ماهنامه مثلث شماره 101

‫جوانان خط شکن‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال سوم‪ /‬شماره صدم ‪ 8 /‬ابان ماه ‪ 88/ /1390‬صفحه‪1500/‬تومان‬ ‫پرونده ای درباره سالگرد ‪ 13‬ابان همراه با‬ ‫تو گوهایی با ابتکار و شیخ االسالم‬ ‫گف ‬ ‫پــــرونـدهویــژه‬ ‫فیلمیهحبهقند‬ ‫گفت وگو با رضا میرکریمی‬ ‫درباره فیلمی سهل و ممتنع‬ ‫داشتم ناامی د‬ ‫می شدم‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALASNEWS.IR‬‬ ‫گاف های هیالری‬ ‫امریکا و پشت پرده طرح سفارتخانه‬ ‫مجازی در ایران‬ ‫جشنرسانه ها‬ ‫هجدهمینجشنوارهبین المللی‬ ‫مطبوعات و خبرگزاری ها‬ ‫مساله عادل بودن‬ ‫گزارشی از زندگی شخصی و حرفه ای‬ ‫مجری برنامه نود‬ ‫راه امام‬ ‫‪34 - 46‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫سینمایزندگی‬ ‫انزواى اسالم‬ ‫با تبلیغ جدایى دین از سیاست‬ ‫‏و مع االس��ف ب��ه ق��درى تبلیغ��ات دامنه‏دار‬ ‫دش��منان اس�لام در همه مسائل اس�لامى زیاد‬ ‫و دامنه‏دار بوده اس��ت که به خود مس��لمین هم‬ ‫باورانده‏اند که نباید دخالت در سیاس��ت بکنند‪،‬‬ ‫به خود روحانیون هم‪ .‬بس��یارى از روحانیون هم‬ ‫باورشان امده اس��ت که روحانى نباید دخالت در‬ ‫سیاس��ت بکند‪ .‬روحان��ى باید مس��اله بگوید‪ ،‬ان‬ ‫هم مس��ائل غیر سیاسى‪ .‬مس��ائل سیاسى اسالم‬ ‫چندین برابر مسائل عبادى‏اش است‪ ،‬براى اینکه‬ ‫ان مسائل سیاس��ى هم عبادت است مع االضافه‪.‬‬ ‫کتب اسالم‪ ،‬کتب فقهى اسالم مشحون از مسائل‬ ‫سیاس��ى اس��ت‪ ،‬مش��حون از مس��ائل اجتماعى‬ ‫اس��ت‪ .‬و ان وقت یک دسته نادان گمان مى‏کنند‬ ‫که اس�لام مثل س��ایر ادیان منحرفه‪ -‬که ان هم‬ ‫در اول این طور نبوده اس��ت‪ ،‬بعد با دست همین‬ ‫اس��تعمارگران به اینجا رس��یده است‪ -‬وضع این‬ ‫اس��ت که باید روحانى فقط بنش��یند و دو رکعت‬ ‫نم��از بخواند و برود منزلش و همان جا چرت بزند‬ ‫تا دوباره وقت نماز دیگر بیاید‪ .‬اینها همه تبلیغاتى‬ ‫بوده است که در طول مدت از ان وقتى که اسالم‬ ‫تولد پیدا کرد و قدرت پیدا کرد به دس��ت خلفاى‬ ‫اموى و عباس��ى و بعد هم به دست حکومت‏هاى‬ ‫مرتجع و بعد هم به دس��ت قدرت‏هاى بزرگ این‬ ‫مس��ائل شده اس��ت که اس�لام را منزوى کنند و‬ ‫منزوى کردند‪.‬‬ ‫ان اس�لامى ک��ه ب��ه درد جامعه نرس��د و ان‬ ‫اس�لامى که ب��ه درد حکومت جامعه نرس��د‪ ،‬ان‬ ‫اسالم منزوى اس��ت‪ .‬اس�لام منزوى در مساجد‬ ‫بود‪ .‬با اسم اسالم‪ ،‬اسالم را منزوى کردند در چهار‬ ‫دیوار مساجد‪ ،‬مس��اجد بى‏تحرک‪ .‬مسجد الحرام‬ ‫و مس��اجد در زمان رس��ول اکرم مرکز جنگ‏ها و‬ ‫مرکز سیاس��ت‏ها و مرکز امور اجتماعى و سیاسى‬ ‫بوده‪.‬‬ ‫این طور نبوده اس��ت که در مس��جد پیغمبر‬ ‫ صلى اهلل علیه و اله‪ -‬همان مس��ائل عبادى نماز‬‫و روزه باشد؛ مس��ائل سیاسى‏اش بیشتر بوده‪ .‬هر‬ ‫وقت مى‏خواستند به جنگ بفرستند اشخاص را و‬ ‫بسیج کنند مردم را براى جنگ‏ها‪ ،‬از مسجد شروع‬ ‫مى‏کردند این امور را‪ .‬مع االس��ف دنبال تبلیغات‬ ‫از صدر اس�لام یعنى بعد از ی��ک مدتى تا زمان ما‬ ‫مساجد یک مساجدى شده بود که اسالم در انجا‬ ‫محکوم مى‏شد‪ .‬محکوم کردن اسالم به این نیست‬ ‫که یک کسى بگوید من اسالم را محکوم مى‏کنم‪،‬‬ ‫محکوم کردن اس�لام بر این اس��ت که ان چیزى‬ ‫که اس�لام مى‏خواهد در مس��جد زیر پا گذاشته‬ ‫بش��ود‪ .‬اس�لام مى‏خواهد که مردم اگاهانه براى‬ ‫مصالح خودش��ان‪ ،‬براى مصالح مسلمین در انجا‬ ‫فعالیت بکنند‪.‬‬ ‫بعض��ی از فیلم ها س��اخته می ش��وند تا تنها‬ ‫فضای تفریحی برای مخاطب��ان ایجاد کنند‪،‬‬ ‫برخ��ی دیگ��ر ام��ا از محص��والت جدی تر‬ ‫هنر – صنعت سینما محس��وب می شوند و‬ ‫البته برخی از محصوالت س��ینمایی از چنان‬ ‫الیه ه��ای پنهان معنایی برخوردارند که پس‬ ‫از دیده ش��دن تا مدت ها مح��ل بحث ذهنی‬ ‫درون فردی و میان گروهی موافقان و مخالفان‬ ‫قرار می گیرند‪ .‬فیل��م «یه حبه قند» را از این‬ ‫دسته اثار می توان قلمداد کرد‪.‬‬ ‫‪8 - 27‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫بازگشت به صوراسرافیل‬ ‫رای اعتم��اد مجدد مجلس به وزیر ام��ور اقتصادی اتفاقی غیرمنتظره‬ ‫بود که هفته گذشته در جلسه بررسی طرح استیضاح رخ داد‪ .‬در حالی‬ ‫که تا پیش از برگزاری جلس��ه اس��تیضاح کمتر کسی احتمال می داد‬ ‫شمس الدین حس��ینی به س��اختمان «صوراس��رافیل» بازگردد‪ ،‬دفاع‬ ‫قاطعانه و غیرمنتظره علی الریجانی موجب شد تا وزیر اقتصاد تغییر‬ ‫نکند‪.‬‬ ‫‪62 - 70‬‬ ‫ورزش‬ ‫مساله عادل بودن‬ ‫موافقان و مخالفان عادل فردوسی پور در یک نقطه اشتراک نظر دارند‪.‬‬ ‫انها می گویند برنامه عادل به رش��د فوتب��ال کمک می کند‪ .‬هرچند‬ ‫مخالفان نود اعتقاد دارند این برنامه اخیرا به حاشیه های فوتبال بیش‬ ‫از حد می پردازد‪ ،‬اما در مقابل موافقان فردوسی پور و برنامه اش‪ ،‬نود را‬ ‫همان چیزی می دانند که مخاطب می پسندد؛ ورود به واقعیت فوتبال‬ ‫ایران از دل حاشیه ها‪.‬‬ ‫‪48 - 61‬‬ ‫جنگ نرم‬ ‫بین الملل‬ ‫موضع گیری ه��ا و س��خنان اخیر هی�لاری کلینتون‪ ،‬وزی��ر خارجه‬ ‫ای��االت متحده در رابطه با ایران بار دیگر عدم حس��ن نیت مقامات‬ ‫امریکا در برابر کشور ما را اشکار ساخت‪ .‬در حالی که کلینتون با‬ ‫سخنان بی پایه و اساسش پیرامون راه اندازی سفارتخانه مجازی سعی‬ ‫بر جلب افکار عمومی ایران داشت اما بازهم تیرش به سنگ خورد و‬ ‫اصال سخنانش در ایران مورد استقبال قرار نگرفت‪.‬‬ ‫‪71 - 83‬‬ ‫افتاب‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫مثلث‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫جوانان خط شکن‬ ‫‪13‬ابان هر س��ال ی��اداور واقعه ای اس��ت‬ ‫ک��ه در تاریخ معاصر ایران ماندگار ش��ده‬ ‫اس��ت‪ .‬کنش��گران این واقعه که جمعی از‬ ‫دانشجویان پیرو خط امام بودند و همچنین‬ ‫گروگان ه��ای ای��ن ماجرا و رفت��ار دولت‬ ‫امریکا پس از تس��خیر النه جاسوسی در‬ ‫پرونده این ش��ماره مثلث مورد بازخوانی‬ ‫قرار گرفته است‪.‬‬ ‫‪28 - 33‬‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر افتاب‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر دین وتاریخ‪ :‬علیرضا شاکر ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬سعیده سادات فهری ‬ ‫سیاست‬ ‫اعضای تحریریه و همکاران‪ :‬مریم اسماعیل پور ‪ -‬سید جواد میرخلیلی ‪ -‬ابوالقاسم غالمی ‪ -‬شاهده یوسفی ‪ -‬احسان ابطحی‬ ‫یاس��ین سیف االس�لام ‪ -‬پروی��ن طالبی��ان ‪ -‬امی��د کرمانی ه��ا ‪ -‬فاطم��ه میرزای��ی ‪ -‬ش��یما غف��اری ‪ -‬زه��را راد‬ ‫عاطفه کربالئی‪ -‬محمد تاجیک ‪ -‬حس��ین غالمی ‪ -‬ش��ادی خوش��کار خی��ری‪ -‬حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مس��عود نجفی‬ ‫شاهین فتحیان ‪ -‬سهیال طایی ‪ -‬محمد جواد پاینده ‪ -‬سجاد محقق‪ -‬مهسا عادلی ‪ -‬مهدی مهدیان ‪ -‬داوود رضایی چراتی‬ ‫سودابه رخش‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫فنی‪:‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان‪ -‬امیر طالیی‪ -‬مهدی ابراهیمی و نیوشا ملک نیازی‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر اداری و مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬مصطفی میری‬ ‫ ‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ب��ا تش��کر از‪ :‬دکت��ر احم��د اس��ماعیل تبار ‪ -‬مهن��دس واعظی ‪ -‬دکت��ر ای��ت اهلل ابراهیم��ی ‪ -‬دکتر غالم حس��ن تقی نتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری ‪ -‬مهندس بهرامی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬هادی انباردار ‪ -‬سید عارف علوی‬ ‫مهندس امینی ‪ -‬اقای راس��تی‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬تلفن‪66818168 :‬‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‪ -‬تلفن‪88338553 :‬‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان افریقا‪ ،‬بعد از چهارراه اسفندیار‪ ،‬کوچه سعیدی‪ ،‬پالک ‪ ،2‬تلفن‪22038551 - 2‬‬ ‫جوانان خطشکن‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال سوم‪ /‬شماره صدم ‪ 8 /‬ابانماه ‪ 88/ /1390‬صفحه‪1500/‬تومان‬ ‫پروندهای درباره سالگرد ‪ 13‬ابان همراه با‬ ‫گفتوگوهایی با ابتکار و شیخاالسالم‬ ‫پــــرونـدهویــژه‬ ‫فیلمیهحبهقند‬ ‫گفتوگو با رضا میرکریمی‬ ‫درباره فیلمی سهل و ممتنع‬ ‫داشتم ناامید ‬ ‫می شدم‬ ‫دیپلماسیخصمانه‬ ‫طرح‪ :‬مهدی ابراهیمی‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALASNEWS.IR‬‬ ‫س��خنان اخیر هیالری کلینتون در مصاحبه با شبکه بی بی سی که از ان به عنوان‬ ‫سیاس��ت جدید ایاالت متحده در مورد ایران یاد می ش��ود‪ ،‬زوایای فراوانی دارد‪ .‬در‬ ‫بخش زیادی از این مصاحبه مواضع خصمانه پیش��ین تکرار ش��ده و در بخش های‬ ‫دیگری که حرف های جدیدی زده شده‪ ،‬تناقض های فراوانی دیده می شود‪.‬‬ ‫گافهای هیالری‬ ‫امریکا و پشت پرده طرح سفارتخانه‬ ‫مجازی در ایران‬ ‫جشنرسانهها‬ ‫هجدهمینجشنوارهبینالمللی‬ ‫مطبوعات و خبرگزاریها‬ ‫مساله عادل بودن‬ ‫گزارشی از زندگی شخصی و حرفهای‬ ‫مجری برنامه نود‬ ‫خبرنامه‬ ‫در خبرنامه این هفته سخنان مقام معظم رهبری در دیدار پر شور هزاران نفر از دانش اموزان و دانش جویان درج شده‬ ‫است‪ .‬گزارشی از جلسه استیضاح وزیر اقتصاد‪ ،‬گزارش ها و عکس هایی از هجدهمین جشنواره بین المللی مطبوعات‬ ‫وخبرگزاری ها و نیز یادداشت هایی در حوزه های مختلف از دیگر بخش های خبرنامه این هفته است‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫خود را دوست رئیس جمهور می دانیم‬ ‫جشن رسانه ها‬ ‫بازگشت غیر منتظره به صور اسرافیل‬ ‫گزارش به سفارش واشنگتن‬ ‫باید نظام چند حزبی را سامان دهی کنیم‬ ‫‪8‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫مقام معظم رهبری‪:‬‬ ‫با اسناد غیرقابل خدشه ابروی امریکایی ها را می ریزیم‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای رهب��ر معظم انقالب‬ ‫اسالمی هفته گذشته در دیدار پرش��ور هزاران نفر از‬ ‫دانش اموزان و دانشجویان‪ ،‬روز سیزدهم ابان را یکی‬ ‫از عبرت های قابل تامل انقالب اسالمی و نشان دهنده‬ ‫معجزه توکل به ق��درت الهی و ایس��تادگی همراه با‬ ‫بصیرت در راه رسیدن به هدف دانستند و تاکید کردند‪:‬‬ ‫«به برکت توکل‪ ،‬ایستادگی و بصیرت‪ ،‬ملت ایران در‬ ‫‪ 32‬سال گذشته‪ ،‬از همه چالش ها پیروزمندانه بیرون‬ ‫امده و پیشرفت کرده اس��ت و در اینده نیز قطعا ملت‬ ‫ایران در چالش های پیش روی خود پیروز و س��ربلند‬ ‫خواهد بود‪».‬‬ ‫در این دیدار که در اس��تانه س��یزدهم ابان‪ ،‬روز‬ ‫دانش اموز و روز ملی مبارزه با استکبار جهانی‪ ،‬برگزار‬ ‫ش��د‪ ،‬حضرت ایت اهلل خامنه ای س��یزدهم ابان را به‬ ‫معنای واقعی کلمه از ایام اهلل دانستند و افزودند‪« :‬چنین‬ ‫مناسبت های برجسته و درخش��انی در تاریخ انقالب‬ ‫اس�لامی‪ ،‬فرصتی برای تامل به منظور شناخت مسیر‬ ‫صحیح حرک��ت و برنامه ریزی برای اینده براس��اس‬ ‫تحلیل واقع بینانه از این عبرت های تاریخی است‪».‬‬ ‫ایشان مهمترین ویژگی سیزده ابان را نمود توکل‬ ‫بر قدرت الهی و ایس��تادگی همراه با بصیرت در راه‬ ‫مبارزه و اهداف واال برشمردند و افزودند‪« :‬امام عزیز و‬ ‫بزرگوار در سیزدهم ابان سال ‪ ،1343‬به دلیل اعتراض‬ ‫به حق مصونیت امریکایی ها در ایران و ایستادگی در‬ ‫مقابل ان‪ ،‬به وس��یله مزدوران امری��کا‪ ،‬غریبانه تبعید‬ ‫شدند اما پانزده سال بعد‪ ،‬در س��یزدهم ابان سال ‪،58‬‬ ‫فرزندان امام که همان جوانان انقالبی دانشجو بودند‪،‬‬ ‫با تسخیر النه جاسوسی امریکا در تهران‪ ،‬امریکا را از‬ ‫ایران تبعید کردند‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی‪ ،‬وقوع این رویداد به ظاهر‬ ‫محال و نش��دنی را نتیجه توکل ام��ام خمینی (ره) به‬ ‫قدرت خداوند و اس��تقامت در غربت تبعید دانستند‬ ‫و خاطرنش��ان کردند‪« :‬امام بزرگوار هیچ گاه ناامید و‬ ‫خسته نش��دند و با بیدار کردن مردم و ایجاد احساس‬ ‫استقالل‪ ،‬ارمانخواهی و مجاهدت در انان‪ ،‬مردم را به‬ ‫تدریج وارد صحنه کردند و زمینه ساز پیروزی انقالب‬ ‫اسالمی ایران شدند‪».‬‬ ‫حضرت ای��ت اهلل خامن��ه ای پی��روزی انقالب‬ ‫‪9‬‬ ‫اسالمی را عامل بیرون رانده شدن شاه از ایران دانستند‬ ‫و افزودند‪« :‬بع��د از پی��روزی انقالب اس�لامی‪ ،‬در‬ ‫سیزدهم ابان س��ال ‪ 58‬نیز امریکا از ایران رانده شد و‬ ‫به همین دلیل امام (ره) تسخیر النه جاسوسی امریکا را‬ ‫انقالبی بزرگتر از انقالب اول توصیف کردند‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫ایشان تاکید کردند‪« :‬امام خمینی(ره) به پشتوانه‬ ‫اراده اس�لامی و ایمانی ملت ایران که ناشی از اتکا به‬ ‫خداوند و ایستادگی در مسیر بود‪ ،‬پرچم تسلط ظالمانه‬ ‫و متکبرانه امریکا را از بام ایران ب��ه پایین انداختند و‬ ‫این پرچم زیر پای جوانان مومن کشور لگدمال شد‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی با اشاره به برخی تحلیل های‬ ‫مادی روش��نفکرنماها که پیروزی ملت ای��ران را در‬ ‫مقابل امریکا محال و ملت ایران را محکوم به شکست‬ ‫می دانستند‪ ،‬خاطرنش��ان کردند‪« :‬برخالف ان نگاه ها‬ ‫و تحلیل های مادی‪ ،‬جمهوری اسالمی ایران پیروز و‬ ‫امریکا مجبور به عقب نشینی شد‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای با اشاره به توطئه های‬ ‫مختلف اس��تکبار به رهبری امریکا و صهیونیسم بر‬ ‫ضد ملت ایران تاکید کردند‪« :‬به حول و قوه الهی و به‬ ‫همت ملت ایران و پیشروی جوانان عزیز کشور‪ ،‬در هر‬ ‫دوره ای که توطئه ای شکل گرفت‪ ،‬جمهوری اسالمی‬ ‫ایران پیروز و امریکا شکست خورده میدان بود و اینده‬ ‫هم به همین روال خواهد بود‪».‬‬ ‫ایشان با تاکید بر اینکه هرگونه برنامه ریزی برای‬ ‫اینده باید با چنین تحلیل و نگاهی باشد‪ ،‬افزودند‪« :‬اگر‬ ‫در هر عرصه ای با تشخیص مس��یر صحیح‪ ،‬تصمیم‬ ‫قطعی گرفته و حرکت با اعتم��اد به قدرت خداوند و‬ ‫استقامت در مسیر اغاز ش��ود‪ ،‬قطعا دشمن مجبور به‬ ‫عقب نشینی خواهد شد‪ ،‬همانگونه که در سیزده ابان‬ ‫‪ ،58‬دوران دفاع مقدس و در قضی��ه اعمال تحریم ها‬ ‫شاهد بودیم‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی با تاکید بر اینکه دس��ت‬ ‫نظام جمهوری اس�لامی ایران در هم��ه عرصه ها پر‬ ‫اس��ت‪ ،‬خاطرنش��ان کردند‪« :‬یک نمونه از این دست‬ ‫پر جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬ارائه اندیشه سیاسی نو به‬ ‫دنیا‪ ،‬به نام «مردم ساالری دینی» است که از لحاظ مبانی‬ ‫فکری و اعتقادی‪ ،‬بسیار مستحکم و از لحاظ علمی‪،‬‬ ‫قابل اجرا و پیش رونده است‪».‬‬ ‫حضرت ای��ت اهلل خامنه ای با اش��اره به نگرانی‬ ‫دشمنان از گسترش و الگو برداری این اندیشه سیاسی‬ ‫مس��تحکم و قابل اج��را‪ ،‬افزودند‪« :‬به همی��ن دلیل‪،‬‬ ‫دولت امریکا تالش ک��رد‪ ،‬در بحبوحه گرفتاری های‬ ‫روزافزون خود و در اوج حرکت وسیع مردمی جنبش‬ ‫وال استریت‪ ،‬با سناریویی مسخره‪ ،‬جمهوری اسالمی‬ ‫ایران را به یک حرکت تروریس��تی مهمل‪ ،‬بی منطق و‬ ‫غلط متهم کند اما هر فرد صاحب منطق و اهل فن در‬ ‫دنیا با دیدن این سناریوی مضحک‪ ،‬ان را رد کرد‪».‬‬ ‫ایشان تحت الشعاع قرار دادن جنبش وال استریت‬ ‫و فشار به جمهوری اسالمی ایران را از اهداف دولت‬ ‫امریکا در این سناریو س��ازی برش��مردند و افزودند‪:‬‬ ‫«انها قصد دارند‪ ،‬شریف ترین عناصر مبارز جمهوری‬ ‫اس�لامی ایران را متهم به تروریس��م کنند در حالیکه‬ ‫امروز ‪ ،‬تروریست بزرگ در دنیا‪ ،‬امریکا ست‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی‪ ،‬دست جمهوری اسالمی‬ ‫ایران را در این عرصه نیز پرخواندند و تاکید کردند‪« :‬ما‬ ‫یکصد سند غیرقابل خدشه از نقش امریکا در هدایت‬ ‫ ترورها و تروریس��ت ها در ایران و منطقه داریم که با‬ ‫ارائه این صد س��ند‪ ،‬ابروی امریکا و مدعیان حقوق‬ ‫بشر و مبارزه با تروریس��م را در افکار عمومی جهان‬ ‫خواهیم برد‪».‬‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪10‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامن��ه ای‪ ،‬امریکا را بی ابرو و‬ ‫شکست خورده خواندند و خاطرنشان کردند‪« :‬امریکا‬ ‫اکنون در افغانستان و عراق شکست خورده و چاره ای‬ ‫جز خروج از این دو کشور ندارد همانطور که در شمال‬ ‫افریقا هم شکست خورده است‪».‬‬ ‫ایش��ان افزودند‪« :‬امریکایی ها نتوانستند حسنی‬ ‫مبارک و بن علی را در مص��ر و تونس حفظ کنند زیرا‬ ‫ملت ها بر انها فائق امدن��د و در لیبی نیز همین اتفاق‬ ‫روی داد و با وجود ارتباط های پنهانی با قذافی تا قبل‬ ‫از مرگ ذلیالنه اش‪ ،‬نتوانستند او را حفظ کنند‪».‬‬ ‫رهب��ر انق�لاب اس�لامی خاطرنش��ان کردند‪:‬‬ ‫«ملت های منطقه و جهان ب��ه وضوح نفاق و دورویی‬ ‫امریکا و غرب را در قضایای مصر‪ ،‬تونس و لیبی دیدند‬ ‫و در قضایای دیگر نیز دورویی انها بار دیگر اش��کار‬ ‫خواهد شد‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای قیام م��ردم امریکا و‬ ‫هش��تاد کش��ور جهان بر ضد نظام لیبرال دموکراسی‬ ‫را نشانه شکس��ت خوردگی نظام سرمایه داری غرب‬ ‫دانستند و افزودند‪« :‬ش��اید امریکا و غربی ها بتوانند‬ ‫قیام ها را س��رکوب کنند اما این اتش خاموش شدنی‬ ‫نیست‪».‬‬ ‫دولت امریکا تالش کرد‪،‬‬ ‫در بحبوحه گرفتاری های‬ ‫روزافزون خود و در اوج‬ ‫حرکت وسیع مردمی‬ ‫ جنبش وال استریت‪،‬‬ ‫با سناریویی مسخره‪،‬‬ ‫جمهوری اسالمی‬ ‫ایران را به یک‬ ‫حرکت تروریستی مهمل‪،‬‬ ‫بی منطق و غلط متهم‬ ‫کند اما هر فرد صاحب‬ ‫منطق و اهل فن در دنیا‬ ‫با دیدن این سناریوی‬ ‫مضحک‪ ،‬ان را رد کرد‬ ‫ایشان تاکید کردند‪« :‬همه بدانند‪ ،‬مبارزه جبهه حق‬ ‫با باطل و فرعون استکبار که با سردمداری ملت ایران‬ ‫و با پرچم اسالم اغاز شد‪ ،‬تا سرنگونی استکبار ادامه‬ ‫پیدا خواهد کرد‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬جمهوری اس�لامی‬ ‫ایران را نقط��ه کانونی حرکت اغاز ش��ده در منطقه و‬ ‫جهان خواندند و خاطرنش��ان کردند‪« :‬به همین دلیل‬ ‫دش��منان تالش دارند تا با ناامید ک��ردن مردم به ویژه‬ ‫جوانان و همچنین مسئوالن‪ ،‬در حرکت رو به جلوی‬ ‫این نقط��ه کانونی اخت�لال ایجاد کنند ام��ا جوانان و‬ ‫مس��ئوالن کش��ور با توکل بر خدا و با امید و قدرت‬ ‫فراوان‪ ،‬محکم ایستاده اند‪».‬‬ ‫ایش��ان عامل اصلی پیروزی ه��ا و موفقیت های‬ ‫ملت ایران را یکپارچگی و ع��زم و اراده جدی مردم‬ ‫و مس��ئوالن برش��مردند و افزودند‪« :‬مب��ارزه با ملت‬ ‫بصیر‪ ،‬صب��ور‪ ،‬اگاه‪ ،‬مق��اوم و متکی ب��ر خداوند‪ ،‬به‬ ‫جای��ی نخواهد رس��ید و دش��من همچون گذش��ته‬ ‫شکست خورده میدان خواهد بود‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی با تاکید بر لزوم هوشیاری‬ ‫در مقابل تالش ها برای ایجاد اخت�لاف میان مردم و‬ ‫مس��ئوالن و دروغ پردازی برای ایجاد ناامیدی تاکید‬ ‫کردن��د‪« :‬ملت ایران در س��ال های گذش��ته عالوه بر‬ ‫اینکه توانست بر هر توطئه ای پیروزی شود‪ ،‬بعد از هر‬ ‫مرحله‪ ،‬خود را از لحاظ توانایی و پیشرفت یک درجه‬ ‫باالتر کشید‪».‬‬ ‫حض��رت ای��ت اهلل خامن��ه ای‪ ،‬پیش��رفت های‬ ‫روزافزون ملت ایران ب��ا وجود اعم��ال تحریم ها را‬ ‫نمونه ای بارز از این موضوع خواندند و افزودند‪« :‬انها‬ ‫به خیال خود درهای علم و فناوری را به روی جوانان‬ ‫ایرانی بس��تند اما جوانان ایرانی از درون جوشیدند و‬ ‫پیش��رفت علمی و فناوری امروز ملت ایران نسبت به‬ ‫گذشته ده ها برابر است‪».‬‬ ‫ایش��ان تاکی��د کردن��د‪« :‬قطع��ا ملت ای��ران بر‬ ‫چالش های کنون��ی و اینده فائق خواه��د امد و بینی‬ ‫دشمن را به خاک خواهد مالید‪g ».‬‬ ‫تیتریک‬ ‫فرجام یک استعفا‬ ‫خود را دوست رئیس جمهور می دانیم‬ ‫خبرنامه‬ ‫علی مطه��ری هفته گذش��ته از چهره های‬ ‫خبر ساز بود‪ .‬او که در اعتراض به مطرح نشدن‬ ‫س��وال از رئیس جمه��ور در صح��ن مجل��س‬ ‫اس��تعفایش را به هیات رئیس��ه ارائه کرده بود‬ ‫پس از مخالفت نمایندگان با استعفایش همچنان‬ ‫نماینده مجلس باقی ماند‪ .‬او چهارشنبه گذشته‬ ‫در صحن علنی مجلس در دفاع از درخواست‬ ‫اس��تعفای خود گفت‪« :‬از اینکه ماجرای سوال‬ ‫از رئیس جمه��ور ب��ه اینجا ختم ش��د و وقت‬ ‫مجلس و نمایندگان به جای مس��ائل اساس��ی‬ ‫کشور به بررسی استعفای اینجانب اختصاص‬ ‫می یابد‪ ،‬متاس��فم‪ ».‬نماینده مردم تهران افزود‪:‬‬ ‫«اما چه می توان کرد که برای پاس��خ به مردمی‬ ‫ که از سرنوشت این سوال می پرسند‪ ،‬راهی جز‬ ‫استعفا باقی نماند‪ .‬بارها انچه مخالفان و عامالن‬ ‫عقیم ماندن این طرح مط��رح کردند‪ ،‬در ذهن‬ ‫خود مرور کردم‪ ،‬ش��اید قانع شوم و همان را به‬ ‫مردم بگویم‪ ،‬اما نشد‪».‬‬ ‫وی اظهار کرد‪« :‬یک��ی می گفت به خاطر‬ ‫بیداری اس�لامی ملت های منطق��ه فعال طرح‬ ‫سوال از رئیس جمهور به صالح نیست‪ ،‬دیگری‬ ‫می گفت چون از خاتمی س��وال نش��د‪ ،‬درست‬ ‫نیس��ت که از احمدی نژاد س��وال کنیم‪ ،‬سومی‬ ‫ می گفت چ��ون ص��دای امریکا و بی بی س��ی‬ ‫خوشحال می شوند پس نباید سوال مطرح شود‬ ‫و چهارمی می گفت چون در حال تحریم هستیم‬ ‫سوال از رئیس جمهور به مصلحت نیست‪».‬‬ ‫وی گف��ت‪« :‬مق��رر ش��ده بود س��وال به‬ ‫کمیسیون مربوط برود و طبق قانون ظرف یک‬ ‫هفته نماینده رئیس جمهور در کمیسیون حاضر‬ ‫شود و در حضور نمایندگان پاسخ دهد‪ ،‬انگاه‬ ‫اگر همچنان ‪ 72‬نفر از امضا کنندگان قانع نشده‬ ‫بودند رئیس جمه��ور ظرف حداکث��ر یک ماه‬ ‫به مجل��س بیاید و توضیح بده��د و بدون انکه‬ ‫رای گیری برای قانع شدن یا قانع نشدن مجلس‬ ‫در کار باشد و مردم نیز بشنوند و قضاوت کنند‬ ‫و ای بسا حق را به رئیس جمهور بدهند‪ .‬چنین‬ ‫چیزی اگر حتی تهران زیر بمباران دشمن باشد‪،‬‬ ‫خطری برای کش��ور ندارد بلکه برای کش��ور‬ ‫مفید است‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬ایا این روش برای اداره کشور‬ ‫بهتر است یا روش فعلی که دولت و مجلس از‬ ‫طریق رس��انه ها مواضع یکدیگر را گلوله باران‬ ‫می کنند‪ ،‬ای��ا این روش موجب حس��ن تفاهم‬ ‫میان دولت و مجلس نمی شود و سوءتفاهمات‬ ‫را از میان نمی برد؟» مطهری گفت‪« :‬ما خود را‬ ‫دوست رئیس جمهور می دانیم و خیر ایشان را‬ ‫می خواهیم و در قلب خود هیچ کینه ای نسبت‬ ‫به وی احس��اس نمی کنیم؛ بنابراین با سوال از‬ ‫رئیس جمهور قص��د تحقیر ی��ا مفتضح کردن‬ ‫ایشان را نداریم و اساس��ا قادر به چنین کاری‬ ‫نیستیم‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪11‬‬ ‫جشن‬ ‫رسانه ها‬ ‫هجدهمین جشنواره بین المللی مطبوعات و‬ ‫خبرگزاری ها به خوبی برگزار شد‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪12‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫سه ش��نبه س��ه اب��ان س��اعت ‪ 11‬صب��ح‪،‬‬ ‫هجدهمین جش��ن س��االنه مطبوعات با ش��عار‬ ‫«جهاد اقتصادی‪ ،‬توسعه کیفی و تهذیب رسانه»‬ ‫رسما اغاز شد‪ .‬اصحاب رسانه از سراسر کشور‬ ‫گردهم امده بودند تا پس از یک سال دیداری تازه‬ ‫کنند‪ .‬این دیدار البته دوجانبه بود؛ دیدار با مردم و‬ ‫دیدار با همکاران رسانه ای‪.‬‬ ‫مراس��م افتتاحیه در انتهای سالن شبستان با‬ ‫سخنرانی مقامات وزارت ارشاد اغاز شد‪ .‬پیش از‬ ‫سخنرانی مقامات مسئول‪ ،‬کلیپی از فعالیت هایی‬ ‫که از سال گذشته تاکنون برای برپایی نمایشگاه‬ ‫ت امور‬ ‫انجام شده‪ ،‬پخش و چشم اندازهای معاون ‬ ‫مطبوعاتی در سال ‪ 90‬بیان شد که تشکیل اتحادیه‬ ‫ساماندهی اگهی ها‪ ،‬برگزاری نشست های اخالق‬ ‫و رس��انه‪ ،‬ایجاد س��امانه الکترونیکی «س��مان»‪،‬‬ ‫تاس��یس موزه مطبوعات‪ ،‬برگزاری نشست های‬ ‫اقتصاد و رس��انه‪ ،‬پیگیری تصویب ایین نامه کار‬ ‫حرفه ای‪ ،‬برگزاری دوره های تربیت خبرنگاران‬ ‫و همچنی��ن جدایی جش��نواره از نمایش��گاه و‬ ‫موضوعات از ان جمله بود‪.‬‬ ‫پس از پخش این کلیپ‪ ،‬حسینیان به عنوان‬ ‫ت تریبون رفت و پس از سخنانی‬ ‫مجری برنامه پش ‬ ‫کوتاه از وزیر ارش��اد و معاون مطبوعاتی او برای‬ ‫سخنرانی در مراسم افتتاحیه دعوت کرد‪.‬‬ ‫سید محمد حس��ینی‪ ،‬وزیر فرهنگ و ارشاد‬ ‫اسالمی در سخنان خود گفت‪« :‬نمایشگاه فرصت‬ ‫بسیار خوبی است که همه مردم و مدیران اهمیت‬ ‫و نقش مطبوعات را بیشتر بشناسند‪».‬‬ ‫در ادام��ه محمدجعفر محم��دزاده‪ ،‬معاون‬ ‫مطبوعاتی با بیان ویژگی های نمایش��گاه امسال‬ ‫اظهار داشت‪« :‬نمایشگاه هجدهم را در شرایطی‬ ‫برگزار می کنیم که فضای رسانه ای کشور‪ ،‬فضای‬ ‫ارامش‪ ،‬عقالنیت و گفت وگوی تفاهم امیز برای‬ ‫دستیابی به راه حل های مشترک است‪».‬‬ ‫او تاکید کرد‪« :‬در این مدت که توفیق خدمت‬ ‫رس��انه ای جامعه کش��ور دس��ت داده‪ ،‬سیاست‬ ‫کیفی سازی و تهذیب رسانه ای از یک سو و کاهش‬ ‫س��یطره سیاس��ت زدگی از س��وی دیگر راهبرد‬ ‫اصلی معاونت امور مطبوعاتی و اطالع رس��انی‬ ‫بوده است‪».‬‬ ‫محم��دزاده ادام��ه داد‪« :‬برای نخس��تین بار‬ ‫ب��ن خری��د و اش��تراک مطبوع��ات در می��ان‬ ‫بازدید کنن��دگان نمایش��گاه توزی��ع می ش��ود‬ ‫و تخفی��ف ‪ 80‬درص��دی را ب��رای مخاطبان و‬ ‫عالقه مندان ب��ه ویژه ط�لاب و دانش��جویان و‬ ‫دانش اموزان‪ ،‬روزنامه ن��گاران و خبرنگاران در‬ ‫نظر دارد‪».‬‬ ‫به گفته او ه��دف از توزیع این بن توس��عه‬ ‫ ترویج فرهنگ مطالعه مطبوعات و زایش فرصت‬ ‫مخاطب شناسی با نشریات است‪.‬‬ ‫معاون وزیر ارش��اد گفت‪« :‬در نمایش��گاه‬ ‫امس��ال بیش از ‪ 600‬رس��انه داخلی و ‪ 50‬رسانه‬ ‫خارجی حضور دارن��د که ای��ن از اهتمام اهالی‬ ‫رس��انه به حوزه اطالع رس��انی و اگاهی بخشی‬ ‫نشان دارد‪».‬‬ ‫پس از پایان مراس��م افتتاحیه و اغاز رسمی‬ ‫نمایشگاه‪ ،‬وزیر ارشاد و همراهانش از غرفه های‬ ‫مختلف مطبوعات و خبرگزاری ها دیدن کردند‪.‬‬ ‫البته وزیر ارشاد تنها میهمان ویژه نمایشگاه‬ ‫نب��ود‪ .‬در طول روزه��ای برگزاری نمایش��گاه‪،‬‬ ‫بسیاری از چهره های سیاسی‪ ،‬نظامی‪ ،‬اقتصادی‪،‬‬ ‫فرهنگ��ی‪ ،‬هن��ری‪ ،‬ورزش��ی و‪ ...‬ب��ا حضور در‬ ‫نمایشگاه از غرفه های مطبوعات بازدید می کردند‬ ‫و دقایقی را میزبان اهالی رسانه ها بودند‪ .‬مدیران‬ ‫رسانه ها نیز در غرفه رس��انه های تحت مدیریت‬ ‫خود حاضر می ش��دند تا پاس��خگوی سواالت‬ ‫مراجعه کنندگان به نمایشگاه باشند‪.‬‬ ‫از حاشیه های نمایش��گاه امسال‪ ،‬صف های‬ ‫بازدیدکنندگان برای دریافت بن خرید مطبوعات‬ ‫خصوصا در روز اخر بود؛ به طوری که بر اساس‬ ‫امار رسمی متولیان نمایشگاه ‪ 500‬میلیون تومان‬ ‫بن میان بازدید کنندگان توزیع شد‪.‬‬ ‫دوشنبه گذشته در حالی که تنها یک روز به‬ ‫پایان هجدهمین نمایشگاه مطبوعات باقی مانده‬ ‫بود‪ ،‬روابط عمومی نمایشگاه اعالم کرد که روز‬ ‫اخر با یک ساعت تاخیر اغاز می شود‪.‬‬ ‫بعدازظهر سه شنبه مراسم اختتامیه با معرفی‬ ‫برگزیدگان نمایشگاه امسال برگزار شد‪ .‬در حالی‬ ‫که اعالم شده بود قرار است محمود احمدی نژاد‪،‬‬ ‫رئیس جمهور در مراسم اختتامیه سخنرانی کند‪،‬‬ ‫اما به واس��طه حضور رئیس جمهور در جلس��ه‬ ‫اس��تیضاح وزیر اقتص��اد‪ ،‬دکت��ر احمدی نژاد به‬ ‫مراسم اختتامیه نیامد‪.‬‬ ‫مراسم اختتامیه با حضور مسئوالن وزارت‬ ‫ارش��اد‪ ،‬مدی��ران مطبوع��ات و خبرگزاری ها‪،‬‬ ‫اصحاب رس��انه و میهمان��ان خارج��ی برگزار‬ ‫ش��د و رس��انه های برتر حاضر در نمایش��گاه و‬ ‫نف��رات برگزیده جش��نواره بین الملل��ی هنر در‬ ‫رس��انه و جش��نواره فصلی مطبوع��ات معرفی‬ ‫شدند‪.‬‬ ‫پس از اه��دای جوایز‪ ،‬مع��اون مطبوعاتی‬ ‫ارش��اد با ابراز خرس��ندی از حضور ‪ 50‬کش��ور‬ ‫خارجی در این میع��ادگاه خب��ری و اقبال مردم‬ ‫حق دوست و دانش دوست کش��ورمان با حدود‬ ‫یک میلی��ون بازدی��د از این بهار رس��انه ای‪ ،‬این‬ ‫موضوع را حاصل مش��ارکت‪ ،‬همدل��ی و تفاهم‬ ‫رسانه ها و دولت دانست‪.‬‬ ‫محمدزاده به بیان نکاتی درباره نمایش��گاه‬ ‫پرداخت و گفت‪« :‬نمایش��گاه امسال را در حالی‬ ‫برگزار کردیم که از ابتدا ت��ا انتها برای همدلی و‬ ‫وفاق بوده و اگر کاری انجام ش��ده و خدمتی از‬ ‫دست مسئوالن برامده به طور قطع نتیجه همدلی‬ ‫و هم یاری همه خانواده رس��انه اس��ت‪ ».‬در این‬ ‫مراسم همچنین لطف اهلل فروزنده‪ ،‬معاون توسعه‬ ‫مدیریت و س��رمایه انسانی ریاس��ت جمهوری‬ ‫گفت‪« :‬مطبوع��ات و خبرگزاری ه��ا با عملکرد‬ ‫مثب��ت و شایس��ته خود زمین��ه ارتق��ای فضای‬ ‫مطبوعاتی را در این دوره از نمایش��گاه به وجود‬ ‫اوردند و میزان بازدیدکنندگان را به نسبت سایر‬ ‫دوره ها ارتقا دادند‪g ».‬‬ ‫‪13‬‬ ‫ما و مردم‬ ‫روزشمار نمایشگاه مطبوعات در غرفه مثلث‬ ‫علی حاجی ناصری‬ ‫نمایشگاه مطبوعات امسال با تمام فراز و نشیب هایش تمام شد و‬ ‫تنها خاطراتش برای ما باقی ماند‪ .‬انچه پیش رو دارید‪ ،‬گزیده ای است از‬ ‫اتفاقاتیکهدرغرفهمثلثونمایشگاهمطبوعاترخدادهاست‪...‬‬ ‫روز اول‬ ‫صبحیکروزسردپاییزیواردفضایمصلیبزرگتهرانمی شوم‪.‬‬ ‫ارامارامخودمرابهشبستانمی رسانمتاغرفه«مثلث»راتحویلبگیرم‪.‬به‬ ‫انتهایراهرویاصلیکهمی رسم‪،‬غرفهمجلهرامی بینم‪.‬بهترازسالقبل‬ ‫است‪.‬مشکالتمالیمجلهتاحدودیرفعشدهوتوانسته ایمغرفه ایبهتر‬ ‫ازسالقبلداشتهباشیم‪.‬البتهمکانغرفهچندانمناسبنیست؛مردمی که‬ ‫برایبازدیدمی ایند‪،‬یابایدهفته نامهمثلثرابشناسندکهبهسراغمابیایندیا‬ ‫بایدازکسانیباشندکهتمامنمایشگاهرامی گردند‪.‬ازظهرکم کمنمایشگاه‬ ‫شلوغ ترمی شود‪.‬مراسمافتتاحیهتمامشدهومردمبرایبازدیدازغرفه ها‬ ‫درنمایشگاهحرکتمی کنند‪.‬اماهرچهباشد‪،‬روزاولاستدیگر‪...‬هنوز‬ ‫نمایشگاهانچنانکهبایدوشایدشلوغنشدهاست‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫روز دوم‬ ‫یک اتفاق غیرمنتظره! فرش قرمز در راهروی اصلی پهن شده و‬ ‫پارچه ای بزرگ روی ان پهن کرده اند‪ .‬بچه مدرسه ای ها در حاشیه فرش‬ ‫قرمزنشسته اندودرحالدرستکردنبزرگ ترینروزنامهدیواریجهان‬ ‫هستند‪.‬سروصداخیلیزیاداست‪.‬صدایبازدیدکنندگانازغرفهراخیلی‬ ‫راحت نمی شنوم‪ .‬به سختی جواب سواالت را می دهم‪ .‬از بعدازظهر که‬ ‫بچه هامی روند‪،‬نمایشگاهخلوت ترمی شود‪.‬نظرمتغییرمی کند؛دلمبرای‬ ‫بچهمدرسه ای هاتنگمی شود‪.‬فضاینمایشگاهگرم ترشدهاست‪.‬مردم‬ ‫بیشتریبرایبازدیدبهنمایشگاهامده اند‪.‬سواالتکم کمجدی تروبیشتر‬ ‫می شود‪ .‬برخی از خط مشی مجله می پرسند؛ برای انها انتخابات اینده را‬ ‫مثال می زنم و می گویم‪« :‬هدف ما در انتخابات اینده وحدت حداکثری‬ ‫اصولگرایان و کنار هم قرار گرفتن جبهه پایداری و کمیته ‪ 8+7‬است‪».‬‬ ‫گروهیهمازاینکهمثلث‪،‬ظاهریشبیهبهیکیازنشریاتاصالح طلب‬ ‫سابقداردمی پرسند؛درپاسخمی گویمکهنشریهمورداشارهنیزازنشریات‬ ‫موفقخارجیاقتباسکردهبودوماازانهاتقلیدنکرده ایم‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫روز سوم‬ ‫به خاطر تعطیلی م��دارس و نیمه تعطیل ب��ودن ادارات‪ ،‬قاعدتا‬ ‫نمایشگاه شلوغ تر است‪ .‬سواالت هم به تناسب افزایش بازدیدکنندگان‬ ‫بیشترومتفاوت تراست‪.‬خیلی هاسواالتجزئی تریمی پرسندودرباره‬ ‫برخیمصاحبه هامی پرسند‪.‬گروهیدیگرهممثلثرامجله ایسیاسی‬ ‫می پندارند‪ ،‬به سرعت از مقابل غرفه عبور می کنند و خود را به نشریات‬ ‫مورد عالقه شان می رسانند‪ .‬سواالت به قدری زیاد بود که بیشتر انها را‬ ‫فراموشکرده ام‪.‬حجت االسالمزائریهمازمیهمانانامروزمثلثاست‪.‬‬ ‫روز چهارم‬ ‫امروز از دیروز هم شلوغ تر است‪ .‬دست تنها هم نیستم‪ .‬دوستانم به‬ ‫کمکمامده اند‪.‬میهمان هاهمبیشترازروزهایقبلهستند‪.‬امروزبهتناسب‬ ‫افزایشبازدیدکنندگان‪،‬میهمانانبیشتریهمداریم‪.‬حسینانتظامی‪،‬بیژن‬ ‫نوباوه وطنویوسفعلیمیرشکاکدقایقیمیزبانغرفهماهستند‪.‬سردبیر‪،‬‬ ‫دبیرتحریریهوهمکارانتحریریههمساعتیدرغرفهبودند‪.‬بحثداغی‬ ‫میاندبیرتحریریهمثلثوچندتنازمنتقدانمجلهدرگرفتهاست‪.‬منتقدان‬ ‫مباحثی را در رابطه با مصاحبه های متفاوت مثلث بیان می کنند‪ .‬چند تن‬ ‫ازانانمالحظاتیرادربارهمصاحبهتفصیلیمثلثبااقایموسویالری‬ ‫دارند‪.‬گروهیازچالشیبودناینگفتگوانتقادمی کنند‪.‬گروهیدیگرنیز‬ ‫معتقدندکههفته نامهمثلثتنهابهسراغطیفیخاصازاصولگرایانمی رود‬ ‫و صراحتا انتقاد می کنند که چرا فقط با طیف های سنتی و تحول خواه‬ ‫‪14‬‬ ‫مصاحبهمی کنید؟پاسخماایناستکهاگربامحمدرضاباهنرمصاحبه‬ ‫می کنیم‪ ،‬به س��راغ مهدی کوچک زاده هم می روی��م و نظراتش را در‬ ‫خصوصجبههاصولگراییجویامی شویم‪.‬‬ ‫روزپنجم‬ ‫ابتدایصبحمیهمانویژه ایداریم‪:‬حجت االسالمعلیابوالحسنی‬ ‫(که اغلب او را به نام «منذر» می شناسند)‪ .‬از فعالیت های خود در حوزه‬ ‫تاریخ و پرونده های مطبوعاتی با موضوع مشروطیت سخن می گوید و‬ ‫ازتخصصینبودنحوزهتاریخدرمطبوعاتگالیه منداست‪.‬نمایشگاه‬ ‫تا حدی از روزهای گذش��ته ارام تر و خلوت تر اس��ت اما با توجه به‬ ‫برنامه ریزی مناسب مسئوالن نمایشگاه و ایجاد پاتوق های مطبوعاتی‬ ‫نظمبیشتریبرنمایشگاهحکمفرماست‪.‬‬ ‫روز ششم‬ ‫شک دارم که امروز بود یا روزی دیگر؛ اما اقای حدادعادل‪ ،‬رئیس‬ ‫مجلس هفتم و رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس هشتم در حالی که‬ ‫خبرنگاراناورااحاطهکرده اند‪،‬ازمقابلغرفهردمی شود‪.‬سرگرممصاحبه‬ ‫است‪ .‬دستی تکان می دهد و می رود‪ .‬دوستان زیادی در نمایشگاه پیدا‬ ‫کرده ام‪ .‬دوستان زیادی هم که از قبل انها را گم کرده بودم‪ ،‬مجددا دیدم‪.‬‬ ‫روز هفتم‬ ‫در روزهای میانی هفته فضای نمایشگاه همچون روزهای ابتدای‬ ‫هفته است‪ .‬مردم بیشتر به دنبال اشتراک مجله هستند‪ .‬بن های وزارت‬ ‫ارشادباعثشدهتامردمرغبتبیشترینسبتبهمطبوعاتپیداکنند‪.‬به‬ ‫افراد زیادی فرم داده ام‪ .‬با تمام شدن فرم ها‪ ،‬مراجعه کنندگان را به سایت‬ ‫‪ mosalas.ir‬ارج��اع می دهم‪ .‬علیرضا زاکانی هم که ب��رای بازدید از‬ ‫نمایشگاه و غرفه پنجره امده است به مقابل غرفه می اید‪ .‬سالم و علیک‬ ‫ی هم می کند‪ .‬ساعتی بعد که به غرفه سایت بی باک می روم مشغول‬ ‫گرم ‬ ‫گپ و گفت دوستانه با اقای جاللی‪ ،‬مسئول دفتر ایت اهلل مصباح یزدی‬ ‫است‪ .‬به غرفه که برمی گردممسئول روابط عمومی بانک صادرات امده‪.‬‬ ‫فرصتچندانینداردومی گویدکهبایکیازروزنامه هایاقتصادیقرار‬ ‫مصاحبهدارد‪.‬علییوسف پورهممی ایدوبهغرفهمثلثسرمی زند‪.‬‬ ‫روز اخر‬ ‫ازساعت‪ 9:45‬جلویشبستانایستاده امتاواردسالنشوم‪.‬بهسختی‬ ‫ازمیانافرادیکهدرمقابلدرباصلیشبستانتجمعکرده اندردمی شوم‬ ‫وخودمرابهسالنمی رسانم‪.‬البتهاینکارنزدیکبه‪ 45‬دقیقهزمانمی برد‪.‬‬ ‫به غرفه که می رسم از ازدحام روزهای قبل خبری نیست‪ .‬هنوز خیلی ها‬ ‫پشتدرمنتظرمانده اند‪.‬کم کمدرهابازمی شودومردمبهسمتغرفه ها‬ ‫می ایند‪ .‬تا بعدازظهر فضای نمایشگاه تقریبا مثل روزهای قبل است اما‬ ‫با اغاز مراسم اختتامیه به تدریج خلوت تر می شود‪ .‬روحانی جوانی که‬ ‫خود را «روزمهر» معرفی می کند‪ ،‬وارد غرفه می ش��ود‪ .‬سالم و علیک‬ ‫گرمی می کند و خود را از تهیه کنندگان پروژه «طیب» معرفی می کند‪ .‬از‬ ‫کم لطفی هانسبتبهپروژه اشگالیه منداستوازمامی خواهدحمایتش‬ ‫کنیم‪.‬هواکهتاریکمی شود‪،‬بازدیدکنندگانبازهمکمترمی شوند‪.‬‬ ‫یکی از غرفه داران نامه ای می اورد که برای قدردانی از زحمات‬ ‫نیروهای خدماتی در سراسر نمایشگاه اس��ت؛ ان را امضاء می کنم‪.‬‬ ‫غرفه های استانی که فاصله چندانی با ما ندارند‪ ،‬در حال جمع اوری‬ ‫هس��تند‪ .‬از بلندگوی نمایشگاه می ش��نوم که نمایش��گاه برای یک‬ ‫ساعت دیگر تمدید شده اس��ت‪ .‬اما جمعیت بسیار کم شده و اغلب‬ ‫بازدیدکنندگان در میانه نمایشگاه هس��تند‪ .‬خودم را اماده می کنم تا‬ ‫از نمایش��گاه خارج ش��وم‪ .‬به درب خروجی که می رسم‪ ،‬نگاهی به‬ ‫پشت سرم می اندازم؛ فقط خاطرات نمایشگاه هجدهم را مرور می کنم‬ ‫و روزشماری می کنم تا ابان‪ 91‬و نمایشگاه نوزدهم‪g...‬‬ ‫مثلث‬ ‫از نگاه‬ ‫مخاطبان‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫ناشناس‬ ‫ی ‪ -‬جلت عظمته – برای‬ ‫از درگاه حضرت ب��ار ‬ ‫دست اندرکاران مجله مثلث درخواست مزید توفیق‬ ‫خدمت به اسالم و ایران دارم‪.‬‬ ‫امیدوارم که همواره رعایت انصاف سرلوحه کارتان‬ ‫باشد‪ .‬پیروزی و س��رافرازی ش��ما را از خداوند متعال‬ ‫خواستارم‪.‬‬ ‫خیلی ادای شهروند امروز را در می اورید البته نه‬ ‫با ان شجاعت و جهت گیری ‪.‬‬ ‫حرمت قلم را خداوند تضمین کرده انجا که قلم‬ ‫قسم خورده است! حرمت قلم را پاس بداریم‪.‬‬ ‫علی ابوالحسنی‬ ‫ناشناس‬ ‫ناشناس‬ ‫سالمت‪ ،‬توفیق و بهروزی دوستان بزرگوار را از‬ ‫خداوند متعال خواهانم‪ .‬با ارادت و دعای خیر‪.‬‬ ‫حض��ور مثل��ث در عرص��ه نش��ریات تحلیلی‬ ‫نوید بخش پرکردن خلع نش��ریات این چنینی بود‪ ،‬با‬ ‫حضوری موثر و خوب در اغاز راه ولی صدحیف که‬ ‫خوش درخشید ولی دولت مستعجل بود‪.‬‬ ‫انتظ��ار ان ب��ود ک��ه نش��ریه مثل��ث گرفت��ار‬ ‫محافظه کاری نش��ود‪ ،‬انتظ��اری که براورده نش��ود‬ ‫س��وگمندانه مثلث هم مصلحت اندیش��انه با مسایل‬ ‫خبری مطرح برخورد نمود‪.‬‬ ‫حجت االسالم محمدرضا زائری‬ ‫محبت فرموده مجموعه نشریات وزین خود را به‬ ‫صورت کتابچه چاپ فرمایید و انشاءاهلل مورد استفاده‬ ‫بهتر قرار گیرد‪.‬‬ ‫ذاکری‬ ‫مطالب ویژه نامه مثلث بس��یار مفید است لذا در‬ ‫برخی مطالب ابهام وجود دارد‪.‬‬ ‫ناشناس‬ ‫با اینکه به لحاظ سیاسی در مقابل شما قرار دارم ولی‬ ‫در اغلب موارد شما را مستقل و منتقد دیدم‪ .‬شاد باشید‪.‬‬ ‫ناشناس‬ ‫محمدی‬ ‫از نیمه دوم سال ‪ 1389‬به شدت افت کردید پس‬ ‫از انتخابات تنها مجله سیاسی مناسب شما بودید ولی‬ ‫حیف که‪....‬‬ ‫ناشناس‬ ‫نش��ریه به غیر از دوش��ماره اول از نظر من صفر‬ ‫می گیرد‪ .‬به فکر بهبود باشید‪.‬‬ ‫زارع زاده‬ ‫عاشق مجله تون بودم اما نمی دونم چرا از وقتی یه‬ ‫مدتی متوقف شد در بازگشت زیرورو شد‪ ،‬تغییر رویه‬ ‫داد‪ ،‬جهت گیری هایش عوض شد‪ ،‬موضوعاتش دیگر‬ ‫جالب نبود‪ ،‬یا خوب کار نمی ش��د‪ .‬به نظرم بسته تر و‬ ‫محدود تر شد‪ .‬اما روال ایده ال و معتدل و باز قبلی اش‬ ‫را خیلی دوست داشتم‪.‬‬ ‫ناشناس‬ ‫مجله مثلث یک��ی از مجالت موف��ق و پرمایه و‬ ‫اطالع رسان است که جای دارد از زحمات مسئولین‬ ‫ان تشکر نمایم‪.‬‬ ‫سیدمحمود حسینی دولت ابادی‬ ‫(نایب رئیس کمیسیون اموزش مجلس)‬ ‫تنها خواس��ته ی��ک اصالح طلب از نش��ریات‬ ‫اصولگرا‪...‬انصاف را رعایت کنید‪.‬‬ ‫ناشناس‬ ‫از انجا که مثلث را در حوزه اطالع رسانی عموم‬ ‫اجتماعی و دانشجویی در سطح فرهیخته گان اوردید‬ ‫سپاسگذارم‪.‬‬ ‫ناشناس‬ ‫‪15‬‬ ‫دفاع الریجانی از وزیر اقتصاد‬ ‫ بازگشت غیر منتظره‬ ‫به صور اسرافیل‬ ‫اگر چه تا پیش از برگزاری جلس��ه استیضاح‬ ‫شمس الدین حسینی‪ ،‬وزیر اقتصاد دولت دهم خیلی ها‬ ‫پیش بینی می کردند که بدون شک حسینی دیگر راهی‬ ‫به ساختمان «صور اسرافیل» نخواهد داشت اما پس از‬ ‫اغاز جلسه علنی مجلس برای بررسی طرح استیضاح‬ ‫خیلی از ناظران بر این باور شدند که از لحن صحبت ها‬ ‫و شوخی های الریجانی و احمدی نژاد هنگام جلسه‬ ‫می شد نتیجه گرفت که مجلس این بار قصد ندارد به‬ ‫وزیر کابینه رای منفی بدهد‪.‬‬ ‫باوری که در انتهای جلسه اس��تیضاح و پس از‬ ‫شمارش ارا رنگ واقعیت گرفت‪ 93 :‬رای موافق‪141 ،‬‬ ‫رای مخالف و ‪ 10‬رای ممتنع‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫نطق اول‬ ‫با اغاز جلس��ه اس��تیضاح احمد توکلی‪ ،‬فردی‬ ‫که بدون ش��ک پیگیرترین نماینده ای ب��ود که برای‬ ‫اس��تیضاح وزیر اقتصاد تالش می کرد به عنوان اولین‬ ‫ناطق پشت تریبون قرار گرفت و دالیلش را برای این‬ ‫استیضاح مطرح کرد‪.‬‬ ‫او با بیان اینکه مردمی که به ما مدعیان اصولگرایی‬ ‫دل بس��ته بودند‪ ،‬توقع نداش��تند که در دوران دولت‬ ‫و مجلس طرف��دار عدالت‪ ،‬رک��ورد رانت خواری و‬ ‫سوءاس��تفاده زده ش��ود‪ ،‬اظهار داش��ت‪« :‬مردم توقع‬ ‫داش��تند‪ ،‬دولتمردان مسئول در این رس��وایی بزرگ‬ ‫مس��ئولیت بپذیرند و تن به اس��تعفا داده و خود را در‬ ‫معرض قضاوت دس��تگاه قضایی قرار دهند‪ ،‬اگر هم‬ ‫ استعفا ندادند‪ ،‬رئیس دولت انها را برکنار کند و با این‬ ‫کار‪ ،‬ننگ ویژه خ��واری را از دامن جریان اصولگرایی‬ ‫بزدای د اما در اینکه این اقایان نه تنها مسئولیت نپذیرفتند‬ ‫بلکه عذرخواهی ه��م نکردند‪ ،‬در جلس��ه غیرعلنی‬ ‫مجلس نیز طوری س��خن گفتند که گویی جایزه هم‬ ‫باید بگیرند‪ ».‬این نماینده اصولگرای مجلس ادامه داد‪:‬‬ ‫«در پی بی توجهی دولتمردان ب��ه این توقعات به حق‬ ‫مردم در اس��تعفای مس��ئوالن مربوط یا برکناری انها‬ ‫اکنون انه��ا از ما نمایندگان انتظار دارند با اس��تیضاح‬ ‫وزیران مربوط چه قاصر و چه مقصر از حیثیت نظام‬ ‫جمهوری اسالمی پاسداری کنیم و با عزل متخلفان و‬ ‫حمایت از دستگاه قضا در برخورد با مسببان به بخشی‬ ‫از وظایف خود در قبال ویژه خواری چند هزار میلیارد‬ ‫تومانی عمل کنیم‪».‬‬ ‫توکلی همچنین گفت‪« :‬داستان غم انگیز انتخاب‬ ‫اقای خاوری و جهرمی و صدور حکم مدیر عاملی انها‬ ‫بدون مقررات و مصالح کشور را خواهید شنید اما در‬ ‫اینجا کافی است توجه کنید که با قانون های موجود‪،‬‬ ‫تمامی مسئولیت خاوری وجهرمی‪ ،‬عقال‪ ،‬شرعا و قانونا‬ ‫بر عهده اقای حسینی است‪ .‬حتی اگر به فرض محال‬ ‫انتخاب انها درس��ت بود‪ ،‬اگر نظارت درستی اعمال‬ ‫می شد با تشخیص ناکارامدی و بروز عالئم فساد‪ ،‬از‬ ‫اختیار قانونی خود‪ ،‬در عزل مدیران استفاده کند تا از‬ ‫این فاجعه پیشگیری کند‪».‬‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪16‬‬ ‫عدم ثبات سیاس��ت ها و فقدان اطالع رسانی از‬ ‫زمینه سازهای فساد‬ ‫در ادامه جلسه علنی بررسی طرح استیضاح وزیر‬ ‫اقتصاد و دارایی‪ ،‬سید عماد حسینی‪ ،‬نماینده مردم قروه‬ ‫و یکی از طراحان طرح استیضاح طی سخنانی گفت‪:‬‬ ‫«در برخی از سیاس��ت های کلی ابالغ��ی مقام معظم‬ ‫رهبری به شفافیت و دسترسی به اطالعات تاکید شده‬ ‫است که این تاکیدات نش��ان از اهمیت مبارزه با فساد‬ ‫دارد اما جای این س��وال است که در س��ه سال اخیر‬ ‫چگونه یک نفر بدون حضور در مزایده و مناقصه پیروز‬ ‫شده است‪».‬نماینده مردم قروه در مجلس تصریح کرد‪:‬‬ ‫«عدم شفافیت اطالعات دقیقا برخالف سیاست های‬ ‫کلی اس��ت اما اگر وزیر اقتصاد که از س��ال های اخیر‬ ‫تاکنون وزیر است‪ ،‬سیستم های وزارتخانه را هوشمند‬ ‫و فعال می کرد‪ ،‬ایا گروه اریا می توانست اموال مردم‬ ‫را ببلعد‪».‬‬ ‫حسینی ادامه داد‪« :‬عدم ارتباط سنجی گروه اریا‬ ‫یکی از دالیل اصلی وقوع تخلف مالی اخیر اس��ت و‬ ‫در این زمینه بخشی از کوتاهی های نظام بانکی هم به‬ ‫وزارت اقتصاد بازمی گردد‪».‬‬ ‫این طراح طرح استیضاح وزیر اقتصاد گفت‪« :‬در‬ ‫زمینه فساد بانکی اخیر عدم ثبات سیاست ها و فقدان‬ ‫اطالع رسانی نیز از زمینه س��ازهای فساد بوده اند البته‬ ‫بسیاری از ضعف های نظام بانکی به خاطر استفاده از‬ ‫سیستم های خارجی است‪».‬‬ ‫اگر حسینی نظارت می کرد‬ ‫عزیز اکبریان‪ ،‬نماینده مردم کرج نیز طی سخنانی‬ ‫به عنوان یکی از طراحان اس��تیضاح وزیر اقتصاد‪ ،‬با‬ ‫بیان اینکه نقش مدیران را می توان در هدایت‪ ،‬حمایت‬ ‫و نظارت تبیین کرد‪ ،‬یاداور ش��د‪« :‬نظارت فرایندی‬ ‫اس��ت برای پاالیش مس��تمر مدیران امور و نظارت‬ ‫برای مدی��ران رده های باال که از حساس��یت ویژه ای‬ ‫برخوردار است‪».‬‬ ‫شمس الدین حسینی گفت‬ ‫که اگرچه حاضر است از همه به‬ ‫خاطر اختالس عذرخواهی کند‬ ‫اما به هیچ وجه خود را در این‬ ‫ماجرا مجرم نمی داند‬ ‫این نماینده مجلس ادام��ه داد‪« :‬چرا در موضوع‬ ‫کشف تخلف س��ه هزار میلیاردی دروغ می گویید؟‬ ‫اش��تباه امیر منصور اریا در جریان یک چک در بانک‬ ‫اهواز منجر به افش��ا و لو رفتن وی شده است‪ ،‬مشاور‬ ‫وزیر و مدیرکل بازرسی به ش��ما درباره فعالیت های‬ ‫امیر منصور اریا هشدار داده بودند‪ ،‬ریاست کمیسیون‬ ‫اصل ‪ ۹۰‬در اواسط مهر ‪ ۸۸‬در خصوص فعالیت های‬ ‫مشکوک امیر منصور اریا به شما هشدار داده بود‪ ،‬اما‬ ‫متاسفانه شم ا ترتیب اثری ندادید‪».‬‬ ‫نماینده کرج در خانه مل��ت در بخش دیگری از‬ ‫سخنانش یاداور شد‪« :‬اقای وزیر شما چه پاسخی به‬ ‫ملت شهیدپرور ایران دارید؟ مدیران نظارتی وزارت‬ ‫اقتصاد انچنان در خواب غفلت ف��رو رفتند که بیش‬ ‫از ‪ ۳‬هزار میلیارد تومان تخلف صورت گرفته اس��ت‬ ‫و ای کاش اس��تعفا می دادید و از م��ردم عذرخواهی‬ ‫می کردید و سربلند می شدید اما متاسفانه شما تاکنون‬ ‫حتی حاضر به پوزش و عذرخواهی هم نشدید‪».‬‬ ‫استیضاح حسینی چاره کار نیست‬ ‫سیدکاظم دلخوش‪ ،‬نماینده مردم صومعه سرا از‬ ‫جمله نمایندگانی بود که ترجیح داد از ش��مس الدین‬ ‫حس��ینی دفاع کند‪ .‬او که به عنوان مخالف اس��تیضاح‬ ‫وزی��ر اقتص��اد س��خن می گفت ب��ا ابراز تاس��ف از‬ ‫سوءاس��تفاده مالی اخیر با تاکید بر اینکه اگر به فرمان‬ ‫هشت ماده ای رهبر معظم انقالب توجه می شد‪ ،‬شاهد‬ ‫چنین مشکالتی نبودیم‪ ،‬یاداور شد‪« :‬نباید مشکالت‬ ‫اقتصادی را اغشته به مسائل سیاسی یا بالعکس کنیم‪.‬‬ ‫همانطور که رهبری فرمودند‪ ،‬نباید در فضای غبارالود‬ ‫تصمیم اشتباهی گرفت‪».‬وی با یاداوری اینکه مجلس‬ ‫هشتم یکی از مجالس خوب در دوران پس از انقالب‬ ‫بوده و همواره در جهت رهنمودهای رهبری از هیچ‬ ‫تالشی فروگذار نکرده‪ ،‬گفت‪« :‬درست است که باید‬ ‫با مفاسد اقتصادی برخورد قاطع داشت اما باید توجه‬ ‫داشت که در فضای غبارالود از اصل ماجرا دور نشویم‬ ‫و خدای ناکرده انسان های باتقوایی را به اسم حقوق‬ ‫محرومین از نظام و دولت حذف نکنیم چراکه ما باید تا‬ ‫می توانیم جاذبه داشته باشیم‪ ».‬وی با بیان اینکه برخی‬ ‫استیضاح کنندگان این کار را برای پاسخگویی به افکار‬ ‫عمومی می کنن��د‪ ،‬گفت‪« :‬برخی فک��ر می کنند مردم‬ ‫چنین توقع دارند‪ ،‬جواب مردم این نیست البته بانک‬ ‫مرکزی باید عذرخواهی کن��د و من از رئیس جمهور‬ ‫می خواهم عذرخواهی صورت گی��رد‪ .‬البته همچنان‬ ‫می گویم که چاره کار استیضاح نیست‪».‬‬ ‫امیزه ای از تخلف‪ ،‬تقلب ‪ ،‬تبانی و سهل انگاری‬ ‫سید شمس الدین حسینی‪ ،‬وزیر اقتصاد در مراسم‬ ‫بسیاری‬ ‫دفاع الریجانی‬ ‫از شمس الدین‬ ‫حسینی را‬ ‫موجب تغییر‬ ‫نظر نمایندگان‬ ‫درباره استیضاح‬ ‫می دانند‬ ‫خبرنامه‬ ‫باور ندارم که استیضاح کنندگان به دنبال برداشتن‬ ‫وزیر باشند‬ ‫محمود احمدی نژاد‪ ،‬رئیس جمهور کش��ورمان‬ ‫در جلسه استیضاح حسینی وزیر اقتصاد طی سخنانی‬ ‫اظهار داشت‪« :‬اس��تیضاح از یک سو به معنی توضیح‬ ‫خواستن و از سوی دیگر به معنی برداشتن یک وزیر‬ ‫ت اما ممکن است در این خصوص ابهاماتی مطرح‬ ‫اس ‬ ‫شده باشد و باور ندارم که استیضاح کنندگان به دنبال‬ ‫برداشتن وزیر باشند بلکه ابهامات و سواالتی برای انان‬ ‫دفاع غیر منتظره‬ ‫هر چقدر می��زان ارای نمایندگان در رای اعتماد‬ ‫به وزیر اقتصاد غی��ر منتظره بود ام��ا غیر منتظره تر از‬ ‫ان دفاع قاطعی بود که عل��ی الریجانی از وزیر دولت‬ ‫احمدی نژاد داشت‪ .‬چنانکه بسیاری بر این باورند که‬ ‫رای باالی حسینی به میزان باالیی تحت تاثیر سخنان‬ ‫الریجانی بود‪ .‬او در س��خنانش گفت‪« :‬حادثه فس��اد‬ ‫اقتصادی بزرگی که رخ داد‪ ،‬انقدر مهم اس��ت که هر‬ ‫سه قوه باید نسبت به ان احساس مسئولیت کنند و با‬ ‫وحدت ریشه فساد را خشکانده و از کشمکش سیاسی‬ ‫جلوگیری کنند‪».‬‬ ‫الریجانی همچنین گفت‪« :‬بررسی پرونده فساد‬ ‫اخیر وسیله ای خواهد شد که روش برخورد با مفسدان‬ ‫اقتصادی تغییر و ساز و کارهای جدید هم ایجاد شود‬ ‫البته استیضاح حق مجلس است اما انتظار می رود که با‬ ‫مدیران متخلف نیز برخورد شود‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬در رسیدگی و برخوردها باید مبنا حق‬ ‫باشد؛ بنده با برخی نظرات استیضاح کنندگان موافقم و‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫اس��تیضاح خود که در صحن علنی مجل��س برگزار‬ ‫ش��د‪ ،‬خطاب به نمایندگان مجلس‪ ،‬مفس��ده اخیر را‬ ‫واقعیتی تلخ و تکان دهنده دانست و چنین گفت‪« :‬این‬ ‫سوءاستفاده بزرگ امیزه ای از تقلب‪ ،‬تخلف‪ ،‬تبانی و‬ ‫سهل انگاری در سیستم بانکی بود و گروهی فاسد به‬ ‫سیستم بانکی رخنه کرده و از ضعف ان سوء استفاده‬ ‫کردند که به دلی��ل ناکار امدی نظارت��ی در بانک ها و‬ ‫مقاطع باالتر پس از چند ماه پنهان کاری حجم وسیعی‬ ‫از ان ماه ها در خدمت یک گروه خاص قرار گرفت و‬ ‫به توزیع ناعادالنه درامد منجر شد‪».‬‬ ‫حس��ینی یاداور ش��د‪« :‬ایا نظام ما این مفس��ده‬ ‫را پذیرف��ت و ایا ب��ا ان با بی توجهی برخ��ورد کرد؟‬ ‫سران س��ه قوه و در راس ان مقام معظم رهبری بدون‬ ‫کوچکترین تاملی مبنی بر اینکه شاید دست هایی در‬ ‫سطوح باال در ان دخالت داشته باشند‪ ،‬دستور برخورد‬ ‫قاطع را ص��ادر کردند‪».‬وزیر اقتص��اد ادامه داد‪« :‬مگر‬ ‫بنده اندکی مقاومت در برابر این فساد انجام دادم؟ اگر‬ ‫تاکنون مانده ام و استعفا نداده ام به این دلیل بوده که این‬ ‫مفسده در دوره مسئولیت من اتفاق افتاده است از این‬ ‫رو باید مسئوالنه برای جبران ان تالش کنم‪».‬‬ ‫وزیر اقتصاد اضافه ک��رد‪« :‬امروز فرد باتجربه ای‬ ‫این پرونده را رسیدگی می کند‪ ،‬اگر من از این مفسده‬ ‫مطلع و تقصیرکار بودم مرا به چنگال عدالت می دهد؛ ‬ ‫صبوری کنید‪ .‬من مجرم نیس��تم و اگاه ب��ه جرم هم‬ ‫نیستم؛ مسئول هستم و مسئولیتم را ایفا می کنم‪».‬‬ ‫وی خط��اب به نماین��دگان اظهار داش��ت‪« :‬ایا‬ ‫واقعا شما می پذیرید که من می دانستم فردی تابعیت‬ ‫دوگانه داش��ته و او را به صدارت یک بانک منصوب‬ ‫کنم؟ مطمئنا اینگونه نبوده است؛ من برای هر انتصابی‬ ‫باید استعالم بگیرم‪ .‬ایا مدارک ان را ارائه نکردم؟ من‬ ‫ی ان فرد را می دانستم و اگر تخلف‬ ‫صالحیت تخصص ‬ ‫کرد باید با وی برخورد شود‪ ».‬او در صحبت هایش از‬ ‫مردم عذر خواهی کرد‪.‬‬ ‫پیش امده است‪».‬احمدی نژاد خاطرنشان کرد‪« :‬اعتقاد‬ ‫من این است که حسینی از بهترین وزرای اقتصاد بوده‬ ‫است ‪ .‬وی وزیری جوان‪ ،‬پرانرژی و عالم به کار است و‬ ‫تن به کارهای بزرگ داده است؛ حسینی شبانه روز و در‬ ‫ایام تعطیل هم دست از کار برنداشته است‪».‬‬ ‫وی اظهار داش��ت‪« :‬نماین��دگان مجلس دوبار‬ ‫باالترین رای ه��ا را به وزیر اقتص��اد داده اند اما امروز‬ ‫حسینی استیضاح می شود‪ .‬گزارشات اصل ‪ 90‬مجلس‬ ‫سند پاکی دولت است و دولت هم همانند مجلس به‬ ‫دنبال ریشه کن کردن مفاسد است‪».‬‬ ‫رئیس جمهور خاطرنشان کرد‪« :‬اتفاقی رخ داده‬ ‫و همگی بسیج ش��ده ایم تا این معضل را حل کنیم و‬ ‫انتظار از مجلس هم این بود که به همین اندازه حساس‬ ‫باش د تا مشکالت کنونی ریش��ه کن شود‪ ».‬وی افزود‪:‬‬ ‫«هر کس از این فساد خبردار ش��د‪ ،‬حرکت کرد تا این‬ ‫موضوع ریشه کن شود و اثری از این فساد در کشور ما‬ ‫باقی نماند‪ .‬ما جمهوری اسالمی هستیم و خودمان را‬ ‫با دیگران مقایسه نمی کنیم‪ .‬در ایران یک فساد کوچک‬ ‫هم زشت است‪ .‬ما نباید خودمان را با اروپائیان مقایسه‬ ‫کنیم‪ .‬مگر بقیه زندگی ما مانند انهاست‪».‬‬ ‫احمدی نژاد ادامه داد‪« :‬نبای��د در این ماجرا افراد‬ ‫همدیگر را متهم کنند‪ .‬ع��ده ای بنده را متهم کنند‪ ،‬چه‬ ‫حاصل خواهد شد‪ .‬از اینکه افرادی همدیگر را متهم‬ ‫کنند‪ ،‬چه چیز حاصل خواهد شد؟»‬ ‫معتقدم در وزارت اقتصاد قصور شده است اما از طرفی‬ ‫هم نظرم این است که همکاران کمی تندروی کردند‪».‬‬ ‫رئیس قوه مقننه در ادامه سخنان خود تاکید کرد‪:‬‬ ‫«در ابتدای برمال ش��دن پرونده بنده با وزیر اقتصاد و‬ ‫رئیس کل بانک مرکزی دیدار داش��تم و به انها اعالم‬ ‫کردم که اگر موضوع به زیان ش��ما هم باشد‪ ،‬باز ان را‬ ‫مطرح کنید؛ روز گذشته هم جلسه ای با وزیر اقتصاد‬ ‫داشتم و به وی گفتم بهتر است که کنار بروید‪ ،‬چون این‬ ‫اقدام شما احترام به افکار عمومی است اما کناره گیری‬ ‫برای وزیر اقتصاد دشوار بود‪».‬‬ ‫الریجانی همچنین اظهار داشت‪« :‬برداشت بنده‬ ‫این است که در ش��رایط کنونی که اقای احمدی نژاد‬ ‫استیضاح را تخریب وزیر و این اقدام را مضر می داند‪،‬‬ ‫پیشنهاد کرد م که وی را عوض کنند اما احساس می کنم‬ ‫که س��خن اصلی انان این اس��ت که بای��د با متخلف‬ ‫برخورد جدی شود اما نه قبل از روشن شدن موضوع‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬وزی��ر اقتص��اد از کارامدی خوبی‬ ‫برخوردار اس��ت و در زیر مجموعه وی هم تخلفاتی‬ ‫صورت گرفته اما ما هم در گزارش کمیسیون اصل ‪90‬‬ ‫به دست داشتن وزیر در پرونده فساد اخیر نرسیدیم‪».‬‬ ‫رئیس مجلس ب��ا بیان اینکه ش��اید وزیر اقتصاد‬ ‫کناره گی��ری را تخریب خ��ود می داند‪ ،‬خاطر نش��ان‬ ‫کرد‪« :‬امروز ک��ه وزیر اقتص��اد صراحت��ا اعالم کرد‬ ‫که من عذرخواه��ی می کنم‪ ،‬این یعن��ی عذرخواهی‬ ‫از قص��ور پیش امده از م��ردم و نماین��دگان بنابراین‬ ‫تالش ما باید این باش��د که به کارگزاران تفهیم کنیم‬ ‫که اگر قصوری داش��تند‪ ،‬عذرخواه��ی کنند‪ ،‬در غیر‬ ‫این صورت به فرهنگ ارزش��ی عذرخواهی کمکی‬ ‫نکرده ایم‪».‬‬ ‫وی در ادامه گفت‪« :‬احتمال دارد که اس��تیضاح‬ ‫وزیر اقتصاد زمینه ای برای کشمکش دو قوه ایجاد کند‬ ‫که این کشمکش رسیدگی به پرونده را دچار مشکل‬ ‫خواهد کرد و ما نباید به رغم عذرخواهی وزیر اقتصاد‪،‬‬ ‫مجددا هزینه ایجاد کنیم‪».‬‬ ‫ ‬ ‫اقتصاد‬ ‫اعتماد مجدد مجلس به وزیر‬ ‫در نهایت پس از جمع ک��ردن ارا‪ ،‬نمایندگان با‬ ‫‪ 93‬رای مواف��ق‪ 141 ،‬رای مخال��ف و ‪ 10‬رای ممتنع‬ ‫از مجموع ‪ 244‬نماینده حاضر‪ ،‬با اس��تیضاح حسینی‬ ‫مخالف��ت و وی را در وزارت اقتصاد ابقا کردند که بر‬ ‫این اس��اس وی به فعالیت خود در ساختمان وزارت‬ ‫امور اقتصاد و دارایی در خیابان «صور اسرافیل» ادامه‬ ‫می دهد‪g .‬‬ ‫‪17‬‬ ‫یونسکو؛ میدانی که تل اویو‬ ‫بازنده ان شد‬ ‫خبرنامه‬ ‫عضویت فلسطین در سازمان یونسکو که با موافقت اکثریت‬ ‫اعضای این س��ازمان انجام ش��د‪ ،‬موفقیتی تازه ب��رای تالش های‬ ‫دیپلماتیک مقام های فلس��طینی برای به رس��میت ش��ناخته شدن‬ ‫فلس��طین بود ک��ه بی تردید پیامده��ای سیاس��ی و حقوقی مهمی‬ ‫ درعرصه بین المللی خواهد داشت‪.‬‬ ‫هفته گذشته در نشست مجمع عمومی سازمان اموزشی‪ ،‬علمی ‬ ‫و فرهنگی سازمان ملل (یونس��کو) در پاریس‪ ،‬پیشنهاد عضویت‬ ‫فلس��طین در این سازمان به رای گذاشته ش��د که در نهایت از ‪173‬‬ ‫عضو حاضر در رای گیری‪ 107 ،‬عضو به این پیشنهاد رای مثبت و در‬ ‫مقابل تنها ‪ 14‬کشور رای منفی دادند‪.‬‬ ‫فلسطینی ها مدت ها برای رای گیری در مجمع عمومی یونسکو‬ ‫تالش کردند؛ خواس��ته ای که س��رانجام ماه پیش‪ ،‬هی��ات اجرایی‬ ‫یونسکو با ان موافقت کرد‪.‬‬ ‫«ریاض المالکی» وزیر خارجه تشکیالت خودگردان فلسطین‬ ‫در نشست یونس��کو در این زمینه گفت‪« :‬امروز خواهان حمایت‬ ‫شما برای دس��ت یافتن به برابری‪ ،‬عدالت و حق هس��تیم‪ ،‬از شما‬ ‫می خواهیم که به فلسطین رای بدهید‪ ،‬رای به فلسطین‪ ،‬رای به حق‪،‬‬ ‫عدالت و اینده است‪».‬‬ ‫در هفته های گذشته فلسطینی ها برای اینکه ارای دوسوم اعضا‬ ‫را کسب کنند‪ ،‬تالش های دیپلماتیک ش��ان را بیشتر کردند‪ .‬اقدامی‬ ‫ که نماینده های رژیم صهیونیس��تی و امریکا از ابتدا مخالف بودند؛‬ ‫فضای رای گیری اما همسو با فلسطینی ها بود‪.‬‬ ‫پیش تر نماینده رژیم صهیونیستی در یونسکو هشدار داد‪ ،‬اگر‬ ‫مجمع به درخواست فلسطینی ها رای دهد‪ ،‬کمک مالی این رژیم به‬ ‫یونسکو متوقف می شود‪.‬‬ ‫موضع امریکا نیز در همین زمینه قابل بررس��ی است‪ .‬امریکا‬ ‫بر اساس قوانینش کمک مالی خود را به هر نهادی از سازمان ملل که‬ ‫فلسطین را به رسمیت بشناسد قطع می کند‪ .‬در حال حاضر امریکا‬ ‫هر سال هفتاد میلیون دالر به یونسکو کمک می کند که معادل بیش‬ ‫از یک پنجم بودجه این سازمان است‪.‬‬ ‫ویکتوریا نولند یکی از سخنگویان وزارت امور خارجه امریکا‬ ‫در واکنش به موافقت بیشتر اعضای یونسکو با عضویت فلسطین‬ ‫گفت‪« :‬ما می خواهیم به همکاری خودمان با یونس��کو ادامه دهیم‪،‬‬ ‫اما همانطور که قبل از رای گیری و بعد از ان گفتیم‪ ،‬قوانین امریکا ما‬ ‫را وادار می کند که کمک های خود را متوقف کنیم‪ ».‬یکی از نکات‬ ‫قابل توجه در نشست این بود که برخالف انتظارها‪ ،‬برخی کشورها‬ ‫از جمله فرانسه‪ ،‬نه تنها از در مخالفت با پیشنهاد عضویت فلسطین‬ ‫در نیامدند‪ ،‬بلکه به ان رای مثبت دادن��د‪ .‬تحلیلگران بر این نظرند‬ ‫که عضویت فلسطین در سازمان یونسکو‪ ،‬پیامدهای بسیار گسترده‬ ‫سیاسی و حقوقی خواهد داشت‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫سوریه طرح‬ ‫اتحادیه عرب را‬ ‫پذیرفت‬ ‫‪18‬‬ ‫روح االمینی نماینده‬ ‫جبهه ایستادگی در ‪8+7‬‬ ‫هفته گذشته نماینده جبهه ایستادگی در ‪ 8+7‬مشخص شد‪ .‬این خبر را سخنگوی جبهه ایستادگی اعالم‬ ‫کرده است‪ .‬حسن بیادی با بیان این مطلب اظهار کرد که با تصویب شورای عالی جبهه ایستادگی به اتفاق‬ ‫عبدالحسین روح االمینی (دبیر کل حزب توسعه و عدالت ایران اسالمی) به عنوان نماینده این تشکل به‬ ‫کمیته ‪ 8+7‬معرفی شده است‪ .‬وی افزوده است‪« :‬این اقدام طی نامه ای به حضرات ایات محمد یزدی و‬ ‫مهدوی کنی اعالم شده است‪g ».‬‬ ‫محمدحسینصفارهرندی‪:‬‬ ‫تالش برای براندازی از طریق افراد نفوذی‬ ‫صفارهرندی می گوید‪« :‬ایران در صدر لیست دشمنان امریکا قرار دارد‪ ،‬اما انها می دانند که از طریق‬ ‫حمله به ایران نمی توانند کاری را به انجام برسانند و برای از بین بردن نظام باید به درون ان نفوذ کنند تا‬ ‫با استفاده از افراد درون نظام برای براندازی اقدام کنند‪».‬‬ ‫وی ادامه داده است‪« :‬امروز ارزیابی بسیاری از کشورهای دنیا این است که ایران دارای نفوذ غیر قابل‬ ‫انکاری در منطقه است و بارها این مساله را در جلسه های بین المللی مقامات کشورهای مختلف اذعان‬ ‫داشته اند‪ ».‬صفارهرندی بیان داشت‪« :‬رئیس جمهور سابق روسیه در جلس��ه ای به مقامات ایرانی گفته‬ ‫بود‪ ،‬بعضی ها ایران را به عنوان قدرت منطقه می شناسند‪ ،‬اما از نظر من ایران به ابرقدرت منطقه ای بدل‬ ‫شده است‪».‬وی افزود‪« :‬این گفته پوتین در حالی اس��ت که وی پیشرفت های ایران را در مقایسه با سایر‬ ‫کشورها می داند و این برداشت با توجه به پیشرفت های نظامی و اقتصادی نیست‪ ،‬بلکه قدرت نفوذ ایران‬ ‫را مدنظر داشت‪».‬‬ ‫وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اس�لامی تصریح کرد‪« :‬امریکا طبق یک محاسبه‬ ‫غلط پنداش��ت با محاصره مرزهای ایران می تواند قدرت خود را به رخ ملت‬ ‫ایران بکشد و انها را به حمایت از خود برانگیزد‪ ،‬اما نتیجه ان ‪ 10‬سال هزینه در‬ ‫عراق و افغانستان‪ ،‬شش هزار کشته امریکایی و سوزاندن یک سرمایه سنگین‬ ‫بین ‪ 3‬تا ‪5‬هزار میلیارد دالر بود‪».‬‬ ‫صفارهرندی خاطرنش��ان کرد‪« :‬بدتر از همه امری��کا که ادعای‬ ‫حمایت از حقوق بشر را سر می داد‪ ،‬امروز با از بین بردن ازادی بسیاری‬ ‫از ملت ها به منفورترین کش��ور جهان به ویژه در بین مسلمانان بدل‬ ‫شده است‪».‬‬ ‫وی عنوان کرد‪« :‬تنفر از امریکا در این کش��ورها به باالی ‪70‬‬ ‫درصد رسیده اس��ت در حالی که در دهه ‪ 60‬امریکا در بسیاری از‬ ‫کشورهای مسلمان محبوبیت ‪ 60‬تا ‪ 70‬درصدی داشت و این مساله‬ ‫بیانگر این است که ژئوپلتیک جهان بعد از پیروزی انقالب اسالمی‬ ‫ایران تغییر کرد‪».‬‬ ‫صفارهرن��دی اظه��ار داش��ت‪« :‬امری��کا خ��ود را یگان��ه‬ ‫ابر قدرت دنیا می دانست‪ ،‬اما بیداری که از سوی ایران به دنیا القا شد‪،‬‬ ‫این محاس��به را بر هم زد‪ .‬ملت ایران با مقاومت خود در برابر فشارهای‬ ‫گوناگون امریکا‪ ،‬کشورهای دیگر منطقه را نیز تحریک به مقاومت کرد‪g».‬‬ ‫سوریه با طرح اتحادیه عرب در خصوص اوضاع این کشور‬ ‫موافقت کرد‪ .‬پیش از این وزیر امورخارجه الجزایر از توافق با‬ ‫سوری ها در جریان نشست کمیته پیگیری این اتحادیه در دوحه‬ ‫خبر داده بود‪« .‬مراد المدلسی» وزیر امورخارجه الجزایر در اظهاراتی‬ ‫تاکید کرد‪« :‬در جریان نشست کمیته پیگیری عربی در دوحه‪ ،‬توافقی‬ ‫با سوری ها به دست امد‪ ».‬وی در حاشیه مراسم اغاز انقالب الجزایر‬ ‫علیه استعمارگری فرانسه‪ ،‬افزود‪« :‬امیدواریم که در نشست قاهره‪،‬‬ ‫بر توافق به دست امده در نشست دوحه تاکید شود‪ ».‬کمیته وزرای‬ ‫اتحادیه عرب از سوریه خواسته بود پاسخ نهایی خود را درباره‬ ‫طرح این اتحادیه قبل از نشست وزرای امورخارجه اتحادیه عرب‬ ‫اعالم کند‪ .‬ولید المعلم‪ ،‬وزیر امورخارجه سوریه در دیدار با‬ ‫شیخ حمد بن خلیفه ال ثانی امیر قطر‪ ،‬درباره اوضاع سوریه و مسائل‬ ‫منطقه گفت وگو کرده بود‪g .‬‬ ‫شادی شرم اور‬ ‫شوخی و حرکت زشت بازیکنان پرسپولیس در‬ ‫بازی با تیم داماش بازتاب های فراوانی داشته است‪.‬‬ ‫متاسفانه این رسوایی با سرعت شگفت انگیزی در‬ ‫همه جای دنیا منتشر شده است‪ ،‬شاید بسیار وسیع تر و‬ ‫دورتر از اخبار خوب و دلپذیری چون برد فوق العاده‬ ‫برابر بحرین یا راهیابی فوتبال ایران به جام جهانی‪.‬‬ ‫انتقاده��ا در حالی علیه محمد نصرتی و ش��یث‬ ‫رضایی اوج گرفت��ه که قاضی حس��ن زاده از احتمال‬ ‫بزرگ تر شدن دایره متهمان خبر می دهد‪ .‬به گفته رئیس‬ ‫کمیته انضباطی‪ ،‬بازبینی دقیق فیلم بازی پرسپولیس و‬ ‫داماش نش��ان می دهد که بی��ش از دو بازیکن در این‬ ‫ماجرا دخیل بوده اند‪ .‬علیرضا نورمحمدی یکی دیگر‬ ‫از بازیکنان پرسپولیس اس��ت که بعد از صحبت های‬ ‫قاضی حس��ن زاده در مظان اتهام قرار گرفته و به نظر‬ ‫می رسد محرومیتی هم برای این بازیکن در نظر گرفته‬ ‫تمایل اصالح طلبان برای حضور در انتخابات‬ ‫دبیر کل حزب موتلفه اسالمی با بیان اینکه باید حضور اصالح طلبان در انتخابات را جدی بگیریم‬ ‫می گوید‪« :‬انها برای ورود به عرصه انتخابات ناز می کنند‪ ،‬با این حال هم اکنون با چراغ خاموش و موتور‬ ‫روشن حرکت می کنند و تمایل هم دارند در انتخابات اتی شرکت کنند‪».‬‬ ‫وی اظهار داشت‪« :‬معتقدم حضور اصالح طلبان در انتخابات را باید جدی گرفت‪».‬‬ ‫به گفته دبیر کل حزب موتلفه اسالمی‪ ،‬حضور حداکثری مردم مهمتر از نتیجه انتخابات است‪g .‬‬ ‫صادق محصولی‪ :‬به وحدت امیدواریم‬ ‫میرتاج الدینی‪:‬‬ ‫طرح سوال از رئیس جمهور را باید‬ ‫منتفی شده بدانیم‬ ‫یک عضو فراکسیون انقالب اسالمی مجلس با اشاره به پایان دوره مجمع تشخیص مصلحت نظام تا‬ ‫چهار ماه اینده تاکید کرده است‪« :‬برخی از افراد در مجمع تشخیص جایگزین خواهند داشت‪».‬‬ ‫محمداسماعیل کوثری با اشاره به اینکه اظهار کرده است‪« :‬معموال در هر دوره کسانی انتخاب می شوند‬ ‫که عمدتا از سابقه و تجربه کار اجرایی‪ ،‬قانون گذاری و تخصصی چه دانشگاهی و چه حوزوی‬ ‫برخوردار باشند‪ ».‬وی با اشاره به اینکه «این افراد اکثرا از سوی مقام معظم رهبری ـ با توجه به اینکه در‬ ‫قانون اساسی نیز امده است ـ انتخاب می شوند»‪ ،‬خاطرنشان کرد‪« :‬اما باالخره باید صبر کرد؛‬ ‫بر اساس نظر مشاورین مقام معظم رهبری ـ که به ایشان مشورت می دهند ـ در نهایت ایشان کار مجمع‬ ‫تشخیص مصلحت نظام و کارایی افراد را یا خود ایشان یا هیات شان بررسی می کنند‪ ،‬و بر اساس نظرات‬ ‫افراد جدید انتخاب می شوند‪ ».‬نماینده تهران در مجلس در عین حال یاداور شد‪« :‬البته چند نفری کم‬ ‫شده اند و قطعا جایگزینی برای شان در نظر گرفته می شود‪ ».‬این عضو فراکسیون انقالب اسالمی مجلس‬ ‫با اشاره به کارایی مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت‪« :‬در این راستا مصوبات و اقداماتی را داشته اند‬ ‫که این مصوبات در اصل پیشنهادی به مقام معظم رهبری است یا اختالفاتی که بین مجلس و شورای‬ ‫نگهبان است مورد بررسی قرار گرفته است‪ .‬اما مجمع تشخیص در طی این دوران‪ ،‬الیحه جامع خدمات‬ ‫ایثارگران که در خود مجمع باقی مانده را هنوز تعیین تکلیف نکرده؛ بنابراین انتظار می رود تا پایان این‬ ‫دوره مجمع الیحه را نهایی و به مجلس ارسال کند‪ ،‬تا برای اجرا به دولت ابالغ شود که متاسفانه این‬ ‫موضوع با توجه به پیگیری ها هنوز به نتیجه نرسیده است‪g ».‬‬ ‫تیتر‪« :‬حرکت رضایی و نصرتی مذموم و زننده بود»‬ ‫به اس��تقبال این اتفاق رفته اس��ت‪ .‬روزنامه پرتیراژ‬ ‫مارکا‪ ،‬چاپ مادرید هم ب��ا انعکاس تصاویر مربوط‬ ‫به خوش��حالی نامتع��ارف بازیکنان پرس��پولیس از‬ ‫محرومیت س��نگین بازیکنان مذکور خبر داد‪.‬‬ ‫خبرگ��زاری فرانس پرس ه��م جریمه نقدی و‬ ‫محرومیت برای ش��یث رضایی و محمد نصرتی را‬ ‫در صدر خبرهایش ق��رار داد‪ .‬روزنام��ه امریکایی‬ ‫ش��یکاگو تریبون هم با قرار دادن فیلم این بازی در‬ ‫پایگاه اینترنتی خود نوشت‪ :‬رفتار نصرتی و رضایی‬ ‫خشم ایرانیان را برانگیخت‪ .‬سایت رسمی وابسته به‬ ‫روزنامه ا‪ .‬اس اسپانیا گزارش��ی از بازی پرسپولیس‬ ‫و داماش را در صفحه اصلی خ��ود منعکس و خبر‬ ‫مربوط به حرکت زش��ت دو بازیکن پرسپولیس را‬ ‫در یکی از مهم ترین بخش های س��ایت خود حک‬ ‫کردهاس��ت‪.‬‬ ‫ش��بکه خبری فاکس نی��وز امری��کا‪ ،‬روزنامه‬ ‫‪ ABC‬اسپانیا و س��ایت نیوز اتریش خبرهای بعد از‬ ‫خبرنامه‬ ‫شود‪ .‬هرچند مجازات این بازیکن به مراتب سبک تر‬ ‫از مجازات دو متهم ردیف اول این پرونده خواهد بود‬ ‫اما محرومیت سه مدافع کلیدی پرسپولیس برای حمید‬ ‫استیلی که روی لبه تیغ قرار دارد یک خبر نگران کننده‬ ‫محسوب می ش��ود‪ .‬با محرومیت این سه بازیکن و از‬ ‫فرم خارج ب��ودن ممدوتال‪ ،‬مدافع بورکینافاس��ویی‪،‬‬ ‫پرسپولیس در پست دفاع میانی تنها مجتبی شیری را‬ ‫در اختیار خواهد داشت‪.‬‬ ‫یکی از اتفاقاتی که باعث شده تا ریش سفیدی‬ ‫قدیمی های فوتبال برای س��لب اته��ام از بازیکنان‬ ‫متخلف پرسپولیس کفایت نکند‪ ،‬اشاره سایت های‬ ‫خبری و منتق��دان ب��ه بازتا ب های ای��ن ماجرا در‬ ‫رس��انه های خارجی و لکه دار جل��وه دادن حیثیت‬ ‫فوتب��ال ای��ران از س��وی انهاس��ت‪ .‬بس��یاری از‬ ‫رس��انه های پرتیراژ اروپا با انتش��ار فیلم و عکس و‬ ‫گزارش حرکات ناشایس��ت بازیکنان پرس��پولیس‬ ‫را زیر ذره بین برد ه ان��د و تحلیل ه��ای متفاوتی از‬ ‫این ماجرا داش��ته اند‪ .‬روزنام��ه زوددویچه المان با‬ ‫کوثری‪:‬‬ ‫برخی از افراد در مجمع تشخیص جایگزین خواهند داشت‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫معاون پارلمانی رئیس جمهور گفته اس��ت‪« :‬با توجه به اینکه‬ ‫تعدادی از نمایندگان که طرح سوال از رئیس جمهور را امضا کرده‬ ‫بودند‪ ،‬امضاهای خود را پس گرفته اند و این امضاها از حد نصاب‬ ‫پایین امده و نمایندگان معترض نیز نامه انصراف خود را داده اند‪،‬‬ ‫باید قضیه سوال از رئیس جمهور را منتفی شده تلقی کنیم‪».‬‬ ‫سیدمحمد رضا میرتاج الدینی با اشاره به سواالتی که در طرح‬ ‫سوال از رئیس جمهور از سوی نمایندگان مطرح شده است‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«این سواالتی است که قبال در کمیس��یون اصل ‪ 90‬مطرح شده و‬ ‫دولت نیز جواب انها را داده است‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه «در ش��رایط فعلی نیاز به وحدت و انسجام‬ ‫اس��ت و نمایندگان نیز با توج��ه به این موض��وع امضاهای خود‬ ‫را پس گرفته اند و ما نی��ز این موضوع را در حال حاضر مناس��ب‬ ‫نمی دانی��م»‪ ،‬گفت‪« :‬با توجه ب��ه اینکه این امضاه��ا از حد نصاب‬ ‫پایین تر امده‪ ،‬این موضوع منتفی است‪».‬‬ ‫در همین راستا محمدحس��ین فرهنگی‪ ،‬عضو هیات رئیسه‬ ‫مجلس با اش��اره به کاهش امضاهای طرح سوال از رئیس جمهور‬ ‫به ‪ 70‬امضا گفته است‪« :‬با کاهش تعداد امضاها از حد نصاب الزم‬ ‫فعال طرح س��وال از رئیس جمهور به کمیس��یون های تخصصی‬ ‫ارجاع داده نمی شود‪ .‬تعداد امضاهای طرح سوال از رئیس جمهور‬ ‫که به ‪ 74‬امضا در ابتدای هفته رسیده بود‪ ،‬امروز به ‪ 70‬امضا کاهش‬ ‫یافته است‪».‬‬ ‫نماینده مردم تبریز افزوده است‪« :‬به جز کاهش تعداد امضاها‬ ‫بحث دیگری که مطرح است این است که به لحاظ ایین نامه ای طرح‬ ‫سواالت متعدد در این طرح خالف ایین نامه است‪ ،‬دلیل ان هم این‬ ‫است که هریک از امضاها برای یک سوال جمع اوری شده باشد و‬ ‫سرجمع کل امضاها به ‪ 70‬امضا رسیده است‪ ».‬فرهنگی تاکید کرد‪:‬‬ ‫«این اقدام به لحاظ ایین نامه ای اشکال دارد‪g ».‬‬ ‫صادق محصولی در جمع دانشجویان دانش��گاه امام صادق(ع) گفته است‪« :‬گفتمان سوم تیر چیز‬ ‫جدیدی نیست و جبهه پایداری نیز این ادعا را ندارد و این گفتمان همان گفتمان انقالب است و قبل از‬ ‫دولت نهم نیز وجود داشته است‪ ،‬اما به شکل جبهه پایداری ظهور نداشت‪».‬‬ ‫محصولی در رابطه با پیوستن جبهه پایداری به کمیته ‪ 8+7‬نیز چنین گفته است‪« :‬فضای انتخابات‬ ‫الزاما به صورت فضای فعلی باقی نخواهد ماند‪ ،‬ما در حال رصد اوضاع هستیم‪ ،‬نگفتیم وحدت نمی کنیم‬ ‫بلکه امیدوار به وحدت هستیم‪ .‬بحث ما در مورد ائتالف و پیوند با کمیته ‪ 8+7‬بر سر شکل این وحدت‬ ‫یا ائتالف است‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه «علیه هم حرف زدن را قطعا پسندیده نمی دانیم»‪ ،‬خاطرنشان کرد‪« :‬ما نگفته ایم که در‬ ‫جلسات شرکت نمی کنیم بلکه در حال رصد فرمایشات مقام معظم رهبری هستیم و منتظریم و با حالت‬ ‫تعامل نیز منتظریم تا براساس نظرات مقام معظم رهبری به تکلیف خود عمل کنیم‪g ».‬‬ ‫این اتفاق را پوش��ش داده اند‪.‬‬ ‫ب��ا ورود وکالی پایه ی��ک دادگس��تری به‬ ‫ماجرای حرکات ناشایست بازیکنان پرسپولیس‬ ‫و اظهارات صری��ح انها در محافل رس��انه ای‪،‬‬ ‫جرم بازیکنان مذکور جنب��ه حقوقی پیدا کرده‬ ‫اس��ت‪ .‬یک قاضی دادگاه کیفری اس��تان تهران‬ ‫از احتمال اعمال حبس و حد در صورت صادر‬ ‫ش��دن کیفر خواس��ت علیه انها خبر می دهد و‬ ‫می گوی��د‪« :‬قاعدتا باید علی��ه بازیکنان متخلف‬ ‫پرسپولیس کیفرخواست صادر شود و بر اساس‬ ‫قانون مجازات اس�لامی حبس ت��ا دو ماه و ‪74‬‬ ‫ضربه ش�لاق‪ ،‬مج��ازات رفتار خ�لاف عفت‬ ‫عمومیاس��ت‪.‬‬ ‫در قس��مت اول ماده ‪ 638‬قان��ون مجازات‬ ‫اسالمی امده اس��ت که هرکس که علنا در انظار‪،‬‬ ‫اماکن عمومی و معاب��ر به عمل حرامی تظاهر کند‬ ‫از ‪ 10‬روز تا دو ماه حبس می شود یا مجازات ‪74‬‬ ‫ضربه شالق برای او در نظر گرفته خواهد شد‪g».‬‬ ‫‪19‬‬ ‫چهره ها‬ ‫علی اکبر صالحی‬ ‫در موضوع لیبی مظلوم‬ ‫واقع شدیم‬ ‫وزیر امور خارجه جمهوری اسالمی ایران با بیان‬ ‫اینکه ایران از ابتدای قیام مردم لیبی با مردم و انقالبیون‬ ‫در تماس بوده‪ ،‬گفته است‪« :‬البته ما در این رابطه مظلوم‬ ‫واقع شدیم چون در ان زمان ضرورتی نداشت که‬ ‫تماس های خود را اعالم کنیم‪ ».‬علی اکبر صالحی‪ ،‬وزیر‬ ‫امور خارجه جمهوری اسالمی ایران در رابطه با برنامه‬ ‫خود برای سفر به لیبی نیز گفته است‪« :‬ما از ابتدای‬ ‫قیام مردم لیبی با مردم و انقالبیون در تماس بوده ایم اما‬ ‫ضرورتی نداشت اعالم کنیم که البته مظلوم واقع‬ ‫شدیم‪».‬وی با تاکید بر اینکه در اینده ای نزدیک‬ ‫عازم لیبی خواهد شد‪ ،‬گفت‪« :‬در این سفر‬ ‫پیروزی مردم لیبی را تبریک خواهیم گفت‪.‬‬ ‫اخیرا نخست وزیر لیبی انتخاب شده و در‬ ‫سفر به این کشور با مسئوالن صحبت‬ ‫خواهیم کرد و امادگی ایران برای ارائه‬ ‫تجارب خود را عنوان می کنیم‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مرتضی نبوی‬ ‫دفاع از نظام پارلمانی‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫یک عض��و مجمع تش��خیص مصلح��ت نظام‬ ‫می گوید‪« :‬نظ��ام پارلمان��ی به معنی نقش نداش��تن‬ ‫م��ردم در تصمیم گیری ها نیس��ت‪ ».‬مرتضی نبوی با‬ ‫تاکید بر اینکه برای تفس��یر و توضیح این مورد کافی‬ ‫است به قانون اساسی مراجعه نمائیم‪ ،‬همچنین گفته‬ ‫اس��ت‪« :‬در برخی کش��ورها قانون اساسی مکتوب‬ ‫وجود دارد که در ان اصول کلی به تصویب رس��یده‬ ‫اس��ت و مردم به ان رای داده ان��د و در برخی دیگر‬ ‫واکنش به اظهارات‬ ‫وزیر دفاع امریکا‬ ‫وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در واکنش‬ ‫به اظهارات «لئون پانه تا» وزیر دفاع امریکا گفته‬ ‫است‪« :‬اشغالگران عراق که با ارائه و خواست‬ ‫ملت عراق خود را ناگریز از ترک این کشور‬ ‫می بینند‪ ،‬سعی می کنند این درماندگی‬ ‫و شکست را همچنان با ژست های‬ ‫مستکبرانه خود پوشش دهند‪».‬‬ ‫سردار احمد وحیدی در ادامه اظهار کرد‪:‬‬ ‫«اشغالگران که دستشان به خون صدها هزار‬ ‫عراقی اغشته است مورد تنفر ملت عراق‬ ‫هستند و اخراج قریب الوقوع انها شادی‬ ‫فراوان ملت عراق را در پی خواهد داشت‪».‬‬ ‫وحیدی خاطرنشان کرده است‪« :‬این‬ ‫اظهارات و اقدامات مداخله جویانه‬ ‫نشان از ترس عمیق انها از اتحاد‬ ‫ملت های مسلمان دو کشور است‪».‬‬ ‫کش��ورها مانند انگلس��تان قوانینی دارن��د که مورد‬ ‫پذی��رش جامعه اس��ت‪ ،‬ولی مکتوب نیس��ت‪ ».‬وی‬ ‫تصریح کرد‪« :‬رهبری درصحبت های خود اشاره ای‬ ‫هم به نظام پارلمانی در اینده ای دور داشتند که با توجه‬ ‫به صحبت های معظم له کارشناسان باید بررسی های‬ ‫الزم را در این مورد انجام دهند‪ ،‬اما مغرضین داخلی‬ ‫و خارجی با یک نمایش رسانه ای عظیم این قسمت‬ ‫از س��خنان ایش��ان را طوری جلوه دادند که ایش��ان‬ ‫در اینده بسیار نزدیک و چه بس��ا فردا دستور به این‬ ‫تغییرات داده اند‪ ».‬نبوی در ادامه اظهارداشت‪« :‬معنی‬ ‫اصلی اصالحات از زبان رهبری افزایش نقش مردم‬ ‫در تصمیم گیری هاست‪ .‬نظام ریاستی و پارلمانی در‬ ‫صحبت های معظم له مساله ای بود برای اینده‪ ،‬ان هم‬ ‫بابررسی کامل و نظام پارلمانی که به معنی عدم نقش‬ ‫مردم در تصمیم گیری ها نیست‪».‬‬ ‫محمد جواد الریجانی‬ ‫واکنش به گزارش حقوق بشر‬ ‫دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه درباره مسائل حقوق‬ ‫بشری و گزارش اخیر احمد شهید درباره ایران گفته است‪« :‬هر‬ ‫کشوری که در دنیا خواستار تقویت مکانیزم های‬ ‫حقوق بشری است باید به گزارش عملکرد جمهوری اسالمی‬ ‫ایران در گزارش های دوره ای حقوق بشر (‪ )UPR‬استناد کند‪.‬‬ ‫از نظر ما مکانیزم ‪ UPR‬بسیار دقیق و مقیاس مناسبی برای‬ ‫سنجش عملکرد ما در این حوزه است‪».‬الریجانی در ادامه‬ ‫خاطرنشان کرده است‪« :‬تعیین گزارشگر ویژه را خارج از‬ ‫چارچوب ها و مکانیزم های قانونی شورای حقوق‬ ‫بشر می دانیم و معتقدیم این حرکت‪ ،‬کامال‬ ‫سیاسی و مبتنی بر سیاست ایران هراسی‬ ‫و ضد ایرانی برخی از کشورهای غربی‬ ‫به رهبری امریکاست‪ .‬در عین حال‬ ‫اعالم کرده ایم که مانند سابق پذیرای‬ ‫گزارشگران موضوعی بوده و‬ ‫هستیم‪».‬‬ ‫‪20‬‬ ‫سردار وحیدی‬ ‫ایت اهلل عمید زنجانی‬ ‫درگذشت استاد حوزه و دانشگاه‬ ‫ایت اهللعمیدزنجانی‪،‬سی امینرئیسدانشگاه‬ ‫تهران و چهر ه ماندگار در رشته حقوق که مدت ها‬ ‫دچار بیماری قلبی بود‪ ،‬هفته گذشته در سن‪74‬‬ ‫سالگی در یکی از بیمارستان های تهران درگذشت‪.‬‬ ‫ایت اهلل عمید زنجانی در‪ 1316‬در شهرستان زنجان‬ ‫متولد و پس از طی تحصیالت حوزوی و رسیدن‬ ‫به درجه اجتهاد‪ ،‬از صاحب نظران علوم اسالمی و‬ ‫حوزوی شد‪ .‬وی که ریاست سابق دانشگاه تهران‬ ‫را در رزومه کاری خود داشت‪ ،‬سی امین رئیس این‬ ‫دانشگاه بزرگ بود‪ ،‬دو دوره نماینده مردم تهران در‬ ‫مجلسشورایاسالمیبودومسئولیتعضویت‬ ‫در هیات امنای دانشگاه های امام خمینی(ره) و علوم‬ ‫پزشکی زنجان و دانشگاه تهران را نیز درکارنامه‬ ‫خود داشت‪.‬ایت اهلل عمید زنجانی در سال‪1385‬‬ ‫به عنوانچهرهماندگاردررشتهحقوقمعرفی‬ ‫وتجلیلشد‪.‬‬ ‫عکس‬ ‫دیدار مسعود بارزانی‬ ‫با رهبر معظم انقالب‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫در حاشیه جلسه استیضاح وزیر اقتصاد‬ ‫علی اکبر ناطق نوری و مصطفی پور محمدی در جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام‬ ‫علی دایی و بالژویچ‬ ‫در حاشیه دیدار‬ ‫تیم های مس کرمان و‬ ‫راه اهن تهران‬ ‫رای گیری در‬ ‫جلسه مجمع‬ ‫تشخیص مصلحت‬ ‫نظام‬ ‫‪21‬‬ ‫مروری بر مطبوعات هفته گذشته‬ ‫مرور رسانه ها‬ ‫گزارش به سفارش واشنگتن‬ ‫فاطمه میرزایی‬ ‫خبرنامه‬ ‫هر چه به زمان برگزاری اجالس جدید ش��ورای‬ ‫ی نزدیکمی شویماخباربیشتری‬ ‫حکامسازمانانرژیاتم ‬ ‫از جزییات گزارش جدید یوکیا امانو توسط رسانه های‬ ‫غربی منتشر می شود‪ .‬تحلیلگران سیاسی بر اساس همین‬ ‫اخبار از تالش مدیر کل این اژانس برای فشار بیشتر بر‬ ‫ایران خبر می دهند‪.‬‬ ‫روزنامه کیهان در هفته گذشته یکی از سرمقاله های‬ ‫خود را به ای��ن موضوع اختصاص داد و در یادداش��ت‬ ‫روز خود با عنوان «گزارش به سفارش واشنگتن» به قلم‬ ‫مهدی محمدی نوشت‪« :‬برخی گزارش های منتشر شده‬ ‫در روزهای اخیر نشان می دهد که احتماال یوکیا امانو‪،‬‬ ‫مدیر کل اژانس بین المللی انرژی اتم��ی قصد دارد در‬ ‫گزارش خود به اجالس شورای حکام در ماه نوامبر ‪ -‬که‬ ‫روز جمعه منتشر خواهد شد ‪ -‬مجموعه انچه را که در‬ ‫ادبیات برنامه هس��ته ای ایران «اسناد مطالعات ادعایی»‬ ‫خوانده شده منتشر کند‪».‬‬ ‫در هفته های گذشته مجموعه وسیعی از رایزنی ها‬ ‫از جانب طرف های مختلف با انگیزه ها و منافع متفاوت‪،‬‬ ‫انجام شده تا از وقوع این افتضاح تاریخی در دبیرخانه‬ ‫اژانس جلوگیری شود‪ .‬روسیه و چین با نگارش نامه ای‬ ‫به مدیر کل گفته اند که اوال معنا ندارد ادعاهایی علیه ایران‬ ‫منتشر ش��ود بی انکه پیش تر این ادعاها با ایران در میان‬ ‫گذاشته ش��ده و فرصت دفاع در مقابل انها فراهم شده‬ ‫باشد‪ .‬ثانیا روسیه و چین به خوبی می دانند که در صورت‬ ‫انتشار این گزارش همه انچه که ابتکارهای دیپلماتیک‬ ‫جدید در پرونده هسته ای ایران خوانده می شود از جمله‬ ‫طرح گام به گام روسیه نابود خواهد شد؛ بنابراین مسکو و‬ ‫پکن خواستار ان هستند که دبیرخانه به موازین بی طرفی‬ ‫و مستند بودن گزارش های خود توجه داشته باشد‪.‬‬ ‫در کنار روس��یه و چین‪ ،‬کش��ورهای عضو گروه‬ ‫غیر متعهدها دروینهم از اینکه می بینند امانو ازخودهیچ‬ ‫اختیاری ندارد و ‪ -‬چنانکه خواهیم گفت‪ -‬اژانس را به‬ ‫دفتر وزارت خارجه امریکا در وین تبدیل کرده است به‬ ‫شدت نگران هستند‪ .‬این کشورها از خود سوال می کنند‬ ‫اگر واقعا تصمیم ها در واش��نگتن گرفته می شود نه در‬ ‫وین‪ ،‬چه استبعادی دارد که فردا همین بال بر سر تک تک‬ ‫انها نیاید؟ عدم تعهد بیش از پنج سال است که به خوبی‬ ‫فهمیده ایران خاکریزی است که اگر امریکا از ان عبور‬ ‫کند‪ ،‬دیگر هیچ چیز جلودار ان نیست و ایران نه فقط به‬ ‫خاطر خود بلکه به نمایندگی از بخش بزرگی از جامعه‬ ‫جهانی در مقابل زیاده خواهی های امریکا ایستاده است‪.‬‬ ‫حتی کشورهایی مانند ترکیه و برزیل وقتی برای امضای‬ ‫بیانیه تهران به ایران امدند بیش از هر چیز بر این موضوع‬ ‫تاکید داشتند که اگر امریکا بتواند امروز حق غنی سازی را‬ ‫از ایران سلب کند‪ ،‬حتما فردا روز با انها نیز رفتاری بهتر از‬ ‫ایران نخواهد داشت‪ ».‬در ادامه این یادداشت امده است‪:‬‬ ‫«اکنون که این یادداشت نوش��ته می شود یوکیا امانو در‬ ‫امریکاست‪ .‬ظاهر قضیه این است که او برای سخنرانی در‬ ‫یک نشست تخصصی مربوط به سازمان ملل به نیویورک‬ ‫رفته ولی در واقع چک ک��ردن اخرین وضعیت و متن‬ ‫نهایی گزارش علیه ایران هدف اصلی سفر اوست‪ .‬امانو‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪22‬‬ ‫رفته است تا به اوباما خبر بدهد که امرش را اجابت کرده و‬ ‫بی توجه به اینکه چه بالیی سر اژانس خواهد امد هر چه‬ ‫در کاخ سفید دستور بفرمایند درون گزارش های اژانس‬ ‫نوشته خواهد شد‪».‬‬ ‫جالب است که دیپلمات ها در تهران گفته اند ایران‬ ‫در تاری��خ ‪ 30‬اکتبر (‪ 8‬ابان) نامه ای به اژانس نوش��ته و‬ ‫برای پاس��خ دهی به هر گونه ابهام و سوال ابراز امادگی‬ ‫کرده است ولی امانو بر خالف همه توافق های قبلی مانع‬ ‫اعزام تیم بازرسان اژانس ‪ -‬که قرار بود هفته گذشته به‬ ‫ایران بیایند‪ -‬شده و تاکید کرده که اصرار دارد گزارش‬ ‫را منتشر کند‪.‬‬ ‫بازتاب های یک حرکت ناشایست‬ ‫اتفاقی که در بازی پرسپولیس و داماش رخ داد حاال‬ ‫تبدیل به موضوعی شده است که نه تنها در داخل کشور‬ ‫بلکه در خارج از کشور نیز به سوژه ای مورد بحث تبدیل‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫در همین راستا‪ ،‬روزنامه تهران امروز هفته گذشته‬ ‫با اشاره به بازتاب گسترده حرکت غیر اخالقی دو تن از‬ ‫بازیکنان پرسپولیس در جریان بازی با داماش گیالن در‬ ‫رسانه های جهان نوشت ‪« :‬اگر تا دیروز موضوع حرکت‬ ‫ناشایست دو بازیکن پرس��پولیس بازتاب های داخلی‬ ‫داشت و به نظر تنها رسانه های وطنی به ان پرداختند‪ ،‬حاال‬ ‫نوبت به مخاطبان جهانی است که با اب و تاب ویژه ای‬ ‫ماجرای باورنکردنی بازی پرسپولیس و داماش را رصد‬ ‫کنند‪ .‬هیچ کس به درستی نمی داند تعداد دقیق کسانی که‬ ‫از رفتار قبیح بازیکنان پرسپولیس باخبر شده اند چقدر‬ ‫است‪ ،‬اما وقتی خبری در صدر پربیننده ترین اخبار سایتی‬ ‫مثل یاهو قرار می گیرد می توان دست کم روی چند صد‬ ‫میلیون نفر حساب کرد‪».‬‬ ‫یک رای غیر منتظره‬ ‫جلسه اس��تیضاح وزیر اقتصاد و رای اعتمادی که‬ ‫به باور بسیاری از کارشناسان و ناظران غیر منتظره بود و‬ ‫بازتاب های فراوانی در رسانه های کشور داشت‪.‬‬ ‫روزنامه خراسان هفته گذشته درسرمقاله ای با عنوان‬ ‫«ان فساد بزرگ و این رای غیرمنتظره» به قلم کوروش‬ ‫شجاعی‏نوشت‪« :‬سرانجام در قصه بسیار تلخ و تاسف‬ ‫بار فساد عظیم بانکی‪ ،‬وزیر اقتصاد در برابر سواالت و‬ ‫نقطه نظرهای نمایندگان موافق و مخالف استیضاح قرار‬ ‫گرفت تا به عنوان باالترین مدیر سیستم پولی و بانکی‬ ‫کشور درباره این مفسده بزرگ پاسخگو باشد و اگرچه‬ ‫برایند رای نمایندگان محترم مجلس به ادامه کار و ابقای‬ ‫حسینی در مسئولیت وزارت اقتصاد منجر شد اما نکاتی‬ ‫چند قابل تامل اس��ت و مهم تر اینکه از ش��خص وزیر‬ ‫اقتصاد و همچنین دولت مسائلی اساسی و جدی مورد‬ ‫انتظار است‪».‬‬ ‫هر چند به نظر نگارنده اگر وزی��ر اقتصاد پیش از‬ ‫این استعفا می داد به مراتب برای سیستم و خود او بهتر‬ ‫ بود و اگر استیضاح رای می اورد نیز به دالیلی که مجال‬ ‫پرداختن به انها نیست ش��اید برای مجموعه دولت و‬ ‫خصوصا مجلس بهتر بود‪ .‬عدم رای اعتماد مجلس به‬ ‫وزیر اقتصاد تنها به خاطر قصور وی در جریان ان فساد‬ ‫بزرگ قطعا می توانست انتظار حداقل بخش عمده ای از‬ ‫جامعه و افکار عمومی را برای به چالش کشیدن مدیر‬ ‫ارشد اقتصادی کشور و درس عبرت شدن برای دیگران‬ ‫براورده کند‪.‬‬ ‫اما ب��ه هر صورت ب��ا توجه به فضا و ب��ا توجه به‬ ‫شرایطی که در مجلس پیش امد‪ ۱۴۱ ،‬نفر از نمایندگان‬ ‫به نوعی مجددا به دکتر حسینی برای تداوم مسئولیت در‬ ‫وزارت اقتصاد رای اعتماد دادند‪ ،‬حال به نظر می رس��د‬ ‫کمترین توقع مردم‪ ،‬نمایندگان و نظام از وزیر اقتصاد این‬ ‫باشد که اوال هر چه سریع تر و از همین لحظه عزم خود را‬ ‫ی ابعاد و زوایای‬ ‫جزم کند تا با سرعت هر چه بیشتر تمام ‬ ‫فساد عظیم بانکی برای مردم و قوه قضاییه روشن شود‬ ‫ی تالش خود را برای شناسایی و معرفی‬ ‫و همچنین تمام ‬ ‫دست اندرکاران‪ ،‬مقصران‪ ،‬مباشران و حتی سهل انگاران‬ ‫در جریان فساد عظیم بانکی انجام دهد و غیر از مدیران‬ ‫رده پایین‪ ،‬مدیران رده باالی مقصر در جریان فساد عظیم‬ ‫بانکی اخیر را خود به عنوان بازوی امین قوه قضاییه به‬ ‫دست قانون بسپارد‪g.‬‬ ‫اخیرا در بیانات مقام معظم رهبری مطرح شد با تغییر در ساختار سیاسی کشور خللی ایجاد نمی شود و می توان‬ ‫طرح نظام پارلمانی را در اینده احتماال دور به جای نظام ریاستی پیگیری کرد‪ .‬با بررسی های انجام شده در ساختارهای‬ ‫سیاسیکشورهایگوناگونساختارهایمختلفینامگذاریشدهاستکهمشهورترینانهانظام هایریاستیوپارلمانی‬ ‫است‪ .‬در کشور ما نظام نیمه ریاستی و نیمه پارلمانی وجود دارد که به اعتقاد محمد دهقان‪ ،‬عضو هیات رئیسه مجلس‬ ‫گرایش بیشتری در این ساختار به نظام پارلمانی دیده می شود و می توان با تغییر انتخاب رئیس جمهور از سوی مردم به‬ ‫انتخاب ان از سوی پارلمان و همچنین تغییر در تعدادی از موارد قانونی دیگر به کمک نخبگان و اندیشمندان کشور به‬ ‫نظام پارلمانی دست یافت‪ .‬با محمد دهقان در این مورد به گفت وگو نشستیم‪.‬‬ ‫اقای دهقان! ما سال ‪ 92‬باالخره رئیس جمهور‬ ‫خواهیم داشت یا نخست وزیر؟‬ ‫‪ l‬نمی توان به درستی و روش��نی در این باره‬ ‫قضاوت کرد‪.‬‬ ‫پس چرا در س��خنانی از ش��ما ای��ن موضوع‬ ‫مطرح شده است؟‬ ‫‪ l‬تغیی��ر و نوس��ازی در س��اختار سیاس��ی‬ ‫کش��ور احتیاج به فضایی ارام و ب��ه دور از التهاب و‬ ‫ناارامی سیاسی دارد و یکی از جاهایی که می تواند در‬ ‫این بخش ورود کنند رسانه ها هس��تند و می توانند با‬ ‫اطالع رسانی درست و شفاف و بحث های کارشناسی‬ ‫این مساله را درست جهت دهی کنند‪ .‬در فضای ارام‬ ‫سیاسی و پرهیز از هر گونه ناامیدی و به دور از نظرات‬ ‫غیرعلمی و س��طحی می توان با این نی��از اصالح در‬ ‫قانون اساسی مواجه شد‪ .‬رس��انه نباید گاهی از بین‬ ‫بحث های کارشناس��ی به دنبال تیترهایی باش��د که‬ ‫ارامش مورد نیاز تغییرات را از بین ببرد‪.‬‬ ‫علت وقوع این تغییر در ساختار سیاسی کشور‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬بس��یار خوش��حالم که مقام معظم رهبری با‬ ‫بیاناتش��ان در کرمانش��اه فتح باب ایجاد نوسازی در‬ ‫فضای سیاس��ی را گش��ودند‪ .‬همه صاحب نظران و‬ ‫کارشناسان می دانند که تنها مرجعی که به طور واقعی‬ ‫می تواند در کشور ما به این موضوع بپردازد ولی فقیه‬ ‫اس��ت‪ .‬به نظر می رس��د که مقام معظم رهبری نیز بر‬ ‫اس��اس گزارش های رس��یده و بعضی اشتباهات در‬ ‫ساختار سیاسی کشور به این نتیجه رسیده اند که باید‬ ‫تغییر در ساختار سیاسی کشور ایجاد شود‪.‬‬ ‫چگونه این اصالح س��اختار سیاسی صورت‬ ‫می گیرد؟‬ ‫‪ l‬ساختارهای سیاسی مرسوم در دنیا به دو نوع‬ ‫عمده نظام ریاس��تی و نظام پارلمانی تقسیم می شود‪.‬‬ ‫البته نظام های شبه ریاستی‪ ،‬شبه پارلمانی‪ ،‬نیمه ریاستی‬ ‫و نیم��ه پارلمانی هم وج��ود دارند ول��ی از اکثریت‬ ‫برخوردار نیستند‪.‬‬ ‫از مجموع بررسی ها در نظام های مشهور از جمله‬ ‫اروپایی و امریکایی می توان به این نتیجه رس��ید که‬ ‫کشور ما شباهت زیادی به نظام فرانسه دارد که دارای‬ ‫خبرنامه‬ ‫گفت وگو با عضو هیات رئیسه مجلس درباره تغییر ساختار سیاسی‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫باید نظام چند حزبی را سامان دهی کنیم‬ ‫نظام نیمه ریاستی – نیمه پارلمانی است که در کشور‬ ‫ما تفوق بیشتری به پارلمانی دارد‪.‬‬ ‫نظا م ه��ای ریاس��تی دارای ش��اخصه هایی‬ ‫از جمل��ه انتخ��اب رئیس جمه��ور از س��وی مردم‪،‬‬ ‫ق��رار داش��تن رئیس جمه��ور و در راس حاکمیت‪،‬‬ ‫امکان انح�لال پارلم��ان از س��وی رئیس جمهور و‬ ‫ام��کان اجرایی نش��دن بعض��ی از امور وضع ش��ده‬ ‫در پارلم��ان توس��ط رئیس جمه��ور و مصونی��ت‬ ‫رئیس جمهور در براب��ر پارلمان اس��ت‪ .‬در صورتی‬ ‫که در کش��ور هیچ یک از این موارد غی��ر از انتخاب‬ ‫رئیس جمهور توس��ط مردم اجرایی نمی ش��ود پس‬ ‫می ت��وان نتیجه گرفت اش��تراکات نظام سیاس��ی ما‬ ‫با نظام ریاس��تی فقط در یک مورد اس��ت ک��ه البته‬ ‫این نش��انگر ان اس��ت که نمی توان نام نظام ریاستی‬ ‫را روی نظام سیاسی کشور گذاشت‪ .‬از جمله موارد‬ ‫مهم دیگ��ر در عدم امکان پیوس��تن نظام م��ا به نظام‬ ‫ریاستی‪ ،‬ساختار قانون اساسی است‪.‬‬ ‫اما در نظام پارلمانی‪ ،‬رئیس قوه مجریه توس��ط‬ ‫پارلمان انتخاب می ش��ود‪ ،‬دولت در براب��ر پارلمان‬ ‫مس��ئولیت دارد‪ ،‬در بی��ن دول��ت و پارلم��ان ی��ک‬ ‫درهم تنیدگ��ی وج��ود دارد و همچنی��ن نمایندگان‬ ‫پارلم��ان همزم��ان می توانند در دول��ت هم حضور‬ ‫داشته باش��ند‪ .‬همانطور که می بینید در کشور ما اکثرا‬ ‫شاخصه های نظام پارلمانی وجود دارد و فقط انتخاب‬ ‫رئیس جمهور از سوی پارلمان صورت نمی گیرد‪ .‬در‬ ‫اینده در نظام سیاس��ی جدید باید به نظ��ام پارلمانی‬ ‫دست یابیم‪.‬‬ ‫ب��رای دس��تیابی ب��ه نظ��ام پارلمان��ی به چه‬ ‫مولفه هایی نیاز است؟‬ ‫‪ l‬برای رسیدن به نظام سیاسی پارلمانی کارامد‬ ‫حتما باید متناس��ب با جامعه اسالمی ایران نظام های‬ ‫چند حزبی را در کشور س��اماندهی کنیم که مستلزم‬ ‫اصالح قوانین و کار فرهنگی و اماده س��ازی نخبگان‬ ‫برای تقویت نظام حزبی و افزایش اقبال از نظام حزبی‬ ‫و تقویت نظام است‪.‬‬ ‫باالخره این اتفاق چه زمانی محقق می شود؟‬ ‫‪ l‬زمان دقیق ان مش��خص نیس��ت‪ .‬نوسازی‬ ‫ساختار سیاسی کش��ور به این معنا نیس��ت‪ ،‬که نظام‬ ‫جمهوری اس�لامی ایران کارامد نیس��ت‪ ،‬این نظام‬ ‫کارامدی دارد تا تمام اصول در مس��یر پیشرفت قرار‬ ‫گیرد و برخی از ایرادات به این سبب است که بعضی‬ ‫موضوعات باعث ش��ده انرژی مس��ئوالن هدر رود‪.‬‬ ‫س��اختار سیاس��ی کش��ور نیاز به روانی و چاالکی و‬ ‫هماهنگی دارد تا بتوانیم با حفظ عامه مردم و نخبگان‬ ‫در اداره کشور حقوق مشترکی را قائل شویم‪.‬‬ ‫طبیعی اس��ت بع��د از اینک��ه اف��کار عمومی و‬ ‫به ویژه نخبگان برای این نوس��ازی اماده شدند و کار‬ ‫کارشناسی توس��ط نخبگان صورت گرفت و پس از‬ ‫تشکیل ش��ورای بازبینی قانون اساس��ی رسیدگی به‬ ‫پیش��نهادات نمی تواند مقید به زمان خاصی باش��د و‬ ‫پس از این بررس��ی ها همه پرس��ی و رفراندم مردمی‬ ‫ صورت می گیرد‪.‬‬ ‫عده ای از معاندان ادعا می کنند به دلیل اینکه‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری اینده‪ ،‬جمعیت‬ ‫کمتری در انتخابات شرکت می کنند به همین‬ ‫علت طرح نخست وزیری مطرح شده است‪،‬‬ ‫نظر شما در این باره چیست؟‬ ‫‪ l‬تا انتخابات اینده مجلس ش��ورای اسالمی‬ ‫ ش��ش ماه باقی مانده اس��ت و حضور م��ردم در این‬ ‫انتخابات می تواند نش��انگر اقبال انها در ش��رکت به‬ ‫انتخابات باشد‪ ،‬پس این نظر کامال مردود است‪g .‬‬ ‫‪23‬‬ ‫یادداشت ها‬ ‫‪...‬و ابان ستمکارترین ماه هاست‬ ‫زهیر توکلی‬ ‫از مارگزیدگی‬ ‫پس پدرش به دره ها و رودخانه های بی پل‬ ‫نگاه کرد و گریست‬ ‫چه کسی اغل گوسفندان را پاک می کند؟‬ ‫زهیر توکلی روزنامه نگار‬ ‫نگاهی متفاوت دارد به‬ ‫ماه ابان و ارتباط ان با‬ ‫اهالی ادب‬ ‫مدتی این مثنوی تاخیر شد‬ ‫روبه چشم انتظاری شیر شد‬ ‫من چو خون بر شیر خود داناترم‬ ‫مثنوی را باز موالنا ترم‬ ‫احمد عزیزی‬ ‫خبرنامه‬ ‫باری؛ از واپس��ین نوبتی که صاحب این قلم با شما‬ ‫روبه رو شد بیش از دو ماه می گذرد‪ .‬اگر تی‪ .‬اس‪ .‬الیوت‪،‬‬ ‫روزی روزگاری گف��ت‪« :‬و اوری��ل‪ ،‬س��تمکارترین‬ ‫ماه هاست» از نظر من‪« ،‬ابان‪ ،‬ستمکارترین ماه هاست»؛‬ ‫ماهی که در ان سلمان هراتی مرده است‪ ،‬قیصر امین پور‬ ‫مرده است و طاهره صفارزاده مرده است‪ .‬ابتدا شعری از‬ ‫سلمان می نویسم چراکه با این شعر در این گفتار کار دارم‪:‬‬ ‫من هم می میرم‬ ‫من هم می میرم اما نه مثل غالمعلی‬ ‫که از درخت به زیرافتاد‬ ‫پس گاوان از گرسنگی ماغ کشیدند‬ ‫و باغیظ ساقه های خشک را جویدند‬ ‫چه کسی برای گاوها علوفه می ریزد؟‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫من هم می میرم‬ ‫اما نه مثل گل بانو‬ ‫که سر زایمان مرد‬ ‫پس صغرا مادر برادر کوچکش شد‬ ‫و مدرسه نرفت‬ ‫چهکسیجاجیممی بافد؟‬ ‫من هم می میرم‬ ‫اما نه مثل حیدر‬ ‫که از کوه پرت شد‬ ‫پسگرگ هاجشنگرفتند‬ ‫و خدیجه بقچه های گلدوزی شده را‬ ‫در ته صندوق ها پنهان کرد‬ ‫چه کسی اسب های وحشی را رام می کند؟‬ ‫من هم می میرم‬ ‫اما نه مثل فاطمه‬ ‫از سرماخوردگی‬ ‫پس مادرش کتری پرسیاوشان را‬ ‫در رودخانه شست‬ ‫چه کسی گندم ها را به خرمنجا می اورد؟‬ ‫من هم می میرم‬ ‫امانهمثلغالمحسین‬ ‫‪24‬‬ ‫من هم می میرم‬ ‫اما در خیابانی شلوغ‬ ‫در برابر بی تفاوتی چشم های تماشا‬ ‫زیر چرخ های بی رحم ماشین‬ ‫ماشینیکپزشکعصبانی‬ ‫وقتی از بیمارستان دولتی برمی گردد‬ ‫پس دو روز بعد‬ ‫در ستون تسلیت روزنامه‬ ‫زیر یک عکس‪ 6×4‬خواهند نوشت‬ ‫ای ان که رفته ای‬ ‫چه کسی سطل های زباله را پر می کند؟‬ ‫سوال این است‪ :‬اگر من نباش��م چه اتفاقی می افتد؟‬ ‫چه چیزی کم یا زیاد می شود؟ این روزها که می گذرد‪،‬‬ ‫حس می کنم بعضی ها اگر نباشند‪ ،‬البد باید در صفح ه اول‬ ‫روزنامه ها زیرعکس بزرگ نیم صفحه بنویسیم‪:‬‬ ‫ای ان که رفته ای‬ ‫چه کسی دروغ می گوید؟‬ ‫بگذریم‪ .‬سوال این است‪ :‬اگر تو نباشی به کجای این‬ ‫عالم بر می خورد؟ این سوال را قیصر امین پور هم در یکی‬ ‫از واپسین و بهترین شعرهایش پرسیده است؛ این شعر را‬ ‫هم بخوانیم که با ان هم کار داریم‪:‬‬ ‫سفر در اینه‬ ‫این منم در اینه یا توپی برابرم؟‬ ‫ای ضمیر مشترک! ای خود فراترم‬ ‫در من این غریبه کیست؟ باورم نمی شود‬ ‫خوب می شناسمت در خودم که بنگرم‬ ‫این تویی‪ ،‬خود تویی‪ ،‬در پس نقاب من‬ ‫ای مسیح مهربان زیر نام قیصرم!‬ ‫ای فزونتر از زمان‪ ،‬دور پادشاهی ام‬ ‫ای فراتر از زمین مرزهای کشورم‬ ‫نقطه نقطه‪ ،‬خط به خط‪ ،‬صفحه صفحه‪ ،‬برگ برگ‬ ‫خط ردپای توست‪ ،‬سطرسطر دفترم‬ ‫قوم و خویش من همه از قبیله ی غمند‬ ‫عشق خواهر من است درد هم برادرم‬ ‫سال ها دویده ام از پی خودم ولی‬ ‫تا به خود رسیده ام دیده ام که دیگرم‬ ‫در به در به هر طرف بی نشان و بی هدف‬ ‫گم شده چو کودکی در هوای مادرم‬ ‫از هزار اینه توبه تو گذشته ام‬ ‫می روم که خویش را با خودم بیاورم‬ ‫با خودم چه کرده ام؟ من چگونه گم شدم؟‬ ‫باز می رسم به خود‪ ،‬از خودم که بگذرم؟‬ ‫دیگران اگر که خوب یا خدا نکرده بد‬ ‫خب‪ ،‬من چه کرده ام؟ شاعرم که شاعرم!‬ ‫راستی چه کرده ام؟ شاعری که کار نیست‬ ‫کار‪ ،‬چیز دیگری است من به فکر دیگرم‬ ‫سلمان هراتی از منظر یک شهرنشین خود را با مردمان‬ ‫روستایی زادگاهش مقایسه کرده بود‪ .‬یک شهرنشین جز‬ ‫مصرف و پرکردن سطل زباله چه چیز به طبیعت خداوند‬ ‫ی طبیعی می افزاید؟‬ ‫و زندگ ‬ ‫و شگفت است که او در این ش��عر مرگ خود را که‬ ‫سرانجام در س��انحه تصادف رخ نمود‪ ،‬پیشگویی کرده‬ ‫اس��ت و اما چه تصادف��ی؟ از میان همه سرنش��ینان ان‬ ‫مینی بوس در ان غروب جمعه باران��ی‪ ،‬تنها دو نفر‪ ،‬دو‬ ‫معلم که یکی از ان دو‪ ،‬سلمان هراتی بود‪ ،‬مردند‪ ،‬اری‪ ،‬با‬ ‫همین بی رحمی و بی تفاوتی‪ :‬مردند‬ ‫دلم با هر نفس با هر تپیدن داره می فهمه‬ ‫که هر اندازه خوبه عشق‬ ‫همون اندازه بی رحمه‬ ‫مینی بوسی که به مقصد لنگرود روانه بود و در رودسر‪،‬‬ ‫سلمان هراتی را در ایستگاه زندگی پیاده کرد‪ ،‬یعنی او را به‬ ‫مرگ رساند‪ .‬چه جالب! «‪ ...‬و اخرین برگ های شعرش‬ ‫(یعنی نیایش واره ها) را که با خ��ون خودش امضا کرده‬ ‫بود‪ ،‬در ان پاییز خونریز و در همان س��اک چاک چاک و‬ ‫خون الودی که در روز حادثه همراهش بود یافتیم‪»....‬‬ ‫قیصر امین پور‪ ،‬مقدمه دیوان سلمان هراتی‬ ‫و نیایش واره ها که شاهکار س��لمان هستند‪ ،‬اخرین‬ ‫شعرهای او و همسفران راهی هستند که او را به مالقات‬ ‫می برد‪:‬‬ ‫چه را هایی که رفتم تا بفهمم جز تو راهی نیست‬ ‫خالصم کن از عشقایی‬ ‫که گاهی هست و گاهی نیست‬ ‫و شگفت تر‪ ،‬قیصر است‪:‬‬ ‫راستی روزهای سه شنبه‬ ‫پایتختجهانبود‬ ‫و هست و خواهد بود‪ .‬زیرا تو در سه شنبه به مالقات‬ ‫رفته ای‬ ‫ای قیصر عزیز!‬ ‫اما ان شعر سلمان را جور دیگری هم می شود گزارش‬ ‫کرد‪ .‬او شاعر اس��ت و کارش پر کردن سطل زباله‪ ،‬زیرا‬ ‫هیچ شعری و هیچ کاغذی که او از شعر سیاه کرده است‪،‬‬ ‫«خود خودش» نیست‪ .‬او ش��اعر است اما از شاعری به‬ ‫دنبال خودش می گردد و برای همین از خودش به عنوان‬ ‫یک شاعر می پرسد‪ :‬اینها هر یک که بمیرند‪ ،‬یک جایی‬ ‫خالی شده است و یک کاری روی زمین مانده است اما تو‬ ‫که شاعری‪ ،‬اگر بمیری‪ ،‬کدام حرف نگفته را گفته ای که‬ ‫از بین رفتنی و سزاوار سطل زباله ای که همانا زمان بلعنده‬ ‫و قی کننده است‪ ،‬نباشد‪.‬‬ ‫و قیصر هم همین سوال را از خود می پرسد‪:‬‬ ‫دیگران اگر که خوب یا خدا نکرده بد‬ ‫خب‪ ،‬من چه کرده ام‪ ،‬شاعرم که شاعرم‬ ‫راستی چه کرده ام؟ شاعری که کار نیست‬ ‫کار چیز دیگری است من به فکر دیگرم‬ ‫پس این «خود» این خود گم شده است که مجهول و‬ ‫غایب ‪ ،‬صدا می زند و فرا می خواند و احضار می کند و در‬ ‫حضور شاعرانه سلمان ها و قیصرها که وجدان جامعه اند‪،‬‬ ‫ی یابد‪:‬‬ ‫ان موج پژواک م ‬ ‫من از حضور این همه بیخودی در خانه ام‬ ‫متنفرم‬ ‫ای دل برخیز تا برای رفتن فکر می کنیم‬ ‫مِه‪،‬مهربانیمبهمیاست‬ ‫تا خود را تنها تصور کنیم‬ ‫تنهایی راز بزرگی است‬ ‫سلمان هراتی‬ ‫در تنهایی‪ ،‬بی تعارف‬ ‫مهمان دلمان خواهیم بود‬ ‫سلمان هراتی‬ ‫خودت باش؛ خودمان باشیم؛ خودمانیم‪ ،‬این روزها‬ ‫کدام یک از ما خودمان هستیم؟‬ ‫ادمی که خودش با خودش رو راست نباشد‪ ،‬ادمی که‬ ‫از اینه بگریزد‪ ،‬ادمی که زبان حالش این باشد‪:‬‬ ‫من روبه روی اینه هر روز‬ ‫با مرد دیگری‬ ‫برخورد می کنم‬ ‫بی اختیار اینه را خرد می کنم‬ ‫مجید نظافت‬ ‫ان انس��ان بما هو انس��ان‪ ،‬ان ادمی بی قید و شرط‪،‬‬ ‫ان بش��ر بی ش��ر‪ ،‬ان فطرت خدا‪ ،‬ان خود که به مدد‬ ‫الفی که بر لوح دل نوشته شده است می شود خدا‪ ،‬ان‬ ‫کجاست؟مشکل تئولوژیک ما را قیصر با همین زبان‬ ‫ساده یکجا گفته است‪:‬‬ ‫خدای ما اگر که در خود ماست‬ ‫کسی که بی خداست پس خودش نیست‬ ‫دین را از خود باید شروع کرد‪ ،‬اگر خودت باشی‪،‬‬ ‫خدا سرجایش هست‪ ،‬تکان نخورده است‪ ،‬درون خود‬ ‫توست‪ ،‬مساله این است که خودت نیستی‪ ،‬خودت را‬ ‫بازی می دهی‪ ،‬داری بازی در می اوری‬ ‫رهایشان کن تا بازی کنند و فرو بروند‬ ‫سپور صبح مرا دید‬ ‫که نامه را به مالک می بردم‬ ‫سالمگفتم‬ ‫گفتسالم‬ ‫سالم بر هوای گرفته‬ ‫سالم بر سپیده ی ناپیدا‬ ‫سالم بر حوادث نامعلوم‬ ‫سالم بر همه‬ ‫اال بر سالم فروش‬ ‫طاهره صفارزاده‪g‬‬ ‫امیر محبیان‬ ‫امیر محبیان تحلیلگر‬ ‫و کارشناس مسائل‬ ‫سیاسی در این نوشتار‬ ‫فضای سیاسی را در‬ ‫استانه انتخابات واکاوی‬ ‫کرده است‬ ‫درباره پر شور و نشاط شدن انتخابات مجلس‬ ‫نهم باید گفت که انتخابات پرشور معموال چند نشانه‬ ‫و شاخصه دارد که وجود رقابت‪ ،‬جدی بودن رقابت‬ ‫و امکان بیان دیدگاه برای سالیق و گرایشات مختلف‬ ‫اجتماعیازجملهمهمترینانشاخصه هاست‪.‬‬ ‫دغدغه مقام معظم رهبری از انتخابات پیش رو‬ ‫ان است که چالش برای نظام به وجود نیاید‪ ،‬البته اینکه‬ ‫افراد و گروه های سیاسی برای یکدیگر چالش ایجاد‬ ‫کنند ایرادی ندارد چون جزئی از رقابت است اما نباید‬ ‫شزاییانها‪،‬بهچالشیبراینظامتبدیلشود‪.‬‬ ‫چال ‬ ‫برایانکهانتخاباتپیش روبهچالشیبراینظام‬ ‫تبدیلنشودراهشاننیستکهجلویرقابت هاسلب‬ ‫شود زیرا در این صورت بخش دیگری از کار مشکل‬ ‫پیدامی کند‪،‬ضمنانکهبرایشکل گیریرقابتنیزنباید‬ ‫بهسمتیرفتکهبراینظاموجامعهچالشایجادشود‪.‬‬ ‫انتخاباتقراراستمشکلیازمشکالتجامعه‬ ‫را حل کند‪ ،‬از این رو خود نباید به مشکلی برای مردم‬ ‫تبدیلشود‪.‬‬ ‫به نظر می رس��د که هنوز ابزار الزم و کافی برای‬ ‫ایجادرقابتفراهمنشده‪،‬سیاست گذاری هادراینباره‬ ‫کاملنیستومشخصنیستباالخرهبرخیجریانات‬ ‫سیاس��ی همچون اصالحات در انتخاب��ات چه کار‬ ‫خواهندکرد‪.‬‬ ‫نیروهایحاضردرجبههاصالحاتبهسهدسته‬ ‫تقسیم شدند‪ ،‬یک دس��ته انها تحریمی ها هستند که‬ ‫همیشهانتخاباتراتحریمکردندامادستاخربههیچ‬ ‫نتیجه ای نرس��یدند‪ ،‬گروهی همچون خاتمی طرح‬ ‫مشارکت مشروط و عده ای از نمایندگان موجود نیز‬ ‫ایده مشارکت نامشروط را مطرح کردند‪ .‬ان دسته از‬ ‫اصالح طلبان که مشارکت مش��روط را مطرح کردند‬ ‫واقعیت هایجامعهرانگاهکنند‪،‬ببینندبهواقعشروطی‬ ‫کهبیانمی کنندموجبنزدیکیانهابهصحنهسیاسی‬ ‫می شودیادوریهرچهبیشترانهارارقمخواهدزد‪.‬‬ ‫اگر به واقع ش��رط گذاری‪ ،‬اصالح طلب��ان را به‬ ‫فضایسیاسیکشورنزدیکمی کندوانهاازاینطریق‬ ‫می تواننددیدگاههوادارانخودرامطرحکنندوشرطو‬ ‫شروط بگذارند اما اگر غیر از این است ان شروط تنها‬ ‫ ترمزی برای بیان دیدگاه هواداران ش��ان در انتخابات‬ ‫می شودکهاینکارمسئوالنه اینخواهدبود‪.‬‬ ‫سیستم کشور باید سیگنال و پیام بدهد که چه‬ ‫کسانی مجاز هستند و می توانند در صحنه انتخابات‬ ‫شرکتکننداماهنوزسیاست گذاریدقیقیدربارهحضور‬ ‫اصالح طلباننشدهیاالاقلشفافنیست‪.‬‬ ‫اگر قرار است انتخابات بین اصولگرایان برگزار شود‪،‬‬ ‫بنابراینرقابتواختالف نظرهایگروه هایاصولگراباهم‬ ‫بسیار خوب است چون می تواند نوعی از رقابت را نشان‬ ‫دهد اما اگر هدف رقابت همه سالیق در انتخابات به دور از‬ ‫هرگونه ایجاد چالش برای نظام است بنابراین باید عالئم و‬ ‫ویژگی هایانمطرحشود‪.‬‬ ‫شخصا از جبهه متحد اصولگرایان حمایت می کنم‪،‬‬ ‫اما طرح مواضع از سوی جبهه پایداری ایرادی ندارد ولی‬ ‫معتقدماینهابایدمسائلخودراپیشاپیشحلکنندتابدون‬ ‫شبههدرفراینداتحادواردشوندوگرنهاگربخواهندمسائل‬ ‫و مشکالت خود را به صورت غیر طبیعی به یک جریان‬ ‫تحمیلکنند‪،‬کارمعقولینیست‪.‬‬ ‫جبهه پایداری شاید یکسری سخنان حق و یکسری‬ ‫خواسته های زیاد داشته باشد اما این جبهه ابتدا وزن خود را‬ ‫درسطحاجتماعبسنجدوبعدبرایاتحادباسایرگروه های‬ ‫اصولگراشرطبگذارد‪،‬جبههمتحداصولگرایانهمبررسی‬ ‫کند و بگوید موافق وحدت با انهاست یا خیر‪ ،‬چراکه وارد‬ ‫شدنبهپروسهاتحادباحالتتعارفیاسهم خواهیدرست‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫برای شفاف سازی و ایجاد رقابت در فضای سیاسی‬ ‫کش��ور باید یکس��ری از مفاهیم روش��ن و تبیین شود تا‬ ‫رقابت های مطلوب و غیر چالش زا در انتخابات مجلس‬ ‫نهمشکلبگیرند‪.‬‬ ‫همچنیندربارهچندقطبیشدنفضایانتخاباتباید‬ ‫گفت که نشانه هایی از ظهور فهرست های متعدد در ایام‬ ‫انتخاباتقابلمشاهدهاستامااینکهفرایندوحدتتاچه‬ ‫حدبتواندگروه هایاصولگرارابهیکدیگرنزدیککند‪،‬هنوز‬ ‫مشخصنیستکهحضوراصالح طلبانبتواندیکفاکتور‬ ‫باشدامااگراینجریاننیایدزمینهبرایرقابتبیشتریابروز‬ ‫جریاناتدیگراصولگرامساعدمی شود‪.‬‬ ‫درباره تغییر ارایش سیاسی کشور پس از انتخابات‬ ‫مجلس نیز معتقدم معموال بعد از ه��ر انتخابات‪ ،‬ارایش‬ ‫سیاسیکشورتاحدودیدست خوشتغییرمی شود‪،‬علت‬ ‫ان است که بسیاری از روابط و تعامالت جریانات تابعی از‬ ‫شرایطسیاسیوشکل گرفتهبراساسانتخاباتاستبنابراین‬ ‫نتایجانتخاباتبهشکلروابطوتعامالتبرارایشسیاسی‬ ‫کشورتاثیرمی گذارد‪.‬‬ ‫درباره ش��کل گیری نظام حزبی در کش��ور الزم به‬ ‫یاداوریاستکهیکیازمسائلمورداشارهدرسخنرانیمقام‬ ‫معظمرهبریدرکرمانشاهراجعبهامکانتغییرقانوناساسی‬ ‫در اینده این بود‪ .‬اگر ما می خواهیم حزب در جامعه ایران‬ ‫ریشه کند و حکومت به جای انکه با تک تک افراد متفرق‬ ‫برخوردکندبانخبگانسیاسیکهافرادومردمرادریکفرایند‬ ‫اموزش حزبی پیش می برن��د و چارچوب ها را برای انها‬ ‫مشخصمی کنندطرفباشدوبسیاریازهزینه هارابهجای‬ ‫انکهشوراینگهبانودیگرارکانحکومتبپردازد‪،‬احزاب‬ ‫دریکنظامحزبیدقیقبپردازندونگاهبهقانونانتخاباتو‬ ‫رایدادنمردمبهاحزابباشدنهبهافراد‪،‬اینهامسائلیاست‬ ‫کهشایددرایندهپیشبیاید‪.‬امادرحالحاضرروندقانونیما‬ ‫بهشکلینیستکهتحزبخیلیتقویتشود‪g.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫قیصرامین پور‬ ‫نگاهی به ارایش نیروهای سیاسی در استانه انتخابات‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫چه کسی می تواند با دیگران رو راست باشد؟ کسی که‬ ‫درد دل خود را نداشته باشد‪ .‬چه کسی به درد دل دیگران‬ ‫می رسد؟ مشکل امروز ما این است‪:‬‬ ‫در این زمانه‬ ‫در این زمانه هیچ کس خودش نیست‬ ‫کسی برای یک نفس خودش نیست‬ ‫همین دمی که رفت و بازدم شد‬ ‫نفس – نفس – نفس – نفس خودش نیست‬ ‫همین هوا که عین عشق پاک است‬ ‫گره که خورد با هوس خودش نیست‬ ‫خدای ما اگر که در خود ماست‬ ‫کسی که بی خداست پس خودش نیست‬ ‫دلی که گرد خویش می تند تار‬ ‫اگر چه قدر یک مگس خودش نیست‬ ‫مگسبههرکجابهجزمگسنیست‬ ‫ولی عقاب در قفس خودش نیست‬ ‫تو ای من ای عقاب بسته بالم‬ ‫اگرچه برتو راه پیش و پس نیست‬ ‫تو دست کم کمی شبیه خود باش‬ ‫در این جهان که هیچ کس خودش نیست‬ ‫تمام درد ما همین خود ماست‬ ‫تمام شد همین و بس‪ :‬خودش نیست‬ ‫ازمونی برای سالیق مختلف‬ ‫‪25‬‬ ‫عرف دیپلماتیک‬ ‫ایا تصمیم دستگاه سیاست خارجی درست بود؟‬ ‫خسرو معتضد‪/‬مورخ‬ ‫خسرو معتضد مورخ‬ ‫و روزنامه نگار‬ ‫حاشیه های سفر‬ ‫وزیر امور خارجه به‬ ‫عربستان را بررسی‬ ‫کرده است‬ ‫خبرنامه‬ ‫بر وزیر امور خارجه جمهوری اسالمی‪ ،‬عده ای‬ ‫ایراد گرفته اند که چرا مرگ ولیعهد عربستان سعودی را‬ ‫تسلیت گفته یا تصمیم گرفته برای شرکت در مراسم‬ ‫تشییع جنازه سلطان بن عبدالعزیز به ریاض یا مدینه‬ ‫پرواز کند‪.‬‬ ‫من وقتی این خبر را خواندم مرغ اندیش��ه هایم‬ ‫به پرواز درامد‪ .‬پرکش��ید‪ ،‬پرکش��ید و در بازگش��ت‬ ‫در قهقرا ب��ه گذش��ته ها‪ ،‬به عصر ش��اه طهماس��ب‬ ‫صف��وی رس��ید ک��ه دس��تور داد انتون��ی جن کین‬ ‫س��ون‪ ،‬س��فیر ملک��ه الیزاب��ت را ب��ا توس��ری از‬ ‫دارالس��لطنه قزوین بیرون کردن��د و روی جای پای‬ ‫او خ��اک ریختند که س��نگفرش تطهیر و نجاس��ت‬ ‫ان برطرف ش��ود‪ .‬این واقع��ه در حدود ‪ 480‬س��ال‬ ‫پیش رخ داد‪.‬‬ ‫جالب تر اینکه اوزون حسن اق قویونلو پادشاه‬ ‫ ترکمن که دهه ها زودتر از ش��اه طهماس��ب متعصب‬ ‫می زیست بسیار سیاس تر و موقع شناس تر از او بود و‬ ‫اولین فرمانروای ایران بود که وقتی دانست عثمانی ها‬ ‫توپ و س�لاح اتش��ین دارن��د با دول��ت جمهوری‬ ‫دوک نش��ین ونیز داخل مذاکره ش��د و ونیزی ها یک‬ ‫دریاس��االر را با هش��ت دس��تگاه توپخانه‪ ،‬دویست‬ ‫تفنگدار و چند صد قبضه تفنگ به ایران فرستادند‪.‬‬ ‫نمی دانم در این پانصد سال گذشته که دولت های‬ ‫ایران باب روابط سیاسی و اقتصادی و حتی نظامی را‬ ‫با دول مختلف جهان گشوده اند ایا این باب گشایش‬ ‫مح��ض تفری��ح و کنجکاوی ب��وده ی��ا مقتضیات و‬ ‫ضرورت هایی در دولت های بایندری صفوی‪ ،‬افشار‪،‬‬ ‫زندیه و قاجاریه و غیره روا می داش��ته با کشورهای‬ ‫مختلف جهان مناسبات سیاسی داشته باشند‪.‬‬ ‫بی گمان علت دوم س��بب گش��ایش مناسبات‬ ‫شده و ایران در موارد بسیار با استفاده از این مناسبات‬ ‫بزنگاه های خطرناکی را به سالمت پشت سر گذاشته‬ ‫یا زیان های وارده را تعدیل کرده است‪.‬‬ ‫وقتی استالین مرد با اینکه در دوران فرمانروایی‬ ‫سی ساله خود کمال ازار و مزاحت را در مورد استقالل‬ ‫و حاکمیت ایران به کار ب��رد‪ ،‬دولت مصدق هیاتی به‬ ‫تعزیت و حضور در مراس��م تش��ییع جنازه به مسکو‬ ‫اعزام داشت‪ .‬در زمان دکتر مصدق جرج ششم پادشاه‬ ‫بیمار انگلیس در زمس��تان ‪ / 1130‬اغاز س��ال ‪1952‬‬ ‫میالدی در گذش��ت‪ .‬دولت ایران که بر س��ر جریان‬ ‫ملی ش��دن صنعت نفت با دولت انگلیس درگیر بود‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪26‬‬ ‫و تمام کنسولگری های ان کش��ور در ‪ 17‬شهر ایران‬ ‫ بسته بود‪ ،‬س��فیر ایران در پاریس را به عنوان نماینده‬ ‫مخصوص برای حضور در تشییع جنازه جرج ششم‬ ‫به لندن اعزام داشت‪.‬‬ ‫پیام تسلیت دکتر صالحی به مناسبت مرگ ولیعهد‬ ‫عربس��تان و حتی حضور او در مراس��م تشییع جنازه‬ ‫کاری اشتباه و موجب بهانه گیری و سرزنش نیست‪.‬‬ ‫در یک کوچه یا خیابان همسایه ای فوت می کند‪،‬‬ ‫حتی اگر سالم و علیک مختصری داشته باشیم ادب و‬ ‫انسانیت و اسالمیت حکم می کند به خانواده ان مرحوم‬ ‫تسلیت بگوییم و حتی اگر وقت کافی داشته باشیم در‬ ‫مراسم ختم و هفت نیز حضور یابیم‪.‬‬ ‫م��ن هیچ وقت خاط��ره روز وفات پ��درم را که‬ ‫پزشک بود فراموش نمی کنم که مردم محله تا حدود‬ ‫س��ه‪ ،‬چهار هزار تن به خاطر اینکه او دکتر محله بود‬ ‫جلوی در خانه جمع ش��دند و جن��ازه دکتر معتضد‬ ‫را تا یک کیلومتر تش��ییع کردند و انگاه در امبوالنس‬ ‫بهشت زهرا (س)گذاشتند‪ .‬باور نمی کردم یک پزشک‬ ‫خدمتگزار تا ان حد می تواند مورد قدردانی مردم محله‬ ‫قرار گیرد‪.‬‬ ‫در ایین ما مس��لمانان حضور در تشییع جنازه و‬ ‫گرفتن زیر تابوت یک رس��م و سنت جا افتاده است‪.‬‬ ‫فرض می کنیم ان هم فرض مح��ال ایران که به ناحق‬ ‫و از س��ر تزویر و حقه بازی و سیاس��ت بازی ابلهانه‬ ‫امریکایی ها ما متهم شده ایم که قصد داشته ایم عادل‬ ‫جبیر‪ ،‬سفیر عربستان در امریکا را با بمب ناکار کنیم‪ .‬به‬ ‫فرض محال ان مردک چک بی محل کش و دائم الخمر‬ ‫اهل دعوا و قاچاقچی‪ ،‬منصور ارباب سیری یا سیاری‬ ‫هم اجیر ایران بوده است‪.‬‬ ‫فکر نمی کنید همین بیانیه تسلیت و غمخواری‬ ‫ایران ت��و دهان��ی محکمی به یاوه س��رایان باش��د و‬ ‫س��عودی ها را به این فکر بیندازد کشوری که اینقدر‬ ‫نزاکت سیاس��ی متع��ارف دارد چه کار دارد س��فیر‬ ‫عربستان در واش��نگتن را به اس��مان بفرستد‪ .‬فرض‬ ‫می کنیم ایرانی ها اینقدر بی تدبیر باشند که این کار را‬ ‫بکنند!فایده ان چیست؟ مرحوم عبدالعزیز ال سعود‬ ‫از دو همسر و سریه و کنیز خود ‪ 44‬پسر داشته است‪.‬‬ ‫از چندین قبیله تا به حال ملک عبدالعزیز و ملک خالد‬ ‫و ملک فهد و مل��ک عبداهلل یکی پ��س از دیگری به‬ ‫سلطنت عربستان رس��یده اند‪ .‬اگر فرض کنیم از باقی‬ ‫ابن سعود زادگان بیس��ت و چند نفرشان عمر خود را‬ ‫کرده و مرده اند دیگران که هس��تند‪ .‬زاد و رود مرحوم‬ ‫ملک عبدالعزیز ابن سعود با پسران و دختران و نوه ها‬ ‫و نبیره ها و نتیجه ها و ندیده ها به حدود شش هزار تن‬ ‫می رسد‪.‬‬ ‫در زمان سلطنت ناصرالدین شاه مورخی درباری‬ ‫حس��اب کرده بود زاد و رود خاق��ان مغفور فتحعلی‬ ‫شاه بیست سال پس از فوت او به ‪ 20‬هزار تن رسیده‬ ‫بود‪ .‬حاال عادل جبیر در رستوران موقع خوردن پیتزا ‬ ‫ترکانده می شد‪ ،‬صدشاهزاده جوان و نیمه جوان دیگر‬ ‫در ریاض و ج��ده و دهران و مک��ه و مدینه بیکارند‪،‬‬ ‫دولت عربستان ‪ 24‬ساعته انها را به سفارت عربستان‬ ‫سعودی در ریاض منصوب و اعزام می کند‪.‬‬ ‫ایران با بس��یاری از همس��ایگان خود از جمله‬ ‫روس��یه تزاری و روس��یه ش��وروی‪ ،‬ترکیه عثمانی و‬ ‫حتی ترکیه پ��س از جمهوریت تا قبل از س��ال ‪1313‬‬ ‫که رضا شاه به ترکیه س��فر کرد و روابط حسنه شد‪ ،‬با‬ ‫افغانستان و با عراق مشکل داشته است و ایجاد مشکل‬ ‫دقیقا بیشتر از سوی همسایگان بوده که گاهی حوادث‬ ‫رویداده در ایران انها را دچار توهم و اشتباه می کرد که‬ ‫می توانند لقمه ای از گوشت گوسفندی نذری ایران را‬ ‫برای خود بردارند اما تقریبا ج��ز در دو مورد قرارداد‬ ‫ ترکمانچ��ای ‪ 1828‬م ‪ 1243 /‬ه‪.‬ق و ق��رارداد پاریس‬ ‫‪ 1273/1857‬ه‪.‬ق شکست خوردند و البته انفکاک و‬ ‫تجزیه قسمت هایی از خاک ایران چون هرات و مرو و‬ ‫بحرین و بلوچستان شرقی بیشتر با تمهیدات سیاسی‬ ‫و دیپلماسی بوده است‪.‬‬ ‫ولی ایران اکنون با همه این کش��ورها مناسبات‬ ‫سیاسی و دوستانه دارد و خواننده تاریخ معاصر‪ ،‬خود‬ ‫به یاد دارد عراق صدامی چه بر س��ر ای��ران اورد ولی‬ ‫به هر ترتیب روابط همسایگی تداوم یافته و با نابودی‬ ‫صدام روابط به س��وی دوس��تی گرایش پی��دا کرده‬ ‫است‪ .‬بدین ترتیب در مورد عربس��تان هم باید اداب‬ ‫دیپلماتیک مرعی و نزاکت بین المللی مجری شود و به‬ ‫این دستاویز که عربستان در سال ‪ 1366‬حجاج ایرانی‬ ‫را مورد سرکوب قرارداده اس��ت یا اکنون با عربستان‬ ‫درگیر توطئه امریکایی – اس��رائیلی و قصه احمقانه‬ ‫منصور ارباب سیری هس��تیم‪ ،‬عرف دیپلماتیک نباید‬ ‫زیرپا گذارده ش��ده و متانت و نزاکت چند هزارساله‬ ‫ایرانی زدوده شود‪.‬‬ ‫سیاس��ت‪ ،‬مفاهی��م و موازی��ن خ��ود را دارد‪.‬‬ ‫دیپلماسی فن و علمی کهن است‪ .‬ایران در سال های‬ ‫قرن هفدهم باب روابط سیاس��ی‪ ،‬نظامی و اقتصادی‬ ‫را با اروپا گش��ود‪ .‬عثمانی ها و ازبکان مسلمان بودند‬ ‫اما چون داعیه تصرف ایران و کش��تار م��ردم ایران را‬ ‫به اتهام شیعه بودن داش��تند‪ ،‬ایران با المان‪ ،‬انگلستان‪،‬‬ ‫ایتالیا‪ ،‬واتیکان‪ ،‬روس��یه‪ ،‬فرانس��ه‪ ،‬اتریش‪ ،‬لهستان و‬ ‫هلند روابط سیاس��ی برقرار کرد‪ .‬زمانی که ایرانی ها‬ ‫می خواستند از شر مزاحمت و اقامت و اشغال اجباری‬ ‫و امپرات��وری دریایی در ه��م ادغام ش��ده پرتغال و‬ ‫اس��پانیا نجات یابند با درایت و زیرکی که سیاحان و‬ ‫محققان اروپایی را به شگفتی وا می داشت انگلستان‬ ‫را به دوس��تی طلبیدند و با ناوگان توپدار کمپانی هند‬ ‫ش��رقی انگلیس از دریا گذش��تند و بحرین و قشم و‬ ‫هرمز و تمام جزایر اشغال شده به وسیله پرتغالی ها و‬ ‫اسپانیولی ها را که قرارگاه نایب السلطنه امپراتوری شان‬ ‫در گوا بود‪ ،‬گرفتن��د و پرتغالی ها و اس��پانیولی ها را‬ ‫به دریا ریختن��د‪ .‬بعدها وقتی کرومول در انگلس��تان‬ ‫چارلز اول را کش��ت و دوازده س��ال رژیم جمهوری‬ ‫پیورتن (پیرایشگران) را برپا کرد‪ ،‬ایرانی ها‪ ،‬هلندی ها‬ ‫را جانشین انگلیس��ی ها کردند زیرا شاهان صفوی از‬ ‫کرومول بدش��ان می امد‪ .‬ایرانی ها زمانی فرانسوی ها‬ ‫را به دوس��تی برگزیدند‪ .‬زمان ش��اه س��لطان حسین‪،‬‬ ‫محمدرضا بی��ک بیات به پاریس رف��ت و به حضور‬ ‫لویی چهاردهم رسید‪.‬‬ ‫ایرانی ها با اینکه عثمانی ها همسایه انها و مسلمان‬ ‫یک اختیار قانونی‬ ‫روال قانونی طرح سوال از رئیس جمهور‬ ‫امیدوار رضایی میرقائد‪ /‬عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسالمی‬ ‫امیدوار‬ ‫رضایی میرقائد‪ ،‬عضو‬ ‫هیات رئیسه مجلس‬ ‫چگونگی طرح سوال‬ ‫از رئیس جمهور را‬ ‫شرح داده است‬ ‫خبرنامه‬ ‫به موجب اص��ل ‪ 88‬قانون اساس��ی‪ ،‬در هر‬ ‫س‬ ‫ل نمایندگا ‏ن مجل ‏‬ ‫ل یک چهار ‏م ک ‏‬ ‫مورد ک ‏ه حداق ‏‬ ‫ش��ورای‏ اس�لامی از رئیس‏جمهور یا هر یک‏ از‬ ‫ف‬ ‫ی از وظای ‏‬ ‫نمایندگا ‏ن از وزیر مسئول‏‪ ،‬دربار ‏ه یک ‏‬ ‫انان‏ س��وال‏ کنند‪ ،‬رئیس‏جمهور یا وزیر موظف‏‬ ‫است‏ در مجلس‏ حاضر ش��ود و به‏ سوال‏ جواب‏‬ ‫دهد و این‏ جواب‏ نباید در م��ورد رئیس‏جمهور‬ ‫بیش‏ از یک‏ ماه‏ و در م��ورد وزیر بیش‏ از ‪10‬‏ روز‬ ‫به‏ تاخی��ر افتد مگر ب��ا عذر موجه‏ به‏ تش��خیص‏‬ ‫مجلس‏ ش��ورای‏ اس�لامی‏‪ .‬برهمین اساس ماده‬ ‫‪ ۱۹۶‬ایین نامه تصریح دارد‪ ،‬درصورتى که حداقل‬ ‫یک چهارم کل نماین��دگان بخواهند درباره یکى‬ ‫از وظایف رئیس جمهور سوال کنند‪ ،‬باید سوال‬ ‫خود را به طور صریح و روشن و مختصر همگى‬ ‫امضا و به رئیس مجلس ش��ورای اسالمی تسلیم‬ ‫کنند‪ .‬رئیس مجلس موضوع را در اسرع وقت به‬ ‫کمیس��یون تخصصى ارجاع مى‏کند‪ .‬کمیس��یون‬ ‫موظف اس��ت حداکثر ظرف یک هفته با حضور‬ ‫نماین��ده معرفى ش��ده رئیس جمه��ور و نماینده‬ ‫منتخب سوال‏کنندگان‪ ،‬تش��کیل جلسه دهد‪ .‬در‬ ‫این جلسه‪ ،‬نماینده رئیس جمهور پاسخ مقتضى‬ ‫را از طرف رئیس جمه��ور ارائه خواه��د کرد تا‬ ‫به نمایندگان س��وال کننده گزارش شود‪ .‬پس از‬ ‫یک هفته چنانچه هنوز حداق��ل یک چهارم کل‬ ‫نمایندگان مجلس (که سوال را امضا کرده‏اند) از‬ ‫سوال خود منصرف نش��ده باشند رئیس مجلس‬ ‫موظف است در اولین جلسه سوال انان را قرائت‬ ‫و فورا براى رئیس جمهور ارسال کند‪ .‬این سوال‬ ‫ظرف چهل و هشت ساعت تکثیر و در دسترس‬ ‫نمایندگان قرار مى‏گیرد‪.‬‬ ‫از این رو طراحان سوال از رئیس جمهور که‬ ‫در جلسه علنی روز یکشنبه به دنبال تکمیل تعداد‬ ‫امضاهای مورد نیاز ب��رای این طرح بودند پس از‬ ‫انکه تعداد امضاها به نصاب قانونی رسید‪ ،‬طرح‬ ‫مذکور را به محمدرضا باهنر‪ ،‬نائب رئیس مجلس‬ ‫که ریاست جلسه ان روز نهاد قانون گذاری را پس از‬ ‫علی الریجانی عهده دار شد تقدیم کردند‪.‬‬ ‫با تقدیم طرح س��وال رئیس جمه��ور به هیات‬ ‫رئیس��ه مجلس‪ ،‬این طرح س��وال به ط��ور طبیعی به‬ ‫کمیس��یون مربوط ارجاع می ش��ود‪ .‬البته طرح سوال‬ ‫از رئیس جمه��ور دارای محوره��ای متعدد اس��ت‪،‬‬ ‫محورهای این س��وال براس��اس موضوع‪ ،‬تفکیک و‬ ‫هر کدام به کمیس��یون های تخصصی مربوطه ارجاع‬ ‫می ش��وند چون کمیس��یون های مجلس نمی توانند‬ ‫موضوعاتی که خارج از چارچوب وظایف انهاست را‬ ‫رسیدگی کنند‪.‬الزم به ذکر است که درباره رسیدگی به‬ ‫طرح سوال از رئیس جمهور امکان تشکیل کمیسیون‬ ‫مش��ترک وجود ندارد چ��ون همانطور که یاد ش��د‬ ‫ائین نامه داخل��ی مجلس تصریح دارد که س��وال از‬ ‫رئیس جمهور ی��ا وزرا باید به کمیس��یون تخصصی‬ ‫مربوطه ارجاع ش��ود‪.‬طرح س��وال از رئیس جمهور‬ ‫برای نخستین بار در نهاد قانون گذاری دنبال می شود‬ ‫و دارای ابعاد اجتماعی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬بین المللی‬ ‫و پاره ای از مس��ائل میان دولت و مجلس اس��ت از‬ ‫این رو ابعاد حاش��یه ای ان بیش��تر از متن سوال بود؛‬ ‫طبق صحبت های عل��ی الریجان��ی‪ ،‬رئیس مجلس‬ ‫اگر این س��وال از روز نخس��ت به کمیسیون مربوطه‬ ‫ارجاع می شد حاش��یه ان کمتر می ش��د‪.‬طرح سوال‬ ‫از رئیس جمه��ور ی��ک موض��وع عادی ب��ه لحاظ‬ ‫ائین نامه داخلی مجلس است‪ ،‬اگر دعوت از نماینده‬ ‫رئیس جمهور طبق روال عادی انجام ش��ود پیگیری‬ ‫سوال بدون حاشیه خواهد بود اما برخی افراد سیاسی‬ ‫هس��تند و ممکن اس��ت درباره تس��ریع یا تاخیر در‬ ‫رس��یدگی به این مس��اله حرف بزنند که نمی ش��ود‬ ‫جلوی اظهارات انها را گرفت اما همه سعی مجلس‬ ‫ان خواهد بود که طرح مذکور ب��ه دور از تنش های‬ ‫سیاسی مطابق روال ائین نامه داخلی مجلس پیگیری‬ ‫شود‪.‬‬ ‫پس از اعالم وصول طرح سوال‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫برای پاس��خگویی ب��ه محوره��ای ط��رح‪ ،‬نماینده‬ ‫می فرس��تد تا درباره محورهای ط��رح جواب دهد؛‬ ‫ضمن انک��ه دولتی ه��ا می گویند راجع ب��ه خیلی از‬ ‫این محور ها پاس��خ منطقی و مس��تدل دارن��د‪ .‬اگر‬ ‫با توضیح��ات نماین��ده رئیس جمه��ور‪ ،‬نمایندگان‬ ‫سوال کننده قانع شدند که دیگر طرح سوال به صحن‬ ‫علنی نمی کشد وگرنه بر اس��اس ماده ‪ ۱۹۷‬ایین نامه‪،‬‬ ‫رئیس جمهور موظف اس��ت ظرف مدت یک ماه از‬ ‫تاریخ دریافت سوال در جلسه علنى مجلس حضور‬ ‫یابد و به سوال مطروحه نمایندگان پاسخ گوید مگر با‬ ‫عذر موجه با تشخیص مجلس شوراى اسالمى‪ .‬مدت‬ ‫طرح س��وال از طرف نماینده منتخب سوال‏کنندگان‬ ‫حداکثر پان��زده دقیقه و مدت پاس��خ رئیس جمهور‬ ‫حداکثر یک ساعت خواهد بود‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫بودند چون متوجه نظرات ارضی انها شده و غرور و‬ ‫ش��رافت انها اجازه نمی داد باج گذار سلطان عثمانی‬ ‫شوند علیه انها اعالم جهاد دادند و تمام طول دوران‬ ‫صفویه تا زمان صل��ح‪ ،‬ایران و عثمان��ی جنگیدند تا‬ ‫سالطین عثمانی متوجه شدند ایران تسلیم پذیر نیست‬ ‫و انها نمی توانند ادعای خالفت اسالمی خود را متوجه‬ ‫ایران کنند‪ .‬عثمانی ها در دوران ضعف و عسرت ایران‬ ‫به ایران عصر اشرف افغان حمله ور شدند و ایران را‬ ‫بین خود و روسیه تقس��یم کردند‪ .‬اما نادرشاه در برابر‬ ‫انها قد برافراش��ته‪ ،‬ابتدا افاغنه را از ایران راند و حتی‬ ‫اجازه نداد به قندهار بازگردند‪ .‬انها را تا سواحل خلیج‬ ‫فارس تعقیب کرد و به دریا ریخت‪ .‬سپس عثمانی ها را‬ ‫بارها و بارها درهم شکست و سرداران بزرگ عثمانی‬ ‫مانند توپال عثمان پاشا را در جنگ کشت‪.‬‬ ‫متاسفانه مدتی اس��ت ما تمام حوادث گذشته را‬ ‫فراموش کرده ایم‪ .‬ما زمانی از فرانس��ه علیه روس��یه‪،‬‬ ‫از انگلیس علیه روس��یه‪ ،‬از روس��یه علیه انگلیس‪ ،‬از‬ ‫اتریش و المان علیه روس��یه و انگلی��س و از امریکا‬ ‫علیه شوروی جهان گشا استفاده کرده ایم‪ .‬ما سوئد را‬ ‫برای ایجاد ژاندارمری و پلیس به ایران فراخواندیم‪.‬‬ ‫متاسفانه این روزها با همه قهر کرده ایم‪ ،‬سابقا شرکت‬ ‫لوفت هانزا مراقبت از پروازهای ایران را عهده دار بود‪.‬‬ ‫به هرحال کار وزیر امور خارجه زبان دان ما که‬ ‫هم عربی و هم انگلیس��ی خ��وب می داند و صحبت‬ ‫می کند در ارس��ال پیام تس��لیت به عربس��تان بسیار‬ ‫کار پس��ندیده و معقولی بود‪ .‬چه خوب است ابتکار‬ ‫عمل را در دس��ت بگیریم و با عربستان سعودی باب‬ ‫مذاکره و رفع سوء تفاهم بگشاییم‪ .‬یادم می اید روزی‬ ‫در دیدار با یکی از مقامات ایرانی دس��ت روی قلبش‬ ‫گذاشت و گفت‪« :‬جای ایرانی ها اینجاست»‪ ،‬یعنی در‬ ‫قلب سلطان س��عودی‪ .‬اقایان رجال و سیاستمداران‬ ‫کشور وقت ندارند تلویزیون های خاورمیانه را تماشا‬ ‫کنند‪ .‬من روزنامه نگار وق��ت دارم‪ .‬این ملک عبداهلل‬ ‫اعجوبه ای در مردم داری است‪ .‬یک روز در تلویزیون‬ ‫عربستان سعودی دیدم دو ساعت تمام سوار اتومبیل‬ ‫کولر دار بزرگ خود وسط صحاری و وادی عربستان‬ ‫بادیه ها و سیاه چادرها رفت‪ .‬در هر چادر که نشست‬ ‫در کنار ش��یخ قبیله یک فنجان قهوه غلیظ خورد‪ .‬من‬ ‫ادم فضول و کنجکاوی هس��تم‪ .‬حس��اب کردم این‬ ‫پیرمرد ‪ 88‬ساله که می گویند در اصل ‪ 92‬ساله است‪،‬‬ ‫‪ 35‬فنجان قهوه داغ سیاه یا اشامید یا لب زد و خیلی هم‬ ‫تعریف کرد و به به گفت‪ .‬این پیرمرد که لب گور قرار‬ ‫دارد به مراتب معتدل تر از ولیعهد جدید عربستان است‬ ‫که می گویند زیاد به ای��ران خوش نظر و خوش گمان‬ ‫نیست‪ .‬دیپلماسی فن فرصت هاس��ت‪ .‬چه بهتر رفع‬ ‫کدورت شود‪ .‬به عربس��تان تفهیم ش��ود که ایران از‬ ‫دشمنی با ان کشور طرفی بر نمی بندد‪.‬‬ ‫ایران هر سال صدها هزار زائر به عربستان اعزام‬ ‫می دارد‪ .‬بروید تحقیق کنید چند هزار نفر از عربستان‬ ‫برای زیارت بقاع متبرکه به ایران می ایند‪ .‬حسن رابطه‬ ‫با عربس��تان به نفع زوار ایرانی است‪ .‬هم اکنون مردم‬ ‫شش میلیارد تومان پول به صندوق های بانک ملت و‬ ‫بانک ملی ایران ریخته اند و برای حج تمتع و عمره نام‬ ‫نوشته اند‪.‬‬ ‫دوس��تی با کش��وری که خان��ه خ��دا و کعبه و‬ ‫مزار پیامب��ر(ص) در انجا قرارداد و تجارب بس��یار‬ ‫ثابت کرده ه��ر ایرانی مس��لمان ارزوی تش��رف به‬ ‫خان��ه خ��دا را دارد به نف��ع ای��ران اس��ت‪ .‬نباید در‬ ‫دامی که امریکایی ه��ای ابله زودباور و اس��رائیلی ها‬ ‫پهن کرده ان��د تا رواب��ط دو کش��ور را بره��م بزنند‬ ‫بیفتیم‪g .‬‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست ‬ ‫دیپلماسی خصمانه‬ ‫مواضع کلینتون ها‬ ‫در قبال ایران‬ ‫همواره در امتداد‬ ‫سیاست های کلی‬ ‫ایاالت متحده بوده‬ ‫و ادامه دهنده همان‬ ‫سیاست خصمانه‬ ‫سیاست‬ ‫زن وشوهر ضد ایرانی‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫مروری بر سابقه کلینتون ها در سیاست امریکا‬ ‫یاسین سیف االسالم‬ ‫‪1‬‬ ‫هی�لاری دایان روده��ام کلینت��ون از معروفترین‬ ‫زنان ایاالت متحده امریکاس��ت که تالش ن��اکام برای‬ ‫تصاحب پست ریاست جمهوری این کشور را پست سر‬ ‫گذاشته است و در حال حاضر پس��ت وزارت خارجه‬ ‫را در دولت باراک اوبام��ا‪ ،‬رقیب پیروز درون حزبی اش‬ ‫بر عه��ده دارد‪ .‬او پ��س از یک دوره طوالن��ی مبارزات‬ ‫انتخاباتی با باراک اوباما و پیش از انکه انتخابات حزب‬ ‫دموکرات ب��رای معرفی نام��زد ریاس��ت جمهوری به‬ ‫سر انجام برسد از رقابت کناره گیری کرد و در حمایت‬ ‫از اوباما وارد کارزار انتخابات سال ‪ 2008‬شد؛ اقدامی که‬ ‫در عین اختالفاتی که به نظر می رس��ید با اوباما دارد‪ ،‬او‬ ‫را در دولت جدید به مق��ام مه��م وزارت امورخارجه‬ ‫رس��اند‪ .‬هیالری کلینت��ون در ح��ال حاضر با س��ابقه‬ ‫طوالنی فعالیت سیاس��ی که از دوران دانش��جویی اش‬ ‫اغاز ش��ده اس��ت‪ ،‬به عن��وان یک��ی از قدرتمند ترین‬ ‫زن��ان جه��ان در کن��ار نام های��ی مانند ان��گال مرکل‬ ‫صدر اعظم الم��ان و کاندولیزا رایس وزیر س��ابق امور‬ ‫خارجه امریکا مطرح است‪.‬‬ ‫هیالریکلینتوندر‪ ۲۶‬اکتبر‪ ۱۹۴۷‬بهعنواننخستین‬ ‫فرزند دروتی و هیو رودهام‪ ،‬در ایالت ایلینوی متولد شد و‬ ‫دوران کودکی و نوجوانی خود را در همان ایاالت در حومه‬ ‫شهر ش��یکاگو گذراند‪ .‬پس از پایان تحصیالت در کالج‬ ‫ولزلیدر‪ ۱۹۶۹‬واردمدرسهحقوقدانشگاهییلشد‪،‬جایی‬ ‫کهسرنوشتوایندهاورارقممی زد وبیلکلینتون‪ ،‬چهلو‬ ‫دومین رئیس جمهور امریکا در انجا انتظار او را می کشید‪.‬‬ ‫اولین برخوردهای هیالری و بیل در همان مدرسه حقوق‬ ‫‪28‬‬ ‫رخ داد و رابطه ای عمیق و پیوسته را باعث شد‪ .‬هیالری از‬ ‫همانابتداتحت تاثیردلبستگی هاوبلندپروازی هایکلینتون‬ ‫جوان در عرصه سیاسی قرار گرفت و با او همراه شد‪ .‬انها‬ ‫در سال ‪ ،1975‬یعنی دو سال پس از فارغ التحصیلی با هم‬ ‫ازدواج کردند‪ .‬در ان دوران بیل یک بار در انتخابات ایالتی‬ ‫در ارکانزاس‪ ،‬شکست را تجربه کرده بود و هیالری تجربه‬ ‫دستیاریدرپروندهحقوقیرسواییواترگیترادراوجاین‬ ‫بحراندرپروندهخودداشت‪.‬‬ ‫هنگامی که چلسی تنها فرزند خانواده در ‪ 1980‬به‬ ‫انها اضافه می شد‪ ،‬بیل کلینتون در گیر مبارزه ای نفسگیر‬ ‫برای تصاحب فرمانداری ارکانزاس قرار داش��ت که با‬ ‫اقبالکمیکهنسبتبهاواحساسمی شددراینتورنمنت‬ ‫انتخاباتی شکس��ت خورد‪ .‬اما طولی نکشید که دوسال‬ ‫بعد به عنوان فرماندار این ایالت انتخاب شد و سال ها در‬ ‫این پست باقی ماند‪ .‬بیل کلینتون توانست در طول دوران‬ ‫فرمانداریش خود را به عن��وان یک چهره نئو دموکرات‬ ‫مطرح کند و ن��وع عملکردش در ارکان��زاس میزانی از‬ ‫محبوبیت را ب��رای او به ویژه در بخش های رس��انه ای‬ ‫به وجود اورد‪ .‬او ‪ 10‬س��ال پس از تجرب��ه پیروزی در‬ ‫انتخابات ایالتی توانس��ت رئیس جمهور وقت امریکا‪،‬‬ ‫جرج هربرت واکر بوش را شکست دهد و در ‪ 1992‬به‬ ‫مقام ریاست جمهوری این کشور برسد‪ .‬کلینتون به عنوان‬ ‫یک دموکرات به حضور دوازده ساله جمهوری خواهان‬ ‫در کاخ س��فید پای��ان داد و اولی��ن رئیس جمه��ور‬ ‫نئو دموکرات ایاالت متحده بود‪.‬هیالری در همه مراحل‬ ‫مبارزات انتخاباتی در کنار همس��رش فعالیت می کرد و‬ ‫حضور تبلیغاتی او در کنار بیل کلینتون در پیروزی های‬ ‫وی بسیار موثر بود‪ .‬هیالری کلینتون بیشتر زمان خود را در‬ ‫فعالیت های تبلیغاتی در حوزه های مردم پسند صرف‬ ‫می کرد و به همین خاطر هنگامی که بانوی اول امریکا‬ ‫شد از محبوبیت قابل توجهی برخوردار بود‪ .‬او در‬ ‫دوران ریاست جمهوری شوهرش نیز به فعالیت های‬ ‫اجتماعی خود ادامه داد و در عی��ن انکه بانوی اول‬ ‫امریکا بود‪ ،‬در سال ‪ ۱۹۹۳‬مسئول گروه ویژه ای با نام‬ ‫«‪ »Health Care Reform‬که مسئول اصالحات در‬ ‫بخش سالمت جامعه بود را بر عهده گرفت‪ .‬رابطه‬ ‫هیالری با رسانه های گروهی باعث شد که او پس‬ ‫از پایان دوران ریاست جمهوری همسرش‪ ،‬در سال‬ ‫‪ 2000‬به عنوان سناتور ایالت نیویورک انتخاب شود‪.‬‬ ‫هیالری از اولین زنان امریکایی است که توانسته وارد‬ ‫مجلسسناشود‪.‬‬ ‫اگرچه بیل کلینتون بر اساس نظر سنجی های‬ ‫اعالم ش��ده‪ ،‬هنگا م ترک کاخ س��فید از محبوبیت‬ ‫‪ 65‬درصدی برخ��وردار بود اما بحران موس��وم به‬ ‫«رسوایی اخالقی» باعث شد تا پایبندی او در صداقت‬ ‫و درستکاری با سواالت متعددی مواجه شود‪ .‬اواخر‬ ‫دوران ریاست جمهوری کلینتون بود که موضوعی‬ ‫با عنوان رابطه نامش��روع رئیس جمه��ور با مونیکا‬ ‫لوینسکی کاراموز جوان کاخ سفید‪ ،‬توجه همه را به‬ ‫خود جلب کرد‪ .‬لوینسکی در ‪ 1994‬وارد کاخ سفید‬ ‫شده و در دفتر کار بیل کلینتون مشغول به کار بود‪ .‬در‬ ‫این ماجرا کلینتون بعد از برقراری ارتباط نزدیک با‬ ‫مونیکا‪ ،‬روابط نا مش��روعی را با او اغاز می کند‪ .‬اگر‬ ‫چه وی ابتدا منکر وجود چنین روابطی شده بود اما‬ ‫اعترافات واضح لوینسکی و شواهد غیر قابل انکار‬ ‫باعث ش��د تا بیل کلینتون در مقاب��ل دوربین های‬ ‫تلویزیونی به خاطر این عم��ل غیر اخالقی از مردم‬ ‫امریکا عذرخواهی کند و با اخت�لاف یک رای در‬ ‫‪ 1999‬در مجلس امریکا از اته��ام خیانت به خاطر‬ ‫دروغگویی در باره رابطه پنهانی خود تبرئه شود‪.‬‬ ‫واقعه رسوایی اخالقی احتماال مهمترین اتفاق‬ ‫دوران ریاس��ت جمهوری بیل کلینت��ون در عرصه‬ ‫داخلی محسوب می شود‪ ،‬اتفاقی که در همه مراحل‬ ‫با حمایت های هیالری از همس��رش همراه است‪.‬‬ ‫هیالری کلینت��ون اگرچه هیچگاه به ط��ور واضح‬ ‫در این باره موضع گیری نکرده است اما در ان دوران با‬ ‫جمالتی نظیر «رئیس جمهور تحت فشار قرار دارد»‬ ‫به حمایت هایش از بیل کلینتون ادامه داده اس��ت‪ .‬و‬ ‫شاید به خاطر همین عملکردش بوده است که پس از‬ ‫انکهبیلازریاست جمهوریکناررفتوفعالیت های‬ ‫سیاس��ی خود را محدود کرد‪ ،‬هیالری همچنان به‬ ‫حضور پر رنگ خود در فضای سیاسی امریکا ادامه‬ ‫داد و ثابت کرد که به صورت مستقل نیز می تواند به‬ ‫عنوان یک سیاستمدار شناخته شود‪.‬‬ ‫مواضع کلینتون ها در قبال جمهوری اسالمی‬ ‫ایرانهموارهدرامتدادسیاست هایکلیایاالت متحده‬ ‫بوده است و به رغم شایعاتی که درخصوص اختالف‬ ‫میانبیلکلینتونوالبیصهیونیستیدرامریکامطرح‬ ‫است‪ ،‬اما کلینتون هیچگاه موضع روشنی که نشان‬ ‫از تمایل برای تغییر وضعیت باش��د‪ ،‬از خود نشان‬ ‫نداده است‪ .‬بیل کلینتون در سال ‪ 1995‬تحریم های‬ ‫سخت تری را علیه ایران وضع کرد و در طول دوران‬ ‫ریاست جمهوریاشهموارهتالشکردتاازسیاست‬ ‫اسالف خود فاصله نگیرد؛ رویکردی که در دوران‬ ‫وزارت امورخارجه هیالری کلینتون نیز به چش��م‬ ‫می خورد و در دولت دموکرات اوباما که با شعارهایی‬ ‫جدید نسبت به خاورمیانه روی کار امده است‪ ،‬این‬ ‫وزیر خارجه است که مسئولت مواضع ضد ایرانی را‬ ‫بیش از دیگران بر عهده دارد‪g.‬‬ ‫امریکااز تحریک مخالفان ایران چه هدفی دارد؟‬ ‫هوس شوم دخالت‬ ‫یوسف سیفی‬ ‫‪2‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪ -1‬چند روز پیش هیالری کلینتون‪ ،‬وزیر خارجه‬ ‫امریکا در حالی مقابل دوربین بخش فارسی بی بی سی‬ ‫نشست که کشورش در شرایط خاصی در ارتباط با ایران‬ ‫قرار دارد‪ .‬طرح اتهام نسبت به سپاه قدس ایران و تشکیل‬ ‫پرونده برای ان در محاکم قضایی امریکا اگرچه می تواند‬ ‫مهمترین رویداد میان دو کشور در اخرین ماه های سال‬ ‫جاریمیالدیتلقیشود‪،‬اماوضعیتپروندهفعالیت های‬ ‫صلح امیز هس��ته ای جمهوری اس�لامی و تحریم های‬ ‫ش��ورای امنیت در این رابط��ه‪ ،‬بیداری اس�لامی در‬ ‫کشورهای عربی خصوصا مساله بحرین‪ ،‬ناارامی های‬ ‫اخیر در سوریه و مواضع ایران‪ ،‬جنبش ضد سرمایه داری‬ ‫در غرب و نهایتا اس��تقرار موش��ک های امریکایی در‬ ‫ ترکیه‪ ،‬از جمله مهمترین مسائلی هستند که در ارتباط‬ ‫با مواضع امریکا و ایران نس��بت به یکدیگر مهم تلقی‬ ‫می شوند‪.‬‬ ‫‪ -2‬کلینتون در گفت وگو با خبرنگار بی بی س��ی‬ ‫ضمن بی��ان مواضع مختلف ایاالت متحده نس��بت به‬ ‫ایران س��خنانی را بر زبان اورد که از نگاه بس��یاری از‬ ‫رسانه های داخلی و خارجی‪ ،‬یک افشاگری نادانسته‬ ‫و ناشیانه نسبت به پش��ت پرده روابط امریکا با ایران و‬ ‫وقایع مربوط به پس از انتخابات ‪ 1388‬ارزیابی ش��د‪.‬‬ ‫این مصاحبه اگرچه مکررا در س��ایت ها‪ ،‬روزنامه ها و‬ ‫حتی صدا و س��یما مورد توجه قرار گرفت اما معموال‬ ‫نگاه رس��انه ای به ان معطوف به نکات خاصی بود که‬ ‫از سوی رس��انه های مختلف داخلی و خارجی مورد‬ ‫برجسته س��ازی قرار گرفته بود‪ .‬به طوری که بس��یاری‬ ‫از رس��انه های داخلی بیش��تر به ان بخش هایی از این‬ ‫گفت وگو توجه کردند که ب��ه عنوان خالصه مصاحبه‬ ‫در س��ایت بخش فارس��ی بنگاه خبری بی بی سی نیز‬ ‫منتشر شده بود‪ .‬بی بی سی بعد از این واکنش ها ضمن‬ ‫اصالح متن ارائه ش��ده در س��ایت‪ ،‬تیتر این مصاحبه‬ ‫را تغییر داد‪ .‬به طوری که در اولین س��اعات انتشار این‬ ‫مصاحبه با عنوان «پاسخ هیالری کلینتون به سواالت‬ ‫مخاطبان ایرانی» منتش��ر ش��ده بود و پس از یک روز‬ ‫عبارت «جنبش س��بز حمایت ما را نخواس��ت» نیز به‬ ‫ان اضافه شد‪.‬‬ ‫‪ -3‬کلینت��ون در ای��ن مصاحبه ابت��دا خطاب به‬ ‫مخاطبان بی بی س��ی می گوید هدفش «ارتباط برقرار‬ ‫کردن با مردم و به ویژه با جوانان است و می خواهد به‬ ‫انها بگوید که س��ر جنگ نداریم»‪ .‬او در ادامه و درباره‬ ‫تحریم های اعمال ش��ده توسط کش��ورش علیه ایران‬ ‫گفت‪« :‬من درک می کنم که بعضی از تحریم ها شاید برای‬ ‫مردم بیگناه و عادی در امور روزمره شان مشکل ایجاد‬ ‫کند ولی اگر می خواهید با ایران مقابله رو در رو و جنگ‬ ‫نداشته باشیم‪ ،‬تنها ابزارمان تحریم است‪ .‬تمام هدف ما‬ ‫این اس��ت که رفتار حکومت ایران را عوض کنیم‪ ».‬و‬ ‫درباره فتنه ‪ 88‬ادامه داد‪« :‬در س��ال ‪ 88‬صداهایی که ما‬ ‫از جنبش سبز و عوامل انها در خارج از ایران شنیدیم‬ ‫این بود که امریکا نباید به گونه ای عمل کند که نش��ان‬ ‫دهد اتفاقات رخ داده در ایران توس��ط امریکا هدایت‬ ‫می شود‪ ...‬در سال ‪ 88‬مطالبات مردم خیلی مشروع بود‬ ‫ما هم خیلی به انها کمک کردیم مثال به «توییتر» گفتیم که‬ ‫فعالیتش را تعطیل نکند‪ ،‬ولی باز خواستیم طوری رفتار‬ ‫کنیم که این جور برداشت نشود که ما جنبش را هدایت‬ ‫می کنیم‪ ».‬تقریبا نکات چالش بر انگیز این مصاحبه یک‬ ‫ساعته موارد فوق هستند‪.‬‬ ‫‪ -4‬در واقع حمایت امریکا از بروز فتنه در دو سال‬ ‫گذشته و همچنین مساعدت های این کشور از گروهی‬ ‫که خود را جنبش سبز می خوانند‪ ،‬اگرچه پیش از این‬ ‫نیز در مواضع رسمی ایاالت متحده عنوان شده‪ ،‬اما باز‬ ‫هم مورد توجه قرار گرفته‪ ،‬تا جایی که حتی نحوه انتقال‬ ‫این س��خنان را در رسانه های همس��و با منافع امریکا‬ ‫تحت تاثیر قرار داده اس��ت‪ .‬همچنی��ن در خصوص‬ ‫تحریم ها وزیر خارجه امری��کا می پذیرد که این اقدام‬ ‫امریکا باعث فش��ار بر مردم ایران می شود‪ .‬یعنی فشار‬ ‫اصلی بر کس��انی وارد خواهد ش��د که امریکا مدعی‬ ‫دوستی با انان است و این کار را تنها به این خاطر انجام‬ ‫می دهد تا شاید فشارهای ناش��ی از تحریم ها منجر به‬ ‫بروز اعتراضات در داخل کشور شده و مقامات ایرانی‬ ‫را به تمکین نسبت به خواسته های امریکا وادار کند و‬ ‫باز اگرچه همواره اهدافی این چنینی در اعمال تحریم‬ ‫در عرصه بین الملل وجود دارد‪ ،‬اما طرح ان از س��وی‬ ‫کلینتون‪ ،‬دلیلی برای عدم وجود حس��ن نیت در رفتار‬ ‫امریکا با ملت ایران به حساب می اید‪.‬‬ ‫‪ -5‬اگرچه م��واردی مانن��د رفتار رس��انه هایی‬ ‫همچون بی بی س��ی‪ ،‬در روزهای پس از انتش��ار این‬ ‫مصاحبه و همچنی��ن فعالیت های تبلیغاتی دس��تگاه‬ ‫سیاس��ت خارجی امری��کا پ��س از ان مانن��د تالش‬ ‫سخنگوی فارس��ی زبان وزارت خارجه امریکا برای‬ ‫برطرف کردن ابهام��ات ایجاد ش��ده در گفت وگوی‬ ‫شبکه بی بی سی‪ ،‬می توانند مبین نسنجیده بودن مواضع‬ ‫هیالری کلینتون و اشتباهات فاحش وی باشند‪ ،‬اما این‬ ‫موضوع مانع از ان نخواهد بود تا از زوایای دیگری نیز‬ ‫به این مصاحبه پرداخته شود‪.‬‬ ‫‪ -6‬کلینتون در حالی نس��بت ب��ه تحریم ها علیه‬ ‫ایران سخن گفته است که اتهام به ایران درباره عملیات‬ ‫ تروریس��تی در امریکا‪ ،‬احتماال منجر ب��ه تالش های‬ ‫مضاعف کاخ سفید برای تشدید تحریم ها بر ضد تهران‬ ‫خواهد شد‪ .‬تحریم هایی که در شورای امنیت سازمان‬ ‫ملل پیگیری می شوند و ارتباطی نیز با موضوع هسته ای‬ ‫نخواهند داشت‪ .‬بدیهی است امریکا در افکار عمومی‬ ‫داخل ایران نیازمند توجیه رفتاری است که در استراتژی‬ ‫خود برای اینده پیش بینی می کند‪ .‬همچنین این موضوع‬ ‫نیز جلب توجه می کند که هدف اصلی از تحریم هایی‬ ‫که بیش از ‪ 30‬سال است وجود دارند‪ ،‬از نگاه مقامات‬ ‫امریکایی براورده نشده است‪ .‬بنابراین سخنان بی پرده‬ ‫کلینتون می تواند پیامی برای ملت ایران و در راس��تای‬ ‫درخواس��ت های امریکا از مردم ارزیابی ش��ود‪ .‬عدم‬ ‫تاثیرگذاری تحریم های س��خت اقتصادی در روابط‬ ‫میان حاکمیت و مردم‪ ،‬مس��ئوالن امریکا را در استانه‬ ‫تشدید احتمالی این تحریم ها به سمت بیان اهدافشان‬ ‫ ترغیب کرده است‪.‬‬ ‫‪ -7‬امریکا در شرایطی با التهاب و قیام در بسیاری‬ ‫از نقاط جهان و حتی در داخل خاک خود مواجه است‬ ‫که ایران با وج��ود اختالفات موج��ود در میان برخی‬ ‫سیاستمداران و روزهای پر س��ر و صدایی که دو سال‬ ‫از ان می گ��ذرد‪ ،‬از وضعیت ثبات برخوردار اس��ت‪.‬‬ ‫ثبات موجود در ایران تا جایی اس��ت که این کشور از‬ ‫یک سو با قیام های اسالم خواهانه منطقه و اعتراضات‬ ‫ضد س��رمایه داری در امریکا و اروپا هم اوازی می کند‬ ‫و حتی از مفاهیم ایجاد ش��ده به واسطه این اتفاقات به‬ ‫مفهوم سازی‪ ،‬متناسب با مبانی ارزشی خود در حوزه‬ ‫داخلی و خارجی می پردازد و از سوی دیگر در مواردی‬ ‫مانند ناارامی ها در س��وریه به ط��ور موثر نقش افرینی‬ ‫می کند و این در حالی است که اپوزیسیون داخلی ایران‬ ‫که وقایع ‪ 1388‬را رقم زده است‪ ،‬در سکوت مطلق به‬ ‫سر می برد‪ .‬در این شرایط سخنان کلینتون را می توان در‬ ‫راستای تشویق سران اپوزیسیون و بدنه جریان متمایل‬ ‫به امریکا در داخل کش��ور به از سر گیری فعالیت های‬ ‫خود تفسیر کرد‪ .‬او روشن و شفاف از عالقه مندی ها و‬ ‫امادگی های امریکا سخن گفته است و مجموعه اهدافی‬ ‫را بیان می دارد که با اقدامات صرفا سیاس��ی یا امنیتی‬ ‫محقق نشده اند‪g.‬‬ ‫هیالری کلینتون در سخنان جدیدش‬ ‫اتهامات قدیمی امریکا علیه ایران‬ ‫را تکرار کرده و البته نتوانسته نیات‬ ‫اصلی امریکا را علیه ایران پنهان کند‬ ‫‪29‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫گفت وگو با رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس درباره مواضع جدید امریکا‬ ‫تداوم‬ ‫دیپلماسیخصمانه‬ ‫پروین طالبیان‬ ‫‪3‬‬ ‫اعالم مواضع اخیر دولت امریکا در مورد ایران که در قالب مصاحبه وزیر خارجه این کشور با شبکه خبری‬ ‫بی بی سی مطرح شد بازتاب های متفاوت و بسیاری داشته است‪ .‬اما انچه مورد توافق و تایید کارشناسان و ناظران‬ ‫مسائل بین المللی است این است که این سخنان تداوم همان رویکردهای خصمانه سی سال گذشته است‪ .‬البته این‬ ‫اظهارات تناقض های فراوانی نیز داشت‪ .‬در خصوص سخنان هیالری کلینتون و نیز روابط ایران و امریکا در سی‬ ‫سال گذشته با عالءالدین بروجردی‪ ،‬رئیس کمیسیون امنیت ملی به گفت وگو نشسته ایم‪.‬‬ ‫اقای بروجردی! برای شروع لطفا پیشینه ای از‬ ‫روابط ایران و امریکا را بیان کنید‪.‬‬ ‫‪ l‬واقعیت این است که نظام امریکا به نوعی‬ ‫نظام سلطه بر کش��ورهای جهان اس��ت‪ .‬تعریفی که‬ ‫امریکایی ها از منافع خودش��ان دارن��د یک تعریف‬ ‫نامشروع اجباری است‪ .‬انها سعی می کنند با بهره مندی‬ ‫از توانایی نظامی خودشان و حضورشان در شورای‬ ‫امنیت س��ازمان ملل به عنوان عضو دائم و هم پیمانان‬ ‫اروپایی شان در منطقه این سلطه را گسترش دهند و‬ ‫هدف اصلی شان هم البته تصاحب منابع انرژی است‪.‬‬ ‫قبل از پیروزی انق�لاب اس�لامی در ارتباط با‬ ‫ایران حرکتی هایی ک��ه امریکایی ها کردند و کودتایی‬ ‫‪30‬‬ ‫که انجام می دادند‪ ،‬اس��تمرار نظام وابس��ته به امریکا‬ ‫را در کش��ور ما به دنبال داش��ت و موجب شد که در‬ ‫این مدت بس��یار طوالنی عمال با حض��ور ده ها هزار‬ ‫مستشار امریکایی تحت س��لطه امریکا قرار بگیریم‬ ‫و حقوق ما توسط امریکایی ها پایمال شود و از سال‬ ‫‪ 32‬تا ‪ 57‬که قیام عظیم مردم ایران به رهبری امام (ره)‬ ‫این تحول عظیم را در کشور ما ایجاد کرد ما عمال یک‬ ‫کشور تحت سلطه امریکا بودیم و امریکایی ها اضافه‬ ‫بر اینکه ب��ر ارکان مختلف نظام حاکمیت داش��تند با‬ ‫حضور نیروهای نظام (‪ 60‬هزار مستش��ار در کشور)‬ ‫کشور را وابسته به رژیم صهیونیستی کرده بودند‪ .‬انها‬ ‫در ایران دارای سفارتخانه رسمی شدند و نفت ایران‬ ‫در اختیار رژیم صهیونیس��تی برای توسعه منافع شان‬ ‫قرار می گرفت‪.‬‬ ‫بنابراین کارنامه قبل از پیروزی انقالب اسالمی‬ ‫ایران‪ ،‬کارنامه بسیار س��یاهی است که با عذرخواهی‬ ‫خانم البرای��ت و خان��م کلینتون به هی��چ وجه پاک‬ ‫نمی شود‪.‬‬ ‫امریکا به دنبال یک هدف اساسی در منطقه است‬ ‫و ان سلطه بر منابع کشورهای منطقه ای و ایجاد بازار‬ ‫گس��ترده فروش تسلیحات اس��ت که قبل از انقالب‬ ‫اس�لامی ده ها میلیارد دالر از قبل سلطه منابع نفتی و‬ ‫بازار تسلیحاتی ایران س��ود می بردند و این وضعیت‬ ‫بعد از پیروزی انقالب اس�لامی هم به کش��ورهای‬ ‫منطقه منتقل شد و افزون بر ان پایگاهی هم در منطقه‬ ‫گرفتند‪ .‬واقعیت این است که امروز دیگر نظام جهان‬ ‫دو قطبی نیست و ابر قدرت دیگری در عرصه سیاسی‬ ‫جهان حضور ندارد‪ ،‬اما امریکایی ها همان سیاست را‬ ‫ادامه می دهند و به دنبال گرفتن پایگاه‪ ،‬استمرار حضور‬ ‫نیروهای نظامی‪ ،‬فروش ده ها میلیارد دالری تسلیحات‬ ‫به این کشورها و بهره گیری گسترده از منابع انرژی این‬ ‫کشورها و اعمال سیاست های خود در منطقه هستند‪.‬‬ ‫بنابراین امریکایی ها را یک نظام س��لطه گر در جهان‬ ‫می دانیم و سیاس��ت هایش را ظالمان��ه و علیه منافع‬ ‫ملت های منطقه به ویژه جهان اسالم تعریف می کنیم‪.‬‬ ‫اقای بروج��ردی! در ادوار مختل��ف پس از‬ ‫انقالب همواره فراز و فرود های بس��یاری در‬ ‫روابط دو کشور وجود داشته است‪.‬یک سوال‬ ‫اساس��ی که هم اکن��ون در ای��ن دوره وجود‬ ‫دارد این اس��ت ک��ه باالخره ما در سیاس��ت‬ ‫خارجی مان دنبال رابطه با امریکا هس��تیم یا‬ ‫خیر؟‬ ‫سیاست‬ ‫در امریکا صهیونیست ها نقش‬ ‫اساسی در تصمیم گیری دولتمردان‬ ‫امریکا دارند‪ .‬انها هر وقت احساس‬ ‫کنند که فضای موجود و حاکم بر‬ ‫روابط دو کشور ارام است با تغییرات‬ ‫جدید سعی می کنند این تالطم را‬ ‫ایجاد کنند یا به ان دامن بزنند ‪ .‬طرح‬ ‫ک ترور سفیر عربستان توسط‬ ‫مضح ‬ ‫جمهوری اسالمی انقدر بی ارزش‬ ‫است که خود تحلیلگران امریکایی‬ ‫و مقامات پیشین ‪ CIA‬هم ان را یک‬ ‫طرح غیر واقعی و خنده دار عنوان‬ ‫کردند و هیچ کس این مساله را جدی‬ ‫نگرفت‪ .‬این واقعا یک شکست برای‬ ‫طرح های امریکا علیه جمهوری اسالمی‬ ‫ایران است‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪ l‬امریکا نگاهش به دیگر کشورها به گونه ای‬ ‫است که انها را از فاصله ای طوالنی و از باال می بیند‪.‬‬ ‫اگر دقت کنید می بینید که رابطه اش با دیگر کشورها‬ ‫را دقیقا همین گونه تنظیم می کند‪.‬واضح است که ما‬ ‫نمی توانیم در قالب این تفکر با انها رابطه داشته باشیم‪.‬‬ ‫چنین نگاه ظالمانه ای را که به تعبیر حضرت امام (ره)‬ ‫گرگ و میش است‪ ،‬جمهوری اس�لامی ایران به هیچ‬ ‫وجه قبول ندارد‪ .‬اگر در مقطعی ه��م مثال در بحران‬ ‫عراق با امریکایی ها س��ه دور مذاکره داشتیم به این‬ ‫خاطر بود که امریکا از ان موضع ابر قدرتی پایین امده‬ ‫و رسما و کتبا از طریق سفیر سوئیس درخواست کرده‬ ‫بود مذاکرات صورت گیرد‪.‬‬ ‫انج��ام مذاک��ره در جمهوری اس�لامی ایران از‬ ‫موضع قدرت است‪ .‬بنابراین بحث مذاکره با امریکا‬ ‫خط قرمز جمهوری اسالمی است و امروز هم این خط‬ ‫قرمز با توجه به سیاست های خصمانه امریکا در قبال‬ ‫جمهوری اسالمی ایران ادامه دارد‪.‬‬ ‫در همین رابطه اگر نگاهی به گذش��ته داشته‬ ‫باش��یم‪ ،‬امریکایی ها هر وقت تقاضای ایجاد‬ ‫رابطه را مطرح کرده اند بالفاصله تهدیدات و‬ ‫تحریم هایی را هم نس��بت به ما روا داشته اند‪.‬‬ ‫این مساله را چطور ارزیابی می کنید؟‬ ‫‪ l‬به نکته خوبی اش��اره کردی��د‪ .‬امریکایی ها‬ ‫در کنگره‪ ،‬بودجه علیه ایران تصویت کردند و مسبب‬ ‫انتقال موضوع هسته ای ایران از شورای حکام اژانس‬ ‫به ش��ورای امنیت س��ازمان ملل بودن��د‪ .‬در صدور‬ ‫قطعنامه ها هم نقش اساس��ی داش��تند‪ .‬امریکایی ها‬ ‫فرات��ر از قطعنامه ها تحریم های متع��ددی را علیه ما‬ ‫وضع کردند‪ .‬از اغاز پیروزی انقالب تا امروز امریکا‬ ‫با هم پیمان��ان اروپایی اش تحریم وض��ع می کنند و‬ ‫همین طور تهدید می کنند‪ .‬در این اواخر دیگر فراتر‬ ‫از این هم عمل کرده اند‪ .‬ان حرکت زشت تروریستی‬ ‫که در کنگ��ره امریکا مطرح ش��د که باید مس��ئوالن‬ ‫جمهوری اس�لامی ایران ترور بش��وند‪ ،‬همه نشانه‬ ‫ماهیت تروریستی این کشور اس��ت و این اقدامات‬ ‫و اقدامات مش��ابه گذش��ته امریکا به عن��وان مظهر‬ ‫ تروریسم دولتی که در منظر جهانی به نمایش گذاشته‬ ‫و همچنین دخالت های خانم کلینتون در امور داخلی‬ ‫و دعوت از افرادی با نام ساختگی جنبش سبز‪ ،‬نشان‬ ‫می دهد که بعضی ه��ا در ارزیابی امریکایی ها در حد‬ ‫مزدور مورد مخاطب قرار گرفته اند و این ننگ برای‬ ‫هر فردی است که در کشور مقتدری به نام جمهوری‬ ‫اسالمی ایران زندگی می کند‪.‬‬ ‫امریکایی ها در ادعای اخر خود نقش��ه ترور‬ ‫س��فیر عربس��تان را مطرح کردند‪ .‬این اواخر‬ ‫به نظر می رسد که یک مقدار فضای بین المللی‬ ‫به سمت ارامش هدایت می ش��د اما با مطرح‬ ‫ش��دن این ادعا ارامش از دس��ت رفته به نظر‬ ‫می رسد‪ .‬به نظر شما علت چه بود؟‬ ‫‪ l‬در امریکا صهیونیس��ت ها نقش اساسی در‬ ‫تصمیم گیری دولتمردان امریکا دارند‪ .‬انها هر وقت‬ ‫احساس کنند که فضای موجود و حاکم بر روابط دو‬ ‫کشور ارام است با تغییرات جدید سعی می کنند این‬ ‫تالطم را ایجاد کنند یا به ان دامن بزنند ‪ .‬طرح مضحک ‬ ‫ترور سفیر عربستان توسط جمهوری اسالمی انقدر‬ ‫بی ارزش اس��ت که خ��ود تحلیلگ��ران امریکایی و‬ ‫مقامات پیش��ین ‪ CIA‬هم ان را یک طرح غیر واقعی‬ ‫و خنده دار عن��وان کردند و هیچ کس این مس��اله را‬ ‫جدی نگرفت‪.‬‬ ‫این واقعا یک شکس��ت برای طرح های امریکا‬ ‫علیه جمهوری اس�لامی ایران اس��ت‪ .‬م��ا بزرگترین‬ ‫قربانی تروریسم در عصر حاضر هس��تیم و منافقین‬ ‫بر اس��اس امارهای موجود حدود ‪ 16‬ه��زار نفر را‬ ‫در کش��ور ما ترور کردن��د به اضافه مس��ئولین عالی‬ ‫رتبه کش��ور و ش��هروندان عادی‪ ،‬اما همین سازمان‬ ‫ تروریستی و مسئوالن س��ازمان ترور توسط اتحادیه‬ ‫اروپا از لیست گروه های تروریست خارج می شوند‬ ‫و این نشان می دهد که حتی مقوله هایی مانند تروریسم‬ ‫و حقوق بش��ر و درج��ه اهمیتش برای انه��ا تنها در‬ ‫چارچوب منافعی است که برای خود در نظر گرفته اند‬ ‫و فاقد ارزش است‪.‬‬ ‫بنابراین به نظر می رسد که یک نوع اشفتگی در‬ ‫ادبیات خانم کلینتون در اظهارات اخیرش در ارتباط‬ ‫با جمهوری اسالمی ایران به چشم می خورد‪.‬‬ ‫خانم کلینتون می گوید امریکایی ها تصمیم گیر‬ ‫اصلی در مورد ایجاد رابطه مجدد دو کش��ور‬ ‫هستند‪ .‬ش��ما این مس��اله را چگونه ارزیابی‬ ‫می کنید؟‬ ‫‪ l‬ما در رابطه با ارتباط با امریکا تصمیم گرفتیم‬ ‫و اگر تصمیم نمی گرفتیم مشخص نبود که وضعیت‬ ‫چگونه اس��ت‪ .‬وضعیت کامال شفاف و روشن است‬ ‫و در واقع ما در ارتباط با امریکا سیاس��ت قطعی مان‬ ‫عدم مذاکرات و عدم روابط است‪.‬‬ ‫امریکا باید یک بازنگری اساسی در نگاهش به‬ ‫جمهوری اسالمی ایران و به ملت ایران داشته باشد و‬ ‫همین طور در سیاست های منطقه ای هم تغییر ایجاد‬ ‫کند‪ .‬امریکا امروز به هیچ وجه قابل مذاکره نیست‪.‬‬ ‫اقای بروجردی! نکته ای که در س��خنان اخیر‬ ‫خانم کلینتون وجود داش��ت اعالم راه اندازی‬ ‫سفارتخانه مجازی در ایران بود‪ .‬امریکایی ها‬ ‫با تاسیس سفارتخانه دنبال چه اهداف مجازی‬ ‫هستند؟‬ ‫‪ l‬به نظر می رسد که ایشان خواسته چیزی را به‬ ‫عنوان یک موضوع جدید بگوید‪ .‬ایشان و امریکایی ها‬ ‫در مقاطعی که در داخل امریکا دچار مشکالت جدی‬ ‫جنبش وال استریت و نارضایتی گسترده مردم هستند‬ ‫دنبال مطالبی هستند که برد خبری گسترده داشته باشد‬ ‫و موجب انحراف افکار عمومی از واقعیت های تلخ‬ ‫جامعه امریکا باشد‪ .‬فکر می کنم این ماجرا هم از ان‬ ‫صنف مسائل است وگرنه سفارتخانه مجازی اصوال‬ ‫در روابط بین الملل وجود خارجی ندارد و این نکته ای‬ ‫است که خانم کلینتون مطرح کرده با توجه به اینکه ما‬ ‫رابطه ای نداریم که بخواهیم سفارتخانه داشته باشیم‪.‬‬ ‫طبیعتا هیچ جایگاهی در قوانین و مقررات بین الملل‬ ‫نخواهد داشت و به همین دلیل این نظریه کامال مردود‬ ‫است‪.‬‬ ‫همانطور که گفتم به نظر می رسد در مقطع فعلی‬ ‫امریکایی ها مشکالتی اساس��ی در منطقه دارند‪ .‬انها‬ ‫شکس��ت هایی در ارتباط با جنبش بیداری اس�لامی‬ ‫متحمل ش��دند و مثال مص��ر را به عن��وان مهم ترین‬ ‫پایگاه خودش��ان از دس��ت دادند و دوس��تانی مانند‬ ‫بن علی در تونس یا قذافی در لیب��ی و همچنین علی‬ ‫عبداهلل صالح و احتماال در برخی دیگر از کش��ورها‬ ‫دچار سرنوش��ت مشابهی خواهند ش��د که شکستی‬ ‫ب��ود ب��رای صهیونیس��ت ها و عوام��ل امریکایی ها‬ ‫به خص��وص در مورد از دس��ت دادن مص��ر و عدم‬ ‫موفقی��ت امریکایی ه��ا در اینکه بتوانن��د معادالت‬ ‫سیاس��ی را در س��وریه به هم بریزن��د و همین طور‬ ‫تحمی��ل هزینه هنگف��ت میلی��ارد دالری در عراق و‬ ‫افغانستان و کشته شدن چندین هزار سرباز امریکایی‪.‬‬ ‫مجموعه این مسائل نارضایتی گسترده ای را در جامعه‬ ‫امریکا ایجاد کرده‪ ،‬به خصوص اینکه اوباما در دوران‬ ‫تبلیغات انتخاباتی قول داده بود بسیاری از اشتباهات‬ ‫بوش را تغییر بدهد مثال به س��رعت نیروهایش را در‬ ‫عراق کاهش دهد و زن��دان گوانتانامو را تعطیل کند‬ ‫و این لکه های ننگ را از دام��ان امریکا بزداید که این‬ ‫وعده ها تاکنون صورت نگرفته و اوباما دچار بد قولی‬ ‫ش��ده و در مقابل افکار عمومی جایگاه بدی یافته و‬ ‫این حرکت در اذه��ان عمومی امریکا نش��ان دهنده‬ ‫عدم رضای��ت گس��ترده ملی ب��ا توجه ب��ه نزدیکی‬ ‫انتخابات بعدی است‪.‬‬ ‫اوباما به دنبال اقداماتی است که بتواند بر افکار‬ ‫عمومی امری��کا تاثی��ر بگ��ذارد و دموکرات ها را در‬ ‫انتخابات این��ده از وضع بدی که دچارش هس��تند‬ ‫نجات دهد‪g.‬‬ ‫‪31‬‬ ‫امریکا در وضعیت بدی قرار گرفته است‬ ‫‪4‬‬ ‫غالمرضا کرمی‪ /‬رئیس کمیته امور دفاعی کمیسیون امنیت ملی‬ ‫سیاست‬ ‫پیشینه رابطه ایران با امریکا قبل از انقالب نشان‬ ‫می دهد که امریکایی ها‪ ،‬ایران را یکی از ایاالت خود‬ ‫می دانس��تند و بر ان حاکمیت مطلق داش��تند‪ .‬سفیر‬ ‫امریکا عمال بر شاه و فرماندهان عالی رتبه ارتش ایران‬ ‫حکومت می کرد‪.‬‬ ‫خاطرات گوناگونی که از سران رژیم ستم شاهی‬ ‫به چاپ رسیده نش��انگر این اس��ت که امریکایی ها‬ ‫حکمرانان واقعی ایران بودند و مس��ئولین حکومت‬ ‫ای��ران مانند س��ربازان مطی��ع انها عم��ل می کردند‪.‬‬ ‫مستش��اران امریکایی در همه جای کش��ور حضور‬ ‫داش��تند و دس��تور می دادند‪ .‬پس از پیروزی انقالب‬ ‫اسالمی‪ ،‬امریکایی ها تالش زیادی کردند که نگذارند‬ ‫انقالب به معنای واقعی ش��کل گیرد‪ ،‬ب��ه تمامی این‬ ‫نیات در خاطرات س��الیوان‪ ،‬اخرین سفیر امریکا در‬ ‫ایران اشاره ش��ده اس��ت‪ .‬امریکایی ها خیلی تالش‬ ‫کردند که انقالب پیروز نش��ود ول��ی حضور پر رنگ‬ ‫مردم در صحنه های مبارزه با رژیم ستم شاهی موجب‬ ‫شد انقالب پیروز شود و حتی بعد از پیروزی انقالب‬ ‫اسالمی‪ ،‬امریکایی ها از بدو تولد این نظام دشمنی های‬ ‫خود را ش��روع کردند‪ .‬می توان جنبش های صورت‬ ‫گرفته توسط مردم ایران را اینگونه تشریح کرد که در‬ ‫کش��ور ما انچه اتفاق افتاده حضور مردمی در مقابل‬ ‫جریان هایی مانند گروهک های مارکسیس��تی‪ ،‬نفاق‬ ‫و س��لطنت طلب اس��ت‪ .‬امریکایی ها با اس��تفاده از‬ ‫گروهک های ضد انقالب و حمایت های مالی از انها‬ ‫و براوردن تمامی انچه مورد نیاز داشتند سعی کردند‬ ‫علیه جمهوری اسالمی تالش هایی را انجام دهند‪.‬انها‬ ‫حتی در جریان اعمال منافقین درسال ‪ 60‬با ترور مردم‬ ‫انقالبی س��عی کردند فضای نظام را مخدوش نشان‬ ‫بدهند که در نتیجه مقابله مردم با انها عده ای به درک‬ ‫واصل شدند‪ ،‬عده ای زندانی‪ ،‬عده ای هم فراری و به‬ ‫دامن غرب رفتند‪ .‬مسئوالن این گروهک تروریستی‬ ‫نفاق در خ��ارج از مرزه��ا تحت الحمای��ه امریکا و‬ ‫قدرت های سلطه قرار گرفتند تا اینکه به دامن صدام‬ ‫رفته و حتی در زمان جنگ عراق علیه کشور اقدامات‬ ‫جاسوسی انجام می دادند‪ .‬با ادامه این روند هم سعی‬ ‫داشتند در تقویت رژیم عراق به گونه ای عمل کنند که‬ ‫در جنگ تحمیلی علیه ایران‪ ،‬ملت ایران را به شکست‬ ‫وادار کنند که خوش��بختانه با حضور مردم و رهبری‬ ‫حضرت امام (ره) و جنگ تمام عیار در همه صحنه ها‬ ‫در جنگ علیه صدام پس از هشت سال جنگ تحمیلی‬ ‫پیروزی واقعی نصیب ایران شد‪.‬‬ ‫تالش امریکایی ها همیش��ه این بوده که از همه‬ ‫توان خود مانن��د تحریم ه��ا‪ ،‬تبلیغات علی��ه نظام و‬ ‫مس��ئوالن‪ ،‬کمک به جریان های مخالف داخل برای‬ ‫دستیابی به اهدافشان استفاده کنند‪.‬‬ ‫با ای��ن پیش��ینه رفتار امری��کا با ای��ران‪ ،‬پس از‬ ‫پیروزی انقالب رویکرد ملت ای��ران با امریکایی ها‬ ‫یک رویکرد روشن و با تجربه ‪ 30‬و چند ساله است‪.‬‬ ‫البته جنایات امریکا فقط به سال های بعد از پیروزی‬ ‫انقالب بر نمی گردد و انها در کودتای ‪ 28‬مرداد علیه‬ ‫ملت ایران نیز نقش داشتند‪ .‬جنایات امریکا در ایران‬ ‫حتی در صدها کتاب قط��ور نمی گنجد‪ .‬امریکایی ها‬ ‫چنانچه ب��ا همین رویکرد علیه مل��ت ایران همچنان‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪32‬‬ ‫بررسی مواضع جدید ایاالت متحده علیه ایران‬ ‫ادامه مسیر بدهند‪ ،‬ش��عار ملت ایران مرگ بر امریکا‬ ‫در هر کوی و برزن اس��ت‪ .‬با همین شعار ادامه مسیر‬ ‫می دهند و مخالفت جدی با سیاس��ت های حاکمان‬ ‫امریکا دارند‪.‬‬ ‫اما چنانچه رویکرد امریکایی ها تغییر کند یعنی‬ ‫این رویکرد از مخالفت با نظام جمهوری اسالمی به‬ ‫رویکردی تبدیل شود که اعالم کنند دست از مخالفت‬ ‫با جمهوری اسالمی بر داش��ته ایم و به دنبال برخورد‬ ‫هم تراز هستیم و به طور مشخص جمهوری اسالمی‬ ‫را به عنوان یکی از کشورها در کنار سایر کشورها از‬ ‫جمله امریکا می بینیم‪ ،‬ان زمان می توان به گونه دیگر‬ ‫رفتار کرد‪ ،‬ولی تاکنون این رویکرد در انها دیده نشده‬ ‫و امریکایی ها همچن��ان با رویکرد اس��تکباری و از‬ ‫موضع قدرت با ایران صحبت می کنند که یک نمونه‬ ‫بازر ان مصاحبه وزیر امور خارجه با خبرگزاری های‬ ‫فارس��ی زبان ‪ BBC‬و ‪ VOA‬یعنی شبکه های خبری‬ ‫انگلیس و امریکا بود که باز هم مواضع استکباریشان‬ ‫را بیان داشتند و از مخالفان خواستند برای براندازی‬ ‫نظام تالش کنند و گفتند که از تمام مخالفین حمایت‬ ‫می کنند‪ .‬مج��ددا از جری��ان فتنه حمای��ت کردند و‬ ‫خواسته هایش��ان تکرار خواس��ته های استعماری و‬ ‫استبدادی است که ملت ایران هم با چنین رویکردی‬ ‫چیزی جز مخالف��ت جدی ب��ا امریکایی ها در پیش‬ ‫نخواهد گرفت‪ .‬وقتی در کنگره امریکا ترور مسئوالن‬ ‫جمهوری اسالمی را طراحی می کنند و به طور رسمی‬ ‫در برنامه های خود می گنجانند‪ ،‬وقتی حکومتی رسما‬ ‫عملکرد تروریستی علیه یک ملت دارد‪ ،‬هیچ چاره ای‬ ‫جز مخالفت باقی نمی ماند‪.‬‬ ‫عالوه بر این موارد در رویک��ردی دیگر امریکا‬ ‫ادعای ترور سفیر عربس��تان را مطرح می کند که این‬ ‫سوژه سناریوی ساختگی توسط امریکاست‪ .‬امریکا‬ ‫در یک سال اخیر در وضعیت بدی قرار گرفته است‪.‬‬ ‫انقالب های منطقه ای در کشورهای اسالمی‪ ،‬سقوط‬ ‫پشت س��ر هم دیکتاتورهای م��ورد حمایت امریکا‬ ‫از یک ط��رف و از طرف دیگر پیروزی تش��کل های‬ ‫اس�لامی امثال النهضه در تونس و برخوردهایی که‬ ‫مردم مصر با س��فارت اس��رائیل دارند ی��ا این اواخر‬ ‫سخنان مس��ئوالن ش��ورای انقالبی لیبی در رابطه با‬ ‫جریانی در امریکا به وجود امده‬ ‫که قدرت جمهوری اسالمی را‬ ‫به عنوان یک قدرت برتر در‬ ‫منطقه می بیند که اگر اینگونه‬ ‫نبود با کشور دیگری زورازمایی‬ ‫می کردند‪ .‬بنابراین تمام‬ ‫سعی شان را علیه جمهوری اسالمی‬ ‫به کار گرفته اند که قدرت‬ ‫جمهوری اسالمی را در تغییر‬ ‫معادالت منطقه ای تضعیف کنند‪،‬‬ ‫در نتیجه سوژه ای ساختند که‬ ‫بتوانند یک فضای تبلیغاتی علیه‬ ‫نظام جمهوری اسالمی ایران‬ ‫ایجاد کنند‬ ‫خاس��تگاه اس�لامی در اینده حکومت لیبی نش��انه‬ ‫شکست جدی سیاست های امریکا در منطقه است‪.‬‬ ‫از طرف دیگر جنبش وال استریت شهر به شهر‬ ‫در امریکا در حال پیشرفت اس��ت و در حال تبدیل‬ ‫شدن به یک انقالب سراسری در امریکا و اروپاست‪.‬‬ ‫همچنین از س��ویی دیگر ش��اهد بیرون راندن‬ ‫امریکایی ها از عراق هس��تیم و مس��ئولین امریکایی‬ ‫عالوه بر التماس کردن ک��ه بگذارید یک مقدار دیگر‬ ‫در عراق بمانیم با جواب منفی مردم عراق وادار شدند‬ ‫بگویند که ما رسما از عراق خارج می شویم‪ .‬عراقی که‬ ‫امریکایی ها با اقای برمر می خواستند ان را به عنوان‬ ‫یک ایالت امریکا اداره کنند‪ ،‬امروز با درخواست های‬ ‫مکرر مسئوالن و مردم عراق برای بیرون رفتن مواجه‬ ‫ش��دند و امریکایی ها مجبور ش��دند به ترک از عراق‬ ‫تن بدهند و در افغانس��تان هم حال و روزش��ان بهتر‬ ‫از این نبود‪.‬‬ ‫در چنین فض��ای پر از ضعفی یک فضا س��ازی‬ ‫برای جمهوری اسالمی ایجاد کردند‪.‬معتقدم جریانی‬ ‫در امریکا به وجود امده که قدرت جمهوری اسالمی‬ ‫را به عنوان یک قدرت برت��ر در منطقه می بیند که اگر‬ ‫اینگونه نبود با کش��ور دیگری زورازمایی می کردند‪.‬‬ ‫بنابراین تمام سعی ش��ان را علیه جمهوری اس�لامی‬ ‫به کار گرفته اند که قدرت جمهوری اس�لامی را در‬ ‫تغییر معادالت منطق��ه ای تضعیف کنن��د‪ ،‬در نتیجه‬ ‫سوژه ای س��اختند که هم بتوانند یک فضای تبلیغاتی‬ ‫علیه نظام جمهوری اس�لامی ایران ایجاد کنند و هم‬ ‫زیر فش��ار س��نگین تبلیغاتی که بر امری��کا به خاطر‬ ‫حوادث گوناگون در منطقه و داخل ان مانند جنبش‬ ‫وال اس��تریت حکمفرماست‪ ،‬س��وژه ای به صورت‬ ‫ ترور سفیر عربستان به دست ایرانی ها بیان کردند‪ .‬در‬ ‫صورتی که چسباندن چنین برچس��بی به جمهوری‬ ‫ی تروریسم در سال های گذشته‬ ‫اسالمی که خود قربان ‬ ‫اس��ت کامال نارواس��ت‪ .‬اعمالی که چه ب��ا حمایت‬ ‫مس��تقیم امریکا و چه بدون حمایت امریکا صورت‬ ‫می گیرد که حتی خانم کلینت��ون هم گفت امیدواریم‬ ‫بتوانیم مدارکی که مورد پسند دادگاه است ارائه کنیم‪.‬‬ ‫مشخص است در جریانی که به راه افتاده امریکایی ها‬ ‫با ما سردشمنی دارند‪.‬‬ ‫در اظهارات اخیر خانم کلینتون خبر سفارتخانه‬ ‫مجازی ایران‪ -‬امریکا داده شده است که این هم باز‬ ‫یکی از نقاط ضعف امریکاست و به رغم همه تالش ها‬ ‫هنوز نتوانسته اند یک سر پل را در ایران داشته باشند و‬ ‫یک روز اعالم می کنند که ما می خواهیم یک خط تلفن‬ ‫سرخ ایجاد کنیم و بین مس��ئولین ایرانی و امریکایی‬ ‫که در خلیج ف��ارس حض��ور دارند ارتب��اط برقرار‬ ‫کنیم که حادث��ه ای رخ ندهد‪ .‬این ادع��ای بی معنایی‬ ‫اس��ت‪ .‬انها خود به خلیج فارس امدن��د و حاال اگر‬ ‫بروند این مش��کالت پیش نمی اید‪ .‬انها می خواهند‬ ‫به گون��ه ای اخبار واقع��ی ایران را کس��ب کنند ولی‬ ‫نمی توانند این ام��ر را محقق کنند و دس��ت به دامن‬ ‫گروهک های تروریستی و س��لطنت طلب می شوند‬ ‫و منبع اخبارش��ان انجاس��ت‪ ،‬به همین دلی��ل اکثرا‬ ‫تحلیل هایشان با شکست مواجه می شود‪g .‬‬ ‫وابسته نیستیم‬ ‫گفت وگو با بیژن نوباوه‬ ‫‪5‬‬ ‫در حاشیه یکی از روزهای برگزاری نمایشگاه مطبوعات‪ ،‬بیژن نوباوه از اعضای فراکسیون انقالب مجلس‬ ‫و عضو جبهه پایداری میهمان غرفه مثلث بود‪ .‬با او درباره اخرین تحوالت و تصمیم گیری ها در جبهه پایداری‬ ‫تو گو کردیم‪.‬‬ ‫گف ‬ ‫علی حاجی ناصری‬ ‫سیاست‬ ‫بیژن نوباوه می گوید‬ ‫جیهه پایداری به هیچ‬ ‫جریانی وابسته نیست‬ ‫و موضوع وابستگی به‬ ‫دولت صحت ندارد‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫اقای نوب��اوه! نظرات مختلف��ی در خصوص‬ ‫چگونگ��ی رس��یدن ب��ه وح��دت در می��ان‬ ‫اصولگرایان وج��ود دارد‪ .‬جبهه پایداری در‬ ‫این خصوص چه اعتقادی دارد؟‬ ‫‪l‬اتفاقا جبهه پایداری می گوید که س��از و کار‬ ‫باید تعریف شود و س��از و کار فعلی «تعریف نشده»‬ ‫اس��ت‪ .‬ما اعتقاد داریم وحدت زمانی شکل می گیرد‬ ‫و پایدار می شود که س��از و کار داش��ته باشد‪ .‬جبهه‬ ‫پایداری به شدت نسبت به تقویت جبهه اصولگرایان‬ ‫اعتقاد دارد؛ منتهی بر اساس یک منطق‪ .‬جبهه پایداری‬ ‫معتقد اس��ت که باید جای��گاه اجتماع��ی‪ ،‬حزبی و‬ ‫گروهی افرادی که در کمیته ‪ 8+7‬هس��تند مشخص‬ ‫شود و بر اساس ان جایگاه‪ ،‬هر فرد یا گروهی به حق‬ ‫خود برسد و به همان میزان حضور داشته باشد‪ .‬زمانی‬ ‫که این جایگاه تعریف نمی شود یا نمی خواهند ان را‬ ‫تعریف کنند یا مخدوش اس��ت‪ ،‬این مساله ربطی به‬ ‫جبهه پایداری ندارد‪.‬‬ ‫انتقاد ش��ما بیش��تر نس��بت به ک��دام وجه از‬ ‫ساز و کار فعلی است؟ عده بسیاری از جمله‬ ‫اعضای جبه��ه پایداری‪ ،‬حض��ور نمایندگان‬ ‫شخصیت های سیاسی را علت مخالفت شما‬ ‫با ساز و کار فعلی جبهه اصولگرایان می دانند‪.‬‬ ‫‪l‬اصال چنین صحبتی نیس��ت بلک��ه بحث بر‬ ‫سر س��از و کار اس��ت‪ .‬همه افرادی که در کمیته ‪8+7‬‬ ‫حضور دارند‪ ،‬چهره هایی ش��اخص و محترم هستند‪.‬‬ ‫اگر ما می گوییم که این ساز و کار منطقی است و همه‬ ‫مسائل بر اساس س��هم منطقی تعریف شده‪ ،‬باید ان‬ ‫را تبیین کنیم و اجازه دهیم ت��ا افراد و گروه ها جایگاه‬ ‫خود را در ان س��از و کار مش��خص کنند‪ .‬اما من فکر‬ ‫می کنم ک��ه جایگاه ها در کمیت��ه ‪ 8+7‬چندان تعریف‬ ‫ش��ده نیس��ت‪ .‬چرا زمانی که س��از و کار را تعریف‬ ‫می کردند‪ ،‬گفتند ‪ 8+7‬و مثال نگفتند ‪ 9+8‬یا ‪12+10‬؟‬ ‫جبهه پایداری نسبت به این ساز و کار سواالتی دارد و‬ ‫س��واالت خود را خالصانه مطرح کرده است‪ .‬تقریبا‬ ‫همه حرف هایی هم که درباره جبهه پایداری می زنند‪،‬‬ ‫غلط اس��ت‪ .‬جبهه پایداری نه به دنبال تشکیل گروه‬ ‫دیگری اس��ت و ن��ه می خواهد فهرس��ت انتخاباتی‬ ‫جداگانه ارائه ده��د‪ .‬جبهه پایداری ش��دیدا و عمیقا‬ ‫معتقد است که اصولگرایان باید متحد باشند‪ ،‬چرا که‬ ‫عدم وحدت به عدم موفقیت می انجامد‪ .‬در عین حال‬ ‫باید در مسیر اتحاد اغماض ها و چشم پوشی هایی نیز‬ ‫وجود داشته باش��د و برای اختالف سلیقه ها هم باید‬ ‫چاره ای اندیشید‪ .‬اما من فکر می کنم که اگر ساز و کار‬ ‫اصلی تعریف شود‪ ،‬قطعا همه گروه ها تقوای الزم را‬ ‫دارند که نس��بت به برخی خواسته های خود اغماض‬ ‫کنند‪ ،‬اما هنوز به ان مرحله نرس��یده ایم‪ .‬البته طبیعی‬ ‫هم هس��ت؛ چراکه این مس��اله باعث داغ شدن تنور‬ ‫انتخابات می شود و مردم حس��اس تر می شوند‪ .‬افراد‬ ‫جبهه پایداری برای همه اقش��ار جامعه شناخته شده‬ ‫هستند؛ کارنامه انها در مجلس و خارج از ان مشخص‬ ‫اس��ت‪ .‬مردم هم این مس��ائل را می دانند و نسبت به‬ ‫مطرح شدن چنین سواالتی حساس هستند‪ .‬از دیدگاه‬ ‫جامعه شناسانه و ژورنالیستی این مساله مثبتی است که‬ ‫مردم فکر نکنند سا زو کار وحدت اصولگرایان از ابتدا‬ ‫پیش بینی ش��ده و انها ناچار به توافق هستند‪ .‬به هیچ‬ ‫وجه این طور نیست؛ سلیقه های متفاوتی وجود دارد‬ ‫خصوصا که در استانه انتخابات این اختالف سالیق‬ ‫می تواند به رش��د جریان اصولگرایی کمک کند‪ .‬پس‬ ‫ازانتخابات ریاست جمهوری و مساله جریان فتنه و‬ ‫جریان های خاص‪ ،‬معیارها برای مردم مشخص تر‬ ‫و باعث ش��د مردم در انتخاب خود بیش��تر دقت‬ ‫کنند‪ .‬قرار گرفتن افراد در کنار این جریان ها باعث‬ ‫می ش��ود تا مردم بهتر انها را بشناسند و به عبارت‬ ‫بهتر عیار افراد را مشخص شود‪.‬‬ ‫م��ا در انتخابات ش��وراهای دوم ش��اهد‬ ‫وزن کشی درونی میان اصالح طلبان بودیم‬ ‫که به شکس��ت انها در برابر اصولگرایان‬ ‫منجر شد‪ .‬فکر نمی کنید اگر در انتخابات‬ ‫اخیر اصولگرایان به وحدت نرسنداسیب‬ ‫ان به کل اصولگرایان خواهد رسید؟‬ ‫‪l‬قطعا همین طور است‪ .‬در اینکه ما باید به‬ ‫وحدت صد در صدی برسیم شکی نیست‪ .‬در غیر‬ ‫این صورت جریان مقابل از فرصت ایجاد ش��ده‬ ‫استفاده خواهد کرد‪ .‬زمان ریاست جمهوری اقای‬ ‫خاتمی‪ ،‬جری��ان اصولگ��را در انتخابات مجلس‬ ‫هفتم به پیروزی رس��ید‪ ،‬چراک��ه از تفرقه عمیق‬ ‫اصالح طلبان استفاده کرد‪ .‬در انتخابات اینده هم‬ ‫حریف بیکار ننشسته است و اگر اصولگرایان به‬ ‫وحدت نرس��ند‪ ،‬از فرصت ایجاد ش��ده استفاده‬ ‫خواهد کرد‪.‬‬ ‫س��از و کار پیشنهادی ش��ما چیست؟ ایا‬ ‫میان اعضای جبه��ه پایداری در خصوص‬ ‫س��از و کاری که به ان معتقدند جمع بندی‬ ‫حاصل شده است؟‬ ‫‪l‬اینگونه مسائل از سوی مقام های مسئول‬ ‫و سخنگوی جبهه عنوان شده؛ ما به دنبال سا زو کار‬ ‫دیگری نیس��تیم‪ .‬ما خواهان ش��فافیت هس��تیم‪.‬‬ ‫اگر س��از و کار فعلی و علت انتخ��اب نمایندگان‬ ‫جریان های مختلف مش��خص ش��ود‪ ،‬بسیاری از‬ ‫اختالفات حل می ش��ود‪ .‬امروز بسیاری از کسانی‬ ‫که ما را به مخالفت با ایت اهلل مهدوی کنی و جریان‬ ‫اصولگرایی متهم می کنند‪ ،‬ترفند فرار به جلو را در‬ ‫پیش گرفته اند و از ترس محک خوردن این مساله‬ ‫را مط��رح می کنند‪ .‬در واقع جبهه پایداری کس��ی‬ ‫نیست جز والیتمدارترین و تالشگرترین افراد و‬ ‫ما هیچ گاه خواهان خدشه در وحدت اصولگرایان‬ ‫نیستیم‪.‬‬ ‫مسائلی در خصوص جبهه پایداری مطرح‬ ‫می شود و با س��خنان اخیر اقای الهام این‬ ‫شایعات قوت گرفته است‪.‬‬ ‫‪l‬من نشنیده ام‪.‬‬ ‫اق��ای نوب��اوه لطفا ب��ه صورت ش��فاف‬ ‫بفرمایید نس��بت جبهه پای��داری با دولت‬ ‫چیست؟‬ ‫‪l‬جبهه پایداری می توانس��ت همان رایحه‬ ‫خوش خدمت باش��د که با اق��ای احمدی نژاد و‬ ‫دول��ت همکاری می ک��رد‪ ،‬اما جدا ش��دن جبهه‬ ‫پایداری در مخالفت با برخی شرایط است‪ .‬در این‬ ‫صورت ما چگونه می توانیم با یکدیگر همکاری‬ ‫کنیم؟ البته انها هم برای خودشان محترم هستند‬ ‫و می توانند فعالیت کنند‪ ،‬اما بحث جبهه پایداری‬ ‫کامال جداس��ت و ما هی��چ ارتباطی ب��ا یکدیگر‬ ‫نداریم‪ .‬کس��انی که این اتهام را به جبهه پایداری‬ ‫وارد می کنند همان کسانی هستند که فرار به جلو‬ ‫را در پیش گرفته ان��د و می خواهند ب��ا فرافکنی‬ ‫مش��کالت خود را نادیده بگیرن��د و افکار مردم‬ ‫را منحرف کنند‪ .‬جبهه پای��داری به هیچ جریانی‬ ‫وابس��ته نیس��ت و یکی از اصول این جبهه تبری‬ ‫جستن از منحرفین است‪g .‬‬ ‫‪33‬‬ ‫فرهنگ ‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪34‬‬ ‫سینمای زندگی‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫گفت وگو با رضا میرکریمی‬ ‫درباره فیلمی سهل و ممتنع‬ ‫داشتم ناامید می شدم‬ ‫رضا میرکریمی این روزها فیلم «یه حبه قند» را بر پرده س��ینماها دارد‪ .‬هرچن��د حضور این فیلم در‬ ‫جشنواره فجر نوار موفقیت های سیمرغی او را پاره کرد و حواشی اش سرنوشت چندان مشخصی را برای‬ ‫اکران ان متصور نبود‪ ،‬اما طبق امار‪ ،‬روز به روز به نسبت میزان فروش ان در جدول اکران افزوده می شود و‬ ‫رفته رفته از سوی منتقدان و رسانه ها نیز باتوجه روزافزونی مواجه شده است‪ .‬در این شماره از مثلث راز و‬ ‫رمزهای فیلم سازی این کارگردان موفق را باتوجه به اخرین ساخته او به کنکاش نشسته ایم‪.‬‬ ‫‪35‬‬ ‫سعید اجورلو ‪ -‬علیرضا بهرامی‬ ‫‪1‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫اقای میرکریم��ی! ایا از ش��رایط اکران‬ ‫«یه حبه قند» و نتیجه کارتان راضی هس��تید؟‬ ‫کال حاال که چند هفته از اکران فیلم می گذرد‬ ‫شرایط چطور است؟‬ ‫‪ l‬مطمئنا انتظار این شرایط را نداشتم‪ .‬البته نه‬ ‫اینکه اصال انتظارش را نداش��ته باشم‪ ،‬بلکه براساس‬ ‫اتفاق هایی که در یک س��ال گذشته برای این فیلم رخ‬ ‫داد و حاشیه هایی که متاسفانه ایجاد شد‪ ،‬کم کم داشتم‬ ‫ناامید می شدم از اینکه «یه حبه قند» به خوبی دیده شود‬ ‫و درباره س��اختار‪ ،‬جزییات و تم ان حرف های جدی‬ ‫زده ش��ود و مردم برای دیدن این فیلم تشویق شوند‪.‬‬ ‫البته فکر نمی کردم که این فیلم فروش کمی داشته باشد‪،‬‬ ‫بلکه به فروشی متوسط فکر می کردم‪ .‬اما خوشبختانه‬ ‫اقبال خوبی از ط��رف منتقدان و مردم به فیلم ش��د و‬ ‫س��ازمان دهی خوبی در زمین ه تبلیغات از سوی حوزه‬ ‫هنری و تیمی که برای اک��ران برنامه ریزی کرده بود‪،‬‬ ‫انجام شد که به دیده شدن فیلم کمک کرد‪ .‬االن خیلی‬ ‫خوشحالم که مطالب زیادی در حمایت «یه حبه قند»‬ ‫نوشته ش��ده و بعضا اگر نقدی در مخالفت و اشاره به‬ ‫نواقص فیلم منتشر ش��ده‪ ،‬باز هم مفید است و نشان‬ ‫می دهد فیلم انقدر اهمیت داش��ته اس��ت که درباره‬ ‫ان نوش��ته ش��ود‪ .‬اس��تقبال مردم هم برای من جالب‬ ‫اس��ت‪ .‬بس��یاری از پخش کننده های کاربلد س��ینما‬ ‫مدعی بودند که این فیلم ف��روش خیلی کمی خواهد‬ ‫داشت‪ ،‬دالیل انها هم مشخص بود‪ ،‬انها الگوهایی از‬ ‫فیلم های پرفروش دارند که هیچ کدام از ان الگوها را‬ ‫ما در «یه حبه قند» رعایت نکرده ایم؛ از جمله حضور‬ ‫چند استار که عکس انها روی سردر سینما زده شود‪،‬‬ ‫قصه سرراس��ت و احیانا ملودرامی که مردم را جذب‬ ‫کند‪ ،‬م��دت زمان فیلم که بیش��تر از ‪ 90‬دقیقه نباش��د‬ ‫واستفاده نکردن از لهجه برای اینکه مردم خوب ارتباط‬ ‫برقرار کنند‪ .‬ما هیچ کدام از ای��ن پارامترها را در فیلم‬ ‫نداش��تیم‪ .‬پیرنگ قصه «یه حبه قند» حادثه ندارد و از‬ ‫فضای احساساتی و ملودرام پرهیز کرده است و سر در‬ ‫س��ینمای ما به جز یکی دو نفر‪ ،‬پر از چهره هایی است‬ ‫که مردم برای اولین بار انها را می بینن��د‪ .‬اتفاقا اصرار‬ ‫داش��تیم که تصویر همه بازیگرها روی سردر سینما‬ ‫باشد و تبعیضی از این نظر قائل نش��ویم و این کار را‬ ‫ی با ش��هامت انجام دادیم‪ .‬مدت این فیلم با وجود‬ ‫کم ‬ ‫انکه بعد از جشنواره ان را خالصه کردیم‪ 115 ،‬دقیقه‬ ‫اس��ت‪ ،‬لهجه فیلم هم به اعتقاد برخی پخش کننده ها‬ ‫عاملی است که می تواند برای تماش��اگر دافعه ایجاد‬ ‫کند‪ ،‬همه این ه��ا را که کنار ه��م می گذاریم‪ ،‬فیلم در‬ ‫قلمرو فیلم هنری و به اعتق��اد برخی افراد‪ ،‬خاص جا‬ ‫می گیرد؛ به دلیل نواوری ها و نگاه جدیدی که به فرم‬ ‫روایی دارد و این می توانس��ت برای تماشای عمومی‬ ‫عامل بازدارنده باشد‪ ،‬ولی اکنون ش��اهدیم که اکران‬ ‫هر روز بیش��تر رونق می گیرد و فروش فیلم هر هفته‬ ‫افزایش می یابد و اکنون دومین رتبه فیلم های پرفروش‬ ‫را داریم‪ .‬درواقع‪ ،‬این امر یک معن��ا را جا می اندازد و‬ ‫ان اینکه تمام تصورهایی که برخ��ی ادعا می کنند از‬ ‫مخاطب دارند‪ ،‬غلط است‪.‬‬ ‫من می خواهم گروهی از دانشجویان را این هفته‬ ‫در مقابل سینما بگذارم تا به شکل تصادفی امار بگیرند‬ ‫تا بدانیم بافت جمعیتی مخاطبان ما به چه اقشاری تعلق‬ ‫دارد‪ ،‬با چه میزان سواد‪ ،‬برای چندمین بار این فیلم را‬ ‫می بینند و چند بار در س��ال به سینما می ایند‪ ،‬تا از این‬ ‫رهگذر‪ ،‬اماری به دس��ت بیاوری��م و بدانیم مخاطب‬ ‫خاموشی که هرگز انها را به حس��اب نمی اوریم‪ ،‬چه‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪36‬‬ ‫کسانی و در کجا هس��تند و چه نیازهایی دارند و اگر‬ ‫چه میزان از گارانتی س�لامت درباره یک فیلم به انها‬ ‫داده شود‪ ،‬به ان فیلم اقبال نشان می دهند‪ .‬معموال کف‬ ‫سلیقه‪ ،‬ذائقه و توقع مخاطب همیشه مورد هدف ماست‬ ‫و همیشه ان را هم از دست می دهیم و به تدریج‪ ،‬اعتماد‬ ‫ان بخش را هم در فیلم های خود از دست می دهیم‪ ،‬به‬ ‫همین دلیل‪ ،‬تعداد مخاطبان سینما مدام کاهش می یابد‪.‬‬ ‫هر قدر ک��ه جلوتر می رویم‪ ،‬م��وج اجتماعی‬ ‫هم ب��رای «ی��ه حب��ه قن��د» به وج��ود می اید‪.‬‬ ‫به نظر «یه حبه قند» فقط یک فیلم عادی نیست و‬ ‫در شبکه های اجتماعی و به شکل سینه به سینه‪،‬‬ ‫بین رفقا و جمع های دانشجویی و در حوزه های‬ ‫مختلف فرهنگی برای ان تبلیغ می شود‪ .‬این امر‬ ‫حکایت از این دارد که شاید چیز جدیدی پیدا‬ ‫ی چیزی را کشف‬ ‫شده اس��ت و اقای میرکریم ‬ ‫کرده و نمایش داده که پیش از این کس��ی ان‬ ‫را ندیده بود‪ .‬ش��اید به تصویر کشیدن چیزی‬ ‫که در زندگی عادی هم ه ما مش��اهده می شود‪،‬‬ ‫و روایت ان‪ ،‬نوعی پردازش جدید باش��د‪ .‬از‬ ‫نظر شما این مس��اله عامل به وجود امدن موج‬ ‫اجتماعی است؟‬ ‫‪ l‬من ادعا نمی کن��م که کار خیل��ی جدیدی‬ ‫کرده ام‪ ،‬اما شاید فیلم در ش��رایطی عرضه می شود که‬ ‫مخاطبان نسبت به اثار هنری و محصوالت فرهنگی‬ ‫که برای انها تولید می شود‪ ،‬ناامید شده اند‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫وقتی از بیرون به پیکر ه رسانه ای کشور در تمام حوزه ها‬ ‫مانند رادیو‪ ،‬تلویزیون و‪ ...‬نگاه می کنیم‪ ،‬می بینیم که در‬ ‫پایین اوردن ذائقه عمومی‪ ،‬کم کردن سطح کیفی اثار‪،‬‬ ‫عریان کردن‪ ،‬واضح گویی و مستقیم گویی پیام که ان‬ ‫را ش��بیه خطابه می کند تا اثری هنری‪ ،‬پسرفت داریم‪.‬‬ ‫از این جهت‪ ،‬عادت مخاطب را به سمت این برده ایم‬ ‫که ساده ترین مفاهیم را به مستقیم ترین شکل به انان‬ ‫انتقال دهیم و مخاطب نیز در کمترین زمان و با هزینه ‬ ‫ضریب هوشی ان را درک کند‪ .‬در این شرایط‪ ،‬مخاطب‬ ‫احس��اس س��رخوردگی می کند‪ ،‬برای انکه بخشی از‬ ‫شعور و درک او در اثاری که برایش فراهم شده‪ ،‬نادیده‬ ‫گرفته شده است‪ ،‬من این روزها خیلی ای میل و پیامک‬ ‫از مخاطب��ان دارم و انها از احس��اس خ��ود برای من‬ ‫می نویسند‪ .‬برای من جالب است‪ ،‬برخی از کسانی که‬ ‫فیلم را دیده اند‪ ،‬دوست دارند‪ ،‬دوباره ان را ببینند‪ .‬این‬ ‫اتفاق به ندرت رخ می دهد‪ .‬انقدر دست محصوالت‬ ‫فرهنگی ما برای مخاطب رو اس��ت ک��ه یک بار هم‬ ‫به زحمت می توان انها را تحمل ک��رد‪ .‬به نظر من‪ ،‬ما‬ ‫مخاطب را دست کم گرفته ایم‪ ،‬یکی از دالیل کاهش‬ ‫من به شدت با طیفی که‬ ‫دوست دارند دین داران و‬ ‫دین مدارها را ساکنان یک‬ ‫جزیره کوچک در کل عالم‬ ‫قلمداد کنند که کسی به انجا‬ ‫راه ندارد و عضو جدید هم‬ ‫نمی پذیرند‪ ،‬مساله دارم‪.‬‬ ‫این تفکر را مطلقا دینی‬ ‫نمی دانم و در ایمان ادم های‬ ‫ساکن ان جزیره هم شک‬ ‫دارم‪ .‬چیزهای زیادی در‬ ‫کالم ما انسان ها هست که‬ ‫در وجود ما نیست و رابطه ‬ ‫این دو را ما به شکل دقیق‬ ‫نمی دانیم‬ ‫و ریزش مخاطب نیز به دلیل کم کاری و کم فروش��ی‬ ‫ماست و خیلی از مخاطبان به خانه های خود رفته اند‬ ‫و سینما نمی ایند‪ ،‬انها در خانه می نشینند و دی وی دی‬ ‫اثار خارجی را می بینند یا سعی می کنند از محصوالتی‬ ‫استفاده کنند که بیشتر به شعور انها احترام می گذارد‪.‬‬ ‫ب��ه نظ��ر می رس��د‪ ،‬رض��ا میرکریم��ی در‬ ‫فیلم سازی اش جزو کسانی است که براساس‬ ‫یک مانیفس��ت خاص پیش می رود‪ .‬بخشی از‬ ‫ی و بخشی از ان برگرفته از‬ ‫این مانیفست‪ ،‬مفهوم ‬ ‫نگاه های شکلی است‪ ،‬مثال اینکه هیچ وقت قصه‬ ‫بر فیلم غلبه ندارد ک��ه اوج ان را در «به همین‬ ‫س��ادگی» دیدیم‪ .‬ایا در این زمینه یک الگوی‬ ‫ذهنی داری��د و اصرار می کنید ک��ه فیلم های‬ ‫شما‪ ،‬هم از نظر معنا در یک خط باشد و هم از‬ ‫نظر شکل ارائه به موقعیت هایی خاص در عین‬ ‫سادگی بپردازد؟‬ ‫‪ l‬حتما باید بین فرم و محتوا ارتباط ارگانیک و‬ ‫درست وجود داشته باشد‪ .‬این طور نیست که بخواهم‬ ‫تجربه فرمی داشته باش��م و برای این کار‪ ،‬تمی را که‬ ‫جزو دلمش��غولی های امروزم اس��ت‪ ،‬به زور به فرم‬ ‫بچسبانم‪ .‬در جواب سوالی که دوستی پرسید که ایده ‬ ‫این فیلم از کجا ش��روع ش��د و اول فرم بود یا محتوا‪،‬‬ ‫گفتم واقعا من هیچ وقت پیدا نمی کنم که اول فرم است‬ ‫یا محتوا‪ .‬در ابتدا که می خواهم فیلمی را بس��ازم‪ ،‬یک‬ ‫فضا وجود دارد که در ان حرف های نگفته‪ ،‬تکنیک های‬ ‫مهارنشده و فرم های استفاده نشده وجود دارد‪ ،‬برخی‬ ‫اوقات همه با هم به س��راغ تان می اید‪ .‬ش��ما در ابتدا‬ ‫یک فضا دارید و دوست دارید دربار ه ان حرف بزنید‪،‬‬ ‫کم کم ش��روع به فربه کردن بخش فرم و محتوای ان‬ ‫می کنید‪ ،‬هیچ ک��دام از انها به تنهایی اول نیس��تند‪ .‬به‬ ‫همین دلیل‪ ،‬چون از یک فضا ناش��ی می شود‪ ،‬ارتباط‬ ‫ارگانیک بین فرم و محتوا همراه کار شماست‪ .‬من در‬ ‫مصاحبه قبلی ام با مثلث درب��اره این موضوع مفصل‬ ‫حرف زدم که چرا باید از پس اتفاق های ساده‪ ،‬معانی‬ ‫بزرگ را کش��ف کنیم و این درک ش��به عرفانی‪ ،‬درک‬ ‫درست دینی است که باید با ان به دنیا نگاه کنیم و رفتن‬ ‫به سمت اتفاق های معجزه وار و فوق تصور از نوعی‬ ‫ش��ک و عدم اعتماد به نفس ناشی می ش��ود که انگار‬ ‫می خواهیم به خودمان ثابت کنیم چی��زی که داریم‪،‬‬ ‫واقعی اس��ت‪ .‬وقتی به چیزی که به ان اعتقاد داریم‪،‬‬ ‫اعتماد هم داریم‪ ،‬می توانیم از س��اده ترین اتفاق ها هم‬ ‫نگذریم؛ کما اینکه در دیدگاه ما هی��چ چیزی در دنیا‬ ‫بی اهمیت و فاقد معنا نیس��ت‪ ،‬در پس همه پدیده ها‬ ‫معنایی مستتر و به هم پیوس��ته حضور دارد‪ .‬در عین‬ ‫حال‪ ،‬همه چیز به همه چیز ارتباط دارد و کش��ف این‬ ‫ارتباط لذت خوبی را برای بیننده در پی دارد‪ .‬اگر شما‬ ‫بتوانید از بی اهمیت ترین چیزها ارتباطی با تم خودتان‬ ‫پیدا کنید و به این مهارت برسید‪ ،‬بیننده با تمام عناصر‬ ‫زندگی اش احس��اس نزدیک��ی می کن��د و هرگز فکر‬ ‫نمی کند دچار تکرار شده است‪ ،‬بلکه تمام ان چیزهای‬ ‫به ظاهر بی اهمیت برای او حامل پیام می شوند‪.‬‬ ‫اتفاقا فیلم «یه حبه قن��د» فوق العاده جزءنگر‬ ‫اس��ت و لقب فیلم جزییات را ب��ه ان می توان‬ ‫داد‪ .‬چطور شما به این جزییاتی که بعضا بسیار‬ ‫متنوع هستند‪ ،‬می رسید؟ ایا صرفا به دلیل یک‬ ‫مدل فکری است یا تحقیق گسترده و ساعت ها‬ ‫تفکر و همفکری داشتید؟‬ ‫‪ l‬جواب این سوال خیلی سخت است‪ .‬من کار‬ ‫نمی کنم تا زندگی کنم‪ ،‬بلکه زندگی می کنم و در ان کار‬ ‫هم می کنم‪ ،‬فیلم سازی هم بخشی از زندگی من است‪.‬‬ ‫این طور نیست که برای اینکه فیلم بسازم‪ ،‬مطالعه کنم یا‬ ‫فرهنگ‬ ‫هویت چیزی است که‬ ‫امروز در مناقشات‪،‬‬ ‫سر و صداها و‬ ‫شلوغ کاری هایی که راه‬ ‫انداخته ایم‪ ،‬در حال گم‬ ‫شدن است‪ .‬غم غربتی‬ ‫که افراد جامعه را گرفته‬ ‫و باعث شده است‬ ‫احساس تنهایی داشته‬ ‫باشند و خوشبختی را‬ ‫در جای دیگری‪ ،‬غیر‬ ‫از در میان خودشان‬ ‫جست وجو کنند‪ ،‬شاید‬ ‫از بی مهری به هویت‬ ‫جمعی ناشی می شود‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫ببینم چه کاری را باید انجام دهم‪ ،‬بلکه هم ه این کارها‬ ‫اعم از مطالعه‪ ،‬مش��اهده‪ ،‬معاش��رت با مردم و سیر در‬ ‫اجتماع را برای زندگی خودم انجام می دهم و بعضی‬ ‫وقت ها از داخل ان فیلم هم ساخته می شود‪ .‬در واقع‪،‬‬ ‫این ها تجربه های انباشته شده ای در پس ذهن است و‬ ‫بخش��ی از ان به فیلم تبدیل می شود‪ .‬وقتی قرار است‬ ‫دربار ه چیزی فیلم بسازم‪ ،‬چون دو‪ ،‬سه سال دربار ه ان‬ ‫فکر کرده ام‪ ،‬مواد زیادی برای ان دارم‪ .‬این موضوع را‬ ‫گاهی به کس��انی که با من ارتباط دارند‪ ،‬می گویم که‬ ‫دنبال قصه پشت کوه نگردید‪ ،‬قصه همان لحظه ای که‬ ‫به ان فکر می کنید‪ ،‬کنار شماست‪ ،‬فقط کافی است ان‬ ‫را ببینید و در زندگی عادی خود به دنبال قصه بگردید‪.‬‬ ‫بحث من فقط قصه نیس��ت‪ ،‬بلکه پیدا کردن و رابطه‬ ‫برقرار کردن با همه اش��یاء‪ ،‬اتفاق ها و ادم هایی است‬ ‫که در اطراف شما هستند‪ .‬اگر به این مهارت برسید که‬ ‫بتوانید بین ان چیزی که در اطراف شما اتفاق می افتد‬ ‫و ان معانی که دوس��ت دارید به انها دست پیدا کنید‬ ‫و انها را کش��ف کنید‪ ،‬ارتباط برق��رار کنید‪ ،‬به راحتی‬ ‫می توانید قصه بنویس��ید‪ ،‬بدون اینکه برای پیدا کردن‬ ‫موقعیت دراماتیکی که تا به حال هیچ کس ان را نگفته‬ ‫باشد‪ ،‬دچار مرارت و سختی شوید‪ .‬بدترین اتفاق این‬ ‫اس��ت که فکر کنید دو خط اول ایده شما باید خیلی‬ ‫تکان دهنده باشد‪ ،‬اصال لزومی ندارد این اتفاق بیفتد‪.‬‬ ‫اوال هیچ قص�� ه غیرتکراری ای در دنی��ا وجود ندارد‪،‬‬ ‫دوما ش��ما هر قص ه تک��راری را می توانید جدید و نو‬ ‫روایت کنید‪.‬‬ ‫بحثی که در صحبت های ش��ما بود‪ ،‬معنا دادن‬ ‫به زندگی است‪ .‬در واقع‪ ،‬معنادار کردن زندگی‬ ‫بحثی معرفت شناسی است و عمده نقد افرادی‬ ‫مانند ماکس وبر به جهان جدید و مدرنیسم را‬ ‫همین بحث تشکیل می دهد‪ .‬می توان گفت یکی‬ ‫از پروژه ه��ای فیلم های اق��ای میرکریمی این‬ ‫است که به جهان معنا دهد و جهان را معنادار‬ ‫نگاه کند‪ .‬از اینجا می توانیم به بحث س��ینمای‬ ‫اخالقی‪ ،‬مذهبی و دینی وارد شویم‪ .‬بزرگترین‬ ‫کار تفک��رات غیردینی این اس��ت که زندگی‬ ‫می تواند معنادار نباش��د‪ .‬یا به عبارتی دو نوع‬ ‫زندگی وجود دارد که یکی همان انی است که‬ ‫وجود دارد و الزم نیست معنایی داشته باشد و‬ ‫باید در همان ان‪ ،‬خوش بود‪ .‬یک زندگی دیگر‪،‬‬ ‫استفاده از «ان» در کنار معناست‪ .‬این معنادار‬ ‫کردن خوشی ها و تلخی های زندگی را می توان‬ ‫پروژ ه سینمای میرکریمی دانست؟‬ ‫‪ l‬ما از دو منظر می توانیم برای جزییات زندگی‬ ‫اهمیت قائل ش��ویم؛ یک��ی اینکه برش��ی از واقعیت‬ ‫را نش��ان دهیم و بگوییم همه چیز همانی اس��ت که‬ ‫وجود دارد‪ ،‬بیایید به ان زیبا ن��گاه کنیم‪ .‬در این نگاه‪،‬‬ ‫اش��یا‪ ،‬جزییات و موقعیت های کوچک فاقد معنایی‬ ‫فراتر از ان چیزی که می بینی��م‪ ،‬ارایه می کند‪ .‬این نگاه‬ ‫را در فیلم های بسیاری داش��ته ایم که جهان خوبی را‬ ‫هم برای مخاطب خود خلق می کند‪ .‬از این جهت که‬ ‫می گوید‪ ،‬منتظر اتفاق بزرگتری نباش‪ ،‬همه چیز همین‬ ‫است که وجود دارد‪ .‬ولی در دل خود‪ ،‬با وجود اینکه‬ ‫درباره زمان حال و دم صحبت می کند‪ ،‬ان را فاقد معنا‬ ‫می داند و به نوعی نگاهی رئالیسم خوشبینانه ای است‬ ‫که صورت مس��اله فردا را پاک می کند و می گوید که‬ ‫تو بای��د االن اطراف خود را خوب ببینی و بیش��ترین‬ ‫مس��ئولیتی که ب��رای مخاط��ب ایج��اد می کند‪ ،‬یک‬ ‫مس��ئولیت اجتماعی ب��رای اصالح ظاه��ر زندگی و‬ ‫روابط اجتماعی اوست‪.‬‬ ‫اگر همین دقت در جزییات را به مخاطب بدهیم‪،‬‬ ‫اما از یک جزء ب��ه کل او را رهنمون کنی��م و بگوییم‬ ‫به همه چیز نگاه دقیق داش��ته ب��اش و منتظر اتفاقی‬ ‫بزرگتر نباش‪ ،‬هر اتفاق کوچک��ی روزنه ای به معنایی‬ ‫بزرگتر است‪ .‬اوال دنیا به موجودات جاندار و بی جان‬ ‫تقسیم بندی نمی شود‪ ،‬بلکه همه اشیا‪ ،‬اتفاق ها‪ ،‬لحظات‬ ‫و پدیده های دنیا جاندار هستند و در پس انها معنایی‬ ‫است که همه ویژگی های کلی را که به ان وصل است‪،‬‬ ‫دارد‪ .‬شما پشت پالستیک عالم‪ ،‬بی نهایت رشته سیم‬ ‫می بینید که این ها را به یکدیگ��ر متصل کرده و کلیتی‬ ‫را ساخته است‪ .‬بنابراین از هر چیزی می توانید به چیز‬ ‫دیگر وصل ش��وید‪ ،‬فقط باید این رابطه ها را کش��ف‬ ‫کنید‪ .‬رابطه ها فقط سمبل های شناخته شده نیستند که‬ ‫وقتی به ذهن می ایند ما را به معنایی هدایت می کنند‪،‬‬ ‫بلکه همه چیز می تواند نشانه باشد‪ ،‬حتی چیزی که ما‬ ‫بارها ان را در روز تکرار می کنیم و بی اهمیت اس��ت‪.‬‬ ‫بستگی دارد که ما قدرت کشف را بتوانیم به مخاطب‬ ‫بدهیم‪ ،‬یعنی به او یاد بدهیم ک��ه می توان همه چیز را‬ ‫نوع دیگری دید‪ ،‬در این صورت‪ ،‬احس��اس می کنید‬ ‫که دنیا با شما حرف می زند‪ .‬البته این موضوع در فرم‬ ‫روایی‪ ،‬فرمول هایی دارد و باید راه ان را پیدا کنید که‬ ‫چگونه از این مرز ظاهر فرات��ر بروید‪ .‬با این اوصاف‪،‬‬ ‫این موضوع که فیلم من برشی از واقعیت باشد برای‬ ‫من اصال مطلوب نیست‪ .‬من تا جایی که به جلب اعتماد‬ ‫مخاطب‪ ،‬همذات پنداری و باورپذیر کردن کار کمک‬ ‫کند‪ ،‬به سراغ واقعیت می روم و نه بیشتر‪ .‬از انجا به بعد‬ ‫ترجیح می دهم یک امپرس��یونی را به ان وارد کنم که‬ ‫حکایت از الیه های دیگری بکند‪.‬‬ ‫به این موضوع اش��اره کردید که هر کس��ی از‬ ‫ظن خود با ای��ن فیلم ارتباط برق��رار می کند‪.‬‬ ‫همچنین گفتید که بیش��تر مطالب رس��انه ای‬ ‫حمایتی بوده‪ ،‬اما خب مطالبی هم بوده اس��ت‬ ‫که نگاه تن��د انتقادی و محتوایی داش��ته اند و‬ ‫به نوع��ی درک کرده ان��د ک��ه فیلم «ی��ه حبه‬ ‫قند» برای انه��ا خطرناک اس��ت‪ .‬در کنار ان‬ ‫هم بحث هایی می ش��ود مانند «جنگ س��نت‬ ‫و مدرنیت��ه» درحالی ک��ه مث�لا روحانی فیلم‬ ‫به عنوان س��مبل س��نت تا این حد شناخت از‬ ‫روزگار دارد که می گوی��د فینال بدون برزیل‬ ‫و ارژانتین فینال نیست یا هشدار مرگ اگاهی‬ ‫فیلم بیش از انکه جنبه بازدارندگی داشته باشد‪،‬‬ ‫تشویقی است‪ ،‬اما به هر حال این بحث ها مطرح‬ ‫هستند‪ .‬ایا شما نترسیدید از اینکه در چند جبهه‬ ‫بحث کنید و هم مخاط��ب را جذب کنید‪ ،‬هم‬ ‫تاثیرگذاری داشته باش��ید‪ ،‬هم فرم و محتوا را‬ ‫در نظر داشته باش��ید و هم حرفی را بزنید که‬ ‫بخشی از زندگی تان است؟ این کار برای شما‬ ‫به هیوال تبدیل نشد و چطور شد که این هیوال‬ ‫شما را نبلعید؟‬ ‫‪ l‬من وقتی «زیرنور ماه» را می ساختم می ترسیدم‪.‬‬ ‫یکی از سخت ترین کارهایم را ان زمان تجربه کردم‪ ،‬چون‬ ‫نگران بودم از اینکه ایا به این میزان اعتقادی که من به حرفم‬ ‫دارم‪ ،‬جامعه هم ظرفیت پذیرش ان را دارد؟ چون معتقدم‬ ‫ما حق نداریم فارغ از ظرفیت مخاطب حرف بزنیم‪ ،‬نهایتا‬ ‫یکیادوقدمجلوترمی توانیمحرفبزنیم‪.‬ایندیدگاهینا‬ ‫بخردانه است که ادعا کنیم‪ ،‬حرف های نگفته زیاد است و‬ ‫می شود بدون توجه به تحمل و هضم جامعه مخاطبین به‬ ‫انهاپرداخت‪،‬چوندرصورتیکهنتوانیدبامخاطبارتباط‬ ‫برقرار کنید‪ ،‬مانند این است که اصال حرفی نزده اید‪.‬‬ ‫ش��اخک های هنرمند باید تیز باش��د‪ ،‬در جامعه‬ ‫رفت وامد داشته و نظرهای مختلف را شنیده باشد تا‬ ‫بداند اکنون استان ه تحمل مردم چقدر است و براساس‬ ‫ان‪ ،‬محتوای اثر خود را تنظیم کند و بس��نجد‪ .‬من بعد‬ ‫از ساخت فیلم «زیر نور ماه» بازخورد خوبی گرفتم و‬ ‫فهمیدم وقتی حرف مال خودت است و ان را صادقانه‬ ‫می گویی‪ ،‬طرفداران بیشتر می ش��وند‪ ،‬و مخالفان از‬ ‫جنس افراد سرسختی که با تو مشکل دارند‪ ،‬نیستند‪،‬‬ ‫بلکه موضع خود را می گویند‪ ،‬چ��ون اعتماد دارند به‬ ‫اینکه ش��ما حرفی عاریتی و سفارشی را نزده اید‪ ،‬بلکه‬ ‫درباره چیزی حرف می زنید که ب��ه ان اعتقاد دارید‪.‬‬ ‫وقتی با کس��ی بحث می کنی��د که دی��دگاه او را قبول‬ ‫ندارید‪ ،‬اما احساس می کنید که متعهدانه‪ ،‬از روی درد‬ ‫و ش��ناخت فردی اش حرف را می زند‪ ،‬ب��ه او احترام‬ ‫می گذارید‪ ،‬با وجود اینکه دیدگاهش را قبول ندارید‪.‬‬ ‫«یه حبه قند» در مقایس��ه با فیلم های قبلی من‪،‬‬ ‫غیرمستقیم ترین فیلمی است که ساخته ام‪ ،‬یعنی محتوا‬ ‫و تم را تا جایی که می توانس��تم‪ ،‬در الیه های مختلف‬ ‫فیلم پنهان ک��ردم و فرم روایی قصه به گونه ای اس��ت‬ ‫که از مستقیم گویی پرهیز کرده است‪ .‬البته معنای ان‪،‬‬ ‫این نیس��ت که حرف های کمی در «ی��ه حبه قند» زده‬ ‫شده اس��ت؛ من تقریبا تمام حرف های امروز خود را‬ ‫در فیل��م زده ام‪ ،‬هر چیزی که به ذهنم می رس��ید؛ درد‬ ‫دل ها‪ ،‬نگاه ها‪ ،‬راهکارها و هر چیزی را که داش��تم‪ ،‬تا‬ ‫جایی که می توانس��تم‪ ،‬در «یه حبه قند» جا دادم‪ .‬برای‬ ‫اینکه ظرافت ساختمان هنری من اسیب نبیند و به یک‬ ‫ش��کل روایی صمیمانه با مخاطب برسم که احساس‬ ‫اندرزگویی و ارس��ال پیام به او دست ندهد‪ ،‬بلکه در‬ ‫تولید معنایی که مورد نظر من اس��ت‪ ،‬مشارکت کند‪،‬‬ ‫این ها را پنهان ک��ردم‪ .‬از این ن��وع مخالفت ها خیلی‬ ‫نگران نبودم‪ .‬جامع ه م��ا ان زمانی که من «زیر نور ماه»‬ ‫را می ساختم ملتهب بود و اکنون نیز همان طور است‪.‬‬ ‫یک مجموعه تندروی در دو طرف دو طیف به ظاهر‬ ‫کامال متفاوت وجود دارد که گاهی به خاطر تندروی با‬ ‫یکدیگر هماهنگ می شوند و با هم کاری طیف میانه رو‬ ‫و معتدل را می کوبند‪ ،‬ولی هرگز نباید براس��اس توقع‬ ‫انها خودم��ان را تنظیم کنیم‪ .‬بخش زی��ادی از جامعه‬ ‫اکثریتی اس��ت که عاقل و میانه رو هس��تند و در دفاع‬ ‫از دیدگاه های خود افراط نمی کنن��د و ازادی معنوی‬ ‫خوبی دارند و دوست دارند حقایق را بشنوند و راه را‬ ‫برای دریافت های جدید نبسته اند‪.‬‬ ‫فیلم‪ ،‬انگار نوعی تصویرس��ازی و شبیه سازی‬ ‫از وضعیت جامعه در ان خانه کوچک داشته‬ ‫و تیپ های مختلف جامعه را روایت می کند‪،‬‬ ‫خیلی هم قصد ندارد با فضای سیاسی برخورد‬ ‫کند و شاید بخواهد از موضع غیرسیاسی حرف‬ ‫سیاسی بزند‪ .‬با توجه به تقابلی که بین سنت و‬ ‫‪37‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مدرنیس��م در فیلم دیده می شود‪ ،‬ایا نمی توان‬ ‫ی در‬ ‫گفت ک��ه در این تقاب��ل‪ ،‬میرکریمی فیلم ‬ ‫ستایش و دفاع از سنت ساخته است و می گوید‬ ‫به ریش��ه های خود برگردیم؟ مثالش هم شاید‬ ‫مثال تن��ه درختی باش��د که یابنده گن��ج به ان‬ ‫می رسد‪ .‬مظهر این سنت هم در فیلم شخصیت‬ ‫اقای پورصمیمی است‪.‬‬ ‫‪ l‬هر بحثی به سیاست می تواند مربوط شود؛‬ ‫بقیه س��احت ها پیرو ان‬ ‫چون اصل‪ ،‬فرهنگ اس��ت و ‬ ‫هستند‪ .‬هرچند اکنون ممکن است بسیاری از مسئوالن‬ ‫به این موضوع اعتقاد نداش��ته باش��ند‪ ،‬کما اینکه در‬ ‫کارها و سیاس��ت های انها این موضوع را می بینیم که‬ ‫فرهنگ را بع��د از اقتصاد و سیاس��ت می بینند که در‬ ‫توجیه ناکارامدی ان بخش ها یا تس��طیح مسیر برای‬ ‫انجام ماموریت های اقتصادی و سیاسی به کار می اید‪.‬‬ ‫اگر به ص��ورت زیربنایی ت��ر به ح��وزه فرهنگ نگاه‬ ‫کنیم‪ ،‬می بینیم که همه انها پیرو فرهنگ هس��تند و در‬ ‫س��احت های پایین تری قرار می گیرند‪ .‬در نتیجه ‪ ،‬هر‬ ‫وقت ما از یک معضل یا مشکل فرهنگی صحبت کنیم‪،‬‬ ‫الجرم حرف سیاس��ی هم زده ایم‪ ،‬چون هم ه این ها به‬ ‫هم وصل می شوند‪.‬‬ ‫من نخواسته ام س��نت و مدرنیس��م را در تقابل‬ ‫یکدیگر بگیرم‪ .‬چراکه اصال معتقدم جامعه ما س��نتی‬ ‫یا مدرن نیست؛ ما از گذش��ته سنتی خود‪ ،‬بخش های‬ ‫خوب را در رفتارهای اجتماعی کمتر در اختیار داریم‪،‬‬ ‫از مدرنیسم هم فقط معضالت را وارد کرده ایم و خیلی‬ ‫کم به سمتی رفته ایم که بتوانیم از محاسن ان استفاده‬ ‫کنیم‪ .‬بنابراین بین ای��ن دو مرزی نمی بینم که بخواهم‬ ‫از هر کدام دفاع کنم‪ .‬ما الجرم ادم هایی هستیم که در‬ ‫عصر مدرن زندگی و از لوازم ان استفاده می کنیم‪ .‬هر‬ ‫ش��عاری که بخواهد دنیای مدرن را کال کنار بگذارد‪،‬‬ ‫ش��عاری توخالی اس��ت‪ .‬ضمن اینک��ه نمی توانیم به‬ ‫شکل کامل مانند دور ه س��نتی زندگی کنیم‪ ،‬چون اوال‬ ‫عصر بعضی بحث ها گذشته است‪ ،‬دوما در سنت هم‬ ‫رفتارهای غلط وجود داشته اس��ت‪ .‬پس من به دنبال‬ ‫مرز بین این دو نبودم‪ ،‬بلکه می خواس��تم شیرینی های‬ ‫بخش سنتی را که فراموش شده است و دیده نمی شود‬ ‫که به نوعی هویت ما را می سازد‪ ،‬نمایش دهم و روایت‬ ‫کنم‪ .‬بحث من بیش��تر درباره هویت است تا سنت و‬ ‫مدرنیسم؛ هویت هم ه ان چیزی است که در ناخوداگاه‬ ‫جمعی ما تاثیر مس��تقیم دارد و گاهی خودمان خیلی‬ ‫به ان احاطه نداری��م‪ ،‬اما میراث دار ان هس��تیم و در‬ ‫مواقع خاص‪ ،‬واکنش های جمعی به خصوصی نشان‬ ‫می دهیم‪.‬‬ ‫فاصله م��ا از این ناخ��وداگاه جمع��ی که گاهی‬ ‫به عدم ش��ناخت خودمان از خودمان منجر می شود‪،‬‬ ‫سبب می ش��ود تا احس��اس بیگانگی و گسست بین‬ ‫افراد جامعه ایجاد ش��ود و همه به جای حل مس��اله‪،‬‬ ‫به فکر فرار باشند‪ .‬برای درس��ت فکر کردن با هدف‬ ‫حل مسائل‪ ،‬باید خود را بشناس��یم‪ .‬کسی که خود را‬ ‫نمی شناسد‪ ،‬نمی تواند نس��بتش را با دیگران و دنیای‬ ‫پیرامون بسنجد‪ ،‬در نتیجه نمی تواند راهکار جدیدی‬ ‫ارائه کند‪ .‬هویت چیزی است که امروز در مناقشات‪،‬‬ ‫سر و صداها و شلوغ کاری هایی که راه انداخته ایم‪ ،‬در‬ ‫حال گم شدن است‪ .‬غم غربتی که افراد جامعه را گرفته‬ ‫و باعث شده اس��ت احساس تنهایی داش��ته باشند و‬ ‫خوشبختی را در جای دیگری‪ ،‬غیر از در میان خودشان‬ ‫جست وجو کنند‪ ،‬شاید از بی مهری به هویت جمعی‬ ‫ناشی می شود‪ .‬البته این مس��ائل تصورات شخصی و‬ ‫براساس بحث های نسبی و تجربی من است ‪ ،‬همین‬ ‫ونه بیشتر!‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪38‬‬ ‫در بحث هویت و شیرینی مولفه های سنت که‬ ‫گاه در فیل��م‪ ،‬یاداور چیزهایی اس��ت که قبال‬ ‫داش��تیم و در این قالی ایرانی که نقش کردید‪،‬‬ ‫هدف تان صرفا نگاه حس��رت امیز بوده است‬ ‫نسبت به چیزهایی که از دست داده ایم‪ ،‬یا نوعی‬ ‫نگاه مشوقانه برای اینکه فرصت هنوز برای احیا‬ ‫و نگه داشتن ان چیزهایی که زمانی نه چندان‬ ‫دور داشتیم از دست نرفته است؟‬ ‫‪ l‬ای��ن دو موض��وع را اص�لا در تقاب��ل ب��ا‬ ‫یکدیگر نمی بینم‪ .‬چه شما از روش فیلم هایی با نگاه‬ ‫سوسیالیستی به اجتماع نگاه می کنید‪ ،‬که نقد واضح‪،‬‬ ‫صریح و تلخی را از وضعیت جامعه نشان می دهند و‬ ‫زشتی ها را به رخ مخاطب می کشد و با نشان دادن ان‬ ‫پستی ها‪ ،‬مخاطب را تحقیر می کند‪ ،‬چه اینکه با ادبیات‬ ‫شرقی و ایرانی خود‪ ،‬به جای به رخ کشیدن زشتی ها‪،‬‬ ‫جای��گاه و کرامت واقعی ف��رد را به او نش��ان دهیم و‬ ‫بگوییم تو می توانستی این گونه باش��ی‪ ،‬تا برای او به‬ ‫جای تحقیر‪ ،‬حسرت ایجاد کنیم‪ ،‬هر دو روش می تواند‬ ‫موتور محرک خوبی باشد و انگیزه مناسبی برای حرکت‬ ‫به سمت اصالح ایجاد کند‪ .‬واژه مشوق که گفتید‪ ،‬در‬ ‫پس این حسرت است‪ ،‬یعنی حس��رت باید مشوقی‬ ‫برای مخاطب شود تا خود را به موقعیتی که می تواند از‬ ‫ان بهره مند شود‪ ،‬برساند‪.‬‬ ‫خوشحالم از اینکه در صحبت پیش از مصاحبه‬ ‫گفتید در جاهایی از فیلم اشک تان درامد که عادی نبود‬ ‫و کس��انی در بخش هایی دیگر از فیلم‪ .‬انگار «یه حبه‬ ‫قند» ادرس دقیقی برای احساسات تماشاگر نگذاشته‬ ‫اس��ت‪ .‬من از ادم های مختلف ش��نیده ام که جاهای‬ ‫متفاوتی اشک شان درامده است یا لبخند زده اند‪ .‬این‬ ‫یعنی فیلم به هدف خودش رسیده و فضایی را ایجاد‬ ‫کرده اس��ت تا همراه مخاطب و با مش��ارکت او قصه‬ ‫ش��کل بگیرد‪ .‬به نوعی هم به نگاه دینی ما برمی گردد‬ ‫که می گوییم‪ ،‬همه چیز ذکر اس��ت و م��ا چیزی را به‬ ‫کسی منتقل نمی کنیم‪ ،‬بلکه یاداوری می کنیم‪ .‬افرادی‬ ‫که پای یک فیلم می نش��ینند‪ ،‬از جایگاه های مختلفی‬ ‫برخوردارند و هر کس��ی مجموع��ه ای از تجربه های‬ ‫دی��داری و ش��نیداری خ��ود را دارد‪ ،‬و هیچ کس در‬ ‫ظرف دیگری نمی گنجد ‪ ،‬بنابراین احساس هرکسی‬ ‫در یک نقطه تماسی با فیلم به جایی رهنمون می شود‬ ‫و ممکن است دریافت باالتری نسبت به کسی داشته‬ ‫باشد که کنارش نشسته است‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬معتقدم‬ ‫زیربنایی ترین کاری که اثری هن��ری باید انجام دهد‪،‬‬ ‫این است که مخاطبش را نس��بت به دنیای پیرامونش‬ ‫حساس کند‪.‬‬ ‫جامع ه ما ان زمانی که من «زیر‬ ‫نور ماه» را می ساختم ملتهب بود‬ ‫و اکنون نیز همان طور است‪ .‬یک‬ ‫مجموع ه تندروی در دو طرف دو‬ ‫طیف به ظاهر کامال متفاوت وجود‬ ‫دارد که گاهی به خاطر تندروی با‬ ‫یکدیگر هماهنگ می شوند و با‬ ‫همکاری طیف میانه رو و معتدل را‬ ‫می کوبند‪ ،‬ولی هرگز نباید براساس‬ ‫توقع انها خودمان را تنظیم کنیم‪.‬‬ ‫بخش زیادی از جامعه اکثریتی‬ ‫است که عاقل و میانه رو هستند و‬ ‫در دفاع از دیدگاه های خود افراط‬ ‫نمی کنند و ازادی معنوی خوبی‬ ‫دارند و دوست دارند حقایق را‬ ‫بشنوند و راه را برای دریافت های‬ ‫جدید نبسته اند‬ ‫اگر شما با فیلمی ملودرام سر وکار داشته باشید‪،‬‬ ‫تکلیف تان با اینک��ه کجا باید گریه کنی��د و کجا باید‬ ‫بخندید‪ ،‬کامال مش��خص اس��ت‪ ،‬چون بن��ای ان بر‬ ‫این اس��ت که اختیار ش��ما را بگیرد و با احساس��ات‬ ‫روبنایی تان کار کند و قصه اش را تعریف کند و ش��ما‬ ‫احساس��ات خود را کامال در اختیارش قرار می دهید؛‬ ‫اما اگر قرار باشد که سطح تماس کمی متفاوت باشد و‬ ‫بگوییم با اختیار مخاطب کاری نداریم و نمی خواهیم‬ ‫جای مخاطب تصمیم بگیریم‪ ،‬خب این طوری ساز و‬ ‫کار دیگری می طلبد‪.‬‬ ‫ام��ا بس��تری ک��ه ای��ن س��خنان در ان امده‬ ‫اس��ت‪ ،‬چیز جدیدی نیس��ت؛ سال هاست ما‬ ‫حرف های��ی با ای��ن محت��وا را از تریبون های‬ ‫مختلف می ش��نویم‪ .‬اما بعد از این سال ها شما‬ ‫باز احس��اس خال و معنایی را دنب��ال کردید‪.‬‬ ‫بیان هنرمندانه‪ ،‬حرفه ای‪ ،‬جذاب‪ ،‬غیرش��عاری‬ ‫و دقیق چقدر برای شما اهمیت داشته است؟‬ ‫چرا احس��اس کردید که ای��ن کار قبال انجام‬ ‫نشده است‪ ،‬این همه تریبون و فیلم‪ ،‬این داشته‬ ‫را به مخاطب ن��داده بود که ش��ما این کار را‬ ‫انجام دادید؟‬ ‫‪ l‬البته من واقعا اینگونه فک��ر نکردم که چون‬ ‫هیچ کس��ی هیچ کاری نکرده اس��ت‪ ،‬باید این فیلم را‬ ‫بسازم؛ من کار خودم را انجام دادم‪ .‬من در این جامعه‬ ‫زندگ��ی می کنم و می بینم تریبون رس��می به ش��کل‬ ‫نامناس��بی در تبلیغ ارزش ها و اشاعه اعتقاداتی که در‬ ‫فرهنگ مردم ریش��ه دارد‪ ،‬عمل می کن��د و مخاطب‬ ‫این نوع شیوه تبلیغی را پس می زند‪ ،‬بنابراین به دنبال‬ ‫راهکارهای جدید خودم می گردم‪.‬‬ ‫اقای میرکریمی‪ ،‬روحانی در س��ینمای ش��ما‬ ‫جایگاه ویژه ای دارد و ب��ا «زیر نور ماه» اولین‬ ‫کسی بودید که ش��جاعت کردید تا به صورت‬ ‫غیرکلیشه ای به این حوزه وارد شوید‪ .‬روحانی‬ ‫فیلم «زیر نور ماه» با روحانی فیلم «خیلی دور‬ ‫خیلی نزدیک» و همچنین روحانی فیلم «یه حبه‬ ‫قند» چه تفاوت هایی دارد؟ به نظر این فیلم ها‬ ‫نشان می دهد که میرکریمی درباره روحانیت و‬ ‫به ویژه روحانیت اجتماعی دغدغه دارد‪ ،‬یعنی‬ ‫روحانیتی که قرار اس��ت وسط جامعه بیاید و‬ ‫در عین حال‪ ،‬مالحظاتی هم دارد‪ .‬روحانیون‬ ‫در فیلم های ش��ما قرار نیس��ت فقط احکام را‬ ‫بگویند‪ ،‬قرار است مسئولیت اجتماعی داشته‬ ‫باشند‪ .‬چقدر این روحانی از ان زمان تا کنون‬ ‫در ذهن شما تغییر کرده است؟ ایا ریشه و پی‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫روحانی همان است و فرم ان عوض شده یا از‬ ‫نظر محتوایی هم تغییر کرده است؟ این روحانی‬ ‫در تفکر شما قرار است به کجا برود؟‬ ‫‪ l‬روحانی «یه حبه قند» عوض نشده و همان‬ ‫روحانی «زیر نور ماه» اس��ت‪ .‬روحانی های فیلم های‬ ‫من همان طور فکر می کنند که من دوس��ت دارم فکر‬ ‫کنند‪ ،‬یعنی من دوست دارم واژه روحانی‪ ،‬واژه و اسم‬ ‫بامسمایی برای یک شخص باشد‪ .‬اینکه یک نفر سواد‬ ‫علوم دینی داشته باشد‪ ،‬لزوما نمی تواند روحانی باشد‪،‬‬ ‫می تواند عالم دینی و کسی باشد که اطالعاتی درباره‬ ‫علوم دینی دارد‪ .‬ضمن اینکه معلوم نیس��ت مثال یک‬ ‫جامعه شناس در روابط اجتماعی اش ادم خیلی موفقی‬ ‫باشد‪ ،‬ولی این ها قطعا اطالعات خوبی دارند‪.‬‬ ‫من همیشه به دنبال تمییز دادن این دو با هم هستم؛‬ ‫درواقع گذشتن از این پوس��ته و سواد ظاهری که اگر‬ ‫در ان گیر کنید به کفر ظاهر تبدیل می شود که ظاهرش‬ ‫دین اس��ت‪ ،‬ولی درواقع کفر اس��ت‪ ،‬همیشه به دنبال‬ ‫رد ش��دن از این پوس��ته بودم‪ .‬روحانی های من اتفاقا‬ ‫ادم های خیلی مطلعی نیستند و در محضر انها خیلی‬ ‫نمی توان چیزی یادداش��ت کرد‪ ،‬اما در معاش��رت با‬ ‫انها حال تان خوب می ش��ود‪ .‬این دو جنس و دو چیز‬ ‫است‪،‬البته برخی مواقع قابل جمع است‪.‬‬ ‫پیام اقای میرکریمی کامال مش��خص اس��ت‬ ‫و حامل یکس��ری گزاره های دینی و اخالقی‬ ‫است؛ اما خیلی جالب است که طیف معتدالن‬ ‫روشنفکر برای این سینما اغوش بازی دارند‬ ‫که خود این‪ ،‬اندوخته بزرگی برای س��ینمای‬ ‫دینی و اخالق��ی اس��ت‪ .‬اما فک��ر نمی کنید‬ ‫اگر تا پی��ش از ای��ن‪ ،‬دس��ته بندی بین طیف‬ ‫بچه مسلمان های س��ینما و طیف روشنفکران‬ ‫بوده اس��ت‪ ،‬از این به بعد بر سر این باشد که‬ ‫سینماگران مسلمان در پایان فیلم امید و زندگی‬ ‫را تروی��ج می کنند و س��ینماگران به اصطالح‬ ‫روش��نفکر به نوعی با تلخی فیل��م را به پایان‬ ‫می رسانند؟‬ ‫‪ l‬به مقداری که فهم دینی ش��ما عمیق شود‪،‬‬ ‫ادعای شما کمتر می ش��ود‪ ،‬چون به وادی ای نزدیک‬ ‫می ش��وید که انتها ندارد و دچار حیرتی می شوید که‬ ‫در نتیجه ان‪ ،‬بیشترین کاری که می کنید‪ ،‬به مشارکت‬ ‫گذاشتن حیرت تان با دیگران است‪ .‬به میزانی که این‬ ‫مسیر را طی می کنید و جلوتر می روید‪ ،‬نه تنها ادعای‬ ‫شما کمتر می شود‪ ،‬بلکه نگاه تان به عالم توام با صلح و‬ ‫محبت می شود و قضاوت شما نسبت به هم نوعانتان به‬ ‫حداقل می رسد و همیشه خودتان را کمتر از دیگران‬ ‫باید ببینید‪ .‬این مسیری است که عرفا‪ ،‬عالمان و کسانی‬ ‫که به جاه��ای خوبی رس��یدند‪ ،‬در رفتارش��ان دیده‬ ‫می شد‪ .‬دافعه شما به ش��دت کم و جاذبه تان به شدت‬ ‫زیاد می شود‪ .‬اتفاقا وقتی من می بینم که برخی دوستان‬ ‫قاطعان��ه می خواهند دور خودش��ان خط بکش��ند و‬ ‫تعدادی را بیرون خط باقی بگذارند‪ ،‬احساس می کنم‬ ‫هنوز به درک ایمانی درستی نرسیده اند‪ ،‬یا شک دارند‪،‬‬ ‫یا مسیر را اش��تباه رفته اند و به چیزی رسیده اند که ان‬ ‫چیزی نیست که باید به ان می رسیدند؛ چون این مسیر‪،‬‬ ‫ش��ما را کم ادعا می کند و البته در عین حال اعتماد به‬ ‫نفس شما را باال می برد‪ .‬شما در عین فروتنی باید اعتماد‬ ‫به نفس باالیی داشته باشید‪ .‬ما درباره دین خدا نگرانی‬ ‫نداریم‪ ،‬چه برسد به اینکه برخی برای خود خدا نگران‬ ‫هستند و فکر می کنند که اگر کاری را نکنند‪ ،‬نعوذ باهلل‬ ‫اتفاقی برای خدا می افتد‪ .‬چنین نگرانی ای در دل مومن‬ ‫جایی ندارد‪ ،‬مومن کسی است که دیگران در معاشرت‬ ‫با او به ایمنی می رسند‪ .‬برخالف اینکه برخی می گویند‬ ‫کافر همه را به کیش خود پندارد‪ ،‬قطعا عبارت درست‬ ‫این است که مومن همه را به کیش خود پندارد‪ .‬مومن‬ ‫در وهله ی اول همه را مومن می داند چون از دل هیچ‬ ‫کس��ی خبر ندارد‪ ،‬همچنان که ما از نقط ه پایان زندگی‬ ‫هیچ کس��ی خبر نداریم‪ ،‬نمی دانیم در پای��ان‪ ،‬خدا با‬ ‫بنده هایش چه می کند‪ .‬ما فقط در کالم می گوییم خدا‬ ‫مهربان اس��ت‪ ،‬اما نمی دانیم خدا چقدر مهربان است‪،‬‬ ‫این ویژگی ه��م مثل دیگر اوص��اف حضرتش حد و‬ ‫انتها ندارد‪.‬‬ ‫من به شدت با طیفی که دوست دارند دین داران و‬ ‫دین مدارها را ساکنان یک جزیره کوچک در کل عالم‬ ‫قلمداد کنند که کسی به انجا راه ندارد و عضو جدید‬ ‫هم نمی پذیرند‪ ،‬مس��اله دارم‪ .‬این تفکر را مطلقا دینی‬ ‫نمی دانم و در ایمان ادم های ساکن ان جزیره هم شک‬ ‫دارم‪ .‬چیزهای زیادی در کالم ما انس��ان ها هست که‬ ‫در وجود ما نیست و رابطه این دو را ما به شکل دقیق‬ ‫نمی دانیم‪ .‬به ما گفتهاند حت��ی در جنگ حق نداریم با‬ ‫کینه و نفرت کسی را بکشیم‪ .‬هیچ کدام از معصومان‬ ‫ما با کینه کسی را نکشتند‪ .‬بارها برای امام حسین (ع)‬ ‫حجت تمام شد که طرف مقابل جز به قتل او‪ ،‬به چیز‬ ‫دیگری راضی نمی شود‪ ،‬اما با لب تشنه ایستاد و موعظه‬ ‫کرد‪ ،‬چون وظیفه امامت او اقتضا می کرد که سپاه اشقیا‬ ‫را همچن��ان به رس��تگاری دعوت کند‪ .‬متاس��فانه ما‬ ‫در حال جا انداختن نگاهی به عنوان نگاه دینی و شیعی‬ ‫هس��تیم که فقط نگاه کینه و انتقام است‪ .‬در حالی که‬ ‫هیچ کدام از معصومان ما مطلقا چنین نگاهی نداشتند‪.‬‬ ‫بی ش��ک معنای حرف من این نیس��ت که از ظواهر‬ ‫پرهیز کنیم‪.‬‬ ‫فیلم «ی��ه حبه قن��د» ازنگاه��ی کالس درس‬ ‫برای جوان ترهاست؛ شما برخالف الگوهای‬ ‫موجود‪ ،‬الگویی را ارائه می کنید که براس��اس‬ ‫ان‪ ،‬فیلم‪ ،‬نق��ش اول‪ ،‬غلبه چهره س��ینمایی و‬ ‫غلبه قصه ندارد و این ژس��ت را هم ندارد که‬ ‫از نابازیگر اس��تفاده می کند و‪ ...‬این مرجع را‬ ‫چگونه به دس��ت اوردید‪ ،‬یک پراکنده گزینی‬ ‫است‪ ،‬یک ابداع است یا حاصل یک دقت؟‬ ‫‪ l‬تمنایی در وجود من بود که چگونه می توان‬ ‫ی پرشخصیت و پرپرسوناژ با میزانسن های شلوغ‬ ‫فیلم ‬ ‫داشت که در عین حال به بهانه واقعی تر شدن صحنه ها‬ ‫به ش��لختگی تن ندهیم و این گونه نباشد که هر کسی‬ ‫کار خود را بکن��د برای اینکه فضا بداهه ش��ود‪ ،‬بلکه‬ ‫بتوانیم واقعیت و فرم ش��به بداهه ان را بازسازی و از‬ ‫قبل مهندسی کنیم‪.‬‬ ‫فکرکنم گفته اید برای اولین ب��ار در این فیلم‬ ‫تمرین بازی هم داشتید‪.‬‬ ‫‪ l‬بله؛ الگویی که م��ا در «یه حب��ه قند» انجام‬ ‫دادیم‪ ،‬برای اینکه این واقعیت و فرم ش��به بداهه را در‬ ‫لحظه ها بازسازی کنیم‪ ،‬دست کم در سینمای ما نمونه‬ ‫قبلی نداشته اس��ت و من خیلی خوش��حالم از اینکه‬ ‫نگرانی روز اول من برطرف ش��د و م��ا از یک میزان‬ ‫کیفیت بصری استاندارد و مناسبی در قالب بندی ها در‬ ‫همه جای فیلم برخورداریم‪.‬‬ ‫در عین حال فضا تا جایی که امکان داشت‪ ،‬واقعی‬ ‫شد‪ ،‬چون معموال وقتی به سراغ فضای واقعی می رویم‬ ‫و می خواهیم برشی از واقعیت را با تعداد زیادی بازیگر‬ ‫نشان دهیم‪ ،‬ازادی عمل به هم ه بازیگرها داده می شود‬ ‫تا هر کس��ی هر کاری خواس��ت انجام دهد که گاهی‬ ‫«ان»های خوبی به وجود می اید‪ ،‬ولی لحظات بسیاری‬ ‫هم از دست می رود و ش��لختگی داخل کادر می اید‪.‬‬ ‫در حالی که ما در «یه حبه قند» عین پالن های خود را‬ ‫از ابتدا تا انتها دکوپ��اژ کرده بودیم و اصال چیز زیادی‬ ‫برای دور ریختن نداشتیم و سر و ته پالن های ما تقریبا‬ ‫مشخص بود‪ .‬همه سر ثانیه کاری را انجام می دادند که‬ ‫باید انجام می دادند و این کار به تمرین و پیش طراحی‬ ‫نیاز داش��ت که با بازیگران تمرین ماکت ان درامد و‬ ‫بعد با بازیگران اصلی‪ ،‬شکل اصلی ان اجرا شد‪ .‬البته‬ ‫ماکت کار حین اجرای اصلی خیلی تغییر نمی کرد‪ .‬به‬ ‫هر حال ما حدود ‪ 90‬درص��د کار را انجام داده بودیم؛‬ ‫اما اگر پیشنهادی می شد که جذاب بود و به فیلم کمک‬ ‫می کرد‪ ،‬این انعطاف را داشتیم که ان را به فیلم اضافه‬ ‫کنیم‪g .‬‬ ‫‪39‬‬ ‫رضا میرکریمی‬ ‫در فیلم های خود‬ ‫معموال بهترین‬ ‫امکانات انسانی و‬ ‫فنی سینمای ایران را‬ ‫به کار می گیرد اما‬ ‫این دارایی های ویژه‬ ‫معموال به طور کامل‬ ‫در اختیار سلیقه و‬ ‫دیدگاه او قرار دارند‬ ‫مانیفست سینما‬ ‫نگاهی به فیلمسازی رضا میرکریمی‪ ،‬به بهانه اکران «یک حبه قند»‬ ‫علیرضا بهرامی‬ ‫‪2‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫ی تاکنون ش��ش فیلم سینمایی‬ ‫رضا میرکریم ‬ ‫در ‪ 11‬سال ساخته اما به نظر می رسد در ‪ 45‬سالگی‪،‬‬ ‫بیش از این مدت زمان و این میزان کار پختگی داشته‬ ‫باشد که بی شک به اندیشه پس فعالیت حرفه ای اش‬ ‫بازمی گردد‪ .‬او خود معتقد است درواقع کار حرفه ای‬ ‫انجام نمی دهد که زندگی کند‪ ،‬بلکه زندگی می کند‬ ‫و در جریان ان کاری بیرون می اید‪ .‬این یعنی که در‬ ‫پس این وجهه حرفه ای فیلمس��ازی‪ ،‬نه تنها به اندازه‬ ‫ی پا به‬ ‫‪ 45‬س��ال علم اموزی از زمانی ک��ه میرکریم ‬ ‫عرصه گیتی گذاش��ته و اولین درک هایش از جهان‬ ‫هستی صورت گرفته نهفته است‪ ،‬بلکه بسیار فراتر‬ ‫از ان‪ ،‬مبتنی بر یک تاریخ طوالنی کمال جویی بشر و‬ ‫در نتیجه خطا و ازمون و اموزه هایی در جهت تعالی‬ ‫بشریت به عنوان پشتوانه ای عظیم و موثر قرار گرفته‬ ‫ی سال‪ 1345‬در زنجان تولد‬ ‫است‪ .‬سیدرضا میرکریم ‬ ‫یافته است‪ .‬او عالوه بر برخی تجربه های تلویزیونی‬ ‫و فیلم کوتاه در جوانی با دو فیلم کوتاه «برای او‪ ،‬یک‬ ‫روز بارانی» و «خروس» ب��ه موفقیت هایی از جمله‬ ‫در جش��نواره فیلم فجر دس��ت یافت‪ .‬این نکته ای‬ ‫ی در‬ ‫است که خیلی ها از ان غافلند که وقتی میرکریم ‬ ‫سال هایی به کارگردانی تبدیل شد که عمال جایزه های‬ ‫جشنوارهفیلمفجربه عنوانمهمترینرویدادسینمایی‬ ‫کشور بین او و کسانی چون مجید مجیدی‪ ،‬به نوبت‬ ‫ساخت فیلم هایشان تقسیم می شد‪ ،‬سال ها قبل‪ ،‬از‬ ‫همین جشنواره جایزه ای در حوزه فیلم کوتاه گرفته‬ ‫ی فیلمس��از‪ ،‬از‬ ‫بود‪ .‬درواقع می توان گفت میرکریم ‬ ‫ان دسته واقعیت هایی اس��ت که اهسته و پیوسته با‬ ‫ش��تابی یکنواخت ‪ -‬و نه حرکتی یکنواخت ‪ -‬روند‬ ‫صعودی خود را طی می کنند و اوج می گیرند‪ .‬بنا بر‬ ‫ی در زمان ساخت فیلم «یه‬ ‫همین اصل‪ ،‬قطعا میرکریم ‬ ‫حبهقند»بازمانساختنخستینفیلمبلندش‪،‬ازنظر‬ ‫دانش‪ ،‬بینش و توانایی هنری‪ ،‬تفاوت های بسیاری‬ ‫داشته است‪ .‬اما نکته جالب اینکه او قطعا در مسیری‬ ‫با یک سمت و سو و جهت گیری روند صعودی خود‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪40‬‬ ‫را طی کرده و دچار تغییر جهت یا کند و تند ش��دن های‬ ‫ناگهانی نشده است‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬می توان گفت که او‪،‬‬ ‫هم از نظر مفهومی و هم از نظر شکلی‪ ،‬مانیفست خود را‬ ‫برای طی مسیر فیلمسازی انتخاب کرده و به ان وفادار هم‬ ‫مانده است‪ .‬وقتی اولین فیلم سینمایی رضا میرکریمی با نام‬ ‫«کودک و سرباز» در سال ‪ 1378‬عرضه و به سرعت مورد‬ ‫توجه واقع شد‪ ،‬نوید ظهور فیلم سازی خوش اتیه در دل‬ ‫اهالی جدی س��ینما قوت گرفت‪ .‬این خوش اتیگی هم‬ ‫به دلیل توانایی های فنی و هم به دلیل جس��ارتی موجود‬ ‫در بطن ذهن فیلمس��از مورد نظر بود‪ .‬این فیلم عالوه بر‬ ‫جلب توجه در حوزه داخلی در حد کسب دیپلم افتخار‬ ‫از جشنواره فیلم فجر‪ ،‬تا چند سال در جشنواره های متعدد‬ ‫فیلم در نقاط مختلف دنیا به نمایش درامد که در برخی از‬ ‫انها موفقیت هایی نیز به دست اورد‪ .‬ضمن انکه این فیلم‬ ‫به مثابه یک معرفی نامه بود ب��رای این کارگردان جوان که‬ ‫پیشنهادها و طرح هایی را به س��وی او روانه ساخت‪ .‬اما‬ ‫ی با فیلم دومش یعنی «زیر نور ماه» خیلی بیشتر‬ ‫میرکریم ‬ ‫دیده شد‪ .‬این فیلم اولین اثر جدی در حوزه سینماست که‬ ‫به حریم روحانیت به شکل ویژه ای وارد شد و نگاه نویی‬ ‫را در سینما در برخورد با قشر روحانیت – به دور از نگاه‬ ‫کلیشه ای و غیرمنعطف پیشین – ایجاد کرد‪« .‬زیر نور ماه»‬ ‫داستانطلبه ایدراستانهملبسشدنبهکسوتروحانیت‬ ‫است که بین پوشیدن این لباس و اولویت دادن به وظایف‬ ‫انسانی اش‪،‬با تردیدها و چالش هایی ذهنی مواجه می شود‪.‬‬ ‫ی با وسواسی خاص‪ ،‬همواره مخاطبانش‬ ‫البته میرکریم ‬ ‫را تا انتها همراهی می کند‪ ،‬ان هم به سوی جایگاهی توام‬ ‫با اطمینان خاطر‪ .‬از این منظر می توان گفت که او یکی از‬ ‫صادق ترین فیلمسازان ما در مواجهه با مخاطب است که‬ ‫معموالضمناستفادهسطحباالازامکاناتفنیهنرسینما‪،‬‬ ‫هیچ گاه از این امکانات در جهت غافلگیری مخاطب به‬ ‫هر قیمت یا رهاسازی او در ورطه ای نامشخص استفاده‬ ‫ی بدون انکه حرف پیچیده ای‬ ‫نمی کند؛ بلکه اثار میرکریم ‬ ‫را در اطراف مخاطب بتنن��د‪ ،‬او را به تعمق به مفاهیمی‬ ‫ وامی دارند که هر روز خیلی ساده از کنار انها گذر می کند‪.‬‬ ‫ی بسیار‬ ‫این نکته ای است که در فیلم های اخیر میرکریم ‬ ‫یهمچنانپیگیراکران‬ ‫نمایان ترشده اند‪.‬بههرحالمیرکریم ‬ ‫فیلماولخوددرمیانهسال‪ 1380‬بودکهچراغساخت‬ ‫فیلم سومش را با عنوان «اینجا چراغی روشن است»‬ ‫روشن کرد‪ .‬این فیلم داستان متولی امامزاده یک روستا‬ ‫اس��ت که زمانی تصمیم می گیرد قلب خود را عمل‬ ‫ کند و به دنبال جانشینی برای خویش می گردد‪ .‬ولی‬ ‫مردم به دلیل شرایط و مسائل سختی که برایشان پیش‬ ‫امده و اعتقاد خود را نسبت به این امامزاده از دست‬ ‫داده اند‪ ،‬حاضر نیستند این مسئولیت را قبول کنند و‬ ‫هر کسی بهانه ای می اورد تا اینکه پیرمرد به رغم میل‬ ‫باطنی خودش‪ ،‬مجبور می شود تولیت ان امامزاده را‬ ‫به برادرزاده کم عقل خود بسپارد و از اینجا ماجراهای‬ ‫فیلماغازمی شود‪«.‬اینجاچراغیروشناست»اگرچه‬ ‫یتممذهبیدارد‪،‬ولیبر خالف‬ ‫مثلکارقبلیمیرکریم ‬ ‫«زیر نور ماه» که موضوعی اجتماعی به نظر می اید‪،‬‬ ‫از مصادیق خیلی ملموس روز جامعه اجتناب کرده‬ ‫و کلیت فیلم در فضایی روس��تایی به سر می برد‪ ،‬اما‬ ‫درواقع همان چیزی را هدف قرار داده که ما در جامعه‬ ‫امروز خود با ان دست به گریبانیم‪ .‬اساسا میرکریمی ‬ ‫را یکی از فیلمسازان صریح می توان برشمرد که هم‬ ‫معموالانچهراکهاعتقاددارد‪،‬باشجاعتبیانمی کند‪،‬‬ ‫همباتوجهبهاعتمادبهسالمتیکهدرنفسخودسراغ‬ ‫دارد‪ ،‬مفاهیم بسیار حساسی را به چالش می کشد که‬ ‫شایداگرکسیغیرازمشخصاتفردیاوبهسراغانها‬ ‫می رفت‪ ،‬با مقاومت ها و ضدیت های بیشتری مواجه‬ ‫می شد‪ .‬فیلم یادشده در جشنواره ان سال فیلم موفقی‬ ‫بود و جوایز بسیاری را از ان خود کرد‪ ،‬اما در عین حال‬ ‫کارگردان اثر بعدا مطرح کرد که احساس می کند این‬ ‫فیلم به بازنگری بیشتری نیاز دارد‪ .‬فیلم بعدی رضا‬ ‫ی یعنی «خیلی دور خیلی نزدیک» در سال‬ ‫میرکریم ‬ ‫‪ 83‬فضای جدیدی را برای او و شاید سینمای ایران‬ ‫باز کرد‪ .‬این فیلم که در جشنواره فیلم فجر نیز شش‬ ‫سیمرغبلورینازجملهجوایزبهترینفیلموکارگردان‬ ‫را کسب کرد‪ ،‬با نمایشی که از به کارگیری امکانات‬ ‫سینما در سینمای ایران داشت‪ ،‬در واقع نوعی جهش‬ ‫از نظر برخی استاندارهای فنی در فیلمسازی کشور‬ ‫به شمار می رود‪ .‬این فیل م هم طبق معمول فیلم های‬ ‫او‪ ،‬با تهیه کنندگی حوزه هنری ساخته شد‪« .‬به همین‬ ‫سادگی» نیز در سال ‪ 86‬فیلم موفقی از اب درامد که‬ ‫ی به دنیای اطراف و در‬ ‫طبق همان نگاه ساده میرکریم ‬ ‫این فیلم‪ ،‬جهان پیرامونییک زن خانه دار‪ ،‬بازهم مورد‬ ‫توجه قرار گرفت و عالوه بر سیمرغ بلورین بهترین‬ ‫بازیگرنقشاولزنبراییکبازیگرناشناخته‪،‬هرچند‬ ‫دررقابتبا«اوازگنجشک» هایمجیدمجیدیجایزه‬ ‫بهترین کارگردانی را واگذار کرد‪ ،‬اما سیمرغ بلورین‬ ‫بهترین فیلم و بهترین فیلمنامه را هم به دست اورد‪.‬‬ ‫این فیلم یک درس بزرگ برای خیلی از فیلمسازان‬ ‫جوان به همراه داش��ت مبنی بر اینکه برای ساخت‬ ‫فیلمی موف��ق‪ ،‬الزاما به یک قص��ه عجیب و غریب‬ ‫نیاز نیس��ت و تنها با یک برش از زندگی انسان های‬ ‫اطراف خود‪ ،‬اثری قابل تامل می توان خلق کرد که به‬ ‫دل و مذاق بسیاری خوش اید و خوش بنشیند‪ .‬حاال‬ ‫یدرتازه ترینتجربهسینمایی اشبه«یهحبه‬ ‫میرکریم ‬ ‫ی قوی که البته در جشنواره‬ ‫قند» رسیده است؛ فیلم ‬ ‫پارسال‪ ،‬کمتر مورد توجه داوران واقع شد و به نوعی‬ ‫نوارموفقیت هایسیمرغیفیلم هایاوراگسست‪.‬اما‬ ‫اینموضوعباعثنشدکهارزش هایحرفه ایفیلماز‬ ‫جانباهالیسینماورسانهموردتوجهقرارنگیرد‪.‬این‬ ‫واقعیت را نه تنها با یک جست وجوی ساده در فضای‬ ‫اینترنت و صفحات رسانه ها‪ ،‬بلکه با رصد میزان اقبال‬ ‫مردم که مبتنی بر ارتباط حسی و ارزیابی شان از این اثر‬ ‫به شدت ایرانی است‪ ،‬می توان درک کرد‪g.‬‬ ‫گاهی زور یک تکه قند بیشتر از یک پلنگ است‬ ‫یک عروسی‬ ‫ یک تشییع جنازه‬ ‫‪3‬‬ ‫فیلم یه حبه قند فیلم��ی درباره مرگ و‬ ‫زندگی است‪ ،‬درباره فاصله کوتاه خنده و‬ ‫گریه و یک عروسی و یک تشییع جنازه‪ .‬مرگ‬ ‫تنها جایی است که در ان زور یک حبه قند‬ ‫بیشتر از یک پلنگ است‪ .‬مردی که سال ها به‬ ‫کشتن پلنگ شهرت داشته و در جنگ با انها‬ ‫تسلیم نشده مقابل یک قند کوچک وا می دهد‬ ‫و می میرد‪ .‬شاید بهتر باش��د انسان به جای‬ ‫ترس و جنگ با طبیعت به خودش برگردد‪.‬‬ ‫یه حبه قن��د فیلمی در حمای��ت از زندگی‬ ‫با معناست‪ .‬زندگی با خدا ‪ .‬در این زندگی‬ ‫مرگ و عروس��ی فرقی با ه��م ندارند‪ ،‬مهم‬ ‫تسلیم شدن است‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫فرهاد اصالنی‬ ‫سینما نمی تواند به قشر روحانی که نقش‬ ‫موثر در تاریخ پس از سی ساله انقالب داشته‪،‬‬ ‫بی تفاوت باشد‪ .‬تا کنون چند فیلم قابل قبول‬ ‫ساخته شده است اما درصد بسیاری از اثار نیز‬ ‫وجود دارند که روحانیون را شخصیت های‬ ‫بسیار فضایی معرفی می کنند‪ .‬روحانی «یه حبه‬ ‫قند» که من نقش او را بازی کردم ش��خصیت‬ ‫بسیار اش��نایی بود که او هم دغدغه زندگی‬ ‫داشت و هم می ترس��ید و این شبیه ادم هایی‬ ‫است که دور و اطرافمان می بینیم‪.‬‬ ‫رضا کیانیان‬ ‫در فیلم «یه حبه قند» نقش بنایی را دارم که‬ ‫در عین اینکه فکر می کند همه چیز را می داند‪،‬‬ ‫از هیچ چیز س��ر در نمی اورد‪ .‬درواقع من در‬ ‫این فیلم نقش یک ادم معمولی را بازی کردم‪.‬‬ ‫خیلی ها به من این خ��رده را می گیرند که تو‬ ‫جز نقش ی��ک ادم انتلکتوئ��ل نقش دیگری‬ ‫نمی توانی بازی کنی‪ .‬این نق��ش هیچ کدام از‬ ‫اینهایی را که می گویند ندارد‪ .‬فکر می کنم اقای‬ ‫میرکریمی در عین اینکه نگاه کامال س��اده ای‬ ‫دارند اما فیلم هایشان عمیق هم هستند‪.‬‬ ‫نگار جواهریان‬ ‫«یه حبه قند» فیلمی اس��ت که حتی در‬ ‫لحظه مرگ هم امید می ده��د‪ .‬واقعا «یه حبه‬ ‫قند» برای من مانند یک رویا است‪ .‬من همیشه‬ ‫ش��یفته اثار هنری هس��تم که موارد فراموش‬ ‫شده را به من یاداوری کند‪ .‬بزرگترین حسن‬ ‫«یه حبه قند» ی��اداوری برخی از مواردی بود‬ ‫که همه ما فراموش کرده ایم‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫حسین معززی نیا‪ ،‬منتقد‬ ‫«یه حبه قند» تصویر ویژه ای از یک نوع‬ ‫زندگی ایرانی است‪ .‬یکی از وظایف سینما هم‬ ‫نشان دادن قومیت هاست و این فیلم نمونه ای‬ ‫از یک س��ند صوتی و تصویری قومی ایرانی‬ ‫است‪ .‬ضمن اینکه فیلم از هر جهت به مخاطب‬ ‫احترام می گذارد‪.‬‬ ‫طهماسب صلح جو‪ ،‬منتقد‬ ‫فیلم «ی��ه حبه قند» پرداخت��ی ظریف به‬ ‫جزئی��ات دارد و قص��د داس��تان گویی برای‬ ‫مخاطب ندارد‪ ،‬بلکه خیلی س��اده و صمیمی‬ ‫ تماشاگر را با خود همراه می کند‪ .‬این فیلم در‬ ‫طرح روابط موفق عمل ک��رده و یک خانواده‬ ‫س��نتی و بزرگ یزدی را به زیبایی به تصویر‬ ‫کشید ه و حقیقتا فیلم رنگارنگ و چشم نوازی‬ ‫است‪ .‬وجود تمام نسل ها در این فیلم‪ ،‬از جنین‬ ‫تا پیرزن و پیرمرد که در تقابل مرگ و زندگی‬ ‫هستند‪ ،‬در این فیلم نمود خاصی دارد‪.‬‬ ‫محسن مومنی‪ ،‬رئیس حوزه هنری‬ ‫سازمان تبلیغات اسالمی‬ ‫فیلم «یه حبه قند» به نهاد خانواده ایرانی‪،‬‬ ‫ارزش ها و اصول و اصالت های حاکم بر این‬ ‫نهاد مهم و جامعه س��از توجه وی��ژه ای کرده‬ ‫اس��ت‪ .‬اقای میرکریمی به خوبی توانس��ته با ‬ ‫ترسیم سیمای خانواده اصیل ایرانی که متکی‬ ‫به سنت های برگرفته از فرهنگ دینی است‪،‬‬ ‫فیلمی اثرگذار و قابل اعتنا خلق کند‪.‬‬ ‫رضا امیرخانی‪ ،‬نویسنده‬ ‫«یه حبه قند» ش��بیه ترین اثر سینمایی به‬ ‫ظرافت فرش ایرانی است‪ .‬میرکریمی در این‬ ‫فیلم به دنبال پیدا کردن درام ایرانی اس��ت که‬ ‫حتی اگر در رس��یدن به ان به توفیقی دست‬ ‫نیابد‪ ،‬باز هم کار او بس��یار ارزش��مند است‪.‬‬ ‫هرچند اکثر نقش ها ش��بیه به هم هس��تند اما‬ ‫تاکید من روی ای��ن ویژگی اس��ت که همه‬ ‫شخصیت ها بسیار ساده و اخالقی اند‪.‬‬ ‫هدایت هاشمی‬ ‫در نس��ل میانه بازیگران‪ ،‬تعداد انهایی که‬ ‫برای من الگو هستند بسیار کم هستند؛ همچون‬ ‫سیامک صفری ‪ ،‬فرهاد اصالنی و حسین یاری‪.‬‬ ‫مهمترین مس��اله ای که در بازی فرهاد اصالنی‬ ‫متوجه ش��دم‪ ،‬مش��اهده گری او اس��ت‪ .‬این‬ ‫مشاهده گری و پیدا کردن نمونه های اجتماعی‬ ‫برای یک نقش می تواند بسیار مهم باشد و روی‬ ‫بازی من تاثیر بس��یار زیادی گذاشت‪ .‬به نظرم‬ ‫تکنیک جست وجو گری اجتماعی در بازیگری‬ ‫به امثال فرهاد اصالنی بسیار مدیون است‪.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫گفت وگو با تهیه کننده فیلم هایی با شخصیت محوری روحانیت‬ ‫جامعه به نگاه متعادل نیاز دارد‬ ‫شاهده یوسفی‬ ‫‪4‬‬ ‫برای اولین بار با ساخته شدن فیلم «زیر نور ماه» چهره و رفتاری متفاوت از نگاه کلیشه ای سینما به قشر روحانیت در سینمای‬ ‫ایران به نمایش درامد‪ .‬طرح اولیه این فیلم از منوچهر محمدی ـ تهیه کننده باسابقه سینما ـ بود‪ .‬او بعدها و در سال های ‪ 1382‬و‬ ‫‪ 1387‬با ارائه ایده اولیه فیلم های «مارمولک» و «طال و مس» که در هر دو یک فیلم روحانی محور است‪ ،‬تهیه کنندگی انها را نیز‬ ‫برعهده گرفت‪ .‬محمدی اما برای ساخت اولین فیلم سینمایی درباره روحانیت‪ ،‬با رضا میرکریمی به عنوان کارگردان همکاری‬ ‫کرد‪ .‬تهیه کننده «زیر نور ماه» در گفت وگویی که با خبرنگار مثلث داشت‪ ،‬از نگاهش به پرداختن به موضوع روحانیت‪ ،‬همکاری‬ ‫ی و همچنین سه فیلمی که در انها روحانی ها نقش پررنگی دارند‪ ،‬سخن گفت‪.‬‬ ‫با میرکریم ‬ ‫فرهنگ‬ ‫به مردم نگاه نکند‪ ،‬در کنار انها باش��د و دردمندانه با‬ ‫به روحانی��ت بود یا قرار بود ش��خصیت یک‬ ‫فیل��م «زیر نور ماه» نخس��تین فیلم��ی بود که‬ ‫مسائل اجتماعی برخورد کند‪ .‬این الیه های دیگر فیلم‬ ‫نگاهی نو به روحانیت داشت و یک روحانی‬ ‫روحانی را معرفی کند؟‬ ‫«زیر نور ماه» بود‪.‬‬ ‫‪ l‬هر فیلمی که بخواهد تاثیرگذار باشد‪ ،‬باید‬ ‫نقش اول فیلم بود‪ .‬چه��ره ای که از روحانیت‬ ‫فرزند زمانه خود باشد‪ .‬در برخی فیلم های «سینمای‬ ‫در این فیلم به نمایش درامد‪ ،‬چه شاخصه ها و‬ ‫ش��ما در فیل��م «زیر نور م��اه» ب��ا میرکریمی‬ ‫ همکاری داشتید‪ .‬از شاخصه ها و ویژگی های‬ ‫رویاپرداز» ش��خصیت ها مابه ازای خارجی ندارند و‬ ‫ویژگی هایی دارد؟‬ ‫این کارگردان سینمای ایران و همچنین هویتی‬ ‫در یک دنیای رویایی و غیرواقع��ی زندگی می کنند‪.‬‬ ‫‪« l‬زیر نور ماه» براس��اس طرحی بود که من‬ ‫در «زیر نور ماه» و فیلم هایی مانند ان‪ ،‬ش��خصیت ها‬ ‫که او به فیلم داد‪ ،‬بگویید‪.‬‬ ‫بعد از دیدن فیلم «کودک و سرباز» به اقای میرکریمی‬ ‫‪ l‬میرکریمی مانند هر کارگردان خوب دیگری‪،‬‬ ‫برگرفته از اجتماع هس��تند‪ ،‬هرچند ش��اید مابه ازایی‬ ‫ پیشنهاد کردم‪ .‬این طرح در جریان اجرا تغییراتی کرد‬ ‫وقتی با قصه مواجه شد‪ ،‬تالش کرد ان را خوب بفهمد‬ ‫به عنوان یک داستان واقعی نداشته باشند‪ ،‬اما در جای‬ ‫و کامل تر شد‪ .‬اس��اس ان طرح‪ ،‬یک روحانی بود که‬ ‫و با ان ارتباط برقرار کند و س��پس قصه را از ان خود‬ ‫جای انها می توان حس ک��رد که برگرفته از مس��ائل‬ ‫در ارتباط با مس��ائل اجتماعی قرار می گرفت‪ .‬بعد از‬ ‫اجتماعی پیرامون خود هس��تند‪ .‬در فیل��م «زیر نور‬ ‫تغییراتی که فیلمنامه داش��ت‪ ،‬فیلم داستان طلبه ای را‬ ‫کند‪ ،‬یعنی از فیلتر روحی و فکری خودش عبور دهد‪.‬‬ ‫ماه» تالش ش��د که مخاط��ب تا ان��دازه ای با زندگی‬ ‫روایت کرد که هنوز درک درس��تی از مسئولیت هایی‬ ‫در «زیر نور ماه» این روند طی ش��د و مرحله نگارش‬ ‫یک روحانی اشنا شود و همچنین روحانیت متوجه‬ ‫که لباس روحانی��ت روی دوش او می گذارد‪ ،‬ندارد‪.‬‬ ‫فیلمنامه‪ ،‬تحقیق و پژوهشی که الزم بود انجام شود‪،‬‬ ‫زمان زیادی ب��رد‪ .‬در کنار ان‪ ،‬اق��ای میرکریمی چند‬ ‫جایگاه خود شود که هرقدر ارتباطش با مردم قوی تر‪،‬‬ ‫بع��د از اینکه بس��ته لباس های او دزدیده می ش��ود‪،‬‬ ‫سفر به قم داش��ت‪ ،‬همچنین ش��رایطی فراهم شد تا‬ ‫مستحکم تر و مبتنی بر این اصل مهم باشد که در کنار‬ ‫با بخ��ش بی خانمان های اجتماعی مواجه می ش��ود‬ ‫در تهران با ش��خصیت های‬ ‫و زندگ��ی سراس��ر رن��ج و‬ ‫روحان��ی دی��دار کن��د‪ .‬او‬ ‫س��ختی انها را می بیند و به‬ ‫برخ��ی روزه��ا و ش��ب ها‬ ‫درک درس��ت تری از دنیای‬ ‫در می��ان کارتن خوا ب ه��ا‬ ‫پیرامون خود دست می یابد‬ ‫حضور یافت و زندگی انها‬ ‫و حت��ی کتاب های درس��ی‬ ‫خود را می فروش��د و برای‬ ‫را از نزدیک دی��د‪ .‬از تعداد‬ ‫بی خانما ن ها ش��امی خوب‬ ‫زیادی از افرادی که زیر پل‬ ‫می خوابیدن��د‪ ،‬فیل��م گرفته‬ ‫تدارک می بین��د‪ .‬ان فرد دزد‬ ‫شد و ش��خصیت های فیلم‬ ‫لباس های خود را می بخشد‬ ‫براساس انها طراحی شدند‪.‬‬ ‫و تالش می کند او را به مسیر‬ ‫درس��ت تری هدای��ت کند‪.‬‬ ‫مس��اله با اهمیت این بود که‬ ‫وقتی میرکریمی بر فیلمنامه‬ ‫فیلم ان چی��زی را که توقع‬ ‫تسلط کامل پیدا می کند‪ ،‬در‬ ‫می رود روحانیان در ارتباط با‬ ‫کار اجرایی گوش ش��نوایی‬ ‫مردم داشته باشد‪ ،‬یعنی توجه‬ ‫دارد و پیشنهاد ها و ایده هایی‬ ‫به مشکالت و گرفتاری های‬ ‫را که ب��ه او داده می ش��ود‪،‬‬ ‫انها‪ ،‬به نمای��ش می گذارد و‬ ‫می شنود و تعامل خوبی هم‬ ‫تصور عمیق ت��ر و پخته تری‬ ‫با گروه سازنده از تهیه کننده‬ ‫را از رابطه روحانیت و مردم‬ ‫تا کارگر صحنه دارد‪ .‬به دلیل‬ ‫به نمایش می گذارد‪ .‬در پایان‬ ‫اینک��ه میرکریم��ی ف��ردی‬ ‫فیلم‪ ،‬وقت��ی روحانی لباس‬ ‫اخالقی اس��ت‪ ،‬تا جایی که‬ ‫می پوش��د‪ ،‬گویا با احساس‬ ‫دیده ام‪ ،‬حس��ن اخالق دارد‬ ‫مسئولیت بیشتری ان لباس‬ ‫و فضایی ت��وام ب��ا همدلی‬ ‫را بر تن می کند‪.‬‬ ‫زیر نور ماه‪ ،‬مارمولک و طال و مس بخشی از کارنامه سینمایی منوچهر محمدی است‬ ‫ایجاد می کند که حاصل ان‬ ‫«زیر نور ماه» در سال‬ ‫را می توان درفیلم هم دید‪.‬‬ ‫‪ 1379‬س��اخته ش��د‪.‬‬ ‫در «زی��ر ن��ور م��اه»‬ ‫روحانی ای��ن فیلم با‬ ‫شخصیتی داشتیم که نابازیگر بود و من به شدت تردید‬ ‫پزش��ک که طبیب جسم اس��ت‪ ،‬نقش طبیب روح را‬ ‫برداش��ت مردم از قش��ر روحانیت و همچنین‬ ‫داش��تم که بتواند در فیلم ب��ازی کند؛ ول��ی یکی از‬ ‫بازی کند‪ ،‬ب��ه نقش واقعی خود نزدیک تر می ش��ود‪.‬‬ ‫واقعیت وجودی روحانیان چه نسبتی داشت؟‬ ‫نقش های خوب فیلم را اجرا ک��رد‪ .‬او در فیلم نقش‬ ‫روحانی باید هم رنگ و هم سطح با مردم شود‪ ،‬از باال‬ ‫ایا این فیلم به دنبال اصالح دیدگاه مردم نسبت‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪42‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫به هر حال‪ ،‬روحانیت بخشی از‬ ‫زندگی اجتماعی ما را تشکیل‬ ‫می دهد‪ .‬قصه «زیر نور ماه» به‬ ‫شکل اخص درباره روحانیت و‬ ‫داستان طلبه ای بود که تردید‬ ‫می کند این لباس را بپوشد یا‬ ‫نه‪ .‬در حالی که روحانی فیلم «یه‬ ‫حبه قند» جزیی از یک خانواده‬ ‫است که در طول فیلم متوجه‬ ‫می شویم بیماری سرطان دارد‬ ‫و مواجهه او با مرگ‪ ،‬خالصانه و‬ ‫به شدت انسانی است‪ .‬او مانند‬ ‫بقیه شخصیت های فیلم است‬ ‫و طبیعت و ذات خود را نشان‬ ‫می دهد‪ .‬این جلوه دیگری از‬ ‫زندگی شرقی ماست‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫فردی با کتاب شعر را داش��ت‪ .‬او تصادفی سر صحنه‬ ‫امد و میرکریمی انقدر با او مهربان بود که کسانی که‬ ‫نمی دانستند‪ ،‬تصور می کردند او سوپراستار سینماست‪.‬‬ ‫میرکریمی توانس��ت از او یک بازی مان��دگار بگیرد‪.‬‬ ‫همان زمان خیلی ها از ما می پرس��یدند که او بازیگر‬ ‫است یا رفتار خودش نامتعادل است؛ فیزیک و حاالت‬ ‫روحی او همان است که در فیلم دیده می شود و فردی‬ ‫طبیعی و نرمال نبود‪.‬‬ ‫بازیگر نقش روحان��ی در فیلم زی��ر نور ماه‬ ‫(حسین پرستار) چگونه انتخاب شد؟‬ ‫‪ l‬اقای میرکریمی س��فری به اردبیل داشت‪.‬‬ ‫انجا فرد جوانی را پیدا کرد که معل��م قران بود‪ ،‬او را‬ ‫تس��ت و برای بازی انتخاب کرد‪ .‬من ه��م او را دیدم‬ ‫و چون شخصیت مناس��بی بود‪ ،‬برای اولین بار جلو‬ ‫دوربین رفت و نقش اول فیلم را بازی کرد‪ .‬البته برای‬ ‫این کار اموزش هایی دید‪.‬‬ ‫بیشتر توضیح می دهید که اقای میرکریمی در‬ ‫بخش مطالعه شخصیت و رفتار روحانیان چه‬ ‫کارهایی انجام داد؟‬ ‫‪ l‬میرکریمی در س��فرهایی که به قم داش��ت‬ ‫مذاکره می ک��رد و در فضای طلبگی ق��رار می گرفت‪.‬‬ ‫بخش عم��ده ای از این فیلم در کاش��ان و یک حوزه‬ ‫علمیه فیلمبرداری ش��د‪ .‬اقای میرکریم��ی از نظرها‪،‬‬ ‫دیدگاه ه��ا و نقده��ای طلبه ه��ای ح��وزه در فیل��م‬ ‫«زیر نورماه» استفاده کرد‪.‬‬ ‫فرد روحانی در «زیر نور ماه» چه تفاوت ها یا‬ ‫شباهت هایی با روحانی «یه حبه قند» دارد؟‬ ‫‪ l‬به هر ح��ال‪ ،‬روحانیت بخش��ی از زندگی‬ ‫اجتماعی ما را تشکیل می دهد‪ .‬قصه «زیر نور ماه» به‬ ‫ش��کل اخص درباره روحانیت بود و داستان طلبه ای‬ ‫بود که تردید می کند این لباس را بپوشد یا نه‪ .‬در حالی‬ ‫که روحانی فیلم «یه حبه قند» جزیی از یک خانواده‬ ‫است که در طول فیلم متوجه می شویم بیماری سرطان‬ ‫دارد و وقتی با مرگ «دایی» مواجه می شود‪ ،‬همه نگاه ها‬ ‫متوجه او می ش��ود تا کارهای مرب��وط را انجام دهد‪.‬‬ ‫مواجهه او با مرگ خالصانه و به شدت انسانی است؛‬ ‫در حالی که همه فکر می کنند او باید قوی ترین عضو‬ ‫خانواده باشد‪ ،‬ولی چون خودش به یک مرگ محتمل‬ ‫مبتالست‪ ،‬می بینیم وقتی دعا می خواند‪ ،‬خودش بیشتر‬ ‫از همه متاثر می شود‪ .‬او مانند بقیه شخصیت های فیلم‬ ‫است و طبیعت و ذات خود را نشان می دهد‪ .‬این جلوه‬ ‫دیگری از زندگی شرقی ماست و کل فیلم نیز درباره‬ ‫ان است‪.‬‬ ‫مش��کالت و دغدغه ه��ای روحان��ی فیل��م‬ ‫«زیر نور م��اه» ابتدا در فضای ح��وزه علمیه‬ ‫و طلبگی اس��ت و امکان دارد برخ��ی مردم با‬ ‫موض��وع ملبس ش��دن روحان��ی و پذیرفتن‬ ‫مسئولیت پوشیدن لباس ارتباط برقرار نکنند‪.‬‬ ‫اما در فیلم «یه حبه قند» مشکالت فرد روحانی‬ ‫به جنبه های انس��انی همه ادم ها مربوط است‪.‬‬ ‫مخاطب این دو فیلم با کدام شخصیت بیشتر‬ ‫احس��اس نزدیکی می کند و می تواند با درک‬ ‫شرایط و موقعیتش‪ ،‬با او ارتباط برقرار کند؟‬ ‫‪ l‬ان زم��ان‪« ،‬زیر نور م��اه» با اس��تقبال مردم‬ ‫مواجه ش��د‪ .‬تعداد زیادی نقد مثب��ت و البته تعدادی‬ ‫نقد منفی درباره ان نوش��ته ش��د‪ .‬این نشان می دهد‬ ‫که فیلم توانس��ت با مخاطب ارتباط برق��رار کند‪ .‬از‬ ‫س��وی دیگر‪ ،‬این فیلم در پنجاهمین جشنواره فیلم‬ ‫کن توانس��ت جایزه اول بخش منتقدان را از ان خود‬ ‫کند‪ .‬همچنین در حدود ‪ 30‬تا ‪ 40‬جش��نواره شرکت‬ ‫کرد و توانس��ت جوایزی را کس��ب کند‪ .‬این مساله‬ ‫نش��ان می دهد که حتی بیننده خارجی که نگاهش به‬ ‫مسائل به گونه دیگری است‪ ،‬توانست با فیلم ارتباط‬ ‫برقرار کند‪ .‬در سینمای امریکا نیز تعداد زیادی فیلم‬ ‫با موضوع روحانیت مسیحی ساخته شده که موفق و‬ ‫تاثیرگذار بوده اند‪ .‬من در چند نمایش خارج از کشور‬ ‫«زیر ن��ور ماه» ب��ودم‪ ،‬واکنش تماش��اگران تفاوتی با‬ ‫واکنش تماشاگران در ایران نداشت‪ .‬عواطف انسانی‬ ‫در دنیا خیلی به هم نزدیک است‪ ،‬وقتی یک موقعیت‬ ‫انسانی در یک درام شکل می گیرد‪ ،‬بیننده به راحتی با‬ ‫ان ارتباط برقرار می کند‪ .‬ی��ک فیلمنامه و کارگردانی‬ ‫مناس��ب می تواند از س��د حجاب ها عب��ور کند و به‬ ‫مخاطب گسترده تری در سطح جهانی برسد‪ .‬بسیاری‬ ‫از فیلم ه��ای ایرانی ک��ه در جش��نواره های خارجی‬ ‫موفقیت کسب کرده اند‪ ،‬همین مسیر را طی کرده اند‪.‬‬ ‫اقای محمدی! شما تهیه کننده فیلم های «زیر‬ ‫نور ماه»‪« ،‬مارمولک» و «طال و مس» بودید و در‬ ‫این سه فیلم‪ ،‬یک شخصیت روحانی حضور‬ ‫دارد‪ .‬ایا ایده اولیه این فیلم ها از خود شما بوده‬ ‫است؟ ایا هدف یا محور مشخصی را با ساخت‬ ‫این سه فیلم دنبال می کردید؟‬ ‫‪ l‬ای��ده این س��ه فیل��م از خ��ود م��ن بود و‬ ‫طراح��ی اول کار را من انج��ام دادم‪ .‬م��ن یک قصه‬ ‫سر و شکل داری را که ابتدا و انتهای ان مشخص بود‪،‬‬ ‫نوش��تم و بعد از فیلمنامه نوی��س و کارگردان دعوت‬ ‫کردم تا این قصه را کامل کنند‪ .‬البته به هیچ وجه دنبال‬ ‫این نبودم که لزوما سه گانه بسازم‪ ،‬ممکن است فیلم‬ ‫چهارمی هم داشته باش��د یا امکان دارد که هیچ وقت‬ ‫نداشته باشد‪.‬‬ ‫برای ساخت این س��ه فیلم به شکل مشخص‬ ‫به دنبال تولید اثری درباره روحانیت بودید؟‬ ‫‪ l‬خیر؛ اینگونه نبود که به شکل خاص بخواهم‬ ‫درباره روحانیت فیلمی را بسازم‪ .‬قصه و کاراکتر با هم‬ ‫و هم زمان در ذهنم به وجود امد و نمی توانستم فکر‬ ‫کنم کاراکتر فیلم چیز دیگری باشد‪ .‬فلسفه این کار هم‬ ‫خیلی پیچیده نبود‪.‬‬ ‫به هر حال‪ ،‬روحانیت بخشی از جامعه ماست که‬ ‫به عنوان معلمان اخالق مطرح اند و در اجتماع پیرامون‬ ‫انها‪ ،‬حرف و بحث زیاد است‪ .‬بنابراین روحانیت یک‬ ‫موضوع چالش برانگیز اس��ت و چالش هم بخشی از‬ ‫درام و قصه است و وقتی ش��خصیت روحانی وارد‬ ‫شود‪ ،‬با خود یکس��ری الزاماتی را وارد می کند‪ ،‬مانند‬ ‫نقش پلیس در یک قصه که با خ��ود الزاماتی را مانند‬ ‫اجرای قانون‪ ،‬برق��راری نظم و‪ ...‬م��ی اورد‪ .‬در این‬ ‫س��ه فیلم‪ ،‬روحانی به داس��تان تحمیل نشده است و‬ ‫نمی توان گفت به جای او مثال می توانست دانشجوی‬ ‫الهیات باش��د‪ .‬ان لباس با خود الزامات و شرایطی را‬ ‫می اورد که در ارتباط با مفهوم قصه اس��ت‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال‪ ،‬در «طال و مس» فرد طلب��ه تصمیم می گیرد در‬ ‫درس اخالق ش��رکت کند‪ ،‬ولی با چال��ش بزرگتری‬ ‫مواجه می شود و ان اینکه بین درس و بحث طلبگی‬ ‫و نگه داری عاش��قانه از همس��رش کدام یک را باید‬ ‫انجام دهد‪ .‬رد پای «زیر نور ماه» در «طال و مس» دیده‬ ‫می شود‪ ،‬روحانی این فیلم عاش��قانه و با تمام وجود‬ ‫از زنی پرس��تاری می کند که به دلی��ل بیماری ام اس‬ ‫در استانه فلج شدن اس��ت‪ ،‬این ماجرا باعث ارتقای‬ ‫اخالقی او می شود و اگر ساعت ها پای درس اخالق‬ ‫می نشست به این درجه نمی رسید‪ .‬ممکن بود دانش او‬ ‫زیاد می شد‪ ،‬اما دانش بدون عمل می شد‪ .‬چالش اصلی‬ ‫«زیر نور ماه» هم بین عمل و نظر به وجود امد‪ ،‬یعنی‬ ‫در مقام نظر‪ ،‬هر کس��ی می تواند دیگران را نصیحت‬ ‫کند اما لزوما در عمل هم موفق نیست‪.‬‬ ‫ایا رد پای فیلم «مارمولک» هم در «طال و مس»‬ ‫دیده می شود؟‬ ‫‪ l‬ب��ه نوعی موقعیت قش��ر روحانی��ت را در‬ ‫واکنش ه��ای اجتماعی هم می بینیم‪ ،‬مثال پرس��تاری‬ ‫که در فیلم «طال و مس» است‪ ،‬به دلیل مشکلی که در‬ ‫زندگی اش پیش امده‪ ،‬نسبت به مردها و روحانیت نظر‬ ‫منفی دارد؛ ولی وقتی داس��تان زندگی انها رامی بیند‪،‬‬ ‫س��عی می کند از یک قض��اوت افراطی ب��ه قضاوت‬ ‫منصفانه برس��د‪ .‬این اتفاق به گونه ای در «مارمولک»‬ ‫هم می افتد که ابت��دا تصوری خیل��ی افراطی وجود‬ ‫دارد‪ ،‬ولی ارام ارام به تصوری نسبتا متعادل تر تبدیل‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫در هر س��ه فیلم من دنبال این ب��ودم که بگویم‬ ‫جامعه باید دنبال نظری معتدل باش��د تا همه اقش��ار‬ ‫اجتماعی بتوانند کنار هم با قضاوتی عادالنه و منصفانه‬ ‫درس��ت تر زندگی کنند‪ .‬جامعه ما بیش از هر چیزی‬ ‫نیاز دارد در نگاهش به تعادل برسد تا بتواند قضاوت‬ ‫عادالنه تری داشته باشد‪.‬‬ ‫در بخشی که از شما پرسیدم ایا هدف یا محور‬ ‫مشخصی را در این س��ه فیلم دنبال می کردید‪،‬‬ ‫منظورم هدف��ی مانند تغییر دیدگاه نس��بت به‬ ‫روحانیت در نگاه مردم ب��ود‪ .‬برخی معتقدند‬ ‫مردم برداش��ت دور از واقعیتی نسبت به قشر‬ ‫روحانیان دارند و نوع زندگی روحانیت را یا‬ ‫نمی شناس��ند یا باور ندارند‪ .‬ایا شما معتقدید‬ ‫چهره روحانی��ت در ذهن م��ردم جامعه باید‬ ‫اصالح شود؟‬ ‫‪ l‬بخشی از این مس��اله به این دلیل است که‬ ‫زندگی روحانیت خیلی به صحن��ه عمومی اجتماع‬ ‫نیامده اس��ت‪ .‬خیلی ه��ا در زمان س��اخت «زیر نور‬ ‫ماه» فکر می کردند این کار جس��ارت امیزی اس��ت‪،‬‬ ‫در حالی ک��ه از نظر من کاری عادی ب��ود‪ ،‬مثل اینکه‬ ‫االن بخواهید فیلمی درباره زندگی نیروهای وزارت‬ ‫اطالعات بسازید‪ ،‬هرچند انها زندگی خاصی دارند‪،‬‬ ‫ولی ادم هس��تند و مانند همه ادم ها مشکالتی دارند‪.‬‬ ‫سینما با چنین رویکردی می تواند به وفاق اجتماعی‬ ‫کمک کند‪.‬‬ ‫اگر قشری را جدا کنند و بگویند درباره این قشر‬ ‫نمی توان حرف زد‪ ،‬دچار همان سرنوشتی می شویم‬ ‫که سینمای پیش از انقالب دچار ان شد؛ در سینمای‬ ‫قبل از انقالب‪ ،‬درباره دولت نمی ش��د چیزی گفت‪،‬‬ ‫بعد درباره ش��خصیت های اداری‪ ،‬مدیرکل‪ ،‬پزشک‬ ‫و پرس��تار و‪ ...‬نمی ش��د حرف زد و فیلم س��اخت‪.‬‬ ‫این گروه های اجتماع��ی نمایندگانی داش��تند که با‬ ‫اینگونه فیلم ها برخ��ورد می کردند‪ ،‬در نتیجه‪ ،‬بخش‬ ‫‪43‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫عمده ای از تولیدات سینمای ایران به سمتی رفت که‬ ‫فقط دو قش��ر در انها حضور داشتند؛ گروه نخست‪،‬‬ ‫کاله مخملی ها و جاهل ها و گروه دوم‪ ،‬فواحش‪ .‬این‬ ‫دو گروه نمایندگانی در جامعه نداشتند و چون کسی‬ ‫به فیلمساز اعتراض نمی کرد‪ ،‬او هر چه می خواست‬ ‫در قالب این دو گروه اجتماعی می گفت‪ .‬دلیل حجم‬ ‫زیاد فیلم ها درب��اره کاله مخملی ها و فواحش همین‬ ‫موضوع بود‪ .‬این فیلم ها به ش��دت غیر واقعی بودند‬ ‫و از س��وی دیگر‪ ،‬مجبور بودند به اف��راط و تفریط‬ ‫دس��تبزنند‪.‬‬ ‫در ادامه این جریان‪ ،‬خانواده ها س��ینما رفتن را‬ ‫منع کردند‪ ،‬چون قصه این فیلم ها خیلی بد شده بود‪.‬‬ ‫گروه های روشنفکری هم این فیلم ها را نمی پسندید‬ ‫و درنتیجه سینمای ایران گروهی از مخاطبان خود را‬ ‫از دست داد‪ .‬سرنوش��ت محتوم این سینما‪ ،‬نداشتن‬ ‫جایگاه در جامعه بود و اگر کس��ی در هر بخش��ی از‬ ‫سینما کار می کرد‪ ،‬گویا کار زشتی انجام می داد‪.‬‬ ‫س��ینمای اجتماعی ما باید تقویت شود و بتواند‬ ‫درباره تمام اقش��ار اجتماعی فیلم بسازد‪ .‬اگر نیروی‬ ‫ممیزی در این باره عاقالنه رفتار کند‪ ،‬س��ینما سازنده‬ ‫خواهد بود‪ .‬از دیدگاه امنیت ملی‪ ،‬به معنای وحدت‬ ‫و همگرایی در جامعه‪ ،‬ما باید بتوانیم درباره اقش��ار‬ ‫مختلف فیلم بس��ازیم‪ .‬جامعه و مس��ئوالن هم باید‬ ‫استانه تحمل خود راباال ببرند‪ .‬از این رهگذر‪ ،‬بسیاری‬ ‫از مشکالت اجتماعی حل خواهد ش��د‪ .‬اگر بتوانیم‬ ‫فیلمی بسازیم که در ان یک کارمند بانک خطا می کند‬ ‫و این نگرانی وجود داش��ته باشد که این امر می تواند‬ ‫به یک جریان تبدیل شود‪ ،‬اتفاق هایی مانند اختالس‬ ‫س��ه هزار میلیارد تومانی رخ نمی دهد؛ اما اگر اجازه‬ ‫ی در این باره بسازیم‪ ،‬نوعی حاشیه‬ ‫نداشته باشیم فیلم ‬ ‫امن به وجود می اید و ادم هایی که می خواهند فساد‬ ‫کنند‪ ،‬می دانند هیچگاه زیر ذره بین نگاه فیلمساز قرار‬ ‫نمی گیرند‪.‬‬ ‫اکنون وقتی قرار است درباره موضوع هایی مانند‬ ‫طالق و شرایط اجتماعی نس��ل جوان فیلمی ساخته‬ ‫ش��ود‪ ،‬فیلم در مرحله ن��گارش فیلمنامه ی��ا در اجرا‬ ‫و حتی در نمایش‪ ،‬با س��د ممیزی مواجه می ش��ود و‬ ‫برخی فیلمس��ازان اعم از تهیه کننده و کارگردان که به‬ ‫دنبال دردسر نیستند‪ ،‬به دنبال موضوع های بی دردسر‬ ‫می روند‪ ،‬اما این نوع قصه ها چق��در می توانند کردار‬ ‫زمانه ما باشند؟‬ ‫من با ساخت این سه فیلم‪ ،‬به سراغ سخت ترین‬ ‫بخش ماجرا رفتم و فکر می کنم سر بلند بیرون امدم‪.‬‬ ‫البته «مارمولک» در ابتدا اسیر جوسازی های حاشیه ای‬ ‫شد که بعدها برطرف شد و برخی از کسانی که درباره‬ ‫فیلم بد کرده یا بد گفته بودند‪ ،‬عذرخواهی کردند‪ .‬این‬ ‫ازمون سخت که نشان داد درباره یک قشر اجتماعی‬ ‫می توان فیلم س��اخت‪ ،‬برای بسیاری از فیلمسازان ما‬ ‫می تواند مسیری راهگشا باشد تا درباره اقشاری مانند‬ ‫پلیس‪ ،‬قضات‪ ،‬مدی��ران فرهنگ��ی و اجتماعی فیلم‬ ‫بسازند‪ .‬اگر سینما بتواند تصویری درست ارائه کند‪،‬‬ ‫مردم ان سینما را می پسندند و مسئوالن هم باید قدر‬ ‫این سینما را بدانند‪.‬‬ ‫ایا در نظر دارید فیلمی دیگ��ر با محوریت و‬ ‫موضوع قشر روحانی بسازید؟‬ ‫‪ l‬قطعا موضوع های��ی را در این باره در ذهن‬ ‫دارم‪ ،‬اما به دلیل ش��رایط‪ ،‬وقت مط��رح کردن برخی‬ ‫از انها نیس��ت‪ ،‬درباره تعدادی هم در حال فکر کردن‬ ‫هس��تم؛ ولی به دنبال این نیس��تم که فقط درباره این‬ ‫قشر فیلم بسازم‪ ،‬کما اینکه فیلم «بوسیدن روی ماه» به‬ ‫روحانیت ربط ندارد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪44‬‬ ‫گام سینمایی‬ ‫جدید رضا میرکریمی‬ ‫نه تنها همراهی تبلیغی‬ ‫سینماگرانی چون عباس‬ ‫کیارستمی ‪ ،‬رخشان بنی‬ ‫اعتماد و مجید مجیدی‬ ‫را با خود می بیند‪،‬‬ ‫ اظهارنظر افراد مختلفی‬ ‫را از طیف های گوناگون‬ ‫برانگیخته است‬ ‫مینیاتور عشق و مرگ‬ ‫امید روحانی‬ ‫‪5‬‬ ‫رضا میرکریمی از معدود فیلمسازان ایرانی‬ ‫است که در کارهایش از «کودک و سرباز» تا به‬ ‫امروز می توان خطی روش��ن و مسیری واضح‬ ‫و قابل ردیابی از تجربه ب��ا مضمون‪ ،‬روایت و‬ ‫فرم س��ینمایی را به دقت پیگیری کرد‪ .‬مسیری‬ ‫که با ازمون و خطا‪ ،‬با دق��ت و مداقه در کارش‬ ‫پی گرفته اس��ت؛ از س��ینمایی به ظاهر ساده و‬ ‫متعارف تا رس��یدن به زبانی شخصی و خاص‪،‬‬ ‫از قصه گویی و توجه به مس��ائل اجتماع گرفته‬ ‫تا رسیدن به فیلم هایی براس��اس شخصیت ها‪،‬‬ ‫از قصه گویی صرف تا دس��تیابی به زبانی برای‬ ‫تصویری کردن قص��ه ای کوتاه‪ ،‬ت��ا حاال که از‬ ‫قصه کوت��اه «به همین س��ادگی» ب��ه یک رمان‬ ‫مفصلپرش��خصیترس��یدهاس��ت‪.‬‬ ‫از فیلم های��ی درباره ادم ها تا رس��یدن به‬ ‫جغرافیا‪ ،‬و حاال رس��یدن به مهم ترین دستاورد‬ ‫سینما؛ فضاس��ازی‪ .‬میرکریمی خودش‪ ،‬هنرش‬ ‫و س��ینما را جدی می گیرد‪ .‬منتقد و مفس��ر کار‬ ‫خودش اس��ت‪ .‬تجربه های تازه می کند و زبان‬ ‫ش��خصی اش را بس��ط می دهد‪ .‬هرچند مطمئن‬ ‫نیس��تم تجربه «یه حب��ه قند» یک ب��ار دیگر در‬ ‫سینمای ایران تکرار شود اما گامی مهم در نگاه‪،‬‬ ‫لحن‪ ،‬مضمون و ساختار در کلیت سینمای ایران‬ ‫به حساب می اید‪ .‬عادت به قصه گویی پرحجم‪،‬‬ ‫مضمون های روش��ن و امتحان ش��ده‪ ،‬پیام های‬ ‫چندجانبه‪ ،‬س��اده گویی و عوام پسندی تماشاگر‪،‬‬ ‫دس��ت اندرکاران و حتی منتقدان س��ینمای ایران‬ ‫را بدعادت کرده اس��ت و یه حبه قند‪ ،‬هیچکدام‬ ‫از مولفه های اش��نای س��ینمای ای��ران را ندارد‪.‬‬ ‫تجربه ای است در نوعی س��ینما که نه می توان به‬ ‫ان انگ جشنواره پسندی زد و نه به قصد ادعاهای‬ ‫پرطمطراق و فخرفروش��ی امده است‪ .‬فیلم‪ ،‬یک‬ ‫مینیاتور تصوی��ری و مفصل و پ��ر از جزئیات و‬ ‫رنگارنگ و جذاب اس��ت که با دقت و حوصله‬ ‫و وس��واس و عش��ق‪ ،‬قلم گیری و پرداخت شده‬ ‫است‪ .‬مینیاتوری امروزی و مدرن که پیام تندش‬ ‫را سربسته و در لفافه می گوید و سبکی تازه را در‬ ‫اجرا پیشنهاد می کند ‪g .‬‬ ‫خانه فیلم‬ ‫یه حبه قند را نمادی از‬ ‫جامعه ایرانی می توان‬ ‫دانست که افراد مختلف‬ ‫و متفاوتی در ان‬ ‫حول محورهای مشترک‬ ‫گرد هم معنا می گیرند‬ ‫تصویرگرکرامت انسان‬ ‫نگاهی به فیلم «یه حبه قند» اخرین ساخته رضا میرکریمی‬ ‫علیرضا بهرامی‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪6‬‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫وقتی نام یک اثر هنری‪ ،‬نامی بس��یار اش��نا با‬ ‫ماب��ه ازایی در دس��ترس برای مخاطبان می ش��ود‪،‬‬ ‫درواقع شرایطی لغزنده برای ان به وجود می اورد‬ ‫که ممکن اس��ت در مخاطب جاذبه ایجاد کند یا ان‬ ‫را پس بزن��د‪ .‬مخصوصا در مورد فیلم��ی مانند «یه‬ ‫حبه قند» که بیش��ترین تبلیغ موث��ر در فروش خود‬ ‫را از طریق تبلیغ سینه به س��ینه کسب می کند‪ ،‬این‬ ‫وضعیت از حساسیت بیشتری برخوردار می شود‪.‬‬ ‫اما «یه حبه قند» رض��ا میرکریمی هرچند در عنوان‬ ‫و موضوع‪ ،‬فضایی بسیار اشنا برای مخاطب فراهم‬ ‫می کند‪ ،‬هر کس��ی از زاویه و اجزای��ی متفاوت از‬ ‫بس��یاری دیگر‪ ،‬با این اثر ارتباط برق��رار می کند و‬ ‫ممکن اس��ت به حدی با ان درگیر شود که حتی در‬ ‫مقام منتق��د مخالف فیلم هم‪ ،‬ب��ار و بارهایی دیگر‬ ‫به تماشای ان بنشیند‪ .‬این یعنی که تازه ترین ساخته‬ ‫میرکریمی در عین ظاهر بسیار ساده و در عین حال‬ ‫صمیمی خ��ود‪ ،‬الیه های پنهان��ی دارد که عالوه بر‬ ‫ایجاد ارتباط با تماش��اگر حین تماشای فیلم‪ ،‬پس‬ ‫از ان نیز او را ب��ا خود همراه خواهد داش��ت‪ .‬این‬ ‫البته به معنای ان نیست که فیلم را از زمره فیلم های‬ ‫فلسفی بدانیم که برای درک ان به دایره المعارف ها‬ ‫و توضیح های مختلف نیاز است‪ ،‬اتفاقا توجه فیلم‬ ‫به این نکته اس��ت که هر چیز جزء و س��اد ه ای در‬ ‫اطراف ما می تواند مفهوم بسیار مهمی را در پس و‬ ‫پیش خود داشته باشد که توجه نکردن به ان‪ ،‬حتما‬ ‫از کم اگاه��ی و ضعف های بینش��ی م��ا در زندگی‬ ‫ناش��یمی ش��ود‪.‬‬ ‫البت��ه هرچند دس��ت اندرکاران و برخی دیگر‬ ‫در توصیف فیل��م از عنوان هایی چون کامال ایرانی‬ ‫و مل��ی و توصیف هایی چون ش��بیه قال��ی ایرانی‬ ‫اس��تفاده کرده اند‪ ،‬اما این بدان معنا نیس��ت که «یه‬ ‫حبه قن��د» تنه��ا در اقلی��م خاصی پاس��خگویی و‬ ‫کارکرد دارد و بنابراین برای اقلیمی خاص ساخته‬ ‫شده اس��ت‪ ،‬اتفاقا روایت خود فیلم ساز از نمایش‬ ‫ان در کش��ورهای کره و ژاپ��ن و همچنین روایت‬ ‫دیگر کارگردان سینمای ایران – بهرام توکلی – از‬ ‫نمایش ان در کانادا گویای این مهم اس��ت که این‬ ‫فیل��م ایرانی مخاط��ب فرام��رزی دارد و در دیگر‬ ‫فرهنگ ها ه��م پذیرش خ��اص خ��ود را می یابد؛‬ ‫چراکه به موضوعی بش��ری و کرامت انسانی توجه‬ ‫داش��ته و به درد مش��ترکی پرداخته اس��ت‪.‬‬ ‫اما از این گذش��ته‪ ،‬وقتی فیلم «یه حبه قند» را‬ ‫می بینیم‪ ،‬صرفا با یک درام عاطفی مواجه نیس��تیم‬ ‫که کنترل مخاطب را ب��رای گریه و خنده اش کامال‬ ‫در دس��ت دارد‪ .‬هرچند فیلم با توجه به هوشمندی‬ ‫کارگردانش کامال به سلیقه مخاطب توجه داشته و‬ ‫بخش قابل توجهی از فیلم‪ ،‬نشاط و لبخند را برای‬ ‫او فراهم می س��ازد‪ ،‬اما تنها با اتفاق مرگ و شیون‬ ‫محدود پیرامون ان نیس��ت که اش��ک مخاطب را‬ ‫درمی اورد‪ ،‬بلکه ممکن است بیننده با دیدن صحنه‬ ‫جهیزه بردن عروس روی طبق های سنتی هم بغض‬ ‫و اشک به س��راغش بیاید‪ .‬درواقع فیلم به ما نهیبی‬ ‫س��خت می زند که چیزهایی تا همین چندی پیش‬ ‫در روند عادی زندگی مان داش��ته ایم ک��ه انگار از‬ ‫دستش��ان داده ایم‪،‬چیزهای��ی که انگار نقش��ی بس‬ ‫حیاتی در زندگی ما ایفا می کرده اند‪.‬‬ ‫البت��ه اینج��ا نقط��ه ای اس��ت ک��ه با توجه به‬ ‫ی��اداوری و به نوع��ی پیش��نهادهای میرکریم��ی‪،‬‬ ‫نظردهندگان درباره س��اخته یا به نوعی س��خن او‪،‬‬ ‫دس��ته موافق��ان و مخالف��ان را تش��کیل می دهند‪.‬‬ ‫البته در ای��ن میان‪ ،‬اکثری��ت با موافقان اس��ت که‬ ‫خ��ود انها هم ب��از ب��ه دس��ته های کوچک تری از‬ ‫طرف��داران فرمی و فن��ی فیلم گرفته ت��ا طرفداران‬ ‫محتوایی یا طرفداران توامان ان تقس��یم می ش��ود‪.‬‬ ‫این گروه در کن��ار توجه به مه��ارت صحنه ارایی‪،‬‬ ‫میزانس��ن‪ ،‬باز ی گیری‪ ،‬طراحی لباس‪ ،‬نورپردازی‬ ‫و فیلمبرداری‪ ،‬دکورس��ازی و چه و چ��ه در زمینه‬ ‫اجزای فنی و حرفه ای کار‪ ،‬برخورد او را با موضوع‬ ‫شیرینی های سنت و هویت در مواجهه با مدرنیته‪،‬‬ ‫کنکاش��ی در مباحث دینی‪ ،‬امید و وطن دوس��تی و‬ ‫مسائلی از این دست‪ ،‬می ستایند‪ .‬اما در سوی دیگر‪،‬‬ ‫گروهی دیگر هم به ط��رح دیدگاه های خود بر این‬ ‫مبنا پرداخته اند که سخن میرکریمی در این ساخته‬ ‫س��ینمایی‪ ،‬به نوعی خطرناک ب��رای افکار عمومی‪،‬‬ ‫منحرف و حتی مغرضانه است‪ .‬کار به جایی کشیده‬ ‫که برخی از این افراد‪ ،‬حتی برخی اجزای فیلم او را‬ ‫به نش��انه هایی درباره رابطه ایران و امریکا و حتی‬ ‫حکم صادر کردن درباره ان تعبیر و تفسیر کرده اند!‬ ‫انچه که در این میان بی تردید به نظر می رس��د‪،‬‬ ‫این اس��ت که فیلم «یه حبه قند» انق��در به جزئیات‬ ‫توجه داشته و به قدری جزء نگر ساخته شده که فضا‬ ‫را برای ایجاد برداش��ت های مختلف و «هر کسی از‬ ‫ظن خود‪ »...‬فراهم س��اخته که گاه ممکن اس��ت به‬ ‫ش��کل عجیبی متضاد از هم و بعض��ا غیرواقعی هم‬ ‫از کار دربیاین��د‪ .‬از این نظ��ر فیل��م میرکریمی را به‬ ‫مثابه ی��ک کارگاه اموزش��ی یا الگوی درس��ی برای‬ ‫فراگیران هنر سینما می توان قلمداد کرد؛ از این منظر‬ ‫که فیلم اساسا نقش اول نداش��ته و غلبه با هیچ فرد یا‬ ‫افرادی از بازیگران ان نیست‪ ،‬در عین حال به استفاده‬ ‫از نابازیگران نمی ن��ازد و در به کارگی��ری بازیگران‬ ‫حرفه ای تئاتر و س��ینما هم هیچ مرزبندی قایل نشده‬ ‫و در ش��رایطی که قصه قالب و کم نظی��ری هم به کار‬ ‫نبس��ته‪ ،‬از چنان موفقیتی در حاص��ل کار برخوردار‬ ‫شده که کافی است به فهرس��ت تحسین کنندگان ان‬ ‫نگاهی بیاندازیم تا ببینیم مویدان این اثر را افرادی از‬ ‫گروه های فکری و طیف های مختلف جامعه تشکیل‬ ‫می دهند‪ .‬این مهم نیز حاصل نمی ش��ود‪ ،‬مگر با بیانی‬ ‫هنرمندانه‪ ،‬حرفه ای‪ ،‬جذاب‪ ،‬دقیق و غیرشعاری‪ .‬این‬ ‫نکته ای است که در بس��یاری از کسانی که اثار هنری‬ ‫با درونمای��ه دینی‪ ،‬مذهبی یا معن��وی خلق می کنند‪،‬‬ ‫می تواند مورد توجه قرار گیرد ت��ا ضریب نفوذ اثار‬ ‫خود را برای پیشبرد مفهوم یا حتی ایدئولوژی مورد‬ ‫نظر خویش‪ ،‬افزایش دهند‪.‬‬ ‫در پایان این نوشتار توصیف دیگری به دیگر‬ ‫توصیف های این فیلم می افزاییم تا مجموعه سخن‬ ‫را در مدل��ی ذهنی به خوب��ی تبیین کنی��م‪« .‬یه حبه‬ ‫قن��د» میرکریم��ی‪ ،‬به واقع به یک «غ��زل» می ماند‪.‬‬ ‫چراکه از ابتدا تا انته��ای ان ریتمی منطقی دارد‪ ،‬از‬ ‫لحظه های انفجاری در الب��ه الی ان همچون قافیه‬ ‫بهره می ب��رد‪ ،‬از تقارن‪ ،‬صنای��ع و ارایه های هنری‬ ‫به ش��کلی دلچس��ب و موثر بهره گرفته اس��ت‪ ،‬نه‬ ‫کوتاه و نه بلند به نظر نمی رسد و از همه مهتر اینکه‬ ‫موضوعی جدی و اساس��ی را به بیان��ی عاطفی و‬ ‫عاش��قانه بیان می کند‪g.‬‬ ‫‪45‬‬ ‫فیلمی پیچیده درباره‬ ‫یک زندگی ساده‬ ‫گفت وگو با منتقدی که «یه حبه قند» را روایت دور ه گذار جامعه می داند‬ ‫شاهده یوسفی‬ ‫‪7‬‬ ‫جلیل اکبری صحت‪ ،‬منتقد سینماست‪ .‬او سال ها کار روزنامه نگاری کرده و دبیر بخش فرهنگ و‬ ‫هنر روزنامه های «ایران» و «ملت ما» و همچنین مدیرمسئول و سردبیر هفته نامه «سینمای نو» بوده است‪.‬‬ ‫به گفته خودش‪ ،‬نخستین بولتن رنگی جشنواره فیلم فجر را او منتشر کرد‪ .‬با او به عنوان منتقد سینما‬ ‫گفت وگو کردیم و نظرش را درباره جنبه های مخپتلف فیلم «یه حبه قند» پرسیدیم‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫اقای اکبری! نظر ش��ما درباره فیل��م «یه حبه‬ ‫قند» چیست و تقابل سنت و مدرنیته و وجوه‬ ‫انسانی را در ش��خصیت های این فیلم چطور‬ ‫ارزیابی کردید؟‬ ‫‪« l‬یه حبه قن��د» فیلمی پیچی��ده درباره یک‬ ‫زندگی ساده است‪ .‬این پیچیدگی از ان جهت اهمیت‬ ‫دارد که مخاطب عام در وهله نخس��ت با نگاه کردن‬ ‫به فیلم می تواند این ارزیابی را داش��ته باشد که فیلم‬ ‫ساده ای را دیده‪ ،‬اما واقعیت این است که وقتی در پالن‬ ‫دوم ذهن خود به فیلم نگاه کند‪ ،‬متوجه می شود که «یه‬ ‫حبه قند» فیلم پیچیده ای اس��ت‪ .‬من به چند نمونه از‬ ‫این پیچیدگی ها که سهل و ممتنع است‪ ،‬اشاره می کنم‪.‬‬ ‫فیل��م «ی��ه حب��ه قن��د» ه��م فیلم ش��خصیت‬ ‫اس��ت‪ ،‬هم فیلم موقعیت و ه��م فیلم قص��ه؛ به این‬ ‫دلیل که قص��ه‪ ،‬ی��ک درام کامال س��اده و ب��ه ظاهر‬ ‫معمول��ی را پی��ش می ب��رد‪ .‬مخاط��ب تقریب��ا‬ ‫می تواند منتظ��ر پایان ی��ا اوج فیلم باش��د که همان‬ ‫گیر کردن حب��ه ای قند در گلوی دایی اس��ت‪ ،‬البته نه‬ ‫به شکل کامال روش��ن‪ ،‬اما می تواند پیش بینی کند که‬ ‫چنین اتفاقی به وقوع می پیوندد؛ ام��ا همین روندی‬ ‫که مخاطب منتظ��ر ان اس��ت‪ ،‬او را غافلگیر می کند‪،‬‬ ‫چون شخصیتی انتخاب می شود که انگار شخصیت‬ ‫محوری به لحاظ درام در وهله نخست نبوده است‪ .‬به‬ ‫این دلیل‪« ،‬یه حبه قند» فیلمی ساده است که به وقایع‬ ‫به ظاهر س��اده روزگار ما می پردازد‪ .‬همچنین فیلمی‬ ‫ پیچیده اس��ت‪ ،‬چون به ذهنی��ت و درون هر یک از‬ ‫شخصیت ها وارد می شود‪ ،‬یعنی به شدت از ارائه تیپ‬ ‫پرهیز و به ارائه ش��خصیت اهتمام جدی دارد‪ .‬مورد‬ ‫دوم در بعد جامعه ش��ناختی این فیلم است که نشان‬ ‫ی پیچیده است‪ ،‬خانواده های خوشه ای و‬ ‫می دهد فیلم ‬ ‫خانواده هایی که شاخه به شاخه براساس یک مصدر‬ ‫یا مرجع مرکزی به یکدیگ��ر پیوند می خورند‪ ،‬اصوال‬ ‫دارای پیچیدگی های بیشتری نسبت به خانواده های‬ ‫تک ش��اخه ای یا خانواده های کوچک تر هستند‪ .‬این‬ ‫خانواده ها برای هر کدام از مسائل یا بیان روابط خود‬ ‫به تمهیدات متفاوت��ی نیاز دارند‪ ،‬مث�لا اگر قصه ای‬ ‫در بس��تر مرگ یا عروس��ی این خانواده ه��ا روایت‬ ‫می ش��ود‪ ،‬باید تمام ان تمهیدات انجام ش��ود‪ .‬ما دو‬ ‫فیلم را در سینمای ایران به این ش��کل بارز و از نگاه‬ ‫جامعه شناختی بسیار بس��یار برجسته می بینیم‪ .‬اولین‬ ‫فیلم «مسافران» کار اقای بیضایی است و دومین فیلم‬ ‫«یه حبه قند» رضا میرکریمی‪ .‬دلیل من این اس��ت که‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪46‬‬ ‫خانواده هایی که گسترده اند و حجم زیادی از روابط‬ ‫انس��انی را برای امور ساده خود پوش��ش می دهند‪،‬‬ ‫بس��ان یک جامعه عمل می کنند و برای اینکه ان را از‬ ‫حالت صرف روایت یک خانواده دراوریم‪ ،‬به درامی ‬ ‫کامال مبتنی بر مسائل جامعه شناختی و در وهله بعد‪،‬‬ ‫مخاطب پسند‪ ،‬جذاب و پرکشش نیاز داریم‪ .‬درامی‬ ‫که «یه حبه قند» روایت می کن��د‪ ،‬از چنین جذابیتی با‬ ‫بهره گیری از تصویر و المان هایی که سینما ان را برتر‬ ‫از روایت یک خطی معمولی می کن��د‪ ،‬بهره می برد‪.‬‬ ‫رنگ‪ ،‬فرم‪ ،‬شکل‪ ،‬فضا‪ ،‬کمپوزیسیون‪ ،‬در کنار دکوپاژ‬ ‫خوب‪ ،‬به فیلمی پر وسواس و با دقت تبدیل می شود‬ ‫که از منظر جامعه شناختی هم می توان به ان نگاه کرد‪.‬‬ ‫در بعد سوم این فیلم هم یک خانواده پرشاخه نشان‬ ‫داده می شود که در اس��تانه ورود به یک اتفاق دیگر‬ ‫است که از منظر جامعه ش��ناختی می تواند فقط مرگ‬ ‫نباش��د؛ مواجهه این خانواده با مقوله ای است که در‬ ‫نوع خودش ویران کننده و پایان است‪.‬‬ ‫به نظر م��ن المان هایی ک��ه از مدرنیت��ه در این‬ ‫فیلم وج��ود دارد ش��امل ازدواج غیاب��ی‪ ،‬اینترنتی یا‬ ‫تلفنی دختر این خانواده‪ ،‬یا صرفا درگیری ادمی نو با‬ ‫شخصیتی مذهبی‪ ،‬یا درگیری یک شخصیت مذهبی‬ ‫با س��رطان نیس��ت که همه اینها دست به دس��ت هم‬ ‫می دهند و روایتی را شکل می دهند که درگیری یک‬ ‫ی به نام مدرنیته‬ ‫خانواده به ظاهر سنتی را با مساله مهم ‬ ‫نشان می دهد‪ ،‬حتی ان عضو خانواده که درگیر کندن‬ ‫زمین برای رس��یدن به عتیقه است‪ ،‬فردی است که به‬ ‫خودویرانگری دست می زند و پی و بنای خانه ای را‬ ‫اگر کارگردانی به‬ ‫بلوغ اجتماعی نرسد‬ ‫نمی تواند فیلمی را در‬ ‫اندازه ها و ابعاد «یه حبه‬ ‫قند» بسازد‪ .‬این فیلم در‬ ‫شرایطی ساخته شد که‬ ‫جامعه را التهاب فرا گرفته‬ ‫بود‪ ،‬حوادث بعد از انتخابات‬ ‫‪ 88‬تمام سنسورهای‬ ‫اجتماعی و سیاسی جامعه را‬ ‫به سمتی دیگر می برد‪ .‬این‬ ‫فیلم با تمام دقت ساخته‬ ‫شد‪ ،‬مانند اینکه هیچ اتفاقی‬ ‫نیفتاده و کشتی جامعه در‬ ‫اوج ارامش است‬ ‫که می تواند همه این ادم ه��ا را دور هم جمع و انها را‬ ‫در ش��کلی جدید تعریف کند‪ ،‬حتی ب��ه ان هم رحم‬ ‫نمی کند‪ .‬مرحله گذار مهمتر از مرحله مدرنیته است‪،‬‬ ‫چون اگر مرحله گذار وجود نداش��ته باشد‪ ،‬ورود به‬ ‫مرحله مدرنیته به وقوع نخواهد پیوست‪ .‬این خانواده‬ ‫با وجود اینکه پای در سنت دارد‪ ،‬به شدت از ان فاصله‬ ‫گرفته اس��ت و به س��مت باالتری حرکت می کند‪ .‬از‬ ‫این لحاظ «یه حبه قند» روایت دوره گذار جامعه ای‬ ‫است که مسائل ریز و درشت متفاوتی دارد‪ ،‬اما برای‬ ‫رسیدن به یک مدرنیته واقعی کامال خیس نشده‪ ،‬یعنی‬ ‫پا در اب ننهاده اس��ت‪ .‬از نظر من‪ ،‬نسخه تجویزشده‬ ‫خوداگاه یا ناخوداگاه کارگردان به مخاطب این است‬ ‫که این فیلم توصیه می کند‪ ،‬جامعه مورد نظر ایش��ان‬ ‫به جای اینکه به یک مدرنیت��ه صرف بپیوندد‪ ،‬به یک‬ ‫پس��امدرن بپیوندد‪ ،‬یعنی سنت های خود را در جایی‬ ‫که به نفع جریان زندگی اس��ت‪ ،‬حفظ کند و سپس به‬ ‫فکر این باش��د که جریان جدی��دی از زندگی را رقم‬ ‫بزند که چون زندگی حالت سیال و پویا دارد‪ ،‬انتخاب‬ ‫زندگی‪ ،‬انتخاب مدرن خواهد بود‪ ،‬ولی این جمعیت‬ ‫و این جریان‪ ،‬سنت ها و روابطش را با خود می اورد‪.‬‬ ‫منظور کارگردان از نش��ان دادن این همه سنت‪،‬‬ ‫ان هم با وسواس و دقت در یک فیلم‪ ،‬توجه موزه ای‬ ‫به این سنت ها نبوده است‪ .‬س��ینماگرانی بوده اند که‬ ‫توجه موزه ای داشتند‪ ،‬توجه کارگردان «یه حبه قند»‬ ‫به سنت ها یک توجه بسترساز و حرکت دهنده است‪،‬‬ ‫یعنی سنتی را که به نیازهای امروز پاسخ نمی دهد‪ ،‬در‬ ‫زندگی به عنوان یک سنت گذشته می پذیرد‪ ،‬اما معتقد‬ ‫است سنتی به درد زندگی می خورد که هنوز توانایی‬ ‫نو شدن را داشته باشد‪.‬‬ ‫به نظر می رسید قصه «یه حبه قند» خیلی باب‬ ‫پسند جامعه امروز نیست‪ ،‬جامعه ای که بیشتر‬ ‫فانتزی پسند شده اس��ت‪ .‬چه احساس نیازی‬ ‫در جامعه وجود داشت که س��بب شد به این‬ ‫موض��وع پرداخته و در عین ح��ال در جذب‬ ‫مخاطب هم موفق شود؟‬ ‫‪ l‬بخش بزرگی از جامعه ما درگیر روزمرگی‬ ‫کاذب اس��ت‪ .‬ب��رای انکه ای��ن بخش ب��زرگ را از‬ ‫روزمرگی کاذب خ��ارج کنیم‪ ،‬حتما نی��از داریم که‬ ‫الترناتیوه��ای مختلف��ی را ق��رار دهیم‪ ،‬ای��ن از بعد‬ ‫برنامه ریزی کالنش��هری و زندگی اجتماعی اس��ت‪.‬‬ ‫از بعد دیگر‪ ،‬فرهنگ موظف اس��ت ب��ه جامعه‪ ،‬نگاه‬ ‫ایینه وار داشته باشد و جامعه را تصویر کند‪ .‬فیلمی که‬ ‫به جامعه ربط ندارد و هیچ کدام از المان های اجتماعی‬ ‫ان را در جامعه نمی توان نش��ان داد و روابطی که در‬ ‫فیلم نشان داده می ش��ود‪ ،‬فقط برای خندیدن و وقت‬ ‫گذرانی صرف کاربرد دارد‪ ،‬فیلمی نیست که در اینده‬ ‫حتی با نگاه تئوریک به جامع��ه دهه های ‪ 80‬یا ‪ 90‬به‬ ‫ما کمک کند‪.‬‬ ‫سینما گنج و جواهری است که در زمان حیاتش‬ ‫صرفه اقتص��ادی دارد‪ ،‬در میان م��دت صرفه معنوی‬ ‫دارد به ای��ن مفهوم که می ت��وان ان را انالیز کرد و در‬ ‫درازمدت‪ ،‬صرف��ه گنجینه ای دارد‪ .‬وقت��ی این گونه‬ ‫نگاه می کنیم‪ ،‬خیلی از روابط وجود دارد که ‪ 10‬سال‬ ‫دیگر اصال دیده نمی ش��ود‪ ،‬ولی ان روابطی که دیده‬ ‫نشده‪ ،‬تبعاتی داش��ته که یک رفتار کالن اجتماعی را‬ ‫پدید اورده است و امکان دارد ان معلول در این فیلم‬ ‫یا فیلمی دیگر دیده شده باشد و می توان ان را بررسی‬ ‫کرد‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬سینما یک س��فره باز شده است‬ ‫و همه می توانند درباره ان نظر دهند‪ ،‬پس هر کس��ی‬ ‫هر گونه که بخواهد درباره ان نظر می دهد‪ .‬فکر کنید‬ ‫که س��ینما در کنار اینکه قصه‪ ،‬داس��تان‪ ،‬بازی‪ ،‬نور و‬ ‫فرهنگ‬ ‫چطور ارزیابی می کنید؟‬ ‫‪ l‬ما کارگردان های��ی داریم ک��ه از یک زمان‬ ‫به بعد‪ ،‬از جایگاه صرف س��ینمایی خود خارج و به‬ ‫یک جایگاه مرکزی مرجع یا محور تبدیل می شوند‪.‬‬ ‫میرکریمی خوش��بختانه با وس��واس ها و دقت هایی‬ ‫که داش��ته‪ ،‬به این جریان پیوس��ته اس��ت‪ .‬بعضی از‬ ‫کارگردان های سینما را ادم هایی می بینیم که تک بعدی‬ ‫هس��تند و تئاتری ها با انها کار نمی کنند و می گویند‬ ‫که انها بازی‪ ،‬عکس و دیگر موارد را نمی شناس��ند؛‬ ‫اما به این دلیل که میرکریمی در نح��وه بازی گرفتن‬ ‫وسواس دارد و می خواهد از تئاتری ها در رشد کارش‬ ‫استفاده کند‪ ،‬بازیگرهای تئاتر به او اعتماد دارند‪ .‬این‬ ‫مساله نقطه قوت «یه حبه قند» است که همه ادم ها را‬ ‫می تواند دور هم جمع کند‪.‬‬ ‫البت��ه میرکریم��ی از عواملی اس��تفاده کرده که‬ ‫توانسته این وحدت بخشی را شکل دهد‪ .‬مثال هدایت‬ ‫هاش��می که کمتر به عنوان بازیگر س��ینما ش��ناخته‬ ‫می ش��ود (می گویم کمتر‪ ،‬چون بازی های درخشانی‬ ‫از ایش��ان دیده ایم) در این فیلم فوق العاده است‪ ،‬در‬ ‫کنار بازیگری مثل رضا کیانیان یا سعید پورصمیمی‪.‬‬ ‫این جزو خوش اقبالی های س��ینمای ایران است که‬ ‫در ش��رایطی که فیلم خوب کیمیا شده‪« ،‬یه حبه قند»‬ ‫ساخته ش��د که می توانیم با خیال راحت بدون اینکه‬ ‫نگران ارزش کیفی‪ ،‬هنری یا حتی وجوه تربیتی فیلم‬ ‫باشیم‪ ،‬فیلم خوبی را ببینیم‪.‬‬ ‫از نظر شما نوع ساخت و مضمون «یه حبه قند»‬ ‫مشابه فیلم های گذشته اقای میرکریمی و در‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫تصویر دارد‪ ،‬پیامی را هم می رساند‪ .‬این کاری که سینما‬ ‫انجام می دهد توس��ط گروه های مختلف��ی از جامعه‬ ‫که ش��امل مراکز تحقیقات و پژوهشی هستند‪ ،‬رصد‬ ‫می شود و انها هم به فیلم ها استناد می کنند‪ .‬انها بودجه‬ ‫و دیگر امکانات را بیشتر از س��ینما می برند‪ ،‬اما چرا‬ ‫این اتفاق درباره انها نمی افتد‪ ،‬چون سفره شان بسته‬ ‫است و سفره سینما باز اس��ت‪ ،‬درباره سفره ای که باز‬ ‫است‪ ،‬می توان حتی ناجوانمردانه و به دور از انصاف‬ ‫قضاوت کرد‪ ،‬می توان منصف بود و جوانمردانه هم‬ ‫قضاوت کرد‪ .‬اگر این مس��ائل را کنار ه��م بگذارید‬ ‫متوجه می شوید که صرفه س��ینما در زمان های حال‪،‬‬ ‫گذش��ته و اینده ب��ه درد ما می خورد‪ ،‬ول��ی خیلی از‬ ‫پژوهش هایی که اصطالحا پژوهش های س��اختاری‬ ‫و بستری هستند و براس��اس برنامه ریزی های کالن‬ ‫ملی انجام می شوند‪ ،‬فاقد شناخت دقیق از حوزه هایی‬ ‫مانند مردم شناسی یا جامعه شناسی هستند‪.‬‬ ‫هنرمند خ��وداگاه یا ناخ��وداگاه در نقطه اینده‬ ‫جامعه می ایستد‪ ،‬اگر چیزی از قدیم را روایت می کند‪،‬‬ ‫این روایت معطوف به اینده است و اگر هم چیزی از‬ ‫اینده را روایت می کند‪ ،‬ب��ه حیات یک ملت در اینده‬ ‫معطوف است‪ .‬اگر این طور نگاه کنیم‪ ،‬کل مسائل ما‬ ‫متفاوت خواهد بود‪ ،‬چون سینما در نقطه اینده به مردم‬ ‫رویا و ایده می دهد و حرکت را به زندگی انها تزریق‬ ‫می کند‪ .‬از این حیث‪ ،‬س��ینما مهمترین کشف جامعه‬ ‫بشری است‪.‬‬ ‫فیلم «یه حبه قند» با موضوع‪ ،‬پرداخت س��اده‬ ‫و به دور از فضای فانتزی مورد پس��ند بخشی‬ ‫از جامعه‪ ،‬حالت دوگانگ��ی دارد که در عین‬ ‫سادگی موضوع و پرداخت ان‪ ،‬روی بسیاری‬ ‫از افراد تاثیرگذار است‪ .‬این دوگانگی چطور‬ ‫ایجاد شده است؟‬ ‫‪ l‬فیل��م «یه حبه قن��د» در ش��رایط اجتماعی‬ ‫ساخته می شود که جامعه به س��اختارها و بنیان های‬ ‫اساسی اجتماعی اش که همان خانواده ها باشد‪ ،‬کمتر‬ ‫نگاه می کند و نقطه قوت فیلم هم همین است‪ .‬اگر این‬ ‫فیلم را فیلم شخصیت بدانیم‪ ،‬راه دوری نرفته ایم‪ ،‬اگر‬ ‫ان را فیلم قصه یا موقعیت هم بدانی��م باز راه دوری‬ ‫نرفته ایم‪ .‬فیلم��ی که از همه جوانب ب��ه یک زندگی‬ ‫ایرانی می پردازد‪ ،‬طبیعتا باید مخاطبی خاص و عمیق‬ ‫پیدا کند و فیلم «یه حبه قند» این مخاطبان را پیدا کرده‬ ‫است‪.‬‬ ‫در «یه حبه قند» به جزئیات در روند داس��تان‬ ‫خیلی توجه شده است‪ .‬دیدگاه شما درباره این‬ ‫میزان پرداختن به جزئیات چیست؟‬ ‫‪ l‬این فیلم جزئیاتی از یک زندگی کالن است‪،‬‬ ‫می توانست یک صفحه بزرگ بدون جزئیات باشد که‬ ‫در ان صورت‪ ،‬فیلم دیگری بود؛ ولی «یه حبه قند» به‬ ‫دلیل پرداخت کامال با اصول به جزئیات از نظر ما فیلم‬ ‫مهمی به نظر می اید‪« .‬یه حبه قند» اهمیت دارد‪ ،‬چون‬ ‫به جزئیات توج��ه می کند‪ ،‬کوچکتری��ن رفتار حتی‬ ‫بازیگران دو یا سه فیلم کامال در متن توجه کارگردان‬ ‫بوده است‪ .‬به عالوه تمام اش��یا در این فیلم به نحوی‬ ‫در خدمت بیان یک حرف است و این طور نیست که‬ ‫صرفا بخشی از فضا را پر کرده باشد یا رنگی را به فیلم‬ ‫القا کند‪ .‬همه انها در خدمت الق��ای یک پیام مرکزی‬ ‫هستند‪ .‬س��ینما مهم اس��ت چون توانایی پرداختن به‬ ‫جزئیات را دارد‪.‬‬ ‫تعداد زیادی بازیگر چه��ره در این فیلم بازی‬ ‫می کنن��د‪ ،‬اما هیچ ک��دام از انها مح��ور فیلم‬ ‫نیستند‪ .‬این مساله و همچنین تجربه همکاری‬ ‫س��ینمایی ها و تئاتری ها را در «ی��ه حبه قند»‬ ‫جوان ترین دختر خانواده‬ ‫در فیلم شاید نماد جوان‬ ‫دل پاک ایرانی است‬ ‫که در نهایت از وطن‬ ‫دل نمی کند‬ ‫ادامه انهاست یا س��بکی متفاوت دارد؟ ایا او‬ ‫با ساخت این فیلم در حرفه خود گامی رو به‬ ‫جلو برداشته است؟‬ ‫‪ l‬مه��م نیس��ت ک��ه در ادام��ه فیلم ه��ای‬ ‫میرکریمی اس��ت یا نه‪ ،‬مهم این اس��ت ک��ه «یه حبه‬ ‫قند» فیلم خوبی اس��ت و می توان��د از خودش دفاع‬ ‫کن��د و از قض��اوت اجتماعی س��ربلند بی��رون اید‪.‬‬ ‫«یه حب��ه قن��د» در وهل��ه اول‪ ،‬بلوغ ی��ک کارگردان‬ ‫در بع��د اجتماع��ی اس��ت‪ .‬اگ��ر کارگردان��ی ب��ه‬ ‫بلوغ اجتماعی نرس��د نمی تواند فیلمی را در اندازه ها‬ ‫و ابع��اد «یه حبه قند» بس��ازد‪ .‬این فیلم در ش��رایطی‬ ‫ساخته شد که جامعه را التهاب فرا گرفته بود‪ ،‬حوادث‬ ‫بعد از انتخاب��ات ‪ 88‬تمام سنس��ورهای اجتماعی و‬ ‫سیاسی جامعه را به س��متی دیگر می برد‪ .‬این فیلم با‬ ‫تمام دقت ساخته شد‪ ،‬مانند اینکه هیچ اتفاقی نیفتاده‬ ‫و کشتی جامعه در اوج ارامش است‪ ،‬در صورتی که‬ ‫اصال این طور نبود‪ .‬وقتی فیلمی در این شرایط ساخته‬ ‫می ش��ود نمی توانیم ب��ه ان به عنوان ی��ک فیلم مانند‬ ‫فیلم های دیگر نگاه کنیم‪.‬‬ ‫ای��ن فیلم‪ ،‬خ��اص و فیلم موقعی��ت اجتماعی‬ ‫اس��ت و فرزند زم��ان خ��ودش اس��ت‪ .‬نمی توانیم‬ ‫بگوییم ای��ن فیلم به جامعه دهه ‪ 80‬چ��ه ربطی دارد‪.‬‬ ‫«یه حبه قند» با اضافه کردن دو داستانک کامال به روز و‬ ‫منطقی شده است‪ .‬همه این موارد را کنار هم بگذارید‬ ‫و ببینید در میان کارهای میرکریمی‪« ،‬یه حبه قند» یک‬ ‫گام به جلو است یا به عقب؛ می توان نتیجه گرفت که‬ ‫گامی به جلو است‪g .‬‬ ‫‪47‬‬ ‫بین الملل ‬ ‫جنگ نرم‬ ‫امریکا و پشت پرده طرح سفارتخانه مجازی در ایران‬ ‫گاف های هیالری‬ ‫بین الملل‬ ‫هیالری کلینتون وزیر امور خارجه امریکا در گفت وگو با‬ ‫بی بی سی فارسی اعالم کرد که تا پایان سال ‪ 2011‬یک‬ ‫سفارتخانه مجازی از طریق ایجاد یک وب سایت در تهران‬ ‫تاسیس خواهد شد‪ .‬گفته های هیالری دارای تناقضات و‬ ‫گاف های فراوانی است که در این پرونده به ان پرداخته ایم‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ندا ال طیب‬ ‫اتهام زن��ی‪ ،‬دروغ پراکن��ی‪ ،‬تهدی��د علی��ه نظام‬ ‫جمهوری اسالمی ایران و‪ ...‬اینها مواردی است که این‬ ‫روزها از جانب ایاالت متحده در قبال ایران به کرات‬ ‫دیده و شنیده می شود‪ .‬هنوز چند هفته ای از اتهامات‬ ‫واهی امری��کا علیه ایران مبنی ب��ر دخالت جمهوری‬ ‫اسالمی ایران در طرح ترور سفیر عربستان نمی گذرد‬ ‫که هیالری کلینتون‪ ،‬وزیر خارجه امریکا با حضور در‬ ‫شبکه های فارسی زبان بی بی سی و صدای امریکا به‬ ‫ایراد س��خنانی پیرامون نظام جمهوری اسالمی ایران‬ ‫می پردازد؛ س��خنانی مملو از تناقض و گاف‪ .‬هیالری‬ ‫کلینتون در مهمترین بخش س��خنانش اظهار داش��ته‬ ‫که واشنگتن درصدد است تا س��فارتخانه ای مجازی‬ ‫یا اینترنت��ی باز کند تا از این طریق ش��هروندان ایرانی‬ ‫بتوانند درخواست های خود برای ویزا را مطرح کنند‬ ‫و این وب سایت تا پایان سال راه اندازی خواهد شد‪.‬‬ ‫کلینتون طی سخنانی کلیشه ای و کامال مداخله جویانه‬ ‫‪48‬‬ ‫گفت که ما معتقدیم ایران دارای اس��تعدادهای بالقوه‬ ‫اس��ت و مردم ایران در طول تاریخ ثاب��ت کرده اند که‬ ‫ملت فوق العاده ای هس��تند‪ .‬ما می خواهیم رژیم ایران‬ ‫رفتار خود را تغییر دهد‪ .‬ما می خواهیم شاهد ان باشیم‬ ‫که دولت ش��ما موازین رعایت حقوق بش��ر را اغاز‬ ‫کند و به امال و ارزوهای ش��ما توجه کند! تناقض در‬ ‫صحبت های وی وقتی اشکارتر شد که اعالم کرد‪« :‬ما‬ ‫خواستار بهبود روابط با ایران هستیم و می خواهیم از‬ ‫گذشته دور شویم‪ .‬من عقیده دارم که هر دو طرف از‬ ‫انچه در ‪ ۵۰‬سال گذش��ته رخ داده متاسف هستند؛ اما‬ ‫ما مایلیم بنای یک رابطه خوب را پی ریزی کنیم‪ ».‬اگر‬ ‫واقعا نیت امریکا برقراری ارتباط با ایران و پشیمانی‬ ‫نس��بت به اقدامات گذشته اس��ت پس چرا همچنان‬ ‫تحریم ها علیه کشور ما ادامه دارد‪ .‬هیالری کلینتون در‬ ‫ادامه گفته اس��ت‪« :‬پرزیدنت اوباما خود را به برقراری‬ ‫ارتباط با مردم ایران متعهد کرده بود اما تاکنون پاس��خ‬ ‫مثبتی در این زمینه دریافت نکرده است؛ بنابراین انچه‬ ‫ما در نظر داریم این است که به رغم این واقعیت که ما‬ ‫واکنش و پاسخ باقی نماند‪ ،‬چراکه نقض حاکمیت و‬ ‫دخالت در امور داخلی یک کشور در قرن بیست و یکم‬ ‫هیچ جایگاهی در نظام بین الملل ندارد‪.‬‬ ‫علی اکبر صالح��ی‪ :‬اظهارات کلینت��ون مملو از‬ ‫تناقض است‬ ‫در پاس��خ به صحبت های کلینتون اما صالحی‪،‬‬ ‫وزیر خارجه موضع گیری کرد‪ .‬او گف��ت‪« :‬ما از این‬ ‫اظهارات زیاد شنیده ایم‪ ،‬این سخنان پر از تناقض است‪،‬‬ ‫از طرفی برای برق��راری رابطه اظهار عالقه می کنند و‬ ‫از طرفی دیگر صحبت هایی می ش��ود که همسنگ با‬ ‫سخنان قبلی نیست‪ .‬جمهوری اس�لامی ایران در ‪32‬‬ ‫سال گذشته ثابت کرده که کشوری است متکی به خود‬ ‫و برای استقاللش حاضر اس��ت هر هزینه ای بپردازد‪.‬‬ ‫بنای ما برقراری رابطه با همه کش��ورهای جهان غیر‬ ‫از رژیم صهیونیستی است که ان را نامشروع می دانیم‪.‬‬ ‫برقراری رابطه زمان��ی معنی دارد ک��ه طرفین بدون‬ ‫پیش شرط و هم سطح وارد گفت وگو شوند که به نظر‬ ‫می رسد زمان ان هنوز فرا نرسیده است‪ .‬امریکا هنوز به‬ ‫اعتبار منطق قدرت با تکبر و استکبار رفتار می کند و دیر‬ ‫یا زود باید متوجه این حقیقت شود که ایران کشوری‬ ‫نیست که کس��ی بخواهد از موضع تکبر با او صحبت‬ ‫کند‪ .‬اگر امریکا از منطق تبعیت کند خیلی مسائل فرق‬ ‫خواهد کرد و از طریق منطق و نی��ت صادق انها باید‬ ‫وارد مسائل بین المللی شوند‪».‬‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫رابطه سیاس��ی نداریم من از همین ج��ا اعالم می کنم‬ ‫که یک س��فارت مجازی در تهران ب��از می کنیم‪ .‬این‬ ‫وب سایت تا پایان س��ال راه اندازی خواهد شد‪».‬وی‬ ‫همچنین گفته است‪«:‬ما تالش خواهیم کرد که با مردم‬ ‫ایران به خصوص با دانشجویان ایران تماس بگیریم و‬ ‫من انها را تشویق می کنم که بیایند در ایاالت متحده به‬ ‫تحصیالت خود ادامه دهند‪ .‬م��ا همچنین درصددیم‬ ‫ارتباط ملت با ملت را برقرار کنیم تا روابط دو کشور‬ ‫بهبود یابد و من فکر می کنم این روابط میان ملت های‬ ‫امریکا و ایران برای قرن بیست ویکم از اهمیت زیادی‬ ‫برخوردار است‪».‬‬ ‫صحبت از سفارتخانه مجازی در حالی صورت‬ ‫گرفت ک��ه اصال به ن��وع فعالیت و خدمات��ی که این‬ ‫سفارتخانه ارائه خواهد داد اش��اره ای نشد‪ .‬اما شایان‬ ‫ذکر اس��ت ک��ه وزارت امورخارجه امری��کا تاکنون‬ ‫تجربه راه اندازی س��فارتخانه های مجازی در برخی‬ ‫کش��ور های اس��یا ‪ -‬ترکیه و عربس��تان‪ -‬و همچنین‬ ‫برخی کش��ورهای اروپایی را داش��ته است‪ .‬هرچند‬ ‫محل استقرار این س��فارتخانه های مجازی در داخل‬ ‫ساختمان سفارتخانه های مستقر در این کشورهاست‬ ‫اما خدمات ارایه ش��ده ب��ه صورت اینترنت��ی بوده و‬ ‫متقاضی��ان دریافت روادید با ارس��ال م��دارک خود‬ ‫به صورت اینترنتی تنه��ا در زمان ارائ��ه مصاحبه به‬ ‫دفاتر کنسولی مراجعه می کنند‪ .‬با این حال باید گفت‬ ‫که روابط دیپلماتیک بین دو کشور که نه بر پایه سفیر‬ ‫مقیم و س��فارتخانه فیزیکی‪ ،‬بلک��ه از طریق اینترنت‬ ‫هدایت می شود و سفیر در کشور خود باقی می ماند‪ .‬به‬ ‫عقیده برخی کارشناسان صحبت از ایجاد سفارتخانه‬ ‫مجازی‪ ،‬مصداق بارز نق��ض حاکمیت دولت و ملت‬ ‫ایران اس��ت‪ ،‬زیرا اوال دولت یک کش��ور باید اجازه‬ ‫فعالی��ت در جهت ایج��اد روابط خارج��ی در قالب‬ ‫س��فارتخانه را بدهد و ثانیا ایجاد سفارتخانه مجازی‬ ‫نیز به معنای دخالت در امور داخلی کشورهاست زیرا‬ ‫بدون اجازه صورت گرفته است‪ .‬بنابراین امریکا این‬ ‫بار به زبان نرم تری قصد دخالت در امور ایران را دارد‬ ‫و این اقدام امریکا نی��ز از جانب مقامات ایرانی بدون‬ ‫بین الملل‬ ‫علی الریجانی‪ :‬دیپلماس��ی اسباب بازی و لوازم‬ ‫ارایش نیست‬ ‫رئیس مجلس ش��ورای اس�لامی اما در پاسخ به‬ ‫کلینتون گفت ‪« :‬باراک اوباما با وزیر خارجه «مجازی»‬ ‫ه��م می تواند مش��کالتش را ح��ل کند‪ .‬بن��ده انقدر‬ ‫حرف های کلینتون را بی اس��اس و سست می دانم که‬ ‫ی ب��رای اظهار نظر‬ ‫احتیاج ب��ه اظهار نظر ندارد و لزوم ‬ ‫نیست‪ .‬کلینتون سخنانی را مطرح می کند که در شان‬ ‫رفتار مسئوالن نیست‪ .‬دیپلماسی یک امر واقعی است‬ ‫که قواعدی را وضع می کند ب��رای اینکه از منافع ملی‬ ‫کشور صیانت کند و لوازم ارایش نیست که برای بزک‬ ‫کردن از ان استفاده کند‪ .‬این سخنانی بی اساس است‬ ‫و خیلی هم نبای��د ان را جدی گرف��ت‪ ،‬اگر امورات‬ ‫ایاالت متحده با س��فارتخانه های مجازی رتق و فتق‬ ‫می شود‪ ،‬باید اقای اوباما مجوز داشته باشند که با یک‬ ‫وزیر خارجه مجازی هم مشکالت انها حل شود‪».‬‬ ‫س��خنگوی وزارت خارج��ه‪ :‬امری��کا دچ��ار‬ ‫سردرگمی شده است‬ ‫به نظر می رس��د دولت امریکا دچار سردرگمی‬ ‫ عمی��ق در روابط بین الملل��ی به خصوص با کش��ور‬ ‫قدرتمند و مس��تقلی همچ��ون جمهوری اس�لامی‬ ‫ایران شده اس��ت‪ .‬بی اطالعی خانم کلینتون نسبت به‬ ‫مسائل ایران مسبوق به س��ابقه بوده‪ ،‬بنابراین به ایشان‬ ‫و سایر مقامات دولت امریکا توصیه می شود به جای‬ ‫اتهام زنی به دیگران‪ ،‬از روش های سرکوبگرانه و اعمال‬ ‫دیکتاتوری در داخل امریکا دس��ت برداشته و از ادامه‬ ‫سیاس��ت های مداخله جویانه و اش��غالگرانه در سایر‬ ‫کشورها پرهیز نمایند‪ .‬بهتر است مقامات ایاالت متحده‬ ‫امریکا ضمن تامین خواسته ها و مطالبات مردم به ویژه‬ ‫جوانان که در جنبش اعتراضی وال استریت تبلور یافته‪،‬‬ ‫در برابرخواست و مطالبات مردم در خیزش های مردمی‬ ‫و بیداری اسالمی در کش��ورهای منطقه مبنی بر عدم‬ ‫حمایت از حاکمان وابسته و حضور نظامی و امنیتی و‬ ‫دخالت در امور کشورها تمکین کنند‪g .‬‬ ‫‪49‬‬ ‫ی بی سرانجام‬ ‫باز ‬ ‫جواد جهانگیرزاده ‪ /‬عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس‬ ‫‪2‬‬ ‫بین الملل‬ ‫صحبت ه��ای اخیر هیالری کلینتون نش��ان داد‬ ‫که وی یک سیاستمدار ورزیده در حد وزیر خارجه‬ ‫امریکا نیست‪ ،‬چراکه مجموعه صحبت های او پر از‬ ‫تناقض و ابهام است‪ .‬بحث ایجاد خط ارتباطی مستقیم‬ ‫با ایران نشان دهنده ضعف جدی امریکایی هاست و‬ ‫نشان می دهد که انها مایل هستند عنصر مقاومت که‬ ‫توس��ط ایران در جهان نس��بت به امریکا ایجاد شده‬ ‫است را بش��کنند‪ .‬ادله فراوانی وجود دارد که ایجاد‬ ‫ارتباط با امریکا به هیچ وجه به نفع جمهوری اسالمی‬ ‫ایران نخواهد بود‪ ،‬چراکه سوابق نشان می دهد ارتباط‬ ‫کش��ورهای منطقه با امریکایی ها در ط��ول زمان نه‬ ‫تنها نفع و س��ودی برای این کش��ورها نداشته است‬ ‫بلکه تمامی منابع ش��ان را نیز در اختی��ار امریکا قرار‬ ‫داده اند و همواره نیز این ترس و هراس را داش��ته اند‬ ‫که روزی امریکایی ها دست حمایت شان را از پشت‬ ‫س��ر انها بردارن��د‪ .‬در حال حاضر س��قوط پی در پی‬ ‫حکومت ه��ای مورد حمایت امریکا‪ ،‬سیاس��ت های‬ ‫امریکا را بیش از پیش نمایان می کن��د‪ .‬انها در وهله‬ ‫اول دست دوستی که به سمت انها دراز کرده بودند را‬ ‫پس می کشند و سپس خیلی راحت بر سر انها معامله‬ ‫می کنند‪ .‬یک سیاست دیگر امریکا که همیشه ان را در‬ ‫بوق و کرنا کرده‪ ،‬سیاس��ت توسعه دموکراسی است؛‬ ‫این در حالی است که جنگ های عراق و افغانستان که‬ ‫این کشور به راه انداخت با دموکراسی کامال در تضاد‬ ‫اس��ت‪ .‬این موارد‪ ،‬مجموعه تناقضاتی است که طی‬ ‫سال های اخیر در سیاست های امریکا مشاهده کرده ایم‬ ‫اما انها در بس��یاری از موارد با پوشش دهی مناسب و‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫جهانگیر زاده‬ ‫معتقد است که‬ ‫مواضع اخیر‬ ‫خانم کلینتون‬ ‫نشان داد وی‬ ‫یک سیاست مدار‬ ‫ورزیده‬ ‫درحد وزیر‬ ‫خارجه امریکا‬ ‫نیست‬ ‫‪50‬‬ ‫تمام گزینه های تقابل امریکا و ایران‬ ‫بازی ب��ا الفاظ تالش کرده اند که سیاست هایش��ان را‬ ‫به گونه دیگری نشان دهند‪ .‬اما این بار هیالری کلینتون‪،‬‬ ‫وزیر خارجه امریکا نتوانست ان طور که باید از عهده‬ ‫مس��ئولیت براید و به دلیل ناکارام��دی و ناتوانی در‬ ‫ارائه یک گزارش دقیق به سرعت این تناقض و رفتار‬ ‫دوگانه امریکا را اش��کار کرد‪ .‬در تمام س��خنان اخیر‬ ‫هیالری کلینتون این تناقضات به چش��م می خورد و‬ ‫این نش��ان می دهد که امریکایی ها به رغم ادعاهایی‬ ‫که دارند نمی توانند این ابهامات و تناقضات را پنهان‬ ‫کنند‪ .‬ایجاد سفارتخانه مجازی در ایران نمونه جدی‬ ‫دخالت امریکا در امور داخلی کش��ور ماست که در‬ ‫ان هیچ تردیدی نیست‪ .‬در حال حاضر شاهد هستیم‬ ‫که امریکا از چندین موضع می خواهد ایران را تحت‬ ‫فشار قرار دهد‪ .‬از یک س��و بحث تحریم ها در قبال‬ ‫ایران‪ ،‬از دیگر س��و اتهام های اخیر امریکا علیه ایران‬ ‫مبنی بر دست داش��تن ایران در طرح ترور عربستان‬ ‫و اکنون ه��م صحبت ه��ای مداخله جویانه هیالری‬ ‫کلینتون در قبال ای��ران یک بازی اس��ت که چندین‬ ‫حالت را در بر می گی��رد‪ .‬در اصل اولین موضوعی که‬ ‫امریکایی ها ان را ایجاد کردند گزارش «احمد شهید»‬ ‫تحت عنوان گزارشگر ویژه است که به مطبوعات و‬ ‫رسانه های بین المللی ارائه ش��د‪ ،‬دیگری ترور سفیر‬ ‫عربس��تان در امریکا و موضوع بعدی درخواس��ت‬ ‫«اشتون» درباره پرونده هس��ته ای جمهوری اسالمی‬ ‫ایران بود که ه��ر یک از ای��ن موارد را اگ��ر در کنار‬ ‫یکدیگر قرار دهیم‪ ،‬متوجه می ش��ویم که پروژه های‬ ‫متعددی به س��رعت در حال س��ازماندهی‪ ،‬تدوین و‬ ‫تبیین اس��ت تا انها بتوانند ای��ران را در یک موقعیت‬ ‫سخت قرار دهند‪.‬‬ ‫اگر انها بتوانند با تحت فش��ار قرار دادن ایران‪،‬‬ ‫مقامات کش��ور ما را پای میز مذاکره بکش��انند و در‬ ‫شرایط موجود بحث الگو شدن ایران برای کشورهای‬ ‫منطقه را به عنوان کشوری که با امریکا سر ناسازگاری‬ ‫دارد و رفتارهای بین المللی امری��کا را مغایر با منافع‬ ‫عموم��ی ملت ها می بیند‪ ،‬بش��کنند‪ ،‬یک قدم بس��یار‬ ‫بزرگ برداش��ته اند‪ .‬مطمئنا انها بی��ش از انکه به دنبال‬ ‫بازار و منافع نفتی ما باش��ند به دنبال درهم شکستن‬ ‫ظرفیت های سیاسی کشور ما هستند‪ .‬بسیاری معتقدند‬ ‫که روند حکومتداری جمهوری اس�لامی در منطقه‬ ‫بنی��ادش از تفکر انق�لاب ایران برخاس��ته و ان این‬ ‫اس��ت که ملت ها بدون اتکا و وابستگی به دیگران به‬ ‫وی‍ژه امریکایی ها نه تنها می توانن��د زندگی کنند بلکه‬ ‫توس��عه نیز می یابند و در مقابل نظام سلطه مقاومت‬ ‫خواهند کرد‪ .‬به نظر من این نخستین طرح بلند مدت‬ ‫امریکاس��ت که امکان توفیق ان بس��یار کم اس��ت‪.‬‬ ‫درگام بعدی و در راس��تای پروژه ایران هراسی‪ ،‬انها‬ ‫در تالش هس��تند این موضوع را القا کنن��د که ایران‬ ‫طرفدار مذاکره و گفت وگو نیست بلکه به دنبال ایجاد‬ ‫رفتارهای نابهنجار بین المللی است‪ .‬نمونه عینی اش‬ ‫نیز این مس��اله اس��ت که همواره اعالم می کنند ما به‬ ‫دنبال ایجاد ارتباط با ایران هس��تیم ول��ی انها این را‬ ‫نمی خواهند‪ .‬نکته سوم امید دادن به نیروهای وابسته‬ ‫به غرب در داخل کشور و تهییج و تحریک انها برای‬ ‫مقابله با نظام اس�لامی اس��ت‪ .‬همانطور که می دانید‬ ‫جورج بوش هم به پروژه فش��ار از بیرون و انفجار از‬ ‫درون معتقد بود و همواره بر این باور بود که این دو‬ ‫موضوع در نهایت جمهوری اس�لامی ایران را دچار‬ ‫تغییر خواهد کرد‪ .‬اگر تمام ای��ن موارد را در کنار هم‬ ‫قرار دهیم در رویکرد غرب در قبال ایران یک تناقض‬ ‫رفتاری و گفتاری خیلی بارز مش��اهده می شود‪ .‬البته‬ ‫تناقض های امری��کا همانطور که گفته ش��د فقط در‬ ‫برابر ای��ران نیس��ت و در رابطه با کش��ورهای دیگر‬ ‫هم این تناقض و دوگانگی کامال مش��هود است‪ .‬مثال‬ ‫همان مورد ترور صدام حس��ین به عنوان تروریست‬ ‫و سپس لشکرکشی به این کشور نمونه خیلی شفاف‬ ‫تناقض است‪.‬‬ ‫در این ش��رایط که امری��کا به خ��ودش اجازه‬ ‫دخالت در امور داخلی یک کشور مستقل مانند ایران‬ ‫را می دهد و به نوعی قصد ایجاد اشوب در کشور ما‬ ‫را دارد در گام نخست وزارت خارجه باید وارد عمل‬ ‫شود‪ ،‬به شورای امنیت رجوع کند و بدون تعلل از این‬ ‫رفتار امریکا به عنوان یک س��ند بین المللی علیه شان‬ ‫استفاده کند‪ .‬اما اگر تاکنون امریکایی ها با این رفتارها‬ ‫توانسته اند اقدامی علیه ایران انجام دهند پس از این نیز‬ ‫خواهند توانست! من معتقدم رویه کشور ما در برابر‬ ‫امریکا کامال منطقی و درست است و در این شرایط‬ ‫امریکایی ها کاری از پیش نخواهند برد‪ .‬البته وحدت‬ ‫و اتحاد داخلی در برابر این گونه اقداماتی که از خارج‬ ‫از کشور تحمیل می شود در تسهیل امور و رسیدن به‬ ‫هدف که همان حفظ نظام جمهوری اس�لامی ایران‬ ‫است‪ ،‬بسیار موثر خواهد بود‪g .‬‬ ‫ترقی می گوید‬ ‫که دستگاه های‬ ‫مختلف‬ ‫جمهوری اسالمی‬ ‫ایران باید به بحث‬ ‫پدافند مربوط به‬ ‫جنگ های سایبری و‬ ‫پروژه جدید امریکا‬ ‫دقت نظر جدی‬ ‫داشته باشند‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫‪3‬‬ ‫حمیدرضا ترقی‪ ،‬کارشناس مسائل سیاسی سخنان اخیر هیالری کلینتون‪ ،‬وزیر خارجه امریکا راه اندازی‬ ‫سفارتخانه مجازی در ایران را نوعی حرکت پنهان امریکا علیه ایران می داند‪ .‬وی معتقد است که این پروژه‬ ‫نمایانگر شکست تمامی طرح های علنی امریکا‪ ،‬حال چه تهدیدات نظامی‪ ،‬چه تحریم های اقتصادی و چه‬ ‫براندازی نرم علیه ایران است و به همین خاطر اکنون به روش های مجازی روی اورده اند‪ .‬ترقی بر این باور‬ ‫است که امریکایی ها خودش��ان را متولی تمام دنیا می دانند و این مس��اله اهانت به همه کشورهای مستقل‬ ‫دنیاست که دولتی اینگونه به خودش اجازه دهد هر تصمیمی برای حیات یا نابودی کشورهای مستقل دنیا‬ ‫اتخاذ و حق حاکمیت ملت ها را از انها سلب کند‪ .‬وی همچنین این طرح امریکا را فرصتی برای ایران می داند‬ ‫و توضیح می دهد که دستگاه اطالعاتی کشور باید از طریق این شبکه مجازی‪ ،‬مزدوران امریکا در داخل را‬ ‫کشف و شناسایی کند‪.‬‬ ‫هدف امریکا از طرح سفارتخانه مجازی در‬ ‫ایران چیست؟‬ ‫‪ l‬به نظر می رس��د با توجه به پروژه جدید‬ ‫امری��کا در رابطه با جنگ س��ایبری علیه ایران که‬ ‫تاکن��ون چندین بار ه��م به شکس��ت انجامیده و‬ ‫ایران توانسته حمالت س��ایبری انها را خنثی کند‬ ‫و همچنین با توجه به تجربه انقالب های منطقه در‬ ‫رابطه با استفاده از شبکه های مجازی و شبکه های‬ ‫اینترنتی در حرکت های مردمی‪ ،‬امریکا می خواهد‬ ‫سفارتخانه مجازی را در جهت حرکت پنهان امریکا‬ ‫علیه ایران به کار گیرد‪ .‬طبیعتا ضمن اینکه این پروژه‬ ‫نمایانگر شکس��ت تمامی طرح های علنی امریکا‬ ‫علیه ایران است‪ ،‬نشان می دهد که در تمامی راه ها‪،‬‬ ‫چه تهدیدات نظامی‪ ،‬چ��ه تحریم اقتصادی و چه‬ ‫بران��دازی ن��رم‪ ،‬ایاالت متحده شکس��ت خورده‬ ‫و بنابراین اس��تفاده از این روش مج��ازی را برای‬ ‫رس��یدن به اهداف خودش در ای��ران به عنوان راه حل‬ ‫جدید در پیش گرفته است‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی ایران چه دیپلماسی را باید در‬ ‫قبال امریکا دنبال کند؟‬ ‫‪ l‬دس��تگاه های مختلف جمهوری اس�لامی‬ ‫ایران اعم از دس��تگاه های اطالعاتی‪ ،‬پدافند مربوط به‬ ‫جنگ های س��ایبری و غیره باید مراقبت های الزم را‬ ‫نسبت به این پروژه جدید امریکا داشته باشند‪ .‬در واقع‬ ‫ایران نباید اجازه دهد که امریکا در این مسیر ذره ای هم‬ ‫پیشروی داشته باشد‪.‬‬ ‫با توجه به صحبت های هیالری کلینتون می توان‬ ‫گفت امریکا به دنبال ایجاد اشوب در ایران است؟‬ ‫‪ l‬یقینا همینطور اس��ت‪ ،‬چراکه به هر حال این‬ ‫ش��یوه نفوذ در کش��ورها هدفی جز ایجاد اش��وب و‬ ‫درگیری در داخل ان کشورها را دنبال نمی کند‪ .‬به طور‬ ‫حتم اینها به دنبال این هستند که از طریق سفارتخانه های‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫شکست پروژه های علنی امریکا علیه ایران‬ ‫بین الملل‬ ‫جنگ سایبری‬ ‫مجازی خودش��ان ارتباطاتی را با برخی عوامل ستون‬ ‫پنجم در داخل برقرار کنند و از این مسیر زمینه اشوب‬ ‫و اغتشاش��ات داخلی را فراهم اورند‪ .‬این پروژه را در‬ ‫تداوم پروژه ای که در س��وریه دنبال می کنند می توان‬ ‫تلقی کرد‪ .‬در ح��ال حاضر برای دس��تگاه اطالعاتی‬ ‫کش��ور بهترین فرصت فراهم اس��ت تا از طریق این‬ ‫ش��بکه مجازی مزدوران امریکا در داخل را کشف و‬ ‫شناسایی کند‪.‬‬ ‫نمی توان جلوی راه اندازی این شبکه را گرفت؟‬ ‫‪ l‬از لحاظ فن��ی این امر امکان پذیر اس��ت اما‬ ‫به نظر می رسد چنانچه این ش��بکه راه اندازی شود با‬ ‫توانمندی هایی که در دستگاه های اطالعاتی کشور در‬ ‫زمینه سایبری وجود دارد می توانند دقیقا روی عواملی‬ ‫که از این شبکه مجازی تاثیر می پذیرند اقدامات ویژه‬ ‫انجام دهند و ستون پنجم دشمن را در داخل شناسایی‬ ‫و سرکوب کنند‪.‬‬ ‫در برهه کنونی ایران باید چه واکنش��ی نش��ان‬ ‫دهد؟‬ ‫‪ l‬امریکایی ه��ا در زمینه دخالت در مس��ائل‬ ‫داخلی و سرنوشت کشورها تاکنون ی د طوالیی داشته اند‬ ‫و همواره از طریق نقض قوانین بین المللی و سوءاستفاده‬ ‫از س��ازمان ملل سعی ش��ان بر این بوده که در مسائل‬ ‫کشورهای دیگر دخالت کنند‪ .‬وقتی به یکباره تصمیم‬ ‫می گیرند که مثال فالن رئیس جمهور باید سرنگون شود‬ ‫و در این راستا اقداماتی نیز انجام می دهند نشان دهنده‬ ‫این است که خودشان را متولی تمام دنیا می دانند و این‬ ‫مساله اهانت به همه کشورهای مس��تقل دنیاست که‬ ‫دولتی اینگونه به خودش اجازه دهد هر تصمیمی برای‬ ‫حیات یا نابودی کشورهای مس��تقل دنیا اتخاذ و حق‬ ‫حاکمیت ملت ها را از انها سلب کند‪ .‬براساس این نوع‬ ‫سیاست امریکا‪ ،‬جمهوری اسالمی ایران باید پس از این‬ ‫هرگونه حادثه تروریستی که در کشور رخ می دهد را به‬ ‫حساب جنایت های امریکا بگذارد و بتواند مطابق این‬ ‫ادعاهای امریکا علیه این کش��ور به مجامع بین المللی‬ ‫شکایت حقوقی کند‪g .‬‬ ‫‪51‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫دالیل دیپلماسی عمومی امریکا در برابر ایران‬ ‫فرار از بن بست‬ ‫‪4‬‬ ‫فواد ایزدی‪ ،‬کارشناس مسائل امریکا بر این باور است که امریکا در حال حاضر در قبال ایران یک دیپلماسی‬ ‫عمومی در پیش گرفته است‪ .‬یعنی به جای اینکه با دیپلمات های کشور مقابلش ارتباط بگیرد‪ ،‬در صدد ان برامده‬ ‫که بر افکار عمومی مردم کشور مورد نظر نفوذ پیدا کند‪ .‬هدف امریکا در حوزه دیپلماسی عمومی همان بحث‬ ‫براندازی نظام است و راه اندازی سفارتخانه مجازی نیز در همین راستا قابل تحلیل و ارزیابی است‪ .‬وی متعقد‬ ‫است که هدف امریکا از تحریم ها علیه ایران تحت فشار قرار دادن مردم معمولی است و انها می خواهند با تحت‬ ‫فشار قرار دادن مردم‪ ،‬انها را به مرحله ای از نارضایتی برسانند که به هدف نهایی شان یعنی تغییر نظام منتهی شود‪.‬‬ ‫بنابراین تحریم ها کامال هوشمند است و هدفش تحت فش��ار قرار دادن مردم کوچه و خیابان است‪ .‬اینگونه به‬ ‫نظر می رسد که با توجه به وضعیت کنونی امریکا که سیاست های انها در خاورمیانه و شمال افریقا با بن بست‬ ‫مواجه شده و هم پیمانانی که در این منطقه داش��ته اند‪ ،‬سرنگون شده اند یا در حال سقوط هستند ‪ ،‬انها اعتماد به‬ ‫نفس خود را تا حد زیادی از دست داده اند‪ .‬امریکایی ها این تغییرات در این سطح را در حال حاضر در خاورمیانه‬ ‫پیش بینی نمی کردند و چون نمی توانند اینده را پیش بینی کنند وارد حوزه هایی می شوند که اصال ورود به انها‬ ‫در شرایط کنونی درست نیست‪.‬‬ ‫‪52‬‬ ‫دیپلماسی جدید امریکا در رابطه با ایران یعنی‬ ‫همان بحث ایجاد سفارتخانه مجازی را چطور‬ ‫ارزیابی می کنید؟‬ ‫‪ l‬در دولت امریکا در حوزه دیپلماسی عمومی‬ ‫پروژه های مختلف��ی را تعریف می کنند‪ .‬دیپلماس��ی‬ ‫عمومی به این مفهوم است که یک دولت به جای اینکه‬ ‫با دیپلمات های کشور مقابلش ارتباط بگیرد در صدد‬ ‫ان برمی اید که بر افکار عمومی مردم کشور مورد نظر‬ ‫نفوذ پیدا کند‪ .‬دولت امریکا چندین س��ال اس��ت که‬ ‫در این حوزه کار کرده اس��ت و در حوزه ایران چیزی‬ ‫حدود صد میلیارد دالر بودجه رسمی برای رسیدن به‬ ‫اهداف شان اختصاص داده اند‪ .‬هدف دیپلماسی عمومی‬ ‫امریکا علیه ایران هم براندازی حکومت ایران است و‬ ‫به دولت اوباما یا بوش مربوط نمی شود بلکه از ابتدای‬ ‫پیروزی انقالب ایران تا امروز‪ ،‬دولت های مختلفی که‬ ‫در امریکا حضور پیدا کردند سیاست ش��ان نسبت به‬ ‫ایران سیاس��ت براندازی بوده و روش های مختلفی را‬ ‫هم به کار گرفته اند‪ .‬در چندین س��ال گذشته با توجه به‬ ‫پیشرفت هایی که در حوزه تکنولوژی به وجود امد و‬ ‫فضای سایبر محیط جدیدی را برای دیپلماسی عمومی‬ ‫ایجاد کرد‪ ،‬دولت امریکا هم سعی کرد از این فضا نهایت‬ ‫استفاده را بکند و اهدافش در حوزه دیپلماسی عمومی‬ ‫که همان بحث براندازی اس��ت را پی��ش ببرد‪ .‬بحث‬ ‫راه اندازی سفارتخانه مجازی نیز در همین راستا قابل‬ ‫تحلیل و ارزیابی است و روش دیگری برای براندازی‬ ‫اس��ت‪ .‬البته این روش هم مانند روش ه��ای قبلی در‬ ‫نهایت جواب نخواهد داد و موفق نخواهد بود‪ ،‬اما این‬ ‫مساله باعث نمی شود که انها دست از فعالیت هایشان‬ ‫بردارند‪ .‬هیالری کلینتون طی صحبت هایش گفته بود‬ ‫که از طریق این س��فارتخانه مج��ازی می خواهند به‬ ‫سوال های مردم ایران پاسخ دهند‪ ،‬این اقدام در حقیقت‬ ‫گام دیگری اس��ت از جانب امریکا در جهت نفوذ در‬ ‫کاندولیزا رایس در سال ‪ 2006‬بحث دفاتر امور‬ ‫ایرانیان را مطرح کرده بود که قرار بود در ‪5‬شهر دبی‪،‬‬ ‫باکو‪ ،‬لندن‪ ،‬استانبول و اتن دفاتر ویژه برای ارتباط با‬ ‫ایرانیان دایر شود که البته امریکایی ها در پیشبرد این‬ ‫برنامه خود ناکام ماندند‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫افکار عمومی م��ردم ایران‪ .‬در برهه کنونی بس��یاری از‬ ‫جوانان ایرانی در حوزه مجازی فعال هستند و انها باید‬ ‫همان کاری که در اوایل انقالب با س��فارت امریکا در‬ ‫ایران شد با این سفارتخانه مجازی هم انجام دهند تا انها‬ ‫بدانند که به این اسانی ها نمی توانند در افکار عمومی‬ ‫ایرانیان نفوذ کنند‪.‬‬ ‫ایا شما با این مساله موافق هستید که امریکا از‬ ‫هر فرصتی برای دخالت در امور ایران و ایجاد‬ ‫اشوب استفاده می کند؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬در صحبت های هیالری کلینتون به این‬ ‫موضوع برخوردی��م که گفت ب��ه روش های مختلف‬ ‫از جنبش س��بز حمایت می کرده ان��د و بعضی وقت ها‬ ‫حمایت ها را علن��ی نمی کرده اند تا ب��ه ضرر جنبش‬ ‫نباشد‪ .‬سال های سال اس��ت که امریکا این روش ها را‬ ‫در ایران دنبال می کند‪ .‬پیش از این کاندولیزا رایس در‬ ‫سال ‪ 2006‬بحث دفاتر امور ایرانیان را مطرح کرده بود‬ ‫که در ‪ 5‬شهری که ایرانیان در ان حضور بیشتری دارند‬ ‫یعنی دبی‪ ،‬باکو‪ ،‬لندن‪ ،‬اس��تانبول و اتن دایر شود‪ .‬انها‬ ‫در قبال ایران روش های مختلف��ی را تابه حال امتحان‬ ‫کرده اند و پس از انتخابات سال ‪ 88‬گمان کردند فرصتی‬ ‫برای براندازی جمهوری اس�لامی ایران فراهم ش��ده‬ ‫است‪ .‬به همین دلیل حضورش��ان را پررنگ تر کردند‬ ‫و صحبت های هیالری کلینتون هم در راستای همان‬ ‫صحبت ها و اقدامات قبلی است‪.‬‬ ‫هی�لاری کلینت��ون از یک س��و کش��ورش را‬ ‫دوس��ت ملت ایران معرفی می کند و از دیگر‬ ‫سو به وضوح اعالم می کند که تحریم ها علیه‬ ‫ایران را لغو نمی کنن��د؛ اینجا نوعی تناقض در‬ ‫سیاست های امریکا به چش��م می خورد‪ .‬دلیل‬ ‫این گونه رفتارهای متناقض ایاالت متحده در‬ ‫برابر ایران چیست؟‬ ‫‪ l‬تناقض موج��ود را اینگونه می توان بیان کرد‬ ‫که از یک سمت انها بحث عالقه مند بودن به مردم ایران‬ ‫و تعامل و گفت وگو را مطرح می کنند و از دیگر سو با‬ ‫تحریم هایی که علیه ایران دارند مردم معمولی را هدف‬ ‫قرار می دهن��د‪ .‬هدف قرار دادن م��ردم معمولی کامال‬ ‫برنامه ریزی ش��ده اس��ت و انها می خواهند با تحت‬ ‫فشار قرار دادن مردم‪ ،‬انها را به مرحله ای از نارضایتی‬ ‫برسانند که به هدف نهایی شان یعنی تغییر نظام منتهی‬ ‫شود‪ .‬در حقیقت امریکایی ها با فشارهایی که در حوزه‬ ‫اقتصادی می اورند در نظر دارند که به هدف شان برسند‪.‬‬ ‫زمانی که تحریم های امریکا را نگاه بکنیم می بینیم در‬ ‫نهایت هدف مردم عادی هستند‪ .‬به عنوان نمونه بنزین‬ ‫را چه کسانی استفاده می کنند‪ ،‬مردم معمولی‪ .‬بنابراین‬ ‫تحریم ها کامال هوشمند اس��ت و هدفش تحت فشار‬ ‫قرار دادن مردم کوچه و خیابان است‪ .‬تناقض دیگری‬ ‫که در صحبت های هیالری کلینتون به چشم می خورد‬ ‫این است که اگر س��ابق بر این از طرف جنبش سبز به‬ ‫امریکایی ها توصیه شده بود که از انها حمایت نکنند‬ ‫و این به ضرر انها خواه��د بود‪ ،‬این وضعیت همچنان‬ ‫وجود دارد‪ .‬در واقع دولت امری��کا از هر گروهی که‬ ‫حمایت بکند وجهه اش در ذهن مردم تخریب خواهد‬ ‫ش��د‪ ،‬دلیل ان نیز دش��منی و خصومت هایی است که‬ ‫امریکا در قالب کودتای ‪ 28‬م��رداد‪ ،‬حمایت هایش از‬ ‫صدام و تحریم ها تاکنون در قبال ایران در پیش گرفته‬ ‫است‪ .‬نکته جالب توجه این اس��ت که خود هیالری‬ ‫کلینتون هم متوجه شده است که امریکا وجهه خوبی‬ ‫در ایران ندارد‪ .‬سوالی که وی باید پاسخ دهد این است‬ ‫که از یک طرف ادعا می کنند خواهان دموکراسی یعنی‬ ‫رای اکثریت هستند ولی زمانی که از یک گروه حمایت‬ ‫می کنند ان گروه وجهه اش نزد مردم خراب می ش��ود‪،‬‬ ‫بنابراین کلینتون به صورت غیر مس��تقیم بیان کرد که‬ ‫در ایران م��ورد حمایت نیس��تند‪ .‬همچنین اگر دولت‬ ‫امریکا معتقد به دموکراس��ی و رای اکثریت است باید‬ ‫تصمیم بگیرد سیاست های خصمانه اش علیه ایران را‬ ‫تغییر دهد تا مردم ایران نظرشان نسبت به امریکا عوض‬ ‫شود‪ .‬اما مشکل اینجاست که به خاطر البی اسرائیل و‬ ‫سیاست های خاورمیانه ای این کشور‪ ،‬تغییر سیاست ها‬ ‫در قبال ایران بسیار مشکل است‪ .‬پس می بینیم که امریکا‬ ‫از یک طرف می خواهد عالقه و توجه م��ردم ایران را‬ ‫جلب کند و سفارتخانه مجازی بزند و از دیگر سو حتی‬ ‫اندک تغییری هم در سیاست هایش نمی خواهد ایجاد‬ ‫کند‪ .‬در عراق هم امریکا همین سیاست را در پیش گرفته‬ ‫بود یعنی از یک طرف ع��راق را بمباران می کردند و از‬ ‫طرف دیگر همواره برایشان جای س��وال بود که چرا‬ ‫عراقی ها با انها خوب نیس��تند‪ ،‬این سیاست متناقض‬ ‫ی کشورها به چشم می خورد‪.‬‬ ‫امریکا در تمام ‬ ‫ای��ا انق�لاب کش��ورهای عربی و از دس��ت‬ ‫رفت��ن وجه��ه امری��کا در ای��ن کش��ورها و‬ ‫همچنین مش��کالت داخلی این کشور در این‬ ‫موضع گیری ها علیه ایران دخیل بوده است؟‬ ‫‪ l‬ن��وع برخ��ورد دولت امری��کا را ب��ا مردم‬ ‫کشورش دیدیم؛ اس��تفاده پلیس از خشونت در برابر‬ ‫مردم��ی که کوچکتری��ن حرکت خش��ونت امیزی از‬ ‫خودش��ان نش��ان ندادند و تنها اقدامش��ان تجمع در‬ ‫خیابان ها ب��ود‪ .‬این ن��وع برخورد دقیقا ب��ا ادعاهای‬ ‫حقوق بش��ری امریکا در تناقض اس��ت‪ ،‬چرا که انها‬ ‫اگر ادعای دموکراسی دارند باید به مردم اجازه ازادی‬ ‫بیان و ازادی تجمع بدهند‪ .‬در خ��ارج از امریکا هم‬ ‫شاهدیم که اکثر دیکتاتورها مورد تایید کامل امریکا‬ ‫هس��تند‪ .‬دولت امریکا در این حوزه بسیار فعال بوده‬ ‫و دیکتاتورهای دنیا در برخورد با مردم شان از دولت‬ ‫امریکا خ��ط می گرفتند‪ .‬دولت امریکا رابطه بس��یار‬ ‫خوبی ب��ا دیکتاتوره��ای خاورمیانه داش��ت که این‬ ‫مساله با توجه به ادعاهای امریکا جای تعجب دارد‪.‬‬ ‫پس در ح��ال حاضر که این کش��ور‪ ،‬متحدینش را از‬ ‫دست داده است در منطقه احس��اس خطر می کند و‬ ‫به همین خاطر به فش��ار اوردن به ای��ران روی اورده‬ ‫است‪ .‬این گونه به نظر می رسد که با توجه به وضعیت‬ ‫کنونی امریکا که سیاس��ت های انه��ا در خاورمیانه‬ ‫و ش��مال افریقا با بن بس��ت مواجه ش��ده اس��ت و‬ ‫هم پیمانانی ک��ه در این منطقه داش��ته اند س��رنگون‬ ‫شده اند یا در حال سقوط هستند‪ ،‬انها اعتماد به نفس‬ ‫خود را تا حد زیادی از دس��ت داده اند‪ .‬امریکایی ها‬ ‫این تغیی��رات در این س��طح را در ح��ال حاضر در‬ ‫خاورمیانه پیش بینی نمی کردند و چ��ون نمی توانند‬ ‫اینده را پیش بینی کنند وارد حوزه هایی می شوند که‬ ‫اصال ورود به انها در شرایط کنونی درست نیست‪ .‬اگر‬ ‫کلینتون مشاور خوبی در حوزه ایران داشته باشد ‪ ،‬به او‬ ‫تذکر می دهد که نباید از این جمالت و ادبیات نسبت‬ ‫به ایران و مردم ایران استفاده کند‪ .‬اما با این حال انها‬ ‫چون اعتماد به نفس خود را از دست داده اند و دچار‬ ‫به هم ریختگی در سیاست هایشان شده اند‪ ،‬این نوع‬ ‫ادبیات همچون تیری می ماند که در تاریکی رها شود‪.‬‬ ‫از دیگر سو مساله ای که سیاست های امریکا در منطقه‬ ‫را دچار س��ردرگمی کرده این اس��ت که برخوردهای‬ ‫ایاالت متحده امریکا در منطقه نیز اصال متناس��ب با‬ ‫ش��عارهای دموکراتیک انها نبود‪ .‬انه��ا با وجودی که‬ ‫ادعای دموکراتیک بودن می کنن��د اما در حال حاضر‬ ‫به دولت بحرین هرگونه کمکی ارائه می دهند که مردم‬ ‫کشورش را سرکوب کند‪ .‬اخرین اقدام انها نیز ارسال‬ ‫اسلحه به این کشور بود تا علیه مردم استفاده شود‪g .‬‬ ‫هیالری کلینتون در گفت وگو با‬ ‫بی بی سی فارسی اعتراف کرد که امریکا به‬ ‫روش های مختلف از سران جنبش به اصطالح سبز‬ ‫حمایت کرده است‪ .‬بعضی وقت ها حمایت های خود‬ ‫را از جنبش به اصطالح سبز علنی نمی کرده است تا‬ ‫به زیان چهره های اصلی این جریان تمام نشود‬ ‫‪53‬‬ ‫اشوب طلبی امریکا‬ ‫اوباما و بهره برداری بیشتر از دیپلماسی عمومی‬ ‫‪5‬‬ ‫ماکان عیدی پور‪ /‬کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫اخیرا هی�لاری کلینتون‪ ،‬وزیر خارج��ه امریکا در‬ ‫گفت وگو با دو شبکه فارسی زبان به ایراد صحبت هایی در‬ ‫رابطه با ایران پرداخت که از جمله می توان به طرح تاسیس‬ ‫س��فارتخانه مجازی اش��اره کرد‪ .‬در رابطه با سفارتخانه‬ ‫مجازی باید بگویم که این پیش��نهاد کلینتون به این معنا‬ ‫نیس��ت که امریکایی ها تابه حال چنین چیزی در ایران‬ ‫نداشته اند‪ .‬انها سابق بر این دفتر حافظ منافع داشتند و از‬ ‫طریق سفارت سوئیس هم پذیرش می گرفتند و هم نامه‬ ‫می پذیرفتند‪ .‬پس این موضوع که اکنون می خواهند ان را‬ ‫به صورت مجازی در بیاورند مساله خیلی مهمی نیست‪.‬‬ ‫همچنین هیالری کلینتون در قسمتی از صحبت هایش‬ ‫گفت که ما از ایرانی هایی که بیایند اینجا و درس بخوانند‬ ‫استقبال می کنیم‪ .‬به عقیده من این قسمت از صحبت های‬ ‫هیالریهماهمیتچندانینداردچراکهطبیعیاستانها‬ ‫احتیاج به نیروهای با اس��تعداد دارند و از دیگر سو از این‬ ‫طریقمی توانندباایرانی هایداخلایرانارتباطبرقرارکنند‬ ‫وشناختبیشتریراجعبهایرانکسبکنند‪.‬نکتهمهماین‬ ‫استکههیالریکلینتونطیصحبت هایشملتایرانرا‬ ‫به نوعی به اشوب فراخواند که این مساله جای بحث دارد‪.‬‬ ‫امریکایی هابااینکارشانیکملتمستقلراتهدید‬ ‫و تمامیت ارضی ان را از طریق کانال های دیپلماتیک و‬ ‫رس��می نقض کردند‪ .‬اما اینکه چرا انها به توجه کردن به‬ ‫مسائل داخلی ایران روی اورده اند و به تغییر داخل ایران‬ ‫امیدوارشده اندبهچندیننکتهبازمی گردد‪.‬نخستینعامل‬ ‫تحوالتیاستکهدرمنطقهصورتگرفتهاست‪،‬انهاسعی‬ ‫می کنندوضعیتاجتماعی‪-‬سیاسیداخلایرانرابادیگر‬ ‫کشورهای منطقه مقایسه کنند و برانند الگویی طراحی‬ ‫کنند بلکه اتفاق هایی که در ان کش��ورها افتاده در ایران‬ ‫نیز رخ دهد‪ .‬امریکایی ها در این خیاالت شان نیازمند ان‬ ‫هستند که به دلیل اهمیتی که ایران دارد یکسری نهادهای‬ ‫مدنی غیررسمی برای خودشان ایجاد بکنند و ارتباطاتی‬ ‫با درون جامعه ایران داشته باش��ند‪ .‬با تجربه ای که انها از‬ ‫مصر‪ ،‬لیبی و تونس اندوخته اند به این نتیجه رسیده اند که‬ ‫اگر از ابتدا ارتباطات شان با ملت ها را سازماندهی و روی‬ ‫ان س��رمایه گذاری کنند بهتر جواب می گیرند‪ .‬اما نکته‬ ‫حائز اهمیت این است که وقتی امریکایی ها به براندازی‬ ‫نظام ای��ران روی اورده اند یعنی به نوع��ی از وجه قدرت‬ ‫س��خت و نظامی موضوع ناامید شده اند‪ .‬س��ال ها بود که‬ ‫امریکایی هاباتشویقمقاماتاسرائیلیدرفکرراهحلنظامی‬ ‫علیه ایران بودند اما اقدام اخیر انها و صحبت های هیالری‬ ‫نشان می دهد که این راه حل هرروز برای انها کمرنگ تر و‬ ‫توجیهناپذیرترمی شود‪.‬‬ ‫به همین دلیل اکنون انها به این شیوه ها روی اورده اند‬ ‫چراکه این شیوه هم هزینه کمتری دارد و هم تنها راه حل‬ ‫باقیمانده برای انهاست‪ .‬در رابطه با این مساله که با مردم‬ ‫ایران با لح��ن دیگری صحبت می کنند و مواضع ش��ان‬ ‫متفاوت است باید بگویم که انها ‪ 30‬سال است اینگونه‬ ‫رفتار می کنند‪ .‬درحقیقت رفتارهای دوگانه امریکا مربوط‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪54‬‬ ‫به امروز نمی ش��ود‪ ،‬انها یک روز ن��وروز را تبریک‬ ‫می گویند و روز دیگر ناوهایشان را به خلیج فارس‬ ‫اعزام می کنند‪ .‬اقدامات متفاوت انها ناش��ی از ان‬ ‫است که در امریکا تفکری وجود دارد که امریکایی ها‬ ‫بهدالیلمختلفتاریخیوجههخوبیدرایرانندارند‪.‬‬ ‫بس��یاری از تحلیلگران امریکایی معتقدند که نقش‬ ‫امریکا در کودتای ‪ 28‬مرداد‪ ،‬یا نقش انها در ماجرای‬ ‫طبس و بعد هم حمایت از رژیم صدام در زمان جنگ‬ ‫باعث شده است که تیرگی خاصی در ذهن مردم ایران‬ ‫نسبت به دولت امریکا ایجاد شود‪ .‬انها در حال حاضر‬ ‫به دنبال این هستند که اندکی این تصویر را ترمیم کنند‬ ‫و به همین خاطر به رس��انه ها روی اورده اند تا از ان‬ ‫طریق رسالت شان را انجام دهند‪ .‬حتی اگر روزی به‬ ‫فرض محال رویای براندازی انها به صورت تئوریک‬ ‫محقق شود بازهم با مردم ایران و افکار عمومی دچار‬ ‫مشکل خواهند شد‪ .‬بنابراین در حال حاضر به خیال‬ ‫خودش��ان دارند کارهای زیربنایی انجام می دهند و‬ ‫عمده موضع گیری هایش��ان نیز به این دلیل است‪.‬‬ ‫البته در رابطه با مساله هس��ته ای ایران‪ ،‬امریکایی ها‬ ‫تحت فشار رژیم صهیونیس��تی نیز هستند و نه تنها‬ ‫باید منافع خودشان را در نظر بگیرند بلکه منافع ملی‬ ‫رژیم صهیونیستی نیز جزو اولویت های امنیت ملی‬ ‫انهاست‪ .‬رژیم صهیونیستی برای برخورد با ایران و‬ ‫محدودکردنایراندرقبالغربفشارزیادیبهامریکا‬ ‫وارد می کند‪ .‬موضع گیری های اخیر هیالری کلینتون‬ ‫موید این است که انها می خواهند نه تنها به ایران بلکه‬ ‫بهبقیهدنیاازجملهاسرائیلنیزبفهمانندکهراهحلنرم‬ ‫و راه حل سیاسی نافذتر و کاراتر خواهد بود‪.‬‬ ‫در حال حاضر انها به هر موضوعی که برخورد‬ ‫کنن��د از ان سوءاس��تفاده خواهند کرد و هر منش��ا‬ ‫اختالف نظری که در ایران وجود داشته را بسیار بزرگ‬ ‫خواهند کرد‪ .‬انها فکر می کنند که می توانند ایران را نیز‬ ‫با همان اهرم هایی که جهان عرب را کنترل می کنند‬ ‫کنترل کنند‪ .‬البته این رویکرد به معنای حذف کامل‬ ‫قدرت سخت امریکا نیست بلکه به هرحال همیشه‬ ‫باید تعادلی میان دیپلماسی و استفاده از قدرت نظامی‬ ‫برقرار شود و نمی توان یکی را بدون دیگری فرض‬ ‫کرد‪.‬دربرههکنونیتحلیلامریکایی هااینچنیناست‬ ‫که در این فضا باید به دیپلماسی روی بیاورند و این‬ ‫به معنای تغییر بزرگی در سیاست های انها نیست‪.‬‬ ‫اما مس��اله طرح ترور سفیر عربستان نش��ان داد که‬ ‫امریکایی ها به جز براندازی و حمله نظامی به دنبال‬ ‫گزینه سومی نیز هس��تند که می توان از ان به عنوان‬ ‫گزینه فرسایشی و بی ثباتی در رابطه ایران و عربستان‬ ‫نام برد‪ .‬حتی چند روز پیش در اخبار اعالم کردند که‬ ‫ایران چندین عملیات دیگر را نیز در دست بررسی‬ ‫دارد‪ .‬البته شایان ذکر است که این اطالع رسانی امریکا‬ ‫بهنوعیگافبهحسابمی ایدچراکهوقتیعملیاتی‬ ‫در حال برنامه ریزی است و لو می رود‪ ،‬ادامه پیدا کردن‬ ‫ان غیرقابل باور است‪ .‬اگر انها از این نوع عملیات ها‬ ‫باخبر شوند قطعا به اقدامات پیشگیرانه روی خواهند‬ ‫اورد‪ .‬بنابراین انها با این اقدامات شان تنها می خواهند‬ ‫برای اتهام زنی های اتی علیه ایران بسترسازی کرده و‬ ‫نالمللعلیهایران‬ ‫بهنوعیافکارعمومیرادرسطحبی ‬ ‫مخدوش کنند‪g.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ ‬ ‫همگرایی اروپایی در بحران‬ ‫رفراندوم حیاتی‬ ‫‪1‬‬ ‫مردم یونان درباره ماندن در یورو تصمیم می گیرند‬ ‫بین الملل‬ ‫یورو‪ ،‬کانون وصل کشورهای اروپا‬ ‫پول واحد اروپایی به عنوان بزرگ ترین دستاورد‬ ‫مشترک اتحادیه اروپا در مقابل اقتصادهای غالب جهانی‬ ‫است؛ یورو کانون وصل و اتصال تمامی کشورهای این‬ ‫حوزه تلقی می شود و تضعیف و بحران ان باعث سقوط‬ ‫کشورهای مسلط حوزه یورو همچون المان و فرانسه‬ ‫نیز خواهد شد و عمال سرنوشت مشترکی را برای تمامی‬ ‫ کش��ورهای حوزه یورو در پی خواهد داشت‪ .‬اعضای‬ ‫جدید اتحادیه اروپا ش��امل ‪ 27‬کش��ور و کشورهای‬ ‫خواهان پیوس��تن به اتحادی��ه اروپا در این��ده و حتی‬ ‫مجامع و نهادهای بین المللی و پولی همچون صندوق‬ ‫بین المللی پول‪ ،‬بانک جهانی و تمامی کش��ورهایی که‬ ‫دارای تجارت و روابط اقتصادی با کش��ورهای عضو‬ ‫اتحادیه اروپا هس��تند نیز از این قاعده مستثنی نیستند‪.‬‬ ‫کاهش ارزش یورو و سقوط ان باعث سقوط بازارهای‬ ‫اروپایی و همچنین کاهش ش��دید ارزش سهام انها و‬ ‫در نتیجه موج��ب کاهش درامد ش��هروندان‪ ،‬افزایش‬ ‫نابسامانی های اقتصادی‪ ،‬کاهش تولید‪ ،‬افزایش بیکاری‪،‬‬ ‫افزایش مالیات ها‪ ،‬افزایش کس��ری بودجه کشورها و‬ ‫ضرورتا استقراض بیش��تر هر یک از کشورها از منابع‬ ‫مختلف خواهد شد‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫کش��ورهای اروپایی عضو حوزه یورو در نشستی‬ ‫یک روزه در بروکسل به بررسی راهکارهایی برای برون‬ ‫رفت از بحران اقتصادی رو به گسترش یورو پرداختند‪.‬‬ ‫مشکل فعلی کشورهای حوزه یورو این است که عالوه‬ ‫بر کش��ورهایی مانند یونان‪ ،‬پرتغال و جمهوری ایرلند‬ ‫نگرانی هایی در مورد بروز بحرانی مشابه در ایتالیا و اسپانیا‬ ‫وجود دارد‪ .‬زیرا در هفته های اخیر‪ ،‬این دو کشور هم در‬ ‫اس��تقراض از بازارهای مالی خارجی با دش��واری هایی‬ ‫مواجه بوده اند‪ .‬انچه ای��ن وضعیت را خطرناک تر جلوه‬ ‫می دهد این است که اقتصاد ایتالیا و اسپانیا در مقایسه با‬ ‫یونان‪ ،‬پرتغال و جمهوری ایرلند بسیار بزرگتر است و در‬ ‫صورت رویارویی این دو کشور با بحران بدهی خارجی‪،‬‬ ‫حوزه یورو نمی تواند به س��ادگی به کمک انها بش��تابد‪.‬‬ ‫این در حالی است که ایتالیا به عنوان یک کشور بزرگ در‬ ‫این حوزه اگر به اقتصادش ضربه ای وارد ش��ود بیش از‬ ‫کشورهای دیگر این واحد پول اروپایی را در معرض خطر‬ ‫قرار خواهد داد‪ .‬در همین راس��تا کشورهای عضو یورو‬ ‫جلسه ایدربروکسلتشکیلدادندتابابررسیتمامی ابعاد‬ ‫این بحران به راهکارهایی برای خروج از ان دست یابند‪ .‬در‬ ‫پیایننشست‪،‬رهبرانکشورهایاروپاییاعالمکردندکه‬ ‫با هدف ایجاد ثبات در حوزه یورو و کاهش بدهی کالن‬ ‫یونان‪ ،‬بانک ها را متقاعد کرده اند که یک زیان‪ ۵۰‬درصدی‬ ‫را در مطالبات خود از این کشور بپذیرند‪ .‬انها می گویند که‬ ‫برایمقابلهبابحرانمالیدرکشورهاییباواحدپولیورو‪،‬‬ ‫بر سر یک راه حل س��ه بعدی به توافق رسیده اند‪ .‬انتظار‬ ‫می رود که بر اس��اس توافق حاصله‪ ،‬حدود ‪۱۰۰‬میلیارد‬ ‫یورو از بدهی خارجی دولت یونان که حداقل‪۳۵۰‬میلیارد‬ ‫یورو ارزیابی شده اس��ت‪ ،‬کاسته شود‪ .‬کریستین الگارد‪،‬‬ ‫رئیس صندوق بین المللی پول‪ ،‬از موافقت درباره کاهش‬ ‫بدهی یونان استقبال و ان را گام مهمی در جهت برقراری‬ ‫ثباتدرحوزهیوروتوصیفکردهاست‪.‬نیکوالسارکوزی‪،‬‬ ‫رئیس جمهوری فرانسه نیز در یک کنفرانس خبری در‬ ‫بروکسل گفت‪« :‬این نتیجه موجب اسودگی خاطر کل دنیا‬ ‫می شودکهانتظارتصمیمی قویراازحوزهیوروداشت‪».‬از‬ ‫سویدیگر‪،‬درخصوصافزایشمیزاننقدینگیبانک های‬ ‫اروپایی نیز توافق کلی حاصل شده است‪ .‬به این ترتیب‪،‬‬ ‫بانک های اروپایی موظف خواهند شد که نقدینگی خود‬ ‫را تا پایان ماه ژوئن سال اینده‪ ،‬بیش از ‪ ۱۰۰‬میلیارد یورو‬ ‫افزایشدهند‪.‬کشورهایحوزهیوروهمچنیندرنظردارند‬ ‫که صندوق کمک های اضطراری این حوزه‪ ،‬به ارزش‪۴۴۰‬‬ ‫میلیارد یورو را چند برابر افزایش دهند‪.‬‬ ‫دراینمیانهمانطورکهدرباالنیزذکرشدایننگرانی‬ ‫وجود دارد کهبحران مالی یونانبه اقتصادکشورهای ایتالیا‬ ‫واسپانیانیزسرایتکندویورورادرعرصهجهانیبی اعتبار‬ ‫کند‪.‬درهمینراستاسیلویوبرلوسکونی‪،‬نخست وزیرایتالیا‪،‬‬ ‫برنامه دولت خود برای س��امان دادن به وضع اقتصادی‬ ‫کشورش را به همتایان اروپایی ارائه کرد‪ .‬ایتالیا به عنوان‬ ‫سومین اقتصاد بزرگ حوزه یورو نیاز دارد طی سه سال‬ ‫اینده معادل ‪ ۶۰۰‬میلیارد یورو اوراق قرضه دولتی عرضه‬ ‫کند تا بتواند بدهی های روبه رشد خود را کاهش دهد‪ .‬در‬ ‫نخستینواکنش هابهتوافقبهدستامدهبینرهبراناروپا‬ ‫برای مقابله با گسترش بحران در کشورهای حوزه یورو‪،‬‬ ‫بازارهای مالی اروپا واکنش مثبتی به این تصمیم نش��ان‬ ‫داده اند‪ .‬معامالت انجام شده در بازارهای سهام اروپایی‬ ‫از افزایش ارزش سهام در اکثر این بازارها حکایت دارد‪.‬‬ ‫همچنین در پی باال رفتن ارزش یورو‪ ،‬پول واحد اروپایی‪،‬‬ ‫بهای نفت به بیش از‪ ۹۲‬دالر در هر بشکه رسیده است‪.‬‬ ‫رفراندومی برایماندنیارفتن‬ ‫هفته گذشته رهبران کشورهای عضو حوزه یورو‬ ‫در مورد چشم پوش��ی از نیمی از بدهی ه��ای یونان و‬ ‫همچنین تقوی��ت صندوق کمک به خ��روج از بحران‬ ‫حوزه یورو به توافق رسیدند‪ .‬با این تصمیم بسیاری به‬ ‫این باور رسیدند که بحران اقتصادی در یونان گام های‬ ‫رو به بهبود را می پیماید اما تصمیم ناگهانی نخست وزیر‬ ‫یونان مبنی بر برگزاری رفراندوم برای پذیرش یا رد بسته‬ ‫حمایتی اتحادیه اروپا همگان را به تعجب واداشت‪ .‬در‬ ‫پی اعالم این تصمیم بازارهای اروپا با سقوط ناگهانی‬ ‫مواجه شد و اتحادیه اروپا بار دیگر در وضعیت بحرانی‬ ‫افزایش بدهی ها قرار گرفت‪ .‬این در حالی است که برخی‬ ‫صاحب نظران اروپایی این رفراندوم را رفراندوم ماندن یا‬ ‫نماندن در اتحادیه اروپا ارزیابی کرده اند‪ .‬جورج پاپندورا‪،‬‬ ‫نخست وزیر یونان که کشورش در استانه ورشکستگی‬ ‫اقتصادی قرار دارد‪ ،‬پذیرش دومین بس��ته کمک مالی‬ ‫اروپایی به ارزش ‪ 130‬میلیون دالر به همراه بخشودگی‬ ‫‪ 50‬درصد بدهی های این کشور را منوط به موافقت مردم‬ ‫کشورش کرد‪ .‬یک بررسی در این کشور نشان می دهد‬ ‫که بیش از ‪ 60‬درصد مردم یونان توافق صورت گرفته‬ ‫در اخرین نشس��ت اتحادیه اروپ��ا را «ضربه ای به حق‬ ‫حاکمیت مردم یونان» تصور می کنند‪ .‬هنوز زمان دقیقی‬ ‫برای برگزاری رفراندوم اعالم نشده است اما رسانه های‬ ‫داخلی یونان از برگزاری ان در ماه ژانویه سخن می گویند‪.‬‬ ‫همچنین برخی کارشناس��ان این تصمیم نخست وزیر‬ ‫یونان را تصمیمی در جهت متقاعد ک��ردن مردم برای‬ ‫پذیرش برخی ریاضت های اقتصادی ارزیابی کرده اند‪،‬‬ ‫چرا که در هرحال ماندن در اتحادیه اروپا برای مردم یونان‬ ‫اهمیت بسیاری دارد و شاید به خاطر این موضوع هم که‬ ‫شده بیشتر با دولت راه بیایند‪.‬‬ ‫‪55‬‬ ‫همگرایی اروپایی در خطر‬ ‫یورو‪ ،‬پاشنه اشیل اروپا‬ ‫‪2‬‬ ‫پیروز ایزدی‪ /‬کارشناس مسائل اروپا‬ ‫بین الملل‬ ‫بحران یورو یا بحران کشورهایی که واحد پول‬ ‫اروپایی یورو را انتخاب کردند از زمانی ش��روع شد‬ ‫که این کشورها دچار کس��ر بودجه های بسیار شدند؛‬ ‫به خصوص سه کشور یونان‪ ،‬پرتغال و ایرلند دچار این‬ ‫کسر بودجه ش��دند و به مرحله ورشکستگی رسیدند‪.‬‬ ‫اتحادیه اروپا برای نجات این کشورها از ورشکستگی‬ ‫و همچنین نجات یورو یکسری کمک های مالی به این‬ ‫کش��ورها اعطا کرد‪ .‬اما در مورد یونان بحران به قدری‬ ‫وس��یع و بدهی های دولتی به حدی زیاد بود که حتی‬ ‫مبلغ پول اولیه هم نتوانست این کشور را نجات دهد و‬ ‫اکنون شاهدیم که یونان به کمک های بیشتری از جانب‬ ‫اتحادیه اروپا نیاز پیدا کرده اس��ت‪ .‬اتحادیه اروپا هم‬ ‫برای نجات یورو که یکی از بزرگترین دستاوردهایش‬ ‫در جری��ان همگرایی ب��وده خ��ودش را در موقعیتی‬ ‫می بیند که هرطور شده این کمک ها را اعطا کند تا یورو‬ ‫حفظ ش��ود‪ .‬چون اگر یورو از بین برود خود اتحادیه‬ ‫و همگرایی اروپایی هم ضربه بسیار شدیدی خواهد‬ ‫دید و ممکن اس��ت در استانه فروپاش��ی قرار بگیرد‪.‬‬ ‫اخرین تحولی که این روزها از ان صحبت می ش��ود‬ ‫این است که در اجالس سران اتحادیه اروپا سه تصمیم‬ ‫مهم گرفته شد؛ نخست اینکه ‪50‬درصد از بدهی های‬ ‫یونان بخشیده شود‪ ،‬دوم اینکه تصمیم گرفته شده در‬ ‫صورت لزوم نقدینگی بانک های اروپایی زیاد ش��ود‬ ‫یعنی هر بانکی که در معرض ورشکستگی قرار گرفت‬ ‫بالفاصله با کمک مکانیسم هایی که در نظر گرفته شده‬ ‫است‪ ،‬نقدینگی شان افزایش یابد و در نهایت به جای‬ ‫اینکه بانک ها ملی شوند و دولت کنترل انها را به دست‬ ‫گیرد نقدینگی ش��ان به نحوی بیش��تر ش��ود‪ .‬تصمیم‬ ‫اخر نیز این بود که اعتبار در نظر گرفته شده از طرف‬ ‫صندوق نجات یورو در اجالس های قبلی‪ ،‬از حدود‬ ‫چهارصدوچهل میلیارد یورو به ی��ک تریلیون یورو‬ ‫افزایش یابد‪ .‬دلیلش نیز این اس��ت که در حال حاضر‬ ‫ایتالیا با یک کسر بودجه بسیار باالیی روبه روست‪ .‬این‬ ‫در حالی است که ایتالیا س��ومین اقتصاد بزرگ ناحیه‬ ‫یورو بعد از المان و فرانس��ه است و ورشکستگی ان‬ ‫نسبت به کشورهای کوچکتری مانند اسپانیا و ایرلند‬ ‫و‪ ...‬تبعات شدیدتری خواهد داشت و مبالغ بیشتری‬ ‫برای نجات چنین کشوری نیاز است‪ .‬بحث هایی هم‬ ‫پیش امده که این اعتبارات از کجا باید تامین شود‪ ،‬مثال‬ ‫چین به عنوان بزرگترین صادرکننده جهان که ذخیره‬ ‫ارزی(یورو) بس��یار باالیی ه��م دارد می تواند به این‬ ‫صندوق کمک کند‪ .‬در نتیجه در برهه کنونی اروپا از‬ ‫تمام ابزارهای ممکن کمک گرفته اس��ت بلکه بتواند‬ ‫یورو را نجات دهد‪ ،‬چراکه اینده اروپا به نجات یورو‬ ‫بستگی دارد و اگر یورو از بین برود ضربه شدیدی به‬ ‫اروپا وارد خواهد شد؛ به خصوص در حال حاضر که‬ ‫در نظام بین الملل قدرت ه��ای نوظهوری مانند چین‬ ‫و روس��یه حضور یافته اند اگر اروپا وحدت خودش‬ ‫را حفظ نکند نخواهد توانس��ت به عنوان یک بلوک‬ ‫قدرت‪ ،‬نقش افرین��ی و تاثیرگذاری چندانی داش��ته‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪56‬‬ ‫موانع نجات پول واحد اروپایی‬ ‫بسیاری براین باورند‪ ،‬مکانیس��م هایی که برای‬ ‫نجات یورو اندیش��یده ش��ده کفای��ت نمی کند‪ ،‬این‬ ‫در حالی است که این مس��اله به میزان زیادی به عزم‬ ‫سیاس��ی دولت هایی که دچار بحران هستند بستگی‬ ‫دارد‪ .‬به عنوان نمونه سیاست های ریاضتی که در یونان‬ ‫در پیش گرفته شده‪ ،‬نارضایتی های بسیاری را موجب‬ ‫شده است‪ .‬در پارلمان دولت ایتالیا نیز با وجود اینکه‬ ‫سیاست های ریاضتی و سیاست هایی مبنی بر کاهش‬ ‫ی تصویب ش��ده‪ ،‬ام��ا در اجرای ان‬ ‫هزینه های عموم ‬ ‫مردد هس��تند‪ ،‬چراکه اجرای این سیاس��ت ها تبعات‬ ‫اجتماعی و سیاسی بسیاری برای این دولت ها دارد و از‬ ‫محبوبیت انها می کاهد؛ تا جایی که ممکن است شانس‬ ‫انها را برای پیروزی در انتخابات اینده از میان ببرد‪ .‬به‬ ‫همین دلیل موفقیت این برنامه ها تا حد زیادی به عزم‬ ‫سیاسی دولت ها مربوط می شود‪.‬‬ ‫تاریخچه یورو‬ ‫در ‪ 11‬دس��امبر ‪ 1991‬پیم��ان ماس��تریخت به‬ ‫تصویب می رسد و این معاهده نقطه عطفی در زمینه‬ ‫همگرایی اروپایی به حساب می اید‪ ،‬در حقیقت با این‬ ‫معاهده اتحادیه اروپا شکل می گیرد‪ ،‬چرا که سابق بر‬ ‫این اتحادیه اروپا به این نام معروف نبود و تحت عنوان‬ ‫«جامعه اقتصادی اروپا» یا «بازار مش��ترک» ش��ناخته‬ ‫می شد‪ .‬یکی از مفاد مهم این معاهده عرضه پول واحد‬ ‫اروپایی بود که طی ان قرار ش��د از تاریخ اول ژانویه‬ ‫سال ‪ 2002‬این واحد پول اروپایی تحت عنوان یورو به‬ ‫جریان بیفتد‪ .‬البته ابتدا تعداد کشورهایی که در منطقه‬ ‫یورو بودند کمتر و حدود ‪ 12‬کشور بود اما امروز ‪17‬‬ ‫کشور عضو منطقه یورو هس��تند‪ .‬یعنی از ‪ 27‬کشور‬ ‫عضو اتحادیه اروپا ‪ 10‬کشور در منطقه یورو عضویت‬ ‫ندارند که مهمترین ش��ان انگلستان اس��ت‪ .‬انگلستان‬ ‫یک قدرت اقتصادی بزرگ در اروپاست که پول ملی‬ ‫خودش یعنی لیره استرلینگ را حفظ کرده است‪.‬‬ ‫ریشه های بحران‬ ‫یونان یکی از کش��ورهای حوزه یورو است که‬ ‫بحران در ان بیداد می کند‪ ،‬اما ریشه یابی بحران در این‬ ‫کشور نیز جای بحث دارد‪ .‬یونان وام های بسیار کالنی‬ ‫از بانک های اروپایی گرفت و همچنین در چند سال‬ ‫اخیر شاهد بودیم که در این کشور دستمزدها به یکباره‬ ‫افزایش پیدا کرد و یکسری مزایای رفاهی به مردم داده‬ ‫شد؛ این مسائل باعث شد هزینه های عمومی باال رود‪.‬‬ ‫از طرف دیگر در این کشور فرار از مالیات بسیار زیاد‬ ‫بود و دولت نتوانست برای بازپرداخت بدهی هایش‬ ‫منابع مالی فراه��م بکند‪ .‬در نتیجه این مس��ائل باعث‬ ‫شد میان تعهدات دولت و درامدهایش شکاف ایجاد‬ ‫شود و وجود همین شکاف منجر به بحران شد‪ .‬دیگر‬ ‫کشورهایی که در حال حاضر دچار بدهی های سنگین‬ ‫هستند درواقع وام هایی از بانک های کشورهای بزرگ‬ ‫اروپایی مانند المان و فرانسه گرفته اند که اگر از عهده‬ ‫بازپرداخت این وام ها برنیایند باعث بی اعتبار ش��دن‬ ‫این بانک ها می ش��وند و حتی می توانند انها را تا مرز‬ ‫ورشکس��تگی پیش ببرند‪ .‬به همین دلیل انها به دنبال‬ ‫تدابیری هستند تا نقدینگی بانک ها افزایش یابد و این‬ ‫خطر کاسته شود‪ .‬اگر وضع به همین منوال پیش رود‬ ‫درجه اعتب��ار بانک های اروپایی پایی��ن می اید و این‬ ‫مساله مستقیما روی اقتصاد انها و بازارهای بورس شان‬ ‫تاثیرگذار خواهد بود‪.‬‬ ‫مشکل نظام های سرمایه داری از اینجا شروع شد‬ ‫که بیش از امکانات مالی که در اختیار داش��تند هزینه‬ ‫کردند‪ .‬در حقیقت انها به مثاب��ه یک خانواد ه بودند که‬ ‫بیش از درامدش��ان خرج کرده اند و اکنون با مشکل‬ ‫روبه رو شده اند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫چشم انداز بحران یورو‬ ‫چشم اندازی که در کوتاه مدت برای این بحران‬ ‫می توان پیش بینی کرد این اس��ت که دولت های بزرگ‬ ‫مانند المان و فرانسه که خودشان از قدیم موتور محرک‬ ‫اتحادیه اروپا بودند به خاطر سرمایه گذاری هایشان در‬ ‫اتحادیه اروپا تالش خواهند ک��رد تا جایی که مقدور‬ ‫است این همبستگی و اتحاد را حفظ کنند و می بینیم‬ ‫که تمامی تدابی��ر الزم را در این زمینه به کار گرفته اند‪.‬‬ ‫اما ممکن اس��ت وضعیت به جایی برسد که کنترلش‬ ‫از دس��ت انها هم خارج ش��ود در ان صورت امکان‬ ‫دارد برخی کش��ورهایی ک��ه دچار بحران ی��ا از نظر‬ ‫اقتصادی ضعیف هستند را از حوزه یورو خارج کنند؛‬ ‫کمااینکه نیکوال سارکوزی‪ ،‬رئیس جمهوری فرانسه‬ ‫اخیرا مصاحبه ای داشت و طی ان اظهار کرد که اصال‬ ‫پذیرش کش��ورهایی مانند یونان در منطق��ه یورو از‬ ‫ابتدا اشتباه بوده‪ ،‬چراکه اینگونه کشورها‪ ،‬اقتصادهای‬ ‫ضعیفی داشتند و از ابتدا معلوم بود که با بحران روبه رو‬ ‫خواهند شد‪.‬‬ ‫از دیگر سو اگر کشورهایی که دچار بحران هستند‬ ‫از این حوزه خارج شوند مشکالت شان دوچندان خواهد‬ ‫شد چراکه در این صورت اگر با مشکل مواجه شوند دیگر‬ ‫متحدینی ندارندکهبه انهاکمک کنند‪.‬‬ ‫پیامدهای اجتماعی‬ ‫وقتی قرار است در سطح اجتماع و مردم یکسری‬ ‫سیاست های ریاضتی اجرا ش��ود قطعا پیامدهایی به‬ ‫همراه خواهد داشت‪ .‬به عنوان نمونه سیاست کاهش‬ ‫هزینه های عمومی به این معناس��ت ک��ه دولت باید‬ ‫کوچکتر شود و بسیاری از مشاغل حذف شوند که در‬ ‫این صورت بیکاری افزایش خواهد یافت‪ ،‬حقوق ها‬ ‫و س��ایر مزایا پایین خواهد امد یا طول خدمت باالتر‬ ‫خواه��د رفت‪ .‬تمام ای��ن موارد به ضرر مردم اس��ت‬ ‫و مردم را در س��ختی قرار می دهد‪ .‬بنابراین ملت در‬ ‫براب��ر این مش��کالت می گوید که م��ا در این بحران‬ ‫سهمی نداشتیم و سوء تدبیر سیاستمداران باعث بروز‬ ‫چنین بحرانی شده است‪ ،‬حال چرا ما باید هزینه های‬ ‫ان را بپردازیم‪g .‬‬ ‫‪57‬‬ ‫ارانی معتقد است‬ ‫اگر وضع به همین‬ ‫منوال پیش رود‬ ‫ممکن است برخی‬ ‫کشورهای حوزه یورو‬ ‫از این دایره خارج‬ ‫شوند‬ ‫بین الملل‬ ‫سرمایه داری وحشی‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪3‬‬ ‫گفت وگو با شایان ارانی‪ ،‬کارشناس مسائل اقتصادی‬ ‫یورو یا همان پول مشترک اروپایی این روزها به معضلی برای غرب تبدیل شده است‪ .‬کشورهای عضو‬ ‫این حوزه همچون اعضای یک خانواده باید مراقب یکدیگر باشند و هرکجا هر کشوری به مشکلی برخورد به‬ ‫دادش برسند‪ .‬یونان نمونه بارز عضو بدحال این جامعه اروپایی است‪ .‬این کشور به واسطه وام های سنگینی‬ ‫که از بانک های دیگر کشورها گرفت اکنون بدهی های بسیاری باال اورده که از بازپرداخت انها عاجز است‪.‬‬ ‫در این میان دیگر اعضای حوزه یورو برای نجات این واحد پولی مجبور هستند به هر طریقی اقتصاد یونان‬ ‫را نجات دهند‪ .‬اما مشکل اینجاست که بحران تنها به یونان خالصه نمی شود بلکه ایرلند‪ ،‬اسپانیا و ایتالیا نیز‬ ‫اوضاع خوبی ندارند‪ .‬شاهین شایان ارانی‪ ،‬کارشناس مسائل اقتصادی بر این باور است که بلندپروازی های‬ ‫بی رویه‪ ،‬توسعه بدون برنامه و ایجاد تعهدات و دین های بزرگ تر از توان کشورها باعث بروز بحران اقتصادی‬ ‫شده است‪ .‬ارانی معتقد است کشورهایی که اکنون دچار بحران شده اند در زمانی که وام های کالن می گرفتند‬ ‫باید این مساله را مدنظر قرار می دادند که قرض هایی که می گیرند را باید روزی پس دهند و بازپرداخت شود‪.‬‬ ‫عدم توجه به این پدیده باعث شد کشورهایی مانند ایرلند و یونان با بحران مواجه شوند‪ .‬بدهی های سنگین‬ ‫دولت و نهادهای داخل کشوری و همچنین یک نظام توسعه گرایانه همراه با طمع موجب شد این نظام ها با‬ ‫چالش های جدی مواجه شوند‪ .‬وی عوامل تشدید این دوره بحران در اروپا را در چند مورد خالصه کرد‪ ،‬از‬ ‫جمله روحیه بلندپروازی و توسعه گرایی‪ ،‬هزینه باالی جنگ های امریکا در عراق و افغانستان و وابسته بودن‬ ‫حوزه های مختلف اقتصاد امریکا و اروپا همچون حوزه های بانکی‪ ،‬بیمه‪ ،‬ارز‪ ،‬بورس و‪ ...‬به یکدیگر‪.‬‬ ‫بحران یورو از کجا اغاز شد؟‬ ‫‪ l‬بحران یورو در اروپا ابتدا از کشور ایسلند اغاز‬ ‫شد‪ ،‬در حقیقت به دلیل بلندپروازی هایی که در اقتصاد‬ ‫ایسلند رخ داد و وام های بی رویه ای که بانک های ایسلند‬ ‫دریافت کردند‪ ،‬اقتصاد ایسلند بدهی های سنگینی به بار‬ ‫اورد و در همین راستا نتوانست این بدهی ها را بازپرداخت‬ ‫کند‪ .‬به عبارت دیگر سه بانک اصلی این کشور در عرصه‬ ‫بین الملل چیزی نزدیک ب��ه ‪ 10‬براب��ر تولید ناخالص‬ ‫داخلی ایسلند‪ ،‬بدهی به بار اوردند‪ .‬بنابراین طبیعی است‬ ‫اقتصاد کوچکی ک��ه نزدیک به ‪ 13‬میلیارد دالر بیش��تر‬ ‫‪58‬‬ ‫تولید ناخالص داخلی ن��دارد و حدود ‪ 120‬میلیارد دالر‬ ‫بدهی دارد کمرش خم می شود‪ .‬اگر بخواهیم ریشه های‬ ‫این بحران در ایسلند را پیدا کنیم باید به بلندپروازی های‬ ‫بی رویه‪ ،‬توسعه بدون برنامه و ایجاد تعهدات و دین های‬ ‫بزرگ تر از توان کشور اشاره کرد‪ .‬در نهایت هم این عوامل‬ ‫باعث ورشکستگی دولت ایسلند شد‪.‬‬ ‫ایا بحران امریکا هم در توس��عه بح��ران اروپا‬ ‫دخیل بود؟‬ ‫‪ l‬در همان زمان بحران مالی امریکا هم اغاز شد‬ ‫که ریشه ان هم باز ایجاد بدهی های سنگین بدون برنامه‪،‬‬ ‫بلندپروازی های بی حساب و کتاب‪ ،‬نظام حرص و ولع‬ ‫و توسعه گرایی های بی رویه بود‪ .‬ایاالت متحده امریکا در‬ ‫ان فضا نظام بانکی اش را هم مدیون کرده بود و در نتیجه‬ ‫این عوامل در سال‪ ،2008‬اقتصاد امریکا کمرش خم شد‪.‬‬ ‫به تبع ان‪ ،‬این مدل سرمایه داری مملو از حرص و طمع‬ ‫در اروپا هم در پیش گرفته شده بود و کشورهایی مانند‬ ‫یونان‪ ،‬اسپانیا‪ ،‬ایتالیا‪ ،‬فرانسه و ایرلند نیز در حال تجربه این‬ ‫مدلبودند‪.‬درحقیقتیکفضایتوسعه گراییاقتصادی‬ ‫بدون هیچ قیدوبند کشورهای اروپایی را گرفتار کرده بود‪.‬‬ ‫چرا کار به اینجا کشید و مساله بحران اقتصادی‬ ‫در اروپا تا بدین حد گسترش یافت؟‬ ‫‪ l‬همان زمان انها باید این مس��اله را مدنظر قرار‬ ‫می دادند که قرض هایی که می گیرند را باید روزی پس‬ ‫دهند و بازپرداخت شود‪ .‬عدم توجه به این پدیده باعث‬ ‫ش��د کش��ورهایی مانند ایرلند و یونان با بحران مواجه‬ ‫شوند‪ .‬یونان همچنان دست به گریبان این بحران است‬ ‫و دولتش بدهی های سنگینی به بار اورده است‪ .‬در حال‬ ‫حاضر دولت یونان به دلیل بحران اقتصادی چند وقتی‬ ‫است که شاهد اعتراضات گسترده مردمی در سطح کشور‬ ‫است‪ .‬ایرلند هم سال گذشته با این مشکل روبه رو شد و‬ ‫بدهی های س��نگین دولت و نهادهای داخل کشوری و‬ ‫همچنین یک نظام توسعه گرایانه همراه با طمع موجب‬ ‫شد این نظام هم با چالش های جدی مواجه شود‪ .‬باتداوم‬ ‫این سیاست های اقتصادی‪ ،‬کش��ورهای ایتالیا‪ ،‬اسپانیا‪،‬‬ ‫پرتغال و فرانس��ه هم باید در نوبت باش��ند و بدانند که‬ ‫دولت های انها هم با این مشکالت مواجه خواهد شد‪.‬‬ ‫در کنار این کشورها‪ ،‬اقتصادهایی مانند المان و اتریش که‬ ‫روی برنامه و حساب و کتاب پیش رفتند و مدل اقتصاد‬ ‫توسعه گرایانه امریکایی را تکرار نکردند‪ ،‬دچار بحران‬ ‫نشدند و اقتصادشان به نوعی دارای ثبات و پایداری است‪.‬‬ ‫این بحران تا کجا گسترش خواهد یافت؟‬ ‫‪ l‬بعید می دانم که این بحران به کل کشورهای‬ ‫اتحادیه اروپا سرایت کند چراکه همانطور که گفتم برخی‬ ‫کشورها مدل توسعه اقتصادی امریکایی را کپی نکردند و‬ ‫مدل توسعه اقتصادی خودشان را با دقت و برنامه ریزی‬ ‫دقیق پیش بردند‪ .‬این کشورها سعی نکردند در اقتصاد‬ ‫یک ش��به ره صد س��اله را طی کنند پس به مشکل هم‬ ‫برنخوردند‪ .‬در این شرایط احتمال دارد کشورهایی که با‬ ‫چالشمواجهشده اندبافشاریکهبراتحادیهواردمی کنند‬ ‫این اتحادیه را به سمت فروپاشی پیش ببرند اما هنوز به‬ ‫ان نقطه نرسیده اند‪.‬‬ ‫به چه دلیل راه حل هایی ک��ه اتحادیه اروپا ارائه‬ ‫می دهد کارامد نیس��تند و همگی همچون یک‬ ‫مسکنعملمی کنند؟‬ ‫‪ l‬در غ��رب برای اینکه به نتیجه برس��ند و یک‬ ‫راه حل دائم درپیش بگیرند باید یک نظام اقتصادی توام‬ ‫با انضباط مالی‪ ،‬نظم و برنامه ریزی را حاکم کنند‪ .‬انها باید‬ ‫کمربندهایشان را سفت کنند و ریاضت های اقتصادی‬ ‫را در یک دور ه تحمل کنند‪ .‬در دوران شکوفایی ‪10-12‬‬ ‫سال گذش��ته در غرب همه به اندازه کافی مرفه زندگی‬ ‫کردند اما اکنون که اوضاع اقتصادی مناسبنیست صدای‬ ‫مردم درامده است‪ .‬البته مشکل به مردم برنمی گردد بلکه‬ ‫به نظام اقتصادی غرب بازمی گردد که در زمانی که باید‬ ‫صرفه جویی می کردند ای��ن کار را نکردند و مردم را در‬ ‫یک رفاه نسبی قرار دادند و اکنون باید اوضاع را کنترل‬ ‫کنند‪ .‬اما مشکل غرب با این مسکن ها حل نمی شود بلکه‬ ‫اروپا و امریکا باید به سمت یک انضباط مالی بروند و با‬ ‫برنامه ریزی دقیق فضای اقتصادی مناسبی را فراهم اورند‪.‬‬ ‫مانندالمان‪،‬اتریش‪،‬ژاپن‪،‬چینوبسیاریکشورهایدیگر‬ ‫که در اقتصاد برنامه ریزی دارند وبههمین خاطر به مشکل‬ ‫برنمی خورند‪.‬‬ ‫بین الملل ‬ ‫عبور از خاورمیانه سکوالر‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫پس در غرب این دوره های ثبات و ناارامی در‬ ‫اقتصاد کامال طبیعی است؟‬ ‫‪ l‬در غرب همواره شاهد سیکل های تجاری‬ ‫و اقتصادی هستیم اما این س��یکل این بار به دالیل‬ ‫مختلف شدت بیشتری یافته اس��ت‪ .‬از جمله این‬ ‫عوامل می توان به روحیه بلندپروازی و توسعه گرایی‬ ‫اش��اره ک��رد؛ اروپایی ها به دنب��ال این اندیش��ه به‬ ‫قرض کردن و وام گرفت��ن روی می اورند به دنبال‬ ‫ان نیز توسعه رخ می دهد‪ .‬اما مشکل اینجاست که‬ ‫وام هایش��ان را به موقع نمی توانند پرداخت کنند و‬ ‫حباب ایجاد شده یک دفعه می ترکد‪ .‬این سیکل در‬ ‫اروپا و امریکا بارها تکرار شده است‪ .‬اتفاق دیگری‬ ‫که باعث زمین گیر شدن این بحران شد هزینه های‬ ‫سنگینی اس��ت که به دلیل جنگ به اقتصاد امریکا‬ ‫تحمیل ش��د‪ .‬جنگ عراق و افغانس��تان هزینه های‬ ‫بس��یاری برای امریکا به بار اورد‪ .‬این هزینه ها هیچ‬ ‫بازدهی نداشته و تنها بحران اقتصادی در امریکا را‬ ‫شدیدتر کرده اس��ت‪ .‬پدیده دیگری که به اتش این‬ ‫بحران دامان زد این اس��ت ک��ه حوزه های مختلف‬ ‫اقتصاد امریکا و اروپا به هم مرتبط ش��ده اند و یک‬ ‫همبستگی میان حوزه بانکی‪ ،‬بیمه‪ ،‬ارز‪ ،‬بورس و‪...‬‬ ‫به وجود امده اس��ت‪ .‬بنابراین وقتی در یکی از این‬ ‫حوزه ها مشکلی پیش بیاید فراگیر می شود و به دیگر‬ ‫حوزه ها نیز رسوخ می کند‪ .‬یعنی این پدیده وابسته‬ ‫شدن نظام های مالی دنیا در ‪ 10‬سال اخیر در شدت‬ ‫بخش��یدن به تبعات و تاثیرات این بح��ران بی تاثیر‬ ‫نبوده است‪.‬‬ ‫چه چشم اندازی برای بحران یورو پیش بینی‬ ‫می کنید؟‬ ‫‪ l‬در اروپ��ا اگر ملت بپذیرن��د یک دوره‬ ‫سه‪ ،‬چهار س��اله ریاضت و انضباط مالی را تحمل‬ ‫کنند اوضاع خیلی س��ریع تر عادی خواهد ش��د‬ ‫البته این مس��اله بازهم به سیاس��یون و دولتمردان‬ ‫بازمی گردد‪ ،‬چراکه انها باید بتوانند مردم ش��ان را‬ ‫متقاعد کنند که این دوره گذراست و باید همکاری‬ ‫داشته باش��ند‪ .‬اگر به هر دلیل مس��ئولین کشورها‬ ‫نتوانند مردم را قانع کنند و م��ردم هم نپذیرند زیر‬ ‫بار انضباط مال��ی یعنی افزای��ش مالیات‪ ،‬کاهش‬ ‫حقوق و‪ ...‬بروند انها با یک چالش جدی و بحران‬ ‫فروپاشی مواجه می شوند‪ .‬اگر وضع به همین منوال‬ ‫پیش رود ممکن است برخی کش��ورهای حوزه‬ ‫یورو از این حوزه خارج ش��وند که این امر نیز به‬ ‫تضعیف یورو خواه��د انجامید‪ .‬امریکا نیز به نظر‬ ‫من همچنان مشکل دارد و هنوز نتوانسته به انضباط‬ ‫مالی دس��ت یابد‪ .‬بحرانی که باعث ش��د بسیاری‬ ‫در امریکا بیکار و بی خانمان ش��وند مس��ئولش‬ ‫کیست؟ مس��ئولین ایاالت متحده باید پاسخگوی‬ ‫این س��واالت باش��ند تا مردم ارام گیرند‪ .‬به نظر‬ ‫می اید م��ردم امریکا نظام مالی امری��کا را مقصر‬ ‫می دانند زی��را انها منتظر بودند برخی مس��ئولین‬ ‫نهادهای بزرگ مالی برکنار ش��وند ولی چون این‬ ‫اتفاق نیفتاد کل سیستم برای مردم زیر سوال رفته‬ ‫است‪ .‬در حال حاضر اقتصاد امریکا بحران خاصی‬ ‫ندارد اما نظام مالی دچار بحران اعتماد است که این‬ ‫مس��اله خیلی بدتر از خود بحران مالی است‪ .‬این‬ ‫پدیده به گونه ای است که با یکی‪ ،‬دو حرکت جزئی‬ ‫رفع نخواهد شد و بازگرداندن اعتماد از دست رفته‬ ‫کار بسیار دشواری اس��ت‪ .‬اروپایی ها هنوز به این‬ ‫مرحله نرسیده اند اما در این شرایط انها نیز به این‬ ‫نقطه خواهند رسید و تظاهرات و شلوغی هایی که‬ ‫در اروپا می بینیم موید همین موضوع است‪g .‬‬ ‫رای به هویت‬ ‫غرب در پروژه لیبرال سازی خاورمیانه ناکام ماند‬ ‫ترجمه‪ :‬جعفر پور زبید‬ ‫‪1‬‬ ‫برای هیچ کدام از ناظران اشنا به مسائل تونس‪،‬‬ ‫پیروزی ب��زرگ جنب��ش «النهض��ه» در انتخابات‬ ‫مجل��س موسس��ان غیرمنتظره نبود‪ .‬ای��ن پیروزی‬ ‫عوامل زیادی دارد که بس��یاری از ناظران خارجی‬ ‫که فق��ط ب��ه س��خنان تع��دادی از س��کوالرها و‬ ‫چپ گراهای تندور گ��وش دادند‪ ،‬انه��ا را نادیده‬ ‫گرفتند‪.‬‬ ‫انها بر این باور بودند که حمله نامنظم شان به‬ ‫جنبش النهضه و رهبرانش و در صدر انها «راش��د‬ ‫الغنوش��ی» باعث می ش��ود که ملت از اسالم گراها‬ ‫بترسند و از گردشان پراکنده شوند که اینگونه نشد‪.‬‬ ‫مهم ترین عوامل پیروزی النهضه همان عامل سنتی‬ ‫است که در دیگر کشورهای عربی نیز وجود دارد‬ ‫و ان هواداری مردم از گفتمان اسالمی در برخورد‬ ‫با مشکالت کنونی در جامعه است‪ ،‬جدای از انکه‬ ‫مردم این احس��اس را دارند که اسالم گراها امیدی‬ ‫برای مبارزه با فسادی هستند که حیات سیاسی شان‬ ‫‪59‬‬ ‫بین الملل‬ ‫را طی دهه ه��ای اخیر ف��را گرفته به وی��ژه پس از‬ ‫ازدواج میان قدرت سیاسی و امنیتی با مال و ثروت‪.‬‬ ‫پیروزی النهضه در س��ایه بیداری اسالمی گسترده‬ ‫صورت می گیرد که کشورهای عربی و اسالمی را‬ ‫فرا گرفته اس��ت و تونس نی��ز دور از ان نبود؛ این‬ ‫در حالی اس��ت که «بن علی» رئیس جمهور مخلوع‬ ‫تونس بر این باور بود که سیاس��ت معروفش یعنی‬ ‫«خشک کردن سرچش��مه ها» برای در هم کوبیدن‬ ‫بیداری اس�لامی و غرب��ی کردن جامع��ه و گرفتن‬ ‫هویت اسالمی اش موفق بوده است‪.‬‬ ‫تونس ب��ه رهبری ب��ن علی‪ ،‬سکوالریس��م‬ ‫تندروان��د را اج��را می ک��رد و ه��دف ان حمله‬ ‫ب��ه دی��ن و نش��انه های ان ب��ا تم��ام ابزارهای‬ ‫س��رکوبگرانه بود ک��ه فقط مخت��ص از بین بردن‬ ‫بیداری اس�لامی و در پ��ی از بین ب��ردن جنبش‬ ‫النهضه یا اسالم سیاس��ی نبود بلکه کاری کرد که‬ ‫جامعه نظامی گرا ش��ود‪.‬‬ ‫به طوری ک��ه همه ازاد ی ها مصادره ش��د و‬ ‫دموکراس��ی تبدیل به دکوری خارجی شد که از‬ ‫مضمون دموکراس��ی چیز قابل ذکری در ان نبود‬ ‫و کار به جایی رس��ید که ب��ه مخالفان در پارلمان‬ ‫فقط چند کرس��ی داده می ش��د زیرا حزب حاکم‬ ‫همیش��ه پیروزی صددرصدی در پارلمان و سایر‬ ‫انتخاب��ات نظی��ر ش��هردار ی ها و قانونگ��ذاری‬ ‫به دس��ت می اورد‪ ،‬انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫که دیگر جای خود داش��ت! ولی ه��زاره جدید‬ ‫مس��یر متفاوتی داش��ت‪.‬‬ ‫همزم��ان ب��ا انق�لاب ارتباط��ات و ظه��ور‬ ‫ش��بکه های ماه��وار ه ای و اینترن��ت ج��دای از‬ ‫حوادث پی درپی از انتفاضه االقصی در فلسطین‬ ‫و حض��ور حم��اس در ان ت��ا ح��وادث یازدهم‬ ‫س��پتامبر و پیامد ان را که مس��لمانان احس��اس‬ ‫کردند غرب دین ش��ان را مورد ه��دف قرار داده‬ ‫شاهد بودیم‪ .‬با وجود این بیداری اسالمی داشت‬ ‫به شکل ش��فافی وارد خانه های تونسی ها می شد‬ ‫و ابزارهای نظام و داروغه هایش توان رویاوریی‬ ‫با ان را نداش��تند‪.‬‬ ‫گسترش چش��مگیر بیداری اس�لامی در بین‬ ‫دختران و پس��ران جوان باعث س��رخوردگی نظام‬ ‫ش��د‪ .‬نظامی که بر این ب��اور بود که مب��ارزه اش با‬ ‫پدی��ده اس�لا م گرایی و از جمله جنبش اس�لامی‬ ‫موفقیت چش��مگیری به دس��ت اورده است که به‬ ‫علت ان مدرک های حس��ن رفتار توس��ط غربی ها‬ ‫و در صدر انها فرانس��ه و ایاالت متحده را به دست‬ ‫اورد‪ .‬این فق��ط جنبش النهضه نب��ود که از بیداری‬ ‫اس�لامی بهره برد بلکه فهرس��ت حزب حاشیه ای‬ ‫ب��ه ن��ام «العریضه الش��عبیه» ب��ه رهب��ری «محمد‬ ‫الهاشمی الحامدی » نیز از بیداری اسالمی بهره برد‪.‬‬ ‫این حزب حاش��یه ای موفق شد ‪ 10‬درصد ارا‬ ‫را از ان خود کند‪ .‬حزب العریض��ه نیز در تبلیغات‬ ‫خود گفتمان اسالمی را مورد استفاده قرار داد‪ ،‬در‬ ‫عین حال از ام��کان مالی خوب خ��ود بهره برد و‬ ‫شبکه ماهواره ای اش که از لندن برنامه هایش پخش‬ ‫می شود نیز به این حزب کمک کرد‪ .‬چه بسا برخی‬ ‫از س��لفی ها نیز به ای��ن حزب کم��ک کردند زیرا‬ ‫رهبر ان طی سال های گذش��ته گفتمان سلفی را نیز‬ ‫در پیش گرفته بود‪.‬‬ ‫ض��رورت دارد ب��ه ای��ن نکت��ه اش��اره‬ ‫ک��رد ک��ه ب��ا برخ��ی از چهر ه ه��ای ح��زب بن‬ ‫عل��ی و نظ��ام مخلوع��ش هم پیم��ان ش��د و از‬ ‫بع��د جغرافیای��ی اش ک��ه باع��ث پی��روز ی اش‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪60‬‬ ‫د ر منطق��ه س��ید ی بو ز ی��د ش��د ‪ ،‬ا س��تفا د ه‬ ‫ب��رد‪ .‬در ای��ن منطق��ه العریض��ه س��ه کرس��ی‬ ‫به دس��ت اورد در حال��ی ک��ه النهضه توانس��ت‬ ‫دو کرس��ی را از ان خود کند‪.‬‬ ‫عامل دوم پیروزی ح��زب النهضه‪ ،‬وفاداری‬ ‫تونس��ی ها به کس��انی اس��ت که در راه ازادی و‬ ‫هویت اسالمی قربانی ش��دند و با نظام سرکوبگر‬ ‫رویارویی کردند و خش��ن ترین ضربات را متحمل‬ ‫ش��دند‪ .‬هیچ ک��س در ای��ن مس��اله تردیدی ندارد‬ ‫که کس��ی ج��رات نداش��ت در برابر خش��ونت و‬ ‫س��رکوبگری نظام بن علی بایس��تد ب��ه جز جنبش‬ ‫النهضه که هزاران نفر از بهترین رهبران و افرادش‬ ‫زندانی و شکنجه ش��دند‪،‬هر کدامشان که از زندان‬ ‫ازاد می ش��د نیز در معرض تعقیب همیشگی قرار‬ ‫می گرفت‪.‬‬ ‫بس��یاری نی��ز رنج ه��ای تبعی��د را ب��ه جان‬ ‫خریدند و از کش��ور ف��رار کردند ک��ه در بین اینها‬ ‫«شیخ راشد الغنوش��ی»رهبر جنبش نیز بود‪ .‬برخی‬ ‫بر ای��ن باورند ک��ه نس��لی از تونس��ی ها جنبش و‬ ‫رهبرانش را نمی شناسد‪ ،‬نس��لی که در زمان غیبت‬ ‫جنبش در زندا ن ها و تبعیدگا ه ها رشد و نمو یافت‪.‬‬ ‫ولی واقعیت این است که این نسل نه فقط متاثر از‬ ‫بیداری اسالمی ش��د بلکه تحت تاثیر اندیشه های‬ ‫النهضه ق��رار گرف��ت و از قهرمانی ه��ای مردانش‬ ‫خوش��ش امد و ای��ن ج��دای از ان اس��ت که از‬ ‫گفتمانشان نیز خوش��ش امده بود‪ .‬در هزاره جدید‬ ‫وس��ایل ارتباطی مدرن به جنبش این امکان را داد‬ ‫که حرف خ��ود را به گوش مردم برس��اند و با انها‬ ‫در ارتباط باشد‪.‬‬ ‫ای��ن در حالی بود که راش��د الغنوش��ی و در‬ ‫کن��ارش دیگر رهب��ران النهض��ه‪ ،‬تبدی��ل به یکی‬ ‫از چهر ه ه��ای برجس��ته ام��ت ش��د ک��ه در همه‬ ‫مناسبت های اسالمی به واس��طه ماهواره ها حضور‬ ‫داش��ت‪.‬‬ ‫همی��ن امر باعث ش��د النهض��ه به رغم غیبت‬ ‫اجباری ظاه��ر ی اش جان ت��از ه ای بگی��رد‪ .‬اینجا‬ ‫ضرورت دارد اشاره شود که طی سا ل های اخیر و‬ ‫به رغم سرکوب پیوس��ته و تعقیب روزانه نیروهای‬ ‫النهضه این جنبش توانس��ت به واس��طه رهبران و‬ ‫نیروهای برجس��ته خود که از زندان ها ازاد شدند‪،‬‬ ‫پیکره سازمانی خود را بازس��ازی کند‪ .‬عامل سوم‬ ‫ک��ه در پی��روزی النهضه نق��ش داش��ت مربوط به‬ ‫گفتمان و میانه روی اش می شود‪.‬‬ ‫به واس��طه اینک��ه تونس س��ال ها در معرض‬ ‫سکوالریس��م قرار داش��ت پیش بینی می ش��ود که‬ ‫در همین راس��تا گفتمان النهضه بر منفعت مردم و‬ ‫واقع گرایی متمرکز ش��ود به ویژه در مورد مسائلی‬ ‫نظیر توسعه‪،‬ازادی و عدالت‪.‬‬ ‫این را نیز باید ذکر کرد که بیشتر اسالم گرایان‬ ‫به دنبال برقراری دولت مدنی با مرجعیت اسالمی‬ ‫هس��تند و این مرجعیت بر اس��اس حاکمیت امت‬ ‫و حضورش در همه ام��ور اس��ت و بنابراین هیچ‬ ‫کس حق اعتراض ب��ه انچه صندو ق ه��ای رای و‬ ‫همه پرس��ی ش��فاف برقرار می کند‪،‬ندارد‪.‬‬ ‫مگ��ر انکه اقلیت��ی بخواهند دی��دگاه خود را‬ ‫بر اکثری��ت تحمی��ل کنن��د همانطور ک��ه گفتمان‬ ‫سکوالرهای تندرو و برخی چپ گراها می خواهند‪.‬‬ ‫تونس اکنون راه��ی برخالف دوران ب��ن علی که‬ ‫نظامش در خدمت اهداف امریکا و صهیونیسم در‬ ‫منطقه بوده‪ ،‬در پیش گرفته اس��ت‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬الجزیره‬ ‫درس ها و پیام های انتخابات‬ ‫تونس‬ ‫ائتالف‬ ‫میانه روها‬ ‫فهمی هویدی‬ ‫‪2‬‬ ‫حوادث چند ماه اخی��ر تونس که پیامدهای‬ ‫ان در همه جهان بازتاب داش��ت‪ ،‬دارای پیام های‬ ‫زیادی اس��ت که ای��ن پیام ها را در پایی��ن از نظر‬ ‫می گذرانیم‪ -1 :‬در مورد نتایج انتخابات مجلس‬ ‫موسسان سخن می گویم که ‪ 23‬اکتبر برگزار شد‬ ‫و در ان حزب النهضه برنده ش��د‪ .‬به دست اوردن‬ ‫‪ 41‬درصد ارا‪ ،‬یعنی ‪90‬کرس��ی از ‪ 217‬کرس��ی‬ ‫خود مس��ئوالن تونسی را هم ش��گفت زده کرد‪،‬‬ ‫زیرا «الباجی السبسی» نخس��ت وزیر کنونی گفته‬ ‫بود که حزب بیش از ‪ 20‬درص��د ارا را نمی تواند‬ ‫به دس��ت اورد‪ .‬این نتایج باعث ش��د که النهضه‬ ‫در قلب نخس��تین تجربه از نوع خ��ود در تاریخ‬ ‫عربی معاصر قرار گیرد‪ ،‬چون برای نخس��تین بار‬ ‫است که یک جنبش اس�لامی از طریق انتخابات‬ ‫دموکراتی��ک به قدرت می رس��د و ب��ه ان اجازه‬ ‫داده می ش��ود که کارش را انجام ده��د‪ .‬پیش از‬ ‫این حم��اس در انتخابات مجل��س قانونگذاری‬ ‫فلسطین پیروز ش��د و دیدیم که چه بالیی سرش‬ ‫اوردند و چگونه تحریمش کردند؛ در سودان در‬ ‫سال ‪ 1989‬در پی یک کودتا با همکاری افسران‪،‬‬ ‫ارتش اسالمگراها به قدرت رسیدند؛ در الجزایر‬ ‫در سال ‪« 1991‬جبهه نجات » در انتخابات پیروز‬ ‫شد ولی ارتش نگذاش��ت دولتش را برپا کند‪ .‬در‬ ‫ایران در پی انقالب اسالمی ‪1979‬اسالمگرایان به‬ ‫قدرت رسیدند‪ .‬در سال ‪ 2002‬حزب «عدالت و‬ ‫توس��عه» در ترکیه طی انتخاباتی به قدرت رسید‪.‬‬ ‫این پیشینه می گوید حزب النهضه این فرصت را‬ ‫دارد که پروژه اصالحاتی باز خود را که در اوایل‬ ‫دهه هش��تاد در جنبش «االتجاه االس�لامی» (که‬ ‫راشد الغنوش��ی ان را تاس��یس کرد) نمایان شد‪،‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫بیازماید‪ .‬پیروزی جنبش النهضه ب��ا این میزان باالی‬ ‫رای و کرسی در مجلس موسسان غیرمنتظره نبود ولی‬ ‫استقبال بی س��ابقه و بیش از ‪ 80‬درصدی تونسی ها از‬ ‫انتخابات غیرمنتظره بود‪ -2 .‬درست است که النهضه‬ ‫پیروزی بزرگی به دست اورد ولی درست تر و دقیق تر‬ ‫این است که بگوییم مردم تونس به اعتدال اسالمی و‬ ‫نیز س��کوالرهای میانه رو رای دادند‪ .‬این مساله از ان‬ ‫لحاظ مهم است که تونس از زمان استقاللش در سال‬ ‫‪ 1956‬تحت حاکمیت نظام سکوالر تندرویی بود که‬ ‫از زمان ریاست «زین العابدین بن علی» رئیس جمهور‬ ‫مخلوع این کشور شاهد استبداد و تندروی روز افزون‬ ‫بود‪ ،‬به طوری که نظام س��ابق تونس فقط به مبارزه با‬ ‫مظاهر تدین و بستن دانشگاه «الزیتونه» بسنده نکرد و‬ ‫جنبش های اسالمی را تحت فشار قرار داد و رهبرانش‬ ‫را به زن��دان افکند‪ ،‬امری که باعث ش��د بس��یاری از‬ ‫رهبران اس�لامگرا اواره خارج شوند و به کشورهای‬ ‫فرانس��ه‪ ،‬انگلی��س و س��وئیس برون��د‪ .‬در حالی که‬ ‫فعالیت های اسالمگرایان ممنوع شد‪ ،‬زمینه گسترده ای‬ ‫برای فعالیت حزب کمونیس��ت مهیا شد‪ ،‬رسانه های‬ ‫دولتی تونس نیز برای تخریب هویت اسالمی و ارتباط‬ ‫دین با عقب ماندگی‪ ،‬ظلمات و انحطاط س��نگ تمام‬ ‫گذاشتند‪ .‬این وضعیت پس از انقالب ‪ 14‬ژانویه تغییر‬ ‫نکرد‪ .‬درست است که نظام سقوط کرد و فضای ازادی‬ ‫که در تونس به وجود امد باعث ش��د جنبش��ی نظیر‬ ‫النهضه قانونی شود‪ ،‬در فضای سیاسی تونس فعالیت‬ ‫خود را اغاز کند و به رهبرانش نیز اجازه داده ش��د از‬ ‫تبعیدگاه خود به کش��ور برگردن��د‪ ،‬ولی درعین حال‬ ‫نخبگان سکوالر در عرصه عمومی و رسانه ها همچنان‬ ‫قدرت را در دست داشتند‪ .‬چپ گراها نیز سیطره کامل‬ ‫بر نهادهای دولت انتقالی نظیر ش��ورای عالی تحقق‬ ‫اهداف انقالب و کمیته مس��تقل برگزاری انتخابات‬ ‫پیدا کرده اند و بوق های سکوالرهای تندرو‪ ،‬مردم را از‬ ‫رای دادن به النهضه می ترساند؛ به این بهانه که پیروزی‬ ‫انها به منزله در خطر افتادن ازادی ها و اجرای حدود‪،‬‬ ‫اجباری کردن حجاب و محدود کردن دستاوردهایی‬ ‫که زنان به دست اورده اند‪ ،‬است‪ .‬سکوالرهای تندرو‬ ‫همچنین تبلیغ می کردند با امدن اسالم گراها هنرها از‬ ‫بین می رود و در بانک ها بس��ته می شود و گردشگری‬ ‫متوقف می شود‪ .‬در مقابل تبلیغات «النهضه هراسی»‪،‬‬ ‫این حزب تالش زیادی برای اطمینان بخشی به مردم‬ ‫و از بین بردن ترسشان کرد‪ .‬اتفاق غیرمنتظره ای که رخ‬ ‫داد این بود که مردم به تحری��ک و تبلیغ علیه النهضه‬ ‫روی خوش نش��ان ندادند و النهضه با رای باال برنده‬ ‫انتخابات مجلس موسس��ان ش��د‪ -3 .‬تونس و مصر‬ ‫شباهت های زیادی با هم دارند‪ .‬هر دو تحت حاکمیت‬ ‫نظام پلیس��ی بودند اگرچه این نظام در تونس بسیار‬ ‫خشن بود و در مصر بسیار فریبکار‪ .‬هر دو کشور تحت‬ ‫سیطره نظام سکوالر بودند که در تونس بسیار تندرو‬ ‫بود و در مصر خجول‪.‬‬ ‫هر دو کشور فعالیت سیاسی جریان اسالمگرا را‬ ‫ممنوع کردند و به احزاب کمونیس��ت اجازه فعالیت‬ ‫دادن��د‪ ،‬این امر در تون��س کامال اش��کار و علنی بود‬ ‫ولی در مصر غیرعلنی و خجوالنه‪ .‬هر دو نظام حاکم‬ ‫بر مص��ر و تون��س تالش کردن��د غ��رب را از خطر‬ ‫اسالمگرها بترس��انند و انها را قانع کنند که روی کار‬ ‫امدن اسالمگراها به زیان منافع غرب است‪ .‬همچنین‬ ‫تونس و مصر برای انکه سیاست های خود را به اجرا‬ ‫دراورند و افکار عمومی را پشت سر خود راه بیندازند‪،‬‬ ‫از بس��یاری از فرهیختگان سکوالر و کمونیست های‬ ‫سابق کمک گرفتند و تریبون های فرهنگی و رسانه ای‬ ‫در اختیار انان قرار دادند به طوری ک��ه به مرور زمان‬ ‫انها بخش��ی از نظام و تکیه گاه های ان شدند‪ .‬بهترین‬ ‫وجه تش��ابه دو کش��ور‪ ،‬انقالب موفق مسالمت امیز‬ ‫بود که م��ردم ان را اغاز و هدایت کردن��د‪ .‬ارتش در‬ ‫مصر در کنار انق�لاب قرار گرفت و ش��ورای نظامی‬ ‫برای اداره کشور تش��کیل داد ولی در تونس بی طرف‬ ‫ماند و رئیس مجلس نمایندگان بنابر قانون قدرت را‬ ‫به دست گرفت‪ .‬در هر دو کشور یک حزب به رهبری‬ ‫رئیس جمهور قدرت را به انحصار خود دراورده بود‬ ‫و احزاب به عنوان دکوری برای دموکراسی پیرامونش‬ ‫بودند‪ .‬پس از انقالب در دو کش��ور اح��زاب زیادی‬ ‫تشکیل شد که در تونس شاهد تشکیل ‪ 115‬حزب و‬ ‫در مصر ‪ 50‬حزب و ‪ 120‬ائتالف بودیم‪ .‬از تفاوت های‬ ‫دو کشور می توان به سلفی های انها اشاره کرد که در‬ ‫مصر برای شرکت در انتخابات دو حزب تشکیل دادند‬ ‫ولی در تونس س��لفی ها نه فقط در انتخابات شرکت‬ ‫نکردند بلکه ‪ 48‬س��اعت پیش از برگزاری انتخابات‬ ‫اطالعیه هایی پخ��ش کردند که خواس��تار تحریم ان‬ ‫شدند‪.‬‬ ‫جریان سیاسی اسالمی در تونس فقط محدود به‬ ‫حزب النهضه شد این در حالی است که این جریان در‬ ‫مصر هفت حزب تش��کیل داد‪ .‬در تونس همان راهی‬ ‫را انقالبیون رفتند که پس از استقالل این کشور رفته‬ ‫بودند‪ .‬تصمیم گرفته شد که در تونس نخست انتخابات‬ ‫مجلس موسسان برگزار سپس رئیس جمهور انتخاب‬ ‫و دولت تشکیل ش��ود و قانون اساسی تدوین شود تا‬ ‫حاکمیت غیرنظامی تشکیل شود و اداره کشور را در‬ ‫دوران انتقالی ت��ا زمان صدور قانون اساس��ی جدید‬ ‫به عهده بگی��رد‪ .‬ولی در مصر همه وق��ت خود را در‬ ‫جدال بر س��ر اینکه کدام یک اولویت دارد‪ ،‬انتخابات‬ ‫یا قانون اساس��ی‪ ،‬هدر دادند‪ .‬در مصر به رغم انکه بر‬ ‫سر اصالح قانون اساس��ی همه پرسی برگزار شد ولی‬ ‫به علت جدال بر سر قانون اساسی یا انتخابات‪ ،‬دوره‬ ‫انتقالی تمدید شد و شورای نظامی همچنان در قدرت‬ ‫است و معلوم نیست چه زمانی قدرت به غیرنظامیان‬ ‫منتقل می ش��ود؟ ‪ -4‬از هر چیزی که باعث ش��عله ور‬ ‫شدن جنگ غیرنظامی میان سکوالرها و اسالمگراها‬ ‫می شود دوری کنید‪ .‬این را دکتر «منصف المرزوقی»‬ ‫مبارز قدیمی و رهبر حزب س��کوالر میانه رو «کنگره‬ ‫برای جمهوری خواهی» سفارش می کند‪ .‬حزب کنگره‬ ‫روابط خوبی ب��ا النهضه دارد و ای��ن حزب و حزب‬ ‫«تجمع برای کار و ازادی ها» به رهبری دکتر «مصطفی‬ ‫بن جعفر» به احتمال زی��اد با النهض��ه جبهه قوی در‬ ‫مجلس موسس��ان و دولت ایجاد خواهند کرد‪ .‬پیام ها‬ ‫و درس های دیگری که می ت��وان از انتخابات تونس‬ ‫گرفت نیز به شرح زیر هستند‪ :‬اعتماد خود را نزد مردم‬ ‫عادی از دست ندهید‪ ،‬انها بر خالف ظاهر ساده شان‬ ‫باهوش تر و اگاه ترند و می توانند تفاوت میان خوب و‬ ‫بد و حقیقت و فریب را تشخیص دهند‪.‬‬ ‫میانه رو ه��ا در ه��ر گروهی چه اس�لامی و چه‬ ‫سکوالر یا چپ گرا بیش��تر از تندروهای هر گروهی‬ ‫به هم نزدیکند و کشتی کش��ور با میانه روی به ساحل‬ ‫امن و ارام می رس��د‪ .‬میهن برای همه مردم اس��ت نه‬ ‫برای یک گروه خاص تا ان را به تنهایی هدایت کند و‬ ‫برای رسیدن به ساحل ارامش گریزی از ائتالف های‬ ‫مختلف که نماین��ده جامعه هستند‪،‬نیس��ت‪ .‬به علت‬ ‫انکه همه به دنبال اهدافی نظیر دموکراس��ی‪ ،‬استقالل‬ ‫و عدال��ت اجتماعی هس��تند‪ ،‬نباید خود را س��رگرم‬ ‫بحث های حاش��یه ای کرد که باعث بروز اختالفات‬ ‫شود‪ .‬شبکه های اجتماعی را نباید نادیده گرفت زیرا‬ ‫این شبکه ها برای بسیج کردن مردم و جوانان‪ ،‬توانایی‬ ‫خود را نشان دادند و برای اینده می توان از انها استفاده‬ ‫کرد‪ .‬به این ترتی��ب باید از این م��وارد درس بگیریم‬ ‫ولی بهتر ان اس��ت که اینها را بپذیریم و اموزش الزم‬ ‫را ببینیم‪g .‬‬ ‫‪61‬‬ ‫ورزش ‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪62‬‬ ‫چالش های نود‬ ‫گزارشی از زندگی شخصی و حرفه ای مجری برنامه نود‬ ‫‪1‬‬ ‫مساله عادل بودن‬ ‫مازیار ناظمی درباره عادل می گوید‪« :‬اگر اشتباه نکنم‬ ‫سال ‪ ۱۳۷۵‬بود که به عنوان گوینده و تهیه کننده در گروه‬ ‫ورزششبکهسهسیمافعالیتداشتم‪،‬یادممی ایدجوانقد‬ ‫بلندوموفرفریامدهبودکهتستگزارشگریفوتبالبدهد‪.‬‬ ‫کلیمجالت«ورد ساکر»همزیربغلشبودوقرارشدروی‬ ‫یکی از فوتبال های اروپایی صدا بگذارد‪ .‬وقتی کارش را‬ ‫شروع کرد به حدی صدایش بد و اجرایش مشکل داشت‬ ‫کههمهمی خندیدند‪.‬درواقعکمترکسیازبچه هایحاضر‬ ‫درانزمانفکرمی کردندعادلبتواندباجوادخیابانیکهبرای‬ ‫خودشاسمورسمیبه همزدهبود‪،‬رقابتکندودرنهایت‬ ‫هماوراکناربزند‪.‬گزارشگریتنیس‪،‬مسابقاتاتومبیلرانی‪،‬‬ ‫نوشتن اطالعات الزم برای برخی گزارشگران قدیمی تر و‬ ‫کم کم وارد شدن به عرصه گزارشگری فوتبال مسیری بود‬ ‫کهعادلدرسیماطیکرد‪».‬‬ ‫عالقهبهزبانانگلیسیوفوتبالبازیکردن‬ ‫همزمانبااغازدورهدبیرستانبهدلیلعالقهفراوانیکه‬ ‫بهزبانانگلیسیداشتبهیادگیریزبانپرداخت‪.‬باورودبه‬ ‫دانشگاهشریفدررشتهمهندسیصنایع‪،‬توانستیادگیری‬ ‫زبان انگلیسی را نیز ادامه دهد و در س��ال سوم دانشگاه‪،‬‬ ‫انگلیسی را به خوبی فرا بگیرد‪ .‬او تحصیل را در دانشگاه‬ ‫شریف تا مقطع کارشناسی ارشد در رشته صنایع ادامه داد‬ ‫و در همان دانش��گاه به تدریس زبان تخصصی مشغول‬ ‫شد‪ .‬فردوسی پور فوتبال را دوست دارد و البته خوب بازی‬ ‫می کند‪ .‬او این روزها در تیم رس��انه ورزش یک همه کاره‬ ‫محسوب می شود و برای هم تیمی هایش در تمرینات این‬ ‫تیمانقدراستادانهرجز خوانیمی کندکهروحیه شانکامالبه‬ ‫هممی ریزد‪.‬عادلدرزمینبازیهمشیوه هایجنگروانی‬ ‫راخوببلداستومی داندکهچطوربایدذهنحریفرابه‬ ‫هم بریزد همان طور که وقتی در برنامه اش حاضر می شود‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫عالقه عادل به نشریات ورزشی‬ ‫هنوز هم بعد از س��ال ها می توان عادل فردوسی پور‬ ‫را دید که با دقت خاص��ی روزنامه ه��ا را روی دکه نگاه‬ ‫می کند‪ .‬با چند روزنامه ورزش��ی که عادت دارد همیشه‬ ‫انها را بخواند به س��مت ماش��ینش حرکت می کند‪ .‬این‬ ‫عادت قدیمی اوست‪ .‬عادل فردوس��ی پور عالقه زیادی‬ ‫به نشریات ورزشی داش��ت؛ خود او درباره این موضوع‬ ‫گفته است‪« :‬تمام امید و ارزویم مجله «دنیای ورزش» یا‬ ‫«کیهان ورزش��ی» بود که هر هفته برای به دست اوردنش‬ ‫کلی تالش می کردم‪ ».‬خانواده اش اهل فوتبال نیستند‪ ،‬وی‬ ‫در این باره گفته است که «هضم این موضوع که من فوتبال‬ ‫را دوست دارم برای خانواده ام بسیار دشوار بود‪ .‬با التماس‬ ‫پدرمچندباریمرابهاستادیومبرد‪،‬اماموضوعانبودکهانها‬ ‫اصالبهفوتبالعالقه اینداشتند‪».‬‬ ‫از روزنامه نگاری تا اجرای برنامه‬ ‫وی فعالیت رس��انه ای خ��ود را در س��ال ‪ ،۱۳۷۲‬با‬ ‫روزنامه نگاری در اولین روزنامه ورزشی کشور‪ ،‬روزنامه‬ ‫ابرار ورزشی به سردبیری اردشیر الرودی اغاز کرد‪ .‬در ان‬ ‫زمان‪،‬سالسوممهندسیبود‪.‬خودویدراینبارهمی گوید‪:‬‬ ‫«اردشیر الرودی در رابطه با حیطه کاری ام پرسید و پاسخ‬ ‫دادم ترجمه‪ .‬متنی به دستم داد‪ .‬صبح فردای ان روز کارم را‬ ‫تحویلدادموازچندروزبعدکارراشروعکردم‪».‬بزرگترین‬ ‫عالقه مندی اش حضور در صدا و س��یما بود‪ ،‬وی در این‬ ‫باره می گوید‪n« :‬بار تس��ت دادم تا در نهایت قبول شدم‪.‬‬ ‫اخرین باری که تست دادم اواخر سال‪ ۱۳۷۳‬بود‪ .‬اوایل هم‬ ‫پاسخ مثبت بود‪ ،‬اما می گفتند صدایت جوان است و پخته‬ ‫نیست‪».‬عادلپسازچندینازمونبهصد او سیماراهیافتو‬ ‫اولینباردرسال‪ ۱۳۷۴‬درجریانبازیفوتسالجام رمضان‬ ‫صدایشازصد او سیماپخششد‪.‬‬ ‫درابتدابهگزارشبرنامهمنتخبورزشیپرداختوبا‬ ‫گزارشبازی هادرجامجهانی‪ ۹۸‬بهشهرترسید‪.‬انزمان‬ ‫کسیاسمفردوسی پوررانمی دانست‪،‬درباره اشمی گفتند؛‬ ‫«همان مجری که می داند شب قبل بازیکنان لیورپول چه‬ ‫خورده اند!» فردوس��ی پور به روز بود و اطالعات تازه ای‬ ‫داشت‪ ،‬اسامی بازیکنان خارجی را درست تلفظ می کرد‬ ‫و در شیوه گزارشگری و خواندن اسامی‪ ،‬در صد او سیما‬ ‫تحولی ایجاد کرد‪.‬از جام جهانی ‪ ،۹۸‬عادل فردوس��ی پور‬ ‫مهمترین بازی های ایران را به همراه جواد خیابانی گزارش‬ ‫کرده‪ ،‬هرچند که این روزها‪ ،‬حرفه ای گری اولی‪ ،‬موجب‬ ‫ی شده است‪ .‬عادل می گوید‪« :‬طرفدار‬ ‫کساد شدن کار دوم ‬ ‫هیچ تیمی نیستم‪ ،‬با جوی که در فوتبال ایران وجود دارد‬ ‫نمی شود طرفدار تیمی بود‪ .‬اما به لیورپول انگلیس از قدیم‬ ‫عالقهداشته ام‪».‬‬ ‫ورزش‬ ‫مهر ماه‪53‬؛محلهشهر ارا‬ ‫عادل فردوس��ی پور در مهرماه ‪ ۱۳۵۳‬در محله شهر‬ ‫ارا تهران متولد ش��د‪ .‬وی فرزند نخست خانواده است و‬ ‫یک خواهر و یک برادر نیز دارد‪ .‬پدرش از اهالی رفسنجان‬ ‫و کرمانی االصل است‪ .‬وی دوران دبس��تان را در مدرسه‬ ‫«ذوقی» گذراند‪ .‬از همان زمان عالقه اش به فوتبال نیز نمود‬ ‫پیداکرد‪،‬عالقه ایکهبعدهاخانوادهرانگرانکرد‪.‬عادلدوره‬ ‫راهنماییرادرمدرسهطالقانیگذراندوچهارسالدبیرستان‬ ‫رابهمدرسهالبرزرفتوبامعدل‪ ۱۸‬دیپلمگرفت‪.‬‬ ‫به خوبی از عهده چالش با رقبایش برمی اید‪ .‬جالب است‬ ‫کهبدانیمعادلعالقه ایهمبهشعرداردوشعرهایسپهری‬ ‫رابیشترمی پسندد‪.‬‬ ‫شروعبرنامه نود‬ ‫فردوسی پور در سال‪ ،۷۸‬طرحی را از روی یکبرنامه‬ ‫پرمخاطبایتالیاییارائهدادکهدرخردادهمانسالدرقالب‬ ‫برنامه ‪ ۹۰‬ارائه شد‪ ،‬برنامه ای که شهرتی برای او به ارمغان‬ ‫اورد‪.‬فردوسی پورمتاهلاستوازنظراتهمسرشنیزدر‬ ‫خصوصبرنامه بهرهمی گیرد‪.‬هرچندکهاوبرایبهترشدن‬ ‫برنامه اشازمشورتبادوستاننزدیکشوالبتهخبرنگاران‬ ‫نیزغفلتنمی کند‪.‬درواقعاوسعیمی کندبرنامه ایراروی‬ ‫انتن ببرد که نتیجه نگاه های مختلف است اما با اصولی که‬ ‫خودش برای نود طراحی کرده است؛ صریح‪ ،‬صادق و البته‬ ‫جذاب و پر حاشیه!وی درباره برنامه نود عقیده جالبی دارد‪:‬‬ ‫«ماهیت برنامه نود‪ ،‬نقد و بررسی بازی های لیگ و اتفاقات‬ ‫پیرامونفوتبالاست‪.‬نمی تواناصلانراتغییرداد‪».‬معموال‬ ‫درزمانتعطیلیلیگ‪،‬برنامهنودنیزتعطیلاست‪.‬سرقفلی‬ ‫«نود» نیز به نام عادل زده ش��ده‪ ،‬هرچند که تاکنون چهار‬ ‫بار مزدک میرزایی و رضا جاودانی به جای او ایفای نقش‬ ‫کرده اند‪ ،‬اما کسی انها را به یاد نمی اورد‪ ،‬همه نود را به نام‬ ‫فردوس��ی پور می شناس��ند‪ .‬با همه این حرف ها عده ای‬ ‫معتقدند برنامه نود نسبت به سال های گذشته تغییر کرده‬ ‫وکمتربهمسائلریشه ایفوتبالمی پردازد؛ایااینتغییردر‬ ‫عادل فردوسی پور نیز رخ داده است؟‪g‬‬ ‫‪63‬‬ ‫قلعه نویی از رابطه پر فراز و نشیب خود با عادل می گوید‬ ‫او نمی گذارد کسی حرف بزند‬ ‫‪2‬‬ ‫امیر قلعه نویی و عادل فردوس��ی پور رابطه پر فراز و نشیبی داشته اند‪ .‬شاید بهتر است بگوییم رابطه این‬ ‫دو نفر در طول سال های اخیر هرگز دوستانه نبوده است به جز در مواقعی که دو طرف نیاز به صلح داشته اند‪.‬‬ ‫درباره ای��ن رابطه با سرمربی تراکتورس��ازی هم صحبت ش��ده ایم‪ .‬گفت وگوی مثلث با امی��ر قلعه نویی را‬ ‫می خوانید‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫اقای قلعه نویی! ش��ما با عادل فردوس��ی پور‬ ‫رابطه دوستانه ای ندارید یا بهتر بگوییم مخالف‬ ‫فردوسی پور هستید‪ .‬چرا؟‬ ‫‪l‬من با هیچ کس دشمنی ندارم‪ .‬مخالف عادل و‬ ‫برنامه اش هم نیستم‪ .‬اساسا در فوتبال ایران من با کسی‬ ‫مشکل ندارم اما شاید عده ای با من مشکل داشته باشند‬ ‫و از امیر قلعه نویی خوششان نیاید‪.‬‬ ‫اما سابقه رابطه ش��ما و عادل نشان می دهد که‬ ‫اصال با هم دوس��تانه برخورد نکرده اید‪ .‬ایا این‬ ‫موضوع را کتمان می کنید؟‬ ‫‪l‬من همیشه یاد گرفتم به دیگران احترام بگذارم‪.‬‬ ‫هر وقت احساس کنم که قرار اس��ت امیر قلعه نویی‬ ‫مورد حمله و انتقاد دیگران قرار بگیرد سعی می کنم‬ ‫خویشتن داری کنم اما انجا که پای منافع تیمم و بهتر‬ ‫بگویم پای حق تیمم در بین باشد هرگز کوتاه نمی ایم‬ ‫و اجازه نمی دهم کس��ی تیمم و بازیکنان��م را نادیده‬ ‫بگیرد‪.‬‬ ‫اما شما بیش از حد حساسیت نشان می دهید‪.‬‬ ‫عده ای می گویند حمایت از تی��م و بازیکنان‬ ‫برای ش��ما پوششی اس��ت تا گاهی اوقات از‬ ‫انتقادهایی که به شما می ش��ود هم فرار کنید‪.‬‬ ‫نظر خودتان چیست؟‬ ‫‪l‬کارنامه من معلوم اس��ت‪ .‬شغل من مربیگری‬ ‫است و هر وقت احساس کنم که در حق تیمم اجحافی‬ ‫صورت می گیرد با نزدیک ترین دوس��تم هم تعارف‬ ‫ندارم‪ .‬جایی که احس��اس کنم به هواداران تیمم ظلم‬ ‫می شود سکوت و تحمل نمی کنم‪.‬‬ ‫تعریف شما همیش��ه از عادل متغیر بوده است‪.‬‬ ‫انگار تعریف شما از عادل به رابطه تان بستگی‬ ‫دارد‪ ،‬وقت��ی به مش��کل خورده اید حرف هایی‬ ‫زده اید ک��ه بعد ها ان ح��رف را تغییر داده اید‪.‬‬ ‫خودتان این مساله را قبول دارید؟‬ ‫‪l‬نمی دانم با چه استداللی این حرف را می زنید‪.‬‬ ‫اما من تاکید می کنم که وقتی پای اس��م خودم در بین‬ ‫است همواره س��کوت کرده ام اما وقتی پای حق تیمم‬ ‫در بین بوده موضع گیری کردم‪ .‬ضمن اینکه تعریف من‬ ‫از شخصیت عادل هیچ وقت با توجه به اتفاقات متغیر‬ ‫نبوده است‪ .‬همیشه اعتقاد داشته ام که عادل فردوسی پور‬ ‫ادم با صداقت و زحمتکش��ی اس��ت‪ .‬در صداقت و‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪64‬‬ ‫سالمت عادل هیچ شکی وجود ندارد‪ .‬خوشبختانه او‬ ‫امروز پایگاه مردمی خوبی هم دارد و هیچ کس را پیدا‬ ‫نمی کنید که بگوید این ج��وان مورد خاصی دارد‪ .‬من‬ ‫در مورد خود عادل هیچ وقت حرف نزده ام اما نسبت‬ ‫به برنامه اش انتقاداتی دارم‪ .‬هر چند که این خود اوست‬ ‫که مشکالتی را برای برنامه اش درست می کند و باعث‬ ‫این انتقادها می شود‪ .‬طبیعی هم هست هیچ برنامه ای‬ ‫را پی��دا نمی کنید که خالی از اش��کال باش��د‪ .‬همه ما‬ ‫ضعف هایی داریم‪.‬‬ ‫اما حمایت ها از فردوسی پور بس��یار بیشتر از‬ ‫انتقادها اس��ت‪ .‬خیلی ها معتقدن��د برنامه نود‬ ‫دادگاه فوتبال ایران اس��ت و ع��ادل را بهترین‬ ‫قاضی این فوتبال می دانند‪ .‬این ذهنیت در بین‬ ‫اهالی فوتبال هم در سال های اخیر شدت پیدا‬ ‫کرده است‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫ی راحت ت��ر در این باره‬ ‫‪l‬اگر اجازه بدهید من کم ‬ ‫ح��رف بزن��م‪ .‬ببینی��د بعضی ها هس��تند ک��ه عادل‬ ‫فردوسی پور را خیلی دوست دارند‪ .‬انقدر این چهره را‬ ‫دوست دارند که نمی توانند عیب های عادل را ببینند‪.‬‬ ‫انها فکر می کنند که هر چیزی ک��ه مجری برنامه نود‬ ‫می گوید درس��ت اس��ت و هر کس خالف نظر عادل‬ ‫حرفی بزن��د حتما حرف نادرس��تی می زند‪ .‬این طرز‬ ‫تفکر غلطی است‪.‬‬ ‫مگر نه اینکه بارها و بارها در‬ ‫برنامه نود شخصیت های فوتبالی و‬ ‫غیر فوتبالی از پیر و جوان مقابل هم‬ ‫قرار گرفته اند‪ .‬چه کسی مسئول این‬ ‫جنگ و دعواهاست؟ فوتبال ایران‬ ‫امروز می توانست خیلی بی حاشیه به‬ ‫حیات خودش ادامه بدهد‬ ‫به شرطی که خیلی از اتفاقات و‬ ‫حرف ها در همین رسانه ها اشکار‬ ‫نمی شد اما برنامه نود به عنوان‬ ‫سردمدار برنامه های افشاگر در‬ ‫مورد همه چیز واکنش نشان داد در‬ ‫صورتی که به نظر من گاهی الزم بود‬ ‫خیلی از مسائل در نود مطرح نشود تا‬ ‫حاشیه ها دو برابر نشود‬ ‫اما مهم این اس��ت که خود فردوسی پور چنین‬ ‫عقیده ای نداشته باشد‪ .‬نه؟‬ ‫‪l‬نه‪ ،‬من مخالفم‪ .‬چون اعتقاد دارم متاسفانه خود‬ ‫عادل هم همین طور فکر می کند‪.‬این مس��اله در خود‬ ‫عادل هم شکل گرفته و باید از این روحیه فاصله بگیرد‪.‬‬ ‫او خیال می کند هر چیزی که می گوید درست است و‬ ‫هر حرفی و هر کاری که بر خالف نظر او باشد باید به‬ ‫چالش کشیده شود و این اصال درست نیست‪ .‬نه تنها‬ ‫این اتفاق را منطقی نمی دانم بلکه باید تاکید کنم این‬ ‫بر خالف شعارهای خود فردوسی پور است‪.‬‬ ‫شما برای این اتهامات چه دلیلی دارید؟‬ ‫‪l‬دالیل زیادی وجود دارد‪ .‬مگر نه اینکه بارها و‬ ‫بارها در برنامه نود شخصیت های فوتبالی و غیر فوتبالی‬ ‫از پی��ر و جوان مقابل ه��م قرار گرفته اند‪ .‬چه کس��ی‬ ‫مسئول این جنگ و دعواهاست؟ فوتبال ایران امروز‬ ‫می توانست خیلی بی حاش��یه به حیات خودش ادامه‬ ‫بدهد به ش��رطی که خیلی از اتفاق��ات و حرف ها در‬ ‫همین رسانه ها اشکار نمی شد اما برنامه نود به عنوان‬ ‫سردمدار برنامه های افشاگر در مورد همه چیز واکنش‬ ‫نش��ان داد در صورتی که به نظر من گاه��ی الزم بود‬ ‫خیلی از مس��ائل در نود مطرح نش��ود تا حاشیه ها دو‬ ‫برابر نشود‪.‬‬ ‫این نظر شما است اما خیلی ها هم اعتقاد دارند‬ ‫مهدی ربوشه‬ ‫‪3‬‬ ‫ورزش‬ ‫عادل فردوسی پور یک استثنا است‪ .‬یک مجری‬ ‫موفق و البته صادق که محبوبیت بسیار باالیی نزد مردم‬ ‫دارد‪ .‬همی��ن طور باید بگویم که عادل فردوس��ی پور‬ ‫هم مثل خیلی ها اشکاالتی دارد‪ .‬مثال اینکه کم فرصت‬ ‫می دهد تا انهایی که اتهامی درباره ش��ان مطرح شده‬ ‫از خودش��ان دفاع کنند‪ .‬اما نمی فهمم چرا انهایی که‬ ‫می خواهند عادل را م��ورد انتقاد ق��رار دهند ناگهان‬ ‫لحنشان تغییر می کند و همه چیز نود و مجری اش را‬ ‫زیر سئوال می برند‪ .‬ماجرا وقتی دردناک تر می شود که‬ ‫انها مطلق اندیشی پیشه می کنند؛ «عادل اصال فرصت‬ ‫نمی دهد افراد از خودشان دفاع کنند‪ .‬برنامه نود فقط‬ ‫شده حاشیه و‪ » ...‬این واقعیت ندارد‪ .‬برنامه نود در طول‬ ‫سال های اخیر با نشان دادن کاستی ها و ناهنجاری ها‬ ‫نشان داده که مدیران فوتبال تا چه حد خدمت کرده اند‬ ‫و تا چه حد کوتاهی؟ ایا این اتفاق مهمی نیست؟‬ ‫مخالفان ش��ماره یک عادل در فوتبال ایران چه‬ ‫کسانی هس��تند؟ می توانیم مهم ترین این چهره ها را‬ ‫نام ببریم؛ امی��ر قلعه نویی‪ ،‬محم��د مایلی کهن‪ ،‬علی‬ ‫پروین و البته چند نام دیگر که چندان پر نفوذ نیستند‪.‬‬ ‫مخالفانی که با ادبیات عجیبی به جنگ با مجری برنامه‬ ‫نود می روند؛ «جواب این بچه را به زودی می دهم‪ .‬خودش‬ ‫نگذارد خیل��ی از حرف ها را بزنم‪ « ،».‬عادل ش��ومن‬ ‫فوتبال ایران است و‪ « ،»...‬او در بچگی پینگ پنگ بازی‬ ‫کرده اما حاال درباره فوتبال حرف می زند‪».‬‬ ‫از ع��ادل فردوس��ی پور بای��د دفاع ک��رد وقتی‬ ‫مخالفانش چنین منشی دارند و با این ادبیات او را نقد‬ ‫می کنند‪ .‬از عادل باید دفاع کرد وقتی برنامه صریحش‬ ‫نش��ان می دهد بعضی ها رفتار و عملشان تا چه حد با‬ ‫انچه که ادعایش را دارند فرق دارد‪.‬‬ ‫از نود باید حمایت کرد وقتی تاکید می کند حتی‬ ‫در مبارزه با ناپاکی ها و زشتی های فوتبال هم رسم ادب‬ ‫را باید رعایت کرد‪ .‬هر چند که عادل نقطه ضعف هایی‬ ‫هم دارد و اصال از اینکه این اش��کاالت مطرح ش��ود‬ ‫چهره برافروخته ای به خود نمی گی��رد‪ .‬نمونه ایرادی‬ ‫که به عادل وارد است برخورد او با استیلی بود‪ .‬وقتی‬ ‫خطاب به س��رمربی عصبانی پرس��پولیس گفت‪« :‬ما‬ ‫می توانستیم در همان ابتدای فصل نظر سنجی بگذاریم‬ ‫و پرونده ش��ما را ببندیم‪ ».‬هر چقدر که این اظهار نظر‬ ‫عادل عجیب و برخورنده ب��ود‪ ،‬رفتار اش که در برنامه‬ ‫هفته گذشته بابت تندی و عصبانیتش عذرخواهی کرد‬ ‫قابل تحسین بود‪ .‬من اعتقاد دارم که عادل را نباید سیاه‬ ‫و سپید نقد کرد اما در فوتبالی که هیچ چیزش سر جای‬ ‫خود قرار ندارد؛ از رئیس فدراسیون فوتبال بگیرید تا‬ ‫مدیریت های کوچکتر که گاه در حذف تیم های ملی‬ ‫شاهکارهای بزرگی خلق کرده اند وجود برنامه ای مثل‬ ‫نود تنها دلگرمی مردم است‪ .‬برای اینکه عصبانیت های‬ ‫خودشان از ناهنجاری های فوتبال را در ایینه رسانه ای‬ ‫چون نود ببینند و گاهی هم تحسین اهالی فوتبال را از‬ ‫زبان عادل بشنوند‪ .‬مجری برنامه نود نشان داده چه انجا‬ ‫که فردی الیق تحسین است و چه انجا که باید نقد شود‪،‬‬ ‫کوتاهی نمی کند‪ .‬این عادل برای فوتبال ما باقی مانده‬ ‫است‪ .‬همین عادلی که اتفاقا اشکاالتی هم دارد‪ .‬وقتی‬ ‫رفتار بعضی از مخالفان��ش را در ذهن مرور می کنم به‬ ‫خودم می گویم این جوان جسور را نباید تنها گذاشت‪.‬‬ ‫شاید بهتر است عادل در یک جاهایی خودش را اصالح‬ ‫کند اما حذف او اصال در ذهن من نمی گنجد‪ .‬چون به‬ ‫صراحت و صداقت فردوسی پور شک ندارم‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫که نشان دادن این حاشیه ها و ضعف ها باعث‬ ‫شد تا خیلی چیز ها اصالح شود‪ .‬نه؟‬ ‫‪l‬من هرگ��ز نمی گویم نود ی��ک برنامه مخرب‬ ‫اس��ت‪ .‬این برنامه همین االن هم ب��ه فوتبال ما کمک‬ ‫می کند اما گفتم که ضعف هایی دارد و اگر قرار است‬ ‫صادقان��ه حرف های م��ان را بزنیم بای��د بپذیریم که‬ ‫متعصبانه درباره عادل حرف نزنیم‪ .‬نود برنامه ای است‬ ‫که می تواند به پیش��رفت فوتبال ایران کمک کند‪ .‬اما‬ ‫من اعتقاد دارم که عادل نس��بت به س��ال های گذشته‬ ‫کمی تغییر کرده و بیش از حد به حاش��یه های فوتبال‬ ‫می پردازد‪.‬‬ ‫ایده شما چیس��ت‪ .‬نودی که شما می پسندید‬ ‫چطور برنامه ای باید باشد؟‬ ‫‪l‬ببینید برنامه هایی مشابه نود در دنیا وجود دارد‬ ‫که خیلی به فوتبال کشورشان کمک می کنند‪ .‬درست‬ ‫است که انها هم به حاش��یه ها توجه دارند اما در کنار‬ ‫پرداختن به مسائل حاشیه ای به مسائل اموزشی و فنی‬ ‫هم خیلی توجه دارند‪ .‬اگر نود به این س��مت حرکت‬ ‫کند خیلی می تواند به فوتب��ال ملی کمک کند اما اگر‬ ‫همه توانش را به نش��ان دادن حاشیه ها معطوف کند‪،‬‬ ‫ش��ک نکنید که تاثیر خ��ودش را به مرور از دس��ت‬ ‫خواهد داد‪.‬‬ ‫اقای قلعه نویی!ایا شما توقع دارید که نود هم‬ ‫به جرگه برنامه هایی بپیوندد که نه تنها جرات‬ ‫انتقاد و چالش ندارند بلک��ه مدام به تعریف و‬ ‫تمجید از انچه که در ورزش و به خصوص در‬ ‫فوتبال می گذرد مشغول هستند؟‬ ‫‪l‬نه اصال اینطور نیست‪ .‬این برداشت شما غلط‬ ‫است‪ .‬خواهش می کنم حرف من را طبق رای خودتان‬ ‫تفسیر نکنید‪ .‬من می گویم تلویزیون جای جنگ و دعوا‬ ‫نیست‪ .‬مردم خودشان هزار و یک بدبختی دارند‪ .‬چه‬ ‫گناهی کرده اند که نیمه ش��ب باید صدای داد و فریاد‬ ‫اهالی فوتب��ال را از برنامه نود بش��نوند‪ .‬این احترام به‬ ‫مخاطب است؟‬ ‫اعتراض شما دقیقا متوجه چه چیزهایی است‪.‬‬ ‫چه مواردی در نود وجود دارد که شما را ازار‬ ‫می دهد؟‬ ‫‪l‬ببینید عادل به هیچ ک��س فرصت حرف زدن‬ ‫نمی دهد‪ .‬گاه��ی اوقات تماس تلفنی قطع می ش��ود‬ ‫بدون انکه طرف پش��ت خط خداحافظی کرده باشد‪.‬‬ ‫از این گذشته عادل می گوید در برنامه اش محدودیت‬ ‫زمانی وجود دارد اما چه می ش��ود ک��ه او به میهمان‬ ‫حضوری اش هم زیاد فرصت ح��رف زدن نمی دهد‪.‬‬ ‫راحت بگویم عادل خودش بیشتر حرف می زند و به‬ ‫دیگران خیلی کم فرصت می دهد که موضوع را طرح‬ ‫کنند یا از خودشان دفاع کنند‪.‬‬ ‫شما سال گذشته هم وقتی س��رمربی سپاهان‬ ‫بودید مش��کالتی با عادل فردوس��ی پور پیدا‬ ‫کردید و حتی تاکی��د کردید که با دوربین نود‬ ‫حرف نمی زنید‪ .‬چرا؟‬ ‫‪l‬االن هم همان حرف ها را می گویم‪ .‬اعتقاد دارم‬ ‫که عادل و برنامه اش سال گذشته در حق سپاهان ظلم‬ ‫کرد و قصد داشت به تیم ما ضربه بزند‪.‬‬ ‫اما خود شما بودید که در پایان فصل در برنامه‬ ‫نود حاضر شدید‪ .‬نه؟‬ ‫‪l‬من سالی یک بار در این برنامه حاضر می شوم‪.‬‬ ‫در مقطعی از موضع گیری های ن��ود ناراحت بودم اما‬ ‫خب کدورت ها برطرف شد‪.‬‬ ‫اما این اولین دعوای شما و فردوسی پور نبود‪.‬‬ ‫احتماال اخرین اختالف شما هم نیست‪ .‬درست‬ ‫است؟‬ ‫‪l‬نمی دانم‪ .‬من جواب این س��ئوال را دادم‪ .‬باز‬ ‫هم می گویم اگر پای خ��ودم در بین بود خیلی چیزها‬ ‫را فراموش می کردم اما وقتی پای تیمم و هواداران در‬ ‫بین است تحمل نمی کنم‪ .‬من هیچ وقت به کسی حمله‬ ‫نمی کنم ام��ا در موقعی که الزم اس��ت بهتر از هر کس‬ ‫دیگری می توانم از خ��ودم و اصولی که به ان معتقدم‬ ‫دفاع کنم‪.‬‬ ‫وقتی س��رمربی تیم ملی بودید هم اختالفاتی‬ ‫میان شما و عادل فردوس��ی پور به وجود امد‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪l‬ما در طول س��ال های اخیر ک��م مربی عوض‬ ‫نکرده ایم‪ .‬خیلی از مربی��ان به تیم ملی امدند و رفتند و‬ ‫البته جا دارد همین جا برای اقای کی روش هم ارزوی‬ ‫موفقیت کنم‪ .‬اما در برهه ای که من س��رمربی تیم ملی‬ ‫بودم اختالفات انجایی شدت گرفت که من با میزگرد‬ ‫اقایان روبه رو شدم‪ .‬سوال من این است که برای کدام‬ ‫مربی تیم ملی تا حاال میزگرد تشکیل دادند؟ اما این کار‬ ‫را با من کردند و تندترین انتقاده��ا را علیه من مطرح‬ ‫کردند‪ .‬هر چند که از ان روزه��ا خیلی می گذرد و من‬ ‫نمی خواهم به گذش��ته برگردم اما باز هم تاکید می کنم‬ ‫که عادل را دوست دارم و برنامه اش را مفید می دانم در‬ ‫صورتی که کمی از حاشیه ها فاصله بگیرد و بیشتر به‬ ‫مسائل فنی و فرهنگی فوتبال توجه کند‪g .‬‬ ‫این فکر من را می ترساند!‬ ‫‪65‬‬ ‫من اعتقاد دارم‬ ‫محبوبیت نود ناشی از‬ ‫سیاست های رسانه ای‬ ‫نیست بلکه بی طرفی‬ ‫فردوسی پور و تالشش‬ ‫برای اگاه کردن‬ ‫مخاطبانش از پشت پرده‬ ‫فوتبال دلیل محبوبیت‬ ‫اوست‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫مخاطبان نود بیطرفی عادل را پذیرفته اند‬ ‫یادداشتی درباره پربیننده ترین برنامه ورزشی تلویزیون‬ ‫هوشنگ نصیرزاده‬ ‫‪4‬‬ ‫اساسا هر برنامه ای که پخش می شود‪ ،‬پیش از‬ ‫انکه سلیقه فردی را نمایان کند‪ ،‬سیاست های سازمان‬ ‫رس��انه ای را منعکس می کند‪ .‬از نظر من برنامه نود‪،‬‬ ‫برنامه ای است که سعی کرده بی طرف باشد؛ هر چند‬ ‫ممکن است در این راه موفقیت کامل نداشته باشد‪.‬‬ ‫البت��ه در برخ��ی م��وارد و ب��ر س��ر برخی‬ ‫موضوع��ات‪ ،‬با توجه ب��ه تمایل و گرایش��ی که‬ ‫گردانندگان این برنامه داشته اند‪ ،‬بی طرفی رعایت‬ ‫نشده و سعی ش��ده ان چیزی که مدنظر انهاست‬ ‫اثبات ش��ود‪ .‬برای مثال در م��ورد موضوع انتقال‬ ‫تیم ها به شهرستان‪ ،‬محوریت و چینش کارشناسان‬ ‫به گونه ای بود که افکار و نظر خود فردوس��ی پور‬ ‫تامین شود‪ .‬اشخاص دیگری هم وجود داشتند که‬ ‫می توانستند از سیاست انتقال تیم ها به شهرستان‬ ‫بهتر دفاع کنند که فرصت حضور در برنامه به انها‬ ‫داده نشد‪ .‬ولی در خیلی موارد دیگر طرفین فرصت‬ ‫مساوی برای ابراز نظر داشته اند و انصاف رعایت‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫عادل برای رعایت بی طرف��ی در مواقعی به‬ ‫ش��کل غیرمنتظره با افراد تم��اس می گیرد‪ .‬برای‬ ‫مثال وقت��ی میهمانی چه تلفن��ی و چه حضوری‬ ‫از کس��ی نام می برد یا در مورد تیم��ی اظهارنظر‬ ‫می کند‪ ،‬بالفاصله با شخص تماس می گیرند تا اگر‬ ‫پاس��خی دارد‪ ،‬ان را بگوید و از خود دفاع کند‪ .‬به‬ ‫‪66‬‬ ‫بیانی دیگر‪ ،‬خیلی به ندرت پیش می اید با کسی تماس‬ ‫بگیرند و او امادگی نداشته باشد‪ .‬من به عنوان کسی که‬ ‫حدود دوازده سال است با این برنامه همکاری می کنم‬ ‫روی رعایت بی طرف��ی در این تماس ه��ای تلفنی و‬ ‫حضور کارشناسان در برنامه صحه می گذارم‪.‬‬ ‫اما نکته مهم دیگری هم وجود دارد‪ .‬همان طور که‬ ‫همهمی دانندسرمایهاصلینودمخاطبانپرشورانهستند‪.‬‬ ‫پسمنطقحکممی کندکهدرهمهحالرضایتمخاطبان‬ ‫به طور تمام و کمال حاصل ش��ود‪ .‬اعت��راض هواداران ‬ ‫تراکتور بهترین نمونه اس��ت‪ ،‬وقتی عادل صحبت ها و‬ ‫پالکاردهایی که ب��ر ضد نود بود را در برنامه اش نش��ان‬ ‫داد‪ .‬هرچند من می پذیرم که وقت��ی عادل میهمانی را به‬ ‫برنامه اش دعوت می کن��د‪ ،‬به هر حال خ��ودش روی‬ ‫سواالت تسلط بیشتری دارد و می داند کدام موضوعات‬ ‫را به چالش بکشد؛ چیزی که میهمان برنامه از ان بی خبر‬ ‫است و این قدرت مانور بیشتری به او می دهد‪ .‬یا در مورد‬ ‫جامعه فوتبال او هیچ وقت کوتاه نیامده است و حتی اگر‬ ‫از طرف انها انتقاد یا تهمتی هم نسبت به او وجود داشته‪،‬‬ ‫انها را در برنامه اش انعکاس داده است‪ .‬برای مثال وقتی‬ ‫محمد رضا ساکت سال گذش��ته او را دالل خطاب کرد‪،‬‬ ‫عادل در برنامه اش ان را منعکس کرد؛ کاری که خود من‬ ‫حاضر نیستم در مورد خودم انجام دهم‪.‬‬ ‫بنابراین من اعتق��اد دارم محبوبیت نود ناش��ی‬ ‫از سیاس��ت های رس��انه ای نیس��ت بلک��ه بی طرفی‬ ‫فردوسی پور و تالشش برای اگاه کردن مخاطبانش از‬ ‫پشت پرده فوتبال دلیل محبوبیت اوست‪.‬‬ ‫فراموش نکنید که ش��بکه ه��ای زیادی در‬ ‫دسترس مردم اس��ت‪ .‬اما نود با مدت زمان باالی‬ ‫سه ساعت‪ ،‬ان هم در نیمه شب‪ ،‬نزدیک به بیست‬ ‫میلیون مخاطب را پای تلویزیون می نشاند که بیش‬ ‫از دو میلیون نفر انها به وس��یله ارسال پیامک در‬ ‫برنامه هم ش��رکت می کنند‪ ،‬ان هم با چه مسائلی؛‬ ‫شوت‪ ،‬فول‪ ،‬اوت‪ ،‬گل‪ ،‬کرنر و‪ ...‬این یک موفقیت‬ ‫بزرگ برای یک برنامه است‪.‬‬ ‫در ورزش برخ�لاف س��ایر حوز ه ه��ای‬ ‫اجتماعی دیگ��ر در کش��ور ما‪ ،‬اف��راد گرایش و‬ ‫طرفداری خود را اشکارتر ابراز می کنند‪ .‬بسیاری‬ ‫از افراد و کس��انی ک��ه در نود ظاهر می ش��وند با‬ ‫توجه به سابقه شان مشخص است که به کدام تیم‬ ‫عالقه بیشتری دارند‪ .‬ایا این گرایش به رنگ ها و‬ ‫پیراهن های مختلف چالش��ی برای بی طرفی نود‬ ‫نیست؟‬ ‫چیزی که در این موضوع برای عادل حاشیه‬ ‫امنی��ت ایجاد کرده این اس��ت ک��ه از ارزش‪ ،‬بها‬ ‫و جای��گاه برنامه اش اگاهی دارد‪ .‬ب��رای مثال در‬ ‫مورد ابی و قرم��ز چنان حرفه ای عم��ل کرده که‬ ‫متعصب ترین طرفداران این دو تیم هم پذیرفته اند‬ ‫که برنامه در پرداختن به مسائل این دو تیم بی طرف‬ ‫اس��ت‪ .‬تیم های پرطرفداری مثل تراکتورسازی و‬ ‫س��پاهان از انتقادات این برنام��ه در امان نبوده اند‬ ‫و این مس��اله نش��ان می دهد که نود بی طرفی را‬ ‫ب��ر راض��ی نگه داش��تن رنگ ه��ا و پیراهن های‬ ‫مختلف ترجیح داده اس��ت‪ .‬اما نکات دیگری هم‬ ‫درباره نود وجود دارد که به شخصیت خود عادل‬ ‫برمی گردد‪ .‬برنام ه نود رکورددار ‪ SMS‬است‪ .‬عادل‪،‬‬ ‫پول خوبی دوشنبه شب ها به جیب مخابرات می ریزد‬ ‫وازاینطریقثابتمی کندکهنزدیک‪ ۲۵‬میلیونبیننده‬ ‫تلویزیونی دارد! فوتبال پدیده قرن ماست و وقتی این‬ ‫بازی انجام می شود سواالتی در ذهن بیننده تلویزیون‬ ‫ایجاد می شود که باید به این سواالت پاسخ داد‪ .‬برنامه‬ ‫نود وظیفه دارد که این سواالت را جواب بدهد‪ .‬عادل‬ ‫فردوسی پور به عنوان یک تهیه کننده‪ ،‬یک مجری و‬ ‫یک برنامه ساز موفق توانسته درطول این سال ها جای‬ ‫این برنامه را به خوبی در دل مردم باز کند‪.‬‬ ‫خود ع��ادل عاش��ق فوتب��ال اس��ت‪ .‬او تمام‬ ‫مسابقات فوتبال را تماشا می کند و همیشه طرحی‬ ‫نو در س��ر دارد‪ .‬س��رعت انتقال دارد و بازی فوتبال‬ ‫او هم بسیار خوب است‪ .‬کمتر دیده اید که مصاحبه‬ ‫کند و اگر گیر افتاده باش��د در حد چند کلمه بیشتر‬ ‫نمی ت��وان از او ح��رف کش��ید‪ .‬این موض��وع به‬ ‫حرفه ای گری او برمی گردد‪ .‬این ج��وان که مردم را‬ ‫دوشنبه شب ها بی خواب می کند و تا نیمه های شب‬ ‫و بعد از تغییر تاریخ روی س��اعت های مچی افراد‬ ‫برای ورزش دوستان س��رگرمی ایجاد می کند انقدر‬ ‫باهوش است که کارش را به خوبی و نوگرایانه ادامه‬ ‫می ده��د‪ .‬به طور کلی من فکر می کن��م نود یکی از‬ ‫سازنده ترین برنامه های تلویزیونی است که فوتبال‬ ‫را با زیبایی ها و زشتی هایش نش��ان می دهد‪ ،‬یعنی‬ ‫فوتبال را همان طوری که هس��ت و واقعیت دارد به‬ ‫مخاطبانش نشان می دهد‪ .‬اعتمادسازی نزد مخاطبان‬ ‫کار بسیار سختی است اما عادل فردوسی پور با وجود‬ ‫همهمخالف خوانی هاوجریانسازی هاییکهعلیه او‬ ‫مطرح شده به خوبی توانسته است از عهده این کار‬ ‫براید‪ .‬نکته دیگری هم درباره عادل وجود دارد و ان‬ ‫این است که وقتی پای اهداف اصلی برنامه اش به میان‬ ‫می اید با نزدیک ترین دوس��ت خودش هم تعارف‬ ‫ندارد و این ارزشمند است‪g.‬‬ ‫عادل کجا ایستاده؟‬ ‫درباره مردی که از نامش دور شده است‬ ‫‪5‬‬ ‫محسن اثیمی‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫ع��ادل فردوس��ی پور را ب��ا کدامی��ن رفتارش‬ ‫می شناسید؟ محبوبیت‪ ،‬شجاعت‪ ،‬جسارت‪ ،‬صراحت‬ ‫لهجه یا تمس��خر دیگران؟ ش��اید اگر ‪ 10‬سال پیش‬ ‫این سوال را می پرس��یدیم کسی نمی توانست درباره‬ ‫پسر ترکه ای ان روزها به صراحت یکی از این گزینه ها‬ ‫را انتخاب کند اما مدیران شبکه سه سیما انقدر هوای‬ ‫او را داشتند که امروز می توان درباره او این سوال را‬ ‫مطرح کرد‪ .‬عادل البته خودش هم پتانسیلش را داشت؛‬ ‫پتانسیل بزرگ ش��دن‪ ،‬رش��د کردن‪ ،‬محبوب شدن و‬ ‫البته استفاده – اگر نخواهیم اس��مش را سوءاستفاده‬ ‫بگذاریم‪ -‬از موقعیتی که دارد‪.‬‬ ‫فردوس��ی پور همه اینها را یک جا داشت و زیر‬ ‫سایه حمایت عجیب و بی سابقه مدیران صدا و سیما‬ ‫و به خصوص شبکه سه به شرایط کنونی رسید‪ .‬عادل‬ ‫این روزها بسیار محبوب است و نقد کردن کسی که‬ ‫مجبوبیت دارد کار دشواری است چراکه عموما اکثر‬ ‫ما چیزی را که می بینیم می پذیریم نه چیزی که حقیقت‬ ‫دارد‪ .‬واقعیت این اس��ت که فردوسی پور «نامبر وان»‬ ‫گزارشگران و مجریان ورزشی ایران است اما حقیقت‬ ‫این است که او برای رس��یدن به این هدف و اهداف‬ ‫دیگرش هر چیزی را قربانی می کند‪ .‬برای او یک چیز‬ ‫مهم است و ان هم اینکه برنامه اش پرمخاطب بماند و‬ ‫در این راه مهم نیست که دیگران قربانی شوند‪ .‬این را‬ ‫دوستان نزدیکش هم می گویند‪.‬‬ ‫فردوسی پور فرد توانایی است و در این نکته هیچ‬ ‫شکی نیست اما چند نفر دیگر همانند او در ساختمان‬ ‫عریض و طویل صدا و سیما مورد حمایت این چنینی‬ ‫مسئوالن قرار گرفته اند؟ ایا اگر این حمایت در همه جا‬ ‫و از همه افراد صورت می گرفت نمی توانستیم شاهد‬ ‫ظهور چندین فردوسی پور باشیم؟‬ ‫عادل مج��ری توانمن��د‪ ،‬با ه��وش‪ ،‬حرفه ای و‬ ‫کاربلدی اس��ت و کار فنی اش را ب��ه خوبی می داند‪.‬‬ ‫ش��کی نیس��ت که صراحت لهج��ه‪ ،‬او را از دیگران‬ ‫متمایز کرده؛ صراح��ت لهجه ای که خیلی مواقع فقط‬ ‫او می تواند از ان استفاده کند‪ .‬چه کسی می تواند مثل‬ ‫او از رسانه ملی برای اهداف سیاسی و غیر سیاسی اش‬ ‫استفاده کند؟ چه کسی می تواند در تلویزیون صراحتا‬ ‫خطاب به قائم مقام وقت باشگاه صبا بگوید ماهواره‬ ‫در جایی که شما هس��تید نویز نمی اندازد؟ چه کسی‬ ‫می توان��د از قط��ع س��رویس پیام��ک و اینترنت در‬ ‫برنامه اش س��خن بگوید؟ چه کس��ی می تواند علیه‬ ‫نمایندگان مجلس انگونه موضع بگیرد و چه کس��ی‬ ‫می تواند به مقامات کشور متلک بیندازد؟ مگر نه اینکه‬ ‫افرادی نظیر فرزاد حس��نی‪ ،‬رضا رش��یدپور و وحید‬ ‫یامین پور به دلیل نحوه صحبت کردنشان از تلویزیون‬ ‫رفتند‪ ،‬پس چگونه است که فردوسی پور از حمایت‬ ‫عجیب مسئوالن رسانه ملی و به خصوص شبکه سه‬ ‫بهره می برد ام��ا دیگران از این موض��وع بی نصیبند؟‬ ‫عادل اینها را می داند و درست به همین خاطر است که‬ ‫از رسانه رسمی نظام جمهوری اسالمی برای دستیابی‬ ‫به خواسته هایش اس��تفاده می کند‪ .‬او انقدر زرنگ و‬ ‫باهوش است که بداند کجا باید چه کاری انجام دهد‬ ‫و چه حرفی را بر زبان بیاورد‪.‬‬ ‫فردوس��ی پور این اجازه را به خودش می دهد‬ ‫که دیگران را به راحتی مورد تمس��خر قرار دهد‪ .‬او با‬ ‫جمالتی که می گوید و با نگاه های خاص اش دیگران‬ ‫را مسخره می کند و در پایان با بیان این جمله که «این‬ ‫حق را دارم که قانع نش��وم؟» و «قض��اوت را به مردم‬ ‫می سپاریم» شرایط را به س��ود خودش رقم می زند‪.‬‬ ‫عادل تمام تالش��ش را به کار می گی��رد تا حرفش را‬ ‫به طرف مقابل تحمیل کند‪ .‬پریدن در میان صحبت های‬ ‫طرف مقابل و طرح پرسش جدید از او که باعث‬ ‫خلط موضوع می ش��ود یک��ی از راهکارهای‬ ‫موثر در این باره اس��ت که فردوس��ی پور به‬ ‫خوبی از ان استفاده می کند‪.‬بله؛ فردوسی پور‬ ‫برای اینکه مخاطبانش را حفظ کند دست به‬ ‫هر کاری می زند‪ ،‬گاه��ا از مرزهای اخالقی‬ ‫می گذرد‪ ،‬طرف را مورد تمسخر قرار می دهد‪،‬‬ ‫س��عی می کند حرف��ش را به طرف مقاب��ل القا و‬ ‫تحمیل کند و از تع��داد اس ام اس های برنامه اش‬ ‫استفاده ابزاری کند‪ .‬این یک اصل است که کمیت‬ ‫دلیل بر صحت یک موضوع نیست اما فردوسی پور‬ ‫با استناد به امار اس ام اس های رسیده اعالم می کند که‬ ‫مردم موافق او هس��تند‪ .‬او وقتی ب��ا یک تیم (مثال‬ ‫سپاهان) مشکل پیدا می کند می گوید که ‪n‬‬ ‫تعداد اس ام اس با کد ‪ 0913‬امده و این‬ ‫نش��ان می دهد که کار ما درست بوده‬ ‫در حالی که کمیت دلیل بر درس��تی‬ ‫یک موضوع نیس��ت‪ .‬به عنوان مثال‬ ‫ممکن اس��ت از ‪ 1000‬نفری که در‬ ‫مسابقه ای شرکت می کنند ‪ 900‬نفر‬ ‫بر این عقیده باش��ند که دزدی کار‬ ‫خوبی است اما ایا می توان به استناد‬ ‫به این امار صحت این موضوع را‬ ‫تایید کرد؟‬ ‫باید به این نکت��ه هم توجه‬ ‫داش��ت ک��ه اگ��ر دو میلی��ون‬ ‫ا س ا م اس ب��ه برنام��ه‬ ‫ارسال شده‪ ،‬به معنی‬ ‫دو میلیون نفر نیست‬ ‫بلکه به معنی‬ ‫دو میلی��ون‬ ‫ا س ا م ا س‬ ‫اس��ت چرا که‬ ‫ممکن است یک نفر‪،‬‬ ‫دو یا سه خط داش��ته باشد‬ ‫و از هم��ه انه��ا اس ام اس بدهد‪.‬‬ ‫عادل اما هم��واره با به رخ کش��یدن‬ ‫دو یا س��ه میلی��ون اس ام اس ارس��الی‬ ‫به برنامه ن��ود می گوید که نظ��ر افکار‬ ‫عمومی این بوده است‪ .‬این در حالی‬ ‫اس��ت که ایران بی��ش از ‪ 70‬میلیون‬ ‫جمعیت دارد ک��ه حداقل نیمی از‬ ‫ان ب��ه فوتبال عالق��ه مندند پس‬ ‫نمی ت��وان امار س��ه ی��ا حتی‬ ‫پنج میلیون اس ام اس و نه فرد‬ ‫را نماد افکار عمومی دانست‪.‬‬ ‫همه می گویند فردوس��ی پور محبوب اس��ت و‬ ‫دقیقا نکته همین جاس��ت‪ .‬مجری برنام��ه نود چون‬ ‫می داند محبوب است به شیوه کنونی اش ادامه می دهد‬ ‫و هر کاری که دلش می خواهد انجام می دهد‪ .‬بخشی‬ ‫از محبوبیتش به اینکه کارش را بلد اس��ت برمی گردد‬ ‫اما دلیل اصلی محبوبی��ت او به فرهنگ ما ارتباط پیدا‬ ‫می کند‪ .‬این ی��ک حقیقت غیر قابل کتمان اس��ت که‬ ‫اکثر ما از به چالش کش��یدن دیگران ک��ه اتفاقا گاهی‬ ‫معنای تمس��خر به خودش می گیرد ل��ذت می بریم‪.‬‬ ‫کافی اس��ت نگاهی به جمع ه��ای خودمانی و چند‬ ‫نفره داشته باش��یم تا ببینیم که چقدر از مسخره کردن‬ ‫دیگران لذت می بریم‪ .‬همه ما اینگونه هس��تیم‪ ،‬عادل‬ ‫هم نم��ادی از جامعه اس��ت؛ جامعه ای که دوس��ت‬ ‫دارد دیگران را ضایع کند و با به چالش کش��یدن های‬ ‫انچنان��ی زمین��ه لذت جوی��ی را‬ ‫فراه��م کن��د‪ .‬اینه��ا همگی‬ ‫نظرات ی��ک روزنامه نگار‬ ‫ورزشی اس��ت که اعتقاد‬ ‫دارد ع��ادل از نامش دور‬ ‫شده اما همچنان چهر ه ای‬ ‫انتقاد پذیر است و می تواند‬ ‫ب��ه ارمان های ب��زرگ نود‬ ‫برگ��ردد‪ .‬ارمان های��ی که‬ ‫به خاط��ر توج��ه ب��ه انها‬ ‫محبوب شد‪g .‬‬ ‫‪67‬‬ ‫در گفت و گو با صافی‪ ،‬مدیر سابق شبکه سوم مطرح شد‬ ‫چگونه فردوسی پور‬ ‫به تلویزیون امد‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪68‬‬ ‫‪6‬‬ ‫محمد جواد پاینده‬ ‫ورود عادل فردوسی پور به رسانه های‬ ‫ورزشی از صفحات یکی از روزنامه های‬ ‫شناخته شده و قدیمی اغاز شد‪ .‬فردوسی پور‬ ‫جوان اشنا به زبان و عالقمند به فوتبال‪،‬‬ ‫کار خودش را به عنوان یک روزنامه نگار‬ ‫در صفحات خارجی یکی از روزنامه های‬ ‫ورزشی اغاز کرد‪ .‬چندی بعد با اغاز فعالیت‬ ‫شبکه سوم سیما‪ ،‬فرصت تازه ای برای‬ ‫ژورنالیست جوان ایجاد شد تا استعداد و‬ ‫توانایی خودش را در یک رسانه متفاوت‬ ‫بیازماید‪ .‬عادل در ازمون شبکه جوان‬ ‫به عنوان یکی از گزارشگران ورزشی‬ ‫انتخاب شد‪ .‬اواسط دهه هفتاد گزارش های‬ ‫فردوسی پور با همان لحن و ادبیات خاص‬ ‫مورد استقبال قرار گرفت‪ .‬شهرت و‬ ‫محبوبیت او تا جایی پیش رفت که خیلی ها‬ ‫از روش و سبک گزارش فردوسی پور‬ ‫حتی از کلمات خاص او تقلید می کردند‪.‬‬ ‫فردوسی پور حاال مجری موفق شبکه سوم‬ ‫سیما بود‪ .‬چندی بعد میزان استقبال مخاطبان‬ ‫و موفقیت های فردوسی پور موجب شد‬ ‫که مجری جوان شبکه سه با اعتماد به نفس‬ ‫در قامت تهیه کننده یک برنامه جنجالی و‬ ‫پرمخاطب وارد دفتر مدیر وقت شبکه شود‪.‬‬ ‫محمد جعفر صافی‪ ،‬موسس و مدیر سابق‬ ‫شبکه سوم سیما به فردوسی پور و طرح‬ ‫برنامه ‪ 90‬اعتماد کرد و پرمخاطب ترین‬ ‫برنامه تاریخ صدا و سیمای ایران در سال ‪78‬‬ ‫اغاز شد‪ .‬این به معنای ورود چالش و نقد‬ ‫صریح به صدا و سیمای ایران بود‪ ،‬برنامه ای‬ ‫که هنوز در هیچ رشته و بخش دیگری نظیر و‬ ‫هم اوردی نیافته است‪.‬‬ ‫با گذشت بیش از ‪ 12‬سال محمد جعفر‬ ‫صافی که امروز رئیس فرهنگسرای نیاوران‬ ‫تهران است در گفت وگو با مثلث تاکید‬ ‫می کند که وجود چنین برنامه ای در همه‬ ‫بخش های جامعه ایران ضروری است‪.‬‬ ‫صافی معتقد است که صداقت و صراحت‪،‬‬ ‫اصلی ترین دالیل موفقیت فردوسی پور و این‬ ‫برنامه بوده و تداوم ان باید منجر به اصالح‬ ‫فوتبال ایران و رفع افت های ورزش شود‪.‬‬ ‫در مدینه فاضله ای که محمد جعفر صافی از‬ ‫ان سخن می گوید افت های ورزش ایران بر‬ ‫طرف شده و ان روز دیگر نیازی به برنامه ای‬ ‫همچون ‪ 90‬نخواهد بود‪ .‬اما شرایط موجود‬ ‫جامعه ورزشی و خصوصا فوتبال ایران ان‬ ‫‪ 90‬را جذاب تر و پرسوژه تر از همیشه کرده‬ ‫است‪ .‬فردوسی پور با همان کنایه ها و ادبیات‬ ‫دوست داشتنی خاص خودش به مصاف‬ ‫سوژه های جذاب و بعضا تاسف برانگیز‬ ‫ورزش می رود‪ .‬صافی بر این عقیده است‬ ‫که افزایش سوژه های ‪ ،90‬افزایش مشکالت‬ ‫و کاستی های ورزش و فوتبال ایران را‬ ‫نشان می دهد‪ .‬برنامه پر سوژه و جذاب‬ ‫فردوسی پور نشانگر ان است که تا امروز‬ ‫توجهی به کاستی ها نشده و مسئوالن ورزش‬ ‫توجهی برای رفع مشکالت‬ ‫انجام نداده اند‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫خصوصا مسائل داوری بپردازد که ما هم از اجرای برنامه‬ ‫استقبال کردیم و زمینه های مناسب برای اغاز ‪ 90‬در سال‬ ‫‪ 78‬فراهم شد‪.‬‬ ‫چگونه به یک گزارشگر جوان برای راه اندازی‬ ‫چنین برنامه ای اعتماد کردید؟‬ ‫‪l‬مبنای کار ما در شبکه س��ه به همین شکل و بر‬ ‫اساس اعتماد به جوانان بود‪ .‬در بسیاری از موارد هم پاسخ‬ ‫خوبی از این اعتماد دریافت کردیم و به نتیجه های خوبی‬ ‫رسیدیم‪ .‬اصل موضوع این بود که وجود برنامه ای مثل‬ ‫برنامه ‪ 90‬کامال ضروری بود‪ .‬من اعتقاد دارم برنامه های‬ ‫این چنینی باید در بخش های دیگ��ر جامعه هم وجود‬ ‫داشته باشد و تنها محدود به فوتبال و ورزش نباشد‪ .‬هر‬ ‫تلویزیونی به چنین برنامه ای نی��از دارد‪ ،‬در بخش های‬ ‫مختلف مث��ل مس��ائل اجتماعی و بخش ه��ای دیگر‪،‬‬ ‫شفاف س��ازی در این زمینه ها ضروری است و برنامه‬ ‫‪ 90‬این کار را به خوب��ی انجام می دهد‪ .‬مجری برنامه به‬ ‫صورت چالشی به دنبال پاسخ مناسب و شفاف سازی‬ ‫است که انتظار مردم همین است و مردم چنین توقعی‬ ‫دارند‪.‬‬ ‫البته فردوسی پور در گزارش ها و اجرای برنامه نشان‬ ‫داده بود که مورد توجه و استقبال مخاطب قرار دارد‪ ،‬به‬ ‫همین جهت پیش بینی می شد که اغاز برنامه‪ 90‬با حضور‬ ‫او می تواند موفق باشد‪.‬‬ ‫ارزیابی کلی ش��ما از رویکرد برنامه ‪ 90‬در این‬ ‫سال ها چیست؟‬ ‫‪l‬من فکر می کنم این برنامه روند کامال موفقی‬ ‫داشته‪ ،‬س��وژه های مناسبی داش��ته و موفق عمل کرده‬ ‫اس��ت‪ .‬انتظار از ‪ 90‬این اس��ت که صادقانه‪ ،‬عادالنه و‬ ‫بی طرفانه به مسائل بپردازد که فردوسی پور در راستای‬ ‫تحقق این ام��ر و در همین جهت تالش کرده اس��ت‪.‬‬ ‫طبیعت��ا در این بین اش��تباهات و لغزش هایی هم بوده‬ ‫که قابل انکار نیست اما انقدر عمده نبوده که بخواهیم‬ ‫‪ 90‬را منفی ارزیابی کنی��م و به طور کلی باید گفت این‬ ‫برنامه حرکت مثبتی داشته است‪.‬برنامه های چالشی و‬ ‫روش��ن گر مورد توجه مردم قرار می گیرند‪ .‬این برنامه‬ ‫یکنواخت نب��وده و بخش های جدیدی ب��ه ان اضافه‬ ‫ش��ده که مخاطب را جذب کرده است‪ .‬حضور خود‬ ‫فردوسی پور و ش��خصیت او هم در موفقیت و جذب‬ ‫مخاطبان ‪ 90‬تاثیر زیادی داشته است‪.‬‬ ‫برنامه ‪ 90‬چ��ه تاثی��ری در جامع��ه ورزش و‬ ‫خصوصا فوتبال کشور داش��ته و چه اهدافی را‬ ‫دنبال می کند؟‬ ‫‪l‬از ابتدا قرار بود این برنامه به مشکالت‪ ،‬افت ها و‬ ‫معضالت ورزش و فوتبال بپردازد که همین کار را کرد اما‬ ‫اگر مسئولین ورزش تا امروز حقیقتا به این برنامه توجه‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫اقای صافی‪ ،‬عادل فردوس��ی پور در سال های‬ ‫ابتدای��ی فعالیت ش��بکه س��ه به عن��وان یک‬ ‫گزارش��گر جوان ظهور کرد‪ .‬پروس��ه جذب و‬ ‫انتخاب گزارش��گران جوان که منج��ر به ورود‬ ‫فردوس��ی پور‪ ،‬میرزایی و چند مجری دیگر به‬ ‫تلویزیون شد چگونه اتفاق افتاد؟‬ ‫‪l‬اغاز فعالیت شبکه سه سیما زمینه مناسبی برای‬ ‫استفاده از استعدادها و توانمندی های جوانان عالقمند‬ ‫به ورزش در این عرصه بود‪ .‬به همین جهت این فرصت‬ ‫برای جوانان مستعد ایجاد ش��د و اقای فردوسی پور‬ ‫که در ان زمان دانش��جوی عالقمن��د‪ ،‬با تحصیالت و‬ ‫اطالعات خوب‪ ،‬همچنین اهل تحقیق و مطالعه بودند‬ ‫خیلی زود جایگاه خودشان را در این بین پیدا کردند و‬ ‫به عنوان یکی از گزارش��گران ورزشی شبکه انتخاب‬ ‫شدند‪.‬‬ ‫در حقیقت ش��ما با ورود گزارشگران جوان به‬ ‫دنبال ایجاد تحول در گزارش رقابت های ورزشی‬ ‫بودید‪ ،‬اینطور نیست؟‬ ‫‪l‬طبیعتا اغاز فعالیت یک شبکه جدید می بایست‬ ‫با جذب نیروهای جدید همراه می ش��د‪ .‬در این راستا‬ ‫گزارشگرانی مثل اقای فردوس��ی پور‪ ،‬مزدک میرزایی‪،‬‬ ‫جاودانی‪ ،‬اقای خیابانی و یوسفی جذب شدند و فعالیت‬ ‫خودشان را اغاز کردند‪ .‬البته ما به دنبال یک شرایط کاری‬ ‫ی ترتیب‬ ‫متفاوت و اصولی بودیم‪ .‬به همین جهت دوره های ‬ ‫داده شد‪ .‬خصوصا در بخش گزارشگری‪ ،‬کار تحقیقاتی‬ ‫در زمینه اش��تباهات رایج و متداول گزارشگران انجام‬ ‫گرفت که حاصل ان منجر به رفع بسیاری از نواقص و‬ ‫اشکاالت شد‪ .‬این اتفاقات طبیعتا پیشرفت گزارشگری و‬ ‫باال رفتن کیفیت گزارش های ورزشی را در پی داشت‪ .‬ما‬ ‫حتی دوره های مخصوص پوشش رقابت های خارجی‬ ‫را با حضور مدرس��ین خارجی برگزار کردیم که عوامل‬ ‫شبکه با اصول پوش��ش یک رقابت ورزشی به درستی‬ ‫اشنا شوند‪.‬‬ ‫جذب نیروهای جدید حقیقتا بر اساس شایستگی‬ ‫و بدون توجه به تعامالت مرس��وم و ارتباطات‬ ‫صورت گرفت؟‬ ‫‪l‬مطلقا چنین اتفاقی در هیچ بخشی از فعالیت های‬ ‫شبکه روی نمی داد‪ .‬تنها معیار ما شایستگی و استعداد‬ ‫افراد بود که حقیقتا منجر به ورود افراد توانمندی در این‬ ‫بخش شد‪.‬‬ ‫فردوسی پور با ش��یب متفاوتی مس��یر رشد و‬ ‫پیشرفت را در ورزش کشور طی کرد‪ ،‬شما عامل‬ ‫این تفاوت را چه می بینید؟‬ ‫‪l‬عوام��ل مختلف��ی در موفقیت فردوس��ی پور‬ ‫تاثیرگذار ب��ود‪ .‬اولین عام��ل صداق��ت او در کار بود‬ ‫ک��ه باور پذیری مردم را نس��بت به او تقوی��ت می کرد‪.‬‬ ‫فردوسی پور صادقانه با مردم و مسئوالن روبه رو می شود‬ ‫که این مساله اهمیت زیادی دارد‪ .‬صراحت او در بیان هم‬ ‫اهمیت زیادی دارد‪ .‬همیشه حرف را بدون پیچیدگی های‬ ‫خاص و به راحتی بیان می کند‪ .‬مردم صداقت و صراحت‬ ‫او را دوست دارند‪ .‬فردوسی پور همچنین اهل مطالعه و‬ ‫به دنبال اطالعات جدید است‪ .‬برخورد و اخالق مناسب‬ ‫هم از دیگر عوامل تاثیرگذار بوده که مجموعه این عوامل‬ ‫موفقیت او را در پی داشته است‪.‬‬ ‫طرح شکل گیری برنامه ‪ 90‬چگونه مطرح شد و‬ ‫واکنش شما نسبت به این طرح چه بود؟‬ ‫‪l‬اقای فردوسی پور طرح برنامه را ارائه داد‪ ،‬البته‬ ‫فکر می کنم نمونه هایی از این برنامه در دیگر کشورها‬ ‫وجود داشت و ایشان می خواس��تند همان برنامه ها را‬ ‫اصطالحا ایرانیزه کنند و در شبکه سوم به اجرا بگذارند‪.‬‬ ‫از ابتدا قرار بود برنامه ‪ 90‬به مش��کالت فوتبال ایران و‬ ‫فردوسی پور طرح برنامه را‬ ‫ارائه داد‪ ،‬البته فکر می کنم‬ ‫نمونه هایی از این برنامه‬ ‫در دیگر کشورها وجود‬ ‫داشت و عادل می خواست‬ ‫همان برنامه ها را اصطالحا‬ ‫ایرانیزه کند و در شبکه‬ ‫سوم به اجرا بگذارد‪ .‬از‬ ‫ابتدا قرار بود برنامه ‪90‬‬ ‫به مشکالت فوتبال ایران‬ ‫و خصوصا مسائل داوری‬ ‫بپردازد که ما هم از اجرای‬ ‫برنامه استقبال کردیم و‬ ‫زمینه های مناسب برای اغاز‬ ‫‪ 90‬در سال ‪ 78‬فراهم شد‬ ‫داشتند و مشکالتی که در این سال ها مطرح شده را حل‬ ‫می کردند امروز ‪ 90‬هیچ س��وژه و ایتم��ی برای پخش‬ ‫نداشت‪ .‬اما می بینیم برنامه‪ 90‬هر هفته و هر سال سوژه ها‬ ‫و ایتم های بیش��تری دارد چرا که مشکالت متفاوت و‬ ‫جدیدتری پیدا شده است‪ .‬با گذشت این همه سال هنوز‬ ‫در استانه شهراورد تهران تماشاگرانی به تصویر کشیده‬ ‫می شوند که ‪ 24‬س��اعت قبل از بازی در سرما و گرما به‬ ‫اطراف ورزشگاه می ایند و شب را در انجا می گذرانند‪.‬‬ ‫هیچ فکری هم به حال این مش��کالت نمی شود‪.‬مثال‬ ‫برنامه ‪ 90‬مثل نهضت سواد اموزی است‪ .‬اگر روزی یک‬ ‫بی سواد در کشور وجود نداشته باشد‪ ،‬باید انحالل این‬ ‫نهضت را اعالم کنیم‪ .‬اگر مشکالت و افت های فوتبال‬ ‫هم برطرف می شد امروز ‪ 90‬سوژه ای برای نمایش دادن‬ ‫نداشت اما شاهد هستیم که هیچ توجهی نسبت به این‬ ‫مشکالت و یافتن راه حل نشده است‪.‬‬ ‫در ط��ول تاری��خ برنام��ه ‪ 90‬مقاومت ه��ا و‬ ‫مخالفت های زیادی با این برنامه بوده که حتی‬ ‫برخی خواه��ان توقف و قطع ان ش��ده اند‪ ،‬در‬ ‫زمان مدیریت ش��ما هم چنی��ن مخالفت های‬ ‫س��ختی ب��ا ‪ 90‬وج��ود داش��ت‪ ،‬اینط��ور‬ ‫نیست؟‬ ‫‪l‬برنامه ‪ 90‬همیشه مخالفانی داشته و عده ای ان را‬ ‫مورد انتقاد قرار داده اند‪ .‬البته در ان زمان هم اعتراضاتی‬ ‫بود اما کسی خواهان قطع همیشگی برنامه نبود‪ .‬فشاری‬ ‫وجود نداش��ت اما گالیه ها و انتقاداتی مطرح می شد‬ ‫که ما هم توجه داشتیم‪ .‬ما در مقابل انتقادات پاسخگو‬ ‫بودیم‪ .‬به طور مثال به خاطرم می اید که یک شب اقای‬ ‫فتح اهلل زاده با من تماس گرفتن��د و گفتند این موضوع‬ ‫ی بر عدم‬ ‫که اقای فردوس��ی پور در ‪ 90‬مطرح کرده مبن ‬ ‫حضور بازیکنان استقالل در تمرین تیم اصال صحت‬ ‫ندارد‪ .‬من ف��ورا با عوامل برنامه تم��اس گرفتم‪ ،‬اقای‬ ‫فردوسی پور چند دقیقه بعد موضوع را اصالح کردند و‬ ‫حتی از باشگاه استقالل عذرخواهی کردند‪ .‬در حقیقت‬ ‫ما تعام��ل و درک متقابلی در برابر مس��ئوالن ورزش‬ ‫داشتیم‪ .‬نقد منصفانه و درست‪ ،‬بازوی مدیریت است‪.‬‬ ‫البته در س��ال های اخیر نگاه متفاوتی وجود داش��ت‪،‬‬ ‫مقاومت هایی صورت می گرفت و حتی این نظر مطرح‬ ‫بود که هیچ انتقادی نباید بشود‪ .‬موضع گیری های تندی‬ ‫صورت گرفت در مورد برنامه ‪ 90‬و مسائلی مطرح شد‬ ‫اما مسئوالن باید انتقاد را تحمل کنند و حتی خوشحال‬ ‫باشند از مطرح ش��دن اشکاالت و مس��ائل مختلف‪.‬‬ ‫مسئول نباید نگران نقد سازنده باشد‪ ،‬بلکه باید به دنبال‬ ‫رفع مشکالت باشد‪ .‬هدف برنامه ‪ 90‬از ابتدا کمک به‬ ‫ورزش بود نه تخریب‪.‬‬ ‫هویت ‪ 90‬و فردوسی پور تا چه حد به هم پیوسته‬ ‫و ایا می توان این برنام��ه را بدون حضور عادل‬ ‫تصور کرد؟‬ ‫‪l‬هویت ای��ن دو در ارتباط نزدیکی ب��ا هم قرار‬ ‫گرفته و حاال به یکدیگر کامال وابسته است‪ .‬در بسیاری‬ ‫از کشورهای جهان الگوهای مش��ابهی وجود دارند و‬ ‫مجریانی که س��ال های طوالنی اجرای ی��ک برنامه را‬ ‫بر عهده داش��ته اند‪ .‬فردوسی پور هم ش��رایط مشابهی‬ ‫دارد و م��ن امیدوارم س��ال ها اج��رای ای��ن برنامه را‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫به عنوان اخرین سوال با اینکه روند حرکتی ‪90‬‬ ‫را مثبت ارزیابی می کنید چه انتقادی نس��بت به‬ ‫عملکرد این برنامه دارید؟‬ ‫‪l‬من عقیده دارم در ی��ک جاهایی باید حرمت ها‬ ‫حفظ ش��ود‪ .‬در گفت وگو ها باید در اس��تفاده از برخی‬ ‫کلمات و ادبیات دقت شود‪ .‬باید به حریم افراد توجه کرد‬ ‫و از برخی مرزها عبور نکرد‪g.‬‬ ‫‪69‬‬ ‫فردوسی پور‬ ‫کمی مغرور است‬ ‫‪5‬‬ ‫دکتر مهدی رحمتی از برنامه نود می گوید‬ ‫دکتر مه��دی رحمتی درب��اره برنامه نود به طور کل��ی قضاوت مثبت��ی دارد‪ ،‬اما تاکی��د می کند که عادل‬ ‫فردوسی پور نسبت به گذشته تغییر کرده است‪ .‬او مجری برنامه نود را باهوش‪ ،‬مغرور و انحصارطلب می خواند‬ ‫و البته تاکید دارد که این برنامه می تواند با توجه به مخاطبان بس��یار زیادش منشا خدمات بزرگی برای فوتبال‬ ‫ایران باشد‪.‬متاسفانه رس��انه ها حرف های من در برنامه پارک ملت را طور دیگری منعکس کرده اند‪ .‬من هرگز‬ ‫نقش رسانه ها و به خصوص برنامه ‪ 90‬را در مورد شناساندن هنجارها و ناهنجاری های ورزشی انکار نکرده ام‪،‬‬ ‫اما نقدهایی به نظرم رسید که انها را صادقانه گفتم‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫نقد شما به برنامه‪ 90‬چیست؟‬ ‫‪ l‬من کلیت برنامه‪ 90‬را مثبت ارزیابی می کنم‪ ،‬اما‬ ‫بهنظرماینبرنامهکهپربیننده ترینبرنامهورزشیتلویزیون‬ ‫است می تواند خوراک بهتری به مخاطبان خود عرضه‬ ‫کند‪ .‬به نظرم‪ 90‬باید جنبه های اموزش فرهنگی را بیشتر‬ ‫در نظر بگیرد و همانطور که از کارشناسان داوری برای‬ ‫ارزیابی وقایع داوری استفاده می کند و از انالیزورها برای‬ ‫ارئه تحلیل های فنی بهره می ب��رد در موارد فرهنگی نیز‬ ‫حساسیت هایی نیز از خود نشان دهد و از کارشناسان و‬ ‫متخصصان دعوت کند تا با ارائه راهکارها اسیب شناسی‬ ‫درستی از ناهنجاری های ورزش داشته باشد‪.‬‬ ‫مگر این اتفاق در برنامه ‪ 90‬رخ نمی دهد؟‬ ‫‪ l‬این اتفاق در برنامه‪ 90‬رخ داده است اما به نظرم‬ ‫‪ 90‬در اکثر موارد دست به بحران سازی زده است‪ .‬مثال در‬ ‫مورد اتفاقی که برای شیث رضایی و محمد نصرتی رخ‬ ‫داد اگر دقت کرده باشید متوجه می شوید ‪ 90‬کمی دچار‬ ‫افراط شد‪ .‬از طرفی برخی از اهالی ورزش تمام سعی خود‬ ‫را به کار گرفته اند تا این بازیکنان را له و انها را دادگاهی‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪70‬‬ ‫کنند و دست به اقدامات فوری بزنند‪ .‬این قضاوت های‬ ‫عجوالنه که بعضی م��وارد در برنامه ‪ 90‬هم به چش��م‬ ‫می خورد از تحلیل کارشناسانه به دور است‪.‬‬ ‫ام��ا بینن��دگان برنام��ه ‪ 90‬عالقه مندن��د ک��ه‬ ‫حاشیه های فوتبال را نیز دنبال کنند‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬حاش��یه ها جذاب هس��تند اما این نباید‬ ‫عادل فردوس��ی پور را به سمتی ببرد که حاشیه ها برنامه‬ ‫پربیننده اش را ببلعد‪ .‬البته بی انصافی اس��ت اگر بگوییم‬ ‫برنامه ‪ 90‬حاشیه محض است‪ .‬عادل فردوسی پورسعی‬ ‫کرده به مسائل فرهنگی و ریشه ای هم بپردازد‪ .‬اما این به‬ ‫نظر من کافی نیست‪ .‬برنامه ‪ 90‬پتانسیل باالیی دارد‪ .‬شما‬ ‫می دانید پنج میلیون اس ام اس یعنی چه؟ می دانید‪ 90‬از چه‬ ‫پایگاه مردمی برخوردار است؟ در واقع می توان گفت دو‬ ‫سوم مردم ایران مخاطب عادل فردوسی پور و برنامه ‪90‬‬ ‫هستند‪ .‬قطعا این سرمایه بزرگی است اما ایا به اندازه کافی‬ ‫خوراک فکری و فرهنگی و اموزشی به مخاطبانمان داده‬ ‫شده است؟ البته چهره هایی همچون امیر حاج رضایی‬ ‫و دکتر صدر در این برنامه حضور داش��ته اند‪ .‬افرادی که‬ ‫به طور حتم اطالعات انها صرفا به حوزه ورزش مربوط‬ ‫نمی شود بلکه در حوزه های فرهنگی و جامعه شناسی‬ ‫نیز تسلط نسبی دارند‪ .‬اقای حاج رضایی خودش معلم‬ ‫بوده و البته مربیگری کرده است و منبه جرات می توانم‬ ‫بگویم ادبیات او با هیچکس در فوتبال قابل مقایس��ه‬ ‫نیس��ت و هرگاه به برنامه ‪ 90‬امده است تحلیل های‬ ‫منصفانه و کارشناس��انه ای ارائه ک��رده‪ ،‬تحلیل هایی‬ ‫که به م��ردم چیزهای زیادی ی��اد داده اس��ت‪ .‬امثال‬ ‫اقای حاج رضایی را می توان پیدا کرد بنابراین عادل‬ ‫فردوس��ی پور می تواند سمت و س��وی برنامه اش را‬ ‫اینطور تنظیم کند که در کنار حاشیه ها به عمق مسائل‬ ‫فرهنگی فوتبال نیز وارد شود‪.‬‬ ‫ش��اید برنامه ‪ 90‬سیاس��ت گذاری خود را‬ ‫طوری تنظیم کرده که بینندگان ان واقعیت ها‬ ‫را از دل حاشیه ها ببینند‪ .‬به هر حال باید قبول‬ ‫کنیم که برنامه ‪ 90‬نیز یک رس��انه اس��ت و‬ ‫می تواند طرح مساله کند‪.‬‬ ‫‪ l‬اما ‪ 90‬صرفا مساله را طرح نمی کند بلکه در‬ ‫خیلی از موارد این عادل فردوس��ی پور است که خود‬ ‫طرفی از دعوا می شود‪ .‬همه ما می دانیم که ‪ 90‬در حال‬ ‫حاضر صرفا برنامه ای نیست که خبررسانی کند‪ .‬بلکه‬ ‫در اکثر موارد قالب تحریری به خودش می گیرد‪ .‬اگر‬ ‫برنامه‪ 90‬دست به الگوسازی مناسب نزند به نظر من به‬ ‫مرور زمان تاثیرات مثبتخود را نیز از دستخواهد داد‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما ایا عادل فردوس��ی پور عوض‬ ‫شده است؟‬ ‫‪ l‬تعریف من از عادل فردوسی پور این است‪:‬‬ ‫یک جوان باهوش و با اس��تعداد که در برنامه س��ازی‬ ‫ورزشی تلویزیون تحول چش��م گیری ایجاد کرد‪ .‬اما‬ ‫نحوهبرخوردبا عادل‪،‬واکنش هایاجتماعیوبازخورد‬ ‫مخاطبان و مس��ئوالن درباره وی باعث شد تا او کمی‬ ‫ مغرور و البته کمی هم انحصارطلب شود‪ .‬روی واژه‬ ‫انحصارطلبی تاکید می کنم چون عادل فردوسی پور‬ ‫مدتی است که خود در یک طرف دعوا قرار می گیرد‪.‬‬ ‫مثال وقتی نتایج نظرسنجی برنامه اش طبق دلخواه او‬ ‫پیش نمی رود در مورد رای خودش صحبت می کند و‬ ‫می گوید‪« :‬خدایی فالن گزینه استحقاق گزینه بیشتری‬ ‫داردکهبهاورایبدهید‪».‬همینجهت گیریبهنفععادل‬ ‫نیست او را از قالب یک مجری بی طرف خارج می کند‪.‬‬ ‫برنامه ‪ 90‬به نظر شما چگونه باید باشد؟‬ ‫‪ l‬به نظر من ‪ 90‬برای عادل فردوس��ی پور هم‬ ‫فرصت است و هم تهدید‪ .‬اگر او به بی طرفی و فاصله‬ ‫گرفتن از نودی پرحاشیه برگردد به طور حتم برنامه اش‬ ‫وزن باالتری به خود می گی��رد و اگر برعکس برخی‬ ‫بازخوردهای احساسی از سوی مخاطبان عادل را به‬ ‫کارش مغرور کند این برنامه قطع��ا دچار افت هایی‬ ‫خواهد شد‪ .‬از طرفی معتقدم عادل نباید فکر کند همه‬ ‫چیز را خودش می داند‪.‬‬ ‫اما در اکثر موارد مجری برنامه ‪ 90‬قضاوت‬ ‫را به افکار عمومی واگذار می کند و خودش‬ ‫جهت گیری خاصی ندارد‪.‬‬ ‫‪ l‬موافقم‪ ،‬اما م��ن می گویم ‪ 90‬تنها به طرح‬ ‫مس��اله نمی پردازد بلکه می خواه��د در حوزه های‬ ‫تحلیلی نیز وارد ش��ود‪ .‬در چنین ش��رایطی ش��ما‬ ‫نمی توانید مخاطب را با انبوهی از تردید و سوال رها‬ ‫و فقط به گفتن این جمل��ه اکتفا کنید که قضاوت با‬ ‫افکار عمومی است‪ .‬ضمن اینکه من معتقدم اصحاب‬ ‫رسانه همانقدر که به س��لیقه مخاطب خود احترام‬ ‫می گذارند‪ ،‬نباید به طور مطلق تسلیم سلیقه مخاطب‬ ‫ش��وند‪ .‬انها باید فراتر از انتظارات و توقع مخاطب‬ ‫خود به اصول منطقی و فرهنگی پایدار باشند‪g .‬‬ ‫افتاب‬ ‫جوانانخطشکن‬ ‫پرونده ای درباره تسخیر النه جاسوسی‬ ‫تصرف سفارت‬ ‫امریکا توسط‬ ‫دانشجویان‬ ‫پیروزی بزرگی‬ ‫برای حرکت‬ ‫انقالبی ملت‬ ‫ایران بود‬ ‫انچه در ‪13‬ابان سال ‪ 1358‬رخ داد از سوی حضرت امام خمینی(ره) انقالب دوم نام گرفت‪ .‬امام به نیکی دریافتند که انقالب پیش از تسخیر سفارت‬ ‫امریکا به استقالل واقعی نرسیده است و این حرکت می تواند تضمین کننده استقالل انقالب اسالمی مردم ایران باشد‪ .‬از این رو با تمام توان از تسخیر النه‬ ‫جاسوسی حمایت کردند‪ .‬مثلث در این شماره نگاهی به رفتارهای امریکا در دوره گروگان گیری ‪ 444‬روزه داشته و در گفت وگو با دو تن از دانشجویان‬ ‫پیرو خط امام وقایع ان دوره را مورد واکاوی قرار داده است‪.‬‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪72‬‬ ‫جوانانی که مرکز جاسوسی امریکا را تصرف کردند‬ ‫‪1‬‬ ‫دانشجویان خط شکن‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫از زمانی که یکی از دانشجویان دانشگاه صنعتی‬ ‫ش��ریف به نام ابراهیم اصغرزاده پیش��نهاد تس��خیر‬ ‫النه جاسوسی را مطرح کرد و جریان بین دانشجویان‬ ‫دانشگاه صنعتی ش��ریف‪ ،‬دانشگاه امیر کبیر‪ ،‬دانشگاه‬ ‫تهران و دانشگاه شهید بهشتی عنوان و به نتیجه رسید‬ ‫و گروهی برای شناس��ایی موقعیت النه جاسوس��ی‬ ‫به خیابان طالقانی رفتند‪ ،‬س��ه دهه می گذرد‪.‬شواهد‬ ‫گویا است که در ابتدا قرار بر اقدام مسلحانه و تسخیر‬ ‫تمام عیار نبود‪ .‬در ابتدا تنها خواس��ته‪ ،‬اس��ترداد شاه‬ ‫ب��ود‪ .‬مخالفین و موافقین تس��خیر الن��ه در دو جبهه‬ ‫قرار گرفتن��د‪ .‬همگرایی منطقی حتی پس از اش��غال‬ ‫س��فارت هم هرگز ایجاد نش��د‪.‬گروهها س��از خود‬ ‫را می زدند‪ .‬اما گروهی به نام دانش��جویان مس��لمان‬ ‫پی��رو خ��ط ام��ام خط ش��کنی کردند‪ .‬مش��روعیت‬ ‫و وجاهت حرکتش��ان نی��ز از ناحیه والی��ت فقیه و‬ ‫ام��ام خمین��ی(ره) ص��ادر ش��د‪ .‬مه��دی رج��ب‬ ‫بیگ��ی و محس��ن وزوای��ی اولی��ن اف��رادی بودند‬ ‫ک��ه از دی��وار بلند س��فارت ب��اال رفتن��د‪ .‬قفل های‬ ‫س��فارت یک��ی پ��س از دیگ��ری شکس��ته ش��د‪.‬‬ ‫س��اختمان بس��یار وس��یع س��فارت در چش��م‬ ‫بر هم زدنی به تسخیر دانش��جویان مسلمان در امد‪.‬‬ ‫ورود به س��اختمان مرکزی اما با سه س��اعت تاخیر‬ ‫انجام ش��د‪ .‬س��اختمانی کم عرض با ط��ول یکصد‬ ‫متری که اتاق کار س��فیر‪ ،‬اتاق مخابرات‪ ،‬اتاق اسناد‬ ‫و س��الن مذاکرات در ان قرار داشت‪ .‬دانشجویان در‬ ‫ابتدا دریافتند که در تمامی سفارت خانه های امریکا‬ ‫واحدی تحت عنوان «رهبری عملیات جاسوس��ی»‬ ‫وجود دارد که مس��ئولیتش برنامه ریزی امریکا برای‬ ‫جاسوس��ی و حمای��ت از گروه های اپوزیس��یون و‬ ‫معاند است‪ .‬درب های ورود و خروج بسته شد‪ .‬همه‬ ‫سفارت نشینان با دست و چش��م های بسته در حیاط‬ ‫سفارت زانو زدند‪.‬‬ ‫کاری انجام شد که هزینه های بسیاری در عرصه‬ ‫دیپلماتیک و سیاسی پرداخت شد؛ گروگان ها در ابتدا‬ ‫‪ 62‬نفر بودند که ‪ 10‬نفر در روزهای اول ازاد شدند‪.‬‬ ‫‪ 52‬گروگان دیگ��ر ‪ 444‬روز در اختیار دانش��جویان‬ ‫بودند به کشورشان بازگشتند و مورد استقبال دولتشان‬ ‫قرار گرفتند‪ ،‬اما انچه بر سر دانشجویان مسلمان امد‬ ‫متفاوت بود‪ .‬دانش��جویان که در ابتدا در جمع حدود‬ ‫چهارصد نفر به موضوع تسخیر عینیت بخشیدند به‬ ‫دسته های مختلف تقسیم شدند‪ .‬عده ای‪ ،‬عده دیگر را‬ ‫اصول گرا نامیدند و عده ای‪ ،‬عده دیگر را اصالح طلب‪.‬‬ ‫عده ای با شروع جنگ تحمیلی به دنبال دفاع در حریم‬ ‫خاک وطن افتادند و عده ای هم در حریم سیاس��ت‬ ‫ظاهر شدند و کارشان به بازداشت و زندان کشید‪33 .‬‬ ‫نفر از دانشجویان پیرو خط امام در طول هشت سال‬ ‫دفاع مقدس شهید شدند‪ .‬در این بین محسن وزوایی‪،‬‬ ‫فرمانده تیپ محمد رسول اهلل(ص) که به خاطر تسلط‬ ‫به زبان انگلیسی سخنگوی دانشجویان شد و همواره‬ ‫در مصاحبه ها از موضع قدرت حرف می زد در نیمه‬ ‫راه اش��غال النه‪ ،‬با ش��روع جنگ تحمیلی به جبهه ها‬ ‫رفت و در فتح خرمش��هر ش��هید شد‪ .‬ش��هیدعباس‬ ‫ورامینی‪ ،‬شهید حسین بسطامی‪ ،‬شهیدحسن سیف‪،‬‬ ‫ش��هید مجید صفایی‪ ،‬شهیدفاضل‪ ،‬ش��هیدحاتمی و‬ ‫شهیدان دیگرهم‪ ،‬پای در جای پای وزوایی گذاشتند‬ ‫و رفتند‪ .‬به قول شهید اوینی ما فکر می کنیم که شهدا‬ ‫رفته اند و ما مانده ایم در حالی که شهدا مانده اند و زمان‬ ‫ما را با خود برد‪ .‬به راستی زمان عده زیادی را با خود‬ ‫برد‪ .‬عده ای را به سمت معامالت اقتصادی برد؛ عده ای‬ ‫را در الک عقاید خود فرو برد؛ عده ای مانند نعیمی پور‪،‬‬ ‫تابش‪ ،‬عباس عبدی‪ ،‬رضا خاتمی‪ ،‬محسن میردامادی‪،‬‬ ‫سعید حجاریان‪ ،‬محس��ن امین زاده‪ ،‬معصومه ابتکار‪،‬‬ ‫ابراهیم اصغر زاده و‪ ...‬به سمت اصالح طلبی گرایش‬ ‫یافتند‪.‬‬ ‫عده ای از طیف دانش��جویان صنعتی شریف و‬ ‫ تربیت معلم و‪ ...‬اکنون بر مناسب حکومتی تکیه زدند‪.‬‬ ‫به راستی خواست واقعی دانش��جویان در کدام الیه‬ ‫سیاست گم شد؟! مگر غیر از این است که مهمترین‬ ‫خواست همه انها ضمانت الزم برای عزت و استقالل‬ ‫و س��رافرازی ملت بزرگ ایران بود؟! پس چرا اکنون‬ ‫پس از گذشت سه دهه عده ای حرکت تسخیر را در‬ ‫جهت منافع امریکا تحلیل می کنند؟! پس چرا عده ای‬ ‫اعالم می کنند که از کرده خویش پشیمانند؟! پس چرا‬ ‫عده ای در زمانش برای عروسی خود با نان و لوبیا از‬ ‫مهمانان پذیرایی کردند تا همدرد واقعی مستضعفین‬ ‫جلوه کنند‪ ،‬اما امروز در عروسی فرزندان خود از هیچ‬ ‫چیز کم نمی گذارند؟! پس چرا ع��ده ای در اقیانوس‬ ‫سیاست‪ ،‬باورهای مردم را به بازی می گیرند تا خود‬ ‫را اثبات کنند؟! به راس��تی حرکت جنبش دانشجویی‬ ‫در کجای الیه های سیاس��ت پنهان شد؟! اکنون نسل‬ ‫سوم انقالب حق دارد بداند و بپرسد که با کدام باور‪،‬‬ ‫وفاداری خود به انقالب را به اثبات برساند؟! ‪g‬‬ ‫‪73‬‬ ‫واقعه تسخیر‬ ‫النه جاسوسی گرچه‬ ‫در تهران و از سوی‬ ‫گروهی از دانشجویان‬ ‫پیرو خط امام طراحی‬ ‫و اجرا شد‪ ،‬ولی در‬ ‫مراحل بعد مورد‬ ‫حمایت بسیاری‬ ‫از جمله انجمن‬ ‫اسالمی دانشجویان‬ ‫دانشگاه های اروپا و‬ ‫امریکا قرار گرفت‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫حسین شیخ االسالم در گفت وگو با مثلث تشریح کرد‬ ‫نقش دانشجویان‬ ‫اروپا و امریکا در گروگانگیری‬ ‫‪2‬‬ ‫در ایران عده ای از دانشجویان که نه مقام رسمی داشتند و نه دیپلمات بودند در قالب تشکل دانشجویی اسالمی‬ ‫تحت عنوان دفتر تحکیم وحدت معتقد بودند که مراکز هدایت و پشتیبانی بسیاری از توطئه ها و تحرکات علیه نظام‬ ‫نوپای جمهوری اسالمی را به تسخیر خود دراورده اند‪ .‬شاید مهمترین مساله در انجام تسخیر به زمینه های تاریخی ان‬ ‫برگردد‪ ،‬انجا که کودتای‪ 28‬مرداد‪ 1332‬توسط امریکایی ها پی ریزی و عملی شد و منابع غنی ایران سالیان متمادی به‬ ‫تاراج رفت؛ حافظه تاریخی مردم ایران در رفتار دانشجویان تبلور یافت و با تیزبینی خاص این گروه مرکز جاسوسی و‬ ‫توطئه گری امریکا به مرکزی برای مبارزه دیپلماتیک با امریکا تبدیل شد‪ .‬چرایی حرکت دانشجویان را در گفت وگو با‬ ‫دکتر حسین شیخ االسالم از دانشجویان پیرو خط امام (ره) و مدرس دانشگاه جویا شده ایم‪.‬‬ ‫مرضیه فالح‬ ‫اقای دکتر!چه تشکل یا تشکل هایی در راس و‬ ‫بدنه تسخیر کنندگان بودند؟‬ ‫‪l‬قبل از هر چیز این روز‪ ،‬روز دانش اموز‪ ،‬روز‬ ‫دانش��جو را تبریک می گویم‪ .‬از این رو این روز‪ ،‬روز‬ ‫مبارزه با اس��تکبار اس��ت به خاطر اینکه دانشجویان‬ ‫در این مناسبت درس��ی به امریکایی ها دادند‪ ،‬چرا که‬ ‫س��ازمان اطالعاتی کودتای ‪ 28‬مرداد ‪ 1332‬از سوی‬ ‫‪74‬‬ ‫‪74‬‬ ‫امریکا و از درون همین النه جاسوس��ی انجام و اداره‬ ‫شد‪.‬‬ ‫در ارتباط با دانشجویان و تشکل ها و اسامی انها‬ ‫همین را می دانم که عده ای جوان تحصیلکرده در قالب‬ ‫تشکل دانشجویی اس�لامی و تحت نام دفتر تحکیم‬ ‫وحدت به تسخیر النه جاسوسی امریکا پرداختند‪ .‬ان‬ ‫زمان بنده جزو تش��کل های دانشجویی داخل کشور‬ ‫نبودم‪ .‬بن��ده در انجمن امریکا‪ ،‬کان��ادا و اروپا بودم و‬ ‫گروه های دانش��جویی داخل کش��ور به خاطر نیاز به‬ ‫زبان و چون مرا می ش��ناختند دعوتم کردند که چون‬ ‫چهره علن��ی ان انجمن ه��ا در ان اواخر ب��ودم که در‬ ‫مصاحبه هایی که با امریکایی ها انجام می شد‪ ،‬حضور‬ ‫یابم‪ .‬بنده در جریان تسخیر نبودم‪.‬‬ ‫ش��ما به عنوان یک دیپلمات‪ ،‬اگ��ر بخواهید‬ ‫واقعه تسخیر سفارت امریکا را تحلیل کنید از‬ ‫بازتاب این ماجرا چه ارزیابی دارید؟‬ ‫‪l‬بازتاب بسیار قوی و پر حجمی داشت‪ .‬حادثه‬ ‫خیلی مهمی بود‪ .‬امریکایی ها هم قصد داش��تند ان را‬ ‫بسیار برجسته کنند‪ ،‬چرا که فکر می کردند دانشجویان‬ ‫یک کار غیر دیپلماتیک بزرگ انج��ام داده اند بنابراین‬ ‫خیلی زود می توانند بدین وس��یله م��ا را زمین زده و‬ ‫وادار به عذر خواهی کنند‪ .‬از این حیث بسیار گسترده‬ ‫به موضوع پرداختند‪ .‬جالب اینکه انها فکر می کردند در‬ ‫چند روز یا چند هفته قضیه حل می شود‪ .‬از وقتی هم‬ ‫که حضرت امام بسیار قوی وارد میدان شدند و پنجه‬ ‫در پنجه انها انداختند و ثابت کردن��د که امریکا هیچ‬ ‫غلطی نمی تواند بکند‪ ،‬انها نگران تر و عصبانی تر شدند‬ ‫و خیلی بیشتر از انکه تصور می شد امریکایی را وادار‬ ‫به واکنش کرد‪ .‬در همه رسانه های جهان برای مدت ها‬ ‫حرکت دانشجویان خبر اول بود‪.‬‬ ‫ایا ائتالفی بین گروه هایی که سفارت را تسخیر‬ ‫کردند ه��م به وجود امد؟ به عن��وان مثال دفتر‬ ‫تحکیم‪ ،‬انجمن اسالمی دانشگاه صنعتی‪ ،‬شهید‬ ‫بهشتی و‪ ...‬با هم هماهنگی داشتند یا گروهی‬ ‫خاص این فرضیه را به اجرا گذاشتند؟‬ ‫‪l‬انچه می دانم در طول تس��خیر النه جاسوسی‬ ‫همه انها به هم نزدیک شدند و همه دانشجویان مشترکا‬ ‫افتاب‬ ‫انجمن در امریکا پنجاه‬ ‫امریکایی را از صنوف‬ ‫مختلف شامل دانشجو‪،‬‬ ‫استاد‪ ،‬کارگر‪ ،‬کارمند‬ ‫و‪ ...‬به ایران فرستاد تا‬ ‫ایران را بهتر بشناسند و‬ ‫گروگان ها را هم ببینند و‬ ‫حتی با انها صحبت کنند‪ .‬با‬ ‫دانشجویان رابطه برقرار‬ ‫کنند و به واقع ببینند وقتی‬ ‫امریکایی ها شعار می دهند‬ ‫ن تروریست‬ ‫تسخیر کنندگا ‬ ‫هستند‪ ،‬دروغی بیش‬ ‫نیست‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫عمل تسخیر را انجام دادند‪ .‬تمام انهایی که تحت خط‬ ‫حضرت امام و به عنوان دانشجویان پیرو خط امام بودند‬ ‫منسجم شده و توانستند از این کار پشتیبانی کنند و ان‬ ‫را به اجرا بگذارند‪ .‬البته مخالفانی هم داش��تند‪ .‬ضمنا‬ ‫افردای که به لحاظ تشکیالتی یا سیاسی مخالف این‬ ‫کار بودند یا جلوی ان ایس��تاده بودند یا در این زمینه‬ ‫سوال داش��تند و با نظرهای دیگران همراه نبودند‪ ،‬در‬ ‫طول زمان حذف ش��دند‪ .‬ناگفته نماند که تشکل های‬ ‫دانشجویی در طول تس��خیر النه جاسوسی در ‪444‬‬ ‫روز به ساختار منسجمی رسیدند که البته بنا به دالیلی‬ ‫بعدها ادامه پیدا نکرد‪ .‬ساختار منسجمی تشکیل شد و‬ ‫کارها را پیش برد‪.‬‬ ‫هماهنگی ها با حضرت ام��ام هم به عمل امده‬ ‫بود یا ایش��ان بعد از اش��غال در جری��ان قرار‬ ‫گرفتند؟‬ ‫به ط��ور‬ ‫نمی ش��ود‬ ‫‪l‬د ر این ب��اره‬ ‫قط��ع ب��ه یقی��ن اظها ر نظ��ر ک��رد ول��ی ای��ن‬ ‫را بای��د گف��ت ک��ه اگ��ر حض��رت ام��ام‬ ‫پش��تیبانی نمی کرد ای��ن کار حتما ادام��ه نمی یافت‬ ‫و دانش��جویان هم با هم تواف��ق کردند ک��ه اگر امام‬ ‫پشتیبانی نکردند سفارت را زود تخلیه کنند‪ .‬چون چند‬ ‫ماه قبل از ان هم چنین کاری توس��ط نیروهای چپ‬ ‫ایران انجام ش��ده بود و حضرت امام از ان پش��تیبانی‬ ‫نکردند‪ .‬دولت هم انهایی که اش��غال ک��رده بودند را‬ ‫بیرون انداخت‪.‬‬ ‫گروه های چپ چه دیدگاهی داشتند؟‬ ‫‪l‬نیروهای چپ‪ ،‬ضد امریکایی بودند ولی اینکه‬ ‫برخی از انها گرایش به شوروی داش��تند راهم نباید‬ ‫از یاد برد‪ .‬مثال حزب توده که بعدا نفوذشان در ارکان‬ ‫جمهوری اسالمی هم مشخص شد و برخی از انها هم‬ ‫اعدام شدند از ان زاویه به قضیه نگاه می کردند و دنبال‬ ‫وابستگی به شوروی بودند‪.‬‬ ‫عکس العمل انجمن امریکا‪ ،‬کانادا و اروپا چه‬ ‫بود؟ همراهی کردند؟‬ ‫‪l‬بله؛ انها هم پشتیبانی جدی به عمل اوردند و‬ ‫برای همین هم برای خیلی از عناص��ر انها در امریکا‬ ‫مشکل ایجاد شد‪ ،‬بعدها تعدادی را گرفتند و زندانی‬ ‫کردند و عده ای هم در تظاه��رات کتک خوردند‪ .‬این‬ ‫قضی��ه کال در اروپ��ا و امریکا این گون��ه پیش رفت‪.‬‬ ‫کمک های معنوی و فکری بسیاری داشتند‪.‬‬ ‫پس از گذشت چند دهه از وقوع این تسخیر‪،‬‬ ‫شعار «روز مبارزه با اس��تکبار» همچنان باقی‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪l‬بله و حتم��ا هم پابرجا خواه��د ماند‪ ،‬چرا که‬ ‫اس��تکبار به ویژه امریکا فعال در موضع ضعف است‪.‬‬ ‫مهمترین نیرویی که علیه استکبار مبارزه می کند ملت‬ ‫ایران و در راس ان دانش��جویان بودند‪ .‬در ملت ایران‬ ‫هم دانشجویان تقریبا امادگی و فرصت بیشتری برای‬ ‫مبارزه همه جانبه دارند‪ .‬و این کار یک کار دانشجویی‬ ‫بوده و حضرت امام هم از ان پش��تیبانی کردند‪ .‬به هر‬ ‫حال هیچکس در دنیا شایسته تر از امام برای پشتیبانی‬ ‫از این حرکت نبود که بتواند ان را رهبری کند‪.‬‬ ‫هنوز اثرات سیاسی در مواضع طرفین مشهود‬ ‫است‪ .‬فکر می کنید این مواضع خصمانه تا کی‬ ‫ادامه یابد؟‬ ‫‪l‬بله؛ وج��ود دارد‪ .‬باید گفت دنی��ا همواره دو‬ ‫قس��مت بوده‪ :‬قس��متی متعل��ق ب��ه گردن کلفت ها و‬ ‫مستکبران‪ ،‬قسمتی هم متعلق به پابرهنه ها‪ .‬مستکبران‬ ‫اسامی مختلفی در طول تاریخ داشتند‪ ،‬قران می فرماید‪:‬‬ ‫الذین امنو یقاتلون فی سبیل اهلل‪ ...‬و یا می فرماید‪ :‬الذین‬ ‫کفرو یقاتلون فی س��بیل اهلل‪ ...‬بنابرای��ن امر می کند که‬ ‫بجنگید با اولیای شیطان! حضرت امام این جبهه بندی‬ ‫را کردند و گفتند شیطان بزرگ؛ در مقابل به ما هم گفتند‬ ‫پابرهنه ها و مستضعفین و کس��انی که دنبال عدالت و‬ ‫حقوق بشریت هستند‪ .‬امریکا و استکبار در زمان شاه‬ ‫و بعد از کودتای ‪ 28‬مرداد ‪ 1332‬که ش��اه را بر مسند‬ ‫نشاندند و حاکم کردند و دارایی ها و ثروت و نفت این‬ ‫ملت را به تاراج بردند و وس��یله اقایی خودشان قرار‬ ‫دادند و ذلت ما را رقم زدند‪ ،‬مستحق این جبهه بندی‬ ‫بودند از نظر ملت و حضرت ام��ام؛ حضرت امام هم‬ ‫انتقام درستی از انها گرفتند که این مبارزه تا به امروز‬ ‫هم ادامه دارد‪.‬‬ ‫فک��ر می کنی��د اثرات ای��ن تس��خیر و رفتار‬ ‫دانش��جویان ب��رای امریکایی ه��ا ت��ا ک��ی‬ ‫باقی باشد؟‬ ‫‪l‬امریکایی ها س��مبل اس��تکبار هستند‪ .‬سمبل‬ ‫زورگویی هستند‪ .‬بعد از جنگ دوم جهانی که پیروز‬ ‫جنگ بودند‪ ،‬امدند ساختاری بین المللی – سیاسی و‬ ‫اقتص��ادی ‪ -‬مالی بر دنیا تحمیل کردند‪ .‬این س��اختار‬ ‫سیاس��ی ‪ -‬بین الملل��ی به انه��ا ق��درت می دهد که‬ ‫هر چه جزو تمایالت انهاست بر دیگران تحمیل کنند‪.‬‬ ‫شورای امنیت سازمان ملل را در نظر بگیرید که در ان‬ ‫از قدرت وتو برخوردارند‪ .‬اینها اس��مش را گذاشتند‬ ‫دفاع از صلح و امنیت بین المللی؛ ولی در واقع دفاع از‬ ‫قدرت قدرت مندان است‪ .‬می گویند برای انکه جنگی‬ ‫رخ ندهد‪ ،‬انکه بمب اتمی دارد انچه را که می خواهد‬ ‫به او ندهیم که نکند جنگ ش��ود!! و می گویند همین‬ ‫که تیراندازی نشود و سالح اس��تفاده نشود اسم ان را‬ ‫گذاشته اند دفاع از صلح بین المللی!‬ ‫نه اینکه عدالت برقرار شود و همین که تیراندازی‬ ‫نش��ود و جنگ صورت نگیرد و بمب اتمی اس��تفاده‬ ‫نش��ود! ای��ن را می گوین��د دف��اع از صل��ح و امنیت‬ ‫بین الملل��ی! در واقع با این دی��دگاه زور زورمندان را‬ ‫به رسمیت می شناسند‪ .‬می گویند هر کسی هر اندازه‬ ‫صاحب قدرت است به همان اندازه هم حق دارد‪ .‬این‬ ‫ساختاری بود که امریکایی ها پس از جنگ ایجاد کردند‬ ‫و تا االن هم ظلمی را که شاهد هس��تیم چه در قضیه‬ ‫فلس��طین و چه در جنگ تحمیلی خودمان و‪ ...‬از این‬ ‫ساختار بین المللی بیرون می اید و مشروعیت قالبی به‬ ‫ان می دهند که البته اسم ان مشروعیت نیست‪.‬‬ ‫در س��اختار اقتص��ادی هم از ی��ک نظام ظلم‬ ‫برخوردارند‪...‬‬ ‫‪l‬بله؛ ساختار اقتصادی هم که درست کرده اند‬ ‫این اس��ت که امدند صندوق بین المللی پول و بانک‬ ‫جهانی را تاس��یس کردند‪ .‬یک زمانی امریکایی ها به‬ ‫همه دنیا تعه��د کردند که در مقابل ه��ر اُنس طال‪36 ،‬‬ ‫دالر بدهند‪ .‬در س��ال ‪ 1971‬نیکس��ون رئیس جمهور‬ ‫وقت امریکا بیانیه ای داد و گفت ک��ه تا به امروز دالر‬ ‫به طال مرتبط بود‪ ،‬از این به بعد دالر به مانند هر کاالی‬ ‫دیگر در دنیا نرخ شناور است و عرضه و تقاضا تعیین‬ ‫می کند‪ .‬امروزه هر اُنس طال در بازار ‪ 1600‬دالر است‬ ‫یعنی همه انهایی که دالر داشتند سی برابر ضرر کردند‪.‬‬ ‫یعن��ی امریکایی ها مرکب و کاغذ چ��اپ کردند و به‬ ‫دست دنیا دادند و کاال وارد کردند‪ .‬یعنی هر امریکایی‬ ‫میلیون ها دالر بیش از انکه تولید کند‪ ،‬مصرف کرده؛‬ ‫این ساختار ظالمانه ای است که امریکا از نظر اقتصادی‬ ‫به دنیا تحمیل کرد‪ .‬به بیان دیگر مستضعفین کار کردند‬ ‫و انها اس��تفاده کردند‪ .‬م��ا با این س��اختار هیچ وقت‬ ‫نمی توانیم با امریکا کنار بیاییم‪ .‬ما دارای ساختار ضد‬ ‫ظلم هستیم و قانون اساسی ما مخالف ظلم است‪ ،‬حال‬ ‫می توانیم اجازه بدهیم که به ما ظلم شود؟! یا می توانیم‬ ‫به کسی ظلم کنیم؟! دعوای ما و دعوای امریکا فقط در‬ ‫همین شعارها نیست! چیزهایی که حضرت امام و مقام‬ ‫معظم رهبری می بینند معطوف به ساختار ظالمانه ای‬ ‫است که امریکا برای خودش تعریف کرده است‪.‬‬ ‫ای��ن تئ��وری وج��ود دارد که مش��کالت با‬ ‫گفت وگو حل شدنی است‪...‬‬ ‫‪l‬بعضی ها خیال می کنند این م��وارد با مذاکره‬ ‫حل می شود‪ .‬متاسفانه در دولت های مختلف ما با این‬ ‫مشکل مواجه هس��تیم‪ .‬خیر‪ ،‬این درگیری ها ریشه ای‬ ‫است‪ .‬بنابراین دانشجویان ما خوب فهمیدند که دست‬ ‫به تسخیر النه جاسوسی زدند چرا که انها از ان مکان‬ ‫(النه جاسوسی) برای گسترش ساختار ظالمانه خود‬ ‫اس��تفاده می کردند‪ ،‬ان هم در خاک جمهوری اسالمی‬ ‫که مخالف ظلم اس��ت‪ .‬چیزی که به خاطر ان انقالب‬ ‫صورت گرفت بنابراین این درگیری ریش��ه ای است‬ ‫و درگیری دو «وجود» هم هست‪ .‬وجودی که با عدم‬ ‫دیگری امکان پذیر است‪ .‬امریکا نمی تواند این سیستم‬ ‫را نداشته باشد‪ .‬امریکا یعنی این سیستم‪ .‬این سیستم در‬ ‫داخل کشور خودش هم ظلم می کند‪ .‬ساختار ظالمانه‬ ‫سرمایه داری که اس��اس ان این است که هر که بیشتر‬ ‫پول دارد بیش��تر حق دارد و تعیین کننده تر هم است؛‬ ‫قدرت باعث می ش��ود که سیاس��تمداران توسط این‬ ‫قدرت های مالی خریداری شوند‪ .‬قدرت های مالی هم‬ ‫به خاطر ساختار ظالمانه بودن به سمت شکست رفتند‪،‬‬ ‫که چرا این بانک ها و صندوق های بیمه و کمپانی های‬ ‫بزرگ حاکم ش��دند که البته این حرف دیگری است‪،‬‬ ‫واقعیت این است که این شکست مالی حاکم شد‪ ،‬ان‬ ‫وقت زمانی که می خواس��تند جبران کنند امدند پول‬ ‫تزریق کردند! پولی که از جیب ملت امریکا برداش��ته‬ ‫ش��د‪ .‬این هم ساختار ظالمانه ای اس��ت که امریکا در‬ ‫داخل کشورش به کار می بندد‪ .‬عکس العمل ان هم این‬ ‫است که مردم روشنفکر در ان قضیه عکس العمل های‬ ‫شدیدی نشان دادند و موضوع وال استریت پیش امد‪.‬‬ ‫بنابراین امریکا از س��اختار عادالن��ه ای در هیچ‬ ‫زمینه ای برخوردار نیس��ت؛ وال اس��تریت که امروزه‬ ‫سمبل س��رمایه داری است توسط روش��ن بین های‬ ‫امریکا نسبت به ان عکس العمل نشان داده شده است‬ ‫و امریکا هم راهی جز سرکوب اعتراضات ندارد‪ .‬نظام‬ ‫لیبرالیسم را زیر س��وال نبردم؛ بلکه نظام سرمایه داری‬ ‫را زیر س��وال بردم‪ .‬یکی از وجوه نظام سرمایه داری‪،‬‬ ‫لیبرالیسم اس��ت؛ ان هم محکوم است و نمی خواهم‬ ‫فقط به اولی اکتفا کنم‪ .‬نظام س��رمایه داری است که به‬ ‫پول اصالت می بخشد‪ .‬در این نظام اگر پول داشته باشی‬ ‫حق محسوب می شوی‪ .‬پول داشته باشی سیاستمدار‬ ‫را می خری‪ .‬اصالت با پول است‪« .‬حق» اصالت ندارد‪.‬‬ ‫«عدالت» اصالت ندارد‪.‬‬ ‫بنابراین نظ��ام الهی با این س��اختار مادی درگیر‬ ‫‪75‬‬ ‫افتاب‬ ‫است‪ .‬یعنی جمهوری اس�لامی که اعتقاد به عدالت‪،‬‬ ‫اس�لام‪ ،‬معنویت و‪ ...‬دارد با این نظام مادی که اساس‬ ‫ان پول و زور و قدرت اس��ت‪ ،‬درگیر است‪ .‬چه کسی‬ ‫می خواهد و می تواند این دو را با هم اشتی بدهد؟!‬ ‫یعنی در هیچ زمینه ای امکان گفت وگو وجود‬ ‫ندارد؟!‬ ‫‪l‬نمی گویم که نباید مذاکره کرد؛ ممکن اس��ت‬ ‫در خیلی از جاها م��ا از طریق مذاک��ره بتوانیم بازی‬ ‫برد‪-‬برد ایجاد کنیم؛ خیل��ی جاها به خاطر تنگناهایی‬ ‫که ان نظام فاس��د پیدا می کند و در جایی هم که ما از‬ ‫منافعی برخورداریم‪ ،‬ممکن است در مساله ای خاص‬ ‫مذاکره کرده و به نتیجه ای هم برسیم؛ مانند مذاکره ای‬ ‫که بر سر خروج انها از کشور عراق داشته ایم‪ .‬ما اعتقاد‬ ‫داش��تیم که نیروهای امریکایی بای��د از عراق خارج‬ ‫شوند‪ .‬انها خواستند با ملت و دولت عراق قراردادی‬ ‫ببندند که نیروهای امریکای��ی از امنیت حقوق ویژه‬ ‫کنونی برخوردار باش��ند‪ .‬یعنی حق کاپیتوالس��یون؛‬ ‫امریکایی ها با این نمونه زورگویی در همه جا به دنبال‬ ‫اجرای ان هستند‪ .‬در افغانس��تان‪ ،‬در کره‪ ،‬در ژاپن و‪...‬‬ ‫می خواهند هر جنایتی اگر مرتکب شدند در ان کشور‬ ‫محاکمه نشوند! بنابراین هر جنایتی را هم که بخواهند‬ ‫انجام می دهند‪ .‬قرارداد امنیتی که می خواستند بر عراق‬ ‫تحمیل کنند این بود‪ .‬ملت عراق ایستاد‪ ،‬ما هم کمک‬ ‫کردیم و مذاکره کردیم و انها هم مطمئن ش��دند که ما‬ ‫نمی خواهیم جانش��ین نیروهای انها بشویم و اکنون‬ ‫هم دارند خارج می شوند و این نشان دهنده کار مثبتی‬ ‫اس��ت که ما انجام داده ایم‪ .‬بنابراین من مذاکره را نفی‬ ‫نمی کنم‪ ،‬در جایی که می توانیم منافعی که از تنگنای‬ ‫انها به دست بیاوریم مذاکره می کنیم‪.‬‬ ‫برای خ��روج انها از افغانس��تان هم حاضر به‬ ‫مذاکره هستیم؟‬ ‫‪l‬بله؛ االن در افغانس��تان‪ ،‬امریکایی ها در تنگنا‬ ‫قرار دارند و ما می توانیم مذاک��رات برد‪-‬برد را انجام‬ ‫بدهی��م‪ .‬حت��ی حاضری��م تضمین هایی ه��م بدهیم‬ ‫که امریکایی ها از افغانس��تان خارج ش��وند‪ .‬انها در‬ ‫افغانستان در موضع ضعف هس��تند بنابراین می توان‬ ‫در این م��ورد هم مذاک��ره کرده در موض��وع مذاکره‬ ‫چارچوب ه��ا مش��خص ش��ده و مقام معظم رهبری‬ ‫موضع قطعی را مشخص کردند‪ .‬ما فقط بر سر خروج‬ ‫نیروه��ای امریکایی از ع��راق و افغانس��تان مذاکره‬ ‫می کنیم‪ ،‬نه بر س��ر مس��ائل دو جانبه‪ .‬در مذاکرات در‬ ‫مسائل دو جانبه ما با س��اختار نظام ظالمانه ای مواجه‬ ‫هستیم؛ یعنی همانی که دانشجویان در سیزده ابان به‬ ‫تسخیر النه جاسوس��ی پرداختند‪ .‬حرف همان است‬ ‫و عوض نش��ده اس��ت‪ .‬بنابراین مذاکره بر سر مسائل‬ ‫دو جانب��ه ص��ورت نخواه��د گرف��ت‪ .‬ذات امریکا‬ ‫چپاولگری اس��ت‪ .‬انها نمی توانند با هیچ کش��وری‬ ‫به طور متوازن برخورد کنند‪.‬‬ ‫پس از تس��خیر‪ ،‬انجمن امریکا‪ ،‬کانادا و اروپا‬ ‫چه کمکی به گروه های انجمن اسالمی کرد؟‬ ‫‪l‬ای��ن انجمن در امری��کا پنج��اه امریکایی را‬ ‫از صنوف مختلف ش��امل دانش��جو‪ ،‬اس��تاد‪ ،‬کارگر‪،‬‬ ‫کارمند و‪ ...‬به ایران فرس��تاد تا ایران را بهتر بشناسند‬ ‫و گروگان ها را هم ببینند و حتی با انها صحبت کنند‪.‬‬ ‫با دانشجویان رابطه برقرار کنند و به واقع ببینند وقتی‬ ‫امریکایی ها شعار می دهند تسخیر کنندگا ن تروریست‬ ‫هستند‪ ،‬دروغی بیش نیست‪ .‬انجمن تالش زیادی کرد‬ ‫تا در خارج از کش��ور قضیه با همان دلیل واقعی که از‬ ‫سوی دانشجویان انجام پذیرفته‪ ،‬در رسانه ها منعکس‬ ‫ش��ود و مردم دنیا دلی��ل واقعی ان را بدانن��د نه انچه‬ ‫امریکایی ها شعار می دهند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪76‬‬ ‫گاه شمار اشغال سفارت امریکا‬ ‫برگ هایی از تسخیر‬ ‫النه جاسوسی‬ ‫‪ -1‬حوالی س��اعت ‪ 9‬صبح وض��ع عادی بر‬ ‫خیابان طالقانی حکمفرماست‪ .‬گروهی نزدیک‬ ‫به چهارصد نف��ر درحالی ک��ه در طول خیابان‬ ‫طالقانی به راهپیمای��ی می پرداختند ناگهان به‬ ‫سمت سفارت امریکا حرکت می کنند‪ .‬جمعی‬ ‫از دانشجویان و جوانان با شور و حرارت از در و‬ ‫دیوارسفارتباالمی روندوواردمحوطهسفارت‬ ‫می شوند‪ .‬خیابان طالقانی ازحرکت باز می ایستد‪.‬‬ ‫جوانان به سرعت محوطه سفارت را در اختیار‬ ‫خود گرفتند‪ .‬هر کدامشان با بازوبندی به دست‬ ‫و عکسی از امام خمینی(ره) برسینه بر محوطه‬ ‫س��فارت حکمرانی می کردند‪ .‬ساعتی بعد این‬ ‫خبر که‪« :‬سفارت امریکا در تهران اشغال شد» بر‬ ‫خروجی تلکس های خبری قرار گرفت؛ خبری‬ ‫که فضای دیپلماسی دنیا را تکان داد‪.‬‬ ‫‪ -2‬روز بع��د ام��ام خمین��ی (ره) ان‬ ‫را انق�لاب دوم می نامد‪ .‬انقالب��ی بزرگتر از‬ ‫انقالب اول‪ .‬دانشجویان حضور پیدا کرده و‬ ‫در مصاحبه ای رادیووتلویزیون علت حضور‬ ‫خود را در جمع دانشجویان و جوانان «دعوت‬ ‫برادران پیرو خ��ط امام» عن��وان می کنند که‬ ‫تمام مردم ایران از عمل دانشجویان پشتیبانی‬ ‫می کنند‪ .‬برخی رس��انه ها ای��ن حرکت را در‬ ‫جهت تضعیف دولت موقت ارزیابی می کنند‪.‬‬ ‫‪ -3‬س��اعاتی بع��د دول��ت مهندس‬ ‫بازرگان (دولت موقت) استعفا می دهد‪ ،‬که از‬ ‫سوی رهبر انقالب پذیرفته می شود‪ .‬شورای‬ ‫انقالب مامور اداره کشور می شود‪ .‬بنی صدر به‬ ‫سرپرستی وزارت خارجه منصوب می شود‪.‬‬ ‫‪ -4‬در روز ش��انزدهم جمعیت��ی‬ ‫انب��وه در اط��راف س��فارت ب��ا عصبانی��ت‬ ‫پرچ��م امری��کا را ات��ش زدن��د و فری��اد‬ ‫کش��یدند؛ مرگ بر امریکا؛ مرگ ب��ر کارتر‪.‬‬ ‫در همی��ن روز قطب زاده س��خنانی همچون‬ ‫بنی صدر ب��ر زبان ران��د و گف��ت‪ :‬نمی توان‬ ‫گروگان ها را نگه داشت‪. ..‬‬ ‫‪ -5‬خبر داغ در فضای رسانه ای دنیا موج‬ ‫می زند‪ .‬چند روز بعد شورای امنیت با پانزده رای‬ ‫موافق از جمله با رای شوروی بر ازادی فوری‬ ‫گروگان ها تاکید می کند‪ .‬به رغم نظر بنی صدر‪،‬‬ ‫ایران نشست نیویورک را تحریم کرد و شورای‬ ‫انقالب او را از پای هواپیما برگرداند‪.‬‬ ‫‪ -6‬در اخرین روزهای س��ال ‪1979‬‬ ‫میالدی دوباره ش��ورای امنیت رای به ازادی‬ ‫بی چون و چرای گروگان ها داد‪ .‬والدرهایم‪،‬‬ ‫دبیر کل س��ازمان ملل تصمیم گرفت شخصا‬ ‫به ایران بیای��د‪ .‬روزنامه های ایران عکس��ی‬ ‫قدیمی از او چاپ کردند که به دس��ت اشرف‬ ‫پهلوی (خواهر شاه) بوسه می زد‪ .‬با ورود او‬ ‫به ایران هیچ مقام رس��می حاضر به دیدار با‬ ‫وی نمی شود‪ .‬دیپلماسی دبیر کل هم شکست‬ ‫می خورد‪ .‬امریکا اع�لام می کند یک طرفه به‬ ‫قطعنامه عمل خواهد کرد‪.‬‬ ‫‪ -10‬امری��کا از دس��ت ای��ران و‬ ‫دانش��جویان به ش��دت عصبانی است و در‬ ‫روز یکصد پنجاه و پنجم به کاردار س��فارت‬ ‫ایران دس��تور می دهد که امریکا را ترک کند‪.‬‬ ‫ام��ا در ایران گویی جش��ن برپا بوده اس��ت‪.‬‬ ‫امام خمینی (ره) از کارتر به خاطر قطع رابطه با‬ ‫ایران تشکر می کند و می گوید‪« :‬قطع روابط به‬ ‫این معنا است که امریکا از نفوذ در ایران قطع‬ ‫امید کرده است»‪.‬‬ ‫‪ -7‬پ��س از انتخ��اب بنی ص��در ب��ه‬ ‫ریاست جمهوری وی در اولین مصاحبه اش‬ ‫اعالم می کند که نمی خواهد با دانش��جویان‬ ‫مس��لمان حکومتی موازی را قبول کند‪ .‬ما در‬ ‫ایران دو حکومت داریم؛ حکومت دانشجویان‬ ‫پیرو خط امام و دیگری شورای انقالب که از‬ ‫نظر وی چنین وضعی قابل قبول نبود‪ .‬وی حل‬ ‫مش��کل گروگان ها را منوط ب��ه عذر خواهی‬ ‫امریکا و محترم شمردن استقالل و حاکمیت‬ ‫ایران می داند‪.‬‬ ‫‪ -13‬برگش��ت گروگان ه��ا پ��س از‬ ‫تو شش روز (مقارن با سخنرانی‬ ‫سیصد و شص ‬ ‫تبلیغاتی انتخابی ریاس��ت جمهوری کارتر)‬ ‫می توانس��ت پیروزی را برای او رقم بزند؛ اما‬ ‫یک اش��تباه یا واکنش��ی عصبی ریگان را به‬ ‫کاخ س��فید نزدیک ک��رد‪ .‬اش��پیگل قدرت‬ ‫ای��ران را تیتر ک��رد‪« :‬زمانی ای��االت متحده‬ ‫می توانس��ت تصمیم بگیرد که چه کسی در‬ ‫ایران بر مسند قدرت بنش��یند‪ ،‬اما امروز ایت‬ ‫اللهی در تهران می تواند سرنوشت انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری ایاالت متحده را تعیین کند»‪.‬‬ ‫‪ -15‬در روز س��یصد و هفتاد و سوم‪،‬‬ ‫تحوالت روند س��ریع تری به خود گرفت‪.‬‬ ‫کریستوفر به واسطه الجزایر موضع پذیرش‬ ‫امریکا را اعالم می کند‪ .‬چند روز بعد ایاالت‬ ‫متحده شروط چهارگانه ایران را می پذیرد‪.‬‬ ‫رجایی نخس��ت وزیر پاس��خ امریکایی ها‬ ‫را مبه��م خواند‪ .‬ای��ت اهلل بهش��تی‪ ،‬رئیس‬ ‫دیوان عالی‪ ،‬مس��اله محاکمه گروگا ن ها را‬ ‫مطرح کرد‪.‬‬ ‫امریکا متعهد شده تمامی سپرد ه های‬ ‫ایران را که بر اس��اس حکم رئیس جمهور‬ ‫امری��کا در بانک های امریکایی و ش��عب‬ ‫اروپایی انها توقیف شده است قبل از ازادی‬ ‫گروگان ها به حس��اب بانک مرکزی کشور‬ ‫ثالث واریز کند‪.‬‬ ‫افتاب‬ ‫‪ 140 -9‬روز بع��د در چه��ار فروردین‬ ‫‪ 1359‬کارت��ر نامه ای محرمانه خط��اب به امام‬ ‫می نویس��د و اعالم می کند‪« :‬ما ام��اده پذیرش‬ ‫حقایق جدید ک��ه مولود انقالب ایران اس��ت‪،‬‬ ‫می باش��یم‪ .‬این امر همچنان ه��دف و ارزوی‬ ‫ماس��ت‪ ،‬زیرا من تصور می کنم ک��ه ما هدف‬ ‫واحدی را که صلح جهان��ی و برقراری عدالت‬ ‫برای هم��ه مل��ل اس��ت‪ ،‬تعقی��ب می کنیم‪».‬‬ ‫امام خمینی(ره) با شجاعتی خارق العاده دستور‬ ‫می دهد تا نامه کارتر منتشر شود‪ .‬در امریکا انتشار‬ ‫این نامه یک افتضاح سیاسی برای کارتر بود‪.‬‬ ‫‪ -12‬سرانجام در روز سیصد و چهل‬ ‫و دوم و پ��س از کش��مکش های بس��یار‬ ‫امام خمین��ی(ره) ش��روط چهارگان��ه ای را‬ ‫ب��رای ازادی گروگا ن ه��ا اع�لام ک��رد‪:‬‬ ‫بازگرداندن دارایی های شاه؛ تعهد امریکا به‬ ‫عدم مداخل��ه در امور داخلی ای��ران؛ ازاد‬ ‫کردن دارایی ه��ای ایران در امری��کا و لغو‬ ‫ادعاهای امریکا علیه ایران‪.‬‬ ‫شرط دوم بالفاصله مورد پذیرش قرار‬ ‫می گیرد اما امریکا با بقیه ش��روط محتاطانه‬ ‫برخورد می کند‪ .‬الجزایر واس��طه دو کشور‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪ -8‬مذاکرات پشت پرده قطب زاده باعث‬ ‫می شود که خبرگزاری فرانسه گزارش دهد که تا‬ ‫چند روز اینده یک هیات امریکایی که از جانب‬ ‫دانشجویان پیرو خط امام دعوت شده اند‪ ،‬احتماال‬ ‫وارد تهران خواهند داشت‪ .‬قطب زاده اعالم کرد‬ ‫که به نمایندگی از شورای انقالب گروگان ها را‬ ‫تحویل خواهد داد؛ اما دانشجویان اعالم کردند‪،‬‬ ‫گروگان ها را تحویل قط��ب زاده نخواهند داد‪.‬‬ ‫دانشجویان درخواست مالقات هیات تحقیق را‬ ‫که به تهران امده بودند‪ ،‬کاری انحرافی خواندند و‬ ‫گروگان ها را برگ برنده خود در مبارزه با امریکا‬ ‫می دانستند‪.‬‬ ‫‪ -11‬امری��کا به فکر انج��ام عملیاتی‬ ‫نظام��ی از فرودگاهی مخف��ی در مصرافتاد‪.‬‬ ‫به رغم تمهیدات نظامی‪ ،‬عملیات چراغ های‬ ‫ابی شکست خورد و امریکا باید می دانست‬ ‫که با پنج هلی کوپتر نمی توان ‪ 90‬کماندو و ‪30‬‬ ‫گروگان را از ایران خارج کرد؛ کارتر با توقف‬ ‫عملیات موافقت کرد‪ .‬کاخ سفید در نیمه شب‬ ‫اعالم کرد که عملیات نظامی جسورانه ای که‬ ‫برای نجات گروگان های امریکایی در تهران‬ ‫طراحی شد به علت «نقص فنی»! لغو شد که‬ ‫منجر به مرگ هشت خدمه شد‪.‬‬ ‫‪ -14‬کمیس��یون وی��ژه نظ��ر‬ ‫امام خمین��ی(ره) را تامی��ن کرد‪ .‬ط��رح «اگر‬ ‫ایاالت متحده شرایط ما را بپذیرد‪ ،‬گروگان ها‬ ‫می توانند از ای��ران پرواز کنن��د» در مجلس‬ ‫قرائت شده و سپس رای اورد‪ .‬توپ در زمین‬ ‫کارتر است اما نمی تواند توپ را از میانه میدان‬ ‫عبور بدهد‪ .‬کارتر از دور انتخابات خارج شد‪.‬‬ ‫‪ -16‬ایرانی ه��ا ت��ا روز ‪ 444‬یعن��ی‬ ‫تعویض دفتر ریاس��ت جمهوری میان کارتر‬ ‫و ریگان تعلل کردند‪ .‬دس��ت دانشجویان از‬ ‫اتخاذ تصمیم کوتاه تر شد‪ .‬ریگان با وقاحت‬ ‫ب��ه ایرانی ها توهی��ن ک��رد و در مقابل‪ ،‬یک‬ ‫وزیر ایرانی گف��ت‪ :‬ما این ح��رف را جدی‬ ‫نمی گیریم‪.‬‬ ‫ریگان فکر می کند هن��وز در فیلم های‬ ‫وس��ترن ب��ازی می کن��د و بای��د رفتارهای‬ ‫وحش��یانه داش��ته باش��د‪ .‬او اضافه می کند‪:‬‬ ‫گروگان ها مثل میوه ای هستند که همه ابش‬ ‫کشیده ش��ده است‪ .‬پزش��ک های الجزایری‬ ‫گروگان ها را معاینه می کنند؛ بویینگ ها هنوز‬ ‫روی زمین هستند‪.‬‬ ‫بس��یاری معتقدن��د دانش��جویان و‬ ‫انقالبیونی که ش��اه را تا دم مرگ دنبال کرده‬ ‫بودند‪ ،‬ت��ا اخرین دقایق ریاس��ت جمهوری‬ ‫کارتر‪ ،‬عذاب��ش خواهن��د داد و در لحظاتی‬ ‫که کارتر رئیس جمه��ور نب��ود‪ ،‬هواپیمایی‬ ‫الجزایری با ‪ 52‬امریکایی ف��رودگاه مهراباد‬ ‫را ترک می کرد‪ .‬هواپیماها با ش��عار «مرگ بر‬ ‫امریکا» مش��ایعت ش��دند‪ .‬هواپیماها خاک‬ ‫ایران ر ا ترک کردند و در تاریکی شب مهتابی‬ ‫گم شدند‪.‬‬ ‫‪77‬‬ ‫معصمومه‬ ‫ابتکار از‬ ‫چهره های فعال‬ ‫دانشجویان‬ ‫خط امام (ره)‬ ‫می گوید‪« :‬اگر‬ ‫امام با تسخیر‬ ‫النه جاسوسی‬ ‫مخالفت‬ ‫می کردند‪،‬‬ ‫دانشجویان‬ ‫سریعا سفارت‬ ‫امریکا را تخلیه‬ ‫می کردند‪».‬‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫معصومه ابتکار در گفت وگو با مثلث‬ ‫ امام مخالفت می کردند‬ ‫از النه جاسوسی بیرون می امدیم‬ ‫داود رضایی چراتی‬ ‫‪4‬‬ ‫تسخیر س��فارت امریکا واقعه ای سرنوشت ساز در تاریخ معاصر ایران به ش��مار می رود‪ .‬اکنون پس از‬ ‫سه دهه از گذشت این واقعه تاریخی مثلث در گفت وگو با خانم دکتر معصومه ابتکار از دانشجویان پیرو خط‬ ‫امام و کنشگران اصلی این واقعه روند اجرای این پروژه را مورد واکاوی قرار داده است‪.‬‬ ‫زمانی که مباحث و تئوری های انقالب از سوی‬ ‫طیف های دانشجویی چپ و گروه های مخالف‬ ‫به چالش کشیده می شد‪ ،‬سفارت امریکا توسط‬ ‫دانشجویان تسخیر شد‪ .‬نکته قابل توجه این است‬ ‫که سیزده ابان از فضای باز دانشجویی و فضای‬ ‫ازاد دردانشگاه بیرون امد‪ .‬لطفا فضای دانشجویی‬ ‫ان زمان را ترسیم کنید وبفرمایید ایا اساسا با این‬ ‫فرضیه که سیزده ابان از فضای باز و ازاد دانشگاه‬ ‫بیرونامدهموافقهستیدیاخیر؟‬ ‫‪l‬از نقطه خوبی شروع کردید‪ .‬تا ان فضا و ذهنیت‬ ‫را نتوانیم به خوبی ترسیم کنیم علت تصمیم دانشجویان‬ ‫به خوبی مشخص نخواهد ش��د‪ .‬این همیشه یک سوال‬ ‫اصلی است که چرا دانشجویان دس��ت به چنین اقدامی‬ ‫ زده اند‪ .‬دانشجویان مسلمان انجمن اسالمی و گروه های‬ ‫‪78‬‬ ‫مسلماندردانشگاه هاطیفوسیعیازجنبشدانشجویی‬ ‫را تش��کیل می دادند‪ ،‬چه در دوره قب��ل از انقالب که در‬ ‫کنار گروه های چپ به مفهوم گروه های سوسیالیس��ت‪،‬‬ ‫کمونیست‪ ،‬مارکسیست و لنینیسم و چه در دوره مبارزات‬ ‫انقالب نقش خیلی کلیدی داش��تند و باالخره در شرایط‬ ‫ماه های اولیه پس از انقالب دانش��جویان مسلمان بسیار‬ ‫تاثیرگذاروفعالدرمناسباتداخلدانشگاهوهمدرفرایند‬ ‫انقالببودند‪.‬بخشمهمی ازایننقشجنبه هایفکریبود‬ ‫ویک جنبه ان ایدئولوژیکی که در مناسبات و در شرایط‬ ‫مختلف مباحث ایدئولوژیک و مباحث اعتقادی را پیش‬ ‫می کشیدندیادر تریبون هایازادیادرمیزگردهاومناظره ها‬ ‫بحث هایی اتفاق می افتاد و ورزیدگی فکری را برای این‬ ‫نسلازدانشجویانبه وجوداورد‪.‬یعنیشایدهمینتضارب‬ ‫ارایمتنوعومتکثرکهدرانفضاوجودداشتباعثمی شد‬ ‫بچه هافکرومطالعهکنند‪.‬اطالعاتدینیرادربارهدیدگاه ها‬ ‫و تفکرات مختلف وسعت بدهند و اندیشه کنند‪ .‬این فضا‬ ‫در تعمیق باورهای انقالبی و دیدگاه های حضرت امام و‬ ‫دیدگاه های افرادی امثال دکتر ش��ریعتی و استاد مطهری‬ ‫خیلیمهمبود‪.‬دقیقاازادیبودکهدردورهانقالبپیشامد‬ ‫ومحدودیت هایدورهشاهدیگروجودنداشت‪.‬‬ ‫فضای ازادی بود اما سراس��ر چالش و تنش بود‬ ‫مگر نه؟ در واقع مباحث و موضوعات سیاسی بر‬ ‫موضوعاتدیگرمی چربید‪...‬‬ ‫‪l‬بل��ه؛ همانگون��ه ک��ه ش��ما گفتی��د فض��ا‬ ‫بس��یارچالش برانگیز بود و فضای دانشجویی خیلی هم‬ ‫سیاسی می شد‪ .‬فضای دانشگاه ها هم همینطور‪ .‬درس و‬ ‫ی کمی کم رنگ تر می شد و این اقتضای‬ ‫فعالیت های علم ‬ ‫انقالب محس��وب می ش��د‪ .‬ولی خوبی ان ای��ن بود که‬ ‫ورزیدگی فکری و اندیشه و تفکر در این نسل به وجود امد‬ ‫کههنوزهمکشوردرخیلیازمواردمتکیبهاننسلاست‪.‬‬ ‫بحثمربوطبهطیفاقلیتنبود‪.‬بلکهخیلیگستردهو‬ ‫همه گیربود؛عمومیبود؛جلساتعموماعمومیوبازبود‪.‬‬ ‫همگانمی توانستندازاناستفادهکنند‪.‬ازطرفیموضوعات‬ ‫هم جذاب بود چرا که شرایط باز بود‪ .‬گروه یا باند خاصی‬ ‫در این جلسات شرکت نمی کردند؛ بلکه جلسات فراگیر‬ ‫بود‪ .‬یک جنبه اعتقادی و ایدئولوژیک و مباحث دینی بود‬ ‫و جنبه مهم ان همانگونه که شما هم اشاره کردید بحث ها‬ ‫و تحلیل های سیاسی بود‪ .‬در تحلیل سیاسی اصل انقالب‬ ‫کهچرااتفاقافتاده‪،‬موردمناقشهوبررسیسیاسیبود‪.‬یکی‬ ‫ازموضوعاتیکهمکررمطرحمی شدنگرانیازاسیب زدن‬ ‫جدیبهانقالبازسویامریکابود‪.‬اینکهچراانقالب های‬ ‫ا ندورهضد امپریالیستیخیلیزودزمینخوردند‪،‬اینسوال‬ ‫همواره مطرح می شد‪ .‬در تحلیل سیاسی اسیب شناسی‬ ‫صورتمی گرفت‪.‬تجربهکشورهایدیگرپسازانقالبشان‬ ‫بررس��ی می ش��د و مثال های متعددی از کشورهایی که‬ ‫انقالب کردند هم زده می شد مانند کشورهای امریکای‬ ‫التین یا نمونه کشور خودمان ( کودتای‪ 28‬مرداد) که همان‬ ‫هم برای طیف دانشجویی که در خیلی از مناسبات با امثال‬ ‫مهدی بازرگان و دیگران که در جریان نهضت ملی شدن‬ ‫نفت مستقیم در ارتباط بودند و از نزدیک شاهد ان بودند‬ ‫مورد بررسی قرار می گرفت‪ .‬شکی در این تحلیل ها وجود‬ ‫نداشتچراکهمباحثوتحلیل هاروشنبود‪.‬اینمباحث‬ ‫به خوبی در ان جلسات باز می شد و راجع به جزئیات انها‬ ‫در جمع دانش��جویی بحث صورت می گرفت‪ .‬این فضا‬ ‫دانشجویان مسلمان را که متعهد به انقالب و دیدگاه های‬ ‫حضرت امام بودند به این نقطه رس��اند که ما در شرایطی‬ ‫قرار می گیریمکهکشورهنوزازانتحوالتعظیم انقالب‬ ‫به ثبات نرسیده است‪ ،‬س��اختارهای اصلی کشور شکل‬ ‫نگرفته‪،‬قانوناساسیومجلسنداریم‪،‬دولتموقتاست‪،‬‬ ‫کشور در ساختار امنیتی و اطالعات و نظامی دچار درهم‬ ‫ریختگی است و در این فضا هم امریکا متاسفانه انقالب‬ ‫ایرانرانتوانستهبپذیردوباانکناربیایدچراکهمنافععظیم‬ ‫خودرادرمنطقهناگهانازدستدادهودنبالراهیاستکه‬ ‫دوباره ان شرایط را به منافع خودش برگرداند‪ .‬بنابراین برای‬ ‫اینشرایطموجودبایدفکریصورتمی گرفت‪.‬‬ ‫ش��رایط موجود ان زمان یک انس��داد محسوب‬ ‫می شد‪...‬‬ ‫‪l‬همین گونه است؛ برای این تحلیل ها و مباحث‬ ‫شرایط ان زمان به نظر می رسید که یک انسدادی به وجود‬ ‫امده و حرف و نگرانی های م��ردم و امام به گوش جامعه‬ ‫نالمللنمی رسد‪.‬تحرکاتیدربینقبایلومناطقمرزیو‬ ‫بی ‬ ‫احزابسیاسیبودوتحلیلدانشجویانمسلمانپیروخط‬ ‫امام این بود که فضا کال به سمتی حرکت می کند و وقایع به‬ ‫سمت یک سلسله پدیده هایی پیش می رود که می تواند‬ ‫شاید به یک کودتای شبیه ‪ 28‬مرداد منتهی شود‪ .‬بنابراین‬ ‫افتاب‬ ‫دانشجویان به این‬ ‫تحلیل هم رسیده بودند‬ ‫که اگر امام به هر دلیلی‬ ‫مخالف بودند و این‬ ‫حرکت را تایید نکردند‬ ‫حتما مساله فیصله پیدا‬ ‫کند و دانشجویان به‬ ‫بیرون از سفارت بیایند‬ ‫و موضوع تسخیر پایان‬ ‫پیدا کند‪ .‬حتی باز تصور‬ ‫نمی کردند که امام با‬ ‫این قاطعیت و جدیت‬ ‫پشتیبانی کنند‪ .‬حتی تا‬ ‫این اندازه که ان حرکت‬ ‫را انقالب دوم بنامند‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫اقدامبهتسخیرشد‪.‬‬ ‫اینمواردفقطدرحدتحلیلبود‪،‬تاانزمانشمابه‬ ‫اسنادمتقندسترسیپیدانکردهبودید‪...‬‬ ‫‪l‬شواهد زیادی هم وجود داشت‪ .‬شواهد بیرونی‬ ‫خیلیزیادبودیکیازانهاکودتای‪ 28‬مرداد‪ 1332‬بودودوم‬ ‫اینکهامریکاباانقالباسالمیکنارنیامدهبودوعلنامخالفت‬ ‫خودراعنوانمی کرد؛درعملهمتبلیغاتزیادیعلیهایران‬ ‫در رسانه های دنیا داش��ت و حاضر نبود مناسبات را حل‬ ‫کند‪.‬مثالخریدهاییکهایرانقبلازانقالبانجامدادهبودو‬ ‫جنگنده هایخریداریشدهتحویلدادهنشد؛ایناتفاق ها‬ ‫کامالنشانمی دادکهامریکاباواقعیتانقالباسالمیکنار‬ ‫نیامده است و به دنبال روش هایی است که بتواند انقالب را‬ ‫ازبینببرد‪.‬ضمناینکهاتفاقیمانندکودتاعلیهدکترالندهدر‬ ‫شیلی چند سال قبل از این موضوع حادث شد یا مسائلی‬ ‫که در پاناما به وجود امد‪ .‬شیوه کودتا کردن در کشورهای‬ ‫مختلفدنیاورویکاراوردنحکامی کهدراختیارخودش‬ ‫بودند را کنار نگذاش��ته بود‪ .‬بنابراین این موضوع ش��یوه‬ ‫جاری اشمحسوبمی شد‪.‬سالبعدهماینقضیهدرمصر‬ ‫هماتفاقافتادکهمبارکرویکارامد‪.‬بنابرایندرپاسخشما‬ ‫باید گفت که اطالعاتی که دانشجویان داشتند زمینه ساز‬ ‫این حرکت شد قطعا هم حاصل فضای باز دانشجویی و‬ ‫دانشگاه ها بود‪ .‬این رشد فکری و بصیرت و اینده نگری و‬ ‫شورونشاطیکهدراننسلبودحاصلفضایازاداندیشی‬ ‫واقعیدردانشگاه هابود‪.‬‬ ‫‪...‬کهالبتههزینه هایزیادی همبرای انقالب وحتی‬ ‫برای دانشجویان داشت‪ ،‬قبول دارید؟!‬ ‫‪l‬قبولدارم؛بلههزینههمداشت‪.‬گروه هایمخالف‬ ‫هم حرف های ش��ان را مطرح می کردند‪ ،‬گروه های غیر‬ ‫مسلمانهمهمینطور؛بلههزینههمداشتهومانمی خواهیم‬ ‫بگوییمکهاینراهیبودکهصددرصدمثبتبودهوجواب‬ ‫می داده اس��ت‪ .‬این مسیری اس��ت که مجموعه جریان‬ ‫دانشجویی را درگیر می کرد؛ انحصار به یک طیف اقلیت‬ ‫نداشت؛ همه دانشجویان درگیر بودند چرا که فضا ازاد بود‬ ‫و حس می کردند که نیازمند تحلیل و راهگشایی هستند و‬ ‫می خواستند چشم شان را نسبت به مسائلی که در سطح‬ ‫اندیشهوسیاستمطرحبودبازکنند‪.‬‬ ‫اگر دانش��جویان نزدیک به انق�لاب و همچنین‬ ‫گروه های چپ گرا و دانشجویان نزدیک به انها را‬ ‫در دو گروه فعال در دانشگاه ها بدانیم ایا می توان‬ ‫گفت اینها در ماجرای تسخیر س��فارت امریکا‬ ‫همگرایینسبیداشتند؟‬ ‫‪l‬این گروه ها در مقطعی قبل از انقالب به هم خیلی‬ ‫نزدیکشدندوطیف هایمختلفچپودینیوغیر دینی‬ ‫در یک طیف سیاس��ی قرار می گرفتند‪ ،‬چرا که همه علیه‬ ‫استبداد همفکر و همراه بودند و در مقطعی بعد از انقالب‬ ‫خب خیر؛ خیلی از گرایش ها متفاوت شد؛ تفاوت دیدگاه‬ ‫به وجود امد ولی در بحث مقابله با امریکا هم باز تحلیل ها‬ ‫متفاوت بود‪ .‬همگرایی هم واقعا وجود داش��ت‪ .‬حتی در‬ ‫بین خود جریان دانشجویان مس��لمان هم اختالف نظر‬ ‫بود‪ .‬در واقع بهتر است که س��وال شما را اینگونه اصالح‬ ‫کنیم که در بین جریان دانشجویان مسلمان وقتی موضوع‬ ‫مطرح ش��د حتی دارای مخالفینی هم بود و انجا بود که‬ ‫عده ایازجملهنمایندگاندانشگاهعلموصنعتمخالفت‬ ‫کردند‪ .‬دانشجویان دانش��گا ه تربیت معلم هم همینطور؛‬ ‫بقیه دانشگاه ها مثل دانشگاه تهران‪ ،‬دانشگاه شهید بهشتی‪،‬‬ ‫دانشگاهصنعتیشریفودانشگاهپلی تکنیکهمهدراین‬ ‫قضیههمراهبودندوبهجمع بندیمثبترسیدند‪.‬‬ ‫اساسا چرا دانش��جویان این عنوان را برای خود‬ ‫انتخابکردند؟‬ ‫‪l‬نکته جالب این است که اینها عنوان دانشجویان‬ ‫مسلمان پیرو خط امام را برای خودشان انتخاب کردند که‬ ‫احزابوگروه هایسیاسینتوانندازاینجریانبهره برداری‬ ‫کنند‪.‬یعنیاینجریانمستقلاست؛مسلمانهستند؛خط‬ ‫امامراهمقبولدارندوبهگروه هایدینیوسیاسیواحزاب‬ ‫باجنمی دهند‪.‬مثالحزبجمهوری اسالمیکهیکحزب‬ ‫مهمحاکمیتمحسوبمی شدحتیباانهمکنارنیامدند‬ ‫و گفتند که ما گروه مستقلی به عنوان دانشجویان مسلمان‬ ‫هستیم‪.‬‬ ‫جلساتواینصحبت هاکجامطرحمی شد؟‬ ‫‪l‬در دفتر تحکیم مطرح ش��ده و درجمع هایی که‬ ‫دانشجویاندرانزمانداشتندتصمیم گیریمی شد‪.‬‬ ‫گویا موضوع در دفتر تحکیم به جمع بندی کامل‬ ‫نرس��یده و بعدا گروهی به ص��ورت خودجوش‬ ‫اقدام کردند؟‬ ‫‪l‬خیر؛اینگونهنبود‪.‬تعدادیکهمخالفتکردنداکثرا‬ ‫گفتندکهمااینراهراادامهمی دهیم‪.‬انزمانبحثمشورت‬ ‫با حضرت امام و نمایندگان ایشان مطرح بود و غیر از اقای‬ ‫موس��وی خوئینی ها‪ ،‬نمایندگان امام در دسترس نبودند‪.‬‬ ‫به خاطرنزدیکیایشانبهبیت‪،‬دانشجویانتصمیمگرفتند‬ ‫با وی وارد صحبت ش��وند که نظر ایشان هم در موضوع‬ ‫تسخیرجلبشد‪.‬‬ ‫شما از ترس اینکه موضوع یک تصمیم حکومتی‬ ‫تلقیبشودبااماممشورتنکردید؟!‬ ‫‪l‬اینبحثمهمکهایاامامراازقبلدرجریانموضوع‬ ‫قرار بدهیم یاخیر هممطرحبود‪ .‬طبیعیبودکههمان گونه‬ ‫که اشاره کردید‪ ،‬اگر امام را در جریان موضوع قرار می دادیم‬ ‫یعنیموضوعتبدیلمی شدبهیکتصمیمحکومتیواین‬ ‫موضوعوجههمتفاوتیپیدامی کردکهالبتهاینگونهمدنظر‬ ‫نبود‪ .‬انچه مد نظر بود این بود که دانش��جویان این کار را‬ ‫به عنوانیکحرکتمردمی انجامبدهند‪.‬‬ ‫پس چرا این گروه اس��م خود را دانشجویان پیرو‬ ‫خطامامگذاشتند؟یعنیاینائتالفبیندانشجویان‬ ‫مختلفایجادشدهبودکهبهاینناممطرحشوند؟‬ ‫‪l‬چون تحلیل انها این بود که نظر امام هم بر مبنای‬ ‫مواضع و سخنرانی هایی که داشتند‪ ،‬بر ان است که ایشان‬ ‫همبسیارنگرانشرایطاست‪.‬شرایطمناسبنبود‪.‬امامچند‬ ‫سخنرانی انجام دادند و فرمودند که بر‬ ‫ ‬ ‫روز قبل از تسخیر‬ ‫دانشجویان و طالب حوزه های علمیه است که مبارزات و‬ ‫حمالتخودشانراعلیهامریکاگسترشبدهند‪.‬‬ ‫پس نگران نبودید که اگر امام کار دانشجویان را‬ ‫تایید نمی کرد چه پیش می امد؟ اخر شما تصمیم‬ ‫داشتیدفقطبرایدویاسهروزدرساختمانسفارت‬ ‫بمانید!‬ ‫‪l‬بله‪،‬اینتحلیلهموجودداشت‪.‬دانشجویانبهاین‬ ‫تحلیلهمرسیدهبودندکهاگرامامبههردلیلیمخالفبودند‬ ‫و این حرکت را تایید نکردند حتما مساله فیصله پیدا کند و‬ ‫دانشجویانبهبیرونازسفارتبیایندوموضوعتسخیرپایان‬ ‫پیدا کند‪ .‬حتی باز تصور نمی کردند که امام با این قاطعیت و‬ ‫جدیت پشتیبانی کنند‪ .‬حتی تا این اندازه که ان حرکت را‬ ‫انقالب دوم بنامند‪ .‬دانشجویان به این تحلیل هم رسیده‬ ‫بودند که اگر امام به هر دلیلی مخالف بودند و این حرکت‬ ‫را تایید نکردند حتما مساله فیصله پیدا کند و دانشجویان‬ ‫به بیرون از سفارت بیایند و موضوع تسخیر پایان پیدا کند‪.‬‬ ‫حتی باز تصور نمی کردند که امام با این قاطعیت و جدیت‬ ‫پشتیبانیکنند‪.‬حتیتاایناندازهکهانحرکتراانقالبدوم‬ ‫بنامند‪ .‬امروز که به موضوع نگاه می کنیم می بینیمپشتیبانی‬ ‫اماماثاربسیارمثبتیبههمراهداشتومردمهمنشاطجالبی‬ ‫از موضوع پیدا کردند‪ .‬اگر موضوع را بخواهیم به اتفاقات‬ ‫امروزی وصل کنیم می بینیم به رغم اینکه عده ای از فعاالن‬ ‫سیاسی امروزی این نگاه و حمایت امام را هم می دانند ولی‬ ‫بازاینجریانرایکتوطئهامریکاییتلقیمی کنند‪.‬برخی‬ ‫افرادمتاسفانهبرایاینکهوضعیتفعلیخودشانراتوجیه‬ ‫کنند‪،‬برایپروندهسیزدهابانهمنسخهپیچیدند‪.‬نسخه ای‬ ‫که دقیقا در تقابل با خط امام و دیدگاه امام است‪ .‬حضرت‬ ‫امام به طور ش��فاف و دقیق از موضوع حمایت کردند که‬ ‫جایهیچگونهبحثیرانگذاشتند‪.‬اگربخواهیممولفه های‬ ‫راهبردی انقالب را تعریف کنیم یک بحث ان انقالب دوم‬ ‫است‪ .‬این درست نیس��ت که این کار بزرگ را منتسب به‬ ‫یک جریان و دیدگاه حکومتی کرد‪ .‬متاسفانه می گویند که‬ ‫این موضوع از اول یک توطئه امریکا بوده که مثال امریکا‬ ‫گفته بروید سفارتخانه های ما را اشغال کنید و بعد ما به ان‬ ‫کشور حمله کنیم و تحت تصرف خودمان دراوریم! این‬ ‫افرادتاکجاحاضرندپیشبروندوچطورمی توانندپیامامام‬ ‫را نادیده بگیرند! بهتر است از امام و از انقالب برای توجیه‬ ‫وضعیتفعلیخودهزینهنکنیم‪.‬‬ ‫البته این تحلیل نزد افکار عمومی پذیرفته ش��ده‬ ‫نیس��ت چرا که امام موضع گیری قاطعی داشتند‬ ‫و با این عنوان که «انقالب دوم» رخ داده تکلیف‬ ‫موضوع را روشن کردند‪ .‬سوال بعد این است که‬ ‫شما معتقدید همه گروه های دانشجویی با تصمیم‬ ‫تسخیرالنه جاسوسیموافقبودند؟‬ ‫‪l‬ان موقع که تصمیم تس��خیر جدی ش��د فقط‬ ‫دانشجویانمسلمانحضورداشتند‪.‬کلیاتانفضاوذهنیت‬ ‫وجود داشت‪ .‬چون قبل از ان هم چریک های فدایی خلق‬ ‫همبهسفارتامریکاواردشدندواتفاقیهمنیفتادوجدی‬ ‫همگرفتهنشد‪.‬وقتیبهتصمیمجدیرسیددیگرهیچکدام‬ ‫دخالتدادهنشدندوفقطدانشجویانمسلمانبودند‪.‬‬ ‫خودشانکشیدندکناریااینکهدخالتدادهنشدند؟‬ ‫‪l‬بخشی از انها دخالت داده نشدند چون تصمیم‬ ‫اینبودکهدانشجویانمسلمانودانشجویانمسلمانپیرو‬ ‫خطامامدرموضوعباشند‪.‬حتیبرایبچه هامشخصبود‬ ‫که امثال سازمان مجاهدین خلق دخالت داده نشوند و این‬ ‫تصمیم کامال اگاهانه بود‪ .‬امثال حزب توده و چریک های‬ ‫فدایی خلق که اصال جزو دانش��جویان مسلمان نبودند؛‬ ‫فقط دانشجویان مسلمانی که خط امام را قبول داشتند و‬ ‫خودشان را پیرو خط امام می دانستند‪ ،‬یک گروه هم اعالم‬ ‫کردند که مخالفیم و حضور پیدا نکردند که شامل دانشگاه‬ ‫علموصنعتودانشگاه تربیت معلمبودند‪.‬برخیموضوع‬ ‫را امروزه اینگونه تحلیل می کنند ک��ه جدایی که بعدا در‬ ‫طیف هایسیاسیمعتقدبهنظامبه طورشفاف تراتفاقافتاد‬ ‫و به راست و چپ و اکنون هم به اصولگرا و اصالح طلب‬ ‫تقس��یم ش��د‪ ،‬مبدا این اختالف دیدگاه ها به همین برهه‬ ‫برمی گردد‪.‬تفکرغالبشورایمرکزیانجمعبعدهاتبدیل‬ ‫بهجریاناصالح طلبیشد!بههرحالمامتاسفیمکهامریکا‬ ‫نتوانستواقعیتانقالبایرانرادرککندوارتباطمنطقی‬ ‫و متعادلی با ایران برقرار کند‪ .‬تاسف از این بابت است که‬ ‫‪79‬‬ ‫افتاب‬ ‫امریکاموضعگرگومیشراکهتعبیرامامهمبودبایدکنار‬ ‫می گذاشت و متاسفانه هرگز نتوانست مناسبات سلطه را‬ ‫از این روابط خارج کند که هنوز هم ادامه دارد‪ .‬و ایران هم‬ ‫مناسباتسلطهراهرگزنخواهدپذیرفتوگرنههیچکداماز‬ ‫دانشجویانمسلمانپیروخطامامانروزوفعاالنامروزچه‬ ‫ازجناحاصولگراوچهازجناحاصالحطلبسراغندارمکه‬ ‫از عملکرد خودشان در مورد تسخیر اظهار پشیمانی کنند‪.‬‬ ‫همهبراینکهاصلایناتفاقتصمیمی بایکنیتخوببوده‬ ‫اتفاقنظردارند‪.‬دانشجویانهمهیچ گاهبهدنبالانتقام گیری‬ ‫و ایجاد مخاصمه با امریکا نبودند‪ .‬انها می خواستند حق‬ ‫عزتواعتالیملتایرانپایمالنشود‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬یک واقعه تاریخی را باید براس��اس شرایط‬ ‫زمان و مکان خودش م��ورد ارزیابی قرار داد‪ ،‬اما‬ ‫یک سوال دیگر‪ ،‬اعضای اصلی شورا چه کسانی‬ ‫بودند؟شماهمبودید؟‬ ‫‪l‬خیر؛ من جزو افراد اصلی نبودم‪ .‬اقایان اصغرزاده‪،‬‬ ‫فاللهیورحیمباطنیبودند‪.‬‬ ‫بیطرف‪،‬میردامادیورضاسی ‬ ‫پس از انجام تسخیر ش��ما با عکس العمل منفی‬ ‫گروه هایدیگردانشجوییازجملهگروه هایچپ‬ ‫مواجهنشدید؟‬ ‫‪l‬خیر؛تقریباهمهانهاپسازانجامتسخیروتاییدامام‬ ‫واستقبالعظیممردمبهنوعیتالشکردندکهنزدیکشوند‪.‬‬ ‫مثال حزب توده می خواست بیاید داخل سفارت امریکا‬ ‫که دانشجویان اجازه ندادند‪ .‬سازمان مجاهدین خلق هم‬ ‫همینطورولیدانشجویاناجازهندادند‪.‬‬ ‫اما گویا در اطراف س��فارتخانه و در خیابان های‬ ‫منتهیبهسفارتامدندوچادرزدنددرستاست؟‬ ‫‪l‬بله؛ بیرون از س��فارت فعالیت داشتند و چادر‬ ‫هم زدند ولی متاس��فانه اکنون باز ش��اهدیم که عده ای‬ ‫می خواهنداینجریانتسخیررابهجریانمجاهدینخلق‬ ‫نسبت بدهند‪ .‬در حالی هیچ گونه ارتباطی وجود نداشت‪.‬‬ ‫ممکن است که بین حدود چهارصد دانشجو یک یا دو‬ ‫نفر با گرایش هایی خاص بوده باش��ند که دانشجویان‬ ‫مسلمان پنج دانشگاه و از دانشگاه های دیگر هم امدند‪،‬‬ ‫ولی هسته اصلی و تصمیم اصلی خالص بوده و برامده از‬ ‫دل مردم و توسط دانشجویانی اتفاق افتاده که فقط و فقط‬ ‫به فکر برچیدن بساط توطئه امریکا بودند‪ .‬جای تاسف‬ ‫و دور از انصاف اس��ت که بخواهیم برای توجیه وضع‬ ‫خود کل جریان را زیر سوال ببریم و حتی تحلیل غلط‬ ‫ارائه بدهیم‪ .‬اگر غیر از این بود امام یقینا تایید نمی کردند‪.‬‬ ‫این یک جریان اصیل و برامده از دل مردم و انقالب بوده‬ ‫و نیروهایی بودند که صادقانه عمل کردند‪ .‬گواه ان این‬ ‫است که با ان همه شهرت و اسم و محبوبیتی که در بین‬ ‫مردم پیدا کردند‪ ،‬روزی که ماجرا تمام شد جلسه گذاشتند‬ ‫و خودش��ان رامنحل ش��ده اعالم کردند و اینکه دیگر‬ ‫تشکیالت نداریم و بچه ها همه برگردند به دامان ملت‪.‬‬ ‫بچه ها اکثرا سال اخر دانشگاه بودند و امکان این وجود‬ ‫داشت که از این محبوبیت برای فعالیت های حزبی خود‬ ‫استفاده کنند و برای اینده شغلی شان تاثیرگذار باشد؛ ولی‬ ‫این کار را نکردند‪ .‬انها از دل مردم بیرون امدند‪ ،‬ماموریت‬ ‫خود را انجام دادند و برگشتند‪.‬‬ ‫البته عده ای از این موقعیت اس��تفاده ک��رده و به‬ ‫مناصبیهمرسیدند‪...‬‬ ‫‪l‬خیر‪ ،‬برعکس؛ خیلی از جا ها که موقعیتی هم‬ ‫داشتند به ضرر انها بوده است‪ .‬انها اعتبار معنوی را به‬ ‫جان خریدند به دلیل اینکه مشخص نبود برای انها چه‬ ‫پیش می اید! البته دردولت اقای خاتمی از س��ه نفر از‬ ‫دانشجویان مسلمان پیرو خط امام در پست های وزارت‬ ‫و معاونت استفاده شد‪ .‬من‪ ،‬اقای دادمان و اقای بیطرف‪.‬‬ ‫این انتخاب ها می توانست موضوع قابل مالحظ ه جدی‬ ‫برای امریکا باش��د‪ .‬یک نوع موازنه بود چرا که وقتی‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫‪80‬‬ ‫موضع سیاسیون متفاوت بود‪.‬‬ ‫افرادی نگران اثار منفی و مثبت‬ ‫ان بودند‪ .‬شاید انها هم برای خود‬ ‫دوراندیشی می کردند‪ .‬گویی انها‬ ‫جنبه تهدیدها و اسیب ها را کمتر‬ ‫می دیدند اما دانشجویان جنبه‬ ‫تهدیدها و اسیب ها را بیشتر‬ ‫می دیدند و جمع بندی انها این بود‬ ‫که ممکن است کشور به‬ ‫هرج و مرج سیاسی بیفتد‪ .‬حتی یکی‬ ‫از اقایان پیغام می دهد که انجایی‬ ‫را که گرفته اند غصبی است‪ ،‬نماز‬ ‫نخوانید‪ .‬بنابراین معتقد بودند که‬ ‫قضیه کمکی به انقالب نخواهد کرد‬ ‫و فضا را تند خواهد کرد و به انقالب‬ ‫اسیب خواهد زد‬ ‫بحث اص�لاح و بهب��ود روابط با دنیا مطرح می ش��ود‬ ‫حضور دانشجویان که به اشغال سفارت پرداختند قاعدتا‬ ‫نباید جایگاهی داشته باشد‪.‬‬ ‫اما خانم دکتر‪ ،‬روح پرسش من این بود که قبل از‬ ‫تسخیرایادانشجویانبهسودوزیاناینقضیهفکر‬ ‫می کردندیاخیر؟‬ ‫‪l‬این نکته درست است‪ .‬شاید اصال ابعاد موضوع‬ ‫برایدانشجویانقابلتصورنبود‪.‬انفضافضایانقالبیبود؛‬ ‫اصال محاسبات اینگون ه در کار نبود‪ .‬دانشجویان می گفتند‬ ‫اگراینکاربرایکشوروانقالبالزمباشد‪،‬انجاممی دهند‪.‬‬ ‫کسیفکرنمی کردمثالیکروزاگرخواستویزایامریکا‬ ‫برایادامهتحصیلبگیرداینموضوعبرایاومشکلایجاد‬ ‫ کند‪.‬یااگردرایندهخواستشرکتیتاسیسکند‪،‬نمی تواند‪.‬‬ ‫دروهلهاولاصالاینمحاسباتوجودنداشت‪.‬اینتصور‬ ‫نبوده که از این قضیه بهره برداری اتفاق بیفتد‪ .‬در کل جنبه‬ ‫اعتقادی برجنبه سیاسی قضیه می چربید‪ .‬کامال فداکارانه‬ ‫اینکارانجامشد‪.‬برایندکارانجمعدانشجویانمثبتبود‪.‬‬ ‫غیر از قطب زاده‪ ،‬بنی صدر و خود مهندس بازرگان‬ ‫که مخالف این اتفاق بودند‪ ،‬سیاسیون دیگری هم‬ ‫گویا با تصمیم ش��ما مخالف بودنداینگونه گفته‬ ‫می شود که موضع سیاسی ش��ان پس از پیام امام‬ ‫مخفیماند‪.‬‬ ‫‪l‬موضع سیاسیون متفاوت بود‪ .‬افرادی نگران اثار‬ ‫منفیومثبتانبودند‪.‬شایدانهاهمبرایخوددوراندیشی‬ ‫می کردند‪ .‬گویی انها جنبه تهدیدها و اس��یب ها را کمتر‬ ‫می دیدندامادانشجویانجنبهتهدیدهاواسیب هارابیشتر‬ ‫می دیدندوجمعبندیانهااینبودکهممکناستکشوربه‬ ‫هرجومرجسیاسیبیفتد‪.‬حتییکیازاقایانپیغاممی دهد‬ ‫کهانجاییراکهگرفت هاندغصبیاست‪،‬نمازنخوانید‪.‬بنابراین‬ ‫معتقدبودندکهقضیهکمکیبهانقالبنخواهدکردوفضارا‬ ‫تندخواهدکردوبهانقالباسیبخواهدزد‪.‬‬ ‫یعنی واقعا دانشجویان جلوتر از سیاسیون حرکت‬ ‫می کردند؟!‬ ‫‪l‬بله؛ واقعا همین گونه بود‪ .‬مسائل را می دیدند‬ ‫و دغدغ��ه داش��تند‪ .‬کارانها چارچوب ه��ای دولتی و‬ ‫حکومتی هم نداش��ت که براس��اس ان کار را تعریف‬ ‫کنند‪ .‬دانشجویان معتقد بودند که می توانند به این شیوه‬ ‫اعتراض خ��ود را مطرح کنند‪ .‬از ان طرف سیاس��یون‬ ‫هم حق داش��تند‪ .‬اقای ب��ازرگان‪ ،‬نگرانی هایش جدی‬ ‫بود هرچند سه یا چهار مرتبه قبل از ان هم استعفا داده‬ ‫بود و اس��تعفای اخرش صرفا به خاط��ر این موضوع‬ ‫نبود؛ اختالفات درونی‪ ،‬فش��ارهای سیاسی و‪ ...‬کمک‬ ‫کرد که دولت موقت نتواند ب��ه کارش ادامه بدهد‪ .‬امام‬ ‫تحلیل دانشجویان را پذیرفتند وگرنه خیلی راحت هم‬ ‫می توانستند بدون رودر بایستی بگویند که دانشجویان‬ ‫کار اشتباهی کردند و از من هم اجازه نگرفتند‪.‬‬ ‫خبایشاندرمقابلکارانجامشدهقرارگرفتند‪.‬‬ ‫‪l‬نه؛ اتفاقا سوال قشنگی کردید‪ .‬برای امام مشکلی‬ ‫نبود؛ این جرات و شجاعت و این صداقت را داشتند که‬ ‫بگویند مثال کار شما درست یا غلط بوده‪ .‬اتفاقا با شناختی‬ ‫که از امام داریم ایشان به راحتی می توانست حرکت ما را‬ ‫تقبیح کند‪ .‬امام چنین روحیه ای نداش��تند‪ .‬اگر تشخیص‬ ‫ایشان این بود که دانشجویان اشتباه کردند محکم در برابر‬ ‫ان می ایستادند‪ .‬اتفاقا دانشجویان بر این باور بودند که اگر‬ ‫کوچکترین اشاره ای از سوی امام بشود که این کار را تمام‬ ‫کنیدقطعابهبیرونازسفارتمی امدند‪.‬اتفاقاوقتیمسالهاز‬ ‫سویحاجاحمد اقامطرحمی شوداماممی فرمایندکهخوب‬ ‫جاییراگرفتند‪،‬محکمنگهدارید‪.‬ایناولینواکنشامامبود‪.‬‬ ‫اگرتشخیصمی دادندکهکاراشتباهیازسویدانشجویان‬ ‫صورت گرفته مطمئن باشید موضع تندی می گرفتند‪ .‬این‬ ‫تحلیل را که امام در مقابل عمل انجام شده قرار گرفته اصال‬ ‫قبول ندارم‪ .‬یا نه! امام حتی می توانست تلویحا تایید کند و‬ ‫موضوعراعادیجلوهبدهد‪.‬‬ ‫خبشایدازاد سازیسیاه پوستانوخانم هاباهمین‬ ‫رویکرد انجام شده‪...‬‬ ‫ی تلطیف‬ ‫‪l‬خب بله؛ امام می خواس��ت فضا را کم ‬ ‫کند‪ .‬ان موقع و در ان شرایط اگر امام نظرشان این نبود که‬ ‫مساله در این حجم هم رس��انه ای و هم دیپلماتیک خود‬ ‫مطرحبشود‪،‬عنوانانقالبدومرابهاننمی داد‪.‬ایشانبااین‬ ‫جمله موضوع را به اوج بردند‪ .‬به عنوان یک اقدام انقالبی و‬ ‫دانشجوییموثرانرامکملانقالباولنامیدند‪.‬‬ ‫عمل دانشجویان در تسخیر النه جاسوسی باعث‬ ‫سرنگونی دو دولت کارتر و بازرگان شد‪ .‬تحلیل‬ ‫شماچیست؟‬ ‫‪l‬در استعفای دولت اقای بازرگان مسائل دیگری‬ ‫هم دخالت داشت وبه هرحال ایشان هم با این حرکت‬ ‫مخالف بود‪ .‬ایش��ان هم یقینا با دخالت ه��ای امریکا‬ ‫مخالف ب��ود‪ .‬در ان فضاها عده ای ه��م بودند که فکر‬ ‫می کردند ما باید سریع همه مناس��بات مان را با امریکا‬ ‫حل کنیم و حتی جاهایی هم مقابل امریکا کوتاه بیاییم‬ ‫تا مساله حل شود‪ .‬ولی به نظر من تحلیل شخصی اقای‬ ‫مهندس بازرگان و افراد ارشد دولت ایشان این بود که‬ ‫مناسبات منطقی بین ایران و امریکا باشد‪ .‬هر چند با این‬ ‫مساله ایشان استعفا دادند‪ .‬اما در مورد دولت اقای کارتر‬ ‫با وجود اینکه یک کشیش بود و شعار حقوق بشر می داد‬ ‫در دوره انقالب هم نتوانست واقعیت های ایران را درک‬ ‫کند و این از همان نقاط تاس��ف ماس��ت که چرا اقای‬ ‫کارتر نتوانست ملت ایران و انقالب واقعی اش را ببیند‪.‬‬ ‫نخواستند بفهمند‪ .‬بنابراین رودررویی ادامه پیدا کرد و‬ ‫نمونه بارزی از اثرگذاری ایران در انتخابات امریکا شد‪.‬‬ ‫در نهایت مناس��بات پس از قرارداد الجزایر به گونه ای‬ ‫تنظیم شد که نه جمهوری خواهان و نه دموکرات ها از‬ ‫ان بهره ای نبردند‪.‬‬ ‫ولی امریکا به مفاد ق��رارداد الجزایر پایبند نبود‬ ‫و به همه بندها و ش��روط ازادی گروگان ها عمل‬ ‫نکرد‪...‬ومادرحداقلمسالهاقتصادیکهبرگرداندن‬ ‫دارایی های شاه بود ضرر کردیم! و امریکایی ها به‬ ‫انبندعملنکردند!‬ ‫‪l‬به بخشی از ان عمل کردند و بخشی هم نه‪ .‬ولی‬ ‫در مجموع ان قرارداد‪ ،‬قرارداد خوبی بود‪ .‬این قضیه یعنی‬ ‫تسخیر النه جاسوسی حتما هزینه هایی داشته است‪ .‬هیچ‬ ‫شکی ندارم که ما در همه مناس��باتی که از انقالب گرفته‬ ‫تا قضیه انقالب دوم جاهایی هزینه هم پرداخت کردیم‪.‬‬ ‫کفه ترازو در این قضی��ه به نفع ما بود؛ حداقل دس��تاورد‬ ‫سیاسی اش این بود که نگذاشتیم انقالب ما به سرنوشت‬ ‫انقالب‪ 28‬مرداد دچار شود‪g.‬‬ ‫دانشجویان انقدر‬ ‫جاسوسان امریکایی‬ ‫را گروگان نگاه‬ ‫داشتند تا دولت‬ ‫کارتر در انتخابات‬ ‫شکست خورد‪ .‬بعد‬ ‫از این واقعه بود‬ ‫که دولت ایران‬ ‫در الجزایر پای‬ ‫بیانیه ای را امضاکرد‬ ‫که به موجب‬ ‫ان گروگان های‬ ‫امریکایی ازاد‬ ‫می شدند‬ ‫توافق در الجزایر‬ ‫‪5‬‬ ‫با پی��روزی انقالب اس�لامی و خ��روج اتباع‬ ‫امریکا از ایران‪ ،‬بس��یاری از طرح ه��ا و قراردادهای‬ ‫میان این دو کشور فسخ ش��د یا به حال تعلیق درامد‬ ‫و روابط ایران و امریکا تیره ش��د‪ .‬در ‪ ۱۳‬ابان ‪،۱۳۵۸‬‬ ‫جمعی از دانشجویان‪ ،‬س��فارت امریکا در تهران را‬ ‫تصرف کردند و ‪ ۵۲‬تن از دیپلمات های امریکایی را‬ ‫گروگانگرفتند‪.‬خواستهاصلیدانشجویانکهباتایید‬ ‫امام خمینی (ره) علیه همراه شد‪ ،‬قطع مداخله امریکا‬ ‫در امور ایران و برگرداندن محمدرضا پهلوی بود‪ .‬این‬ ‫واقعه به قطع روابط دولت های ایران و امریکا‪ ،‬تحریم‬ ‫تجاریایرانازسویامریکاوتوقیفتمامیدارایی ها‬ ‫وذخائرارزیایراندرامریکاوموسساتامریکاییدر‬ ‫سراسر جهان یعنی بیرون از حوزه صالحیت قضایی‬ ‫انکشورانجامید‪.‬‬ ‫ب��رای ح��ل مش��کالت ناش��ی از بح��ران‬ ‫گروگانگیری و رفع توقیف دارایی ه��ای ایران و با‬ ‫صالحدیدامامخمینی (ره)کهدرفرمانمورخ‪ ۴‬اسفند‬ ‫‪ ۱۳۵۸‬اعالم ش��د‪ ،‬حل وفصل مساله دیپلمات های‬ ‫امریکایی به مجلس شورای اس�لامی که در شرف‬ ‫تشکیل بود‪ ،‬واگذار شد‪ .‬در ‪ ۱۱‬ابان ‪ ،۱۳۵۹‬مجلس‬ ‫ش��روط چهارگانه ای تعیین کرد که به دولت امکان‬ ‫حل اختالفات با امری��کا را می داد‪ .‬این ش��روط از‬ ‫پیام امام خمینی (ره) در ‪ ۲۱‬شهریور ‪ ۱۳۵۹‬به زائران‬ ‫بیت اهلل الحرام برگرفته شده و عبارت بود از‪ :‬بازپس‬ ‫دادن اموال خان��واده محمدرضا پهل��وی؛ لغو تمام‬ ‫ادعاهای امریکا علیه ای��ران؛ تضمین امریکا به عدم‬ ‫مداخله سیاس��ی و نظامی در ایران؛ و ازاد گذاشتن‬ ‫تمامی سرمایه هایایران‪.‬‬ ‫تعهدات امریکا‬ ‫نظر به سوابق مداخله های متعدد و همه جانبه امریکا‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫سهیال طائی‬ ‫با میانجیگ��ری دول��ت الجزایر‪ ،‬زمین��ه مذاکره و‬ ‫توافق طرفین برای حل اختالفات فراهم شد و در زمان‬ ‫نخس��ت وزیری محمدعلی رجایی‪ ،‬مذاکراتی صورت‬ ‫گرفت که به صدور «بیانیه های الجزایر» در ‪ ۲۹‬دی ‪۱۳۵۹‬‬ ‫انجامید‪ .‬بیانیه های الجزایر‪ ،‬از نظر حقوقی‪ ،‬عهدنامه ای‬ ‫بین المللی تلقی می شود‪ ،‬اما چون انها را دولتی ثالث صادر‬ ‫کرده‪ ،‬در واقع‪ ،‬این عهدنامه بر خالف عرف معاهدات دو‬ ‫یا چندجانبه بین المللی منعقد شده است‪ .‬با وجود این‪،‬‬ ‫دولت الجزایر در مقدمه بیانیه اول در مقام میانجی اعالم‬ ‫می دارد که تعهدات متقابل از سوی دو دولت به عمل امده‬ ‫است‪ .‬در مقدمه بیانیه دوم نیز دولت الجزایر رسما موافقت‬ ‫دولت های ایران و امریکا به قرار مذکور در بیانیه را اعالم‬ ‫کرده است‪ .‬بنابراین همان طور که مقامات دو دولت تاکید‬ ‫کرده اند‪ ،‬بیانیه های الجزایر به انعقاد توافق بین المللی بین‬ ‫ایرانوامریکامنتهیشدهاست‪.‬اینتوافقتعهداتحقوقی‬ ‫الز مالرعایهبرایطرفینایجادکردهاستکهمربوطبهزمان‬ ‫خاصی نیست و با برخورداری از تداوم و اعتبار‪ ،‬طرفین‬ ‫هموارهملتزمبهانتلقیمی شوند‪.‬‬ ‫بیانیه هایالجزایرمشتملبرسهسنداست‪:‬‬ ‫ـ سند اول با عنوان «بیانیه عمومی»‪ ،‬حاوی تعهدات‬ ‫کلی طرفین از قبیل ازادی گروگان ها‪ ،‬ازادی دارایی های‬ ‫ایران و لغو تحریم تجاری ایران است‪.‬‬ ‫لو فصل دعاوی دو دولت است‬ ‫ـ سند دوم درباره ح ‬ ‫که به «بیانیه حل وفصل دعاوی» موسوم است‪.‬‬ ‫ـ سند سوم با عنوان «تعهدات دولت امریکا و دولت‬ ‫ایران»‪ ،‬روش های اجرای تعهدات مالی طرفین را تعیین‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫افتاب‬ ‫بیانیه ای که گروگان ها را ازاد کرد‬ ‫در امور ایران و با پافشاری دولت ایران در مذاکرات‪ ،‬امریکا‬ ‫مطابق ماده یک بیانیه عمومی تعهد ک��رد که به صورت‬ ‫مستقیم یا غیرمستقیم‪ ،‬سیاس��ی یا نظامی در امور داخلی‬ ‫ایران مداخله نکند‪ .‬این تعهد به منزله پذیرش اولین شرط‬ ‫از شروط چهارگانه مجلس ش��ورای اسالمی بود (ممتاز‬ ‫و رنجبریان‪ ،‬ص‪ .)۵۲‬همچنین مطابق مواد‪۳،۲‬و‪ ۴‬امریکا‬ ‫متعهد شد که تحریم های تجاری ایران را لغو کرده‪ ،‬اموال‬ ‫محمدرضا پهلوی را به ایران بازگرداند و دارایی های ایران‬ ‫راکهپسازبحرانگروگانگیریتوقیفشدهبود‪،‬ازادکند‪.‬‬ ‫به عالوهطبقبندببیانیهعمومی‪،‬امریکاملزمشدکهتمام‬ ‫دعاوی مطرح در دادگاه های امریکا را مختومه و انها را از‬ ‫طریق داوری بین المللی حل وفصل کند‪ .‬این دعاوی ناظر‬ ‫بهدادخواست هایاتباعوموسساتامریکاییعلیهدولت‬ ‫ایران بود که پس از انقالب اسالمی و به علت عدم اجرای‬ ‫قراردادها یا پس از بحران گروگانگیری اقامه ش��ده بود و‬ ‫خواهان های امریکایی غرامت می خواستند‪ .‬این تعهدات‬ ‫امریکا به معنای پذیرش سایر شروط مذکور در تصمیم‬ ‫مجلسبود(افتخارجهرمی‪،‬ص‪۳۰‬ـ‪۳۱‬؛احمدیواستانی‪،‬‬ ‫ص‪۱۸‬ـ‪۲۰‬؛ «بیانیه های الجزایر»‪ ،‬ص‪۲۳۶‬ـ‪.)۲۴۷‬‬ ‫تعهدات ایران‬ ‫براساسبندسهبیانیهعمومیوبندیکسندتعهدات‪،‬‬ ‫دولت ایران تعهد کرد که خروج و عزیمت ایمن ‪ ۵۲‬تبعه‬ ‫امریکاازایرانراتامینکند‪.‬همچنینوجوهمشخصیرادر‬ ‫دو حساب جداگانه برای تسویه بدهی هایبانکیوبدهی‬ ‫وام هایسندیکاییواریزکندوسپرده ایبهمبلغیکمیلیارد‬ ‫دالردرحساب تضمینینگهدارد تاازمحلانمبالغتعیین‬ ‫شده در احکام صادره علیه ایران پرداخت شود‪.‬‬ ‫تعهد مشترک طرفین به تشکیل دیوان داوری‬ ‫در این مذاکرات طرفین توافق کردند که مطابق بند‬ ‫ب اصول کلی بیانیه عمومی‪ ،‬هیات داوری ویژه ای برای‬ ‫حل و فصل دعاوی اتباع طرفین تشکیل شود‪ .‬از انجا که‬ ‫مطابق قوانین ایران‪ ،‬قوه مجریه مستقال حق ندارد دعاوی‬ ‫دولتی را به داوری بین المللی ارجاع دهد‪ ،‬مجلس شورای‬ ‫اسالمیدرتاریخ‪ ۲۴‬دی‪ ۱۳۵۹‬باتصویبقانونحل و فصل‬ ‫اختالفات مالی و حقوقی دولت جمهوری اسالمی ایران با‬ ‫‪81‬‬ ‫افتاب‬ ‫دولتامریکا‪،‬بهدولتاجازهدادتانسبتبهاختالفاتی‬ ‫که ناشی از انقالب اسالمی و تصرف «مرکز توطئه‬ ‫امریکا» نباشد‪ ،‬با توجه به مصوبه سابق الذکر مجلس‬ ‫از طریق داوری مرضی الطرفین اقدام و اختالفات را‬ ‫حل وفصل کند‪ .‬در بیانیه دوم دولت الجزایر ترتیب‬ ‫تشکیل دیوان داوری دعاوی ایران و امریکا بیان شده‬ ‫است‪ .‬دیوان مرکب از سه شعبه و هر شعبه دارای سه‬ ‫عضو اس��ت‪ :‬یک داور ایرانی‪ ،‬یک داور امریکایی و‬ ‫یک داور مشترک به انتخاب شش نفر از داوران ایرانی‬ ‫و امریکایی‪ .‬دیوان تنها به ان دسته دعاوی رسیدگی‬ ‫می کند که تا تاریخ صدور بیانیه ها موجود بوده است‪.‬‬ ‫دیوان صالحیت رسیدگی به چند نوع دعاوی را دارد‬ ‫که عبارت اند از‪ :‬دیون‪ ،‬سلب مالکیت و سایر اقدامات‬ ‫موثر در حقوق مالکیت‪ ،‬قراردادهای خرید و فروش‪،‬‬ ‫خدمات و تفس��یر یا اجرای بیانیه ه��ا‪ .‬دیوان‪ ،‬حکم‬ ‫هر مورد را با رعایت کامل قان��ون و با اعمال اصول‬ ‫حقوقی بازرگانی و حقوق بین الملل صادر می کند‬ ‫که در صورت توافق طرفین‪ ،‬می تواند براساس قواعد‬ ‫انصافنیزرایدهد‪.‬تمامیتصمیماتواحکامدیوان‬ ‫قطعی و الزم االجراست و طرفین ملزم اند که بدون‬ ‫تاخیر ان را به اجرا گذارند‪ .‬ارای دیوان یا به صورت‬ ‫سازشی مبنی بر تایید توافقات طرفین صادر می شود‬ ‫یا به صورت ترافعی که در ماهیت دعوا صدور حکم‬ ‫می کند‪ .‬هیات عمومی دیوان صالحیت صدور ارای‬ ‫تفس��یری در موضوعات مورد اخت�لاف طرفین یا‬ ‫اجرای بیانیه ها را دارد‪.‬‬ ‫یک روز بعد از صدور بیانیه ها‪ ،‬در‪ ۳۰‬دی‪،۱۳۵۹‬‬ ‫گروگان ها ازاد و از راه الجزایر به امریکا منتقل شدند‪.‬‬ ‫دولت امریکا نیز بالفاصله بالغ بر‪۹۵۵‬ر‪ ۷‬میلیارد دالر‬ ‫ازدارایی هایایرانرابهحسابامانیمقرردرتوافقات‬ ‫انتقال داد‪.‬‬ ‫از اوای��ل ‪ ۱۳۶۰‬ش‪ ،‬دی��وان داوری دع��اوی‬ ‫ایران و امریکا کار رسیدگی به پرونده ها را اغاز کرد‬ ‫که همچنان ادامه دارد‪ .‬با پایان مهلت یکس��اله ثبت‬ ‫دادخواس��ت ها در دیوان‪ ،‬طرفین بیش از چهارهزار‬ ‫دادخواس��ت ثبت کرده اند که تا به ح��ال نزدیک به‬ ‫‪ ۳ ،۹۰۰‬فقره ان به موجب حکم‪ ،‬تصمیم یا دس��تور‬ ‫دیوان رسیدگی و مختومه شده اند‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫ایرادهای بیانیه های الجزایر‬ ‫از دیدگاه حقوقی‪ ،‬برخی ایرادها به بیانیه های‬ ‫الجزایر وارد است؛ از جمله پیش بینی نکردن راهی‬ ‫برای جلوگیری از طرح دعاوی ایرانیان دارای تابعیت‬ ‫مضاعف؛ اجرای فوری اح��کام محکومیت ایران؛‬ ‫نحوه تعیین داوران ثالث؛ و کافی نبودن بیانیه ها برای‬ ‫شناسایی و بازپس گیری اموال خانواده محمدرضا‬ ‫پهلوی (رجوع کنید به نظربلن��د‪ ،‬ص ‪۵۹9‬ـ‪.)۵۹4‬‬ ‫امریکا در موارد متعدد‪ ،‬اصول اساسی بیانیه ها مانند‬ ‫تعهد به عدم مداخله در امور ایران را زیر پا نهاد و ایران‬ ‫ناگزیر از تقدیم دادخواس��ت به دیوان داوری برای‬ ‫پایان دادن به این مداخالت شد (ممتاز و رنجبریان‪،‬‬ ‫ص ‪۵۰‬ـ‪ .)۵۱‬به عالوه‪ ،‬امریکا تحریم های تجاری را‬ ‫کهبهموجببیانیه هاملغیاعالمکردهبود‪،‬درسال های‬ ‫جنگ تحمیلی (‪۱۳67‬ـ‪۱۳59‬ش ) و پس از پایان ان به‬ ‫انواع و روش های دیگر برقرار کرد؛ این در حالی است‬ ‫که تعهدات مذکور در بیانیه های الجزایر محدود به‬ ‫زمانخاصینیست‪.‬برخیمعتقدندکهتشکیلدیوان‬ ‫داوری به نفع امریکا تمام شده است‪ ،‬زیرا این دولت‬ ‫ضمن توفیق در ازادی گروگان ها و مصالحه با ایران‪،‬‬ ‫توانستمرجعیایجادکندکهاحکامقضاییموردنیاز‬ ‫خواهان های امریکایی را صادر می کند‪g.‬‬ ‫‪82‬‬ ‫امریکا بعد ازگروگانگیری چه کرد؟‬ ‫مجموع مواضع واشنگتن بعد از تسخیر النه جاسوسی‬ ‫سودابه رخش‬ ‫‪6‬‬ ‫صبح روز ‪ 13‬اب��ان ‪ 4( 1358‬نوامب��ر ‪ )1979‬با‬ ‫تصرف سفارت امریکا در تهران توسط دانشجویان‬ ‫پیرو خط امام فصل نوینی در روابط ایران و امریکا رقم‬ ‫خورد‪ 32 .‬س��ال پیش حوالی چنین روزهایی حدود‬ ‫‪ 400‬جوان در حالی که صورت های خود را پوشانده و‬ ‫عکس امام خمینی(ره) را بر سینه شان چسبانده بودند‬ ‫از درو دیوار سفارت امریکا باال رفته و با تصرف این‬ ‫سفارت ‪ 66‬دیپلمات امریکایی را به گروگان گرفتند‪.‬‬ ‫این اتفاق س��راغاز بحرانی در روابط امریکا و ایران‬ ‫بود که حت��ی بعد از ‪ 444‬روز و ب��ا ازادی گروگان ها‬ ‫نیز خاتمه نیافت‪ .‬اگرچه تصرف س��فارت امریکا که‬ ‫بعد ها از ان به عنوان تسخیر النه جاسوسی یاد شد‪ ،‬تا‬ ‫ان زمان مهمترین بحران به وجود امده در روابط ایران‬ ‫و امریکا بعد از انقالب اسالمی بود‪ ،‬با این وجود پیش‬ ‫از ان نیز در صبح روز ‪ ۲۵‬بهمن ماه‪ ،‬یک گروه مسلح‬ ‫احتماال از هواداران س��ازمان مارکسیس��ت انقالبی‬ ‫موسوم به س��ازمان چریک های فدایی خلق ایران یا‬ ‫یک گروه مسلح مارکسیست دیگر به سفارت امریکا‬ ‫در خیابان تخت جمش��ید یورش بردند‪ .‬سفیر وقت‬ ‫امریکا‪ ،‬ویلیام س��الیوان به تفنگداران دریایی محافظ‬ ‫سفارتخانه دستور داد تا تنها به منظور حفظ جان خود‬ ‫تیراندازی کنند و برای پراکن��ده کردن چریک هایی‬ ‫که اقدام به باال رفتن از دیوارها ک��رده بودند‪ ،‬از گاز‬ ‫اش��ک اور اس��تفاده نمایند‪ .‬با وخیم تر شدن اوضاع‪،‬‬ ‫سالیوان با دولت موقت تماس حاصل کرده و از انها‬ ‫کمک خواست‪ .‬کارکنان سفارت سپس همگی خود را‬ ‫در اتاق گنبدی شکل مخابره خبر حبس کرده و اقدام‬ ‫به از بین بردن اس��ناد کردند‪ .‬پس از انکه مهاجمان‪،‬‬ ‫کارکنان س��فارت را به اتش زدن ات��اق مخابره خبر‬ ‫تهدید کردند‪ ،‬به دستور سالیوان‪ ،‬انان همگی تسلیم‬ ‫ش��دند‪ .‬با این حال امتن��اع امام خمین��ی(ره) از تایید‬ ‫اقدام مذکور‪ ،‬ابراهیم یزدی وزیر امور خارجه دولت‬ ‫موقت را قادر ساخت تا به این تنش پایان دهد‪ .‬پس از‬ ‫گذشت دو ساعت‪ ،‬نیروهای کمیته انقالب به همراه‬ ‫یزدی وارد درگیری شده و موفق شدند چریک ها را‬ ‫به ترک سفارت ترغیب کنند‪ .‬به این ترتیب در ساعت‬ ‫دوازده ظهر ان روز‪ ،‬کنترل س��فارت امریکا به دست‬ ‫مقامات دولت موقت افتاد‪ .‬یزدی ضمن عذرخواهی‬ ‫از س��الیوان این واقعه را حاصل عوامل کنترل نشده‬ ‫انقالب دانس��ت و به او اطمینان داد که امنیت انها از‬ ‫ان به بعد تضمین خواهد ش��د‪ .‬با این وجود کمتر از‬ ‫یک سال بعد دانشجویان پیرو خط امام سفارت امریکا‬ ‫را تصرف کردند‪.‬‬ ‫پس از اشغال سفارت امریکا در تهران‪ ،‬سفارت‬ ‫کانادا با درخواست جیمی کارتر به مرکز فعالیت های‬ ‫اطالعاتی سازمان سیا تبدیل شد‪ .‬کن تایلر که از سال‬ ‫‪ ۱۳۵۷‬تا ‪ ۱۳۶۰‬س��فیر کانادا در تهران بود‪ ،‬گفته است‬ ‫که وی عمال به مس��ئول اطالعاتی شماره یک امریکا‬ ‫در ایران تبدیل شده بود و اطمینان داشت که مقامات‬ ‫ایرانی به فعالیت های س��ری وی پی نخواهند برد‪ .‬در‬ ‫روز اشغال سفارت‪ ،‬شش دیپلمات امریکایی توانستند‬ ‫بگریزند و در سفارتخانه های دولت سوئد و کانادا پناه‬ ‫گیرند و در نهایت در ‪ ۲۸‬ژانویه ‪ ۱۹۸۰‬با گذرنامه های‬ ‫کانادای��ی از ایران خارج ش��وند‪ .‬در جریان اش��غال‬ ‫س��فارت‪ ،‬کارمندان س��فارت تالش کردند مدارک و‬ ‫اطالعات محرمانه را از بین ببرند‪ ،‬اما ایرانیان توانستند‬ ‫بخشی از ان اطالعات را بازیافت کنند‪ .‬بعد از بازیابی‪،‬‬ ‫در حدود ‪ ۷۰‬سند محرمانه به دست امد که توسط ایران‬ ‫منتشر شد‪ .‬بسیاری از ان اسناد مربوط به فعالیت های‬ ‫مخفیانه سیا در ایران می شد‪.‬‬ ‫شکست عملیات نظامی امریکا‬ ‫بر اس��اس اس��نادی که در اواخر س��ال گذشته‬ ‫میالدی‪،‬ارش��یو ملی بریتانیا منتش��رکرد تقریبا از نیمه‬ ‫مارس ‪ 1980‬گزارش هایی از واشنگتن درباره احتمال‬ ‫یک اقدام نظام��ی غافلگی��ر کننده برای ازادس��ازی‬ ‫گروگان ه��ا به گوش می رس��یده اس��ت‪ .‬در گزارش‬ ‫سری ‪ ۱۹‬مارس (‪ ۲۸‬اسفند) گراهام‪ ،‬سفیر بریتانیا در‬ ‫تهران از طراحی عملیات نظام��ی مخفی برای حمله‬ ‫هوایی امریکا به فرودگاه مهراباد و اقدام برای ازادی‬ ‫گروگان های داخل سفارت امریکا و همچنین لینگن‬ ‫و همراهانش در وزارت خارجه ایران خبر داده ش��د‪.‬‬ ‫در این گزارش اعالم خطر ش��د که چنین اقدام نظامی‬ ‫از سوی امریکا موجب لطمه خوردن و نابودی روابط‬ ‫ایران و امریکا برای مدتی بسیار طوالنی خواهد شد و‬ ‫در منطقه نیز هیچ دولتی علنا ان را تایید نخواهد کرد‪،‬‬ ‫ولی حتی اگر با دادن تلفات به پیروزی منجر شود‪ ،‬در‬ ‫خفا موجب رضایت منطقه ای ش��ده و نشان می دهد‬ ‫که امریکا باالخره نشانی از ابرقدرتی خود نشان داده‬ ‫است‪ .‬در اواخر مارس‪ ،‬دولت امریکا برای اخرین بار‬ ‫با متحدان امریکایی خود مشورت کرد تا او لتیماتومی‬ ‫ جدی به جمهوری اسالمی ایران برای ازادی گروگان ها‬ ‫بدهد‪ .‬اما وزرای خارجه سه کشور مهم اروپایی؛ هانس‬ ‫دیتریش گنشر از المان‪ ،‬پیتر کرینگتون از بریتانیا و ژان‬ ‫فرانسوا پونسه از فرانسه با این تصمیم مخالفت کردند‪.‬‬ ‫بریتانیا معتقد بود که تالش امریکا برای ش��دت عمل‬ ‫به دلیل مشکالت داخلی در واش��نگتن بود‪ ،‬ولی این‬ ‫اقدام در ص��ورت عدم موفقیت تبعات غیرقابل کنترل‬ ‫و گسترده ای به همراه خواهد داش��ت‪ .‬به اعتقاد جان‬ ‫گراهام و دولت بریتانیا‪ ،‬واش��نگتن هی��چ راهی برای‬ ‫پایان بخش��یدن موفقیت امیز به بحران گروگان گیری‬ ‫به جز «دیپلماس��ی ارام» پیش روی خود نداش��ت‪ .‬بنا‬ ‫به گزارش اسناد منتشر شده از س��وی بریتانیا‪ ،‬امریکا‬ ‫در ش��رایطی در ت��دارک عملیات نظامی ازادس��ازی‬ ‫گروگان هایش بود که امام خمینی (ره) با دیدار هیاتی از‬ ‫مقامات بین المللی به همراه هیالرین کاپوچی‪ ،‬اسقف‬ ‫فلسطینی سابق بیت المقدس موافقت کرد‪ .‬این دیدار‬ ‫که در روز هفتم اوری��ل (‪ 18‬فروردین) انجام گرفت‪،‬‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪101‬‬ ‫در محاف��ل بین المللی به عنوان مقدم��ه ای برای پایان‬ ‫ماجرا و ازادی دیپلمات ه��ای امریکایی تلقی و حتی‬ ‫منجر به انتشار یک بیانیه رس��می امید بخش از سوی‬ ‫کارتر شد‪ .‬س��فرای اروپایی گفت وگوهای فشرده ای‬ ‫را در تهران برای انتقال گروگان ه��ا به دولت و فراهم‬ ‫کردن ازادی ان��ان فراهم می کردند و از واش��نگتن نیز‬ ‫خواسته بودند تا برای مدت کوتاهی از پیگیری اعمال‬ ‫تحریم های دیگر خودداری کند‪ .‬ظاهرا عملیات نظامی‬ ‫امریکا در ایران از اغلب متحدان غربی ان کشور مخفی‬ ‫نگاه داش��ته ش��ده بود‪ .‬برای مثال در دیدار ‪ 18‬اوریل‬ ‫(‪ 29‬فروردین) هندرسون‪ ،‬سفیر بریتانیا در واشنگتن‬ ‫با برژینس��کی که ش��ش روز قبل از اغاز عملیات دلتا‬ ‫برای ازادی گروگان ها انجام ش��د‪ ،‬برژیسکنی ضمن‬ ‫کتمان وجود نقشه نظامی در پاسخی مبهم تاکید کرد که‬ ‫هنوز هیچ چیزی درباره ایران قطعی نشده است‪ .‬حتی‬ ‫گزارش ‪ 24‬اوریل (روز اغاز عملیات) هندرسون نیز‬ ‫تنها به بیان ش��ایعات و گمانه زنی هایی درباره احتمال‬ ‫یک اقدام نظامی از س��وی امریکا پرداخته اس��ت‪ .‬در‬ ‫پی ناکامی دولت ایاالت متحده امریکا در اعمال فشار‬ ‫سیاسی و اقتصادی برای ازادی گروگان های امریکایی‬ ‫در تهران‪ ،‬جیمی کارتر رئیس جمه��ور ایاالت متحده‬ ‫امریکا انجام عملیات ازادس��ازی را ص��ادر کرد‪ .‬در‬ ‫‪ ۵‬اردیبهش��ت ‪ ۲۴( ۱۳۵۹‬اوری��ل ‪ )۱۹۸۰‬هواپیماها‬ ‫و بالگرده��ای امریکای��ی ب��رای ازادی گروگان ها در‬ ‫تهران وارد فضای ایران ش��دند‪ .‬اما وقوع طوفان شن‬ ‫در ان ش��ب موجب برخورد هواپیماهای سی‪ ۱۳۰‬و‬ ‫بالگرد های سیکورسکی شد و هش��ت تن از نظامیان‬ ‫امریکایی در این حادثه کشته شدند‪ .‬این حمله نافرجام‪،‬‬ ‫ضمن تخری��ب کل روند گفت وگوه��ا‪ ،‬عمال ازادی‬ ‫گروگان ها را نیز برای حدود ‪ ۹‬ماه دیگر به تاخیر انداخته‬ ‫و موجب شکس��ت جیمی کارت��ر در انتخابات بعدی‬ ‫ریاست جمهوری شد‪ .‬یکی دیگر از تبعات حمله نظامی‬ ‫امریکا به ایران‪ ،‬متفرق ک��ردن گروگان ها به گروه های‬ ‫کوچکتر و استقرار انها در شهرهای مختلف ایران بود‪.‬‬ ‫به این ترتیب‪ ،‬عمال اگاهی منظ��م خانواده ها از وضع‬ ‫انان و دسترس��ی مس��تمر ناظران بین المللی به شدت‬ ‫محدود و نامنظم ش��د‪ .‬در پی این اتف��اق ظهر روز ‪۲۵‬‬ ‫اوریل و پس از اعالم رسمی شکست عملیات نظامی‪،‬‬ ‫ هارولد براون‪ ،‬وزیر دفاع به همراه چند تن از فرماندهان‬ ‫نظامی امریکا در جلسه ای س��فرای کشورهای غربی‬ ‫در واش��نگتن را در جریان جزئیات عملیات و نحوه‬ ‫شکست ان قرار داد‪.‬‬ ‫عملیات ازادسازی‬ ‫بعد از تسخیر سفارت امریکا در تهران به دست‬ ‫دانشجویان پیرو خط امام‪ ،‬ایاالت متحده امریکا اقدام‬ ‫به قطع روابط دیپلماتیک و اقتصادی با ایران و اموال‬ ‫و دارایی های ای��ران را بلوکه ک��رد‪ .‬همچنین تمامی ‬ ‫محموله های تسلیحاتی خریداری شده توسط ایران‬ ‫که بهای انها نیز پرداخت شده بود و هنوز در امریکا‬ ‫بودند را به ای��ران تحویل نداد‪ .‬با شکس��ت عملیات‬ ‫نظامی معروف به پنجه عقاب‪،‬امریکا مجبور ش��د به‬ ‫توافقی سیاسی تن دهد که قرارداد الجزایر نام گرفت‪.‬‬ ‫با امضای این ق��رارداد در تاری��خ ‪ 30‬دی ‪20(1359‬‬ ‫ژانویه ‪،)1881‬بح��ران تصرف س��فارت امریکا در‬ ‫تهران پایان یافت‪.‬‬ ‫به موجب این قرارداد بسیاری از محدودیت های‬ ‫ایجاد شده از سوی امریکا منتفی شد اما این امر شامل‬ ‫تحریم های اعمال ش��ده نظامی و ارسال تسلیحات‬ ‫به ایران نمی ش��د‪ .‬بر اس��اس مفاد این قرار داد‪ ،‬ایران‬ ‫متعهد ب��ه ازادی بی درنگ گروگان ه��ای امریکایی‬ ‫و پرداخت تمامی ق��روض خود به امریکا ش��د‪ .‬از‬ ‫سوی دیگر امریکا تعهد کرد که در امور داخلی ایران‬ ‫هیچ گون��ه دخالتی نکن��د و اطمینان داد ک��ه هر گونه‬ ‫تصمیم��ات دادگاه ایالتی در رابطه ب��ا انتقال هر گونه‬ ‫دارایی حکومت پیش��ین‪ ،‬مس��تقل از اصل مصونیت‬ ‫پادشاه اجرا ش��ود‪ .‬درهمین حال هر دو کشور تعهد‬ ‫کردند که به دعوای قضایی فی مابین در ارتباط با ادعای‬ ‫دادگاه ایران ‪ -‬امریکا پایان دهند‪g .‬‬ ‫‪83‬‬ ‫‪88810949‬‬ ‫عصر‬ ‫جدید‬ ‫‪New Age‬‬ ‫‪Ali Ajorlou‬‬ ‫‪Performance‬‬ ‫اولین البوم سبک ‪ New Age‬در ایران‬ ‫فروش در مراکز پخش ‪:‬‬ ‫سیاه و سفید ‪021-66971603‬‬ ‫‪021-88313868‬‬ ‫بتهوون‬ ‫‪021-22611802‬‬ ‫دارینوش‬