در همین راستا گفت« :من اقای مشایی را ٢٨سال است
که می شناســم ،وی فردی مومن ،پاک و کارامد است ،او
عمیقا باورمند به ارزش های الهی و اصول برامده از اندیشه
امام است و عمیقا به توانمندی های عظیم ملت ایران باور
دارد .مشــایی همه قوتهای این دولت و برادر کوچکش
احمدی نژاد را دارد و نقاطی برجســته و کامل تر و باالتر از
ان دارد».
حاال پس از پایان غم انگیز مشایی در سیاست ورزی
رسمی کشــور؛ قرعه به نام حمیدرضا بقایی افتاده است؛
بازیگری جدید برای صــدارت ریاســت جمهوری از حلقه
ولنجک .حاال پس از حضــور احمدی نژاد در پاســارگاد،
بقایی در ســودای پاســتور اســت؛ او در متــن بیانیه اش
پیرامون حضــور در انتخابات ریاســت جمهوری دوازدهم
نوشت« :این جانب این اعالم نامزدی را که کامال مستقل
از اشــخاص ،گروه ها ،احزاب و جناح های سیاسی است،
صرفا اعالم سربازی برای کشور عزیز و خدمتگزاری به ملت
شریف ایران دانسته و بدان افتخار می کنم ».بقایی مانند
مشایی خطیب نیست ولی فصل مشترک اطاعت پذیری از
«مراد» خود را دارند؛ او با اعتمادبه نفســی از جنس حلقه
اطرافیان احمدی نژاد با کنایه از تردیدهای حسن روحانی
برای حضور در کارزار اردیبهشت 96اظهار داشت« :بنده
کامال مســتقل هســتم البته نمی خواهم بگویم که رقیب
شخص خاصی هستم اما اگر روحانی نامزد انتخابات شود،
رقیب اصلی اش بنده هستم ».بقایی اما از حمایت محمود
احمدی نژاد حرفی نزده و گفته است« :احمدی نژاد سرور و
عزیز بنده است اما در این مورد خودم تصمیم گرفتم و کامال
مستقل هستم».
از اختالف تا پروژه احمدی نژادی ها
حضــور حمیدرضــا بقایــی در کارزار رقابت هــای
ریاســت جمهوری با وجود رد صالحیت از پیش تعیین شده
وی ،ماحصل پرداخت دو تحلیل از این اقدام سیاسی است
سیاست
40
مثلث | شماره 348
اختالف در میان احمدی نژادی ها
یاران همیشگی احمدی نژاد افرادی محدود هستند؛
حلقه که بیشترین اسیب به ســرمایه اجتماعی او را از سال
90محقق کرده اند .پس از نهی رهبر معظم انقالب اسالمی
مبنی بر حضور محمــود احمدی نــژاد در عرصه انتخابات
ریاست جمهوری اینده ،سرخوردگی جدی در میان نزدیکان
رئیس جمهور سابق باوجود پذیرش وی به وجود امده است
که اقدام حضور بقایی نمایانگر عبور نزدیکان احمدی نژاد
برای بقای سیاســی اســت .برخی معتقدند که با محمود
احمدی نژاد با اگاهی از اقدام تهاجمی نزدیکان خود ،بیانیه
با محوریت انتخابات اتی نوشــت« :از هیچ فرد یا جناح و
حزب و گروهی حمایت نکــرده و نخواهم کرد .این موضع
ن جانب اســت ».و حتی در مورد
قطعی و غیرقابل تغییر ای
اعالم حمایت وی از لســان نزدیکانش نوشت« :صریحا
اعالم می نمایم که این نوع شایعات و اخبار حتی اگر از زبان
نزدیکان اینجانب باشــد ،خالف واقع است و قویا تکذیب
می شــود ».تا پس از احمــدزاده کرمانی شــاهد اختالف
دیگری در میان حلقه یاران احمدی نژاد هستیم.
پروژه جدید سیاست ورزی احمدی نژاد
در رابطه مراد و مریدی ،پذیرش رای مراد همیشگی
اســت؛ حمیدرضا بقایی با پشــتوانه نامرئی مراد خود وارد
کارزار انتخابات شده است؛ او پیش ازاین بازی خطرناکی
را با حمایت از احمدی نژاد شروع کرده بود که به بازداشت
طوالنی مدت منجر شد و حاال مجری پروژه سیاسی دیگری
شده اســت« .مخاطب» بیانیه چند روز پیش احمدی نژاد
مبنی بر عدم حمایــت از کاندیدایــی در انتخابــات اینده ـ
کســی جز مهرداد بذر پاش نیســت .او با اقداماتی همانند
احمدی نژاد سال 84دل بسیاری از جوانان جریان اصولگرا
را ربوده است و مغز متفکر حلقه ولنجک با استفاده از این
فرصت عالوه بر رد حمایت از نامزد احتمالی جبهه نیروهای
انقالب اســامی ،حضور نفر ســوم حلقه را با مبری سازی
خودش طبق بیانیه کلید زده است و در همین حال حمایت
نفر دوم حلقه را نیز داراست؛ رحیم مشایی در پاسخ به اینکه
برخی می گویند کاندیداتوری بقایی شــوخی است ،گفت:
«شاید از نظر انان شوخی باشد ،همان طور که کاندیداتوری
احمدی نژاد در ۸۴و رئیس دولــت اصالحات در ۷۶ازنظر
اقایان شوخی بود!» که حمایت نفر دوم و حضور انتخاباتی
نفر ســوم نمایانگر ترســیم بــازی جدید از ســوی محمود
احمدی نژاد است.
طرحی جدید برای بقای محمود
بقایی قربانی جدید دولت بهاری است؛درواقع بقایی
برای بقای محمود احمدی نژاد در عرصه سیاســت ورزی
رسمی کشور امده اســت .محمود احمدی نژاد همیشه از
حذف ساختاری در عرصه سیاست ورزی کشور نگران بوده
است؛ او در انتخابات ریاســت جمهوری یازدهم مشایی و
حاال بقایی را قربانی کرده اســت؛ اما شــرایط فعلی بسیار
متفاوت از چهار ســال قبل اســت .محمود احمدی نژاد با
تیزهوشی تمام عیار ،سفرهای استانی خود را محلی برای
ابزار مخالفت با دولت مســتقر بدل ســاخته بود تا ضریب
رای منفی حســن روحانــی و ســازمان رای ثابــت خود را
سازمان دهی کنند و احتماال با شکل گیری دوقطبی دیگری
رخدادهای ســال 88رقم بخــورد .محمــود احمدی نژاد
نمی خواهد سرنوشــت محتوم نهی ،به نفی سیاست ورزی
رسمی وی مبدل شود .سرمایه اجتماعی او قابلیت انتقال
به فرد دیگری را ندارد و او هیــچ گاه تمایل به انتقال ان به
فرد دیگری را جز مشایی نداشته است بنابراین باید حیات
سیاســی خود را حفظ نماید .اینده سیاسی احمدی نژاد به
تکرار نام او در منازعات سیاسی بستگی دارد؛ او همچنان
ســخنرانی های محدود خود را ادامه می دهــد و از تبیین
اندیشــه امام خمینــی (ره) روایت می کنــد .بدترین پایان
احمدی نژاد پایان سیاست ورزی رسمی وی با وجود سرمایه
اجتماعی قابل تامل است.
از ســوی دیگــر نــام احمدی نــژاد همچنــان برای
اصولگرایــان منازعه افریــن و بــرای حســن روحانــی
بهجت اور اســت؛ با حضور بقایی اصولگرایــان ،بار دیگر
ســایه احمدی نژادی ها را بر ســرخود احســاس می کنند؛
رفتارهای حامیــان حلقه ولنجک بیشــترین اســیب را به
بدنــه اصولگرایــان وارد می ســازد و جبهه دیگــری برای
مبارزه جویی با اصولگرایان ایجادشده است .ان سوی سپهر
سیاست ورزی کشور حســن روحانی قرار دارد؛ تردیدهای
حضــور او بــرای انتخابــات ریاســت جمهوری همچنان
استمرار دارد؛ هرچند حضور یک نفر از حلقه ولنجک ،خبر
مسرت بخشی خواهد بود .او با شبیه ســازی سعید جلیلی
با احمدی نژاد در انتخابات 92توانست یکی از مهم ترین
رقبای خود را حذف نمایــد و حاال با تکرار پــروژه یاداوری
خسارت های دولت قبل و همسان سازی ان با نامزد جبهه
انقالب اسالمی موجب کاهش رای رقبای خود شود.
سیاست
رای سوم
عباس اخوندی بار دیگر توانست از مجلس رای اعتماد بگیرد .او
کهبرایسومینباربرایحضوردروزارتخانهاشنیازبهراینمایندگان
داشت توانست نظر انها را جلب کرده و طرح استیضاح را ناکام گذارد .
امان نامه به اخوندی
همسوییمجلسدهمبادولتادامهدارد
مثلث | شماره 348
سیاست
41
سیاست
عباس اخوندی باز به پارلمان رســید و باز توانست به
وزارتخانه اش باز گردد .بر این اساس می توان گفت که او
تنها وزیر دولت های جمهوری اســامی است که توانسته
ســه باز از مجلس رای اعتمــاد بگیرد .اخونــدی روزهای
سختی را تا کنون با مجلس نهم و دهم داشته است.
او که بعد از ماجــرای برخورد قطارهــا و جان باختن
تعدادی از هموطنان به شدت با موج نقد و اعتراض مواجه
بود تالش زیادی کرد تا کارش به جلسه استیضاح کشیده
نشــود .او امــا در نهایت با اصــرار اســتیضاح کنندگان به
بهارستان رفت تا بار دیگر در جلسه ای که برای استیضاح
او تشکیل شد حضور داشته باشد.
سیاست
42
مثلث | شماره 348
اسیتضاح در صحن
طرح اســتیضاح عبــاس اخوندی در نشســت علنی
پارلمــان بــا 34امضا اعــام وصول شــده بــود .در متن
استیضاح اخوندی امده بود:
1ــ سیســتم ریلــی بــه عنــوان ایمن ترین شــیوه
حمل و نقل در دو ســال گذشــته در یک محــل دارای دو
سانحه مرگبار شده است ،در حالی که اوال عامل ان مشکل
مدیریتی و خطا در برنامه ریزی بــوده و نه یک اتفاق .ثانیا
در استیضاح قبلی ایرادات اساسی ایمنی حمل و نقل ریلی
هشدار داده شده بود و ثالثا این سانحه دردناک در محوری
اتفاق افتاد که هزینــه ابهام امیز تجهیزات ســیگنالینگ
ان مورد ســوال در اســتیضاح قبلی بود و بالک بندی این
مســیر به عنوان افتخــار مدیریتی وزارت قلمداد می شــد
ولی همین بالک بندی به دلیل سوء مدیریت و برنامه ریزی
موجب سانحه شــد2 .ـ علت به کارگیری نیروی بازنشسته
به رغم مخالفت وزارت اطالعات به عنوان مسئول حراست
وزارتخانه چیست و چرا به رغم تذکرات دستگاه های نظارتی
ایشــان را حفظ کرده ایــد و در قبال دخالت های گســترده
ایشان در تخلفات اقتصادی و سوءاستفاده های مدیریتی
سکوت کرده اید؟ 3ـ توســعه فعالیت اقتصادی بنگاه های
وابســته به جناب عالی در حــوزه وزارت راه و شهرســازی
چیســت و نقش فرزند شــما در قراردادهای وزارتخانه چه
توجیهی دارد؟ 4ـ مســکن مهر را مزخرف اعــام کرده و
مســکن اجتماعی که در ســال اول وزارت تان جایگزین
مسکن مهر اعالم کردید هیچ گاه معرفی نشد .طرح جامع
مسکن را هم متوقف و بخش مسکن را بالتکلیف کردید.
5ـ علت اینکه توافقات خرید هواپیما را مخفی انجام داده
و متن توافــق را حتی در اختیار کمیســیون عمــران قرار
ندادید ،چیست؟ 6ـ علت اینکه در هیئت دولت به جای کار
وزارتخانه به دنبال طرح های حزب سازی هستید ،چیست؟
7ـ علت عدم شفافیت در قراردادهای شرکت فرودگاه های
کشور و عدم نظارت بر فعالیت های اقتصادی مدیران این
شرکت چیست؟ 8ـ چرا بررسی سانحه انتونوف 149تهران
ـ طبس را متوقف کردید؟ -9در خصوص 4ســانحه مرگبار
هوایی و ریلی چه پاســخی دارید؟ - 10برای کشــته شدن
ســربازان راکب اتوبوس در فارس چه پاســخی به جامعه
دادید؟ -11در تمام دنیا با سوانحی چون سقوط انتونوف و
قطار سمنان ،مدیر مربوطه استعفا یا برکنار می شد اما شما
در سانحه انتونوف که با مجوز غیرقانونی رئیس هواپیمایی
وقت فعالیت می کرد ،رسما از ایشان حمایت کردید و جلوی
استعفای ایشان را گرفتید ،چه پاســخی به افکار عمومی
دارید؟ -12کریدورهای بین المللی عبوری از ایران به دلیل
عدم اقدام به موقع در کشــورهای مجاور جایگزین شده و
عمال فرصت های نســل های اینده در حال از دست رفتن
است ،چه پاسخی دارید؟
روحانی نیامد
نکتهمهمجلسهاستیضاح عباساخوندیعدمحضور
حسن روحانی در این جلســه بود .او کار دفاع از وزیر را به
خودش سپرد؛ اما اخوندی هم تنها نبود؛ او با همراهی برخی
از اعضای دولت وارد صحن شد؛ برخی دیگر هم کمی دیرتر
به او پیوستند؛ در مجموع تعداد زیادی از اعضای کابینه در
بهارستان بودند« .ســیدمحمود علوی» وزیر اطالعات،
«حســینعلی امیری» معاون پارلمانــی رئیس جمهوری و
«مجید انصــاری» معــاون حقوقی رئیس جمهــوری که
ســابقه معاونت پارلمانی ریاســت جمهوری را دارد ،همراه
اخوندی وارد صحن مجلس شــدند« .حســن قشقاوی»
معاون پارلمانی وزیر خارجه هم در صحن حضور داشــت.
عباس اخوندی با همراهی اسحاق جهانگیری ،معاون اول
رئیس جمهور و رضا صالحی امیری ،وزیر ارشاد راس ساعت
٨وارد مجلس شــد تا به درخواست اســتیضاح ٣١نماینده
پاسخ دهد؛ استیضاحی که تعداد امضاهای ان هر لحظه
کمتر می شد تا جایی که در روز استیضاح همان ٣٤امضایی
که گفته شد نهایی است هم به ٣١امضا کاهش پیدا کرد.
از میان فراکسیون های سیاسی مجلس دو فراکسیون امید
و مستقلین رسما اعالم کرده بودند مخالف این استیضاح
هستند .فراکسیون اصولگرایان هم اگرچه موضع روشنی
از قبل نگرفته بود و تقریبا همه استیضاح کنندگان متعلق به
این فراکسیون بودند اما انها هم درباره این استیضاح موضع
یکدستی نداشتند .به همین دلیل هم درحالی که ٨نماینده
از فراکســیون والیت به عنوان موافق اســتیضاح ســخن
گفتند ،حســن بیگی یکی دیگر از اعضای این فراکسیون
در حمایــت از اخوندی و در مخالفت با اســتیضاح پشــت
تریبون قرار گرفت.
البی گری نداشتیم
محمدجواد ابطحی در جریان بررسی طرح استیضاح
«عباس اخوندی» وزیر راه و شهرســازی دولت یازدهم در
اخطار قانون اساسی گفت« :براساس ماده 223ایین نامه
داخلی مجلــس ،هیات رئیســه موظف اســت بالفاصله
طرح استیضاح را به کمیســیون تخصصی ذی ربط ارجاع
کند و کمیسیون مکلف اســت ،حداکثر ظرف یک هفته با
دعوت از اســتیضاح کنندگان و وزیر مربوطه موارد اجرا را
بررسی کند ».نماینده مردم خمینی شهر در مجلس شورای
اســامی تصریح کرد« :پس از مدت مذکور درصورتی که
حداقل 10نفر منصرف نشده اند ،استیضاح در اولین جلسه
علنی مطرح می شود ،اقای رئیس چه وقت استیضاح امضا
شده است؟ چند ماه طول کشــیده ،به صراحت بفرمایید؟
اقای رئیس ایا این خالف ماده 223هســت یا خیر؟ چون
استیضاح بعد از ســانحه قطار سمنان مطرح شــد و اگر با
ایین نامــه عمل می کردیــم در ان زمان فرصت بیشــتری
بود ،بــرای پرداختن به موضــوع تا حاال که برنامه ششــم
امد که بعد گفتید در برنامه ششم نمی توانیم و زمان گرفته
شــد ».وی ادامه داد« :بنده معتقدم باتوجه به ســوگندی
که نمایندگان و هم هیات رئیســه خورده اند؛ این مســائل
را جهت شفاف ســازی افــکار عمومی پاســخ دهید چون
اســتیضاح های بعدی هم به همین شکل مطرح می شود
و ما در این رابطه تاکنــون چیزی به نام البی گری در هیات
رئیسه نداشته ایم و حتی در زمینه استیضاح وزیر علوم هم،
همین مشکل به وجود امده است ».الریجانی در پاسخ به
اخطار این نماینده گفت« :البته شما زود قضاوت کردید،
چیزی به نام البی گری همان طور کــه گفتید وجود ندارد.
استیضاح که مطرح شــد همراه شد با بحث برنامه و بودجه
که خودتان در جریان بودید که شش هفته صبح تا شب ما در
خدمتتان بودیم و کمیسیون نمی توانست جلساتی را برگزار
کند .ما موضوع را به کمیسیون ارجاع دادیم؛ اما کمیسیون
امکان تشکیل جلسه را نداشــت؛ بعد از اینکه بحث برنامه
و بودجه تمام شــد ،بحث را مطرح کردند و فرســتادند و ما
در اولین جلســه هم اعالم کردیم؛ هیــچ تخلفی صورت
نگرفته است».
استیضاح سیاسی نیست
محمداسماعیلسعیدینماینده ایبودکهدرموافقت
با طرح اســتیضاح وزیــر راه و شهرســازی در صحن علنی
مجلس ســخن گفت .او در این مورد گفت« :در ابتدا الزم
است کلیاتی را در خصوص استیضاح وزیر راه مطرح کنم،
مبنی بر اینکه بر خالف انچه که در روزهای گذشته مطرح
شــده اســت ،اســتیضاح وزیر راه به هیچ عنوان سیاسی
نیســت ».نماینده مردم تبریز ،اذرشهر و اسکو در مجلس
شورای اسالمی با اشاره به اینکه دالیل استیضاح وزیر راه
بر مبنای مســتندات قانونی است افزود« :مجلس شورای
اسالمی باید به وظیفه نظارتی خود عمل کرده و اگر مشکلی
در عملکرد وزرا و مسئوالن دولتی وجود دارد ،این موضوع
باید در صحن علنی مجلس پیگیری و مورد رســیدگی قرار
گیرد؛ بنابراین مطرح کردن مسائلی مبنی بر اینکه چند ماه تا
پایان کار دولت زمان باقی است و نباید استیضاح در مجلس
پیگیری شود ،قابل قبول نبوده و وجهه قانونی ندارد».
استیضاح جراحی است که به قوام دولت می انجامد
ســیدمهدی مقدســی هم در موافقت با اســتیضاح
وزیر راه و شهرســازی پیرامون بند ( )1اســتیضاح مبنی بر
پاسخگویی وزیر به مطالبات اجتماعی گفت« :استیضاح
به معنی نادیده گرفتن خدمات دولت نیست؛ بلکه براساس
منطق و عقالنیت مطرح شده است .این موضوعات نیز به
معنای مواضع فراکسیونی نباید قلمداد شود ،بلکه مباحثی
جهت دفاع از حقوق ملت اســت ».نماینــده مردم اراک،
کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسالمی یاداور شد:
«در همه دنیا بعد از وقوع حادثه ای باالترین مقام مربوطه
از مردم عذرخواهی می کند؛ اما اقای اخوندی پس از اتفاق
اخیر در مسیر تهران -مشهد می بایست استعفا می داد؛ نه
انکه همه مســئولیت متوجه ایشان شــود ،بلکه برای االم
و دردهای مردم این کار باید انجام می شــد ».وی افزود:
«وادار کردن مدیرعامل راه اهن به استیضاح اقدام درستی
نبود و بهتر بود این کار توســط وزیر راه و شهرسازی انجام
شود».
این نماینده مــردم در مجلس دهم معتقد اســت در
حادثه قطار تهران – مشهد نیز می بایست با ادبیات مناسب
با مردم صحبت شــود نه انکه وضعیت انها به بیمه موکول
شود ،عالوه بر این بحران بیکاری نیز دیگر معضلی است
که با ارائه ساز و کار مناسب و هماهنگی در دولت می بایست
حل می شد .عضو کمیســیون صنایع و معادن در مجلس
شورای اسالمی با تاکید بر اینکه استیضاح جراحی در دولت
است که سبب قوام و ثبات دولت می شود ،گفت« :مسائل
باید تذکر داده شود تا مرتفع و حل شده ،البته صرف نظر از
استیضاح هم دولت باید به ساخت داخل و ساماندهی نحوه
پاسخگویی توجه داشته و در دستور کار خود قرار دهد».
استیضاح اخوندی فنی ،عملکردی و نظارتی است
محمدحســین فرهنگــی هــم عقیــده داشــت این
استیضاح از معدود اســتیضاح هایی است که کامال فنی،
عملکردی و نظارتی است و مقام مسئولی وادار به توضیح و
پاسخگویی شده است .نماینده مردم تبریز ،اذرشهر و اسکو
در مجلس شورای اسالمی افزود« :در این استیضاح متن و
حاشیهوبررسیعملکردبرمسائلسیاسی،شخصی،باندی
و گروهی غلبه دارد ».عضو کمیســیون صنایــع و معادن
مجلس شــورای اســامی تاکید کرد« :حال علت اینکه
بعضی از فراکسیون ها و شخصیت های مجلس عجله کرده
و پیش از شنیدن استدالل ها اعالم نظر کرده اند ،نمی دانم
و امیدوارم که تجدیدنظر کنند».
شرکت هایزیادیازسویفرزندشماادارهمی شود
اما قاضی پور در این جلســه سخنان متفاوتی داشت
سیاست
که بــا بازخوردهایی نیز مواجه شــد .او کــه در موافقت با
طرح اســتیضاح عباس اخونــدی ،وزیر راه و شهرســازی
ســخن می گفت ،چنین ابراز عقیده کرد« :اقای اخوندی
مجلس قانون تصویب کــرد و در پی ان شــورای نگهبان
ان را تایید کرد در این راســتا نباید از بازنشستگان استفاده
کرد اما در حیطه کاری شــما چند صد بازنشسته مسئولیت
سنگین دارند .شما قبل از تصدی گری در وزارت راه تعداد
زیادی شرکت داشتید که تولید ثروت می کردید که از این
بابت از شما گالیه ای ندارم اما شما لیســت اموالتان را به
قوه قضائیه ارائه داده اید یا خیر؟ از زمانی که وزیر شــدید
دوستان و شرکا از جمله اقایان انصاری ها ،محمدهادی و
احمد اخوندی ،خانم ها نفیسه و ریحانه رسولی و سیدمحمد
صدر هاشــمی نژاد و باجناق اقای حمیــد همدانی به ویژه
اقای اصغر فقید کاشانی به طور مســتقیم یا دست دوم از
کارهای عملیاتی اســتفاده کرده اند یا خیر .عملکرد اقای
فقید کاشانی در بانک مرکزی را یادتان نرفته است ،ایشان
با شما شریک شده اند بدون انکه از شرکت ها استعفا دهند.
شما در 26بهمن 92به عنوان رئیس هماهنگی طرح های
سرمایه گذاری وزارتخانه به وی حکم مشــاور دادید و بعد
از ان ایشــان چندین شرکت تاســیس کردند .حال از وزیر
اطالعات نیز ســوال دارم که چرا با این مــوارد برخوردی
نکردید؟ افراد درجه یک وابسته به شما در وزارتخانه همگی
چندین شــرکت دارند و عضــو هیات مدیره ان شــرکت ها
فعالیت می کنند .در شرکت کمیســیون سهامی خاص از
معاونان و مدیرکل چندین نفر عضو هیات مدیره هســتند،
از ســوی دیگر در کمیســیون فرمودید که فرزند شما هیچ
شــرکتی ندارد ،در حالی که شــرکت های زیادی از سوی
فرزند شما اداره می شــود ،از جمله شرکت هایی همچون
خانه شــیراز به نام محمدهادی و احمد اخوندی به عنوان
اولین مدیران شرکت و رئیس هیات مدیره فعالیت می کنند
که بگویید ایشان با شما چه نسبتی دارد؟
اخوندی :پوزش می طلبم
بررسی نقش فرزند اخوندی در قراردادهای
وزارتخانه
اما در نهایت مجلس پس از بررسی استیضاح عباس
اخوندی وزیر راه و شهرسازی با 176رای موافق 74 ،رای
مخالف 5 ،رای ممتنع به اســتیضاح از مجموع 255ارای
ماخوذه به عباس اخوندی اعتماد کرد .این در حالی است
که اخوندی در اســتیضاح قبلی خود کــه در مجلس نهم
انجام شد ،در جلسه علنی سه شنبه 14مهر 94توانست با
72رای مخالف 175 ،رای موافق5 ،رای ممتنع از مجموع
252ارای ماخوذه اعتماد نمایندگان را به خود جلب نماید.
گفتنی است؛ عباس اخوندی در جلسه رای اعتماد در سال
92توانســت با 159راى موافق ســکانداری وزارت راه و
شهرسازی را برعهده گیرد.
اقبال ۶۹درصدی نمایندگان به عباس اخوندی
امار مخالفان دومین جلسه استیضاح عباس اخوندی
نشــان می دهد جایگاه او در مجلس نسبت به جلسه قبلی
استیضاح دارای ثبات است.
رای منفی ۱۷۶نفر از مجموع ۲۵۴نفر از نمایندگان
مجلس به اســتیضاح وزیر راه و شهرسازی نشان می دهد
بدون احتســاب ارای ممتنع 69/3 ،درصــد از نمایندگان
موافق مدیریت عباس اخوندی هستند که جایگاه او نسبت
به استیضاح قبلی تغییری نکرده و دارای ثبات است.
روزی که عباس اخوندی توسط حسن روحانی برای
تصــدی وزارت راه و شهرســازی به مجلس معرفی شــد،
توانســت ۱۵۹رای موافق ۱۰۷ ،رای مخالــف و ۱۸رای
ممتنع از ۲۸۴رای ماخوذه را به دســت اورد که در مجموع
۵۶درصد ارا را به خود اختصاص داد.
بعد از ان در جریان استیضاح روز سه شنبه ۱۴مهرماه
۱۳۹۴نمایندگان با ۷۲رای موافق ۱۷۵ ،رای مخالف و ۵
رای ممتنع از مجموع ۲۵۲رای اخذ شــده با برکناری وزیر
راه و شهرسازی مخالفت کردند که اخوندی توانست 69/4
درصد ارا را بدون احتساب ارای ممتنع به دست اورد.
در جلســه یکشــنبه اول اســفندماه نیــز در نهایــت
نمایندگان با ۷۴رای مخالف ۱۷۶ ،رای موافق و ۵ممتنع
اســتیضاح از مجمــوع ۲۵۴نماینــده حاضــر در مجلس
اخوندی را ابقا کردنــد .این امار نیز نشــان از اقبال 69/3
درصدی نمایندگان به وزیر ساختمان
دادمان است.
مثلث | شماره 348
اما در ادامه این اظهار نظرها غالمرضا تاجگردون در
مخالفت با طرح استیضاح وزیر راه و شهرسازی در صحن
علنی مجلس ضمن تســلیت به خانواده های داغدار قطار
تبریز مشهد گفت« :اســتیضاح یک وظیفه قانونی است
که بر عهده مجلس قرار داده شده است ،استیضاح تقابل
نمایندگان نیســت؛ بلکه مطالبــات اجتماعی ،اقتصادی
و فنی در استیضاح مطرح می شــود و تقابل بین موافقان
یا مخالفان اســتیضاح نیســت .اینکه یــک وزیر در
صحن علنی بارهــا از ملت ایران و
نمایندگان پوزش خواسته و
معاون بخش ریلی وی
اســتعفا داده ،باید به
فال نیک گرفته شود و
باید این رویکرد در جامعه
تکثیر شــود؛ چراکه بسیاری از
افراد بودند کــه در حوادثی مقصر بودند اما
هیچ گاه از مردم عذرخواهی نکردند».
تاجگردون با بیان اینکه بنده یکی
از محورهای استیضاح مبنی بر اینکه
فرزند وزیر راه و شهرســازی با فرزند
ابقای وزیر در وزارتخانه راه و شهرسازی
سیاست
او ســخنانش را با عذرخواهی از حادثه قطار سمنان
شــروع کرد و گفت« :یک بار دیگر بابــت هرگونه قصور یا
کوتاهی از دستگاه خودم یا سایر دســتگاه های اجرایی و
شخص خودم پوزش می طلبم ».او بعد از اینکه توضیحات
فنی و مفصلی درباره ایــن حادثه و اقدامــات وزارت راه و
شهرسازی ارائه کرد ،بخش پایانی سخنانش را به پاسخ به
اتهاماتی که به او ،خانواده و برخی همکارانش مطرح شده
بود ،اختصاص داد .عبــاس اخوندی در ادامه دفاعیاتش
گفت« :حتی یــک نفر از نزدیکان مــن در هیچ قراردادی
از وزارتخانه مداخله نداشــتند .قرارداد ،فردی و شخصی
نیست .می ایند در این تریبون حرف هایی را مطرح می کنند
و این فقط می تواند موجب نگرانی شــود .بایــد از اینجا از
اقای سراج گله کنم چون ایشان رئیس کل سازمان بازرسی
هستند و می گویند که تا وقتی گزارشی بررسی و نهایی نشده
است و رئیس سازمان بازرســی زیرش را امضا نکرده است
دارای هیچ سندیتی نیســت ،پس چطور بازرسان سازمان
یک سری اسناد خام را به اقای دهقان می دهند که پشت
تریبون بیان کنند؟» وی افزود« :این حرف هایی که زدند
که اگر هیات مدیره غیرقانونی اســت و سه سال است کار
کرده و هر ســال بازرس داشته اســت و دیوان محاسبات
بازرسی کرده است ،مگر این دیوان زیرنظر مجلس نیست؟
اقای الریجانی به شما یک بار گزارش کردند؟ گفتند که این
هیات مدیره غیرقانونی است؟ چطور در صورت غیرقانونی
بودن ،هیات مدیــره می تواند کار کند؟ اخوندی با اشــاره
به بحث مطرح شــده مبنی بــر حضور ٢٤فرد دو شــغله در
این وزارتخانه ،تصریح کرد« :می گویند ٢٤نفر پســت دو
شغله دارند .خب شــما یک نفر را بگویید .نمی شود بدون
مدرک حرف زد ،اگر ٢٤نفر دوشــغله هســتند این کشــور
قانــون و دادگاه دارد و یک جــا در این مــدت می رفتید و
می گفتید .مگر همین حرف ها در جلســه قبلی استیضاح
مطرح نشــد ،چرا از مهرماه گذشــته تاکنون از هیچ جای
قانونی پیگیری نکردید؟ چرا این مواردی که می گویید یک
مورد محکومیت و پرونده رسمی ندارد؟ مدام می گویند که
شــنیده ایم؛ اخرمگر می گویند و شــنیده ایم شد مدرک؟»
وزیر راه با اشــاره به یکشــنبه ســیاه مجلس نهم که در ان
احمدی نژاد فیلمی از سعید مرتضوی و فاضل الریجانی،
برادر رئیس مجلس نشان داد و اتهاماتی به او وارد ساخت،
گفت« :خود اقای رئیس هم در مجلس قبلی قربانی همین
داستان بودند و همین حرف ها را در مجلس قبلی زدند .اگر
یک صفحه مدرک واقعی دارید تــو را خدا به اقای رئیس،
قوه قضاییه ،سازمان بازرسی و غیره بدهید؛ این کشور مگر
مجاری قانونی ندارد؟ این مجاری قانونی برای چیســت؟
این مجاری برای این اســت که حرف ها را پشــت تریبون
نزنید ،جناب اقای دهقان اینکه بگویم می گویند ،درســت
اســت ».اخوندی در رابطه بــا اتهاماتی که به ســعیدنژاد
وارد شده بود ،گفت« :نخســتین قراردادی که می گویند،
اصال برای دوره ما نیست .این قرار داد برمی گردد به دوره
گذشته که برای دولت قبل است و اقایان حتی تاریخ را نگاه
نمی کنند .شرط من این است که هر کسی که در وزارتخانه
می خواهد سمت بگیرد در شــرکت های وابسته نباید یک
درصد هم حتی سهم داشته باشد .این مواردی که می گویند
فرزند فالنی ،حتی اگر یک مورد داشتید که فرزندم دخالت
داشته اســت به مجاری قانونی و هر کسی که می خواهید
بدهید .به خدا قسم بد اســت که همین طور کسی را متهم
کنید ،این ایات را پیامبر برای ما گفته اســت ».وی تاکید
کرد« :اقایان عزیز! این مواردی که گفته می شود ،حتی
یک درصدش هم مصداق ندارد و کذب محض است .حاال
این استیضاح می گذرد .من از اقای رئیس می خواهم که
فکری به حال قانون کنند .اینکه یک ســری افراد محترم
بی هیچ دلیل متهم شوند ،درســت نیست .در بحث مبارزه
با فساد ،من مدعی هستم و این ادعا را ثابت هم می کنم.
اقای حســن بیگی که عاشق چشــم و ابروی من نیستند،
ایشــان تحقیق کردند و گفتند در این موارد وزارتخانه راه،
پاکدست ترین است».
مدیرکل های این وزارتخانه در کدام قرارداد نقش داشــته
است ،را بررســی کردم ،افزود« :اگر در قلمرو وزارت راه و
شهرسازی امکان فساد مالی یا فساد عمدی وجود داشت؛
قطعا امروز تاجگردون به خاطر امثال اقای اخوندی دنیای
خود را نمی فروخت و در موافقت با وی صحبت نمی کرد».
43
سیاست
بازگشت به حلقه اول
سیاست
44
مثلث | شماره 348
رسانه ها ازمحمدشریعتمداریبهعنوانرئیس
ستادروحانیناممی برند
ماموریت ویژه
انگونه که اخبار متعدد روایت می کند محمد شــریعتمداری برای
ریاست ستاد انتخاباتی حسن روحانی برگزیده شده است .این خبر از
انجا اهمیت مضاعفی یافته که پیشتر از برخی چهره های اصالح طلب
برای این مسئولیت نام برده می شد .
سیاست
محمد شریعتمداری شــخصیت خاص خود را دارد.
معلوم نیســت از ذات محافظه کاری اســت یا هوشمندی
سیاسی اش؛ هر چه هست او معموال چراغ خاموش حرکت
می کند .چنــدان ترجیح نمی دهــد که در قاب رســانه ها
بنشیند .روابط خوبی با حسن روحانی دارد ،از جنس همان
روابطی که با ایت الله هاشــمی داشــت .با اصالح طلبان
هم کانال های ارتباطی خوبــی دارد .انتخاب او برای این
مسئولیت گویا حرف و حدیث هایی به همراه داشته؛ برخی
از انها رسانه ای شده و بخشی دیگر از ان فعال در محافل و
گعده های سیاسی دهان به دهان می چرخد .بحث بر سر
این است که چه مسائلی به عنوان مصلحت در نظر گرفته
شده که او به جای چهره هایی که تا کنون گمانه زنی می شد
این مسئولیت را در اختیار بگیرند انتخاب شده است .او در
سال 92عزم خود را جزم کرده بود تا یکی از حاضرین رقابت
انتخابات در قامت کاندیدا باشد .شریعتمداری اما از همان
ابتدای حضور راه انصراف را برای خود باز گذاشــته بود.
ستاد انتخاباتی محمد شریعتمداری در ان زمان گفته بود:
«همه اصالح طلبان اعــام کرده اند که اگر اجماعی بین
انان صورت گیرد ،به ائتالف تن خواهند داد .من نیز بارها
اعالم کرده ام در صورت حضور یکی از اقایان هاشــمی،
خاتمی ،سیدحســن خمینی و ناطق نــوری از عرصه کنار
خواهم رفت و در غیر این صورت تا نتیجه نهایی در عرصه
باقی خواهم ماند».
هاشــمی کــه در انتخابات ثبت نــام کرد ،او بر ســر
وعده خود مانــد و انصرافش را از حضــور در رقابت اعالم
کرد .سخنگوی ســتاد انتخاباتی او ماجرای این انصراف
را اینگونه روایت کرده بود« :در پی این مالقات و کســب
تکلیف و انجام هماهنگی ها قرار شد همان طور که اقای
شــریعتمداری از پیش اعالم کــرده بود ،به نفــع ایت الله
هاشــمی از صحنــه انتخابــات کناره گیری کنــد .از همه
اعضای ستاد تهران و ستادهای اســتانی درخواست شد
در جهت تبییــن برنامه های ایت الله هاشمی رفســنجانی
و حمایت از کاندیداتــوری وی فعالیت کنند .ســتادهای
انتخاباتی شریعتمداری در راستای حضور حداکثری مردم
در انتخابات به نفع هاشمی رفســنجانی بــه کار خود ادامه
خواهند داد».
هاشــمی امــا در ان انتخابــات مجوز حضــور پیدا
نکــرد .این اما باعــث دور و جدا شــدن شــریعتمداری از
معادالت ان انتخابات نشد .شــریعتمداری مانند بسیاری
دیگر از نزدیکان هاشمی به ســمت حسن روحانی شیفت
کــرد .رفاقــت و همــکاری این دو نفــر به ســال ها پیش
باز می گشت .شریعتمداری یک بیانیه داد و در ان نوشت:
«دکتر عــارف باوجود مقبولیــت و محبوبیــت مثال زدنی
در فعالیت های انتخاباتــی و ارائه برنامه های راهگشــا،
نهایت مسئولیت پذیری و از خودگذشــتگی سیاسی را در
این مرحله به نمایش گذاشــت و برماســت که در حمایت
مثلث | شماره 348
تفاوت محسوس
از میان اخبار مخابره شــده در مورد ســتاد احتمالی
گزینه متفاوت
سیاست
«خوشــحالیم که دکتر روحانی برای دوره بعدی هم
در انتخابات شــرکت می کند و امیدواریم که با رای بیشتر
از خرداد ،92از سوی مردم انتخاب شــود» .دیگر با این
سخنان قاضی زاده هاشــمی ،وزیر بهداشت کابینه شکی
باقی نمانده که حســن روحانی تصمیمش را برای حضور
در انتخابات گرفته اســت .قبل تر از او البتــه محمد رضا
تابش هــم خبرهایی در ایــن زمینه داده بــود .محمدرضا
تابــش ،نایب رئیس فراکســیون امیــد نیز با بیــان اینکه
هدف مخالفــان از راه انــدازی جنگ روانــی علیه دولت،
منصرف کردن روحانی از حضــور او در عرصه انتخابات و
اعالم کاندیداتوری بوده ،به تالش هایی که در راســتای
ردصالحیت رئیس جمهــور صورت گرفته اشــاره کرد و با
تاکید بر اینکه ردصالحیت رئیس جمهور مستقر در استانه
برگزاری انتخابات دوره دوم بی سابقه است ،تصریح کرده
بود« :احتمال ردصالحیــت روحانی بــا هدایت مقامات
عالی رتبه نظام مرتفع شد ».اظهارنظری که البته با واکنش
سخنگوی شورای نگهبان هم مواجه شد.
اعالم خبر حضور حســن روحانی در انتخابات البته
حاشیه های پیرامونی هم داشته است .از جمله اینکه بحث
این روزها این شده است که ســتاد او به چه کسی سپرده
خواهد شد .نام های زیادی در این مدت مطرح بوده است،
از محمد علی نجفی تا واعظی و حتی محمد رضا عارف.
نکته اما این اســت کــه در میانه ایــن اظهارنظرها
ناگهــان خبر امــده که این پســت قرار اســت بــه محمد
شریعتمداری سپرده شود.
متن خبر انتصاب رئیس ستاد روحانی که در رسانه ها
بازتاب یافته این گونه اســت که «محمد شریعتمداری»
معــاون اجرایــی رئیس جمهــور و وزیــر بازرگانــی دولت
اصالحــات به عنوان رئیــس ســتاد انتخاباتی «حســن
روحانی» انتخاب شده است .در این خبر ذکر شده که وی
در موعد قانونی یعنی در اســفندماه ،از سمت دولتی خود
استعفا خواهد داد.
از سویی در این خبر امده است« :محمد علی نجفی»
نیز به عنوان رئیس اتاق فکر انتخاباتــی روحانی انتخاب
شده اســت .او که همواره یکی از گزینه های مورد عالقه
رئیس دولت یازدهم در وزارتخانه های اموزش و پرورش و
علوم بوده است ،سرپرست وزارت علوم در دولت یازدهم
و وزیر ســابق اموزش و پرورش در دولت اصالحات بوده و
مدتی هم به عنوان رئیس سازمان میراث فرهنگی و معاون
و مشاور روحانی در امور اقتصادی ،فعالیت می کرده است
و به زودی رئیــس اتاق فکر روحانی در ســال 96نیز لقب
خواهد گرفت.
سخنگوی دولت در خصوص خبر منتشر شده مبنی بر
انتصاب شــریعتمداری به عنوان رئیس ســتاد انتخاباتی
رئیس جمهور ابراز بی اطالعی کرد و این گونه واکنش نشان
داده که «هر اتفاقی در این زمینه ،مستلزم رعایت بیش از
پیش قانون خواهد بود».
«محمد باقر نوبخــت» در پاســخ به اینکــه ایا خبر
انتخاب شــریعتمداری ،معاون رئیس جمهــور به عنوان
رئیس ســتاد انتخاباتی روحانی را تاییــد می کنید یا خیر و
اینکه در صورت تایید ایا این اقدام منافاتی با مســئولیت
دولتی وی ندارد ،گفته« :من هم این خبر را مثل شــما از
رسانه ها شنیدم و اطالعات دیگری ندارم .اما این اطمینان
خاطر را به همه می دهم که هر اقدامی که بنا باشــد انجام
دهیم براساس قانون خواهد بود ».سخنگوی دولت این را
هم اضافه کرده« ،مطمئن باشید که اگر بخواهد اتفاقی در
این زمینه بیفتد ما قوانین را بیش از پیش رعایت می کنیم تا
مشکلی پیش نیاید».
حسن روحانی یک مساله جلب توجه می کند« .محمدرضا
نعمــت زاده» وزیــر فعلــی صنعت ،معــدن و تجــارت و
«اکبر ترکان» مشــاور ارشــد رئیس جمهور و دبیر شورای
هماهنگی مناطق ازاد و ویژه اقتصادی کشور در انتخابات
ریاســت جمهوری یازدهم رئیس ســتاد و قائم مقام ستاد
انتخاباتی «حسن روحانی» بودند؛ اما گویا هیچ جایگاهی
در ستاد انتخاباتی روحانی در انتخابات پیش رو برای این
دو در نظر گرفته نشــده اســت که یا باتوجه به مسئولیت
دولتی افراد مذکور از به کارگیری انها در ســتاد انتخاباتی
روحانی صرف نظر شده یا اینکه برای انتخابات پیش رو،
شاهد تغییر رویکرد ستاد انتخاباتی رئیس جمهور در نحوه
تعامل با گروه های سیاسی و ...خواهیم بود که تصمیم به
تغییر اعضای اصلی ستاد گرفته شده است.
از این اقدام ،همان طور که حجت االســام و المسلمین
خاتمی اعالم داشــتند از دکتر روحانی حمایت نماییم».
ان انتخابــات با پیروزی حســن روحانی به پایان رســید و
سرمایه گذاری سیاسی محمد شریعتمداری هم به نتیجه
مثبتی ختم شد .او در دولت جدید عالوه بر معاونت اجرایی
ریاســت جمهوری ،به عنــوان جانشــین رئیس جمهور در
شــورای عالی ایرانیان ،شــورای عالی فضایی و شورای
استاندارد و تحقیقات صنعتی شــناخته می شود و تا کنون
وزارت یــا سرپرســتی وزارتخانه هایــی چــون بازرگانی و
ورزش و جوانان را بر دوش داشــته اســت .حاال اما یک
خبر تازه امده که منابــع متعددی نیــز ان را نقل کرده اند.
می گویند او رئیس ســتاد انتخاباتی حســن روحانی شده
است .مســئولیتی که شــاید انتظار می رفت به یک چهره
اصالح طلب برســد تا حســن روحانی امید بیشتری برای
جلب بدنه اجتماعی این جناح در انتخابات داشــته باشد.
اما واکنــش اصالح طلبان در این مورد هم جالب اســت.
یک رســانه نزدیک به محمد رضا عارف ایــن اتفاق را در
یک گزارش خبری این گونه مورد بررسی قرار داده است:
«شریعتمداری اگرچه بیشتر به عنوان چهره ای اقتصادی
طی ســالیان اخیر شناخته شده اســت اما سال ها پیش از
وزارت بازرگانی ،نه در حوزه اقتصاد که در کار امنیتی بود.
شــریعتمداری از جمله افرادی بود که در تاســیس وزارت
اطالعات در دهه ۶۰مشــارکت داشــت؛ حضوری که در
ادامــۀ فعالیت هایش در کمیته هــای انقالب و اطالعات
نخست وزیری تعریف می شد .نتیجه فعالیت های محمد
شریعتمداری گواه ان است که او می تواند با هر دولتی به
دلیل روحیه خاص و شخصیت جامع االطرافش کار کند و
این احتماال همان دلیلی است که اکثر دولت ها نیز سهمی
برای او در دولت شان قائل شده اند .این موضوع را برخی
فعاالن عرصه سیاســت هم باور دارند ».دو فکتی که اگر
از بعد کنایه به ان نگاه نشود شاید بر ان باشد که یاداوری
دو نکته متفاوت را به اهل سیاست و رسانه در مورد محمد
شریعتمداری به عنوان هدف در نظر داشته باشد.
خاصــه انکــه علیرضــا خامســیان فــرد نزدیک به
محمد رضا عارف هم در یادداشتی این گونه نوشته است:
«انتصاب شــریعتمداری به عنوان ریاســت ســتاد اقای
روحانی هم ایــن تحلیــل را تقویت کرده اســت که اقای
رئیس جمهــور در انتخابات اینــده می خواهد ســبد رای
اصولگرایان را به سمت خود متمایل کند ...اقای روحانی
به خوبی می داند که پیروزی اش در انتخابات ســال ۹۲با
همراهی ،حمایت و ایثار اصالح طلبان میسر شد.
شــاید برخی اطرافیان اقــای روحانی کــه در برخی
احزاب موسوم به حامی دولت هم عضویت دارند ان چنان
باور بــه تاثیرگــذاری اصالح طلبان در رای اوری ایشــان
نداشــته باشــند و معتقدند همان حزبی که اقای روحانی
پدر معنوی اش است ،باعث رای اوری اش شده است که
این باور به اعتقاد نگارنده بیشــتر به توهم شباهت دارد تا
واقعیت ».اما مواضع دیگر اصالح طلبان هم در این مورد
جالب است .مرتضی حاجی به رسانه نزدیک به محمد رضا
عارف گفته اســت« :اقای شــریعتمداری چهره بینابینی
دارد .به طــوری که هم اصولگرایان و هــم اصالح طلبان
او را قبــول دارند .کارنامــه فعالیت او هم نشــان می دهد
که هم ســابقه فعالیت با اصولگرایان و هم اصالح طلبان
را داشــته اســت .از این جهت انتخــاب او می تواند وزنه
تعادل را بین اصولگرایان و اصالح طلبان برقرار کند ».در
اظهارنظری دیگر خرم ،ورزیــر راه دولت خاتمی بوده و در
کابینه ای فعالیت کرده که محمد شریعتمداری هم حضور
داشته است .او می گوید« :اگر چنین شخصیتی انتخاب
شده باشــد ،شــخصیت خوب و انتخاب درستی است».
او معتقد اســت که محمــد شــریعتمداری ،هم اکنون در
جایگاه مناسبش قرار گرفته و هم برای سمت ریاست ستاد
45
سیاست
انتخاباتی حســن روحانی ،درســت انتخاب شــده است.
چراکه او مــرد جنجالی نیســت اما مدیــر توانمند و خوبی
است .مدیری اســت که می تواند ،حوزه تحت مدیریتش
را به بهترین شــکل اداره کند .یکــی از ویژگی های مدیر
خوب هم برقرار کردن موازنه و تعــادل بیرون نیروهایش
است .خرم ادامه می دهد« :در همان زمان هم که ایشان
وزیر بازرگانی بود ،به دور از سیاســت زدگی وزارتخانه اش
را اداره می کرد و تاکید زیادی بر استفاده از نیروهای یک
جناح نداشــت .از این جهت می تواند گزینه مناسبی برای
اداره یک ســتاد باشــد .چون با نحوه تعامل و مراوده اش
می تواند ،باعــث تحریک برخی نیروهای ســردرگم برای
رای دادن هم شود ».خرم می گوید« :در انتخابات پیش
رو اکثریت به حســن روحانی رای می دهند .اصولگرایان
هم االن کاندیدای خاصی ندارند .بنابراین اگر کاندیدایی
قابل دفاع در اذهان عمومی نداشته باشند ،حامیان انها به
سمت روحانی خواهند امد .با این تحلیل می توان گفت که
شریعتمداری کسی اســت که می تواند در جذب نیروهای
این چنینی موثر باشد».
حاال در تحولی دیگر در این مورد «محمود واعظی»
عضو ارشد حزب اعتدال و توسعه ،که خود یکی از اعضای
ســتاد «حســن روحانــی» در یازدهمیــن دوره انتخابات
ریاســت جمهوری در سال 92بود درباره ســتاد انتخاباتی
حســن روحانی گفته اســت« :باالخره اقای روحانی هم
باید ســتادی داشــته باشــد .وقتی که گروه های مردمی
و جریانات سیاســی می خواهند از ایشــان حمایت کنند،
باالخره باید یک جایی باشــد که این ها را با هم هماهنگ
کند .این ســتاد احتماال به ریاســت اقای شــریعتمداری
تشکیل خواهد شــد« ».محمد شریعتمداری» ،با اغاز به
کار ستاد انتخاباتی از ســمت خود در دولت استعفا خواهد
داد .گویا دوران جدیدی برای شــریعتمداری اغاز شده؛
ماموریت های ویژه ای برای او در نظر گرفته شــده؛ ایا او
می تواند کار ویژه حســن روحانی برای همچســبی میان
نیروهای سیاســی دو جناح برای باقی مانــدن روحانی در
پاستور را به سرانجام برساند؟
سیاست
46
مثلث | شماره 348
انتقاد از تصمیم روحانی
یک نکته مهم دیگر در مورد این انتصاب این بود که
برخی بیان می کردند حســن روحانی باید فردی را که قرار
اســت مســئولیت این کار را بپذیرد از همین حاال معرفی
کند .چرا که بحث بر ســر این اســت که حســن روحانی با
سایر نامزدها متفاوت است .او رئیس دولت مستقر است و
اگر یک یا چند نفر از اعضای کابینه بخواهند چنین نقشی
داشته باشــند ان زمان اقدام خلف قانون رخ خواهد داد.
ســایت تابناک در مطلبی در این مورد نوشت« :نکته این
است که به احتمال فراوان «حسن روحانی» در انتخابات
پیش روی کاندیدا خواهد شــد ،مســاله ای که در نهایت
وزیر بهداشت ان را رســما اعالم کرد و بنابراین برای این
کار نیازمند تشکیل ستاد و انجام اقدامات انتخاباتی برای
جذب نظرات مردم و گروه های سیاســی است؛ بنابراین،
بهتر اســت شــخص رئیس جمهور ،ســخنگوی دولت یا
یک مقام رسمی دولتی در این خصوص اظهارنظر کرده و
تصمیم دولت برای چگونگی فعالیت انتخاباتی و تشکیل
ســتاد انتخاباتی اقای روحانی را اعالم کند تا شاهد چنین
اخبار ضد و نقیض و پراکنده ای نباشیم.
ضمن اینکه این مساله شبهه بهره گیری از امکانات
دولتی و عمومی برای مصــارف انتخاباتی که مغایر اصل
68قانون انتخابات است را رفع می کند ،چون با مشخص
شــدن رئیس و اعضای ســتاد انتخاباتــی رئیس جمهور
طبیعتا افراد مســئول در ان باید اگر مســئولیت و ســمت
دولتی دارند ،از ان اســتعفا کرده و تمرکز خود را معطوف
مساله انتخابات کند .از این روی ،دیگر بحث بهره گیری
از امکانات دولتی از جانب کســانی که در ســتاد روحانی
مسئولیت انتخاباتی یافته اند ،دیگر مطرح نخواهد شد.
از طرفی اگر بنا بر صداقت با مردم گذاشته شده ،مگر
می شود که ســخنگوی دولت و یکی از نزدیک ترین افراد
به رئیس جمهور که خود هم ســال ها با «حسن روحانی»
سابقه همکاری دارد و هم دبیرکل اصلی ترین حزب حامی
رئیس جمهور است ،از فعالیت های انتخاباتی و تصمیماتی
نظیر انتخاب اعضای ستاد انتخاباتی روحانی بی خبر باشد؟
پاسخ نوبخت به خبرنگاران در مورد این مساله ،حکایت از
این دارد که او از این مساله بی اطالع نیست و البته تکذیبی
هم از جانب وی صورت نمی گیرد؛ بنابراین بازی کردن با
کلمات ان هم از ســوی ســخنگوی دولت می تواند اصل
صداقت را که اتفاقا بارها از سوی وی هم مورد تاکید قرار
گرفته ،زیر سوال ببرد».
دفتر معاونت اجرایی رئیس جمهــور ضمن تکذیب
اخبار منتشره در خصوص فعالیت انتخاباتی شریعتمداری
در ســتاد روحانی اعالم کــرد« :فضای معاونــت اجرایی
فضای انتخاباتی نیست».
در این بیانیــه امده اســت« :چندی پیــش بود که
برخی خبرگزاری ها اعــام کردند که قرار اســت در اینده
نزدیک محمد شــریعتمداری از ســمت خــود در معاونت
اجرایی رئیس جمهور اســتعفا دهد و مســئولیت ریاســت
ستاد انتخاباتی حســن روحانی را برعهده بگیرد .برهمین
اساس نیز گمانه زنی هایی از فعالیت زودهنگام انتخاباتی
این معاونت در فضای رسانه ای شکل گرفت که محمدباقر
نوبخت نیز در واکنش به این موضوع اعالم کرد« :این خبر
را از رســانه ها دریافت کرده ام .مطمئن باشید هر اقدامی
بخواهیم انجام دهیم ،در چارچوب قانــون خواهد بود تا
مشکلی پیش نیاید».
در همین راستا خبرگزاری ایلنا گفت وگویی با محمد
شــریعتمداری معــاون اجرایــی رئیس جمهور بــا عنوان
«فعالیت های انتخاباتی در زمان مناســب اغاز می شود»
منتشــر کرد مبنی بر اینکــه محمد شــریعتمداری معاون
اجرایــی رئیس جمهــور درخصوص ریاســتش بر ســتاد
انتخاباتی روحانی گفته اســت« :من ایــن امر را تکذیب
نمی کنم امــا هنوز چیزی به من ابالغ نشــده اســت .من
مطمئن هســتم در وقت مناسب صحبت ها و فعالیت های
انتخاباتی اغاز خواهد شــد ».بر همین اســاس یک منبع
اگاه در دفتر معاونت اجرایی رئیس جمهور در پی انتشار این
خبر ،گفت« :مطلب منتشر شده در خبرگزاری ایلنا مبنی بر
اینکه معاون اجرایی رئیس جمهور گفته است مسئولیتش
به عنــوان رئیس ســتاد انتخاباتــی روحانــی را «تکذیب
نمی کنم اما هنوز چیزی به من ابالغ نشده است» ،درست
نبوده و این موضوع قویا تکذیب می شود .این دفتر ضمن
رد محتوای این گفت وگو و فعالیــت انتخاباتی زودهنگام
معاونــت اجرایــی رئیس جمهــور اعالم کــرد« :فضای
معاونت اجرایی فضای انتخاباتی نیست و معاون اجرایی
رئیس جمهور صحبتی در زمینــه فعالیت انتخاباتی نکرده
اســت چراکه صحبت از انتخابات را زود هنگام می داند و
اینکه فعالیت در ستاد انتخاباتی روحانی تکذیب می شود».
دفتر معاونت اجرایی رئیس جمهور تاکید کرد« :شاید برخی
رســانه ها از هم اکنون بخواهند فضای کشور را انتخاباتی
کنند اما معاونت اجرایی رئیس جمهور فعالیت در این زمینه
را زودهنگام می دانــد و نیز وظیفه بــر دوش خود را چنین
اقداماتی نمی داند ،برهمین اساس از اینکه اخباری مبنی بر
فعالیت انتخاباتی این معاونت متشر می شود را قویا تکذیب
می کند و همچنان به وظیفه خود در خدمت به مردم عمل
می کند».
تابش از انتخاب محمد
شریعتمداری استقبال کرده
است
نوبخت از ابراز نظر رسمی
در مورد مسئولیت محمد
شریعتمداری خودداری کرده
است
علی جنتی ،رئیس ستاد انتخاباتی حزب
اعتدال و توسعه
امــا در میانه ایــن تحــوالت اتفاقات دیگــری هم
رخ داده اســت .از جمله اینکه ســخنگوی حزب اعتدال
و توســعه از انتخــاب علی جنتــی به عنوان رئیس ســتاد
انتخابــات ریاســت جمهوری این حزب خبر داده اســت.
اسماعیل شــجاعی ،ســخنگوی حزب اعتدال و توسعه،
از انتخاب «علی جنتی» به عنوان رئیس ســتاد انتخابات
ریاســت جمهوری این حزب خبــر داد .وی دربــاره برنامه
انتخاباتــی حــزب اعتدال و توســعه بــرای انتخابات ۹۶
گفت« :باتوجه به اینکه حجت االسالم روحانی« ،محمد
شــریعتمداری» را به عنوان رئیس ســتاد انتخاباتی خود
معرفی کرده اســت ،حزب اعتدال و توســعه نیز در حال
تدارکات الزم برای همکاری است».
شجاعی درباره راهبرد حزب اعتدال و توسعه نسبت
به شــورای عالی اصالح طلبــان گفت« :فعال جلســات
سیســتماتیک منظمــی با شــورای عالــی اصالح طلبان
نداشــته ایم اما هدف کلی ،تعامل جدی با این شوراست.
بنا داریم تا ائتالف ۹۲که در سال ۹۴با عنوان لیست امید
بود ،در ســال ۹۶هم ادامه پیدا کند ».ســخنگوی حزب
اعتدال و توســعه با بیان اینکه می خواهیــم در انتخابات
شوراها ،لیست مشــترک با اصالح طلبان بدهیم ،عنوان
کرد« :فعــا دربــاره اینکه حــزب اعتدال و توســعه قرار
است با شــورای عالی همکاری کند یا شورای هماهنگی
اصالح طلبان ،بحثی نشده است».
اخرین خبر؛ «فعال صبر می کنیم»
اما در ادامه گمانه زنی ها در ایــن مورد ،دفتر محمد
شریعتمداری یک بیانیه متفاوت صادر کرده است.
سیاست
تک نامزدی؟
جبهه پایداری در تازه تریــن اعالم مواضعش به جبهه مردمی
نیروهای انتخاب نزدیک شــده اســت .تحلیل گران این مواضع را
امیدی برای رسیدن به یک نامزد واحد در انتخابات ریاست جمهوری
قلمداد کرده اند.
مثلث | شماره 348
جبههپایداری گفتهاست؛درصورترسیدنجبههمردمی
به گزینهاصلحبهفرایندوحدتمی پیوندد
سیاست
تغییراستراتژی
47
سیاست
سیاست
48
مثلث | شماره 348
در شرایطی که تصور می شد جبهه پایداری بنا دارد به
صورت قطعی راهی جدا از جبهه مردمی برگزیده و با ایده ای
دیگــر وارد انتخابات ریاســت جمهوری شــود ،تازه ترین
تحوالت نشان از ان دارد که موضع انها تغییر کرده و وحدت
امکان پذیر تر از قبل شده است.
تازه ترین خبر در این مورد را مرضیه وحید دستجردی
مطرح کرده است .او پیرامون دیدار اعضای جبهه مردمی
با ایت الله مصباح یزدی ،گفت« :تا کنون دوســتان هیات
موسس جمنا با ایشان دو جلســه برگزار کردند که جلسات
مفیدی بود.ســخنگوی جبهه مردمی نیروهــای انقالب
افــزود« :ایت الله مصباح یــزدی در ایــن دیدارها نظرات
بســیار خوبی را بیان کردنــد و این جلســات ادامه خواهد
داشت .به نظر می رسد این نظرات تاثیر گذار بود که اخیرا
صحبت های خوبی را از ناحیه جبهه پایداری شــنیدیم .او
با اشــاره به اظهارت دبیرکل جبهه پایــداری مبنی براینکه
جبهه مردمی به نامزد اصلح برســد حتما حمایت می کنیم،
بیان کرد« :صحبت های اقای حاج اقاتهرانی بسیار خوب
و امید وار کننده اســت و برداشــت ما این اســت که جبهه
پایداری به تعامل مثبت و مفیــدی در اینده نزدیک با جمنا
خواهد رسید و ما از این تعامل استقبال می کنیم و جلسات
مشــترک با جبهه پایداری ادامه دارد ».ســخنگوی جبهه
مردمی نیروهای انقالب درباره اینکــه پایداری چه زمانی
برای اعالم حمایت رسمی اقدام می کند ،بیان کرد« :این
جلسات را با جبهه پایداری ادامه می دهیم ،بنابراین سخنان
امیدوار کننده از ســوی جبهه پایداری بــرای ایجاد اتحاد
به دنبال جلسات مشترک عنوان و ایراد شد و امیدواریم در
این مسیر به وحدت برسیم».
وحید دســتجردی در پاســخ به اینکه ایا تعلل جبهه
ی به دلیل عدم همراهی
پایداری برای پیوستن به جبهه مردم
جلیلی با جمنا اســت ،گفت« :خیر به نظر نمی اید موضع
جبهه پایداری ارتباطی با جلیلی داشــته باشــد و هنوز انها
کاندیدای خــود را اعــام نکرده اند ».ســخنگوی جبهه
مردمی نیروهای انقالب درباره اینکه تعلل پایداری به دلیل
عدم همراهی جلیلی با جمناســت ،گفت« :به نظر نمی اید
موضع جبهه پایداری ارتباطی با جلیلی داشته باشد و هنوز
انها کاندیدای خود را اعالم نکرده اند».
دســتجردی با بیان اینکه از بین 50نفــری که برای
کاندیداتوری معرفی شده یا اعالم کاندیداتوری کرده اند،
اقای جلیلی نیز مطرح هستند ،یاداور شده است « :با اینکه
اقای جلیلی اعالم نکرده اســت که جبهه مردمی را قبول
دارد اما نظر همه دوستان در هیات موسس این بود که نظر
دوســتان پذیرفته شــود و نام اقای جلیلی به رای گذاشته
شود تا ببینیم ایا جزو 10نفری که باالترین رای را می اورد ،
هست یا خیر».
اشــاره او به ســخنان حجت االســام والمسلمین
اقاتهرانی بود که گفته بود« :حمایت از نامزد اصلح جبهه
مردمی انقالب را وظیفه دانسته و اگر واقعا به اصلح برسند
دوســتان را یاری خواهیم کرد ».دبیرکل جبهه پایداری با
اشاره به تشــکیل جبهه مردمی نیروهای انقالب اسالمی
گفت« :دعا می کنیم که موفق باشند ،رای ملت زمانی است
که مردم اعتماد کنند .اگر مردم صداقــت ببینند می ایند.
ایت الله مصباح می فرماینــد در ارتباط با خدا باید خلوص،
در ارتباط بــا ولی فقیه تبعیت و در ارتبــاط با مردم صداقت
داشت که راه را هموار می کند ،اگر این سه کار انجام شود
موفق می شویم و هر جا به این ســه نکته نزدیک تر شدیم
بهتر جواب داده اســت ».دبیرکل جبهه پایــداری با بیان
اینکه یکی از علت های شکست های گذشته یکی از این
سه پارامتر است ،اظهار داشت« :اگر سخن رهبر انقالب
را تفسیر به رای کنیم غلط است بلکه ان چیزی که ایشان
می فرماینــد را باید درســت عمل کــرد ».وی با اشــاره به
همکاری جبهه پایداری بــا جبهه مردمی نیروهای انقالب
اسالمی ادامه داد« :پس از پنج ماه جبهه مردمی به سراغ
ما امد ،در حالی که بســیاری از کارها شــده است؛ اما دعا
می کنیم که دوستان در بهترین راه موفق باشند و به اصلح
برسند و اگر واقعا به اصلح برسند دوستان را یاری خواهیم
کرد ».او با بیان اینکه ما به وظیفه خود عمل می کنیم ،ابراز
داشــت« :ما نتیجه را بیرون از تکلیــف نمی دانیم ،برخی
خیال می کنند که نتیجه برای ما مهم نیست ،واقعا دلمان
می خواهد که اقایان به اصلح برســند و اگر رسیدند بحث
وحدت دیگر مطرح نیست بلکه وظیفه می دانیم بایستیم و
حمایت کنیم حتی از ما نباشد چون از شاخصه ها این نیست
که شخص پایداری باشد.باید برای این انقالب که شهدای
بسیاری داده شده ،دل بسوزانیم و برای پیشرفت و اعتالی
هرچه بیشتر ان تالش کنیم».
روایت یک اختالف سلیقه
مباحثات رســانه ای گویا از این اظهارنظری شبیه به
انچه حسین طال گفته اغاز شــده بود« :اگر مبنا را بر این
بگیریم که اقای روحانی رئیس جمهور مستقر و یک طرف
معادله است ،فکر می کنم طرف مقابل می تواند وحدت را
در عین کثرت ایجاد کند و ان «نه به روحانی» است بنابراین
هر نامزد اصولگرایی که می اید رقیب اصلی اش باید اقای
روحانی باشد ،یعنی اقای روحانی را نقد کند و موجب ریزش
ارای اقای روحانی شود چون جامعه امادگی پذیرش دارد.
نهایتا با وحدتی که در عین کثــرت اتفاق می افتد ،هر که
به مرحله دوم رســید ،همه با او وحدت خواهند کرد ،حاال
ی باشد یا جدید».
قدیم
حســین طال که این حرف ها را می گفــت یک نکته
دیگر را هم بــه همه یاداوری کرده بــود« :بعید می دانم
در مرحلــه اول کل جریــان اصولگرایــی روی یک
کاندیدا تفاهم کنند .در واقع ایــن فرد نزدیک به
جبهه پایداری تالش کرده نســخه «هر کسی
کار خود را بکنــد» را تئوریزه کنــد .به بیان
دیگر تحلیــل پایداری ها این اســت که
ضرورتی بر وحدت اصولگرایان روی یک
نامزد در انتخابات ریاســت جمهوری 29
اردیبهشت 96وجود ندارد ،بلکه بهتر است
همه گرایش ها نامزد معرفی کنند و نامزدهای
اصولگرا عالوه بر طرح دیدگاه های خود در یک
نقطه و ان نقد محکم و صریــح دولت یازدهم با
هم مشترک باشند .به ادعای انها این مشی موجب کاهش
ارای روحانــی زیر حدنصاب می شــود و انتخابــات به دور
دوم می کشــد .بالطبع هر نامزدی کــه گفتمان قوی تری
داشــت می تواند رقیب روحانی در مرحله دوم باشد و همه
اصولگرایــان یکپارچــه از او حمایت خواهند کــرد ».اما
عباس سلیمی نمین این نوع ورود و مشی انتخاباتی را متاثر
از منیت های گروهی می داند و معتقد اســت« :رسیدن به
قدرت تعارف بردار نیست چون باالخره یک نفر همراه اقای
روحانی به دور دوم خواهد رفت ،بنابراین هر نامزد اصولگرا
می کوشد با نقد رقبای هم سنخ خود ان فردی باشد که به دور
دوم راه پیدا می کند».
او که می گوید براســاس شــنیده ها تعداد نامزدهای
اصولگرا بیش از انگشتان یک دست است ،این را هم تاکید
می کند باید نظرات روی یک نفر متمرکز شود تا تشخیص
برای هواداران سخت نشود .سلیمی نمین تاکید می کند:
«اجرای مدل وحدت در عین کثرت برای انتخابات ســال
اینده ،بدون تردید بــه اصولگرایان ضربــه می زند چراکه
این تنوع سالیق بیشــتر نامزدهای اصولگرا را با هم درگیر
خواهد ساخت».
اصولگرایــان دیگری هم در همان زمــان بودند که
مانند ســلیمی نمین فکر می کردند .چنانکه حسین صفار
هرندی در اظهارنظری مهم گفته است« :سال 92بعضی
احســاس تکلیف کردند و وارد عرصه انتخابات شدند اما
در انتخابات سال 96باید اصولگرایان با یکدیگر وحدت
پیدا کنند .گفتمان وحدت غالب شده و مطالبه خروج یک
نفر از جبهه متحد اصولگرایی در انتخابات 96وجود دارد.
این ایده در حال تحقق است ،این جبهه باعث می شود هر
کسی برای اعالم نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری در
سال اینده اقدام نکند و همه با تبعیت از مرکزیت فرماندهی
متحد اصولگرایی کشــور فرمــان بگیرنــد» .در تحولی
دیگر ذوالنور هم به تایید ســخنان حســین صفار هرندی
پرداخته وبا اشــاره به اینکه تعدد کاندیــدای اصولگرا در
سال 96خطری برای این جریان است ،گفته است« :اگر
اصولگرایان به یک کاندیدا برســند و انتخاب ان کاندیدا
نیز مبتنی بر معیارهایی چون محبوبیت و رای اوری باشد،
قطعا می توانند در این دوره برنده انتخابات شــوند ،حتی
اگر این کاندیدا دست دوم و ســوم باشد .در دوره گذشته
سیاست
عدم محبوبیت و عدم توان رای اوری اقایان مطرح نبود،
بلکه رای نیاوردن انها محصول تفرق و تشتت بود ،ممکن
است کسی بگوید رای جلیلی و قالیباف با هم 12میلیون
می شــد و اگر با هم وحدت می کردید ،یکی از این اقایان
رای می اورد ،یا بگویند اگر هم وحدت می کردید رای تان
کمتر از روحانــی بود .جواب مــا به این افراد این اســت
که متفرق شــدن اصولگرایان باعث شــد جمعیتی که به
وحدت نگاه می کردند حجت را بر خود تمام کنند که وقتی
اصولگرایان به وحدت نرســیده اند و چنــد کاندیدا دارند
دیگر با اختیار خودمــان انتخاب می کنیــم و چون اقای
روحانی لباس روحانیت پوشــیده بودند و از نظر انها بیان
وی مالیم است ،از وی حمایت کردند .اگر اصولگرایان
یک جبهه می شدند می توانســتند حجت باشند و ان رای
سراغ اقای روحانی نرود .اگر وحدت در جبهه اصولگرایی
اتفاق بیفتد دیگر کسی از اصولگرایان سراغ اقای روحانی
نخواهد رفت».
این مباحثــه نظری امــا چند روزی اســت کــه وجه
رسانه ای تری به خود گرفته است .غالمعلی حدادعادل هم
همان زمان در اظهارنظر مهمی گفته بود« :اخرین تجربه
ما در انتخابات ریاست جمهوری ســال 92به خوبی روشن
کرد که تعدد نامزدها و تفرقه چه نتیجه ای خواهد داشت».
در زمان همان مباحثات ،برخی اظهارات دیگر نیز در
مورد نســبت اصولگرایان و جبهه پایداری مطرح می شد.
امیر محبیــان در این خصوص گفتــه بود« :قــرار بر این
است که اصولگرایان در هیچ شــرایطی به پایداری امتیاز
ندهند .قطعا اگر به سمت امتیاز دهی بروند ،عمال جریان
اصولگرایی را به ســمت انحــال و نابــودی می برند .هر
گروهی که در اصولگرایان این کار را بکند ،از سوی جریان
کلی اصولگرایی طرد می شود و در عین حال هیچ سهمی هم
نخواهد داشت .ما نباید به کسانی که وحدت شکن هستند،
امتیاز دهیم .این بار با دفعه های قبل فرق دارد .اگر جریان
اصولگرایی در پی این باشــد که برای رســیدن به وحدت
باج دهی کند ،این روند ،محکوم به شکست است .جریانات
مختلف هم در می یابند که برای رسیدن به سهم بیشتر باید
به وحدت شکنی و طغیان کنند .بنابراین اصولگرایان نباید
اجازه چنیــن کاری دهند که به عنوان یــک روند در جریان
اصولگرایی باب شود .باید اصولگرایان به گونه ای حرکت
کنند که گروه هــای اصولگرایی متوجه شــوند کــه اگر با
نظم کلی اصولگرایان همراهی نکنند ،ســهمی نخواهند
داشت».
همزمان یک اظهارنظر دیگر هم از ســوی ایت الله
موحدی کرمانی بیان شد .ســخنانی سربسته که گالیه ها
و هشدارهایی به همراه داشت .انجا که او در مصاحبه ای
درباره لیســت ۳۰نفره تهران اصولگرایان برای انتخابات
۷اســفند گفته بود« :اشکال ان لیســت این بود که برخی
افــرادی که بودند ،بــرای مردم ناشــناخته بودنــد .در ان
ائتالف افرادی وارد شدند که سهم بیش از حد خواستند؛
این یعنی هوای نفس و سقوط ».او البته در جای دیگری
از این مصاحبه گفته بود« :قصد داریم تــا از تمام احزاب
و تشــکل های اصولگرا که جمعیت قابــل توجهی دارند،
دعوت کنیم تا مبادا یک گروه بگوید چرا ما غایب بودیم .در
انتخابات مجلس هم من این را گفتم اما نشنیدند .در همان
ائتالف ۲۱نفره گفتــم که باید همــه اصولگرایان دعوت
شوند ،اما نپذیرفتند».
مثلث | شماره 348
حاال اما شــرایط برای کنار هم نشســتن فراهم شده
است .هر دو طرف از نزدیک شدن مواضع سخن گفته اند
و از همفکری برای رســیدن به گزینــه اجماعی هم روایت
کرده اند .به نظر می رســد اتفاقات خوبــی در این زمینه در
جریان خواهد افتاد.
سیاست
بازگشت به ائتالف
49
سیاست
نامزدهای تازه
چهره های جدیدی از اصولگرایان برای حضور در انتخابات اعالم امادگی کرده اند
ماه اخر از ســال 95بســیار پر خبر شــده است .بازار
نامزدی در انتخابات داغ شــده و هــر روز نام های تازه ای
شنیده می شود .در این میان احزاب و تشکل های دو جناح
هم مواضعشــان را در مورد رقابت اردیبهشــت ماه اعالم
کرده اند .حاال اینکه از افرادی که تا کنون اعالم نامزدی
کرده اند چه کسانی تا انتها باقی خواهند ماند ،محل بحث
و مباحثه است.
محسن رضایی کاندیدا می شود
اما از نکات قابل توجه هفته گذشته سخنان محسن
رضایی در مورد احتمــال نامــزدی اش در انتخابات بود.
او در پاســخ به ســوالی مبنی بر اینکه اگــر جبهه مردمی
نیروهای انقالب اسالمی برای کاندیداتوری در انتخابات
ریاســت جمهوری بــه شــما تکلیــف کند چــه تصمیمی
می گیرید ،اظهار داشــت« :تاکنون نظرم تغییری نکرده
است؛ البته به تکلیف نیروهای انقالب احترام می گذارم.
ردکردن چنین تقاضایی برای من سخت است .اگر به من
تکلیف کردند ،درباره ان فکر خواهم کرد .البته امیدوارم
فرد دیگری از نیروهــای انقالب این تکلیــف را به عهده
بگیرد.
رضایی در پاسخ به ســوال دیگری مبنی بر اینکه ایا
دغدغه های شما در اداره کشور برطرف شده است ،گفته
اســت :قبال که کاندیدا شــدم برای دو منظــور بود؛ اول
تحول اقتصادی ،فرهنگی در کشــور و دوم ،اماده کردن
نســل های ســوم و چهارم انقالب برای به دســت گرفتن
اداره کشــور.امیدوارم دولتــی انقالبی برســر کار بیاید و
بازویی پرتوان برای رهبر معظم انقالب اسالمی و یاوری
کارامد برای ملت ایران و تکیه گاهی محکم برای مقاومت
اسالمی باشد.
دبیر مجمــع تشــخیص مصلحت نظــام همچنین
در پاسخ به این ســوال که چه کســی از نیروهای انقالب
اسالمی می تواند چنین ویژگی هایی داشته باشد ،عنوان
کرد« :دولت اینــده باید ضمن انکه انقالبی اســت ،قادر
باشــد کارامدی جمعی را به دولــت وارد کنــد .هرکدام از
نیروهای انقالب که بتواند برنامه داشــته باشد و از تمامی
ظرفیت ها و قابلیت های نیروهای انقالب بهره بگیرد و با
یک تیم قوی که هرکدام در تراز یک رئیس جمهور باشد به
صحنه بیاید ،قادر خواهد بود کشور را چند پله باال ببرد».
سیاست
50
مثلث | شماره 348
خبرهایی در مورد یک نامزدی احتمالی
هفته گذشــته اما خبــری در مورد احتمــال نامزدی
سید ابراهیم رئیسی هم منتشر شــد .محمد جواد ابطحی
نماینده اصولگرای مجلس در مــورد امکان کاندیداتوری
ابراهیم رئیســی به عنوان کاندیــدای اصولگرایان گفت:
اصولگرایان با اقای رئیســی در این زمینــه که کاندیدای
اصولگرایان باشد صحبت کرده اند ولی وی تاکنون قبول
نکرده است.
وی اظهار داشته است« :اقای رئیسی دالیل خاص
و مالحظاتی برای نپذیرفتن این پیشنهاد دارد و می گوید
استان قدس مشکالت زیادی دارد که باید این مشکالت
را رفع کنند».
تاکنون فشــار اصولگراها بر اقای رئیسی موثر واقع
نشده است و وی قانع نشده است.
وی در مورد دیگر کاندیــدای اصولگرایان و از جمله
نامزدهای جبهه یکتا نیز گفت« :جبهه یکتا برای خودش
کاندیدا معرفی می کند و البته اگر جمنا به کاندیدای اصلح
برسد و حتی اگر از پایداری ها باشد ما حمایت می کنیم».
این نماینــده اصولگــرای مجلس با بیــان اینکه ما
می خواهیم اصولگرایان با یــک چهره و یک کاندیدا وارد
عرصه انتخابات شــوند گفت« :اقای فتــاح ،ضرغامی،
رســتم قاســمی ،زاکانی و ســعید جلیلی از جمله افرادی
بودند که در محافل اصولگرایــی به عنوان کاندیدا مطرح
شــد ولی اجماعی برروی انها تا کنون نشــده است و قطعا
اگر اقای رئیســی پیشــنهاد اصولگرایان را بپذیرد اجماع
صورت می گیرد».
وی در مــورد اینکه رئیســی عضو هیــات نظارت بر
انتخابات است و در صورت کاندیداتوری باید استعفا دهد،
گفت« :وی می تواند استعفا دهد و مشکلی ندارد».
در اظهارنظــری دیگر در این مورد سیدامیرحســین
قاضی زاده هاشمی ،نماینده مردم مشهد در مجلس شورای
اسالمی و عضو شورای مرکزی جبهه پایداری گفته است:
«اگر یک زمانی اقای رئیســی برای کاندیدا شدن راضی
شود یعنی تالش ها برای اوردن او به نتیجه برسد و او راضی
شــود که در میدان باشــد همه دور او جمع می شوند و کل
مکانیزم ها نیز جمع خواهد شد».
وی همچنیــن تاکید کــرد« :به نظر مــن اصلح در
مقطع زمانی کنونی متعین در اقای رئیسی است .نفر دوم
نمی شناسم».
قاضــی زاده همچنین مدعی شــد« :خبــر دارم که
مجموعه جامعتین و حضرات و ایات مختلف و نمایندگان
ولی فقیه و خیلی از نمایندگان مجلس خبرگان روی نامزدی
اقای رئیســی نظر مثبت دارند و از جوانب مختلف ایشان
دعوت شده است».
در ادامه اظهارنظرهــا در این مــورد مجید متقی فر
ســخنگوی جبهه پایداری با اشاره به انتشــار برخی اخبار
مبنی بر اینکه حجت االسال م و المسلمین رئیسی کاندیدای
جبهه پایداری برای انتخابات ریاست جمهوری است ،گفته
است« :گزینه نهایی جبهه پایداری هنوز مشخص نشده
و این جبهه روی کاندیدها به جمع بندی نرسیده است».
در تحولی دیگر ســخنگوی شــورای نگهبان درباره
دعوت برخی گروه های سیاســی از ابراهیم رئیسی برای
نامزدی در انتخابات ریاســت جمهوری گفته است« :هر
عضو هیــات نظارت نامزد انتخابات شــود از ســمت خود
اســتعفا می دهد ،اما زمان خاصی برای این کار در قانون
مشخص نشده است».
عباســعلی کدخدایــی در گفت وگــو بــا خبرانالین
درباره دعوت برخی گروه های سیاســی از حجت االسالم
ابراهیم رئیســی ،عضو هیات مرکزی نظارت بر انتخابات
ریاســت جمهوری بــرای نامــزدی در انتخابــات 96و
احتمــال قبول این دعوت بــه کاندیداتــوری گفت« :هر
عضو هیات نظارت بر انتخابات بخواهــد نامزد انتخابات
ریاست جمهوری شــود طبق قانون باید از مسئولیت خود
در هیات نظارت اســتعفا دهد و کس دیگری جایگزین او
خواهد شد».
سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به این سئوال که
اگر یک عضو هیات نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری
تصمیم بــه نامــزدی در این انتخابــات گرفــت باید قبل
نام نویســی نامزدها اقدام به اســتعفا کند یا در مدت زمان
نام نویســی نامزدها هم می تواند از مسئولیت خود استعفا
دهد و برای کاندیداتوری در انتخابات ریاســت جمهوری
ثبت نام کند؟ اظهار کــرد« :قاعدتا هــر زمانی تصمیم به
نامــزدی در انتخابات گرفت باید اســتعفا دهــد اما قانون
درباره زمــان ان ســکوت دارد و زمان خاصی مشــخص
نشده است».
ی و حمیدرضا حاجی بابایی
رستم قاسم
گزینه یکتا
در میان این تحوالت ،ســخنگوی یکتــا از انتخاب
ی و حمیدرضا حاجی بابایی به عنوان گزینه های
رستم قاسم
این جبهه برای انتخابات یازدهمین دوره ریاست جمهوری
خبر داد.
ســید محمــد حســینی افــزوده اســت« :اعضای
دیگــر جبهــه یکتــا نیــز داوطلــب حضــور در انتخابات
ریاســت جمهوری ســال اینده بودند که از بین انان رستم
قاســمی و حمیدرضا حاجی بابایی با رای اکثریت انتخاب
شدند».
وی ادامه داد« :گزینه های دیگر مهرداد بذرپاش،
مســعود زریبافان و محمد عباســی بودند که قرار شــد به
صورت مستقل یا از طریق جبهه یا گروه دیگری در عرصه
انتخابات سال 96حضور یابند».
سخنگوی جبهه با بیان اینکه دو گزینه انتخاب شده
برای انتخابات ریاست جمهوری را به جبهه مردمی نیروهای
انقــاب اســامی معرفی می کنیــم ،گفــت« :در جبهه
نیروهای انقــاب اســامی تمامی گروه هــا گزینه های
پیشنهادی خود را معرفی می کنند و در نهایت روز پنج شنبه
هفته جــاری در نشســت این جبهــه از حــدود 20گزینه
پیشــنهادی 10گزینه انتخاب و ســپس از 10نفر پنج نفر
گزینش می شوند و در نهایت از پنج نفر روی یک نفر اجماع
خواهیم کرد».
حسینی همچنین در پاسخ به این سوال که ایا برای
اخذ مجوز جبهه یکتــا از وزارت کشــور اقداماتی انجام
داده اید؟ افزود« :جبهه یکتا یک تشکل سیاسی نیست
بلکه یک تشکل گفتمانی اســت که نیاز به مجوز ندارد.
در اظهارنظری دیگر در این مورد محمود احمدی بی غش
در پاسخ به این سوال که جبهه یکتا ،حاجی بابایی و رستم
قاسمی را به عنوان نامزدهای مدنظر خود به جمنا معرفی
کرد ایا این مجموعه فقط در قالب جبهه مردمی نیروهای
انقالب حرکت می کند یا پروسه دیگری را هم برای ورود
به انتخابات ریاســت جمهوری در نظر دارد؟ گفته است:
«علی الظاهر قرار این است که با جمنا باشد البته حرف و
حدیث هایی هم وجود دارد ».عضو شورای مرکزی جبهه
یکتا درباره نقض این قاعده جمنــا مبنی بر اینکه قرار بود
اعضای هیات موسس این مجموعه کاندیدای انتخابات
ریاســت جمهوری نشــوند اما حاجی بابایی قصد نامزدی
دارد بیان کــرد« :این یکــی از همــان حرف و حدیث ها
است».
گفتنی اســت حمید رضا حاجی بابایی در سال 1338
درهمدان متولد شــد .وی پس از پایان دروس مقدماتی
و اخذ مدارک لیسانس و فوق لیســانس ،تحصیالت خود
را تا دکترای الهیــات ارتقا داد .او همچنیــن بر زبان های
عربی و انگلیسی تسلط دارد .حاجی بابایی نمایندگی مردم
همدان را در ادوار پنجم ،ششــم ،هفتم و هشــتم و دهم
مجلس شورای اســامی بر عهده داشت و طی دوره های
هفتم و هشــتم عضویت در هیات رئیسه مجلس را تجربه
کــرد .همچنیــن در ســوابق پارلمانــی وی ،عضویت در
کمیسیون های تلفیق ،اصل نود ،محاســبات و بودجه و
امنیت ملی و سیاست خارجی دیده می شود.
محمود احمدی نژاد ،رئیس جمهور وقت در ابان ماه
سال 1388حمید رضا حاجی بابایی را برای تصدی وزارت
اموزش و پرورش در دولت دهم به مجلس هشــتم معرفی
کرد .او توانســت با 217رای موافــق 33 ،رای مخالف و
13رای ممتنع از نمایندگان مجلس برای وزارت اموزش و
پرورش رای اعتماد بگیرد.
همچنین در مورد رســتم قاســمی هم باید گفت که
او در سال ۱۳۴۳در روستای سرگاه دهستان دشت الله
در بخش اسیر رســتم قاســمی از توابع شهرستان مهر،
اســتان فارس متولد شــد .وی دارای مدرک مهندســی
عمران از دانشگاه صنعتی شریف است .قاسمی در سال
۱۳۶۰به عضویت سپاه پاسداران انقالب اسالمی درامد
و در جنگ ایران و عراق شــرکت کرد و از جانبازان دفاع
مقدس محسوب می شــود .پس از جنگ ایران و عراق،
به قرارگاه خاتم االنبیاء پیوست .وی در سال ۱۳۸۰پس
از محمدعلی جعفری ،به عنوان فرمانده قرارگاه سازندگی
خاتم االنبیا منصوب شد .وی در مرداد ماه ۱۳۹۰در پی
برکناری مسعود میر کاظمی ،توسط محمود احمدی نژاد
برای تصدی پســت وزارت نفت پیشــنهاد شــد و در ۱۲
مرداد ،به عنوان اخرین وزیــر نفت دولت دهم از مجلس
رای گرفت.در سال ۲۰۱۳نام «رستم قاسمی» به عنوان
وزیر نفــت ایران ،در فهرســت ۵۰۰نفــره قدرتمندترین
افراد جهان که هر ســاله از سوی نشریه «فارن پالیسی»
منتشر می شــود ،قرار داشــت .رستم قاســمی در دولت
حســن روحانی ،روز ۲۵ابان ۱۳۹۲از ســوی اســحاق
جهانگیــری در حکمــی به عنوان مشــاور معــاون اول
رئیس جمهور منصوب شد ،ولی در بهمن ماه سال گذشته
پــس از هشــدار جهانگیری بــه منتقــدان قراردادهای
نفتی توســط او برکنار شــد.وی به دلیل عهده دار بودن
فرماندهی قرارگاه سازندگی خاتم االنبیاء (ع) کانون توجه
رســانه های داخلی و خارجی بوده اســت .او هم اکنون
از طرف جبهــه یکتا به همــراه حمیدرضــا حاجی بابایی
به عنــوان کاندیداهای ایــن جبهه برای تصدی پســت
ریاســت جمهوری بــه جبهه مردمــی نیروهــای انقالب
اسالمی معرفی شده است.
زریبافان هم می اید؟
مسعود زریبافان دیگر فردی اســت که سخنانی در
مورد احتمال نامزدی اش مطرح شــده اســت .او معاون
رئیس جمهور بوده .زریبافان رئیس ســابق بنیاد شــهید و
امور ایثارگران است.
او عضو شورای دوم شهر تهران بوده و در انتخابات
ریاست جمهوری 84ستاد مردمی حمایت از احمدی نژاد را
هدایت می کرد .اولین چند شغله دولت احمدی نژاد بود که
به حکم مصوبه مجلس استعفا داد .او موفق به حضور در
دور سوم شورای شهر تهران نشد اما ریاست مجمع باشگاه
استقالل را در دست گرفت .زریبافان هم قرار است خود را
در معرض رای مردم قرار دهد.
الهام نامزد می شود
برخی گمانه ها از کاندیداتوری یکــی دیگر از افراد
دولت احمدی نــژاد ،غالمحســین الهام حکایــت دارد.
مهمتریــن و مطرح تریــن پســت او ســخنگویی دولــت
احمدی نژاد بود.
معــاون توســعه مدیریــت و ســرمایه انســانی
ریاست جمهوری ،حقوقدانی شورای نگهبان ،سخنگویی
دولت محمــود احمدی نــژاد ،وزیر دادگســتری و رئیس
ســتاد مبارزه با قاچاق کاال و ارز از جمله پست هایی است
کــه در دولت احمدی نژاد بــر عهده داشــت البته پیش از
ان ســخنگوی شــورای نگهبــان و مدتی نیز ســخنگوی
قوه قضائیه بوده است.
تقوی نامزد می شود؟
سیاست
در میان این اظهارنظرها حجت االســام ســیدرضا
تقوی ،قائم مقام شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز هم
در پاسخ به ســوالی درباره کاندیداتوری اش در انتخابات
ریاست جمهوری 96گفته است« :مراجعینی داشتم که از
بنده برای کاندیداتوری در انتخابات 96دعوت کرده اند،
البته شــخصا تمایل به پذیرش این دعوت ندارم ،اما اگر
جبهــه مردمی نیروهای انقــاب روی بنــده اجماع کنند،
در عرصه انتخابات ریاســت جمهوری به عنــوان کاندیدا
حضور خواهم داشــت ».البته موضع شــخصی و قطعی
بنده ان است که باید از گزینه واحد جبهه مردمی نیروهای
انقالب حمایت کرد ،بنابراین گزینه مورد اجماع نیروهای
انقالب مــورد حمایت همه خواهند بود و بنــده نیز قطعا از
گزینه نهایی و مورد اجماع جبهه مردمی نیروهای انقالب
ی که
حمایت خواهم کرد .تقوی گفته است« :هر تصمیم
جبهه مردمی نیروهای انقالب بگیرند ،مورد قبول و احترام
اســت و بنده نیز تابع نظرات مردمی که توســط این جبهه
جمع اوری خواهد شد ،خواهم بود».
حجت االسالم والمسلمین ســید رضا تقوی دامغانی
فرزند حجت االســام حاج ســید علی تقــوی متولد 1325
دامغان اســت .پدرش در زمره برترین ســخنرانان مذهبی
دامغان طی ســالیان گذشــته بوده اســت .تقــوی دارای
تحصیالتعالیهحوزویوهمچنیندارایمدرککارشناسی
الهیات از دانشــگاه تهران اســت و ســابقه حضور موثر در
فعالیت های سیاسی قبل و بعد از پیروزی انقالب اسالمی در
کارنامه او وجود دارد .ایشان طی دو دوره به عنوان نماینده
مردم دامغان و تهران به مجلس شورای اسالمی راه یافتند و
عالوه بر نمایندگی مردم تهران ،رئیس کمیسیون فرهنگی
مجلس شورای اسالمی بودند .او هم اکنون رئیس شورای
سیاستگذاری ائمه جمعه است.
سایه استیضاح
بین الملل
دونالدترامپ،رئیسجمهوریجنجالیامریکا،ریاستجمهوریاشرابادردسرهاوجنجالهایبسیاراغاز
کرد .هنوز اعتراضات خیابانی علیه ترامپ فروکش نکرده که عده ای دیگر از مخالفان ترامپ با امضای طوماری
خواستار استیضاح رئیس جمهور یک ماهه شده اند .به دنبال طرح جنجالی واشنگتن برای مهاجران و رسوایی
مایکل فلین ،مشاور امنیت ملی ترامپ ،اکنون او در موقعیت بدی قرار گرفته است و برخی معتقدند شاید ترامپ
نیز چون نیکسون کناره گیری کند یا استیضاح شود .البته هنوز زود است درباره سرنوشت مرد نارنجی واشنگتن
صحبتکرد،اماانچهمشخصاستترامپبرایادامهحضورشدرکاخسفیدراهدشواریراپیشروداردوشایداز
اینپسبایدبااحتیاطبیشتریصحبتکندیاتصمیمبگیرد!
تی
تر
یک
پایان ماه عسل درکاخ سفید
ترامپبهسرنوشتنیکسوندچارمی شود؟
بین الملل
52
مثلث | شماره 348
ارش فرحزاد
1
روزنامه نگار
از جهات بســیاری می توان دونالد ترامــپ را وارث
ریچارد نیکسون به حساب اورد .هر دوی انها سیاست هایی
ضد نخبگان داشتند و پروژه های بزرگی را برای پیاده سازی
ایده های محافظه کارانه شان سازماندهی کردند.اگر شما
از جمهوریخواهان بپرســید حزب خــود را چگونه معرفی
خواهند کرد ،بیشــتر انها با کلیــدواژه محافظه کاری این
تعریف را ارائه خواهند کرد ،اما مشــکل در اینجاست که
این کلمه در نظر انها به چه معناســت .این حزب معتقد به
کوچک شدن دولت و عدم دخالت دولت در اقتصاد است و
با گرفتن مالیات بیشتر از ثروتمندان مخالفت می کند .این
حزب گرایش بیشتری به مذهب دارد .در عرصه سیاست
خارجی ،جمهوریخواهان طرفدار افزایش بودجه نظامی
هستند که به بزرگ تر و قدرتمندتر شدن ارتش منتهی شود.
جمهوریخواهان ،به خصوص نومحافظه کاران باور دارند
امریکا باید در عرصه خارجی سیاست های تهاجمی را دنبال
کند و بر کشورهایی که مســیری خالف اراده این کشور را
در پیش می گیرند فشار بیاورد .بر همین اساس ترامپ را
چندان نمی توان یک جمهوریخواه به شمار اورد ،همانطور
که نیکســون نیز در تعریف جمهوریخواهی نمی گنجید.
ریچارد نیکسون به صورت غیرقانونی از پروژه های نظارتی
پلیس فــدرال امریکا بــرای کنترل تحــرکات گروه های
مخالف دولت خود اســتفاده کــرد و همچنیــن در انجام
اقداماتی که برای احقــاق حقوق شــهروندان امریکایی
انجام می شــد ،اختالل ایجاد کرد .وی با استفاده از یک
سیســتم گســترده و پیچیده ،قدرت خود را تقویت کرد و
گســترش داد .عالوه بر این در دوران ریاســت جمهوری
او جنگ ویتنــام رخ داد که طی ان بســیاری از ســربازان
امریکایی کشته شدند .نیکســون همچنین معتقد بود که
نخبگان امریکا خیانتکار هســتند و موجب هرج و مرج در
این کشور شده اند .از این نظر می توان مدعی ش د که بسیار
دردسرهای مرد نارنجی
ای ا ترامپ استیضاح می شود؟
به فردی مانند ترامپ نزدیکی فکــری دارد .صعود ترامپ
به قدرت را می تــوان پایان دوران سیاســتمداران متفکر
امریکایی تلقــی کرد .اگرچه این افول ریشــه در دهه 70
دارد .فارغ از شخصیت و خلق و خوی متفاوت ،ساده ترین
ت ترامپ این است که او را با تحوالت دوران
راه برای شناخ
نیکسون و عملکرد او مقایسه کنیم.
سایه روسیه بر امریکا
فلین زیر ذره بین
ظاهرا از همــان تاریخ دســتگاه های امنیتی امریکا
کــه در پی افشــاگری های مربــوط به حمالت ســایبری
روســیه و دخالت در انتخابات این کشــور هرگونه تماسی
از ســوی مقامات روســی با داخل امریکا را زیرنظر گرفته
بودند ،مایکل فلین مشــاور اینــده ترامپ را زیــر ذره بین
جاسوســی های خود قرار دادند .اوبامــا رئیس جمهوری
امریکا در 29دســامبر سال گذشــته و در اخرین روز های
ریاست کاخ سفید ،ضمن اعالم تحریم های تازه ای علیه
کرملین34 ،نفر از کارکنان ســفارت روســیه در این کشور
را اخراج کرد اما والدیمیر پوتیــن در رویکردی غیرمنتظره
گفت که به عمــل تالفی جویانه ای در این رابطه دســت
نخواهد زد .یــک روز بعد از این اظهــارات پوتین ،ترامپ
در یک پیام توئیتری ایــن واکنش او را ســتود و گفت که
همواره به ذکاوت رهبر کرملین ایمان داشته است و به رغم
ی که از این دیدگاه چه در زمان نامزدی
انگشت های اتهام
و چه پس از پیروزی در انتخابات به ســوی او نشــانه رفته
بود،همچنان به لحن مالیم خود در مورد پوتین ادامه داد.
گزینش فلین از سوی ترامپ باتوجه به پرونده موجود او و
سابقه روابط حسنه ای که با رهبران کرملین برقرار کرده بود
ن ترامپ و به ویژه دموکرات های
طبعا چشم و گوش مخالفا
امریکایــی ،دســتگاه های اطالعاتی و رســانه های این
کشــور را که برخوردهای توهین امیز ترامپ بغض و کینه
محسوسی در انها به وجود اورده بود ،تیزتر کرد .با گذشت
کمتر از سه هفته از تصدی این سمت ،توسط فلین نشریه
نیویورک تایمز با انتشار گزارشی فاش کرد که مشاور امنیت
ملی ترامپ در دوران انتقال ریاست جمهوری یعنی فاصله
8نوامبر تا 20ژانویه در تماس هایی با سرگئی کیسلیاک،
سفیر روسیه در واشنگتن بر سر تخفیف تحریم های امریکا
علیه مسکو گفت وگوهایی داشته است .این خبر سر اغاز
جنجال های تازه ای بر سر قانون شکنی های فلین و نقض
احتمالی قانون اساسی این کشور شد و بسیاری از مقامات
امریکایــی و به ویژه دموکرات هــای این کشــور از جمله
نانسی پلوسی رهبر دموکرات های مجلس امریکا خواستار
برکناری فلین شــدند .با این همه ترامپ که به طور عادی
هر روز در واکنش به جنجال های رســانه ای کشــورش با
پیام های توئیتری به این جنجال ها واکنش نشان می داد،
حدود 48ســاعت نســبت به این موضوع واکنشی نشان
نداد تا ســرانجام 13فوریه مشــاور امنیت ملی او از مقام
خود استعفا کرد.
در انتظار توفان
مثلث | شماره 348
گرچه کاخ سفید و سخنگوی ترامپ دلیل استعفای
فلین را خدشــه دار شــدن اعتماد میــان رئیس جمهوری
امریکا و مشــاور خود ذکر کردند ،این رسوایی و گسترش
ن ترامپ با رهبران کرملین
شایعات مربوط به رابطه اطرافیا
چه قبل و چه بعــد از پیروزی در انتخابــات موجب نگرانی
قانونگــذاران دو حزب امریکا شــد و به جز برخــی از این
قانونگذاران اکثر انها چنیــن اقدامی را تهدید علیه امنیت
کشورشــان خواندند و خواســتار تحقیقات و بررسی هایی
از سوی کنگره امریکا شدند .نیویورک تایمز به این بسنده
نکرد و با انتشــار گــزارش تــازه ای بر مال کرد کــه نه تنها
مایک فلین بلکه شمار دیگری از رایزنان انتخاباتی ترامپ
در جریان انتخابات ریاســت جمهوری امریــکا با مقامات
امنیتی روســیه در تماس هــا و گفت وگو های مســتمری
بوده اند .به این ترتیب این ادعای ســخنگوی ترامپ که
اســتعفای فلین را نتیجــه مخدوش شــدن اعتماد میان
رئیس کاخ ســفید و مشــاور خود ذکر کرده معتبــر به نظر
نمی رسد و به نظر می رسد استعفای فلین اغاز یک توفان
سهمگین در کاخ سفید باشد .ســلی تیت جانشین موقت
وزارت دادگســتری امریکا که بعدها به دلیل سرپیچی از
حکم ریاســت جمهوری ترامپ مبنی بــر جلوگیری از ورود
ب ترامپ قرار
پناهندگان و مهاجرین به این کشور مورد غض
گرفت و از کار برکنار شد در 26ژانویه در مورد روابط فلین با
ن ترامپ و برخی دیگر از دایره
کرملین به مایک پنس ،معاو
اطرافیان او هشــدار داده و پیش بینی کرده بود که مایک
فلین به دلیل این تماس های سری و توافق های احتمالی
با دولت روسیه بر ســر تحریم های امریکایی ممکن است
طعمه حق السکوت گیری ســران کرملین قرار بگیرد .به
این ترتیب دور از ذهن نیســت که همین مساله و احتمال
جنجال برانگیز شدن اطالعات مربوط به فلین دلیل اصلی
یا یکی از دال یل عمده برکناری خانم تیت از مقام جانشینی
موقت وزارت دادگســتری امریکا بوده باشــد .بر اســاس
همین اطالعات فاش شده مایک پنس معاون ترامپ نیز
روز بعد از این هشدارها ماجرا را با رئیس جمهور امریکا در
میان گذاشته بود و در نتیجه او نیز از این تماس ها اطالع
داشــت .موضوع حضور مایک فلین در زمان تماس های
تلفنی ترامپ بــا والدیمیر پوتین کــه در 28ژانویه صورت
گرفته بود این ادعای سخنگوی ترامپ را که رشته اعتماد
میان ترامپ و مشاور او از همان ابتدا گسیخته شده است
بی اعتبار می کند .این مایک فلین بود که 10روز بعد از اغاز
رســمی کار خود یعنی در روز اول فوریــه در مقابل تریبون
کاخ سفید حاضر شد و با قرائت بیانیه ای ،ایران را به نقض
توافقنامه هســته ای و حمایت از تروریسم متهم ساخت و
تهدید کرد که از این پس ایران از ســوی کشورش تحت
نظــارت کامل قرار خواهــد گرفت .عالوه بر این مشــاور
امنیتی رئیس جمهوری امریکا که به ادعای شان اسپایسر ،
سخنگوی کاخ سفید ،ترامپ اعتماد خود نسبت به او را از
مدت ها پیش از دســت داده بود حتی در دیــدار ترامپ با
شینزو ابه نخســت وزیر ژاپن که طی ان واکنش نسبت به
ازمایشــات موشکی کره شــمالی مورد بحث و بررسی قرار
گرفته بود ،نیز حضور داشــت .همه این نشانه ها و دال یل
متعدد دیگری که این ظن را برمی انگیزد این اســت که به
احتمال زیاد انچه به عنوان اقدام خود ســرانه فلین در این
ی ترامپ
تماس ها وا نمود شده در واقع از ماه ها قبل از پیروز
در انتخابات و به صورت طرح و تبانی حســاب شــده ای با
هدف پیروزی در این رقابت ها با کمک یک دولت خارجی
و با وعده پاسخ های قدر شناســانه ترامپ به این کمک ها
صورت گرفته است.
اگر چنین فرضی درست باشــد که تا چند روز یا چند
هفته اینده درستی و نادرستی ان به اثبات خواهد رسید،باید
در انتظار باز شــدن پای ترامپ به این رســوایی باشــیم و
اینجاســت که سرنوشــت نیکســون در انتظارش خواهد
بود .باید دید رهبران جمهوریخواه کنگره تا کجا حاضرند
ی ترامپ و اطرافیانش را الپوشانی کنند و
اقدامات غیرقانون
مانع از ورود دموکرات ها به روند تحقیقات گسترده در مورد
تخلفات رئیس جمهور جنجالی امریــکا و از کنترل خارج
شدن افشاگری ها علیه ترامپ و تیمش شوند.
بین الملل
اســتعفای مایــک فلین درپــی برمال شــدن روابط
او بــا کرملیــن و اطالعات فاش شــده در مــورد احتمال
اگاهی کاخ ســفید و رئیس جمهور امریــکا از این روابط،
به ابر سیاه و تهدیدی بر فراز کاخ ســفید ترامپ بدل شده
کــه می توانــد او را با سرنوشــتی نظیر سرنوشــت ریچارد
نیکسون ،رئیس جمهور مســتعفی این کشور در دهه 70
میالدی روبه رو کند .اســتعفای اخراج گونــه مایک فلین
مشــاور امنیت ملــی ترامپ موجــی از بهت ،اشــفتگی،
گمانه زنی و احســاس خطر در محافل سیاســی و به ویژه
در کاخ سفید امریکا را در پی داشــت .صرف نظر از اینکه
این رســوایی حاصل تنفر رســانه های امریکایی نسبت به
رئیس جمهوری این کشــور و واکنش انتقام جویانه ای به
حمالت گذشته او به این رسانه ها بوده است یا نه ؛ ان چه
اکنون بر مال شده حکایت از اینده متالطمی در کاخ سفید
دارد .نگاهی به جنجال های مربوط به دخالت روســیه در
انتخابات امریکا با هدف تضعیف وجهه کلینتون و حمایت
از پیروزی ترامپ و انچه تقریبا در 18ماه گذشته در ارتباط
با این موضوع از طریق رسانه ها و دستگاه های اطالعاتی
امریکا برمال شده شــاید تصویر روشــن تری برای داوری
در این زمینه در اختیار بگذارد .ماجــرای هک کردن ها و
حمالت ســایبری روسیه به ســرورهای اطالعاتی امریکا
عمال با خبری در مورد هک رایانه هــای کمیته ملی حزب
دموکرات امریکا در سپتامبر ســال 2015اغاز شد و از ان
پس در عین اگاهی و تالش دســتگاه های امنیتی امریکا
برای جلوگیری از این حمالت نه تنها ادامه پیدا کرد بلکه
شدیدتر و مخاطره امیز تر شــد .حدود یک سال بعد دامنه
این هک کردن به ایمیل های خصوصی هیالری کلینتون
که از مدت ها پیش به خاطر استفاده از سرور های شخصی
در انجام مبادالت کاری امــاج انتقادات و حمالت زیادی
قرار گرفته بود ،گسترش پیدا کرد .افشای این ایمیل ها،
واکنش های تنــد جمهوریخواهان و دخالــت اف بی ای
امریکا بــرای تحقیق در مورد انها طبعا بــه موضوع داغی
در جریان مبــارزات انتخاباتی امریکا تبدیل شــد .پرونده
این دخالت ها و شــدت گرفتن احتمــال دخالت کرملین
در انتخابــات ریاســت جمهوری امریــکا و لحــن مالیم
و گاه حمایت گرانــه و ســتایش امیز ترامــپ از والدیمیر
پوتین طبعا ظــن تبانی گرداننــدگان کرملین بــا ترامپ و
اطرافیان را با هدف دگرگون کردن نتایج انتخابات امریکا
به نفع او تقویت کرد .در این میان ترامپ به دنبال پیروزی
در انتخابــات امریکا در 18نوامبر ســال گذشــته از میان
گزینه های مختلفی که پیرامون خود داشــت مایک فلین
را که سفر تابستان سال گذشته او به مسکو و روابط بسیار
دوســتانه او با والدیمیر پوتین مدت ها تیتــر روزنامه های
امریــکا را به خود اختصــاص داده بود ،به عنوان مشــاور
امنیت ملی انتخاب کرد و او از روز 20ژانویه رسما کار خود
را در این سمت اغاز کرد.
روزهای سخت
رئیس جمهور ساختار شکن
کوچکترین اشتبا ه ترامپ می تواند
زمینه را برای برکناری وی اماده کند
ابر سیاه برفراز کاخ سفید
روسیه ،پاشنه اشیل دولت ترامپ
53
بین الملل
موازنه و کنترل
ایا ترامپ سرنوشتی مانند نیکسون خواهد داشت؟
ابراهیم متقی
استاد دانشگاه تهران
بین الملل
54
مثلث | شماره 348
2
افشــای ماجرای ارتباط غیرســاختاری مایکل فلین
مشاور پیشــین امنیت ملی دونالد ترامپ توسط اف بی ای
را می توان به عنوان گام اول حساسیت ساختاری نسبت به
الگوی رفتار کارگزاران جدید کاخ ســفید دانست .بسیاری
ن
از کارگزاران و مدیران ســاختار سیاســی امریکا در دورا
ترامپ از انگاره های خوداتکایی شدید بهره گرفته و تمایلی
به پذیرش ضرورت هــای بوروکراتیک در نظام سیاســی و
امنیتی امریکا نشــان نمی دهند .ویژگی های شــخصیتی
دونال د ترامپ و الگوی رفتاری نامبرده در دوران رقابت های
انتخابــات ریاســت جمهوری را می توان در زمــره عوامل
ن ترامــپ در روند اجرای
خوداتکایی فراســازمانی مدیــرا
فعالیت های سازمانی دانست.
ترامپ به عنوان پدید ه انتخابات ریاســت جمهوری
امریکا در ســال 2016تلقی می شــود .ظهــور ترامپ در
حالی انجام گرفت کــه ادبیات و رویکــرد محافظه کارانه
کاندیدای حزب جمهوریخواه برای بسیاری از شهروندان
کشــورهای اروپایــی و خاورمیانه مبهم به نظر می رســید .
ترامپ از ادبیــات ،مفاهیــم و رویکردهایی بهــره گرفت
که انعکاس قدرت نهفته امپراتوری امریکایی محســوب
می شد .پیروزی های مرحله ا
ی ترامپ در کنوانسیون حزب
جمهوریخواه ،انعکاس نشانه هایی از ظهور پدیده ای است
که تالش دارد تا ادبیات و نشانه های هویتی جدیدی را در
امریکا منعکس سازد.
پدید ترامپ نشان داد که نیروهای سیاسی جدید در
قــرن 21می توانند از فضای حاشــیه وارد روند رقابت های
سیاسی شوند .جســارت ،اعتمادبه نفس ،تحرک و انگیز ه
کنش در شرایط رقابتی را می توان به عنوان زیرساخت های
ظهور پدیده ای همانند ترامپ در جامعه و ساختار سیاسی
ایاالت متحده دانســت .واقعیت ان اســت کــه ترامپ از
تیزهوشــی الزم بــرای نقش یابی سیاســی و جلــب افکار
عمومی برخوردار اســت .به دلیل تیزهوشی سیاسی است
ک ه ترامپ از ژانرهای متفاوتی برای تبیین رویکرد خود بهره
می گیرد .واقعیت های ساختار سیاســی امریکا بیانگر ان
است که تیزهوشی به تنهایی نمی تواند محور اصلی کنش
راهبردی مقامات اجرایی در حکومت باشد .انطباق پذیری
بوروکراتیک در زمره عواملی اســت که افــراد گریز از مرکز
را وادار می ســازد تا خود را با ضرورت های ساختار سیاسی
پیوند دهند.
-1الگوی کنترل و ســازوکارهای فراقانونــی ترامپ و
اعضای کابینه
ظهــور ترامــپ در رونــد رقابت هــای انتخابــات
ریاســت جمهوری امریکا نشــان می دهد کــه گروه های
اجتماعــی در ایاالت متحــده بــه مــوازات بهره گیری از
سنت های لیبرالیسم ،گرایش مشهودی به مفاهیم ،ادبیات
و فرایندهای محافظه کارانه دارنــد .در دوران انتخاباتی،
انگیزش های درونی احــزاب و گروه هــای ذی نفوذ برای
تاثیرگذاری بر سیاست ارتق ا می یابد .گروه های محافظه کار
نشــان داده اند که تمایل کمتری به پیروی از ســنت های
لیبرالیسم داشته و تالش دارند تا برای همبستگی ساختاری
از مفاهیم و روندهای امنیتی استفاده نمایند.
ویژگی های شــخصیتی ترامــپ به گونه ای اســت
که تیزهوشــی را با عمل گرایی پیوند داده اســت .اگر چه
بنیان هــای فکــری ترامــپ ماهیــت بنیادگــرا دارد ،اما
ی ترامپ زمینه ظهور فردی را به وجود
ویژگی های کنش فرد
اورده کــه از قابلیت الزم برای همکاری هــای چندجانبه با
گروه های رقیب برخوردار است .رویکرد سیاسی و الگوی
کنش مبتنی بر همکاری چندوجهــی ترامپ را می توان در
زمر ه مولفه هایی دانســت که امکان اجماع ســازی حزبی
و اجتماعی ترامپ در ایند ه فعالیت های سیاســی و حزبی
را به وجود می اورد .گذار از روند اجماع ســازی را می توان
در زمر ه ســازوکارهایی دانســت که زمینــه موفقیت و عبور
از پیروزی شــکننده در رقابت هــای حزبــی را امکان پذیر
می سازد.
واقعیت های ساختار سیاســی امریکا نشانه هایی از
«موازنه و کنترل» بین ارکان قدرت را نشان می دهد .اگرچه
براساس قانون اساسی ایاالت متحده ،رئیس جمهور امریکا
دارای قدرت اجرایی موثر و تعیین کننده ای است ،اما این
قدرت توسط سایر نهادهای سیاســی ،امنیتی ،قضایی و
کنگره کنترل و متوازن می شــود .رئیس جمهور امریکا در
روند قانون گذاری ،امــور مالی و بســیاری از فعالیت های
اجرایی به طور کامل به کنگره وابسته است .سنا می تواند در
مورد انتصابات رئیس جمهور نظر وتویی خود را اعالم دارد.
همان گون ه که مجلس نماینــدگان در ارتباط با ردیف مالی
فعالیت ارکان اجرایی و نهادهای وابسته به دولت فدرال از
ازادی عمل اساسی برخوردار است.
دادگاه فــدرال در قالب دیوان عالــی ایاالت متحده
می تواند اقدامات و دســتورالعمل اجرایــی رئیس جمهور
را غیرقانونی اعالم کند .بســیاری از این اقدامات در دوره
بین الملل
ریاست جمهوری دونال د ترامپ در ارتباط با موضوع مهاجرت
و سفر اتباع برخی از کشورها همانند ایران ،سوریه و عراق
به ایاالت متحده از ســوی دیوان عالی امریکا ابطال شده
اســت .دیوان عالی در جایگاه ناظر بالقوه قرار داشــته که
قــدرت رئیس جمهور و الگوی رفتــار نامبــرده در ارتباط با
موضوعات اجتماعی ،اقتصادی و امنیتی را کنترل می کند.
باتوجه به چنین نشانه هایی می توان نقش ساختار سیاسی
امریکا در کنترل رفتار اجرایی و مدیریتی هر یک از مقامات
عالی رتبه کشور را جدی دانست.
برخی از مواقع شخصیت های اقتدارگرا که از قابلیت
کنش تهاجمی برخوردارند ،تالش می کننــد تا زمینه الزم
برای کنتــرل ســاختار را به وجــود اورند ،امــا واقعیت ان
است که ســاختار در ارتباط با الگوی رفتاری چنین افراد و
شخصیت هایی واکنش نشــان می دهد .شخصیت های
اقتدارگرا عموما از تیزهوشــی الزم برای عبــور از قانون و
نهادهای سیاســی برخوردارنــد .چنین افــرادی در برخی
از دوران تاریخی قادر خواهند شــد تا موقعیــت خود را در
ســاختار سیاســی امریکا تثبیت کنند ،اما اگــر الگوهای
رفتاری فراقانونی و فراساختاری خود را ادامه دهند با واکنش
ی روبه رو می شوند.
نهادهای امنیتی ،نظارتی و قضای
شخصیت های جنجالی همانند دونالد ترامپ ،نیوت
گینگریچ و جان بولتون از قابلیت الزم برای ایجاد موج های
سیاسی و اجتماعی برخوردارند ،اما انان قادر نخواهند بود تا
روندهای سیاسی و امنیتی کشور را در طوالنی مدت کنترل
نمایند .نقش یابی افرادی هماننــد دونال د ترامپ به مفهوم
ان است که ساختار سیاسی و حزبی امریکا به گونه تدریجی
ماهیت هیجانی بیشتری پیدا کرده است .در چنین شرایطی
است که نهادهای سیاسی امریکا که ماهیت ساختارگرایانه،
تکنیکی و بوروکراتیک دارد ،با موج های پوپولیســتی روبه
رو می شود .ساختار سیاسی امریکا در برابر موج پوپولیسم
و براساس الگوهای کنش مرحله ای و بررسی کیس های
خاص در برابر الگوی رفتار ترامپ و کارگزاران اجرایی کاخ
سفید در دوران جدید واکنش نشان می دهد.
تجربه اســتعفای مایــکل فلین نشــان می دهد که
دونالد ترامــپ از انگیزه الزم برای قربانــی کردن اعضای
کابینه خود برخوردار است .به همین دلیل از سازوکارهای
مربوط به بلوف تا زمانی اســتفاده می کند که تهدید جدی
علیه او ایجاد نشود .ویژگی های شخصیتی دونالد ترامپ
به گونه ای اســت کــه از قابلیت الزم برای توازن نســبی با
کنگره برخوردار خواهد شد .هم اکنون «پل رایان» رئیس
مجلس نماینــدگان امریــکا حمایت همه جانبه خــود را از
سیاست های ترامپ اعالم داشته اســت .چنین حمایتی
به مفهوم ان اســت که ترامپ از قابلیــت الزم برای ایجاد
توازن از طریق گسترش روابط شــخصی برخوردار است.
نشانه هایی از عقب نشینی تاکتیکی در رفتار شخصیت های
عمل گرا همانن د ترامپ وجود دارد .بنابراین نمی توان انتظار
داشت که ترامپ سرنوشتی همانند نیکسون پیدا کند .اگر
موضوع استیضاح دونال د ترامپ در اینده مطرح شود ،امکان
شــکل گیری نتایجی همانند انچه اندرو جانســون ،رونالد
ریگان و بیل کلینتون داشته اند ،بیشتر از سرنوشتی است
که ریچارد نیکسون دچار ان شد.
ریچارد نیکسون در 1974
هنگامی که احساس کرد
استیضاح او قریب الوقوع و
تهدیدکننده است ،استعفا کرد
مثلث | شماره 348
-3بررســی نشــانه های تاریخــی محدودســازی و
استیضاح رئیس جمهور توسط کنگره
اگرچه اهرم استیضاح به عنوان یکی از ابزارهای موثر
گروه های رقیب دونالد ترامپ در ســاختار سیاسی به ویژه
کنگره امریکا محسوب می شود ،اما اعمال چنین سازوکاری
در زمان محدودی نمی تواند نتایج و مطلوبیت های موثری
ی ترامپ از ساختار قدرت ایاالت متحده به وجود
برای برکنار
اورد .بهره گیری از ابزار اســتیضاح را می تــوان به عنوان
رویه ای دانســت که در بریتانیــا برای عزل وزرای شــاه از
ســوی مجلس عوام بــه کار گرفته می شــد .اگرچه چنین
نتیجه گیری
بین الملل
-2تاثیر ساختار موازنه و تعادل امریکا بر اینده سیاسی
ترامپ
بنیانگــذاران امریــکا و کســانی که قانون اساســی
ایاالت متحــده را تنظیــم کردنــد ،تــاش داشــتند تا به
رئیس جمهور قدرت اجرایــی فراگیر و گســترده ای برای
تصمیم گیری در شرایط بحرانی اعطا نماین د اگرچه برخی از
کسانی که در روند تنظیم قانون اساسی مشارکت داشتند،
رئیس جمهور را به عنوان مجری سیاست ها و اهداف کنگره
و ســایر نهادهای قانونی امریکا می دانســتند ،روند قدرت
قانونی رئیس جمهور به گونه تدریجی افزایش یافت .برخی
از روسای جمهور پیشــین امریکا همانند وودور ویلسون،
فرانکلین روزولت و تئودور ایزنهاور در ســال های قرن 20
تالش کردند تا قدرت رئیس جمهور امریــکا را در ارتباط با
شرایط بحرانی و خاص ارتق ا دهند.
اگرچه افراد یاد شده توانســتند زمینه های الزم برای
ارتقا ی قدرت رئیس جمهور را به وجود اورند ،اما هیچ یک
از انان الگوی فراساختاری را در دستورکار خود قرار ندادند .
ترامپ را می توان اولین رئیس جمهور امریکا در سال های
قرن 20و 21دانست که از شخصیت اقتدارگرای خود برای
انجام اقدامات فراقانونی و اتخاذ تصمیم های فراساختاری
بهره می گیرد .اگرچه افشــای رفتار غیرقانونی و نادرست
ریچارد نیکسون رئیس جمهور اسبق امریکا در سال 1972
و در قضیــه واتر گیت پیامدهــای ســاختاری و حقوقی را
به وجود اورد.
کنگره در سال ،1978قانون «اخالق در حکومت»
را به تصویب رساند .هدف اصلی کنگره در تصویب قانون
اخالق در حکومت را می توان کنترل رئیس جمهور و کابینه
برای اجتناب از سازوکارهای فراساختاری دانست .براساس
مفاد قانون اخالق در حکومت به این موضوع اشــاره شده
که اگر رئیس جمهور یــا اعضای کابینه اقــدام فراقانونی
انجام دهد ،دادستان کل امریکا براساس شکایت هر یک
از افراد ،گروه های اجتماعی و نهادهای حکومتی می تواند
به موضوع رســیدگی کرده و نتیجه فعالیت های خود را به
کنگره گزارش نماید.
قانون اخالق در حکومت شــامل نظــارت نهادهای
امنیتــی و حقوقــی بــر رفتــار رئیس جمهــور ،معــاون
رئیس جمهور ،اعضای کابینه و برخی از مقامات عالی رتبه
که در مجمــوع تعداد انــان به 70نفر می رســد را شــامل
می شود .عالوه بر اقدامات محدودکننده نهادهای قضایی
در برابر تصمیمات رئیس جمهور و اعضای عالی رتبه دولت،
کنگره ایاالت متحده نیز می توانــد محدودیت هایی را در
ارتباط با رئیس جمهور اعمال نماید .شاید بتوان استیضاح
را به عنوان تهدید جدی علیــه اقدامات فراقانونی مقامات
حکومتی عالی رتبه امریکا دانست.
ظهور ترامپ با قالب های نهادی و ساختاری امریکا
هماهنگــی چندانــی نداشــت .گروه هــای محافظه کار
امریکایی نیز ترامپ و اندیشــه اش را انعکاس ناکارامدی
ســاختار حزبی و فرایندهای انتخاباتی می دانند .به همین
دلیل اســت که ترامپ با طیف گســترده ای از مخالفینی
روبه روســت که بخش قابل توجه انان را محافظه کاران،
دموکرات ها و لیبرال ها تشــکیل می دهنــد .در دوره های
انتخاباتی گذشــته ،عموما گروه های محافظه کار در برابر
گروه هــای اجتماعی دموکرات صف ارایــی می کردند .در
چنین شــرایطی طبیعی است که ســاختار سیاسی امریکا
نسبت به فضای موجود واکنش نشان می دهد.
در سال های ریاســت جمهوری کندی و جانسون نیز
موج های محافظــه کاری در امریکا گســترش یافت و به
این ترتیب ریچارد نیکسون توانســت در انتخابات نوامبر
1968و نوامبــر 1972به پیروزی نایل شــود .اگرچه دوره
دوم ریاست جمهوری نیکسون تحت تاثیر تقلب انتخاباتی
در کمپ واترگیت منجر به استعفای نامبرده در سال 1974
شــد ،اما در این دوران محافظه کاری جدیــدی در امریکا
ظهور یافت که می توانست با موج های اجتماعی که منتقد
جنگ ویتنام بودند ،مقابله نماید.
افول جایگاه دونالد ترامــپ به گونه تدریجی حاصل
می شود .از مارس 2017زمینه برای تولید ادبیات انتقادی
ا ز ترامــپ در حــزب جمهوریخواه به وجــود می اید .افول
تدریجــی ترامپ را باید براســاس ســنت های سیاســی و
ســاختاری امریکا در قالب فرایندهای مبتنی بر «موازنه و
کنترل» دانست .بیان چنین شاخص های ساختاری نشان
می دهد که تمامی قدرت تصمیم گیری و هنجارســازی در
اختیار رئیس جمهور یا هر نهاد سیاسی دیگری قرار ندارد.
عموما نهادهای سیاسی و ساختاری امریکا تالش دارند تا
زمینه های الزم برای ایجاد موازنه بین مراکز مختلف قدرت
را به وجــود اورند .گذار از قطبی شــدن جامعه نیز انعکاس
فضای ساختاری امریکا در قالب فرایندهای موازنه و کنترل
خواهد بود.
الگویی در اوایل قرن 19متوقف شــد ،اما ساختار سیاسی
ایاالت متحده به ویژه اعضای کنگره از ابزار استیضاح برای
تهدید و محدودسازی قدرت روسای جمهور بهره گرفته اند.
در تاریخ سیاســی امریکا تاکنــون دو رئیس جمهور
یعنی «اندرو جانسون» در ســال 1868و «بیل کلینتون»
در ســال 1998در وضعیت اســتیضاح قرار گرفتند .اندرو
جانســون با تفاوت یک رای از محکومیــت قضایی که در
چارچوب استیضاح انجام می گیرد ،گریخت .بیل کلینتون
به دلیل شهادت دروغ ،سوء استفاده اقتصادی در ارتباط با
زمین های ارکانزاس و رسوایی جنسی در شرایط استیضاح
قرار گرفت .اســتیضاح بیل کلینتون نیز نتوانست اکثریت
67درصد نمایندگان مجلس سنا را به دســت اورد .به این
ترتیب ،کلینتون نیز همانند اندرو جانسون توانست موقعیت
خود را در ساختار سیاسی و اجتماعی امریکا حفظ کند.
ریچارد نیکسون در 1974هنگامی که احساس کرد
اســتیضاح او قریب الوقوع و تهدیدکننده اســت ،استعفاء
کــرد .رونالد ریــگان نیز بعد از قضیه موســوم بــه «ایران
کنترا» تهدید به اســتیضاح شــد .هم اکنون این پرســش
مطرح می شــود که ایا دونال د ترامپ نیز با سرنوشت مشابه
سایر مقامات عالی رتبه و شــخصیت های سیاسی امریکا
که در وضعیت اســتیضاح قرار گرفته اند،روبــه رو خواهد
شد .واقعیت این است که پاســخ به این پرسش در شرایط
موجود ک ه ترامــپ فعالیت های اجرایی خود را تازه شــروع
کرده و ساختار سیاســی امریکا باید به او فرصت دهد ،کار
دشواری است.
55
بین الملل
جمهوریخواهانتمایلیبرایاستیضاح
ترامپ نشان نداده اند
بین الملل
56
مثلث | شماره 348
استاد دانشگاه االبامای جنوبی درگفت وگو با مثلث
ارزیابی شما درباره رسوایی جدید در دولت نوپای
دونالد ترامــپ و اســتعفای مشــاور امنیت ملی
دولتش چیست؟
پس از اتفاقات اخیر ،اعضای کنگره متوجه شدند
که رابط ه ترامپ با مقامات روسیه پاشنه اشیل حکومت جدید
امریکا خواهد بود و این مســاله نقطه ضعف مهمی است.
مدارکی که ســازمان های جاسوســی امریکا ارائه دادند،
نشــان می دهد که برخی مقامات امریکا از جمله فلین که
اســتعفا داد ،در دوران انتخابات اخیر ریاســت جمهوری
امریکا با مقامات و ســازمان های اطالعاتی روسیه ارتباط
داشــته اند .البته در این باره باید منتظر ماند و در اینده دید
که ایــن ارتباطــات تاچه حد بــوده و به چه میــزان ناقض
قوانین امریکا بوده است .در حال حاضر این مسائل به طور
کامل و شفاف ،عمومی نشده است .ولی شکی نیست که
ن ترامپ در حزب جمهوریخواه و خارج از ان بر این
مخالفا
مســاله تاکید کرده و درصدد بزرگ کردن ان هستند .انها
دریافته اند که این مســاله بزرگترین نقطه ضعفی است که
می توانند علیه دونال د ترامپ پررنگ تر کنند .در کل در اینده
مشخص خواهد شد که مواضع جمهوریخواهان در قبال
ی ترامپ به چه شکل خواهد بود.
سیاست ها
همچنین ،اگر سازمان های جاسوسی امریکا مدارک
بیشــتری در این باره ارائــه کنند در این صورت مشــخص
می شــود ک ه ترامپ قوانیــن را نقض کرده اســت یا نه؛ در
طول سال های گذشته امریکا قوانینی علیه رد و بدل کردن
اطالعات و ایجاد ارتباطات محرمانه با کشــور دشــمن و
رقیب وضع کرده است .اما به طور کلی به نظر می رسد که
اقدا م ترامپ در حد نقض قانون اساسی امریکا نیست .البته
این نکته را باید خاطر نشان کرد که اگر ثابت شود ،دونالد
ترامپ در مداخالت سایبری روسیه علیه حزب دموکرات در
دوران انتخابات ریاست جمهوری اخیر نقش داشته باشد،
در این صورت رسوایی بسیار بزرگی حتی بزرگ تر از ماجرای
واترگیت اتفاق می افتد که منجر به کنار گذاشــته شــدن
دونال د ترامپ از ریاست جمهوری خواهد شد.
به طور کلی ایــن نکته را باید مورد توجــه قرار داد که
3
پــس از انکــه مشــخص شــد رئیس جمهــور
امریکا به رغم اطالع از رســوایی مایکل فلین ،مشاور
پیشــین امنیــت ملــی و برخــی از مشــاوران کارزار
انتخاباتی اش مبنی بر اینکه در طول کمپین انتخاباتی
ریاست جمهوری این کشــور این افراد تماس هایی با
مقام های اطالعاتی روسیه داشته اند ،در اخراج فلین
تعلل کرده ،حا
ال ترامپ تحت فشار قرار گرفته تا درباره
روابطش با روسیه پاسخگو باشد .برخی بر این باورند
که ترامپ به دلیل نقض قوانیــن امریکا با خطر جدی
اســتیضاح مواجه است ،زیرا بر اســاس قوانین این
کشور ،دخالت شهروندان عادی در سیاست خارجی
امریکا منع شده است .اما نادر انتصار ،استاد دانشگاه
االبامای جنوبی در زمره تحلیلگرانی است که احتمال
استیضاح دونالد ترامپ را بسیار ناچیز می داند.
باتوجه به سیاســت هایی که دونالد ترامپ از زمان ورود به
کاخ سفید چه در موضوعات داخلی و چه در مسائل خارجی
اتخاذ کرده است ،این سیاست ها بر اساس برنامه ریزی ها،
فکر عمیق و کاهای کارشناسی اتخاذ نمی شود ،به عبارت
دیگر ،نه خود او و نه تیمش کسانی نیستند که شایستگی
اداره کشور بزرگی مانند امریکا را داشته باشند.
چندی قبــل طومــار حاوی هــزاران امضــا برای
درخواست استیضاح دونال د ترامپ رئیس جمهور
امریکا توســط مخالفان وی تحویل دفتر کنگره
امریــکا شــد ،ایــا اســتیضاح ترامــپ در عمل
امکان پذیر است؟
از نظر تکنیکــی اســتیضاح رئیس جمهور امریکا
امکانپذیر اســت اما به اعتقاد من باتوجه بــه اینکه حزب
جمهوریخواه هم در سنا و هم در مجلس نمایندگان امریکا
اکثریت کرسی ها را در دست دارد ،تاکنون اعضای کنگره از
زمان ورود دونال د ترامپ به کاخ سفید هیچ گونه تمایلی برای
ح ترامپ نشان ندادند ،بر همین اساس از نظر عملی
استیضا
اســتیضاح ترامپ دور از ذهن به نظر می رسد و پیش بینی
وقــوع ان خیال پردازی اســت .مگر اینکه ســازمان های
جاسوسی امریکا مدارکی را ارائه کنند که بسیار مهم باشد و
ت ترامپ با
فراتر و گسترده تر از ارتباطات تلفنی یکی از مقاما
مسکو باشد .در این صورت ممکن است تعدادی از اعضای
جمهوریخــواه کنگره نظر خود را درباره ریاســت جمهوری
دونالد ترامپ تغییر داده و از استیضاح وی حمایت کنند.
برخیتحلیلگرانبراینباورندکهجمهوریخواهان
چنــدان طرفــدار ریاســت جمهوری دونالــد
ترامپ نیســتند ،زیرا وی غیرقابــل پیش بینی و
هنجارشکن اســت ،بر همین اســاس خواهان
اســتیضاح او بــوده و می خواهنــد مایک پنس،
معــاون رئیس جمهــوری امریــکا جایگزین وی
شــود .این مســاله تا چه حد به واقعیت نزدیک
است؟
عقایــد مایک پنــس چنــدان تفاوتی بــا مواضع
دونالــ د ترامــپ ندارد حتــی می تــوان گفت کــه پنس در
برخی مســائل مانند مذهب نــگاه افراطی تــری دارد ،اما
نوع رفتار این دو فــرد با یکدیگر متفاوت اســت؛ ترامپ با
جنجال برانگیختن،فحاشــی و داد و بیداد کارهای خود را
پیش می برد اما پنس در ســکوت و بدون ایجاد سر و صدا
اقدام می کند .ولی نمی توان گفت که چون پنس در سکوت
کارهای خود را پیش می برد ،پس انسان معقول ،منطقی و
دارای افکاری معتدل است.
پــس از رســوایی اخیر و نقــش روســیه در این
مســاله ،برخی برایــن باورند که دیگر ماه عســل
روابط مسکو و واشــنگتن به پایان رسیده است،
ارزیابی شما در این باره چیست؟
از ابتــدای اغــاز ریاســت جمهوری دونال د ترامپ
تاکنون هیچ گونه نشانه ای به صورت عملی مبنی بر شروع
ماه عسل میان دو کشور دیده نشده است ،بیشتر اظهارات
ت ترامپ به دوران کمپین انتخاباتی اش بازمی گردد .نه
مثب
تنها در میان دموکرات ها بلکه بسیاری از جمهوریخواهان
نیز مخالف بهبود روابط و لغو تحریم ها هستند و می توانند
ت ترامپ را بگیرند.
به راحتی جلوی اقداما
با توجه به اظهارات شــما ،احتمال وقوع ماجرای
واترگیت دیگر در امریکا امکانپذیر است؟
در حال حاضر به دلیل انکه مدارک بسیار کمی در
این باره در دست است ،احتمال وقوع واترگیت دوم بسیار
کم اســت .البته باز هم به طور قطعی نمی توان در این باره
حرف زد ،این مساله در اینده مشخص خواهد شد.
اخیــرا ترامــپ برخــی رســانه های امریکایی را
"دشــمن مردم" خوانده و گفته ،اصال نمی توان
به انها اعتماد کرد ،حتی پنج رسانه خبری از جمله
شبکه ســی ان ان ،ان بی ســی ،نیویورک تایمز،
ای بی ســی ،و ســی بی اس را به عنوان دشمنان
مردم امریکا معرفی کرده است ،این مواضع تند
ترامپ علیه رسانه های مطرح چه تاثیری بر دوره
ریاست جمهوری وی خواهد داشت؟
از ابتدای کمپین انتخاباتی اش دونال د ترامپ روند
حمله به رســانه های مطرح در امریکا و حتی جهان را اغاز
کرده و در صــدد بود خود از طریق پیام هــای توئیتری اش
به مردم امریکا اطالع رسانی کند .بعد از ورود به کاخ سفید
این حمالت افزایش یافت .رفتارهای کنونی وی هنوز هم
همانند کاندیدای ریاست جمهوری است که در حال و هوای
انتخابات قرار دارد.
انتظار می رفت وی پس از تحویل ریاست جمهوری
به طور رســمی مصاحبه های مطبوعاتی بــه صورت مرتب
بگذارد و برنامه و سیاســت های خود را تشریح کند اما وی
رسانه ها را دعوت می کند و تنها به انها بد و بیراه می گوید ،بر
همین اساس تاکنون چندان دراین باره موفق عمل نکرده
است .این روند در درازمدت به طور حتم به نفع دونال د ترامپ
به عنوان رئیس جمهور امریکا نخواهد بود.
دردسرهای مرد نارنجی
4
تحلیلگر مسائل امریکا
مورد اتهام قضایی قرار گیرند تا اســتیضاح شوند؛ به عنوان
مثال اگر فردی برای بیان حقیقت ادای شهادت کند اما بعدا
اثبات شود که اظهاراتی خالف واقع داشته یا اظهاراتش با
قصد فریب دستگاه قضایی و خیانت بوده است ،بعد از وارد
امدن اتهام و مطرح شــدن ان در کمیتــه قضایی مجلس
نمایندگان باید مورد تایید کمیته مبنی بر اینکه رئیس جمهور
مورد مظان اتهام اســت قرار گیرد .سپس پرونده به صحن
مجلس نمایندگان ارجاع داده می شود اگر در انجا هم اتهام
تایید شود پرونده به مجلس سنا ارجاع داده شده و فرد مظنون
در مجلس ســنا حاضر می شــود و بعد از طرح دعوا توسط
سناتورها و دفاعیه ها رای گیری انجام می شود .اگر سنا رای
به گناهکار بودن مقام داد فرد به صورت اتوماتیک از مقام
خود عزل می شــود .بنابراین در حال حاضر که هیچ پرونده
قضایی علی ه ترامپ مطرح نشده و شواهدی که نشان دهد
ن ترامپ را
وی قوانین را نقض می کند وجود ندارد ،نمی توا
نترامپ
بانیکسونمقایسهکردامامی توانگفتکهمخالفی
دردسرهایی را برای وی به وجود خواهند اورد و چه بسا از این
مسیر زمینه برای استیضا
ح ترامپ مهیا شود.
اکنون سوال مهمی که مطرح می شود این است که
اگر دونالد ترامپ به هر طریقی کنار رود چه کسی جانشین
وی خواهد شد .باید گفت که در ایاالت متحده امریکا انتقال
قدرت از یک رئیس جمهور به جانشینش ارام و بدون هیچ
تنشی انجام می شــود .اگر برای رئیس جمهور هر اتفاقی
بیفتد که مانع از ادامه فعالیــت وی گرد د که می تواند در اثر
کشته شــدن ،مرگ طبیعی ،اســتیضاح یا برکناری او باشد
معاون رئیس جمهــور تا پایــان دور ه رئیس جمهوری که از
صحنه کنار رفته ،عهده دار مســئولیت های وی می شود و
از همان وظایف و اختیارات رئیس جمهور برخوردار خواهد
بود .اخرین بار که ریچارد نیکسون کناره گیری کرد معاون
وی جرالد فورد رئیس جمهور شــد ،پیش از ان نیز که جان
اف کندی به قتل رســید معاون او جانســون جانشــینش
گشت .بنابراین اگر هر اتفاقی برای دونال د ترامپ پیش اید
مایک پنس معاون وی تــا روز 20ژانویــه 2021عهده دار
ی خواهد بود .اگر برای این شخص هم
مقام ریاست جمهور
اتفاقی رخ دهد نفر سوم
ی که در مقام ریاست جمهوری قرار
می گیرد رئیس مجلس نمایندگان است.
مثلث | شماره 348
طبــق گزارش هــای منتشــر شــده طومــار حــاوی
هزاران امضا ی درخواست برای اســتیضاح دونالد ترامپ
رئیس جمهور امریکا تحویل دفتر کنگره امریکا شده است.
امضاکنندگان این طومار که شمار انان به هشتصد و پنجاه
هزار نفر می رســد از کنگره امریکا درخواســت کرده اند که
دونال د ترامپ ،رئیس جمهور امریکا را به دلیل نقض قانون
اساســی اســتیضاح کند .به طور دقیق نمی توان گفت که
طرفداران چه حزبی طومار اســتیضاح رئیس جمهور جدید
امریکا را امضا کرده اند اما قاعدتا جمهوریخواهان نیستند.
به نظر می رســد که دموکرات ها و افرادی که ب ه ترامپ نقد
و اعتراض دارند در بین امضاکننــدگان قرار دارند .اما فارغ
از این مسائل امکان اســتیضاح رئیس جمهور با این گونه
اقدامات میسر نیســت زیرا بحث استیضاح مقامات فدرال
از جملــه رئیس جمهــور ایاالت متحــده امریکا براســاس
قانون اساســی ضرورتا نیازمند طی فرایندهایی است که با
جمع اوریامضانتیجه بخشنخواهدبود.درطرحاستیضاح
رئیس جمهور ،وی باید در مظان اتهام قرار گیرد از این طریق
پرونده قضایی علیه او تشکیل می شــود و نهایتا دادگاه در
کنگره تشکیل می شود و رای به استیضاح داده می شود .در
این فرایند ،جمع اوری امضا و طومار جایگاهی ندارد و این
اقدام ابزاری برای بیان ابــراز نارضایتی و انتقادات وارده به
رئیس جمهور است .در این راســتا مواردی مطرح می شود
که برخــی از اقدامات ترامــپ و تیمش از جمله رســوایی
مایکل فلین در شــکل گیری این اعتراضات موثر اســت.
اما همانطور کــه می دانید قبل از پیــروزی دونال د ترامپ در
انتخابات ریاست جمهوری در مورد شخصیت ،ویژگی های
فردی ،اخالقی و برنامه های کاری وی جنجال هایی ایجاد و
مجموعه مواردی مطرح شد از جمله اینک ه ترامپ صالحیت
سیاسی به سبب نداشــتن فعالیت و تجربه در حوزه سیاسی
را ندارد و رفتارهای سوء اخالقی وی و مسائلی که در رابطه
با زنان و علیه زنان مطرح کرد از جمله مســائلی هستند که
منجر به اعتراض هایی شــدند .همچنیــن صحبت هایش
در خصوص ممنوعیت ورود مســلمانان به امریکا که جنبه
نژادپرســتان ه وی را بارز کــرد یــا اتهاماتی کــه در رابطه با
مکزیکی ها مطرح کرد و کشیدن دیوار مرزی بین مکزیک و
امریکا و بحث تجدید نظر در بیمه های درمانی ارزان قیمت،
همگیباهممنجربهتشکیلائتالفیازمخالفینودشمنان
و معترضین دونال د ترامپ شد .تظاهرات علی ه ترامپ از روز
اول در مراسم تحلیف اغاز شد ،در روز تظاهرات سراسری
زنان شدت گرفت و به اشــکال مختلف از قبیل تظاهرات،
چاپ مقاالت ،واکنش تند رسانه ها و در اخر جمع اوری امضا
اعتراضات بروز داده شد.
جریاناتــی کــه مایــکل فلین ،مشــاور امنیــت ملی
رئیس جمهور امریکا رقــم زد نیز از جمله مســائلی بود که
مورد نقد قرار گرفت .حتی قبل از انتخابات هم شائب ه ارتباط
وی با روس ها وجود داشت؛ همانطور که هیالری کلینتون
در یک مصاحبه مطبوعاتی گفت که دونال د ترامپ عروسک
خیمه شب بازیوالدیمیرپوتیندرکاخ سفیداست.همچنین
گــزارش جامع ه اطالعاتــی امریکا موید وجــود ارتباطاتی
با روس ها بود .رســوایی هایی که مایکل فلیــن در جریان
ارتباطش با سفیر روسیه به وجود اورد ،گمانه زنی ها را تشدید
بین الملل
کرد و اصلی ترین ناخرسندی که ایجاد کرد این بود که فلین
درصدد فریب معــاون رئیس جمهور امریکا بــود .اتهامی
هم که به وی وارد شــد تــاش برای فریبــکاری بود وگرنه
کاخ سفید اعالم کرد که فلین در تماس تلفنی با سفیر روسیه
در واشنگتن دست به اقدامی مجرمانه نزده است و در واقع
از وی حمایت کرد .اما باید متذکر شد که این موضوع خیلی
دغدغه شــهروندان امریکا ،توده ها و افراد غیرمتخصص
نیست و انها بیشتر نگران قوانین مهاجرتی و مباحث بیمه
هســتند ،بنابراین به نظر مــن جریانات مربوط بــه فلین و
حتی وضع و رفع تحریم ها علیه روســیه در جریان طومار و
جمع اوری امضا خیلی موثر نیستند.
در پی اخبار منتشر شده در خصوص تدارک طوماری
ح ترامپ ،برخی تحلیلگران مقایسه ای بین
برای اســتیضا
ماجرای استیضاح نیکسون و ترامپ انجام داده اند اما در این
راستا باید گفت که هنوز اتهامی متوج ه ترامپ رئیس جمهور
امریکا نشــده ،زیرا همانطور که پیش از این نیز اشــاره ای
داشتیم فرایند اســتیضاح رئیس جمهور در ایاالت متحده
امریکا برخالف برخی کشورها از جمله ایران به این صورت
است که افرادی که سمت هایی در دولت فدرال دارند باید
اما باید توجه داشــت کــه در تاریخ سیاســی امریکا
همواره روسای جمهور به شکلی با اعتراضات و مخالفت ها
ی که
روبه رو بوده اند و نمونه بارز ان باراک اوباما ســت .زمان
اوباما روی کار امد به دلیل طرح ها و برنامه هایی که داشت
جنبش هــای اعتراضی قدرتمندی علیه وی شــکل گرفت
از جمله می تــوان به جنبش تی پارتی اشــاره کرد که طی 8
سال ریاست جمهوری اوباما موقعیتش را تحکیم بخشید،
در کنگره قدرت گرفــت و در انتخابات ســال 2016فردی
نزدیک به خودشان را بهپیروزی رساندند .بنابراین اعتراضات
و تظاهرات در امریکا دارای ســابقه اســت به همین سبب
رئیس جمهور و تیمش خودشــان را برای رویارویی با چنین
موقعیت هایی اماده می کنند .در مورد دونال د ترامپ باتوجه
به ویژگی ها و شخصیتش باید گفت اگر اعتراضات به همین
جاختمشود دلیلیبرایکناره گیریویازقدرتوجودندارد،
اما نمی توان به همین صراحت در مورد اینده صحبت کرد.
اگر اثبات شود که رئیس جمهور توانایی اداره کشور را ندارد
و کشور را در بحران قرار داده همانگونه که سابق بر این نیز
یک رئیس جمهور قبل از استیضاح کناره گیری کرد ،ممکن
است وی نیز پا پس بکشد .البته حالت دیگری هم وجود دارد
که رئیس جمهوری مانند بیل کلینتون تا روز رای گیری در سنا
مقاومت کرد و زیر فشار سنگین محافظه کاران کناره گیری
نکرد و در رای گیری نیز با یک رای بیشتر از استیضاح نجات
پیدا کرد.
ای ا ترامپ استیضاح می شود؟
امیر علی ابوالفتح
بین الملل
57
بین الملل
روزهای سخت رئیس جمهور ساختار شکن
کوچکترین اشتبا ه ترامپ می تواند زمینه را برای برکناری وی اماده کند
مهدی مطهرنیا
دکترای اینده پژوهی
بین الملل
58
مثلث | شماره 348
5
پس از روی کار امدن دونال د ترامپ ،رئیس جمهوری
جدید امریــکا ،مخالفت ها با او نیز اغاز شــد .در ابتدا این
مخالفت ها در حد اعتراضات خیابانی بود اما امروز خبر از
ح ترامپ است .این
امضای طومار برای برکناری و استیضا
نکته باید مورد توجه قرار بگیرد که این طومار که حاوی بالغ
بر هشــتصد و پنجاه هزار امضا از سوی شهروندان متعدد
ایاالت متحده امریکا ســت به کنگره امریکا تحویل داده
شده و نمایندگی انها را شخصی به نام جان بونیفاز به عنوان
تحویل دهنده ایــن طومار بــه کنگره بر عهــده دارد .این
طومار در وب سایت های مختلف و در شبکه های مجازی
گوناگون انتشــار پیدا کرده و هم اکنون استیضاح ترامپ
به عنوان یــک درخواســت عمومی در میان شــهروندان
ایاالت متحــده امریکا و در ایالت هــای گوناگون در حال
گسترش است؛ چرا که اساسا دونالد ترامپ به عنوان یک
رئیس جمهور قاعده شکن و ساختا رشکن در امریکا مطرح
اســت و از نظر رفتارهای سیاســی و کنش های اجتماعی
خود به عنــوان رئیس جمهور امریکا تحت پرســش های
زیادی قرار گرفته اســت .اخیــرا ذهن بســیاری از مردم
مشغول استیضاح دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهوری
اســت که در بــدو ورود خود به کاخ ســفید شــان و منزلت
ریاســت جمهوری در امریکا و به همیــن ترتیب انتقادات
شــدید از دموکراســی امریکایی را افزایش داده اســت.
موضع گیری نانسی پلوسی ،رهبر اقلیت مجلس نمایندگان
که امکان استیضاح رئیس جمهور را بر اساس این طومار تا
حدود زیادی قابل نقض می داند و همچنین حمایتی که به
هر تقدیر باید بگوییم کنگره به غایت جمهوریخواه کنونی
ایاالت متحــده امریکا براســاس گرایش هــای کنونی از
ترامپ نشان می دهد ،امید به موفقیت این تالش را اندک
می کند .اما از سوی دیگر اگر فشار افکار عمومی استمرار
پیدا کند ،امضاها به کل ایالت های امریکا گســترش پیدا
کند و ســازماندهی مدنی به وجود بیــاورد ،می تواند زمینه
پرور ایجاد یک فضــای منفی علیه دونالد ترامپ باشــد.
چرا که ســاختار قدرت در حزب جمهوریخواه و به ویژه در
میان ژنرال هــای حزب جمهویخواه کــه اکنون در کنگره
نفوذ بسیار زیادی دارند به همراه دموکرات هایی که به طور
طبیعی ضد دونال د ترامپ هستند و او را غصب کننده کرسی
ریاست جمهوری با شعارهای پوپولیستی و خارج از قواعد
پذیرفته شده دموکراســی امریکایی می دانند ،مورد توجه
قرار گرفته اســت .از طرف دیگر باید از منظر حقوقی این
موضوع را بررسی کرد؛ طبق قانون اساسی ،ایاالت متحده
امریکا به کنگره این حق را می دهد که علیه مقامات رسمی
کشــور به جرم ارتکاب جرائم بزرگ و خائنانــه اقامه دعوا
بکند و در صورت محکوم شــدن بتواند انها را از کار برکنار
کند .مصداق های این جرا ئم از اهمیت جدی برخوردارند
و باید دید انچه ترامپ انجام می دهد می تواند مصداقی از
این جرا ئم باشد یا خیر .این جرا ئم شامل خیانت ،دریافت
رشوه و ادای شهادت دروغ در ذیل ســوگند است .به طور
مثال بیــل کلینتون به عنوان شــانزدهمین فــردی که در
کنگره ایاالت متحده امریکا اســتیضاح شد ،به این دلیل
از ســوی قاضی محکوم شــد که در دادگاه ادای شهادت
دروغ در ارتبــاط با روابــط غیرقانونی با مونیکا لوینســکی
داشــته اســت .این امر موجب شــد که تا حــدود زیادی
زمینه های اســتیضاح بیــل کلینتون فراهم ایــد .در واقع
اســتیضاح در ایاالت متحده امریکا در کنگره از دو طریق
قابل طرح اســت؛ اول اینکه ممکن اســت دیــوان عالی
فدرال ایاالت متحده علیه یکی از مقامات رســمی کشور
اعالم جرم کنــد و از کنگره بخواهد فرد مذکــور را به دلیل
ارتکاب عمل مجرمانه اســتیضاح کند .اما در شــیوه دوم
کنگره خود راسا و مستقیما وارد عمل می شود و علیه مقام
دولت فدرال اعالم جرم می کند .بر اساس این دو رویکرد
موارد اســتیضاحی در تاریخ ایاالت متحده امریکا وجود
دارد از ویلیام بالنت که در سال 1799به اتهام درخواست
غیرقانونی اســتیضاح شــد تــا اخرین اســتیضاح که بیل
کلینتون بود در سال ،1999شانزده مورد استیضاح گزارش
شــده که از هر دو طریق انجام شده است .به عنوان مثال
ریچارد نیکسون یکی از کسانی است که قرار بود استیضاح
شود اما به خوبی می دانست که اگر وارد مجلس سنا شود
استیضاح به ضرر او خواهد بود .قبل از اینکه مجلس سنا او
را استیضاح کند خود استعفا داد .در حالی که اندرو جانسون
در ســال 1868و بیل کلینتون در سال
1999در جلسه اســتیضاح در سنا هر
کدام با یک رای اضافی تبرئه شــدند و
در مقام خود باقی ماندند .بنابراین باید
گفت انچه هم اکنون در ایاالت متحده
امریکا در چارچوب طومار انجام شــده
باید به سمت و ســویی برود که موجب
شود نمایندگان مردم یا یکی از مقامات
رســمی کشــور از ســوی دیوان عالی
فــدرال اعالم جــرم کند و ایــن اعالم
جرم مصداق جرا ئم مذکور باشــد .اگر
این مصادیق در ارتباط با ترامپ مطرح
باشد و از سوی دیگر دیوان عالی فدرال
امریکا علیه ترامپ اقامه دعوا و اعالم
جرم کند ،ان زمان می تواند زمینه های
اســتیضاح ترامــپ را فراهــم اورد.
همچنیــن کنگــره می تواند مســتقیما
وارد عمــل شــود و کنگــره ضد ترامپ
معرفی شــود که برخــاف انتقادها و
مخالفت هــای زیادی کــه در کنگره و
بین اعضای جمهوریخواه علیه ترامپ
وجود دارد اما این گونه نخواهد شد.
در بــاب دالیل شــکل گیری این
ائتالف ها علیه ترامــپ و دولتش باید
گفت که رســوایی مایــکل فلین ،نوع
رفتارهایی که او و ترامــپ در ارتباط با
مســائل بین المللــی و داخلــی امریکا
دارند از جملــه رودررویی او بــا دیوان
عالــی فــدرال امریکا بر ســر مســاله
تصویب روادید و دادن مجوز مهاجرت
هم اکنــون در ایاالت متحــده امریکا
مطرح اســت و اصطکاک میان او و دیــوان عالی فدرال
امریکا را افزایش داده اســت .اکنون ترامپ در یک بافت
موقعیتی نامناسب از منظر مشــروعیت سیاسی در رفتارها
و کنش های خــود قــرار دارد؛ از طرف دیگر رســانه های
رســمی ایاالت متحده امریکا و حتی بعضی از رسانه های
راست گرا و نومحافظه کار امریکا از نوع رفتارها و عملکرد
ترامپ احساس خشنودی نمی کنند .بنابراین باید بگوییم
که ترامپ از این جهت در یک وضعیــت متزلزل قرار دارد
و ایــن معنا با شــخصیت اکتویزمی ترامپ کــه طرفداری
از اقدام قاطع اســت در تناقض قرار می گیــرد و می تواند
زمینه های نوعی رفتار غیر قابل پیش بینی از سوی ترامپ
را افزایش دهد.
با وجود همه مسائل گفته شــده انچه مسلم است با
کنار گذاشتن ترامپ از ریاســت جمهوری ،معاون اول او
قدرت را به دست می گیرد.
باید این نکته را مد نظــر قرار بدهیم کــه در ایاالت
متحده امریکا باتوجه به ازادی بیان و تحرکاتی که در این
زمینه انجام می شود ،فضای رسانه ای تا چند ماه اینده علیه
ترامپ ادامه پیدا خواهد کرد .اما به تدریج یک شیب ارام
تا انتخابات اینده کنگره امریکا خواهد گرفت و ســپس با
شیبی مالیم تر به سمت انتخابات ریاست جمهوری اینده
هدایت خواهد شــد .اینکه به این فوریــت رئیس جمهور
ایاالت متحده امریکا تحت استیضاح و برکناری قرار گیرد،
می تواند یک نوع سیاست ارزومندانه در جناح های سیاسی
مخالف امریکا تلقی شود .اگرچه تاکید می کنم این نکته
قابل وصول است و کوچکترین اشــتباه ترامپ که امکان
وقوع دارد می توانــد زمینه را برای برکنــاری او اماده کند و
این اســتعداد در امریکا به ویژه با گسترش این درخواست
در افکار عمومی وجــود دارد .اما اینکــه بگوییم این کار
به عنوان یک پروژه در دســتورکار ساختار قدرت در ایاالت
متحده امریکا قرار دارد و به ســرعت عملیاتی می شــود تا
حدود زیادی یک سوء برداشــت از محیط دموکراســی در
امریکا ست.
ابر سیاه برفرازکاخ سفید
روسیه ،پاشنه اشیل دولت ترامپ است
احمد معنوی
6
کارشناس مسائل بین الملل
اســتعفای مایکل فلین درپی برمال شــدن روابط او
با کرملین و اطالعات فاش شــده در مورد احتمال اگاهی
کاخ سفید و رئیس جمهور امریکا از این روابط ،به ابر سیاه و
تهدیدی بر فراز کاخ سفی د ترامپ بدل شده که می تواند او را
با سرنوشتی نظیر سرنوشت ریچارد نیکسون رئیس جمهور
مســتعفی این کشــور روبه رو کند.فلین انگیزه خود از این
اقدام را عدم اطالع رســانی کافی دربــاره تماس های خود
با ســفیر روســیه در جریان رقابت هــای انتخاباتی عنوان
کرده بــود .صرف نظــر از اینکه این رســوایی حاصل تنفر
رسانه های امریکایی نسبت به رئیس جمهوری این کشور
و واکنش انتقام جویانه ای به حمالت و اهانات گذشــته او
به این رســانه ها بوده اســت یا نه ،انچه اکنون بر مال شده
مثلث | شماره 348
مکالمه اطالع داشته است؟ بنابراین اگر مشخص شود ک ه
ترامپ از جریان اگاه بوده به خاطر اظهارات خالف واقع،
پنهان کاری و دروغ ،ترامپ با استیضاح روبه رو می شود.
مشابه همین بال سر نیکسون نیز امد ،او در انتخابات
ســال 1972کــه دوره دوم ریاســت جمهوری اش بود در
حالی پیروز شــد که در تابســتان انتخابات یعنی 17ژوئن
،1972پنج مرد در ساعت 2:30شــب با به همراه داشتن
تجهیزات استراق ســمع قصد ورود مخفیانه به ساختمان
هتل واترگیت در واشنگتن که محل اســتقرار کمیته ملی
حزب دموکرات بود را داشــتند .این افراد بازداشت شدند و
کمپین نیکسون متهم به دست داشتن در این اقدام شد.
کمپین نیکسون اتهامات را رد کردند تا اینکه پس از پیروزی
در انتخابات رفته رفته جنجال ها باال گرفت .دولت نیکسون
متن مکالمات صورت گرفته در کاخ سفید را منتشر کرد اما
18دقیقه از ان را حذف کرد .نیکسون در سه سخنرانی که
در این رابطه داشت اعالم کرد که از این قضیه مطلع نبوده
و در سخنان مشــهوری اعالم کرد من کالهبردار نیستم.
پس از این جنجال ها محبوبیت نیکســون کاهش یافت و
حتی هم حزبی هایش در کنگره هم به دنبال استیضاح وی
رفتند .پس از انکه کمیته قضا یی سنا با استیضاح نیکسون
موافقت کرد ،وی قبل از اســتیضاح اصلی در صحن سنا،
در 18اوت 1974از سمتش استعفا داد.پس اینجا هم در
صورتی که معلوم شــو د ترامپ از جریان باخبر بوده و دروغ
گفته است با اســتیضاح روبه رو خواهد شد .با وجود اینکه
اکثریت سنا و مجلس نمایندگان در اختیار جمهوریخواهان
است ،اما وقتی فشار افکار عمومی افزایش یابد انها مجبور
به راه انداختن روند قانونی درباره این موضوع هستند.ضمن
اینکه طومــاری حاوی هزاران امض ا پیرامون درخواســتی
برای استیضاح دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا تحویل
دفتر کنگره امریکا شده اســت .امضا کنندگان این طومار
که شمار انان به هشتصد و پنجاه هزار نفر می رسد از کنگره
امریکا درخواست کرده اند که دونالد ترامپ رئیس جمهور
امریکا را به دلیل نقض قانون اساسی استیضاح کند .این
روشی است که ســبب خواهد شــد رئیس جمهور به خاطر
نقض قانون اساســی اســتیضاح شــود ،انها معتقدند این
رئیس جمهــور حاکمیت قانــون را نقض کرده اســت .او
قانون اساسی امریکا را زیر پا گذاشته و باید مورد تحقیق و
استیضاح واقع شود.
پس به طور کلی اگر مشــخص شود اتفاقی که برای
ی ترامپ بوده و او هم ارتباطاتی
مایکل فلین افتاد با هماهنگ
با روسیه یا پوتین داشته اســت ولی انها را انکار کرده ،ان
موقع مطمئنــا وضعیت فرق می کند و روند اســتیضاح وی
ح
خیلی ســریعتر طی خواهد شــد،به شــکلی که استیضا
ترامپ از حــزب جمهوریخواه شــروع خواهد شــد چرا که
حزب جمهوریخواه ممکن اســت به این نتیجه برسد که با
ی ترامپ ،شانس حضور این حزب در
وجود خودکامگی ه ا
عرصه های اتی سیاست از بین می رود.
اما از نگاه دیگــر این گونه می تــوان تحلیل کرد که
اگر چه دونالــد ترامپ از همــان اغاز ریاســت جمهوری با
مشکالتی رو به رو شده اما هر از گاهی بعد از این فشارها به
تعدیل موضع گیری هایش پرداخته که اگر همین روند ادامه
داشته باشــد در بدترین حالت ممکن اســت در سال های
اتی صالحیــت او مورد تردید قــرار بگیرد و در ان شــرایط
جمهوریخواهان با دموکرات ها همســو شوند و استیضا
ح
ی ترامپ چنین
ترامپ را کلید بزنند و بنابرایــن در مقطع فعل
مشــکلی نخواهد داشــت چرا که ترامپ هنوز در مقدمات
کار خود است و هنوز هم با فرهنگ سیاسی امریکا اشنایی
پیدا نکرده ،بنابراین در این شــرایط بعید اســت که مساله
اســتیضاح روی دهد اما تداوم این شــرایط ممکن اســت
جمهوریخواهان را به نقطه ای برساند که صالح کشور را در
این ببیند که او را استیضاح کنند
بین الملل
حکایت از اینده متالطمی در کاخ سفید ترامپ دارد .انچه
مهم است این استعفا باعث شد یکی از حربه ها یا ابزارهای
نفوذ روسیه در ساختار حاکمیتی امریکا کنار گذاشته شود.
حذف فلین را می توان بــه مثابه دومینویــی تلقی کرد که
می رود برخی دیگــر از اعضای کابینه یــا الاقل نیروهای
نزدیک به ترامپ که روابطی با روسیه دارند را قربانی کند.
در واقع استعفای فلین یک شکست و یک رسوایی سیاسی
برای دولتی ا ست که برای عالم و ادم شاخ و شانه می کشد
و تمام هنجارهای متعــارف بین المللی را زیر ســوال برده
است.در راســتای شباهت ســازی ترامپ با نیکسون باید
گفت اقدامات تنــد و تیز ترامپ یاداور ریچارد نیکســون،
سی و هفتمین رئیس جمهوری امریکا ست که در میانه کار
مجبور شد از قطار کاخ ســفید پیاده شود و استعفای خود را
تقدیم کند .گویی نیکسون در کالب د ترامپ حلول کرده و او
را در مسیر استعفا به پیش می برد .اگرچه فضای زمانی این
دو رئیس جمهوری ،شخصیت انها و سیاست هایشان بسیار
متفاوت از یکدیگر است اما شباهت ها و تفاوت هایی میان
انها هست .نیکسون با تمام سوابق سیاسی با درگیر شدن
در رسوایی واترگیت به زیر کشــیده شد .در واقع ،نیکسون
اولین رئیس جمهــوری امریکا بود که مجبور به اســتعفا از
مقام خود شد بنابراین بعید نیســت با اقدامات بحران ساز و
ساختارشــکنی که ترامپ و برخی اعضای کابینه او انجام
می دهند ،اجماعی میــان جمهوریخواهان و دموکرات ها
ت ترامپ تاکنون با
برای به زیر کشیدن او شکل بگیرد .دول
رسوایی و بحران های زیادی روبه رو شده است .این همه
جنجال در ابتدای اغاز به کار یک دولت
ان هم در مــاه ابتدایی اش بی ســابقه
است .ترامپ که خودش محبوبیتی در
میان مردم ندارد هنوز نتوانسته به طور
کامل دولتش را تشکیل دهد و 10وزیر
تا کنون از سنا رای اعتماد نگرفته اند.
اما ترامــپ از همــان ابتــدا با رد
تمامی اتهامات علیه فلین ان را توطئه
دموکرات ها علیه خودش می دانست.
اگر چه فلیــن اعالم کــرد کــه در این
گفت وگــو در رابطه با مباحث سیاســی
صحبتــی نداشــته و پنس هــم اعالم
کرد که فلین به وی گفتــه این مکالمه
تلفنی به منظور تبریک کریسمس بوده
است اما رسانه ها اعالم کردند که فایل
صوتی مکالمه فلین را در اختیار دارند و
وی درباره لغو تحریم های امریکا علیه
روسیه با سفیر این کشور صحبت کرده
اســت .بنابراین می بینیم که اظهارات
اعضــای تیــم ترامــپ در ایــن رابطه
ضد و نقیض بوده است .پر واضح است
که فلیــن برای ممانعــت از باال گرفتن
این رســوایی از سمتش اســتعفا داد و
سعی کرد طوری قضیه را جلوه دهد که
وی به ترامپ و پنس دروغ گفته است و
انها در جریان مکالمه وی با سفیر روسیه
نبوده انــد .امــا مگر می شــود بحث در
رابطه با مساله مهمی چون روسیه بدون
اطالع ترامپ باشــد؟ از لحاظ حقوقی
اقدام فلین در مکالمه با سفیر روسیه و
بحث درباره تحریم ها هنگامی که هنوز
دولت روی کار نیامده ،غیر قانونی اســت .به همین دلیل
فلین به خاطر دروغی که به رسانه ها و افکار عمومی گفته
بود از سمتش استعفا داد و تیم ترامپ این گونه فضاسازی
کرده اند که ترامپ از جریان اطالع نداشــته اســت .ولی
مخالفان این حــرف را قبــول ندارند؛ مخالفــان معتقدند
که وی در جریــان این دیدار بوده اســت .حتــی برخی از
جمهوریخواهان هم همین عقیده را دارند و به دنبال تشکیل
کمیته ای هســتند تا مشــخص شــود که ای ا ترامپ از این
بین الملل
59
بحران در شهر
پرونده ویژه
ت
یتر
ا
و
ل
#خوزستان _تنهاست
اقتصاد
60
مثلث | شماره 348
انتقادهاازعملکرددولت دربحرانریزگردهاادامهدارد
شنبه 9بهمن 95یک روز بحرانی در اهواز رقم خورد .قطع برق در بامداد
و متعاقب ان از مدار خارج شدن تصفیه خانه های اب و خشکسالی در لوله ها
و چند ســاعت بعد راه های ارتباطی نیز مختل شد و گوشی های تلفن همراه
و برخی خطوط تلفن ثابت و اینترنت نیز قطع شــد تا مــردم در یک موقعیت
گیج کننده و رنج اور بمانند.
بی توجهی طوالنی مدت
مردم در خوزستان اسیب
فراوان دیده اند
1
بحران در جنــوب کشــور؛ مــدارس و ادارات برای
روز های متمادی تعطیل شده اند و قطع برق خسارات زیادی
برجای گذشته اســت .دلیل این بحران هم اتفاق تازه ای
نیست؛ همان مشکل قدیمی است؛ ریزگرد ها .چالشی که
هیچ درمانی برای ان اندیشیده نشــده و دولت ها هر کدام
دیگری را مسئول ان می دانند .این بحران البته با موضوع
مهم دیگــری هم همراه شــد؛ عدم توجه کافــی دولتی ها
به بحرانی که مردم را گرفتار کرده بــود .تالش برای اداره
بحران از تهران ،شانه خالی کردن از برخی مسئولیت ها در
این مدت و مقصر دانستن دولت های قبل همگی موجب
شد مردم بحران زده از شرایط موجود نگران و دلگیر باشند.
هشدار به مسئوالن
شــنبه 9بهمــن 95یــک روز بحرانی در اهــواز رقم
خورد .قطع برق در بامداد و متعاقب ان از مدار خارج شدن
تصفیه خانه های اب و خشکسالی در لوله ها و چند ساعت
بعد راه های ارتباطی نیز مختل شد و گوشی های تلفن همراه
اوضاع بدتر می شود
یک هفته بعد اوضاع بحرانی تر شــد و ناگهان یازده
شهر استان در خاموشــی فرو رفت! با اینکه مردم صبوری
کرده بودند و به رغم همه مشکالت ،در راهپیمایی 22بهمن
حضور انقالبی داشتند ،اما اقدام عاجلی نشد و قطع مجدد
برق ان هم در شرایطی که تجربه هفته قبل در پیش چشم
بود ،مردم را حســابی کالفه کرد! قطع برق مثل دفعه قبل
به قطع اب ،مخابرات ،شــبکه موبایل و اینترنت ،تعطیلی
پمپ بنزین ها ،از کار افتادن عابر بانک ها و د ه ها مشکل و
معضل جدی دیگر منجر شد و زندگی را در خوزستان برای
مردم همیشه قهرمانش سخت تر کرد.
وزیر وارد می شود
اندکی بعد حمید چیت چیان ،وزیر نیرو برای مدیریت
بحران قطع برق و اب خوزستان راهی اهواز شد .با حضور
وزیر تالش مضاعفی برای رفع مشکالت شکل گرفت و طی
شش ساعت مجاهده و همت واال ،مهم ترین بخش های
استان بار دیگر برق دار شده و اوضاع کمی بهتر شد.
همان روز وزیر نیرو از راه اندازی تصفیه خانه های اب
اهواز خبر داد و گفت« :در حال حاضر تصفیه خانه شماره
یک و شــماره 2اهواز راه انــدازی شــده ،اب 90درصد از
مشترکین خوزستانی وصل شده و مشکالت شبکه سراسری
حل شده است».
چیت چیان علت ماجرا را این گونه شرح داد« :شرایط
خاص محیطی حاکم بر استان خوزستان سبب شد تا گرد
و غبار همراه بــا رطوبت باعث خروج 5نیروگاه این اســتان
از مدار سراســری و قطع برق در مناطق وســیعی از استان
شد ».و بعد هم اضافه کرد« :از صبح زود عملیات اجرایی
برای بازگرداندن این نیروگاه ها از استان اغاز شد و تاکنون
چهار نیروگاه وارد مدار شــده و تالش برای وارد مدار شدن
نیروگاه پنجم ادامه دارد که این نیروگاه نیــز به زودی وارد
مدار خواهد شد».
وزیر میدانــی دولت از راه انــدازی تصفیه خانه های
اب اهواز هم خبر داد و گفت« :در حال حاضر تصفیه خانه
شماره یک و شماره 2اهواز راه اندازی شده ،اب 90درصد از
مشترکین خوزستانی وصل شده و مشکالت شبکه سراسری
حل شده است».
با مدیریت کارتابلی حجم عظیم مشکالت حل
نمی شود!
یکی از نکاتی که در مورد بحــران جنوب قابل توجه
بود عدم حضور برخی مســئوالن در منطقه بوده است .انها
در تهران و در جلساتی که برگزار می کردند تالش داشتند تا
زوایای ماجرا را بررسی کرده و در این مورد دستوراتی صادر
کنند.این مســاله انتقادات زیادی را در بر داشــت .سایت
مثلث | شماره 348
روایت یک بحران
و برخی خطوط تلفن ثابت و اینترنت نیز قطع شــد تا مردم
در یک موقعیت گیج کننده و رنج اور بمانند .روزی که ابتدا
تعطیل نبود و فردای روزی بود که خاک شــدیدی بر شهر
باریده بود و تمام مدارس و مراکز و ادارات با الیه ای از خاک
سرخ پوشانده شده بودند .پس دانش اموزان به مدرسه رفتند
البته تعدادی با تدبیر خانواده بر امورات زندگی ترجیحا در
خانه ماندن و عقب ماندن از درس را به بیماری های عجیب
و غریبی که ارمغان خاک اســت ترجیح دادند .تا در نهایت
تمام این شرایط غیرطبیعی دست به دست هم بدهد و ستاد
بحران در اوج بحران و وقتی که تقریبا شــهر مشوش شد
اعالم تعطیلی کرد.
ستاد مدیریت بحران اســتان خوزستان یک روز بعد
از بحرانی که ریزگردها برای اهواز به وجود اوردند با حضور
استاندار که همان روز از سفر لهستان برگشته بود تشکیل
جلسه داد.
وی در مورد مشکالت شبکه برق اظهار کرد« :وقتی
ایستگاه فوق توزیع دچار مشکل می شــود موضوع بسیار
جدی است زیرا بخش قابل توجهی از شهر تحت تاثیر قرار
می گیرد .ایا این مشــکل که با نشستن خاک روی مقره ها
مشکل قطع برق به وجود خواهد امد قابل پیش بینی نبود؟»
استاندار خطاب به مدیران برق اســتان تاکید کرد:
«اگر به دلیل خاک و بارندگی توامان روز جمعه این مشکل
به وجود امد ،پس چرا قطع برق صبح روز شنبه اتفاق افتاد؟
چرا از 4بعدازظهر روز جمعه که گرد و غبار مرتفع شــد تا 5
صبح مشکل برق نداشــتیم و همه چیز عادی شد اما صبح
روز شنبه یک باره 35پســت توزیع از مدار خارج می شود؟
چرا شست وشــوی شــبکه تجهیزات در این فاصله انجام
نشد؟ چرا اینکه 9ایستگاه فوق توزیع مشکل پیدا کرد و از
مدار خارج شد به مدیریت بحران استان اعالم نشد تا تمام
امکانات استان بسیج شود؟»
وی با بیــان اینکه قطعا کم کاری هایــی در این زمینه
صورت گرفته ،گفت« :هر چند بعــد از ان زحمات زیادی
کشیده شده ولی چه فایده ،زحمت وقتی جای تشکر دارد
که در وقتش صورت بگیرد نه بعد از اینکه تمام رنج و اسیب
را مردم دیدند».
قنواتی ،معاون بهره برداری برق منطقه ای خوزستان
نیز گفت« :ما برنامه ساالنه شست وشوی خود را در تابستان
داریم ولی خاک روز جمعه که شدت باالیی داشت به دلیل
اینکه با نم نم باران همراه شد به حالت گل روی شبکه های
برق نشست و عملکرد شــبکه را با مشــکل مواجه کرد».
امــا رئیس ســتاد مدیریت بحــران پدافنــد غیرعامل برق
ن اتش نشانی مطابق
منطقه ای گفت« :شست وشو با ماشی
با اســتانداردها نیســت زیرا نازل شست وشوی شبکه های
برق متمرکز اســت در حالی که نازل اتش نشــانی با قطر 5
سانتی متر اب را پخش می کند».
وی تاکید کرد« :در بازرسی های پدافند غیرعامل یک
سری نیازها براورد شــد و مکاتبات مختلف با توانیر منطقه
ازاد ،استانداری و ...اعالم کرده ایم که 9دستگاه ماشین
مقره شور به صورت اضطراری نیاز داریم زیرا ظرف 5سال
گذشته تعداد پست های برق ما 5برابر شده و به 213پست
رسیده است».
براتی گفت« :تصفیه خانه شماره ،2اب مورد نیاز 60
درصد اهواز را تامین می کند بنابراین بروز هرگونه مشــکل
برای ایــن تصفیه خانه به تنهایــی موجب ایجــاد بحران
می شود».
قطعی عمده خطوط ارتباطی در ســطح شــهر اهواز
مربوط به تعدادی از بی تی اس هــای موبایل بود که طبق
استانداردهای جهانی 4ساعت بیشتر جواب نمی دهند به
خاطر اینکه ژنراتور برای تامین برق ندارد و به صورت شارژی
با باتری 420امپر کار می کنند».
چون قطع برق از بامداد روز شــنبه شــروع شــده بود
باطری ها تا ساعت شــش صبح خالی شــده بودند و مردم
هنگامی کــه از خواب برخاســتند متوجــه عدم انتن دهی
موبایل های خود شدند!
اقتصاد
«ایــن حــوادث حقیقتــا دل انســان را می خراشــد
و مســئوالن موظفند که با فکــر و کار و تــاش و همدلی
با مــردم ،بــه ایــن مشــکالت رســیدگی و بــرای عالج
قطعــی انهــا چاره اندیشــی و اقــدام کنند ».فرمایشــات
مهم رهبرمعظم انقــاب دربــاره بحران ریزگرد و ســیل در
جنوب کشور در شرایطی که برخی کم کاری های مسئوالن
ناراحتی مردم را سبب شده بود موجب شد تا تحرک بیشتری
در مسئوالن برای مواجهه با این چالش صورت گیرد .ایشان
در ابتدای جلســه درس خارج فقه با اشــاره به مشکالت و
خسارت های شدید پدید امده در اثر ســیل و گرد و غبار در
مناطق جنوب کشــور ،تاکید کردند« :این حوادث حقیقتا
دل انسان را می خراشــد و مســئوالن موظفند که با فکر و
کار و تالش و همدلی با مردم ،به این مشــکالت رسیدگی
و برای عالج قطعــی انها چاره اندیشــی و اقــدام کنند».
حضرت ایت الله خامنه ای با اشــاره به مشــاهدات گذشته
خود از مشــکالت پدید امده برای مردم در جریان دو سیل
مهیب افزودند« :ســیل افت بزرگی اســت و خسارت های
زیادی برای مــردم و خانواده هــا ایجاد می کنــد و کمک
به مردم ســیل زده در مناطق جنوب ،وظیفــه و کاری الزم
است ».ایشان مســائل این روزهای خوزستان و قطع اب
و برق و وسایل ارتباطی در هوای ســرد را نمونه دیگری از
مشکالت دلخراش و بسیار سخت مردم برشمردند و گفتند:
«مسئوالن وظیفه دارند که به این مشکالت رسیدگی کنند
و اگر کسی به فکر مردم باشد ،نمی تواند در مقابل مسائل
دشوار خوزســتان راحت بماند و این وظیفه قطعی ،فوری
و همیشــگی حکومت هاســت که به فکر مردم باشــند».
حضــرت ایت الله خامنه ای بــا انتقاد از برخــی که به جای
حل مســاله ریزگردها ،مســئولیت ان را متوجه گذشتگان
می کنند ،خاطرنشان کردند« :درست است که برخی مسائل
به چاره اندیشــی های بلندمدت احتیاج دارد اما این حرف
که وضعیت فعلی نتیجه به فکر نبودن گذشــتگان است،
کافی نیست و مشکلی را حل نمی کند و چند صباح دیگر نیز
دیگران همین قضاوت را درباره ما خواهند کرد که چرا برای
عالج مشــکل مردم کاری انجام نشــد ».ایشان افزودند:
«باید این ســختی ها را در زندگی مردم لمس و برای عالج
انها فکر ،کار ،تالش ،همدردی و همدلی کرد».
سوء مدیریت دولت ها
ی دالیل بروز
بررسی علم
پدیده ریزگردها
چالش گردوخاک
مشکل ریزگردها چگونه
حل خواهد شد؟
61
پرونده ویژه
اقتصاد
62
مثلث | شماره 348
جهان در گزارشی در این مورد نوشت« :خبر برگزاری جلسه
ستاد مدیریت بحران استان خوزستان در تهران یکی دیگر
از سلسله شاهکارهای دولت تدبیر و امید بود .شاید حضور
یک مدیر یا تشکیل یک جلســه درد خاصی را دوا نکند اما
برای افراد تحت فشــار مشــکالت این همدردی به نوعی
تسلی خاطر است.
گرچــه مــردم در ایــن چندســال بــا نــوع برخــورد
رئیس جمهور یازدهم و اعضای دولت با مشــکالت اشــنا
شدند و در حقیقت گله مندی خود را از ناکارامدی و کم کاری
مســئوالن تحمل می کنند اما این جنس برخوردهای زننده
و ناامید کننــده روان جامعــه را ازار می دهد .نــوع برخورد
مسئوالن و واکنش های انان در مسائلی همچون ریزگردها،
رکود ،بیکاری ،برجام ،حادثه قطــار ،فرودگاه ،قراردادها،
حقوق نجومی ،اختالس و فساد اطرافیان ،ویژه خواری ها
و ...بیشــتر به عمق بخشــی زخم کمک می کند .در ابتدا
باید بدین نکته اشــاره کرد که شــاخصه های مدیریت در
جمهوری اسالمی را شاید نتوان با مدیریت در سایر کشورها
تطبیق داد .برای مثال مواردی به نــام مدیریت جهادی،
ساده زیستی ،پرهیز از اشرافی گری و ...در قاموس مدیران
جمهوری اسالمی یک حسن محسوب شده و هر وقت این
روحیه بر مدیران کشور حاکم شده است ،جامعه از ثمرات
این نوع مدیریت بهره مند شــده تا جایی که افراد جامعه از
هر قشر به نوعی خواهان مدیریت این افراد در حوزه های
گوناگون و حضور ایــن جنس مســئوالن در صندلی های
مدیریتی کشور هســتند .در نقطه مقابل هر وقت مدیرانی
از جنس مدیران یک جانشــین یا به اصطالح «کارتابلی»
مسئولیت کشور را در دست می گیرند نه تنها دردی از کشور
دوا نمی کنند که خود به باری برای کشور تبدیل می شوند.
مدیرانی که عادت به پایتخت نشینی دارند ،عادت به
دفترهای پرتجمل خود دارند و میلیون ها تومان در ابتدای
مسئولیت خود از بیت المال خرج تزئین دفاتر خود می کنند،
مدیرانی که درس خوانده محافل غربی بوده و هستند ،ترس
از دشمن در وجودشان رخنه کرده است ،مدیرانی که برای
زحمت های کشیده و نکشیده توقع حقوق نجومی دارند و از
قبل ترها ثروت های نجومی اندوخته اند ،مدیرانی که عادت
دارند وقایع کشور را از دریچه گزارش های صبح در کارتابل
خود جویا شوند ،به جرات می توان گفت این جنس مدیران
و این جنس اداره کشــور نه به درد کشور خورده و نه خواهد
خورد .مدیرانی از این دســت که متاســفانه این روزها زیاد
دیده می شوند در هرکجا و در هر حوزه ای مستقر شوند قطعا
برای کشور هزینه زا هستند چرا که این روحیه هیچ نسبتی
با تالش ،کوشــش ،کارافرینی ،حرکت جهادی ،اقتصاد
مقاومتی ،مقاومت در برابر استکبار و ...و در یک کالم حل
مشکل مردم و پیشرفت کشور ندارند.حال این مسئول چه
بعد از دو سال رئیس سازمان محیط زیست
یک گام فراتر گذاشته و می گوید چون
دوهفته قبل به استان خوزستان سفر
کرده حضور در این استان در زمانی که
بحران ریزگردها زندگی مردم خوزستان را
فلج کرده ،محلی از اعراب ندارد.
رئیس جمهور باشد یا وزیر خارجه یا وزیر نفت یا وزیر راه (که
بی کفایتی را از حد گذرانده اما به لطف نمایندگان ادامه راه
می دهد) یا اســتاندار و ....در هرکجا که باشد برای کشور
هزینه زا و متاسفانه مایه پســرفت ،هدررفت سرمایه و عمر
کشور اســت .بی شــک در هر دوره ای که نگاه جهادی و
روحیه مسئولیت پذیری در کشور و در هر سمت و مسئولیتی
حاکم شد برکات ان به طور ملموس به سطح جامعه رسیده
است که شاید بتوان گفت حتی نیازی به گزارش دادن هم
نباشد .قطعا از این دســت مدیران انتظار فعالیت در جهت
مقاومت در برابر دشــمن کــه یکــی از ابزارهایش تالش
طاقت فرسا برای اقتصاد مقاومتی است انتظار بیهوده ای
اســت چرا که در عمل نه اعتقادی به این موضوع داشته و
فی الواقع اراده و توانی هم برای این کار ندارند».
مدیری متفاوت به نام ابتکار
معصومه ابتــکار که همــواره نحوه عملکــردش در
ســازمان مهم و حیاتی محیط زیســت انتقادات بسیاری را
به دنبال داشته است ،این بار نیز در برخورد با بحران استان
خوزستان به شیوه خاصی عمل کرده که می توان ان را به
نوعی «مدیریت غیابی بحران» نامید.در ماجرای بحران
ریزگردها در سال 93بی اعتنایی ابتکار به خوزستان صدای
همه را دراورد تا جایی که وی پس از اینکه وارد خوزســتان
شــد و در نشســت خبری بحران ریزگردها در این اســتان
شــرکت کرد با انتقاد نمادین خبرنگارانی مواجه شــد که با
ماسک در این نشست حضور پیدا کرده بودند .نمایندگان
اســتان خوزســتان نیز با ماســک در صحن علنی مجلس
شورای اسالمی حاضر شــدند تا اعتراض خود را نسبت به
وضعیت الودگی هوا در این استان نشــان دهند .اما حاال
بعد از دو سال رئیس ســازمان محیط زیست یک گام فراتر
گذاشــته و می گوید چون دوهفته قبل به استان خوزستان
سفر کرده حضور در این استان در زمانی که بحران ریزگردها
زندگی مردم خوزستان را فلج کرده ،محلی از اعراب ندارد.
معاون روحانی ،در پاسخ به این سوال که نمایندگان استان
خوزستان پیشــنهاد داده اند که هیات دولت در خوزستان
جلســه فوق العاده تشــکیل دهد ،گفت« :اعضای دولت
به تناوب و مکرر در استان خوزســتان حضور دارند .اقای
جهانگیری هفته پیش خورســتان بودند؛ هفته قبلش هم
من خوزستان بودم ».رئیس سازمان محیط زیست همچنین
در پاسخ به این سوال که چگونه مســائل خوزستان انجام
می شود با بیان اینکه حجتی ،وزیر کشاورزی به خوزستان
رفته ،رفع این بحران را به وی واگذار کرد.وی در حالی که
دولت در ماه های پایانی خود به ســر می برد بــا بیان اینکه
اکنون شناســایی کانون های گــرد و غبار در همه اســتان
تکمیل شــده ،گفت« :وزیــر جهاد کشــاورزی طرحی در
دست اجرا دارد تا کانون های ریزگردها را تثبیت کند .وزیر
کشــاورزی در منطقه در حال پیگیری برای حل مشکالت
مردم این استان اســت ».همچنین در شرایطی که مردم
خوزستان با گرد و خاک دســت و پنجه نرم می کنند ،ابتکار
در تهران در تالش اســت که اولین جلسه جهانی سازمان
ملل در خصوص مقابله با ریزگردها به زودی در کشورمان
برگزار شــود .وی پس از جلسه ســتاد بحران دولت که در
تهران برگزار شد ،درباره خوزستان اظهار کرد« :برای حل
مشــکل ریزگردها همکاری های منطقــه ای و بین المللی
بسیار اهمیت دارد و ما دنبال تصویب قطعنامه های جهانی
در خصوص مقابله با ریزگردها در مجمع عمومی ســازمان
ملل هستیم».
واکنش ها به تعلل دولت
اما نــوع مواجهه دولت با این بحران موجب شــد که
واکنش های گسترده ای از سوی شخصیت های مختلف
صورت گیرد.
محســن رضایی ،دبیر مجمع تشــخیص مصلحت
نظام طی یادداشتی در صفحه شخصی خود در اینستاگرام
نوشت :خوزســتان هشت ســال تمام زیر بمباران و هجوم
تانک های ارتش عراق قرار داشــت .از طــرف دیگر مرکز
نفت ،گاز و برق کل کشور است.
چند ســالی اســت که غبار و الودگــی رودخانه های
کارون ،نمک شــدن دریاچه ســد گتوند و خشــک شدن
نخیالت جنوب و اخیرا قطع اب و برق موجب ناراحتی های
شدید و مهاجرت مردم از این استان شده است.
خوزســتان نباید این همه مورد بی توجهی مسئوالن
کشور باشــد .از اقای رئیس جمهور و مجلس می خواهیم
که با برنامه ای ضربتی وارد شوند و مشکل را حل کنند».
ســعید جلیلی هــم در اظهارنظری دربــاره وضعیت
خوزستان گفت« :ایران ،همه ایران است و نباید منحصر
به چند شهر یا نقطه خاص باشد .حل مسائل نقاط مختلف
کشــور نیازمند توجــه جدی اســت .اینکه در سیســتان و
بلوچستان هم قحطی اب باشــد و هم سیل ،یعنی فقدان
«مدیریت» اب ».جلیلی افزود« :در خوزستان بخشی از
مشکل ناشی از عوامل طبیعی داخل و خارج از کشور است
اما بدین معنا نیست که راه حلی برای بهبود وضعیت مردم
خوزســتان وجود ندارد ».نماینده مقام معظــم رهبری در
شورای عالی امنیت ملی ادامه داد« :اخیرا وزیر کشاورزی
اعالم کرد ،با درختــکاری می توان ظرف مــدت یک ماه
مشکل فعلی مردم خوزســتان را کمتر کرد اما این کار باید
زودتر انجام می شــد تا وضعیت برای مردم ان منطقه مثل
امروز نشود ».وی تاکید کرد« :در مدیریت بحران ،اصل
اساسی پیشــی گرفتن از چیزی اســت که قرار است پیش
بیاید».
مهــرداد بذرپــاش هم در پاســخ بــه ســوالی درباره
بی تدبیری های اخیر دولت در مدیریــت بحران ها گفت:
«ســیل بی تدبیری کشــور را بحران زده کرده و کسانی که
نمی توانند ســاده ترین امور مــردم را اداره و مدیریت کنند
باید بروند چرا که مــردم از انها گالیه دارنــد و انها را حذف
خواهند کرد».
بذرپاش با بیان اینکه مردم از مدیریت کشور گالیه مند
هستند و سیل ناکارامدی و بی تدبیری کشور را گرفته است،
تاکید کــرد« :این افتضــاح که در مدیریت کشــور بوجود
امده در هر کجای دنیا بود زمینه اســتعفای دولت را فراهم
می کرد ،اما امروز اقایانی که در راس هستند نه تنها بحران
را نمی تواننــد مدیریت کنند بلکــه نزوالت اســمانی را نیز
نمی توانند مدیریت کنند».
وی با بیان اینکه انقدر سرگرم مسائل سیاسی هستند
که بر مدیریت نزوالت اســمانی عاجزند ،گفت« :امروز با
هیچ عینکی خوزســتان دیده نمی شــود و بخش ناچیزی
از درامد نفتی خوزســتان برای حل این مشکالت از جمله
گردوخاک ان کافی است».
عضو ســابق هیات رئیســه مجلــس با بیــان اینکه
بی تدبیری در مدیریت کشــور ناشــی از تحریم ها نیست،
خاطر نشــان کــرد « :بی تدبیری هــای مدیریــت حاصل
خود محــوری و خــود مچکری اقایــان اســت؛ گردوغبار
در خوزســتان ،ســیل در فارس و بوشــهر دامان مدیریت
منفعت گرا و خسته را خواهد گرفت».
در تحولــی دیگــر ،نماینده مــردم تهــران و رئیس
فراکســیون امید مجلس شــورای اســامی طی نامه ای
از هیات وزیران به ویــژه رئیس جمهور خواســتار اصالح
و بهبــود وضــع خوزســتان باتوجــه بــه ریزگردهــا و گرد
و غبار شد.
فراکســیون امید مجلس شــورای اســامی هم در
اطالعیــه ای ضمــن تاکید بر لــزوم اقدام عاجــل در حل
مشــکالت فعلی و همکاری همه نهادها و دستگاه ها برای
کمک به مردم خوزستان در وضعیت پیش امده ،خواستار
پرونده ویژه
ارسال هرچه سریعتر الیحه دولت برای حل اساسی مشکل
ریزگردها به مجلس شد.
الریجانی :پیگیر هستیم
اما در حالی که انتقادها از عملکرد مسئوالن مربوطه
ادامــه دارد علی الریجانــی در اظهارنظری گفته اســت:
«در روزهــای اخیر هــم به دلیل نزوالت اســمانی بســیار
که باید شــاکر خداونــد باشــیم؛ در مناطقی از کشــور به
ویژه مناطق شمالی کشــور شــرایط خاصی برای مردم به
وجود امده اســت و هم توفان ها و ریزگردها در سیســتان
و بلوچســتان و خوزســتان مــردم را دچــار مشــکالتی
کرده است».
وی با بیــان اینکه بــا معــاون اول رئیس جمهور در
خصوص حل مشــکالت مردم این منطقــه بحث مفصلی
شد که قرار شد جلسه ای داشته باشند و طرف های مختلف
را از بخش هــای مختلف دعوت کنند و یــک اهتمام ملی
در کشــور برای حــل این مســائل در کوتاه مــدت و میان
مدت انجام شــود که دیروز نیز این جلســه برگزار شــد و با
رئیس جمهور نیز در این زمینه صحبت شــد که اقدامات و
پشتیبانی جدی از این موضوع صورت بگیرد و سازوکارهایی
را فراهــم کنند کــه از این مســائل جلوگیری کنــد و همه
بخش ها نیز در این زمینــه در حال حاضر درگیر هســتند.
الریجانــی تصریح کــرد« :بنده هم از تالش هــای انجام
شــده تشــکر می کنم و هم از نمایندگان اســتان هایی که
دچار برف ســنگین شــده اند و هم نمایندگان سیســتان و
بلوچســتان و خوزســتان که با جدیت موضــوع را پیگیری
می کنند،این مســاله همچنان مســاله مهم کشور است و
پیگیر هستیم که ان شــاء الله نگرانی ها در این چند استان
مرتفع شود».
در عین حال حســن روحانی نیز در سفری دیر هنگام
روز پنج شنبه عازم اهواز شد.
دستورات حسن روحانی برای ریزگردها
بی توجهیطوالنی مدت
مردم در خوزستان اسیب فراوان دیده اند
هدایت اهلل خادمی
نماینده مردم ایذه
2
مثلث | شماره 348
واقعیت این است که مردم استان خوزستان به شدت
درحال اســیب دیدن هســتند؛ مردم در خوزســتان جلوی
بیمارستان ها صف کشیده اند.
درباره مشــکالت حاد مردم خوزســتان در پی گرد و
غبار غلیظ هــوا و قطعی های پیاپی اب و برق اســتان باید
ی وزارتخانه های درگیر موضوع
تاکید کنم که عملکرد تمام
خوزستان یعنی وزارت نیرو ،جهاد کشاورزی و نفت ضعیف
بوده و این وزارتخانه ها بیشترین نقش را در به وجود امدن
این مشکالت داشته است .ما به این نتیجه رسیده ایم که از
سازمان حفاظت از محیط زیست انتظاری نداشته باشیم.
این سازمان به دلیل اینکه زیرمجموعه دولت است ،هیچ
حرفی برای گفتن ندارد و حتی اگر دولت خواســتار اجرای
طرح ضدمحیط زیســتی شــود ،این ســازمان نمی تواند
کاری کند.
درباره قطعی برقی اســتان خوزســتان هــم ذکر این
نکته ضروری اســت که بعد از اینکه برق استان قطع شد،
مسئوالن امدند و با پمپ اب ،مقره ها را تمیز کردند در حالی
که اگر قرار است این مقره شوری انجام شود باید هر شش
ماه یک بار صورت گیرد که این کار انجام نشده است .درباره
استفاده از مقره های نانویی برای جلوگیری از قطعی برق در
شرایط حاد گرد و غبار هم باید بگویم که مقره هایی با پوشش
وجود دارد که با فناوری نانو تولید می شــود و باید در استان
خوزستان از این نوع مقره ها استفاده شود .به جای هزینه
100میلیارد تومانی برای شست وشوی مقره ها ،با استفاده
از کار اصولی چنین بحرانی به وجود نمی امد.
ایــن مســاله را بایــد تاکیــد کنــم کــه بی توجهــی
طوالنی مدت بــه خوزســتان باعث بــه وجود امــدن این
مشــکالت شــده اســت .وقتی این بی توجهی ها انباشته
شد ،مشــکالت و قطعی اب ،برق ،تلفن و ...این استان
را دربر گرفت.
در شــرایط حاضــر مــردم در خوزســتان جلــوی
بیمارستان ها صف کشــیده اند .مردم استان در یک مرگ
خاموش در حال از بین رفتن هســتند و باتوجه به اینکه در
حادثه پالســکو هموطنانمان شــهید شــدند اما در حادثه
خوزستان ،مردم 10برابر هموطنانمان ،اسیب دیدند.
اقتصاد
اما حســن روحانــی در اظهارنظری در مــورد بحران
خوزستان گفت« :پدیده ریزگردها اگرچه اقدامات گسترده
فراسرزمینی می طلبد و برای مقابله با ان باید از سال ها پیش
برنامه ریزی و اقدام می شــد ،لیکن نباید بــا از کار افتادن
شــبکه توزیع برق ،موجب قطــع مکرر و طوالنــی برق در
اهواز و به دنبال ان ،اختالل در ابرســانی و دسترسی های
ارتباطاتی مردم شد».
وی به برگــزاری جلســه فوق العاده برای رســیدگی
به مشــکالت اســتان خوزســتان به ریاســت معاون اول
رئیس جمهور اشــاره کرد و گفــت« :به محض بــروز این
نارســایی ها ،دولت بــا اعزام وزرای مســئول به اســتان و
بســیج همه امکانات موجود تــاش کرد همــه اقدامات
ممکن را بــرای کاهش صدمات و مدیریــت بحران انجام
دهــد و از معــاون اول نیز خواســته شــد کــه هماهنگی
همــه دســتگاه ها بــرای نتیجه گیــری هرچه ســریعتر ،
ساماندهی شود».
رئیس جمهــور ضمــن ابــراز همــدردی بــا همــه
رنج دیدگان حوادث و سپاسگزاری از تحمل صبورانه مردم
در این شــرایط ناگوار افزود« :به مردم عزیز خوزســتان
اطمینان می دهم که دولت با همه امکانات خود ،در حل
ریشه ای مشکالت ،به ویژه اســیب های ریزگردها جدی
بوده و ساماندهی مسائل زیســت محیطی را جزو اولویت
برنامه ها قرار داده است؛ همچنین اقدامات فوری دولت
در جبران خسارات ،تامین امکانات الزم و مراقبت مستمر
خطــوط و تجهیزات تــا حصول نتیجــه اطمینان بخش،
ادامه خواهــد یافــت ».روحانــی در پایان این جلســه
دستورات ویژه ای را برای رسیدگی انی به مشکالت مردم
خوزستان صادر کرد.
63
64
اقتصاد
مثلث | شماره 348
تصویرنگاری
مثلث | شماره 348
اقتصاد
65
پرونده ویژه
سوء مدیریت دولت ها
طیبه موسوی
کارشناس ارشد مدیریت محیط زیست
اقتصاد
66
مثلث | شماره 348
2
از ســال 1380مردم خوزســتان با مشــکل تازه ای
روبه رو شدند .پیش از این توفان های گرد و خاک به ندرت
روال عادی زندگی مردم را مختل می کرد اما از سال 1380
تا امروز ریزگردها همچون پدیده شوری اب ،زندگی مردم
خوزســتان را مورد تهدید جدی قرار داده اســت .افزایش
مراجعین بیماران قلبی و ریوی به اورژانس ها در اثر اســم
و الرژی که در موارد حاد به فوت افراد انجامیده ،خسارات
شــدید اقتصادی بر مزارع کشــاورزی و صنایع وابسته به
ان و افزایش مهاجرت از استان ،از پیامدهای این پدیده
است .به تدریج ریزگرد از شهرهای مرزی استان خوزستان
فراتر رفت و به استان های دیگر نیز سرایت کرد .متاسفانه
با گذشــت زمان بر غلظت و پایداری ان نیز افزوده شــد،
به طوری که در ســال 1389بیش از 17اســتان کشــور با
جمعیتی افزون بر 52میلیون نفر و گستره ای به مساحت
بیش از یک میلیون کیلومترمربع از کشــور تحت تاثیر ان
قرار گرفته است .باوجود خســارات فراوانی که ریزگرد بر
سالمت و معیشــت مردم ایران و کشــورهای منطقه وارد
کرده اســت متاســفانه دولت های ایران ،عــراق ،ترکیه،
سوریه و عربستان که می توانند در کنترل این پدیده نقش
ایفا کنند ،پس از نشســت های فراوان هنوز راه حلی برای
رفع این معضل نیافته اند .در این مقاله ســعی شده پس از
نگاهی به پدیده ریزگرد و خسارات زیستی و اقتصادی ان
به گسترش این پدیده در ایران و به ویژه استان خوزستان
ی دالیل بروز پدیده ریزگردها
بررسی علم
پرداخته و در اخر نیز دربــاره علل مختلف وقوع این پدیده
بحث می شــود .تفاوت در علت یابی به ارائه راه حل های
متفاوتی از ســوی مســئوالن و کارشناســان انجامیده اما
هنوز راهکار اجرایی برای رفع این فاجعه زیســت محیطی
ارائه نشده است.
ریزگردها و پیامدهای زیستی ان
نباید ریزگردها را با توفان های شــن که در بســیاری
از مناطق صحرایی و بیابانی وجود دارد یکســان گرفت.
ریزگرد عمدتا پدیده ای مخلوق دخل و تصرف انســان در
طبیعت اســت ،درحالی که توفان شــن پدیده ای طبیعی
اســت .توفان هــای ریزگــرد Dust stormو توفان های
شــن Sand stormاز نظــر هواشناســی پدید ه هــای
متفاوتی هستند .مهمترین تفاوت این دو در اندازه ذرات
تشــکیل دهنده انهاست .ذرات ریزگرد بســیار کوچکتر از
ذرات تشــکیل دهنده شن اســت .ذرات شــن 2تا 7برابر
درشــت تر از ذرات ریزگرد اســت ،همین تفــاوت در ابعاد
موجــب تاثیرات بســیار مهمــی می شــود .ذرات ریزگرد
به دلیل کوچکی (کمتر از 10میکرون یا یکصدم میلیمتر)
می توانند اســیب شــدیدی بر فعالیت حیاتــی گیاهان و
جانوران وارد کنند .از سوی دیگر این ذرات به دلیل حجم و
وزن بسیار اندک شعاع بسیار بزرگتری را تحت پوشش قرار
می دهند و در ارتفاع بســیار باالتری از سطح زمین حرکت
کرده و مسافت های بسیار طوالنی را می پیمایند و می توانند
تعدادی از شهرهای یک یا چند کشــور یا حتی قاره ای را
تحت تاثیر قرار دهند ،از همیــن رو ریزگردها ناقالن انواع
ویروس ها و موجودات زنده از یک منطقه به مناطق بسیار
دوردست هستند؛ پدیده ای که به ندرت در توفان های شن
و ماسه رخ می دهد.
همان طــور که گفته شــد مهمترین تفــاوت ریزگرد
(گرد و غبار) و توفان شن و خاک در میزان قطر ذرات ان
است .توفان شــن و خاک شــامل ذرات با قطری بین15
تا 60میکرون اســت ،درحالی که ذرات ریزگــرد کمتر از
10میکرون قطر دارد .ذرات درشــت شن و خاک حداکثر
می توانند به داخل بینــی ،دهان و حلق راه پیــدا کنند اما
از انجا کــه غیرقابل تنفس هســتند ،تهدید جــدی برای
سالمت مردم ایجاد نمی کند ،زیرا سیستم تنفسی انسان
ان را دفــع می کند اما ذرات ریزگــرد می توانند به اعماق و
نواحی حساس مجرای تنفسی و ریه نفوذ کنند .افزون بر
این ریزگرد ممکن اســت با ذرات جامد و یا مایع (ائروسل
یعنی گاز و گرد) معلق در هوا همراه شده و به ناقل اجسام
و موجودات مختلف تبدیل شــوند .مثال گاز so2موجود
در هــوا می تواند ابتــدا در رطوبــت هوا حل و ســپس در
سطح ذرات ریزگرد جذب شــود ،بنابراین ذرات گرد و غبار
می توانند عاملی برای انتقال بســیاری از مواد شــیمیایی
خطرناک باشند .این مواد االینده خطرناک می تواند حامل
ســرب ،نیکل ،اهن ،مس و ســایر مواد فعال کاتالیزوری
که حاصل از سوخت های فســیلی است یا فلزات سنگین
مثل سرب ،جیوه و کروم باشد .حشره کش ها و سموم دفع
افات نباتی نیز از دیگر االینده های هــوا به صورت گرد و
غبار هستند .ذرات کوچک گرد و غبار (کمتر از ۵میکرون)
می توانند به وســیله بــاد و بعضی پدیده هــای دیگر جوی
پرونده ویژه
به فاصله چند صد مایل منتقل شــوند و تا ســال ها در هوا
معلق بمانند.
ذرات ریزگرد حمله خود را بر بدن انســان از چشم ها
و پوســت شــروع می کنند و باعث ایجاد ســوزش و الرژی
می شــوند .ذرات با قطر کمتــر از ۱۰میکــرون می توانند
از فیلترهــای طبیعــی بدن گذشــته و وارد ریه ها شــوند.
ذرات با قطر کمتر از 2/5میکــرون در بخش های عمیق
برانش های ریه (کیسه های هوایی شش) قرار گرفته و در
انجا می مانند .بعضی از موادشیمیایی مثل جیوه مستقیما
از راه پوست وارد بدن می شوند و سایر موادشیمیایی همراه
این ذرات وارد جریان خون شده و در تمام بدن انسان نفوذ
می کنند و مشــکالت قلبی ،کبدی ،کلیوی و ...به وجود
می اورند.
یافته های پژوهشــگران در ۱۰ســال اخیر نشــان
می دهــد ذرات گــرد و غبار هــوا ،بیــش از انچــه تصور
می شــد برای ســامتی عمومی خطرناک است .اخرین
پژوهش هــای دانشــگاه نیویورک نشــان می دهد تماس
طوالنی با ذرات ریز گرد و غبار عاملــی مهم در مرگ و میر
ناشــی از ســرطان ریه و بیماری های قلبی است .در این
تحقیقات که بخشی از یک طرح مطالعاتی روی سرطان
بوده و روی ۵۰۰هزار بزرگســال طی ۱۶سال بین ۱۹۸۲و
۱۹۹۸صورت گرفته ،معلوم شــده امار مــرگ و میر در اثر
ســرطان هشــت درصد برای هر ۱۰میلی گــرم ذرات ریز
(قطر ذرات کمتر از ۵/۲میکرون) موجود در هوا افزایش
می یابد .نتایج جالب توجه این اســت کــه ذرات بزرگتر و
االینده های دیگر موجــود در هوا موجبی بــرای افزایش
مرگ و میر نیســت .نتایج مســلم مطالعات علمی نشــان
می دهد بعضی از این موارد مثل فلزات سنگین چون جیوه
و ســرب (حتی به مقدار بســیار جزئی) از راه جریان خون
به سیســتم مرکزی اعصاب حمله ور می شود و اختالالت
عصبی و افســردگی مزمــن در افراد را به وجــود می اورد.
وجود ایــن االینده ها در هوای تنفســی مــا می توانند در
دورنمایی ترسناک باعث افسردگی و بیماری های عصبی
دسته جمعی شــوند .جیوه نیز از فلزاتی است که با جریان
خون وارد مغز شــده و برای همیشــه در بافت های مغزی
می ماند.
گسترش پدیده ریزگردها در ایران
با چند شــاخص می توان گســترش پدیــده ریزگرد
در ایران را توضیح داد؛ شــاخص نخســت شدت غلظت
ریزگرد است .بر اساس استانداردهای زیستی میزان مجاز
ریزگرد در هوا 1500میکروگرم در مترمکعب است و بیش
از این میزان ریزگرد برای انســان و ســایر موجودات زنده
مشکل ســاز خواهد بود .همان طورکه می بینیم میزان ان
به 5برابر در این دوره ( )1380-1389افزایش یافته است.
بر اســاس اطالعات زیر تعداد ذرات معلق در استان های
درگیر از حدود 2000بــه حــدود 7000میکروگرم در هر
مترمکعب افزایش یافته است.
یافته های پژوهشگران در ۱۰سال اخیر
نشــان می دهد ذرات گرد و غبار هــوا ،بیش
از انچه تصور می شــد برای سالمتی عمومی
خطرناک است .اخرین پژوهش های دانشگاه
نیویورک نشان می دهد تماس طوالنی با ذرات
ریز گرد و غبار عاملی مهم در مرگ و میر ناشی
از سرطان ریه و بیماری های قلبی است.
دنیا به خوبی روشن شــده و بیش از ۳۰ســال است که در
بســیاری از کشــورهای جهان نه تنها دیگر سدی ساخته
نمی شود ،بلکه برخی سدها برچیده شده اند.
در همین زمینه در ســال 2000برنامه محیط زیست
سازمان ملل ( )UNEPبا انتشــار گزارشی از وقایعی که در
سطح مجموعه تاالب های بین النهرین در حدفاصل بین
دو کشور ایران و عراق رخ داده بود ،به کشورهای منطقه
هشــدار داد که پیامد این تخریب ها در کمتر از یک دهه
اینده به یک بحران تبدیل خواهد شد .همان زمان سازمان
ملل اعالم کرد امیدوار است ،انتشار این گزارش به عنوان
یک فراخوان برای کشورهای منطقه و همسایگان دجله
و فرات جدی تلقی شــود و راه را برای برقــراری ارتباط هر
چه بیشــتر بین انها به منظور بهره برداری عادالنه از منابع
اب و برقراری صلح و امنیت هموار کند ،اما متاسفانه این
هشدارها از ســوی هیچ یک از کشــورهای منطقه جدی
تلقی نشد .در گزارش UNEPامده که سدسازی و احداث
شــبکه های زهکشــی و ابیاری 90 ،درصد از بزرگترین و
زیباترین تاالب خاورمیانه را به بیابان و نمکزار تبدیل کرده
اســت .بهشــت عدن که زمانی خاســتگاه تمدن سومر و
بابل بود با فعالیت های سدســازی بشری و پدیده افزایش
گرمایش جهانی در این قرن کامال نابود خواهد شد و هیچ
اثری از ان باقی نخواهد مانــد .رودخانه های تاالب های
بین النهرین در اثر سدهای ترکیه بر رودهای عظیم دجله و
فرات به رودخانه های کوچکی تبدیل شده اند .کشاورزان
زمین هایی را که زمانی حاصلخیز بودند و امروز به بیابانی
تبدیل شده اند ،رها کرده اند.
تاالب های بین النهریــن ،در منتهی الیــه رودخانه
کرخه و دجلــه و فرات قرار دارند .در ســال 1973پیش از
جنگ ایران و عراق هر سه تاالب بین النهرین (هورالحمر
و تاالب مرکزی و هورالهویزه) کامال ســبز و پراب بودند،
صدام برای سهولت حمل ونقل نظامی تاالب های جنوبی
را کامال خشک و به زمین ســخت تبدیل کرد .در 40سال
گذشته ترکیه و عراق بیش از 32سد بزرگ روی دو رودخانه
دجله و فرات احداث کردنــد و پروژه های بزرگ انتقال اب
مانند کانال صدام ،وســعت این مجموعــه تاالب ها را به
یک دهم مقدار طبیعی خود تقلیل داد .ایران نیز با ساخت
سدهای متعدد در حوزه ابریز کرخه ،ورودی اب هورالعظیم
را کاهش داده است ،به این ترتیب اگر چه تا سال 1977
ســدها و کانال های ابیاری متعددی در حوزه ابریز دجله و
فرات در ایران ،ترکیه ،عراق و سوریه ساخته شد اما عمده
تغییرات رخ داده در بین النهرین از ســال 1999اغاز شد.
هر چند افکارعمومی ،فاجعه نابودی بین النهرین را تنها به
حکومت صدام حسین در دهه 90میالدی نسبت می دهد
اما گزارش ســازمان ملل نشــان می دهد که دولت ترکیه
بیشترین سهم را در سدســازی و مسدودکردن جریان اب
دجله و فرات داشته اســت .طرح های مدیریت منابع اب
دجله و فرات در ترکیه در ســال 1977اغاز شــد و تا سال
1989در قالب این برنامه 22سد و 19نیروگاه ابی ساخته
شد که اب مورد نیاز 1/7میلیون هکتار از اراضی کشاورزی
را با حجم ذخیــره مخــزن 32میلیارد متر مکعــب تامین
می کرد .در قالب همین پروژه در سال 1992سد اتاتورک
با حجم مخزن 30میلیارد متر مکعب به همراه تونل انتقال
اب Sanliurfaاحداث شد .مهمترین سازه انسان ساخت
روی دجله نیز سد Ilisuدر ترکیه است .می توان گفت عمده
تغییرات تاالب های بین النهرین در فاصله سال های 90تا
95میالدی به وقوع پیوست ،به طوری که در این زمان از
3121کیلومتر مربع «هور مرکزی» تنها 98کیلومتر مربع
باقی ماند که نشــان می دهد حدود 97درصد ان در مدت
پنج سال از بین رفته است.
ســال 2003پــس از برکنــاری صــدام ،ســاکنین
مدن (شــهر اطراف تاالب) کــه از ســال 1990به دلیل
خشک شدن تاالب و از ترس صدام به ایران پناهنده شده
بودند با گاومیش هایشان به تاالب بازگشتند و دولت جدید
با اجرای طرح مدیریت جامع اب ،کانال انحرافی را تخریب
و دوباره مسیر اب دو رودخانه را به تاالب ها بازگرداندند .در
اکتبر 2007حدود 68درصد از تاالب ها دوباره احیا شدند.
تاالب های بین النهرین 12هزارکیلومتر مربع از عراق
و بخشی از ایران را پوشانده بود اما اکنون فقط 15درصد
از این مســاحت تاالبی باقی مانده است .سدسازی ها اب
تاالب هــا را مکیده و اکوسیســتم تاالبی را نابــود و تعداد
علل پیدایش ریزگرد
سه علت برای وقوع و گسترش ریزگردها در جنوب و
غرب ایران و کشور عراق ذکر می شود:
1ـ سدسازی و پروژه های انتقال اب 2ـ خشکسالی 3ـ
عوامل برون مرزی
مثلث | شماره 348
اقتصاد
1ـ سدسازی و پروژه های انتقال اب
ســیالب های فصلی در طول تاریخ موجب پیدایش
تاالب های عظیــم در جنوب ایــران و عراق شــده اند .با
احداث سدهای بزرگ در ایران و ترکیه و اجرای پروژه های
انتقــال اب در عــراق ایــن تاالب ها خشــک شــده اند،
درحالی که پیامدهای سدســازی اکنون برای کشورهای
67
پرونده ویژه
زیادی از گونه های جانوری و گیاهی را از بین برده است.
اکنون تنهــا 1270کیلومترمربع از مســاحت تاالب های
بین النهرین باقی مانده است .کیفیت اب و زندگی به شدت
در این بخش باقیمانده پایین اســت .ورود فاضالب های
کشاورزی به تاالب که حاوی سموم و افات گیاهی است
موجب نابودی جمعیت ماهیان شــده و روند نابودی باقی
مانده تاالب را سرعت بخشیده است .این روندهای منفی
موجب مرگ اکوسیســتم تاالب بین النهرین خواهد شد،
مگر اینکــه اقدامات پیشــگیرانه با همکاری کشــورهای
منطقه صورت گیرد.
اقتصاد
68
مثلث | شماره 348
2ـ خشکسالی
بســیاری از کارشناســان دولتی علت وقــوع ریزگرد
را خشکســالی ،عدم بارندگی و برداشــت بی رویه اب های
زیرزمینی و بیالن منفی دشت های کشور می دانند و راه حل
ان را مهار بیابان زایی از طریق مالچ پاشی و کاشت درخت
می دانند که هر دو راه نیاز به هزینه سنگین دارد.
برخی از مســئوالن دولتی مهمترین عامل ریزگرد را
خشکســالی و قرارگرفتن کشــور در عرض جغرافیایی 24
تا 40درجه بیان کرده اند .ایــن موقعیت جغرافیایی وقوع
پدیده گردوغبار را جزو الینفک کشور کرده که در زمان بروز
خشکسالی بیشتر نمایان می شود ،بنابراین مهار بیابان را
یکی از ضرورت های اجتناب ناپذیر در جنوب ایران به ویژه
استان خوزستان ذکر می کنند.
بنابــر اظهــارات مســئوالن منابــع طبیعی اســتان
خوزستان در این استان شش کانون فرساینده بادی وجود
دارد که بحرانی ترین ان در غرب رودخانه کرخه واقع است.
این منطقه در ضلع غربی رودخانه کرخه ،حد فاصل اهواز،
دشت ازادگان و شوش به مســاحت 386هزار هکتار واقع
شده است .از انجا که میزان تبخیر ساالنه در این استان
سه برابر متوسط جهانی است و میزان بارندگی و دفعات ان
در استان بسیار اندک است ،این استان به طور متوسط هر
3تا 5سال با پدیده خشکسالی روبه رو می شود .در افزایش
شدت خشکســالی عواملی چون چرای بی رویه دام ها در
مراتع ( 5برابر بیش از حد مجاز ) و بهره برداری بیش از حد
از اب های زیر زمینی ،بیالن منفی اب دشت ها ،افت سطح
بسیاری از کارشناسان دولتی علت وقوع
ریزگرد را خشکسالی ،عدم بارندگی و برداشت
بی رویــه اب هــای زیرزمینــی و بیــان منفی
دشت های کشور می دانند و راه حل ان را مهار
بیابان زایــی از طریق مالچ پاشــی و کاشــت
درخت می دانند که هــر دو راه نیــاز به هزینه
سنگین دارد.
ســفره های زیرزمینی و شور شــدن اب های زیرزمینی نیز
موثرند .این گروه افزون بر عوامل طبیعی طرح های دولتی
را نیز از عوامل تشدیدکننده این بحران می دانند .حدود 70
درصد تخریب های منابع طبیعی اســتان ناشی از اجرای
طرح های عمرانی است ،به طوری که 140هزار هکتار از
عرصه های بیابانی در مناطق نفت خیز واقع شده است.
بنابر اظهارات مســئوالن برای مهــار کانون بحرانی
غرب کرخه طی سه سال کمتر از یک در صد از این منطقه
(3هزار هکتار از 386هزار هکتار) را با هزینه ای افزون بر
سیصدمیلیارد تومان مالچ پاشی کرده اند که این هزینه در
سال 1389باید به بیش از شش برابر افزایش یابد اما از انجا
که از اعتبارات مهار کانون های فرسایش بادی 50درصد
کاسته شده است ،دســتیابی به مالچ پاشی به میزان مورد
نیاز امکان پذیر نیست.
بنابر نظــرات فوق بــا فــرض اینکه عامــل ریزگرد
خشکسالی باشد ،اما نمی توان ان را عامل اصلی و قطعی
بروز این پدیده دانســت .طبیعت این منطقه با دوره های
خشکسالی و ترسالی طی قرن ها روبه رو بوده و تاالب ها نیز
سر جایشان بوده اند یعنی در سالیانی تاالب کم اب بوده و
سالیان بعد پر اب ،ولی این پدیده رخ نداده است ،ضمن
اینکه بیالن منفی اب زیرزمینی بخشی از همان مدیریت
غلط اب اســت که در اثر ترویج صنایع و کشــاورزی های
پراب رخ داده است .از سوی دیگر راهکارهایی که برای
برون رفــت از این معضل ارائه شــده نظیر مالچ پاشــی و
کاشــت درختان در منطقه مغایر با اصول محیط زیســت
اســت .کارشناســان غیردولتی بــا انتقاد از ایــن راهکار
معتقدند که مالچ یک ماده نفتی است و خود الودگی های
جبران ناپذیــری بر خــاک ایجــاد می کند و مالچ پاشــی
افزون بر هزینه های گزافی که دارد برای مناطقی با شرایط
حاد و در عرصه های محدود مطلوب است نه عرصه های
میلیونی .کاشــت درختان نیز در صورتــی کمک به مهار
بیابان زایی می کند که از گونه هایی اســتفاده شود که به
اب کم نیاز داشــته و بومی این مناطق باشند ،وگرنه این
هم از راهکارهای غیرمنطقی اســت .در مناطقی که خود
از بحران بی ابی رنج می برند و کشــاورزی رها شده است،
پرداختن بــه کارهای اب بر اقدامی نادرســت اســت .از
سوی دیگر دخالت در اکوسیستم تاالب بدون بهره گیری
یا الگو قراردادن گیاهان همــراه ان و واردکردن گیاهان
غیربوم
ی در ان ،اکوسیستم ان را تغییر داده و بستر تاالب
را از بین می برد.
3ـ عوامل برون مرزی
باوجود انتقادهایی که برای راهکار مالچ پاشــی ذکر
شده مسئوالن دولت ایران عالوه بر خشکسالی ،مصرانه
علت بروز ریزگــرد را عوامل برون مــرزی و عدم همکاری
کشورهای منطقه ازجمله عربستان در عملیات مالچ پاشی
می دانند و چنین بیان می کنند که در گذشــته ســه کشور
ایران ،عراق و عربســتان به صورت مشــترک هزینه های
مالچ پاشی این زمین ها را تامین می کردند و تمام زمین ها
در فصل خاصی از سال مالچ پاشی می شدند .جنگ عراق
و تغییر رویه ایــن دولت ها در دهه ۲۰۰۰میالدی ســبب
فراموشی این کار و در نتیجه افزایش ریزگرد در خوزستان،
غرب ایران و سرانجام تقریبا در سراسر ایران شد.
در این راســتا برخی از مســئوالن گرچه برای عامل
برون مرزی دلیل علمی دارند اما خشک شدن تاالب های
داخلی را نیز در ایجاد پدیده ریزگرد دخیل می دانند.
در چند ســال اخیر پدیده ریزگرد زندگی و معیشــت
ساکنین 17اســتان کشــور را مختل کرده است و هر چه
زمان می گذرد پیامدهای انسانی و اقتصادی ان جدی تر
و ناگوارتر شــده اســت .کارشناســان مســتقل و سازمان
بین المللــی برنامه محیط زیســت ســازمان ملــل علت را
سدسازی در ترکیه ،سوریه ،ایران و پروژه های انتقال اب
در عراق می دانند .این دســته از کارشناسان معتقدند تنها
راه حل پایدار احیای تاالب های جنــوب ایران و عراق از
طریق ازادسازی اب های انباشــته شده در پشت سدهای
غول پیکر کشــورهای منطقه اســت .این راهکار چندان
به مزاج دولت های ایران و به ویــژه ترکیه خوش نمی اید.
خشکسالی و قرارگرفتن در منطقه خشک و عدم مالچ پاشی
بیابان های عربســتان و کویت از عللی است که مسئوالن
دولتــی ایران بــر ان تکیه دارنــد و همــکاری دولت های
منطقه در مالچ پاشی و درختکاری را به عنوان راهکار اعالم
می کنند .همه این مناقشات نشان می دهد عصر غفلت از
مسائل زیست محیطی در ایران و کشورهای همسایه به سر
امده است .کیفیت اب و ریزگردها امروز مهمترین مشکل
مردم خوزستان است .مردمی که تجربه جنگ و اوارگی را
چشیده اند ،امروز شاهد تهدید تازه ای هستند که حیات و
معاش انها را هدف قرار داده است .جدا از علت این پدیده
که به ســرعت در حال گسترش اســت و تمام استان های
جنوبی ،غربی و حتی مرکــزی ایران را تحت تاثیر قرارداده
اســت ،باید راهکار عاجلی اندیشیده شــود .انتظار مردم
از دولتمردان این اســت که به جای ارائه نظرات کلی ،از
تیم های کارشناسی ویژه مســتقل دعوت به عمل اید که
به مطالعه علمی ایــن پدیده پرداخته و راهکار اساســی و
قابل اجرا ارائه دهند و نتایج این مطالعات در معرض عموم
گذاشــته شــود تا در نتیجه تقابل افکار صاحب نظران به
راهکارهای عملی تــر و بومی تر برای رفع یــا کاهش این
پدیده دست یابیم.
پرونده ویژه
چالش گردوخاک
دکتر حسین اخانی
گیاه شناس ،بوم شناس و کارشناس محیط زیست
3
مثلث | شماره 348
و دوم انکــه در پایین ترین مقصد خود تاالب ها را شــکل
می دادند که خود منشا برکات زیادی برای طبیعت خوزستان
و ساکنان ان می شد .حتی بخشی که به دریا می ریخت ،با
کاهش شوری اب دریا ،باعث تولید بیشتر ابزیان می شد،
چرا که معموال بسیاری از ماهی ها در محل برخورد رودخانه
با اب شــیرین تخمگــذاری می کنند .نعمت بــزرگ دیگر
سیالب ها شست وشــوی نمک در سرزمین گرم خوزستان
بود .همیشــه بعد از هر ســیالب ،در بهار دشت ها سرسبز
می شدند و جریان اب در امتداد رودخانه ها باعث پسروی
اب شور دریا ،شست وشــوی زمین و بقای نخلستان های
وسیع منطقه می شد.
متاسفانه در اثر اشــتباهاتی که در 3دهه اخیر اتفاق
افتاد ،دکترین توســعه ای کشور مســیری نادرست پیش
گرفت .این مســیر به نام مهندسی ،دخالت بسیار گسترده
و غیرمسئوالنه ای را در سرزمین ایران اغاز کرد و متاسفانه
بدون درک این واقعیت که انسان جزئی از طبیعت خدادادی
اســتِ ،
حق اب همه طبیعت را فقط برای خود به رسمیت
شــناخت و حتی این حق را از ســاکنان بومــی منطقه هم
ی گســترده و اخیرا نیز
گرفت .بــه همین دلیل با سد ســاز
انتقال اب ،چرخه طبیعــی در تمامــی حوضه های ابخیز
نابود شــد و اغلب تاالب های کشــور از شــمال تا جنوب
خشک شــد .این دخالت در خوزستان بســیار حادتر بود،
چرا که خشک شــدن دجله و فرات توســط سدسازی های
ترکیه و عراق ،خشــک کردن عمدی تــاالب هورالعظیم
برای استخراج نفت و جنگ مزید بر علت شد تا پراب ترین
و ثروتمندترین بخش ایــران که هنوز پیکرش از زخم های
دوران جنگ تحمیلــی التیام نیافته بود ،مورد هجوم گرد و
خاک قرار گیرد.
اگرچــه سال هاســت دســت اندرکاران وعــده
فروکش کردن ریزگردها را می دهند ولی اوضاع هر ســال
بد و بدتر می شــود .دلیل ان ساده اســت ؛ درمان بیماری
ریزگردها را به دســت کســانی می دهند که خود عامل این
فاجعه انــد .متاســفانه وزارت نیــرو ثابت کرده اســت که
نمی تواند و نمی خواهد از نگاه مهندسی و سازه ای به منابع
ابی دست بردارد .حل مشــکل ریزگردها در گرو تغییر نگاه
کالن به توسعه و به خصوص اب است .دولت به جای انکه
از مهندسان این وزارتخانه راه حل مشکل را جست وجو کند،
باید دســت انان را از دخالت بیشــتر کوتاه کرده و در اقدام
جدی و ضربتی انها را مجبور به اصالح اشــتباهات خود،
یعنی برداشتن ســازه های بزرگی کند که راه اب را به دشت
خوزستان سد کرده اند .بقای ســرزمین خوزستان ،فقط به
بازگشت سیالب های طبیعی وابسته است .اتفاقا ریاست
محیط زیست استان خوزستان به درستی اخیرا با تاکید بر
پخش سیالب ،به اهمیت سیل در بازگشت اوضاع به شرایط
طبیعی اشاره کرده است .شک نکنید ،اگر سدها برداشته
شوند و اجازه داده شــود اب در زمان سیالب -نه زمانی که
مدیران دلشان می خواهد ،دشت خوزستان را پر کند -گرد و
خاک ها خواهند رفت.
اقتصاد
میخاییل زهــری از زیســت جغرافی دانــان بزرگ،
می گوید« :ایران سرزمین استانه هاست ».این استانه ها
همیشــه در امتداد عرض جغرافیایی و در اختالف ارتفاع
دیده می شــد .مثال درحالی کــه در اذربایجــان و همدان
سرمای شدید داشــتیم ،در ســواحل جنوبی هوا گرم بوده
و کشــاورزان مشــغول کشــاورزی بودند .اما ایــن روزها
پدیده های عجیبی دیده می شــود و ما شــاهدیم که حتی
در طول جغرافیایی تقریبا یکسان هم اتفاقات عجیبی رخ
می دهد .درحالی که مردم استان های فارس و بوشهر شاهد
سیل هستند ،فقط 200کیلومتر به طرف غرب در خوزستان
زندگی پر از خاک اســت .پدیده ای جدید که اگرچه رخداد
ان مدت هاست توسط متخصصان گوشزد شده بود ،ولی
متاســفانه دســت اندرکاران حاضر نمی شــدند به تذکرات
بوم شناســان گوش دهند و به بهانه انکه ریزگردها از خارج
می ایند ،حل مساله را به تاخیر انداختند.
جلگه خوزستان ،دشــتی ابرفتی اســت که به دلیل
انکه پایاب جنوبی زاگرس اســت ،همیشــه بخش عمده
اب های مناطــق پر باران را به شــکل رودخانه و ســیالب
دریافت می کرد .این سیالب ها برای دشت خوزستان نعمت
فراوانی داشــتند .نخســت انکه با انتقال خاک حاصلخیز
باعث می شدند که این دشت پربار و مستعد کشاورزی شود
مشکل ریزگردها چگونه حل خواهد شد؟
69
پرونده ویژه
شوکه شدیم
مسئوالنپاسخگونیستند
غالمرضا شرفی
نماینده مردم ابادان در
مجلس شورای اسالمی
4
اگــر اســم ایــن اتفاقــات اخیــر در خوزســتان را
سوء مدیریت نگذاریم پس چیســت؟ از لحاظ منابع مادی
و وجود مدیران متخصص کمبود داریم.
نمی توان گفت که برای حل این مشــکالت فرصت
نبوده اســت ،نزدیک به 15-16سال اســت که مردم این
استان زجر می کشند .هم اکنون ۱۸برابر حد مجاز در ابادان
گرد و خاک وجود دارد .اگر در این ۱۸ســال هر سال یک
قدم در جهت رفع مشــکالت بر می داشتند اکنون بسیاری
از مشکالت حل شده بود .متاسفانه مسئوالن به خصوص
مسئوالن محلی پاسخگو نیستند؛ مســئوالن تهران نیز یا
فقط به نوشتن یک گزارش بســنده می کنند یا با مسئوالن
محلی همراهــی می کنند .این معضالت را در ســال های
گذشته نیز داشته ایم .در سال های قبل نیز داشته ایم که با
یک وزش باد قطعی صورت می گرفت .متاسفانه مسئوالن
پاســخگو نیســتند و مســئوالن تهران نیز اصرار دارند که
مسئوالن محلی بر سرکار بمانند.
خوزســتان ۱۸نماینده در مجلس شــورای اسالمی
دارد .با ســازمان های مختلف صحبت کردیم اما کاری از
پیش برده نشــد .نمایندگان مجلس ســال گذشته حتی با
ماسک وارد مجلس شدند تا اعتراض خود را نشان دهند.
مســئوالن باید جوابگو و پاسخگو باشــند و بگویند که این
پدیده ،پدیده جدیدی نیســت .ایا در ســال های قبل این
مشکالت نبوده اســت؟ امروز که در زمســتان قطعی برق
به ۱۸ســاعت می رسد ،در تابســتان و با گرمای باالی ۵۰
تکرار این بحران نگران کننده است
گ شیرمردی
هوشن
رئیس شورای شهر اهواز
اقتصاد
70
مثلث | شماره 348
5
استاندار قطعا باید برای برخورد با عوامل کم کار در این
بحران خوزستان دستور ویژه بدهد .مشکالت اخیر قطعی
سراسری برق و اب و مراکز مخابراتی در اهواز به هیچ وجه
پذیرفتنی نیست .این بحران عالوه بر خسارات اقتصادی،
اثار منفی بسیار زیادی نیز در زندگی مردم گذاشت.
باتوجه به بحــران 9بهمن ماه امســال در اهواز که
قطعی سراســری برق و اب را به دنبال داشــت ،چرا در این
مدت شست و شوی مقره ها و تاسیسات برقی انجام نشد؟
چرا در این زمینه کم کاری صورت گرفت تا چنین مشکالت
و بحرانی دوباره در اهواز ایجاد شود؟ بروز این بحران و تکرار
ان خیلی نگران کننده اســت و قابل قبول نیست .استاندار
باید با کم کاری های صورت گرفته در بروز مشکالت قطعی
گســترده و سراســری برق و اب برخورد کند و برای برخورد
با عوامل کم کار دستور ویژه بدهد .اســتاندار خوزستان با
صالحدیدی که داشته تصمیم به برکناری مدیرکل بحران
اســتان گرفت؛ قطعا این اقدام بی تاثیر نیست و استاندار
باید برخورد با دیگــر عوامل کم کار را ادامــه دهد .بحران
اخیر اهواز در حوزه وزارت نیرو قرار می گیرد .مجموعه های
وزارت نیرو در استان خوزستان مانند شــرکت توزیع برق و
برق منطقه ای موظف به پاسخگویی در خصوص بحران
اخیر به مردم هســتند و قطعا باید با این دستگاه ها برخورد
شــود تا دوباره شــاهد تداوم و اســتمرار این مشــکالت و
بحران ها نباشــیم .در اغاز هفته مردم بــا تعطیلی ادارات
و بانک ها و قطعــی اب و برق مواجه می شــوند .بعضی ها
درجه چه کار کنیم و چگو نه جوابگوی مردم باشیم؟ ما حتی
با رئیس مجلــس و رئیس جمهوری نیــز در این خصوص
صحبــت کرده ایم .در چنــد روز اخیر تصمیمــات جدی و
مهمی گرفته شــد اما ان چیزی که اهمیت دارد اســتمرار
و نظارت بر این تصمیم گیری هاســت .این تصمیمات در
سال های گذشته نیز گرفته می شــد و امسال بازهم شاهد
چنین مشکالتی در استان هســتیم .باید منابع تامین و به
دست متخصصین سپرده شود .پس از ان حتما باید بر امور
نظارت و مشاوره های تخصصی ارائه شود.
بحران اخیــر در خوزســتان بی ســابقه بــود و واقعا
مســئوالن را شــوکه کرد .این دقیقا عبارتی است که دکتر
الریجانی گفتند .وخامت اوضاع را این مرتبه درک کردند،
امیدواریم پس از این درک تصمیمات علمی گرفته شود.
هرچند یک گام اما یک گام اساســی برداشــته شود که در
سال اینده همین یک گام را ادامه دهیم.
در اسانســورها گیر می کنند و افراد بیمار نیز در منازل خود
محبوس می شوند .قطعا این مشکالت موجب سلب اعتماد
عمومی به مدیران استانی شده است و اکنون تمام مردم از
این وضعیت ابراز گالیــه و ناراحتی می کنند .عالوه بر اثار
اشکار این پدیده از جمله خســارات اقتصادی و اجتماعی
و بهداشــتی ،پدیده گرد و غبار دارای اثار پنهانی است که
دانشگاه علوم پزشکی اهواز باید در خصوص این گونه اثار
اظهارنظر کند .پدیده گرد و غبار حتی ممکن اســت اثاری
منفی بر مغز بگذارد .شــورای شهر با اختیارات کنونی خود
تنها در حیطه شهرداری می تواند ورود کند ،در سایر حوزه ها
از جمله ابفا و برق برای شورای شــهر در قانون اختیاراتی
پیش بینی شده اما تفویض این اختیارات هنوز انجام نشده
اســت .قطعا تفویض این اختیارات در جلوگیــری از بروز
مشــکالت و بحران اخیر اهواز بی تاثیر نخواهد بود .همه
اعضای شورای شهر نسبت به عملکرد ابفای اهواز اعتراض
داشــتند و دارند اما این اعتراضات به دلیــل عدم تفویض
اختیارات قانونی در حوزه ابفا به شورای شهر به جایی نرسید
و منجر به نتیجه نشد.
فقط یک برد
ورزش
تیم های ایرانی در هفته اول رقابت های لیگ قهرمانان اسیا یک پیروزی ،دو تساوی
و یک شکست به دست اوردند اما فصل مشترک تیم های ایرانی در این دیدارها گل های
خورده انها بود ،گل هایی که تمامی انها از روی ضربات کرنر به ثمر رسید .بدون در نظر
گرفتن ابی های خوزستان که توانست دروازه اش را بسته نگه دارد ،سایر تیم های ایرانی
روی ضربات شروع مجدد در دقایق مختلف بازی متزلزل نشان دادند و به حریفان خود
اجازه دادند تا از این ضربات بهره کافی را ببرند.
تی
تر
یک
شروعمتوسط
تیم هایایرانیدرهفتهاوللیگقهرمانانیکبردبهدستاوردند
1
هفته اول لیــگ قهرمانان برای تیم هــای ایرانی در
لیگ قهرمانــان با نتایــج قابل قبولی به پایان رســید و اگر
استقالل تهران می توانست دروازه خود را در ثانیه های اخر
بسته نگه دارد ،بین تیم های ایرانی در هفته اول نمره قبولی
می گرفت اما با این وجود باتوجه به اینکه تیم های ایرانی
حتی یک بازی در داخــل خانه انجام ندادنــد ،نمایندگان
فوتبال ایران هفته خوبی را پشت سر گذاشتند.
ورزش
72
مثلث | شماره 348
استقالل خوزستان ،تنها برنده
شاگردان پورموســوی تنها تیم برنده روز اول بودند.
اســتقالل خوزســتان در دیداری که نمایش خوبی داشت
توانست نماینده عربستان را با استفاده از یک ضربه سر در
دقایق پایانی بازی مغلوب کند .استقالل خوزستان گام اول
را در این مسابقات محکم برداشت تا شاگردان پورموسوی
تنها برد را برای ایران در روز اول کسب کنند.
باخت علیمنصور
استقالل تهران نتوانست بازی که با زحمت به تساوی
کشانده بود را حفظ کند تا در دیداری سخت برابر تیم مدعی
االهلی شکست بخورد .ابی پوشان تهرانی در دیدار با االهلی
تنها 30دقیقه نمایشــی مانند انچه از انها انتظار داشتیم را
ارائه کردند و در این مدت نیز یک گل به ثمر رساندند و البته
چند توپ خوب را از دســت دادند تا با یک غفلت در دقایق
پایانی ،گل دوم را دریافت کنند و تنها تیم بازنده هفته باشند.
پروفسور با تساوی شروع کرد
تقابل دو تیم صدرنشــین لیگ ایران و عربستان در
مســقط برنده نداشــت .پرســپولیس با وجود نمایش برتر
نسبت به تیم ثروتمند و پرمهره الهالل نتوانست برتری یک
گله خود را حفظ کند تا با یک ضربه ســر ،در دقایق پایانی
سه امتیاز حســاس این بازی را از دســت بدهد .شاگردان
برانکو در این بازی تیم برتر زمین بودند و اولین گل بازی را
با ضربه محسن مسلمان در دقیقه 67به ثمر رساندند ،اما
ضربه ســر ادواردو در دقیقه 83بازی را به تساوی کشاند.
هر چند پرسپولیس در این بازی شایسته کسب پیروزی بود
اما مطمئنا کســب یک امتیاز در این دیدار مثال خانگی اما
خارج از خانه برای برانکو نتیجه مناسبی است.
نتیجه قابل قبول ذوبی ها
مجتبی حسینی در روزی که مظاهری مرد شماره یک
ذوب اهن بود ،العین را در خانه متوقف کرد .العین در این
دیدار خانگی که در ورزشگاه بن زاید برگزار می شد نمایش
بســیار خوبی داشــت و حمالت زیادی روی دروازه حریف
خود ترتیب داد ،اما واکنش های بــه موقع مظاهری اجازه
فروپاشی دروازه اصفهانی ها را نداد .ذوب اهن در نیمه دوم
البته تیم بهتری شــد و توانســت با ضربه بنگستون دروازه
العین را باز کند اما این گل برای ذوبی ها منجر به سه امتیاز
نشد و دقیقه 76اســام احمد با یک ضربه کرنر بازی را به
تساوی کشــاند .با این وجود اما قطعا نتیجه مساوی برای
ذوب اهن در دیدار سخت خارج از خانه نتیجه مناسبی است
و حسینی و سبزها با امتیاز امارات را ترک می کنند.
واکنش مربیان نمایندگان فوتبال ایران
مربیان ذوب اهن ،استقالل ،پرسپولیس و استقالل
خوزســتان پس از پایــان هفته نخســت رقابت های لیگ
قهرمانان اسیا چه گفتند؟
علیرضا منصوریان گفت« :ســعی کرده بودیم تمام
انالیزها را از االهلی داشــته باشــیم؛ می دانستیم انها تنها
تیمی در حوزه خلیج فارس هســتند کــه روی تمام ضربات
ایســتگاهی برنامه دارند؛ کادر فنی تالش کرد از بازی قبل
تیم برانکو صعود می کند
پرسپولیس یک سر وگردن
باالتر از الهالل بود
منصوریان و سوال هایی که
باید پاسخ بدهد
شش نکته درباره عملکرد
و دگرگونی استقالل
استقالل
ابی پوشان تهرانی پیش از این در سال های ۲۰۰۹تا ۲۰۱۴در لیگ قهرمانان اسیا حضور داشتند و حتی
تا مرحله نیمه نهایی هم پیش رفتند.
- ۲۰۰۹بازی نخست :االتحاد عربستان یک – استقالل صفر – کسب رتبه چهارم در پایان دور گروهی
– ۲۰۱۰بازی نخست :االهلی عربستان یک – استقالل – ۲کسب رتبه دوم در پایان دور گروهی
– ۲۰۱۱بازی نخست :استقالل یک – السد قطر یک – کسب رتبه سوم در پایان دور گروهی
– ۲۰۱۲بازی نخست :الریان قطر صفر – استقالل یک – کسب رتبه دوم در پایان دور گروهی
– ۲۰۱۳بازی نخست :الریان قطر – ۳استقالل – ۳کسب رتبه نخست در پایان دور گروهی
– ۲۰۱۴بازی نخست :استقالل صفر – الشباب عربستان صفر – کسب رتبه سوم در پایان دور گروهی
طبق امار و سوابقی که استقالل تاکنون از خود به جای گذشته ،این تیم تنها یک بار در اغاز مسابقات لیگ
قهرمانان اسیا شکست خورده که منتج به کسب رتبه سوم در پایان دور گروهی بوده است .البته ابی ها این
بار در شرایط میهمانی مقابل حریف خود شکست خوردند و شانس زیادی برای جبران این نتیجه دارند.
نکته امیدوارکننده درباره استقالل ،عملکرد علیرضا منصوریان در اسیاست .نفت تهران در سال ،۲۰۱۵
در ازبکســتان میهمان پاختاکور بود و با حساب ۲بر یک مقابل این تیم شکســت خورد اما در پایان دور
گروهی نفت به مرحله حذفی رفت و تا مرحله یک چهارم نهایی هم صعود کرد.
پرسپولیس
شــاگردان برانکو ایوانکوویچ در ســال های ۲۰۱۲ ،۲۰۱۱ ،۲۰۰۹و ۲۰۱۵در مســابقات ACLحضور
داشته اند و در بهترین حالت تا مرحله یک هشتم نهایی صعود کرده اند.
- ۲۰۰۹بازی نخست :پرسپولیس – ۳شارجه امارات یک – کسب رتبه نخست در پایان دور گروهی
– ۲۰۱۱بازی نخست :االتحاد عربستان – ۳پرسپولیس یک – کسب رتبه چهارم در پایان دور گروهی
– ۲۰۱۲بازی نخست :الهالل عربستان یک – پرسپولیس یک – کسب رتبه دوم در پایان دور گروهی
– ۲۰۱۵بازی نخست :پرسپولیس – ۳لخویا قطر صفر – کسب رتبه دوم در پایان دور گروهی
قرمزپوشان پایتخت نیز در چهار دوره گذشته در بازی های نخست دو پیروزی ،یک تساوی و یک شکست را
تجربه کردند اما در سال ۲۰۱۲در حالی که بازی نخست در عربستان را با الهالل با تساوی یک بر یک به پایان
بردهبودند،درپایاندورگروهیبه عنوانتیمدومبهمرحلهبعدصعودکردند.بااحتساباینسابقهامیدوار کننده،
پرسپولیسدرسهدورهازچهاردورهحضورخوددراینمسابقاتبهمرحلهیک هشتمراهیافتهاست.
ذوب اهن
ذوب اهن نیز جزو موفق ترین تیم های ایران در اسیا محسوب می شود که در سال ۲۰۱۰ – 2011به دیدار
پایانی ACLهم صعود کرد اما در بازی فینال توفیق قهرمانی را نداشت.
– ۲۰۱۰بازی نخست :ذوب اهن یک – الوحده امارات صفر – کسب رتبه نخست در پایان دور گروهی
– ۲۰۱۱بازی نخست :ذوب اهن – ۲االمارات امارات یک – کسب رتبه نخست در پایان دور گروهی
– ۲۰۱۶بازی نخست :لخویا قطر صفر – ذوب اهن یک – کسب رتبه نخست در پایان دور گروهی
نماینده اصفهانی ایران در هر سه دوره گذشته در بازی های نخست به پیروزی رسیده و در پایان این دور
هم به عنوان تیم نخست به مرحله باالتر رسیده است .تســاوی در زمین حریف نتیجه بدی نیست و باید
دید ذوب اهن عملکرد سال های گذشته خود را تکرار می کند یا نه.
مثلث | شماره 348
بهترین زمان ممکن رخ داد؛ شاید در هفته های اخر مرحله
گروهی لیگ قهرمانان اســیا این اتفاق می افتاد بیشتر به
ضرر ما می شد».
سرمربی استقالل در مورد بازی این هفته تیمش برابر
التعاون عربستان گفت« :باتوجه به اینکه امکانات و شرایط
زمین در امارات خوب است تا روز هفتم در باشگاه ایرانیان
دبی کارمان را انجام می دهیم و بعد از ان به عمان می رویم
تا از التعاون عربستان میزبانی کنیم».
اما بر خالف منصوریان این پروفسور بود که از نتیجه
تیمش برابر الهــال راضی به نظر می رســید .ســرمربی
تیم فوتبال پرســپولیس گفت« :بازی با الهالل عربستان
بزرگترین بازی هفته اول لیگ قهرمانان اسیا بود و به نظرم
نتیجه تساوی برای این دیدار عادالنه بود».
برانکــو ایوانکوویــچ بعــد از تســاوی یــک به یک
پرسپولیس مقابل الهالل عربستان در لیگ قهرمانان اسیا
گفت« :این شروع مســابقات لیگ قهرمانان اسیا برای ما
بود .هر شروعی ســخت و نامعلوم اســت .این بازی برای
ما مهم بود .بازی سخت و ســنگینی بود و از نتیجه راضی
هستم».
سرمربی پرسپولیس خاطرنشان کرد« :طبیعی بود که
در این دیدار محتاط بازی کنیم .به نظرم نبرد پرسپولیس و
الهالل بزرگترین بازی هفته اول بــود و دو تیم خوب بازی
کردند .به همین دلیل نتیجه تساوی عادالنه بود».
مجتبی حســینی پس از تســاوی یک -یک تیمش
مقابــل العین امــارات در نشســت خبری اظهار داشــت:
«باتوجه به انالیز و شناختی که داشتیم چشم به ضدحمله ها
دوخته بودیم .خوشــبختانه به خواســته خود رسیدیم .در
ادامه موقعیت به حریف ندادیم ،اما روی یک غفلت و ضربه
ایستگاهی گل تساوی را دریافت کردیم».
سرمربی تیم فوتبال ذوب اهن اصفهان تصریح کرد:
«با تمام ایــن اوصاف از نتیجه راضی هســتم .از تالش و
کوشش بچه ها هم رضایت دارم .به این بازیکنان جوانی که
داریم افتخار می کنم ،به انهایی که توانستند در این جو ،در
این استادیوم و مقابل این تیم به بهترین شکل عمل کنند.
بدون تردید این یک امتیاز دیدار برابر العین در اینده خیلی
به ما کمک خواهد کرد».
حســینی در خصوص شــیوه دفاعی این تیم در نیمه
نخست این دیدار گفت« :ما می دانستیم العین اینجا بازی را
خیلی قوی شروع خواهد کرد و ما باید با یک پوزیشن دفاعی
در بازی حاضر می شدیم و ناگزیر از این امر بودیم .بچه ها
ورزش
تاکنون برای هر بازیکن قسمت های خوب و مثبت حریف
را بگوید تا دچار اشتباه نشوند».
او با بیــان اینکــه روی بحــث ضربــات ازاد االهلی
کار کــرده بودیــم ،ابــراز کــرد« :گفتیــم بایــد روی این
مساله(ضربات ایستگاهی) توجه داشته باشیم چون انها با
همین روش نایب قهرمان اسیا شده بودند و ما نیز سال قبل
در نفت اینطور شکست خورده بودیم».
سرمربی استقالل اضافه کرد« :مقابل االهلی خیلی
خوب به بازی برگشــتیم ولی در مبحث شرح وظایف خوب
عمل نکردیم؛ با اینکه گفته بودیم امکان دارد روی ضربات
ازاد گل بخوریم اما اینطور شد؛ در نیمه اول منطقی برخورد
نکردیم اما بعد از گل تساوی هم دو موقعیت خوب داشتیم
که استفاده نکردیم».
سرمربی استقالل عنوان کرد« :اگر افق روشن برای
استقالل در اسیا ترسیم کنیم ،در بهترین زمان ممکن تیم
ما باخت؛ جوانان ما امروز متوجه شــدند اگر حین بازی از
خودشان مواظبت نکنند و حواس شان نباشد حتی در اخرین
دقیقه حریف به انها امان نمی دهد».
منصوریان تصریح کرد« :ایــن باخت طوری بود که
خستگی را بر تن بچه های ما گذاشت ولی این شکست در
دالیل یک حسرت
نقدی بر عملکرد ۴نماینده فوتبال
کشورمان در هفته نخست
لیگ قهرمانان
73
ورزش
74
مثلث | شماره 348
ورزش
هم به بهترین شــکل این کار را انجام دادند و این پالن ما
برای دیدار مقابل العین بود».
سید ســیروس پورموســوی ،ســرمربی اســتقالل
خوزســتان که تیمش تنها تیمی بود که در بین نمایندگان
فوتبال ایران موفق به کسب پیروزی شد نیز تاکید کرد که
بازی با الفتح را فراموش کرده انــد و به فکر بازی با الجزیره
در امارات هســتند .سید سیروس پورموســوی درباره بازی
برابر الفتح گفت« :طبیعی است که در اولین تجربه اسیایی
استرس داشته باشیم و تیم حریف با تجربه به میدان امده
بود ،می دانســتیم کدام بازیکنانشــان را باید مهار کنیم و
بازیکنان من تمام نکاتی را که گفته بودم را رعایت کردند».
سرمربی استقالل خوزســتان در ادامه افزود« :این
برد خیلی به ما چسبید ،امیدوارم تمام ایرانی ها به خصوص
خوزستانی ها را توانسته باشیم با این برد شاد کنیم .بازی با
الفتح برای ما تمام شده است و به فکر بازی بعد با الجزیره
هستیم و مشغول انالیز این تیم هستیم تا بتوانیم یک بازی
منطقی انجام دهیم».
با اتمام این هفته می توان عملکرد سه تیم استقالل
تهــران ،پرســپولیس و ذوب اهن در هفته های نخســت
ادوار گذشــته لیگ قهرمانان اســیا را بررســی کــرد و در
نهایت نگاهی به عملکرد ایــن تیم ها در پایان دور گروهی
داشت.
تیم هــای ایرانــی در هفتــه اول رقابت هــای لیگ
قهرمانان اســیا یک پیروزی ،دو تســاوی و یک شکست
به دست اوردند اما فصل مشــترک تیم های ایرانی در این
دیدارها گل های خورده انها بود ،گل هایی که تمامی انها
از روی ضربات کرنر به ثمر رسید.
بدون در نظر گرفتن ابی های خوزستان که توانست
دروازه اش را بســته نگه دارد ،ســایر تیم های ایرانی روی
ضربات شروع مجدد در دقایق مختلف بازی متزلزل نشان
دادند و به حریفان خود اجازه دادند تــا از این ضربات بهره
کافی را ببرند.
این در حالی است که تیم ملی ایران در استفاده از این
ضربات در فوتبال اســیا متبحر است و شاگردان کی روش
بارها توانسته اند دروازه حریفان خود را از روی ضربات شروع
مجدد باز کنند .تیم های ایرانی حاضــر در لیگ قهرمانان
اســیا به رغم انکه نســبت به حریفان خود با برنامه تر ظاهر
شــدند اما به روشــی که فوتبال ایران در گذشته نه چندان
دور در ان تبحر داشــت نتوانســتند امتیازات الزم را از این
دیدارها کسب کنند.
قرمزپوشــان پایتخــت در حالــی که کرنرهــای تیم
الهالل به یک سبک مشــخص و روی تیر یک دروازه این
تیم ارسال می شــد با ســهل انگاری مدافعان خویش سه
امتیاز حساس دیدار را از دست داد .تیم ذوب اهن نیز بارها
دروازه اش توسط بازیکنان العین از روی ضربات ایستگاهی
تهدید شــد و در دقیقه 75ام از روی یک ضربه کرنر توسط
اسماعیل دروازه این تیم باز شد .ضمن انکه عکس العمل
فوق العاده رشید مظاهری روی ضربه سر بازیکنان العین در
دقیقه 90دیدار مانع تکرار کابوس تیم استقالل شد .تیم
استقالل نیز روی غفلت مدافعین و دروازه بان خود دو گل
از روی ضربات کرنر دریافت کرد.
تیم های ایرانی کــه در ســازماندهی دفاعی و تحت
فشــار قرار دادن حریفان خود بســیار موفق عمل کرده اند
در دیدارهای اتی باید بتوانند واکنش بهتری روی ضربات
ایستگاهی حریفان خود داشته باشــند .یارگیری صحیح،
خروج به هنگام دروازه بانان و تمرکز کافی هنگام این ضربات
از ملزومات دفاع در برابر این تاکتیک اســت که ایرانی ها
در هفته پیــش رو باید تمرینات بیشــتری در این خصوص
داشته باشند .باید منتظر ماند و عملکرد نمایندگان فوتبال
ایران را طی هفته های اینده در لیگ قهرمانان اســیا مورد
بررسی قرار داد.
تیم برانکو صعود می کند
پرسپولیس یک سر وگردن باالتر از الهالل بود
فرشاد پیوس
مربی فوتبال
2
پرسپولیس -الهالل یک بازی اســیایی نبود .اصال
حس و حال بازی های اسیایی را نداشت .باتوجه به شیطنتی
که عربســتانی ها انجام دادند این بــازی از ایران به عمان
منتقل شد و همین موضوع باعث شد پرسپولیس نتواند از
هواداران پر شورش استفاده کند .بازی برای هر دو تیم از
هیجان باالیی برخوردار بود .هم قبل و هم حین بازی ،دو
تیم استرس نباختن را داشتند .پرسپولیس می توانست بعد
از زدن گل برتری نتیجه را حفظ کند که اگر این کار انجام
می شد ،از لحاظ نتیجه خیلی به نفع سرخ پوشان پایتخت
می شد اما از لحاظ فنی کیفیت باالیی را از هیچ کدام از دو
تیم شاهد نبودیم .دو تیم به خصوص پرسپولیس در دادن
پاس های روی زمین مشــکل داشــتند .نمی دانم ایراد از
توپ بود یا زمین اما چیزی که توسط ما دیده شد این بود که
پرسپولیسی ها نمی توانستند به خوبی توپ را روی زمین به
گردش دربیاورند.مطمئنا اگر این بازی در ورزشگاه ازادی
برگزار می شد 100هزار هوادار برای تشویق تیم به ورزشگاه
می امدند.البته بازی در عمان هم با عملکرد ضعیف باشگاه
طوری شد که الهاللی ها بیشتر به ورزشــگاه بیایند .شاید
اگر باشــگاه در این زمینه حرفه ای تر عمــل می کرد تعداد
هواداران الهالل در ورزشگاه کمتر می شد.
من اعتقاد دارم که پرسپولیس بازی خوبی را به نمایش
گذاشــت .درســت اســت که بازیکنان الهالل هــر کدام
میلیاردها تومان دریافت می کنند ،اما بازیکنان پرسپولیس
یک س رو گردن از انها باالتر بودند.
هر چند معتقدم که تعویض موضوعی است که فقط
مربــی می تواند راجع بــه ان صحبت کنــد و از تصمیمات
خودش دفاع کند امــا به نظرم تصمیمــات برانکو در مورد
تعویض های تیمش مناسب نبود .برانکو بهتر از هر کسی
مســائل فنی تیمــش را می دانــد .هــدف از تعویض اول
مشخص بود و برانکو می خواست همان سیستم 4-4-2را
ادامه دهد اما دلیل تعویض رضاییان را متوجه نشدم .زمانی
که رامین بیرون رفت ،سمت راست پرسپولیس خالی تر شد
و بازیکنان عربســتانی میل به هجوم بیشتری از این جناح
سرخ ها داشتند .نمی دانم دلیل این تعویض خستگی بود
یا حفظ رضاییان برای دیدار بعدی اما چیزی که مشخص
اســت اینکه پرســپولیس پس از خروج رضاییان در سمت
راســت دچار افت در فاز هجومی شــد .من به عنوان یک
کارشناس که بازی را از بیرون تماشا می کردم دلیل تعویض
رامیــن رضاییان را متوجه نشــدم .البته عــده ای موضوع
لجبازی برانکو بــا رضاییــان را مطرح می کننــد که من به
شخصه اینطور به ماجرا نگاه نمی کنم .فکر نمی کنم برانکو
قصد لجبازی با رامین را داشته باشد.
بازیکن باید در 90دقیقه شرایط مطلوبی را پشت سر
بگذارد .شاید پشت این تصمیم برانکو تفکراتی باشد که ما
ندانیم .شاید برانکو می خواسته او را برای دیدارهای بعدی
حفظ کند یا از اســیب دیدگی این بازیکــن جلوگیری کند و
این امکان هم وجود داشــت که نمی خواهد دستش برای
تیم هایی که در دیدار بعدی مقابل پرسپولیس قرارخواهند
گرفت رو شود.
با این حال رامین رضاییان همیشه بوی گل می دهد.
وقتی درون زمین است می تواند با یک ارسال یک فرصت
گلزنی خوبی را برای تیم خلق کند .ایا پرسپولیس از گروهش
صعــود خواهد کرد یا خیر؟ این ســوالی اســت که معموال
با قاطعیت نمی توانیــم راجع به ان حــرف بزنیم .چون در
فوتبــال هیچ چیز قابل پیش بینی نیســت اما با پتانســیلی
که پرســپولیس دارد می تواند از گروهش صعود کند .تیم
برانکو این هفته هم باید مقابل یک تیم اماراتی قرار بگیرد
که فکر نمی کنم کار سختی پیش رویش باشد .تک امتیاز
خوب و ارزشمندی بود .پرسپولیس بازی سختی را پشت سر
گذاشت .این دیدار در ورزشگاه سلطان قابوس برگزار شد و
حس بازی خانگی به بازیکنان پرسپولیس القا نشد .الهالل
قوی ترین تیم گروه سرخ پوشان بود اما پرسپولیس می تواند
در بازی های بعدی بازی باکیفیت تری را ارائه دهد.
منصوریان و سوال هایی که باید پاسخ بدهد
شش نکته درباره عملکرد و دگرگونی استقالل
جالل چراغپور
کارشناس فوتبال
3
علیرضــا منصوریــان پس از شکســت در ورزشــگاه
شیخ راشد باید به دو نکته اساسی با بازبینی فیلم توسط گروه
انالیزخودشپاسخ دهد .دوپرسشیکه می توانندچراغراه او
برای روزهای اینده و دیدار با نماینده عربستان باشد و دلیلی
برای پیروزی .منصوریان که مدعی است بهترین گروه انالیز
را دارد باید ابتدا به این پرسش پاسخ دهد که انگیزه ،اشتها
و گرسنگی و میزان دویدن بازیکنانش در دبی کجا رفت؟
درواقعکجایکارتمریناتیاریکاورییاموضوع های
روحی و روانی اســتقالل غلط بود که این تیم اصال شبیه به
استقاللیکهمقابلنفتتهرانوابادانوپیکانوپرسپولیس
به میدان رفته بود در میدان شیخ راشد ندوید؟
استقاللدردیداربااالهلیازنظرمیزاندوندگیاصال
شبیهبهتیمیکهمقابلپرسپولیسبهمیدانرفتنبودوقطعا
بازی های فشرده ماه اخیر تاثیر زیادی روی این تیم داشته
است اما وقتی به بازی اســتقالل با السد هم نگاه می کنیم
متوجه می شــویم که در ان دیدار هم اســتقالل نسبت به
بازی های قبلی و بعدی از عطش کمتری برخوردار بود .به هر
حال ی ا ترس یا کمبود شجاعت در دیدارهای بین المللی هم
می تواندرویکارمنصوریانتاثیرگذاشتهباشدکهراه حلان
را باید در خود سرمربی استقالل پیدا کند .نکته دوم البه الی
حرف های منصوریــان پس از بازی دیده می شــود انجا که
می گوید« :االهلی می دانست از کجا باید به ما ضربه بزند».
دقت در بازی اســتقالل به همه نشــان
می دهد که این تیم روی دو ارســال از جناحین
گل خورده است .یعنی همانطور که از نفت گل
خورد ،همانطور که از پرســپولیس گل خورد،
همانطورکهازخیلیتیم هایدیگرگلدر یافت
می کند که شــاید اشــکال ان خود سید مهدی
رحمتی باشــد که از روبه رو بســیار سخت گل
می خورد و از جناحین به سادگی تمام.
درواقعانالیزهمینبازیاستقاللبااالهلی
مســیر را برای التعــاون عربســتان و لوکوموتیو
تاشــکند باز می کند و انها برای رسیدن به دروازه
اســتقالل توپ را به جناحیــن خواهند بــرد و با
ضربات ایستگاهی و البته ســانتر از جناحین به
استقالل فشار خواهند اورد .منصوریان برای این
موضوع هم باید راهی پیدا کند وگرنه صعودش از
اینگروهبسیارسختخواهدشد.واکاویمسائل
دیدار االهلی و استقالل نشان می دهد که شاید
این شکست برای ابی ها به موقع بوده باشد .استقالل ایران در
نخستیندیدارخوددررقابت هایلیگقهرماناناسیابانتیجه
دوبر یکبرابراالهلیاماراتشکستخورد؛شکستیکهبرای
استقاللی ها به موقع بود و انها تا حد زیادی از شرایط غرورشان
خارج شدند و با این تلنگر می توانند نمایش های بهتری را ارائه
دهند .شش نکته جالب این دیدار به شرح زیر است:
منصوریاندربرنامه 90گفتکهشکستمقابلاالهلی
برای تیمش به موقــع بود و اگر این شکســت در بازی های
پایانی رخ می داد می توانســت کار را برای تیمش سخت تر
کند .مساله ساده است ،استقالل بازی خارج از خانه را باخته
و می تواند با پیروزی در تهران این شکست را جبران کند .انها
حاالکمیازبازیشجاعانهکممی کنندومطمئناتجربهخوب
بازیبااالهلیدرمقابلالتعاونبهانهاکمکزیادیمی کند.
نکته سوم
ط هافبک استقالل در این بازی فرصت خودنمایی
خ
را از تیم االهلی گرفته بود و مهم ترین تاکتیک االهلی نهایتا
به ضربات ایستگاهی تبدیل شده بود .خط دفاعی استقالل
هنوز در ضربات ایستگاهی مشــکل دارد و شاید الزم باشد
منصوریان در شرح وظایف مدافعان در ضربات ایستگاهی
بیشتر کار کند و به بازیکنان نکات مد نظرش را انتقال دهد.
نکته چهارم
چهار بازیکن اســتقالل یعنی بهنام برزای ،رابســون
جانواریو ،خســرو حیدری و میالد زکی پور در مقابل االهلی
کارت زرد گرفتند و با یک کارت دیگر به راحتی یک جلســه
محروم خواهند شــد .این اتفاق در شرایطی رخ می دهد که
استقالل به لحاظ نفری دچار مشکل است و گاهی با کمبود
بازیکن روبه رو است.
نکته پنجم
وریا غفوری وقتی مقابل السد مصدوم شد ،منصوریان
صراحتا چمن کمپ حجازی را مقصر این مساله عنوان کرد.
اســتقاللی ها بارها و بارها در بازی با االهلی روی چمن سر
می خوردند و مشخصا به لحاظ تطبیق محیطی دچار مشکل
بودند.انتظارمی رودانهاتابازیباالتعاونوبهدلیلتمریندر
چمن هایمناسباینمشکلشانحلشود.
نکته ششم
استقاللی هاروزهایپر فشاریراپشتسرگذاشته اند.
مثلث | شماره 348
جوانی اســتقالل مزیت های زیادی برای این تیم در
هفته هایاخیرداشتهاست.انهابااتکابهجوانیبازیکنانشان
موفق شده بودند که در هفته های گذشته مالکیت توپ را در
اختیار داشته باشــند و با دوندگی زیاد حریفان خود را خسته
کنند،امااینمسالهباالخرهبرایاستقاللی هامشکل سازشد
نکته دوم
انها به طور میانگین هر چهــار روز یک بار بــازی کرده اند و
بازی های سنگینی مثل داربی ،الســد و ذوب اهن را پشت
ســر گذاشــته اند .انها نیاز به یک ریکاوری برای بهتر بازی
کردن دارند .شــاید یکی از دالیل اصلی شکست استقالل
برابر االهلی همین خســتگی بود .اما با همــه اینها به نظرم
استقالل مستحق شکســت در دیدار نخست خود در لیگ
قهرمانان اســیا نبود .شکست اســتقالل در خانه االهلی،
حتی با گل دقیقه 90میزبان ،از دیــد ناظری که امار و ارقام
یک بازی فوتبال را مالک قرار می دهــد نباید غیرمنصفانه
و تلخ قلمداد شود 11 :شوت به ســمت دروازه در مقابل ،8
7شــوت داخل چارچوب در مقابل ،2مالکیت 54درصدی
االهلی ...همه ارقام به نفع میزبان است .با این حال دالیلی
وجود دارد مبنی بر اینکه این شکست ،حق استقالل نبود.
امار در نیمــه اول ،از این هم یکطرفه تر بــود ،همانطور که
علیرضا منصوریان اعتراف می کنــد« :معتقدم که دو نیمه
متفاوت داشتیم .نیمه اول االهلی بازی بهتری انجام داد».
در واقــع هر چه از دقایــق بازی گذشــت ،بازیکنان االهلی
با از دســت دادن قدرت فیزیکی خود ،فضای بیشــتری در
اختیار ابی پوشان استقالل قرار دادند و دیگر خبری از پرس
فشــرده نیمه اول نبود .جریان بازی فوتبال ماهیتی ســیال
دارد و عوامل عدیده ای چون نتیجه در جریان بازی ،قدرت
فیزیکی بازیکنان ،روحیه و ریسک پذیری یک تیم در دقایق
مختلفتاثیرچشمگیریدرانچهبه«تغییرفیزیونومی بازی»
معروف است ،دارند .به همین دلیل است که بر خالف انچه
به غلط بعد از کارشناســی های داوری ،معمول شده است،
تالش برای حساب و کتاب و بیالن اشــتباهات در گرفتن
پنالتی ها تالشی عبث و بیهوده است« .پس اگر ان پنالتی
را داور سوت زده بود ،تیم Aبازی را به جای باخت با تساوی
تمام می کرد» ،از این نوع جمالت زیاد می شنویم .غافل از
اینکه صرف نظر از گل شــدن یا نشدن ان ضربه پنالتی ،به
این نکته توجه نمی کنیم که شاید تیم Bباتوجه به اینکه یک
گل از حریفش پیش است تا اخر بازی در الک
دفاعی فرو رفته است و اگر با ان پنالتی نتیجه
به تساوی کشیده می شد ،با تغییر شیوه بازی به
گل بعدی می رسید.
االهلیباگلواپسینلحظاتنیمهاولبه
رختکنرفت.جایتعجبنداشتکهباتوجهبه
شرایط جدید در نیمه دوم ،استقالل با ریسک
بیشــتر و االهلی با اتکا به پشــتوانه گل زده با
اشتهای کمتری برای حمله ،کار را دنبال کنند.
شــرایطی که تا دقیقه 74و گل تســاوی امید
ابراهیمی ادامه داشــت .از اینجــا به بعد همه
منتظر بودند تا شــیوه بازی دو تیــم دچار تغییر
شــود .در واقع ایــن انتظار طبیعــی از االهلی
می رفتکهعکس العملنشاندهدوبااستفاده
از دقایق اندک بازی به ســمت دروازه استقالل
یورش بیاورد .هر چه باشــد میزبان است و امار
نیمه اول هم نشــان داده بــود در همه خطوط
نسبت به استقالل برتری دارد.
اما نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه در دقیقه هشتاد بازی
شــاهد اتالف وقت توســط ماجد ناصر بودیــم .دروازه بان
االهلی که توپی از مدافعین خود دریافــت کرده بود حاضر
نشد بالفاصله با گرفتن توپ با دست ،خودش را در محدوده
شش ثانیه ای قانون معروف به دینوزوف* قرار دهد و انقدر
منتظر ماند تا کاوه رضایی به ســمتش بیاید و او را مجبور به
شروع مجدد بازی کند.
این حرکت ،از جانب میزبان جز تمکیــن و قناعت به
نتیجه تساوی نمی توانست تلقی شود .شکست ،تلخ است
ولی شکست هایی که بر خالف جریان بازی در دقایق پایانی
به دلیل جوانــی و بی تجربگی تحمیل می شــوند تلخ ترند.
الاقل من این طور فکر می کنم.
ورزش
نکته اول
وانهادربازیبااالهلیمشخصارویکم تجربگیخودنتیجه
را واگذار کردند .گل نخســتی که تیم االهلی به ثمر رساند
نمایانگرکم تجربگیبازیکناستقاللبود.
ورزش
75
ورزش
گزار
ش ویژه
دالیل یک حسرت
نقدی بر عملکرد ۴نماینده فوتبال کشورمان در هفته نخست لیگ قهرمانان
حشمت مهاجرانی
ورزش
76
مثلث | شماره 348
4
مربی فوتبال
فوتبال ایران با یک برد ،دو تســاوی و یک شکست
هفته اول مسابقات جام باشگاه های اسیا را سپری کردند.
پیروزی قهرمان فصل گذشته فوتبال ایران غیر قابل
پیش بینی بودن و متفاوت بودن شــرایط ایــن رقابت ها را
نشــان می دهد .با این حال هر یک از نماینــدگان فوتبال
کشــورمان برای موفقیت در قاره کهن نیازمند رعایت یک
نکته کلیدی است.
در مــورد اســتقالل خوزســتان بایــد بگویــم کــه
خوزســتانی ها اگر هوای ســالم برای تنفس کردن داشته
باشــند می توانند کارهای بزرگی مانند کســب اولین و تنها
پیروزی در روز اول جام باشگاه های اسیا انجام دهند .انها
بلدند چطور با دست خالی و جانفشانی باعث افتخار شوند اما
اگر به انها کمک نشود با دست بسته زمین گیر خواهند شد.
باور داشته باشــیم همین حاال وقت کمک کردن به
انهاست .شــاگردان پورموســوی می توانند نماینده ما در
مراحل حذفی جام باشگاه ها باشند به شرط انکه همین حاال
به وضعیت انها رسیدگی شود.
اما در مورد استقالل باید بگویم که جوانان استقالل
شایســتگی خود را به همه ثابت کرده اند .برای باور کردن
انها دیگر الزم نیســت از بین بردن حسرت های چند ساله
و براورده کردن رویاهای همیشگی را هم از انها خواست.
به انها فرصت بدهیم و برایشــان صبر کنیــم ،بدون انکه
توقع بیجایی از پسران ابی داشته باشــیم .ان وقت است
که می توان کاری کرد که در اســیا هم از بازی شــاگردان
منصوریان لذت برد.
به جوانان استقالل باور داشته باشیم ،انها می توانند
از پس هر تیمی برایند به شرط انکه باتجربه تر عمل کنند.
برای کسب تجربه هم چاره ای جز تحمل گذر زمان نیست.
اما در مورد تیم پرســپولیس می خواهم با گریزی به
موضوع اختــاف کی روش و برانکــو حرف هایم را مطرح
کنم .ببینید ،تیم ملی مربــی دارد .فدراســیون باید خیال
کی روش را راحت کند که او را تــا پایان جام جهانی و حتی
جام ملت ها می خواهد .به او بهانه ای برای بدخلقی ندهد.
ان وقت است که می شود تمرکز و ثبات پرسپولیس و البته
برانکو را برای سرخپوشــان پایتخت حفظ کرد و کیســت
که نداند ماندن برانکو یعنی تــداوم روزهای خوب و خوش
پرسپولیس.
وقتی سرمربی تیم بزرگ ،پرافتخار و ثروتمند الهالل
که به واســطه بازی نکردن در ازادی سرمســت و خشنود
است ،تســاوی برابر شــاگردان برانکو را موفقیت می داند
و او را راضی می کند پــس باید باور کنیم این پرســپولیس
پرامیدترین تیم تاریخ باشــگاه است به شــرط انکه ارکان
اصلی ایــن تیم حفــظ شــود .به خصوص مــرد همه کاره
نیمکت؛ اقای برانکو.
تیم بعدی اما ذوب اهن اســت .نام ،ســابقه و ثبات
ذوب اهن ،انها را در سطح قاره هم به حریفی قابل احترام،
سرسخت و پرامید تبدیل کرده است .سبز و سفیدهای نصف
جهان ،اخرین تیم ایرانی راه یافته به فینال جام باشگاه های
اسیا هیچ چیزی برای قدرت نمایی در قاره کهن کم ندارند.
تنها کافی است از انها حمایت شود .حمایت همه جانبه از
جانب مسئوالن برای ارامش و تقویت همه جانبه تیم و البته
حمایت هواداران اصفهانی که جمع کردن امتیازات خانگی
ذوبی ها در گرو حمایت انهاست .باور داشته باشیم حسینی
و شاگردانش اگر حمایت شوند می توانند در اسیا بدرخشند،
فراموش نکنید انها رجب زاده را دارند!
افسوس باید خورد به حال فوتبالی که به لحاظ نیروی
انسانی و استعدادهای فردی در ســطح اول قاره قرار دارد
اما به دلیــل عدم برنامه ریــزی و فقر مالــی و اقتصادی در
پایین ترین ســطح قاره قرار دارد و به همین دلیل می بینیم
که سال هاست در حسرت قهرمانی اســیا به سر می بریم.
هر چهار نماینده کشورمان در اسیا به میدان رفتند و خود را
در این میدان مهم محک زدند .نبرد همه تیم های ایرانی
با سایر رقبای اسیایی در مســائل اقتصادی و برنامه ریزی
بود .همه تیم های ما بــا بازیکنان و مربیان داخلی یا نهایتا
خارجی هایی که خیلی از سطح فوتبال ایران باالتر نیستند
در این مسابقات حضور دارند در حالی که تیم های عربی از
بازیکنان و مربیانی استفاده می کردند که سطح کیفی شان
بسیار باالتر از اسیاست و جذب این مهره ها میسر نمی شود
مگر با صرف هزینه های گزاف و برنامه ریزی های کالن.
شما به حریف استقالل نگاه کنید .این تیم بازیکنی
مثل اســاموا ژیان را روی نیمکت می نشــاند و تنها هفت،
هشــت دقیقه به او بــازی می دهد .این بازیکــن با صرف
هزینه ای بالغ بر 12 ،10میلیــون دالر از لیگ چین به تیم
االهلی امده و دیگر بازیکنان خارجی اش که همه در همین
ســطح بودند .حال چطور از اســتقالل باید انتظار داشته
باشــیم که در نبردی نا برابر با این تیم موفق باشد؟ به نظر
من باید به شرف جوانان اســتقالل درود فرستاد که با این
تیم کم تجربه در خود دوبی مقابل تیمی با این قدرت بازی
پایای انجام می دهد و با یک اختالف گل می بازد یا تیم های
پرسپولیس و ذوب اهن که با همین شــرایط با تیم های تا
بن دندان مســلح الهالل و العین را متوقــف می کنند .اما
بزرگ ترین کار را استقالل خوزســتان کرد که حتی حریف
عربستانی اش را شکســت داد .شــما ببینید که همین دو
تیم استقالل و پرســپولیس در چه زمینی و با چه امکاناتی
تمرین می کنند .در حالی که رقبای اسیایی انها چه امکاناتی
دارند .اگر ۲۵سال از اخرین قهرمانی ما در اسیا می گذرد
دالیلش کامال مشــخص است .چون ۲۵ســال است که
اســیا تالش می کند ،زحمت می کشــد ،هزینــه می کند و
برنامه های بلند مدت دارد .ممکن اســت در این بین تنها و
تنها به خاطر اســتعدادهای فردی مان جرقه ای هم بزنیم
و موفقیتی حبابی هم به دست اوریم که در گذشته هم دو،
سه بار همینطوری به فینال اسیا رسیده ایم ،اما برای انکه
به سطح قهرمانی باشــگاهی در اسیا برســیم ،اگر همین
امروز هم اســتارت بزنیم باید 10ســال بی وقفه کار کنیم.
متاسفانه سال هاست که در فوتبال مان عقب گرد داشته ایم
و نمی خواهیم این واقعیت را بپیذیریم.
از اخریــن ســالی کــه یــک تیــم ایرانــی قهرمان
باشگاه های اسیا شد ۲۵ســال می گذرد .تیم فوتبال پاس
تهران که حاال در استانه ســقوط به لیگ دسته سوم است
در ســال ۱۹۹۲قهرمان اســیا شــده بود .دردناک است.
امیدوارم این طلســم باالخره شکســته شــود و نمایندگان
فوتبال کشورمان در لیگ قهرمانان اسیا موفقیت و قهرمانی
را تجربه کنند.
فوتبال دولتی یعنی سنگی برای نزدن
ورزش
چرا قرار نیست در لیگ قهرمانان اسیا قهرمان شویم؟
بهمن فروتن
مربی فوتبال
5
ناکامی ۲۵ســاله فوتبال ایران در لیگ قهرمانان اسیا
موضوعی نیست که بتوان خیلی زود درباره اش به جمع بندی
رسید اما با این حال چه کسی است که نداند فوتبال ایران در
یگامبرمی دارد
صورتادامهاینروندهمچنانروینوارناکام
وانتظارقهرمانیاسیادرچنینشرایطیغیرمنطقیاست.
قهرمان شدن در دهه 90
در دهــه نود میالدی هر کشــور یک ســهمیه در جام
باشگاه های اسیا داشت و ایران از همان تک شانسی که در
اینمسابقاتداشتبیشترینبهرهرامی بردامااالنکشورما
سال هاست که چهار سهمیه در این مسابقات دارد اما از این
چهارشانسکمتراستفادهمی شود.قهرمانشدندردههنود
در باشگاه های اسیا بسیار سخت تر از االن بود و باشگاه های
مادراندورانبیشترتوفیقداشتند.
فوتبالدولتیاستکهگریبانفوتبالماراگرفتهاست.
مادرفوتبالبههمهکهدروغمی گوییمهیچ،به خودمان
همدروغمی گوییم.فوتبالمادولتیاستامابههمهبهدروغ
می گوییمخصوصیهستیم.مازیرمجموعهفیفاهستیماما
حاضر به پذیرفتن ضوابط ان نیستیم .فیفا تاکید دارد فوتبال
خصوصیباشدوبهخاطرجلوگیریازپولشویی،تنهاازدرامد
خود هزینه کند ولی ما به فیفا و ای.اف.سی دروغ می گوییم
و در حالی که دولتی هســتیم می گوییم خصوصی هستیم.
فوتبالدولتینمی گذاردمادرعرصهباشگاهداریبهانمرزی
از حرفه ای گری برسیم که در عرصه باشگاهی قادر به رقابت
باباشگاه هایبرترشرقوغرباسیاباشیم.
با فوتبال دولتی نمی توان قهرمان اسیا شد
راحتبگویمکهفوتبالدولتییعنیسنگیبراینزدن.
اگر بخواهیم همه مشکالت فوتبال باشگاهی مان را در یک
جمله خالصه کنیم باید بگوییم تا زمانی که دولت در فوتبال
ما دخالت مســتقیم دارد و اداره فوتبال بر عهده دولت است،
وضعیت همین است و با این شرایط نمی توانیم قهرمان اسیا
شویم .فوتبال ما بیمار است .این فوتبال به بیماری سرطان
مبتال شده و اگر االن که هنوز این بیماری همه بدن فوتبال
را نگرفته به داد ان نرســیم ،به زودی این بیماری همه بدن
این بیمار را فرا خواهد گرفت .االن می دانیم که فوتبال مان
هراس کشورهای عربی از تیم های ایرانی
دراندورانهمهتیم هایکشورهایعربیازتیم های
ایران واهمه و هراس داشتند .انقدر ترس داشتند که از همه
نفوذشــان در AFCاســتفاده می کردند تا با تیم های ایرانی
همگروه نشوند .عربســتان ،امارات ،بحرین و کویت که ان
زمان جزو قدرت های برتر اسیا بود .قطر تازه سرمایه گذاری را
شروع کرده بود اما همه باشگاه های این کشورها از تیم های
ایرانی ترسداشتندبه طوریکهاگرقراربودباتیم هایایرانی
بازیکنندبهقولفوتبالی هاهنوزبازینشدهسهبرصفرعقب
می افتادند.
سرعت پیشرفت انها و سرعت پیشرفت ما
از ابتدای دهه نود بود که کشــورهای اسیایی به خود
امدندوانهاییکهقصدپیشرفتدرفوتبالداشتندبرنامه ریزی
و سرمایه گذاری را اغاز کردند .در شرق اسیا غیر از کره جنوبی
که مثل ایران قدرت سنتی و برتر اســیا بود ،ژاپن و بعد از ان
چین کار خود را اغاز کردند و در غرب هم عربستان ،امارات و
قطر در راس کشورهایی قرار گرفتند که پیشرفت در فوتبال را
هدفگذاری کرده بودند .البته ما هم در این دو دهه پیشرفت
داشته ایم اما ســرعت پیشــرفت ما کجا و سرعت پیشرفت
شرق و غرب اســیا کجا .انها در بعد باشگاهی با سرعت از ما
عبور کردند .البته در بعد فوتبال ملی هنــوز ما حرف اول را در
اسیامی زنیم.
فرق فوتبال ملی و باشگاهی
طیطریقمادرفوتبالمثلانسانیاستکهدرباتالق
گیر کرده و مرتب دست و پا می زند .غافل از اینکه این دست
و پا زدن ها باعث بیشــتر گرفتار شدن می شود .این باتالق،
مثلث | شماره 348
فوتبال ایران در باتالق
دولت از یک سو به باشگاه ها اجازه منفک شدن و سوق
پیدا کردن به بخش خصوصی را نمی دهد و از ســوی دیگر
بر اساسقوانینتعریفشدهخودرامکلفبهتامینهزینه های
اینفوتبالنمی داند.درواقعادارهفوتبالتوسطدولتحرکت
شترمرغی است که نه خود را مکلف به پرواز کردن می داند و
نه بار بردن .نسبت دولت به باشگاه های فوتبال مثل نسبت
پدرومادریاستبهفرزندشکهحاضربهپذیرفتنمسئولیت
مالی ،تربیتی و اداره امور فرزندش نیســت .دولت ما خود را
مالکباشگاه هامی داندامادرمقابلاینتحتتملکشهیچ
مسئولیتمالیهمبرعهدهنمی گیردوازانبدتراینکهاجازه
جداشدنهمبهاننمی دهد.
یکی از مهم تریــن عارضه های منفــی ،عدم توانایی
مقابله کردن بخش خصوصی با بخش دولتی است .فرض
را بر این بگیریم که بخش خصوصی وارد فوتبال شود و اداره
یک باشــگاه را بر عهده بگیرد .انوقت همین باشگاه باید با
باشگاه های دیگر که دولتی هســتند رقابت کند .اینجاست
که بخش خصوصی قطعا کم می اورد .مگر می شود بخش
خصوصی بود و با بخش دولتی رقابت کــرد؟ نه از نظر مالی
امکان پذیر اســت و نه از نظــر روحی و روانــی .قطعا بخش
خصوصیدررقابتبابخشدولتینابودخواهدشد.پسباید
همهباشگاه هایماخصوصیشوندنهیکیدوتا.برایهمین
است در همه سال های گذشته هر گاه بخش خصوصی وارد
فوتبال شد به طرز بســیار بد و متضررانه ای از عرصه فوتبال
خداحافظیکردهورفتهاست.
ورزش
در فوتبال ملی مربی نظیر کی روش با استفاده از برخی
ظرفیت ها فوتبال ملی ما را همچنان در ســقف اســیا حفظ
می کند .این نشان می دهد که فوتبال ما همچنان به لحاظ
نیروی انسانی ظرفیت اول بودن در اسیا را دارد اما ما در زمینه
باشگاهیانقدرضعیفعملکردیمکهجایگاهفوتبالملی مان
در اسیا یک است ،اما در فوتبال باشگاهی هیچ حرفی برای
گفتننداریم.
پدر و مادر مسئولیت ناپذیر فوتبال
سرطان دارد ،اما خودمان را می زنیم به ان راه و می خواهیم
بیماریسرطانرابااسپریندرمانکنیم.
شماببینیددرفوتبالحرفه ایدرشرقاسیاوکشورهای
عربی حامیان مالی حرف اول و اخر را می زنند .اتفاقی که در
فوتبالمااصالوجودنداردودرفرمتاینفوتبالچنینچیزی
تعریفنشدهاست.همینخالء حامیانمالیوبرندهایمعتبر
تجاری معتبر خود به خود باعث می شــود تا زیرساخت های
فوتبالحرفه ایدرایرانایجادنشود.
مایلمدربارهنکتهمهمدیگریهمصحبتکنم.نبایداز
حقپخشتلویزیونیگذشت.یکیازاصلی ترینمنابعمالی
باشگاهداری در فوتبال حرفه ای حق پخش تلویزیونی است
که این موضوع هنوز در ایران عملی نشده است .همه این ها
دست به دســت هم می دهد تا در کشــوری که سرمایه های
انســانی اش همچون گنج هســتند ،از نظر زیرساخت های
باشگاهداری زیر خط فقر باشیم .اگر از همین امروز کارمان
رابرایایجادزیرساخت هایمناسبحرفه ای گریدرفوتبال
اغازکنیم،سالهازمانمی بردتابهکشورهاییمثلکرهوژاپن
برســیم .اما در کوتاه مدت دولت می تواند با دادن وام های
بلند مدتکمبهرهوبدونبهرهبهباشگاه هابهشکلمسکنو
مقطعیبهحلمشکلباشگاه هاکمککند.
اگر بگویم هر چهار تیم کشورمان که در این مسابقات
هستنداستحقاقصعودازمرحلهگروهیاینمسابقاترادارند
ســخن به گزاف نگفته ام .اما فکر می کنم در بدترین حالت
دست کم دو تیم از چهار تیم ایرانی از گروه شان صعود کنند.
ضمناینکهمنواقعاامیدوارهستمکهامسالطلسم ۲۵ساله
قهرماننشدنایرانی هادراینمسابقاتشکستهشود.
77
چه کند على
ن همه تنهایى
با ای
(ع)
بخشی از کتاب کشتی پهلو گرفته
دیدار
78
مثلث | شماره 348
کتاب «کشــتی پهلو گرفته» که به قلم ســید مهدی
شجاعی به رشته تحریر در امده ،ســوگنامه ای از االم اهل
بیتعصمتوطهارتوبه ویژهوجودمقدسحضرتفاطمه
زهرا سالم الله علیها است .خواننده در خالل خواندن این
اثر بدیع ادبی که با نثری بسیار شیوا نگارش یافته درحالی که
گفت وگوی اهل بیت علیهم السالم را که زبان حال ایشان
بوده مرور می کند ،با تاریخ پر فراز و نشــیب و زیبا و در عین
حال پر مصیبت زندگی حضرت صدیقه طاهره و وقایع دوران
کودکی تا شهادت ایشان بیشتر اشنا می شود .این روزهای
پر از غم بهانه خوبی است تا بخشی از فصل اخر این کتاب
را بخوانیم.
فرشتگان بال در بال پرواز می کردند و فرود می امدند،
ان چنان که اسمان را به تمامى می پوشاندند.
دو فرشــته پیش روى انها بودند که طالیه دارشان به
نظر می امدند.
امدند ،ســام کردند و مرا در هــودج بال هاى خود به
اســمان بردند ،ناگهان بوى بهشت به مشــامم رسید و بعد
باغ ها و بوستان ها و جویبارها ،چشمم را خیره کردند.
حوریه ها صف در صف ایستاده بودند و ورود مرا انتظار
می کشیدند.
اول خنده اى بســان واشــدن گلى و بعــد همه با هم
گفتند:
ــ خوش امدى اى مقصود خلقت بهشــت و اى فرزند
مخاطب «لوالک لما خلقت االفالک».
مالئکه باز هم مرا باالتر بردنــد .قصرهاى بی انتها،
حله هاى بی همانند ،زیورهاى بی نظیر.
انچه چشــم از حیرت خیره و دهان از تعجب گشــاده
می ماند.
و بعد نهر ابى سفیدتر از شیر ،خوشبوتر از مشک.
و بعد قصرى و چه قصرى!
گفتم:
ـ اینجا کجاست؟ این چیست؟ از ان کیست؟
گفتند:
ـ اینجا فردوس اعلى اســت ،برترین مرتبه بهشــت.
منزل و مســکن پدر تو و پیامبران همــراه او و هر که خدا با
ت و این نهر ،کوثر است.
اوس
قصر انگار از ُد ّر سفید بود و پدر بر سریرى تکیه زده بود.
مرا که دیــد ،از جا برخاســت ،در اغوشــم گرفت ،به
سینه اش چسباند و میان دو چشمم را بوسه زد ،به من گفت:
ـ اینجا جایگاه تو ،شــوى تو و فرزندان و دوســتداران
توست .بیا دخترم که سخت مشتاق توام .من گفتم:
ــ بابا! بابا جان! من مشــتاق ترم به تــو .من در اتش
اشتیاق تو می سوزم.
زنده شدم وقتى که باز ـ اگرچه در خواب ـ پیامبر را ،پدر
را صدا کردم و صداى او را شنیدم .یادم امد که این افتخار،
تنها از ان من است که می توانم او را بی هیچ کنیه و لقب ،بابا
صدا کنم .وقتى ان ایه نازل شد که:
ِ
الر ُس ِ
کم َب ْعضا...
َکم
ال ت َْج َع ُلوا ُدعا َء َّ
کدُعاء َب ْع ُض ْ
ول َبین ْ
من پدر را پیامبر و رسول الله صدا کردم و او دستى از سر
مهر بر سرم کشید و گفت:
ــ این ایه براى دیگران است فاطمه جان .تو مرا همان
بابا صدا کن .تو به من بابا بگو .بابا گفتن تو قلب مرا زنده تر
می کند و خدا را خشنودتر.
شاید او هم می دانســت که چه لطفى دارد براى من،
پیامبر با ان عظمت را بابا صدا کردن.
پدر گفت که همین امشب میهمان او خواهم بود.
اکنون على جان! اى شــوى همیشــه وفادارم! اى
همسر هماره مهربانم! من عازمم .بر من مس ّلم است که از
امشب میهمان پدرم و خداى او خواهم بود.
گریزانم از این دنیاى پربال و سراسر مشتاقم به خانه
بقا .تنها دل نگرانی ام براى رفتن ،تویى و فرزندانم .شما تنها
پیوند میان من و این دنیا یید که کار رفتن را سخت می کنید
اما دلخوشم به اینکه شما هم اخرتى هستید ،مال انجا یید.
شما جسم تان در اینجاســت .دیدار با شما از انجا و در انجا
اسان تر است.
على جان! ولى جدا شدن از تو همین قدر هم سخت
است .به همین شکل هم مشکل است .به خدا می سپارم
شما را و از او می خواهم که ســختی هاى این دنیا را بر شما
اسان کند.
على جان! من در سال هاى حیاتم همیشه با تو وفادار
بوده ا ماز من دروغ ،خدعه ،خیانت هرگز ندیده اى .لحظه اى
پا را از حریم مهر و وفا و عفاف بیرون نگذاشته ام .بر خالف
فرمان و خواست و میل تو حرفى نگفته ام ،کارى نکرده ام.
اعتقادم همیشه این بوده اســت که جهاد زن ،رفتار
ت و از این عقیده
نیکو با همسر است ،خوب شوهردارى اس
تخطى نکرده ام.
ِ
انسان میرنده ناگزیر
على جان! مرگ ،ناگزیر است و
از وصیت و سفارش.
على جان! به وصیت هایم عمل کن ،چه انها را که در
رقعه اى مکتوب اورده ام و چه اینها را که اکنون می گویم.
در انجا باغ هاى وقفى پیامبر را نوشته ام که به حسن
بســپارى و او به حسین و حســین به امامان پس از خویش
تا اخر.
و نیز ســهمى براى زنــان پیامبر و زنان بنی هاشــم و
به خصوص امامه دختر خواهرم قائل شــده ام و اگر چیزى
ماند براى ام کلثوم دخترم.
اینها را نوشته ام اما حرف هاى مهم ترم مانده است.
اول اینکه تــو پس از من ناگزیرى بــه ازدواج کردن،
ازدواج کن و امامه ،خواهــرزاده ام را بگیر که او به فرزندان
ما مهربانتر است.
دوم اینکه مــرا در تابوتى به همان شــکل که گفته ام
حمل کن تا محفوظ تر بمانم.
و سوم ،مرا شبانه غســل بده ـ از روى پیراهن ـ بر من
شــبانه نماز بگذار و مرا شــبانه و مخفیانه دفن کن و مدفنم
را مخفى بــدار .مبــادا مردمى که بــر من ســتم کرده اند،
به خصوص ان دو ،بر جنازه و نماز و دفنم حاضر شــوند و از
مکان دفنم اگاهى بیابند.
یاران معدود و محدودمان با تو شرکت بجویند در نماز
خواندن و تشــییع جنازه و دفن ،اما بقیه نــه .از زنان ،فقط
ام سلمه ،ام ایمن ،فضه و اســماء بنت عمیس و از مردان،
فقط سلمان ،ابوذر ،مقداد ،عمار ،عبدالله و حذیفه ،همین.
...و گریه نکن على جان! من گریه ام براى توست،
تو چرا گریه می کنى ؟ تو مظلوم ترین مظلوم عالمى ،گریه بر
تو رواتر است .من انچه کردم براى دفاع از حقوق مغصوب
تو بود .من می دانســتم که رفتنی ام ،پدر مرا مطمئن کرده
بود ولى هم می دانستم و می دانم که پس از رفتنم بر تو چه
خواهد رفت .و این جگــر مرا اتش می زند و مــرا به تالطم
وا می داشت.
پس تو گریه نکن على جان! عالم باید براى این همه
مظلومیت تو گریه کند.
اکنون اول خالصى من است ،ابتداى راحتى من است
اما اغاز مصیبت توست.
پس تو گریه نکن و جگر مــرا در این گاه رفتن ،بیش
از این مسوزان.
تو را و کودکانمان را به خدا می سپارم على جان! سالم
مرا تا قیامت به فرزندان اینده مان برسان.
راستى على جان! پســر عمو! تو هم می بینى انچه را
که من می بینم؟ این جبرئیل است که به من سالم می کند
و تهنیت می گوید.
ــ و علیک السالم.
این میکائیل اســت که ســام می کنــد و خیر مقدم
می گوید:
ـ ـ و علیک السالم.
اینها فرشتگان خدایند ،اینها فرستادگان خداوندند که
از سوى خدا به استقبال امده اند.
چه شکوهى! چه غوغایى! چه عظمتى!
ــ و علیکم السالم.
این ّاما علــى جان به خــدا عزرائیل اســت که بر من
سالم می کند.
ــض ْا َ
ــ و علیک الســام یا قا ِب َ
ال ْرواح .بگیر جان مرا
ولى با مدارا.
خداى مــن! موالى من! به ســوى تو می ایــم ،نه به
سوى اتش.
سالم بابا! سالم به وعده هاى راســتین تو! سالم به
لبخند شیرین تو! سالم به چشم هاى روشن تو!
چه شــبى اســت امشــب خدایا! این بنده تو هیچ گاه
این قدر بی تاب نبوده اســت .این دل و دســت و پا هیچ گاه
این قدر نلرزیده است .این اشک این قدر مدام نباریده است.
چه کند على با این همه تنهایى!
اى خدا در ســوگ پیام اور تو که سخت ترین مصیبت
عالم بود ،دلم به فاطمه خوش بــود .می گفتم :گلى از ان
گلستان در این گلخانه یادگار هست .اما اکنون چه بگویم؟
این همه تنهایى را کجا ببرم؟ این همه اندوه را با که قسمت
کنم؟
اى خدا چقدر خوب بود این زن! چقدر محجوب بود!
چقدر مهربان بود! چقدر صبور بود!
فلسطین
رفتند ،خبیث ها ،شــریرها ،طماع ها ،دزدها و ادمکش ها
بودند که از همه جای دنیا جمع شدند .این شد یک ملت؟!
ملت و دولتی که اینطور به وجود امده است و اسم خودش را
اسرائیل گذاشته ،غیر از راه ترور ،راهی ندارد؛ حرف حسابی
ندارد .ان وقت ،چنین موجوداتی با این دنائت و پســتی و
پلیدی ،می خواهند دولت و ملت نورانی و سربلند و عزیزی
مثل ایران را در افکار عمومی جهان متهم کنندِ .
خود انها از
همه متهم تر ،مجرم تر و روسیاه ترند».
مقدمه ایــن کتــاب تاریخی-تحلیلی توســط اقای
عثمانی اســت .وی می گوید« :ما تاکنون نشنیده ایم که
یک ادم زنده (ولو محتضر) را کالبدشــکافی کنند ».بعد از
ناکامی عثمانی در فتح وین سقوط تدریجی این امپراتوری
شروع شد».
مشــاور رهبر انقالب در امور بین الملل در ادامه این
مقدمه تاریخــی ـ تحلیلی خــود نقش علمای شــیعه را در
مورد کشور فلسطین مورد بررسی قرار داده و نوشته است:
«مساله اشغال فلسطین بازتاب های متعدد و گسترده ای را
در سراسر جهان به دنبال داشت .یکی از واکنش های مهم
در قبال این رویداد ،برخوردی بــوده که از جانب روحانیت
شــیعه صورت پذیرفت و بدون هیچ تغییری ،در طول 70
سال گذشته ادامه یافت ه اســت .عالمه مطهری دلیل این
خصیصه روحانیت شیعه را چنین برمی شــمارد :روحانیت
شیعه در ذات خود یک نهاد مستقل است .از نظر روحی به
علی اکبر والیتی تالیف شــده ،مقدمه ای کــه با یک مرور
اجمالی و ارائه دورنمای کلی از زمینه های اشغال سرزمین
فلسطین ،نشان می دهد که چگونه با نقشه های دولت های
اســتعمارگر غربی« ،تفنگ ها جای شــاخه های زیتون را
گرفتند».
دکتر والیتی در ابتدای مقدمه این کتاب می نویسد:
«معروف اســت؛ پیش از جنــگ اول جهانــی و در زمان
سلطان عبدالحمید عثمانی گروهی از متنفذین یهودی به
او پیشنهاد می کنند که سرزمین فلسطین را جهت اسکان
یهودیان عالم به انها بفروشــد! جوابی کــه وی به انها داد
نشاندهنده ته مانده غیرت اسالمی در یک سلطان مستبد
خدا متکی بوده و از نظر اجتماعی به قدرت مردم و لهذا در
طول تاریخ به صورت یک قدرت رقیب در مقابل زورمندان
ظاهر شده است .حال باتوجه به این ویژگی باید بدانیم که
این طبقه از اندیشمندان مســلمان اصوال با مسائلی چون
موضوع فلســطین و نفوذ صهیونیســت ها چه برخوردی را
ی الزم می شمردند».
می کردند و مقابل ه با ان را به چه قسم
پیش از این ،کتاب فلســطین شــامل بیانات رهبر معظم
انقالب تا ســال 1390به دو زبان فارسی و انگلیسی چاپ
و منتشر شــده بود .اما در ویرایش جدید ،بیانات معظم له
تا سال 1395به روزرسانی شده و همراه با دو نسخه کامل
انگلیسی و عربی در اختیار عالقه مندان قرار گرفت.
کتابی که نتانیاهو را براشفته کرد
بنیامیــن نتانیاهو نخســت وزیر رژیم صهیونیســتی
که در کارنامه حضور خود ســابقه حرکات نمایشــی زیادی
دارد ،در مهرماه سال ۹۴در ســخنرانی در مجمع عمومی
سازمان ملل متحد ،با نشان دادن این کتاب ،ان را حاوی
نقشه راه نابودی اسرائیل توسط مسئوالن ایرانی دانست.
در مراسم اختتامیه ششمین کنفرانس بین المللی حمایت
از انتفاضه فلســطین ،از ویرایش تازه ای از این کتاب که
دربرگیرنده مجموعه بیانات و مواضــع مقام معظم رهبری
درباره فلسطین رونمایی شد .در این مراسم رونمایی عالوه
بر علی الریجانی رئیس مجلس ،حجت االسالم محمدی
گلپایگانی رئیس دفتر مقام معظم رهبری ،زهرا مصطفوی
دختر امام خمینی (ره) و رضا صالحی امیری وزیر فرهنگ
و ارشاد اسالمی نیز حضور داشتند .در این کتاب عالوه بر
انتشار بیانات رهبر انقالب در خطبه های نماز جمعه تهران
در تاریــخ ( 1359/05/17دومین روز قــدس) در 8بخش
شــامل کلیات ،شکســت ها و پیروزی ها ،مســئولیت ها،
جنایات ،راه حل ها ،قهرمانان ،روشــنگری و اینده روشــن
به مرور بیانات حضرت ایت الله خامنه ای پیرامون مســاله
فلسطین پرداخته شده است .در بخشــی از این کتاب در
باب اهمیت فلســطین در کالم مقام معظــم رهبری امده
است« :مساله فلسطین مهمترین مساله دنیای اسالمی
است ،هیچ مساله بین المللی در دنیای اسالم از این باالتر
نیست،چون تسلط غاصبان سرزمین فلسطین و قدس بر
این بخش از پیکره امت اسالمی منشاء بسیاری از ضعف ها
و دشواری های امت اسالم است .در کنار مساله فلسطین
بیت المقدس نیز از اهمیت باالیی برخوردار اســت ،امروز
توطئه های رنگارنگی برای غصب این شهر مقدس و از بین
بردن اثار اسالمی ان توسط صهیونیست ها در جریان است
ولی این شهر به همه مســلمانان تعلق دارد و «همه قدس
پایتخت همه فلسطین» است و مسلمانان اجازه نخواهند
داد نقشه های شوم دشمنان جامه عمل بپوشد و با ان مقابله
خواهند کرد».
رهبر انقالب در بخشــی از بیانات خــود فرموده اند:
«دولت بی اصل و نســب؛ دولت جعلی؛ ملــت دروغی .از
اطراف دنیــا ادم های شــریر را گرد اوردنــد و ملغمه ای به
اسم «اسرائیل» درســت کردند! این ملت است؟! هر جا
یهودی های شــریر و خبیثی بودند ،در انجا جمع شــدند.
در اغلب کشورها ،یهودی ها هستند و زندگی می کنند -در
کشور ما هم هستند که زندگی شان را می کنند -کاری به کار
کسی ندارند ،کسی هم به انها کاری ندارد .کشورشان است
و در ان زندگی می کنند .انهایی که به سرزمین های اشغالی
پیشخوان مجازی
مثلث | شماره 348
دیدار
واکنش جناب خان به رنج مردم خوزستان
مهدی رحمتی از اهواز گفت
حرکت قابل تقدیر کاپیتان های پرسپولیس
79
پس از فاجعه
ایا پایان عصر انریکه نزدیک است؟
دو گل زیبای انخــل دی ماریا در تولد 29ســالگی،
برق از چشــمان همه ربود ،گوش ها را تیز کرد تا زمزمه ها
رساتر شنیده شود :کومان ،دی بوئر ،پوچتینو و ...نام های
زیادی برای جانشینی انریکه شــنیده می شود .انگار وقت
خداحافظی بــا لوئیس انریکه مارتینز فرا رســیده اســت.
بارســلونا با لوئیس انریکه ،ســنگین ترین شکست 4سال
اخیر خود را در پارک دو پرنس تجربه کرد .پاری سن ژرمن
در دیداری که به نظر می رسید بارسا بتواند نتیجه ای مطلوب
کســب کند ،با زدن چهار گل به ابی اناری ها ،انها را تحقیر
کرد .حاال نوکمپ به هیچ وجه منتظر بازی برگشت نیست!
حتی خوشبین ترین هوادار بارسا هم رویای جبران انچه در
پاریس افتاد را در ســر ندارد .انها می خواهند زمان همین
حاال متوقف شود تا کاتاالن ها همچنان در لیگ قهرمانان
باقی بمانند اما زمــان بیرحم تر از هر چیز دیگری اســت.
ضمن انکه برای گذر از دوران انریکه هــم اجتناب ناپذیر
است.
دیدار
80
مثلث | شماره 348
ریشه های نگرانی
بارســا در اســتانه حذف از لیگ قهرمانان قرار دارد.
انریکه که با بارسلونا شروعی رویایی داشت و توانست حتی
سه گانه را به دست بیاورد ،او که پایه گذار یکی از بزرگترین
خطوط حمله تمام تاریخ فوتبال دنیا را ســاخت ،بارســای
انریکه از لحاظ اماری چیــزی کم نــدارد .دو قهرمانی در
اللیگا ،دو و احتماال سه قهرمانی در کوپا ،سوپرکاپ های
اروپا و اســپانیا ،حتــی باشــگاه های جهــان و یک لیگ
قهرمانان اروپا ...اما این روزها حال بارسلونا خوب نیست،
انها در لیــگ بســیار نا امید هســتند.بازی برگشــت لیگ
قهرمانان هم نیاز به یک معجــزه دارد تا..این روزها حال
و هوای بارسا بسیار بد است ،این را می شود از گزارشی که
رادیو کوپه داد فهمید ،این گزارش فضای رختکن بارسا پس
از شکست را بسیار سنگین عنوان کرد که همه در ناامیدی
مطلق به سر می بردند .البته بازیکنان بارسا چندی است که
به این نتیجه رسیده اند لوئیس انریکه طرح و برنامه خاصی
بــرای هدایت تیمی بزرگ مثل بارســلونا ندارد و شکســت
شب گذشته ،اعتماد انها به مربی تیمشان را کامال از بین
برد .انها عقیده دارند که انریکه قادر به پیدا کردن راه حل
مشکالت این فصل بارسلونا نیست و نمی تواند ایده درستی
برای خروج از این وضعیت پیدا کند.
در واقع از مصاحبه بعد از بازی بوسکتس که تاکتیک
و پالن درســت امری (سرمربی پاری ســن ژرمن) را به رخ
کشید ،مشــخص بود که اطمینان ها به انریکه در رختکن
بارســا تا چه اندازه کاهش یافته اســت .در حال حاضر دو
اتهام مهم در مقابل لوییس انریکه وجود دارد؛ ابتدا اینکه
عدم وجود یک پلن Bدر سبک بازی بارسا یک بار دیگر برای
این تیم دردسرساز شد و در مرحله دوم ،یک بار دیگر عدم
توانایی او در تهییج و بیدار کردن بازیکنانش بعد از نمایش
بی کیفیت مشخص شد.
گروهی هم اینــده این تیــم را دلهــره اور می دانند،
فوق ستاره های پا به سن گذاشته ،الترناتیوهای معمولی
و اکادمی بی اســتعداد .البته نقش انریکــه در میراثی که
به جا خواهد گذاشــت انکار ناشدنی اســت .او تا توانست
برای بارســا جام اورد اما برای این کار تمام ســرمایه های
بارســا را خرج کرد .بدون انکه جوانی اینده دار رو کند برای
دلوفو ،منیــر ،بارترا و مونتویا صبر نکرد ،ســرجی روبرتوی
با اســتعداد را در دفاع راست ســوزاند ،خریدهای پرشمار
بی فایده مثل گومــز ،ویدال ،الکاســر و ...انجــام داد.
حامیان انریکه
مثل همیشه وقتی شکست از راه می رسد ،دو گروه را
شاهد هستیم ،ان هایی که می خواهند شرایط تغییر کند و
ان هایی که می خواهند با کمی صبر از بحران خارج شوند،
این اتفاق را در سکوهای نیوکمپ ،در روز بازی با لگانس،
در اولین بازی پس از فاجعه پاریس هم شــاهد بودیم .در
میــان بازیکنان هم ،کــم نبودند ان هایی که از ســرمربی
خود دفاع کردند ،در راس انها اندریاس اینیستا قرار دارد،
کاپیتان بارسا عدم اعتماد به ســرمربی و تصمیم های او را
اشتباه می داند« :هیچ کدام از اعتماد به خودمان یا سرمربی
را از دست نداده ایم و من اطمینان دارم که از این وضعیت
عبور خواهیم کرد .ما می توانیم ذهنیت بردن را بازیابی کنیم
و افکار پیروزی دوباره در چالش های پیش رو در بارسا وجود
خواهد داشت».
در بازی با لگانس تصویری پخش شــد که پیکه پس
از گل مســی که باعث پیروزی شــد ،چندان خوشحال به
نظر نمی رسد و انگار دوست داشت بارسا ببازد ،اما پیکه در
جمع خبرنگاران ،حمایت سختی از انریکه می کند« :وقتی
او به بارســا امد ،ما از یــک تیم به هم ریختــه ،به قهرمان
سه گانه تبدیل شــدیم .باید به پشت سر نگاه کنیم و ببینیم
که او برای ما چه کرده است .درست است که ما در بهترین
شرایط مان نیستیم .در یک ماه و نیم اخیر ،ما در سطحی
که دوست داریم بازی نکردیم .اما هنوز در سه جام حضور
داریم».
وحتی بارتومئو مدیرعامل بارســا به حمایت از انریکه
و تیمــش پرداخــت« :لوئیــس انریکــه مربی اســت که
ما می خواهیــم .او عالی کار کــرده و با وجــود انتظاراتی
که در پاریــس از او می رفت ،مــا از او راضی هســتیم».
همه جانشینان احتمالی
در تابســتانی که پیش رو خواهیم داشــت ،قــرارداد
سه ساله لوییس انریکه به اتمام می رسد و تا امروز نیز نام های
فراوانی برای جانشــینی کســی که در طی این ســه ســال
و تا این مقطع هشــت جام را برای بلوگرانا بــه ارمغان اورده
مطرح شده است .گفته می شود این روزها بارسلونا به دنبال
گزینه هایی برای جانشینی لوئیز انریکه است و لیست نهایی
این باشــگاه هم تکمیل شده است اما بر ســر اینکه لیست
شامل چه کســانی می شود ،اختالف زیاد اســت .اوزه بیو،
سرمربی موفق سوسیداد در اســتانه راهی کردن تیمش به
لیگ قهرمانان اســت ،همانند انریکه و گواردیوال ،ســابقه
هدایت تیم دوم بارسا را در کارنامه می بیند و از سال 1987تا
1995بازیکن بارسا بوده و یکی از اسامی ذکر شده است .اما
به نظر می رســد در حال حاضر مناسب ترین گزینه ،خورخه
سامپائولی ،سرمربی موفق سویا است که در سال 2015با
شیلی موفق به فتح کوپا امریکا شد و امسال در اللیگا نیز در
کنار بارسا و رئال ،تیمش را به عنوان یکی از اضالع قهرمانی
معرفیکردهاست.شایعه ایکهبهگفتهمربیاهلامریکای
جنوبیتنهاگمانه زنی رسانه هاست و نبایدفعال ان را باورکرد:
«این ها گمانه زنی رسانه ها هستند .من فکر می کنم درباره
اینده نیمکت بارسلونا همه چیز به لوئیز انریکه مرتبط است .
تا زمانی که او به کارش در بارسلونا ادامه دهد ،این شایعات
هیچسودیبه خصوصبرایاووتیمشنخواهدداشت .من
در ارامش کامل هستم چرا که اطمینان دارم این شایعات به
خاطر من به وجود نیامده است .تمرکزم نیز روی سویا و پروژه
این باشگاه اســت .با این وجود ،معتقدم کسی نیست که از
فردا و اینده خود اطالع داشته باشد» .
نشریه انگلیسی «اکسپرس» ادعا می کند که پوچتینو
که سابقا هدایت اسپانیول و ساتهمپتون را بر عهده داشته
یکیازگزینه هایاصلیهدایتبارسلونااست.البتهسرمربی
ارژانتینی تاتنهام به تازگی قرارداد خود را تا سال 2021با این
تیم تمدید کرده و بارسا برای جذب او کار دشواری در پیش
دارد .اگر اورتون مشکلی برای به خدمت گرفتن مربی اش
ایجاد نکنــد ،احتمــال روی کار امدن کومــان هم مطرح
اســت ،چند نام دیگر مثل والورده یا یورگن کلــوپ و ...اما
انریک ه ترجیح می دهد فعال در مورد اینده صحبت نکند« :در
خصوص اینده هنوز فکری نکرده ام .شکســت یا انتقادات
تاثیری روی ادامه کار ما نخواهد داشت .ممکن است پس
از این کنفرانس تصمیم به ماندن بگیرم و احتمال هم دارد
چندوقتدیگر.بنابرایندرحالحاضرمشخصنیست».
تابنده
زندگینامه اولین شهید زرتشتی دفاع مقدس
زندگینامه شــهید کامران گنجی ،اولین شهید زرتشتی هشــت سال دفاع مقدس ،به
قلم حسین گلدوست روانه بازار کتاب شد .انتشارات روایت فتح در نهمین جلد از مجموعه
«مادران» روایت زندگی این شهید را از زبان مادرش با نام «تابنده» منتشر کرد .این شهید
را باید یک پدیده در جنگ به شمار اورد .شــهید گنجی در منطقه سر پل ذهاب حاضر بود؛
جایی که یکی از نقاط پرفشار از سوی ارتش عراق بود .در ان زمان ،برخی از نیروها به دلیل
شدت درگیری منطقه را رها کرده بودند ،اما شهید گنجی ایستاد و مبارزه کرد .به همین دلیل
از سوی نیروهای سپاه به عنوان نیروی نمونه به دیگران معرفی شد .نویسنده در مقدمه کتاب
اشاره می کند « :تابنده» ،روایت جوان دلیری است که با باورمندی زرتشت ،در کنار برادران
مسلمانش پایمردی کرده و افتخار شهادت را کسب کرده .راوی اثر ،مادر دلسوخته ای است
که پس از شهادت تنها پسرش ،سربلند و پایدار زیسته و اندوه دوری از فرزند را با خدمت به
هموطنانش تسکین داده».
در بخشی از کتاب می خوانیم« :بعضی وقت ها در تنهایی به روزی فکر می کنم که با
کامران در اشپزخانه بودم و پسرم از مدرسه امده بود و ناهار می خورد .باهم حرف می زدیم.
بهم گفت« :مامان ،معلم دینی مــا اقای ارش گفته خداوند انســان رو خلق کرده که روی
زمین امتحانش بکنه .ما همه در حضور خدا هستیم و مشغول امتحاندادن ».اون لحظه تو
چشم های کامران خیره شدم .شاید سیزده یا چهارده ساله بود .برق ایمان و اطمینان نگاهش
رو و صورتش رو روشن کرده بود .با همه وجودش به حرفی که می زد ،ایمان داشت .هنوز هم
هر روز به اون چشم ها و اون برق عجیب فکر می کنم .شک ندارم که در قتلگاه سرپل ذهاب،
در امتحان الهی سربلند شد».
یار دوست
ققنوس پس از سیمرغ
یک جایزه دیگر برای ماجرای نیمروز
بعد از اینکه «ماجرای نیمروز» در جشنواره فیلم فجر
سیمرغ بهترین فیلم را به دســت اورد ،جایزه برتر ققنوس
سینمای انقالب نیز بر شانه این فیلم نشست تا نشان دهد
گرایش های مختلف سیاسی و فرهنگی نظام روی تجلیل
از این فیلم توافق نظر دارند .در این مراسم که به تجلیل از
یک سری فیلم های منطبق با ارزش ها اختصاص داشت،
عالوه بر فیلم های راه یافته به جشنواره فجر ،بعضی دیگر
از فیلم ها نیز که به دالیلی از ورود به جشنواره فجر بازمانده
بودند ،شــرکت داشــتند و درنهایــت «ماجــرای نیمروز»
به عنوان بهترین فیلم دســت یافت و جایزه برتر ققنوس به
محمدحسین مهدویان رسید.
مهدویــان در بخشــی از صحبت های خــود هنگام
دریافت جایزه از ســید محمود رضوی بــرای فراهم کردن
شرایط ساخت تشکر کرد.
وی گفت« :پیشنهاد خوبی در زمانی که برای انتخاب
سوژه مردد بودم به من شــد ».وی همچنین ترکیب متنوع
داوران را که از نســل های متفاوت بودنــد تجربه جدیدی
دانست و اظهار امیدواری کرد که ســایر جشنواره ها نیز از
این ایده ترکیب داوران الگو بگیرند .در پایان این مراســم
خاطرات سرلشکر سلیمی
کتاب «یار دوست» شامل تاریخ شــفاهی امیر سرلشکر سلیمی است که با همکاری
خانواده و دوستان وی گرداوری شده است .این کتاب در 327صفحه به همراه برخی تصاویر
دوران هشت سال دفاع مقدس و تصاویری از مرحوم امیر سرلشکر سلیمی در مناطق جنگی
و غیره به چاپ رسیده است.وی یکی از قدیمی ترین فرماندهان ارتش جمهوری اسالمی
ایران بود که در ایام دفاع مقدس مسئولیت هایی نظیر ریاست دفتر مشاوره نظامی حضرت
امام خمینی(ره) و فرماندهی ســتاد جنگ هــای نامنظم را بر عهده داشــت و در نبردهای
متعددی از جمله ازادسازی سوسنگرد نقش افرینی کرد و بعدها مفتخر به اخذ نشان «نصر»
از دست رهبر معظم انقالب اســامی شد.امیر سرلشکر ســلیمی همچنین به مدت چهار
سال (حد فاصل سال های 1360تا )1364مســئولیت وزارت دفاع را برعهده داشت .وی
از بنیانگذاران ارتش انقالبی در خرداد ســال 1379پس از کناره گیری امیر سرلشکر علی
شهبازی به فرماندهی کل ارتش منصوب شد و همزمان با یک درجه ارتقا به درجه سرلشکری
نیز نائل امد.امیر سرلشکر سلیمی تا شهریور ســال 1384به عنوان فرماندهی کل ارتش
جمهوری اسالمی ایران خدمت کرد و پس از ان نیز به عنوان یکی از مشاوران ارشد فرمانده
معظم کل قوا در امور نظامی خصوصا ارتش منصوب شــد .امیر سرلشــکر سلیمی پس از
تحمل یک دوره بیماری در ســن 78ســالگی در تهران درگذشــت .در نخستین صفحات
این کتاب امده است« :شخصیت مرحوم سلیمی نه فقط به خاطر فرماندهی اسبق ارتش
حائز اهمیت است بلکه به خاطر ویژگی های منحصر به فرد شخصی در دوران قبل از انقالب
در بدنه ارتش و پس از ان در نقش یک مشاور برای امام (ره) و مقام معظم رهبری برای حفظ
ارتش از توطئه هایی که برای انحالل ان داشتند بسیار ستودنی است».
و به شــکل ویــژه نمایش فیلــم «ماجرای نیمــروز» برای
شرکت کنندگان پخش شد که با استقبال کم نظیر مخاطبان
روبه رو شد.
سیدناصر هاشــم زاده ،محمدمهدی رسولی ،مجید
شاه حسینی ،کیوان امجدیان ،سعید مستغاثی ،محمدتقی
فهیم ،سیدمحمد حســینی ،ارش فهیم ،ایزد مهرافرین،
مرتضی فاطمی و میالد دخانچی به عنوان داوران ققنوس
در این مراسم ،انیمیشن رهایی از بهشت به کارگردانی علی
اسکویی را به عنوان نخستین برنده مراسم معرفی کردند.
تقدیر ویــژه از اقــای ابوالقاســم طالبی بــرای فیلم
یتیم خانه ایران بخش دیگری از مراسم بود .وی در سخنانی
کوتاه ضمن تشــکر از عوامل برگزار کننده این جشــنواره،
پیشنهاد داد که به جای عنوان ققنوس از نام و سمبل دیگری
اســتفاده کنند که نمادی از انقالب را در دل خود داشــته
باشد .تقدیر و تجلیل از رسانه برتر بخش بعدی برنامه بود.
جایزه دوم ققنوس به دلیل همراهی و هم افزایی رسانه ای و
مشارکت در ادبیات روایی سینما انقالب به ایزد مهرافرین
دبیر بخش فرهنگی روزنامه جوان رســید .در بخش بعدی
از خانواده های شهید روحانی و شهید قدیانی ،از شهدای
اتش نشان و همچنین شهید تبارزاده از شهدای مدافع حرم
تجلیل و قدردانی شد.
منیر قیدی ،کارگــردان فیلم ویالیی هــا نیز به دلیل
پرداختن به قهرمانان مهجور و خلق دنیایی مملو از دلتنگی
و رشادت زنانه و مادرانه و به کارگیری صحیح اصول فنی در
پرداخت ایده ،جایزه گرفــت .قیدی پس از دریافت گفت:
«کسی که در این جمع شایســته تقدیر است سعید ملکان
خواهد بود .ممنونم از او که تمام شرایط ساخت این فیلم را
اماده کرد و من کاری نکردم».
پیشخوان جهانی
جلد تایم
علیه ترامپ
مثلث | شماره 348
دیدار
گزارش
اکسپرس
از روابط
خطرناک
فرانسه با قطر
و عربستان
سعودی
اشپیگل با
تیتر ندامت به
مساله دامداری
پرداخت
81
بازار
بانک انصار از دومین دوره برنامه نویسی برپایه سرویس های
بانکی حمایت کرد
بازار
82
مثلث | شماره 348
با حمایت بانک انصار دومین دوره برنامه نویسی برپایه
سرویس های بانکی تحت عنوان «چالش نواوری توسن»
با دسترسی کامل به سرویس های بانکداری الکترونیک در
پارک فناوری پردیس برگزار شد.
به گزارش اداره کل روابط عمومی وتبلیغات ،به منظور
حمایت از رویه های مبتنی بر خالقیت و نــواوری در ارائه
خدمات بانکداری الکترونیک و با هدف تشــویق نخبگان
دانشــگاهی در ارائه ایده های خالقانه و نواوری مبتنی بر
خدمات نوین ،بانک انصار این بار نیز از این ماراتن فکری
پشــتیبانی کرد تا زمینه توســعه فناوری های اطالعات در
حوزه بانکداری نوین با سرمایه و کار ایرانی و تسریع تحقق
اقتصاد مقاومتی فراهم شود.
نتیجه اولیــن دوره هکاتون توســن ،دریافت بیش
از ۱۷۰طرح و اتصــال بیش از ۱۳اســتارت اپ فین تک
به اکوسیســتم بانکی توســن بوم بود که بــا حضور همه
توسعه دهندگان دارای توانایی ایده پردازی و پیاده سازی
برنامه های کاربردی بر بســتر وب و گوشی های هوشمند
صورت گرفت .همچنین براساس دستاوردهای این ماراتن
بیش از 20استارت اپ دیگر در حال اتصال محصول خود
به اکو سیستم توسن بوم هستند .این چالش استعدادیابی
سه روزه که تیم های توسعه دهنده دارای ایده های نواورانه
در حوزه مالی را به میدان رقابت کشاند ،با ثبت ایده های نو
در وب سایت و تجربه نو در پیاده سازی برنامه های بانکی و
مالی ادامه یافت و هیات داوران از میان طرح های رسیده،
25طرح برتر را انتخاب و برای شرکت در برنامه از انها دعوت
کرده و از روز ۲۸بهمن ماه بخش نهایی مسابقه اغازشد و تا
روز ۳۰بهمن ادامه یافت.
جوایز دومیــن دوره چالش نواوری توســن برای تیم
اول ،مبلغ ۳۰میلیون تومان ،تیــم دوم ۲۰میلیون تومان
و تیم ســوم ۱۰میلیون تومان بود .همچنیــن برای تقدیر
از بهترین ایده نیز مبلغ ۱۰میلیــون تومان و برای عملکرد
خوب یکی از تیم ها 5میلیون تومان در نظر گرفته شده بود.
براســاس ایــن گــزارش ،در اولیــن دوره ماراتــن
برنامه نویســی ،دکترابراهیمی مدیرعامــل بانک انصار در
یک ســخنرانی افالین به بیان ویژگی ها و مزایای توســعه
خدمات بانکداری الکترونیک و لزوم توجه ویژه به نواوری ها
و خالقیت های نخبگان دانشجویی پرداخت و اینده پژوهی
و نیازسنجی صحیح خواسته های مشــتریان فعلی و اینده
و همگام کــردن محصوالت و خدمات بانکی در راســتای
پیشرفت های فناوری و بهره گیری از فناوری روز را از الزامات
اساســی و زیرســاختی تولید و ارائه محصوالت و خدمات
بانکی دانست.
شایان ذکر است که سرویس های مدنظر این ماراتن
به بانک ها کمک می کند که مشتریان حقوقی ،شرکت ها و
کسب و کارهای تجاری را شناسایی و به شرکت های کوچک
و متوســط کمک کنند تا کسب و کارشــان را بهتر مدیریت
کرده و از تکنولوژی های جدید برای تحول بانکداری ،حفظ
مشــتریان خُ رد و وفاداری انها به بانک و تولید محصوالت
نواورانه استفاده کنند .همچنین ،هدف این تالش ها باال
بردن ســطح رضایتمندی مشتریان از سیســتم بانکداری
الکترونیک ،کاهــش اتالف وقت و هزینه مشــتری برای
انجام امور بانکی ،اســتفاده از بســتر امن و مطمئن برای
اتصال به بانک ،تقویت اثر شبکه ای و هم افزایی و توسعه
کسب وکار اعالم شده است.
بازار
ایرانول موفق به دریافت تندیس از چهاردهمین جشنواره
تولید ملی -افتخار ملی شد
شرکت نفت ایرانول در چهاردهمین جشنواره تولید ملی-افتخار ملی که یکشنبه اول اسفند
ماه 95در مرکز همایش های صداوسیما برگزار شد ،موفق به دریافت تقدیرنامه ،لوح و تندیس
جشنواره شد.
چهاردهمین جشنواره «تولید ملی ،افتخار ملی» به منظور قدردانی از مدیران واحدهای
برتر صنعتی و با هدف صیانت از دستاوردهای صنعتی کشور و حمایت از تولید ملی در بازارهای
داخلی و بین المللی برگزار شد.
شــرکت نفت ایرانول نیز باتوجــه به تولید نخســتین روغــن موتور پایه گیاهی کشــور،
رکورد شــکنی در تولید ،فروش و صادرات و کاهش 25درصدی خام فروشــی در سال اقتصاد
مقاومتی ،اقدام و عمل و ســایر اقدامات در حوزه تولید و خودکفایی حایز رتبه برتر و مفتخر به
دریافت لوح و تندیس شد.
در این مراسم دکتر غیاثیان مدیر روابط عمومی و تبلیغات شرکت نفت ایرانول به نمایندگی
از طرف مهندس اسحاقی تندیس و لوح جشنواره را از دست مهندس نعمت زاده وزیر صنعت،
معدن و تجارت دریافت کرد.
گفتنی اســت ،این مراســم از ســاعت 16:30تا 21با حضور محمد رضا نعمت زاده وزیر
صنعت ،معدن و تجارت ،غالمحسین شافعی رئیس اتاق بازرگانی ،صنایع ،معادن و کشاورزی
ایران ،مسعود پزشکیان نائب رئیس اول مجلس شورای اســامی ،ابوالفضل رضوی معاون
توسعه روستایی و مناطق محروم رئیس جمهور ،حسین هاشمی استاندار تهران ،عزیز اکبریان
رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسالمی و دکتر رحمانی قائم مقام وزیر صنعت،
معدن و تجارت ،مقامــات عالیرتبه و جمعی از تولیدکنندگان ،صنعتگــران و فعاالن اقتصادی
سراسر کشور برگزار شد.
حضور شرکت نفت
ایرانول در نمایشگاه
صندوق هایبازنشستگی
پیشران توسعه ملی
مثلث | شماره 348
بازار
نمایشگاه صندوق های بازنشستگی پیشران توسعه
ملی یکشــنبه 24بهمن ماه با حضور دکتر علی ربیعی وزیر
تعاون ،کار و رفاه اجتماعی در مصلی امام خمینی (ره) اغاز
به کار کرد و به مدت سه روز ادامه داشت.
به گــزارش روابط عمومــی وتبلیغات شــرکت نفت
ایرانول ،در این نمایشــگاه شــرکت نفت ایرانــول در کنار
ســایر شــرکت های مجموعه هلدینــگ تاپیکــو میزبان
بازدیدکنندگان به ویژه فعاالن اقتصادی بخش صنایع نفت
وانرژی بود.
بسترسازی مقدمات پیشبرد برنامه توسعه اقتصادی
کشــور با رویکرد اقتصاد مقاومتــی ،گردهمایی هدفمند
فعاالن اقتصــادی و ایجاد و توســعه زمینه های همکاری
مشترک و هم افزا ،ایجاد زمینه جذب سرمایه گذاری خارجی
در پروژه های پیش رو ،ارائه تصویر کالن و نقشه حضور و
فعالیت بنگاه های صندوق های بازنشستگی در چرخه ارزش
افزوده ،تجمیــع ظرفیت ها و حلقه هــای علمی ،صنعتی
و بازرگانی موثر بر اقتصاد کشــور از اهــداف برگزاری این
نمایشگاه سه روزه بود.
این نمایشگاه موضوعات مرتبط با نفت ،پتروشیمی و
انــرژی ،صنایع دارویــی و تجهیزات پزشــکی ،ارتباطات
و فناوری اطالعــات ،صنعت درمان و خدمات پزشــکی،
عمــران و ســاختمان ،کانی هــای غیرفلــزی ،فــوالد
و معــدن ،گردشــگری ،پولــی و بانکی ،خدمــات مالی،
حمل و نقــل ،صنایــع غذایــی وکشــت و دام را بررســی
می کند.
گفتنی اســت ،بازدید جمعی از ســفرا و وابسته های
بازرگانی ،بازدید تخصصی فعاالن اقتصادی و هیات تجاری
از نمایشگاه صندوق های بازنشستگی پیشران توسعه ملی
و برگزاری همایش اقتصاد ایــران از دیگر برنامه های این
نمایشگاه بود.
یــاداوری می شــود؛ نمایشــگاه صندو ق هــای
بازنشستگی پیشــران توســعه ملی با حضور شریعتمداری
معاون اجرایی رئیس جمهور ،علی ربیعی وزیر تعاون ،کار
و رفاه اجتماعی ،فیرزابــادی قائم مقام وزیــر تعاون ،کار
و رفاه اجتماعــی ،صادقی فر سرپرســت معاونت فرهنگی
– اجتماعــی وزارت تعاون،کار و رفــاه اجتماعی ،میرزایی
معاون اقتصادی وزیر تعاون ،کار و رفاه اجتماعی ،مدیران
و روسای سازمان های تابعه و مدیران عامل هلدینگ ها و
شرکت های تابعه ،صندوق های بازنشستگی و شرکت های
ســرمایه گذاری یکشــنبه 24بهمن ماه اغاز بــه کار کرد و
سه شــنبه 26بهمن ماه در مصالی امام خمینی (ره) به کار
خود پایان داد.
83
بازار
اعطایتسهیالت
با طرح های جدید
اعتباری
معاون سرپرستی شعب یزد گفت« :رسیدگی و تعیین
تکلیف پرونده های دارای مانده بدهی اندک که در بسیاری
از انها مشــتری نســبت به ان اطالع ندارد باید در اولویت
قرار گیرد ».یدالله عالف زاده با ارائه امار عملکرد شــعب
استان یزد و مقایسه ان در سطح ناحیه و شبکه ،همکاران
را به همت مضاعف برای کاهش مطالبات دعوت و اولویت
اصلی روزهای پایانی سال را وصول مطالبات اعالم کرد.
وی با تاکید بر جذب حداکثری منابع و افزایش سهم
ثامن از بازار تالش هرچه بیشتر در این زمینه را خواستار شد
و افزود :قبل از پرداخت تســهیالت ،اعتبارسنجی دقیق و
سنجش توان بازپرداخت اقساط مشتریان بررسی شود.
عالف زاده با اشــاره به رعایت دقیق دستورالعمل ها
و بخشــنامه ها اظهار داشــت« :انجام امور مشــتریان در
ســریع ترین زمان و با دقت ،جلب رضایت و اعتماد انان را
به همراه خواهد داشــت ».سرپرست مدیریت شعب یزد،
تجزیه و تحلیل بخشــنامه ها و اطالعیه های سازمانی در
اجرای طرح جدیدی در
شعب بانک دی در جهت
تکریممشتریان
حذف کارت تبریک سازمانی
در راستای ایفای نقش
در حوزه
مسئولیت هایاجتماعی
بانک دی با رویکرد تکریم مشتریان و حفظ شان و جایگاه انان برای نخستین بار در نظام
بانکی طرح جدیدی را در شعب خود به مرحله اجرا دراورد که با استقبال مواجه شد.
به گزارش اداره روابط عمومی بانک دی ،در سال 1395بانک دی برای نخستین بار در
نظام بانکی در شعب خود خودکارهای مورد استفاده مشتریان را بدون زنجیر و در جاخودکاری
شکیلی در اختیار مشتریان قرار داد.
این طرح که با رویکرد تکریم مشتریان و حفظ شان انان ابتدا به صورت پایلوت در 11
شعبه عملیاتی شد ،پس از مواجه شدن با اقبال عمومی و موفقیت در تمامی شعب بانک به
اجرا درامد .بر این اســاس خودکارهایی با رنگ و لوگوی سازمانی بانک دی بدون اتصال به
جاخودکاری برای سهولت در بهره برداری در اختیار مشتریان قرار می گیرد .با وجود اینکه این
خودکارها بدون زنجیر و محدودیت در جاخودکاری مناسبی در اختیار مشتریان قرار دارد اما
اغلب انان پس از استفاده خودکار را در جایگاه قرار می دهند.
گفتنی است این طرح نه یک برنامه تبلیغاتی و نه یک اقدام اساسی در راستای تکریم
مشــتریان ،بلکه وظیف ه فراموش شده ای است که برای نخســتین بار در بانک دی اجرایی
شد.
بانک دی در راستای ایفای نقش در حوزه مســئولیت های اجتماعی خود در سازمان،
چاپ و توزیع کارت تبریک عید نوروز درون سازمانی را حذف کرد.
به گزارش روابط عمومی بانک دی ،این بانک در راســتای عمل به استراتژی طراحی
شده در حوزه مسئولیت های اجتماعی و نیز در راستای کمک به محیط زیست و جلوگیری از
قطع درختان ،بخشی از کارت های تبریک عید نوروز خود را حذف کرد.
ک
بر این اساس تمامی کارکنان گروه مالی دی موظف شدند به منظور ارسال پیام تبری
درون سازمانی صرفا از ابزارهای اطالع رسانی در دسترس از جمله اتوماسیون اداری استفاده
کنند و ارسال کارت صرفا برای تبریک های برون سازمانی انجام شود.
بانک دی تالش کرده اســت با تدوین یک اســتراتژی مدون در حوزه مسئولیت های
اجتماعی ضمن فعالیت در چارچوب وظایف حرفه ای خود نسبت به موضوعات کلیدی جامعه
از جمله حفاظت از محیط زیست نیز کوشا باشد.
بازار
مثلث | شماره 348
برای نخستین بار در نظام بانکی انجام شد
84
جلسات صبحگاهی را برای افزایش توانمندی و دانش فنی
کارکنان ضروری دانست.
معاون سرپرستی یزد بر اعطای تسهیالت از طریق
طرح هــای جدید اعتبــاری تاکید کــرد و اظهار داشــت:
«کاهش 10درصدی مطالبات در پایــان هر ماه به عنوان
اولویت هر سرپرستی روسا شعب و کارکنان صف و ستاد در
مجموعه است که باید تالش بیشتری برای تحقق اهداف
تعیین انجام شود».