ماهنامه مثلث شماره 360

‫فریب روز پنجشنبه‬ ‫امریکا سعی کرد با ارائه سندهای مخدوش‬ ‫به شخصیت ایتالله کاشانی ضربه بزند‬ ‫سیلی‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال هشتم‪ /‬شماره سیصد و شصت ‪ 3 /‬تیر ‪ 84 / 1396‬صفحه ‪ 6000/‬تومان‬ ‫در پی حمله موشکی سپاه به تکفیریها‪ ،‬اجماع بی نظیری در‬ ‫سطح حاکمیت و مردم در حمایت از این اقدام صورت گرفت‬ ‫پیام این موشک‪ ،‬اتحاد ایران بود‬ ‫گفتوگو با سردار یدالله جوانی درباره‬ ‫ابعاد حمله سپاه به تکفیریها‬ ‫کودتای سفید‬ ‫نصراللهتاجیکوجعفرحقپناه‬ ‫درباره نقش ترکیه در منطقه‬ ‫گفتوگوکردند‬ ‫محمدبنسلمان‬ ‫ولیعهد عربستان شد‬ ‫دست چدنی‬ ‫تیلرسون از سیاست‬ ‫تغییر نظام دفاعکرد‬ ‫ترکیه‪ ،‬دوست و‬ ‫دشمنثابت ندارد‬ ‫جنگجوی دوستداشتنی‬ ‫بررسی شش سال حضور‬ ‫کارلوسکیروش در فوتبال ایران‬ ‫نقض برجام‬ ‫سنای امریکا تحریم های جدید‬ ‫علیه ایران را تصویبکرد‬ ‫جلد‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫کودتایسفید‬ ‫محمدبن سلمانولیعهدعربستانشد‬ ‫ماهرمضان‪،‬ماهبیمهنمودناسالم‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫و من امیدوارم که همۀ اقایان در این ماه‬ ‫مبارک همتشان را صرف کنند به اینکه مردم را‬ ‫مهیا نگه دارند‪ ،‬و مردم را مجهــز نگه دارند‪ ،‬و‬ ‫اسالم را با دست مردم نگه دارید و خودتان هم‬ ‫در مســاجد‪ ،‬در منابر مردم را دعوت به صالح‬ ‫بکنید‪ ،‬و دعوت به اینکه دنبال مسائل باشند‪،‬‬ ‫تاب‬ ‫َاس َت ِق ْم َکما ُا ِم ْر َت َو َم ْن َ‬ ‫وبگوییدبهانهاکهف ْ‬ ‫َم َع َ‬ ‫ک‪،‬انیکهپیغمبررانگرانکردهاست‪.‬االن‬ ‫بدانید که اولیای خدا توجــه دارند و نگران‏اند‬ ‫از اینکه خدای نخواســته‪ ،‬این ملت ما از این‬ ‫راهی که رفته است یک وقت خدای نخواسته‬ ‫سســتی کند‪ .‬و بحمدال ّل ‏ه تاکنــون همه با هم‬ ‫بودید و منسجم بودید و همه روحانیون با هم‪ ،‬با دیگران‪ ،‬مردم‬ ‫با هم‪ ،‬با روحانیون منسجم بودند‪ ،‬و امیدوارم که‏از این به بعد‬ ‫هممنسجمباشندومنسجمتر‪.‬ویککلمه‏ایکهایننصیحتی‬ ‫اســت به اینهایی کــه در روضه‏خوانیها در ـ عــرض می‏کنم ـ‬ ‫مجالسی که دارند‪ ،‬در تکیه‏ها‪ ،‬در اینطور چیزهایی که دارند‪،‬‬ ‫که توجه به ضعفای مردم بکنند‪ .‬در بین مردم مریض هست‪،‬‬ ‫در بین مردم ضعیف هســت‪ ،‬در بین مردم اشخاصی هستند‬ ‫پیرمرد‪ ،‬اشخاصی هستند پیرزن و ضعیف‪ ،‬صداها زیاد نباشد‬ ‫که مردم را منزجر کند‪ .‬بلندگوها را بیرون نگذارید که فریادش‬ ‫همهمردمرامنزجرکند‪.‬بلندگوهارادرداخلمسجدبگذارید‪،‬و‬ ‫اینطورنباشدکهبخواهیداطاعتخدارابکنیدخداینخواسته‪،‬‬ ‫معصیت بشــود‪ .‬و از اداب ماه رمضان همین است که مردم را‬ ‫ارامشبدهید‪.‬اینهاروزهمی‏خواهندبگیرند‪،‬خوب‪،‬بعضیشان‬ ‫هستمی‏خواهنداولشببخوابندوروزهبگیرندفردا‪،‬بعضی‏ها‬ ‫‪8- 13‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫شکست غرب در مقابل جبهه مقاومت‬ ‫اعتراف به شکست در سوریه‬ ‫سیلی سپاه به داعش‬ ‫اعتراض به جمع اوری امضا ‬ ‫‪14- 19‬‬ ‫گفتارها‬ ‫مرگ یکی از پدران منطقه یورو‬ ‫دیوارشکن‬ ‫اشتباه راهبردی‬ ‫پروژه ‪ 3‬مرحله ای‬ ‫‪24- 47‬‬ ‫سیاست‬ ‫رمزگشایی از انفعال واشنگتن و تل اویو‬ ‫پیام ایران به امریکا‬ ‫پاس کنگره‪ ،‬ابشار تیلرسون‬ ‫بازگشت به تحریم با متمم گراهام‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫مثلث؛هفتهنامه ایخبری‪،‬تحلیلیاستکهسعیداردروایتیمنصفانهوعادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه ضلع استقالل‪،‬‬ ‫ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش‬ ‫اسالم‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گســترش و سیادت اسالم خواهی در‬ ‫سراسر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم‬ ‫شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب‬ ‫و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت‬ ‫قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان‬ ‫فرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬امیدواریمکهدرروایت مانصادق‪،‬برمرام مان‬ ‫مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب‬ ‫و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬مصطفیصادقی‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی (دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫اقتصاد ‪ :‬محمدمهدی صدرزاده (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫جامعه شناسی و فکرنو‪ :‬علی حاجی ناصری (دبیر)‬ ‫فرهنگ‪ :‬شایان ربیعی (دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬محمد شکراللهی (دبیر)‬ ‫مشاور هنری ‪ :‬نیما ملک نیازی ‬ ‫هستند که کسالت دارند‪ ،‬مریض‏اند‪ ،‬مریضخانه‏ها پر است از‬ ‫اشخاص‪ .‬معلولین در انجا هستند‪ ،‬ممکن است اینها ناراحت‬ ‫کند انها را‪ .‬در ایــن امور یک قدری مالحظه بــرادران ایمانی‬ ‫خودتانرابکنید‪.‬ومنامیدوارمکهطبقاتمختلفروحانیتدر‬ ‫هرجاهستندهمهشانباهمباشند؛همچونباشدامامجمعه‏اش‬ ‫علی‏حده یک بساطی داشته باشد‪ ،‬و امام جماعتش هم علی‬ ‫حده و روحانیت دیگرش هم علی‏حده‪ .‬اجتماع داشــته باشید‬ ‫با هم‪ ،‬برادرید شما‪ .‬حافظ اســام هستید شما و حفظ اسالم‬ ‫تا همراه هم نباشید نمی‏شود‪ .‬شما همه با هم باشید‪ ،‬مجالس‬ ‫داشته باشید‪ ،‬ماه رمضان اســت حاال‪ .‬شبها مجالس داشته‬ ‫باشید‪.‬مردمرادعوتکنیدبهاینکهمجالسانسداشتهباشند‪،‬‬ ‫مجالس احکام داشته باشند‪ ،‬مجالس دعا داشته باشند‪ .‬شهر‬ ‫دعاست‪،‬شهرتوسلبهخداست‪.‬وان‏شاءال ّل ‏ههمهموفقباشید‬ ‫کهدراینماهرمضانایناسالمرابیمهکنیدبادعاهایخودتان‬ ‫و با گریه و زاری خودتان و از ان مســائلی که همیشه‬ ‫داشتید که برای اسالم‪ ،‬برای روضه‏هایی که خوانده‬ ‫می‏شد جانفشانی می‏کردید‪ ،‬ان روضه‏های سنتی را‬ ‫سرجای خودش نگه دارید‪ ،‬و ان مصیبتها را نگه دارید‬ ‫زنده که برکاتی که به ما می‏رسد از انهاست‪ ،‬و از کربال‬ ‫این برکات به ما می‏رسد‪ .‬کربال را زنده نگه دارید‪ ،‬و نام‬ ‫مبارکحضرتسیدالشهدارازندهنگهدارید‪،‬کهبازنده‬ ‫بودناواسالمزندهنگهداشتهمی‏شود‪.‬وهمۀطوایفی‬ ‫کهدرایرانهستندباهماخوتداشتهباشند‪،‬توجهکنند‬ ‫بهاینکهاالنکسانیکهمخالفبااسالمهستندودارند‬ ‫پخش می‏کنند مطالبی را‪ ،‬می‏خواهند بین برادرهای‬ ‫شیعهوسنیاختالفایجادکنند‪.‬‬ ‫والسالم علیکم ورحمه ال ّل ‏ه‬ ‫محل‪ :‬تهران‪ ،‬حسینیه جماران‬ ‫‪48- 59‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ترکیه؛ دوست و دشمن ثابت ندارد‬ ‫عبور از مرزهای رویا به واقعیت‬ ‫دوالیسم استانبول‬ ‫میانجی ناکام‬ ‫‪60-69‬‬ ‫تاریخسیاسی‬ ‫فریب روز پنجشنبه‬ ‫دلیل انتشار اسناد چیست؟‬ ‫اسناد گزینش شده‬ ‫فرصت طلبی‬ ‫‪70-77‬‬ ‫ورزش‬ ‫اقدام علیه بی نظمی و بازیکن ساالری‬ ‫کی روش؛ یک مربی درخشان‬ ‫یک مربی بزرگ روی نیمکت داریم‬ ‫جنگجوی دوست داشتنی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫و افشین جم‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫ویرایش‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی و نرگس حاجیلو‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمدرضا پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬علیرضا اسدالهی‪ -‬علی اکبر پیمانی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر دارابی ‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی‪ -‬حسین محمد پورزرندی‬ ‫مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‪ -‬محمدابراهیم محمد پورزرندی‬ ‫امیر اشتیانی عراقی ‪ -‬علیرضا حسن زاده ‪ -‬دکتر عیسی رضایی ‪ -‬سید حمید خالقی‬ ‫هادی انباردار‬ ‫طراح جلد‪ :‬مصطفی مرادی‬ ‫فریب روز پنجشنبه‬ ‫امریکا سعی کرد با ارائه سندهای مخدوش‬ ‫به شخصیت ایتالله کاشانی ضربه بزند‬ ‫سیلی‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال هشتم‪ /‬شماره سیصد و شصت ‪ 3 /‬تیر ‪ 84 / 1396‬صفحه ‪ 6000/‬تومان‬ ‫در پی حمله موشکی سپاه به تکفیریها‪ ،‬اجماع بی نظیری در‬ ‫سطح حاکمیت و مردم در حمایت از این اقدام صورت گرفت‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912-8505848 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬پردازش تصویر رایان‬ ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید عباسپور(توانیر)‪ ،‬خیابان نظامی گنجوی‪ ،‬کوچه پناه‪،‬‬ ‫پالک ‪19‬‬ ‫تلفن ‪88198207 :‬‬ ‫پیام این موشک‪ ،‬اتحاد ایران بود‬ ‫گفتوگو با سردار یدالله جوانی درباره‬ ‫ابعاد حمله سپاه به تکفیریها‬ ‫کودتای سفید‬ ‫محمدبنسلمان‬ ‫ولیعهد عربستان شد‬ ‫دست چدنی‬ ‫تیلرسون از سیاست‬ ‫تغییر نظام دفاعکرد‬ ‫ترکیه‪ ،‬دوست و‬ ‫دشمنثابت ندارد‬ ‫نصراللهتاجیکوجعفرحقپناه‬ ‫درباره نقش ترکیه در منطقه‬ ‫گفتوگوکردند‬ ‫جنگجوی دوستداشتنی‬ ‫بررسی شش سال حضور‬ ‫کارلوسکیروش در فوتبال ایران‬ ‫نقض برجام‬ ‫سنای امریکا تحریم های جدید‬ ‫علیه ایران را تصویبکرد‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫فرجام مقاومت‬ ‫مقامات غربی تاکید کرده اند که راهی برای عزل و برکناری بشار‬ ‫اســد ندارند و انها باالخره بعد از چند ســال کمک به تروریســت ها‬ ‫گویا مجبور به تن دادن به خواست ملت ســوریه شده اند‪ .‬این ثمره‬ ‫مقاومت است‪ .‬در خبرنامه این شماره در این مورد بحث کرده ایم‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫رهبرانقالبدردیداربااستاداندانشگاه ها‪:‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪8‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫راه الگو دادن غربی ها به‬ ‫کشوربایدبستهشود‬ ‫به مناســبت ماه مبارک رمضان‪ ،‬جمعی از اســتادان‪،‬‬ ‫نخبگان علمی و پژوهشگران دانشگاه ها‪ ،‬عصر چهارشنبه با‬ ‫مقام معظم رهبری دیدار کردند‪.‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنه ای در نشستی با صدها نفر از‬ ‫استادان‪،‬اعضایهیات هایعلمی‪،‬پژوهشگرانونخبگان‬ ‫دانشگاهی که بیش از دو ساعت به طول انجامید‪ ،‬با تشریح‬ ‫نقش بی بدیل استادان دانشگاه ها در پرورش دانشجویان و‬ ‫ِ‬ ‫جهانبسیارپرمسالهوپرتحول‬ ‫شکل دهیبهجایگاهایراندر‬ ‫اینده‪ ،‬روز جهانی قدس را بسیار مهم خواندند و تاکید کردند‪:‬‬ ‫«این روز گرامی‪ ،‬صرفا اعالم حمایــت از یک ملت مظلوم‬ ‫نیســت‪ ،‬بلکه نماد مبارزه با استکبار و ســلطه گران جهانی‬ ‫اســت‪ ».‬حضرت ایت الله خامنه ای در این دیدار با اشاره به‬ ‫در پیش بودن روز جهانی قدس‪ ،‬افزودند‪« :‬بزرگداشت روز‬ ‫قدس صرفا به معنای دفاع از یک ملت مظلوم که از میهن‬ ‫و خانه خود رانده شده نیست‪ ،‬بلکه امروز دفاع از فلسطین‪،‬‬ ‫دفاع از حقیقتی بسیار گسترده تر از مساله فلسطین است‪».‬‬ ‫ایشانتاکیدکردند‪«:‬امروزمبارزهبارژیم صهیونیستی‪،‬مبارزه‬ ‫بااستکبارونظامسلطهاستوبههمینعلت‪،‬سیاستمداران‬ ‫امریکا از این حرکت‪ ،‬احســاس ضربه و دشمنی می کند‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی سپس موضوع اصلی سخنان خود در‬ ‫این دیدار را تبیین «مسئولیت معلمی و استادی» خواندند‬ ‫و افزودند‪« :‬اســتادی که «مثبت اندیش‪ ،‬متعهد‪ ،‬امیدوار‪،‬‬ ‫معتقدبهمبانیدینیواصالت هایمیهنیومسائلانقالبی»‬ ‫و برخوردار از «احساس مســئولیت و عزم و نیت قاطع برای‬ ‫اقدام» باشــد‪ ،‬می تواند در وادار کردن دانشــجو به فکر و‬ ‫حرکت‪ ،‬نقش کم نظیر و بی بدیلی داشــته باشد‪».‬حضرت‬ ‫ایت اللهخامنه ایگفتند‪«:‬درمقابل‪،‬اگرنگاهاستادبهبیرون‬ ‫ازمرزهاباشدواعتقادیبهکشورومفاهیمرایجومعتبرهویتی‬ ‫نداشته باشد‪ ،‬دانشجویانی با همان نگاه فاسد تربیت می کند‬ ‫کهاینتجربهبسیارتلخدردورهپهلویدرکشوربه وجودامدو‬ ‫انقالباسالمیدرواقعکشورراازبرسرکارامدناننسلکه‬ ‫ازهمهاصالت هایدینیوملیکامالتهیبود‪،‬نجاتداد‪».‬‬ ‫ایشان‪ ،‬دانشگاه در شکل کنونی ان را «مرکز علم‪ ،‬نواوری و‬ ‫اثرگذاری بر جامعه و کشــور» دانستند و خاطرنشان کردند‪:‬‬ ‫«از روزی که دانشگاه در ایران تاسیس شد‪ ،‬عوامل سلطه گر‬ ‫تالش کردند از تحقق یک حرکت علمی متناسب با استعداد‬ ‫ایرانی و بــروز نواوری جلوگیری کننــد و همچنین اثرگذاری‬ ‫دانشگاه بر جامعه را از طریق دستگاه های امنیتی و فرهنگی‬ ‫وابسته‪،‬مدیریتنمایند‪».‬‬ ‫رهبر انقالب دو مسیر مشــخص و مکمل را در تحقق‬ ‫این اهداف تعریف و ترسیم کردند‪« :‬اول؛ «شاگرد پروری و‬ ‫نقش افرینیاستادانرویدانشجویان»ودوم؛«تاثیرگذاری‬ ‫انان در محیط بیرون دانشــگاه»‪ ».‬ایشان با اشاره به وقوع‬ ‫تحوالت بسیار سریع و قاطع در جهان‪ ،‬دهه های اینده جهان‬ ‫را بسیار پر مســاله خواندند و خطاب به استادان دانشگاه ها‬ ‫افزودند‪« :‬جوانان دانشجوی این ســرزمین را برای روبه رو‬ ‫شدن با چنین جهانی پرورش دهید‪».‬رهبر انقالب اسالمی‬ ‫افزودنــد‪« :‬اگر نیــروی انســانی جوان کشــور‪« ،‬متدین‪،‬‬ ‫انقالبی‪ ،‬عمیــق‪ ،‬با ســواد و مصمم» بار ایــد‪ ،‬می تواند در‬ ‫تحوالت پر شــتاب اینده‪ ،‬حصار و حباب تاریخی وابستگی‬ ‫ایران را به معنای حقیقی کلمه بشــکند و ایران و ایرانی را در‬ ‫شان و جایگاه واقعی خود قرار دهد‪».‬ایشان هشدار دادند‪:‬‬ ‫«در غیر این صورت کشورمان دوباره مانند دوران مشروطه‬ ‫تا قبــل از انقــاب‪ ،‬وارد داالن تاریک و طوالنــی تحقیر و‬ ‫وابستگی خواهد شد‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اســامی پــس از تبییــن اهمیت نقش‬ ‫استاداندرتربیتصحیحجوانان‪،‬بهعرصهدومنقش افرینی‬ ‫اســتادان دانشــگاه ها یعنی «تاثیرگذاری در محیط بیرون‬ ‫از دانشــگاه» پرداختند‪ .‬ایشــان با اشــاره به ســخنان چند‬ ‫نفر از اســتادان در این دیدار‪ ،‬گفتند‪« :‬مهم این اســت که‬ ‫این گونه افــکار و دیدگاه ها به گــوش مراکز تصمیم گیری‬ ‫برســد و در اتخاذ تصمیمات صحیح‪ ،‬موثر افتد‪ ».‬حضرت‬ ‫ایت الله خامنه ای‪ ،‬اسیب شناسی و گره گشایی از تالش ها و‬ ‫فعالیت هاییراکهدرسطحکشوربهنتیجهمطلوبنمی رسد‪،‬‬ ‫ازدیگرزمینه هاینقش افرینیاستاداندانشگاه هادانستند‪.‬‬ ‫حضرتایت اللهخامنه ای‪«،‬کمکبهمدیریتکالنکشور»‬ ‫را از دیگر عرصه های نقش افرینی دانشگاهیان برشمردند و‬ ‫افزودند‪« :‬ویروسی شــدن نرم افزار مدیریت کالن کشور»‬ ‫به دستدشمنانازجملهمسائلیاستکههمهکارهارادچار‬ ‫اخالل خواهد کرد و برای جلوگیری از بروز این مشکل باید از‬ ‫ظرفیت دانشگاهیان استفاده کرد‪».‬رهبر انقالب اسالمی‪،‬‬ ‫تبیینموضوعاتمختلفراازدیگرانتظاراتخودازاستادان‬ ‫دانشگاه ها خواندند‪.‬ایشان با تشــکر از یکی از سخنرانان‬ ‫دیدار که درباره ابعاد «ســند ‪ »۲۰۳۰‬سخن گفت‪ ،‬افزودند‪:‬‬ ‫«این مساله بســیار مهم و خطرناکی اســت که برخی ها در‬ ‫پشت ویترین مراکز مختلف سازمان ملل از جمله یونسکو‪،‬‬ ‫در حال ایجاد یک منظومه فکری‪ ،‬علمی‪ ،‬فرهنگی و عملی‬ ‫برای همه ملت ها هستند تا همه جهانیان‪ ،‬ان گونه که انها‬ ‫می خواهند‪ ،‬فکر و عمل کنند‪ ».‬حضرت ایت الله خامنه ای‬ ‫افزودند‪« :‬سند ‪ ۲۰۳۰‬جزئی از سند باال دستی سازمان ملل‬ ‫یعنی «سند توسعه پایدار» است که سلطه گران جهانی در‬ ‫حرکتی معیوب و غلط می خواهند همه ملت ها را در چارچوب‬ ‫ان کنترل کنند اما انها به چه حقی درباره عقاید‪ ،‬ســنت ها و‬ ‫فرهنگدیگرملت هاتصمیممی گیرند؟اینهاواقعیاتیاست‬ ‫که استادان دانشگاه ها باید برای جامعه تبیین کنند‪ ».‬رهبر‬ ‫انقالب اسالمی خاطر نشان کردند‪« :‬اینکه برخی می گویند‬ ‫این اسناد الزام اور نیست‪ ،‬نوعی سطحی نگری است چرا که‬ ‫همه اجزای این اســناد در واقع الزام اور است و اگر محقق‬ ‫نشود‪ ،‬موجب نوعی عکس العمل انها خواهدشد‪».‬حضرت‬ ‫ایت الله خامنه ای در پایان این بخش از سخنان شــان یک‬ ‫ســوال اساســی مطرح کردند‪« :‬اصوال چه لزومی دارد این‬ ‫اســناد را بپذیریم و در عمل قبول کنیم کــه غربی ها باید به‬ ‫ما الگو بدهند؟» ایشــان افزودند‪« :‬چندین ســال است که‬ ‫موضوع الگوی پیشرفت اسالمی ایرانی را مطرح کرده ایم‬ ‫که این الگو باید با تالش دانشگاهیان تدوین و راه برای الگو‬ ‫دادن غربی ها به کشور بسته شود‪».‬‬ ‫اعتراف غرب به شکست در سوریه‬ ‫گزار‬ ‫ش‬ ‫اول‬ ‫شکست غرب در مقابل جبهه مقاومت‬ ‫کودتایسفید‬ ‫محمد بن سلمان ولیعهد عربستان شد‬ ‫محمد بن نایف از پست ولیعهدی کنار رفت‪ .‬در دستور ویژه‬ ‫پادشاهی امده اســت که بند «ب» از ماده پنجم اساسنامه‬ ‫حکومتی بدین شکل است که حکومت در دست فرزندان‬ ‫عبدالعزیز‪ ،‬بنیانگذار حکومت ال ســعود و پسران فرزندان‬ ‫او بوده و شخص اصلح از میان انها برای سلطنت انتخاب‬ ‫می شود‪ .‬اما بندی به ان بر اساس اصالحات پادشاه کنونی‬ ‫اضافه شده که پس از فرزندان بنیانگذار حکومت ال سعود‬ ‫دیگر پادشــاه و ولیعهدی از شــاخه واحد از نسل بنیانگذار‬ ‫عربستان تعیین نخواهند شد‪.‬‬ ‫این اصالحــات بدیــن معنا اســت که پادشــاه اتی‬ ‫عربستان در صورتی که از نســل پادشاه موسس حکومت‬ ‫ال ســعود نباشــد و از نوادگان او باشــد‪ ،‬ولیعهدش باید از‬ ‫شاخه ای دیگر از نسل ملک عبدالعزیز باشد‪ ،‬یعنی پادشاه‬ ‫اگر از نوادگان ملک عبدالعزیز باشــد‪ ،‬نمی تواند پسرش را‬ ‫به عنوانولیعهدتعیینکند‪.‬بر اساسایناصالحات‪،‬محمد‬ ‫بن سلمان در صورتی که قدرت را در اینده در دست بگیرد‪،‬‬ ‫نمی تواند قدرت را به یکی از پسرانش بسپارد و باید ولیعهد از‬ ‫شاخه ای دیگر به عنوان مثال یکی از پسرعموهایش باشد‪.‬‬ ‫طومار قابل تامل‬ ‫اما همزمان با اعالم ولیعهدی پســر شــاه سعودی‪،‬‬ ‫کاربران شبکه های اجتماعی یک طومار امضا شده از سوی‬ ‫شــاهزاده «مقرن بن عبدالعزیز» ولی عهد ســابق را فاش‬ ‫کردند که ‪ 6‬ماه پیش به ملک ســلمان درباره عواقب اتخاذ‬ ‫چنین تصمیمی هشــدار داده بودند‪ 21.‬شاهزاده برجسته‬ ‫سعودی این طومار را امضا و اقدام احتمالی شاه عربستان‬ ‫مبنی بر ولیعهد اعالم کردن پسرش را مردود اعالم کرده اند‪.‬‬ ‫به اعتقاد این شاهزاده ها‪ ،‬این اقدام صرفا به تکه تکه شدن‬ ‫خاندان سلطنتی و ترسیم اینده ای مبهم برای این خاندان‬ ‫منجر خواهد شد‪ .‬ضمن اینکه چنین اقدامی مخالف نظام‬ ‫بیعت در خاندان ال سعود است‪ .‬عبدالباری عطوان‪ ،‬سردبیر‬ ‫روزنامــه «رای الیوم» و تحلیلگر مســائل جهــان عرب در‬ ‫واکنش به این رویداد در پیامی ویدئویی اعالم کرد که ملک‬ ‫سلمان به زودی به نفع پسرش محمد بن سلمان کناره گیری‬ ‫خواهد کرد‪ .‬عطوان ادامه داد‪« :‬به نظرم شاهزاده محمد بن‬ ‫سلمان با پادشاهی عربستان سعودی «یک گام کوچک»‬ ‫فاصلــه دارد‪ ».‬وی تصریح کرد که برای به دســت گرفتن‬ ‫قدرت پادشاهی در عربســتان باید موافقت ‪ 3‬موسسه را به‬ ‫دســت اورد و محمد بن ســلمان به نظر من هم اکنون این‬ ‫شرایط را دارد‪.‬‬ ‫این‪ 3‬موسسه به تعبیر عطوان‪ ،‬دولت امریکا‪ ،‬خاندان‬ ‫حاکم عربستان و هیات عالی علمای عربستان است‪ .‬وی‬ ‫در مورد مقدمه ســازی برای رویداد اخیر در عربستان گفت‬ ‫که محمد بن سلمان در سفیر اخیر خود در ماه ژوئیه خود به‬ ‫امریکا مقدمات اولیه و اصلی بیعت و موافقت امریکا با این‬ ‫تغییر را فراهم کرد‪ .‬به گفته عطــوان‪ ،‬امریکا با این کار‪ ،‬از‬ ‫محمد بن نایف دست کشید‪ ،‬کسی که در نظر امریکا لیاقت‬ ‫ریاست در عربستان را داشــت و خدمات ارزنده در مقابله با‬ ‫تروریسم از خود بر جای گذاشت‪.‬این تحلیلگر افزود‪ ،‬گام‬ ‫دوم در سفر دونال د ترامپ به عربستان صورت گرفت و ترامپ‬ ‫باتغییردرعربستانموافقتکرد‪.‬شورایبیعتعربستانکه‬ ‫متشکل از ‪ 34‬شاهزاده اســت‪ ،‬با ‪ 31‬رای‪ ،‬با والیت عهدی‬ ‫محمد بن سلمان موافقت کردند‪ .‬عطوان احتمال داد این‬ ‫‪ 3‬شاهزاده‪ ،‬ولید بن طالل‪ ،‬شــاهزاده منتقد سیاست های‬ ‫عربستان و جنگ علیه یمن‪ ،‬احمد بن عبدالعزیز و امیر بندر‬ ‫بن سلطان باشند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫عربســتان اخر هفته گذشــته با زلزله سیاسی مواجه‬ ‫شد‪ .‬ملک ســلمان بن عبدالعزیز‪ ،‬پادشــاه عربستان طی‬ ‫ی محمد بن نایف را از ولیعهدی برکنار و پسرش محمد‬ ‫حکم ‬ ‫بن سلمان را جانشین او کرد‪ .‬محمد بن نایف از پست وزیر‬ ‫کشــوری و معاون نخست وزیر هم عزل شــده است‪ .‬پسر‬ ‫پادشاه به جای بن نایف به عنوان معاون نخست وزیر تعیین‬ ‫شده است در حالی که همچنان وزیر دفاع باقی می ماند‪.‬‬ ‫در رای گیــری هیات بیعــت‪ ،‬محمد بن ســلمان از‬ ‫‪ ۳۴‬رای با ‪ ۳۱‬رای به پســت ولیعهدی رسیده است‪ .‬محمد‬ ‫بن نایف به رغم کنار گذاشته شــدنش با محمد بن ســلمان‬ ‫به عنوان ولیعهــد در کاخ صفا در مکه بیعت کــرد و برای او‬ ‫ارزوی موفقیت کرد‪.‬‬ ‫دستور پادشاه بند «ب» ماده پنج اساسنامه حکومتی‬ ‫این کشــور را تعدیل کرده اســت‪ .‬این اولین بار اســت که‬ ‫قدرت از پدر به پســر به ارث می رســد‪ .‬ماده پنجم ســنت‬ ‫سلطنتی خاندان سعودی دارای پنج بند به این ترتیب است‪،‬‬ ‫الف‪ :‬سیســتم حکومتی در عربستان ســعودی‪ ،‬سلطنتی‬ ‫اســت‪ .‬ب‪ :‬منصب پادشــاهی عربســتان تا پیش از فوت‬ ‫تمامی فرزنــدان پســر عبدالعزیز بــن عبدالرحمان فیصل‬ ‫ال سعود‪ ،‬بنیانگذار پادشاهی سعودی از برادر بزرگتر به برادر‬ ‫کوچکتر به ارث می رسد‪ .‬ج‪ :‬پادشاه ولیعهد را انتخاب و طی‬ ‫حکمی سلطنتی می تواند او را برکنار کند‪ .‬ولیعهد به وظایف‬ ‫ولیعهدی می پــردازد و تنها مامور انجام وظایفی می شــود‬ ‫که پادشــاه تعیین می کند‪ .‬ولیعهد در صورت مرگ پادشاه‬ ‫تا زمان بیعت رسمی به عنوان شاه جدید‪ ،‬وظایف پادشاه را‬ ‫انجام می دهد‪ .‬براساس دستور پادشاه‪ ،‬شاهزاده عبدالعزیز‬ ‫بن سعود بن نایف وزیر کشور جدید شده است‪ .‬در ادامه عزل‬ ‫و نصب های پادشاه احمد بن محمد السالم به عنوان معاون‬ ‫وزیر کشور در سطح وزیر (یعنی در سطح ممتاز) تعیین شد و‬ ‫دکتر ناصر الداوود از پستش برکنار و به عنوان نماینده وزارت‬ ‫کشور در سطح وزیر تعیین شد‪ .‬این دستور جدید پادشاه در‬ ‫حالی اســت که او اخیرا در ادامه جنگ قدرت در این کشور‬ ‫اختیارات محمد بن نایف را کم کرده بود‪.‬‬ ‫سلمان بن عبدالعزیز دستور تغییر و تحول در وزارت‬ ‫دادگستری این کشور را داده بود‪ .‬طبق این دستور‪ ،‬نام هیات‬ ‫تحقیق و دادستانی کل به دادستانی کل تغییر کرد و در این‬ ‫وضعیت از استقالل برخوردار شد‪.‬‬ ‫طبق این دستور‪ ،‬دادستان کل که از این پس به طور‬ ‫مستقیم با پادشاه در ارتباط است‪ ،‬از استقالل تام برخوردار‬ ‫چ کس حق دخالــت در کار وی را نخواهد‬ ‫خواهد بود و هیــ ‬ ‫داشت‪ .‬این در حالی است که پیشتر دادستان کل با ولیعهد‬ ‫عربستانمستقیمدرارتباطبودواینفرمانبهمعنایمحدود‬ ‫شدن اختیارات محمد بن نایف بود‪ .‬از قبل هم گفته می شد‪ ،‬‬ ‫محمد بن نایف با پســر شاه بر ســر تخت پادشاهی رقابت‬ ‫داشت‪ .‬نکته مهم اما این است که پادشاه عربستان سعودی‬ ‫دست به اصالحات در اساســنامه سلطنتی در این کشور در‬ ‫مورد پادشــاه و ولیعهد اتی زد‪ .‬این اصالحات در چارچوب‬ ‫دستورات پادشاهی مطرح شده که سلمان بن عبدالعزیز‪،‬‬ ‫پادشاه عربستان انها را صادر کرده که بر اساس ان پسرش‬ ‫محمدبن ســلمان به عنوان ولیعهد تعیین شــد‪ .‬همچنین‬ ‫اعتراض به جمع اوری امضا ‬ ‫‪9‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫اعتراف غرب به شکست در سوریه‬ ‫ماکرون‪ :‬شرط ما دیگر کناره گیری اسد نیست‬ ‫‪1‬‬ ‫امانوئل ماکرون‪ ،‬رئیس جمهور فرانسه در اظهاراتی‬ ‫که روز چهارشنبه گذشته منتشر شــده گفت که این کشور‬ ‫دیگــر کناره گیــری بشــار اســد‪ ،‬رئیس جمهور ســوریه را‬ ‫پیش شــرط حل و فصل بحران شــش ســاله این کشــور‬ ‫نمی داند‪.‬‬ ‫بــه گــزارش رویتــرز‪ ،‬وی در مصاحبه ای با هشــت‬ ‫روزنامه اروپایی گفت‪« :‬دیدگاه جدیدی که من درباره این‬ ‫موضوع دارم این است که نگفته ام که کناره گیری بشار اسد‬ ‫پیش شرط همه چیز است‪ ،‬چون هیچ کس به من جایگزینی‬ ‫مشروع (برای بشار اسد) نشان نداده است‪ ».‬وی در بخش‬ ‫دیگری از این مصاحبه به رغم این‪ ،‬با تکــرار ادعاها علیه‬ ‫بشار اسد گفت که او دشمن مردم سوریه است و نه دشمن‬ ‫فرانســه‪ .‬ماکرون اضافه کرد که اولویت فرانسه در سوریه‬ ‫مبارزه با تروریسم و جلوگیری از فروپاشی این کشور است‪.‬‬ ‫رئیس جمهور فرانســه تصریح کرد که خط قرمز این‬ ‫کشور در سوریه استفاده از ســاح های شیمیایی است و‬ ‫پاریس کسانی که از این سالح ها استفاده کنند را به تنهایی‬ ‫هدف حمالت هوایی قرار خواهد داد‪.‬‬ ‫کشــورهای غربی چند ماه پیش دولت ســوریه را به‬ ‫انجام حمله شیمیایی در منطقه «خان شیخون» در استان‬ ‫ادلب متهم کردند‪ .‬ســوریه بــا قاطعیت ایــن ادعاها را رد‬ ‫و تاکید کرد که حتی علیه دشــمنانش هم از ســاح های‬ ‫شیمیایی استفاده نمی کند‪.‬‬ ‫امانوئل ماکرون‪ ،‬رئیس جمهور فرانسه در اظهاراتی‬ ‫که روز چهارشنبه منتشــر شــده گفت که این کشور دیگر‬ ‫کناره گیری بشار اســد‪ ،‬رئیس جمهور سوریه را پیش شرط‬ ‫لو فصل بحران شش ساله این کشور نمی داند‪.‬‬ ‫ح ‬ ‫پیش تر ژنــرال دیوید ریچاردز‪ ،‬رئیس اســبق ســتاد‬ ‫مشــترک ارتش انگلیس در گفت وگو با رادیو بی بی ســی‪،‬‬ ‫عنوان کرده بود‪« :‬متاسفانه به نظر می رسد که ما در جنگ‬ ‫شکست خوردیم اما این به این معنی نیست که ما در تحقق‬ ‫صلح نیز شکست خورده ایم‪ .‬ما باید یک استراتژی درست‬ ‫را در پیش بگیریم و سیاستمداران در کشورهای غربی باید‬ ‫روی این مساله متمرکز شوند‪».‬‬ ‫وی در ادامــه افزوده بود‪« :‬کشــورهای غربی مانند‬ ‫والدیمیــر پوتیــن رئیس جمهوری روســیه و بشــار اســد‬ ‫رئیس جمهوری ســوریه دارای یک اســتراتژی مشخص‬ ‫نیستند‪ .‬من در سال ‪ ۲۰۱۲‬طرح مداخله نظامی در سوریه‬ ‫را ارائه دادم و کشــورهای غربی باید این طرح را اجرا کنند‬ ‫و بشار اســد را از قدرت کنار بگذارند یا به عنوان یک گزینه‬ ‫دیگر از حاکمیت وی حمایت کنند‪».‬‬ ‫شکست غرب‬ ‫در مقابل جبهه‬ ‫مقاومت‬ ‫صابر کرامت‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪2‬‬ ‫شش سال بعد از جنگ در ســوریه و بعد از انکه همه‬ ‫ب یکصدا شرط شان برای حل و فصل موضوع سوریه را‬ ‫غر ‬ ‫کناره گیری بشار اسد عنوان کرده بودند‪ ،‬حاال یک به یک از‬ ‫این شرط خود کوتاه می ایند‪ .‬از اولین کشورهایی که فهمید‬ ‫باید از این شرط عبور کند‪ ،‬ترکیه بود که اگر چه به ان اعتراف‬ ‫نکرد اما در عین حال همچنان مشغول مذاکره برای تداوم‬ ‫اتش بس و مذاکرات حل مساله سوریه است‪.‬‬ ‫اردوغــان از جملــه اولیــن نفراتی بود کــه خواهان‬ ‫برکناری اســد بود‪ .‬تا انجا که بســیاری از تروریســت های‬ ‫داعش را در بیمارســتان های ترکیــه درمان می کــرد و با‬ ‫رســوایی کامیون های ســازمان اطالعــات ترکیه (میت)‬ ‫که برای انها اســلحه حمل می کردند‪ ،‬تشت رسوایی اش‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫به برخی حرف های زمان انتخابات‬ ‫عملیپاسخمی دهیم‬ ‫حجت االسالم غالمحسین محسنی اژه ای در نشست‬ ‫خبری خود در پاسخ به این پرســش که در زمان انتخابات‬ ‫یک ســری کاندیداها حرف هایی علیه دستگاه قضایی بر‬ ‫زبان اوردند و دادســتان کل با انتقاد از این امر اعالم کرد‬ ‫که این سخنان خوراک برای غربی ها ست و شما نیز اعالم‬ ‫کردید که در زمان مناسب پاسخ این حرف ها را خواهید داد‪،‬‬ ‫چه زمانی به این موارد پاســخ می دهید‪ ،‬گفت‪« :‬بعضی از‬ ‫این حرف ها را پاسخ دادیم اما‬ ‫انها از پاســخ ما عصبانی شدند‬ ‫و خوش شــان نیامد و ناراحت‬ ‫شــدند‪ .‬اشــکال ندارد حرفی‬ ‫زدند و ما جواب شــان را دادیم‬ ‫و برخــی را نیــز جــواب عملی‬ ‫می دهیم‪».‬‬ ‫از بام افتاد‪ .‬حاال این اعترافات به اروپا نیز کشــیده شــده‬ ‫است‪ .‬فرانسه که روزگاری با فابیوس (وزیرخارجه) و اوالند‬ ‫بیشترین حمالت را به اسد کرده بودند‪ ،‬حاال سیاست های‬ ‫خود را تغییر داده و اعتراف می کنند کــه خواهان برکناری‬ ‫اسد نیستند‪ .‬اما این همه ماجرا نیست‪ .‬مساله این است که‬ ‫انها با تمام تالش هایی که انجام دادند نتوانستند اسد را از‬ ‫سوریه برکنار کنند‪ .‬همین مساله است که عربستان سعودی‬ ‫و رژیم صهیونیستی را نیز در منطقه عصبانی کرده است‪ .‬انها‬ ‫که نقش تامین کننده منابع مالــی و اطالعاتی و همچنین‬ ‫تسلیحاتی تروریست ها را برای تکه پاره کردن سوریه ایفا‬ ‫کرده بودند‪ ،‬از اینکه اروپا دســت از حمایت از انها کشیده‬ ‫ناراحت هستند‪ .‬به اعتقاد بسیاری از کارشناسان غرب این را‬ ‫تا پیش از این اعتراف نمی کرد چرا که معنای این اعتراف در‬ ‫واقع اذعان به پیروزی محور مقاومت و نتیجه بخش بودن‬ ‫فعالیت های ایران در سوریه بود‪ .‬با این حال غرب نمی تواند‬ ‫دستش را از خون های ریخته شده در سوریه شسته و کنار‬ ‫برود‪ .‬بالیی که انها در شــش سال گذشــته بر سر سوریه‬ ‫اوردند در تاریخ باقی می ماند‪.‬‬ ‫شهرداریمحسنهاشمیمنتفیاست؟‬ ‫رئیسی‪ :‬تضعیف قدرت موشکی ایران‬ ‫پذیرفتنینیست‬ ‫محمدجواد حق شــناس‪ ،‬عضو منتخب شورای شهر‬ ‫تهران گفــت‪(« :‬درباره تمایل‬ ‫و پیشــنهاد محســن هاشمی‬ ‫به عنــوان یکــی از گزینه های‬ ‫اصلی شــهرداری تهــران) در‬ ‫یکــی از بندهــای میثاق نامــه‬ ‫گزینه هــای لیســت امید برای‬ ‫شــورا این بود که اگر این افراد‬ ‫انتخاب شدند‪ ،‬برای هیچ کاری‬ ‫از شورا استعفا ندهند؛ اما بعد از انتخابات درباره یکی‪ ،‬دو نفر‬ ‫شنیدم که گفتند این میثاق نامه را امضا نکرده اند که البته به‬ ‫نظر من و علی القاعده باید همه امضا کرده باشــند‪ .‬سوابق‬ ‫قبلی نشان داده خروج از شورا برای مسئولیت های دیگر به‬ ‫مردم برمی خورد‪ .‬کسی که می خواهد از این رای عدول کند‪،‬‬ ‫باید دلیلی قوی داشته باشد ‪».‬‬ ‫حجت االســام ســید ابراهیم رئیســی در بیســت و‬ ‫چهارمین روز ماه مبارک رمضان‪ ،‬در جمع زائران و مجاوران و‬ ‫طالبمعتکفدرمسجدگوهرشادحرممطهررضویبابیان‬ ‫اینکه باید به سالح روز مجهز بود و البته قدرت اصلی از ان‬ ‫خداوند است‪ ،‬بیان کرد‪« :‬باید بنیه دفاعی و موشکی کشور‬ ‫مورد تقدیر قرار گیرد‪ ،‬زیرا رســیدن به این مرحله موشکی‬ ‫به صورتی ابتکاری بــا ایمان و‬ ‫اتکال به خداوند انجام شــده و‬ ‫تضعیف کردن ان از ناحیه هر‬ ‫کسی امر ناپسندی است‪ ».‬این‬ ‫سخنان به دنبال حمله موشکی‬ ‫ســپاه به داعش انجام شد و به‬ ‫نظر می رسید در ان کنایه هایی‬ ‫به حسن روحانی بود‪.‬‬ ‫حذف هاشمی قطعی شد‬ ‫جدی شدن شهرداری نجفی‬ ‫کشــمکش های میان اصالح طلبان برای انکه چه‬ ‫کسی شهردار تهران شود سرانجام به پایان رسید و باالخره‬ ‫بعد از هفته ها جنجال اعضای شــورای شهر جدید به این‬ ‫نتیجه رســیدند که محســن هاشــمی نمی تواند شهردار‬ ‫شود چون با کنار رفتن او ممکن اســت یک اصولگرا وارد‬ ‫شورا شود‪.‬‬ ‫از طرفی عده ای روی گزینه نجفی دست گذاشتند‪.‬‬ ‫قسمت جالب ماجرا این است که محمدعلی نجفی چندین‬ ‫بار به علت کهولت ســن و مریضی قلبی از پست های خود‬ ‫استعفا داده اســت‪ .‬حال مشخص نیست چرا چنین فردی‬ ‫برای یکی از اجرایی ترین مشاغل کشور گزینه شده است‪.‬‬ ‫در عین حال خودش هم هیچ عالقه ای به این کار ندارد!‬ ‫در همین حال حســین مرعشی‪ ،‬ســخنگوی حزب‬ ‫کارگزاران مصاحبه ای انجام داد و گفت‪« :‬اقایان نجفی‪،‬‬ ‫حجتی‪ ،‬بی طرف و حتی خود بنده برای شــهرداری تهران‬ ‫مطرح شــده ایم و اقای محسن هاشــمی هم در کنار این‬ ‫اسامی مطرح است‪ ».‬مرعشی با بیان اینکه تاکنون هیچ‬ ‫بحث مصداقی برای شهردار در شورای شهر مطرح نشده‬ ‫و در خارج از شورای شهر در بین اصالح طلبان و گروه های‬ ‫مختلف رایزنی می کنند و افرادی مطرح شــده اند‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«مثال افرادی مثل اقایان دکتر نجفی‪ ،‬حجتی‪ ،‬بی طرف و‬ ‫حتی خود بنده مطرح شده ایم و اقای محسن هاشمی هم در‬ ‫کنار این اسامی مطرح است‪ .‬این اسامی در برخی محافل‬ ‫سیاسی مطرح شدند ولی هنوز اینها در مرحله ابتدایی بحث‬ ‫است و وارد مطالعات کامل نشده اند‪».‬‬ ‫در همیــن رابطه مجید فراهانــی‪ ،‬منتخب پنجمین‬ ‫دوره شــورای شــهر تهران بــا تکذیب مطرح شــدن نام‬ ‫برخی افراد به عنوان گزینه های مورد نظر شــورای شــهر‬ ‫بــرای انتخاب شــهردار اینــده تهران گفــت‪« :‬اعضای‬ ‫منتخب شــورای شــهر تهران‪ ،‬ری و تجریش در اخرین‬ ‫جلســه تصویب کردند هریک از اعضای شــورای شــهر‬ ‫کاندیداهای خود را برای ســمت شــهرداری تهران تا دو‬ ‫هفته اینده یعنی ‪ ۱۴‬تیر معرفی کننــد تا از تجمیع نظرات‬ ‫اعضــای منتخــب نهایتا پنــج کاندیدای شــهرداری که‬ ‫حائز بیشــترین ارا بودند به منظور ارائه برنامه جهت اداره‬ ‫شــهر در صحن شــورا دعوت به عمل اید‪ .‬بر این اساس‬ ‫چهاردهم تیرماه موعد معرفی سه نفر کاندیدای مورد نظر‬ ‫هر یک از ‪ 21‬منتخب پنجمین دوره شــورای شــهر برای‬ ‫سمت شــهرداری تهران اســت‪ .‬هرگونه اخباری دال بر‬ ‫اینکه ‪ 5‬نفر یا ‪ 5+1‬یک نفر از افراد شانس شهردار شدن‬ ‫را دارند را رد می کنــم‪ .‬تاکنون هیچ بحثــی در مورد هیچ‬ ‫فردی به عنوان کاندیدای شهرداری در جمع ‪ 21‬نفر شورا‬ ‫صورت نگرفته اســت‪ .‬اساســا هنوز معرفی کاندیداهای‬ ‫سمت شهردار توسط منتخبین مردم صورت نگرفته است‬ ‫و به همیــن دلیل گمانه زنی هــا یا معرفی افراد یا انتشــار‬ ‫لیست هایی تحت عنوان لیســت ‪ 5‬نفر یا لیست ‪ 5+1‬نفر‬ ‫برای شهرداری تهران کامال تکذیب می شود‪».‬‬ ‫از سوی دیگر خبری منتشر شد که در ان مدعی شده‬ ‫بود که براساس شواهد موجود در جبهه اصالحات؛ محسن‬ ‫هاشمی به شدت پیگیر شهردار شــدن خودش است و در‬ ‫حال ادامه رایزنی هایش است و ادعا کرده که ‪ 17‬تا ‪ 18‬رای‬ ‫در شورا دارد و همه قول داده اند به وی رای دهند‪ .‬محسن‬ ‫هاشمی گفته که طی یک فرایند قانونی و دموکراتیک‪ ،‬اگر‬ ‫من توجیه نشوم که چرا نباید شهردار شوم‪ ،‬خودم را کاندیدا‬ ‫می کنم‪ .‬اما این خبر نیز از سوی کانال های رسمی مرتبط با‬ ‫هاشمی تکذیب شد‪.‬‬ ‫گفتــه می شــود مرعشــی‪ ،‬بی طــرف‪ ،‬حناچــی و‬ ‫مهرعلیزاده هم گزینه های دیگر برای شــهرداری تهران‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫حجت نظــری نیز با اشــاره بــه جزئیات جلســه روز‬ ‫چهارشنبه منتخبان شورای پنجم گفت‪« :‬در جلسه اعضای‬ ‫شورا توافق کردند در طول چهار سالی که در شورای پنجم‬ ‫حضور دارند برای هیچ سمتی از شورا خارج نشوند‪».‬‬ ‫وی در پاسخ به این پرسش که ایا همه اعضا در جلسه‬ ‫حاضر بودند‪ ،‬گفت‪« :‬تمام ‪ ۲۱‬عضو شــورای پنجم با این‬ ‫تفاهمنامه موافق بوده و به ان رای دادند که نشان می دهد‬ ‫این شورا‪ ،‬شورایی همدل وهمراه است‪».‬‬ ‫نظری ادامه داد‪« :‬از دیگر موضوعات مطرح شــده‬ ‫در این جلسه بحث تعامل با مجلس بود‪ .‬همچنین موضوع‬ ‫جلسه با شهردار تهران نیز که جلسه معارفه‪ ،‬اشنایی و طرح‬ ‫کلی امور شهری است نیز در این جلسه مطرح شد‪ ».‬عصر‬ ‫همان روز اعضای شورای شــهر فعلی و شورای شهر دوره‬ ‫اینده (پنجم ) به دیدار قالیباف شهردار تهران رفتند و با وی‬ ‫گفت وگو کردند‪.‬‬ ‫ماجرای یک بوی بد مرموز در خاش‬ ‫جز ئیاتدستگیریتیمتروریستی‬ ‫شناسایی شدهقم‬ ‫بازداشت دونفر از اعضای مرتبط با سرپل‬ ‫منافقیندرکرج‬ ‫دادســتان کــرج از‬ ‫دســتگیری دو نفر از اعضای‬ ‫مرتبط بــا ســرپل منافقین در‬ ‫کــرج خبــر داد‪ .‬حاجــی رضا‬ ‫شــاکرمی اظهار داشت‪« :‬دو‬ ‫نفــر درکرج در مــورد ارتباط با‬ ‫سرپل منافقین دستگیر شدند‪.‬‬ ‫این دو نفر زن و مــرد بوده و به‬ ‫ارتباط خود با سرپل منافقین اقرار کرده اند‪» .‬‬ ‫دادســتان عمومــی و انقالب کــرج با بیــان اینکه‬ ‫این افراد پول هایی هــم در مورد اقدامــات خود دریافت‬ ‫کرده انــد‪ ،‬بیان کــرد‪« :‬بازداشت شــدگان در حال حاضر‬ ‫در زندان هســتند و به ارتباط خود با ســرپل منافقین اقرار‬ ‫کرده اند‪».‬‬ ‫دادستان عمومی و انقالب کرج با بیان اینکه از بیان‬ ‫جزئیات معذور هســتم‪ ،‬گفت‪« :‬تحقیقات از این افراد در‬ ‫حال انجام است‪».‬‬ ‫مرتضوی‪«:‬انفصالخدمت»بنده‬ ‫کذب است‬ ‫دادستاندیوانمحاسبات‬ ‫کل کشــور گفــت‪« :‬دیــوان‬ ‫محاســبات به علــت ممانعت‬ ‫شهرداری مشهد از حسابرسی‬ ‫مالــی ایــن ســازمان‪ ،‬حکــم‬ ‫انفصــال از خدمــت شــهردار‬ ‫مشــهد را صادر کرد‪ ».‬فیاض‬ ‫شــجاعی افــزود‪« :‬برخــی از‬ ‫شهرداری ها در خصوص حسابرســی استنکاف داشته اند‬ ‫که شــهرداری مشــهد از شــهرداری هایی بوده که اجازه‬ ‫حسابرسی در خصوص عملکرد مالی را به حسابرسان نداده‬ ‫و اعالم کرد دیوان محاسبات در این زمینه صالح نیست اما‬ ‫مرتضوی این خبر را تکذیب کرد‪».‬‬ ‫سیدصولت مرتضوی اظهار داشــت‪« :‬خبر انفصال‬ ‫خدمت بنده صحت نــدارد و متاســفانه در فضای مجازی‬ ‫برخی نشر اکاذیب کرده و اسناد محرمانه دیوان محاسبات‬ ‫را منتشر کرده اند‪».‬‬ ‫‪ ۵‬نهادفرهنگیماموربررسیدعاخوانی‬ ‫خوانندهپاپ ‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫در خالل برگزاری هشتاد‬ ‫وسومینجلسهمجمعمشورتی‬ ‫شورای توسعه فرهنگ قرانی‪،‬‬ ‫یکــی از اعضــای رســانه ای‬ ‫جلسه موضوع اجرای نامناسب‬ ‫قطعاتی از دعای جوشن کبیر‬ ‫توسط یکی از خوانندگان پاپ‬ ‫کشور را مطرح و خواستار ورود‬ ‫شورا برای جلوگیری از تکرار موارد این چنینی شده است‪.‬‬ ‫بنا بر این گــزارش‪ ،‬اعضای جلســه پنج نهــاد فرهنگی را‬ ‫مامور کردند تا ضمن بررســی ابعاد هنری و شرعی این نوع‬ ‫به کارگیری موسیقی در دعاخوانی‪ ،‬نتیجه را طی گزارشی‬ ‫به شــورای توســعه فرهنگ قرانی از شــوراهای اقماری‬ ‫شورای عالی انقالب فرهنگی گزارش کنند تا دستورالعمل‬ ‫و ایین نامه انضباطی برای جلوگیری از تکرار موارد مشــابه‬ ‫تهیه شود‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مدیرکل بحران اســتان‬ ‫نو بلوچســتان گفــت‪:‬‬ ‫سیستا ‬ ‫«حوالــی ‪ 3‬بامداد امــروز بوی‬ ‫بدی در بخش هــای مختلفی‬ ‫از شهرســتان خاش استشمام‬ ‫شــد کــه در پــی ان ‪ 52‬نفــر‬ ‫از شــهروندان ایــن شــهر به‬ ‫بیمارســتان ها و مراکــز درمانــی مراجعه کردند کــه برابر‬ ‫اخرین امارها‪ 35 ،‬نفــر از انان ترخیص شــده و مابقی که‬ ‫عمدتا دارای سابقه بیماری تنفســی بودند‪ ،‬در بیمارستان‬ ‫بستری هستند‪ .‬کارشناسان در این رابطه موارد مختلفی را‬ ‫مطرح کردند‪ .‬به عنوان مثال برخی معتقد بودند که فعالیت‬ ‫اتشفشان تفتان ممکن است باعث ایجاد این بو شده باشد‪.‬‬ ‫گروهی دیگر فعالیت کارخانه ایزوگام را عامل ایجاد این بو‬ ‫می دانستند‪».‬‬ ‫حجت االسالم مجتبی ذوالنوری‪ ،‬نماینده مردم قم‬ ‫در مجلس شورای اسالمی درباره جزئیات خبر دستگیری‬ ‫تیم تروریســتی داعش در قم که از زبان معاون سیاســی‬ ‫امنیتی اســتانداری قم بیان شد‪ ،‬گفت‪« :‬این تیم پیش از‬ ‫حمله تروریستی به مجلس شورای اسالمی و حرم مطهر‬ ‫امام خمینی در قم شناسایی شدند‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬این تیم تروریستی که تحت تعقیب‬ ‫بودند پــس از خــروج از قم در‬ ‫یکی از مجتمع های بین راهی‬ ‫میــان تهــران و قــم توقــف‬ ‫می کنند و زمانی که مشــخص‬ ‫می شــود مقصــد انهــا تهران‬ ‫اســت‪ ،‬در نهایت در عوارضی‬ ‫تهران بازداشت می شوند‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪11‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت‪ .‬کاربران این شــبکه‬ ‫اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه‬ ‫را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫به ما پیامک بزنید‪:‬‬ ‫سیلیسپاهبهداعش‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬خوشــحالم که قوای امنیتی و نظامی و انتظامی‬ ‫ همگی در ســرکوب داعش ید واحــد بودند‪ .‬کاش‬ ‫دولت در مبارزه با قاچاق و فســاد نیز این گونه عمل‬ ‫می کرد!‬ ‫‪ l‬سه سال قبل تعدادی از یاران انقالب که ماهیت‬ ‫و مکر شــیطان بزرگ را خوب می شــناختند از روی‬ ‫دلســوزی نقدهایی را بــه تیم مذاکره کننــده برجام‬ ‫وارد می کردنــد ولی حامیان ایــن جریان‪ ،‬منتقدان‬ ‫را با بیانــات مختلف هــدف تحقیر و تمســخر قرار‬ ‫می دادند‪ .‬باتوجه به تحریم های جدید و حمایت های‬ ‫پیدا و پنهان امریکا از مخالفان نظام‪ ،‬انســان های‬ ‫ بی غرض داوری کننــد که حق با کــدام یک از این‬ ‫دو گروه اســت؟ برای چه می گویند عرضه شیر خام‬ ‫ممنوع است؟ حتما برای اینکه مردم به زور شیرهای‬ ‫ابکی و بی خاصیت به اسم پاستوریزه را بخرند!‬ ‫‪ l‬واقعا دســت مریزاد به بانک مرکزی بابت وام ‪5‬‬ ‫میلیونی از محل پرداخت یارانه‪ .‬باید گفت با ســود‬ ‫‪ 18‬درصد پول خودشونو با سود به خودشون میدن‬ ‫اونم با دریافت وثیقه! واقعا دستتو ن درد نکنه‪ ،‬اگه‬ ‫کپی برداری می کنید درست کپی بردارید!‬ ‫‪ l‬یــک وام ‪ 20‬میلیونــی از بانــک ملــت گرفتم‬ ‫‪120‬میلیون از من چک و سفته گرفتند!‬ ‫‪ l‬پاره کردن برجام مگر شــاخ و دم دارد؟! ایا وقت‬ ‫اتش زدن برجام فرا نرسیده؟‬ ‫‪ l‬این جمله اقای رئیس جمهور در اردیبهشــت ماه‬ ‫امســال هرگز یادمان نمی رود که گفت اگر مردم به‬ ‫ایشــان رای بدهند بقیه تحریم هــا را نیز برمی دارند‬ ‫ولی تحریم ها که برداشته نشد هیچ! با تصمیم جدید‬ ‫امریکایی ها بیشتر هم شــد‪ .‬ایا بقاء در قدرت ارزش‬ ‫ان را داشت که ‪ 80‬میلیون ایرانی را سر کار بگذارند و‬ ‫امروز امریکا این طور گستاخ بشود‪.‬‬ ‫‪12‬‬ ‫ایران مانند اقیانوس است که با هر بادی‬ ‫طوفانی نمی شود اما اگر طوفانی شود‪،‬‬ ‫کشتی های بزرگ را ناپدید می سازد‬ ‫‪ l‬دولــت لطفا دربــاره کار زنان و مــردان در جامعه‬ ‫نظرســنجی کند‪ ،‬ان وقــت متوجه می شــود که با‬ ‫شاغل نبودن زنان بســیاری از مشکالت اجتماعی‬ ‫و اقتصادی و زناشــویی برطرف و بنیــان خانواده ها‬ ‫استوارتر خواهد شد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪ l‬بــاز هــم وقاحــت عربســتان ســعودی علیــه‬ ‫شــهروندان مان! باز هم انفعال در دستگاه سیاست‬ ‫خارجی دولــت روحانــی و لبخندهایی کــه تاکنون‬ ‫هزینه اش کشته شدن صدها تن از شهروندان مان‬ ‫بوده است! واقعا دیگر کارد به استخوان رسیده‪.‬‬ ‫از مهمترین ســوژه های فضــای مجــازی در هفته‬ ‫گذشته‪ ،‬اول ماجرای بازتاب حمله موشکی سپاه به داعش‬ ‫بود‪ .‬این خبر هیجان و خوشحالی فراوانی در میان مردم و‬ ‫رسانه ها به وجود اورده بود‪ .‬بســیاری از ان با عنوان غرور‬ ‫ملی یاد کردند‪ ،‬برخی از کاربران به این بهانه به کرباسچی‬ ‫انتقــاد کردنــد و در توئیترش به طنــز مطالبــی را در مورد‬ ‫مذاکره کردن با داعش توسط کرباســچی منتشر کردند‪.‬‬ ‫طنز احوال داعشــی ها بعد از حمله نیز طرفداران زیادی‬ ‫داشت‪ .‬عموما مطالب با هشــتگ سیلی سپاه منتشر شد‪.‬‬ ‫مطالب فراوانی نیز به یاد شهید تهرانی مقدم و بزرگداشت‬ ‫نام و راه وی منتشر شــد و موضع گیری شوک زده برخی ا ز‬ ‫رســانه های ضدنظام نیز به تمســخر گرفته شد‪ .‬از طرف‬ ‫دیگر بازتاب سخنان رهبری انقالب درباره سیلی به دشمن‬ ‫دستمایه مطالب فضای مجازی بود‪ .‬رهبری در دیدار خود‬ ‫با خانواده های شهدای مرزبان و مدافع حرم که همان شب‬ ‫حمله ایران به داعش برگزار شده بود سخنان مهم و قاطعی‬ ‫ایراد کرده و فرمودند ایران به دشمنان خود سیلی خواهد‬ ‫زد‪ .‬این سخنان که ساعاتی پیش از حمله به داعش بیان‬ ‫شد بازتاب وسیعی در رسانه ها داشت‪.‬‬ ‫انتقاد از وعده های برجامی نیــز از موضوعات مهم‬ ‫فضای مجازی در هفته گذشــته بود‪ .‬انفعال مسئوالن در‬ ‫برابر تحریم های جدید امریکا که در حکم پاره کردن برجام‬ ‫اســت همچنان نقد شــدید کانال های انقالبی را به دنبال‬ ‫دارد‪ .‬بازخوانی جدی و طنز امیز وعده های روحانی و تیم‬ ‫دیپلماســی درباره رفع تحریم ها و حیله گری های اوباما و‬ ‫تیمش از جمله مطالب منتشر شده است‪.‬‬ ‫از سوژه های مهم دیگر موارد زیر را می توان نام برد‪:‬‬ ‫ اثبات تقلبی بودن فیلم سیا در مورد کودتای‪ 28‬مرداد‬‫ فرار یکی از مفسدان صندوق ذخیره فرهنگیان‬‫ بزرگداشت دکتر علی شریعتی‬‫ بازتاب خبر انتشــار نســخه خانگی فیلم یتیم خانه‬‫ایران و همچنین شهرزاد که ســازندگان به دکتر شریعتی‬ ‫تقدیم کردند‬ ‫ کشته شــدن صیــاد بوشــهری به دســت عوامل‬‫عربستان سعودی‬ ‫‪ l‬نقد رســانه ای باید دو کفه داشــته باشد تا مالک‬ ‫ارزیابی باشد با یک کفه ترازو نمی شود ارزش گذاری‬ ‫کرد‪ .‬پس بهتر است رسانه ها در کنار نقایص کاری‬ ‫دولت‪ ،‬اقدامات شایســته دولت تدبیــر را نیز بازگو‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫حمله سپاه به داعش واکنش مثبت شخصیت های‬ ‫شاخص هر دو جناح کشور را در پی داشت ولی هنوز هیچ‬ ‫واکنشی از شخص حسن روحانی به عنوان مقام دوم کشور‬ ‫دیده نشده است‪ .‬این خبر در کنار اصرار همیشگی روحانی‬ ‫بر بر جام و دستاوردهای ان از جمله دور کردن سایه جنگ‪،‬‬ ‫درحالی که دقیقا پس از انتخاب مجدد وی امنیت مردم به‬ ‫خطر افتاد‪ ،‬شــائبه عدم رضایت وی از این اتفاق را ایجاد‬ ‫می کند‪ .‬امید که زودتر اعالم موضع کند‪.‬‬ ‫در ارتباط با این حمله حســین مهدی تبار در صفحه‬ ‫شخصی خود تحت عنوان «دیپلماسی موشکی با شلیک‬ ‫به قلب امریکا!» نوشت‪:‬‬ ‫«انتقام موشکی» سپاه‪ ،‬پیام های فراوانی را با خود‬ ‫حمل کرد‪ .‬از ارسال پیام به عربستان و اسرائیل گرفته که‬ ‫باید بدانند اگر غلطی از انان سر بزند‪ ،‬جمهوری اسالمی‬ ‫واکنش قاطعی نشان خواهد داد‪ ،‬تا پیامی به تروریست ها‬ ‫که خیال نکنند در ایران می شود بزن و در رو راه انداخت‪.‬‬ ‫از اینها که بگذریم این ‪#‬دیپلماسى_موشکی‪ ،‬پیام مهم تر‬ ‫و هدف اساسی تری هم داشت‪ .‬این موشک ها‪ ،‬بیش از‬ ‫ انکه به مقر تروریست ها در ســوریه اصابت کند‪ ،‬شلیکی‬ ‫به قلب واشــنگتن بود‪ .‬کشــوری که در خط مقدم مبارزه‬ ‫با تروریســم‪ ،‬جان می دهــد و موشــک پراکنی می کند‪،‬‬ ‫همین چنــد روز گذشــته به اتهــام حمایت از تروریســم‬ ‫تحریم شــده و چه افتضاحی برای ابــروی امریکا از این‬ ‫باالتــر؟! از این گذشــته‪ ،‬اینکه ایــن اتفــاق دقیقا بعد‬ ‫تصویــب تحریم ها در ســنا رخ داده حاوی پیام روشــنی‬ ‫به هیات حاکمه امریکاســت تا متوجه باشــد‪ ،‬هر چقدر‬ ‫هم سپاه را تحریم کند‪ ،‬ســپاه با قدرت بیشتر به کار خود‬ ‫ادامه خواهد داد و حاال که دیپلمات ها‪ ،‬هسته ای را نابود‬ ‫کرده اند‪ ،‬جمهوری اســامی با موشک جواب تحریم ها‬ ‫را خواهد داد‪.‬‬ ‫پرتاب موشــک‪ ،‬به خوبی نشــان داد که انقالبی ها‬ ‫اگر چه دیپلمات نیستند اما دیپلماســی را بهتر می فهمند‬ ‫و قاطعانه تــر‪ ،‬پیام قدرت را به دشــمن مخابــره می کنند‪،‬‬ ‫بالعکس دیپلمات هــای خندان که گویی جز دیپلماســی‬ ‫التماس اموخته ای ندارند!»‬ ‫تکلیف داعش روشن شد‬ ‫اعتراض به جمع اوری امضا ‬ ‫برخی از فعاالن مجــازی انصارحزب الله به موضوع‬ ‫نصب بنر و امضا جمع کردن در نماز جمعه اعتراض کردند‬ ‫و ان را کاری در جهت تخریــب ارزیابی و معتقد بودند نباید‬ ‫در این شرایط دست به چنین اقدامی زد‪ .‬در این رابطه هم‬ ‫حمید رسایی اعتراض کرد و هم برخی از فعاالن رسانه ای‪.‬‬ ‫میالد گودرزی در این رابطه می نویسد‪« :‬لطفا اسم ما را با‬ ‫رسم خود خراب نکنید‪.‬‬ ‫ی که مخاطب ‪#‬اتش_به_اختیار امامم‬ ‫من نسل سوم ‬ ‫بودم‪ ،‬ان هم به عنــوان «حلقه های فکری و فرهنگی» در‬ ‫دانشگاه ها‪ ،‬به توی مثال نسل اولی ای که توان تشخیص‬ ‫اولویت ها و اصلی ‪ -‬فرعی کردن مســائل را نداری‪ ،‬اجازه‬ ‫نمی دهم ‪#‬هشتگ ارزشمندم را به غارت برده و خراب کنید‪.‬‬ ‫تویی که در روزی که در مجلس دشــمن دارند برای‬ ‫«تحریم جدید» امضا جمع می کنند‪ ،‬می روی در نماز جمعه‬ ‫برای «سالن والیبال» طومار امضا می بندی و به تیتر یک‬ ‫رسانه های اهل َب َزک‪ ،‬که برای امضاهای سناتورها اللمونی‬ ‫گرفته اند‪ ،‬تبدیل می شوی‪ ،‬حق نداری با اسم یک تشکل‬ ‫دانشجویی! تصویر بیرونی من و هم نسلی های من باشی!‬ ‫ما نه تنها با شما مرز خود را روشن می کنیم و ان را جار‬ ‫می زنیم‪ ،‬که اجازه هم نمی دهیم از تابلو‪ ،‬ادبیات و اسم ما به‬ ‫رسم خود سوءاستفاده کنید! ما با شما نیستیم!‬ ‫پالس مشکوک بعیدی نژاد به‬ ‫ناقضان امریکایی برجام‬ ‫ی دولت اســت درباره بازار ارز گزارش داده‬ ‫روزنامه ابتکار که حام ‬ ‫است‪« :‬طی روزهای گذشته ارز با افزایش جز ئی نیز همراه بوده است‬ ‫که این اتفاق فــارغ از اتفاق هــای اخیر رخ داده اســت‪ .‬در حالی که‬ ‫پیش بینی بر این بود که در اواخر خرداد ماه روند افزایشی نرخ دالر اغاز‬ ‫شود ؛ تحوالت اخیر بازار ارز موید پیش بینی کارشناسان است‪ .‬این در‬ ‫شرایطی است که نرخ دالر از اول هفته جاری شــیب تندتری را برای‬ ‫افزایش پیش گرفته و تا روز دوشــنبه نرخ ‪ ۳۷۶۵‬تومان را نیز در برخی‬ ‫ساعات تجربه کرد‪ .‬بازار ارز طی روزهای اینده با تابع های فراوانی گره‬ ‫خواهد خورد‪ ،‬هرچند به عقیده برخی کارشناسان بازی ارزی می تواند در شرایطی باز هم راه ثبات را در پیش گیرد‪ ».‬حمید رضا‬ ‫میر معینی‪ ،‬کارشناس بازار ارز و بورس در این خصوص به «ابتکار» می گوید‪«:‬افزایش قیمت ارز در روزهای اخیر چندان‬ ‫قابل توجه نیست و نمی تواند تاثیر هیجانی بر بازار ارز بگذارد‪ .‬ماجرای حمله ایران به مواضع تروریست ها تا کنون تاثیری‬ ‫نداشته و البته واکنش اثرگذاری تا به حال صورت نگرفته است‪ .‬اگر مردم احساس کنند که تنش بیشتری در راه باشد‪ ،‬به‬ ‫هر حال تبعاتی در بازار خواهد داشت‪ ».‬وی می افزاید‪« :‬فعال زود است بخواهیم در این خصوص نظری بدهیم‪ .‬واکنش‬ ‫سازمان ملل و سایر کشورها در واکنش بازار اثرگذار است‪ .‬حتی ممکن است واکنش های مثبت ایجاد شود و جایگاه ایران‬ ‫با ثبات تر از گذشته شود‪ ».‬قیمت دالر از پایان سال قبل و در ماه های ابتدایی سال جاری در کانال ‪ ۳۷۰۰‬تومان قرار داشته‬ ‫و کمتر زمانی پیش امد که دچار نوسان شود‪ .‬این در حالی است که حتی تا نیمه خردادماه امسال روندی رو به عقب را طی‬ ‫و حتی تا ‪ ۳۷۲۵‬تومان نیز کاهش یافته و در همین رنج قیمت باقی مانده بود‪ .‬اما کارشناسان پیش بینی می کردند که بازار‬ ‫روزهای ارام خود را حفظ نخواهد کرد‪».‬‬ ‫صدای سیلی‬ ‫حسین شریعتمداری‪ ،‬مدیرمسئول کیهان امروز‪ ،‬خود یادداشت‬ ‫یک این روزنامه را نوشته و در بخشی از یادداشــتش زیر تیتر «صدای‬ ‫سیلی»‪ ،‬تاکید کرده است‪ -1...« :‬امریکا بی تردید اصلی ترین مخاطب‬ ‫حمالت موشکی یکشنب ه شب سپاه بوده اســت‪ ،‬این پیام نه فقط از ان‬ ‫جهت که امریکا از حامیان شناخته شــده داعش است‪ ،‬بلکه از ان روی‬ ‫که طی چند ســال اخیر و مخصوصــا در دوران دولــت یازدهم‪ ،‬ضمن‬ ‫رجزخوانی های پی در پی علیه کشورمان‪ ،‬دست به توطئه های بسیاری‬ ‫نیززدهاستکهکالهگشادبرجاموفاجعه ایکهبه دنبالداشتفقطیکی‬ ‫از ان بسیارهاست‪ »...‬مدیرمسئول کیهان در ادامه یادداشت خود می نویسد‪ « :‬پیش از این رهبرمعظم انقالب به صراحت‬ ‫اعالم کرده بودند که اگر اسرائیل علیه جمهوری اسالمی ایران دســت به حماقت بزند‪ ،‬تل اویو و حیفا را با خاک یکسان‬ ‫خواهیم کرد‪ .‬حمله موشکی دقیق و مقتدرانه سپاه به محل استقرار داعش در دیرالزور برای صهیونیست های کودک کش‬ ‫این پیام اشکار را داشت که تهدید رهبرمعظم انقالب جدی است و ایران اسالمی به همان اسانی که تروریست های داعش‬ ‫را موشک باران کرد‪ ،‬می تواند و اماده اســت تل اویو و حیفا را با خاک یکسان کند و دلیلی هم ندارد که نکند‪ .‬گفتنی است‬ ‫فاصله ایران با مرزهای رژیم اشغالگر در خط مستقیم نزدیک به ‪ 940‬کیلومتر است که به اسانی در تیررس موشک های‬ ‫میان برد و دوربرد ما قرار دارد‪ ،‬ضمن انکه این فاصله از برخی نقاط دیگر به مراتب کوت اه تر نیز هست که بماند! ‬ ‫اوج غرور ملی‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫جوان گزارشــی با عنوان «اوج غرور ملی از شــلیک موشک ها»‬ ‫منتشــر کرده و همین گزارش برای تیتر و عکس یک انتخاب شده؛ اما‬ ‫ســوای این گزارش کبری اســوپار که در متن گزارش حتی یک بار تیتر‬ ‫تکرار نشــده‪ ،‬این روزنامه یک گزارش دیگر نیز داشت‪ .‬در این گزارش‬ ‫به واکنش بی بی سی در ســاعت اولیه این حمله پرداخته شده که اتفاقا‬ ‫در شبکه های اجتماعی دست به دست می شــد‪ .‬در این گزارش با تیتر‬ ‫«سرگیجهبی بی سیازسیلیسختسپاه!»امدهاست‪«:‬سایتاینترنتی‬ ‫بی بی سی فارســی‪ ،‬گزارش حمله موشکی سپاه پاســداران به مواضع‬ ‫تروریست های داعش در سوریه را چند بار تغییر داد‪ .‬این تغییر باعث واکنش هایی در شبکه های اجتماعی شد‪ ،‬به نحوی که‬ ‫بعضیازکاربراناینرفتاربی بی سیراناشیازسرگیجهاینرسانهانگلیسیازسیلیسختموشک هاعنوانکرده اند ! کدام‬ ‫شخودرادربارهحملهموشکیکشورمانبه‬ ‫تیترمناسبت تراست؟وقتیبی بی سیفارسیظرفیکساعتچندبارتیترگزار ‬ ‫مواضعتروریست هابهنفعتروریست هادرسوریهتغییرمی دهد‪،‬تاحتیباتغییردرنوعبیانونحوهتنظیمخبرازتاثیر گذاری‬ ‫منطقه ایوجهانیپاسخایرانبهاقداماتتروریستیداعشبکاهد؛کاریکهگویاچندانموفقیت امیزنبودهوبهابزاریبرای‬ ‫تمسخر سیاست های بی بی سی تبدیل شد‪ .‬بی بی سی فارسی که از به کار بردن عبارت هایی مانند «ستیزه جویان مسلمان»‬ ‫یا «دولت اسالمی» برای نام بردن از تروریســت های داعش یا دیگر گروه های تکفیری استفاده می کند تا افکار عمومی‬ ‫مخاطبانشرابهسمتموردنظرشهدایتکند‪،‬اینباردرموردحملهغافلگیر کنندهموشکیسپاهپاسدارانبهمواضعداعش‬ ‫در دیرالزور سوریه‪ ،‬در موضعی انفعالی سه بار تیتر گزارش خود را عوض کرد‪ .‬بی بی سی ابتدا «حمله موشکی سپاه پاسداران‬ ‫ایران به تروریست ها در سوریه» را انتخاب کرد که احتمال دارد صرفا سلیقه مسئول شیفت بوده باشد‪ .‬اما دقایقی بعد بود که‬ ‫با تغییر این تیتر‪ ،‬از عبارت «حمله موشکی سپاه پاسداران ایران به داعش در سوریه» استفاده کرد‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫محمد ایمانی روزنامه نگار و نویسنده مقاالت کیهان‬ ‫در یادداشت تلگرامی نوشــت‪« :‬اقای بعیدی نژاد‪ ،‬سفیر‬ ‫جمهوری اســامی ایران در لندن (رئیس تیــم ایرانی در‬ ‫مذاکرات کارشناسی ) نوشته اند‪« :‬از هرگونه شتابزدگی در‬ ‫اعالم مواضع نسبت به مصوبه تحریمی سنای امریکا پرهیز‬ ‫شود ‪ ».‬با وجود مغایرت صریح این تحریم ها با مواد ‪ 26‬تا‬ ‫‪ 29‬برجام‪ ،‬ایشان می گوید هنوز نمی داند که تحریم های‬ ‫جدید مغایر برجام اســت یا نه! ایشــان نیمچه امیدی هم‬ ‫به وتوی مصوبه مذکور از سوی ترامپ نشان داده است‪.‬‬ ‫تصور کنید این یادداشــت تیــم مذاکره کننده ایران‬ ‫ر ا ترجمــه کننــد و روی میــز تصمیم گیــران اطالعاتی یا‬ ‫سیاسی_دیپلماتیک در امریکا قرار دهند‪ .‬طرف امریکایی‬ ‫از اینکه چند برابــر تحریم های پیش از برجــام را تصویب‬ ‫می کند و چنین واکنش منفعالنــه و خواب الودی می بیند‪،‬‬ ‫چه احساسی باید پیدا کند؟ جز احساس گستاخی و تعدی‬ ‫بیشتر؟‬ ‫به راستی امریکا چه بالیی سر برجام بیاورد‪ ،‬به غرور و‬ ‫عزت و حیثیت حضرات مسئول برجام بر می خورد تا کاری‬ ‫بکنند؟ چــرا اقای بعیدی نــژاد که زمانی یکصد دســتاورد‬ ‫نداشته برای برجام می شمرد‪ ،‬اکنون حاضر نیست نسبت‬ ‫به بازگشت چند الیه تحریم ها ال اقل در لفظ اعتراض کند؟‬ ‫و اگر نمی تواند‪ ،‬چرا ال اقل دهانش را نمی بندد تا دشــمن‬ ‫را به تهاجم بیشتر تحریک نکند؟! ایا واقعا نادانی است یا‬ ‫تعمدی در کار است؟»‬ ‫حرکت ارز روی مرز بحران‬ ‫بررسی رسانه ای هفته‬ ‫‪13‬‬ ‫دغدغه های مرد اول الیزه‬ ‫گفتارها‬ ‫رئیس جمهور جدید فرانســه با دغدغه هــای متنوعی در حوزه‬ ‫سیاست داخلی‪،‬اقتصاد و سیاســت خارجی کشورش مواجه است‪.‬‬ ‫او ناچار اســت نســبت پاریس و اروپای واحد را بازتعریف نماید‪ .‬اما ایا‬ ‫امانوئل مکرون و همراهانش در این خصوص موفق خواهند شد ؟‬ ‫سومینتک دوره ای؟‬ ‫ایارئیس جمهورجوان فرانسهموفقخواهدشد‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫گفتارها‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫امانوئل مکرون بهترین روزهای خود را در کاخ الیزه‬ ‫ســپری می کند‪ .‬پیــروزی در انتخابات ریاســت جمهوری‬ ‫فرانســه در مقابــل مارین لوپــن‪ ،‬رهبر جبهه ملــی در گام‬ ‫نخســت و پیــروزی در انتخابــات پارلمانــی در گام دوم‪،‬‬ ‫از وی رئیس جمهــوری قدرتمند ســاخته اســت‪ .‬برخی از‬ ‫تحلیلگــران فرانســوی از مکــرون به عنــوان یکــی از‬ ‫قدرتمندترین روسای جمهور فرانسه پس از جنگ جهانی‬ ‫دوم یاد می کننــد‪ .‬وی هم اکنون قصد دارد در کشــورش‬ ‫برخی اصالحات بنیادین را در حــوزه اقتصاد صورت دهد‪.‬‬ ‫وی طرفدار «رشــد اقتصادی» در کشورش است‪ .‬این در‬ ‫حالی اســت که سیاســت کالن اقتصادی اروپای واحد بر‬ ‫مبنای ریاضت اقتصادی بنا نهاده شده است‪ .‬در هر حال‪،‬‬ ‫مکرون برای ایجــاد فرانســه ای متفاوت با گذشــته خیز‬ ‫برداشته است اما سوال اصلی اینجاست که ایا رئیس جمهور‬ ‫جوان فرانسه و مرد اول فعلی کاخ الیزه در دستیابی به اهدف‬ ‫خود موفق خواهد بود؟‬ ‫نباید این حقیقت را فراموش کرد که در ســال ‪2012‬‬ ‫میالدی‪ ،‬شــهروندان فرانســوی با هدف گذار از بحران‬ ‫اقتصادی و رقم خوردن سرنوشتی متفاوت تصمیم گرفتند‬ ‫ارای خود را به سود فرانسوا اوالند‪ ،‬نامزد حزب سوسیالیست‬ ‫به گردش در اورند‪.‬بدین ترتیب اوالند توانســت بر نیکوال‬ ‫سارکوزی‪ ،‬رئیس جمهور جنجالی و اسبق فرانسه پیروز شود‪.‬‬ ‫پس از ان‪ ،‬شهروندان فرانسوی در انتخابات پارلمانی نیز به‬ ‫سوسیالیست ها قدرت دادند تا بتوانند به نخستین و برترین‬ ‫حزب سیاسی در این کشور تبدیل شوند‪ .‬اما پس از ‪ 5‬سال‪،‬‬ ‫حزب سوسیالیست فرانســه در بدترین وضعیت خود قرار‬ ‫گرفته اســت ‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬پس از ‪ 5‬ســال شهروندان‬ ‫فرانسوی رویاهای خود در خصوص تحقق فرانسه ای بدون‬ ‫بحران اقتصادی را نقش بر اب دیدند‪.‬‬ ‫هم اکنون نوبت مکرون اســت تا در کاخ الیزه حضور‬ ‫یابد‪ .‬وی اگر نخواهد یا نتواند اقدامی در راســتای اصالح‬ ‫وضعیت اقتصادی فرانســه صــورت دهد‪ ،‬به سرنوشــت‬ ‫ســارکوزی و اوالند دچار خواهد بود‪ .‬در این صورت‪ ،‬شاهد‬ ‫حضور یک رئیس جمهور تــک دوره ای دیگر در کاخ الیزه‬ ‫خواهیم بود‪.‬‬ ‫بــا ایــن مقدمــه‪ ،‬دوبــاره بــه ســوال اصلــی خود‬ ‫باز می گردیــم‪ :‬ایــا زمینه هــای موفقیــت مکــرون در‬ ‫خصــوص ایجــاد اصالحــات اقتصــادی در فرانســه‬ ‫وجود دارد؟‬ ‫هرچند نمی توان پاسخ قاطعی به این سوال داد‪ ،‬اما‬ ‫از شــواهد امر بر می اید که در این خصوص رئیس جمهور‬ ‫جوان فرانســه با برخی فرصت ها و تهدیدات رو به روست‪.‬‬ ‫مهم ترین فرصتی که رئیس جمهور فرانسه در اختیار دارد‪،‬‬ ‫بهره مندی از حمایت حداکثری در پارلمان این کشور است‪.‬‬ ‫هم اکنون طرفداران رئیس جمهور فرانسه موفق به کسب‬ ‫بیش از ‪ 400‬کرسی (از ‪ 577‬کرســی پارلمان) شده اند‪.‬از‬ ‫این رو مکرون مانعی در مقابل پارلمان فرانسه برای تصویب‬ ‫طرح های خود پیش رو نخواهد داشت‪ .‬البته مشارکت اندک‬ ‫شهروندان فرانسوی در انتخابات پارلمانی اخیر موضوعی‬ ‫است که ذهن رئیس جمهور فرانسه را نسبت به خود درگیر‬ ‫رهبر حزب کارگر به دنبال چیست؟‬ ‫عزیزاهلل سرشناس‬ ‫خبرنگار‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫طی روزهای اخیر‪ ،‬جرمی کوربین‪ ،‬رهبر حزب کارگر‬ ‫انگلیس به چهره ای تاثیرگذار و مهم در معادالت سیاسی‬ ‫انگلیس تبدیل شــده اســت‪ .‬به رغــم پیش بینی هایی که‬ ‫در خصوص شکســت ســنگین حزب کارگر در انتخابات‬ ‫پارلمانی انگلیس صورت گرفته بود‪ ،‬کوربین توانســت در‬ ‫مدتی کوتاه زمینه را جهت تقویت موقعیت حزب متبوع خود‬ ‫فراهم اورد‪ .‬هم اکنون شــاهد افزایش کرسی های حزب‬ ‫کارگر در مجلس عوام از یک ســو و افــول موقعیت حزب‬ ‫حاکم(حزب محافظه کار) از ســوی دیگر هســتیم‪ .‬نکته‬ ‫مهم تر اینکه برخی هم حزبی های جرمی کوربین از جمله‬ ‫تونی بلر‪ ،‬نخست وزیر اسبق انگلیس در صدد بودند پس از‬ ‫شکست کوربین وحزب کارگر در انتخابات پارلمانی اخیر‪،‬‬ ‫پروژه برکناری کوربین از قدرت را کلید بزنند‪.‬‬ ‫با این حــال هم اکنون کوربین نســبت به هر زمان‬ ‫دیگــری دارای قــدرت بیشــتری اســت‪ .‬کوربین طی‬ ‫روزهای اخیر صریح و بی پرده ســخنان خــود را مطرح‬ ‫می کند‪ .‬در جریان اتش سوزی در برج گرانفل‪ ،‬کوربین‬ ‫ورود مســئوالنه ای به ایــن معادله داشــت‪ .‬رهبر حزب‬ ‫کارگر به کســانی کــه در جریــان اتش ســوزی در برج‬ ‫گرانفل دچار اســیب شــدند توصیه کرد کــه خانه های‬ ‫خالــی در ثروتمندترین محلــه لندن را بــه تصرف خود‬ ‫در اورند‪ .‬پیشنهادی که مورد تحسین بسیاری از فعالن‬ ‫چپگــرا و ضد ســلطنت در انگلیــس قرار گرفته اســت‪.‬‬ ‫کوربیــن‪ ،‬با ارائه ایــن پیشــنهاد‪ ،‬بار دیگر نگاه ســلبی‬ ‫خود نســبت به ســاختار اقتصادی موجود در کشــورش‬ ‫را عیان ســاخته اســت‪ .‬در بدو حضور کوربین در حزب‬ ‫کارگر‪ ،‬نهادهــای امنیتی و احزاب سیاســی مخالف در‬ ‫انگلیــس و حتی برخــی مخالفان درون حزبــی کوربین‬ ‫صراحتا از وی به عنوان فــردی خطرناک در راس حزب‬ ‫کارگر یاد کرده و خواستار مهار وی شدند‪ .‬در ان زمان‪،‬‬ ‫رســانه های انگلیســی نکاتــی را در خصــوص رویکرد‬ ‫سلبی کوربین نسبت به نظام ســلطنتی و حمایت وی از‬ ‫جمهوریخواهان مورد توجه قرار دادند‪ .‬با این حال رهبر‬ ‫حزب کارگر در مقابل برخی از این موارد ســکوت کرده‬ ‫و برخی دیگر را تکذیب می کرد‪ .‬اما بر همگان مســجل‬ ‫بود که جرمی کوربین سیاســتمداری متفاوت با افرادی‬ ‫مانند دیوید کامرون‪ ،‬تونی بلر‪ ،‬ترزا می و گوردون براون‬ ‫اســت!رویکرد ســلبی وی نســبت به ساختار ســلطنتی‬ ‫انگلیس خــود را در جریان دیدار وی با ملکه نیز نشــان‬ ‫داد ؛ جایی که از دید بسیاری از رسانه ها‪ ،‬کوربین احترام‬ ‫الزم را برای ملکه انگلیس قائل نشد!‬ ‫نــوع اظهــارات کوربیــن در مواجهــه بــا ماجرای‬ ‫اتش ســوزی برج گرانفل‪ ،‬نشــان می دهد که رهبر حزب‬ ‫کارگر همچنان عقاید ضد ســلطنتی خود را (حتی با وجود‬ ‫حضور در راس یکــی از احزاب اصلی و ســنتی انگلیس)‬ ‫حفظ کرده است‪ .‬رهبر حزب کارگر طی روزهای اخیر ترزا‬ ‫می‪ ،‬نخســت وزیر انگلیس و دیگر مقامــات کابینه وی را‬ ‫در این خصوص تحت فشــار قرار داده اند‪ .‬کوربین معتقد‬ ‫اســت که مقامات دولت انگلیس اقداماتــی کافی برای‬ ‫مواجهه با این مســاله صورت نداده انــد‪ .‬واقعیت امر این‬ ‫است که فراتر از فشاری که کوربین بر کابینه انگلیس بابت‬ ‫مســئولیت پذیری بر ســر حادثه برج گرانفل وارد ساخته‬ ‫است‪ ،‬اصل اظهارات و پیشــنهاداتی که وی مطرح کرده‬ ‫در نوع خود قابل تامل اســت‪ .‬یکی از پیشنهادات جرمی ‬ ‫کوربین در این خصوص خرید الزامی امالک خالی برای‬ ‫اسیب دیدگان حادثه گرانفل اســت‪ .‬کوربین معتقد است‬ ‫که اســیب دیدگان حادثه گرانفل می توانند امالک خالی‬ ‫در منطقه ســلطنتی «کنزینگتون و چلســی» را به ســود‬ ‫خود مصــادره کنند‪.‬این اظهارات جرمی کوربین درســت‬ ‫در استانه برگزاری تظاهرات روز خشم در انگلیس صورت‬ ‫گرفته است ؛ جایی که ســاختار سلطنتی انگلیس از سوی‬ ‫معترضین به چالش کشیده می شود‪ .‬بسیاری از هواداران‬ ‫جرمی کوربین و چپگرایان انگلیســی در حال برنامه ریزی‬ ‫برای تظاهــرات «روز خشــم » در انگلیس هســتند‪ .‬این‬ ‫تظاهرات‪ ،‬در مقابل کاخ باکینگهــام صورت می گیرد‪ .‬به‬ ‫صورت همزمان نیز طرفداران حزب کارگر‪ ،‬ترزا می را پس‬ ‫از برگزاری انتخابات اخیر جهت کناره گیری از قدرت تحت‬ ‫فشــار قرار داده اند‪ .‬با این حال ترزا می اصــرار دارد که به‬ ‫حضور خود در راس معادالت سیاسی و اجرایی لندن ادامه‬ ‫دهد‪ .‬در هر حال‪ ،‬نخست وزیر انگلیس هم اکنون مخالفی‬ ‫قدرتمند به نام جرمی کوربیــن دارد‪ .‬همگان متفق القول‬ ‫هستند که به رغم برگزاری دو انتخابات (شوراهای محلی و‬ ‫پارلمانی) در انگلیس طی دو سال اخیر‪ ،‬موقعیت کوربین‬ ‫ نزد رای دهندگان و شــهروندان انگلیسی بهبود پیدا کرده‬ ‫است‪.‬‬ ‫جرمی کوربیــن هم اکنون از اصلی تریــن منتقدان‬ ‫سیاست خارجی انگلیس محسوب می شود‪ .‬وی همچنین‬ ‫دونالد ترامپ‪ ،‬رئیس جمهور ایاالت متحده امریکا را فردی‬ ‫خطرناک می داند‪ .‬اقبال جوانان نسبت به جرمی کوربین‬ ‫و حــزب کارگر موضوع دیگری اســت کــه می تواند اینده‬ ‫سیاسی در انگلیس را تحت الشــعاع خود قرار دهد‪ .‬در هر‬ ‫حال‪ ،‬جرمی کوربین با نتایجی که در انتخابات اخیر کسب‬ ‫کرده و متعاقــب تقویت موقعیت حــزب کارگر در مجلس‬ ‫عوام‪ ،‬قدرت مانور بیشتری در معادالت سیاسی لندن پیدا‬ ‫کرده است‪ .‬همین مســاله منجر به نگرانی مقامات حزب‬ ‫محافظه کار و ســلطنت طلبان در انگلیس شــده است‪ .‬از‬ ‫ســوی دیگر‪ ،‬اقبال روز افزون جمهوریخواهان انگلیسی‬ ‫نسبت به کوربین نشان می دهد مشی اجتماعی و اقتصادی‬ ‫وی بیش از پیش مورد توجه شــهروندان انگلیســی قرار‬ ‫گرفته است‪.‬همان گونه که اشاره شد‪ ،‬در جریان انتخابات‬ ‫سراسری اخیر‪ ،‬اکثر جوانان انگلیسی ارای خود را به سود‬ ‫حزب کارگر به گردش در اورند‪.‬‬ ‫در نهایــت اینکه جرمــی کوربین رویکــرد منتقدانه‬ ‫خود را نســبت به شــکاف طبقاتی موجــود در انگلیس و‬ ‫ســاختار اقتصادی این کشــور حفظ کرده اســت‪ .‬بدون‬ ‫شــک خاندان ســلطنتی انگلیس نســبت به این رویکرد‬ ‫کوربیــن و همراهانش در حــزب کارگر بیــش از هر زمان‬ ‫دیگری احســاس خطر می کننــد‪ .‬پس از ســر کار امدن‬ ‫کوربین در حــزب کارگــر‪ ،‬بســیاری از مخالفــان وی در‬ ‫داخل و خــارج از این حــزب برای تضعیف وی دســت به‬ ‫کار شــدند‪ ،‬اما در نهایت نتوانســتند کاری از پیش ببرند‪.‬‬ ‫حتی نهادهــای امنیتی انگلیــس نیز حضــور کوربین در‬ ‫مســند رهبری حزب کارگــر را تهدیدی بــرای امنیت ملی‬ ‫این کشور دانستند تا به این وسیله به صورت غیر مستقیم‬ ‫نسبت به احتمال ترور کوربین توســط نهادهای امنیتی و‬ ‫دولتی انگلیس هشــدار دهند‪ .‬با این حال به نظر می رسد‬ ‫رهبر حزب کارگر پس از پیروزی نسبی در انتخابات اخیر‪،‬‬ ‫انگیزه بیشــتری برای فعالیت در فضای سیاسی انگلیس‬ ‫پیدا کرده است‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫کرده است‪ .‬در خصوص انتخابات سراسری اخیر فرانسه‬ ‫نکاتی وجــود دارد که مکــرون نمی تواند به ســادگی از‬ ‫کنار انها بگــذرد‪ .‬رئیس جمهور جدید و جوان فرانســه به‬ ‫خوبی می داند که اکثر شهروندان فرانسوی در انتخابات‬ ‫پارلمانی اخیر شــرکت نکرده اند‪ .‬بر اساس اخرین اخبار‪،‬‬ ‫میزان مشارکت انتخاباتی در فرانسه حدود ‪ 42‬درصد بوده‬ ‫اســت‪ .‬از این رو مکرون نمی تواند مدعی شــود که اکثر‬ ‫افراد در جامعه فرانسه خواســتار اصالحات اقتصادی در‬ ‫کشورشان هستند! از سوی دیگر‪ ،‬تجربه دهه های گذشته‬ ‫و اخیر نشــان می دهد که ضریب مقاومت اتحادیه های‬ ‫کارگــری در مقابــل اصالحــات اقتصــادی و اجتماعی‬ ‫در فرانسه باالســت و اســتفاده از روش های تنبیهی نیز‬ ‫نمی تواند در این مســیر کارســاز باشــد‪ .‬در ایــن میان‪،‬‬ ‫مکرون بایــد رو به روش های اقناعی بیــاورد‪ .‬با این حال‬ ‫تجربه نشــان داده که اقناع اکثریت جامعه فرانسه بر سر‬ ‫اصالحات اقتصادی اسان نیست‪ .‬ان هم در شرایطی که‬ ‫جراحی اقتصادی در فرانسه دارای ریسک باالیی است‪.‬‬ ‫در دوران ریاست جمهوری ســارکوزی‪ ،‬برخی اصالحات‬ ‫اقتصادی که وی قصد داشــت صورت دهد‪ ،‬با اعتراض‬ ‫شدید اتحادیه های کارگری رو به رو شد‪ .‬در نهایت همان‬ ‫اعتراض هــا منتج بــه شکســت ســارکوزی در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری سال ‪ 2012‬شــد‪ .‬در خصوص اوالند و‬ ‫دوران ریاســت جمهوری وی نیز ایــن موضوع کم و بیش‬ ‫صادق بود‪ .‬در هر حال‪ ،‬مکرون به خوبی می داند که مسیر‬ ‫بسیاری ســختی را برای اعمال اصالحات اقتصادی در‬ ‫کشور خود پیش رو خواهد داشت‪.‬‬ ‫نکته مهم دیگــری که در ایــن معادله نبایــد نادیده‬ ‫انگاشــت‪ ،‬معامالت فرانســه بــا دیگر اعضــای اتحادیه‬ ‫اروپا و منطقه یورو اســت‪ .‬انچه مسلم اســت اینکه انگال‬ ‫مرکل به عنــوان صدر اعظم ســرزمین ژرمن هــا چندان از‬ ‫ســرکار امــدن مکــرون در کاخ الیــزه خرســند نیســت‪.‬‬ ‫ن از مکــرون تمجید کرده و‬ ‫اگرچه در ظاهــر مقامات الما ‬ ‫پیروزی هــای مکرر حزب متبــوع وی در فرانســه را به وی‬ ‫تبریک می گویند‪ ،‬اما بر همگان مســجل است که هضم‬ ‫رویکــرد اصالح طلبانــه رئیس جمهــور فرانســه در قبال‬ ‫مسائل اقتصادی‪ ،‬برای کشــوری مانند المان که به نوعی‬ ‫مسبب و مدافع وضعیت موجود است اسان نیست‪ .‬انگال‬ ‫مرکل در صدد اســت همچنــان قــدرت را در اتحادیه اروپا‬ ‫و منطقه یورو در دســت داشــته باشــد‪ ،‬خصوصا در حال‬ ‫حاضر که مطابق اخرین نظرسنجی های صورت گرفته در‬ ‫المان‪ ،‬از وضعیت خوبی در میــان رای دهندگان برخوردار‬ ‫است‪ .‬در چنین شرایطی مهار مکرون و اصالحات مدنظر‬ ‫وی دغدغه ای خواهــد بود که مــرکل همــواره از ان رنج‬ ‫خواهد برد‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر‪ ،‬مکرون نیــز به خوبــی می داند که‬ ‫فرانسه نمی تواند به عنوان کشوری مستقل از منطقه یورو‬ ‫و اتحادیه اروپا بســیاری از تصمیمات کالن اقتصادی را‬ ‫در کشــورش اتخاذ کند‪.‬پاریس جهت اعمال اصالحات‬ ‫بنیادین اقتصادی‪ ،‬باید مناســبات و تعهــدات اقتصادی‬ ‫خود نســبت به منطقه یــورو و اروپای واحــد را نیز مدنظر‬ ‫قرار دهد‪ .‬همین مســاله کار را برای رئیس جمهور فرانسه‬ ‫سخت تر می کند‪ .‬انچه مسلم است اینکه مکرون هم در بعد‬ ‫داخلی و هم در بعد بین المللی(خصوصا در حوزه اتحادیه‬ ‫اروپا و منطقه یورو)‪ ،‬باید بــازی پیچیده ای را برای تحقق‬ ‫اصالحات اقتصادی مدنظر خود (در بخش مالیات‪ ،‬امور‬ ‫بازنشستگان و‪ )....‬طراحی کند‪ .‬ایا رئیس جمهور جوان‬ ‫فرانسه قدرت طر احی این بازی پیچیده را خواهد داشت؟‬ ‫ایا در انتخابات ریاســت جمهوری ســال ‪ 2022‬از مکرون‬ ‫به عنوان سومین رئیس جمهور تک دوره ای فرانسه در قرن‬ ‫جدید یاد خواهد شد یا وی به سیاستمداری قدرتمند تبدیل‬ ‫می شود؟‬ ‫چالش کوربین‬ ‫گفتارها‬ ‫‪15‬‬ ‫گفتارها‬ ‫مرگ یکی از پدران منطقه یورو‬ ‫ایا اخرین نگرانی هلموت کهل تعبیر می شود؟‬ ‫گفتارها‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫مجید وحدتی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫هلموت کهل‪ ،‬عامل وحدت المان شــرقی و غربی‬ ‫و عامل دوســتی دوباره المان و فرانسه در سن ‪ 87‬سالگی‬ ‫درگذشت‪ .‬هلموت کهل در ایجاد واحد پول یکسان (یورو)‬ ‫برای اتحادیه اروپا نقش اساسی داشت‪ .‬با این حال هلموت‬ ‫کهل تا اخرین لحظات عمر خود نگران فروپاشــی منطقه‬ ‫یورو بود‪ .‬او در سال ‪ 6( 2011‬سال قبل) صراحتا این نگرانی‬ ‫را ابراز کرده بود‪ .‬به عبــارت بهتر‪ ،‬هلموت کهل نگران بود‬ ‫میراث وی و دیگر بنیانگذاران اروپــای واحد از بین برود‪.‬‬ ‫نقش هلموت کهل در شکل دهی نهادهای متحد اروپایی‬ ‫سبب شده بود تا وی به شدت نسبت به وضعیت بحرانی در‬ ‫منطقه یورو دغدغه مند باشد‪.‬‬ ‫هلموت کهل به مدت ‪ 16‬ســال یعنی از سال‪۱ ۹۸۲‬‬ ‫تا ‪ ۱۹۹۸‬میــادی به مدت چهــار دوره بیشــترین دوران‬ ‫صدراعظمی در المان پس از جنگ را برعهده داشــت‪ .‬او‬ ‫نقش مهمی در شکل گیری نهادهای اتحادیه اروپا داشت‪.‬‬ ‫همچنین او در اقناع افکار عمومی المان در خصوص تغییر‬ ‫واحد پول مارک به یورو مهم ترین نقش را ایفا کرد‪.‬‬ ‫شکل گیری بحران اقتصادی در سال ‪ 2007‬میالدی‬ ‫کافی بود تا هلموت کهل میراثی کــه ان را متعلق به خود‬ ‫می دانســت‪ ،‬یعنی اروپای واحد و منطقه یورو را در استانه‬ ‫انفجار و خطر ببیند‪ .‬همین مساله باعث شد تا وی به صورت‬ ‫مسئوالنه وارد عمل شــده و نســبت به اینده اروپای واحد‬ ‫هشدار دهد‪ .‬این هشدارها در حالی از سوی هلموت کهل‬ ‫مخابره می شد که بسیاری از سران اروپایی قدرت مدیریت‬ ‫شرایط بحرانی را از دســت داده بودند‪ .‬همین مساله کافی‬ ‫بود تا در سپتامبر سال ‪ 2011‬میالدی وی نسبت به از بین‬ ‫رفتن قدرت المان در نظام بین الملل هشدا ر دهد‪.‬‬ ‫هلموت کهل به صورت علنی از روند سیاست خارجی‬ ‫المان انتقاد کرد‪ ،‬ان هم زمانی که انگال مرکل‪ ،‬صدر اعظم‬ ‫المان در نطقه اوج خود قرار داشت و هنوز مجبور به تشکیل‬ ‫دولــت ائتالفی با سوســیال دموکرات هــای مخالف خود‬ ‫نشده بود‪ .‬صدر اعظم اســبق المان با انتقاد شدید از روند‬ ‫سیاست خارجی کشورش و با تاکید بر اینکه برلین دیگر در‬ ‫صحنه بین المللی اهمیتی ندارد‪ ،‬درباره انشــقاق و جدایی‬ ‫در اتحادیه اروپا هشــدار داد‪ .‬در ان زمــان هلموت کهل‬ ‫اعالم کرد‪« :‬چند سالی است که المان نه از نظر داخلی و نه‬ ‫از نظر خارجی اهمیت چشمگیری ندارد‪ ».‬وی در ادامه با‬ ‫نگاهی به روابط کشورهای ان سوی اتالنتیک این پرسش‬ ‫را مطرح می کند که امروز المان در کجا قرار گرفته و به کجا‬ ‫می خواهد برود؟ ما باید مراقب باشیم که همه چیز را نبازیم‪.‬‬ ‫ما باید فورا ان اعتماد و اطمینان گذشــته را به کشــورمان‬ ‫برگردانیم‪ ...‬‬ ‫با این حال اظهــارات هلموت کهل از ســوی انگال‬ ‫مرکل‪ ،‬صدر اعظم المان عمال مورد توجــه قرار نگرفت‪.‬‬ ‫حتی این اظهارات از سوی رسانه های طرفدار انگال مرکل و‬ ‫حزب دموکرات مسیحی عمال بایکوت می شد‪ .‬در هر حال‪،‬‬ ‫هلموت کهل دو نگرانی عمده در قبال تحوالت المان و اروپا‬ ‫داشت ؛ یکی از دست رفتن قدرت المان در نظام بین الملل‬ ‫و دیگری فروپاشی منطقه یورو‪.‬‬ ‫وی در ایجاد واحد پولی یکســان برای اتحادیه اروپا‬ ‫نقش کلیدی داشت و توانســت المانی ها را در این مورد از‬ ‫تغییر مارک به واحد پولی یورو‪ ،‬متقاعد کند‪.‬‬ ‫در اوایل سال ‪ 2012‬میالدی‪ ،‬هلموت کهل با انتشار‬ ‫مقاله ای تاثیرگذار و البته احساســی در نشریه بیلد المان‪،‬‬ ‫نسبت به فروپاشی منطقه یورو هشدار داد و خواستار حفظ‬ ‫وحدت اروپا شد‪ .‬البته این هشدار هلموت کهل به صورتی‬ ‫نرم مخابره شد و وی سعی کرد لحن امیدوار کننده ای را در‬ ‫قبال اینده اروپا به کار گیرد‪ .‬با این حال بر همگان مسجل‬ ‫بود که در ماورای این لحن احساسی و امیدوار کننده‪ ،‬نوعی‬ ‫نگرانی مزمن نسبت به اینده اروپای واحد نهفته بوده است‪.‬‬ ‫هلموت کهل در این مقاله می نویسد‪« :‬ما گزینه ای‬ ‫جایگزیــن اروپای واحــد نداریم‪ .‬باید نســبت بــه بحران‬ ‫اقتصادی اخیر اروپا به عنوان یک فرصت بنگریم ‪ .‬مسلما‬ ‫اروپای واحد پس از گذراندن این بحران قوی تر می شــود‬ ‫و به راه خود ادامــه خواهد داد ‪ .‬افراد زیــادی برای برپایی‬ ‫منطقه یورو تالش کرده انــد و در برهه فعلــی خوش بینی‬ ‫نســبت به اینده پیش رو باید جایگزینی بدبینی نســبت به‬ ‫وضعیت فعلی شود‪».‬‬ ‫با این حــال در این مقاله‪ ،‬صدر اعظم اســبق المان‬ ‫بسیاری از مطالب و نگرانی های خود در خصوص سرنوشت‬ ‫اقتصادی و سیاسی اتحادیه اروپا و منطقه یورو را بیان نکرد‪.‬‬ ‫یکی از این مــوارد‪ ،‬انتقاد صریح از صدر اعظم ســرزمین‬ ‫ژرمن ها و سیاست های انگال مرکل بود‪ .‬هلموت کهل یکی‬ ‫از مخالفان مشی سیاسی و اقتصادی انگال مرکل محسوب‬ ‫می شد‪ .‬در جوالی سال ‪ 2011‬میالدی هلموت کهل این‬ ‫نگرانی را به شریح زیر بیان کرده بود‪:‬‬ ‫«سیاست های مرکل در اتحادیه اروپا بسیار خطرناک‬ ‫و نگران کننده است ‪ .‬مرکل تاکنون نتوانسته است در اروپا‬ ‫وجهه خوبی از خــود به نمایش بگذارد‪ .‬بهتر اســت مرکل‬ ‫مواضعی شفاف در خصوص بحران مالی اروپا اتخاذ کند ‪».‬‬ ‫وی در این سخنان‪ ،‬به سیاست های خطرناک مرکل‬ ‫در منطقه یورو اشــاره کرده بود‪ .‬سیاســت های خطرناکی‬ ‫که به نظر می رســد تا ســالیان دراز گریبانگیر شهروندان‬ ‫اروپایی خواهد شد‪ .‬بی دلیل نیست که شهروندان بسیاری‬ ‫از کشورهای اروپایی نســبت به نقش مرکل در حل و فصل‬ ‫بحران یورو نگاه و دیدگاهی سلبی دارند‪.‬‬ ‫نکته قابل تامل اینکه هلموت کهــل به لحاظ تعلق‬ ‫خاطر سیاسی‪ ،‬به حزب دموکرات مسیحی وابسته بود‪ .‬به‬ ‫عبارت بهتر‪ ،‬خاستگاه حزبی مرکل و کهل با یکدیگر یکسان‬ ‫بود‪ .‬با این حــال هلموت کهل از منتقدان سیاســت های‬ ‫اقتصادی مرکل در المان و اروپا محسوب می شد‪ .‬هلموت‬ ‫کهل قویا معتقد بود که تکروی هــای مرکل در حل بحران‬ ‫اقتصادی در منطقه یورو می تواند به سرنوشــت بدی ختم‬ ‫شــود‪ .‬انچه امروز در اروپای واحد می گذرد نشان می دهد‬ ‫که این نگرانی بیهوده نبوده اســت! ده ســال پس از وقوع‬ ‫بحران اقتصــادی در منطقه یورو‪ ،‬همچنــان این بحران‬ ‫به قوت خود باقی مانده اســت‪ .‬بحرانی که سران اروپایی‬ ‫نه تنها قدرت از بین بردن و مهار ان را نداشــته اند‪ ،‬بلکه در‬ ‫تخفیف ان برای شــهروندان اروپایی نیز عملکرد مطلوبی‬ ‫نداشته اند‪ .‬در هر حال‪ ،‬باید منتظر ماند و مشاهده کرد که‬ ‫ایا اخرین نگرانی هلموت کهل (فروپاشی منطقه یورو) در‬ ‫اینده تعبیر خواهد شد؟‬ ‫دیوارشکن‬ ‫گفتارها‬ ‫وداع با اخرین بازمانده سیاست مداران المانی دوران جنگ سرد‬ ‫لزاده‬ ‫سیدمجتبیجال ‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫هلموت کهل‪ ،‬ششــمین صدراعظم المان بود‪16 .‬‬ ‫سال صدراعظمی وی‪ ،‬درازترین دوران صدراعظمی المان‬ ‫پس از بیســمارک و هم چنیــن دوران پایان جنگ ســرد و‬ ‫اتحاد دو المان نیز است؛ در دوران صدراعظمی هلموت‬ ‫کهل‪ ،‬نه تنها رویدادهای تاریخی مانند سقوط دیوار برلین‪،‬‬ ‫فروپاشی المان شــرقی و اتحاد جماهیر شوروی به وقوع‬ ‫پیوســت بلکه مقدمات واحد پول اروپایی نیز فراهم شد و‬ ‫ان هنگام که این پروژه بسیار عظیم با اولین بحران سنگین‬ ‫روبه رو شد‪ ،‬صدراعظم پیشین المان دیگر نفوذی در روند‬ ‫سیاست نداشت‪ .‬کهل یکی از مهم ترین معماران اتحاد دو‬ ‫المان است؛ این وحدت میراث صدراعظمی وی است‪ ،‬به‬ ‫همین دلیل به وی لقب «پدر اتحاد المان» داده می شود‪.‬‬ ‫بعد از فروریختن دیوار برلین در ‪ 9‬نوامبر ‪ 1989‬و باز‬ ‫شدن پنجره تاریخی اتحاد دوباره المان‪ ،‬هلموت کهل در‬ ‫‪ 28‬نوامبر همان ســال ابتکار عمل برای پیشبرد این روند‬ ‫را در دســت گرفته و برنامه ‪‎‬ای ‪ 10‬مــاده ای را به مجلس‬ ‫نمایندگان المــان ارائه کرد که واکنش دیگر کشــورهای‬ ‫اروپایی را برانگیخت‪ .‬کهل با هیــچ کس درباره این طرح‬ ‫نقشه راه خود به ســوی وحدت ملی المان مشورتی نکرد‪.‬‬ ‫روالن دوما‪ ،‬وزیر خارجه وقت فرانسه در این رابطه از غرور‬ ‫روزافزون المانی ها ســخن گفت‪ .‬کهــل در میان رهبران‬ ‫نقش صدراعظم سابق المان در حل مشکالت‬ ‫ایران و غرب‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫هلمــوت کهل‪ ،‬درســال ‪ ۱۹۸۲‬در حالیکــه انقالب‬ ‫ایران وارد سومین سال خود شده و در جنگ با عراق درگیر‬ ‫تامین حداقل نیازهای کشــور بود صدر اعظم المان شــد‬ ‫و بر خالف نگرانی و تصوراتی که وجود داشــت سیاســت‬ ‫حمایتی هانــس گنشــر‪ ،‬وزیــر خارجه ائتالف سوســیال‬ ‫دموکرات و دموکرات های ازاد را در مورد ایران تائید کرد و‬ ‫حتی ان را گسترش داد‪.‬‬ ‫هانس گنشــر که در دولــت هلموت شــمید‪ ،‬صدر‬ ‫اعظم سوســیال دموکرات هم وزیر خارجه بــود در کابینه‬ ‫هلموت کهل صدر اعظم دموکرات مسیحی که از ائتالف‬ ‫محافظه کاران و لیبرال ها تشکیل شده بود باز هم به عنوان‬ ‫وزیر خارجه نقش مهمی را در تنظیم سیاست خارجی المان‬ ‫بازی می کرد‪ .‬اقای گنشر همواره از مخالفان جدی شاه بود‬ ‫تا حدی که وقتی برای شــرکت در جشن های ‪ ۲۵۰۰‬ساله‬ ‫شاهنشاهی دعوت شــده بود علنا گفت که «از شاه متنفر‬ ‫است و در جشن های یک دیکتاتور شرکت نخواهد کرد»‬ ‫و تا زمانی که شاه حاکم است اصوال به ایران نخواهد رفت‪.‬‬ ‫وقتی که انقالب اسالمی در ایران پیروز شد‪ ،‬اقای‬ ‫گنشــر خیلی زود هلمــوت کهل‪ ،‬صدر اعظــم را قانع کرد‬ ‫که دولت المان باید از مخالفــت و انتقادها علیه حکومت‬ ‫اسالمی پرهیز کرده و برعکس در تحکیم روابط تازه غرب‬ ‫با ایران ابتکار عمل را در دست بگیرد‪ .‬گنشر خود به عنوان‬ ‫نخستین وزیر خارجه یک کشور مهم غربی به ایران رفت و‬ ‫این دید و بازدیدها تحت عنوان «گفتگوی انتقادی» ادامه‬ ‫یافت و همه سطوح روابط را از جمله مسائل فرهنگی در بر‬ ‫گرفت‪ .‬این جریان گفت وگوی انتقادی با ایران که طراح‬ ‫اصلی ان اقای گنشــر بود در تاریخ روابط بین الملل یک‬ ‫فصل بسیار قابل توجه است‪.‬‬ ‫صدراعظم پیشــین و مردی کــه از وی معمار و پدر‬ ‫اتحاد المان یــاد می کنند‪ ،‬باالخــره روز ‪ ۱۶‬ژوئن ‪ ۲۰۱۷‬و‬ ‫در سن ‪ ۸۷‬سالگی چشم از جهان فرو بست‪ .‬بدین ترتیب‬ ‫اخرین بازمانده سیاســت مداران المانی دوران جنگ سرد‬ ‫نیز جهان را وداع گفت‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫اروپایی شــاید تنها رئیس دولتی بود که هر زمان احساس‬ ‫کرد روند صلح سیاســی و اقتصادی و پروژه های همکاری‬ ‫اروپایی در اســتانه توقف قرار گرفته است‪ ،‬با شور و شوق‬ ‫فراوان ان را به تحرک دوباره انداخت‪.‬صدر اعظم پیشین‬ ‫المان در نوزدهم دســامبر ســال ‪ 1989‬در برابر کلیسای‬ ‫تخریب شــده «فراون کرسه» در درســدن المان شرقی‬ ‫سخنرانی کرد‪ .‬سخنرانی وی تاثیر بسیار شدید احساسی بر‬ ‫ده ها هزار شهروند المان شرقی بر جا گذاشت‪ .‬کهل در این‬ ‫سخنرانی به هدف هایش مبنی بر وحدت دو بخش المان و‬ ‫زندگی در صلح و ازادی اشاره کرد‪.‬‬ ‫هلموت کهــل در رابطه با برخی مشــکالت پیچیده‬ ‫داخلــی و اختالف های درون حزبی فــردی مردد و بدون‬ ‫تصمیم مشــخص به نظر می رســید‪ .‬با این حال همواره‬ ‫به حفظ ارامــش در حزب و حفظ ائتالف غالبا شــکننده با‬ ‫حزب دموکــرات به رهبری هانس دیتریش گنشــر و رقیب‬ ‫اصلی خــود یعنــی فرانتز یــوزف اشــتراوس در اتحادیه‬ ‫سوسیال مســیحی اهمیت زیادی می داد‪ .‬از همین رو به‬ ‫تجزیه و تحلیل های داخلی نهادهای نظرسنجی در مورد‬ ‫گرایش های فکری مردم عالقه زیادی داشت‪.‬‬ ‫در هجدهــم مــاه مــارس ‪ 1990‬انتخابــات ازاد در‬ ‫جمهوری دموکراتیــک المان برگزار شــد و هلموت کهل‬ ‫به شدت برای شرکت مردم در این انتخابات تبلیغ کرد‪ .‬وی‬ ‫حدود یک میلیون نفر را به پای صندوق های رای کشاند‪.‬‬ ‫در نخســتین روز از ماه ژوئیه ‪ 1990‬دیگر روند وحدت دو‬ ‫بخش المان بدون بازگشــت شــده بود‪ .‬قرار بود اقتصاد‬ ‫بازار ازاد بر بخش شرقی المان نیز حاکم شود‪ .‬در هجدهم‬ ‫ماه می معاهده کشــوری برای اتحاد اقتصــادی‪ ،‬مالی و‬ ‫اجتماعی المان در شهر بن تصویب و در نخستین روز ماه‬ ‫ژوئیه ‪ 1990‬اجرایی شد و به این ترتیب مارک المان واحد‬ ‫پول هر دو بخش غربی و شرقی المان شد‪.‬‬ ‫در دوازدهم سپتامبر سال ‪ 1990‬تنها مساله باقیمانده‬ ‫بــرای قبول وحــدت دوبخش المــان از طــرف جهانیان‬ ‫موضوع مالی بود‪ .‬دولت المان متعهد شد مبلغ ‪ 12‬میلیارد‬ ‫مارک بابت مخارج خارج کردن ارتش سرخ و تجهیزاتش از‬ ‫شرق المان به اتحاد جماهیر شوروی سابق بپردازد‪ .‬پس از‬ ‫چانه زنی های بعدی اتحاد شوروی‪ ،‬هلموت کوهل‪ ،‬حاضر‬ ‫شد سه میلیارد دیگر به عنوان وام به این کشور بپردازد‪ .‬در‬ ‫‪ 20‬سپتامبر ‪ 1990‬پارلمان جمهوری دموکراتیک المان و‬ ‫مجلس فدرال به معاهده اتحاد رای مثبت دادند‪ .‬در سوم‬ ‫اکتبر سال ‪ 1990‬نیز میراث سیاســی هلموت کهل یعنی‬ ‫وحدت دو المان در برلین جشن گرفته شد‪.‬‬ ‫در ایــن روز وزرای خارجــه قدرت هــای پیــروز در‬ ‫جنگ جهانــی دوم به همــراه فرماندهان برلیــن غربی از‬ ‫تمامی امتیازات خود در ارتباط با المان چشم پوشی کردند‪.‬‬ ‫مجلس نماینــدگان جمهــوری دمکراتیک المــان برای‬ ‫اخرین بار تشــکیل جلســه داد و به عضویت این کشور در‬ ‫پیمان ورشو پایان داد‪ .‬راس ساعت ‪ 12‬شب بر سر مجلس‬ ‫نمایندگان در برلین پرچم المان واحد به اهتزاز درامد‪ .‬دو‬ ‫میلیون نفر در این مراسم شرکت کردند اعتماد باالی دولت‬ ‫کهل در بین کشــورهای اروپایی نقش زیادی در موفقیت‬ ‫مذاکرات درباره اتحاد دو المان داشت‪.‬‬ ‫هلموت کهل نه تنها در عرصه جهانی یک صدراعظم‬ ‫اندیشــمند المانی که نگرانی های همتایان و همکارانش‬ ‫را می شناخت به شــمار می امد‪ ،‬بلکه در عرصه داخلی نیز‬ ‫مردی قدرتمند به شــمار می امد که به سیاست داخلی هم‬ ‫به همان اندازه اشراف داشت‪ .‬هر کس که مسیر سیاسی‬ ‫کهل از یک تازه کار در ماینتز تا یک نیروی اپوزیسیون در‬ ‫بن و تا رســیدن به مقام صدارت اعظمــی در راین را دنبال‬ ‫کند‪ ،‬صرف نظر از انکه این شخص دوست یا همکار کهل‬ ‫و یا روزنامه نگار یا دانشمند باشد‪ ،‬بی تردید درخواهد یافت‬ ‫که واقعیت رفتار سیاسی این فرد مســئول در طول تاریخ‬ ‫مشخص و البته دچار تغییر شده است‪.‬‬ ‫این بازی تغییر سیاســت و سیاست مدار از روندهای‬ ‫انتزاعی گرفته تا اقدام های عینی‪ ،‬مســاله ای اســت که‬ ‫فرد در طــول دوران زمامداری خود با ان روبه رو می شــود‬ ‫و تغییر و تحــول ان اجتناب ناپذیر اســت‪ .‬اینکه افرادی‬ ‫مانند کهل از زمان روی کار امدن حکومت نازی تا رسیدن‬ ‫به قدرت چه رونــد و مراحلی را تجربه کردنــد البته در نوع‬ ‫خود مساله ای مهم و تاثیرگذار در عمل سیاسی بعدی انها‬ ‫خواهد بود اما کهل و همفکرانش نشان دادند که با وجود‬ ‫همه فراز و نشیب ها و شرایط ناخواســته‪ ،‬به پروژه اصلی‬ ‫خود یعنی اتحاد و حفظ شاکله اروپا وفادار بوده‪ ،‬همچنان‬ ‫به ان بــاور داشــته و ان را بهترین راه بــرای حفظ صلح و‬ ‫ارامش می دانند‪.‬‬ ‫‪17‬‬ ‫گفتارها‬ ‫اشتباهراهبردی‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫مسعود حسینی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫اولین شکست روحانی پس از پیروزی در انتخابات‬ ‫مجادالت از ضیافت افطار اغاز شــد؛ اغــاز تقابل‬ ‫جدی دولت با نهادهای مذهبی‪ .‬سخنان حسن روحانی‬ ‫در ضیافت افطار با اســاتید و پزشــکان از افتخار «پیرو‬ ‫خوب» بــرای امام علی (ع) ســخن گفــت و در تحلیلی‬ ‫عجیب مبنای والیت و حکومت از منظر حضرت علی (ع)‬ ‫را انتخاب مــردم تلقی کــرد و از برتری جامعه اســامی‬ ‫نســبت به «هدیه دنیای غرب پس از رنسانس» خبر داد‬ ‫و در همین راســتا اظهار داشــت‪« :‬حکومت علی(ع) با‬ ‫خواست و اصرار مردم تشکیل شد و این در حالی بود که‬ ‫ایشــان در برابر اصرار مردم به انها فرمودند که حکومت‬ ‫عدل من برای شــما سنگین اســت و باید به ســراغ فرد‬ ‫دیگری بروید‪ ،‬امــا درعین حال این را نیــز گفتند که اگر‬ ‫شما مردم فرد دیگری را انتخاب کنید‪ ،‬من در اطاعت از‬ ‫او که شــما مردم ان را برگزیدید‪ ،‬اولین نفر خواهم بود‪.‬‬ ‫مبنای والیت و حکومت از دیدگاه علــی (ع) نیز انتخاب‬ ‫و نظر مردم بــود‪ .‬انتخاباتی که ما امروز در کشــور انجام‬ ‫می دهیم و همچنین موضوع ارای مردم‪ ،‬پیروی از تفکر‬ ‫غرب نیســت و به دنبال رای مردم به عنوان هدیه دنیای‬ ‫غرب پس از رنســانس نیســتیم‪ ،‬بلکه ما دارای مذهب‪،‬‬ ‫مرام و دینی هســتیم که امیرالمومنین علــی(ع) مبنای‬ ‫حکومت را در ان‪ ،‬نظر‪ ،‬خواست و ارای مردم می داند‪».‬‬ ‫چنین ســخنانی منجر به شــکل گیری منازعــه جدی در‬ ‫سطح کشور شد؛ این منازع در سه محور قابلیت تحلیلی‬ ‫پیدا می کند‪.‬‬ ‫‪ .1‬سطح درگیری‬ ‫مشاوران نام اشنای حسن روحانی در تکاپوی ترسیم‬ ‫دوقطبی های جدی در فضای کشــور پــس از انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری یازدهم هستند‪ .‬انان زیست سیاسی خود‬ ‫را در دوقطبی سیاسی در کشور می بینند؛ چنین راهکاری‬ ‫برای پیشــبرد اهداف در برجام با بهره گیری از فشار افکار‬ ‫عمومی با دوقطبی ســازی جناحی «دالور‪ /‬دلواپس» رخ‬ ‫داد‪ .‬کاربســت چنین عملیــات روانی در مقابــل رقیب با‬ ‫رقیب هراسی در قالب «قاضی ‪ /‬وکیل» مجدد رونمایی شد‬ ‫و در اوج رقابت نوک پیکان ســویه های دوقطبی «جنگ‪/‬‬ ‫صلح» به سمت نیروهای نظامی کشور نشانه گرفته شد اما‬ ‫هیچ گاه تیم تبلیغاتی دولت یازدهم در تالش برای ایجاد‬ ‫دوقطبی دینی اقدامی انجام نداد و برای اولین بار ســطح‬ ‫درگیری به موضوعات مذهبی رسید‪.‬‬ ‫‪ .2‬تبعات درگیری‬ ‫«خوشــبختانه امروز روابــط اقای روحانــی و دولت‬ ‫یازدهم با علمــا مداومت دارد درحالی کــه در دولت قبل‪،‬‬ ‫گاهی این رابطه به طورکلــی قطع بود؛ یعنی اقایان مراجع‬ ‫تقلید‪ ،‬اصال دولتی ها را به حضورشــان نمی پذیرفتند اما‬ ‫امروز روابط حسنه برقرار است‪ ».‬این گزاره های حمایتی‬ ‫از ســوی ایت الله مرتضی مقتدایی‪ ،‬رئیس شورای عالی‬ ‫حوزه های علمیه سراســر کشــور‪ ،‬در قبال دولت یازدهم‬ ‫بیان شده اســت؛ ایشــان از عدم بیان علنی اشکاالت از‬ ‫ســوی علما به دلیل «تضعیف حاکمیت و رئیس جمهور»‬ ‫و قول حســن روحانی بر حل دغدغه ها و اشــکاالت خبر‬ ‫می دهد‪ .‬همچنین نایب رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه‬ ‫قم نگرش رئیس جمهور به اشکاالت علما را «دغدغه های‬ ‫دلسوزانه» تلقی کرد و در همین راستا اظهار داشت‪« :‬خود‬ ‫اقــای رئیس جمهور گفتنــد می دانم که حضــرات مراجع‬ ‫تقلید و علما‪ ،‬دغدغه هایشــان را دلســوزانه می گویند‪».‬‬ ‫چنین اظهــارات نمایانگر ارتبــاط خوب دولــت با مراجع‬ ‫است؛ حســن روحانی با شــناخت دقیق از وضعیت حوزه‬ ‫علمیه قم‪ ،‬بارها تیم مذاکره کننده را برای توضیح پیرامون‬ ‫چگونگی مذاکرات هسته ای روانه قم کرد و از این طریق‬ ‫گام های جدی برای پیشبرد اهداف خود برداشت و حتی‬ ‫در انتخابــات اخیر خبرها حاکــی از حمایت های تلویحی‬ ‫برخی از مراجع تقلید از دولت یازدهم باوجود انتقادات در‬ ‫حوزه فرهنگ بود‪.‬‬ ‫باوجود چنین شرایط مســاعدی برای دولت یازدهم‪،‬‬ ‫سخنان حســن روحانی به منزله درگیری با نهاد مرجعیت‪،‬‬ ‫مجلس خبرگان رهبری و نهادهای مهم حوزه علمیه است؛‬ ‫به نحوی که ایت الله مکارم شیرازی در سومین شب از لیالی‬ ‫قدر در مسجد مدرســه علمیه امام کاظم (ع) در واکنش به‬ ‫ســخنان رئیس جمهور با تذکری جدی نســبت به سخنان‬ ‫ایشــان پیرامون حضرت علی (ع) اظهار داشتند‪« :‬اخیرا‬ ‫در سخنان یکی از دولتمردان بیان شده بود‪ ،‬امام علی (ع)‬ ‫والیت و امامت را با ارای مردم دانســته و گفته‪ ،‬دموکراسی‬ ‫میراث علی (ع) اســت؛ این حرف‪ ،‬حرف عجیبی اســت؛‬ ‫زیرا شما یک صفحه از نهج البالغه را دیده اید و خطبه های‬ ‫دیگر و ایات قران را ندیده اید؛ اوال شــما باید ایات قران را‬ ‫ببینید‪ ،‬قران می فرماید‪ ،‬ولی شما کســی است که در حال‬ ‫رکوع زکات داد؛ خداونــد ولی را تعیین کرده اســت؛ ایات‬ ‫والیت در قران کریم فراوان اســت‪ ».‬ایــن مراجع تقلید با‬ ‫تبیین مسلمات شــیعه در قبال این موضوع گفتند‪« :‬امام‬ ‫علی(ع) در این ســخن به اتمام حجت در مقابل مخالفان‬ ‫می پردازند؛ عالوه بر ان از مســلمات مذهب شــیعه است‬ ‫که امام (ع) و ولی از ســوی خداوند تعیین می شود نه ارای‬ ‫مردم‪ ».‬اعتراضات به همین جا ختم نشد و مجلس خبرگان‬ ‫در بیانیــه اعتراضی و قابل توجه خطاب به حســن روحانی‬ ‫نوشت‪ « :‬در روزهای اخیر مطالبی پیرامون «مشروعیت»‬ ‫و «مقبولیت» حکومت اسالمی و تصدی والیت و حاکمیت‬ ‫مبتنی بر ارای مردم با اســتناد به کلمات امیرالمومنین(ع)‬ ‫در جامعه مطرح شــد که با برخی مبانی دینی اعم از مبانی‬ ‫دینی اهل ســنت و تشــیع که در فقه سیاســی اسالم مورد‬ ‫بحث قرارگرفته‪ ،‬متعارض و ناســازگار اســت‪ ».‬پس ازان‬ ‫جامعه مدرســین حوزه علمیه قم در واکنش به انچه «طرح‬ ‫برخی شــبهات در مورد والیت معصومین(ع)» بیان کرد‪،‬‬ ‫بیانیه ای منتشر کرد؛ که در متن ان از تفسیر به رای بخشی‬ ‫از ســیره و احادیث ائمه اطهار گالیه شده است و در همین‬ ‫راستا نوشت‪« :‬جفای بزرگی به فرهنگ و اعتقادات شیعی و‬ ‫اسالمی است‪ .‬نباید با بیانی شبهه انگیز و ناقص به تحلیل و‬ ‫تفسیر گزاره های دینی و تاریخی پرداخت‪ .‬انچه در سقیفه‪،‬‬ ‫درحکمیتوقصهصلحامامحسن(علیه السالم)اتفاقافتاد‬ ‫نیز تحمیل گری و ظلم به ولی خدا بود‪ ».‬و از سوی دیگر از‬ ‫«تمام علما و متفکران اسالمی» درخواست کرد که «با بیان‬ ‫صحیح و مســتند معارف قران و اهل بیت(علیهم السالم)‬ ‫و تبیین عمیق اندیشــه و فرهنگ اســامی و شیعی چون‬ ‫همیشه پاسخگوی شــبهات و تفســیرهای غلط از عقاید‬ ‫اسالمی باشند‪».‬‬ ‫پروژه‪ 3‬مرحله ای‬ ‫گفتارها‬ ‫صعود محمد بن سلمان به راس هرم قدرت چه معنایی دارد؟‬ ‫رضا محمدمراد‬ ‫کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫محمدبن ســلمان پس از ســه مرحلــه تنش افرینی‬ ‫با کشــورهای همســایه برای اجرای پروژه کودتای سفید‬ ‫در داخــل‪ ،‬به ارزوی خود رســید و به ولیعهدی عربســتان‬ ‫منصوب شد‪.‬‬ ‫سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان روز چهارشنبه‬ ‫محمد بن نایف ولیعهد را از همه سمت ها عزل و فرزند خود‬ ‫محمد را که سمت جانشینی ولیعهد وزیردفاع عربستان را به‬ ‫عهده داشت به عنوان جانشین خود تعیین کرد‪ .‬محمدبن‬ ‫سلمان عالوه بر جانشینی پادشاه همه سمت های پیشین‬ ‫خود را نیز حفــظ خواهد کرد و عالوه بر ایــن معاونت وزیر‬ ‫کشور نیز به عهده وی است‪.‬‬ ‫هر چند محمد بن ســلمان از روز چهارشــنبه رسما به‬ ‫جانشینی پادشاه عربستان منصوب شد اما عمال در صحنه‬ ‫سیاسی این کشور این او بود که از همه اختیارات برخوردار‬ ‫و درطول بیش از دوسال گذشته سکان این کشور را رهبری‬ ‫می کرد و بسیاری از کارشناســان پیش بینی کرده بودند که‬ ‫به زودی محمد بن سلمان در یک کودتای سفید بن نایف‬ ‫را کنار خواهد زد‪.‬‬ ‫در واقع می توان گفت ظهور و صعود محمدبن سلمان‬ ‫به راس هرم قدرت در عربستان طی یک پروژه سه مرحله ای‬ ‫اجرا شد تا دهان بیش از پنج هزار شــاهزاد سعودی بسته‬ ‫شــود‪ .‬در مرحلــه اول ایــن پروژه کــه محمد بن ســلمان‬ ‫به جانشــینی بن نایــف منصوب شــد‪ ،‬بــرای جلوگیری از‬ ‫اعتراضات داخلی شاهزادگان سعودی‪ ،‬بن سلمان در مقام‬ ‫وزیر دفاع حمله نظامی به یمن را بــه راه انداخت تا به این‬ ‫وسیله در شرایط جنگی جلو هر اعتراض داخلی را بگیرد‪ .‬در‬ ‫مر حله دوم بن سلمان برای جلب نظر امریکا تنش با ایران را‬ ‫در دستورکار خود قرار داد و با رفتن به امریکا و دیدار با دونالد‬ ‫ ترامپ رئیس جمهور امریکا و بعــد از ان با امدن ترامپ به‬ ‫ریاض و بستن قرادادهایی به ارزش ‪ 400‬میلیارد دالر سعی‬ ‫کرد حمایت امریکا را از خود برای جانشــینی پدرش کسب‬ ‫نماید و اتفاقا در سف ر ترامپ به ریاض‪ ،‬ایوانکا ترامپ پس از‬ ‫دیدار با محمد بن سلمان گفته بود که او به علت بلندپروازی‬ ‫و بلندهمتی و برخورداری از صفاتی ریاست گونه‪ ،‬شخصیتی‬ ‫مشوق و تاثیرگذار است‪.‬‬ ‫در مرحله ســوم این پروژه نیز تنش افرینی با قطر بود‬ ‫که محمد بن سلمان را به ارزویش رسانید و در چنین فضای‬ ‫ملتهبی او به جانشینی پدرش منصوب و پادشاهی عربستان‬ ‫به این وسیله به خاندان سلمان منتقل شد‪.‬‬ ‫حاال باید دیــد در روزهــای اینده محمد بن ســلمان‬ ‫در داخل با چــه وضعیتی روبــه رو خواهد شــد؟ هر چند او‬ ‫از تنش افرینــی با همســایگان بــه ارزویش رســید اما از‬ ‫انجایی که این تنش ها هیچ دســتاوردی برای عربســتان‬ ‫نداشــته اســت ایا شــاهزادگان دیگر همچنان ســکوت‬ ‫خواهند کــرد یا بایــد منتظر شــروع جنگ قــدرت در این‬ ‫کشور باشیم؟‬ ‫به هر حال برای محمدبن ســلمان همــه چیز فراهم‬ ‫شــده و احتمال دارد چنــد روز دیگر هم ســلمان از قدرت‬ ‫کناره گیری و پسرش به پادشــاهی منصوب شود اما سوال‬ ‫اینجاست حاال که او به ارزوهایش رســیده است بازهم به‬ ‫همین سیاســت تنش افرینی با همســایگان ادامه خواهد‬ ‫داد یا اینکه بــرای عبور از دوران تنش های داخلی ســعی‬ ‫خواهد کرد سیاست خارجی خود را در ارتباط با همسایگان‬ ‫تعدیل نماید؟‬ ‫‪ .3‬برایند درگیری‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫گفتارها‬ ‫تیم دولــت در دوقطبی ســازی های پیشــین موفق‬ ‫بوده است؛ برجام به فرجام رسید و کلید پاستور در دستان‬ ‫روحانی چهار ســال دیگر ماندگار شده اســت ولی جنس‬ ‫این دوقطبی متفاوت اســت؛ چرا حســن روحانی پس از‬ ‫پیروزی در انتخابات دست به چنین اقدامی زد؟ ایا از پروژه‬ ‫مشــاوران نام اشــنای دولت در دولت دوازدهم پیام های‬ ‫متفاوتی مخابره می شــود؟ این در حالی اســت که به رخ‬ ‫کشیدن رای ‪ 24‬میلیونی از طریق گزاره های دیگر صورت‬ ‫می گیرد و نیازی به تحریف مســلمات مذهب نیســت و از‬ ‫سوی دیگر چنین به رخ کشیدن مقبولیت پس از انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری هشــتم فرجام مناســبی نداشت و تاریخ‬ ‫درس عبرت است‪.‬‬ ‫حســن روحانــی بایــد پــس از جنجال افرینــی در‬ ‫انتخابات‪ ،‬به ســمت پیاده ســازی اهدافش با ارامش در‬ ‫کشــور مبادرت کند و چنیــن اقداماتی مانع از کاربســت‬ ‫مقبولیت ‪ 29‬اردیبهشتی او می شود‪ .‬سطح‪ ،‬دامنه و تبعات‬ ‫منازعه نشان می دهد که برایند اقدام حسن روحانی نشان‬ ‫دهنده اولین شکست راهبردی پس از پیروزی در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری است‪.‬‬ ‫‪19‬‬ ‫فکـر نـو‬ ‫از دریچه ای دیگر‬ ‫ما در این صفحات ســعی خواهیم کرد موضوعــات مختلف را از دریچه‬ ‫علوم انسانی بنگریم و در عین حال به برخی از حوزه ها مانند محیط زیست‪،‬‬ ‫دانشــگاه‪ ،‬حوزه های علمیه‪ ،‬فرهنگ و هنر نگاهی داشــته باشیم‪ .‬در واقع‬ ‫این صفحات‪ ،‬صفحات فکر و ایده و اندیشــه مجله اســت‪ .‬نوعی عقالنیت‬ ‫ارزش مدار برعکس علوم انسانی غربی که ابزارمدار هستند‪.‬‬ ‫سیاستنوستالژی‬ ‫جهانی شدن چگونه به ناسیونالیسم رسید؟‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫نقددیالکتیک‬ ‫دستگاه مند‬ ‫مــا در دورانــی زندگــی می کنیــم کــه کامال‬ ‫تحت سلطه ســرمایه داری است ولی اندکی از مردم‬ ‫اصطالح «سرمایه داری» را به کار می برند‪ ،‬بسیاری‬ ‫نمی دانند معنای این اصطالح چیست و حتی شمار‬ ‫بسیار بیشتری از مردم کوچک ترین تصوری از این‬ ‫امر ندارند که چطور کام ً‬ ‫ال تحت سلطه ان هستند‪.‬‬ ‫اما هرچه نزد قاطبه مردم نااشنایی و شاید بی توجهی‬ ‫بــه ان وجــود دارد و همزمان چرخ هــای تجارت و‬ ‫ســلطه جهانی به ســود ســرمایه داران می چرخد‪،‬‬ ‫روشــنفکران و نظریه پــردازان چپ گــرا در تالش‬ ‫برای فهم بهتر ان با اتکا به مفاهیم و اندیشــه های‬ ‫مارکسی‪ ،‬نظریات جدیدی ارائه می دهند‪ .‬از جمله‬ ‫تفاسیر جدید از اثار مارکس می توان به «دیالکتیک‬ ‫دســتگاه مند» اشــاره کرد که در ســال های اخیر با‬ ‫نام هــای گوناگونــی مثــل «دیالکتیــک جدید»‪،‬‬ ‫«مارکسیسم هگلی جدید» و «دیالکتیک نظام مند»‬ ‫شناخته شده اســت‪ .‬برخی از منتقدان «دیالکتیک‬ ‫دستگاه مند» خاســتگاه این اصطالح را رساله یک‬ ‫اقتصاددان ژاپنی به نام کوزو اونو در سال های بعد از‬ ‫جنگ جهانی دوم و پیگیری و شرح و بسط ان توسط‬ ‫متفکر و اقتصــاددان ژاپنی دیگــری به نام توماس‬ ‫ســکین می دانند که از ســوی اســاتید امریکایی و‬ ‫اروپایی مثل رابرت البریتون‪ ،‬کریستوفر ارتور‪ ،‬تونی‬ ‫اسمیت‪ ،‬فرد موزلی‪ ،‬پاتریک مورای و چند نفر دیگر‬ ‫در ســی ‪ ،‬چهل سال اخیر دنبال شــده است‪ .‬کتاب‬ ‫حاضــر دو بخش دارد ‪ ،‬دو نوشــته خســروی در نقد‬ ‫«دیالکتیک دســتگاه مند»‪ ،‬در بخش نخســت که‬ ‫محتوای اصلی کتاب حاضر را می سازند‪ ،‬به همراه‬ ‫ترجمه چند نوشته کوتاه دیگر از صاحب نظرانی چون‬ ‫هانس گئورگ بکهاوس‪ ،‬هلموت رایشلت‪ ،‬ولفانگ‬ ‫فریتز هاوگ و برتل اولمن در بخش دوم که می توانند‬ ‫به اشــنایی با پیشــینه اصلی این دیدگاه در مباحث‬ ‫مارکسیستی و نقد انها کمک کنند‪ .‬نوشته نخست با‬ ‫عنوان «دیالکتیک شکل ارزش» مقاله ای است از‬ ‫بکهاوس که می توان ان را ســنگ بنای بحث های‬ ‫مربوط به «شــکل ارزش» دانســت کــه چهار دهه‬ ‫بعد از نخســتین تالش روبین‪ ،‬انگیــزه بحث های‬ ‫بسیاری بین مارکسیســت ها و پژوهش هایی درباره‬ ‫روش مارکس و روش اقتصاد سیاسی در دهه ‪١٩٧٠‬‬ ‫در المان شد‪.‬‬ ‫ساموئل ا ِیرل معتقد است در سرتاسر جهان پیشرفته‬ ‫ســرمایه داری و فراســوی ان‪ ،‬ملی گرایی نوســتالژیک و‬ ‫بیگانه هراس در حال نضج گرفتن است‪ .‬جمعی از رهبران‬ ‫در حال سربر اوردن هســتند که می گویند بهترین روزهای‬ ‫ما پشت سرمان است و انها برای ســاختن یک دیروز بهتر‬ ‫شایسته تر از همه اند‪ .‬در سراسر جهان نسخه های متنوعی‬ ‫با همین مضمون را می بینیم‪ :‬اشتیاقی سوزان به گذشته ای‬ ‫افتخارامیز‪،‬همراهبادشمنینسبتبه«غریبه ها»‪.‬تخیالت‬ ‫مربوط به این گذشته ملت به ملت فرق دارد ولی در نهایت با‬ ‫یک چیز معادل است؛ وطنی موهوم همراه با یک احساس‬ ‫شدیدتعلق‪.‬دریکسطح‪،‬چنیننوستالژی ایچندانتازگی‬ ‫ندارد‪ .‬حافظه اســطوره ای همواره رکن و پایه ملت ها بوده‬ ‫و یاداوری گل و بلبلی و زارزدن برای روزگار از دســت رفته‪،‬‬ ‫قدمتی به درازای خود حافظه دارد‪ .‬اما حتی اگر نوستالژی‬ ‫محرک و انگیزه ای دیرپاست‪ ،‬محتوا و اهمیتش در صحنه‬ ‫سیاســی در طول زمان تغییر می کند‪ .‬نوستالژی ابتدا یک‬ ‫بیماری محســوب می شــد اما امروزه برعکس شده است؛‬ ‫اینک این نوستالژی است که به عنوان درمان همه امراض‬ ‫سیاسی مانتجویزمی شود‪.‬اگردرسطحماجراباقیبمانیم‪،‬‬ ‫توسلبهگذشته ایشادترممکناستخوش خیموبی خطر‬ ‫به نظر برسد‪ ،‬اما بخش بیشتر نوستالژی امروز همراه با اثرات‬ ‫جانبی مهلک و مضرش فرامی رسد‪ .‬پیوند میان کسانی که‬ ‫به روزگار خاطره انگیــز تعلق دارند تقویت می شــود‪ ،‬حال‬ ‫انکه دیگرانی را که چنین نیســتند‪ ،‬بیش از پیش منفک از‬ ‫جامعه می خوانند‪ .‬وسوسه نگاه به گذشته ب ه مثابه خرسندی‬ ‫از زمان حال به ناکامــی می انجامد و ایمان بــه اینده رنگ‬ ‫می بازد‪ .‬خاطرات مربوط به روزهای بهتر گذشته گریز ساده‬ ‫و اسانی است از احساسات ناامنی و بالتکلیفی‪ .‬امروزه‪ ،‬این‬ ‫احساسات به تمامی در پیرامون ما حضور دارند‪ .‬اما نیروی‬ ‫اصلی پیش برنده این بالتکلیفی ان گونــه که ملی گرایان‬ ‫نوستالژیک می گویند چندفرهنگ گرایی و مهاجرت نیست‪.‬‬ ‫مقصر خیلی بزرگ تر از اینهاســت ؛ ســرمایه داری نولیبرال‬ ‫جهانی‪ .‬سرمایه داری با به انقیاد دراوردن هر چیزی در پای‬ ‫منطق بازار دگرگونی عمده ای در جماعات محلی پدید اورد‬ ‫همراه با نوعی بی توجهی به همبستگی اجتماعی‪ .‬برای نبرد‬ ‫با ملی گراهای نوستالژیک کافی نیســت گذشته را از هاله‬ ‫تقدسش عاری کنیم‪ .‬مهم تر اینکه‪ ،‬حسی از امید باید احیا‬ ‫شود‪ .‬این بزرگترین چالش ِ‬ ‫پیش روی چپ است‪ .‬بسیاری از‬ ‫چپ ها نیاز به یک بدیل نو و امیدبخــش را دریافته اند‪ .‬انها‬ ‫تشــخیص دادند نیاز فوری و اضطراری بــه صورت بندی و‬ ‫نبرد برای یک سیاست سوسیالیستی که به سادگی و صرفا‬ ‫به گذشته چنگ نمی زند‪ .‬یک شروع خوب می تواند تاکید‬ ‫دوباره بر بی عدالتی محوری ای باشد که چپ همواره علیه ان‬ ‫قدعلم کرده است‪ .‬نابرابری های جهانی به هیوال می مانند‪،‬‬ ‫توهین اشــکاری اند به اصول اساســی عدالــت و ازادی‪.‬‬ ‫برانداختن سلسله مراتب طبقاتی که باعث این نابرابری ها‬ ‫می شــود باید در هر اردوگاه چپ محوریت داشــته باشــد‪.‬‬ ‫گذشته را باید در مقام چیزی نگریست که می بایست از ان‬ ‫اموخت و الهام گرفت؛ نه هرگز چون چیزی بی عیب و نقص‬ ‫یا به ذاته رجحان پذیر‪ .‬وقتی مشتاقانه بدان توسل جوییم به‬ ‫اشوب ها‪ ،‬بی عدالتی ها‪ ،‬جنگ ها و رنج هایی که همواره ان‬ ‫را همراهی می کنند هم متوسل شده ایم‪.‬‬ ‫عصیان و انتخاب‬ ‫سید جواد میری‬ ‫ســیدجواد میــری‪ ،‬عضــو هیات علمی پژوهشــگاه‬ ‫علوم انســانی و مطالعات فرهنگی با اشــاره به اندیشه های‬ ‫علی شریعتی درباره کرامت انســانی گفت‪« :‬شریعتی برای‬ ‫انساندوشاخصهتعریفمی کند؛اومی گویدنخستاین که‬ ‫انسان موجودی عصیانگر اســت و دوم این که حق انتخاب‬ ‫دارد‪.‬برایاین کهمابخواهیمکرامتانسانیرابفهمیمیااین‬ ‫کرامت انسانی را تعریف کنیم باید در ارتباط با دو عنصر ذاتی‬ ‫عصیانگری و انتخابگری و یا به قول علمای سلف قوه اختیار‬ ‫کهمی تواندخیررابرگزیندراموردبررسیقراردهیم‪».‬اوگفت‪:‬‬ ‫«اگربخواهیماینرادرادبیاتفلسفهسیاسیترجمهکنیمو‬ ‫بگوییم شریعتی نوع نگاهش به نظام سیاسی چگونه نگاهی‬ ‫است‪،‬بایدگفتاتفاقاعصیانگریرامی توانیماین گونهتعبیر‬ ‫کنیم که در یک نظام سیاســی‪ ،‬انســان موجودی است که‬ ‫می تواند برخالف قرائت های رســمی قرائت دیگری داشته‬ ‫باشد‪ .‬این همان چیزی است که ما به ان حقوق شهروندی‬ ‫می گوییم‪ ،‬یعنی انسان ها یا همه شهروندان در نظام حقوقی‬ ‫انقدرتراداشتهباشندکهبتوانندانچهرانمی خواهندواراده‬ ‫خودشان را به صورت جمعی بیان کنند‪ ».‬میری یاداور شد‪:‬‬ ‫«در نظام دموکراتیک و با انتخابات کرامت انسانی در دو بعد‬ ‫عصیان و انتخاب می تواند خود را نشــان دهد‪ .‬اگر نظامی‬ ‫می خواهدشکوفاوبالندهباشد‪،‬بایدبه گونه ایباشدکهدران‬ ‫بهقوه هایفطریانساناحترامبگذاردوزمینه هایاجتماعی‬ ‫وفرهنگیتکریمرابه طورنهادینه شدهدرجامعهتحت اختیار‬ ‫ملتومردمقرار دهد‪».‬اوتاکیدکرد‪«:‬بهعبارتدیگرازبیان‬ ‫شریعتیمبنیبراین کهانسانموجودیعصیانگروانتخابگر‬ ‫است‪ ،‬می توانیم برای تبیین فلسفه سیاسی اسالمی کمک‬ ‫بگیریم؛یعنیبرخالفنظامسوسیالیستیوکاپیتالیستیاگر‬ ‫نظام اسالمی می خواهد نظامی باشد که حقوق انسان در ان‬ ‫رعایت و کرامت انسان براورده شود‪ ،‬همچنین رابطه ملت و‬ ‫دولت طوری باشــد که عصیانگری و انتخابگری هم مدنظر‬ ‫باشد در اینجا فقه سیاسی پویا هم باید به این دو مولفه توجه‬ ‫داشتهباشد‪».‬‬ ‫راز میرکریمی ‬ ‫عصیان و انتخاب‬ ‫کارگردان جوان سینما از لزوم فرهنگ سازی می گوید‬ ‫سید جواد میری‬ ‫قواعد بازی‬ ‫روایتی از خنده و خشونت‬ ‫کدامشریعتی؟‬ ‫روایت یوسف اباذری از شریعتی‬ ‫یوسف اباذری‪ ،‬استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران‬ ‫در همایش «اکنون‪ ،‬ما و شــریعتی» که هفته گذشــته در‬ ‫تاالر ابن خلدون دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران‬ ‫برگزار شــد‪ ،‬به ســخنرانی پرداخت‪ .‬او با بیان اینکه وقتی‬ ‫درباره شــریعتی صحبت می کنیم با یک اســطوره روبه رو‬ ‫هستیم‪ ،‬گفت‪« :‬وقتی راجع به شریعتی بحث می کنیم‪ ،‬با‬ ‫اسطوره به معنای بارز کلمه طرفیم‪ ،‬یعنی کسی که ان قدر‬ ‫دال های زیادی پیــدا کرده که هر کس یــک دال برایش‬ ‫ساخته و بر این اساس به سادگی نمی توان از یک شریعتی‬ ‫صحبت کرد‪ .‬اما انچه من درباره ان حرف می زنم‪ ،‬چهره ای‬ ‫از شــریعتی اســت که به عنوان یک مارکسیست مسلمان‬ ‫معرفی شده و تاکید می شود دوره او به سر امده است‪ .‬من‬ ‫سعی می کنم کســانی را که این چهره از اسطوره شریعتی‬ ‫را نقــد می کنند‪ ،‬معرفی کنــم‪ .‬البته برخی نیز شــریعتی را‬ ‫به عنوان یکی از مسئوالن انقالب اسالمی و به عنوان یکی‬ ‫از کسانی که مســئول وضعیت کنونی است‪ ،‬نقد می کنند‪.‬‬ ‫این نقدها خودشــان افسانه و اســطوره ای است‪ .‬ایشان‬ ‫فکر می کنند دوره شــریعتی‪ ،‬دوران انقالب «پرشــور» و‬ ‫«احساســاتی» بوده و ما االن وارد دوره «خرد» و «علم»‬ ‫و «عقل» شــده ایم‪ ».‬او با اشــاره به دو طیف از منتقدان‬ ‫شــریعتی گفت‪« :‬یک دســته از ایشــان بازار ازادی های‬ ‫نئولیبرال فریدمنــی یا چنان کــه من انهــا را تاچری های‬ ‫اسالمی می نامم هســتند‪ ،‬که به شکل تقلیدی امیزه ای از‬ ‫فریدمن و هایک را بیان می کنند و مدعی «معرفت شناسی»‬ ‫و «علم روز» و «عقل» هســتند و فکر می کننــد از دوران‬ ‫بی خردی و احساســات جدا شــده اند‪ .‬گروه دوم کوروش‬ ‫کبیری ها یا ایرانشــهری ها یا ســلطنت طلب ها هستند که‬ ‫البته میان این دو گروه مناسباتی هست‪ .‬اینها هم معتقدند‬ ‫شریعتی به دوران گذشته تعلق دارد‪ .‬این دو گروه معتقدند‬ ‫که از اقتصاد به عنوان علم حرف می زنند و به جای سیاست‬ ‫دنبال فلسفه سیاســی هســتند‪ .‬این دو گروه به عبارتی نه‬ ‫اقتصاددان صرف و نه فیلسوف صرف هستند بلکه به نوعی‬ ‫به دنبال یک نوع مذهب هســتند‪ ».‬اباذری اظهار داشت‪:‬‬ ‫«مبلغان سرمایه داری در ایران که من انها را تاچریست های‬ ‫اسالمی می خوانم‪ ،‬مدعی هستند منشا خرد و عقل و علم‬ ‫هســتند‪ .‬در چنین وضعیتی مــا با یک نظــام اقتصادی و‬ ‫اجتماعیطرفنیستیم‪،‬بلکهبایککیشطرفهستیمکه‬ ‫می خواهد زندگی ما را شکل بدهد‪ .‬از ما می خواهد روش ها‬ ‫و زندگی های متفاوتی در قالب سلبریتی ها داشته باشیم‪.‬‬ ‫این نکته را شــریعتی در ســال ‪ ١٣5٢‬به خوبی درک کرد و‬ ‫نوشته بود سرمایه داری از ما می خواهد اخالق جدیدی را در‬ ‫زندگی در پیش بگیریم و این اخالق را مقدس می شمارد‪.‬‬ ‫او در سال ‪ ١٣5٢‬نسبت به فاشیســم حساسیت دارد و این‬ ‫نکته در دنیای ما که ترامپ سرکار امده‪ ،‬حائزاهمیت است‪.‬‬ ‫ما فکر می کردیم فاشیســم به تاریخ پیوســته‪ ،‬درحالی که‬ ‫شریعتی ان موقع به خطر فاشیسم انذار داده است‪».‬‬ ‫مساله برادر بزرگ تر‬ ‫درباره فیلم «برادرم خسرو»‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫با وجود کاهش ســهم نفت در اقتصاد کشور در دوره‬ ‫مورد بررسی به دلیل وجود مشکالت ســاختاری در بخش‬ ‫صنعتساخت‪،‬اینبخشموفقبهافزایشسهمدراقتصاد‬ ‫نشد و در مقابل سهم بخش کشــاورزی و خدمات افزایش‬ ‫یافته است‪ .‬باالترین سهم صنعت ساخت از تولید ناخالص‬ ‫داخلی کشــور در بازه مورد بررســی مربوط به سال ‪ ١٣٨٣‬و‬ ‫برابر با‪ ١5/٨‬درصد بوده و روند عمومی تغییر ســهم صنعت‬ ‫ساخت در دوره‪ ١٣٨٣‬تا‪ ١٣٩5‬نزولی بوده است‪ .‬روند مزبور‬ ‫عالمتی بر معکوس شدن روند توسعه صنعتی و برگشت به‬ ‫عقب در فرایند صنعتی شدن اقتصاد کشور است‪ .‬ساختار‬ ‫اقتصادی کشــور از چهار گروه اصلی تشکیل شده است؛‬ ‫بخش کشــاورزی‪ ،‬بخش نفت‪ ،‬بخش خدمــات و بخش‬ ‫صنایــع و معادن‪ .‬بخــش صنایع و معــادن از فعالیت های‬ ‫صنعت ساخت‪ ،‬معدن‪ ،‬ساختمان و برق و اب و گاز تشکیل‬ ‫شدهاست‪.‬دراینگزارشبرایبررسیبهترروندتغییرسهم‬ ‫بخش های گوناگون اقتصادی کشور و با تاکید بر اهمیت‬ ‫فعالیت صنعت ساخت‪ ،‬گروه صنایع و معادن به دو زیرگروه‬ ‫فعالیت صنعت ساخت و معدن‪ ،‬ساختمان‪ ،‬برق‪ ،‬گاز و اب‬ ‫تقسیم شده است‪ .‬روند تغییر ترکیب ساختار فعالیت های‬ ‫اقتصادیکشوردربازهزمانی‪ ٩‬ماهه‪ ١٣٨٣‬تا‪ ١٣٩5‬مشاهده‬ ‫می شــود که حدود ‪ ١١/٩‬واحد درصد ســهم نفت در تولید‬ ‫ناخالص داخلی در دوره‪ ١٣٨٣‬تا‪ ١٣٩4‬کاهش و‪ ٢/٣‬واحد‬ ‫درصد در‪ ٩‬ماهه‪ ١٣٩5‬افزایش داشته است‪ .‬در مقابل‪٣/١‬‬ ‫واحد درصد سهم صنعت ساخت از تولید ناخالص داخلی در‬ ‫دوره‪ ١٣٨٣‬تا‪ ١٣٩4‬کاهش و مجــدد‪ ٠/4‬واحد درصد در‪٩‬‬ ‫ماهه ‪ ١٣٩5‬کاهش یافت‪ .‬سهم بخش کشاورزی از تولید‬ ‫ناخالصداخلیدرایندوره‪ ٣/٩‬واحددرصدافزایشیافتو‬ ‫رقم ان به ‪ ١٢/٧‬درصد در ‪ ٩‬ماهه ‪ ١٣٩5‬رسید‪ .‬سهم بخش‬ ‫خدماتدراقتصاددردورهمزبورو‪ ٠/٧‬واحددرصددر‪ ٩‬ماهه‬ ‫‪ ١٣٩5‬رشدیافتهاست‪.‬باوجودکاهشسهمنفتدراقتصاد‬ ‫کشوردردورهموردبررسیبه دلیلوجودمشکالتساختاری‬ ‫دربخشصنعتساخت‪،‬اینبخشموفقبهافزایشسهم‬ ‫در اقتصاد نشد و در مقابل سهم بخش کشاورزی و خدمات‬ ‫افزایش یافته است‪ .‬باالترین سهم صنعت ساخت از تولید‬ ‫ناخالص داخلی کشــور در بازه مورد بررسی مربوط به سال‬ ‫‪ ١٣٨٣‬و برابر با ‪ ١5/٨‬درصد بوده و روند عمومی تغییر سهم‬ ‫صنعتساختدردوره‪ ١٣٨٣‬تا‪ ١٣٩5‬نزولیبودهاست‪.‬روند‬ ‫مزبورعالمتیبرمعکوس شدنروندتوسعهصنعتیوبرگشت‬ ‫به عقب در فرایند صنعتی شــدن اقتصاد کشور است‪ .‬روند‬ ‫تغییر ترکیب صادرات صنعتی در سال های ‪ ٢٠٠٠‬تا ‪٢٠١5‬‬ ‫نشان می دهد که همزمان با کاهش سهم صادرات سوخت‬ ‫ومحصوالتمعدنیازکلصادراتکاالییایرانبه ویژهبعد‬ ‫ازبروزتحریم‪،‬سهمصادراتصنعتیومحصوالتکشاورزی‬ ‫بهبود و افزایش یافته است‪ .‬بررسی دقیق تر دلیل افزایش‬ ‫سهم صادرات صنعتی کشور در بازه زمانی ‪ ٢٠١٢‬تا ‪٢٠١5‬‬ ‫حاکیازایناستکهافزایشسهمناشیازافزایشصادرات‬ ‫صنعتینبودهوحتیدرسال های‪ ٢٠١٣‬و‪ ٢٠١5‬ارقاممنفی‬ ‫برایرشدصادراتصنعتیایرانگزارششدهاست‪.‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫انچــه حیــن تماشــای فیلــم «بــرادرم خســرو» و‬ ‫چالش هــای رفتاری شــخصیت خســرو به ذهــن متبادر‬ ‫می شــود‪ ،‬لــزوم توجه بــه تفاوت هــای فــردی و رفتاری‬ ‫انسان هاســت‪ .‬در بررســی نمادین شــخصیت های فیلم‬ ‫می توان این نکته را هم در نظر گرفت که شخصیت خسرو‬ ‫نمادی از بروز رفتار کودکانه و نابالغ از یک فرد به ظاهر بالغ‬ ‫است درحالی که هم زمان برادرش ناصر‪ ،‬نمادی از رفتاری‬ ‫والدانه و کنترل گرانه است‪.‬‬ ‫شخصیت برادری کنترل گر و بیش از اندازه منضبط که‬ ‫به دلیل حفظ ابرو و امنیت و ارامش زندگی خانوادگی اش‪،‬‬ ‫رفته رفته از رفتارهــای خارج از چارچوب بــرادرش منزجر‬ ‫شده و راه خشونت و درگیری و عصبانیت را در پیش گرفته‬ ‫تا جایی کــه تصمیم می گیــرد بــرادر نگون بختــش را از‬ ‫طریق مصرف داروهای مخدر و ارام بخش هرچه بیشــتر‬ ‫تحت کنترل دراورد‪ .‬هرچند در طــول فیلم بیننده در مقابل‬ ‫رفتارهای گاه پرخاشــگرانه و خارج از کنترل خسرو گاهی‬ ‫هم می تواند حق را بــه ناصر‪ ،‬برادر بزرگ تــر نیز بدهد که‬ ‫رفتاری قیم مابانه تر در پیش بگیرد‪ .‬ب ه این ترتیب رفتارهای‬ ‫برادر بزرگ تر از کنش های تا حــدی قابل دفاع و منطقی تا‬ ‫رفتارهایی کامال خشــونت امیز و دیکتاتورمابانه در نوسان‬ ‫اســت که تا انتهای فیلم در یــک تحلیل کلــی‪ ،‬تعمدا و‬ ‫به درســتی امکان یک قضاوت صد درصــد دقیق را درباره‬ ‫بــرادر بزرگ تر از بیننــده ســلب می کند‪ .‬ضمــن اینکه به‬ ‫لحاظ روان شناســی‪ ،‬بازهم می توان از نگاهی دیگر ریشه‬ ‫پرخاش های هنجارشکنانه و بیش از حد تخریبگرانه برادر‬ ‫کوچک تر‪ ،‬خســرو را به نوعی در رفتارهــای بیش از اندازه‬ ‫کنترل گرانه و حتی مســتبدانه برادر نیز جســت وجو کرد‪.‬‬ ‫مســاله همســر ناصر (هنگامه قاضیانی) هم درخورتوجه‬ ‫اســت که ظاهرا تــا چندی پیش مشــغول به کار بــوده اما‬ ‫به دلیل ناراحتی های روانی‪ ،‬امکان ادامه کار در این حرفه‬ ‫را به توصیه و اجبار همسرش پیدا نکرده است‪ .‬چه بسا کار‬ ‫نکردن و خانه نشین شدن همسر ناصر نیز می تواند به نوعی‬ ‫ریشــه در رفتارهای محدود کننده و مستبدانه ناصر داشته‬ ‫باشد که در نهایت با باردارشدن این زن‪ ،‬منجر به افسردگی‬ ‫و خانه نشینی او شده است‪.‬‬ ‫به نظر می رسد همچنان تالش و انگیزه اصلی فیلم‪،‬‬ ‫گذشته از نمایش مشــکالت نمونه وار فردی و خانوادگی‬ ‫انســان هایی که دچار اختــال شــخصیتی «دوقطبی»‬ ‫هستند‪ ،‬صورت گرفته؛ چراکه قطعا نیاز و ضرورت شناخت‬ ‫این گونــه تفاوت های خلقــی و روانــی تا حتی شــناخت‬ ‫بیماری های مرتبط با روان انسان برای جامعه و خانواده ها‬ ‫الزم به نظر می رسد‪.‬‬ ‫روند معکوس صنعتی شدن؟‬ ‫‪21‬‬ ‫حکمت فقه حکومتی‬ ‫روایت فقیه شورای نگهبان از روند جدید فقهی‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫اتش در جنگل بلوط‬ ‫«فوری فوری‪ ،‬اطالعیه مهم‪ ،‬قابل توجه تمامی‬ ‫ کارکنان منابع طبیعی‪ ،‬محیط زیســت‪ ،‬دســتگاه های‬ ‫اجرایی‪ ،‬تشــکل های محیط زیســتی و دوســتداران‬ ‫طبیعت‪ ،‬در جنگل های منطقه دارشــاهی شهرســتان‬ ‫بویراحمد اتش سوزی اســت‪ ،‬خواهشمند است جهت‬ ‫ی اســت که‬ ‫مهار اتش همکاری کنید‪ ».‬این متن پیام ‬ ‫برای خبررسانی وقوع یک اتش ســوزی جنگلی جدید‬ ‫در استان کهگیلوی هو بویراحمد منتشر می شود‪ .‬به گفته‬ ‫مدیرکلمنابعطبیعیکهگیلوی هو بویراحمد‪،‬بیشاز‪١5٠‬‬ ‫هکتار از مراتع و جنگل های این استان از ابتدای سال‬ ‫جاری تاکنون طعمه اتش شده اند و در این مدت‪ ،‬بیش‬ ‫از‪ ٣٠‬مورداتش سوزیدرجنگل هاومراتعاستانبه وقوع‬ ‫پیوسته است‪ .‬مراد فروهر‪ ،‬مدیر روابط عمومی این اداره‬ ‫کلدراستانهمدراین بارهمی گوید‪«:‬اتش سوزی های‬ ‫پی درپی و به نظر تمام نشــدنی در جنگل های استان‪،‬‬ ‫واقعا غم انگیز اســت و امان نیروها را بریده است‪ .‬همه‬ ‫با زبان روزه مشغول مهار اتشی هستند که هر شب و روز‬ ‫در یک گوشه از جنگل های استان زبانه می کشد‪ .‬دیگر‬ ‫توانی برای نیروها باقی نمانده است‪ ».‬عزت الله بهشتی‬ ‫مدیرکل منابــع طبیعــی کهگیلویه وبویراحمد هم گفته‬ ‫است‪«:‬قرق بانانمنابع طبیعیبادستخالیوبدونهیچ‬ ‫چشمداشــتی به جنگ نابرابر با فوران شعله های اتش‬ ‫می روند؛ به گونه ای که برخی شب ها به دلیل خستگی‬ ‫زیاد در کنــار اتش و روی ســنگ و خــار می خوابند‪».‬‬ ‫او با ابراز نگرانی از کمبود تجهیــزات و امکانات برای‬ ‫مقابله و مهار اتش سوزی در جنگل های استان‪ ،‬بیان‬ ‫کرد‪« :‬برای مهار اتش ســوزی نیاز به امکانات اولیه و‬ ‫همچنین خودرو کمک دار هســتیم‪ ».‬این درخواست‬ ‫امکانات برای مقابله با اتش سوزی های جنگلی در این‬ ‫استان‪ ،‬در شرایطی است که عکس و فیلم هایی که از‬ ‫مقابله با اتش قرق بانان این اســتان منتشر می شود‪،‬‬ ‫همه با دســتان خالی یــا کمترین امکانات اســت؛ با‬ ‫شــاخ وبرگ درختان‪ ،‬با بیل و تکه های چوب مشغول‬ ‫جلوگیری از پیشــرفت اتش به مناطق دیگر هســتند‪.‬‬ ‫همچنین کوهستانی بودن بیشتر مناطق این استان و‬ ‫صعب العبور بودن مناطق جنگلی‪ ،‬باعث شده دسترسی‬ ‫به همه محل های اتش ســوزی به راحتی امکان پذیر‬ ‫نباشد‪ .‬برای مهار اتش سوزی های جنگلی‪ ،‬دو بالگرد‬ ‫مهار اتش به دو اســتان دیگر زاگرســی یعنی ایالم و‬ ‫کرمانشاه که مشکالتی مشابه این استان دارند‪ ،‬داده‬ ‫شد‪ .‬استان کهگیلوی هو بویراحمد باوجود انکه‪ 5٣‬درصد‬ ‫از کل مســاحتش را جنگل تشکیل می دهد‪ ،‬امکانات‬ ‫ناچیزی برای مقابله با این گونه بحران ها دارد‪.‬‬ ‫عزت اللــه نیک اقبــال مدیرعامــل شــبکه‬ ‫زیســت محیطی و منابع طبیعــی کهگیلویه وبویراحمد‬ ‫با اشــاره به تالش شــبانه روزی نیروهای امــداد گفته‬ ‫است‪« :‬جنگل و مرتع این استان به عنوان سرمایه ملی‬ ‫م همگان با این همه دلسوزی‬ ‫متاسفانه در جلوی چشــ ‬ ‫که وجود دارد‪ ،‬تبدیل به خاکســتر می شــود‪ .‬وضعیت‬ ‫بحرانی اتش ســوزی ها در ســطح اســتان هم اکنون‬ ‫چالــش تاســف باری را برای طبیعــت اســتان رقم زده‬ ‫اســت‪ ».‬پیش از ایــن فرمانــده یگان حفاظــت منابع‬ ‫طبیعی کهگیلویه وبویراحمد از چهار فقره اتش سوزی در‬ ‫جنگل ها و مراتع بویراحمد خبر داده بود‪.‬‬ ‫چندی اســت رهبــر معظم انقــاب دربــاره اهمیت‬ ‫فقــه حکومتی ســخن گفته انــد و حوزه های علمیــه را به‬ ‫فقه حکومتی توجه داده اند‪ .‬شــارحان مختلف اما معانی‬ ‫گوناگونی از فقه حکومتی ارائه داده اند که نشان می دهد‬ ‫فهم انان از این مساله یکسان نیست‪ .‬برخی فقه حکومتی را‬ ‫در برابر فقه فردی انگاشته اند و این تصور را تقویت کرده اند‬ ‫که منظور فقهی جامع با اصولی کلی و قابل انطباق بر همه‬ ‫خرد مسائل فقهی است و شــماری فقه منظور ایشان را از‬ ‫فقه حکومتی همان فقه سیاســی و ناظر به مسائلی چون‬ ‫والیت فقیه و مباحث پیرامون ان دانسته اند‪ .‬حجت االسالم‬ ‫شــب زنده دار‪ ،‬مدرس خارج اصول و فقه حوزه علمیه قم و‬ ‫عضو شورای نگهبان در این باره می گوید‪« :‬فقه حکومتی‬ ‫معنای خاصی دارد و شامل مباحثی از این دست‪ ،‬می شود‪:‬‬ ‫حکومت در اسالم چیست؟ مســئوالن حکومت در اسالم‬ ‫چه شرایطی باید داشته باشــند؟ حاکم اسالمی چه کسی‬ ‫اســت؟ بعد از این که ثابت شــد حکومت در اسالم وجود‬ ‫دارد و از ضروریات اســت‪ ،‬بعد نوبت به پرداختن به شرایط‬ ‫حاکمان می رســد‪ .‬وظایفی که بر دوش حاکمان گذاشته‬ ‫می شود‪ ،‬میزان سعه والیت و اختیارات ان‪ ،‬وظایف مردم‬ ‫نسبت به این حاکمان‪ ،‬وظایف حاکمان نسبت به مردم و‪...‬‬ ‫پاسخگوی این گونه سواالت‪ ،‬فقه حکومتی است‪ .‬البته در‬ ‫کتب فقها ممکن است به طور پراکنده ذکر شده باشد؛ اما‬ ‫این که یک جا جمع بشــود و فصل خاصی به او اختصاص‬ ‫یابد‪ ،‬ســابقه زیادی ندارد‪ .‬علت هم این بوده که حکومتی‬ ‫اسالمی تشکیل نشــده بود‪ .‬بنابراین فقها چنین ضرورتی‬ ‫را برای طرح ان نمی دیدند‪ .‬امــروزه که این امر محقق‬ ‫شده‪ ،‬الزم است چنین مباحثی به طور جدی موردبحث‬ ‫قرار گیرد و مســائل ان جمع اوری شــود و از پراکندگی‬ ‫دربیاید‪ .‬البته قسمت هایی از ان اگر خوب روشن نشود‪،‬‬ ‫چالش برانگیز است و ممکن است به تضعیف حکومت‬ ‫بینجامد‪ .‬این امور باعث شد مقام معظم رهبری با تیزبینی‬ ‫خاصی که دارند احساس کردند باید این کار انجام شود و‬ ‫لذا مطالبه نمودند‪ .‬علت مطالبه ایشان عالوه بر ضرورت‬ ‫فوق‪ ،‬این اســت که تا به حال‪ ،‬پاســخ روشن و واضح و‬ ‫جامعی به این مباحث داده نشده است‪».‬‬ ‫او درباره دلیل تاکید رهبری برای راه اندازی درس‬ ‫خارج فقه حکومتی هم می گوید‪« :‬این گونه نیست که‬ ‫کسی وارد این عرصه نمی شود‪ .‬امروز مقام معظم رهبری‬ ‫می خواهند که ورود به این عرصه پررنگ تر باشد‪ .‬شاید‬ ‫‪ 10‬سال بیشتر باشــد که اقا‪ ،‬مجمع مشــورت فقهی را‬ ‫تشکیل داده اند در حقیقت‪ ،‬کمک برای شورای نگهبان‬ ‫است‪ .‬مسائل در ان جا مورد بحث فقهی قرار می گیرد و‬ ‫منتقل می شود‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬در هر جا استفتائاتی در‬ ‫زمینه مسائل حکومتی از مراجع شده‪ ،‬جواب داده اند‪.‬‬ ‫بسیاری از ان ها سابقه قبلی در ظاهر فقه نداشته و اقایان‬ ‫با کار اجتهادی‪ ،‬به جــواب رســیده اند‪ .‬البته به عنوان‬ ‫این که به صورت درس گفته شــود‪ ،‬ممکن است نبوده‬ ‫باشــد‪ .‬ولی خیلی جاهــا لجنه هایی هســت و روی این‬ ‫مســائل کار می کنند‪ .‬اقا خواســتند به این روند سرعت‬ ‫ببخشند‪».‬‬ ‫رازمیرکریمی ‬ ‫کارگردان جوان سینما از لزوم فرهنگ سازی می گوید‬ ‫رضا میرکریمــی‪ ،‬کارگردان ســینما‪ ،‬هفته گذشــته‬ ‫میهمان برنامــه زنــده «راز» از شــبکه چهار ســیما بود‪.‬‬ ‫این برنامه با اجــرای نادر طالــب زاده به بررســی اثار رضا‬ ‫میرکریمــی و جایگاه ســینمای دینــی در فیلم هــای این‬ ‫کارگردان اختصاص داشت‪ .‬میرکریمی در صحبت هایش به‬ ‫فرهنگسازی و نگاه مسئوالن به مساله فرهنگ و فیلمسازی‬ ‫در کشــور هم پرداخت و انتقاداتی را در ایــن زمینه مطرح‬ ‫کرد‪ .‬انتقادات میرکریمی با طرح این سوال شروع شد که ایا‬ ‫فرهنگ سازی جزو مسئولیت های دولت و حکومت است‬ ‫یا نه؟ او با در نظر گرفتن اینکه کاربرد این واژه حتی ممکن‬ ‫است غلط باشد با اشــاره به دوره های گذشته توضیح داد‪:‬‬ ‫«در یک فرصتی اداره کشور به دست مومنین افتاد‪ ،‬کسانی ‬ ‫که در واقع تا دیروز رانده شده بودند و حکومت دست شان‬ ‫نبود‪ .‬تصور بر این بود که اگر این فرصت به انها داده شود‬ ‫همه ان چیزی که در ذهن مــا به عنوان زیبایی های دین و‬ ‫خاطرات شیرینی که از ائمه برای ما تعریف کرده اند اتفاق‬ ‫خواهد افتاد‪ ».‬میرکریمی نتیجــه این تفکر را که دولت در‬ ‫حوزه فرهنگسازی و اداره دین مسئولیت دارد‪ ،‬فیلمسازی‬ ‫برای مخاطبــان اندکی دانســت که محدود بــه مرزهای‬ ‫جغرافیایی ما هستند و اثار سینمایی ما قابلیت مطرح شدن‬ ‫در دنیا را از دست می دهند‪« :‬ما برای باالدستی های مان‬ ‫فیلم می سازیم‪ ،‬چون انها به ما سفارش می دهند و سفارش‬ ‫از پایین و براساس یک نیاز واقعی نیست‪ .‬وقتی شما در این‬ ‫چالش قرار بگیرید که بروید روبه روی جمعیتی از مخاطب‬ ‫در نقطه دیگری از دنیا که کلی پرســش دارنــد و اتفاقا‬ ‫دوست دارند راجع به معنویت شما و الیه های پشت فیلم‬ ‫شــما بدانند‪ ،‬تازه می فهمید که چه مسئولیت سنگینی‬ ‫برعهده دارید و چقدر ســخت اســت‪ .‬منتهی وقتی در‬ ‫محدوده خودمان هستیم و قرار است به این فکر کنیم‬ ‫که اصال با بیرون کاری نداریم‪ ،‬این اتفاق می افتد و از‬ ‫سر تکلیففیلم می سازیم‪ ».‬میرکریمی در ادامهگفتکه‬ ‫بخش دیگری از این رفتارها همان بخش های فرهنگی‬ ‫است که باید به ان توجه کرد‪« :‬ما هیچ وقت نمی توانیم‬ ‫با بخشنامه ضرب المثل بســازیم یا تکیه کالم و عادت‬ ‫اجتماعی را به راحتی خلق کنیم‪ .‬اینها کارهای فرهنگی‬ ‫اســت که ســینما هم شــامل ان می شــود‪ .‬اگر مولف‬ ‫براســاس اعتقادات و دریافت ها و مســئولیت هایی که‬ ‫خودش احســاس می کند به شــکل واقعی فیلم بسازد‪،‬‬ ‫به نظرم مسیرش را پیدا کرده است‪».‬‬ ‫بازگشت ضد دریفوسی ها‬ ‫پرونده اندیشه پویا برای ماکرون‬ ‫شماره جدید ماهنامه اندیشه پویا منتشر شد‪ .‬این مجله‬ ‫در گزارشی توصیفی و تفصیلی تحت عنوان «دوباره پیوند‪،‬‬ ‫دوباره ایران»‪ ،‬مخاطبان خــود را از انچه در دوره انتخابات‬ ‫در کمپین تبلیغاتی حسن روحانی گذشته‪ ،‬اگاه کرده است‪.‬‬ ‫در این بخــش گفت وگوهایی با فعاالن ســتاد انتخاباتی‪،‬‬ ‫ســازندگان فیلم و کلیپ تبلیغاتی و همچنیــن همراهان و‬ ‫عکاس رئیس جمهور منتخب منتشر شده است‪« .‬ضد رای‬ ‫بودم اما حقیقت را گفتم» تیتری اســت که برای مصاحبه‬ ‫با سید مصطفی هاشــمی طبا انتخاب شــده است‪ .‬شماره‬ ‫چهل وسوم اندیشه پویا همچنین گفت وگویی ترتیب داده‬ ‫است با مرتضی مردیها که به بررسی و شرح زندگی سیاسی‬ ‫و فکری او می پردازد‪ .‬بخش فکر روشن این شماره از مجله‬ ‫مقاله ای از ســاموئل فریدمن با ترجمه عزت الله فوالدوند‬ ‫درباره مکتــب فرانکفورت منتشــر کرده و عنوان «ســتاد‬ ‫نئومارکسیســم» را برای ان برگزیده اســت‪ .‬علی شریعتی‬ ‫به بهانه چهلمین ســالگرد درگذشــتش به عنوان چهره ماه‬ ‫اندیشه پویا انتخاب شــده و در بخشی که تیتر «شریعتی و‬ ‫خوانش خمارهای خام» برایش انتخاب شده‪ ،‬مقاله ای از‬ ‫حاتم قادری و مریم گنجی پیرامون این چهره فقید منتشر‬ ‫شده است‪ .‬این مجله همچنین گزارشی منتشر کرده است‬ ‫از زندگی مصطفی رحیمی که در ان با خانواده‪ ،‬دوســتان و‬ ‫همکاران «روشنفکر در سایه» به گفت وگو نشسته است‪.‬‬ ‫فرهنگ رجایی یکی دیگر از چهره هایی اســت که به بهانه‬ ‫انتشار کتاب «بازیگری در باغ هویت ایرانی» با او گفت وگو‬ ‫شــده اســت‪ .‬او در این گفت وگو بیان می کند کــه در چاله‬ ‫غربزدگی نیفتاده اســت‪« .‬زمینــه و زمانه اقــای مترجم»‬ ‫گزارشی از گفت وگو و دیدار با عزت الله فوالدوند است پس‬ ‫از انتشار ارج نامه «در جست وجوی خرد و ازادی»‪ .‬سیاست‬ ‫شادکامیعنوانبخشیبرگرفتهازکتابیتحتهمینعنوان‬ ‫است که در ان یادداشت هایی از مصطفی ملکیان و سعید‬ ‫حجاریان منتشر شــده اســت‪« .‬خودم را تکرار نمی کنم»‬ ‫عنوان گفت وگویی اســت با حمیــد نعمت اللــه کارگردان‬ ‫رگ خواب که به بررسی کارنامه فیلم ســازی او می پردازد‪.‬‬ ‫«بازگشــت ضد دریفوســی ها» اغازگر پرونده ای است که‬ ‫اندیشه پویا برای ماکرون رییس جمهور جدید فرانسه تدارک‬ ‫دیده اســت‪ .‬بخش کارنامه نیــز پرونده ای مفصــل درباره‬ ‫هوشنگ گلشیری منتشر کرده که عکس روی جلد این ماه‬ ‫اندیشه پویا را نیز به خود اختصاص داده است‪.‬‬ ‫قواعد بازی‬ ‫روایتی از خنده و خشونت‬ ‫تفسیرصحیفهسجادیه‬ ‫بخش هشتم ‪ /‬حجت االسالم محمدجواد حاج علی اکبری‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫سوم‪َ ،‬و ا َذا اشْ َتغ ََل ا ْل َع ْبدُ‬ ‫ّ‬ ‫ِب َما َا َم َر ُه ال َلــهُ ت ََعا َلــی َو ن ََها ُه‪،‬‬ ‫ال َی َتف ََّر ُغ ِم ْن ُه َما ا َلــی ا ْل ِم َر ِ‬ ‫َ‬ ‫اء َو‬ ‫ــع ال َّن ِ‬ ‫اس‪ ،‬اگر هم‬ ‫ا ْل ُم َب َ‬ ‫اه ِاه َم َ‬ ‫کسی همیشه دنبال انجام امر‬ ‫و نهی خداونــد تبارک و تعالی‬ ‫بود‪ ،‬دیگر چنین ادمی فراغتی‬ ‫وفرصتیپیدانمی کندکهبرود‬ ‫با مردم َکل بینــدازد‪ ،‬با یکی‬ ‫جدال کند‪ ،‬به یکی فخر بفروشد‪ ،‬به کسی مباهات کند‪،‬‬ ‫اص ً‬ ‫ال فرصت این کارها را پیدا نمی کند‪ ،‬دیگر مشــغول‬ ‫انجام امر و نهی خداوند تبارک و تعالی است‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ــر َم ال َلهُ ا ْل َع ْبــدَ ِب َه ِذ ِه‬ ‫حاال نتیجه چیســت؟ َفا َذا ا ْک َ‬ ‫ال َّث َ‬ ‫ال َث‪ ،‬اگر خداوند تبارک و تعالی بنده خودش را با این‬ ‫ســه چیز گرامی بدارد‪ ،‬این ســه چیز حقیقت عبود ّیت‬ ‫است‪،‬وقتیحقیقتعبود ّیتراامامرمزگشاییکردندشد‬ ‫سه جمله‪ ،‬یکی این که خودش را مالک نمی داند‪ ،‬یکی‬ ‫مد ّبر خودش را خدای متعال می داند‪ ،‬کارش را تفویض‬ ‫می کند به خدا‪ ،‬یکی هم دائم ًا مشغول انجام امر و نهی‬ ‫حضرت حق است‪ ،‬اگر خداوند تبارک و تعالی کسی را به‬ ‫یس‪َ ،‬و‬ ‫این سه چیز گرامی بدارد‪َ ،‬هانَت َع َل ْی ِه ُّ‬ ‫الدن َْیا‪َ ،‬و ا ْب ِل ُ‬ ‫ا ْل َخ ْل ُق‪ ،‬فرمود دیگر تمام این دنیا و شیطان و همه خلق‬ ‫خدا در نظر او یک چیز دست کمی می شود‪ ،‬یعنی از این‬ ‫شخصیتیپیدامی کند‪،‬اوجیمی گیرد‪،‬‬ ‫یکافقیازنظر‬ ‫ّ‬ ‫پروازی می کند‪ ،‬اینها همه می ایند پایین‪ ،‬نمی توانند در‬ ‫خط بندگی او ایجاد اختالل کنند‪ ،‬ببینید ما وقتی پایین‬ ‫هســتیم با ابلیس تصادم می کنیم‪ ،‬ســر راه مان هست‬ ‫دیگر‪ ،‬با خلق خدا تصادم می کنیم‪ ،‬وقتی پایین هستیم‬ ‫اینجوری است‪ ،‬با دنیا دست به گریبان می شویم‪ ،‬اینها‬ ‫وقتی اســت که تو پایین هســتی‪ ،‬ولی وقتی تو تکریم‬ ‫شدی از جانب خدای متعال‪ ،‬بزرگ شدی‪ ،‬اوج گرفتی‬ ‫شخصیت‪ ،‬یک افقی داری که اینها همه می مانند‬ ‫از نظر‬ ‫ّ‬ ‫پایین‪ ،‬تمام شــد‪ ،‬یک ارامشــی پیدا می کنــی‪َ ،‬هانَت‬ ‫َع َل ْی ِه‪ ،‬خیلی تعبیر عجیبی اســت‪َ ،‬هانَت َع َل ْی ِ‬ ‫الدن َْیا‪،‬‬ ‫ــه ُّ‬ ‫یس‪َ ،‬و ا ْل َخ ْل ُق‪ ،‬اســان اســان می شود‪ ،‬دیدید یک‬ ‫َو ا ْب ِل ُ‬ ‫جایی انسان می خواهد یک وظیفه خوبی را انجام بدهد‬ ‫می گوید چه می گویند؟ این همان تصادم هست‪ ،‬درباره‬ ‫من چه می گویند‪ ،‬چه قضاوت می کننــد؟ می داند این‬ ‫کاری که انجام بدهد خدا دوست می دارد ّاما دائما دارد‬ ‫با جاهای دیگر مساله را حل و فصل می کند‪ ،‬این پایین‬ ‫تصرف کند‪ ،‬خلجان کند‪،‬‬ ‫است‪ ،‬ابلیس می تواند در او ّ‬ ‫وسوسه انگیزی کند‪ّ ،‬اما این ادمی که به حقیقت بندگی‬ ‫انس گرفته ارتفاع پیدا می کند‪ ،‬تکریم‪َ ،‬و َ‬ ‫الدن َْیا‬ ‫ال َی ْط ُل ُب ُّ‬ ‫ت ََکاث ًُرا َو َتفَاخُ ًرا‪ ،‬این ادم به هیچ وجه دنبال دنیا نمی رود تا‬ ‫ثروت اندوزی کند و به وسیله ان بخواهد به این و ان فخر‬ ‫بفروشد‪،‬کسیفخرمی فروشدکهدنیابرایشخیلیبزرگ‬ ‫و مهم است‪ ،‬اما دنیا در نگاهش کوچک شد‪ ،‬انسان با‬ ‫چیزی که بی ارزش است و کوچک است به دیگران فخر‬ ‫می فروشد؟ که خانه فالن و ماشین فالن و وسیله فالن‬ ‫و مدرک فالن و جاه فالن و مقام فالن و من به دســت‬ ‫بیاورم تا برای این و ان قیافه بگیرم وقتی این در نگاه تو‬ ‫پست و کوچک شد‪ ،‬افتاد پایین‪ ،‬انسان با یک چیز حقیر‬ ‫پســت که برای دیگران قیافه نمی گیرد‪ ،‬چون دیگر از‬ ‫چشمش افتاده است‪.‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫لوییجــی پیراندللــو را شــاید بیــش از هرچیــز بــا‬ ‫نمایشنامه «شش شــخصیت در جست وجوی نویسنده»‬ ‫بشناســند؛ گرچه اثار دیگری از او هم به فارســی ترجمه‬ ‫شــده کــه از ان جمله انــد داســتان های او‪« .‬قواعــد‬ ‫بــازی»‪ ،‬نمایشــنامه ای اســت از لوئیجــی پیراندللو که‬ ‫با ترجمه کامران برادران در نشــر چترنگ منتشــر شــده‬ ‫اســت‪ .‬وقایع این نمایشنامه در شــهری در ایتالیا اتفاق‬ ‫می افتــد‪ .‬میل‪ ،‬قدرت و خشــونت‬ ‫اصلی تریــن مفاهیمی هســتند که‬ ‫پیراندللــو در نمایشــنامه «قواعــد‬ ‫بــازی» بــه انهــا پرداخته اســت‪.‬‬ ‫مفاهیمــی کــه «قواعد بــازی» با‬ ‫به صحنه اوردن انها زمینه ای برای‬ ‫تامل دقیق تر از انها را فراهم اورده‬ ‫و این درست به دلیل شیوه نمایشی‬ ‫هوشــمندانه پیراندللــو در ترســیم‬ ‫موقعیت های نمایــش و همچنین‬ ‫شــخصیت پردازی هنرمندانــه‬ ‫اوست‪.‬‬ ‫او در «قواعــد بازی» بــا مهارت خشــونت و طنز را‬ ‫به هم امیختــه؛ ضمن اینکــه دیالوگ های نمایشــنامه‬ ‫هم با مهارت موقعیت مدنظر نویســنده را برســاخته اند‪.‬‬ ‫پیراندللو «قواعد بازی» را در ســال ‪ ١٩١٨‬نوشته است‪.‬‬ ‫لئونه گاال‪ ،‬ســیلیا گاال‪ ،‬گوییدو ونانزی‪ ،‬دکتر اســپیگا‪،‬‬ ‫با ِرلــی‪ ،‬فیلیپ‪ ،‬مارکــی میگلیوریتی‪ ،‬کالرا‪ ،‬ســه جوان‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫طبقات بــاال و پایین در‬ ‫مســتاجران‬ ‫ســرخوش و تنی از‬ ‫ساختمان ســیلیا‪ ،‬شــخصیت های نمایشــنامه «قواعد‬ ‫بازی» پیراندللو هستند‪ .‬‬ ‫ترجمه فارسی «قواعد بازی» با موخره ای از مترجم‬ ‫همراه اســت که یادداشتی اســت بر این نمایشنامه‪ .‬در‬ ‫این یادداشت به مفاهیم اصلی برسازنده «قواعد بازی»‬ ‫پرداخته شــده اســت‪ .‬انچه در ادامه می خوانید بخشی‬ ‫ِ‬ ‫داســتان مردمانی‬ ‫اســت از این موخره‪« :‬قواعــد بازی‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫تجسد‬ ‫دســت اخر‬ ‫اســت که در پی امیال خود می دوند و‬ ‫خشونت با ِر این امیال از پای درشان می اورد‪ .‬خشونتی که‬ ‫در این اثر خــود را می نمایاند نــه عنصری که فــرد را به‬ ‫ســوژه ای منضبط و مطیع بدل کند‪،‬‬ ‫بلکه قدرتی اســت که استمرارش را‬ ‫در حفظ و بسط حیات سوژه می یابد‪.‬‬ ‫نمایشــنامه پیراندللــو دوزخی‬ ‫است از خشونتی ناب‪ ،‬خشونتی که‬ ‫خود را به صــورت خواننده می کوبد‬ ‫ِ‬ ‫تجسد‬ ‫و مدهوشــش می کند‪ .‬لئونه‬ ‫این خشــونت ناب اســت؛ او زی ِر با ِر‬ ‫دوئل نمی رود؛ گوییدو را روانه مذبح‬ ‫می کند و در نهایــت این را مجازاتی‬ ‫درخــور بــرای ســیلیا و اعمالــش‬ ‫می بیند؛ اما وقتی از خشونت حرف‬ ‫ِ‬ ‫پرســش مارکس را مطــرح کنیم که در‬ ‫می زنیم‪ ،‬باید این‬ ‫این میانه چه کســی ِ‬ ‫مدنظر ماســت‪ .‬مارکس می پرسید‬ ‫پیشرفت‪ ،‬بله‪ ،‬اما برای چه کسی؟ حال باید پرسید سوژه‬ ‫ِ‬ ‫قواعد بازی اعمال می شــود کیســت؟‬ ‫خشــونتی که در‬ ‫ِ‬ ‫خشــونت ناب چه ســویه هایی دارد و در چه بستری‬ ‫این‬ ‫ِ‬ ‫بنیادین نخســتین سمینارهای ژاک‬ ‫معنا می یابد؟ گزاره‬ ‫ِ‬ ‫واقعیت بیناسوژه ای‬ ‫الکان حول این نکته می چرخد که‬ ‫ِ‬ ‫از پاره گفتارهایی تشــکیل شــده که به واسطه خود ِ‬ ‫عمل‬ ‫بیان شان‪ ،‬سوژه را بدل به چیزی می کنند که این واقعیت‬ ‫بر ان اصرار دارد‪».‬‬ ‫رهایی از دنیا‬ ‫‪23‬‬ ‫سیاست‬ ‫سیلی‬ ‫شوک به تروریست ها‬ ‫حمله موشکی ایران به مواضع تروریســت ها در دیرالزور واقع در‬ ‫شرقسوریه‪،‬پسازشناسایینیروهاینظامیایرانواطمینانازتجمع‬ ‫ تروریست ها عملیاتی شد و بر اساس نخســتین براوردها از رصدهای‬ ‫محلی‪ ،‬شمار کشته های این حمله سه رقمی اســت‪ .‬در این پرونده در‬ ‫این باره بحث کرده ایم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫درپیحملهموشکیسپاهبهتکفیری ها‪،‬اجماعبینظیریدر‬ ‫سطححاکمیتومردمدرحمایتازایناقدامصورتگرفت‬ ‫‪1‬‬ ‫عقربه های ســاعت در ایــران به ‪ ١١‬شــب نزدیک‬ ‫می شد و انجا در سوریه در شــهری که سوری ها ان را به‬ ‫زبان عامیانــه «الدیر» یا همان «دیر الــزور» می نامند‪،‬‬ ‫ســاعت ‪ ٩‬شــب را رد کرده بــود‪ .‬ناگهان یــک اطالعیه‬ ‫مهم به بمــب خبری رســانه های بزرگ دنیا تبدیل شــد‪.‬‬ ‫روابط عمومی کل سپاه پاســداران با این اطالعیه ‪ ،‬تمام‬ ‫نگاه ها در داخل و خارج را متوجه یــک اقدام مهم کرد؛‬ ‫«حمله موشکی ســپاه به مقر فرماندهی تروریست های‬ ‫تکفیری در دیرالزور ســوریه‪ ».‬سپاه پاســداران قبال به‬ ‫دنبــال عملیات تروریســتی در تهران اعــام کرده بود؛‬ ‫«ریخته شدن هیچ خون پاکی را بدون پاسخ نمی گذارد»‬ ‫و اکنون به نظر می رسد این عملیات قسمتی از ان پاسخ‬ ‫باشــد‪ .‬چنانچه در اطالعیه ســپاه پاســداران هم بر این‬ ‫نکته تاکید شده بود‪ .‬سردار امیرعلی حاجی زاده‪ ،‬فرمانده‬ ‫نیروی هوافضای سپاه هم ســاعاتی پس از این عملیات‬ ‫و تاکیــد بر موفقیت امیــز بودن ان گفت‪« :‬دشــمنان ما‬ ‫باید هوشــیار باشــند‪ ،‬ما جواب ترقه بازی تروریست های‬ ‫تکفیری را با موشــک دادیم‪ .‬اگر تروریست ها به شرارت‬ ‫ادامه دهنــد نتیجــه پرهزینه ای برایشــان رقــم خواهد‬ ‫خورد‪ ».‬سردار حاجی زاده در سخنان خود البته مقداری‬ ‫هم ابعاد این عملیات را تشریح کرد و در این رابطه توضیح‬ ‫داد‪« :‬در اطراف دیرالزور پایگاه های فرماندهی‪ ،‬مراکز‬ ‫ســاخت و تولید خودروهای انتحاری و مراکز تجمع انها‬ ‫توســط موشــک های میانبرد مورد هدف قــرار گرفت‪.‬‬ ‫دشــمنان باید بدانند تهران‪ ،‬لندن و پاریس نیست و این‬ ‫یک کار کوچکی بود که انجام شــد و اگر دست از پا خطا‬ ‫فاصلــه دیرالــزور تــا پایگاه موشــکی‬ ‫کرمانشاه ‪ 650‬کیلومتر است و طی چند‬ ‫سالگذشتهمیانارتشسوریهوداعش‬ ‫دست به دست می شود‪ .‬همچنین این‬ ‫اســتان به دلیل نزدیکی به پایگاه بزرگ‬ ‫القاعده در مــرز عراق همــواره گرایش‬ ‫باالیی بــه افراطی گری مذهبی داشــته‬ ‫و به مرکــزی بــرای پــرورش گروه های‬ ‫ تروریستیتبدیلشدهاست‬ ‫حملهموشکیبهمقرتروریست ها‬ ‫نشانه ای از اقتدار ایران است‬ ‫کرانه رود فرات واقع شده است‪ .‬پس از شکست سنگین‬ ‫ تروریســت ها در حلب که منجر به از دســت رفتن پایگاه‬ ‫بسیار مهم انها در شــمال غرب سوریه شــد‪ ،‬بسیاری از‬ ‫ تروریســت ها به دیرالزور در شرق و برخی مناطق اطراف‬ ‫ان در سوریه نقل مکان کرده اند‪ .‬همچنین بخش مهمی‬ ‫ از تروریست هایی که در پی شکســت سنگین در موصل‬ ‫عراق و رقه ســوریه که مهمترین پایگاه های انها است‪،‬‬ ‫به ســوریه گریخته بودند در این منطقــه حضور دارند‪ .‬با‬ ‫توجه به اجتماع بخش مهمی از تروریســت ها در منطقه‬ ‫دیرالزور‪ ،‬مقر فرماندهی و مراکز پشتیبانی و عملیاتی انها‬ ‫نیز در این استان قرار گرفته است‪».‬‬ ‫بر باد رفتن رویای پایتخت جدید‬ ‫ضــد داعــش موفقیت امیز بوده اســت‪ .‬موشــک های‬ ‫سپاه مقرهای فرماندهی و مراکز تســلیحاتی داعش در‬ ‫دیرالزور را درهم کوبید‪ ».‬سخنگوی ســپاه با بیان اینکه‬ ‫شلیک از دو اســتان عمدتا سنی نشــین به سمت مراکز‬ ‫ تروریست های داعش‪ ،‬حاوی پیام وحدت همه ایرانیان‬ ‫در مقابــل تروریست هاســت‪ ،‬تاکیــد کــرد‪« :‬عملیات‬ ‫موشکی سپاه تنها گوشه بسیار کوچکی از قدرت تنبیهی‬ ‫ایران علیه تروریست ها و دشــمنان بوده است‪ ».‬سردار‬ ‫شریف همچنین گفت‪« :‬حامیان بین المللی و منطقه ای‬ ‫ تروریســت ها باید پیام هشــدارامیز عملیات موشکی را‬ ‫درک کنند‪».‬‬ ‫رئیس ستاد کل نیروهای مسلح هم با اشاره به نقاط‬ ‫ضعف نظام ســلطه در درگیری با ایران گفت‪« :‬انها فعال‬ ‫توان درگیری با ما را ندارند و البته ما هم قصد درگیر شدن‬ ‫با انها را نداریم امــا در رقابت دائمی با انهــا در حوزه های‬ ‫مختلف از جمله حوزه موشکی قرار داریم‪».‬‬ ‫چرا دیرالزور؟‬ ‫بیانیه سپاه قدس درباره تلفات داعش‬ ‫امــا در ادامــه ایــن تحــوالت‪ ،‬ســپاه قــدس هم‬ ‫اطالعیــه مهمــی را صــادر کــرد‪ .‬ســپاه قــدس در این‬ ‫گزارش «نتایج حمله موشــکی ســپاه بــه مواضع داعش‬ ‫در دیرالــزور» را منتشــر کرد‪ :‬برابــر مختصات ارســالی‬ ‫از مواضــع داعــش توســط نیــروی قــدس که بــا دقت‬ ‫انتخاب شــده بــود‪ ،‬یکشــنبه شــب مــورخ ‪۹۶/۰۳/۲۸‬‬ ‫تعداد چهــار مرکز از مراکــز داعش مورد هدف موشــکی‬ ‫ســپاه قرار گرفــت کــه نتایــج ان به این شــرح اســت‪:‬‬ ‫‪ -۱‬انبــار مرکــزی ســاح و مهمــات اصلــی داعــش در‬ ‫شــمال شــهر دیرالزور واقع در منطقه عیــاش معروف به‬ ‫«مســتودعات عیاش» که یک مرکز نظامی سابق ارتش‬ ‫ســوریه اســت‪ ،‬به شــکل دقیق مورد هدف قرارگرفت و‬ ‫کامال منهدم گردید‪ .‬در این مکان عالوه بر انهدام سالح‬ ‫و مهمات داعــش‪ ،‬تعداد ‪ ۴‬دســتگاه تانــک و پی ام پی‪،‬‬ ‫دودســتگاه خودرو انتحاری و تعداد زیادی موشک های‬ ‫دوربرد منهدم شــد‪ .‬همچنیــن برابر اطالعــات واصله از‬ ‫عوامل خبری‪ ،‬تعــداد ‪ ۶‬نفر از عناصــر داعش به هالکت‬ ‫رســیده و ‪ ۱۰‬نفر نیز مجروح شــدند‪ .‬صدای شدید انفجار‬ ‫در تمام مناطق شهر دیرالزور و ریف ان شنیده شده است‪.‬‬ ‫مرکز فرماندهی و عملیات داعش در شرق دیر الزور واقع در‬ ‫منطقه الموحسن که یکی از مراکز مهم و حساس داعش‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫حمله موشــکی ایران بــه مواضع تروریســت ها در‬ ‫دیرالزور واقع در شرق سوریه‪ ،‬پس از شناسایی نیروهای‬ ‫امنیتی ایران و اطمینان از تجمع تروریســت ها عملیاتی‬ ‫شد و بر اســاس نخســتین براوردها از رصدهای محلی‪،‬‬ ‫شمار کشته های این حمله ســه رقمی است‪ .‬این سایت‬ ‫از تغییر ارایش تروریســت ها پس از تنگ شــدن عرصه‬ ‫محاصره در سوریه و عراق خبر داده که توسط نیروهای‬ ‫ایران رصد می شــده اســت‪ .‬پس از عملیات تروریستی‬ ‫در تهران‪ ،‬عقبه ایــن گروه در دیرالزور شناســایی و پس‬ ‫از سلســله عملیات شناســایی که از زمین و اســمان در‬ ‫روزهای اخیر در محدوده مورد نظر انجام شد‪ ،‬در نهایت‬ ‫منجر بــه تعیین مختصــات دقیق بــرای افزایش قدرت‬ ‫تخریب و هزینه این حمله برای تروریست ها شد‪ .‬پس از‬ ‫تعیین مختصات و فاصله حــدود ‪ 650‬کیلومتری منطقه‬ ‫مورد هدف از مرزهای ایران‪ ،‬کارشناســی برای انتخاب‬ ‫موشــک های میان برد مورد اســتفاده در ایــن عملیات‬ ‫صورت پذیرفت و با توجه به ابعاد اهداف‪ ،‬شلیک ‪ 6‬فروند‬ ‫موشــک ســوخت جامد ذوالفقار قطعی شــد‪ .‬خبرگزاری‬ ‫تسنیم هم در گزارشــی به توضیح این سوال پرداخته که‬ ‫«چرا سپاه پاســداران‪ ،‬منطقه دیرالزور را برای این حمله‬ ‫موشکی بسیار مهم انتخاب کرده است؟» این خبرگزاری‬ ‫نوشته است‪« :‬استان دیرالزور در مرز سوریه و عراق و در‬ ‫فاصله دیرالزور تا پایگاه موشــکی کرمانشــاه ‪650‬‬ ‫کیلومتر است و طی چند ســال گذشته میان ارتش سوریه‬ ‫و داعش دست به دست می شود‪ .‬همچنین این استان به‬ ‫دلیل نزدیکی به پایگاه بزرگ القاعده در مرز عراق همواره‬ ‫گرایش باالیی به افراطی گری مذهبی داشته و به مرکزی‬ ‫برای پرورش گروه های تروریســتی تبدیل شــده اســت‪.‬‬ ‫چندی پیش برخی منابع بین المللی و از جمله وزارت دفاع‬ ‫امریکا‪ ،‬پنتاگون اطالعاتی را منتشــر کردند که حاکی از‬ ‫دور خیز داعش برای تغییر پایتخت خودخوانده انها از الرقه‬ ‫به دیرالزور بود‪ .‬طبق ایــن گزارش ها داعش برای اجرای‬ ‫طرح خود در ابتدا اکثر فرماندهان ارشــد خود را از الرقه و‬ ‫موصل به دیرالزور برده بود‪ .‬این اتفاق پس از ان افتاد که‬ ‫داعش مراکز حیاتی خود در شهر الباب و بخش گسترده ای‬ ‫از حومه شــمالی الرقه و شرق این شــهر را از دست داد و‬ ‫بخش عمده موصل نیز از دســت ان خارج شد‪ .‬اما به نظر‬ ‫می رسد عملیات موشکی سپاه پاسداران ایران‪ ،‬دستیابی‬ ‫به این رویــا را نیــز برای تروریســت های داعــش قدری‬ ‫غیرممکــن کرده باشــد‪ .‬خصوصا اینکــه خبرگزاری های‬ ‫داخلی ســاعاتی پس از انجام این عملیــات‪ ،‬امار تلفات‬ ‫نیروهای داعشی را بالغ بر ‪ 650‬نفر اعالم کردند‪.‬‬ ‫همچنین پس از انجام موفقیت امیز عملیات موشکی‬ ‫ایران علیه داعش‪ ،‬یکی از فرماندهان عالی رتبه داعش به‬ ‫نام سعد الحسینی معروف به ابوسعد با تابعیت سعودی در‬ ‫حمالت موشکی شب گذشته ســپاه به دیرالزور سوریه به‬ ‫هالکت رسیده است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫کنند‪ ،‬ضربات مهلک تر بر سر انها فرود خواهد امد‪».‬‬ ‫فرمانــده نیــروی هوافضای ســپاه گفــت‪« :‬این‬ ‫موشک ها از ایران شلیک شد و بر فراز عراق عبور کرد و‬ ‫در سوریه فرود امد و توسط هواپیماهای بدون سرنشینی‬ ‫که از اطراف دمشــق به پرواز درامده بود بر فراز دیرالزور‬ ‫اصابت ها را به صورت همزمان برای ما در ایران مخابره‬ ‫می کرد‪ ».‬حاجی زاده همچنین گفت‪« :‬تمام موشک ها‬ ‫دقیقا بــه محل مــورد نظر اصابــت کــرد‪ ».‬وی افزود‪:‬‬ ‫«شناســایی و احاطــه اطالعاتــی این تروریســت ها به‬ ‫خودی خود یک دنیا مساله است و شلیک این موشک ها‬ ‫از فاصله ‪ 700‬کیلومتری و نشــاندن روی یک ساختمان‬ ‫کوچک‪ ،‬خودش یک پیام اســت و انهــا می فهمند عیار‬ ‫ایرانی ها کجاســت‪ ».‬فرمانده نیروی هوافضای ســپاه‬ ‫ادامه داد‪« :‬سپاه پاسداران انقالب اســامی به تبعیت‬ ‫از فرماندهی معظم کل قوا این عزم و اراده محکم برای‬ ‫دفــاع از نظام را به صورت کامل دارد و ســر ســوزنی هم‬ ‫عقب نمی نشــیند‪ ».‬همچنین ســردار رمضان شــریف‪،‬‬ ‫سخنگوی سپاه درباره شــلیک ‪ ۶‬موشک سپاه به مواضع‬ ‫داعش در دیرالزور ســوریه در ارتباط تلفنی با شبکه خبر‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬بر اســاس اطالعات موثق‪ ،‬عملیات موشــکی‬ ‫اقتدار موشکی‬ ‫سیاست‬ ‫‪25‬‬ ‫سیاست‬ ‫در منطقه است مورد هدف قرار گرفت و تعداد بیش از ‪۱۵‬‬ ‫نفر از عناصر داعش با ملیت های قزاقســتانی‪ ،‬سعودی و‬ ‫افغانی به هالکت رســیدند‪ ،‬از جمله یکــی از فرماندهان‬ ‫مهم داعش به نام ســعد القیبی ملقب به ابوســعد با ملیت‬ ‫ســعودی نیز به درک واصل شد‪ .‬شــایان ذکر است‪ ،‬تمام‬ ‫عملیات های داعش علیه موقعیت های ارتش در فرودگاه‬ ‫دیرالــزور از این نقطــه فرماندهی می شــد‪ -3 .‬مقر تجمع‬ ‫داعش (ساختمان یک مدرسه ســابق) در شهر المیادین‬ ‫واقع در شرق دیرالزور یکی دیگر از نقاط مهم داعش بود‬ ‫که مورد اصابت موشــک قرار گرفته که برابر اخبار واصله‬ ‫از عوامل خبری تعداد ‪ ۲۷‬نفر از عناصر داعش به هالکت‬ ‫رســیدند و در میان به هالکت رسیده ها ســه نفر از عناصر‬ ‫غیرســوری (لیبی) به نام های محمد الویسی ملقب به ابو‬ ‫عاصم مســئول مالی والیت الخیــر (اســتان دیرالزور)‪،‬‬ ‫عبدالقادر الفرافی ملقب به ابو حارث از نزدیکان ابوعاصم‬ ‫و یوســف بن محســن المبرو ملقب به ابوحیــان الموحد‬ ‫شناسایی گشــتند و شــماره دیگری نیز مجروح شدند‪-۴.‬‬ ‫ساختمان بیمارســتان نظامی و الشــرعیات داعش جنب‬ ‫ساختمان پست و تلگراف شهر المیادین‪ ،‬دیگر نقطه ای‬ ‫بود که مورد هدف دقیق موشــک قــرار گرفته که ضمن‬ ‫انهدام سه دســتگاه خودرو از نوع ون و امبوالنس‪ ،‬تعداد‬ ‫‪ ۱۷‬نفر به هالکت رسیده که اسامی تعدادی از انها به شرح‬ ‫زیر است‪:‬‬ ‫‪ – ۱‬محمد مهدی الشیخاوی ملقب به ابوبکر مهاجر – اهل‬ ‫تونس‬ ‫‪ – ۲‬فاخر فرح ملقب به ابوخوله – اهل تونس‬ ‫‪ – ۳‬حمد ابراهیم رجب الســاع ملقب به ناصر الموحد‪ ،‬از‬ ‫عناصر امن داعش‬ ‫‪ – ۴‬عبدالخالق شاکر القالع‪ ،‬از عناصر امن داعش – اهل‬ ‫عراق‬ ‫‪ – ۵‬اکرم رعد الخلیل‪ ،‬از عناصر شــرطه اســامی – اهل‬ ‫عراق‬ ‫‪ – ۶‬حنیین الصباح همســر اکــرم رعد‪ ،‬از عناصر شــرطه‬ ‫اسالمی زنان‬ ‫‪ – ۷‬الهنوف سعید الحمدان‪ ،‬از عناصر شرطه اسالمی زنان‬ ‫‪ – ۸‬نینوان ملقب به ابوزبیر – اهل چین»‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫کدام موشک های سپاه «دیرالزور» را هدف‬ ‫ قرار دادند؟‬ ‫مقر فرماندهی و مراکز تجمع و پشــتیبانی و ساخت‬ ‫خودروهای انتحاری تروریســت های تکفیری در منطقه‬ ‫دیرالزور در شرق سوریه‪ ،‬با موشــک های بالستیک سپاه‬ ‫پاسداران انقالب اسالمی و با هدف تنبیه تروریست های‬ ‫جنایتکار‪ ،‬مورد هدف قــرار گرفتند‪ .‬این حمله موشــکی‬ ‫سپاه پاسداران با توجه به توضیحاتی که در بیانیه ان ذکر‬ ‫شده یک حمله موشکی در سطح نسبتا گسترده برای قلع‬ ‫و قمع کردن داعشی ها بوده است‪ .‬در این عملیات که به‬ ‫نام عملیات لیله القدر نام گرفت از موشک های بالستیک‬ ‫«ذوالفقار» و «قیام» استفاده شد‪ .‬موشک «ذوالفقار» از‬ ‫جمله موشک های سپاه پاسداران انقالب اسالمی است‬ ‫که توانایی از بین بردن اهداف مورد نظر در شــرق سوریه‬ ‫را داشته و در عملیات سپاه پاســداران علیه داعش به کار‬ ‫گرفته شده است‪« .‬ذوالفقار» در کالس موشک «فاتح»‬ ‫قرار دارد و یکی از دقیق ترین موشــک های ساخت ایران‬ ‫است که از شهریور پارسال به جمع موشک های بالستیک‬ ‫ایران اضافه شده است‪ .‬موشک «ذوالفقار»‪ ،‬سر جنگی‬ ‫بارانــی دارد و می توانــد پایگاه هــای نظامــی‪ ،‬باندهای‬ ‫فرودگاهــی و‪ ...‬را با دقت بــاال هدف قرار دهد‪ .‬ســردار‬ ‫حاجی زاده‪ ،‬فرمانــده نیروی هوافضای ســپاه همزمان با‬ ‫رونمایی موشک ذوالفقار اعالم کرده که برد این موشک‬ ‫بالســتیک‪ ٧5٠ ،‬کیلومتر بــوده و از ســوخت جامد بهره‬ ‫در ایــن عملیــات کــه بــه نــام عملیات‬ ‫لیله القدر نام گرفت از موشک های بالستیک‬ ‫«ذوالفقار» و «قیام» اســتفاده شد‪ .‬موشک‬ ‫«ذوالفقــار» از جملــه موشــک های ســپاه‬ ‫پاسداران انقالب اسالمی اســت که توانایی‬ ‫از بین بردن اهداف مورد نظر در شرق سوریه‬ ‫را داشــته و در عملیات ســپاه پاسداران علیه‬ ‫داعش به کار گرفته شــده است‪« .‬ذوالفقار»‬ ‫در کالس موشــک «فاتح» قرار دارد و یکی از‬ ‫دقیق ترین موشک های ســاخت ایران است‬ ‫که از شــهریور پارســال به جمع موشک های‬ ‫بالستیک ایران اضافه شده است‪.‬‬ ‫می برد‪ .‬به گفته فرمانده نیروی هوافضای سپاه‪ ،‬موشک‬ ‫ذوالفقار‪« ،‬نقطه زن» و خطای ان به نظر کمتر از ‪ ١٠‬متر‬ ‫است‪ .‬سردار سرتیپ حسین دهقان‪ ،‬وزیر دفاع و پشتیبانی‬ ‫نیروهای مسلح درباره قابلیت های این موشک بالستیک‬ ‫می گوید‪« :‬موشک ذوالفقار موشکی زمین به زمین‪ ،‬مایل‬ ‫پرتاب‪ ،‬یک مرحله ای و با ســوخت جامد مرکب است که‬ ‫قادر اســت اهداف خود را تا فاصله ‪ ٧٠٠‬کیلومتری مورد‬ ‫اصابت قرار داده و منهدم کند‪ ».‬سردار دهقان برخورداری‬ ‫از ســکوی پرتاب متحرک و خودکششــی‪ ،‬رادار گریزی‪،‬‬ ‫قابلیــت نقطه زنی‪ ،‬ســبک و تاکتیکــی بــودن را از دیگر‬ ‫ویژگی های موشک ذوالفقار برشــمرد و تصریح کرد‪« :‬با‬ ‫الحاق این موشک به ســازمان رزم نیروهای مسلح قدرت‬ ‫و توان رزم موشــکی انان به نحو قابل توجه و چشمگیری‬ ‫افزایش می یابد‪ ».‬موشک بالستیک میان برد «قیام» نیز‬ ‫که در عملیات ســپاه علیه داعش در دیرالزور به کار گرفته‬ ‫شد‪ ،‬در ‪ ٢٩‬مرداد ماه سال ‪ ٨٩‬برای نخستین بار با موفقیت‬ ‫تست و شــلیک شــده بود‪ .‬این موشــک از کالس جدید‬ ‫موشــک های ایرانی بود که دارای ویژگی های فنی جدید‬ ‫و قدرت تاکتیکی منحصر به فرد است‪ ،‬به طوری که ان را‬ ‫دروازه ورود ایران به عرصه جدید در ساخت موشک های‬ ‫بالستیک دانستند و گفته شــد این موشک خالصه ای از‬ ‫تجربه ‪ ٢5‬ساله صنعت دفاعی کشور در عرصه هوافضا تا‬ ‫ان روز است که نداشتن بالک به عنوان یکی از ویژگی های‬ ‫ان‪ ،‬عالوه بر افزایش ســرعت‪ ،‬قابلیت پرتاب موشک از‬ ‫انواع النچرهای خــاص را به ان می دهد‪ .‬این موشــک‬ ‫بالســتیک بنا بر ماموریت هــای تعریف شــده‪ ،‬می تواند‬ ‫اهــداف را در فواصل مختلف مــورد اصابت قــرار دهد‪.‬‬ ‫سرعت اماده سازی و شــلیک موشــک قیام‪ ،‬یکی دیگر‬ ‫از ویژگی های مهم ان اســت و البته تمامــی ویژگی ها از‬ ‫قبیل جنس‪ ،‬مواد و دیگر خصوصیات نیز در این موشــک‬ ‫رادارگریز مد نظر قرار گرفته است‪.‬‬ ‫اقدامی هماهنگ با دولت سوریه و عراق‬ ‫عملیــات «لیله القــدر» بــا هماهنگــی دولت های‬ ‫سوریه و عراق انجام شــده بود‪ .‬بهرام قاسمی‪ ،‬سخنگوی‬ ‫وزارت خارجه کشورمان‪ ،‬دیروز با تاکید بر اینکه «در دفاع‬ ‫از امنیت مان تعــارف نداریم»‪ ،‬اعالم کــرد‪« :‬جمهوری‬ ‫اســامی ایــران در راســتای سیاســت اصولــی‪ ،‬ثابت و‬ ‫تغییرناپذیر خود در مبارزه بی امان با گروه های تروریستی‬ ‫تکفیــری ـ وهابی و با در جریان گذاشــتن دولــت قانونی‬ ‫ســوریه‪ ،‬ضربات مهلکی را بر پیکره گروه های تروریستی‬ ‫و مقر مرکــزی انهــا در دیرالــزور وارد کــرد‪ ».‬عبدالباری‬ ‫زیباری‪ ،‬رئیس کمیســیون پارلمانی روابــط خارجی عراق‬ ‫نیز ضمن حمایت از هر نوع فعالیــت نظامی که هدف ان‬ ‫تضعیف تروریست هاست‪ ،‬گفت‪« :‬حمله موشکی ایران به‬ ‫پایگاه های داعش در سوریه که از طریق مرزهای هوایی‬ ‫عراق صورت گرفت‪ ،‬با هماهنگی و اطالع اتاق هماهنگی‬ ‫میان ایران‪ ،‬عراق‪ ،‬روسیه و ســوریه بود»‪ .‬او افزود‪« :‬به‬ ‫دلیل وجود خطــوط پرواز نظامــی و غیرنظامــی‪ ،‬پرتاب‬ ‫موشــک از طریق حریم هوایی عراق بــدون وجود چنین‬ ‫هماهنگی هایی امکان پذیر نیســت و پرواز هوایی نظامی‬ ‫و غیرنظامی در این منطقه زیاد اســت و برای جلوگیری از‬ ‫به وجودامدن حــوادث و اتفاقات ایــن هماهنگی ها الزم‬ ‫است‪».‬‬ ‫سیلی محکم تری در راه است‬ ‫اما گویا این تنبیه تروریســت ها قرار نیســت اخرین‬ ‫تنبیه انان برای انچه در این سال ها مرتکب شده اند‪ ،‬باشد‪.‬‬ ‫دیروز مشــاور عالی نماینده ولی فقیه در ســپاه پاسداران‬ ‫انقالب اســامی از ســیلی های محکم تر بعدی خبر داد‬ ‫و گفت‪« :‬حمله موشــکی ســپاه بــه مواضــع داعش در‬ ‫دیرالزور سوریه نشان داد جمهوری اسالمی هر تهدیدی‬ ‫را به فرصت تبدیل و به راحتی و با صالبــت منبع تهدید را‬ ‫منهدم خواهد کرد‪ ».‬ســردار یدالله جوانی در واکنش به‬ ‫حمله موشکی سپاه پاسداران انقالب اسالمی به مواضع‬ ‫ تروریســت ها در ســوریه‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬طبق گزارشات‬ ‫واصله و اظهارات ســردار حاجی زاده تمام شش موشک‬ ‫شــلیک شــده با موفقیت به اهداف از پیش تعیین شــده‬ ‫اصابت کرده اما در مورد جزئیات ان باید منتظر استخراج‬ ‫تصاویر ماهــواره ای و اطالعات پهپادها باشــیم تا اخبار‬ ‫تکمیلی از طریق نهادهای ذی ربط منتشر شود‪ ».‬وی در‬ ‫مورد مختصات موشک های شلیک شــده سپاه‪ ،‬افزود‪:‬‬ ‫«موشــک ها در اصابت به هدف از دقت باالیی برخوردار‬ ‫بوده و به موشک های نقطه زن معروف است‪ ».‬وی با بیان‬ ‫اینکه ســپاه بعد از وقایع تروریستی تهران به مردم شریف‬ ‫ایران وعده انتقام از تروریست ها را داده بود‪ ،‬خاطرنشان‬ ‫کرد‪« :‬سپاه به وعده خود عمل کرد و این همه انچه به ان‬ ‫وعده داده بود‪ ،‬نیست‪ .‬در واقع حمله موشکی به مواضع‬ ‫ تروریســت ها تنها بخش کوچکی از اقدام مــا برای تنبیه‬ ‫ تروریست ها بود‪ ».‬مشاور عالی نماینده ولی فقیه در سپاه‬ ‫پاسداران در ادامه افزود‪« :‬همان گونه که در بیانیه سپاه‬ ‫امده‪ ،‬در صورت اســتمرار شــرارت تروریست ها اقدامات‬ ‫جدی تر و سیلی محکم تری به گوش تروریست ها نواخته‬ ‫خواهد شــد‪ ».‬وی به فراگیــر بودن پیام حمله موشــکی‬ ‫جمهوری اســامی به مواضع داعش در دیرالزور ســوریه‬ ‫پرداخت و تصریح کرد‪« :‬انهدام مقر تروریســت ها عالوه‬ ‫بر اثبات قدرت موشــکی ما بــه بدخواهان نظــام و امت‪،‬‬ ‫نشان دهنده ان اســت که ابتکار عمل در مواقع تهدید در‬ ‫دست جمهوری اسالمی بوده و اینکه خوشحالی ال سعود‬ ‫و دیگر حامیان تروریســم از حوادث تروریستی تهران که‬ ‫گمان می بردند می توانند با چنیــن اقداماتی ما را در تنگنا‬ ‫قرار دهنــد‪ ،‬خیالی بس بیهوده اســت‪ ».‬این کارشــناس‬ ‫نظامی در مورد اینکه دلیل انتخــاب منطقه دیرالزور برای‬ ‫حمله به تروریست ها چه بود‪ ،‬گفت‪« :‬در واقع این منطقه‬ ‫از سوریه محل تجمع یگان های پشــتیبانی تروریست ها‬ ‫و مکانی برای اماده ســازی ادوات و خودروهای انتحاری‬ ‫با مقیاس باال بــوده‪ ،‬مضاف براینکه پیش بینی می شــود‬ ‫شــمار قابل توجهی از ســران داعــش و هدایت کنندگان‬ ‫عملیات تروریستی تهران در این منطقه حضور داشته اند‬ ‫که در اینــده میزان هالکــت قوای داعــش در این حمله‬ ‫رسانه ای خواهد شــد‪ ».‬وی افزود‪« :‬حجم باالیی از این‬ ‫دست موشــک ها در اختیار ســپاه پاســداران قرار دارد‪،‬‬ ‫مضاف بر اینکه از ســکوی های متحرک پرتاب می شود و‬ ‫در هر نقطه ای که الزم باشــد می توان مبادرت به شلیک‬ ‫ان کند‪».‬‬ ‫حمایت مقامات و سیاسیون‬ ‫ســپاه پاســداران در این حمله موشــکی تنها نبود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫حمله موشکی سپاه پیش از همه دل رژیم اسرائیل‬ ‫را خالی کرد؛ ان قــدر که بنیامین نتانیاهو‪ ،‬نخســت وزیر‬ ‫رژیم اســرائیل‪ ،‬بگوید‪« :‬من یک پیام برای تهران دارم‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫واکنش های بین المللی‬ ‫انبار مرکزی سالح و مهمات اصلی داعش‬ ‫در شمال شهر دیرالزور واقع در منطقه‬ ‫عیاش معروف به «مستودعات عیاش»‬ ‫که یک مرکز نظامی سابق ارتش سوریه‬ ‫است‪ ،‬به شکل دقیق مورد هدف قرارگرفت‬ ‫و کامال منهدم گردید‬ ‫سیاست‬ ‫مقامات مســئول در نهادهــای دیگر و حتــی چهره های‬ ‫سیاســی نیز با انتشــار پیام هایــی حمایت خــود را از این‬ ‫اقدام اعــام و بر ضــرورت برخورد قاطع با تروریســت ها‬ ‫تاکید کردند‪ .‬در واکنشــی به این حمله موشــکی‪ ،‬حسن‬ ‫روحانی رئیس جمهــور با بیان اینکه در مســائل مربوط به‬ ‫امنیت ملی بحث جناح و حزب وجود ندارد‪ ،‬گفت‪« :‬ما اگر‬ ‫تصمیمی می گیریم که به یک مکانی موشک بزنیم‪ ،‬این‬ ‫تصمیمات در حــوزه‏امنیت ملی ما قــرار دارد‪.‬‏اقدامی که‬ ‫سپاه پاسداران انقالب اسالمی برای اماده کردن موشک‬ ‫و پرتاب‏ان به نقاطی که سران داعش در دیرالزور بودند‪،‬‬ ‫انجــام داد‪ ،‬تصمیم فرد یا یک رکن نظامی نیســت‪ ،‬بلکه‬ ‫‏این گونه تصمیمات در شــورای عالی امنیــت ملی اتخاذ‬ ‫می شود و این در حالی است که شورای عالی‏امنیت ملی‬ ‫بعد از حادثه تروریستی تهران در حرم امام راحل و مجلس‬ ‫شورای اسالمی برای پاسخ به‏تروریســت ها اختیاراتی را‬ ‫به نیروهای مسلح داد که بیش از این اقدام اخیر بود‪.‬‏»‬ ‫رئیس جمهور بــا تاکید بــر اینکه این اقــدام کامال‬ ‫درســت‪ ،‬بجا و ضروری بود‪ ،‬گفت‪« :‬سیاســت جمهوری‬ ‫‏اسالمی ایران نســبت به منطقه و مســائل جهانی تغییر‬ ‫نکرده اســت‪ ،‬اما اگر از یک مرکز‪ ،‬گروهکــی‏افرادی را‬ ‫اعزام کند و با پررویی می خواهد در برابر برخی از معاندین‬ ‫ما در منطقه و خصم ما در‏سطح جهانی خودی نشان دهد‬ ‫و به عظمت جمهوری اســامی ایران صدمــه وارد کند‪،‬‬ ‫مســلما پاســخ‏قاطع دریافت خواهد کرد‪.‬‏» محمدجواد‬ ‫ظریف‪ ،‬وزیر خارجه کشورمان که هم زمان با این عملیات‬ ‫در شــمال افریقا مشــغول رایزنی در مورد مسائل منطقه‬ ‫بود‪ ،‬در صفحه توییتر خود نوشت‪« :‬توان موشکی ایران‬ ‫از شهروندانش در دفاع مشــروع و قانونی حمایت می کند‬ ‫و هم زمان مبارزه مشــترک جهانی با داعش و تروریســم‬ ‫افراط گرا را پیش می راند‪ ».‬بهرام قاســمی‪ ،‬ســخنگوی‬ ‫وزارت امور خارجه کشــورمان‪ ،‬نیز با بیــان اینکه «ایران‬ ‫برخالف برخی قدرت های مدعی که امنیت و تروریسم را‬ ‫وسیله ای برای تجارت و کسب درامد قرار داده‪ ،‬به مبارزه‬ ‫واقعی و مستمر برای ریشه کن شدن گروه های تروریستی‬ ‫ادامه خواهد داد»‪ ،‬گفت‪« :‬حمله موشــکی به مواضع و‬ ‫مقرهای تروریست های تکفیری در دیرالزور‪ ،‬صرفا سیلی‬ ‫کوچک و تنها هشــداری برای بیداری انانی بود که هنوز‬ ‫نمی توانند یا نتوانسته اند واقعیات منطقه و حدومرز خود‬ ‫را به خوبی درک کنند»‪ .‬علی اکبر والیتی‪ ،‬مشاور بین الملل‬ ‫مقــام معظم رهبری‪ ،‬نیز حمله موشــکی ســپاه را پاســخ‬ ‫مســتقل ترین کشــور جهان به بدخواهان و تروریست ها‬ ‫توصیف کرد و در صفحه اینستاگرام خود نوشت‪« :‬اقدام‬ ‫ارزشمند‪ ،‬باصالبت و نرم سپاه پاسداران انقالب اسالمی‬ ‫در انهدام مواضع تروریست های داعش‪ ،‬نمونه و بخشی‬ ‫از تــوان بازدارندگی و باالی دفاعی کشــور‪ ،‬همه جانبه و‬ ‫پشیمان کننده اســت که برای دشــمنان می تواند بسیار‬ ‫کوبنده تر هم باشــد»‪ .‬محمدرضا عارف‪ ،‬علی مطهری‪،‬‬ ‫محســن رضایی‪ ،‬علی اصغر احمدی‪ ،‬محمدرضا تابش‪،‬‬ ‫کمال دهقانی فیروزابــادی و علیرضا رحیمی و ابوالفضل‬ ‫حسن بیکی‪ ،‬عبدالله رمضان زاده‪ ،‬حسین مرعشی‪ ،‬احمد‬ ‫حکیمی پور‪ ،‬حمیدرضا ترقی‪ ،‬مجیــد فراهانی و ایت الله‬ ‫عباسعلی سلیمانی‪ ،‬نیز حمله موشکی سپاه را اقدامی در‬ ‫راســتای نمایش اقتدار ایران و عزم راســخ برای مبارزه با‬ ‫ تروریست ها دانستند‪ .‬وزیر دفاع هم در اظهار نظری حمله‬ ‫اخیر موشــکی ســپاه به مقر داعش در دیرالزور سوریه را‬ ‫بخش کوچک و نازلی از واکنش جمهوری اسالمی ایران‬ ‫به اقدام کور و حقیرانه تروریستی داعش و حامیانش ذکر‬ ‫کرد و اظهار داشت‪« :‬دکترین دفاعی جمهوری اسالمی‬ ‫ایران بر اســاس اصــل بازدارندگی فعال و موثر اســت و‬ ‫هرگونه تهدید احتمالــی منطقــه ای و فرامنطقه ای را به‬ ‫شــدیدترین وجه پاسخ می دهد‪ .‬در سه ســال گذشته در‬ ‫حوزه موشکی‪ ،‬برنامه های جدی و گســترده ای در ابعاد‬ ‫کمی و کیفی در دستور کار داشته ایم و امروز قادریم انواع‬ ‫موشک های بالســتیک و کروز را با قدرت تخریبی باال و‬ ‫دقت نقطه زنی در مجموعه وزارت دفاع طراحی‪ ،‬تولید و‬ ‫در اختیار نیروهای مسلح قرار دهیم‪.‬‬ ‫عزم و اراده جمهوری اســامی ایران بر تقویت بنیه‬ ‫دفاعی اســت و هیچ قدرتی قادر نخواهد بود بر این اراده‬ ‫تاثیر منفی داشته باشــد و تحریم ها نیز نه تنها موثر نبوده‬ ‫بلکه عزم ما را برای خوداتکایی کامل در این حوزه راهبردی‬ ‫صد چندان کرده است‪ .‬دشمنان ملت ایران در دوران دفاع‬ ‫مقدس اموختند که این ملت در دفاع از استقالل و تمامیت‬ ‫ارضی خود با رشادت‪ ،‬شجاعت و قاطعیت می ایستد و هر‬ ‫متجاوز و تهدیدکننده را از کردار خود پشیمان می کند‪.‬‬ ‫قدرت و تــوان دفاعی جمهوری اســامی ایران در‬ ‫خدمت صلح‪ ،‬ثبات و امنیت منطقــه و در مقابله با عوامل‬ ‫ناامن کننده نظیر گروه های تروریستی تکفیری داعش به‬ ‫کار گرفته خواهد شد‪».‬‬ ‫وزیر دفــاع با بیــان اینکه دشــمن وانمــود می کند‬ ‫که اقدام گروه تروریســتی داعش در تهران در راســتای‬ ‫راهبــرد انان در کشــیدن جنگ بــه داخل ایــران صورت‬ ‫گرفته اســت‪ ،‬اظهار داشــت‪« :‬هالکت کامل نیروهای‬ ‫اقدام کننده در تهران‪ ،‬وارد کردن ضربات قاطع به طراحان‬ ‫و هدایت کنندگان انان توسط تیم های امنیتی و عملیاتی‬ ‫جمهوری اســامی ایران و حمله موشکی سپاه نشان داد‬ ‫که پاسخ ایران به این گونه اقدامات مذبوحانه بالدرنگ و‬ ‫ویرانگر و نقشه انان نقش براب است‪».‬‬ ‫محمدباقر نوبخت‪ ،‬سخنگوی دولت هم در نشست‬ ‫هفتگی بــا خبرنگاران‪ ،‬با تقدیــر از اقتدار ســپاه در حمله‬ ‫موشــکی به مقر داعــش در دیرالــزور گفــت‪« :‬اگر ‪٢٩‬‬ ‫اردیبهشت به عنوان نماد انســجام ملی بیان شود‪ ،‬پاسخ‬ ‫سپاه عزیز به داعش نمادی از اقتدار ملی است و این اقتدار‬ ‫نشان می دهد که فقط در جهت امنیت ملی نیست و فراتر از‬ ‫ان امنیت منطقه هم است‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬داعش پدیده تروریستی است که امنیت‬ ‫منطقه را مخدوش کرده و نشــان داده جمهوری اسالمی‬ ‫در مبارزه با تروریســت ها امنیت منطقه را در صدر برنامه ها‬ ‫دارد و بنابراین کشورهای همسایه باید از این اقتدار ایران‬ ‫خوشحال و احساس ارامش کنند‪».‬‬ ‫نوبخت در پاســخ به این ســوال که ایا ایران باز هم‬ ‫از حمالت موشــکی علیه تروریست ها اســتفاده خواهد‬ ‫کرد و این حمــات در حالی صــورت گرفت کــه امریکا‬ ‫تحریم های جدیدی را علیه ایــران اعمال کرده بود و این‬ ‫موضــوع حامل چه پیامی اســت؟ گفــت‪« :‬فکر می کنم‬ ‫صریح ترین نظر دولــت درخصوص تقویــت بنیه دفاعی‬ ‫و افزایش توانمندی موشــکی جمهوری اســامی ایران‬ ‫توسط شــخص رئیس جمهور بیان شــده و دولت از همه‬ ‫فعالیت های موشــکی ســپاه و نیروهای مسلح جمهوری‬ ‫اسالمی ایران پشتیبانی می کند‪ .‬جمهوری اسالمی ایران‬ ‫هیچ محدودیتی برای افزایش توانایی های موشکی خود‬ ‫قائل نیست و از هر نوع فعالیت در این عرصه دفاع می کنیم‬ ‫و فکر می کنیم توان دفاعــی و تقویت بنیــه دفاعی قابل‬ ‫مذاکره و مماشــات و انعطاف با هیچ یک از دول خارجی‬ ‫به ویژه امریکای روسیاه نیست‪ .‬امنیت ملی ما مخل امنیت‬ ‫کشورهای همسایه نیست و از این رو ما به این فعالیت ها در‬ ‫قالب دکترین دفاعی کشورمان که همان بازدارندگی است‬ ‫ادامه خواهیم داد‪».‬‬ ‫و ان‪ ،‬این اســت که اســرائیل را تهدید نکنید‪ ».‬گفتنی ‬ ‫اســت حمله موشــکی ایران به مواضع داعــش‪ ،‬بازتاب‬ ‫گســترده ای در رســانه های خارجــی و فضــای مجازی‬ ‫داشــت‪ .‬حمدالحــدان مهنــدی‪ ،‬نایب رئیــس مجلس‬ ‫مرکزی شهردار قطر‪ ،‬از جمله کســانی است که واکنش‬ ‫جالبی به این موضوع نشــان داد و در توئیتر خود نوشت‪:‬‬ ‫«ایران امــروز از داخل خاک خــود دیرالــزور را بمباران‬ ‫کرد‪ ،‬موشــک های ایرانــی از خاک ایــران و عراق عبور‬ ‫کردند ســپس به ســوریه رســیدند و تقریبا مسافت ‪65٢‬‬ ‫کیلومتــر را رد کردنــد‪ ،‬درحالی که کشــورهای حاشــیه‬ ‫خلیج فارس مشغول قطع صادرات شــیر و لبنیات به قطر‬ ‫هســتند‪ ».‬هم زمان با انجام ایــن عملیــات‪ ،‬یک مقام‬ ‫پیشــین پنتاگــون در گفت وگو بــا ایرنــا از امادگی برای‬ ‫همکاری با سپاه در راســتای مبارزه با داعش سخن گفته‬ ‫اســت‪ .‬ژنرال رابرت جی گارد با اشــاره به اینکــه برنامه‬ ‫موشکی جمهوری اســامی هیچ تهدیدی‏برای صلح و‬ ‫ثبات بین المللی نیســت‪ ،‬هشــدار داد‪« :‬هرگونه تالش‬ ‫کنگره برای ارتباط دادن سپاه پاسداران به تروریسم‪ ،‬ضد‬ ‫امنیت ملی ایاالت متحده خواهد بود‪.‬‏»‬ ‫روزنامه گاردین هــم در مطلبی نوشــت‪« :‬ایران به‬ ‫تالفی حمالت تروریســتی بــه تهران‪ ،‬به شــهر دیرالزور‬ ‫سوریه که در تصرف داعش اســت‪ -‬حمله موشکی کرد‪.‬‬ ‫اگرچه ســپاه پاســداران در حال مبارزه با دولت اســامی‬ ‫(داعش) در سوریه و کشــور همسایه عراق است‪ ،‬اما این‬ ‫نخستین بار است که انها انجام دادن چنین حمالتی را از‬ ‫داخل خاک ایران تایید می کنند‪».‬‬ ‫نیویورک تایمز هــم در مطلبی تاکید کــرد‪« :‬حمله‬ ‫موشــکی ایران بیانگر افزایش نقش این کشور در جنگ‬ ‫ســوریه و نشــانه ای از قدرت رو به رشــد تهران در منطقه‬ ‫اســت‪ .‬این حمله پیامی به دشــمنان ایران در منطقه‪ ،‬از‬ ‫جمله اســرائیل و عربســتان ســعودی و همچنین امریکا‬ ‫دارد که پایگاه هــای نظامی متعــدد در خاورمیانه دارد‪».‬‬ ‫خبرگــزاری ایتارتــاس هم نوشــت‪« :‬نیروهای ســپاه که‬ ‫قدرتمندترین ســازمان امنیتی و نظامی این کشور است‪،‬‬ ‫حمالت موشــکی را علیه گروه های تروریســتی نزدیک‬ ‫شهر دیرالزور سوریه انجام داده اند‪ ».‬الئورا روزن خبرنگار‬ ‫المانیتور هم در توئیتر نوشت‪« :‬متحدان ما در حال جنگ‬ ‫با یکدیگر هستند اما دشــمن ما (ایران) در حال حمله به‬ ‫مهمترین دشمن ماست‪».‬‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست‬ ‫پیام این موشک‪ ،‬اتحاد ایران بود‬ ‫گفت وگوی مثلث با سردار یدالله جوانی‬ ‫سیاست‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫در پــی جنایــت تروریســتی ‪ 17‬خردادمــاه ‪96‬‬ ‫تروریست های تکفیری در تهران که به شهادت‬ ‫تعدادی از مردم مظلــوم و روزه دار و مجروحیت‬ ‫جمعی دیگــر از هموطنان عزیز منجــر گردید‪،‬‬ ‫ســپاه پاســداران انقالب اســامی اعالم کرد‪،‬‬ ‫«ریخته شــدن هیچ خون پاکی را بدون پاسخ‬ ‫نمی گــذارد‪ ».‬بــر همیــن اســاس در عملیاتی‬ ‫موشــکی به مقــر فرماندهــی تروریســت ها در‬ ‫دیرالزور حمله کرد‪ .‬تحلیلــی از این عملیاتی که‬ ‫توسط سپاه پاســداران انقالب اسالمی انجام‬ ‫شد‪ ،‬بفرمایید؟‬ ‫اقدامی که ســپاه پاســداران انجام داد و چندین‬ ‫فروند موشــک را از دو اســتان کردنشــین کشــور یعنی‬ ‫کرمانشــاه و کردســتان به سمت دیرالزور ســوریه‪ ،‬محل‬ ‫حضور گروهک تروریســتی داعش پرتاب کــرد‪ ،‬در واقع‬ ‫واکنشــی به اقدامات این گروهک در تهران که منجر به‬ ‫ریخته شدن خون بیگناهان بر زمین شد‪ ،‬بود‪ .‬اگر به زمانی‬ ‫که این اقدامات تروریستی در مجلس شورای اسالمی و‬ ‫حرم حضرت امام خمینی (رض) انجام گرفت‪ ،‬رجوع کنیم‬ ‫می بینیم‪ ،‬در همان روز و در همان لحظات و شرایطی که‬ ‫اقدامات ضدتروریستی در حال انجام بود و هنوز ان حادثه‬ ‫‪2‬‬ ‫سردار سرتیپ یدالله جوانی مشاور عالی نماینده‬ ‫ی می گوید‪:‬‬ ‫ی فقیه در سپاه پاسداران انقالب اسالم ‬ ‫ول ‬ ‫«دشــمن تصــور می کرد که بــا تشــدید تحریم های‬ ‫موشــکی می تواند جمهوری اســامی و ملــت ایران‬ ‫را متقاعــد کند که با تصور برداشــتن ایــن تحریم ها‬ ‫به محدودســازی برنامه موشــکی تن دهند‪ .‬عملیات‬ ‫موشکی ضد داعش نشــان داد که جمهوری اسالمی‬ ‫ و ملت ایران هرگز در این مســیر به حرکت درنخواهد‬ ‫امد چراکه هیچ ملت هوشــمند و هیچ نظام سیاســی‬ ‫خردمنــد‪ ،‬روی ابزارهــای دفاعی خودش با دشــمن‬ ‫خودش معامله نمی کند‪».‬‬ ‫پایان پیدا نکرده بود‪ ،‬فرمانده محترم کل سپاه پاسداران به‬ ‫همراه جانشین خودشان‪ ،‬سردار سالمی و فرمانده نیروی‬ ‫زمینی سپاه و فرماندهی سازمان بسیج مستضعفین و چند‬ ‫تن از فرماندهان دیگر سپاه در صحنه حضور پیدا کردند و‬ ‫این در صورتی بود که به لحاظ عملیاتی نیازی هم به این‬ ‫حضور نبود اما ایــن حضور یک معنا و مفهومی داشــت و‬ ‫حاوی پیام هایی بود‪ .‬از جمله این پیــام به ملت ایران که‬ ‫سپاه پاسداران تمام قد در صحنه برای تامین امنیت ملت‬ ‫ایران و مقابله با گروهک های تروریستی‪ ،‬داعش و هر نوع‬ ‫منبع تهدیدی که بخواهد امنیت ملــت ایران را مخدوش‬ ‫کند‪ ،‬می ایســتد‪ .‬به دنبال این حضور بــود که فرماندهان‬ ‫سپاه در چندین نوبت با صراحت به ملت ایران وعده انتقام‬ ‫گرفتن خون این شهیدان را دادند و تصریح هم کردند که‬ ‫زمان و مکان در اختیار ســپاه اســت و به اقتضاء‪ ،‬برخورد‬ ‫مناســب و قاطع انجام خواهد شــد‪ .‬شــاید در ان روزها‪،‬‬ ‫خیلی ها به این فکر فرو رفتند که ســپاه پاسداران چگونه‬ ‫می خواهــد یک انتقام متناســب با این اقدام تروریســتی‬ ‫بگیرد؟ هنوز خردادماه پایان نیافته که ســپاه پاسداران به‬ ‫ان وعده خودش عمل کرد و دیدیم که چگونه هوشمندانه‬ ‫ان تهدید به فرصت تبدیل شد و با پرتاب موفق چند فروند‬ ‫موشک بالســتیک میان برد ذوالفقار‪ ،‬ضربه مهلکی را در‬ ‫دیرالزور به گروهک تروریستی داعش وارد ساخت‪.‬‬ ‫تاثیری که این عملیات موشکی برضد داعش در‬ ‫ی که به برخی قدرت های‬ ‫منطقه داشت و ان پیام ‬ ‫منطقه داد‪ ،‬چه بود؟‬ ‫از انجا که نحوه پاسخگویی موشکی بود درواقع‬ ‫می توان از ان با عنوان یک ســیلی موشــکی یــاد کرد‪.‬‬ ‫این پاســخ به گونــه ای بود که اساســا پیام هایــش فراتر‬ ‫از دیرالزور بــود‪ .‬یعنی نــوع انتقام گیری و ابزار و شــیوه و‬ ‫روشی که به کار گرفته شد‪ ،‬به گونه ای بود که صدای این‬ ‫ســیلی به گوش حامیان گروه های تروریستی هم برسد‪.‬‬ ‫اینکه حامل چه پیام هایی در ســطح منطقه و جهان بود را‬ ‫می توان به راحتی از واکنش ها و بازتاب ها در رســانه های‬ ‫عمومی جهــان دریافت کرد‪ .‬رســانه های عمومی جهان‬ ‫به اتفاق از این حرکت شجاعانه و انقالبی سپاه پاسداران‬ ‫به عنوان حرکتی در راستای تامین امنیت ملی ایران یاد و‬ ‫تصریح کردند که ســپاه مقتدرانه انتقام گیری کرد‪ .‬بعضا‬ ‫تحلیلهایی که ارائه شد‪ ،‬تصریح دارد با استفاده عملیاتی‬ ‫سپاه پاسداران از موشکهای بالســتیک وارد یک فضای‬ ‫جدید می شویم و در واقع تاریخ و زمان به کارگیری عملیاتی‬ ‫موشــک های بالســتیک از ســوی جمهوری اسالمی به‬ ‫عنوان یک نقطه عطف یاد می شود‪ .‬بازتاب ها را می توان‬ ‫به دو دسته تقسیم کرد؛ بازتاب رسانه های طرفدار انقالب‬ ‫اسالمی‪ ،‬مقاومت‪ ،‬بیداری اسالمی‪ ،‬رسانه های مستقل‬ ‫در جهان‪ ،‬رسانه های متعلق به مجموعه ها و ملل محروم‬ ‫و مســتضعف که تماما اســتقبال کردند و خوشحال شدند‬ ‫و این اقدام مقتدرانه و انقالبی‪ ،‬دل دوســتداران انقالب‬ ‫اسالمی را در منطقه و جهان شاد کرد‪ .‬دل تمامی کسانی‬ ‫که در محور مقاومت و جریان بیداری اسالمی فعال هستند‬ ‫را خوشــحال کرد‪ .‬امــا از ان طرف به شــدت جبهه کفر و‬ ‫نفاق‪ ،‬جبهه اســتکبار‪ ،‬جریان هایی که به نوعی در جبهه‬ ‫استکبار قرار دارند را در هم ریخت و نگران ساخت‪ .‬چون‬ ‫انها تصور نمی کردند که سپاه پاسداران از توان موشکی‬ ‫خودش برای انتقام گیری و ضربــه زدن به گروهک های‬ ‫تروریستی و از جمله داعش استفاده کند که ان جنایت را‬ ‫در تهران ایجاد کرده بود‪ .‬نکته مهم این بود که این اولین‬ ‫اقدام عملیاتی سپاه در استفاده از موشک های بالستیک‬ ‫میان برد است و انچه حائز اهمیت است به لحاظ فنی‪ ،‬هر‬ ‫انچه پیش از ایــن در مورد موشــک های ذوالفقار مطرح‬ ‫شــده بود به لحاظ قدرت تخریب و ُبرد این موشک ها که‬ ‫روی ‪ 700‬کیلومتر تنظیم شده و به لحاظ ان ویژگی خاص‬ ‫رادارگریزی و نقطه زنی‪ ،‬دقیقا اینها در این عملیات خودش‬ ‫را نشان داد و این برای هر مجموعه ای که بخواهد زمانی‬ ‫به عنوان منبع تهدید برای ما تلقی شــود‪ ،‬پیــام دارد‪ .‬در‬ ‫واقع پیام اصلی اش به حامیان گروه های تروریستی بود‪.‬‬ ‫حامیانی که امروز متاسفانه به رغم شعار مبارزه با تروریسم‪،‬‬ ‫حامیــان اصلــی گروه های تروریســتی از جملــه داعش‬ ‫هستند‪ .‬امریکایی ها‪ ،‬صهیونیست ها‪ ،‬دولت های مرتجع‬ ‫منطقه همانند حکومت قبیله ای و خاندانی ال ســعود که‬ ‫پیش از این اقدامات تروریستی هم به یک نوعی مطالبی‬ ‫را مطرح کرده بودند که نشان می دهد اینها به شکلی پشت‬ ‫سر حرکت های تروریستی قرار دارند‪ .‬پیام خیلی صریح و‬ ‫باید صدای این ســیلی که بر چهره پلید و کثیف گروهک‬ ‫داعش نواخته شد را بشنوند و در تحلیل ها و براوردهایشان‬ ‫نسبت به ملت ایران و نظام اسالمی و نیروهای مسلح ما‪،‬‬ ‫تجدیدنظر کنند‪ .‬انچه اتفاق افتاد‪ ،‬حاوی دو پیام اســت؛‬ ‫پیام اول اینکه ملت ایــران‪ ،‬قدرت دفاعــی باالیی دارد‪.‬‬ ‫تجهیزات‪ ،‬ابزارها و وســایل الزم را برای برخورد با هر نوع‬ ‫تهدید و منبــع تهدید در اختیــار دارد‪ .‬در یک فاصله قابل‬ ‫توجه‪ ،‬موشک های بالستیک میان برد ذوالفقار با برد ‪700‬‬ ‫کیلومتر‪ ،‬در واقع بخش کوچکی از توان و اقتدار موشکی‬ ‫جمهوری اسالمی ایران اســت و جمهوری اسالمی رسما‬ ‫هم اعالم کرد که موشــک های دیگر می تواند یک شعاع‬ ‫قابل توجهی را تحت پوشــش قرار دهد از همین رو تمام‬ ‫کســانی که به یک نوعی حامــی گروه های تروریســتی‬ ‫هستند و خود گروه های تروریستی که در بعضی از مناطق‬ ‫حضــور دارند‪ ،‬تمامــا در تیررس موشــک های جمهوری‬ ‫اسالمی ایران قرار دارند‪ .‬انها این پیام را باید گرفته باشند‬ ‫که جمهوری اسالمی قدرت دفاع و امکانات و وسایل دفاع‬ ‫را در اختیار دارد‪ .‬پیام دوم هم اینکه عزم و اراده جدی وجود‬ ‫دارد‪ .‬یعنی انچه گفته شــده‪ ،‬عملی می شود‪ .‬مقام معظم‬ ‫رهبری با صراحت فرمودند که انها نمی توانند به ما ســیلی‬ ‫بزنند اما ما به انها سیلی خواهیم زد‪ .‬این زدن سیلی‪ ،‬مبتنی‬ ‫بر وجود یک عزم و اراده جدی است‪ .‬فراموش نکنیم مقام‬ ‫معظم رهبری در گذشته با صراحت فرمودند که زمان زدن‬ ‫و در رفتن گذشته و وقتی زدید‪ ،‬می خورید و فرمودند که اگر‬ ‫صهونیست ها دست از پا خطا کنند‪ ،‬تل اویو و حیفا با خاک‬ ‫یکسان خواهد شد‪ .‬ملت ایران در تامین امنیت خود جدی‬ ‫اســت‪ .‬در برخورد با منابع شــرارت و عوامل مخل امنیت‬ ‫خودش جدی است و با هیچ کس هم شوخی ندارد‪ .‬بنابراین‬ ‫بحث‪ ،‬بحث جدی است و ملت ما استقالل‪ ،‬عزت و منافع‬ ‫حیاتی خودش را با تمام وجود صیانت می کند و توان این‬ ‫صیانت را هم الحمدلله دارد‪.‬‬ ‫این عملیات موشــکی ضد داعش همان طور که‬ ‫اشاره کردید از دو استان کرمانشاه و کردستان‬ ‫انجام شــد‪ .‬علتش را می فرمایید که چرا این دو‬ ‫استان برای انجام عملیات انتخاب شد؟‬ ‫یکی از دالیل انتخاب این دو استان این بود که‬ ‫با توجه به گویش برخی تروریســت ها یک عملیات روانی‬ ‫در بعضی از شــبکه های ماهواره ای و شبکه های مجازی‬ ‫و برخی از شبکه های اجتماعی شروع شد که می خواست‬ ‫این را القاء کند که یک قومیت در داخل ایران این حرکت‬ ‫را انجام داد‪ .‬در واقع حرکت تروریســتی را می خواســتند‬ ‫یک حرکــت قومی جلــوه دهند‪ .‬ایــن درحالی اســت که‬ ‫اساســا گروهــک تفکیری داعــش‪ ،‬پایگاه قومــی ندارد‬ ‫بلکه یک جریان فکری انحرافی اســت که وقتی تابعیت‬ ‫اینها در ســوریه بررســی می شــود‪ ،‬چندین هزار نفرشان‬ ‫از کشــورهای اروپایی‪ ،‬افریقایی‪ ،‬اســیای میانه‪ ،‬قفقاز‪،‬‬ ‫افغانستان و پاکســتان هســتند‪ .‬البته تعداد محدودی را‬ ‫هم توانسته اند از برخی مناطق ایران فریب دهند و جذب‬ ‫کنند و از اینها اســتفاده کنند‪ .‬طبیعی است وقتی دشمنان‬ ‫ما یــک چنین شــیطنتی را می کنند و به دنبــال القای این‬ ‫مطلب هســتند که ایــن حرکت یک حرکت قومی اســت‪،‬‬ ‫دیدیم که چگونــه کردهای ایرانــی از طرح این مســاله‬ ‫ناراحت شــدند و واکنشــی که نمایندگان اهل سنت و کرد‬ ‫در مجلس شورای اسالمی نشان دادند‪ ،‬موضع گیری که‬ ‫علمای اهل ســنت در سراسر کشــور خصوصا در مناطق‬ ‫کردستان‪ ،‬سیستان و بلوچســتان و ترکمن صحرا کردند‪،‬‬ ‫نشان داد که گروهک تروریستی داعش هیچگونه پایگاه‬ ‫قومی و انتساب قومی ندارد‪ .‬در واقع یکی از دالیل انتخاب‬ ‫این دو شهر‪ ،‬همین بود که نشــان دهیم اساسا نقاطی که‬ ‫انها تروریســت ها را به ان نســبت می دهند‪ ،‬اتفاقا همان‬ ‫نقاطی اســت که از این نقاط موشک ها شلیک می شود و‬ ‫وقتی که این اتفاق افتاد‪ ،‬دیدیم همان خوشحالی که در‬ ‫اصفهان‪ ،‬تهران و شیراز بود در کرمانشاه‪ ،‬سنندج و مناطق‬ ‫سنی نشــین هم مالحظه شــد و بازتاب هایی پیدا کرد که‬ ‫خودش نشان دهنده این است که ایرانی ها از هر نوع قوم‬ ‫و مذهب از وحدت‪ ،‬انسجام و همدلی برخوردارند و متحد‬ ‫و یکپارچه در مقابل عوامل ناامنی می ایستند و دست اشرار‬ ‫را کوتاه می کننــد‪ .‬ما فراموش نمی کنیــم در دهه اول که‬ ‫در برخی از مناطق از جمله کردســتان و پــاوه حرکت ها و‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫ی که سپاه پاسداران انجام داد و چندین فروند‬ ‫اقدام ‬ ‫موشک را از دو استان کردنشین کشور یعنی کرمانشاه و‬ ‫کردستان به سمت دیرالزور سوریه‪ ،‬محل حضور گروهک‬ ‫تروریستی داعش پرتاب کرد‪ ،‬در واقع واکنشی به اقدامات‬ ‫این گروهک در تهران که منجر به ریخته شدن خون‬ ‫بیگناهان بر زمین شد‪ ،‬بود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫واضح و روشن است و شاید بتوان این پیام را در این جمله‬ ‫خالصه کرد که ملت ایــران‪ ،‬نیروهای مســلح جمهوری‬ ‫اسالمی ایران و خصوصا سپاه پاسداران که قدرت موشکی‬ ‫را در اختیار دارد‪ ،‬در بحث امنیت ملی با کسی شوخی ندارد‬ ‫و اگر کســانی بخواهند روزی امنیت ما را مخدوش کنند‪،‬‬ ‫جمهوری اسالمی و نیروهای مسلح جمهوری اسالمی از‬ ‫جمله سپاه به نمایندگی از ملت سرافراز ایران‪ ،‬مقتدرانه با‬ ‫منابع و سرچشمه های تهدید برخورد خواهد کرد‪.‬‬ ‫بعد از عملیات موشــکی سپاه‪ ،‬اســرائیل سعی‬ ‫کرد در موفقیت ایــن عملیات‪ ،‬تشــکیک کند‪.‬‬ ‫این اقدام رژیم صهیونیســتی را چطور ارزیابی‬ ‫می کنید؟‬ ‫در واقع وضعیت اســرائیلی ها مشــخص است‪.‬‬ ‫اســرائیلی ها امروز از این حرکت و اقدام به شدت نگران و‬ ‫مضطرب هستند و سعی می کنند با طرح مسائل اینچنینی‬ ‫یک مقدار جلــوی ان شــوک وارد شــده بر هــواداران و‬ ‫نیروهایشان را بگیرند‪ .‬اما در صحنه عمل‪ ،‬اسرائیل همان‬ ‫رژیمی است که به رغم ادعاهای خودش نتیجه جنگ ‪33‬‬ ‫روزه را واگذار کرد و یک شکســت سنگین را متحمل شد‪،‬‬ ‫بعد از جنگ ‪ 33‬روزه در سه نوبت نتوانست در غزه به اهداف‬ ‫خودش برســد ان هم غزه ای که جمعا ‪ 360‬کیلومتر مربع‬ ‫بیشتر وســعت ندارد و در جنگ های ‪ 22‬روزه‪ 8 ،‬روزه و ‪51‬‬ ‫روزه‪ ،‬رژیم صهیونیستی اسیب های جدی دید‪ .‬از طرفی‬ ‫ان بحث گنبد اهنینی که این رژیم مطرح می کرد‪ ،‬دیدیم‬ ‫که چگونه موشک های ابتدایی و با قابلیت بسیار پایین از‬ ‫ان گنبد اهنین عبور کردند اما واقعیت ان چیزی نیست که‬ ‫اسرائیلی ها مطرح می کنند بلکه واقعیت انچه گروه های‬ ‫تروریستی و رسانه سوری در اینده اشکار می کنند‪ ،‬خواهد‬ ‫بود که در حمله موشــکی جمهوری اســامی بــه منطقه‬ ‫دیرالزور تلفات گروه های تروریستی چه مقدار بوده است‪.‬‬ ‫قطعا خســارت هایی که وارد شــده‪ ،‬خســارت های باال و‬ ‫جدی است و انچه دلیل بر این خسارت هاست‪ ،‬تصاویری‬ ‫اســت که در همان لحظه اصابت موشــک ها‪ ،‬پهپادها و‬ ‫هواپیماهای بدون سرنشــین ما از منطقه گرفته اند و این‬ ‫تصاویر را به صورت انالین به سمت تهران مخابره کردند‪.‬‬ ‫لــذا از اینکه این موشــک ها بر روی اهداف وارد شــدند‪،‬‬ ‫اصابت کردند و خسارت های ســنگینی را هم به گروهک‬ ‫تروریستی داعش وارد ساختند‪ ،‬اطمینان خاطر وجود دارد‪.‬‬ ‫در مورد بحث موشک ها‪ ،‬ایا این نوع عملیات ها‬ ‫ادامه خواهد داشت؟‬ ‫بعد از اینکه اولین اخبار از اقدام موشــکی علیه‬ ‫داعش منتشر شــد‪ ،‬همان موقع هم اعالم شد در صورتی‬ ‫که این شــرارت ها بخواهــد ادامه پیدا کند‪ ،‬پاســخ های‬ ‫کوبنده تر در راه خواهد بود‪ .‬لذا انچه انجام شــده‪ ،‬بخش‬ ‫کوچکی از اقدامات تنبیهی علیه گروهک داعش است‪.‬‬ ‫چون این گروهک طی این ســال ها‪ ،‬تهدیداتی را انجام‬ ‫می داد‪ ،‬تیم های تروریســتی را هم وارد ایران کرده بود و‬ ‫وزیر اطالعات اعالم کرد که در طی دو سال گذشته حدود‬ ‫‪ 100‬تیم تروریستی را برای انجام عملیات وارد کشور کرده‬ ‫بودند که خوشبختانه همه انها شناسایی‪ ،‬منهدم و دستگیر‬ ‫شده بودند‪ .‬این اولین باری بود که اینها در تهران توانستند‬ ‫چنین اقدامی را انجــام دهند و خون هــای پاک تعدادی‬ ‫از مردم‪ ،‬شــهروندان تهرانی و کارمندان مجلس شورای‬ ‫اسالمی را در روز ماه مبارک رمضان‪ ،‬بر زمین جاری کنند که‬ ‫وقتی این اتفاق افتاد‪ ،‬سپاه پاسداران از این نوع روش علیه‬ ‫گروهک ترویستی داعش استفاده و تصریح کرد در صورتی‬ ‫که شــرارت ها بخواهد ادامه پیدا کند‪ ،‬قطعا پاســخ های‬ ‫بعدی‪ ،‬کوبنده تر و جدی تر خواهد بود‪ .‬سپاه پاسداران این‬ ‫نکته را اعالم کرد که گروه های تروریســتی و حامیانشان‬ ‫هستند که باید درس های الزم را از پاسخ موشکی جمهوری‬ ‫اسالمی بگیرند‪ .‬حامیان گروه های تروریستی هستند که‬ ‫از انجا که نحوه پاســخگویی موشــکی‬ ‫بود درواقع می تــوان از ان با عنوان یک‬ ‫ســیلی موشــکی یاد کرد‪ .‬این پاسخ به‬ ‫گونه ای بود که اساسا پیام هایش فراتر‬ ‫از دیرالزور بود‪ .‬یعنی نــوع انتقام گیری‬ ‫و ابزار و شیوه و روشــی که به کار گرفته‬ ‫شد‪ ،‬به گونه ای بود که صدای این سیلی‬ ‫به گوش حامیان گروه های تروریســتی‬ ‫هم برسد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪29‬‬ ‫سیاست‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫شیطنت هایی برای اقدامات تجزیه طلبانه صورت گرفت‪،‬‬ ‫کسانی که بیش از همه در به شکست رساندن این حرکت ها‬ ‫سهم داشتند‪ِ ،‬‬ ‫خود مردم ان مناطق بودند‪ .‬ما در کردستان‬ ‫جریان «پیشمرگان کرد مسلمان» را داریم و این ظلم بزرگی‬ ‫به مردم کرد بود کــه بخواهند برای گروه های تروریســتی‬ ‫داعش یک پایگاه قومی کردی در داخل ایران تعریف کنند‬ ‫فلذا با این اقدام سپاه پاسداران که یک اقدام هوشمندانه در‬ ‫انتخاب محل بود‪ ،‬این حرکت هم خنثی شد و این پیام را به‬ ‫همه جهانیان مخابره کرد که ملت ایران در دفاع از خودش‬ ‫متحد و یکپارچه است و جریان تروریسم در ایران نمی تواند‬ ‫مبتنی بر یک جمعیت قومی یا مذهبی شکل بگیرد‪.‬‬ ‫این عملیات موشــکی بازتاب هایی هم در حوزه‬ ‫سیاســت داشــت‪ .‬ما دیدیم هم اصولگرایان و‬ ‫هم اصالح طلبان حمایت کردند و از این اقدامی ‬ ‫که ســپاه انجام داد‪ ،‬قدردانی و تشکر داشتند‪.‬‬ ‫بیشــتر توضیح بفرمایید که بــا وجود اختالفات‬ ‫سیاســی که در دو جناح اصولگرا و اصالح طلب‬ ‫وجود دارد اما در این مساله‪ ،‬یک رویکرد حمایتی‬ ‫را هر دو جناح در پیش گرفتند و اتخاذ کردند‪.‬‬ ‫خیلی روشن اســت‪ .‬وقتی که دشمن می خواهد‬ ‫امنیت کشــور ما را مختل کند‪ ،‬اگر موفق شــود ناامنی را‬ ‫در کشــور ما به وجود بیاورد و این ثبــات و ارامش را برهم‬ ‫بزند‪ ،‬همــه متضــرر خواهند شــد‪ .‬ان روزی کــه چند نفر‬ ‫تروریست وارد ساختمان مجلس شورای اسالمی شدند‪،‬‬ ‫اگر می توانســتند بــه نوعی به صحــن اصلــی ورود پیدا‬ ‫کنند‪ ،‬جنایتی که می خواســتند انجام دهنــد‪ ،‬این جنایت‬ ‫می توانســت همه را دربــر بگیــرد و اینطور نبــود که انها‬ ‫بخواهند انتخــاب کنند‪ .‬به هر حال انهــا برای ایجاد یک‬ ‫نوع فاجعه افرینی و ایجاد بحران وارد کشــور ما و تهران‬ ‫و برنامه ریزی برای ورود به صحن مجلس شــده بودند که‬ ‫این اتفاق الحمدلله نیفتاد و انها موفق نشــدند ان نقشــه‬ ‫شیطانی خودشــان را پیاده کنند‪ .‬وقتی که گروهک های‬ ‫تروریستی با پشــتیبانی حامیانشــان مصمم به برهم زدن‬ ‫ثبات و ارامش و امنیت کشور هســتند که در صورت برهم‬ ‫زدن ثبات و ارامش همه متضرر می شوند‪ ،‬بدیهی و روشن‬ ‫اســت که نیروهایی که عامل اقتدار هســتند وقتی که به‬ ‫صحنه می ایند و به نمایندگی از ملت بزرگ ایران یک چنین‬ ‫اقدام بزرگی را انجــام می دهند و قاطعانــه و با صالبت با‬ ‫سیلی موشکی‪ ،‬گروه های تروریستی و طراحان این نقشه‬ ‫شیطانی و فرماندهانشــان را در دیرالزور به سزای اعمال‬ ‫خودشــان را می رســانند و صدای این ســیلی را به گوش‬ ‫کسانی که در امریکا و سرزمین های اشغالی و عربستان هم‬ ‫هستند‪ ،‬می رساند‪ .‬بدیهی و روشن است که همه طیف ها و‬ ‫گروه های سیاسی‪ ،‬به رغم اختالف سلیقه ها از این حرکت‬ ‫حمایت کنند و این حرکت را مــورد تمجید قرار دهند و غیر‬ ‫از این هم انتظار نبود‪ .‬چون بحث امنیــت متعلق به همه‬ ‫است‪ .‬اگر امنیت باشد‪ ،‬همه از ان بهره مند هستند و همه‬ ‫از ان ســود خواهند برد و اگر ناامنی به وجــود بیاید‪ ،‬همه‬ ‫متضرر خواهند شد‪ .‬ســپاه پاســداران هم متعلق به ملت‬ ‫ایران است‪ .‬سپاه پاسداران بازوی توانمند نظام جمهوری‬ ‫بعد از اینکه اولین اخبار از اقدام موشکی‬ ‫علیه داعش منتشر شد‪ ،‬همان موقع هم‬ ‫اعالم شــد در صورتی که این شرارت ها‬ ‫بخواهــد ادامــه پیــدا کند‪ ،‬پاســخ های‬ ‫کوبنده تــر در راه خواهد بود‪ .‬لــذا انچه‬ ‫انجام شده‪ ،‬بخش کوچکی از اقدامات‬ ‫تنبیهی علیه گروهک داعش است‪.‬‬ ‫اسالمی ایران است‪ .‬سپاه پاسداران متعلق به یک حزب‬ ‫و گروه نیست و اقدام سپاه پاسداران به نمایندگی از ملت‬ ‫ایران در راســتای تامین امنیت و برخورد و مقابله جدی با‬ ‫عوامل ناامنی بود‪ .‬شایســته همینی بود که اتفاق بود و ما‬ ‫می بایســتی زمانی که با تهدید مواجه هســتیم و دشمنان‬ ‫با صراحت و با ادبیات تهدید با ما ســخن می گویند به رغم‬ ‫بعضی مسائل در داخل در موضع گیری و نوع نگاه به بیرون‬ ‫و پیام هایی که به بیرون صادر می کنیم‪ ،‬انسجام و وحدت‬ ‫و همدلی خودمان را حفظ کنیم‪ .‬مقام معظم رهبری‪ ،‬بارها‬ ‫فرموده اند که می بایستی از داخل کشــور‪ ،‬یکصدایی به‬ ‫بیرون مخابره شود و دودستگی و چنددستگی و دوقطبی‬ ‫سازی های کاذب به ضرر هست‪ .‬انچه که در تهران اتفاق‬ ‫افتاد و متعاقب ان پاســخ موشــکی ســپاه پاسداران یک‬ ‫هوشمندی بیشتری را ایجاد کرد که ما در شرایطی هستیم‬ ‫که برای خنثی سازی نقشه های دشمنان‪ ،‬بیش از پیش نیاز‬ ‫به وحدت‪ ،‬همدلی‪ ،‬انســجام و یکپارچگی داریم و با این‬ ‫وحدت‪ ،‬انســجام و یکپارچگی می توانیم اقتدار خودمان‬ ‫را حفظ کنیم و می توانیم بر قــدرت دفاعی خودمان بیش‬ ‫از گذشــته بیفزاییم و افزایش این قدرت دفاعی است که‬ ‫می تواند توطئه های دشــمنان را خنثی کنــد و همواره ما‬ ‫را در ســطح برخورداری از قــدرت بازدارندگــی نگه دارد‪.‬‬ ‫فراموش نکنیم که دشــمنان طمع کرده بودند که با وجود‬ ‫برخی نگاه ها در داخل‪ ،‬بتوانند به یک نوعی قدرت دفاعی‬ ‫ما را تضعیف کنند‪.‬‬ ‫برخی تا قبل از حمله تروریســتی کــه در تهران‬ ‫اتفاق افتاد‪ ،‬توان موشــکی ســپاه را زیر سوال‬ ‫می بردنــد و می گفتند چه نیــازی به ایــن توان‬ ‫اســت‪ .‬فکر می کنید با این موفقیتی که کســب‬ ‫شــد و انها فهمیدند توان موشکی کشور ضامن‬ ‫امنیت شان است‪ ،‬از االن به بعد‪ ،‬انتظار می رود‬ ‫که چه رویکردی را دنبال کنند؟‬ ‫مــردم ما به این نکته توجه داشــته باشــند حتی‬ ‫قبل از اینکه این اتفاق در تهران بیفتد و بعد ســپاه با توان‬ ‫موشــکی پاســخ دهد‪ ،‬قابل فهم بــود که ما می بایســتی‬ ‫توانمندی موشکی خودمان را با چنگ و دندان حفظ کنیم و‬ ‫روزبه روز هم بر این توانمندی بیفزاییم و تنها دلیلی هم که‬ ‫می توان بر این موضوع اقامه کرد‪ ،‬حساسیت امریکایی ها‬ ‫به قدرت موشــکی جمهوری اســامی ایران بود‪ .‬ما نباید‬ ‫این را فرامــوش کنیــم امریکایی ها مطــرح می کنند که‬ ‫برنامه موشکی جمهوری اسالمی برای ما از فعالیت های‬ ‫هسته ای مهمتر است و بایستی بعد از محدودسازی توان‬ ‫هسته ای ایران بر محدودسازی برنامه موشکی جمهوری‬ ‫اسالمی ایران تمرکز کنیم‪ .‬دلیلش هم این است که وقتی‬ ‫جمهوری اســامی در حوزه موشــکی توانمند باشد‪ ،‬این‬ ‫قدرت موشکی‪ ،‬نقش بازدارندگی دارد و از جنگ جلوگیری‬ ‫می کند‪ .‬مشکل اصلی امریکایی ها امروزه با ما این است‬ ‫که نمی توانند از قدرت نظامی شان علیه ما استفاده کنند‪.‬‬ ‫ما باید همواره امریکایی ها را در همین حالت نگه داریم‪.‬‬ ‫یعنی در واقع ما توانمندســازی نیروهای نظامی مان و باال‬ ‫بردن قدرت دفاعی و تقویت برنامه های موشکی و افزایش‬ ‫برد و قدرت تخریب و دقت موشک هایمان را باید با هدف‬ ‫جلوگیری از جنگ دنبال کنیم‪.‬‬ ‫این یک فکر اشــتباهی بود که برخی هــا در داخل‬ ‫به ان دامن می زدند که چــه ضرورتی دارد کــه ما انواع و‬ ‫اقســام موشــک ها را با بردهای مختلف داشــته باشیم و‬ ‫مگر ما قرار اســت با کســی بجنگیم اما امروزه مشخص‬ ‫است که ما قدرت نظامی را برای اغاز جنگ نمی خواهیم‪.‬‬ ‫ملت ما‪ ،‬قــدرت دفاعی را می خواهد تــا در صلح و ارامش‬ ‫به ســر ببرد‪ .‬در واقع این اقتدار موشــکی‪ ،‬تضمین کننده‬ ‫صلح و ثبــات و امنیت ما در منطقه اســت‪ .‬این اتفاق این‬ ‫اهمیت را اشــکار کرد که اگر ما موشک هایی با همین برد‬ ‫نداشــتیم‪ ،‬قطعا نمی توانستیم منبع شــرارت و مقر اصلی‬ ‫گروهک های تروریســتی را مورد هدف قرار دهیم‪ .‬اما از‬ ‫انجا که از این قدرت برخــوردار بودیم‪ ،‬ایــن اتفاق افتاد‬ ‫و این پیام هم داده شــد که اگر حتی تروریســت ها و منبع‬ ‫شــرارت و تهدید در یک فاصله چنــد برابــری از ایران تا‬ ‫دیرالزور هم باشد‪ ،‬ما با موشک هایی که در اختیار داریم‪،‬‬ ‫می توانیــم مراکز و مقرهــای انها را منهــدم کنیم‪ .‬امروز‬ ‫این فهم مشترک در کشــور ما به وجود امده و طیف های‬ ‫گوناگون‪ ،‬جریان های سیاســی و خصوصا احاد مردم به‬ ‫ارزش و اهمیت قدرت موشکی جمهوری اسالمی بیش از‬ ‫گذشته واقف شده اند و این نشان می دهد که از این به بعد‬ ‫ما باید در این راســتا اقدامات الزم را انجام دهیم‪ .‬ان هم‬ ‫در شــرایطی که امریکایی ها با وضــع تحریم های جدید‪،‬‬ ‫برنامه های موشکی ما را نشانه رفته اند و مصمم هستند که‬ ‫این توان دفاعی را از ما بگیرند‪ .‬ما بایســتی هوشمندانه با‬ ‫وحدت و انسجام این نقشه دشمنان را خنثی کنیم‪ .‬دشمن‬ ‫تصور می کند که با تشــدید تحریم های موشکی می تواند‬ ‫جمهوری اســامی و ملت ایران را متقاعد کند که با تصور‬ ‫برداشتن این تحریم ها به محدودســازی برنامه موشکی‬ ‫تن دهند‪ .‬این اتفاق نشــان داد که جمهوری اســامی و‬ ‫ملت ایران هرگز در این مســیر به حرکــت درنخواهد امد‬ ‫چراکه هیچ ملت هوشــمند و هیچ نظام سیاسی خردمند‪،‬‬ ‫روی ابزارهــای دفاعی خودش با دشــمن خودش معامله‬ ‫نمی کند‪ .‬ان هم دشمنی که به دنبال محدودسازی قدرت‬ ‫دفاعی‪ ،‬نقشــه شــیطانی ضربه زدن به هنگام در صورت‬ ‫پیدا کردن فرصت را در ســر می پروراند‪ .‬ما نبایستی چنین‬ ‫فرصتی را برای دشمنان خودمان فراهم کنیم که انها تصور‬ ‫کنند روزی می توانند از قدرت نظامی خودشــان علیه ملت‬ ‫ما استفاده کنند‪.‬‬ ‫در مورد تلفات و خســاراتی کــه در این عملیات‬ ‫به داعــش وارد شــد‪ ،‬صحبــت بفرمایید‪ .‬چون‬ ‫همانطور که فرمودید رسانه های سوری و حامیان‬ ‫داعش‪ ،‬احتمــاال بعدها امارهایــی ارائه خواهند‬ ‫داد‪.‬‬ ‫البته االن نمی توان امار دقیق را ارائه کرد چون‬ ‫به هر حال در ان منطقه‪ ،‬خود این گروهک های تروریستی‬ ‫هستند و شاید هر نوع عدد و رقمی که گفته شود با واقعیت‬ ‫فاصله داشته باشــد‪ .‬ولی انچه که قطعی است‪ ،‬دهها نفر‬ ‫به هالکت رسیدند و این امار خیلی بیش از ان اماری است‬ ‫که االن در رسانه ها مطرح می شود و به طور قطع در اینده‬ ‫عدد نزدیک به واقعیت از منابع مختلف رســانه ای خواهد‬ ‫شد و گروهک تروریســتی داعش نمی تواند پنهان کاری‬ ‫کند‪ .‬به هر حال روزی مشخص خواهد شد که چه کسانی‬ ‫و چه تعدادی بــه هالکت رســیدند و چه خســار ت هایی‬ ‫وارد شــده اســت‪ .‬چون یکی از محل های اصلی تجمع‬ ‫فرماندهان ســطوح باالی داعش در دیرالزور واقع است‬ ‫و ان ســاختمان هایی کــه از قبــل شناســایی شــده بود‪،‬‬ ‫ساختمان های اصلی گروهک داعش در دیرالزور است و‬ ‫براساس تصاویر مخابره شده از پهپادها‪ ،‬موشک ها تماما‬ ‫به همان نقاط و ساختمان هایی که از قبل مشخص شده‬ ‫بود‪ ،‬اصابت کرد و افزون بر انفجارهای خود موشــک ها‪،‬‬ ‫انفجارهای بعدی هــم رخ داد و صدای ایــن انفجارها تا‬ ‫مسافت خیلی دور شنیده شد‪.‬‬ ‫ایــن انفجارها‪ ،‬ناشــی از ان مواد انفجــاری بود که‬ ‫در ان محل هــا وجود داشــت چون یکــی از کارهایی که‬ ‫گروهک های تروریستی و داعش در منطقه دیرالزور انجام‬ ‫می دادند‪ ،‬اماده سازی خودروهای انتحاری با مواد منفجره‬ ‫باال بود که تعداد قابل توجهی از اینها در این حمله موشکی‬ ‫منهدم می شــود که خود اینها هم خسارت هایی را برجای‬ ‫گذاشــته که قطعا در اینده‪ ،‬حجم این خسارت ها و تلفات‬ ‫انسانی انها رسانه ای خواهد شد‪.‬‬ ‫رمزگشایی از انفعال واشنگتن و تل اویو‬ ‫سیاست‬ ‫لیله القدری که خواب غرب را اشفته کرد‬ ‫سعید سبحانی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪3‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫سیاست‬ ‫پیوند میان غــرب و نیروهای تروریســتی‪-‬تکفیری‬ ‫موضوعی نیســت که بتوان به سادگی از کنار ان گذشت‪.‬‬ ‫این موضوع در جریــان عملیات اخیر بار دیگــر به اثبات‬ ‫رســید‪ .‬مقامات دولتــی در امریکا‪ ،‬رژیم صهیونیســتی و‬ ‫عربستان ســعودی همچنان در شوک ناشــی از عملیات‬ ‫افتخار افرین لیله القدر و شلیک موشک های ذوالفقار به‬ ‫دیرالزور (مقر تروریست های تکفیری) قرار دارند‪ .‬وحشت‬ ‫و نارضایتی ایاالت متحده امریکا و رژیم صهیونیســتی از‬ ‫عملیات اخیر به صورت واضح قابل مشــاهده اســت‪ .‬به‬ ‫راســتی این انفعال نشانه چیســت؟ مگر ایاالت متحده و‬ ‫هم پیمانان غربی و عربی و صهیونیستی ان مدعی مبارزه‬ ‫با داعش و تروریســم تکفیری نیســتند؟ همــان گونه که‬ ‫اشاره شد‪ ،‬نوع مواجهه واشــنگتن و همراهان ان در قبال‬ ‫عملیات لیله القدر بار دیگر‪ ،‬رابطه میان غرب و تروریســم‬ ‫تکفیری را به اثبات رســاند‪ .‬بدیهی اســت کــه این پیوند‬ ‫شوم‪ ،‬مدت هاست شــکل گرفته است‪ .‬هم اکنون امریکا‬ ‫و رژیم صهیونیستی به شــدت نســبت به در هم شکستن‬ ‫تکفیری هــا در جریــان عملیــات لیله القدر وحشــت زده‬ ‫هســتند‪ .‬انها از هر اتفاقی که منجر به ایجاد شــکاف در‬ ‫صف تروریست ها شود ناراضی هستند‪ .‬انفعال واشنگتن‬ ‫و تل اویو در مقابل تروریســت های تکفیری نیز در همین‬ ‫راســتا قابل ارزیابی اســت‪ .‬در این خصوص نکاتی وجود‬ ‫دارد که نمی توان به سادگی از کنار انها گذشت‪:‬‬ ‫‪ -1‬نخستین نکته‪ ،‬به خمیر مایه استراتژیک ایاالت‬ ‫متحده امریکا و رژیم صهیونیســتی و متحدان منطقه ای‬ ‫انها در قبال داعش و سایر گروه های تروریستی و تکفیری‬ ‫باز می گردد‪ .‬در اینجا ما با کلید واژه ای به نام «عامل بر هم‬ ‫زننده» مواجه هستیم‪ .‬تئوریسین ها و استراتژیست های‬ ‫امریکایی بارها به مقامات کاخ ســفید اعم از دموکرات یا‬ ‫جمهوریخــواه اعالم کرده اند که واشــنگتن در راســتای‬ ‫اعمال سیاست ها و راهبردهای سیاســی و فرهنگی خود‬ ‫در جهان اســام و منطقه غرب اســیا نیاز بــه «عوامل بر‬ ‫هم زننده» دارنــد‪ .‬عوامــل بازدارنده گروه ها یــا افرادی‬ ‫هســتند که ماحصل و براورد نهایی بازی انها باید به ســود‬ ‫غرب در منطقه غرب اســیا و جهان اســام باشد‪.‬بدیهی‬ ‫است در چنین شــرایطی نه تنها غرب در صدد از بین بردن‬ ‫گروه های تروریســتی و تکفیری نیســت‪ ،‬بلکه نسبت به‬ ‫انها احســاس نیاز می کند‪ .‬نقش غرب در تاسیس داعش‬ ‫و دیگر گروه های تکفیری و استمرار حیات این گروه های‬ ‫متوحش و تروریست‪ ،‬موید این حقیقت است‪.‬‬ ‫‪ -2‬دومین نکته در این خصوص‪ ،‬مربوط به تاسیس‬ ‫شبکه حامی و پیرو در قبال گروه های تروریستی و تکفیری‬ ‫و صاحبان غربی و صهیونیســتی انهاســت‪ .‬ترســیم این‬ ‫شــبکه‪ ،‬اصلی ضروری و بدیهی اســت‪ .‬به عبارت بهتر‪،‬‬ ‫تمرکز بر فعالیت های داعش نباید منجر به نادیده گرفتن یا‬ ‫از ان بدتر‪ ،‬عدم رویت حامیان غربی و عربی داعش شود‪.‬‬ ‫رصد هوشمندانه تحرکات داعش و حامیان غربی‪ ،‬عربی و‬ ‫صهیونیستی ان کافی است تا ما نسبت به ارتباط عمیقی‬ ‫که میان انها وجود دارد پی ببریم‪ .‬سکوت و انفعال غرب و‬ ‫رژیم صهیونیستی در قبال عملیات لیله القدر تنها بخشی از‬ ‫این حقیقت است‪ .‬بدیهی اســت که غرب و رژیم اشغالگر‬ ‫قدس نسبت به هر عامل بر هم زننده معادله خطرناکی که‬ ‫خود در منطقه چیده اند به شدت وحشتزده می شوند‪ .‬این‬ ‫قاعده در خصــوص عملیات اخیر نیز صادق اســت‪ .‬این‬ ‫عملیات از یک سو توان نظامی جمهوری اسالمی ایران‬ ‫را به رخ دشــمنان ان کشــید و از ســوی دیگر‪ ،‬پازل های‬ ‫چیده شده از سوی تل اویو و واشنگتن و ریاض در منطقه‬ ‫را بر هــم زد‪ .‬از این رو عملیــات لیله القدر بــرای امریکا و‬ ‫رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی (به عنوان سه حامی‬ ‫ اصلی داعش و دیگر گروه های تکفیری و تروریستی) یک‬ ‫فاجعه محسوب می شود‪.‬‬ ‫‪ -3‬سومین نکته مربوط به هزینه هایی است که غرب‬ ‫و رژیم صهیونیستی باید بابت حمایت از تروریسم تکفیری‬ ‫بپردازند‪.‬‬ ‫رهبر معظم انقالب اسالمی سه سال قبل در دیدار‬ ‫امیر کویت با اشاره به خطر گروه های تکفیری در منطقه‪،‬‬ ‫تاکید فرمودنــد‪« :‬متاســفانه برخی کشــورهای منطقه‬ ‫متوجه خطری کــه گروه هــای تکفیری در اینــده برای‬ ‫خود انها ایجاد خواهند کرد‪ ،‬نیســتند و همچنان در حال‬ ‫حمایت از این گروه ها هســتند‪ .‬برخی کشورهای منطقه‬ ‫اکنون با کمک به گروه های تکفیری‪ ،‬از کشتار و جنایات‬ ‫انها در سوریه و برخی کشــورهای دیگر حمایت می کنند‬ ‫اما در اینده نه چندان دور‪ ،‬این گروه ها بالی جان همان‬ ‫کشورهای حامی خواهند شد و در نهایت مجبور خواهند‬ ‫بود که با هزینه زیاد‪ ،‬انها را از بین ببرند‪ ».‬همان گونه که‬ ‫از سخنان رهبر معظم انقالب اسالمی استنباط می شود‪،‬‬ ‫حامیان گروه های تکفیری در نهایــت ناچار خواهند بود‬ ‫هزینه ســخت و فزاینــده از بین بردن مهره هــای خود را‬ ‫بپردازند‪ .‬دلیل این مساله کامال واضح است‪ .‬گروه های‬ ‫تکفیری‪ ،‬پس از مدتــی «قابلیت تاثیرپذیــری» خود را‬ ‫از دســت داده و در مقابل بر «قابلیــت طغیانگری» خود‬ ‫می افزایند‪ .‬دقیقا مانند انچه در خصوص طالبان و ایاالت‬ ‫متحــده امریــکا رخ داد‪ .‬چنانچــه زبیگنیو برژینســکی‪،‬‬ ‫مشــاور امنیت ملی ایــاالت متحــده امریــکا در دوران‬ ‫ریاست جمهوری جیمی کارتر اعتراف کرده بود‪ ،‬القاعده‬ ‫ساخته و پرداخته دست ایاالت متحده امریکا بوده است‬ ‫اما امروز در مقابل ان قــرار دارد‪ .‬ایاالت متحده امریکا‪،‬‬ ‫اصلی ترین مولد و موســس گروه های تروریسســتی در‬ ‫نظام بین الملل محســوب می شــود‪ .‬این قاعده در قبال‬ ‫داعش و جبهه النصره نیز صادق است‪.‬‬ ‫‪ -4‬چهارمین نکتــه مربوط به رژیم صهیونیســتی و‬ ‫نقش سلبی و بازدارنده ان در معادالت منطقه باز می گردد‪.‬‬ ‫بدیهی است که شوک وارد شــده به رژیم اشغالگر قدس‬ ‫(پس از عملیات غرور افریــن و موفقیت امیز لیله القدر)‬ ‫بازتابی از وحشت صهیونیست ها نسبت به قدرت موشکی‬ ‫جمهوری اســامی ایران است‪ .‬از ســوی دیگر‪ ،‬همان‬ ‫گونه که اشــاره شــد‪ ،‬رژیم صهیونیســتی نیز از داعش‬ ‫به عنوان ابزاری در راستای ایجاد ناامنی در جهان اسالم‬ ‫استفاده می کند‪ .‬هر اندازه زمان سپری می شود‪ ،‬شواهد‬ ‫و مســتندات بیشــتری در خصوص حمایت های تل اویو‬ ‫از داعش به دســت می اید‪ .‬تل اویو نیز مانند واشــنگتن‬ ‫و ریاض و لندن در صدد احیای گروه تروریســتی داعش‬ ‫و دیگــر گروه های متوحــش تکفیری در منطقه اســت‪.‬‬ ‫در حالی کــه داعش کل کشــورها و بازیگــران منطقه را‬ ‫مورد تهدید خود قرار داده اســت اما رژیم صهیونیســتی‬ ‫به ســبب حمایت گســترده از داعش نه تنها مورد تهدید‬ ‫این گروه قرار ندارد‪ ،‬بلکه از این گــروه به عنوان ابزاری‬ ‫برای رشــد تــرور و خشــونت در منطقه و جهان اســام‬ ‫استفاده می کند‪ .‬تاکید مداوم مقامات رژیم صهیونیستی‬ ‫مبنی بــر اینکه داعش خطــری برای این رژیم اشــغالگر‬ ‫محســوب نمی شــود‪ ،‬مهر تاییدی بر حقیقت همزیستی‬ ‫صهیونیست ها و داعش اســت‪ .‬گروه تروریستی داعش‬ ‫بارها در عملیات رژیم صهیونیســتی در سوریه نقش یک‬ ‫تسریع کننده را داشته اســت‪ .‬حتی در مواردی مشاهده‬ ‫شده که گرای نقاط عملیاتی رژیم صهیونیستی در سوریه‬ ‫توسط داعش و النصره به تل اویو داده شده است‪.‬‬ ‫‪31‬‬ ‫پیام ایران به امریکا‬ ‫اقدام عملی ایران در مقابله با تروریسم واضح است‬ ‫حسن بهشتی پور‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫‪4‬‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫پس از عملیات تروریســتی داعش در تهران‪ ،‬ایران‬ ‫حمله موشــکی به مقر داعش در دیرالــزور را رقم زد‪ .‬حمله‬ ‫صورت گرفته به مقر انها در دیرالزور که مرکز اقتدار انها در‬ ‫این شهر و رقه هست‪ ،‬بنابراین این انتخاب توسط نیروهای‬ ‫کشورمانبسیارهوشمندانهصورتگرفتهاست‪.‬بدون تردید‬ ‫اولین پیام این اقدام ایران‪ ،‬تنبیه داعش بوده است چرا که دو‬ ‫علمیاتتروریستیصورتگرفتهتوسطاینگروهتروریستی‬ ‫صــورت گرفته بود و بارهــا ایران تاکید کرد کــه در صورت‬ ‫اخالل در امنیت کشور با عامالن ان برخورد می کند‪ .‬اقدام‬ ‫کشورمان در حمله به مواضع داعش این پیام را می دهد که‬ ‫جمهوری اسالمی در امنیت خود قاطع عمل می کند‪.‬‬ ‫اما موضوع مهم ان است که اقدام موشکی کشورمان‬ ‫تنها پیامش به داعش نبوده است‪ .‬چرا که با ابزار های بسیار‬ ‫متنوعی می توانست به تنبیه این گروه تروریستی بپردازد‪.‬‬ ‫اینکه کشورمان به صورت رســمی و از خاک ایران داعش‬ ‫را مورد حمله چند فروند موشک های اختصاصی قرار داده‬ ‫است به معنی ان اســت که عالوه بر پیام اصلی‪ ،‬پیام های‬ ‫نهفته دیگری در این اقدام وجود دارد‪ .‬پیام دیگر این اقدام‬ ‫به حامیان گروه تروریستی داعش مثل عربستان سعودی‬ ‫و اسرائیل بوده است‪ .‬چرا که شکل گیری گروه تروریستی‬ ‫دولت عراق و شــام و قدرت گرفتــن ان در منطقه طی چند‬ ‫سال گذشــته به دلیل حمایت برخی کشــورها بوده است‪.‬‬ ‫براین اساس یکی از پیام های این اقدام نظامی کشورمان به‬ ‫حامیانمنطقه ایوبین المللیاینگروهتکفیریبودهاست‪.‬‬ ‫حملــه موشــکی کشــورمان به دیرالــزور از اســتان‬ ‫کردستان و کرمانشاه نزدیک به‪ 700‬کیلومتر فاصله دارد؛ با‬ ‫این اقدام کشورهای حامی داعش که رفتارهای خصمانه ای‬ ‫در برابر کشــورمان دارد‪ ،‬قدرت موشــکی ایران را در عمل‬ ‫مشاهده کردند‪ .‬استفاده از موشک های نقطه زن و پهپادها‬ ‫به منظور کنترل اصابت ضربه موشــک بسیار مهم است و‬ ‫نشان از توان دفاعی کشــورمان دارد‪ .‬در هر صورت حمله‬ ‫موشکی کشــورمان این پیام را به کشورهای حامی داعش‬ ‫مخابرهکردکهحسابکار دستشان باشدکه اگرروندحمایت‬ ‫داعش ادامه دار باشد و رفتارهای خصمانه علیه کشورمان‬ ‫بیشتر شود در نوبت های بعد حامیان داعش هستند که باید‬ ‫مراقب باشــند‪ .‬نکته بعدی و مهم دیگر این است که ایران‬ ‫پیامی جدی به امریکایی ها داده است‪ ،‬ایاالت متحده ای‬ ‫که شعار مبارزه علیه تروریسم را سر می دهد اما بدون توجه‬ ‫به اقدامات خــود ایران را متهم به حمایت از تروریســت ها‬ ‫می کنــد‪ .‬در کنــار این موضوع طی هفته گذشــته شــاهد‬ ‫تصویب تحریم های موشکی ایران توسط این کشور بودیم؛‬ ‫اقداماتی که تالش دارد ایران را تضعیف کند‪ .‬ایران با حمله‬ ‫موشکی به داعش پیام روشــنی به امریکا داد؛ اینکه ایران‬ ‫مخالفت جدی با هر گونه گروه تروریستی در منطقه دارد و‬ ‫اقدام عملی کشــورمان در مبارزه با تروریسم بسیار واضح و‬ ‫مشخص است‪ .‬اگر امریکا به صورت واقعی مخالف داعش‬ ‫است باید از این حرکت ایران حمایت می کرد چرا که به خوبی‬ ‫مشخص است ایران در جهت مبارزه با تروریسم در منطقه‬ ‫تالش کرده وضربه مهلکی نیز به این گروه های تروریستی‬ ‫وارد کرد‪ .‬اما چون حامی داعش هســت قاعدتا باید از این‬ ‫عملیات ناراحت شــده باشــد‪ .‬با وجود این به نظر نگارنده‪،‬‬ ‫حمله موشکی کشــورمان به مقر داعش در دیرالزور در هر‬ ‫دو وجه اش برای امریکایی ها دو سر باخت بوده است چون‬ ‫این اقدام پیام روشنی برای انها به دنبال داشت‪ .‬قطعا این‬ ‫اقدام ایران یک اقدام حساب شده و هوشمندانه بوده است‬ ‫که تالش داشته ضمن جلوگیری ازگســترش نا امنی های‬ ‫احتمالی در ایران‪ ،‬پیام کوبنده ای نیز به کشــورهایی بدهد‬ ‫که قصــد دارند جنگ را بــه ایران بکشــانند‪ .‬در هر صورت‬ ‫اقدام عملی کشورمان نشان داد در صورتی که این کشورها‬ ‫چنین تمایالتی دارند‪ ،‬باید هزینه بســیار ســنگینی را برای‬ ‫ان بپردازند‪.‬‬ ‫در هر صورت رشــد خشــونت و افراطی گری و تداوم‬ ‫حضور و فعالیت های گروه های تروریستی مانند داعش از‬ ‫چالش های ایران است‪ ،‬ادامه حضور گروه های تروریستی‬ ‫در منطقه و رشد خشونت افراطی گری هم منافع ایران و هم‬ ‫امنیت ملی کشــور را تهدید می کند و در این راستا ضروری‬ ‫اســت تا زمینه های الزم برای ایجاد یک اجماع جهانی در‬ ‫جهت همکاری و مبارزه با تروریسم به همراهی کشورهای‬ ‫منطقه و قدرت های جهانی ایجاد شود‪ .‬در این بین موضوع‬ ‫خاورمیانه و اینکه برخی احســاس می کنند ممکن اســت‬ ‫این حمله موشــکی معادالت در خاورماینــه را تغییر دهد‪،‬‬ ‫درســت نیســت؛ چرا که معادالت قدرت در خاورمیانه یک‬ ‫سطح منطقه ای و یک سطح بین المللی دارد‪ .‬معادالت در‬ ‫خاورمیانهپیچیدهوچندالیهومنوطبهقدرت هایبین المللی‬ ‫و منطقه ای است‪ .‬با این حمله معادالت تغییر نخواهد کرد‬ ‫اما بسیاری از کشورها حساب کار خود را خواهند کرد‪ .‬این‬ ‫منطقه راهبردی و استراتژیک است و خودش تنظیم کننده‬ ‫موازنه های قوای بین المللی است بنابراین االن بحرانی که‬ ‫دراینمنطقهطیچندسالاخیررخداده‪،‬یکیازجدی ترین‬ ‫بحران ها در سطح بین المللی است که چند کشور را عمال به‬ ‫صورت مستقیم و غیرمستقیم درگیر خود کرده است‪.‬‬ ‫متاسفانهدرشرایطکنونیعربستانتمامی عزمخویش‬ ‫را جزم کرده و با تمامی توان علیه ایران در عرصه منطقه ای و‬ ‫بین المللی عمل می کند‪ ،‬اما دیپلماسی هیچ وقت بن بستی‬ ‫ندارد‪.‬هرچنددرخصوصمسالهقطردیدگاه هایمختلفیدر‬ ‫کشور وجود دارد و برخی معتقدند ایران باید از قطر جانبداری‬ ‫کند اما تهران باید با همه بازیگران منطقه روابطش را عادی‬ ‫نگه داشته و گســترش دهد و از ســوی دیگر‪ ،‬رفع تنش و‬ ‫عادی سازی روابط و مناسبات کشورها با یکدیگر و گسترش‬ ‫صلح در خاورمیانه را دنبال کند‪ .‬در پیش گرفتن سیاســت‬ ‫تنش زدایی موجب افزایش اقتدار ایران در منطقه می شود‪.‬‬ ‫اولویت ایران باید افزایش همکاری های منطقه ای در جهت‬ ‫صلح و ثبات و امنیت منطقه باشد و نه استفاده از شکاف ها‬ ‫و تضادهای منطقه ای‪ .‬ما نباید اجــازه دهیم که نیروهای‬ ‫فرامنطقه ای از این شرایط سواستفاده کرده و بهانه ای برای‬ ‫فروش سالح پیدا و حضور خود را در منطقه توجیه کنند و از‬ ‫این طریق منطقه ما را ناامن سازند‪.‬‬ ‫این موضــوع در شــرایطی اهمیــت دارد کــه دولت‬ ‫عربســتان در حال پوست اندازی سیاســی در داخل است؛‬ ‫به طــوری کــه چنــد روز پیــش تغییــرات گســترده ای در‬ ‫وزارتخانه های کشور‪ ،‬وزارت داخله این کشور صورت گرفته‬ ‫وولیعهدبانفوذاینکشوربرکنارشدهاستوپسراقایسلمان‬ ‫از ولیعهد دومی به ولیعهد اول تبدیل شده است‪ .‬برای اولین‬ ‫بار است که یک پسر قرار است جانشــین پدرش شود‪ .‬این‬ ‫کشور در حال تغییرات سیاســی مهمی است اما جناحی که‬ ‫روی کار امــده تندرو‪ ،‬جوان و بی تجربه هســتند‪ .‬در نهایت‬ ‫ممکن است امریکایی ها از انها سو ءاســتفاده کنند و انها را‬ ‫وارد جنگی کنند تا همه امکانات نظامی که طی ســال های‬ ‫گذشته از این کشــور خریداری کردند را مورد استفاده قرار‬ ‫دهند‪.‬امریکایی هابدشاننمی ایدعربستانسعودیرادرگیر‬ ‫جنگ کنند تا از ســاح هایی که به انهــا فروختند‪ ،‬در عمل‬ ‫نابود کنند و ساختار اقتصادی این کشور را نابود کنند تا این‬ ‫کشوروابستگیبیشتریبهامریکاوغربپیداکند‪.‬سرنوشت‬ ‫صدام و عراق را به شکل دیگری برای انها رقم بزنند‪ .‬باید دید‬ ‫که نظام قبیله ای و شیخی در عربســتان اجازه می دهد که‬ ‫وضعیت این چنین شود یا خیر‪.‬‬ ‫شوک موشکی‬ ‫سیاست‬ ‫ایران برگ های برنده زیادی در اختیار دارد‬ ‫حسن هانی زاده‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫‪5‬‬ ‫‪ 18‬ژوئن‪ ،‬سپاه پاســداران انقالب اسالمی در حمله‬ ‫موشــکی به دیرالــزور‪ ،‬یکــی از مراکز اصلــی فرماندهی‬ ‫تروریست ها در شرق سوریه را هدف قرار داد‪ .‬در بیانیه‪‎‬ای‬ ‫که سپاه منتشــر کرده‪ ،‬امده اســت‪« :‬در جواب به جنایت‬ ‫تروریســت ها که هفدهم خرداد در تهران صورت گرفت‪،‬‬ ‫ســپاه پاســداران انقــاب اســامی حمله موشــکی به‬ ‫مواضع تروریســت ها‪ ،‬مقر فرماندهی انهــا و پایگاه های‬ ‫پشتیبانی شــان در منطقه دیرالزور واقع در شرق سوریه را‬ ‫ترتیب داد‪ .‬در این عملیات موشــک های مدل « زمین به‬ ‫زمین» با برد متوسط استفاده شدند‪ .‬این موشک ها از پایگاه‬ ‫سپاه پاسداران در استان های کرمانشاه و کردستان شلیک‬ ‫شــده اند»‪.‬این اقدام سپاه پاســداران جمهوری اسالمی‬ ‫ایران حاوی پیام های مهمی برای داعش بود و به صورت‬ ‫ضمنی پیام‪‎‬هایی را نیز برای دیگر کشورها و حکومت های‬ ‫زورگو به همراه داشــت‪ .‬در واقع حمله اخیر موشکی سپاه‬ ‫پاسداران به دو مقر فرماندهی گروهک تروریستی داعش‬ ‫در حومه شهر دیرالزور سوریه از اقتدار و توان نظامی ایران‬ ‫برای تقابل بــا جریان‪‎‬های تکفیری و کشــورهای مخالف‬ ‫حکایت دارد‪ .‬این اقدام که ده روز پس از حمله تروریستی‬ ‫داعش علیه مردم ایران در مجلس شــورای اسالمی شهر‬ ‫تهران و مرقد مطهر امام خمینی(ره) صورت گرفت‪ ،‬بازتاب‬ ‫گسترده‪‎‬ای به همراه داشت‪ .‬از انجایی که این اقدام سپاه‬ ‫در هنگام حضور فرماندهان داعش در دو منطقه‪‎‬ی التنک‬ ‫و المیادین که با تدابیر احتیــاط امیز امنیتی هم همراه بود‬ ‫صورت گرفت‪ ،‬نشان می‪‎‬دهد که ایران اشراف اطالعاتی‬ ‫کاملی روی گروهک‏های تروریستی و داعش دارد و قادر‬ ‫است با گروهک‏های تروریستی که به جمهوری اسالمی‬ ‫ایران ضربه می زنند‪ ،‬مقابله کرده و به انها اســیب برساند‪.‬‬ ‫همچنین در جریان این حمالت موشکی دقت موشک‪‎‬های‬ ‫نقطه زن ایران هم ثابت شد و این امر نشان داد که ایران در‬ ‫رابطه با امنیت ملی کشورش با هیچ طرفی در جهان معامله‬ ‫نمی‪‎‬کند و به بیانی دیگر امنیت ملی کشور از باالترین درجه‬ ‫اهمیت برخوردار اســت‪ .‬به همین دلیــل این اقدام کامال‬ ‫دقیق و حاوی پیام گسترده‪‎‬ای بود؛ نخستین پیام این است‬ ‫که دوســتان جمهوری اســامی ایران دریافتند که ایران‬ ‫به عنوان کشور بزرگ منطقه توان باالیی برای ضربه زدن‬ ‫به دشــمنان انقالب اســامی ایران دارد‪ ،‬دشمنان ملت‬ ‫ایران هم از این حمله موشــکی اینگونه رمزگشایی کردند‬ ‫که ایران با داشــتن فناوری باالی موشــکی می‪‎‬تواند هر‬ ‫گروهی را که بــه ایران تعرض کرده و اســیب می‪‎‬زند مورد‬ ‫حمله موشــکی قرار دهد‪ .‬بنابراین بســیاری از کشورها از‬ ‫جمله ایاالت متحده امریکا‪ ،‬رژیم صهیونیستی و عربستان‬ ‫سعودی به شدت از توان موشکی ایران شگفت زده شدند‬ ‫و واکنش‪‎‬های متفاوتی از خود نشان دادند‪ .‬به همین دلیل‬ ‫این حمله موشکی جایگاه جمهوری اســامی ایران را به‬ ‫لحاظ نظامی و سیاســی باال برد‪ .‬همچنیــن از انجایی که‬ ‫گروهک تروریستی داعش بیشترین فرماندهانش از جمله‬ ‫سعدالحســینی جنایتکار کــه یکی از افســران اطالعاتی‬ ‫ســعودی بــود را در جریان این حمله موشــکی از دســت‬ ‫داد‪ ،‬بنابراین می‪‎‬توان گفت داعــش در عوض یک حمله‬ ‫تروریستی علیه مردم ایران‪ ،‬بیشترین و بزرگترین ضربه را‬ ‫از ایران خورد‪ .‬پیام دیگری که در این حمله موشکی نهفته‬ ‫بود این است که رژیم صهیونیســتی‪ ،‬عربستان سعودی و‬ ‫امریکا باید بدانند که ایران توان موشکی بسیار باالیی دارد‬ ‫و می تواند تل‪‎‬اویــو و ریاض را نیز هدف حملــه قرار دهد‪،‬‬ ‫بنابرایــن این اقدام ایــران باید برای کشــورهای منطقه و‬ ‫جهان درس عبرتی باشد که نخواهند در اینده ایران را وادار‬ ‫به تصمیم کنند‪ .‬در همین راستا پیام ایران برای امریکا نیز‬ ‫این است که اعمال تحریم‏های ظالمانه علیه ایران‪ ،‬هرگز‬ ‫نخواهد توانســت ایران را وادار به تسلیم کند بنابراین باید‬ ‫گفت ایران برگ‏های برنده زیادی دارد که به موقع مطرح‬ ‫خواهد کرد و به جهانیان ثابت خواهد کرد که ایران دارای‬ ‫موشــک‪‎‬هایی با برد باال و دقت باالیی اســت که می‪‎‬تواند‬ ‫ایران و ملتش را در برابر تهدیــدات خارجی تضمین کند‪.‬‬ ‫به هر جهت از این پس عربستان سعودی‪ ،‬ایاالت متحده‬ ‫امریکا‪ ،‬اســرائیل و همچنین گروهک‏هــا تالش خواهند‬ ‫کرد تا از راه‪‎‬هــای دیگری به ایران ضربــه بزنند و داعش و‬ ‫گروهک‏های تروریســتی را بار دیگر تحریک خواهند کرد‬ ‫که در ایران دســت به اقدامات ماجراجویانه بزند‪ .‬بنابراین‬ ‫ایران باید هوشمندانه مســائل را تحت حراست و پیگیری‬ ‫قرار دهد‪ ،‬زیرا عربستان دچار شــوک روانی شده و امریکا‬ ‫و رژیم صهیونیســتی نیز به شدت نگران شــده اند‪ .‬چرا که‬ ‫این موشک‏ها از باالی سر ســربازان امریکایی عبور کرد‬ ‫و به مقرهای داعش اصابت کــرد بنابراین می‪‎‬توان نتیجه‬ ‫گرفت امریکایی ها مایل نیستند که ایران در سرکوب داعش‬ ‫نقشی ایفا بکند‪ .‬همچنین باید گفت ایاالت متحده امریکا‪،‬‬ ‫عربستان سعودی‪ ،‬رژیم اشغاالگر صهیونیستی و داعش‬ ‫یک مربع تخریبی در منطقه تشکیل دادند و همانگونه که‬ ‫پیش از این نیز بیان کردم در تالشند تا از هر فرصتی برای‬ ‫ضربه زدن به ایران استفاده کنند‪.‬در این راستا از انجایی که‬ ‫امریکا‪ ،‬اسرائیل و عربستان امکانات بسیاری را در اختیار‬ ‫داعش قرار می‪‎‬دهند‪ ،‬هر گونه واکنــش احتمالی به ایران‬ ‫نیز از ســوی داعش پیش بینی می شــود‪ .‬اگرچه در ایران‬ ‫نیروهای مسلح کامال هوشیار هستند اما نباید از توطئه های‬ ‫مشــترک این مربع تخریبی علیــه ایران غافــل ماند‪ .‬زیرا‬ ‫اقدامات تروریستی از نقاط دیگری ممکن است بروز پیدا‬ ‫کند؛ حتی احتمال این می‪‎‬رود که به داعش اســلحه‪‎‬های‬ ‫غیرســنتی بدهند تا بتواند به ســوی مرزهای ایران پرتاب‬ ‫و حمله کنــد‪ .‬بنابراین نیروهای مســلح و نیروهای امنیتی‬ ‫باید داعش را از مرزهای شــرق و جنوب غرب ایران کامال‬ ‫دور کنند‪ .‬درنهایت باید گفت حمله موشــکی سپاه به مقر‬ ‫فرماندهی داعش در راســتای حفظ امنیت ایران و منطقه‬ ‫قابل تجزیه و تحلیل است؛ بدین مفهوم که ایران کشوری‬ ‫اســت که امکانات الزم را برای دفــاع از تمامیت ارضی و‬ ‫حاکمیت ملی خود دارد‪ .‬مساله امنیت ملی موضوعی است‬ ‫که برای ایران بسیار حیاتی است و ایران نمی‪‎‬تواند در برابر‬ ‫قدرت های زورگو دست بسته باقی بماند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪33‬‬ ‫سیاست‬ ‫راهبرد موثر‬ ‫موازنه جدیدی در منطقه شکلگرفته است‬ ‫جعفر قنادباشی‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫‪6‬‬ ‫حمله موشــکی ســپاه پاســداران انقالب اسالمی‬ ‫به پایگاه هــای داعــش در «دیرالزور» ســوریه‪ ،‬در واقع‬ ‫یکی از مهمترین تحــوالت راهبردی در منطقه به شــمار‬ ‫می رود؛ تحولی که معادالت نظامی حاکم بر غرب اســیا‬ ‫را به نفــع ایران تغییــر داده و به پیدایــش موازنه جدیدی‬ ‫بــه زیــان حامیــان منطقــه ای و فرامنطقــه ای «جریان‬ ‫تروریســم تکفیری» منجر شــده اســت‪ .‬ایــن عملیات‬ ‫موشــکی در حالی صورت گرفت که سران مرتجع منطقه‬ ‫در پی برگزاری نشستی که با حضو ر ترامپ در ریاض برگزار‬ ‫شد(‪31‬اردیبشــت ‪ )96‬با سر دادن شــعارهایی توخالی‪،‬‬ ‫از به اصطالح ضرورت مبــارزه با داعش و لزوم ســرکوب‬ ‫جریان خشونت و افراط سخن می گفتند و در همان حال‪،‬‬ ‫همسو با رسانه های صهیونیستی‪ ،‬از وجود سامانه موشکی‬ ‫پرقدرت ایران‪ ،‬ابراز ناخشنودی و نارضایتی می کردند‪ .‬چرا‬ ‫که در بیانیه ای که در پایان نشست ترامپ و سران مرتجع‬ ‫شــرکت کننده در اجالس ریاض منتشر شــده بود‪ ،‬ضمن‬ ‫تاکید بر ضرورت سرکوب داعش‪ ،‬به صورت اشکار مواضع‬ ‫رژیم صهیونیستی در خصوص خطر موشک های بالستیک‬ ‫ایران هم تکرار شده بود و این دقیقا همان موضوعی بود‬ ‫که چند روز قبل از حمالت موشــکی ایران به پایگاه های‬ ‫داعش نیز‪ ،‬اصلی ترین دستاویز و بهانه سنای امریکا برای‬ ‫تصویب تحریم های جدیدی علیه کشورمان بود‪.‬‬ ‫بدین ترتیب‪ ،‬شلیک موشــک های سپاه پاسداران‬ ‫انقالب اســامی بــه پایگاه های داعــش در «دیرالزور»‬ ‫ســوریه‪ ،‬بــا ارزیابــی و مالحظات بســیار دقیق شــرایط‬ ‫منطقــه ای و بین المللــی و با محاســباتی بســیار فراتر از‬ ‫پاسخ به تحرکات خشــونت بار گروهک رو به اضمحالل‬ ‫داعش صورت گرفــت‪ .‬چنانکه این عملیات موشــکی‪،‬‬ ‫در عرصــه عمل هم توانســت واقعیت هــای مهمی را در‬ ‫خصوص توانمندی های دفاعی ایران بیان کند و پیام های‬ ‫هشــدارامیزی را بــه حامیــان منطقــه ای و فرامنطقه ای‬ ‫جریان های تکفیری تروریستی‪ ،‬ارسال نماید‪.‬‬ ‫روشــن اســت که با اصابــت دقیق موشــک های‬ ‫بالســتیک و میان بــرد ســپاه پاســداران بــه پایگاه های‬ ‫فرماندهی و مراکز تجمع داعش در «دیرالروز» ســوریه‪،‬‬ ‫بخشی دیگر از توانمندی های تحسین برانگیز جمهوری‬ ‫اســامی ایران در برخورد با شــرارت های دشمنان ایران‬ ‫و اســام به اثبات رســید و این واقعیت را اشــکار کرد که‬ ‫کشــورمان این توانایی را دارد تا در پاســخ بــه هر تحرک‬ ‫خرابکارانه و هر توطئه نظامی کوچــک یا بزرگ‪ ،‬ضربات‬ ‫مهلکی را به مرکزی ترین مراکز دشمن وارد نماید‪.‬‬ ‫برخورداری از چنین قابلیتی بــه معنی برخورداری از‬ ‫«توان بازدارندگی» و کسب انگونه توانمندی دفاعی است‬ ‫که حامیان منطقه ای و فرامنطقه ای داعش را در هر تحرک‬ ‫تازه علیه ثبات و امنیت جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬با هزینه ها‬ ‫و زیان های جبران ناپذیری روبه رو می سازد و از این لحاظ‬ ‫منطقه غرب اسیا را از بسیاری از دست اندازی های شرورانه‬ ‫استکباری و صهیونیستی‪ ،‬در امان نگه می دارد‪.‬‬ ‫البته کســب چنین قابلیتی‪ ،‬تنها به معنی وارد اوردن‬ ‫ضربه های سنگین کنونی به پایگاه های داعش در دیرالزور‬ ‫نیســت‪ ،‬زیرا این قابلیت که همان «تــوان بازدارندگی»‬ ‫است‪ ،‬مجموعه بزرگی از تحرکات اینده تروریسم تکفیری‬ ‫را نیز خنثی خواهد کــرد و انها و حامیانشــان را از اجرای‬ ‫بســیاری از تحرکات نظامی و توطئه امیز علیه جمهوری‬ ‫اسالمی ایران باز خواهد داشت‪.‬‬ ‫پیداست‪ ،‬کسب این قابلیت بسیار ارزشمند‪ ،‬به اسانی‬ ‫صورت نگرفته و برخورداری از ان در اثر مقابله هوشمندانه‬ ‫و برنامه ریزی شــده با توطئه های فراگیری حاصل شــده‬ ‫اســت که طی یک دهه اخیر با هدف تضعیف کشورهای‬ ‫عضو محور مقاومت به ویژه جمهوری اسالمی ایران به اجرا‬ ‫درامده؛ یعنی همان توطئه هایی کــه تقویت جریان های‬ ‫تکفیری تروریستی در غرب اســیا و حمایت همه جانبه از‬ ‫انها را در دستورکار خود داشت و طی ان کوشش می شد تا‬ ‫با تخریب زیر ساخت های اقتصادی و توسل به تحرکات‬ ‫ایذایی وخشــونت بار‪ ،‬توان نظامی کشورهای غیروابسته‬ ‫و مخالف با اســتکبار و صهیونیســم تحلیل رود و با هدف‬ ‫گسترش دامنه ناامنی در این کشورها‪ ،‬قابلیت های دفاعی‬ ‫انان به پایین ترین حد ممکن کاهش یابد‪ .‬اما اینک ارزیابی‬ ‫وضعیتی که داعش دران قرار گرفته و مقایسه ان با اهداف‬ ‫تاسیس و تقویت این گروهک تروریستی در منطقه‪ ،‬نشان‬ ‫می دهد این توطئه های بزرگ با شکســتی فلــج کننده و‬ ‫فضاحت با رو به رو شده است ‪.‬‬ ‫چنانکه بنا به اعتراف کارشناســان سیاسی و نظامی‬ ‫در بحبوحه منازعــات داخلی و منطقه ای در غرب اســیا‪،‬‬ ‫نه تنها توان عملیاتی و دفاعی جمهوری اســامی ایران‬ ‫تحلیل نرفتــه‪ ،‬بلکه با به کارگیری شــیوه های خردمندانه‬ ‫و دوراندیشــی های راهبــردی‪ ،‬بــه صورت چشــمگیر و‬ ‫تحسین برانگیزی افزایش نیز یافته است‪ .‬توانی که نشانه‬ ‫تغییر قابل مالحظه معادالت نظامی و سیاســی منطقه به‬ ‫نفع ایران و دیگر کشورهای عضو محور مقاومت است و بنا‬ ‫به فرموده رهبری به شیوه «بزن و در رو» دشمن و تحرکات‬ ‫تروریستی هر چند یکبار مزدوران تکفیری پایان می دهد‪.‬‬ ‫شاهدیم که کشورهای به اصطالح قدرتمند غربی در‬ ‫رویارویی با تهدیدات داعش و دیگر گروه های تروریستی‪،‬‬ ‫چگونه در الک دفاعی خود فــرو رفته اند و به علت فقدان‬ ‫توان پاســخگویی مســتقیم و موثر علیه تروریست های‬ ‫تکفیری‪ ،‬به اســتقرار وضعیــت فوق العــاده در بزرگترین‬ ‫شهرهای امریکا و اروپا و اجرای یک سلسله تدابیر پرهزینه‬ ‫و درعین حال ناکارامد روی اورده اند‪ .‬حال انکه جمهوری‬ ‫اســامی ایران باوجود تحریم های اقتصادی گســترده‪،‬‬ ‫راهبردهای بسیار موثری را در رویارویی با تروریست های‬ ‫تکفیری به کار گرفتــه و افزون بــر ان از افتادن در ورطه‬ ‫ترتیباتی که زندگی روزمره مردم را تحت الشــعاع خود قرار‬ ‫می دهد‪ ،‬اجتناب کرده است‪.‬‬ ‫به هرحال انجام این عملیات موشکی در این مقطع‬ ‫بدون شــک پیام های بســیاری دارد و پیــام و هدف این‬ ‫عملیات همانطور که اطالعیه ســپاه پاســداران نیز بدان‬ ‫اشــاره دارد فقط داعش نیســت و حامیان داعــش را نیز‬ ‫مخاطب قــرار داده و انها نیز باید پیام هــای خود را از این‬ ‫عملیات دریافت کنند‪.‬‬ ‫در واقــع پیام اصلــی این حملــه به ســران مرتجع‬ ‫منطقه‪ ،‬رژیم اســرائیل و امریکاســت؛ بدیــن مفهوم که‬ ‫تمام تالش هایی که انها طی یک دهه گذشــته در قالب‬ ‫تحرکات گروه های تکفیری صورت دادند تا کشــورهای‬ ‫عضو محور مقاومت و جمهوری اسالمی ایران را تضعیف‬ ‫کنند‪ ،‬خنثی شــده و انها امروز با وضعیــت جدیدی روبه رو‬ ‫هســتند‪ .‬به عبارت دیگر امروز جمهوری اسالمی ایران بر‬ ‫خالف خواسته انها و برخالف تالش هایی که انها داشتند‬ ‫قدرتمندتر از گذشته در صحنه حضور دارد‪.‬‬ ‫از سوی دیگر از انجایی که واشنگتن اخیرا به شدت‬ ‫بر مساله موشکی ایران تمرکز کرده و در ادعاهایی کامال‬ ‫نابجا بر کاهش توان موشــکی ایران تاکیــد دارد و حتی‬ ‫تحریم هایــی را نیز بــرای محــدود کــردن قابلیت های‬ ‫جمهوری اســامی به کار گرفته اما این عملیات موشکی‬ ‫نشــان داد کــه تالش هــای امریــکا و متحدانــش هیچ‬ ‫نتیجه ای نداشــته و ایران موفق به کســب توانمندی ای‬ ‫شده که دشمن را حتی از فکر کردن به ضربه زدن به ایران‬ ‫پشیمان می کند‪ .‬شاید کارشناســان نظامی و تحلیلگران‬ ‫نظامی و متخصصیــن بهتر از صاحب منصبان سیاســی‬ ‫این توانمندی را درک کنند و بدانند قابلیت موشکی با دقت‬ ‫باال‪ ،‬توانمندی اســت که کشــورهای کمــی در جهان از‬ ‫ان برخوردار هســتند‪ .‬همچنین این قابلیت انقدر باالست‬ ‫که دشمنان منطقه ای و کســانی که به فکر ضربه زدن به‬ ‫جمهوری اسالمی ایران هستند را از چنین کاری منصرف‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫ایاالت متحده امریــکا در تحریم ســختی که علیه‬ ‫ایران اجرا کردند علنا و اشــکارا از کاهــش قدرت دفاعی‬ ‫کشور سخن می گفتند و تاکید داشتند که ایران نباید حتی‬ ‫در زمینه دفاعی قابلیت داشته باشد‪.‬‬ ‫همچنین مشاهده کردیم مجموعه اتفاقات در منطقه‬ ‫برای به تحلیل بردن توان دفاعی کشورهای منطقه بوده‬ ‫اســت‪ .‬اما این اقدام اخیر در ایران یک نور امیدی برای‬ ‫کشــورهای منطقه که خواســتار امنیت و ارامش هستند‬ ‫ایجاد کرد‪ .‬این کشورها دریافتند که با این توان بازدارندگی‬ ‫از ســوی ایــران می توانند ارامــش و امنیــت در منطقه را‬ ‫بدون کمک خارجی حفظ کنند و توافقات تســلیحاتی که‬ ‫عربستان سعودی اخیرا با دونالد ترامپ به امضا رساند نیز‬ ‫هیچ تاثیری در معادالت نظامی منطقه که به ســود ایران‬ ‫است‪ ،‬نخواهد داشت‪.‬‬ ‫پیغاممنطقه ای‬ ‫اشراف اطالعاتی ایران در عملیات لیله القدر‬ ‫دکتر سید رضا صدرالحسینی‬ ‫کارشناس مسائل غرب اسیا‬ ‫‪7‬‬ ‫انهدام مواضع تروریســت های تکفیــری در جریان‬ ‫عملیات غرور افرین لیله القدر‪ ،‬بازتاب گسترده ای در منطقه‬ ‫و جهان داشته است‪ .‬در خصوص این عملیات نکاتی وجود‬ ‫دارد که الزم است نسبت به انها توجه داشته باشیم‪:‬‬ ‫نخســتین نکته در خصــوص عملیــات لیله القدر‪،‬‬ ‫«موفقیت امیز بودن» ان است‪ .‬عملیات موفقیت امیز سپاه‬ ‫پاســداران علیه مواضع داعش در دیرالزور نشان می دهد‬ ‫که جمهوری اســامی ایران اقدامات مقابله به مثل خود‬ ‫را با اشــراف اطالعاتی کامل در مقابل اقدام تروریســتی‬ ‫کور داعش و حامیان ان به انجام می رســاند‪ .‬این اشراف‬ ‫اطالعاتی‪ ،‬خود را در جریان عملیات لیله القدر به صورتی‬ ‫ملموس نشان داد‪.‬‬ ‫عملیــات لیله القدر‪ ،‬هشــداری نــرم و در عین حال‬ ‫راهبردی خطــاب به دشــمنان جمهوری اســامی ایران‬ ‫بود‪ .‬متعاقب وقوع حوادث تروریستی در تهران‪ ،‬جانشین‬ ‫محترم سپاه پاسداران انقالب اسالمی تاکید کرد که پاسخ‬ ‫کشورمان نسبت به این اقدام سخت و غیر منتظره خواهد‬ ‫بود‪ .‬پس از ان‪ ،‬بســیاری از تحلیلگران و ناظران مســائل‬ ‫امنیتی و سیاسی در کشــور به دنبال پاسخ این سوال بودند‬ ‫که انتقام سپاه پاسداران از تروریست های تکفیری داعش‬ ‫چگونه خواهد بود‪ .‬در اینجا الزم است گریزی نیز به عملیات‬ ‫تروریستی در تهران بزنیم‪ .‬نظام جمهوری اسالمی ایران‬ ‫توانست در یک نیمروز‪ ،‬این ماجرا را حل و فصل کند‪ .‬این در‬ ‫حالی بود که بسیاری از سرویس های اطالعاتی کشورهای‬ ‫معاند ایران‪ ،‬با این اقدام تروریســتی همراه بودند و سعی‬ ‫داشــتند از این اقدام به عنــوان یک برگ برنــده در مقابل‬ ‫جمهوری اسالمی ایران یاد کنند‪.‬‬ ‫همان گونه که اشاره شــد‪ ،‬جمهوری اسالمی ایران‬ ‫ی بسیار هوشمندانه‬ ‫توانســت در مدت زمانی کوتاه‪ ،‬اقدام ‬ ‫و مقتدرانه و هشــدار دهنده علیه مواضع تروریســت های‬ ‫داعــش در دیرالزور صــورت دهــد‪ .‬جمهوری اســامی‬ ‫ایران در جریان این عملیات توانســت ضربه مستقیمی به‬ ‫تروریســت ها وارد کند‪ .‬همچنین در قالــب این عملیات‪،‬‬ ‫جمهوری اسالمی ایران پیام محکم و هشدار دهنده ای را‬ ‫به حامیان منطقه ای و فرا منطقه ای تروریست ها‪ ،‬از جمله‬ ‫ایاالت متحده امریکا‪ ،‬رژیم اشــغالگر قدس و عربســتان‬ ‫سعودی مخابره کرد‪.‬‬ ‫چنین اقدام مقتدرانه ای‪ ،‬دال بر اشــراف اطالعاتی‬ ‫سپاه پاسداران انقالب اسالمی بر منطقه است‪ .‬مخابره این‬ ‫اقدام از سوی بسیاری از رسانه های منطقه و جهان به عنوان‬ ‫خبر نخســت‪ ،‬نشــان می دهد که پیام راهبردی جمهوری‬ ‫اسالمی ایران در مقابله با تروریست های تکفیری به خوبی‬ ‫دریافت شده است‪.‬‬ ‫مخاطبــان هشــدار جمهــوری اســامی ایــران‪،‬‬ ‫تروریست ها و حامیان منطقه ای و فرا منطقه ای انها بودند‪.‬‬ ‫بر این اســاس‪ ،‬اثبات شــد که ایران مانند لندن و پاریس‬ ‫نیست و اگر کســی در مقابل منافع ملی جمهوری اسالمی‬ ‫دست از پا خطا کند‪ ،‬با برخوردی سخت و فراموش نشدنی‬ ‫مواجه خواهد شد‪.‬‬ ‫دیرالزور‪ ،‬دومین پایتخت داعش در سوریه محسوب‬ ‫می شود‪ .‬موشک های شلیک شده از سوی سپاه پاسداران‬ ‫انقالب اســامی‪ ،‬به دنبال اشــراف اطالعاتــی ایران به‬ ‫اهداف خود اصابت کرده و تلفات بسیار سنگینی را به نیروی‬ ‫انسانی‪ ،‬لجستیک و مراکز ســاخت خودروهای انتحاری‬ ‫در دیرالزور وارد کردند‪ .‬همچنین هالکت سعد الحســینی‬ ‫معروف به ابوســعد‪ ،‬یکی از فرماندهان میدانی عربستانی‬ ‫االصل داعش در این عملیات‪ ،‬مهر تایید دیگری بر اشراف‬ ‫اطالعاتی جمهوری اسالمی ایران است‪ .‬بر این اساس‪،‬‬ ‫کشورمان اقدامات مقابله به مثل خود را با اشراف اطالعاتی‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫سیاست‬ ‫کامل صــورت می دهد‪ .‬حــال انکه اقدامات تروریســتی‬ ‫داعش و حامیان ان کور اســت‪ .‬همان گونه که تاکید شد‬ ‫و باتوجه به فیلم هایی که توسط پهپادها از منطقه اصابت‬ ‫موشک ها گرفته شده کامال مشخص است این موشک ها‬ ‫به نقاطی که از قبل پیش بینی شــده اصابت کرده و تعداد‬ ‫کثیری از تروریست های داعش از بین رفته اند‪.‬‬ ‫نکته بعدی‪ ،‬بــه اهمیت تقویت تــوان و بنیه نظامی‬ ‫و دفاعــی کشــورمان باز می گــردد‪ .‬در اینجا الزم اســت‬ ‫اشــاره ای به ایه ‪ 60‬ســوره مبارکه انفال درباره تقویت بنیه‬ ‫نظامی و دفاعی اسالم و نیز در نظام اسالمی ایران داشته‬ ‫باشــیم‪ .‬با عنایت به اینکه جمهوری اســامی ایران همه‬ ‫قوانین و اصول مادر و باال دستی و دســتورات جاری خود‬ ‫را از ایات و روایات صحیح السند منبعث می نماید موضوع‬ ‫َ‬ ‫اس َــت َط ْع ُتم ِّمن ُق َّو ٍه َو ِمن ِّر َب ِ‬ ‫اط‬ ‫این ایه قران « َوا ِع ُّدو ْا َل ُهم َّما ْ‬ ‫ا ْل َخیل ِ‬ ‫ون»؛ بــه پیامبر اســام(ص) و همه پیروان‬ ‫ تره ُب َ‬ ‫ایشــان در چارچــوب حاکمیت جمهوری اســامی ابالغ‬ ‫می کند که همه امکانات و توانمندی ها را به لحاظ معنوی‬ ‫و سخت افزاری فراهم کنند‪ .‬الزم اســت بر اساس این ایه‬ ‫مبارکه‪ ،‬توانمندی هــای نیروهای مســلح را در حوزه های‬ ‫سخت افزاری‪ ،‬نرم افزاری و مادی و معنوی تقویت نماییم‪.‬‬ ‫همان گونه که مشــاهده می کنیم‪ ،‬تهدیدات دشمنان در‬ ‫برابر ایران اسالمی روز به روز افزایش پیدا می کند و در چنین‬ ‫شرایطی اقتدار نیروهای مسلح در همه ابعاد‪ ،‬امری ضروری‬ ‫و الزم محسوب می شود‪.‬‬ ‫از زمان پیروزی انقالب شــکوهمند اســامی ایران‬ ‫و تشکیل جمهوری اســامی‪ ،‬تقویت نیروهای مسلح در‬ ‫دستورکار قرار گرفته است تا نیروهای مسلح کشورمان در‬ ‫مقابل هرگونه تهدید عمل متقابل به مثل انجام دهند و حتی‬ ‫شرایطی را پدید اورند که دشمن نتواند در ذهن و فکر خود‬ ‫عملیاتی را علیه منافع ملی جمهوری اســامی انجام دهد‬ ‫یعنی باید به یک بازدارندگی پایدار برســند که الحمدلله با‬ ‫درایت فرمانده معظم کل قوا و هوشــیاری نیروهای مسلح‬ ‫بسیاری از مراحل ان طی شده است‪ .‬البته متاسفانه بعضی‬ ‫در داخــل به این مســائل کمتر توجه کــرده و در بعضی از‬ ‫اوقات ناخواســته باعث تضعیف روحیه نیروهای خدوم و‬ ‫ایثارگر در مجموعه های دفاعی می شوند‪.‬‬ ‫نکته اخر‪ ،‬به عزم راســخ جمهوری اسالمی ایران در‬ ‫مقابله با تروریست ها در منطقه باز می گردد‪ .‬این اقدام سپاه‬ ‫پاسداران انقالب اسالمی نیز نشان داد که ایران تصمیم‬ ‫و عزم جدی و قاطع برای مقابله با تروریســت و داعش در‬ ‫منطقه دارد و برخورد قاطع و واقعی با تروریســت و داعش‬ ‫می نماید درحالی که امریکایی ها بیشــتر شعار می دهند و‬ ‫عمال به داعش کمک می نمایند‪.‬‬ ‫اقدام موشکی جمهوری اسالمی در حقیقت پیامی‬ ‫ برای تروریست های منطقه و حامیان انها بود که نسبت به‬ ‫جمع کردن خودشان و خارج شدن شان از منطقه حتما باید‬ ‫اقدام عاجل انجام دهند‪ .‬نباید فراموش کرد که مستشاران‬ ‫جمهوری اســامی برای رســیدن نیروهای رزمنده عراق‬ ‫و سوریه به مرزهای مشترک عراق و ســوریه تالش بسیار‬ ‫کردند‪ .‬همه اینها در کنار یکدیگر این پیام واضح و روشن‬ ‫را به جهانیــان می دهد که جمهوری اســامی برای پایان‬ ‫دادن تروریسم در کشورهای دوست تصمیم قاطع و عاجل‬ ‫خود را گرفته و ان را با کمک مردم و دولت های قانونی ان‬ ‫کشورها عملی خواهد کرد‪ .‬در نهایت اینکه با عنایت به اینکه‬ ‫جمهوری اســامی برای نخســتین بار پس از گذشت سه‬ ‫دهه‪ ،‬با یک رزمایش واقعی و تست گرم از پرتاب موشک‬ ‫خود استفاده کرد‪ ،‬این اقدام حتما می تواند به موضوعات‬ ‫راهبردی منطقــه و برخورد قاطــع با داعــش کمک کند‪.‬‬ ‫جمهوری اسالمی ایران ثابت کرده است تنها کشوری است‬ ‫که به صورت مستقیم و بدون دادن شعار‪ ،‬نسبت به مقابله با‬ ‫تروریسم تکفیری و داعش پایبند است‪.‬‬ ‫‪35‬‬ ‫سیاست‬ ‫نقشهواشنگتن‬ ‫وزیر امــور خارجه امریکا بــا متهم کردن ایران گفته اســت که از‬ ‫عناصرداخلیایرانبرایتغییرنظامسیاسیحمایتمی کند‪.‬ایناقدام‬ ‫مداخله جویانه او با موجی از واکنش ها در داخل کشور مواجه شده است‪.‬‬ ‫در این پرونده در این مورد بحث کرده ایم‪.‬‬ ‫دست چدنی‬ ‫تیلرسون ازسیاستتغییرنظامدفاعکرد‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫‪1‬‬ ‫حاال که ترامپ به کاخ سفید رسیده‪ ،‬امریکا ان روی‬ ‫دیگر خود را به ایران نشان داده اســت‪ .‬انها باز همانی را‬ ‫می گویند که ســال های بعد از انقالب بارهــا ان را تکرار‬ ‫می کردند‪ .‬انها از تالش برای تغییر نظام سیاســی ایران‬ ‫گفته انــد؛ رک و صریح ان هــم از زبان وزیــر امور خارجه‬ ‫ایاالت متحده‪ .‬ماجرا از این قرار اســت کــه وزیر خارجه‬ ‫امریکا در نشســت استماع سنا روز چهارشــنبه گفت که از‬ ‫عناصر داخلی ایران برای تغییر نظام سیاسی ایران حمایت‬ ‫می کند‪« .‬رکس تیلرســون»‪ ،‬در پاسخ به ســوالی از «تد‬ ‫پو» نماینده ایالت تگزاس در سنا درباره نظر دولت دونالد ‬ ‫ترامپ‪ ،‬رئیس جمهور امریکا درباره تغییر نظام حاکم ایران‬ ‫گفت‪« :‬سیاســت ما در قبال ایران در حال تدوین است و‬ ‫هنوز به رئیس جمهور ارائه نشده اســت‪ .‬با وجود این‪ ،‬ما‬ ‫از نقش بی ثبات کننده ایران در منطقــه با خبریم و در حال‬ ‫اقدام برای مقابله با هژمونی ایران هســتیم‪ .‬تحریم های‬ ‫اضافی (وضع کرده ایــم)‪ ،‬اقداماتی علیــه برخی افراد و‬ ‫دیگران به کار گرفته شده اند و ما به طور مداوم مزایای (این‬ ‫تحریم ها) را بررســی می کنیم‪ ،‬هم از حیث دیپلماتیک و‬ ‫هم از حیث تبعات بین المللی قرار دادن کل سپاه به عنوان‬ ‫سازمان تروریستی؛ چون همان طور که می دانید ما سپاه‬ ‫قدس را در فهرســت تحریم قرار داده ایم‪ .‬سیاست ما در‬ ‫قبال ایران مقابله با این هژمونــی‪ ،‬مهار توانایی انها برای‬ ‫ساخت سالح های هســته ای و اقدام برای حمایت از ان‬ ‫عناصری در داخــل ایران‪ ،‬به نحوی اســت کــه به تغییر‬ ‫صلح امیــز ان نظام سیاســی منجر شــود‪ .‬همان طور که‬ ‫می دانیم چنین عناصری در داخل ایران هستند‪».‬‬ ‫رئیس دســتگاه دیپلماســی امریکا این اظهارات را‬ ‫در نشســت کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان امریکا‬ ‫مطرح کرد‪ .‬وی در این نشست بار دیگر ایران را به بی ثبات‬ ‫کردن منطقه خاورمیانه متهم کرد‪ .‬او گفت‪« :‬رژیم ایران‬ ‫کماکان مداخالت و فعالیت هایی که خاورمیانه را بی ثبات‬ ‫می کنند را ادامه می دهد؛ حمایت از حکومت بشــار اسد‪،‬‬ ‫تامین مالی شــبه نظامیان و پیکارجویــان در عراق و یمن‬ ‫که از دولت های قانونی مشروعیت زدایی می کنند و مسلح‬ ‫کردن گروه های تروریســتی مانند حزب اللــه که متحد ما‬ ‫اســرائیل را تهدید می کنند‪ .‬ما و متحدان مان بایســتی با‬ ‫بلندپروازی هــای ایران برای دســت یابی بــه هژمونی در‬ ‫منطقه مقابله کنیم‪ ».‬تیلرســون در پاسخ به سوالی درباره‬ ‫برجام گفت که واشنگتن برای اطمینان از پایبندی ایران به‬ ‫توافق هسته ای با اژانس بین المللی انرژی اتمی در تعامل‬ ‫است و فرایندهای معین شده در توافق هسته ای را دنبال‬ ‫می کند‪ .‬یک نماینده کنگره در این جلســه از «تیلرسون»‬ ‫بابت تعیین نکردن فــردی جهت پیگیری مســاله ازادی‬ ‫«رابرت لوینسون»‪ ،‬مامور سابق «اف بی ای» که چندی‬ ‫پیش در ایران ناپدید شده بود‪ ،‬انتقاد کرد‪ .‬وی از تیلرسون‬ ‫پرســید که ایا برنامه ای برای مالقات با ایرانی ها دارد که‬ ‫وزیر خارجه امریکا گفت‪« :‬من برنامه ای برای مالقات با‬ ‫ایرانی ها ندارم‪ ».‬وزیر خارجه امریکا تصریح کرد‪« :‬ما به‬ ‫خاطر اینکه فردی در این ســمت نداریم تالش هایمان را‬ ‫متوقف نمی کنیم‪».‬‬ ‫در تحولی دیگــر در این مــورد غالمعلی خوشــرو‪،‬‬ ‫ســفیر و نماینده دائــم ایران نزد ســازمان ملــل متحد در‬ ‫نامه ای به دبیرکل ســازمان ملل متحد نسبت به اظهارات‬ ‫مداخله جویانه وزیر خارجه امریکا انتقاد کرد‪.‬‬ ‫این سخنان مبین طرحی مداخله جویانه و گستاخانه‬ ‫اســت که با تمامی هنجارها و اصول حقــوق بین الملل و‬ ‫نیز متن و روح منشــور ملل متحد مغایــرت دارد و رفتاری‬ ‫سیاست‬ ‫غیرقابل قبــول در روابط بین الملل به شــمار می رود‪ .‬این‬ ‫اظهارات هم چنیــن نقض صریح قــرارداد الجزایر ‪۱۹۸۱‬‬ ‫و دیگر تعهــدات معاهداتی ایاالت متحده امریکاســت‪.‬‬ ‫بر اســاس قرارداد الجزایر‪« ،‬ایاالت متحده متعهد است‬ ‫که سیاست این کشور عدم مداخله مستقیم یا غیرمستقیم‪،‬‬ ‫سیاسی یا نظامی‪ ،‬در امور داخلی ایران باشد و در اینده نیز‬ ‫چنین بماند‪ ».‬جالب انکه اظهارات اقای تیلرسون با انتشار‬ ‫اسنادی که اخیرا از طبقه بندی خارج شده‪ ،‬همزمان شده‬ ‫است‪ .‬اســنادی که توطئه های نهادهای امریکایی برای‬ ‫سرنگونی دکتر محمد مصدق‪ ،‬نخست وزیر برگزیده مردم‬ ‫ایران در ‪ ۲۸‬مرداد ‪ ۱۳۳۲‬را بیش از پیش روشــن می کند‪.‬‬ ‫کودتای مورد حمایت ســازمان جاسوســی امریکا (سیا)‬ ‫مســیر ایران به سوی اســتقالل‪ ،‬دموکراســی و توسعه را‬ ‫به صورت ناگهانی مســدود و دوران اســتبدادی طوالنی‬ ‫‪ ۲۵‬ســاله را بر ایران تحمیل کرد کــه زخم های عمیق ان‬ ‫هنوز بر جامعه ایرانی و وجدان جمعی ایرانیان باقی است‪.‬‬ ‫هم چنین این سخنان درســت چند هفته پس از انتخابات‬ ‫پرشور ریاست جمهوری و شوراهای شــهر در ایران گفته‬ ‫شــد‪ .‬انتخاباتی که بیش از ‪ ۷۱‬درصد مــردم ایران در ان‬ ‫شــرکت کردند‪ .‬مردم ایران بارها اثبــات کرده اند که تنها‬ ‫خود برای سرنوشــت خود تصمیــم می گیرنــد و از این رو‬ ‫تالش های امریکا برای مداخله جویی در امور داخلی ایران‬ ‫محکوم به شکست است‪ .‬از زمان انقالب اسالمی در سال‬ ‫‪ ۱۳۵۷‬ایرانیان اموخته اند چگونه نیرومند و مســتقل باقی‬ ‫بمانند‪ .‬دولت ایران از همــه دولت ها انتظار دارد که چنین‬ ‫سیاست های پوچ و ناشایســتی را محکوم کرده‪ ،‬از دولت‬ ‫امریکا بخواهند مســئوالنه عمل کند و به اصول منشــور‬ ‫ملل متحد و حقوق بین الملل پایبندی نشان دهد‪ .‬موجب‬ ‫امتنان خواهد بود چنانچه نامه حاضر به عنوان سند شورای‬ ‫امنیت توزیع شود‪».‬‬ ‫در اظهارنظری دیگر در این مورد محســن رضایی‪،‬‬ ‫دبیــر مجمع تشــخیص مصلحــت نظام هــم در صفحه‬ ‫شخصی خود طی مطلبی با اشاره به اظهارات وزیر خارجه‬ ‫امریکا مبنی بر حمایت از تغییــر صلح امیز قدرت در ایران‬ ‫واکنش نشان داد و نوشت‪« :‬تیلرسون وزیر خارجه امریکا‬ ‫روز پنجشــنبه گفت‪« :‬از مخالفان بــرای تغییر صلح امیز‬ ‫قدرت در ایران حمایت می کنیم‪ ».‬از نظر او تغییر صلح امیز‬ ‫یعنی فشار از بیرون و عقب نشینی از داخل‪ .‬فشار از بیرون‬ ‫یعنی تشدید تحریم ها و کارشکنی در روابط خارجی ایران‬ ‫و عقب نشینی از داخل یعنی اینکه به مرور افرادی نفوذی‬ ‫به داخل حکومت و دستگاه های تصمیم گیر راه یابند تا در‬ ‫نتیجه بتوانند قدرت را تغییر دهند‪ .‬اشتباه اقای تیلرسون‬ ‫این است که نقش مردم و رهبری را در ایران نادیده گرفته‬ ‫است‪ .‬او که در این چهل سال سرگرم کار اقتصادی بوده‪،‬‬ ‫تاریخ حوادث ایران را نخوانده اســت‪ .‬بعد از سال چهارم‬ ‫وزارتش ایران را خواهد شناخت‪».‬‬ ‫امریکا باشــند»‪ .‬ســخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز‬ ‫در واکنش به اظهــارات اخیر وزیر خارجــه امریکا گفت‪:‬‬ ‫«سردرگمی‪ ،‬تاثیرپذیری از القائات نابجا و واقعیت گریزی‬ ‫از مشــخصه های بارز سیاســت خارجی دولــت جدید در‬ ‫امریکاســت که نمونــه اخیــر ان در اظهارات ایــن مقام‬ ‫امریکایــی هویداســت‪ ».‬بهرام قاســمی افــزود‪« :‬این‬ ‫سخنان‪ ،‬مداخله جویانه و نقض صریح قواعد امره حقوق‬ ‫بین الملل و غیرقابل قبول بوده و به شدت محکوم است‪».‬‬ ‫یاداوری به امریکا‬ ‫قاســمی به دخالت امریکا در ماجــرای کودتای ‪٢٨‬‬ ‫مرداد اشــاره کرد و افزود‪« :‬مقامات جدیــد امریکا ظاهرا‬ ‫فراموش کرده اند که اسالفشــان به تازگی مجبور شدند از‬ ‫اقدامات امریکا در ســرنگونی دولت ملــی و مردمی ایران‬ ‫و حمایــت از نظــام اســتبداد و دیکتاتــوری در عین بیان‬ ‫شعارهای سیاســی برای رواج ارزش های دموکراتیک در‬ ‫سال های پس از کودتای ‪ ٢٨‬مرداد‪ ،‬از مردم بزرگ ایران‬ ‫عذرخواهی کنند‪ ».‬او افزود‪« :‬این ازمون تجربه شــده و‬ ‫بی فرجام‪ ،‬جهت گیری بی حاصلی اســت کــه نزدیک به‬ ‫چند دهه اســت دولت امریکا ان را دنبال کــرده و همواره‬ ‫نتایج معکوس ان را در مشارکت و حضور پرشور‪ ،‬فراگیر و‬ ‫شکوهمند مردم بزرگ و شــریف ایران در انتخابات متعدد‬ ‫و با رای مســتقیم و صنــدوق ارا در یک مردم ســاالری و‬ ‫دموکراسی دیده است‪».‬‬ ‫در اظهار نظری دیگر‪ ،‬رئیس کمیسیون امنیت ملی و‬ ‫سیاست خارجی مجلس با بیان اینکه ارزشی برای سخنان‬ ‫وزیر خارجه امریکا قائل نیستیم گفت‪« :‬مسئوالن امریکایی‬ ‫یاوه گویی هــای خــود را تکــرار می کننــد‪ ».‬عال ءالدین‬ ‫بروجردی با اشاره به سخنان اخیر رکس تیلرسون وزیر امور‬ ‫خارجه امریکا مبنی بر اینکه از عناصــر داخلی که به دنبال‬ ‫تغییر نظام ایران هستند‪ ،‬حمایت می کنیم‪ ،‬گفت‪« :‬در ‪38‬‬ ‫سال گذشته دولتمردان امریکا همواره این یاوه گویی های‬ ‫خود را تکرار کرده اند‪ ».‬وی با بیان اینکــه امریکا همواره‬ ‫در طی ‪ 38‬سال گذشته از سازمان منفور مجاهدین خلق‪،‬‬ ‫ضدانقــاب و داعــش حمایت کــرده‪ ،‬افــزود‪« :‬امریکا‬ ‫سال هاســت که تمامی توان نظامی‪ ،‬اقتصادی و سیاسی‬ ‫خود را در منطقه علیه جمهوری اسالمی ایران به کار گرفته‬ ‫است‪ ».‬رئیس کمیســیون امنیت ملی مجلس با تاکید بر‬ ‫اینکه امریکا در تمامی عرصه ها از جمهوری اسالمی ایران‬ ‫شکست خورده‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬مسئوالن امریکایی معترفند‬ ‫که در عراق‪ ،‬ســوریه و در ســایر بحران هــای منطقه ای‬ ‫شکســت خورده اند و عامــل شکســت خــود را جمهوری‬ ‫اسالمی ایران می دانند‪ ».‬بروجردی با تاکید بر اینکه مقابله‬ ‫جمهوری اســامی ایران با رژیم صهیونیســتی به عنوان‬ ‫اهرم امریکا در منطقه بسیار جدی است و از همه امکانات‬ ‫خود برای مقابلــه با توطئه امریکا اســتفاده خواهیم کرد‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬ارزشــی برای ســخنان اخیر وزیر خارجــه امریکا‬ ‫قائل نیستیم‪».‬‬ ‫گستاخی امریکایی‪ ،‬محصول لبخندها است؟‬ ‫به نظر می رسد اینکه وزیر امور خارجه ایاالت متحده‬ ‫به خود اجازه می دهــد که با صراحــت از حمایت از برخی‬ ‫جریانات داخلی در کشورمان سخن گفته و حتی سیاستی‬ ‫در پنهان سازی مواضع اصلی کاخ ســفید به خرج ندهد‪،‬‬ ‫شاید حکایت از ان دارد که دستگاه دیپلماسی کشورمان در‬ ‫قریب به شش ماه گذشته از روی کار امدن دونالد ترامپ‪،‬‬ ‫قاطعیت کافی را در برخورد با مواضع و عهدشــکنی های‬ ‫واشنگتن نداشته است‪.‬از دیگر سو‪ ،‬اظهارنظرهای برخی‬ ‫جریانات داخلی درباره نحوه مواجهه با تحوالت منطقه ای‬ ‫و به ویژه اظهارنظــر در تضعیف عملکــرد مدافعان حرم‪،‬‬ ‫امریکا را به وسوسه انداخته تا از گزاره حمایت از جریانات‬ ‫داخلی ضدجمهوری اســامی در کشــورمان دفاع کند‪.‬‬ ‫روشن اســت که وقتی برخی سیاســتمداران به وضوح از‬ ‫برجام منطقه ای ســخن گفته و دم از کاهش سطح تنش‬ ‫با امریکا و امتیازدهی به غرب می زنند‪ ،‬کاخ ســفید به این‬ ‫فکر می افتد که از طریــق نفوذ در این جریان‪ ،‬ســعی در‬ ‫یارگیری داخلی در کشورمان کند‪.‬در همین راستاست که‬ ‫رهبر انقالب‪ ،‬اخیرا به مسئوالن هشــدار داده اند که نباید‬ ‫به گونــه ای موضع گیری کننــد که دو صــدای متفاوت از‬ ‫ایران شنیده شود‪ .‬یکی صدای مقاومت که صدای اصلی‬ ‫مردم ایران اســت و دیگری صدای سازش که هزینه های‬ ‫بســیاری را به کشــورمان تحمیل کرده و می کند‪.‬اینگونه‬ ‫است که باتوجه به اظهارات اخیر رکس تیلرسون‪ ،‬جریانات‬ ‫انقالبی در کشورمان باید با دقت بیشتری روند تحوالت را‬ ‫پیگیری کرده و نگذارند برخی غفلت ها و حاشیه ســازی ها‬ ‫و لجبازی های کودکانه‪ ،‬کاخ ســفید را در عمل به نقشــه‬ ‫قدیمــی اش بــرای یارگیری داخلــی در کشــور و نفوذ در‬ ‫تفکرات مسئوالن موفق کند‪.‬نقد سازنده و جدی سیاست‬ ‫خارجی ایران‪ ،‬پیگیری مطالبه حمایت از جریان مقاومت‬ ‫در منطقه‪ ،‬اسیب شناسی نقاط ضعف کشورمان در برخورد‬ ‫قاطع با امریکا و نیز رصد دقیــق تحرکات داخلی‪ ،‬ازجمله‬ ‫راهکارهایی است که باید از ســوی نیروهای انقالبی پی‬ ‫گرفته شود تا دسیسه تازه دونالد ترامپ و کابینه اش برای‬ ‫عملیاتی کردن راهبرد متوهمانــه «تغییر رژیم» در ایران‬ ‫با شکســت روبه رو شود‪ .‬شــاید با علم به توانمندی باالی‬ ‫نیروهای انقالبی است که حتی نشریه امریکایی «نشنال‬ ‫اینترست» در گزارشی تحت عنوان «امریکا باید سیاست ‬ ‫خارجی ای دنبــال کند که بر تغییر نظام کشــورهای دیگر‬ ‫متمرکز نباشد» نوشــته‪« :‬امریکا در حال پی بردن به این‬ ‫موضوع است که تغییر نظام کارساز نیست‪».‬‬ ‫پاسخ تهران به واشنگتن‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫محمدجواد ظریف گفته است که مقامات امریکایی‪ ،‬قبل از بازگشت به سیاست‬ ‫غیرقانونی و توهم الود تغییر رژیم‪ ،‬تاریخ را مطالعه و از ان درس بگیرند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫این صحبت ها البته بــا واکنش وزیــر خارجه ایران‬ ‫مواجه شــد‪ .‬محمدجواد ظریف در چهار توئیت جداگانه‬ ‫به این اظهارات پاســخ داد‪« :‬مقامات امریکایی‪ ،‬قبل از‬ ‫بازگشــت به سیاســت غیرقانونی و توهم الود تغییر رژیم‪،‬‬ ‫تاریخ را مطالعه و از ان درس بگیرنــد‪ /.‬افتضاح کودتای‬ ‫‪ ۱۳۳۲‬و تجربه انقــاب ‪ ،۵۷‬ثابــت کرد مــردم ایران در‬ ‫برابــر تالش هــای خارجی بــرای تعیین سرنوشت شــان‬ ‫مقاومــت می کنند‪ / .‬پــس از چند دهه پیگیری سیاســت‬ ‫شکست خورده تغییر رژیم و تحریم‪ ،‬دولت امریکا مجبور‬ ‫به عذرخواهی برای ســال ‪ ۳۲‬شــد و پذیرفت مذاکره تنها‬ ‫راه حل است‪ /.‬برای امریکایی ها بهتر است به جای اینکه‬ ‫به تغییر رژیم در ایران که ‪ ۷۵‬درصد مردم به صندوق رای‬ ‫اعتماد دارنــد‪ ،‬فکر کنند‪ ،‬به فکر حفظ رژیم خودشــان در‬ ‫‪37‬‬ ‫سیاست‬ ‫پاس کنگره‪ ،‬ابشار تیلرسون‬ ‫ت روبه رو یی با کابوهای اماتور‬ ‫روزهای سخ ‬ ‫سعید صدرائیان‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫‪2‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫روزهای گذشته برای سیاســت خارجی ایران یکی‬ ‫از تلخ ترین اتفاقات ممکن رخ داد‪ .‬بــه اذعان موافقان‬ ‫سیاســت خارجی و برجام در لطیف ترین موضع گیری ها‬ ‫روح برجام به شــدت تضعیف شــد و گاهی نیز ســخن از‬ ‫نقض برجــام و مراجعه به کمیته بررســی بــه میان امد‪.‬‬ ‫مخالفــان برجام نیــز ان را اخریــن ضربه بر این جســم‬ ‫ بی جان تفســیر کردند‪ .‬ماجرا از انجا شــروع شــد که در‬ ‫‪ ۲۵‬خرداد در حالیکه به دلیل وقایع تروریستی تهران چند‬ ‫روزی رای گیری به تاخیر افتاده بود‪ ،‬سنای امریکا طرح‬ ‫تحریم های جدید علیه ایران و روسیه‪ ،‬تدوین و منسجم‬ ‫کردن تحریم های کنونی ضد این دو کشــور را با ‪ ۹۸‬رای‬ ‫موافق تصویب کرده اســت‪ .‬یعنی تنها برنی سندرز و رند‬ ‫پال به این طرح رای مخالــف دادند‪ .‬طرح تحریم جدید‬ ‫ایران به دلیــل انچه حمایت از تروریســم و نقض حقوق‬ ‫بشــر خوانده می شــد‪ ،‬در حالی که تنها بــه ‪ ۵۱‬رای نیاز‬ ‫داشت‪ ،‬به راحتی با ‪ 98‬رای در سنا تصویب شد‪ .‬براساس‬ ‫این طرح در صــورت تصویب در صحــن کنگره‪ ،‬دولت‬ ‫امریکا ظرف مــدت ‪ ۹۰‬روز‪ ،‬بایــد تحریم های جدیدی‬ ‫علیه افراد و نهادهای فعال در توسعه برنامه های موشکی‬ ‫ایران تصویب کند ‪ .‬این طرح پــس از تصویب در کنگره‬ ‫نمایندگان به قانون تبدیل و پس از امضای رئیس جمهور‬ ‫امریکا اجرایی می شود ‪ .‬سپاه پاسداران انقالب اسالمی‬ ‫به طور مســتقیم تحت تحریم هــای ظالمانه قرار خواهد‬ ‫گرفت‪ .‬در صورت تصویــب‪ ،‬این اولین بــار خواهد بود‬ ‫که سپاه تحریم می شــود‪ .‬امریکا پیش تر در سال ‪۲۰۰۷‬‬ ‫نیروی قدس سپاه پاســداران انقالب اسالمی را تحریم‬ ‫ناجوانمردانه کرده بود‪.‬‬ ‫بــه احتمــال زیــاد مجلــس نماینــدگان و ترامپ‪،‬‬ ‫تحریم های جدیــد را تصویــب خواهد کــرد‪ .‬البته یک ‬ ‫تردید نیز وجود دارد و ان اینکــه جمهوریخواهان کنگره‬ ‫پس از افشــاگری های اخیر در خصــوص روابط ترامپ‬ ‫و اطرافیانــش با دولت روســیه‪ ،‬این کشــور را نیز به این‬ ‫تحریم ها اضافه کردند‪ .‬اما البی روســیه در امریکا فعال‬ ‫خواهد شد و اینده قابل پیش بینی نیست‪ .‬در حال حاضر‬ ‫باید منتظر ماند و دید که ایا ممکن اســت ترامپ به خاطر‬ ‫روســیه این تحریم هــا را امضا نکنــد ؛ هر چنــد که این‬ ‫احتمال کم است‪.‬‬ ‫انچه بیشتر اهمیت دارد واکنش ایران به این اتفاق‬ ‫است‪ .‬چند اقدام کلی باید انجام شود‪ .‬اولین و فوری ترین‬ ‫اقدام این است که هیا ت نظارت بر اجرای برجام تشکیل‬ ‫شــود و صراحتا با ذکر دالیل برای افــکار عمومی اعالم‬ ‫کند که ایا تحریم های جدید نقض برجام اســت یا خیر‪.‬‬ ‫یکی از نکات نصب العیــن در این گــزارش باید بند دوم‬ ‫دســتورات مقام معظم رهبری باشــد‪ .‬در بند دوم عنوان‬ ‫می شود «در سراسر دوره هشت ساله وضع هرگونه تحریم‬ ‫در هر سطح و به هر بهانه ای (از جمله بهانه های تکراری‬ ‫و خودســاخته تروریسم و حقوق بشــر) توسط هر یک از‬ ‫کشورهای طرف مذاکرات‪ ،‬نقض برجام محسوب خواهد‬ ‫شــد و دولت موظف اســت طبق بند ‪ ۳‬مصوبــه مجلس‬ ‫اقدام هــای الزم را انجام دهــد و فعالیت هــای برجام را‬ ‫متوقف کند‪».‬‬ ‫اما به نظر می رســد که برجام تنهــا دغدغه و حتی‬ ‫مهم تریــن دغدغه سیاســت خارجــی ترامپ نیســت‪.‬‬ ‫روســیه‪ ،‬کوبا‪ ،‬امریکای التیــن‪ ،‬اتحادیــه اروپا و‪...‬‬ ‫هــر کدام بــرای یــک دولــت باتجربــه و پختــه کافی‬ ‫اســت‪ ،‬درحالیکه دولــت بی تجربــه و خــام ترامپ در‬ ‫همه ایــن زمینه هــا خــود را درگیــر کرده اســت‪ .‬یکی‬ ‫از مهمتریــن موضوعاتــی کــه در خصــوص سیاســت‬ ‫خارجــی ایاالت متحده قابل توجه و اهمیت اســت این‬ ‫اســت که در سیاســت خارجه انها به شــدت اشفتگی‪،‬‬ ‫عجله‪ ،‬اســتاندارد دوگانه و منفعت نگری بســیار باالیی‬ ‫برقرار اســت‪ .‬این مساله سبب شــده که تصمیماتی که‬ ‫در حوزه سیاســت خارجــی گرفته می شــود تصمیمات‬ ‫یکپارچه و معقولی نباشــد‪ .‬به عبارت دقیق تر این عجله‬ ‫و هر ج ومرج ســبب شــده تا رفتارهای سیاست خارجی ‬ ‫ترامپ قابل پیش بینی نباشــد؛ به عنوان مثال با فروش‬ ‫تســلیحات به عربســتان ـ کشــوری که در ایام کمپین‬ ‫انتخاباتــی بیشــترین واکنش هــای منفــی را از جانب ‬ ‫ترامپ داشــت ـ یک گام بســیار مهم در جهــت تامین‬ ‫منافع اقتصادی امریکا بر می دارد‪ .‬از رفتار عربستان در‬ ‫منطقه حمایت می کنند و در مقابل قطر جا نب عربستان‬ ‫را می گیرد‪ .‬اما در همین حال در خبرها می اید که دولت ‬ ‫ترامپ بــرای فروش جنگنده به قطر نیز پیشــگام شــده‬ ‫اســت؛ موضوعی که شــاید پیش از این بــه راحتی در‬ ‫سیاست خارجی امریکا اتفاق نمی افتاد و سیاستمداران‬ ‫پیشین در ظاهر حداقل پرستیژی را نیز برای خود قائل‬ ‫می شدند‪.‬‬ ‫تنها کافی است تفاوت های رفتاری تیلرسون‪ ،‬وزیر‬ ‫امور خارجه امریکا را با مواضع کاخ سفید و ترامپ مقایسه‬ ‫کنیم‪ .‬تیلرسون طرفین را به خویشتنداری دعوت می کند‬ ‫و به نوعی یک راه حل میانه را چاره کار روابط عربســتان‬ ‫و قطر می داند‪ ،‬اما در همین حال ترامپ ابتدا در توییتی‬ ‫قطر را به حمایت مالی از تروریســت متهم می کند‪ .‬شاید‬ ‫هیچ وزیر خارجه و رئیس جمهــوری در یک روز اینچنین‬ ‫موضع متفاوتی نسبت به یک رخداد از خود نشان ندهند‪.‬‬ ‫به نظر می رسد که خامی و غیر سیاسی بودن ترامپ‬ ‫و چندگانگی رفتار در سیاست خارجی سبب شده تا کنگره‬ ‫به فکر ایفای نقش جدی تری در سیاســت خارجی باشد‬ ‫و تقســیم کاری صورت گرفته باشــد که امور چالشی که‬ ‫نیاز به علم و منطق کمتری دارند در اختیار ترامپ باشــد‬ ‫تا با ادبیات و منش خاص خود اقــدام به حل و فصل ان‬ ‫موضوعات کنــد و از ســوی دیگر در موضوعــات بغرنج‬ ‫و خاص و انچــه احتیاج به یــک نیروی مضاعــف و کار‬ ‫کارشناسی بیشتری دارد کنگره وارد عمل شود‪.‬‬ ‫انچه تامل در این خصــوص را جدی تر می کند این‬ ‫است که در خصوص تنظیم روابط ایاالت متحده با روسیه‬ ‫اجماعی بین کاخ ســفید‪ ،‬وزارت خارجه‪ ،‬کنگره‪ ،‬ســنا و‬ ‫نمایندگان وجود ندارد؛ موضوعی که به نظر می رســد در‬ ‫خصوص ایران اینگونه نباشد بدین معنی که در خصوص‬ ‫مواجهه با ایران یک اتفاق نظر جــدی و با درصد باال در‬ ‫ارکان حکومت امریکا وجود دارد‪ .‬باتوجه به حاکم بودن‬ ‫اکثریت جمهوریخواه و وجود البی های فعال و پرقدرت‬ ‫اسرائیلی و عربستانی‪ ،‬کنگره نقشی راهبردی و پیشرو را‬ ‫در این زمینه برعهده گرفته است‪ .‬به گونه ای که به شدت‬ ‫در پی ایجاد زیرســاخت هایی برای اعمــال تحریم های‬ ‫گســترده به بهانه هایی چون حقوق بشــر‪ ،‬موشک های‬ ‫بالستیک‪ ،‬تروریسم و‪ ...‬است‪.‬‬ ‫به همین دلیل است که روزنامه صهیونیستی روزالم‬ ‫پست با اشاره به «شــکل گیری راهبرد جدید پسا برجامی ‬ ‫علیه ایران» نوشــت‪« :‬به نظر می رسد چشم انداز کنگره‬ ‫امریکا به ایران رجــوع به دوره قبل از توافق هســته ای‬ ‫یعنی زمانی اســت کــه دموکرات هــا و جمهوریخواهان‬ ‫علیه ایران متحد بودنــد و از ابزارهای تحریم اســتفاده‬ ‫می کردند‪ .‬در این راهبــرد اجماع نیز حمایــت از توافق‬ ‫هســته ای در کوتاه مــدت و مواجهــه بــا حوزه هــای‬ ‫غیر هسته ای ایران است‪ » .‬نشــریه امریکایی فوربز نیز‬ ‫در شماره اخیر خود در یادداشــتی زیر عنوان «اشنایی با‬ ‫تحریم های جدید علیه ایران» به بررسی اقدام ضدایرانی‬ ‫ســنا پرداخته و نوشــته اســت‪« :‬این تحریم ها‪ ،‬برنامه‬ ‫موشکی ایران‪ ،‬حمایت این کشور از تروریسم منطقه ای‬ ‫و بین المللی و همچنین نقض حقوق بشر را هدف گرفته‬ ‫است‪ ».‬این نشــریه امریکایی می نویسد‪« :‬کارشناسان‬ ‫به «ماهیت قدرتمند» اقدام جدید امریکا اشــاره کرده و‬ ‫تحلیلگران نزدیک به حکومت ایران نیز این اقدامات را‬ ‫به عنوان «مادر همه تحریم ها» لقــب داده اند‪ » .‬فوربز‬ ‫نوشــت‪« :‬کنار هم قــرار دادن «تحریم هــای جدید»‪،‬‬ ‫«اظهارات تیلرســون مبنی بر حمایــت از تغییر حکومت‬ ‫ایران از طریــق اقدامــات صلح امیــز» و «تالش های‬ ‫اعضای کنگره برای قرار دادن ســپاه در لیســت ســیاه‬ ‫گروه های تروریستی» حاوی پیام مهمی برای حکومت‬ ‫ایران است‪».‬‬ ‫پرداختن به روند برجام در ایاالت متحده بدون توجه‬ ‫به سخنان تیلرســون بیهوده اســت ؛ همانگونه که عدم‬ ‫توجه به نقش اروپا و چین و روســیه در قبال ادامه مسیر‬ ‫برجام‪ .‬به نظر می رســد که سیاســت خارجی ما با چالش‬ ‫جدی مواجه شده اســت‪ .‬چرا که بســیاری از اتفاقات را‬ ‫متوقف به برجام کرده و از ســو یی با یک دولت غیرقابل‬ ‫پیش بینی و اماتور در سیاست خارجی طرف است ؛ دولتی‬ ‫که حتی شــرکای اروپایی ان نیز دیگر اعتماد گذشــته را‬ ‫به او ندارند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫با چنگ و لبخند دنبال براندازی هستند‬ ‫گفت وگوی مثلث با عبدالله گنجی‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫جمهوریخــواه و دموکرات بــا هم هیچ اختالفــی ندارند‪.‬‬ ‫تفاوت روش ها به این صورت است که معموال دموکرات ها‬ ‫چهره روشنفکری و گفت وگو و اندیشــه ای و مطالعاتی به‬ ‫خود می گیرند اما در مقابــل جمهوریخواهان مقداری رو‬ ‫بــازی می کنند و خیلی کارهــای عمیق نــدارد‪ ،‬به عبارتی‬ ‫پیچیده عمل نمی کنند‪ .‬بنابراین مــا یکی را به ظاهر نرم و‬ ‫دیگری را به ظاهر خشن می بینیم‪ .‬در مجموع هر دو نبود‬ ‫جمهوری اســامی ایران را می خواهند امــا یکی چنگ و‬ ‫دندان نشان می دهد و دیگری می خواهد با لبخند‪ ،‬مذاکره‬ ‫و گفت وگو کار خــود را پیش ببرد و در ایــران نفوذ کند تا با‬ ‫هزینه کمتر بتواند به اهداف خود برســد‪ .‬مردم ایران هم‬ ‫امروز می بیننــد دولت قبلی امریکا بــه تعهدات خود عمل‬ ‫نکرد و دولــت فعلی هم بر عدم انجــام ان تعهدات اصرار‬ ‫دارد‪ .‬نتیجه ان می شود که هر دو دولت امریکا یک حرف‬ ‫مشترک را در رابطه با ایران دارند‪.‬‬ ‫به نظر شما چرا اوباما به صورت مشخص و علنی‬ ‫وارد موضوع تغییر رژیم سیاسی در ایران نشد؟‬ ‫سیاست‬ ‫نگاه دولت امریــکا به جمهوری اســامی ایران‬ ‫همواره دســتخوش تغییــرات تاکتیکــی بوده‬ ‫اســت‪ ،‬مدتی مقامات کاخ سفید موضوع تغییر‬ ‫رژیم سیاســی را به طــور واضح و علنــی اعالم‬ ‫می کردند اما در زمان دولت اوباما لحن واشنگتن‬ ‫عوض شــد‪ ،‬شــما به عنوان کســی که سال ها‬ ‫این حــوزه یعنــی روابط بیــن ایــران و امریکا را‬ ‫رصد می کردید بفرماییــد تغییر رویکردهایی که‬ ‫دولت های امریکا نسبت ایران داشتند راهبردی‬ ‫بود یا تاکتیکی؟‬ ‫یک زمانی مساله نظام جمهوری اسالمی ایران و‬ ‫امریکا در موضوعات تروریســم‪ ،‬حقوق بشر‪ ،‬هسته ای و‬ ‫غیره است که می شود گفت درباره حدود یعنی اختیارات‪،‬‬ ‫قلمــرو و روش هــای حکومتداری اســت اما مســاله ما با‬ ‫غرب‪ ،‬هویت انقالب اسالمی یعنی مســاله وجود است‪،‬‬ ‫پس یک هویت و معرفت جدیدی در مقابل معرفت غرب‬ ‫وجود دارد کــه از این جریــان هژمون پیــروی نمی کند‪.‬‬ ‫رابطه ایــران و امریکا نیــز در همین حوزه وجــود تعریف‬ ‫می شــود‪ .‬در این صورت بحث غرب بــا محوریت امریکا‬ ‫در قبال ایران مبنایی اســت پس اگر مبنایی است‪ ،‬نتیجه‬ ‫می گیریم انچــه در امریکا بین دو حــزب جمهوریخواه و‬ ‫دموکرات می گذرد و نســبتی که انها با ما تعریف می کنند‬ ‫بر سر اتخاذ روش هاســت‪ .‬یعنی روش مواجهه دو حزب‬ ‫با نظام جمهوری اسالمی ایرانی از لحاظ تاکتیک‪ ،‬زمان‬ ‫و سایر مالحظات شاید متفاوت باشــد اما در هدف غایی‬ ‫که همانا نبود نظام جمهوری اســامی ایران است حزب‬ ‫‪3‬‬ ‫عبدالله گنجی ضمن تشریح راهبردهای مختلف‬ ‫امریکا در قبــال ایران طی ‪ 39‬ســال گذشــته یاداور‬ ‫شــد‪ :‬همه دولت های امریکا خواه دموکــرات و خواه‬ ‫جمهوریخواه هدف براندازی نظام جمهوری اسالمی‬ ‫ایــران را دنبــال می کنند فقط اختالف شــان برســر‬ ‫روش هاســت یکی با لبخند و دیگری با چنگ و دندان‬ ‫می خواهد به هدف خود جامه عمل بپوشاند‪.‬‬ ‫مقام معظم رهبری در شــهریور سال ‪ 94‬در جمع‬ ‫فرماندهان ســپاه فرمودند که «رئیس جمهــور امریکا به‬ ‫من نامه نوشــت که نیت ما براندازی نظام سیاســی ایران‬ ‫نیســت‪ ».‬دموکرات ها دنبال براندازی ساختاری در ایران‬ ‫نبودند انها به یک باور دیگری رسیده بودند که ضمن حفظ‬ ‫ماهیت ساختاری نظام جمهوری اسالمی‪ ،‬بتوانند از طریق‬ ‫نیروهای داخلی خصوصا انها که بر ســر قــدرت می ایند‬ ‫ماهیت حقیقی نظام جمهوری اسالمی ایران را کم کم در‬ ‫پروسه ای از بین ببرند تا از جمهوری اسالمی اسمی بیشتر‬ ‫باقی نماند‪ .‬مقام معظم رهبری فرمودند امریکایی ها حتی‬ ‫موافق هستند یک عمامه به سر باالی سر نظام جمهوری‬ ‫اســامی ایران باشــد منتها این جمهوری اسالمی فقط‬ ‫اسم باشد‪ .‬مقام معظم رهبری مثل ماهیت حقوقی منهای‬ ‫ماهیت حقیقی را همچــون دندان پــوک توصیف کردند‬ ‫که «ظاهر زیباســت اما در اولین برخورد با شی سخت فرو‬ ‫می پاشــد»‪ .‬امریکایی های دموکرات چنین ماهیتی را از‬ ‫نظام جمهوری اسالمی می خواهند‪ ،‬یعنی یک جمهوری‬ ‫اسالمی اسمی‪ ،‬منتها این جریان که اخیرا سرکار امدند که‬ ‫اکثرا ناشی و تازه کار هســتند‪ ،‬اینها یک مقدار حرف های‬ ‫صریح تــری می زنند در عیــن حال دست شــان هم خالی‬ ‫اســت اما می خواهند پرســتیژ چنگ و دندان نشان دادن‬ ‫خود را حفظ کنند‪.‬‬ ‫شــما به ترامــپ و رفتارهــای دولــت او اشــاره‬ ‫کردید‪ ،‬ترامپ شــخصیتی اســت که نه تنها در‬ ‫جهان به ویژه اروپا مقبولیت نــدارد بلکه در خود‬ ‫حزب جمهوری نیز مخالفان جدی دارد‪ ،‬به نظر‬ ‫شما تغییر لحن ترامپ نســبت به اوباما در قبال‬ ‫ایران چقدر می تواند مورد توجه باشد؟‬ ‫من خیلــی نگاه فردی بــه هیات حاکمــه امریکا‬ ‫ندارم‪ .‬اقای ترامپ یک مهره ای در سیاســت کلی امریکا‬ ‫نسبت به ایران است‪ .‬اینکه او در بیان یکسری مطالبی را‬ ‫می گوید نمی تواند مبنای تنظیمات سیاست خارجی ایران‬ ‫باشــد بنابراین ان تصمیمی که جریان حاکــم در امریکا و‬ ‫البی صهیونیســت می گیرد‪ ،‬موضوعیت دارد و اعتقادی‬ ‫ندارم که خیلی مساله را در یک شــخص محصور کنیم و‬ ‫فکر کنیم انچه ترامــپ می گوید یا نمی گوید همان مبنای‬ ‫تنظیمات سیاســت خارجی نظام جمهوری اسالمی ایران‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫این دامنه کارهایی کــه امریکایی ها برای تغییر‬ ‫رژیم در ایران دنبال می کنند چیست؟‬ ‫انچــه امریکایی هــا االن گفتند واقعــا بلوفی در‬ ‫شــروع کار انهاســت‪ .‬اما تجربه ای که مــا از دولت های‬ ‫قبلی امریکا داشتیم‪ ،‬این اســت که امریکایی ها همواره‬ ‫دنبال براندازی نظام جمهوری اســامی ایــران بودند اما‬ ‫نتوانستند‪ .‬دیپلماسی عمومی‪ -‬رسانه ای‪ ،‬فشار اقتصادی‬ ‫بر مــردم با هــدف ایجاد فاصلــه بین مــردم و حاکمیت‪،‬‬ ‫شــخصیت پردازی مثــل شــیرین عبادی‪ ،‬شبکه ســازی‬ ‫و تهاجــم فرهنگــی‪ ،‬ایجــاد فضاهــای زیرســاختی بــه‬ ‫لحاظ نرم افزاری و ســایبری از جملــه روش هایی بود که‬ ‫امریکایی ها تاکنون برای نیل به هدف خود دنبال کردند‪.‬‬ ‫به نظــر شــما چــرا امریکایی هــا نتوانســتند و‬ ‫نخواهند توانست نظام جمهوری اسالمی ایران‬ ‫را براندازی کنند؟‬ ‫مردم پشــتوانه قدرت در نظام جمهوری اسالمی‬ ‫هســتند‪ ،‬بنابراین انســجام ملی‪ ،‬هوشــیاری مردم از این‬ ‫حیث مهم اســت‪ .‬هوشــمندی رهبری نظــام عامل مهم‬ ‫دیگری است که باید به ان اشاره کرد‪ .‬رهبر ایران هیچ گاه‬ ‫مسیر را در جنگ اراده ها گم نمی کنند‪ .‬عامل سوم تجربه‬ ‫تاریخی ملت ایران است که قبل از انقالب چقدر کشور ما‬ ‫تحقیر و قراردادهای استعماری به ما تحمیل شد‪ .‬چهارم‬ ‫انکه امریکا خارج از مرزهای ایران با هر کشوری همچون‬ ‫‪39‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫سیاست‬ ‫مصر‪ ،‬پاکستان و عربستان طرح نزدیکی و دوستی ریخت‬ ‫فقط به دنبال منافع خودش بوده است‪ .‬هیچ کمکی به امر‬ ‫توسعه و پیشرفت کشورهای دیگر نداشت‪ .‬عامل پنجم هم‬ ‫تالش مجاهدانه نیروهای انقالب در عرصه های مختلف‬ ‫سیاسی‪ ،‬اقتصادی و فرهنگی برای عمق بخشی به انقالب‬ ‫اسالمی نیز بسیار موثر است‪.‬‬ ‫امریکایی ها اوایل انقالب سعی کردند با استفاده‬ ‫از قدرت ســخت مثــل جنگ تحمیلــی‪ ،‬کودتا و‬ ‫اعزام نیروی نظامی به طبس به مقصود خودشان‬ ‫برسند اما بعد از چند دهه رو به استفاده از تهدید‬ ‫نرم اوردند‪ ،‬دلیلش چه بود؟‬ ‫راهبردهــای امریــکا تاکنون چند دفعــه در قبال‬ ‫ایران عوض شــد‪ .‬راهبــرد براندازی ســاختاری از طریق‬ ‫قدرت ســخت در دهه اول انقالب شامل جنگ تحمیلی‪،‬‬ ‫کودتا و ترور به کار گرفته شــد‪ ،‬بعــد از عملیات کربالی‬ ‫‪ 5‬این راهبرد را ناکارامد دیدنــد‪ ،‬بنابراین راهبر تغییر رفتار‬ ‫را پیش گرفتند‪ ،‬ان هم تاثیری نداشــت‪ ،‬ســپس راهبرد‬ ‫استحاله از درون را در زمان دولت اصالحات در دستورکار‬ ‫خود قــرار دادند‪ ،‬ان هم جــواب نداد‪ ،‬یــک زمانی راهبر‬ ‫دوگانه مهار مــا در منطقه و حوزه هســته ای را تحت تاثیر‬ ‫فشارهای مســتمر اقتصادی در پیش گرفتند‪ ،‬این راهبرد‬ ‫هم به جایی نرســید‪ .‬امروز نیز هیات حاکمه جدید امریکا‬ ‫نشان داده هنوز در قبال ایران هیچ جمع بندی مشخصی‬ ‫ندارد‪ ،‬همین که مقام معظــم رهبری فرمودند «یک چاقو‬ ‫دست شــان گرفتند و به هر جایی می رسند یکی می زنند»‬ ‫یعنی از یک سیاست مشخص‪ ،‬فکر شده و راهبردی تبعیت‬ ‫نمی کنند‪.‬‬ ‫درباره تغییر نسل در ایران و انتقال ارزش های‬ ‫ضــد اســتکباری و انقالبــی بــه نســل جدید‪،‬‬ ‫مــا چقدر پیــش رفتیــم تــا بتوانیــم در مقابل‬ ‫تهدیــدات نرمی که اصــل نظام را هــدف قرار‬ ‫داده مواجهه کنیم؟‬ ‫طبیعتا و قطعا نیروهای جــوان مومن به انقالب‬ ‫اسالمی امروز بیشــتر از صدر انقالب اسالمی و حتی در‬ ‫زمان جنگ هســتند‪ .‬تعبیری که رهبری چند ســال پیش‬ ‫داشــتند این بود کــه «مبارزه بــا امریکا یعنــی خدمت به‬ ‫مردم»‪ ،‬هر چقدر نظام حوزه خدمتگزاری به مردم و توجه‬ ‫به مطالبات و مشکالت مردم را بیشتر دنبال کند‪ ،‬قطعا در‬ ‫عرصه مقاومت‪ ،‬ایستادگی‪ ،‬پایداری و ناامید کردن دشمن‬ ‫می توانیم گام های موثرتری برداریم‪.‬‬ ‫فکر می کنیــد جوانان فقط دغدغه رفع مشــکل‬ ‫دارند یا ایــن انتقال ارزش ها در افــکار انها االن‬ ‫انجام و نهادینه شده است؟‬ ‫ما اگر بخواهیم حوزه جوانان را ببینیم یک عرصه‬ ‫دانشگاه است که باید شــرایط و اوضاع دانشگاه در قبل و‬ ‫بعد از انقالب را ببینیم‪ .‬شاخص هایی مثل اعتکاف‪ ،‬شرکت‬ ‫در انتخابات‪ ،‬اردوهای راهیان نور‪ ،‬شــب های احیا و‪...‬‬ ‫است‪ .‬این ارزش ها دارد منتقل می شود اما این به ان معنا‬ ‫نیست که متاثر از فشار رســانه های دشمن‪ ،‬جوانی نباشد‬ ‫که دنبال ارزش های غربی نرود اما به طور کلی چشم انداز‬ ‫اینده را می توان امیدوارانه دید‪.‬‬ ‫در حوزه عملکــردی در زمان در اختیــار گرفتن‬ ‫مســئولیت ها چطور؟ ایا جوانان در صحنه عمل‬ ‫نیز ان طور که باید روحیه ضد استکباری شان را‬ ‫نشان خواهند داد؟‬ ‫بله‪ ،‬ما در جنگ نمونه هایش را داشتیم‪ .‬االن هم‬ ‫خیلی مواقــع زمینه بروز و ظهورش پیــش نمی اید‪ .‬دولت‬ ‫ما باید کاری کند انقطاع نســلی در عرصه مدیریت کشور‬ ‫اتفاق نیفتد‪ .‬جوان ها وارد چرخه مدیریت کشــور شوند تا‬ ‫این پیوستگی و استمرار جمهوری اسالمی به جهت نسلی‬ ‫منتقل شود تا کادرسازی برای اینده صورت گیرد‪.‬‬ ‫فریب یا تغییر‬ ‫واکاوی واکنش اصالح طلبان به سخنان تیلرسون‬ ‫مسعود ندافان‬ ‫‪4‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫شرایط در منازعات سیاســی منطقه غرب اسیا تغییر‬ ‫کرده اســت؛ جدال ســخت عربســتان با قطر‪ ،‬پیشرفت‬ ‫قابل توجــه نیروهای محــور مقاومت در برابــر گروه های‬ ‫تروریســتی و انجام اولین عملیات تروریســتی در تهران‬ ‫با دســتور ریاض تعامالت و منازعات منطقه غرب اسیا را‬ ‫پیچیده کرده است‪.‬‬ ‫پس از چند ماه سخن به کنایه‪ ،‬رکس تیلرسون‪ ،‬وزیر‬ ‫خارجه امریکا‪ ،‬اهداف نهایی دولت امریکا را عیان کرد؛ او‬ ‫هدف از سفر دونالد ترامپ به منطقه غرب اسیا را «ایجاد‬ ‫اتحاد علیه ایران» دانست زیرا ایران «عامل بی ثباتی در‬ ‫منطقه» است؛ اما این ادبیات جدید سویه های داخلی نیز‬ ‫به همراه داشت؛ تیلرســون به صراحت از حمایت عناصر‬ ‫برانداز در داخل کشور سخن گفت و در همین راستا اظهار‬ ‫داشت‪« :‬سیاست ما در قبال ایران این است که هژمونی‬ ‫و برتــری ان را عقب رانــده و توانایی انها در تولید ســاح‬ ‫هسته ای را مهار کنیم و از عناصری در داخل ایران حمایت‬ ‫کنیم که منجر به انتقال مسالمت امیز حکومت شود و البته‬ ‫همان طور که می دانیم‪ ،‬ان عناصر حضور دارند‪».‬‬ ‫در برابــر چنیــن اظهاراتی‪ ،‬افــراد اثرگــذار در بدنه‬ ‫اصالحات در بیانیه تحت عنوان « فراخوان اصالح طلبان‬ ‫برای محکومیت و مقابله با افکار مداخله جویانه تیلرسون»‬ ‫به ســخنان تیلرســون واکنش دادند؛ انان این اظهارات‬ ‫را «ســخنانی تحریک امیز کــه خالف قواعــد حقوقی و‬ ‫بین المللی است و نتیجه ای جز گسترش بی ثباتی بیشتر در‬ ‫منطقه و درنتیجه توسعه جنگ و تروریسم ندارد» دانسته و‬ ‫استمرار این رویکرد را اقدامی تلقی کردند که «بحران به‬ ‫منطقه محدود نخواهد شد و دود ان به چشم همه ازجمله‬ ‫مردم امریکا خواهد رفت‪».‬‬ ‫تغییر راهبرد مبارزه جویی؛ رد تئوری فنا‬ ‫واکنش اصالح طلبان ریشــه دار به اظهارات رسمی‬ ‫دولت امریکا قابلیت تحلیلی جــدی دارد؛ اصالح طلبانی‬ ‫که روزگاری خواهان اصالحات ساختاری بودند که ترجمان‬ ‫همــان براندازی اســت و همچنین در مقاطعــی با امریکا‬ ‫همسویی اهداف داشته و دارند و برخی از نیروهای سیاسی‬ ‫این جریــان به امریکا پناهنده شــده اند؛ چنین واکنشــی‬ ‫اتخاذ کرده اند‪.‬‬ ‫نــوع مواجهه جریــان اصالحات پــس از انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری یازدهم با رخدادهای سیاسی را باید در‬ ‫قالب چارچوب مفهومی «پایــان مبارزه جویی» و «مبارزه‬ ‫مصلحانه و رد تئوری فنا» تحلیل کرد‪.‬‬ ‫عباس عبــدی کــه روزگاری طــراح ایده خــروج از‬ ‫حاکمیــت بود حــاال در یادداشــتی راهبــردی گروه های‬ ‫سیاســی را به «اصالح طلب یا مبارزه جو» تقســیم بندی‬ ‫می کند و ســپس هویت ســازی «بر نظــام» اصالحات را‬ ‫مبارزه جویانه و انســدادافرین برای سیاست ورزی رسمی‬ ‫تعبیر می کند و در تغییر مولفه های هویت بخش اصالحات‬ ‫بر حضور دوجانبه در جامعه و حکومت اشــاره می کند و در‬ ‫همین راستا نوشــت‪« :‬غلبه یافتن سیاســت مبارزه جویی‬ ‫بر سیاست اصالح طلبی است‪ .‬مبارزه جو هویت خود را در‬ ‫طرد و تقابل و ضدیت با طرف دیگر تعریف می کند‪ .‬بخش‬ ‫سیاست‬ ‫‪ )3‬بخشــی دیگر از اصولگرایان‪ ،‬چنیــن اقداماتی‬ ‫را دارای بــار تبلیغاتــی و در راســتای «فریــب» توصیف‬ ‫می کننــد‪ .‬هنگامی که این افــراد از اصلی تریــن عناصر‬ ‫برای زیر ســوال بردن قدرت بازدارندگی نهادهای نظامی‬ ‫کشــور هســتند و همین طور در دوران انتخابات برخالف‬ ‫منافع ملــی و انســانیت در تکاپــوی جایگزینی شــهید با‬ ‫جالد بودنــد‪ .‬با این همســویی اهداف میــان تندروهای‬ ‫جریان اصالحات و دشــمن؛ هنگامی تصمیــم براندازی‬ ‫جدی می شــود؛ در افکار عمومــی نزدیک تریــن عامل‬ ‫اجرای ایــن طــرح‪ ،‬تندروهــای اصالحات هســتند و به‬ ‫همین خاطر شــاهد واکنش از ســوی این افراد هستیم‪.‬‬ ‫در راستای این خط تحلیلی‪ ،‬روزنامه کیهان در یادداشت‬ ‫«ردگم کنــی تحت الحمایه های امریکا» نوشــت‪« :‬این‬ ‫بیانیه در حالی اســت که طیف مذکور در پوشــش عنوان‬ ‫دروغین اصالح طلبی‪ ،‬بارها به ساختارشــکنی و معارضه‬ ‫با قانون اساســی در خدمت پروژه های براندازی خاموش‬ ‫(حاکمیت دوگانــه‪ ،‬کودتای مخملیــن‪ ،‬ایجاد دوقطبی‪،‬‬ ‫ساختارشکنی) و حتی اشــوب افکنی های نیابتی امریکا و‬ ‫انگلیس پرداختند؛ تا انها که هم در اشــوب ‪ 78‬و هم فتنه‬ ‫ســال ‪ 88‬مورد حمایت علنی امریکا و انگلیس و اسرائیل‬ ‫قرار گرفتند‪ .‬ایــن حمایت در دولت های بــوش و اوباما و‬ ‫ ترامپ تداوم داشته است‪».‬‬ ‫روایت همدالنه برای پایان مبارزه جویی‬ ‫خوانش اصولگرایانه؛ تغییر یا فریب‬ ‫سعید حجاریان راهبرد دوم الگوی‬ ‫سیاست ورزی ر ا ترسیم می کند؛ او در‬ ‫شماره ‪ 41‬ماهنامه مهرنامه از ضرورت‬ ‫مبارزه مصلحانه و رد تئوری فنا در عرصه‬ ‫سیاست ورزی یاد می کند‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫چنین واکنشی از سوی جریان اصالحات‪ ،‬دارای بار‬ ‫معنایی در میان جریان اصولگــرا دارد؛ اصولگرایان این‬ ‫رفتار را در سه سطح تحلیل کردند‪:‬‬ ‫‪ )1‬چنین بیانیــه ای را واکنــش «طبیعی» توصیف‬ ‫کردند‪ .‬انان معتقدند که هنگامی که کشــوری به صراحت‬ ‫خواهان براندازی ســاختار سیاسی کشــور هدف است‪،‬‬ ‫مسلما نیروهای سیاســی قانونی کشور هدف باید واکنش‬ ‫نشــان بدهند‪ .‬اصالح طلبان با پیروزی هــای متوالی در‬ ‫انتخابات‪ ،‬متناسب با وضعیت حاکم خود راجریانی قانونی‬ ‫و دارای تبار مبارزه با امریکا در دهه ‪ 60‬تلقی می کنند‪.‬‬ ‫‪ )2‬بخشــی از اصولگرایــان چنیــن بیانیــه ای را‬ ‫معطوف به «وحدت ملــی» می دانند و از «تغییر» دیدگاه‬ ‫اصالح طلبان نســبت به مفهوم «دشــمن» برای گستره‬ ‫ســرزمینی جمهوری اســامی ایران ســخن می گویند؛‬ ‫عبداللــه گنجــی در قالب همین ســطح تحلیل نوشــت‪:‬‬ ‫«اکنون انان باور کرده اند گفت و گو و کوتاه امدن نظام نیز‬ ‫مساله را حل نمی کند که بدتر هم می کند‪ .‬امروز فهمیدند‬ ‫که امریکا تا دست کشیدن ما از هویت خویش به دشمنی‬ ‫ادامه خواهد داد و نوع جهت گیری اراده ایران در این مسیر‬ ‫تاثیــری ندارد‪.‬انان باور کرده اند که لفظ «دشــمن» یک‬ ‫مفهوم واقعی است‪ ».‬و در همین راستا ایشان این غیریت‬ ‫سازی با دشــمن واقعی را «شــاخصی مهم برای ارتقای‬ ‫وحدت و غرور ملی» تبیین می کنند‪ .‬این ســطح تحلیلی‬ ‫در حالی بیان می شــود که اگر برایند تحلیلــی تابع تجربه‬ ‫تاریخی باشد‪ ،‬بارها تکرار شده ولی زمینه ساز عبرت جناح‬ ‫اصالحات نشده است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مهمی از هویت او سلبی و در نفی پدیده یا موجودی است‬ ‫که با ان مبارزه می کند‪ .‬در چنین شــیوه ای هر کس که با‬ ‫یک پدیده مبارزه می کند‪ ،‬دارای هویت مشترک می شود‪.‬‬ ‫مبارزه و انقالب قرین یکدیگر می شــوند‪ .‬به همین دلیل‬ ‫اســت که همه اقشــار و گروه های متناقض نیز در جریان‬ ‫انقالب همسو و با هویت مشــترک می شدند‪ .‬در حالی که‬ ‫سیاست اصالح طلبانه از دوگانه ســازی هایی که سوخت‬ ‫الزم برای روشــن کردن موتور مبارزه را تامیــن می کند و‬ ‫یک طرف فرشته و طرف دیگر را دیو توصیف نماید‪ ،‬پرهیز‬ ‫می کند‪ .‬در سیاســت مبارزه‪ ،‬اصل بر مبارزه جویی است‪.‬‬ ‫هرکس زندان برود‪ ،‬تندتر بنویسد و شجاع تر باشد‪ ،‬حقانیت‬ ‫همــراه اوســت‪ .‬درحالی کــه در سیاســت اصالح طلبانه‬ ‫شجاعت سیاسی و مبارزه جویی واجد حسن ذاتی نیست‪.‬‬ ‫در اصالح طلبی‪ ،‬شجاعت معنای دیگری پیدا می کند‪».‬‬ ‫و از سوی دیگر ســعید حجاریان راهبرد دوم الگوی‬ ‫سیاست ورزی را ترســیم می کند؛ او در شماره ‪ 41‬ماهنامه‬ ‫مهرنامه از ضــرورت مبــارزه مصلحانه و رد تئــوری فنا در‬ ‫عرصه سیاســت ورزی یاد می کند؛ وی با مقایسه تطبیقی‬ ‫میــان دوران و نحــوه مبارزه امیــر پرویز پویان با شــرایط‬ ‫کنونی‪ ،‬الگوی عملی برای اصالح طلبان ترسیم می کند‪.‬‬ ‫«ســازش» ترجیع بند جدید الگوی عمل توصیه ای عضو‬ ‫سابق حزب مشارکت است‪ ،‬وی مدعی است که «جنبش‬ ‫مصلحانه اعتقاد دارد که به شرط حفظ اصول‪« ،‬سازش»‬ ‫کار بدی نیســت‪ .‬ســازش بار منفــی ندارد‪ .‬همیشــه باید‬ ‫تحلیلی مشخص از شرایط داشت‪ .‬منظور‪ ،‬حرکت در دایره‬ ‫ممکنات اســت‪ .‬وی همچنین در یکی از نکات پیرامون‬ ‫چرایی ترجیح مبارزه مصلحانه نسبت به جنبش مصلحانه‬ ‫نوشــت‪ « :‬بر اصول خود می ایستد‪ ،‬به این معنی که اوال‪،‬‬ ‫می گوییم «مبــارزه مصلحانه» چون خط قرمــز دارد و از‬ ‫خط قرمزش عدول نمی کند‪ .‬ممکن است نظام تصمیم به‬ ‫ایستادن در نقطه ای که هست‪ ،‬بگیرد و بگوید می خواهم‬ ‫همین جا بایستم و قصد اصالح نداشته باشد‪ .‬اما در مشی‬ ‫«مبارزه مصلحانه» وظیفه اصالح طلبان ارشــاد‪ ،‬توصیه‬ ‫و اقناع اســت‪».‬با این دو الگوی سیاســت ورزی؛ بیانیه‬ ‫اصالح طلبان در قبال امریکا نمایانگر تکاپو برای «بقا» در‬ ‫ساختار سیاسی کشور و اعالم رسمی «پایان مبارزه جویی»‬ ‫و نوک پیکان ســتیزه گری را به ســمت تندروهای امریکا‬ ‫نشانه رفتن خواهد بود‪.‬‬ ‫اصلی تریــن مرزبندی جریــان تنــدرو اصالحات با‬ ‫دشمن همچنان صورت نگرفته است؛ اصالح طلبان تندرو‬ ‫در برابر اقدامات خســارت بار فتنه ‪ 88‬که از سوی دشمن‬ ‫تالش برای براندازی محســوب می شــد؛ ابراز پشیمانی‬ ‫نکرده اند‪.‬‬ ‫هرچند این بیانیه گام اولیه برای اســتمرار زیســت‬ ‫سیاســی قانونی اســت ولی برای ایجاد همدلــی دائمی‬ ‫ بیانیه خوانــی بایــد بــروز عملی پیــدا کند؛ انــان به جای‬ ‫سیاست های خیابانی و برافروختن اتش در سطح اشغال ها‬ ‫به ســمت صندوق رای و پذیرش روندهای قانونی شیفت‬ ‫پیداکرده اند و با ارائه تئوری های سیاســت ورزی خواهان‬ ‫تغییــرات رویکردی جــدی در قبــال حاکمیت هســتند‪.‬‬ ‫در این شــرایط که امید امریــکا به «عناصــری در داخل‬ ‫ایران» اســت؛ چنین بیانیه ها اثرگذاری «مقطعی» برای‬ ‫اعتمادســازی دوطرفه دارد؛ اصالح طلبان تنــدرو باید با‬ ‫پذیرش تبعات اشتباه راهبردی در ســال ‪ 88‬اقدام عملی‬ ‫نسبت به تهدید تیلرسون داشــتند تا ناامیدی در الیه های‬ ‫تصمیم گیر دشــمن رخ بدهد؛ مســلما معتمدان انقالب‬ ‫اســامی روایت همدالنه نســبت به بازگشــت تندروهای‬ ‫اصالحات خواهند داشت‪.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫متمم گراهام‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫امریکایی ها از تمام توان خود برای متوقف کردن برجام و تحت فشار‬ ‫قرار دادن ایران بهره می جویند ‪ .‬تازه ترین تالش و اقدام انها طرحی است که‬ ‫در سنا علیه ایران تصویب شده است‪ .‬طرحی که ناقض برجام است و به نظر‬ ‫می رسد سرنوشت ان را به مخاطره انداخته است ‪.‬‬ ‫نقض برجام‬ ‫سنایامریکاتحریم هایجدیدعلیهایران‬ ‫راتصویبکرد‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫‪1‬‬ ‫گویی امریکا عزم خود را جزم کرده تا در همین اوایل‬ ‫دوران ترامپ نســخه برجام را بپیچد‪ .‬این بار انها با متمم‬ ‫گراهام به صحنه تحریم بازگشــته اند‪ .‬ماجــرا از این قرار‬ ‫است که ســنای امریکا طرح تحریم های جدید ضد ایران‬ ‫و روسیه و تدوین و منسجم کردن تحریم های کنونی ضد‬ ‫این دو کشــور را تصویب کرد‪ .‬بر اساس این طرح هر گونه‬ ‫لغو تحریم های ایران باید با موافقت کنگره صورت گیرد‪.‬‬ ‫این طرح‪ ،‬دســتان دونالد ترامپ رئیس جمهــور امریکا را‬ ‫برای تعلیق هر نــوع تحریم علیه مســکو می بندد‪ .‬هدف‬ ‫از این طرح‪ ،‬ایجاد روندی جدید اســت که به کنگره اجازه‬ ‫می دهد در مدت ‪ 30‬روز با تعلیق یا لغو تحریم های روسیه‬ ‫از ســوی رئیس جمهور امریکا مخالفت کند‪ .‬از میان صد‬ ‫سناتور مجلس سنا‪ ،‬نود و هشت سناتور به طرح تحریم های‬ ‫ایران رای مثبت و دو سناتور رای منفی دادند‪ .‬سناتور برنی‬ ‫ســندرز نماینده مســتقل ایالت ورمونت و ســناتور رند پال‬ ‫نماینده جمهوریخواه ایالــت کنتاکی به طرح تحریم های‬ ‫جدید ضد ایــران و روســیه رای منفی دادند‪ .‬برنی ســندرز‬ ‫نماینده ایالــت ورمونت در ســنای امریــکا در پی تصویب‬ ‫طرح تحریم های جدید ضد ایران و روسیه در سنای امریکا‬ ‫در بیانیه ای اعالم کــرد به اعتقــاد وی تحریم های جدید‬ ‫ضد ایران توافق بســیار مهم هســته ای با این کشور را به‬ ‫خطر می اندازد‪ .‬متحمل شــدن به خطــر انداختن توافق‬ ‫هسته ای ایران ارزش ندارد‪ .‬باب کورکر‪ ،‬رئیس کمیسیون‬ ‫روابط خارجی اظهار داشــت‪« :‬مجلس سنا با تصویب این‬ ‫طرح بر نقش خود در سیاســت خارجی تاکید کرد‪ ».‬چاک‬ ‫شــومر‪ ،‬رئیس اقلیت دموکرات در مجلس سنا گفت‪« :‬ما‬ ‫کنگره را به عنــوان داور نهایی برای تعلیــق تحریم ها قرار‬ ‫دادیم‪ ،‬نــه رئیس جمهور‪ ».‬وی افزود‪« :‬بــا این طرح این‬ ‫دیدگاه کــه رئیس جمهور به تنهایــی می تواند تحریم ها را‬ ‫به هر دلیلی لغو کند از بین رفت‪ ».‬میچ مک کانل‪ ،‬رئیس‬ ‫اکثریت جمهوریخواه در سنای امریکا هم گفت‪« :‬ما برای‬ ‫مقابله با ایران و وادار کردن ایران برای حساب پس دادن‬ ‫و همچنین سنا طرح تحریم های جدید ضد ایران و روسیه‬ ‫را تصویب کردیم‪ .‬برای پاســخ دادن به اقدامات تحریک‬ ‫امیز روسیه در سال های اخیر باید قاطعانه عمل کنیم‪».‬‬ ‫قابل ذکر اســت پیش از رای گیری دربــاره این طرح‬ ‫تحریم ها‪ ،‬ســنای امریکا متممی که توســط ســناتور بن‬ ‫کاردین بــرای معافیت ناســا از طرح اعمــال تحریم های‬ ‫جدید ضد ایران و روسیه ارائه شده بود را با نود و چهار رای‬ ‫موافق و شش رای مخالف‪ ،‬تصویب کرد‪ .‬همچنین مجلس‬ ‫سنای امریکا متمم سناتور گراهام درباره طرح تحریم های‬ ‫ایران را تصویب کرد‪ .‬در جلسه سنا درباره قانون موسوم به‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫«متمم گراهام‪ ،‬درباره طرح تحریم های ایران‪،»722.S/‬‬ ‫رای گیری شد و هر صد سناتور به این اصالحیه رای مثبت‬ ‫دادند‪.‬‬ ‫جزئیات تحریم های جدید‬ ‫این طــرح را که عنــوان اصلی ان «قانــون مبارزه با‬ ‫فعالیت هــای ثبات زدای ایران در ســال ‪ »2017‬اســت‪،‬‬ ‫می توان جدی ترین و جامع تریــن قانون تحریمی ایاالت‬ ‫متحده امریکا پس از اجرای برجام دانست‪.‬‬ ‫این طرح به صورت کلی از ‪ 12‬بخش تشــکیل شده‬ ‫اســت و رئیس جمهور ایاالت متحده امریــکا را موظف به‬ ‫شناسایی دایره وسیعی از فعالیت های ایران در حوزه منطقه‪،‬‬ ‫حوزه تسلیحاتی و حقوق بشر و اعمال تحریم های جدی و‬ ‫موثر بر افراد و نهادهای دخیل در این حوزه می کند‪ .‬نگاهی‬ ‫کوتاه به لیست این فعالیت ها نشان می دهد که جهت گیری‬ ‫اصلی این طرح عالوه بر احیای برخی از تحریم های پیش‬ ‫از برجام در قالب های جدید‪ ،‬فشار بر سپاه پاسداران انقالب‬ ‫اســامی به عنوان محــرک اصلی طرح های موشــکی و‬ ‫فعالیت های منطقه ای ایران را دنبال می کند‪.‬‬ ‫با این حال به نظر می رســد که طرح جدید عالوه بر‬ ‫اعمــال تحریم های جدید می تواند بســتری بــرای برخی‬ ‫درگیری های محدود نظامی را فراهم کند‪.‬‬ ‫مهم تریــن و اصلی تریــن ارجــاع قانونــی در طرح‬ ‫تحریمی کنگره در بخش دوم ان اســت که بند ‪ 1701‬کد‬ ‫‪ 50‬از قوانین داخلی ایاالت متحده امریکا ذکر می شود‪.‬‬ ‫این بند اختیاراتی را به رئیس جمهور امریکا می دهد‬ ‫که بــا تهدیــدات غیر عــادی و فوق العاده علیه سیاســت‬ ‫خارجی ‪ ،‬اقتصاد یا روابط خارجی امریکا که منبع ان خارج از‬ ‫این کشور است‪ ،‬مقابله کند‪ .‬بستر قانونی چنین ارجاعی نیز‬ ‫تمدید ساالنه وضعیت اضطراری علیه ایران است‪.‬‬ ‫با تصویب این قانون و استناد به این بخش از قوانین‬ ‫فــدرال رئیس جمهــور ایاالت متحــده امریــکا می تواند‬ ‫بر اســاس دســتورات اجرایی و محول کــردن ان به دفتر‬ ‫کنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری تحریم های‬ ‫جدی و موثری علیه ایران در حوزه فعالیت های موشکی‪،‬‬ ‫اقدامات ثبات زدا یا نقض حقوق بشر ایجاد کند که به راحتی‬ ‫ی برجام را بدون اثر می کند‪.‬‬ ‫معافیت های تحریم ‬ ‫بازرسی کشتی ها و هواپیماهای ایرانی‬ ‫بازگشت تحریم های هسته ای در لباس مبدل‬ ‫بخش چهارم ایــن قانــون به طور کامل بــه تحریم‬ ‫گروه ها و اشــخاصی اختصاص یافته اســت که به برنامه‬ ‫موشکی ایران کمک می کنند‪ .‬در حقیقت این بخش از این‬ ‫قانون می تواند بسیاری از نهادهای داخلی ایران را تحت‬ ‫فشار قرار دهد‪.‬‬ ‫برنامه موشــکی ایران به عنوان بخشی از برنامه ملی‬ ‫ایران برای دفاع از خود در قالب ارگان هایی همچون وزارت‬ ‫دفاع پیگیری می شــود‪ .‬به این ترتیب نهادهایی همچون‬ ‫بانک مرکزی ایران به عنوان تامین کننده هزینه این برنامه‬ ‫موشکی ایران می توانند وارد لیست سیاه تحریم ها شوند‪.‬‬ ‫در کنــار ایــران شــرکت های بین المللی بــه منظور‬ ‫کاهش ریســک خود در هر گونه مبادله بــا ایران از حضور‬ ‫در فعالیت های مشکوک به پیشــبرد برنامه موشکی ایران‬ ‫خــودداری خواهند کرد‪ .‬در صورت تفســیر ســختگیرانه‬ ‫امریکا از این قانون عمال تمام شرکت های خارجی باید ثابت‬ ‫کنند که فعالیت های انان تاثیری در پیشــبرد فعالیت های‬ ‫موشکی ایران نخواهد داشت‪.‬‬ ‫این تفسیر حوزه هایی همچون فلزات‪ ،‬نرم افزارهای‬ ‫مهندســی‪ ،‬صنایع شــیمیایی‪ ،‬مواد نوترکیب و همچنین‬ ‫سیســتم های هدایت را در بر می گیرد و ایــران را عمال از‬ ‫فعالیت در این حوزه محروم می کنند‪.‬‬ ‫به نظر می رسد که امریکایی ها در صدد تحمیل رژیم‬ ‫جدیدی از تحریم های موشکی به ایران هستند تا حتی اگر‬ ‫بر پایه الحاقیه دوم قطعنامه ‪ 2231‬تحریم های بین المللی‬ ‫ایران در حوزه موشــکی بعد از ‪ 8‬ســال لغو گردید‪ ،‬باز هم‬ ‫همچنان سایه تحریم های یک جانبه موشکی علیه ایران‬ ‫باقی بماند‪.‬‬ ‫تالش برای همراه کردن اروپایی ها در‬ ‫تحریم های هسته ای‬ ‫در کنار تالش برای تحریم هــای یکجانبه امریکا در‬ ‫حوزه موشکی‪ ،‬تروریسم و حقوق بشر امریکایی ها به شدت‬ ‫به دنبال این هســتند تا در اعمــال ایــن تحریم ها به یک‬ ‫هماهنگی جدی با اروپا دست یابند‪ .‬امریکایی ها به خوبی‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫ی کنگره در بخش دوم ان است‬ ‫مهم ترین و اصلی ترین ارجاع قانونی در طرح تحریم ‬ ‫که بند ‪ 1701‬کد ‪ 50‬از قوانین داخلی ایاالت متحده امریکا ذکر می شود‪.‬‬ ‫این بند اختیاراتی را به رئیس جمهور امریکا می دهد که با تهدیدات غیر عادی و‬ ‫فوق العاده علیه سیاست خارجی ‪ ،‬اقتصاد یا روابط خارجی امریکا که منبع ان خارج از‬ ‫این کشور است‪ ،‬مقابله کند‬ ‫سیاست‬ ‫حضور ایران در سوریه و کمک به کشورهای عراق‪،‬‬ ‫لبنان و ســوریه بــرای مقابله موثــر با حضــور تکفیری ها‬ ‫بارها و بارها با اتهامات امریکا در حوزه مقابله با تروریســم‬ ‫مواجه شــده اســت و حاال بــه نظر می رســد کــه پس از‬ ‫برجام امریکایی ها فشــار های تحریمی بــر ایران به دلیل‬ ‫فعالیت های منطقه ای ایران با این طرح اغاز شده است‪.‬‬ ‫بخش سوم قانون «مبارزه با فعالیت های ثبات زدای‬ ‫ایران در سال ‪ »2017‬به طور کامل به استراتژی منطقه ای‬ ‫امریکا برای مقابله با ایران اختصاص یافته است و شامل‬ ‫بخش های گوناگونی است‪.‬‬ ‫بر این اساس کنگره امریکا دولت این کشور را موظف‬ ‫به تهیه گزارشــی از ظرفیت نیروهای متعارف ان از جمله‬ ‫نیروهای زیر سطحی‪ ،‬موشک های بالستیک و همچنین‬ ‫فعالیت های ایران در حوزه جنگنده بدون سرنشین می کند‪.‬‬ ‫بخشــی از این گزارش هم باید بــه توانایی های نامتعارف‬ ‫ایران از جمله سالح های بیولوژیک و شیمیایی اختصاص‬ ‫یابد‪.‬‬ ‫در کنار این‪ ،‬گزارش کاملی نیــز باید از فعالیت های‬ ‫غیر متقارن ایران از جملــه توانایی و حجــم فعالیت های‬ ‫نیــروی قــدس ســپاه پاســداران انقــاب اســامی‪،‬‬ ‫با لله‬ ‫توانمندی های سایبری ان و کمک های ایران به حز ‬ ‫و سایر گروه های مقاومت اختصاص یابد‪.‬‬ ‫در این فصل کنگره امریکا چندین راهبرد را برای دولت‬ ‫این کشــور جهت مقابله با فعالیت های ثبــات زدای ایران‬ ‫تعیین کرده است‪ .‬اولین راهبرد ممانعت از حمل سالح های‬ ‫مرگبار برای سازمان های تروریستی و جلوگیری از مداخله‬ ‫ایران در خطوط بین المللی کشتیرانی بین المللی است‪.‬‬ ‫امریکا یک بار در سال‪ 2015‬و با تماس مستقیم تلفنی‬ ‫جان کری و محمد جــواد ظریف از حرکت کشــتی حامل‬ ‫کمک های ایران به سمت یمن جلوگیری کرد‪ .‬قبل تر از ان‬ ‫نیز تردد هواپیماهای ایرانی بین تهران و دمشق از طریق‬ ‫اسمان عراق بارها مورد انتقاد امریکا قرار گرفت‪.‬‬ ‫اگرچه عراقی ها تالش کردند تا با بازرســی ســرزده‬ ‫هواپیماهــای ایرانی بتواننــد امریکایی هــا را راضی کنند‬ ‫اما زنجیــره انتقــادات انها قطع نشــد‪ .‬در ایــن میان اگر‬ ‫امریکایی هــا بخواهنــد بــه صــورت مســتقیم هواپیما و‬ ‫کشــتی های ایرانی را به منظور مقابله با انتقال ســاح به‬ ‫گروه های مقاومت مورد بازرســی قرار دهنــد‪ ،‬به طور حتم‬ ‫امکان برخی درگیری های محدود نیز وجــود دارد‪ .‬با این‬ ‫حال از انچــه هنوز هیچ قطع نامه ای به صورت رســمی در‬ ‫خصوص مقابله با حضور ایران در سوریه به تصویب شورای‬ ‫امنیت سازمان ملل متحد نرسیده است‪ ،‬وجاهت بین المللی‬ ‫چنین اقداماتی به شــدت زیر ســوال خواهد بود‪ .‬الحاقیه‬ ‫محرمانه ای که در ایــن خصوص از ســوی دولت امریکا‬ ‫برای اجرایی شدن این قسمت از این قانون تهیه می شود‪،‬‬ ‫بسیار مهم است‪.‬‬ ‫حمایت از تشــکیل ناتوی عربی و حمایت موثرتر از‬ ‫تشــکیل چنین اتحادی نیز از جمله مواردی اســت که با‬ ‫تصویب این قانون بــه صورت جدی تری مــود توجه قرار‬ ‫می گیرد‪.‬‬ ‫عالوه بر گزینه های فوق یکی از مواردی که می تواند‬ ‫به صورت جدی با تصویب این قانون دولت ایاالت متحده‬ ‫مکلف به اجــرای ان شــود‪ ،‬قرار دادن ســپاه در لیســت‬ ‫گروه های تروریستی است‪.‬‬ ‫تاکنون تمام تحریم هایی که علیه نهادهای نظامی‬ ‫کشــور از جمله ســپاه قدس به اجرا در می امدند بر اساس‬ ‫دستور اجرایی ‪ 13224‬رئیس جمهور ایاالت متحده امریکا‬ ‫بود‪ .‬بر اساس این دستور العمل اجرایی سپاه قدس و برخی‬ ‫شــخصیت های ایرانی در لیست ســیاه دفتر دارایی های‬ ‫خارجی ایاالت متحده امریکا قرار گرفتند و هر گونه معامله‬ ‫با این شخصیت ها تحریم شد‪.‬‬ ‫حاال ایــن طرح با تکــرار اتهام حمایت از تروریســم‬ ‫بین الملل توسط دولت ایران و به خصوص سپاه پاسداران‬ ‫امکان قرار دادن نام ســپاه را در لیســت ســیاه تروریسم و‬ ‫تحریم کامل انهــا را می دهد‪ .‬اگرچه این طــرح از لحاظ‬ ‫اجرایی به دلیل وجــود تحریم های معنــادار قبلی بی معنا‬ ‫اســت‪ ،‬اما از لحاظ روانــی می تواند به شــدت بر مبادالت‬ ‫خارجی ایران موثر باشد‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫اگاهند که عدم هماهنگی اروپایی در تحریم ایران می تواند‬ ‫سبب ناکارامدی انها در صحنه بین المللی شود‪.‬‬ ‫یکــی ازدالیــل موفقیــت امریکایی هــا در اعمــال‬ ‫تحریم های هسته ای علیه ایران هماهنگی جدی اروپایی‬ ‫برای مسدود کردن مســیر های نقل و انقال مالی با ایران‬ ‫بود‪ .‬بر اســاس این قانــون رئیس جمهور امریــکا ‪ 90‬روز‬ ‫پس ازاجرای این قانون و پس از ان هــر ‪ 180‬روز یک بار‬ ‫گزارشــی باید رادر خصوص اعمــال تحریم های مرتبط با‬ ‫حوزه تروریسم‪ ،‬برنامه موشکی ایران و حقوق بشر ارائه کند‬ ‫و مشخص کند که اروپایی ها در چه حوزه هایی از پیگیری‬ ‫تصمیم امریکایی ها طفره رفته اند‪.‬‬ ‫اتخاذ چنین تدابیری می تواند در این قانون به عنوان‬ ‫یک اهرم فشار بر ضد کشورهای اروپایی عمل کند تا انها‬ ‫را مجبور به پیروی از تحریم هــای امریکایی ها کند‪ ،‬البته‬ ‫مشخص نیســت که اروپا تا چه اندازه از این قانون پیروی‬ ‫کند و پاسخ به ان نیازمند گذشت زمان است‪.‬‬ ‫هنوز همه چیز تمام نشده است‬ ‫در یــک جمع بنــدی کلــی می تــوان طــرح جدید‬ ‫تحریمی کنگره علیه ایران را چکیــده تمام انتقادات قبلی‬ ‫محافل داخلی امریکا نسبت به برجام دانست‪ .‬در حقیقت‬ ‫امریکایی ها تالش می کنند تا امتیازاتی که به وسیله برجام‬ ‫نتوانستند ان را به دست بیاورند را با این قانون عملی کنند‪.‬‬ ‫امریکا عالقمند بود تا با ایران در حوزه مســائل منطقه ای‬ ‫نیز بتواند بــه گفت وگو بپــردازد و در مذاکرات هســته ای‬ ‫نیز پیشــنهادات فراوانــی در این باره مطرح شــد‪ ،‬اما این‬ ‫پیشنهادات با مقاومت قاطع ایران رو به رو شد‪.‬‬ ‫تصویب این طرح و تحریم هایی که در پی ان می اید‬ ‫می توانــد زمینه بــاز کردن بــاب جدیــدی از مذاکرات در‬ ‫حوزه منطقه ای را با ایران ایجــاد کند‪ .‬همچنین این طرح‬ ‫زمینه فشار در مسائل غیر هســته ای را نیز بر ایران فراهم‬ ‫کرد‪ .‬البته موفقیت راهبــرد امریکایی ها نیز در گرو عوامل‬ ‫گوناگونی است‪.‬‬ ‫استقبال ایپک از تصویب تحریم ها‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫در همین حال البی صهیونیســتی ایپک از تصویب‬ ‫تحریم های ضد ایرانی در مجلس ســنای امریکا استقبال‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫پایــگاه اینترنتــی کمیتــه امــور عمومــی امریکا و‬ ‫رژیم صهیونیستی (موسوم به ایپک) اعالم کرد‪« :‬سنای‬ ‫امریکا با اکثریت قاطع ارای قانونی را تصویب کرد که ایران‬ ‫را به علت رفتار خطرناک این کشور‪ ،‬هدف قرار می دهد‪».‬‬ ‫در بیانیــه ایپک امده اســت‪« :‬همچنین یک قانون‬ ‫بخشی از مصوبه سنا که به‬ ‫تحریم های روسیه مربوط‬ ‫می شود اختیارات دونالد ترامپ‬ ‫برای کاهش تحریم ها علیه‬ ‫روسیه را محدود می کند‬ ‫دو حزبی در مجلس نمایندگان ارائه شــد که باعث اعمال‬ ‫تحریم های جدید علیه برنامه غیرقانونی موشک بالستیک‬ ‫ایران و انتقال های تســلیحاتی این کشــور می شــود‪ .‬ما‬ ‫مصرانه از مجلس نمایندگان می خواهیم که قانون اجرای‬ ‫تحریم های بین المللی و موشــک های بالســتیک ایران‬ ‫(‪ )1698.H.R‬را تصویــب کند‪ .‬این طــرح را «اد رویس»‬ ‫رئیس کمیته روابــط خارجی مجلس نماینــدگان امریکا و‬ ‫الیوت انگل عضو ارشد این کمیته ارائه کرد‪».‬‬ ‫تاخیر در فرایند قانونگذاری‬ ‫اما در ادامه تحــوالت در این مورد طــرح تحریم ها‬ ‫علیه ایران و روســیه که هفته گذشــته به تصویب ســنای‬ ‫امریکا رســید‪ ،‬در مجلس نمایندگان امریکا با یک مشکل‬ ‫ایین نامه ای رو به رو شد‪ .‬این در حالی است که نمایندگان‬ ‫حزب دموکرات در کنگــره امریکا اعضای حــزب رقیب را‬ ‫به تالش برای ایجاد تاخیر در پیشــبرد ایــن طرح با هدف‬ ‫حمایــت از رئیس جمهــور جمهوریخــواه امریــکا متهم‬ ‫کرده اند‪.‬‬ ‫سران جمهوریخواه در مجلس نمایندگان امریکا روز‬ ‫سه شنبه گفته اند قبل از به رای گذاشته شدن این طرح در‬ ‫این مجلس نمایندگان الزم است ســنا یکی از مفاد ان که‬ ‫نقض قانون اساسی امریکا به شمار می رود را اصالح کند‪.‬‬ ‫«کوین برادی»‪ ،‬رئیس کمیتــه روش ها در مجلس‬ ‫نمایندگان امریکا می گوید سران این مجلس به این نتیجه‬ ‫رســیده اند که طرح تحریم ها نقض یکی از بندهای قانون‬ ‫اساسی موســوم به «بند درامد» (‪ )Revenue Clause‬به‬ ‫شــمار می رود‪ .‬این بند صراحت دارد که روند قانونگذاری‬ ‫تمامی طرح هــای مربوط بــه افزایش درامدهــای دولت‬ ‫بایستی از مجلس نمایندگان امریکا اغاز شوند‪.‬‬ ‫«برادی» پیشنهاد کرد که سنای امریکا این طرح را‬ ‫اصالح کرده و اطمینان حاصل کند کــه در ان هیچ بندی‬ ‫درباره درامــد وجود نــدارد‪ .‬وی گفت‪« :‬این یک مســاله‬ ‫سیاسی نیست‪ ،‬مساله حزبی نیســت‪ ،‬مساله ای مربوط به‬ ‫قانون اساسی است و ما به روشی مثبت ان را حل خواهیم‬ ‫کرد‪ ».‬به رغم این اظهــارات‪ ،‬اعضای دموکــرات کنگره‬ ‫امریــکا معتقدند کــه مانع تراشــی ایین نامــه ای مجلس‬ ‫نمایندگان امریکا در واقع تالشی از جانب جمهوریخواهان‬ ‫برای تاخیر در فرایند قانونگذاری مصوبه سنا است‪.‬‬ ‫بخشی از مصوبه سنا که به تحریم های روسیه مربوط‬ ‫می شــود اختیارات دونالد ترامپ بــرای کاهش تحریم ها‬ ‫علیه روسیه را محدود می کند و دموکرات ها به همین دلیل‬ ‫معتقدند که نمایندگان حزب رقیب‪ ،‬از سر وفاداری به ترامپ‬ ‫در صدد اخالل در مســیر پیشــرفت ان برامده اند‪ .‬الیوت‬ ‫انگل‪ ،‬عضو ارشــد حزب دموکرات در کمیته امور خارجی‬ ‫مجلس نمایندگان امریکا گفت‪« :‬این چیزی جز تاکتیک‬ ‫به تاخیر انداختن روند پیشــبرد طرح نیســت و مردم نباید‬ ‫فریب این روند ظاهرا پیچیده پارلمانی را بخورند‪ ».‬برخی‬ ‫از ســناتورها هم معتقدند که کاخ ســفید احتماال مجلس‬ ‫نمایندگان را گلوگاهی می بیند که می تواند جلوی تصویب‬ ‫این طرح را بگیرد‪ .‬روزنامه واشنگتن پســت نوشــته حل و‬ ‫فصل مانع پیش امده مساله ساده ای نیست و دست کم از‬ ‫تبدیل شدن ســریع طرح تحریم ها علیه ایران و روسیه به‬ ‫قانون جلوگیری می کند‪.‬اعضای ارشد مجلس نمایندگان‬ ‫امریکا ممکن اســت اکنون این طرح تحریمی را به چهار‬ ‫کمیته تخصصی که طــرح در حیطه صالحیــت انها قرار‬ ‫می گیرد ارائه کنند‪.‬‬ ‫طرفــداران تحریم ها معتقدند در صــورت وقوع این‬ ‫رویداد‪ ،‬طرح در بهترین حالت به تاخیــر خواهد افتاد و در‬ ‫بدترین حالت‪ ،‬به کل از بین خواهد رفت‪ ،‬چرا که هر کدام‬ ‫از نمایندگان تالش خواهد کرد درباره بخشی از طرح اعمال‬ ‫نظر کند‪.‬‬ ‫ارایشسیاسی‬ ‫دچار تحول شده‬ ‫گفت وگوی مثلث با ناصر ایمانی‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫تحریم های جدیدی در سنای امریکا ضد ایران‬ ‫به تصویب رسید‪ ،‬این اتفاق چقدر روی سیاست‬ ‫داخلی کشور اثر دارد؟ به عبارت دیگر ایا همچنان‬ ‫مثل سال ‪ 92‬تاکنون سیاســت خارجی می تواند‬ ‫معادالت سیاست داخلی را به نفع یا به ضرر یک‬ ‫جریان سیاسی تغییر دهد؟‬ ‫جریانات سیاسی ما دو دیدگاه نسبت به کشورهای‬ ‫غربی و در راس انها امریــکا دارند‪ .‬یک دیــدگاه‪ ،‬دیدگاه‬ ‫حاکمیت است‪ .‬دیدگاه دوم اهل تساهل است چون اعتقاد‬ ‫دارد ما نباید رفتارهایی کنیم که کال نسبت به غرب تحریک‬ ‫کننده باشد‪ .‬امریکایی ها در ســال های اخیر می گفتند ما‬ ‫باید رفتارهای نظام سیاســی ایران را تغییر دهیم بر همین‬ ‫اساس دیدگاه دوم اعتقاد دارد ایران باید رفتارهای خود را‬ ‫تا انجا که امکان دارد کم تنش کند و از عواملی که غرب را‬ ‫نسبت به ما تحریک می کند بپرهیزیم‪ .‬در چهار سال گذشته‬ ‫این نوع نگاه به غرب در دولت تفوق پیدا کرد‪ .‬یکی از این‬ ‫عرصه های تنش زدایی‪ ،‬سیاست های هسته ای ایران بود‪.‬‬ ‫دولت با این دیدگاه وارد مذاکره و اجرای برجام شد‪.‬‬ ‫اینکه ما باید ابهــام زدایی می کردیم کامال درســت و بجا‬ ‫بود‪ ،‬منتها رگه های نوع نگاه نرم خویانــه به برجام را کامال‬ ‫دیدیم که به نوعی منجر به اعتماد نســبت به جریان غرب‬ ‫شد‪ .‬همین نوع اعتماد هم به غرب هم مسائلی را در توافق‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫و فرامرزی ایران به تعبیر خودشان حمایت از تروریسم را به‬ ‫چالش بکشند‪ .‬دیدگاه اول در داخل ایران معتقد است این‬ ‫روال ادامــه دارد و امریکا متوقف در موضوعات موشــکی‬ ‫و حمایت از تروریســم نمی شــود‪ .‬البته ما به موضوع دوم‬ ‫حمایــت از مقاومت می گوییــم‪ .‬در مجموع دیــدگاه اول‬ ‫معتقد است مشکل مسائل یادشده نیست هرچند اینها را ما‬ ‫هیچ گاه نمی توانیم با امریکا حل کنیم چراکه هویت نظام‬ ‫و منافع ملی را تشــکیل می دهند اما حتی اگر این مســائل‬ ‫نیز حل شوند فاز بعدی از سوی امریکایی ها کلید می خورد‬ ‫بنابراین با مصوبه ای که سنای امریکا گذراند‪ ،‬فضا به سمت‬ ‫دیدگاه اول چرخید و ان اینکه مساله امریکا مساله رفتارهای‬ ‫ایران نیست‪.‬‬ ‫ایــا ایــن مصوبه ســنا موجــب تضعیــف و حتی‬ ‫انشقاق در ائتالف برجامیان یعنی اصالح طلبان‪،‬‬ ‫اعتدالی ها و اصولگرایان حامی دولت نمی شود؟‬ ‫من این نــوع تقســیم بندی را خیلی قبــول ندارم‪.‬‬ ‫اصولگرایان کال با اســاس برجــام موافــق بودند جز یک‬ ‫اقلیت بسیار ضعیف که انها با اساس برجام مخالف بودند‪.‬‬ ‫جریان مقابل هم به خاطر انکه کل اصولگرایان را ضدبرجام‬ ‫نشان دهد که اتفاقا موفق هم بود و نتیجه اش را هم در این‬ ‫انتخابات گرفت؛ تالش زیادی کرد ان اقلیت بسیار ضعیف‬ ‫سیاست‬ ‫هسته ای برای ایران به وجود اورد که چند مرتبه هم رهبری‬ ‫نسبت به ان اشاره کردند‪ .‬مساله برجام در دولت اول اقای‬ ‫روحانی شــاه بیت فعالیت ها بود‪ ،‬مســاله ای که در دولت‬ ‫دوم اقای روحانی تکرارپذیر نیست چون برجام یک اتفاق‬ ‫بود و دیگر تکرار نمی شــود ولی همچنــان ان نوع نگاه به‬ ‫غرب وجــود دارد و در انتخابات ریاســت جمهوری ‪ 96‬نیز‬ ‫مشاهده شد‪ .‬جناح دولت تالش داشت از رقیب خود یک‬ ‫چهره خشونت امیز و جنگ طلب در حوزه سیاست خارجی‬ ‫به تصویر بکشــد‪ ،‬در مقابــل می گفت اگر اقــای روحانی‬ ‫رای بیاورد همچــون برجام‪ ،‬مذاکرات تنــش زدایی ایران‬ ‫با غرب ادامه پیدا می کند که منجربه یک شــرایط با ثبات‬ ‫و ارامش بخش در کشور خواهد شــد‪ .‬در نهایت انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری برگزار و جریان دولت پیروز انتخابات شد‪.‬‬ ‫منتها بالفاصله بعد از انتخابات ریاســت جمهوری مصوبه‬ ‫سنا را ضد ایران داشتیم‪ .‬دیدگاه اول در ایران معتقد است‬ ‫مشکل غرب در راسش امریکا با ایران رفتارهای سیاست‬ ‫خارجی جمهوری اســامی نیســت بلکه در واقع مشــکل‬ ‫انها اساس حاکمیت است‪ .‬ما به خاطر نوع نگاه انقالبی و‬ ‫ایدئولوژیکی که داریم این مساله یک نوع رفتارهای خاصی‬ ‫را در حوزه سیاســت خارجی می طلبد اما دیدگاه دوم معتقد‬ ‫است خیر‪ ،‬مشکل غرب با ما‪ ،‬اساس حاکمیت نیست بلکه‬ ‫این مشکل برامده از رفتارهای ماست‪ .‬حاال اگر باتوجه به‬ ‫دو دیدگاه یادشده به مصوبه ســنای امریکا نگاه کنیم باید‬ ‫بگوییم ان مصوبه مهم بود‪ .‬یعنی بالفاصله پس از برگزاری‬ ‫انتخابات و رای اوری جریانی که دیدگاه دوم را دارد سنای‬ ‫امریکا چنین مصوبه ای را گذراند و این یک مقداری دیدگاه‬ ‫اول را تقویت کرد که مســاله امریکا‪ ،‬انتخــاب رفتارهای‬ ‫رئیس جمهور ایران نیست در واقع اینکه چه کسی در ایران‬ ‫رئیس جمهور شود در درجه چندم اهمیت قرار دارد‪.‬‬ ‫امروز دولت امریکا از مســاله برجام عبور کرده و وارد‬ ‫فاز بعدی و پرداختن به موضوعات دیگری همچون حقوق‬ ‫بشر‪ ،‬صنایع موشکی و سپاه شده اســت‪ .‬االن امریکا این‬ ‫نگاه را در خصــوص برجام دارد که در مرحله ای اســت که‬ ‫امکان برگشتش از برجام سخت اســت‪ ،‬بنابراین باید وارد‬ ‫فاز بعدی پس از برجام شوند و مساله فعالیت های موشکی‬ ‫‪2‬‬ ‫ناصر ایمانی معتقد است‬ ‫مصوبــه جدیــد ســنا ارایش‬ ‫صحنه سیاست داخلی ایران‬ ‫را دچــار تحــول کــرد و از این‬ ‫پس کســانی که برای دفاع از‬ ‫برجام ســینه چاک می کردند‬ ‫به پستوهای خانه هایشان می روند و چنین رفتاری را‬ ‫از خود نشان می دهند‪ .‬این تحلیلگر مسائل سیاسی‬ ‫یاداور شد‪« :‬امریکا نیز از این پس با بهانه گیری سر‬ ‫موضوعات دیگر در نحوه اجرای برجام سخت گیری‬ ‫می کند‪ ،‬بنابراین هیات نظارت بر برجام باید بیشــتر‬ ‫فعال شــود تا متناســب با بدعهدی های انها واکنش‬ ‫الزم را انجام دهند‪».‬‬ ‫در جریان اصولگرا را بزرگنمایی کند‪ .‬من براساس مصوبه‬ ‫مجلس نهم چنین حرفی می زنم چــون اکثریت اصولگرا‬ ‫بودند و به اساس برجام رای مثبت دادند تا اجرا شود‪ .‬البته‬ ‫اصولگرایان انتقاداتی به برجام‪ ،‬مواردی که امضا شــد و‬ ‫نوع اجرای برجام توســط دولت دارند ولی اساس برجام را‬ ‫هیچ گاه رد نکردند‪ .‬از این بحــث بگذریم معتقدم مصوبه‬ ‫ســنا یک تحول در سیاســت داخلی ایران ایجاد می کند‪،‬‬ ‫همچنین نحوه اجرای برجام را توســط امریکا دستخوش‬ ‫تغییر می کند که اوجش نامه اقای ظریف به خانم موگرینی‬ ‫است‪ .‬اینها کم کم تحولی را در جریان های داخلی ایران‬ ‫نسبت به مساله برجام ایجاد می کند‪ ،‬ان فضای بسیار تند و‬ ‫گرمی که درباره برجام وجود داشت ان دیگر کم کم سرد و به‬ ‫تدریج مشکالتش نمایان شد‪ .‬هر چقدر هم جلوتر برویم این‬ ‫مشکل بیشتر می شود چون امریکایی ها بخش های مهم‬ ‫برجام مثل روابط پولی و بانکی را اجرا نمی کنند و با اعمال‬ ‫تحریم های جدید روال اجرای برجام را سخت تر می کنند‪.‬‬ ‫این مســاله موجب می شــود بــر جریانات داخلی کشــور‬ ‫اثربگذارد و تحوالتی صورت بگیرد‪ .‬حداقلش این است‪،‬‬ ‫کسانی که برای برجام سینه چاک می کردند دیگر نمی توانند‬ ‫به خیابان بیایند‪ .‬بــه تدریج می روند در داخل پســتوهای‬ ‫خانه های شان ســینه چاک می کنند‪ .‬به عبارت بهتر خود‬ ‫را در دفاع از برجام کنار می کشــند‪ .‬چون اوایل اگر کسی‬ ‫می گفت خالی به ابروی برجام است خیلی ها بر می اشفتند‪.‬‬ ‫امروز دیگر وضعیــت این طور نیســت و می توان جدی تر‬ ‫درباره برخی نقاط ضعف برجام یا بی تعهدی غربی ها در قبال‬ ‫برجام صحبت کرد‪ .‬دولت هم تا حدی می تواند کتمان کند‬ ‫که غربی ها دارند در اجرای برجام بدقولی می کنند ولی وقتی‬ ‫زمان بگذرد کم کم موضوع عیان می شود‪.‬‬ ‫حاال چه اتفاقی برای برجام می افتد؟‬ ‫برجام بسته ای است که خیلی گریزی از ان نیست‪.‬‬ ‫یعنی برجام ادامه پیدا می کند ولی نحوه رفتار ما بسیار مهم‬ ‫اســت‪ .‬اگر هیات نظارت بر برجام در قبال بدعهدی های‬ ‫امریکا فعال تر شود ‪-‬چون تا االن دستاورد یا نتیجه خاصی‬ ‫از فعالیت این هیــات ندیدیم‪ -‬به نظر مــن بهتر می توانیم‬ ‫نتیجه بگیریم‪ .‬تجربه نشــان می دهد هر جــا ایران عقب‬ ‫نشینی کرد موضوع به انجا ختم نشــد که طرف مقابل هم‬ ‫مقداری از موضعش عقب نشینی کند بلکه برعکس جلوتر‬ ‫امده است‪ .‬معتقدم مساله برجام را ما باید در هیات نظارت‬ ‫مقداری جدی تر دنبال کنیم‪ .‬یعنــی ان مواردی که نقض‬ ‫اجرای برجام توســط امریکا و اروپا است ما باید متناسب با‬ ‫این موارد و براساس یک زمان بندی برگردیم‪.‬‬ ‫در واقع دیگــر ان ارایش برجــام و نابرجام را در‬ ‫صحنه سیاسی کشور نخواهیم داشت؟‬ ‫بله‪ ،‬ان ارایش برجام و نابرجام برای ‪ 2‬ســال پیش‬ ‫بود که البته مقداری در انتخابات محصولش را چیدند‪ .‬اگر‬ ‫خاطرمان باشد اقای روحانی خیلی روی این موضوع مانور‬ ‫می داد که چرا کسی دیگر حرفی از برجام نمی زند‪ .‬کم کم‬ ‫مساله برجام دیگر کمرنگ می شود و گرد فراموشی روی ان‬ ‫پاشیده می شود و دیگر برجامیان نمی توانند برجامی بمانند‪،‬‬ ‫دیگر وضعیت طوری می شــود که برجامیان باید در خفا از‬ ‫برجام دفاع کنند‪.‬‬ ‫پس به نظر شما سیاست خارجی از حوزه سیاست‬ ‫داخلی به کل خارج می شود؟‬ ‫طبعا سیاست خارجی در چهار سال اینده دیگر ان‬ ‫نقشی را که در چهار ســال دولت یازدهم داشت‪ ،‬نخواهد‬ ‫داشت چون برجام یک اتفاق اســتثنایی در تاریخ معاصر‬ ‫کشور بود و تکرار نمی شود‪ .‬از این پس مساله روی اجرای‬ ‫برجام بحث می شــود که ان هم خودش مشکالت زیادی‬ ‫دارد‪ .‬معتقدم چهار سال اینده تنش زا برای سیاست خارجی‬ ‫ماست نه محصول اور برای سیاست داخلی‪.‬‬ ‫‪45‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫تناقض با اسناد باالدستی‬ ‫باید مقابله به مثل کنیم‬ ‫سید حسین نقوی حسینی‬ ‫سخنگوی کمیسیون امنیت ملی‬ ‫سیاست‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تحلیل رفتار اخیر ایاالت متحده امریکا در خصوص‬ ‫وضع تحریم های جدید علیه جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬در‬ ‫گرو شــناخت مواضع قبلی و فعلی واشنگتن در قبال برجام‬ ‫است‪ .‬در این راستا باید پاسخ داد که مواضع امریکا نسبت‬ ‫به برجام چه بود و متعاقبا چه شد‪ .‬همان گونه که می دانیم‪،‬‬ ‫برجام در دوران ریاست جمهوری اوباما و حضور دموکرات ها‬ ‫در کاخ سفید به تصویب رسید و اجرایی گردید‪ .‬افرادی مانند‬ ‫جان کری در دولت اوباما پیگیر بودند که برجام به سرانجام‬ ‫برسد‪ .‬البته ما در ان زمان انتقاداتی نسبت به برجام داشتیم‪.‬‬ ‫ما معتقد بودیــم در درون متن برجــام نکاتی وجود‬ ‫دارد که بــه طرف مقابل امکان سوءاســتفاده خواهد داد‪.‬‬ ‫همچنین ما معتقد بودیم که نمی تــوان به ایاالت متحده‬ ‫امریکا در مسیر اجرایی شدن برجام اطمینان کرد‪ .‬از ابتدا‬ ‫مشخص بود که واشنگتن به تعهدات خود در این خصوص‬ ‫عمل نخواهد کرد و برجام بــه موضوعی یک طرفه تبدیل‬ ‫خواهد شــد‪ .‬زمانــی کــه جمهوریخواهــان در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری سال ‪ 2016‬پیروز شدند و دونالد ترامپ بر‬ ‫سر کار امد‪ ،‬ابتدا انها ژست پاره کردن برجام را گرفتند‪ .‬در‬ ‫جریان رقابت های انتخاباتی‪ ،‬ترامپ صراحتا از پاره کردن‬ ‫برجام سخن به میان اورده بود‪ .‬با این حال‪ ،‬این اظهارنظر‬ ‫ ترامپ با پاسخ دندان شکن و قاطعانه رهبر معظم انقالب‬ ‫رو به رو شد‪ .‬ایشــان خطاب به مقامات امریکایی فرمودند‬ ‫که «اگر شما برجام را پاره کنید‪ ،‬ما ان را اتش می زنیم‪».‬‬ ‫در چنین شــرایطی دونالد ترامپ و مقامات امریکایی‬ ‫تصمیم گرفتند در عین حفظ استراتژی خود در قبال برجام‪،‬‬ ‫تاکتیک خود را تغییر دهند‪ .‬انها در این مســیر‪ ،‬به اجرای‬ ‫سخت گیرانه برجام روی اوردند‪.‬هم اکنون استراتژی کالن‬ ‫کاخ سفید در قبال برجام این است که برجام اجرایی شود‪،‬‬ ‫بدون انکه ملــت ایران از فواید ان بهره منــد گردد‪ .‬بر این‬ ‫اساس ایران باید به تعهدات خود عمل کند اما در عین حال‬ ‫سودی از اجرای برجام نبرد‪.‬‬ ‫ایاالت متحده امریکا در این راستا وضع تحریم های‬ ‫غیر هسته ای را در دســتورکار قرار داد‪ ،‬تحریم هایی که در‬ ‫ظاهر با برجام تعارضی نداشته باشند و به بهانه هایی مانند‬ ‫حقوق بشــر‪ ،‬حمایت از تروریسم و مســاله موشکی وضع‬ ‫شود‪ .‬انها در این خصوص طرح مادری را تدوین کردند و به‬ ‫تصویب رساندند‪ .‬این طرح تحت عنوان مبارزه با اقدامات‬ ‫ثبات زدای جمهوری اســامی ایران در ســال ‪ 2017‬و از‬ ‫سوی کمیته روابط خارجی سنای امریکا تهیه شد‪ .‬باید در‬ ‫این جا دقت کرد که چنین طرحی یک «طرح مادر» است‬ ‫نه یک طرح معمولی‪ .‬بنابراین چنین طرحی در نهایت تبدیل‬ ‫به یک قانون ساده نخواهد شد‪ .‬این قانون به دولت ایاالت‬ ‫متحده امریکا در قبال وضع تحریم هــا علیه ایران قدرت‬ ‫مانور خواهد داد‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬در گذشته ایاالت متحده‬ ‫امریکا می توانست وفق تحریم های اولیه‪ ،‬برخی شرکت ها‬ ‫را به علت همکاری با ایران تحریم کنــد‪ .‬در ان زمان‪ ،‬اگر‬ ‫ما شرکتی را جایگزین می کردیم‪ ،‬باید طرح جدیدی تهیه‬ ‫می شد و نام ان شــرکت جدید در ان (جهت تحریم) اورده‬ ‫می شد‪ .‬این امر مستلزم طی شدن فرایندی زمانی بود‪ .‬اما‬ ‫طبق مصوبه اخیر سنای امریکا‪ ،‬هر نوع شرکتی‪ ،‬بدون نیاز‬ ‫به تصویب کنگره می تواند از ســوی دولت ایاالت متحده‬ ‫امریکا فورا در لیست تحریم قرار گیرد‪.‬‬ ‫ایاالت متحده امریکا تصویب این طــرح را به بعد از‬ ‫زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ایران موکول‬ ‫کرد‪ ،‬اگرنه این طــرح از مدتی قبل (قبــل از انتخابات) از‬ ‫سوی کمیته روابط خارجی امریکا اماده شده بود‪ .‬این طرح‬ ‫در صحن علنی مطرح شــد و در نهایت بــا ‪ 98‬رای مثبت و‬ ‫‪ 2‬رای منفی به تصویب رســید‪ .‬تصویب این طرح و تبدیل‬ ‫ان به مصوبه ســنا با اکثریت ارا‪ ،‬پیام خاصــی دارد‪ .‬اینکه‬ ‫رئیس جمهور ایاالت متحده امریکا نیــز قدرت وتوی این‬ ‫مصوبه را نخواهد داشــت‪ .‬از ســوی دیگر‪ ،‬پیش بینی ها‬ ‫و اطالعات ما نشــان می دهد که ایــن مصوبه در مجلس‬ ‫نمایندگان ایاالت متحــده امریکا نیز بــا اکثریت قاطع به‬ ‫تصویب خواهد رسید و سپس از ســوی کاخ سفید اجرایی‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫انچه مسلم اســت اینکه مصوبه اخیر سنای امریکا‪،‬‬ ‫بنا به ســه دلیل نقض اشــکار توافق هســته ای محسوب‬ ‫می شود‪:‬‬ ‫نخســت اینکه این اقدام بــا روح برجــام در تعارض‬ ‫است‪ .‬بر این اساس قرار بود پس از برجام دیگر شاهد ادامه‬ ‫گفتمان تحریم و فشار و تهدید نباشیم اما تصویب این طرح‬ ‫در سنای امریکا‪ ،‬به معنای ادامه این گفتمان است‪.‬‬ ‫دوم اینکه مصوبــه اخیر ســنای امریکا بــا بندهای‬ ‫‪ 26،27،28‬و ‪ 29‬برجام در تعارض قرار دارد‪.‬‬ ‫ســوم اینکه این مصوبه‪ ،‬با اســناد باالدستی کشور‬ ‫ما (که برای اجرای برجام مورد اســتناد قــرار می گیرد) در‬ ‫تعارض اســت‪ .‬یکی از این اســناد باالدســتی‪ ،‬مصوبه ‪9‬‬ ‫ماده ای مجلس شورای اسالمی ایران است که در یک بند‬ ‫ان ذکر شده است که اعضای ‪ 5+1‬به هیچ عنوان و به هیچ‬ ‫بهانه ای نباید تحریمهای جدید علیه کشورمان وضع کنند‪.‬‬ ‫سند مهم باالدستی دیگر‪ ،‬موارد ‪ 9‬گانه ای است که از سوی‬ ‫مقام معظم رهبری مورد توجه و استناد قرار گرفته است‪ .‬بر‬ ‫این اساس نیز اعضای ‪ 5+1‬حق تحریم جمهوری اسالمی‬ ‫ایران در دوران پس از برجام را ندارند‪.‬‬ ‫در پی تصویب طرح تحریم های جدید ایران و تبدیل‬ ‫ان به مصوبه سنای امریکا‪ ،‬کمیسیون امنیت ملی سیاست‬ ‫خارجی مجلس شورای اسالمی این مساله را محکوم کرد و‬ ‫ان را نقض برجام دانست‪ .‬ریاست مجلس شورای اسالمی‬ ‫نیز در این خصوص به کمیســیون امنیت ملی و سیاســت‬ ‫خارجی ماموریت داد تا طرح مقابله به مثــل با اقدام اخیر‬ ‫ایاالت متحده امریکا را تهیه کند‪ .‬ما در این خصوص با مرکز‬ ‫پژوهش های مجلس شورای اسالمی جلســاتی را برگزار‬ ‫کردیم‪.‬در ایــن خصوص پیش نویس طرحی اماده شــده‬ ‫است که اماده طرح در صحن علنی مجلس شورای اسالمی‬ ‫است‪ .‬این طرح با قیدی دو فوریتی در صحن علنی مجلس‬ ‫شورای اسالمی طرح خواهد شد و پیش بینی ما این است‬ ‫که با اکثریتی قاطع به تصویب نمایندگان مجلس شورای‬ ‫اسالمی برسد‪.‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫عجله دموکرات های سنا برای تحریم ایران‬ ‫شباهت دموکرات ها و جمهوریخواهان‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪4‬‬ ‫مصوبه اخیر سنای ایاالت متحده امریکا در خصوص‬ ‫وضع تحریم هــای جدید غیر هســته ای علیــه جمهوری‬ ‫اسالمی ایران و روســیه‪ ،‬در مسیر تبدیل شــدن به قانون‬ ‫(جهت اجرایی شدن توسط دولت ترامپ) قرار دارد‪ .‬شواهد‬ ‫و مستندات موجود نشان می دهد مصوبه سنا‪ ،‬مسیر سختی‬ ‫را در مجلس نمایندگان جهت تبدیل شدن به قانون نهایی‬ ‫پیشرونخواهدداشت‪.‬اکثریتاعضایمجلسنمایندگان‬ ‫ایاالت متحده امریکا را جمهوریخواهان تشکیل می دهند‪.‬‬ ‫انها ‪ 238‬کرسی مجلس نمایندگان را در اختیار دارند‪ ،‬حال‬ ‫انکه دموکرات ها ‪ 193‬کرســی را در اختیار گرفته اند‪ .‬نکته‬ ‫مهم تراینکهدموکرات هاهم اکنونازجمهوریخواهانبابت‬ ‫تصویب طرح جدید تحریم ها علیه ایران و روســیه مصر تر‬ ‫هســتند‪ .‬در جریان تصویــب این طرح در مجلس ســنای‬ ‫امریکا‪ ،‬تقریبا همه سناتورهای دموکرات به این طرح رای‬ ‫مثبت دادند‪ .‬این در حالی بود که جان کری وزیر امور خارجه‬ ‫سابق ایاالت متحده امریکا از اعضای کمیته روابط خارجی‬ ‫سنا و دیگر سناتورها خواسته بود که از تبدیل شدن این طرح‬ ‫به قانون جلوگیری کنند‪ .‬اگرچه برنی سندرز سناتور دموکرات‬ ‫و رند پال سناتور حزب جمهوریخواه با تصویب تحریم های‬ ‫جدید علیه ایران مخالفت کردند اما ‪ 98‬ســناتور دیگر نظر‬ ‫دیگری در این خصوص داشتند!‬ ‫برنی ســندرز‪ ،‬نامــزد حــزب دموکــرات در انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری ســال ‪ ،2016‬فردی بود کــه در جریان‬ ‫رقابت هــای درون حزبــی دموکرات ها توانســت هیالری‬ ‫کلینتون وزیر امور خارجه ســابق امریکا را با چالش مواجه‬ ‫سازد‪ .‬وی منتقد رویکرد هیالری کلینتون در حوزه سیاست‬ ‫خارجی بود‪ .‬با این حال در نهایت‪ ،‬ســندرز ناچار شد تحت‬ ‫فشار البی های قوی در حزب دموکرات‪ ،‬غائله را به کلینتون‬ ‫واگذار کند و حتــی از وی در مقابل دونالــد ترامپ حمایت‬ ‫نماید‪ .‬برنی ســندرز در خصوص طــرح تحریم های جدید‬ ‫جمهوری اسالمی ایران و روســیه معتقد است‪« :‬من باور‬ ‫دارم که تحریم های جدید علیه ایران ممکن اســت توافق‬ ‫مهم هســته ای با تهران را در معرض خطر قــرار دهد‪ .‬من‬ ‫در گذشــته به تحریم ها علیه ایران رای موافــق داده ام و‬ ‫باور دارم که تحریم ها ابزاری مهم برای کشــاندن ایران به‬ ‫پای میز مذاکره بود‪ .‬اما معتقدم که این تحریم های جدید‬ ‫ممکن است توافق بسیار مهم هســته ای را که بین امریکا‬ ‫و متحدانش و ایران در ســال ‪ 2015‬منعقد شد‪ ،‬در معرض‬ ‫خطر قرار دهد‪ .‬البته من قاطعانه از تحریم ها علیه روسیه که‬ ‫در این الیحه گنجانده شده است‪ ،‬حمایت می کنم‪ .‬اینکه‬ ‫روســیه در انتخابات امریکا یا هر کشــور دیگری در جهان‬ ‫مداخله کند‪ ،‬غیرقابل قبول است و یک چنین اقداماتی باید‬ ‫عواقبی داشته باشد‪».‬‬ ‫رانــد پــال نیــز ســناتوری شــناخته شــده در حزب‬ ‫جمهوریخواه محســوب می شــود‪ .‬مروری بر مواضع راند‬ ‫پال در قبال وضع تحریم های جدید علیه کشــورمان قابل‬ ‫تامل است‪ .‬راند پال وضع تحریم های موشکی علیه ایران‬ ‫را اقدامی غیر عاقالنه می داند که تاثیری بر برنامه موشکی‬ ‫جمهوری اسالمی ایران نخواهد داشت‪ .‬وی در یادداشتی‬ ‫که در نشریه نشنال اینترست به چاپ رسید در خصوص اثار‬ ‫و تبعات منفــی اعمال تحریم ها بر توافق هســته ای میان‬ ‫ایران و اعضای ‪ 5+1‬تاکید کرده است‪ .‬وی همچنین معتقد‬ ‫اســت که اگر قرار به اعمال تحریم های تازه باشــد‪ ،‬چنین‬ ‫تحریم هایی برای کشــورهایی مانند عربستان سعودی نیز‬ ‫قابل اعمال است‪.‬‬ ‫در هر حال‪ ،‬راند پال و برنی سندرز دو سناتوری بودند که‬ ‫به طرح تحریم های جدید ســنا علیه ایــران رای منفی دادند‪.‬‬ ‫نکته دیگری که باید در این خصــوص مدنظر قرار داد‪ ،‬ترتیب‬ ‫بررســی طرح تصویب تحریم های جدید علیه ایران در ســنا و‬ ‫مجلس نمایندگان امریکاســت‪ .‬هم اکنــون در داخل ایاالت‬ ‫متحده امریکا بحث هایی مبنی بر لزوم بررســی اولیه این طرح‬ ‫در مجلس نمایندگان امریــکا(و نه مجلس ســنا) وجود دارد‪.‬‬ ‫طرفداران این موضوع معتقدند که در ایاالت متحده بر سر طرح‬ ‫جدید ســنا نوعی تخلف قانونی رخ داده است‪ .‬از انجا که وضع‬ ‫هر گونه تحریم جدید علیه یک کشــور دیگر‪ ،‬مستلزم تحمیل‬ ‫هزینه هایی بر پیکر دولت امریکاست‪ ،‬این موضوع ابتدا باید به‬ ‫تصویب مجلس نمایندگان برسد و سپس در سنا مورد فحص و‬ ‫بررسی قرار گیرد‪ .‬با این حال به نظر می رسد این سلسله مراتب‬ ‫در قبال وضع تحریم هــای جدید علیه ایران و روســیه رعایت‬ ‫نشــده اســت‪ .‬بررســی رفتار دموکرات ها در این معادله جالب‬ ‫توجه اســت! دموکرات هایی که در ظاهر از توافق هســته ای‬ ‫میان ایران و اعضای ‪ 5+1‬طرفــداری می کنند‪ ،‬هم اکنون در‬ ‫کنار جمهوریخواهان و بلکه با شدت بیشتری نسبت به انها‪ ،‬بر‬ ‫لزوم افزایش تحریم های ایران و وضع تحریم های جدید غیر‬ ‫هسته ایعلیهکشورمانتاکیدمی ورزند‪.‬برخیازاینسناتورها‪،‬‬ ‫همان افرادی هستند که در جریان تصویب توافق هسته ای‪،‬‬ ‫نقش عمده ای ایفا کردند‪ .‬در حال حاضر‪ ،‬سناتورها و نمایندگان‬ ‫حزب دموکرات بیشتر از جمهوریخواهان در اعمال تحریم ها‬ ‫علیه ایران و روسیه تعجیل دارند!‬ ‫کار به جایی رســیده اســت که دموکرات هــا‪ ،‬حزب‬ ‫جمهوریخواهان را نسبت به ایجاد تاخیر در تبدیل نهایی این‬ ‫مصوبه به قانون متهم کرده اند‪ .‬دموکرات ها معتقدند از انجا‬ ‫که کاخ ســفید مخالفت خود را با اعمال تحریم های بیشتر‬ ‫علیه روسیه اعالم کرده است‪ ،‬جمهوریخواهان در صددند‬ ‫مانع از تصویب نهایی این طرح و تبدیل ان به قانون شوند‪.‬‬ ‫با این حال جمهوریخواهان چنین اتهامی را رد کرده اند‪.‬‬ ‫بدون شــک یکی از مهم ترین نکاتی کــه در جریان‬ ‫تصویــب تحریم های غیر هســته ای اخیر بایــد مدنظر ما‬ ‫قرار گیرد‪ ،‬عدم تفاوت دو حــزب دموکرات و جمهوریخواه‬ ‫در تقابل با جمهوری اســامی ایران است‪ .‬همچنین این‬ ‫تجربه نشــان داد که دموکرات هــا و جمهوریخواهان نیز‬ ‫عمــا تفاوتی در زیر پا گذاشــتن تعهــدات بین المللی(از‬ ‫جمله برجام) ندارند‪ .‬بدون شک ســناتورهای دموکرات به‬ ‫خوبی نســبت به مغایرت طرح جدید ســنا با بندهای چهار‬ ‫گانه برجام (بندهــای ‪26‬و‪27‬و‪ 28‬و ‪ )29‬اگاه هســتند‪ .‬در‬ ‫دوران ریاست جمهوری باراک اوباما نیز شاهد عهد شکنی‬ ‫اشکار دولت و سنای امریکا در تقابل با برجام بودیم‪ .‬تمدید‬ ‫قانون ایسا از یک سو و وضع محدودیت در صدور ویزا برای‬ ‫کسانی که به ایران ســفر کرده اند‪ ،‬دو موردی بود که با بند‬ ‫‪ 29‬برجام در تعارض قرار داشت‪ .‬همچنین جلوگیری وزارت‬ ‫خزانه داری ایاالت متحده امریکا از مــراودات بانک های‬ ‫بزرگ با جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬موضوع دیگری بود که در‬ ‫دوران ریاست جمهوری اوباما و حضور دموکرات ها در کاخ‬ ‫سفید قابل مشــاهده بود‪ .‬این موارد‪ ،‬نشان دهنده اشتراک‬ ‫هویت‪ ،‬ماهیت و عملکرد دموکرات ها و جمهوریخواهان در‬ ‫تقابل با ایران اسالمی است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪47‬‬ ‫منطقه در گذار‬ ‫بین الملل‬ ‫دکتر جعفر حق پناه استاد دانشگاه و نصرت الله تاجیک سفیر پیشــین ایران در اردن در میزگردی به‬ ‫بررسی موضوعات منطقه ای به ویژه نقش ترکیه پرداختند‪ .‬این دو کارشناس معتقدند که جریانات بهار عربی‬ ‫سراغاز تغییرات در منطقه بود و شاید بتوان گفت ترکیه بیشترین چرخش در سیاست خارجی را از خود بروز‬ ‫داد‪ .‬همچنین حق پناه با اشاره به اینکه امروز هیچ کشوری در منطقه خواهان وضع موجود نیست می گوید‬ ‫شانس همکاری های راهبردی در منطقه میان ایران و ترکیه بیش از دیگر بازیگران است اما تاجیک معتقد‬ ‫است که فعال تهران و انکارا در بحث سیاست خارجی نمی توانند خیلی با هم کنار بیایند و بهتر است که ایران‬ ‫به سیاست بی ضرر کردن همسایه کفایت کند‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫ترکیه؛ دوست و دشمن ثابت ندارد‬ ‫تاجیکوحقپناه درمیزگردیبهبررسیتحوالتمنطقهپرداختند‬ ‫بین الملل‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫خبرنگار‬ ‫مثلث‪ :‬امــروز ترکیه به یــک بازیگــر اثرگذار در‬ ‫منطقه تبدیل شــده یا به عبارت درست تر ترکیه‬ ‫برای خود نقشی در بحران های منطقه ای تعریف‬ ‫کرده است‪ .‬در ابتدا کمی راجع به مدل سیاست‬ ‫خارجی انــکارا در منطقــه توضیح دهیــد و این‬ ‫موضوع که ترکیه در این منطقه به دنبال چیست؟‬ ‫تاجیــک‪ :‬وضعیت ترکیه تاحــدودی ابهام دارد؛‬ ‫ترک ها تــا پیش از بهــار عربی مــدل توسعه ای شــان را‬ ‫خیلی خوب طراحی کرده بودند و در دو مقطع نیز از ایران‬ ‫ استفاده کردند‪ .‬انها زیرساخت های کشورشان را از طریق‬ ‫سرمایه گذاری‪ ،‬مدل توسعه و نظرپردازی بهبود بخشیدند‪.‬‬ ‫بنابراین حزب عدالت و توســعه توانست کشور ترکیه را که‬ ‫گاها محل ترک تازی نظامیان بود نجات دهد‪ ،‬سرانه درامد‬ ‫این کشــور را باال ببرد و یک رفاه نســبی برای مردم ایجاد‬ ‫کند‪ .‬همچنین او با پیگیری این سیاســت ها توانست یک‬ ‫ارامش نسبی ایجاد کند و از کودتاهای نظامیان جلوگیری‬ ‫به عمل اورد‪.‬‬ ‫ترکیه تا ســال ‪ 2011‬این سیاســت را دنبال می کرد‬ ‫و حتی یک سلســله مشــکالتی را که در رابطه با ســوریه‬ ‫و ســد فرات داشــت نیز حل و فصل کرد تا جایی که حتی‬ ‫رجب طیب اردوغــان‪ ،‬رئیس جمهوری فعلــی ترکیه یک‬ ‫سفر خانوادگی به سوریه داشــت و دیدارهایی با بشار اسد‬ ‫رئیس جمهوری سوریه داشتند‪.‬‬ ‫در ان زمان یکی از مهمترین مسائل امنیت ملی انها‬ ‫مســاله کردی بود که در این خصوص نیز انها توانستند با‬ ‫پ‪.‬ک‪.‬ک گفت وگوهای خوبی داشته باشــند‪ .‬اما بعد از‬ ‫بهار عربی ترکیــه دچار نوعی توهم شــد و گرنه هیچ دلیل‬ ‫تئوریــک و مباحــث اکادمیکی وجود ندارد که بر اســاس‬ ‫ان بتوان توضیــح داد که چرا انها ان مدل توســعه را کنار‬ ‫گذاشتند و بحث رفتن بشار اسد از قدرت را مبنا قرار دادند‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر تالش امریکا را نیز باید در نظر داشت‪ .‬در‬ ‫ان مقطع واشــنگتن مایل بود مدل ترکیه را به عنوان یک‬ ‫اســام مترقی میانه رو و در برابر مدل اسالم ایران به دنیا‬ ‫معرفی کند‪.‬‬ ‫اما همانطور که اشاره شد با شــروع بهار عربی و مبنا‬ ‫قرار دادن برکناری بشــار اســد‪ ،‬رویه انکارا تغییر کرد و ما‬ ‫شــاهد شــکل گیری نوعی پیوند میان ترکیه‪ ،‬ســعودی و‬ ‫قطر بودیم‪ .‬بنابراین از ان زمان ترکیه یک روند نزولی را در‬ ‫سیاست هایش دنبال کرد و سیاست های خاورمیانه ای اش‬ ‫تاحدودی با شکست مواجه شد‪.‬‬ ‫در خصوص سیاســت خاورمیانه ای ترکیه باید توجه‬ ‫داشت که این کشــور در این حوزه دارای سیاست خارجی‬ ‫فعال و سرمایه گذاری شــده نبود‪ .‬جریان کشــتی مرمره و‬ ‫اشتباه رژیم صهیونیســتی در هدف قرار دادن ان کشتی‪،‬‬ ‫باعث شد ترکیه گمان کند نقش تعیین کننده ای در مسائل‬ ‫دوالیسم استانبول‬ ‫ترکیه خواهان حفظ همزمان روابط با‬ ‫عربستان‪ ،‬ایران و قطر است‬ ‫عبور از مرزهای رویا به واقعیت‬ ‫ترکیه چه سیاستی را در قبال‬ ‫بحران های منطقه دنبال می کند‬ ‫‪1‬‬ ‫هفته نامــه مثلــث هفته گذشــته میزبــان یک‬ ‫دیپلمــات و یک اســتاد دانشــگاه بــود؛ دکتــر جعفر‬ ‫حق پناه‪ ،‬اســتاد دانشگاه و کارشــناس مسائل ترکیه‬ ‫و نصرت الله تاجیک‪ ،‬ســفیر پیشــین ایران در اردن‬ ‫و همچنین کارشــناس مســائل منطقه در این میزگرد‬ ‫به پرسش هایی در خصوص سیاســت های ترکیه در‬ ‫منطقــه‪ ،‬بحران های منطقه ای و همچنین سیاســت‬ ‫خارجی مناســب تهران در قبال انکارا پاسخ دادند‪ .‬به‬ ‫گفته تاجیک ایران باید یک ســقف و کفــی در رابطه‬ ‫با سیاســت خارجی اش در قبال ترکیه داشــته باشد و‬ ‫کف این خواســته نیز بی ضرر کردن همسایه است‪.‬‬ ‫این دیپلمات معتقد اســت که در مجمــوع به دلیل ‪-1‬‬ ‫فرصت طلبی ترکیه ‪ -2‬چشم داشــتن به اتحادیه اروپا‬ ‫و ‪ -3‬تالش برای ارائه تعریف جدیدی از اســام بعید‬ ‫به نظر می رسد که ایران در سیاست خارجی بتواند با‬ ‫ترک ها کنار بیاید‪.‬‬ ‫حق پناه نیز با اشاره به اینکه میان ایران و ترکیه‬ ‫یــک رقابت راهبــردی و همکاری تاکتیکی در ســطح‬ ‫منطقه ای وجــود دارد‪ ،‬گفــت‪ «:‬خاورمیانه جبرا حکم‬ ‫می کند که بــا این دســت فرمانی که بازیگــران دارند‬ ‫فعال امکان همکاری های راهبردی میان این کشورها‬ ‫چندان جدی متصور نشــود‪ ،‬مگر در موارد خاص که‬ ‫در ان موارد هم احتماال شــانس ایــران و ترکیه بیش‬ ‫از ترکیه و عربســتان یا ایران و عربستان است‪ ».‬او‬ ‫ی که با ترکیه‬ ‫همچنین اضافه کرد ما باید رقابت راهبرد ‬ ‫در ســطح منطقه داریم را بازتعریــف کنیم به گونه ای‬ ‫که متضمــن کمترین هزینه هــا برای هــر دو طرف و‬ ‫مشترکات بیشتر باشد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫تدریج بر اساس تقویت گفتمانی که بدان اشاره شد فاصله‬ ‫با اروپا تا حدی بیشتر شده است‪ .‬به شکلی که امروز بحث‬ ‫امتناع از پیوســتن به اتحادیــه اروپا نیز مطرح اســت‪ .‬از‬ ‫ســوی دیگر برونداد این سیاســت خارجی باعث می شود‬ ‫که فاصله اروپا با ترکیه نیز بیشتر شود‪ .‬این فاصله تاحدی‬ ‫هویتی شــده و صرفا موضوعــات جاری ماننــد اوارگان‪،‬‬ ‫مساله تروریسم و مهاجرت مطرح نیســت و از اینها فراتر‬ ‫رفته است‪.‬‬ ‫به عنوان مثال زمانی که اردوغان موضوع فتح اروپا‬ ‫توسط مســلمانان را مطرح کرد یا با همین مستمسک‪ ،‬به‬ ‫موضوع افزایش جمعیت پرداخت‪ ،‬اینها موضوعاتی نیست‬ ‫که برای اروپایی که میل به درون گرایی و راست گرایی دارد‬ ‫جذاب و پرطرفدار باشد‪ .‬بنابراین این پالس ها‪ ،‬ترکیه را از‬ ‫سمت غرب به شرق سوق می دهد‪ .‬حتی در مورد امریکا نیز‬ ‫می توان همین مسائل را مطرح کرد و در برخی موضوعات‬ ‫داخلی ترکیه‪ ،‬امریکا نتوانســت به مطالبات داخلی ترکیه ‬ ‫از جمله حل مســاله کردی پاســخ دهد‪ .‬خاطرم هســت‬ ‫بعد از اشــغال عراق در فاصله ســال های ‪ 2005‬تا ‪2008‬‬ ‫کمیسیون ســه جانبه ای میان عراق‪ ،‬امریکا و ترکیه برای‬ ‫مهار تروریسم پ‪.‬ک‪.‬ک شــکل گرفته بود اما نتیجه ای‬ ‫حاصل نشد‪.‬‬ ‫متغیر دیگر در سطح بین الملل‪ ،‬ناتوانی ناتو به عنوان‬ ‫مهمترین سازمان امنیتی است که ترکیه ‪ 5‬دهه به ان اتکا‬ ‫داشت‪ .‬در حال حاضر مهمترین مشــکلی که ترکیه با ان‬ ‫مواجه است همان مشکلی است که ناتو در حل ان ناتوان‬ ‫است؛ یعنی تهدیدات نامتقارن‪.‬‬ ‫این مســائل در مجموع باعث شــد که نــگاه ترکیه‬ ‫به خود‪ ،‬جهــان و منطقه طی این چند ســال تاحد زیادی‬ ‫دچار تغییر شــود‪ .‬اما اصلی تریــن متغیر به خــود منطقه‬ ‫مربوط می شــود؛ یکــی از مهمترین اتفاقــات در منطقه‬ ‫وقوع انقالب های عربی بود که به شــدت سیاســت تمام‬ ‫کشــورها را دســتخوش تغییر کرد‪ .‬امروز هیچ کشــوری‬ ‫در منطقــه خواهــان وضــع موجــود نیســت و بــه نوعی‬ ‫همه تجدیدنظر طلب شده اند‪.‬‬ ‫این متغیر باعث شد که بازیگری تمام کشورها تغییر‬ ‫کند و در این شــرایط دیگر هیچ کشــوری نمی توانست به‬ ‫روال پیشــین عمل کند و ناچار بود در پاســخ به نوع رفتار‬ ‫رقبایش طرحی نو درانــدازد‪ .‬در کنار این مســائل‪ ،‬پدیده‬ ‫دیگری که خیلی اهمیــت دارد‪ ،‬خــروج تدریجی امریکا‬ ‫از منطقه و کاهش میل این کشــور به ایفای نقش ســنتی‬ ‫خودش به عنوان موازنه ساز در منطقه است‪.‬‬ ‫امریکا در دوره ای قصد هژمون شــدن داشــت اما‬ ‫ان را کنــار گذاشــت و به تدریج به این ســمت رســید که‬ ‫حداقل بین متحدان خود و قدرت های رقیب خواه روسیه‬ ‫خواه ایران و خواه محور مقاومــت موازنه گرایی کند‪ .‬این‬ ‫موضوع به خصوص در دوره دوم ریاست جمهوری باراک‬ ‫اوباما به شدت جلوه گر شــد‪ .‬خروج نیروهای امریکایی از‬ ‫عراق نقطه عطفی بود که باعث شد سیاست خارجی اغلب‬ ‫کشورهای منطقه دچار تغییر شد‪ .‬برخی مانند ایران رفتار‬ ‫پیش دستانه داشتند که ورود کرد و قابلیت هایی داشت که‬ ‫عمال احســاس کرد می تواند در عراق بازیگری عمده ای‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫برخی بازیگران دیگر مانند ترکیه و عربســتان نیز در‬ ‫مقام دفاع به بــازی تهاجمی روی اوردنــد و اینگونه حس‬ ‫کردند که بهترین دفاع‪ ،‬حمله اســت‪ .‬حتی شاهد هستیم‬ ‫بین الملل‬ ‫خاورمیانــه دار د‪ .‬امــا از انجایی که زیرســاخت های الزم‬ ‫فراهم نبــود‪ ،‬انها نتوانســتند از این فضا به نفع سیاســت‬ ‫خارجی خودشان استفاده کنند‪ .‬اشــتباه بزرگ انکارا طی‬ ‫ســال های اخیر این بود کــه محل عبور داعش شــدند‪،‬‬ ‫تدارکات این گروه را به عهده گرفتنــد و انچه را قطری ها‬ ‫ســرمایه گذاری و فاینانس مالی می کردنــد از طریق انها‬ ‫ تامین می شــد‪ .‬در نتیجه به عقیده من ترکیــه زمین بازی‬ ‫را باخته است‪.‬‬ ‫حق پناه‪ :‬من ترجیح می دهــم از حوزه مطالعات‬ ‫منطقــه ای به این بحــث بپــردازم‪ .‬بر این اســاس ما باید‬ ‫سیاســت خارجــی ترکیــه را در زمینــه منطقــه ای خیلی‬ ‫متحول و پویا بررسی کنیم‪ .‬چند دســته متغیر را می توان‬ ‫از هم تفکیک کرد؛ یک سری از متغیرها مربوط به محیط‬ ‫سیاست داخلی ترکیه است که با سیاست خارجی جدید این‬ ‫کشور از سال ‪ 2003‬و روی کار امدن عملی حزب عدالت و‬ ‫توسعه شکل گرفت و عمال باعث شد که یک گفتمان جدید‬ ‫در سیاست خارجی این کشور به وجود اید‪ .‬برخی متغیرها‬ ‫به محیط نظام بین الملل مربوط می شــود و دســته ای از‬ ‫متغیرها نیز به پویش های منطقه ای بازمی گردد‪.‬‬ ‫در خصــوص ســطح اول یعنی پویش هــای محیط‬ ‫سیاســت داخلی ترکیه شاهد هســتیم که برای نخستین‬ ‫بار طی دهه های گذشــته در ترکیه یــک نظام تک حزبی‬ ‫باثباتی شکل گرفت که نیازی به ائتالف نداشت‪ .‬این نظام‬ ‫برخاسته از یک طبقه متوسط جدیدی از اناتولی مرکزی بود‬ ‫که گرایش های سنت گرای محافظه کارانه مسلمانانه ای‬ ‫داشــت و نســبت خاصی را نیز با غرب و خاورمیانه تعریف‬ ‫می کرد‪.‬‬ ‫ایــن واژه نوعثمانی گــری کــه یک واژه رســمی در‬ ‫سیاســت خارجی ترکیه نیســت به اینجا مربوط می شود و‬ ‫گرایشــی که خود را در حزب عدالت و توسعه متبلور کرده‬ ‫خیلی مانند گرایش های ســکوالر یا حتــی چپ غرب گرا‬ ‫نیست‪ ،‬میراث عثمانی را پاس می دارد و محدوده عملیاتی‬ ‫خود را در همــان حوزه ای که امپراتــوری عثمانی فعالیت‬ ‫می کرد تعریف کرده است‪.‬‬ ‫پویایی اقتصادی این کشــور نیز بســیار قابل توجه‬ ‫اســت چرا که ترکیه توانســت خود را در ردیف ‪ 20‬کشــور‬ ‫توسعه یافته دنیا و دارای هفتمین ارتش بزرگ دنیا معرفی‬ ‫کند‪ .‬در حوزه قدرت نرم نیز این کشــور اورده ای در داخل‬ ‫داشت که احساس می کرد می تواند عرضه کند‪ .‬در سطح‬ ‫بین المللی طی سال های گذشــته ما شاهد هستیم که به‬ ‫میانجی ناکام‬ ‫مجال بازیگردانی برای انکارا‬ ‫وجود ندارد‬ ‫‪49‬‬ ‫بین الملل‬ ‫قبل از انکه بهار عربی به این شــکل دامن گســتر شــود‪،‬‬ ‫مداخالت ترکیه در عراق افزایش پیدا کرده بود‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال ماجرای حمایت از جریان های اهل ســنت‪ ،‬نفوذ در‬ ‫منطقه کردستان عراق و شکل دهی به جریان های معارض‬ ‫دولت مرکزی در بغداد را شاهد بودیم‪ .‬بنابراین خالء قدرت‬ ‫متغیر اصلی بود‪ ،‬همه کشورها را به تکاپو انداخت تا طرحی‬ ‫نو دراندازند و ترکیه نیز وارد این بازی شد‪.‬‬ ‫حال اینکه ترکیه موفق بوده یا خیر‪ ،‬موضوع دیگری‬ ‫است‪ .‬برای بررسی این موضوع باید ببینیم که ترکیه چقدر‬ ‫ســرمایه گذاری و هزینه کرده و چقدر منفعت کسب کرده‬ ‫اســت‪ .‬همچنین باید ارزیابی شــود که ترکیه در مقایســه‬ ‫با رقبای اصلــی خود چــه جایگاهی داشــت و اکنون چه‬ ‫جایگاهی دارد‪ .‬بر این اســاس باید خیلی نســبی قضاوت‬ ‫کرد؛ ترکیه هزینه های زیادی کرد اما در خاورمیانه کمتر از‬ ‫رقبایش بود‪ .‬همچنانکه منفعتی به دست اورد برخی چیزها‬ ‫را نیز از دست داد‪ .‬به نظر من ترکیه اگرچه در عراق و سوریه‬ ‫باخت اما در مجموع برای شــروع از انجایی که ابزارهای‬ ‫کافی را در اختیار نداشــت باز هم توفیقاتی داشــت‪ .‬زیرا‬ ‫توانست خود را به عنوان یک قدرت مرکزی خاورمیانه ای‬ ‫تعریف کند‪ ،‬این در حالی است که هیچ یک از بحران های‬ ‫خاورمیانه بدون در نظر گرفتن نقشی که انکارا ایفا می کند‬ ‫قابل فهم نیست‪.‬‬ ‫در حال حاضر ترکیه وارد خلیج فارس شــده‪ ،‬از سال‬ ‫‪ 2014‬در قطر پایگاه نظامی احداث کرد و سطح روابطش‬ ‫را با بســیاری از کشــورهای عربی تقویت کــرده که اینها‬ ‫با توجه به وقوع انقالب های عربی و تاثیرات‬ ‫ان‪ ،‬امروز هیچ کشوری در منطقه خواهان وضع‬ ‫موجود نیســت و به نوعی همه تجدیدنظر طلب‬ ‫شده اند‬ ‫‪50‬‬ ‫کشــورهایی مانند ترکیه و ایــران می توانند‬ ‫همزمان در یک حوزه یا مجموعــه امنیتی مانند‬ ‫اسیای مرکزی نقش افرینی داشته باشند‪ .‬این‬ ‫کشــورها عموما تالش دارند که موقعیت هاب و‬ ‫کریدوری نیز برای خود تعریف کنند‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ترکیــه متعهد بــه اصول سیاســت خارجی‬ ‫مشــخصی نیســت؛ دوســت و یــا دشــمن در‬ ‫سیاســت خارجی به صورت ثابت معنا ندارد اما‬ ‫بحث از متحدان متفاوت است‬ ‫ترکیه امروز توانســته خــود را به عنوان یک‬ ‫قدرت مرکزی خاورمیانــه ای تعریف کند و هیچ‬ ‫یک از بحران های خاورمیانه بدون در نظر گرفتن‬ ‫نقشی که انکارا ایفا می کند قابل فهم نیست‬ ‫دستاوردهای ترکیه در منطقه است‪ .‬اما ترکیه از روال سنتی‬ ‫خود یعنی مشی اعتدالی‪ ،‬میل به میانجیگری و استفاده از‬ ‫ابزار قدرت نرم فاصله گرفته که این موارد در زمره باخته ها‬ ‫و شکست های انکارا قابل ارزیابی اســت‪ .‬به گونه ای که‬ ‫امروز برخالف ســال ‪ 2010‬مدل اســام ترکیه ای خیلی‬ ‫کاالی پرخریــداری در منطقه نیســت‪ .‬البته این مســاله‬ ‫تماما به سیاســت خارجی مربوط نمی شود و بخشی از ان‬ ‫نیز به تحوالت داخلی از جمله رویه اقتدارگرایانه که حزب‬ ‫عدالت و توسعه و اردوغان در پیش گرفتند‪ ،‬نوع اقدامات‬ ‫پس از کودتا و تغییر قانون اساسی بازمی گردد‪ .‬این مسائل‬ ‫باعث شد که عمال نسلی از جوانان روشنفکر مسلمان که‬ ‫فکر می کردند با مدل اســامی ترکیــه ای می توانند یک‬ ‫روش مطلوب را دنبال کنند‪ ،‬االن باید تغییرهای بیشتری‬ ‫را شاهد باشند‪.‬‬ ‫گروه های اخوانی از النهضــه در تونس تا اخوان در‬ ‫مصر که یک زمانــی بر این باور بودند کــه ترکیه می تواند‬ ‫عصای دســت انها برای حل انبوهی از مســائل سیاسی‪،‬‬ ‫اجتماعی‪ ،‬اقتصادی و امنیتی در کشــور خودشــان باشد‬ ‫امروز نه تنها از اوج قدرت فاصلــه گرفته اند بلکه به لحاظ‬ ‫گفتمانی نیــز نمی توانند با این مدل پیــش بروند‪ .‬اخوان‬ ‫بحران های زیادی دارد که یکــی از انها بحران گفتمانی‬ ‫و اندیشه ای اســت‪ .‬بنابراین ترکیه در این بخش ها بازنده‬ ‫شد همچنین عمال مشخص شد که ترکیه متعهد به اصول‬ ‫سیاســت خارجی مشخصی نیست؛ دوســت یا دشمن در‬ ‫سیاســت خارجی به صورت ثابــت معنا ندارد امــا بحث از‬ ‫حق پناه‪ :‬با شــروع بهار عربی و مبنا قرار‬ ‫دادن برکناری بشار اسد‪ ،‬رویه انکارا تغییر‬ ‫کردوماشاهدشکلگیرینوعیپیوندمیان‬ ‫ترکیه‪ ،‬ســعودی و قطر بودیــم‪ .‬بنابراین‬ ‫از ان زمــان ترکیه یــک روند نزولــی را در‬ ‫سیاست هایش دنبال کرد و سیاست های‬ ‫خاورمیانه ای اش تاحدودی با شکســت‬ ‫مواجه شد‬ ‫متحدان متفاوت است‪ .‬برخی کشورها مانند ایران نشان‬ ‫دادند که حاضرند پای دفاع از متحدان خودشان تا اخرین‬ ‫مراحل بمانند‪.‬‬ ‫این رویکرد باعث می شــود که کشــورها اعتبار پیدا‬ ‫کنند اما ترکیه نشان داد که رفتارهایش خیلی ابزارانگارانه‬ ‫و بی اصول اســت‪ .‬انکارا به همان صورت که با اســرائیل‬ ‫دشمن می شــود به همان صورت هم دوســت می شود؛‬ ‫با ســوریه به همان صورت که دوست شــد بعدها دشمن‬ ‫شد و با عربســتان نیز رفتارهای کامال چرخشی دارد‪ .‬این‬ ‫مسائل باعث می شــود که در بلندمدت این کشور نه تنها‬ ‫در بیــرون مخاطب های خــود را دچــار تردیدهای جدی‬ ‫می کند بلکه در درون نیز دچار نوعی اشفتگی خواهد شد‬ ‫و نمی تواند تعریف درســتی از منافع پایدار خود در منطقه‬ ‫به دست بیاورد‪.‬‬ ‫این صحیح که منطقه خاورمیانه بسیار سیال است و‬ ‫سیاست ســیالی می طلبد اما نباید خیلی دگم اندیشید زیرا‬ ‫کشــورهایی نیز همانند ترکیه که خیلی مردد بودند اسیب‬ ‫دیدند‪ .‬اما به هر حال اصول سیاست خارجی در یک کشور‬ ‫به نوعی با شان‪ ،‬پرستیژ و حتی قدرت نرم ان کشور جایگاه‬ ‫و تشــخص می دهد‪ .‬به عنوان مثال کانادا امروزه معروف‬ ‫به ان اســت که در مقوله حقوق بشــر اهتمام جدی دارد‪.‬‬ ‫این مســاله جز و اصول سیاســت خارجی این کشور شده‬ ‫است‪ .‬در این راســتا کانادا هزینه کرد تا این برچسب را به‬ ‫خود الصاق کند‪.‬‬ ‫شــاید یک جاهایــی نیــز از این اصول عــدول کند‬ ‫که طبیعی اســت‪ .‬اما وقتی به ترکیه نــگاه می کنیم چنین‬ ‫برچســبی را نمی توان به سیاســت خارجی ان کشور زد تا‬ ‫نشان دهد که ترکیه بر اســاس ان یک رفتار نسبتا ثابت و‬ ‫قابل پیش بینی را در بلند مدت دنبال خواهد کرد‪ .‬بنابراین‬ ‫در این خصوص نیز می توان یک نمره منفی به ترکیه داد‪.‬‬ ‫تاجیک‪ :‬من انتظار داشــتم که دکتر حق پناه که‬ ‫از محیط دانشگاه هستند بگویند که بر اساس تئوری های‬ ‫موجود در سیاست خارجی واقعا ترکیه در کدام دسته جای‬ ‫خواهد دا شــت‪ .‬من اگر بخواهم سیاســت خارجی ترکیه‬ ‫را تعریف کنــم ان را یک سیاســت خارجــی فرصت طلب‬ ‫می دانم‪ .‬البته فرصت طلب به معنــای مثبت نه به معنای‬ ‫منفی‪ .‬یک زمانی کشــوری تهدیدهــا را تبدیل به فرصت‬ ‫می کند که این جز پتانســیل های سیاست خارجی است‪.‬‬ ‫ترک ها در چند زمینه این فرصت طلبی خود را اشــکار کرد ‬ ‫ترکیــه ؛ اوال در دو مقطع جنــگ تحمیلــی و تحریم های‬ ‫ایران‪ ،‬انها به نوعی از این فضا ســو ء اســتفاده کرد‪ .‬ثانیا‬ ‫ترک ها همــواره با کارت شــرق بــا غرب بــازی می کنند‪.‬‬ ‫بنابراین برخالف نظر دکتر حق پنــاه من معتقدم که ترکیه‬ ‫ از انتظار بــرای عضویت در اتحادیه اروپا دســت نخواهد‬ ‫کشید و اکنون نیز اگر موقتا عقب کشیده اند سیاست شان‬ ‫ان است که حاال که اتحادیه اروپا انها را راه نمی دهد انها‬ ‫می روند و قوی تر باز می گردند‪ .‬بنابراین انکارا برای قوی تر‬ ‫شــدن در اســیای میانه ســرمایه گذاری کرد را یا با ایران‬ ‫همکاری هایش را گسترش داد‪ .‬یک تعریف اشتباه دیگر‬ ‫ترکی ه تعریف نوعثمانی بود؛ چرا که نوعثمانی با همکاری با‬ ‫اعراب همخوانی ندارد‪ .‬از یک طرف ترکیه خواهان کار با‬ ‫اعراب است و از سوی دیگر می خواهد نوعثمانی را دنبال‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫حق پنــاه‪ :‬برخــی عوامــل در رویکرد‬ ‫فعلی ترکیــه نســبت به قطــر دخیل‬ ‫هستند که از جمله می توان به نزدیک‬ ‫بــودن سیاســت های دو طــرف در‬ ‫موضوع تبدیــل به هاب انــرژی و در‬ ‫پیش گرفتن مدل توســعه ای مشابه‬ ‫اشاره کرد‬ ‫بین الملل‬ ‫کند‪ .‬شاید ایران خیلی نســبت به عثمانی گری حساسیت‬ ‫نداشته باشد اما اعراب نســبت به این موضوع حساسیت‬ ‫دارند‪ .‬من به جمودیت در سیاســت خارجــی اعتقاد ندارم‬ ‫اما جمودیت با داشتن اصول در سیاست خارجی متفاوت‬ ‫است‪.‬‬ ‫اکنون که ترکیه در سیاست خارجی اش اصولی ندارد‬ ‫ی می شود‪ .‬بنابراین دو‬ ‫تحلیلگر در بررسی ان دچار سردرگم ‬ ‫نکته یعنی تعریف عثمانی گری و حساسیت اعراب و بحث‬ ‫اتحادیه اروپا و عقب کشیدن ترکیه بیشتر به فرصت طلبی‬ ‫ترکیه مربوط می شود‪.‬‬ ‫حق پناه‪ :‬در مطالعات منطقه ای کشورهایی مانند‬ ‫ترکیــه و ایران‪ ،‬قدرت هــای مرکزی نــام می گیرند؛ یعنی‬ ‫قدرت هایی که مماس با چند مجموعه امنیتی هستند و به‬ ‫جهات ادوات قدرت قادر به این هســتند که در منطقه ای‬ ‫که منافع حیاتی خود را در ان تعریف کرده اند‪ ،‬نقش افرینی‬ ‫ایجابی یا ســلبی داشــته باشــند؛ در حدی که منافع شان‬ ‫تضمین شود‪ .‬در این شــرایط حتی اگر قدرت های بزرگ‬ ‫و جهانی نیز وارد شوند نمی توانند نقش این قدرت مرکزی‬ ‫را نادیده بگیرنــد‪ .‬ایران چنین نقشــی را در خلیج فارس و‬ ‫خاورمیانه دارد‪ .‬ضمن انکه کشورهایی مانند ترکیه و ایران‬ ‫می توانند همزمان در یک حوزه یــا مجموعه امنیتی مانند‬ ‫اســیای مرکزی نقش افرینی داشته باشــند‪ .‬این کشورها‬ ‫عموما تالش دارند که موقعیت هاب و کریدوری نیز برای‬ ‫خود تعریف کنند یعنی مشــابه انچه امروز ترکیه در محور‬ ‫انرژی در حال انجام ان است‪.‬‬ ‫همچنین من منظورم این نیســت که ترکیه به غرب‬ ‫پشت کرده است بلکه بازتعریفی از جایگاه غرب در هویت‬ ‫ترکیه جدید شکل گرفته که نسبت ان خیلی خودباختگی‬ ‫و تســلیم محض در برابر غرب نیســت‪ .‬یعنی انها عناصر‬ ‫هویتی اســام ترکیه ای را نیز دخیل کرده اند و ریشه های‬ ‫خاورمیانه ای را نیز به ان افزوده اند‪ .‬وگرنه انها معتقدند که‬ ‫خاصیت اسالم ترکیه ای ان اســت که می تواند شرق را با‬ ‫غرب و اسالم را با مدرنیته پیوند دهد و نوعی تلفیق موفق‬ ‫ایجاد کند‪ .‬این ادعایی اســت که ترک یه دار د و غرب نیز‬ ‫از این مدل حمایت می کند‪ .‬بعد از طرح نیم بند خاورمیانه‬ ‫بزرگ تر که در ســال ‪ 2003‬اقای پاول وزیــر خارجه وقت‬ ‫امریکا مطرح کرد‪ ،‬اردوغان در مقام نخست وزیر ترکیه به‬ ‫اجالس سران کشورهای صنعتی دعوت شد تا این مدل را‬ ‫کمی عملیاتی کند‪ .‬البته طرح مذکور خیلی مبهم باقی ماند‬ ‫و در نهایت مشخص نشد که چه نســبتی با ترکیه‪ ،‬اسالم‬ ‫ترکیه ای و تحوالت گفتمانی در منطقه می خواهد پیدا کند‪.‬‬ ‫بنابراین تحوالت منطقه ای ان طرح های مهندسی شده را‬ ‫به اعماق تاریخ فرستاد‪ .‬بنابراین اگر با در نظر گرفتن این‬ ‫مسائل ترکیه را ارزیابی کنیم خود به خود مهری به سیاست‬ ‫خارجی این کشور خواهد زد یعنی یک جایگاه توام با توهم‬ ‫را می توان برای انها تعریف کرد‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬ترکیه اخیرا و در بحران قطر با کشورهای‬ ‫عربی‪ ،‬یک سیاست همســو با دوحه را در پیش‬ ‫گرفته اســت‪ .‬باتوجه به این مســاله ایران باید‬ ‫چه رویکردی را در قبال این موضوع دنبال کند؟‬ ‫تاجیک‪ :‬عربستان و قطر دست شان در یک کاسه‬ ‫اســت و من توصیه کردم که ما نباید به هیچ وجه به لحاظ‬ ‫سیاسی در کنار قطر بایستیم‪ .‬باید توجه داشت که سه راس‬ ‫مثلث بحران در سوریه‪ ،‬قطر‪ ،‬عربستان و ترکیه بودند‪ .‬اما‬ ‫این کشــورها اکنون به اختالفاتی برخورده اند‪ .‬البته قطر‬ ‫کشور هوشمندی است زیرا یک کشور کوچک توانست با‬ ‫استفاده از ثروت گاز برای خود یک مزیت نسبی ایجاد کند‪.‬‬ ‫این کشور کوچک اگر واقعا به این نتیجه رسیده باشد که‬ ‫سیاست شان در عربستان اشتباه بوده خیلی خوب است‪.‬‬ ‫اما مشکل اینجاست که دوحه هنوز غیر قابل اعتماد است‪.‬‬ ‫بنابراین به لحاظ اجرایی و کمک های مردمی اگر ایران در‬ ‫کنار قطر باشد مشکلی نیست‪.‬‬ ‫در این بین ایران نباید اجازه دهد ترکیه در قطر فعال‬ ‫باشد و به دلیل حساســیت هایی که وجود دارد بعید است‬ ‫انها بتوانند در اینده قطر نقشی داشته باشند‪ .‬دوباره تاکید‬ ‫می کنم که اختالفات میان دوحه و ریاض مقطعی است و‬ ‫این کشورهای همســایه درنهایت مشکالت شان را با هم‬ ‫حل خواهند کرد‪ .‬بنابراین بهتر است که ایران در این ماجرا‬ ‫دخالت زیادی نداشته باشد‪.‬‬ ‫اســتنباط بنده این اســت کــه قطری ها تا بــه امروز‬ ‫خوب ایستاده اند‪ .‬زیرا انها دست شــان در بحران سوریه‬ ‫و برهم ریختن چهره ژئوپلتیکی خاورمیانه الوده اســت و‬ ‫اقدامات شان خیلی قابل دفاع نیست‪ .‬اما از انجایی که در‬ ‫سیاست خارجی انها عنصری به نام تهور و بی باکی وجود‬ ‫دارد که می توانند از طریق تزریــق نقدینگی و پولی که از‬ ‫طریق فروش گاز به دســت اورده اند ارتباطاتی را ایجاد و‬ ‫امتیازاتی کسب کنند اما اینها امتیازاتی نیست که ما بتوانیم‬ ‫روی انها سرمایه گذاری کنیم‪.‬‬ ‫پیشــنهاد من به وزارت خارجه این بود که در مناقشه‬ ‫میان اعراب و قطر ما باید دعوت به خویشتن داری کنیم و‬ ‫دخالت سیاسی در مسائل عربی نداشته باشیم‪ .‬بخش های‬ ‫اجرایــی‪ ،‬اتــاق بازرگانــی و اســتانداران نیز بهتر اســت‬ ‫سازماندهی شده باشــند تا بتوانیم از بازاری که ایجاد شده‬ ‫به نحو مطلوب اســتفاده کنیم‪ .‬همچنین به نوعی کمک‬ ‫کنیم تا قطری ها در موضع خود بایستند‪ .‬اما اگر به صورت‬ ‫سیاسی‪ ،‬رســمی و دولتی در کنار دوحه بایستیم سیاست‬ ‫درستی نیســت‪ .‬در این بین جمهوری اسالمی ایران باید‬ ‫یک دیپلماسی هوشــیارانه را دنبال کند و اصال در پی ان‬ ‫نباشد که مسائلش با عربستان را از این طریق حل و فصل‬ ‫کند‪ .‬زیرا این سیاست کامال اشتباه است‪ .‬درواقع تهران در‬ ‫این رابطه باید شیخوخیت کند و مسائل را با گفت وگو حل‬ ‫کند‪ .‬اصل سیاست ایران باید بر مبنای گفتمان سازی باشد‬ ‫و باید در این شرایط کشورهای منطقه را از افتادن در وادی‬ ‫خشونت و تحریم خارج کنیم‪ .‬به بیان دیگر بهترین رویکرد‬ ‫از سوی تهران می تواند این باشــد که یک الگوی توسعه‬ ‫منطقه ای را پایه گــذاری کند‪ .‬همچنانکــه وزارت خارجه‬ ‫نیز در واکنش به ایــن تحوالت اظهار امیــدواری کرد که‬ ‫تنش ها با گفت وگو حل شود و وزیر خارجه نیز رایزنی هایی‬ ‫با دیگر مقامات با هدف کاهــش تنش ها در منطقه انجام‬ ‫داد‪ .‬درواقع به محض انکه ایران وارد این معادله شود‪ ،‬دو‬ ‫کشور مشکالت شان را با یکدیگر حل و فصل خواهند کرد‪.‬‬ ‫حق پنــاه‪ :‬ترکیه با اعــراب اختــاف نگاه های‬ ‫بســیاری دارد؛ حتی برخی از مقامات ترکیــه ابایی ندارند‬ ‫بگویند‪ ،‬عربستان‪ ،‬اتیوپی یا دیگر کشورهای عربی یکی‬ ‫از اســتان ها یا والیات امپراتوری عثمانــی بیش نبودند و‬ ‫انها این نگاه از بــاال را دارند‪ .‬در واقــع ان تجربه موفق و‬ ‫‪51‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اقتصــاد پویایی که داشــتند به انها کمک کــرده تا گمان‬ ‫کنند می توانند تبدیل به الگویی در منطقه شــوند‪ .‬اما باید‬ ‫در نظر داشــت که ترکیه خود را خیلی با اسالم ترکیه ای و‬ ‫ناسیونالیسم تعریف می کند‪ .‬این مساله باعث می شود که‬ ‫ترکیه نتواند خیلی در جهان عرب وارد شود‪ .‬شاهد بودیم‬ ‫وقتی اردوغان می خواست از محمود عباس استقبال کند‬ ‫‪ 16‬سوار در صحنه حاضر شدند؛ این گونه اقدامات ترکیه‬ ‫هیچ نسبتی با اسالم ندارد چه رسد با اعراب‪.‬‬ ‫در نتیجــه بــرای ترکیه به همــان میزان کــه ایران‬ ‫به عنوان یک قــدرت منطقــه ای و رقیب مطرح اســت‪،‬‬ ‫عربســتان نیز مطرح اســت‪ .‬به همان میزان که اســام‬ ‫شــیعی رقابت گفتمانی با اســام ترکیه ای دارد‪ ،‬اســام‬ ‫سلفی و وهابی عربستان نیز با ترکیه رقابت دارد‪ .‬همچنانکه‬ ‫رقابت انکارا و ریاض را در این خصوص در مصر و جریان‬ ‫ســرنگونی محمد مرســی شــاهد بودیم‪ .‬حتی در بحران‬ ‫ســوریه و امروز در بحران قطر نیز این اختالفات به چشم‬ ‫می خورد‪.‬‬ ‫بنابراین ایــران باید در نگاه ابزارانگارانه و چرخشــی‬ ‫که از ترکیه به دست اورده سیاســت خارجی این کشور در‬ ‫منطقه را کامال دچار ســیالیت تعریف کند‪ .‬زیرا این کشور‬ ‫تجربه و شناخت چندانی از جهان عرب نداشته است‪ .‬من‬ ‫خاطرم هست زمانی مقامات وزارت خارجه ترکیه می گفتند‬ ‫که دیپلمات هایی که به زبان عربی تســلط داشــته باشند‬ ‫زیاد ندارند‪ .‬همچنین انها خیلی در مســائل منطقه دخیل‬ ‫نبودند حتی ورودشان به بحران فلسطین نیز در مقایسه با‬ ‫بعد از بهار عربی ترکیه دچار نوعی توهم شد‬ ‫که در پی ان‪ ،‬مدل توسع ه را کنار گذاشت و بحث‬ ‫رفتن بشار اسد از قدرت را مبنا قرار داد‬ ‫اگر بخواهم سیاست خارجی ترکیه را تعریف‬ ‫کنــم ان را یک سیاســت خارجــی فرصت طلب‬ ‫می دانم؛ البته فرصت طلب به معنای مثبت نه‪،‬‬ ‫بلکه به معنای منفی‬ ‫بین الملل‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫مــا بایــد یــک ســقف و کفــی در رابطــه با‬ ‫سیاســت خارجی مان در قبــال ترکیــه داشــته‬ ‫باشیم؛ به عقیده من کف این خواسته بی ضرر‬ ‫کردن همسایه است‬ ‫در حال حاضر مهمترین مســئله خاورمیانه‬ ‫مســئله ســوریه اســت و ایران در مورد سوریه‬ ‫با ترکیه سرشــاخ اســت‪ .‬اگرچه دو کشــور در‬ ‫نشست های استانه حضور دارند و رایزنی هایی‬ ‫نیز انجام می دهنــد اما واقعیت امر این اســت‬ ‫که ترک ها قدرتی دارند کــه زمین باخته را تبدیل‬ ‫به برد کرده اند‬ ‫سایر بازیگران منطقه با تاخیر بوده است‪ .‬به همین خاطر‬ ‫انها دچار دســت اندازهایی در این مسیر شــدند‪ .‬بنابراین‬ ‫این سیاست بســیار جاه طلبانه است‪ ،‬اما کیش شخصیت‬ ‫اردوغان و تمرکز قدرتی که دســت ایشان است به پیشبرد‬ ‫این سیاســت جاه طلبانه کمک خواهد کــرد‪ .‬البته این به‬ ‫مفهوم موفقیت این سیاســت نیست بلکه منظور ان است‬ ‫که او ابزارهای الزم برای پیشــبرد این سیاست جاه طلبانه‬ ‫را دارد‪ .‬همچنین عوامل دیگری نیز در رویکرد فعلی ترکیه‬ ‫نسبت به قطر دخیل هستند؛ متغیر انرژی را نباید از نظر دور‬ ‫داشــت‪ .‬یکی از دالیلی که قطر خیلی برای ترکیه اهمیت‬ ‫پیدا کرده بــه راهبردی باز می گــردد که ترکیــه به عنوان‬ ‫سیاســت تبدیل به هاب انرژی دنیا دنبال می کند‪ .‬در این‬ ‫بین قطر نیز کشوری است که مانند ترکیه به دنبال تعریف‬ ‫مجدد منطقه و جایابی است و مدل توسعه ای مشابه را در‬ ‫پیش گرفته اســت که شــامل ادغام در نظام بین الملل و‬ ‫بازارهای جهانی و حرکت به سمت فن اوری های نو است‪.‬‬ ‫به همین خاطر به همان میزان که شباهت ها میان قطر و‬ ‫ترکیه بیشتر می شود‪ ،‬فاصله شــان با ایران و عربستان نیز‬ ‫افزایش خواهد یافت‪.‬‬ ‫مســاله بعدی نگاه ترکیه به تهران در منطقه است؛‬ ‫اخیرا رجب طیــب اردوغــان‪ ،‬رئیس جمهــوری ترکیه در‬ ‫ادعاهایی ایران را متهم به توســعه طلبی در منطقه کرد و‬ ‫همزمان نیز گفت که بحران هــای منطقه ای بدون نقش‬ ‫ایران قابل حل و فصل نیســت‪ .‬با در نظــر گرفتن کلیات‬ ‫سیاســت های انکارا در منطقه‪ ،‬این کشور چه سیاستی را‬ ‫تاجیک‪ :‬خاورمیانه جبرا حکم می کند که‬ ‫با این دســت فرمانی که بازیگــران دارند‬ ‫فعال امکان همکاری های راهبردی میان‬ ‫کشورها چندان جدی متصور نشود مگر‬ ‫در موارد خاص که در ان موارد هم احتماال‬ ‫شــانس ایران و ترکیــه بیــش از ترکیه و‬ ‫عربستان و یا ایران و عربستان است‬ ‫در قبال تهران دنبال خواهد کرد؟ همچنین ایران باید چه‬ ‫دیپلماســی و رویکردی را در قبال ترکیــه در پیش گیرد تا‬ ‫منافعش در منطقه حفظ شود؟‬ ‫تاجیک‪ :‬خصایصی که پیش از این راجع به ترکیه‬ ‫برشمردم نشــان می دهد که ما باید یک ســقف و کفی در‬ ‫رابطه با سیاست خارجی مان در قبال ترکیه داشته باشیم‪.‬‬ ‫به عقیده من کف این خواســته بی ضرر کردن همســایه‬ ‫است‪ .‬در حال حاضر مهمترین مســاله خاورمیانه مساله‬ ‫سوریه است؛ ایران در مورد سوریه با ترکیه سرشاخ است‪.‬‬ ‫اگرچه دو کشــور در نشســت های اســتانه حضور دارند و‬ ‫رایزنی هایی نیــز انجام می دهنــد در ابتدا ترکیــه در زمره‬ ‫کشورهایی بود که به تخریب سوریه اهتمام می ورزید اما‬ ‫ایران در دسته کشــورهایی بود که از دولت قانون حمایت‬ ‫می کرد و عالقه مند بود که صلح و ارامش در سوریه حاکم‬ ‫شود‪ .‬با گذشت زمان ترکیه با نقش افرینی هایش توانست‬ ‫کمی رویکــردش را تغییر دهــد‪ .‬این در حالی اســت که‬ ‫پتانسیل خاورمیانه ای این کشور تقریبا صفر است و هیچ‬ ‫سرمایه گذاری ای انجام نداده است‪ .‬پیش از این اعراب‬ ‫از ترکیه بسیار بدشان می امد و انها به دلیل مسائل عثمانی‬ ‫نه ترکیه و نه اسالم ان را قبول نداشتند‪ .‬با این شرایط بعید‬ ‫به نظر می رسد که ایران در سیاست خارجی اش عایدی ای‬ ‫از ترکیه داشته باشــد‪ .‬البته به لحاظ سپهر عمومی ترکیه‬ ‫گام های خوبی برداشــته اســت اما در مجمــوع به دلیل‬ ‫‪ -1‬فرصت طلبی ترکیه ‪ -2‬چشم داشــتن به اتحادیه اروپا و‬ ‫‪ -3‬تالش برای ارائه تعریف جدیدی از اسالم بعید به نظر‬ ‫می رسد که ایران در سیاســت خارجی بتواند با ترکیه کنار‬ ‫بیاید‪ .‬اما در حد همسایگی‪ ،‬بده بستان ها و ضرورت های‬ ‫همسایگی خوب است که دو کشــور روابط شان را داشته‬ ‫باشــند‪ .‬من معتقدم که اگر ترکیه در حال کشــیدن دیوار‬ ‫فیزیکــی در مرزهای دو کشــور اســت ایران بایــد از نظر‬ ‫تقویت مدل توسعه ای به سمتی برود تا یک دیوار معنوی‬ ‫در سیاست خارجی با ترکیه داشته باشد‪.‬‬ ‫حق پناه‪ :‬باتوجه به مقدماتی که در خصوص دو‬ ‫قدرت منطقــه ای و مرکزی گفتم و این مســاله که این دو‬ ‫قدرت در یک منطقه پراشــوب مانند خاورمیانه که در ان‬ ‫فضاهای پرتنش زیاد است‪ ،‬نفوذپذیر هستند و مسائل شان‬ ‫بین المللی است‪ ،‬قرار دارند نمی توان نظم امنیتی را تنها با‬ ‫کمک انها برقرار کرد‪ .‬مداخله خارجی نیز باعث می شود که‬ ‫رقابت بازیگران منطقه ای بیشتر شود‪ .‬در اینده بلندمدت‬ ‫نیز انتظار اینکه یک نظم منطقه ای خودبنیانی با مشارکت‬ ‫ایران‪ ،‬عربســتان و ترکیه به وجود بیاید منتفی است‪ .‬تمام‬ ‫این مسائل ما را به اینجا سوق می دهد که حکم کنیم میان‬ ‫ایران و ترکیه یک رقابت راهبردی و همکاری تاکتیکی در‬ ‫سطح منطقه ای وجود دارد‪ .‬خاورمیانه جبرا حکم می کند‬ ‫که با این دســت فرمانی کــه بازیگران دارنــد فعال امکان‬ ‫همکاری های راهبردی میان این کشــورها چندان جدی‬ ‫متصور نشــود‪ ،‬مگر در موارد خاص کــه در ان موارد هم‬ ‫احتماال شانس ایران و ترکیه بیش از ترکیه و عربستان و یا‬ ‫ایران و عربستان است‪ .‬البته باید در نظر داشت باتوجه به‬ ‫تمامی شاخص ها ترکیه مهمترین همسایه و رقیب ایران‬ ‫است و ایران ثابت ترین‪ ،‬قدیمی ترین و تعریف شده ترین‬ ‫مرزها را با این کشــور دارد‪ .‬در عین حال حدود ‪ 400‬سال‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫تاجیک‪ :‬به لحاظ سپهر عمومی ترکیه‬ ‫گام های خوبی برداشــته اســت اما در‬ ‫مجموع به دلیل ‪ -1‬فرصت طلبی ترکیه‬ ‫‪ -2‬چشــم داشــتن به اتحادیــه اروپا و‬ ‫‪ -3‬تالش برای ارائــه تعریف جدیدی از‬ ‫اســام بعید به نظر می رســد که ایران‬ ‫در سیاســت خارجی بتواند بــا ترک ها‬ ‫کنار بیاید‬ ‫بین الملل‬ ‫است که روابط دو جانبه میان دو کشور تعریف شده است‪.‬‬ ‫البته این روابط عاری از مشکالت نبوده اما طرفین به این‬ ‫بلوغ رســیده اند که با علم به رقابت های راهبردی در حوزه‬ ‫منطقه ای‪ ،‬گفتمانی و اندیشــه ای‪ ،‬حــوزه همکاری ها را‬ ‫همچنان مســتدام نگه دارنــد‪ .‬به این دالیــل در بدترین‬ ‫شرایط حجم مناسبات تجاری تهران و انکارا از ‪ 10‬میلیارد‬ ‫دالر کمتر نشده است و در برخی دوره ها تا ‪15-16‬میلیارد‬ ‫دالر نیز افزایش یافــت‪ .‬اکنون افق ‪ 30‬میلیــارد دالر نیز‬ ‫خیلی با منطق برای حجم مبادالت طرفین تعریف شــده‬ ‫اســت‪ .‬زیرا ظرفیت این وجود دارد که بازی برد‪-‬بردی در‬ ‫حوزه مناســبات دوجانبه میان دو کشــور تعریف شود‪ .‬در‬ ‫برخی مســائل امنیتی منطقه نیز می تــوان ظرفیتی برای‬ ‫همکاری ها قائل بود‪ .‬هر دو کشور به یکپارچگی سیاسی‬ ‫تمامی واحدهای ســرزمینی پایبنــد هســتند در حالی که‬ ‫ایران با عربســتان در این موارد تفاهم ندارد‪ .‬چون هر دو‬ ‫کشور به ویژه ترکیه یک اقتصاد صادراتی را دنبال می کنند‬ ‫هر دو احســاس می کنند که بایــد در منطقه ثبــات برقرار‬ ‫باشــد و نیاز دارند که با تهدیداتی مانند تروریســم حتی با‬ ‫وجود تعریف هــای متفاوت مبــارزه کنند‪ .‬و امــروز دیگر‬ ‫ترکیه دریافتــه که داعش تهدیدی برای انها نیز هســت‪.‬‬ ‫داعش ‪ 2017-2018‬کــه دیگر پایگاه ثابتــی در عراق و‬ ‫سوریه ندارد و تهدید مشترکی هم برای تهران و هم برای‬ ‫انکاراست‪ .‬بنابراین اگر قرار باشد ایران فاز تعامل و روابط‬ ‫سازنده با همسایگان را اغاز کند ترکیه جزو اولین کشورها‬ ‫خواهد بود‪ .‬همچنین ترکیه در مقایسه با دیگر کشورهای‬ ‫منطقه چالش ها و تهدیدات کمتری با ایران دارد‪ .‬در یک‬ ‫جمع بندی باید بگویم که ما بایــد رقابت راهبردی ای که با‬ ‫ترکیه در سطح منطقه داریم را بازتعریف کنیم به گونه ای که‬ ‫متضمن کمترین هزینه ها برای هر دو طرف و مشــترکات‬ ‫بیشتر باشد‪.‬‬ ‫در نهایت یکی از مباحثی که اخیرا منجر به بروز‬ ‫نگرانی هایــی در منطقه شــده بحث اســتقالل‬ ‫کردســتان عراق است‪ .‬به نظر شــما این بحث‬ ‫چقدر جدی است‪ ،‬از کجا ناشــی می شود و چه‬ ‫پیامدهایی خواهد داشت؟‬ ‫تاجیک‪ :‬رفراندوم جدایی اقلیم کردستان عراق‬ ‫از این کشور که چندی است بحث ان مطرح شده هنوز در‬ ‫مراحل خیلی ابتدایی است‪ .‬کردها چند سال است که برای‬ ‫این اقدام خیز برداشته اند بعد از جریان ‪ 2003‬عراق‪ ،‬حمله‬ ‫به انها و کسب خودمختاری انها دنبال این عملیات بودند‪.‬‬ ‫جنبه ای از جدایی اقلیم باعث نگرانی ما شده‪ .‬چندی پیش‬ ‫مقام های ارشد دولتی و احزاب سیاسی منطقه خودمختار‬ ‫کردستان عراق در جریان نشستی در شهر اربیل به ریاست‬ ‫مسعود بارزانی رئیس دولت کردستان‪ ،‬با برگزاری یک همه‬ ‫پرسی در مورد استقالل در موافقت کرده اند تا رای گیری‬ ‫در سه استان تشکیل دهنده این منطقه و «نواحی خارج از‬ ‫مدیریت منطقه» برگزار شود‪ .‬این در حالی است که دولت‬ ‫مرکزی عراق هنوز واکنشــی به این خبر نشــان نداده‪ ،‬اما‬ ‫پیش از این کردها را ترغیب کرده بود که اقدام به برگزاری‬ ‫همه پرسی نکنند‪ .‬در این میان انچه نگرانی دولت ترکیه و‬ ‫حتی ایران را رقم می زند‪ ،‬تاثیرات تحوالت کردهای عراق‬ ‫و سوریه بر مبارزات کردهای این کشور است‪.‬‬ ‫درواقع نگرانــی ترکیه از این رفراندوم خیلی بیشــتر‬ ‫است زیرا حجم کردهای ترکیه و ایران با هم قابل مقایسه‬ ‫نیســت و از دیگر موقعیت کردها در دو کشــور با هم فرق‬ ‫می کند‪ .‬بنابراین نمی توان عینا الگوگیری کرد‪.‬‬ ‫در این بین به نظر می رســد که واشــنگتن در پشت‬ ‫این قضیه کردی قرار دارد و یک ســری دالیــل نیز برای‬ ‫ان قابل ذکر اســت از جمله اینکه ژنــرال «مارک میلی»‪،‬‬ ‫رئیس ســتاد مشــترک ارتش امریکا از «تعهدات امریکا‬ ‫جهت حمایت و دفاع از عراق و منطقه کردستان در مرحله‬ ‫پسا داعش» ســخن می گوید‪ .‬ســناتور «مارکو روبیو» از‬ ‫مذاکرات مقامــات امریکایی با مقامات کردســتان عراق‬ ‫و کمک های نظامی و تســلیحاتی پنتاگــون به نیروهای‬ ‫«پیشمرگه» بدون هماهنگی و اطالع دولت مرکزی عراق‬ ‫پرده برمی دارد و«جبــار یاور»‪ ،‬دبیرکل وزارت پیشــمرگه‬ ‫کردســتان از قصد واشــنگتن مبنی بر تجهیز دو لشکر از‬ ‫نیروهای پیشمرگه به انواع ســاح ها از جمله سالح های‬ ‫ســنگین و اختصــاص ‪ 415‬میلیون دالر از ســوی کنگره‬ ‫به عنوان حقوق ‪ 36‬هزار نیروی پیشــمرگه شــرکت کننده‬ ‫در عملیات ازادســازی موصل خبر می دهد‪ .‬این در حالی‬ ‫اســت که امریــکا در ظاهــر و موضع رسمی شــان خیلی‬ ‫موضع گیری قاطعــی در این خصوص نداشــته اند اما به‬ ‫نظر می رســد که انها خیلی بی میل نیســتند که این اتفاق‬ ‫بیفتد‪ .‬زیرا رژیم صهیونیســتی سرمایه گذاری های زیادی‬ ‫در کردستان عراق انجام داده اســت و انها بدون شک با‬ ‫یک دید بلند مدت این سرمایه گذاری را انجام داده است‪.‬‬ ‫در این میان دولت عراق با این رفراندوم و جدایی مخالف‬ ‫است اما مشخص نیست که چه اقدامی بتواند انجام دهد‪.‬‬ ‫جمهوری اسالمی نیز با این مســاله مخالف است چرا که‬ ‫تهران معتقد به وحدت ســرزمینی کشورهاست اما اینکه‬ ‫ایران چه کار خواهد کرد و چه قدر نقش دارد هنوز مشخص‬ ‫نیست‪ .‬در نهایت اینکه من احساس می کنم که این مساله‬ ‫استقالل کردستان حتی خیلی مورد تایید غربی ها نیست‪.‬‬ ‫حق پناه‪ :‬مســاله کردی در خاورمیانــه در مرحله‬ ‫پوست اندازی اســت؛ اگر درســت نگاه کنیم در دوره ای‬ ‫مساله فقط این بود که این کردستان چهار پاره برای احراز‬ ‫جایگاه جدید با دولت های مرکزی خود چالش داشتند‪ .‬طی‬ ‫این چالش بازیچه دست رقبایی می شدند که در کشورهای‬ ‫همجوار می توانستند از انها استفاده کنند‪.‬‬ ‫اکنون وزن متغیر کــردی در منطقــه افزایش یافته‬ ‫اســت اما در هر صــورت این مســاله یک متغیر وابســته‬ ‫است و وابسته به این اســت که سیاست دولت های دیگر‬ ‫چگونه اینده جنبش کردی را سوق می دهد‪ .‬همین میزان‬ ‫فدرالیسم کردی در کردســتان عراق مرهون منطقه امنی‬ ‫بود که در ‪ 1991‬بعد از جنگ اول خلیج فارس به پیشنهاد‬ ‫جان میجر ایجاد شــد‪ .‬قدرت یابی کردهای ســوریه نیز‬ ‫تحت تاثیر همین عامل است‪ .‬کردستان عراق مانند یک‬ ‫موتور محرکه ای بود که توانســته به خصوص در تحرکات‬ ‫کردستان ســوریه و حتی مســائل ایران و ترکیه تاثیرگذار‬ ‫باشد ‪ .‬به خصوص کردها از ظهور داعش بیشترین استفاده‬ ‫را کردند تا یک جایابی جدید در منطقه داشته باشند اما در‬ ‫مجموع همچنان مساله کردی در منطقه از جمله موضوع‬ ‫اعالم اســتقالل انهــا تمامی نهایتا به عنــوان یک متغیر‬ ‫وابســته تعریف می شــود که تابع نظم های منطقه ای در‬ ‫خاورمیانه و منطقه است‪.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫بین الملل‬ ‫عبور از مرزهای رویا به واقعیت‬ ‫ترکیه چه سیاستی را در قبال بحران های منطقه دنبال می کند؟‬ ‫حسن اشرفی‬ ‫کارشناس مسائل ترکیه‬ ‫بین الملل‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫‪2‬‬ ‫از ابتدای بحران ســوریه‪ ،‬ترکیه و عربســتان در یک‬ ‫همکاری تاکتیکی علیه جبهه مقاومت منطقه یعنی ایران‪،‬‬ ‫سوریه و حزب الله وارد عمل شــدند‪ .‬به رغم درگیری هایی‬ ‫که میان نیروهای وابسته به هر یک از طرفین در سال های‬ ‫ابتدایی وجود داشت‪ ،‬شکست نیروهای وابسته به عربستان‬ ‫در مقابل نیروهای وابســته به ترکیه در ســوریه‪ ،‬سبب شد‬ ‫تا ریاض به ناچار مخالفت ها با انکارا را برای کســب منافع‬ ‫ضد ایرانی در سوریه کنار بگذارد و مسئولیت پشتیبانی مالی‬ ‫گروه های شورشی مخالف بشار اسد را برعهده گیرد‪ .‬در این‬ ‫میان قطر به عنوان کشوری که از سابقه رقابت و اختالفات با‬ ‫عربستانبرخورداربودموضعنزدیک تریبهترکیهاتخاذکرد‬ ‫و همکاری همسوتری با این کشــور در مساله سوریه انجام‬ ‫داد‪ .‬در طول این بحران شبکه رسانه ای فراگیر قطر مانند‬ ‫شبکه الجزیره در بخش های مختلف با پخش برنامه های‬ ‫مختلف سعی در نزدیک نشــان دادن موضع قطر به ترکیه‬ ‫در مساله سوریه داشــت‪ .‬اتحاد فکری و ایدئولوژیکی که‬ ‫میان قطر و ترکیه در موضوع اخوان المسلمین وجود دارد‬ ‫به این همراهی سیاسی کمک شایانی می کرد‪ .‬پس از تنش‬ ‫در روابط ترکیه و روســیه که به دنبال سرنگونی جت روسی‬ ‫اتفاق افتاد ترکیه که در مساله کردها از کمک باراک اوباما‬ ‫مایوس شده بود تالش کرد تا بازگشت به روابط با روسیه را‬ ‫رقم بزند که این مساله سبب تغییر در وضعیت روابط ترکیه‬ ‫و عربستان شــد‪ .‬عربســتان که ترکیه را به روسیه و موضع‬ ‫جبهه مقاومت نزدیک می دید تالش های پشت پرده ای را‬ ‫علیه انکارا به کار گرفت اما همچنان انــکارا بر همکاری با‬ ‫عربستان در سوریه تاکید داشت و قصد نداشت تا نزدیکی‬ ‫به روسیه سبب قطع همکاری های انکارا با ریاض در سوریه‬ ‫شود‪ .‬زمانی که کودتای ناکام ‪ 15‬ژوئیه که به فاصله کمی از‬ ‫بازگشت روابط ترکیه و روسیه به وقوع پیوست‪ ،‬ترکی ه تلویحا‬ ‫عربستان و امارات را به دست داشتن در کودتا متهم کرد‪ .‬با‬ ‫این حال ترکیه و عربســتان که جایگاه ایران را بعد از برجام‬ ‫در ُبعد منطقه ای تقویت شــده می دیدند تالش داشتند تا با‬ ‫صرف نظر از اختالفات‪ ،‬همکاری خود را با یکدیگر و علیه‬ ‫ایران ادامه دهند‪.‬‬ ‫همکاری ترکیه با عربســتان به زعم انکارا به کاهش‬ ‫نقش ایران در ســوریه کمک می کرد و ترکیــه را به تحقق‬ ‫رویای رهبری جهان اسالم نزدیک می کرد‪ .‬اما در این بین با‬ ‫پررنگشدنمسالهکردیدرمرزهایجنوبیترکیه‪،‬سیاست‬ ‫ی بــه حالت تدافعی تغییر‬ ‫انکارا در ســوریه از حالت تهاجم ‬ ‫وضعیت داد و درون گرایی را اغاز کرد‪ .‬ترکیه از برنامه های‬ ‫بلندپروازانه نظیر ســرنگونی قطعی بشار اسد فاصله گرفت‬ ‫و تمرکزش را روی ممانعت از اســتقرار کردهای یگان های‬ ‫مدافع خلــق و پیوســتن کانتون های کــردی در مرزهای‬ ‫جنوبی اش قرار داد‪ .‬در چنین شــرایطی ترکیه ناچار به بازی‬ ‫جدی تر با ایران و روسیه در مذاکرات اســتانه شد تا بتواند‬ ‫ی که در مساله کردهای سوریه به وجود امده‬ ‫خود را از گرفتار ‬ ‫بود رهایی دهد‪ .‬در چنین وضعیتی بود که ترکیه در مســاله‬ ‫حلب در کنار روسیه و ایران قرار گرفت تا با فتح این منطقه‬ ‫عمال یک گام بزرگ به سمت مهار کامل گروه های تکفیری‬ ‫در سوریه برداشته شود‪ .‬این فضایی بود که برای عربستان‬ ‫از مطلوبیت برخوردار نبود و بنابرایــن تالش کرد تا به بهانه‬ ‫یک ائتالف نظامی به اصطالح ضد تروریســم متشکل از‬ ‫کشورهای اسالمی نقش جدی تری در صحنه سوریه پیدا‬ ‫کند که ترکیه نیز برای حفظ کانال عربستان در این ائتالف‬ ‫عضو شد‪ .‬اما در واقع صحنه بازی در سوریه تغییر شکل داده‬ ‫بود و ترکیه نحوه بازیگری خود را در این بحران متناســب با‬ ‫واقعیات میدانی که تفاوت زیادی با برنامه های اولیه انکارا‬ ‫و ریاض داشــت تغییر داده بود‪ .‬عربســتان که در تکاپوی‬ ‫نقش یابی جدیدی در صحنه سوریه بود تالش کرد تا با یک‬ ‫قرارداد تسلیحاتی حجیم بتواند قدرت امریکا را در مقابله با‬ ‫نفوذایراندرمنطقهبهکارگیردبااینحالبازیخالفجهت‬ ‫قطر در این میدان سبب شد تا اختالفات گذشته عربستان‬ ‫و قطر به بهانه انتشار موضع ضد ســعودی امیر قطر سر باز‬ ‫کرده و شرایط جدیدی را در منطقه خاورمیانه ایجاد کند‪ .‬در‬ ‫روزهایی که از وقوع تنش بین کشورهای شورای همکاری‬ ‫خلیج فارس و قطــر می گــذرد ترکیه با وجــود کمک های‬ ‫ضروری به قطر برای عبور از تحریم های سعودی‪ ،‬همزمان‬ ‫تالش کرده است تا با ایفای نقش میانجی خود را در بیرون‬ ‫از این تنش قرار دهد و همچنان بازیگری خود را با جبهه های‬ ‫درگیر در منطقه حفظ کند‪.‬‬ ‫یارکشی منطقه ای‬ ‫انکارا در حال خط و نشان کشیدن برای ریاض است‬ ‫جواد قربانی اتانی‬ ‫‪2‬‬ ‫کارشناس مسائل سیاسی‬ ‫رهبری جهان اسالم بوده است ؛ انچه برای ‪ 500‬سال بیرق‬ ‫بالمنازعش در استانبول در اهتزاز بود‪.‬‬ ‫اما وقایع به گونــه ای رقم خورد کــه ترکیه بی محابا‬ ‫خود را در باتالق خاورمیانه بیندازد‪ .‬این کشــور مستقیما‬ ‫در جنگ سوریه وارد و در عراق تالش بسیاری برای ورود‬ ‫کرد‪ .‬در یمن‪ ،‬افغانســتان‪ ،‬لبنان و فلسطین نیز نقش این‬ ‫کشور به درستی مشخص نیست و به رغم تالش بسیاری‬ ‫که بــرای وا نمود کــردن اهمیت خــود در مناســبات این‬ ‫کشورها دارد‪ ،‬اما شکل حضورش بیشتر نشان از سردرگمی‬ ‫نمی تواند به سادگی چشم به روی ان ببندد‪ .‬هرچند بسیار‬ ‫سخت است تصور اینکه روابط ریاض‪-‬دوحه در بلندمدت‬ ‫به این شــدت تیره باقی بماند‪ ،‬اما در اینده ای نه چندان‬ ‫دور که این روابط بهبود یابد‪ ،‬قطــر دو چیز را هرگز از یاد‬ ‫نخواهد برد‪:‬‬ ‫‪ -1‬خطر همیشه بیخ گوش این کشور کوچک است و‬ ‫ورود و حضور در اتحادهای منطقه ای با کشورهای بسیار‬ ‫بزرگ تر و قدرتمندتری که بــه متحدین کوچک تر نگاهی‬ ‫به شــدت از باال دارند‪ ،‬نه تنهــا دردی از این کشــور حل‬ ‫نمی کند‪ ،‬بلکه شدیدا استقالل ان را خدشه دار می کند‪.‬‬ ‫‪ -2‬کشورهایی که در این برهه حساس با برادر بزرگ تر‬ ‫همراهی نکردند و پشت این برادر کوچک ایستادند حتی‬ ‫به قیمت تیرگی روابط و هزینه های احتمالی‪ .‬بنابراین باید‬ ‫در اینده نه چندان دور منتظــر انعقاد قراردادهای تجاری‪-‬‬ ‫نظامی جدید میان انــکارا و دوحه بود‪ ،‬عالوه بر توســعه‬ ‫روابط پنهانی که باید از البه الی شــایعات و درز اطالعات‬ ‫گسترشــش را متوجه شــد و البته همســویی های بیشتر‬ ‫دیپلماتیک و غیره‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫ترکیــه از زمــان روی کار امــدن اردوغان‬ ‫و حزبش بازگشــتی شــتابان بــه عرصه‬ ‫خاورمیانه داشــت تا ســیادت خــود را بر‬ ‫جهانی کــه روزگاری حیــات خلوتش بود‬ ‫اعاده کند اما بــا موانعی پی¬درپی مواجه‬ ‫شد‪ .‬در واقع واگذاری خاورمیانه به سایر‬ ‫بازیگران باعث تنگ شدن بسیار جا برای‬ ‫انکارا شده بود‬ ‫ و البتــه کمبود تــوان و منابع بــرای حضور جــدی و موثر‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫با این حــال تمــام اینها عاملــی برای گذشــتن از‬ ‫ ایده ال ها و ارزوهــای اردوغان نبوده اســت‪ .‬بنابراین‪،‬‬ ‫با انکه در بــادی و ظاهر امر به نظر می رســد که انکارا ره‬ ‫به ســوی همکاری با ریاض می پوید‪ ،‬اما در زیر پوســت‬ ‫بیانیه ها و ســخنرانی ها و دیدارهای دیپلماتیک‪ ،‬رقابتی‬ ‫ســخت میان انکارا و ریاض در رهبری جهان اسالم‪ ،‬یا‬ ‫به عبارت بهتر یکه تازی در خاورمیانه و شــمال افریقا در‬ ‫جریان بوده است‪ .‬در این برهه حســاس نیز قطعا انکارا‬ ‫زمان را برای یارکشی و کشیدن خط و نشانی برای ریاض‬ ‫مناسب دیده است‪ .‬قطر کشوری است که به رغم وسعت‬ ‫و جمعیت بسیار کم‪ ،‬سرمایه عظیمی و روابط ارزشمندی‬ ‫در اختیــار دارد که نــه انکارا و نــه هیچ قــدرت دیگری‬ ‫بین الملل‬ ‫خبر فوری‪ ،‬بدون مقدمه چینی‪ ،‬بدون هیچ هشدار و‬ ‫اخطار علنی و البته شدیدا شگفت انگیز و غیرمنتظره بود‪:‬‬ ‫«عربستان سعودی به همراه بحرین‪ ،‬امارات متحده عربی‬ ‫و مصر تمامی روابط سیاســی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬تجاری‪ ،‬مالی‬ ‫خود را با قطر قطع کردند و حتی مرزهای زمینی‪ ،‬هوایی و‬ ‫دریایی خود را به روی این کشور بستند‪».‬‬ ‫قطر به یک باره در محاصره ای همه جانبه قرار گرفت‬ ‫و در شوکی بزرگ فرو رفت ؛ شــوکی که البته نه تنها به این‬ ‫کشور‪ ،‬بلکه به کشورهای همسایه و سایر بازیگران جهانی‬ ‫در منطقه خاورمیانه وارد شــد‪ .‬البته که این اقدام بســیار‬ ‫فراتر از یک خبر ساده بود‪.‬‬ ‫به ساده ترین بیان می توان گفت که مجهول بزرگ‬ ‫دیگری به معادله چندین مجهولی خاورمیانه اضافه شد‪.‬‬ ‫قطر از یک ســو در چند اتحاد منطقــه ای عضویت فعال‬ ‫داشت‪ :‬اتحادیه عرب‪ ،‬شورای همکاری کشورهای عرب‬ ‫خلیج فــارس‪ ،‬ائتــاف منطقه ای ضد حوثی هــای یمن‪،‬‬ ‫ائتالف جهانی ضدداعش و‪ ...‬و از ســوی دیگر تحرکات‬ ‫مستقالنه گســترده ای نیز در ســطح منطقه خاورمیانه و‬ ‫شمال افریقا داشت ؛«در فلســطین از حماس و احتماال‬ ‫دیگر گروه ها حمایت می کند‪ ،‬در ســوریه‪ ،‬اردن و مصر از‬ ‫ی سرسخت اخوان المسلمین بوده و سال هاست‬ ‫دیرباز حام ‬ ‫که مامن مخالفان مذهبی عرب همچون یوسف قرضاوی‬ ‫است و البته از زمان اغاز بهار عربی مجد انه و سخاوتمندانه‬ ‫به مخالفان مسلح و غیرمسلح دولت های مستقر مبتال به‬ ‫بحران (مصر‪ ،‬لیبی‪ ،‬عراق و شــاید بحریــن و یمن) یاری‬ ‫رسانده است‪ ،‬روابط پیچیده ای با طالبان دارد و این گروه‬ ‫در دوحه دفتر رســمی دارند و البته در لبنان نیز بیکار نبوده‬ ‫است‪.‬‬ ‫اینها تنها بخشی از تحرکات مســتقالنه دولت قطر‬ ‫اســت که البته در بســیاری موارد همســو با بخش اول از‬ ‫مناسبات منطقه ای این کشور که ذکر شد‪ ،‬نبوده و نیست‪.‬‬ ‫این هم مهم ترین عامل در قطع ناگهانی روابط همسایگان‬ ‫و شــرکای و متحدین دیرین بــا دوحه بوده اســت‪ .‬تمام‬ ‫تحرکات و فعالیت های اشــکار و پنهان دوحه به مدد پول‬ ‫سرشار زمین داده گاز و نفت ممکن شده و همین عامل نیز‬ ‫نمی گذارد که قطر امروز تنها بماند‪.‬‬ ‫در کشــاکش میان دوحــه و ریاض‪ ،‬در شــرایطی‬ ‫که هنــوز جوهر امضای قــرارداد چندصد میلیــارد دالری‬ ‫ریاض‪-‬واشنگتن خشک نشده و البته ترامپ بیزینس من‬ ‫نیز طرف ریاض را در این دعوا گرفته اســت‪ ،‬به یک باره‬ ‫اعالم می شــود که ایاالت متحده ‪ 12‬میلیارد دالر جنگنده‬ ‫فوق پیشــرفته اف‪ 15‬به قطر می فروشــد‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫دیــری از تحریم ها نگذشــته بود کــه ایران اســمانش را‬ ‫به طور کامل بــه روی هواپیماهای قطری گشــود و البته‬ ‫سخاوتمندانه چندین هواپیمای حامل مواد غذایی به ان‬ ‫سوی خلیج فارس فرستاد‪.‬‬ ‫مراکش نیز دســت از همراهــی تحریم گران کوتاه‬ ‫کرد و دست برگردن قطر انداخت‪ .‬ترکیه اما پا را از حمایت‬ ‫و تاکید بر دوستی و ارسال غذا فراتر گذاشت و اعالم کرد‬ ‫که شــمار نظامیانش را در قطر افزایــش خواهد داد و این‬ ‫پرده را از روی چهره های خندان اردوغان و ملک ســلمان‬ ‫انداخت‪.‬‬ ‫ترکیــه از زمــان روی کار امدن اردوغــان و حزبش‬ ‫بازگشتی شتابان به عرصه خاورمیانه داشت تا سیادت خود‬ ‫را بر جهانی که روزگاری حیا ط خلوتش بود اعاده کند اما با‬ ‫موانعی پی درپی مواجه شد‪ .‬در واقع واگذاری خاورمیانه به‬ ‫سایر بازیگران باعث تنگ شدن بسیار جا برای انکارا شده‬ ‫بود‪ .‬در شمال افریقا‪ ،‬مصر ادعای رهبری داشت و همواره‬ ‫با لیبی و گاه الجزایر و سودان در کشاکش بود و در شرق و‬ ‫جنوب ترکیه‪ ،‬ایران و عربستان تالشی دیرباز برای کنترل‬ ‫ منطقه داشــتند و مضاف بــر اینها ریاض همــواره مدعی‬ ‫بین الملل‬ ‫‪55‬‬ ‫پرونده سوریه‪ ،‬به روابط تهران و ترکیه‬ ‫سمت و سو می دهد‬ ‫بین الملل‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫گفت وگویمثلثبامحمدعلیدستمالی‪،‬کارشناسمسائلترکیه‬ ‫نقش ترکیه در جدال ســعودی‪ -‬ایرانی را چگونه‬ ‫می بینید؟‬ ‫من ترجیح می دهم رویکرد ترکیه در روابط پرتنش‬ ‫کنونی منطقه را در تابلوی کالن موازنه قدرت و تالش برای‬ ‫ی تحلیل کنم‪ .‬ترکیه در دوران اقتدار‬ ‫ارتقای قدرت منطقه ا ‬ ‫حزب عدالت و توسعه به شکل جدی به دنبال افزایش قدرت‬ ‫و نفوذ منطقه ای بوده و اســت‪ .‬هم در دوران داوود اغلو در‬ ‫مقام وزیر امور خارجه و نخســت وزیر و هم پس از ایشان‪،‬‬ ‫مساله نفوذ و گسترش قدرت همیشه مورد توجه این کشور‬ ‫بودهاست‪.‬بههمیندلیلمی بینیمکهدرچندسالزمامداری‬ ‫حزب عدالت و توسعه تعداد نمایندگی ها و سفارتخانه های‬ ‫ترکیه در کشــورهای مختلــف دنیا افزایش چشــمگیری‬ ‫پیدا کرده اســت‪ .‬ترکیه در این چند ســال عــاوه بر اینکه‬ ‫در خاورمیانه به دنبال ارتقا و تعمیق روابــط بوده در افریقا‪،‬‬ ‫اســیا و تا حدودی در اروپا نیز به همین شکل عمل کرده و‬ ‫در این میان‪ ،‬در جهان عرب‪ ،‬دوســتی و توجه بیشتری به‬ ‫ســوی خود جلب کرده اســت‪ .‬در یک کالم ترکیه در حوزه‬ ‫ت خارجی خود به شــکل جدی به دنبال این است که‬ ‫سیاس ‬ ‫نفوذ خود را ژرف تر کنــد و به یک قــدرت منطقه ای جدی‬ ‫تبدیل شــود‪ .‬وقتی ترکیــه بخواهد خــودش را در حد یک‬ ‫قدرت منطقــه ای جــدی در خاورمیانه ببینــد‪ ،‬قاعدتا دو تا‬ ‫کشــور را می بیند که می توانند برایش رقیب‪ ،‬مانع و احیانا‬ ‫الگو باشند؛ اولی جمهوری اسالمی ایران و دومی حکومت‬ ‫پادشاهی عربستان سعودی ‪ .‬قاعدتا میان ایران و عربستان‬ ‫از نظر نفوذ منطقه ای و مسائل مذهبی و مواضع استراتژیک‬ ‫تفاوت بسیاری وجود دارد‪ .‬عربستان سعودی جدای از ابزار‬ ‫اقتصادی عظیمی که دارد و براین اســاس توانســته تا حد‬ ‫زیادی به اهداف خودش در این زمینه دست پیدا کند اما در‬ ‫حوزه فکری و سیاسی مطلقا با ایران قابل مقایسه نیست و‬ ‫در دنیا‪ ،‬از بســیاری جهات‪ ،‬ایران نسبت به عربستان‪ ،‬یک‬ ‫سر وگردن باالتر اســت‪ .‬طبیعی اســت که ترکیه هراس و‬ ‫دغدغه بیشــتری در معادالت رقابتی خودش در برابر ایران‬ ‫احســاس کند‪ .‬اما واقعیت این اســت که جمهوری ترکیه‬ ‫و مبنای دموکراتیک و سیاســی ان و حتی اصــول و اداب‬ ‫اجتماعی و سیاسی مردم این کشور بسیار به ایران نزدیک تر‬ ‫‪3‬‬ ‫این روزهــا ترکیه تــاش دارد نقش خــود را در‬ ‫معــادالت منطقــه ای افزایــش دهــد؛ موضوعی که‬ ‫موجب شــده‪ ،‬انکارا رویکرد دوگانه ای را در مواجهه با‬ ‫موضوعات منطقه ای داشته باشد‪ .‬یکی از موضوعاتی‬ ‫که در حــال حاضر موجب شــده این کشــور بار دیگر‬ ‫رویکرد متناقضی را با گذشته اتخاذ کند‪ ،‬چالش قطر‬ ‫با کشورهای حاشــیه خلیج فارس است‪ .‬در این مورد‬ ‫با محمدعلی دســتمالی‪ ،‬کارشناس مســائل ترکیه به‬ ‫گفت وگو پرداختیم‪ .‬وی معتقد اســت که این رویکرد‬ ‫ترکیه ناشــی از منافــع اقتصادی و سیاســی ترکیه با‬ ‫کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و به ویژه‬ ‫قطر است‪ .‬سود کالن در کنار اهمیت قطر در پرونده‬ ‫ســوریه و اشــتراک نظر در مورد اخوان المســلمین‪،‬‬ ‫موجب شــده که ترکیه به دنبال راهکاری باشد که هم‬ ‫در کنار قطر بایستد و هم در کنار عربستان سعودی‪.‬‬ ‫اســت تا عربستان سعودی‪ .‬بنابراین در شــرایط منطقه ای‬ ‫و شــرایطی که دانش روابط بین الملل به شــکل انسانی بر‬ ‫معادالت خاورمیانه حاکم و مسلط باشد انتظار بر این است‬ ‫که ایران و ترکیه در کنار هم روابط خوب و مســالمت امیزی‬ ‫داشته باشــند و به عنوان دو قدرت منطقه ای جدی مطرح‬ ‫شوند که در برخی حوزه ها رقیب همدیگر هستند و در بعضی‬ ‫حوزه ها شــریک و همکار یکدیگر‪ .‬اما در چند سال گذشته‬ ‫اتفاقاتی روی داد کــه منجر به این شــد ترکیه تصمیمات‬ ‫متفاوتی بگیرد و اندک اندک شاهد فاصله گرفتن ترکیه از‬ ‫ایران هســتیم‪ .‬چیزی که به عنوان کاتالیزور سبب شد این‬ ‫فاصله عمیق تر و بیشتر شود‪ ،‬مساله ســوریه است‪ .‬ایران‬ ‫و ترکیه در مساله سوریه به نقطه ای رسیدند که اغراق امیز‬ ‫نیســت اگر بگوییم بزرگترین اختالف سیاسی و منطقه ای‬ ‫ایران و ترکیه در تاریخ معاصر اســت‪ .‬چون هیچ گاه این دو‬ ‫کشور در هیچ نقطه سیاسی و ارزشی خاص تا به این اندازه‬ ‫از همدیگر دور نشــده بودند‪ .‬این طبیعی است که باتوجه‬ ‫به رویکردهــا منافع و مصالح‪ ،‬نگرش متفــاوت‪ ،‬توقعات و‬ ‫اهداف ترکیــه و ایران در پرونده ســوریه قابل درک اســت‬ ‫اما اینکه طرفیــن در حوزه های مختلف سیاســی مرتکب‬ ‫خطاهایی شدند و خیلی به سرعت همدیگر را متهم و تالش‬ ‫کردند اهداف خود را پیــش ببرند‪ ،‬بدون انکه جایگاه رقیب‬ ‫و کشــور همســایه را در نظر بگیرند‪ ،‬منجر به کدورت های‬ ‫دوجانبه ای شــده که عمیق تر شده اســت و در حال حاضر‬ ‫می تــوان نگرانی هایی را از عمیق تر شــدن این اختالف‪،‬‬ ‫به عینه مشاهده کرد‪ .‬شاید هر دو کشور‪ ،‬در همان ابتدای‬ ‫ظهور و بروز بحران باید به گزینه های متعدد و سناریوهای‬ ‫ی فکر می کردند و اجازه نمی دادند ماجرا به‬ ‫دوراندیشانه تر ‬ ‫اینجا ختم شود‪ .‬از ســویی دیدیم که اردوغان‪ ،‬شب و روز‪،‬‬ ‫چیزی جز برکناری بشار اسد نمی خواست و حاضر به پذیرش‬ ‫هیچ سناریوی دیگری نبود و از این سو‪ ،‬ایران نیز مطلقا برای‬ ‫هیچ نیروی مخالفی‪ ،‬مشــروعیت قائل نبود و می خواست‬ ‫چیزی تغییر نکنــد‪ .‬معتقدم که تهران و انــکارا در ماه های‬ ‫نخست بروز بحران‪ ،‬می توانستند با هماهنگی و همفکری‬ ‫بیشتری حرکت کنند‪ .‬اگر چه اراده ای که ســوریه را به هم‬ ‫ریخت‪ ،‬فراتر از توان مدیریت منطقه ای ترکیه و ایران بود‪،‬‬ ‫اما در هر حال‪ ،‬می شد به شکل دیگری قدم برداشت‪ .‬در هر‬ ‫حال‪ ،‬در نگاهی واقع بینانه‪ ،‬ما به جایی رسیده ایم که پرونده‬ ‫سوریه‪،‬شکافعمیقیبینایرانوترکیهایجادکردهودراین‬ ‫میان‪ ،‬ماجراجویی ها و مواضع عجوالنه عربستان سعودی‬ ‫نی ز مزید بر علت شــده اســت‪ .‬اجازه بدهید اندکی صریح و‬ ‫شفاف صحبت کنم‪ :‬ما در پرونده سوریه‪ ،‬در منطقه‪ ،‬شاهد‬ ‫این واقعیت تلخ هستیم که شــاید معادل خسارات انسانی‬ ‫و مادی داخل ســوریه‪ ،‬به روابط سیاسی کشورهای منطقه‬ ‫نیز‪ ،‬ضربه وارد امده است‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬یکی از مسائل‬ ‫مهم این است که متاسفانه مساله سوریه در افکار و اذهان‬ ‫عمومی به یک مساله مذهبی تبدیل شد‪ .‬فضای تبلیغاتی‬ ‫مســمومی به وجود امد که گویی جمهوری اسالمی ایران‬ ‫تنها به دلیل مذهب تشــیع به ســوریه توجه دارد و در عین‬ ‫حال ترکیه صرفا به دنبال این است که خود را به جبهه اهل‬ ‫سنت تکیه بزند و فقط به دنبال منافع اهل سنت است‪ .‬البته‬ ‫مشکل فقط سوریه نیست و ما در پرونده عراق نی ز از بسیاری‬ ‫جهات با ترکیه مشکل داریم و عمال شاهد ایجاد یک کالف‬ ‫سردرگم هستیم‪ .‬متاسفانه در ایران نیز مسائلی روی داد که‬ ‫فضا را برای قدرت نمایی عربستان سعودی و فرصت طلبی‬ ‫ترکیــه‪ ،‬هموارتر کــرد‪ .‬ان ضربــه کنترل نشــده ای که به‬ ‫سفارتخانه و کنسولگری عربســتان در تهران و مشهد زده‬ ‫شد‪ ،‬خیلی چیزها را تغییر داد‪ .‬اکنون ما به جایی رسیده ایم‬ ‫که در رسانه ها یمان‪ ،‬ترکیه را به عثمانی گری و اشغال گری‬ ‫متهم می کنیم و رسانه های ترکیه نیز ایران را به تالش برای‬ ‫توسعه اندیشه پارســی و نفوذ پارســی متهم می کنند! این‬ ‫مطلقا وضعیت جالبی نیســت‪ .‬در عین حــال می توانیم از‬ ‫کشور دوست و همسایه مان گالیه کنیم که انها نیز در این‬ ‫پرونده بیشــتر به دنبال فرصت طلبی بودند تا اینکه به دنبال‬ ‫یک راه حلی برای پیوند و ائتالف منطقه ای اسالمی واقعی‬ ‫باشــند‪ .‬به همین دلیل در شــرایط کنونی ترکیه خــود را در‬ ‫جبهه ای می بیند که منافع و مصالحش در گرو پیوســتن به‬ ‫جبهه عربستان است و تصور می کند با قرار گرفتن در کنار‬ ‫ایران‪ ،‬چیزی عایدش نمی شود‪.‬‬ ‫چرا در برهه فعلــی انکارا به دوحه نزدیک شــده‬ ‫است؟‬ ‫این رابطه‪ ،‬چندان تازه هم نیســت و در ســالیان‬ ‫اخیر‪ ،‬بنا به دالیل اقتصادی و سیاسی‪ ،‬ترکیه با کشورهای‬ ‫عضو شــورای همکاری خلیج فارس و به ویژه قطر‪ ،‬روابط‬ ‫عمیقــی برقرار کــرده اســت‪ .‬قطر بــرای ترکیــه اهمیت‬ ‫ویژه ای دارد‪ .‬ترکیــه در قطر بیــن ‪ 18‬تــا ‪ 24‬میلیارد دالر‬ ‫ســرمایه گذاری دارد و پیمانکاران ترکیه در قطر بین ‪ 13‬تا‬ ‫‪ 16‬میلیارد دالر پروژه تقبل کردند و مجموع این سود کالن‬ ‫در کنار اهمیت قطر در پرونده سوریه و اشتراک نظر در مورد‬ ‫اخوان المسلمین‪ ،‬موجب شد ه ترکیه به دنبال راهکاری باشد‬ ‫ترکیه خواهان حفظ همزمان روابط با عربستان‪ ،‬ایران و قطر است‬ ‫داوود احمدزاده‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫‪4‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫برای بررســی نقش ترکیه در گسترش تقابل تهران و‬ ‫ریاض بر ســر موضوعات منطقه ای بایــد گفت که پس از‬ ‫بروز ناارامی های گسترده در شــمال افریقا و خاورمیانه در‬ ‫سال ‪ 2011‬در شــروع امر مواضع اعالنی و اعمالی ترکیه‬ ‫با سیاســت خارجی ایــران منطبق بود‪ .‬دفــاع رجب طیب‬ ‫اردوغان از بروز انقالب نافرجام اخوان المسلمین مصر به‬ ‫رهبری محمد المرســی در کنار حمایت از کنار رفتن دیگر‬ ‫دیکتاتورهای همپیمان سعودی در تونس و یمن با مواضع‬ ‫منطقه ای ایران همخوانی داشت‪.‬‬ ‫همچنین اردوغان تالش می کرد در جدال ســخت‬ ‫میان ایران و عربســتان بر ســر موضوعــات منطقه ای به‬ ‫نوعی با اعالن بی طرفی از تجارت پرسود با طرفین منازعه‬ ‫بهره مند شــود‪ .‬طبق این الگو ترکیه توانسته بود از طریق‬ ‫مراودات اقتصادی با کشــورهای رقیب به متغیر مستقل‬ ‫بدل گردد‪ .‬ولــی این بی طرفی با بروز ناارامی در ســوریه و‬ ‫حمایت همه جانبه ترکیه از مخالفین بشــار اسد دچار تغییر‬ ‫اساسی شــد و عمال بحران ســوریه و نقش بشــار اسد در‬ ‫اینده سیاسی این کشور بر روابط تهران ‪-‬انکارا تاثیر منفی‬ ‫برجای گذاشت‪.‬‬ ‫ترکیه عمال جانب محــور عربی مخالف رژیم بشــار‬ ‫اسد در ســوریه را گرفته و در تالش اســت اینده سوریه را‬ ‫بدون حضور بشار اســد و نیز محور مقاومت در منطقه رقم‬ ‫بزند‪ .‬همچنین در ازادســازی بخش های بزرگی از مناطق‬ ‫اشغالی عراق و حضور نیروهای حشد الشعبی اختالف نظر‬ ‫اساسی میان ترکیه و ایران مشاهده می شود؛ ترکیه همانند‬ ‫عربستان و برخی از کشورهای عربی‪ ،‬ایران را به فرقه گرایی‬ ‫و تشدید اختالفات بی اساس شیعی و سنی متهم می کنند‪.‬‬ ‫در این میــان بروز اختالفات میان قطر و عربســتان‬ ‫ســعودی و برخی دیگر از کشــورهای عربی و قرار گرفتن‬ ‫انکارا در کنار دوحه نیز تحوالت منطقه ای را با یک مساله‬ ‫جدید مواجه کــرده اســت‪ .‬در خصوص دالیــل نزدیکی‬ ‫انکارا‪-‬دوحه باید اشاره کرد این دو کشور به دلیل اشتراک‬ ‫دینی و نیــز حمایت از جنبش اخوان المســلمین در دنیای‬ ‫اســام همواره روابط نزدیک تری داشته اند‪ .‬به طوری که‬ ‫در بروز انقالب ژانویه ‪ 2011‬مصر‪ ،‬این دو کشور با حمایت‬ ‫مــادی و معنوی بــه ایجاد بلــوک جدید قــدرت در منطقه‬ ‫دســت زدند‪ .‬از دیگر ســو ترکیه برای کاهش مشــکالت‬ ‫اقتصادی‪ ،‬چشم به بازارهای پر سود کشورهای منطقه به‬ ‫ویژه قطر دوخته اســت‪ .‬قطر نیز به دلیل اختالفات دیرینه‬ ‫تاریخی با عربستان و امارات و نداشتن عمق استراتژیک‬ ‫از توسعه مناسبات همه جانبه با ترکیه استقبال کرده است‪.‬‬ ‫به طوری که پیشنهاد تاسیس پایگاه نظامی ترکیه در خاک‬ ‫قطر و حضور نظامیــان تــرک می تواند از دالیــل اعتماد‬ ‫حاکمان قطر به ترکیه قلمداد شــود‪ .‬داشتن ذخایر عظیم‬ ‫گازی در کنار بازار پر مصرف محصوالت کشاورزی مشوقی‬ ‫برای تعمیــق روابط ترکیه با قطر بوده و هســت‪ .‬همچنین‬ ‫درمورد اهتمام جدی اردوغان به حفــظ روابط راهبردی با‬ ‫قطر می توان به تحوالت اخیر منطقه هم اشاره کرد؛ سفر‬ ‫دونالد ترامپ‪ ،‬رئیس جمهوری امریکا به منطقه خاورمیانه‪،‬‬ ‫اســتقبال حاکمان ســعودی از وی و طرح ریزی ترتیبات‬ ‫امنیتی جدید در منطقه با محوریــت ریاض و بدون در نظر‬ ‫گرفتن جایگاه ترکیــه‪ ،‬بهانه ای برای ناســازگاری ترکیه با‬ ‫سیاست های امریکایی‪-‬سعودی فراهم نموده است‪ .‬اعالن‬ ‫موضع کاخ سفید برای پایان دادن حمایت قطر در حمایت‬ ‫از جریانات تروریســتی می تواند زنگ خطری برای انکارا‬ ‫باشــد ‪ .‬چراکه مصر به رهبری السیسی دشمن شماره یک‬ ‫ترکیه در منطقــه‪ ،‬خواهان ائتالف گســترده منطقه ای به‬ ‫شــکل همزمان علیه اردوغان و حمیم حمد بن ثانی حاکم‬ ‫قطر است‪ .‬بازتاب این رویکرد جدید را به وضوح می توان‬ ‫در عدم رغبت مقامات ســعودی برای کاهش تنش ایجاد‬ ‫شده و رد درخواست چاوش اوغلو برای ایجاد پایگاه نظامی‬ ‫در خاک این کشور مشاهده کرد‪ .‬در ارتباط با مواضع ایران‬ ‫در مورد بحران اخیر هم باید اشاره کرد بی تردید گسترش‬ ‫بحران‪ ،‬امنیــت منطقه بویژه ایــران را با خطراتــی روبه رو‬ ‫می سازد؛ بنابراین سیاست اصولی ایران تاکید بر دیا لو گ‬ ‫و پرهیــز از افزایش تنش و رویارویی بوده اســت‪ .‬ایران در‬ ‫تالش است به رغم سیاســت های تفرقه افکنانه امریکا و‬ ‫ن به بحران‬ ‫کینه توزی های سعودی برای کشاندن پای ایرا ‬ ‫و متهم ساختن کشورمان به عنصر بی ثبات ساز در منطقه از‬ ‫ایجاد اجماع ضد ایرانی جلوگیری کند‪ .‬تاکید مقامات قطری‬ ‫بر برخی از سیاست های اشتباه خود در سوریه و نیز جریان‬ ‫مقاومت نشان دهنده کار امدی این سیاست هاست‪ .‬از دیگر‬ ‫ســو عدم موضع گیری صریح ایران به نفع قطر باعث شده‬ ‫سعودی ها بهانه جدیدی برای گسترش بحران پیدا نکنند‪.‬‬ ‫در عین حال سیاست دوری بیشتر ترکیه از عربستان شرایط‬ ‫جدیدی را برای گفت وگوهای بیشــتر در استانه و کاهش‬ ‫تنش سیاســی در منطقه فراهم می ســازد‪ .‬در هر صورت‬ ‫عدم تن دادن عربســتان و امارات به سازوکارهای سیاسی‬ ‫ضمن بدتر کردن اوضاع منطقه به دور شدن محور ترکی از‬ ‫محور عربی خواهد انجامید‪.‬‬ ‫در خصوص سیاســت های دوپهلوی ترکیه در قبال‬ ‫ایران نیز باید اشــاره کنم که تالش ترکیه این اســت که با‬ ‫پررنگ تر نمودن نقش خود در بحــران اخیر و ایفای نقش‬ ‫میانجی میان عربســتان و قطر همچنان به کســب سود و‬ ‫تجارت پر رونق خویش با کشــورهای عربی امیدوار باشد‪.‬‬ ‫از دیگر ســو روابط اقتصادی و تجاری با ایــران هم برای‬ ‫انکارا مهم اســت‪ .‬درست اســت که ایران و ترکیه به دلیل‬ ‫اختالفات بر سر موضوعات منطقه ای به ویژه سوریه و عراق‬ ‫دچار چالش های جدی هســتند‪ ،‬ولی در دهه های گذشته‬ ‫همواره از روابط مســتحکم اقتصادی و تجاری برخوردار‬ ‫بوده اند‪ .‬مدیریت این تنش ها و حفظ همزمان روابط سیاسی‬ ‫گسترده با شــرکای عرب خود در خلیج فارس به دوالیسم و‬ ‫دوگانگی موجود در سیاســت خارجی ترکیه نسبت به ایران‬ ‫دامن می زند‪.‬‬ ‫در نهایت انچه مهم است شکاف اشکارا میان برخی‬ ‫از کشورهای عربی و بی اثر شدن سیاست ضدایرانی ترامپ‬ ‫در منطقه‪ ،‬ترکیه را هم مجاب به حفظ روابط سیاسی کرده‬ ‫و به گسترش همکاری اقتصادی بیشتر سوق خواهد داد‪.‬‬ ‫بی تردید ایران و ترکیــه در کنار روســیه می توانند با تداوم‬ ‫رایزنی دیپلماتیک‪ ،‬شرایط جدیدی برای حل بحران سوریه‬ ‫تدارک ببینند‪ .‬از دیگر سو نیازهای نفتی و گازی ترکیه و بازار‬ ‫پرسود تجارت مشــترک باعث همکاری های بیشتر میان‬ ‫دو کشور خواهد شد‪ .‬مهم ان اســت که به رغم اختالفات‬ ‫موجود‪ ،‬دوکشــور به نقش تعیین کننــده یکدیگر در حل و‬ ‫فصل بحران های منطقه ای و ایجاد ثبات و ارامش واقف‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫که هم در کنار قطر بایستد و هم در کنار عربستان سعودی‪.‬‬ ‫متاســفانه در حال حاضر تصور اقای اردوغان بر این است‬ ‫که تنها راه رسیدن به اهدافش این است که هر ا ز گاهی در‬ ‫مصاحبه ها و سخنرانی های خود نیش و کنایه ای به ایران‬ ‫بزند و ایران را به توسعه سیاست پارسی متهم کند‪.‬‬ ‫به نظر شما این سیاســت دوگانه اقای اردوغان‬ ‫ادامه دار خواهد بود؟‬ ‫من تصور می کنم که سیاست ترکیه دوگانه نیست‪.‬‬ ‫سیاست حزب عدالت و توسعه و به خصوص اقای اردوغان‪،‬‬ ‫یک سیاست پراگماتیستی است‪ .‬بنابراین خطا از طرف ما‬ ‫اســت اگر تصور کنیم که ترکیه همواره در یک مسیر پیش‬ ‫می رود‪ .‬باید این را بپذیریم که اقای اردوغان و تیم سیاست‬ ‫خارجی حزب عدالت و توسعه در تمام چند سالی که حکومت‬ ‫را در دست داشتند‪ ،‬صرفا به دنبال منافع و مصالح خودشان‬ ‫بودند و به چیزی غیر از این فکر نکردند‪ .‬نگاه و نگرش ترکیه‬ ‫به مسائل جهان اسالم و مسائل پیرامون خود‪ ،‬تا حد زیادی‬ ‫یک نگاه اقتصادمحور و منفعت محور اســت‪ .‬شاید این ما‬ ‫هســتیم که با نگرش ایدئولوژیک خودمان این توقع را در‬ ‫افکار عمومی بــه وجود می اوریم که ترکیــه باید همانند ما‬ ‫عمل کند‪ .‬ما مشــاهده کردیم در پرونده اختالفات ترکیه و‬ ‫ی که پای منابع گاز سواحل حیفا‬ ‫اسرائیل‪ ،‬در نهایت هنگام ‬ ‫به میان امد و بحث انتقال گاز اسرائیل از مسیر ترکیه به اروپا‬ ‫می تواند چه منفعت بزرگی را به ترکیه برساند و از دیگر سو‪،‬‬ ‫امریکا هم خواستار این بود که ترکیه هر چه زودتر اختالفات‬ ‫خود را تمام کند‪ .‬انکارا تا حد زیادی از مواضع خودش کوتاه‬ ‫امد‪.‬ترکیهدرپرونده هایدیگرنیزبههمینشکلعملکرده‬ ‫است‪ .‬تیم سیاست خارجی اردوغان به دنبال جذب انرژی و‬ ‫فاینانس خارجی و جذب کمک هــا و ائتالفات منطقه ای و‬ ‫جهانی است و خیلی طبیعی است که در این مسیر ما شاهد‬ ‫چرخش هاییازجانبترکیهباشیمکهممکناستباماهیت‬ ‫روابط سیاســی و نگرش های ایدئولوژیک مــا در منطقه و‬ ‫جهان متفاوت باشد‪.‬‬ ‫به نظر شــما اینــده روابــط دو کشــور باتوجه به‬ ‫تحوالت منطقه ای چگونه خواهد بود؟‬ ‫دو مســاله برای اردوغان بســیار مهم است؛ اول‬ ‫حفظ و بقای اک پارتی و پیروزی در انتخابات سال ‪2019‬‬ ‫میــادی و تثبیت جایگاه ایــن حزب به عنــوان حزبی که‬ ‫در دهه های اتی بدون مانع و مشــکل همچنــان قدرت را‬ ‫به صورت یک قبضه و یک کاســه در اختیار داشته باشد‪.‬‬ ‫دغدغه دوم اردوغان جذب سرمایه خارجی و تبدیل ترکیه‬ ‫به یک هاب بزرگ ترانزیت انرژی اســت؛ تا زمانی که این‬ ‫دو هدف به دست بیایند‪ ،‬می توانیم شــاهد انواع و اقسام‬ ‫چرخش ها و تصمیم گیری های جدید در رویکرد سیاســت‬ ‫منطقه ای و بین المللــی اردوغان باشــیم‪ .‬معتقدم که در‬ ‫چند ماه اخیر‪ ،‬در برابر بســیاری از اظهــارات تند اردوغان‬ ‫و کادرهــای حکومت او‪ ،‬ایران خویشــتندارانه عمل کرده‬ ‫اســت‪ .‬اما در نهایت‪ ،‬تا زمانی که تکلیف پرونده ســوریه‬ ‫روشن نشــود‪ ،‬روابط تهران – انکارا هم مسیر روشنی پیدا‬ ‫نخواهد کرد‪ .‬خوشبختانه در حوز ه های اقتصادی‪ ،‬تعامل‬ ‫خوبی وجود دارد اما در هر حال فضای رقابتی ما در پرونده‬ ‫ســوریه و عراق‪ ،‬گهگاه از فــاز رقابت خارج شــده و حالت‬ ‫دیگری به خود می گیرد‪ .‬کسی که شناخت نسبی و معقولی‬ ‫از تاریخ تحوالت سیاسی و اجتماعی منطقه داشته باشد‪،‬‬ ‫خوب می داند که ایران و ترکیه‪ ،‬به شکل ظریف و خاصی‪،‬‬ ‫به همدیگر نیاز دارند و ترجیح می دهم چنین امیدی در ذهن‬ ‫خود داشــته باشــم که هیچ گاه بین ایران و ترکیه‪ ،‬تقابل و‬ ‫رویارویی جدی و متمایل به تخاصم‪ ،‬به وجود نخواهد امد‪.‬‬ ‫ایران و ترکیه‪ ،‬مانند عراق‪ ،‬سوریه‪ ،‬عربستان‪ ،‬مصر و دیگر‬ ‫کشورهای منطقه نیستند‪ .‬اگر روزی‪ ،‬این دو قدرت جدی‬ ‫و ریشــه دار منطقه‪ ،‬در برابر هم قرار بگیرند‪ ،‬امنیت و ثبات‬ ‫ی اسیب خواهد دید‪.‬‬ ‫منطقه‪ ،‬به شکل جد ‬ ‫دوالیسم استانبول‬ ‫بین الملل‬ ‫‪57‬‬ ‫بین الملل‬ ‫یک بام و دو هوای اردوغان‬ ‫سیاست های ترکیه در منطقه در راستای خط مشی امریکا ست‬ ‫سید علی قائم مقامی‬ ‫‪5‬‬ ‫کارشناس مسائل ترکیه‬ ‫بین الملل‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫چندی پیش‪ ،‬در پی انتشــار اخباری منسوب به تمیم‬ ‫بن حمد‪ ،‬امیر قطــر در رســانه های عربــی در مخالفت با‬ ‫سیاســت عربســتان در منطقه و حمایت تلویحی از نقش‬ ‫ایران در منطقه‪ ،‬عربستان سعودی و برخی کشورهای دیگر‬ ‫از جمله امارات متحده عربــی و بحرین روابط دیپلماتیک‬ ‫خود را با قطــر قطع کردنــد‪ .‬بالفاصله پــس از وقوع این‬ ‫تحوالت‪ ،‬ترکیه از این تحوالت به عنوان یک فرصت ناب‬ ‫برای گســترش محکم کردن جای پای خــود در منطقه و‬ ‫اتخاذ نقش پررنگ تر منطقه ای اســتفاده کرد‪ .‬در همین‬ ‫راستا انکارا از یک سو با نزدیکی چشمگیر به قطر از جمله‬ ‫ارسال ‪ 5‬هزار تن محصوالت غذایی و اعزام نیروی نظامی‬ ‫به این کشــور حمایت خود را از دوحه اعالم کرد‪ ،‬از سوی‬ ‫دیگر‪ ،‬در طول چند روز گذشــته تحرکات دیپلماتیک این‬ ‫کشور در منطقه افزایش یافته و حتی مولود چاووش اوغلو‪،‬‬ ‫وزیر خارجه ترکیه ســفرهای متعددی به کشورهای حوزه‬ ‫خلیج فارس داشته و با مقامات عربی این کشورها گفت وگو و‬ ‫تبادل نظر کرده است‪ .‬مقامات ترکیه بر این باورند که بحران‬ ‫قطر باید تا عید فطر به پایان برسد‪.‬‬ ‫در بررســی مواضــع اخیــر ترکیــه در قبــال بحران‬ ‫دیپلماتیک قطر‪ ،‬به نظر می رســد ترکیه تالش می کند در‬ ‫چارچوب امریکا و ناتو در خلیج فارس حضور داشته باشد‪.‬‬ ‫این حضور هم در حوزه نظامی و هم در طرح های عمرانی‬ ‫و تجاری است؛ بر همین اساس این کشور در نظر دارد در‬ ‫طرح های عمرانی ‪ 400 ،300‬میلیارد دالری کشــورهای‬ ‫عربی مانند عربستان سعودی‪ ،‬قطر و امارات متحده عربی‬ ‫سهمی داشــته باشد‪ .‬در واقع این کشــور اهداف نظامی‪،‬‬ ‫تجاری و امنیتی را دنبال می کنــد‪ .‬انکارا تالش می کند در‬ ‫ســپر دفاعی خلیج فارس حضور داشته باشــد؛ در همین‬ ‫راســتا در پی بروز بحران دیپلماتیک با کشورهای عربی از‬ ‫جمله عربستان سعودی نیروی نظامی به این کشور اعزام‬ ‫کرده است‪ .‬در حال حاضر اولین گروه از نیروهای ترکیه ای‬ ‫به دوحه وارد شــده و ایــن نیروها اولیــن تمرینات نظامی‬ ‫خود را در گردان «طــارق بن زیاد » در شــهر دوحه انجام‬ ‫دادند و در ان از تانک اســتفاده کردند‪ .‬در مقابل نیز قطر‬ ‫سرمایه گذاری های گســترده در ترکیه کرده است‪ ،‬حدود‬ ‫‪ 300‬شرکت قطری در این کشــور فعالیت می کنند و دوحه‬ ‫بیش از ‪ 15‬میلیارد دالر در ترکیه سرمایه گذاری کرده است‪.‬‬ ‫ترکیه و قطر درباره مســائلی مانند فلسطین‪ ،‬غزه‪ ،‬حماس‬ ‫و اخوان المسلمین سیاســت های مشــترکی را در منطقه‬ ‫در پیش گرفته و برای دســتیابی به اهداف مشترک شــان‬ ‫همکاری می کنند‪ .‬در همین راستا یکی از رهبران حماس‬ ‫به تازگی اعالم کرد که به دنبال گسترش روابط خود با قطر‬ ‫و ترکیه و دیگر کشورهای طرفدار مقاومت فلسطین است‪.‬‬ ‫این در حالی است که عربســتان سعودی گروه هایی مانند‬ ‫حماس و اخوان المسلمین را گروه تروریستی می داند و از‬ ‫قطر خواست ه که دفاتر حماس در قطر بسته شوند‪.‬‬ ‫هم چنین این نکته را باید خاطرنشــان کرد که جامعه‬ ‫ترکیهنمی خواهدوهابیتگسترشیابدوهمینافکارعمومی‬ ‫تا حدودی باعث شد ه که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور‬ ‫ترکیه به قطر نزدیک تر شود و همکاری های خود را گسترش‬ ‫دهد‪ .‬البته باید بر نکته دیگری نیز اشــاره کرد مبنی بر اینکه‬ ‫ترکیه تالش دارد تا عربستان ســعودی را هم تا حدودی در‬ ‫کنار خود حفظ کنــد و نمی خواهد دچار تنش جــدی با این‬ ‫کشــور شــود‪ .‬چندی پیش اردوغان اعالم کر د عربســتان‬ ‫سعودی یکی از کشــورهای بزرگ‪ ،‬قدرتمند و اصلی منطقه‬ ‫است و نمی توان ان را حذف کرد و این کشور باید به عنوان‬ ‫برادر بزرگتر از کشورهای کوچک خلیج فارس حمایت کند‪.‬‬ ‫ترکیه هم چنین در برابر عملیات عربستان سعودی در یمن‬ ‫و کشــتار غیرنظامیان در این کشــور چندان واکنشی نشان‬ ‫نداده و سکوت اختیار کرده است‪ .‬همچنین امریکا نیز از این‬ ‫فضایتنش امیزبهوجودامدهمیانقطروبرخیازکشورهای‬ ‫عربی استفاده می کند؛ با افزایش تنش ها این کشور توانسته‬ ‫ میلیاردها دالر تسلیحات به دوحه و ریاض به فروش برساند‪.‬‬ ‫اردوغان همین سیاســت دوگانه را در قبال ایران نیز اتخاذ‬ ‫کرده اســت؛ از یک ســو اعالم می کند که انــکارا و تهران‬ ‫اشتراکات بسیاری دارند و از همکاری ســازنده دو کشور در‬ ‫مذاکرات استانه در بحران سوریه سخن می گوید اما از سوی‬ ‫دیگر‪ ،‬دولت ایران را به «توسعه طلبی فارسی و فرقه ای» در‬ ‫خاورمیانه و مداخله در امور داخلی کشــورهای دیگر متهم‬ ‫می کند‪ .‬اما به طور کلی می توان اعالم کرد که سیاست های‬ ‫ترکیه در منطقه در راستای خط مشی امریکا ست‪.‬‬ ‫هم چنین برای بررســی سیاســت ها و تحوالت اخیر‬ ‫منطقــه ای باید این مســاله را مــورد توجه قــرار دهیم که‬ ‫سیاست های ترکیه‪ ،‬عربستان سعودی و قطر در سوریه در‬ ‫حال شکست خوردن است‪ .‬هدف نهایی انها این است که‬ ‫نفوذ ایران در یمن‪ ،‬عراق و سوریه را کاهش دهند‪ .‬ترامپ‬ ‫نیز بــه تازگی اعالم کــرد که باید نفوذ جمهوری اســامی‬ ‫ایران در منطقه تحدید شود‪ ،‬وی ایران را متهم به حمایت‬ ‫از ترویســت ها در منطقه کرد‪ .‬بــه نظر می رســد امریکا و‬ ‫همپیمانــش به خصوص پس از ســفر اخیر به عربســتان‬ ‫سعودی و حضور در نشســت ریاض سیاست ژئوپلتیکی و‬ ‫استراتژیکی را علیه ایران اتخاذ کرده اند‪ .‬او از دولت های‬ ‫عرب حاشیه خلیج فارس خواست تا ایران را منزوی کنند‪.‬‬ ‫اغلب دولت هــای عربی در ســال ‪ 2016‬بــه ایران‬ ‫به عنوان یک رقیب خود در منطقه نگریســتند و دوحه نیز‬ ‫پس از افزایش تنش میان تهران و ریاض ســفیر خود را از‬ ‫ایران فراخواند‪ .‬اما در ماه های گذشته‪ ،‬شیخ تمیم بن حمد‬ ‫ال ثانی‪ ،‬امیر قطر برخالف میل ریاض عمل کرده و وی در‬ ‫گفت وگوی تلفنی اش با حســن روحانی‪ ،‬رئیس جمهوری‬ ‫ایران بر تقویت روابط دو جانبه بیش از هر زمان دیگری تاکید‬ ‫کرده است‪ .‬این مساله باعث خشم سعودی ها شده است‪ .‬بر‬ ‫همین اساس به نظر می رسد که عربستان سعودی و برخی‬ ‫از کشورهای حوزه خلیج فارس با قطع روابط دیپلماتیک با‬ ‫قطر و اعالم شروط برای از ســرگیری روابط با این کشور‪،‬‬ ‫می خواستند که قطر را به سمت مقابله با ایران سوق دهند‬ ‫اما شواهد نشان می دهد که این کشورهای عربی نتوانستند‬ ‫به اهداف مورد نظر خود دست یابند‪ .‬در همین راستا برخی‬ ‫از تحلیلگران از جمله امین سیکل‪ ،‬رئیس مرکز مطالعات‬ ‫اسالمی و عربی در دانشــگاه ملی استرالیا معتقد است که‬ ‫قطر برای مواجهه بــا این چالش به دنبال دوســتان دیگر‬ ‫خواهد رفت و ممکن اســت روابط خود را بــا ایران و ترکیه‬ ‫تســریع و تقویت کند‪ .‬هر دوی این کشــورها گفته اند که‬ ‫برای کاهش این اختالفات اماده هستند‪ .‬در نتیجه به نظر‬ ‫می رسد که تحوالت اخیر به طور حتم به تغییر سیاست های‬ ‫خاورمیانه منجر خواهد شد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫میانجی ناکام‬ ‫مجال بازیگردانی برای انکارا وجود ندارد‬ ‫سیامک کاکایی‬ ‫‪6‬‬ ‫کارشناس مسائل ترکیه‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫بین الملل‬ ‫چندی است که بحران های سیاسی منطقه خاورمیانه‬ ‫شــدت گرفته و به دنبــال ان جبهه بندی هــای جدیدی را‬ ‫نیز در منطقه شــاهد هستیم‪ .‬عربستان ســعودی‪ ،‬امارات‬ ‫متحده عربی‪ ،‬مصــر و بحرین چندی پیــش اعالم کردند‬ ‫که روابط خود را با قطر قطع می کنند‪ .‬چند ساعت بعد از ان‬ ‫دولت به رسمیت شناخته شده یمن در سطح بین المللی و نیز‬ ‫دولت مستقر در شرق لیبی که دارای قلمرو محدودی در این‬ ‫منطقه است‪ ،‬از این اقدام پیروی کردند‪.‬همچنین عربستان‬ ‫سعودی اعالم کرد که قصد دارد مرزهای زمینی‪ ،‬دریایی و‬ ‫هوایی خود با شبه جزیره قطر را ببندد‪.‬‬ ‫بنابرایــن تنشــی کــه اخیــرا در شــورای همــکاری‬ ‫خلیج فارس بین عربســتان ســعودی و قطر پیــش امد در‬ ‫ابعاد مختلف قابــل تحلیل و ارزیابی اســت‪ .‬اگرچه برخی‬ ‫کارشناســان به این موضوع به عنوان مشکل درون عربی‬ ‫پرداخته‪‎‬اند اما این معضل و مساله‪‎‬ای درون عربی و درواقع‬ ‫درون شورای همکاری خلیج فارس‪ ،‬بروندادهای منطقه‪‎‬ای‬ ‫و اثــار و تبعات منطقه‪‎‬ای به همراه داشــته اســت‪ .‬در این‬ ‫راســتا نوع نقش بازیگران مهم منطقه‪‎‬ای و مواضع و نگاه‬ ‫انها به این تنش و چالش قابل بررســی اســت کــه در بین‬ ‫بازیگران‪ ،‬شیوه‪ ،‬رفتار و خط ‪ ‎‬مشی ترکیه از اهمیت باالیی‬ ‫برخوردار اســت‪ .‬مقام‪‎‬های ترکیه از طریــق اقداماتی که‬ ‫انجام داده اند این تصور را به وجــود اوردند که ترکیه جانب‬ ‫قطر را گرفته اســت‪ .‬به عنــوان مثال در چنین شــرایطی‬ ‫مصوبه پارلمان ترکیــه در اعزام نیروی نظامی این کشــور‬ ‫به قطر‪ ،‬از نگاه عربســتان ســعودی به معنــای جانبداری‬ ‫از قطر ارزیابی شــد‪ .‬همچنین رایزنی‪‎‬هایــی که مقام‪‎‬های‬ ‫ترکیه مانند وزیر خارجه این کشــور با قطر داشــت و ارسال‬ ‫محصوالت غذایی به قطر نیز این برداشــت را نزد مقامات‬ ‫ســعودی تقویت کرد که ترکیه به دنبال حل بحران نیست‬ ‫و تنها به جانبداری از قطر برخاســته اســت‪ .‬در عین حال‬ ‫هنگامی که ترکیه بحث میانجی‪‎‬گــری در تنش پدید امده‬ ‫میان عربســتان و قطر را مطرح کرد‪ ،‬سعودی‪‎‬ها مخالفت‬ ‫کرده و میانجی‪‎‬گر خارج از منطقه خلیج فارس را نپذیرفتند‬ ‫و اعــام کردنــد میانجی‪‎‬گری بایــد در چارچوب شــورای‬ ‫همکاری خلیج فارس صورت بگیــرد‪ .‬بنابراین در ابتدا این‬ ‫ســوال پیش می‪‎‬اید که سیاســت ترکیه در ارتباط با مساله‬ ‫عربی چه معنایی دارد‪ ،‬ایا ترکیه به دنبال ایفای نقش فعالی‬ ‫است تا از ســوی کشــورهای عربی چون عربستان یا قطر‬ ‫و در کل شــورای همکاری خلیج فارس‪ ،‬به عنوان کشوری‬ ‫قابل اعتماد و اعتنا یاد شــود کــه وزن تعادل کننده دارد؟‬ ‫در پاســخ باید گفت که این مفهوم از منظر عربستان پدید‬ ‫نیامده و حتی دلخوری هم بوجود امده است‪ ،‬به‏خصوص‬ ‫که ترکیه پیشنهاد داد حاضر است به عربستان هم نیروی‬ ‫نظامی اعزام کند که از نگاه‏ ســعودی‏ها یک توهین تلقی‬ ‫گشت‪ .‬همچنین جدای از اینکه همکاری‏های ترکیه با قطر‬ ‫در زمینه نظامی و اقتصادی پیشینه قبلی دارد اما هم زمانی‬ ‫فعال شدن همکاری‪‎‬های نظامی و اعزام نیرو با این بحران‪،‬‬ ‫این برداشــت را به وجود اورد که ترکیه عمال جانب قطر را‬ ‫می‪‎‬گیرد‪ .‬به طور کلی در سال‪‎‬های اخیر ترکیه در سیاست‬ ‫خارجی در خاورمیانه با فرا زو نشیب زیادی مواجه بوده و در‬ ‫مواقعی نوعی سیاست تهاجمی در ارتباط با سوریه و عراق‬ ‫در پیش گرفته و در مواردی نظیر انقالب‏های شمال افریقا‬ ‫مانند مصر‪ ،‬ترکیه در بن بست قرار گرفت و تنش‏هایی بین‬ ‫مواضع ترکیه با عربســتان در ارتباط با مصر به وجود امد‪.‬‬ ‫بنابراین اکنون به نظر می‪‎‬رسد ترکیه به دنبال احیای نقش‬ ‫خود در خلیج فارس اســت؛ از منظر اقتصــادی امارات و‬ ‫قطر جزو کشــورهای عربی منطقه هســتند که بیشــترین‬ ‫سرمایه‏گذاری خارجی را در ترکیه دارند‪ ،‬همچنین مشارکت‬ ‫پیمانکاران ترک در خلیج فارس و غیره نیز به عنوان راهبردی‬ ‫اســت که ترکیه از بعد اقتصــادی به ان نــگاه می‪‎‬کند‪ .‬از‬ ‫منظر سیاســی ترک‏ها تالش کردند نقش تعدیل گر را ایفا‬ ‫کنند‪ ،‬اما به نتیجه دلخواه نرســیدند؛ به همین خاطر نوع‬ ‫سیاســت حمایتی ترکیه از قطر به عنوان کشوری مهم در‬ ‫شــورای همکاری خلیج فارس ادامه خواهد داشــت‪ .‬باید‬ ‫گفت دلخوری‪‎‬هایی که از تابستان گذشته بعد از کودتای‬ ‫نظامی در ترکیه در روابط این کشــور با سعودی ها به وجود‬ ‫امد و نوع مواضعی که عربســتانی‪‎‬ها در ارتباط با تحوالت‬ ‫پس از کودتای ترکیه گرفتند منجر شد تا دلخوری‏ها با ایجاد‬ ‫کشمکش بین عربستان و قطر بیشتر شده و به نظر می‪‎‬رسد‬ ‫دوره ای از روابط سرد بین عربستان و ترکیه پدیدار شده که‬ ‫پایدار نخواهد بود‪ .‬ترکیه در تالش اســت نقش فعال‪‎‬تری‬ ‫در منطقه داشته باشد خصوصا در این شرایط فعال کردن‬ ‫سیاست خارجی و ایفای نقش در این بحران برای اردوغان‬ ‫به عنوان رئیس جمهور ترکیه که بعــد از اصالحات قانون‬ ‫اساســی اولین شــخص اجرایی مملکت اســت اهمیت‬ ‫باالیی دارد‪ .‬از طرف دیگر در خصوص تنش‪‎‬هایی که بین‬ ‫عربستان با ایران و در مجموع موضوعات منطقه‏ای وجود‬ ‫دارد به نظر می‏رسد ترکیه اگرچه مایل است تا بتواند نقش‬ ‫میانجی را ایفا کند امــا مجال بازیگردانی بــرای ترکیه در‬ ‫ماه‏های گذشــته و اکنون به ان شکل مشاهده نمی شود‪.‬‬ ‫به عبارتی امکان بازی به ترکیه داده نشــده تا بتواند نقش‬ ‫برجسته و برتری در ارتباط با تنش های پیش امده در منطقه‬ ‫ایفا کند‪ .‬زیــرا در بحران‪‎‬هایی که در بحریــن و یمن دیده‬ ‫می شــود و تقابل های سیاســی که در منطقه خلیج فارس‬ ‫برای کشورهای عربی خلیج فارس وجود دارد به ان صورت‬ ‫تحرک جدی و نقش فعالی از ترکیه دیده نشده‪ ،‬اما اکنون در‬ ‫ارتباط با قطر شاهد نقش افرینی بیشتری از ترکیه هستیم که‬ ‫شاید در راستای بازافرینی جایگاه منطقه‪‎‬ای ترکیه از سوی‬ ‫اردوغان انجام می‪‎‬گیرد‪ .‬اگرچه ممکن است این وضعیت‬ ‫در نگاه سعودی ها کار دشواری تلقی شود ولیکن ترکیه در‬ ‫تالش است تا روابط فعال منطقه‪‎‬ای را در حوزه خلیج فارس‬ ‫احیا کند‪ .‬همچنین «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور‬ ‫ترکیــه به رغــم بــه رســمیت شــناختن نقــش ایــران و‬ ‫همکاری هایش در حل بحران های سوریه و عراق‪ ،‬تهران‬ ‫را به توسعه طلبی در خاورمیانه متهم و ان را محکوم کرد‪.‬‬ ‫اما باید گفت که باتوجه به موقعیــت و جایگاهی که ایران‬ ‫هم از لحاظ ژئوپلتیکی و هم از لحاظ توان تاثیرگذاری در‬ ‫منطقه در اتخاذ سیاست های مشترک منطقه ای در زمینه‬ ‫حل بحران دارد‪ ،‬بی توجهی به نقــش و جایگاه ایران حل‬ ‫مساله را با چالش مواجه خواهد کرد‪ .‬بنابراین همواره این‬ ‫الزام وجــود دارد که در مجامع سیاســت گذاری و تجزیه و‬ ‫تحلیل مسائل منطقه به موقعیت و حضور ایران توجه شود‪.‬‬ ‫در همین راستا در ارتباط با عربستان باید گفت عربستان با‬ ‫سیاســت های تهاجمی که در قبال متحدان خودش نظیر‬ ‫قطر اتخاذ کرده یا حمالتی که در یمن و سیاست هایی که‬ ‫در بحرین پیش می گیرد‪ ،‬در نظر دارد یک هژمونی عربی در‬ ‫مجموعه کشورهای عربی خلیج فارس با محوریت سعودی‬ ‫ایجاد کند‪ .‬اگرچه سعودی‏ها بعد از ســفر دونالد ترامپ به‬ ‫عربســتان و قراردادهایی که منعقد شــد بــه حمایت‪‎‬های‬ ‫بیرونی دل خوش کرده‪‎‬اند‪ ،‬اما موانع جدی و ساختاری برای‬ ‫نقش هژمون عربســتان وجود دارد‪ .‬بنابراین چالش های‬ ‫ســاختاری و ضعف در توانمندی های سیاســی‪ ،‬نظامی و‬ ‫اقتصادی عربســتان مانع از این خواهد شد که عربستان‬ ‫در درون کشورهای عربی حوزه خلیج فارس نقش هژمونی‬ ‫ایفا کند‪.‬‬ ‫‪59‬‬ ‫فتنه امریکایی‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫انتشاراسنادتازهدرموردکودتای‪ 28‬مردادهمزمانبا پخشگستردهیکفیلمازماجرای‬ ‫ان کودتا یک بحث تاریخی داغ را ساما ن داده اســت ‪ .‬این اسناد در قالب یک کتاب دربرگیرنده‬ ‫‪ ٣٧5‬قطعه سند مرتبط با وقایع سال های ‪ ١٩5١‬تا ‪ ١٩54‬است؛ سال هایی که کودتای ‪ ٢٨‬مرداد‬ ‫و سرنگونی دولت محمد مصدق در ان رخ داده است‪ .‬فیلم نیز مدعی است که ایت الله کاشانی‬ ‫از سقوط مصدق خرســند بوده اســت ‪ .‬تحلیلگران هم زمانی این دو اتفاق را یک فتنه امریکایی‬ ‫می دانند ‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫فریبروزپنجشنبه‬ ‫امریکاسعیکردباارائهسندهایمخدوش‬ ‫بهشخصیتایتاللهکاشانیضربهبزند‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫‪1‬‬ ‫روز پنجشنبه کتاب اسناد مرتبط با کودتای ‪ ٢٨‬مرداد‬ ‫از ســوی وزارت خارجه امریکا منتشر شد؛ همان کتابی که‬ ‫انتشــارش در دوران وزارت جان کری بر ایــن وزارتخانه‪،‬‬ ‫مجوز دریافت نکــرده بود‪ .‬ایــن کتــاب دربرگیرنده ‪٣٧5‬‬ ‫قطعه سند مرتبط با وقایع سال های ‪ ١٩5١‬تا ‪ ١٩54‬است؛‬ ‫سال هایی که کودتای ‪ ٢٨‬مرداد و سرنگونی دولت محمد‬ ‫مصدق در ان رخ داده است‪ .‬انتشــار این کتاب‪ ،‬تصمیم‬ ‫کنگره در سال ‪ ١٩٩٢‬بوده که وزارت خارجه امریکا را موظف‬ ‫کرد تاریــخ دیپلماســی ایاالت متحده را به طــور «جامع‪،‬‬ ‫دقیق و قابل اعتماد» چاپ کنــد‪ .‬این تصمیم به دنبال ان‬ ‫گرفته شــد که وزارت امور خارجه امریکا در ســال ‪۱۹۸۹‬‬ ‫میالدی‪ ،‬کتاب اسناد مربوط به روابط ایران و دولت دوایت‬ ‫ایزنهاور را منتشر کرد که اسناد کودتا در ان گنجانده نشد‪.‬‬ ‫ان اقدام بحث برانگیز موجب اعتراضات بســیاری شد که‬ ‫کنگره‪ ،‬دستگاه دیپلماسی این کشور را موظف کرد تا تاریخ‬ ‫دیپلماسی امریکا را چاپ کند‪ .‬در این مجموعه که دولت‬ ‫امریکا سال ها بود از انتشــار ان خودداری می کرد‪ ،‬صدها‬ ‫ســند مربوط به مکاتبات میان ســفارت امریکا در تهران‪،‬‬ ‫وزارت خارجه امریکا و سازمان ســیا وجود دارد‪ .‬این اسناد‬ ‫در قالب چهار محور کلی «تالش های ایاالت متحده برای‬ ‫فهمیدن مصدق از فوریه ‪ 1951‬تا فوریه ‪« ،»195‬بحران‬ ‫سیاســی جوالی ‪ 1952‬ایران و تبعاتش»‪« ،‬برنامه ریزی و‬ ‫اجرای عملیات اژاکس در اوت ‪ »1953‬و «روزهای پس از‬ ‫عملیات اژاکس از سپتامبر ‪ 1953‬تا دسامبر ‪ »1954‬منتشر‬ ‫شده است‪.‬وزارت خارجه امریکا باید اسناد را مدت ها پیش‬ ‫منتشر مى کرد‪ ،‬اما تاکنون درخواســت تاریخ نگاران براى‬ ‫برداشــتن طبقه بندى این اســناد را رد کرده بود‪ .‬مردادماه‬ ‫سال ‪ ٩٢‬سازمان سیا‪ ،‬اســنادی را از طبقه بندی «سری»‬ ‫خارج کرد که نشــان می داد ایاالت متحده امریکا‪ ،‬رهبری‬ ‫عملیات کودتای ‪ ٢٨‬مرداد را برعهده داشــت‪ .‬ان اســناد‬ ‫به عنوان مقدمه ای از اســناد ‪٢٠٠‬صفحه ای منتشر شد و‬ ‫نشــان می داد که امریکا پس از تالش های نــاکام لندن‬ ‫برای سرنگونی دولت ملی مصدق‪ ،‬به درخواست انگلیس‬ ‫وارد میدان می شــود و رهبری عملیاتی کودتای ‪ ٢٨‬مرداد‬ ‫را برعهده می گیرد‪ .‬بنا به این اســناد امریکا قصد داشته با‬ ‫شکلی قانونی یا شــبه قانونی دولت مصدق را با یک دولت‬ ‫طرفدار غرب به نخســت وزیری زاهدی عــوض کند‪ .‬این‬ ‫اســناد که ‪ ۳۷۵‬قطعه را شــامل می شود‪ ،‬نشــان می دهد‬ ‫امریکا مستقیما در سرنگونی دولت منتخب محمد مصدق‬ ‫و حمایت از دولت زاهدی ایفای نقش کرده است‪ .‬بر اساس‬ ‫این اسناد‪ ،‬واشنگتن برای ســرنگون کردن دولت مصدق‬ ‫برنامه ریزی داشته و کودتا را مستقیما مدیریت کرده است‪.‬‬ ‫اما نکته مهم این اسناد که جنجالی را در سرانه ها پدید‬ ‫اورده است درج اخباری است که از این اسناد منتشر شد و‬ ‫ادعا شده است که این اســناد نقش ایت الله کاشانی را در‬ ‫کودتای ‪ 28‬مرداد افشا کرده اســت‪ .‬اما همزمان با انتشار‬ ‫این اسناد فیلمی هم در فضای مجازی منتشر شد که در ان‬ ‫نشان داده می شــد که ایت الله کاشانی بعد از کودتا همراه‬ ‫عوامل کودتا از منزل ویران دکتر مصدق بازدید کرده است‪.‬‬ ‫در حالی که بعد از انتشار این فیلم معلوم شد که ان فیلم یک‬ ‫فیلم مونتاژ شده و جعلی بود و سه فیلم را به هم چسبانده اند و‬ ‫بعد ادعا شد که سازمان سیا ان را منتشر کرده است‪.‬‬ ‫کســانی که اصلیت این فیلــم را زیر ســوال برده اند‬ ‫ادله های محکمی دارند از جمله اینکه می گویند‪«:‬اوال فیلم‬ ‫تالش برای چند قطبی کردن جامعه ایرانی‬ ‫دلیل انتشار اسناد چیست؟‬ ‫ضد و نقیض های اسناد‬ ‫نقش واقعی ایت اهلل کاشانی‬ ‫اما این اســناد‪ ،‬ســند مهم تری را نیز فاش می کند‪.‬‬ ‫بررســی یکی از ســندهای وزارت خارجــه امریــکا درباره‬ ‫کودتای ‪ 28‬مرداد ‪ 1332‬که به تازگی منتشر شده‪ ،‬به اذعان‬ ‫امریکایی ها درباره موضع سرسختانه ایت الله کاشانی علیه‬ ‫دخالت خارجی ها تصریح دارد‪.‬‬ ‫در بخشی از ســند امریکایی ها با عنوان «چشم انداز‬ ‫بقای رژیم مصــدق در ایــران» کــه تاریــخ ان ‪ 14‬اکتبر‬ ‫‪ 24(1952‬مرداد ‪ )1331‬است‪ ،‬ادعاهایی درباره ایت الله‬ ‫سید ابوالقاسم کاشانی منتشر شده که در نگاهی کلی باید‬ ‫گفت که حاوی «پیام های درهم و مختلط» است‪.‬‬ ‫در سند امده است‪« :‬بر اساس اطالعات موجود‪ ،‬ما‬ ‫معتقدیم که دولت مصدق حداقل برای شش ماه قابلیت بقا‬ ‫دارد مگر اینکه به خاطر وضعیت سالمتی یا مرگ مصدق از‬ ‫صحنه سیاست ایران برچیده شود»‪.‬‬ ‫همین سند در ادامه ادعاهایی درباره مواضع ایت الله‬ ‫کاشانی در قبال حزب کمونیستی توده مطرح می کند این‬ ‫در حالی است که سندهای تاریخی بسیاری درباره ضدیت‬ ‫اشــتی ناپذیر ایت الله کاشــانی با حزب توده وجود داشته‬ ‫اسناد منتشر شده وزارت خارجه‬ ‫امریکا بالفاصله بعد از انتشار به‬ ‫موضوع بحث در ایران تبدیل شد‪.‬‬ ‫کسانی که این اسناد را مطالعه کردند‬ ‫با کنار هم گذاشتن شواهد ختلف‬ ‫به راستی ازمایی در این مورد پرداختند‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫اسناد منتشر شده وزارت خارجه امریکا بالفاصله بعد از‬ ‫انتشار به موضوع بحث در ایران تبدیل شد‪ .‬کسانی که این‬ ‫اســناد را مطالعه کردند با کنار هم گذاشتن شواهد ختلف‬ ‫به راستی ازمایی در این مورد پرداختند‪.‬‬ ‫در مهمترین تحول در این مورد مرکز اســناد انقالب‬ ‫اســامی با دالیلی این اسناد را زیر ســوال برد‪ .‬در یکی از‬ ‫دالیل مرکز اسناد امده اســت‪ «:‬محمدرضای پهلوی که‬ ‫پس از کودتا در پی جلب نظر ایت الله کاشانی و تطهیر خود‬ ‫بود‪ ،‬باتمانقلیچ‪ ،‬رئیس ستاد ارتش را نزد ایت الله کاشانی‬ ‫می فرستد‪ ،‬تا اگر خواسته ای دارد اجابت کند‪ .‬باتمانقلیچ‬ ‫احســاس می کرد می تواند علیه دکتر مصــدق از ایت الله‬ ‫کاشــانی ســخنانی بشــنود تا بعدها بتواند از ان ســخنان‬ ‫برای مقاصد رژیم اســتفاده کند اما وقتی خدمت ایت الله‬ ‫کاشانی رســید در جوابش که گفته بود چه چیزی می تواند‬ ‫موجب ترضیه ایت الله کاشانی شــود؟ ایت الله با تمسخر‬ ‫گفت‪ :‬بیت المقــدس را ازاد کنید‪ .‬رئیس ســتاد که زبانش‬ ‫بند امده سکوت می کند‪ .‬ایت الله ادامه می دهد دست کم‬ ‫عتبــات عالیات را بــرای شــیعیان ازاد کنید و بــا خنده ای‬ ‫تمسخر امیز ادامه می دهد‪« :‬اگر نمی توانید چطور است‬ ‫بروید با دســت خود محل تجمع بهاییان را خراب کنید‪».‬‬ ‫باتمانقلیچ از ترس اینکه بیش از حد دچار تمســخر نشــود‬ ‫بدون خداحافظی محل را ترک کرد‪.‬بــا این حال ایت الله‬ ‫کاشــانی در دولت زاهدی و پس از سقوط نهضتی که انها‬ ‫پیش گرفته بودند با همــه صدماتی که دیده بود و لطماتی‬ ‫که خورده بود انتخابات فرمایشی زاهدی را به شدت محکوم‬ ‫می کند و از مصدق به نیکی و تاسف یاد می کند‪ ».‬ایت الله‬ ‫ی ضمن تمجید از دکتر مصدق‬ ‫کاشانی در جلس ه منزل گرام ‬ ‫و ذکر خدمات او گفت‪« :‬تا کنون هیچ دولتی به اندازه دکتر‬ ‫مصدق به این کشــور خدمت نکرده ولی افســوس که در‬ ‫اواخر‪ ،‬اطرافیان‪ ،‬او را منحرف کرده اند‪ .‬ایت الله کاشانی‬ ‫که تالش چندین ساله نیروهای مذهبی و جبهه ملی را نقش‬ ‫بر اب می دید‪ ،‬به اندازه ای ناامید شده بود که در مصاحبه ای‬ ‫بــا روزنامه دنیــا‪ ،‬ارزوی حبس یــا تبعید کــرد‪ .‬ایت الله در‬ ‫مصاحبه ای دیگر با عبدالکریم طباطبایــی‪ ،‬مدیر روزنامه‬ ‫دنیا گفت‪« :‬نهضت ملی از بین رفت و من هم دارم در تنور‬ ‫می سوزم‪ ».‬در ادامه نیز اختالف ایت الله کاشانی با دولت‬ ‫کودتایی زاهدی به اندازه ای حاد شد که دستگاه حکومت‬ ‫شدیدتر از همیشه با ایشان درافتاد و حتی وی را بازداشت‬ ‫و تصمیم به محاکمه ایشان گرفت‪ .‬شاید اگر تالش های‬ ‫روحانیون عالی رتبه و به خصوص ایت الله بروجردی نبود‪،‬‬ ‫ایت الله کاشــانی مانند رهبران فدائیان اسالم اعدام شده‬ ‫بود‪ ».‬دلیل دیگری که مرکز اســناد ذکر کــرده این چنین‬ ‫است‪ «:‬با بررسی اسناد و مدارک تاریخی متوجه می شویم‬ ‫که قبل از وقــوع کودتا عملیــات روانی ســختی از طرف‬ ‫دشمنان ایت الله کاشــانی چه توســط عوامل داخلی چه‬ ‫توســط عوامل خارجی برای تخریب شــخصیت ایت الله‬ ‫کاشــانی انجام گرفته بود‪ .‬متعاقب این عملیات روانی بود‬ ‫که ‪ 15‬روز قبل از شروع عملیات کودتا (‪ 25‬مرداد ‪ )1332‬به‬ ‫مجلس روضه خانه ایت الله کاشانی حمله می کنند و با پرتاب‬ ‫نارنجک به داخل مجلس عده ای شهید و برخی نیز مجروح‬ ‫شده بودند‪.‬هر چند حمله کنندگان با نام هواداران مصدق‬ ‫این کار را انجام دادند ولی «سیا» این ماجرا را جزو عملیات‬ ‫خود ثبت کرده اســت‪ .‬با این پیش فرض و اسناد تاریخی‬ ‫ادعای اســناد جدید «ســیا» مبنی بر همــکاری ایت الله‬ ‫کاشــانی در ماجرای کودتا ادعایی بی اســاس و بی دلیل‬ ‫اســت‪ ٬‬زیرا اگر ایت الله کاشــانی حاضر به همکاری شده‬ ‫بود‪ ،‬دلیلی برای حمله به روضه ایت الله کاشانی نمی ماند‪».‬‬ ‫مرکز اســناد درباره صحت فیلم هم گفته است‪« :‬با‬ ‫استناد به منابع و گزارش های تاریخی مظفر بقایی‪ ،‬ساعت‬ ‫‪ 6‬بعدازظهر روز یکشنبه ‪ 26‬مردادماه‪ ،‬به همراه علی زهری‪،‬‬ ‫نماینده دوره هفدهم مجلس شورای ملی‪ ،‬توسط مامورین‬ ‫فرمانداری نظامی دســتگیر و زندانی شد‪.‬براســاس انچه‬ ‫خود بقایی می گوید وی در روز ‪ 28‬مرداد ‪ 32‬در زندان بوده‬ ‫و پس از ازادی از زندان در غروب ان روز نیز به محل حزب‬ ‫زحمتکشــان می رود‪ .‬وی در مصاحبه بــا حبیب الجوردی‬ ‫در این رابطه می گوید‪« :‬شــد صبح چهارشنبه‪ ...‬صدای‬ ‫تیراندازی و این ها را می شنیدیم ولی خب هیچ نه اطالعی‬ ‫نه دسترسی به خارج داشتیم‪ .‬کم کم اخبار جسته و گریخته‬ ‫می رســید که حمله به خانه مصدق شــده و چــه و فالن و‬ ‫این ها‪ .‬نزدیک غــروب مردم ریختند ان درهــای زندان را‬ ‫باز کردند و چیز کردند که برویم‪ .‬گفتم من تا دستور ازادیم‬ ‫نرسد از زندان خارج نمی شوم‪ ...‬دیگر دستور را اوردند و رفقا‬ ‫هم امده بودند و ما سوار شدیم رفتیم‪ ]16[».‬مظفر بقایی‬ ‫در پاسخ به این سوال که پس از ازادی از زندان کجا رفت‬ ‫نیز می گوید‪« :‬مطابق معمول به حزب رفتم و ســخنرانی‬ ‫کردم‪ ».‬این نشان می دهد که مظفر بقایی نه تنها در عصر‬ ‫کودتا به منزل مصدق نرفته است بلکه دیدار او با ایت الله‬ ‫کاشانی و بازدید ان دو از خانه مصدق در روز ‪ 28‬مرداد نیز‬ ‫سندیت تاریخی ندارد‪».‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫دیدار ایت الله کاشانی از منزل دکتر مصدق مربوط به قبل از‬ ‫کودتاست و تصاویر‪،‬به وضوح نشان از بسامان بودن خانه‬ ‫نخست وزیر دارد؛ درب ها‪ ،‬پرده ها و‪ ...‬در حالی که بعد از‬ ‫حمله کودتاچیان به خانه نخست وزیر این محل به ویرانه ای‬ ‫تبدیل شده بود‪ .‬مظفر بقایی در این تصویر دیده می شود‪ ،‬در‬ ‫صورتی که وی ان روز به جرم شرکت در قتل رئیس شهربانی‬ ‫در زندان بود‪ .‬به عالوه ایت الله کاشــانی در ان روز اصوال‬ ‫در تهران نبــود‪ ،‬همچنین تصویر زاهــدی مربوط به جای‬ ‫دیگری است که به صورت ناشیانه ای در کنار سایر تصاویر‬ ‫قرار گرفته است‪».‬‬ ‫اسناد گزینش شده‬ ‫کودتای ‪ ۲۸‬مرداد و اسناد جدید وزارت خارجه امریکا‬ ‫‪61‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫است‪ .‬وزارت خارجه امریکا البته در بخشی از همین سندش‬ ‫اذعان می کند کــه در صورت حضور ایت الله کاشــانی در‬ ‫سمت نخســت وزیری‪ ،‬شــرایط برای غربی ها سخت تر از‬ ‫دولت فعلی مصدق خواهد شد‪.‬‬ ‫در سند البته ادعا شــده که «اگر کاشــانی به قدرت‬ ‫برسد‪ ،‬محتمل ترین نتیجه تشدید وضعیت جاری در ایران و‬ ‫احتماال به تدریج قدرت گرفتن نهایی توده باشد»!‬ ‫همچنین در ادامه سند‪ ،‬ایت الله کاشانی «یک رهبر‬ ‫اسالمی بلندپرواز» خوانده می شــود؛ کسی که «مواضع‬ ‫سرسختانه» در مورد موضوع نفت دارد‪.‬‬ ‫در سند امده اســت‪« :‬سرسختی شــدید کاشانی در‬ ‫موضوع نفت و درخواســت های غیرسازشــکارانه او برای‬ ‫پایان یافتن همه مداخالت خارجی در ایران‪ ،‬ازادی عمل‬ ‫مصدق را شدیدا محدود می کند»‪.‬‬ ‫در ادامه همین ســند امــا موضوع متناقضــی درباره‬ ‫ایت الله کاشانی می بینیم چرا که پیش تر بر سازش ناپذیری‬ ‫او درباره مداخالت خارجی تاکید شــده اما در ســطرهای‬ ‫پایین تر ادعای دیگری می کند‪.‬‬ ‫در ســند ذکر شــده اســت‪« :‬در حالی که حزب توده‬ ‫در ماه هــای اخیر قوی تر شــده امــا این موضــوع تقریبا‬ ‫قطعی اســت که در حال حاضــر قادر به ســرنگون کردن‬ ‫دولت(مصدق) بــا زور یا خرابکاری نیســت‪ .‬اگرچه حزب‬ ‫توده ســازماندهی دارد و تا حد قابــل مالحظه ای حمایت‬ ‫افکار عمومی را دارد و از همکاری اتحاد جماهیر شــوروی‬ ‫برخوردار است‪ ،‬اما از یک موضع و جایگاه قانونی و قدرت‬ ‫در درون مجلس و کنترل داشتن روی مناصب کلیدی کابینه‬ ‫برخوردار نیســت‪ .‬اما حزب توده شــاید از کاشانی حمایت‬ ‫کند چون اعتقــاد دارد که کاشــانی اگر در قدرت باشــد‪،‬‬ ‫فرصت ها و شــانس های حزب توده برای تسلط بر کشور‬ ‫بیشتر خواهد شد‪».‬‬ ‫وزارت خارجه امریکا در همین سند به نبود توانمندی‬ ‫داخلی برای انجام کودتا علیه دولت مســتقر ایران اذعان‬ ‫می کند و در واقع این بخش از ســند‪ ،‬گواهی بر نیاز شدید‬ ‫کودتاچیان به حمایت های خارجی است؛ کودتایی که در‬ ‫نهایت با حمایت مستقیم امریکا و انگلیس انجام شد‪ .‬این‬ ‫سند تصریح دارد‪« :‬تا انجا که به کودتا مربوط می شود‪ ،‬ما‬ ‫هیچ مدرکی نداریم که نشان دهد هیچ گروهی از افسران‬ ‫(ارتش ایران) ان توانمندی را داشته باشند که برای به راه‬ ‫انداختن یک کودتای موفق نیاز است»‪.‬‬ ‫در بخش دیگــری از ســند در زیر بخــش مربوط به‬ ‫یکی از سندهای مربوط به دخالت «سیا» در کودتای‬ ‫‪ 28‬مرداد سال ‪ 1332‬که به تازگی منتشر شده‪« ،‬محمد‬ ‫مصدق»‪ ،‬نخست وزیر وقت ایران را به تقلب علیه ایت الله‬ ‫کاشانی در انتخابات هفدهمین دوره مجلس شورای ملی‬ ‫متهم کرده است‬ ‫«عواقب قدرت گرفتن کاشانی» این موارد امده است‪:‬‬ ‫«اگر کاشــانی به قدرت برســد‪ ،‬عواقب ان بسته به‬ ‫شرایطی اســت که او به قدرت رسیده اســت و اینکه کدام‬ ‫گروه یا گروه هایی در ان زمان از او حمایت کرده یا کردند‪.‬‬ ‫او شاید به این روش ها به قدرت برسد‪:‬‬ ‫الف‪ -‬با رای مجلس در خلع مصدق‬ ‫ب‪ -‬با به کنترل دراوردن یک رژیم دیگر از جبهه ملی‬ ‫در صورتی که مصدق از صحنه سیاسی برچیده شود‪.‬‬ ‫پ‪ -‬توافق با حزب توده؛ توافقی کــه در ان به حزب‬ ‫توده اجازه داشتن نماینده در دولت داده شود‬ ‫ت‪ -‬ائتــاف با رهبــران ناراضــی ارتشــی و عناصر‬ ‫محافظه کار»‪.‬‬ ‫در مهمترین بخش از این ســند‪ ،‬سازمان سیا به رغم‬ ‫برخی ادعاهایــش علیه ایت الله کاشــانی‪ ،‬درباره «بدتر»‬ ‫شدن وضعیت و موقعیت غرب در صورت به قدرت رسیدن‬ ‫او در ایران هشدار داده است‪.‬‬ ‫این ســند تصریح کرده اســت‪« :‬اگر کاشــانی به‬ ‫قدرت بیایــد‪ ،‬نتیجه نهایی احتمالــی در ایران در قیاس‬ ‫با وضعیت جــاری‪ ،‬یک وضعیت بدتر بــرای منافع غرب‬ ‫خواهد بود‪ .‬در موضوع اختالف نفتی رژیم (کاشانی) در‬ ‫قیاس با رژیم کنونی (مصدق) سرســخت تر خواهد بود‬ ‫و در برابر نفوذ و تاثیرات همه غربی ها مقاومت بیشتری‬ ‫خواهد کرد‪».‬‬ ‫مصدق و تقلب؟‬ ‫یکی از سندهای مربوط به دخالت «سیا» در کودتای‬ ‫‪ 28‬مرداد ســال ‪ 1332‬که به تازگی منتشــر شده‪« ،‬محمد‬ ‫مصدق»‪ ،‬نخست وزیر وقت ایران را به تقلب علیه ایت الله‬ ‫«سید ابوالقاسم کاشانی»‪ ،‬مجتهد شیعیان و فعال سیاسی‬ ‫در انتخابــات هفدهمین دوره مجلس شــورای ملی متهم‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫ســندهای مزبور مربوط به «کرمیــت روزولت»‪ ،‬نوه‬ ‫«تئودور روزولت»‪ ،‬رئیس جمهور اسبق امریکا و از طراحان‬ ‫اصلی کودتای امریکایی‪-‬انگلیسی به تاریخ ‪ 13‬نوامبر سال‬ ‫‪ 1953‬است‪ .‬روزولت در هنگام کودتا‪ ،‬رئیس میز خاورمیانه‬ ‫در سازمان اطالعات مرکزی امریکا بوده است‪.‬‬ ‫در این سند با عنوان «بررسی روش های انتخابات در‬ ‫ایران» امده است‪« :‬در انتخابات مجلس هفدهم‪ ،‬مصدق‬ ‫به شــدت درباره تحرکات ارتش و احتمــال ایجاد تغییرات‬ ‫در صندوق هــای رای نگران بــود‪ .‬از انجا کــه در تهران‪،‬‬ ‫کمیسیون انتخابات بایستی اقدام به شمارش ارا هم بکند‪،‬‬ ‫انچه مهم بود اینکه ارای مناســب برای شمارش در داخل‬ ‫صندوق ها وجود داشته باشند‪».‬‬ ‫در ادامه امده است‪« :‬بنابراین‪ ،‬مصدق به کمیسیون‬ ‫انتخابات دســتور داد تمامی صندوق های رای را تا جایی‬ ‫که امکان داشت در نزدیکی مساجد مستقر کنند‪ .‬هنگامی‬ ‫ که نمایندگان شاه (که معموال نظامیان بودند) برای تغییر‬ ‫صندوق ارا به انها نزدیک می شدند‪ ،‬نگهبان های مصدق‪،‬‬ ‫اذان می گفتند‪».‬‬ ‫بر اساس ادعای مطرح شــده در این سند‪« ،‬پس از‬ ‫ان‪ ،‬گروهی از اشــوبگران حرفه ای هدایــت جمعیت را به‬ ‫عهده می گرفتند و این باعث می شد که ارتش به عقب رانده‬ ‫شود‪ .‬اندکی قبل از اتمام رای گیری‪ ،‬مصدق این شایعه را‬ ‫منتشــر کرد که حزب توده قصد حمله به صندوق های ارا‬ ‫و سوزاندن انها را دارد‪ .‬دســتورهایی برای تجمیع تمامی ‬ ‫صندوق های رای در وزارت اموزش بــا هدف حفظ ایمنی‬ ‫صندوق ها صادر شد‪».‬‬ ‫وی در ادامه این یادداشت دکتر مصدق را به مهندسی‬ ‫انتخابات به نفع «حسین مکی» با هدف جلوگیری از کسب‬ ‫رای اول توسط ایت الله کاشانی در انتخابات تهران متهم‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫«در حالی که یک کامیون صندوق های رای قانونی‬ ‫را جمع اوری کرد‪ ،‬کامیون دیگری که با صندوق های رای‬ ‫جبهه ملی پر شده بود وارد وزارت اموزش شد‪ .‬کامیون اول‪،‬‬ ‫ناپدید شد‪».‬‬ ‫در این ســند امده اســت‪« :‬مکی با ‪ 120‬هــزار رای‬ ‫به عنوان نماینده نخســت تهــران انتخاب شــد و بعد از او‬ ‫کاشانی با ‪ 100‬هزار رای دوم شد‪ .‬علت این امر ان بود که‬ ‫مصدق‪ ،‬به رغم عدم مخالفت با انتخاب شــدن کاشــانی‪،‬‬ ‫نمی خواست که او نماینده نخست باشد‪».‬‬ ‫مقام امریکایی اضافه می کند‪« :‬به ماموران مهندسی‬ ‫انتخابات جبهه ملی دستور داده شــده بود تا نام مکی ‪20‬‬ ‫هزار بار بیشتر از کاشانی نوشته شود‪( .‬برای این گزارش به‬ ‫هر منبعی رجوع شد اذعان کرد که مکی در حالت منصفانه‬ ‫قادر به جمع اوری ‪ 5000‬رای نبود‪ ،‬در حالی که باور عمومی‬ ‫این است که او ‪ 15‬هزار رای در بازار دارد‪»).‬‬ ‫در بخــش دیگری از این ســند ادعا شــده که دولت‬ ‫اقای مصــدق در مواردی که روش مناســبی برای دســت‬ ‫بردن در صندوق ارا در اختیار نداشــت از طریق فرستادن‬ ‫رای دهندگان مد نظر خودش بــه حوزه های انتخابی برای‬ ‫به دست اوردن نتایج دلخواه تالش کرد‪.‬‬ ‫«در مواردی که دولت نمی توانســت روشــی برای‬ ‫تغییر دادن صندوق ارا پیدا کند‪ ،‬انها احتماال به انجام یک‬ ‫بازی امن روی می اورند و بــرای ان صندوق ها مهره چینی‬ ‫می کنند‪ .‬بــه کارمنــدان کارخانجات مختلــف و راه اهن‬ ‫مرخصی های با حقوق برای یک یا دو روز داده شــده و به‬ ‫انها دســتور داده می شــود که جلوی اماکن رای گیری در‬ ‫صف بایستند‪ .‬به انها دستور داده می شود که از وارد شدن‬ ‫بیگانگان به جمعشــان جلوگیری کنند‪ .‬قوام در انتخابات‬ ‫مجلس پانزدهم همین کار را کرد‪ .‬او نمی خواست کاشانی‬ ‫مجددا انتخاب شــود و بنابراین بــرای صندوق های رای‪،‬‬ ‫مهره چینی کرد‪ ».‬سند مزبور در توضیح یک تاکتیک دیگر‬ ‫سید احمد قوام برای مهندسی ارا حاکی است‪« :‬عالوه بر‬ ‫این‪ ،‬به هیات های انتخابات دستور داده شد تا کارت های‬ ‫هویتی کسانی که به فهرست دولت رای دادند را مهر نزنند‪.‬‬ ‫نتیجه این شــد که ‪ 12‬نفر از نمایندگان تهران بیش از ‪40‬‬ ‫هزار رای اوردند‪ ،‬در حالی که کاشــانی تنهــا ‪ 15‬هزار رای‬ ‫اورد‪ .‬گفته می شــود که یک رای دهنده بیــش از ‪ 132‬بار‬ ‫در این انتخابــات رای داد‪ .‬رقــم کل رای دهندگان در این‬ ‫انتخابات به ‪ 600‬هزار نفر رسید‪ ،‬در حالی که جمعیت کل‬ ‫تهران‪ ،‬تقریبا ‪ 750‬هزار نفر بود‪».‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫فرصتطلبی‬ ‫‪2‬‬ ‫برخی چهره های اصالح طلب با استناد به اسناد وزارت خارجه امریکا به ایت الله کاشانی حمله کردند‬ ‫اصال کودتا نشده بود‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫در ادامه واکنش ها به انتشار این اسناد‪ ،‬فرزند ایت الله‬ ‫کاشانی هم در مطلبی نوشــت‪« :‬در مردادماه سال ‪۱۳۳۲‬‬ ‫هیچ کودتایــی علیه دولت مصدق انجام نشــده اســت‪.‬‬ ‫برعکس انبوهی از اسناد و مدارک در همین مجموعه اسناد‬ ‫ارزشمند وزارت خارجه امریکا وجود دارند که نشان می دهند‬ ‫دولتمردان بلندپایــه امریکا و ســازمان مرکزی اطالعات‬ ‫امریکا «ســیا» هرگز به نقش مرموز مصدق و طرح بسیار‬ ‫پیچیده انگلســتان برای براندازی و به شکســت کشاندن‬ ‫نهضت ملی ایران که به دســت مصدق اجرا شد پی نبرده‬ ‫بودند… نه در اســناد وزارت خارجه امریکا مربوط به سال‬ ‫‪ ۱۹۸۹‬و نه اســنادی که به تازگی انتشــار یافته اند ســند و‬ ‫مدرکی بر اینکه مصدق با یک کودتا ان هم از سوی امریکا‬ ‫برکنار شده باشد وجود ندارد‪ .‬این در حالی است که اسناد به‬ ‫جای مانده از مبارزات ایت الله کاشانی و نمایندگان مجلس‬ ‫شــورای ملی دوره هفدهم که در برابر اقدامات ضد میهنی‬ ‫مصدق و برنامه ریزی های انگلستان برای براندازی نهضت‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫انتشار اســناد وزارت خارجه امریکا در مورد کودتای‬ ‫‪ 28‬مرداد در ایران واکنش هــا و بازخوردهای قابل توجهی‬ ‫در ایران داشته است‪ .‬اینجا در تهران اصالح طلبان تالش‬ ‫کردند تا بیشترین استفاده را از این اسناد برده و اتهاماتی را‬ ‫متوجه ایت الله کاشانی سازند‪.‬‬ ‫بیشــتر تالش های این طیف سیاسی مظلوم نمایی‬ ‫از مصدق و ایراد تصویر سازی نادرست از ایت الله کاشانی‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫موج این حمالت بــه ایت الله کاشــانی به حدی بود‬ ‫که حتی روزنامه جمهوری اســامی که در بیشتر مواقع از‬ ‫اصالح طلبان حمایت می کند نیز نســبت به این اتهامات‬ ‫اعتراض کرده و نوشت‪« :‬متاسفانه بعضی عناصر سیاسی‬ ‫داخلــی تحت تاثیر شــیطنت های امریکا قــرار گرفته و با‬ ‫دیدن ان فیلم جعلی و این اسناد گزینشی دچار احساسات‬ ‫مصدق گرایانه شدند و به موضع گیری علیه ایت الله کاشانی‬ ‫روی اوردند‪ .‬حتی یکــی از این افراد که بیــش از دیگران‬ ‫احساســاتی شــده بود گفت حاال که همدســتی کاشانی‬ ‫با کودتای ‪ 28‬مرداد ثابت شــده‪ ،‬نــام وی را از خیابانی در‬ ‫تهران که به نام اوســت بردارید!تاســف در این است که‬ ‫ایــن قبیل افــراد‪ ،‬خــود را زیرمجموعه جنــاح اصالحات‬ ‫کشــور می دانند ولی توجــه ندارند که با چنین ســخنانی‪،‬‬ ‫جناح سیاســی خــود را بی اعتبار می کننــد‪ .‬اصالح طلبان‬ ‫و اصولگرایان در عیــن حال کــه اختالف نظرها و تفاوت‬ ‫ســلیقه هایی دارند نباید در برابر فریب کاری های دشمنان‬ ‫قســم خورده ملت به ویژه امریکا هوشیاری خود را از دست‬ ‫بدهنــد و فریب دغل کاری هــای این شــیطان را بخورند‪.‬‬ ‫ی حاضر می شود امریکا را یک منبع موثق‬ ‫کدام عقل سلیم ‬ ‫بداند و به ادعاهایش اعتماد کند؟ پس با توصیه اکید قرانی‬ ‫«انجاءکم َف ِ‬ ‫ــق ِبن ََب ٍا َف َت َبینُوا» چــه می کنید؟ به نیروهای‬ ‫اس ٌ‬ ‫ْ‬ ‫اصالح طلب توصیه می کنیــم پیروزی هایی از قبیل انچه‬ ‫در انتخابات شورای شــهر تهران نصیب شــان شده انها را‬ ‫مغرور نکند و به اتخاذ مواضع غیراصولی نکشــاند‪ .‬عرصه‬ ‫سیاست‪ ،‬نشیب و فرازهای زیادی دارد و فقط کسانی در این‬ ‫عرصه موفق خواهند بود که به توصیه قرانی ِ‬ ‫«لکیال ت َْا َس ْوا‬ ‫اتاکم» پایبندی نشان دهند‪.‬‬ ‫َکم َو ال َتف َْر ُحوا ِبما‬ ‫ْ‬ ‫َعلى ما فات ْ‬ ‫الزمه پای بندی به این توصیه قرانی این است که هم ملتزم‬ ‫به اخالق پیروزی باشند‪ ،‬مست قدرت نشــوند‪ ،‬بر تواضع‬ ‫و فروتنــی در برابر مــردم بیفزایند‪ ،‬در انچه در اطرافشــان‬ ‫رخ می دهد با دقــت تامل کننــد و در برابــر فریبکاری ها و‬ ‫دغلکاری های دشمنان هوشیار باشند‪ .‬پیروزی واقعی این‬ ‫است‪ ،‬واقعیتی که در دراز مدت می تواند منافع ملی کشور را‬ ‫تامین کند و دشمنان را برای همیشه ناامید و ناکام نماید‪».‬‬ ‫اشــاره این روزنامه به مطلــب عبداللــه رمضان زاده‬ ‫سخنگوی دولت اصالحات بود که درخواســت کرد تا نام‬ ‫خیابان ایت الله کاشانی در تهران تغییر کند‪.‬‬ ‫روزنامه کیهان هــم در مطلبی در این مورد نوشــت‪:‬‬ ‫« انتشار اســناد جدید وزارت خارجه امریکا درباره کودتای‬ ‫‪ 28‬مرداد ‪ 1332‬دستاویزی برای مدعیان اصالحات شده‬ ‫است تا بدون نگاه کردن به این اسناد انتقام و کینه خود را‬ ‫از ایت الله کاشــانی که بصیرت مثال زدنی او در پیش بینی‬ ‫کودتا و انذار به مصــدق در تاریخ به یادگار مانده اســت را‬ ‫پوشش دهند‪».‬‬ ‫کیهان در ادامه نوشــت‪« :‬اصالح طلبان نه دلشان‬ ‫برای مصدق سوخته و نه عالقه ای به تاریخ دارند‪ ،‬چرا که‬ ‫مرور صفحات ان درس اموز است و تالش این روزهای انان‬ ‫را بر بــاد می دهد‪ ،‬هدف مدعیان اصالحات ان اســت که‬ ‫دست به یک شبیه ســازی خنده دار بزنند و ان اینکه بگویند‬ ‫دولت روحانی همانند مصدق به دنبال دســتیابی به حقوق‬ ‫ملت ایران است حقوقی که عده ای مایل نیستند به دست‬ ‫مردم برســد و از ایــن رو همانند ایت الله کاشــانی به دنبال‬ ‫زمین زدن این دولت مردمی از طریق همکاری مستقیم و‬ ‫غیرمستقیم با دشمنان از جمله امریکا هستند! این تالش ها‬ ‫به همان اندازه برای مردم شــریف و اگاه ایران خنده دار و‬ ‫غیرقابل باور اســت که سندســازی های اخیر برای همسو‬ ‫نشان دادن ایت الله کاشــانی با عوامل امریکایی کودتای‬ ‫‪ 28‬مرداد ‪».1332‬‬ ‫‪63‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫ملی ایران ایستادگی کردند و نیز خاطرات ارزشمندی که در‬ ‫‪ ۶۵‬سال گذشته انتشــار یافته اند انبوهی از اسناد و مدارک‬ ‫تاریخی را در اختیار پژوهشگران تاریخ کشور ما قرار داده اند‬ ‫که شناخت واقعیت های تاریخی ناکامی نهضت ملی ایران‬ ‫را روشن ساخته اند‪ .‬سرانجام بیان این حقیقت را نیز شایسته‬ ‫می دانم که اگر انگلستان و وابستگان ان بر دروغ تاریخی‬ ‫کودتای ‪ ۲۸‬مرداد علیه مصدق تاکید و ان را تکرار می کنند‬ ‫برای ان اســت که مداخله این دولت در امور داخلی ایران‬ ‫اشکار نشود‪».‬‬ ‫سید محمود کاشانی در یادداشــتی به یکی از اسناد‬ ‫اشاره کرده که نشــان می دهد رابط ســیا در تهران و سفیر‬ ‫امریکا از واشنگتن خواسته اند پس از کودتا‪ ،‬برای کمک‬ ‫به دولت زاهدی ‪ ۵‬میلیون دالر بودجه اختصاص دهد‪ .‬او‬ ‫در این باره می نویســد‪« :‬اگر دولت امریکا در این اوضاع‬ ‫و احوال کمک مالی پنــج میلیون دالری بــه زاهدی کرد‬ ‫دلیل ان تُهی بودن خزانه کشــور و این واقعیت بوده است‬ ‫که زاهدی با میراث شوم مصدق یعنی ناتوانی در پرداخت‬ ‫حقوق کارکنان دولت روبه رو بود و یکی از انگیزه های کمک‬ ‫مالی دولت امریکا نیز ان بود که در اوضاع و احوال جنگ‬ ‫سرد که دولت شوروی ســابق به دنبال گسترش حوزه نفوذ‬ ‫خود بود دولت ایران بتواند روی پای خود بایســتد‪ .‬اکنون‬ ‫صداوســیما این کمک مالی را دلیل انجام کودتا از سوی‬ ‫امریکا علیه دولت مصدق برشمرده است!»‬ ‫محمدرضــا کائینی‪ ،‬روزنامه نــگار و تاریخ پژوه نیز از‬ ‫ن ترجمه‬ ‫افرادی انتقاد کرده که «بدون خواندن و حتی توا ‬ ‫یک مجموعه پی دی اف هزار صفحه ای‪ ،‬تازه رسیده اند به‬ ‫این نقطه که کاشانی با مصدق اختالف شدید داشته و در‬ ‫صف نخست منتقدان او و البته چوب به دستان ‪ ۲۸‬مرداد‬ ‫بوده است! ان هم همراه با مظفر بقایی و شعبان جعفری که‬ ‫از قضا در ان ساعات‪ ،‬هر دو در زندان مصدق بوده اند!‪...‬‬ ‫و این همه بدون ان است که حتی بتوانند در میان همه این‬ ‫به اصطالح اســناد نوانتشــار‪ ،‬یک مورد را نشان دهند که‬ ‫کاشانی در طراحی و اجرای واقعه ‪ ۲۸‬مرداد‪ ،‬اندک نقشی‬ ‫داشته است!»‬ ‫به نوشــته کائینی «کاشــانی در طرح ریزی ســقوط‬ ‫مصدق نقش نداشت‪ ،‬اما می دانستکه جناب نخست وزیر‪،‬‬ ‫با طریقه ای که در پیش گرفته‪ ،‬به همان فرجامی می رسد‬ ‫که رسید!» در همین باره موسی حقانی‪ ،‬معاون پژوهشی‬ ‫موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران در گفت وگو با روزنامه‬ ‫«صبح نو» توضیح داد که‪« :‬شــما در اســناد خیلی چیزها‬ ‫می بینید‪ .‬مثال یک مامور اطالعاتی حدس زده و پیشنهاد‬ ‫داده که با فالن ادم (مثال ایت الله کاشانی یا دکتر مصدق)‬ ‫ن ترجمه یک‬ ‫بدون خواندن و حتی توا ‬ ‫مجموعه پی دی اف هزار صفحه ای‪ ،‬تازه‬ ‫رسیده اند به این نقطه که کاشانی با مصدق‬ ‫اختالف شدید داشته و در صف نخست‬ ‫منتقدان او و البته چوب به دستان ‪ ۲۸‬مرداد‬ ‫بوده است! ان هم همراه با مظفر بقایی و‬ ‫شعبان جعفری که از قضا در ان ساعات‪ ،‬هر دو‬ ‫در زندان مصدق بوده اند‬ ‫در ایران ارتباط گرفته شود‪ .‬صرف این مطلب را نمی توان‬ ‫سند خیانت دانست‪ .‬باید ببینیم اوال ارتباط برقرار شده یا نه؟‬ ‫ثانیا باید ببینیم اگر برقرار شــده چه پاســخی دریافت شده‬ ‫از طرف داخلی؟ این ها مســتلزم کار جدی سندشناســی و‬ ‫پژوهشیاست‪.‬درهمیناسنادیکه منتشرشده‪،‬سندهایی‬ ‫وجود دارد که نشــان می دهد این پیشنهادها به نتیجه ای‬ ‫نرسیده است‪ .‬مثال به مصاحبه ای از ایت الله کاشانی اشاره‬ ‫می شود که با صراحت امریکا را از دخالت در امور ایران منع‬ ‫می کند و هشدار می دهد که امریکا نباید از انگلیس حمایت‬ ‫کند‪ .‬در همین مجموعه اسناد اشــاره می کند که ایت الله‬ ‫کاشانی به سیاســت امریکا در حمایت از انگلیس حمالت‬ ‫جدی ای را اغاز کرده است‪ .‬در همین مجموعه اسناد جدید‬ ‫امده که پایگاه سیا در قبرس خطی را برای حمله مطبوعات‬ ‫به ایت الله کاشــانی پی بگیرند‪ .‬خود این اســناد و شواهد‬ ‫دیگر تاریخی نشــان می دهد که ادعای دخالت ایشان در‬ ‫کودتا پوچ است‪».‬‬ ‫به گفته او «این اســناد حدود ‪ ۱۰۰۰‬صفحه است و‬ ‫روز پنجشنبه منتشر شــده و باید به دقت مطالعه شود ولی‬ ‫ان چیزی که با یک نگاه کلی به دست می اید این است که‬ ‫این ها تمام تالششان این اســت که ان روش های دقیق‬ ‫نفوذ برای تخریب را بیــان نکنند‪ .‬در بســیاری از موارد در‬ ‫همین مجموعه ‪ ۱۰۰۰‬صفحه ای می بینیم که اسامی افراد‬ ‫را سانسور کرده است‪ .‬حتی بخش هایی را حذف کرده اند‪.‬‬ ‫به نظر می رســد که بیشــتر شــبیه تالش برای به جان هم‬ ‫انداختن گروه های حامی اشخاص در داخل ایران است‪.‬‬ ‫از این جهت خودش بخشــی از پروژه نفوذ است‪ .‬بیش از‬ ‫اینکه یک واقعیت باشد‪ ،‬یک پروژه است‪ .‬اسنادی که دو‪،‬‬ ‫سه روز بیشتر از انتشارش نمی گذرد و قطعا هدفش اختالف‬ ‫بین نیروهای داخلی و جنگ نرم و تغییر از درون اســت‪».‬‬ ‫در اشاره ای مشترک به این اسناد‪ ،‬حسین دهباشی‪ ،‬دیگر‬ ‫تاریخ پژوهی است که در کانال تلگرامی خود نوشته است‪:‬‬ ‫«اسناد به تازگی منتشر شده توسط ایاالت متحده در مورد‬ ‫‪ ۲۸‬مرداد نیز که طبعا مورد توجه گســترده فضای مجازی‬ ‫است‪ ،‬کماکان بســیار ناقص و به نحو جهت داری ممیزی‬ ‫شده اســت‪ .‬به نظر می رســد حدود ‪ ۸۱۰‬مورد از اسامی و‬ ‫اماکن در نسخه منتشر شده حذف شده اند (چرا ان بخش ها‬ ‫سانســور شــده و چرا بخش های دیگر منتشــر شده اند؟)‬ ‫ضمن اینکه گرچه این اســناد بیانگر رضایت ضمنی برخی‬ ‫رهبران سابق نهضت ملی نفت و از جمله ایت الله کاشانی‬ ‫از برکناری دکتر مصدق است اما در هیچ کجای این اسناد‬ ‫خبری از همدلی نظری یا همراهی عملی وی با کودتاگران‬ ‫دیده نمی شود‪».‬‬ ‫دهباشــی با وجود اشــاره به میهن دوســتی بسیار‪،‬‬ ‫پاکدســتی فوق العاده‪ ،‬شرافت و شــجاعت دکتر مصدق‬ ‫معتقــد اســت‪« :‬خطاهــای مهمی چــون دلبســتگی به‬ ‫قول های شــفاهی مقامات مذاکره کننــدگان امریکایی و‬ ‫انگلیسی و تضعیف جایگاه و تعطیلی مجلس شورای ملی‬ ‫و بی توجهــی به ترس روزافــزون جامعه از خطر همســایه‬ ‫شــمالی و نفوذ کمونیســم و الحادی گری‪ ،‬تنش مستمر‬ ‫با محمدرضا شــاه (کــه تا ان وقــت هنوز محبــوب بود) و‬ ‫تقاضاهای غیرقانونی از وی برای تسلط بر نیروهای مسلح‪،‬‬ ‫عدم مقابله با روزنامه نگاران همراه و ه ّتاکی چون امیرمختار‬ ‫کریم پور شــیرازی و طرفداران تندرویی چون حزب توده و‬ ‫چاره نیاندیشی در برابر مشکالت اقتصادی چون تعطیلی‬ ‫پیاپی بازار هــا در پی ناامنی و التهابات سیاســی و‪ ...‬خود‬ ‫از عوامل اصلی خســتگی مردم و عدم مقابلــه عمومی با‬ ‫کودتای ‪ ۲۸‬مرداد محسوب می شود‪».‬‬ ‫دهباشی همچنین نوشــته «کلیپی این روز ها دست‬ ‫به دســت می چرخد که بــا نــام «روز پــس از کودتای ‪۲۸‬‬ ‫مرداد» منتشر شده و مطابق توضیحات همراه انگار بازدید‬ ‫مشــترک ایت الله کاشــانی (رئیس مجلس) و سرلشــکر‬ ‫زاهــدی (نخســت وزیر کودتا) از خانــه ویران و بــه تاراج‬ ‫رفته دکتر مصدق را نشــان می دهد‪ .‬حال انکه این کلیپ‬ ‫حاوی تصاویری در اماکن و مقاطع تاریخی مختلف است‬ ‫و بی ارتبــاط منطقی به یکدیگر‪ .‬از جمله خانه غارت شــده‬ ‫مرحوم دکتر مصــدق در خیابان کاخ (فلســطین فعلی)‪،‬‬ ‫تصویر سرلشکر زاهدی در پلکان ساختمان وقت شهربانی‬ ‫(ســاختمان فعلی وزارت خارجه)‪ ،‬تصویر ایت الله کاشانی‬ ‫و دکتر مظفر بقایی و دکتر حسین مکی روبه روی در اصلی‬ ‫مجلس شــورای ملی وقت (میدان بهارستان)‪ .‬همچنین‬ ‫موعد ضبط ایــن تصاویر نیز بســیار با هم فاصله داشــته‬ ‫و در مورد اخیر مربوط بــه زمســتان ‪ ۱۳۳۱‬و ماه ها قبل از‬ ‫کودتاســت‪ ».‬در اظهارنظری دیگر به ایــن ماجرا‪ ،‬عباس‬ ‫سلیمی نمین هم گفته اســت‪ «:‬چرایی انتشــار این فیلم‬ ‫سراســر جعلی را باید در همان ترفند دامن زدن به مسائل‬ ‫فرعی برای از کانون توجه دور نگه داشــتن مسائل اصلی‬ ‫دانست‪ .‬امریکایی ها برخالف قانون ازادی اسناد تا کنون‬ ‫برای روشن نشــدن بســیاری از واقعیت ها‪ ،‬مانع از انتشار‬ ‫مســتندات مربوط به کودتای ‪ 28‬مرداد شده بودند‪ .‬قطعا‬ ‫انتشار حتی گزینشی این اســناد یک بار دیگر احاد جامعه‬ ‫ما را متوجه عــزم تاریخــی امریکا برای در هم شکســتن‬ ‫اراده ملت ایران به منظور داشــتن یک زندگی سرافرازانه‬ ‫خواهد کرد‪.‬‬ ‫از این رو عــاوه بر تهیــه چنین فیلم جعلــی قبل از‬ ‫ازادسازی برخی اسناد‪ ،‬خبرنگار بی بی سی‪ -‬بهمن کلباسی‪-‬‬ ‫بدون انکه سندی را به طور مشــخص ارائه دهد در توئیتر‬ ‫خــود می نویســد‪« :‬چندتا دیگه هم هســت که نشــان از‬ ‫حمایت جدی کاشــانی و بخش بزرگی از روحانیت از شاه و‬ ‫مخالفتشان با دکتر مصدق دارد‪».‬‬ ‫انچه در این زمینه تاسفبار است اینکه به فاصله اندکی‬ ‫از این جهت دهی‪ ،‬اقای عبدالله رمضان زاده‪ -‬ســخنگوی‬ ‫دولــت اصالحــات‪ -‬در توئیتــرش می نویســد‪« :‬حال که‬ ‫اسناد همراهی کاشانی با کودتای امریکایی افشا شده نام‬ ‫خیابان ایت الله کاشــانی را تغییر دهید‪ ».‬به دنبال توئیت‬ ‫اقای رمضــان زاده‪ ،‬اقای عباس میالنی‪-‬نویســنده کتاب‬ ‫ستایشــگرانه پهلوی تحت عنوان «معمای شــاه» ‪ -‬نیز از‬ ‫فرصت استفاده کرده و در اقدام مشابهی می نویسد‪« :‬چرا‬ ‫با تغییر نام بزرگراه شــیخ فضل الله نمی اغازید که دشــمن‬ ‫قسم خورده مشروطه و دموکراسی بود؟» «ادعای» دشمن‬ ‫قسم خورده مشــروطه بودن شیخ شــهید در حالی صورت‬ ‫می گیرد که نقش رهبری وی در این نهضت بر کسی پوشیده‬ ‫نیست‪ ،‬اما این عالم روشن ضمیر بعد از نفوذ عوامل بیگانه‬ ‫در نهضت از ان فاصله گرفت‪ .‬جالب اســت بدانیم جریان‬ ‫نفوذ یافته به نهضت بعد از اســتقرار در تهــران نه تنها این‬ ‫شــخصیت را به دار اویخت بلکه افرادی چون ستارخان را‬ ‫نیز از صحنه حذف کرد؛ در حالی که صدراعظم اســتبداد‬ ‫را به خدمت گرفت‪ .‬البته همین نفوذ نیز منجر به کودتای‬ ‫انگلیسی ‪ 1299‬شد که صحت ارزیابی شیخ شهید را از روند‬ ‫امور به خوبی اثبــات می کند‪.‬البته این روزها دولت یازدهم‬ ‫تغییر نام ها را کلید زده که از جمله تغییر نام فرودگاه شهید‬ ‫باهنر کرمان است؛ شاید همین گرایش‪ ،‬برخی را به بعضی‬ ‫مسائل امیدوار ساخته است‪.‬‬ ‫قطعا هرکدام از رهبران نهضت ملی شدن صنعت نفت‬ ‫خطاهایی داشتند که زمینه کودتا را برای بیگانه فراهم کرد‬ ‫اما باید دید چه کســانی و با چه اهدافی این خطاها را حتی‬ ‫به کمک جعلیات بزرگ نمایی می کنند تا با شــکل دهی به‬ ‫منازعاتی کاذب مساله اصلی یعنی ناقضان استقالل ملت‬ ‫ایران با مشت اهنین را به فراموشی سپارند‪».‬‬ ‫به نظر می رســد که هم برخی جریان هــای داخلی و‬ ‫هم قطعا ســرویس های خارجی برای بهره بــرداری از این‬ ‫اســناد برنامه مفصلی دارند؛ باید در این مورد هوشمندانه‬ ‫عمل کرد‪.‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫تالش برای چند قطبی کردن جامعه ایرانی‬ ‫دلیل انتشار اسناد چیست؟‬ ‫امیر مکی‬ ‫‪3‬‬ ‫کارشناس‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫مرداد ‪ 1332‬به ایرانیان هدیه کردنــد‪ .‬اما با تعمق در‬ ‫انتشار اسناد و هدف گیری های خاص انجام شده باید‬ ‫هشیار باشــیم و بذرافشــانی نفاق ایشــان را با وحدت‬ ‫خود از میان برداشته تا دوباره شــاهد اتفاقاتی از این‬ ‫قبیل نباشیم‪.‬‬ ‫با کمی تامل و تحقیق می توان به وضوح از مدت ها‬ ‫قبل از کودتا تا امروز از طریق کتب خاطرات نشر شده که‬ ‫حاصل دیده ها و شنیده های دست اندر کاران و سیاسیون‬ ‫ان روز بــوده به بیرون کشــیدن نکات عینــی و واقعی ان‬ ‫روزگار اهتمام ورزید و نباید مرعوب فریبکاران شویم‪ ،‬باشد‬ ‫که ماه از پشت ابر بیرون اید و برایشان رسوایی داشته باشد‬ ‫چنانچه واقعیت در پیش چشمان ما پدیدار است!‬ ‫و مهم انکه رنگ مردان طالیی ان روزگار را نه برای‬ ‫ما‪ ،‬بلکه برای نسل های اینده کمرنگ ننمایند‪.‬‬ ‫انچه در چند روز گذشــته به ظاهر از انتشــار اســناد‬ ‫منتشر شده سیا بیشتر به چشم می خورد‪ ،‬تخریب فضای‬ ‫مبارزاتــی ان روزگار بوده که صحبت از همــکاری مردان‬ ‫نهضت ملی به خصوص ایت الله کاشــانی بــا کودتاگران‬ ‫است که جواب ایشــان به وضوح در نامه اخر کاشانی در‬ ‫روز ‪ 27‬مــرداد ‪ 1332‬به دکتر مصــدق و نیز صحبت های‬ ‫کاشانی با زاهدی در روز ‪ 31‬مرداد ‪ 1332‬خود خط بطالنی‬ ‫بر هرگونه گزافه گویی های بیان شده است و نیز اعالمیه‬ ‫منتشر شده ایشــان در ‪ 12‬ابان ماه ‪ 1332‬زدودن هرگونه‬ ‫ابهامی بر این گفتار می باشد‪ .‬تا جایی که سرانجام‪ ،‬دولت‬ ‫به عنوان نماینده اول تهران انتخاب و کاشانی در رتبه دوم‬ ‫قرار گیرد که این مطلب نیز همانند سایر قضایا خنده دار و‬ ‫مضحک می باشد!‬ ‫بهتر ان است که نویسندگان سندهای انتشار یافته‬ ‫مجددا به نوشــته های جراید موافــق و مخالف ان روزگار‬ ‫رجوع کرده و گزارشات مردمی و محافظان صندوق های‬ ‫انتخاباتی را بازخوانی نمایند تا شاید به سانسورهای پیش‬ ‫امده واقف گردند!‬ ‫حســین مکی در ان زمان از چنان محبوبیتی و اقبال‬ ‫عمومی برخوردار بود که لقب ســرباز فداکار ایران را یدک‬ ‫می کشید تا جایی که محمد رضا شاه نیز به منظور کم کردن‬ ‫فشــارهای سیاســی بر دربار و شــخص دکتــر مصدق به‬ ‫جهت اطمینان از توطئه احتمالی دربار‪ ،‬پیشــنهاد وزارت‬ ‫درباری را به مکی دادند که با جواب منطقی و منفی ایشان‬ ‫روبه رو شــدند و حتی تا جایی که چه قبل و چه بعد از کودتا‬ ‫نخست وزیری نیز از طرف شاه ایشان پیشنهاد و مجددا با‬ ‫جواب منفی مواجه گردیده و از انجا در صف رانده شدگان‬ ‫محمد رضا پهلوی قرار گرفت و محدودیت های خاصی ضد‬ ‫ایشان انجام پذیرفت که اسناد ساواک ایشان مصداق بارز‬ ‫این کالم است‪.‬‬ ‫بجد می بایســت دســت های تحریف کننده اســناد‬ ‫ارائه شــده را قطــع کــرد و ان میســر نمی گــردد مگــر با‬ ‫شفاف ســازی بیشــتر‪ ،‬برگزاری همایش هــای مختلف و‬ ‫اطالع رسانی دقیق به خصوص در فضای مجازی‪.‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫همزمانی مصوبه طرح تحریم های جدید ضد ایران‬ ‫و انتشار اسناد محرمانه کودتای ‪ 28‬مرداد پس از ‪ 63‬سال‬ ‫بسیار قابل تامل است!‬ ‫با بررسی مدارک به ظاهر تازه انتشــار یافته سازمان‬ ‫سیا پر واضح است که جهت دار بودن نگاه اسناد ارائه شده‬ ‫و نیز اهداف نفوذی و جناح گرایانه و نیز اقداماتی از قبیل‬ ‫چند قطبی شــدن افکار عمومی جامعــه را به خصوص در‬ ‫فضای مجازی دنبال می کنند‪ ،‬بدین صــورت که رهبران‬ ‫ملی مذهبی دهه ‪ 30‬را به وضوح جدای از یکدیگر و به طور‬ ‫کامل ضد هم نشان می دهد که در عمل خود نقض اشکار‬ ‫«قیام ملی سی تیر» را به همراه دارد‪.‬‬ ‫با اندک تاملی در بازه زمانی ‪ 28‬ماهه اداره کشــور به‬ ‫نخست وزیری دکتر محمد مصدق و عامل به قدرت رسیدن‬ ‫ایشــان‪ ،‬اجماع ملی مردم بــا رهبران نهضــت تواما دیده‬ ‫می شود را زیر سوال برده!‬ ‫اما متاسفانه با گذشت زمانی کمتر از ‪ 20‬ماه از دولت‬ ‫ملی‪ ،‬شکاف های نهفته پدیدار و فرصت طلبان در جهت‬ ‫حفظ منافع خویش و سهم خواهی‪ ،‬بیکار ننشسته و هیزم‬ ‫نفاق در اتش سوزان و دودستگی ایجاد شده می انداختند‬ ‫و چنانچه بودند مردانی که افق دورتــر را دیده و در جهت‬ ‫جلوگیــری از اختالفات پیش امــده گام نهادند اما بازتاب‬ ‫مثبتی عاید نگردید تا جایی که پس از درخواست اختیارات‬ ‫‪ 6‬ماهه از طرف نخست وزیر وقت – دکتر محمد مصدق‪،‬‬ ‫قدرت مجلس رو به انحالل می رفت و مخالفت ها یک به‬ ‫یک اشکار شد که در پی ان با خواسته ناگهانی اختیارات‬ ‫یک ســاله غده چرکین نفاق ســر بــاز زد و در نهایت تبر بر‬ ‫ریشه نهضت مقاومت زده شد و تا انجایی پیش رفت که با‬ ‫انحالل مجلس هفدهم به اخر رسید‪.‬‬ ‫اما در تمامی این مراحل باز کورسویی از امید وجود‬ ‫داشت که نه تنها اتحاد رهبران جبهه ملی که به دست دکتر‬ ‫محمد مصدق و ایت الله کاشانی بود از بین نرفت‪ ،‬بلکه باز‬ ‫به صورت نسبی با یکدیگر در تعامل بودند و تا جایی که در‬ ‫بیانیه معروف «دزاشیب» جهت حفظ مصالح میهنی و نیز‬ ‫به دلیل احساس خطری که از نفوذ بیگانگان در به نتیجه‬ ‫نرسیدن اهداف ملی شدن صنعت نفت احساس می شد‪،‬‬ ‫مصدق و کاشانی بر سر یک میز نشسته و دست در دست‬ ‫هم امیدوار به اینده به ارسال پیام مشترک اهتمام ورزیدند و‬ ‫چه بسا که می توانست به نتیجه برسد‪ ،‬اما متاسفانه به پایان‬ ‫کار نزدیک می شدیم و نگاه خوش بینانه بیش از حد دولت‬ ‫وقت به کمک هایی از استعمار ان روز‪ ،‬کالف تنیده شده‬ ‫مردمی را نخ نما ســاخت و برخالف کالم ارزشمند «طرح‬ ‫موازنه منفی» این بار در عمل به طــرح موازنه مثبت روی‬ ‫اورده شد تا جایی که تاب مقاومت از کف رفت و انتظارات‬ ‫ملی مردم ایران ملغی شــد و در مقابل‪ ،‬زیاده خواهی های‬ ‫دشمن و اهداف امپریالیستی رنگ و بوی جدیدی به خود‬ ‫گرفت‪ ،‬انجــا بود کــه از اب گل الود ایجاد شــده حداکثر‬ ‫مطامع خود را طلب کردند و در ان راســتا به کمک ایادی‬ ‫داخلــی اســتعمارگران و نفوذی های ریاکار مــزدور خود‬ ‫با اجرای فرمایشــی کودتای ‪ 28‬مرداد حاصــل مبازرات‬ ‫مردمی را به یغمــا بردند و با ایجاد جو خفقــان و امنیتی در‬ ‫سراســر مملکت اهداف خود را یکی یکــی دنبال کردند و‬ ‫قرارداد کنسرســیوم نفتی خود را که مصداق بارز «راهزنی‬ ‫مدرن» اســت به ملت بزرگ ایران تحمیل کردند و روز از‬ ‫نو‪ ،‬روزی از نو‪.‬‬ ‫اما شایان ذکر است که از ان روز تا امروز همگی‬ ‫بر این باوریم که دخالت هــای ننگین امریکا و انگلیس‬ ‫و ایــادی داخلی و خارجی ایشــان‪ ،‬غــروب غمگین و‬ ‫حزن انگیــز نهضــت مقاومــت مردمی را در شــب ‪28‬‬ ‫کودتا تمامی اولویت های درخواستی را یکباره کنار زد و به‬ ‫تجدید رابطه با دولت اســتعماری انگیس تن داد و تسلیم‬ ‫نقشه های پلید ایشان شد که در تاریخ ‪ 14‬اذر ‪ 1332‬طی‬ ‫اعالمیه ای با عنوان «دوســتی دیرینه» خــط بطالنی بر‬ ‫مبارزات دلیرمردان این سرزمین کشید‪.‬‬ ‫و اما سند دیگری منتشر شده است که دکتر مصدق‬ ‫را متهم به مهندســی انتخابات در مجلــس هفدهم کرده‬ ‫که در عمل حســین مکی با ‪ 20‬هزار رای بیشتر از کاشانی‬ ‫‪65‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫اسناد گزینش شده‬ ‫کودتای ‪ ۲۸‬مرداد و اسناد جدید وزارت خارجه امریکا‬ ‫عبدالله شهبازی‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫‪4‬‬ ‫مورخ‬ ‫در طول بیست سال اخیر ده ها مصاحبه و سخنرانی‬ ‫و مقاله و یک مجلد کتاب درباره کودتای ‪ ۲۸‬مرداد ‪۱۳۳۲‬‬ ‫منتشــر کرده ام‪ .‬از نظر من‪ ،‬اینگونــه بحث های تاریخی‬ ‫باید محققانه انجام شود نه به عنوان تابعی از جنجال های‬ ‫سیاســی روز‪ .‬متاســفانه‪ ،‬با چنــد توئیت از ســوی افراد‬ ‫غیرمتخصص‪ ،‬در همان روزهای اول انتشــار این اسناد‬ ‫به موضوع جنجالی روز بدل شــد‪ .‬من تابع امواج سیاسی‬ ‫روز نیستم‪ .‬واکنشم به این موج یادداشت کوتاهی بود که‬ ‫با عنوان «بازهم دوگانه کاشانی‪ -‬مصدق» منتشر کردم‪.‬‬ ‫به عالوه‪ ،‬هنوز در حال مطالعه اســناد جدیدم‪ .‬اگر‬ ‫کارم به پایان برسد‪ ،‬احتماال یادداشت های خود را درباره‬ ‫این اسناد به صورت مقاله منتشــر خواهم کرد‪ .‬اجماال بر‬ ‫چند نکته تاکید می کنم‪:‬‬ ‫‪ -۱‬اســناد منتشرشــده همه اســناد مرتبط با نهضت‬ ‫ملی شــدن نفت و کودتای ‪ ۲۸‬مرداد ‪ ۱۳۳۲‬نیســت‪ .‬تنها‬ ‫بخشی از ان است که البته مفید است و می تواند اطالعات‬ ‫ما را غنی تر کند ولی این اسناد باید در کنار سایر اسناد و به‬ ‫شکل انتقادی مورد بررسی قرار گیرد‪.‬‬ ‫‪ -۲‬اســناد فوق گزینش شده اســت یعنی همه اسناد‬ ‫موجود درباره کودتا در ارشیوهای وزارت خارجه امریکا یا‬ ‫سیا نیست و نیز بیش از ‪ ۶۰۰‬مورد سانسور در همین اسناد‬ ‫مندرج در کتــاب ‪ ۱۰۰۷‬صفحه ای فوق دیده می شــود‪،‬‬ ‫یعنــی مطالبی که هنــوز از نظــر متولیان اســناد تاریخی‬ ‫وزارت خارجه امریکا «طبقه بندی شده» ارزیابی می شود‪.‬‬ ‫‪ -۳‬مطالب مندرج در این اسناد «وحی منزل » نیست و‬ ‫باید‪ ،‬مانند همه اسناد‪ ،‬با نگاه دقیق و انتقادی مورد مطالعه‬ ‫قرار گیرد‪ .‬تحلیلگر مســلط و توانمند می تواند تحلیلی از‬ ‫این اســناد به دســت دهد که با تحلیل محققین سطحی‬ ‫یکسان نباشد‪ .‬برای مثال‪ ،‬در تحلیل های مندرج در اسناد‬ ‫فوق گاه اشــتباهات فاحش دیده می شــود‪ .‬یک نمونه از‬ ‫گزارش تحلیلی جوزف واگنر‪ ،‬دبیر دوم سفارت امریکا در‬ ‫تهران‪ ،‬مثال می زنم درباره پیشــینه روابط ایران و روسیه‪.‬‬ ‫واگنر اتحاد ایران با ناپلئون را علیه روســیه می خواند‪ ،‬در‬ ‫حالی اتحاد فتحعلی شــاه و ناپلئون در مشارکت با پاول‪،‬‬ ‫تزار روسی ه و علیه بریتانیا بود‪ .‬در پیامد همین اتحاد بود که‬ ‫توطئه گران در همدستی با چارلز ویتورث‪ ،‬سفیر بریتانیا‪،‬‬ ‫در نیمه شب ‪ ۲۳‬مارس ‪ ۱۸۰۱‬تزار پاول را در خوابگاهش‬ ‫به قتل رساندند‪.‬‬ ‫‪ -۴‬همان گونه که اقای عباس میالنی در گفت وگوی‬ ‫‪ ۲۹‬خرداد ‪ ۱۳۹۶‬با رادیــو فردا به متذکر شــد و من نیز در‬ ‫سال های گذشته بارها و بارها نوشــته ام‪ ،‬اسناد عملیاتی‬ ‫ســیا (اژانس مرکزی اطالعات ایاالت متحــده امریکا) و‬ ‫ام‪ .‬ای‪ .‬ســیکس (ســرویس اطالعاتی بریتانیــا) به طور‬ ‫عمده یا نابود شده یا در دســترس محققین نیست و شاید‬ ‫هیچ گاه به دســت محققین نرســد‪ .‬به این دلیل‪ ،‬اســناد‬ ‫موجود در مراکز اســناد ایران برای شناخت ابعاد عملیاتی‬ ‫کودتا اهمیت منحصربه فرد می یابد‪ .‬به ویژه اســناد ِســر‬ ‫شاپور ریپورتر که تصادفا در زمان انقالب سالم ماند و در دو‬ ‫مرکز مهم اسنادی ایران‪ ،‬موسسه مطالعات تاریخ معاصر‬ ‫ایران وابسته به بنیاد مستضعفان و جانبازان و مرکز اسناد‬ ‫وزارت اطالعــات‪ ،‬نگهداری می شــود‪ .‬تحقیقاتم درباره‬ ‫کودتای ‪ ۲۸‬مرداد به طور عمده بر این اســناد مبتنی بوده‬ ‫که از نظر من «حرف اخر» را دربــاره کودتا بیان می کند‪.‬‬ ‫کسانی که عالقه مندند با این اسناد اشنا شوند می توانند به‬ ‫تحقیق مفصلم با عنوان ِ‬ ‫«سر شاپور ریپورتر و کودتای ‪۲۸‬‬ ‫مرداد ‪ »۱۳۳۲‬مراجعه کنند که هم به صورت کتاب منتشر‬ ‫شده (عبدالله شهبازی‪ ،‬کودتای بیســت و هشت مرداد‪:‬‬ ‫چند گزارش مستند‪ ،‬تهران‪ :‬انتشارات روایت فتح‪،۱۳۸۷ ،‬‬ ‫‪ ۳۶۷‬صفحه) و هم در وب ســایت و نیز در کانال تلگرامم‬ ‫موجود است‪).‬‬ ‫در ارتباط با این اسناد ابتدا تاکید کنم که باید تحوالت‬ ‫دوران نهضت ملی شدن نفت را نقادانه بازبینی کرد‪ .‬مسائل‬ ‫گاه ان طور نیست که تصور می کنیم‪ .‬سیاه و سفید در کار‬ ‫نیســت‪ .‬فقط یک اصل مسلم اســت ؛ کودتای ‪ ۲۸‬مرداد‬ ‫‪ ۱۳۳۲‬دخالت خشــن دولت های بریتانیا و امریکا در امور‬ ‫داخلی ایران بود و باید به شدت محکوم شود‪.‬‬ ‫درباره اسناد امریکایی که تاکنون درباره کودتا منتشر‬ ‫شده باید عرض کنم که سانســور زیاد است‪ ،‬تحریف زیاد‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫سقوط سلطنت پهلوی» بر اساس اسناد درباره اختالفات‬ ‫شــاه و زاهدی مفصل توضیــح داده ام‪ .‬یعنی‪ ،‬بــا کودتا‬ ‫مشکل شــاه حل نشد‪ .‬کاشــانی با زاهدی ســابقه رفاقت‬ ‫قدیمی داشــت و تا مدتی پس از کودتا در صحنه سیاست‬ ‫همچنان فعال بود تا سرانجام خانه نشین اش کردند‪.‬‬ ‫اتش بیار معرکه دکتر مظفر بقایی کرمانی بود‪ ،‬یعنی‬ ‫اصــا کودتای ‪ ۲۸‬مــرداد بــدون نقش بقایــی به عنوان‬ ‫کودتاچی غیرقابل تعریف اســت‪ .‬هر اســنادی دربیاید و‬ ‫شروع عملیات کودتا را قتل تیمسار افشارطوس نداند یعنی‬ ‫سانسور شده است‪.‬‬ ‫علت اینکه اسناد عملیاتی کودتا را نمی توانند منتشر‬ ‫کنند و به کلیات بســنده می کنند همین است‪ .‬چون طرح‬ ‫کودتا در فوریه ‪ /۱۹۵۳‬بهمن‪ -‬اســفند ‪ ۱۳۳۱‬در مالقات‬ ‫مقامات بلندپایه سرویس های اطالعاتی بریتانیا و ایاالت‬ ‫متحده تنظیــم و در ‪ ۲۵‬ژوئــن ‪ ۴ /۱۹۵۳‬تیر ‪ ۱۳۳۲‬به طور‬ ‫نهایی به تصویب دولت امریکا رســید‪ .‬هــر عملیاتی قبل‬ ‫از ان انجــام گرفته‪ ،‬از جمله قتل افشــارطوس‪ ،‬عملیات‬ ‫«روگ» یا «خودسر» بوده‪ .‬کانون هایی در داخل ایران کار‬ ‫خودشان را می کردند‪ .‬دولت کلمنت اتلی در بریتانیا موافق‬ ‫با کودتا علیه دولت مصدق نبود‪ .‬وقتی دولت های چرچیل‬ ‫در بریتانیا و دولــت ایزنهاور در امریکا به قدرت رســیدند‪،‬‬ ‫طرح کودتا تصویب شد‪.‬‬ ‫سابقه کودتای ‪ 28‬مرداد‬ ‫مظفر بقایی؛ اتش بیار معرکه‬ ‫رزم ارا بــا کمپانی نفــت انگلیس و ایران بــه توافق‬ ‫‪ ۵۰ -۵۰‬رسید که کامال معقول بود‪ .‬رزم ارا افسری توانمند‬ ‫بود و امریکایی ها‪ ،‬کــه تمایل چندانی به نظام ســلطنتی‬ ‫ایران نداشــتند‪ ،‬بدشــان نمی امد که رزم ارا بــه دیکتاتور‬ ‫جمهــوری ایران تبدیل شــود و شــاه حذف شــود‪ .‬شــاه‬ ‫چنان از رزم ارا می ترســید که خواهرش اشــرف را تشویق‬ ‫کرد معشــوقه رزم ارا شــود‪ .‬نامه های عاشــقانه اشرف به‬ ‫رزم ارا موجود اســت و فکــر می کنم موسســه مطالعات و‬ ‫پژوهش های سیاسی یا موسسه مطالعات تاریخ معاصر‪،‬‬ ‫یادم نیســت کدام یک‪ ،‬در فصلنامه شان منتشر کرده اند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫همیشــه تاکید من این بود که اینطور نیست که قبل‬ ‫از کودتا سفید سفید باشــد و پس از کودتا سیاه سیاه‪ .‬شاه‬ ‫با دولت زاهدی‪ ،‬یعنی دولتی که بــا کودتای ‪ ۲۸‬مرداد به‬ ‫قدرت رسید‪ ،‬مشکل اساسی داشت و با تالش و تحریکات‬ ‫زیاد توانســت زاهدی را برکنار کند‪ .‬در جلد دوم «ظهور و‬ ‫موج ملی شدن ها‬ ‫ماجرای ملی شدن نفت در چارچوب همین تحرکات‬ ‫کانون های خصوصی قابل تاویل اســت‪ .‬موج ملی شدن‬ ‫پس از جنگ جهانی دوم حتی شــامل بریتانیا هم می شد‬ ‫که دولت حــزب کارگر به رهبــری کلمنت اتلی سیاســت‬ ‫ملی کردن را در پیش گرفت برای حل معضالت ناشــی از‬ ‫جنگ که خسارات عظیم به بریتانیا وارد کرده بود‪ .‬بریتانیا‬ ‫دیگر امپراتوری بریتانیای عصر ویکتوریا نبود‪.‬‬ ‫قتل رزم ارا مورد تائید جبهه ملی بود‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫است‪ ،‬اسناد اصلی و اسناد عملیاتی منتشر نشده‪ .‬اخرین‬ ‫حرف در زمینه کودتا در اسناد شاپور ریپورتر است در ایران‬ ‫و در کتاب هایی مانند خاطــرات مفصل عمیدی نوری که‬ ‫بخشی از ان منتشر شده و بخشی هنوز منتشر نشده است‪.‬‬ ‫مراکز اسناد ایران در این زمینه حرف اول را می زنند‪.‬‬ ‫انگلیســی ها تاکنون درباره نقش خود در کودتا هیچ‬ ‫سندی منتشــر نکرده اند‪ .‬اســناد کنونی که وزارت خارجه‬ ‫امریکا منتشــر کرده قرار بود در ســال ‪ ۱۹۸۹‬منتشر شود‬ ‫به همراه جلد دیگری که همان زمان انتشار یافت ولی مانع‬ ‫شدند‪ .‬گفته شد این جلد به درخواست دولت بریتانیا منتشر‬ ‫نمی شــود به خاطر حفظ منابع و روش ها‪ .‬در سال ‪۲۰۱۶‬‬ ‫هم جان کــری‪ ،‬وزیر خارجه وقت امریکا‪ ،‬مانع از انتشــار‬ ‫این مجلد شد به بهانه ایجاد خلل در مذاکرات هسته ای‪.‬‬ ‫کاشانی و مصدق هیچ کدام را دربست تائید نمی کنم‬ ‫ولی اگر کاشــانی عامل ســیا بود چرا باید عوامل ســیا در‬ ‫‪ ۱۰‬مرداد ‪ ۳۲‬یعنــی ‪ ۱۵‬روز قبل از شــروع عملیات کودتا‬ ‫(‪ ۲۵‬مرداد) نارنجــک پرتاب کنند بــه مجلس روضه خانه‬ ‫اقای کاشانی که عده ای زخمی و کشــته شوند‪ .‬در بولتن‬ ‫منســوب به دونالد ویلبر امده‪« :‬در این زمان جنگ روانی‬ ‫علیه مصدق به اوج رسیده بود‪ ...‬عوامل سیا توجه جدی‬ ‫به ایجاد احساس خطر در رهبران مذهبی تهران معطوف‬ ‫کردند‪ ...‬در یک مورد انفجار ظاهری در خانه یکی از این‬ ‫رهبران انجام شد‪ .‬این یکی از چند مورد طراحی شده بود‪».‬‬ ‫کودتای ‪ ۲۸‬مــرداد ‪ ۱۳۳۲‬را بایــد در چارچوب پالن‬ ‫عظیمی دید که دوران ‪ ۴۵‬ســاله «جنگ سرد» را در جهان‬ ‫رقم زد‪ .‬این جریان در ایران زودتر شــروع شد‪ ،‬یعنی اندکی‬ ‫پس از شــهریور ‪ ۱۳۲۰‬و ورود ارتش های متفقین به ایران‬ ‫که شــامل ارتش های شــوروی و بریتانیا و کمی بعد ارتش‬ ‫امریکا می شد‪ .‬در این زمان سه قدرت فوق متحد بودند علیه‬ ‫المان هیتلری و متحدانش‪ ،‬ولی در داخل ایران با وارد شدن‬ ‫سید ضیاءالدین طباطبایی و تاسیس حزب اراده ملی و سایر‬ ‫احزاب مشابه فعالیت علیه حزب توده شروع شد‪ .‬حزب توده‬ ‫فعالیتش را در مهر‪ ۱۳۲۰‬شروع کرد یعنی کمی پس از ساقط‬ ‫شدنحکومتدیکتاتوریرضاشاه‪.‬یعنیازهماناوتسال‬ ‫‪ ۱۹۴۱‬میالدی‪ ،‬که دو قدرت غربی و شوروی متحد بودند‪،‬‬ ‫جنگ پنهان میان انان در ایران شروع شد‪.‬‬ ‫ماجــرای ســال های ‪ ۱۳۲۵ -۱۳۲۴‬اذربایجــان و‬ ‫کردســتان را درواقع می توان شروع دوران «جنگ سرد»‬ ‫دانســت که باز از ایران اغاز شــد و حدود ‪ ۴۵‬ســال تاریخ‬ ‫جهــان را رقم زد که همــه رفتارهای دولت هــای بزرگ بر‬ ‫محور رقابت دو قطب «شرق» و «غرب» تعریف می شد‪.‬‬ ‫در داخل ایران سه سرویس اطالعاتی غربی به شدت‬ ‫فعال بودند‪ .‬مهمتــر از همه ســرویس بریتانیا که عوامل‬ ‫قدیمی داشــت‪ ،‬دوم ســرویس امریــکا که پــول فراوان‬ ‫داشت‪ .‬سوم ســرویس دولت اســرائیل در شرف تاسیس‬ ‫و نوپا یعنی موســاد کــه در تحلیــل ان دوران به اشــتباه‬ ‫محققین به ان توجه نکرده اند‪ .‬این به جز نقش کانون های‬ ‫خصوصی است‪ .‬اینها هدف خود را مقابله با کمونیسم یعنی‬ ‫حزب توده و نفوذ شــوروی عنــوان می کردند ولی اهداف‬ ‫دیگری داشــتند‪ .‬یعنی‪ ،‬مقابله با کمونیســم پوششی بود‬ ‫برای تحقق اهداف خودشان‪.‬‬ ‫در ایــن میــان‪ ،‬کانون هــای مافیایــی خصوصــی‬ ‫غرب‪ ،‬به ویژه کانونــی که ویلیــام اورل هریمن و خانواده‬ ‫بدنام هریمن در ان ســهیم بود‪ ،‬نقش مرمــوزی ایفا کرد‬ ‫برای تخریــب دولت کلمنــت اتلی‪ .‬هدف شــان خوردن‬ ‫کمپانی عظیم نفت انگلیس و ایران (انگلو‪ -‬ایرانین اویل‬ ‫کمپانی) بود‪ ،‬یعنی کمپانی دولتی متعلق به دولت بریتانیا‪.‬‬ ‫غول های نفتی خصوصی‪ ،‬از جمله توتال (شــرکت نفت‬ ‫فرانســه ان زمان) و رویال داچ شــل و کمپانی های بزرگ‬ ‫نفتــی امریکایــی‪ ،‬فرصت را مناســب دیدند کــه بر حوزه‬ ‫انحصاری کمپانی نفت انگلیس (بریتیش پترولیوم)‪ ،‬یعنی‬ ‫ایران‪ ،‬چنگ بیندازند‪ .‬این حوزه بسیار مهم بود‪ .‬توجه کنیم‬ ‫که در ان زمان پاالیشگاه ابادان بزرگترین پاالیشگاه نفت‬ ‫جهان بود‪ .‬این عواملی است که تحلیل ان دوران را بسیار‬ ‫پیچیده می کند‪.‬‬ ‫از یک ســو شــعار «ملی شــدن صنعت نفت ایران»‬ ‫خواستی مشروع بود که می توانست هم در زمان رزم ارا و هم‬ ‫در زمان دولت مستعجل سال ‪ ۱۳۳۱‬قوام السلطنه با درایت‬ ‫حل شود‪ .‬ولی نگذاشتند چون می خواستند بحران عمیق‬ ‫شود‪.‬درنتیجهکاربهکودتاکشیدوسپسقراردادکنسرسیوم‬ ‫منعقد شد‪ .‬در نتیجه‪ ،‬انحصار کمپانی دولتی نفت انگلیس‬ ‫در ایران شکست و غول های نفتی متحد علیه شرکت نفت‬ ‫انگلیس و ایــران در چارچوب قرارداد کنسرســیوم در نفت‬ ‫ایران شریک شــدند‪ .‬مضافا خصوصی کردن خود کمپانی‬ ‫نفت انگلیس‪ ،‬که اینک بریتیش پترولیوم خوانده می شد‪،‬‬ ‫نیز شروع شد و فرایندی اغاز شد که در زمان دولت خانم تاچر‬ ‫به فروش اخرین بقایای ســهام بریتیش پترولیوم به بخش‬ ‫خصوصی انجامید‪.‬‬ ‫اینها مقدماتی است که عرض کردم با این هدف که‬ ‫نشان دهم باید تاریخ نگاری دوران نهضت ملی شدن نفت‪،‬‬ ‫و نیز تاریخ نگاری مشروطه‪ ،‬از حالت «حماسه» خارج شود‬ ‫و به تاریخ نگاری تحلیلی و مستند تبدیل شود‪.‬‬ ‫شــروع نهضت ملی شــدن نفت با موتور کاشــانی و‬ ‫مصدق بود‪ .‬تردیدی نیست که کاشــانی بود که توانست‬ ‫حمایت وســیع توده مذهبی مردم را به سوی نهضت جلب‬ ‫کند‪ .‬در همین اسناد تازه منتشرشده ســندی است از سیا‬ ‫متعلق به مارس ‪ /۱۹۵۱‬اسفند ‪ ۱۳۲۹‬که «اتحاد نامقدس»‬ ‫مصدق و کاشانی را برای غرب بســیار خطرناک می داند‪.‬‬ ‫در اولین گزارشــی که الن دالس‪ ،‬رئیس سیا‪ ،‬برای ژنرال‬ ‫ایزنهــاور‪ ،‬رئیس جمهــور جدیــد امریکا‪ ،‬بــرای تصویب‬ ‫عملیات کودتا ارسال کرده‪ ،‬مورخ اول مارس ‪۱۰ /۱۹۵۳‬‬ ‫اسفند ‪ ،۱۳۳۱‬اعالم کرده که برکناری مصدق اگر منجر به‬ ‫روی کار امدن کاشانی شود بسیار خطرناک خواهند بود‪.‬‬ ‫در ان دوران‪ ،‬تلقی افســران اطالعاتــی امریکا در‬ ‫ایران بعضا به شدت ضدانگلیسی بود‪ .‬از جمله باید به جرالد‬ ‫دوهر اشاره کنم که زمان دولت رزم ارا رئیس ایستگاه سیا در‬ ‫تهران بود و بعدا رئیس صدای امریکا شد‪ .‬او ایرلندی تبار‬ ‫و به شدت ضدانگلیسی بود‪ .‬افرادی مانند احمد ارامش و‬ ‫حسن ارسنجانی و جریانی از روشنفکران ضدانگلیسی و در‬ ‫عین حال ضدکمونیست از درون این مکتب بیرون امدند‪.‬‬ ‫‪67‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫ زمانی که رزم ارا به توافق رسیده بود‪ ،‬ولی این توافق اعالم‬ ‫نشده بود‪ ،‬ناگهان ترور شد و به قتل رسید‪.‬‬ ‫قتل رزم ارا مورد تائید کامل جبهه ملی بود و با استقبال‬ ‫انان مواجه شــد و ربطی به فقط کاشانی نداشت‪ .‬در طرح‬ ‫قانونی مجلس برای ازاد کردن خلیل طهماسبی نیز رهبران‬ ‫جبهه ملی فعال تر از همه بودنــد‪ .‬در این زمان جبهه ملی‬ ‫و کاشانی با هم بودند و دست راســت کاشانی دکتر مظفر‬ ‫بقایی کرمانی بود‪ .‬هنوز اختالفات بعدی شکل نگرفته بود‪.‬‬ ‫در دوران نخست وزیری سپهبد حاجعلی رزم ارا‪ ،‬بقایی‬ ‫سرســخت ترین مخالف او بود و به همین دلیل دستگیر و‬ ‫به یک سال زندان محکوم شد‪ ،‬ولی در دادگاه تجدیدنظر‬ ‫تبرئه شــد‪ .‬این مخالفت ها و محاکمه های جنجالی‪ ،‬که‬ ‫توسط مطبوعات ان زمان انعکاس وسیع می یافت‪ ،‬شهرت‬ ‫بقایی را افزایش داد‪ .‬بدین ســان‪ ،‬بقایی در اســتانه چهل‬ ‫سالگی به یکی از چهره های سرشناس سیاسی کشور بدل‬ ‫شد‪ .‬با این شــهرت اســت که بقایی به موتور نهضت ملی‬ ‫شدن نفت تبدیل شد‪.‬‬ ‫موجی که پس از قتــل رزم ارا به صعــود دولت دکتر‬ ‫محمد مصدق انجامید‪ ،‬ســرانجام به ســقوط این دولت‬ ‫منجر شد و شــاه حکم نخســت وزیری را به نام احمد قوام‬ ‫(قوام الســلطنه) صادر کرد‪ .‬ولی دولت قوام با شورشــی‬ ‫عجیب مواجه شد و ســقوط کرد‪ .‬با روی کارامدن مجدد‬ ‫دولت مصدق‪ ،‬این شــورش خیابانی برای ســاقط کردن‬ ‫دولت قوام «قیام ملی ‪ ۳۰‬تیر ‪ »۱۳۳۱‬نامیده شد‪.‬‬ ‫نقش مظفر بقایی در سقوط دولت قوام‬ ‫‪68‬‬ ‫قتل سرتیپ افشار طوس‬ ‫در دوره دولــت دوم مصــدق‪ ،‬رابطه او با کاشــانی‬ ‫به تدریج تیره و تیره تر شد‪ .‬سرانجام کار به ربودن سرتیپ‬ ‫محمود افشــارطوس‪ ،‬رئیس شــهربانی کل کشور دولت‬ ‫مصدق‪ ،‬در غــروب ‪ ۳۱‬فروردین ‪ ۱۳۳۲‬کشــید‪ .‬او به غار‬ ‫تلو در امــاک عبدالله امیرعالیی منتقل شــد و همان جا‬ ‫به قتل رسید‪.‬‬ ‫قتل افشــارطوس شــروع واقعــی عملیــات کودتا‬ ‫است‪ .‬سال ها پیش‪ ،‬یکشنبه‪ ۲۶ ،‬مه ‪ ،۱۹۸۵‬گزارشی در‬ ‫هفته نامه ابزور (چاپ لندن‪ ،‬موسسه گاردین) منتشر شد‪.‬‬ ‫در این گزارش‪ ،‬به نقل از یک مقام ناشناس سابق ام‪ .‬ای‪.‬‬ ‫ســیکس‪ ،‬قتل ســرتیپ افشــارطوس عملیات سرویس‬ ‫اطالعاتی بریتانیا (ام‪ .‬ای‪ .‬ســیکس) اعالم شــده بود‪.‬‬ ‫تاکنون سندی از ارشیوهای امریکا و بریتانیا دال بر نقش‬ ‫ســرویس بریتانیا در قتل افشارطوس علنی نشده و در این‬ ‫باره باز باید بر اسناد ایرانی متکی شد‪.‬‬ ‫در پــی ربوده شــدن ســرتیپ افشــارطوس‪ ،‬دولت‬ ‫مصــدق زیر نظــر وزیر کشــور وقت‪ ،‬دکتر غالمحســین‬ ‫صدیقی‪ ،‬جســت وجوی وســیعی را شــروع کرد و عده ای‬ ‫از افســران بازنشسته شــده هوادار دربار را دستگیر کرد و‬ ‫سرانجام حسین خطیبی را و از طریق خطیبی‪ ،‬دکتر مظفر‬ ‫بقایی کرمانی متهم شد به طراحی قتل افشارطوس‪.‬‬ ‫در ســال ‪ ۱۳۳۲‬ســرهنگ حســن پاکروان ریاست‬ ‫رکن دوم ستاد ارتش را به دست داشت و مسئول پیگیری‬ ‫پرونده قتل افشــارطوس بــود‪ ،‬یعنی حســین خطیبی در‬ ‫اختیار او بود‪ .‬حسن پاکروان همو است که بعدها سرلشگر‬ ‫و رئیس ســاواک شــد‪ .‬پاکروان از طریق مــادرش خانم‬ ‫امینه پاکروان‪ ،‬که فرانســوی بود‪ ،‬با علی ز َُهری و عیسی‬ ‫سپهبدی‪ ،‬که در سفارت فرانسه کار می کرد‪ ،‬ارتباط داشت‬ ‫و این رابطــه بقایی با پاکــروان بعدها خیلی علنی شــد در‬ ‫حدی که به ســفارش بقایی‪ ،‬پاکروان‪ ،‬منصور رفیع زاده را‬ ‫در ساواک استخدام کرد و مسئول ســاواک امریکا کرد‪.‬‬ ‫اگهی ترحیم علی ز َُهری را مظفر بقایی و حســن پاکروان‬ ‫با هم امضا کردند‪ .‬یعنی‪ ،‬روابط این قدر نزدیک بود‪ .‬ولی‬ ‫سازمان نظامی حزب زحمتکشان‬ ‫حسین خطیبی اداره یک سازمان مخفی در ارتش را‬ ‫به عهده داشت که مســئولیت ان نفوذ در حزب توده بود‪.‬‬ ‫ظاهرا این ســازمان نظامی حزب زحمتکشان ملت ایران‬ ‫به رهبری بقایی است ولی از طرف دیگر با شاه و سرلشکر‬ ‫حسن ارفع‪ ،‬رئیس سرشناس ســتاد ارتش و رقیب رزم ارا‪،‬‬ ‫ارتبــاط نزدیک داشــت‪ .‬این ارتبــاط در حدی اســت که‬ ‫ادم نمی داند این ســازمان نظامی مخفی متعلق به حزب‬ ‫زحمتکشان بقایی است یا متعلق به اداره دوم ارتش است‬ ‫یا متعلق به پیمان ناتو است یا متعلق به دربار است‪.‬‬ ‫این جنجال تبدیل شد به جنگ مطبوعاتی عظیمی‬ ‫ که پرچمدار ان روزنامه «شــاهد» مظفر بقایی بود‪ .‬جنگ‬ ‫در داخل مجلس نیز ادامه یافت‪.‬‬ ‫در اردیبهشــت ‪ ۱۳۳۲‬وزارت دادگستری از مجلس‬ ‫تقاضای ســلب مصونیت پارلمانی بقایی را کــرد به دلیل‬ ‫مشــارکت او در قتل ســرتیپ افشــارطوس‪ .‬بقایی و علی‬ ‫ز َُهری‪ ،‬نماینده مجلس هفدهم و دوســت نزدیک بقایی‪،‬‬ ‫در مجلس متحصن شدند و وابســتگان دربار در مجلس‪،‬‬ ‫چون شــمس قنات ابادی‪ ،‬برای جلوگیری از دستگیری و‬ ‫محاکمه بقایی با جنجال مانع از ســلب مصونیت پارلمانی‬ ‫او شدند‪ .‬در روزهایی که الیحه ســلب مصونیت از بقایی‬ ‫مطرح بود‪ ،‬علــی ز َُهری دولت را اســتیضاح کرد‪ .‬این امر‬ ‫سبب شــد که دولت از اکثریت مجلس‪ ،‬که هوادار دولت‬ ‫بودند‪ ،‬بخواهد که اســتعفا دهند و سپس مجلس هفدهم‬ ‫منحل گردید‪.‬‬ ‫در ‪ ۲۵‬مرداد ‪ ۱۳۳۲‬بقایی و زهری دســتگیر شدند و‬ ‫به زندان عشــرت اباد انتقال یافتند‪ .‬زهری فردای ان روز‬ ‫ازاد شــد‪ ،‬ولی بقایی تا کودتا و ســقوط دولت مصدق در‬ ‫زندان بود‪.‬‬ ‫تقابل شدید میان مصدق و کاشانی‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫ مظفر بقایی کرمانی موتور این شــورش علیه دولت‬ ‫قوام بــود ‪ .‬خود مصدق مایــل بود کنار برود ولــی بقایی با‬ ‫تحریک اقای کاشانی دولت مستعجل قوام را ساقط کرد‪.‬‬ ‫حزب توده هم فعاالنه علیه قوام وارد میدان شد و مصدق‬ ‫را بار دیگر به قدرت برگرداندند‪.‬‬ ‫در ماجــرای ‪ ۳۰‬تیــر ‪ ۱۳۳۱‬دربار کامــا علیه قوام‬ ‫دسیسه می کرد‪ .‬یعنی شــاه نیز سهیم بود در ساقط کردن‬ ‫قوام السلطنه که زمانی تنها رقیب جدی پدرش‪ ،‬رضا خان‬ ‫سردار ســپه‪ ،‬بود و مورد تائید سید حســن مدرس و بعدها‬ ‫چهره ای سیاستمدار که توانســت با وعده اعطای امتیاز‬ ‫نفت شــمال‪ ،‬اســتالین را راضی به خروج نیروهای ارتش‬ ‫شــوروی از اذربایجان ایران کند و به این ترتیب ماجرای‬ ‫خودمختاری فرقه دموکــرات در اذربایجان و کردســتان‬ ‫پایان یابد‪ .‬قوام الســلطنه اگر در قدرت مانده بود مســاله‬ ‫نفت بین ایران و دولت کلمنت اتلی در بریتانیا حل می شد‪.‬‬ ‫ولی هم شاه از قوام انتقام گرفت و نام این رجل برجسته و‬ ‫زیرک با بدنامی به پایان رسید و هم کانون هایی که مایل به‬ ‫تداوم اشوب و حل نشدن مساله نفت ایران‪ -‬بریتانیا بودند‬ ‫به اهداف خود رسیدند‪.‬‬ ‫ان زمان البته برای دولت مصدق این رابطه بقایی با حسن‬ ‫پاکروان پنهان بود‪.‬‬ ‫اینک حسین خطیبی زندانی است ولی از داخل زندان‬ ‫با بقایی ارتبــاط دائــم دارد و روی تکه کاغذهایی مطالبی‬ ‫می نو شت که مخفیانه به بقایی می رسید‪ .‬حسین خطیبی‬ ‫در این یادداشــت ها ادعا می کند که به شدت زیر شکنجه‬ ‫است تا اعتراف کند که قتل ها را به دستور کاشانی و بقایی‬ ‫انجام داده اســت‪ .‬بقایی نامه ها را به کاشــانی و دیگران‬ ‫نشان می داد و به این ترتیب فضایی ایجاد کردند که گویا‬ ‫مصدق خودش افشــارطوس را کشــته تا علیه شاه کودتا‬ ‫کند‪ .‬یعنی‪ ،‬مصدق مورد اتهام شــدید قــرار گرفت برای‬ ‫طراحی توطئه کودتا با هدف حذف شاه و ایت الله کاشانی‬ ‫و در همدستی با حزب توده و شــوروی‪ .‬مثال در یک نامه‬ ‫حســین خطیبی به بقایی نوشته که ســرتیپ تقی ریاحی‪،‬‬ ‫رئیس ســتاد ارتش منصوب دکتر مصدق‪ ،‬شخصا امده و‬ ‫از او خواسته که «بگو یید بقایی و کاشــانی و قنات ابادی‬ ‫با خودتان مرتکــب بوده اید» یعنی قتل افشــارطوس کار‬ ‫شم ا است‪.‬‬ ‫در مکاتبات خطیبی با بقایی اســم رمز شــاه «ارباب‬ ‫قلبی» و اسم رمز امیر اسدالله علم‪ ،‬دوست صمیمی شاه و‬ ‫کارگزار او در این ارتباطات مخفی‪« ،‬قلبی» بود‪ .‬این اسناد‬ ‫ثابت می کند که ارتباط مخفی خیلی نزدیکی میان شــاه و‬ ‫علم به عنوان رابط با بقایی و حسین خطیبی وجود داشت‪.‬‬ ‫در ماجرای ‪ ۳۰‬تیر ‪ ۱۳۳۱‬دربار کامال علیه قوام دسیسه می کرد‪ .‬یعنی شاه نیز‬ ‫سهیم بود در ساقط کردن قوام السلطنه که زمانی تنها رقیب جدی پدرش‪،‬‬ ‫س و بعدها چهره ای‬ ‫رضا خان سردار سپه‪ ،‬بود و مورد تائید سید حسن مدر ‬ ‫سیاستمدار که توانست با وعده اعطای امتیاز نفت شمال‪ ،‬استالین را راضی‬ ‫به خروج نیروهای ارتش شوروی از اذربایجان ایران کند‬ ‫این رفتار و فضا کاشــانی را در تقابل شدید با مصدق‬ ‫قرار داد‪ .‬قبال گفتم که عملیات وسیعی در ان زمان انجام‬ ‫شد از جمله ‪ ۱۵‬روز قبل از شروع عملیات کودتا (‪ ۲۵‬مرداد‬ ‫‪ )۱۳۳۲‬به مجلس روضه خانه اقای کاشانی حمله کردند و‬ ‫نارنجک پرتاب کردند که عده ای کشــته و مجروح شدند‪.‬‬ ‫حمله کنندگان با نــام هواداران مصدق ایــن کار را کردند‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫ولی ســیا این ماجرا را جزو عملیات خود ثبت کرده است‪.‬‬ ‫یا نامه هایی نوشته می شــد به نام حزب توده و برای اقای‬ ‫بروجردی و سایر علمای قم ارســال می شد که ما شما را با‬ ‫عمامه هایتان دار خواهیم زد‪ .‬هم مرحوم ایت الله طالقانی‬ ‫و هم اگر اشــتباه نکنم مرحوم ایت الله منتظری و کســان‬ ‫دیگر به این نامه های جعلی اشاره کرده اند‪.‬‬ ‫تظاهرات حزب توده و جبهه ملی‬ ‫ُبعد دیگر عملیات‪ ،‬بزرگنمایی قدرت حزب توده بود و‬ ‫ارائه این تصویر که گویا ایران به زودی به دامن کمونیسم‬ ‫ســقوط خواهد کرد‪ .‬این تصویر به هیچ وجه درست نبود‪.‬‬ ‫عمد وجود داشــت برای این اغــراق و بزرگنمایی‪ .‬مثال‪،‬‬ ‫تظاهــرات اولیــن ســالگرد «قیام ملــی ‪ ۳۰‬تیــر» یعنی‬ ‫تظاهرات ‪ ۳۰‬تیــر ‪ ۱۳۳۲‬را به نحوی ســازماندهی کردند‬ ‫که جمعیت حــزب تــوده در صبح بســیار زیاد شــود و در‬ ‫تظاهرات جبهه ملــی که عصر برگزار شــد جمعیت خیلی‬ ‫کم باشد‪ .‬رسانه های غربی تظاهرات ‪ ۳۰‬تیر ‪ ۱۳۳۲‬حزب‬ ‫توده را پوشــش وســیع و جنجالی دادند‪ ،‬به عنوان سقوط‬ ‫نهایی ایران در دامن شــوروی و قدرت غیرقابل مقاومت‬ ‫حزب توده‪ .‬کسانی که با جنجال و جوسازی اجازه ندادند‬ ‫تظاهرات حزب توده و جبهه ملی همزمان در صبح برگزار‬ ‫شود دانسته یا ندانسته در چارچوب پروژه کودتا کار کردند‪.‬‬ ‫اگر تظاهرات سالگرد ‪ ۳۰‬تیر یکپارچه برگزار شده بود و ان‬ ‫تصویر اغراق شده از «خطر کمونیسم» ایجاد نشده بود‪ ،‬در‬ ‫تحوالت روزهای پسین خیلی تاثیر داشت و شاید به تثبیت‬ ‫دولت مصدق و حتی شــاید به منتفی شدن طرح کودتا از‬ ‫سوی دولت ایزنهاور می انجامید‪.‬‬ ‫دو طراحی برای یک کودتا‬ ‫وارد خیابان ها کردند که شــعارهای افراطــی و چپ مانند‬ ‫«جمهوری دموکراتیک» می دادند‪ .‬لوی هندرسون‪ ،‬سفیر‬ ‫امریکا‪ ،‬نزد مصدق رفت و به شدت اعتراض کرد‪ .‬مصدق‬ ‫دســتور اکید داد که هوادارانش حق ندارنــد در خیابان ها‬ ‫ظاهر شوند و تظاهرات کنند‪ .‬یعنی‪« ،‬توده ای های بدلی»‬ ‫راه را بــرای کودتا همــوار کردند‪ .‬به این ترتیــب‪ ،‬با ورود‬ ‫اوباش و نظامیان ســازمان یافته به خیابان ها در ‪ ۲۸‬مرداد‬ ‫‪ ۱۳۳۲‬کودتا پیروز شد‪.‬‬ ‫نقش شبکه مخفی بدامن‬ ‫مخفی کردن نام عوامل کودتا در اسناد‬ ‫در اسنادی که منتشر می شود‪ ،‬از جمله همین کتاب‬ ‫‪ ۱۰۰۷‬صفحه ای که پنجشنبه منتشر شد‪ ،‬نامی از عوامل‬ ‫اصلی کودتا نیســت‪ :‬جرج کندی یانــگ قائم مقام وقت‬ ‫ام‪ .‬ای‪ .‬سیکس که اصلی ترین نقش را در طراحی کودتا‬ ‫و هدایت ان انجام داد‪ِ ،‬ســر شــاپور ریپورتر کــه فرمانده‬ ‫عملیــات صحنه بــود یعنی شــبکه های داخلــی ام‪ .‬ای‪.‬‬ ‫سیکس را هدایت می کرد و نیز نقش مظفر بقایی و کسانی‬ ‫مانند حســن پاکروان و غیره‪ .‬خیلی چیزها پنهان اســت‪.‬‬ ‫چرا؟ چون این مسائل اهمیت بالفعل اطالعاتی دارد‪.‬‬ ‫جرج کندی یانگ پــس از کودتا ظاهرا خودش را در‬ ‫ام‪ .‬ای‪ .‬سیکس بازنشسته کرد و عضو هیات مدیره کمپانی‬ ‫تجاری‪ -‬مالی کلینورت بنســون شــد‪ .‬ظاهر این است که‬ ‫ایشان کار اطالعاتی را رها کرد و رفت به بخش خصوصی‪.‬‬ ‫ولی درواقع او به همراه ژنرال لوســین تراســکات (معاون‬ ‫ســیا که در فرانکفورت المان غربی مســتقر بــود) در کار‬ ‫سازماندهی شبکه های مخفی «سوپر ناتو» در کشورهای‬ ‫مختلف بود‪ .‬جرج کندی یانگ معروف است به خاطر نقش‬ ‫مهمی که در سال های ‪ ۱۹۶۰‬و ‪ ۱۹۷۰‬در ایجاد گروه های‬ ‫نئونازی و افراطی راست در اروپای غربی و از جمله در خود‬ ‫بریتانیا ایفا کرد‪.‬‬ ‫در ایران مسئول این شبکه ها ِسر شاپور ریپورتر بود که‬ ‫هنوز زنده است و تا زمان انقالب بزرگترین دالل خریدهای‬ ‫خارجی ایران بود‪ .‬پس از انقالب نیز به تدریج شــبکه های‬ ‫داللی اش بازسازی شــد‪ .‬ابتدا از طریق برادران هندوجا و‬ ‫بعد منتقل شد به نسل جدید‪ .‬این را هم اضافه کنم که سفر‬ ‫«بزرگترین هیات تجاری بریتانیا» پس از انقالب به ایران‬ ‫را در تیر ‪ ۱۳۷۸‬همین کمپانی کلینورت بنسون سازماندهی‬ ‫کرد ‪ .‬در پیامد همین سفر بود که قوانینی مانند فعالیت بخش‬ ‫خصوصی در حوزه نفت و گاز و بانکداری خصوصی تصویب‬ ‫شد و بانک ‪ HSBC‬که ادامه همان بانک شاهی سابق است‬ ‫مجددا شعبه اش را در ایران گشود‪ HSBC.‬بزرگترین مجتمع‬ ‫بانکی خصوصی جهان است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫نتیجه‪ :‬کودتا یک فرایند کوتاه سه‪ ،‬چهار روزه‪ ،‬از ‪۲۵‬‬ ‫تا ‪ ۲۸‬مرداد‪ ،‬نبود بلکه مقدمات بســیار مفصل داشت که‬ ‫از قبل شروع شده بود برای ایجاد تفرقه در داخل صفوف‬ ‫نهضت ملی و تشدید تقابل میان کاشانی و مصدق و تبدیل‬ ‫این تقابل به خصومت شدید که از طریق قتل افشارطوس‬ ‫تو‬ ‫و تهمت کودتای مصدق علیه کاشانی و شاه انجام گرف ‬ ‫از طرف دیگر با تحریک شدید علما و تلقین خطر استیالی‬ ‫کمونیسم بر ایران‪.‬‬ ‫بخش عمده این عملیات را شبکه ای انجام می داد‬ ‫که از سال ‪ ۱۳۲۵‬با بودجه کالن سیا ولی با عوامل سرویس‬ ‫بریتانیا به نام «بد َامن» شروع شد‪ .‬این پروژه ظاهرا بیشتر‬ ‫تبلیغاتی‪ -‬رسانه ای بود برای مقابله با نفوذ حزب توده ولی‬ ‫شامل «عملیات سیاه» نیز می شــد‪ .‬همین شبکه بود که‬ ‫توانست در کودتا نقش درجه اول ایفا کند و بعد از کودتا تا‬ ‫انقالب به کانون های مهم مافیایی و داللی تبدیل شود و‬ ‫در پایه شبکه های مافیایی قرار گیرد که ت ا امروز تداوم یافته‬ ‫است‪ .‬این وضع در همه کشورها صادق است از جمله مثال‬ ‫در ترکیه یا ایتالیا یا همیــن نئوکان های امریکا که ابتدا در‬ ‫چارچوب پروژه های سیا «تروتسکیست» بودند و االن به‬ ‫پرچمداران اسالم ستیزی و ایران ستیزی تبدیل شده اند‪.‬‬ ‫یعنی‪ ،‬شــبکه های مخفی دوران «جنگ سرد»‪ ،‬که‬ ‫در قالب «سوپر ناتو» یا «ناتوی اطالعاتی» سازماندهی‬ ‫شــدند‪ ،‬و یک نمونه از عملیــات ان کودتــای ‪ ۲۸‬مرداد‬ ‫ایران و نمونه دیگر کودتای سرهنگان در یونان و عملیات‬ ‫تروریســتی دهه هــای ‪ ۱۹۶۰‬و ‪ ۱۹۷۰‬ایتالیا زیــر نظر لژ‬ ‫‪ P2‬بود‪ ،‬خودشــان به کانون های مافیایی بسیار قدرتمند‬ ‫مالی و سیاسی تبدیل شــد‪ .‬این کانون ها‪ ،‬همان طور که‬ ‫در نمونه ایران دیدیــم‪ ،‬از ابتدا «خودســر» بودند و االن‬ ‫«خودسرتر» شده اند‪.‬‬ ‫این کانون ها البته گروهی محقق و مورخ هم دارند‬ ‫مثل بعضی از همین اقایانی که در «ارشــیو امنیت ملی»‬ ‫دانشگاه جرج واشنگتن جمع شــده اند‪ .‬کار این محققین‬ ‫کانالیزه کــردن تحقیقات دوران «جنگ ســرد» اســت‪.‬‬ ‫یعنی‪ ،‬اگر از دست ماموران متولی ازادسازی اسناد سیا یا‬ ‫وزارت خارجه امریکا سندی در رفت ان را به نحوی استتار‬ ‫کنند و در قالب کارهای شســته رفته به مــا تحویل دهند‪،‬‬ ‫مثل همین کتاب اقای یروانــد ابراهامیان درباره کودتای‬ ‫‪ ۲۸‬مــرداد ‪ .۱۳۳۲‬علت این اســت که وقایع ســال های‬ ‫‪ ۱۳۳۲ -۱۳۲۰‬و کودتای ‪ ۲۸‬مرداد ‪ ۱۳۳۲‬شالوده ای است‬ ‫که وضع امروز ما را می ســازد‪ .‬یعنی‪ ،‬پرونده کانون هایی‬ ‫اســت که در وضع امروز ما به شــدت دخیل اند به ویژه در‬ ‫داللی های کالن خارجی‪.‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫در این فضا طرح کودتا را ابتدا دولت ِســر وینستون‬ ‫چرچیل تصویــب می کند و بعد به تصویــب ژنرال ایزنهاور‬ ‫می رســانند و کودتا با یــک پالن ‪ A‬و یک پالن ‪ B‬شــروع‬ ‫می شود‪ .‬پالن ‪ B‬طرح ام‪ .‬ای‪ .‬ســیکس بود که احتمال‬ ‫شکســت پالن ‪ A‬یعنی پالن مشترک با ســیا را پیش بینی‬ ‫می کرد‪ .‬پالن ‪ A‬همان اســت که در ‪ ۲۵‬مرداد اجرا شد و‬ ‫نصیری حکم عــزل مصدق را به در خانــه او برد و مصدق‬ ‫بازداشتش کرد چون واقعا ماجرا مشکوک بود‪.‬‬ ‫با قطعیت عــرض می کنم که اگر شــاه شــخصا در‬ ‫کاخ‪ ،‬مصدق را احضار کــرده بود با حضور رجال و رســما‬ ‫عزل مصدق و نخســت وزیری زاهدی را به او اعالم کرده‬ ‫بود‪ ،‬مصدق تمکین می کرد‪ .‬قطعا تمکین می کرد‪ .‬رفتار‬ ‫بزدالنه شاه بود که به ماجرای ‪ ۲۸‬مرداد شکل کودتا داد‪.‬‬ ‫به خصوص فرارش پس از دســتگیری نصیری و رســیدن‬ ‫اخبار تهران از رامسر به بغداد و رم‪.‬‬ ‫پــان ‪ B‬طــرح ام‪ .‬ای‪ .‬ســیکس بــود که از ســیا‬ ‫پنهــان کرده بــود ولــی مســتقل ان را امــاده کــرده بود‬ ‫برای اجــرا‪ .‬ان زمــان مثل امــروز نبود‪ .‬ارتباطــات مرکز‬ ‫ســیا و دولــت واشــنگتن بــا تهــران از طریق ایســتگاه‬ ‫ام‪ .‬ای‪ .‬ســیکس در نیکوزیــا (قبــرس) تامین می شــد‪.‬‬ ‫یعنــی ارتبــاط مرکز ســیا بــا ایســتگاه تهران در دســت‬ ‫ســرویس انگلیــس بــود‪ .‬پــس از شکســت پــان ‪A‬‬ ‫دولــت ایزنهاور دســتور لغو عملیــات کودتــا را می دهد‪.‬‬ ‫ولی این دســتور را جرج کنــدی یانــگ‪ ،‬قائم مقام وقت‬ ‫ام‪ .‬ای‪ .‬ســیکس که فرماندهی واقعی کودتا را به دست‬ ‫داشت‪ ،‬به تهران نمی فرستد و دستور فوق صبح ‪ ۲۹‬مرداد‬ ‫‪ ۱۳۳۲‬به ایســتگاه سیا در تهران می رســد یعنی زمانی که‬ ‫پالن ‪ B‬پیروز شــده بــود‪ .‬بنابرایــن‪ ،‬با قطعیــت می توان‬ ‫کودتای ‪ ۲۵‬مرداد را انگلیســی‪ -‬امریکایی و کودتای ‪۲۸‬‬ ‫مرداد را انگلیسی خالص نامید‪.‬‬ ‫پالن ‪ B‬همان به خیابــان اوردن اوباش و فواحش و‬ ‫نظامیان بود بــا مقدماتی‪ .‬یعنی عــده ای را به نام توده ای‬ ‫در دوره دولت دوم مصدق‪ ،‬رابطه او با‬ ‫کاشانی به تدریج تیره و تیره تر شد‬ ‫‪69‬‬ ‫ماموریت بزرگ‬ ‫حاال کمتر کسی به خودش اجازه می دهد که از سرمربی تیم ملی فوتبال کشورمان انتقاد کند‪.‬‬ ‫کارلوس کی روش ماموریت خود را به درســتی انجام داد و حاال بعد از موفقیت بزرگش در رساندن‬ ‫ایران به جام جهانی روسیه قصد دارد ماموریت بزرگتری را به انجام برساند؛ صعود به مرحله حذفی‬ ‫جام جهانی ‪ 2018‬روسیه‪ .‬البته این ماموریت سختی است اما خیلی ها در این باره امیدوارانه سخن‬ ‫می گویند و معتقدند کی روش و تیمش پتانسیل انجام چنین کاری را دارند‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫اقدامعلیه بی نظمی وبازیکن ساالری‬ ‫مهم ترینفوایدحضورکیروشدر‬ ‫فوتبالچهبودهاست؟‬ ‫رسول کربکندی‬ ‫ورزش‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫‪1‬‬ ‫کارشناس فوتبال‬ ‫قبل از هر چیــز باید بگویــم صعود تیم ملــی فوتبال‬ ‫کشــورمان به رقابت های جام جهانی بسیار لذتبخش بود‪.‬‬ ‫چون مردم مــا از این صعود خوشــحال شــدند و بر خالف‬ ‫دفعات گذشته که به جام جهانی راه پیدا می کردیم اینبار این‬ ‫ماموریت بدون استرس انجام شد‪ .‬تیم ملی در طول ماه های‬ ‫اخیر بازی های حساســی را پست سر گذاشــت و به خوبی‬ ‫موفق شــد برای هر بازی برنامه خاصی داشته باشد‪ .‬البته‬ ‫فراموش نکنیم که در یک موفقیت مجموعه ای از عوامل‬ ‫دست به دست هم می دهند و همه اعضا باید طوری فعالیت‬ ‫کنندکهموفقیتیحاصلشود‪.‬اینطورنیستکهفقطمربی‬ ‫یک تیم را عامل موفقیت به دست امده بدانیم اما فراموش‬ ‫نکنیم که همین مربی به وقت ناکامی به سیبل انتقادات و‬ ‫حمله خیلی ها تبدیل می شود‪ .‬منظورم این است که برخورد‬ ‫ما درمواقعیکه می بازیم بامربیان منطقینیستهمان طور‬ ‫که به نظرم به وقت پیروزی هم نباید تنها یک عامل را پررنگ‬ ‫کنیم‪ .‬با همــه اینها چون موضوع شــما کارلوس کی روش‬ ‫و نقش این مربــی در تیم ملی فوتبال ایران اســت باید چند‬ ‫نکته را در این باره مطرح کنم؛ کارلوس کی روش که سابقه‬ ‫هدایت تیم ملی فوتبال کشورهای «پرتغال» و «افریقای‬ ‫جنوبی» و تیم باشــگاهی «رئال مادرید» را در کارنامه خود‬ ‫دارد‪ ،‬تقریبا‪ ۶‬سال پیش هدایت تیم ملی فوتبال کشورمان را‬ ‫بر عهده گرفت و طی این سال ها توانست عملکرد درخشانی‬ ‫از خود به جای بگــذارد‪ .‬من اعتقاد دارم کــه کی روش در‬ ‫مقام سرمربی تیم ملی به دالیل زیر نمره قابل قبولی کسب‬ ‫خواهد کرد‪.‬‬ ‫‪ .1‬یکی از مهمترین اقدام هــای مثبت کی روش در‬ ‫زمان هدایت تیم ملــی فوتبال‪ ،‬حاکم کــردن نظم بر تیم‬ ‫بود‪ .‬در این دوره بازیکنــان تیم ملی فوتبال‪ ،‬بازی گروهی‬ ‫و در خدمت تیم بودن را بر تک روی های بی نتیجه فردی ‬ ‫ترجیح دادند‪ .‬این مربی پرتغالی که سابقه هدایت تیم های‬ ‫بزرگ را در کارنامه دارد با استفاده از به روزترین شیوه های‬ ‫تمرین و تکنیک های بازی فوتبال دنیا موفق شد به تیم ملی‬ ‫فوتبال کشورمان شخصیتی ویژه ببخشد‪ .‬وی همچنین با‬ ‫استفاده از شیوه های نوین تمرین دهی توانست بازیکنان‬ ‫فوتبال کشورمان را در ســطح باالیی از امادگی بدنی قرار‬ ‫دهد‪ .‬اوج این امادگی بازی مقابــل ارژانتین در بازی های‬ ‫جام جهانی ‪ 2014‬برزیل بود‪.‬‬ ‫‪ .2‬یکی از مهمترین مشــکالت فوتبال کشــورمان‬ ‫در گذشته‪ ،‬بحث بازیکن ســاالری بود‪ .‬برخی از بازیکنان‬ ‫تیم های ملی و باشــگاهی به خاطر توجه ویــژه یا عالقه‬ ‫هواداران‪ ،‬خود را تافته جدا بافته از دیگران می دانســتند‬ ‫و کمتر به خواسته و نظر مربیان و مدیران باشگاهی توجه‬ ‫داشــتند‪ .‬کی روش که تجربه کارکردن با بازیکنان بزرگی‬ ‫همچون «لوییس فیگو»‪« ،‬دیوید بکهام» و «کریستیانو‬ ‫رونالدو» را در کارنامه خود می دید‪ ،‬در ابتدای ورود به ایران‬ ‫و بعد از شناخت بازیکنان تیم‪ ،‬برخورد با بازیکن ساالری را‬ ‫در اولویت قرار داد و در این راه کمتر تحت تاثیر فضا سازی‬ ‫رســانه ها قرار گرفــت‪ .‬هر چند خــود من اعتقاد داشــتم‬ ‫حذف برخــی بازیکنان همچون «ســید هادی عقیلی» و‬ ‫«ســید مهدی رحمتی» موجب شــد تیم ملی در برخی از‬ ‫بازی ها اســیب پذیر باشــد ولی برخورد قاطع کی روش با‬ ‫این بازیکنان سبب شد تیم ملی فوتبال کشورمان در زمان‬ ‫هدایت وی‪ ،‬یکی از کم حاشــیه ترین تیم های دهه های‬ ‫گذشته باشد‪.‬‬ ‫‪ .3‬کشــف و پرورش اســتعدادهای جوان و میدان‬ ‫دادن به انــان در بازی های ملی یکی دیگــر از مهمترین‬ ‫نقطه های مثبت کارنامه کی روش در ایران است‪ .‬این مربی‬ ‫پرتغالی در طول چهار ســال حضور روی نیمکت تیم ملی‬ ‫وظیفه شناسی کارلوس چگونه باعث‬ ‫پرخاشگری اش می شود؟‬ ‫کی روش؛ یک مربی درخشان‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫کارشناسان نیز به بدترین شکل ممکن جواب انها را داده‬ ‫اســت‪ .‬گفته های تند کی روش در پاســخ بــه انتقادهای‬ ‫برخی مربیان داخلی نمونه بارزی از این رفتارها و تاییدی‬ ‫بر این ادعاست‪.‬‬ ‫‪ .2‬باتوجــه به حضور کــی روش در تیم های بزرگ‬ ‫باشــگاهی و ملی ‪ ،‬تردیدی در دانش فوتبالی این مربی‬ ‫خارجی نیســت ولی نباید فراموش کــرد حضور مقطعی‬ ‫مربیان بزرگ فوتبال در کشــورمان باید به دانش افزایی‬ ‫مربیــان بومی کمک کند‪ .‬در دوره شــش ســاله حضور‬ ‫کی روش در ایران هــر چند به صــورت مقطعی مربیان‬ ‫بومی همچون «امید نمازی»‪« ،‬مجید صالح»‪« ،‬علی‬ ‫کریمی»‪« ،‬جواد نکونام» و «مــارکار اقاجانیان» کنار‬ ‫کی روش روی نیمکت تیم ملی حضــور یافتند‪ ،‬ولی این‬ ‫حضور به جز مــارکار اقاجانیان که ســال ها در کنار کی‬ ‫روش بود‪ ،‬دوام زیادی نداشــت‪ .‬برخی کارشناســان بر‬ ‫این باورند که رفتار و برخورد کی روش بــا مربیان بومی ‬ ‫نامناســب و در برخی از مواقــع حتــی توهین امیز بوده‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪ .3‬تیم ملــی فوتبال کشــورمان هر چند توانســت با‬ ‫تاکتیک دفاعــی و ضد حمله در مقابــل تیم های بزرگ در‬ ‫جهان و البته اســیا موفق باشــد ولی پافشــاری کی روش‬ ‫برای استفاده از روش دفاع و ضد حمله موجب انتقاد های‬ ‫فراوانــی شــده و در اینــده نیز به نظــرم این ســبک بازی‬ ‫انتقاداتی را علیه او ایجاد خواهد کرد‪.‬‬ ‫اوج این انتقادهــا بعد از بازی های جــام ملت های‬ ‫اســیای ‪ 2015‬بود زیرا در ایــن دوره از رقابت ها تیم ملی‬ ‫فوتبال کشورمان با وجود بازی دفاعی و نه چندان زیبا بازهم‬ ‫نتوانست در مقابل تیم های درجه دوم اسیا موفق باشد و در‬ ‫مرحله یک چهارم نهایی با شکست در مقابل تیم ملی عراق‬ ‫از رســیدن به مرحله نیمه نهایی باز ماند‪ .‬امــا واقعیت این‬ ‫است که در دیدارهای اخیر به خصوص در دیدارهای اخری‬ ‫که تیم ملی جواز حضور در جام جهانی روسیه را کسب کرد‪،‬‬ ‫شاهد نوع دیگری از بازی تیم ملی بودیم‪ ،‬نمایشی که صرفا‬ ‫دفاع – ضدحمله نبود‪.‬‬ ‫می توانیم موارد زیادی را در تایید کار کی روش بگوییم‬ ‫و مواردی را هم در رد کار این مربی برشمریم‪ .‬اما داشته های‬ ‫فوتبال ایــران را هم بایــد در نظر بگیریم؟ داشــته های ما‬ ‫چیست؟ امکانات ما تا چه حد می تواند پاسخگوی نیازهای‬ ‫مربی حرفه ای چون کی روش باشد؟ بنابراین با این امکانات‬ ‫باید بپذیریم که این مربی پرتغالی اتفاقا عملکرد قابل قبولی‬ ‫در فوتبال ایران داشته است و به صالح تیم ملی است که با‬ ‫این مربی به کارش ادامه دهد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫توانســت اســتعداد های جوانی مانند «وریــا غفوری»‪،‬‬ ‫«وحید امیری»‪« ،‬علیرضا حقیقی» و «مرتضی پور علی‬ ‫گنجی» را به فوتبال ملی ایران و اســیا معرفی کند‪ .‬البته‬ ‫هنر کی روش تنها منتهی بــه معرفی بازیکنــان جوان به‬ ‫تیم ملی فوتبال کشورمان نبود بلکه در زمان سرمربیگری‬ ‫وی بســیاری از بازیکنان دورگه و ایرانی مقیم خارج برای‬ ‫بازی در تیم ملی با هدایت کارلوس کی روش اعالم امادگی‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫‪ .4‬استحکام دفاعی و برنامه ریزی دقیق در ضد حمله‬ ‫مقابل تیم های بزرگ یکی دیگــر از ویژگی مثبت تیم ملی‬ ‫در زمان هدایــت کی روش بود‪ .‬تیم ملــی فوتبال در زمان‬ ‫هدایت وی توانســت در مقابل تیم های ســطح اول اسیا‬ ‫و جهان نتایج بسیار خوبی کســب کند‪ .‬تیم ملی فوتبال با‬ ‫سرمربیگری کی روش توانسته امار درخشانی در عملکرد‬ ‫خط دفاعی به نام خودش ثبت کند‪.‬‬ ‫با وجود این نقطه های مثبت‪ ،‬کی روش هدف برخی‬ ‫انتقادها هم قرار گرفته که عبارت است از‪:‬‬ ‫‪ .1‬انتقاد ناپذیــری یکــی از مهمتریــن نقاط ضعف‬ ‫کی روش در این دوره ‪ 6‬ساله اســت‪ .‬البته انتقاد ناپذیری‬ ‫مربی پرتغالی تنها به برخورد با مسئوالن فدراسیون فوتبال‬ ‫منتهی نمی شــود بلکه وی در واکنش به انتقــاد برخی از‬ ‫جدایی امثال نکونام از کی روش‬ ‫فرصت سوزی است‬ ‫با کی روش به رویاهای بزرگ تر‬ ‫بیندیشیم‬ ‫کارلوس چگونه روی تیمش سایه‬ ‫می اندازد؟‬ ‫جنگجوی دوست داشتنی‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش‬ ‫کی روش؛یکمربیدرخشان‬ ‫وظیفه شناسی کارلوس چگونه باعث پرخاشگری اش می شود؟‬ ‫جالل چراغپور‬ ‫کارشناس فوتبال‬ ‫ورزش‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫‪2‬‬ ‫بهتراستازاظهارنظراسطورهباشگاهمنچستریونایتد‬ ‫شروع کنم؛ الکس فرگوسن در کتاب اتوبیوگرافی اش درباره‬ ‫کی روش نوشته است‪« :‬یک مرد درخشان‪ ،‬واقعا درخشان‪،‬‬ ‫برجسته‪ ،‬هوشمند و دقیق‪ .‬او همکار خوبی برای من بود‪.‬‬ ‫مانند فردی بود که می شد بدون دغدغه تیم را به او سپرد و‬ ‫رفت‪ ».‬نشانه ای دقیق از قدرت مربیگری او‪.‬‬ ‫کی روش؛ مرد ‪ 63‬ســاله پرتغالی متولد موزامبیک‪،‬‬ ‫تاکنون در ایران هرچه دیده و شــنیده یا طرفداری محض‬ ‫بوده و تحسین یا مخالفت محض بوده و انتقاد‪ .‬شش سال‬ ‫حضور در ایران و در مسند ســرمربی تیم ملی فوتبال زمان‬ ‫کمی نبوده که کسی نتواند شخصیت او را مطالعه کند؛ اما‬ ‫ویژگی های شــخصیتی «کارلوس مانوئل کی روش» نیز‬ ‫همواره مورد بی اعتنایی قرار گرفته است‪.‬‬ ‫بسیاری از منتقدان «کارلوس کی روش» به او خرده‬ ‫می گیرند که به دفعات مصاحبه می کند و درباره هر چیزی‬ ‫موضعش را بــه صورت رســمی اعالم می کنــد که همین‬ ‫باعث بحث و حاشیه در فوتبال پرحاشیه ایران می شود‪ .‬با‬ ‫مروری بر زندگی حرفه ای «کــی روش» می توان دریافت‬ ‫که او با کارش و مسائل مربوط به ان بسیار درگیر می شود و‬ ‫حتی خانواده اش نیز در این راه در اولویت دوم او هستند‪:‬‬ ‫«من همیشه یک پدر غایب هستم»‪« ،‬من در حال حاضر‬ ‫روزبه روز برنامه ریزی می کنم‪ .‬یک سری مسائل قراردادی‬ ‫است و من به انها تعهد دارم‪ ،‬اما در کنار ان مسائل مربوط‬ ‫به خانواده و دوستان هم مهم هستند؛ البته بعضی اوقات‬ ‫مدیریت این دو مساله در کنار هم برایم دشوار است»‪« ،‬به‬ ‫بازیکنانم گفتم ما می توانیم قهرمان جهان شویم که این‬ ‫حرف باعث خنده بازیکنان شــد‪ .‬هنگامی کــه ما در فینال‬ ‫یورو به شوروی باختیم‪ ،‬دوباره به انها گفتم که ما به عنوان‬ ‫نایب قهرمان اروپا می توانیم قهرمان جهان شویم؛ اما این‬ ‫بار دیگر کسی نخندید‪».‬‬ ‫انچه به عنــوان وجــه مشــترک زندگــی «کارلوس‬ ‫کــی روش» در موزامبیــک‪ ،‬پرتغــال‪ ،‬افریقــای جنوبی‪،‬‬ ‫امریکا‪ ،‬انگلیس‪ ،‬اســپانیا‪ ،‬ژاپن‪ ،‬امارات و ایران می توان‬ ‫دریافت‪ ،‬همین توجه اجتماعی اســت که او به خوبی راه و‬ ‫رسم به دست اوردن ان را بلد است‪.‬‬ ‫اما در عین حــال وقتی بــه کارنامه کــی روش نگاه‬ ‫می کنیم چالش ها و تنش های زیادی می بینیم‪ .‬برای اینکه‬ ‫منظورم را بهتر بگویم برای شما مثال هایی می زنم‪.‬‬ ‫‪ .1‬درگیری با جومو ســونو که مدیرفنــی تیم افریقای‬ ‫جنوبی و جانشین کی روش بود‪ .‬خود کی روش می گوید‪« :‬او‬ ‫در روزنامه سووتو‪ ،‬کمپینی به راه انداخت و با متهم کردن من‬ ‫بهنژادپرستیمدعیشدکهسیاه پوستانرابهتیم ملیدعوت‬ ‫نمی کنم که البته همه این ها در نهایت به سود من شد؛ چون‬ ‫این موضوع باعث دیــدار من با ماندال شــد… اما حمالت‬ ‫شدید ســونو به من ادامه پیدا کرد که کار را برایم غیرممکن‬ ‫کرد و حتی کار داشت به برخورد فیزیکی ما در حضور ماندال‬ ‫می کشید که بسیار ناراحت کننده بود؛ به این ترتیب با نوشتن‬ ‫نامه ای به ماندال دالیلم برای استعفا را توضیح دادم‪».‬‬ ‫‪ .2‬درگیری پنهــان بــا «روی کیــن»‪ ،‬کاپیتان تیم‬ ‫منچســتر یونایتد‪ .‬تا حــدی که شــایعه شــد ورود مجدد‬ ‫«کی روش» به این تیم‪ ،‬یکی از دالیل خروج «کین» بود‪.‬‬ ‫او با مسئولیت های زیاد این مربی پرتغالی و تاکتیک هایش‬ ‫کنار نمی امد و در یکی از مصاحبه ها به طور مستقیم وی را‬ ‫هدف انتقاداتش قرارداد‪.‬‬ ‫‪ .3‬درگیری با ماموران ضد دوپینگ قبل از جام جهانی‬ ‫‪« :۲۰۱۰‬در این اتفاق چند چیز دخیل بود و من برای اولین‬ ‫بار در زمانی اشتباه در مکانی اشتباه بودم! ماموران کنترل‬ ‫دوپینگ ســاعت ‪۷‬صبح و وقتی که بازیکنان پیش از بازی‬ ‫با کیــپ ورد در حال اســتراحت بودند به هتــل امدند‪ .‬اگر‬ ‫شما جای من بودید چه می کردید؟ سپس در تعطیالت در‬ ‫موزامبیک بودم که خبر از محرومیتم دادند‪ .‬به دادگاه عالی‬ ‫ورزش شکایت کردم‪ .‬در این راه هزینه کردم و شاید چندین‬ ‫سال پیر شدم تا زمانی که به حقم رسیدم‪».‬‬ ‫‪ .4‬درگیری با رئیس فدراســیون فوتبــال پرتغال در‬ ‫جریان پرونــده دوپینگ‪« :‬وقتــی ما از افریقا برگشــتیم‪،‬‬ ‫مادایل قــول داد که تا پایــان از ما در ایــن پرونده حمایت‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫اوجنگندگی «فرگوسن» را نیز ترسانده بود؛ چرا که او در جایی‬ ‫گفته است‪« :‬وقتی کارلوس کی روش را می بینی که همیشه‬ ‫ریشش را می تراشد‪ ،‬لبخند خاصی بر لب دارد و طوری پرشور‬ ‫برخورد می کند و منتظر است کار را شروع کند تو با خودت‬ ‫می گویی وای؛ او دارد جای من را می گیرد؟»‬ ‫ورزش‬ ‫خواهد کرد؛ اما به محض جدی شدن ماجرا او پشتش لرزید‬ ‫و پشت من را خالی کرد‪».‬‬ ‫‪ .5‬درگیری با صاحب منصبــان و نهاد قضایی پرتغال‬ ‫در جریان پرونده دوپینگ‪« :‬خوشبختانه بسیاری از کسانی‬ ‫که علیه من توطئــه کرده بودند بعــدا در پرونده های مالی‬ ‫گرفتار شــدند‪ .‬تمام ماجرای من فقط یــک پاپوش بود تا‬ ‫بر تخلفات اقتصادی خود ســرپوش بگذارنــد‪ .‬دکتر پینتو‬ ‫مونتیرو و قاضی از کوویلیا طــی دو روز‪ ،‬حکم محکومیت‬ ‫مرا صادر کردند که در کشوری که به عدالت شناخته شده‪،‬‬ ‫خیلی عجیب است‪».‬‬ ‫‪ .6‬درگیری با برخــی از بازیکنان تیم ملــی پرتغال از‬ ‫جمله «کریســتیانو رونالدو»‪« :‬من در این فوتبال روزی را‬ ‫دیدم که رونالدو ‪۱۳۰‬میلیون قرارداد بســت که بر اســاس‬ ‫واقعیــات جهان نیســت‪ ».‬کاپیتــان تیم ملــی پرتغال در‬ ‫جام جهانی ‪ ۲۰۱۰‬و بازیکن نام دار رئال مادرید که امسال‬ ‫توپ طالی فیفــا را دریافت کرد‪ ،‬بعد از حــذف پرتغال در‬ ‫ان دوره از بازی ها به صراحت «کی روش» را عامل اصلی‬ ‫دانســت‪ ،‬صراحتی که اگرچه «کی روش» برخالف مشی‬ ‫خود در مقابل ان موضع گیری تندی نکــرد‪ ،‬اما در جریان‬ ‫انتخاب مرد ســال فوتبال جهان‪ ،‬در ســال های اخیر که‬ ‫به عنوان ســرمربی تیم ملی فوتبال ایران حق رای داشت‪،‬‬ ‫همواره «مسی» ارژانتینی را برمی گزیند‪.‬‬ ‫‪ .۷‬درگیری هــای مکررش با مســئوالن فدراســیون‬ ‫فوتبال ایران در مدت شش سال حضورش در صدر تیم ملی‬ ‫فوتبال که به قصه تکراری برای مردم و رسانه ها تبدیل شده‬ ‫است‪ .‬درگیری اخیر او با سرمربی تیم فوتبال پرسپولیس و‬ ‫استعفاهای چندباره او‪.‬‬ ‫امــا بــا همــه اینها بــه نظــرم کــی روش به شــدت‬ ‫وظیفه شناس اســت‪ .‬این عامل به میزان سخت کوشی‪،‬‬ ‫پیشرفت گرایی و وقت شناســی مربوط است‪ .‬ان هایی که‬ ‫در سطح باالی این عامل قرار دارند‪ ،‬به طور فوق العاده ای‬ ‫اهل کارند و ساعات زیادی به کار سخت مداوم می پردازند‬ ‫تا پیشرفت کنند‪ .‬کار امروزشان را به فردا موکول نمی کنند و‬ ‫از هیچ کاری طفره نمی روند‪.‬‬ ‫در واقع وظیفه شناســی باال مولفــه تعیین کننده ای‬ ‫برای موفقیت اســت‪ .‬همین عامل پســرک فقیــر دورگه‬ ‫موزامبیکی پرتغالی را به صدر فوتبال جهان رسانده است‪.‬‬ ‫قرارداشتن «کی روش» در سطح باالی این عامل‪،‬‬ ‫بزرگترین دلیل مشکالتی است که او با مسئوالن فدراسیون‬ ‫فوتبال ایران در این شش سال گذشته داشته است‪ .‬مدیران‬ ‫سابق و تا حدی کنونی فدراسیون فوتبال افرادی با سطح‬ ‫پایینی از عامل وظیفه شناسی هســتند و به تاخیرانداختن‬ ‫کارها یا بی توجهی به بنیادی ترین مســائل برایشــان کار‬ ‫راحتی اســت‪ .‬این اتفــاق «کی روش» وظیفه شــناس را‬ ‫عصبانی می کند‪.‬‬ ‫او این وظیفه شناسی را قبال نیز در قبال تیم های ملی‬ ‫فوتبال پرتغال و منچســتریونایتد به اثبات رســانده است‪.‬‬ ‫مدیران فدراسیون فوتبال کاش بدانند که انتقادهای مکرر‬ ‫«کی روش» از همین وظیفه شناسی و البته پرخاشگری اش‬ ‫صادر می شود‪ .‬با همراهی و درک مشترک می توان میزان‬ ‫این اختالفات را به حداقل ممکن رساند‪.‬‬ ‫کارلــوس کــی روش در تمامی بندهــای زندگی اش‬ ‫می جنگد و هر وقت ببیند که پیروزی اش محتمل اســت‪،‬‬ ‫ان را ادامه می دهد و هروقت شواهدی مبنی بر پیروزنشدن‬ ‫ببیند‪ ،‬بالفاصله مسیر را تغییر می دهد اما متوقف نمی شود‪.‬‬ ‫همین ثبــات هیجانی اســت کــه توانســته به رغم‬ ‫اختالفات بی نظیرش با مسئوالن فدراسیون فوتبال ایران‪،‬‬ ‫به او عنوان ماندگارترین ســرمربی تاریــخ تیم ملی فوتبال‬ ‫ایران را بدهد‪ .‬عنوانی که پیــش از او به رقیب جدی اش‪،‬‬ ‫«برانکو ایوانکوویچ» تعلق داشت‪.‬‬ ‫هر فردی یک طــرح واره کلــی یا روایــت کالن در‬ ‫ذهنش بــرای کلیت زندگــی اش دارد‪« .‬کــی روش» چه‬ ‫روایتی برای زندگی اش دارد؟ برای پسر فقیر دورگه ای که‬ ‫تمام کودکی اش با فقر گذشت‪ ،‬قطعا پول می تواند عنصر‬ ‫مهمی در بزرگسالی باشد‪.‬‬ ‫«من تا ‪۱۲‬ســالگی از نامپوال خارج نشده بودم‪ .‬من‬ ‫فکر می کردم تمام جهان همین اســت و پرتغال فقط یک‬ ‫چشــم انداز دور از دســترس بود‪ .‬اولین ســفر من که یک‬ ‫ماجراجویی بزرگ برایم محســوب می شد به ژوهانسبورگ‬ ‫بود‪ .‬مــن در افریقا زندگی کــردم و زندگی ام با ســفیدها و‬ ‫سیاهان گره خورد‪ .‬من در تیم راه اهن نامپوال بازی می کردم‬ ‫که اکثریت قریــب به اتفاق اعضای ان دورگه [ســرنگرو]‬ ‫بودند‪ .‬حتی زمانی که ‪۱۷‬سالم بود اختالف طبقاتی وجود‬ ‫داشت و ســفیدها طبقه باال و دورگه ها در طبقات پایین تر‬ ‫جامعه حضور داشــتند؛ به عنوان مثــال‪ ،‬به خاطر دارم که‬ ‫من اجازه پیدا نکردم که به عضویت باشــگاه تنیس ناکاال‬ ‫در بیایم‪ ،‬البته نه به خاطــر دورگه بودنم‪ ،‬بلکه به این خاطر‬ ‫که پدرم به اندازه کافی پول نداشت که مرا به عضویت این‬ ‫باشگاه دراورد‪».‬‬ ‫اما اشــتباه نکنیم‪ .‬با بررســی دقیق تــر این حرف ها‬ ‫در می یابیم که پول بــرای کی روش یک هدف نیســت و‬ ‫ابزاری است برای اجرای درست روایت اصلی زندگی اش؛‬ ‫جنگیدن و پیروزشدن‪.‬‬ ‫او با این جنگندگی حتی «فرگوســن» را نیز ترسانده‬ ‫بــود؛ چرا کــه او در جایی گفته اســت‪« :‬وقتــی کارلوس‬ ‫کی روش را می بینی که همیشه ریشش را می تراشد‪ ،‬لبخند‬ ‫خاصی بر لب دارد و طوری پرشــور برخورد می کند و منتظر‬ ‫است کار را شــروع کند تو با خودت می گویی وای؛ او دارد‬ ‫جای من را می گیرد؟»‬ ‫این روزها خیلی ها نگران رفتن او از تیم ملی هستند‪.‬‬ ‫در این مورد باید به سرگذشت او رجوع کنیم‪ .‬کی روش نشان‬ ‫داده که وقتی در جایــی یا تیمی نمی تواند پیشــرفت کند‬ ‫تصمیم به ترکش می گیرد‪.‬‬ ‫او در هر برهــه ای که تیم ملی جوانان و بزرگســاالن‬ ‫پرتغــال‪ ،‬اســپورتینگ‪ ،‬نیویــورک مترواســتارز‪ ،‬تیم ملی‬ ‫امارات‪ ،‬تیم ملی افریقای جنوبی‪ ،‬رئال مادرید یا منچستر‬ ‫را ترک کرده اســت‪ ،‬بــه خاطر ایــن بوده که نشــانه های‬ ‫پیــروزی و تعالــی را نیافتــه اســت‪ .‬دارنده نشــان لیاقت‬ ‫بین المللی از فدراســیون پرتغال‪ ،‬بعد از شش سال حضور‬ ‫در ایران‪ ،‬بــا تمامی فراز و نشــیب هایش‪ ،‬هنوز بارقه هایی‬ ‫از امیــد می یابد کــه تیم را رهــا نکند و نــرود‪ .‬به خصوص‬ ‫حاال بعــد از صعود بــه یاد ماندنی در اســتادیوم ازادی‪ .‬او‬ ‫احتماال این جنگ را تا جام جهانی روســیه در سال ‪۲۰۱۸‬‬ ‫ادامــه می دهد و انــگاه به میدانــی دیگر بــرای جنگیدن‬ ‫می رود‪.‬‬ ‫می خواهــم بگویــم کــه جنگیــدن بــرای او بــه‬ ‫معنــای چشم فروبســتن و حرکت کــردن نیســت‪ .‬اتفاقا‬ ‫بــر عکــس؛ او هوشــمندانه می جنگــد و فقــط وقتــی‬ ‫مبــارزه اش را بی فایده ببینــد‪ ،‬ان را رها می کنــد‪« :‬روزی‬ ‫که دیگر نتوانم با این مســائل کنار بیایــم‪ ،‬از فوتبال کنار‬ ‫خواهم رفت‪».‬‬ ‫‪73‬‬ ‫ورزش‬ ‫یک مربی بزرگ روی نیمکت داریم‬ ‫علیرضا کردی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫‪3‬‬ ‫فواید حضور مرد پرتغالی در فوتبال ایران‬ ‫تیم ملی فوتبال کشــورمان با اقتدار بــه جام جهانی‬ ‫صعود کرد‪ .‬حاال همه ما از این بابت خوشحالیم و قدردان‬ ‫زحمات سرمربی تیم ملی و شاگردانش هستیم‪ .‬نمی توانیم‬ ‫به این موفقیت بزرگ ببالیم اما نقــش مهم کی روش را در‬ ‫این صعود تاریخی نادیده بگیریم‪ .‬کی روش همیشه برای‬ ‫من مربی عجیبی بوده است‪ .‬او شخصیت جالبی هم دارد‪.‬‬ ‫کی روش به عنوان یک مربــی کمال گرا تاکید زیادی روی‬ ‫جزئیات دارد‪ ،‬ولی با گذشت ‪ 6‬ســال از حضورش در ایران‬ ‫هنوز امکاناتی که شایسته تیم ملی است در اختیارش قرار‬ ‫نگرفته است‪.‬‬ ‫تیم ملی برای تمرین روی یــک چمن صاف مجبور‬ ‫اســت اردویش را به خارج از کشــور ببرد‪ ،‬بمانــد امکانات‬ ‫پیشــرفته دیگری که کی روش در این سال ها تالش کرده‬ ‫به تیم ملی اضافه کند و معموال ناموفق بوده‪ .‬اختالف بر سر‬ ‫برنامه اماده سازی بیشــتر ناشی از یک ناهماهنگی است و‬ ‫در صورت همفکری بهتر بعید بود چنین تنشی بین تیم ملی‬ ‫و باشــگاه ها به وجود بیاید‪ .‬در یک کالم با مدیریت بهتر و‬ ‫هوشیاری بیشتر چنین شکافی به وجود نمی امد‪.‬‬ ‫همیشه به این موضوع فکر می کنم که رفتن کی روش‬ ‫تا چه حد می تواند فوتبال ایــران را متضرر کند‪ .‬معتقدم از‬ ‫دســت دادن کی روش اما لطمه بزرگی به تیم ملی اســت‪.‬‬ ‫هواداران تیم ملی ســال ها در حسرت دیدن یک نام بزرگ‬ ‫روی نیمکت بودند‪ .‬در همه مســابقات مهمی که تیم ملی‬ ‫می توانســت نتایج بهتری بگیرد‪ ،‬جای خالــی یک مربی‬ ‫بزرگ روی نیمکت احساس می شد‪ .‬جالب اینکه منتقدان‬ ‫فعلی کی روش هم سهم بزرگی در این ناکامی ها داشتند‪.‬‬ ‫مقدماتی جام جهانی ‪ ۹۸‬و جام جهانی ‪ ۲۰۰۶‬دو مورد قابل‬ ‫اشاره است که تیم ملی با جســارت‪ ،‬درایت و دانش بیشتر‬ ‫می توانست نتایج بهتری بگیرد‪.‬‬ ‫با این حال همه می توانند این موضوع را تایید کنند که‬ ‫تاثیر کی روش روی نیمکت تیم ملی در این سال ها غیر قابل‬ ‫کتمان اســت‪ .‬تیم ملی از نظر نتایج‪ ،‬نمایش درون زمین‪،‬‬ ‫انسجام تیمی و رشد بازیکنان جوان پیشرفت قابل توجهی‬ ‫داشته که بعید بود بدون این مربی به دست اید‪.‬‬ ‫تصور اینکه تیم ملی بدون کی روش به کارش ادامه‬ ‫دهد‪ ،‬ترســناک اســت‪ .‬جایگزینی این مربی در این زمان‬ ‫کوتاه به هیچ وجه کار اسانی نیست و پیدا کردن یک مربی‬ ‫بزرگ که شــرایط فوتبال ایران را بپذیرد‪ ،‬این جایگزینی را‬ ‫غیرممکن می کند‪ .‬کی روش در طول پنج سالی که هدایت‬ ‫تیم ملی ایران را بر عهده داشــته‪ ،‬از نظر فنی شرایطی را بر‬ ‫مجموعه تحت امرش دیکته کرده که برای ما بیشتر به یک‬ ‫خواب و رویا شباهت دارد‪.‬‬ ‫او اگر همین حاال از فوتبــال ایران خداحافظی کند‪،‬‬ ‫تیمی با میانگین سنی بسیار پایین به ارث خواهد گذاشت‬ ‫که تا مدت ها گلیمش را از اب بیرون می کشد‪ .‬دفاع راست‬ ‫‪25‬ساله‪ ،‬دفاع چپ ‪23‬ساله‪ ،‬مدافع میانی ‪24‬ساله‪ ،‬هافبک‬ ‫دفاعی ‪20‬ســاله و فوجــی از عناصر تهاجمی بیــن ‪ 20‬تا‬ ‫‪24‬ساله‪ ،‬از درایت مردی به جا مانده اند که غیرممکن ها را‬ ‫ممکن کرده است‪.‬‬ ‫کی روش در چهار مرحله تیم ملی ایران را جوان کرد و‬ ‫در این پروسه‪ ،‬با کمترین تعارف بازیکنان پا به سن گذاشته‬ ‫را کنار زد‪ .‬باورکردنی نیست که یک مربی به همین راحتی‬ ‫روی نام امثال رحمتی‪ ،‬رحمــان احمدی‪ ،‬اندو تیموریان‪،‬‬ ‫خلعتبری‪ ،‬خســرو حیدری و دیگــران خط قرمز بکشــد و‬ ‫جوان ها را به جای شان بنشاند‪ .‬این درست همان جسارتی‬ ‫است که به ندرت از دیگر مربیان دیده می شود‪.‬‬ ‫اما نکتــه دیگری که قبــل از صعود تیم ملــی به جام‬ ‫جهانی منتقــدان یا بهتر بگویم مخالفــان کی روش خیلی‬ ‫دربــاره اش صحبت می کردنــد بحث قــرارداد کی روش و‬ ‫دستمزد هنگفت این مربی بود‪ .‬بیشترین انتقاد از کارلوس‬ ‫کی روش مربوط به قرارداد گرانقیمت این مربی بوده است‪.‬‬ ‫کی روش بارها توسط پیشکســوتان فوتبال ایران به گران‬ ‫بودن متهم شــده اســت؛ اینکه هزینه زیادی روی دست‬ ‫فوتبال ایران گذاشته است‪ .‬اما پرسش این است که ایا این‬ ‫حرف ها درست است یا غلط؟‬ ‫بیش از ‪ ۴۰‬میلیارد تومان درامد اولیه تیم ملی ایران‬ ‫از صعــود به جام جهانی فوتبــال بوده اســت‪ ،‬در واقع این‬ ‫عدد منهای پــول اماده ســازی و تــدارکات و البته منهای‬ ‫درامدی است که فیفا به باشــگاه هایی که صاحب بازیکن‬ ‫در تیم های ملی کشورشان هســتند پرداخت می کند که با‬ ‫احتساب این اعداد درامد فوتبال ایران حتی بیشتر از این‬ ‫مبالغ هم خواهد بود‪.‬‬ ‫همه انها که تصور می کردند کــی روش مربی گرانی‬ ‫است باید بدانند که این مربی پرتغالی تقریبا همه هزینه های‬ ‫خودش را‪ ،‬همه دستمزدهایی که گرفته و حتی بیش از ان‬ ‫را برای فوتبال ایران جبران کرده است‪ .‬در واقع کی روش‬ ‫ارزانترین مربی تاریخ فوتبال ایران هم می تواند باشد چون‬ ‫او به عبارتی ‪ ۶‬و به شــایعه ای ‪ ۵/۷‬میلیارد تومان دستمزد‬ ‫ســاالنه می گیرد که در همه چهار سال گذشــته این عدد‬ ‫می شود چیزی حدود ‪ ۳۰‬میلیارد تومان‪.‬‬ ‫درســت که نگاه کنیم متوجه می شویم که این مربی‬ ‫بیــش از ‪ ۱۵‬میلیارد تومان هم برای فوتبــال ایران منهای‬ ‫درامد خودش سود گذاشته اســت و فراموش نکنید که او‬ ‫در دوره قبل هم مربی تیم ملــی فوتبال ایران بوده و همین‬ ‫درامد و همین هزینه ها را در دوره قبل هم داشته است و انجا‬ ‫هم چیزی نزدیک به ‪ ۱۵‬میلیارد تومان برای فوتبال ایران‬ ‫درامد زایی کرده است که جمعا این دو عدد با هم می شوند‬ ‫‪ ۳۰‬میلیارد تومان‪.‬‬ ‫تدارکات و هزینه های اماده ســازی را چه با این مربی‬ ‫و هر مربــی دیگــری فوتبال ایران داشــته اســت و فرقی‬ ‫نــدارد حتــی در دوره برانکو که البتــه با این مربــی هم به‬ ‫جام جهانی صعــود کردیــم اردوی بلند مدتــی در اتریش‬ ‫و در قلــب اروپا داشــتیم و بازی هــای تدارکاتــی بزرگی را‬ ‫هــم انجــام دادیــم که بســیار هــم گران بــود امــا برای‬ ‫همین کــی روش اردوهای ارمنســتان و امــارات را عمال‬ ‫لغو کردیم‪.‬‬ ‫اینهــا امار و اعداد اســت‪ .‬یــک دفاعیــه کورکورانه‬ ‫نیست‪ .‬کی روش نه تنها هزینه ای روی دست ما نمی گذارد‬ ‫بلکه بــا درامدهــای میلیــاردی از صعود بــه جام جهانی‪،‬‬ ‫از اسپانســرهای قدرتمندتــری که ســراغ فوتبــال ایران‬ ‫می ایند‪ ،‬ا ز ترانســفر بازیکنان به کشــور های دیگر که زیر‬ ‫دســت او اوج می گیرند ســود سرشــاری را بــرای فوتبال‬ ‫ایران رقــم زده اســت کــه معــادل ان را در این ســال ها‬ ‫نداشته ایم‪.‬‬ ‫مگر نه اینکه ما بارهــا برای مربیــان ارزان تر هزینه‬ ‫کرده ایم‪ ،‬ان هزینه ها هم خیلی کمتر از این مبلغ نبوده اند‪،‬‬ ‫البته ارزان تر بوده اند اما نه خیلی زیاد اما خروجی مناســبی‬ ‫بــرای فوتبال ایران نداشــته اســت‪ .‬حاال با کــی روش نه‬ ‫تنها پولــی هزینه نکرده ایــم بلکه درامدزایی درســتی هم‬ ‫داشته ایم‪.‬‬ ‫پیشکسوتان و کارشناسان منتقد این مربی حاال باید‬ ‫درباره کی روش منصفانه قضاوت کنند و به این سوال پاسخ‬ ‫دهند که چگونه تیم ملی بدون دردســر و بدون استرس به‬ ‫جام جهانی روســیه راه پیدا کرد‪ .‬اگر منصف باشیم در این‬ ‫مسیر نقش کی روش را هم می بینیم‪ .‬اتفاقا نقش پررنگی‬ ‫هم می بینیم‪.‬‬ ‫با کی روش به رویاهای بزرگ تر بیندیشیم‬ ‫جدایی امثال نکونام از کی روش فرصت سوزی است‬ ‫حشمت مهاجرانی‬ ‫سرمربی اسبق تیم ملی‬ ‫‪4‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫ایران داشتن بازیکنانی اماده ای است که در تیم های خوب‬ ‫خارجی توپ می زنند‪ .‬در هیچ دوره ای تیم ملی ایران تا این‬ ‫حد بازیکن لژیونر در اختیار نداشته و این مساله در مسابقات‬ ‫مهم و سخت‪ ،‬کمک حال ما بوده است‪.‬‬ ‫من عملکرد این بازیکنان و کی روش را دیدم که چند‬ ‫بازی قبل از قطعی شــدن صعــود در مصاحبه هایم گفتم‬ ‫صعود ما بــه جام جهانی روســیه حتمی اســت‪ .‬گفتم این‬ ‫مساله قطعی است و ما برای اولین بار دو دوره متوالی راهی‬ ‫جام جهانی خواهیم شــد اما به نظر من چیزی که اهمیت‬ ‫بیشــتری برای ما دارد موفقیت در جام جهانــی و صعود از‬ ‫مرحله گروهی در روسیه است‪.‬‬ ‫کی روش باید برنامه ریزی خوبی داشته باشد تا این بار‬ ‫بتوانیم از گروه خود در جام جهانی صعود کنیم و به اعتقاد‬ ‫من در شــرایط فعلی توانایی این کار را هم داریم‪ .‬تیم ملی‬ ‫ایران ظرفیت بسیار خوبی دارد و همانطور که گفتم حضور‬ ‫لژیونر های امــاده در تیم ملی کمک بزرگــی به کی روش‬ ‫است‪ .‬این بازیکنان به خاطر بازی کردن در اروپا با شرایط‬ ‫روز فوتبال دنیا اشنا هستند و تجربه انها در جام جهانی بسیار‬ ‫به کمک ما خواهد امد‪.‬‬ ‫کی روش از نظر فنی مربی بسیار توانمندی است و در‬ ‫این چند سال که هدایت فوتبال ایران را برعهده داشته برای‬ ‫هر بازی برنامه خاص خود را طراحی و اجرا کرده است‪.‬‬ ‫اما برای اینکه در ادامه راه هم با کی روش موفق باشیم‬ ‫الزم است که یک سری از مسائل به طور کلی از بین برود؛‬ ‫مثل حاشیه ها‪ .‬متاسفانه کی روش به رغم قابلیت های فنی‬ ‫باالی خود حاشیه هایی داشته از جمله اینکه در طول مدت‬ ‫حضورش در تیم ملی به ترتیب همــکاران ایرانی خود را در‬ ‫تیم ملی حذف کرده است‪.‬‬ ‫نمی خواهم درخصوص چنین مسائلی صحبت کنم‪.‬‬ ‫چون ما اصال از اتفاقات درون تیم و درون فدراسیون خبر‬ ‫نداریم و ممکن اســت قضاوت اشــتباهی کنیم‪ .‬در واقع‬ ‫درست هم نیست که در چنین شرایطی بخواهیم قضاوت‬ ‫کنیم چون معتقدم تیم ملی در شرایط حساسی قرار دارد و‬ ‫پس از صعود به جام جهانی جای انتقاد از کی روش نیست و‬ ‫حاال می توانیم با همدلی و همراهی با این تیم و کی روش به‬ ‫فوتبال ملی مان کمک کنیم تا بتواند عملکرد ابرومندانه ای‬ ‫در جام جهانی داشته باشد‪.‬‬ ‫باید طناب کشی را رها کنیم‪ .‬متاسفانه مساله کی روش‬ ‫در فوتبال ایران حالتی نامتعارف به خود گرفته و تبدیل به‬ ‫کشمکشی درون گروهی شده است‪ .‬در واقع مانند مسابقه‬ ‫طناب کشی شــده که موافقان و مخالفان در دو طرف ان‬ ‫قرار دارند‪.‬‬ ‫این موضوع انقدر غیر طبیعی شده‬ ‫که حوادث پیش امده را نمی توان تحلیل‬ ‫کرد‪ .‬با این حال اعتقاد دارم در مرحله اول‬ ‫گروهی مقدماتی جام جهانی کار ســختی‬ ‫برای صعود نداریم و با هر مربی می توانیم‬ ‫از این مرحله صعود کنیم‪.‬‬ ‫باید ببینیم در چنین شرایط جدیدی‬ ‫ایا کی روش قصد تعریف معماری جدیدی‬ ‫برای تیم ملی دارد یا می خواهد به بازسازی‬ ‫و ترمیم تیم ملی بپردازد؟‬ ‫امــا نکته ای کــه مایلــم درباره اش‬ ‫تاکید کنم این اســت که همه ما می دانیم‬ ‫کــه کــی روش مربــی بزرگــی اســت‪ .‬از‬ ‫طرفی همه مــا می دانیم که ایــن فوتبال‬ ‫ســرمایه هایی دارد که می تواننــد در کنار‬ ‫کی روش قــرار بگیرنــد و در اینــده روی‬ ‫نیمکت مربیگری تیم ملی بنشــینند یا در‬ ‫بدبینانه تریــن حالت مربیــان خوبی برای‬ ‫لیگ های ما باشــند‪ .‬اما کــی روش ثابت‬ ‫کرده که اعضــای کادر فنــی او به ویژه مربیــان ایرانی در‬ ‫تصمیماتش چندان تاثیرگذار نیســتند‪ .‬در چنین وضعیتی‬ ‫حضور نکونام در کادرفنی تیم ملی را فرصت سوزی می دانم‬ ‫چیزی کــه قبال در مورد علــی کریمی هم تجربــه کردیم‪.‬‬ ‫حداقل ‪ ۲۰‬ســال زمان برد تا ما صاحب شــخصیت هایی‬ ‫همچون کریمی و نکونام در فوتبال کشورمان شویم و نباید‬ ‫با چنین اقداماتی خیلی راحت انها را روی لبه تیغ قرار دهیم‪.‬‬ ‫امیدوارم بتوانیم از کــی روش و توانمندی هایش به خوبی‬ ‫استفاده کنیم‪.‬‬ ‫این موضــوع اهمیت دارد کــه ما بــدون دغدغه به‬ ‫جام جهانی صعود کرده ایم اما حاال بهتر است به رویاهای‬ ‫بزرگ بیندیشیم‪ .‬به خدمات بیشتری که کی روش می تواند‬ ‫برای فوتبال ما به همراه بیاورد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫قبل از اینکه درباره کی روش و دوره مربیگری وی در‬ ‫فوتبال ایران صحبت کنم باید به بازیکنان‪ ،‬کادر فنی و مردم‬ ‫ایران تبریک بگویم‪ .‬صعود به جام جهانی اتفاق بزرگی بود‬ ‫که این بار خیلی اسان و بدون کمترین اضطرابی به دست‬ ‫امد‪ .‬به نظرم تیم ملی در این سال ها بهترین نتایج را گرفته‬ ‫و عملکرد کی روش نیز قابل ستایش بوده است‪ .‬امیدوارم‬ ‫ایران در جام جهانی هم موفق باشد‪ .‬حاال باید تالش کنیم تا‬ ‫در جام جهانی با یک برنامه ریزی خوب و بازی های تدارکاتی‬ ‫با تیم های پرقدرت‪ ،‬از مرحله گروهی صعود کنیم‪.‬‬ ‫اما درباره ســرمربی پرتغالی تیم ملــی باید بگویم که‬ ‫کارلوس کی روش عملکرد موفقی با تیم ملی داشــته و به‬ ‫جرات می توانم بگویم که همیــن االن دو ترکیب تیم ملی‬ ‫داریم و زمانی که به نتایج تیم ملی نگاه کنیم متوجه نقش‬ ‫موثر مربیان در تیم ملی می شویم‪.‬‬ ‫بازیکنان تیم ملی در بازی های اخــر عملکرد خوبی‬ ‫داشــتند و درمجموع نتیجه مطلوبی کســب کردیم‪ .‬البته‬ ‫مربی هم نقش زیادی در نحوه حضــور بازیکنان در زمین‬ ‫دارد و اوست که از هرفوتبالیست نسبت به توانایی هایش‬ ‫خواسته ای دارد‪.‬‬ ‫کی روش با اســتفاده از اســتراتژی‬ ‫خاص کاری کــرده که تا ‪ 10‬ســال اینده‬ ‫هم ایــن بازیکنــان جــوان می توانند در‬ ‫ترکیب حضور داشــته باشــند و تیم ملی را‬ ‫بیمه کرده اســت و به نظرم نیازی به مربی‬ ‫دیگر نیست‪.‬‬ ‫زمانی کــه ما بــه جام جهانی صعود‬ ‫کردیم کار ســختی را پشت سرگذاشتیم‪،‬‬ ‫در ان زمان تنها ‪ 16‬تیم در جام جهانی حق‬ ‫حضور داشتند و همین موضوع شرایط را‬ ‫برای تیم ها سخت می کرد‪ .‬از طرفی هم‬ ‫بازیکن لژیونر و پــول زیادی مثل االن در‬ ‫فوتبال نبود‪.‬‬ ‫شما به همین بازی اخر تیم ملی که‬ ‫دقت کنید به خوبی متوجه می شــوید که‬ ‫کی روش برای هر بازی برنامه جداگانه ای‬ ‫طراحی می کنــد‪ .‬طراحی ما بــرای بازی‬ ‫مقابل ازبکستان عالی بود‪ .‬م ا هافبک های‬ ‫قدرتمند ازبکستان را از کار انداختیم و در‬ ‫حالی که ایــن تیم ضد حمالت خطرناکــی می کرد باز هم‬ ‫نتوانست روی دروازه ما خطری بیاورد‪ .‬واقعا باید به بازیکنان‬ ‫و کادر فنی این پیروزی را تبریک بگوییم‪ .‬من اعتقاد دارم‬ ‫ما به جایگاهی رســیده ایم کــه می توانیــم در جام جهانی‬ ‫هم بازی های خوبی انجام دهیــم و االن انتظار از تیم ملی‬ ‫باال رفته اســت‪ ،‬به طوری که امیدواریم بــرای اولین بار از‬ ‫گروه مان در جام جهانی صعود کنیم‪.‬‬ ‫اما سوالی که مطرح می شود این است؛ برای صعود‬ ‫تیم ملــی از مرحله مقدماتی جام جهانــی باید چه کارهایی‬ ‫انجام دهیم؟ من به شما می گویم برنامه ریزی؛ برنامه ریزی‬ ‫برای موفقیت یک ماه یا دو ماه نیســت‪ .‬بایــد یک برنامه‬ ‫بلندمدت داشــته باشــیم‪ .‬ما بایــد یک برنامــه کلی برای‬ ‫جام جهانی داشــته باشــیم‪ .‬چرا که قابلیت خوبی در کادر‬ ‫فنــی و تیم ملــی وجــود دارد و می توانیــم در جام جهانی‬ ‫شگفتی ساز شویم‪ .‬کی روش تجارب خوبی دارد و می تواند‬ ‫راه صعود تیم ملی در جام جهانی را همــوار کند‪ .‬البته قبل‬ ‫از این تنش هایی در کار وجود داشــت اما امیدوارم شرایط‬ ‫به گونه ای باشــد که همه دســت به دســت هم دهند تا در‬ ‫جام جهانی عملکرد خوبی داشته باشیم‪.‬‬ ‫اما موضوعی کــه نظر من را به خــود جلب کرده این‬ ‫اســت که به گمانم صعود تیم ملی بــه جام جهانی ‪1998‬‬ ‫فرانســه و صعود به جام ‪ 2018‬روســیه اگر چه رخدادهای‬ ‫بزرگی هســتند اما با هم فرق دارند‪ .‬روزی که در اســترالیا‬ ‫به جام جهانی صعــود کردیم یک روز بــه یادماندنی برای‬ ‫فوتبال بود‪ .‬ان روز شرایط سختی داشتیم و مسیر رفتن ما‬ ‫به جام جهانی خیلی طوالنی شــد‪ .‬ما تیم بزرگ استرالیا را‬ ‫حذف کردیم که کمتر کســی فکر می کرد بتوانیم این کار‬ ‫را انجام دهیم‪ .‬تیم ملی استرالیا ان روزها بسیار قوی تر از‬ ‫تیم فعلی بود‪ .‬در بازی با ازبکستان هم ملی پوشان به نوعی‬ ‫دیگر خودشان را نشان دادند‪.‬‬ ‫به جــز جام جهانــی ‪ 1978‬که یــک بــازی زودتر به‬ ‫جام جهانی صعود کردیم این بار توانستیم دو بازی مانده به‬ ‫پایان بازی ها به جام جهانی صعود کنیم‪ .‬جالب اینجا است‬ ‫که فاصله ما با تیم های دیگر بسیار زیاد است و این دو اتفاق‬ ‫بزرگ هرگز فراموش نخواهد شد‪.‬‬ ‫البته این را هم بگویم که یکی از نقاط قوت تیم ملی‬ ‫ورزش‬ ‫‪75‬‬ ‫ورزش‬ ‫جنگجوی دوست داشتنی‬ ‫کارلوس چگونه روی تیمش سایه می اندازد؟‬ ‫احسان احمدیان‬ ‫روزنامه نگار ورزشی‬ ‫ورزش‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫‪5‬‬ ‫کارلوس کــی روش یکــی از محبوب تریــن مربیان‬ ‫خارجی است که روی نیمکت سرمربیگری تیم ملی فوتبال‬ ‫کشورمان نشسته اســت‪ .‬البته بخشی از این محبوبیت در‬ ‫مقطعی کوتاه ان هم به دلیل جدال بی حاصلش با باشگاه‬ ‫پرســپولیس و ســرمربی ان لطمه هایی دید‪ ،‬اما از انجایی‬ ‫که او مربی برنده اســت برای دومین بار متوالی ایران را به‬ ‫جام جهانی برد تا پاســخ منتقدان و مخالفانــش را اینگونه‬ ‫ســخت داده باشــد‪ .‬در واقع کی روش اولین مربی تاریخ‬ ‫فوتبال ایران است که دو بار متوالی ایران را به جام جهانی‬ ‫برده است‪.‬‬ ‫اخالقیات کــی روش‪ ،‬در این شــش ســال‪ ،‬جمع‬ ‫اضداد بــوده اســت‪ .‬زمان هایی کــه او رخــت منطق به‬ ‫تن کرده‪ ،‬کســی را یارای رقابت با او نبــوده و همین طور‬ ‫زمان هایی کــه روی دنده لجبازی افتاده و بــا این ابزار به‬ ‫جنگ منتقدانــش رفته‪ ،‬باز کســی در لجبــازی حریفش‬ ‫نشده است‪ .‬او با این دو شیوه موفق شده در فوتبال ایران‬ ‫که مربیان ثبات چندانی ندارند‪ ،‬شــش سال روی نیمکت‬ ‫تیمی بنشیند که مدعیان زیادی دارد و هر مربی داخلی و‬ ‫چه بسا مربیان خارجی را در رویای تصاحب ان فرو می برد‪.‬‬ ‫کی روش با هوش باالیی کــه دارد و با به کارگیری دو وجه‬ ‫متناقض رفتاری اش از خوان های دشــواری به سالمت‬ ‫گذشته و پس از حســین صدقیانی که اولین مربی تاریخ‬ ‫تیم ملی ایران بوده‪ ،‬بیشــترین ســال های حضور را روی‬ ‫نیمکت تیم ملی تجربه کرده است‪ .‬او گاهی مردی بوده‬ ‫از جنس مربیان حرفــه ای در فوتبال روز دنیــا و گاهی از‬ ‫همه ایرانی ها ایرانی تر‪ .‬او از همــه مربیان خارجی که در‬ ‫دو دهه اخیر روی نیمکت تیم ملی نشسته اند جاه طلب تر‬ ‫بوده و بیش از همه انها بــرای موفقیت تیم ملی حرص و‬ ‫هیجان داشته است‪ .‬کی روش نه مانند بالژویچ که انگار‬ ‫برای گذراندن دوران بازنشستگی ارام به ایران امده بود‪،‬‬ ‫به دنبال تفریح و ایجاد سرگرمی برای خود در ایران بوده و‬ ‫نه مانند برانکو در مقابل کم کاری های مدیران و دستورات‬ ‫باالســری کرنش کرده اســت‪ .‬او همان جدیتی که برای‬ ‫مربیگــری تیم ملی پرتغال بــه خــرج داده را در ایران نیز‬ ‫داشته است و دوران افول فوتبال ایران را به دوران اوجش‬ ‫پیوند داده است‪ .‬او بلندپروازی های خاص خود را داشته‬ ‫و هیچ گاه تسلیم ناامیدی نشده است‪.‬‬ ‫کی روش پس از سال ها جهانگردی در موزامبیک‪،‬‬ ‫پرتغال‪ ،‬امریکا‪ ،‬ژاپن‪ ،‬افریقای جنوبی‪ ،‬انگلیس‪ ،‬اسپانیا‬ ‫و‪ ...‬به ایــران امد‪ .‬اقامتش در ایران بیــش از انچه تصور‬ ‫می شــد طول کشــیده اســت‪ .‬او بیش از شــش ســال از‬ ‫مهمترین ســال های عمرش را در ایرانــی مربیگری کرده‬ ‫که ساختار فوتبالش و امکانات ســخت افزاری و مدیریت‬ ‫ان فرســنگ ها بــا ایده ال های او فاصله داشــته اســت‪.‬‬ ‫اعتراض های همیشگی او به نبود امکانات در ایران البته‬ ‫تازگی ندارد و او قبال در امریکا نیز حتی به امکانات فوتبالی‬ ‫انها اعتراض کرده بود‪ .‬شاید همین موضوع نیز باعث شد تا‬ ‫سرمربیگری امریکا را در دهه ‪ 90‬میالدی نپذیرد‪.‬‬ ‫اما اعتبار کی روش از کجــا قوت گرفت؟ کی روش‬ ‫عمده اعتبــارش را در تیم های پایه پرتغال بدســت اورد‪.‬‬ ‫انجایی که او را معمار نسل طالیی پرتغال نیز نامیده اند‪.‬‬ ‫سابقه او در تیم های زیر ‪ 20‬سال پرتغال باعث شد تا برای‬ ‫اولین بار در سال ‪ ۱۹۹۲‬سرمربی پرتغال شود اما نتوانست‬ ‫با این تیم به جام جهانی راه یاید تا بعد از ناکامی به شدت‬ ‫از فدراســیون کشــورش انتقاد کند‪ .‬زبان تنــد و ادبیات‬ ‫اعتراضی او خاص ایران نبوده و او قبال در امریکا‪ ،‬پرتغال‬ ‫و افریقای جنوبی با ســران تیم هایــش درگیری های زیاد‬ ‫داشته است‪ ،‬چرا او ذاتا شخصیتی ایده ال گرا دارد و اهل‬ ‫معامله بر یر ایده ال هایش نیست‪ .‬در افریقای جنوبی به او‬ ‫به دلیل عدم استفاده از دستیاران بومی خرده می گرفتند‪.‬‬ ‫در انجــا او به دلیــل بازی های نــه چندان زیبــا و فوتبال‬ ‫تدافعی به شــدت مورد انتقاد بود و پس از اینکه با مدافع‬ ‫عنوان قهرمانی افریقا‪ ،‬در جام ملت ها حذف شد چندماه‬ ‫مانده به جام جهانــی ‪ ۲۰۰۲‬از کارش برکنار شــد‪ .‬اعتبار‬ ‫به دســت امده با تیم زیر ‪ 20‬ســال پرتغال پس از ناکامی‬ ‫ با پرتغال و افریقای جنوبی و همچنین نتایج متوســط در‬ ‫امریکا و ژاپن در حال فراموشی بود که الکس فرگوسن او‬ ‫را بار دیگر زنده کرد‪ .‬امروزه کی روش را به عنوان دســتیار‬ ‫فرگوسن می شناســند‪ .‬اعتباری که به کمکش امد تا یک‬ ‫فصــل روی نیمکت رئال کهکشــانی بنشــیند‪ .‬اما خیلی‬ ‫زود از مادرید به منچســتر دیپورت شد و وسوسه نشستن‬ ‫روی نیمکت پرتغال او را از سرالکس محبوبش جدا کرد‪.‬‬ ‫با پرتغال ان نتیجــه ای که دلخواه مردم این کشــور بود‬ ‫را نگرفت و بازی هــای دفاعی این تیم ان هــم در تیمی‬ ‫که رونالدو را در اختیار داشــت باعث شــد تا به رغم باخت‬ ‫در برابر اســپانیای قهرمان‪ ،‬از ســمتش برکنار شود‪ .‬این‬ ‫بار نیــز جدایی او همراه بــا دعوا و ســروصدای زیاد بود ‪.‬‬ ‫کارلوس افســرده پس از جام جهانی یک سال بیکار بود‬ ‫که پیشنهاد ایران به دستش رسید‪ .‬برایش حضور در جام‬ ‫جهانی ‪ 2014‬بسیار اهمیت داشت و به همین دلیل چالش‬ ‫حضور در ایران را پذیرفت‪ .‬همه اینهــا را مرور کردم تا به‬ ‫همین جا برسم‪ .‬ما با یک مربی ماجراجو و خستگی ناپذیر‬ ‫طرف هستیم‪.‬‬ ‫او همیشه درگیر یک کری خوانی است‪ .‬حتی وقتی‬ ‫گذشته را مرور می کنیم هم به این واقعیت پی می بریم که‬ ‫برای او رفتــن به جام جهانی با ایــران نوعی اعاده حیثیت‬ ‫از خودش در مقابل روســای فدراســیون کشورش بود که‬ ‫بعد از جام جهانی ‪ ۲۰۱۰‬با انها سرشــاخ شده بود و حتی به‬ ‫اتهامی عجیب راهی دادگاهش کــرده بودند‪ .‬در حالی که‬ ‫صعودش به جام جهانی با ایران به مشکل برخورده بود‪ ،‬با‬ ‫مدیریتش و با دمیدن روحیه جنگندگی در قالب تیمش در‬ ‫سه بازی اخر ‪ 9‬امتیاز کسب کرد و در اوج ناامیدی در دوره‬ ‫قبل‪ ،‬ایران را به جام جهانی برزیل فرستاد‪ .‬در انجا نیز یک‬ ‫بازی شــجاعانه در مقابل ارژانتین باعث شد تا کسی دیگر‬ ‫به اتوبوس دفاعی اش در مقابل نیجریه و شکســت مقابل‬ ‫بوسنی خرده نگیرد‪ .‬در جام ملت ها نیز به رغم حذف در یک‬ ‫چهارم‪ ،‬باز اعتبارش نزد اکثریت مردم فوتبالدوست ایرانی‬ ‫مخدوش نشد و بسان یک قهرمان از او و تیمش استقبال‬ ‫شد‪ .‬مردمی که خســته از لمپنیزم اشــکار در منش و رفتار‬ ‫برخی مربیان ایرانی او را ناجی فوتبال ملی می دیدند حکم‬ ‫به ادامه همکاری او با ایران دادند‪.‬‬ ‫امــا کــی روش یــک جــور خاصــی اســت‪ .‬انگار‬ ‫که تکلیفش بــا خــودش روشــن نیســت و در یک تردید‬ ‫ازار دهنده ســیر می کنــد ‪ .‬تردید بین مانــدن و رفتن‪ ،‬بین‬ ‫منافع شــخصی اش و منافع تیم ملی‪ .‬کی روش جنگجوی‬ ‫شش ســال اخیر‪ ،‬کمی شــبیه مربیان ایرانی شده است‪.‬‬ ‫همان هایی کــه مــردم ناراضی از انهــا‪ ،‬به ســوی او پناه‬ ‫برده اند‪ .‬یکی باید به او بگوید که مــردم ایران همان گونه‬ ‫که کسی را بر باالی دســت می برند قابلیت ان را دارند که‬ ‫او را بر زمین نیز بزننــد‪ .‬در دل مردم زیــرک ایران‪ ،‬ماندن‬ ‫کار سختی اســت و کی روش گاهی و تاکید می کنم گاهی‬ ‫نااگاهانه در حال رفتن به ان سمتی است که مردم ایران را‬ ‫به قهرمان کشی سوق می دهد‪ .‬اما انگار بعد از صعود دوباره‬ ‫تیم ملی او خودش و مردمی که قرار است برای تیم ملی شان‬ ‫مربیگری کند را باز پیدا کرده اســت‪ .‬هر چه هســت کاش‬ ‫کی روش خرده گیر همیشه معترض باز هم تبدیل به همان‬ ‫کی روش جنگجوی دوست داشتنی شود‪ ،‬همان کی روشی‬ ‫که رگ های گردنش بیش از همه ایرانی ها برای موفقیت‬ ‫ایران بیرون می زد و این را دوباره نشان داد‪ .‬در کنار خط‪ .‬در‬ ‫استادیوم ازادی‪ .‬مقابل چشم همه ما‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫سالگرد دیدار تاریخی‬ ‫ایران در جام جهانی‬ ‫‪ 1998‬فرانسه‬ ‫ســایت کنفدراســیون فوتبال اســیا در سالگرد‬ ‫پیروزی تاریخی تیم ملی فوتبــال ایران برابر تیم ملی‬ ‫امریکا‪ ،‬از این بازی به عنوان سیاسی ترین بازی جام‬ ‫جهانی و مادر تمام بازی های فوتبال یاد کرد‪.‬‬ ‫‪ 31‬خردادماه یــک روز ویژه بــرای فوتبال ایران‬ ‫است‪ ،‬چرا که ســالگرد تنها برد تاریخ تیم ملی فوتبال‬ ‫ایران در جام های جهانی ان هــم برابر امریکا در جام‬ ‫جهانی فرانسه است‬ ‫یگیرم‬ ‫از کی روش الگو م ‬ ‫حاشیه های تیم ملی در دوره مربیگری کی روش به صفر رسیده‬ ‫یحیی گل محمدی‬ ‫ی تراکتورسازی‬ ‫سرمرب ‬ ‫‪6‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫ورزش‬ ‫تیم ملی در بازی با ازبکســتان بســیار هوشمندانه و‬ ‫حساب شده بازی کرد‪ .‬ما در این بازی خانگی از حریف سر‬ ‫بودیم‪ .‬تیم ملی با کی روش به جز یک بازی همواره جلوی‬ ‫ازبکستان نتایج خوبی گرفته اســت‪ .‬بچه ها با تمام وجود‬ ‫بازی کردنــد و در خدمت تیم بودند‪ .‬کامال مشــخص بود‬ ‫که اهداف تاکتیکی ما در بازی غالب شــده و خیلی بهتر از‬ ‫حریف توانستیم توپ را به گردش دراوریم و بر بازی مسلط‬ ‫بودیم‪ .‬بــا دو گلی که زدیــم صعودمان به جــام جهانی را‬ ‫قطعی کردیم‪ .‬این صعود بسیار ارزش مند بود و به سهم خود‬ ‫صعود به جام جهانی که ارزوی خیلی از تیم های اسیایی و‬ ‫جهان است را به فدراسیون فوتبال‪ ،‬کادر فنی‪ ،‬کادر تیم و‬ ‫تک تک بازیکنان‪ ،‬فوتبال دوستان و اهالی رسانه تبریک‬ ‫می گویم‪ .‬وقتی تیمی به جام جهانــی صعود می کند همه‬ ‫اهالی فوتبال از ان منتفع می شــوند و وقتــی تیمی به جام‬ ‫جهانی نرود تمامی ارکان ان اسیب می بینند‪ .‬ما برای اولین‬ ‫بار در تاریخ در دو دوره متوالی بــه جام جهانی رفتیم و این‬ ‫صعود بسیار ارزشمند بود‪ .‬اینکه توانستیم دو بازی مانده به‬ ‫پایان رقابت ها صعود کنیم ارزش کار تیم کی روش را بیشتر‬ ‫می کند‪ ،‬کی روش توانســته در تیم ملی دست به کارهای‬ ‫بزرگی بزند‪.‬‬ ‫موضوع بعــدی درباره گل نخوردن تیم ملی اســت‪.‬‬ ‫اینکه ما گل نمی خوریم نشان می دهد که ساختار دفاعی‬ ‫بسیار قوی و خوبی داریم‪ .‬این ســاختار را کی روش ایجاد‬ ‫کرده و خیلی خوب هم جا افتاده است‪ .‬بنده به عنوان یک‬ ‫مربی از این ســاختار دفاعی که کی روش ایجاد کرده الگو‬ ‫بر می دارم‪ .‬در بازی با ازبکستان از این دیدگاه بازی را تماشا‬ ‫می کردم که ســاختار دفاعی تیم ملی را زیــر ذره بین برده‬ ‫باشــم و نت برداری هایی نیز کردم و این بــرای فوتبال ما و‬ ‫مربیان ما یک درس بود‪ .‬ما می توانیم از این ساختار دفاعی‬ ‫و ســبک بازی تیم ملی که تیم هم صاحــب موقعیت های‬ ‫خوب می شود و هم گل نمی خورد الگو برداری کنیم‪ .‬اقای‬ ‫کی روش توانسته طوری این ساختار را پیاده کند که حتی با‬ ‫تغییر نفرات نیز به مشکل نخوریم‪.‬‬ ‫مایلم درباره یک اصل مهــم در بین مربیان صحبت‬ ‫کنم؛ اصل غافلگیری‪ .‬این اصل در فوتبــال یکی از رموز‬ ‫موفقیت مربیان است‪ .‬اقای کی روش این اصل را به خوبی‬ ‫در زمین اجرا می کند‪ .‬می بینیــم که تیم می برد و کی روش‬ ‫در بازی بعدی با چند تغییر ناگهانی و غیرمنتظره به میدان‬ ‫می اید‪ .‬علت این موفقیت ان است که کی روش قالبی ایجاد‬ ‫کرده که هر بازیکنی در ان قرار می گیــرد می تواند کارامد‬ ‫باشد‪ .‬هرچند کی روش بسته به حریف‪ ،‬نوع بازی‪ ،‬شرایط‬ ‫بازی‪ ،‬فیزیکی بودن‪ ،‬حضور تماشاگران و سایر مسائل به‬ ‫نظرم تصمیم می گیرد‪.‬‬ ‫االن شما می بینید هر بازیکنی در هر پستی جایگزین‬ ‫بازیکنی دیگر می شــود موفق می شــود‪ .‬علت اصلی این‬ ‫است که همه بچه ها در همان قالبی قرار می گیرند که اقای‬ ‫کی روش چیده است‪ .‬ایجاد این قابلیت زمان بر است و این‬ ‫طور نیست که به اسانی به دست بیاید‪ .‬اما کی روش زحمت‬ ‫کشیده و توانسته قالبی درســت کند که هر بازیکنی در ان‬ ‫قالب می تواند اثرگذار باشد‪ ،‬بازی خوبی را انجام دهد و در‬ ‫راستای اهداف تاکتیکی مربی حرکت کند‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر باید بگویم که تیم ما بازیکنان بسیار‬ ‫خوبی دارد و چیدن ترکیب برای کی روش کار سختی است‬ ‫و البته ایشان به خوبی از این مزیت و رقابت استفاده می کند‪.‬‬ ‫یکی از کارهای مهم کی روش این است که حس رقابت در‬ ‫تیم را به حد اعال رســانده و توانســته از این فضای رقابتی‬ ‫نهایت بهره را ببرد‪ .‬تیم ملــی در مقطعی قرار گرفته که هم‬ ‫تغییر نســل انجام گرفته و هم بازیکن با تجربه دارد‪ .‬ما با‬ ‫تصمیمات هوشمند کی روش در شــرایط خوبی هستیم و‬ ‫نفرات خوبی در هر پست داریم و تیم ملی نیز دغدغه این را‬ ‫ندارد که یک بازیکن مصدوم یا محروم شود و در تیم حضور‬ ‫داشته باشد یا نه‪.‬‬ ‫ما در سال های اخیر همدلی و یکدلی بسیار خوبی را‬ ‫در تیم ملی شاهد بودیم‪.‬همه بازیکنان برای موفقیت تیم‬ ‫تالش می کنند و به حواشی توجهی نداشته اند و هدفشان‬ ‫موفقیت تیم اســت نه خود‪ .‬حتی در نوع بازی تیم ملی هم‬ ‫این موضوع به خوبی مشــهود است‪.‬شــما می بینید حتی‬ ‫بازیکنی خط می خورد‪ ،‬تعویض می شود یا نیمکت نشین و‬ ‫حتی سکو نشین می شود هم حاشیه ای به وجود نمی اورد‪.‬‬ ‫همدلی‪ ،‬صمیمیت و رفاقتی که در تیم وجود دارد به خوبی‬ ‫مشهود اســت این حتی از رفتار بازیکنان در تلویزیون هم‬ ‫مشهود است و همه اینها برمی گردد به مدیریت اقای کی‬ ‫روش و جوی که در تیم ایجاد کرده است‪ .‬بازیکنان هم به‬ ‫خوبی در این جو قرار گرفته و خود هم دوست دارند که تیم‬ ‫به موفقیت برسد و فرد معنی ندارد که این خیلی خوب است‬ ‫و به اعتقاد من یکی از رمــوز موفقیت تیم ملی همین نکته‬ ‫است‪ .‬ما در برخی ادوار شاهد حاشیه هایی بودیم که همین‬ ‫حواشــی مانع از صعود تیم ملی هم شد اما در دو دوره اخیر‬ ‫حاشیه ها به صفر رسیده و باید به انها به خاطر این جو خوب‬ ‫و صمیمیت و همدلی تبریک گفت‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬سایت نود‬ ‫‪77‬‬ ‫سرچشمه ترور‬ ‫مهدویان درباره ‪ 7‬تیر مستند می سازد‬ ‫محمد حسین مهدویان با دو فیلم خودش را در میان‬ ‫کارگردان های درجه اول ســینمای ایران قرار دارد ؛ فیلم‬ ‫اول ایستاده در غبار که روایتی از زندگی جاوید االثر احمد‬ ‫متوســلیان بود و فیلم بعدی او یعنی ماجــرای نیمروز که‬ ‫برشــی از مقابله با حوادث تروریســتی دهــه ‪ 60‬در تهران‬ ‫بود‪ ،‬جایگاهــی قابل اعتنایــی را برای مهدویان ســاخته‬ ‫است ‪ .‬مهدویان را خیلی ها اولین بار با مجموعه تلویزیونی‬ ‫اخرین روزهای زمستان شــناختند‪ ،‬مستندی درباره سردار‬ ‫شــهید حســن باقری با نام واقعی غالمحســین افشردی‬ ‫از جوان تریــن فرماندهان ایــران در دوران جنگ ایران و‬ ‫عراق که پیش از این سریال ان چنان که باید و شایسته بود‬ ‫شناخته شده نبود و این ســریال و خالقیت های مهدویان‬ ‫به شناخت او کمک فراوانی کرد‪ .‬اکثر صحنه های مربوط‬ ‫به دهه ‪ ۶۰‬بازســازی شــده‪ ،‬به طوری که به نظر می رســد‬ ‫صحنه های واقعی و از ارشــیو اســت‪ .‬همچنیــن در این‬ ‫فیلم از صدای واقعی شهید باقری در جنگ استفاده شده‬ ‫اســت‪ .‬مهم ترین و جذاب ترین بخش این کار استفاده از‬ ‫تصویربرداری ‪۱۶‬میلی متری اســت که به ســبک و سیاق‬ ‫برنامه های «روایت فتح» ساخته شده بود‪ .‬تصاویر قدیمی‬ ‫ و سیاه و سفید یاداور مستند روایت فتح است که با صدای‬ ‫ســید محمد اوینی برادر مرتضی اوینی همراه است‪ .‬همه‬ ‫اینها ریشــه در ســابقه مستندســازی این کارگردان جوان‬ ‫دارد ‪ .‬در کارنامــه مستند ســازی او کارهایــی چــون بیم و‬ ‫امید‪ ،‬ملک الموت‪ ،‬پدر‪ ،‬دیکتاتور بزرگ و استخوان الی‬ ‫زخم دیده می شود ‪ .‬او حاال در تدارک ســاختن یازدهمین‬ ‫مستند خود است‪ ،‬مستندی درباره یکی از تلخ ترین روزهای‬ ‫انقالب اسالمی؛ روز هفتم ‪ 1360‬و شهادت ایت الله بهشتی‬ ‫و یارانــش‪ .‬مهدویان در تمامــی اثار پیشــین خود عالقه‬ ‫شدیدش به موضوعات سیاسی معاصر را نشان داده و این‬ ‫ی مســتند به ســراغ این ماجرای تروریستی‬ ‫بار هم در فیلم ‬ ‫رفته است‪ .‬مهدویان در فیلم ماجرای نیمروز دقایقی چند‬ ‫به این موضوع به صورت گذرا پرداخته بود اما مستند « ترور‬ ‫سرچشمه» به طور جدی به این موضوع می پردازد‪...‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫بازسازی دهه شصت‬ ‫سی و شش ســال از اتفاق تلخ انفجار در دفتر حزب‬ ‫جمهوری اســامی می گذرد‪ .‬حزب جمهوری اســامی‪،‬‬ ‫جلســات هفتگی خود را یکشــنبه ها برگزار می کــرد‪ .‬روز‬ ‫یکشــنبه هفتم تیرماه ‪ 1360‬نیز یکی از جلســات هفتگی‬ ‫حــزب در دفتر مرکزی حــزب واقع در سرچشــمه تهران با‬ ‫حضور جمعی از اعضای حزب‪ ،‬نمایندگان مجلس و وزرای‬ ‫دولت برگزار شد‪ .‬ایت الله دکتر سیدمحمد بهشتی سخنانش‬ ‫را در ان روز تاریخی به این شــکل اغاز کــرده بود‪« :‬ما بار‬ ‫دیگر نباید اجازه دهیم اســتعمارگران برای ما مهره سازی‬ ‫کنند و سرنوشــت مردم ما را به بازی بگیرنــد‪ .‬تالش کنیم‬ ‫کسانی که متعهد به مکتب هســتند و سرنوشت مردم را به‬ ‫بازی نمی گیرند‪ ،‬انتخاب شــوند‪ »...‬این اخرین جمالت‬ ‫وی پیش از انفجار ساختمان و شــهادت بود؛ پس از این‬ ‫جمالت دو بمب بسیار قوی در دفتر مرکزی حزب منفجر شد‬ ‫که بر اثر شدت انفجار قسمت هایی از ساختمان فرو ریخت‪.‬‬ ‫شیشه های ســاختمان های اطراف نیز کامال خرد شد‪ .‬در‬ ‫نخستین ســاعت پس از انفجار‪ ،‬صدها نفر از مردم تهران‬ ‫در خیابان های اطراف دفتر مرکزی حزب اجتماع کردند و‬ ‫امبوالنس ها بی امان در رفت و امد بودند‪ .‬سقف بتونی دفتر‬ ‫مرکزی حزب جمهوری اسالمی بر اثر انفجار بمب به کلی‬ ‫فرو ریخته بود و ده ها نفر زیر اوار مدفون شده بودند‪ .‬اکثر‬ ‫مجروحین و شهدا که به امبوالنس ها حمل می شدند‪ ،‬غرق‬ ‫در خون بودند و به هیچ وجه شناخته نمی شدند‪ .‬این انفجار‬ ‫منجر به شهادت ایت الله بهشتی دبیرکل حزب و ‪ ۷۲‬تن از‬ ‫یاران امام شد‪.‬‬ ‫حاال این جمالت‪ ،‬این حادثه ها و این تلخی ها روی‬ ‫صفحات روزنامه ها به یادگار مانده اند و بخشــی از صحنه‬ ‫یک فیلم مستند ‪ ۸۰‬دقیقه ای محسوب می شوند‪.‬‬ ‫مستندی که یک گروه سینمایی پرتعداد‪ ،‬ساخت ان را‬ ‫اغاز کرده اند و در روزهای ماه مبارک رمضان‪ ،‬پرانرژی به کار‬ ‫خود ادامه می دهند‪ .‬قرار است نود درصد از فیلمبرداری در‬ ‫این محل انجام شود و ‪ ۱۰‬درصد ان تصاویر ارشیوی است‪.‬‬ ‫دو اتاق به هم چسبیده در طبقه دوم ساختمان برای‬ ‫انجام مصاحبه های این اثر مستند فراهم شده است که تیم‬ ‫تولید روزانه پذیرای چهار مصاحبه شونده هستند تا روایت‬ ‫خود را از اتفاقات ان ســال ها بگویند‪ .‬دیوار اتاق بزرگ تر‬ ‫انباشــته از بریده روزنامه هایی مربوط به ان سال ها است؛‬ ‫روزنامه هایی با تیترهایی چون «ایران در ســوگ ‪ ۷۲‬تن از‬ ‫یاران امام خون گریست»‪« ،‬مراسم هفت شهدای کربالی‬ ‫تهران امروز برگزار می شود»‪« ،‬بهشــتی مظلوم زیست و‬ ‫مظلوم مرد و خار چشم دشمنان بود» و…‬ ‫یک میز بازجویی مشابه همان هایی که مورد استفاده‬ ‫اداره ساواک بود‪ ،‬به همراه دســتگاه قدیمی ضبط صدا و‬ ‫میکروفون هایش و البته پرونده هایی که روی یکدیگر تلنبار‬ ‫شــده اند‪ ،‬در میانه اتاق جایگاهی برای مصاحبه شونده ها‬ ‫فراهم کرده اســت‪ .‬یکــی از مطلعین وارد اتاق شــده و به‬ ‫اطراف می نگرد‪ .‬جز انبوهی کتاب و روزنامه هیچ کس در‬ ‫دیدرس نیست‪ .‬یکباره بر دوربینی ویژه در انتهای اتاق که‬ ‫اجزای ان قابل رویت نیســت و به پیشنهاد اقای کارگردان‬ ‫ساخته شده است‪ ،‬تصویری از محمدحسین مهدویان نقش‬ ‫می بندد‪ .‬او از میهمان دعوت می کند تا روی صندلی بنشیند‬ ‫و این گونه گفت وگو اغاز می شود‪ .‬مهدویان در اتاق کناری‬ ‫روی مبلی رو به دوربین نشســته و پرسش ها را یکی پس از‬ ‫دیگری مطرح می کند‪ .‬افراد انتخاب شده به خانه قدیمی ‬ ‫ســری خواهند زد تا روایتی مســتند از واقعه هفت تیر و به‬ ‫شهادت رسیدن ‪ ۷۲‬تن از رهبران و اعضای حزب جمهوری‬ ‫اسالمی در سال ‪ ۱۳۶۰‬ارائه دهند‪.‬‬ ‫مســتند بلنــد «تــرور سرچشــمه» بــه کارگردانــی‬ ‫محمدحسین مهدویان و تهیه کنندگی مجید رجبی معمار‪،‬‬ ‫محصول مرکز گسترش سینمای مســتند و تجربی است و‬ ‫در نخســتین نمایش عمومی در یازدهمین دوره جشنواره‬ ‫بین المللی ســینماحقیقت روی پرده می رود‪ .‬تاکنون فیلم‬ ‫مستندی که مشخصا به این موضوع بپردازد‪ ،‬ساخته نشده‬ ‫و این برای نخستین بار است که مستندی به صورت ویژه به‬ ‫وقایع هفتم تیر می پردازد‪.‬‬ ‫از زبان تهیه کننده‬ ‫مجید رجبی معمــار‪ ،‬تهیه کننده فیلم مســتند «ترور‬ ‫سرچشمه» در مصاحبه ای درباره ســاخت این فیلم گفته‬ ‫است‪« :‬در مســتند بلند «ترور سرچشــمه» تالش بر این‬ ‫است شرایطی که در دهه ‪ ۶۰‬ایجاد شــد تا منجر به حادثه‬ ‫تروریســتی هفتم تیر و شهادت بهشــتی و تعداد زیادی از‬ ‫مسئوالن و بزرگان نظام جمهوری اســامی در سال های‬ ‫اولیه انقالب شــود در شــرایطی کــه انقــاب و اصول و‬ ‫پایه های نظام شــکل می گرفت‪ ،‬به تصویر کشیده شود‪.‬‬ ‫این عزیــزان در یک حادثه برنامه ریزی شــده و پیچیده به‬ ‫شهادت رسیدند‪.‬‬ ‫این مستند‪ ،‬علل انجام این اقدام تروریستی و اینکه‬ ‫چه کســانی در این حادثه تروریســتی مســئول و مسبب‬ ‫بودند را مورد بررســی قرار می دهند و به چرایی این حادثه‬ ‫می پردازد‪ .‬دوستان و همکاران من مدتی تحقیق کرده اند‬ ‫و مصاحبه های مختلف بــا افرادی کــه در ان ایام حضور‬ ‫داشتند و دســت اندرکاران حزب جمهوری و افرادی که در‬ ‫ان ایام مسئولیت هایی داشتند انجام دادند و با انجام این‬ ‫مصاحبه ها و با اتکا به اســناد و مــدارک و عکس هایی که‬ ‫از منابع مختلف گرداوری شــده‪ ،‬این پروژه در حال انجام‬ ‫اســت‪ .‬اقای مهدویان مســئولیت کارگردانی این پروژه را‬ ‫برعهده دارد که ان شاء الله بتواند به زودی کار را اماده کند و‬ ‫مورد توجه مردم قرار بگیرد‪ .‬یک سوال بزرگ درباره حادثه‬ ‫تروریستی هفتم تیرماه‪ ،‬علت بروز ان و مسببین این حادثه‬ ‫هستند‪ .‬این مســتند برای نســل جوان و افرادی که اهل‬ ‫مطالعه و بررســی تاریخ معاصر‪ ،‬می تواند راهگشــا باشد‪.‬‬ ‫وقتی بعد از‪ ۳۶‬سال به سراغ سوژه ای به این مهمی می رویم‬ ‫طبعا به جوانب مختلف می پردازیم‪ ،‬اما ممکن است برخی‬ ‫سواالت و ابهامات باقی بماند ‪».‬‬ ‫او درباره این مهم که مستند در فضای بازسازی اماده‬ ‫می شود یا خیر‪ ،‬گفت‪ « :‬ما در این مستند برخالف کار های‬ ‫قبلی اقای مهدویان فضای بازسازی نداریم‪ .‬کار براساس‬ ‫گفت وگو با افراد و متکی بر اسناد و مدارکی که موجود است‬ ‫ساخته می شود‪».‬‬ ‫نای سوخته‬ ‫پالک بهشت‬ ‫خاطرات یک غواص شهید‬ ‫کتاب «پالک بهشــت» خاطــرات خانــواده‪ ،‬دوســتان و همرزمان هنرمند شــهید‬ ‫محمدعلی معصومیان با تالش مصیب معصومیان‪ ،‬برادر شهید گرداوری و تنظیم و توسط‬ ‫حسین شیردل بازنویسی شده است‪ .‬محمدعلی معصومیان متولد روستای بیشه سر از توابع‬ ‫شهر بابل است‪ .‬مدتی در حوزه علمیه به درس حوزه مشغول بوده و بخشی از مقطع راهنمایی‬ ‫را در جبهه گذرانده است‪ .‬وی پس از شرکت در عملیات قدس‪ ،1‬قدس‪ 2‬و والفجر‪ 8‬به عنوان‬ ‫غواص‪ ،‬در عملیات صاحب الزمان (عج) مجروح شد و باالخره در عملیات کربالی‪ 4‬که بار‬ ‫دیگر سمت غواصی را عهده دار بود‪ ،‬در جزیره ام الرصاص به شهادت رسید‪ .‬پیکر او پس از‬ ‫یازده سال تفحص شد و در گلزار شهدای زادگاهش به خاک سپرده شد‪ .‬از این شهید دو اثر‬ ‫به نام های «زمزمه های شهود» و «یادداشت های اروند» به چاپ رسید‪« .‬پالک بهشت»‪،‬‬ ‫زندگینامه و خاطرات شــاخص معصومیان را در ‪ 138‬عنوان تک صفحه ای روایت کرده که‬ ‫هرکدام از این خاطره ها بســته به اینکه مربوط به کدام برهه از زندگی شــهید است از زبان‬ ‫افراد متفاوتی روایت شده اســت و در پایان تصاویری از مراحل مختلف زندگی معصومیان‬ ‫و تعدادی از اثار هنری او ضمیمه اثر شده اســت‪ .‬در بخشی از کتاب می خوانیم‪« :‬هشت‬ ‫روز قبل از عملیات بود که برای دیدن پدرمان رفته بودیم گردان ‪ 2‬یا رسول لله‪ .‬در بین راه‪،‬‬ ‫صحبت که می کردیم‪ ،‬محمدعلی می گفت‪ :‬مصیب! ما باید از داشتن چنین پدری احساس‬ ‫افتخار کنیم؛ پدری که بارها اومده جبهه‪ ،‬برای خدا‪ ،‬برای حفظ دینش؛ چنین پدری نعمته‪.‬‬ ‫تا رسیدیم پیش پدر و چند ساعتی با او گفتیم و خندیدیم و طبق معمول محمدعلی دوربینش‬ ‫را در اورد و چندتایی عکس گرفتیم‪ .‬موقع خداحافظی شــده بود که پدر دعا کرد ؛ انشاء الله‬ ‫صحیح و سالم برگردید! خدا سایه شما رو از سر من برنداره!»‬ ‫روایتی از زندگی شهید امر به معروف‬ ‫کتاب «نای سوخته» شــرح خاطرات و زندگینامه علی خلیلی‪ ،‬طلبه جوانی است که‬ ‫برای امر به معروف و برای نجات یک خانم از دست مزاحم های خیابانی در شب نیمه شعبان‬ ‫سال ‪ 1390‬با قمه از ناحیه گردن مجروح می شود و ســرانجام پس از تحمل دو سال و نیم‬ ‫رنج و درد در پاییز سال ‪ 1393‬به شهادت می رسد‪ .‬این کتاب ر ا هانیه ناصری نوشته است‪.‬‬ ‫کتاب شرح داستانی از زندگی شهید است که نویسنده گاهی در میان روایت‪ ،‬خاطراتی‬ ‫از زبان خانواده و به ویژه مادر او‪ ،‬دوســتان و‪ ...‬اورده اســت‪ .‬برخــاف دیگر کتاب های‬ ‫زندگینامه که با کودکی فرد شروع می شود داستان با شهادت علی خلیلی اغاز شده و در اخر‬ ‫به کودکی او منتهی می شود‪«.‬نای سوخته» در هشــت فصل تنظیم شده که فصل اول با‬ ‫نام «شهادت» به لحظات اخر عمر خلیلی و شهادت او‪ ،‬تشییع و خاکسپاری او و احواالت‬ ‫دوستان و خانواده در این لحظات می پردازد‪ .‬نویسنده در فصل دوم با نام «نقاهت دوم» به‬ ‫حال نامساعد خلیلی به دوماه اخر زندگی و امادگی او به شهادت اشاره دارد‪« .‬سفر کربال»‬ ‫عنوان فصل سوم کتاب اســت که در ان جریان سفر خلیلی به کربال و شرکت در پیاده روی‬ ‫اربعین سال ‪ 1392‬به همراه تعدادی از دوستان اوست‪.‬‬ ‫نویســنده در فصل چهارم با عنوان «نقاهــت اول» ماجرای خلیلــی از زمانی که در‬ ‫بیمارستان بستری می شود تا زمان مرخصی و تجلیل از او را روایت می کند‪ ،‬در فصل پنجم‬ ‫با عنوان «ضربت خوردن» روایت لحظات ملتهب ضربت خوردن خلیلی تا رســاندن او به‬ ‫بیمارستان و خبر دادن به خانواده و دوستان را اورده است‪.‬فصل ششم با عنوان «جوانی »و‬ ‫فصل هفتم با عنوان «کودکی» و در فصل پایانی هم عکس های شهید در مراحل مختلف‬ ‫زندگی با دلنوشته هایی اورده شده است‪.‬‬ ‫خداحافظی استاد‬ ‫دنیل دی لوییس بازنشسته شد‬ ‫او به عنوان یکــی از گزیده کارترین بازیگران صنعت‬ ‫فیلمسازی شناخته می شود‪ ،‬به طوری که از ابتدای شروع‬ ‫کار خود یعنی ‪ 42‬ســال پیش تا به حال تنها در ‪ 20‬فیلم به‬ ‫ایفای نقش پرداخته است‪ .‬گزیده کاری وی در حدی است‬ ‫که بازی در فیلم های بزرگی همچون‪ :‬فهرســت شــیندلر‪،‬‬ ‫بیمار انگلیســی‪ ،‬ارباب حلقه ها‪ ،‬بتمــن‪ ،‬فیالدلفیا و‪ ...‬را‬ ‫رد کرده اســت اما با وجود همه این رد کردن پیشنهادهای‬ ‫بزرگ با بردن ‪ ۱۱۷‬جایزه معتبر جهانی از جمله ‪ ۳‬اســکار‪،‬‬ ‫‪ 4‬بفتا‪ ۲ ،‬گلدن گلــوب و ‪ ۳‬جایزه انجمن بازیگران ســینما‬ ‫پر افتخار ترین بازیگر تاریخ محسوب می شود‪.‬خیلی ها او‬ ‫را یکی از برجســته ترین بازیگران عصر حاضر و شاید همه‬ ‫دوران تاریخ ســینما می دانند‪ ...‬اما یک خبر دنیای سینما‬ ‫را به شــوک فرو برد‪ ،‬دنیل دی لوئیس که سه جایزه اسکار‬ ‫بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای فیلم های «خون به پا‬ ‫خواهد شد»‪« ،‬پای چپ من» و «لینکلن» به دست اورده‬ ‫بود‪ ،‬از دنیای بازیگری خداحافظی کرد‪.‬‬ ‫این بازیگــر ‪ 60‬ســاله بریتانیایی که در حــدود چهار‬ ‫دهه فعالیت نقش روسای جمهور‪ ،‬نویســندگان و رهبران‬ ‫گروه های خالفکار را بازی کرده است‪ ،‬یک فیلم اخر دارد‬ ‫که هنوز روی پرده نرفته است‪ .‬داستان این پروژه بی نام در‬ ‫دنیای مد می گذرد و قرار اســت ‪ 25‬دســامبر ‪ 2017‬اکران‬ ‫شــود‪ .‬دی لوییس در اخریــن فیلم بار دیگر بــا پل تامس‬ ‫اندرسن همکاری کرده است‪ .‬اندرسن در ‪ 2007‬دی لوییس‬ ‫را در نقش یــک غول نفتی در فیلم «خون به پا می شــود»‬ ‫کارگردانی کرد که جایزه اســکار بهترین بازیگر مرد را برای‬ ‫او به همراه داشت‪ .‬به گفته یکی از نزدیکان دی لوییس‪ ،‬او‬ ‫قصد دارد به تبلیغ فیلم جدید که داستانش در دهه ‪ 1950‬در‬ ‫نیویورک روی می دهد‪ ،‬کمک کند‪.‬‬ ‫دی لوییس دلیل بازنشستگی خود از دنیای بازیگری‬ ‫را اعالم نکرده است‪ .‬لســلی دارت سخنگوی دی لوییس‬ ‫در بیانیــه ای با تاییــد خبــر کناره گیری او گفــت‪« :‬دانیل‬ ‫دی لوییــس دیگر به عنوان یک بازیگــر کار نخواهد کرد‪.‬‬ ‫او از تمام همکارانش و تماشــاگران در همه این ســال ها‬ ‫بی اندازه ممنون اســت‪ .‬این یک تصمیم شــخصی است‬ ‫و او و نمایندگانــش دربــاره این موضوع توضیح بیشــتری‬ ‫نخواهند داد‪».‬‬ ‫این ســتاره ســینما پیش از این هم از شغلش فاصله‬ ‫گرفته بــود؛ «دی ـ لوییس» اواخر دهــه ‪ ۱۹۹۰‬مجذوب‬ ‫کفاشــی شــد و به فلورانس ایتالیا رفت تا ان طور که گفته‬ ‫می شود زیر نظر «اســتفانو بمر» کفاش معروف ایتالیایی‬ ‫اموزش ببیند‪«.‬دی لوییس» پس از پنج سال با فیلم «دار و‬ ‫دسته نیویورکی» (‪ )۲۰۰۲‬ساخته «مارتین اسکورسیزی»‬ ‫بار دیگر به سینما بازگشــت و برای این فیلم بار دیگر نامزد‬ ‫اسکار شــد‪ .‬او از ســبک متد اکتینگ در بازیگری پیروی‬ ‫می کند و به تحقیق درباره نقش هایش مشهور است‪ .‬معموال‬ ‫در طول دوره فیلمبرداری‪ ،‬او به طور کامل در نقش خود باقی‬ ‫می ماند‪ .‬او برای فیلم «دارو دسته های نیویورکی» اموزش‬ ‫قصابی و چاقو تیز کنــی دید‪ .‬در سکانســی از همین فیلم‬ ‫لئوناردو دی کاپریو ســهوا بینی دنیل را می شکند اما وی به‬ ‫بازی خود ادامه می دهد و صحنه را قطع نمی کند‪.‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫ماکرون‬ ‫نجات دهنده‬ ‫اروپا؟ تیتر‬ ‫اکونومیست‬ ‫پیام زیدان به‬ ‫رونالدو روی‬ ‫جلد مارکا‬ ‫اشپیگل به‬ ‫شهر هامبورگ‬ ‫پرداخته است‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪79‬‬ ‫بازار‬ ‫بازدید دکتر ابراهیمی‪ ،‬مدیرعامل بانک انصار از بیست و‬ ‫پنجمین نمایشگاه بین المللی قران کریم‬ ‫دکترابراهیمــی‪ ،‬مدیرعامل بانک انصــار در اخرین‬ ‫هفته برگزاری بیست و پنجمین نمایشگاه بین المللی قران‬ ‫کریم در جریــان بازدید از نمایشــگاه در مصالی حضرت‬ ‫ امام خمینــی(ره) ضمن بازدیــد از غرفه هــای مختلف و‬ ‫کســب اگاهی از فعالیت های صورت گرفته در خصوص‬ ‫ ترویج فرهنگ قرانی از ســوی ســازمان ها و شرکت های‬ ‫حاضر در نمایشگاه‪ ،‬طی گفت وگویی ابراز امیدواری کرد‬ ‫که شعار امسال نمایشــگاه قران تحت عنوان «اخالق و‬ ‫زندگی» منبع الهام مدیران و کارکنان بانک انصار باشــد تا‬ ‫ضرورت عمل به مفاهیم قرانی و الهی را برای احیای سبک‬ ‫فعالیت حرفه ای ایرانی‪ -‬اســامی در بانــک انصار را بهتر‬ ‫درک کنند‪.‬‬ ‫دکتر ابراهیمی با اشاره به پتانسیل خوب قرانی کشور‪،‬‬ ‫افزود‪« :‬باتوجه به نواوری و خالقیت های که وجود دارد نیاز‬ ‫است تا کارهای خوبی در این حوزه انجام و در جامعه نهادینه‬ ‫شود‪ .‬هرچند پوشش هنری موضوعات قرانی می تواند در‬ ‫نهادینه شــدن مفاهیم قرانی برای عموم جامعه موثر باشد‬ ‫اما نیاز اســت تا حمایت های مالی نیز پشــتوانه این مهم‬ ‫باشد‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه بانک انصار حمایت های مختلفی از‬ ‫حوزه های قرانی داشــته گفت‪« :‬برای اقتصاد حوزه قرانی‬ ‫باید فکر اساســی صورت گیرد تا افرادی کــه در این حوزه‬ ‫فعال هستند و قلم می زنند و هنر افرینی می کنند‪ ،‬با مشکل‬ ‫روبه رو نشوند‪ .‬تحقق این امر‪ ،‬تخصیص بودجه ای خاص‬ ‫به حوزه قرانی را می طلبد‪».‬‬ ‫وی با اشــاره بــه ربع قرن برگــزاری نمایشــگاه قران‬ ‫افــزود‪« :‬خوشــبختانه در کشــورمان ظرفیت های خوبی‬ ‫برای توسعه و رونق هنر و مکتوبات قرانی وجود دارد و باید‬ ‫در این راستا درست عمل کنیم تا بتوانیم از این ظرفیت ها‬ ‫بهــره جوییــم‪ ».‬مدیرعامــل بانک انصــار با بیــان اینکه‬ ‫در ســال های گذشــته‪ ،‬اثار قرانی را از کشــورهای دیگر‬ ‫وارد می کردیم و اگر می خواســتیم هدیه قرانی به کســی‬ ‫بدهیــم مجبــور بودیــم از انتشــارات خارجی تهیــه کنیم‬ ‫اضافه کــرد‪« :‬امــا باتوجه به برگــزاری نمایشــگاه قران‪،‬‬ ‫شاهد ان هســتیم که در ســال های اخیر‪ ،‬تولیدات قرانی‬ ‫به انــدازه ای پیشــرفت کرده انــد که محصوالتــی فاخر و‬ ‫زیبنده تولید شــده اند و قدم های خوبی در این راه برداشته‬ ‫شده است‪».‬‬ ‫شایان ذکر اســت این بازدید با همراهی رئیس دفتر‬ ‫امور فقهی و جمعی از معاونین و مدیران بانک انصار صورت‬ ‫گرفته بود‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫میزبانی بانک انصار از حنانه خلفی‪ ،‬نابغه قرانی در سالروز ضربت‬ ‫خوردن موالی متقیان و بزرگ پرچمدار عدالت و فضیلت‬ ‫ت خوردن مولی الموحدین‬ ‫نوزدهم رمضان سال ‪ 1396‬که مصادف است با ســالروز ضرب ‬ ‫و امام المتقین‪ ،‬حضرت علی بن ابی طالب (علیه السالم)‪ ،‬برای مدیران و کارکنان بانک انصار‬ ‫یک روز فراموش نشــدنی بود‪ ،‬زیرا انان میزبان حنانه خلفی دختری ‪7‬ساله و نابغه قرانی بودند‬ ‫که با صوت و لحنی زیبا‪ ،‬پرمالحت و اثرگذار و با مهارتی تمام عیار‪ ،‬به قرائت ایات هدایت بخش‬ ‫کالم الله مجید پرداخت و به همه ســواالت پرتعداد حاضران در دادن نشانی ایات و سوره ها و‬ ‫شــماره صفحه‪ ،‬محل نزول و پرسش های دیگر نظیر اینها پاســخ داد و با تسلط بی نظیر خود‪،‬‬ ‫تشویق های یکپارچه و پیاپی حضار را باعث شد‪.‬‬ ‫به گزارش اداره کل روابط عمومی و تبلیغات‪ ،‬این دختر ‪ 7‬ســاله که به علت توانایی های‬ ‫ بی نظیرش به شهرها و کشورهای مختلف ســفر کرده و پیام های وحدت افرین و ندای زیبای‬ ‫الهی را به گوش احاد افراد در اقصی نقاط جهان می رساند در دامان پدر ومادری فرهنگی و معلم‬ ‫و به گونه ای پرورش یافته اســت که روح و روانش یکسره در خدمت به قران کریم قوام گرفته و‬ ‫ایات نورانی قران کریم را با حسی درونی و پرجاذبه بر زبان جاری می کند‪.‬‬ ‫براساس این گزارش‪ ،‬در پایان این مراسم که دکتر ابراهیمی‪ ،‬معاونان‪ ،‬مدیران و مسئول‬ ‫دفتر امور فقهی و جمع کثیری از کارکنان مومن و تالشگر بانک نیز حضور داشتند‪ ،‬مدیرعامل‬ ‫بانک انصار میهمان گرامی و پدرشان را مورد تشویق قرار داد‪.‬‬ ‫شایان ذکر است که مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در دیدار با حنانه خلفی و خانواده‬ ‫وی ایشان را مورد تفقد قرار داده و مقرر فرموده اند که کل ایات کالم الله مجید با صدای ایشان‬ ‫ضبط شده تا بنا به مصلحت در مراسم مختلف مورد استفاده قرارگیرد‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫برگزاری ضیافت های افطاری‬ ‫از سوی باشگا ه مشتریان بانک انصار‬ ‫باشگاه مشتریان بانک انصار با برپایی ضیافت های‬ ‫افطــاری در مــاه میهمانــی خــدا‪ ،‬ضمن گرامیداشــت‬ ‫ماه مبارک رمضان‪ ،‬ماه استجابت دعا‪ ،‬به تجلیل از مشتریان‬ ‫ویژه شــعب خود در اســتان تهران پرداخت و شــب هایی‬ ‫ی را با پذیرایی افطار و شــام‪ ،‬اجرای‬ ‫معنــوی و به یادماندن ‬ ‫برنامه هــای متنوع فرهنگی و تفریحــی و اهدای هدایا به‬ ‫مشتریان رقم زد‪.‬‬ ‫به گزارش اداره کل روابط عمومی و تبلیغات‪ ،‬باشگاه‬ ‫مشــتریان بانک انصار در اجرای راهبرد مشــتری مداری؛‬ ‫وفادارســازی مشــتریان ویژه و کسب ســهم بیشتر ذهنی‬ ‫و عاطفی انــان در بــازار رقابتــی و تعظیم شــعائر دینی و‬ ‫گرامیداشــت مــاه میهمانی خدا‪ ،‬بــا اجــرای برنامه های‬ ‫فرهنگی‪ ،‬از تعداد بیشــتری از مشــتریان خــود تجلیل به‬ ‫عمــل اورد و حضور خانواده هــای محترم ایــن عزیزان را‬ ‫مغتنم شمرد تا مراتب قدردانی و ســپاس بانک را نسبت به‬ ‫انــان را جلوه گر سازد‪.‬براســاس این گــزارش‪ ،‬در هر یک‬ ‫از ضیافت هــای افطاری بر پاشــده‪ 220 ،‬نفــر از اعضای‬ ‫خانواده های مشتریان ویژه (‪ 60‬خانواده از مشتریان ویژه‬ ‫مدیریت شعب استان تهران) شرکت داشتند و در ان‪ ،‬ضمن‬ ‫تجلیل از بــزرگان ضیافت‪ ،‬برنامه هایی شــامل همخوانی‬ ‫گروه ذکر‪،‬مسابقه و برنامه های سرگرمی و تقلید صدا اجرا‬ ‫شد‪ .‬همچنین با انجام مراســم قرعه کشی بین میهمانان‪،‬‬ ‫‪ 9‬خانواده از مشــتریان ویژه برنده ســفر به مشهد مقدس‪،‬‬ ‫جزیره کیش و تعدادی برنده تبلت و مودم تلفن همراه شدند‪.‬‬ ‫شایان ذکر اســت که باشگاه مشــتریان بانک انصار‬ ‫که از سال‪ 1393‬پایه گذاری شده است‪ ،‬از زمان تاسیس‪،‬‬ ‫با ارائه خدمــات متنوع در حوزه های اموزشــی‪ ،‬فرهنگی‪،‬‬ ‫رفاهی‪ ،‬تفریحی‪ ،‬پزشکی و مشاوره ای جهت خانواده های‬ ‫مشتریان ویژه بانک فعالیت های گسترده ای را برای جلب‬ ‫رضایت انان انجام داده است‪.‬‬ ‫کوثر در‬ ‫نظام بانکی کشور‬ ‫منطقی عمل می کند‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫بازار‬ ‫موسسه اعتباری کوثر به عنوان دومین موسسه دارای‬ ‫مجوز فعالیت از بانک مرکزی با تبعیت از قوانین و مقررات‬ ‫در نظام بانکی کشور منطقی عمل می نماید‪.‬‬ ‫به گزارش روابط عمومی موسســه اعتبــاری کوثر؛‬ ‫محمدرضا عالی پور معاون مالی موسسه معتقد است کوثر‬ ‫همواره خود را به عنوان یکی از موسســات اعتباری مجاز‬ ‫در شبکه بانکی ملزم به اجرای سیاست های ابالغی بانک‬ ‫مرکزی می داند و یکی از اصلی ترین برنامه های موسســه‬ ‫اعتباری کوثر است‪.‬‬ ‫وی افزود‪« :‬در این راستا سال گذشته ابالغیه بانک‬ ‫مرکزی در خصوص کاهش نرخ سود سپرده ها و متقابال نرخ‬ ‫تسهیالت‪ ،‬به بانک ها و موسســات ابالغ شد و کوثر نیز با‬ ‫برنامه ریزی مناسب‪ ،‬پیش بینی وضعیت نقدینگی موسسه‬ ‫و حفظ جایــگاه مشــتریان‪ ،‬موضوع ابالغــی را به نحوی‬ ‫مناسب عملیاتی کرد که بر اســاس ان نرخ سود سپرده ها‬ ‫و تسهیالت اعطایی مطابق حدود مقرر تعدیل گردید‪».‬‬ ‫معاون مالی موسســه اعتباری کوثر بیان داشــت‪:‬‬ ‫«کوثر بر خالف سیاســت بعضی از بانک ها مبنی بر جذب‬ ‫سپرده های گران قیمت و پرداخت ســود سپرده گذاران از‬ ‫این محل که در اصطالح پانزی گیم نامیده می شــود‪ ،‬از‬ ‫جذب سپرده های گران قیمت امتناع کرد و سعی بر اصالح‬ ‫ترکیب منابع در اختیــار خود از طریق جذب ســپرده های‬ ‫ارزان قیمت و جلــب اطمینــان و اعتماد ســپرده گذاران‬ ‫کرده است‪».‬‬ ‫وی از جملــه برنامه هــای اجرایــی در این خصوص‬ ‫را تعریف حســاب های هواداری باشــگاه های استقالل‪،‬‬ ‫پرســپولیس و تراکتور ســازی در راســتای جــذب منابــع‬ ‫ارزان قیمــت و افزایــش ضریب نفوذ موسســه نــام برد و‬ ‫افزود‪« :‬ما معتقدیم ارتبــاط پایدار با مشــتریان از طریق‬ ‫جلب اعتماد مشــتریان بــا ارائه خدمات خــاص به وجود‬ ‫خواهد امد‪».‬‬ ‫عالی پور در رابطه با برنامه ها و اولویت های ترســیم‬ ‫شده معاونت مالی در سال ‪ 96‬اظهار داشت‪« :‬بهینه کردن‬ ‫منابع و مصارف در راســتای مدیریت درامدها و هزینه ها‪،‬‬ ‫به حداقل رساندن ریسک اعتباری با اعمال سیاست های‬ ‫مناسب در زمینه تســهیالت اعطایی به مشتریان‪ ،‬تعریف‬ ‫ابزارها و طرح های جدید جذب مشتری با محوریت ایجاد‬ ‫ی شعب در‬ ‫ی عملکرد تمام ‬ ‫یک ارتباط پایدار‪ ،‬کنترل سیستم ‬ ‫راستای افزایش بهره وری منابع و کاهش هزینه های ادارای‬ ‫تشــکیالتی‪ ،‬بهبود کیفیت گزارش دهی برون سازمانی در‬ ‫راستای جلب رضایت استفاده کنندگان خارجی اطالعات‬ ‫اعم از بانک مرکزی جمهوری اســامی ایران‪ ،‬ســازمان‬ ‫بورس اوراق بهادار‪ ،‬ســهامداران و سایر ذی نفعان و ارائه‬ ‫راهکارهای نوین در بخش بانکداری الکترونیک با همکاری‬ ‫بخش نرم افــزاری‪ ،‬اولویت های این معاونت برای ســال‬ ‫جاری است‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬این موسســه با احراز از قــرار گرفتن در‬ ‫پانزی گیم موجود در صنعت بانکی کشور‪ ،‬به دنبال متعادل‬ ‫کردن منابع و مصارف خود و به حداقل رســاندن ریســک‬ ‫بانک در این خصوص اســت که می تواند تــداوم فعالیت‬ ‫موسسه را در صنعت بانکداری کشور تضمین نماید‪».‬‬ ‫‪81‬‬ ‫بازار‬ ‫رشد ‪ 25‬درصدی کاربران موبایل بانک کوثر‬ ‫تعداد کاربران موبایل بانک موسسه اعتباری کوثر در مقایسه با اسفندماه سال‪ 95‬رشد ‪25‬‬ ‫درصدی داشته است‪.‬‬ ‫به گزارش روابط عمومی موسســه اعتباری کوثر؛ حسین نجفی‪ ،‬مدیر فناوری اطالعات‬ ‫این موسســه گفت‪« :‬موبایل بانک کوثر با اطالع کافی از انواع نیازهای مشــتریان محترم با‬ ‫پیشرفته ترین امکانات‪ ،‬باالترین خدمات را به مشتریان محترم ارائه می نماید که استقبال بیش‬ ‫از ‪ 190/000‬نفر مشتریان کوثر از موبایل بانک موید کارایی و به روز بودن ان است‪».‬‬ ‫وی با اشــاره به اســتفاده بیش از ‪ 190/000‬کاربر از خدمات موبایل بانــک کوثر افزود‪:‬‬ ‫«هم اکنون «موبایل بانک کوثر» در سیستم های عامل اندروید و ‪ IOS‬فعال است‪.‬‬ ‫ی می توانند با مراجعه به یکی از‪ 351‬شعبه موسسه در سراسر‬ ‫به گفته نجفی؛ مشتریان گرام ‬ ‫کشور‪ ،‬یا وب سایت این موسسه به نشانی ‪ http://www.kosarfci.ir/mobile-bank‬نسبت به‬ ‫دریافت و نصب نرم افزار «موبایل بانک کوثر» به صورت مستقیم روی گوشی خود اقدام نمایند‪.‬‬ ‫مدیر فناوری اطالعات موسســه اعتبــاری کوثر بیان کرد‪« :‬مشــتریان گرامی به منظور‬ ‫استفاده از نســخه جدید موبایل بانک کوثر‪ ،‬باید دارای حساب در موسسه بوده و کد کاربری و‬ ‫رمز عبور را از شعبه دریافت نمایند‪».‬‬ ‫وی خاطرنشان ساخت‪« :‬نصب نرم افزار موبایل بانک کوثر این فرصت را در اختیار شما‬ ‫قرار می دهد تا با استفاده از خدمات غیر حضوری متنوع ضمن صرفه جویی در وقت و هزینه ها‬ ‫از مراجعه حضوری به شعبه برای دریافت خدمات بانکی بی نیاز شوید‪».‬‬ ‫نجفی با تشــریح خدمات موبایل بانک کوثر گفت‪« :‬احراز هویت از طریق اثر انگشت‪،‬‬ ‫فهرست حســاب‪‎‬های مشتری‪ ،‬مشــاهده موجودی کارت ها‪ ،‬صورت حساب ســپرده‪ ،‬انتقال‬ ‫وجه به حساب های خود با قابلیت انتقال وجه از طریق‪ NFC‬انتقال وجه کارت به کارت شتابی‪،‬‬ ‫پرداخت قبوض اب‪ ،‬برق‪ ،‬گاز‪ ،‬تلفن ثابت‪ ،‬اسکن بارکد یا ثبت شناسه قبض و پرداخت‪ ،‬گزارش‬ ‫تسهیالت‪ ،‬پرداخت اقساط تسهیالت‪ ،‬مسدودسازی کارت و دریافت شماره بانکی ایران (شبا)‬ ‫از جمله خدمات نوین و الکترونیک موسسه اعتباری کوثر است‪».‬‬ ‫شــایان ذکر اســت؛ مشــتریان محترم می توانند با ســامانه پاســخگوی کوثر به شماره‬ ‫‪ 021-42830‬تماس گرفته و نقطه نظرات‪ ،‬پیشنهادها‪ ،‬انتقادات یا سواالت خود را با کارشناسان‬ ‫موسسه در میان گذاشته و از مشاوره تلفنی نیز بهره مند شوند‬ ‫معاون نظارتی بانک مرکزی‪:‬‬ ‫بازار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪360‬‬ ‫ثامن در مسیر پیوستن به موسسات مجاز‬ ‫سپرده گذاران نگران نباشند‬ ‫معاون نظارتی بانک مرکزی گفت‪« :‬موسســه ثامن‬ ‫در مسیر پیوستن به موسسات مجاز است و سپرده گذاران‬ ‫نگران نباشند‪».‬‬ ‫فرشــاد حیدری اظهار داشــت‪« :‬موسســه اعتباری‬ ‫ثامن یکی از موسسه های متقاضی دریافت مجوز از بانک‬ ‫مرکزی است‪».‬‬ ‫وی با بیــان اینکــه اقداماتی توســط این موسســه‬ ‫شامل پذیره نویســی در بورس و تودیع ســپرده قانونی نزد‬ ‫بانک مرکزی انجام شــده اســت‪ ،‬گفت‪« :‬بر این اســاس‬ ‫ایــن موسســه در حــال پیوســتن بــه موسســات مجــاز‬ ‫است‪».‬‬ ‫حیــدری ادامــه داد‪« :‬فراینــد قانونــی و رســیدگی‬ ‫به تقاضــای این موسســه در حــال انجام بــوده و ممکن‬ ‫اســت منجر به صدور مجوز یا ادغام با یکــی از بانک ها و‬ ‫موسسه های اعتباری شود‪.‬‬ ‫وی خاطر نشــان کــرد‪« :‬در هر صورت هیــچ گونه‬ ‫مشکلی برای سپرده گذاران این موسسه به وجود نخواهد‬ ‫امد‪».‬‬ ‫معــاون نظارتــی بانــک مرکــزی گفــت‪« :‬از‬ ‫سپرده گذاران موسسه اعتباری ثامن تقاضا می شود حسب‬ ‫نیاز به شــعب موسســه مراجعه و از خدمات ان اســتفاده‬ ‫کنند اطمینان داشــته باشــند که صدور مجــوز و یا ادغام‬ ‫موسســه با حفظ حقوق و صیانت از سپرده های انها انجام‬ ‫می شود‪».‬‬