ماهنامه مثلث شماره 359
ماهنامه مثلث شماره 359
ماهنامه مثلث شماره 359
بررسی تحوالت خاورمیانه در پرونده این شماره مثلث
حرص سعودی
از مردم ساالری دینی
عصر گروه های فروملی
هفته نامه خبری،تحلیلی /سال هشتم /شماره سیصد و پنجاه و نه 27 /خرداد 88 / 1396صفحه 6000/تومان
چرا تهران هدف حمله
تروریستی قرار گرفت؟
خاورمیانه در چه دورانی
به سر می برد؟
مارکسِبریتانیا
پرونده ویژه مثلث درباره انتخابات پارلمانی بریتانیا
جرمی کوربین در دنیای سیاست شگفتی افرید
شبح سوسیالیسم
جوانان انگلیسی نسبت به نئولیبرالیسم بی اعتمادند
ناجی سرکش
حزب کارگر از سیاست های بلر فاصله می گیرد
تیم ملت
کی روش ،ایران را برای پنجمین بار به
جام جهانی برد
سرهنگ های مظلوم
حمالت تروریستی تهران
چه تاثیری در سیاست ایران داشت
تفسیرها از
اتش به اختیار
اعالم نظر صریح اصول گرایان
درباره سخنان رهبری راه را برای
اصالح طلبان مسدود کرد
جلد
د
و
م
تیمملت
کیروش،ایرانرابرایپنجمینباربهجامجهانیبرد
گوشهایازسخنانامامخمینی(ره)
دربارهماهمبارکرمضان
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
سردبیر :سعید اجورلو
ماه رمضان مبارک اســت که قران بر او
وارد شده است و ماه شعبان مبارک است که
ادعیه ائمه -علیهم الســام -در او وارد شده
است .ماه مبارک رمضان (است) که قران را
وارد کرده است.
ماه رمضــان ،مــاه نبوت اســت و ماه
شــعبان ،ماه امامت .ماه رمضان ،لیله القدر
دارد و ماه شعبان ،شب نیمه شعبان دارد که تالی لیله القدر
اســت .ماه رمضان مبارک اســت؛ بــرای اینکه لیلــه القدر
(دارد) و ماه شعبان مبارک اســت؛ برای اینکه نیمه شعبان
دارد.
ماه رمضان مبارک است؛ برای اینکه نزول وحی در او
شده است یا به عبارت دیگر ،معنویت رسول خدا وحی را نازل
کرده است و ماه شــعبان معظم است؛ برای اینکه ماه ادامه
همان معنویات ماه رمضان اســت .این ماه مبارک رمضان
جلوه لیله القدر اســت که تمام حقایق و معانــی در او جمع
است و ماه شعبان ،ماه امامان است که ادامه همان است.
در ماه مبارک رمضان ،مقام رســول اکــرم -صلی ال َّله
10- 17
خبرنامه
هشدار تهران به اروپا
چابک سازی یا پست سازی
2030؛ تمام
تفسیرها از اتش به اختیار
18- 23
گفتارها
اولتیماتوم به کاخ سفید
بازی با کارت تحریم
چهار روایت از تجربه هزینه سازش
شکست قبیله
28- 39
فکرنو
فیلسوف قدرت
شاخ نبات
مانیفست عاشورایی
گربه بلیتس
تحریریه:
مثلث؛هفتهنامه ایخبری،تحلیلیاستکهسعیداردروایتیمنصفانهوعادالنه
از واقعیت ها ارائه دهد .نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه ضلع استقالل،
ازادی و جمهوری اسالمی .مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی ،چارچوبش
اسالم ،انقالب ،امام و رهبری ،ارمانش گســترش و سیادت اسالم خواهی در
سراسر جهان و عزت مسلمانان ،توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم
شریف ایران و رونق گرفتن عدالت .مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب
و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت
قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان
فرهیختگانونخبگانکشوراست.امیدواریمکهدرروایت مانصادق،برمرام مان
مستمر و دائم ،بر چارچوب مان مستقر ،بر ارمان مان مومن ،بر مرزهایمان مراقب
و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم.
دبیرتحریریه :مصطفیصادقی
سیاست :مصطفی صادقی (دبیر) -علی حاجی ناصری -امیدکرمانی ها
حنیف غفاری
بین الملل :سعیده سادات فهری (دبیر)
اقتصاد :محمدمهدی صدرزاده (دبیر)
دیدار :افشین خماند(دبیر)
ورزش :مهدی ربوشه (دبیر)
جامعه شناسی و فکرنو :علی حاجی ناصری (دبیر)
فرهنگ :شایان ربیعی (دبیر)
بازار :محمد شکراللهی (دبیر)
مشاور هنری :نیما ملک نیازی
علیه و اله و ســلم -به والیت کلی الهی باالصاله تمام برکات
را در این جهان بسط داده است و ماه شعبان که ماه امامان
است؛ به برکت والیت مطلقه ،به تبع رسول ال َّله همان معانی
را ادامه میدهد.
پس ماه رمضان ماهی است که تمام پردهها را دریده
اســت و وارد شــده اســت جبرئیل امین بر رســول خدا و به
عبارت دیگر ،وارد کرده اســت پیغمبر اکرم جبرئیل امین را
در دنیا ،و ماه شــعبان ماه والیت اســت و همه این معانی را
ادامه میدهد.
ماه رمضان مبارک است که قران بر او وارد شده است و
ماه شعبان مبارک است که ادعیه ائمه -علیهم السالم -در او
وارد شده است .ماه مبارک رمضان (است) که قران
را وارد کرده است.
قران مشــتمل بر تمــام معارف اســت و تمام
ما یحتاج بشر اســت و ماه شــعبان ،که ماه امامان
اســت ،ادامه همان حقیقت اســت و همان معانی
در تمــام دورههــا .ان چیزی کــه در قــران به طور
اســرار اســت ،در ادعیــه ائمه ما بــه طور اســرار
است.
* از بیانات امام خمینی (ره) در جمع
گروهی از مسووالن نظام ( ۲۵فروردین )۱۳۶۶
منبع:جام
40- 49
سیاست
سرهنگ های مظلوم
ترور حقیقت
ضامن امنیت
پای سعودی ها در میان است
50-63
بین الملل
موج تغییر علیه نئولیبرالیسم
استعفا یا مبارزه!
گرایش به میانه روی
عصر جنگ های نیابتی
64-71
ورزش
تیم ملت
باید ۱۰بازیکن مثل سردار بسازیم
جنگجوی هوشمند
باید سرمان را باال بگیریم
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
و افشین جم
پردازش تصاویر :هومن سلیمیان
عکس :امیر طالیی کیوان -عدنان جعفری و محمد برنو
ویرایش :ژیال شاکری -امیر عزیزی و نرگس حاجیلو
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر مالی :محمدرضا پالیزدار
سازمان اگهی ها :محمد شکراللهی
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلیاجورلو
امور اداری :علیرضا اسدالهی -علی اکبر پیمانی
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ناظر چاپ :بابک اسکندرنیا
با تشکر از :دکتر دارابی -دکتر ایت اله ابراهیمی -حسین محمد پورزرندی
مهندس صدوقی -حسین مجاهدی -حاج اقاتوکلی -محمدابراهیم محمد پورزرندی
امیر اشتیانی عراقی -علیرضا حسن زاده -دکتر عیسی رضایی -سید حمید خالقی
هادی انباردار
طراح جلد :مصطفی مرادی
بررسی تحوالت خاورمیانه در پرونده این شماره مثلث
حرص سعودی
از مردم ساالری دینی
عصر گروه های فروملی
هفته نامه خبری،تحلیلی /سال هشتم /شماره سیصد و پنجاه و نه 27 /خرداد 88 / 1396صفحه 6000/تومان
چرا تهران هدف حمله
تروریستی قرار گرفت؟
خاورمیانه در چه دورانی
به سر می برد؟
مارکسِبریتانیا
پرونده ویژه مثلث درباره انتخابات پارلمانی بریتانیا
جرمی کوربین در دنیای سیاست شگفتی افرید
شبح سوسیالیسم
جوانان انگلیسی نسبت به نئولیبرالیسم بی اعتمادند
سازمان اگهی ها :تلفن0912-8505848 :
چاپ :هنر سرزمین سبز -پردازش تصویر رایان
توزیع :نشر گستر امروز
نشانی :تهران ،خیابان شهید عباسپور(توانیر) ،خیابان نظامی گنجوی ،کوچه پناه،
پالک 19
تلفن 88198207 :
ناجی سرکش
حزب کارگر از سیاست های بلر فاصله می گیرد
تیم ملت
کی روش ،ایران را برای پنجمین بار به
جام جهانی برد
سرهنگ های مظلوم
تفسیرها از
اتش به اختیار
اعالم نظر صریح اصول گرایان
درباره سخنان رهبری راه را برای
اصالح طلبان مسدود کرد
حمالت تروریستی تهران
چه تاثیری در سیاست ایران داشت
شماره پیامک3000411711 :
نقض برجام
خبرنامه
ایاالت متحــده امریکا دراقدامی جدید تــاش دارد تا تحریم های
تازه ای را علیه ایران تصویب کند .در خبرنامه این شــماره عالوه بر این
موضوع به مســائلی همچون تغییرات کابینه ،اتش سوزی در یک برج
بزرگ در لندن و تفکیک چند وزارت خانه نیز پرداخته ایم.
تی
تر
یک
رهبر معظم انقالب در دیدار مسئوالن نظام:
خبرنامه
10
مثلث | شماره 359
نباید جامعه را به دو دسته
موافق و مخالف تقسیم کرد
حضرتایت اللهخامنه ای،رهبرمعظمانقالباسالمی
در دیدار ســران قوا ،مســئوالن و کارگزاران نظــام و جمعی
از مدیران کشــور ،اعتمــاد همه رای دهنــدگان به صندوق
انتخابات نظام اســامی را مهمترین واقعیت انتخابات ۲۹
اردیبهشت خواندند و با تاکید بر ضرورت ایجاد فضایی جدید
ازهمکاریوکاروتالشبرایپیشرفتایرانواعتالینظام
افزودند« :برای اداره درست کشــور و مدیریت فرصت ها و
تهدیدها باید ضمن اســتفاده از تجربیات که مهمترین انها
وحدت ملی و اعتماد نکردن به امریکاست ،به مالک های
درست تصمیم گیری اتکا کرد که اصلی ترین این مالک ها،
«تامین منافع ملی حقیقی» یعنی منافعی است که با هویت
ملی و انقالبی ملت در تعارض نباشد ».رهبر انقالب اسالمی
ســپس در نگاهی به مســائل روز ،درخصوص «انتخابات
۲۹اردیبهشــت» گفتند« :انتخابات کار بزرگی بود و قدرت
انقالب و عمق نفوذ نظام اسالمی را در دل های مردم نشان
داد ،اگرچه رسانه های جهانی در تبلیغات پر حجم خود هیچ
اشاره ای به این مساله مهم نمی کنند ».ایشان ،کار با ارزش
همه مشارکت کنندگان در انتخابات را «ابراز اعتماد به نظام
اسالمی»خواندندوافزودند«:کارمشترکمردمفارغازاینکه
به چه کسی رای دادند ،این بود که به صندوق رای جمهوری
اسالمی و به حرکت عظیم مقرر شده در قانون اساسی یعنی
انتخابات«،اعتماد»کردند».
حضرت ایت الله خامنه ای با انتقاد از برخی افراد که با
تفسیرهایغلطبه دنبالتقسیم کردنمردمهستند،افزودند:
«نباید با بگومگوها و تقسیم کردن مردم ،کار بزرگ ملت در
انتخاباتراخرابوضایعکرد».
ایشان با اشــاره به اقدامات وقیحانه امریکایی ها بعد
از انتخابات ریاســت جمهوری ایران در افزایش تحریم ها و
ِ
کوبیدنبیشازپیشبرطبلدشمنی،افزودند«:درمقابلاین
دشمنی ها،بایدفضایجدیدیازهمکاری،کاروتالشبرای
رسیدن به هدف مشــترک یعنی «پیشرفت کشور و اعتالی
جمهوری اســامی» ایجاد کرد و همه در ان فضا ،سهیم و
شریکشوند».
حضرت ایت اللــه خامنــه ای تاکید کردند« :مشــی
همیشگی بنده این بوده و هست که از همه دولت هایی که بر
سر کارند ،حمایت می کنم و بعد از این نیز همین گونه خواهد
بود ».رهبر انقالب اســامی ســپس با ورود به بحث اصلی
خود یعنی چگونگی مدیریت صحیح کشــور و تشخیص راه
از بیراهه ،گفتند« :اداره صحیح کشور در وهله اول نیازمند
مشخص شدن«مالک هایتصمیم سازیوتصمیم گیری»
و در مرحله بعد ،نیازمند «اســتفاده از تجربه های ۳۸ســال
گذشــته» اســت ».حضرت ایت اللــه خامنــه ای در تبیین
مالک هایتصمیم گیریصحیح،به«منافعملی»به عنوان
مالک اصلی اشــاره کردند و افزودند« :البته منافع ملی ان
زمانیواقعامنافعملیاستکهبا«هویتملیوانقالبیملت
ایران» در تعارض نباشد ».رهبر انقالب اسالمی خاطرنشان
کردند« :منافع ملی باید با هویت ملی تطبیق داده شــود نه
اینکه هویت ملی تابعی از موضوعاتی تحــت عنوان منافع
ملی قرار گیرد ،زیرا در واقع ان موارد« ،منافع تخیلی» است
نهمنافعملی».
حضرت ایت الله خامنه ای «دو قطبی شدن کشور» و
«دو دستگیمردم»راتجربه ایخطرناکدانستندوافزودند:
«در سال ،۵۹رئیس جمهور وقت جامعه را دو قطبی ،و مردم
را به دو دسته مخالف و موافق تقسیم کرد که نباید این تجربه
تکرارشود».
حضرتایت اللهخامنه ای«،اعتمادنکردنبهدشمن»
را از دیگر تجربه های اساســی و جدی خواندنــد که باید در
مدیریت کشــور به ان توجه کامل شــود .ایشــان افزودند:
«می توانســتیم به دشــمن اعتماد نکنیم اما در جاهایی به
علت هاییمثالبرایگرفتنبهانهازدستامریکایی هاکوتاه
امدیمکهالبتهبهانهگرفتهنشدوضربههمخوردیم».
حضرت ایت الله خامنه ای با اشاره به قضیه «برجام»
گفتند« :به مســئوالنی که پیگیر این مســاله بودند اعتماد
داشتیم و داریم چرا که انها را خودی و مومن می دانیم اما در
همین ماجرا در مواردی به علت اعتماد به حرف طرف مقابل
از مسائلی صرف نظر کردیم یا اهتمام الزم را به خرج ندادیم
که در نتیجه خالءهایی باقی ماند که دشمن در حال استفاده
ازانهاست».
رهبر انقالب به نامه اقای ظریف به مسئوالن اروپایی
درباره موارد نقض برجام به دست امریکایی ها اشاره کردند و
افزودند« :وزیر امور خارجه که مخالف مذاکرات نیست اما
چونانسان «متدین،با وجدانودارایاحساسمسئولیت»
است ،در این نامه موارد مختلف «نقض روح و جسم برجام»
را تشریح کرده است ».حضرت ایت الله خامنه ای« ،هیات
نظارت بر برجــام» را به دقــت و اجرای کامــل وظایف خود
فراخواندند و افزودند« :در پذیرش برجام ،شرایط صریحی را
به صورتمکتوبمشخصکرده ایمکههیاتنظارتبربرجام
باید مراقبت کند تا این شرایط به دقت رعایت شود ».ایشان
تاکید کردند« :وقتی دشمن با وقاحت در مقابل شما ایستاده
است،هرنوعکوتاهیشماراحملبرضعفوناچاریمی کند
وگستاخ ترمی شود،بنابراینبایدکامالمراقببود».
«تقویت اقتدار نظامی و امنیتی» نکته دیگری بود که
رهبرانقالبدر ترسیمبایدهاونبایدهای«ادارهصحیحکشور
ومدیریتفرصت هاوتهدیدها»موردتاکیدقراردادند.
ایشان افزودند« :بدیهی است که امریکا برای حذف
عناصر اقتدار ایران از سپاه و نیروی قدس بدش بیاید و شرط
و شروط بگذارد که مثال سپاه نباشد ،بسیج دخالت نکند ،در
مســائل منطقه ای این طور رفتار کنید و امثال این حرف ها،
اما همه مسئوالن باید برعکس دشمن ،عناصر اقتدار و عزت
ایرانیعنینیروهایمسلح،سپاه،بسیجوهمهعناصرمومن
وانقالبیراتقویتکنند».
حضرت ایت الله خامنه ای «فضای مجازی» را از دیگر
مسائلمهموتاثیر گذاردرادارهصحیحکشورخواندند.
رهبر انقالب خاطرنشــان کردند« :بهمنی از مســائل
ضد ارزشی و مخالف منافع ملی ،مطالب درست و نادرست،
اطالعاتغلطیاصحیحوحتیشبهاطالعاتبرذهنجامعه
فرود می اید که باید این فضا کنترل شــو د اما نباید ملت را از
فضایمجازیمحرومکرد».
ایشــان با انتقــاد از کوتاهی ها در زمینه ایجاد شــبکه
ملی اطالعات افزودند« :شماری از کشورها با ایجاد شبکه
ملی اطالعات ،ضمــن رعایت خطوط قرمز خــود و کنترل
صحیح فضای مجــازی از اینترنت برای تامین منافع شــان
بهره گرفته اند ».حضرت ایت الله خامنه ای افزودند« :باید
همه مردم بتوانند از منافع فضای مجازی استفاده کنند و در
زمینه هایی که به ضرر کشور ،افکار عمومی و به ویژه جوانان
نیست ،ســرعت اینترنت افزایش یابد و هر کار الزم دیگر نیز
انجام شود ».مساله «امریکا» اخرین موضوعی بود که رهبر
انقالباسالمیبهانپرداختندوافزودند«:بسیاریازمسائل
با امریکا اساسا قابل حل نیست زیرا مشکل امریکا با ما ناشی
ازمسائلیهمچونانرژیهسته ایوحقوقبشرنیست،بلکه
مشکلانهابااصلجمهوریاسالمیاست».
چابکسازی یا پست سازی
2030؛ تمام
هشدار تهران به اروپا
ظریفبهموگرینینامهنوشت
بازتاب دیدارهای رمضانی رهبری
در فضای مجازی
ن
ظر
مثل
ث
lدیپلماسی فعال
گزا
ر
ش
اول
1
همزمانبابررسیتحریم هایجدیدایاالتمتحدهعلیه
ایران ،محمد جواد ظریف نامه ای به موگرینی نوشته است.
بعضی منابع در کشــورهای عضو 5+1با تاییــد دریافت نامه
محمدجوادظریفبهفدریکاموگرینیمسئولهماهنگ کننده
کمیســیون مشــترک برجام ،جزئیات جدیدی از این نامه را
مطرح کردند .منابع مطلع در کشورهای عضو 5+1گفته اند:
«بخش عمده ای از نامه محمد جــواد ظریف به موگرینی در
اعتراض به نقض صریح و توامان روح و جســم برجام توسط
دولتامریکابه ویژهطیماه هایاخیروپسازرویکارامدن
ترامپ اســت ».این نامه همچنین از طرف های مختلف در
برجاموبه ویژهموگرینیخواستهاستتابرایحفظبرجام،همه
طرف هابهتمامتعهداتشانپایبندباشند.اینمنابعمی گوینددر
بخش هاییازایننامهبهاقداماتامریکاازجملهتحریم های
اخیرونیزبعضیاقداماتدردستورکارامریکامن جملهالیحه
موسومبه S.722کهدرسنایامریکامطرحاست،اشارهوتاکید
شده است که در صورت تصویب و اجرایی شدن ،قطعا نقض
صریح بندهایبرجامخواهدبود.محمدجوادظریفهمچنین
درایننامهباذکربرخیجزئیات،بهسنگ اندازی هایفراوان
امریکایی هادرمقابلبهره مندیایرانازمنافعاقتصادیبرجام
شدیدا اعتراض کرده اســت .همزمان رئیس ستاد پیگیری
اجرایبرجام،ازبرگزاریکمیسیونمشترکبرجامدرتیرماهخبر
دادهوبابیاناینکهنفسمصوبهاخیرسنایامریکامخالفاصل
حسننیتواجرایموفقیت امیزبرجاماست،گفتهاست«:ما
همهمواردرابههیاتنظارتبراجرایبرجامگزارشمی دهیم»
درشرایطیکهدرایاالتمتحدههرروزمانعیجدیدبرسر
برجامایجادمی شوداین جادرتهرانهمبایدسازوکاریقوی تر
برای مقابله با این اقدامات طراحی و اجرا شود .در این میان
اگر چه که نامه محمد جواد ظریف به موگرینی اقدامی مثبت
و در خور توجه اســت اما این اقدام اصال کافی نیســت .باید
کمیسیونناظربرجاموارداینچالشجدیدشدهومواردنقض
برجامرامشخصکند.انگاهبایدازسا زو کارمشخصشدهدر
متنتوافقهسته ایپیرویکردهومقابلاینزیاده خواهی ها
ایســتاد .این ایاالت متحده با رئیس جمهور جدیدش برنامه
مفصلی برای مواجهه با برجام و تهــران دارد .اگر قدم عقب
بگذاریم انها قدم دیگری برخواهند داشــت .وظیفه حیاتی
مواجههباایناقداماتاست.
lماجرای گاز مجانی
در ایــن چند هفته که داســتان صدور
مجانی گاز به ترکیه بعد خبــری زیادی پیدا
کردهاستهمدولتی هاوهممنتقدانمباحث
زیادی در این مــورد انجام داده انــد .دراین
میاناماهمچناننکاتمبهموشفافنشده
بسیاری وجود دارد که برخی شنیده های تلخ
در مورد انهــا اصل ماجرا را بــا چالش جدی
مواجه کــرده اســت .کاش باز ایــن عنوان
محرمانگی مانع نشود که مردم محرم تلقی
شــوند و هزینه های گزاف به کشور تحمیل
شود .دولتی ها منتقدان را به اتاق های خود
راه داده و پای حرف های انها بنشینند .شاید
کهانهاراهکاربهتریداشتهباشند.
مثلث | شماره 359
2
وظیفهحیاتی
lمقاومت عجیب
ماجراهای پیرامون سند 2030یکی
از مهم ترین اتفاقات چند سال اخیر است.
این ســند که در روندی بسیار پیچیده تهیه
شــده با هوشــیاری و روشــنگری به موقع
رهبر معظم انقالب از دستورکار خارج شده
اســت .در میان همه تحوالتی که تا زمان
ملغی شــدن این ســند رخ داد مهم ترین و
عجیب ترین نکتــه مقاومت سرســختانه
برخی افراد در دولت برای ملغی شدن این
ســند بود .هر چه بود این ماجرا با تصمیم
شــورای عالی انقالب فرهنگــی از مرحله
اجرا و اعمال خارج شد اما مساله این است
که مسئوالن هم باید از ورود به پروتکل های
این چنینی بین المللــی اجتناب کرده و هم
اینکــه اگر در مواردی مشــابه بنا داشــتند
بررســی های انجام دهند روند قانونی ان را
در داخل کشور به انجام برسانند.
خبرنامه
علی گنجی
روزنامه نگار
عباس عراقچی درباره طرح تصویب تحریم ســنا علیه ایران
و اینکه چنین حرکتی از سوی امریکایی ها نقض برجام است
یاخیر،اینمطلبرابیانکردهوافزودهاســت«:اگرمصوبه
کنگرهنهاییشودازنظرمادرهمینراستاارزیابیخواهدشد.
براساسبندهای26و 29برجام،امریکایی هامتعهدندکهبرجام
راباحسننیتودرفضایسازندهاجراکنندوازهراقدامی که
اجرایموفقیت امیزبرجامراتحت الشعاعقراردهد،خودداری
کنند.بهاعتقادماحرکت هاییکهدرطولیکسال ونیمگذشته
چهتوسطدولتقبلیامریکاوچهتوسطدولتجدیدانصورت
می گیرد،درمواردبسیاریبرخالفتعهداتامریکادراینسه
اصلاست.اصالحاتمتعددیتاکنونصورتگرفتهوتالش
می کنندمواردنقضبرجامراازدروناینقانونخارجکنند.در
اظهارنظری دیگر علی اکبر والیتی در پاسخ به سوال دیگری
مبنی براینکهطرحتحریم هایجدیدعلیهایرانکهبهانه های
واهیموشکیوحقوقبشریدرسنایامریکاتصویبشده،
نقضبرجامنیست؟گفتهاست:برایماتفاوتینمی کند،چرا که
هیچنوعرابطهجدیاقتصادیوغیران،بینماوامریکایی ها
نیستکهچیزیراتحریمکنندویانکنند.ایرانبادرپیشگرفتن
اقتصاد مقاومتی عمال یک نوع اسیب ناپذیری در مقابل این
تهدیداتدارد،یعنیازفوایداجرایسیاستاقتصادمقاومتی
عدماسیب پذیریدرمقابلاینقبیلتهدیداتاست.اینطرح
تحریم هاجزیکنوعامتیازدادنبهصهیونیست هاومرتجعین
منطقه اینیست.انکشوریموفقاستکهدرعملبتواندبه
اهدافخودشبرسد.
در ماجرای بحران پیــش امده میان
قطر و عربستان ســعودی؛ تصمیم و نوع
تحــرکات ایران بســیار مهــم خواهد بود.
این مســاله از دو جهت اهمیت دارد؛ اول
اینکه قطــر اکنون به ضدیت با عربســتان
می پردازد .کشــوری که خصم رژیم حاکم
بر ان نسبت به ایران کامال مشهود و عیان
شده است .در سطح دیگر اما قطر کشوری
اســت که در چند ســال اخیر در ســوریه و
عراق نقشی منفی ایفا کرده است .دستگاه
سیاست خارجی باید از چالش به وجود امده
با نگاهی به همه هزینه و فایده های موجود
بهترین بهره را برد .سیاست خارجی فعال
نیاز این روزهای ماست.
11
خبرنامه
تقسیم سه وزارتخانه
تغییرات در ساختار دولت
1
مجلس در هفته گذشته الیحه تغییر در سه وزارتخانه
ورزش و جوانان ،راه و شهرســازی ،همچنیــن وزارتخانه
صنعت ،معدن و تجارت را تصویب کرد.
بر اســاس این لوایح نیز وزارت راه و شهرسازی به دو
وزارتخانه راه و ترابری و مســکن و شهرســازی؛ همچنین
وزارتخانه صنعت ،معدن و تجارت به دو وزارتخانه صنعت،
معدن و بازرگانی و وزارت ورزش و جوانان نیز به وزارتخانه
ورزش و سازمان ملی جوانان تفکیک و تبدیل می شوند.
ادعــای دولــت این اســت کــه ایــن کار بــا هدف
چابک سازی صورت گرفته اســت و روی ان کار مطالعاتی
انجام شده است .قرار بود این الیحه با دو فوریت به مجلس
ارائه شود .اما در نهایت با یک فوریت به تصویب رسید.
در همین رابطــه الهوتی ،عضو کمیســیون برنامه و
بودجه مجلس گفته :هدف از تفکیک ،ادغام و یا تبدیل ها
باید چابک سازی و کوچک سازی در راستای اهداف قانون
ی ندارد.
باشــد اما در حال حاضر الیحه دولت چنیــن پیام
اکنون 250هزار میلیارد تومان از بودجه سهم هزینه های
جاری اســت و نباید با تفکیک وزارتخانه ها ایــن هزینه را
افزایش داد بلکه دولت باید تــاش کند هزینه های جاری
کاهش یابــد و تصدی ها را واگذار کند .امــا نکته دیگر در
مورد مخالفت خود وزرای این وزارتخانه در این رابطه است.
نعمت زاده در این باره می گوید« :ما از 20ســال قبل
اعتقاد داشتیم که اینها باید منسجم شوند تا سیاست گذاری
ی هم که از کشورهای مختلف
یکپارچه شــود ،امار و ارقام
جمع اوری شده نشان می دهد که جهت گیری به این سمت
است».
حتی اخوندی ،بــه تازگــی و در اظهارنظر اخیر خود
درباره انتخاب شهردار تهران ،گفته است که باید حمل ونقل
«ریلــی» در صــدر اولویت های شــهرداری قــرار گیرد و
شهرسازی ریل پایه در دستورکار باشد ،اگر قرار است طرح
تفصیلی را براســاس ریل پایه ،تغییر دهیم باید شهرداری
را انتخاب کنیم که بتواند ایــن اولویت را اجرایی کند .ریل
را بفهمد ،توســعه براســاس ریــل را بفهمد ،حمــل و نقل
عمومی را بفهمد ،شــهری مبتنی بر ریل را بفهمد ،حمل و
نقل عمومی یکپارچه را بفهمد ،بتواند سیستمی را طراحی
کند که با اســتفاده از ان یک شــهروند بتواند با یک کارت
هم از اتوبوس استفاده کند و هم از مترو و هم سایر وسایل
حمل ونقل عمومی .
چابک سازی
یا پست سازی؟
پشت پرده ادغام وزارتخانه ها چیست
صابرکرامت
خبرنگار
2
تغییرات در وزارتخانه هــای دولت نگرانی هایی را در
میان رسانه ها و فعاالن سیاسی و حتی نمایندگان مجلس
پدید اورده اســت .ادغام هایی که در سال های قبل انجام
شده بود حاال به دست دولتی دیگر مورد بازنگری قرار گرفته
و قرار است پست های جدید ایجاد شود.
فارغ از اینکه همین تغییرات هزینه های بســیاری را
چه از لحاظ صرف زمان و چه از لحاظ هزینه از بیت المال
در پی دارد .ای کاش به جای انکه به دنبال جای خالی برای
پست های مدیریتی برای اقایان باشیم ،به همان اندازه هم
به منافع ملی بیندیشــیم .مگر نه انکه طبق قانون مصوب
خدمات کشوری بدنه دولت باید رو به کوچک تر شدن رفته
و نهایتا 17وزارتخانه داشته باشد.
در این شرایط می توان پرسید با کدام محمل قانونی
رئیس جمهور این الیحــه را به مجلس می فرســتد؟ حتی
خبرنامه
12
مثلث | شماره 359
دستگیرینصب کنندهپرچمداعش
در پل فسا
در حالی کــه در هفتــه گذشــته تعــدادی از عناصر
گروه های تروریســتی در شــهرهای مختلف دستگیر یا به
هالکت رسیدند ،علی صالحی دادستان عمومی و انقالب
مرکز استان فارس از دستگیری نصب کننده پرچم داعش در
پل فسای شیراز خبرداده است.
این مقام مســئول گفته اســت« :این فرد داعشــی
نیست و صرفا به خاطر مسائل
شــخصی این کار را انجام داده
اســت ».این مقــام قضایی در
استانفارساضافهکردهاست:
«پرونده از شــعبه بازپرســی به
پلیــس اطالعات ارجــاع داده
شده است».
حجتی هم به عنوان وزیر جهاد کشاورزی مخالفت خود را
با تفکیک مجدد وظایف بازرگانی از وزارت جهاد کشاورزی
اعالم کرده و گفته است که«:تمام وظایف تولید و تجارت
در بخش کشاورزی باید در کنار هم باشد».
در برنامه پنجم توسعه چابک سازی دولت در دستورکار
قرار گرفت و مدام ســخن از این بود که دولت باید وظایف
خود را برون سپاری کند و با اجرای اصل 44قانون اساسی و
خصوصی سازی اقتصاد دولتی به سمت اقتصاد ازاد حرکت
کند تا شاید بخش خصوصی هم جان تازه ای بگیرد.
به نظر می رسد عقبه تفکیک وزارت بازرگانی به دوسال
پیش باز می گردد که محمد شــریعتمداری معاون اجرایی
رئیس جمهور به جد نگــران بخش بازرگانی کشــور بودند
و به فکر احیای وزارت بازرگانــی .در عین حال درحالیکه
نعمت زاده وزیــر صنعت مخالف تفکیــک و احیای مجدد
وزارت بازرگانی بود در همان موقع خســروتاج معاون وقت
بازرگانی داخلی پیگیر احیای وزارت بازرگانی بود .حال باید
دید نمایندگان مردم در مجلس چقدر در برابر خواسته دولت
برای احیای مجدد وزارت بازرگانی و وزرات شهرسازی که
چیزی جز تحمیل هزینه نیست سر تعظیم فرود می اورند و
ایا هنوز نمایندگان یادشان است که در دو دوره قبل مجلس
چه چالش هایی برای تصویب قانون تمرکز که دولت وقت
زیر بار ان نمی رفت سپری شده است.
انتقادقالیبافازبرخیقلم ها
نتایجانتخاباتشهرتهراننهاییشد
شــهردار تهــران گفت:
«کســانی کــه مغرضانــه قلم
می زننــد بداننــد شــهری که با
مدیریت غلــط روزانه یک هزار
خودرو به ان اضافه می شود به
پل ،تقاطع غیرهمسطح و تونل
نیاز دارد».
محمدباقرقالیبافدرا یین
بهره برداری از 22کیلومتر از خط هفت متروی تهران افزود:
«مدیریت غلط این افراد موجب شــده تا روزانه هزار خودرو
ل تردد اضافه
جدید وارد شهر شده و به امار خودروهای در حا
شود و در همین حال این افراد در انجام وظایف و مسئولیت
خودکوتاهیکرده و بار این کم کاریرا نیز بهگردنشهرداری
می اندازند».
رئیس هیات نظارت بر انتخابات شوراها گفت« :صحت
ن اتفاق ارا تایید شد و زمان اعالم شکایت
انتخابات شــهر تهرا
تمامشدهاست».علیرضارحیمی خاطرنشانکرد«:اصلی ترین
بخش شــکایات مرتبط بــا کاندیداهای عضو لیســت خدمت
و مشــخصا اقایان چمران و ســروری بود که بیشــترین اصرار
را بر بازشــماری ار ا داشــتند و به دنبال بازشــماری بودند .در پی
شکایاتی در چند مرحله نتایج 50
نفر اول را مورد بررسی قرار داده و
صورتجلساتصندوق ه اباسامانه
وزارتکشورتطبیقدادهشدتااگر
انحرافی وجود داشــته ،اصالح
شود که نه تنها انحرافی مشاهده
نشــد بلکه چند رای اضافه برای
اقای چمران لحاظ شده بود.
پالسکویلندن
روزه داران جان مردم را نجات دادند
هفته گذشته یک برج مســکونی در لندن دچار حریق
شد .از لحاظ شکل ساختمان ،قدمت و درگیری افکارعمومی
بســیاری از مردم با واقعه ،بســیاری ان را با پالسکو مقایسه
کردند .برخی نیز به این بهانه یادی کردند از انتقادهایی که در
ان زمان به شهردار تهران شده بود اما این بار کسی در لندن
سراغ شهردار این شهر نرفت .بعد از گذشت نزدیک به یک
ی و مجروحِ و کشته شدن شش نفر از
روز دســت کم ۷۴زخم
اعضای حادثه اتش ســوزی در برج مســکونی گرنفل لندن
خبری منتشــر شــد که مبنی بر این حال ۲۰نفر از زخمی ها
وخیم است .برج گرنفل که در ســال 1970ساخته شده بود
در ماه جوالی ۲۰۱۶با هزینه ای ۱۰میلیون پوندی بازسازی
شد .این ساختمان در هفته گذشــته دستخوش حریق شد
و عده ای را به کام مرگ کشــید .گفته شــد ه که در بازسازی
اخیر این ساختمان ،پنجره ها و پوشش نمای ان تغییر کرده
اســت .همچنین تعدادی واحد مسکونی به چهار طبقه اول
این ساختمان افزوده شد ه اســت .به گفته مسئوالن محلی
این برج بین ۴۰۰تا ۶۰۰سکنه داشته است .همچنین شبکه
خبری بی بی ســی به نقل از منابع محلی اعالم کرده که عده
زیادی از ساکنان این برج از طبقات مختلف ساختمان نجات
داده شده اند .با وجود گذشــت چند ساعت از اتش سوزی در
برج گرنفل بخش هایی از این ســاختمان در حال ســوختن
بود و نیروهای اتش نشــان با کمک باالبرهای اتش نشانی
بدون سرنشین در حال اب پاشی و تالش برای اطفای کامل
حریق بودنــد .در همین حال اتش نشــانی لنــدن در پیامی
توئیتری اعالم کرد کــه نیروهای اتش نشــان همچنان در
تالش برای مهار شــعله های اتش در برج مسکونی گرنفل
هســتند و جســت وجوهای دقیق در حال انجام اســت .با
تداوم اتش ســوزی در برج مســکونی گرنفل و برای مقابله
با خطر استنشــاق دود در میان کودکان ماسک توزیع شد.
گزارش ها حاکی از این بود که مســلمانان در حالی که برای
خوردن سحری از خواب بیدار شده بودند ،با کوبیدن در منازل
همسایگان ،بیدار کردن و هدایت انها به مکانی امن ،به یاری
ساکنان برج گرنفل شتافتند .همچنین در های مراکز جامعه
محلی و اماکن مذهبی به روی قربانیان حادثه اتش ســوزی
در برج گرنفل باز شد .ســاکنان این برج ،محل اقامت شان
را ترک کردنــد و برخی برای نجات جان ســایرین ،خود را به
خطر انداختند .رشیده یکی از ســاکنان این محل با اشاره به
بیدار شدن مسلمانان برای خوردن سحری در ماه رمضان،
دو گزینه جدی
شهرداری
روحانی به روسیه نزدیک می شود
ســخنگوی دولت درباره
برقراری یارانه خانوارهایی که در
اردیبهشت ماه پیامک دریافت
کرده بودنــد ،توضیحاتی ارائه
کرد.
نوبخت درباره سرنوشــت
خانوارهایی که پیامک دریافت
یارانهدراردیبهشت ماهرادریافت
کردند ،گفت« :در اردیبهشــت ماه می خواستیم تعدادی از
یارانه این بخش از سرپرســت خانوارها را پرداخت کنیم اما
یک عده اعتراض کردند و مجلس هم درخواســت تحقیق
و تفحص داد ،بنابراین کتبا درخواســت توقف ان را دادند،
بنابراین برقراری مجدد هر نوع یارانه منوط به رسیدگی به این
پرونده است».
این سخنان محمد باقر نوبخت در حالی بیان می شود
که ماجــرای برقراری یارانــه افرادی که یارانه هــا انها قطع
شــده بود در ایام انتخابات به یک ماجرای جنجالی تبدیل
شده بود .
اغاز مذاکرات سوریه در استانه
انور ژایناکوف ،سخنگوی
وزارت امور خارجه قزاقســتان
پنجشنبه گذشــته اعالم کرده
بود« :روسیه ،ترکیه و ایران دور
جدید مذاکرات صلح ســوریه را
در استانه به تعویق انداختند».
تارنمای روســی پولیتیکا
به نقل از بوگدانف ،معاون وزیر
خارجه روسیه نوشــت« :زمان برگزاری دور جدید مذاکرات
ســوری اســتانه 20ژوئن ( 30خرداد) تعیین شده است».
بوگدانف علت تعویق ایــن دور از مذاکرات ســوری را لزوم
فرصت بیشــتر برای امادگــی هیات های شــرکت کننده در
گفت وگوها عنوان کرد.
تاکنون چهار دور نشســت ســوری اســتانه با حضور
هیات هــای دولــت ســوریه ،معارضــان مســلح پذیرنده
پیمــان اتش بــس فراگیــر و کشــورهای ایران ،روســیه
و ترکیــه به عنــوان تضمین کننــدگان صلــح برگــزار
شده است .
باسردارسلیمانیدیدارینداشتم
وزیــر خارجــه قطــر در
گفت وگو بــا یک رســانه عربی
گفته است« :در بغداد با سردار
سلیمانی ،فرمانده سپاه قدس
ایران دیدار نداشتم».
محمد بــن عبدالرحمن
ال ثانــی ،وزیــر خارجــه قطر
در گفت وگــو بــا روســیا الیوم
گفت« :در بغداد با ســردار قاسم ســلیمانی ،فرمانده سپاه
قدس ایــران دیدار نداشــتم .طــرف مقابل بــه ما فرصت
و وقت دفاع از خــود نمی دهــد و امریکا همیشــه از مبارزه
مــا بــا تروریســت ها تمجید کــرده اســت .ایران کشــور
همســایه ما اســت و مــا خواهــان روابــط دوســتانه با ان
هستیم».
روزنامه ســعودی عکاظ مدعی شده بود که محمد بن
عبدالرحمنال ثانی،وزیرخارجهقطرباسردار قاسمسلیمانی
دیداری محرمانه داشته است.
مثلث | شماره 359
پایگاه امریکایی المانیتور ،با انتشار گزارشی تحت
عنــوان «روحانــی در دور دوم ریاســت جمهوری خود به
احتمال زیاد به روسیه نزدیک تر خواهد شد» به گمانه زنی
در رابطه با چشم انداز روابط ایران و روسیه پرداخته است.
ن ترامپ
المانیتور عنوان می کند که باتوجه به روی کار امد
در امریکا ،رئیس جمهور ایران به این نتیجه رسیده است
که عادی سازی روابط با غرب کاری دشــوار بوده و ایران
باید اتحا د ها و شــراکت های
کنونی خود از جمله با روسیه را
تقویت نمایــد .برخالف برخی
از نگاه هــای همراه با شــک ،
مســکو تاکنون منافع اساسی
ایــران در ســوریه را محتــرم
شمرده است.
توضیحاتنوبختدربارهیارانهنقدی
خبرنامه
نماینــده مــردم تهــران
در مجلــس شــورای اســامی
«محسن هاشمی» و «محمود
حجتی»راگزینه هایجدیبرای
شهرداریتهراندانست.الیاس
حضرتیدرصفحهشخصیخوددرتوئیترنوشت«:جدی ترین
گزینه ها برای شــهرداری تهران محمدعلی نجفی ،حسین
مرعشی،حبیب اللهبیطرف،محسنهاشمیومحمودحجتی
هستندکهشانسدونفراخربیشتراست».الیاسحضرتیدر
حالیاینخبرراتوئیتکردهاستکهبرخیخبرهاازرایزنی های
گستردهبرایانتخابمیانیکیازگزینه هایموجودحکایت
دارد .گفته می شــود میــان اصالح طلبان و حامیــان دولت
شکاف هادراینموردزیادشدهاست.
از اقامت ملیت های مختلف در برج اتــش گرفته خبر داد و
گفت :در این منطقه،همه نوع ملیتی و پیروان مذاهبی زندگی
می کنند .ضمن اینکه ما در صلح در کنار هم زندگی می کنیم
و میزان جرایم در این منطقــه ،بیش از مناطق دیگر گزارش
نشده است ».شهردار لندن نیز در رابطه با روند اطفای حریق
برج مسکونی گرنفل گفت« :اتش نشــانان به قسمت های
باالتر ســاختمان رســیده اند .همچنین کارشناسان حاضر
در محل حادثه اظهار داشــته اند که وضعیت این ساختمان
برای جســت وجوی داخل ان ایمن اســت ».شهردار لندن
خاطر نشــان کرد که پــس از وقوع این اتش ســوزی مرگبار
پرســش هایی به وجود امده و باید پاســخ داده شود .صادق
خان ،شــهردار لندن گفت ه اســت« :در مورد اتش سوزی در
این برج مسکونی که امروز اتفاق افتاد و چندین کشته برجا
گذاشته باید به پرسش هایی پاسخ داده شود ».شهردار لندن
افزود« :در سراسر شــهر لندن تعداد بسیاری برج مسکونی
وجود دارد و انچــه نمی توان تصور کرد موقعیتی اســت که
ایمنی مردم به دلیل توصیه های نابجایی که دریافت کرده اند
یا عدم رعایت اســتانداردهای ایمنی در معــرض خطر قرار
بگیرد ».صادق خــان پیش تر این اتش ســوزی را «حادثه
بزرگ» اعالم کرده و از تجهیز امکانات شهری برای مقابله
با ان خبر داده بــود .همچنین در گزارش هــا امده که علت
اتش سوزیدراینبرجمسکونیمسلمان نشینو ۲۴طبقهکه
پیش تر در خبرها ۲۷طبقه اعالم شده بود ،اتصال برق بوده
است .بنابر گزارش خبرنگار راشاتودی ،این ساختمان پیش
ازایننیزسابقهنقضاستانداردهایایمنیراداشتهوساکنان
ان در مــورد عدم رعایت نکات ایمنی ســاختمان شــکایت
داشته اند .مشاهدات اولیه حاکی از ان بود که منفجر شدن
یک دستگاه فریزر و جنس نمای ساختمان که سال گذشته و
پس از بازسازی ان تغییر کرده در بروز این اتش سوزی نقش
داشته اســت .هر چند اتش نشــانی لندن تاکید کرده است
نمی توان در حال حاضر در مــورد علت این حادثه اظهارنظر
کرد و بررسی ها برای روشن شــدن جزئیات این اتش سوزی
ادامه خواهد داشت .رئیس اتش نشــانی لندن اتش سوزی
برج مسکونی گرنفل را بسیار جدی و پیچیده توصیف کرده
که بیش از ۲۰۰اتش نشان و ۴۰ماشین اتش نشانی را درگیر
کرده است .بعضی از شاهدان عینی در ساعات اولیه حادثه
از شنیدن فریاد کمک خواهی از داخل ساختمان خبر داده و
گفته اند که افرادی را در برابر پنجره ها دیده اند.
خبرنامه
13
خبرنامه
2030؛ تمام
خبرنامه
14
مثلث | شماره 359
شورایعالیانقالبفرهنگیسندجنجالیراردکرد
2030بعد از چند هفته ماجرای جنجالی باالخره لغو
شد .یک مساله بسیار مهم که به چالشی مهم در سیاست
داخلی تبدیل شده بود.
عصر سه شنبه اعضای شورای عالی انقالب فرهنگی
دور هم جمع شــدند و تصمیم نهایی در این مورد را اتخاذ
کردند .این جلســه شــورای عالی انقالب فرهنگی برای
بررسی ســند 2030با حضور حسن روحانی رئیس جمهور
برگزار شد .در این جلســه اکثریت اعضای شورای عالی
انقالب فرهنگی تصویب کردند که ســند تحول اموزش و
پرورش در تمام مسائل اموزشی مورد توجه باشد و به طور
کلی مســائل اموزشی کشــور براساس اســناد باالدستی
ایران انجام شــود .بر این اســاس ســند 2030محلی از
اعتنا نــدارد .محمدرضــا مخبر دزفولی دربــاره مصوبات
جلسه شــورای عالی انقالب فرهنگی اظهار داشت« :در
ادامه جلسه گذشــته که گزارش فرایندهای مرتبط با سند
یا بیانیه ۲۰۳۰در جلسه توســط اعضای شورا و مدعوین
جلسه ارائه شده بود ،موضوع در این جلسه نیز مورد بحث
قرار گرفت ».دبیر شورای عالی انقالب فرهنگی افزود:
«جمع بندی جلســه که با اجماع به تصویب نهایی رســید
این بود که مبنای ما اســناد باالدســتی مصوب شــورای
عالی انقالب فرهنگی ،مجلس شــورای اسالمی و سایر
مراجع قانونی است و در حوزه اموزش و پرورش و تعلیم و
تربیت سند اساسی و ملی ما سند تحول بنیادین اموزش و
پرورش مصوب شورای عالی انقالب فرهنگی است .هر
ســند ،بیانیه یا موضوع دیگر که مغایر این ســند باشد ،از
نظر شــورای عالی انقالب فرهنگی ملغی و کان لم یکن
است که بر اساس ان عمل خواهد شــد ».مخبر دزفولی
گفــت« :همچنین قرار شــد کارگروه هایــی در خصوص
موضوعات تخصصی اموزش و پرورش در برخی زمینه ها
از جمله اموزش های مورد نیاز مختلف ســنین کودکی تا
نوجوانی تشــکیل شــود .موضوعاتی نظیر اموزش زبان
انگلیســی و اموزش روابط افــراد و روابط جنســیت های
مختلــف و اموزش های مرتبــط با ان از اهم مــوارد مورد
توجــه در ایــن کارگروه ها خواهنــد بود ».دبیر شــورای
عالی انقالب فرهنگــی در خاتمه گفت« :مقرر شــد این
کارگروه ها در دبیرخانه شــورای عالی انقالب فرهنگی به
نحو مناسبی با استفاده از تمام ظرفیت های این حوزه اعم
از صاحب نظران حوزوی و دانشگاهی و مسئوالن ذی ربط
تشکیل شود و گزارش اقدامات خود را طی سه یا چهار ماه
اینده به شورای عالی انقالب فرهنگی ارائه کند».
تاکتیک روحانی در فضای مجازی
ابتدای هفته جاری حسن روحانی که دامنه انتقادها
به ســند 2030را باال تر از گذشــته دیده بــود ،در صفحه
اینستاگرام خود اســنادی از ٢٠٣٠را منتشر کرد که نشان
می داد هر ســه قوه از جزئیات ان با خبر بودند .در صفحه
اینستاگرام رئیس جمهور اسنادی از سند ٢٠٣٠منتشر شد
که نشــان می دهد عالوه بر دولت ،مجلس و قوه قضائیه
نیز از جزئیات این سند با خبر بودند و مغایرتی در ان ندیده
بودند .این اقــدام او با واکنش رئیــس قوه قضاییه مواجه
شــد .املی الریجانی در ادامه با اشــاره به تصویب ســند
2030یونســکو و گالیه های رهبر معظــم انقالب از این
امر ،خاطرنشان کرد« :مباحث حقوقی مربوط به این سند
از جمله میزان تعهداور بــودن و حق تحفظ ایران در مورد
ان مجال دیگری را می طلبــد ،منتها فرمایش مقام معظم
رهبری ناظر به بحث دیگری است و ان اینکه وقتی کشور
ما با اتکا به ارزش های انقالبی و اسالمی خود دارای سند
تحول اموزش است چه نیازی به اسناد دیگر دارد؟ در واقع
به اعتقاد ایشان پیوســتن به چنین اســنادی استقالل و
خودباوری اصیل انقالبی و دینی را هدف قرار می دهد».
خبرنامه
اینستاگرام روحانی
مثلث | شماره 359
رئیس قوه قضائیه تاکیدکرده
است که این قوه از جزئیات
2030خبر نداشته است
امــا قبــل از اینکه جلســه شــورای عالــی انقالب
فرهنگی تشکیل شــود ۱۵۱نماینده مجلس در نامه ای به
رئیس جمهور خواستار اعالم رسمی ملغی شدن سند ۲۰۳۰
شدند .محمدحسین فرهنگی ،عضو هیات رئیسه مجلس
در پایان جلسه علنی پارلمان در روز سه شنبه بخش هایی از
نامه 151نماینده مجلس به حجت االسالم حسن روحانی،
رئیس جمهور را به شــرح زیر قرائت کــرد 151« :نماینده
مواردی را درباره سند 2030مطرح کرده و در پایان اعالم
کردند که این سند به دلیل عدم تصویب در مجلس ،اعتبار
ندارد .همچنین باتوجه به اینکه مقام معظم رهبری صریحا
بر ضرورت الغای این سند به دلیل نقض استقالل فرهنگی
جمهوری اســامی ایران و اجرای ســند تحــول بنیادین
اموزش و پرورش تاکید کردند ،انتظار می رود در راســتای
اجرای جزء 1بند الف ماده 63در قانون برنامه ششم ملغی
اثر بودن این سند به صورت رسمی اعالم شود».
در اظهارنظــری دیگر در ایــن مورد دبیــرکل حزب
موتلفه اســامی هم با بیان اینکه پذیرش ســند ۲۰۳۰به
معنای نادیده گرفتن اســتقالل فرهنگی کشور و مقاصد
شوم نظام ســلطه در حوزه اموزش و فرهنگ کشور است
گفته بود« :می خواهند یک نوع کاپیتوالســیون فرهنگی
را بــه ملت ما تحمیــل کنند ».در واکنشــی دیگــر به این
ماجرا علی مطهری هم گفت« :ســند ۲۰۳۰هر جایی که
با ایدئولوژی و فرهنگ ما همخوانی نداشته باشد ما ان را
اجرا نمی کنیم».
نایب رئیس دوم مجلس شــورای اسالمی در حاشیه
جلسه علنی مجلس در جمع خبرنگاران گفت « :سند ۲۰۳۰
یک توصیه نامه است که یونســکو به عنوان یک سازمان
مســتقل ان را داده و یونسکو سازمانی اســت که حتی از
فلسطین نیز دفاع کرده است».
وی افزود« :این توصیه نامه ای اســت که یونسکو
داده است و در کشورها ارزیابی می شود که تا چه حد اجرا
شــود و کشــور ما این را با حدتحفظ قبول کرده؛ یعنی هر
جایی که بــا ایدئولــوژی و فرهنگ ما همخوانی نداشــته
باشد ما ان را اجرا نمی کنیم .این موضوع در اسناد یونسکو
نیز موجود اســت و چیزی نیست که کشــور را تهدید کند.
موضوع ۲۰۳۰قدری سیاسی شــد و چندان نیازی به این
همه مجادله بر سر ان نبود و همان طور که گفته شد چیزی
نیست که تعلیم و تربیت ما را تحت تاثیر قرار دهد ،نه اینکه
ما بخواهیم برنامه های اموزشی خود را از ان برداریم».
به نظر می رســد بعد از ماجرای 2030و حواشی ان
دولت حســن روحانی بایــد در ورود به چنیــن قراردادها و
پروتکل هایی ضمن توجه به قوانین و نیز مســائل شرعی
از ســایر دســتگاه های مســئول هــم در تصویــب چنین
قراردادهایی بهره گیرد.
خبرنامه
رئیس قوه قضاییه با اشاره ای گذرا به برخی ایرادات
حقوقی حاکم بر روند تصمیم گیری پیرامون ســند 2030
از ســوی دولت از جمله تاکید بر تحقق کامل مفاد ان در
کنار اجرای سند تحول اموزش از یک سو و ناسازگاری سند
تحول اموزش با ان از ســوی دیگر ،بر لــزوم نصب العین
قرار دادن تذکرات رهبر انقالب از جمله در حوزه فرهنگی
تاکید کرد و گفــت« :فرمایــش رهبر انقــاب ،تاکید بر
اســتقالل هویت فرهنگی کشور اســت .امیدواریم همه
مسئوالن و دلسوزان نظام به این فرمایشات توجه داشته
باشند و موجبات ارتقای فرهنگی کشــور را فراهم کنند».
املی الریجانی همچنین با انتقــاد از طرح پاره ای ادعاها
و انتشار برخی اسناد در شــبکه های اجتماعی منسوب به
مسئوالن کشــور مبنی بر اطالع داشــتن همه قوا و دفتر
مقام معظم رهبری از مفاد سند 2030تصریح کرد« :گاهی
انسان از نحوه بیان و مغالطه در برخی موضوعات تعجب
می کند .انچه در مورد ســند 2030بــرای قوه قضاییه ان
هم استحضارا و صرفا جهت اطالع ارســال شد ،مصوبه
هیات وزیران مبنی بر تشکیل کارگروه ملی اموزش 2030
پس از امضای این ســند بود و بر این اســاس قوه قضاییه
هیچ دخالت و اطالعی پیرامون جزئیــات و محتوای این
سند نداشته است .با بررسی سند ادعایی و مالحظه تاریخ
ان که 25شهریور ماه سال 95است ،به سادگی می توان
دریافت که این مصوبه هیات وزیران ،ماه ها پس از بررسی
ســند 2030و اتخاذ تصمیم پیرامون ان ،صرفا مربوط به
تشــکیل کارگروه ملی اموزش 2030با مســئولیت وزارت
اموزش و پرورش اســت که همانند ســایر مصوبات هیات
محترم وزیران در روزنامه رسمی منتشر و به دستگاه های
ذی ربط ابالغ شــده اســت و در ان هیچ اثری از محتوا و
جزئیات بیانیــه «چارچوب اقدام برای اموزش» موســوم
به ســند 2030به چشــم نمی خورد ».رئیس قوه قضاییه
اطالع داشتن دستگاه قضایی از جزئیات این سند الاقل به
استناد انچه در شبکه های اجتماعی منتشر کرده اند را دروغ
محض دانســت و توصیه کرد« :انتظار می رود که دولت
محترم با خودداری از تبلیغات رسانه ای و بیان حرف های
مغالطه امیز ،مســئولیت کار خود را در این زمینه بر عهده
گیرد و به دنبال پیدا کردن شــریک جرم نباشد .امیدواریم
با تاکیــدات رهبر معظم انقــاب نیز همه دســتگاه های
مسئول ،فارغ از بررســی دقیق و جدی مفاد مرتبط با سند
2030مســیری را که رهبر معظم انقالب ترسیم کرده اند
دنبال کنند و مســئوالن نیز در فضایی که نیاز به وحدت و
همدلی دارد ،از طرح برخــی ادعاها که موجب اختالف و
مقابله میان قوا می شود پرهیز کنند».
ســخنان رئیس قوه قضاییه با واکنش دولت مواجه
شــد .نوبخت ،ســخنگوی دولت در واکنش به اظهارات
رئیس قوه قضاییه درباره ســند 2030یاداور شد« :باید بار
دیگر فرایند این موضــوع را یاداوری کنم .غیــر از برنامه
اموزشی که در سال 1990در ســازمان ملل مطرح شد در
17هدفی که در سازمان ملل بین کشورهای عضو توافق
شده تا به عنوان اهداف هزاره ان را دنبال کنند یکی اموزش
فراگیر اســت که چیز بدی هم نبود و یونسکو برای اجرای
این هدف چارچوبی تهیه کرد که به عنــوان یک بیانیه در
انجا قرائت شد .ما هم عضوی از یونسکو هستیم .ضمن
اینکه با کلیت اموزش فراگیر مخالفتی نداریم چون همیشه
باید احتمال بدهیم ممکن اســت کلمه ای وجود داشــته
باشــد که با چارچوب نظام دینی ما متفاوت باشــد تحفظ
خودمان را اعالم کردیم که درست است عضو هستیم اما
اگر در جزئیات ان جمله و کلمه ای باشــد که با فرهنگ و
ارزش های دینی ما متغایر باشد ان را انجام نمی دهیم .ما
در این زمینه چیزی را امضا نکرده ایم و اگر سندی هست که
نشان می دهد وزیر اموزش و پرورش ما امضا کرده و نشان
می دهد می خواهیم به عنوان یک سند فرادست اجرا کنیم
ان را نشان بدهند .اسناد ما مثل ســند تحول بسیار جامع
اســت و 2030هم مادامی قابل قبول اســت که بر مبنای
اسناد باالدستی موجود در کشور باشد .دولت برای اینکه
بخواهد چارچوب خود را حفظ کند کارگروهی تعیین کرد تا
این طرح غیر از انچــه وزارت اموزش و پرورش می گوید و
مغایر با اسناد فرادستی ما (نقشه جامع علمی ،سند تحول
و سیاست های کلی) نباشــد .انچه در کشور اجرا می شود
سند تحول و اسناد فرادســتی ما است و 2030مادامی که
در چارچوب اینها باشــد قابل قبول است .این گونه نیست
که کشورهای خارجی سیاســت های ما را تعیین کنند .ما
یا نباید در مجامع بین المللی شــرکت کنیم یا وقتی شرکت
می کنیم نباید ســکوت کنیم که در این زمینه هم سکوت
نکردیم .این مســاله در شــورای عالی انقــاب فرهنگی
بحث و بررســی می شــود و هر تصمیمی که انجــا بگیرند
اجرا خواهد شــد .اما باید پرســید دولت در این رابطه چه
کاری باید انجام می داده که نداده و متوجه چنین عقوبت
و انتقاداتی اســت .ما عضوی از مجمع جهانی یونســکو
هستیم و سیاست نظام است که عضو مجامع بین المللی
باشــیم .در این زمینه هم منفعل عمل نکرده ایم و وظیفه
ما این بوده که بگوییم ان چیزهایی کــه از طریق گمرک
ما قابل عبور اســت را اجرا می کنیم که ان را هم گفته ،ایا
باید در این زمینه ان را به قوه قضاییه ارجاع دهیم تا دادگاه
تشکیل شــود؟ اگر در شــورای عالی انقالب فرهنگی به
این نتیجه برســیم که نباید اجرا شــود اصال ایــن پنج بند
اجرا نمی شــود .به ویژه اینکه برای دولت نظر مقام معظم
رهبری فصل الخطاب است .ما هیچ وقت کاری نمی کنیم
که از چارچوب های قانونــی و از هنجارها و ارزش هایمان
فاصله داشته باشــد و این اطمینان را به متدینین و رهبری
می دهیم که دولت متعهد به اســام ،دیــن ،هنجارهای
اجتماعی و ارزش های فرهنگی است .به ویژه اینکه رهبری
فرموده اند ما کارهای فرهنگی مان را با نسخه دیگران اجرا
نمی کنیم .همه اینها رونوشــتش به سازمان های مختلف
می رود و چیز مخفیانه ای نیست .ضمن اینکه در جلسات
این چنینــی نماینده ای از قــوه مقننه هم حضــور دارد که
نظارت می کند .از طرفی ما هنوز ان را اجرا نکرده ایم و تازه
می خواهیم نسخه ملی ان را داشــته باشیم .در این مدت
هر کسی می خواهد نظر بدهد ،نظر خود را بدهد و هر چقدر
بخواهیم می توانیم وقت صرف کنیم ولی نباید بی جهت به
دولت اتهام دین مدار نبودن بزنیم .ما به ارزش های دینی
و حقوق شهروندی مردم ایران اعتقاد داریم .البته در این
مساله اگر بخواهد سوءاستفاده شود مثل خیلی از مسائل
دیگر می شــود .مثل زمانی که من در یک جمع معنوی از
پشــت یک تریبون مقدس شــنیدم که این اقدام دولت را
اقدامی خائنانه خواندند .ایــن کلمات بار دارد و ان دوران
هم انتخابات بود .این همان تخلفاتی است که به ان اشاره
می شود و باید به انها رسیدگی شود».
درخواست نمایندگان از روحانی
15
خبرنامه
تفسیرها از اتش به اختیار
هفته گذشته مباحث فراوانی درباره سخنان رهبر انقالب صورت گرفت
خبرنامه
16
مثلث | شماره 359
2
بخشــی از فرمایشــات رهبر معظم انقــاب از هفته
گذشــته با بازخوردهای فراوان مواجه شــده اســت .این
فرمایشات با تحلیل ها و واکنش هایی از سوی چهره های
سیاسی ،فرهنگی و مسئوالن مواجه شــد .سخنانی که با
استقبال گسترده روبه رو و نشانه ای از تالش رهبری برای
بهبود وضعیت اجتماعی و فرهنگی کشور تلقی شد.
رهبری فرموده بودند« :گاهی دســتگاه های مرکزی
فکر ،فرهنگ و سیاست ،دچار اختالل و تعطیلی می شوند
که در این وضعیت ،باید افســران جنگ نرم ،با شــناخت
وظیفه خود ،به صــورت اتش به اختیــار ،تصمیم گیری و
اقدام کنند».
این ســخنان در فضای مجازی ،رســانه ها و محافل
سیاسی و فرهنگی به مساله ای مورد توجه تبدیل شد.
محمد کاظم انبارلویی در تحلیلی در این باره نوشت:
«اتش به اختیار یعنی قرار گرفتن در جایگاه دغدغه مندی
برای نجات فرهنگی جامعه ،نقد مشــفقانه و مطالبه گری
حقیقی .معنای اتش به اختیار این نیســت که بی هدف به
هر سو شــلیک کنیم .خطوط کلی و راهبردی این اتش به
اختیار در احکام نورانی امر به معروف و نهی از منکر رساله
امام و رســاله مقام معظم رهبری امده اســت .کوتاهی در
عمل به ان ،تعطیل حکم خداســت .حکمی که در قرارگاه
فرهنگی مورد غفلت قرار گرفته اســت .افسران جنگ نرم
که عمدتا از دانشجویان و طالب حوزه علمیه هستند نباید
دچار حواس پرتی شوند .انها باید از دوران پرت اندیشی عبور
کنند .نقشه راه انها مشخص است .انها باید از میان سیالب
اطالعات و اوار ان ســالم بیرون ایند و با تحلیلی درست،
زیرساخت های اطالعاتی و ارتباطی خود را سامان دهند که
الحمدلله اکنون به سمت و ســوی سامان درست می رود.
تصویب نامه هیات دولت یازدهم برای اجرایی کردن سند
2030نشان داد دســتگاه های مســئول برای مرزبانی از
فرهنگ علوی و نبوی در جامعه ما دچال اختالل ،غفلت و
حواس پرتی هستند .نگاه نقادانه و مطالبه گرانه و دغدغه مند
دانشجویان و طالب می تواند دستگاه های مسئول را از این
پرت اندیشی نجات دهد».
در واکنشــی دیگر به ایــن ماجــرا ،عبدالله گنجی،
مدیر مســئول روزنامه جوان هم در مطلبی نوشــت« :واژه
«اتش به اختیار» به زودی در فضای مجازی و رسانه های
رســمی جای خود را باز کــرد اما هم نیت هــای پاک و هم
نیت های الوده بر سر معنادهی به ان به تفسیر موسع روی
اورده اند .بنابراین نگرانی عمده از جانب گوش به فرمان ها
یا مخاطبان پیام نیســت ،بلکه از سوی کســانی است که
می خواهند هر عمل بی ربــط و غیرمنطقی را با ان بازنمایی
و یاداوری کنند .بنابراین ذکر شمه ای از انچه معنای واقعی
ان است ،الزم و ضروری اســت .تشخیص سه شاخص،
امر ،فاعل و مجهول اگر درست فهمیده شود ،حیطه عمل
نیز شفاف خواهد شد .امر ولی امر است ،بنابراین مخاطب
کسانی هستند که دســتورات ایشــان را برای خود حجت
شــرعی می دانند ،اما غیریــت نمی تواند ذیــل این فرمان
حرکت کند .فاعل نیز دانشجویان مســلمان هستند .این
موضوع خاص دانشــجویان دور از قدرت است و دیگران
نمی توانند با اصل تعمیم پذیری مصادره به مطلوب کنند.
مجهول مســاله نیز دســتگاهی اســت که اختالل دارد.
بنابراین انجا که دستگاهی مختل است باید اجتهاد کرد و
وارد میدان شد .معنی حرف ان اســت که قانون و ضوابط
وجود دارد ،اما مجری و برنامه ریــز به هر دلیل وارد میدان
نمی شــود یا میدان بی ربطــی را برای خــود تعریف کرده
است .دستگاهی که دچار اختالل شــده است نه مسئول
برهم زدن یک مراســم اســت و نه اهل اقدامات خودسر.
او وظایــف مشــخصی دارد که به هــر دلیــل از انجام ان
ناتوان اســت .این مســئولیت باید بر دوش دیگرانی باشد
که ان اختالل را در حوزه و حیطه جغرافیایی خود احساس
می کنند .در معنــای کالن تر مســاله ،مقام معظم رهبری
عرصه مردمی را در محیط های دانشــجویی که رفتارهای
دانشجویی به حل مســاله کمک می کند ،تقویت کردند.
اگر از منظر روشنفکران و اصالح طلبان به موضوع بنگریم
می توان گفت حوزه عمومی تقویت شــد ،اما این به معنی
قانون گریزی نیست».
سخنگوی دولت هم در نشست خبری خود با رسانه ها
ی از واژه اتش به اختیار مطرح شده
درباره سوءاستفاده برخ
از ســوی مقام معظم رهبری ،اظهار کرد« :این قطعا ظلم
به رهبری نظام اســت که عده ای از بیانات و رهنمودهای
ایشان جهت خواسته های سیاسی خود سوءاستفاده کنند.
قطعا مقام معظم رهبری ارتقا ی فرهنگ جامعه را فقط منوط
به دستگاه های رسمی نمی دانند و از نظرشان همه در این
زمینه مسئول هســتند .به ویژه در بخش فرهنگ که دولت
ســهم و نقش کمتری دارد .البته در بخش اعتبارات دولت
مسئول است ،اما مجریان فرهنگی فقط دولتی ها نیستند و
اصال فرهنگ دستگاهی نیست بلکه با مشارکت همه مردم
است .این مبحث اتش به اختیار را هم باید این طور در نظر
بگیریم که هر فردی در قبال فرهنگ مسئولیت دارد و باید
نسبت به ارتقای سطح فرهنگی جامعه تالش کند .اینکه هر
جمله ای ایشان مطرح می کنند عده ای برای بیرون کردن
رقیب از ان سوءاستفاده می کنند چیز ساده ای نیست و این
موضوع هم حل خواهد شد».
سخنگوی جامعه روحانیت مبارز هم در اظهارنظری
گفت« :مقام معظم رهبری مرادشــان از اشاره به اتش به
اختیار این نیســت که خارج از چارچوب های قانونی افراد
بخواهند رفتاری داشته باشند ».سخنگوی جامعه روحانیت
مبارز تاکید کرد« :ما نیازمند تقویت بنیه فرهنگی کشــور و
جهت گیری های صحیح نسل جوان در مسائل فرهنگی و
رشد فرهنگی جوانان هستیم و این نیازمند یک تحرک باالتر
و سرمایه گذاری بیشتر در زمینه شعر ،ادبیات ،سینما و سایر
ابزارها و راهکارهای فرهنگی است ».او ادامه داد« :وقتی
رهبر معظم انقالب ســخن از اتش به اختیار گفته اند یعنی
جوانان و مسئوالن به انتظار ننشــینند و تحرک خود را باال
ببرند و در چارچوب سیاست ها و اهداف نظام که روشن است
تحرک خود را افزایش دهند .مقام معظم رهبری مرادشان از
اشاره به اتش به اختیار این نیست که خارج از چارچوب های
قانونی افراد بخواهند رفتاری داشته باشند».
ایــن فعال سیاســی اصولگــرا درباره اینکــه نگرانی
جدی از ورود برداشــت های نادرســت وجود دارد که باید
چه ســازوکاری اندیشــید تا سوءاســتفاده صورت نگیرد،
بیان کرد« :اگر مقصود انتقاد به رفتار دولت و دولتمردان
در حالی که عمر دولت یازدهم به پایان خود نزدیک
می شود؛ حســن روحانی هم مشــغول رایزنی های فشرده
برای تعیین اعضای کابینه جدید شده است .خبرها در این
زمینه زیاد شده؛ تازه ترین خبر این است که گویا قرار است
برای وزارت اموزش و پرورش یک وزیر خانم انتخاب شود.
شنیده ها حاکی از ان است که فعال برای این پست دو گزینه
بیش از سایرین اقبال رسیدن به کرسی وزارتخانه را دارند.
گفته می شــود موالوردی گزینه اصالح طلبان و امین زاده
گزینه اعتدال گرایان است.شــنیده شــده کــه تغییر وزیر
کشور هم قطعی شده و در این مورد محمد شریعتمداری و
فروزنده نام برده می شود .در مورد تغییر دبیر شورای عالی
امنیت ملی هم خبرهایی در محافل سیاسی وجود دارد .در
این میان در تیم اقتصادی کابینه نیز تغییرات وجود خواهد
داشت .گفته می شــود رفتن زنگنه قطعی شــده ،از میان
طیب نیا و سیف یک نفر در کابینه می ماند و سمت هایی هم
برای محمد علی نجفی ذکر می شــود .همه این تحوالت
البته همراه شده است با مباحث جنجالی با زمینه های تغییر
کابینه.سخن جنجالی اول را حســن روحانی گفت .او در
اجتماع دولتی ها گفته است« :همه افراد زحمات بسیاری
کشیدند و هیچ کس نیست کهاز دولت دفاع نکرده باشد،
اما در این بین همه یکسان نبودند بلکه بعضی افراد با همه
توان به میدانامــده و زمانی که به دولت حمله می شــد با
همه وجود دفاع می کردند .» دکتــر روحانی افزود« :دفاع
از دولت ،دفــاع از رای مردم و اکثریت مردم اســت .ما بار
ســنگینی بر دوش داریم و هر کس امادگی دارد این بار را
بر دوش بکشد بایدداوطلب شــود .ما در چهار سال دولت
یازدهم ،به دالیلی یک خورده ســختگیری نکردیم .االن
وقت ندارم وگرنه توضیــح می دادم .همه افــراد در دولت
بدون اســتثنا زحمت کشــیدند .کسی نیســت که زحمت
نکشیده باشد و از دولت دفاع نکرده باشد .اما همه هم یک
جور نبودند ،مختلف بودنــد .بعضی ها با همه توان امدند.
ما روستایی هســتیم ،به قولی بعضی ها گیوه را ور کشیدند
و به میدان امدند ،اســتین ها را باال زدند و به میدان امدند.
اما بعضی ها پاشنه گیوه شــان خوابیده بود و بر نکشیدند.
لخ لخ کردند .یک مقدار راه امدند و مسیر را امدند و زحمت
کشیدند .سعی انان مشکور .یک عده وقتی به دولت حمله
می شد ،با همه قدرت امدند دفاع کردند ،با همه وجودشان
دفاع کردند .چون دفاع از دولت ،دفاع از ملت است .اشتباه
نشــود ،این بحث وکیل الدوله و ..الطائالت است .دولت
منتخب ملت است .ما چیزی نداریم جز رای مردم .دولت و
ملت نداریم ،ملت است که دولت را انتخاب می کند .همه
چیز برای ملت است .کسی که از دولت دفاع می کند ،از رای
مردم دفاع می کند ،از اکثریت دفاع می کند ،از ملتش دفاع
می کند .بعضی ها سختشان بود دفاع کنند ،خیلی نرم حرف
می زدند و ارام .اگر در تنگنای 30خبرنگار قرار می گرفتند،
در ان تنگنــا یک کلمه ای می فرمودند .حــرف نمی زدند و
سینه سپر نمی کردند .نمی شود؛ ما یک بار سنگینی بر دوش
داریم .هر کسی که اماده است که این بار را بر دوش بگیرد
باید داوطلب باشد .باید با خدایمان عهد ببندیم .من کامال
برایم روشــن بود .می دانســتم چقدر این انتخابات سخت
خواهد بود و به دوستان مان هم گفته بودم .با خدایم عهد
کردم ،گفتم خدایا ،جانم ،حیثیتــم و ابرویم را با تو معامله
می کنم و به میدان می ایم ».این سخنان در واقع پیام هایی
بسیار مهم داشــت .روحانی اگر چه در ذات سیاسی ،یک
محافظه کار به شمار می اید اما وقتی تصمیمی را می گیرد
ان را معموال اجرایی می کند.
او داغ دل اصالح طلبــان را تازه کرد و این ســخنان
او نشانه هایی دارد مبنی بر قطعی شــدن رفتن چند وزیر در
کابینه .کسانی که در انتخابات سکوت سیاسی پیشه کرده
و حاضر نشدند به دفاع از دولت و شــخص حسن روحانی
بپردازند .اصالح طلبان هم البته از این فضا استفاده کرده
و نام وزرایی که مخالف تداوم حضورشان در کابینه هستند
را بر ســر زبان ها انداخته اند .در هفته های اینده خبرهای
بیشتری در مورد تغییرات کابینه خواهیم شنید.
مثلث | شماره 359
خبرنامه
باشد انتقاد سالم و ســازنده و همراه با نشان دادن سازوکار
مســاله ای نیســت که مورد نهی و منع قرار گیرد .اما قطعا
هرگونه تخریب و کارشکنی علیه دولت مورد رضایت رهبر
انقالب نیست».
اما عباس عبدی هم در این مــورد تحلیلی ارائه داده
است .او نوشته است« :این ارزشــمند است که نیروهای
اصولگرا در این باره به اقلیتی از خودشــان تذکر دهند ولی
انتقاد اصلی من متوجه اصالح طلبان است که اصوال چرا
وارد این بازی و برداشــت های ناصحیح می شــوند و حتی
خواهان تفسیر و توضیح ان می شوند؟ این کار انان دقیقا
افتادن در بازی نیروهای تندرو است .چرا؟ هیچ سخنران
و گوینده ای نمی تواند در یک سخنرانی یا ِ
متن خود ،همه
دیدگاه هایش را تکرار کند .این مشکلی است که در فهم و
نقد مطالب همه افراد وجود دارد .یک متن را بدون ارتباط
با سایر ســخنان یا نوشــته فرد نمی توان تحلیل کرد .یک
کتاب را می توان از این زاویه نقد کرد ولی یک ســخنرانی
را نمی توان .چون ســخنرانی شــرایط و محدودیت های
خاص خود را دارد.
یک شیوه تفسیر و درک هر متن از یک شخص ارجاع
به متن های دیگر ان شخص است .به طور مطلق می توان
گفت که رهبــری نظام هیچ وقــت و در هیچ شــرایطی در
سال های گذشته از اقدامات غیر یا حتی فراقانونی حمایت
نکرده اند ،نه تنها حمایــت نکرده اند ،بلکه به صورت مکرر
مخالفت با ان را تاکید هم کرده اند .اصوال این بی معناست
که صاحبان قدرت خواهان اقدامات خالف قانون شــوند
یا حتی در برابر ان سکوت کنند .ممکن است من و شما از
چنین اصطالحی استفاده نکنیم ،این امر سلیقه ای است
ولی دلیل نمی شود که هر کس به خود اجازه دهد که از هر
مطلبی سوءاستفاده کند .چنین برخوردی با بسیاری از متون
مشابه هم صورت می گیرد .هنوز که هنوز است ،ارجاع به
بخشی از اظهارات امام و نادیده گرفتن بخش های دیگرش
رواج دارد ولی این برداشت ها منصفانه نیست .شاید پرسیده
شود پس معنای ان اصطالح چیست؟ به نظر می رسد بهتر
اســت بگوییم که معنایش چه نیســت .هنگامی که گفتم
به طور قطع چه معنایــی را ندارد ،پس هــر معنای دیگری
برایش مجاز است .به طور قطع می توان گفت که توجیه و
مجوز اقدام خالف قانون نیست ،اگر این را بپذیریم ،بقیه
معانی ان مشــکلی ندارد و مساله ای نیســت .در واقع این
برداشت نادرست به ویژه نزد اصالح طلبان ریشه در همان
برداشــت های ناصوابی دارد که درباره انتخابات داشتند.
مشکل این اســت که انان نمی توانند میان روش و محتوا
تمایز قائل شوند.
از این نظر مثل تندروهای اصولگرا هســتند .رهبری
ممکن است در برخی از زمینه ها با محتوای اقدامات دولت
یا اصالح طلبان یــا حتی اصولگرایان تفاوت نظر داشــته
باشند ولی اشتراک نظر در شیوه های کلی را که نمی توان
فــدای محتوا کرد .بــرای اثبات ایــن ادعا بهتر اســت به
بخش مهم دیگری از ان جلسه که متاسفانه مغفول مانده
شد ،اشــاره کرد .یکی از حضار در جلســه چنین نقل کرده
است که« :ایشــان با لبخند گفتند عده ای از دوستان از ما
گالیه می کنند که شما دائم تاکید می کنید که چرا به ملت
می گویید بیایند رای بدهند خب این هم نتیجه اش! (خنده
اقا و حضار) من می گویم این وظیفه من هســت که مردم
را به حضور دعوت کنم .خب شما بروید کار کنید و فعالیت
کنید تا این رای نیاورد و ان یکی رای بیاورد( .خنده حضار)
مصیبت ان روزی اســت که مردم پــای صندوق های رای
نیایند و دشمنان در ارزوی این موضوع اند ».به نظر من این
بخش از اظهارات ایشان ،تاریخی ترین ایده سیاسی است
که می توانیم برای مردم ساالری ایران ذکر کنیم .اهمیت
این جمله به اندازه اصل جمهوریتی است که مرحوم امام
ان را به اجرا دراوردند».
جایگزین دانش اشتیانی
نزاده؟
موالوردی یا امی
خبرنامه
17
تصویرنگاری
روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد .تعداد این عکس ها
انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی
بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم .مثلث در این صفحات ،هفته را با مرور
عکس ها از نو یاداوری می کند.
افطار سران قوا در کنار رهبر انقالب
افتتاح عمیق ترین خط متروی تهران
با حضور قالیباف
دیدار جلیلی با خانواده یکی از شهدای اخیر مجلس
خبرنامه
18
مثلث | شماره 359
مراسم تشییع همسر ایت الله علم الهدی
مزار شهید جواد تیموری از شهدای ترور مجلس
صحن علنی مجلس شورای اسالمی
عیادت الریجانی از مصدومان حادثه تروریستی تهران
تصویری از کانون درگیری با تروریست ها در مجلس
معدن زمستان یورت چهل روز پس از حادثه
مثلث | شماره 359
خبرنامه
دیدار اعضای تیم ملی با روحانی
19
شبکه اجتماعی
به ما پیامک بزنید:
3000411711
lرویــای ایرانی ،صالبــت و قــدرت در کنار هم .
از کادر تیم ملی به ویژه کی روش باید تشــکر کنیم
که اعتماد به نفس و همدلــی رو در این تیم به اوج
رسوند.
lوقتی ما مردم به خودمان رحم نمی کنیم ،چطور
انتظار داریم خدا در مشکالت صدایمان را بشنود؟
به بنگاه های امالک مراجعــه می کنی ،بعضی ها
چندین ماه خانه شان خالی است ولی حاضر نیستند
مقداری ارزان تر به یک بنده خــدا بدهند .کمی به
خود بیاییم!
lبه اقای روحانی عرض می کنم که اگر ملتی چون
ملت فــداکار ایران در کنار امام حســن مجتبی(ع)
بودند ،قطعا امام تن به صلح نمی داد ولی افراد بزدل
و دنیاگرا باعث شدند امام برای مصلحت بزرگتر تن
به صلح دهند.
lبچه های دهه 60اکثرشــان بیکار هستند ،ان
وقت عده ای دوباره بعد از بازنشســتگی مشــغول
کار می شوند.
lخرداد تمام شد ولی از پرداخت حقوق ایثارگران
خبری نشد.
lحمایت از صنایع داخلی و طرح های نخبگان در
همه زمینه ها باید در اولویت باشد .اگر سرمایه برای
ســاخت صنایع می اوریم هدف باید علم اموزی از
انها با یاری مراکز علمی ،فنی و ...برای استقالل
هوشمندانه در همه زمینه ها باشد.
lلطفا مســئوالن فرهنگی به دنبال توجیه بیانات
رهبــری نباشــند .رهبــری به طور شــفاف و واضح
فرمایش خود را فرمودند .مدیران فرهنگی کشور در
برابر شبیخون و قتل عام فرهنگی دشمن وا داده و
عاجزند .بنابراین رهبری به افسران جنگ نرم دستور
«اتش به اختیار» داده اند و دیگــر جای هیچ گونه
تحلیل و تاویل من دراوردی نیست.
به اینستاگرام مثلث بپیوندید
اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت .کاربران این شــبکه
اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه
را مشاهده کنند.
بازتابدیدارهایرمضانیرهبریدرفضایمجازی
ســخنان دیدارهای مقام معظم رهبــری در ایام ماه
مبارک رمضان بیشــترین محل توجه کاربران شبکه های
مجازی بود .از دیدار معظم له با شــاعران گرفته تا دیدار با
مسئوالن و جوانان و دانشجویان .هر کدام از این دیدارها
بخش هایی داشت که فضای مجازی به ان پرداخته و راجع
به ان بحث و گفت وگوهای زیادی درگرفت.
بعد از دیدار رهبری با دانشجویان بحث اتش به اختیار
و ترقه بازی داعش در تهران بازتاب گســترده ای داشت.
شعرخوانی یک شاعر جوان خراسانی در جلسه با رهبری نیز
که از فتنه گفته بود ،از موضوعاتی بود که فضای مجازی ان
را بارها و بارها بازنشر کرده و در میان کاربران واکنش های
موافق و مخالفی را بر انگیخته بود.
اما گذشته از اینها ایشان در دیدار با مسئوالن کشور
به مســاله دوقطبی نشــدن جامعه اشــاره کرده و نسبت به
رفتارهای شبیه رئیس جمهور سال ( 9 5بنی صدر) هشدار
دادند که در همان ساعات اولیه کاربران شبکه های مجازی
به طور ویژه ای به ان پرداختند .برخی مشخصا این هشدار
را به روحانی نســبت می دادند و اپوزیسیون خارج از کشور
نیز معتقد به شکاف میان مسئوالن از طریق بازنشر همین
مساله بود .در این رابطه علی سلیمانی در صفحه شخصی
خود نوشــت :هشــدار صریح رهبری درباره تکرار نکردن
دو قطبی سال 59در دیدار با مسئوالن حاوی این نکته بود
که اگر یک بار یــک اتفاقــی رخ داد و رئیس جمهور وقت
با دوقطبی ســازی کاذب باعث ایجاد تنش در کشور و بعد
از ان خشونت و در نهایت عزل از ســمتش را سرانجام کار
خود دید ،باید از ان اتفــاق درس گرفت و ان را تکرار نکرد
زیرا فقط تنش هــا و اشــوب های ان دوران تکرار نخواهد
شد بلکه عزل از سمت ریاســت جمهوری هم که تاوان ان
دو قطبی سازی بود قابل تکرار است .کاش مخاطبان این
سخن حضرت اقا این نصیحت را به گوش جان بشنوند و به
ان عمل کنند زیرا این روزها امام خامنه ای بیش از همیشه
لحنش شبیه حضرت روح الله است و نگرانیم اگر اقایان به
نصایحش گوش فرا ندهند و به این مسیر که می روند ادامه
دهند ،نامه ای همانند نامه 6فروردین 68امام در انتظارشان
خواهد بــود .ان کار که حضــرت امیرالمومنین با برادرش
عقیل کرد ،امام خمینی با حاصل عمرش انجام داد ،پس
خبرنامه
20
مثلث | شماره 359
lاتش به اختیار یعنی در جبهه فرهنگی با دشمن
نباید هر لحظه منتظر دستور مراکز باالتر ماند ولی
دشمنان از شنیدن این عبارت براشفته شدند چون
از این واهمه دارند که احاد مردم احساس مسئولیت
کنند و باالخره متوجه شــوند که از ایــن دولت ابی
گرم نمی شود.
از تاریخ عبرت بگیرید و نگذارید این بار شــما عبرت شوید
برای ایندگان».
نویسنده در ادامه نسبت به سخنان حسن روحانی که
در مورد صلح امام حسن حرف زده بود واکنش نشان داده
و می نویســد« :نکته پایانی هم اینکه اگر امام حسن(ع)
حاضر به صلح با معاویه شــد ،خیانت بــزرگان و خواص و
به اصطالحات عقالی قوم باعث شــد ،پــس اگر عده ای
به دنبال خیانت هستند تا نظام دست صلح برابر دشمن دراز
کند ،بزرگی امام حســن(ع) را به دســت صلح دراز کردن
ایشان به سمت معاویه نسبت ندهند ،بزرگی امام حسن(ع)
به کرامتش ،به علمش ،به صبرش و به قدرت شمشیر جمل
کش ایشان است».
در همین رابطه رضا سراج نیز در صفحه شخصی خود
ذیل عنوان« :بنی صدر رای مردم را ضایع کرد!» نوشت:
«رهبرانقالب در دیدار با مســئوالن نظام ،فرمودند:
«کشــور را دوقطبی نباید کــرد؛ مردم را به دو دســته نباید
تقســیم کرد[ .مثل] ان حالتی که در ســال 59متاسفانه
رئیس جمهور وقت ،مردم را به دو دســته مخالف و موافق
تقسیم کرد .نباید با تقسیم کردن مردم ،کار بزرگ ملت در
انتخابات را ضایع کرد ».نویسنده سپس با طرح این پرسش
که «چگونه بنی صدر رای مردم را ضایع کرد؟» می نویسد:
«ایجاد دو قطبی ســازی در حاکمیت و جامعــه اتهام زدن
ناروا به منتقدین و اهانت به انان ،خارج کردن انقالبی ها از
صحنه اداره کشور ،اداره کشور بدون اصول و ارزش های
ب و حاکم کردن لیبرال ها به جای خط امامی ها.
انقال
بنی صــدر پــس از انتخابــات ،در اولیــن گام ،بــه
دو قطبی ســازی در حاکمیت و جامعه مبادرت ورزید .مرور
اظهارات روحانی در اولین روزهای بعــد از انتخابات اخیر
و تالش برای تقســیم جامعه به دو گروه افــرادی که به او
رای داده و افرادی که به او رای نداده اند ،خطر بازگشت به
بنی صدریسم را گوشــزد می کند .روحانی بالفاصله بعد از
پیروزی گفت« :انتخابات 29اردیبهشــت ،انتخاب میان
دو نوع تفکر بود .ایــن پیروزی ،پیروزی صلح و اشــتی بر
تنش و خشونت بود ».بنی صدریسم به معنای بازگشت به
حاکمیت دوگانه ،ایجاد شکاف ملی و بی ثبات شدن محیط
داخلی است».
نشریه کارگزاران از احتمال انتصاب ناطق نوری به
عنوان دبیرشورای عالی امنیت ملی خبر داد
lعملکرد شبکه خبر رســانه ملی در روز چهارشنبه
17خرداد بسیار بد بود چرا که رسانه های دنیا در حال
پخش تصاویر زنده از حادثه تروریستی در ساختمان
مجلس بودند ولی در این شــبکه برنامه ای در مورد
شــهریه مهدکودک ها روی انتن رفته بــود و بعد از
گذشت سه ساعت چند خبر زیرنویس شد.
ضرغامی در تپه شهدا
سناریوی جابه جایی
علی عسکری را کجا نوشتند؟
همزمان با انتشار گســترده خبری مبنی بر استعفای
علی عسکری از سازمان صدا وسیما و اعالم رحمانی فضلی
به عنوان جایگزین او ،سایت مشرق نوشته است« :با توجه
به شــایعات بســیاری که در این بین تولید و در رسانه های
وابسته به یک جریان خاص سیاسی توزیع شد ،این سوال
پیش می اید که سناریوی جابه جایی علی عسکری از کجا
نشــات می گیرد و چرا برای چنــد روزی عبدالرضا رحمانی
فضلی در صدر گزینه ها قرار گرفت؟
برای پاســخ به این ســوال باید گذری بــه چگونگی
حذف محمد سرافراز زد و گفت سناریوی «فشار» بر ریاست
سازمان صداوسیما که در دوره گذشته رخ داد و امسال نیز
با تکرار همین رویه به دنبال ایجاد فضای دوقطبی و فشار
رسانه ای بر علی عسکری و تیم مدیران رسانه ملی بودند که
این بار چنین اتفاقی رخ نداد .رحمانی فضلی ،وزیر کشــور
دولت یازدهــم که احتمال می رود باتوجــه به تغییراتی که
دولت دوازدهم در دستورکار خود قرار داده جایی در دولت
دوازدهم نداشته باشد و باتوجه به عملکرد پرابهام و پر تخلف
وزارت کشور در دوران انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم،
به عنوان یکی از گزینه های اصلی جابه جایی در دولت تدبیر
و امید مطرح شد و تالش شــد تا با ایجاد تیم رسانه ای در
جهت تخریب سازمان صدا و سیما و شخص علی عسکری
و پس از ان طرح نام رحمانی فضلی (که از خانواده سازمان
صدا و ســیما نیز هســت) با یک تیر دو نشــان بزنند؛ هم
جایگاهی بــرای خداحافظی ابرومندانــه با رحمانی فضلی
بیابند و هم بــه ارزوی دیرین و وعــده انتخاباتی خود یعنی
قرارگرفتن رئیس همسو با دولت در راس رسانه ملی برسند.
اما با ورود به موقع مدیران سازمان و شفاف سازی ،در این
راه نیز موفق نبوده و پس از چند روز جو رسانه ای با تکذیب
شایعه رفتن علی عسکری روبه رو شدند.
حاال و این روزها صداهایــی که از چند هفته پیش در
راهروهای ساختمان شیشه ای برای استعفا و شایعه رفتن
علی عسکری به گوش می رسید به فراموشی سپرده شده و
دیگر از ان خبرهای ضد و نقیض صدایی به گوش نمی سد
و علی عسکری با قدرت و توان اولیه با مدیران ارشد رسانه
ملی کار خود را به پیش می برند».
جهانگیری جایگزین عارف
تفسیر کیهان از اتش به اختیار
روزنامه کیهان در یادداشــتی به قلم حســین شمســیان با
عنوان «اختالل در سیســتم مرکزی!» به معنایابی واژه اتش به
اختیار پرداخته و نوشته است« :خطاهایی که هر یک به تنهایی
این قابلیت را دارد که یک مسیر خطرناک و حتی بدون بازگشت را
رقم بزند .ان چنان که در برجام یک نمونه تلخ و یک تجربه بسیار
گران ان را دیدیدم .اینکه چرا برخی مراکز و برخی افراد به این روز
و سرنوشت دچار می شوند ،دالیل متعددی دارد اما رهبر انقالب
درباره نادرست بودن مبانی فکری مکررا تذکر داده اند و همگان
را نسبت به نفوذ دشمن هوشیار کرده اند .از جمله در خرداد سال
قبل وقتی در موضوع جنگ نرم با اعضای مجلس خبرگان رهبری ســخن می گفتند ،این نکته را متذکر شدند که« :ان
چیزی که بنده مکرر تذکر می دهم به مسئوالن مختلف و به جهات مختلف؛ عبارت است از نفوذ در مراکز تصمیم سازی
و تصمیم گیری؛ ان عبارت اســت از نفوذ برای تغییر باورهای مردم ،تغییر محاسبات» .طبیعی است تغییر باور و روش
محاسبه مسئوالن ،مقدمه سرایت این روند نادرست در همه جامعه است.
ناکارامدی و تعطیلی مراکز مهم سیاسی و اقتصادی و فرهنگی تا حد زیادی با فرمان اتش به اختیار جبران می شود و
نباید از این ماموریت مهم غفلت کرد .تنها راه برای جبران وضعیت مختل شده ،روشنگری و اقدامات هوشمندانه نخبگان
مومن به ارمان های انقالب است تا انجا که این روش ها به باور عمومی تبدیل شود».
برجام هم نتوانست رکود را از مسکن ببرد
روزنامه ارمــان درباره رکود مســکن گزارش داده اســت:
«هرچند طی ســال های اخیــر جهت حرکت ســرمایه گذاران و
ســازندگان مســکن از الگوی غالب تقاضا در بــازار واحدهای
مســکونی فاصله گرفته و عمده ســرمایه های ســاختمانی در
واحدهای لوکس و فروش نرفته بلوکه شده است و بازار مسکن را
با رکود عمیقی مواجه کرده است ،اما نظرات کارشناسان حاکی
از ان است که رشد قیمت برای نیمه دوم سال جاری دور از ذهن
نیســت و می توانیم منتظر گران شدن قیمت مســکن در سال
جاری باشیم».
بیت الله ستاریان ،کارشــناس حوزه مسکن در گفت وگو با
«ارمان» می گوید« :در مورد وضعیت بازار مسکن پیش بینی می شود تا نیمه اول سال جاری رکود همچنان ادامه داشته
باشد و در نیمه دوم سال شاهد رونق این بخش باشیم ،چرا که برجام و نتایج اقتصادی حاصل از ان بسیار کند پیش رفت
و پیش بینی ما در مورد رونق بازار مسکن را که تا انتهای سال ۹۵بود با شــش ،هفت ماه تاخیر روبه رو کرد .در عین حال
نتیجه انتخابات در بازار مسکن تاثیر گذار بود .از انجا که مسکن به عنوان یک کاالی سرمایه ای در نظر گرفته می شود،
از خصوصیات ان ،این است که نیازمند برقراری ثبات سیاسی است .در مورد علت رکود بازار مسکن باید گفت ما با انعکاس
مسائلی از دولت دهم روبه رو شدیم و بعد از ان به شدت منتظر نتایج حاصل از برجام بودیم ،چرا که از بعد از توافق برجام
در سال ۹۴از ان انتظار گشایش های اقتصادی داشتیم .ما پیش بینی می کردیم نتایج حاصل از برجام در سال ۹۵بر کل
اقتصاد ایران بازتاب مثبتی داشته باشد ،ولی نتایج ان خود را در مدت زمان طوالنی تری نشان می دهد».
عمده اقدامات مبارزه با پولشویی ،در دولت قبل انجام شد
مثلث | شماره 359
روزنامه رســمی دولت بــه اقدامات دولت قبــل در مبارزه با
پولشویی اعتراف کرده و نوشته است « :چهارم تیر ماه سال ۱۳۹۵
بود که گروه ویژه اقدام مالی یا همان FATFپس از هشت سال که
نام ایران را در فهرست سیاه خود و در کنار کره شمالی نگ ه داشته
بود ،با خروج موقت یک ساله کشورمان از این فهرست موافقت
ی ترانزیت
کرد تا در این مدت ایران بتواند در دو بخش اصلی یعن
مالی و حواله های ارزی مقــررات کنترلی دقیقی اجرا کند .گرچه
FATFیک سازمان بین دولتی است ولی پس از گذشت حدود ۲۷
سال از شکل گیری ان هم اکنون با ۱۹۸کشور عضو که تعداد انها
از اعضای سازمان ملل ( ۱۹۳عضو) بیشتر است ،مقبولیت بسیار
باالیی برای اکثر کشورها دارد .این سازمان با ارائه توصیه هایی به اعضای خود سعی دارد تا از گسترش پولشویی ،تامین
مالی تروریسم و تخلفات مالی مانند قاچاق مواد مخدر و رشوه جلوگیری کند.
بررسی اقدامات ایران در زمینه همکاری با FATFرا می توان به دو بخش تقسیم بندی کرد .بخشی از ان به دولت قبل
برمی گردد که با تصویب قوانین و ابالغ بخشنامه ها و دستورالعمل های مختلف اجرایی شده است .البته غیر از همکاری
با گروه اقدام مالی ،در قوانین جمهوری اسالمی ایران پولشویی و تروریسم و حمایت از ان جرم تلقی می شود و به همین
ن که به دولت قبل برمی گردد ،تصویب قانون
دلیل مقررات متعددی در این زمینه از سال ها قبل وجود دارد .اما مهم ترین ا
مبارزه با پولشویی در اواخر سال ۱۳۸۶در مجلس است که از ان زمان به بعد مالک عمل دولت قرارگرفته است .ایین نامه
این قانون نیز در اذرماه سال ۱۳۸۸به تصویب هیات وزیران رسید».
خبرنامه
امیر ابراهیم رســولی ،در کانال تلگرامی خود نوشته
است« :به نظر می رسد باتوجه به عملکرد ضعیف عارف،
جهانگیری جایگزینی مناســب بــرای اصالح طلبان تلقی
شود.
با گذشت یک سال از مجلس دهم و ضعف مدیریت
فراکســیون امید و فقدان شــخصیت کاریزماتیک عارف
همچنین حواشی لیست شورای شــهر تهران و نار ضایتی
بدنه اصالحــات ،اصالح طلبان جایگزینی مناســب برای
عارف را بــه وضع موجود ترجیــح دهند .باتوجــه به فروغ
جهانگیــری در ماه های اخیــر به خصوص نقــش وی در
مناظرات ایام انتخابات و اثرگذاری اش در ریاست جمهوری
روحانــی ،وی بهتریــن فــرد جایگزیــن عــارف بــرای
اصالح طلبان است.
ادامــه رونــد موجود افــول جریــان اصالح طلبی را
به خصــوص در مجلس به دنبــال خواهد داشــت .ضعف
مدیریتی عارف به خصوص در انتخابات اخیر هیا ت رئیسه
ی فراکسیون امید را
نیز بیش از پیش روحیه نمایندگان حام
تحت تاثیر قرارداده است».
بررسی رسانه ای هفته
21
روایت موگرینی از تعهدات اروپا
گفتارها
از زمان اجرایی شدن برجام تا کنون ،شاهد عهد شکنی های مکرر
ایاالت متحده امریکا در این مسیر بوده ایم .طی دو سال اخیر ،اتحادیه
اروپا به عنوان یکی از طرفهای مذاکرات هسته ای ،موضعی منفعالنه
اتخــاذ کرده اســت .با ایــن حال بــه نظر می رســد حضــور ترامپ در
کاخ سفید به این انفعال پایان خواهد داد.
اولتیماتوم بهکاخ سفید
ایااروپادرمقابلنقضبرجامخواهدایستاد؟
حنیف غفاری
گفتارها
22
مثلث | شماره 359
1
روزنامه نگار
فدریکا موگرینی ،مســئول سیاست خارجی اتحادیه
اروپا اخیرا خطاب به مقامات امریکایی اعالم کرده اســت
که اروپای واحد با ایاالت متحده امریکا یا بدون ان ،توافق
هسته ای صورت گرفته میان ایران و اعضای (5+1برجام)
را اجرا خواهد کرد .این در حالی اســت کــه موگرینی هنوز
مشخص نکرده است که اتحادیه اروپا در قبال نقض برجا م
توسط ایاالت متحده امریکا چه راهکار مشخصی را در نظر
خواهد گرفت.
اخیرا دکتــر محمد جــواد ظریف ،وزیــر امورخارجه
ایران ،جان کری وزیر امورخارجه پیشــین ایاالت متحده
و فدریکا موگرینی مسئول سیاســت خارجی اتحادیه اروپا
به همــراه وزرای خارجه اندونزی و نرو ژ در نشســت خبری
پیش از نشســت اسلو شــرکت کردند .فدریکا موگرینی در
خصوص برجام و عمل کردن جمهوری اســامی ایران به
تعهدات خود در این خصوص تاکید کرده است« :ما همین
چند هفته پیش شــاهد چندمین گزارش اژانس بین المللی
انر ژی اتمی بودیم که تایید کــرد ایران به تعهدات خود در
برجام پایبند اســت .بنابراین ما در اولین قدم بر این مساله
که غیر ممکن است با ایران به توافق هسته ای برسیم غلبه
کردیم و در مرحله بعد هم بــر بد گمانی هایی که می گفتند
این توافق هسته ای به سرانجام نخواهد رسید غلبه کردیم.
حاال که در استانه رسیدن به سال دوم حصول برجام هستیم
اژانس بین المللی انرژی اتمی در ششــمین گزارش جامع
خود تایید می کند که ایران به توافق هسته ای پایبند است
اما در هر حالتی (درهر شــرایطی که اتفاق بیفتد) اتحادیه
اروپا تضمین می کند توافق هسته ای با ایران دوام خواهد
داشت».
مســئول سیاســت خارجی اتحادیه اروپا تاکید کرده
است که اروپا نســبت به این توافق هسته ای پایبند است و
این توافق متعلق به یک کشــور خاص نیســت .موگرینی
اعالم کرده است که تمام تالش خود را در راستای اطمینان
از اجرایی شــدن برجا م صورت خواهــد داد .با این حال در
خصوص اظهارات موگرینی و اولتیماتوم اخیر وی به ایاالت
متحده امریکا نکاتی وجود دارد که نمی توان به سادگی از
کنار انها گذشت:
-1انچه مسلم اســت اینکه فدریکا موگرینی طی دو
سال اخیر کارنامه چندان مثبتی در دفاع از توافق هسته ای
میان ایران و اعضای 5+1نداشته است .اگرچه موگرینی
همواره بر اجرایی شــدن صحیــح برجام از ســوی ایران و
اعضای 5+1تاکید کرده اســت اما در برهه های حساس
و سرنوشت ســازی مانند تمدید قانون ایسا از سوی ایاالت
متحده امریکا (در دوران ریاست جمهوری اوباما) یا وضع
قانــون محدودیت صدور ویزا برای کســانی کــه به ایران
ســفر می کنند (که ان نیــز در دوران اوباما صورت گرفت)
سکوت کرد .این سکوت اتحادیه اروپا زمینه را جهت تداوم
رفتارهای ســلبی واشــنگتن در قبال برجام فراهم کرد .در
دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ ،رئیس جمهور جدید
سناتورهایی که برجام را هدف قرار داده اند
محمد قادری
2
روزنامه نگار
مثلث | شماره 359
در جریان تصویب برجام توسط امریکا ،باراک اوباما
توانســت رای مثبت 42ســناتور دموکــرات را جلب کند و
در نهایت ،مانع از طرح این موضوع در ســنا شود .همین
مساله سبب شد تا نه تنها سناتورهای حزب جمهوریخواه
قدرت وتــوی توافق هســته ای را از دســت بدهند ،بلکه
اساسا این توافق در مجلس سنا جهت بررسی طرح نشود.
هم اکنون حدود دو سال از ان زمان سپری شده است .در
حال حاضر نیز به رغم برگزاری انتخابات ریاست جمهوری
و ســنای امریکا در ســال ،2016کماکان اکثریت کنگره
در دست جمهوریخواهان است .در زمان تصویب توافق
هســته ای 46 ،سناتور دموکرات در ســنای امریکا خضور
داشتند .با این حال در نهایت 4تن از این سناتورها با توافق
هسته ای مخالفت کردند .بن کاردین و چاک شومر از جمله
ســناتورهایی بودند که مخالفت خــود را در این خصوص
اعالم کردند.
این ســناتورهای دموکرات ،در ان زمان مورد خشم
اوباما و جان کری قرار گرفتند زیرا کاخ ســفید رایزنی های
زیادی را با انها بر سر حمایت از توافق هسته ای کرده بود.
در هر حال ،در ان زمان با اســتناد به ترفند «فیلی باستر»
برجام از سد سنای امریکا گذشت.
مروری بر تعریف فیلی باستر ،خالی از فایده نخواهد
بود .فیلی باســتر در ســنای امریکا معموال به هر تاکتیک
تاخیری یا ابستراکســیونی گفته می شــود که بــه منظور
جلوگیری از به رای گذاشته شدن یک اقدام به کار می رود.
رایج ترین نوع فیلی باستر زمانی رخ می دهد که سناتوری
تالش کند به رای گذاشته شــدن طرحی را با ادامه دادن
بحث بر ســر اقدام ،به تعویق انداخته یا به کلی جلوی ان
را بگیرد.
مطابق قوانین ســنای ایاالت متحده امریکا ،بحث
در مورد یک طرح حــد زمانی نــدارد اما اگــر ۶۰عضو از
۱۰۰ســناتور به کفایــت مذاکرات رای دهنــد ،مذاکرات
متوقــف و رای گیری انجام می شــود در جریــان تصویب
توافق هســته ای میان ایران و اعضای 5+1عمال چنین
وضعیتی رخ نداد .در جریان تصویب برجام 58 ،ســناتور
که عمدتا جمهوریخواه هســتند خواهان اغاز رای گیری
شدند اما ۴۲ســناتور دموکرات و مستقل با اغاز رای گیری
درباره طرح مذکور مخالفت کردند .سنای امریکا در کنترل
جمهوریخواهان اســت اما این حزب نتوانست حد نصاب
۶۰رای الزم را کســب کند .فیلی باســتر در سنای امریکا
عمال به منظور جلوگیری از به رای گذاشته شدن الیحه ،
قانون یا هر اقدامی که نمایندگان در حــال تبادل نظر در
مورد ان هستند ،استفاده می شود .اگر ۶۰سناتور به کفایت
مذاکرات رای دهند ،بحث خاتمه پیدا می کند و رای گیری
انجام می شود.
این بــار ،پس از حدود دو ســال ســنای امریــکا بار
دیگر بــرای رای گیــری در خصوص تحریم هــای جدید
علیه ایران خیز برداشته است .با این حال به نظر می رسد
این بار از فیلی باستر خبری نیســت! در جریان رای گیری
در خصوص وضــع تحریم های جدید علیه کشــورمان در
کمیته روابط خارجی سنا ،جان کری وزیر امور خارجه سابق
ایاالت متحده امریکا از اعضای این کمیته درخواست کرد
تا مانع از طرح تحریم های تازه در صحن علنی سنا شوند.
با این حال کمیته روابط خارجی ســنا با 18رای موافق در
مقابل ســه رای مخالف ،وضع تحریم های غیر هسته ای
جدید علیه جمهوری اســامی ایــران را تصویب کرد .به
نظر می رسد تحریم های جدید ،با حمایت سناتورهای دو
حزب دموکرات و جمهوریخواه در سنای امریکا به تصویب
خواهد رســید .ترکیب رای اعضای کمیته روابط خارجی
ســنای امریکا نیز نشــان داد که حتی برخی سناتورهای
حزب دموکرات نیز از وضــع تحریم های جدید علیه ایران
حمایت می کنند.
در جریان تمدید قانون ایســا (که اوباما و جان کری
در جریــان مذاکرات هســته ای وعــده داده بودند تمدید
نشود!) نیز همان سناتورهای حزب دموکرات که به توافق
هســته ای با ایران رای مثبــت داده و از ان حمایت کرده
بودند ،به تمدید تحریم های ایران رای دادند .در این میان
تنها یک سناتور(سناتور برنی سندرز ) از تمدید تحریم های
ایران حمایــت نکرد .در حال حاضر نیــز «دموکرات های
جمهوریخواه » در ســنای امریکا اماده هستند تا بار دیگر
برجام را نقض کرده و به مصاف با توافق هسته ای با ایران
بپردازند.
بدیهی اســت که وضع هر گونه تحریــم جدید علیه
جمهوری اســامی ایران نقــض عینی برجام محســوب
می شــود ،حتی اگر به بهانه ای غیر هســته ای باشد .این
اقدام (وضع تحریم های جدید توســط سنا) در وهله اول
مغایر با بنــد 29توافق هســته ای میان ایــران و اعضای
5+1محسوب می شــود .این تحریم ها ،سپاه پاسداران
انقالب اسالمی را به صورت مشخص هدف قرار می دهد.
این اقدام مســلما تاثیری بازدارنده بر تجارت کشورهای
مختلف و عادی سازی روابط مالی انها با جمهوری اسالمی
ایران خواهد داشــت .وضع این تحریم ها ،شــرکت های
خارجی را از مبادله با ایران هراسان کرده و باعث تضعیف
وعده ای مهم به نام رفع تحریم هاست ؛ وعده ای که اساسا
مذاکرات هسته ای میان ایران و اعضای 5+1با هدف ان
صورت گرفته است!
از ســوی دیگــر ،همان گونــه که ذکر شــد ،توافق
هسته ای میان ایران و اعضای 5+1مغایر با بند 29برجام
است .در بند 29توافق هســته ای امده است« :اتحادیه
اروپایی و دولت هــای عضو و همچنین ایــاالت متحده،
منطبق با قوانین خود ،از هرگونه سیاســت با هدف خاص
تاثیرگذاری خصمانه و مســتقیم بر عادی سازی تجارت و
روابط اقتصادی با ایران ،در تعارض با تعهدات شان مبنی
بر عدم اخالل در اجرای موفقیت امیز این برجام خودداری
خواهند کرد».
در نهایت اینکه «دموکرات های جمهوریخواه» که
تعداد انها در ســنای امریکا نیز اندک نیســت ،تا کنون دو
بار در نقض عملی برجام با جمهوریخواهان سنا همراهی
کرده اند با یک بار در جریان تمدید قانون ایســا و دیگری
در جریان وضــع محدودیت صدور ویزا برای کســانی که
به ایران ســفر کرده اند .این بار نیز به نظر می رســد برخی
ســناتورهای دموکرات در مســیر همراهی با سناتورهای
جمهوریخــواه برای نقض برجــام خیز برداشــته اند .این
موضوع نشــان می دهد کــه عمال میان دو حــزب اصلی
ایاالت متحده امریکا بر سر دشمنی با جمهوری اسالمی
ایران و همچنین در نقض تعهدات بین المللی تفاوتی وجود
ندارد و هر دوی انها نماد عــدول ایاالت متحده امریکا از
علنی ترین تعهدات این کشور در نظام بین الملل هستند.
برجام نیز از این قاعده مستثنی نیست .
گفتارها
ایاالت متحده امریکا نیز اتحادیه اروپا تا کنون اولتیماتوم
ی
جدی به واشــنگتن در خصوص اجرایی شدن برجام بدون
واشــنگتن نداده بود و این نخســتین اولتیماتوم مسئول
سیاســت خارجی اتحادیه اروپا به کاخ ســفید محســوب
می شــود .اما ایا می توان این اولتیماتوم را نشــانه تقابل
قاطعانــه اتحادیه اروپــا با ایــاالت متحده امریکا بر ســر
بدعهدی های دولت ترامپ دانست؟
-2نباید این حقیقت را فراموش کرد که اروپای واحد
در ازمون «ایســا» و تمدید تحریم های ایــران (که با 98
رای موافق ســنای امریکا به تصویب رســید) عمال طرف
ایاالت متحده امریکا را گرفــت .در حال حاضر نیز امکان
دارد موگرینی و دیگر مقامات اتحادیه اروپا در کمیســیون
مشترک برجام همین رفتار را تکرار کنند .هم اکنون مقامات
امریکایی مدعی شــده اند که وضــع تحریم های جدید در
ســنای ایاالت متحده امریکا ،مغایرتی با توافق هسته ای
میان ایــران و اعضای 5+1نــدارد .این ادعــای مقامات
امریکایی با چالش هایی از ســوی جان کــری ،وزیر امور
خارجه سابق امریکا رو به رو شــده است .با این حال به نظر
می رسد ترامپ و مقامات ســنای امریکا تصمیم خود را در
راستای وضع تحریم های جدید علیه کشورمان گرفته اند.
در این خصوص میان جمهوریخواهان سنا و مقامات کاخ
سفید و حتی دموکرات های سنا نیز اتفاق نظر وجود دارد.
-3بدون شــک نخســتین و مهم تریــن ازمونی که
موگرینی پس از بیان ســخنان مهم خود در نشســت اسلو
دارد ،مواجهــه با اعمال تحریم های جدید ســنای امریکا
علیه جمهوری اســامی ایران است .تا زمانی که اتحادیه
اروپا به عنوان یکــی از طرف های مذاکرات هســته ای از
این ازمون سربلند بیرون نیاید ،نمی توان نسبت به ادعای
موگرینی در تقابل با واشنگتن (بر سر برجام) وقعی نهاد.
برخی مقامات اروپایی همچنان قصد دارند به سکوت
معنادار خود در راستای تایید رفتار و فعل اخیر دولت و کنگره
امریکا ادامه دهند .در حالی که برجــام تاکنون حداقل دو
بار به صورت رسمی و علنی توســط ایاالت متحده امریکا
نقض شــده و هم اکنون نیز بار دیگر در استانه نقض شدن
قرار دارد.
موگرینی در مواضع اخیر خود ،اساسا سخنی در مورد
نقض برجام توسط امریکا به میان نیاورده و صرفا به دونالد
ترامپ ،رئیس جمهور بعدی امریکا در خصوص نقض برجام
هشدار داده اســت .ایا این بار نیز مسئول سیاست خارجی
اتحادیه اروپا در قبال اقدام سنا همین رفتار را صورت خواهد
داد؟ انچه مسلم است اینکه اتحادیه اروپا و مسئول سیاست
خارجی این مجموعه تاکنون نمره خوبی در صیانت از توافق
هسته ای به دســت نیاورده اند .بدیهی اســت که در چنین
شرایطی تشکیل کمیته مشترک برجام نیز به دلیل همراهی
ترو ئیکای اروپایی با امریکا نمی تواند نتیجه قابل توجهی در
برداشته باشد ،مگر انکه اتحادیه اروپا و خصوص ا ترو ئیکای
اروپایی نقش مســتقل خــود را در این معادلــه ایفا کرده و
رویکردی واقع بینانه نســبت به موضوع مهم اجرایی شدن
توافق هسته ای با ایران داشته باشند.
انچه مسلم است اینکه در کنار موضع گیری قاطعانه
در برابر ایاالت متحده امریــکا ،باید روابط محتاطانه ای با
اتحادیه اروپا ،خصوصا در دوران ریاست جمهوری دونالد
ترامپ داشــت .در هر حال ،جمهوری اســامی ایران در
انتظار واکنش قاطعانــه اتحادیه اروپا و شــخص فدریکا
موگرینی مســئول سیاســت خارجی اروپای واحد در قبال
تحریم های جدید و احتمالی علیه کشورمان خواهد بود .ایا
این واکنش از سوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا
صورت خواهد گرفت یا همچنان شاهد انفعال اروپا در قبال
عهد شکنی های ایاالت متحده امریکا خواهیم بود؟ پاسخ
این ســوال در اینده ای نزدیک و با تشکیل کمیته مشترک
برجام مشخص خواهد شد .
دموکرات های جمهوری خواه!
گفتارها
23
گفتارها
تحریم همزمان روسیه و ایران در دستورکار سنا
فرصت طلبیجمهوریخواهانسنتیعلیهمسکو
دکتر محمد علیزاده
تحلیلگر مسائل امریکا و روسیه
3
گفتارها
24
مثلث | شماره 359
طی روزهــای اخیر ،شــاهد تقابل همزمان ســنای
امریکا با تهران و مسکو هستیم .در پشت پرده این صحنه،
جمهوریخواهان ســنتی قــرار دارند .ســناتورهایی مانند
جان مک کین و لیندســی گراهام که اتفاقا از اصلی ترین
مخالفان برجام نیز محسوب می شوند ،معتقدند هم اکنون
بهترین برهه زمانــی جهت اعمــال تحریم های همزمان
علیه ایــران و روســیه محســوب می شــود .دموکراتها و
جمهوریخواهان ســنا از این طریق قصد دارند با رای باال
به طرح تحریم های مشترک ایران و روسیه ،مانع از وتوی
ان توسط کاخ سفید و دونالد ترامپ رئیس جمهور ایاالت
متحده امریکا شوند .بدیهی است که ترامپ موافق اعمال
تحریم های جدید علیه ایران است ،اما در خصوص اعمال
تحریم های جدید علیه مســکو مالحظاتــی دارد .با این
حال ،سنای امریکا طرح تحریم های روسیه را نیز به عنوان
یک متمم ،به طرح تحریم های ایران افزوده است.
در هر حال ،مجلس ســنای ایاالت متحــده امریکا
بــرای اعمال تحریم هــای جدیــد علیه ایران و روســیه،
ان هم بــه صورت همزمان خیز برداشــته اســت .این در
حالیست که برخی سران کاخ سفید با اعمال تحریم های
جدید علیه روســیه مخالف هســتند .با این حــال به نظر
می رسد ســناتورهای امریکایی قصد دارند کاخ سفید را در
کاری انجام شده قرار دهند .اتفاق نظر سناتورهای حزب
دموکرات و جمهوریخواه در این خصوص منجر به تصویب
تحریم ها با رای باال و در نتیجه ،ناتوانی کاخ سفید در وتوی
ان خواهد شد .در این معادله ،ترفندهایی مانند فیلی باستر
(جلوگیری از طرح موضوع از ســنا) و .....نیز نمی تواند
کارساز باشد .شواهد و مستندات موجود نشان می دهد که
میان سناتورهای دو حزب دموکرات و جمهوریخواه در این
خصوص اتفاق نظر وجود دارد .همین مساله ،کاخ سفید
را نیز در مواجهه با این موضوع سردرگم ساخته است.
صورت مســاله از این قرار است که اعضای مجلس
سنای امریکا طرحی که خواستار اعمال تحریم های جامع
غیرهسته ای علیه ایران اســت را با افزودن متمم تحریم
روســیه به ان ،یک گام به مصوب کردن پیش بردند .در
ادامه کش و قوس ها برای تصویب طرح موسوم به «قانون
مقابله با اقدامات بی ثبات کننده ایران »2017 -در سنای
امریکا ،سناتورها به توافق رسیدند تا متممی درباره اعمال
تحریم ها علیه روســیه را به این طــرح بیافزایند«.چاک
شومر» رهبر اقلیت دموکرات های سنا اقدام کنگره برای
توافق در خصوص شامل کردن تحریم ها علیه روسیه در
طرح تحریم های ایران را تحسین کرده بود.چاک شومر
یکــی از ســناتورهای دموکرات مخالف برجام محســوب
می شــود .حدود دو سال گذشته ،چاک شــومر نخستین
سناتور دموکراتی بود که علیه توافق هسته ای میان ایران
و اعضای 5+1رای داد.هم اکنون چاک شومر به عنوان
رهبر دموکرات های سنا (که در اقلیت قرار دارند) ،در صدد
است رضایت سایر ســناتورهای دموکرات را در خصوص
رای مشــترک به وضع تحریم هــای جدید علیــه ایران و
روســیه جلب نماید .به نظر می رسد چاک شــومر در این
خصوص مسیر دشواری پیش رو نداشته باشد! بسیاری از
سناتورهای دموکرات نسبت به روسیه نگاهی سلبی دارند و
از گنجانده شدن تحریم مسکو در طرح تحریم های ایران
استقبال می کنند .در خصوص سناتورهای جمهوریخواه
نیز موضوع کامال مشــخص است! ســناتورهای ارشد و
ســنتی حزب جمهوریخواه از اعمال همزمــان تحریم ها
علیه تهران و مسکو استقبال می کنند .با این حال برخی از
جمهوریخواهان که روابط نزدیک تری به کاخ سفید دارند،
درصدد وضع تحریم های جدید علیه تهران(و نه روسیه)
هستند .با این حال تصویب طرح متمم تحریم های ایران
(که شامل تحریم ها علیه روســیه نیز می شود) نشان داد
که جمهوریخواهان سنتی مخالف روســیه کماکان وزن
زیادی در سنا دارند.
نکته مهم دیگر اینکه اضافه کردن متمم تحریم های
جدید علیه روســیه ،توســط رهبر اکثریــت جمهوریخواه
کنگره یعنی میچ مک کانل صورت گرفت .مک کانل این
کار را بعد از مذاکرات گســترده با باب کورکر رئیس کمیته
روابط خارجی ســنا و مایک کراپو رئیس کمیته امور بانکی
ســنا انجام داد .چاک شــومر رهبر اقلیت دموکرات سنا،
بن کاردین عضو ارشــد دموکــرات کمیتــه روابط خارجی
و شــرود براون ،عضو ارشــد دموکرات کمیته امور بانکی
به همراه جان مک کین و لیندســی گراهام ســناتورهای
جمهوریخواهــی که منتقدان علنی روســیه هســتند ،در
مراحل مختلف بحث درباره این موضوع مشارکت داشتند.
در ایــن جمع ،نام دو ســناتور دموکرات بــه نام های
چاک شومر و بن کاردین مشــاهده می شود .در خصوص
چاک شومر ،توضیحات کافی داده شد! با این حال الزم
به ذکر است که بن کاردین نیز یکی از سناتورهای دموکرات
دیگر مخالف توافق هسته ای با جمهوری اسالمی ایران
محسوب می شود .بن کاردین ،یکی از 4سناتور دموکراتی
بود که دو ســال قبل ،مخالفت خود را با برجــام ابراز کرد.
بنابراین ،دو ســناتور دموکرات مخالف برجام ،در تنظیم و
پیشبرد طرح جدید سنا علیه ایران و روسیه دست دارند.
وضع تحریم های جدید علیه ایران و روسیه و غیرقابل
وتو بودن ان از سوی رئیس جمهور ایاالت متحده امریکا
منجر به وقــوع بحران هایی بــرای دولــت دونالد ترامپ
خواهد شد .تحریم های سنا ،دستگاه اطالعاتی و دفاعی
روســیه و همچنین بخش های انرژی ،معــدن ،راه اهن،
کشــتیرانی و اقتصاد این کشــور را در بر می گیرد .بدون
شــک ،دونالد ترامپ حداقــل در برهه فعلی ،خواســتار
وضع این تحریم های گسترده علیه روسیه نیست .با این
حال ،وی از ســوی ســناتورهای دموکرات و سناتورهای
جمهوریخواه ســنتی در میان منگنه ای سخت قرار گرفته
اســت .طی ماه های اخیــر ،جمهوریخواهان ســنتی و
افرادی از جمله جان مک کین ســناتور ایالــت اریزونای
امریکا ،به ترامپ در خصوص مناسباتش با مسکو هشدار
داده اند .در چنین شــرایطی وضع تحریم های جدید علیه
روسیه ،نوعی حرکت انتحاری از سوی سنای امریکا علیه
کاخ سفید محسوب می شود .باید در انتظار ماند و مشاهده
کرد که این طرح،با چــه میزانی از ارا مــورد تصویب قرار
می گیــرد و در این صورت ،رئیس جمهــور ایاالت متحده
امریکا و تیم سیاســی و اجرایی همراه وی ،چه اقدامی در
برابر سنا صورت خواهند داد؟ در هر حال ،انچه مسلم است
اینکه دونال د ترامپ با پاتک ناگهانی سناتورهای دموکرات
و جمهوریخواه ســنتی علیه روســیه مواجه شــده است.
موضوعی که رئیس جمهور جنجالی ایاالت متحده امریکا
هرگز تصور وقــوع ان را حداقل در برهــه زمانی فعلی(که
کمتر از شش ماه از حضورش در کاخ سفید گذشته است)
نمی کرد.
گفتارها
بازی با کارت تحریم
راهبرد ترامپ برای اعمال فشار بر ایران
دکتر اردشیر نوریان
عضو کمیسیون سیاست خارجی
4
مثلث | شماره 359
گفتارها
تحریم هــای جدیدی که از ســوی ایــاالت متحده
امریکا در حال وضع شدن است ،در حقیقت راهبرد جدید
دونالد ترامپ و همراهانش برای اعمال فشــار بیشــتر بر
جمهوری اســامی ایران محسوب می شــود .در جریان
رقابت های انتخابات ریاست جمهوری سال 2016ایاالت
متحــده امریکا ،ترامــپ وعده هایی از جمله پــاره کردن
برجام و ...را داده بود .هم اکنون ترامپ به خوبی می داند
که عملی شدن این وعده ها امکان پذیر نیست .از این رو
رئیس جمهور امریکا درصدد است رو به روش های دیگری
مانند وضــع تحریم های جدیــد علیه ایران بیــاورد .نکته
قابل تامل اینکه جمهوری اســامی ایران تمامی تکالیف
و تعهدات خود را وفق برجام صورت داده اســت .اژانس
بین المللی انرژی اتمی ( )IAEAنیــز در تازه ترین گزارش
خود بر این موضوع صحه گذاشته است .در چنین شرایطی
ایاالت متحده امریکا به دنبــال بهانه جویی جهت اعمال
فشار بیشــتر بر ایران است .اقدام اخیر ســنای امریکا در
راســتای وضع تحریم هــای جدید علیه ایــران در همین
چارچوب قابل ارزیابی و تحلیل است.
انچه مسلم اســت اینکه جمهوری اســامی ایران
نباید در مقابل فشارهای تازه ای که از سوی ایاالت متحده
امریکا (سنا و کاخ سفید) اعمال می شود کوتاه بیاید .هر
کجا ما در مقابل زیاده خواهی های ایاالت متحده امریکا
کوتاه بیاییم ،فشار بیشتری از ســوی انها علیه کشورمان
اعمال خواهد شــد .در اینجا الزم اســت بــر اصول خود
پافشاری کنیم .عقب نشینی های تاکتیکی -موردی در این
معادله مشکلی را حل نخواهد کرد.
از ســوی دیگر ،اخیــرا فدریــکا موگرینی مســئول
سیاست خارجی اتحادیه اروپا در کنفرانسی در شهر اسلو،
پایتخت نروژ ،اعالم کرده است که اروپای واحد نسبت به
تعهدات خود در قبال برجام پایبند است و این توافق را اجرا
خواهد کرد .در این خصوص نیز نکاتی وجود دارد که باید
مدنظر قرار گیرد:
نکته نخســت اینکه برجــام توافقی میــان ایران و
اعضای 5+1است که به تصویب شورای امنیت سازمان
ملل متحد نیز رسیده است .بنابراین ،در این معادله فقط ما
با ایاالت متحده امریکا طرف نیستیم و 5+1فقط امریکا
نیســت .تروییکای اروپایی(المان ،انگلیس و فرانســه)،
چین و روســیه دیگر اعضای 5+1را تشکیل می دهند که
هر یک از این اعضا ،سیاســت خارجی مستقلی را دارند.
نکته دوم اینکه ایاالت متحده امریکا با استناد به روش ها،
امکانات و ابزارهایی که در اختیار دارد ،سعی کرده و سعی
خواهد کــرد رفتارهای اتحادیــه اروپا را تحــت تاثیر قرار
دهد .واشــنگتن همواره از این ابزارها در راستای کنترل
رفتار اروپا استفاده می کند .نکته سوم اینکه اتحادیه اروپا
در زمینه هایی مانند مبــادالت بین المللی ،معامالت فنی،
حوزه های سرمایه گذاری و ...نیازها و خواسته هایی دارد
که جمهوری اســامی ایران می توانــد در این خصوص
با اروپا همکاری بیشــتری داشته باشــد .انتظار جمهوری
اســامی ایران از اتحادیه اروپا این اســت که نســبت به
ایاالت متحده امریکا سیاســت مستقلی را در پیش گیرد.
این قاعده در خصوص توافق هسته ای نیز صادق است.
به عبارت بهتر ،به رغم اینکه فشــارهای ایــاالت متحده
امریکا سنگین اســت اما زمینه های فراوانی در حوزه های
اقتصادی ،پولــی ،بانکی و مالی وجــود دارد که می تواند
دیپلماسی ما را در قبال اروپا فعال تر سازد.
نکته دیگر ،به نقش افرینی مجلس شورای اسالمی
در مقابــل کارشــکنی های ســنای امریــکا باز می گردد.
مجلس شــورای اسالمی طرحی را در دســت بررسی دارد
که مطابق ان قرار اســت اقدامــات متقابــل در مقابله با
فشــارهای ایاالت متحــده امریــکا را در دســتورکار قرار
دهد .احتمــاال در اولین فرصت کاری پــس از تعطیالت
دو هفته ای مجلس شــورای اســامی ،این طــرح مورد
بررســی قرار خواهد گرفت تا شــاهد اقدامــات پارلمانی
متقابــل در مقابل کنگره ایــاالت متحده امریکا باشــیم.
تصویب این طرح ،دست دولت را برای مقابله با رفتارهای
زیاده خواهانه ایاالت متحده امریکا باز خواهد گذاشــت.
مساله دیگری که باید در حوزه سیاست خارجی مورد توجه
ما قرار گیرد ،به حضور دو حزب دموکرات و جمهوریخواه
در راس معادالت سیاسی و اجرایی ایاالت متحده امریکا
باز می گــردد .رمز پیــروزی جمهوری اســامی ایران در
همه صحنه ها پافشاری بر اصول و ارمان های خود است
و ایســتادگی در برابر اســتکبار باعث پیــروزی جمهوری
اســامی ایران در چهار دهه اخیر شده اســت و این روند
باید همچنان دنبال شــود .ایاالت متحده امریکا نســبت
به جمهوری اســامی ایران همواره به عنوان یک تهدید
می نگرد و اساســا تفاوتی ندارد که در این خصوص کدام
حزب (دموکرات یــا جمهوریخواه) در قدرت قرار داشــته
باشــند .این موضوع (نگاه تهدید محور نســبت به ایران)
یک اصل ثابت در سیاســت خارجی امریکاســت .بر این
اســاس هر دو حزب دموکــرات و جمهوریخــواه به دلیل
خوی اســتکباری خود در صددند جمهوری اسالمی ایران
را به عنوان یک تهدید در جهان معرفی کنند .در این راستا
نگرانی جمهوریخواهان سخت تر و هجومی تر (به نوعی
با استفاده از برخورد سخت افزاری) و برخورد دموکرات ها از
جنس برخورد نرم (تقابل نرم افزاری) است .از این رو برای
کشورمان تفاوتی ندارد که باراک اوباما یا دونالد ترامپ در
کاخ سفید حضور داشته باشند زیرا امریکا عناد ورزی خود با
جمهوری اسالمی ایران را در هر شرایطی دنبال می کند.
در چنین شرایطی ،جمهوری اسالمی ایران فارغ از اینکه
چه کسی در امریکا در قدرت باشد ،همواره بر اساس مبانی
و اصول خود عمل می کند .نکته اخری که باید مورد توجه
قرار گیرد ،در خصــوص کلیت برجام (توافق هســته ای
میان ایران و اعضای )5+1است .به طور کلی برجام توام
با گفت وگو براساس عقالنیت و حکمت و حفظ منافع ملی از
سوی ایران دنبال شده است .مطابق این دیدگاه ،جمهوری
اسالمی ایران دستاورد حداکثر و حداقلی را دنبال می کرد
که در دســتاوردهای حداقلی توافقات خوبی حاصل شد.
ولی در دستاوردهای حداکثری به دلیل بدعهدی امریکا،
انچه ایران به دنبال ان بود هنوز اتفاق نیفتاده است و علت
ان نیز خوی اســتکباری امریکا و زیاده طلبی انهاســت.
نباید فراموش کرد که توافق هســته ای ،بــرای ایران نه
معجزه اســت و نه فاجعه و نباید این دو نگرش را نسبت به
برجام داشــت و ایران نیز واقعیت ها را در این برجام دنبال
کرده است.
25
گفتارها
چهار روایت از
هزینه تجربه سازش
ابوالفضل بابایی
کارشناس
تجربه ســازش تنها محدود به کشورهای غیرغربی
یا ضعیف نیســت و غرب نیز در مقاطعی ان را تجربه کرده
است .برای مثال ،غربی ها بعد از به قدت رسیدن هیتلر در
المان ،با سازش ها و مماشات فراوانی که در برابر وی نشان
دادند ،باعث جری تر شدن وی و تجربه تلخ جنگ جهانی
دوم شدند .مهم ترین بخش این سیاست سازش کارانه در
برابر هیتلر مربوط به پذیرش جدا شدن منطقه سودتنالند
جمهوری چک و واگذاری ان به المان است که به سیاست
«اپیزمنت» و یا مماشات معروف شده است .کارشناسان
معتقدند که سیاســت مماشــات با هیتلر عامل مهمی در
تهاجمی تر شدن هیتلر و اغاز جنگ جهانی دوم بود.
اما اگر بخواهیم نتایج عقب نشینی در برابر غربی ها را
به خوبی درک کنیم ،بهتر است رابطه امریکا با دولت های
دست نشانده خود را نیز بررســی کنیم .امریکا در رابطه با
حاکمان دست نشــانده خود نیز به دنبال تامین منافع خود
است و حمایت از ان حاکمان را تا انجا به پیش می برد که
منافعش تامین شود .این حاکمان هرچه قدر در برابر امریکا
عقب نشــینی کردند ،به همان میزان توســط این کشــور
دوشیده شــدند .رابطه امریکا با عربســتان و ِ
ایران دوران
پهلوی ،نمونه بارز این نوع رابطه است.
عربستان سعودی
گفتارها
26
مثلث | شماره 359
322
عربستان سعودی از ابتدای تاســیس خود تاکنون
برای تامین امنیت ،وابســته بــه امریکا بوده اســت .این
نوع رابطه را معموال در عرف سیاســی رابطه حامی – پیرو
( )patron-clientمی نامند که کشــور ضعیف تر به منظور
حفظ امنیت خود وابســته به یک کشور قدرتمند می شود.
البته شــرط این نوع رابطه ،داشــتن مزیت برای کشــور
قدرتمند یــا به اصطالح ،کشــور حامی ،از طرف کشــور
ضعیف تر است .اگر بخواهیم به زبان ساده این نوع رابطه
را توضیــح بدهیم ،کشــور ضعیف تر بــرای تامین امنیت
کشــور خود که معمــوال از مقبولیت داخلی نیــز برخوردار
نیست و حاکمان ان به وســیله جنگ داخلی و با پشتیبانی
کشورهای دیگر به سلطه می رسند ،به یک کشور قدرتمند
باج و خراج می دهد.
واضح اســت که مهم ترین مزیت عربســتان برای
امریکا مســاله تامیــن انرژی اســت .عربســتان همواره
تامین کننده اصلی انــرژی امریکا بوده اســت و در مواقع
ضروری با کم وزیاد کردن مصنوعی قیمت ها به این کشور
خدمت کرده است .البته این پایان کار نیست و دالرهایی
که امریکا بابت خرید نفت به عربستان می پردازد ،به وسیله
فروش اسلحه به این کشورها باز پس می گیرد .عربستان
سعودی ازیک طرف بزرگ ترین صادرکننده نفت به امریکا
و از طرفی دیگر بزرگ ترین واردکننده سالح از این کشور
است .وزارت خارجه امریکا در ابتدای سال جاری میالدی
در صفحه مربوط به معرفی عربســتان ســعودی این طور
نوشته است« :عربستان سعودی بزرگ ترین خریدار سالح
از امریکاست و در حال نیز حدود 100میلیارد دالر قرارداد
فروش اسلحه بین این دو کشور وجود دارد .عالوه بر این،
امریکا با وزارت دفاع عربستان در حوزه مشاوره و اموزش
امنیتی همکاری داشته است .از دهه 50میالدی نیز سپاه
مهندسی ارتش امریکا نقش مهمی را در ساخت وسازهای
نظامی و غیرنظامی در عربستان داشته است ».البته این
رقم 1000میلیارد دالری مربوط به قبل از قراردادهای400
میلیارد دالری اخیر اســت .عربســتان در هشــت ســال
ریاست جمهوری قبلی امریکا نیز چیزی حدود 115میلیارد
دالر اسلحه از امریکا خریده بود .کشــوری که خود دچار
مشکالت اقتصادی از جمله بیکاری گسترده است و نیز در
سال گذشته 90میلیارد دالر کسری بودجه داشت ،اکنون
برای جلب نظر امریکا چنین قراردادهایی را امضا می کند.
مســئوالن امریکایی نیز بی توجه به مشکالت اقتصادی
عربســتان ،به فکر حل مشــکالت اقتصادی خودشــان
هستند و بیکاری گسترده در عربســتان برایشان اهمیتی
ندارد .مطمئنا اگر وضع حاکمان سعودی به همین منوال
ادامه پیدا کند ،در اینــده مجبور خواهند شــدند که برای
کسب رضایت غربی باج های سنگین تری را پرداخت کنند.
ایران دوران پهلوی دوم
ِ
ِ
عربســتان
ایران دوران پهلوی ،شــباهت زیادی با
کنونی داشت .کشوری سرشار از منابع نفتی ،دارای ارتشی
به ظاهر قدرتمند و حاضر در درگیری های منطقه ای و البته
بزرگ ترین واردکننده ســاح از امریکا .دوران پهلوی ،به
هر میزان تولید و قیمت نفت افزایش می یافت ،به همان
میــزان واردات ســاح از امریکا افزوده می شــد؛ امریکا
از یک طرف بــا واردات نفــت از ایران ،انــرژی موردنیاز
خود را تامین می کرد و از طرفی دیگر با فروش ســاح به
ایران دالرهای خود را پس می گرفت اما انباری از اسلحه
برای خود در خاورمیانه ایجاد می کرد .در ارشــیو ســایت
وزارت خارجه امریکا امده اســت که «مسئوالن امریکایی
بهترین روش بــرای کنترل شــاه را همــان برنامه نظامی
می دانند؛ اگر شاه مطمئن شود که امریکا به امنیت ایران
توجه دارد ،مشاوران نظامی بهتر می توانند به وی در مورد
مسائل اولویت دار مشورت دهند».
افزایش درامدهای نفتی ایران در دهه 70میالدی
( 50شمســی) هم زمان بــا افزایش سرســام اور واردات
اســلحه از امریکا صــورت گرفت؛ امیرعبــاس هویدا ،از
نخســت وزیران دوران محمدرضــا شــاه ،در صفحه 98
کتاب خود با نام سقوط شاه این طور می نویسد« :در یک
فاصله زمانی 20ساله ،از سال 1950تا ،1971کل خرید
تسلیحاتی ایران از امریکا به یک میلیارد دالر هم نرسید.
ولی بین سال های 1971تا 1978یعنی فقط در عرض 8
سال اخر سلطنت شاه ،میزان خرید سالح از امریکا ان قدر
ســریع افزایش پیدا کرد که به رقم نجومی 19میلیارد دالر
بالغ شــد ».این خریدها هم زمان با اوضــاع به هم ریخته
اقتصادی امریــکا در دوران بعد از جنگ ویتنام اســت که
توانست به اقتصاد امریکا جانی دوباره ببخشد .
عقب نشینی های سیاســی محمدرضا شاه به اینجا
ختم نمی شــود و موارد متعــددی از این دســت در طول
دوران پهلوی قابل مشاهده است .مساله صرف نظر کردن
ایران از حاکمیت بر بحرین از جمله این عقب نشینی های
سیاسی این دوران است؛ در کتاب سیاست خارجی ایران
در دوران پهلوی امده است که در مذاکراتی پنهانی میان
ایران ،انگلســتان و امریکا ،ایران در مورد مساله بحرین
کوتاه می اید و عقب نشینی سیاسی می کند و نتیجه چیزی
نمی شود جز جدایی بحرین از ایران.
در کنار این دو تجربه ،مســتندات بســیاری در مورد
هزینه های ســنگین ســازش با دشــمنان در طول تاریخ
بشری نیز مشاهده می شــود .این مستندات نشان دهنده
این موضوع است که ِ
راه رسیدن به منافع و اهداف را باید
در جای دیگری غیر از ســازش یافت تاریخ نشان داده که
یک قدم عقب نشینی در برابر دشــمن برابر است با صدها
قدم پیش روی دشــمن ،که مذاکرات صلح فلســطین و
ماجرای لیبی ،نمونه های خوبی اند برای اثبات این مدعا .
در هم شکسته شدن مقاومت 30ساله
مذاکرات ســازمان ازادی بخش فلسطین به رهبری
یاســر عرفــات از درس اموزترین تجربه های مســلمانان
در دهه های اخیر است .ســازمان ازادی بخش فلسطین
که در ســال 1964با هدف ازادســازی فلسطین از طریق
درگیری مسلحانه تشکیل شــده بود و هدف نخست خود
را نابودســازی رژیم صهیونیســتی عنوان می کرد ،پس از
چند دهه مقاومت ،پای میز مذاکره با رژیم صهیونیســتی
می نشیند و درنهایت بدون دســت یافتن به اهداف خود،
این رژیــم را به رســمیت می شناســد .این مذاکــرات ،با
اجالس مادرید در ســال 1991اغاز و نهایتا به توافق نامه
اســلو منتهی می شود .یاســر عرفات در مذاکرات سازش
به دنبال اهدافی همچون پایان دادن به شهرک ســازی ها
و ازادی اسرای فلســطینی بود که باوجود دادن امتیازات
فراوان به رژیم صهیونیســتی ،به هیچ کدام از ان اهداف
نرسید.
به جز بــه رســمیت شــناختن رژیم صهیونیســتی و
چشم پوشــی از 78درصد خاک فلســطین که بزرگ ترین
موفقیت صهیونیست ها در این مذاکرات به شمار می رفت،
امتیازات دیگری از طرف این افراد به رژیم صهیونیســتی
گفتارها
اعطا شــد؛ در ایــن مذاکرات مبــارزات نظامی ســازمان
ازادی بخش فلسطین (ساف) به عنوان َاعمال تروریستی
شــناخته و توافق شــد که این اعمال متوقــف و بندهایی
از اســاس نامه این ســازمان از جمله مبارزه مســلحانه با
رژیم صهیونیســتی و نابودی این رژیم حذف شود؛ در این
مذاکرات ،باوجود به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی
از سوی ساف ،طرف فلســطینی نتوانست دولت مستقل
فلســطینی را تشــکیل دهــد و تنهــا به یک تشــکیالت
ِ
خودگردان بدون ارتــش در کرانه باختــری رضایت داد و
مسئولیت امنیت ان را هم به اســرائیلی ها واگذار کرد .در
این توافق نامه در مورد وضعیت بیت المقدس ،پناهندگان
فلسطینی و شهرک نشینان مستقر در کرانه باختری سخنی
به میان نیامد.
بر اساس اسناد جدیدی که منتشر شده است ،روحیه
سازش میان مسئوالن ســازمان ازادی بخش فلسطین در
دوران اوج موفقیت های این ســازمان یعنی به رســمیت
شناخته شدن این سازمان از طرف سازمان ملل و اتحادیه
عرب نیز وجود داشته است و این مسئوالن در ان زمان نیز
عقب نشــینی های زیادی را پذیرفته بودند .همین روحیه
باعث درهم شکسته شدن مقاومت 30ساله این سازمان
و نابودی تالش ها برای رســیدن به ارمان تشکیل دولت
مستقل فلسطین از سوی ساف شد.
مذاکرات هسته ای لیبی
رمزگشاییازتبریکسندرزبه کوربین
حسن دین محمدی
خبرنگار
مثلث | شماره 359
نام برنی سندرز برای بســیاری از کسانی که تحوالت
سیاسی ایاالت متحده امریکا را طی یک سال اخیر دنبال
کرده انــد اشناســت .وی اصلی ترین رقیــب درون حزبی
هیالری کلینتون در حزب دموکرات محســوب می شد .بر
همگان مسجل است که برنی سندرز در جریان رقابت های
انتخابات ریاست جمهوری ایاالت متحده امریکا ،قربانی
زد و بندهای پشت پرده میان ســران حزب دموکرات شد.
حمایت سوپر دلیگیت ها و سران حزب دموکرات از هیالری
کلینتون ســبب شــد تا در نهایت وی به عنوان نامزد نهایی
دموکرات ها در رقابت با دونالد ترامپ انتخاب شــود .این
در حالی اســت که اگر ســندرز به عنوان نامزد نهایی حزب
دموکرات انتخاب می شد ،مطابق نظرسنجی ها می توانست
با اختالفی 15درصدی بــر دونالد ترامپ غلبــه پیدا کند.
برخی از طرفداران سندرز به اندازه ای از اقدام سران حزب
دموکرات در حمایت از هیالری کلینتون دلزده شدند که در
انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته ارای خود را به سود
ترامپ به گردش در اوردند .به عبارت بهتر ،ســندرز عمال
یک قربانی سیاســی در ایاالت متحده امریکا محســوب
می شــود .به عنوان مثــال ،در جریان برگــزاری انتخابات
درون حزبــی دموکرات ها در ایالت نیویورک ،بیش از ســه
میلیون امریکایی نتوانستند رای دهند .این در حالی بود که
ارای اکثر انها به سندرز اختصاص می یافت.
به طور کلی حضور کلینتون در رقابت های انتخاباتی
ســال 2016در همان دور مقدماتی با چالش هایی مواجه
گردید .برنی سندرز در مناظره های مستقیم توانست بارها
هیالری کلینتون را به چالش بکشــد .چنانچــه بعدها نیز
افشا شــد ،هیالری کلینتون در دور مقدماتی رقابت های
انتخاباتــی حــزب دموکرات عمــا با حمایت ســران این
حزب و سوپر دلیگیت ها توانســت بر برنی سندرز غلبه پیدا
کند .بی دلیل نبود که ارای بسیاری از طرفداران سندرز در
انتخابات هشتم نوامبر به سود هیالری کلینتون به گردش
در نیامد .همان گونه که اشاره شد ،با افشای ایمیل هایی که
میان سران حزب دموکرات در حمایت از هیالری کلینتون
رد و بدل شــده است ،مشــخص شد که شکســت سندرز
موضوعی برنامه ریزی شده در داخل این حزب بوده است.
سندرز ،اخیرا خوشحالی خود از موفقیت حزب کارگر
در انتخابات پارلمانی انگلیس را کتمان نکرده است .سندرز
به کوربین به دلیل عملکــرد فراتر از انتظــار این حزب در
انتخابات پارلمانی انگلیس ،تبریک گفته اســت .حمایت
ی کوربین در نوع خود قابل تامل است.
برنی سندرز از جرم
به راســتی نقاط اشــتراک میــان ســندرز و کوربین
چیست؟ یکی از این نقاط اشــتراک ،نگاه چپ گرایانه هر
دوی انها نســبت به مقوالت اقتصادی و سیاســی است.
این نگاه چپ گرایانه در کوربین و ســندرز پررنگ اســت.
بی دلیل نبــود که از ســندرز به عنوان نامزد سوسیالیســت
انتخابــات ریاســت جمهوری ســال 2016ایاالت متحده
امریکا نام می بردند .از ســوی دیگر ،کوربین نیز در حزب
کارگر انگلیس ،همان نگاه های چپ گرایانه را داراســت.
فارغ از اشتراکاتی که میان نگاه چپ گرایانه کوربین و برنی
سندرز وجود دارد ،هر دوی انها در کشورهایشان از منتقدان
ساختارهای موجود در نظام ســرمایه داری هستند .همین
مســاله را می توان نقطه پیوند و اشــتراک دو سیاستمدار
امریکایی و انگلیسی دانست .از سوی دیگر ،یکی دیگر از
وجوه اشتراک سندرز و جرمی کوربین ،جلوگیری صاحبان
قدرت در امریکا و انگلیس نســبت به حضور انها در قدرت
است .در کشور انگلیس ،تالش زیادی از سوی نهادهای
امنیتی و سیاســی این کشــور برای جلوگیــری از راهیابی
وی به خانه شــماره د ه داونینگ استریت صورت می گیرد.
حتی برخی اعضای حزب کارگر انگلیــس مانند تونی بلر با
اعضای حزب محافظه کار در راستای جلوگیری از به قدرت
رسیدن کوربین هم پیمان شده اند .به عبارت بهتر ،در داخل
انگلیس ،حضور جرمی کوربین در مســند نخست وزیری،
به خط قرمز نامرئی ولی محســوس امنیتی و سیاسی این
کشور تبدیل شده اســت .حتی برخی رسانه ها ،از احتمال
حذف فیزیکی کوربین توسط دستگاه های امنیتی انگلیس
خبر داده اند.
در چنین شرایطی بیش از پیش متوجه نقاط اشتراکی
سندرز و کوربین خواهیم شد .در کشــور امریکا نیز سران
دو حزب دموکــرات و جمهوریخواه نهایــت تالش خود را
کردند تا برنی ســندرز به کاخ ســفید راه پیدا نکند .در این
معادلــه ،میان ســران حــزب دموکــرات و جمهوریخواه
نوعی هم پیمانی نامحســوس وجود داشت .به رغم اینکه
سران حزب دموکرات نســبت به ارای باالتر سندرز نسبت
به هیالری کلینتون در مصــاف با ترامــپ اگاه بودند ،اما
در نهایــت مانع از راهیابــی وی به دور نهایــی رقابت های
اننتخابات ریاســت جمهوری ســال 2016شدند .بسیاری
از تحلیلگران مســائل امریکا بــر این باورند کــه در میان
نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری سال 2016امریکا،
سندرز تنها فردی بود که نماد و نشــانه ایجاد تغییر واقعی
در ایاالت متحده محسوب می شــد .هم اکنون ،سندرز به
دلیل ســن باالی خود شــاید فرصت دیگری برای حضور
در رقابت های انتخابات ریاست جمهوری نداشته باشد اما
ی کوربین نشان می دهد که وی بخشی از
حمایت وی از جرم
ارزوهای خود را نه در خاک امریکا ،بلکه در داخل انگلیس
دنبال می کند .به عبارت بهتر ،وی در کســوت یک سناتور
امریکایی ،به حمایت از سیاست های جرمی کوربین ادامه
می دهد .بنابراین ،در جریان انتخابات پارلمانی انگلیس،
شــاهد ایجاد نوعی پیوند مســتقیم و دوجانبه میان جرمی
ی کوربین نیز نسبت
کوربین و برنی ســندرز هســتیم .جرم
به برنی ســندرز در ایاالت متحده امریکا دیدگاهی مثبت و
ایجابی دارد .نکته قابل تامل دیگر ،به اثار و تبعات موفقیت
اخیــر کوربین بین هــواداران برنــی ســندرز باز می گردد.
هواداران «برنی سندرز» ،ســناتور ایالت ورمونت امریکا،
پس از عملکرد فراتــر از انتظار «جرمــی کوربین» ،رهبر
حزب کارگر انگلیس ،در انتخابات سراســری این کشور،
هشتگ «ســندرز پیروز می شد» را ســاختند که به یکی از
پربازدیدهای فضای مجازی تبدیل شده است .طرفداران
ســندرز به درســتی معتقدند که اگر نامزد انها به دور نهایی
انتخابــات ریاســت جمهوری ایــاالت متحــده امریکا راه
می یافــت و قربانی زد و بندهــای درون حزبی دموکرات ها
نمی شــد ،می توانســت بر دونالــ د ترامپ نامــزد جنجالی
حزب جمهوریخواه غلبه پیدا کند و راهی کاخ سفید شود.
طرفداران سندرز همچنان از سران حزب دموکرات به علت
حمایت هدفمند و غیر عادالنه از هیالری کلینتون ناراضی
هستند .وجه اشتراک دیگر برنی سندرز و جرمی کوربین،
موفقیت انها در جذب جوانان است .بیشتر طرفداران این
دو را جوانانی تشکیل می دهند که بین 18تا 34سال سن
دارند .این جوانان طرفدار ایجاد تغییرات بنیادین در جوامع
خود هستند. ..
گفتارها
معمــر قذافــی از همــان روزی که در ســال 1969
توانست کنترل لیبی را به دست بگیرد ،به دنبال دستیابی به
فناوری هسته ای بود و همواره در اختیار داشتن انحصاری
بمب اتم توســط رژیم صهیونیســتی در منطقه را محکوم
می کرد .باتوجــه به ِاعمــال محدودیت های فــراوان از
سوی کشورهای غربی ،تالش های قذافی برای دستیابی
به این فنــاوری 30ســال به طــول می انجامــد و پس از
کش وقوس های فراوان در اکتبــر 2000میالدی اولین
سانتریفیوژ لیبی با موفقیت ازمایش می شود .کشورهای
غربی با ِاعمال تحریم گســترده ضد لیبی درنهایت موفق
شدند لیبی را در ســال 2003به پای میز مذاکره بکشانند.
پس از 9ماه مذاکره پنهانی میان لیبی ،انگلیس و امریکا،
قذافــی اعالم کــرد کــه برنامه هســته ای ،شــیمیایی و
موشک های بالستیک خود را در ازای رفع تحریم ها تعطیل
می کند .این کشور همچنین متعهد به اجرای کامل پیمان
منع گسترش سالح های هسته ای ( )NPTشد و پذیرفت
که به بازرسان اجازه بررسی تمامی این برنامه ها را بدهد.
در 30اوریــل ،2003لیبــی (تحــت فشــارهای
خارجی) مســئولیت حادثه الکربی را بــر عهده می گیرد
و متعهد می شــود که 2/7میلیارد دالر غرامت به خانواده
270قربانی این حادثه پرداخت کنــد .این اما پایان کار
نبود و در 8ژانویــه 2004نیــز لیبی متعهد می شــود که
170میلیون دالر غرامت به بازمانــدگان قربانیان حادثه
بمب گــذاری خطــوط هوایی فرانســه پرداخــت کند .با
اجرای کامل تعهــدات لیبــی ،همگی منتظر برداشــته
شدن تحریم های غرب ضد لیبی بودند .اما سفیر امریکا
در ســازمان اعالم کرد که اگرچه امریکا مانع برداشــته
شــدن تحریم های ســازمان ملــل ضد لیبی نمی شــود،
اما تحریم هــای امریکا ضد لیبی به خاطــر نقض حقوق
بشر در این کشــور و نقش لیبی در منازعات منطقه ای در
افریقا ســر جای خود باقی خواهد ماند .لیبی که به امید
برداشته شــدن تحریم ها بــا غربی ها ســازش کرده بود،
نه تنها به هدف خود نرسید ،بلکه چند میلیارد دالر غرامت
پرداخت کرد و برنامه هســته ای و بالســتیکی خود را نیز
از بین برد .چندین ســال بعــد ،نه نامــی از معمر قذافی
باقی بود ،نه دیگر لیبی کشــوری بود امــن و پایدار برای
مردمان خود.
چرا سناتور دموکرات خوشحال است؟
27
گفتارها
تاکتیکاردوغان
ایا ترکیه راهبرد منطقه ای خود را تغییر خواهد داد؟
گفتارها
28
مثلث | شماره 359
علی جعفری
خبرنگار
رجب طیب اردوغــان ،رئیس جمهور ترکیه نســبت
به تحوالت صــورت گرفته میان قطر و دیگر کشــورهای
عربی حوزه خلیج فارس به شدت نگران است .این نگرانی
طی روزهای اخیر تشــدید شــده و منجر به ابــراز حمایت
علنی اردوغان از دوحه گردیده اســت .ایــن حمایت ها،
حمایت های نظامی و سیاسی را شامل می شود .اردوغان
دستور اعزام نیروی نظامی به قطر را صادر کرده و از سوی
دیگر ،حمایت رسمی کشــورش از قطر را در منازعه اخیر
اعالم کرده است.
رئیس جمهور ترکیه مدعی شده که قطر از تروریسم
حمایت نمی کند ،بلکه این کشــور از بیشترین اراده برای
مبارزه با داعش برخوردار اســت .اردوغان در ادامه اظهار
داشــته اســت که اگر حمایت های قطــر و ترکیــه نبود،
معارضان سوری نمی توانستند با داعش مبارزه کنند.
با این حــال ،مهم تریــن موضوعی که در ســخنان
اردوغان مطرح شده است ،مربوط به همذات پنداری وی
با دوحه اســت .او تحوالت اخیر قطر را مشــابه کودتایی
می داند که چندی پیش علیه دولت ترکیه صورت گرفت و
البته ناموفق ماند .به راستی این شبیه سازی اردوغان چه
معنایــی دارد؟ نکته قابل تامل دیگــر اینکه رئیس جمهور
ترکیه از سلمان بن عبدالعزیز پادشــاه عربستان خواسته
است تا بحران موجود میان قطر و دیگر کشورهای عربی
را حل و فصل کند.
در خصوص اظهارات اردوغان ،نکاتی وجود دارد که
نمی توان به سادگی از کنار ان گذشت.
نخست اینکه ادعای اردوغان مبنی بر مبارزه مشترک
قطر و ترکیه با تروریســم ،با شواهد و مســتنداتی که طی
سال های اخیر در منطقه و خصوصا در سوریه وجود داشته
همخوانی ندارد .حمایت های دوحه و انکارا از جبهه النصره
موضوعی نیست که بتوان ان را انکار کرد .از سوی دیگر،
ترکیه و قطر نهایت تالش خود را جهت براندازی حکومت
ســوریه انجام دادند .این موضوع ،یکــی از اصلی ترین
نقاط اختالف ایران و دو کشور ترکیه و قطر طی سال های
اخیر بوده است.
نکتــه دوم اینکه اگر شبیه ســازی کودتــای ترکیه و
تحوالت اخیر علیه قطر را مبنا قرار دهیم ،مخرج مشترک
این دو حادثه نقش افرینی ســلبی ال سعود بوده است .بر
هیچ کس پوشیده نیست که در جریان کودتای ناکام علیه
ترکیه ،عربســتان نقش مهمی را ایفا کرده است .در حال
حاضر نیز ریاض ،اصلی ترین نقش را در اعمال فشارهای
موجود بر قطر عهده دار شده است .این نشان دهنده نقش
سلبی ریاض در معادالت منطقه اســت .اختالفات میان
عربستان سعودی با دو کشــور ترکیه و قطر بر سر حمایت
انها از اخوان المســلمین و حماس طی سال های گذشته
پابرجا بوده اســت .این اختالفات هم اکنــون به صورتی
علنی تر مطرح گردیده و منجر بــه پیدایش وضعیت فعلی
شده است.
نکتــه ســوم اینکــه ســخنان اردوغــان پــس از
میانجی گری ناکام امیر کویت در عربســتان (بر ســر حل
بحران قطر) صورت گرفته اســت .کشــورهای بحرین،
عربســتان ،مصر و امارات و چند کشــور عربــی دیگر در
اقدامی هماهنــگ قطع روابط دیپلماتیک خــود با قطر را
اعالم کردند و در پی ان پروازهای شرکت های هواپیمایی
مصر ،امارات و عربســتان با قطر به حالــت تعلیق درامد.
در پی این امــر ،کویت بــار دیگر وارد میدان شــد و برای
میانجیگری به سه کشور عربســتان ،امارات و قطر رفت
اما این میانجیگری نیز به نتیجه نرســید زیرا کشــورهای
بحرین ،امارات ،عربستان و مصر اخیرا با صدور بیانیه ای
مشــترک 59 ،شــخصیت و 12نهاد قطری را در فهرست
تروریسم خود قرار دادند.
سوال بعدی این است که چرا ترکیه پس از کودتای
نافرجــام در انــکارا ،اردوغــان و همراهانــش مواضــع
قاطعانه ای را در قبال ریاض اتخاذ نکردند؟ مگر اردوغان
نسبت به نقش افرینی سلبی ریاض در این معادله اگاه نبود؟
درخواست اردوغان از پادشاه عربستان جهت حل معضل
به وجود امده با قطر نیز در همین راستا قابل ارزیابی است.
انکارا به خوبی می داند که مولد اصلی بحران به وجود امده،
عربستان است نه قطر! از این رو درخواست انکارا از ریاض
برای حل معضل به وجود امده ،لزوما درخواستی دوستانه
نیســت .کلیت طرح این درخواســت نشــان می دهد که
ترکیه نیز نسبت به نقش سلبی ال سعود در ایجاد بحران در
منطقه اذعان دارد .با این حال ترکیه متاسفانه پس از وقوع
کودتای نافرجام در این کشور ،دوستان و دشمنان واقعی
خود را تشــخیص نداد و همان مسیر اشــتباه خود را طی
کرد .در حال حاضر ،بار دیگر بر ترکیه و قطر اثبات شده که
عربستان سعودی بازیگری قابل اعتماد در منطقه نیست و
هرگاه ذره ای منافع وی با منافع دیگران تقابل داشته باشد،
صحنه بازی را بر هم خواهد زد.
انچه اردوغان نباید فراموش کند این است که باتوجه
به پیوستگی مستقیم دو حوزه سیاســت خارجی و داخلی
در ترکیه (این پیوستگی به صورت ســنتی در انکارا وجود
دارد ) ،هر گونه رفتــار وی در قبال منطقــه روی تحوالت
داخلی این کشــور تاثیرگذار خواهد بود .به نظر می رســد
اردوغان هنوز متوجه پیچیدگی های شرایط منطقه و داخل
کشور خود نیســت .در جریان همه پرسی اخیر ،اردوغان
توانست با کســب حداقل نتیجه ممکن پیروز شود .حزب
عدالت و توسعه این پیروزی را در شرایط خاص و با درصدی
حداقلی کســب کرده اســت .همچنین ترکیــه هم اکنون
دارای اپوزیســیونی قوی متشکل از احزاب جمهوریخواه
خلق و دموکراتیک خلق اســت .احزابی کــه از رفتارهای
سیاسی حزب عدالت و توسعه نیز به اندازه کافی خشمگین
و عصبانی هستند .در چنین شرایطی الزم است اردوغان
به صورتی اساسی در سیاســت داخلی و خارجی کشورش
تجدید نظر کند .اگر سیاســت های منطقــه ای اردوغان
اصالح نشــود ،ضریب اســیب پذیری در حوزه سیاســت
داخلی نیز افزایــش خواهد یافت .رجــب طیب اردوغان
طی سال های اخیر به رغم توصیه های دوستانه جمهوری
اســامی ایران ،همچنان بر مشی نادرســت و خطرناک
منطقه ای خود پافشاری کرده است .ایا هم اکنون (متعاقب
وقوع بحران میان عربســتان و قطر) زمان مناسبی برای
تغییر سیاست های کالن انکارا در منطقه به وجود نیامده
است؟ ایا زمان ان نرسیده است تا اردوغان و همراهانش
استراتژی های منطقه ای خود را تغییر داده و از بازیگرانی
مخرب در منطقه به بازیگرانی صلح طلب تبدیل شوند؟
زمینه این تحول راهبردی در ترکیه هم اکنون فراهم
است اما اگر اردوغان بخواهد مانند دوران پس از کودتای
نافرجام ،این فرصت را نیز از دست بدهد ،همچنان ناچار
است هزینه های سیاسی بیشتری را بر کشور خود و منطقه
تحمیل کند.
شکست قبیله
بحران قطر و سرخوردگی عربستان
سیدمجتبی جالل زاده
روزنامه نگار
3
عربستان سعودی پس از اجالس ریاض که با حضور
ترامپ برگزار شد ،تالش کرد تا به همه بگوید بازیگر موثر
و محوری در منطقه اســت و از ان پس کوشیده است تا به
امریکا نیز ثابــت کند می تواند ژانــدارم خوبی برای منطقه
باشد .برای انکه اثبات کند می تواند سیاست های امریکا
را در منطقــه به خوبی پیاده کنــد ،ابتدا اقدام بــه برگزاری
اجالس ریاض کرد و بعــد در اولین اقــدام ،تالش کرد تا
به عنــوان اولین قدرت منطقــه خودنمایی کنــد به همین
منظور با قطر بحرانی مصنوعی را به وجود اورد که در ادامه
روز به روز دامنه تنش ها بیشــتر می شود .ریشه اصلی این
امر این است که قطر از ســالیان قبل اختالفات سیاسی،
ایدئولوژیک و مــرزی با عربســتان دارد؛ اگرچه این دلیل
اصلی شروع بحران نیســت اما بهانه ای خوب برای اینکه
قطر تسلیم سیاست های عربستان شود را پدید اورده است.
این موضوع از قطر شروع شد و خواست عربستان این است
که سایر کشورهای جنوب خلیج فارس مثل کویت و عمان
که هنوز در برابر عربستان سر خم نکرده اند ،در اینده به این
محور بپیوندند.
ریشه اختالفات
اختالفــات ریشــه دار کشــورهای عربــی حاشــیه
خلیج فارس که طی ســال های گذشته تالش کرده اند ان
را پنهان کنند ،باالخره به صورت کامل اشکار شده است.
در این نزاع عربســتان و امارات بازیگــران اصلی و دیگر
کشــورهای عربی پیاده نظــام هیاهوی ریاض به شــمار
می روند .ریشه و مبدا این اختالفات به سال ١٩٩5و روی
کار امدن حمد بن خلیفه ،امیر پیشین قطر و پدر تمیم بن
حمد ،امیر فعلی این کشــور بازمی گــردد .حمد بن خلیفه
گفتارها
همراهی کشورهای عربی
عربستان اکنون هم متوجه شده است که اگر بیش از
این ،بحران را ادامه بدهد در نهایت به ضرر خودش خواهد
بود .رفت و امدهایی هم که امیر کویت برای میانجی گری
انجام داده است بیشــتر برای حفظ ابروی عربستان بوده
اســت .شــواهد و قرائن نشــان می دهد که عربستان به
زودی با پادرمیانی کشورهای عرب بی طرف به گفت وگوی
دیپلماتیک به ســمت قطــر رو خواهد اورد .ســعودی ها
اگاهند هر چه این نزاع ادامه دار شود ،ائتالف عربی که با
هزینه بسیار زیادی ایجاد شده بیش از پیش سست خواهد
شد و این مساله ممکن اســت منجر به نزدیکی بیشتر قطر
به جمهوری اســامی ایران شــود که ایــن موضوع برای
عربستان بسیار خطرناک است.
در جمع بندی نهایی بازنده نهایی این بحران ســازی
منطقه ای را بی شک بایســتی عربستان سعودی دانست.
چرا که بار دیگر با اشــتباه راهبردی در تصمیم ســازی ان
هم در ســطح سیاســت خارجی خود ،ناکامی بزرگی دیگر
را برای خویش رقم زده اســت و بار دیگــر تصویری از یک
دولت ناکارامد را از خود نشــان داده است .اگر قطر نسبت
به تحوالت اخیر ،مقاومت کند و روی خوش نشــان ندهد
برای اولین بار عربســتان پس از اجالس ریاض به شکل
بدی شکســت می خورد و موجب سرشکستگی این کشور
می شود.
نکته پایانی اینکه ،مهم برای ایران این اســت که با
بزرگ ترین منبع ثروت قطر ،اشــتراک منافــع دارد .حوزه
گازی ایران و قطر مشترک است .جمهوری اسالمی به هیچ
وجه مایل نیست در این حوزه مسائلی به وجود اید تا ارامش
منطقه برهم بخورد و منافع ایران دچار بحران شود .اگرچه
برخی بر این نظر هستند که ایران هم وارد تنش با قطر شود
اما بحران حاضر حاصل مخالفت های داخلی و بین عربی
که است که میان این کشــورها وجود دارد و موقتی است؛
با کنار گذاشــتن این اختالفات پتانسیل واگرایی و اعمال
ضدیت بیشتری با ایران می تواند پدید اید اما اگر انها بدانند
ایران در وضعیت کنونی از اشتی و عدم خصومت میان انها
حمایت می کنــد ،در اینده می تواند ابزاری شــود برای رفع
تنش هایی که طی سالیان گذشته به وجود امده است.
مثلث | شماره 359
هم زمان و با شــروع بحران و قطع روابط دیپلماتیک
عربســتان با قطــر ،موضع گیــری کشــورهای عربی ،در
حمایت از تصمیم عربســتان یکپارچه نبوده است .در این
بین عمان کــه دارای تاریخ و فرهنــگ مدنی قدیمی تری
است؛ ماهرانه از ابتدا خودش را کنار کشیده است و ضمن
حفظ اتحاد منطقه ای ،اســتقالل عمل خودش را همواره
حفظ کرده است؛ این کشور جز و دسته بندی های نظامی
در نیامد ،در ماجراجویی یمن دخالتی نکرد و ضمنا روابطش
را با ایران حفظ کرد و در مســاله برجام هــم میانجی گری
موثری انجام داد و در نهایت این بار هم از عربستان تبعیت
نکرده و روابط خــود را با قطــر ادامه داده اســت .بحرین
که عمال نوعــی از تحت الحمایگی عربســتان را پذیرفته
اســت و حتی برای حفظ و بقای خودش متوسل نیروهای
نظامی عربستان شده ،عربستان را همراهی کرده است.
اما امارات مالحظات دیگری در پیروی از عربستان دارد.
این کشور دارای اختالفاتی با عربستان در ناحیه نفت خیز
مشترک بین دو کشور است و اختالفاتی از این دست مانعی
برای ارتباطــات صمیمانه میان این دو کشــور و در نهایت
تبعات منفــی اقتصــادی را در پی خواهد داشــت .در این
شــرایط امارات نمی خواهد سطح اختالفاتش با عربستان
گسترده تر شــود چرا که نگران واکنش این کشور است و
عمال رفتاری کج دار و مریز را دنبال می کند و در عین حال
حمایت امارات از عربستان ،یک حمایت تمام قد نیست.
در طرف دیگر مصر هم به کمک های مالی عربستان
وابسته است و شرایط اقتصادی این کشور به گونه ای است
که تا واگذاری سه جزیره به عربستان برای دریافت پول نیز
پیش رفت که در نهایت با مخالف مردم مواجه شد .هدف
فرجام
گفتارها
انتظار داشت عبدالرحمن العطیه گزینه پیشنهادی قطر به
دبیرکلی شورای همکاری خلیج فارس انتخاب شود که این
مساله اتفاق نیفتاد ،بعد از ان شیخ حمد از حضور در جلسه
پایانی ان نشست خودداری کرد که همین مساله تنش ساز
شد .بعد از ان تالش پدر شیخ حمد که در ان دوره در ابوظبی
پایتخت امــارات حضور داشــت برای بازگشــت به قدرت
بود ،در همان دوره قطر اعالم کرده بــود که جریان هایی
از داخل عربســتان در تــاش برای کودتا در قطر دســت
داشته اند و بحران واقعی میان دوحه و عربستان از همین
نقطه اغاز شد.
گرچه تا ســال ٢٠٠٢قطر و عربســتان تالش کردند
روابط دیپلماتیک خود را مدیریت کرده و ظاهرا اختالفات
را کنار بگذارند اما انتشار و پخش برنامه ای از شبکه الجزیره
با حضور افراد منتقد ملــک عبدالعزیز ،موســس خاندان
ال سعود در عربســتان منجر شد تا ریاض ســفیر خود را از
دوحه فــرا بخواند .با ایــن وجود باز هم بار دیگر شــخص
امیر قطر به عربستان ســفر کرد تا اختالفات پیش امده را
رفع و رجوع کند و ظاهرا روابط دو کشور به حالت قبلی خود
بازگشت .اما در سال ٢٠١4بار دیگر و در پی افزایش تنش
میان کشورهای عربی ،امارات ،بحرین و عربستان با صدور
بیانیه ای مشترک سفرای خود را از دوحه فرا خواندند و قطر
را به تالش برای دخالت در امور داخلی کشورهای عربی،
حمایت از گروه هــا و جریان هایی که امنیت این کشــور را
به خطر می اندازد و تهدید ثبات کشــورهای عضو شورای
همکاری خلیج فارس متهم کردند.
گرچه این بحران نیز با برگزاری نشستی و ملزم کردن
قطر به قبول تعهداتی در نشستی در ریاض به پایان رسید اما
ان چیزی که کشورهای عربی را خشمگین می کند اعتقاد
به عدم وفاداری قطر به اهداف و سیاســت های شــورای
همکاری خلیج فارس یا در بیانی بهتر رهبری عربســتان بر
این شورا است.
دوحه بیش از گذشــته به محــور تهران ،روســیه و
مقاومت نزدیک تر شــده اســت به همین دلیل اســت که
کشورهای عربی تحت فرمان عربستان در نهایت تصمیم
گرفته اختالفات خود را اشــکار کرده و یک کشــور عربی
دیگر که عالوه بر ارتباط زبانی و فرهنگی ،ریشه های قومی
مشترکی با ان دارند را نیز محاصره کرده و تحت فشار قرار
دهند و باتوجه به بیانیه منتشر شــده از ســوی دولت قطر و
لحن ان به نظر می رســد قطــر برای حفــظ ارامش حاضر
نخواهد شــد در برابر قدرت نمایی سیاســی و دیپلماتیک
عربستان در منطقه تســلیم شود .عربســتان که در طول
یک ســال گذشــته تالش کرده اجماعی منطقه ای علیه
ایران ایجاد کند ،حاال همان تجربه شکســت خورده خود
را علیه کشوری عربی به کار گرفته اســت و انتظار دارد که
کشورهای عربی منطقه که به حکم قومیت مشترک در برابر
ایران با عربستان متحد شده بودند ،حاال با یک کشور عربی
دیگر دشمنی کنند.
عمده عربســتان ،رقابت با ایران اســت در عراق .تا زما ن
صدام همواره یک دولت از اقلیت سنی مذهب در این کشور
حاکم بود که به دلیل اقلیت بودن نیازمند کسب حمایت های
عربســتان بود و شــیعیان هم در عین حال ضعیف بودند و
نمی توانســتند از منافع در اکثریت بودن خوب بهره ببرند و
سرکوب می شدند .اکنون با روی کار امدن شیعیان در عراق
شاهد کارشکنی های عربستان هستیم و دیدیم که چگونه
با حمایت از داعش در منطقه موصل ،ارامش و امنیت این
کشــور را بر هم زده است .تنها کشــوری که باقی می ماند
کویت است .کویت کشــوری کوچک اما ثروتمند است و
دارای قدمت تاریخی بیشتر و رشد فرهنگی مناسبی است.
موضع گیری این کشور مطابق میل عربستان نبوده است.
کویت یک بار در گذشــته مــورد تهاجم یــک برادر
بزرگ تر یعنی صدام حســین قرار گرفت و اشغال شد .این
کشــور بســیار تمایل دارد با ثروتی که دارد به مسائل خود
بپردازند و توســعه فرهنگــی و اجتماعی را دنبــال کند .در
نتیجه این تحوالت نشان داد اتحادی که عربستان برای ان
کوشش کرد و ترامپ را به منطقه اورد و با او رقص شمشیر
انجام داد و اقداماتی از این دست حداقل تا این لحظه ناکام
مانده است .سایر کشــورهای خارج از منطقه خلیج فارس
و خاورمیانه هم که عربســتان را در این بحــران همراهی
می کنند ،دارای وزن چندانی در عرصه بین المللی نبوده و
نمی توانند کمکی به بیشتر شدن قدرت چانه زنی و پرنسیب
بیشتر از سوی عربستان سعودی کنند.
29
فکـر نـو
از دریچه ای دیگر
ما در این صفحات ســعی خواهیم کرد موضوعــات مختلف را از دریچه
علوم انسانی بنگریم و در عین حال به برخی از حوزه ها مانند محیط زیست،
دانشــگاه ،حوزه های علمیه ،فرهنگ و هنر نگاهی داشــته باشیم .در واقع
این صفحات ،صفحات فکر و ایده و اندیشــه مجله اســت .نوعی عقالنیت
ارزش مدار برعکس علوم انسانی غربی که ابزارمدار هستند.
فیلسوفقدرت
میشل فوکو درباره قدرت چگونه می اندیشد؟
جامعه شناسی
30
مثلث | شماره 359
کانت و فلسفه معاصر
«کانت و فلســفه معاصر» تز دکترای لوسین
گلدمن اســت که در ١٩45به زبان المانی نوشــته
اســت .او هدف خود را از نگارش ایــن کتاب پیوند
بین فلسفه و جامعه شناسی با ارجاع به انسان شناسی
کانت می داند .گلدمن با تکیه بر تفکیکی که کانت
میان سه نوع اگوئیسم می گذارد یعنی وجه منطقی،
زیباشناســانه و کارورزانه می کوشــد تا این سه وجه
را با نقدهای ســه گانه عقل محــض ،عقل عملی و
قوه حکم پیوند بزند و بدین ترتیب اســتخراج نوعی
جامعه شناســی طبقاتی از دل نقدهای ســه گانه را
ممکن سازد .نویســنده تاکید می کند که برای درک
تفکر کانت ،مطالعه و غور در اندیشه های پیشینیان
وی یعنی افرادی چون دکارت ،الیب نیتس ،هیوم و
نیز اندیشمندان پس از کانت نظیر فیشته ،شلینگ،
هگل ،برگســون ،لوکاچ ،هایدگر و ســارتر ضروری
اســت .او بر این باور اســت که توجه به سنت تفکر
بــورژوازی کالســیک یعنــی ازادی و فردگرایی از
اهمیت بســزایی برخوردار اســت زیرا در این تفکر
اســت که می توان ریشــه های فرهنگ فردگرایانه
بورژوازی و رشــد و تحول ان را به وضوح مشــاهده
کرد .این امر باعث می شــود تا او کتاب را با بررسی
نسبت کانت با بورژوازی کالســیک و نوظهور قرن
هجدهم فهم کنــد .چیزی که گلدمــن نماد اصلی
اندیشه کانت می داند و به میانجی ان کانت را نماینده
بالفصل بورژوازی معرفی می کنــد ،تاکید کانت بر
دو مفهوم کلیدی فردگرایی و ازادی است .گلدمن
در پیش گفتار کتــاب تصریح می کند که بیشــتر بر
جنبه هایی از فلســفه کانــت تمرکز کرده کــه به کار
مارکسیسم هگلی می اید ،مثل تمرکز بر مفهوم کلیت
و انقالب کوپرنیکی کانــت را از خالل دیدگاه های
هگلی و مارکسیستی قابل فهم می داند .او انقالب
کوپرنیکی را در فلســفه کانت متضمن ســه مفهوم
می داند که در تحول تفکر فلســفی بعد از خود تاثیر
بسیار گذاشته است .اولین مفهوم تقابل میان شکل
عام و محتوای خاص است .این تقابل نقش مهمی
را در پرداخت تحلیل مارکسیســتی انسان در جامعه
لیبرال و بر محور ان تمایز میان دموکراسی صوری
و قشــربندی واقعی ،میان برابری صوری و نابرابری
واقعی و جز انها ایفا کرده است ،تحولی که در نظریه
شی ءوارگی به اوج می رســد .دومین تقابل ،تقابل
میان دو گونه شــناخت مبتنی بر تجربه و شــناخت
پیشینی است.
کولین کوپمن نویســند ه کتابی د ربــاره فوکو و تعد ا د
زیاد ی مقالــه د ر نیویورک تایمز ،کریتیــکال اینکوایری و
مجالت و ســایت های د یگــر در مقاله ای دربــاره دیدگاه
فوکو پیرامون قدرت می نویســد« :فوکو یکی از مهم ترین
اند یشمند ان قرن بیستم اســت و طبق برخی فهرست ها،
مهم ترین چهره د ر علوم انســانی و علوم اجتماعی است.
د و کتاب بســیار برجســته او یعنی «مراقبــت و تنبیه :تولد
زند ان» ( )۱۹۷۵و «اراد ه به د انستن» ( )۱۹۷۶منابع اصلی
تحلیل های او از قد رت است .او تاثیر چشمگیر خو د را ابتد ا
د ر ســال ۱۹۶۶و با انتشار کتاب نظم اشــیا ب هد ست اورد .
عنوان فرانسوی و اصلی کتاب حس محیط روشنفکری ای
را که کتاب د ر ان نوشته شد ه بهتر منتقل می کند « :کلمه ها
و چیزها» .قد رت د ر نــگاه فوکو یک موجود برتر فلســفی
د یگر نیست .زیرا مهم ترین اد عای فوکو د رباره قد رت این
اســت که ما نباید با ان چنان که فالســفه د یگر با مفاهیم
کلید ی رفتار کرد ند ،رفتار کنیم ،یعنی به عنوان چیزی واحد
و یکپارچه که چنان جامع است که می تواند تمام چیزهای
د یگر را شــرح د هد .فوکو اشــکارا از پــرورد ن یک نظریه
فراگیر قد رت اجتناب کرد .فوکو بیش از هر چیز ،به خاطر
تحلیل هایش از قد رت معروف اســت ،به طــور حتم نام او
برای بیشتر اند یشمند ان تقریبا متراد ف با واژه قد رت است.
با وجود این ،او خو د فلسفه ای برای قد رت ارائه ند اد .غنا و
چالش کار فوکو همین جاست .رویکر د او رویکرد ی فلسفی
به قد رت است که از ویژگی های معرف ان خالقانه بود ن،
د قیق بود ن ،گاهی ناامید کنند ه بود ن و تالش های د رخشان
برای سیاسی کرد ن خود قد رت اســت .برای د رک اصالت
رویکر د فوکو ،قرارد اد ن ان د ر مقابل فلسفه سیاسی پیش از
ان مفید خواهد بود .پیش از فوکو ،فالسفه سیاسی گمان
می کرد ن د قــد رت یک ذات د ارد ؛ خــواه ان ذات حاکمیت
باشد یا برتری یا کنترل یکپارچه .فوکو هرگز حقیقت قد رت
ی هابزی ان را انکار نکرد .اما فلسفه سیاسی
د ولت د ر معنا
او از شکاکیت او نســبت به این فرض سرچشمه می گیرد
که تنها قد رت حقیقی ،قد رت حاکمه است .فوکو پذیرفت
که نیروهای واقعی خشونت د ر جهان وجود د ارند که فقط
به خشونت د ولت منحصر نمی شوند .د ر «مراقبت و تنبیه»
فوکو سبک خاص و د قیقش د ر تحقیق د رباره عملکرد های
ی که فوکو روی این کتاب
واقعی قد رت را بنا می نهد .زمانــ
کار می کرد ،عمیقا د رگیر مطالب تشــکیل د هند ه ان بود ،
ســمینارهای تحقیقاتی و ســخنرانی های بــزرگ عمومی
ت عناوینی چون «جامعه تنبیهی
برگزار می کر د که امروز تح
و قد رت روانی» به چاپ رسید ه اند .فوکو به خاطر تعریف و
همچنین تحلیل ماهرانه عملکرد های قــد رت مد رن و د ر
عین حال گســترش ند اد ن ان به نظریــه ای واحد در باب
ذات قد رت ،اهمیت خود را از لحاظ فلسفی حفظ می کند .
شــکاکیت فلســفی مصرانه ای که تفکرات او د ر ان ریشه
د واند ه علیه استفاد ه از فلسفه به منظور تحلیل قد رت هد ایت
نشد ه ،بلکه به تهور مخفی د ر پس این اید ه مشکوک است
که فلسفه می توان د و بای د ذات پنهان چیزها را اشکار کند .
درگذشت باستان شناس پیشکسوت
علی اکبرتجویدی
علی اکبر تجویــدی ،نقاش ،مترجم ،پژوهشــگر
تاریخ هنر ایران و باستان شناســی پس از گذران عمری
پر بار در معرفی فرهنگ و هنر ایرانی شــنبه گذشــته در
پاریس درگذشــت .او متولد ،1305فرزنــد هادی خان
تجویدی از شــاگردان کما ل الملک و از هنراموختگان
مدرسه صنایع مستظرفه ،یکی از مهم ترین هنرمندان و
پژوهشــگران خاندان هنرپرورتجویدی به شمار می اید.
عالوه بــر کارنامــه ای درخشــان در اموزش هنــر و نیز
همکاری مستمر با وزارت فرهنگ و هنر وقت ،تجویدی
یکی از اغازگران جــدی پژوهش های کیفــی در تاریخ
نقاشــی ایرانی اســت؛ به طوری که نتیجه پژوهش ها و
تامالت چندین ساله وی ،سال 1352در کتابی با عنوان
«نقاشــی ایرانی از کهن ترین روزگار تا دوران صفوی»
انتشــار یافت .این کتاب ،نخســتین کتــاب تخصصی
درباره نقاشــی ایرانی اســت که ســیر تاریخی دارد و از
نقاشی غارهای لرستان اغاز شده و ادوار متعدد را همراه
با نمونه های تصویری با کیفیت شایســته نشان می دهد
و انجام پژوهش را به عهد صفوی می رســاند .همکاری
در انتشار کتاب «پنجمین کنگره جهانی باستان شناسی
و هنر ایران» در ســال 1347از دیگر اثــار ماندگار این
هنرپژوه بزرگ اســت .تجویدی به جهت تســلط بر زبان
فرانســه ،در ترجمه و انتشــار چنــد کتاب نقــش مهم و
تاثیرگذاری داشته است .از جمله انتشار دو کتاب «هنر
مــدرن ایــران» ( )L’ArtModerneen Iranدر ســال
1967/1346و «برگزیده اشــعار حافــظ» (L’amour,
)L’amant, L’aimeدر ســال .1989/1368او پــس از
انقالب نیز مصدر خدمات فرهنگی بسیاری بود؛ از جمله
تدریس در مقطع کارشناسی ارشد هنر به دعوت دانشگاه
هنر تهران بیــن ســال های 1370تا .1375واپســین
ســال های عمر اســتاد در بیماری و خانه نشینی در شهر
پاریس سپری شد .دیدار استاد با خوشنویسان ایرانی در
اذر 1393در پاریس و نیــز همکاری هایی در اوایل دهه
1390با خانه فرهنگ ایران در پاریس را می توان اخرین
حضور وی در محافل عمومی دانست.
مانیفست عاشورایی
دانشنامه جامع امام حسین(ع) منتشر می شود
حرف های مرتضی حیدری
در «خندوانه»
گفت وگوهای لغوشده با مرسی و اوباما
دانشگاه ،شکلی از زندگی است
فرهنگ اکادمیک قهرمان می خواهد
همایش ملی «فرهنگ دانشــگاهی و نهادینه شدن
گفتمان علم» به همت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات
اجتماعیجهاددانشگاهیدردانشکدهعلومدانشگاهتهران
برگزار شــد .در این همایش ،موضوعاتی همچون فرهنگ
دانشگاهی و محیط نهاد علم ،فرهنگ دانشگاهی در بستر
تجربه ،فســاد علمی ،چالش های فرهنگ دانشگاهی در
ایران ،علوم انسانی و نهادینه شدن گفتمان علم در پنل های
تخصصی ،به بحث گذاشته شد .نعمت الله فاضلی در این
نشســت با بیان اینکه «فرهنگ دانشــگاهی» دانشگاه را
استعاره ایازیک«قبیله»درنظرمی گیردگفت«:دانشگاه،
شکلی از زندگی است و در این شکل از زندگی به تدریج یک
نوع ساخت احساســی ،انرژی عاطفی و فرایند شناختی در
افراد شکل می گیرد؛ درســت همانند فردی که در قبیله ای
به دنیا می اید و ذائقــه ان قبیله را به خود می گیرد ،انســان
دانشگاهی نیز همین گونه ساخته می شود .از سال 1970
به بعد در نتیجه تحوالتــی که در جامعه شناســی معرفت،
علــم و حوزه های دیگــر رخ داد ،به تدریج این ایده شــکل
گرفت که اموزش علم ،یادگیــری ،یاددهی و پژوهش یک
امر زمینه مند است و نه تنها وابســته به فرهنگ است بلکه
ماهیتا خود فرهنگ اســت؛ به تعبیری ،معنایی است که در
فرایند تاریخ و جامعه به تدریج ســاخته می شــود ».فاضلی
یاداور شــد« :به دلیل فهم جدیدی که از ســال 1970پیدا
شــد ،مفهوم فرهنگ با تمــام اجزای دانشــگاه درامیخت
و به یــک «گفتمان» و «زبان جدید» بدل شــد که بســیار
بدیع و درعین حال شگفت انگیز بود مهم ترین نکته در این
زبان جدید ،درک فرهنگی دانشــگاه بود چراکه دانشــگاه
مجموعه ای از تکنیک ها ،فنون و ســاختمان نیست و این
universityانقدر هم universalنیست بلکه بیشتر یک امر
«جهان -محلی» است ».این استاد جامعه شناسی دانشگاه
اظهار داشت« :به همین دلیل ادم ها ،فرهنگ ها و تاریخ ها
روایت های خودشــان را از علم ،دانش ،دانشــگاه و رشته
ایجاد می کنند به همین دلیل رشته ها با هم فرق دارند و هر
کدام یک قبیله است و هر رشته ای ،شکلی از احساسات و
شیوه ایاززندگیراایجادمی کند».فاضلیخاطرنشانکرد:
«فرهنگ دانشــگاهی امد که بگوید تصور تجاری ،نظامی
یا حقوقی از دانشــگاه را کنار بگذارید و به همین دلیل باید
الگوی مدیریت دانشگاه «فرهنگی» باشد .مفهوم فرهنگ
دانشگاه،درپارادایم هایاگفتمان هایمربوطبهسازمانعلم
و دانشگاه یک گسست بود؛ گسستی که در نیمه دوم قرن
بیستم به وجود امد و معتقد بود دانشگاه را به جای «جامعه»،
«اجتماع»ببینیم».ایناستادجامعه شناسیباتاکیدبراینکه
مطالعاتفرهنگیدانشگاهیمی خواهدبگوید،دانشگاههم
همچونیک«قبیله»بایدقهرمانداشتهباشد،گفت«:اگر
جامعه شناسی ما امروز پیشرفتی داشته چون امثال اگوست
کنت ها ،دورکیم ها ،وبرها و ...را درخود دارد اگر فلسفه امروز
حرفیبرایگفتن دارد،چونازوجوداسطوره هاییهمچون
میشــل فوکو ،هایدگر ،هگل ،کانت و دکارت و ...بهره مند
است .فرهنگ دانشگاهی قهرمان می خواهد».
شاخ نبات
نمایشنامه ای از عبید زاکانی در تاالر وحدت
شماره سوم فصل نامه ترجمان منتشر شد
تورم جوانی
مثلث | شماره 359
امارها می گویند ســهم جمعیت جــوان از ٢5درصد
فعلی تا سال ٢٠5٠یعنی ٣٣سال دیگر به ١4درصد کاهش
می یابد؛ این یعنی بحــران نیروی انســانی و کار در پیش
است .رئیس مرکز امار این هشدار را داده که اگر نرخ باروری
بر همین منوال باشــد تا ٢٠ســال اینده نرخ رشد جمعیت
صفر می شود .کاهش نرخ رشــد جمعیت و نیز کاهش بعد
خانوار زنگ خطری برای اینده کشور در زمینه رشد و توسعه
اقتصادی به شمار می رود .پس از اغاز کاهش سریع سطح
باروری از اواسط دهه 6٠در ایران و ورود جمعیت متولدین
این دوره به سنین جوانی ،کشــور وارد مرحله تورم جوانی
شده اســت .دوره ١٣٨5تا ١٣٩٠دوره ای است که کشور
در اوج تورم جوانی قرار داشــته است .در این سال ها از هر
سه نفر جمعیت کشور حدودا یک نفر در سنین جوانی واقع
شده ،ولی پیش بینی ها حاکی از این است که در سال های
اینده تعداد جمعیت جوانان کاهش خواهد یافت و در واقع
کشور در حال خروج از مرحله تورم جوانی و ورود به مرحله
میانسالی است .براســاس پیش بینی های انجام شده کل
جمعیت جوانان کشور در سال ١4٠٠به بیش از ٢٠میلیون
نفر کاهش خواهد یافت که بیش از ٢4درصد کل جمعیت
کشــور خواهد بود و در ســال ١4٠5این جمعیت باز هم با
کاهش مواجه خواهد بود و حــدود ١٩درصد کل جمعیت
ی که نرخ رشد
کشور را جوانان تشــکیل خواهند داد .روند
جمعیت در سال های گذشته در پیش گرفت ،مسئوالن را
نگرانازبروزاینبحرانکرد.برایناساس،سیاستتنظیم
موالید بجد در دستورکار قرار گرفت .این درحالی است که
دیگر مردان مانند قبل حاضر به تشکیل خانواده نیستند و
اینمساله،یعنیعدم پذیرفتنتعهدنسبتبهمسئولیت های
زندگی ،تجرد زنان را افزایش داد .خود زنان هم برای رشد
و پیشرفت زندگی شــان تمایل شــان برای ادامه تحصیل
و به تعویق انداختن ازدواج بیشــتر شــده است .عالقه به
داشتن اوقات فراغت ،مشارکت در فعالیت های اجتماعی،
فرهنگی و تفریحی و ...بر این ســیر نزولــی جمعیت اثر
گذاشته است .این همه اما به اندازه فقر نمی تواند اثرگذار
باشد .شرایط نامطلوب ســطح رفاه خانوارها ،انها را بیش
از هر عامل دیگری از فرزنداوری دور می کند .اگر نگاهی
کنیم به تغییراتی که در ســطح رفاه خانوارها اتفاق افتاده
به خوبی روند نزولی ان را به ویژه از سال های ١٣٨٨و ١٣٨٩
به بعد می توانیم ببینیم .امارهایی که بانک مرکزی به طور
دوره ای منتشر می کند ،نشــان می دهد 6٧درصد از مردم
ایران زیر خط فقر هســتند .امارها می گوید حداقل ١٧/٨
درصد از خانواده های کشور زیر خط فقر مطلق هستند .این
خانواده هاکهجمعیت شان ١٣میلیونو ٣4٧هزارنفراست
یعنی ماهانه کمتر از یک میلیون و ١٠٠هزار تومان درامد
دارند .براساس این احساس نیز خانوارهای جدید که اتفاقا
به دلیل تحصیالت و ارتقای سطح فرهنگ شان خواستار
تربیت بی کم و کاست فرزند هســتند تا رسیدن به وضعیت
مطلوب از فرزنداوری حذر دارند.
جامعه شناسی
نمایش «شــاخ نبات» بــه نویســندگی و کارگردانی
مهدی شمســایی برای ســومین بار در تــاالر وحدت روی
صحنــه مــی رود .در ایــن دور تازه اجــرای ایــن نمایش
برخالف ان دو اجرای قبلی سعی شده که از چهره های بنام
بهره گیری شود و این بار ماه چهره خلیلی ،شهرام قائدی،
ســارا خوئینی ها ،داریوش موفق ،عباس شادروان ،روزبه
اختری و ...در «شــاخ نبات» به ایفای نقش می پردازند.
«شاخ نبات» به کارگردانی مهدی شمسایی از ٢٩خردادماه
در تاالر وحدت روی صحنه مــی رود .این نمایش اولین بار
در سال ٨٩روی صحنه رفت و در سال ٩٣در تاالر وحدت
٢٠شب اجرا شد .حاال مهدی شمســایی ٢٩خرداد برای
سومین بار این نمایش را در تاالر وحدت روی صحنه می برد.
«شــاخ نبات» برگرفته از «مــوش و گربه» عبیــد زاکانی
البته با نگاهی متفاوت به این منظومه طنز نوشــته شــده
است .مهدی شمسایی بر ان بوده که یک اپرت یا نمایش
موزیکال را از این قصه منظوم بر صحنــه تئاتر اجرا کند و
در این راه نیز بــر ان بوده تا دراماتــورژی ای نوین ،درخور
تامل و متناسب با زمانه را به صحنه ظهور برساند .می توان
«شاخ نبات» را در زمره یک اپرت قرار داد؛ اپرتی که بر ان
است تا تماشاگرش را سرگرم کند ،بخنداند و درعین حال او
را با برخی از مفاهیم و غورکــردن در کلیت فضا درگیر کند.
دراماتورژی متن نیز در کلیت انچه شمســایی زیرنظر علی
تدین صدوقی بازافرینی کرده ،مشهود است .عبید زاکانی،
طنزپرداز و نویسنده قرن هشــتم هجری است که با روش
انتقادی به بیان مفاسد اجتماعی با زبانی شیرین و به طریق
طنز در اثار منظوم و منثور شهره است .او منظومه انتقادی
«موش و گربه» را با بیانی شــیرین و طنزامیز می نویسد تا
غیرمســتقیم مســائل اجتماعی را بیان کند .این منظومه
یک قصیده ٩٠بیتی است در صفت گربه حیله گر از والیات
کرمان و کیفیت ریاکاری و تزویرش در جلب اعتماد موشان
و ان گاه دریدن و خوردن انها و درپیش گرفتن رفتار درشتی
که منجر به جنگی ســخت در میان موشــان و گربه ها در
بیابان فارس می شود و موشان بیچاره را تارومار کرده و تاج و
تخت و خزانه را به غارت برده و از میان می برند .عبید در این
منظومه وضع توده مردم را نشان می دهد و از طرف دیگر به
وضعیت سیاسی و والیان امور می پردازد .این طنزپرداز خبره
بر ان اســت در رویارویی حاکم و محکوم این نکته را بیان
کند که طبقه ضعیف چرا با تمام شورش ها و صف ارایی ها
در نهایت اسیر می شود و تن به شکست و نابودی می دهد و
درواقع همیشه اسیر شرایط حاکم می ماند.
ضرر انتخابات برای دموکراسی؟
31
مانیفستعاشورایی
دانشنامه جامع امام حسین(ع) منتشر می شود
جامعه شناسی
32
مثلث | شماره 359
جهان علیه زباله های پالستیکی
تقاضــای بیــش از یــک میلیون نفــر برای
ممنوعیت استفاده از کیسه های پالستیکی یک بار
مصرف در جهان در کنفرانس اقیانوس ملل متحد
مطرح می شود .بیش از یک میلیون نفر با امضای
درخواستی خواســتار ان شــده اند تا اســتفاده از
کیســه های پالســتیکی یک بار مصرف طی پنج
سال اینده در سراســر جهان ممنوع شود .بیش از
۲۰کشور جهان از «پویش دریاهای پاک» حمایت
کرده و خواســتار ان شــده اند تا دولت ها ،صنایع
و شــهروندان به اســتفاده افراطی از کیســه های
پالســتیکی یک بار مصرف پایان دهند و استفاده
از میکروپالســتیک ها را در لوازم ارایشی که منبع
اصلی زباله های دریایی هستند تا سال ۲۰۲۲حذف
کنند .اریک ســولیهم رئیس برنامه محیط زیست
ملل متحد در این باره گفته است« :تاکنون بیش
از ۲۰کشــور جهان متعهد شــده اند تا استفاده از
زباله های پالستیکی را کاهش دهند .هرچند الزم
است تعداد بیشــتری از کشــورها این همکاری را
داشته باشند تا میزان هشــت میلیون تن زباله ای
که هــر ســال وارد اقیانوس ها می شــود و حیات
دریایی را به خطر انداخته کاهش پیدا کند ».از ماه
فوریه و اغاز «پویش دریاهای پاک» کشــورها به
کاهش زباله های دریایی متعهد شــده اند؛ به طور
مثال اندونزی متعهد شده اســت حجم زباله های
دریایی را حدود ۷۰درصد کاهش دهد .براســاس
امار ،اندونزیایی ها با تولید حدود 250میلیون کیلو
گرم زباله های پالستیکی در سال که وارد اب های
این کشور می کنند ،باعث شدند این کشور پس از
چین در مقام دوم جهان از این لحــاظ قرار گیرد.
تنها در جزیره بالی که میزبان میلیون ها گردشــگر
از سراسر جهان اســت روزانه بیش از پنج هزار تن
انواع زباله تولید می شــود که بســیاری از ان وارد
اب دریا شــده و هیچ نوع ابزاری برای فیلتر کردن
این زباله ها وجود ندارد .از سوی دیگر ،کشورهای
مســبب بیشــترین الودگی اقیانوس هــا در جهان
نیز به پاکســازی انهــا از مواد پالســتیکی متعهد
شده اند .در نشست سازمان ملل متحد برای حفظ
اقیانوس ها ،نمایندگانی از چین ،تایلند ،اندونزی
و فیلیپین اعالم کردند که جهت پاکسازی دریاها
از مواد پالســتیکی تالش می کنند .برخی از این
تعهدات رسمی نشــده و کارشناسان محیط زیست
معتقدند که اقدامات پیشــنهادی بــه اندازه کافی
مثمر ثمر نیســتند ،اما مقامات سازمان ملل اقدام
این کشورها را تحسین کرده اند .اریک سولهیم ،
رئیس برنامه محیط زیست ملل متحد گفته است:
«نشانه های امیدوارکننده ای وجود دارد و کشورها با
مساله الودگی اقیانوس ها جدی تر برخورد می کنند،
هرچند راه طوالنی برای رسیدن به هدف وجود دارد
زیرا این مشکل بسیار بزرگ اســت ».براورد شده
اســت که هرســال بین پنج تا ۱۳میلیون تن زباله
پالســتیکی وارد اقیانوس های جهان می شــود.
بخش عظیمــی از این مواد پالســتیکی توســط
ماهی ها و پرندگان بلعیده می شود.
نشســت «ضرورت هــا و نتایج دانشــنامه تخصصی
ن علیه السالم» با حضور حسن طارمی راد ،مدیر
امام حسی
علمی دانشــنامه جهان اســام ،محمدرضــا فخرروحانی
زبان شناس و استاد دانشــگاه قم و جمعی از دانشجویان و
فعاالن حوزه دینی برگزار شــد .در این نشســت طارمی راد،
ابعاد گســترده و جنبه های گوناگون امام حسین(ع) و قیام
ایشــان را زمینه ای مناسب برای خلق دانشــنامه این حوزه
ارزیابی کرد .او با بیان اینکه دانشنامه جامع امام حسین(ع)
می تواند پرسش های بســیاری را که برای جوامع گوناگون
در خصــوص نهضت ایشــان و به خصوص میــان جوانان
مطرح است به طور صحیح پاسخ دهد ،اظهار داشت« :این
دانشنامه تخصصی ،ضمن انکه اقدامی اثرگذار برای توجه
به نیاز پژوهشگران اســت می تواند پاسخی صحیح به نیاز
جامعه جهانی امروزی برای شناخت ایشان ارائه دهد ».این
پژوهشگر دینی ،با اشاره به نقش دانشنامه های موضوعی
در توسعه فهم عمومی و یادگیری اثرگذار ،بر ضرورت توجه
به تدویــن دانشــنامه های جامع موضوعــی در حوزه های
مهم ،به عنوان یکی از مهم ترین و اثرگذارترین قالب های
ارائه دانــش تاکید کرد و اظهار داشــت« :غربی ها چندین
دانشنامه را در حوزه های گوناگون و در حوزه اسالم گرداوری
و تدوین کرده اند که به پرسش های گوناگون در این حوزه
از منظر َاعالم غربی پاسخ گفته اند .در ایران هم البته بیش
از تمامی کشورهای اسالمی به این موضوع پرداخته شده
و به خصوص در ۳۰ســاله اخیر بیشــترین تنوع و حجم از
گرداوری دانشنامه های تخصصی صورت گرفته است».
طارمی راد ،مهم ترین رکن دانشنامه جامع امام حسین(ع)
را پژوهش هــای زیرســاختی و بنیــادی دانســت و گفت:
«برای تحقق اهداف جامع دانشنامه جامعه باید مطالعات
زیرســاختی با جدیت صورت بگیــرد و ضمن جمع اوری
داده های موجود ،در حوزه های اساســی پژوهش های
ساختاری صورت بگیرد تا این دانشنامه نیازهای گسترده
مطالعاتی جامعه در ابعاد گوناگون را پاسخ گو باشد ».او با
تاکیدبراینکهاقدامبرایتحققدانشنامهامام حسین(ع)
باید با نگرشــی جامعه محور صورت بگیرد ،گفت« :اگر
می خواهیم کاری ماندگار صورت بگیرد باید دانشنامه را با
نگاهی همه شمول برای تمامی اقشار و افکار پیش برد.
مفاهیم این دانشــنامه باید در فضای مجازی به عنوان
یک منبع اطالعاتی نقل شــود .این کار حداقل نیازمند
مطالعات ۴ساله برای فعالیت های بنیادی و زیرساختی
است ».مدیر علمی دانشــنامه جهان اسالم ،دانشنامه
جامع امام حسین(ع) را مستلزم گزینش رویکرد جامع و
راه میانه دانســت و گفت« :پیشنهاد می کنم در طراحی
اولیه ،مخاطب عام تر در نظر گرفته شود و با کار علمی و با
نوگامان علمی اغاز شود و در گام های بعدی ،مخاطبان
تخصصی و علمی تر این دانشنامه در نظر گرفته شوند تا
افراد با عالقه های مطالعاتی گوناگون ،به این دانشنامه
مراجعــه کنند و بتوانند به قدر نیاز و شــناخت خودشــان
از این منبع دانشــی بهــره ببرنــد ».او دانشــنامه جامع
امام حسین(ع) را دارای نقطه اغازی از مخاطبان با فهم
مطالعاتی و نقطه اوج محققان و پژوهشــگران ارزیابی
کرد و گفــت« :این دانشــنامه تخصصی بــا جامعیت و
دربرگیرندگیخودمی تواندطیفگسترده ایازمخاطبان
را در برگیــرد و در نقطه اغــاز ،به تامین خواســت های
مخاطبانی با نگاه مطالعاتی تا محققان و پژوهشگرانی
باشد که به طور تخصصی به دنبال بهره مندی از داده های
این دانشنامه هستند».
حرف های مرتضی حیدری در «خندوانه»
گفت وگوهای لغوشده با مرسی و اوباما
مرتضی حیدری هفته گذشــته در برنامه «خندوانه»
حضور یافت و درباره اجرای برنامه های مناظره و خاطراتش
ســخن گفت .او دربــاره کارهای خــود بعــد از برنامه های
مناظره ،بیان کرد« :من گوینده خبر هســتم و برنامه های
اقتصادی و سیاسی اجرا می کنم و بعد از مناظرات نیز مانند
سابق اجرای این برنامه ها را برعهده دارم ».حیدری درباره
احســاس اضطراب و نگرانی در اجــرای مناظره ها گفت:
«من در اجرای مناظره ها اضطراب زیادی نداشتم به دلیل
اینکه تمرین زیادی برای این اجرا انجــام داده بودم .قبل
از برگزاری مناظره تمام دکوپاژهای صحنه را نوشــته بودیم
و بــا عوامل برنامــه و کارگردان اجــرا می کردیــم .در واقع
می دانستیم که قرار است روند برنامه چگونه باشد ».او ادامه
داد« :در ســه برنامه زنده مناظره که تقریبا ۱۰ساعت بود و
حساسیت باالیی نیز داشت حتی یک نفر هم در طول این
ساعات درباره نحوه اجرا و گفتارم از گوشی حرفی به من نزد
که این اتفاق به دلیل مدیریت بسیار خوب اقایان میرباقری
و اخوندی بود ».این مجــری برنامه های تلویزیونی با بیان
اینکهمجری برنامه مناظره نبایدگرایشسیاسیخودرانشان
دهد ،گفت« :فاجعه بارترین اتفاق برای مجری مناظره این
است که مخاطبان بفهمند گرایش به کدام نامزد انتخابات
ریاست جمهوری دارد ،زیرا مجری نماینده احاد مردم است
و باید حرفه ای کار کند ».حیدری با اشــاره به اتفاقی که در
برنامه مناظره پیش امد و باعث شایعه شد اظهار داشت:
«من زمانی که کاغذ را برای خواندن شماره نامزد موردنظر
بیرون اوردم متوجه شدم که دو پاکت در داخل هم رفته،
به همین دلیل به نظرم منطقی تریــن کار این بود که دو
پاکت را به داخل جام برگردانم چون شرایط حساس بود.
در واقع هیچ اتفاق خاصی نیفتاد زیرا تا زمانی که پاکت را
باز نکنی و بعد کاغذ را باز نکنی امکان ندارد شماره نامزد
مورد نظر را ببینی ».مجری مناظره ها گفت« :ما ان قدر
وسواس داشتیم که با رفتارمان در پشت صحنه گرایشی
به نامزد خاصی صورت نگیرد .مــن معموال چهار دقیقه
قبل از شروع مناظره به جایی می رفتم تا با نامزدها روبه رو
نشوم زیرا ممکن بود این شائبه پیش بیاید که با نامزدی
بیشترگرممی گیرموصمیمی هستم».اینمجریدرباره
مصاحبه هایی کــه تاکنون با مقامــات داخلی و خارجی
انجام داده گفت« :من در ایران تقریبا با همه سیاسیون و
مقامات مصاحبه داشتم .من مصاحبه هایی با سیاسیون
کشــورهای دیگر نیز داشــته ام .برای مثال با بشار اسد
و سیدحسن نصرالله گفت وگو داشــتم .همچنین برای
مصاحبه با مرســی به قاهره رفتم اما به دلیل اینکه انجا
پاسپورت ما را به رسمیت نمی شناختند دیر به قرار رسیدم
و مصاحبه انجام نشد .من حتی با اوباما نیز قرار مصاحبه
داشتم اما به دالیلی این گفت وگو انجام نشد».
ضرر انتخابات برای دموکراسی
شماره سوم فصل نامه ترجمان منتشر شد
شماره ســوم فصلنامه ترجمان علوم انســانی ،نوبت
بهار 1396در 360صفحه منتشــر و در بازار توزیع شــد .در
این شماره برای نخســتین بار 12متن جدید منتشر شده که
پیش از این در ســایت ترجمان منتشر نشــده بودند .حدود
یک سوم مطالب این شــماره فصلنامه ترجمان ،باتوجه به
استقبال مخاطبان از شماره های گذشــته فصلنامه و برای
برطرف شدن مشــکالت توزیع ،شــمارگان فصلنامه جدید
نسبت به شــماره های قبل افزایش قابل توجهی پیدا کرده
است .این شــماره فصلنام ه ترجمان علوم انسانی همچون
شماره قبل شامل چهار بخش است .در این شماره مطالبی
را از مارتین اسکورسیزی ،الن بدیو ،ریچارد تالر ،امارتیا سن،
ویلیام دیویس و دیگران می خوانید .پرونده ویژه این نوبت،
«ایا انتخابات و رفراندوم برای دموکراســی مضر است؟»،
همان طور که از عنوانش نیز پیداست ،بررسی مفصلی است
ل و روز فعلی دموکراســی در جهــان و رابطه ان با
درباره حا
برگزاریانتخاباتکهبهمناسبت«انتخاباتریاست جمهوری
دوازدهم» انتخاب شده است .پرونده کتاب تاجران توجه
کتاب جدیدی از تیم وو را بررسی می کند و پرونده «شیرینی و
قدرت» مروری است بر میراث فکری سیدنی مینتز ،محقق
پراوازه تاریخ فرهنگی و استاد انسان شناسی دانشگاه ییل.
در بخش نوشتار عناوین «چابودو! کار را راه بنداز» از جیمز
پالمر« ،از تاریخ چــه اموخته ایم؟ احتماال هیــچ» از تونی
جات به همراه 15متن دیگر انتخاب شده است .در بخش
گفت وگو مصاحبه هایی با الیدا گوارا مارچ؛ دختر چه گوارا،
نوام چامسکی و دو گفت وگوی دیگر را خواهیم خواند .اگر
چه سراسر فصلنامه پر است از معرفی و ارجاع به کتاب های
تازه منتشر شده اما بخش بررسی کتاب این شماره مستقال
به معرفی و بررســی 10کتاب تازه می پردازد .استثناگرایی
اسالمی نوشته شادی حمید ،فراســوی ازادی دینی نوشته
الیزابت شــیکمن هرد و اناتومی عشق نوشــته هلن فیشر،
برخی از عناوینی اســت که در این بخش بررسی می شوند.
همچون شــماره پیشــین در این شــماره اثار هنرمندانی در
خالل مطالب مجله ارائه شــده است .عکس روی جلد این
شــماره« ،لیما در میدان تایمز» ،اثر اینگه موارث عکاس
فقید اتریشی-امریکایی است .تصاویر دیگر این شماره نیز
در شباهتی خانوادگی با این عکس انتخاب شده اند :زندگی
حیواناتدرمحیط هاییکهبهدستانسان هاتغییرکرده اند.
عالقه مندان می توانند شــماره جدید فصلنامــه را به قیمت
15هزار تومان خریداری کنند.
گربهبلیتس
روایت وستال از جنگ جهانی دوم
تفسیرصحیفهسجادیه
بخش هفتم/حجت االسالم محمدجواد حاج علی اکبری
مثلث | شماره 359
دو م ،خــود حضــرت
ّ
توضیح می دهنــدَ ،و َ
ال یدَ ِّب َر
دوم،
ا ْل َع ْبدُ ت َْد ِبیرا ،ایــن هم ّ
کســی هــم کــه شــد عبد،
بــرای خودش تدبیــر ندارد.
«دلــم می خواهــد» و «من
این طور تشخیص می دهم»
و «این طــور به نظــرم بهتر
اســت» و «نظــر مــن این
است» و ،...نه ،عبد است دیگر ،عبد می بیند موال چه
می خواهد ،عجب! ببینید علم کجاست ،ما دنبال علم
کجا می گردیم!
ــتغ َِال ِه ِفیمــا َ
ِ
َ
ُ
اشْ
ــر ُه ت ََعا َلی ِب ِه َو
م
ا
ه
ل
م
ج
ُ
ّ
َ َ َ
ســومَ ،و ْ
ن ََها ُه َعنْهُ ،دیگــر تمام فکرش و اشــتغالش در زندگی
می شــود اینکه ببیند خداونــد چه به او فرمــان داده
اســت ،از چه نهی کرده اســت ،همه اش دنبال امر و
نهی خدا اســت ،یک همچنین حالی پیــدا می کند.
الســام) اینجا خودشــان یک توضیحی
امام(علیه ّ
ِ
ِ
ِ
ِ
َ
َ
ْ
َ
ف
ه
ْس
ف
ن
ل
ب
ع
ل
ا
یر
م
ل
ا
ذ
ا
ف
فرمودند:
می دهند،
دُ
َ
یما خَ َّو َلهُ
َ
ْ َ َْ
ِ
ِ
ِ
ِ
َ
ْ
ُ
یما َا َم َر ُه ال َلهُ ت ََعا َلی
ف
َاق
ف
ن
اال
یه
ل
ع
هان
ا
ک
ل
م
ال َلهُ ت ََعا َلی
ْ
َ
َ
َ
َا ْن ی ْن ِف َق ِف ِ
اول درباره کســی محقّق
یه ،وقتی ان فراز ّ
شــد که خودش را مالک نمی داند ،کسی که خودش
را مالک نمی دانــد انفاق کردن برایش خیلی اســان
می شــود که در ان زمینه ای که خــدای متعال امر به
انفاق کرده به راحتی ،به شیرینی ان چیزی که امانت
دستش هست ،چون مالک را خدا می داند دیگر ،ان
چیزی را که امانت دستش هست به جایش می رساند؛
من پریشــب یک جملــه ای گفتم ،بعد دیــدم نه این
جمله مثل اینکه خوب بــود! ادم گاهی یک جمله ای
به نظرش می رسد ،در یک جلسه ای بود ،بعد به نظرم
امد نه این جمله خوب بــود ،در ارتباط با بحث همین
انفاق و خمس و زکات و همین چیزهای مالی و امثال
اینها ،وظائف مالی ،من به ان دوســتان گفتم ببینید
انسان مومن اصال مال به دســت می اورد که خمس
بدهد ،که زکاتش را بدهد ،چــون می داند این بخش
اول،
است که ابدی است و می ماند ،یعنی اصال از ان ّ
مستحبات و اینها به جایش ها ،همان واجباتش
حاال
ّ
اول
از
ثروت،
دنبال
رود
ی
م
اصال
اســت،
فریضه
که
ّ
دنبال این است که من به دست بیاورم که خمسش را
بدهم ،حاال این را شما نگاه کنید با ان کسی که وقتی
می خواهد خمس مالش را یا زکاتــش را بدهد جانش
همراه با ان مال خارج می شــود ،ســعی می کند یک
جوری فرار کند ،امروز سال خمسی ام کی هست ،من
قبلش یک پولی دارم ،این را چــه کارش کنم ،به این
هدیه بدهم ،به خانمم هدیــه بدهم ،بروم یک چیزی
بخرم ،که چی بشــود؟ این برایش اســان می شــود،
دومَ ،و ا َذا
وقتی که خودش را مالک نداند ،این یک؛ ّ
یر َنف ِْس ِ
َف َّو َ
ــه َع َلی ُمدَ ِّبر ِِه ،وقتی یک کسی
ض ا ْل َع ْبدُ ت َْد ِب َ
گفت ای خدا تو مد ّبر من هســتی ،همــه کاره من تو
هستی ،هانَت َع َل ِ
الدنْیا ،تمام مصیبت های
یه َم َص ِائ ُب ُّ
دنیا برای او اســان می شود ،اســان می شود برایش،
فراز و فــرود و بیماری و ورشکســتگی و مرگ عزیزان
و ،...همین چیزهایی که مصیبت های دنیایی است،
برایش اسان می شود.
جامعه شناسی
«گربه بلیتس» رمانی اســت از رابرت وِســتال که با
ترجمه مسعود امیرخانی در نشر اسم به چاپ رسیده است.
رابرت وستال ،نویسنده انگلیســی ،در این رمان واقعیت و
خیال را به هم امیخته تا از خالل داستان گربه ای که دنبال
صاحب خود می گــردد ،روایتی داســتانی از جنگ جهانی
دوم به دســت دهد« .بلیتس» ،چنان که در مقدمه مترجم
بر ترجمه فارســی این رمــان امده ،در معنای وســیعش به
«حمالت هوایی المان ها به انگلســتان در جنگ جهانی
دوم» اطالق می شــود .داســتان ایــن رمــان از این قرار
اســت که گربه ای به واســطه وقوع جنگ جهانــی دوم از
صاحبش جدا می افتد .صاحب گربه به جنگ رفته اســت
و گربه تصمیم می گیرد بگردد و او را پیدا کند و چنان که در
مقدمه مترجم اشاره شده «در این جست وجو اتفاقاتی را به
چشم می بیند که روایت گر بخشــی از تاریخ جنگ جهانی
دوم است ».نویسنده که خودش مقطعی از زندگی اش در
دوران جنگ دوم جهانی ســپری شــده ،در یادداشت اول
کتاب درباره سهم واقعیت و تخیل در این رمان می نویسد:
«ناگفته نماند که این کتاب ترکیبی از واقعیت و تخیل است.
کسانی که با تاریخ روزشمار جنگ جهانی دوم اشنایند ،پی
خواهند برد که رخدادها را اندکــی پس وپیش کرده ام ،اما
تمام انها حقیقتا در عالــمِ واقع ُرخ داده اســت ».انچه در
ادامه می خوانید سطرهایی است از این رمان« :دمای هوا
ان چنان ناگهانی کاهش پیدا کرد کــه ُالی لرزش گرفت.
اما در ان سوی این گذرگاه ،نوری سرخ رنگ مثل خورشید
درخشیدن گرفت .و از ِ
قلب ان خورشید ،صدای جیغی به
گوش رسید .داشتند پا روی کالف پیچه های چاق وچله ای
از شلنگ های سفید می گذاشــتند که در قالب فواره های
کوچک بی جانی به سمت باال بیرون می زد و پاهای ُالی را
خیس می کرد .این خوشایندترین سرمایی بود که تابه حال
در عمرش تجربــه کرده بــود .اما حس خُ نکــی تنها برای
لحظه ای دوام داشت.
هوا دوباره گرم شــد ،انگار انها را به زور به سمت ان
نور ســرخ رنگ ُهل داده باشــند .بین منفذها ،از شلوارش
بخار بلند شدُ .الی نفس عمیقی کشید و تروجان را به سمت
نور هدایت کرد .پرتگاهی از شعله بود به بلندی ساختمانی
چهارطبقه .او حتی نمی توانست ساختمان ها را تشخیص
بدهد .اما ان ســوتر چیزی را دید که به کمک ان توانست
همه چیز را به خوبی به خاطر بیاورد .کلیسای جامع قفسی
سیاه از شعله بود .اتش چنان شعله ور شده بود که پنداری
می خواست بگریزد ،همچون ببری در قفس که پنجه های
بزرگش را بر میله های قفس می کشــد و به هرچیزی که در
دسترس دارد پنجه می کشد».
حقیقت علم
33
سیاست
سرهنگ های
مظلوم
سیاست
34
مثلث | شماره 359
حمالتتروریستیتهران
چهتاثیریدرسیاست
ایران داشت
حافظان امنیت
حوادث تهران ابعاد مختلفی دارد اما بدون شک مهمترین ابعاد ان از منظر سیاست
داخلی ،وحدت طیف های مختلف سیاسی مقابل تروریسم و دشمن خارجی و از ان مهمتر
مشخص شدن نقش مهم سپاه و نیروهای مسلح در حفظ امنیت کشور است .دیگر کسی
یدرموردمدافعانحرمداشتهباشد؛همهیک صدانقشنیروهایامنیت ساز
نیستکهابهام
کشورراستوده اند.انهاکه بی محاباتهمتزدنداکنونبایدبرایمردمپاسخیداشتهباشند.
سیاست
1
حوادث تروریســتی در تهران عالوه بــر ابعاد امنیتی
و نظامــی ان ،از بعد سیاســت داخلــی نیز قابل بررســی و
تحلیل است .این حوادث در فاصله کمی بعد از انتخابات
ریاســت جمهوری رخ داد؛ انتخاباتــی که تاثیــر زیادی در
ارایش سیاسی کشور داشت و البته همراه بود با تحوالت و
اتفاقات بسیار زیاد.
در این میان دو نکته قابل بررســی است که در هر دو
رویداد یعنی انتخابات ریاســت جمهوری و حوادث تهران
می توان به ان توجه کرد؛
مساله ایجاد وحدت بیشتر بعد از حوادث تهران و نیز
مشخصشدنمظلومیتسپاه،نیروهاینظامیونقشانها
در حفظ امنیت کشور است.
می توان ماجرا را اینگونه تحلیل کرد که هر جامعه بعد
از انتخابات طبعا تا مدتی همچنان ان دو قطبی و را در سطح
اجتماعی خود دارد .به نظر می رسید که در ایران نیز این گونه
باشد .نکته دوم اما این اســت که بعد از حوادث تروریستی
در تهرانبهخوبیمشاهدهشدکهوحدتدرجامعهدوچندان
شده و هر دو طیف سیاسی یک سخن به زبان اوردند .انها
در مواجهه با دشمن خارجی به وحدتی مثال زدنی رسیدند و
رقابت های سیاسی را در این موضوع دخالت ندادند .چنین
بود که از اصولگــرا تا اصالح طلب یک ســخن به مقابله با
تروریسم و دفاع از امنیت ملی پرداختند .در الیه ای دیگر اما
اتفاقی مهم تر رخ داد.
این اتفاق از چند منظر قابل بررسی است :اول اینکه
یک جریان سیاســی از مدت هــا پیش با زیر ســوال بردن
ماموریت مدافعان حرم این اقدام را هزینه ساز و به ضرر کشور
اعالم می کرد .انها حاال متوجه شده اند که این خون هایی
که از سربازان دلیر وطن در سوریه تا عراق ریخته شد چگونه
تا کنون با دور کردن و ضعیف کردن داعش و تروریست ها
اجازه ورود انها به کشور را نداد .انها بعد از ترور وحشیانه روز
چهارشنبه در تهران عمق وحشی گری این جریانتروریستی
را حس کــرده و متوجه شــدند که کار مدافعــان حرم تا چه
میزان ارزشمند اســت .حاال همان ها که روزگاری شفاف و
صریح حضور مستشاری ایران را در این دو کشور زیر سوال
می بردندخودبهحامیاناصلیمدافعانحرمتبدیلشده اندو
از فضای مجازی گرفته تا فضای سیاست داخلی به حمایت
از انها می پردازند.
در نگاهی دیگر اما یک مســاله مهم هم قالب توجه
است .در انتخاباتی که گذشت حمالت ناجوانمردانه ای به
سپاه و نیروهای مسلح صورت گرفت .از همان مناظره اول تا
سخنرانی هایانتخاباتیتقریباهرروزسپاهونیروهایمسلح
را مورد شدیدترین حمالت قرار دادند.
این مســاله مظلومیت این نیروها را از همیشه بیشتر
مشخص کرد .تروریست ها اما وقتی پا به تهران گذاشتند
مظلومیت سپاه چند برابر بیشتر به چشم امد .انها بدون هیچ
هراسی سینه خود را مقابل تروریست ها سپر کرده و سپر ملت
دربرابرتوطئهشومدشمنانشدند.انهاازیادبردندکهچگونه
در انتخابات ،بی دلیل به انها حمله شد .انها یک تنه مقابل
حمله کنندگان به ملت ایستادند.
اتهام نادرست
مثلث | شماره 359
سیاست
انتقادها به سپاه و نیروهای مســلح در حالی در طول
مبارزات انتخاباتی صورت می گرفت که مقامات نیروهای
مســلح بارها اعالم کرده بودنــد هیچ نقشــی درانتخابات
نخواهند داشــت.از چند ماه قبل فرمانده کل ســپاه گفته
بود« :احدی از پاسداران و فرماندهان سپاه همانند گذشته
حق دخالت سیاســی و جناحــی در انتخابــات را ندارند».
سردار سرلشکر پاسدار محمدعلی جعفری فرمانده کل سپاه
در جمع فرماندهان و مسئوالن سپاه با بیان اینکه «پاسداران
انقالب همواره وصایای حضرت امــام (ره) و منویات امام
خامنه ای (مدظلــه العالــی) در پرهیز از ورود بــه احزاب و
دسته بندی های سیاسی را نصب العین خود قرار داده اند»،
تاکید کرده بود« :احدی در سپاه چه از پاســداران و چه از
فرماندهان مانند گذشــته حق دخالت سیاسی و جناحی در
انتخابات و تخریب کاندیداها را ندارند .دستگاه های نظارتی
در ســپاه موظف شــده اند اجرای این مهم را با حساسیت و
دقت به طور مستمر دنبال گیری و کنترل کرده و با متخلفین
بدون اغماض برخورد نمایند».
چند روز مانــده بــه انتخابات ،حجت االســام علی
ســعیدی نماینده ولی فقیه در ســپاه پاســداران با اشاره به
فضاســازی تبلیغاتی دشــمنان در خصوص دخالت ســپاه
پاســداران در انتخابات گفته بــود« :رســانه های معاند با
فضاسازی های تبلیغاتی که دارند به دنبال القای این هستند
که ســپاه پاســداران در انتخابات دخالــت دارد ،در حالی
که ســپاه پاســداران هیچ گاه از اصول انقالبی خود تعدی
نکرده و بر همین اســاس نیز هیچ گاه در انتخابات دخالت
نکــرده ،نمی کند و نخواهد کــرد .ما فقط معیارهــا را برای
پاسداران و بسیجیان می گوییم و همانطوری که می دانیم
پاسداران همواره طرفدار اصول ارزشی هستند و براساس
همین معیارها نیز رای می دهنــد و این به معنای دخالت در
انتخابات نیســت ،چرا که این به معنای حرکت درســت در
چارچوب اصول و موازین اســت ».همچنین سردار رسول
سنایی راد معاون سیاسی سپاه پاسداران انقالب اسالمی در
اظهارنظری گفته بود« :گاهی در رقابت های سیاسی برخی
احزاب ،گروه هــا و جریان ها برای القــای این موضوع که
رقیب شان از جانب برخی نهادها حمایت می شود ،به بیان
برخی ادعاها مبنی بر دخالت ســپاه در سیاست می پردازند
که البته همه انها غیرواقعی است؛ چراکه مجموعه سیاسی
سپاه به سیاست های کالن انتخاباتی نظام و تدابیر و فرامین
فرماندهی معظم کل متعهد و مقیــد بوده و مجموعه هایی
مانند حفاظت و نظارت در ســپاه ،به شــدت بر این موضوع
متمرکز بــوده و از هرگونه تخلف و تخطــی نیروها مبنی بر
وابستگیسیاسیوجناحیوورودبهجریاناتجلوگیریکرده
و در صورت مشاهده با ان برخورد می کنند .ممنوعیت ورود
نیروهای مسلح به دسته بندی های سیاسی در زمان حیات
حضرت امام(ره) مطرح بود و امروز نیز در زمان رهبری مقام
معظم رهبری به همان شــکل ادامه پیدا کرده است .این
ممنوعیت همیشگی و دائمی است ،خصوصا در مقاطعی
مانند انتخابات که این فضاها شــدت بیشــتری پیدا کرده
و شــاید احتمال لغزش نیز بیشتر باشــد ،با دقت مضاعفی
پیگیــری می شــود و مجموعه هایی از جمله کمیســیون
برخورد و پیشگیری در ســپاه کامال فعال است .البته سپاه
پاسداران انقالب اسالمی در عرصه های مختلفی از جمله
مقابله با تروریســت ها و تکفیری ها در خارج و ایجاد امنیت
در داخل گرفته تــا کمک به حوزه های ســازندگی و مقابله
با انحراف های سیاســی نقــش ایفا می کند و شــاید برخی
زخم خوردگان از این برخوردها ،سعی داشته باشند با طرح
موضوعات غیرواقعی حاشــیه ها و چالش هایی برای سپاه
به وجود بیاورند».
ســپاه و نیروهای مســلح در حالــی ناجوانمردانه در
ایام انتخابات متهم شــدند که بزرگترین نقــش را در همه
این ســال ها برای حفظ امنیت مردم داشته و ضامن امنیت
کشور بوده اند .در سال های گذشته که موج جدید تروریسم
تکفیری در غرب اسیا و شمال و مرکز افریقا شکل گرفت،
نقش امنیت ساز ســپاه و نیروهای مســلح بیش از همیشه
ی که داعش و النصره دو نمونه اصلی
نمایان شد .تروریسم
این نوع تروریسم هستند .با شــکل گیری بیداری اسالمی
در ســال ،2011غــرب و کشــورهای مرتجــع منطقه ای
برای جلوگیری از نفوذ بیــداری به کل منطقه و به خصوص
شیخ نشین های خلیج فارس ،گروه های تکفیری تروریستی
را شکل بخشیدند و روی انها در کشورهای محور مقاومت
به صورت گسترده ای سرمایه گذاری کردند .سوریه و عراق
دو هدف اصلی ایجاد ناامنی به وســیله تروریسم تکفیری
بودند .در لبنان نیز حزب الله تحت فشــار اسرائیل و امریکا
قرار گرفت تا با تضعیف ان ،تروریســم در این کشور قدرت
بگیرد که بــا مقاومت این نیرو ان طرح شکســت خورد .در
اهداف کشورهای غربی در ناامن سازی منطقه ،نیروی سپاه
قدس و سردار سلیمانی به عنوان سدی محکم ایستادگی
کردند و به کمک کشورهای متحد ایران رفتند .در صورتی
که ایران وارد بحران عراق و ســوریه نمی شد ،بدون شک
داعش بغداد و دمشق را به تسخیر خود در می اورد و هدف
بعدی نیز جمهوری اسالمی بود.
با شکست هیمنه تروریسم تکفیری در عراق و سوریه،
تالش برای ناامن ســازی ایــران به عنوان اهــداف اولیه
کشــورهای خودکامه عربی مانند عربســتان و دولت های
غربی به خصــوص امریــکا ،با قــدرت بیشــتری پیگیری
می شود .به همین منظور در طول دو سال اخیر صدها تیم
تروریستی تکفیری به سوی ایران روانه شده اند ولی اکثر انها
در تور اطالعاتی و امنیتی نیروهای ایران گرفتار امده اند.
کمک های مستشاری سپاه قدس به نیروهای نظامی عراق
و ســوریه یکی از اصلی ترین راهبردهایی بــوده که مانع از
پیشروی تروریست ها به سمت مرزهای کشور شده است.
چنین نقش اســتراتژیک ســپاه قدس در منطقه خاورمیانه
است که امریکا را به صرافت انداخته تا به هر صورتی شده
این نیرو را تحریم کند و حتی با فشار بر دولت ایران و با وعده
امتیازات مالی و اقتصادی سعی کرده تا مانورهای موشکی
سپاه پاسداران و اقتدار سپاه قدس در منطقه را محدود سازد.
انچــه در 17خرداد 96در مجلس و حــرم مطهر امام
توســط تروریســت های داعش روی داد ،نقش امنیت ساز
نیروهای سپاه را بیشتر از گذشته مشخص ساخت .داعش
در عراق ،سوریه و افغانستان ،سه کشور همسایه و مجاور
ایران با قدرت نیروهای مدافع حرم محدود شده ولی با این
وجود همیشه در فکر ورود به ایران و عملیات تروریستی بوده
است .تروریست های داعشی اهداف خطرناکی داشتند که
با مقاومت نیروهای اطالعاتی و امنیتی از ســایر ارگان ها و
سازمان ها ،نتوانستند به این اهداف برسند و تنها به صورت
کور به تیرانــدازی پرداختند .مردم ایــران در این حادثه به
ارزش واالی نیروهــای نظامــی و اطالعاتــی و همچنین
مدافعان حرم و ســپاه قدس در ان ســوی مرزها پی بردند.
ارزشی که علی الریجانی ،رئیس مجلس در مراسم وداع با
شهدای حادثه تروریستی تهران به ان به خوبی اشاره کرد و
به امریکا و کشــورهای متخاصم درباره خطوط قرمز ایران
در مبارزه با تروریســم هشــدار داد« :با صدای رسا و روشن
ی فداکار
اعالم می کنیم سپاه پاســداران یک نیروی مردم
برای انقالب اسالمی است و نیروی قدس و سپاه هر دو خط
قرمز نظام هستند ،از این رو پاسخ کوبنده ای به انها خواهیم
داد ».خطوط قرمزی که امریکا در ایامی که ایران درگیر با
تروریست هایداعشیوداغدارمردمشبود،باوقاحتتمام
انها را در لیست تحریم های جدید خود قرار داد .تحریم هایی
که برای جمهوری اسالمی و مردم ایران هیچ وجاهتی ندارند
چرا که مدافعان ُد ّر با ارزش امنیــت را بر دیدگان خود جای
داده اند و هیچ متخاصمی نمی تواند انها را در کشــور ایران
تحریم و محدود سازد.
حــوادث تهران ابعــاد مختلفی دارد اما بدون شــک
مهمتریــن ابعــاد ان از منظــر سیاســت داخلــی ،وحدت
طیف هــای مختلف سیاســی مقابل تروریســم و دشــمن
خارجی و از ان مهمتر مشــخص شــدن نقش مهم سپاه و
نیروهای مسلح در حفظ امنیت کشــور است .دیگر کسی
ی در موردمدافعان حرم داشته باشد؛ همه
نیســت که ابهام
یک صدا نقش نیروهای امنیت ساز کشور را ستوده اند .انها
که بی محاباتهمتزدنداکنونبایدبرایمردمپاسخیداشته
باشند .سرهنگ ها -تعبیری که روحانی درباره سرداران دالور
به کار برد -همچنان مظلوم هستند.
35
سیاست
ترورحقیقت
واکاوی تبعات اقدام تروریستی بر سیاست داخلی
مسعود ندافان
روزنامه نگار
2
سیاست
36
مثلث | شماره 359
10:34ماجــرای نیمروز دردنــاک 17خرداد ۱۳۹۶
اغاز شــد .نوک پیکان حمالت تروریست ها به سمت حرم
امام خمینی (ره) و مجلس شورای اســامی نشانه رفت؛
استمرار خط امام در جهان بعد از گذشت سالیان طوالنی از
رحلت ایشان ،ارزوی دست نیافتنی تخریب حرم شان را در
ذهن تروریســت ها ایجاد کرده بود و مرکز دیگر حمله نماد
جمهوریت در قالب مردم ساالری دینی بود.
پروژه ناامن سازی کشــور برای محدودسازی قدرت
بازدارندگی جمهوری اسالمی ایران در منطقه غرب اسیا،
یکی از محورهای اصلی راهبردی کشــورهای پشــتیبان
گروه های تکفیری اســت و این رخداد محصول مشترک
امریکا و عربســتان بــا ابــزار عملیاتی داعــش در تهران
رخ داده است.
مایکل دی انــدرا ،رئیس جدید میز ایران در ســیا
که به شــاهزاده تاریکی مشهور اســت و نقش جدی در
طراحی ترور شــهید عماد مغنیه و فرماندهی ترور اسامه
بن الدن داشــته اســت؛کمتر از یک هفتــه پس ازانکه
نام وی در رسانه ها اعالم شــد؛ چنین رخداد تروریستی
در تهران به وقوع پیوســت و از ســوی دیگر عربســتان
سعودی ،شکست خورده از صحنه نبرد در سوریه و یمن
خواهان کشــاندن ناامنی در داخل مرزهای کشور است
به نحوی که ارتباطات جدی با گروهک های تروریســتی
در جنوب شرقی و شمال غربی کشور برقرار کرده است؛
به نحوی که ســردار جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران
اظهار داشــت« :ما اطالعات دقیق داریم که متاسفانه
عربســتان نیز ضمــن حمایــت از تروریســت ها ،انجام
عملیات در ایران را از انها مطالبه کرده است ».با چنین
صحنه ارایــی تهاجمــی از کشــورهای دســتوردهنده و
پشــتیبان ،رمزگشــایی از اهداف چندالیه این رخداد به
الیه اولیه ،نتیجه انتخابات ریاســت جمهوری دوازدهم
و نشانه گیری نهاد دموکراســی -پیش از این فتنه گران
انتخابــات 88ان را زیر ســوال بــرده بودنــد -منحصر
نمی شــود و چنین تقلیل تحلیلی ادرس اشــتباه به افکار
عمومی است.
تدبیر مقطعی یا تغییر رویکردی
«به باور ما موضع واحد و نیز انســجام ملی با امنیتی
کردن فضای داخلی و تقســیم بندی های کاذب و تالش
بــرای ناامید ســاختن اکثریــت عظیــم ایرانیانــی که به
بهبود شــرایط زندگی پــس از انتخابات دل بســته اند ،به
دســت نمی اید بلکه با پذیرش عالیق و ســایق مختلف
شهروندان و گستردن احساس امید به اینده بهتر و تحقق
مطالبات اقشــار مختلــف جامعه زیر چتر مصالــح و منافع
ملی امکان پذیر است ».این گزاره ها پس از یک شکست
سیاسی صادر نشــده؛ بلکه پس از رخدادهای تروریستی
تهران از سوی اصالح طلبان برجسته بیان گردیده است؛
واژگان مبتنی بر «هراس» نســبت به اقدامات «امنیتی»
پس از یک حادثه «تروریستی» غیرطبیعی است؛ «ریشه»
چنین تحلیلی از سوی سرامدان جریان اصالحات معطوف
به اشــتباه راهبردی انان نســبت بــه مخالفت بــا نابودی
تکفیری ها در مرکز «فتنه» است.
پیش ازاین عباس عبدی از حب و بغض های سیاسی
که بالی جان اصالحات شــده بود؛ گالیه های صریحی
داشــت به نحوی که رفتار انان در قبال راهبــرد جمهوری
اسالمی نسبت به سوریه را «ضد منافع ملی» دانست و در
راستای این تحلیل نوشت« :یک نمونه کوچک ان تحلیلی
است که بســیاری از اصالح طلبان پس از حوادث سوریه
نسبت به مسائل این کشور و مواضع ایران در انجا داشتند
و بدون در نظر گرفتن واقعیت های سوریه و نیز منافع ملی
کشــور در کنار عربســتان و ترکیه قرار گرفتند ،بدون انکه
نقدی جدی بر ان رفتارها داشته باشند ،درحالی که اکنون
چیز دیگری را می گویند».
یکی از اقدامات ضد منافع ملی اصالح طلبان از منظر
عباس عبدی ،در اظهارات مصطفی تاج زاده نمود یافت؛
او مدعی اســت که «اقتدارگراهای ایرانــی» هنگامی که
نیروهای تکفیری در حال تصرف بیشــتر مناطق ســوریه
بودند؛ باید راهــکار سیاســی را برای حــل منازعه نظامی
اتخاذ می کــرد و اظهار داشــت« :پس از شــدت گرفتن
بحران ،به جــای یافتن راه حل سیاســی ،راه حل نظامی را
در دســتورکار قراردادند و به اعزام نیرو و مستشار پرداختند
و حتــی رزمندگانی از عــراق و لبنان و بعدها افغانســتان و
پاکستان را به سوریه اعزام کردند ».و هم راستا با تکاپوهای
جنگ افروزان غربی و ارتجاع سعودی برای ایجاد واگرایی
بین دولــت و نهادهای نظامی گفت« :نیــروی قدس باید
مدیریت بحران سوریه را به دولت واگذار کند و ضمن انکه
در مقابل تروریسم می ایستد ،نقش نظامی خود را در سوریه
کم رنگ کنــد .باید تصمیم گیــری راهبردی بــه نهادها و
نیروهای سیاسی واگذار شود ».و پس ازان در هنگام کوران
رقابت های سیاســی برای صدارت پاســتور ،غالم حسین
کرباسچی اقدام به توهین به مدافعان حرم کرد که نشان داد
«بغض» تاج زاده و تاج زاده ها پس از گذشت زمان ،نسبت
به این مقوله همچنان استمرار یافته است.
رویکــرد جریــان اصالحــات در حیــن و روز رخداد
تروریستی تهران ،تکاپو برای بازنمایی وحدت ملی و اتحاد
برای ایران بود؛ هرچند این اقدام یک گام به جلو و رفتاری
مناسب با مقتضیات زمان بود ولی اگر همراه با تغییر جدی
نگرش نباشــد؛ تعبیر به رفتار «مقطعی» برای «کاسبی»
با دو چهره سیاســی می شــود؛ اما اگر شــاهد بازنگری در
قبال مفاهیمی مانند امنیت ملی و قــدرت بازدارندگی فراتر
از مرزها در الگوی تحلیلی و رفتاری باشــیم؛ تحول جدی
درروند اشتی این جریان با حاکمیت و رویش فصل مشترک
با اصولگرایان خواهیم بود.
خط تحریف با برجام منطقه ای
درحالی کــه شــبکه تحریــف خط امــام ،ماموریت
دیگر در راســتای تحریــف رخدادهــای پیروزمندانه دهه
60پیداکرده انــد؛ هم افزایی هــای مقطعی ولــی مهم در
رقابت سیاســی منجر به ان شده اســت که جالی کرسی
سیاســت ،جالد را جایگزین شــهید کند و گزاره هایی که
ماحصل کنایه های کینه توزانه نســبت به نیروهای نظامی
کشور به خصوص سپاه پاسداران انقالب اسالمی همانند
اپوزیسیون خارج نشین بیان گردد؛ رخدادهای تروریستی
می تواند اغازی بر وحدت تحلیلی در راســتای منافع ملی
برای اتخاذ رویکردهای دفاعی قهرمانانه باشد.
هرچند از سوی دیگر زمزمه های فعالیت مجدد جریان
تحریف شــنیده می شــود؛ انان با ترور حقیقــت بازنمایی
وارونه از وقایع به افکار عمومی ارائه می دهند و درحالی که
دســتگیری های گســترده نیروهای امنیتی بــرای از بین
بردن ریشــه های جریان ت کفیری و گام های جدی برای
تحقق وعده «انتقــام» در قبال عقبه اصلــی و حامی انان
برداشته شده است؛ تکاپو برای اجرا سازی برجام منطقه ای
نیز برخالف منافع ملی اغازشده است.
سیاست
مردممتوجهاهمیتنیروهاینظامیشدند
گفت وگوی مثلث با منصور حقیقت پور
امید کرمانی ها
خبرنگار
مثلث | شماره 359
شــدندکه در منطقه ای به این ناامنی چگونه ایران دارد با
امنیت مدیریت می شــود .اینکه چقــدر نیروهای نظامی،
انتظامی ،امنیتی و اطالعاتی هوشمند هستند که می توانند
بالفاصله تهدیــدات را کنترل و مهار کنند .مردم روشــن
شدند که جوانان ایرانی در ســوریه و عراق برای چه دارند
در مبارزه با داعش کمــک می کنند ،مردم متوجه شــدند
اگر جوانان ایرانی بــرای مبارزه با داعــش به کمک ملت
عراق و سوریه نمی رفتند ،امروز باید در داخل کشور مقابل
تهدیدات تروریســتی دفاع می کردیم که نمونه اش را در
حرم حضرت امام و مجلس شــورای اســامی مشــاهده
کردیم .در مجمــوع این حوادث در نگاه و عــزم مردم اثر
بســیار خوبی داشــت .جایگاه حقانیت مدافعــان حرم را
بیشتر روشن کرد .بعضی ها که در گذشته حرف های مفت
درباره مدافعان حــرم زده بودند ،خدا کند که متنبه شــده
باشــند و بدانند که داعش اهل مذاکره و صحبت نیست،
منطق داعــش فقط از داخــل گلوله ها و ســرب های داغ
شنیده می شد.
ایا بعد از این اتفاق نزدیکی دو جناح سیاســی به
یکدیگر در مقابل تهدیدات خارجی و اقدامات و
ظاهر فریبی های دشمنان نظام و انقالب به ویژه
امریکا حفظ خواهد شد؟
امیدواریم این طور شود .نظام جمهوری اسالمی
ایران خطوط قرمزی دارد ،مردانگی جریانات سیاسی این
اســت که خطوط قرمز را خطوط قرمز بداننــد و از ان عبور
نکنند .اگر این کار را انجام دهند مرد هستند .در همه دنیا
نیز قاعده بازی همین طور است وگرنه اینکه از خطوط قرمز
ن گرا به دشــمن
مثل فتنه 88عبــور کنیم و بعد هم خودما
بدهیم و بگوییم «دشمن بیا ما را محاصره کن و ما را تحریم
کن» ،این خیانت و ظلم به کشــور ،ملت ،نظام و انقالب
اســت .ما باید قاعده بازی سیاســی را بلد باشیم ،سالیق
سیاست
روز 17خرداد دو حادثه تروریستی در تهران رخ
داد ،به نظر شما تاثیر ان حوادث روی انسجام و
وحدت ملی ما چه بود؟
حضرت امام خمینی یک جملــه ماندگار دارند که
درباره اقدامات دشــمن و مزدورانش بعــد از انقالب علیه
مردم و مســئوالن نظام جمهوری اســامی ایران اســت.
ایشان فرمودند« :بکشید ما را ،مردم ما بیدارتر می شوند».
ی ضد امنیت و
داعش خود را در 4سال هالک کرد تا اقدام
ارامش در داخل ایران انجام دهد .حاصلش اقدام 17خرداد
مجلس شورای اسالمی و حرم مطهر حضرت امام خمینی
بود 5 .نفر را به مسلخ فرستاد .ان 5نفر هم امدند 4تا ترقه
زدند و بعد تکه پاره به گور رفتند .این اتفاق چند اثر در داخل
کشور ما داشــت ،نخســت انکه نیروهای امنیتی با عزمی
راسخ بالفاصله باقیمانده جریانات مرتبط و سرنخ هایی که
از داعش در غرب و جنوب ایران بود همه را جمع کردند .به
نظر می رسد موجودی داعش در ایران همین قدر بود .در
درجه بعدی شاهد بودیم چه روحیه مقاومتی ایجاد شد یعنی
همان لحظاتی که صــدای گلوله ها داخل صحن مجلس
می امد ،صحن علنی تعطیل نشد .نمایندگان مردم در داخل
مجلس ایســتادند و ضمن ادامه رســیدگی به موضوعات
موجود در دستورکار و وظایف تقنینی ،به نیروهای حفاظتی
و امنیتی فشــار اوردنــد که «اســلحه بدهید مــا خودمان
می خواهیم از خانه ملت دفاع کنیــم» .کجای دنیا چنین
مجلسی وجود دارد؟ این روحیه مقاومت نمایندگان خاص
یک گروه سیاسی نبود ،همه اعم از اصالح طلب ،مستقل،
معتدل و اصولگرا چنین رویکردی داشتند .به نظر می رسد
درســت اســت داعش می خواســت به ما ضربه بزند اما با
خواست خدا این به نفع ما شد و نیروهای انقالبی توانستند
در کنترل و مسلط شدن بر موضوع به توفیق دست یابند .از
طرفی سیاسیون کشور نشان دادند می توانند دامنه تحمل
و اتحاد و اتفاق خودشان را بیشتر کنند.
این حــوادث تروریســتی روی جامعــه چه اثری
داشت؟
این دو حادثه جامعه ایران را بســیار روشن کرد.
مردم متوجه اهمیت نیروهای امنیتی و دفاعی خودشــان
3
منصور حقیقت پور ،مشــاور امنیــت ملی رئیس
مجلس شورای اســامی معتقد اســت« :مردم ما به
دستگاه های امنیتی و دفاعی خودشان اطمینان کامل
دارند و به بلوغ دستگاه های دفاعی و امنیتی خودشان
واقف هستند».
مختلف سیاسی در کشور داریم ،سالیق سیاسی در جریان
بازی سیاسی باید به منافع ملی و خطوط قرمز نظام و انقالب
توجه کنند.
نیروهای مســلح در انتخابات ریاست جمهوری
مظلوم واقع شدند ،بعضی افراد اتهام هایی را به
این نیروها وارد کردند .به نظر شــما امروز مردم
به ضرورت تقویت نیروهــای امنیتی برای حفظ
امنیت در کشور واقف شده اند؟
سپاه یک وظایف ذاتی دارد و شکی وجود ندارد که
باید در این حوزه ها تقویت شود .ما روزی که در کمیسیون
امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس بودیم بچه های سپاه
و ارتش می دانند زمان بررسی الیحه بودجه همه تالش مان
این بود که بودجه دفاعی کشور را تقویت کنیم .در مجموع
همه ما باید کمک کنیم که سپاه به وظایف قانونی و امنیتی
خودش به نحو احسن عمل کند.
مردم وقتی دیدند تروریست ها که می خواستند
با اســتفاده از اصــل غافلگیــری تهدیدافرینی
کنند اما خودشــان غافلگیر شــدند و به هالکت
رسیدند همچنین سایر عناصر تروریستی هم در
سراسر کشور دستگیر شدند ،امروز چه نگاهی به
نیروهای امنیتی دارند؟
مردم ما به دستگاه های امنیتی و نظامی خودشان
اطمینان کامل دارند .ما واقعا درباره غائله داعش که در دنیا
به وجود امده است به بلوغ دســتگاه های دفاعی و امنیتی
خودمان واقفیم .حتما دستگاه های ما به ویژه سپاه دارای
قابلیت هستند .من خود انتظار نداشتم که نیروی انتظامی
بیاید شاخه های اطالعاتی داعش را بزند اما معتقدم نیروی
انتظامی هم در ایــن رابطه خوب عمل کــرد .اینها نعمت
است و قطعا مردم نیز نســبت به این نعمت توجه و عنایت
الزم را دارند.
بــه خدمــات ،جانفشــانی ها ،ایثارگری هــا و
فداکاری های مدافعان حرم اشاره کردید این باور
چقدر در جامعه ما امروز حس می شود؟
اگر کســی این خدمات را نشناســد و نفهمد از دو
حالت خارج نیست ،یا غافل است یا مریض سیاسی است.
برای چه کسی می تواند مکشوف نباشد که بچه های سپاه
قدس در حلب و موصــل مبارزه می کنند جلــوی داعش را
بگیرند تا داعش وارد کرمانشاه و کردستان نشود .کدام قلب
و عقل سالمی می تواند از این تحلیل به عظمت فداکاری
مدافعان حرم پی نبرد؟ مگر انکه کسی نخواهد این حقایق
را بفهمد و قصدش این باشد که فقط نق بزند که چرا ما باید
برویم در سوریه و عراق شهید بدهیم .باید به این افراد گفت
«از خودتان ،خانواده تان و گروه سیاســی تان چند نفر در
سوریه شهید شده که اینقدر نق می زنید» اتفاقا خانواده ای
که در سوریه و عراق برای مبارزه با تروریست های داعشی
شهید داده نق نمی زند بلکه می گوید یک جوان دیگر هم
دارم .یعنی همان روحیه هایی که ما در هشــت سال دفاع
مقدس شاهد بودیم و می دیدیم ،امروز هم شاهد هستیم.
اگر از کســانی که فقط نق می زنند بگذریم می بینیم قاطبه
مردم ارزش این دفاع 2هزار کیلومتر خارج از مرزها را برای
حفظ امنیت و ارامش کشــور می فهمند .بعضی احســاس
می کنند منافع ملی فقط این است که ســر سفره ها چیزی
بیاید یا صفری مقابل عدد درامد مالی کشــور اضافه شود؛
خیر این طور نیست معتقدم حفظ کیان حزب الله در لبنان
جزء منافع ملی ماست و ما باید برای ان دفاع کنیم حتی اگر
چیزی به سفره هایمان اضافه نشود .حفظ جریان مقاومت
در ســوریه ،عراق ،یمن ،بحرین و قطر یک نعمت اســت
ما وظیفه داریم از این دفاع کنیــم .در واقع دفاع از جریان
مقاومت جزء منافع ملی ما محســوب می شود .امروز دارد
این اتفاق می افتد و ما شاهد توسعه فکر و اندیشه مقاومتی
جمهوری اسالمی در سطح منطقه هستیم.
37
سیاست
ضامنامنیت
نقش سپاه پاسداران انقالب اسالمی در تامین امنیت داخلی کشور
سجاد عابدی
کارشناس
4
ایــران برخــاف کشــورهایی کــه بــدون اتــکا به
ارکان هــای قــدرت در داخل برای دســتیابی بــه امنیت
ملی تمایــل دارند کــه در فراینــد اتحاد و اتئــاف با چند
قدرت خارجی حضور پیدا کنند ،کامال بــه توانمندی ها و
ظرفیت های داخلی متکی است.
بنابراین تکیه بر ارکان داخلــی و عناصر قدرت ملی
برای تامین امنیت در داخل کشــور رویکردی است که در
حیطه استراتژی جمهوری اسالمی ایران تعریف می شود.
همین مساله باعث شــده با وجود اینکه منطقه غرب اسیا
و خاورمیانه با چالش های امنیتی فراوانی روبه رو اســت،
مرزهای داخلی جمهوری اسالمی ایران از امنیتی پایدار
برخوردار باشــد .البته این امنیت پایدار خوشــایند برخی
از کشــورهای همســایه و قدرت هــای فرامنطقه ای مثل
امریکا نیســت و به همین دلیل تالش هایی از سوی این
کشورها برای تضعیف اقتدار ملی در ایران صورت گرفته
اســت .یکی از انــواع چالش هایــی که نظــام جمهوری
اسالمی ایران با ان روبه رو بوده و خواهد بود ،تالش دشمن
در ایجاد بحران داخلی اســت .از اوایــل انقالب تاکنون
رشته های به هم پیوسته ای از توطئه ها و بحران ها از سوی
دشمنان داخلی و خارجی با هدف براندازی و تضعیف نظام
جمهوری اسالمی ایران شکل گرفته است.
نقش سپاه در کنترل و مهار بحران های داخلی
گستره مرزی در چهارگوشه کشور و وجود کشورهای
پرتنش در محیط پیرامونی و همسایگی ایران تامین امنیت
برای مرزهای داخلی و خارجی را با تهدیدات و چالش های
متنوعی روبــه رو کرده اســت .بدون تردید بایــد پذیرفت
که حفظ امنیت و مواجهه درســت با ایــن چالش ها که در
محیطی پیرامون ان دریای مواجی از تالطم و ناامنی قرار
دارد کار دشواری می نماید اما با این وصف ،سپاه پاسداران
انقالب اســامی با نقش افرینی در حوزه های مختلف در
رفع این تهدیدات کامیابی های فراوانی داشته است.
گروه های تروریســتی و تکفیری مثل داعش در پی
ضعف کشورهای همسایه برای مقابله با انان در مقطعی تا
نزدیکی مرزهای ایران امده بودند اما حضور سپاه با هدف
کمک های مستشاری به دولت های عراق و سوریه و توقف
حمالت اشــوبگران و عقب نشــینی انان از مواضع قبلی
امنیت مرزهــای ایران را در مناطق غرب کشــور به میزان
قابل توجهی باال برده است.
سیاست
38
مثلث | شماره 359
توجه به قومیت ها و مذاهب ،برای تامین امنیت
یکی از ویژگی های تاریخــی و فرهنگی ایران زمین
وجود اقوام و طوایف و مذاهــب مختلفی بود که در طول
ســال های مختلف به صورت کامال مسالمت امیز در کنار
یکدیگر زندگی می کردند .امــا در این حال نزدیکی محل
استقرار این اقوام و مذاهب در مناطق مرزی و تالش برخی
از کشورهای عربی برای تاثیرگذاری روی این اقوام و ایجاد
بحران های قومیتــی در ایران ،نااگاهــی مدنی و تقویت
جنبه های نژادی باعث شده که برخی از افراد با ساماندهی
برخی گروه های تجزیه طلب زمینه بروز برخی از ناارامی ها
را در تعدادی از استان های مرزی به وجود اوردند.
در کنار ایــن مســاله وجــود برخــی از جریان های
با دیدگاه هــای مذهبــی مثل وهابیــت یا ســلفی گری یا
ایدئولوژیکی افراطی مثل گروه پژاک در ان سوی مرزهای
ایران که از حمایت های خارجی نیــز برخوردارند ،زمینه را
برای برخی اقدامات خرابکارانه در اوایل کار فراهم اورد.
برای مواجهه با چنین تهدیدی ســپاه پاســداران انقالب
اســامی برخالف نگاه دوران پهلوی که همــواره اقوام
و طوایف مختلــف را به مثابه تهدید بــرای تمامیت ارضی
ایــران می دید ،از ان به عنــوان یک فرصــت در مواجهه
بــا تهدیدات اســتفاده کرد .بی شــک ابتکار عمل ســپاه
و همیــاری گروه هــای قومــی و مذهبی نقــش مهمی در
ناکامی جریان های قومی و مذهبی افراطی در مناطقی مثل
کردستان و خوزستان داشت.
چالش های امنیتی در شمال غرب و حوزه قفقاز
یکی از مهمترین معضالت این بخش گســترش رو
به رشد قاچاق سالح و تجهیزات در مسیر قفقاز است .این
کاالها از اوکراین ،روســیه و بالروس به خاورمیانه انتقال
پیدا می کند.از ســوی دیگر حوزه قفقاز به عنوانی یکی از
کریدورهای مهم ترازیت مواد مخدر شناخته شد .طبعا ورود
این کاالهای قاچاق و مواد مخدر یکی از تهدیدات امنیتی
است که ســپاه تاکنون از همه امکانات خود برای کاهش
تبعات بروز ارتکاب به این جرائم ســازمان یافته اســتفاده
کرده است .شناسایی و خنثی ســازی گروه های قاچاق و
کاال و اشــراف اطالعاتی بر کل منطقه از طریق مشارکت
دادن مــردم ،فعالیــت موثــر در عرصه هــای فرهنگی،
خدمت رســانی در حوزه هــای اشــتغال زایی ،درمانــی و
عمرانی عمال امکان بهره بــرداری از جریان های قومی،
تجزیه طلب ،اشــوبگر و ...از محرومیت هــای مختلف
مردم مناطق گرفت.
چالش های امنیتی در حوزه خلیج فارس
از انجایــی کــه دولت هــای عربــی حاشیه نشــین
خلیج فارس از مشروعیت کافی در بین مردم خود برخوردار
نیســتند به جای تکیه به منابع داخلی برای تامین امنیت و
تثبت اقتدار ملی ،برای حفظ قدرت خود پای قدرت های
خارجی مثل امریکا را به منطقــه خلیج فارس باز می کنند.
تجربه نشان داده است که امریکایی ها هیچ گاه در تامین
امنیت منطقه ای حتی برای شــرکای خــود نیز از صداقت
کافــی برخــوردار نبودند و حتی بــه منظور ایجــاد هراس
و نگرانــی در بیــن کشــورهای عربی منطقه خود دســت
بــه بازتولید عوامــل بحران ســاز می زنند تا ســایه نگرانی
در بین دولتمــردان عربی همواره تداوم داشــته باشــد.
چنین وضعیتی عمال شــکل گیری امنیتی پایدار را در این
منطقه با مشکالت زیادی مواجه کرده است .یکی از این
معضالت قاچاق سوخت در اشکال و انواع مختلف در حوزه
خلیج فارس اســت که ســالیانه باعث خروج سرمایه های
زیادی از کشور شده است.
چالش های امنیتی در حوزه جنوب شرقی ایران
استان سیستان و بلوچستان از مناطق محروم کشور
محسوب می شود که در کنار توسعه نیافتگی در عرصه های
اقتصادی و کشــاورزی با معضالتی مثل فــروش وتوزیع
مواد مخدر و تحــرکات گروه های تروریســتی وهابی نیز
مواجه بود .وجود چنین مشــکالتی زمینــه فعالیت برخی
جریان وابســته تکفیری مثــل حزب الفرقــان و گروهک
ریگی را فراهم اورد .این گروه های ستیزه جو تا چند سال
پیش بــا اقدامات تروریســتی در معابــر و اماکن عمومی
باعث به شهادت رســیدن ده ها تن از هموطنان ما شدند.
اما حضور فعال ســپاه در این منطقه و شناسایی معضالت
و مشــکالت فرهنگی ،اقتصادی و اجتماعی این استان
باعث شد گام های موثری در رفع نارضایتی های اجتماعی
برداشته شود.
اقدامات سپاه در حوزه تهدیدات نرم
سپاه پاسداران انقالب اســامی در حوزه تهدیدات
نرم هم حضوری فعال داشته و در این عرصه نیز تاثیرگذار
بوده است .تهدید نرم می تواند ارامش روانی یک ملت را
فروبپاشــد و باعث تضعیف مقاومت و دفــاع از ارزش ها و
سیاست های نظام شود .شــبکه های ماهواره ای ،رسانه
و فضاهای مجــازی ،مواد مخــدر ،اســتفاده از جادوی
سینما ،تاسیس انجمن های مردم نهاد در قالب حمایت از
حیوانات ،محیط زیست ،تغذیه ،روان درمانی و ...تاکید
بر جنبه های قومیت گرایی ،تــاش در جهت تضعیف هم
گرایی در داخل کشــور ،ترویج جنبش هــای دینی نوپدید
و عرفان های دروغین در قالب فرقه ســازی و فرقه گرایی
و انحرافات مذهبــی و ...از جمله عرصه هایی اســت که
دشمن نسبت به این حیطه ها ورود کرده است.
سپاه انقالب اسالمی برای مقابله با چنین رخدادهای
اجتماعــی و فرهنگی از همه امکانات خود برای اشــراف
اطالعاتی بر این پدیده ها اســتفاده کرده اســت .از انجا
که مهم ترین ابزار در این عرصه رســانه است و ارائه پیام
مهم ترین کارکرد رسانه محسوب می شود ،از این رو سعی
شده که در این رقابت فرهنگی شیوه های انتقال پیام برای
اقناع مخاطب عمدتا بر پایه تعامل باشد .وجود نیروهای
انقالبی در ساختار فراگیر و منعطف سپاه باعث شده است
که از ظرفیت های گسترده بسیج با کارکردهای مختلف ان
در این عرصه به خوبی استفاده شود.
رهبر معظم انقالب ضمــن تاکید بر وظیفه فرهنگی
ســپاه در این زمینــه می فرمایند« :یک وظیفه در ســطح
وسیع تر اســت و ان ،کار و تالش فرهنگی است ...و این
مبارزه ،مبارزه فرهنگی است و من این وظیفه را برای همه،
جزو بزرگ ترین وظایف می دانم؛ به خصوص برای امثال
شــما برادران ســپاه ...من معتقــدم کار فرهنگی وظیفه
یکایک برجستگان سپاه است؛ فقط وظیفه دفتر نمایندگی
نیســت ...خود عناصر ســپاه ،فرماندهــان بخش های
مختلف و فرماندهان لشکرها باید کار فرهنگی بکنند .کار
فرهنگی صحیح و عمیق( »...،اسفند )1377
پایش دائمی فضای فرهنگی و مجازی با بهره گیری
از نیروهای متخصص و کســب توانمنــدی به لحاظ فنی
با اســتفاده از فناوری های نوین و از یک ســو و داشــتن
مواجهه ای چند وجهی و مبتنی بر انعطاف در برابر تهدیدات
نرم از جمله ویژگی های حضور سپاه در این عرصه است.
شناسایی کامل پدیده های فرهنگی و شناخت درست نقاط
ضف و قدرت انها و تمییز دادن میــان تهدیدات بالقوه و
تهدیدات قریب الوقــوع ،جمع اوری اطالعــات کامل و
ارائه ان به ســازمان تحلیلگر ،افزایش حضــور نیروها در
مراکز بحران و ...راهکار موثر سپاه در برخورد با تهیدات
نرم است .حفظ انسجام اجتماعی و تالش برای مدیریت
عوامل تنش زا که باعث شکاف و اختالف در میان اقشار
جامعه می شود از جمله اولویت هایی است که مورد تاکید
این نهاد انقالبی قرار دارد .شواهد نشان می دهد که سپاه
در مقام نگهبان انقالب اسالمی و حفاظت از دستاوردهای
ان ماموریت هایــی چندگانه را در جهت برقــراری امنیتی
پایدار در جمهوری اســامی ایران به اجرا دراورده است.
از یک سو با همکاری با ارتش مسئول پاسداری و صیانت
از تمامیت ارضی کشــور است و از ســویی دیگر مقابله با
اقدامات ضد امنیتی ،جاسوسی و خرابکاری در حوزه های
سیاسی ،اقتصادی ،فرهنگی و سایبری را در دستورکار خود
قرار داده است.
مثلث | شماره 359
سیاست
39
سیاست
پشت پرده ترور
جزئیات جدید از ریشه ها و عوامل حوادث تروریستی تهران
5
در دو حمله تروریســتی جداگانه که صبح چهارشنبه
گذشته رخ داد ،ساختمان اداری مجلس شورای اسالمی و
حرم امام خمینی (ره) هدف تیراندازی پنج تن از مهاجمان
انتحاری مسلح قرار گرفت که در نتیجه ان 17 ،نفر شهید
و 56نفر مجروح شدند .به گفته منابع امنیتی ،با هوشیاری
مامــوران پلیس حــرم مطهر امــام خمینــی(ره) ،یکی از
مهاجمان انتحــاری قبل از اقدام مــورد اصابت گلوله قرار
گرفت و فــرد انتحاری دیگر نیــز خود را منفجر کرد .ســه
مهاجم به ســاختمان مجلس نیــز در جریــان درگیری ها
به هالکت رســیدند .وزارت اطالعات با افشــای هویت و
عکس ترویست ها اعالم کرد« :تیم عملیاتی داعش که در
عملیات تروریســتی حرم مطهر و مجلس شورای اسالمی
مشــارکت داشــتند ،پنج نفر از عناصر تروریست سابقه دار
وابســته به گروه های وهابی و تکفیری بودنــد که پس از
جذب توسط گروهک تروریســتی داعش ،از کشور خارج
شده و در جنایات این گروهک تروریستی در موصل و رقه
مشارکت داشتند ».گروهک تروریستی داعش چهارشنبه
مســئولیت حمله به ســاختمان مجلس و حرم امام(ره) را
برعهده گرفته بود.
سیاست
40
مثلث | شماره 359
تشییع پرشکوه
شــنبه برای مردم تهران ،روز تلخ امــا تاریخی بود.
انها با فرزندان خود که قربانی تروریســم شده بودند وداع
کردند .در این مراســم در تــاالر افتاب ،علــی الریجانی،
رئیس مجلس ،در ورودی تاالر ایســتاده بود و به مقامات
خوشامد می گفت .خانواده شهدا در قسمت دیگری از تاالر
نشسته بودند؛ «حســن روحانی» رئیس جمهوری« ،علی
الریجانی» ،رئیس مجلس و ایت الله «املی الریجانی»،
رئیس قوه قضائیه ،دقایقی از مراسم را در کنار خانواده های
شــهدا بودند و حضورا به انها تســلیت گفتند .برنامه شکل
رسمی به خود گرفت .الریجانی ،رئیس مجلس سخنرانی
کرد و مقامات برای ادای احترام کنار تابوت ها رفتند .پس
از ان تابوت ها روی شانه خانواده شهدا رفت .مقامات هم
همراه خانواده ها به محوطه مجلس رفتند تا انها را در تشییع
شــهدا همراهی کنند؛ همــان محوطه ای که چهارشــنبه
ی انجا را پر کرده بود.
صدای تیرانداز
حجت االسالم والمســلمین محمدی گلپایگانی هم
که به نمایندگی از مقــام معظم رهبری در مراســم وداع با
شهدای ترور در مجلس شورای اسالمی حضور پیدا کرده
بود ،پیام ایشــان را درباره حادثه تروریستی روز چهارشنبه
تهران قرائت کرد.
پیکر شهدا از بهارستان به دانشگاه تهران منتقل شد
تا در انجا و پس از اقامه نمازجمعه ،بر دستان مردم تشییع
شــود .نمازجمعه تمام شــد و پیکرها بر خودروهای حامل
تابوت ها میــان جمعیت امدند .فضا مغمــوم بود و صدای
گریه ها به گوش می رســید .مردم تابوت شهدای شــان را
گل باران کردند و خودروهای حامل پیکرها خیابان انقالب
را رفتند و طبق مسیر اعالمی شان ،از خیابان حافظ ،شهدا
را راهی خانه ابدی شان کردند؛ بهشت زهرا ،قطعه .5٠
رئیس مجلس :سپاه پاسداران و نیروی قدس
خط قرمز ایران است
به گزارش ایســنا ،رئیس مجلس در مراســم وداع با
شهدای ترور ،با اشاره به حوادث تروریستی روز چهارشنبه
در حرم مطهر امام(ره) و مجلس گفت« :امروز روز سختی
برای ملت ایران اســت؛ وداع با عزیزانــی که مظلومانه در
اقدام تروریستی روز چهارشــنبه در حرم امام(ره) و مجلس
به شهادت رسیدند .به ارواح مطهر این شهدای عزیز درود
می فرستیم».
علی الریجانی افزود« :در این روز هم زمان به دو مرکز
مورد توجه ملت ایران حمله تروریستی شد که نشان دهنده
تمرکز انها بــر محورهای اصلی مردم ســاالری دینی نظام
جمهوری اسالمی ایران است ».او ضمن قدردانی از پیام
ارزشــمند مقام معظم رهبری ان را مایــه دلگرمی خانواده
شــهدا عنوان کرد و افزود« :نگاهی به شهدای این واقعه
نشان می دهد تروریســت ها ناتوان از دسترسی به اهداف
خود یعنی حرم امام خمینی(ره) و صحن مجلس بودند و با
هدف گیری کور ،مردم و نمایندگان مجلس را به شــهادت
رساندند».
رئیس مجلس همچنیــن روز حادثه تروریســتی در
مجلس را حــاوی صحنه های غرورافریــن توصیف کرد و
افزود« :این حادثه مجلــس را برای تثبیت نظام مصمم تر
از قبل کرد».
الریجانــی با اشــاره بــه ازمونــی کــه در روز حادثه
تروریســتی مجلس رخ داد ،عنوان کرد« :تروریســت ها
همکاران مجلس و مراجعه کنندگان به نماینده ها را هدف
ترور قرار دادند که در این بین ،برخی همکاران برای مقابله
با تروریست ها تقاضای سالح می کردند یا نمایندگان اصرار
بر ادامه جلســه علنی مجلس داشــتند تا تروریســت های
نادان بدانند با ملتی شجاع و مصمم روبه رو هستند .ازاین رو
صحنه های غرورافرینی را در مجلس شــاهد بودیم ».او با
بیان اینکه روز چهارشنبه صحنه های تلخ و شورافرین را با
هم تجربه کردیم ،گفت« :ایــن صحنه ها در تاریخ ملت و
مجلس ماندگار می شود و تروریســت ها و حامیان انها باید
بدانند با مجلسی روبه رو هســتند که حاضرند شهادت را در
اغوش بگیرند تا انقالب راســخ تر باشد .ما مصمم هستیم
تا تمام تروریســت ها را از میدان زندگی مسلمانان به درک
واصل کنیــم و این ننگ را از امت اســام حذف کنیم و در
این راه شهادت را افتخار خود می دانیم ».رئیس قوه مقننه
در ادامه به ابراز همدردی سران کشورها اشاره و بیان کرد:
سیاست
«همدردی سران کشورها و مسئوالن نهادهای بین المللی
نشــان می دهد جمهوری اســامی ایران نگین قدرتمند و
تکیه گاه انها در ایجاد امنیت منطقه است».
علی الریجانــی ،اظهارات وزیر خارجه عربســتان و
رئیس جمهور امریکا را ننگیــن توصیف کرد و گفت« :این
اظهارات نشــان می دهد ایــن دوره ،دوره بــرزخ مبارزات
تروریســتی ملت هاست .البته از ســعودی ها توقعی بیش
از این نبــود؛ انها امــروز مظهریت مبارزه با مردم ســاالری
و حمایت از تروریســت ها را بر ســینه خود نصب کرده اند؛
امــا کار امریکا کــه زمانی مدعــی مدیریــت جهانی برای
وصول به دموکراسی و حقوق بشر بود ،به جایی رسیده که
رئیس جمهور ان دموکراسی را با پول معاوضه می کند».
او ادامه داد« :امریکا سیاســت در هــای چرخان را
در پیش گرفته و دموکراســی و حقوق بشــر را ذبح کرده و
چندصدمیلیون دالر از سعودی ها را به بهانه نشست ریاض
می بلعد و ننگ چپاول اموال کشورها به بهانه های واهی،
اینده امریکا را تاریک تر می کند .انها نشست ریاض را برگزار
کردند و مدعی شــدند ایران را منزوی کرده اند؛ درحالی که
بسیاری از کشورها پس از حادثه روز چهارشنبه در کنار ایران
قرار گرفتند».
رئیس مجلس مصوبه اخیر سنای امریکا در راستای
حمایت از تروریســت ها و ایجاد تحریم های جدید اشــاره
کرد و گفت« :این اقدام ،درســت در حالی اتفاق افتاد که
ملت درگیری با تروریســت ها در پارلمان را شاهد بود و سنا
قانونی علیه ملــت و حمایت از تروریســت ها تصویب کرد
که نشان می دهد سنای امریکا از کمترین عاطفه انسانی
برخوردار است».
بادوداعشمنطقه ایوبین المللیدرمصافهستیم
رئیس جمهوری :اقدام تروریست ها انتقام از
دموکراسی در ایران بود
رئیس جمهوری نیز در حاشیه مراسم وداع با شهدای
حادثه تروریستی تهران ،در مجلس شورای اسالمی و در
گفت وگو با خبرنگاران اقدام تروریســتی اخیر در تهران را
در واقع انتقام از دموکراســی دانست و گفت« :مردم ما راه
خودشان را برای دستیابی به اهداف ملی و تقویت انسجام
و وحدت ملی ادامه داده و بی تردید ملت ایران ،ملتی موفق
خواهد بود».
حجت االسالم حسن روحانی ،عنوان کرد« :همواره
وقتی ملت ایران پیروزی بزرگی به دست می اورد ،بدخواهان
به دنبال این هستند که ضربه ای به مردم و کشور وارد کنند.
حضور پرشــور ملت ایران در یک مشــارکت فوق العاده در
انتخابات ریاســت جمهوری و شوراهای اســامی ،همه
بدخواهان این ملــت را به اعجاب واداشــت و دوســتان
ایران را در سراسر جهان خوشــحال کرد ».او افزود« :در
منطقه ما چه انهایی که حامی تروریسم هستند و در زندگی
سیاسی شان دموکراسی ندیده اند و چه انهایی که تروریست
هستند و از دموکراسی تحت عنوان طاغوت یاد می کنند ،با
دموکراسی مخالف اند ».روحانی با بیان اینکه دموکراسی،
اساس فکری تروریست ها را از بین می برد و نشان می دهد
خشــونت و زور راه حل نبــوده و رای مــردم تعیین کننده و
راه حل اســت ،عنوان کرد« :انتخابــات و صندوق رای به
مبنای فکری خشــونت طلبان ،تروریست ها و حامیان انها
ضربه کاری زده اســت و همواره انها به دنبال انتقام گرفتن
بودند ،غافــل از انکه ملت ایران ،مردمی مقاوم هســتند و
از این حوادث در زندگی خودشــان فراوان دیده اند .مردم
ایران از ٢٢بهمن 5٧تا امروز حــوادث این چنینی فراوانی
دیده اند».
رئیس قوه قضائیه :کشور ما امن خواهد بود
ایت اللــه املی الریجانی ،رئیــس قوه قضائیه نیز در
حاشــیه این مراسم ،گفت« :روشن اســت که کشورهای
ســلطه گر در مقام ضربه زدن به کشور ما هســتند .انها در
منطقه هم موجب ناامنی شــدند ،اما به حمدالله کشور ما،
کشــوری امن بوده و خواهــد بود و این برای ســلطه گران
جهانگیری :استمرار جدی مبارزه با تروریسم به
صورت جدی استمرار می یابد
اســحاق جهانگیری ،معــاون اول رئیس جمهور نیز
در اظهاراتــی گفت« :از زمانی که گروه هــای تکفیری در
منطقه ما دست به اشوب زدند و کشورهای مختلف و مردم
مسلمان را مورد تهاجم قرار دادند ،کشوری که با تمام توان
جلوی تروریست ها ایستاد ،ایران بود .گروه های تروریستی
خیلی تالش کردند که در این ایام به امنیت ایران اســیب
بزنند ،اما به فضل الهی با همت نیروهای امنیتی و نظامی
موفق نشدند .انها عملیات کوری انجام دادند که به خیال
خودشان به کشــور اســیب بزنند ،اما مطمئنا این عمل در
مقطع فعلی موجب انسجام ،وحدت و یکپارچگی ملت ایران
خواهد شد و حتما راه مبارزه با تروریسم به صورت جدی تر در
ایران استمرار پیدا خواهد کرد».
محمود علــوی ،وزیر اطالعات ،نیز در حاشــیه این
مراسم عنوان کرد« :ما در دو روز گذشته و پس از این اتفاق
رد انها را زدیم و انها را شناسایی کردیم .عقبه تیم تروریستی
را شناسایی کردیم و اکنون افراد متعددی از انها شناسایی
م هم پیمان شده
و دستگیر شــده اند و محلی که در ان با ه
بودند و فیلم ان را مردم در فضای مجازی دیدند شناسایی
شــد و تعدادی از نفرات انها هنوز انجا حضور داشــتند که
دستگیر شدند و تجهیزات و مواد منفجره و کمربند انفجاری
که اماده کرده بودند در اختیار نیروهای اطالعات و سربازان
گمنام امام زمان(عج) قرار گرفته است اما باتوجه به اینکه
این عملیات در میانه راه است و باید جزئیات ان مکتوم بماند
تا سربازان گمنام امام زمان(عج) به اخرین هدف ها ضربه
بزنند ،پس از پایان عملیات اطالعــات کامل را به اطالع
مردم می رسانیم .مردم مطمئن باشند فرزندان انها بیدارند و
اجازه نمی دهند امنیت انها به سادگی اسیب ببیند».
رحمانی فضلی ،وزیر کشــور ،نیز گفت« :الحمدلله
ی به اوضاع مسلط هستند .برخی
نیروهای امنیتی و انتظام
از ردگیری هایی که از عوامل مرتبط با گروه های تروریستی
مثلث | شماره 359
وزارت اطالعات هویت
عناصر تروریست را
اعالم کرد
سیاست
الریجانی با بیان اینکه اقدام ننگین امریکا نشــانگر
مواجهه ما بــا دو داعش اســت ،گفت« :ما بــا دو داعش
در مصــاف هســتیم؛ یکی داعــش منطقــه ای و دیگری
داعش بین المللی .امریکا با این کار خود را در کنار داعش
منطقه ای قرار و نشــان داد که خودش داعش بین المللی
است .این اقدام صحت گفته های امام(ره) و مقام معظم
رهبری را بار دیگر به اثبات رســاند که امریکا شیطان بزرگ
است و کســانی که می خواهند تروریسم را ریشه کن کنند،
چــاره ای جز مبارزه بــا داعــش بین المللی ،یعنــی امریکا
ندارند».
او با اشــاره به وضع تحریم های جدیــد علیه فناوری
هســته ای ایران ،ســپاه و نیروی قدس عنوان کرد« :انها
گســتاخی را از حد به در کردند؛ چراکه ســپاه پاسداران و
نیروی قدس مهم تریــن رزمندگان علیه تروریســت ها در
منطقه هستند و این اقدام امریکا همراهی با تروریست های
منطقــه ای را نشــان می دهــد .انهــا تصــور نکننــد کــه
اختالف نظرها در ایران مجال مانور شیطانی شان را فراهم
می کند .سپاه پاســداران یک نیروی مردمی فداکار برای
انقالب اســامی اســت و نیروی قدس و ســپاه خط قرمز
ایران هستند».
الریجانی با بیان اینکه ارتش امریکا و ســازمان سیا
پایــگاه اصلی تروریســم در منطقه هســتند ،گفت« :این
اقدام امریکا ،صحنه منطقه را شــفاف تر و ملت ایران را در
مقابله با اســتکبار و تروریست های دست ســاز ان مصمم
کرد ،نیروی های مســلح و ملت در این مبارزه هم فکرند».
او ضمن قدردانــی از نیروهای مســلح ،نیــروی انتظامی
و ســپاه که در ســرکوب تروریســت ها در روز چهارشنبه با
قاطعیت عمــل کردند ،از ســردار عزیز جعفــری ،فرمانده
ســپاه نیز که از لحظات اولیه در مجلس حضور پیدا کرده
بود ،قدردانــی کرد .رئیــس مجلس همچنیــن از حضور
رئیس جمهور ،رئیس قوه قضائیه ،رئیس دفتر مقام معظم
رهبری ،فرماندهــان نظامی ،نماینــدگان ،وزرا و کارکنان
مجلس در مراسم وداع با شهدای ترور قدردانی کرد و گفت
این حضور ،نشــانگر عزم جدی نظام در این مبارزه اصیل
است .الریجانی در پایان ،برای شهدای حوادث تروریستی
چهارشــنبه علــو درجات و بــرای ملت ایــران اینــده بهتر
ارزو کرد.
سنگین است؛ بنابراین تالش می کنند تا در کشور ما ناامنی
ایجاد کننــد .اما مطمئن باشــند که مردم این مــرز و بوم،
نیروهای امنیتی و نیروهای مسلح و همه مسئوالن با اتحاد
نخواهند گذاشت که چنین اتفاقی بیفتد».
حجت االسالم والمســلمین محمدی گلپایگانــی،
رئیس دفتر مقام معظم رهبری نیز گفت« :مشخص است
که ســفر رئیس جمهور امریکا بــه منطقه و ریــاض برای
این بوده که در دارالندوه ریــاض تصمیماتی بگیرند .انها
می خواهند به ایران لطمه بزنند اما موفق نخواهند شد».
41
سیاست
بود نیز کامال شناسایی شدند و امیدواریم به زودی نیروهای
امنیتی بتوانند ضرباتی را به انها وارد کنند».
ناطق نــوری ،حجت االســام محمدی گلپایگانی،
رئیس دفتر مقام معظم رهبری ،نمایندگان مجلس ،معاونان
رئیس جمهوری ،معاونان وزرا ،سفرای برخی کشورها ،دبیر
مجمع تشخیص مصلحت نظام ،امیر پوردستان ،جانشین
فرمانده کل ارتش ،علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی
اتمی ،ایت الله امامی کاشانی ،حســین هاشمی استاندار
تهران ،کارمندان مجلس و جمع دیگری از مقامات کشوری
و لشکری در مراسم وداع با شهدای ترور حضور داشتند.
هویت عناصر تروریستی
وزارت اطالعات در بیانیه ای از فاش شــدن هویت
عامالن حمله تروریســتی خبــر داد .در اطالعیــه وزارت
اطالعــات امده اســت« :به اطــاع ملت شــریف ایران
می رســاند؛ در پــی رصدهــای اطالعاتی صــورت گرفته
هویت کامل عناصر تروریست تهران (حرم مطهر حضرت
امام خمینی (ره) و مجلس شــورای اسالمی) و همچنین
هسته های مرتبط شناســایی گردیدند .بر این اساس تیم
عملیاتــی داعش کــه در عملیات تروریســتی حرم مطهر
و مجلس شــورای اســامی مشــارکت داشــتند؛ 5نفر از
عناصر تروریست ســابقه دار وابســته به گروه های وهابی
و تکفیــری بودند که پس از جذب به گروهک تروریســتی
داعش ،از کشــور خارج گردیده و در جنایات این گروهک
تروریســتی در موصل و رقه مشــارکت داشــته اند .عناصر
مذکــور در اجرای عملیات تروریســتی در مردادماه ســال
،١٣٩5تحــت فرماندهــی ابوعایشــه از فرماندهــان رده
باالی داعش وارد کشور شده و قصد اجرای عملیات های
تروریستی در شهرهای مذهبی را داشتند که پس از انهدام
کامل شــبکه و ضربه به نفــرات اصلی ایــن کیس ازجمله
هالکت ابوعایشه؛ از کشــور متواری گردیده بودند .بنابر
برخی مالحظات اجتماعی ،امنیتی از انتشار نام خانوادگی
ی عامالن «فریدون،
نامبردگان خودداری شــد اما اســام
رامین ،سریاس ،قیوم و ابوجهاد» ذکر شده است ».وزارت
اطالعات همچنین اعالم کــرد ۴۱نفر از عناصر گروهک
وهابی داعش متشــکل از تیم هــای عملیاتی و همچنین
ســرپل های ارتباطی و تدارکاتی دستگیر شــدند .در این
اطالعیه امده بود:
«در پــی سلســله عملیات پیچیــده اطالعاتــی و با
همــکاری خانــواده برخی تروریســت ها در اســتان های
کرمانشاه ،کردســتان ،اذربایجان غربی و تهران 41 ،نفر
از عناصــر گروهک وهابــی داعش متشــکل از تیم های
عملیاتی و همچنین سرپل های ارتباطی و تدارکاتی به همراه
مقادیری اسناد و مدارک و تجهیزات عملیات تروریستی قبل
از هرگونه اقدام دستگیر شدند.
وزارت اطالعات کمال سپاســگزاری را از هوشیاری
هموطنان و اقدام به موقع خانواده ها در احساس مسئولیت
نسبت به امنیت ملی و نجات فرزندانشان دارد».
عکسی از حضور مسئوالن در جلسه مجلس اختصاص داده
که در این عکس وزیر اطالعات هم دیده می شود.
روزنامه «اعتماد» تیتر نخســت «بهارســتان؛ ۴روز
پــس از حادثــه» را انتخاب کــرد و به توضیحــات وزرای
اطالعات ،کشور و جانشین فرمانده سپاه درباره روند برخورد
با تروریست ها پرداخته است.
روزنامه «افتــاب یــزد» تیتر یک «پوشــش ضعف
حفاظتی مجلس» را برگزیده و به بخشــی از سخنان گفته
شده در جلســه علنی مجلس پرداخته اســت .این روزنامه
همچنین با محمد کاظمی ،نماینــده مجلس گفت وگویی
انجام داده که این نماینده درباره ســاختمان بهارســتان و
ضعف های امنیتی ان ،صحبت کرده است« .افتاب یزد»
همچنین تصویر یک خود را به سه عکس از محوطه مجلس
و محل ورود تروریست ها اختصاص داد.
روزنامه «قانون» تیتر یک «تخریب های زنجیره ای»
و روتیتر «برخی جریان ها به دنبال برداشت های جناحی از
فاجعه تروریستی تهران هستند» را برگزید و به جریان سازی
برخی رسانه ها و اهالی سیاست در این راستا اشاره کرد.
روزنامــه «ایــران» تیتر نخســت «تاوان ســنگین
داعشی ها» را برگزیده و به جلســه مجلس که در ان درباره
عملیات تروریستی سخن گفته شده بود ،پرداخت.
روزنامه «شرق» تیتر نخست «عبور از ترور» و روتیتر
«اولین جلســه مجلس پس از حمالت تروریستی تهران
برگزار شد» را انتخاب کرد و به توصیف این جلسه پرداخت.
روزنامه «وقایع اتفاقیه» تیتر نخست «انهدام بقایای
ترور» را انتخاب کرده و به صحبت های وزیر اطالعات در
جلسه مجلس و قرائت پیام رئیس ستاد کل نیروهای مسلح
در مراسم گرامیداشت شــهدای حادثه تروریستی تهران
اشاره کرده است .روزنامه «جمهوری اسالمی» تیتر نخست
«هالکــت فرمانده و دســتگیری عوامل مرتبــط با حادثه
تروریستی تهران» را انتخاب کرده و به صحبت های وزیر
اطالعات در جلسه مجلس پرداخت.
روزنامــه «بهار» تیتر نخســت «ریشــه های تربیتی
گسترش تروریسم» را انتخاب کرد و نسبت میان شیوه های
اموزشی و مساله ترور را بررسی کرد.
رئیس مجلس شورای اسالمی توضیحاتی را درباره
جلسه غیرعلنی مجلس درباره حادثه تروریستی ارائه و بیان
کرد« :حساسیت این موضوع در مجلس و دولت و نیروهای
مسلح جدی است .ما از ســاعت 9صبح جلسه غیرعلنی با
حضور وزرای اطالعات و کشــور و سردار سالمی جانشین
فرمانده کل سپاه در مورد موضوعات کشور و واقعه ای که در
مجلس رخ داد ،داشتیم .توضیحاتی را ارائه کردند که نشان
می دهد تالش هایی در گذشته صورت گرفته اما تمهیداتی
برای جلوگیری از این وقایع اندیشیده اند .نمایندگان مجلس
نیز اظهارنظر کردند و این مساله نشان می دهد که حساسیت
این موضــوع در مجلس و دولت و نیروهای مســلح جدی
اســت .برخی نواقص وجود دارد که ان شاءالله باید مرتفع
شــود که اینگونه موارد را شاهد نباشــیم .البته کمیسیون
امنیت ملی و سیاســت خارجی نیز این موضوع را پیگیری
خواهد کرد».
سخنگوی هیات رئیســه مجلس نیز گفت« :وزارت
اطالعات تیم های تروریســتی مختلفی را دســتگیر کرده
است».
بهروز نعمتی سخنگوی هیات رئیسه مجلس شورای
اسالمی در حاشیه جلسه علنی قوه مقننه با حضور در جمع
خبرنــگاران درباره جزئیات جلســه غیرعلنی کــه با حضور
وزرای کشــور ،اطالعات و جانشــین فرمانده کل ســپاه
پاسداران انقالب اســامی برگزار شد ،گفت« :این جلسه
درباره اتفاقات تروریستی مجلس و ابعاد ان صورت گرفت
و موضوعــات متعــددی در این جلســه طرح شــد که هم
نماینــدگان و هم رئیس مجلس و هــم عزیزانی که دعوت
بودند مواردی بیان کردند».
وی با بیان اینکه ما در همین فرصت از اقدامات خوب
انان قدردانی می کنیم ،ادامه داد« :هر چند نقاط ضعفی نیز
طبعا در این حادثه شاهد بودیم که مورد بررسی قرار گرفت
و مقرر شــد برای جمع بندی بهتر موضوعات ،کمیسیون
امنیت ملی و به ویژه کمیته امنیت این کمیســیون در قبال
این موضوع ،جلساتی را با مســئوالن مربوطه برگزار کند و
نتایج به اگاهی مردم برسد».
ســخنگوی هیات رئیســه مجلــس بــا بیــان اینکه
گروه های تکفیری پشــت این حادثه تروریستی بوده اند،
افــزود« :وزارت اطالعات تیم های مختلفی را دســتگیر
کرده و تصمیم بر این اســت که برای اینکه مشــکالت به
نقاط دیگر تســری نیابد ،طرح هایی را بــرای این موضوع
تدوین و به صورت شفاف ارائه کند ».اما در توضیحی بیشتر
در این مورد و انچه در جلســه غیر علنی مجلس گذشــته،
عضو هیات رئیسه مجلس شــورای اسالمی گفت که وزیر
اطالعات تاکید کرد که بقایایی از تیم تروریســتی داعش
در کشور باقی نمانده اســت .به گزارش خبرنگار پارلمانی
خبرگزاری تســنیم ،اکبر رنجبــرزاده ،عضو هیات رئیســه
مجلس شــورای اســامی در حاشــیه جلســه علنی خانه
ملت در جمع خبرنگاران با اشــاره به جلسه غیرعلنی صبح
امــروز پارلمان با حضور وزرای کشــور و اطالعــات درباره
حادثــه تروریســتی روز چهارشــنبه مجلس ،گفــت« :در
سیاست
42
مثلث | شماره 359
ناگفته های جلسه غیر علنی مجلس
اولین نشســت مجلس بعد از ترور تهران ،چهار روز
پس از این حادثه برگزار شــد .در این جلسه که در دو نوبت
غیرعلنی و علنی برگزار شــد ،جمعی از مقامات کشــوری و
لشــکری به ارائه توضیحاتی درباره حادثــه پرداختند و در
همین راستا اغلب روزنامه های فردای ان روز تیتر یک خود
را به این موضوع اختصاص دادند.
روزنامه «شهروند» تیتر یک «نشست امنیتی مجلس
دربــاره داعــش» و روتیتــر «وزرای اطالعات ،کشــور و
جانشین فرمانده ســپاه درباره حمله تروریســتی تهران به
مجلس گــزارش دادنــد» را برگزیده و به جلســه غیرعلنی
مجلس ،اشــاره کرد .این روزنامه تصویر نخست خود را به
مردم به همراه مسئوالن نظام پیکرهای شهدای حوادث
تروریستی را تشییع کردند
سیاست
جلســه غیرعلنی امروز مجلس ،وزیــر اطالعات گفت که
اینها عوامل داخلــی و ایرانی بودند که مدتــی در خارج از
کشور تحت اموزش های داعش قرار گرفته بودند ».وزیر
اطالعات همچنین گفت« :ما با قدرت و اقتدار کارمان را
پیش می بریم و کامال اشراف اطالعاتی و امنیتی در کشور
برقرار شــده و در روزهای اخیر نیز اقدامات خوبی صورت
گرفته اســت ».عضو هیات رئیســه مجلس به نقل از وزیر
اطالعات اظهار داشت« :عواملی که ممکن بود به عنوان
حرکت دیگری ریشــه بدواند نیز ســرکوب و انها دســتگیر
شدند .عوامل و فرمانده این حادثه روز چهارشنبه شناسایی
شد ،به طوری که حتی فرماندهی این تیم نیز که اخیرا رصد
شده به ســزای اعمالش رســید ».رنجبرزاده اضافه کرد:
«وزیر اطالعات تصریح کرد که «عوامل پشت صحنه نیز
تحت تعقیب قرار گرفتند ،به طوری که ممکن بوده به جای
دیگری گریخته باشند که در انجا نیز مورد ضربه قرار گرفتند
و به سزای اعمال شان رسیدند .این عملیات انها ابتر مانده
و با اطمینان خاطر می گوییم که تیم شــان منهدم شــده و
بقایایی از این تیم تروریستی در کشور باقی نمانده است».
وزیر کشور همچنین در این جلسه تاکید کرده که این گونه
اقدامات تروریســتی تزلزلی در امنیت داخلی کشور ایجاد
نکرده و نمی تواند تاثیری در روند مقابله جمهوری اسالمی
ایران با تروریست ها داشته باشد.
روایت فرمانده حفاظت سپاه
درس های فراموش ناشدنی
مثلث | شماره 359
اما در تحولی دیگر در این مورد سرلشــکر باقری در
پیامی به مراسم گرامیداشت شــهدای حادثه تروریستی
اخیر در تهــران تاکید کــرد« :به پشــتوانه اطالعات 80
میلیونی و اشــراف اطالعاتــی بر تحــرکات و برنامه های
جبهه دشــمن ،درس های فراموش ناشــدنی جدیدی به
تروریست ها و حامیان انان خواهیم داد».
در پیام رئیس ستاد کل نیروهای مسلح که همزمان
با برگزاری مراســم گرامیداشت شهدای حادثه تروریستی
17خرداد در این مراســم قرائت شد ،امده بود« :شهادت
تعدادی از هموطنان عزیز و روزه دار در جنایت تروریستی
17خردادمــاه در جوار مرقد شــریف حضرت امــام (ره)
و ســاختمان جانبی مجلس شــورای اســامی که توسط
تروریســت های مزدور و پرورش یافته در مکتب تروریسم
امریکایی – وهابی ،پدیــد امد را به مقــام معظم رهبری،
ملت با صالبت ایران و خانواده های معظم شهدای مظلوم
تسلیت و تبریک عرض می نمایم.
با گرامیداشت یاد و خاطره این شــهیدان عزیز ،در
این مجلس باشــکوه که در مقام تعظیم و تکریم شهدای
ترور و ترســیم فداکاری ها و بیان مظلومیت های انان برپا
شده است یاداور می شــود« :تردیدی نیست نظام سلطه
و صهیونیســم که با همراه ســازی ارتجاع منطقه و سران
رژیم های قبیلــه ای و بیگانه با مردمســاالری و ارتزاق از
دالرهای ســعودی ،تروریسم دســت پرورده سازمان های
جاسوسی و زخم خورده از رزمندگان جبهه مقاومت اسالمی
را به مصاف با ملت ایران گسیل داشته است ،فرجامی جز
شکست و رسوایی نخواهد داشت.
تجــارب تاریخــی گواهــی می دهــد با توســل به
زور ،خشــونت و تــرور نمی توان مســیر الهــی را که طی
چهار دهــه اخیر بــا نفــوذ گفتمــان انقالب اســامی و
استکبارســتیزی و بیــداری ملت هــای حق طلــب و بیزار
سیاست
فرمانده حفاظت ســپاه پاســداران انقالب اسالمی
گفت« :با هوشــیاری نیروهای ســپاه ۱۵۰نفــر از مردم و
کارمندان مجلس شورای اسالمی نجات پیدا کردند و یکی
از تروریست های مهاجم به حرم امام تنها با شلیک یک تیر
از سوی نیروهای ناجا به هالکت رسید .سردار علی اصغر
گرجی زاده فرمانده حفاظت سپاه پاسداران انقالب اسالمی
با حضور در برنامه جهان ارای شبکه افق در تشریح حادثه
تروریستی مجلس شورای اسالمی و حرم حضرت امام(ره)
گفت« :یگان عمده مقابله کننده با تروریست ها در مجلس
شــورای اســامی یگان حفاظت انصارالمهدی(عج) بود
که بعد از ان نیروهایی از صابرین نیروهای ســپاه ،نیروی
انتظامی و ســایر عناصر امنیتی هم به صحنــه حادثه ورود
کردند».
وی افزود« :کسی که توانست مردم را نجات دهد و
150نفر را سالم از ساختمان مجلس خارج کند یگان سپاه
حفاظت انصارالمهدی بود».
ســردار گرجــی زاده ادامــه داد« :ایــن احتمال که
تروریست ها یکی از نفرات خود را قبل از حادثه به ساختمان
مجلس نفوذ داده باشند وجود دارد که کار روی این مطلب
به عهده وزارت اطالعات است».
فرمانده حفاظت سپاه با بیان اینکه تروریست ها هنگام
انجام عملیات خود خیلی عجله داشــته اند و می خواستند
ســریعا به محلی که جان پناه داشــته باشــند بروند ،اظهار
داشــت« :انها در یک طبقه یعنی طبقه چهارم ساختمان
اداری مجلس شــورای اســامی گیر افتادند و زمانی که
مهمات شــان تمام شد و دیگر نمی توانســتند شلیک کنند
به هالکــت رســیدند .نیروهای ما توانســتند صــد در صد
مجروحین را تخلیه کنند و پس از این کار عملیات ضربتی
علیه تروریست ها صورت گرفت .الزم به ذکر است دو نفر
از تروریست ها که وارد ساختمان مجلس شده بودند توسط
تک تیراندازها مورد هدف واقع شــده به هالکت رســیدند
و یکی از تروریست ها هم توســط نارنجکی که در دستش
منفجر شد به هالکت رسید.
مــا تا حــدود یــک ســاعت و نیــم پــس از هالکت
تروریست ها به دنبال عناصر احتمالی هم دست انها بودیم
و پس از تخلیه اجساد شــهدا تمامی اتاق های ساختمان
اداری مجلــس توســط یگان چک و خنثی ســازی ســپاه
حفاظت مورد پاکسازی قرار گرفت».
ســردار گرجی زاده در بخش دیگری از سخنان خود
با ابراز اینکه با هنرمندی نیروهای ســپاه کمترین تلفات به
افراد مستقر در مجلس وارد شــد ،تصریح کرد« :تعدادی
از کارمندان مجلس در طبقات شش و هفت محبوس شده
بودند که توســط نیروهای ما نجات پیدا کرده و از ســمت
غربی ســاختمان خارج شــدند .ما معتقدیــم در عملیات
ضدتروریســتی ســرعت و دقت بایــد توامان باال باشــد و
شیوه های کشورهای غربی و شرقی را اشتباه می دانیم».
فرمانده حفاظت سپاه با اشاره به مدت زمان درگیری
نیروهای سپاه با تروریست ها خاطرنشان کرد« :این فاصله
برای اطمینان از ســامت مردم بود و ما بالفاصله دستور
دادیم در های اتاق هایی را که بسته شده بود ،بشکنند تا اگر
کسی در انجا هست توسط نیروهای ما از ساختمان خارج
شود ،که در این حین به یک پســربچه نوجوان برخوردیم
که با تماس با پدر و مادرش و توصیه های انها درب اتاق را
روی خود قفل کرده بود و با اطمینان توسط نیروهای ما از
ساختمان خارج شد.
از نیروهای سپاه در مجلس تنها یک نفر ان هم شهید
تیموری به شهادت رسید و ایشان اولین شهیدی بود که در
بدو ورود تروریست ها به مجلس ابتدا مجروح و در حالی که
در حال تالش برای خبر دادن به سایر نیروها بود به شهادت
رســید .همچنین ما در این حادثه چند مجروح داشتیم که
یکــی از انها به رغم مجروحیــت خود را به ســایر نیروهای
تامین رساند و مانع رسیدن تروریست ها به صحن پارلمان
شد .البته اکثر شــهدا از مردم و کارمندان مجلس هستند.
همچنین در این حین یکی از مراجعان که همراه فرزندش به
مجلس شورای اسالمی امده بود توسط نیروهای حفاظت
نجات پیدا کرد».
از مدعیــان دروغیــن حقوق بشــر مــی رود تــا کاخ های
شیشــه ای ســردمداران کفــر ،نفــاق و شــرک جهانی را
فرو ریــزد ،مســدود و منحرف کــرد ،زیرا جامعه بشــری
هم اکنون بــه نقطــه ای از رشــد ،اگاهی و اراده رســیده
اســت که بر ســلطه گران چیره شــود و ارزوها و رویاهای
انان در بازگشت پذیر ســاختن جاهلیت قرون وسطایی را
باطل سازد.
این حقیقتــی غیرقابل انکار اســت که ملــت ایران
به عنوان یکــی از قربانیان اصلی تروریســم دولتی و مورد
حمایت مثلث شوم «امریکا ،رژیم صهیونیستی و ال سعود»
به شمار می رود و طی 38سال اخیر بیش از 17000تن از
سرمایه های گرانقدر خود از احاد مردم و مسئوالن را در راه
اسالم عزیز و دفاع از ارمان های بلند و تاریخ ساز انقالب و
نظام اسالمی و ایستادگی برابر دشمنی خباثت الود استکبار
جهانی از دست داده اســت و در عین حال این خون های
پاک ریخته شده چنان استحکامی به شجره طیبه جمهوری
اسالمی بخشــیده اســت که اقدامات تروریســتی کور و
ترقه بازی های منفور تزلزلی در ان ایجاد نخواهد کرد.
به شرکت کنندگان در رقص شمشیر اخیر سعودی ها
و انهایــی که همچنــان درصــدد توطئه چینــی و طراحی
ســناریوهای ضدامنیتی علیــه جمهوری اســامی ایران
هستند هشــدار می دهیم از فرجام تروریست های مهاجم
17خردادماه و نیز انچه بر سر سایر عوامل خود طی روزهای
جاری و نیز ســال های دور ،در دیگر نقاط کشور عزیزمان
امد ،عبرت بگیرند و از پرورش و تکرار خطا حتی در ذهن و
خیال خودداری کنند.
فرزندان عاشــورایی ملت ایران در نیروهای مسلح و
نهادهای اطالعاتی و امنیتی کشور با ملحوظ داشتن حق
انتقام از مسببان و عامالن اقدام تروریستی اخیر در تهران،
مصمم تر از گذشته راهبرد «مقابله عملی ضد تروریسم» را
در دستورکار خود داشته و به پشتوانه اطالعات 80میلیونی
و اشراف اطالعاتی بر تحرکات و برنامه های جبهه دشمن،
درس هــای فراموش ناشــدنی جدیدی به تروریســت ها و
حامیان منطقــه ای و فرا منطقه ای انــان در نقطه دلخواه
خواهند داد ،تا به فضل الهی زوال قطعی ترور و تروریسم
در جغرافیــای انقالب اســامی را رقم زده و در مقیاســی
گســترده تر با همکاری و هــم افزایی ظرفیت های ســایر
ملت های مسلمان این پدیده شوم را از صحنه زندگی انان
نیز محو و ریشه کن سازند.
در پایان ضمن طلب رحمت واسعه الهی و علو درجات
شهدای مظلوم حادثه تروریســتی حرم و مجلس ،بر خود
وظیفه می دانم از همت ،هوشــمندی و برخــورد قاطعانه
و در عین حــال صبورانه تمامــی نهادها و ســازمان های
ی و امنیتی به ویژه «سپاه پاسداران انقالب
نظامی ،انتظام
اســامی»« ،نیروی انتظامــی» و «وزارت اطالعات» با
تروریست های مزدور و اجاره ای در این صحنه تلخ قدردانی
و تشکر نمایم».
در اظهارنظری دیگر در این مورد ،نایب رئیس جبهه
مردمی نیروهای انقالب اسالمی هم گفت« :هم داعش
هم منافقین یک هدف را دنبال می کنند و ان دشمنی با ملت
ایران است که انقالب کرده است».
غالمعلی حدادعادل در حاشــیه مراسم بزرگداشت
شهدای حمله تروریستی تهران در جمع خبرنگاران با اشاره
به شــباهت های میان ترورهای دهــه 60و امروز ،گفت:
«میان این دو شباهت های زیادی وجود دارد هم منافقین
از پشتیبانی خارجی برخوردار بودند هم داعش .هر دو یک
هدف را دنبال می کنند و ان دشمنی با ملت ایران است که
انقالب کرده است ».وی با اشــاره به پیام حضور مردم در
تشییع پیکر شهدای حمله تروریســتی تهران اظهار کرد:
«مردم نشــان دادند کــه در صحنه هســتند و از انقالب و
ارمان هایش دفاع می کنند».
43
سیاست
پای سعودی ها در میان است
مقامات نظامی و سیاسی ایران از وجود نشانه هایی در مورد دخالت عربستان در حوادث تهران خبر دادند
در فاصله زمانی بسیار اندک قبل از حوادث تروریستی
در تهران یک توئیت بســیار مشکوک از ســوی وزیر امور
خارجه عربستان منتشر شد« .عادل الجبیر» در پیام خود
نوشــت« :ایران به خاطر دخالت و حمایت از تروریسم در
منطقه باید تنبیه شود».
ساعتی بعد در دو واقعه جداگانه ،حمالت تروریستی
در دو نقطه از تهران صورت می گیرد؛ «مجلس شــورای
اسالمی و حرم مطهر امام راحل».
حاال از این حوادث چند روزی گذشته است؛ عواملی
از این حوادث بازداشــت شــده اند و نیروهــای اطالعاتی
و امنیتی خبرهای تازه ای از ریشــه این حوادث را منتشــر
کرده اند .نگاه ها به عربستان سعودی خیره شده و چند مقام
مسئول از نقش عربستان در این ماجرا گفته اند .سعودی ها
که بــاور نمی کردنــد عملیــات انهــا در تهــران این گونه
شکســت خورده و دیگر عوامل شان دســتگیر شود اکنون
تالش می کنند از مسئولیت این اقدام خود شانه خالی کنند.
عادل الجبیر ،وزیر خارجه عربستان در اظهار نظری گفته
است« :هیچ مدرکی دال بر اینکه افراط گرایان سعودی در
حمله تهران دست داشته اند وجود ندارد .عربستان حمالت
تروریستی را هرجا که باشد محکوم می کند».
خودمان هســتیم ،اما وزیر خارجه عربستان و ولیعهد این
کشور درباره تهدیدی که کردند و گفتند جنگ و ناامنی را به
داخل ایران می کشانند باید پاسخگو باشند».
وی افزود« :در نهایــت ما در این زمینــه منتظر نظر
قطعی دستگاه های امنیتی مان هستیم».
همزمان سردار سید مسعود جزایری در گفت وگویی با
اشاره به حوادث تروریستی ۱۷خرداد ماه در تهران که منجر
به شهادت و زخمی شدن عده ای از هموطنانمان شد ،اظهار
داشــت« :براســاس اعترافات صورت گرفته حادثه اخیر
توسط داعش انجام شده است ».وی با تاکید بر انتصاب
این نوع گروه های تروریســتی به امریکا گفت« :بی تردید
مدیریت ،هدایت و پشتیبانی این گونه اقدامات تروریستی
از سوی عربستان و امریکا صورت گرفته و علیه کشورهای
منطقه اعمال می شود».
سردار جزایری ادامه داد« :امروز اثار مخرب تروریسم
دولتی را که توسط عربســتان و امریکا و برخی کشورهای
مرتجع منطقه حمایت می شود در عراق ،سوریه ،افغانستان
و یمن و ســایر کشورها از جمله برخی کشــورهای اروپایی
مشاهده می کنیم ».سخنگوی ارشد نیروهای مسلح عنوان
کرد« :مردم شــریف ایران قدرتمند هســتند و از گذشته تا
سیاست
44
مثلث | شماره 359
نظر قطعی دستگاه های امنیتی
در تحولی دیگر دســتیار ویژه رئیس مجلس در امور
بین الملل گفت که نظر قطعی دستگاه های امنیتی درباره
احتمال دخالت عربستان در حمله تروریستی تهران اعالم
می شود.
حسین امیر عبداللهیان در حاشیه مراسم بزرگداشت
شــهدای حمله تروریســتی به مجلس و حرم امــام(ره)،
در جمــع خبرنگاران در پاســخ به این پرســش که احتمال
تحریک تروریســت ها از ســوی عربســتان را تا چه اندازه
قطعی می داند ،اظهار کرد« :ما منتظر بررسی های امنیتی
سید حســین موســویان گفــت:
«عملیــات تروریســتی داعــش
در تهــران توســط ســعود ی ها
ســازماندهی شــده بــود ».او در
ایــن گفت وگو عنوان کــرد« :این
عملیاتی اســت که خود حکومت
عربستان ساماندهی کرده بود
امروز با این گونه حوادث و مقوله تروریســم اشنایی دارند،
بنابراین خود را با شرایط تطبیق داده و در برابر تحرکات کور
دشمن ،بدون تاثیرپذیری به مسیر خود در راه حق طلبی و
مبارزه با تروریسم ادامه می دهند».
ردپای ال سعود
سردار سرلشکر محمدعلی جعفری ،فرمانده کل سپاه
پاسداران انقالب اسالمی در خصوص حامیان تروریست ها
در منطقه اظهار داشــت« :امریکا و رژیم صهیونیستی از
اینها حمایت کرده و ما اطالعات دقیق داریم که متاسفانه
عربستان نیز ضمن حمایت از تروریست ها ،انجام عملیات
در ایران را از انها مطالبه کرده است».
در اظهار نظری مهم وزیر امور خارجه کشورمان که در
اسلو به سر می برد ،گفت« :ایران مطلع است که عربستان
ســعودی به طور فعال در توســعه گروه های تروریستی در
نزدیکی مرزهای شرقی و غربی ایران مشارکت دارد».
محمدجواد ظریف ،وزیر امور خارجه ایران در سخنان
خود در مجمع اســلو در نــروژ ،به اظهــارات اخیر مقامات
سعودی علیه کشورمان اشاره کرد و گفت که این اظهارات
از پیش ،حاکی از حمالت تروریستی اخیر در تهران بود.
ظریف این اظهارات سعودی ها را تهدیدی مستقیم و
بسیار خطرناک و تحریک امیز از سوی ریاض دانست .وزیر
امور خارجه ایران همچنین گفت« :ایران هوشیار است .ما
اطالعاتی داریم که نشــان می دهد عربستان سعودی در
توسعه گروه های تروریستی که در نزدیکی مرزهای شرقی
و غربی ایران فعالیت می کنند ،مشارکت دارد».
اتش افروزی های سعودی ها را تحمل نمی کنیم
رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص
مصلحــت نظام گفت« :جمهوری اســامی ایــران قطعا
اتش افروزی های سعودی ها را تحمل نخواهد کرد ،هر چند
سیاست
مثلث | شماره 359
نامه اعتراضی ایران به شورای امنیت
در تحولی دیگر سفیر ایران در سازمان ملل در نامه ای
فرمانده کل سپاه پاسداران انقالب اسالمی در خصوص حامیان
تروریست ها در منطقه اظهار داشت« :امریکا و رژیم صهیونیستی از
اینها حمایت کرده و ما اطالعات دقیق داریم که متاسفانه عربستان
نیز ضمن حمایت از تروریست ها ،انجام عملیات در ایران را از انها
مطالبه کرده است
سیاست
ظرفیت و جرات این کار را ندارند».
علی اکبر والیتی پس از دیــدار باگونار فرس ،رئیس
مرکز پژوهش های مجلس سوئد در جمع خبرنگاران حاضر
شد و به سواالت انها پاسخ داد.
وی در پاسخ به این سوال که قبل از حادثه تروریستی
تهران ،عربســتان اعالم کرد که ایران را به میدان جنگ
تبدیل می کند ،از نظر شــما چه قرینه دیگــری باید وجود
داشته باشد که بگوییم ممکن است عربستان سعودی هم
در این ماجرا نقش داشته باشد؟ گفت« :یک مشکلی که
عربستان سعودی طی این سال ها به ان دچار شده مساله
ناپختگی و بی تجربگی افرادی اســت که در این کشــور
عمل و گاهی ســخن می گویند و این امر حاکی از نداشتن
شــناخت از ایران و منطقه و بی تجربگی اســت ».رئیس
مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع ادامه داد« :انها امنیت
خود را هم نمی توانند حفظ کنند .هزینه زیادی از بیت المال
مسلمین می گیرند و اقدامات قرون وسطایی انجام داده.
دعوت از رئیس جمهور امریکا می کنند و مدعی شــدند که
اتحادی بین کشورهای اســامی ایجاد کردند ولی جز دو
سه کشور کوچک اســامی که انها هم کمک های مالیاز عربستان می گیرند ،هیچ کس به انها پاسخ مثبت نداد و
هنوز شکل نگرفته (ائتالف ضد تروریستی) اولین شکاف
ایجاد شــده و نشــان داد که این حاکمان جدید عربستان
ظرفیت تحمل این ادعا را ندارند و نتوانســتنند این ادعا را
برای چند روز هم به اثبات برسانند .هنوز مرکب این اعالمیه
خشک نشده بین انها و قطر اختالفی پیش امد که در تاریخ
منطقه بی سابقه بوده است».
وی با بیان اینکه این اظهارت نشان دهنده بی ظرفیتی
دیپلماســی عربستان ســعودی اســت که با نزدیک ترین
همســایگان خــود هــم نمی توانــد زندگی ارامی داشــته
باشــد گفت« :جمهــوری اســامی ایران هــم قطعا این
اتش افروزی های سعودی را تحمل نخواهد کرد .هرچند
ســعودی ها هم ظرفیت و جرات ایــن کار را ندارند و فقط
ادعا می کنند و خیلی مواقع پاســخ ایــن ادعاهای ابلهانه
خاموشی است».
خطاب به شورای امنیت و دبیرکل ســازمان ملل ،به نقش
احتمالی عربستان در حمله تروریســتی تهران اشاره کرد
و نوشــت« :تعجب اور نبود که وزیر خارجه ســعودی تنها
ساعاتی قبل از حمله داعش در تهران گفته بود که «ایران
باید تنبیه شود».
سفیر جمهوری اســامی ایران در ســازمان ملل در
نامه ای اعتراضی به شورای امنیت و دبیرکل سازمان ملل
نوشت« :تهدیدهای تروریستی که منجر به شهادت هفده
بی گناه و مجروح شدن پنجاه نفر شــد نتیجه تالش برای
صدور ایدئولوژی تکفیری داعش و القاعده است».
خوشــرو با یاداوری نامه پیشــین خود که به تشریح
اقدامــات عربســتان ســعودی می پرداخت تاکیــد کرد:
«پیش تر هم بــه شــورای امنیت نوشــتم و حــاال یاداور
می شــوم .حمالت تروریســتی تهران متعاقب ان حادث
شد که وزیر دفاع عربستان در تاریخ 12اردیبهشت 1396
ضمن رد گفت وگو با ایران ،در تهدیدی تمام عیار تاکید کرد
که ما خواهیم کوشید که جنگ را به زمین انها یعنی داخل
ایران ببریم ».همچنیــن تعجب اور نبود کــه وزیر خارجه
ســعودی تنها ســاعاتی قبل از حمله گفته بود که «ایران
باید تنبیه شود» .ســفیر ایران همچنین خطاب به شورای
امنیت و دبیرکل تاکید کرد« :سیاست های غیرمسئوالنه،
تحریک امیز و بدخواهانه عربســتان ســعودی در تناقض
اشکار با اهداف و اصول منشور ملل متحد است».
در اظهار نظــری دیگر ،یــک نماینــده اصولگرای
مجلس با بیان اینکه طراحان حادثه تروریستی تهران تحت
حمایت رژیم ســعودی بودند گفت که وزارت خارجه باید با
پیگیری این موضوع از طریق مجامع بین المللی در جهت
احقاق خون شهدای این حادثه از ال سعود و عواملش اقدام
کرده و رژیم ســعودی را در مجامــع بین المللی به حمایت
از تروریســم محکوم کند .محمد مهــدی زاهدی در نطق
میان دســتور مجلس با تسلیت شــهادت کارکنان مجلس
و مردم در حادثه تروریســتی تهران خطــاب به نمایندگان
گفت« :سخنان وزیر خارجه سعودی مبنی بر اینکه ایران
باید تنبیه شود ،نشان می دهد که بین این سخن و عملیات
انجام شده پیوند علنی وجود داشته و طراحان تحت حمایت
رژیم سعودی بودند .بنابراین بایستی ان را از طریق مجامع
بین المللی دنبال کرده و تاوان خون شهدای این حادثه را
از ال ســعود و عواملش گرفت و رژیم سعودی را در مجامع
بین المللی به حمایت از تروریسم محکوم کرد».
در تحولی دیگر خبرنگاری در نشســت مطبوعاتی از
سخنگوی وزارت خارجه پرســید که باتوجه به انتشار برخی
مباحث مبنی بر احتمال دخالت عربستان در ترورهای اخیر
ایران نمی خواهد از ریاض شــکایت کند چراکه در همین
چارچوب پیش از این برخی از مقامات عربستانی گفته بودند
که ایران را باید به میدان جنگ تبدیل کنیم که وی در پاسخ
گفت« :قبل از حوادث تلخ تهران شاهد برخی از اظهارات
ســخیف و مداخله جویانانه مقامات سعودی بودیم که این
موضوع تاحدود زیادی شبهه برانگیز است».
وی ادامــه داد« :حوادث تهران و مســائل مرتبط با
ان توسط دستگاه های ذی ربط در حال بررسی است و هر
نتیجه و جمع بندی که در این ارتباط دســت پیدا کنند را به
اطالع افکار عمومی خواهند رســاند که مثال این حوادث
از چه مبدائی ریشه گرفته و داستان ان چه بوده است .باید
منتظر بررسی ها و جمع بندی های انها باشیم».
سید حسین موسویان هم در گفت وگو با شبکه خبری
( )TheRealNewsگفــت« :عملیات تروریســتی داعش
در تهران توسط سعودی ها ســازماندهی شده بود ».او در
این گفت وگو عنــوان کرد« :این عملیاتی اســت که خود
حکومت عربســتان ســاماندهی کرده بود .زیرا وزیر دفاع
عربســتان رســما اعالم کرد که جنگ را به داخــل ایران
می کشانیم.
وزیر خارجه عربستان چند ســاعت قبل از عملیات،
ضرورت مجازات ایران را اعالم کرد .ترامپ دو ســه هفته
قبل به عربســتان رفت و «تقابل با ایران» را با یک قرارداد
300میلیارد دالری تســلیحاتی با عربســتان معامله کرد.
عربستان می گوید قطر را مجازات می کنیم به خاطر روابط
عادی با ایــران .هم چنین قبال مثلث عربســتان ـ امریکا ـ
اســرائیل به طور علنی گفته اند که برای تقابل با ایران این
همکاری را شــکل داده اند و ده ها موضع گیری رســمی و
هزاران گزارش منتشر شده توسط رسانه های امریکا ،اروپا،
روسیه و سایر نقاط جهان در مورد منبع اصلی حامی داعش
هم وجود دارد».
این دیپلمات پیشــین کشــورمان تصریح کرد« :از
نیویورک تایمز و واشنگتن پســت گرفته تا روزنامه گاردین
انگلیس و فریــد ذکریا تحلیلگر ســی ان ان همه و همه به
صراحت ،عربستان ســعودی را به عنوان منبع اصلی مالی
و تسلیحاتی و ایدئولوژیک داعش و گروه های تروریستی
تکفیری معرفی کرده اند».
45
شوک انتخاباتی
بین الملل
نتیجهانتخاباتعمومیدربریتانیابرخالفانچهکهانتظارمیرفتبود.حزبمحافظهکارانبه
رهبریترزامیباازدستدادن 12کرسیتمامامیدهاینخستوزیررابرایکسباکثریتمطلقبر
باد داد .از سوی دیگر حزب کارگر به رهبری جرمی کوربین که سال ها بود دوران افول را طی می کرد
در این انتخابات خوش درخشید و توانست کرسی هایش را افزایش دهد .کوربین با تکیه بر مطالبات
اجتماعی ،سیاسی و اقتصادی توانست جوانان بسیاری را به پای صندوق های رای بکشاند این در
حالیاستکهترزامیباتاکیدبیشازحدبرمسئلهبرگزیتبخشیازرایهایشراازدستداد.
تی
تر
یک
موجتغییرعلیهنئولیبرالیسم
جرمیکوربینپدیدهانتخاباتپارلمانیبریتانیابود
46
1
مثلث | شماره 359
بین الملل
ازاده کشوردوست
روزنامه نگار
انتخابات سراســری بریتانیا در تاریخ هشــتم ژوئن
به منظور انتخــاب اعضای پنجاه و هفتمیــن پارلمان این
کشور برگزار شد .هر چند «ترزا می» نخست وزیر بریتانیا
با اعتماد به نفس باال و به تعبیر برخی رسانه ها به باور قمار
از پیش برده وارد عرصه رقابت ها شد ،اما نتایجی که برای
این حزب رقم خــورد ،چندان رضایت بخــش نبود .حزب
محافظه کار که در انتخابات قبلی ۳۳۰کرســی به دســت
اورده بود ،در این انتخابات با از دســت دادن ۱۲کرسی،
موفق شد ۳۱۸کرسی به دست اورد .حزب کارگر با افزایش
۳۲کرسی به ۲۶۲کرسی رســید .حزب ملی اسکاتلند ۱۹
کرسی از دست داد و شمار نمایندگان ان به ۳۵نفر رسید.
باتوجه بــه اینکه پارلمان بریتانیا ۶۵۰کرســی دارد ،برای
کســب اکثریت مطلق به ۳۲۶کرسی نیاز اســت .به این
ترتیب ،حزب محافظه کار هشت کرسی کمتر از حدنصاب
الزم برای کسب اکثریت مطلق دارد و نمی تواند به تنهایی
دولت تشــکیل دهد .این دقیقا مشــابه همــان وضعیتی
است که «دیوید کامرون» نخست وزیر سابق بریتانیا بعد
از انتخابات ســال ۲۰۱۰میالدی ان را تجربه کرده بود و
مجبور به ائتالف با حزب لیبرال دموکرات شد.
هر چند به دنبــال اعــام نتایج انتخابــات ،عده ای
خواستار کنار رفتن نخســت وزیر فعلی شدند ولی ترزا می
اعالم کرده که تصمیمی برای استعفا ندارد و به رغم عدم
کسب اکثریت مطلق ،به دنبال تشکیل کابینه جدید است.
او حتی اعالم کرده است که وزرای کلیدی کابینه فعلی در
سمت های خود ابقا خواهند شد.
با توجه به نتیجه ای که در انتخابات اخیر رقم خورد،
حــزب محافظه کار کــه ناگزیر بــه ائتالف اســت ،برای
توافق با حزب اتحادیه دموکراتیک ،تالش می کند .این
حزب ،یک حــزب اجتماعی محافظه کار بــوده و افرادی
در ان حضــور دارند کــه حامی مانــدن ایرلند شــمالی در
استعفا یا مبارزه!
پس لرزه های خروج از برگزیت
ادامه دارد
بریتانیا هســتند .حزب اتحادیــه دموکراتیک کــه تعداد
صندلی هایش را در پارلمان از هفت به ١٠رسانده ،در یک
موقعیت چانه زنی بســیار قوی قرار دارد .حــزب اتحادیه
دموکراتیک ،از خــروج بریتانیا از اتحادیــه اروپا حمایت
می کند ،اما به شرطی که مرزهایش با جمهوری ایرلند که
عضو اتحادیه اروپاســت ،بدون اختالف باقی بماند .این
امر ،به احتمال زیاد ،مانع کنترل شدید مرزها خواهد شد.
موضوعی که توســط حزب محافظه کار که به دنبال یک
خروج «دشوار» هســتند ،حمایت می شــود .یک خروج
«اســان» که در ان بریتانیــا در بازار واحــد باقی می ماند
و شــهروندان اتحادیه اروپا می تواننــد در بریتانیا بمانند،
حاال محتمل تر به نظر می رسد ،اما نیازمند معامله سخت
و تــاش و چانه زنی زیادی اســت .و از ســوی دیگر ،هر
چه بریتانیا بیشــتر تعلل کنــد ،عمال زمــان مفید کمتری
برای دست یافتن به یک توافق سازش با ٢٧کشور عضو
اتحادیه اروپا دارد .در بریتانیا ۶۵۰حــوزه انتخابیه وجود
دارد و هر حوزه دارای یک کرسی در مجلس عوام (مجلس
سفلی) است .الیزابت دوم ملکه بریتانیا پس از انتخابات از
رهبر حزب برنده یا رهبر ائتالفی که توانسته باشد اکثریت
را با خود همراه کند ،دعوت می کند تا نخست وزیر بریتانیا
جرمی کوربیندرانتخاباتپارلمانی ۲۰۱۷وجذب
کرسی های بیشتر بسیار رضایت بخش بود .او
توانستبارویکردهایخودبهویژهتوجهواعتماد
یبههیچ
جوانانراجلبکند؛مساله ایکه ترزام
عنوان به ان اهمیت نداد .کوربین که تا پیش از
اینبهدلیلناکامی درایفاینقشبه عنوانرهبر
اپوزیسیون ،مورد انتقاد قرار داشت ،در جریان
اینرقابت هاعملکردخوبیداشتوبه طورنسبی
توانســت در کاهش اختالف های داخلی حزب
کارگر و همچنین فشارهایی که از خارج روی این
حزبقرارداشت،موفقعملکند
برگزاری این انتخابات و نیز خروج مناسب از اتحادیه اروپا،
انگلیس از همیشــه قوی تــر خواهد بود .اینکــه ما متحد
باشــیم و برای خروج از اتحادیه اروپا به مذاکره بنشینیم و
صدای واحد باشیم ،به قدرت کشور می افزاید».
با این حــال باتوجــه به نتایــج نامطلوبــی که حزب
محافظــه کار کســب کــرده اســت ،بــه نظر نمی رســد
ســناریوهایی که ترزا می از مدت ها قبــل چیده بود ،طبق
خواسته او پیش برود .شاید مهمترین پیامد شکست حزب
حاکم بریتانیا در انتخابات هشــتم ژوئن ،پیچیده تر شدن
مذاکرات برگزیت و پررنگ شدن احتمال رخ دادن برگزیتی
نامطلوب باشــد؛ به این معنا که بریتانیا بــدون هیچ گونه
دستاورد و امتیازی ،اتحادیه اروپا را ترک کند .این مساله
یکی از خطوط قرمز حزب اتحاد دموکراتیک است.
دالیل کاهش اقبال عمومی به حزب محافظه کار
-۲غرور و اعتماد به نفس کاذب
شــاید یکــی از دالیل شکســت تــرزا مــی در این
انتخابات ،اعتماد به نفس بیش از حد و دست کم گرفتن
رقبا بود .می که داوطلبانه اعالم کرده بود تنها جانشــین
موقت دیویــد کامرون اســت و مــردم باید دربــاره ادامه
سرنوشــت سیاســی کشــور رای دهند ،قاطعانه در مسیر
انتخابات پا گذاشت ولی دســت کم گرفتن رقیب تا جایی
پیش رفت که حتــی حاضر به شــرکت در جلســه مناظره
تلویزیونی هم نشد .به نظر می رسد او در دوره رقابت های
انتخاباتی ،فرصت تعامل با مردم و دفاع از عملکرد خود را
به راحتی از دست داده است.
-۳سوءمدیریت در حوزه رفاه اجتماعی
یکی از مواردی که در تمامی دوران نخست وزیری
می مــورد انتقــاد بــوده ،رویکــرد او در قبال مســاله رفاه
اجتماعی اســت .منتقدان بر این باورند که سیاست های
دولت می در قبال رفاه اجتماعی به ویژه در حوزه مســائل
ســالمندان ،از جملــه قوانین مربــوط به بازنشســتگی و
نحوه پرداخت هزینــه مراقبت از ســالمندان ،بیش از حد
محافظه کارانه بوده است.
-۴عملکرد موفق رقیب عملکرد
جرمی کوربین در انتخابات پارلمانی ۲۰۱۷و جذب
کرسی های بیشــتر بســیار رضایت بخش بود .او توانست
با رویکردهای خود به ویژه توجه و اعتماد جوانان را جلب
کند؛ مســاله ای که ترزا می به هیچ عنــوان به ان اهمیت
نداد .کوربین که تا پیش از ایــن به دلیل ناکامی در ایفای
نقش به عنوان رهبر اپوزیسیون ،مورد انتقاد قرار داشت،
در جریان این رقابت ها عملکرد خوبی داشت و به طور نسبی
توانســت در کاهش اختالف های داخلی حــزب کارگر و
همچنین فشارهایی که از خارج روی این حزب قرار داشت،
موفق عمل کند .نظرسنجی هایی که بعد از انتخابات اخیر
برگزار شــد ،حاکی از افزایش محبوبیت کوربین است .به
این ترتیب ،اپوزیســیونی که شــاید تا پیش از این چندان
فعال و پررنگ نبود ،اکنــون می تواند با قدرت تمام مقابل
محافظه کاران عرض اندام کند.
-۵تاکید بیش از حد روی برگزیت
هر چند ترزا می پیش از همه پرســی ژوئن ۲۰۱۶از
حامیان ماندن در اتحادیه اروپا بود ،ولی بعد از مشــخص
شــدن نتیجه همه پرســی همواره روی خروج از اتحادیه
تاکید کرده است .شــهروندان بریتانیا که به نظر می رسد
بدون مطالعه کافی در همه پرســی برگزیت شــرکت کرده
بودند ،اکنون پس از گذشــت حدود یک ســال و اگاهی
نســبی از پیامدهای اقتصادی این روند ،از تاکید بیش از
حد ترزا می روی برگزیت نگران هستند .تخمین زده شده
تجارت بریتانیا بــا اتحادیه اروپا پــس از برگزیت احتماال
تا 4٠درصد کاهش می یابد و ســرمایه گذاری خارجی هم
٢٠درصد سقوط می کند .همین امر هشدارها درباره یک
فاجعه اقتصادی را جدی تر و در نتیجه ترس و نگرانی مردم
را تشدید کرده است.
مثلث | شماره 359
-۱ناتوانی در تامین امنیت
کارشناسان معتقدند که حمالت تروریستی منچستر
و لندن از جمله دالیل اصلی کاهش اقبال عمومی به حزب
محافظه کار و در راس ان ترزا می بود.
در تاریخ ۲۲مارس ۲۰۱۷در میدان پارلمان و داخل
محوطه کاخ وســت مینســتر در لندن مرکــزی یک حمله
تروریســتی اتفاق افتاد که یــک مهاجــم خودرویی را به
ســمت دروازه های کاخ راند و افــرادی را چاقو زد که یکی
از انها افســر پلیس بود .مهاجم با وســیله نقلیه اجاره ای
خود به عابران پیاده روی پل وســت مینستر حمله کرد که
دو نفر در انجا کشــته شدند .او ســپس به میان جمعی از
مردم در نزدیکی دروازه هــای کاخ راند .مهاجم پس از ان
یک افسر پلیس را به شــدت مورد ضربات چاقو قرار داد و
پس از ان به ضرب گلوله ماموران دیگر کشــته شد .این
اولین حمله تروریستی بزرگی بود که در لندن و انگلستان
بعد از بمب گذاری های جوالی ۲۰۰۵رخ داد .تنها دو ماه
بعد از حمله مرگبار وست مینستر ،در تاریخ ۲۲می ۲۰۱۷
یک انفجار در محوطه خارجی ســالن کنســرت «ارنا» در
شهر منچستر رخ داد .در جریان این حادثه ۲۲نفر کشته
و بیش از ۵۹نفر زخمی شدند .بعد از ان نیز در تاریخ سوم
ژوئن ،ســه مهاجم ابتدا با یک کامیونت حمله را روی پل
«الندن بریج» با زیر گرفتن عابران اغاز کرده اند و بعد به
منطقه «بارو مارکت» رفته و با چاقو به یک پلیس ترافیک
و مشتریان یک رستوران در منطقه «واوکس هال» حمله
کردند .با توجه به اینکــه می پیش از این به مدت شــش
سال به عنوان وزیر کشور بریتانیا فعالیت کرده بود ،انتظار
می رفت در شناسایی و مقابله با تهدیدهای امنیتی عملکرد
موفق تری داشته باشد .در دوران وزارت کشو ر ترزا می که
از سال ٢٠١٠تا ٢٠١6ادامه داشت ،شمار نیروهای پلیس
به شدت کاهش یافت و فقط در انگلیس و ولز بیش از 46
هزار پلیس شغل خود را از دست دادند .در شرایط فعلی و
ی را به دلیل
ی ترزا م
در پی حمالت تروریستی اخیر ،بسیار
ضعیف کردن نیروهای پلیس و در نتیجه ناامن کردن این
کشور سرزنش می کنند .به عبارت دیگر ،شهروندان بریتانیا
که اکنون مسائل امنیتی از جمله دغدغه های اصلی انها
به شمار می رود ،نتوانستند به ترزا می نمره قبولی بدهند.
نکته دیگر اینجاســت که این انتخابات ،بزرگ ترین
مشارکت مردمی از سال ۱۹۹۷میالدی را داشته است؛ به
این معنی که مردم به شــدت نیاز به تغییر را احساس کرده
و برای شریک شــدن در این تغییرات پــای صندوق های
رای امده اند.
بین الملل
شــود و دولت تشــکیل دهد .در صورتی که دولت مستقر
اکثریت را ببرد ،تغییر اعضــای کابینه لزومی پیدا نخواهد
کرد .انتخابات ۲۰۱۷اخرین انتخابات سراسری پیش از
خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا ســت .ملکه الیزابت نیز در
روز سوم ماه می ، ۲۰۱۷پارلمان را به عنوان بخشی از روند
برگزاری انتخابات منحل کرد .مارس ۲۰۱۹اخرین مرحله
از روند خروج بریتانیا از این اتحادیه انجام خواهد شد.
بر اســاس قانون دوره هــای ثابــت پارلمان مصوب
۲۰۱۱قــرار نبود تــا روز هفتم مــاه مــی ۲ ۰۲۰انتخابات
پارلمانی در بریتانیا برگزار شــود .اما در تاریــخ ۱۹اوریل
،۲۰۱۷ترزا می با داشــتن اکثریت ۱۲نفری در مجلس به
امید دست یابی به ارای بیشتر و پشتیبانی یکپارچه تری در
مذاکرات خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا تقاضای انتخابات
زودهنگام کرد و توانســت بیش از دو ســوم از نمایندگان
پارلمان را که برای تصویب ان الزم بود ،با خود همراه کند.
از میان نمایندگان حاضر در مجلس عــوام بریتانیا۵۲۲ ،
نماینده موافق و ۱۳نفر مخالف این انتخابات بودند .ترزا
می ،پیش از ارائه این درخواست گفته بود« :ما در مقابل
رای پارلمان و مردم خود نمی ایســتیم ...مــا می دانیم با
گرایش به میانه روی
کوربین جوانان بسیاری را پای
صندوق های رای کشاند
عصر جنگ های نیابتی
نبرد جدیدی علیه ساختار سیاسی و
نظام اجتماعی ایران شکل گرفته است
47
بین الملل
مارکس بریتانیا
حزب کارگر ارای فقرا و طبقات پایین را به دست اورد
عبدالرضا فرجی راد
استاد ژئوپلیتیک دانشگاه
بین الملل
48
مثلث | شماره 359
2
نتایج انتخابــات پارلمانی اخیــر در بریتانیا دو حزب
اصلی در این کشور را در بهت فرو برد؛ هم حزب محافظه کار
که برای کسب اکثریت مطلق خود را اماده کرده بود و هم
حزب کارگر که طی سال های اخیر با افول محبوبیت مواجه
شده بود .البت ه ترزا می خیلی نسبت به برگزاری این انتخابات
خوشــبین بود و گمان می کرد که حزبش می تواند اکثریت
مطلق را به دســت بیاورد اما برخالف ایــن تصورات حزب
محافظه کار 12کرســی را نیز از دست داد و بر کرسی های
حزب کارگر افزوده شد.
چند دلیــل را میتــوان بــرای غلــط از اب درامدن
معادالت ترزا مــی و کاهش ارا ی حــزب محافظه کار و به
نوعی شکست این حزب برشمرد:
.1اگر به گذشته برگردیم بعد از اینکه دیوید کامرون
همه پرسی برگزیت را برگزار کرد حزب محافظه کار توانست
به صورت اتفاقی و غیرمنتظره رای خروج بریتانیا از اتحادیه
اروپا را از مردم بگیرد؛ مردم بریتانیا که از نتیجه همه پرسی
برگزیت شوکه شــده بودند تالش کردند در انتخابات اخیر
اتفاق ســال گذشــته را به نحوی جبران کنند .درواقع اگر
اکنون رای گیری برای خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا انجام
شود ،قطعا رای منفی به دست میاورد ،زیرا مردم به تازگی
متوجه پیامدهای خروج بریتانیا ،کاهش سرمایهگذاریها
و پرداخت هزینههای ســنگین به اتحادیه شده اند و گمان
میبرند درخواســت برخی تغییرات در قوانین اتحادیه که
به دنبال ان مســاله مهاجرت و مســائل دیگــر تا حدودی
کم می شــد ،از خروج از اتحادیه بهتر بود .بنابراین یکی از
دالیل کاهش ارا ی حزب محافظــه کار جبران هزینههای
برگزیت بود.
.2اتفاقاتی که در یک ماه گذشته در انگلیس به وقوع
پیوست یعنی حوادث تروریستی در منچستر و لندن که مردم
را به رگبار بستند و در سالنهای پرجمعیت انفجار شد ،اگرچه
پیش از این نیز رخ داده بود اما مردم بریتانیا را دچار وحشت
و شــوکه کرد .طبیعتا حزب کارگر توانســت از این فرصت
استفاده کند و تواناییهای حزب محافظه کار و ترزا می را
در حفظ امنیت زیر ســوال ببرد؛ به ویژه اینکه ترزا می خود
را در تشــابه با مارگارت تاچر فردی اهنین معرفی میکرد و
با تصویری که ایجاد کرده بود ،یکباره یک استوانه محکم
فرو ریخت .بنابراین مشــاهده میکنیم که مردم در مقابل
حوادث تروریستی عکس العمل نشان دادند.
.3در بعد مســائل اقتصادی ،اجتماعی و اموزشــی
داخل بریتانیا حزب کارگر توانســت با ارائــه برنامه بهتری
موفق شــود .به عنوان مثال کوربین اعالم کرد که شهریه
دانشــگاهها که در این وضعیت اقتصادی نامناسب برای
جوانان بریتانیا مهم اســت ،ملغی میشــود یــا به حداقل
کاهش مییابد .این اســتراتژیها هم ســبب شد جوانان
بخشی از رای را به حزب کارگر اختصاص دهند.
.4تبلیغات ،رســانهها و فضای مجازی این تصور را
به وجود اوردنــد که اروپاییها از بریتانیا ناراضی هســتند.
مردم بریتانیا که ســوابق درگیریهای یکصد ســاله اخیر
در ذهنشان است ،تمایلی به دشمنی با اروپاییان ندارند،
انها میخواهند با اروپا رفت وامد ،تبادالت تجاری ،سفر و
کار داشته باشند و ســرمایه گذاری و اشتغالزایی در بریتانیا
صورت گیرد .انگلیســیها احســاس کردند با ورود دونالد
ترامپ رئیس جمهــور امریکا به کاخ ســفید و وضعیتی که
ایاالت متحده پیدا کرده است ،شرایطی که از اتحادیه اروپا
خارج شوند و به امریکا نزدیک شوند ،فراهم نیست .اکنون
در امریکا دولت مستحکمی بر سر کار نیست ،به ویژه انکه
روز به روز مساله استیضاح و بهانههای کنگره و سنا ب ه ترامپ
بیشتر می شــود ،مزید بر اینک ه ترامپ هم خودش را فردی
جنگجو و جنگ طلب معرفی میکند .بنابراین مردم بریتانیا
در این شرایط که نمیتوان روی دولت امریکا حساب کرد
نمیخواستند اروپا را هم از دست بدهند.
به همین جهت ترزا می راه دشواری را پیش رو دارد،
زیرا حزب قدرتمند بریتانیا باید با حزبی دست راستی در ایرلند
همکاری کند که ان حزب ایرلندی هم مطالبات و مسائلی در
داخل ایرلند و خواستههایی در رابطه با دولت ایرلند از خانم
می دارد که به نظر نمیرســد وی بتواند تمام خواستههای
انها را براورده کند .بنابراین می دولت مستحکمی نخواهد
داشــت ،همچنین احتمال دارد ان حــزب از دولت اخراج
شود و دولت سقوط کند .از طرف دیگر حکومتهای دنیا
به ویژه اتحادیه اروپا با چنین دولت متزلزلی مراوده نمیکنند
و درحال حاضر یکی از مشــکالت اتحادیه اروپا چگونگی
مذاکره با این دولت متزلزل اســت .اکنون این پرسش ها
مطرح است که ایا این دولت باتوجه به عدم ثباتی که دارد تا
6ماه دیگر دوام میاورد یا سقوط میکند؟ ایا دولت بعدی
از حزب کارگــر که ان هم متزلزل خواهد بــود با یک حزب
کوچکتر ائتالف خواهد کرد؟ ...اینها مســائلی هســتند
ک ه ترزا می با انها روبه رو اســت و وضعیت نسبت به گذشته
شرایط بدتری پیدا خواهد کرد.
همچنین الزم به ذکر اســت احزاب دیگــری که در
بریتانیا وجود دارند اختالف نظرهای زیادی با ترزا می دارند
و شاید در نهایت ترزا می مجبور شود با حزب کارگر ائتالف
کند که در این صورت دولت تشــنجزایی تشکیل میشود.
طبیعتا این انتخابات شکستی برای همه احزاب در بریتانیا
بود و ضعفی در سیاســت خارجی بریتانیا تلقی میشود که
نمیتواند استوار عمل کند ،حتی در سیاست داخلی هم با
مشکالتی در تقسیم لوایح روبه رو است.
در این شــرایط مردم بریتانیا انتظــار ندارند که دولت
وارد گفت وگوی جدی با اتحادیه اروپا و خروج از ان شــود
گرچه در هفته اینده باید این گفت وگوها اغاز شود .از نظر
مسائل داخلی به این دلیل که دولت با عدم کسب اکثریت
ارا نمیتواند لوایحی را از پارلمان بگذراند ،خواســته های
مردم معلق میماند و نمیتواند پاسخگوی مطالبات مردم
باشد و احتماال شاهد تظاهرات بیشتری برای تحت فشار
قرار دادن دولت جهت توجه به مطالبات مردم یا استعفای
می در انگلیس خواهیم بود.
همچنین احزاب مخالف فشارها را از طریق تظاهرات
بر دولت ترزا می افزایش میدهند ،از جمله اسکاتلندی ها
هم باتوجه به اینکه مخالف خــروج از اتحادیه اروپا بودند
امیدوارند با ســقوط دولت محافظه کار در اتحادیه بمانند.
در این بیــن طبقــه متوســط در بریتانیا متمایــل به حزب
محافظه کار بودند و اغلب به این حزب رای دادند.
به عنــوان کالم اخــر بایــد گفــت کــه اگرچــه ترزا
می انتخابات را جلو انداخت تا با دست پر حکومت کند اما
حوادث تروریستی که اخیرا در منچســتر و لندن رخ داد به
ضر ر ترزا می و موجب شکست او در انتخابات شد .زیرا مردم
از حوادث رخ داده عصبانی بودند و این عصبانیت را متوجه
دولت کردند .از طرفــی تبلیغات حزب کارگــر در ارتباط با
ناتوانی انها برای کنترل اوضاع افزایش یافت .حزب کارگر
امتیازات بیشــتری را در اختیار فقرا قــرار داد و همان گونه
که پیش از این نیز گفتم یکــی از موارد تبلیغی حزب کارگر
مجانی کردن شهریه 9000پوندی دانشگاه برای جوانان
بود .بنابراین حزب کارگر ارای طبقات پایین و فقیر جامعه
را به خــود اختصــاص داد .بنابراین میتــوان گفت حزب
کارگر اگرچه نتوانســت دولت تشکیل دهد و اگر انتخابات
برگزار نمیشد تا 3ســال اینده هم شــاید نمیتوانست در
دولت حضور داشــته باشــد اما در این انتخابــات به نوعی
برنده شد ،زیرا هم تعداد کرسی هایش در پارلمان افزایش
یافت ،هم جرمی کوربین شناخته شده تر شد و در حزب جا
افتاد و اینکه درنهایت شاید در اینده شانس تشکیل دولت
را به دست بیاورند.
ناجی سرکش
حزب کارگر از سیاست های بلر فاصله می گیرد
ارش فرحزاد
روزنامه نگار
3
اقبال
ترزا می ســال گذشــته ،زمانی که پس از رای مثبت
مردم به خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا موســوم به برگزیت
به نخســت وزیری رســید ،با چالش هــای عمــده روبه رو
شــد؛ افکارعمومی و رســانه ها ،درون طیف هوادار حزب
محافظه کار و خــارج از ان ،او را به عنوان یک رهبر موقت
و انتصابی می دیدنــد؛ رهبری که نخســت وزیری را در اثر
پیروزی در انتخابات سراسری به دست نیاورده بلکه جانشین
نخست وزیری شده که مجبور به اســتعفا شده است .دوم
اینکه در فضای بعد از برگزیت ،بریتانیا شرایط دشواری برای
مواجهه با اروپا داشت و رقبای حزبی و غیرحزبی ترزا می با
این تصور که معضالت موجود موقعیت او را متزلزل خواهد
مثلث | شماره 359
کرد ،امیدوار بودند به زودی بتوانند در شــرایط بهتری با او
رقابت کنند .سوم اینکه در سطح رهبری اتحادیه اروپا هم
در جریان مذاکرات برگزیت به دولت بریتانیا به عنوان یک
دولت مقتدر و دارای پشتوانه ارای مردمی نگاه نمی کردند .
ی از یک سو با این چالش ها روبه رو بود و از سوی دیگر
ترزا م
تصور می کرد از مقبولیت نســبی در میان رسانه ها و مردم
برخوردار اســت .بنابراین تصمیم گرفت تــا برای تثبیت و
تحکیم جایگاه خود به عنوان یــک رهبر منتخب ،پارلمان
و دولت را منحل کرده و انتخابــات زودهنگام اعالم کند تا
بتواند با رای باالیی که کســب می کند ،هم اقتدار خودش
در حــزب و جامعــه بریتانیا را تقویــت کند و هــم با قدرت
بیشتری بر ســر میز مذاکره با اروپایی ها بنشیند .به تدریج
طی 2ماه گذشته با سیاست های غلط حزب محافظه کار و
ی کوربین و
تصمیم های درست حزب کارگر به رهبری جرم
جان مک دانلد ،این روند تغییر کرد .ترزا می اصرار داشت
که مباحث انتخاباتی را منحصرا به برگزیت محدود کند ،اما
احزاب رقیب به خصوص حزب کارگر انتخابات را به عرصه
مطالبات اجتماعی ،اقتصادی و سیاسی مردم تعمیم دادند.
در چنین شــرایطی با اقبال مردم به برنامه های رقبای ترزا
می ،ســتاره اقبال او افول کرد .رای حزب کارگر به کمک
رهبری مردمی جرمی کوربین ،به گونــه ای که مورد قبول
بدنه ،طبقات پایین تر حزب کارگر و جوانان حامی این حزب
بود به تدریج باال امد .کوربین به خصــوص روی مطالبات
جوانان تمرکز کرد .مجموع این رویدادها باعث شد تا نتیجه
انتخابات پارلمانی در بریتانیا به گونه ای دیگر رقم بخورد و
اگرچه حزب کارگر اکثریت نسبی را کسب نکرد اما پس از
شکست های فضاحت بار این حزب طی 15سال گذشته،
نخســتین بار نتایج خوبــی را به دســت اورد و ضمن تثبیت
رهبری خود در برابر رقبای حزبی ،به وضع نابسامان حزب
کارگر که ناشی از سوء سیاســت بلرگرایان بوده نیز سامان
بدهد و نام خود را به عنوان پیروز واقعی انتخابات هشــتم
ژوئن تثبیت کند .از ســال 1992یعنی زمانی که برخالف
تصور همگان جان میجر و حزب محافظه کار در انتخابات
شگفتی ســاز شــدند و به پیروز میدان تبدیل شدند ،حزب
کارگر رویکردی جدیــد در پیش گرفــت و در قالب مفهوم
«حزب کارگر نوین» به راســت چرخش کرد .پس از مرگ
زودهنگام جان اسمیت به عنوان معمار حزب کارگر نوین،
گوردون براون و تونی بلر نیز همین راه
را ادامه دادند .در نتیجه این سیاست ها
جوانانی که به طور سنتی طرفدار حزب
کارگر بودند از سیاست های این حزب
بریدنــد .سیاســت گریزی جوانــان
طی ســال های بعــد در دو انتخابات
سراسری 2010و 2015شکست های
ســخت حزب کارگر را رقم زد .کوربین
اما به عنــوان سیاســتمداری متفاوت
و مردمــی موفق شــد تا پــس از غلبه
بر دشــمنان قســم خورده درون حزبی
خــود ،در کارزار اخیــر انتخاباتــی،
با اعــام برنامه هایــی در زمینه ایجاد
رفاه ،اشــتغال و تحصیل رایگان این
قشــر قوی و تاثیرگذار را با صندوق ارا
اشــتی دهد .حضور بی سابقه جوانان
در انتخابات اخیر بریتانیا باعث شد تا
حزب کارگر بتواند ضمن احیای وضع
مناسب پیشین خود29 ،کرسی جدید
نیز در پارلمــان از ان خــود کند .طی
ماه های اخیر اشــفتگی بی سابقه ای
در جامعه و سیاست در بریتانیا به چشم
می خورد .محور این اشــفتگی چیزی
نیســت جز برگزیت که رونــد حاکم بر
جامعه ،سیاســت و روابط بین المللی این کشــور را به هم
زده است .این تالطم تمامی شئون اجتماعی و سیاسی و
همچنین برنامه های احزاب بریتانیا را تحت تاثیر قرار داده
است .اشفتگی کنونی در بریتانیا اساسا ناشی از اشفتگی و
دوپارگی و سردرگمی دیدگاه های سیاستمداران ،نخبگان،
رسانه ها و افکارعمومی در مورد برگزیت است .جناح بندی
و دوپارگی در مورد برگزیت ،این روزها هم در جامعه ،هم در
میان رســانه ها و هم در میان احزاب سیاسی بریتانیا بیش
از پیش مشهود اســت .جامعه بریتانیا از یک سو از تجربه
اتحاد با اروپا خشمگین است و از سوی دیگر از انزوا و جدا
ماندن از دیگر کشورهای منطقه هراسان .تا این دوگانگی
و تناقض حل نشــود ،تشتت سیاســی در این کشور ادامه
خواهد یافت.
بین الملل
انتخاب جرمــی کوربین به عنوان رهبــر حزب کارگر
در ســپتامبر ۲۰۱۵یکی از بزرگ ترین شگفتی ها در تاریخ
سیاســی بریتانیا را رقم زد .کوربین 68ساله سوسیالیستی
کهنه کار است که ۳۰سال از نمایندگان رده پایین پارلمان
ت یا کابینه در ســایه نشــد .کوربین
بود و هیچ گاه وارد دول
تنها به این دلیل نامزد رهبری حزب کارگر در ســال 2015
شد که هیچ یک از دوستان هم حزبی باقی مانده نخواستند
در انتخابات داخلــی حزب شــرکت کنند .ظاهــرا او قادر
بود به کســانی که شور و اشــتیاق حمایت از حزب کارگر را
در دوران تونی بلر و گــوردن براون از دســت داده بودند و
همچنین به فعاالن جــوان بار دیگر امیــد بدهد .کوربین
همواره جزو معترضین داخلی حزب کارگر محسوب می شد.
مهم ترین اعتراض این سیاســتمدار ،مخالفتش با جنگ
عراق بود کــه هنوز تغییر نکرده اســت؛ او همچنان معتقد
اســت که حزب کارگر به دلیل شــرکت در جنگ عراق باید
عذرخواهی کند .بحران اقتصادی ۲۰۰۸و پیامدهای ان
از جملــه کاهش بودجه هــای رفاهی
و خدماتــی و اموزشــی ،زمینــه ای را
فراهم کرد که گردش به عقاید چپ با
اقبال بیشتری روبه رو شود .این ،یکی
از عوامل ظهــور پررنــگ کوربین در
فضای سیاســی بریتانیا بود .انتخاب
او به عنوان رهبر حزب کارگر حاکی از
احیای سیاست های جناح چپ حزب
بود که در دوران تونی بلر به فراموشی
سپرده شــده بود .از همان لحظه ای
که او به عنوان رهبر حزب ،کار خود را
در ســال ۲۰۱۵اغاز کرد ،مخالفت ها
از طــرف اعضــای پارلمانــی حزب و
همچنین بیرون از حزب علیه او شدت
گرفت .پــس از انکه مــردم بریتانیا با
اختالف ناچیــز به خروج این کشــور
از اتحادیــه اروپا رای دادنــد ،یکی از
تاثیــرات این تصمیم در حــزب کارگر
انگلستان اشکار شد؛ اعضای پارلمانی
این حزب ،رهبــر خود را تحت فشــار
قرار دادند تا از سمت خود کناره گیری
کند .انهــا می گفتند رای بــه خروج از
اتحادیه به خاطــر ناکارامدی رهبری
ی کوربین
حزب کارگر بود و بنابراین جرم
در انتخابــات بعد شایســته رهبری این حزب نیســت .اما
مقاومت کوربین باعث شد تا تنش ناشی از برگزیت ،که به
حزب راه یافته و اعضای پارلمانــی از ان بهره برداری کرده
بودند ،مهار شود .در انتخابات داخلی حزب کارگر ،جرمی
کوربین بار دیگر به رهبری حزب انتخاب شد .کوربین سال
۱۹۸۳برای اولین بار در زمانی که مارگارت تاچر نخست وزیر
بریتانیا بود ،به نمایندگی مجلس انتخاب شد .کوربین ۶۸
ساله قبل از رسیدن به رهبری حزب کارگر سال ها بدون وقفه
از حوزه انتخابی خود (ایزلینگتون شمالی در شمال شرقی
لندن) به نمایندگی پارلمان انتخاب می شــد و به داشــتن
صراحت لهجه شهرت داشت .جالب انکه کوربین یکی از
سرکش ترین نمایندگان حزب کارگر در پارلمان بریتانیا بوده
که بیش از پانصد بار علیه حزب خودش رای داده است .او
گیاه خوار است ،الکل نمی نوشد ،معموال بدون کراوات و
با کیفی روی شانه با دوچرخه و اتوبوس به پارلمان می رود،
ماشــین ندارد و در خانه ای معمولی در محله های معمولی
زندگی می کند .به عالوه ،هر سال پس از اعالم هزینه های
نمایندگان پارلمان ،نامــش در بین نمایندگانی اســت که
کمترین هزینه ها را داشته اند.
بین الملل
49
بین الملل
شبح
سوسیالیسم
پشت کردن به سیاست های
نئولیبرالی ،کوربین را نجات داد
ازاده طاهری
کارشناس مسائل اروپا
بین الملل
50
مثلث | شماره 359
4
جرمــی کوربین ،رهبــر حــزب کارگر پس از شــوک
انتخاباتیدربریتانیاگفتکهویچهرهسیاستدراینکشور
را تغییر داده است؛ عملکرد حزب کارگر تحت رهبری وی در
این انتخابات روشن ترین موید این ادعا ست .کمی پیش تر،
نظرســنجی ها نشــان می داد فاصله این حــزب به عنوان
اصلی ترین حزب مخالف دولت ،با حــزب محافظه کار به
بیش از 20درصد رســیده اســت .پیش از ان نیز عملکرد
ناامید کننده حزب کارگر در انتخابات میان دوره ای که به طور
ویژه در از دســت دادن حوزه انتخاباتــی «کوپلند» متبلور
شد که در 80سال گذشته همواره در دست این حزب بوده
است ،از متزلزل شــدن جایگاه ان میان پایگاه رای سنتی
خود خبر می داد .به فهرســت این ناکامی هــا باید افزایش
شــکاف داخلی در حزب کارگر را هم افزود کــه با افزایش
درخواست ها برای کناره گیری جرمی کوربین از رهبری این
حزب همراه بود.
همه اینه ا ترزا می ،نخســت وزیر بریتانیا و رهبر حزب
محافظه کار را وسوســه کرد که با وجود در اختیار داشــتن
اکثریت در مجلس عوام ،روی ضعف رقیب قمار کند تا بتواند
موقعیت حزب تحت رهبری اش را ارتقا بخشد.
انچه از صندوق های رای بیــرون امد اما نه تنها خانم
نخست وزیر بلکه بسیاری از ناظران را نیز شوکه کرد .درحالی
که بسیاری باتوجه به سیر نزولی حزب کارگر ،روزهای افول
این حــزب را انتظار می کشــیدند ،کوربیــن و همراهانش
این بار با قدرت بازگشــتند .حزب کارگر بر خــاف انتظار،
تعداد کرسی های بیشتری در مجلس عوام به دست اورد و
همزمان توانســت رای دهندگانی را پای صندوق های رای
بکشــاند که تا پیش از این رغبتی برای حضور در انتخابات
نشان نمی دادند .برنامه های حزب کارگر ضد سیاست های
ریاضت اقتصادی دولت محافظــه کار بریتانیا ،نقطه قوت
وعده های اقتصادی این حزب بود که به مذاق رای دهندگان
خوش امد.
در این میان وعــده حزب کارگر برای حذف شــهریه
دانشــگاه ها و همچنین پرداخــت بخشــی از هزینه های
اضافی دریافت شــده ،بخش زیادی از ارای رای دهندگان
جوان را جذب کرد ،به طوری کــه بخش اعظم جوانان 18
تا 24ســاله به این حزب رای دادند .همزمان موضع حزب
کارگر در قبال مســاله خروج نرم از اتحادیــه اروپا ،برای ان
بخش از رای دهندگان جذاب بود که به جبران اشتباه خود
در همه پرســی برگزیت امید داشــتند و نگران بودند وعده
خروج ســخت رهبران محافظه کار ،تبعات جبران ناپذیری
بر این کشور داشته باشد .با وجود تاثیر شعارهای انتخاباتی
حزب کارگر ،اقبال رای دهندگان را باید در مساله ای جدی تر
دنبال کرد و ان بازگشــت حزب به ریشه های سوسیالیستی
خود است .حزب کارگر با هدف راه یافتن نمایندگان این قشر
از جامعه به درون نهادهای تصمیم گیر در ساختار سیاسی
بریتانیا شکل گرفت و به طور ســنتی همواره مورد حمایت
سندیکاهایکارگریوتشکل هایسوسیالیستیبودهاست.
گســترش مالکیت دولت بر صنایع مهــم و افزایش مالیات
ثروتمندان در کنار تاکید بر خدمات اجتماعی ،از مهمترین
شعارهای این حزب در ســال های اغازین شکل گیری ان
بوده است و اولین دولت تحت رهبری حزب کارگر در اوایل
دهه ،1920بسیاری از صنایع مهم ازجمله گاز ،زغال سنگ،
برقوحمل ونقلراملیکردونخستیننظامتامیناجتماعی
گسترده را به وجود اورد.
با این حال حزب کارگر در دوران نخست وزیری تونی
بلر تالش کرد از ریشــه های سوسیالیســتی خــود فاصله
بگیرد .در دهه ،1990رهبران وقت حزب کارگر با انتخاب
«راه ســوم» از میان سوســیال دموکراســی کالســیک و
نئولیبرالیسم ،توانستند پس از 17سال زمینۀ بازگشت این
حزب را به قدرت فراهم کنند .راه ســوم تالش داشت با در
پیش گرفتن سیاست های میانه روی سوسیال دموکراتیک،
سیاست های سوسیالیستی و بازار ازاد را با هم اشتی دهد.
رویکرد جدید حزب کارگر اما از ازمون قدرت سربلند بیرون
نیامد و به همین دلیل این حــزب در دو انتخابات پی درپی
نتیجه را به رقبای خود واگذار کــرد .این ناکامی ها موجب
شد ،سیاســتمداری کمتر شــناخته شــده که در زمرۀ حلقۀ
اعضــای تصمیم گیــر و تاثیرگذار حــزب کارگر به شــمار
نمی رفت ،رهبری این حزب بحران زده را در دست گیرد.
ی کوربین سیاستمدار چپگرای نامتعارف بود که
جرم
نمی توان وی را عضو کالســیک حزب کارگر به شمار اورد.
حقیقت این اســت که کوربین در ســه دهۀ گذشته بیشتر
از انکه نماینده ســر به راه حزب کارگــر در پارلمان انگلیس
باشد ،عضوی ساختار شکن بود که بیشــتر وقت خود را در
کمپین های ضد جنگ ســپری کــرده بود .گفته می شــود
کوربین در مــدت طوالنی حضــور خود در مجلــس عوام
انگلیس ،پانصد بار بر خالف موضع حزب کارگر در پارلمان
رای داد .در نهایــت جرمی کوربین که به زحمت توانســته
بود ارای الزم را بــرای ورود به رقابت هــای درون حزبی به
منظور کســب عنوان رهبری حزب کارگر انگلیس کســب
کند ،برخالف انتظارهــا به عنوان بیســت و پنجمین رهبر
حزب انتخاب شد .این انتخاب به چرخه ناکامی های حزب
کارگر پایان نداد و به دو دستگی میان این رهبر چپگرا با حلقه
مرکزی وابســته به تونی بلر ،دامن زد .مواضع نامتعارف و
چپ گرایانه کوربین اگرچه از ســوی بســیاری از هواداران
حزب کارگر مورد اســتقبال قرار گرفت اما برای جناح های
میانه رو و محافظه کار این حزب ،خوشایند نبود.
کوربیــن سوسیالیســت از مخالفــان سرســخت
سیاســت های ریاضتی و خصوصی ســازی دولت بود و از
اصالح نظام بانکی و افزایش مالیــات ثروتمندان حمایت
می کرد؛ مواضعی که البته انتخــاب وی را برای طرفداران
بازار ازاد در بریتانیا ناخوشــایند ساخت .با این حال کوربین
که با حمایت رای دهندگان جــوان رهبری حزب کارگر را در
دست گرفته بود ،توانست با رساندن اعضای حزب به 500
هزار نفر ،بزرگترین حزب چپ در دموکراســی های غربی را
رهبری کند .قمار سیاســی ترزا می نیز فرصتی فراهم کرد
که این فعال کهنه کار با تالش برای بازگشت به ریشه های
سوسیالیستی حزب ،ارای بیشتری در انتخابات زودهنگام
پارلمانی به دست اورد .در این دور از رقابت های انتخاباتی،
حزب کارگر وعده داد به سیاست های ریاضتی پایان دهد و
سرمایه گذاریدرخدماتاجتماعیبه ویژهبهداشتعمومی
را افزایش دهد .ملی کردن صنایع دولتی و افزایش مالیات
ثروتمندان نیز از دیگر وعده هایی بود که در راستای بازگشت
به ریشــه های سوسیالیســتی حزب کارگر و اشتی با پایگاه
اجتماعی این حزب داده شد؛ پایگاه اجتماعی که همزمان
با فاصله گرفتن حزب کارگر از طبقه اجتماعی که نمایندگی
می کرد با ان قهر کرده بود.
درحالی که در دوران یکه تازی انگاره های نئولیبرال،
عرصه بیش از پیش برای سوسیالیست ها تنگ شده است،
کوربین با تکیه بر شــعارهای چپ گرایانــه ،موقعیت حزب
تحت رهبری اش را در صندوق هــای رای تقویت کرد ،ان
هم در شرایطی که هم مســلکان فرانسوی اش چند روز بعد
نتایج فاجعه بــاری در انتخابات پارلمانی به دســت اوردند.
پیروزی حزب کارگر بریتانیا را می توان نتیجه پشــت کردن
به سیاست های نئولیبرالی و بازگشت به اصول این حزب در
تلفیق با شکل جدیدی از سیاست ورزی دانست؛ پیروزی که
نه تنها شانس حزب کارگر را برای بازگشت به قدرت افزایش
داد بلکه چپ های اروپایی را نیز امیدوار کرد.
بین الملل
استعفایا
مبارزه!
پس لرزه هایخروجازبرگزیت
ادامه دارد
علی بیگدلی
کارشناس مسائل اروپا
5
مثلث | شماره 359
بین الملل
باخت ترزا می در قمــار انتخاباتی ،او را در شــرایط
دشــواری قرار داده اســت .حزب حاکــم محافظه کار که
اکثریــت پارلمانــی را در اختیار داشــت با فراخــوان این
انتخابات توســط ترزا می قمار کرد و باخت .او که تالش
می کرد جایگاه حزبش را پیش از اغاز مذاکرات بر گزیت در
ی به
۱۹ژوئن بیش از پیش تحکیم کند ،چنان اشوب سیاس
راه انداخته که محافظه کاران مایل به استعفای او هستند.
به عبارت دیگــر نخســت وزیر انگلیس با حصــول نتایج
فاجعه بار در انتخابات پارلمانی اخیر خشم محافظه کاران
را برانگیخت.
ترزا می ،نخســت وزیر انگلیس در اعالم انتخابات
زود هنگام در انگلیس اشتباه کرد زیرا اگر این انتخابات را
برگزار نمی کرد ،سه سال تا پایان نخست وزیری اش باقی
مانده بود و باتوجه به اینکه اکثریت کرسی را در پارلمان این
کشور در دست داشت می توانســت هر انچه می خواهد،
به راحتی تصویب کنــد .اما از انجایی که او می خواســت
مذاکرات بر گزیت را با اتحادیه اروپا اغاز کند ،تمایل داشت
که با برگزاری انتخابات زودهنگام و کسب ارای اکثریت در
این انتخابات ،مشروعیت مردمی قدرتمند و مستحکمی
داشته باشد.
اما واقعیت برخالف تصورات وی رقم خورد و حزب او
اکثریت کرسی های پارلمان را از دست داد .در همین راستا
موضع و قدرت وی به خصوص دربــاره مذاکرات بر گزیت
با مقامات اتحادیه اروپا تضعیف شــده اســت .همچنین
ترزا می با ســه چالش مهــم از جمله بحــران اقتصادی،
پناهجویان و تروریسم مواجه است.
از سوی دیگر یکی از نکات قابل توجه افزایش ارای
حزب کارگر در ایــن دور از انتخابات بوده اســت .یکی از
دالیل عمده این نتایج ،ریشه در رشــد بی اعتمادی مردم
انگلیس به رهبران خود از جمله ترزا می است .چند هفته
پیش نظرســنجی ها نشــان می دادند که ترزا می اکثریت
قاطع پارلمانی را که انتظار دارد به دســت خواهد اورد اما
یک ســری طرح های ناخوشــایند اخیر دولتــش در زمینه
خدمات اجتماعی و حمله تروریستی منچستر این دورنما
را از بین برد.
بر همین اســاس طبق نتایج نظرســنجی های اخیر
تقریبا نیمی از انگلیســی ها معتقدند ،ترزا می می بایست
از نخســت وزیری این کشــور کناره گیری کند .بر همین
اساس در این دور از انتخابات بسیاری از طرفداران حزب
محافظه کار به حزب کارگر روی اورده اند.
در همین راســتا چنــدی قبل و پس از اعــام نتایج
انتخابات اخیر حزب کارگر ،بزرگترین حزب اپوزیســیون
انگلیس تاکید کرد که این حــزب برنامه هایی دارد و اماده
اســت تا در یک کمپین انتخاباتی دیگر که ممکن اســت
در اولین فرصت برگزار شــود ،مبارزه کند .در واقع جرمی
کوربین ،رهبــر حزب کارگــر به دنبال برگــزاری انتخابات
زودهنگام دیگری است.
همچنیــن این نکته را بایــد مورد توجه قــرار داد که
حمالت تروریســتی اخیر در لندن تاثیر بسیاری بر فضای
انتخابات اخیر داشت .اگرچه حمله مردان ماشین سوار و
چاقو به دست به اهالی لندن در حوالی الندن بریج و کشته
و زخمی شدن چندین نفر اولین و اخرین حمله تروریستی در
خاک اروپا نبود اما اولین حمالت از سوی نیروهای داعش
در انگلیس بود.
بعد از حمله تروریســتی که در منچستر رخ داد ،ترزا
می این گونه تصور کرد که شاید چنین حادثه ای باعث شود
مردم بیشتر به سمت این حزب که شعارهای ضدمهاجرتی
دارد ،گرایش داشته باشــند .اما باید توجه داشت که این
حادثه ،ضربه بزرگی بر پیکر سیاســی تــرزا می وارد اورد و
وضعیت حزب محافظه کار را با اشــفتگی های بســیاری
مواجه ساخته است.
در این میان طبیعی اســت که گروه هــای پایینی و
میانی جامعه هیچ تمایلی به ادامه حکومت محافظه کاران
نداشــته باشــند .افزایــش ارای حــزب کارگــر و کاهش
ارای محافظــه کاران در چنین شــرایطی کامــا طبیعی
بود؛ مصــداق تاریخی ان نیز این اســت کــه در بحبوحه
جنگ جهانــی اول ،نخســتین بــار حزب کارگر در ســال
1924کابینــه اش را تشــکیل داد و رمــزی مک دونالــد
نیــز بــه نخســت وزیری نا ئــل شــد .بنابراین در شــرایط
بحرانی همــواره حــزب کارگر در این کشــور بــه پیروزی
رسیده است.
همچنیــن یکــی از مســائل نگران کننــده ،اینــده
اقتصاد انگلیس بعد از روند خروج این کشــور از انگلیس
اســت .ترزا می به عنوان نخســت وزیر این کشــور بعد از
رفراندوم بر گزیــت ،به دلیــل جایگاه حزبی و خاســتگاه
اجتماعی اش تسهیالتی به کارخانجات و صنایع انگلیسی
داد تا انها با عالقه بیشــتر بــه فعالیت خــود ادامه دهند.
در همین راســتا میزان مالیات انها را کاهش داده اســت
تا افــراد بیشــتری را به اســتخدام دراورده و اشــتغالزایی
کنند.
همچنین باتوجه به اینکه بعد از بر گزیت ،لندن بازار
پر منفعت اتحادیه اروپا مبنی بر صادرات برابر با حدود 280
میلیارد دالر را از دســت می دهد و با مشــکالت اقتصادی
بزرگی در داخل روبه رو می شود ،بر همین اساس برای رفع
این خالء اقتصادی ،ترزا می سفرهایی به کشورهایی مانند
عربستان سعودی داشته و قراردادهای هنگفت چند میلیارد
دالری فروش تسلیحات را با این کشور امضا کرده است.
در همین راســتا چندی پیــش خزانه داری این کشــور در
گزارشی درباره «تبعات جدی» بر گزیت علیه شهروندان و
اصناف در انگلیس از جمله با افزایش چشمگیر مالیات ها
و قیمت مواد غذایی هشدار داد.
خزانه داری انگلیس اعالم کرد که طرح های دولت
ترزا می ،نخســت وزیر انگلیس برای استفاده از نرخ های
ســازمان تجارت جهانــی در صورت وقوع یــک بر گزیت
سخت سبب یک شوک اقتصادی بزرگ شده و این بدتر از
هر گزینه دیگری است.
به عبارت دیگر می تــوان گفت که بعــد از رفراندوم
بر گزیت ،انگلیس دچار یک نوع بحران و انحطاط شــده
اســت .ترزا می در اظهاراتی جنجالی اعالم کرد که اماده
برگزیت سخت است.
موارد مــورد نظر ترزا می می تواند شــامل این طیف
باشد که انگلســتان اماده خروج از اتحادیه گمرکی است
تا قراردادهای تجاری با همه جهان منعقد کند .همچنین
بر اســاس اعالم ترزا می ،انگلیس اماده به دست اوردن
کنتــرل کامل بر مرزهایش بــوده حتی اگر این مســاله به
معنای از دست دادن عضویت بازار واحد باشد .همچنین
این کشــور می خواهد دیگر ملــزم به قواعــد دادگاه اروپا
نباشد.
این اتفاق می تواند چالش های بسیاری را پیش روی
انگلیس بگذارد .در مقابل ،بسیاری از مقامات و شهروندان
انگلیس خواســتار بر گزیت نرم و مانــدن انگلیس در بازار
واحد هستند.
به طور کلی برخــی از تحلیلگران بر ایــن باورند که
ترزا می ،نخســت وزیر انگلیس یکی دیگــر از تبعات رای
مردم این کشــور به خروج از اتحادیه اروپاســت ،با اینکه
وزیر کشــور دولت کامرون هم با این خروج مخالف بوده ،
حاال اوســت که فراینــد خروج ایــن کشــور از اتحادیه را
برنامه ریــزی و اجــرا می کند؛ رونــدی که تاکنــون برای
انگلیــس تبعات بســیار ســنگین اقتصــادی بــه همراه
داشته است.
اکنون ترزامی در شــرایط بســیار بدی قــرار گرفته
اســت ،نه می تواند بــه اتحادیــه اروپا بازگــردد و نه برای
انجام مذاکرات قدرتمند با این اتحادیه از پشتوانه باالی
مردمی برخــوردار اســت .بنابراین تــرزا می بــرای ادامه
مسیری که در پیش گرفته ،روزهای دشواری را در مقابل
خود دارد و یک تنــه باید با چالش های بســیاری به مبارزه
برخیزد.
51
بین الملل
افول ستاره اقبال می
توجه به مطالبات اجتماعی ،اقتصادی و سیاسی؛ برگ برنده کوربین بود
ترزا می ،رهبر حزب محافظه کار و نخست وزیر بریتانیا
و جرمی کوربین ،رهبر حزب کارگــر در انتخابات عمومی
اخیر با نتایج سرنوشت ســازی مواجه شدند .کاهش ارای
حزب محافظه کار و افزایش ارای حــزب کارگر ،حزب در
قدرت و حــزب اپوزیســیون را در موقعیت حساســی قرار
داده اســت .اکنون یکی از مهمترین پرسش ها این است
که چرا ارای حزب محافظه کار در این انتخابات به نسبت
بریتانیا به عنوان یک دولت مقتدر و دارای پشــتوانه ارای
مردمی نگاه نمی کردند .ترزا می از یک سو با این چالش ها
روبه رو بود و از سوی دیگر تصور می کرد از مقبولیت نسبی
در میان رسانه ها و مردم برخوردار است؛ بنابراین تصمیم
گرفت برای تثبیــت و تحکیم جایگاه خــود به عنوان یک
رهبر منتخب ،پارلمان و دولــت را منحل کرده و انتخابات
زودهنگام اعــام کند تا بتوانــد با رای باالیی که کســب
می کند ،هم اقتدار خــودش در حزب و جامعــه بریتانیا را
تقویت کند و هم با قدرت بیشــتری بر ســر میــز مذاکره با
اروپایی ها بنشیند.
به تدریج طی دوماه گذشــته با سیاســت های غلط
دوره های پیشــین کاهش یافــت و به ارای حــزب کارگر
افزوده شد ؟ در واقع ترزا می با چه چالش هایی مواجه بود و
ی کوربین با چه سیاستی توانست بر کرسی های حزب
جرم
کارگر بیفزاید ؟
در خصوص ترزا می و حزب کارگــر باید به چند نکته
اشــاره کنم؛ ترزا می سال گذشــته ،زمانی که پس از رای
مثبت مردم به خــروج بریتانیا از اتحادیه اروپا موســوم به
برگزیت به نخست وزیری رسید ،با سه چالش عمده روبه رو
شد؛ اول اینکه افکارعمومی و رسانه ها ،درون طیف هوادار
حزب محافظه کار و خارج از ان ،بسیاری او را به عنوان یک
رهبر موقت و انتصابی می دیدند؛ رهبری که نخست وزیری
را در اثر پیروزی در انتخابات سراســری به دســت نیاورده
بلکه جانشین نخســت وزیری شــده که مجبور به استعفا
شده است.
دوم اینکه در فضای بعد از برگزیت ،بریتانیا شــرایط
دشــواری برای مواجهه با اروپا داشــت و رقبــای حزبی و
غیرحزبی ترزا می با این تصور که معضالت موجود موقعیت
او را متزلزل خواهد کرد ،امیدوار بودند به زودی بتوانند در
شرایط بهتری با او رقابت کنند .سوم اینکه در سطح رهبری
اتحادیه اروپا هــم در جریان مذاکــرات برگزیت به دولت
حزب محافظه کار و تصمیم های درســت حــزب کارگر به
رهبری جرمی کوربیــن و جان مک دانلد ،ایــن روند تغییر
کرد .ترزا می اصرار داشت که مباحث انتخاباتی را منحصرا
به برگزیت محدود کند اما احزاب رقیب به خصوص حزب
کارگر انتخابات را به عرصه مطالبات اجتماعی ،اقتصادی و
سیاسی مردم تعمیم دادند .در چنین شرایطی با اقبال مردم
به برنامه های رقبای خانم می ،ســتاره اقبال او افول کرد.
رای حزب کارگر بــه مدد رهبری مردمــی جرمی کوربین،
به گونه ای که مورد قبول بدنه ،طبقات پایین تر حزب کارگر
و جوانان حامی این حزب بود به تدریج باال امد.
کوربین به خصوص روی مطالبات جوانان تمرکز کرد.
مجموع این رویدادها باعث شد تا نتیجه انتخابات پارلمانی
در بریتانیا به گونه ای دیگر رقم بخورد و اگرچه حزب کارگر
اکثریت نســبی را کســب نکرد اما پس از شکســت های
فضاحت بار این حزب طی 15ســال گذشته ،نخستین بار
نتایج خوبی را به دست اورد و توانست ضمن تثبیت رهبری
خود در برابر رقبای حزبی ،به وضع نابســامان حزب کارگر
که ناشی از سوء سیاســت بلرگرایان بوده نیز سامان بدهد
و نام خود را به عنوان پیروز واقعی انتخابات هشــتم ژوئن
تثبیت کند.
مجید تفرشی
بین الملل
52
مثلث | شماره 359
6
تاریخ نگار و پژوهشگر مسائل بریتانیا
از ســال 1992یعنــی زمانــی کــه برخــاف تصور
همگان جــان میجــر و حــزب محافظــه کار در انتخابات
شگفتی ســاز شــدند و به پیروز میدان تبدیل شدند ،حزب
کارگر رویکردی جدید پیش گرفت و در قالب مفهوم «حزب
ت چرخش کرد .پس از مرگ زودهنگام
کارگر نوین» به راس
جان اســمیت به عنوان معمار حزب کارگر نوین ،گوردون
براون و تونی بلر نیز همین راه را ادامه دادند .در نتیجه این
سیاست ها جوانانی که به طور ســنتی طرفدار حزب کارگر
بودند از سیاســت های این حزب بریدند .سیاست گریزی
جوانان طی سال های بعد در دو انتخابات سراسری 2010
و 2015شکست های سخت حزب کارگر را رقم زد .کوربین
اما به عنوان سیاســتمداری متفاوت و مردمی موفق شد تا
پس از غلبه بر دشمنان قســم خورده درون حزبی خود ،در
کارزار اخیر انتخاباتی ،با اعالم برنامه هایی در زمینه ایجاد
رفاه ،اشتغال و تحصیل رایگان ،این قشر قوی و تاثیرگذار
را با صندوق ارا اشتی دهد.
حضور بی ســابقه جوانان در انتخابات اخیر بریتانیا
باعث شد تا حزب کارگر بتواند ضمن احیای وضع مناسب
پیشــین خود29 ،کرســی جدید نیز در پارلمان از ان خود
کند .طی ماه های اخیر اشفتگی بی سابقه ای در جامعه و
سیاست در بریتانیا به چشم می خورد .محور این اشفتگی
چیزی نیست جز برگزیت که روند حاکم بر جامعه ،سیاست
و روابط بین المللی این کشور را به هم زده است .این تالطم
تمامی شئون اجتماعی و سیاســی و همچنین برنامه های
احزاب بریتانیا را تحت تاثیر قرار داده است.
اشفتگی کنونی در بریتانیا اساسا ناشی از اشفتگی و
دوپارگی و سردرگمی دیدگاه های سیاستمداران ،نخبگان،
رسانه ها و افکارعمومی در مورد برگزیت است .جناح بندی
و دوپارگی در مورد برگزیت ،این روزها هم در جامعه ،هم در
میان رسانه ها و هم در میان احزاب سیاسی بریتانیا بیش
از پیش مشهود اســت .جامعه بریتانیا از یک سو از تجربه
اتحاد با اروپا خشمگین است و از سوی دیگر از انزوا و جدا
ماندن از دیگر کشورهای منطقه هراسان .تا این دوگانگی
و تناقض حل نشــود ،تشتت سیاســی در این کشور ادامه
خواهد یافت.
همچنین باید توجه داشــت که بعد از شکست حزب
کارگــر در انتخابــات ســال ٢٠١٠و همچنین شکســت
فضاحت بار ســال ،٢٠١5اگر اخرین پیــروزی حزب را در
ســال ٢٠٠5در نظر بگیریم ،بعد از دوازده سال است که
ارای حزب کارگر افزایش پیدا کرده و این مساله ای بسیار
مهم است.
ان هم در شــرایطی که بخش زیــادی از افراد رده
باالی حامی سیاست های تونی بلر با جرمی کوربین ،رهبر
این حزب و سیاست هایش به شدت مخالف بودند و در واقع
بخش هایی از رده هــای میانی و بدنه و هــواداران عادی
حزب بودند کــه کوربین را در ســمت دبیرکلی حزب حفظ
کردند .در حال حاضر بهبود نسبی ارای حزب کارگر نشانگر
این اســت که از تالش برای زمین زدن ایشــان در حزب
کاسته خواهد شد و اگر به صفر نرسد بسیار کاهش می یابد.
بسیاری از سران حزب کارگر امیدوار بودند که کوربین
در انتخابات شکست بخورد و توفیق چندانی پیدا نکند اما
به نظر می رســد که این اتفاق رخ نداد و حداقل این است
که موضع حزب به رهبری کوربین و مک دونالد به شــدت
تقویت شــده و محبوبیت انها افزایش پیدا کرده اســت و
در چنین شــرایطی دیگر نمی توان علیه کوربین کودتای
داخلی انجام داد.
گرایش به میانه روی
کوربین جوانان بسیاری را پای صندوق های رای کشاند
مرتضی مکی
7
کارشناس مسائل اروپا
تشــکیل پارلمــان معلــق در بریتانیــا ،از جملــه
دستاوردهاینامطلوببرگزاریانتخاباتپارلمانیزودهنگام
در این کشــور برای حزب محافظه کار به رهبــری ترزا می
اســت .انتخابات پارلمانی بریتانیا به دلیــل اغاز مذاکرات
بر گزیت طی چند ماه اینده از اهمیت بسیاری برخوردار بود.
ی زمانی که برگزاری انتخابات زودهنگام را اعالم کرد،
ترزا م
یباالییداشتومحبوبیتحزباپوزیسیون
محبوبیتمردم
کارگر به شــدت افول کرده بــود .به گفته منتقــدان ،افول
جایگاه مهم ترین حزب اپوزیســیون ،او را وسوسه کرد که
از این موقعیت سیاسی استفاده کند .اخرین نظرسنجی ها
نشان می داد ،فاصله حزب کارگر و محافظه کار (موسوم به
توری) هر روز کمتر می ش د اما برخالف انتظار همگان ،نتایج
به گونه دیگری رقم خورد.
به طور کلی تحوالت بسیاری اروپا را درگیر خود کرده
اســت که در انتخابات این کشــورها مانند فرانسه ،المان،
بریتانیا نمود پیدا می کند؛ مسائلی مانند بحران مالی که از
سال 2008اروپا را دچار چالش کرده ،هجوم پناهجویان به
این قاره و تنش با روسیه باعث ایجاد تحوالت عمیق سیاسی
و اجتماعی در جامعه اروپا شده است .بر همین اساس دیگر
نمی توان نتایج انتخابات را همانند گذشته پیش بینی کرد.
در همین راســتا انتخابات اخیر بریتانیــا را باید از بعد
دیگری مــورد تجزیــه و تحلیل قــرار داد؛ درواقــع اگرچه
محافظه کاران توانستند پیروزی نسبی در این انتخابات به
دستاورند،امادرواقعیت،اینانتخاباتیکشکستبزرگ
برای ترزا می ،نخست وزیر بریتانیا بوده و یک موفقیت برای
حزب کارگر است .برای بررسی در درجه اول این مساله را باید
ی از برگزاری
مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم که هدف ترزا م
این انتخابات چه بود .در پاسخ باید گفت که او به دنبال جلب
نظر مردم بریتانیا برای پیشــبرد مذاکرات بر گزیت (خروج
بریتانیا از اتحادیه اروپا) بود .او انتظار داشــت که با اعالم
برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی بتواند اکثریت مطلق
کرسی های پارلمان را به دســت اورد .اما در طول برگزاری
کمپین های انتخاباتــی برخالف انتظار تــرزا می ،فاصله
موجود از میزان حمایت از حزب محافظه کاران و حزب کارگر
پر شــد و حتی اگر انتخابات دو هفته دیگر برگزار می شــد،
ی کوربین بســیار
امکان پیروزی حزب کارگر به رهبری جرم
ی به دنبال یک دولت اقلیت است
باال می شد .اکنون ترزا م
اما با ایجادیک دولتشکننده نمی تواند مذاکرات مستحکم
و قدرتمندی که برای بریتانیا سرنوشت ساز است ،را به خوبی
پیش ببرد .در مقابل ترزا می ،جرمی کوربین از حزب کارگر
توانست بسیاری از جوانان بریتانیای را به پای صندوق های
رای بیاورد و کرســی های حزب کارگر در پارلمان این کشور
را افزایش دهــد .همچنین کمی بعد از برگــزاری انتخابات
پارلمانی ،تعداد قابل توجهی از شهروندان بریتانیا به حزب
کارگر پیوســتند .اکنون تعــداد اعضای این حــزب به طور
چشمگیری افزایش یافته است که این مساله یک موفقیت
بزرگ برای این حزب اســت .بر اســاس این شواهد در کل
می توان اعالم کرد که در انتخابات اخیر بریتانیا تنها بازنده
ی است.
اصلی این انتخابات ،ترزا م
همچنین برخی از تحلیلگران بر این باورند که برخی
از شــهروندان طرفدار بر گزیت با مشــاهده شرایط سخت
اتحادیه اروپا برای بریتانیا به دلیل خروج از این اتحادیه ،از
این امر پشیمان شده اند و همین مساله باعث کاهش ارای
ی در انتخابات اخیر شده است .در این باره در درجه اول
ترزا م
باید گفت که نظرسنجی هایی که بعد از بر گزیت انجام شده،
نشان می دهد که بســیاری از بریتانیایی ها از خروج بریتانیا
حمایت می کنند حتی برخی از کسانی که در رفراندوم رای
ماندن در اتحادیه اروپا را داده بودند اکنون نظرشان برگشته
است .در این میان ترزا می خواســتار خروج سریع و بدون
هیچ گونه امتیاز به اتحادیه اروپا ست .این خروج می تواند
بازارهای اروپا و منافع ان را به سوی شرکت های بریتانیایی
ببندد .در مقابل موضع سختگیرانه ترزا می ،برخی معتقد به
خروج نرم از اتحادیه اروپا هستند و معتقدند باید در راستای
تعامل با اتحادیه اروپا و حفظ بازارهای اروپایی از این اتحادیه
خارج شــد و مذاکرات را پیش برد .در انتخابات اخیر مردم
بریتانیا به خروج ســخت مدنظر ترزا می رای منفی دادند.
یرادرمذاکراتبر گزیت
همینمسالهقدرتهنرنمایی ترزام
بین الملل
با اتحادیه اروپا تضعیف خواهد کرد .اتحادیه اروپا نیز باتوجه
به نتایج انتخابات دست باالتری برای اعمال خواسته های
خود خواهد داشت.
ی تالش می کرد که اعالم کند
در این انتخابات ترزا م
با طرح بر گزیت به دنبال تامین منافع مردم و کشور بریتانیا
بوده و بیشتر بر خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا تاکید داشت.
ی کوربین تالش کرد که خط میانه روتری را
اما در مقابل جرم
در پیش بگیرد و چندان بر بر گزیت تاکید نکند .وی بیشتر بر
افزایش خدمات بهداشتی ،اموزشی و رفاهیکه مورد مطالبه
طرفداران حزب کارگر و طبقه متوسط جامعه بریتانی ا است،
متمرکز شد .به طور کلی باتوجه به نتایج انتخابات پارلمانی
می توان گفت که مطالبات و دغدغه های مردم بریتانیا در
این برهه بیشتر داخلی ،اقتصادی و امنیتی است .در حال
حاضر یکی از نگرانی هــای بزرگ جوانان بریتانیا مســاله
بیکاری است .بر همین اســاس یکی از برنامه های اصلی
هر دولتی در بریتانیا باید اشــتغالزایی باشــد .در پی بحران
مالی در جهــان و اتخاذ سیاســت های ریاضت اقتصادی
در کشــورهای اروپایی بودجه خدمات بهداشتی ،رفاهی و
اموزشی کاسته شد .اکنون مردم بیشــتر به دنبال افزایش
قدرت خرید و بهره مندی بیشتر از خدمات رفاهی ،اموزشی
و پزشکی هستند.
همچنین این نکته را باید مدنظر قرار داد که در زمان
برگزاری کمپین های انتخاباتی بریتانیا ،برای اولین بار پس
از شروع موج حمالت تروریســتی توسط نیروهای داعش
در اروپا ،سه حمله تروریســتی در وست مینستر ،تاور بریج
در لندن و منچستر ارینا رخ داد .این حمالت باعث شد که
انتخابات در بریتانیا تحت تدابیر شدید امنیتی برگزار شود.
ی از این حوادث بتواند بهره برداری
انتظار می رفت که ترزا م
کند .زیرا بعد از حمالت تروریستی در لندن فضای انتخابات
در این کشور امنیتی شــد و به نظر می رسید فضای امنیتی
ی به نفع وی باشــد.
باتوجه به مواضع ضد پناهجویی ترزا م
ی کوربین توانست از این فضا به خوبی استفاده کند.
اما جرم
ی به دلیل گسترش همکاری ها با عربستان
کوربین از ترزا م
سعودیوفروشگستردهتسلیحاتبهاینکشورانتقادهای
گســترده ای کرد .در همین راســتا چندی قبل رهبر حزب
اپوزیســیون بریتانیا در یکی از کمپین های انتخاباتی اش
اعالم کرد که لندن باید مذاکرات دشــواری را با عربستان
س درباره حمایت
سعودی و دیگر کشورهای حوزه خلیج فار
مالی از افراط گرایی داشته باشــد .همین مواضع کوربین
به مــذاق مــردم بریتانیا خوش امــد و منجر به ان شــد که
کرسی های حزب کارگر افزایش پیدا کند.
مثلث | شماره 359
بین الملل
53
بین الملل
روزهای سخت محافظه کاران
ی بریتانیا را با بالتکلیفی مواجه کرد
لجاجت ترزا م
نصرت اهلل تاجیک
کارشناس مسائل بین الملل
بین الملل
54
مثلث | شماره 359
8
انتخابات زودهنگام پارلمان بریتانیا روز پنج شــنبه 8
ژوئن 2017برگزار شد .ترزا می ،نخست وزیر بریتانیا برای
انجــام مذاکرات خــروج از اتحادیه اروپــا و تضمین ثبات
سیاســی به یک اکثریت قاطع تر در پارلمــان بریتانیا نیاز
داشت و از همین رو ،او ماه اوریل ســال جاری اعالم کرد
که تنها در عرض هفت هفته اینده یک انتخابات زود هنگام
ی در انتخاباتی که خود درخواست
برگزار می کند .اما ترزا م
برگزاری زودهنگام ان را داد ،شکست خورد و موفق به کسب
اکثریت قاطع پارلمان نشد.
نتایــج انتخابــات 2017بریتانیــا برخــاف همــه
نظرسنجیها محقق گشت و همان گونه در دنیای سیاست
به طنز میگویند نظرسنجیها هم به خانم ترزا می خیانت
کردند .این مساله را میتوان در دو سطح مورد بررسی قرار
داد؛ اول ســطح رهبری حزب است و ســطح دوم جامعه و
ی طبق براوردهای پیشین
خواست مردم است .خانم ترزا م
تصور میکرد که پیروز انتخابات است و رای اکثریت قاطع
پارلمان را به دســت میاورد زیرا بعد از همهپرسی برگزیت
حزب محافظه کار دارای اکثریت ارا ی بود و بعد از استعفای
دیوید کامرون از رهبری حزب به دلیــل مغایرت برگزیت با
اهداف و دیدگاههایش ،همه اعضای حزب به پشتیبانی از
ی برخاستند تا او رهبری قدرتمند بالمنازع را با اکثریت
ترزا م
نسبی ارا ی پارلمان داشته باشد .الزم به ذکر است خانم می
قبل از رای اوردن برگزیت ماننــد کامرون مخالف خروج از
اتحادیه اروپا بود ،اما بعد از برگزاری همه پرســی بر خالف
کامرون که بــر اصولش پایبند ماند و اســتعفا داد ،ترزا می
تصمیم گرفت خروج بریتانیا از اتحادیــه اروپا را اجرایی و
مدیریت کند .این تغییر موضع از جانب بسیاری از نخبگان
مثبت ارزیابی نشــد و به عنوان کســب قدرت تلقی شد که
یک نکته منفی در ویژگی های رهبری احزاب در انگلستان
ی اقداماتــی را در جهت اجرا یی
اســت .به هر جهت ترزا م
کردن خروج انگلیس از اتحادیــه اروپا صورت داد و گمان
میبرد به دلیل عالقه مردم و جامعه به سیاســتهای وی
خصوصا در بحث برگزیت میتواند با برگــزاری زودهنگام
انتخابات پارلمان اکثریت قاطع را به دست بیاورد؛ اگرچه
نظرسنجیها هم این موضوع را تایید میکرد اما درنهایت
نتیجه انتخابات برخالف تصور وی شد و او نه تنها نتوانست
به اکثریت قوی تر در مجلس دســت یابد ،بلکه نســبت به
گذشته 12کرسی را هم در مجلس این کشور از دست داد
و هم اکنون حزب محافظه کار را در خطر قرار داده اســت.
بنابراین براورد رهبری حزب از اوضاع جامعه اشتباه و غلط
بود که منجر بــه این نتیجه شــد .این در حالی اســت که
رهبران باید نبض جامعه را در دست داشته باشند و مطالبات
مردم را شناسایی کرده و ضمن انکه به انان امید ،جاه طلبی
و چشــم انداز وســیع بدهند .در جهت تامین خواسته ها و
براورد نیازهای انان قدم بردارند؛ ترزا می هم به رغم برخی
خصایص مثبت رهبــریاش مانند پــرکاری و قاطعیت اما
دارای خصلت لجاجت است که کمتر مشاوره قبول میکند و
بر نظرات خودش پافشاری میکند .بنابراین ویژگی لجاجت
وی نتایج زیر را به بار اورده است -1 :نبض جامعه را از دست
بدهد و مطالبات مردم را نشناســد -2پافشــاری بر نظرات
خودش و -3ایجاد وضعیت بحرانی و شکننده برای حزب و
مهمتر جامعه انگلیس در روند خروج از اتحادیه اروپا .زیرا
ی نتوانست 326کرسی
از یک طرف به این دلیل که خانم م
را به دست بیاورد پارلمان معلق تشکیل میشود و تصویب
هر طرحی مستلزم تایید حزبی است که با او ائتالف کرده و
از طرف دیگر از به کار بردن واژه ائتالف که لغتی مرســوم
در جامعه و سیاســت و حکومت انگلیس است ،خودداری
میکند و واژه همکاری را برای تشــکیل کابینهاش به کار
میبرد .همچنین طبق شــنیده ها ترزا می در نظر دارد تا با
حزب اتحادگرای ایرلند شمالی که 10کرسی کسب کرده
اســت ،همکاری کند .اگرچه این حزب سیاستهایش تا
حدی به سیاســتهای حزب محافظه کار نسبت به حزب
کارگر نزدیکتر و دارای محاســنی اســت اما ایــن نیز کار
راحتی نیست زیرا بعضی از بخش ها یا فراکسیون های این
حزب نیز رابطه خوبی با حــزب محافظه کار ندارد و بنابراین
در مجموع ترزا می در دولت جدید قدرت سابق را نخواهد
داشت .اگر شرایط کشور عادی بود ،تشکیل کابینه ائتالفی
و اعمال کردن نظــرات حزبی دیگــر در برنامه های دولت
ان چنان دشــوار نبود؛ اما در شــرایط کنونی که برنامهای
بسیار کالن و حیاتی و سخت در سیاست بریتانیا وجود دارد
موقعیت ســختی را برای اجرا کردن این برنامه با همکاری
حزبی دیگر برای ترزا می به وجود میاورد .به نظر میرسد
در این شرایط روند برگزیت یا خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا
مطابق میل انگلیسیها صورت نگیرد ،زیرا انها قبل از اینکه
برگزیت در همه پرسی رای بیاورد ،خواهان گرفتن امتیازاتی
بودند و بعد از اینکه برگزیت رای اورد هم در نظر داشتند که
در عین حال که از اتحادیه خارج میشوند به بازارهای انها
دسترسی داشته باشــند و از امکانات تجاری با کشورهای
اروپا اســتفاده کنند .اما اتحادیه اروپا و کشــورهای بزرگی
چون المان و فرانســه تمایلی ندارند تا هم یک عضوشان
را از دســت بدهند و هم اینکه بخواهند به ان کشور امتیاز
بدهند؛ بنابراین این وضعیت خانم می را دچار مشکل میکند
و اگر نتواند این طرح را پیش ببرد ،ممکن اســت منجر به
بالتکلیفی انگلیس و اتحادیه نسبت به یکدیگر ،توقف وی
پشــت درهای اتحادیه اروپا یا حتی ناچار به استعفا و کنار
کشیدن وی از قدرت شود.
درواقع اگر بخواهیم دو قطب سیاسی را در سیاست
و حکومت انگلیس متصور شــویم ،حزب دارای حاکمیت
قطعی در بافت سیاســی انگلیس و جامعه است ،بنابراین
بیشــتر مســائل جامعه خصوصــا بحثهــای مدیریتی و
تقسیم قدرت از طریق احزاب دنبال میشود .سال 2016
در حزب محافظــه کار دیوید کامرون به دلیــل پایبندی بر
اصول و رعایت اخالق در سیاست ،از سمت خویش استعفا
داد و اعضای حزب محافظه کار از خانــم ترزا می حمایت
کردند تا وی بتواند با اکثریت قاطع بــه اداره دولت بپردازد
و روند خروج را با کســب حداکثری منافع و امتیازات برای
انگلیس جلو ببرد .در ان مقطع حزب کارگر برخالف حزب
محافظه کار بود و جرمی کوربین با مشکالت بسیار زیادی
از جمله مخالفت و تهدید رهبری وی روبه رو بود ،با اینحال
او توانست در مقایســه با خانم می که پشــتیبانی اکثریت
کرســیهای پارلمان را داشت بر مشــکالتش فائق اید و
ارا ی حزب کارگر را افزایش دهد .بنابراین میتوان نتیجه
گرفت کوربین در این مدت یک ســاله عملکرد ،رهبریت و
ی داشته است.
مدیریت موفقیت امیزتری نســبت به ترزا م
ی زمانی که ارا ی مردم مطابــق انتظارش نبود و ارا ی
ترزا م
حزب را نیز کاهش داد ،بایستی از اســتعفا دادن استقبال
میکرد اما به رغم خواست عمومی از داخل و خارج حزب،
قبول نکرد استعفا دهد و همچنان به رهبری خودش ادامه
ی بخواهد همین روال را ادامه دهد
میدهد .بنابراین اگر م
به عقیده من یا انتخابات زودهنگام دیگری برگزار میشود و
احتماال حزب کارگر بر حزب محافظه کار پیشی میگیرد و یا
اختالفات داخلی حزب محافظه کار افزایش یافته و اوضاع
داخلی و خارجی انگلیس نیز وخیم تر خواهد شد .به دلیل رو
امدن حزب کارگر و اقبال عمومی به ان و مخصوصا جوانان
که در این انتخابات نیز نقش بسزایی داشتند ،حتی امکان
تعویض رهبر حزب محافظه کار و نخســت وزیر شدن فرد
دیگری که همچنان حزب محافظه کار قدرت را در مجلس
در دست داشته باشد ،در این زمان عملی نیست.
پازل پیچیده
بین الملل
این روزها اوضاع در خاورمیانه پیچیده تر از هر زمانی شده است؛ دوستان قدیمی به دشمنان
جدید تبدیل شــ دهان د و حتی امن ترین نقطه در این منطقه یعنی ایران نیز هدف حمله تروریستی
داعشقرارگرفت.بعدازسفردونالدترامپبهمنطقهوانعقادقراردادهاینظامیوغیرنظامیبهارزش
300میلیارددالرباعربستانسعودی،انگارکهاینکشورچراغسبزیبهریاضبرایافزایشتحرکاتش
درمنطقهنشانداد.زیرابرهیچکسپوشیدهنیستکهعربستانازگروهکهاییچونداعشحمایت
میکندوسخنانوزرایدفاعوخارجهسعودیمبنیبرکشاندنجنگبهداخلمرزهایایراننیزبیش
ازپیشاینفرضیهراتقویتکردکهریاضدرپشتصحنهحمالتتهرانقرارداشتهاست.
عصر جنگ های نیابتی
نبردجدیدیعلیهساختارسیاسیونظاماجتماعیایرانشکلگرفتهاست
ابراهیم متقی
مثلث | شماره 359
انچه در 17خرداد 1396در تهران اتفاق افتاد ،بیش
از انکه ماهیت درون ساختاری داشته باشد ،باید ان را تابعی
از شکل بندی بحران در سیاست منطقه ای و نظام جهانی
دانست .واقعیت موجود کنش بازیگران در حوزه غرب اسیا
با نشانه هایی از بحران پیوند یافته است .رویکرد فرید زکریا
درباره شــکل گیری «تابســتان داغ خاورمیانه ترامپ» را
.1نشانه های گسترش بحران منطقه ای در غرب اسیا
اصلی ترین نشــانه تحوالت غرب اســیا را می توان
براساس مولفه هایی همانند تهدید ،بحران ،بی ثباتی و تغییر
سریع شکل بندی های ائتالف سیاسی و امنیتی دانست.
روابط کشــورهای عربســتان ،ترکیه و قطر کــه مبتنی بر
بین الملل
1
استاد دانشگاه تهران
می توان به عنوان بخشی از واقعیت های موجود سیاست
جهانی دانســت .در فضای موجود سیاست جهانی ،هیچ
نشانه ای از همکاری های سازمان یافته و شکل بندی شده
مشاهده نمی شود.
نشانه هایی از همکاری و مشارکت در برابر سیاست راهبردی
ایران در منطقه تعریف شــده ،با تغییرات مرحله ای سریع
روبه رو شده است .به همین دلیل است که می توان به این
جمع بندی رسید که بحران منطقه ای تابعی از سازوکارهایی
است که سیاست جهانی و منطقه ای امریکا در سال های
بعد از جنگ سرد بنا نهاده است.
نشــانه های اصلی بحران منطقــه ای را می توان در
نقش یابی عربستان فراتر از قدرت ساختاری دانست .هرگاه
بازیگران کوچک خواسته باشند نقش منطقه ای ایفا نمایند،
طبیعی است که با نشانه هایی از بحران روبه رو خواهند شد.
55
بین الملل
چنین کشورهایی بحران را به حوزه های مختلف و فراگیری
از سیاست جهانی تسری می دهند .شکل گیری گروه های
تکفیری و گسترش انان به حوزه های مختلف جغرافیایی
را می توان به عنوان اصلی ترین نشانه گسترش بحران در
محیط منطقه ای دانست.
در ســال هایی که قدرت ،جنگ و تهدیدات ماهیت
کالسیک داشــت ،رقابت بازیگران براساس سازوکارهای
کنش متقارن انجام گرفت .جنگ و صلــح تابعی از توازن
و همپایگی قدرت بوده اســت .هم اکنون هیچ نشــانه ای
از توازن منطقه ای مشــاهده نمی شــود .نقش عربستان
در فضای امنیت منطقــه ای بیش از قابلیت ســاختاری و
توانمندی ان کشــور گســترش یافته اســت .دولت های
امریکا در سال های مختلف تالش داشتند تا معادله نفت،
تسلیحات ،هویت و امنیت را با عربستان تعریف نمایند.
هر یک از نشــانه های یادشــده اثــار پرمخاطره ای
بر سیاســت و امنیت منطقه ای به جا می گــذارد .افزایش
بی رویه قیمت نفت در سال های ،2005-9زمینه تغییر در
موقعیت راهبردی عربستان را به وجود اورد .افزایش قیمت
نفت منجر به بهینه ســازی درامدهای اقتصادی عربستان
برای ایفای نقش در محیــط منطقه ای گردید .درامدهای
حاصل از فروش نفت توســط عربســتان ،شکل جدیدی
از بحران منطقه ای را در کشــورهای مختلف غرب اســیا
به وجود اورده است.
عربســتان از قابلیــت الزم برای ایفــای نقش جنگ
منطقه ای در قالب ســازوکارهای عملیــات نیابتی روبه رو
گردید .در عصر موجــود زمینه برای گســترش تهدیدات
نامتقارن در فضای داخلی ،منطقه ای و بین المللی به وجود
امده اســت .بخش قابل توجهــی از نبردهــای یک دهه
گذشته در عراق ،افغانستان ،سوریه و لبنان براساس اموزه
جنگ نیابتی از ســوی ســرویس های اطالعاتی و امنیتی
سازماندهی شده اســت .در این فرایند عالوه بر اهداف و
منافع بازیگران منطقه ای می توان به این موضوع نیز اشاره
داشت که گفتمان های هویتی زیربنای جنگ های نیابتی
جدید را به وجود اورده است.
بین الملل
56
مثلث | شماره 359
.2گسترش بحران امنیتی غرب اسیا به ایران
ایران در زمره کشــورهایی محســوب می شــود که
طی دو دهه گذشــته از ســازوکارهای الزم بــرای مقابله با
نیروهــای تکفیری بهره گرفته اســت .در نگــرش ایران،
الگوی کنش هویتی عربستان نشانه هایی از نفرت سیاسی
و ایدئولوژیک را در محیط منطقه ای و حوزه های مختلف
جغرافیایی منعکس می ســازد .چنین فرایندی براســاس
ایدئولوژیزه ســازی گروه های اجتماعی و نیروهای هویتی
حوزه های مختلف جغرافیایی انجام گرفته است .تهدیدات
عربستان به دنبال ایفای
نقش جنگ منطقه ای در
قالب سازوکارهای عملیات
نیابتی است
نیابتــی به عنوان شــکل جدیــدی از نشــانگان نیروهای
بحران ساز در محیط منطقه ای ایران محسوب می شود.
ارزیابی تحوالت سیاســی و منطقــه ای ایران بیانگر
این واقعیت است که بحران به عنوان بخش اجتناب ناپذیر
و تکرارشــونده علیــه امنیت ملــی ایــران بازتولید شــده
اســت .در دوران های مختلف تاریخی نقش عربستان و
ایاالت متحده برای شکل گیری و گسترش جنگ تحمیلی
علیه ایران غیرقابل انکار اســت .مشــابه چنین الگویی را
می توان در نقش جدید عربســتان ،طیف گســترده ای از
کشورهای شــورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه عرب
در مقابله با ایران مشاهده کرد.
تحقق چنین فرایندی بدون نقش یابــی و اثرگذاری
ایاالت متحده قابل تفسیر نیســت .گسترش بحران علیه
ساختار سیاســی و مرزهای جغرافیایی ایران را می بایست
انعکاس سیاست موازنه قدرت امریکا در محیط منطقه ای
دانست .واقعیت ان است که ایران از روزهای اغازین دهه
1360گرفتار موج گســترده ای از تروریسم گردید .در ان
دوران تاریخی ،صدام حســین فکر می کــرد که به عنوان
رهبر جهان عرب می تواند جنگ ترکیبی علیه ایران را بدون
هرگونه هزینه ای سازماندهی کند.
یکی از ویژگی های اصلی سیاست منطقه ای امریکا
و عربستان در مقابله با ایران را می بایست رویارویی نیابتی
براساس الگوی کنش بازیگران هویتی دانست ؛ بازیگرانی
که در سال های گذشته به گونه تدریجی جذب گروه های
تکفیری گردیده و در حوزه های مختلف جغرافیای بحران
ایفای نقش کرده اند .جنگ های نیابتی بخشی از واقعیت
اجتناب ناپذیر امنیت ،دفاع و کنش راهبردی برای اهداف
امنیتی جمهوری اســامی ایران محســوب می شود .هر
بازیگری براســاس اهداف راهبردی خود به ســازماندهی
جنگ های نیابتی مبادرت می نماید.
حادثــه 17خــرداد 1396بیانگــر ایــن واقعیــت
اســت که جنگ های نیابتی عمومــا از ســوی بازیگرانی
سازماندهی می شود که از قدرت منطقه ای برخوردار بوده
یا اینکــه از قابلیت های الزم بــرای ایفای نقــش جهانی
بهــره می گیرنــد .واقعیت های محیــط راهبــردی ایران
نشان می دهد که بازیگرانی همانند اســرائیل و عربستان
توانسته اند ائتالف های گسترده و فراگیری را برای مقابله
با ایران ایجاد نمایند .اجالســیه ریــاض را می توان نماد
هماهنگی کشورهایی دانست که الگوی جنگ نیابتی برای
بی ثبات سازی ایران را در دستورکار قرار داده اند.
.3رقابت های گسترش یابنده ترکیه ،عربستان و قطر
اگرچه محور اصلی رویارویی بازیگران امریکامحور
در محیط منطقه ای را می توان مقابلــه با قدرت تاکتیکی
و عملیاتی ایران دانســت ،امــا فرایندهای بحــران زمینه
شــکل گیری تضادهای جدیــد را امکان پذیر می ســازد و
گســترش بحران قابلیت نقش یابی هر یــک از بازیگران
منطقــه ای را ارتقــ ا خواهد داد .قطــر در زمــره بازیگرانی
محســوب می شــد که به گونه تدریجی موقعیت سیاسی
و منطقه ای خود را ارتقــا داد .بهره گیری از شــبکه خبری
الجزیره و مجموعه هایی که محوریت اصلی کنترل امنیت
منطقه ای را عهده دار هســتند ،در قطر ســازماندهی شده
است.
در این فرایند ،قطر تالش داشت تا زمینه های ارزیابی
الگوی کنــش بازیگران منطقه ای همانند ایــران ،ترکیه و
کشورهای جهان عرب را به وجود اورد .هتل شرایتون قطر
مرکز تردد گروه هایی محسوب می شــد که نقش سیاسی
انان در محیط منطقه ای در حال افزایش بود .ائتالف قطر
و ترکیه قبل از اینکه ماهیت سیاسی و دیپلماتیک پیدا کند،
تابعی از سازوکارهایی بود که در فرایند «مسیر دوم» شکل
گرفت .شــبکه الجزیره محور اصلی دیپلماسی غیررسمی
قطر برای اثربخشی الگوی مسیر دوم محسوب می شد.
الگوی مســیر دوم به معنای بهره گیری از نیروهای
اجتماعی کشورهای مختلف برای اثربخشی در فرایندهای
رقابت سیاســی منطقه ای اســت .نقش قطر در مقایسه با
عربســتان و ترکیه برای ایفای نیروی موازنه دهنده به گونه
تدریجی ارتق ا پیدا کرد .به همین دلیل است که عربستان را
می توان به عنوان نیروی مقابله کننده با نقش منطقه ای قطر
دانست .بازیگری که از الگوی «ظهور مسالمت امیز» بهره
گرفت اما نشانه های تحول منطقه ای بیانگر ان است که
چنین الگویی به تنهایی نمی تواند مطلوبیت راهبردی برای
کشورها ایجاد کند.
نتیجه گیری
گسترش بحران های منطقه ای تحت تاثیر افزایش
بازیگران سیاسی ،منطقه ای و هویتی حاصل شده است.
هر یک از کشــورهای عربســتان ،ترکیه ،ایــران و قطر را
می توان در زمره بازیگرانی دانست که در سال های گذشته
از ســازوکارهای مختلف مدیریت بحران بهــره گرفته اند.
هم اکنون نشــانه هایی از گســترش بحران را می توان در
محیط منطقه ای دانست که نشــانه هایی از جنگ نیابتی،
ظهور منطقــه ای و کنش امنیتــی در رفتــار بازیگران ان
مشاهده می شود.
نتیجه چنین فرایندی را می توان بازتولید فضای عدم
اطمینان دانست .واقعیت موجود منطقه ای با نشانه هایی
از ابهام و فضای عدم اطمینان پیوند یافته اســت .فضای
عدم اطمینان منطقه ای اثار خود را در گسترش جنگ های
نیابتی منعکس می سازد .عملیات گروه های تروریستی در
تهران بیانگر این واقعیت است که نبرد جدیدی علیه ساختار
سیاسی و نظام اجتماعی ایران شکل گرفته و ادامه خواهد
یافت .باتوجه به چنین نشانه هایی می توان امنیت سازی را
به مثابه مقابله با تهدیدات ناشی از جنگ های نیابتی عصر
موجود دانست.
واقعیت های موجود بیانگر بازتولید تدریجی بحران در
کشورهای مختلف است .هم اکنون قطر در استانه بحران
امنیت منطقه ای قرار دارد .مقام های سیاسی و امنیتی قطر
از الگوی کنش فراگیر عربستان شوکه شده اند .عربستان
علیه کشوری وارد منازعه کم شدت امنیتی شده که پایگاه
نظامی امریکا در ان قرار دارد .چنین واقعیت هایی بیانگر
ان است که در فضای موجود امنیت منطقه ای ،نشانه هایی
از بحران خوشــه ای وجود دارد .بحران خوشه ای واقعیت
منازعه کشــورها در عصر جنگ های نیابتی و شــکل یابی
بازیگران هویتی است.
عربستان در برخورد با قطر از مفاهیمی بهره می گیرد
که در گذشــت ه نزدیک ان را در ارتباط با ایران به کار گرفته
بود .به طور کلی دیپلماسی عربستان در محیط منطقه ای
و بین المللی ماهیت تهاجمی پیدا کرده اســت .بر خالف
انگاره های ذهنی برخی از کاندیدای ریاست جمهوری که
سیاست های قاعده گریز برخی از مراکز فرانهادی در ایران
را عامل اصلی قطع روابط دیپلماتیک عربســتان با ایران
می دانست ،هم اکنون سوژه دیگری به نام قطر ظهور یافته
که عادل احمد عبدالجبیر تــاش دارد از ادبیات تهاجمی
برای مقابله با رهبران قطر از ان استفاده کند.
الگویی کــه در پنج ســال گذشــته از ســوی امریکا
ســازماندهی شــده و هم اکنون زمینه رویارویی مرحله ای
بازیگرانی را به وجــود می اورد که در یــک دوران تاریخی
محور اصلی سیاســت خود را مقابله با ایران در سوریه قرار
داده بودند .در چنین شــرایطی ،بازیگرانــی که عهده دار
ایفای نقش نیابتی در روند بحــران امنیتی بوده اند ،خود با
نشانه های جدیدی از بحران روبه رو می شوند .واقعیت ان
است که ایاالت متحده از سازوکارهای تصاعد بحران برای
مدیریت بحران امنیت منطقه ای بهره می گیرد.
بین الملل
عصرگروه هایفروملی
خاورمیانه در چه دورانی به سر می برد؟
جعفر حق پناه
کارشناس مسائل ترکیه
2
مثلث | شماره 359
بین الملل
منطقه خاورمیانه در شرایط گذار به سر می برد و نوعی
خالء قــدرت را به ویژه بعــد از کاهش حضــور امریکا طی
سالهای اخیر و همین طور فروپاشی نظم سنتی و سامان
سیاسی پس از تحوالت عربی شاهد هستیم .در این شرایط
می توان گفت اغلب کنشــگران منطقه ای از جمله ترکیه
به نوعی از حالــت حفظ وضع موجود بــه تجدیدنظر طلبی
و تالش برای باز تنظیــم موازنه های قــوا در منطقه به نفع
خودشان برامده اند؛ این خصیصه اغلب قدرت هاست .در
چنین وضعیتی شاهد ان هســتیم که منطق ائتالف ها در
منطقه دچار تحول شده و روال سنتی پیشین برهم خورده
اســت .پیش تر یک محور ســازش با محوریت اســرائیل
داشتیم که برخی کشــورهای عربی مانند عربستان ،اردن
و امارات را نیز شــامل می شــد و در مقابل محور مقاومت
بود که ایــران ،ســوریه و برخی گروه های جهــادی در ان
قرار می گرفتند .در این بین کشــورهایی مانند قطر و ترکیه
به عنوان محور حائــل و میانجی قــرار می گرفتند .اما بعد
از ســال 2010این کشــورها باید تعیین تکلیف می کردند
و از انجایی که در زمــره تجدیدنظرطلب ها بودند به محور
سازش متمایل تر شدند .در برهه کنونی نیز می توان نقش
انکارا را در همان بستر تحلیل کرد .یعنی کشوری است که
باتوجه به موقعیت خــودش در منطقه حضور پیدا می کند.
البته باید توجه داشــت که برخی متغیرهای میانجی نیز در
این رابطه موثر بودند؛ از جمله تغییــر و تحوالت در داخل
ترکیه کــه می توان گفــت منجر بــه ایجاد یــک گفتمان
جدید هویتی داخل این کشور شــد .گفتمانی که با قرائت
ترکیه ای و عثمانی از اسالم قرابت دارد و تا حدودی از غرب
فاصله گرفته اســت .از جمله متغیرهای دیگر می توان به
فاصله گرفتن تدریجی ترکیه از اروپا و امریکا اشاره کرد .به
ویژه طی سال های اخیر این فاصله بیشتر شده چرا که ترکیه
به دنبال یک نظم جدید منطقه ای است.
در این میان رویکرد ترکیه برای ایران به عنوان یکی
از بازیگــران منطقــه ای حائــز اهمیت اســت .باید توجه
داشــت که اصوال برای ایران مطلوب تر ان است که نظم
منطقه ای با مشــارکت کنشــگران منطقه حتی عربستان،
ترکیه ،پاکستان و سایر قدرت های منطقه ای منهای رژیم
اسرائیل شکل بگیرد ،البته به شــرطی که مبتنی بر منطق
کنســرت یا امنیت دسته جمعی باشــد .زیرا در این صورت
مداخله گــری قدرت های بزرگ مانند امریــکا در منطقه به
حداقل می رســد و به نوعی بخشــی از سیاســت ایران که
منزوی شدن اسرائیل اســت نیز تامین می شود .اگر ترکیه
نظم سازی و موازنه جدید در منطقه را با مشارکت ایران دنبال
می کرد برای ایران واجد مسئولیت حداکثری بود اما از قبل
مشخص بود چنین امکانی بعید است .چرا که ترکیه منابع
هویتی و گفتمانی خود را به گونه ای تعریف می کند که حتی
در رقابت با ایران قرار می گیرد و مکمل ان نیست .ایران و
ترکیه جز در موارد خاصی مانند مساله کردی و تالش برای
حفظ یکپارچگی سرزمینی عراق و سوریه و تا حدودی میل
به ایجاد و گسترش مردم ســاالری در منطقه خیلی مخرج
مشترکی در حوزه های دیگر ندارند .ضمن انکه به هر حال
اتحاد راهبردی ترکیــه با ناتو ،امریکا و غــرب نیز محفوظ
است و هیچ کس انتظار ندارد که این اتحاد در وخیم ترین
شرایط نیز به انقطاع بینجامد.
بنابراین نوع کنشگری ترکیه در شرایط کنونی به لحاظ
راهبردی در رقابت با ایران است و ما حداکثر می توانیم به
لحاظ تاکتیکی برخی همکاری ها را قائل باشــیم .حتی در
مورد اتفاق نظر فعلی تهران و انکارا در مورد تحوالت قطر،
یک رقابت راهبــردی و در عین حال همــکاری تاکتیکی
مشاهده می شود .می توان این مساله را در مورد موضوعات
دیگر نیز مشاهده کرد .بنابراین در مجموع هر قدر که ترکیه
خود را خاورمیانه ای تــر تعریف کند فضــای رقابتی اش با
ایران افزایش خواهــد یافت .در حالی که اگر این کشــور
خود را به عنوان یک قدرت مرکزی با کارکردهای اقتصادی،
به عنوان هاب انرژی و نقطه اتصال شرق و غرب نشان دهد
در ان صورت بیشــتر میل به تعادل پیدا می کند و می تواند
مکمل ایران باشــد .اما در شــرایط فعلی که تــا حدودی
سیاست خارجی ترکیه یعنی تمایالت شخصی هیات حاکمه
این کشور ایدئولوژیک شده است ،همچنان وجوه رقابتی
میان ایران و ترکیه از ســطح همکاری هایشان برجسته تر
است.
از ســوی دیگــر امــروز شــاهد افزایــش تنشهای
تروریستی در منطقه هستیم و حتی این تنشها تا ایران نیز
نفوذ کرد .شاید یکی از دالیل این تشدید قدرت گروههای
تروریســتی این باشــد که در منطقه با وضعیت اشــوب و
خالء قدرت مواجه هســتیم .بنابراین این وضعیت کمک
می کند تا گروه های فروملی مانند داعش ،القاعده و برخی
جریان های قومی-مذهبی دیگــر کارکردهای فراملی پیدا
کنند .در گذشــته نیز چند قطبی در منطقه وجود داشت اما
مانند دوران جنگ سرد این گروه ها از یک چارچوب خاصی
فراتر نمی رفتند .به عنوان مثال کردها در بحبوحه دهه هفتاد
و جنگ ســرد به نوعی در منطق بازی ابرقدرت های شرق
و غرب و نایب هــای انها یعنی ایران و عــراق نقش افرینی
می کردند .اما امروزه وضعیت اشــوب به گونه ای شده که
کارکرد گروه های فروملی متفاوت شده است.
ما شــاهد هســتیم که بیشــترین شــمار دولت های
فرومانده در حــوزه غرب اســیا یعنی افغانســتان ،عراق،
ســوریه ،یمــن و تــا حــدودی پاکســتان اســت و ضعف
دولت های مرکزی به مرور باعث می شــود که این شرایط
برای گروه هایی کــه در خالء و شــکاف زندگــی می کنند
بیشتر شــود .بر این اســاس قابل پیش بینی است که این
جریان های تندرو کم و بیش فعال باقــی بمانند زیرا خالء
قدرت باعث می شــود که انگیــزه و توانی بــرای مقابله با
انهــا وجــود نداشــته باشــد و در اصــل ایــن وضعیت به
مشروعیت بخشی به گفتمان این جریان ها کمک می کند.
بنابراین به نوعی تجدیدنظر طلب تر از هر تجدیدنظر طلبی
خود را معرفی می کنند که ظاهرا این کاال در بازار سیاست
خاورمیانه خریداران زیادی دارد.
57
بین الملل
سیاستایران؛ثباتوحدت بخش
قاسممحبعلی،مدیرکلاسبقخاورمیانهوزارتامورخارجهدرگفت وگوبامثلث
بین الملل
58
مثلث | شماره 359
عربســتان چه نقشــی در تحوالت خاورمیانه در
برهه فعلی برعهده دارد؟
عربستان بعد از بهار عربی تهدید بزرگی احساس
کرد و برهمین اساس وارد یک سلســله فعل و انفعاالت
در حمایــت از بعضی از حکومت ها مثــل مصر و درگیری
با بعضــی از کشــورها به دلیــل حمایت از یمــن و برخی
گروه های ســلفی نزدیک به وهابیت شــده اســت؛ همه
اینها مجموعــه اقداماتی اســت کــه عربســتان انجام
می دهد بــرای اینکــه از بهار عربی که داشــت تحوالتی
را در خاورمیانــه و در رژیم هــای عربی ایجــاد می کرد و
می توانست به عربستان سعودی و کشورهای خلیج فارس
نیز ســرایت کنــد ،جلوگیــری کنــد .در حــال حاضر نیز
عربستان دو مساله بزرگ دارد؛ یکی اینکه طبیعتا چگونه
مســاله یمن را به پایــان برســاند چــون وارد یک جنگ
فرسایشی شده اســت؛ دیگر اینکه براســاس انچه خود
عربستان به نادرســت اعالم می کند تهدید ایران و ترس
از مداخالت ایران در برخی کشورهاست و بر این اساس
تالش دارد در این باره نیز مانع ایجاد کند .در هر صورت
طبیعتا عربستان بر اســاس ان مخاطرات زیادی را برای
خودش و کشورهای دیگر به وجود اورده است.
بر این اســاس معتقدید که عربستان همچنان
سیاست های گذشته را دنبال می کند؟
عربستان سیاست های گذشته را دنبال می کند.
بعــد از روی کار امدن ترامــپ ،ریاض فکــر می کند یک
فرصت تاریخی برایش ایجاد شــده اســت لذا سعی دارد
یک هژمونی در کشورهای عربی به وجود بیاورد ،ائتالف
ایجاد کند و با کمک امریکا ،ایران را تحت فشار قرار دهد.
در نتیجه سیاست های عربستان همچون گذشته است اما
شدت و سرعتش با شرایط گذشته تفاوت خواهد داشت.
طی هفته های گذشــته شــاهد بودیــم به دنبال
صحبت های امیــر قطــر ،کشــورهای عربی با
هدایت عربستان ســعودی مواضعی را در برابر
قطر اتخاذ کردنــد .هر چند ترکیه بــه حمایت از
3
باتوجهبهاقداماتتروریستیکهدرتهرانصورت
گرفت ،بسیاری معتقدند تحوالت در خاورمیانه شکل
تازه ای به خود خواهــد گرفت .در این زمینه با قاســم
محبعلی ،مدیرکل اســبق خاورمیانه وزارت امور خارجه
و کارشــناس مســائل منطقه به گفت وگو نشســتیم.
محبعلی در گفت وگو با مثلث معتقد اســت در شــرایط
کنونیکشورهایعربستان،امریکاوکشورهایحاشیه
خلیج فارس تالش دارند در ائتالفی با یکدیگ ر ضد ایران
درمنطقهوضعیترابهنفعخودپیشببرنداماویتاکید
داردکهچونبخشیازسیاست هایعربستانسعودی
ناشــی از ترســش در منطقــه و برخی ناشــی از حس
ی برای رهبری جهان اهل سنت است ،بنابراین
جاه طلب
سیاســت های ایران باید براســاس منافع ملی ایجاد
خاورمیانه صلح و ثبات در منطقه باشد تا کشور بتواند
روند توســعه سیاســی و اقتصادی را دنبال کند .یکی
دیگر از اصول سیاست خارجی ما این است که وحدت
اسالمی و همبستگی اسالمی نقض نشود تا تفرقه در
کشــورهای اســامی از بین برود و این موضوع باعث
نشــود تا قدرت های دیگر مثل اســرائیل از این تفرقه
استفاده کرده و منافع خودشان را در منطقه دنبال کنند.
قطر پرداخت اما به نظر شــما نقش قطر و ترکیه
در منطقه چیست؟
به نظر مــن این موضــوع ریشــه در اختالفات و
رقابت های منطقــه ای دارد .قطــر و ترکیــه از جریاناتی
حمایــت می کنند که گرایــش اخوانی دارنــد اما برعکس
عربســتان ســعودی از جریان ســلفی در منطقه حمایت
می کند .بنابراین اختالف عربســتان و قطــر تا حد زیادی
ریشه در رخدادها ،وقایع و همچنین جریان های مختلف
از دهه های گذشته تاکنون دارد.
اینکه کدام کشــور میراث دار اصلی جریان سلفیت
در جهان عــرب خواهد بود ،یکی از موضوع هایی اســت
که ریشه اصلی اختالف ریاض و دوحه را تقویت می کند.
به گونه ای کــه قطر اعــام می کند که طیف وســیعی از
سلفی ها و جریان های منتســب باید توسط دوحه رهبری
شوند و در مقابل ،ریاض داعیه رهبری جهان عرب و جریان
سلفیت در کشورهای اسالمی را دارد.
در امتــداد ایــن وضعیــت ،بایــد توجه داشــت که
اختالف های دیگری هم میــان قطر و بحریــن در ادوار
گذشــته و به خصوص در بحث جنبش های حاضر در بهار
عربی وجود داشت که عربستان دقیقا روی این جنبش ها
نظر منفی داشــته و دارد و حتی ســعی می کند تمامی این
جریان هــا را از بین ببــرد .جنبش هایی کــه در بهار عربی
حضور داشــتند تا حدودی مورد حمایت قطــر قرار گرفته
بودند که شاخص ترین انها را باید جریان اخوان المسلمین
در مصر دانســت .در این راســتا شــاهد بودیم که پس از
انقالب مصر اخوان المســلمین دســت برتــر را در قاهره
داشت و نهایتا محمد مرسی روی کار امد .این واقعه را باید
مبدا و شــروع کننده فاز جدیدی از اختالفات میان قطر و
عربستان دانست؛ تا جایی که شاهد بودیم نظام رسانه ای
و دســتگاه اطالعاتی عربستان تمام ســناریوهای خود را
برای به حاشیه راندن مرسی و به بن بست رساندن انقالب
مصر به کار برد.
نمونه ایــن اختالف ها در لیبــی و تا حــد زیادی در
تونس اتفاق افتاد که کانون انها را باید اخوان المسلمین و
اختالف های میان ریاض و دوحه دانست .در سوریه هم
موارد اختالف میان قطر و عربســتان بســیار بود که البته
به شدت حمایت از اخوان المســلمین نبود .از این جهت
عربستان سعی داشت یک ائتالف گسترده از کشورهای
عربی منطقه به وجــود بیاورد تا بتواند عــاوه بر انها قطر
را زیر پرچم خود نگــه دارد اما دوحه به دلیل مســائلی که
پیش تر به ان اشاره شــد ،اختالف زیادی با ریاض در این
محورها داشت و همین موضوع باعث شد تا شاهد خیزش
جدی تنش میان این دو کشور باشیم.
در تفسیر دیگر ،صراحتا باید به این نکته توجه شود
که وضعیت و نحوه برخورد با گروه های سیاسی و دینی در
منطقه خاورمیانه و همچنین حاشــیه خلیج فارس ،بحث و
محور اصلی اختالف دو کشــور به شــمار می رود .در این
بین باید توجه شــود که عمــان و حتی کویــت در امتداد
قطر خواهان پیروی از ســناریوها و راهبردهای عربستان
بین الملل
ریشه ترور
چهکشورهاییسناریویحملهتروریستی
بهتهرانراطراحیکردند؟
احمد معنوی
4
کارشناس مسائل بین ا لملل
مثلث | شماره 359
چهارشــنبه ،هفدهم خرداد 1396تهران ،پایتخت
امن ترین کشور منطقه خاورمیانه یکباره در صدر اخبار دنیا
قرار گرفت؛ چرا که مجلس شــورای اسالمی و حرم مطهر
در زمان هــای نزدیک به هــم هدف حمــات گروه های
مسلحانه واقع شدند .مسئولیت این حادثه که در ان ده ها
تن از هموطنان ایرانی شــهید یا مصدوم شدند ،بالفاصله
از ســوی افراطیون تروریستی موســوم به داعش برعهده
گرفته شــد ،بنابراین ضروری به نظر می رسد باتوجه به این
اتفاق به بررسی این حادثه تروریستی و حامیان ان پرداخته
و سناریوهای محتمل ارائه گردد.
در اولیــن گام و در تحلیــل این گونــه عملیات های
تروریستی باید گفت زمینه های ظهور تروریسم در جهان و
به خصوص منطقه خاورمیانه همواره مورد توجه محققان و
سیاستمداران بوده است و در این رابطه عوامل مختلفی را
می توان نام برد که از ضعف فرهنگی گرفته تا نابرابری های
سیاسی و اقتصادی در میان افراد ،گروه ها و جوامع را شامل
می شود .این منطقه به لحاظ تعدد فرهنگی و قومی همواره
زمینه ســاز بروز جریان های تروریســتی و ابستن تحوالت
گسترده و ژرفی بوده اســت که یکی از اینها ظهور ،رشد و
گســترش حرکت های خشــونت زا و گروه های تروریستی
مانند داعش است.
پس از این مقدمه بایــد به این نــکات توجه کرد که
ریشه های حمایتی حوادث تهران از کجا نشات می گیرد؟
ش گفتنی است که این اقدام مسلحانه
در پاسخ به این پرس
در راســتای ســناریوی های مختلفی قابل ارزیابی است؛
ســناریوی اول کــه محتمل ترین ســناریو اســت ،اقدام
عربستان برای ضربه زدن به ایران بعد از اظهارات مقامات
ســعودی برای کشــاندن جنگ در داخل ایران است .در
مقابل ســناریوی دیگری معتقد اســت کــه تکفیری های
داعش خــود به صــورت مســتقیم و بــدون هماهنگی با
دولت هایی چون عربســتان ســعودی اقدام به این حمله
کرده اند ،چرا که ضرباتــی که از ایران در عراق و ســوریه
خورده اند ،انها را به سمت انتقام کشانده است .هرچند در
این سناریو نیز نمی توان از نقش عربستان چشم پوشی کرد.
اما محتمل ترین ســناریویی که در ایــن فضا مطرح
بین الملل
در حاشیه خلیج فارس و کشــورهای منطقه نبودند؛ از این
جهت شاهد هستیم که کویت و عمان در حال میانه داری
و زیستن بدون جهت برامدند .با وجود این انچه مشخص
است اینکه قطر سعی دارد بازی مستقلی را دنبال کند.
ترکیــه از انجایی که بــه جریان اخوان المســلمین
نزدیک اســت بنابراین تمایل دارد که به نوعــی وارد این
بازی شود و نگذارد که قطر تسلیم عربستان سعودی شود.
در بازه ای از زمان ،قطــر ،ترکیه ،تونس ،ســوریه و حتی
حماس مواضع نزدیک به یکدیگر داشتند که اصلی ترین
حلقه وصل انها جریان اخوان المســلمین بــود .از این رو
انها ســعی داشــتند در خصوص این محور روابــط خود با
یکدیگر را تنظیم کنند؛ اما انچه در جریان وقایع چند وقت
گذشته مطرح شده ،نقش ترکیه در تنش جدید میان قطر
و عربستان است.
بدون تردیــد ترکیــه هماننــد گذشــته از فرصت ها
استفاده خواهند کرد و سعی می کنند مناسبات خود با قطر را
در محورهای مختلف به خصوص روابط اقتصادی و انرژی
تنظیم کنند .اما این باعث نمی شود بگوییم که روابط انکارا
و ریاض با یکدیگر دچار تنش می شــود یا اینکه عربستان
قصد داشته باشد ترکیه را علیه قطر مدیریت کند .بنابراین
گرایش های انها و تا حدودی منافع مشترک میان ترکیه با
قطر و عربستان به صورت تنظیم شده پیش خواهد رفت و
هیچ کدام نفی کننده دیگری نخواهد بود.
یکی از موضوعات مورد بحــث در اینجا دیدگاه
امریکا به تحوالت منطقه است .باتوجه به اینکه
به نظر می رســد دونالد ترامپ دیدگاه نزدیکی به
عربستان ســعودی دارد به نظر شــما نقش این
کشور در تحوالت خاورمیانه چیست؟
سیاســت های دونالد ترامپ و از انجــا که دولت
به صورت کامل در اختیــار جمهوریخواهان قرار دارد این
است که یک ائتالفی بین اعراب و اسرائیل ایران را تحت
فشار قرار دهند تا سیاست های خاورمیانه ای شان را از این
طریق پیش ببرند .بر این اساس بعد از دیدار اقای ترامپ از
عربستان ،این کشور محور فشار خود را بر ایران قرار داده
است .کنگره امریکا نیز در حال تصویب طر حی است که
به اصطالح خودشان تحریم های غیرهسته ای است که
شامل تحریم های موشــکی ،تحریم های ضدتروریستی
و مداخالت ایران در منطقه و مباحث حقوق بشــر است.
سیاســت امریکا ،عربستان و اســرائیل در یک راستا قرار
دارد و می تواند منافع ایران را تهدید کند .طبیعی است که
انها از هر ابزار ممکن برای تحت فشــار قــرار دادن ایران
بهره ببرند.
به نظر شما در شرایط کنونی و باتوجه به حوادث
تروریســتی که در منطقه صورت گرفت ،نقش
ایران چیست؟
بخشی از سیاســت های عربستان سعودی ناشی
از ترس در منطقه و برخی ناشــی از حس جاه طلبی اســت
که برای رهبری جهان اهل سنت احساس می کند .طبیعتا
سیاست های ما باید بر این محور قرار بگیرد که ببینیم منافع
ملی ما چه چیزی را اقتضا می کند .منافع ملی کشــورمان
در حال حاضــر اقتضا می کند کــه در خاورمیانــه صلح و
ثبات برقرار باشــد تا کشــورها بتوانند روند توسعه سیاسی
و اقتصــادی را دنبال کنند .یکی دیگر از اصول سیاســت
خارجی ما این اســت که وحدت اســامی و همبســتگی
اسالمی نقض نشود تا تفرقه در کشورهای اسالمی از بین
برود و این موضوع باعث نشــود تــا قدرت های دیگر مثل
اسرائیل از این تفرقه استفاده کنند و منافع خودشان را در
منطقه دنبال کند.
بنابراین سیاست ما درست در جهت عکس عربستان
ســعودی اســت که در حال حاضر به نوعی دنبال تفرقه و
درگیری در جهان اسالم است.
59
بین الملل
بین الملل
60
مثلث | شماره 359
شده است ،همان اقدام عربستان سعودی برای ضربه زدن
به ایران به خصوص بعــد از اظهارات محمد بن ســلمان،
جانشین ولیعهد و وزارت دفاع سعودی است که ماه گذشته
ابراز کرد که ما منتظر نخواهیم ماند کــه ایران جنگ را به
داخل مرزهای عربستان بکشد ،بلکه این عربستان است
که نبرد را به داخل ایران خواهد کشــاند .همچنین توئیت
عادل الجبیر ،وزیر خارجه عربســتان چند ســاعت قبل از
وقوع حمله تروریســتی مبنی بر اینکه ایــران باید به خاطر
حمایت از تروریسم تنبیه شود ،سند دیگری از این تمایل و
گرایش مقامات سعودی به انجام عملیات های مستقیم در
ایران است که نشان می دهد مقامات سعودی از حمالت
تروریســتی اگاهی کامل داشــته و بــه احتمــال زیاد این
حمالت را مدیریت کرده اند.
ایــن راهبــرد در واقع به دلیــل انچه نفــوذ تهران در
پایتخت های عربی به خصوص در بغداد و دمشــق خوانده
می شــود ،صورت گرفته و در چند ســال اخیــر ریاض به
انحای مختلف درصدد بوده تا با فشار و وارد کردن ضربه بر
ایران ،رقیب خود را مجبور به عقب نشینی کند .در تحلیل
این سناریو باید گفت که یکی از ابزارهای اصلی عربستان
سعودی برای پیشبرد سیاســت خود در منطقه به خصوص
پس از اشــغال عراق و افغانستان ،اســتفاده از گروه ها و
گروهک های تروریســتی برای ضربه زدن و مدیریت رفتار
رقبایش در سطح منطقه بوده است.
اما سناریوی دیگری که در این فضا مطرح می شود،
به اقدام مستقیم و خودسرانه تروریســت ها برای انتقام از
ایران بر می گردد .حضور میدانی ایران در عراق و ســوریه
برای پاکسازی تروریست ها که بسیار موفق بوده و توانسته
سرزمین های این دو کشور را با کمک دولت عراق ،روسیه
و سوریه ازاد کند ،باعث کینه و انتقامجویی تروریست ها از
این رویکرد ایران شده است که نمود خود را در حمله اخیر
نمایان ساخته است.
تحلیل و تبیین منظومه فکری و راهبردی گروه های
تروریستی به عنوان یک جریان سیاسی با گستره منطقه ای
و بین المللی نشــان می دهد یکی از اهداف اصلی تمامی
گرایش های ســلفی و وهابی به خصوص طیف رادیکال و
تکفیری انها ،مبارزه با شــیعیان به خصوص در کشورهای
مسلمان به طور ویژه دولت های شــیعه چون ایران است.
بنابراین تروریست ها فارغ از اینکه مورد حمایت دولت هایی
چون عربســتان قــرار بگیرنــد یــا نگیرند ،خود بــه لحاظ
مولفه های ذهنــی و ادراکی نســبت به طراحــی عملیات
برای ضربه زدن به منافع و ارزش های شیعیان اقدام کرده
و خواهند کرد ،اگرچه در ایــن مورد هم باز پیکان اتهامات
متوجه عربستان اســت که به لحاظ گفتمانی مادر تمامی
پر واضح بود که بعد از سف ر ترامپ به ریاض،
ث امریکایی ،عربی و اسرائیلی
رسما یک مثل
علیه ایران شکل گیرد تا از تمام امکانات شان
برای ضربه زدن به ایران به دلیل نفوذی که در
منطقه دارد ،استفاده کنند
جریان های برامده از دل اندیشه سلفی-وهابی است.
در ســناریوی دیگــری باید گفت همزمانــی حوادث
تروریســتی تهران با اعالم برگزاری همه پرســی استقالل
اقلیم کردستان عراق می تواند حکایت از همکاری برخی
عناصر مستقر در اقلیم با داعش و سرویس های اطالعاتی
امریکا و سعودی داشته باشد.
نکته اول در این سناریو این است که پایگاه «میدل
ایست ای» با انتشار مطلبی از اماده شدن و اموزش دیدن
گروهــک تروریســتی چپگرای موســوم بــه دموکراتیک
خلــق کردســتان ایــران در اقلیــم کردســتان عــراق در
نزدیکی مرزهــای ایران خبر داد .نکتــه دوم تغییر ادبیات
مسئوالن اقلیم کردستان عراق و کردهای سوری در قبال
جمهوری اســامی ایران در ماه های گذشــته بعد از طرح
مســاله همه پرسی اســتقالل کردســتان عراق و رسیدن
نیروهای حشد شــعبی عراق به مرزهای ســوریه در ادامه
مقابله با داعش اســت .بــه این صورت کــه وزارت خارجه
دولت اقلیم کردســتان عــراق در واکنش به ابــراز نگرانی
ایران در خصــوص تمامیــت ارضی عــراق در پــی طرح
مساله همه پرسی استقالل از سوی مقامات این اقلیم ،با
صدور بیانیه ای ضمن ابراز نگرانی اعالم داشت که اقلیم
کردســتان اجازه مداخله به هیچ کس را درباره همه پرسی
استقالل کردستان نمی دهد .نکته سوم اینکه در هفته های
گذشــته مقامات روســیه و ترکیه بارها از دســت داشــتن
اسناد و مدارکی ســخن گفته اند که از هماهنگی نیروهای
کرد سوری با گروه تروریســتی داعش در جریان عملیات
مشترک گروه های کرد سوری مسلح با ائتالف به اصطالح
ضد داعش به رهبری امریکا ،خبــر داده اند که خود بیانگر
وجود نوعی هماهنگی و ارتباط پنهانی بین گروه تروریستی
داعش و سرویس های اطالعاتی امریکا و عربستان و برخی
گروه های مسلح کرد در منطقه است.
ســناریوی بعدی را این طور بایــد بیان کــرد که بعد
از اغــاز انقالب هــای موســوم به بهــار عربــی در منطقه
ســرویس های اطالعاتی غــرب و در راس انهــا امریکا با
همکاری سازمان های اطالعاتی برخی کشورهای افراطی
منطقه همچون عربستان سعودی برای دستیابی به اهدافی
که دهه ها ســت به دنبال تحقق ان هســتند ،به طور جدی
وارد عمل شده اند .امریکایی ها برای کاستن از هزینه های
پروژه های منطقــه ای خود ،همکاری با کشــورهایی مثل
عربستان سعودی را در دستورکار خود قرار داده اند که مولود
چنین همکاری شومی منجر به ایجاد گروه های تروریستی
تکفیری به نام داعش شــد که ابزاری مناسب در سال های
اخیر برای پیشبرد اهداف غرب بوده است و مطلوب ترین
وضعیت را در منطقه برای امریکا و رژیم صهیونیستی ایجاد
کرده است .اصلی ترین بهانه ای که امریکایی ها به بهانه
مقابله بــا ان در منطقه حضور یافته اند و بــه بهانه مقابله با
ان به تسلیح برخی گروه های مسلح کرد در سوریه و عراق
پرداخته اند ،مقابله با پدیده خو دساخته داعش است.
در این میان بی شک جمهوری اسالمی ایران که در
ســال های اخیر لنگر ثبات منطقه و مانعی بزرگ بر سر راه
تحقق اهداف شوم منطقه ای امریکا و رژیم صهیونیستی
بوده اســت ،در کانــون توطئه هــای امریــکا و متحدان
منطقــه ای ان قــرار دارد .بنابراین پر واضح بــود که بعد از
سفر ترامپ به ریاض ،رســما یک مثلث امریکایی ،عربی
و اسرائیلی علیه ایران شکل گیرد تا از تمام امکانات شان
برای ضربه زدن به ایران به دلیل نفوذی که در منطقه دارد،
اســتفاده کنند .ماجرای قطر هم تا حدود زیادی باعث شد
این ماجرا و دشــمنی ها عمیق تر شــود و بــه واکنش های
انها ســرعت دهد .بنابراین این مواضع حاکی از ان بود که
در اینده ایران بــا رخدادها و حوادثی مواجه خواهد شــد و
در نتیجه همه این مســائل طبیعی بود که ما شــاهد اتفاق
تروریستی اخیر در تهران باشیم.
حرص سعودی از
مردم ساالری دینی
چرا تهران هدف حمله تروریستی
قرار گرفت؟
حسین شیخ االسالم
5
سفیر سابق ایران در سوریه
حوادث تروریستی در تهران در حالی به وقوع پیوسته
است که ایران همواره جدی ترین مبارزات علیه تروریسم
در منطقــه را داشــته و در این زمینه تالش های بســیاری
کرده اســت .با وجود اینکه یکی از مهمترین برنامه های
ایران ،مبارزه با تروریسم در داخل و خارج است اما برخی
کشــورها در منطقه از جمله رژیم سعودی سعی در جبران
شکست های تروریست ها در سوریه و عراق دارند و انجام
اقدامات تروریستی در کشورمان نیز به همین دلیل بوده
است.
ارتش سوریه در مقابل تروریســت های تکفیری در
این چند هفته موفقیت های بزرگی داشــته اســت .تسلط
ارتش و نیروهــای مقاومت بر این وســعت ســرزمینی از
طرف عراق و ســوریه کــه اتصال دو کشــور را بــه وجود
بین الملل
مثلث | شماره 359
بین الملل
می اورد ،کم سابقه و حتی بی ســابقه است .درست است
که این نقاط فاقد سکنه و لم یزرع است ولی به همین دلیل
منطقه مناســبی برای نفوذ و رفت و امد تروریست هاست.
تروریســت ها از جــاده بین ســوریه و عراق بــرای انتقال
تجهیزات ،امکانات و نیــرو از رقه و دیر الــزور به موصل
و نینوا اســتفاده می کردند و خوشــبختانه ایــن منطقه در
اختیار مدافعان حرم قرار گرفته است .این تسلط را از نظر
سازمانی و تشکیالتی گام نهایی برای پایان یافتن حضور
تروریست ها در عراق و ســوریه قلمداد می کنند؛ از سوی
دیگر نباید فراموش کرد که تروریسم یک ایدئولوژی است
که باید با ان مقابله جدی تری کــرد .وقتی موصل گرفته
شده است ،تروریســت های تکفیری پایتختی ندارند و رو
به شکست می روند.
از طرفــی برخــی کشــورها در منطقــه طرفــدار
تروریست ها هستند ،از جمله رژیم ال سعودی و به گونه ای
تــاش دارند ایــن شکســت را جبــران کننــد .اقدامات
تروریســتی در تهران بــه همین دلیــل بوده اســت ولی
در مقابــل نیروهــای مقاومت از ایــن پیــروزی در عراق
و ســوریه شــادمان هســتند .امریکا نیز جــزو طرفداران
تروریست ها ست و نقشــی مخرب را در پرورش انها بازی
می کند ،در این زمینه می توان به واکنش و برخورد ترامپ
در برابر انفجار تروریستی تهران اشاره کرد؛ این فرد سمبل
تمدن لیبرال دموکراسی غرب است.
همــه حکومت هــای اســتبدادی که علیه ســوریه
توطئه کردند ناموفق شدند ،کشورهایی که به دنبال سقوط
ســوریه بودند ،اکنون کنار رفته اند ولی بشار اسد هنوز در
مقام ریاست جمهوری این کشور است .درگیری بین مردم
کشورمان و شــاه در واقع درگیری بین ایران و امریکا بود،
و امروز شاه عربستان ،مانند شاه پهلوی ،ثروت مردم این
کشور را به پای امریکا می ریزد تا در قدرت باقی بماند .باید
توجه داشت که در تمام جهان دو نوع حکومت وجود دارد،
یا مردمی اســت یا دیکتاتوری .حکومت های دیکتاتوری
وقتی دچــار انزوا می شــوند ناچــارا بــرای باقی ماندن در
حکومت به قدرت های خارجی پنــاه می برند و این همان
مساله ای است که این روزها در عربستان شاهد ان بودیم.
پادشاه عربســتان درست مثل شــاه پهلوی به امریکا پناه
برده است.
سفر ترامپ به عربســتان ،بدون شک نشان دهنده
ضعف دولت ســعودی اســت و پادشــاه ســعودی برای
اینکه حمایــت امریــکا را جلب کند دســت به هــر کاری
می زند .ترامپ هم از ســفر به عربستان ســود برده است؛
او رئیس جمهوری کشوری است که مردم ان ارزش هایی
از قبیل دموکراسی ،ازادی مطبوعات و حقوق شهروندی
دارند اما ادبیات وی نشــان از این دارد که به هیچ کدام از
این ارزش ها احتــرام نمی گذارد .ترامپ از ســوی جوامع
غربی طرد شده و به همین خاطر است که می بینیم نزدیک
دو میلیون امضا جمع می شود تا از سفر ترامپ به انگلستان
جلوگیری شود.
سفر ترامپ به عربستان و حمایت از این رژیم به دلیل
ی ترامپ است .وی این روزها به شدت به
درماندگی و انزوا
پول عربســتان نیاز دارد تا بتواند کمی وضعیت نامطلوب
اقتصاد امریکا را دچار تغییــر کند .ترامپ با طرحی عبری-
غربی-عربی به منطقه امد و پادشاهان خودفروخته منطقه
زمینه ان را مهیا کرده اند.
نبایــد فرامــوش کــرد که بــذر تروریســم توســط
حکومت های استعماری کاشته شد و انها با ایجاد وهابیت
ســعی در ایجاد تفرقه بین مســلمین کردند .جنجالی که
در ســوریه بــه راه انداختند بــه خاطر رفتار خشــونت امیز
و افراطی گری اســت که دولتمــردان انگلیــس در بطن
تعلیمات وهابیــت جــای داده و پایه گــذاری کردند .اما
همان بذری که کاشــتند را امــروز در کشورهایشــان درو
می کنند .تروریسم در همه جا بد است و ما مانند انگلیسی ها
تروریسم را به خوب و بد تقســیم نمی کنیم .در این زمینه
می توانم به صحبت های خانــم بی نظیر بوتو در تلویزیون
بی بی ســی و چالشــی که با مجری این شــبکه ســلطنتی
انگلیس داشت ،اشاره کنم .در ان مصاحبه وقتی مجری
به او می گوید پاکســتان ،طالبان را ایجاد کرده ،بی نظیر
بوتو به او می گوید شما نظریه پرداز طالبان بودید ،عربستان
و امارات پولش را دادند و چون فهم از اســام در شــمال
پاکســتان خیلی کوتاه بــود ،زحمت وضع حمــل طالبان
به گردن ما افتاد و از دل ان هم القاعــده ای به وجود امد
که همان عرب هــای دارای عقاید تند وهابیت هســتند.
او با اشــاره به این موضوع که القاعده در ابتدا جایی برای
گســترش افکار و نیروهای خود نداشــت اظهار داشت:
«طالبان اردوگاه های خــود را در اختیار انها قرار داد و انها
اموزش های تروریســتی دیدند ».القاعده رشد کرد و بعد
از دل القاعده نیــز داعش و جبهه النصره بیــرون امده اند
که همه اینها نتیجه اشــغال گری بوده است .درواقع ابتدا
اشغال افغانســتان توسط شوروی ،ســپس توسط امریکا
و بعد هم اشــغال عراق توســط امریــکا و حــاال هم این
جنجالی که در سوریه به راه انداخته اند همه به خاطر رفتار
اشغال گرایانه خودشان و خشــونت و افراطی گری است
که در بطن تعلیمات وهابیت جا داده اند و ریشه انها را هم
انگلیسی ها گذاشته اند.
اقدامات تروریستی در تهران نشان داد که دشمنان
چشم دیدن مردم ساالری دینی را در کشور ندارند؛ همین
موضوع مردم ســاالری دینی اســت که باعث می شود دو
نماد یعنی حرم حضرت امام(ره) که منشــا دین ســاالری
اصل انقالب اســت و مجلس شورای اســامی به عنوان
ســمبل مردم ســاالری هــدف اســتکبار و تروریســت ها
قرار گیرد.
تکفیر ی ها حــرم حضرت امــام را به عنوان کســی
که این جریان را در مقابل اســام امریکایــی و حکومت
شاهنشــاهی پایه گذاری کرده اســت هدف قــرار دادند.
اسالم تکفیری ها بر این اساس است که باید از فردی که
ظالم است پشتیبانی شود و نمی شود در برابر ان اعتراض
کرد و به همین دلیل است که سمبل طرف مقابل را هدف
قرار می دهند.
همچنین به مجلس که ســمبل مردم ساالری است
حملــه می کنند .ایــن موضــوع نشــان از ان دارد که این
کشورها با اندیشــه ما مشــکل دارند به همین دلیل همه
تالش خــود را خواهنــد کرد که بــا متحدان غربی شــان
وضعیت منطقه را اشــفته کنند و از این طریق به ما ضربه
بزنند .اما موضوع مهم ان اســت که کاری از دســت انها
ساخته نیست.
امروز شاهد ان هستیم تروریست های زیادی که از
کشورهای فرانسه ،انگلیس و لیبی به داعش پیوستند در
حال جهانی کردن اقدامات خود هستند .کشورهای غربی
تالش داشتند حکومت سوریه را با این تروریست ها ساقط
کند اما موفق نشدند و امروز درگیر تروریست هایی هستند
که خودشــان پرورش داده اند .در صورتی که داعش نیز
تمام موقعیت جغرافیایی خود را دســت دهد بنابراین این
تروریست ها در کل کشورهای اروپایی که از انها امده اند،
گســترش خواهند یافت و قطعا این موضوع مشکالتی را
برای انها به دنبال خواهد داشت.
61
بین الملل
ناکامی در ایستگاه تهران
تالش ارتجاع عرب معطوف به کشاندن ناامنی به ایران است
جعفر قنادباشی
کارشناس مسائل خاورمیانه
بین الملل
62
مثلث | شماره 359
6
وضعیــت رو به افــول داعش در منطقــه و عملیات
نافرجام این گروه تروریستی تکفیری در تهران ،دو موضوع
جداگانــه و درعین حال مرتبط با هم هســتند که تشــریح
چگونگی مناسبات انها با یکدیگر ،می تواند به فهم مسائل
جــاری منطقه ،شــناخت اهــداف کنونی داعــش و درک
موفقیت های کشورهای عضو محور مقاومت کمک کند.
این درحالی اســت که بــا وجود انعــکاس لحظه به
لحظه عملیات شکســت خورده داعش در تهران و به رغم
اطالع رسانی هایی که با انتشار فیلم ها و مصاحبه شاهدان
عینی در حرم امام(ره) و مجلس صــورت گرفت ،برخی از
رسانه ها کوشــیدند تا این تحرکات خشــونت بار داعش را
به صورت معمایــی معرفی کرده و چهــره دیگری برای ان
ترسیم کنند واین کوششی بود که بالفاصله بعد از انتشار خبر
شکست این عملیات ،توسط بی بی سی اغاز شد.
کارشــناس بی بی سی فارســی در نخســتین برنامه
تحلیلی این رسانه که در شامگاه روز 17خرداد (شب همان
روزی که حرم امام (ره) و ســاختمان اداری مجلس هدف
حمالت تروریستی قرار گرفت) تصریح کرد« :هم تهران و
هم داعش به چنین حرکتی نیاز داشتند» ! دست اندر کاران
ی بی ســی و همچنین
«امدنیــوز» هم تحت تاثیــر القاء ب
باتوجه به نتایج معکوس عملیات تهــران در گزارش های
هدفدار خود بر این امر پای فشــردند که بیــش از نیمی از
کاربران انهــا معتقدند عملیات نافرجام و شکســت خورده
تهران توسط داعش صورت نگرفته است ...البته این گونه
قضاوت در خصــوص عملیــات خشــونت بار و بی فرجام
داعش ،نشــان از کوشش همیشــگی این دو رسانه برای
سرپوش گذاشــتن بر موفقیت های بزرگ محور مقاومت
داشت.
عملیات نافرجام داعــش در تهران زمانــی به وقوع
پیوســت که موقعیت این گروهک در عراق و سوریه بیش
از هر زمان دیگری در معرض خطر قرار گرفته و در مقایسه
با چند ســال اخیر در ضعیف ترین شرایط خود قرار داشت؛
چنان که از دیــدگاه برخی از تحلیلگــران ،یکی از اهداف
احتمالی این عملیات ،کوششــی جهت فائق امدن بر این
شرایط دشوار و ایجاد امید در افراد و اعضای این گروهک
بود .البتــه در این باره کــه انتخاب زمان اجــرای عملیات
یکی از پارامترهــای مورد نظــر گروهک داعــش در این
عملیات نافرجام بوده اســت ،تردیدی نیســت؛ ولیکن در
این خصوص که انتخــاب این زمان تا چه اندازه مناســب
و تحقق بخش اغــراض داعش در این عملیــات بوده و تا
چه حد انتخاب این زمان به انها در عبور از شــرایط دشوار
کنونی کمک کرده اســت ،نظریات مختلفــی وجود دارد.
نظریاتی که پارامترهای دیگری چون شرایط درون گروهی
داعش ،مناســبت ها و موقعیت های عملیاتی مناســب در
ایران و شرایط نشات گرفته از تازه ترین معادالت سیاسی و
نظامی در منطقه از جمله انها ست؛ به این معنی که تصمیم
به اجرای عملیات مســلحانه در تهران و بهره برداری از ان
در صورتی تامین کننده بیشترین اهداف داعش بود که انها
می توانستند با استفاده از شرایط داخلی در ایران ،بیشترین
ضربات را به جبهه های مخالف خود وارد کرده و جبهه های
فعالی کــه در عرصه های میدانی ،داعــش را در محاصره
ّ
دارند ،تضعیف یــا از فعالیت می انداختنــد .در واقع اقدام
تروریســتی داعش در تهران ،هنگامی می توانست برای
جریان تروریسم تکفیری و ارتجاع منطقه خوشحال کننده
باشد که ضمن وارد کردن خسارات جانی و مالی بسیار ،در
سمت و سو و دامنه حرکت های مخالف با داعش ،تغییرات
اساسی را ایجاد می کرد و به همین دلیل رضایت و خشنودی
حامیان منطقه ای و فرامنطقه ای این گروهک را نیز جلب
می کرد؛ ان هم در حالی که با سفر ترامپ به منطقه و حضور
وی در نشست های ســران عرب ،در خصوص وارد امدن
ضربات کاری به محور مقاومت ،انتظار بیشــتری به وجود
امده و توقع ایــن بود که شــرایط میدانــی به گونه ای رقم
بخورد که تایید کننده ادعای ســران عرب و گویای موضع
به اصطالح بر حق و مناســب انها در دیدار های دوجانبه،
چندجانبه و همچنین دیدارهای شان ب ا ترامپ باشد.
از این زاویه نگــرش ،حامیان مرتجــع و منطقه ای
داعش همزمان دو خواسته مختلف را دنبال می کردند .اول
انکه بر اساس اظهاراتی که قبل از سفر ترامپ به منطقه به
رســانه ها راه یافت ،درصدد بودند تا به هر صورت که شده
برای خروج از انفعال گسترده ،دامنه حرکت های ایذایی را
به داخل ایران بکشانند و با بهره برداری از ان ،این تصور را
که محور مقاومت در استانه پیروزی قرار دارد ،از میان ببرند.
چنان که اظهارات محمد سلمان ،وزیر دفاع عربستان در
خصوص ضرورت کشــاندن جبهه های درگیری به داخل
ایران گویای این خواسته نخست است.
و اما دومین خواسته ارتجاع عربی که همزمان با سفر
ترامپ جدیت بیشــتری به خود گرفت ،خواسته ای است
که در تقابل با خواسته نخست و متضاد با ان است .در این
خواسته ارتجاع منطقه همسو با رژیم صهیونیستی درصددند
تا ایران را بر هم زننده امنیت منطقه معرفی کنند.
در این باره توافقات و اظهارات صورت گرفته در سفر
ترامپ مصداق روشن این امر است ،چرا که در این گفته ها
و توافقات ،همزمان با تاکید بر ضــرورت مقابله با داعش
و القاعده ،درباره لزوم اعمال فشــارها علیه ایران تصریح
شده است .بدین معنی که انها در صدد بودند تا بر هر گونه
مصادیقی مبنی بر اینکه ایران نیز قربانی تروریســم است
سرپوش گذارند.
روشن است که تقابل و تضاد میان این دو خواسته،
حامیان داعش را در تصمیم گیری و انتخاب اولویت ها دچار
سردرگمی ساخته و انها را در انتخاب زمان عملیات تهران،
بدان گونه که بیشــترین بهره بــرداری از ان صورت گیرد،
دچار مشکل ساخته اســت .به عبارت روشــن تر عملیات
نافرجام داعش در تهران دقیقا زمانی به وقوع پیوســته که
ارتجاع منطقه درصدد اثبات همسویی ایران با داعش بوده
و در واقع همه بافته های انها را در خصوص این همسویی
از میان برده و باطل کرده است.
این در حالی اســت کــه داعش در عملیــات تهران
درصدد تحقق مطالبات اولیه سران ال سعود برای کشاندن
دامنه جنگ به داخل ایران بوده و به طور ناخواســته تضاد
میان تروریســت های تکفیری و جمهوری اسالمی ایران
را به طور عملی به نمایش گذاشــته و ایــن گفته جمهوری
اسالمی ایران را در این خصوص که ایران از جمله قربانیان
تروریست هست ،به اثبات رســانده است و این به معنی رد
مجموعه تبلیغات گســترده ای است که با ســفر ترامپ به
عربستان در منطقه به راه افتاد.
بین الملل
بی نظمی فزاینده
پازل خاورمیانه پیچیده تر از هر زمانی شده است
دکتر افشین زرگر
عضو هیات علمی دانشگاه ازاد اسالمی واحد کرج
7
مثلث | شماره 359
بین الملل
خاورمیانــه مانند همیشــه یکــی از بی ثبات ترین،
منازعه خیزتریــن و ناارام تریــن مناطــق جهــان اســت؛
منطقه ای که در گوشه و کنارش کانون های منازعه و ستیز
مختلفی با ماهیت های گوناگون وجود دارد .اگر بر مبنای
نظریه های روابط بین الملل و خصوصــا نظریه مجموعه
امنیت منطقه ای RSCبه خاورمیانــه بنگریم ،این جا همه
چیز برای بــروز نــزاع و جنــگ فراهم اســت؛ منطقه ای
پر از شــکاف ها و خطــوط اشــتباه تاریخــی ،تضادهای
هویتی و ایدئولوژیــک ،اختالف ها و ســتیزهای قومی و
مذهبی ،تقابل قدرت های مداخله گر بر سر منافع ،دولت-
ملت ســازی های معیوب و ناقص و از همــه مهم تر عدم
شکل گیری ترتیبات همکاری جویانه و الگوهای نظم ساز.
به خاطر همین می توان خاورمیانه را یکی از بی نظم ترین
مناطق جهان نامید .در تعریف نظم به عناصر و مولفه های
متعددی اشاره می شود که در این بین یک مورد از اهمیت
باالیی برخوردار است« :پیش بینی پذیری».
در وضعیت و ســاختاری که نظم بر ان حاکم باشد،
تا حدود زیادی می توان روندهــا و نتایج را پیش بینی کرد
و بر حسب ان برنامه ریزی دقیقی داشت .اما در خاورمیانه
به خاطر همین بی نظمی شــدید منطقه ای هر ان بایستی
منتظر فاجعه ای بزرگ بود و شــاید اشــاره به سخن شاعر
پراوازه مــان احمد شــاملو(در مدایح بی ســله) در این جا
مناسب باشد که:
«کفاره نادانی ما چنان سنگین است
که به جبرانش دیری باید
هر زمان منتظر فاجعه ای دیگر باشیم».
شوربختانه خاورمیانه مدت هاست که تصویر خوبی
از خود به نمایــش نمی گذارد ،جنگ ،ســتیز ،خونریزی،
سیل پناهنگان ،نقض فاحش حقوق بشر و برده فروشی،
موج مهلک و خطرناک تروریسم که چون ویروس همه جا
پخش می شــود ،بمب گذاری ها و عملیات انتحاری ،و در
کل خشونت ســازمان یافته در بدترین و شدیدترین شکل
خود ان هم در دهه دوم قرن ۲۱که یاداور زندگی بدوی در
اعصار گذشته است .خاورمیانه بی نظم است و تقریبا همه
کشورها و مردم منطقه به زندگی کردن در چنین وضعیتی
عادت کرده اند و همین امر بر ساختار فرهنگی ،سیاسی،
اجتماعی و اقتصادی منطقه شکل داده است.
هــر ان می تــوان در این منطقــه منتظــر واقعه ای
هولناک و ناگهانی بود ،وقوع کودتا ،انقالب ،شــورش،
جنگ ،ســقوط حکومت ها ،به جان هم افتادن دوســتان
قدیمی ،ســربراوردن حکومتــی جدید و حتی فروپاشــی
کشورها و تشکیل دولت های جدید ،همه این ها می تواند
به طرفه العینی رخ دهد .کافی ا ســت به همین چند سال
اخیر نگاه کنیم تا موارد بسیار زیادی را مشاهده کنیم.
یکی از جدیدترین اتفاقات در خاورمیانه ،وقوع تنش
در روابط قطر و عربستان ســعودی است .دو کشوری که
تا همین هفته های اخیر بر حســب نظریه برسازی تصویر
و هویت دو دوســت را برای هم به نمایش می گذاشــتند.
کشورهایی که در ائتالف های منطقه ای از جمله شورای
همکاری خلیج فارس و ترتیبات امنیتی عمدتا تالفی جویانه
هم چون اقدام مشــترک در یمن و یا اتحــاد با قدرت های
فرامنطقه ای کامال رفتارشان هم سو دیده می شد.
اما ناگهان همــه چیز تغییــر کرد ،قطر از دوســت
خوب عربســتان ســعودی و متحدین عرب خــود به یک
دشــمن تمام عیار تبدیل شــد و تمام توجهات را به سوی
خود واداشــت .عربســتان ســعودی و متعاقب ان برخی
دنباله روهای این کشــور هم چون امارات عربی متحده،
بحرین و ...ســریعا روابط خود را با قطر قطع کردند و این
کشور را زیر فشار سنگین سیاسی و دیپلماتیک قرار دادند،
کشور دوســت ســابق حال به بهانه حمایت از تروریسم و
ایجاد تهدید امنیتی برای این کشورها در مظان اتهام قرار
گرفته و موجب واکنش قطر و نیز دیگر بازیگران منطقه ای
شده است.
در همین شکل گیری و شــدت یافتن روابط پرتنش
بین قطر با عربســتان ســعودی و متحدیــن ان ،ناگهان
در ان ســوی اب های خلیج فارس در پایتخت تنها کشور
غیر عرب خلیــج فارس دو حمله تروریســتی رخ می دهد،
در کشــوری کــه در پراشــوب ترین و ناامن تریــن برهــه
خاورمیانه توانســته باالترین ســطح امنیــت را به نمایش
گــذارد .عملیات تروریســتی کــه داعش مســئولیت ان
را پذیرفــت ،در وضعیتــی روی داد که به نظــر دمای بدن
63
بین الملل
بین الملل
64
مثلث | شماره 359
بیمار خاورمیانه به باالترین حد خود رســیده است ،چیزی
که ترامپ رئیس جمهور ایــاالت متحده مدتی پیش از ان
خبر داده بود .و همه این مسائل در شرایطی رخ داده است
که همین اواخر(کمی قبل از وقوع این مسائل) ترامپ به
عربستان ســعودی سفری داشــته و ضمن رقص شمشیر
با شیوخ عرب عربســتان ،قراردادهای هنگفت نظامی و
غیرنظامی با این کشور منعقد کرده و منافع چشم گیری را
برای ایاالت متحده به دست اورده است.
هر تحلیلی که از مسائل اخیر انجام گیرد باید به همه
اتفافاتی که در هفته های اخیر و از ان هم فراتر در چند ماه
اخیر روی داده اســت توجه کند .ایا این قضایا را می توان
بی ارتباط به هم دانســت؟ حتــی روند جنگ با تروریســم
و وضعیت نیروهــای درگیر در عــراق و ســوریه و ارایش
نیروهای منطقه ای ،همه و همــه می توانند در یک پازل
به تصویر کشیده شوند ،کالف سردرگمی که خاورمیانه را
بیش از پیش پرمخاطره جلوه می دهد.
در تحلیل مســائل اخیر می توان بدین نکات اشاره
کرد:
.۱چیزی به نام جهان عرب یا هویت جمعی منسجم
عربی وجود ندارد و حتی شــکاف ها در درون ان افزایش
نیز یافته اســت .طــی یکــی ،دو دهه اخیر گســل های
هویتی در خاورمیانه و بین کشورهای غربی افزایش یافته
اســت و فشــار از درون و بیرون (ناشــی از فرایند معیوب
دولت -ملت سازی) باعث شــده که مرزبندی ها (فکری،
ایدئولوژیک ،هنجاری و معنایی و حتی مادی) پر ستیز تر
گردد .وقوع تنش شدید در روابط قطر و عربستان سعودی
و نیز دیگر نمونه های مشــابه با شــدت و حدت مختلف،
نشــان از این دارد که تالش برای برساختن هویت جمعی
عربی شکست خورده است و فرایند دولت-ملت سازی حتی
به شــکل معیوب و پرمشــکل ،تصویر و نظم بین المللی
خاورمیانه را متحول می سازد.
.۲نظم بین المللــی جدیــدی در خاورمیانه در حال
شــکل گیری اســت و ارایش و قطب بندی نیروها در حال
تحــول اســت .در چنیــن فرایند گــذاری ،وزن کشــی و
تقابل های منطقه ای ایران ،عربســتان سعودی ،ترکیه،
مصر و اســرائیل به ســاختار توزیــع قدرت در ان شــکل
خواهند داد .طبق نظریه واقع گرایی ســاختاری ،سرشت
واحدها(تالش برای منافع) و اصل نظم دهنده(ســاختار
انارشیک) ثابت و توزیع توانمندی ها در هر سیستمی متغیر
خواهد بود و بر مبنای مولفه ســوم ســاختار نظام شــکل
خواهد گرفت.
ترامپ به عربستان سعودی سفری داشته و
ضمن رقص شمشیر با شیوخ عرب عربستان،
قراردادهای هنگفت نظامی و غیرنظامی با این
کشور منعقد کرده و منافع چشم گیری را برای
ایاالت متحده به دست اورده است
خاورمیانه بی نظم تر از هــر زمانی به نظر
می رســد و حداقــل تــا زمانی کــه الگو یا
ترتیبات مشخصی شــکل نگیرد ساختار
و نظم منطقه ای با ثباتی بر ان حاکم نشود
وزن کشی و ائتالف سازی های منطقه ای
به نقطــه مشــخصی نرســد ،کمــاکان
امنیت زدایــی و احتمال وقــوع تنش ها،
بحران ها ،نزاع ها و جنگ ها باالست
به نظر می رســد در چنین وضعیتی دیگر کشورها نیز
با مشــاهده وزن بازیگران اصلی در حال اتخاذ رفتارهای
جدید هستند .تغییر در رفتار کشورهایی مانند قطر می تواند
در این چارچوب تحلیل شــود .به نظر می رسد ،در توازن
قدرت در حال شــکل گیری در منطقه ،کشــورهایی مانند
قطر یا عمان میل بیشــتری برای نزدیک شــدن به محور
منطقه ای با بازیگری ایران داشته باشند .خصوصا که نوع
رفتارهای عربستان سعودی و ادعای برادر بزرگی ان هرگز
نمی تواند مورد رضایت دیگر کشــورهای عربی هم چون
قطر ،عراق ،عمان و ...باشد.
.۳به نظــر سیاســت برخــی از کشــورهای منطقه
به ویژه عربستان ســعودی برای تهدید نشان دادن ایران
و ایجاد ائتالف علیه ان با محوریت خود شکســت خورده
است .طبق نظریه رئالیسم تدافعی ،کشورها نه بر حسب
براورد قدرت بلکه براورد تهدید دست به ائتالف می زنند.
کشــورهای عربی همچون عربستان ســعودی باتوجه به
فشــارهای بین المللی علیه ایــران و موج فزاینــده ایران
هراســیتالش کردند که ایران را در نوک تقابل منطقه ای
قرار داده و حتی با کنار گذاشــتن تقابل با اسرائیل درصدد
ایجاد جبهه واحدی مقابل ایران باشند .طرح مباحثی مانند
هالل شیعی و ترساندن کشورهای منطقه از قدرت ایران،
تمهیدی بود تا ضمن شکل دادن به یک ائتالف منطقه ای
با محوریت عربســتان ســعودی و حمایت غرب ،ایران را
منزوی و تضعیف سازند .چنین سیاستی در سال های اخیر
با سیاست خارجی واقع بینانه ایران و نیز برخی گشایش ها
در روابط بین المللی ایران تا حدود زیادی شکست خورده
است.
طرح مباحــث خطرناکــی مانند کشــاندن جنگ به
داخل ایران توسط مقامات ســعودی و یا چراغ سبز نشان
دادن به برخی گروه های تروریســتی معاند با ایران ،خود
حاکی از شکست سیاست ایران هراســی و منزوی کردن
ایران دارد .به نظر می رسد عربســتان سعودی و متحدین
ان ،نتوانسته اند بر اســاس توازن تهدید ائتالف منسجم
و قدرتمندی شــکل دهنــد و بنابراین به تغییر اســتراتژی
مبادرت کرده اند.
.۴ســفر ترامپ بــه عربســتان ســعودی و انعقــاد
قراردادهای هنگفت با این کشور و اعالم مکرر این موضوع
که ایاالت متحده کماکان در هر تقابل احتمالی در منطقه
در کنار متحدان عربی خود باقی می ماند ،اگرچه می تواند
موجب افزایش اعتماد به نفس کشورهایی مانند عربستان
سعودی و اتخاذ رفتار تهاجمی تر توســط ان باشد ،اما از
سوی دیگر نیز می توان ان را نشانه براورد ایاالت متحده
از تغییر تــوازن قدرت در منطقه به ضــرر متحد منطقه ای
خود باشد .ائتالف کشورهای عربی با محوریت عربستان
سعودی روبه ضعف دارد و تنبیه کشوری مانند قطر می تواند
نشانه اشکار این امر باشد.
تالش بــرای معکوس کــردن ایــن روند(تضعیف
ائتالف عربی) در درجه اول باید از درون انجام گیرد ،یعنی
تنبیه کسانی که در قایق انها نشســته اند و پارو نمی زنند و
یا اصال معکوس پارو می زننــد .در هر حال به نظر ائتالف
منطقه ای که عربستان سعودی با حمایت غرب شکل داده
است رو به ضعف دارد و این واقعیت را بی تردید قدرت های
فرامنطقه ای همچــون ایاالت متحــده و نیــز بازیگران
منطقه ای نادیده نمی گیرند.
.۵باتوجــه به شــدت یافتن رقابت هــای منطقه ای
به ویژه بین ایران و عربســتان ســعودی و نیز فعال شدن
پویش های منطقه ای برای توزیع ،ارایش و ساختار قدرت
در خاورمیانه ،امکان افزایــش کانون های تقابل ،تنش،
بحران و ناامنی و بی ثباتی در درون کشورها و بین کشورها
وجود دارد .ان هم در منطقه ای که دو کشور مهم ان(یعنی
عراق و سوریه) کماکان درگیر جنگ داخلی شدید هستند
و عرصه ای برای شکل گیری و رشــد خطرناک تروریسم
است.
بر مبنــای بحــث امنیتــی شــدنSecuritization
موضوعات و تسری سریع مسائل امنیتی در سطح منطقه
خاورمیانه ،به نظر در شــرایط کنونی کــه اصطکاک بین
بازیگران تاثیرگذار منطقه ای افزایش می یابد و نیز تمایل
ایاالت متحده به ایفای نقش در منطقه و احتماال افزایش
رقابت با دیگــر قدرت هــای فرامنطقه ای مانند روســیه،
خاورمیانه بیش از پیش می تواند مستعد بی ثباتی و ناامنی
باشــد و احتمال تحریک و تهییج اقدامات ضدامنیتی در
درون بازیگــران منطقــه ای افزایش می یابــد .حتی اگر
شــواهد الزم در زمینه حمایت مســتقیم برخی کشورها از
گروه های تروریستی و شورشی علیه رقبا(مانند عربستان
علیه ایران) وجود نداشــته باشــد ،حتی طــرح کالمی و
رســانه ای تهدید علیه رقبا می تواند به ســرعت به عنوان
سیگنالی برای تروریست ها و ســتیزه جویان باشد تا دست
به اقدام خشونت بار بزنند.
مواضع مقامــات عربســتان ســعودی می تواند در
این چارچوب مورد توجــه قرار گیرد .در مجموع شــرایط
منطقه ای برای امنیت زدایی در خاورمیانه بســیار مساعد
بوده و هرگونه غفلت و عدم احتیاط می تواند نتایج خطرناک
و غیرقابل جبرانی داشــته باشــد ،ان هم در منطقه ای که
کماکان بســیار پیش بینی ناپذیر و هر لحظه مستعد وقوع
مساله ای دور از انتظار است.
در مجموع می توان گفت کــه خاورمیانه بی نظم تر
از هر زمانی به نظر می رســد و حداقل تا زمانــی که الگو یا
ترتیبات مشخصی شکل نگیرد ،ساختار و نظم منطقه ای
با ثباتی بر ان حاکم نشود و وزن کشی و ائتالف سازی های
منطقه ای به نقطه مشخصی نرسد ،کماکان امنیت زدایی
و احتمــال وقوع تنش هــا ،بحران ها ،نزاع هــا و جنگ ها
باالست.
صعود تاریخی
ورزش
تیم ملی فوتبــال ایران به جام جهانی روســیه راه پیدا کرد .صعــودی مقتدرانه .بی
تردید کارلوس کی روش در این موفقیت بزرگ نقش مهمی دارد .البته او امروز در تیم ملی
شاگردانی دارد که از انها به عنوان تاکتیک پذیرترین بازیکنان ایرانی نام برده می شود.
حاال جدی ترین مطالبه اهالی فوتبال از کی روش و تیم ملی این است که از دور گروهی جام
جهانی نیز صعود کند .ماموریتی که به نظر می رسد امکان پذیر خواهد بود.
تی
تر
یک
تیمملت
کیروش،ایرانرابرایپنجمینباربهجامجهانیبرد
1
تیم ملی فوتبال ایران با شکســت ازبکســتان موفق
شــد جواز حضور در مســابقات جام جهانی را کسب کند تا
بعد از برزیل دومین تیمی باشد که در این مسابقات ،حاضر
می شود.
هفته گذشته تیم ملی فوتبال کشورمان در حالی پا به
میدان گذاشت که چند روز قبل از ان حمالت کور تروریستی
در تهران موجی از اندوه و البته نفرت از دشــمنان ایران را
در بین مردم تشــدید کرده بود .خیلی هــا تصور می کردند
ورزشــگاه ازادی در دوشــنبه ای کــه قرار اســت صعودی
تاریخی به جام جهانی داشته باشد پر نخواهد شد و نگرانی
و ترس بر تهران ســایه می اندازد اما نه تنها چنین نشد بلکه
تیم ملی با حمایت ورزشــگاهی مملــو از جمعیت و دعای
خیر میلیون ها ایرانی کــه پای تلویزیون ها بــازی ایران –
ازبکســتان را دنبال می کردند به جام جهانی روسیه صعود
کرد تا حرف هایش را در درون زمین بزند.
ورزش
66
مثلث | شماره 359
حال خوب پس از صعود بی نظیر
حاال خیالمــان از صعود به جــام جهانــی و رفتن به
روسیه ان قدر راحت شده که یک ســال مانده به اغاز ان،
چمدان هایمان را بســته ایم .ما یک ســال از جام جهانی
جلوتریم و این فرصت مناسبی است برای پیشرفت کردن.
دو گل ازمون و طارمی باعث شــد تا صعود متوالی به
جام جهانی را جشــن بگیریم .وقتی داور بازی سوت پایان
را به صدا دراورد ایران در دوشــنبه شبی که ورزشگاه ازادی
یکصدا نامش را نود دقیقه فریاد می زد به جام جهانی روسیه
صعود کرده بود .راهیابی به روسیه با خیال راحت؛ این همان
چیزی بود که کی روش و شاگردانش به مردم هدیه دادند.
همواره صعودهای مان به جام جهانی بــا دلهره و اگر و اما
همراه بود اما این بار ماجرا فرق می کرد .یک پیروزی خانگی
باعث شــد تا روزنامه ها با تیتر درشــت از پایان عصر دلهره
صعود خبر بدهند .همه این ها دســتاوردهای بزرگ فوتبال
ملی در یک شب خاطره انگیز بود.
بازی سرنوشــت برای ما از وقتی شروع شد که ازمون
کار را تمام کرد .یا انجا که مســعود پنالتی اش را از دســت
داد اما حمایتش را نه .شــاید هم از انجایی شــروع شد که
سید جالل برای بستن بازوبند کاپیتانی نجابتش را در قاب
تصویر ماندگار کرد .شــاید هم چنــد روز پیش تر ...جایی
میان ادای احترام به قربانیان حوادث تروریســتی تهران.
انجا که همه هم قسم شدند تا با شکست ازبکستان و صعود
به جام جهانی بــه دنیا نشــان بدهند که ایــران و مردمش
مســتحق افتخار و شــادی اند .حاال هیچ کس نمی تواند
صعود ایران را انکار کند .بیســت ســال پس از راهیابی به
جمع بهترین های فوتبال دنیا به عنــوان اخرین تیم ،حاال
ما جزو اولین صعود کننده ها هستیم .اما واکنش کی روش
به این صعود چیست؟ او می گوید« :دو دوره صعود پیاپی
به جام جهانی را در ایران داشتیم .اگر فوتبال ایران از این
فرصت تاریخی اســتفاده نکند ،اشتباه بزرگی مرتکب شده
است .البته من مربی هستم و فقط می توانم نظرم را مطرح
کنم .بیایید راجع به صعود صحبت کنیم و جشن بگیریم .در
کنار افرادی که حمایت کردند و عاشــق مان بودند ،جشن
بگیریم .افرادی که به ما اعتماد داشتند .دلیل اصلی حضور
ما امروز فقط انها هستند».
درامد 82میلیاردی کی روش برای فوتبال ایران
ســرمربی تیم ملی فوتبال ایران با دو صعــود به جام
جهانی درامد چشمگیری نصیب فوتبال ایران کرده است.
تیم ملی فوتبال ایران با شکست ازبکستان موفق شد جواز
حضور در مسابقات جام جهانی را کسب کند تا بعد از برزیل
دومین تیمی اســت که در این مسابقات ،حاضر می شود.
شاگردان کی روش اما با این صعود درامدهای چشمگیر و
قابل توجهی را نصیب فدراسیون فوتبال کردند .فدراسیون
جهانی فوتبال ،فیفا برای تمامی تیم های حاضر در مرحله
گروهی ،پاداشــی 10میلیون دالری در نظر گرفته است
که نســبت به جام جهانی قبلی افزایشــی 2میلیون دالری
داشته اســت .به این ترتیب تیم ملی فوتبال ایران مبلغی
نزدیک به 38میلیــارد تومان برای صعود بــه جام جهانی
کســب کرده که مطمئنا در مسیر اماده ســازی تیم ملی و
البته تجهیز زیرساخت های مناسب برای فدراسیون منبعی
مناسب است.صعود از مرحله گروهی مسابقات جام جهانی
نیز برای فدراســیون درامد قابل توجهی خواهد داشــت.
با اعالم فیفا 16تیمی که مجوز صعــود از مرحله گروهی
را کســب کنند ،با افزایش 3میلیون دالی نســبت به دوره
قبلی پاداش 12میلیون دالری معــادل 45میلیارد تومان
دریافت خواهند کرد .درامد چشمگیری که نشان می دهد
سرمایه گذاری در فوتبال و تیم ملی می تواند اهمیت زیادی
داشته باشد و البته بازگشت ســرمایه در این رشته ورزشی،
دور از دسترس نیست.
فدراســیون فوتبال بــرای اماده ســازی تیم ملی نیز
درامدی جداگانه خواهد داشت .فیفا برای تمامی تیم های
حاضــر در جام جهانــی کمــک 2میلیــون دالری معادل
7میلیــارد تومان در نظــر گرفته تا تیم ها بــرای حضور در
مسابقات جام جهانی ،اماده شوند .این رقم در جام جهانی
گذشته1/5 ،میلیون دالر بود که در این دوره 500هزار دالر
افزایش داشته است .فدراســیون فوتبال ایران می تواند
با این کمــک فیفا و البته بودجه خود اردوهای مناســبی را
برای تیم ملی فراهم کند و برای برگزاری بازی های بزرگ،
تدارکات الزم را انجام دهد.
نباید کی روش و تیم ملی را
تحت فشار بگذاریم
می توانیم از مرحله گروهی جام جهانی
روسیه صعود کنیم
جنگجوی هوشمند
درباره کارلوس کی روش و روحیه ای
که هرگز تغییر نکرد
باید ۱۰بازیکن مثل سردار بسازیم
به این ترتیــب دو صعــود تیم ملی به جــام جهانی با
کارلوس کی روش برای فدراسیون فوتبال درامدی نزدیک
به 82میلیارد تومان داشــته اســت .البته به این عدد باید
سهم باشگاه هایی که در تیم ملی نماینده دارند را نیز اضافه
کرد .در جام جهانی 2014برزیل فیفا بودجه ای 70میلیون
دالری برای این موضوع اختصاص داده بود اما هنوز بودجه
خود برای این جام جهانی را مشخص نکرده است تا درامد
باشگاه های ایرانی از این درامد مشخص نشود.
خودزنی به سبک صهیونیست ها
تیم ملــی فوتبال ایــران موفق شــد با برتــری برابر
ازبکســتان برای پنجمین بار جواز حضــور در جام جهانی
2018روســیه را به دســت بیــاورد .بعد از راهیابــی ایران
به جــام جهانی مــردم بــه جشــن و پایکوبــی پرداختند و
این در حالی اســت که یــک روز قبل از این صعــود ،تیم
فوتبال رژیم صهیونیســتی برابــر البانی شکســت خورد تا
تماشاگران شان بازیکنان شان را هو کنند.
روزنام ه تایمز اســرائیل نوشــت« :در حالــی که تیم
فوتبال ما (رژیم صهیونیستی) با ســه گل در خانه به البانی
می بازد و شانســی برای صعود به جام جهانــی ندارد رقیب
منطقه ای ما یعنی ایران شــرایط کامال متفاوتی دارد .انها
به جام جهانی صعــود کردند و مردم شــان در خیابان ها به
جشــن پرداختند .انها در گروه شــان بی شکست هستند و
حتی یک گل هم دریافــت نکردند تا یکــی از قدرت های
بزرگ اسیا باشند.
تیم ملی فوتبال ایران پیش تر نیز در چهار دوره از جام
جهانی حاضر بوده است و اکنون برای پنجمین بار در این
رقابت ها حضور خواهد داشت .این موفقیت برای تیم ملی
فوتبال ایــران کامال در تضاد با شــرایط حاضــر فوتبال ما
(رژیم صهیونیستی) است.
شکســت برابر البانی باعث شــد اکنــون دیگر هیچ
شانسی برای ما نباشد که به جام جهانی برسیم و حاال باید
به فکر جام جهانی 2022قطر باشــیم .همین باعث شــد
هواداران به شــدت از عملکرد بازیکنان انتقاد کنند و حتی
بازیکنان خودی را هــو کنند .روزنامه ها نیــز روز بعد از این
بازی تیتر زدند« :خجالت بکشید و شرمندگی»؛ چون این
بزرگ ترین اتفاق خجالت اور تاریخ فوتبال ما بود.
ضرورت اماده سازی تیم ملی
دو تغییر الزامی برای موفقیت تیم ملی
بیژن ذوالفقارنسب
2
کارشناس فوتبال
مثلث | شماره 359
صعود به جام جهانی نباید مانند گذشته تنها هدف ما
باشد و باید بپذیریم که زمانش رســیده تا تحول و دگرگونی
را در تفکرات و برنامه های خود داشــته باشیم .در فوتبال
ما کم هزینه نمی شــود و به جرات می گویــم هزینه ای که
در فوتبال کشــورمان می شود بیشــتر از 10تا 12کشوری
است که در جام جهانی موفق می شوند از گروه خود صعود
کنند .دلیل این تفــاوت در عملکرد این اســت که در این
کشورها برنامه ریزی اصولی می شود و سرمایه گذاری ها در
مسیر صحیح انجام می شــود؛ اتفاقی که در فوتبال ایران
رخ نمی دهد .فرایند اموزش و توســعه در فوتبال ما درست
طی نمی شود و متاسفانه چرخه حرکتی که سال ها در پیش
گرفته ایم معیوب است که باید اصالح شود.
اما درباره صعودمان به جام جهانی باید بگویم اقتداری
که در صعود تیم ملی به جام جهانی وجود داشــت از لحاظ
بین المللی ارزش بسیار باالیی دارد ،با این حال این موضوع
نباید تنها هدف ما باشــد .بازی با ازبکستان برخالف انچه
برخی تصورش را داشــتند بازی بســیار حساســی برای دو
تیم بود .از این جهت که پیروزی در این مســابقه صعود ما
را قطعی می کرد و از طرفی شکســت برای ازبکستان هم
شاید به قیمت از دست رفتن جام جهانی تمام شده یا خواهد
شد .از این رو هر دو تیم با انگیزه بســیار باال و برای کسب
پیروزی به میدان امدند که خوشبختانه تیم ملی با یک بازی
کم نقص توانســت با پیروزی مقتدرانه صعــودش به جام
جهانی را قطعی کند.
تیم ملی در بازی با ازبکســتان مانند دیگر بازی های
قبل خود خیلی هوشــمندانه و منظم بازی کرد و در کنار ان
نیز تماشاگران به بهترین شکل تیم ملی را حمایت کردند تا
نقش مهمی را در این پیروزی داشته باشند .مطمئنا چنین
صعود مقتدرانــه ای از لحاظ بین المللی ارزش باالیی برای
فوتبال ایران خواهد داشت و کارشناسان صاحب نظر دنیا
حتما ایران را بابت این موضوع تحسین خواهند کرد .ضمن
اینکه ما در 8بازی انجام شده هنوز گلی دریافت نکرده ایم و
این موضوع از لحاظ اماری هم قابل تحسین است.
اگر بخواهیم باشگاه های مان را با کشورهای همسایه
مقایسه کنیم تفاوت از لحاظ امکانات بسیار زیاد است .برای
شما یک مثال می زنم ،در رقابت های امسال لیگ قهرمانان
اسیا دیدید که یکی از نمایندگان کشورمان برای رفت و امد
هم با مشکل مالی مواجه بود و واقعا تیم استقالل خوزستان
به نوعی فقط با دســت راســت خود حرکت می کرد و با این
حال نتایج ابرومندانه ای کسب کرد .خیلی دوست ندارم به
مسائل ریز باشگاه ها و مشکالت انها بپردازم اما باید
بپذیریم شــرایطی که در باشگاه ها حاکم است با
فوتبال حرفه ای مغایرت دارد.
باید کارهای مختلفی صــورت بگیرد.
اردوهای خوب داخلی و خارجی باید برای
م ملی تــدارک دیده شــود تا امادگی
تی
بازیکنان حفظ شــود اما مهم تریــن عامل بــرای ارزیابی
خودمان تقابل بــا تیم های کالس باالی جهانی اســت.
باید در یک سال پیش رو با تیم های مطرح دنیا بازی کنیم
تا بتوانیم توان مان را محک بزنیــم و بدانیم که اندازه مان
چگونه است .قطعا این بازی ها باعث می شود که تجربیات
بازیکنان باال برود و مشــکالتی ماننــد کم تجربگی که در
دوره های قبل به چشــم می خورد ،دیگر برای شــاگردان
کارلوس کی روش پیش نیاید.
اما برابر بودن سطح کیفی یازده نفر اصلی با بازیکنان
روی نیمکت نشــان از ظرفیت های بــاالی فوتبال ایران
دارد .این موضوع اهمیت فراوانی دارد که ما می بایســت
برنامه ریــزی کنیم تا بتوانیم ۱۰بازیکن دیگر مثل ســردار
ازمون و پورعلی گنجی داشــته باشیم زیرا ســرمایه اش را
داریم .بازیکنــی مانند مرتضــی پورعلی گنجی به صورت
ناگهانی به تیم ملی نیامده اســت .روی این بازیکن پنج،
شش سال کار شده و اکنون یکی از ستون های اصلی تیم
ملی است .کشــور ما ،کشور فوتبال دوســتی است .از هر
پنج جوان ،چهار نفر به فوتبال عالقــه دارند .باید بتوانیم
ظرفیت ها را باال ببریم تا از این جوانان استفاده کنیم.
باید در دو زمینه تمام برنامه ها را تغییر دهیم .درست
است که همیشه بودجه در اختیار تی م ملی گذاشته شده -هر
چند این بودجه کم بوده -اما باید ایــن بودجه افزایش یابد
م ملی اماده کنیم.
تا بتوانیم خیلــی از امکانات را برای تیــ
بازی های دوســتانه ،اردوهای متناسب با تفکر کادرفنی و
بســیاری از عوامل دیگر را می توان با بودجه مناسب برای
م ملی مهیا کرد.
تی
نگرش دوم این است که ما باشگاه های خود را اماده
کنیم .لیــگ و فوتبال مــا تنها به صورت لفظــی حرفه ای
هستند .باشــگاه های ما تنها ۵۰ – ۴۰درصد بازیکن خود
را تربیت می کنــد .انها زیان ده هســتند و بر خالف ســایر
باشــگاه های حرفه ای نمی توانند تراز مالی مثبتی داشــته
باشند .دولت و مجلس شورای اسالمی باید کمک کنند که
بتوانیم به طور درست باشــگاه داری کنیم تا این باشگاه ها
بتوانند برای تی م ملی بازیکن سازی کنند .در نهایت امیدوارم
که تیم ملی در جام جهانی روسیه نیز نمایش ابرومندانه ای
داشته باشد و بتواند از دور مقدماتی صعود کند.
ورزش
در حالی که همــه از صعود تیم ملی بــه جام جهانی
خوشــحال هســتند به نظــر می رســد تدابیر ویــژه برای
اماده ســازی تیم کــی روش از همین حاال بایــد جدی تر
پیگیری شــود .تیم ملی فوتبال ایران در راه اماده ســازی
برای حضور در جام جهانی روســیه یک دیدار تدارکاتی با
تیم ملی روسیه میزبان جام جهانی در تاریخ ۱۰اکتبر (۱۸
مهر) برگزار می کند .این خبر را کارلوس کی روش سرمربی
تیم ملی در نشســت خبری پس از بازی با ازبکستان اعالم
کرد .تیم ملی با قدرت توانست در جام جهانی روسیه حاضر
باشــد .با این حال تیم ملی ایران به اهداف بزرگ تری فکر
می کند .در دوره گذشته هیچ تیم اسیایی نتوانسته است از
گروه خود صعود کند ،ولی تیم ملی ایران بهترین عملکرد را
در مرحله گروهی داشت .به نظر می رسد کارلوس کی روش
در تیم ملی فوتبال ایران یک ماشین پیروزی به دست اورده
است .او باعث شده اســت تا تیم ملی فوتبال ایران به یک
تیم برنده تبدیل شود.
باید سرمان را باال بگیریم
تیم ملی در حمله بهتر شده
67
ورزش
نباید کی روش و تیم ملی را تحت فشار بگذاریم
می توانیم از مرحله گروهی جام جهانی روسیه صعود کنیم
مرتضی محصص
3
کارشناس فوتبال
ورزش
68
مثلث | شماره 359
همه ما قبل از بازی با ازبکستان هم باتوجه به نتایج
خوبی کــه در مرحله گروهی کســب کردیــم ،از صعود به
جام جهانی مطمئــن بودیم .با فوتبالی کــه تیم ملی بازی
می کرد و با تفکرات کــی روش کامال پتانســیل صعود به
جام جهانــی را داشــتیم .در واقع فوتبال ایــران ثابت کرد
بی جهت نیســت که در رنکینگ فیفا رتبه اول اســیا را در
اختیار دارد .ما قطب اول فوتبال اســیا هستیم و این مهم
را در همین مســابقات انتخابی جام جهانــی ثابت کردیم.
تیم ما برابر ازبکستان خیلی منطقی و با حوصله بازی کرد.
کی روش شــناخت خوبی از ازبکستان داشــت و به خوبی
می دانست از چه کانالی باید ضربه اخر را بزند.
ملی پوشان کشورمان دیداری منطقی و با حوصله را
انجام دادند و برای رسیدن به هدف نهایی اصال احساسی
عمل نکردند .با گروهی که ما داشــتیم می شد تشخیص
داد به جام جهانی صعود می کنیم ولی اعتقاد دارم بیشتر از
اینها باید به تیم ملی پرداخت و ان را حمایت کرد .ما نباید
چشم مان را روی واقعیت ها ببندیم چون تیم ملی بازی های
ســخت تری دارد و محک جدی نخورده اســت .تیم ملی
بدون گل خورده راهی جام جهانی شد.
این مســاله یک حسن اســت که ما توانستیم بدون
گل دریافتی راهی جام جهانی شــویم و بدون شــک باید
قدر فرصت هایی که از این به بعد هــم رخ می دهد بدانیم
و خودمان را همگام با توســعه فوتبال در دنیا به روز کنیم.
خوشــبختانه در چند دوره اخیــر تیم ملی همــواره به جام
جهانی رسیده و از اقتدار کافی برخوردار است .یک دوره با
گل خورده بیشتر یا گل زده باالتر این موفقیت رقم خورده،
به هر حال این فراز و نشیب وجود داشته و ما به جام جهانی
رسیدیم از این پس باید هدفمان رسیدن به مرحله حذفی
جام جهانی باشد.
اگر در جام جهانی از گروه مان صعود نکنیم اینکه در
مرحله انتخابی گلی نخوردیم یا به عنوان تیم اول به مرحله
گروهی صعود کردیم ،البته دســتاورد ویژه ای نداشته ایم
اما نباید این موضوع باعث شود تا توقع بزرگی نزد ما شکل
بگیرد و تیم ملی و کی روش را از این طریق تحت فشار قرار
دهیم .با این حال همــه ما می دانیم که صعــود از مرحله
گروهی می تواند یک تحــول در فوتبال ایران ایجاد کند.
صعود از مرحله گروهی در جام جهانی اما موضوعی است
که حاال بعد از صعود تیم ملی به جام جهانی روســیه همه
درباره اش صحبت می کنند.
باید بگویم ما تیم اول اســیا هســتیم و اقتدار بسیار
زیــادی داریم .باید تالش کنیم .این کار بســیار ســخت
اســت .باید با هزینه بیشــتر و برنامه ریزی قوی خودمان
را اماده جام جهانــی کنیم .در جام جهانــی دیگر حریفان
ما ازبکســتان ،قطر ،کره ،لبنان و ســوریه نیســتند .انجا
تیم هایی بــه میدان می ایند که اســتحقاق زیــادی برای
توقــع از تیم ملی ایران باال رفته اســت.
به نظــرم حاال که این چنیــن مقتدرانه از
اســیا به جام جهانــی رســیدیم ،باید به
فکر صعود از گروه باشیم .نه تنها مردم
ایــران ،بلکه جهــان فوتبال هــم از تیم
ایران انتظار باالیی دارد
رسیدن به موفقیت دارند .ما مدیون کی روش هستیم ولی
نباید زحمــات بازیکنان را نادیده گرفت .کی روش ســهم
زیادی در این صعود دارد و نگاه حرفه ای و دانش فنی این
مربی خیلی به تیم کمک کرد .شاگردان کی روش به رکورد
هشت بازی گل نخوردن ،دست پیدا کردند .این موضوع
نشــان می دهد که روی دفــاع تیمی کار زیــادی صورت
گرفته است.
دوشنبه شــب هفته گذشته هم اســتراتژی تیم ملی
در ابتدا گل نخوردن بود چون کی روش به خوبی می داند
روی اشــتباه رقبا می تواند اســتفاده بهینه ببرد و بازیکنان
می تواننــد روی ایــن اشــتباهات گلزنی کننــد .کاری که
کی روش کرده قطعا می توانــد در جام جهانی به ما کمک
کند .اما واقعیتی هم نباید نادیده گرفته شــود .تیم ملی ما
غیر از دیدار با سوئد ،بازی چندان ســنگینی انجام نداد و
باید بپذیریم در جام جهانی کار بسیار سخت است و از حاال
باید برنامه ریزی کرد.
اگرچه باید بپذیریــم که تحریم ها ســد راهی برای
برگزاری بازی های دوستانه است اما باید طوری رایزنی شود
که بتوانیم بازی های بزرگی برای تیم ملی در نظر بگیریم.
اما موضوع مهم دیگری هم وجود دارد و ان پوست اندازی
تیم ملی است که طی یکی دو سال اخیر رخ داده .این هم
از اثرات کار کی روش اســت .تغییرات در تیم ملی ما زیاد
است و البته هیچ بازیکنی ذخیره مطلق نیست .بازیکنان
مرتب جابه جا می شوند و دیدید که شب گذشته علی کریمی
چقدر خوب بازی کرد و اینها نشان می دهد که ما پشتوانه
خوبی برای تیم ملی ساخته ایم .شاید کی روش اشتباهاتی
هم داشــته باشــد اما یکی از کارهای مثبت او جوانگرایی
است .زمانی پرویز دهداری و رایکوف این کار را در فوتبال
ایران انجــام دادنــد و حاال هم کــی روش تیم ملــی ما را
جوان کرده است .البته ما بازیکنان باتجربه هم داریم که
می توانیم از تجربیات انها برای استفاده بهینه از جوان ها
استفاده کنیم.
با این تفاسیر توقع از تیم ملی ایران باال رفته است.
به نظرم حاال که این چنین مقتدرانه از اسیا به جام جهانی
رســیدیم ،باید به فکر صعود از گروه باشــیم .نه تنها مردم
ایران ،بلکه جهان فوتبال هم از تیــم ایران انتظار باالیی
دارد .کارشناســان از مدت هــا پیش می گفتنــد که دیگر
راهیابی به جام جهانی مــا را ارضا نمی کنــد و باید به فکر
صعود از گروه مقدماتی خود باشیم .من هم تاکید می کنم
که باید به فکــر صعود از گــروه مقدماتــی در جام جهانی
روسیه باشیم.
اتفاقی کــه اســتحقاق و پتانســیل ان را داریم اما
تصمیم ســازان و تصمیم گیرندگان در فوتبال ما باید ساز
و کار ان را فراهــم اورند .البته ســخن گفتــن از صعود از
گروه مقدماتی کار ساده ای اســت .اما باید در نظر داشته
باشــیم که این اتفاق بدون امکانــات و تجهیزات و تهیه
زیرساخت های مناسب و بستر سازی میسر نمی شود و این
بستر ســازی در حیطه وظایف فدراسیون است .امیدوارم
بتوانیم خواســته ها و برنامه های کارلــوس کی روش را به
مرحله اجرایی برسانیم ،دیدارهای تدارکاتی مناسب برای
تیم ملی کشورمان ترتیب دهیم تا این تیم جوان شده و پر
امید در جام جهانی شانس برای صعود از مرحله مقدماتی
داشته باشد .با همه این حرف ها واقعیت این است که همه
ما باید خوشحال باشیم که تیمی قدرتمند داریم .من این
صعود را به فدراسیون فوتبال ،بازیکنان تیم ملی ،کادر فنی
و مردم تبریک می گویم.
جنگجویهوشمند
4
درباره کارلوس کی روش و روحیه ای که هرگز تغییر نکرد
بیســت و هشــتم خرداد ســال ۹۲تیم ملی با کسب
نتیجه یک بر صفر برابر کره جنوبی به عنوان صدرنشــین
رقابت هــای گروه یک راهــی جام جهانــی 2014برزیل
شد .تیم ملی در اولسان موفق شــد با نتیجه یک بر صفر
کره جنوبی را شکست دهد تا با دبل کردن تیمی که چهار
ســال قبل ایران را از حضــور در رقابت هــای جام جهانی
محروم کرده ،پاســخ کری هــای ســرمربی کره جنوبی را
در خــاک این کشــور بدهد .پیــروزی تیم ملــی ایران در
کره جنوبی باعث شد تا کی روش در پایان بازی با گره کردن
مشت های خود تصویر ماندگاری را در خاک کره جنوبی و
در برابر چشمان چوی ،سرمربی تیم ملی کره جنوبی ثبت
کند .تصاویر شــادی کارلوس کی روش بعد از این دیدار
روی جلد بســیاری از نشــریات بین المللی منتشــر شد و
حاال سرمربی تیم ملی 1455روز بعد از ان بازی بار دیگر
موفق شد با تیم منسجم و قدرتمندش این بار در ورزشگاه
ازادی جشن بگیرد و مشــت هایش را به نشانه پیروزی باز
هم گره کند .کی روش حاال برای بار دوم با تیم ملی راهی
جام جهانی می شــود و این رکوردی اســت کــه او به خود
اختصاص داده.
هر قدر که داســتان صعــود تیم ملی بــه جام جهانی
را مرور می کنیم بیشــتر و بیشــتر به نام کارلوس کی روش
می رســیم .مربی ای که به خصوص طی یک ســال اخیر
بسیار خبرساز بود .با این حال تیم ملی ایران شاهکار بزرگی
انجام داد و بعد از روســیه میزبان و برزیل صعــود کرده از
امریکای جنوبی ،سومین تیمی لقب گرفت که بلیت سفر
به جام جهانی 2018را برای خــود رزرو کرد .در تمام ادوار
رقابت های جام جهانی تاکنون به این شیرینی جواز صعود
به مرحله نهایی را دریافت نکرده ایم .از همین رو کار بزرگی
که تیم ملی موفق به انجامش شد قطعا در تاریخ فوتبال ملی
ایران ثبت خواهد شد.
در این بیــن اما نقش رهبــر این گروه بــدون اغراق
پررنگ تر از هــر عنصر دیگــری بود .کارلــوس کی روش
با وجود تمام چالش هــا و انتقاداتی که از ســاختار فوتبال
ایران داشــت .بدون اینکه ذره ای تردید داشته باشد روی
برنامه ها و افکار خود پافشــاری کرد و زمینه تیمی قدرتمند
برای فوتبال ملــی ایران را فراهم ســاخت کــه قطعا این
نسل می تواند تا دو تورنمنت دیگر نیز جوابگوی انتظارات
ایرانی ها باشد.
کارلــوس کــی روش ،این پیرمــرد پرتغالــی لجباز و
یکدنده اما کاربلد و محبوب ایرانی ها با رســاندن ایران به
دومین جام جهانی متوالی نامش را برای همیشه نه تنها در
تاریخ ملی ایران بلکه در رقابت هــای ملی دنیا و تاریخچه
جام های جهانی بــه ثبت رســاند و رکوردی از خــود بر جا
گذاشت که تا مدت ها بعید است کسی بتواند ان را بشکند.
او که بعد از شکســت دادن کره در رقابت های چهار ســال
قبل با مشت های گره کرده به سوژه اول رسانه های ایران و
جهان تبدیل شد ،این بار با شادی های منحصر به فرد که
نشان از تعصب و سختی ها داشت بار دیگر توجه همه را به
خود جلب کرد.
کی روش بود و ورزشــگاه یکصدهــزار نفری ازادی و
البته میلیون ها ایرانی که برایش جز احترام و تحسین چیز
دیگری نداشتند .او دوشنبه شب هفته گذشته نشان داد که
از لحاظ روحی ذره ای تغییر نکرده است .همان مربی مقتدر
و همان مرد یکدنده که بالفاصلــه بعد از صعود تیم ملی به
جام جهانی سینه سپر کرد و به مخالفانش طعنه زد« :تمام
کشور مخصوصا هواداران تیم ملی فوتبال ایران خوشحال
شدند .البته یکی دو نفری هستند که خوشحال نیستند .در
همین جا هم هســتند افرادی که خوشحال نیستند .حتی
درون فدراسیون ایران هم برخی افراد زیاد خرسند نیستند.
ولی امروز روز ما است .انها باختند».
اما شادی های کی روش داستانی ادامه دار است .از
شکست دادن همین ازبکستان در تاشکند گرفته تا برتری
مقابل کره در تهران ،شکست دادن قطر در تهران و دوحه
و ...همگی با شادی های جالب توجه پیرمرد خوش تیپ
پرتغالی در کنار خط طولی توام شــده تا فشــاری که روی
شانه های این مربی در طول ماه ها و سال های گذشته بود
این گونه برداشــته شود .دوشنبه شــب این کی روش بود
که محبوبیت لطمه دیده اش را این بــار با بردن تیم ملی به
ورزش
جام جهانی روسیه دوباره بازســازی کرد .او طی یک سال
گذشته با مصاحبه های تند خود علیه مخالفان به خصوص
برانکو طیفی از حامیانش را از دست داد .پرسپولیسی ها که
تعداد قابل توجهی از هواداران در فوتبال ایران را تشکیل
می دهند ،نســبت به مواضع کی روش حتــی واکنش هم
نشان دادند اما کی روش نه تن ها در چنین فضایی دست به
عقب نشینی نزد بلکه مخالفانش را قانع کرد که انتظاراتش
در راستای رشــد و توسعه تیم ملی اســت .او دوشنبه شب
گذشــته ایران را به جام جهانی بــرد تا تمام مــردم ایران
قدردان و سپاسگزار این مربی خوش فکر پرتغالی باشند .او
برای اولین بار بدون کشیده شدن کار صعود به روز پایانی،
بدون پلی اف و بدون اما و اگرهای مرسوم در فوتبال ایران
توانست جواز حضور مقتدرانه در مرحله نهایی جام جهانی
2018را به نام ایران ثبت کند .کارلــوس کی روش اما در
پایان دیدار ایران و ازبکســتان با در دست داشتن پیراهن
شماره 4تیم ملی به جشن قهرمانی رفت و در نشست خبری
شــرکت کرد .دلیل این مساله نیز روشــن بود .او به خاطر
صعود با 4تیم مختلف به جام جهانی عدد 4را به یک نماد
برای خود تبدیل کرد.
کی روش با تیم های ملی افریقای جنوبی(،)2002
پرتغال( )2010و ایران( 2014و )2018موفق به صعود به
جام جهانی شده است و به همین خاطر دیروز این پیراهن
را به همراه داشت .شــاید هر مربی دیگری هم جای او بود
خوشحال ترین مرد روی زمین بود .نشان دادن و تاکید ویژه
کی روش به ایــن پیراهن و عدد چهار که نشــان از کارنامه
درخشان وی داشت ،پیام روشــنی را نیز مخابره می کرد.
او به طور مســتقیم پیراهن را مقابل چشم دوست و دشمن
خود گرفته بود تا نشان دهد ابدا تغییر نکرده و اساسا همان
مردی است که مدام به مبارزه فکر می کند.
اگر چه سبک و روش او در فوتبال قبل از خوب حمله
کردن خوب دفاع کردن است اما گویی شخصیت کی روش
بر خالف طرز فکرش در مستطیل ســبز قبل از انکه خوب
دفاع کردن را بخواهد گاردی همیشه هجومی را می پسندد.
کی روش نشــان داده که به خوبی فضــای فوتبال ایران و
افکار عمومی را می شناسد و اگر نه کدام مربی می توانست
مقابل پرسپولیسی ها نیز بایســتد و اتفاقا جنگ روانی را از
مخالفان قدرتمندش ببرد .اما او نشان داد تنها یک مربی
یکدنده نیست ؛ باهوش است ،اهل مبارزه است و هرگز در
میدان مبارزه دست به عقب نشینی نمی زند.
مثلث | شماره 359
ورزش
69
پیام یک شادی
مردمباحضوردرخیابان ها نشاندادند
کهایرانهمچنانزندهوامناست
حسین ابراهیمی
عضو جامعه روحانیت مبارز
ورزش
70
مثلث | شماره 359
5
شادی مردم بعد از صعود تیم ملی ایران به جام جهانی
و حضور انها در خیابان ها که گویی هیچ اهمیتی به تبلیغات
بوق هــای نزدیک بــه تروریســت ها و کشــورهای حامی
انها مبنی بر توهم نا امنی در ایران نمی دادند نشــانه ای از
ان اســت که مردم ایران در ارامش کامل به ســر می برند.
مزدوران اســتکبار جهانی با هدف ایجاد رعب و وحشــت
در جامعــه ایــران اســامی روز 17خــرداد تالش هــای
مذبوحانه ای را انجام دادند اما به اهداف خود نرسیدند.
ملت ایران در طول 39ســال گذشــته نشــان دادند
که انقالب و نظام جمهوری اســامی را دوست دارند و بر
همین اساس در همه صحنه ها حضور پیدا می کنند .ملتی
که ایمان به خدا دارد با ترور نمی رود در خانه بنشیند ،بلکه
برعکس قطعا کاری می کند دشمن برای همیشه از اقدامات
خودش مایوس شــود .دقیقا اقدامی که تروریســت های
تکفیری داعشــی انجام دادند ،نتیجه اش ان شد که ملت
ایران دوباره به صحنه امد تا روحیه قوی و مســتحکم خود
را به رخ بدخواهان این کشــور پهناور اســامی بکشــد.
در واقع ایــن حضور پرشــور ملــت ایــران در عرصه های
اجتماعی مختلف برامده و مصداق عینی انسجام ،وحدت،
یکپارچگی و قدرت ایمان به خدا بود.
معتقدم حتی بیش از گذشته مردم ایران در تجمعات
گوناگون بعد از ان حادثه تروریستی حاضر شدند .باالخره
ماه رمضان اســت و اجتماعات متعدد مذهبی در مساجد،
هیئات و حســینیه ها برگزار می شــود ،نه تنهــا از جمعیت
شرکت کننده در ان مراسم ها نسبت به سال گذشته کم نشد
بلکه می توان گفت شمار مردمی که امدند و شرکت کردند
بیشتر هم بود.
عالوه بــر اجتماعــات مذهبــی ،تجمعاتــی هم در
حوزه های اجتماعی و وزرشــی برگزار شــد ،انجا هم مردم
بدون هیچ گونه دغدغه ای به لحــاظ امنیت که برای خود
احســاس می کردند امدند و کامال پرشــور بــه حمایت از
تیم ملی کشورشــان پرداختند .این همه مصادیق نشــانه
شجاعت ،بیداری ،وحدت و یکپارچگی ملت ایران است.
چنین ملتی هیچ گاه شکســت نخواهد خورد و ان شاءالله
خداوند به وعده ای که به این ملــت داد عمل می کند « ِا َّن
اس َتقا ُموا َت َت َن َّز ُل َع َلیهِ ُم ا ْل َم ِ
که َا َّ
الئ ُ
ال
ا َّل َ
ذین قا ُلوا َر ُّبنَا ال َّلهُ ث َُّم ْ
تَخا ُفوا َو ال ت َْح َزنُوا» چون مردم ایران ملتی است که همواره
بشارت های الهی را دارد .این بشارت ها به خاطر مقاومتی
است که از خود نشان می دهد.
برخی شــاید برای شان ســوال ایجاد شــود که فرق
ملت ایــران بــا ملت های غربی چیســت که وقتــی در ان
کشــورها حادثه تروریســتی اتفاق می افتد مردم در درون
خانه های شــان می روند تا اســیبی نبینند اما مــردم ایران
برعکس به خیابان هــا و اجتماعات می ایند تا ایســتادگی
خود را نشــان دهند؟ جواب به این سوال مشخص است،
مردم ایران معتقد و مومن به خدا هستند ،باورهایی دارند که
ملت های غربی از این حیث بی بهره اند .ملتی که ایمان و
اعتقاد به خدا دارد همه اتفاقات را در ید قدرت الیزال الهی
می بیند ،چنین ملتی شکست ندارد .حتی در صحنه هایی
که ترور انجام می شود یعنی تروریست ها هستند ،بالفاصله
ملت امد .یعنی مردم پیــام دادند که نیروهــای امنیتی ما
هســتیم و روی کمک ما نیز حســاب کنید .ملتــی در این
اندازه دلیر و شجاع ،شجاعت و دلیری اش از ایمان به خدا
حاصل شده است.
هشت ســال دفاع مقدس را داشــتیم ،نوع حضور و
حمایت مردم ایران از جبهه های حق علیه باطل در کجای
دنیــا مصداقش پیدا می شــود؟ یا در همــان روزهای اول
انقالب دشــمنان با اقدامات تروریســتی قصد ضربه زدن
داشتند اما ملت ایران هیچ گاه عقب نشینی نکرد و در تمام
صحنه ها حضور پیدا کرد و با نثار خون خودش این نظام و
انقالب را جلو برد .خدا نیز به ملت ایران عزت داده و خواهد
داد .امیدواریم به برکت این ایستادگی ملت ایران مشکالت
کشور نیز برطرف شــود .خالصه انکه ملتی همچون ملت
ایران در عرصه جهانی کم نظیر است.
معتقدم حضور مردم در تجمعات گوناگون برای ان
اســت که انها به برقــراری امنیت و ارامــش در جامعه باور
َ
وب» .کســی که مومن و
َطم ِئ ُّن ال ُق ُل ُ
دارند« .اال ِب ِذک ِر ال َّل ِه ت َ
معتقد است قلبش با یاد خدا ارام می گیرد و در همه عرصه ها
حضور پیــدا می کند بدون انکه بترســد .ایــن وعده الهی
است ،کسانی که ایمان دارند و در راه خدا حرکت می کنند،
خدا به انها این لطف را عنایت می کند که بر دشمنان شان
پیروز شود.
نکته دیگر درباره این حضور مردم ان است ملت ایران
به نیروهایی که برای انها امنیت و ارامش را برقرار می کنند
کامال اعتماد و اطمینان دارند .نیروهای مسلح ،نیروهای
ی نیز وقتی پشتوانه های مردمی خود را
اطالعاتی و انتظام
می بینند همیشه اماده ایثار ،جانفشانی و فداکاری هستند.
ایران همچنان لنگر ثبات و امنیت در منطقه است تا
روزی که مردم به خدا ایمان دارند خدا نیز لطفش را شامل
حال انها می کنــد .معتقدم تــا صبح قیامت کشــور ایران
در پهنــه منطقه خواهد درخشــید و با قــوت و قدرت عمل
خواهد کرد.
البته نترسی و شجاعت مردم ایران پیامی هم به جهان
داشت ،به دوستان می گویند« :مطمئن باشید ما در مسیر
حق و حقیقت مقاوم هســتیم» و به دشــمن نیز می گویند
«بی خودی خود را به اب و اتش نزنیــد ،چراکه هیچ گاه از
ارمان ها ،ارزش هــا و باورهای انقالب و نظــام جمهوری
اسالمی دست نمی کشیم و همیشه در بزنگاه های حساس
و حتی پر مخاطره در صحنه خواهیم بود و از کشور ،انقالب
و نظام مان دفاع خواهیم کرد چون ملتی که در سایه والیت
زندگی می کند همیشه عزیز بوده و عزیز هم خواهد ماند».
ملت ایران یک پیامی هم بــه حکومت های مرتجع
منطقه بــه ویــژه عربســتان ســعودی دادنــد و ان اینکه
گفتند« :بدانید خانه عنکبوتی که دارید درســت می کنید،
سست ترین خانه هاســت .بر قوت و ظرفیت های مردمی
خودتان تکیه کنید .به دشمن نمی شود تکیه کرد .دشمن
هیچ گاه دوست نمی شود ،به جای طاغوت ،خدا را بندگی
کنید و به دنبــال ارزش های الهــی بروید .در طــول تاریخ
تجربه نشان می دهد که هیچ کشــوری با قدرت بیگانه به
عزت نرسیده است.
بر داشته های خودتان تکیه کنید ،نه بر داشته های
بیگانگان .با ما باشــید چون روحیه و عزتی که ما به دست
اوردیم از بیگانــه عاریه نگرفتیــم .هر چه داریــم از ذات
حضرت ربوبی گرفتیم .قطعا هر کشوری که به ظرفیت های
داخلی خود متکی شود ماندگار خواهد شد اما اتکا به بیگانه
جز شکست و تضعیف نتیجه دیگری ندارد».
ورزش
ارامش مثال زدنی
مردم شادمانه به خیابان ها امدند
حسین سبحانی نیا
عضو جبهه پیروان خط امام و رهبری
6
مثلث | شماره 359
ورزش
دوشــنبه شــب که تیم فوتبال ایران توانست به جام
جهانی صعــود کند مردم شــادمانه و در کمــال ارامش به
خیابان ها امدند و در سرتاســر ایران خوشــحالی خود را از
صعود تیم ملی کشــورمان به جام جهانی نشان دادند این
رخداد در فاصله اندکی بعد از حوادث تروریســتی تهران
تجربه شده اســت .یک ارامش مثال زدنی که حکایت از
امنیت و صالبت نیروهای امنیتی در کشور داشت .ایران
همچنان زنده است ،همرا ه با ارامش ،همراه با امنیت .اما
این مساله را چگونه می توان تحلیل کرد.
معتقدم یکی از پیامدهــای اجالس ریاض با حضور
ترامپ تشویق حرکت های تکفیری و افراطی بود .تشدید
این جریان هــای انحرافی با هــدف تحقــق برنامه ها در
منطقه خاورمیانه بی ارتباط با درگیری های اخیر عربستان
و کشورهای همسوی ال سعود با قطر و اعمال تحریم هایی
علیه این کشور نبود ،در واقع همه این مسائل را باید در این
ارتباط با هم بررسی کرد.
جریان منحط داعش یکی از ان مجموعه هایی است
که دستپخت جریان وهابی-سلفی منطقه و حمایت امریکا
و کشورهای همسو با امریکا در منطقه است.
اینها معموال همیشــه بعد از هــر موفقیتی که ایران
به دســت اورده یا می اورد ،دســت به یک سری تحرکات
ضدایرانی می زنند ،برای اینکه بتوانند اظهار وجود کنند و
موفقیت جمهوری اسالمی ایران را تحت تاثیر فضاسازی
خبری قرار بدهند .بر همین اساس بعد از دوازدهمین دوره
انتخابات ریاست جمهوری و موفقیتی که نظام جمهوری
اسالمی ایران در این انتخابات کسب کرد و مشارکت باالی
مردم پای صندوق های رای رقم خورد ،کشورهای مرتجع
منطقه به ویــژه عربســتان در موقعیت شــرمندگی مقابل
مردم شــان قرار گرفتند چون در این کشــورها هیچ گونه
ازادی و دموکراسی معنا و مفهوم ندارد.
حاکمان مرتجع منطقه تحت فشــار و سوال هستند
که چرا از طرف امریکا حمایــت می بینند و امریکا این قدر
روی انها سرمایه گذاری می کند.
در مقابل نیز امریکایی ها زیر ســوال هستند که چرا
از کشــور مرتجعی همچون عربســتان حمایت می کند؛
کشــوری که هیچ گونــه اعتقــادی به اصل دموکراســی
ندارد .این کشورها وقتی در چنین وضعیتی قرار می گیرند
برای فرار از پاسخگویی دســت به اقدام تروریستی علیه
جمهوری اسالمی ایران می زنند.
همزمان با وقــوع حادثه تروریســتی در تهران وزیر
خارجه عربســتان اعالم کرد که جنگ را بــه داخل ایران
می کشــیم .در واقع اینها بــا این حرکت خواســتند در پی
شکســت هایی که در منطقه ،عــراق و ســوریه خوردند،
اظهار وجود کنند ،ضمن انکــه گرفتاری های داخلی خود
را فرافکنی کنند.
در مقابل این بدخواهی مرتجعان منطقه و اســتکبار
جهانــی ،جمهــوری اســامی توانســت ورود جریانات
تکفیری و افراطی را به داخل کشــور مهار کند .مرتجعان
منطقه وقتی نتوانســتند عوامل خود را بــه داخل ایران از
طریق مرزها نفوذ دهند سعی کردند از عوامل داخلی شان
اســتفاده کنند،بر همین اســاس دو نقطه مهم مردمی و
قابل توجه مردم را یکی مرقد حضــرت امام خمینی (ره) و
دیگری مجلس شورای اســامی یعنی نماد مردمساالری
و دموکراســی در ایــران را هــدف قــرار دادند تــا در یک
جهت فضــا و موج ایجاد کننــد ولی هدف انهــا کور بود و
بی نتیجه ماند.
مزدوران تکفیری کســانی را هدف گلوله قرار دادند
که مراجعه کننده و مردم بی گناه بودند .همه از این مسیر
و کانال ازاد بودند به مجلس شورای اسالمی مراجعه کنند
تا با نماینده شــهر خود دیدار داشته باشند .یعنی هر کسی
از هر جای کشــور می امد و با نماینده ای کار داشــت ،به
دفتر مالقات مردمی ان نماینده راهنمایی اش می کردند،
بنابراین تروریست ها کار مهم و پیچیده ای را انجام ندادند.
همه می توانستند چنین مراجعه ای را انجام دهند .انجا هم
که با مانع برخورد کردند با اســلحه وارد شدند و با شهادت
یکی از عزیزان حفاظت مجلس به ساختمان دفاتر مالقات
مردمی نمایندگان رفتند.
اکثر کســانی هم که در این واقعه تروریستی اسیب
دیدنــد ،مراجعه کننــده بودند یــا در دفتر نماینــدگان کار
می کردند اما رسانه های حکومت های مرتجع همین خبر را
با سر و صدا و اب و تاب منتشر کردند ،در واقع انها از چنین
اتفاقی خوشحال شدند اما دیر یا زود افت جریانات تکفیری
گریبانگیر خود انها می شــود؛ اتفاقی که برای کشورهای
اروپایی افتاد.
معتقدم حادثه تروریســتی تهران یــک ُبعد داخلی
هم داشت ،اوال یک هشــداری بود که مسئوالن امنیتی و
حفاظتی ما مسائل را جدی تر بگیرند .خوشبختانه با قوت و
قدرت ورود و مساله را مهار کردند و عناصر ترور را هم از بین
بردند .بعد از ان هم نشــان دادند امادگی جدی تری برای
برخورد با هر نوع تهدیدات امنیتی دارند.
از طرفی این حادثه هم عاملی شــد که مردم ما یک
نگاه دیگــری به مســاله امنیت ،مدافعان امنیت کشــور،
سپاه ،بسیج ،ارتش ،نیروهای انتظامی ،نیروهای امنیتی
و اطالعاتی پیــدا کنند که وجــود انها و ضــرورت تقویت
انها باید جز و اصول کار باشــد .خوشبختانه یک اعتراض
همگانی نسبت به جریانات تکفیری صورت گرفت و همه
متذکر شدند اگر مدافعان حرم در عراق و سوریه نباشند که
در مقابل این جریانات تکفیــری و افراطی مقاومت کنند،
ما باید با دشــمن در خانــه مقابله کنیم .خیلی از کســانی
که چنین اشــتباه یا کج فهمی را داشــتند ،به اشــتباه خود
پی بردند.
نکته مهم دیگر این است که اعتماد و اطمینان مردم
نســبت به نیروهای برقرار کننده امنیت و ارامش در جامعه
نه تنها کمتر نشد بلکه بیشتر هم شد.
یعنی وقتی تجمعات و اجتماعات مردم را به دلیل ماه
رمضان در مراکز مذهبی یا رویدادهای ورزشی در استادیوم
یا برگزاری مراسم سیاسی-عبادی در نماز جمعه می بینیم ،
مشاهده می کنیم جمعیت پرشور و کثیری در این برنامه ها
و اجتماعات شــرکت می کنند .در واقع این مســاله نشانه
اعتماد بیشــتر مردم به دســتگاه های امنیتی ،انتظامی و
نظامی است.
مردم می دانند نیروهای نظامــی ،انتظامی و امنیتی
و اطالعاتی محکم ،پابرجا و مومن هستند و برای دفاع از
کشور و برقراری امنیت هر نوع فداکاری را حاضرند انجام
دهند؛ این را مردم ما در عمل دیدند ،بنابراین هم در مراکز
پرتجمع مشارکت ها باال بود و هم مردم می دانستند دشمن
با این حرکات تروریستی می خواست ایجاد رعب و هراس
بین مردم ایران ایجاد کند.
مردم نشــان دادند بی اعتنا به این حرکت ها هستند
و در عین حال به دستگاه های امنیتی ،نظامی و انتظامی
اعتماد دارند چون می بینند و باور دارنــد که نیروهای این
دستگاه ها با تمام توان در مقابل جریانات منحط ایستادند
و مقاومت و راه ها را برای ورود انها سد می کنند .در همین
مدت تعداد زیادی از این عناصر که تحت اشراف نیروهای
امنیتــی ،اطالعاتی و نظامی بودند دســتگیر شــدند و به
سزای اعمال شان می رســند و در اینده هم همین خواهد
بود .بنابراین جامعه ایران زنده است و زنده خواهد بود و به
زندگی خود در ارامش ادامه می دهد.
71
72
خبرنامه
ورزش
322
مثلث | شماره 359
تصویرنگاری
359
مثلث | شماره 322
خبرنامه
ورزش
73
ورزش
شرط صعود
سقف انتظارات ما صعود به جام جهانی است؟
امیر حاج رضایی
ورزش
74
مثلث | شماره 359
7
کارشناس فوتبال
بهتر است با یک ســوال شــروع کنیم؛ ایا صعود به
جام جهانی ســقف انتظارات فوتبــال ایران اســت؟ نباید
ارزویمان این باشــد که تنها به جام جهانی صعود کنیم .ما
باید در مســیر رشــد پایدار قرار بگیریم .همواره در همین
پیروزی های مقطعی متوقف شده ایم .شما ببینید در عرصه
باشگاهی در اسیا چقدر با تیم های دیگر فاصله داریم .این
باشگاه ها هستند که تیم ملی را می سازند .انها باید با کمک
مشاوران متخصص بازیکنانی را در اختیار سرمربی تیم ملی
قرار دهند که بهترین باشند .فوتبال یک حلقه است ،یک
زنجیره .تردید ندارم که جدا شدن این حلقه ها به فوتبال ملی
لطمه می زند .به همین دلیل است که بر این باورم تیم ملی
قبل از جام جهانی باید چندین بازی تدارکاتی داشته باشد.
هرچند قرار نیســت یک روزه به تمام کمبودها اشاره کنیم
ولی فیفا بعد از صعود هر تیم به جام جهانی 10 ،میلیون دالر
جایزه می دهد .این پول را باید برای اماده سازی تیم هزینه
کنیم .ما هم زمان داریم ،هم پول و هم نیروی با اســتعداد
فوتبالی .اگــر نگاهی به نیمکت تیم ملــی بیندازید متوجه
می شوید که چقدر فوتبال ایران غنی است و کی روش هم
نقش ویژه ای در این کار داشته است.
ما با اقتدار و با رکوردهایی به جام جهانی صعود کردیم
که بی سابقه است .ایران استحقاق به ثمر رساندن گل های
بیشــتری مقابل ازبکســتان داشت .ازبکســتان یک تیم
سرسخت و با انگیزه بود چرا که نیاز جدی به سه امتیاز این
مسابقه داشــت .حتی «بابایان» ســرمربی ازبکستان در
تاشــکند کارهای روحی و روانی زیادی برای تیمش انجام
داده بود ،در هر صورت ایران برنده شد و حتی می توانستیم
بیشتر از دو گل به حریف بزنیم.
اما در مورد سرمربی تیم ملی هم نقطه نظرات متفاوتی
وجود دارد .همواره تاکیــد کرده ام که ما باید منتقد منصف
یا بهتر بگویــم مخالف محترمی باشــیم .اگر قرار اســت
نقد کنیم باید همواره انصاف و اخــاق را در نظر بگیریم.
اگر چه اعتقاد دارم جامعه بدون نقد ،جامعه ای ُمرده است
اما عالقه ای ندارم یک روز بعــد از صعود تیم ملی ایران به
جام جهانی ،سراغ نقدهایم به کی روش بروم .نقدهای من
در ان مقطع به مسائل غیر فنی مربوط بود .ما از کی روش
به عنوان شخصی که در باشــگاه های بزرگ دنیا مربیگری
کرده بود و سه بار هم در جام جهانی حضور داشت ،انتظار
داشتیم متانت بیشتری داشــته باشد .هرچند می گویم که
اطالعات من از تیم ملی ،اطالعات رســانه ای اســت و از
نزدیک کنار تیم نیستم تا ببینم چه اتفاقاتی می افتد.
نیمکت تیم ملی ایران به لطف کادر فنی قوی شــده
و ما این سرمایه را برای ســال های اینده در اختیار خواهیم
داشت .اما بعد از قطعی شدن صعود باید برای جام جهانی
روسیه برنامه ریزی کرد .طبیعتا کی روش برنامه خودش را
به مســئوالن ارائه خواهد کرد .در این بین نباید زحمات و
حمایت های فدراسیون فوتبال را فراموش کنیم .فدراسیون
ســهم ارزنده ای در این موفقیت داشت .از این پس نیاز به
حمایت بیشتری از ســوی ارگان های ذی ربط به خصوص
وزارت ورزش و جوانان از فدراســیون فوتبــال وجود دارد.
باید با این حمایت ها به پیاده کــردن برنامه های کی روش
کمک کنند .شــاید همان طور که بارها این موضوع یعنی
ماندن یا رفتن کی روش به محل مناقشه تبدیل شده است،
بار دیگر و این بار بعد از صعود تیم ملی به جام جهانی روسیه
این مساله مطرح شود .معتقدم کی روش باید به هر طریق
حفظ شــود .این را نه به خاطر اینکه بــدون گل خورده به
جام جهانی رفتیــم می گویم بلکه ما حفره هــای زیادی در
فوتبال مــان داریم که می تواند با مشــورت های کی روش
حل شود .او می تواند به باشگاه های ما کمک فکری دهد و
همچنین وجه بین المللی دارد .دیروز خبر خوبی شنیدم مبنی
بر اینکه مدیریت تمام رده های فوتبال را به کی روش داده اند
و قرار است تعامل خوبی بین تیم های ملی امید ،جوانان و
نوجوانان با کی روش وجود داشته باشــد .امیدوارم بعد از
این شادی ها ،تصمیم گیرنده های تیم ملی از حداکثر توان
فوتبالی استفاده کنند .معتقدم پیروزی مقابل ازبکستان یک
پیروزی ملی به معنای واقعی کلمه بود.
اما مایلم به مشارکت مردم ،مســئوالن و رسانه ها در
صعود تیم ملی به جام جهانی اشــاره کنم .قصد ندارم این
موفقیت را سهمیه بندی کنم اما انچه کادر فنی انجام داد و
در سوی دیگر بازیکنان زحمت کشیدند و مدت ها از خانواده
خود دور بودند و تمرینات ســنگینی را پشــت سرگذاشتند،
موجب رقم زدن این افتخار بزرگ شــد .مــا باید حق انها را
در نظر بگیریم .بســیار خوشــحالم که با اقتدار و با به ثبت
رساندن رکوردهای متعدد به جام جهانی صعود کردیم.
ما باید بــا تمام ابزارهــای مدرن و پیشــرفته و روابط
بین المللی تیم را برای حضور در جام جهانی مسلح کنیم.
بعد از ان با حفظ کــی روش می توانیم به ســایر تیم ها نیز
قوت ببخشیم.
موضوع دیگری که مایلم راجــع به ان صحبت کنم،
افزایش انتظارات از تیم ملی و انتظار صعود از مرحله گروهی
جام جهانی اســت .به اعتقادمن انتظارات باید با شــرایط
فوتبال کشور وفق داده شود .ما به جهت استعداد و نیروی
انسانی در اسیا قدرت نخست هستیم .این را من نمی گویم
بلکه امار ای اف سی به ان اذعان دارند .این سرمایه ها باید
با برنامه ریزی صحیح در راستای انتظارات به کار برده شود.
نمی دانم چه کســی بزرگترین مربی دنیا اســت ،هرکسی
هست نمی تواند معجزه کرده و یک تیم ملی را به قله برساند.
اما فراموش نکنیــم که ما یک ســری محدودیت ها
در عرصه بین المللی داریــم که باید انهــا را بپذیریم .این
محدودیت ها ربطی به فدراســیون فوتبال ندارد و بخشی
از ان به مســائل سیاســی برمی گردد که برای ما بازدارنده
اســت .اگر این عوامل پیش روی فوتبال ملی ما نباشــد ما
مواد اولیه موفقیت را داریم .شــخصی هم کــه این نیرو را
هدایــت می کند ،یک مربــی جهانی اســت .نمی خواهم
غلظت ستایش از کی روش را باال ببرم .ابتدای صحبت هایم
عرض کردم که باید از احساسات فاصله گرفت .ما عوامل
ی در کشور ما باعث
مختلفی برای رشد داریم؛ شرایط اقلیم
می شود که در چهار فصل ،تمرینات دلخواه یک مربی برای
تیم برگزار شــود .این فاکتورها در اختیار ماست و مهم این
است که چطور از انها اســتفاده می کنیم .باید بپذیریم که
ما برای توســعه فوتبال ایران راه درازی در پیش داریم که
تا کنون قدم های کوچکی برداشته ایم .اما مساله راهیابی
تیم ملی ما بــه جام جهانی می توانــد انگیزه تــازه ای به ما
بدهد ،به همه ما .همه ما که دوست داریم فوتبال ملی مان
در عرصه های بین المللی درخشان ظاهر شود .همه ما که
دوست داریم مردم مان خوشحال باشند .واقعا به خاطر این
مردم خوشحالم و به نظرم باید از این اتفاق بزرگ و شیرین
لذت ببریم.
با این حال اجرایی شدن برنامه های کارلوس کی روش
برای جام جهانی ،منوط به فدراسیون فوتبال و وزارت ورزش
است .اینکه انها چطور و با چه امکاناتی تیم ملی را همراهی
کنند .کی روش باید ابــزار تمرین و اماده ســازی در اختیار
داشته باشد تا در جام جهانی روسیه ،بهتر ظاهر شویم و من
امیدوارم که چنین اتفاقی رخ بدهد.
ورزش
س هفته
عک
اعضای تیم ملی فوتبال بعد از راهیابی به جام جهانی با حسن روحانی دیدار کردند
باید سرمان را باال بگیریم
تیم ملی در حمله بهتر شده
جالل چراغپور
8
کارشناس فوتبال
این صعود را به همه مردم ایــران تبریک می گویم،
اینکــه همه مــردم از این اتفاق خوشــحال هســتند نکته
فوق العاده ای است و این شــادمانی مردم به دلیل صعود
به جام جهانی اســت ،به هرحــال فوتبــال در جام جهانی
اندازه گیری می شود و حضور تیم ها در ان اهمیت ویژه ای
دارد .اکنون این اتفاق برای فوتبال ایران افتاده است و باید
از ان حداکثر استفاده را برد.
یک ساعت پس از صعود کار اصلی شروع شود
ازبک ها همه جوره از ما ضعیف تر بودند
ی در فوتبال ما افتاده است و
در حال حاضر اتفاق مهم
همه مردم نیز خوشحال هستند ،بنابراین نباید در حال حاضر
با بیان ضعف ها و حتی حرف های غیرمنطقی خوشــحالی
مردم را خراب کرد ،البته برای دیدار برابر ازبکســتان باید
قبول کنیم این تیم بســیار از ایران عقب تر و ضعیف تر بود
و هم از نظر بدنــی و هم از نظر تاکتیکی نمی توانســتند با
تیم ملــی برابری کنند .البتــه نمی توان از قــدرت تیم ملی
چشم پوشید ،هرچند تیم های باشگاهی مان سه هفته پیش
نتوانستند در اسیا حرفی برای گفتن داشته باشند اما تیم ملی
ایران با عناصری که در اختیار داشــت و همچنین انتخاب
یک مربــی باهوش ،یکنواخــت و کالســیک از تیم های
باشــگاهی جلوتر است و توانسته در اســیا حرف خود را به
کرسی بنشاند.
اکنون باید سرمان را باال بگیریم
در مقایسه تیم ملی فعلی با تیمی که در جام ملت های
اســیا حضور پیدا کرد دو مورد را می توان مورد بررسی قرار
داد ،یکی نگاه به پست های تیم اســت و دیگر نیز نگرش
بازی باید مورد تحلیل قرار بگیــرد ،به نظر من نگرش بازی
در تیم ملی ثابت اســت ،می توان گفــت کیفیت بازی تیم
نسبت به دو ســال قبل تغییری نکرده است ،در حقیقت از
نظر اســتایل بازی به همان ترتیب در میــدان حضور پیدا
می کنیم ،البته مشخص نیست در ادامه بازی ها و همینطور
جام جهانــی باز هم بــا این اســتایل در زمین حضــور پیدا
خواهیم کرد یا خیر.
در حمله بهتر شدیم
در مجمــوع می توان گفت تیم ملــی در دفاع تغییری
نکردههمانطورهماهنگبهبازیمی پردازداماازنظرکارهای
هجومی بهترشدیموتوانستیمبههماهنگیبیشتریبرسیم.
اما همانطور که پیداست از نظر بازیکن تغییراتی داشته ایم،
دربرخینقاطبهترشدیمامامثالکمیدرمیانهمیدانازنظر
تکنیکی ضعیف تر از قبل شده ایم ،به طور مثال زمان زیادی
باید بگذرد تا بازیکنانی مانند عزت اللهی و کریمی و ...از نظر
تکنیکی به جواد نکونام برسند.
منبع :ورزش سه
مثلث | شماره 359
به نظر من تیم ملی توانست با لیاقت خود صعود کند
و عباراتی همچون خوش شانســی را نمی پذیرم ،خیلی ها
می گویند اگر در گروه دوم قرار داشــتیم با حضور تیم های
استرالیا و ژاپن و حتی عربستان دچار مشکل می شدیم اما
این حرف ،حرفی خام اســت که نمی توان ان را پذیرفت،
قیاس این دو گروه اسیایی ،قیاسی مع الفارق است و بهتر
استایل بازی تیم ملی تغییر نکرده
ورزش
از یک ســاعت پس از بــازی برابر ازبکســتان ،گام
بعدی باید برداشته شــود ،االن باید رسانه ها و کارشناسان
خواسته های خود از تیم ملی را بیان کنند ،انها باید بگویند
خواسته همه این است تیم ملی نه پس از 3بازی که حداقل
پس از 4بازی جام جهانی را به اتمام برساند و برای اولین بار
از گروه خود صعود کند ،این اخرین شــادمانی مردم برای
حضور در جام جهانی خواهد بود چرا که احتماال در دوره های
بعدی و باتوجه به افزایش تیم ها صعود بی دردسری خواهیم
داشــت بنابراین تیم ملی بایــد از همیــن جام جهانی اغاز
کند و تمرین صعود از گروه را در دســتورکار خود قرار دهد.
البته در این میان از برخی رســانه ها و کارشناسان نیز باید
خواهش کرد تا از انتشــار امار و ارقام نادرست و اماری که
به درد نمی خورد پرهیز کنند چرا که این مســاله تنها کار را
عقب می اندازد.
است کسی به ان نپردازد ،اصال چه کسی می تواند بگوید
اگر ایران ان طرف بود نمی توانست صعود کند؟ به عقیده
من این حرفی غیرمنطقی اســت و اصال به زبان اوردن ان
در مقطع کنونی لزومی ندارد چرا که همه مردم از این اتفاق
خوشحال هستند و بهتر است درباره صعود صحبت کنیم.
اکنون باید سرمان را باال بگیریم و عملکردمان را ببینیم.
75
اقا مصطفی چ
سی ویک خرداد سالروز شهادت شهید چمران
«خدایا! وجودم اشک شــده ،همه وجودم از اشک
می جوشد ،می لرزد ،می ســوزد و خاکستر می شود .اشک
شــده ام و دیگر هیچ ،به من اجازه بده تا در جوارت قربانی
شــوم و بر خاک ریخته شــوم و از وجود اشــکم غنچه ای
بشکفد که نسیم عشق و عرفان و فداکاری از ان سرچشمه
بگیرد .خدایا تو را شــکر می کنم که باب شــهادت را روی
بندگان خالصت گشوده ای تا هنگامی که همه راه ها بسته
اســت و هیچ راهی جز ذلت و خفت و نکبــت باقی نمانده
است ،می توان دســت به این باب شهادت زد و پیروزمند و
پر افتخار به وصل خدایی رســید ».این بخشی از اخرین
نیایش شهیدی بزرگوار است ،شــهیدی که هر سی ویک
خرداد ماه یادش با ما همراه می شود .شهیدی که مبارزه را با
عرفان چنان در هم امیخته بود که گویی این دو را نمی توان
از هم لحظه ای جدا کرد ،صحبت از اقا مصطفی است ،اقا
مصطفای چمران ،شهید مصطفی چمران ...تنها چند روز
از زندگی این شــهید می تواند فیلم مهم و دوست داشتنی
«چ» ساخته ابراهیم حاتمی کیا را بســازد ،اگر زندگی او را
جست و جو کنیم ،شــاید چندین و چند فیلم «چ» از درون
ان بیرون بیاید ،همه بــه همان اندازه قابــل تامل31 ...
خردادماه 1360سالروز شــهادت دکتر مصطفی چمران؛
فرمانده جنگ های نامنظم در دفاع مقدس ،دانشــمندی
فرزانه ،معلمی فداکار ،عارفی مبارز و ســردار رشــید سپاه
اسالم است .زندگى حماســه افرین و پرفراز و نشیب دکتر
مصطفــى چمران از مقاطعى بســیار گوناگون و حســاس
شکل گرفته اســت ،شــرایط خاص هر مقطع کامال قابل
دقت اســت ،زمانى در دوران مبارزات ملى شــدن صنعت
نفت و پس از ان در دوران اختناق بعد از کودتاى 38مرداد،
سالیانى چند در امریکا ،ســپس در مصر و بعد از ان دوران
حماسه ساز لبنان و پس از پیروزى انقالب اسالمى ایران در
وطن و میهن اسالمى خود در مسئولیتها و ماموریتهاى
مختلف ،عمر پرجوش و تحرک و انسان ساز خود را سپرى
ساخت .در همه این مقاطع می توان چندین و چند خط برای
ساختن فیلم هایی نظیر «چ» پیدا کرد.
دیدار
76
مثلث | شماره 359
در کالم رهبری
شــهید چمران که بود؟ شــاید این را بتــوان از زبان
کســانی بهتر دریافــت کــه او را از نزدیک می شــناختند.
مقام معظم رهبری به علت مسئولیت هایشان در ان مقطع
تاریخی ،اشــنایی کامل با ابعاد شــخصیتی او داشــتند.
حضرت ایت الله خامنه ای در سخنان خود در دیدار با اساتید
بسیجی دانشگاه ها با ذکر خاطراتی از شهید دکتر مصطفی
چمران ،این شهید را انسانی مومن ،مجاهد ،شجاع ،بصیر،
دانشــمند ،منصف ،هنرمند ،با صفا ،اهل مناجات ،دارای
روحیه ای لطیف و بی اعتنا به نان ،نام و مقام دنیا توصیف
کردند .ایشان گفته اند« :اوال این شهید یک دانشمند بود؛
یک فرد برجسته و بسیار خوش اســتعداد بود .خود ایشان
براى من تعریف می کرد که در ان دانشگاهى که در کشور
ایاالت متحده امریکا مشغول درس هاى سطوح عالى بوده
ِ
برترین ان
– ان طور که به ذهنم هست ایشان یکى از دو نف ِر
دانشگاه و ان بخش و ان رشته محسوب می شده -تعریف
می کرد برخورد اساتید را با خودش و پیشرفتش در کارهاى
علمى را .یک دانشمند تمام عیار بود .ان وقت سطح ایمان
عاشــقانه این دانشــمند ان چنان بود که نام و نان و مقام و
عنوان و اینده دنیایى به ظاهر عاقالنه را رها کرد و رفت در
کنار جناب امام موساى صدر در لبنان و مشغول فعالیت هاى
جهادى شد؛ ان هم در برهه اى که لبنان یکى از تلخ ترین
و خطرناکترین دوران هاى حیات خودش را می گذرانید .ما
اینجا در سال 57مى شنیدیم خبرهاى لبنان را .خیابان هاى
بیروت ســنگربندى شــده بود ،تحریک صهیونیســت ها
بود ،یک عده هــم از داخل لبنان کمــک می کردند ،یک
وضعیت عجیب و گریه اورى در انجــا حاکم بود ،و صحنه
هم بســیار شــلوغ و مخلوط بود .همان وقــت یک نوارى
از مرحوم چمران در مشــهد دست ما رســید که این اولین
رابطه و واسطه اشنایى ما با مرحوم چمران بود .دو ساعت
سخنرانى در این نوار بود که توضیح داده بود صحنه لبنان را
که در لبنان چه خبر است .براى ما خیلى جالب بود؛ با بینش
روشن ،نگاه سیاسى کامال شفاف و فهم عرصه -که توى ان
صحنه شلوغ چه خبر است ،کى با کى طرف است ،کى ها
انگیزه دارند که این کشــتار درونى در بیروت ادامه داشته
باشد -اینها را در ظرف دو ســاعت در یک نوارى ایشان پر
کرده بود و فرستاده بود ،که دست ما هم رسید .رفت انجا و
تفنگ دستش گرفت .بعد معلوم شد که نگاه سیاسى و فهم
سیاسى و ان چراغ مه شکن دوران فتنه را هم دارد .فتنه مثل
یک مه غلیظ ،فضا را نامشــخص می کند؛ چراغ مه شکن
الزم اســت که همان بصیرت اســت .انجا جنگید؛ بعد که
انقالب پیروز شد ،خودش را رســاند اینجا .از اول انقالب
هم در عرصه هاى حساس حضور داشت .رفت کردستان
و در جنگ هایى که در انجا بود حضور فعال داشت؛ بعد امد
تهران و وزیر دفاع شــد؛ بعد که جنگ شروع شد ،وزارت و
بقیه مناصب دولتى و مقامات را کنار گذاشت و امد اهواز،
جنگید و ایستاد تا در 31خرداد سال 60به شهادت رسید.
یعنى بــراى او مقام ارزش نداشــت ،دنیا ارزش نداشــت،
جلوه هاى زندگى ارزش نداشت».
پالن شهادت
اخرین پالن شــهید چمران ،خود حالتی حماســی
دارد .در سحرگاه ســی و یکم خرداد ،1360ایرج رستمی
فرمانــده منطقــه دهالویــه به شــهادت رســید و شــهید
دکتر چمران به شــدت از این حادثه افسرده و ناراحت بود.
غمی مرموز همه رزمندگان ستاد ،به خصوص رزمندگان و
دوستان رستمی را فرا گرفته بود .شهید چمران ،یکی دیگر
از فرماندهانش را احضار کرد و خود ،او را به جبهه برد تا در
ی معرفی کند .در لحظه حرکت ،یکی
دهالویه به جای رستم
از رزمندگان با سادگی و زیبایی گفت« :همانند روز عاشورا
که یکایک یاران حسین (ع) به شــهادت رسیدند ،عباس
علمدار او (رستمی) هم به شهادت رســید و اینک خود او
اماده حرکت به جبهه است».
به طرف سوسنگرد به راه افتاد و بین راه مرحوم ایت الله
اشــراقی و شــهید تیمســار فالحی را مالقات کرد .برای
اخرین بار همدیگر را دیدند و به حرکت ادامه دادند تا اینکه
به قربانگاه رسیدند.
چمران همه رزمندگان را در کانالی پشــت دهالویه
جمع کرد ،شهادت فرمانده شان را به انها تبریک و تسلیت
گفت و با صدایی محزون و گرفته از غم فقدان رســتمی،
ولی نگاهی عمیق و پر نور و چهره ای نورانی و دلی ماال مال
از عشق به شــهادت و شــوق دیدار پروردگار گفت« :خدا
رستمی را دوســت داشــت و برد و اگر خدا ما را هم دوست
داشته باشد ،می برد».
خداوند ثابت کرد که او را نیز دوســت دارد و به سوی
خود فــرا خواند .ســخنش تمام شــد ،با همــه رزمندگان
خداحافظی و دیدهبوســی کرد ،به همه ســنگرها سرکشی
کرد و در خط مقدم ،در نزدیکترین نقطه به دشمن ،پشت
خاکریزی ایســتاد و به رزمندگان تاکید کرد که از این نقطه
که او هست ،دیگر کسی جلوتر نرود ،چون دشمن به خوبی
با چشم غیرمســلح دیده میشــد و مطمئنا دشمن هم انها
را دیده بود.
اتش خمپاره که از اولین ســاعات بامداد شروع شده
بود و عالوه بر رستمی قربانیهای دیگری نیز گرفته بود،
باریدن گرفت و دکتر چمران دستور داد رزمندگان به سرعت
از کنارش متفرق شوند واز هم فاصله بگیرند.
یارانش از او فاصله گرفتند و هر یک در گودالی مات
و مبهوت در انتظار حادثهای جانــکاه بودند که خمپارهها
در اطراف او بــه زمین خورد و با اصابت یکــی از خمپاره ها
چمران به ارزویش رسید ،امام خمینی ،رهبر کبیر انقالب،
در پیامی به مناسبت شهادت دکتر چمران ،وی را اینچنین
ِ
«چمران عزیز ،با نیت پاک و خالص ،غیروابسته
ستودند:
به دســتهجات و گروههای سیاسی و عقیده به هدف بزرگ
الهی ،جهاد را در راه ان از اغاز زندگی شــروع و به ان ختم
کرد .او در حیات ،بــا نور معرفت و پیوســتگی به خدا قدم
نهاد و در راه ان به جهاد برخاســت و جان خود را نثار کرد.
او با سرافرازی زیســت و با سرافرازی شــهید شد و به حق
رسید».
این سه نفر
فیلم هاییکهمنتظرشانمی مانیم
محمــد(ص) ،ســیانور و بادیگارد ،این ســه اخرین
فیلم های کارگردان هایی است که در جشنواره گذشته فجر،
حضور نداشتند اما امسال در بهمن ماه شاهد حضور جدی
این سه هستیم ،هر سه فیلمساز یعنی مجید مجیدی ،بهروز
شعیبی و ابراهیم حاتمی کیا به شدت مشغول کار هستند که
با اثاری از جنس سینمای مطلوب پا به میدان رقابت برای
ســیمرغ بگذارند ،نکته ای که در مورد این ســه فیلمساز و
اخرین کارهای انها می تواند مورد توجه قرار بگیرد این است
که هرکدام از بخشی دارند فیلم می سازند ،فیلم مجیدی در
راستای همه فیلم های گذشته او از بچه های اسمان تا به
رنگ خدا ،جنبه های شاعرانه وجوه انسانی را مدنظر دارد،
فیلم شعیبی به معضالت اجتماعی پرداخته و به بالیی مانند
اعتیاد توجه ویژه دارد و البتــه ابراهیم حاتمی کیا موضوع
مهم منطقه ای یعنی گروه های تکفیری و داعش را ســوژه
اخرین فیلم خود قرارداده اســت ،نگاهی داریم به اخرین
وضعیت فیلم های این سه فیلمساز.
به وقت شام
فیلم جدید ابراهیم حاتمی کیــا امروز همزمان با اغاز
ماه رمضان در یکــی از فرودگاه های نظامــی کلید خورد.
حاتمی کیا برای ســاخت این فیلم چندباری به سوریه رفت
و به تازگی نیز اعالم کرد که موضوع فیلم درباره شــهدای
مدافع حرم خواهد بود .مثل همیشــه خبری رسمی درباره
داستان فیلم منتشر نشــده و احتماال باید تا جشنواره فجر
امســال منتظر «بــه وقت شــام» بمانیم .گفته می شــود
موضوع فیلم جدیــد ابراهیم حاتمی کیا کــه تهیه کنندگی
ان را محمد خزایی برعهده دارد ،درباره داعش و تهدیدات
تکفیری هاست و بخشی از داستان ان در سوریه می گذرد
و فیلمبــرداری بخش اصلی فیلــم در فــرودگاه و هواپیما
انجام می شــود .داســتان درباره پــرواز یــک هواپیمای
ایرانی حامل کمک های انسان دوستانه به مردم جنگ زده
پیشخوان مجازی
پشت ابرها
دیدار محمدعلی کشاورز و عزت اهلل انتظامی
واکنش دکتر ظریف به صعود تیم ملی به جام جهانی
دارکوب
مثلث | شماره 359
فیلم سینمایی «دارکوب» به کارگردانی بهروز شعیبی
که اکنون در مرحله تدوین به ســر می برد ،اخرین روزهای
ی و ششمین
تولید خود را پشت سر می گذارد و احتماال در س
جشنواره فیلم فجر رونمایی می شــود.پیش از این اعالم
شــده بود که فیلمنامه «دارکوب» توسط حسین تراب نژاد
و ازیتا ایرایی بر اســاس طرحی از بهروز شعیبی به نگارش
ِ
داســتان اجتماعی روابط انسانی
درامده اســت .این فیلم
افراد جامعه را در رو در رویی با معضالت اجتماعی و اعتیاد،
با نگاهی متفاوت روایت می کند .به تازگی خالصه داستان
جدید و اصلی این فیلم سینمایی منتشر شده است که شبیه
به دیالوگ دو نفر است - «:هیچ چیز سخت تر از اون نیست
که ببینى عزیزت تصمیم گرفته تنها باشــه .تو از دیدنش،
از شــنیدن صداش لذت مى برى اما اون درها رو بســته و
تنهایى رو جــاى تو انتخاب کرده - ...هیچ چیز ســخت تر
از اون نیست که ببینى تنها شــدی .عزیزانت رو مى بینی و
با اتمــام تدویــن فیلــم ســینمایی «پشــت ابرها»
جدیدترین ساخته مجید مجیدی توسط حسن حسندوست
این فیلم وارد مرحله صداگذاری شد .مراحل صداگذاری
فیلم در هند انجام خواهد شد و فیلم با صدای دالبی اماده
نمایش می شود .موســیقی فیلم توســط ای .ار .رحمان
هنرمند هندی ساخته می شــود .همه عوامل فیلم هندی
هســتند و این تجربه می تواند برای سینمای ما قابل تامل
باشد .فیلمنامه این فیلم که در ایران پروانه ساخت گرفته
است توسط محمدرضا طالش مجیدی و مهرداد کاشانی
نوشته شده و تهیه کنندگی این اثر برعهده مجید مجیدی و
یک شرکت هندی است .فضای این فیلم ،در حال و هوای
دیگر کارهای مجیدی می گذرد .فیلم اخر مجیدی ،روایت
پسر نوجوانی است که به دالیلی در کودکی از خانواده جدا
شده و پس از گذشت ســال ها در جست وجوی هویت تازه
خود است .در اکثر فیلم های مجید مجیدی کودکان نقش
عمده ای دارند ،در پوستر اخرین فیلم این کارگردان که در
جشنواره فیلم برلین رونمایی شد ،عکس یک پسربچه روی
ان دیده می شــود ،مجیدی در این باره گفته است« :اینها
حاصل تجربیــات کودکی و جوانی من اســت که امروز به
این ادمی که شما می بینید بدل شــده ام .وقتی با کودکی
خودم ارتباط برقرار می کنم احساس می کنم نقش حیاتی در
ساختنشخصیتمندربزرگسالیداشتهاست.تجربهکلی
من این است که شــفافیت خاص روح یک کودک کمک
می کند تا به اصالتی برســم که بتواند به خلق چیزی خیلی
اخالقی منتهی شود ».البته فیلم مجیدی احتمال دارد قبل
از جشنواره فجر در هند اکران شود.
دیدار
حمایت رضا صادقی از کردها
سوریه است که برای نشستن در فرودگاه دمشق به مشکل
می خورد .حاتمی کیا پیش تر در «ارتفاع پست» یک تریلر
تاثیرگذار در داخــل هواپیما خلق کرده بــود .در این فیلم
هم بخش های اصلی فیلم در هواپیما می گذرد و «مهدی
جعفری» مدیریت فیلمبرداری تازه ترین فیلم حاتمی کیا را
عهده دار است.
تدوین این فیلم نیز به طور همزمان توســط مهرداد
خوشبخت اغاز شــد .فیلمبرداری «به وقت شام» برعهده
مهدی جعفری است و هادی حجازی فر و بابک حمیدیان از
بازیگران ایرانی فیلم هستند .جمعی از بازیگران بین المللی
نیز در این فیلم حاضــر خواهند بود«.به وقت شــام» که
چندی پیش پروانه ســاخت از وزارت ارشــاد دریافت کرد
محصول مرکز فیلم و ســریال اوج اســت که ظاهرا اولین
حضور خود را در جشنواره فیلم فجر تجربه خواهد کرد.
دوستشــون داری ولى همه تو رو انکار می کنن .درها رو به
روت بستن و تو تنها شدی .تنهایى باتالقه»...
«دارکوب» در موسســه سینمایی ســیمای مهر و به
تهیه کنندگی ســیدمحمود رضــوی تولید می شــود .او در
جشــنواره فجر ،35توانســت جایزه هــای بهترین فیلم،
بهترین فیلم از نگاه ملی و فیلم محبوب تماشــاگران را با
«ماجرای نیمروز» به دست اورد.
77
نزدیکاخرخط
شباهت هایرونالدوومسیزیادشدهاست
«هم من و هم رونالدو بارها گفته ایم حضور هر دوی ما
باعث بهبود شرایط طرف دیگر شده است .هر دوی ما سعی
می کنیم هر سال بهترین عملکرد خود را برای تیم هایمان
به نمایش بگذاریم و دیگر مســائلی که بیرون از مستطیل
ســبز گفته می شــود از اهمیت چندانی برخوردار نیســت.
رونالدو بازیکن فوق العاده ای اســت کــه کیفیت فراوانی
دارد و همه دنیــا این موضوع را می داننــد و به همین دلیل
اســت که رونالدو یکی از بهترین بازیکنان است .او سال
به سال بهتر می شــود ،»...لیونل مسی خیلی زود جواب
تعریف کریستیانورونالدو را داد ،همین چند روز قبل بود که
رونالدو هم در عباراتی تقریبا مشــابه از مسی تعریف کرده
بود ،کریس پس از قهرمانی در لیگ قهرمانان و اللیگا در
مصاحبه ای در مورد رقیب ارژانتینی این سال هایش گفت:
«تماشای بازی بازیکنان بزرگ را دوست دارم و مسی یکی
از انها اســت .واقعا از دیدن او در زمین بازی لذت می برم.
هر بار که با مسی رو به رو شده ام ،رابطه خوبی میان ما برقرار
بوده است .منظورم این نیست که به خانه اش بروم و با هم
ی من نیست .لئو به خاطر
غذا بخوریم نه ،او دوست صمیم
حرفه ام در مقابل من بازی می کند اما ما رقیب و یا دشــمن
نیستیم چون از مقایسه ها خوشــم نمی اید .این بخشی از
کار در دنیای فوتبال است».
دیدار
78
مثلث | شماره 359
پدران و پسران
این روزها شناســنامه ها می گویند که تــا پایان عصر
رقابت میــان رونالدو و مســی خیلی فاصلــه ندارند ،هر دو
به ســومین دهه زندگی خود کــه برای هر فوتبالیســتی به
معنای پایان فوتبال می تواند باشــد ،وارد شده اند ،هر چند
که این مســاله در فوتبال ایــن دو ان چنان تاثیر نداشــته
با کمی اغماض هر دو فصل بســیاری خوبی را پشــت سر
گذاشته اند ،هر چند باید گفت که رونالدو یک فصل خوب
از نظر افتخار داشــت ،یعنی توانست با رئال مادرید به غیر
از جام به هر عنوانی که می شــد رســید ،برسد ،هر چند که
نباید از حق گذشت ،درخشش او در بازی های پایانی لیگ
قهرمانان اروپا یکی از عوامل موثر در قهرمانی شــاگردان
زیدان بود اما از نظر فردی درخشش مسی بیشتر به چشم
می امــد ،او دوباره در یــک فصل بیشــتر از 50گل به ثمر
رســاند ،بارها و بارها هم از ان گل های منحصر به فردش
وارد دروازه حریفان کرد ،از همان گل ها که چند نفر را پشت
ســر می گذارد ...هردو سال خوبی داشــتند ،هردو از نظر
اقتصادی هم درامدهای عالی کسب کردند و اگر بخواهیم
باز هم از نقاط مشــترک این دو صحبت کنیم ،باید به این
مساله پرداخت که رونالدو و مســی ،با باال رفتن سن ،این
روزها بیشتر از همیشه ،به زندگی خانوادگی مشهور هستند
و بیشتر از همیشــه در نقش یک پدر ،به چشم می خورند،
پسران این دو که تقریبا در یک ســن و سال هستند ،حاال
بیشتر در عکس ها دیده می شــوند ،هر چند تفاوت پسران
هم مانند پدران ،به شکل چشمگیری قابل مشاهده است،
پسران مسی ساده هستند مانند پدر ،پسر رونالدو اما مانند
پدر اهل زرق و برق و خودنمایی...
درد مشترک
اشتراک این روزهای مسی و رونالدو فقط در چیزهای
خوب خالصه نمی شــود ،انها ایــن روزها در یک مســاله
تلخ هم بسیار اشتراک دارند و ان مســاله مالیات و تهدید
دادستان های اسپانیایی اســت 7 .جوالی 2016بود که
لیونل مسی و پدرش به اتهام فریبکاری مالیاتی در دادگاهی
در بارســلونا محاکمه شــدند و سپس اعالم شــد که تقلب
این دو محرز اســت و مســی به 21ماه زندان نیز محکوم
شــد .لیونل مســی به 4.1میلیون یورو تقلب مالیاتی بین
سال های 2007تا 2009محکوم شده و اینکه 10میلیون
یورو از درامدهای حق پخش تصویری خود را در اظهارنامه
مالیاتی اش در کشــور اسپانیا قید نکرده اســت .در بیانیه
دیوان عالی ،مسی برای زیر پا گذاشتن قانون در پرداخت
مالیات سرزنش شده و اینکه شایسته حمایت در این زمینه
نیست .مسی در دفاع از خود به دادگاه گفته بود« :من تمام
ذهنم مشغول فوتبال اســت و کارهای اینچنینی را به پدر و
وکالیم واگذار کرده ام .به انهــا اطمینان دارم و حتی یک
لحظه هم به ذهنم خطور نکرده اســت که قصد فریبکاری
مالیاتی داشــته باشــند ».نه مســی و نه پدرش؛ هیچ یک
به زندان نخواهند رفت و به دلیل عدم ســابقه قبلی ،طبق
قوانین قضایی اســپانیا این حکم به جریمــه نقدی تبدیل
می شود.
رونالدو هم داستانی مشترک دارد ،دادستان مادرید
از رونالــدو برای فــرار مالیاتی 14.7میلیــون یورویی بین
سال های 2011تا 2014شکایت کرده است و این موضوع
می تواند برای رونالدو دردسرساز شود .طبق گزارش دفتر
دادســتانی ،رونالدو در ســال 2011مبلــغ 1.39میلیون
یورو ،ســال 2012مبلغ 1.66میلیون یورو ،ســال 2013
مبلغ 3.20میلیون یورو و ســال 2014مبلغ 8.50میلیون
یورو فرار مالیاتی داشــته است .او ســعی کرده با استفاده
از کمپانی هایــی در ایرلنــد و بریتیش ویرجیــن ایلند ،فرار
مالیاتی انجام دهد و این کمپانی هــا ،حق پخش تصاویر
او را بدون کســر مالیات دریافت می کردند .بی شــک این
خبر خوبی برای رونالدو نیســت که هم اکنون خود را برای
حضور در جــام کنفدراســیون ها با تیم ملی پرتغــال اماده
می کند .رونالدو و وکالی او هرگونه اتهام وارده را بی اساس
دانســته اند .رئال مادرید هم دربیانیه ای نوشت« :باشگاه
رئال مادرید به کریستیانو رونالدو اطمینان کامل دارد .کسی
ی خود کامال طبق
که ما می دانیم در مورد مسئولیت های مال
قانون عمل کرده است.
از ســال ۲۰۰۹که به رئال مادرید امد ،کریســتیانو
رونالدو همواره خواســت شــفاف خود را بــرای پرداختن
مالیات ،نشــان داده اســت .باشــگاه رئال مادرید کامال
ی کریستیانو رونالدو بیگناهی
مطمئن است که بازیکنش یعن
کامل خود را در این پروسه ثابت خواهد کرد .باشگاه رئال
مادرید امیدوار اســت که عدالت ســریع تر رعایت شود تا
بیگناهی وی هر چه زودتر ثابت شود».
رقابت
شــاید این روزها اصلی تریــن رقابت میان مســی و
رونالدو در زمینه اقتصادی باشد .لیونل مسی ،پس از حضور
همراه با تیم ملی ارژانتین در سنگاپور به بارسلونا بازگشت و
گفته می شود که دلیل بازگشت او چیزی نیست جز تمدید
قراردادش با بارسا.
پدر مسی چند روزی است که در بارسلونا حضور دارد و
طبق ادعای رسانه ها ،پیش نویس متن قرارداد جدید مسی
نیز در حال اتمام اســت .او به زودی قراردادش را تا 2021
تمدید کرده و ســاالنه 30میلیون یورو خالص از بارســلونا
دریافت خواهد کرد .به این ترتیب مسی در میان بازیکنان
فوتبال ،بیشترین دریافتی را خواهد داشت که این باب میل
رونالدو نیست .فوق ستاره پرتغالی سال گذشته قراردادش با
رئال را تمدید کرد و ساالنه 22میلیون یورو خالص دریافت
می کند .درخشــش فوق العاده او در مقطــع پایانی فصل
گذشــته و گل های حساسی که به ثمر رســاند تا رئال را در
راه کسب اللیگا و لیگ قهرمانان یاری کنند ،سبب شده تا
حاال رونالدو نیز توقع باالتررفتن حقوق خود را داشته باشد.
مسی و رونالدو خوب می دانند که به زودی این درامدها به
پایان می رســد و به همین دلیل تمام تــاش خود را به کار
می بندند تا اخرین قراردادها را محکم ببندند و تا می توانند
سود بیشتری ببرند.
فوق ستاره پرتغالی سال گذشته قراردادش با رئال را
تمدید کرد و ساالنه 22میلیون یورو خالص دریافت می کند.
درخشــش فوق العاده او در مقطع پایانی فصل گذشــته و
گل های حساسی که به ثمر رســاند تا رئال را در راه کسب
اللیگا و لیگ قهرمانان یاری کنند ،سبب شده تا حاال رونالدو
نیز توقع باالتررفتن حقوق خود را داشته باشد.
من هم گریه کردم
دیدار به قیامت
خاطرات یک جانباز شیمیایی
زندگی نامه شهید محمد رفیعی
کتاب «من هم گریه کردم» داستان زندگی و حضور در جنگ جانباز شیمیایی ابراهیم
سعادت فر ،به قلم عباس میرزایی و از سوی انتشارات سوره مهر (وابسته به حوزه هنری) و
دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری حوزه هنری استان کرمان منتشر شده است .کتاب داستان
زندگی «ابراهیم پس دست» جانباز 70درصد دفاع مقدس است که نام فامیلش را تغییر داده
و اکنون با فامیل سعادت فر شناخته می شود .جانبازی که در سیاه چادر یک خانواده عشایر،
در روستای چناران از توابع شهرستان جیرفت در اســتان کرمان به دنیا امده ،کودکی را در
انجا گذرانده است ،در سیزده سالگی در تظاهرات ضد رژیم شاهنشاهی شرکت داشته و در
پانزده سالگی به عرصه جنگ قدم می گذارد و پنج سال در جبهه جنگ با رژیم بعث عراق مبارزه
می کند و در این میان مجروح و شیمیایی می شود .از مخالفت برای جبهه رفتن به دلیل سن
کم تا ورود او به جبهه های جنگ ،قدم به قدم پیش رفتن با او در لحظات حساس زندگی در
جبهه ،عملیات ها ،پیروزی ها ،شکســت ها و روایت دردناک شهادت دوستان و برادر او در
طول این پنج سال ،شیمیایی و مجروح شدن ،سفر به اتریش و المان برای مداوای دردی که
دائم با اوست و روزهایی که در بیمارستان زالسبورگ می گذراند و ...همه و همه به گونه ای
بیان شده که خواننده را تا پایان با خود نگه می دارد و فضا را برای او بازسازی می کند.
در بخشی از کتاب امده است« :اسم خانه اطالعات را ابراهیم هندوزاده گذاشته بود
روی محل استقرارمان در کنار نهر علی شــیر .خانه ای محلی که توی ان با بلوک و چوب و
گونی های شن پناهگاهی ساخته بودیم .سنگری زیر سقف خانه داشتیم .گرچه زیاد محکم
نبود .این را بعدا فهمیدم .وقتی راکت شیمیایی خورد وسط سفره صبحانه مان».
کتاب «دیدار به قیامت» توسط فاطمه عبداللهی نگاشته شده و بر اساس زندگی شهید
رفیعی از شهدای روستای دامنه اصفهان است که در شهر فاو عراق به شهادت رسیده و پیکر
او سیزده سال بعد از جنگ به ایران و خانواده اش بازگشته است .شهید محمد رفیعی ،متولد
سال ،1345در روستای دامنه از توابع اصفهان و فرزند اخر یک خانواده پرجمعیت بود .در
نوزده سالگی برای دفاع از مرز و بوم اسالمی راهی جبهه های حق علیه باطل شد ،هرچن د از
چگونگی شهادت او اطالعات دقیقی در دست نیست ،ولی انچه معلوم است در فروردین ماه
سال 1367و در جریان محاصره فاو به دست نیروهای بعث عراق به درجه شهادت نائل امده
است .این کتاب که بیشــتر دردها و رنج های خانواده های ازادگان و شهیدان هشت سال
دفاع مقدس را به تصویر می کشد ،شامل سه بخش با عنوان «خاطرات کودکی و نوجوانی»،
«خاطرات اعزام» و «خاطرات هجران» است .در فصل اول خاطراتی از کودکی شهید از
زبان دو خواهر او بیان شده است .نویســنده در فصل دوم خاطرات شاخصی از اعزام او به
جبهه از زبان خانواده و دوستان اورده و در فصل سوم به خاطرات او از زمان مفقود شدن تا
خبر اسارت و بعدها شهادت او و بازگشت پیکر او بعد از سیزده سال اشاره کرده است .در پشت
جلد کتاب می خوانیم« :وقتی به منزل ما رسیدیم و من پیاده شدم ،محمد شیشه ماشین را
پایین کشــید و با لحن خاصی گفت« :ابجی خداحافظ» عجیبم امد؛ ما که داخل ماشین
خداحافظی کرده بودیم! جواب خداحافظی اش را دادم و ماشین حرکت کرد .خواستم بروم
داخل منزل ولی چیزی در دلم تکان خورد .کنار دیوار ایستادم و به ماشین و مسیر عبورش
گو میش بود»...
خیره شدم .نزدیک غروب بود و هوا گر
نمایش نذری
ایلیا در تاالر وحدت روی صحنه می رود
گروه تئاتر «یتیمان کوفه» بیســت و پنجمین سال
نمایش خــود را بــا اجرای نمایش های نذری پشــت ســر
می گذارد و هفتمین ســالی اســت که نمایشــی را در تاالر
وحدت به صحنه می برد ،این گروه هرســال و در نیمه دوم
ماه رمضان و به مناســبت شــهادت حضرت علی(ع) یک
نمایش را روی صحنه می برد .نمایش هایی که در سال های
گذشته هم شــاهد ان بوده ایم از جمله «توبه نمی کنم»،
«شانه های خسته» و ...که امسال نام نمایش نذری شان
«ایلیا» اســت .این گروه نمایــش «ایلیــا» را در ارتباط با
ساحت حضرت علی (ع) برای اجرا در شب های قدر اماده
کرده است.
ماجرا ی این نمایش درباره یک یهودی مسلمان شده
است که محبت های حضرت علی (ع) زندگی او را متحول
ساخته است .این یهودی که تحت پرورش پدرش که خاخام
بزرگ یهودی است قرار داشته که در جنگ خیبر در مقابل
علی (ع) جنگیده و خوی تندروی را از پدرش به ارث برده و
به همین علت هم با علی (ع) بــه ازار و اذیت برمی خیزد اما
بعد متوجه می شود که باید مثل علی(ع) و برخوردهای نرم
و مهربان او دســت از تندروی بــردارد ،بنابراین زندگی اش
تغییر می کند.
سید جواد هاشــمی بازیگر فیلم اخراجی ها به عنوان
کارگردان این نمایــش را از تاریخ 21تا 31خــرداد ماه در
تاالر روی صحنه می برد .هاشمی درباره این کار می گوید:
«امروز ما با جریانی از افراطی گری در ادیان رو به رو هستیم ؛
داعش از یک طرف و صهیونیسم از طرف دیگر .ما در این
نمایش که البته یــک نمایش کامال مذهبی اســت و وارد
سیاست نمی شویم ،یک تلنگری خواهیم داشت به اصولی
که ادیان الهی بر ان استوار هستند و البته به طور مستقیم
به زندگی امیرالمومنیــن علی (ع) نیز خواهیــم پرداخت.
قصه این نمایش درباره یک یهودی مسلمان شــده اســت
که در واقع تشــری به پیروان تندرو در هر دینی و به کسانی
که مثال با نام اسالم داعشــی و با نام یهودی صهیونیست
شناخته می شــوند ،می زند .البته باز تاکید می کنم نمایش
ما سیاسی نیســت و همیشــه در ماه مبارک رمضان اجرای
نمایش نذری در سالن های مختلف داریم امسال هم ایلیا
در تاالر وحدت اجرا خواهد شــد .مردم با تلفــن رزرو ما که
تماس بگیرند می توانند رایگان بلیت نمایش را دریافت کنند.
همه اش نذری می دهند ،ان هم در ماهی که نیاز است همه
اخالقی تر رفتار کنیم و امیدواریم مردم برای اثری که سعی
کرده اخالق را فرهنگ سازی کند ،همت کنند .به تماشای
ان بیایند .این نمایش برای اولین بار است که اجرا می شود
و تمام هزینه های اجرا توســط خود گروه پرداخت می شود
که از ان جمله به تهیه دکور و لباس می توان اشاره کرد .
ت روی صحنه
«ایلیا» هر روز ساعت ۱۸در تاالر وحد
می رود و مرجان قمری ،محمد مختاری ،سعید بحرالعلومی،
عــارف برهمــن ،محمدعلی کیانــی ،یوســف طاهریان،
سیدعلیرضا موســوی ،علی راسخ ،ســیدمحمد حسینی،
سهیال جوادی ،حسین میرزایی ،محمد پیرمرد ،امیرحسین
طاهریان و حســین افرادی از جمله بازیگران این نمایش
هستند.
پیشخوان جهانی
قمار اشتباه
ترزا می
روی جلد
اکونومیست
طعنه روزنامه
بارسایی
اسپرت به
بحران مالیاتی
رونالدو
تایم به هتل
ترامپ به
عنوان باتالق
البیست ها
اشاره کرده
مثلث | شماره 359
دیدار
79
بازار
در جلسه روسای شعب سیستان و بلوچستان تاکید شد:
بهبود کنترل و نظارت به کاهش مطالبات منجرشد:
«روسای شعب و کارکنان شعب موسسه اعتباری ثامن برای کاهش مطالبات معوق باید
بیشترتالشکنند».غالمعلیبندانی،سرپرستمدیریتشعبسیستانوبلوچستان،درجلسه
ماهانه روسای شعب و دوایر سرپرستی شعب استان سیســتان و بلوچستان با بیان این مطلب
گفت« :بازاریابی یکی از عوامل موثر دررسیدن به اهداف ابالغی موسسه اعتباری ثامن است
و اگر به طور موفق اجرا شود می تواند گره گشای مشکالت سازمان باشد و راه رسیدن به اهداف
را هموار کند ».وی با اشاره به اینکه ،مدیران شعب در انجام وظایفشان در این حوزه نباید از هیچ
کوششی دریغ کنند ،افزود« :روسای شعب با حضور به موقع در محل کار باید به موضوع نظارت
و انجام دقیق وظایف همکاران خود توجه الزم داشته باشــند ».او با تاکید بر اهمیت مسائلی
ماننداراستگیمحیطکاروتوجهبهمسائلکارکنانتوضیحداد«:رعایتاصولاخالقیوحفظ
ارزش های دینی وظیفه همه کارکنان ثامن است که نتیجه ان در اعتماد مردم نسبت به موسسه
به خوبی دیده می شود ».بندانی با اشاره به بازار موجود در شبکه بانکی کشور ،گفت« :مشتریان
ثامن،درعرصهرقابتموجوددرشبکهبانکینسبتبهگذشتهانتظارهایبیشتریدارند،ازهمین
روالزماستباتجهیزبیشتربهعلمودانش،باارائهخدماتپاسخگویمشتریانباشیمودراین
مسیر ،تمام تالش خود را به کارگیریم ».بر اســاس این گزارش ،جلسه ماهانه روسای شعب و
دوایرسرپرستیشعباستانسیستانوبلوچستان،بررسیامارمنابعومطالباتمعوقهریکاز
شعبتوسطمدیرانانجامشد.
سرپرست مدیریت شعب خراســان رضوی از اعالم سیاست های تسهیالتی جدید که
به زودی به شبکه ابالغ می شود ،خبر داد .مسعود کیوان فر در جلسه روسای شعب خراسان
رضوی ،با اشــاره به برنامه ها و راهکارهای کاهش مطالبــات در ثامن گفت« :تقویت بخش
وصول مطالبات ،برگزاری جلســه های منظم و افزایش مســئولیت پذیری از جمله اقداماتی
اســت که در کنار ،اعتبارســنجی دقیق ،اخذ وثایــق و احراز هویت مشــتری هنگام اعطای
ی مراحل اعطایی تسهیالت
تسهیالت انجام می شــود ».او افزود« :تقویت نظارت در تمام
از اقداماتی اســت که می تواند در کاهش مطالبات موثر باشــد ».وی اضافه کرد« :اصالح
نگرش کارشناسی ،دقت در پرونده های اعتباری و توجه بیشتر به بعد نظارت در هنگام اعطای
تســهیالت می تواند نقش باالیی در کاهش مطالبــات معوق ایفا کنــد ».مجتبی اموزش،
معاون اعتباری خراسان رضوی نیز در این نشست با اشاره به روند پرداخت تسهیالت گفت:
«تسهیالت باید پس از تصویب در سرپرستی و با مجوز کمیســیون استان پرداخت شود».
مسعود صال مصلحیان ،معاون اجرایی خراسان رضوی نیز در این جلسه اظهار کرد« :کارکنان
بدانند که عالوه بر وظایف و امور روزمره ،پاسخگوی خواسته ها و انتقادات مشتریان به منظور
ارتقای رضایت انان ضروری است ».او با تشریح وظایف ستاد و صف و نقش انها در ارتقای
رضایت مشتریان و مخاطبان ثامن افزود« :واحدهای صف وظایف اجرایی را بر عهد ه دارند
درحالی کهواحدهایستادوظیفهپشتیبانی،نظارتی،مشورتیوتخصصیراانجاممی دهند».
توجه ثامن به خواست مشتریان
در بازار رقابت بین بانکی
باهدف اعتماد سازی و جذب بیشتر مشتری صورت می گیرد
بازار
80
مثلث | شماره 359
به روز رسانی استانداردهای
بازاریابی در شعب
سرپرســت مدیریت شــعب یــک تهــران با تاکیــد بــر اولویت هــای ثامــن در حوزه
مشتری مداری ،اولویت مهم شــعب را بازاریابی ،جذب و جلب اعتماد مشتریان دانست.به
گزارش روابط عمومی موسسه اعتباری ثامن؛ ناصر ســیفی که در نخستین جلسه بازاریابی
سال 96سخن می گفت ساماندهی نیازهای مشتریان را تنها با برنامه ریزی و ترسیم استراتژی
مطلوب امکان پذیر دانست.
او افزود« :بازاریابی یکی از ارکان مهم سازمان ها است که این روند در ثامن بر اساس
استانداردهای روز در حال شکل گیری است ».همایون کیوانشکوهی کارشناس بازاریابی
سرپرستی مدیریت شعب یک تهران نیز در این نشست گفت« :روش های نوین بازار داری
و بازاریابی سرفصل های مهم این نشست بود که با بهره گیری از مدل swotتوانسته ایم با به
چالش کشیدن موسسه ،به شناخت نقاط ضعف ،قوت ،فرصت ها و تهدیدها نائل شویم ».وی
افزود« :بازار اقتصادی و مالی نیازمند نیازسنجی دقیق و همه جانبه مشتریان است و در این
حوزه ثامن ،باید به گونه ای نسبت به طراحی محصول اقدام شود که تمایل و توجه بخشی از
جامعه را پوشش دهد ».کیوانشکوهی با تاکید بر اهمیت موضوع ارتباط با مشتری در شعب
ثامن خاطرنشان کرد« :ایجاد روابط صحیح و تیزهوشانه کارکنان در شعب یک ضرورت است
که نیازمند برخورداری از مهارت های ارتباطی با مشــتریان است ،از همین رو باید دقت نظر
بیش ازپیش همکاران در شعبه مد نظر قرار گیرد».
عالمسیاست هایتسهیالتی
تازه ثامن؛ به زودی
اولویت نظام بانکی باید
کمک به تولید و اشتغال باشد
سید محمود حسام امیری ،مدیر شــعب استان یزد موسســه اعتباری کوثر با ایت الله
محمدرضا ناصری یزدی ،امــام جمعه یزد دیدار و گفت وگو کرد .بــه گزارش روابط عمومی
موسسه اعتباری کوثر؛ سید محمود حسام امیری ،مدیر شعب استان یزد در دیدار با ایت الله
ناصری ،نماینده ولی فقیه در استان یزد گزارشــی از روند فعالیت های کوثر ارائه و بر خدمت
صادقانه به مردم تاکید کرد .ایت الله محمدرضا ناصری یزدی ،امام جمعه یزد در این دیدار
با اشاره به اینکه فلسفه بانک ها در انقالب اسالمی ایران کمک به رفع مشکالت نیازمندان
و پیشرفت کشــور اســت گفت« :اگر بانک ها برنامه ریزی درستی داشــته باشند و با حرکت
مناسب به پیش بروند ،می توانند در زمینه رفع مشکالت اقتصادی جامعه تاثیر بسیار خوبی
داشته باشند ».نماینده ولی فقیه در استان یزد افزود« :اگر بانک ها برنامه های خود را بر رفع
گرفتاری عامه مردم تنظیم کنند و هدفشان را بر این اساس در نظر بگیرند ،مطمئنا ضرر هم
نمی کنند».
وی با اشــاره به اینکه عموم مردم که وام هاdی با مبالغ کم دریافت می کنند اقســاط و
بدهی خود را زودتر از بدهکاران کالن پرداخت می کنند خاطرنشان کرد« :کمک به افرادی
که هدف انها ســرمایه گذاری برای ایجاد اشتغال اســت باید در اولویت فعاالن نظام بانکی
کشور باشد».
امام جمعه یزد گفت« :در حال حاضر برخی واحدهای تولیدی -صنعتی هستند که اگر
به انها مبالغی پرداخت شود ،می توانند با شروع به کار سبب اشتغال چندین نفر گردند .طبیعی
است که اگر به این واحدها تسهیالت پرداخت شود نتیجه بهتری می گیریم».