ماهنامه مثلث شماره 107

‫پوتینیسم‬ ‫مروری بر رهبران و احزاب سیاسی‬ ‫مخالف پوتین‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال سوم‪ /‬شماره صد و هفتم ‪ 26 /‬اذرماه ‪ 88/ /1390‬صفحه‪1500/‬تومان‬ ‫چگونه دولت اتوکرات‬ ‫نوسازی امرانه را پیش می برد؟‬ ‫جانور قندهار چگونه در دام ایران افتاد‬ ‫همهچیزدرباره‬ ‫جاسوس امریکا‬ ‫واکنش ایران به خواسته عجیب اوباما‬ ‫تو گوی مثلث با عالءالدین بروجردی‬ ‫گف ‬ ‫هواپیما را به روسیه و چین نمی دهیم‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫برای بردن جام های‬ ‫جا مانده برمی گردم‬ ‫تو گوی مصطفی دنیزلی با مثلث‬ ‫گف ‬ ‫عربستان می خواهد انقالب مصر را‬ ‫نابود کند‬ ‫تو گوی اختصاصی مثلث با دکتر مصطفی لباد‬ ‫گف ‬ ‫شب های محرم‬ ‫مهمترین مجالس مذهبی تهران‬ ‫در کدام مناطق برگزار می شوند‬ ‫از انتقاد نمی ترسیم‬ ‫گفت وگوی تفصیلی مثلث با دبیر‬ ‫جشنواره فیلم فجر‬ ‫خبرنامه‬ ‫در خبرنامه این هفته سخنان مقام معظم رهبری در در دیدار اعضای ستاد بزرگداشت حماسه نهم دی درج شد ه‬ ‫است‪ .‬گزارش ها‪ ،‬تصاویر‪ ،‬اخبار و یادداش��ت هایی در حوزه های مختلف از بخش های گوناگون خبرنامه این‬ ‫شماره است‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫انتقاد شدید از ترکیه‬ ‫رنج بی پایان اروپا‬ ‫بی محلی سارکوزی به کامرون‬ ‫سفر جلیلی به مسکو‬ ‫نوسازی نظام‬ ‫‪8‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫رهبر معظم انقالب اسالمی‪:‬‬ ‫حضور مردم و ایمان دینی‪ ،‬دو عنصر برجسته حماسه نهم دی‬ ‫رهبر معظ��م انقالب اس�لامی در دیدار اعضای‬ ‫ستاد بزرگداشت حماسه نهم دی‪ ،‬اراده خداوند متعال‬ ‫و ایمان به توفیق الهی را عامل اصلی هدایت قلب ها و‬ ‫دل های ملت ایران برای حضور در عرصه های مختلف‬ ‫برش��مردند و خاطرنش��ان کردند‪« :‬حض��ور عظیم و‬ ‫خروشان مردمی در ‪ 9‬دی ‪ ،88‬تجلی بارزی از هویت‬ ‫و ماهیت انقالب یعن��ی روح دیانت حاکم بر دل های‬ ‫مردم بود‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای در تبیین حقیقت حماسه‬ ‫نهم دی به دو عنصر «حضور گسترده مردمی» و «ایمان‬ ‫دینی مردم» اشاره و خاطر نشان کردند‪« :‬نهم دی ‪،88‬‬ ‫حادثه کوچکی نیست‪ ،‬بلکه ان حرکت عظیم و ماندگار‬ ‫مردمی‪ ،‬ش��بیه حرکت ب��زرگ مل��ت در روزهای اول‬ ‫انقالب است و باید تالش شود در سالگرد این حماسه‪،‬‬ ‫حرف اصلی ملت ایران‪ ،‬یعنی حرکت در سایه دین و‬ ‫تحقق وعده های الهی تبیین شود‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای در تشریح اولین عنصر‬ ‫یعنیاهمیتحضورگستردهمردمدرصحنه هایمختلف‪،‬‬ ‫افزودند‪« :‬هنر اصلی امام خمینی(ره)‪ ،‬وارد کردن مردم به‬ ‫صحنه بود و در هرجایی که مردم با شجاعت‪ ،‬بصیرت‬ ‫و عمل متناسب با ایمان خود‪ ،‬وارد میدان شدند‪ ،‬تمام‬ ‫مشکالت و بزرگترین موانع در مقابل اراده مردم از بین‬ ‫می رود‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی خاطرنشان کردند‪« :‬در هر‬ ‫نقطه ای از جهان چنانچه مردم با هدف و شعار مشخص‬ ‫و ایمان و عمل متناسب‪ ،‬به عرصه بیایند‪ ،‬هیچ عاملی‬ ‫قادر به مقاومت نیست و این یک نسخه کلی برای تمام‬ ‫ملت هاست که امام خمینی (ره) به ان عمل کرد و ملت‬ ‫ایران هم با اعتماد ب��ه امام راحل عظیم الش��ان‪ ،‬ان را‬ ‫به صورت عملی اثبات کرد‪».‬‬ ‫رهبرمعظم انقالب اس�لامی همچنین در تبیین‬ ‫ایمان دینی مردم‪ ،‬به عنوان دومین عنصر اهمیت حادثه‬ ‫ماندگار نهم دی‪ ،‬افزودن��د‪« :‬ان معجزه گری که همه‬ ‫مردم را بسیج کرده‪ ،‬به صحنه می اورد و با وجود همه‬ ‫سختی ها انان را در صحنه نگه می دارد‪ ،‬ایمان قلبی و‬ ‫دینی است‪ ،‬چرا که بر اس��اس ایمان دینی‪ ،‬شما در هر‬ ‫شرایطی پیروز خواهید بود و شکست معنایی ندارد‪».‬‬ ‫رهبرمعظم انقالب اسالمی‪ ،‬حماسه نهم دی را از‬ ‫این منظر کامال شبیه صدر اسالم و همچنین روزهای‬ ‫پیروزی انقالب دانستند و خاطرنشان کردند‪« :‬در این‬ ‫روز‪ ،‬مردم براس��اس وظیفه دینی خود به میدان امدند‬ ‫تا نشان دهند بر خالف تبلیغات فتنه گران‪ ،‬مردم ایران‬ ‫ضمن پایبندی به نظام جمهوری اسالمی از عزم و اراده‬ ‫دینی استوار برخوردارند‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای با یاداوری وقایع تلخ فتنه‬ ‫دی‪ 88‬افزودند‪« :‬این فتنه‪ ،‬صرفا منحصر به حضور عده ای‬ ‫افراد در خیابان ها نبود‪ ،‬بلکه ناشی از یک بیماری بود که‬ ‫با اقدامات سیاسی و امنیتی قابل دفع شدن نبود و به یک‬ ‫حضور عظیم مردمی نیاز داشت که چنین هم شد‪».‬‬ ‫رهبرمعظم انقالب اس�لامی به نقش عاشورای‬ ‫حسینی و محرم‪ ،‬در تحقق حماسه نهم دی هم اشاره‬ ‫کرده و افزودند‪« :‬همانگونه که در ابتدای انقالب‪ ،‬محرم‬ ‫به کمک این مردم امد و امام خمینی (ره) فرمود؛ خون‬ ‫بر شمشیر پیروز است‪ ،‬در قضایای ‪ 9‬دی هم‪ ،‬عاشورا‬ ‫به کمک ملت امد و حماسه بزرگ و ماندگاری را خلق‬ ‫کرد‪ ».‬ایشان بر ضرورت پاسداشت این حماسه بزرگ‬ ‫تاکید کردند و دو توصیه نیز به دس��ت اندرکاران ستاد‬ ‫بزرگداشت نهم دی داشتند‪« :‬اوال در بزرگداشت نهم‬ ‫دی جنبه های ش��عاری غلبه پیدا نکند و ثانیا به عمق‬ ‫شعارها که حرف اصلی ملت ایران بود‪ ،‬توجه شود‪».‬‬ ‫در ابتدای این دیدار ایت اهلل جنتی‪ ،‬رئیس شورای‬ ‫هماهنگی تبلیغات اسالمی با اشاره به عملکرد ‪ 32‬ساله‬ ‫این شورا در هماهنگی مراس��م های بزرگ و گسترده‬ ‫مردمی گفت‪« :‬حماسه مردم در ‪ 9‬دی ‪ 88‬بسیار فراتر‬ ‫از پیش بینی ها ب��ود و ضد انقالب را ب��ه کلی مایوس‬ ‫کرد‪g ».‬‬ ‫‪9‬‬ ‫تیتریک‬ ‫حسن روحانی‬ ‫انتقاد شدید از ترکیه‬ ‫خبرنامه‬ ‫حسن روحانی می گوید‪« :‬ما نباید تحوالت منطقه را با عینک‬ ‫ایران ببینیم‪ ،‬در عین حال انقالب اسالمی بر حرکت ها و خیزش های‬ ‫مردمی تاثیر عمده ای داش��ته و معتقدم این حرکت ها حتما به نفع‬ ‫ایران در معادالت منطقه تمام ش��ده اس��ت‪ ».‬او با بیان سه تحلیل‬ ‫از تحوالت خاورمیانه و ش��مال افریقا گفت‪« :‬برخی معتقدند که‬ ‫نیروهای بی��رون از منطقه مدیریت و رهبری ای��ن تحوالت را بر‬ ‫عهده داش��تند و برخی دیگر معتقدند احزاب و گروه های داخلی‬ ‫پش��ت پرده این تحوالت هس��تند و انقالب ها به ان معنا که گفته‬ ‫می شود مردمی نیست‪ .‬تحلیل سوم بر این نظر است که نه احزاب‬ ‫و نه قدرت های خارجی در این تحوالت دخیل نبودند؛ بلکه این‬ ‫مردم بودند که این تحوالت را رق��م زدند و قدرت های خارجی و‬ ‫احزاب به دنبال ان کشیده ش��دند و هر چه پیش می رویم تحلیل‬ ‫سوم قوی تر می شود‪».‬‬ ‫رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت‬ ‫نظام با بیان اینکه تحوالت خاورمیانه و شمال افریقا غافلگیر کننده‬ ‫ی ایران الگو‬ ‫بود‪ ،‬ادامه داده اس��ت‪« :‬این تحوالت از انقالب اسالم ‬ ‫گرفته است‪ ».‬روحانی ادامه داد‪« :‬برخی معتقد بودند که تحوالت‬ ‫منطقه از الگوی ترکیه نشات می گیرد‪ ،‬اما ترکیه عضو ناتو است و‬ ‫به لحاظ امنیتی و نظامی در این اتحادیه قرار دارد‪ .‬همچنین رابطه‬ ‫خوبی با اسرائیل دارد‪ .‬ترکیه حکومتی سکوالر دارد‪ ،‬اما به این معنا‬ ‫نیست که این حکومت ضد دین اس��ت و می خواهد با معیارهای‬ ‫دموکراسی کار کند‪».‬‬ ‫او خاطرنشان کرده اس��ت‪« :‬الگوی مردم خاورمیانه و شمال‬ ‫افریقا نه غرب است نه ترکیه‪ ،‬انها الگوی خاص خود را دارند‪ .‬در‬ ‫عین حال معتقدم تحول و خیزش در منطق��ه به مقدار زیاد تحت‬ ‫تاثیر انقالب اسالمی بوده است‪».‬‬ ‫روحانی با اشاره به اینکه عوامل متعددی دست به دست هم‬ ‫داد تا نارضایتی مردم را تش��دید کند‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬در عین حال‬ ‫عوامل زیادی امید را در مردم تقویت کرد از جمله اینکه حزب اهلل‬ ‫در سال های گذشته توانسته در مقابل اسرائیل بایستد‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه مردم ساالری‪ ،‬اس��تقالل و حاکمیت احکام‬ ‫اس�لامی س��ه ویژگی الگوی خیزش مردم منطقه‪ ،‬شمال افریقا و‬ ‫خاورمیانه اس��ت‪ ،‬گفت که ما نباید با عینک ایران این تحوالت را‬ ‫ببینیم؛ «متاس��فانه دیدگاه های ما به گونه ای اس��ت که اگر مرگ بر‬ ‫امریکا نگویند‪ ،‬می گوییم انقالب نشده‪ ،‬اما ممکن است این مردم‬ ‫با امریکا خوب هم نباش��ند اما ش��عار مرگ هم نگویند‪ .‬همانطور‬ ‫که دیدیم در بیش��تر این خیزش ها و تحوالت شعار الشعب یرید‬ ‫گفته می شد و خیلی دنبال الموت الموت گفتن نبودند‪ ».‬روحانی‬ ‫می گوید‪« :‬نباید توقع مان را از این تحوالت و خیزش ها باال ببریم‬ ‫اما باید بدانیم یک گام بسیار مهم در منطقه برداشته شده و حتما این‬ ‫گام به نفع ملت های منطقه‪ ،‬اسالم و حتی ایران است و بی شک به‬ ‫ضرر امریکا و اسرائیل بوده است‪».‬‬ ‫روحانی با اشاره به برخی مشکالت بر سر راه انقالب برخی‬ ‫ی تا حد زیادی با مدیریت‬ ‫کشورها گفت‪« :‬در بحرین حرکت مردم ‬ ‫قدرت های خارجی و منطقه ای به بن بست خورد؛ اما این به معنای‬ ‫از بین رفتن این خیزش نیس��ت‪ .‬امریکا و عربس��تان به شدت به‬ ‫حاکمان بحری��ن در مقابله با مردم این کش��ور کم��ک می کنند و‬ ‫تالش دارند در سوریه حکومتی را که مدنظر خودشان است بر سر‬ ‫کار بیاورند و در این رابطه شاهد تالش عربستان و قطر هستیم و‬ ‫حتی شاهد تحرکات ترکیه نیز می باش��یم که معتقدم ترکیه در این‬ ‫خصوص پا را از مرز خود فراتر گذاشته است‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪10‬‬ ‫نگاه‬ ‫نگاهی به بحران یورو در غرب‬ ‫رنج بی پایان اروپا‬ ‫خبرنامه‬ ‫هم اکنون کشورهای بحران زده‬ ‫به واسطه مکانیزم انتشار اوراق‬ ‫قرضه ملی با سود باالتر به نوعی‬ ‫جهت عدول از حد نهایی سه‬ ‫درصد کسری بودجه به نوعی‬ ‫مجازات می شوند در صورتی‬ ‫که المان معتقد است هیچ‬ ‫دلیلی وجود ندارد که این کشور‬ ‫نیز تاوان و زیان دیگران را با‬ ‫انتشار اوراق مشترک بپردازد‬ ‫همچنین در راستای این مساله‬ ‫که چگونه باید نظارت بیشتری بر‬ ‫نظام بودجه کشورهای اروپایی‬ ‫وجود داشته باشد بین رهبران‬ ‫سیاسی در اروپا اختالف نظر‬ ‫وجود دارد‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫ش��اید زمانی که نخس��ت وزیر انگلیس معاهده‬ ‫اتحادیه اروپا را وتو کرد‪ ،‬گمان نمی برد با مخالفت ها‬ ‫و واکنش های تند داخلی و خارجی روبه رو شود‪ .‬در‬ ‫حالی که رهبران منطقه یورو پ��س از ماه ها رایزنی و‬ ‫برگزاری نشست های گوناگون کوش��یدند از طریق‬ ‫موافقت با اتخاذ سیاست «یکپارچگی بیشتر» با «قوانین‬ ‫بودجه ای شدیدتر» در منطقه واحد پولی (یورو) بر این‬ ‫معضل فائق ایند‪ ،‬دیوید کام��رون اعالم کرد انگلیس‬ ‫الیحه پیش��نهادی معاهده اتحادیه اروپ��ا را نخواهد‬ ‫پذیرفت‪ .‬همین موضوع سبب ش��د بسیاری از سران‬ ‫کش��ورهای اروپایی با نخس��ت وزیر انگلیس در این‬ ‫خصوص اختالف نظر پیدا کنند چراک��ه به باور انها‬ ‫هر زمانی اروپا با مش��کل مواجه شده کامرون از حق‬ ‫وتوی خود استفاده کرده است‪ .‬در واقع‪ ،‬دیوید کامرون‬ ‫بر این باور است که موافقت با ایجاد تغییر در معاهده‬ ‫اتحادیه اروپا به منافع کش��ورش اسیب می رساند‪ .‬به‬ ‫گزارش خبرگزاری شینهوا‪ ،‬اولویت کامرون محافظت‬ ‫از بخش مالی و بازار واحد انگلیس است که وی این‬ ‫موارد را یکی از مزایای اصلی متعلق بودن به اتحادیه‬ ‫اروپا به شمار می اورد‪.‬‬ ‫البته اختالف نظرها بر س��ر بحران بدهی یورو به‬ ‫این مورد محدود نبوده اس��ت‪ .‬پیش از این نیز سران‬ ‫برخی کشورهای اروپایی بحث های متعددی پیرامون‬ ‫نحوه حل این بحران داشته اند‪ .‬واقعیت این است که‬ ‫‪ 17‬کش��ور عضو منطقه پولی یورو‪ ،‬ب��ا انتخاب پول‬ ‫واحد‪ ،‬سیاس��ت پولی خود را به بان��ک مرکزی اروپا‬ ‫سپرده اند اما هر کش��ور در سیاست گذاری بودجه ای‬ ‫مستقل عمل می کند و با بروز بحران اخیر نیز هر یک‬ ‫راه نجات خود از این معضل را در مسیری متفاوت از‬ ‫دیگری می جوید‪ .‬اما طی این مدت‪ ،‬بیش��تر اختالف‬ ‫دیدگاه ها درب��اره چگونگی کنترل بح��ران بدهی ارز‬ ‫واحد این منطقه در میان سه کشور بزرگ اروپایی یعنی‬ ‫انگلیس‪ ،‬فرانسه و المان بروز پیدا کرده است‪.‬‬ ‫اکنون به واس��طه وت��و معاهده اتحادی��ه اروپا‬ ‫پیش بینی می ش��ود در اینده نزدیک انگلیس در این‬ ‫نهاد اروپایی به حاش��یه رانده ش��ده و منزوی ش��ود‪،‬‬ ‫پیش از این هم در نح��وه مدیریت این بحران با المان‬ ‫اختالف نظر داشت‪ .‬این تفاوت دیدگاه با اعالم موضع‬ ‫رهبران این دو کش��ور مش��خص ش��د؛ در حالی که‬ ‫کامرون خواس��تار یک اقدام قطعی برای پایدار کردن‬ ‫منطقه یورو بود‪ ،‬انگال مرکل اقدامات مرحله به مرحله‬ ‫را برای این منظور پیشنهاد می داد‪ .‬در واقع کامرون بر‬ ‫این باور است که اتحادیه اروپا نیازمند یک اقدام جدی‬ ‫در مورد یونان‪ ،‬کمک مالی با ق��درت و اعمال زور و‬ ‫سرمایه گذاری دوباره بانک های اروپایی است اما مرکل‬ ‫بر تغییرات معاهده لیسبون اتحادیه اروپا به منظور فشار‬ ‫وارد کردن ب��ه دیگر اعضای منطقه ی��ورو برای قبول‬ ‫قوانین بودجه المان تمرکز کرده است‪ .‬وی معتقد است‬ ‫این امر بازارهای مالی را متقاع��د می کند که اروپا در‬ ‫مورد کنترل بدهی و کسری بودجه خود جدی است‪.‬‬ ‫اختالف نظر بر س��ر نقش بانک مرکزی اروپا در‬ ‫حل بحران یورو‬ ‫البته انگلیس تنها کش��وری نیس��ت که المان با‬ ‫دیدگاه ان برای حل بحران یورو اختالف نظر دارد‪ .‬به‬ ‫لیست مخالفان ایده های صدر اعظم المان باید فرانسه‬ ‫و ایتالیا را نیز اضافه کرد‪ .‬در واقع‪ ،‬المان از یک س��و و‬ ‫فرانسه و ایتالیا از سوی دیگر‪ ،‬درباره نقش بانک مرکزی‬ ‫اروپا در حل بح��ران مالی منطقه ی��ورو اختالف نظر‬ ‫اساسی دارند‪ .‬تفاوت ها و اختالف نظرهای فرانسه و‬ ‫المان به تجربه های متف��اوت انها از دالیل این بحران‬ ‫برمی گردد‪ .‬از نظر مرکل سیاس��ت مداران کشورهای‬ ‫اروپایی هستند که بدهی های باال برای کشورهایشان‬ ‫را رقم زده اند و حاال باید این مساله را از این منظر حل‬ ‫کرد‪ .‬این در حالی است که سارکوزی بر خالف مرکل‬ ‫بحران ی��ورو را به عنوان عاقبت یک روند نادرس��ت‬ ‫مس��اله جهانی س��ازی می داند‪ .‬وی بر این باور است‬ ‫که دولت های اروپای��ی باید خود را از وابس��تگی به‬ ‫بازارهای مالی رها کنند‪.‬‬ ‫با توجه به این موضوع‪ ،‬نظر مرکل و سارکوزی در‬ ‫راستای راهبردهای الزم برای پایداری یورو نیز فاصله‬ ‫زیادی از هم دارند‪ .‬در حالی که مرکل در راستای ایجاد‬ ‫یک ائتالف ارزی پایدار ب��دون دخالت های حمایتی‬ ‫بانک مرک��زی اروپایی و بدون طرح اوراق مش��ترک‬ ‫بدهی های اروپایی تالش می کند‪ ،‬سارکوزی با چنین‬ ‫راهبردی موافق نیست‪ .‬رئیس جمهوری فرانسه بر این‬ ‫عقیده است که با توجه به خطر انقباضات پولی‪ ،‬بانک‬ ‫مرکزی اروپایی مطمئنا می داند که چه اقداماتی را باید‬ ‫انجام دهد‪ .‬همچنین وی تاسیس یک صندوق ارزی‬ ‫اروپایی ب��ه منظور حمایت از کش��ورهای بحران زده‬ ‫را مطرح کرده اس��ت که به حمایت های بانک مرکزی‬ ‫اروپایی نیاز دارد‪ .‬این در حالی اس��ت ک��ه مرکل در‬ ‫نشس��ت اخیر بحران یورو تمامی ای��ن راهکارها را‬ ‫رد کرد‪.‬‬ ‫به گزارش شبکه خبری یورو نیوز‪ ،‬پاریس معتقد‬ ‫است بانک مرکزی اروپا باید در مقابل گسترش بحران‬ ‫مالی منطقه یورو وارد عمل شود‪ .‬به این ترتیب که اگر‬ ‫کشورهای ضعیف منطقه یورو نتوانستند به هر شکلی‬ ‫نیازهای مالی خود را از بازار مالی تامین کنند‪ ،‬بتوانند‬ ‫از این نهاد مالی وام بگیرند‪ .‬اما المان بر این باور است‬ ‫که این امر زمینه را ب��رای افزایش تورم و اهمال کاری‬ ‫کش��ورهای عضو در زمینه انضباط بودجه ای فراهم‬ ‫می کند‪.‬نظر کمیس��یون اروپا نیز در راس��تای دیدگاه‬ ‫فرانسه و ایتالیاست‪ .‬این کمیس��یون نیز انتشار اوراق‬ ‫قرضه اروپای��ی را به عنوان ابزاری برای حل مش��کل‬ ‫مالی منطقه یورو پیشنهاد کرده است‪ .‬کمیسیون اروپا‬ ‫معتقد است انتش��ار این نوع اوراق‪ ،‬سازوکاری مفید‬ ‫برای حل پایدار بحران بدهی های منطقه یوروس��ت‪.‬‬ ‫چون اینگونه بدهی های کشورهای با بنیه مالی ضعیف‬ ‫بین همه کشورهای عضو منطقه یورو تقسیم خواهد‬ ‫شد‪ .‬اما المان از جمله کش��ورهایی است که مخالف‬ ‫انتشار اینگونه اوراق قرضه است و در توجیه مخالفت‬ ‫خود نیز اعالم کرده‪« :‬این ابزار مالی‪ ،‬درست است که‬ ‫نرخ بهره وام گیری برای کش��ورهای ب��ا بنیه ضعیف‬ ‫را پایین می اورد‪ ،‬اما از ان طرف باعث می ش��ود انها‬ ‫دیگر در اجرای اصالحات مالی و اقتصادی و انضباط‬ ‫بودجه ای چندان متعهد نباشند‪ .‬این در حالی است که‬ ‫در بین کشورهای عضو منطقه یورو‪ ،‬المان بیشترین‬ ‫بدهی های حاکمیتی را دارد اما چون وضع مالی خوبی‬ ‫دارد نرخ بهره اوراقی که در این خصوص منتشر کرده‬ ‫نسبت به دیگر کش��ورهای این منطقه به مراتب کمتر‬ ‫اس��ت‪ .‬به بیان دیگر‪ ،‬به واس��طه بحران اقتصادی در‬ ‫بسیاری از کش��ورهای منطقه یورو به واسطه کسری‬ ‫بودجه‪ ،‬تامین این کس��ری با ف��روش اوراق قرضه و‬ ‫گرفتن وام از صندوق ارزی یورو و نهادهای بین المللی‬ ‫اقتصاد‪ ،‬متضمن افزایش س��ود بیش��تر ب��رای اوراق‬ ‫قرضه و وام های اعطایی اس��ت‪ .‬هم اکنون کشورهای‬ ‫بح��ران زده به واس��طه مکانیزم انتش��ار اوراق قرضه‬ ‫ملی با سود باالتر به نوعی جهت عدول از حد نهایی‬ ‫سه درصد کسری بودجه به نوعی مجازات می شوند در‬ ‫صورتی که المان معتقد است هیچ دلیلی وجود ندارد‬ ‫که این کشور نیز تاوان و زیان دیگران را با انتشار اوراق‬ ‫مشترک بپردازد‪».‬‬ ‫کش��مکش بر س��ر نحوه نظارت بر نظام بودجه‬ ‫کشورهای اروپایی‬ ‫همچنین در راستای این مس��اله که چگونه باید‬ ‫نظارت بیشتری بر نظام بودجه کش��ورهای اروپایی‬ ‫وجود داش��ته باش��د بین رهب��ران سیاس��ی در اروپا‬ ‫اختالف نظر وجود دارد‪ .‬مرکل ظاهرا تصمیم دارد که‬ ‫کمیسیون اتحادیه اروپا را مسئول نظارت بر ایجاد نظم‬ ‫در بودجه کش��ورها کند‪ .‬همچنین وی طرح به وجود‬ ‫امدن حق شکایت علیه کش��ورهای متخلف در مهار‬ ‫بدهی هایش��ان در برابر دادگاه اروپایی را مطرح کرده‬ ‫است‪ .‬این در حالی است که سارکوزی بر این عقیده‬ ‫است که کشورهای اروپایی باید خودشان حرف اخر‬ ‫را در سیاست بودجه بزنند‪ .‬وی طرح صدور قطعنامه‬ ‫علیه کش��ورهای بدهکار اروپایی که مرکل موافق ان‬ ‫است را رد کرده‪ .‬جالب اینکه نه مرکل و نه سارکوزی‬ ‫اصول و راهکار صحیح��ی را در حل بحران در پیش‬ ‫نگرفته اند و در واقع هنوز مش��خص نیس��ت المان و‬ ‫فرانسه چگونه می خواهند مسائل منطقه یورو را حل‬ ‫کنند‪g .‬‬ ‫ترجمه‪ :‬سمیه همایون روز‬ ‫منبع‪ :‬رویترز‬ ‫‪11‬‬ ‫مرور رسانه ها‬ ‫مروری بر مطبوعات هفته گذشته‬ ‫بی محلی سارکوزی به کامرون‬ ‫یاسین سیف االسالم‬ ‫خبرنامه‬ ‫جنگ دش��من علیه ما ظاهرا موض��وع جدیدی‬ ‫نیس��ت‪ ،‬به این معنا که اتفاق تازه ای رخ نداده است و‬ ‫ما در وضعیت نویی قرار نگرفته ایم‪ .‬جمهوری اسالمی ‬ ‫ایران از ابتدای پیدایش‪ ،‬بنا به دالیل مختلف‪ ،‬نه مرزهای‬ ‫روشن و مشخصی را برای خود و دیگران ترسیم کرده‬ ‫ونه قواعد دوستی ها و دشمنی هایش را از قبل و برای‬ ‫همه معلوم کرده اس��ت‪ .‬بنابراین در طول این س��ی و‬ ‫چند سال گذشته‪ ،‬نه انان که دش��من دانسته شده اند‪،‬‬ ‫تغییر کرده اند و نه س��اختار فکری و عملی جمهوری‬ ‫اسالمی دچار دگرگونی شده است‪ .‬بنابراین دشمنی ها‬ ‫و دوستی ها طی س��الیان گذش��ته از یک ثبات نسبی‬ ‫برخوردار بوده‪ ،‬بنابراین اینکه یک هواپیمای جاسوسی‬ ‫از سوی امریکا به خاک ایران نفوذ می کند و به دست‬ ‫ایرانی ها می افتد و جنگی که در این میان‪ ،‬با پسوند های‬ ‫الکترونیک‪ ،‬اطالعاتی و‪ ...‬احساس می شود‪ ،‬تداوم یک‬ ‫وضعیت از قبل موجود است که در این هنگام‪ ،‬با این‬ ‫شکل و صورت‪ ،‬خود را نشان می دهد؛ رخدادی که در‬ ‫طول هفته گذش��ته‪ ،‬عالوه بر مطبوعات و رسانه های‬ ‫ایرانی و فارس��ی زبان‪ ،‬توانس��ت تیتر اول بسیاری از‬ ‫رسانه های خارجی زبان را نیز به خود اختصاص دهد‬ ‫و یک پیروزی اشکار برای ایران در سلسله رخداد های‬ ‫جنگی مرتبط با این کشور محسوب شود‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫دشمنان خارجی و داخلی و اصولگرایان متحد!‬ ‫مه��دی طائ��ب‪ ،‬رئی��س ق��رارگاه راهب��ردی‬ ‫عمار‪ ،‬چهره ای اس��ت که در شماره یکش��نبه ‪ 20‬اذر‬ ‫روزنامه کیهان‪ ،‬برای تذکر ش��رایط نامساعد ائتالف‬ ‫اصولگرایان و منافعی که دش��منان جمهوری اسالمی‬ ‫معطوف ب��ه انتخابات پی��ش رو برای خ��ود تعریف‬ ‫کرده ان��د‪ ،‬انتخاب ش��ده اس��ت‪ .‬کیه��ان ب��ه نقل از‬ ‫حجت االس�لام والمس��لمین طائب نوش��ته اس��ت‪:‬‬ ‫«مهمترین وظیفه در حال حاضر تبیین اهمیت جایگاه‬ ‫مجلس اینده اس��ت؛ با توجه به تحوالت بین المللی و‬ ‫احتمال تغییر در جغرافیای سیاسی دنیا‪ ،‬تطبیق قوانین با‬ ‫وضعیت جدید امری ضروری است که اهمیت مجلس‬ ‫اینده را به وضوح نشان می دهد‪».‬وی بر همین اساس‬ ‫وحدت اصولگرایان را امری ض��روری عنوان کرد و‬ ‫افزود‪« :‬هیچ نوع تفرقه و تکثیر لیست بین اصولگراها‬ ‫جایز نیس��ت و جایگاهی ن��دارد چرا که م��ا هیچ گاه‬ ‫از تفرقه س��ود نبرده ایم‪ ».‬ایت اهلل احم��د علم الهدی‪،‬‬ ‫چهره دیگری است که در این مطلب بر وحدت میان‬ ‫گروه های اصولگ��را تاکید کرده و معتقد اس��ت‪« :‬اگر‬ ‫وحدت می��ان نیروهای انقالب نباش��د‪ ،‬نمی توان در‬ ‫مقابل توطئه های دشمنان داخلی و خارجی ایستادگی‬ ‫کرد‪ ».‬وی ادامه داده است‪« :‬وحدت در سایه والیت فقیه‬ ‫قابل تحقق اس��ت و س��ایه والیت هم��ان اموزه های‬ ‫والیت‪ ،‬رهکردهای پیامبرگونه و ارش��ادهای معنوی‬ ‫والیت فقیه است و سایه والیت باید در جامعه گسترده‬ ‫شود‪».‬علم الهدی به سابقه درخشان جامعه روحانیت‬ ‫‪12‬‬ ‫مبارز و جامعه مدرس��ین حوزه علمی��ه قم و حضور‬ ‫حضرات ایات مهدوی کنی و ی��زدی در راس این دو‬ ‫نهاد ارزشمند اشاره کرده و توصیه کرده است‪ :‬کسانی‬ ‫که هنوز به جبهه متحد اصولگرایان نپیوستند تحت هر‬ ‫شرایطی وابستگی شان را از روحانیت قطع نکنند‪» .‬‬ ‫دف��اع از کاپیتالیس��م و مصاحب��ه ای ب��رای‬ ‫وال استریت!‬ ‫اگرچ��ه نوک پی��کان جنب��ش جهانی تس��خیر‬ ‫وال اس��تریت‪ ،‬جایی را به غیر از نظام س��رمایه داری‬ ‫نش��انه نرفته و فعاالن این جنبش نس��بت به شرایطی‬ ‫که تحت س��لطه س��رمایه داری به انها تحمیل شده‪،‬‬ ‫معترضند‪ ،‬اما گفت وگوی روزنامه ش��رق در شماره‬ ‫‪ 1413‬این روزنامه با موس��ی غنی نژاد نش��ان می دهد‬ ‫که می ت��وان از اعتراض��ات موجود حمای��ت کرد در‬ ‫حالی که در دفاع از س��رمایه داری س��خن می گوییم‪.‬‬ ‫غنی نژاد در این گفت وگو که با تیتر‪« ،‬نظام بازار خوب‬ ‫است‪ ،‬دولت ها سوءاستفاده می کنند» در گوشواره این‬ ‫روزنامه خودنمایی می کند‪ ،‬بر این نظر است که اقتصاد‬ ‫بازار نه تنها بد نیست بلکه در صورت از میان رفتن ان‬ ‫انس��انیت نیز از بین خواهد رفت‪ .‬وی ازادی و سطح‬ ‫باالی رفاه در ایاالت متحده نسبت به کشوری همچون‬ ‫کوبا را یک��ی از محصوالت س��رمایه داری می داند و‬ ‫معتقد اس��ت نظام بازار ‪ 400‬میلیون چین��ی را از فقر‬ ‫نجات داده است‪ .‬وی معتقد است‪« :‬انچه سرمایه داری‬ ‫را با مش��کل مواجه کرده دخالت دولت ها و اختالط‬ ‫میان سیاست و اقتصاد اس��ت‪ .‬این بحران ها عمدتا از‬ ‫شرکت های دولتی ناش��ی می ش��ود‪ ،‬نه از نظام بازار‪.‬‬ ‫این نظام یک نظم انتزاعی داشته و فاقد برنامه ریزی و‬ ‫اهداف مشخص است‪ ،‬چراکه در این نظام تشکیالت‬ ‫شرکت هالیبرتون‬ ‫ ‬ ‫منسجم و سازماندهی وجود ندارد‪ .‬اما‬ ‫که مدیرعامل ان دیک چنی است‪ ،‬منافعی دارد که برای‬ ‫رسیدن به ان با سیاستمداران متحد می شود و دست به‬ ‫هر کاری می زند‪ .‬پس ما نباید این شرکت را جزو نظام‬ ‫بازار بدانیم‪ .‬اینها به نظام بازار ربطی ندارد‪ ».‬وی با بیان‬ ‫اینکه ممکن است هر اتفاقی در پس اعتراضات اخیر در‬ ‫کشورهای غربی رخ دهد‪ ،‬چنین پیش بینی کرده که باید‬ ‫منتظر اصالح اشتباه رخ داده در سیستم اقتصادی غرب‬ ‫و انتخاب کم هزینه ترین راه برای بازگش��ت به مسیر‬ ‫درست باشیم و این همان چیزی است که طی سده های‬ ‫گذشته رخ داده است‪.‬‬ ‫همه چیز از یک بحران بزرگ می گوید‬ ‫ناتوانی رهبران اتحادیه اروپا در دستیابی به توافق‬ ‫برای برون رفت از شرایط نامساعد و بحران اقتصادی‬ ‫در ای��ن اتحادیه‪ ،‬باعث ش��ده تا تحلیل ها به س��مت‬ ‫غیر ممکن دانستن بهبود اوضاع در کوتاه مدت گرایش‬ ‫یابد‪ .‬در این می��ان اختالفات رهب��ران اروپایی که در‬ ‫روند مذاکرات مش��اهده می شود‪ ،‬نشان می دهد عمق‬ ‫ناهماهنگی ه��ا در این اتحادیه بس��یار بیش��تر از انی‬ ‫اس��ت که پیش از ای��ن پیش بینی می ش��د‪ .‬مطلبی که‬ ‫تحت عنوان «شیون س��ارکوزی بر ارامگاه یورو» در‬ ‫صفحه دیپلماتیک روزنامه رس��الت به چاپ رسیده‬ ‫است‪ ،‬نوع برخورد نیکال س��ارکوزی‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫فرانسه با نخست وزیر انگلیس را بستری برای بررسی‬ ‫تحوالت اروپا قرار داده است‪ .‬در این یادداشت ضمن‬ ‫بیان عمق بحرانی که حتی توان ظاهرس��ازی را نیز از‬ ‫رهبران اروپا س��لب کرده‪ ،‬امده اس��ت‪« :‬پس از پایان‬ ‫نشست اخیر کامرون به سمت سارکوزی امد و دست‬ ‫خود را به سوی او دراز کرد‪ ،‬اما س��ارکوزی نه تنها با‬ ‫وی دس��ت نداد بلکه بدون توجه به کامرون ‪ ،‬مشغول‬ ‫صحبت با فردی در کنار خود شد‪ .‬پس از برخورد سرد‬ ‫سارکوزی‪ ،‬کامرون مجبور شد تا دستی را که به سوی‬ ‫وی دراز کرده بود به ش��انه های رئیس جمهور فرانسه‬ ‫زده و با لبخندی تلخ محل ر ا ترک کند‪ ».‬یادداشت نویس‬ ‫رسالت‪ ،‬ضمن ارائه پاس��خ منفی به این سوال که‪ ،‬ایا‬ ‫توافقات ص��ورت گرفته در اروپ��ای واحد می تواند‬ ‫منجی منطقه ی��ورو از بحران موجود باش��د؟ اورده‬ ‫است‪« :‬رهبران ‪ 23‬کشور اروپایی با اجرای اصالحات‬ ‫ساختاری در پیمان اقتصادی اروپا موافقت کردند‪ ،‬اما‬ ‫چهار عضو اتحادیه اروپا هن��وز با پذیرش قطعی این‬ ‫پیمان مخالفت کرده اند‪.‬همین مخالفت مولد بحران های‬ ‫اتی در منطقه یورو خواهد بود‪».‬‬ ‫بستن تنگه هرمز حق قانونی ایران است‬ ‫ام��ا حس��ین ش��ریعتمداری هفته گذش��ته در‬ ‫س��رمقاله ای بس��تن تنگه هرمز را حق قانون��ی ایران‬ ‫عنوان کرد‪.‬‬ ‫مدیرمس��ئول روزنام��ه کیه��ان در ای��ن مطلب‬ ‫نوشت‪«:‬اس��تیصال امری��کا و متحدان��ش در براب��ر‬ ‫انقالب ه��ای اس�لامی منطق��ه‪ ،‬س��قوط پی درپ��ی‬ ‫دیکتاتورهای دست نش��انده‪ ،‬بحران مالی و اقتصادی‬ ‫بی نظیر و ش��کننده‪ ،‬جنبش ضد نظام سرمایه داری و‬ ‫فراگیر وال استریت‪ ،‬سقوط پرشتاب رژیم صهیونیستی‬ ‫خبرنامه‬ ‫انتقاد از دیوان محاسبات‬ ‫طی روزهای گذش��ته رئیس دیوان محاس��بات‬ ‫کشور اقدام به انتش��ار گزارش��ی از تخلفات دولت‬ ‫ک��رد ک��ه در ان از تخلفات در س��طح رئیس جمهور‬ ‫و وزرا یاد ش��ده بود‪ .‬در این ارتب��اط روزنامه ایران‬ ‫با انتش��ار گزارش��ی انتقادی نس��بت به رویکردهای‬ ‫دیوان محاس��بات در قب��ال عملک��رد دولت‪ ،‬تحت‬ ‫عنوان «جوس��ازی های دیوان محاسبات مجلس» به‬ ‫بازخوانی مواضع این ارگان در ارتباط با قوه مجریه از‬ ‫سال ‪ 88‬تا کنون پرداخته است‪ .‬گزارش نویس ایران‪،‬‬ ‫خبر گم شدن یک میلیارد دالر در عملکرد اقتصادی‬ ‫دولت را که در سال ‪ 1385‬از سوی دیوان مطرح شده‬ ‫بود را نشانه ای برای بی اعتمادی نسبت به گزارشات‬ ‫این سازمان می داند و می نویس��د‪« :‬اما داستان زمانی‬ ‫شیرین می شود که پس از پیروزی محمود احمدی نژاد‬ ‫در انتخابات ریاس��ت جمهوری ‪ ،88‬دادستان دیوان‬ ‫محاس��بات کل کش��ور در اظهارنظری اعالم می کند‬ ‫پرونده یک میلیارد دالر مختومه شده و به این ترتیب با‬ ‫این اظهارنظر پرونده یک میلیارد دالری‪ ،‬مختومه اعالم‬ ‫می ش��ود‪ ».‬در این گزارش ضمن تاکید بر وابستگی‬ ‫دیوان محاس��بات به مجلس امده اس��ت‪« :‬سناریوی‬ ‫تخریب دولت ب��ار دیگر در حال تکرار اس��ت؛ البته‬ ‫ای��ن بار ن��ه توس��ط جریان��ات سیاس��ی نزدیک به‬ ‫اصالح طلبان و فتنه گران! بلکه توس��ط رئیس دیوان‬ ‫محاس��بات کش��ور‪ .‬گویی تاریخ دوباره تکرار شده‬ ‫و این ب��ار رحمانی فضلی‪ ،‬رئیس دیوان محاس��بات‬ ‫کش��ور کمی زودتر از موع��د انتخابات (‪12‬اس��فند‬ ‫‪ )90‬زنگ هش��دار علیه دولت را به ص��دا دراورده و‬ ‫به زعم خود تخلفات غیرقانونی دولت را به او گوشزد‬ ‫می کند‪ ».‬این گزارش با بیان اینکه تجربه نش��ان داده‬ ‫اس��ت برخی هیچ گاه خود را مخاط��ب حرف رهبر‬ ‫معظم انقالب نمی دانند‪ ،‬تصریح کرده است‪« :‬یکی از‬ ‫مواردی که به زعم رئیس دیوان محاس��بات به عنوان‬ ‫تخلف رئیس جمهور مطرح شده عبارت است از عدم‬ ‫واگذاری مناس��ب در اصل ‪ .44‬جالب است که تمام‬ ‫واگذاری ها در دولت های نهم و دهم با مصوبه هیات‬ ‫عالی واگذاری صورت گرفت��ه و بخش قابل توجهی‬ ‫از این واگذاری ها نیز به صورت س��هام عدالت بوده‬ ‫اس��ت‪ ».‬در این گزارش خطاب ب��ه رحمانی فضلی‪،‬‬ ‫رئیس دیوان محاسبات امده است‪« :‬درحالی که دیوان‬ ‫محاس��بات بنابرنظر خود رحمانی فضلی با استناد به‬ ‫امار دستگاه های اجرایی اقدام به بررسی می کند چرا‬ ‫حاضر نیست نظر رس��می دولت را در مواردی مانند‬ ‫یارانه ها بپذیرد‪».‬‬ ‫روی قوس نزولی همراه با درک این واقعیت از سوی‬ ‫استراتژیست های امریکایی و اروپایی که موج بلند و‬ ‫تاریخ ساز تحوالت کنونی جهان از ایران اسالمی الگو‬ ‫گرفته است‪ ،‬انان را به طرح توطئه های زنجیره ای علیه‬ ‫جمهوری اسالمی ایران کشانده است که تحریم نفتی‬ ‫ایران‪ ،‬تازه ترین نمونه ان است و طی چند هفته اخیر در‬ ‫مذاکرات مشترک و استراتژیک امریکا و اتحادیه اروپا‬ ‫کلید خورده و به جریان افتاده است‪ .‬در این باره گفتنی‬ ‫است که اخرین گزارش ها از وحشت دشمن نسبت به‬ ‫عواقب شکننده تحریم نفت ایران برای امریکا‪ ،‬اتحادیه‬ ‫اروپا و سایر کشورهای صنعتی متحد غرب حکایت‬ ‫می کند و از این روی طرح یاد شده بعد از تصویب سنا‬ ‫در مجلس نمایندگان امریکا متوقف شده و در اجالس‬ ‫دسامبر وزرای خارجه اتحادیه اروپا و متعاقب ان در‬ ‫اجالس اخیر سران این اتحادیه در بروکسل مسکوت‬ ‫مانده است ولی دش��من باید بداند همه مهره های این‬ ‫شطرنج را در اختیار ندارد‪.‬‬ ‫ضمن انکه در حالت یاد ش��ده‪ ،‬چنانچه ایران از‬ ‫صدور نفت خود محروم شود‪ ،‬دلیلی ندارد که دیگران‬ ‫از تنگه ای که در اب های س��رزمینی کش��ورمان قرار‬ ‫دارد‪ ،‬اجازه صدور نفت انهم برای دشمنان تابلودار و‬ ‫متخاصم ایران اسالمی را داشته باشند‪».‬‬ ‫شریعتمداری ادامه داده اس��ت‪« :‬در صورتی که‬ ‫صدور نفت ایران از سوی امریکا و کشورهای اروپایی‬ ‫یا سایر متحدان اسیایی انها نظیر ژاپن‪ ،‬تحریم شود‪ ،‬ایا‬ ‫عبور کشتی های حامل نفت برای کشورهایی که دشمن‬ ‫تلقی می ش��وند «عبور بی ضرر»! خواهد بود؟ بدیهی‬ ‫است که پاسخ این س��وال منفی است و ایران اسالمی‬ ‫حق دارد و می تواند با جلوگیری از عبور این کشتی ها‬ ‫مانع توانمندی دشمن در تهدید امنیت ملی خود شود‪.‬‬ ‫عبور کشتی هایی که از مبدا کشورهای تحریم کننده به‬ ‫مقصد سایر کشورهای خلیج فارس‪ ،‬تسلیحات نظامی‬ ‫حمل می کنند نیز به طریق اولی و مطابق همان مواد از‬ ‫کنوانسیون های ژنو و جامائیکا‪ ،‬مخل و در تعارض با‬ ‫امنیت ملی کشورمان تلقی شده و بستن تنگه هرمز به‬ ‫روی این کشتی ها حق مس��لم و قانونی ایران اسالمی‬ ‫خواهد بود‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫نقد روحانیون تلویزیون‬ ‫هفته نام��ه ‪ 9‬دی در ش��ماره اخیر خ��ود یکی از‬ ‫تیترهای صفحه اول این نش��ریه را به یادداش��تی در‬ ‫نقد رویک��رد تلویزیون به روحانیت در س��ریال های‬ ‫مذهبی اختصاص داده اس��ت‪ .‬این مطلب که به بهانه‬ ‫بازپخش سریال تلویزیونی روز رفتن منتشر شده‪ ،‬بر‬ ‫این نظر است که حضور روحانیون در سریال ها نه تنها‬ ‫بیانگر نقش واقعی انها در جامعه نیست‪ ،‬بلکه به میزان‬ ‫زیادی تصویری تحریف ش��ده از این قشر اجتماعی‬ ‫ارائه می دهد‪ .‬در این یادداش��ت امده اس��ت‪« :‬یکی از‬ ‫روال های کامال مشهود در س��ریال روز رفتن‪ ،‬سوق‬ ‫دادن روحانی به سمت کارکردهای فردی ـ اجتماعی‬ ‫غیرروحانی اس��ت‪ .‬عمده فعالیت ها و کارهایی که از‬ ‫روحانی این سریال مشاهده می شود با انچه از جایگاه‬ ‫و نقش فرهنگی‪ -‬اجتماعی او انتظار می رود مطابقت‬ ‫ندارد‪ ».‬عالوه بر این اشکال‪ ،‬نویسنده کاستی های مورد‬ ‫نظرش را در موارد دیگری نیز مطرح کرده است‪ .‬مانند‬ ‫انکه‪ ،‬روحانی در این سریال‪ ،‬بیش از اینکه تاثیرگذار‬ ‫و پیام افرین باش��د‪ ،‬تاثیرپذیر و پیام گیر است‪ .‬در این‬ ‫سریال‪ ،‬حوزه هایی از زندگی روحانی به تصویر کشیده‬ ‫می ش��ود که مخاطبان تاکنون با ان مواجه نبوده اند و‬ ‫مواردی همچون مرده شوری‪ ،‬مواجهه با سگ ولگرد‪،‬‬ ‫اجرای نقش افراد شرور‪ ،‬ارتباط خارج از ضوابط عرفی‬ ‫با نامحرم و دوری افراطی از خانواده و همسر در زندگی‬ ‫روحانی این سریال‪ ،‬به عنوان موارد نامطلوب از نگاه‬ ‫نویسنده عنوان شده است‪ .‬نتیجه گیری این یادداشت‬ ‫اینگونه است که مجموعه مباحث فوق نشان می دهد‬ ‫چنین داستان و تصویری از یک روحانی به مثابه یک‬ ‫فرهنگ تلویزیونی هیچ ما ب��ه ازای فرهنگی خارج از‬ ‫خود ندارد‪ .‬در هیچ بخشی از میراث فرهنگی ایرانیان‬ ‫و انگاره ذهن��ی انان از روحانی��ت‪ ،‬جایی برای چنین‬ ‫شخصیتی پیدا نمی کنید‪.‬‬ ‫‪13‬‬ ‫غالمرضا مصباحی مقدم‪:‬‬ ‫وزیر اطالعات‪:‬‬ ‫رقبا با چراغ خاموش‪ ،‬می ایند‬ ‫سفارتخانه مجازی یک طعمه است‬ ‫خبرنامه‬ ‫وزیر اطالعات در مورد سفارتخانه مجازی که از سوی دولت‬ ‫امریکا با ادع��ای برقراری رابطه با ملت ایران ایجاد ش��ده اس��ت‪،‬‬ ‫می گوید‪« :‬این کار یک تور و طعمه است تا افرادی را برای مباحث‬ ‫جاسوسی دنبال کنند و مردم‪ ،‬به ویژه جوانان باید هوشیاری الزم را‬ ‫در این ارتباط داشته باشند‪».‬‬ ‫مصلحی افزوده است‪« :‬سفارت‪ ،‬تعبیر و اصطالحی است که در‬ ‫عرف دیپلماتیک معنا دارد و تاسیس یک سفارت در یک کشور دیگر‬ ‫باید مورد قبول ان کشور قرار گیرد و اعتبارنامه داده شود اما چیزی‬ ‫که انها مطرح کرده اند بحث سفارتخانه مجازی است؛ مجازی یعنی‬ ‫چه؟ یعنی وجود خارجی ندارد و ا قایان در وهم و خیاالت هستند و‬ ‫این فعالیت ها را می کنند‪».‬‬ ‫وی تاکید کرده که به عنوان دستگاه اطالعاتی کشور می گویم‬ ‫وضعیت سیس��تم اطالعات��ی امریکا ورشکس��ته اس��ت و ما با‬ ‫تمام وجود به این ورشکس��تگی پی برده ای��م و اینکه می بینیم در‬ ‫موقعیت های مختلف دس��ت ب��ه این اقدامات می زنن��د دلیل بر‬ ‫ورشکستگی انهاس��ت ولی از اقدامات ش��ان نتیجه نگرفته اند و‬ ‫مردم ما با اقدامات انها همراهی نداش��ته اند‪.‬‬ ‫وزیر اطالعات با اشاره به س��خنان چندی پیش وزیر امور‬ ‫خارجه امریکا در شبکه بی‪.‬بی‪.‬سی گفته اس��ت‪ :‬دیدید که او با‬ ‫اهی مطرح کرد که ما دسترسی نداریم و نمی توانیم اقدامات داشته‬ ‫باشیم‪.‬‬ ‫مصلحی با بی��ان اینک��ه «انها در وه��م و خیاالت هس��تند»‪،‬‬ ‫اظهارکرده است‪« :‬ما بارها گفته ایم که در فضای سایبری و مجازی‬ ‫تسلط و اش��راف خوبی داریم‪ ،‬به گونه ای که به خیلی از کشورهای‬ ‫دیگر که اخیرا انتخابات داشته اند گوش��زد کرده ایم که امریکا برای‬ ‫شما طرح هایی دارد و حتی به انها گفته ایم چه کسانی چه کارهایی‬ ‫می خواهند انجام دهن��د و انها تعجب می کردند ک��ه ما چگونه این‬ ‫اطالعات را داریم‪».‬‬ ‫وی در ادامه به افرادی که ممکن است فریب اقدامات امریکا را‬ ‫بخورند هشدار داده و گفته که این یک تور و طعمه است تا افرادی را‬ ‫در مباحث جاسوسی دنبال کنند و مردم ما به خصوص جوانان باید‬ ‫هوشیاری و دقت الزم را داشته باشند‪.‬‬ ‫وزیر اطالعات همچنین با اش��اره به تس��خیر سفارت امریکا‬ ‫توسط دانشجویان در اوایل انقالب گفته است‪« :‬سفارت امریکا در‬ ‫کشور ما یک جاسوس خانه بود که توسط مردم فتح شد و به دنیا نیز‬ ‫فهم شد که انجا النه جاسوسی بود‪ .‬سفارت مجازی نیز همان است‬ ‫و همان مشی و مسیر را طی می کند‪».‬‬ ‫وی در پایان گفت‪ :‬اجازه دهید ت��ا مدت زمانی بگذرد و ببینیم‬ ‫مردم انقالبی ما چه برخوردی می کنند و چه جواب عکسی به این‬ ‫اقدامات می دهند‪g ».‬‬ ‫یک عضو جامعه روحانیت مبارز با تاکید به اینکه اصولگرایان نباید رقبای‬ ‫خود را دست کم بگیرند گفته است‪« :‬برخی اصولگرایان رقبا را دست کم‬ ‫گرفته و در پی مسائل تفرقه برانگیز در جریان اصولگرا هستند‪».‬غالمرضا‬ ‫مصباحی مقدم همچنین افزوده است؛ در شرایطی که رقبا با چراغ خاموش در‬ ‫تدارک انتخابات مجلس نهم هستند برخی اصولگرایان مسائل تفرقه برانگیز را‬ ‫دنبال می کنند‪ .‬نمایند ه مردم تهران در مجلس به اعضای جبهه پایداری توصیه‬ ‫کرده که به جای حساسیت روی مسائل تفرقه برانگیز به مسیر تفاهم با سایر‬ ‫اصولگرایان بازگردند‪ .‬وی در عین حال پیش بینی کرد که اعضای جبهه پایداری‬ ‫در نهایت با گروه ‪ 8+7‬به تفاهم برسند‪g .‬‬ ‫درخواست پیگرد ‪ 2‬مقام امریکایی‬ ‫نامه دادستان به اینترپل‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫دادستان کل کشور طی نامه ای به پلیس بین الملل‪ ،‬پیگرد قانونی دو مقام ارشد امریکایی را رسما‬ ‫درخواست کرده است‪.‬‬ ‫غالمحسین محس��نی اژه ای از این مرجع بین المللی خواسته است‬ ‫که دو تن از مقامات ارش��د سابق س��ازمان س��یا و ارتش امریکا را که‬ ‫قانون گذاران این کش��ور را برای انج��ام ترورهای��ی در داخل ایران‬ ‫تحریک کرده اند‪ ،‬تحت پیگرد قرار دهد‪.‬‬ ‫ژنرال «جک کین» از فرماندهان بازنشس��ته نیروی زمینی ارتش‬ ‫امریکا و «رائول مارک گرشت» مشاور ارشد کنگره و دولت امریکا‪ ،‬دو‬ ‫مقامی هستند که جمهوری اسالمی تعقیب انان را خواستار شده است‪.‬‬ ‫بر این اس��اس پلیس بین الملل نیز متعهد ش��ده اس��ت که‬ ‫درخواس��ت دادس��تان کل ایران را به دفترش در واشنگتن‬ ‫ارجاع دهد‪.‬‬ ‫گفتنی است در ماه اکتبر تعدادی از مقامات افراطی‬ ‫امریکا از دولت این کش��ور خواس��ته بودن��د در یک‬ ‫عملیات مخفیان��ه اقدام به ترور تع��دادی از مقامات‬ ‫ایرانی از جمله سردار سلیمانی‪ ،‬فرمانده سپاه قدس‬ ‫ایران کند‪.‬‬ ‫ پ��س از صحنه س��ازی امریکایی ه��ا و‬ ‫اتهام زنی های بی اساس به بهان ه ترور سفیر عربستان‬ ‫در امریکا توس��ط عواملی که ادعا می شد با سپاه‬ ‫قدس ارتباط داشته اند ـ که این موضوع هیچ گاه‬ ‫اثبات نش��د ـ دو نماینده س��ابق کنگره امریکا‬ ‫به طور علنی برنامه ریزی برای ترور فرمانده سپاه‬ ‫قدس ایران را خواستار شده بودند‪g .‬‬ ‫محمود احمدی نژاد‬ ‫جرات صدور فرمان حمله را‬ ‫ندارند‬ ‫محموداحمدی نژادمی گوید‪«:‬ارزویسلطه گراناین‬ ‫است که به ایران ضربه بزنند‪ ،‬ولی چنین فرصتی در‬ ‫اختیار انها قرار نخواهد گرفت و با توجه به اطالعاتی‬ ‫که از شرایط منطقه و توانمندی های ایران دارند‪ ،‬فکر‬ ‫نمی کنم کسی جرات داشته باشد‪ ،‬فرمان حمله نظامی به‬ ‫ایران را صادر کند؛ این گونه تهدیدات بیشتر جنبه فشار‬ ‫سیاسی و روانی دارد‪ ».‬رئیس جمهور همچنین گفته است‪:‬‬ ‫«سلطه گران ارزو دارند که ملت ها و دولت های مستقل‬ ‫را از جهان حذف کنند‪ ،‬ولی ضعیف تر از ان هستند که‬ ‫بتوانند چنین کاری انجام دهند‪g».‬‬ ‫‪14‬‬ ‫روابط با لندن قطع نشده است‬ ‫علی اکبر صالحی‬ ‫وزیر امور خارجه در خص��وص تحوالت اخیر‬ ‫روابط ایران و انگلیس با انتق��اد از اقدامات عجوالنه‬ ‫لندن در خصوص تحریم بانک مرکزی ایران و سپس‬ ‫فراخوان��دن دیپلمات های خود از ته��ران می گوید‪:‬‬ ‫«انها کاتولیک تر از پاپ ش��ده اند‪ ».‬علی اکبر صالحی‬ ‫همچنین به بیان ماجرای تجمع مقابل سفارت انگلیس‬ ‫در ته��ران پرداخته و گفته اس��ت ‪« :‬در صحبتی که بار‬ ‫اول با وزیر خارجه انگلیس داشته ام‪ ،‬گفتم که جوش‬ ‫و خروش و عصبانیت جوانان ما عصبانیتی متراکم از‬ ‫قرن ها اقدامات انگلی��س و به خصوص غیرحکیمانه‬ ‫و غیرعاقالنه اخیر در تحریم بانک مرکزی اس��ت که‬ ‫بازتابش این بود که مجلس ایران اق��دام به گذراندن‬ ‫سفر جلیلی به مسکو‬ ‫به منظور هدف قرار دادن شیعیان‬ ‫شکل گیریکمیته های داوری و اجرایی جبهه متحد در استان ها‬ ‫سخنگوی جبهه متحد اصولگرایان از شکل گیری کمیته های داوری و اجرایی جبهه در استان های‬ ‫کشور خبر داده اس��ت‪ .‬علی اکبر والیتی گفته اس��ت‪« :‬هیات داوری جبهه متحد اصولگرایان هر استان‬ ‫متشکل از معتمدین ان استان خواهد بود‪».‬‬ ‫والیتی افزوده اس��ت‪« :‬محمدنبی حبیبی به نمایندگی از جبهه پیروان خ��ط امام و رهبری‪ ،‬احمد‬ ‫نجابت به نمایندگی از جمعیت ایثارگران و جمعیت رهپویان و اق��ای مرتضی طالیی به نمایندگی از‬ ‫شخصیت های حاضر در شورای مرکزی جبهه متحد اصولگرایان‪ ،‬کمیته استان های ستاد انتخابات جبهه‬ ‫متحد اصولگرایان را تشکیل داده اند‪».‬‬ ‫سخنگوی جبهه متحد اصولگرایان در مورد کمیته شهر تهران و کمیته بانوان ستاد انتخابات جبهه‬ ‫متحد اصولگرایان گفته است‪« :‬این کمیته ها نیز تشکیل ش��ده و نمایندگانی از جبهه پیروان خط امام و‬ ‫رهبری‪ ،‬جمعیت ایثارگران و رهپویان و نمایندگانی از ش��خصیت های حاضر در کمیته اجرائی در ان‬ ‫حضور دارند‪ .‬والیتی در خصوص همایش های استانی اختصاصی نیز اعالم کرد که از هفته جاری این‬ ‫همایش ها با برنامه ریزی انجام شده صورت خواهد پذیرفت‪g ».‬‬ ‫همایشی با شعار افول تفکر سکوالر‬ ‫خبرنامه‬ ‫مصوبه ای برای کاهش روابط کرد که به نظر ما اقدامی‬ ‫ در راستای پاسخگویی به مجموعه رفتارهای انگلیس‬ ‫بود‪ ».‬وی ادامه داده اس��ت‪« :‬هر چه ایران سعه صدر و‬ ‫صبر و حوصله نشان داد طرف مقابل این برداشت را‬ ‫کرد که ایران عالقه مند به پاسخگویی نیست در حالی‬ ‫که ملت ما در زمان مناسب پاسخ خود را به زیبایی داد‪.‬‬ ‫اینکه به داخل سفارت ورود شد امری بود که پیش بینی‬ ‫نمی شد و واقعا نه مجلس و نه سایر مسئوالن انتظامی‬ ‫ پیش بینی نمی کردند‪ ،‬مجوز الزم برای راهپیمایی گرفته‬ ‫ش��ده بود و قرار بود در چارچوب قوانین و مقررات‬ ‫اعتراض شود‪».‬‬ ‫وی در عین حال تاکید کرده اس��ت‪« :‬ما از اینکه‬ ‫خارج از مقررات اقداماتی انجام شد‪ ،‬متاسفیم‪».‬‬ ‫صالحی عنوان کرده‪« :‬ما درک می کنیم که در خیلی‬ ‫موارد شور و هیجان باالس��ت و کسی که مظلوم واقع‬ ‫شود اگر در برابر ظلم قرار بگیرد چاره ای جز فریاد بلند‬ ‫ندارد اما در هم��ه مواقع باید مق��ررات و اصول را در‬ ‫رفتار و منش مدنظر قرار دهیم‪».‬‬ ‫لشکر جنگوی شاخه افغانستان خود را تاسیس کرد‪ .‬رهبر این گرو ه تروریستی این خبر را هفته گذشته اعالم‬ ‫کرد‪ .‬در همین حال رهبر لشکر جنگوی شاخه افغانستان با بیان اینکه حمله به شیعیان در افغانستان یکی از‬ ‫اهداف این گروه است حمله به مراسم عاشورا در شهر کابل را بخشی از این هدف عنوان کرد‪ .‬گفته می شود‬ ‫که لشکر جنگوی در عراق و هند نیز شاخه هایی دارد و هر از گاهی دست به فعالیت های تروریستی علیه‬ ‫شیعیان می زند‪.‬حامد کرزی یک روز پس از حادثه تروریستی در شهر کابل‪ ،‬اعالم کرد که در این باره با‬ ‫پاکستان گفت وگو خواهد کرد‪g .‬‬ ‫کانون اندیشه جوان در زمینه پیشبرد اهداف خود همایش ملی «اسالم و سکوالریسم» را در ‪ 29‬اذر ماه‬ ‫در تاالر شیخ مرتضی انصاری(ره) دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران با همکاری نهادها و‬ ‫سازمان هایی چون پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسالمی؛ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسالمی؛ وزارت علوم‪،‬‬ ‫تحقیقات و فناوری؛ صد او سیمای جمهوری اسالمی؛ نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه تهران؛‬ ‫شو اموزش) برگزار‬ ‫مرکز پژوهش های فرهنگی و اجتماعی (صدرا) و سازمان تبلیغات اسالمی (معاونت پژوه ‬ ‫ط عمومی کانون اندیشه جوان‪ ،‬این همایش با توجه به مساله بیداری اسالمی‬ ‫خواهد کرد‪.‬به گزارش رواب ‬ ‫در مواجهه با الگوهای حکومت دینی و سکوالر با شعار «افول تفکر سکوالر و رئیس کانون های مقاومت‬ ‫در جهان اسالم» برگزار می شود‪ .‬مهمترین هدف همایش‪ ،‬بررسی و تبیین شیوه مواجهه اسالم با مساله‬ ‫سکوالریسم از نگاه اندیشمندان مسلمان در افق جهان اسالم است‪ .‬همچنین حوزه های موضوعی مقاالت‬ ‫ارائ ه شده عبارتنداز‪ :‬مکتب و ایدئولوژی؛ حامالن مکتب و ایدئولوژی؛ بررسی فرایند و گام های تحقق مکتب‬ ‫و ایدئولوژی؛ بررسی نمادهای عینی و ذهنی به عنوان بروندادها و پیامدهای حاصل از فرایند تحقق مکتب و‬ ‫ایدئولوژی‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫سفر سعید جلیلی به روسیه اگر چه در سکوت خبری از جانب‬ ‫مراجعرسمیایرانصورتپذیرفت‪،‬امابالفاصلهپسازانتشارخبراین‬ ‫سفر‪،‬باگمانه زنی هایفراوانومتفاوتیروبهروشد‪.‬امانخستینبارخبر‬ ‫این سفر را سرگئی ریابکوف‪ ،‬معاون وزیر امور خارجه روسیه در یک‬ ‫برنامه تلویزیونی اعالم کرد‪ .‬رسانه های غربی البته سعی فراوانی کردند‬ ‫این سفر را مرتبط با موضوع هواپیمای جاسوسی امریکا اعالم کنند اما‬ ‫سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسالمی ایران گفت‪« :‬سفر‬ ‫جلیلی به مسکو ارتباطی با موضوع هواپیمای امریکایی ندارد‪ .‬رامین‬ ‫مهمانپرست گفت‪« :‬سفر جلیلی به مسکو سفری است که بین مقامات‬ ‫کشورهای بزرگ ایران و روسیه برای رایزنی درباره روابط دو جانبه و‬ ‫منطقه ای و بین المللی صورت می گیرد که کامال طبیعی است‪ » .‬او به‬ ‫نقش ایران در تحوالت منطقه ای و جایگاه روسیه اشاره کرد و گفت‪:‬‬ ‫«در روابط راهبردی انجام این سفرها طبیعی است که در سطوح باال‬ ‫در چارچوب رایزنی این سفرها صورت بگیرد‪ ».‬اما در این میان بدون‬ ‫شک این طرف روسی بود که توضیحات بیشتری را در مورد این سفر به‬ ‫رسانه ها اعالم کرد‪ .‬معاون وزیر امور خارجه روسیه که گویا سخنانش از‬ ‫محور هایگفت وگوهایطرفینحکایتداشت‪،‬گفت‪«:‬شواهدیدال‬ ‫بر وجود فعالیت های نظامی در برنامه هسته ای ایران در دست نیست‪».‬‬ ‫وی گفت‪« :‬م��ا دارای اطالعات بررس��ی ش��ده ای در این باره‬ ‫هستیم که در خصوص وجود بخش نظامی (دربرنامه هسته ای ایران)‬ ‫اطالعاتی موثق وجود ندارد‪ .‬ش��واهدی ک��ه از وجود بخش نظامی‬ ‫در برنامه هس��ته ای ایران حکایت کند‪ ،‬در دست نیست‪ ».‬وی افزود‪:‬‬ ‫«باید از طریق مذاکرات تردید های باقی مانده را رفع کرده و به تعدادی‬ ‫ازمسائل خاتمه داد و در این راستا مهم است که ایران به طور تنگاتنگ‬ ‫با اژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری کند‪ ».‬ریابکوف خاطرنشان‬ ‫کرد که ایران اجازه ورود ناظران بین المللی به تاسیسات هسته ای خود‬ ‫را می دهد و گفت‪« :‬انها اجازه ورود می دهند‪ .‬انها ماه اوت سال جاری‬ ‫عالوه بر بازرسی های منظم فعلی‪ ،‬گروه بازرسان اژانس بین المللی‬ ‫انرژی اتمی را به تعدادی از تاسیس��ات هسته ای خود دعوت کردند‪.‬‬ ‫انها در ماه نوامبر دوباره گروه بازرسان اژانس بین المللی انرژی اتمی‬ ‫ را به بازدید از تاسیسات هسته ای خود دعوت کردند‪ .‬ما معتقدیم که‬ ‫این تجلی راهکار مسئوالنه و حسن نیت است و البته امیدواریم این‬ ‫دعوت ها بی جواب نمانند‪».‬‬ ‫معاونوزیرامور خارجهروسیههمچنینافزودکهروسیه‪،‬اسرائیل‬ ‫(رژیم صهیونیستی) را از تجاوز احتمالی علیه ایران بر حذر داشته است‪.‬‬ ‫ریابکوف ضمن دادن پاسخ به سواالتی درباره مذاکرات چندی پیش‬ ‫وی با اویگدور لیبرمن‪ ،‬وزیر امور خارجه اسرائیل گفت‪« :‬ما اسرائیل را‬ ‫از لغزیدن به سوی تصمیم گیری احتمالی در خصوص اغاز عملیات‬ ‫جنگی بر حذر داشته ایم‪g».‬‬ ‫شاخه افغانستان لشکر جنگوی تاسیس شد‬ ‫صالحی ب��ا بیان اینک��ه روابط ای��ران و انگلیس‬ ‫قطع نش��ده‪ ،‬گفته اس��ت‪« :‬انگلیس باز هم شتاب زده‬ ‫عمل کرد؛ هم در خواس��تن دیپلمات های خود چون‬ ‫مصوبه مجل��س این نب��ود و هم درخواس��ت اینکه‬ ‫ایران دیپلمات های خ��ود را از لندن فرا بخواند‪ ،‬عمل‬ ‫ش��تابزده و غیرقابل توجیهی بود اما ما مش��کلی‬ ‫نداریم‪ ».‬وزیر امور خارج��ه در رابطه با‬ ‫مسائل کنس��ولی ایران و انگلیس نیز‬ ‫گفته اس��ت‪« :‬همان ط��ور که اعالم‬ ‫شده ما از تمام امکانات خود برای‬ ‫تامین نیاز کنس��ولی ش��هروندان‬ ‫اس��تفاده خواهیم کرد و نخواهیم‬ ‫گذاشت ش��هروندان ایرانی دچار‬ ‫مشکل ش��وند‪ .‬دو بار با وزیر امور‬ ‫خارجه انگلیس گفت وگو داش��تم‬ ‫که ب��ار اول وی تماس گرفت و در‬ ‫دفعه دوم بنده ای��ن تماس را برقرار‬ ‫کردم‪g ».‬‬ ‫‪15‬‬ ‫چهره ها‬ ‫مصطفیپور محمدی‬ ‫نتایجنظر سنجی هادربارهاختالس‬ ‫مصطفی پورمحمدی می گوید‪« :‬ما در نظرسنجی های خود از مردم به این نتیجه‬ ‫رسیده ایم که مردم نگران اخالل در نحوه رسیدگی به پرونده اختالس هستند‪».‬وی‬ ‫افزوده است‪« :‬ما مسئوالن باید نشان دهیم که این دغدغه و نگرانی مردم را مورد‬ ‫توجه قرار می دهیم و حتما با پیگیری جدی خود به مطالبات مردم پاسخ خواهیم‬ ‫داد‪».‬رئیس سازمان بازرسی کشور تاکید کرده است که نمی گذاریم این دغدغه باقی‬ ‫بماند و سرنوشت برخی پرونده ها در گذشته که گفته‬ ‫می شود بی فرجام مانده است در رابطه با این پرونده‬ ‫تکرار شود‪ ».‬پور محمدی تصریح کرد‪« :‬تالش‬ ‫قوه قضائیه این است که این پرونده را به نتیجه‬ ‫روشن و ملموس در جامعه برساند‪».‬مصطفی‬ ‫پور محمدی که رئیس فعلی سازمان بازرسی‬ ‫کشور است‪ ،‬معاون برون مرزی‬ ‫وزیر اطالعات در دوران علی‬ ‫فالحیان و وزیر کشور جمهوری‬ ‫اسالمی ایران در دوره اول‬ ‫ریاست جمهوری محمود‬ ‫احمدی نژاد بوده است‪g .‬‬ ‫مجتبیثمره هاشمی‬ ‫واکنش به راه اندازی سفارت مجازی‬ ‫خبرنامه‬ ‫دستیار ارشد رئیس جمهور با اشاره به راه اندازی‬ ‫سفارتخانه مجازی از س��وی امریکا گفته است‪ :‬این‬ ‫اقدام در راس��تای جنگ نرم محس��وب می ش��ود و‬ ‫امریکایی ها ب��ا این اقدامات به نتیجه ای نمی رس��ند‪.‬‬ ‫مجتبی ثمره هاش��می در مورد اقدام اخی��ر امریکا در‬ ‫راستای راه اندازی سفارتخانه مجازی با ادعای ارتباط‬ ‫با ملت ایران‪ ،‬ادامه داده اس��ت‪« :‬متاس��فانه امریکا در‬ ‫راستای دشمنی دیرینه ای که با جمهوری اسالمی ایران‬ ‫دارد هر نوع اقدامی که بتوان��د با کمک متحدان خود‬ ‫علیه جمهوری اس�لامی ای��ران انجام داده اس��ت و‬ ‫می دهد‪ ».‬ثمره هاشمی راه اندازی سفارتخانه مجازی‬ ‫را یک نمونه از جنگ نرم عنوان کرده و گفته است ‪ :‬این‬ ‫اقدامات در راستای انجام تبلیغات منفی علیه جمهوری‬ ‫اسالمی ایران و انحراف افکار عمومی صورت می گیرد‬ ‫ایت اهلل صادق الریجانی‬ ‫عدم دخالت در مراحل نظارت بر انتخابات‬ ‫رئیس قوه قضائیه گفته است‪« :‬قوه قضائیه به هیچ وجه قصد ندارد در مراحل‬ ‫اجرا و نظارت بر انتخابات مجلس شورای اسالمی دخالت کند و ستادهای‬ ‫قوه قضائیه تنها در چارچوب وظایف مصرح قانونی عالوه بر جهات پیشگیری به‬ ‫جرایم و تخلفات انتخاباتی رسیدگی خواهد کرد‪».‬‬ ‫ایت اهلل صادق املی الریجانی در جلسه مسئوالن عالی قضایی با اشاره به‬ ‫برخی نقل قول های نادرست مندرج در رسانه ها مبنی بر برنامه دستگاه قضایی برای‬ ‫دخالت در روند انتخابات و شیطنت امیز خواندن این‬ ‫اطالع رسانی رسانه ای تاکید کرده است‪« :‬در قانون‬ ‫انتخابات و قانون اساسی به صورت واضح و‬ ‫شفاف وظایف هر یک از دستگاه ها و نهادهای‬ ‫مرتبط با انتخابات مشخص شده و بر این‬ ‫اساس وظیفه نظارت بر انتخابات تنها بر عهده‬ ‫شورای نگهبان و وظیفه اجرا بر عهده هیات های‬ ‫اجرایی و وزارت کشور گذاشته شده‬ ‫است و دستگاه های دیگر از جمله‬ ‫قوه قضائیه حق ورود در روند‬ ‫نظارت و اجرا را ندارند‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫و انها با این نیت این اقدام را انج��ام داده اند و طبیعی‬ ‫است که با این شیوه‪ ،‬کار به نتیجه نمی رسد و پاسخی‬ ‫دریافت نمی کنند و دلیل ان هوشیاری و بصیرتی است‬ ‫که جوانان ما دارند‪ .‬دستیار ارشد رئیس جمهور با اشاره‬ ‫به اقدامات منفی امریکا در س��طح جهان از جمله در‬ ‫افغانستان‪ ،‬پاکستان و عراق گفته است ‪« :‬با توجه به این‬ ‫اقدامات امریکا یکی از منفورترین دولت های جهان‬ ‫است‪ .‬ثمره هاشمی با بیان اینکه این اقدامات در راستای‬ ‫شیطنت های دیرینه ای است که امریکا علیه جمهوری‬ ‫اسالمی ایران انجام داده و می دهد‪ ،‬گفت‪« :‬این اقدامات‬ ‫مخاطبی ندارد و ملت ایران از این اقدامات اس��تقبال‬ ‫نکرده و نمی کند مگر کس��انی که از اول با جمهوری‬ ‫اسالمی ایران مخالف بوده اند‪ ».‬مجتبی ثمره هاشمی‪،‬‬ ‫ مشاور ارش��د رئیس جمهور اس��ت‪ .‬او در دولت اول‬ ‫محمود احمدی نژاد تا فروردین ‪ ۱۳۸۸‬مش��اور عالی‬ ‫او بود و ریاس��ت س��تاد انتخاباتی او را در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری دهم بر عهده داشت‪g .‬‬ ‫مرتضینبوی‬ ‫هاشمی در مجمع می ماند‬ ‫مرتضی نبوی در مورد هاشمی رفسنجانی و تداوم ریاست او در دوره جدید مجمع‬ ‫تشخیص مصلحت نظام می گوید‪« :‬البته در این مورد رهبر معظم‬ ‫انقالب تصمیم می گیرند اما نظر شخصی من و چیزی که از روند‬ ‫تصمیم گیری های مقام معظم رهبری می بینم این است که اقای‬ ‫هاشمی رفسنجانی در مجمع ماندنی است‪».‬‬ ‫نبوی افزوده است‪« :‬به نظر می رسد افرادی که در هر دوره به‬ ‫ ترکیب مجمع تشخیص اضافه شده اند در جهت این بوده است که‬ ‫کارامدی مجمع در جهت ارائه مشورت برای سیاست های‬ ‫کلی نظام و سایر وظایفی که مجمع بر عهده دارد ارتقا‬ ‫پیدا کند‪ .‬خیلی کم اتفاق افتاده است‪ ،‬افرادی که عضو‬ ‫مجمع بوده اند حذف شوند‪ .‬البته ممکن است برخی‬ ‫افراد با توجه به شرایطی که خودشان پیش می اورند‬ ‫مانند شرکت نکردن یا خروج انها از ساختارهای‬ ‫قانونی نظام ا ز ترکیب مجمع حذف شوند‪».‬‬ ‫سید مرتضی نبوی‪ ،‬مدیرمسئول روزنامه رسالت‪،‬‬ ‫عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و عضو‬ ‫شورای مرکزی جامعه اسالمی مهندسین است‪g .‬‬ ‫‪16‬‬ ‫محمدجوادالریجانی‬ ‫فرصت دو ساله عربستان‬ ‫محمدجواد الریجانی می گوید‪« :‬ما پشتیبان حرکت های مردمی در‬ ‫کشورهای منطقه هستیم و معتقدیم که انها باید حق رای داشته باشند و‬ ‫اسالم خود را پیاده کنند و بدون شک همه این اتفاقات بال استثنا به نفع‬ ‫ایران خواهد بود و مخالفین در این موضوع اذعان دارند‪ ».‬او افزوده است‪:‬‬ ‫« عربستان اشتباه بزرگی کرد که وارد ماجراجویی شد‪ .‬این کشور حریف‬ ‫این انقالب ها نخواهد شد و کارشناسان غربی که با خود عربستانی ها‬ ‫رفیق هستند معتقدند تا دو سال دیگر در عربستان سعودی نیز موج‬ ‫بیداری رخ خواهد داد‪ ».‬محمدجواد الریجانی در حال‬ ‫حاضر دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه است‪ .‬او‬ ‫نماینده مجلس شورای اسالمی در دوره های‬ ‫دوم‪ ،‬چهارم و پنجم‪ ،‬مدیر پژوهشگاه دانش های‬ ‫بنیادی‪ ،‬معاون سابق وزارت امور خارجه‪ ،‬موسس‬ ‫مرکز پژوهش های مجلس شورای‬ ‫اسالمی و از فعاالن سیاسی ایران‬ ‫است‪ .‬الریجانی یکی از مبدعان‬ ‫نظریه ام القری در اواخر دهه ‪60‬‬ ‫است‪g .‬‬ ‫عکس‬ ‫دیدار سعید جلیلی با‬ ‫ رئیس مجلس‬ ‫اعالی اسالمی عراق‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫احمدی نژاد در رونمایی از سند ملی اموزش و پرورش‬ ‫دیدار وزیر اطالعات با ولیعهد عربستان‬ ‫اصالح طلبان مجلس‬ ‫هشتم‬ ‫ اعضای‬ ‫جبهه پایداری در‬ ‫مجلس‬ ‫‪17‬‬ ‫یادداشت ها‬ ‫نوسازی نظام‬ ‫فرشاد مهدی پور‪/‬روزنامه نگار‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫فرشاد مهدی پور در‬ ‫این نوشته به اثبات‬ ‫ضرورت تغییر در‬ ‫برخیبخشهای‬ ‫قانون اساسی‬ ‫پرداخته است‬ ‫جمهوری اسالمی نخس��تین تجربه جمهوری در‬ ‫ایراناست‪،‬انهمپساز‪ 2‬هزاروپانصدسالسلطهشاهان‬ ‫خودکامه‪ .‬نه نسخه پیشینی دارد و نه مثالی عینی در جهان‬ ‫کنونی‪ .‬انچه را خمینی کبیر ذیل عنوان سترگ والیت فقیه‬ ‫صورت بندیکرد‪،‬ایستادنبردوشهمهحکمایاسالمی‬ ‫هزاره ایپیش تربود‪،‬انجا کهحکیمابونصرفارابیازمدینه‬ ‫فاضله س��خن می گوید و رئیس اول و ثانی و عقل فعال‪.‬‬ ‫حضرت روح اهلل تصویری در ذهن داشت که کوشید تا در‬ ‫ظرف این زمان‪ ،‬ان را متحقق کند؛ مردی که در میانه مردانی‬ ‫بزرگ وار که بسیاری شان با فرض پذیرش قصور علما در‬ ‫تاسیسحاکمیتدینی(ازپسصفویهتاکنون)هرمبارزه ای‬ ‫یدانستند‪،‬طرحیدر انداختکهخانه مانسلسله ها‬ ‫راناکامم ‬ ‫راسوزاندوحتیمخالفا ننظرینظریه اشرادراواخرعمر‪،‬‬ ‫بهپیرویعملیازنظریهوالیتفقیهمتقاعدکرد‪.‬انچهراکه‬ ‫حضرت روح اهلل در خشت خام می دید و در بیانی نظیر‪:‬‬ ‫«اینکهدرقانوناساسیهست‪،‬اینبعضشئونوالیت فقیه‬ ‫هستنههمهشئونوالیتفقیه»(صحیفهامام ‪،‬جلد‪7:11‬‬ ‫دی‪)1358‬تصریحمی کرد‪،‬نشان گرطرحیکالن‪،‬همه جانبه‬ ‫و چندوجهی بود که حتما شمولی از قانون نوشته شده اش‬ ‫می توانستمشمولتغییروتبدلشود‪.‬‬ ‫‪18‬‬ ‫چگونه می توان با حفظ هویت‪ ،‬تغییرات را سامان داد‬ ‫چراتغییر؟‬ ‫«ازانجاکهپسازکسب‪ 10‬سالتجربهعینیوعملی‬ ‫از اداره کشور‪ ،‬اکثر مسئوالن‪ ،‬دست اندرکاران و کارشناسان‬ ‫نظام مقدس جمهوری اسالمی ایران بر این عقیده‏اند که‬ ‫قانون اساس��ی با اینکه دارای نقاط قوت بسیار خوب و‬ ‫جاودانه اس��ت‪ ،‬دارای نقایص و اش��کاالتی است که در‬ ‫تدوین و تصویب ان به علت ج ّو ملتهب ابتدای پیروزی‬ ‫انقالب و عدم شناخت دقیق معضالت اجرایی جامعه‪،‬‬ ‫کمتربهانتوجهشدهاستورفعنقایصانیکضرورت‬ ‫اجتناب ناپذیر جامعه اسالمی و انقالبی ماست و چه بسا‬ ‫تاخیردرانموجببروزافاتوعواقبتلخیبرایکشور‬ ‫وانقالبشود‪ ،‬هیاتیرابرایرسیدگیبهاینامرمهمتعیین‬ ‫کردم که پس از بررسی‪ ،‬تدوین و تصویب موارد و اصولی‬ ‫که ذکر می‏شود‪ ،‬تایید ان را به ارای عمومی مردم شریف و‬ ‫عزیز ایران بگذارند‪( ».‬صحیفه امام‪ ،‬جلد‪ 4،21‬اردیبهشت‬ ‫‪ )1367‬و اینچنین اولین قانون اساسی جمهوری در ایران‪،‬‬ ‫موردبازنگریقرارگرفت‪.‬‬ ‫تدوین تازه ای که در ان جای��گاه اصول محوری و‬ ‫کارکردی روش��ن شد و حتی ش��اکله کلی نظام سیاسی‬ ‫دچار تغییر شد؛ بنیانگذار فقید جمهوری اسالمی در ادامه‬ ‫نامه مربوط به تدوین مجدد قانون اساس��ی‪ ،‬حدودی را‬ ‫درباره مس��ائل مورد بحث تعیین می کند که در بند هفتم‬ ‫ان‪ ،‬موضوع «راه بازنگری» مطرح شده است‪ .‬مطابق اصل‬ ‫‪ 187‬قانون اساسی دوم‪« ،‬محتوای اصول مربوط به اسالمی‬ ‫یقوانینومقرراتبراساسموازین‬ ‫بودننظاموابتنایتمام ‬ ‫اسالمیوپایه‏هایایمانیواهدافجمهوریاسالمیایران‬ ‫وجمهوریبودنحکومتووالیتامروامامتامتونیز‬ ‫ادارهامورکشوربااتکاءبهاراعمومی‪،‬دینومذهبرسمی‬ ‫ایرانتغییر ناپذیر است»‪ .‬درواقع اگرنظام سیاسی کشور در‬ ‫استانه دگردیسی ای درون متنی قرار گیرد‪ ،‬روشن است که‬ ‫چارچوب هایمصرحدراصل‪ 187‬نمی تواندتغییرییابد‪.‬‬ ‫در واقع دال مرکزی ایده جمهوری اس�لامی‪« ،‬اصل‬ ‫والیت فقیه» است به گونه ای که حتی با وجود نبود اصلی‬ ‫برای بازنگری در قانون اساس��ی‪ ،‬به حکم ولی فقیه این‬ ‫ی نیز‬ ‫قانون مورد بازنگری قرار گرفت و مشروعیت مردم ‬ ‫پیدا کرد‪ .‬این دال مرکزی و هر انچه به ان قوام و استحکام‬ ‫می بخشد‪ ،‬نمی تواند و نباید دچار تغییر شود‪ ،‬اما در باقی‬ ‫ذوات و جزییات می ت��وان مجموع��ه ای از تحوالت را‬ ‫ایجاد کرد؛ در واقع تغییراتی در س��اختارها و سیاست ها‬ ‫می تواند امری محوری تلقی ش��ود که مرز ان را قانون و‬ ‫رهبری مشخص می کنند‪ .‬درباره ساختار‪ ،‬سقف بلندی تا‬ ‫حذف جایگاه ریاست جمهوری متصور است و درباره‬ ‫سیاست ها هم‪ ،‬همه سیاست هایی که پیوندی هویتی با‬ ‫گفتمان جمهوری اسالمی نداشته باش��ند و انحرافی در‬ ‫ان ایجاد نکنند؛ سیاس��ت های ذات��ی انقالبی گری نظیر‬ ‫استکبارس��تیزی‪ ،‬حمایت از ارمان مردم فلسطین و‪ ...‬از‬ ‫سیاستهایذاتیوهویتینظامهستند‪.‬‬ ‫ثباتوتحول‬ ‫اگر ساختار سیاسی و در یک معنای موسع تر جامعه‬ ‫را مجموعه ای از کنش ها و واکنش ها بدانیم که به وسیله‬ ‫هنجارهایی دارای ساخت و شکل و روند‪ ،‬شکل گرفته و‬ ‫ایجاد می شوند‪ ،‬چنین بافتی حتما ترکیبی توامان از نوشدن‬ ‫وکهنه شدناست؛چنانگهوارهطبیعتکهدرانهرروزی‬ ‫شب و هر شبی روز می شود و در هر صبح‪ ،‬ادمی زاده ای‬ ‫جدیدزادهمی شود؛البتهانچ هممکناستموجباشفتگی‬ ‫و تحولی غیرس��اختارمند ش��ود (چه در زندگی فردی یا‬ ‫عمومی) همانا تکثر در اهداف و نوع انهاست‪ .‬اهدافی که‬ ‫باید به شکلی روشن و واضح تعریف و تبیین شده باشند‪.‬‬ ‫به دست دادن چارچوبی کلی برای سطح بندی زیربناهای‬ ‫نظریجامعه(کهدراینجاازالگویسهسطحیادگارشاین‬ ‫بهره گرفت ه شده اس��ت)‪ ،‬می تواند تا حدودی این مفهوم‬ ‫را روشن تر کند‪ .‬مصنوعات بشرساز‪ /‬در سطح ظاهری؛‬ ‫ارزش ها و هنجارهای رفتاری ‪ /‬در سطح میانی؛ و باورها‬ ‫وپیش فرض ها‪/‬درهستهمرکزیومطابقاینتقسیم بندی‬ ‫اهداف و ارمان ها جایی میان سطوح مرکزی و میانی قرار‬ ‫می گیرند‪.‬باورهاوپیش فرض هاکانونحرکت اندوهستی ‬ ‫نظاماسالمیماخوذازاناست‪،‬اینحوزههویتیبرگرفتهاز‬ ‫مفاهیم ناب اسالمی است و گوهری که واقعیت محوری‬ ‫جمهوریاسالمیراتشکیلمی دهد‪.‬بعدازانهاارزش هاو‬ ‫هنجارهایرفتاریقراردارندکهاهدافموردنظردرونیک‬ ‫چارچوبوقواعدمتعارفپذیرفتهشدهراشاملمی شوند‪،‬‬ ‫اینهاسطحیساده ترازباورهاومبانیداشتهوبیشتروجهی‬ ‫کارکردگرایانهدارندوتاجاییمی تواننددچارتغییروتحول‬ ‫شوند که با ا ن مبادی هم اهنگ باشند یا انها را مورد تعرض‬ ‫ی برای رتق و‬ ‫قرار ندهند و نهایتا مظاهر بشرسازی که ادم ‬ ‫فتق امور خود پیش��نهاد کرده و پیش اورده است؛ در واقع‬ ‫این مظاهر ظاهرا در دسترس اند و قابل تغییر‪ ،‬اما درست بر‬ ‫همانمبانیاولیهوثانویهپیش گفتهبناشده اند‪.‬اینجاستکه‬ ‫می توانازتغییرسخنگفت‪«:‬سازوکارهاونهادسازى هاى‬ ‫الزم براى ایجاد جامع ه اس�لامى؛ اینها ممکن است کهنه‬ ‫شود‪ .‬ممکن است اقتضائات در دنیا جورى شود که این‬ ‫سازوکار‪ ،‬این هندس ه نظام‪ ،‬کامل نباشد‪ ،‬مطلوب نباشد‪،‬‬ ‫الزمباشدعوضشود؛هیچاشکالندارد‪.‬نظاماسالمىاین‬ ‫ظرفیت را دارد‪ .‬اگر نظامى دنبال ان ارمان هاست‪ ،‬ان ارمان‬ ‫هاکهنه بشونیست؛اماسازوکارها‪،‬چینشایننهادهایىکه‬ ‫می خواهد ما را به ان ارمان ها برساند‪ ،‬قابل نو شدن است‪».‬‬ ‫(مقاممعظمرهبری‪،‬کرمانشاه‪ 24:‬مهر‪.)1390‬‬ ‫بی انکه کالهت را برداری باید تعظیم کنی‬ ‫سید ضیاء الدین شفیعی‬ ‫سیدضیاءالدین‬ ‫شفیعی نثری وزین‬ ‫نگاشته است درباره‬ ‫زندگی‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪1‬‬ ‫جنگاوران را برای زن و فرزند‪ ،‬مردی عاشق و‬ ‫برای مردم ش��هر مردی عاقل بودن‪ ،‬همان ناممکن و‬ ‫محالی است که برخی به اصرار ممکن می دانستند و‬ ‫اکنون سال هاست تاوان همان باور را بر گرده می کشند‪.‬‬ ‫جاذبه عاش��ق بودن که در خون من اس��ت و‬ ‫جادوی عاقل بودن ک��ه در جانم‪ ،‬چنین به جنون و‬ ‫حیرت دچارم کرده و هر اینه نزدیک اس��ت تا بند‬ ‫ی از مرا‬ ‫از بندم بگسلد و عقل و عش��ق هر یک نیم ‬ ‫به غنیمت ببرند‪.‬‬ ‫پوچ و هیچ در این هیاه��وی گم می چرخم‬ ‫و کلماتم را بی انکه رس��یده باش��ند در باد حراج‬ ‫می کنم‪...‬‬ ‫‪2‬‬ ‫کاش اندکی به تقدیر دل می دادم و از این همه‬ ‫لجاجت پا پس می کش��یدم‪ ،‬مثل همه همسایگان‬ ‫خوشبختم که ِ‬ ‫پس دیوارهای بی خیال لم داده اند و‬ ‫عبور لحظات را زودتر از عقربه های ساعت بدرقه‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫ان وقت در این شه ِر گس‪ ،‬و زیر همین سقف‬ ‫اجاره ای هم می شد جاودانه شد و سطل های زباله‬ ‫را پرکرد!‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫جاودانگی یعن��ی لبخند‪ ...‬یعنی نشکس��تن‬ ‫صدای سکوت‪ ...‬یعنی‪...‬‬ ‫من حتی به اندازه همین ص��دای بوق ممتد‬ ‫ماشین‪ ،‬حتی به اندازه همین موشک کاغذی پسرم‪،‬‬ ‫حتی به ان��دازه بادکنکی که چند ده��ه پیش میان‬ ‫سیم های برق اسیر شده است خوشبخت نیستم‪.‬‬ ‫‪...‬من حتی نتوانس��ته ام کاله و قبایی به اندازه‬ ‫این شهر کولی‪ ،‬دست و پا کنم‪.‬‬ ‫شب‪ ،‬بالشش را از من جدا کرده است و صبح‪،‬‬ ‫ملحفه سپیدش را از سرم کشیده‪ ،‬سحر‪ ،‬لیوان خالی‬ ‫امروزم را پر نمی کند‪...‬‬ ‫دیگر خرمایی برای اخری��ن روزه واجبم بر‬ ‫نخلی نیست‪.‬‬ ‫برادران همه سهمم را از دنیا خورده اند‪.‬‬ ‫‪4‬‬ ‫صندوق های پس��تی ام��روزم از جیب های‬ ‫دیروز و حساب های مسدود فردایم خالی تر است‪.‬‬ ‫دست هایم را برای در اغوش گرفتن چه کسی‬ ‫باز نگه دارم وقتی اکسیژنی برای حیات باقی نیست‬ ‫و گلی برای تماشا باز نمانده و صدایی در گنبد دوار‬ ‫نمی چرخد‪.‬‬ ‫من نیستم یا همه؟!‬ ‫‪5‬‬ ‫شب‪ ،‬بالشش را از من جدا کرده است و صبح‪،‬‬ ‫ملحفه سپیدش را از سرم کشیده‪ ،‬سحر‪ ،‬لیوان خالی‬ ‫امروزم را پر نمی کند‪...‬‬ ‫دیگر خرمایی برای اخری��ن روزه واجبم بر‬ ‫نخلی نیست‪.‬‬ ‫برادران همه سهمم را از دنیا خورده اند‪.‬‬ ‫‪6‬‬ ‫کدام طبقه در بهار و کدام طبقه در زمستان طی‬ ‫شد در راه پله ای که فقط برای سقوط مناسب است؟‬ ‫جنون جوان��ی و حیرت میانس��الی را کدام‬ ‫غفلت بر این پله های تنگ و نرده های بی اعتماد تکیه‬ ‫داد؟ چگونه بی محابایی عشق و احتیاط مفرط عقل‬ ‫در حوصله پاگردهای لزران گنجید؟‬ ‫زندگی به ک��دام غمزه‪ ،‬چش��مانت را پر کرد‬ ‫که جاودانگی را در بهار خواب مش��رف به خیابان‬ ‫دیدی و منتظر نماندی خدا از پنجره های کوچک‬ ‫بر اپارتمان های بی حیات بوزد؟‬ ‫‪7‬‬ ‫هنوز چند پله تا ابدیت باقی است که نفس به‬ ‫شماره می افتد و تردید در شریان های بخت رسوب‬ ‫می کند دیگر فرصتی برای فرود و دمی برای باز دم‬ ‫باقی نمانده اس��ت‪ ،‬بی انکه حتی کالهت را از سر‬ ‫برداری باید تعظیم کنی‪.‬‬ ‫بعضی ها مثل همیش��ه غافلگیر می ش��وند و‬ ‫بالفاصله خود را برای غافلگیری بعد اماده می کنند‬ ‫و نمی دانند چند پله باالتر خودش��ان هم تس��لیم‬ ‫می شوند در حالی که هنوز چند پله باقی است‪.‬‬ ‫‪8‬‬ ‫فردا در پس هر سطر‪ ،‬پشت هر کلمه‪ ،‬ان طرف‬ ‫معانی مبهم حروف‪ ،‬اسمی شبیه نام کامل من پنهان‬ ‫است‪ ،‬نامی که در کش��اکش عقل و عشق‪ ،‬تسلیم‬ ‫هیچ یک نشد‪...‬‬ ‫باران در چش��م هایم ازدح��ام می کند‪ ،‬برای‬ ‫خاطرات��م اواز می خوان��م و خواب خوش��ی را‬ ‫برای شان ارزو می کنم‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫اینده نه چندان دور‬ ‫رس��یدن به اهداف ناگزیر از دس��ت یابی توامان به‬ ‫بصیرت در عمل و نظر اس��ت؛ بصیرتی ک��ه تغییرات را‬ ‫متکی بر اصول به پیش ببرد و نوس��ازی و بازسازی را در‬ ‫چارچوبی درون متنی شکل دهد‪ .‬بخش اصلی و اساسی‬ ‫این توجه‪ ،‬تدبیر و راهبری رهبری نظام اس�لامی است‪.‬‬ ‫تدبیری که صرفا فرایندی محصور در قانون نیز نیس��ت‬ ‫و در هنگامه ای که خطری یا تهدیدی پدیدار شود‪ ،‬مسیر‬ ‫را روش��ن می کند‪ .‬حضرت امام در همان موضوع قانون‬ ‫اساسی دوم و ماجرای حذف شرط مرجعیت‪ ،‬در پاسخ به‬ ‫نامه رئیس مجلس بازنگری قانون اساسی‪ ،‬تاکید می کنند‪:‬‬ ‫«دردوشرطمرجعیتستان[درزمانتصویبقانوناساسی‬ ‫اول] پافشاری کردند‪ ،‬من هم قبول کردم‪ .‬من در ان هنگام‬ ‫می‏دانستم که این در اینده نه چندان دور قابل پیاده شدن‬ ‫نیس��ت (صحیفه امام‪ ،‬جلد‪ 9:21‬اردیبهشت‪)1368‬؛ در‬ ‫واقع اینجا شانی از شئون ولی فقیه مورد تاکید است که در‬ ‫چارچوب هایرایجقانونینمی گنجدوفراترازفهمجاری‬ ‫در زمانه است‪ .‬فارابی درتشریح ارکان مدینه فاضلهو نقش‬ ‫رهبری‪،‬دربارهاینامرمی گویدکهشرطاولتوفیقرهبری‬ ‫میانه رویواعتدالدرسیاستوفرمان رواییاستوشرط‬ ‫دوم‪ ،‬تداوم خط مش��ی و ویژگی های رهبری در رهبران‬ ‫بعدیاست‪.‬بهاین ترتیبرهایینظامازشائبهپیری‪،‬متوقف‬ ‫برتغییرنظامات‪،‬سیاست هایکلیوحفظاصولاست‪«،‬با‬ ‫این نگاه‪ ،‬نظام فرسوده بشو نیست‪ ،‬متحجربشو نیست‪ ،‬از‬ ‫را ه بازمانده نیست و نخواهد شد؛ همیشه می تواند جوان‬ ‫باقىبماند‪».‬‬ ‫«کدام قانون اساس��ی اس��ت که بیش از‪ 30‬س��ال‬ ‫عمر کند؟» این یکی از کلیدی ترین بخش های س��خنان‬ ‫رئیس جمهور وقت (رهبر معظم انق�لاب) در خرداد‪68‬‬ ‫استکهدردفاعازتغییرنظامپارلمانیبهریاستیابرازشده؛‬ ‫در ان روزهایی که تغییری در نظام پارلمانی به وجود امد و‬ ‫جمهوریاسالمیباتصریحیاشکاربهسمتنظامریاستی‬ ‫تغییرمسیرداد‪.‬باچنیناستداللی‪،‬وقوعهرتحولی(فارغاز‬ ‫مصداق ان)‪ ،‬نه امری غیرممکن و فرضی محال‪ ،‬بلکه به‬ ‫پشتوانهرایملتروندیقطعیواجراییاست‪g.‬‬ ‫جنون جوانی و حیرت میانسالی‬ ‫‪19‬‬ ‫من چه ربطی با صاحب نامم دارم؟ ای کاش‪...‬‬ ‫تاثیر اسامی بر شخصیت انسان ها‬ ‫زهیر توکلی‬ ‫زهیر توکلی این مطلب‬ ‫را در ادامه یادداشت‬ ‫هفته گذشته اش در‬ ‫مورد فرهنگ نامگذاری‬ ‫نوشته است‬ ‫خبرنامه‬ ‫حاج قبا‪ ،‬بازاری متدینی بود که مس��جد «قبا» را‬ ‫در جاده ش��میران ان زمان و خیابان شریعتی امروز در‬ ‫خیابانی که نبش ضلع ش��مالی حس��ینیه ارشاد است‪،‬‬ ‫ساخت و شهید حجت االسالم دکتر مفتح امام جماعت‬ ‫ان بود‪ .‬این مرد‪ ،‬دامادی داشت به اسم مهندس محمود‬ ‫فرشیدی‪ .‬اقای مهندس محمود فرشیدی که شما او را‬ ‫به واسطه تصدی حدود ‪ 1/5‬س��اله وزارت اموزش و‬ ‫پرورش در کابینه اول اقای احمدی نژاد می شناس��ید‪،‬‬ ‫‪ 42‬سال است که با پدر عزیزم رفیق است‪ .‬سابقه رفاقت‬ ‫انها به دانشگاه شیراز باز می گردد‪.‬‬ ‫پدرم به واس��طه رفاقتش با مهندس فرش��یدی‪،‬‬ ‫خانواده قبا را می ش��ناخت‪ .‬اقای فرش��یدی‪ ،‬باجناقی‬ ‫داش��ت‪ ،‬این باجناق یک پس��ر و یک دختر داشت که‬ ‫نام پسرش زهیر بود‪ .‬از اینجا بود که پدرم با نام «زهیر»‬ ‫اشنا شد‪ .‬اسفند ‪ 55‬پدرم از زندان ازاد شد‪ ،‬درحالی که‬ ‫برادر بزرگترم‪ ،‬مهدی سه سال و نیمش بود و در این سه‬ ‫سال و نیم جز چند مالقات زندان هیچ تصویر دیگری‬ ‫از «پدر» در ذهن نداش��ت‪ .‬من بهمن ‪ 56‬به دنیا امدم و‬ ‫پدرم به تاسی از خاندان قبا‪ ،‬نام زهیر را برمن نهاد‪ .‬این‬ ‫را هم بگویم که نامگذاری در خانواده ما س��نتی است‪.‬‬ ‫از هفت فرزند خانواده احمد توکلی‪ ،‬چهارتایش��ان به‬ ‫شیوه س��نتی نامگذاری ش��ده اند‪ .‬فرزند سوم خانواده‬ ‫به نام پدربزرگ پ��درم‪ ،‬محمد‪ ،‬فرزن��د پنجم خانواده‬ ‫به نام پدر مادرم‪ ،‬فضل اهلل‪ ،‬شش��می به ن��ام مادربزرگ‬ ‫پدرم‪ ،‬معصومه و هفتمی به نام ان یکی پدربزرگ پدرم‪،‬‬ ‫محمدعلی هستند‪.‬‬ ‫حتی برادر بزرگترم مه��دی هم همنام جد اعالی‬ ‫خاندان توکلی‪ ،‬حاج مهدی توکلی است‪ .‬می ماند من و‬ ‫خواهرم زهرا‪ ،‬فرزند چهارم خانواده که در شجره نامه‬ ‫خاندان‪ ،‬بی پیشینه هستیم‪ .‬پدر و مادرم نه تنها این سنت‬ ‫را رعایت کرده اند‪ ،‬س��نت اجازه گرفت��ن از بزرگتر در‬ ‫نامگذاری را هم از دست ننهاده اند‪ .‬یادم است که وقتی‬ ‫هفتمی به دنیا امد‪ ،‬دیگر ما برای خودمان کسی بودیم و‬ ‫سلیقه داشتیم‪ ،‬برادرم مهدی هفده ساله بود و من سیزده‬ ‫ساله بودم‪.‬‬ ‫ما دوست داشتیم اسم بچه مرتضی بشود ولی پدر‬ ‫بزرگم نام محمدعلی یعنی نام پدرش را دوست داشت‬ ‫و پدر و م��ادرم نهایتا به حرمت پدربزرگ��م نام بچه را‬ ‫محمدعلی گذاشتند‪ .‬حتی یادم است که مادرم هم مثل‬ ‫ما نام مرتضی را می پس��ندید ولی خانواده سنتی با این‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪20‬‬ ‫حرف ها کاری ندارد و احترام بزرگتر را نگه می دارد‪.‬‬ ‫فایده ای��ن روش نامگ��ذاری‪ ،‬حف��ظ خاطرات‬ ‫نسل های خانوادگی است‪.‬‬ ‫وقتی بچه هفتم خانواده مرتضی نشد و محمدعلی‬ ‫شد‪ ،‬من از پدربزرگم لجم گرفت ولی بعدها که خودم‬ ‫پدر شدم‪ ،‬همین شیوه را با لجاجت ادامه دادم؛اخر امروز‬ ‫از هم نسل های ما کسی دیگر جایی برای پیرمردها باقی‬ ‫نمی گذارد و این رسم پسندیده‪ ،‬تاحدود زیادی منسوخ‬ ‫شده است ولی من نام پسر بزرگم‪ ،‬محسن است که نام‬ ‫جد مادری ماست و دیگری را یحیی صدا می زنیم چون‬ ‫مادرم عاشق نام یحیاست و همیشه می گفت‪« :‬دوست‬ ‫دارم یکی از ش��ما بچه ها اگر پسردار ش��د‪ ،‬اسمش را‬ ‫یحیی بگذارد‪».‬‬ ‫البته در شناسنامه نام پسرم را حسین گذاشتم‪ ،‬چون‬ ‫همسرم‪ ،‬عاشق این نام بود‪ .‬خب‪ ،‬خدا اخر وعاقبت این‬ ‫بچه را به خیرکند که نام شناسنامه ای او حسین است و‬ ‫یحیی صدایش می زنند‪ :‬دو سربریده سربلند تاریخ‪.‬‬ ‫زهیر یعنی گل کوچک یا شکوفه کوچک؛ حاال این‬ ‫معنی لطیف و دخترانه چه ارتباطی با نام صاحبش زهیر‬ ‫ابن قین دارد که یک تنه صد و بیست نفر از سپاه عمر ابن‬ ‫سعد راکشت ؟ خدا می داند‪.‬‬ ‫یکی از مش��کالت من با این نام‪ ،‬تلفظ ان است‪.‬‬ ‫بعضی ها سهیل می شنوند‪ ،‬بعضی ها ظهیر(به فتح ظ)‬ ‫صدایم می کنند و من همیش��ه در مواجهه با کسانی که‬ ‫اول بار نام مرا می ش��نوند‪ ،‬نفس��م را تازه می کنم تا از‬ ‫نو برای این اش��نای جدید توضیح بدهم که‪ :‬س��هیل‬ ‫نه‪ ،‬ظهیر هم نه‪ُ ،‬ز ِهی��ر‪ .‬بعضی ها هم که می خواهند در‬ ‫احترام گذاری به اصطالح بترکانن��د‪ ،‬فکر می کنند که‬ ‫اگر دقیقا با تلف��ظ عربی‪ُ ،‬ز َهیر بگوین��د‪ ،‬من دلم غنج‬ ‫می رود‪ ،‬معموال هم بعد از یکی دوبار خودشان منصرف‬ ‫می شوند و همان ُز ِهیر را ترجیح می دهند؛ چون در زبان‬ ‫فارسی یاء ساکن که قبلش فتحه داشته باشد‪ ،‬تلفظش‬ ‫سخت اس��ت‪ .‬با یک مورد نادر هم در این سی وچهار‬ ‫سال زندگی ناقابل برخورد کرده ام که ان « ُز َهل» است‪.‬‬ ‫همسایه ای داشتیم که پس��رش در تصادف به رحمت‬ ‫خدا رفت‪ .‬در کارت دعوت مجلس عزا در جای خالی‬ ‫نام دعوت شونده نوش��ته بودند‪ :‬زهل توکلی‪ .‬زحل یا‬ ‫کیوان یا همان نحس اکبر را که می شناس��ید؟ با خودم‬ ‫گفتم‪ :‬تحویل بگی��ر اقای زهیر توکل��ی‪ ،‬زحل هم که‬ ‫شدی؛ مبارکت باشد‪ .‬هنوز هم گاهی اوقات به یادبود‬ ‫ان خاطره عزیز‪ ،‬بعضی از افراد خانواده مرا زحل صدا‬ ‫می کنند‪ .‬بگذریم‪.‬‬ ‫مشکل دیگر هنگام نوش��تن این نام رخ می دهد‪.‬‬ ‫مثال وقتی کارمند اداره ای که من ارباب رجوعش هستم‬ ‫نام مرا می پرس��د تا در فرم بنویسد‪ ،‬مجبورم ان را هجا‬ ‫به هجا امال کنم‪« :‬زهیر با ز زنبور و ه هویج‪ ،‬اخرش هم‬ ‫ر دارد نه ل»‬ ‫در س��ال های اخیر به وضوح برایم مشهود است‬ ‫که مردم دیگر با این نام کمابیش اشنا شده اند؛ و گاهی‬ ‫وقت ها لبخندی مهربانانه روی صورت متصدی باجه‬ ‫می بینم وقتی نام مرا پشت چک می خواند و می گوید‪:‬‬ ‫زهیر؟ (با تلفظ درست) من هم می گویم‪« :‬بله‪ ،‬نام یکی‬ ‫از شهدای کربالست» و طرف مهربانتر جواب می دهد‪:‬‬ ‫«بله اقا‪ ،‬می دونم‪ ،‬ارادت داریم به ایشون»‬ ‫این اواخراقای میرباقری ک��ه خدا پدر و مادرش‬ ‫را بیام��رزد‪ ،‬در مختارنامه‪ ،‬فصلی را ب��ه زهیر ابن قین‬ ‫اختصاص داد که باعث بیشتر اشنا ش��دن مردم با این‬ ‫«مرد» شد‪.‬‬ ‫پنج سالگی ام را به خاطر می اورم که مدتی به دو‬ ‫چیز به تمام معنی کلمه بند کرده بودم؛ یکی لباس پلنگی‬ ‫رزمنده ها بود و دیگری نام عباس‪.‬‬ ‫لباس پلنگی را می شد خرید که پدرم برایم خرید‪.‬‬ ‫ان موقع ما نزدیک می��دان منیریه‪ ،‬در کوچه مس��جد‬ ‫همت اباد‪ ،‬ساکن بودیم‪ .‬انجا هم نزدیک بود به راسته‬ ‫فروش لباس س��ربازی که هنوز ه��م در حوالی میدان‬ ‫گمرک ‪،‬این راس��ته رونق دارد‪ .‬اگرچه ان س��ال های‬ ‫جنگ و جهاد و جنازه های پاره پاره‪ ،‬بازار این راس��ته‬ ‫طبعا گرمت��ر بود‪ .‬خب‪ ،‬ح��اال زهیر پنج س��اله‪ ،‬لباس‬ ‫پلنگی می پوشد و در عالم تخیل خود را یک «پاسدار»‬ ‫می پندارد؛ تا این جای کار‪ ،‬نیمی از گیردادن او به پدرش‬ ‫حل شده است؛ پدر لباس پلنگی برایش خریده و او با‬ ‫خرسندی به جایگاه رفیع «پاسداری» پانهاده است‪ ،‬اما با‬ ‫نام عباس – که زهیر هنوز هم که موهای سفید ارام ارام‬ ‫برس��رش طلوع کرده اند‪ ،‬ارزومند و مشتاق شنیدنش‬ ‫است ‪ -‬چه باید می کرد؟ پدر چه باید می کرد با پسر پنج‬ ‫ساله اش که می گفت‪« :‬من عباسم منوعباس صدا کنین»؟‬ ‫نام را که نمی شد عوض کرد‪ ،‬می شد؟‬ ‫دو سال بعد که وارد دبستان شدم‪ ،‬از غریبه بودن‬ ‫نامم در میان بچه ها خجالت می کش��یدم به خصوص‬ ‫وقتی که هر سال‪ ،‬معلم ها در اولین جلسه‪ ،‬برای حضور‬ ‫و غیاب‪ ،‬نام ها را از روی فهرست می خواندند و به نام‬ ‫من که می رسیدند یا غلط تلفظ می کردند یا روی صورت‬ ‫من مکثی می کردند و می پرسیدند‪« :‬زهیر یعنی چه؟» و‬ ‫من در میان یک مشت سر از ته تراشید ه که همه به سوی‬ ‫من چش��م برگردانده بودند‪ ،‬می بایس��ت سرپا توضیح‬ ‫بدهم که‪ :‬زهیر یعنی شکوفه کوچک و لبخندی گوشه‬ ‫لبان معلم سبز شود و ایضا گوشه لبان بعضی از همان‬ ‫سرهای کچل که زل زده بودند به من و بعد معلم بپرسد‪:‬‬ ‫«زهیر اسم کسی بوده؟» و من بگویم‪« :‬بله‪ ،‬اسم یکی از‬ ‫یاران امام حسین(ع) بوده»‬ ‫بچه که بودم‪ ،‬لطافت معنای این نام‪ ،‬تصویر مردی‬ ‫ریزنقش و حس��اس را در ذهنم حک ک��رده بود ولی‬ ‫بعدها که به دنبال او در کتاب ها گشتم‪ ،‬حساس بودن و‬ ‫لطیف بودن و عاشق پیش��ه بودن او را درس��ت یافتم‬ ‫ولی ریزنقش؟ هرگز! جنگاوری کهنه کار که روزی در‬ ‫نبردهای قفقاز بر کافران قبیله خزر شمشیر می کشیده‬ ‫است و روزی دیگر‪ ،‬همان طور که سلمان فارسی به او‬ ‫بشارت داده بود‪ ،‬فرمانده سمت راست سپاه امام حسین‬ ‫– علیه السالم‪ -‬بوده است‪ ،‬سپاهی که تک تک افرادش‬ ‫در ش��جاعت و بی باکی و زور بازو و ضرب شمشیر‪،‬‬ ‫کم نظیر بودند‪ ،‬تصویر مردی تنومند با قامتی افراشته را‬ ‫در ذهنم روشن می کند‪.‬‬ ‫داش��تم می گفتم ک��ه از غریب��ه بودن نام��م و از‬ ‫پرس��ش های این و ان‪ ،‬کالفه می ش��دم و سرپدرم غر‬ ‫می زدم ت��ا انکه یک ب��ار اوقاتش تلخ ش��د و با لحنی‬ ‫عتاب الود گفت‪« :‬من اسم یکی از بزرگترین مردان تاریخ‬ ‫را روی تو گذاشته ام؛ قدرنشناسی نکن! اینکه خجالت‬ ‫ندارد؛ توضیح می دهی و می فهمند‪ »....‬و من از ان پس‬ ‫زیپ دهنم را کش��یدم و هرگز هیچ نگفتم تا امروز که‬ ‫به این نام سال هاس��ت که افتخار می کنم‪ .‬راس��تش را‬ ‫بخواهید‪ ،‬هنوز احساس عذاب وجدان دارم که بابت‬ ‫غرزدن هایم پدرم را به انجا رس��اندم که عصبانی بلکه‬ ‫دقیقتر بگویم‪ ،‬ازرده خاطر و رنجیده شود‪ .‬بگذریم‪.‬‬ ‫اگر هرنامی‪ ،‬اهنگ��ی دارد‪ ،‬به تجربه دریافته ام که‬ ‫اهنگ این نام‪ ،‬جادویی از صمیمیت در خود دارد؛ نشان‬ ‫به ان نشان که هر کسی با من اشنا می شود‪ ،‬به سرعت‬ ‫با نامم احساس خودمانی بودن می کند‪ ،‬توگویی این نام‬ ‫غریب را سال هاست که ش��نیده است و همه در اندک‬ ‫مدتی پس از اشنایی اولیه با من‪ ،‬مرا به نام کوچکم صدا‬ ‫می زنند حتی در موقعیت هایی که مرسوم نیست طرف‬ ‫مقابل را به نام کوچک صدا بزنند‪ .‬حال می خواهم پس‬ ‫از همه این درازگویی ها درباره خودم و نام خودم‪ ،‬کمی‬ ‫هم به صاحب اصلی این نام بپردازم‪ :‬زهیر ابن قین‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫تصویر دوم‪:‬‬ ‫تصویر دوم‪ ،‬مربوط به منزلگاه زرود اس��ت‪ .‬روز‬ ‫بیست و یکم ذی الحجه (ظاهرا دوش��نبه روزی بوده‬ ‫است) حضرت امام حسین علیه السالم در این منزلگاه‬ ‫فرود می ایند‪.‬‬ ‫زهی��ر ک��ه ظاه��را از حج باز می گش��ته اس��ت‬ ‫و جمع��ی از خویش��ان و نزدی��کان ب��ا او بودن��د‪،‬‬ ‫تصادفا و از س��ر ناچ��اری در همین منزل��گاه‪ ،‬برای‬ ‫اس��تراحت ب��ار می افکن��د‪ .‬اینک��ه می گویم از س��ر‬ ‫ناچاری‪ ،‬ب��ه خاطر ان اس��ت ک��ه روای��ت کرده اند‬ ‫ک��ه زهیر خ��وش نداش��ت هم��راه امام حس��ین در‬ ‫یک جا فرود بیاید پس وقتی که قافله امام حسین روانه‬ ‫می شد‪ ،‬او بر جای می ماند و چون حضرت بار می افکند‬ ‫او به راه می افت��اد‪ .‬علی الظاهر در ای��ن منزلگاه‪ ،‬زهیر‬ ‫نتوانسته اس��ت به ان برنامه وفادار بماند و به علتی که‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫تصویر اول‪:‬‬ ‫از زبان خودش بشنویم وقتی که می خواست زار‬ ‫و زندگی و زن و فرزند را رها کند و دل از جان بردارد و‬ ‫به حسین(ع) بپیوندد‪ ،‬برای اطرافیان تعریف کرده است‪:‬‬ ‫به بلنجر یورش بردیم‪ .‬خداوند پیروزی نصیبمان‬ ‫کرد و غنیمت بسیار به دست امد‪ .‬شادمان بودیم‪ .‬سلمان‬ ‫فارسی همراهمان بود‪.‬‬ ‫گفت‪ :‬انگاه که س��یدجوانان ال محم��د را درک‬ ‫کردید‪ ،‬از پیکار و کشته شدن در کنار او بیش از دستیابی‬ ‫به این غنایم شادمان باشید‪.‬‬ ‫(بلنجر ش��هر قدیم خ��زر بوده اس��ت‪ .‬قومی که‬ ‫تیره هایی از ان یهودی ش��دند و بس��یاری از یهودیان‬ ‫اشکنازی یعنی اروپایی‪ ،‬از بازماندگان خزرها هستند به‬ ‫ویژه یهودیان اروپای شرقی‪ .‬این شهر در انتهای شرقی‬ ‫کوه های قفقاز قرار داشته است‪ .‬کنار رودی به همین نام‪.‬‬ ‫اکنون چنین شهری وجود ندارد و اگر بود در جمهوری‬ ‫داغستان روسیه واقع می شد‪ .‬خزرها مدام از گردنه های‬ ‫قفقاز به مس��لمانان می تاختند و یک��ی از مناطقی که‬ ‫داوطلبان دفاع از مرزها (غازیان) به انجا می شتافتند تا‬ ‫به توفیق جهاداصغر نائل شوند همین منطقه و دژهای‬ ‫کوهستانی ان بوده است)‬ ‫از اینجا معلوم می شود که زهیر ابن قین احتماال‬ ‫س��ابقه ای طوالنی در نبرد و جنگاوری داشته است‪.‬‬ ‫اصوال ش��هر کوفه ابت��دا به عن��وان پ��ادگان نظامی‬ ‫مسلمانان و محل اس��تقرار انان برای حمله به ایران‬ ‫ساسانی س��اخته ش��د و اگر به این نکته توجه کنیم‪،‬‬ ‫درمی یابیم که جنگیدن با س��پاه عمر سعد چندان کار‬ ‫ساده ای نبوده است زیرا بسیاری از انها شمشیرزنان‬ ‫و نیزه داران حرفه ای بودند و سپس پی به ژرفا و دامنه‬ ‫شجاعت یاران امام حس��ین – علیه السالم –می بریم‬ ‫که ان همه هراس از ایشان در دل عمرسعد و سپاهش‬ ‫بود‪ .‬چرا سپاه عمرسعد‪ ،‬حمله را با تیرباران گسترده ای‬ ‫اغاز کرد که به روای��ت ارباب مقاتل بی��ن ‪ 38‬تا ‪51‬‬ ‫نف��ر از یاران امام حس��ین – علیه اس�لام – در همان‬ ‫حمله‪ ،‬شهید شدند؟ نقل اس��ت که عمروابن حجاج‬ ‫که فرماندهی پانصدنفر محافظان ف��رات را برعهده‬ ‫داشت – نفرین خدا بر او – گفت‪« :‬ایا می دانید با چه‬ ‫کس��انی می جنگید؟اینان پهلوان��ان و نبردازمودگان‬ ‫کوفه هستند‪ .‬شما با کسانی می جنگید که برای مرگ‬ ‫اماده اند‪ .‬انان را سنگباران کنید تا کشته شوند‪ ».‬عمر‬ ‫س��عد با تایید س��خنان عمرو ابن حجاج گفت‪ :‬مبادا‬ ‫هیچ کس به تنهایی به میدان نبرد پای بگذارد‪.‬‬ ‫در میان این پهلوانان و نبرد ازم��ودگان کوفه که‬ ‫یاران امام حسین(ع) باشند و در جنگی نابرابر و خارج‬ ‫از عرف و قاعده یک جنگ کالسیک که نقش فرمانده‬ ‫س��پاه چندین برابر می ش��ود‪ ،‬زهیر ابن قین احتماال به‬ ‫خاطر س��ابقه طوالنی اش در جنگ های گذشته و نیز‬ ‫به س��بب قدرت بدنی فوق تص��ورش‪ ،‬از جانب امام‬ ‫حسین – علیه السالم – به فرماندهی سمت راست سپاه‬ ‫برگزیده شده است‪.‬‬ ‫قدرت بدنی فوق تصور زهیر را از کجا می فهمیم؟‬ ‫توضیح می دهم‪ .‬نخس��ت باید بدانیم که او از اخرین‬ ‫اصحاب اس��ت که بعدازظهر و نم��از خوف خواندن‬ ‫حضرت‪ ،‬جنگیده اند و شهید ش��ده اند‪ .‬عطش هرچه‬ ‫زمان می گذشت‪ ،‬ش��دید تر می شد‪ ،‬پس نبردهای ظهر‬ ‫به بعد‪ ،‬با تحمل تشنگی شدید همراه بوده است‪ .‬دوم‬ ‫اینکه در همان حمله اول – تیرباران – اگرچه بین ‪ 38‬تا‬ ‫‪ 51‬نفر از اصحاب شهید شدند‪ ،‬مابقی نیز علی القاعده‬ ‫از زخم تیرمصون نماندند‪ ،‬از ‪ 500‬تا ده هزار نفر – بنا به‬ ‫روایت های مختلف – به سوی سپاه امام حسین تیرباران‬ ‫کردند و به احتمال قریب به یقین هر یک بیش از یک تیر‬ ‫در چله کمان نهادند‪ .‬محیط پیرامونی میدان رزم و فاصله‬ ‫لشکر عمر سعد تا محل صف ارایی سپاه امام حسین –‬ ‫علیه السالم – هم مسافت زیادی نبوده است‪ .‬این است‬ ‫که علی القاعده همه یاران حضرت از جمله زهیر زخم‬ ‫برداشتند (غیر از انهایی که شهید شدند)‪ .‬سوم اینکه بنا‬ ‫به مسئولیت فرماندهی‪ ،‬زهیر احتماال تا پیش از ظهر بر‬ ‫رزم یارانش نظارت می کرده و احیانا به شکل حمایتی‬ ‫در معرکه ها وارد می ش��ده است‪ ،‬اگرچه خود مستقیما‬ ‫حریف میدان رزم نبوده است‪ .‬یک مثال‪ ،‬حمله شمر و‬ ‫یاران اوست – نفرین خدا بر سر تا پای همه شان – که‬ ‫به قصد اتش زدن خیمه ها حمله کردند و زهیر به همراه‬ ‫تعدادی دیگر از اصحاب این حمله را دفع کرد‪.‬‬ ‫او همراه ب��ا جناب حر ابن یزی��د ریاحی نیز رزم‬ ‫سختی را پشت سرگذاشت که حر شهید شد و او ماند‪.‬‬ ‫سوم انکه او یکی از سه نفری اس��ت که برای در امان‬ ‫ماندن حضرت امام حسین – علیه السالم – در هنگام‬ ‫خواندن نماز خوف جان خویش را س��پر کردند و به‬ ‫احتمال بسیار قوی‪ ،‬در این مقطع‪ ،‬او زخم های سنگینی‬ ‫برداشته است چهارم انکه او در سال ‪ 61‬هجری قطعا‬ ‫جوان نبوده است و به احتمال قوی وارد سن پیری شده‬ ‫بوده ‪ ،‬به نش��انه همان حکایتی که از سلمان نقل کرده‬ ‫است‪ .‬سلمان پیش از سال ‪ 36‬هجری قطعا وفات یافته‬ ‫و از سال ‪ 36‬هجری تا ‪ 61‬هجری ‪ 25 ،‬سال فاصله است‬ ‫بنابراین حداقل سن زهیر‪ ،‬حوالی پنجاه سال بوده است‪.‬‬ ‫حاال با همه این تفاصیل‪ ،‬با تحمل تشنگی تا بعد‬ ‫از ظهر‪ ،‬به رغم شرکت در معرکه ها و پشتبانی از یاران‬ ‫همرزم به خاطر مسئولیت فرماندهی یک جناح از سپاه‪،‬‬ ‫با وجود زخم های تیرباران اول و جراحت های سنگین‬ ‫ناشی از تشکیل سپرانسانی برای نماز خوف خواندن‬ ‫حضرت و اصحاب‪ ،‬این «مرد» پا به میدان می گذارد و‬ ‫تا پیش از لحظه ای که امام حسین در کنار تن خونینش‬ ‫بنشیند و کشندگان او را نفرین کند‪ ،‬صدوبیست نفر از‬ ‫سپاه اشقیا را می کشد‪ .‬این یعنی نهایت پهلوانی و اوج‬ ‫رزم ازمودگی و توانمندی فوق حد تصور‪.‬‬ ‫بر ما معلوم نیست‪ ،‬مجبور شده است انجا اطراق کند‪.‬‬ ‫اینجا تصویر او را داریم که در خیمه نشسته و به‬ ‫همراه همسفران‪ ،‬مشغول غذا خوردن است که پیکی‬ ‫از جانب حضرت امام حسین – علیه السالم – می اید و‬ ‫سالم می گوید و می افزاید‪« :‬ای زهیر ابن قین!‬ ‫حسین بن علی مرا فرستاده تا پیش وی ایی‪».‬‬ ‫راوی می گوید‪« :‬هر کسی هرچه در دست داشت‪،‬‬ ‫بگذاشت‪ ،‬گویی پرنده بر سرمان نشسته بود‪».‬‬ ‫حال می رسیم به ان جایی از داستان که من – زهیر‬ ‫توکلی – عاشق پیشه بودن او را از ان دریافته ام‪.‬‬ ‫زهیر‪ ،‬همسری داش��ته به نام َدل ُهم یا دیلم دختر‬ ‫عمرو‪ .‬او بر می گردد و می گوید‪ :‬پسر پیامبر خدا پیک به‬ ‫سوی تو می فرستد و نمی روی؟ سبحان اهلل! چه می شود‬ ‫اگر بروی و سخن او را بشنوی و بازایی؟‬ ‫و زهیر می رود‪.‬‬ ‫تصور جامعه عرب ان زمان و روابط حاکم بر قبیله‬ ‫سخت نیست‪ .‬زهیر‪ ،‬از ریش سفیدان قبیله بوده است‪ .‬در‬ ‫حضور جمعی از مردان و زنان قبیله و احتماال بچه هایی‬ ‫که در ان جمع بوده اند‪ ،‬خطاب ی��ک «زن» با مردی که‬ ‫همسرش است و از روسای قبیله به شمار می رود‪ ،‬در‬ ‫حالت طبیعی ‪ ،‬مطلقا اینگونه نمی تواند باشد‪.‬‬ ‫یک زن هرگ��ز در محیط پدرس��االرانه عربی ان‬ ‫زمان اج��ازه پیدا نمی کند که اینگونه همس��رش را در‬ ‫حضور دیگران مورد عتاب قرار دهد و فقدان تصمیم‬ ‫او را با سخن نافذش به تصمیم بدل کند‪ ،‬تصمیمی که‬ ‫حاصل ان سفری بی بازگشت بود و همه از جمله خود‬ ‫دلهم و زهیر این را می دانس��تند‪ .‬این‪ ،‬نشان می دهد که‬ ‫احتماال روابطی فراتر از روابط عرفی سروهمسری میان‬ ‫این زن و شوهر حاکم بوده است و زن به اتکای چنین‬ ‫رابطه عاطفی مستحکمی که میان او و شوهرش برقرار‬ ‫بوده است‪ ،‬به خود جرات می دهد که او را‪ ،‬ریش سفید‬ ‫قبیله را علنا در حضور دیگران هدف تیر سرزنش خود‬ ‫بسازد‪.‬‬ ‫وقتی زهیر ب��از می گ��ردد‪ ،‬دس��تور می دهد که‬ ‫خیمه اش را بر َکنَند و کنار خیمه های حسینی برپا کنند‪.‬‬ ‫به همراهانش می گوید‪« :‬هرکه دوستدار شهادت است‪،‬‬ ‫همراه من بیاید وگرنه برود‪ ،‬ای��ن اخرین دیدار من و‬ ‫شماست‪ ».‬به همسرش می گوید‪« :‬تو از پیمان زناشویی‬ ‫ازادی‪ .‬با ب��رادر خویش به خانه بازگ��رد که من بر انم‬ ‫همراه حسین کشته شوم‪».‬‬ ‫چرا زهیر همس��رش را همراه خود به خیمه گاه‬ ‫حس��ینی نبرد؟ پاسخ این اس��ت که اگر امام حسین –‬ ‫علیه السالم – و س��ایر بنی هاش��م‪ ،‬همراه زن و فرزند‬ ‫امده بودند‪ ،‬انجا غریب بودند و جایی نداشتند که انها‬ ‫را بفرستند‪.‬‬ ‫وطن انان مدینه ب��ود و از انجا به مکه و س��پس‬ ‫به سمت کوفه رهسپار ش��ده بودند ولی وطن زهیر و‬ ‫همسرش کوفه بود و چون این کاروان‪ ،‬از کاروان هایی‬ ‫بود که از حج باز می گش��تند‪ ،‬در مراجعتشان به کوفه‪،‬‬ ‫مزاحمتی برایشان ایجاد نمی شد ولی نکته جالب توجه‬ ‫این است که همس��ر زهیر‪ ،‬در جایی همان نزدیکی ها‬ ‫می ماند؛ شاید به رغم انکه شوهرش او را ازاد گذاشته‬ ‫بود که برود‪ ،‬به رغم انکه زهیر برای انکه راحت و رها‬ ‫و ازاد و بریده از همه چیز و همه کس حتی عزیزترین‬ ‫کسانش تن به مرگ اگاهانه بسپارد‪ ،‬به او گفته بود‪« :‬تو‬ ‫ازادی»‪ ،‬دلش هنوز دربند ب��ود و زبان حالش این بیت‬ ‫سعدی بود‪:‬‬ ‫می روم وز سر حسرت به قفا می نگرم‬ ‫ی ِسپَ َرم‬ ‫خبر از پای ندارم که زمین م ‬ ‫باری؛ دله��م جایی همان نزدیکی ه��ا می ماند و‬ ‫پس از واقعه‪ ،‬غالمش را با کفنی به کربال می فرستاد‪.‬‬ ‫‪21‬‬ ‫غالم وقتی جنازه قطع��ه قطعه حضرت اباعبداهلل‬ ‫– علیه السالم – را می بیند ش��رم می کند از اینکه‬ ‫اربابش کفن داشته باش��د و امام او بی کفن‪ .‬شاید‬ ‫کفنی که حضرت امام س��جاد – علیه اسالم – به‬ ‫روایتی در عصر روز یازدهم و به روایتی دیگر در‬ ‫روز دوازدهم‪ ،‬پدر بزرگوارش را با ان کفن کرد‪،‬‬ ‫همین بوده است که غالم دلهم‪ ،‬اورده بود‪ .‬اگر این‬ ‫روایت درست باشد‪ ،‬او انجا با بنی اسد و حضرت‬ ‫امام سجاد روبه رو ش��ده اس��ت و ان کفن را به‬ ‫حضرت امام س��جاد تقدیم کرده است‪ .‬خالصه‪،‬‬ ‫بنابر این روایت‪ ،‬غالم باز می گ��ردد و دلهم کفن‬ ‫دیگری به او می دهد تا برای جنازه س��ربریده و‬ ‫پاره پاره شوهرش ببرد‪ .‬معلوم می شود که فاصله‬ ‫انجایی که دلهم‪ ،‬نتوانسته بود دل بکند و بیش از‬ ‫ان از کربال دور شود‪ ،‬بسیار کم بوده است‪.‬چرا او‬ ‫با وجود این فاصله نزدیک‪ ،‬خود نیامد؟ شاید در‬ ‫خود‪ ،‬نمی دید که تاب بیاورد‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫تصویر سوم‬ ‫تصویر خیمه ای را در نظر می اورم که ش��ب‬ ‫عاشورا‪ ،‬امام – علیه الس�لام – خطاب به مردانش‬ ‫می فرماید‪« :‬ش��ما را ازاد می گ��ذارم‪ ،‬همه با فراغ‬ ‫خاطر بروید که من بیعت خویش را از شما برداشتم‪.‬‬ ‫شب همه جا را پوشانده است‪ ،‬این تاریکی را مرکب‬ ‫راهوار خویش سازید و بروید‪»...‬‬ ‫و خون غیرت در رگ مردان به جوش می اید‬ ‫و یکایک بر می خیزند و اعالم وفا می کنند‪ .‬زهیر را‬ ‫می بینم که بر می خیزد و می گوید‪« :‬به خدا سوگند‬ ‫دوست دارم کشته شوم‪ ،‬دیگر بار زنده شوم‪ ،‬دوباره‬ ‫کشته شوم و تا هزار بار این مرگ اتفاق افتد اما بدانم‬ ‫با مرگ خود از کشته ش��دن تو و جوانان خاندانت‬ ‫جلوگیری می کنم‪».‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫زان روز که با تو اشنا گشتم من‬ ‫برجانم تنگ گشته پیراهن تن‬ ‫اذنم بده و زودتر ازادم کن‬ ‫سنگینی می کند سرم برگردن‬ ‫با هر مرگی هزارها جان دارند‬ ‫بحرند نگفته ها هزاران دارند‬ ‫گرمند که خاکسترشان خورشید است‬ ‫ابرند چو بشکنند باران دارند‬ ‫زهیر توکلی‬ ‫تصویر پنجم‬ ‫صدای امام معصوم را می شنوم که در زیارت‬ ‫ناحیه مقدسه‪ ،‬بر زهیر ابن قین سالم می فرستد و با‬ ‫او چنین گفت وگو می کند‪:‬‬ ‫السالم علی زهیر ابن القین البجلی‬ ‫القائل للحسین و قد اذن له باالنصراف‪:‬‬ ‫الواهلل الیکون ذلک ابدا‬ ‫اترک ابن رس��ول اهلل اس��یرا فی ید االعداء و‬ ‫انجو؟‬ ‫الارانی اهلل ذلک الیوم‬ ‫سالم بر زهیر ابن قین بجلی‬ ‫انکه با وج��ود اجازه ام��ام به بازگش��ت و‬ ‫انصراف از جنگ‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫نه واهلل هرگز مباد که چنین شود‬ ‫ایا فرزند رسول خدا را اسیر به دست دشمنان‬ ‫واگذارم و خود نجات یابم؟‬ ‫خدا چنان روزی را به من نشان ندهد‪g ...‬‬ ‫‪22‬‬ ‫استیصال کودکانه اوباما‬ ‫پهپاد توپ بازی نیست که به حیاط همسایه افتاده باشد!‬ ‫صالح اسکندری‬ ‫صالح اسکندری‬ ‫روزنامه نگار نگاهی دارد‬ ‫به ماجرای درخواست‬ ‫امریکایی ها برای‬ ‫بازپس گیری هواپیمای‬ ‫جاسوسی‬ ‫پرزیدنت اوباما یا خودش را به حماقت زده یا فکر‬ ‫نالمللیابلههستندکههمه‬ ‫می کندافکارعمومیدرسطحبی ‬ ‫چیز را مثل یک بازی کودکانه وانمود می کند و درخواست‬ ‫مضحک پس گرفتن پهپاد را از جمهوری اس�لامی کرده‬ ‫اس��ت‪ .‬رئیس جمهور امریکا امروز ب��رای پس گرفتن‬ ‫«جانور قندهار» مثل بچه ای التماس می کند که انگار توپ‬ ‫بازی اش در حیاط خانه همسایه افتاده و امده درب منزل را‬ ‫زده‪ ،‬می گوید توپ من را پس دهید‪ .‬این در حالی است که‬ ‫دولت ایاالت متحده تخاصم و دشمنی با ملت ایران را در‬ ‫ماه هایاخیربه طوربی سابقه ایبهنهایتدرجهرساندهوبا‬ ‫تحریم های اقتصادیگسترده به خصوص علیه بانک های‬ ‫جمهوری اسالمی و همچنین تهدید به ترور فرماندهان‬ ‫نظامییاحتیتهدیدبهحملههسته ایبهایران‪،‬فضایحاکم‬ ‫برروابطنداشتهدوکشوررابهسمت«فضایجنگی»سوق‬ ‫داده است‪ .‬از طرفی هواپیمای بدون سرنشین این کشور با‬ ‫نالمللیبهحریمهواییایران‬ ‫زیرپاگذاشتنتمامقوانینبی ‬ ‫تجاوزاشکارکردهکهخودمقدمهتجاوزبزرگترمحسوب‬ ‫قدانانباتوجهبهاینکهاینهواپیماهای‬ ‫می شود‪.‬بهزعمحقو ‬ ‫بدون سرنشین در واقع برای اقدامات جاسوسی است و‬ ‫جاسوسییکاقدامغیرقانونیعلیهکشورهایدیگراست‬ ‫و انها از این پهپاد به عنوان دیده بان و چشم نیروهای مسلح‬ ‫برای اقدامات تجاوزکارانه شان استفاده می کنند‪ ،‬بنابراین‬ ‫اگر این کار انها‪ ،‬خود تجاوز محسوب نشود مقدمه تجاوز‬ ‫محسوب خواهد شد‪ .‬امریکایی ها چندین ماه است که‬ ‫علیه ایران اعالن رس��می جنگ کرده اند‪ .‬مهمترین پیامد‬ ‫اعالن جنگ بین کشورها ایجاد « وضعیت جنگی » است‪.‬‬ ‫در وضعیت جنگی حقوق صحنه درگیری و جنگ حاکم‬ ‫است‪.‬حقوقینظیرحقاسیرگرفتن‪،‬حقغنیمتگرفتنو‬ ‫حق سلب‪ .‬پهپاد امریکایی که امروز در کمینگاه «جنگال»‬ ‫هوشمند ایران گرفتار ش��ده و مقهور جنگ الکترونیکی‬ ‫نیروهای مسلح ایران گردیده‪ ،‬در واقع مصداق دقیق یک‬ ‫نالملل‪،‬غنیمتشامل‬ ‫«غنیمتجنگی»است‪.‬درحقوقبی ‬ ‫ان دسته از اموال منقول کشور دشمن می شود که یکی از‬ ‫طرفین متخاصم بر ان مستولی شود و ان را تصاحب کند‪.‬‬ ‫دربرخیدیگرازتعاریفامدهاست‪«:‬غنیمتجنگییعنی‬ ‫اموالعمومیدشمنکهدرمیداننبردبهتصرفدرامده اند»‪.‬‬ ‫پهپادحینتجاوزبهحریمهواییجمهوریاسالمیشکار‬ ‫ش��ده و در داخل خاک ایران فرود امده است‪ .‬در حقوق‬ ‫اسالمی نیز «غنیمت» شامل اموالی است که مسلمانان در‬ ‫جنگ و با جنگ از دشمنان بستانند‪ .‬ش��یخ طوسی ان را‬ ‫هرچیزی دانسته است که به شمش��یر و با زور از مشرکان‬ ‫گرفتهشودوقریببههمینمضمونرانیزشیخبهاییاورده‬ ‫است‪ .‬در تفس��یر ابوالفتوح رازی امده است‪« :‬غنیمت ان‬ ‫باشد که از اسرای حرب به قتال برگیرند»‪ .‬در واقع در اسالم‬ ‫غنایم جنگی اموالی است که از کفار حربی در جنگ با انان‬ ‫به دست می اید‪ .‬طبق شرع مقدس اسالم غنایم در صورتی‬ ‫کهجهادبهاذنامام یانایبخاصایشانرخدادهباشد‪،‬پس‬ ‫ازکنارگذاشتنخمسانکهمربوطبهاماماست‪،‬مابقیمیان‬ ‫رزمندگانتقسیممی شود‪.‬‬ ‫برخی تجارب تاریخی و بین المللی نیز حاکی است‬ ‫که کش��ورهایی که در معرض جاسوسی قرار می گیرند‪،‬‬ ‫اینحقرابرایخودبهرسمیتمی شناسندکهازحاکمیت‬ ‫ملی و سرزمینی شان دفاع کنند‪ .‬در اثنای جنگ سرد در روز‬ ‫اول ماه مه سال ‪ 1960‬میالدی یک هواپیمای جاسوسی‬ ‫‪ 2-U‬امریکایی برفراز اورال و نزدیکی شهر سوردلفسک‬ ‫توسط ضدهوایی های شوروی سرنگون شد‪ .‬طرح‪،2-U‬‬ ‫هواپیماییمادونیازیر صوتبودکهمی توانستدرارتفاع‬ ‫بسیارباالکارشناساییرابهنحواحسنانجامدهد‪.‬هرچند‬ ‫طرحساخت‪ 2-U‬ملقببه«سکانکورکز»می بایستتا‬ ‫پایان دوره ماموریت این هواپیما سری می ماند‪ ،‬اما سقوط‬ ‫ان در ش��وروی به همه رویا های مقامات امریکایی پایان‬ ‫داد‪.‬فرانسیس گاری پاورز‪ ،‬خلبان‪ 30‬سالههواپیمای‪2-U‬‬ ‫ساقط شده با چتر نجات بیرون پرید و جان سالم به در برد‪،‬‬ ‫کگ ب‪،‬‬ ‫اما بالفاصله پس از فرود امدن توسط ماموران ‬ ‫پلیس مخفی اتحاد شوروی دستگیر شد‪ .‬روس ها پاورز را‬ ‫در دادگاه محاکمه و وی را به‪ 10‬سال زندان محکوم کردند‪.‬‬ ‫شوروی حضور این هواپیمای جاسوسی را در عمق خاک‬ ‫کشورشمصداقیکاقدامتجاوزکارانهکهباعثبرهمزدن‬ ‫نالمللیمی شود‪،‬قلمدادکردواینموضوع‬ ‫صلحوامنیتبی ‬ ‫را به شورای امنیت کشاند و از دولت امریکا خواست تا‬ ‫دربارهعواقبوپیامدهایاینتجاوزاشکارپاسخگوباشد‪.‬‬ ‫پرندهامریکاییکهامروزدرصیدصیادانالکترونیکی‬ ‫نیروهای مسلح ایران اسیر شده‪ ،‬غنیمت ارزشمندی است‬ ‫نالمللیمتعلقبهایران‬ ‫کهبراساستماممعیارهایحقوقبی ‬ ‫استواینتنهاجمهوریاسالمیاستکهمی توانددرباره‬ ‫سرنوشتاینپهپادتصمیمبگیرد‪.‬‬ ‫البته در ای��ن وضعیت جنگی و پ��س از تهدیدات‬ ‫نظامی غربی ها به سردمداری امریکا و رژیم صهیونیستی‬ ‫علیه جمهوری اس�لامی ایران این دومین باری است که‬ ‫امریکایی هاغافلگیرمی شوند‪.‬درواقعبهزمیننشاندناین‬ ‫پهپادپیشرفتهدومینضربه ایاستکهسیستم هاینظامی‬ ‫پیشرفته این کشورها خورده اند‪ .‬پیش از این‪ 4‬موشک که‬ ‫هنوز مشخص نیست چه کس��ی انها را به طرف اراضی‬ ‫اشغالی شلیک کرد‪ ،‬توانس��تند با اصابت به اهداف خود‬ ‫ناتوانی سامانه دفاع موشکی این رژیم با نام «گنبد اهنین» را‬ ‫بهرخاسرائیلی هابکشانند‪.‬مقاماتنظامیرژیم صهیونیستی‬ ‫بالفاصلهدرتوجیهاینشکستعنوانکردندکهسامانهاین‬ ‫رژیمراقانعکند‪.‬‬ ‫به هر حال امریکایی ها ناگزیرن��د به تعبیر ریچارد‬ ‫نیکس��ون‪ ،‬رئیس جمهور اس��بق ایاالت متح��ده تاوان‬ ‫«رجزخوانی ه��ای فاقد راهب��رد» خ��ود را در مواجهه با‬ ‫جمهوری اس�لامی بپردازند و انتظار نداشته باشند ایران‬ ‫سر سوزنیازحقوقمسلمخوددردفاعازتمامیتسرزمینی‬ ‫کوتاهبیاید‪.‬‬ ‫نابغه های دیدار کالسیک‬ ‫چرا گواردیوال و مسی می توانند؟ چرا مورینیو و کریستیانو رونالدو نمی توانند؟‬ ‫افشین خماند‬ ‫افشین خماند به نقش‬ ‫نبوغ در ال کالسیکو ‬ ‫پرداخته است‬ ‫مورینیو و گواردیوال‬ ‫گواردیوال از جنس بارساست‪ .‬او را برای مربیگری‬ ‫بارسلوناساخته اند(ساخته اندبههردومعنیکهمعنیدوم‬ ‫انمی شودتربیتکرده اند)‪.‬پپبازیکنمحبوبسال های‬ ‫خیلیدورنیوکمپبود‪،‬انروزهاکهدرمیانهمیداندر کنار‬ ‫ستارگانی چون لوئیز انریکه و فیگو‪ ،‬بازوبند کاپیتانی زرد‬ ‫رنگرابردستمی بستوباپاس هایبلندخودمهاجمان‬ ‫صاحبنامی چون استوچکف و روماریو را راه می انداخت‪ ،‬‬ ‫او اهل کاتاالن است‪ ،‬مردم شهر سنت پدور در این ایالت‬ ‫وقتی می خواهند خودشان را معرفی کنند‪ ،‬می گویند ما‬ ‫همشهری پپ هستیم؛ سرمربی بارسا‪ ...‬او با حال و هوای‬ ‫بارساکامالاشناست‪.‬ازسال‪ 1983‬کهیکنوجوان‪12‬ساله‬ ‫بیشترنبودتاسال‪ 2001‬کهسیسالهشود‪،‬فقطیکپیراهن‬ ‫بر تن کرد؛ بارسلونا‪ .‬بعد از انکه دوران افول را در تیم هایی‬ ‫نظیر پارما‪ ،‬برش��یا و االهلی پشت سرگذاشت‪ ،‬دوباره به‬ ‫بارسلونا و کاتاالن برگشت تا برای سرمربیگری در دوران‬ ‫طالیی ساخته ش��ود‪ .‬او گام به گام از تیم دوم بارسلونا به‬ ‫تیم اول امد‪ .‬او جنس بازی بارسا را می شناسد‪ ،‬بازیکنان‬ ‫را می شناسد‪ ،‬فضای باشگاه با خون او درامیخته است‪ .‬او‬ ‫نابغه ایبهنگامبودکهتیمخوبریکاردوراتحویلگرفت‬ ‫خبرنامه‬ ‫ابزار های یک نابغه‬ ‫نبوغ یک چهره ندارد‪ ،‬یک لباس ندارد‪ ،‬هر نابغه‬ ‫به گونه ای اس��ت کامال متفاوت با نابغه ای دیگر‪ ،‬نبوغ‬ ‫تعریف ندارد‪ ،‬نبوغ فرمول ن��دارد‪ .‬نبوغ فقط اثر دارد‪.‬‬ ‫نبوغ گستره ای دارد از انیشتین تا حافظ‪ ....‬اما نبوغ تنها‬ ‫کافی نیست‪ ،‬شاید همه حرف ها‪ ،‬درباره ال کالسیکو را‬ ‫بتوان در یک جمله خالصه کرد‪ :‬یک نابغه برای رسیدن‬ ‫به نهایت به��ره وری از نبوغ خویش بای��د در بهترین‬ ‫شرایط زمانی و مکانی ممکن باشد‪ .‬نمی خواهم بحث‬ ‫را اش��فته کنم و بی دلیل به «نوابغ دیر هنگام» و «نوابغ‬ ‫زودهنگام» بپردازم؛ انهایی ک��ه چون در زمان و مکان‬ ‫مناسبی به تبلور نبوغ نرس��یدند‪ ،‬نه تنها تقدیر نشدند‬ ‫بلکه به سرخوردگی رسیدند و به تعبیر استاد شفیعی‬ ‫کدکنی «عذاب تنهایی را چشیدند» چون «ز عصر خود‬ ‫فرا رفتند»‪ .‬تاریخ علم و هنر فراوان است از نوابغی که در‬ ‫زمان حیات این عذاب را با تمام وجود چشیدند و پس‬ ‫از مرگ تنها قدرشان و منزلتشان مشخص شد‪ .‬از اینها‬ ‫عبور می کنم به سرعت اما در مورد علت ناکامی زوج‬ ‫نوابغ رئالی مقابل موفقیت زوج نوابغ بارسایی شما از‬ ‫کنار این جمله راحت عبور نکنید که نبوغ برای باروری‬ ‫باید ابزار خودش را داشته باشد و نبوغ در خالء بارور‬ ‫نمی شود‪...‬‬ ‫نه مورینیو انچه در اینتر و چلسی داشت در رئال‬ ‫دارد و نه کریستیانو رونالدو در شرایط منچستر است یا‬ ‫برعکس تمام دقایق روزهای طالیی بارسا‪ ،‬ساعت های‬ ‫ گواردیوال و مسی تنظیم است و انها تمام ابزارهای الزم‬ ‫را برای تاختن در اختیار دارند‪...‬‬ ‫مسی یا رونالدو‬ ‫مسی هم از جنس بارسلوناست‪ ،‬مثل گواردیوال‪.‬‬ ‫ملیت ارژانتینی او یک کلمه در پاسپورت است‪ .‬لیونل‬ ‫مسی تمام نوجوانی خود را در کاتاالن پشت سر گذاشته‬ ‫اس��ت‪ .‬همه این داس��تان را از حفظ هستند که کودک‬ ‫بیماری بود که به بارس��لونا رفت تا بزرگترین بازیکن‬ ‫دنیا شود‪ .‬لیونل مسی درون باش��گاه رشد کرد‪ .‬درون‬ ‫بارسا ستاره شد و تبدیل به نماد بارسا شد‪ ،‬در سال های‬ ‫اخیر‪ .‬تیم بارس��لونا هم به گونه ای است که دراختیار‬ ‫درخشش لیونل است‪ .‬مثل یک پازل که جور می شود تا‬ ‫یک تابلوی زیبا شکل بگیرد؛ ژاوی و اینیستا و‪...‬‬ ‫همه و همه نوابغی هس��تند که نقش خود را ایفا‬ ‫می کنند تا لیونل مس��ی به چشم بیاید؛ س��تاره باشد‪،‬‬ ‫بزرگترین ستاره جهان ‪...‬‬ ‫او هم یک نابغه بهنگام است‪ .‬یک نابغه در بهترین‬ ‫ش��رایط زمانی و مکانی‪ .‬کریس��تیانو رونالدو از جنس‬ ‫رئال نیست‪ .‬او که در اس��پورتینگ لیسبون موهایش را‬ ‫رنگ می کرد تا به چشم اید‪ ،‬دوس��ت دارد همه تیم را‬ ‫تحت الشعاع قرار دهد‪ .‬او دوست دارد همه برای او بازی‬ ‫کنند؛ او نمایش بدهد و جوالن‪ ...‬اما رئال اینگونه نیست‪.‬‬ ‫همه در این نمایش همگانی ش��رکت دارند‪ .‬بخشی از‬ ‫تبلیغات هر چند بیشتر از بقیه نصیب کریستیانو رونالدو‬ ‫می شود‪ ،‬او خاموش تر از منچستر است‪ .‬چون در میان‬ ‫ستاره ها حتی اگر روشن ترین باشد باز هم سایر نورها او‬ ‫را تحت الشعاع قرار می دهند‪ .‬تاکتیک رئال هم در اختیار‬ ‫کریستیانو رونالدو نیست‪ .‬زمانی فرگوسن همه تیم را‬ ‫در اختیار س��تاره ش��ماره هفتش قرار می داد‪ ،‬اما اکنون‬ ‫اینگونه نیست‪ .‬او در بازی ها اسان گل می زند‪ ،‬زیاد هم‬ ‫می زند‪ ،‬اما انجا که نوبت به نمایش نبوغش می رس��د‬ ‫کم فروغ تر است‪ ،‬او نابغه ای نابهنگام است‪ ...‬حداقل در‬ ‫ال کالسیکو‪g.‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫تاریخ ال‪ .‬کالسیکو‪ ،‬تاریخ نوابغ است؛ تاریخ‬ ‫نوابغی که توانس��تند‪ ،‬تاریخ نوابغی که نتوانستند‪،‬‬ ‫تاریخ نوابغ موفق و نوابغ ناکام‪ ...‬شاید کمتر بازیکن‬ ‫بزرگی در دنیا را بتوان یافت ک��ه در دایره نوابغی‬ ‫که در دیدار دو تیم رئال مادرید و بارس��لونا بازی‬ ‫کرده اند‪ ،‬حضور نداشته باشند؛ مارادونا‪ ،‬کرایف‪،‬‬ ‫رونالدینیو‪ ،‬رونالدو‪ ،‬مس��ی‪ ،‬زیدان‪ ،‬دی استفانو‪،‬‬ ‫فیگو‪ ،‬دیویدب��کام‪ ،‬رائول گونزال��س‪ ،‬روماریو‪،‬‬ ‫روبینیو و‪ ...‬تنها گوش��ه ای از نوابغ ال کالس��یکو‬ ‫هستند و ش��اید افسوس بزرگ بس��یاری از نوابغ‬ ‫مثل پله و بکن باوئر تجربه نکردن این بازی باشد‪.‬‬ ‫نوابغ دنیای ال کالسیکو تنها به داخل زمین محدود‬ ‫نیس��ت‪ ،‬اگر به روی نیمکت ها نظ��ری بیندازیم‪،‬‬ ‫جدال مور ینیو با گواردیوال تنها باری نیست که دو‬ ‫نابغه رو در روی هم قرا رمی گیرند‪ .‬مربیانی که این‬ ‫دو تیم را در دربی بزرگ اس��پانیا هدایت کرده اند‪،‬‬ ‫در میان مربیان چهره ای بزرگ و خاص محسوب‬ ‫می شوند و بس��یاری از انها به معنای واقعی کلمه‬ ‫در گس��تره تاکتیکی یک نابغه نامیده می ش��وند‪،‬‬ ‫مربیانی مثل یوهان کرایف‪ ،‬فابیو کاپلو‪ ،‬لوبین هاکر‪،‬‬ ‫جان توشک‪ ،‬دل بوسکه‪ ،‬گاس هیدینگ‪ ،‬کاماچو‪،‬‬ ‫لموس میشل‪ ،‬هلینو هرارا‪ ،‬اودوالتک‪ ،‬تری ونبلز‪،‬‬ ‫بابی رابسون‪ ،‬فن خال‪ ،‬ریکاردو‪...‬‬ ‫تاریخ ال کالسیکو‪ ،‬تاریخ نوابع است؛ نوابغی‬ ‫که توانستند‪ ،‬نوابغی که نتوانستند و در اخرین دربی‬ ‫بزرگ هم باز هم توانستن سهم گواردیوال و لیونل‬ ‫مسی بود و نتوانستن س��هم مورینیو و کریستیانو‬ ‫رونالدو‪ .‬شاید ان زمانی که والدز‪ ،‬دروازه بان بارسا‬ ‫ان توپ را به رئالی ها هدیه کرد تا در همان ثانیه های‬ ‫ابتدایی تعادل بازی را برهم ریزد‪ ،‬بس��یاری به این‬ ‫باور رسیدند که این بار داستان عوض خواهد شد‬ ‫و سهم دو گروه تغییر می کند‪ .‬اما نه! قرار نبود هیچ‬ ‫اتفاق تازه ای رخ دهد؛ بازهم اش همان بود و کاسه‬ ‫همان‪ ،‬باز هم شادی سهم انهایی شد که پیراهنشان‬ ‫نیمی ابی بود و نیمی اناری و غصه به انهایی رسید‬ ‫که مجبور بودند پیراهن سفید رنگشان را به نشانه‬ ‫تسلیم روی دس��ت بگیرند‪ ،‬چرا؟ ‪ ...‬چرا اینگونه‬ ‫هست همیشه؟ مگر در نبوغ مورینیو و کریستیانو‬ ‫رونالدو شکی وجود دارد؟ مگر مورینیو همان مربی‬ ‫همیشه موفق تیم های پورتو‪ ،‬چلسی و اینتر میالن‬ ‫نیست که به هر کجا پا می گذاشت به غیر از قهرمانی‬ ‫و جام را باالی سر بردن‪ ،‬وظیفه ای نمی شناخت؟‬ ‫مگر کریستیانو رونالدو همان بازیکن غیرقابل مهاری‬ ‫نیست که برای گل زدن و دریبل زدن همه چیز در چنته‬ ‫دارد و هزار هنر در استین نهان کرده؟‬ ‫پس چه می شود که همیشه در پایان این زوج‪ ،‬در‬ ‫تقابل زوج گواردیوال و مسی کم می اورند‪.‬‬ ‫وانراتبدیلبهیکتیمعالیکرد‪.‬مورینیواماازجنسرئال‬ ‫نیس��ت‪ .‬او از همان روزهای اول که در پورتو چهره شد‬ ‫عادت داشت چهره اول و اخر تیمش باشد‪ .‬او دوست دارد‬ ‫روی تمام ستاره های تیمش سای ه داشته باشد و همه این را‬ ‫قبول داشته باشند که انچه تیمی را به موفقیت می رساند‬ ‫چهره ها نیس��تند‪ ،‬بلکه تاکتیک های خاص اقای خاص‬ ‫است و بس‪...‬‬ ‫اما رئال یک نمایشگاه مد است؛ یک ویترین برای‬ ‫تبلیغات‪ ،‬اساس و بنیان این تیم مدت هاست که براساس‬ ‫چهره ها گذاشته شده و یک تئوریسین مثل مورینیو هم‬ ‫مجبور است با این فضا کنار بیاید‪...‬‬ ‫مورینیو حتی در رئال از اصول تاکتیکی خود هم‬ ‫عقب نشینی کرد‪ .‬دیگر از ان انسجام و خطوط دفاعی‬ ‫چند الیه خبری نیس��ت‪ .‬حتی جنس بازیکن خریدن‬ ‫مورینیو هم تغییر کرده‪ .‬او در رئال سایه ای ندارد که تیم‬ ‫را در بر بگیرد‪ .‬رئال بر او سایه انداخته؛ او عوض شده‪ .‬او‬ ‫شبیه خودش نیست‪ .‬او نابغه ای است نابهنگام‪ .‬فراموش‬ ‫نکنیم اگر مورینیو در بهترین ش��رایط زمانی و مکانی‬ ‫قرار داشت‪ ،‬اگر ابزار الزم را در اختیار می گرفت همان‬ ‫مربی اینترمیالن است که می تواند با تدبیر تاکتیکی و به‬ ‫واسطه مورینیو بودن بارسلونا را در لیگ قهرمانان اروپا‬ ‫شکست دهد‪.‬‬ ‫‪23‬‬ ‫سیاست ‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪24‬‬ ‫جاسوس امریکایی در دام‬ ‫پاسخ قاطع به واشنگتن‬ ‫نگاهی به اخرین تحوالت در خصوص‬ ‫هواپیمایجاسوسیامریکا‬ ‫‪1‬‬ ‫یاسین سیف االسالم‬ ‫سیاست‬ ‫پسازانکهصداوسیماتصاویرهواپیمایجاسوسیامریکا–کهدراختیارسپاهاست‪-‬‬ ‫راپخشکرد‪،‬هفتهگذشتهتحوالتدیگرینیزدراینخصوصرخداد‪.‬‬ ‫در اولین واکنش های دیپلماتیک از سوی ایران‪ ،‬وزارت امور خارجه با احضار سفیر‬ ‫سوئیس در تهران به عنوان حافظ منافع امریکا‪ ،‬ضمن اعتراض بسیار شدید به تجاوز یک‬ ‫فروندهواپیمایجاسوسیامریکابهعمقحریمهواییایران‪،‬توضیحاتفوریواقدامات‬ ‫جبرانیدولتامریکادراینزمینهراخواستارشد‪.‬‬ ‫در یادداشت اعتراض امیز دولت ایران‪ ،‬با اشاره به افزایش اقدامات تحریک امیز و‬ ‫مخفیانهامریکاعلیهایران‪،‬ازجملهتجاوزیکفروندهواپیمایجاسوسی‪ RQ170‬بهعمق‬ ‫حریمهواییایرانامدهاست‪«:‬ایناقدامدولتامریکانقضتمامقوانینومقرراتشناخته‬ ‫نالمللیاستوطبعاهمهمسئولیت‬ ‫نالمللیواقدامعلیهصلحوامنیتمنطقه ایوبی ‬ ‫شدهبی ‬ ‫ان بر عهده دولت امریکاست‪ ».‬وزارت امور خارجه همچنین تاکید کرد‪« :‬دولت جمهوری‬ ‫اسالمی ایرانبااعالمشدیدتریناعتراضاتخودعواقبتکرارچنینرفتارهاییرامتوجه‬ ‫دولتامریکادانستهوحقپیگیریشایستهموضوعرابرایخودمحفوظمی داند‪».‬‬ ‫محمد خزاعی‪ ،‬نماینده دائم جمهوری اسالمی ایران در سازمان ملل نیز در نامه ای‬ ‫رسمیخطاببهبانکی مون‪،‬دبیرکلاینسازمان‪،‬اعتراضرسمیتهراننسبتبهایناقدام‬ ‫نالمللی‬ ‫امریکارامنعکسکرد‪ .‬ایراندراین نامهاز دبیرکل این نهاد حافظصلحوامنیتبی ‬ ‫خواست نسبت به تجاوز اخیر هواپیمای جاسوسی امریکا به حریم هوایی کشورمان‪،‬‬ ‫واکنشنشاندهد‪ .‬خزاعیبااشارهبهافزایشعملیاتمخفیوتحریک امیزدولتامریکا‬ ‫علیه جمهوری اسالمی ایران در ماه های اخیر خطاب به بان کی مون نوشت‪« :‬در ادامه این‬ ‫روند‪،‬اخیرایکهواپیمایجاسوسیبدونسرنشینامریکاازنوع‪ RQ170‬وباشمارهسریال‬ ‫مشخص‪،‬بهحریمهواییجمهوریاسالمیایرانتجاوزکردهاست‪».‬‬ ‫اودرنامهخودتاکیدکرد‪«:‬اینهواپیماپسازورودبهعمق‪ 250‬کیلومتریخاکایران‬ ‫درمنطقهشمالیطبس‪،‬بااقدامبهموقعومقتدرانهنیروهایمسلحجمهوریاسالمیایران‬ ‫روبه روشد‪».‬خزاعیدرایننامههمچنینبهیادداشت هایقبلیجمهوریاسالمیایرانبه‬ ‫دولت امریکا نسبت به این اعمال تجاوزکارانه و عملیات مخفی امریکا علیه ایران اشاره و‬ ‫تاکیدکردهاست‪«:‬دولتمتبوعاینجانبایناقدامدولتامریکارانقضفاحش‪،‬تحریک امیز‬ ‫و خصمانه تلقی می کند و در مغایرت اشکار با حقوق بین الملل‪ ،‬به ویژه اصول اساسی‬ ‫منشورمللمتحدمی داند‪».‬نمایندهایراندرسازمانمللقویابهاینگونهاقداماتخصمانهو‬ ‫تجاوزکارانهاعتراضکردهونسبتبهعواقبمخربتکراراینگونهاعمالهشداردادهاست‪.‬‬ ‫او تاکید کرده است‪« :‬جمهوری اسالمی ایران حق مشروع خود را برای اتخاذ همه‬ ‫اقداماتالزمبهمنظورحفاظتازحاکمیتملیخودمحفوظمی دارد‪».‬‬ ‫خزاعی با درخواست محکومیت این اقدام در سازمان ملل‪ ،‬از دبیرکل سازمان ملل‬ ‫خواستایننامهبهعنوانسندمجمععمومیوشورایامنیتمنتشرومیاندولت هایعضو‬ ‫سازمانمللمتحدتوزیعشود‪ .‬ازسویدیگرسردار حاجی زاده‪،‬فرماندهنیرویهوا فضای‬ ‫سپاه در تشریح چگونگی کنترل هواپیمای پیشرفته جاسوسی امریکا به دست نیروهای‬ ‫مسلحگفت‪«:‬اخیرابااطالعاتجمع اوریشدهومراقبت هایدقیقالکترونیکیمشخص‬ ‫شداینهواپیما قصدنفوذو جاسوسیبرفرازکشورمانراداردکه پسازوروداینهواپیما‬ ‫به شرق کشور‪ ،‬در کمینگاه الکترونیکی نیروهای مسلح قرار گرفت و با حداقل خسارت‬ ‫درایرانبهزمیننشاندهشد‪».‬اوهمچنینمشخصاتهواپیمارانیزبیانکرد؛انجاکهگفت‪:‬‬ ‫«طول دو بال این هواپیما حدود‪ 26‬متر‪ ،‬طول بدنه چهار و نیم متر و ارتفاع ان یک متر و‪84‬‬ ‫سانتی متر است و دارای سیستم های پیشرفته جمع اوری اطالعات در ابعاد الکترونیکی‪،‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪25‬‬ ‫سیاست‬ ‫تصویریومخابراتیوسامانه هایراداریمختلفاست‪».‬‬ ‫فرمانده نیروی هوافضای سپاه با تاکید بر اینکه این هواپیما‬ ‫از جهت نوع ساخت و پوشش‪ ،‬رادار گریز طراحی شده و‬ ‫ازحیثفناوریاخریننمونههواپیماهایپیشرفته ایاست‬ ‫که امریکا مورد استفاده قرار می دهد‪ ،‬فناوری به کار رفته‬ ‫در این هواپیما را با هواپیماهای ‪ B2‬و ‪ F35‬مشابه خواند‪.‬‬ ‫حاجی زاده همچنین با اشاره به اینکه هدایت این هواپیما‬ ‫توسطماهوارهوهمچنینایستگاه هایزمینیدرافغانستان‬ ‫و امریکا صورت می پذیرد‪ ،‬خاطرنشان کرد‪« :‬کارشناسان‬ ‫و متخصصان نظامی به خوبی واقفند که این هواپیما چه‬ ‫اطالعات تکنولوژیکی ذی قیمتی با خود دارد‪ ».‬ش��بکه‬ ‫تلویزیونیان بی سینیزگزارشدادکهازهواپیمایامریکایی‬ ‫بدونسرنشینسرنگونشدهدرایرانبرایشناساییاهداف‬ ‫واقعدرایرانولبناناستفادهمی شد‪ .‬بهگفتهیکمقامدولت‬ ‫امریکا‪ ،‬هواپیمای سرنگون شده به جمع اوری اطالعات‬ ‫درباره تاسیسات هسته ای ایران و اردوگاه های اموزشی‬ ‫حزب اهلل لبنان اشتغال داشت و در افغانستان مستقر بود‪.‬‬ ‫برایناساس‪،‬ازاینهواپیمابرایسازمانسیااستفادهمی شد‪.‬‬ ‫اپراتورهای ای��ن هواپیما در امری��کا مدعی اند که‬ ‫به دالیل فعال نامعلوم ارتب��اط با ان را از دس��ت دادند و‬ ‫بهدنبالانسوختاینهواپیماتمامشدهوسقوطکرد‪.‬‬ ‫ایندرحالیاستکهیکمقاماگاهنظامیایراناعالم‬ ‫کردهاستاقداماتعملیاتیوالکترونیکینیروهایمسلح‬ ‫کشور علیه پرنده های متجاوز محدود به مرزهای کشور‬ ‫نخواهد ماند‪ .‬واکنش ها البته منحصر به ایران نبود‪ .‬رابرت‬ ‫بئر‪ ،‬از افسران سابق اژانس مرکزی اطالعات امریکا (سیا)‬ ‫شکار هواپیمای جاسوس��ی امریکا از سوی ایران را یک‬ ‫ضربه امنیتی عظیم به امریکا عنوان کرد‪ .‬او نظر خود درباره‬ ‫چگونگی شکار این هواپیمای جاسوسی از سوی ایران را‬ ‫اعالمکرد؛انجاکهگفت‪«:‬اینپرندهدرایرانبهزمیننشانده‬ ‫شده‪،‬باکنترلازراهدور‪،‬یعنیکنترلانتوسطامریکایی ها‬ ‫را خاموش کرده اند و هدایت ان را در دست گرفته اند‪ .‬اگر‬ ‫شماتصاویرهواپیماهایبدونسرنشینساقطشدهرادیده‬ ‫باش��ید‪ ،‬می دانید که انها مثل هر هواپیمای دیگری در اثر‬ ‫سقوطمتالشیمی شوند‪،‬امابهنظرماینیکیشایددریک‬ ‫ی داشته است‪ .‬من واقعا از‬ ‫فرودگاه یا دشت فرود تقریبا نرم ‬ ‫اینکهخسارتبیشتریندیدهبودمتعجبشدم‪».‬‬ ‫در پاسخ به اینکه اگر واقعا چنانکه شما می گویید و‬ ‫ایرانهمپیشازایناعالمکردهبود‪،‬ایرانموفقشدهبارخنه‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫سایبری به سیستم ناوبری این پرنده تجسسی‪ ،‬کنترل ان‬ ‫را به دست بگیرد‪ ،‬ایا این یک ضربه عظیم امنیتی به ارتش‬ ‫امریکامحسوبمی شود؟گفت‪«:‬قبالهماینهواپیماهای‬ ‫تجسسیبدونسرنشینهکشده اندوارتششواهدانرا‬ ‫طی سال های اخیر مشاهده کرده‪.‬مشکل از نرم افزارهای بد‬ ‫است که می شود از راه دور به ان رخنه کرد‪ .‬من فکر می کنم‬ ‫اگربهاینهواپیمارخنهسایبریشدهباشدکهشواهدقویابه‬ ‫اناشارهدارند‪،‬مابامشکلبزرگیمواجههستیم‪».‬‬ ‫این افسر سابق سیا در پاسخ به این سوال که ایا ایران‬ ‫می تواند اطالعات حساس دیگری از این پرنده تجسسی‬ ‫اس��تخراج کند؟ تصریح کرد‪« :‬من فکر می کنم این یک‬ ‫ضربه امنیتی عظیم است چون این هواپیماهای تجسسی‬ ‫از پرتونگاری حرارتی‪ ،‬انواع دوربین های پیشرفته که در‬ ‫عملیاتابیت ابادعلیهمخفیگاهاسامهبن الدناستفادهشد‪،‬‬ ‫برخورداراست‪.‬ایندوربین هابسیاردقیقهستندوتصاویر‬ ‫سه بعدی تولید می کنند‪ .‬این هواپیماها می توانند در ارتفاع‬ ‫‪ 50‬هزار پایی پرواز کنند که انها را از تیررس اتش بارهای‬ ‫ضد هواییخارجنگاهمی دارد‪».‬امادریکواکنشرسمیاز‬ ‫سویدولتامریکا‪،‬پنتاگوندرتحلیلتصاویرپخششده‬ ‫ازسویتلویزیونایراناعالمکردکهاینهواپیما‪،‬امریکایی‬ ‫است‪ .‬جان کربی‪ ،‬سخنگوی پنتاگون در این خصوص‬ ‫به خبرگزاری فرانسه گفت‪« :‬کارشناسان امریکایی بعد‬ ‫از تحلیل تصاویر منتشر شده از سوی تلویزیون ایران بیان‬ ‫کردند که این هواپیما‪ ،‬هواپیمای بدون سرنشین امریکایی‬ ‫استکهایراندرخاکخودسرنگونکردهاست‪».‬ویادامه‬ ‫داد‪« :‬ما تصاویر را دیدیم و اکنون کارمندانی هستند که به‬ ‫دنبالبازگرداندنانهستند‪».‬کربیازافشایهویتاینافراد‬ ‫خودداریکردوگفت‪«:‬اینافرادتنهاازنظامیاننیستند‪».‬‬ ‫او در عین حال مدعی شد که ایرانی ها توانایی الزم‬ ‫را برای استفاده از اس��رار این هواپیما ندارند‪ .‬اما در ادامه‬ ‫واکنش هایایرانبهایناقدام‪،‬حسنقشقاوی‪،‬معاونوزیر‬ ‫خارجهگفت‪« :‬این اقدام نقض اشکار روح منشور سازمان‬ ‫ملل درخصوص روابط مسالمت امیز کشورها و قوانین‬ ‫نالمللیتلقیمی شود‪.‬بی تردیدمسئولیتعواقب‬ ‫یربطبی ‬ ‫ذ ‬ ‫چنین اقدام خطرناک و تحریک امی��زی به عهده دولت‬ ‫امریکاست‪».‬او با اشاره به عمق حضور این هواپیما در‪250‬‬ ‫کیلومتری خاک کشورمان‪ ،‬این امر را نشان دهنده تعمدی‬ ‫بودن رفتار غیرمسئوالنه دولت امریکا در انجام اقدامات‬ ‫تحریک امیز قلمداد کرد‪ .‬معاون وزیر خارجه همچنین‬ ‫روایت جانشین فرمانده کل سپاه از ویژگی های پهپاد امریکایی‬ ‫پرنده ای با سیستم های هدایت چندگانه‬ ‫‪26‬‬ ‫گفت‪«:‬البتهاقدامارزشمنددلیرمرداننظامیمادررهگیری‬ ‫وفرونشاندناینهواپیمایمتجاوزامریکایی هاحکایتاز‬ ‫عمق دانش نرم افزاری و پیشرفت های فرزندان این مرز و‬ ‫بومدرتکنولوژیالکترونیکیوسایبریدارد‪».‬‬ ‫ادعایامریکاوپاسخمحکمایران‬ ‫بعد از کنترل هواپیمای بدون سرنش��ین امریکا در‬ ‫مرزهایشرقیکشورتوسطنیروهایمسلحوبه دنبالان‪،‬‬ ‫سکوتوامتناعامریکایی هاازاعترافبهجاسوسیدرایران‪،‬‬ ‫اوباما در اقدامی عجیب خواستار بازگرداندن این پهپاد شد‬ ‫و البته این اظهارات‪ ،‬با واکنش دولت و مجلس همراه بود‪.‬‬ ‫درهمینارتباطوزیردفاعکشورماندرواکنشبهاظهارات‬ ‫اوباما تاکید کرد که پهپاد جاسوسی امریکا‪ ،‬جزو مایملک‬ ‫ایران اس��ت و رامین مهمان پرس��ت‪ ،‬سخنگوی دستگاه‬ ‫دیپلماسی کشور نیز با استفاده از این عبارت که «اظهارات‬ ‫اوباما فرار رو به جلو است»‪ ،‬به وضوح موضع جمهوری‬ ‫اسالمی در این رابطه را نشان داد‪ .‬نمایندگان مجلس نیز در‬ ‫این رابطه ساکت نبودند و در راستای همین واکنش ها‪ ،‬بر‬ ‫بازپسندادناینهواپیمایجاسوسیتاکیدکردند‪.‬‬ ‫پهپادجاسوسیامریکاجزومایملکایراناست‬ ‫وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح گفت‪« :‬پهپاد‬ ‫جاسوسی امریکا جزو مایملک جمهوری اسالمی ایران‬ ‫استوکشورمانتصمیممی گیردکهدراینخصوصچه‬ ‫اقداماتی انجام دهد‪ ».‬سردار سرتیپ پاسدار احمد وحیدی‬ ‫دربارهجزئیاتپهپادجاسوسیامریکاکهتوسطنیروهای‬ ‫مسلح کشورمان در اختیار قرار گرفته شده است‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«جزئیاتی بیش از اینکه تاکنون اعالم ش��ده را نمی توانم‬ ‫اعالم کنم‪ .‬وظیفه اینگونه هواپیماها شناس��ایی است و‬ ‫توانمندی های تکنولوژی باالی��ی دارد و جزو باالترین‬ ‫دستاوردهای علمی امریکا محسوب می شود‪ ».‬وحیدی‬ ‫گفت‪«:‬هواپیمایجاسوسیامریکاجزومایملکجمهوری‬ ‫اسالمی ایران است و کشورمان تصمیم می گیرد که در این‬ ‫خصوص چه اقداماتی انجام دهد‪ ».‬اعضای کمیس��یون‬ ‫امنیت ملی و سیاس��ت خارجی مجلس نیز در جلس��ه‬ ‫هفته گذش��ته خود‪ ،‬ضمن محکومیت تجاوز هواپیمای‬ ‫جاسوسیامریکاازنیروهایمسلحبرایشکاراندرخاک‬ ‫ایران تقدیر کردند‪ .‬وزارت خارجه نیز عبیداهلل عبید‪ ،‬سفیر‬ ‫افغانستاندرتهرانرافراخواندواعتراضرسمیجمهوری‬ ‫‪2‬‬ ‫روزیکشنبهگذشتهسردارحسینسالمی ‪ ،‬جانشین‬ ‫فرمانده کل س��پاه در گفت وگوی ویژه خبری شبکه دو‬ ‫حاضرشدوبهبیانتوضیحاتیدرخصوصدستاورداخیر‬ ‫نیروهایمسلحدرکنترلهواپیمایبدونسرنشینامریکا‬ ‫پرداخت‪ .‬او گفت‪« :‬یک اصل در نبردهای اطالعاتی وجود‬ ‫دارد و ان این است که وقتی طرفی در برخورد اطالعاتی‬ ‫موفقمی شودروش هایخودرامخفینگهمی داردومانیز‬ ‫دربیانروش هایرصد‪،‬کاوش‪،‬کنترل‪،‬کشفوشناسایی‬ ‫تالش های اطالعاتی دش��من و روش های غلبه فناورانه‬ ‫تاکتیکیوتکنیکیبردشمنمعذوریم‪».‬ویافزود‪«:‬اگراین‬ ‫موضوع که به زمین نشاندن و به کنترل دراوردن هواپیمای‬ ‫پیشرفته راهبردی امریکا توسط ایران یک باور سخت و‬ ‫خارج از تصور افکار عادی است‪ ،‬باور اینکه این هواپیما با‬ ‫تنوع فناوری ها هدایت و از کنترل خارج شده و سالم روی‬ ‫ی ادامه داد‪:‬‬ ‫زمین نشسته سخت تر از باور اول است‪ ».‬سالم ‬ ‫«اینپرندهازسیستم هایهدایتمتنوعوچندگانهبرخوردار‬ ‫استوهرسیستمدارایهدایتدوگانهاست‪.‬اولینسیستم‬ ‫خط دید مستقیم زمینی براساس دید پرنده است‪ .‬بعد از‬ ‫انکه پرنده از خط دید خارج می ش��ود‪ ،‬ماهواره های ویژه‬ ‫و پیشرفته که دوره تناوب انها با دوره تناوب زمین یکسان‬ ‫اسالمیایرانرابهویابالغکرد‪ .‬همچنینسردارسرلشکر‬ ‫سیدحسنفیروزابادی‪،‬رئیسستادکلنیروهایمسلحدر‬ ‫جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام‪ ،‬گزارشی از نحوه‬ ‫به کنترل دراوردن هواپیمای فوق مدرن بدون سرنشین‬ ‫جاسوسی امریکا توسط نیروهای مسلح کشورمان را به‬ ‫اطالعاعضارساند‪.‬‬ ‫سخنگوی وزارت خارجه ایران‬ ‫می گوید‪ :‬ایاالت متحده امریکا‬ ‫ی که در نقض‬ ‫باید بداند اقدام ‬ ‫حریم هوایی کشور ما انجام داده‪،‬‬ ‫اقدامی است که می تواند صلح‬ ‫و امنیت جهانی را به خطر اندازد‪.‬‬ ‫امریکا باید مسئولیت ها و تبعات‬ ‫این اقدام را بپذیرد‪.‬مقامات‬ ‫ایاالت متحد ه امریکا به کشور ما‬ ‫تجاوز اشکار داشته اند و عملیات‬ ‫جاسوسی انجام داده اند‪ .‬پیگیری‬ ‫این مساله به صورت جدی در‬ ‫دستور کار ماست‪ .‬انها باید نسبت‬ ‫به این اقدام پاسخ گو باشند‪ .‬ما در‬ ‫این مورد کوتاه نخواهیم امد‬ ‫برخی برخورد های انفعالی را موجب ادعای بی ش��رمانه‬ ‫امریکامبنی بربازگرداندنپهپاددانستوگفت‪:‬گویاجای‬ ‫مدعیومتهمعوضشدهاست!‬ ‫پرویز سروری در گفت وگو با ایسنا خاطرنشان کرد‪:‬‬ ‫«دراقدامجاسوسیامریکاجایمدعیومتهمعوضشده‬ ‫استوامریکایی هاکهمتهمبهدخالتوجاسوسیدرایران‬ ‫هستند و حقوق یک عضو رسمی سازمان ملل را نادیده‬ ‫گرفته اند‪ ،‬امروز موضع طلبکارانه دارند و با کمال پررویی‬ ‫مطالبه هواپیمای جاسوس��ی خود را می کنند!» سروری‬ ‫در پایان مواضع انفعالی دولت ای��ران را موجب برخورد‬ ‫گستاخانه امریکایی ها دانست و تصریح کرد‪« :‬ایران باید‬ ‫موضعقاطع ترینسبتبهعملکردامریکایی هاداشتهباشد‬ ‫واجازهندهنداینروندمداخله جویانهادامهپیداکند؛چرا که‬ ‫با این روند امریکا در پی قانونی کردن جاسوسی در ایران‬ ‫برمی ایدکهاینکمالبی شرمی وحکومتجنگلاست‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫است و نسبت به یک ناظر زمینی همیشه در موضع ثابتی‬ ‫قرار می گیرند موضوع رله امواج برای هدایت این وسیله‬ ‫را برعهده می گیرند‪ ».‬جانشین فرمانده کل سپاه تاکید کرد‪:‬‬ ‫«اینپرندههمزمانبااینسیستمهدایتازطریقسهسیستم‬ ‫هدایتیوکنترلیدیگربهنام هایدیسمک‪ ،‬ترکاموای ان اس‬ ‫هدایتمی شود‪.‬یکیازاینسیستم هابراساستطبیقارتفاع‬ ‫وسیله پرنده با توپولوژی زمین و دریافت اطالعات واقعی‬ ‫ازارتفاعپرندهنسبتبهاطالعاتبرنامه ریزیشدهدررایانه‬ ‫سیستم هایهدایتکنترلاستفادهوموقعیتخودر اترسیم‬ ‫می کندوحرکتشرابراساسبرنامه ریزیانجاممی دهد‪.‬یکی‬ ‫دیگر از این سیستم ها براساس تصاویر دریافتی از پرنده و‬ ‫تطابقانباتصاویرکامپیوتریانراهدایتمی کندوسیستم‬ ‫دیگر براساس شتاب سنج هایی است که با گرفتن انتگرال‬ ‫دوگانهازشتابموقعیتجسمپرندهدرشرایطواقعیتعیین‬ ‫می شودونسبتبهموقعیتیکهدررایانهانجسمپرندهتعبیه‬ ‫شدهانحرافاتشاندازه گیریمی شودواینبهسیستمهدایت‬ ‫کنترلبازخورددادهمی شودواوخودشرااصالحمی کند‪».‬‬ ‫سالمی درادامهاظهارداشت‪«:‬همهوسایلهدایتوکنترل‬ ‫در این پرنده از دقت فوق العاده باالیی برخوردارند و اگر‬ ‫یکیازانهاعملنکندسیستمپشتیباندیگریانراهدایت‬ ‫می کند تا پروازش را از روی مسیرهای از پیش تعیین شده‬ ‫هدایتکندواگرهمهاینسیستم هابهدلیلیازکاربیفتدکه‬ ‫امری غیرممکن است و جسم پرنده از محدوده مورد نظر‬ ‫خارجشوداینوسیلهبهصورتخودکارمنفجرمی شودتا‬ ‫قطعاتاندراختیارکشورهدفقرارنگیرد‪».‬اوبابیاناینکه‬ ‫این پرنده تا ارتفاع ‪ 45‬هزار پا می تواند اوج بگیرد‪ ،‬تاکید‬ ‫کرد‪«:‬با توجهبهاینشرایطواینکهاینپرندهازفناوری های‬ ‫مخفی سازی اس��تفاده می کند و رادارها نمی توانند ان را‬ ‫کشف کنند چطور ممکن اس��ت از کنترل خارج شود و‬ ‫سالم به روی زمین بنشیند‪ .‬پذیرش این موضوع امکانپذیر‬ ‫نیست که بدون غلبه فناورانه این امر صورت گرفته باشد‪.‬‬ ‫این پرنده توسط سیستم ثانوی در کنترل قرار گرفته و این‬ ‫معمایی است که امریکایی ها و دیگران باید راجع به ان‬ ‫فکر کنند‪ ».‬سالمی در ادامه با اش��اره به جایگاه ایران در‬ ‫حوزه پرنده های بدون سرنشین گفت‪« :‬ما در خصوص‬ ‫فناوری پرنده های بدون سرنشین جزو چند کشور معدود‬ ‫برترجهانهستیمومدرن ترینپرنده هایبدونسرنشینو‬ ‫هدایت‪،‬کنترل‪،‬اسکنوکاوشگرانهاراداریم‪.‬ماپرنده هایی‬ ‫داریم که کامال رادارگریز هستند‪ ».‬جانشین فرمانده کل‬ ‫ی پرنده های بدون‬ ‫سپاه افزود‪« :‬ما دومین کشور دارای فناور ‬ ‫سرنشیندرجهانهستیمودارایپرنده ایهستیمکهاز‬ ‫فناوریکاملاستیلزبهره منداستوتوسطدقیق ترین‬ ‫رادارها تست شده‪ ».‬جانش��ین فرمانده کل سپاه در‬ ‫خصوص بعضی از اخبار مبنی بر اینکه این هواپیما‬ ‫از سوی ایساف در افغانستان به پرواز درامده و متعلق‬ ‫به انهاست‪ ،‬گفت‪« :‬فرقی نمی کند که این پرنده از چه‬ ‫مبدائی و توسط چه گروه و کشوری به فضای کشور‬ ‫ما نفوذ کرده باش��د این یک تجاوز و عمل خصمانه‬ ‫تلقی می شود و هیچ کس از یک پرنده جاسوسی در‬ ‫کشورش اس��تقبال نمی کند و ان نماد جاسوسی و‬ ‫اطالعاتش را به متجاوز پ��س نمی دهد‪ ».‬وی افزود‪:‬‬ ‫«این یک پرنده امریکایی است و توسط انها هدایت و‬ ‫کنترل می شود حتی در اختیار وزارت دفاع امریکا هم‬ ‫نیست و تحت اختیار سازمان اطالعات امریکاست‬ ‫حال چطور نیروهای ایساف می توانند از ان استفاده‬ ‫کنند‪ ».‬سالمی تاکید کرد‪« :‬امریکایی ها هر چه تاکنون‬ ‫س��عی کرده اند در فضای اطالعاتی م��ا نفوذ کنند با‬ ‫شکست مواجه شدند و از این به بعد نیز همین طور‬ ‫است‪ ،‬فضای ایران برای هواپیماهای بدون سرنشین‬ ‫امریکا بسیار ناامن است‪g».‬‬ ‫اوباما فراموش کرده به حریم هوای��ی ایران تجاوز‬ ‫شدهاست‬ ‫س��خنگوی وزارت امور خارجه هم در این ارتباط‬ ‫گفت‪«:‬اخباریمبنی بردرخواستا قایاوبامابربازگرداندن‬ ‫هواپیمای جاسوسی به امریکا منتشر شده است؛ اما گویی‬ ‫ایشان فراموش کرده که به حریم هوایی ایران تجاوز شده‪ ،‬‬ ‫عملیات جاسوسی صورت گرفته و مقررات بین المللی‬ ‫نقضشدهاست‪».‬رامینمهمان پرست‪،‬سخنگویوزارت‬ ‫امور خارج ه در نشست هفتگی با خبرنگاران در پاسخ به‬ ‫پرسشخبرنگارایسنادربارهواکنشایرانبهاظهاراتاوباما‬ ‫مبنیبردرخواستبازگرداندنهواپیمایبدونسرنشیناز‬ ‫ایران‪،‬بابیاناینکهاقدامامریکاتجاوزدرامورداخلیکشور‬ ‫ماست‪ ،‬خاطرنشان کرد‪« :‬انها این اظهارات را برای فرار به‬ ‫جلو‪ ،‬به جای عذرخواهی رسمی و پذیرش این تخلف‬ ‫و جرمی که مرتکب شده اند‪ ،‬مطرح می کنند‪ ».‬وی افزود‪:‬‬ ‫ی که در نقض حریم‬ ‫«ایاالت متحده امریکا باید بداند اقدام ‬ ‫هوایی کشور ما انجام داده‪ ،‬اقدامی است که می تواند صلح‬ ‫وامنیتجهانیرابهخطراندازد‪.‬امریکابایدمسئولیت هاو‬ ‫تبعات این اقدام را بپذیرد‪ ».‬سخنگوی وزارت امور خارجه‬ ‫همچنینخاطرنشانکرد‪«:‬مقاماتایاالت متحد هامریکابه‬ ‫کشورماتجاوزاشکارداشته اندوعملیاتجاسوسیانجام‬ ‫داده اند‪ .‬پیگیری این مساله به صورت جدی در دستور کار‬ ‫ماست‪ .‬انها باید نسبت به این اقدام پاسخ گو باشند‪ .‬ما در‬ ‫این مورد کوتاه نخواهیم امد‪ ».‬وی همچنین گفت‪« :‬هیچ‬ ‫درخواستی در مورد اینکه کش��وری از ایران درخواست‬ ‫کردهباشدکهازاینهواپیمایجاسوسیاستفادهکندمطرح‬ ‫نشدهاستواینهاطراحی هاییازجانببخش هاینظامی‬ ‫امریکااست‪».‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫دراقدامجاسوسیامریکا‪،‬جایمدعیومتهمعوض‬ ‫شدهاست‬ ‫عضوکمیسیونامنیتملیوسیاستخارجیمجلسنیز‬ ‫ابتدا پاس��خگوی تجاوز خود به حریم هوایی ایران‬ ‫باشید‬ ‫یک عضو دیگر کمیس��یون امنیت ملی و سیاست‬ ‫خارجی مجل��س‪ ،‬درخص��وص اظه��ارات اوباما برای‬ ‫بازگرداندن هواپیمای جاسوسی پهپاد گفت‪ :‬امریکا ابتدا‬ ‫بایدپاسخگویتجاوزخودبهحریمهواییایرانباشد‪.‬‬ ‫سیدحسین نقوی حسینی گفت‪« :‬امریکایی ها ابتدا‬ ‫منکر این بودند که هواپیمایی در اسمان ایران ظاهر شده‪،‬‬ ‫بعد منکر این بودند که ایران توانس��ته باشد هواپیما را به‬ ‫زمین بنشاند و سپس منکر این بودند که این هواپیما سالم‬ ‫نشسته باش��د و اکنون نیز اعتراف کرده اند که هواپیما به‬ ‫تسخیر نیروهای ایران درامده و درخواست بازگرداندن‬ ‫ان را دارند‪ ».‬این عضو کمیس��یون امنیت ملی و سیاست‬ ‫خارجیمجلسخاطرنشانکرد‪«:‬بنابراین‪،‬امریکاابتداباید‬ ‫پاسخگویتجاوزخودبهحریمهواییایرانباشد‪،‬بنابراین‬ ‫مطابقمادهدومنشورسازمانمللمتحد‪،‬جمهوریاسالمی‬ ‫ایرانبهجهتتجاوزاشکارامریکابهحریمهواییکشوراز‬ ‫امریکاشکایتدارد‪».‬‬ ‫وی تصریح کرد‪« :‬همچنین امریکا باید پاسخگوی‬ ‫عملیات جاسوسی خود علیه کشور ما باشد و در نتیجه‬ ‫بایدمحاکمقضاییتکلیفامریکاوتجاوزجاسوسیاورا‬ ‫روشن کنند‪ ».‬نقوی حسینی افزود‪« :‬در واقع تا این موضوع‬ ‫رسیدگی نشود کسی نمی تواند صحبت از بازگرداندن یا‬ ‫بازنگرداندنهواپیماکند‪».‬درتحولیدیگرعضوکمیسیون‬ ‫امنیت ملی مجلس‪ ،‬پهپاد را یک غنیمت توصیف کرد و‬ ‫بازگرداندنانبهامریکارابههیجوجهعملیندانست‪.‬‬ ‫محمدکریم عاب��دی دربار ه درخواس��ت ب��اراک اوباما‪،‬‬ ‫رئیس جمهورامریکابرایبازگرداندنهواپیمایجاسوسی‬ ‫اینکشورکهواردخاکایران شدهبود‪،‬اظهارداشت‪«:‬پهپاد‬ ‫یکغنیمتمحسوبمی شودوانراپسنخواهیمداد‪».‬‬ ‫عابدی تاکید کرد‪« :‬سازمان ملل و شورای امنیت باید‬ ‫تجاوز هواپیمای جاسوسی امریکا را محکوم کنند اما ما به‬ ‫هیچوجهه‪،‬پمپادراپسنخواهیمداد‪».‬‬ ‫سید علیاقازاده‪،‬نمایندهرشتنیزدربارهدرخواست ‬ ‫رئیس جمهور امریکا از ایران ب��رای پس دادن هواپیمای‬ ‫جاسوسی این کشور اظهار داشت‪« :‬به طور دقیق به همه‬ ‫جوانباینصحبترئیس جمهورامریکانپرداخته ایم‪،‬اما‬ ‫به نظرم این موضوع مصداق دزدی باچراغ روشن است‪».‬‬ ‫ویباتمسخرامیزدانستندرخواسترئیس جمهور‬ ‫امریکا افزود‪« :‬هواپیمای جاسوسی امریکا به خاک ایران‬ ‫تجاوزکردهاستوحقایراناستکهعلیهامریکابهخاطر‬ ‫اینجرمشکایتکند‪».‬‬ ‫اقازاده افزود‪« :‬این اقدام را محکوم می کنیم و امریکا‬ ‫بایدپاسخگوباشد‪».‬عضوکمیسیونامنیتملیبابیاناینکه‬ ‫درحالپیگیریحقوقیاینمسالههستیمخاطرنشانکرد‪:‬‬ ‫«پهپادبههیچ وجهپسدادهنمی شود‪g».‬‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست‬ ‫گفت وگوی مثلث با رئیس کمیسیون امنیت ملی‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪3‬‬ ‫هواپیما را به چین و روسیه نمی دهیم‬ ‫عالء الدین بروجردی درباره تجاوز هواپیمای جاسوسی امریکا به خاک ایران معتقد است‪« :‬امریکا باید‬ ‫پاسخ این تخلف اشکار بین المللی و نقض قوانین در تجاوز به حریم هوایی ایران را بدهد و بداند که ایران‬ ‫کشوری نیست که چنین خطاهایی را نادیده بگیرد‪ ».‬وی با بیان اینکه پهپاد امریکا ‪ 250‬کیلومتر به عمق کشور‬ ‫ما وارد شد‪ ،‬می گوید‪« :‬اعالم اینکه این کار سهوی انجام شده‪ ،‬یک شوخی بی مزه است که از سوی هیچ مرجعی‬ ‫قابل پذیرش نیست‪».‬رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح می کند‪« :‬اگر روسیه و‬ ‫چین پیشنهادی در زمینه مهندسی معکوس هواپیما به ایران ارائه کنند‪ ،‬این پیشنهاد قابل بررسی نیست چراکه‬ ‫ایران در فناوری و ساخت پهپادها در مرتبه ای قرار دارد که نیازمند مشارکت و همکاری با دیگر کشورها در‬ ‫زمینه مهندسی معکوس هواپیمای بدون سرنشین امریکا نیست‪».‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫واحدهای جنگ الکترونیکی و پدافند هوایی‬ ‫نیروهای مس��لح‪ 13 ،‬اذرماه اعالم کردند که‬ ‫موفق ش��ده اند با اقدامات عملیاتی خود یک‬ ‫فرون��د هواپیمای بدون سرنش��ین پیش��رفته‬ ‫جاسوسی امریکایی از نوع «‪ »RQ170‬را که‬ ‫به طور محدود به مناطق مرزی ش��رق کشور‬ ‫تجاوز کرده بود‪ ،‬کشف و از کنترل متجاوزین‬ ‫خ��ارج س��اخته و ان را با اندک خس��ارتی‬ ‫سرنگون کرده و در اختیار بگیرند‪ ،‬با عنایت به‬ ‫اینکه پهپاد «‪ »RQ170‬از مدرنترین پهپادهای‬ ‫ارت��ش امریکاس��ت‪ ،‬ای��ن اق��دام نیروهای‬ ‫مسلح جمهوری اس�لامی ایران چه پیامی به‬ ‫کشورهای سلطه گر جهانی داشت؟‬ ‫اقدام صورت گرفته از س��وی نیروهای مس��لح‬ ‫جمهوری اس�لامی ایران عالوه بر اینکه یک افتخار‬ ‫ملی است و نشان دهنده دقت‪ ،‬هوشمندی و توانمندی‬ ‫نیروهای مسلح کش��ورمان اس��ت‪ ،‬این هشدار را به‬ ‫س��ایر کش��ورهای بیگانه که در منطقه حضور دارند‬ ‫‪28‬‬ ‫می دهد که از انجام چنی��ن اقداماتی علیه ایران کامال‬ ‫برحذر باشند‪ .‬قاعدتا سایر کشورهایی که دارای چنین‬ ‫تکنولوژی هستند‪ ،‬هر اقدام مشابه دیگری در این باره‬ ‫علیه جمهوری اس�لامی ایران انجام دهن��د با اقتدار‬ ‫هرچه تمام تر پاسخ داده خواهد شد‪.‬‬ ‫از نظ��ر قوانی��ن بین الملل��ی ورود هواپیمای‬ ‫جاسوس��ی امریکا به حریم هوایی کشورمان‬ ‫قابل پیگیری حقوقی است؟‬ ‫امریکا باید پاسخ این تخلف اشکار بین المللی و‬ ‫نقض قوانین در تجاوز به حریم هوایی ایران را بدهد‬ ‫و بداند که ایران کش��وری نیست که چنین خطاهایی‬ ‫را نادیده بگیرد‪ .‬اقدامی که نیروهای مس��لح ما انجام‬ ‫دادند یک افتخار افرینی ملی بود و نشان داد نیروهای‬ ‫مس��لح به عنوان یک��ی از بهترین نیروه��ای انقالب‬ ‫اسالمی به چه میزان برای کش��ور و ملت مفید است‬ ‫و می تواند به عنوان یک الگو برای کشورهای منطقه‬ ‫مطرح باش��د‪ .‬امریکا فکر می کند فناوری های نوین‬ ‫و پیچی��ده تنها در انحصار انهاس��ت‪ ،‬اما متخصصان‬ ‫ایرانی توانس��تند عرض ان��دام قدرتمندان��ه ای را در‬ ‫عرصه ملی و فناوری های نوین به نمایش بگذارند و‬ ‫این نشان می دهد ایران بدون امریکا به مراتب قوی تر‬ ‫از ایران قبل از پیروزی انقالب اسالمی‪ -‬یعنی زمانی‬ ‫که امریکا پیش��رفته ترین صالح ها را در اختیار رژیم‬ ‫ش��اه قرار می داد‪ -‬اس��ت‪ .‬همان طور که گفتم از نظر‬ ‫مقررات بین الملل��ی اقدام اخیر امری��کا یک تجاوز‬ ‫واضح و اش��کار به حریم فضای جمهوری اسالمی‬ ‫ایران به ش��مار می اید‪ .‬به همین دلی��ل وزارت امور‬ ‫خارجه هم از طریق سفیر س��وئیس به عنوان حافظ‬ ‫منافع واش��نگتن در ایران مراتب اعتراض رس��می و‬ ‫شدید خود نسبت به تجاوز اش��کار امریکا به خاک‬ ‫کش��ورمان را اعالم کرد و هم طی نامه ای به دبیرکل‪،‬‬ ‫رئیس شورای امنیت و رئیس مجمع عمومی سازمان‬ ‫ملل شکایت کرد‪ .‬همچنین کمیس��یون امنیت ملی و‬ ‫سیاست خارجی مجلس در جلسه ای فوق العاده این‬ ‫اقدام امریکا را بررسی کرد و از وزارت امورخارجه‬ ‫درخواست کرد تا ابعاد حقوقی این مساله را به صورت‬ ‫دقیق پیگیری کند‪.‬‬ ‫فکر می کنید امریکا بع��د از این اتفاق چگونه‬ ‫باید نگاه خود را به ایران اصالح کند؟‬ ‫امریکا باید توجه داشته باش��د که با جمهوری‬ ‫اسالمی ایران به عنوان کش��ور مقتدری که به لحاظ‬ ‫توانمندی های نظامی و تکنولوژی در س��طحی قرار‬ ‫دارد که می تواند هواپیمای فوق مدرن انها را سالم به‬ ‫زمین بنش��اند‪ ،‬باید به گونه دیگری رفتار کرد‪ .‬طبیعتا‬ ‫چنین واقعیتی می طلبد که امریکایی ها در محاسبات‬ ‫خود نسبت به ایران یک بازنگری جدی داشته باشند‪.‬‬ ‫امریکایی ها ابتدا در قبال این قضیه س��کوت‬ ‫کردند و بعد اع�لام کردند که می خواس��تند‬ ‫بیایند داخل ایران هواپیمای جاسوسی شان را‬ ‫با خود ببرند‪ ،‬چرا انها نتوانستند به این هدف‬ ‫جامه عمل بپوشانند؟‬ ‫من فکر می کنم به رغم گذشت سه دهه از حادثه‬ ‫طبس هنوز تلخ��ی این حادثه در ذائق��ه امریکایی ها‬ ‫بس��یار پررنگ اس��ت و یک ب��ار اقدام��ی را ان هم‬ ‫بسیار حساب شده و با اس��تفاده از تمامی امکانات و‬ ‫فناوری های نوین در پایگاه های منطقه ای شان انجام‬ ‫دادند و خاطره تلخ ان هنوز در ذهن ش��ان باقی مانده‬ ‫است‪ .‬از این رو اگر چنین اش��تباهی را دوباره انجام‬ ‫می دادند ما در واقع طبس دو را به عنوان مهمترین خبر‬ ‫دنیا شاهد بودیم‪ .‬بنابراین امریکایی ها می دانند ایران‬ ‫مثل بعضی از کشورهای منطقه نیست که هر تصمیمی ‬ ‫را در قبال ان می گیرند‪ ،‬بتوانند انجام دهند‪ .‬این حادثه‬ ‫نشان داد به لحاظ فناوری های پیچیده نوین و به رغم‬ ‫تحمل س��ه دهه تحریم‪ ،‬جمهوری اس�لامی ایران به‬ ‫فضل الهی به نقطه ای رس��یده اس��ت که می تواند با‬ ‫امریکا هماورد باشد و اینچنین به ان ضربه وارد کند‪.‬‬ ‫با در اختیار گرفتن این هواپیما امریکایی ها از‬ ‫دو نکته بسیار هراس دارند؛ یکی انکه این پهپاد‬ ‫مهندسی معکوس ش��ود و دوم انکه اطالعات‬ ‫درون ان لو رود‪ ،‬فکر می کنید چقدر واشنگتن‬ ‫از اینکه نیروهای مس��لح جمهوری اس�لامی‬ ‫توانستند مدرن ترین هواپیمای جاسوسی انها‬ ‫را در اختیار بگیرند متضرر شد؟‬ ‫ایران جزو انگشت ش��مار کش��ورهای توانمند‬ ‫دنیا در ساخت پهپادهاست‪ -‬یا به قول سردار سالمی ‬ ‫فرمانده نیروی هوایی سپاه پاسداران انقالب اسالمی‪،‬‬ ‫ایران دومین کش��ور دنیا در این عرصه است‪ -‬و حاال‬ ‫مدرن ترین و فوق سری ترین فناوری هواپیمای بدون‬ ‫سرنشین را در اختیار دارد‪ .‬کامال امریکایی ها از این‬ ‫مساله متضرر ش��ده اند و طبیعی است که فناوری در‬ ‫سیاست‬ ‫دنبال یک چنین روش��ی رفتند‪ .‬امری��کا کوچکترین‬ ‫می توان��د ای��ن مس��اله را از طری��ق مجاری‬ ‫اختیار ما قرار گرفته و انها بای��د یک زمان طوالنی را‬ ‫احترامی برای شهروندان ایرانی قائل نیست و تحریم‬ ‫ذی صالح بین المللی پیگیری کند؟‬ ‫برای طراحی مدلی متفاوت اختصاص بدهند‪.‬‬ ‫قطعات هواپیماهای مسافربری ما از سوی این کشور‬ ‫همان طور ک��ه گفته ش��د ایران ش��کایت خود‬ ‫بولتون‪ ،‬نماینده سابق امریکا در سازمان ملل‬ ‫جنگ با ملت ایران محسوب می شود‪ ،‬به همین دلیل‬ ‫را تحت عنوان تج��اوز به حریم هوای��ی به دبیرکل‪،‬‬ ‫متحد اعالم کرده که ای��ران فناوری در اختیار‬ ‫معقتدم ایجاد این س��فارت مجازی فقط یک تالش‬ ‫رئیس شورای امنیت و رئیس مجمع عمومی سازمان‬ ‫گرفتن این هواپیمای جاسوس��ی امریکا را از‬ ‫مذبوحانه اس��ت چون ملت ایران هوش��مند تر از ان‬ ‫ملل متحد اب�لاغ کرد‪ .‬همچنین س��فیر س��وئیس به‬ ‫روس��یه گرفته است‪ ،‬ش��ما چه جوابی به این‬ ‫هس��تند که فریب امریکایی ها را بخورن��د و ان را به‬ ‫عنوان حافظ منافع امریکا در ایران به وزارت خارجه‬ ‫ادعا می دهید؟‬ ‫معنای احترام دولت اوباما به حقوق شهروندان ایرانی‬ ‫فراخوانده شد و مراتب اعتراض ایران را در این زمینه‬ ‫فکر می کنم بولتون توجه به این واقعیت ندارد که‬ ‫توانمندی ایران در س��اخت‬ ‫تلقی کنند‪.‬‬ ‫پهپادها و جنگ الکترونیک‬ ‫ای��ا این پهپاد ی��ک مدرک‬ ‫دست کمی از روسیه ندارد‬ ‫قطعی و س��ند رسمی برای‬ ‫و حتی توان ایران در ساخت‬ ‫اثبات اقدامات جاسوسی‬ ‫ای��ن پهپادها باالت��ر از توان‬ ‫امریکا در ایران خواهد بود‬ ‫روس ه��ا اس��ت‪ ،‬بنابرای��ن‬ ‫تا مجامع حقوقی جهان این‬ ‫جمه��وری اس�لامی نیازی‬ ‫کشور را محکوم کنند؟‬ ‫انه��ا از هم��ه روش ها‬ ‫ندارد که این تکنولوژی را از‬ ‫علیه ایران اس��تفاده می کنند‬ ‫دیگر کشورها بگیرد‪.‬‬ ‫که ایجاد سفارت مجازی نیز‬ ‫سردار س�لامی گفتند‬ ‫چن��د ب��ار دیگ��ر نیز‬ ‫راهی برای جاسوسی امریکا‬ ‫تجاوزه��ای هوایی از‬ ‫از ای��ران اس��ت‪ ،‬بنابرای��ن‬ ‫جمهوری اسالمی می تواند‬ ‫طریق س��ایر مدل های‬ ‫از این سند اشکار برای اثبات‬ ‫هواپیماه��ای ب��دون‬ ‫جاسوس��ی امریکا در ایران‬ ‫سرنش��ین متعل��ق به‬ ‫استفاده کند‪ .‬ضمن انکه خود‬ ‫امریکا اتفاق افتاده بود‬ ‫امریکایی ها اعالم کردند که‬ ‫که مقابل��ه الزم با انها‬ ‫این هواپیمای بدون سرنشین‬ ‫صورت گرفت برهمین‬ ‫متعلق به «سی ا ی ا ِی» است‬ ‫اساس امریکایی ها این‬ ‫و ب��ا ه��دف تجس��س و‬ ‫بار با مدرن ترین پهپاد‬ ‫جم��ع اوری اطالع��ات به‬ ‫خود قصد جاسوس��ی‬ ‫درون مرزه��ای کش��ور ما‬ ‫از ایران را داش��تند‪ ،‬با‬ ‫عالءالدین بروجردی می گوید اقدام امریکا یک تجاوز اشکار به حریم فضای ایران بوده است‬ ‫نفوذ کرده است‪.‬‬ ‫توجه به اینکه این دفعه‬ ‫افغانس��تان در س��ا ل های‬ ‫نیز انها در نیل به هدف‬ ‫متم��ادی مخصوصا بعد از‬ ‫خود ناکام ماندند‪ ،‬شما‬ ‫برای ابالغ به کاخ س��فید دریافت کرد‪ .‬طبیعتا مراحل‬ ‫ساقط ش��دن طالبان کمک های بی دریغی را‬ ‫به عنوان رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست‬ ‫بعدی را هم باید دس��تگاه سیاس��ت خارجی کشور‬ ‫از جمهوری اسالمی دریافت کرد و هم اکنون‬ ‫خارجی مجلس قدرت بازدارندگی جمهوری‬ ‫پیگیری کند تا ما بتوانیم در واقع براس��اس مقررات‬ ‫میلیون ها مهاجر افغان در ایران به سر می برند‪،‬‬ ‫اس�لامی را در عرصه هوایی چگون��ه ارزیابی‬ ‫ایا این کش��ور نباید از مرزهای خود بیش از‬ ‫بین المللی ضرر این تجاوز را از امریکایی ها بگیریم‪.‬‬ ‫می کنید؟‬ ‫اینها مراقبت می کرد و اجازه تجاوز هوایی را‬ ‫امری��کا ی��ک س��فارتخانه مج��ازی ب��رای‬ ‫سخن گوهربار حضرت امام خمینی‪ ،‬بنیانگذار‬ ‫به امریکایی ها نمی داد؟‬ ‫کبیر انقالب اس�لامی که فرمودند «م��ا می توانیم» و‬ ‫ارتباط گیری با ایرانیان راه اندازی کرد که اقای‬ ‫وزارت خارجه با احضار سفیر افغانستان مراتب‬ ‫مصلحی‪ ،‬وزیر اطالعات در حاش��یه نشست‬ ‫مقام معظم رهبری هم همین راهبرد را مبنا قرار دادند‬ ‫اعتراض رس��می خود را ب��ه این کش��ور اعالم کرد‬ ‫هیات دولت گفت که واش��نگتن این اقدام را‬ ‫و امروز توانایی ما در زمینه بازدارندگی براساس دانش‬ ‫بومی دنبال می شود و ما ان را از جایی نمی گیریم که‬ ‫اما باالخره باید توجه داش��ت کش��وری که از سوی‬ ‫نیز برای جاسوسی از ایران انجام داد‪ ،‬برهمین‬ ‫انها بخواهند گزینش برخی فناوری ها را به ما بدهند‪.‬‬ ‫نیروهای مسلح ‪ 48‬کشور دیگر اشغال شده و امروز‬ ‫اساس مساله جاسوسی امریکا از کشورمان را‬ ‫چگونه می توان به صورت جدی دنبال کرد؟‬ ‫به همین دلیل در برخی زمینه ها حتی از کش��ورهای‬ ‫نیز در این کش��ور حضور دارند در یک شرایط ویژه‬ ‫به س��ر می برد‪ ،‬اما به هر تقدیر دولت افغانستان باید‬ ‫توس��عه یافته نیز توانمندی جمهوری اسالمی باالتر‬ ‫وقتی امریکایی ها با خالء حض��ور انگلیس که‬ ‫پاسخگوی این تجاوز امریکا باشد‪.‬‬ ‫دیدبان انها در ایران محسوب می شود مواجه شدند‬ ‫اس��ت؛ همان طور که گفتم این دان��ش‪ ،‬دانش بومی‬ ‫پاکس��تانی ها نیز دنبال ان هس��تند که همانند‬ ‫ اس��ت و دانش��مندان و متخصصان خودمان با ابتکار‬ ‫ایران با پهپادهای جاسوس��ی امری��کا مقابله‬ ‫و هوشمندی ایرانی متناس��ب با نیازهای کشور به ان‬ ‫امریکا باید توجه داشته‬ ‫رسیده اند‪ .‬به همین دلیل در بخش پدافند هم ایران از‬ ‫کنند‪ ،‬ایا انها نیز در ای��ن زمینه موفق خواهند‬ ‫باشد که با جمهوری اسالمی‬ ‫توانمند هایی برخوردار اس��ت که به هیچ وجه قابل‬ ‫بود فقط در منطقه‪ ،‬ای��ران توانایی این کار را‬ ‫ایران به عنوان کشور‬ ‫مقتدری که به لحاظ‬ ‫مقایسه با جنگ تحمیلی نیست‪.‬‬ ‫دارد؟‬ ‫توانمندی های نظامی و‬ ‫خوشحال می شویم اگر بتوانند این کار را انجام‬ ‫امریکایی ها ادعای دیگری هم داشتند‪ ،‬انها گفتند‬ ‫تکنولوژی در سطحی قرار‬ ‫دهند‪.‬‬ ‫که قصد شان از پرواز دادن این هواپیما تجاوز به‬ ‫دارد که می تواند هواپیمای‬ ‫خاک ایران نبود‪ ،‬بلکه خواستند مرزهای غربی‬ ‫اگر روسیه و چین پیش��نهادی برای همکاری‬ ‫فوق مدرن انها را سالم به‬ ‫افغانستان را شناسایی کنند‪ ،‬چقدر واشنگتن را‬ ‫مشترک در زمینه مهندسی معکوس هواپیمای‬ ‫زمین بنشاند‪ ،‬باید به گونه‬ ‫در بیان این موضع صادق می دانید؟‬ ‫جاسوسی امریکا بدهند‪ ،‬ایا پیشنهاد انها قابل‬ ‫دیگری رفتار کرد‪ .‬طبیعتا‬ ‫این یک ش��وخی بی مزه اس��ت چون وقتی این‬ ‫بررسی خواهد بود؟‬ ‫چنین واقعیتی می طلبد که‬ ‫فکر می کنم ایران در فناوری و ساخت پهپادها در‬ ‫هواپیما ‪ 250‬کیلومتر به عمق کش��ور ما وارد شد این‬ ‫امریکایی ها در محاسبات‬ ‫خود نسبت به ایران یک‬ ‫مرتبه ای قرار دارد که نیازمند مشارکت و همکاری با‬ ‫حرف به نظر من بچگانه اس��ت و ب��ه هیچ وجه قابل‬ ‫بازنگری جدی داشته‬ ‫دیگر کشورها در زمینه مهندسی معکوس هواپیمای‬ ‫قبول نخواهد بود‪.‬‬ ‫باشند‬ ‫به نظر ش��ما ای��ران در قالب چ��ه مکانیزمی ‬ ‫بدون سرنشین امریکا نیست‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪29‬‬ ‫پرنده هایی‬ ‫برای جاسوسی‬ ‫‪( 11B Raven-RQ‬محصول ‪)Aero Vironment‬‬ ‫سیاست‬ ‫«کالغ س��یاه» با بیش از هش��ت هزار فروند پرکاربردترین هواپیمای جاسوسی‬ ‫حال حاضر جهان است‪ .‬ریون که یک متر طول و‪ 1/9‬کیلوگرم وزن دارد‪ ،‬معموال از یک‬ ‫دوربین ویدئویی رنگی با پایدارسازی الکترونیکی یا یک دوربین ویدیوئی مادون قرمز‬ ‫برای ماموریت در شب استفاده‬ ‫می کند که می تواند زوم شود یا‬ ‫بچرخدتاموقعیترابهواحدهای‬ ‫زمینی اطالع دهد‪ .‬این هواپیما در‬ ‫حال یک ارتقای دیجیتالی است‬ ‫که پس از نصب‪ ،‬هر یک از این‬ ‫پرنده ها می تواند به یک دستگاه‬ ‫تقویت کنن��ده مخابراتی تبدیل‬ ‫ش��ده و برد‪ 9/6‬کیلومتری ان به‬ ‫طرز موثری افزای��ش یابد؛ این‬ ‫هواپیماسبکومقاوماست‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪( Predator 1-MQ‬محصول جنرال اتمیکز)‬ ‫این هواپیما بیشتر در اسمان افغانستان‪ ،‬پاکستان و عراق پرواز می کند و از جمله‬ ‫پهپادهای بمب افکن است‪ .‬با حمل دو موش��ک هوا به زمین هیل فایر به عنوان یکی از‬ ‫دو سیستم اصلی بی سرنشین امریکا که با خود س�لاح حمل می کند‪ ،‬شکار دشمن را‬ ‫برعه��ده دارد‪ 640 .‬کیلومتر برد‬ ‫دارد و می توان��د ‪ 20‬س��اعت بر‬ ‫فراز هدف پرواز کن��د‪ .‬پرداتور‬ ‫اولینسیستمهواییبی سرنشینی‬ ‫بود ک��ه به طور گس��ترده هم در‬ ‫ماموریت های گشت زنی و هم‬ ‫در عملیات تهاجمی ش��رکت‬ ‫داشت‪ Reaper 9-MQ.‬نسل‬ ‫بعدیپرداتوراست‪.‬‬ ‫‪( Desert Hawk‬محصول الکهید مارتین)‬ ‫این هواپیما به وسیله نظامیان انگلیسی و امریکایی در افغانستان استفاده می شود‪.‬‬ ‫«ش��اهین بیابان» پس از پرتاب به هوا‪ ،‬در مس��یر از پیش تعیین ش��ده پرواز می کند تا‬ ‫چش��م اندازی از «باالی تپه ها»‬ ‫و تا ‪ 10‬کیلومتر دورتر بدهد‪ .‬به‬ ‫دلیلوزنیککیلوگرمی وفاصله‬ ‫اندک دو سر بال ها حمل و نقل ان‬ ‫بسیار ساده است‪ .‬این هواپیما که‬ ‫ازپلی پروپیلنتزریققالبیساخته‬ ‫شدهوباکوالرپوشیدهشدهاست‪،‬‬ ‫دوام و مقاومت بسیاری دارد‪.‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪4‬‬ ‫پس از جنگ جهانی دوم‪ ،‬به تناس��ب تغییر جنگ ها از حالت کالس��یک به‬ ‫شکل های مدرن‪ ،‬ابزارهای جنگی نیز دستخوش تغییرات اساسی شدند‪ .‬با توجه به‬ ‫کشیده شدن میدان های نبرد به عرصه های غیرنظامی‪ ،‬ابزارهای جدیدتری الزم بود‬ ‫تا هر کشوری بتواند در این جنگ ها به پیروزی برسد‪ .‬یکی از این ابزارها‪ ،‬ابزارهای‬ ‫جاسوسی هستند که از جمله انها هواپیماهای بدون سرنشین است؛ هواپیماهایی‬ ‫که در ایران با نام پهپاد شناخته می شوند‪ .‬کاربرد این هواپیماها اغلب جاسوسی و‬ ‫شناسایی است‪ ،‬اما در عین حال برخی از این هواپیماها به موشک های مدرن مسلح‬ ‫شده اند‪ .‬دسته اول این هواپیماها با‪ RQ‬و دسته دوم با عبارت‪ MQ‬شناخته می شوند‪.‬‬ ‫در اینجا نگاهی کوتاه داریم به مشهورترین و قدرتمندترین هواپیماهای جاسوسی‪.‬‬ ‫‪( Wasp III‬محصول ایروویرونمنت)‬ ‫ی نیروهای عملیات ویژه نیروی هوایی ارتش‬ ‫«زنبور‪ »3‬در تمام عملیات های نظام ‬ ‫امریکا از این هواپیما استفاده می شود‪ .‬وسپ‪ 3‬با وزن تقریبا ‪ 500‬گرم‪ ،‬با دست پرتاب‬ ‫می ش��ود‪ ،‬به دوربین فیلمبرداری در روز و شب تجهیز شده و این قابلیت را دارد تا یک‬ ‫ماموریت خ��ودکار را در فاصله‬ ‫زمانی بین پرواز و ف��رود انجام‬ ‫دهد‪.‬اینپهپادمی تواندباسرعت‬ ‫‪ 32‬تا ‪ 64‬کیلومتر بر س��اعت تا‬ ‫ارتفاع ‪ 150‬متر از س��طح زمین‬ ‫یکهیکهدف‬ ‫پروازکندوهنگام ‬ ‫در میدان دید ان قرار گیر‪6‬د قابل‬ ‫استفاده است‪ .‬پیشرانه الکتریکی‬ ‫دو تیغه ای‪ ،‬این پرن��ده را تقریبا‬ ‫بی صداساختهاست‪.‬‬ ‫هرون (صنایع هوافضای رژیم صهیونیستی)‬ ‫پرواز بر فراز اسمان فلسطین اشغالی‪ ،‬گشت زنی درمرزهای هند و پاکستان و چین‬ ‫و همچنین تعقیب قاچاقچیان مواد مخدر در السالوادور از جمله ماموریت های این پهپاد‬ ‫غیرمسلح است‪« .‬هارون» با‪16/5‬‬ ‫متر فاصله نوک بال ها و س��قف‬ ‫پروازی ‪30‬هزار پا (‪10‬هزار متر)‪،‬‬ ‫دارای کلکسیونی از سنسورهای‬ ‫پیشرفته است برای ارسال داده ها‬ ‫به کنترل گر زمینی‪ .‬این هواپیما‬ ‫تا ‪ 52‬س��اعت در هوا می ماند و‬ ‫می تواند در شرایط نامساعد نیز‬ ‫به طور خودکار از زمین پرواز کند‬ ‫یافرودبیاید‪.‬‬ ‫اکسکالیبر (محصول صنایع مک اردل)‬ ‫بر خالف پرنده های نیروی هوایی امریکا که توسط اپراتورها در داخل خاک این‬ ‫کشور کنترل می شوند‪ ،‬اکس��کالیبر را می توان از هر جایی کنترل کرد‪ .‬بدون نیاز به باند‬ ‫پروازاززمینبرمی خیزدوفرودمی ایدوتا‪30‬هزارپا(‪9‬هزارمتر)اوجمی گیرد‪.‬اکسکالیبر‬ ‫که از پیشرانه هیبرید الکتریکی و توربینی استفاده می کند‪ ،‬با ‪ 180‬کیلوگرم بار مهمات‬ ‫هدایتشوندهلیزریشاملموشک هایهل فایر‪،‬می تواندبهاهدافدشمنتافاصله‪950‬‬ ‫کیلومتریازکنترل گرخودحملهکند؛پس ازحملهنیزمی تواندثابتبماندومیزانخسارات‬ ‫را با استفاده از مجموعه ای از دوربین های نظارتی مادون قرمز یا الکترواپتیکال بررسی و‬ ‫هرکسراکهفرارمی کند‪،‬تعقیب‬ ‫کند‪ .‬بع��د از برخاس��تن‪ ،‬موتور‬ ‫جت ان با بدنه هواپیما هم خط‬ ‫می شود و توربین های باالبرنده‬ ‫نیز به داخل ب��ال باز می گردند تا‬ ‫هواپیما بتواند پروازی مس��تقیم‬ ‫انجامدهد‪.‬باسرعت‪ 850‬کیلومتر‬ ‫برساعتپروازمی کندکهدوبرابر‬ ‫یکهلیکوپتراست‪.‬‬ ‫‪( FINDER‬محصول ازمایشگاه پژوهش های دریایی)‬ ‫اینهواپیمایکوچکبه جایموشک‪،‬زیربال هایپرداتورنصبوپرتابمی شود‪.‬‬ ‫فایندر‪ 26/3‬کیلوگرم وزن و‪175‬‬ ‫سانتی متر طول دارد‪ .‬می توان ان‬ ‫را به سوی یک توده دود هدایت‬ ‫کرد تا سالح های ش��یمیایی را‬ ‫تشخیص دهد یا به زیر یک توده‬ ‫ابر فرس��تاد تا دید بهتری از یک‬ ‫هدف احتمالی به دس��ت اورد‪.‬‬ ‫مانند یک راکت پرتاب می شود‬ ‫وسپسبال هایشبازمی شوند‪.‬‬ ‫‪( Reaper 9-MQ‬محصول سیستم های هوانوردی‬ ‫جنرال اتمیکز)‬ ‫‪31‬‬ ‫مخصوصارتفاعاتعراق‪،‬افغانستانوپاکستانیاهرمنطقهبحرانیدیگردرجهان‬ ‫است‪« .‬شاهین جهانی» عالوه برانکه تا‪ 65‬هزار پایی (‪ 19500‬متر) اوج می گیرد و تا‪36‬‬ ‫ساعتدراسمانمی ماند‪،‬تواناییگشت زنی‪ 64‬هزارکیلومتردرهرماموریترادارد‪.‬این‬ ‫هواپیما با یک مجموعه کامل از‬ ‫حسگرهایالکترواپتیکی‪،‬مادون‬ ‫قرمز و ترکیب��ی‪ ،‬می تواند در هر‬ ‫زمان و در هر شرایط اب وهوایی‬ ‫بهانجامماموریتبپردازد‪.‬درمدل‬ ‫بزرگ تر ان فاصل��ه نوک بال ها‬ ‫به ‪ 40‬متر می رس��د‪ .‬فراز و فرود‬ ‫خودکار تا حد زی��ادی احتمال‬ ‫سقوطانراکاهشمی دهد‪.‬‬ ‫‪( Hunter 5-MQ‬محصول نورتروپ گرومان)‬ ‫«شکارچی» ازسوی ارتش امریکا در عراق و افغانستان پرواز داده می شود‪ .‬از زمان‬ ‫جنگ بالکان در خدمت ارتش‬ ‫امریکاستواخیراتغییراتیدران‬ ‫صورتگرفتهتابتواندباسوخت‬ ‫ی پرواز‬ ‫سنگین و مهمات تهاجم ‬ ‫کند‪.‬فاصلهنوکبال هایانازهم‬ ‫‪ 10/5‬متر اس��ت و تا ‪ 18‬ساعت‬ ‫در ارتفاع ‪18‬هزار پا (‪ 5400‬متر)‬ ‫می ماند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪( Global Hawk 4-RQ‬محصول نورتروپ گرومان)‬ ‫‪( Vulture‬محصول الکهید مارتین)‬ ‫می توانددرکمربندیازهواینسبتاارامدرارتفاعباالیتقریبا‪ 16500‬متر(‪55‬هزارپا)‬ ‫پروازکند‪«.‬کرکس»کهبهسفارشدارپا(شاخهتحقیقاتیپنتاگون)طراحیشده‪،‬می تواندبه‬ ‫مدتپنجسالدراسمانبماندودراطرافهرنقطه ایاززمینکهنیازبهمراقبتدائمداشته‬ ‫باشد‪،‬گشت زنیکند‪.‬مجموعه ایازدوربین هامی تواندنواری‪ 1000‬کیلومتریرااسکن‬ ‫کندوداده هارابهکنترلگرهایزمینبازگرداند‪.‬والچربایدبتوانددیگرگونه هایکنسرسیوم‬ ‫تحت رهبری بوئینگ و کنسرسیوم دیگری را که گرد شرکت ویرجینیایی اورورا جمع‬ ‫شده اند‪ ،‬پشت س��ر بگذارد تا از‬ ‫حمایت های مالی برای تکمیل‬ ‫فرایندساختخودبهره مندشود‪.‬‬ ‫هنگامی که هواپیما در معر ض‬ ‫بادهای ش��دید قرار می گیرد و‬ ‫بال ها به شدت تکان می خورند‪،‬‬ ‫ساختار نس��بتا انعطاف پذیر ان‬ ‫باعثمی شودبال هایانبهجای‬ ‫شکستنفقطخمشوند‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫وظیفه این هواپیما‪ ،‬شناسایی و نابودی دش��من در عراق‪ ،‬افغانستان و پاکستان و‬ ‫همچنینگشت زنی در امتدادمرزهای امریکا با مکزیک در اریزوناست‪ .‬با‪ 20‬متر فاصله‬ ‫نوک بال ها‪ ،‬اندازه ریپر دو برابر پرداتور است و می تواند در ارتفاع ‪ 5000‬پا (‪ 1500‬متر)‬ ‫‪ 24‬س��اعت پرواز کند‪ .‬با ‪1360‬‬ ‫کیلوگرم مهمات مسلح می شود‬ ‫که ش��امل بمب ه��ای هدایت‬ ‫ش��ونده لی��زری ‪ 12-GBU‬و‬ ‫موشک های ضد تانک هیل فایر‬ ‫اس��ت‪ .‬بعد از پرتاب‪ ،‬توس��ط‬ ‫اپراتورها و با استفاده از تجهیزات‬ ‫کنت��رل رادیوی��ی یا ب��ا اتصال‬ ‫ماهواره ای توس��ط خلبان های‬ ‫مس��تقر در خاک امریکا کنترل‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫‪( Scan Eagle‬محصول ‪)Insitu‬‬ ‫اینهواپیماهمراهباواحدهایتفنگداراندریاییدرعراقیارویکشتی هاینیروی‬ ‫دریایی امریکا یافت می شود‪« .‬عقاب تصویرگر» حدود‪ 18‬کیلوگرم وزن و‪ 1/3‬متر طول‬ ‫دارد‪ .‬فاصله نوک بال هایش ‪3/1‬‬ ‫متراستوباموتورگازوئیلی اش‬ ‫می تواندتا‪ 15‬ساعتدرهواپرواز‬ ‫کند‪ .‬پرتابه منجنیقی ان‪ ،‬پرتابش‬ ‫را در جاه��ای کوچ��ک ممکن‬ ‫می س��ازد‪ .‬برای فرود‪ ،‬کنترل گر‬ ‫هواپیما را به قالبی در هوا هدایت‬ ‫می کند و ان را در اس��مان به دام‬ ‫می اندازد‪.‬‬ ‫دیمن (محصول ازمایشگاه های شرکت بزرگ دفاعی‬ ‫‪ BAE systems‬در لندن)‬ ‫دیمنبدونهیچپره ایپروازمی کندوتقریباهیچعضومتحرکیندارد‪،‬درنتیجهنیازی‬ ‫بهتعمیرندارد‪.‬نرم افزارهایهوشمند‪،‬تقریباتمامفعالیت هایانراخودکارانجامخواهد‬ ‫داد‪ .‬بدنه «شیطان» طوری طراحی‬ ‫شده تا مانند یک بال باشد‪ .‬ده ها‬ ‫پیش��رانه در باال و پایین‪ ،‬جریان‬ ‫هوا را شکل می دهند و جایگزین‬ ‫کاریمی شوندکهمعموالتوسط‬ ‫بالچه های دم و قسمت متحرک‬ ‫هواپیما انجام می شود‪ .‬نرم افزار‬ ‫ان قدرت خروجی ه��ر یک از‬ ‫پیش��رانه ها را تغیی��ر می دهد تا‬ ‫سرعت‪ ،‬تغییر جهت و دور زدن‬ ‫راکنترلکند‪.‬‬ ‫‪( Sentinel 170-RQ‬محصول الکهید مارتین)‬ ‫«نگهبان» ی��ک هواپیمای‬ ‫جاسوس��ی فوق محرمانه است‬ ‫که با کوچ از پایگاه احتمالی خود‬ ‫در قندهار افغانستان‪ ،‬به عملیات‬ ‫بر فراز مناطق موردنظر خواهد‬ ‫پرداخت‪ .‬این پهپاد که محصول‬ ‫برنام��ه اس��کانک ورک الکهید‬ ‫مارتین است‪ ،‬با ارتباط ماهواره ای‬ ‫از یک پایگاه در تونوپاه در نوادا‬ ‫هدایتخواهدشد‪.‬‬ ‫‪31‬‬ ‫هدفشان‬ ‫جاسوسی‬ ‫از تاسیسات‬ ‫هسته ای بود‬ ‫گفت وگو با اسماعیل کوثری درباره‬ ‫پرنده امریکایی‬ ‫‪5‬‬ ‫اس��ماعیل کوث��ری معتق��د اس��ت‪« :‬وقت��ی‬ ‫هواپیمای جاسوس��ی امریکا به عمق ‪ 200‬یا ‪250‬‬ ‫کیلومتری خ��اک ایران نفوذ کرد دیگر نمی ش��ود‬ ‫گفت عملی س��هوی انجام ش��ده‪ ،‬بلک��ه این کار‬ ‫عمدی و با هدف جاسوسی از تاسیسات هسته ای‬ ‫انجام ش��ده اس��ت‪ ».‬نایب رئیس کمیسیون امنیت‬ ‫ملی و سیاس��ت خارجی مجلس می گوید‪« :‬ایران‬ ‫دومین کشور در عرصه س��اخت پهپاد به حساب‬ ‫می اید اما برای انک��ه نگویند ایران غلو می کند به‬ ‫جرات می توان گفت جمهوری اس�لامی در بین‬ ‫چندکش��وربس��یارپیش��رفته قراردارد‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫مدرن ترین هواپیمای بدون سرنشین جاسوسی‬ ‫امریکایی ها بعد از نفوذ به خاک ایران در اختیار‬ ‫نیروهای مسلح جمهوری اسالمی قرار گرفت‬ ‫و انها توانستند با کمترین خسارت ان را روی‬ ‫زمین بنش��انند‪ ،‬این اتف��اق را چگونه ارزیابی‬ ‫می کنید؟‬ ‫‪ l‬امریکایی ه��ا ب��ا ه��دف تجاوزگ��ری و‬ ‫زیاده خواهی این کار را انجام دادند چون خودش��ان‬ ‫را محق می دانند بدون مجوز و هماهنگی حریم همه‬ ‫کشورها را جهت کس��ب اطالعات مورد نیاز نقض‬ ‫کنند‪ ،‬ب��ر همین اس��اس قصد عملیاتی ک��ردن چنین‬ ‫تصمیم��ی را در قبال ایران داش��تند ک��ه در نهایت با‬ ‫هوشیاری نیروهای مس��لح جمهوری اسالمی اقدام‬ ‫انها عقیم ماند‪ .‬نیروهای ما با داشتن فناوری بسیار باال‬ ‫توانستند این هواپیمای پیشرفته را تحت کنترل خود‬ ‫دراورند و در منطقه ش��رق کش��ور ان را روی زمین‬ ‫بنشانند و هم اکنون مدرن ترین پهپاد امریکا در اختیار‬ ‫سپاه پاسداران انقالب اسالمی قرار دارد‪.‬‬ ‫برخ��ی اعض��ای کمیس��یون امنی��ت ملی و‬ ‫سیاس��ت خارجی مجل��س این اتف��اق را در‬ ‫موضع گیری ه��ای خود ی��ک اعجاز توصیف‬ ‫کردند‪ ،‬چرا؟‬ ‫‪ l‬این نظر خودشان است‪ ،‬باالخره شاید بر اثر‬ ‫نداش��تن اطالعات الزم از توانمندی های سایبری و‬ ‫الکترونیک نیروهای مس��لح‪ ،‬براساس اعتقادات شان‬ ‫چنین فکری کردند‪ ،‬مخصوصا ک��ه در ایام محرم این‬ ‫اتفاق افتاد اما در کل‪ ،‬ملت و مسئوالن نظام جمهوری‬ ‫اس�لامی ایران معتقدند هرچه دارن��د حاصل ایمان‬ ‫و توکل انها به خدای متعال اس��ت و این برخاسته از‬ ‫اخالص انهاست ولی باید گفت بعد از خدا‪ ،‬توانمندی‬ ‫نیروهای مسلح در برخورداری از فناوری های بسیار‬ ‫باال و پیش��رفته موجب در اختیار گرفتن مدرن ترین‬ ‫‪32‬‬ ‫پهپاد امریکا شد‪.‬‬ ‫س��ردار س�لامی‪ ،‬فرمانده نیروه��ای هوایی‬ ‫سپاه پاس��داران انقالب اس�لامی اعالم کرد‬ ‫امریکا چندین بار دیگر ب��ا مدل های پایین تر‬ ‫از این هواپیمای جاسوسی قصد جمع اوری‬ ‫اطالعات از ایران را داشته‪ ،‬ولی موفق به این‬ ‫کار نشده‪ ،‬به نظر شما هدف انها از به کارگیری‬ ‫مدرن ترین مدل هواپیمای جاسوسی چه بود؟‬ ‫‪ l‬ای��ن هواپیمای ب��دون سرنش��ین در انجام‬ ‫ماموریت جاسوس��ی از قدرت اطمینان بسیار باالیی‬ ‫برخوردار است چون لحظه به لحظه اطالعات دریافتی‬ ‫را به لحاظ فناوری پیشرفته ای که داشت‪ ،‬از طریق زمین‬ ‫و ماهواره مخابره می کرد‪ .‬بنابراین امریکایی ها اطمینان‬ ‫زیادی داش��تند که این پرنده بتواند به عمق کشور ما‬ ‫نفوذ کند‪ .‬به عبارت دیگر اگر هواپیماهای قبلی فقط در‬ ‫مرزهای شرقی یا غربی به کار گرفته می شدند تا بیشتر‬ ‫همان مناطق را کنترل کنند ولی االن قصدشان این بود‬ ‫که از عمق کشور اطالعات به دست اورند؛ ضمن انکه‬ ‫خودشان هم اذعان کردند هدف شان کسب اطالعات‬ ‫دقیق از مراکز هس��ته ای ایران بود ولی فکر نمی کردند‬ ‫ما از چنین توانمندی برخوردار باشیم که بتوانیم این‬ ‫هواپیما را در اختیار خودمان بگیریم‪ .‬در مجموع اگر در‬ ‫گذشته با هواپیماهای مدل پایین تر در اطراف مرز این‬ ‫کار را می کردند اما االن می خواستند در عمق بیایند که‬ ‫با هوشیاری نیروهای مسلح هواپیمای جاسوسی شان‬ ‫متوقف و تحت کنترل درامد‪.‬‬ ‫ایا امریکا می تواند مدعی باش��د که سهوا این‬ ‫کار انجام شده است؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬اگر در همان اط��راف مرز بود می گفتیم‬ ‫سهوا این کار انجام شده ولی چون پرنده انها در عمق‬ ‫امده این مساله به هیچ عنوان قابل قبول نیست‪ .‬وقتی‬ ‫چنین کاری می تواند سهوی تلقی شود که پهپاد تنها‬ ‫به عمق ‪ 5‬یا ‪ 10‬کیلومتر نفوذ کرده باش��د ضمن انکه‬ ‫درست است که مرزها از باال مثل دیوار چین شاخص‬ ‫روشنی ندارند اما این هواپیما بدون سرنشین بود یعنی‬ ‫دقیقا با علم ب��ر اینکه مرز کجا اس��ت ان را به داخل‬ ‫خاک ای��ران هدایت کردند‪ ،‬باز ه��م می گویم اگر در‬ ‫‪ 5‬یا ‪ 10‬کیلومتری بود‪ ،‬می ش��د بگویی سهوا اما اینکه‬ ‫به عمق ‪ 200‬یا ‪ 250‬کیلومتری امده دیگر نمی ش��ود‬ ‫گفت س��هوی بوده بلکه عمدی و با هدف جاسوسی‬ ‫انجام شده است‪.‬‬ ‫بولتون‪ ،‬نماینده دولت بوش در س��ازمان ملل‬ ‫اعالم کرده که ای��ران فناوری در اختیار گرفتن‬ ‫هواپیم��ای جاسوس��ی امریکا را از روس��یه‬ ‫دریافت کرده است‪ ،‬جواب ش��ما به این ادعا‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬ای��ن ف��رد همیش��ه از ای��ن اظهار نظرهای‬ ‫بی ارزش می کن��د‪ ،‬وقتی خودش هم ارزش��ی ندارد‬ ‫صحبتش هم بی ارزش است‪ .‬او همیشه ضد ایران بوده‪،‬‬ ‫از این رو نظراتش نه تنها ب��رای ما بلکه برای خیلی از‬ ‫کشورها اصال قابل قبول نیست‪.‬‬ ‫حتی در داخل امریکا؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬چون این ادم بس��یار تندرو و بی منطق‬ ‫است‪.‬‬ ‫اقای کوثری! ب��ه نظر ش��ما امریکایی ها بعد‬ ‫از انک��ه مدرن تری��ن هواپیمای جاسوس��ی‬ ‫بدون سرنشین ش��ان را از دست دادند بیشتر از‬ ‫چه چیز می ترسند؛ لو رفتن فناوری این هواپیما‬ ‫برای انها مهم اس��ت یا اطالعاتی که درون ان‬ ‫قرار دارد؟‬ ‫‪ l‬ه��م اطالعات و ه��م فن��اوری ان‪ .‬ایران با‬ ‫فناوری پهپاد بیگانه نیست چون از زمان جنگ تقریبا‬ ‫بعد از سال ‪ 63‬یا ‪ 64‬شروع به س��اخت هواپیماهای‬ ‫بدون سرنش��ین کرد‪ ،‬یعنی این کار را از ‪ 26 -27‬سال‬ ‫پیش تا کنون انجام می دهد‪ ،‬بنابراین فناوری پهپاد برای‬ ‫امروز نیست که بگوییم در این یکی‪ ،‬دو ساله اخیر ان‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫را به دست اورده ایم‪ .‬از همان دوران جنگ‪ ،‬روی این‬ ‫فناوری کار کردیم و روز به روز پیشرفت داشتیم برای‬ ‫همین توانس��تیم مدرن ترین پهپاد امریکا را در اختیار‬ ‫بگیریم‪.‬‬ ‫ای��ران در س��اخت پهپ��اد در قیاس با س��ایر‬ ‫کشورها چه جایگاهی دارد؟‬ ‫‪ l‬واقعیت همان است که اقای سردار سالمی‪،‬‬ ‫ فرمانده نیروه��ای هوایی س��پاه پاس��داران انقالب‬ ‫اسالمی گفتند یعنی ایران دومین کشور در این عرصه‬ ‫به حس��اب می اید اما برای انکه نگوین��د ایران غلو‬ ‫می کند به جرات می توان گفت جمهوری اسالمی بین‬ ‫چند کشور بسیار پیشرفته قرار دارد‪.‬‬ ‫پس در بحث مهندس��ی معکوس این هواپیما‬ ‫ایران کامال دستش باز است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬به خاطر همین است که حاال ما توانستیم‬ ‫ای��ن کار را انجام دهیم و ای��ن هواپیم��ا را در اختیار‬ ‫بگیریم واال اگر این فناوری پیشرفته در اختیار مان نبود‪،‬‬ ‫نمی توانس��تیم پهپاد امریکایی ها را در اختیار بگیریم‬ ‫بنابراین می توانیم از ان استفاده کنیم‪.‬‬ ‫امریکایی ه��ا هم��ان اول که متوجه ش��دند‬ ‫هواپیمای شان را در داخل ایران از دست دادند‬ ‫طبق اعالم خودشان می خواستند به داخل ایران‬ ‫بیایند و هواپیما را برگردانند‪ ،‬چرا نتوانستند؟‬ ‫‪ l‬می دانس��تند ی��ک ضربه دیگر ب��ر ضربات‬ ‫قبلی که از ای��ران خوردند‪ ،‬اضافه می ش��ود و باعث‬ ‫مفتضح ش��دن سیاس��تمداران امریکای��ی در عرصه‬ ‫جهانی خواهد ش��د‪ .‬اینها در طب��س ضربه خوردند‪،‬‬ ‫نظامیان انگلیسی در اب‪ ،‬اسیر هوش��یاری نیروهای‬ ‫مسلح ما شدند و امروز هم در هوا توانمندی ایران را‬ ‫به عینه دیدند‪ .‬مس��لما اگر هم اقدامی می کردند ضربه‬ ‫س��نگین تری را از جانب جمهوری اسالمی متحمل‬ ‫می ش��دند بنابراین پشیمان ش��دند و تصمیمی برای‬ ‫عملیاتی شدن این موضوع نگرفتند چون می دانستند‬ ‫اگر اقدامی کنند راحت به درون مرزهای افغانس��تان‬ ‫برنمی گشتند‪.‬‬ ‫باتوجه به این اتفاق قدرت بازدارندگی ایران در‬ ‫عرصه هوایی چگونه است؟‬ ‫‪ l‬در حدی اس��ت که ایران بتواند از مرزها و‬ ‫حدود جغرافیایی خود به خوبی دفاع کند‪.‬‬ ‫درباره سایر جنگنده های هوایی‪ ،‬ایران قدرت‬ ‫دفاع الزم را دارد؟‬ ‫‪ l‬نیروهای مس��لح جمهوری اس�لامی سعی‬ ‫کردند انقدر توانمن��دی خود را باال ببرند که کس��ی‬ ‫جرات نکند به مرزهای جغرافیای ما تعرضی کند‪.‬‬ ‫فکر می کنید چرا رس��انه های خارجی بعد از‬ ‫گذش��ت یک هفته هنوز روی این اتفاق مانور‬ ‫خبری و تحلیلی میدهند؟‬ ‫‪ l‬خب به خاطر انکه دسترس��ی به اطالعات‬ ‫دقیق ندارند‪ ،‬از این رو نظ��رات ضد انقالب یا افراد به‬ ‫اصطالح کارش��ناس را اخذ می کنند‪ .‬در کل می توان‬ ‫گفت تحلیل های انها براس��اس احتماالت اس��ت نه‬ ‫واقعیت ها‪.‬‬ ‫یعنی انها هنوز سردرگم هس��تند و نمی توانند‬ ‫بپذیرند که ایران چنین توانمندی را در اختیار‬ ‫دارد؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬وقتی گفته می شود ایران کشور مستقلی‬ ‫اس��ت و به هیچ کش��وری اجازه دخالت در محدوده‬ ‫جغرافیایی اش را نمی دهد‪ ،‬نشانه درستی ان این است‬ ‫که افراد و کارشناسان رسانه های بیگانه‪ ،‬تحلیل هایی‬ ‫ارائه می کنند که با واقعیت همخوانی ندارد‪.‬‬ ‫در رابطه با پیگیری این مساله از طریق مجامع‬ ‫بین المللی‪ ،‬ایران چه اقدامات��ی انجام داده یا‬ ‫می تواند انجام دهد؟‬ ‫‪ l‬شکایت هایی کردند و نامه هایی را به نماینده‬ ‫ایران در سازمان ملل دادند تا انها به مقامات مربوطه‬ ‫بدهند و مساله را از طریق انها پیگیری کنند‪ ،‬باالخره‬ ‫امریکا به طور مش��هود حریم هوای��ی ایران را نقض‬ ‫کرده و باید به این پاس��خ بدهد‪.‬‬ ‫سازمان ملل باید به این مس��اله رسیدگی کند و‬ ‫اگر رس��یدگی نکند اعتبارش از بین م��ی رود‪ -‬البته‬ ‫اعتبارش تا به حال از بین رفته‪ -‬ضمن انکه این اتفاق‬ ‫در تاریخ ثبت می شود تا ایندگان بفهمند ایران به هیچ‬ ‫وجه از حق خودش کوتاه نمی اید‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه ایران سند بین و روشنی درباره‬ ‫جاسوس��ی امریکا دارد‪ ،‬فکر می کنید شورای‬ ‫امنیت س��ازمان ملل متحد قطعنامه ای را علیه‬ ‫امریکا صادر کند؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬به ان خاطر که شورای امنیت سازمان ملل‬ ‫جز خواسته استکبار و صهیونیست ها اجازه ندارد برای‬ ‫سایر کشورها کاری کند‪.‬‬ ‫افغانستان نباید حس��ن همجواری را رعایت‬ ‫می کرد و نمی گذاشت از داخل خاکش اقدامی ‬ ‫علیه ایران انجام شود؟‬ ‫‪ l‬باید این کار را می کرد‪ ،‬ولی این کشور تحت‬ ‫اشغال ناتو است‪ ،‬اش��غالگران به حرف مقامات افغان‬ ‫گوش نمی دهن��د و هر کاری بخواهن��د می کنند‪ .‬این‬ ‫ملت عراق بود که توانس��ت محکم پای خواسته اش‬ ‫بایستد و اشغالگران را از خاک خود بیرون کند‪ .‬به نظر‬ ‫من افغانستان هم باید این کار را انجام دهد و بیگانگان‬ ‫را از کشورش بیرون کند‪.‬‬ ‫این اقدام خدشه ای به روابط ایران و افغانستان‬ ‫وارد نمی کند؟‬ ‫چون می دانیم خود افغانستان تحت فشار است‬ ‫یک مقدار تحمل می کنیم‪.‬‬ ‫فکر می کنید مقامات افغ��ان در جلب اعتماد‬ ‫دوباره ایران باید چه کار کنند؟‬ ‫‪ l‬اگر این کار را بخواهند بکنند مثل عراق باید‬ ‫در مجلس شان خروج نظامیان بیگانه را تصویب کنند‬ ‫بدون انکه انه��ا اجازه زدن پایگاه ی��ا هر نوع حضور‬ ‫نظامی دیگری را داشته باشند‪.‬‬ ‫پاکستانی ها نیز دنبال ان هستند که همانند ایران‬ ‫با پهپادهای جاسوسی امریکا مقابله کنند‪ ،‬ایا‬ ‫انها نیز در این زمینه موفق خواهند بود یا نه فقط‬ ‫در منطقه‪ ،‬ایران توانایی این کار را دارد؟‬ ‫‪ l‬انجام این کار بستگی به خودشان دارد‪ .‬انها‬ ‫اول باید مصمم باشند تا بیگانگان در کشورشان حضور‬ ‫نداشته باشند و بعد خودشان می دانند که این توانمندی‬ ‫را برای برخورد دارند یا خیر‪.‬‬ ‫این روحیه را برامده از اقدام جمهوری اسالمی‬ ‫می دانید یا خیر؟‬ ‫‪ l‬مسلما اثر داش��ته‪ ،‬اما اینکه اثرش تا چقدر‬ ‫می تواند در کش��ورهای مختلف کاربردی شود فرق‬ ‫می کند‪ .‬نمون��ه اش در عراق و لبنان اس��ت که درس‬ ‫گرفتند و اج��ازه ندادند اش��غالگران خواس��ته های‬ ‫خودشان را به انها دیکته کنند‪.‬‬ ‫حم��اس نی��ز مانند ح��زب اهلل از ای��ران الگو‬ ‫گرفت و مقاب��ل حمله اس��رائیل به غ��زه مقاومت‬ ‫کرد‪ .‬ب��ه همین ترتی��ب این کش��ورها یکی پس از‬ ‫دیگ��ری ای��ران را الگو ق��رار دادند و مان��ع از ان‬ ‫شدند که ارتش های فرامنطقه ای در کشورشان جا‬ ‫خوش کنند‪ .‬این کار را س��ایر ملت ها در منطقه هم‬ ‫می توانند انجام دهند‪.‬‬ ‫حیدر مصلح��ی‪ ،‬وزیر اطالع��ات اعالم کرد‬ ‫س��فارت مجازی امری��کا برای جاسوس��ی‬ ‫در ایران تاس��یس ش��ده‪ .‬با توجه به اینکه این‬ ‫هواپیمای جاسوس��ی هم در اختیار ایران قرار‬ ‫گرفت‪ ،‬فکر می کنید ایران در مقابله با اقدامات‬ ‫چه کار باید کند؟‬ ‫‪ l‬این هم جای خودش را دارد‪ .‬ایران حتما در‬ ‫رابطه با جنگ سایبری اقدامات الزم را انجام می دهد‪.‬‬ ‫امریکایی ها در اینده نه چن��دان دور خواهند دید این‬ ‫توطئه شان هم کارایی و اثر انچنانی ندارد و در نهایت‬ ‫هم این کار به ضرر خودشان تمام خواهد شد‪.‬‬ ‫این هواپیمای جاسوسی سندی روشن و قابل‬ ‫ارائه به مجامع بین المللی جهت اثبات تالش‬ ‫امریکا برای جاسوسی در ایران خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬اینکه روش��ن و واضح است و امریکایی ها‬ ‫نمی توانند ان را نقض کنند‪.‬‬ ‫اگر روس��یه و چین ب��ه ایران برای مهندس��ی‬ ‫معکوس هواپیمای جاسوسی امریکا پیشنهاد‬ ‫همکاری مشترک بدهند‪ ،‬ایا پیشنهاد انها قابل‬ ‫بررسی خواهد بود یا خیر؟‬ ‫‪ l‬ایران توانمندی مهندسی معکوس را بدون‬ ‫نیاز به سایر کشورها دارد اما اگر انها درخواست کنند‬ ‫ان موقع ما هستیم که تصمیم نهایی را خواهیم گرفت‬ ‫که این کار را انجام دهیم یا خیر‪.‬‬ ‫پیام این کار به سایر کش��ورهای سلطه گر که‬ ‫قدرت به کارگیری پهپاد جاسوس��ی را دارند‬ ‫چه بود؟‬ ‫‪ l‬پیامش این اس��ت ک��ه انها بدانن��د زمان‬ ‫تجاوز‪ ،‬چپاول و زیاده خواهی به کش��ورها به س��ر‬ ‫امده اس��ت و ملت ها به خاطر بیداری اسالمی اگاه‬ ‫و توانمند ش��ده اند و ب��ه این راحتی ب��ه انها اجازه‬ ‫نخواهند داد وارد مرزهای انها ش��وند تا هر کاری‬ ‫دلش��ان خواس��ت انجام دهند‪g.‬‬ ‫‪33‬‬ ‫نگاهی به نقاط ضعف پایگاه های امریکا در منطقه‬ ‫‪6‬‬ ‫زیر تیغ‬ ‫سیاست‬ ‫امریکادر ترکیه‪،‬عراق‪،‬کویت‪،‬عربستان‪،‬بحرین‪،‬قطر‪،‬‬ ‫اماراتمتحدهعربی‪،‬عمان‪،‬افغانستان‪،‬پاکستانوقرقیزستان‬ ‫پایگاه دارد یا از پایگاه های این کشورها استفاده می کند‪ .‬هر‬ ‫چندامریکایی هااعالمکرده اندپایگاه هایخوددرعربستان‬ ‫را تخلیه کرده ان��د و در حال خروج از عراق هس��تند‪ ،‬اما‬ ‫زیرساخت هایالزمبرایپذیرشواحدهایارتشامریکا‬ ‫در این پایگاه ها باقی مانده‪ ،‬ضمن اینکه ارتش این کشورها‬ ‫نیز با استانداردهای امریکایی تطبیق داده شده اند‪.‬در تبیین‬ ‫ویژگی هایپاسخکوبندهایرانتوانموشکیسطحبهسطح‬ ‫کشورمان را می توان به دو بخش راکت ها و موشک های‬ ‫بالستیکتقسیمکرد‪.‬راکت هاازنمونه هایکوتاهبردبابرد‪ 8‬تا‬ ‫‪ 250‬کیلومتروموشک هاازکوتاهبردبا‪ 220‬تادوربردبا‪2000‬‬ ‫کیلومتربردهستندوتفاوتاصلیراکت هاوموشک هادر‬ ‫وجود سامانه هدایت و کنترل در موشک هاست که باعث‬ ‫افزایشچشمگیردقتانهامی شود‪.‬همچنینراکتباتوجه‬ ‫بهاینکهبرایبردهایکوتاهساختهشده‪،‬ابعادکوچکتریدارد‬ ‫وبااستفادهازسوختجامد‪،‬قابلیتواکنشسریعدرمواقع‬ ‫لزومراداشتهوازنظرعمرانبارداریتاچندسالامادهشلیک‬ ‫است‪ .‬موشک های کشورمان نیز شامل هر دو نوع پیشران‬ ‫سوختجامدومایعهستند‪.‬‬ ‫در بین راکت های س��اخته شده توسط متخصصان‬ ‫کش��ورمان نمونه های نازعات‪-10-‬اچ با بیشینه برد‪130‬‬ ‫کیلومتر‪ ،‬زلزال‪ 3-‬با ب��رد ‪ 200‬و زلزال‪-3-‬بی با برد ‪250‬‬ ‫کیلومتربرایاصابتبهپایگاه هایدشمندرمنطقهمناسب‬ ‫بودهوبینموشک هانیزهمگیانهایعنیگونه هایمختلف‬ ‫فاتح‪ ،110-‬قیام‪ ،‬شهاب‪ 2-‬و‪ ،3‬قدر‪ ،‬عاشورا و سجیل‪ 1-‬و‬ ‫‪ 2‬دورترین پایگاه های دشمن را مورد تهدید قرار می دهند‪.‬‬ ‫با توجه به اهمیت قدرت هوایی در راهبرد نظامی امریکا و‬ ‫اتکایاینکشوربهتوانهواییخودوهمچنینارزشمالی‬ ‫تجهیزات هوایی و دشواری نسبی جایگزنی انها توسط‬ ‫نیروی کاربر بیشتر به پایگاه های هوایی امریکا در منطقه‬ ‫اشارهمیشود‪.‬همچنینبایدتوجهداشتکهباازکارافتادن‬ ‫یترابری‪،‬تواندشمنبرایپشتیبانی‬ ‫فرودگاه هاوهواپیماها ‬ ‫سریعازنیروهایخوددرمنطقهوحتیپذیرشجنگنده های‬ ‫پرواز کرده از بین خواهد رفت‪ .‬به عالوه با توجه به نزدیک‬ ‫نشدن این هواپیماها به محدوده اتش سامانه های پدافند‬ ‫هواییکشورمان‪،‬ازایننظردرامنیتقرارمی گیرندوازاین‬ ‫رو باید روی زمین مورد حمله قرار بگیرند‪.‬فرودگاه نظامی‬ ‫کویت که برای امریکایی ها اغوش باز کرده پایگاه هوایی‬ ‫احمدالجابربا‪ 134‬کیلومترفاصلهازایراناستوراکت های‬ ‫زلزال و انواع موشک های بالستیک کشور می توانند به ان‬ ‫برسند‪.‬اینپایگاهعظیمباچهارمجموعهاشیانهمستحکم‬ ‫بتونیوتعدادزیادیاشیانهسایبانیوباندهاییبابیشینهطول‬ ‫‪ 3000‬متر قابلیت پذیرش انواع هواپیماهای نظامی را دارد‪.‬‬ ‫کمپ های استقرار نیروهای ارتش امریکا نیز به جز کمپ‬ ‫درمانی نیویورک شامل کمپ های ‪ Doha‬با‪ 94‬کیلومتر‪،‬‬ ‫‪Buehring‬با ‪ Spearhead ،104‬با ‪ Patriot ،109‬با ‪123‬‬ ‫و‪ arifjan‬با‪ 126‬کیلومترفاصلهازایرانهستند‪.‬همگیاین‬ ‫مکان ها در تیررس راکت ها و موشک های سطح به سطح‬ ‫معرفیشدههستندوازایننظرکارنیروهایموشکیکشور‬ ‫ساده تر می شود‪.‬در شرق کشورمان هر چند که دورترین‬ ‫منطقه در خاک افغانستان تنها در حدود ‪ 1220‬کیلومتر از‬ ‫مرزها فاصله دارد‪ ،‬اما چهار فرودگاه نظامی که بیشتر مورد‬ ‫استفادهنیروهایامریکاییاستدرفواصلیبسیارکمتراز‬ ‫اینمقدارقراردارندودرنتیجهتنوعموشک هایقابلاستفاده‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪34‬‬ ‫برای ایران بیشتر نیز می شود‪ .‬پایگاه هوایی بگرام که محل‬ ‫یترابریوجنگنده هایامریکایی‬ ‫استقرارعمدههواپیماها ‬ ‫وسایرکشورهاستدرفاصله‪ 730‬وفرودگاهکابلدرفاصله‬ ‫‪ 732‬کیلومتریمرزایرانقراردارند‪.‬پایگاهبگرامباطولباند‬ ‫‪ 3‬کیلومترپذیرایهواپیماها ‬ ‫یترابریسی‪ 130-‬هرکولس‪،‬‬ ‫سی‪17-‬گلوبمستر‪،2‬هواپیمایپشتیبانینزدیک‪ 10-A‬و‬ ‫انواعبالگردهاشدهاست‪.‬باتوجهبهاستقراراینپایگاه هادر‬ ‫عمقمتوسط‪،‬موشک هایقیامبابرد‪ 800‬کیلومتر‪،‬شهاب‪3-‬‬ ‫با برد‪ 1300‬تا‪ ،1800‬قدر‪ ،‬سجیل و عاشورا با برد‪ 1800‬تا‬ ‫‪ 2000‬کیلومترتواناییاصابتبهانهارادارند‪.‬ازسایرپایگاه ها‬ ‫و فرودگاه های مهم افغان ها می توان به فرودگاه قندهار در‬ ‫فاصله‪،387‬شیندنددر‪ 124‬وهراتدر‪ 122‬کیلومتریمرز‬ ‫ایراناشارهکردکهاولیتوسطموشک هایشهاب‪ 2‬وقیامو‬ ‫دوتایدیگرب هراحتیتوسطراکت هایزلزالوموشک های‬ ‫بسیاردقیقفاتح‪ 110-‬وهمچنیننمونه هایدیگرقابلتهدید‬ ‫هستند‪.‬امابه راستیابَرپایگاه(‪)SuperBase‬امریکایی هادر‬ ‫منطقهپایگاههواییالعدیددرقطراست‪.‬هرچنداینکشور‬ ‫از روابط خوبی با جمهوری اسالمی ایران برخوردار است‪،‬‬ ‫اما مواضع اخیر این کشور در قبال مساله سوریه نشان داده‬ ‫که همچنان امریکا می تواند روی ان حساب باز کند‪ .‬این‬ ‫پایگاهکهتقریبادرمرکزکشورکوچکقطرواقعشده‪278‬‬ ‫کیلومتر با سواحل کشورمان فاصله داشته و کلکسیونی از‬ ‫انواعهواپیماهایامریکاییدرانیافتمی شود‪.‬هواپیماهای‬ ‫بمب افکن تقریبا پنهانکار(رادارگریز) بی‪1-‬بی ‪ ،‬ترابری‬ ‫سی‪،17-‬سی‪،130-‬سوخترسان هایکی‪-‬سی‪ 135-‬و‬ ‫کی‪-‬سی‪،10-‬هواپیماهایگشت دریاییاوریونوهواپیمای‬ ‫جاسوسیالکترونیکیجوینتاستارزدراینمکانمشاهده‬ ‫می شود و گزارش شده که جنگنده های اف‪ 16-‬نیز در ان‬ ‫موجودهستند‪.‬اینپایگاهدربردموشک های فاتح‪ 110-‬و‬ ‫انواعموشک هایمیانبردودوربردبالستیککشورقراردارد‪.‬‬ ‫محوطهبازاینپایگاهکهچنددهفرونداز انواعهواپیماهای‬ ‫گرانقیمت و بزرگ نام برده در ان وجود دارد بهترین هدف‬ ‫برایسرجنگیخوشه ایموشک هایبالستیکهستندوبا‬ ‫توجه به گستردگی محوطه قطعا بسیاری از این هواپیماها‬ ‫منهدم شده یا اسیب جدی خواهند دید‪.‬بعد از این پایگاه‬ ‫بایدبهمحلاستقرارناوگانپنجمدریاییامریکادربحرین‬ ‫اشارهکردکه تنها‪ 200‬کیلومتر از سواحل کشورمان فاصله‬ ‫داشته‪ ،‬چندین فروند ناوشکن و ناو امریکایی با تجهیزات‬ ‫وتسلیحات در انمستقربوده وبههمراه راکت های زلزال‪،‬‬ ‫تمامی موشک هایکوتاهتادوربردکشورنیزتواناییاصابت‬ ‫به ان را دارند‪ ،‬هرچند با توجه به ماهیت هدف‪ ،‬استفاده از‬ ‫موشک به دلیل خطای بسیار کم مفیدتر است‪ .‬نوع دریایی‬ ‫موشک فاتح‪ 110-‬با نام خلیج فارس با برد ‪ 300‬کیلومتر‬ ‫که به طور ویژه توانایی مورد اصابت قرار دادن کشتی ها را‬ ‫دارد نیز برای تهدید این پایگاه دریایی بسیار مناسب است‪.‬‬ ‫موشک کروز ضدکشتی قادر که به گفته وزیر محترم دفاع‬ ‫بردی بیش از‪ 200‬کیلومتر دارد نی��ز می تواند در صورت‬ ‫خروجکشتی هایمستقردراینپایگاهدریاییوکمی فاصله‬ ‫گرفتنازپایگاهازچندمنطقهازسواحلکشورشلیکشده‬ ‫وانهارامورداصابتقراردهد‪.‬دیگرمحلمهممورداستفاده‬ ‫امریکایی ها در بحرین پایگاه هوایی شیخ عیسی نیروی‬ ‫هوایی این کشور است که‪ 238‬کیلومتر دورتر از سواحل‬ ‫کش��ورمان بوده و عالوه بر تمامی موشک های بالستیک‬ ‫کشور‪ ،‬راکت زلزال‪3-‬بی نیز توانایی رسیدن به ان را دارد‪.‬‬ ‫هواپیماهای س��ی‪ ،17-‬پی‪ 3-‬اوریون و جنگنده اف‪16-‬‬ ‫در این پایگاه که دو باند با طول نهایی نزدیک به‪ 3800‬متر‬ ‫دارد‪ ،‬قابل مشاهده است‪ .‬همچنین جنگنده های اف‪،18-‬‬ ‫هواپیماهای جنگ الکترونیک ئی‪-‬ا‪-6-‬بی پراولر نیز در‬ ‫مقاطعیدراینپایگاهمستقربود هاند‪.‬دیگرپایگاهبزرگامریکا‬ ‫درمنطقهپایگاههواییالظفرهدراماراتمتحدهعربیاست‪.‬‬ ‫اینپایگاهبسیاربزرگدارایدوبانداصلیباطولنهاییدر‬ ‫حدود‪ 4200‬متر و دو خزشراه سرتاسری در کنار هر یک از‬ ‫انهااست‪.‬خزشراهراه هایفرعیمتعدد‪ 50،‬اشیانهسایه بانی‬ ‫وتعدادزیادیاشیانهبتنیدراینمحلیافتمی شودکه‪253‬‬ ‫کیلومترازسواحلو‪ 184‬تا‪ 225‬کیلومترازجزایرکشورمان‬ ‫در خلیج همیشه فارس فاصله دارد‪.‬وسعت تاسیسات این‬ ‫پایگاه که با پایگاه العدید قطر قابل مقایسه است این گمانه‬ ‫را به وجود می اورد که شاید امریکایی ها به فکر روزی که‬ ‫نتوانند از قطر علیه ایران اجرای عملیات کنند بوده اند‪ .‬این‬ ‫پایگاهتوسطانواعموشک هایبالستیککشورقابلدستیابی‬ ‫بوده و هواپیماهای بزرگ سوخت رسان کی‪-‬سی‪ 135-‬و‬ ‫اواکس ئی‪3-‬سنتری در ان اهداف بسیار ارزشمندی برای‬ ‫سالح هایایرانیبهحسابمی ایند‪.‬پایگاههوایی‪thumrait‬‬ ‫عمانبهعنوانمحلیکهفعالیت هایامریکایی هابیشتردر‬ ‫ان به چش��م می خورد در‪ 963‬کیلومتری کشورمان واقع‬ ‫شده و تنها موشک های بالستیک دوربرد شهاب‪ ،3-‬قدر‪،‬‬ ‫عاشورا و سجیل توانایی اصابت به ان را دارند‪.‬یکی دیگر‬ ‫ازمراکزیکهتوسطامریکایی هاوبیشتربرایامور ترابری‬ ‫و تجسسی مورد استفاده قرار می گیرد‪ ،‬فرودگاه مناس در‬ ‫قرقیزستاناستکه‪ 1344‬کیلومتربامرزهایکشورفاصله‬ ‫داشتهوموشک هایشهاب‪ 3-‬بهسازیشده‪،‬عاشورا‪،‬قدر‬ ‫وسجیلمی توانندازخجالتدشمنانیکهدرخانهدوست‬ ‫قدیمی جا گرفته اند‪ ،‬درایند‪ .‬در بین فهرست مراکز نظامی‬ ‫امریکا در منطقه‪ ،‬پایگاه هوایی اینجرلیک ترکیه از جایگاه‬ ‫ممتازیبرخورداربودهوباپایگاهالعدیدقابلمقایسهاست‪.‬‬ ‫هرچندکهحضورطوالنیمدتانواعپرنده هایامریکایی‬ ‫دراینپایگاهدرکشو رترکیهبایدمایهشرمساریاینکشور‬ ‫باشد‪،‬اماگویااینمحلدرایندهنیزمیزبانمزدورانحکومت‬ ‫یانها‬ ‫مستکبرامریکا‪،‬بمب افکن هایدوربردوبمب هایاتم ‬ ‫خواهدبود‪.‬این پایگاهدرفاصله‪ 875‬کیلومتریازمرزهای‬ ‫ایرانودرشمال غربیمرزهایسوریهقرارداشتهوبزرگترین‬ ‫هواپیماهایزرادخانهنظامیامریکادرانمستقرهستند‪.‬این‬ ‫پایگاهتوسطموشک هایدوربردایرانیقابلتهدیداست‪.‬در‬ ‫بینپایگاه هاییکهمورداستفادهامریکایی هاهستند‪،‬نامچند‬ ‫محل در پاکستان نیز به چشم می خورد که شامل دو پایگاه‬ ‫مهم شمسی در فاصله ‪ 199‬کیلومتری و شهباز در فاصله‬ ‫‪ 527‬کیلومتری است‪ .‬طبق مطالب موجود در رسانه های‬ ‫تخصصینظامی‪،‬ازپایگاهشمسیبرایپروازهواپیماهای‬ ‫بدونسرنشیناستفادهمی شود‪.‬هرچندحکومتپاکستان‬ ‫درحالحاضرروابطخوبیباایراندارد‪،‬اماعدمثباتسیاسی‬ ‫دراینکشورطیدودههاخیرقابلتوجهبودهوممکناست‬ ‫درشرایطیتهدیدهاییبرایکشورنیزازاینناحیهپدیداید‪.‬‬ ‫پایگاه شمسی توسط مدل‪3‬بی راکت زلزال و تمامی انواع‬ ‫موشک هایبالستیککشورقابلتهدیدبودهوپایگاهشهباز‬ ‫نیزتوسطموشک هایبالستیکمیانبردودوربردقابلاصابت‬ ‫است‪ .‬البته در پی کشته شدن تعدادی از نظامیان پاکستانی‬ ‫توسطهواپیماهایبدونسرنشینمستقردرپایگاهشمسی‪،‬‬ ‫پاکستانمخالفتخودراباادامهدسترسیامریکابهاینپایگاه‬ ‫وتخلیهاناعالمکردهکهبایددیدتاچهاندازهممکنخواهد‬ ‫شد‪.‬پسازاشغالکویتتوسطعراقپایگاه هایزیادیدر‬ ‫عربستاندراختیارامریکایی هاقرارگرفت‪،‬ولیبعدهاتخلیه‬ ‫شده و امروزه تنها صحبت هایی از حضور محدود برخی‬ ‫واحدهایهواییامریکادرپایگاههواییشاهزادهسلطاندر‬ ‫‪ 575‬کیلومتریمرزهایایراناستوموشک هایمیانبردو‬ ‫دوربردایرانتواناییاصابتبهاینپایگاهرادارند‪g.‬‬ ‫منبع‪ :‬سایت مشرق‬ ‫الظفره در امارات‬ ‫پایگاه هوایی علی السالم‬ ‫محل استقرار ناوگان امریکا در بحرین‬ ‫پایگاه هوایی بگرام؛ سی‪ 130-‬و ای‪ 10-‬ها در تصویر مشخص هستند‬ ‫نمایی از پایگاه هوایی شیخ عیسی؛ اف‪ 18-‬و پراولرها در توقفگاه دیده می شوند‬ ‫سی‪17-‬ها و سوخت رسان های کی‪-‬سی‪ 135-‬در مناس‬ ‫‪ 24‬اشیانه جنگنده در این تصویر از پایگاه اماراتی دیده می شود‬ ‫پایگاه هوایی شیندند که محل استقرار پهپادهای شناسایی ‪ 170-RQ‬نیز هست‬ ‫سیاست‬ ‫نمای پایگاه هوایی العدید قطر‬ ‫پایگاه هوایی احمد الجابر‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪35‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪36‬‬ ‫بازگشت به عصر تزارها‬ ‫ماکت جنگ سرد‬ ‫رویارویی امریکا و روسیه پس از برگزاری انتخابات دومای ششم‬ ‫ترجمه‪ :‬محمد عارفی قوچانی‬ ‫‪1‬‬ ‫دخالت غرب‪ ،‬برگی دیگر‬ ‫ش��اید موضع گیری کش��ورهای غربی و به ویژه‬ ‫بین الملل‬ ‫توصیه های گورباچف‬ ‫ش��اید همین نوع موضع گیری بود که باعث ش��د‬ ‫«میخائیلگورباچف»اخرینرهبراتحادجماهیرشوروی‬ ‫بگویدرهبرانفعلیروسیهدرحالتبدیلکردناینکشور‬ ‫به«دیکتاتوریافریقایی»هستند‪.‬اوهمچنینگفتهاستکه‬ ‫انتخاباتپارلمانیاخیرروسیهبههیچعنوانمنعکس کننده‬ ‫اراده مردم این کشور نبوده و باید باطل شود‪.‬‬ ‫گورباچفتاکیدکردهکهنادیدهگرفتنافکارعمومی‬ ‫مقام های مس��ئول را بی اعتبار ک��رده و موجب بی ثباتی‬ ‫می شود‪.‬با این وجود اعطای مجوز برگزاری تظاهرات‬ ‫به مخالفان‪ ،‬این نگرانی ها را تا ح��دودی کمرنگ کرد‪.‬‬ ‫معترضان به نتیجه انتخابات پارلمانی روسیه که تعداد انها‬ ‫ده ها هزار تن براورد می شد دهم ماه دسامبر در مسکو‪،‬‬ ‫سنت پترزبورگ و چندین شهر دیگر روسیه به خیابان ها‬ ‫امدند و گزارش ها حاکی از ارام و مسالمت امیز بودن این‬ ‫تظاهرات بود‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫نتایجانتخاباتپارلمانیروسیهکهچهارمماهدسامبر‬ ‫برگزار ش��د‪ ،‬چندان غیر قابل پیش بینی نب��ود؛ پیروزی‬ ‫حزب «روسیه متحد» با اختالف نس��بتا زیاد با احزاب‬ ‫دیگر و هموار ش��دن مس��یر پیروزی برای «والدیمیر‬ ‫پوتین» نخس��ت وزیر فعلی‪ .‬با این وجود ش��اید کمتر‬ ‫کس��ی می توانس��ت موضع گیری ها در برابر نتایج این‬ ‫انتخابات و حضور اعتراض امیز م��ردم در خیابان ها را‬ ‫پیش بینی کند‪ .‬اعتراض به نتیج��ه انتخابات حتی برای‬ ‫کشوری مانند روسیه که از دوره تزارها قانون اساسی و‬ ‫نهادی مانند پارلمان داشته است‪ ،‬چندان بیگانه نیست‪.‬‬ ‫اما احتمال انتقال م��وج بحران مال��ی از اروپا و امریکا‬ ‫به روس��یه و نگرانی از بی ثباتی اقتصادی باعث ش��ده‬ ‫شهروندان و نخبگان که تا پیش از این به چنین مسائلی‬ ‫نگاه اغماض الودتری داشتند‪ ،‬این بار با صالبت بیشتری‬ ‫در برابر دولتی که شاید مانند گذشته ابزار اقتصاد قوی‬ ‫خود را در دست ندارد‪ ،‬بایستند‪ .‬برخی تحلیلگران نیز‬ ‫معتقدند که نحوه اعالم کاندیداتوری والدیمیر پوتین‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری که قرار است ماه مارس‬ ‫اینده برگزار ش��ود‪ ،‬با جریحه دار کردن غرور سیاسی‬ ‫شهروندان روس‪ ،‬زمینه ساز شدت گرفتن اعتراض ها به‬ ‫انتخابات پارلمانی که نوعی سکوی پرتاب برای تصدی‬ ‫مجدد سمت ریاس��ت جمهوری برای پوتین به شمار‬ ‫می رود‪ ،‬بوده است‪.‬‬ ‫به گفته ای��ن تحلیلگران‪ ،‬پوتین با اع�لام اینکه در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری کاندیدا شده و بعد از پیروزی‬ ‫س��مت خود را با «دیمیتری مدودف» رئیس جمهوری‬ ‫فعلی جا به جا خواهد کرد‪ ،‬به نوعی نقش و مش��ارکت‬ ‫ی در عرصه سیاسی روسیه را نفی کرد ه است‪.‬‬ ‫مردم ‬ ‫منتقدان پوتین همچنین تاکید می کنند که سخنان او‬ ‫ی بر پیروزی قطعی در انتخابات ریاست جمهوری و‬ ‫مبن ‬ ‫قائل نشدن کوچکترین شانسی برای رقبا‪ ،‬نوعی نقض‬ ‫اصول دموکراتیک بوده است‪.‬‬ ‫دخالت اشکار و شتاب زده مقام های امریکایی یکی از‬ ‫مهم ترین برگ های پرونده انتخابات دومای‪ 2011‬باشد‪.‬‬ ‫دخالت غرب در انتخابات پارلمانی روس��یه در حالی‬ ‫صورت گرفت که پوتین قبل از انتخابات بارها نسبت‬ ‫به ان هشدار داده بود‪ .‬پوتین گفته بود شرکای خارجی‬ ‫ما باید درک کنند که روس��یه کش��وری دموکراتیک و‬ ‫هم پیمانی قابل اتکاست که می توانند و باید با ان به توافق‬ ‫برسند‪ ،‬ولی نمی توانند چیزی را از خارج بر این کشور‬ ‫تحمیل کنند‪ .‬این دخالت ها با سخنان «هیالری کلینتون»‬ ‫وزیر خارجه امریکا مبنی بر اینکه انتخابات دوما نه ازاد‬ ‫بود‪ ،‬نه عادالنه و نه دموکراتیک اغاز شد و واکنش شدید‬ ‫و انتقاد امیز روس ها را به دنبال داشت‪ .‬وزارت خارجه‬ ‫روس��یه در واکنش به موضع گیری کلینتون‪ ،‬انتخابات‬ ‫اخی��ر را ازاد‪ ،‬عادالن��ه و دموکراتی��ک توصیف کرد و‬ ‫دخالت مقام های امریکا را غیر قابل قبول دانست‪ .‬برخی‬ ‫کارشناسان معتقدند که خش��م دولتمردان امریکایی از‬ ‫روس��یه به ویژه از موضع گیری های این کشور در قبال‬ ‫ایران و سوریه باعث شده تا اعتراض های بعد از انتخابات‬ ‫پارلمانی در روسیه را فرصتی مناسب برای خود ببینند‬ ‫و هیزم به اتش این اعتراض ها بریزند‪ .‬روس��یه خالف‬ ‫کشورهای غربی و در راس انها امریکا‪ ،‬هرگز این مساله‬ ‫که برنامه هسته ای ایران ماهیتی نظامی دارد را نپذیرفته و‬ ‫بارها بر صلح امیز بودن فعالیت های هسته ای ایران تاکید‬ ‫کرده است‪ .‬روسیه همچنین با اعمال تحریم علیه ایران‬ ‫مخالف بوده و تاکید می کند ک��ه گفت وگو بهترین راه‬ ‫لو فصل مساله هسته ای ایران‬ ‫پیشبرد تالش ها برای ح ‬ ‫است‪ .‬روسیه با قطعنامه های پیشنهادی کشورهای غربی‬ ‫علیه سوریه نیز مخالفت کرده و بارها هشدار داده است‬ ‫که سناریوی لیبی نباید در قبال دمشق تکرار شود‪.‬‬ ‫مخالفت روسیه با اس��تقرار سیستم دفاع موشکی‬ ‫ناتو در اروپای شرقی نیز شاید از دیگر عواملی بوده که‬ ‫باعث خشم امریکا شده و این کش��ور را بر ان داشته تا‬ ‫هر گونه تحرکی در روس��یه را بزرگ نمای��ی کرده و در‬ ‫موضع گیری هایی که به نوعی یاداور تقابل دوران جنگ‬ ‫سرد است‪ ،‬به بحران های این کشور دامن بزند‪.‬‬ ‫حزب حاکم روس��یه متحد که در دور فعلی دوما‬ ‫‪ 315‬کرسی در اختیار دارد‪ ،‬در انتخابات چهارم دسامبر‬ ‫موفق شد تنها ‪ 238‬کرسی را از ان خود کند و از این به‬ ‫بعد در تصمیم گیری های خود نیاز به تائید بیش��تری از‬ ‫جانب دیگر اعضا دارد و این درست همان چیزی است‬ ‫که والدیمیر پوتین همواره از ان نگ��ران بود‪ .‬او معتقد‬ ‫بود که از دست دادن اکثریت در پارلمان‪ ،‬نظام سیاسی‬ ‫روسیه را مانند برخی کش��ورهای اروپایی با ضعف در‬ ‫تصمیم گیری رو به رو می کند‪ .‬هر چند انتخابات پارلمانی‬ ‫ی فراز و فرودها به پایان رسید‪ ،‬اما به نظر‬ ‫روسیه با تمام ‬ ‫می رسد حاکمان سیاسی فعلی به ویژه بعد از ‪ ،‬ازدست‬ ‫دادن اکثریت پارلمانی‪ ،‬اینده دش��واری پیش رو داشته‬ ‫باشند‪ .‬محوریت قرار دادن مسائلی مانند بهبود شرایط‬ ‫اقتصادی‪ ،‬مبارزه با فقر‪ ،‬ترس��یم چهره ای بهتر از روسیه‬ ‫در عرصه بین الملل‪ ،‬اعطای ازادی های بیش��تر سیاسی‬ ‫و مبارزه با فسادهای س��ازمان یافته دولتی در تبلیغات‬ ‫کاندیداهای انتخابات ریاس��ت جمهوری این کشور‪،‬‬ ‫می تواند گواهی بر این مدعا باشد‪g.‬‬ ‫منبع‪ :‬روزنامه کریستین ساینس مانیتور‬ ‫‪37‬‬ ‫نخبه ساالری شرقی‬ ‫اعتراضات در روسیه چه کسانی را هدف قرار داده است؟‬ ‫جهانگیر کرمی‪ -‬استاد دانشگاه‬ ‫‪2‬‬ ‫بین الملل‬ ‫پ��س از انتخابات اخیر در روس��یه و مس��ائلی که‬ ‫پیش امد‪ ،‬بسیاری از سیاستمداران روسی‪ ،‬امریکا را به‬ ‫دخالت در امور داخلی شان متهم کردند‪ .‬دخالت امریکا‬ ‫در روسیه یک واقعیت اشکار اس��ت‪ .‬امروزه امریکا از‬ ‫طریق ‪ NGO‬های مختلف‪ ،‬رسانه های گسترده‪ ،‬ارتباط‬ ‫و کمک مالی به موسسه نظارت کننده بر انتخابات روسیه‬ ‫و همچنین اظهارنظر پیرامون مسائل داخلی این کشور و‬ ‫بحث حقوق بشر و‪ ...‬دخالت هایش در رابطه با روسیه را‬ ‫طی سال های اخیر ادامه داده است‪ .‬این مداخالت در حال‬ ‫حاضر نیز به نوعی در جریان اس��ت و چیزی نیست که‬ ‫خود امریکایی ها هم بخواهن د ان را انکار کنند‪ .‬معترضانی‬ ‫که اکنون در روسیه به تظاهرات پرداخته اند‪ ،‬هم کسانی را‬ ‫شامل می شوند که مدعی اند انتخابات روسیه به خوبی‬ ‫انجام نشده و هم کسانی هستند که از وضع اقتصادی و‬ ‫سیاسی کشور ناراضی هستند‪ .‬بسیاری از معترضان حتی‬ ‫در انتخابات ش��رکت نکرده اند و اکنون معترض دولت‬ ‫هستند‪ .‬این اعتراض ها بعضا مبنای اقتصادی دارد‪ ،‬چراکه‬ ‫شرایط اقتصادی روسیه اکنون مس��اعد نیست و وضع‬ ‫رفاهی مردم طی سال های اخیر افول بسیاری داشته است‪.‬‬ ‫از طرف دیگر به ساختار حکومت روسیه نیز اعتراضاتی‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫پوتین و مدودف‬ ‫به خوبی‬ ‫می دانند که در‬ ‫مواجهه با غرب‬ ‫باید احتیاط‬ ‫پیشه کنند‬ ‫چراکه دولت‬ ‫روسیه در‬ ‫موضوعات بسیار‬ ‫شدیدتری مانند‬ ‫سپر موشکی‬ ‫با غرب درگیر‬ ‫است‬ ‫‪38‬‬ ‫وارد است‪ ،‬زیرا حکومت روسیه اکنون درگیر مشکالت‬ ‫فساد و الیگارشی اقتصادی است‪ .‬مردم روسیه به چنین‬ ‫وضعیتی اعتراض دارند و چرخش قدرت در یک دایره‬ ‫محدود را قابل تحمل نمی دانند‪ .‬ای��ن اعتراض ها تاثیر‬ ‫انی چندانی بر دولت روس��یه نخواهد گذاشت‪ ،‬چراکه‬ ‫میزان تظاهرکنندگان خیلی گسترده نیس��ت و از طرفی‬ ‫دولت روس��یه این توان را دارد که تظاه��رات را کنترل‬ ‫کند‪ .‬نکته ای که در حال حاضر حائز اهمیت است این که‬ ‫دولت روسیه طی حداقل‪ 15‬سال اخیر با چنین تظاهراتی‬ ‫روبه رو نش��ده بود و کمی برای مقامات روسیه غیرقابل‬ ‫پیش بینی بود‪ .‬همچنین در روسیه تقریبا والدیمیر پوتین‬ ‫بی رقیب بود‪ ،‬اما انتخابات اخیر نشان داد که محبوبیت‬ ‫ی کاهش یافته اس��ت‪ .‬در سه ماه اینده‬ ‫حزبی پوتین کم ‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری در روسیه در پیش است و‬ ‫پوتین از هم اکنون کاندیداتوری خود را اعالم کرده است‪.‬‬ ‫تظاهراتی که اکنون این کشور را در برگرفته ممکن است‬ ‫منجر به افزایش دخالت غرب در امور داخلی روس��یه‬ ‫شود و از دیگر سو رقبای پوتین را امیدوارتر کرده است‪.‬‬ ‫اما با این حال نمی توان گفت ک��ه این اعتراض ها منجر‬ ‫به شکست انتخاباتی پوتین خواهد ش��د زیرا در برهه‬ ‫کنونی نه معترضان یکپارچه هستند و نه احزاب رقیب‬ ‫حزب روسیه واحد؛ از ملی گرای افراطی تا کمونیست‬ ‫و چپ میانه در میان انها به چشم می خورد‪ .‬این احتمال‬ ‫که اینها بتوانند روی یک نامزد واحد به توافق برسند بعید‬ ‫است و پوتین همچنان بخت اول ریاست جمهوری باقی‬ ‫خواهد ماند‪ .‬ولی نباید فراموش کرد که روسیه و پوتین‬ ‫بعد از این تظاهراتنسبتبه قبلموقعیت شان ضعیف تر‬ ‫خواهد ش��د‪ .‬اگر بخواهیم روس��یه را جریان شناس��ی‬ ‫کنیم‪ ،‬یک س��ری جریان های ملی گرای افراطی وجود‬ ‫دارند ک��ه از لحاظ حزب��ی در حزب لیب��رال دموکرات‬ ‫اقای والدیمیر ژیرینوفس��کی ج��ای دارند‪ .‬ای��ن افراد‬ ‫با ش��خص پوتین مش��کل خاصی ندارند‪ .‬اما یک‬ ‫س��ری جریان های غرب گرا مانند اقای نمتسوف‪،‬‬ ‫معاون نخست وزیر سابق روسیه‪ ،‬اقای کاسیانف‪،‬‬ ‫نخست وزیر قبلی روسیه و کاس��پاروف‪ ،‬قهرمان‬ ‫سابق شطرنج هستند که نگاه اصالح گرایانه لیبرال‬ ‫دارند‪ .‬دیدگاه این افراد بیشترین زاویه را با اقای پوتین‬ ‫دارد اما ش��رایط هیچ گاه به گونه ای نبوده که بتوانند‬ ‫در عرصه انتخاباتی با پوتین رقابت کنند‪ .‬عالوه بر‬ ‫این جریان ها‪ ،‬یک س��ری جریان های اصالح گرا‪،‬‬ ‫اوراسیاگرا و کمونیست نیز در روسیه وجود دارند‪.‬‬ ‫حزب کمونیس��ت به رهبری «گنادی زوگانوف»‬ ‫سردمدار مخالفان پوتین است و جریان های لیبرال‬ ‫مانند حزب یابالکا که انها نیز جزو مخالفان هستند‬ ‫اصال نتوانستند به پارلمان راه یابند‪ .‬احزاب چپ میانه‬ ‫مانند حزب روسیه عادل نیز توانستند وارد پارلمان‬ ‫شوند و از وضع موجود نیز خیلی ناراضی نیستند‪.‬‬ ‫حزب پوتی��ن تفاوتی که با دیگر اح��زاب دارد این‬ ‫است که طی این سال ها توانسته به گونه ای متعادل‬ ‫حرکت کند و تمامی شعارهای خوب دیگر جریان ها‬ ‫را مصادره کند‪ .‬حزب واحد روس��یه هم یک سری‬ ‫شعارهای عدالت طلبانه چپی و سوسیالیستی دارد‬ ‫و هم بحث اصالحات و توسعه را به کمک مدودف‬ ‫شکوفا کرده است‪ .‬همچنین بحث مخالفت با سپر‬ ‫موش��کی غرب نیز به محبوبیت انها در میان اقشار‬ ‫مردم کمک کرد‪ .‬انها با این سیاست هایشان تاکنون‬ ‫توانسته اند بس��یاری از احزاب را خلع سالح کنند‪،‬‬ ‫اما اکنون این حزب با مشکل مواجه شده است‪ .‬در‬ ‫برهه کنونی بخشی از جامعه شهری‪ ،‬تحصیلکرده‬ ‫و روشنفکر روس��یه اساسا وضعیت کنونی روسیه‬ ‫را که یک کیش شخصیت برای اقای پوتین فراهم‬ ‫کرده‪ ،‬نمی توانند تحمل کنند‪ ،‬ام��ا چون تعداد این‬ ‫افراد زیاد نیست قادر نخواهند بود تغییری در این‬ ‫وضعیت ایجاد کنند‪ .‬برخی اینگونه مطرح می کنند‬ ‫که ممکن اس��ت پس از این اتفاق��ات و همچنین‬ ‫متهم کردن روسیه به دخالت غرب در امور داخلی اش‬ ‫روابط میان این دو مخدوش شود‪ ،‬اما به نظر من این‬ ‫مساله امکان پذیر نیست‪ ،‬زیرا روسیه در موضوعات‬ ‫مختلف با غرب همکاری های مختلفی دارد و در‬ ‫برخی موضوعات نیز رقابت می کنند‪ .‬شرایط به نفع‬ ‫روسیه نیس��ت که به خاطر این مس��ائل روابطش‬ ‫با غرب را بره��م زند‪ .‬روس ه��ا می دانند غربی ها‬ ‫همواره در رابطه ب��ا انتخابات در دیگر کش��ورها‬ ‫به خودشان اجازه اظهارنظر می دهند و بعضا از طریق‬ ‫محافل رسانه ای و مطبوعاتی ش��ان به جوسازی و‬ ‫کارهای تبلیغاتی می پردازند‪ .‬درک دولت روسیه از‬ ‫منافع ملی اش بسیار فراتر از این است که به خاطر‬ ‫این فضاسازی های رس��انه ای غرب برای خودش‬ ‫هزینه تراش��ی کند‪ .‬روس��یه در موضوعات بسیار‬ ‫شدیدتری مانند سپر موشکی با غرب درگیر است‪،‬‬ ‫اما همچنان مساله همکاری ها و روابط تجاری شان‬ ‫برقرار است‪ .‬در شاکله تصمیم گیری نظام سیاسی‬ ‫روس��یه هرکدام از این موضوعات تعریف خاص‬ ‫خودش را دارد و بعید به نظر می رسد اکنون شاهد‬ ‫تحول عمده ای در روابط دو طرف باشیم‪g.‬‬ ‫مواردی که در رابطه با‬ ‫تقلب در انتخابات روسیه‬ ‫مطرح شده‬ ‫در حد ادعاست‪ ،‬چراکه‬ ‫هنوز دادگاه صالحی برای‬ ‫اثبات این ادعا تشکیل‬ ‫نشده است‬ ‫انتخابات‬ ‫بهانه است‬ ‫تمرین دموکراسی در روسیه‬ ‫بهرام امیراحمدیان‪ /‬کارشناس مسائل روسیه‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫شرایطی که به وجود‬ ‫امده همان شرایط‬ ‫انقالب های رنگین‬ ‫است و مردم به دنبال‬ ‫بهانه ای هستند تا‬ ‫مخالفت خودشان را‬ ‫ابراز کنند‪ ،‬اکنون‬ ‫نیز مردم روسیه ‬ ‫انتخابات را بهانه‬ ‫کرده اند‪ .‬اما دولت‬ ‫روسیه تفاوت هایی‬ ‫دارد و برخوردش با‬ ‫ی کمی ‬ ‫تظاهرات مردم ‬ ‫متفاوت تر است‬ ‫بین الملل‬ ‫‪3‬‬ ‫انچه اکنون در روس��یه در حال رخ دادن است‬ ‫تنها بازت��اب واکنش ب��ه جریان انتخابات نیس��ت‪،‬‬ ‫بلک��ه در دوره زمامداری والدیمیر پوتین ش��رایطی‬ ‫در روسیه ایجاد شد که به موجب ان دولت مقتدرتر‬ ‫ش��د و فضای الزم برای جامعه مدنی س��اخته نشد‪،‬‬ ‫چراکه دولت روس��یه یک دولت قدرتمند است که‬ ‫از محل صادرات مواد خام و انرژی‪ ،‬ثروت بسیاری‬ ‫اندوخته اس��ت؛ ثروتی ک��ه باع��ث افزایش قدرت‬ ‫دولت شد‪ .‬در این ش��رایط نقش مردم در سرنوشت‬ ‫کش��ور کاهش یافت و نظامی به وجود امد که به ان‬ ‫دسترس��ی محدود می گویند؛ این دسترسی محدود‬ ‫نیز ش��رایطی ایجاد کرد که تمام جامع��ه به انچه حق‬ ‫شایسته و بایسته شان است‪ ،‬نرسند‪ .‬در این فضا دیگر‬ ‫یک جامعه مدنی ب��ه معنای واقعی ش��کل نمی گیرد‬ ‫بنابراین کس��انی که در این محی��ط زندگی می کنند‬ ‫اعم از روش��نفکران‪ ،‬نخبگان و اح��زاب انگونه که‬ ‫باید شکل نمی گیرند و جامعه به صورت بسته عمل‬ ‫می کند‪ .‬بنابرای��ن در دوره زمام��داری پوتین اگرچه‬ ‫وی موفق شد روسیه ورشکس��ته از نظر اقتصادی را‬ ‫نج��ات داده و در عرصه بین الملل��ی قدرتمند ظاهر‬ ‫ش��ده و به بازیگر مهمی تبدیل ش��ود ام��ا در همان‬ ‫دوره‪ ،‬نهاده��ای دموکراتیک امکان رش��د نیافتند و‬ ‫جامعه مدنی در روسیه شکل نگرفت‪ .‬حزب روسیه‬ ‫واحد با در اختیار گرفتن قدرت یک نظام‪ ،‬دسترسی‬ ‫محدود ایجاد کرده که دیگران به ان دسترسی ندارند و‬ ‫توزیع درامد نیز نابرابرتر شده است‪ .‬در نتیجه ایجاد‬ ‫این ش��کاف درامدی‪ ،‬جامعه چند قطبی می ش��ود و‬ ‫عده ای به سمت نظام موجود و عده ای نیز در جهت‬ ‫مخالف ان حرکت می کنند‪ .‬از این منظر شرایطی که‬ ‫به وجود امده همان شرایط انقالب های رنگین است‬ ‫و مردم به دنبال بهانه ای هس��تند تا مخالفت خودشان‬ ‫را اب��راز کنند‪ ،‬اکنون نی��ز مردم روس��یه انتخابات را‬ ‫بهانه کرده اند‪ .‬اما دولت روس��یه تفاوت هایی دارد و‬ ‫ی متفاوت تر است‪.‬‬ ‫ی کم ‬ ‫برخوردش با تظاهرات مردم ‬ ‫به عنوان نمونه رئیس جمهوری روس��یه این اجازه را‬ ‫به مخالفان داده اس��ت که تظاهرات کنند؛ البته انتظار‬ ‫این امر می رفت‪ .‬بحث تقلب در انتخابات نیز از انجا‬ ‫مطرح شد که بر اساس نظرس��نجی هایی که صورت‬ ‫گرفت حزب روسیه واحد باید کمتر از ‪50‬درصد ارا‬ ‫را کسب می کرد ولی پس از انجام انتخابات ارای این‬ ‫حزب کمی بیشتر بود‪ .‬همچنین برخی ناظرین داخلی‬ ‫و بین المللی نیز بر این موضوع تاکید داشتند‪ .‬مواردی‬ ‫که در رابطه با تقلب در انتخابات روسیه مطرح شده‬ ‫اکنون در حد ادعاس��ت چراکه هن��وز دادگاه صالحه‬ ‫تشکیل نشده است‪ .‬این در حالی است که مدودف نیز‬ ‫دستور داده به این امر رس��یدگی شود و پس از اتمام‬ ‫کارهای انتخابات این موضوع در دس��تور کارش��ان‬ ‫قرار خواهد گرف��ت‪ .‬البته میخائی��ل گورباچف نیز‬ ‫طی اظهاراتی بیان کرده که در انتخابات روسیه تقلب‬ ‫ش��ده و بهتر اس��ت این انتخابات از نو برگزار شود‪.‬‬ ‫همچنین اعالم پی��ش از موعد امادگ��ی پوتین برای‬ ‫ریاس��ت جمهوری نیز برخی نارضایتی ها را موجب‬ ‫شد‪ .‬در حال حاضر تمامی کسانی که به هر نحوی از‬ ‫دولت روس��یه یا نحوه حکومت داری در این کشور‬ ‫ناراضی هس��تند‪ ،‬انتخابات را بهانه ای ق��رار دادند تا‬ ‫به خیابان ها بیاین��د و نارضایتی ش��ان را اعالم کنند‪.‬‬ ‫شنبه هفته گذش��ته به ‪ 30‬هزار نفر از معترضان اجازه‬ ‫تظاهرات دادند اما این تظاهرات در یک فضای امنیتی‬ ‫برگزار ش��د تا اوضاع متشنج نش��ود‪ .‬در شرایطی که‬ ‫بهار عربی ش��کل گرفته و خاورمیانه و شمال افریقا‬ ‫را تحت پوش��ش خودش ق��رار داده و در امریکا نیز‬ ‫جریان وال استریت اغاز شده است‪ ،‬روسیه باید با این‬ ‫جریان کنار بیاید‪ .‬چراکه هرگونه س��رکوب مخالفان‬ ‫باعث شدت گرفتن این جریان خواهد شد‪ .‬در حال‬ ‫حاضر تنها راه برون رفت از این بحران گوش فرانهادن‬ ‫به صحبت های مخالفان است‪ .‬چشم اندازی که برای‬ ‫اینده این اتفاقات می توان پیش بینی کرد دو حالت را‬ ‫در برمی گیرد‪ :‬نخس��ت اینکه دولت‪ ،‬برگزاری مجدد‬ ‫انتخابات را شکس��تی فرض کند و به ان تن در ندهد‬ ‫و گزینه دوم اینکه دولت به خواسته مخالفان و برای‬ ‫ارام کردن انها مجددا انتخاب��ات برگزار کند‪ .‬در این‬ ‫حالت ش��اید کمی ب��رای دولت کنونی گ��ران تمام‬ ‫شود اما در بلند مدت زمینه س��از برقراری ارامش در‬ ‫جامعه خواهد ش��د‪ .‬در حالت نخست و در شرایطی‬ ‫که انتخابات مجدد برگزار نش��ود و به خواسته های‬ ‫معترضان نی��ز وقعی ننهند این مس��اله باعث رش��د‬ ‫جریان ه��ای مخالف خواهد ش��د و پ��س از این هر‬ ‫نابس��امانی که در کش��ور رخ دهد ان را به تقلب در‬ ‫انتخابات ربط خواهند داد‪.‬‬ ‫اگر در کشوری گمان رود که حقوق بشر نقض‬ ‫می شود چون بقیه کشورها کنوانسیون حقوق بشر را‬ ‫امضا کرده اند بنابراین ممکن است برخی از کشورها در‬ ‫رابطه با نقض حقوق بشر در کشوری خاص اظهار نظر‬ ‫کنند که صرفا این مس��اله را نمی توان به مثابه دخالت‬ ‫در امور داخلی یک کشور تلقی کرد‪ .‬اکنون نیز مقامات‬ ‫روسیه باید ش��یوه تعامل و گفت وگو با مخالفان را در‬ ‫پیش گیرند تا کشورهای غربی این فرصت را نداشته‬ ‫باشند که پیرامون این مباحث اظهارنظر کنند‪.‬‬ ‫تحوالتی که در روس��یه در حال رخ دادن است‪،‬‬ ‫تمرین دموکراسی است و تا زمانی که دولت نسبت به‬ ‫اعتراضات بی توجه باشد به نظر می رسد این شرایط‬ ‫ادامه خواهد یافت‪g .‬‬ ‫‪39‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫شورش دموکرات های تقلبی‬ ‫گفت وگو با محمود شوری‪ ،‬پژوهشگر مرکز تحقیقات استراتژیک‬ ‫‪4‬‬ ‫محمود شوری‪ ،‬کارشناس مسائل روسیه و اسیای مرکزی در مرکز تحقیقات استراتژیک در گفت وگویی‬ ‫به بررسی اعتراضات اخیر در روسیه پرداخت‪ .‬وی دو عامل را سبب بروز این ناارامی ها عنوان کرد؛ نخست‬ ‫تحوالت در کشورهای عربی و غربی‪ ،‬تاثیر ان بر جامعه روسیه و احساس نیاز مردم به برخی تغییرات و سپس‬ ‫تبلیغات کشورهای غربی‪ .‬شوری بر این باور است که تظاهرات و ناارامی های کنونی روسیه‪ ،‬شور و هیجانی‬ ‫است که در فضای پس از انتخابات در بسیاری از کشورها اتفاق می افتد و به نظر وی قابل کنترل است‪ .‬بعید‬ ‫به نظر می رسد که این تظاهرات گسترده تر شود و همچنین دولت اقای پوتین نیز اجازه نخواهد داد که فضای‬ ‫اعتراضات در روسیه ابعاد گسترده تری به خود بگیرد‪.‬‬ ‫اهداف معترضان که پس از انتخابات مجلس‬ ‫دومای روس��یه دس��ت ب��ه تظاه��رات زدند‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬بخش عمده ای از دالیل شلوغی در روسیه‬ ‫تحت تاثیر مسائلی اس��ت که اکنون در بیشتر جهان‪،‬‬ ‫حال چه در کش��ورهای عربی و چه در کش��ورهای‬ ‫غربی در حال ش��کل گیری اس��ت‪ .‬به هر حال طبیعی‬ ‫بود اتفاقاتی که در کشورهای عربی‪ ،‬امریکا و برخی‬ ‫کشورهای اروپایی به وقوع پیوسته و تظاهراتی که در‬ ‫این کش��ورها رخ داده تاثیراتی نیز بر روسیه بگذارد‪.‬‬ ‫چراکه بخشی از نیروهای سیاسی در روسیه به ویژه‬ ‫‪40‬‬ ‫جوانان خواهان برخی تغییرات هستند که حداقل طی‬ ‫‪ 12‬سال گذشته شاهد ان نبوده اند‪ .‬ابعاد این تغییرات‬ ‫به بحث دموکراس��ی خواهی و تنوع بیشتر در گردش‬ ‫نخبگان ب��از می گردد؛ این بحث ه��ا از مدت ها پیش‬ ‫در برخی از جریان های سیاسی در روسیه مطرح بود‪.‬‬ ‫پس از انتخابات پارلمانی روسیه‪ ،‬تنور اینگونه بحث ها‬ ‫داغ تر شد‪ .‬چرا که در روسیه نیز مانند اغلب کشورهای‬ ‫دنیا نتیجه انتخابات برای بسیاری خوشایند نبود پس‬ ‫احس��اس نیاز به تغییر و دگرگونی در سطح کشور از‬ ‫جمله علل ناارامی های اخیر در این کشور است‪.‬‬ ‫ایا کش��ورهای غربی نی��ز در دام��ن زدن به‬ ‫اتش این ناارامی ها یا حتی ش��کل گیری این‬ ‫اعتراض ها نقش داشتند؟‬ ‫‪ l‬ب��ه هیچ وج��ه نمی ت��وان نق��ش تبلیغات‬ ‫کشورهای غربی را در این قضیه نادیده گرفت‪ .‬این‬ ‫کش��ورها پیش از انتخابات روس��یه زمینه چینی های‬ ‫الزم را کرده بودند و سعی داش��تند از این فرصتی که‬ ‫به دست می اید حداکثر اس��تفاده را کنند‪ .‬در حقیقت‬ ‫کش��ورهای غربی به دنب��ال ایجاد برخ��ی تحوالت‬ ‫مطلوبش��ان در روس��یه هس��تند‪ .‬به نظر من دخالت‬ ‫غربی ها و همچنین بحث احس��اس نیاز به تغییر در‬ ‫میان مردم روسیه این شرایط را در این کشور به وجود‬ ‫اورد‪.‬‬ ‫طی انتخابات پارلمانی اخیر در روسیه حزب‬ ‫روسیه متحد به رهبری والدیمیر پوتین ارای‬ ‫کمتری را نسبت به دوره های قبلی کسب کرد‬ ‫و تعدادی از کرسی هایش را نیز از دست داد‪.‬‬ ‫با توجه به این مسائل چه اینده ای را برای این‬ ‫حزب می توان پیش بینی کرد؟‬ ‫‪ l‬کاهشی که در تعداد کرسی های حزب روسیه‬ ‫متحد پیش امد تاح��دودی قابل پیش بین��ی بود زیرا‬ ‫حزبی که چندین س��ال زمام قدرت را در روس��یه در‬ ‫اختیار داشت طبیعتا با نارضایتی هایی نیز روبه رو بوده‬ ‫و طی این س��ال ها اختالف نظرها نسبت به این حزب‬ ‫بیشتر شده اس��ت‪ .‬از قبل نیز می شد حدس زد با توجه‬ ‫به تحوالتی که در سطح جهان رخ داده است روس ها‬ ‫دیگر مثل س��ابق از این حزب حمایت نکنند‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه به هر حال در این شرایط بسیاری از روس ها در‬ ‫ی دچار شده اند و دقیقا‬ ‫عرصه سیاسی به نوعی سردرگم ‬ ‫نمی دانند که از احزاب چه می خواهند‪ .‬در حال حاضر‬ ‫اگر حزب روسیه متحد بازهم بیش��ترین ارا را کسب‬ ‫کرد به این دلیل است که الترناتیو قدرتمند دیگری در‬ ‫این کشور وجود ندارد و احزاب دیگر همان حرف ها‬ ‫و بحث های قدیمی شان را مطرح می کنند‪ .‬احزابی که‬ ‫در انتخابات اخیر روسیه شرکت کردند هیچ یک حرف‬ ‫تازه ای برای مردم روسیه نداشتند این در حالی است که‬ ‫در برهه کنونی جامعه روسیه شدیدا نیازمند حرف تازه‬ ‫است‪ .‬در شرایط جهانی نیز روس ها به دنبال ان هستند‬ ‫که تحولی از خودشان نشان دهند و دوست ندارند در‬ ‫یک مرحله ثابت بمانند‪.‬‬ ‫تظاهرات کنونی در روس��یه را ناش��ی از چه‬ ‫عواملی می دانید؟‬ ‫‪ l‬تظاه��رات و ناارامی ه��ای کنون��ی روس��یه‬ ‫شور و هیجانی است که در فضای پس از انتخابات در‬ ‫بسیاری از کشورها ایجاد می ش��ود و به نظر من قابل‬ ‫کنترل اس��ت‪ .‬بعید به نظر می رس��د که این تظاهرات‬ ‫گس��ترده تر ش��ود و همچنین دولت اق��ای پوتین نیز‬ ‫اجازه نخواهد داد که فضای اعتراضات در روسیه ابعاد‬ ‫گسترده تری به خود بگیرد‪ .‬نخست وزیر کنونی روسیه‬ ‫مایل نیست که کشورش موضوع انقالب های رنگینی‬ ‫باش��د که همواره نس��بت به انها ابراز نگرانی می کرد‪.‬‬ ‫غرب تالش های بس��یاری برای ایج��اد انقالب های‬ ‫رنگین در کش��ورهای شوروی س��ابق کرد و روسیه‬ ‫همیشه مخالف این قضیه بود‪ .‬بنابراین در حال حاضر‬ ‫نیز دولت روسیه تمام توانش را به کار خواهد گرفت تا‬ ‫کشورش درگیر این مسائل نشود‪.‬‬ ‫از دیگر س��و م��ردم روس��یه ب��ه عن��وان نماد‬ ‫اعتراض شان روبان س��فید را انتخاب کرده اند‪ .‬به نظر‬ ‫می رس��د روبان س��فید تقلیدی از نم��اد انقالب های‬ ‫جمهور ی ه��ای ش��وروی س��ابق اس��ت؛نارنجی‬ ‫در اوکرای��ن‪ ،‬گل س��رخ در گرجس��تان و گل الله در‬ ‫قرقیزستان‪g .‬‬ ‫صف ارایی اپوزیسیون در برابر پوزیسیون‬ ‫‪ 5‬گانه روسی‬ ‫حسین موسوی‬ ‫‪5‬‬ ‫برگزاری انتخابات پارلمانی در روس��یه‪ ،‬س��نگ‬ ‫محکی برای انتخابات ریاس��ت جمهوری روسیه بود‪.‬‬ ‫انتخابات پارلمانی روسیه که با پیروزی حزب روسیه‬ ‫متحد به رهبری پوتین به سرانجام رسید‪ ،‬اما زنگ خطر‬ ‫را برای والدیمیر پوتین در سال ‪ 2012‬به صدا در اورد‪.‬‬ ‫این حزب که برای تغییر قانون اساسی به ‪ 2/3‬رای مردم‬ ‫احتیاج داشت نتوانست با به دست اوردن ‪ 315‬کرسی‬ ‫از ‪ 450‬کرسی پارلمان اکثریت را به دست گیرد‪ .‬اکنون‬ ‫حزب متحد روسیه برای تغییر قانون اساسی و ائتالف‬ ‫باید دنبال حزبی دیگر بگردد؛ حزبی که نزدیکترین ارا را‬ ‫به حزب روسیه متحد داشته باشد‪.‬‬ ‫‪-4‬گریکاسپاروف‪،‬شطرنج بازسیاسی‬ ‫گری کیموویچ کاسپاروف‪ ،‬قهرمان شطرنج سابق‬ ‫جهان و سیاستمدار فعلی روسیه‪ ،‬از اعضای حزب روسیه‬ ‫دیگراست‪.‬گریکهارمنی االصلاست‪،‬همیشهازمنتقدان‬ ‫سرسختپوتینبودهاست‪.‬شطرنج بازسابقجهانکهسابقه‬ ‫شکستدادنابرکامپیوترهایشرکت«ای بی ام»رادرسابقه‬ ‫‪-5‬سرگیمتروخین‪،‬رقیبقدیمی‬ ‫سرگی س��رگیوویچ متروخین‪ ،‬رهبر حزب لیبرال‬ ‫روس��یه‪ ،‬همواره به عنوان یکی از رقبای پوتین و حزب‬ ‫متحد روسیه در انتخاباتحضورداشتهاست‪.‬اوهمچنین‬ ‫به مدت ‪ 10‬سال به عنوان نماینده دوما در عرصه سیاسی‬ ‫روسیه حضور داشته است (از سال ‪ 1993‬تا سال ‪.)2003‬‬ ‫سرگی که هم اینک دبیرکل حزب لیبرال سوسیال روسیه‬ ‫است در این کشور با عنوان «یابلوکا» شناخته می شود‪ .‬انها‬ ‫در عرصه سیاسی به شدت ساختارگرا هستند و خود را به‬ ‫ی در انتخابات ریاست جمهوری مطرح‬ ‫عنوان رقیب مهم ‬ ‫می کنند‪ .‬این حزب که اوایل دهه ‪ 90‬و پس از فروپاش��ی‬ ‫اتحادجماهیرشورویتاسیسشد‪،‬باحضوردرانتخابات‬ ‫پارلمانی س��ال ‪ 1993‬رس��ما وارد عرصه سیاست شد‪.‬‬ ‫اعضای این حزب ک��ه از مخالفان سرس��خت بوریس‬ ‫یلتسین محسوب می شدند‪ ،‬معتقد بودند که در روش و‬ ‫منش ش��وروی هیچ اتفاق خاصی نیفتاده‪ ،‬جز اینکه این‬ ‫کشور کوچک ش��ده و با عنوان روسیه شناخته می شود‪.‬‬ ‫انها می گفتند که بوریس یلتسین یک مستبد بزرگ است‬ ‫که در پی احیای روسیه تزاری است‪ .‬باور انها اینگونه بود‬ ‫که اگر قانون اساسی را بوریس یلتسین حذف کند‪ ،‬بهتر‬ ‫از این است که قانون را دور بزند‪ .‬گفتنی است‪ ،‬این حزب‬ ‫هم اکنوننیزباروش هایسوسیالیستی‪،‬دربینروشنفکران‬ ‫روس��ی طرفداران پر و پا قرصی دارد؛ امری که می تواند‬ ‫وزن انها را برای انتخابات ریاست جمهوری سال ‪2012‬‬ ‫باال ببرد‪g.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪-3‬گنادیزوگانوف‪،‬سیاستمدارفیزیکدان‬ ‫گن��ادی اندرویوویچ زوگان��وف‪ ،‬دبیر کل حزب‬ ‫کمونیست روس��یه به عنوان یکی از مطرح ترین رقبای‬ ‫حزب متحد روس��یه و پوتین‪ ،‬نخس��ت وزیر فعلی این‬ ‫کشور است‪ .‬او که اهل مس��کو و متولد ‪ 1944‬است در‬ ‫سال ‪ 1961‬و در اوج جنگ س��رد به عنوان معلم فیزیک‬ ‫در شوروی مشغول به کار شد‪ .‬گنادی که به عنوان رئیس‬ ‫شاخه ریاضیات و فیزیک در موسس��ه پداگوژی اتحاد‬ ‫جماهیر شوروی مش��غول به کار بود‪ ،‬در انجا با تعدادی‬ ‫از سیاسیون اشنا و به حضور در سیاست عالقه مند شد‪.‬‬ ‫از این رو گنادی در سال ‪ 1967‬به عنوان معاون اول بخش‬ ‫تبلیغاتوایدئولوژیحزبکمونیستدرامدوبهسرعت‬ ‫بهسیاستمداریمحبوبدرمیانطبقهحاکمتبدیلشد‪.‬او‬ ‫که پله های ترقی را در اتحاد جماهیر شوروی به سرعت‬ ‫طیمی کرددرسال‪ 1980‬بادریافتدکترایعلوماجتماعی‬ ‫توانست به باالترین درجه‪ ،‬یعنی دبیرکلی شاخه تبلیغات‬ ‫و ایدئولوژی حزب کمونیس��ت برس��د‪ .‬گنادی پس از‬ ‫فروپاشیاتحادجماهیرشورویازپاننشستوباتاسیس‬ ‫حزبکمونیستهمچناندرفضایسیاسیروسیهنفس‬ ‫می کشد‪ .‬تندروها و ناسیونالیست های روسی به شدت از‬ ‫اینحزبحمایتمی کنند‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪-1‬والدیمیرژیرینوفسکی‪،‬رقیبارتشی‬ ‫والدیمیرولفوویچژیرینوفسکی‪،‬دبیرکلحزبلیبرال‬ ‫دموکراسیروسیهدرسال‪ 1946‬درالمااتیقزاقستانبهدنیا‬ ‫امد‪ .‬وی سرهنگ بازنشسته ارتش روسیه است‪ .‬والدیمیر‬ ‫پس از بازنشستگی از ارتش وارد دنیای سیاست شد‪ .‬پس‬ ‫از انحالل اتحاد جماهیر شوروی‪ ،‬در سال‪ 1990‬به همراه‬ ‫والدیمیربوگاچف‪،‬حزبلیبرالدموکراسیرابنانهاد‪.‬انهادر‬ ‫واپسینروزهایحیاتشورویبهعنوانحزباپوزیسیون‬ ‫مطرح شدند‪ .‬والدیمیر که در رشته فلسفه دکترا دارد‪ ،‬جزو‬ ‫اصالح طلبانروسیمحسوبمی شودوهمچناندرروسیه‬ ‫بهعنوانحزباپوزیسیونفعالیتدارد‪.‬اوهمچنیندرسال‬ ‫‪ 1991‬نیز با افکار لیبرالی و با شعار کوچک کردن دولت در‬ ‫عرصه عمومی وارد انتخابات ریاست جمهوری شده بود‬ ‫که فقط توانس��ت ‪ 8‬درصد از ارای مردم روسیه را کسب‬ ‫کند؛ این یعنی شش میلیون نفر‪ .‬با این وجود او اعتقاد دارد‬ ‫که برای انتخابات ریاست جمهوری سال‪ 2012‬شرایط با‬ ‫سال‪ 1991‬فرقکردهاست‪.‬بایدبهایننکتهنیزاذعانداشت‬ ‫که والدیمیر دو سال پس از شکست از بوریس یلتسین در‬ ‫انتخاباتریاست جمهوریتوانستبهعنواننمایندهمردم‬ ‫وارد دوما شود و به عنوان یکی از مخالفان یلتسین فعالیت‬ ‫کند‪.‬درمحافلروسیهگفتهمی شودکهوالدیمیرازاعضای‬ ‫برجسته«ک‪.‬گ‪.‬ب»محسوبمی شدهاست‪.‬هر چندکهاو‬ ‫خود این ادعا را «مضحک» و «خنده اور» می داند‪.‬‬ ‫انتخاباتریاست جمهوریاستواوراعاملحزبمتحد‬ ‫روسیهمی دانند‪.‬بااینوجوداوهر گونهحضوربهاینجهت‬ ‫درانتخاباتریاست جمهوریروسیهراردکردوباحضور‬ ‫در میان معترضان‪ ،‬خود را ب��ه عنوان رقیبی جدی مطرح‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫فعالیت های ورزشی خود دارد‪ ،‬با ورود به عرصه سیاست‬ ‫خودرابه عنوان یکیازمخالفاننخست وزیرفعلیروسیه‬ ‫مطرح کرد‪ .‬کاسپاروف که در سال‪ 2005‬از دنیای قهرمانی‬ ‫کناره گیریکرد‪،‬سهسالپسازبازنشستگیودرسال‪2008‬‬ ‫باثبت نامدرعرصهانتخاباتریاست جمهوریقصدمبارزه‬ ‫بامدودف‪،‬رفیقگرمابهوگلستانپوتینراداشتهکهدرغربال‬ ‫نهاییازدوررقابت هاکنارگذاشتهمی شود‪.‬حذفنابهنگام‬ ‫کاسپاروفبیشترینانتقادهارابرایپوتینبه همراهداشتو‬ ‫دولت هایغربیبیشترینانتقادهاراروانهپیروزیانتخابات‬ ‫کردند‪.‬گریکاسپاروفهمچنیندرانتخاباتاخیرروسیه‬ ‫بهعنوانیکیازمخالفاندرمیانمعترضانبهسیاست های‬ ‫کاخکرملیندرمسکوحضورپیداکرد‪.‬اوهمچنانامیدوار‬ ‫به حضور در انتخابات ریاست جمهوری روسیه در سال‬ ‫‪ 2012‬است‪.‬‬ ‫‪-2‬میخائیلپروخورف‪،‬میلیاردر روسی‬ ‫میخائیل دیمیتروویچ پروخورف‪ ،‬میلیاردر روسی‪،‬‬ ‫صاحب تیم بسکتبال «نیوجرسی نت» در امریکا‪ ،‬یکی از‬ ‫کسانی است که با پشتوانه مالی تصمیم گرفته وارد عرصه‬ ‫انتخاباتی روسیه ش��ود‪ .‬او به عنوان نامزد مستقل و بدون‬ ‫حمایتازهیچحزبیمی خواهدپابهعرصهرقابتباپوتین‬ ‫بگذارد‪ .‬ناظران سیاسی می گویند که وی می تواند به رشد‬ ‫طبقهمتوسطدرروسیهکمکشایانیکند‪.‬چنانچههماینک‬ ‫نیزازسویطبقهمتوسطروسیهچراغ سبزهاییبرایحضور‬ ‫درانتخاباتدریافتکردهاست‪.‬میلیاردرروسمی گویددر‬ ‫انتخاباتریاست جمهوریایندهباوالدیمیرپوتینرقابت‬ ‫می کند‪ .‬پروخورف می گوید شرکت در این انتخابات که‬ ‫قرار اس��ت در ماه مارس اینده برگزار ش��ود‪ ،‬جدی ترین‬ ‫تصمیمزندگی اشبودهاست‪.‬پروخورفبا‪ ۱۸‬میلیارددالر‬ ‫سرمایه‪،‬سومینمردثروتمندروسیهبه شمارمی رود‪.‬برخی‬ ‫از تحریم کنندگان انتخابات اتی ریاست جمهوری روسیه‬ ‫می گویند که این ترفندی از سوی پوتین برای گرم کردن‬ ‫‪41‬‬ ‫تمام شاخص های‬ ‫اقتصادی‪ ،‬سیاسی‬ ‫و اجتماعی حکایت‬ ‫از ان دارند که‬ ‫پوتین و حزبش‬ ‫یعنی روسیه متحد‬ ‫محبوب ترین‬ ‫پدیده های عالم‬ ‫سیاست در این‬ ‫کشور محسوب‬ ‫می شوند‬ ‫پوتین به دنبال متحد در دوما‬ ‫بررسی مهمترین احزاب سیاسی فعال در روسیه‬ ‫بین الملل‬ ‫شعیب بهمن ‪ /‬کارشناس مسائل روسیه‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪6‬‬ ‫روز یکشنبه مصادف با چهارم ماه دسامبر سال‬ ‫‪13( 2011‬اذر ‪ )1390‬انتخاب��ات نوبتی مجلس دوما‬ ‫(مجلس نمایندگان) روس��یه با حضور ‪ 3053‬نامزد‬ ‫از هفت حزب ثبت ش��ده برگزار شد‪ .‬ششمین دوره‬ ‫انتخابات دوما در مقایس��ه با دوره های قبلی به علت‬ ‫همزمانی ب��ا مبارزات انتخابات ریاس��ت جمهوری‪،‬‬ ‫اهمیت بیشتری یافته و به معیاری برای پیش بینی اینده‬ ‫ساختار سیاسی این کشور تبدیل شده است‪ .‬این دوره‬ ‫از انتخابات برخالف دوره های گذش��ته‪ ،‬فقط میدان‬ ‫رقابت احزاب «روسیه واحد»‪« ،‬کمونیست»‪« ،‬لیبرال‬ ‫دموکرات»‪« ،‬روس��یه عادل»‪« ،‬یابلوکا»‪« ،‬راستگرا» و‬ ‫«میهن پرستان» برای کسب سهم بیشتر از ‪ ۴۵۰‬کرسی‬ ‫مجلس قانونگذاری نیس��ت‪ ،‬بلکه شاخص سنجش‬ ‫میزان محبوبیت ش��خصیت های سیاس��ی حقیقی و‬ ‫حقوقی این کش��ور نیز محسوب می ش��ود‪ .‬در زیر‬ ‫به صورت مفصل به بررس��ی میزان ارای کسب شده‬ ‫توس��ط هر حزب و همچنین سیاس��ت ها و معرفی‬ ‫رهبران احزاب پرداخته شده است‪.‬‬ ‫روسیه واحد‪ ،‬پیروز همیشگی‬ ‫حزب روسیه واحد به رهبری والدیمیر پوتین از‬ ‫سال ‪ 2003‬تشکیل شد‪ .‬پیش از ان دو حزب وحدت‬ ‫و میهن با یکدیگر به اتحاد رسیده بودند و ابتدا حزب‬ ‫وحدت و میهن تشکیل شد و پس از ان در سال ‪2003‬‬ ‫حزب روسیه واحد از دل این حزب شکل گرفت‪ .‬از‬ ‫ان زمان تاکنون این حزب توانسته در انتخابات های‬ ‫مختلف‪ ،‬هم دوما و هم ریاست جمهوری نماینده های‬ ‫خودش را به ص��ورت قاط��ع وارد کن��د و همواره‬ ‫پیروز انتخابات بوده اس��ت‪ .‬بس��یاری از نامزدهایی‬ ‫که در راس فهرس��ت های منطقه ای «روس��یه واحد»‬ ‫‪42‬‬ ‫قرار دارند‪ ،‬عه��ده دار س��مت هایی در دولت فدرال‬ ‫هس��تند و در میان انها می توان «ویکتور زوبکوف» و‬ ‫«ایگور شووالوف» معاونان اول نخست وزیر‪« ،‬ایگور‬ ‫س��چین» معاون نخست وزیر و «س��رگی ناریشکین»‬ ‫رئیس دس��تگاه اداری ریاس��ت جمهوری را نام برد‪.‬‬ ‫عالوه بر این‪ ،‬عده ای از فرهنگیان و ورزشکارانی در‬ ‫فهرست روسیه واحد گنجانده شده اند که «میخاییل‬ ‫پیاتروفس��کی» مدیر موزه ارمیتاژ س��ن پترزبورگ‪،‬‬ ‫«یوس��ف کوبزون» اوازخوان مش��هور واریته‪« ،‬الینا‬ ‫کابای��وا» قهرمان ژیمناس��تیک هنری و ژیمناس��ت‬ ‫محبوب والدیمیر پوتین و «نیکوالی والویف» قهرمان‬ ‫بوکس مشهورترین انها هستند‪ .‬در انتخابات اخیر تا‬ ‫حد زیادی پیش بینی می شد که ارای این حزب کاهش‬ ‫پیدا کند‪ ،‬ولی با این حال همچنان توانس��ت اکثریت‬ ‫ارا را کس��ب کند‪ .‬در انتخابات دور قب��ل دوما یعنی‬ ‫س��ال ‪ 2007‬تقریبا ‪64‬درصد مردم روس��یه به حزب‬ ‫روس��یه واحد رای داده بودند و ‪ 315‬کرسی از ‪450‬‬ ‫کرس��ی پارلمان در اختیار این حزب قرار گرفت‪ .‬اما‬ ‫این حزب در انتخابات اخیر تنها توانست ‪50‬درصد‬ ‫ارای مردم معادل ‪ 238‬کرس��ی را کسب کند‪ .‬اگرچه‬ ‫حزب روسیه واحد اکثریت دوسومی خودش را در‬ ‫دوما از دس��ت داد و از ‪ 45‬میلیون نفری که در س��ال‬ ‫‪ 2007‬به ای��ن حزب رای داده بودن��د ‪ 12‬میلیون نفر‬ ‫کاسته ش��دند‪ ،‬اما در هر حال این حزب توانست در‬ ‫جایگاه نخست قرار بگیرد‪ .‬کاهش محبوبیت حزب‬ ‫روس��یه واحد تا حدی به کاهش محبوبیت پوتین و‬ ‫مدودف وابسته است؛ در واقع عده ای که از این حزب‬ ‫رویگردان ش��ده اند معتقدند که حزب روسیه واحد‬ ‫یک حزب رس��می اس��ت که به عنوان یک مکانیسم‬ ‫در دس��ت پوتین عمل می کند و بر تصمیماتی که در‬ ‫جاهای دیگر گرفته می شود‪ ،‬مهر تایید می زند‪ .‬عالوه‬ ‫بر این ش��خص پوتی��ن و مدودف ه��م در این دوره‬ ‫کاهش محبوبیت داشتند که این کاهش محبوبیت شان‬ ‫را می ت��وان به برنامه ه��ای اقتصادی و سیاسی ش��ان‬ ‫نسبت داد‪ .‬از منظر سیاس��ی مخالفان معتقدند که در‬ ‫روسیه دموکراسی تنها در خدمت یک گروه و حزب‬ ‫خاصی قرار گرفته و گرایش ها و سالیق دیگر توانایی‬ ‫رقابت و عرض ان��دام در برابر ان جری��ان را ندارند‪.‬‬ ‫به عنوان نمونه نظرس��نجی که قبل از انتخابات دوما‬ ‫برگزار شد‪ ،‬نش��ان داد که ‪53‬درصد مردم معتقدند که‬ ‫نتیجه انتخابات از پیش توس��ط مقامات کشور تعیین‬ ‫شده است‪ .‬عالوه بر مسائل سیاسی در امور اقتصادی‬ ‫نی��ز انتقادهای زیادی ب��ر این حزب وارد اس��ت که‬ ‫موجب کاهش محبوبیت حزب شده است‪ .‬مخالفان‬ ‫بر گزارش های بانک جهانی که چندی پیش منتش��ر‬ ‫شد‪ ،‬اش��اره می کنند‪ .‬در این گزارش روسیه در میان‬ ‫‪ 183‬کش��ور به لحاظ دشواری کس��ب و کار در رده‬ ‫صدوبیستم قرار داشت و رتبه اش از برخی کشورهای‬ ‫تازه استقالل یافته ش��وروی مانند گرجستان‪ ،‬لتونی‪،‬‬ ‫قزاقستان و اذربایجان هم پایین تر بود‪.‬‬ ‫همچنی��ن معترضان ب��ه گزارش های س��ازمان‬ ‫شفافیت بین المللی اشاره دارند و معتقدند روسیه ای‬ ‫که در حال حاضر در مرتب��ه ‪ 143‬جهان قرار دارد‪ ،‬در‬ ‫واقع گام کوچکی در مبارزه با رش��وه دهی‪ ،‬فساد و‪...‬‬ ‫برداشته است‪.‬‬ ‫در حقیقت حرف مردم روس��یه این اس��ت که‬ ‫پوتین با وجودی که در ابت��دای ورودش به کرملین‬ ‫خوش درخشید‪ ،‬اما اکنون دیگر قدم هایش کند شده‪،‬‬ ‫دولت در درامدزایی اقتصادی نتوانس��ته گام مهمی‬ ‫ بردارد و همچنان صادرات ‪60‬درصدی انرژی بخش‬ ‫اعظمی از بودجه روس��یه را تامین می کند‪ .‬مخالفان‬ ‫معتقدند رونق اقتص��ادی که در س��ال های اخیر در‬ ‫روسیه ایجاد شده به سبب درامدهای کالنی بوده که از‬ ‫انرژی حاصل شده و این را به حساب مدیریت پوتین‬ ‫یا مدودف یا حتی حزب روس��یه واحد نمی گذارند‪.‬‬ ‫این مسائل دست به دست هم دادند تا حزب روسیه‬ ‫واحد به رهب��ری پوتین با کاه��ش محبوبیت مواجه‬ ‫شود‪.‬‬ ‫حزب کمونیس��ت‪ ،‬مخالف ردیف اول روس��یه‬ ‫واحد‬ ‫پس از حزب روس��یه واحد‪ ،‬حزب کمونیست‬ ‫در انتخابات پارلمانی اخیر بیش��ترین ارا را کس��ب‬ ‫کرده است‪ .‬رهبر این حزب اقای «گنادی زوگانوف»‬ ‫است‪ .‬گنادی زوگانوف در تمامی انتخاباتی که از زمان‬ ‫فروپاشی اتحاد شوروی در س��ال ‪ 1991‬برگزار شده‬ ‫بود‪ ،‬جای دوم را برای حزب خود تامین کرده است‪.‬‬ ‫عالوه بر طرفداران متعصبی که از زمان اتحاد شوروی‬ ‫عضو حزب کمونیس��ت هس��تند‪ ،‬عده ای از اعضای‬ ‫مایوس «روسیه واحد» در سال گذشته به این حزب‬ ‫پیوس��ته و در فهرس��ت نامزدهای ان داخل شده اند‪.‬‬ ‫از جمله ویکتور چرکس��وف‪ ،‬کارمند سابق سازمان‬ ‫اطالعات روسیه که زمانی یکی از همقطاران نزدیک‬ ‫پوتین بود و الکس��ی لبد‪ ،‬اس��تاندار سابق جمهوری‬ ‫«هاکاسیا» در سیبری که در س��ال ‪ 2006‬به تجاوز از‬ ‫حدود اختیارات خود متهم شد‪.‬‬ ‫از لحاظ سیاس��ت این حزب ادامه دهنده همان‬ ‫حزب کمونیست شوروی است و از لحاظ اقتصادی‬ ‫به سیاست های سوسیالیس��تی پایبند است‪ .‬سیاست‬ ‫خارجی شان بر این مبناست که باید بهای بیشتری به‬ ‫کشورهای حوزه ش��وروی سابق بدهند؛ کشورهایی‬ ‫ک��ه در سیاس��ت خارجی روس��یه از انها ب��ه عنوان‬ ‫«خارج نزدی��ک» یاد می ش��ود‪ .‬این ح��زب خواهان‬ ‫برقراری رابط��ه ای نزدیک با غرب نیس��ت و معتقد‬ ‫اس��ت که غرب باعث فروپاش��ی ش��وروی شده و‬ ‫مشکالتی هم که در حال حاضر روسیه با انها دست‬ ‫به گریبان اس��ت تماما از اعتمادی ناشی می شود که‬ ‫روش��نفکران روس��ی در دهه ‪ 90‬به غرب و امریکا‬ ‫کردند‪ .‬حزب کمونیس��ت در انتخابات دوما حدود‬ ‫‪20‬درصد ارا یعنی ‪ 92‬کرس��ی را کس��ب ک��رد‪ .‬این‬ ‫حزب نسبت به دوره قبل پیشرفت چشمگیری داشته‬ ‫و ارای ان حدودا دو برابر افزایش داش��ته اس��ت‪ .‬با‬ ‫این حال و به رغم افزایش��ی که این ح��زب از لحاظ‬ ‫ارا داش��ته‪ ،‬این افزای��ش را نمی توان دلی��ل افزایش‬ ‫محبوبیت این حزب دانست‪ .‬شاید بتوان گفت افزایش‬ ‫ارای حزب کمونیس��ت واکنش منفی است که مردم‬ ‫روسیه به حزب روس��یه واحد و سیاست های پوتین‬ ‫نش��ان دادند‪ .‬در حال حاضر بسیاری از مردم‪ ،‬حزب‬ ‫کمونیس��ت را تنها حزب واقعی می دانند که مخالف‬ ‫نظام فعلی روسیه است و به همین دلیل و برای اعالم‬ ‫مخالفت ش��ان با این حزب به حزب کمونیست رای‬ ‫دادند‪.‬‬ ‫حزب روسیه واحد با توجه به‬ ‫ی خودش‬ ‫اینکه اکثریت دو سوم ‬ ‫را در انتخابات اخیر از دست‬ ‫داده‪ ،‬دیگر مانند سابق نمی تواند‬ ‫به تصویب قوانین بپردازد‬ ‫به همین دلیل ناچار است به‬ ‫ائتالف با سایر احزاب بیندیشد‪.‬‬ ‫این ائتالف چندین جنبه دارد؛‬ ‫نخست اینکه کدام یک از احزاب‬ ‫حاضر می شوند با حزب روسیه‬ ‫واحد ائتالف بکنند‪ .‬با توجه به‬ ‫مخالفت هایی که در حال حاضر در‬ ‫روسیه جریان دارد حزب روسیه‬ ‫واحد با مشکالت بسیاری در‬ ‫دومای ششم مواجه خواهد شد‬ ‫بین الملل‬ ‫لیبرال دموکرات هایی با ایده های ملی گرایانه‬ ‫این ح��زب در س��ال ‪ 1989‬ش��کل گرفت و از‬ ‫همان زمان والدیمیر ژیرینوفس��کی رهبر حزب بود‪.‬‬ ‫در انتخاب��ات دوره قبل حزب لیب��رال دموکرات ‪40‬‬ ‫کرس��ی دوما را کس��ب کرد و در جایگاه سوم قرار‬ ‫گرفت‪ .‬همچنین این حزب در انتخابات اخیر تعداد‬ ‫کرسی هایش را به ‪ 56‬کرسی افزایش داد‪ ،‬با این حال‬ ‫از حزب روسیه عادل تعداد کرسی هایش کمتر بود به‬ ‫همین خاطر از جایگاه سوم به چهارم تنزل یافت‪ .‬از‬ ‫لحاظ جهت گیری های سیاسی این حزب خودش را‬ ‫احزاب کوچکی که به پارلمان راه نیافتند‬ ‫احزاب دیگری ه��م در این انتخابات ش��رکت‬ ‫کردند که ب��ه دلیل پایی��ن بودن میزان ارای کس��ب‬ ‫شده ش��ان به پارلمان راه نخواهند یافت‪ .‬این احزاب‬ ‫عبارتند از ح��زب یابل��وکا‪ ،‬میهن پرس��تان و حزب‬ ‫راس��تگرای ام��ر حق‪ .‬ح��زب یابل��وکا به ریاس��ت‬ ‫«گریگوری یاولینسکی» در سال ‪ 1993‬میالدی ایجاد‬ ‫شد و یکی از موفق ترین احزاب لیبرال روسیه است‪ .‬با‬ ‫این حال‪ ،‬نفوذ ان طی ‪ 10‬سال اخیر کاهش زیادی پیدا‬ ‫کرده است‪ .‬در سال ‪ 2003‬حزب «یابلوکا» نتوانست‬ ‫وارد مجلس دوما ش��ود‪ .‬نامزدهایی که فهرست این‬ ‫حزب را تشکیل می دهند مردم را به انجام اصالحات‬ ‫لیبرال و رعایت محترمانه حقوق بشر دعوت می کنند‪.‬‬ ‫«یابلوکا» که زمانی طرفداران بسیاری داشت‪ ،‬نتوانست‬ ‫اپوزیس��یون قابل مالحظه ای برای ح��زب حاکم به‬ ‫وجود اورد و این امر موجب یاس و ناامیدی در میان‬ ‫طرفداران ان شد‪ .‬با این حال‪ ،‬عده ای از سیاستمداران‬ ‫بلندپایه که از حزب روس��یه واحد جدا شدند‪ ،‬قبول‬ ‫کردند در انتخابات اخیر از طرف «یابلوکا» نامزد شوند‬ ‫و «الکسندر دونسکوی» شهردار سابق ارخانگلسک‬ ‫و «اولگ میتوول» معاون س��ابق س��ازمان نظارت بر‬ ‫محیط زیست روسیه از جمله انها هستند‪ .‬این حزب‬ ‫در انتخابات اخیر تنها سه درصد ارا را کسب کرد‪.‬‬ ‫حزب میهن پرستان روس��یه در انتخابات دوما‬ ‫ح��دودا یک درص��د ارا را ب��ه دس��ت اورد‪ .‬حزب‬ ‫«میهن پرستان روس��یه» به ریاست «گنادی سمیگین»‬ ‫شعارهای ناسیونالیس��تی و جنبه های مختلف برنامه‬ ‫کمونیس��تی را پایه و اس��اس فعالیت خود قرار داده‬ ‫که ‪ 302‬نفر در فهرس��ت نامزدهای ای��ن حزب قرار‬ ‫دارند‪ .‬حزب «میهن پرستان روس��یه» در سال ‪2009‬‬ ‫در نمایش ه��ای گس��ترده اعتراضی علیه «روس��یه‬ ‫واحد» در کالینینگراد شرکت کرده و این امر موجب‬ ‫جناح بندی های جدید‬ ‫حزب روس��یه واحد با توجه ب��ه اینکه اکثریت‬ ‫دو سومی خودش را در انتخابات اخیر از دست داده‬ ‫دیگر مانند سابق نمی تواند به تصویب قوانین بپردازد‬ ‫به همین دلیل ناچار اس��ت به ائتالف با سایر احزاب‬ ‫بیندیشد‪ .‬این ائتالف چندین جنبه دارد؛ نخست اینکه‬ ‫کدام یک از احزاب حاضر می شوند با حزب روسیه‬ ‫واحد ائتالف بکنند‪ .‬با توج��ه به مخالفت هایی که در‬ ‫حال حاضر در روسیه جریان دارد حزب روسیه واحد‬ ‫با مشکالت بسیاری در دومای ششم مواجه خواهد‬ ‫شد‪ .‬حتی ممکن است یک بلوک چپ گرا نیز در این‬ ‫دوما تشکیل شود و سه حزب دیگر با یکدیگر دست‬ ‫به ائتالف بزنند‪ .‬اگر چنین امری اتفاق بیفتد کار دولت‬ ‫خیلی سخت تر خواهد شد‪ .‬در وهله دوم برای اینکه‬ ‫چنین مشکالتی پیش نیاید حزب روسیه واحد ناچار‬ ‫است در برخی موارد به دیگر احزاب امتیازاتی بدهد‬ ‫و با انها هماهنگی ه��ای الزم را انجام دهد‪ .‬در رابطه‬ ‫با این ائتالف شایان ذکر اس��ت که حزب کمونیست‬ ‫از پیش اعالم ک��رده که هیچ ائتالف��ی انجام نخواهد‬ ‫داد‪ ،‬حزب لیبرال دموکرات هم به همین منوال پیش‬ ‫خواهد رفت‪.‬‬ ‫در این راس��تا تنها می توان روی حزب روس��یه‬ ‫عادل کمی حس��اب کرد‪ .‬اما بیش از این ممکن است‬ ‫س��ه حزب مذکور با یکدیگر ائتالف کنند که در این‬ ‫صورت حزب روس��یه واحد ش��رایط بسیار سختی‬ ‫را در دراز مدت تجربه خواهد ک��رد‪ .‬در کوتاه مدت‬ ‫نخس��تین نتیجه ای که ای��ن ائتالف خواهد داش��ت‬ ‫این اس��ت که ب��ه احتمال بس��یار زیاد ت��ا انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری انها ت�لاش خواهند ک��رد دوره‬ ‫ریاست جمهوری را از شش سال به چهار سال کاهش‬ ‫دهن��د‪ .‬در واقع ای��ن محتمل ترین امتی��ازی خواهد‬ ‫بود که این اح��زاب از حزب روس��یه واحد و پوتین‬ ‫خواهند گرفت‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫روسیه عادل‪ ،‬حزبی ائتالفی‬ ‫«حزب روس��یه ع��ادل» به ریاس��ت «س��رگی‬ ‫میرونوف» حزب سوم در میان احزاب سیاسی روسیه‬ ‫است‪ .‬این حزب هم در این دوره ارای بیشتری کسب‬ ‫کرد‪ .‬حزب روس��یه عادل در س��ال ‪ 2006‬از الحاق‬ ‫احزابی مانند رودینا‪ ،‬زندگی و بازنشس��تگان تشکیل‬ ‫شد‪ .‬حزب «روسیه عادل» از ارزش های سوسیالیستی‬ ‫پی��روی می کند و ق��رار ب��ود قابل رقاب��ت با حزب‬ ‫کمونیس��ت باش��د و این عقیده رایج بود که «روسیه‬ ‫عادل» همانا ب��رای گرفتن ارا از حزب کمونیس��ت‪،‬‬ ‫توس��ط کرملین ایجاد ش��ده باش��د‪ .‬اما چندی پیش‬ ‫حزب «روسیه عادل» به انتقاد شدید از «روسیه واحد»‬ ‫پرداخته و جدایی خود از حزب حاکم را خاطر نشان‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬حزب روس��یه عادل یا همان عدالت از‬ ‫لحاظ سیاسی مواضع بسیار پیچیده ای دارد‪ ،‬چراکه از‬ ‫چندین حزب تشکیل شده و نتیجه اعتدال چند حزب‬ ‫اس��ت‪ ،‬اما در عین این پیچیدگی ه��ا انعطاف پذیری‬ ‫باالیی هم دارد‪ .‬از لحاظ گرایش��ی هم این حزب به‬ ‫شعارهای چپ گرایانه تمایل دارد و به نوعی مخالف‬ ‫حزب روسیه واحد به ش��مار می اید‪ .‬البته این حزب‬ ‫در دوره ای سعی کرد حزب روسیه واحد و پوتین را‬ ‫از هم جدا ببیند و از پوتین حمایت کند‪ ،‬اما مخالفت‬ ‫خودش را با حزب روسیه واحد همواره ادامه داد؛ به‬ ‫همین خاطر در دوره ای حامی پوتین بود‪ .‬این حزب‬ ‫در انتخابات اخیر روس��یه نزدیک به ‪13‬درصد ارا را‬ ‫کسب کرد و تعداد نمایندگانش در مجلس دوما را به‬ ‫‪ 60‬نفر افزایش داد‪ .‬در دور قبلی انتخابات این حزب‬ ‫تنها ‪ 38‬کرسی در اختیار داشت‪ .‬این حزب در این دور‬ ‫از رقابت ها جای حزب لیبرال دموکرات را گرفت و‬ ‫توانست از جایگاه چهارم به جایگاه سوم ارتقا یابد‪.‬‬ ‫حزبی با مش��ی میانه رو می داند و طرفدار اصالحات‬ ‫است‪.‬‬ ‫حزب لیبرال دموکرات بر اتحاد جمهوری های‬ ‫ش��وروی س��ابق تاکی��د دارد و معتق��د اس��ت این‬ ‫جمهوری ها دوباره باید تحت رهب��ری قدرتمندانه‬ ‫روسیه قرار بگیرند و با مسکو متحد شوند؛ این حزب‬ ‫در واقع ب��ه نوعی همان ایده امپراتوری روس��یه را با‬ ‫گرایش های ملی گرایانه در س��ر می پروراند‪ .‬حزب‬ ‫لیبرال دموک��رات برخالف نامش خیل��ی اعتقادی به‬ ‫اصول لیبرالی و دموکراسی ندارد و بیشتر گرایش های‬ ‫ملی گرایانه دارد‪ .‬با توجه ب��ه انتخابات اخیر می توان‬ ‫گفت که محبوبیت این حزب کاهش یافته است‪.‬‬ ‫افزایش تع��داد طرفداران ان ش��د‪ .‬نامزدهای حزب‬ ‫«میهن پرستان روسیه» جدایی خود را از جنبش های‬ ‫رادیکال ناسیونالیس��تی اعالم کرده‪ ،‬ولی به پشتیبانی‬ ‫از سوی میهن پرستان به طور جدی امیدوار هستند‪.‬‬ ‫حزب راستگرای امر حق با کسب تنها نیم درصد‬ ‫ارا پایین تری��ن رده را در انتخاب��ات کس��ب ک��رد‪.‬‬ ‫این ح��زب که خود را ب��ه مثابه ح��زب بیانگر منافع‬ ‫کارفرمایان معرفی می کند‪ ،‬امس��ال ب��رای مدتی در‬ ‫مرکز توجه محافل سیاسی روسیه قرار گرفته بود‪ .‬این‬ ‫مساله مربوط به زمانی است که «میخائیل پروخورف»‬ ‫میلیاردر و صنعتگر مش��هوری که صاحب دارایی در‬ ‫صنایع فلزات سنگین است‪ ،‬ریاس��ت ان را به عهده‬ ‫گرفت‪ .‬او را در ماه س��پتامبر س��ال ‪ 2011‬درست در‬ ‫استانه تصویب فهرست انتخاباتی از این سمت کنار‬ ‫گذاشتند و «اندری دونایف» ش��خصیتی که شهرت‬ ‫کمت��ری دارد ج��ای او را گرفت‪ .‬به عقی��ده ناظران‪،‬‬ ‫این امر موجب از دس��ت دادن ع��ده ای از نامزدهای‬ ‫مهم توس��ط این حزب ش��د‪ .‬در میان نامزدهای «امر‬ ‫حق» می توان «اندری بوگدانوف» را نام برد که عضو‬ ‫ش��ورای سیاس��ی این حزب و یکی از موسسان ان‬ ‫است‪.‬‬ ‫سه حزب مذکور به دلیل پایین بودن میزان ارای‬ ‫کسب شده شان در پارلمان هیچ نماینده ای نخواهند‬ ‫داشت‪ .‬تنها احزابی می توانند به پارلمان راه یابند که‬ ‫حداقل هفت درصد ارای مردم را جذب کرده باشند‪،‬‬ ‫اگر زیر هفت درصد باش��د اج��ازه حضور نخواهند‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫ایدئولوژیک هستند که غرب انها را در اختیار گرفته‬ ‫است‪ .‬در واقع انچه در جهان ‪ -‬شرق و غرب – حائز‬ ‫اهمیت به ش��مار می رود‪ ،‬پول و قدرت است و اینها‬ ‫مواردی بود که وی انها را با هم تلفیق و از انها بهره برد‪.‬‬ ‫روس��یه از ایدئولوژی کمونیستی خسته بود و پوتین‬ ‫نیزان را به مردم خود تحمیل نکرد‪ .‬همه انچه او قولش‬ ‫را می داد افزای��ش درامدها‪ ،‬باز گردان��دن ثبات دوره‬ ‫شوروی‪ ،‬حس ارزشمندی‪ ،‬تامین کاالهای مصرفی و‬ ‫اجازه سفر به مردم بود‪ .‬از انجایی که این موارد نیاز و‬ ‫درخواست مردم برای رسیدن به «ازادی» را براورده‬ ‫می کرد‪ ،‬مردم با خشنودی با درخواست او برای کنار‬ ‫کشیدن خود از سیاس��ت موافقت کردند‪ .‬در واقع هر‬ ‫چند پوتین سلطه جو و قدرت طلب بود‪ ،‬اما برای انها‬ ‫یک فرد دموکرات جلوه کرد‪.‬‬ ‫روسیه در دوران ریاست پوتین برکرملین‬ ‫ناجی اقتدار ملی؟‬ ‫ترجمه‪ :‬سمیه همایون روز‬ ‫‪7‬‬ ‫بین الملل‬ ‫والدیمیر پوتی��ن در س��ال ‪ 2000‬می�لادی در‬ ‫بحرانی ترین شرایط از لحاظ اقتصادی و امنیتی قدم به‬ ‫کاخ کرملین نهاد و سکان ریاست جمهوری را به دست‬ ‫گرفت‪ .‬او به عنوان جانش��ین بوریس یلتسین‪ ،‬اولین‬ ‫رئیس جمهور روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر‬ ‫شوروی‪ ،‬در شرایطی زمام امور را به دست گرفت که‬ ‫وضعیت اقتصادی مردم روسیه چندان مطلوب نبود‪.‬‬ ‫در واقع‪ ،‬مطالعات تاریخی نشان می دهد در دهه ‪1990‬‬ ‫میالدی ن��ه تنها دول��ت کارامدی در روس��یه وجود‬ ‫نداشت‪ ،‬بلکه وضعیت اقتصادی کشور بسیار متزلزل‬ ‫بود و مردم در شرایط اسفباری روزگار خود را سپری‬ ‫می کردند‪.‬پوتین طی هشت سال ریاست جمهوری در‬ ‫روسیه از س��ال ‪ 2000‬تا ‪ 2008‬به بی ثباتی اقتصادی‪،‬‬ ‫سیاسی و امنیتی در کش��ورش که در نتیجه حکومت‬ ‫غرب گرایانه به رهبری بوریس یلتس��ین ایجاد شده‬ ‫بود‪ ،‬پایان داد‪ .‬او در ابتدای دوران ریاس��ت جمهوری‬ ‫خود‪ ،‬در نخستین گام‪ ،‬قوانین خاصی را در این کشور‬ ‫به تصویب رس��اند که سپس توانس��ت به کمک انها‬ ‫رونق را به اقتصاد روس��یه و اعتماد به نفس را به مردم‬ ‫این کشور باز گرداند‪ .‬یکی از کلیدهای موفقیت پوتین‬ ‫در فائق امدن بر روس��یه بحران زده‪ ،‬ت�لاش او برای‬ ‫س��رمایه گذاری در بخش ه��ای مختلف ب��ه ویژه در‬ ‫حوزه صنعت نف��ت و گاز بود و این امر ش��رایطی را‬ ‫فراهم کرد تا اقتصاد ضعیف و ش��کننده روسیه توان‬ ‫و قدرت پیش��ین خود را به دس��ت اورد‪ .‬همزمان با‬ ‫س��رمایه گذاری در این بخش حساس و در عین حال‬ ‫سوداور‪ ،‬او در جهت عکس فرایند خصوصی سازی‬ ‫در صنعت نفت و گاز حرکت کرد و برای ملی کردن ان‬ ‫کوشید‪ ،‬چراکه پوتین بر این باور بود این منابع طبیعی‬ ‫ارزشمند‪ ،‬منابع ملی هس��تند و باید در اختیار دولت‬ ‫قرار گیرند‪ ،‬نه ف��رد یا گروه های خ��اص‪ .‬با توجه به‬ ‫همین دیدگاه بود که ان سال ها شاهد نظارت و کنترل‬ ‫بیش��تر دولت بر این صنایع و درامدهای ناشی از ان‬ ‫بودیم؛ موضوعی که موجب ش��ده اقتصاد این کشور‬ ‫در مس��یر تازه ای قدم گذارد‪.‬از دیگر سو‪ ،‬روسیه طی‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪46‬‬ ‫این سال ها تالش بس��یاری برای ایجاد اوپک گازی‬ ‫با همراهی کش��ورهای دارای ذخایر گاز به خصوص‬ ‫ایران انجام داده؛ اقدامی که با مخالفت صریح امریکا و‬ ‫اروپا روبه رو شد‪ ،‬چراکه انها بر این باور بودند مسکو‬ ‫در نظر دارد تسلط بیشتری بر بازار گاز داشته باشد و‬ ‫در نتیجه بتواند قیمت ها را کنترل کند‪.‬پوتین همچنین‬ ‫در حوزه سیاس��ت خارجی نیز رواب��ط غرب گرایانه‬ ‫کشورش را به سمت روابط متعادل و متوازن با شرق‬ ‫و غرب تغییر داد و با احیای نس��بی اقتصاد روسیه و‬ ‫خارج کردن کش��ورش از بدهی های غرب ان هم از‬ ‫طریق مخالفت با یکه تازی های امریکا و ناتو‪ ،‬اقتدار‬ ‫روسیه را در عرصه بین المللی به رخ کشید و غرور ملی‬ ‫را در میان روس ها به وج��ود اورد‪ .‬او همچنین برای‬ ‫مطرح شدن روس��یه در مقابل قدرت بزرگ نظامی و‬ ‫اقتصادی جهان یعنی امریکا‪ ،‬در بخش صنایع دفاعی‬ ‫و تسلیحاتی س��رمایه گذاری عظیمی کرد‪ .‬طبق امار‬ ‫نشریه اکونومیست درباره هزینه های تسلیحاتی روسیه‬ ‫و سرمایه گذاری این کش��ور در صنایع دفاعی‪ ،‬سال‬ ‫‪ 2007‬میالدی‪ 31/5 ،‬میلی��ارد دالر بودجه صرف این‬ ‫امور شده و در سال ‪ 2010‬میالدی‪ 46/2 ،‬میلیارد دالر‬ ‫که این میزان رشد در مقایسه با دیگر کشورهای جهان‬ ‫بسیار زیاد بوده است‪.‬‬ ‫پایان دوران مفاهیم کمونیستی‬ ‫پوتی��ن ج��وان‪ ،‬باوق��ار‪ ،‬چش��م اب��ی و ارام‪،‬‬ ‫کامل ترین نمونه برای انتظارات مردمش بود‪ .‬هر چند‬ ‫بوریس یلتسین او را انتخاب کرده بود‪ ،‬اما پوتین تفاوت‬ ‫چشمگیری با سلف بیمار خود داشت‪ .‬دو عامل پوتین‬ ‫را مشهور ساخت؛ رش��د اقتصادی که به او اجازه داد‬ ‫حقوق و معوقه های حقوق بازنشستگی را بپردازد و‬ ‫پیگیری جنگ در چچن که هر دو س��مبل بازگش��ت‬ ‫اقتدار به این کش��ور بود‪.‬پوتین به عن��وان یک عضو‬ ‫ک‪.‬گ‪.‬ب‪ .‬دو موضوع را به خوبی می دانست؛ نخست‬ ‫اینکه اقتصاد دولتی دوران اتحاد جماهیر شوروی موثر‬ ‫و کارامد نیست و دیگر اینکه ایدئولوژی کمونیستی‬ ‫موضوع��ی توخالی و پوچ اس��ت‪ .‬ام��ا در عین حال‬ ‫معتقد بود که دموکراس��ی و جامعه مدنی تنها پوشش‬ ‫زندگی اقتصادی مردم‬ ‫پرداخت حقوق بازنشستگی‪ ،‬پرداخت به موقع‬ ‫دستمزدهای دولتی‪ ،‬ساخت جاده و راه‪ ،‬ساخت مراکز‬ ‫اموزش عالی با امکانات کامل و س��رمایه گذاری در‬ ‫بخش اموزش و پرورش از دیگر سیاس��ت هایی بود‬ ‫که دولت والدیمیر پوتین در پیش گرفت و به موجب‬ ‫ان مردم به طور مستقیم منتفع ش��دند‪ .‬در این سال ها‬ ‫بر ش��مار ثروتمندان روس اضافه شد و همین مساله‬ ‫سبب مطرح شدن روس��یه در عرصه بین المللی شد‪.‬‬ ‫امارها نش��ان می دهد در س��ال ‪ 2002‬میالدی هفت‬ ‫میلیاردر‪ ،‬در سال ‪ 17، 2003‬میلیاردر‪ ،‬در سال ‪،2004‬‬ ‫‪ 25‬میلیاردر‪ ،‬در س��ال ‪ 27 ،2005‬میلیاردر و در سال‬ ‫‪ 34 ،2006‬میلیاردر در روس��یه وجود داشتند‪ .‬عالوه‬ ‫بر این‪ ،‬در سال های ریاس��ت جمهوری پوتین به مدد‬ ‫درامده��ای کالن نفتی س��هم بزرگ��ی از بدهی های‬ ‫خارجی روس��یه پرداخت و بر حج��م ذخایر طال و‬ ‫ارز بانک مرکزی این کشور اضافه شد‪ .‬در این دوران‬ ‫روسیه به یکی از بزرگترین دارندگان ذخایر ارز و طال‬ ‫تبدیل شد و همین مس��اله به اقتصاد این کشور کمک‬ ‫کرد تا در وضعیت نابس��امان جهان کمترین اسیب را‬ ‫متحمل شود‪ .‬در دوران اغازین قرن جاری‪ ،‬تمرکز بیشتر‬ ‫دولت روسیه روی صنعت نفت و گاز بود و درامدهای‬ ‫کالن ناشی از این صنایع نه در اقتصاد داخلی که در توسعه‬ ‫صنایع دیگر و تکمیل پروژه های ناتمام سرمایه گذاری‬ ‫شد‪ .‬از طرف دیگر پوتین بخشی از درامدهای نفتی را در‬ ‫کشورهای دیگر سرمایه گذاری کرد تا با سوداوری انها‬ ‫زمینه را برای توسعه بیشتر اقتصاد داخلی فراهم کند و این‬ ‫سودهای کالن را برای ایندگان باقی بگذارد‪ .‬همچنین‬ ‫س��رمایه گذاری در خارج از کش��ور و وارد کردن سود‬ ‫ان به بازار داخل سبب شد تا اقتصاد به یکباره با افزایش‬ ‫نقدینگی مواجه نشود و مشکل ارتقای بیش از اندازه تورم‬ ‫یا بیماری هلندی در اقتصاد کشور به وجود نیاید‪.‬‬ ‫متوس��ط نرخ رش��د اقتصادی روس��یه در دوران‬ ‫هشت ساله ریاست جمهوری پوتین برابر با ‪ 6 /7‬درصد‬ ‫بود و عالوه بر این درامد قابل تصرف افراد‪ 10‬درصد رشد‬ ‫کرد و هزینه های مصرفی افزایش چشمگیری یافت‪ .‬طی‬ ‫این مدت نرخ بیکاری کاهش یافت و نرخ فقر تنزل پیدا‬ ‫کرد‪ .‬برایند این موارد نش��ان می دهد که طی سال ‪2000‬‬ ‫تا ‪ 2008‬اقتصاد کشور روسیه ش��کوفا شد و استاندارد‬ ‫زندگی مردم باال رف��ت‪ .‬همچنین از می��زان بیکاری و‬ ‫مشکالت اقتصادی کاسته شد و روسیه به کشوری مطرح‬ ‫در جهان تبدیل شد‪ .‬از این رو‪ ،‬والدیمیر پوتین به عنوان‬ ‫رئیس جمهوری پرکار شناخته شد که اقتصاد روسیه را از‬ ‫بحران شدید دهه‪ ۱۹۹۰‬به ثبات و رشد قابل توجه در قرن‬ ‫بیست و یکم هدایت کرد‪g.‬‬ ‫منبع‪:‬اکونومیست‬ ‫بین الملل‬ ‫توسعه امرانه‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫پوتینیسم‬ ‫استراتژی رستاخیز و شکوفایی روسیه برای قرن‪21‬‬ ‫فتح اهلل حسینی‪/‬کارشناس مسائل سیاسی‬ ‫‪1‬‬ ‫این سال ها دو کشور پهناور جهان‪ ،‬روسیه و‬ ‫چین‪« ،‬توس��عه ای امرانه» را تجربه می کنند‪ .‬طبق‬ ‫تئوری های متعارف غربی‪ ،‬لیبرال دموکراس��ی و‬ ‫اقتصاد بازار دو بال پرواز یک کش��ور به س��مت‬ ‫شکوفایی به شمار می ایند و بر اساس این تئوری‪،‬‬ ‫اگر چه کش��ورها تح��ت حاکمیت اس��تبداد هم‬ ‫می توانند به س��رعت توس��عه یابند‪ ،‬اما سرانجام‬ ‫مردم خواستار مشارکت بیش��تر در امور سیاسی‬ ‫خواهند شد و از س��وی دیگر دولتمردان باالخره‬ ‫به یک نوع اقتصاد بازار رضای��ت می دهند‪ ،‬اما با‬ ‫این وجود روس��یه تاکنون چین را در رشد سریع‬ ‫اقتصادی اش دنبال کرده و البته مس��کو در دوران‬ ‫ریاست جمهوری والدیمیر پوتین همچنان به طور‬ ‫پیوس��ته از ش��اخص های غربی توس��عه لیبرال‬ ‫دموکراتیستی فاصله گرفت‪ ،‬ولی در عین حال تا‬ ‫حد زیادی رضایتمندی روس ها را نیز تامین کرد‪.‬‬ ‫مساله اینجاست که ایا راه روسیه نمایانگر مدلی‬ ‫پرثبات از توسعه است؟ ایا مدل روسی با رهبری‬ ‫والدیمیر پوتین و با نام «پوتینیسم» به الگوی دیگر‬ ‫کشورهای جهان مبدل خواهد شد؟‬ ‫والدیمی��ر پوتی��ن در ش��رایطی ق��درت را در‬ ‫فدراسیون روس��یه به دس��ت گرفت که تصویر یک‬ ‫رهبر قدرتمن��د از او ب��رای نجات روس��یه از تکرار‬ ‫سناریوی فروپاشی اتحاد شوروی به مردم این کشور‬ ‫ارائه شده بود‪ .‬همانند بس��یاری از کشورهای در حال‬ ‫توسعه‪ ،‬روس��یه که همه ویژگی های جوامع در حال‬ ‫توسعه را داراس��ت‪ ،‬هرچند به دلیل عناصر گوناگون‬ ‫قدرت ملی ب��ا فاصله زیادی از این کش��ورها در مرز‬ ‫توس��عه یافتگی قرار می گیرد‪ ،‬نوس��ان میان امنیت و‬ ‫ازادی و حرکت میان این دو قطب یک روند تکراری‬ ‫بوده است‪ .‬مردم روس��یه در دوران پس از فروپاشی‬ ‫اتحاد شوروی با گسترش امواج جدایی طلبی و جنگ‬ ‫در چچ��ن و اقدام��ات گوناگون تروریس��تی مواجه‬ ‫ش��دند‪ .‬انها در جریان گروگانگیری های خونبار در‬ ‫مسکو‪ ،‬بسالن‪ ،‬داغستان و‪ ...‬هر روز با اخبار هولناکی‬ ‫که امکان فروپاش��ی فدراس��یون روس��یه را برجسته‬ ‫می س��اخت‪ ،‬روبه رو بودند‪ .‬انتخاب والدیمیر پوتین‬ ‫پایانی بر این نگرانی ها بود‪ .‬او توانست امنیت را تا حد‬ ‫قابل مالحظه ای در سراسر فدراسیون برقرار کند و این‬ ‫امتیاز بزرگی بود که پوتین موفق به کسب ان شد‪ .‬نحوه‬ ‫انتخاب او برای جانشینی یلتسین پدیده ای حیرت انگیز‬ ‫برای اروپا و امریکا بود‪ .‬بسیاری از رهبران این کشورها‬ ‫انتظار داشتند‪ ،‬روسیه با گسترش هنجارهای نظام های‬ ‫دموکراتیک به حل و فصل مش��کالت بپردازد‪ ،‬ولی‬ ‫انتخاب پوتین به جانشینی یلتس��ین این تصویر را از‬ ‫میان برد‪ .‬والدیمیر پوتین چهره ناش��ناخته ای برامده‬ ‫از دس��تگاه امنیتی روسیه ‪ ،FSB‬جانش��ین ‪ KGB‬بود‪.‬‬ ‫پوتین در امتداد تفکر اوراسیاگرایی جدید در روسیه‬ ‫بهره گی��ری از همه ابزاره��ای قدرت روس��یه را در‬ ‫سیاست خارجی این کش��ور هدف قرار داد‪ .‬او فردی‬ ‫فوق الع��اده زیرک و توان��ا و کامال پایبن��د به موازین‬ ‫منافع ملی بود‪.‬‬ ‫مردم روسیه پوتین را رهبری متفاوت با یلتسین‬ ‫براورد کردند؛ همانگونه که قبال در دوران گورباچف‬ ‫نسبت به یلتسین چنین برداشتی داش��تند‪ .‬او خود را‬ ‫متعهد به مبارزه ب��ا جدایی طلبی معرفی کرد که نمونه‬ ‫بارز ان در چچ��ن رخ داده بود‪ .‬او ب��ه عنوان رهبری‬ ‫طرفدار وحدت مل��ی‪ ،‬تحکیم دولت و فدراس��یون‪،‬‬ ‫طرفدار احیای قدرت داخلی و خارجی روسیه شناخته‬ ‫شد؛ در حالی که یلتسین فردی ضعیف و ناتوان شناخته‬ ‫شده بود‪ .‬او به عنوان یک رهبر قدرتمند و قابل اعتماد‬ ‫که می تواند نظم و امنیت را به روسیه برگرداند‪ ،‬مورد‬ ‫توجه قرار گرفت‪ .‬او به نسلی از سیاستمداران روسیه‬ ‫تعلق داشت که از زمان شوروی شکل گرفته و به خوبی‬ ‫‪47‬‬ ‫بین الملل‬ ‫نیازهای مردم روس��یه را درک کرده بود و برنامه های‬ ‫خود را براساس ان مطرح می کرد‪.‬‬ ‫به این ترتیب هرچند پوتین با حمایت یلتس��ین‬ ‫به قدرت رسید‪ ،‬ولی توانست با بهره گیری از توانایی‬ ‫شخصی خود به زودی به یک رئیس جمهور محبوب‬ ‫در روس��یه تبدیل ش��ود‪ .‬او که از دانش��کده حقوق‬ ‫دانشگاه سن پترزبورگ لیسانس حقوق دریافت کرده‬ ‫بود‪ ،‬س��پس به خدمت ک گ ب پذیرفته ش��د‪ .‬او ‪16‬‬ ‫سال خدمت در این دستگاه را پش��توانه فعالیت های‬ ‫خود قرار داد‪ .‬کمک او به اناتولی سوبچاک‪ ،‬شهردار‬ ‫س��ن پترزبورگ راه را برای ارتقای او گشود‪ .‬با انتقال‬ ‫او به دفتر ریاست جمهوری در مس��کو شرایط برای‬ ‫تحوالت جدید مهیا شد‪ .‬هنگامی که او از سوی یلتسین‬ ‫به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری معرفی شد‪ ،‬برای‬ ‫همگان در داخل و خارج این س��وال مطرح شد که او‬ ‫کیست؟ چه پیشینه ای دارد؟ و چرا برگزیده شده است؟‬ ‫یلتسین هنگامی پوتین را به عنوان وارث سیاسی خود‬ ‫برگزید که در داغستان شرایط دشوار و خطرناکی ایجاد‬ ‫شده بود‪ .‬عملیات نظامی در داغستان قرار بود به چچن‬ ‫نیز انتقال پیدا کند‪ .‬بار سنگین ناکامی در عملیات نظامی‬ ‫اول روس��یه در چچن بر دوش یلتسین قرار داشت و‬ ‫حل وفصل این مساله می توانست در معادالت سیاسی‬ ‫روسیه بسیار تاثیرگذار باش��د‪ .‬انفجار در مجتمع های‬ ‫مسکونی در مس��کو‪ ،‬بویناکس��ک و ولگادونسک بر‬ ‫تهدیدها افزوده بود‪ .‬موفقیت های پوتین در جنگ دوم‬ ‫در چچن و ارائه تصویر یک رهبر ناجی از رسانه های‬ ‫روسی که تحت کنترل الیگارش��ی ها قرار داشتند‪ ،‬در‬ ‫چارچوب توافق های او و یلتسین شرایط را برای قرار‬ ‫گرفتن روسیه در مسیر نظم و امنیت مهیا کرد؛ تعهدی‬ ‫که پوتین سخت به ان پایبندی نشان داده است‪.‬‬ ‫در همین زمینه والدیمیر پوتی��ن قبل از انتخاب‬ ‫خود س��ندی را منتش��ر ک��رد که ش��بیه پیام س��االنه‬ ‫رئیس جمهوری روسیه بود‪ .‬در این پیام او به فهرستی‬ ‫از مشکالت گوناگون روس��یه پرداخت‪ .‬او بدون رد‬ ‫اش��تباهات اصالح طلبان عامل اصلی رکود اقتصادی‬ ‫روس��یه را در «می��راث اقتصاد ش��وروی» خوانده و‬ ‫ایدئولوژیک بودن اقتصاد را مورد نقد شدید قرار داد‪.‬‬ ‫به نظر او چون روسیه در اقتصاد و سیاست بین المللی با‬ ‫رقابت مناسب برخورد نکرد‪ ،‬قدرت کشور را شکوفا‬ ‫نکرد‪ ،‬توسعه سریع جامعه را تحقق نساخت و انسان را‬ ‫ازاد نکرد و نتوانست موقعیت برتر خود را حفظ کند‪.‬‬ ‫پوتین در همان حال موضع ضدکمونیستی نیز نداشت‪.‬‬ ‫او تالش کرد بر حساس��یت های مردم روسیه تمرکز‬ ‫کند و به شدت به افراط گرایی در ایده ها و برنامه های‬ ‫لیبرالیستی حمله کرد‪ ،‬ولی مفهوم ازادسازی را هم رد‬ ‫نکرد‪ .‬در پیام والدیمیر پوتین «اس��تراتژی رستاخیر و‬ ‫شکوفایی روسیه» ترسیم ش��ده بود؛ همان جهتی که‬ ‫مردم روسیه که تجربه ابرقدرت بودن را داشتند‪ ،‬تشنه‬ ‫و خواس��تار ان بودند‪ .‬پوتین کوشید میان اصول کلی‬ ‫اقتصاد بازاری و دموکراس��ی با واقعیت های جامعه و‬ ‫دولت در روسیه پیوند ایجاد کند و این تکلیف اسانی‬ ‫نبود‪ .‬او تاکید بر اصالحات را از جایی که توقف شده‬ ‫بود‪ ،‬اغاز کرد؛ اقتصاد روسیه‪ .‬پوتین سرعت بخشیدن‬ ‫به رشد اقتصادی و اصالحات اقتصادی در روسیه را‬ ‫کامال سیاس��ی و استراتژیک می دانس��ت‪ ،‬ولی در ان‬ ‫برنامه پوتین اندیش��ه های قدرتمند روسی نهفته بود‪.‬‬ ‫وطن پرس��تی در این برنامه جایگاه ویژه ای داشت و‬ ‫او با ایدئولوژی رس��می و دولتی نیز مخالفت خود را‬ ‫بیان کرده بود‪ .‬پوتین ب��ر قدرت دولتی به عنوان عامل‬ ‫نظم و امنیت و حتی حفظ همبس��تگی های اجتماعی‬ ‫تاکید کرد‪ .‬مس��یر ب��رای دولت قدرتمند روس��یه که‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪48‬‬ ‫همواره ریش��ه در تاریخ این کشور داش��ته با رهبری‬ ‫مقتدران��ه پوتین که هم��واره بر تحق��ق ارمان هایش‬ ‫تاکید می کرد‪ ،‬ممکن تر ش��د‪ .‬با وجود اینکه پوتین در‬ ‫دوره ریاست جمهوری اش غول نفتی یوکس را دوباره‬ ‫ملی کرده‪ ،‬میخائیل خودروفسکی مدیر ان را به زندان‬ ‫انداخته و با خش��ونت‪ ،‬شرکت های ش��ل و بریتیش‬ ‫پترولیوم را از حوزه های نفتی و گازی پرس��ود روسی‬ ‫بیرون کرده اس��ت‪ ،‬این روزها سیل س��رمایه گذاری‬ ‫مستقیم خارجی روانه کشورش می شود‪ .‬به نظر می رسد‬ ‫مدیران ش��رکت های عظیم چندملیتی نظیر کوکاکوال‬ ‫یا جنرال موتورز ب��ه این نتیجه رس��یده اند که اوضاع‬ ‫حقوق مالکیت در روس��یه دس��ت کم به اندازه چین‬ ‫خراب نیست و می شود ریس��ک سرمایه گذاری های‬ ‫صدها میلیون دالری را به جان خرید‪ .‬در همین زمینه‬ ‫زمانی که مدودف به کاخ کرملین رسید‪ ،‬اقتصاد روسیه‬ ‫در وضعیت بس��یار مطلوبی قرار داشت و تخمین زده‬ ‫می شود که ذخیره مالی دولت حدود ‪ ۵۰۰‬میلیارد دالر‬ ‫باشد(سومین در جهان)‪ .‬در ان زمان این انتظار وجود‬ ‫داشت که رئیس جمهور بتواند این شرایط را به بهترین‬ ‫نحو ممکن نگه دارد و در توسعه ان تالش کند‪ .‬هرچند‬ ‫واقعی��ت امروز‪ ،‬نش��ان می دهد که وضعیت روس��یه‬ ‫چندان هم بد نیست‪ .‬روسیه توانست با بحران اقتصادی‬ ‫بین المللی و کاهش قیمت نفت به بهترین وجه ممکن‬ ‫کنار بیاید‪ .‬رش��د تولید داخلی روس��یه در سال ‪۲۰۰۸‬‬ ‫هشت درصد افزایش پیدا کرد که این رقم در سال ‪۲۰۰۹‬‬ ‫تنها دو درصد کاهش نشان داد و البته در سال ‪ 2010‬و‬ ‫‪ 2011‬بیشتر هم شد‪ .‬البته روسیه در بخش اقتصادی از ‬ ‫ترفندهای دیگری نیز استفاده کرد‪ .‬پوتین که هشت سال‬ ‫ریاست جمهوری خود را برای توسعه اوضاع اقتصادی‬ ‫صرف کرده بود اکنون با بروز بحران اقتصادی‪ ،‬این بار‬ ‫در مقام نخست وزیر به کمک کشورهای همسایه خود‬ ‫شتافته و با کمک های مالی و اعطای وام سعی در ایجاد‬ ‫مکانیزمی برای رسیدن به اهداف سیاسی خود که همان‬ ‫نفوذ در کشورهای همسایه است دارد‪.‬‬ ‫به هم��راه این ش��کوفایی‪ ،‬ح��س فزاینده نظم‬ ‫عمومی نیز در این فدراس��یون وجود دارد و روس ها‬ ‫در سیاس��ت خارجی ب��ه ای��ن نتیجه رس��یده اند که‬ ‫می توانند از خود در برابر امری��کا و اروپا دفاع کنند‪.‬‬ ‫پس شگفت انگیز نیس��ت که در اخرین نظرسنجی ها‬ ‫می��زان همراهی م��ردم با پوتی��ن و م��دودف به ‪70‬‬ ‫درصد رسیده اس��ت؛ بسیار بیش��تر از همتایانش در‬ ‫واشنگتن یا توکیو‪ .‬تنها مشکل این است که کشوری‬ ‫که روس ه��ا این روزها در حال س��اختنش هس��تند‬ ‫ی نیس��ت‪ .‬مدل سیاسی‬ ‫تو یکم ‬ ‫کش��وری قرن بیس�� ‬ ‫روس��یه مدلی پیوندی اس��ت که حتی از اقمار سابق‬ ‫اتحاد جماهیر شوروی نظیر لهستان و مجارستان هم‬ ‫کمتر دموکراتیک به نظر می رس��د‪ .‬ب��ا اینکه پوتین با‬ ‫حس فزاینده نظم عمومی‬ ‫نیز در این فدراسیون‬ ‫وجود دارد و روس ها‬ ‫در سیاست خارجی به‬ ‫این نتیجه رسیده اند‬ ‫که می توانند از خود در‬ ‫برابر امریکا و اروپا دفاع‬ ‫کنند‪ .‬پس شگفت انگیز‬ ‫نیست که در اخرین‬ ‫نظرسنجی ها میزان‬ ‫همراهی مردم با پوتین‬ ‫و مدودف به ‪ 70‬درصد‬ ‫رسیده است‬ ‫رای باالی مردم در انتخابات پیروز ش��ده‪ ،‬دولت‬ ‫او دسته ای از احزاب سیاسی وفادار را در پارلمان‬ ‫ تربیت کرده و توانس��ته مخالفان جدی را از قوه‬ ‫مقننه حذف کند‪ ،‬درضم��ن کرملین تعداد زیادی‬ ‫از سازمان های غیردولتی را تعطیل کرده است‪.‬‬ ‫با این حال روس��یه در حال حاض��ر باز هم‬ ‫دموکراتیک ت��ر از چین اس��ت‪ .‬برخالف رهبری‬ ‫کمونیست چین‪ ،‬پوتین با رای مردم انتخاب شده و‬ ‫به احتمال زیاد مارس اینده به نفع رئیس جمهوری‬ ‫انتخابی بع��دی – و البته یک جانش��ین مس��لما‬ ‫دست نش��انده ‪ -‬کنار می رود‪ .‬روس ه��ا به اندازه‬ ‫چینی ها مخالفان را سانسور نمی کنند و به زندان‬ ‫نمی اندازند‪ .‬پس چرا غرب بیش��تر منتقد روسیه‬ ‫اس��ت تا چین؟ و چرا از صعود روسیه تا این حد‬ ‫نگران است؟‬ ‫برای این مساله دالیل مختلفی وجود دارد؛‬ ‫اوال اینکه عده ای فکر می کنند روس��یه نمی تواند‬ ‫به س��ادگی از میراث تاریخی اش ب��ه عنوان یک‬ ‫قدرت امپرات��وری خالصی یاب��د و حقیقتا انها‬ ‫هی��چ گاه جاه طلبی های بین المللی ش��ان را انکار‬ ‫نکرده اند‪.‬‬ ‫دلیل دوم بدگمانی غرب‪ ،‬سیاست خارجی‬ ‫علنی و زمخت کرملین است‪ .‬سیاستمداران روسیه‬ ‫به شدت نسبت به دهه ‪ 1990‬بدبین اند‪ .‬از دید انها‬ ‫دوران یلتسین‪ ،‬نه عصر شکوفایی دموکراسی که‬ ‫س��ال های تحقیرامیز ضعف بود‪ .‬انها ایمان دارند‬ ‫که امریکا و ناتو در دوران درماندگی روسیه تا انجا‬ ‫که توانس��ته اند هر امتیاز سیاسی و اقتصادی را که‬ ‫می شده از کرملین گرفته اند‪ .‬از دید روس ها غرب‬ ‫از دموکراسی به عنوان اسلحه استفاده کرده و با به‬ ‫راه انداختن انقالب های مخملین در گرجستان و‬ ‫اوکراین س��رزده وارد منطقه نفوذ تاریخی روسیه‬ ‫شده است‪ .‬حاال روس��یه دوباره قدرتمند است و‬ ‫غرب ناخش��نود؛ این بار مواجهه و زور است که‬ ‫می تواند از منافع روسیه محافظت کند‪.‬‬ ‫دالیل دیگری هم برای محتاط بودن وجود‬ ‫دارد؛ به نظر می رس��د روس��یه تالش می کند از‬ ‫لحاظ فرهنگی هم به عنوان یک امپراتوری تازه ‪،‬‬ ‫تجدید ساختار کند‪ .‬مردم روسیه در حال حاضر به‬ ‫عصر پیش از کمونیسم عالقه مند شده اند؛ انها به‬ ‫قصر های تزاری می روند و در صف می ایستند تا‬ ‫کلیساهای ارتدوکس تازه بازسازی شده را تماشا‬ ‫کنند‪ .‬روس ها البته هنوز در مورد هویت ملی شان‬ ‫اختالف نظر دارند‪.‬‬ ‫شماری با ایده ساموئل هانتینگتون موافق اند‬ ‫که روسیه نمایانگر تمدنی جدا از غرب یا اسیاست‬ ‫و کس��ی نمی تواند ریش��ه های اروپایی روس��یه‬ ‫را نادیده بگی��رد‪ .‬با این حال تردیدی نیس��ت که‬ ‫روس های معاصر ثروت می خواهن��د و امنیت؛‬ ‫ش��اید انها در روی��ای بازپس گی��ری افتخارات‬ ‫بین المللی گذشته باشند‪ ،‬اما ایا حاضرند بهای ان‬ ‫را نیز پرداخت کنند؟‬ ‫غرب از روسیه پوتین عصبانی است‪ ،‬چون‬ ‫معشوقه ای بی وفا تصورش می کند‪ .‬انها در دهه ‪90‬‬ ‫امیدوار بودند که روسیه به سرعت به یک لیبرال‬ ‫دموکراسی بالغ تبدیل ش��ود و زمانی که اوضاع‬ ‫طور دیگ��ری پیش رفت حس کردن��د که به انها‬ ‫خیانت شده است‪ .‬درست است که روسیه کامال‬ ‫دموکراتیکی ظهور نکرد‪ ،‬اما روس��یه قدرتمند و‬ ‫توسعه یافته و در یک کالم یک ابرقدرت در سایه‬ ‫پوتینیسم در حال ظهور است‪g .‬‬ ‫بررسی تئوریک مدل توسعه پوتین در روسیه‬ ‫موج سوم توسعه‬ ‫یادداشتی از دکتر سید حسین سیف زاده‬ ‫*‬ ‫‪2‬‬ ‫قبل از انکه درباره مفهوم «توسعه امرانه» سخن‬ ‫بگوییم باید گفت اصوال خود مفهوم توسعه مفهومی‬ ‫ غلط اس��ت‪ .‬توس��عه یعنی وسعت بخش��یدن که در‬ ‫فارس��ی ما ای��ن واژه را غلط ترجم��ه کرده ایم‪ .‬واژه‬ ‫انگلیس��ی این مفهوم ‪ Development‬از پاکت بیرون‬ ‫اوردن و از پیچیدگی بیرون اوردن است‪ .‬به نظر من‬ ‫مفهوم بهت ر ترجمه این واژه در فارسی «شکوفندگی یا‬ ‫شکوفایی» است‪ .‬بنابراین مفهوم توسعه غلط جا افتاده‬ ‫و ترجمه غلطی نیز از ان صورت گرفته است‪ .‬در این‬ ‫حال این شکوفندگی زمانی به معنای شکوفایی امرانه‬ ‫تعبیر می شود که برای کسی یا چیزی به طور دستوری‬ ‫شکوفنده شود‪ .‬اما در مس��اله رشد هم این امر ممکن‬ ‫است به صورت دستوری صورت گیرد‪ .‬در این بین‬ ‫در کشورهایی که برای مدت زیادی رویا گرایی حاکم‬ ‫بوده است برای از بین بردن این حالت‪ ،‬معموال نگاه‬ ‫اقتدارگرایی به وجود می اید‪.‬‬ ‫لغت امریت یا توس��عه امرانه بیشتر مخصوص‬ ‫نظام های فاشیس��تی اس��ت‪ .‬بنابرای��ن اقتدارگرایی‬ ‫کلم��ه ای بهتر نس��بت به توس��عه امرانه اس��ت‪ .‬در‬ ‫این حال در توس��عه اقتدارگرایانه اقت��دار به معنای‬ ‫مرجعیت است نه به معنای قدرت‪ .‬اگر به شکوفندگی‬ ‫اقتدارگرایانه نگاهی داشته باشیم‪ ،‬می بینیم در این امر‬ ‫تعارضی وجود دارد؛ یعنی اقتدارگرایی که عقل گرایی‬ ‫صرف اس��ت و مرجعیت دارد موجب شکوفندگی‬ ‫نمی شود اما این امر خود مرحله ای است برای رهایی‬ ‫از دوران رویاگرایی‪.‬‬ ‫در روسیه هفتاد س��ال حالت رویاگرایی حاکم‬ ‫بود‪ .‬در حال��ت رویاگرایی که توس��ط رهبران دمیده‬ ‫می شود( من نام این کنش را زیست واره اشراق واره‬ ‫گذاشته ام) نخبگانی که عاقل هستند به تهییج توده ها‬ ‫دست می زنند تا توده ها مبارزه ای اهریمنی و اهورایی‬ ‫را به نفع نخبگان و به ضرر نخب��گان رقیب یا به نفع‬ ‫گروه خودی و به ضرر گروه دیگر شروع کنند‪ .‬در این‬ ‫حال احتماال توده ها به حالت تهییج زده و هیجان زده‬ ‫بین الملل‬ ‫در می ایند و به حرکت می افتن��د‪ .‬با این وضعیت در‬ ‫دوران بعد اش��راق واره باید دورانی باشد که( من بر‬ ‫ان نام زیست واره حساب واره گذارده ام‪ ).‬حالت های‬ ‫دخل و خرج مطرح ش��ود و نه هیجان گرایی‪ .‬در این‬ ‫دوران شکوفایی اقتدار گرایی دورانی حساب گرایی‬ ‫است تا ظرفیت کشور و جامعه را باال برد‪ .‬اما باید در‬ ‫اینجا توجه کرد که ایا رهبران این حالت اقتدارگرایی‬ ‫را به صورت پروسه یا پویش به کار می برند تا ظرفیت‬ ‫جامعه باال رود یا نه‪ ،‬خود اقتدارگرایی هدف است‪.‬‬ ‫تصور من به موجب سفری که به روسیه داشته ام‬ ‫و با مردم این کشور اشنا هستم و با برخوردی که من‬ ‫در زمان دانش��گاه هارواد با انان داشتم این است که‬ ‫نوعی از حالت رمز و راز و پنه��ان کاری در بین انان‬ ‫وجود دارد‪ .‬این حالت از دوران گذشته است‪ ،‬بنابراین‬ ‫برای رفع ان اگر نخبگان همان حالت اشراق واره را در‬ ‫لباس جدید اعمال کنند به این معنا که این بار به جای‬ ‫رویا گرایی و تهییج توده ها بخواهند افراد را به ماشین‬ ‫و چرخ دنده توسعه کش��ور تبدیل کنند جامعه دچار‬ ‫مشکل می شود‪ ،‬مگر اینکه این مساله خود ابزاری به‬ ‫سوی توسعه باشد‪ .‬در این بین نیز انچه ما در دو هفته‬ ‫اخیر در روس��یه دیده ایم حاکی از ان است که مردم‬ ‫دچار بی اعتمادی ش��ده اند و تصور انان این است که‬ ‫اقتدارگرایی به صورت هدف نخبگان و نه به صورت‬ ‫ابزاری برای توسعه درامده است‪.‬‬ ‫گذشته از این اگر به س��نت تزاریسم در روسیه‬ ‫قدیمی نگاهی داشته باش��یم ایا باید گفت تزاریسم‬ ‫روسی حالت امپریالیس��تی داشت و این تزاریسم در‬ ‫جامعه روسیه کمتر توانست تحولی به وجود اورد یا‬ ‫همپا با غرب اروپا به جلو حرکت ک��رد‪ .‬در این بین‬ ‫باید گفت توس��عه به معنای ش��کوفندگی احتیاج به‬ ‫فردیت دارد و نه فردگرایی فردیت‪ .‬یعنی انسان ها به‬ ‫شخصیت و بی همتایی برسند‪ .‬در این بین در روسیه‬ ‫برخالف کشورهای عربی‪ ،‬نگاه نگاهی قبیله ای نبود‬ ‫بلکه نگاهی ملی بود‪ ،‬اما این نگا ه هابزی بود که در این‬ ‫حالت هابزی ملت افریده شده و افریده شدن ملت‪،‬‬ ‫زمینه را ب��رای قدرت فراهم کرده ب��ود‪ .‬در نتیجه در‬ ‫زمان پطر کبیر و دوران کاترین روسیه توانست قدرت‬ ‫ملی را جلو ببرد‪ ،‬حتی در زمان قاجار ایران به بعد هم‬ ‫ما می بینیم که روسیه توانست در مقابله با انگلیس در‬ ‫ایران قاجار بازی بسیار حساب شده ای را اعمال کند‪.‬‬ ‫این بازی حساب شده ان بود که هر زمانی که انگلیس‬ ‫از جامعه مدنی حمایت می کرد‪ ،‬در مقابل روس��یه از‬ ‫حکوم��ت (مانند محمد علی ش��اه) حمایت می کرد‪،‬‬ ‫بعدها هم زمانی که روسیه تبدیل به شوروی شد این‬ ‫جریان تغییر یافت؛ ش��وروی از رویاگرایی در ایران‬ ‫حمایت می کرد و غرب هم از اقتدارگرایی‪.‬‬ ‫بای��د گف��ت در دوران تزاریس��م در روس��یه‬ ‫بین نخبگان عقالنیت��ی وجود داش��ت که برخالف‬ ‫کش��ورهای منطقه عرب��ی حالت قبیله ای نداش��ت‪،‬‬ ‫یعنی ملی تولید ش��ده بود ولی ملت تولید نشده بود‪.‬‬ ‫در حالتی دولت‪ ،‬دولت��ی بود ک��ه گرایش های ملی‬ ‫داشت و حکومت نمی توانس��ت از ان خارج شود‪،‬‬ ‫اما جامعه تبدیل به ملت نش��ده بود‪ .‬در روس��یه نگاه‬ ‫پدرساالری وجود دارد اما این حالت پدر ساالری در‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪49‬‬ ‫بین الملل‬ ‫روسیه زمینه های هابزی دارد و نه پدرساالری همانند‬ ‫عربستان سعودی‪ ،‬بحرین‪ ،‬امارات و‪...‬‬ ‫بنابراین پطر کبیر‪ ،‬کاترین و رهبران و تزار های‬ ‫روسیه نمی توانستند به قدرت ملی نیندیشند‪ .‬یعنی به‬ ‫این قدرت می اندیشیدند‪ ،‬ولی نگاه انان پدرساالر و‬ ‫نخبه س��االر بود‪ ،‬اما نخبه گرا نبود‪ .‬با این حال توسعه‬ ‫به معنای شکوفندگی زمانی است که رهبران نخبه گرا‬ ‫می ش��وند‪ .‬باید گف��ت نخبه گرایی با نخبه س��االری‬ ‫تفاوت دارد‪ .‬نخبه ساالری نوعی دیکتاتوری است اما‬ ‫نخبه گرایی جریانی است که جامعه را به سوی نخبگی‬ ‫می برد‪ .‬در کالمی دیگر در جامعه روسیه نخبه ساالری‬ ‫ب��ود‪ ،‬در حال��ی ک��ه در غ��رب اروپ��ا نخبه گرایی‬ ‫روی داد‪.‬‬ ‫در دوران شوروی و به طور کلی در توتالیتاریسم‪،‬‬ ‫به انسان هااهمیت داده نمی شود‪ .‬بنابراین توتالیتاریسم‬ ‫با ش��کوفایی در تناق��ض عجیبی اس��ت و تناقضی‬ ‫دیالکتیکی بین انان وجود دارد‪ .‬به این معنا که ادم ها از‬ ‫ادمیت خود بیرون می ایند و در چرخ دنده دیالکتیک‬ ‫به جلو می روند‪ .‬در زمان استالین شوروی توانست با‬ ‫اهرم جنگ افراد و متخصصانی را از اروپای ش��رقی‬ ‫بیاورد و روسیه را بسازد‪ ،‬اما در این رویکرد چندین‬ ‫ده میلیون نفر کشته شدند‪ .‬اگر ما این دیدگاه را مورد‬ ‫توجه قرار دهیم که دس��تاورد ملی بر کرامت انسانی‬ ‫و دس��تاورد فنی بر کرامت انس��انی تقدم پیدا کند و‬ ‫به این رویکرد توس��عه بگوییم ب��ا تعریفی که من به‬ ‫عنوان ادمی مذهبی برای انس��ان قائل هس��تم جور‬ ‫در نمی اید‪.‬‬ ‫اگر بگوییم که استالین ظرفیت روسیه را باال برد‬ ‫اما زمینه را برای فروپاشی شوروی پایین اورد‪ ،‬حرف‬ ‫درستی است‪ .‬یعنی صنعت در ان کشور باال رفت اما‬ ‫با ان همه صنعت و موش��ک و‪ ...‬نیز امروزه روسیه را‬ ‫در فقر می بینیم‪ .‬در حالی که میزان زیادی نفت و گاز‬ ‫می فروشد‪ ،‬در منابع گازی هم در دنیا اول است‪ ،‬این‬ ‫همه منابع دارد و بزرگ ترین کش��ور دنیا نیز هست‪.‬‬ ‫در این بین اگر توسعه ای در توتالیتاریسم روسیه رخ‬ ‫می داد‪ ،‬امروزه روسیه به اقتدارگرایی پوتین در حال‬ ‫کنونی نیاز نداشت‪.‬‬ ‫در ان دوران گورباچ��ف از فس��ادی ک��ه در‬ ‫ش��وروی رخ داد باخبر بود و در حقیقت پروستریکا‬ ‫و گالسنوست نتیجه جوامع رویا گراست‪ .‬در بین این‬ ‫جوامع حالتی از اشراق وارگی وجود دارد و نخبگان‪،‬‬ ‫توده ها را تحریک به حب و بغ��ض می کنند‪ .‬در این‬ ‫بین این حب و بغض هم درگیر خود شوروی شد و‬ ‫دیدیم که شوروی چگونه با تب کوچکی فروپاشید‪.‬‬ ‫یعنی ان گورباچف نبود که ش��وروی را فروپاشاند‬ ‫بلکه پوسیدگی این لوله بود‪ .‬لوله انچنان پوسیده بود‬ ‫و جامعه چنان منحط شده بود که پیچی که چرنینکو و‬ ‫اندروپف به ان زدند هم نتیجه نداد‪ .‬یعنی گرچه انان‬ ‫به این فکر افتاده بودند ک��ه گورباچف را بیاورند‪ ،‬اما‬ ‫دیگر دیر شده بود‪ .‬بنابراین به نظر من انچه در روسیه‬ ‫رخ داد شکوفایی نبود؛ یعنی صنعت باال رفته بود اما‬ ‫جامعه ای فقیر وجود داشت‪.‬‬ ‫در تص��ور من جوام��ع به ط��ور س��اده دوران‬ ‫رویاگرایی پی��دا می کنن��د و در این روی��ا گرایی یا‬ ‫ستیزه جو هس��تند یا بازتاب گر ا‪ .‬در اغاز شوروی در‬ ‫این مرحله بود‪.‬‬ ‫در مرحله دوم در زمان استالین ابزار گرایی حاکم‬ ‫بود و ش��خصیت انان به پزدادن و پرستیژ نشان دادن‬ ‫بود‪ .‬اما مرحله سوم توسعه‪ ،‬جامعه ای است که خود را‬ ‫تحکیم می کند‪ ،‬بدون اینکه پز بدهد‪ .‬اکنون هم روسیه‬ ‫تازه به فکر این مرحله افتاده اس��ت‪ ،‬ولی این توان را‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪50‬‬ ‫ندارد‪ .‬بنابراین می بینیم ک��ه در وضعیتی که به وجود‬ ‫امده مجبور هستند به روش های مختلف اقتدارگرایی‬ ‫را ب��ه کار برند‪ ،‬اما باید گف��ت اقتدارگرایی جامعه را‬ ‫از وجود خود تهی می کند‪ .‬چ��را که به جای اینکه در‬ ‫جامعه همه انسان ها فکر کنند‪ ،‬یک نفر فکر می کند یا‬ ‫گروهی الیگارشی این فکر را انجام می دهند‪ ،‬بنابراین‬ ‫جامعه به رخوت فرو می رود‪.‬‬ ‫من فک��ر نمی کن��م که روس��یه با ای��ن حالت‬ ‫از اقتدارگرای��ی بتواند موفق ش��ود و حت��ی ژاپن و‬ ‫کره جنویی هم ب��ا تقلی��د اقتدارگرایی اس��ت که به‬ ‫دموکراس��ی رس��یده اند‪ ،‬اما به ط��ور مث��ال در ژاپن‬ ‫جایزه نوبل‪ ،‬فلسفه یا نگاه فلس��فی و هنری نداریم‪،‬‬ ‫بلکه بس��یاری از ژاپنی ها متاس��فانه تبدیل به موش‬ ‫ازمایشگاهی ش��ده اند و خود را چرخ دنده رشد ملی‬ ‫می دانند نه انسانی که به فردیت رسیده باشد‪.‬‬ ‫در دوران پوتین باید توجه داش��ت که پوتین و‬ ‫گورباچف از درون س��اختار بوروکراس��ی شوروی‬ ‫بیرون امدند‪ .‬در بوروکراس��ی شوروی برای فردیت‬ ‫ارزش قائل نبودند تا انس��ان پرورش پی��دا کند و به‬ ‫فردیت برسد‪ ،‬بلکه نظامی ایدئولوژیک بود که در این‬ ‫نظام افراد به چرخ دنده تبدیل می شدند‪.‬‬ ‫در این بین مگر می ش��ود پوتین و افرادی شبیه‬ ‫انان در جامعه ای یک شبه به فرهنگ فردیت برسند؟‬ ‫در روس��یه حتی در طول دو دهه اخیر که ش��وروی‬ ‫فروپاشید گروه اوراسیا و گروه اروپایی شکل گرفت‬ ‫اما نه محافظ��ه کار و سوسیالیس��ت و‪ ...‬بنابراین باید‬ ‫گفت این جامعه هنوز نگاه��ی بازتاب گرا و تقلیدی‬ ‫دارد‪ .‬در ای��ن ش��رایط جامع��ه روس��یه از بن گرایی‬ ‫طبقاتی بیرون امده به اقتدارگرایی افتاده است که این‬ ‫اقتدارگرایی بازتاب گرا می خواهد هم وزن کشورهای‬ ‫غربی پیش رود‪ ،‬اما تولیدش قابل مقایسه با انگلیس‬ ‫نیس��ت‪ ،‬در حالی که جمعیتی چند براب��ر انگلیس و‬ ‫وسعتی چندده برابر این کشور دارد‪.‬‬ ‫در این حال جامعه را می توان��د با حالت پیچ و‬ ‫مهره ای با تسمه ای به هم وصل کند (هدف هم اکنون‬ ‫نیز این اس��ت‪ .‬همانگونه که به اصط�لاح روس ها‬ ‫نهضت چچن را سرکوب کردند و اتش را زیر خاکستر‬ ‫بردند) اما ایا این تبدیل به ملی گرایی می شود؟ تصور‬ ‫من اینگونه نیست‪ .‬تحوالت اخیر در روسیه بیانگر ان‬ ‫است که این تحوالتی نیست که به سوی دموکراسی‬ ‫ش��دن باش��د و گویا اقتدارگرایی در جامعه به هدف‬ ‫تبدیل شده است‪.‬‬ ‫در پایان باید گفت تصور من این اس��ت که هر‬ ‫کشوری زمینه های توس��عه اش باید در اندیشه های‬ ‫فلس��فی بومی درگیر باشد‪ .‬روس��یه گرچه در درون‬ ‫جامعه غربی است‪ ،‬اما روس��یه نگاهی ارتدوکسی از‬ ‫مس��یحیت دارد و با دیدگاه کاتولیک و پروتستان ها‬ ‫تفاوت دارد‪.‬‬ ‫در این نوع از نگاه ارتدوکسی ریشه های فکری‬ ‫اهورایی ‪ -‬اهریمنی وجود دارد ک��ه خود را مقدس‬ ‫می داند و دیگری را پلید‪ .‬هر جامعه ای که گرفتار چنین‬ ‫بدبختی ای باشد اش��راق وارگی بر ان حاکم می شود‬ ‫و این حال��ت از اش��راق وارگی زمینه های��ی را برای‬ ‫توده گرایی به وجود می اورد‪ .‬ب��ه نظر من جوامع اگر‬ ‫بخواهند به دموکراسی برس��ند نیاز دارند که حداقل‬ ‫فرزانه ماب باشند یا به دید ایرانی «رند» باشند‪.‬‬ ‫یعنی بتوانند مصالحه گ��ر بین نیازهای دنیایی و‬ ‫نیازهای معنوی باش��ند‪ .‬این امر خود نیاز به شکفتن‬ ‫انسان دارد‪ .‬من توسعه و شکوفایی را امری پرورشی‬ ‫می دانم نه دستوری‪g .‬‬ ‫* استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران‬ ‫دولت اتوکرات‬ ‫گفت وگو با سید احمد موثقی‬ ‫درباره دولت روسیه و توسعه امرانه‬ ‫فرزاد رمضانی‬ ‫‪3‬‬ ‫بیشتر تحلیلگران سیاسی بعد از پیروزی‬ ‫«دیمیتری مدودف» به عنوان س��ومین‬ ‫رئیس جمهور روسیه و انتخاب رئیس جمهور‬ ‫قبل از وی یعنی «والدیمی��ر پوتی��ن» ب��رای‬ ‫دردس��تگرفتنپس��تنخس��ت وزیری‪،‬‬ ‫پیش بین��یروزیرامی کردن��دک��هپوتی��ن‬ ‫دوباره برای احراز پست ریاس��ت جمهوری‬ ‫وسیع ترین کشور دنیا دس��ت به فعالیت بزند‬ ‫و کمپین انتخاباتی برگزار کن��د‪ .‬انتخاب��ات‬ ‫دوره بعدی ریاس��ت جمهوری در روس��یه‬ ‫حدود ‪ 9‬ماه دیگر و در مارس ‪ 2012‬برگ��زار‬ ‫خواهد ش��د‪ .‬با این وجود چندی پیش‬ ‫مدودف به عنوان رئیس جمهور کنونی روسیه‬ ‫اعالم کرد تمایلی برای رقابت ب��ا پوتی��ن در‬ ‫انتخابات دور بعدی ریاست جمهوری ندارد‪.‬‬ ‫این س��خن گمانه زنی ها برای نامزد ش��دن‬ ‫مجدد پوتین در انتخابات سال اینده میالدی‬ ‫را بیش از پیش تقویت کرد و با وجود اینک��ه‬ ‫ت مان��ده‪ ،‬والدیمی��ر‬ ‫‪9‬ماه به اغاز انتخاب��ا ‬ ‫پوتین کمپین انتخاباتی خود را اغ��از ک��رده‬ ‫اس��ت‪ .‬این امر بهانه ای ش��د که به س��راغ‬ ‫دکتر سید احمد موثقی رفته و نظر ایش��ان را‬ ‫نسبت به تحوالت روسیه و تالش این کشور‬ ‫برای توسعه مورد بررس��ی قرار دهیم‪ .‬انچه‬ ‫در پی می اید حاصل گفت وگوی مثل��ث ب��ا‬ ‫این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران است‪.‬‬ ‫اقای دکتر! برای ورود به بحث توسعه امرانه‬ ‫ابتدا بفرمایید مفهوم توسعه به چه معناست و‬ ‫تفاوت ان با مفهوم رشد در چیست؟‬ ‫‪ l‬در واقع رشد با توس��عه فرق دارد‪ .‬رشد‬ ‫اقتصاد به تولید کمک می کند و مازاد ایجاد می شود‬ ‫و با انباشت سرمایه هم همراه است‪ ،‬ولی این مازاد و‬ ‫مازاد اقتصادی و منافعی که ایجاد می شود‪ ،‬به نحوی‬ ‫بسیار نابرابر و در چارچوب روابط وابستگی توزیع‬ ‫می شود‪ .‬بسیاری از این مازادها و منافع هم به خارج‬ ‫می رود و ب��ه جامعه و بین نیروه��ای مولد جامعه‬ ‫پخش نمی شود‪ .‬به همین دلیل در رشد اقتصادی‪،‬‬ ‫فقر‪ ،‬بیکاری و نابرابری ها حل نمی ش��ود‪ .‬توسعه‬ ‫از رش��د اقتصادی فراتر می رود و رشد اقتصادی‬ ‫نمی شود‪ .‬اقتصاددانان توسعه روی این مساله بحث‬ ‫می کنند که الگویی از رشد اقتصادی دنبال شود که در‬ ‫عین انباشت سرمایه‪ ،‬سرمایه گذاری و تولید مازادها‬ ‫و منافعی که ایجاد می شود‪ ،‬به جامعه و به نیروهای‬ ‫تولی��د کننده برگ��ردد و مس��اله بی��کاری‪ ،‬فقر و‬ ‫نابرابری های بزرگ حل ش��ود‪ ،‬بنابراین توس��عه‬ ‫خیلی فراتر از رشد اقتصادی است‪.‬‬ ‫با این تعریف از توس��عه‪ ،‬مفهوم توس��عه‬ ‫احمد موثقی معتقد‬ ‫است که پوتین بعد‬ ‫از حکمرانی بر کاخ‬ ‫کرملین توانست‬ ‫شبکه های مافیایی‬ ‫را تا حدی کنترل‬ ‫کند و به گسیختگی‬ ‫اقتصادی و اجتماعی‬ ‫در جامعه روسیه‬ ‫پایان دهد‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫امرانه چه تفاوتی با س��ایر توسعه های مد نظر‬ ‫دارد‪ ،‬همچنین کدام کشورها اغازگر این نوع‬ ‫توسعه بوده اند؟‬ ‫‪ l‬توسعه امرانه خود بیشتر به تجربه کشورهایی‬ ‫که در دهه های اخیر در توس��عه دچار تاخیر شده اند‪،‬‬ ‫برمی گردد‪ .‬یعنی این کش��ورها در زمینه توسعه دیرتر‬ ‫فعال ش��ده اند‪ .‬اگر به توس��عه هم نظری داشته باشیم‪،‬‬ ‫توسعه به معنای صنعتی شدن است یا به عبارت دیگر به‬ ‫نحوی از منابع و امکانات کشور استفاده بهینه صورت‬ ‫گیرد تا بیشترین میزان ثروت و رفاه برای بیشترین تعداد‬ ‫مردم فراهم ش��ود‪ .‬در این بین چون این کار با صنعتی‬ ‫شدن امکان پذیر است یک سری از کشورها که دیرتر‬ ‫وارد فرایند توسعه و صنعتی شدن شده اند به این سمت‬ ‫رفتند‪ .‬کشورهایی که دیر جنبیدند به دلیل رقابت هایی‬ ‫که با کش��ورهایی که پیش تر صنعتی شده اند‪ ،‬دارند (به‬ ‫دلیل بنیان های صنعتی و تولیدی گس��ترده وارد بازار‬ ‫جهانی شده و بازارهای کش��ورهای دیگر را در دست‬ ‫گرفته اند و همچنین می توانند تولید داخلی کشورهای‬ ‫دیگر را نابود و انها را وابسته به خود کنند و مازاد ها را‬ ‫برای خود بردارند و این کشور ها به حاشیه رانده شوند)‬ ‫به توس��عه امرانه رو اورده اند و دولت اقتدارگرا نقش‬ ‫پررنگی دارد و برای اینکه بنیان های تولید داخلی اسیب‬ ‫نبیند و ت��وان رقابت با محصوالت خارجی را داش��ته‬ ‫باش��ند به تدریج نظام اقتصادی باز می شود و به سمت‬ ‫تجارت ازاد می رود و محصوالت داخلی هم در داخل‬ ‫با محصوالت خارجی رقابت می کند هم در بازار های‬ ‫خارجی خریدار دارد و جهت گی��ری صادراتی دارد‪.‬‬ ‫در این حوزه اقتصاد‪ ،‬دولت الزم اس��ت نقش پررنگی‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫به نظر شما توسعه امرانه در چه کشورهایی با‬ ‫موفقیت همراه بوده است؟‬ ‫‪ l‬در این حوزه از این مفاهیم و ایده ها سوءاستفاده‬ ‫زیادی می ش��ود‪ .‬باید بین دو ن��وع از دولت و نقش ان‬ ‫در اقتصاد و جامع��ه تفکیک صورت دهی��م‪ .‬در واقع‬ ‫یکس��ری دولت هایی که جهت گیری سوسیالیستی و‬ ‫کمونیستی‪ ،‬چپ گرا و مارکسیستی دارند وقتی ضد بازار‬ ‫بخش خصوصی و ضد نظام سرمایه داری موضع گیری‬ ‫می کنند دخال��ت دولت و فعالیت انها در واقع بیش��تر‬ ‫نقش تخریبی در تولید و اقتص��اد دارد و اقتصاد را در‬ ‫واقع به بهانه اس��تقالل‪ ،‬خود کفایی و قطع وابس��تگی‬ ‫با سیاس��ت هایی حمایتی‪ ،‬کنترل��ی و غیر رقابتی نابود‬ ‫می کند و در این بین انحصارات‪ ،‬رانت ها‪ ،‬بی قانونی ها‪،‬‬ ‫سوءاستفاده از قدرت‪ ،‬سوء مدیریت ها و فساد به وجود‬ ‫می ای��د‪ .‬این ناکارام��دی و سیاس��ت های حمایتی به‬ ‫توسعه و صنعتی شدن اس��یب می رساند و نوعا موفق‬ ‫نیستند‪ .‬درامد ها نفتی و دولتی است؛ یعنی این نوع از‬ ‫نگاه‪ ،‬توسعه امرانه و نگاه توسعه ای نیست یعنی زمانی‬ ‫که شما ضد بازار و ضد بخش خصوصی سرمایه داری‬ ‫موضع گیری می کنید و به انباش��ت س��رمایه اس��یب‬ ‫می رسانید‪ ،‬تولید‪ ،‬اشتغال و رفاه اسیب می بیند و دولت‬ ‫نمی تواند متولی اقتصاد باش��د‪ .‬در این شرایط این نوع‬ ‫دخال��ت دولت‪ ،‬دخالت تخریبی اس��ت و به س��مت‬ ‫توسعه نیز نمی رود‪ .‬در این رویکرد اقتدارگرایی هم که‬ ‫به بهانه توسعه مطرح می شود بیشتر به سمت سرکوب‬ ‫و جلو گیری از رقابت های سازنده می رود‪ .‬به بهانه نظم‪،‬‬ ‫ایجاد امنیت و حفظ ثبات بیشتر قدرت و اقتدار دولت‬ ‫در جهت منافع گروه هایی خاص و انحصارات‪ ،‬به کار‬ ‫گرفته می ش��ود‪ .‬به این ترتیب نگاه توسعه ای و تولید‬ ‫موجود نیست و امنیت را برای دزدان و دالالن و نیروهای‬ ‫غیر مولد ایج��اد می کند‪ .‬این رویک��رد اقتدارگرایانه با‬ ‫سوء استفاده از ایده توسعه به سمت ضدیت با توسعه‬ ‫می رود‪.‬‬ ‫پس به عبارتی به نظر ش��ما همه گونه توس��عه‬ ‫امرانه ای ب��ا موفقیت همراه نخواه��د بود و در‬ ‫بیشتر مواقع این نوع جهت گیری نه تنها به توسعه‬ ‫نمی انجامد که ب��ه عقب ماندگی بیش��تر منجر‬ ‫می ش��ود‪ .‬حال با این وجود کدام نوع از انواع‬ ‫توسعه امرانه با موفقیت همراه بوده است؟‬ ‫‪ l‬ن��وع دوم��ی از توس��عه امران��ه در تجربه ای‬ ‫تاریخی در کشورهایی مانند المان‪ ،‬ژاپن و کشورهای‬ ‫اسیای ش��رقی و جنوب شرقی مطرح اس��ت‪ .‬در این‬ ‫کش��ورها از قدرت و اقتدار دولت اس��تفاده می کنند‪.‬‬ ‫من مخصوصا نمونه س��نگاپور به رهبری لی کوان یو‬ ‫را مثال می زنم‪ .‬وی نظم و انضباط��ی در جامعه برقرار‬ ‫می کند و حکومت قانون وجود دارد‪ .‬اگرچه دموکراسی‬ ‫در کوتاه مدت وجود ندارد‪ ،‬اما اصالحات سیاس��ی و‬ ‫ساختاری از باال صورت می گیرد و دولت خود جلودار‬ ‫تغییرات اساسی است‪ .‬در ضمن از اقتدار دولت برای‬ ‫رفع مزاحمت ها در زمینه کار و تولید و انباشت سرمایه‬ ‫استفاده می ش��ود‪ .‬در این بین امنیت برای کارافرینان و‬ ‫تولید کنندگان و انانی که می خواهند رقابت شرافتمندانه‬ ‫داشته باش��ند برقرار می ش��ود‪ .‬بنابراین در این نوع از‬ ‫توس��عه جهت گیری ضد بازار مطرح نیست و دولت‬ ‫موقتا برای تقویت بخ��ش خصوصی دخالت می کند‪ ،‬‬ ‫ترتیبات نه��ادی را فراهم و حکوم��ت قانونی برقرار‬ ‫ک��رده و از باال هم اصالح��ات را ص��ورت می دهد تا‬ ‫فضا فضای کار‪ ،‬تولید و س��رمایه گذاری شود‪ .‬در این‬ ‫حالت اقتدارگرایی نظم و ثبات برای تولید کنندگان و‬ ‫کارافرینان برقرار می کند‪ .‬به ای��ن ترتیب اقتدار دولت‬ ‫برای تغییرات اساسی و س��اختاری الزم است؛ چرا که‬ ‫به افراد و گروه های غیرمولد و سوء استفاده گر که منافع‬ ‫رانتی خاص دارند اج��ازه نمی دهد تا نظم اجتماعی و‬ ‫ساختارهای اقتصادی را به نوعی تغییر دهند‪ ،‬بنابراین‬ ‫مازاد ها و منافعی که از رشد اقتصادی حاصل می شود‬ ‫به جامعه ونیرو های تولید کننده جامعه برمی گردد‪ .‬در‬ ‫این حال برای برخورد با نیروهای فاس��د‪ ،‬دزد‪ ،‬دالل و‬ ‫غیرمولدی که در موقعیت ه��ای اقتصادی‪ ،‬اجتماعی‪،‬‬ ‫اقتصادی خاصی قرار گرفته اند و مازادها را به ضرر منافع‬ ‫ملی و جامعه می دزدند از اقدام دولت استفاده می شود‬ ‫تا گروه های مولد جامعه احس��اس امنیت کنند و فضا‪،‬‬ ‫فضای کار و تولید باشد‪ .‬این رویکرد کشور را به سمت‬ ‫صنعتی شدن‪ ،‬کاهش تورم‪ ،‬رقابتی شدن و جهت گیری‬ ‫صادراتی می برد‪.‬‬ ‫اگر به روند توس��عه در روس��یه نگاهی داشته‬ ‫باشیم‪ ،‬تالش برای توسعه در این کشور از چه‬ ‫زمانی مورد توجه جدی قرارگرفته اس��ت؟ ایا‬ ‫تالش این کشور برای پیشرفت را می توان تحت‬ ‫عنوان توسعه امرانه توضیح داد و بررسی کرد؟‬ ‫‪ l‬توسعه در روسیه مثال خوبی از توسعه امرانه‬ ‫نیست‪ .‬فرایند توسعه در زمان کمونیست ها بعد از وقوع‬ ‫انقالب اکتبر در روسیه و زمانی که بلشویک ها قدرت را‬ ‫در دست گرفتند‪ ،‬مد نظر بود‪ .‬استالین که روی کار امد‬ ‫صنعتی شدن سنگینی را به صورت امرانه و از باال دنبال‬ ‫کرد‪ ،‬اما ای��ن رویکرد همان چیزی اس��ت که به عنوان‬ ‫راه رشد غیر سرمایه داری مطرح ش��د که در جامعه به‬ ‫شدت عقب مانده روسیه صنعتی شدن را رقم زد‪ .‬این‬ ‫رویکرد با هزینه اجتماعی بسیار سنگینی همراه بود و‬ ‫‪51‬‬ ‫بین الملل‬ ‫در دراز مدت این توس��عه پایدار نبود و نماند‪.‬چرا که‬ ‫کمونیست ها کشاورزی را نابود کردند‪ .‬در این بین اگر‬ ‫چه در کوتاه مدت خود دولت متولی انباشت سرمایه شد‬ ‫و به زور کشور را صنعتی کرد‪ ،‬ولی این با اسیب دیدن‬ ‫بخش خصوصی‪،‬ممنوعبودن فعالیتبخشخصوصی‪،‬‬ ‫فقدان انگیزه افراد برای کار‪ ،‬فقدان رقابت و دولتی شدن‬ ‫اقتصاد دوام نیاورد‪ .‬یعنی ب��ه تدریج این جهت گیری‬ ‫سوسیالیستی‪ ،‬کمونیستی‪،‬ضدبازار و ضد سرمایه داری‬ ‫در قالب نظامی سوسیالیست نشان داد که نتیجه نمی دهد‪.‬‬ ‫همانگونه که می بینید که به تدریج مشکالت در مسائل‬ ‫اقتصادی و در رابطه با عدم فعالیت بخش خصوصی و‬ ‫کارافرینان بروز کرد و کیفیت ها پایین امد و مدیریت ‬ ‫ایدئولوژیک حزب‪ ،‬سیاسی و ناکارامدی نظام اقتصادی‬ ‫دولت را به سمت ضدیت با دنیای سرمایه داری وغرب‬ ‫و جهت گیری های نظامی‪ ،‬بلوک بندی های تخریبی که‬ ‫تمام منابع و امکانات کشور را به سمت رقابت با غرب‬ ‫برد‪ ،‬حرکت داد‪ .‬این رویکرد در میان مدت و درازمدت‬ ‫هم نتیجه ای ن��داد و بحران ها هم از داخل گس��ترش‬ ‫پیداکرد‪ .‬در این حال هر چند در اندیشه اصالح برامدند‬ ‫اما دیر شده و کشور هم فروپاشیده بود‪ .‬این فروپاشی‬ ‫به این خاطر اس��ت که دولت اس��ما نمی تواند متولی‬ ‫خوبی برای تولید باش��د و نباید خود تولید و توزیع را‬ ‫در دس��ت گیرد‪ .‬بلکه باید نقش��ی نظارتی داشته باشد‬ ‫تا مس��تقیم در تولید دخالت کند‪ .‬یعنی در کوتاه مدت‬ ‫رویکرد کمونیس��م جواب داد‪ ،‬اما در میان مدت چون‬ ‫دولت به س��مت نقش نظارتی نرفت و به تجارت ازاد‬ ‫و صادرات فکرنکرد به تدریج در حوزه های سیاسی و‬ ‫ایدئولوژیک هم کم اورد‪ .‬کما اینکه در شوروی هم وقتی‬ ‫که اقتصاد تحت الشعاع سیاست‪ ،‬نظامی گری‪ ،‬ایدئولوژی‬ ‫چپ و ضد س��رمایه داری قرار گرفت نتوانست سایر‬ ‫جهت گیری ها را تحت پوش��ش قرار دهد‪ .‬چنانچه ما‬ ‫می بینیم در پروسه جنگ ستارگان که ریگان دنبال کرد‬ ‫در نهایت دولت شوروی اعالم کرد اقتصاد کشور کشش‬ ‫بیشتری برای رقابت ندارد و منابع و امکانات کشور برای‬ ‫این رقابت اماده نیست بنابراین ش��وروی از داخل در‬ ‫حال اسیب دیدن بود و فروپاشید‪.‬‬ ‫در دوره بعد از فروپاشی شوروی چه رویکرد‬ ‫توسعه ای مورد نظر مقامات فدراسیون روسیه‬ ‫قرار گرفته است؟‬ ‫‪ l‬فدراس��یون روس��یه که بعد از تجزیه اتحاد‬ ‫شوروی شکل گرفت همزمان مصادف با روی کارامدن‬ ‫یلتس��ین بود‪ .‬در این دوره ت��ا دوره پوتین و مدودوف‬ ‫تغییراتی صورت گرفت‪ .‬در دوره یلتس��ین به یکباره‬ ‫سیستمی که کامال دولتی و بس��ته بود با فشار داخلی و‬ ‫خارجی باز شد‪ .‬این یکباره باز شدن خطرناک است و‬ ‫سیاست های لیبرالی و رواوردن به اقتصاد بازار معموال‬ ‫با فش��ار از پایی��ن و رعایت گروه های سیاس��ی برای‬ ‫ازادی دموکراسی و مشارکت سیاسی همراه می شود‪.‬‬ ‫در شرایطی که اقتصاد از هم پاشیده است و بنیان های‬ ‫تولی��دی و رقابتی با مش��کل مواجه اس��ت تضعیف‬ ‫دولت در واقع هم به توسعه و هم به دموکراسی اسیب‬ ‫می رساند‪ .‬در این دوره شبکه های مافیایی شکل گرفتند‬ ‫و انحصارات جدید اقتصادی و رانتی ش��کل گرفت‪.‬‬ ‫یعنی همان افراد قدیمی ارتش و حزب کمونیس��ت و‬ ‫مقامات قدرت از فضای اشفته و بی قانون و به هم ریخته‬ ‫در دوره یلتسین سوء استفاده کردند و منابع اقتصادی را‬ ‫در انحصار خود گرفتند و گاه صاحب ثروت هایی کالن‬ ‫شدند و شبکه هایی مافیایی در یک جهت گیری غیر مولد‬ ‫به وجود اوردند‪.‬‬ ‫عملکرد پوتین و تیم اقتصادی وی را در زمینه‬ ‫رشد و توس��عه اقتصادی روسیه چگونه مورد‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪52‬‬ ‫ارزیابی قرار می دهید؟‬ ‫‪ l‬پوتین که س��ر کار امد‪ ،‬به نحوی تالش کرد تا‬ ‫ش��بکه های مافیایی را تا حدی کنترل و در اختیار گیرد‬ ‫و گس��یختگی اقتصادی‪ -‬اجتماعی را کنترل کند‪ .‬در‬ ‫دوره یلتسین تورم باال رفت و مردم برای تامین نیازهای‬ ‫روزمره صف می کش��یدند‪ ،‬اما پوتین که روی کارامد‬ ‫تا حدی گسیختگی ها سامان یافت ولی حکومت وی‬ ‫جنبه ش��خصی دارد‪ .‬وی نیز قبال عضو ک گ ب بوده‬ ‫و با ش��ناختی که از جریان ها و افراد داشته سعی کرده‬ ‫تا اینها را به خود وصل و تحت س��یطره قراردهد‪ .‬وی‬ ‫به عنوان اعاده امنیت و اقتدار روس��یه به طور شخصی‬ ‫امور را دس��تکاری کرده و از درامد ه��ای نفت و گاز‬ ‫روسیه برای اقتصاد تولیدی اس��تفاده می کند‪ .‬بنابراین‬ ‫در این بین نمی توانیم برای رویکرد پوتین و فدراسیون‬ ‫روسیه از لغت توسعه استفاده کنیم‪ .‬در واقع حکومت‬ ‫وی به شدت شخصی بوده و نبود امنیت سرمایه گذاری‬ ‫و بی قانونی هم پررنگ اس��ت‪ .‬در ای��ن بین پوتین هم‬ ‫خواست تا حدی این فضا را تحت تاثیر خود قراردهد‬ ‫تا رشد اقتصاد در روسیه صورت گیرد‪ .‬پوتین در نظم و‬ ‫انضباطی که برقرار می کند‪ ،‬موفق هم بوده و توانسته تورم‬ ‫را کاهش دهد و درامد مردم را در مسیری مثبت پیش‬ ‫برد و ارای مردم را تا حدی جلب کند‪ ،‬ولی جهت گیری‬ ‫وی توس��عه ای نیس��ت و وی راه درازی در پیش دارد‬ ‫تا بتواند به س��مت اقتصاد بازار رقابتی با کارافرینان و‬ ‫بخش خصوصی و امنیت سرمایه گذاری حرکت کند‪.‬‬ ‫در واقع دولت وی دولتی اتوکرات است که می خواهد‬ ‫از اقتدار دولت استفاده کندتا نظم و ثبات وامنیت روسیه‬ ‫را پیش ببرد و منابعی ک��ه در داخل برای تامین بوده در‬ ‫دس��ت دولت قرار گیرد و رشد اقتصاد هم داشته باشد‬ ‫و رضایت مردم را نیز تا حدی جلب کند‪ ،‬اما باید گفت‬ ‫نمی تواند مشروعیت را در درازمدت داشته باشد مگر‬ ‫اینکه جهت گیری توسعه ای به خود گیرد و شبکه های‬ ‫مافیایی و گروه های صاحب منافع و درامدهای نفت و‬ ‫گاز و بخش خصوصی را ب��ه حکومت قانون محدود‬ ‫کند‪ .‬به نحوی که ثروت تولید شود و دولت از راه مالیاتی‬ ‫که می گیرد خرج خود را به دس��ت اورد‪ .‬یعنی اکنون‬ ‫ویژگی هایی که دولت های توسعه گرا دارند در روسیه‬ ‫دیده نمی شود و صرفا رش��د اقتصادی دنبال می شود‬ ‫و باید گفت رویکرد روس��یه و پوتین را نمی توان مدل‬ ‫توس��عه امرانه بدانیم‪ ،‬بلکه چین و کشورهای اسیای‬ ‫شرقی و جنوب شرقی را می توان در این حوزه نام برد‪.‬‬ ‫وابستگی دولت روسیه به درامد های نفت و گاز‬ ‫و به نوعی اقتصاد رانتیر این کشور دولت روسیه‬ ‫را با مشکالتی روبه رو نخواهد کرد‪ ،‬به بیان دیگر‬ ‫اقتصاد رانتیر روند توسعه روسیه را به چه جهتی‬ ‫متمایلمی کند؟‬ ‫والدیمیر پوتین قبال‬ ‫عضو ک ‪ .‬گ‪ .‬ب بوده‬ ‫و با شناختی که وی از‬ ‫جریان ها و افراد داشته‬ ‫سعی کرده است تا اینها‬ ‫را به خود وصل و تحت‬ ‫سیطره خود قراردهد‪.‬‬ ‫وی به عنوان اعاده‬ ‫امنیت و اقتدار روسیه‬ ‫به طور شخصی امور را‬ ‫دستکاری کرده و از‬ ‫درامد های نفت و گاز‬ ‫روسیه برای اقتصاد‬ ‫تولیدی استفاده می کند‬ ‫‪ l‬کال دولت های رانتیر مانند روسیه اساس‬ ‫درامدهایشان از گذر منابع طبیعی است و نمی توانند‬ ‫دولت هایی توسعه خواه باشند و کشور را به سمت‬ ‫توسعه هدایت کنند‪ .‬ولی در عین حال می توان گفت‬ ‫که دولت روس��یه باید از درامدهای نفت و گاز به‬ ‫نحوی صحیح استفاده کند‪ .‬اگر دولت منابع طبیعی‬ ‫را به سمت تقویت تولید و سرمایه گذاری های مولد‬ ‫چه توس��ط دولت و چه بخش خصوصی هدایت‬ ‫کند به نوعی توزیع رانت است؛ اما توزیع رانتی که‬ ‫به سمت تولید نیروهای مولد جامعه می رود و منابع‬ ‫را به بخش خصوصی و کار افرین تزریق می کند‪.‬‬ ‫بدین وسیله انها هم در ایجاد تولید و ثروت فعال‬ ‫و دولت از راه مالیات ها‪ ،‬سیاست های پولی‪ ،‬مالی‬ ‫و نظارت هایی که دارد خرج خود را درمی اورد و‬ ‫بخش خصوصی فعال می ش��ود‪ .‬بنابراین می توان‬ ‫منابع طبیعی‪ ،‬نف��ت و گاز را مانند کاری که مالزی‬ ‫و تا حدودی اندونزی انج��ام دادند در جهت های‬ ‫تولیدی استفاده کرد‪ .‬این امر نیاز به دولتی دارد که‬ ‫جهت گیری های توسعه ای داشته باشد‪ .‬اقتصاد رانتیر‬ ‫دولتی مانند روسیه نگاه مدرن ندارد‪ ،‬قواعد بازار را‬ ‫نمی فهمد هر چند رسما کمونیست نیست اما نوعی‬ ‫از اقتصاد کمونیستی است‪.‬‬ ‫این��ده توس��عه در روس��یه را ب��ا توجه به‬ ‫تالش های اقتصادی هم��راه با اقتدارطلبی‬ ‫دولت های پوتین و مدودف چگونه ارزیابی‬ ‫می کنید؟‬ ‫‪ l‬تجربه روسیه به دلیل اینکه دولت متکی‬ ‫به فرد و حکومت شخصی اس��ت و با دستکاری‬ ‫جریان های مال��ی و ارتب��اط با صاحب��ان ثروت‬ ‫خصوصی کنترل منابع نفت و گاز رش��د اقتصاد و‬ ‫نظم و امنیت و ثبات را برقرار می کنند‪ ،‬ویژگی های‬ ‫دولت توس��عه خواه را ن��دارد‪ .‬در این بین فس��اد‬ ‫گسترده و ناامنی به جای امنیت پایدار برای مالکیت‬ ‫خصوصی همچن��ان وج��ود دارد و همه چیز هم‬ ‫متکی به تصمیمات افراد خاص و شکننده است‪.‬‬ ‫در این راستا کارفرمایان احساس امنیت نمی کنند‬ ‫و منافع شان تضمین نمی شود و ترجیح می دهند در‬ ‫فعالیت های داللی شرکت کنند و وارد کننده باشند و‬ ‫پول های خود را به بیرون ببرند‪ .‬یعنی فرار سرمایه و‬ ‫مغز صورت می گیرد‪ .‬در این بین در فضای سیاسی‬ ‫حاکم فشار جهانی شدن هم روی می دهد که خود‬ ‫ی است‪ .‬در عین حال گروه های اجتماعی‬ ‫مساله مهم ‬ ‫داخلی ازادی و دموکراس��ی و مشارکت سیاسی‬ ‫می خواهند و انتظارات باالرفته است‪ .‬در این بین این‬ ‫انتظارات از طرفی به دولت فشار می اورد و از طرفی‬ ‫ممکن است به بی ثباتی و تضعیف دولت و از هم‬ ‫گسیختگی دامن بزند‪ .‬از سوی دیگر هم نیروهای‬ ‫اقتصاد جهانی و کشورهای بزرگ تولید کننده دنیا‬ ‫محصوالتشان را ارزانتر وارد روسیه می کنند‪ ،‬تجار‬ ‫ه م ترجیح می دهند تا کاال وارد کنند تا کاالی تولید‬ ‫داخل کشور را صادر کنند‪ .‬در این حال این تجارت‬ ‫یک طرفه و واردات و رواوردن صاحبات سرمایه‬ ‫به واردات برای کنترل تورم و اش��باع بازار و سود‬ ‫افراد خاص می تواند در میان م��دت و درازمدت‬ ‫نگران کننده شود و برای روسیه خطرناک باشد‪ .‬یعنی‬ ‫این گسیختگی کنونی‪ ،‬اختالفات داخلی‪ ،‬تنش های‬ ‫سیاس��ی‪ ،‬قطب بندی های داخل��ی‪ ،‬نابرابری ها و‬ ‫شکاف های طبقاتی اجازه نمی دهد دولت روسیه‬ ‫به سمت توسعه حرکت کند‪ .‬در این شرایط جهانی‬ ‫ش��دن نیز می تواند تاثیر منفی ای بگذارد و نگذارد‬ ‫دولت روسیه به سمت توسعه برود‪g .‬‬ ‫روسیه مانند‬ ‫کشورهای عضو‬ ‫اتحادیه اروپا در‬ ‫معرض تهدید بحران‬ ‫اقتصاد جهانی قرار‬ ‫ندارد‪ .‬این کشور‬ ‫به لطف درامدهای‬ ‫هنگفت از منابع‬ ‫طبیعی امکانات‬ ‫وسیعی برای عبور از‬ ‫بحران دارد‬ ‫معایب سرمایه داری گروهی‬ ‫چرا سیاست ورزی پوتین در روسیه به توسعه منجر شد؟‬ ‫فریدون مجلسی ‪ /‬دیپلمات سابق‬ ‫بین الملل‬ ‫‪4‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫به نظر من روند توس��عه روس��یه‪ ،‬ب��دون توجه به‬ ‫سیاست هایپوتینادامهپیدامی کند‪.‬روسیهپسازازادشدن‬ ‫ازدورانکمونیستیاتحادجماهیرشوروی‪،‬دچاریکنوع‬ ‫گسست حاکمیت شد و دوران هرج ومرج پدید امد‪ .‬این‬ ‫دورانهرجومرجباعثشدتاحجمزیادیازپولوثروت‬ ‫به دست امده از فروش نفت و گاز به خارج از کشور منتقل‬ ‫شود و به همین دلیل ارزش پول روسیه به شدت تنزل پیدا‬ ‫کرد‪.‬ازهمینرویافرادیکهبهیکحداقلدستمزدعادت‬ ‫کردهبودند‪،‬ناراضیشدهوبهخیابان هاریختند‪.‬اینضعف‬ ‫اقتصادی دوره یلتسین به عنوان نخستین رئیس جمهور‬ ‫روسیه پس از فروپاش��ی اتحاد جماهیر شوروی بود که‬ ‫با امدن والدیمیر پوتین باعث ش��د تا دوباره حاکمیت از‬ ‫انسجام الزم برخوردار ش��ود‪ .‬البته شانس بزرگ پوتین‬ ‫در این دوره سیاسی‪ ،‬افزایش قیمت نفت و ریختن سیل‬ ‫پولنفتبهروسیهبود‪.‬امابهجایتوسعهصنعتیروسیهو‬ ‫اصالحپایه هایصنعتیدوراناتحادجماهیرشوروی‪،‬یک‬ ‫نوعسرمایه داریگروهیدردورهریاست جمهوریپوتین‬ ‫به وجودامدکهدرعینحالانانتوانستندبهپیشرفت هایی‬ ‫هم دست یابند‪ .‬ولی بعد از گذشت ‪ 20‬سال دیگر روسیه‬ ‫ان روسیه گذشته نیست و شخص اقای پوتین نیز باید به‬ ‫این مساله توجه می کرد‪ .‬ضمن اینکه ما اکنون نمی دانیم‬ ‫وضعیتروستاهایروسیهدرمقایسهباشهرهایبزرگان‬ ‫چگونه است؟ شاید مردم روسیه در روستاهای این کشور‬ ‫از گرایش های ناسیونالیستی اقای پوتین خشنود و راضی‬ ‫باشند‪ ،‬ولی در شهر های بزرگ روسیه و به خصوص بین‬ ‫طبقات متوسط این کشور که روز به روز به میزان ان افزوده‬ ‫می شود‪ ،‬مردم زیر بار روش های پوتین نمی روند‪ .‬در اینجا‬ ‫می توانبهطنزگفتکهباتوجهبهاینکه«نامپوتین»درلغت‬ ‫بهمعنای«چکمه»است‪،‬ازاینبهبعدپوتینباید«چکمه»را‬ ‫در بیاوردوبهجایان«کفش»بپوشد‪.‬‬ ‫به عبارت دیگ��ر اقای پوتی��ن بای��د از روش های‬ ‫اقتدارگرایانهبکاهدوبهروش هایحکومتخوبتن دهد‬ ‫و تصور نکند اصالحاتی که صورت گرفته ناشی از نبوغ‬ ‫شخصیویاست‪.‬بلکهوضعیتفعلیروسیهبیشترناشی‬ ‫ازنبوغپولنفتاستکهواردسیستمروسیهشدهاست‪.‬‬ ‫به نظر من نباید ملت روس را دست کم گرفت؛ ملتی‬ ‫کهپساز‪ 70‬سالتحمیلایدئولوژیکمونیستکهبههیچ‬ ‫تفکردیگریاجازهبهره مندیومشارکتنمی داد‪ ،‬حداقل‬ ‫ازلحاظفرهنگیمراحلیراپشتسرگذاشتهاست‪.‬امکان‬ ‫دارد که بسیاری از مردم روسیه از لحاظ اقتصادی به معیار‬ ‫طبقه دوم نرسیده باشند‪ ،‬ولی از لحاظ فرهنگی نه تنها در‬ ‫معیار طبقه دوم قرار دارند بلکه از ان نی��ز باالتر رفته اند‪.‬‬ ‫س نویسندگان بزرگ‬ ‫چنانچه در قرن‪ 19‬میالدی ملت رو ‬ ‫و نامداری را به جهانیان عرضه کرده اند‪ .‬در قرن‪ 20‬میالدی‬ ‫ی در سایر علوم بهره مند بوده‬ ‫ملت روس از دانشمندان بنام ‬ ‫است‪.‬همچنینباافزودهشدنمدیریت هایدیگردرعصر‬ ‫حاضرکههمراهتوسعهاقتصادیبهوجودمی ایدومستلزم‬ ‫داشتن اش��خاص با اتکا به نفس و استقالل بیشتر است‪،‬‬ ‫دیگر روش های غیر مدرن در روس��یه کارساز و کارامد‬ ‫نیست‪.‬دیگرماننددورانحاکمیت‪ 70‬سالهاتحادجماهیر‬ ‫شوروی‪،‬یکگروهخاصنمی تواندبهانحصار طلبی‪،‬اکتفا‬ ‫کرده و همراه با دوران متمدن به حکومت خود ادامه دهد‪.‬‬ ‫اکنون روسیه با جمعیتی تقریبا دو برابر المان‪ ،‬منابع عظیم‬ ‫معدنی‪ ،‬مردمان تغییر یافته و عوامل پولی و اقتصادی‪ ،‬اماده‬ ‫رسیدن به یک جامعه مترقی است‪ .‬این امادگی از لحاظ‬ ‫سیاسی همه چیز را در روسیه تضمین می کند‪ .‬اقای پوتین‬ ‫باید به یاد داشته باشد که ان دوره فروریختن دوران استالین‬ ‫پس از ‪ 70‬سال‪ ،‬حاصل تحوالت ملت روس بوده و حاال‬ ‫باگذشت‪ 20‬سالازاندورانهرگزروسیهبهوضعیتقبل‬ ‫ازفروپاشیاتحادجماهیرشورویباز نخواهدگشت‪.‬یعنی‬ ‫از لحاظ روش این اتفاق در روسیه کنونی نخواهد افتاد‪ ،‬به‬ ‫لحاظاینکهحاکمیت‪ 70‬سالهاتحادجماهیرشورویبرپایه‬ ‫ایدئولوژیکمونیستبودهاست‪.‬‬ ‫در این انتخابات تعداد ارائی که ایش��ان از دس��ت‬ ‫داده اند‪ ،‬نشان دهنده این واقعیت است که به شدت ارای‬ ‫ایشان نسبت به دو دوره قبل کاهش یافته که این امر خود‬ ‫می تواند تهدیدی برای شخص اقای پوتین باشد‪ .‬در واقع‬ ‫ایشان باید اجازه دهد که افراد و اشخاص دیگری هم در‬ ‫حکومتروسیهمشارکتداشتهباشند‪.‬ضمناینکهبایدبه‬ ‫سالیقرای دهندگاننیزاحترامگذاشتهوبپذیرندکهسلیقه‬ ‫رای دهندگاندرانتخابافرادبایدتغییرکندوغیره‪.‬‬ ‫اینگونه مسائل اکنون در دنیای معاصر بسیار طبیعی‬ ‫استوروسیهوارثیکملتقدیمی باثروتوپیشرفت‬ ‫فرهنگی اس��ت که از تمامی عوامل توس��عه و ترقی نیز‬ ‫برخورداراست‪.‬امکانداردکهمشابهاینعواملنیزدرکشور‬ ‫دیگری مانند عربستان سعودی وجود داشته باشد‪ ،‬ولی‬ ‫هنوز ان فرهنگ سیاسی و اجتماعی در عربستان سعودی‬ ‫امادگی پذیرش دموکراسی واقعی را امکان پذیر نساخته‬ ‫است؛درحالیکهدرروسیهتمامموانعقدیمی مفقودشدهو‬ ‫مقتضیاتموجوداست‪.‬درچنینشرایطیتوسعهصنعتی‬ ‫و توسعه اقتصادی روسیه قطعا با سرعت ادامه پیدا خواهد‬ ‫کرد‪ .‬روسیه مانند یونان و ایتالیا و حتی پرتغال نیست که از‬ ‫تهدید هایاقتصادیبزرگجهانیبرخوردارباشد‪.‬بهلطف‬ ‫در امد نفت و گاز‪ ،‬امکانات وسیع سرمایه گذاری موجود‬ ‫استوازاینعواملهماستفادهخواهدشد‪.‬‬ ‫امکان دارد که برخی معتقد باش��ند که این امکانات‬ ‫مالیوپولیبهدولتروسیهیکنوعشرایطارباب مابانه ای‬ ‫بدهد که با تقویت ان به روحیه انحصارطلبی کمک کند‪.‬‬ ‫ولی حقیقت این است که توسعه اقتصادی الزاما موجب‬ ‫شخصیتبخشیدنبیشتربهاحادمردموموجباستقالل‬ ‫فرد و همچنین اهمیت رای می شود‪ .‬ضمن اینکه موجب‬ ‫توسعهسیاسیودموکراسیخواهدشد‪.‬‬ ‫روسیهبااینپتانسیلیاتوانمندی هامحکومبهتوسعه‬ ‫سیاسیدرکنارتوسعهاقتصادی‪،‬یاهمراهباتوسعهاقتصادی‬ ‫یا حاصل از توسعه اقتصادی اس��ت‪ .‬البته در اینجا عالوه‬ ‫بر موارد مطرح شده باید این نکته را نیز مد نظر قرار داد که‬ ‫اشکال بزرگ روسیه از لحاظ قانون اساسی این است که‬ ‫با وجود تجربه طوالنی استبداد در این کشور هنوز اصل‬ ‫بزرگ محدودیت الزامی ریاس��ت جمهوری‪ ،‬فقط در دو‬ ‫دوره در طول عمر هر رئیس جمهوری رعایت می شود و‬ ‫در قانون اساسی این کشور در مورد این موضوع پیش بینی‬ ‫صورت نگرفته است‪ .‬اگر این پیش بینی در قانون اساسی‬ ‫روس��یه از پیش صورت گرفته بود‪ ،‬اقای پوتین که عمال‬ ‫دو دوره ریاس��ت جمهوری را پشت سر گذاشته است به‬ ‫جای فکر بازگشت به قدرت و سیاس��ت‪ ،‬به فکر ان بود‬ ‫که از لیاقت های خودش برای خدمت در امور دیگری از‬ ‫کارهایمملکتشاستفادهکند‪.‬متاسفانهایناصلبزرگدر‬ ‫قانون اساسی روسیه نادیده گرفته شده و اصوال اقای پوتین‬ ‫از قبل این فکر را با روی کار اوردن اقای مدودف جوان در‬ ‫ذهن خود پرورانده بود‪ .‬یعنی ب��ا روی کار امدن مدودف‬ ‫مشخص بود که پوتین مایل به بازگشت به قدرت پس از‬ ‫ان وقفه قانون اساسی است‪ .‬قانون اساسی روسیه در حال‬ ‫حاضرروسایجمهوریراازبیشازدوبارانتخابمتوالی؛‬ ‫از انتخاب سوم منع می کند‪ .‬ولی از انتخاب دفعه سوم برای‬ ‫همیشه منع نمی کند و این موضوعی است که نه تنها در‬ ‫ی کشورهایی‬ ‫قانون اساسی روسیه‪ ،‬بلکه در قوانین تمام ‬ ‫که خواهان دوام دموکراسی هس��تند‪ ،‬باید برای روسای‬ ‫قوه مجریهدرنظرگرفتهشود‪.‬‬ ‫در واقع با بودن یا نبودن این اصل در قانون اساسی‬ ‫روس��یه‪ ،‬به هر حال امارهای توس��عه اقتصادی روسیه‬ ‫که باعث مش��ارکت روز اف��زون م��ردم در عرصه های‬ ‫اقتصادیاستوحاکیازتوسعهاست‪،‬نوید بخشتوسعه‬ ‫اصالحات و رواج هر چه بیش��تر اص��ول دموکراتیک‬ ‫در کش��ور روس��یه خواهد بود‪ .‬اس��تبداد از نشانه های‬ ‫عقب ماندگی‪ ،‬از اثار عقب ماندگی‪ ،‬حاصل عقب ماندگی‬ ‫و موجب عقب ماندگی است‪ .‬اگر عقب ماندگی به هر‬ ‫نحوی اصالح شود‪ ،‬استبداد را نیز اصالح خواهد کرد‪ .‬به‬ ‫نظر من روسیه با «پوتین» یا بدون «پوتین» در این راه وارد‬ ‫شده و در حال توسعه است‪g.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫فرهنگ ‬ ‫سی امین سی مرغ‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫گفت وگوی تفصیلی مثلث با دبیر جشنواره فیلم فجر‬ ‫‪1‬‬ ‫از انتقاد نمی ترسیم‬ ‫محمد خزاعی یک انتخاب ویژه بود برای دبیری سی امین جشنواره فیلم فجر‪ .‬یکی از این جهت که او در چند سال‬ ‫گذشته به عنوان مخاطب‪ ،‬سپس خبرنگار حوزه سینما‪ ،‬دبیر کاتالوگ‪ ،‬تهیه کننده و یکی دو عنوان دیگر همچون مشاور‪،‬‬ ‫در دوره های مختلف جشنواره در بیش از ‪ 10‬سال گذشته‪ ،‬حضور داشته‪ ،‬دیگر اینکه این بار تصمیم بر این شده که‬ ‫فردی خارج از مجموعه مدیریت معاونت سینمایی در این مسند قرار گیرد‪ .‬ضمن انکه خزاعی به خصلت تعامل شهره‬ ‫است و حضور او می تواند خود به خود از بسیاری تنش های دوره های اخیر این رویداد بکاهد‪ .‬این موضوعی است که‬ ‫انتخاب کنندگان او هم قطعا در نظر داشته اند‪ .‬با این شرایط‪ ،‬در چند هفته مانده به جشنواره سی ام‪ ،‬با او درباره ابعاد و‬ ‫مسائلمختلفانبهگفت وگونشستیم‪.‬‬ ‫در پیشبرد برنامه های مربوط به برگزاری جشنواره‬ ‫فیلمفجردرچهمرحله ایهستیدودرکدامحوزه ها‬ ‫امیدوارکننده جلو رفته ای��د و در چه بخش هایی‬ ‫شرایط نگران کننده است؟ درضمن چه برنامه ای‬ ‫برای بهتر شدن شرایط جشنواره در سی امین دوره‬ ‫برگزاری دارید؟‬ ‫ی بسیاری از افراد به دنبال‬ ‫‪ l‬پس از انقالب اسالم ‬ ‫اینبودندکهسینماهاراتعطیلکنند‪،‬تازمانیکهحضرت امام‬ ‫گفتند که من با سینما مخالف نیستم‪ ،‬با فحشا مخالفم‪ .‬این‬ ‫‪54‬‬ ‫جمله راهگشا شد تا صنعت س��ینما بتواند به حیات خود‬ ‫ادامه دهد‪ .‬همزمان با این اتفاق‪ ،‬سیاس��ت گذاری کردند تا‬ ‫جشنواره ای برگزار شود و در سال های‪ 1361‬و‪ 1362‬اولین‬ ‫جشنواره ها با نام «میالد» برگزار شد‪ .‬این جشنواره همزمان با‬ ‫دههفجربرگزارشدوبعدبهمعنایفجرگسترشیافتوبا‬ ‫جشنانقالبعجینشد‪.‬ازیکطرف‪،‬اینسیاست گذاری‬ ‫برایباشکوه تربرگزارشدنجشن هایانقالببودوازطرف‬ ‫دیگر‪،‬همزمانیبادههفجرسببشودتانگاهمنفینسبتبه‬ ‫سینمامثبتشود‪.‬‬ ‫اکنون ‪ 30‬سال از روزهای پایه گذاری جشنواره فیلم‬ ‫فجر می گذرد‪ .‬اگ��ر حرکتی به جایی می رس��د و ماندگار‬ ‫می شود‪ ،‬حاصل زحمت تمام کسانی اس��ت که در طول‬ ‫سال ها زحمت کش��یده اند و درباره جشنواره فجر نیز هر‬ ‫کس��ی در دوره خود تالش کرده است تا بهترین جشنواره‬ ‫رابرگزارکند‪.‬‬ ‫جشنوارهفیلمفجر‪،‬جشنواره ایخاصاستوازنظر‬ ‫استراتژی و برنامه ریزی شبیه جشنواره های دنیا نیست‪ .‬از‬ ‫نظراینکهجایزه هایتخصصیمی دهد‪،‬بهجشنوارهاسکار‬ ‫نزدیک است‪ .‬از نظر اینکه گروه های داوری جوایز را اهدا‬ ‫می کنند‪،‬بهجشنواره هایکنوبرلیننزدیکاست‪.‬جشنواره‬ ‫فیلم فجر یکی از مهم ترین جش��ن های دهه فجر است و‬ ‫بسیاری از مردم‪ ،‬مسئوالن و کسانی که در طول سال با سینما‬ ‫ارتباطندارند‪،‬دردههفجرلحظهبهلحظهجشنوارهفیلمفجر‬ ‫راپیگیریمی کنندوفیلم هارامی بینند‪.‬‬ ‫چند خواس��ته متفاوت درباره جش��نواره فیلم فجر‬ ‫وجود دارد؛ یکی خواس��ته مس��ئوالن و متولیان فرهنگی‬ ‫کشور‪ ،‬دیگری خواسته س��ینماگران‪ .‬اکنون بین خواسته‬ ‫سینماگرانومسئوالنیکفاصلهایجادشدهاست‪،‬اینفاصله‬ ‫یابهمعناینداشتنشناختازیکدیگریابهاینمعناستکه‬ ‫سیاستگذاری مورد انتظار مسئوالن در حوزه سینما اتفاق‬ ‫نمی افتدوتولیداتمسیریدیگرراطیمی کنند‪.‬درجشنواره‬ ‫فیلمفجرکهجشنیملیاست‪،‬کارنامهسینمایایرانبررسی‬ ‫می شود‪ .‬قبال این جشنواره بر روند تولیدات برای سال های‬ ‫بعد تاثیر داشت‪ .‬بسیاری از مدیران دولتی و کسانی که نگاه‬ ‫فرهنگی خاصی دارند‪ ،‬معتقدند که چون جشنواره فجر در‬ ‫دههفجربرگزارمی شود‪،‬بایدتماممضامینفیلم هابهانقالب‬ ‫مربوط باشد یا فیلم هایی تولید شود که صد درصد در یک‬ ‫چارچوب گنجانده شود‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬خانواده سینمای‬ ‫ایرانمعتقداستکهجشنوارهفیلمفجر‪،‬مهم ترینجشنواره‬ ‫انهاستوکارنامهیک سالسینمایایراناست‪.‬ازاینمنظر‪،‬‬ ‫باید فاصله بین مدیران فرهنگی و خانواده سینما کمتر شود‬ ‫تا هر دو احساس کنند‪ ،‬با برنامه ریزی در حال نزدیک شدن‬ ‫بهیکدیگرهستند‪.‬‬ ‫به این موض��وع در ادامه ای��ن گفت وگو خواهیم‬ ‫پرداخت‪ ،‬اما در ابتدا درباره پیشرفت کارها تا امروز‬ ‫ومشکالتیکهدرحالحاضرباانهاروبه روهستید‪،‬‬ ‫توضیحدهید‪.‬‬ ‫‪ l‬امسال جشنواره فیلم فجر قرار نیست نسبت به‬ ‫سال های گذشته خیلی متفاوت باشد‪ ،‬جشنواره های دنیا‬ ‫نیز به همین صورت برگزار می شوند‪ .‬انچه اکنون در حال‬ ‫برگزاریاستشاملنتایجاراونظرات‪ 30‬سالگذشتهاست‬ ‫و جشنواره به پختگی رسیده است‪ .‬شخصیت جشنواره‬ ‫فجر شکل گرفته و دیگر جوان نیست تا هر روز بتوان در ان‬ ‫تغییراتیایجادکرد‪.‬‬ ‫در این دوره از جش��نواره‪ ،‬کارهایی را براساس نظر‬ ‫کارشناسانانجامدادیم؛امسالبخش«ویدئویی»ازجشنواره‬ ‫حذف ش��د‪ ،‬چون بخش «ویدئو» زمانی به جشنواره فجر‬ ‫ی در زمینه تولید فیلم های‬ ‫اضافه شد که تولید بس��یار کم ‬ ‫‪35‬میلیمتریوجودداشت‪.‬بخش«ویدئویی»اضافهشدتابه‬ ‫رونقجشنوارهکمککندوبه نوعیبهاینفکرمی شدتاامار‬ ‫فیلم هاباالرودوکمبودتولیدفیلم هایسینماییجبرانشود‪.‬‬ ‫درهیچکشوریبخش«ویدئویی»درجشنواره هایاستاندارد‬ ‫س��ینمایی وجود ندارد و باید برای این بخش برنامه ریزی‬ ‫جداگانه ای انجام ش��ود‪ ،‬همان طور که جشنواره ویدئو در‬ ‫سال هایبعدبرگزارمی شود‪.‬‬ ‫مهم ترین تغییری که امسال برای اولین بار اتفاق افتاده‪،‬‬ ‫در استراتژی این جشنواره است‪ .‬رویکرد «اخالق‪ ،‬اگاهی‪،‬‬ ‫امید» در جشنواره امسال مطرح ش��ده است و من دوست‬ ‫داشتم‪ ،‬در اسفندماه این مساله مطرح می شد تا این رویکرد‬ ‫روندتولیدسینمایایرانمی شدوسینماگرانمی دانستندکه‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫جشنواره فجر با این رویکرد فیلم ها را می پذیرد‪ .‬البته امسال‬ ‫اینکاررانمی توانیمانجامدهیمچونتولیداتسینماییاماده‬ ‫شده است‪ ،‬ولی یک جایزه ویژه به نام «اخالق‪ ،‬اگاهی‪ ،‬امید»‬ ‫ازطرفدبیرجشنوارهبهبهترینفیلمکهبااینرویکردساخته‬ ‫شده است‪ ،‬داده می شود‪.‬‬ ‫تغییردیگرایناستکهامسالرویکرداستانداردسازی‬ ‫را در جش��نواره داریم‪ ،‬البته نه به این معنا که جشنواره در‬ ‫سال هایگذشتهاستانداردنبودهاست؛هرسالتعدادنمایش‬ ‫فیلم ها خیلی زیاد بود و امسال تعداد نمایش فیلم ها کاهش‬ ‫می یابد‪ ،‬همچنین ضرورتی ن��دارد تعداد فیلم های بخش‬ ‫مسابقهجشنوارهبیشاز‪ 22‬یا‪ 25‬فیلمباشد‪،‬بهنظرمن‪،‬حتی‬ ‫کمتراز‪ 22‬فیلمهممی توانیمدربخشمسابقهجشنوارهداشته‬ ‫باشیم‪،‬چونبخشمسابقه‪،‬بخشیاستاندارداست‪.‬‬ ‫دیگر تغییر این جشنواره در بخش بین الملل است؛‬ ‫نالمللجشنوارهفجرتالش های‬ ‫سال هاستکهدرحوزهبی ‬ ‫خوبی ش��ده و موفقیت های داخلی و خارجی ما مدیون‬ ‫زحمت های کشید ه شده در جش��نواره فجر مربوط بوده‬ ‫است‪ .‬بسیاری از دبیرهای فستیوال های مختلف در زمان‬ ‫برگزاری جش��نواره فجر در ایران حضور پیدا می کردند و‬ ‫فیلم هاییراکهانتخابمی کردنددرسراسردنیاارائهمی شد‪.‬‬ ‫بنابراین بخش بین الملل جش��نواره فیلم فجر سال ها یک‬ ‫پل ارتباطی برای معرفی س��ینمای ایران به دنیا بوده است‪.‬‬ ‫اگر سابقه بخش بین الملل را از زمان تشکیل تا کنون مرور‬ ‫کنید‪ ،‬می بینید که شخصیت های بسیار خوبی به سینمای‬ ‫ایران وارد شدند‪ ،‬تعامل برقرار کردند و رفتند‪ .‬این تعامل ها‬ ‫تا پنج‪ ،‬شش سال اخیر رونق داشت‪ ،‬ولی در پنج‪ ،‬شش سال‬ ‫گذشته‪ ،‬فضای سینمای دنیا‪ ،‬فضایی سیاسی شد و ایران هم‬ ‫دچاریکسریتحریم هایخاصی‪،‬به خصوصدرسال های‬ ‫اخیر شد‪ .‬همان طور که تحریم اقتصادی برای ایران وجود‬ ‫دارد‪،‬اکنونشاهدتحریمفرهنگیهستیم‪.‬دراینراستا‪،‬حتی‬ ‫برخیجشنواره هایمعتبردنیااعالمکرده اند‪،‬فیلمسازانیکه‬ ‫در فستیوال خاصی مانند «سینما حقیقت» در ایران حضور‬ ‫یابند‪ ،‬در ان جشنواره ها پذیرفته نخواهند شد‪ ،‬این امر سبب‬ ‫می شودبسیاریازفیلمسازانمعتبردنیادرفستیوال هایایران‬ ‫شرکتنکنندتابتواننددرجشنواره هایمعتبردنیاکهاحساس‬ ‫می کنندبرایانهابرندسازیشدهاست‪،‬حضوریابند‪.‬‬ ‫بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر منتقدان زیادی‬ ‫دارد که معتقدند این بخش به ش��کل گسترده و به‬ ‫معنای واقعی «بین المللی» برگزار نمی شود‪ .‬وقتی‬ ‫این جشنواره دولتی است و برخی کشورها نیز با‬ ‫ایران مشکل سیاسی دارند‪ ،‬جشنواره فجر نیز تحت‬ ‫تاثیرفضایسیاسیقرارمی گیرد‪.‬ایابخشبین الملل‬ ‫جشنوارهفجرجزودغدغه هایشماست؟ایاتالش‬ ‫می کنیدتاسینماگرانمستقلکشورهابهایرانبیایند؟‬ ‫‪ l‬وقتی ما تحریم فرهنگی هستیم‪ ،‬ضرورت ندارد‬ ‫به دنبال افرادی باشیم که تمایلی به حضور در ایران ندارند یا‬ ‫اگر به ایران می ایند برای سینمای ایران برکتی ندارند‪ .‬امسال‬ ‫نالمللبهدنبالافرادیباشیم‬ ‫برنامه ریزیکردیمتادربخشبی ‬ ‫کهازنظرفکر‪،‬اندیشهومبانیاعتقادیباماهمخوانیدارند‪.‬با‬ ‫تحریمفرهنگیاتفاق افتاده‪،‬استراتژیمانیزتغییرکردهاست‪.‬‬ ‫نالمللدرسهبخشبرگزار‬ ‫جشنوارهامسالدرحوزهبی ‬ ‫می شود؛ «جام جهان نما»‪« ،‬جلوه گاه شرق» (سینمای اسیا)‬ ‫و بخش جدید «سینمای س��عادت» (سینمای کشورهای‬ ‫اسالمی)‪ .‬امس��ال فقط فیلم هایی پذیرفته می شوند که در‬ ‫حوزه های ظلم س��تیزی‪ ،‬عدالت خواهی‪ ،‬حقوق بش��ر‪،‬‬ ‫تروریسم و بیداری اسالمی فعالیت می کنند‪ .‬بنابراین هر‬ ‫فیلمی نمی تواند در جش��نواره حضور پیدا کند‪ ،‬البته این‬ ‫به بخش اسیا مربوط نیس��ت‪ .‬شاید امسال احساس کنیم‪،‬‬ ‫فیلمسازانیکهدعوتمی شوند‪،‬شناخته شدهنیستند‪،‬اماانها‬ ‫از نظر اعتقادی و فکری با ما همخوانی دارند و در سال های‬ ‫بعدمی توانندباسرمایه گذاریماوهمچنینتعامالتخوبی‬ ‫که با انها خواهیم داشت‪ ،‬فیلمسازان مطرحی شوند‪ .‬اگر‬ ‫فرصتکافیبرایشناساییاینفیلمسازانداشتهباشیم‪،‬انها‬ ‫رادعوتمی کنیم‪.‬‬ ‫اکنونبسیاریازافرادنمی دانندکهجشنوارهفیلمفجر‬ ‫چه دیدگاهی درباره پذیرش فیلم ها دارد‪ .‬همچنین افرادی‬ ‫معتقد بودند که جشنواره فجر مانند جشنواره های کن یا‬ ‫برلیننبایدموضوعخاصیداشتهباشد‪،‬ولیاینشرایطبرای‬ ‫زمانیاستکهاینفضایفرهنگیحاکمنباشد‪،‬فضابازباشد‬ ‫و ما بتوانیم از همه فیلمسازان دنیا برای حضور در جشنواره‬ ‫دعوت کنیم؛ اما این سال ها که در تحریم فرهنگی هستیم‪،‬‬ ‫چنین استراتژی ای به ما کمک می کند تا دنبال کسانی باشیم‬ ‫کهباماهمفکرهستند‪.‬‬ ‫بس��یاری از کس��انی که درباره بخش بین الملل نظر‬ ‫می دهند‪ ،‬با این حوزه اشنا نیس��تند‪ .‬انها جشنواره فجر را‬ ‫ب��ا جش��نواره های دنیا و حض��ور هنرمندان سرش��ناس‬ ‫مقایس��ه می کنند و براس��اس اطالعات غلطی که دارند‪،‬‬ ‫قضاوت می کنند‪ .‬وقتی فیلمسازی می خواهد فیلمش را‬ ‫به جشنواره های معتبر بفرستد‪ ،‬چند شرط برای ان وجود‬ ‫دارد؛ اگر قرار است ان فیلم برای اولین بار به نمایش دراید‪،‬‬ ‫جشنواره باید اعتبار داشته و ممیزی نداش��ته باشد‪ .‬ما در‬ ‫جامعه ای زندگی می کنیم که یکس��ری مس��ائل اخالقی‬ ‫و اس�لامی برای ما مهم اس��ت و بر این اساس‪ ،‬فیلم هایی‬ ‫را کن��ار می گذاریم چون‪ 90‬درصد فیلم های��ی که در دنیا‬ ‫تولید می شود قطعا با دیدگاه ما‪ ،‬ممیزی و سانسور خواهد‬ ‫داشت‪ .‬تنها سینمایی که اینگونه کار می کند‪ ،‬سینمای ایران‬ ‫ی که این نام را یدک‬ ‫است‪ .‬حتی در سینمای جهان اس�لام ‬ ‫می کشند‪ ،‬مبانی اعتقادی و فکری وجود ندارد‪ .‬هیچ کدام از‬ ‫جشنواره های کشورهای جهان اسالم مانند جشنواره فجر‬ ‫از نظر ش��یوه برگزاری‪ ،‬مدیریت‪ ،‬حضور هنرمند و جنس‬ ‫فیلم ها‪ ،‬اسالمی نیست‪ .‬به دلیل اینکه بسیاری از افراد در بقیه‬ ‫جشنواره هاشرکتنکرده اند‪،‬فکرمی کنندوقتیمضمونیدر‬ ‫جشنواره فیلم فجر مطرح می شود‪ ،‬باید در مقابل ان موضع‬ ‫بگیرند‪.‬‬ ‫بحث دیگر تبلیغات منفی زیادی است که علیه ایران‬ ‫در دنیا انجام می شود‪ .‬حتی وقتی یکی از بازیگران معروف‬ ‫ هالیوود به ایران وارد می شود‪ ،‬بعد از بازگشت به کشورش‪،‬‬ ‫بازخواستمی شود‪.‬‬ ‫ما مبنای اعتقادی و اس��تراتژی خود را داریم و نباید‬ ‫به دنبال این باش��یم که جش��نواره فیلم فجر را مانند دیگر‬ ‫جشنواره های دنیا برگزار کنیم‪ .‬فکر نمی کنم‪ ،‬حضور چند‬ ‫فرد مطرح خارجی در جشنواره فیلم فجر تاثیری در روند‬ ‫برگزاریجشنوارهداشتهباشد‪.‬اینجشنوارهبیشترازانکهبا‬ ‫نالملل اشدردنیاحائزاهمیتباشد‪،‬برایمردمایران‬ ‫بخشبی ‬ ‫اهمیتدارد‪.‬اگرمابراساساینمبنایفکریجشنوارهفجررا‬ ‫برگزارکنیم‪،‬دستکمذائقهداخلیراقانعکرده ایمودرحوزه‬ ‫خارجینیزدردرازمدتبایدبهنتایجیبرسیم‪.‬‬ ‫بنابراین می پذیرید که جشنواره فیلم فجر از جنبه‬ ‫نالمللیگستردهنیست؟‬ ‫بی ‬ ‫‪ l‬اصال قرار نیست که این جشنواره گسترده باشد‪.‬‬ ‫اکنون ‪ 300‬فیلم از کش��ورهای مختلف به جشنواره امده‬ ‫استکهدرمیانانهاکشورهایانگلیسوامریکانیزهستند‪.‬‬ ‫بنابراینفیلمسازانمختلفدردنیاجشنوارهماراپذیرفته اند‬ ‫وبرایانفیلممی فرستند‪.‬‬ ‫برخی منتقدان و نویسندگان این ذهنیت را دارند که‬ ‫چرا جشنواره فیلم فجر مانند جش��نواره های کن و برلین‬ ‫نیست‪،‬درحالیکهاصالقرارنیستجشنوارهفجرمانندان‬ ‫جشنواره ها باشد؛ ما نمی توانیم و استراتژی ما هم نیست که‬ ‫بهانجابرسیم‪.‬اینمقایسهونگاهاشتباهاست‪.‬جشنوارهفجر‬ ‫از همه جنبه ها‪ ،‬جشنواره ای منحصرب ه فرد است و به دنبال‬ ‫تبلیغات نیست و اصال فضای کشور اجازه نمی دهد که به‬ ‫اینمسائلواردشویم‪.‬‬ ‫سینمای ایران در دنیا شناخته شده است‪ .‬در دورانی‪،‬‬ ‫اگر فیلمی از ایران در جش��نواره های خارجی حضور پیدا‬ ‫نمی کرد‪ ،‬دبیر ان جشنواره مواخذه می شد؛ این نشانه رشد و‬ ‫بلوغسینمایایراناست‪.‬باوجودهمهتحریم هاومشکالت‬ ‫و امواج تبلیغاتی‪ ،‬س��ینمای ایران در دنیا خوب درخشیده‬ ‫است‪ .‬البته افراد زیادی هم هستند که دوست دارند به ایران‬ ‫واردشوند‪،‬ولیمابهانهااجازهنمی دهیم؛بسیاریازبازیگران‬ ‫وکارگردان هایمطرحسینمایدنیا عالقهدارندبهجشنواره‬ ‫فجربیایند‪،‬حتیاگرازانهادعوتکنیم‪،‬درجشنوارهحضور‬ ‫می یابند اما مباحثی در س��ینمای ایران وجود دارد که مانند‬ ‫سیاست‪،‬بسیارپیچیدهاست‪.‬مثالورودیکهنرمندبهایران‬ ‫کهدردنیامطرحاست‪،‬سببمی شودتاهمهفیلم هاییکهاو‬ ‫درانهابازیکردهیاانهاراساختهاست‪،‬ارزیابیشود‪.‬بنابراین‬ ‫هنرمندان کمی باقی می مانند که ما می توانیم انها را به ایران‬ ‫دعوت کنیم‪ .‬فضایی که در جامعه‪ ،‬رسانه ها و نگاه برخی‬ ‫مدیران فرهنگی وجود دارد‪ ،‬فضایی است که در ان به دنبال‬ ‫پیدا کردن یکسری مسائل برای بزرگ کردن هستند‪ ،‬مثال‬ ‫وقتی هنرمندی به ایران دعوت می شود‪ ،‬برخی در اینترنت‬ ‫می گردندتایکموضوعکوچکرادربارهانهنرمندپیداکنند‬ ‫وبگوینداینهنرمندچرابهایرانواردشدهاست‪.‬‬ ‫تکلیف ما در حوزه بین الملل مشخص نیست؛ از یک‬ ‫طرف‪ ،‬توقع مردم و برخی هنرمندان برقراری تعامل است‬ ‫و از سوی دیگر‪ ،‬جنس س��ینمای دنیا با جنس سینمای ما‬ ‫متفاوتاست‪.‬اگرمنظورازتعامل‪،‬گفت وگویفرهنگیبین‬ ‫کشورهاستوقراراستدراینراستاتاثیرگذارباشیم‪،‬نباید‬ ‫مبناهای دیگری را که در سینمای دنیا وجود دارد‪ ،‬ببینیم‪ .‬اگر‬ ‫قرارنیستبهاینسمتحرکتکنیمومی خواهیمبراساس‬ ‫مبنایاعتقادیواستراتژیخودکارکنیم‪،‬بسیاریازهنرمندان‬ ‫را باید کنار بگذاریم و با انها برای دعوت کردن برای حضور‬ ‫در جش��نواره فیلم فجر که به دهه انقالب مربوط می شود‪،‬‬ ‫نمی توانیمتعاملداشتهباشیم‪،‬وگرنهشایدهنرمندانبهایران‬ ‫وارد شوند و در فیلم ها بازی کنند و مشکلی وجود نداشته‬ ‫باشد‪.‬پیچیدگیجشنوارهفیلمفجرنسبتبهتمامجشنواره ها‬ ‫خیلی خاص است‪ ،‬به همین دلیل ما نمی توانیم بسیاری از‬ ‫کارهاراانجامدهیم‪.‬‬ ‫استراتژی امسال در جش��نواره فیلم فجر دعوت از‬ ‫فیلمسازان براس��اس مبانی اعتقادی و همچنین دعوت از‬ ‫میهمانانیاستکهاگردرجشنوارهحضوریابند‪،‬چهره های‬ ‫نالمللیهستند‪.‬‬ ‫مطرحبی ‬ ‫ازکسانیکهبرایحضوردرجشنوارهازانهادعوت‬ ‫کردید‪،‬نامببرید‪.‬‬ ‫‪ l‬نام انها را نمی ت��وان اعالم کرد؛ بحث بین الملل‬ ‫پیچیده است‪ ،‬در موارد متعددی نام افراد دعوت شده اعالم‬ ‫شدهاستوخیلی هاباانهاتماسگرفتهیابهانهاایمیلزده اند‬ ‫و در این جریان‪ ،‬انه��ا را از امدن به ایران منصرف کرده اند‪،‬‬ ‫این همان فضای تبلیغاتی است که می گویم دشمن ایجاد‬ ‫کرده است‪ .‬منظور من از دشمن‪ ،‬فقط کشورهای خارجی‬ ‫نیست‪ ،‬حتی از داخل کشور برای هنرمندان خارجی ایمیل‬ ‫زده می ش��ود که به ایران نیایند‪ .‬دلیلش هم این اس��ت که‬ ‫نمی خواهند چنین فضای فرهنگی ای ب��رای ایران ایجاد‬ ‫شود که بتواند تعامالت گسترده داشته باشد‪ .‬این یک مبارزه‬ ‫استکهدرطول‪ 30‬سالگذشتهوجودداشتهوادامهخواهد‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫س��ال گذش��ته‪ ،‬تعداد زی��ادی از کارگردان های‬ ‫صاحب نام و تعداد قابل توجهی فیلم در جشنواره‬ ‫فجر حضور داشتند‪ .‬پیش بینی شما درباره حضور‬ ‫فیلمسازانوفیلم هادرجشنوارهامسالچیست؟ایا‬ ‫احتمال می دهید که در جشنواره سی ام با کم شدن‬ ‫تعدادفیلم هاروبه روشویم؟‬ ‫‪ l‬اگر‪ 30‬دورهجشنوارهرابررسیکنید‪،‬می بینیدیک‬ ‫دوره خیلی پربار بوده و دوره ای دیگر این گونه نبوده است‪.‬‬ ‫‪55‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫تفکری در میان مردم و رسانه ها شکل گرفته و انها مثال فقط‬ ‫‪ 10‬فیلمساز را می شناسند‪ ،‬ما بعد از ‪ 30‬سال تربیت نیروی‬ ‫انسانی داشته ایم و افراد جوانی به سینمای ایرن وارد شده اند؛‬ ‫ولی ما چون عادت کرده ایم‪ ،‬وقتی ان ‪ 10‬فیلمساز نیستند‪،‬‬ ‫جشنواره را کم رونق می نامیم‪ .‬مطلب دیگر در زمینه تولید‬ ‫است‪.‬وقتیفیلمسازیامسالفیلمتولیدمی کند‪،‬برایانکه‬ ‫او دوباره به سوژه‪ ،‬قصه و فضای دیگری برای ساخت فیلم‬ ‫برسد‪،‬بهزماننیازاست‪.‬بنابراینوقتیسالگذشتهسینمای‬ ‫پررونقی از نظر اسامی داشتیم‪ ،‬می گوییم چرا امسال ان گونه‬ ‫نیست؟! هرچند من معتقدم که امسال هم همان گونه است‪.‬‬ ‫در واقع‪ ،‬ان کارگردان ها نمی رسند که امسال فیلم بسازند و‬ ‫اکنونفیلمنامه هایانهادرحالشکل گیریاستوسالاینده‬ ‫جشنواره دوباره به اصطالح پررونق خواهد بود‪ .‬این فراز و‬ ‫نشیب هاهمیشهدرسینمایایرانبودهاست‪،‬امادرسال هایی‬ ‫که از نگاه منتقدان و نویسندگان جش��نواره خلوت بوده‪،‬‬ ‫فیلم های شاخص تری داشته ایم و استعدادهای جدید امده‬ ‫است‪.‬امسالهمدرجشنوارهچهارنسلفیلمسازانحضور‬ ‫دارند و چهره های متنوعی را در جشنواره سی ام خواهیم‬ ‫داشتکهاثاربسیارخوبیراازانهادیده ایم‪،‬مثالاقایانرسول‬ ‫صدرعاملی‪ ،‬خسرو معصومی‪ ،‬همایون اسعدیان‪ ،‬سامان‬ ‫مقدم‪،‬ابوالقاسمطالبی‪،‬پرویزشیخ طادی‪،‬داریوشمهرجویی‪،‬‬ ‫مانی حقیقی‪ ،‬حسن فتحی و‪ ...‬در این جشنواره فیلم دارند‪،‬‬ ‫البته اکنون من نمی دانم کدام فیلم ها به بخش مس��ابقه راه‬ ‫پیدا می کنند‪ .‬به این دلیل که من در زمینه تولید فیلم ها نقش‬ ‫نداشته ام‪،‬دربارهمضامینومحتوایفیلم هاچیزینمی دانمو‬ ‫بعدازاینکههیاتانتخاب‪،‬فیلم هاراببیندمی توانمقضاوت‬ ‫صادقانهدربارهانهاداشتهباشمکهامسالجشنوارهفیلمفجر‬ ‫چگونهخواهدبود‪.‬البتهبراساسبررسیاجمالی ایکهانجام‬ ‫داده ام‪ ،‬جشنواره امسال خوبخواهدبود‪.‬‬ ‫در جش��نواره فج��ر س��ال گذش��ته‪ ،‬چالش ها و‬ ‫اعتراض هایی بین بخش های مختلف و مدیریت‬ ‫جشنواره به وجود امد و به ایجاد شدن فاصله منجر‬ ‫شد که شما هم به ان اشاره کردید‪ .‬این مطلب عنوان‬ ‫می ش��ود که انتخاب اقای خزاعی برای کم کردن‬ ‫فاصله ها و میزان اعتراض ها بوده است‪ .‬ایا وجود‬ ‫این برنامه ریزی را قبول دارید؟‬ ‫‪ l‬نمی دانم‪ ،‬ولی واقعیتش این است که دو‪ ،‬سه ماه‬ ‫پیشصحبتیضمنیبامنشدهبوداماچونتولیدفیلمداشتم‪،‬‬ ‫نمی خواستم به این حوزه وارد شوم‪ .‬ترجیح می دادم با فیلم‬ ‫خودمدرجشنوارهحضورپیداکنمتااینکهدوماهماندهبهزمان‬ ‫برگزاری جشنواره‪ ،‬ان هم در سی امین دوره‪ ،‬برگزار کنم‪ .‬در‬ ‫دوره سی ام جشنواره‪ ،‬توقع ها باال می رود و وقتی کسی فیلم‬ ‫دارد‪ ،‬باید ان را کنار بگذارد و این مسئولیت را بپذیرد‪ .‬من با‬ ‫بررسی همه جوانب و گرفتن مشاوره به این نتیجه رسیدم‬ ‫که در این حوزه حضور داشته باشم‪ .‬نمی دانم چیزهایی که‬ ‫می گویند چقدر درست است‪ ،‬اما در تمام جشنواره هایی‬ ‫که برگزار کرده ام‪ ،‬همه گرایش ها و سالیق حضور داشتند‪،‬‬ ‫مانند جشنواره «کوثر» که در سال ‪ 1383‬برگزار کردیم‪ ،‬در‬ ‫جشنوارهدفاعمقدس‪،‬جشنمنتقدانونویسندگانسینمای‬ ‫ایران و جشنواره کیش هم همه گرایش ها حضور داشتند‪.‬‬ ‫این نگاه من اس��ت و من به ممیزی و حذف ادم ها معتقد‬ ‫نیستم‪ ،‬بلکه اعتقاد دارم اگر بتوان فضایی را اماده کرد برای‬ ‫همدلیوهمگراییبراندیشه هامی توانتاثیرگذاربودواگر‬ ‫یک جریان فکری مسیری اشتباه را طی می کند‪ ،‬می توان در‬ ‫گفت وگووتعاملانراتاحدودیحلکرد‪.‬همهفیلمسازان‬ ‫باچارچوب هاموافقنیستندولزوماهمهنبایدحضورداشته‬ ‫باشند‪ ،‬یکسری از فیلمسازان راه خود را مشخص کرده و‬ ‫جدا شده اند و بسیاری از انها در ایران نیستند‪ ،‬در ایران تعداد‬ ‫انگشت شماریازفیلمسازانهستندکهنمی تواندربارهانها‬ ‫برنامه ریزی کرد‪ ،‬وگرنه همه فیلمسازان تالش می کنند و‬ ‫حضور دارند‪ ،‬کسی که در این کشور زندگی می کند و فیلم‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪56‬‬ ‫من به ممیزی و‬ ‫حذف ادم ها معتقد‬ ‫نیستم‪ ،‬بلکه اعتقاد‬ ‫دارم اگر بتوان‬ ‫فضایی را اماده‬ ‫کرد برای همدلی‬ ‫و همگرایی بر‬ ‫اندیشه ها می توان‬ ‫تاثیرگذار بود و اگر‬ ‫یک جریان فکری‬ ‫مسیری اشتباه را طی‬ ‫می کند‪ ،‬می توان در‬ ‫گفت وگو و تعامل ان‬ ‫را تا حدودی حل کرد‬ ‫می سازد‪،‬بهاینمعناستکهاعتقاددارد‪.‬حالاگراوبهبخشی‬ ‫نقد دارد‪ ،‬ما نباید او را به سرعت از سیستم خارج کنیم‪ ،‬اتفاقا‬ ‫باید با او گفت وگو کنیم و ببینیم چرا نقد دارد‪ .‬ما با حذف‪،‬‬ ‫ممیزی‪ ،‬خط کشی ادم ها و ساختن دیوارهای بلند باعث‬ ‫می شویمبرخیپشتدیوارهابمانندووقتیانهانمی توانند‬ ‫به حریم ما وارد شوند‪ ،‬اعتراض می کنند‪ .‬این اعتراض ها در‬ ‫سینما به گونه ای نمود دارد و در جامعه به شکلی دیگر‪ .‬در‬ ‫سینما یکسری افراد و کادرهایی هستند که بسیار تاثیرگذار‬ ‫هستند‪ ،‬به این معنا که رسانه در دست انها جادویی است و‬ ‫قدرتمندترین رسانه ای است که در دنیا از نظر تاثیرگذاری‬ ‫وجود دارد‪ .‬نتیج��ه این مخالفت ها‪ ،‬ممیزی ه��ا و دیوار و‬ ‫حصار کشیدن ها در فیلم سینماگران دیده می شود و جلو‬ ‫ان را هم نمی توان گرفت‪ .‬بنابراین س��ینما مقوله ای بسیار‬ ‫پیچیدهومهماستکهبرخیکشورهامتوجهاینمقولهمهم‬ ‫شده اند و به شدت در ان س��رمایه گذاری کرده اند و برخی‬ ‫کشورها هنوز متوجه نشده اند که سینما چیست‪ .‬در ایران‪،‬‬ ‫مسئوالن درجه یک کش��ور که دغدغه مسائل فرهنگی را‬ ‫دارندوشخصمقام معظم رهبریدائمدربارهسینماصحبت‬ ‫می کنند‪ .‬این نشان می دهد که در سطوح باال چقدر دغدغه‬ ‫در این باره وجود دارد اما تاثیرگذاری ان در س��طوح پایین‬ ‫وجودندارد‪.‬دردنیا‪،‬کشورهاییکههویتوتمدنندارند‪،‬با‬ ‫کمک سینما درحال ساخت تمدن و هویت برای خودشان‬ ‫هستند و حتی هویت کشورهای دیگر را تخریب و مفاخر‬ ‫را از طریق سینما به نام خودشان می کنند‪ .‬ما به ضرورت ها‬ ‫درباره س��ینما پی برده ایم‪ ،‬اما به ان عمل نکرده ایم و هنوز‬ ‫نفهمیده ایمکهسینماچقدرمهماست‪،‬سینمامی توانستپیام‬ ‫انقالب‪،‬شکل گیریوبرنامه هایجمهوریاسالمی ایرانرابه‬ ‫تمامدنیامنتقلکند‪.‬البتهمننمی گویمسینماگراندراینزمینه‬ ‫کار نکرده اند‪ ،‬بلکه این گروه به شدت در این زمینه کار کرد و‬ ‫پایبندنظامبودواکنوننیزبااینشرایطدرحالمبارزهاست‪.‬‬ ‫برخی به من نقد دارند که یعنی چه همه ادم ها حضور‬ ‫داشتهباشند‪،‬یکسریازادم هابایدحذفشوند‪.‬مناین گونه‬ ‫فکر نمی کنم و اکنون تا جایی که در توانم باشد در این راستا‬ ‫تالش می کنم‪ .‬از نظر من تضارب ارا و نقد همیشه باعث‬ ‫سازندگی می شود و نباید از وجود ادم های مخالف ترسید‪.‬‬ ‫ندیدن منتقدان باعث ایجاد ش��دن جریانی بسیار مهم تر‬ ‫می شود‪ .‬محدود کردن جریان تولید و جریان سینما به یک‬ ‫قشرخاص‪،‬پیامدهایبسیاربدیرادرایندهخواهدداشت‪.‬‬ ‫س��ینمای ما می تواند حال جامعه را خوب کند‪ ،‬می تواند‬ ‫با جامعه شناسی و روان شناسی‪ ،‬امید و نش��اط را به مردم‬ ‫برگرداند‪ .‬حتی اگر از لحاظ استراتژیک هم به سینما نگاه‬ ‫می کردیم‪ ،‬می توانستیم برنامه ریزی کنیم تا مردم از طریق‬ ‫سینما در فضای دیگری قرار گیرند‪ .‬حتی ما با سینماگران‬ ‫گفت وگونکردیمکهمی خواهیمشمادرجامعهفضایامید‪،‬‬ ‫نشاطوشادابیایجادکنید‪،‬فقطگفته ایمکهچگونهمی توانیم‬ ‫افراد را حذف کنیم‪ .‬منظور من نقد کردن مدیریت سینمایی‬ ‫نیست‪،‬اینموضوعبهسال هایاخیرمربوطنیستبهکلیت‬ ‫موضوع اشاره دارم‪ .‬در یک دوره ای بچه های حزب اللهی را‬ ‫کنارگذاشتند‪،‬دردورانیدیگرگروهیدیگرراکنارگذاشتند‪،‬‬ ‫اینافراطوتفریط هاسببمی شوددرجامعه‪،‬فضایفرهنگی‬ ‫و سینما احساس کنیم که این شیوه جواب نمی دهد‪.‬سینما‬ ‫می تواند کشوری را به شادابی و نشاط برساند‪ ،‬به تکاپو وا‬ ‫دارد‪ ،‬نسلی را بسازد و در اشاعه یک فکر و اندیشه تاثیرگذار‬ ‫باشد‪ .‬ما از این موضوع غافل شده ایم و هنوز هم این غفلت‬ ‫ادامه دارد‪.‬‬ ‫در نشستی گفتید که امسال برای اولین بار مدیری‬ ‫غیردولتی برای جشنواره فجر انتخاب شده است و‬ ‫اظهار امیدواری کردید که این روند ادامه یابد‪ ،‬چرا‬ ‫بهایننتیجهرسیدید؟‬ ‫‪ l‬جشنواره فیلم فجر‪ ،‬جشنواره ای دولتی است که‬ ‫زیر نظر معاونت س��ینمایی وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی ‬ ‫برگزار می ش��ود‪ .‬بنابراین اس��تراتژی کلی این جشنواره‪،‬‬ ‫استراتژی معاونت سینمایی است‪ .‬امسال از شخصی برای‬ ‫سمت دبیری جشنواره دعوت شده که برای اولین بار مدیر‬ ‫دولتیوزارتارشادنبودهاست‪.‬درسال هایگذشته‪،‬مدیری‬ ‫از مجموعه دولتی انتخاب می شد و امسال فردی از بیرون‬ ‫به عنوان تهیه کننده یا کس��ی که در برگزاری فستیوال های‬ ‫مختلفسابقهداردیامدیرفرهنگبودهاست‪،‬دعوتشد‪.‬‬ ‫اینتصمیممی تواندبرکتوضررداشتهباشد؛معایب‬ ‫اینتصمیماناستکهوقتیمدیربنیادسینماییفارابی‪،‬دبیر‬ ‫جش��نواره فیلم فجر بود‪ ،‬او سیاست گذار جریان تولید در‬ ‫سینمایایرانبود‪،‬یعنیوقتیمی خواستندکارنامهیک ساله‬ ‫سینمای ایران را بررس��ی کنند‪ ،‬مدیر فارابی در طول سال‬ ‫سیاست گذاریکردهوجشنوارهفجرنتیجهعملکرداوبود‪.‬‬ ‫اکنون دبیر جشنواره فیلم فجر سیاست گذار در زمینه تولید‬ ‫نیست و مضامینی که در فیلم ها مطرح می شود به دبیر این‬ ‫جشنواره ارتباطی ندارد‪ .‬بنابراین دبیر این دوره از جشنواره‬ ‫نقش تاثیرگذاری بر روند تولید در سینمای ایران نمی تواند‬ ‫داشته باشد‪ .‬نکته دوم اینکه وقتی مدیر فارابی دبیر جشنواره‬ ‫بود‪ ،‬می توانست پیش از اغاز جش��نواره‪ ،‬از برخی فیلم ها‬ ‫به ش��یوه های مختلف حمایت کند تا به جشنواره برسند‪.‬‬ ‫اکنون دبیر جشنواره فیلم فجر فردی است که از بیرون امده‬ ‫و یکس��ری اختیارها را ندارد و اگر بخواهد موضوعاتی را‬ ‫هماهنگ کند‪ ،‬مدتی طول می کشد‪ ،‬این امر شاید به روند‬ ‫جشنواره فجر ضربه بزند‪ .‬عیب بعدی این انتخاب با چنین‬ ‫سیستمی اناستکهوقتیدبیرجشنواره‪،‬مدیرعاملفارابی‬ ‫هم بود‪ ،‬در طول سال می توانس��ت بسیاری از چالش ها را‬ ‫حلکند‪،‬یعنیمی دانستندکهدرطولسالبایدبهمدیرعامل‬ ‫فارابی مراجعه کنند و وام و امکان��ات از او بگیرند‪ .‬در این‬ ‫صورت‪ ،‬اگر شرایط مناس��بی برای یک فیلم در جشنواره‬ ‫ایجادنمی شد‪،‬تالشمی شدتادراکران‪،‬شرایطمناسبیبرای‬ ‫ان فراهم شود یا اگر فیلمی در جشنواره دیده می شد‪ ،‬چون‬ ‫دبیر جشنواره مدیرعامل فارابی هم بود‪ ،‬برنامه ریزی می شد‬ ‫تا در تبلیغات هم خوب دیده شود‪ .‬این پیوندها در جهت‬ ‫حمایتازفیلم هاوتعاملباسینماگرانبسیارخوباست‪.‬در‬ ‫این دوره از جشنواره‪ ،‬این شرایط چون جزو اختیارات دبیر‬ ‫جشنوارهنیست‪،‬وجودندارد‪.‬محاسنانتخابدبیرجشنواره‬ ‫ازمیانافرادغیردولتینیزایناستکهاگرساختارجشنواره‬ ‫فیلم فجر کامال جدا باشد و گروهی فعالیت کند که وظیفه‬ ‫ان برگزاری این جشنواره است و در طول سال فعالیت ها‬ ‫را رصد می کند‪ ،‬اختیارات و بودجه دارد‪ ،‬قطعا با برنامه ریزی‬ ‫جشنواره فیلم فجر می تواند از فضای کنونی خارج شود‪.‬‬ ‫همچنین وقتی گروهی در طول سال برای حوزه بین الملل‬ ‫برنامه ریزی کند‪ ،‬می تواند در فستیوال های مختلف حضور‬ ‫پیداکندوفیلم هاییراانتخابکندکهبااهدافجشنوارهفجر‬ ‫سازگاریدارند‪،‬همچنیندرزمینهتولیداتداخلیمی توان‬ ‫از بسیاری از فعالیت ها حمایت کرد تا زمینه تولید فیلم ها و‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫حضورانهادرجشنوارهفراهمشود‪.‬‬ ‫وقت��ی جش��نواره ای دولت��ی برگ��زار می ش��ود‪،‬‬ ‫چارچوب هایی وجود خواهد داش��ت که سبب می شود‪،‬‬ ‫مجریان فقط بر برگزاری جش��نواره متمرکز نشوند‪ ،‬مثال‬ ‫مدیریتفارابیدرطولسالمجبوراستتولید‪،‬پشتیبانیو‬ ‫حمایتداشتهباشدویکبخشازکاراوبرگزاریجشنواره‬ ‫فجرمی شود‪.‬درحالیکههمهفستیوال هایمهمدنیادرطول‬ ‫سالبرایبرگزاریجشنوارهبرنامه ریزیمی کنند‪.‬‬ ‫منخوشحالهستموموضوعانتخابدبیرغیردولتی‬ ‫را برای جشنواره فجر فتح البابی می بینم که اگر جشنواره‬ ‫امسال موفق باش��د‪ ،‬س��ال اینده می توانیم افراد دیگری را‬ ‫به عنوان دبیر جشنواره منصوب کنیم و فضای دیگری بر‬ ‫جشنوارهفیلمحاکمشود‪.‬‬ ‫گفتیداگراختیاراتبیشتریداشتید‪،‬می توانستیددر‬ ‫فضای جشنواره فیلم فجر تغییراتی را ایجاد کنید‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه بخشی از مشکل به فرصت کوتاه‬ ‫حدود دوماه شما برای برنامه ریزی مربوط است‪ ،‬اما‬ ‫فارغ از این موضوع‪ ،‬منظورتان را درباره اختیارات‬ ‫بیشترتوضیحدهید‪.‬‬ ‫‪ l‬وقتی کس��ی یک س��ال برای برنامه ریزی وقت‬ ‫داشتهباشد‪،‬کارهابهشکلمنظمپیشمی رودوفردمی تواند‬ ‫نگاه خود را در جشنواره پیاده کند؛ اما در مدت‪ 2/5‬ماه فقط‬ ‫باید تالش کرد تا جشنواره بهتر برگزار شود و کار دیگری‬ ‫نمی تواند انجام دهد‪ .‬همچنین نباید خیلی انتظار داشت که‬ ‫درمدتدوماهبتوانمعجزهکرد‪.‬‬ ‫اختیارات به این معناست که وقتی در طول سال برای‬ ‫برگزارییکجشنوارهبرنامه ریزیمی شود‪،‬اختیاراتکافی‬ ‫نیز مانند تمام جش��نواره ها برای مدیران وجود دارد و انها‬ ‫می توانند در انتخاب فیلم ها‪ ،‬رصد کردن انها و رساندنشان‬ ‫به جشنواره نقش داشته باشند‪ .‬همچنین برنامه ریزی باید از‬ ‫قبل اعالم شود تا فیلمسازان بدانند که مثال دی ماه‪ ،‬اخرین‬ ‫زمان برگزاری جشنواره استو در این زمان نمی توانند فیلم‬ ‫تولید کنند‪ .‬در سال های گذشته مردم‪ ،‬منتقدان و سینماگران‬ ‫به جدول نمایش جشنواره معترض و همه معتقد بودند که‬ ‫اینجدولبی نظماستوهرروزفیلم هاتغییرمی کند‪.‬دلیل‬ ‫اینمسالهنرسیدنفیلم هابهدبیرخانهجشنوارهاست‪،‬چون‬ ‫کارها در دقیقه‪ 90‬انجام می شود‪ .‬این سیاست گذاری اشتباه‬ ‫وجود دارد‪ ،‬باید زمان بندی مشخصی به سینماگران اعالم‬ ‫ی پذیرفته نش��ود‪ .‬در این صورت‬ ‫شود و خارج از ان فیلم ‬ ‫جریانتولیدباجریانجشنوارهبایدهماهنگشودودرطول‬ ‫سالبه گونه ایازفیلم هاحمایتشودکههمهبدانندفیلم های‬ ‫جشنوارهدردی ماهامادهخواهندبود‪.‬اگرفرصتکافیبرای‬ ‫بررسیفیلم هاپیشازحضوردرجشنوارهوجودداشتهباشد‪،‬‬ ‫می توان مشکالت احتمالی را برطرف کرد و حتی به دنبال‬ ‫حلانهاباسازمان هاونهادهایمختلفرفتتابهدلیلوجود‬ ‫انمشکالت‪،‬فیلمی ازجشنوارهحذفنشود‪.‬اینمسائلهر‬ ‫سالوجودداشتهاست‪.‬‬ ‫اقایخزاعی اینمسالهراکتمان نکردهکهدرزمانی‬ ‫به عنون عالقه مند به س��ینما‪ ،‬در دوره ای به عنوان‬ ‫خبرنگارسینماییودرسال هایبعدباسمتمسئول‬ ‫تهیه کاتالوگ های جشنواره و همچنین تهیه کننده‬ ‫دراینحوزهبودهاست‪.‬همینفعالیت هاسببشده‬ ‫است که اکنون در این حوزه دیدگاه داشته باشید‪ .‬از‬ ‫نظرشما‪،‬چهمشکالتاساسی ایدرجشنوارهفیلم‬ ‫فجر وجود دارد که ش��ما در دوره مسئولیت خود‬ ‫می توانیدانهاراحلکنید؟قطعابخشیازمشکالت‬ ‫به شرایط و سیستم موجود مربوط است‪ ،‬اما شما‬ ‫به عنوان دبیر جشنواره سی ام چه کاری می توانید‬ ‫انجامدهید؟‬ ‫‪ l‬فعالیت من در این حوزه به دوران دانش اموزی‬ ‫برمی گرددکهتئاترکارمی کردمودردوراندانشجویینیزدر‬ ‫حوزه کارگردانی‪ ،‬نویسندگی وبازیگری تئاتر کار می کردم‪.‬‬ ‫در سال های بعد فیلم ساختم‪ ،‬کار خبرنگاری کردم و بعد به‬ ‫فضای جشنواره ها وارد شدم‪ .‬در زمینه مشکالت اساسی‬ ‫برگزاری جشنواره فیلم فجر‪ ،‬کاری که ما امسال می توانیم‬ ‫انجامدهیماستانداردسازیاست‪.‬البتهنهبهاینمعناکهدوران‬ ‫قبلیاستانداردنبودهاست‪،‬یعنیبایدیکاستانداردیتعریف‬ ‫شود‪،‬مثالتعدادفیلم هایبخشمسابقهازیکتعدادیبیشتر‬ ‫نشود‪ ،‬جدول نمایش منظم تر باشد‪ ،‬در بحث پیش فروش‬ ‫یکسری مسائل رعایت شود تا مردم برای دیدن فیلم ها حق‬ ‫انتخابداشتهباشند‪.‬همچنینماامسالیکبرنامهحمایتی‬ ‫رااعالمکردیمکهمعاونتامورسینماییانراپذیرفتهاست‬ ‫و جشنواره فیلم فجر حق رایت پنج فیلمی را که در بخش‬ ‫مسابقهایران‪،‬کاندیدایبهترینفیلمشوندتامبلغ‪300‬میلیون‬ ‫تومان خریداری خواهد کرد تا مشکالت مالی فیلمسازان‬ ‫برطرفشود‪.‬مسالهدیگرایناستکهمعموالکسانیکهفیلم‬ ‫اولیهستند‪،‬باوجوداینکهسیمرغگرفت هاندسال هانمی توانند‬ ‫فیلمی بسازندومعموالهرفیلماولیحدوداسهسالبعدفیلم‬ ‫بعدی اش را می س��ازد‪ ،‬چون کسی از او حمایت نمی کند‪.‬‬ ‫این اشکال در سیستم جشنواره ما وجود دارد‪ .‬برگزیدگان‬ ‫جشنواره فیلم فجر با کس��انی که برگزیده نمی شوند چه‬ ‫تفاوتیدارند؟تفاوتانهافقطدرگرفتنیکسیمرغاست؟!‬ ‫کسانیکهدردنیاجایزهاسکاریا کنرامی گیرند‪،‬پارامترهای‬ ‫مثبتیشاملحال شانمی شود‪.‬هنوزبرنامه ریزینشدهاست‬ ‫که مزایای بودن در جشنواره فجر و جایزه گرفتن چیست‪،‬‬ ‫هرچنددربرگزاریاینجشنوارهشورواشتیاقوجودداردو‬ ‫مردمی استوجشنیک سالهسینمایایرانباهمهگرایش ها‬ ‫و تفکرات اس��ت‪ .‬مکانیزم هایی باید در این زمینه طراحی‬ ‫شود‪ .‬البته ما درباره کارگردان این کار را کرده ایم و‪ 50‬درصد‬ ‫بودجهفیلمبعدیکارگردانبهترینفیلمسینمایایرانتامین‬ ‫می شود‪.‬اینقولرامعاونتسینماییدادهکهمصوبوامضا‬ ‫هم شده است و امیدوارم بعد از رفتن من از جشنواره‪ ،‬این‬ ‫قول هاانجامشود‪.‬‬ ‫بایدبراساسنظراتکارشناسانمختلف‪،‬اسیب های‬ ‫برگزاری جشنواره فیلم فجر بررسی شود‪ .‬البته من در حال‬ ‫انجام این کار هستم و با تک تک دبیران جشنواره فجر در‬ ‫س��ال های پیش در حال گفت وگو هستم‪ .‬جشنواره فیلم‬ ‫فجر یکسری اس��یب و یکس��ری نقاط قوت دارد و باید‬ ‫مش��کالت را کم رنگ تر و نقاط ق��وت را پررنگ تر کند‪.‬‬ ‫متاسفانه اکنون جشنواره فیلم فجر بستری شده که کم کم‬ ‫تهیه کنندگان احس��اس می کنند اگر فیلم انها در سینمای‬ ‫مطبوعات به نمایش درنیاید برای انها بهتر است‪ .‬در یک‬ ‫دوره ای‪،‬سینمایمطبوعاتبهتبلیغفیلم هاورونقسینمای‬ ‫ایران کمک می کرد‪ ،‬اما اکنون با نقدهای منفی ای که درباره‬ ‫فیلم هاانجاممی شود‪،‬فیلمسازان ترجیحمی دهندکهفیلم شان‬ ‫در سینمای مطبوعات به نمایش در نیاید‪ .‬این موضوع یکی‬ ‫از دغدغه های مهم تهیه کنندگان سینمای ایران است که در‬ ‫جلسه هاییکهباانهاداشتم‪،‬مطرحکردند‪.‬ایندرحالیاست‬ ‫که سینمای مطبوعات در زمانی شکل گرفت که به رشد و‬ ‫اقتصادسینمایایرانکمکمی کرد‪.‬دغدغه هایدیگریهم‬ ‫وجود دارد‪ ،‬مانند اینکه هیات داوری و هیات انتخاب شامل‬ ‫چه کسانی هستند و افرادی باشند که دغدغه سینما را داشته‬ ‫باشندوخارجازخانوادهسینمانباشند‪،‬البتهمنبهاینموضوع‬ ‫اعتقادندارم‪،‬چونبسیاریازاندیشمندانوجامعه شناسانی‬ ‫را داریم که نگاه خوبی نسبت به سینما دارند که می توانند در‬ ‫کنارفیلمسازانبهانتخابخوبیبرسندوبهنظرمن‪،‬حضور‬ ‫انهاضروریاست‪.‬‬ ‫دربارههمینمسالهکهاعضایهیات هایانتخابو‬ ‫داوری خارج از خانواده سینما نباشند‪ ،‬سال گذشته‬ ‫مسائلی در جشنواره فیلم فجر پیش امد‪ .‬همچنین‬ ‫موضوعات دیگری پیش امد که برخی از ان نتیجه‬ ‫گرفتندکهدبیرجشنوارهفجربهاندازهکافیاستقالل‬ ‫رای ندارد‪ .‬ایا حضور شما می تواند نویدبخش این‬ ‫امر باش��د که دبیر این دوره از جشنواره مدیریت‬ ‫بهتری داشته باش��د و کمتر درگیر مشکالت سال‬ ‫گذشتهشود؟‬ ‫‪ l‬من این موضوع نداشتن اس��تقالل رای را قبول‬ ‫ندارم‪ ،‬دبیری که انتخاب می شود اگر در حوزه فرهنگ کار‬ ‫مدیریتی کرده باشد‪ ،‬نظرهای خود را دارد‪ ،‬مگر اینکه در این‬ ‫حوزه مدیریت نکرده باشد‪ .‬کارنامه تمام کسانی که تا کنون‬ ‫مدیر جشنواره فجر بوده اند‪ ،‬خوب بوده است؛ اما فقط یک‬ ‫چیز بوده که مدیر دولتی بودن انهاس��ت‪ ،‬یعنی مدیرعامل‬ ‫فارابی بودند و باید در یک چارچوبی کار می کردند‪ ،‬چون‬ ‫خودشانسمتداشتندونمی توانستندخودرانقدکنند‪.‬تنها‬ ‫تفاوتفردیمانندمنایناستکهازبیرونامده امومی توانم‬ ‫روییکسریمسائلبایستمورویانهابامنطقپافشاریکنم‪.‬‬ ‫رشدوارتقاییدردوسالگذشتهدربرگزاریجشنوارهفیلم‬ ‫فجراحساسمی شودکهنتیجهزحماتاقایمسعودشاهی‬ ‫است‪ .‬همچنین من بارها از اقایان عسگرپور‪ ،‬سیدمحمد‬ ‫بهشتی‪،‬انوار‪،‬مرحومسیف اهللدادوتمامکسانیدرسال های‬ ‫گذشتهدبیرجشنوارهفیلمفجربودندوحتیاقایضرغامی که‬ ‫دردورانی‪،‬جشنوارهرامدیریتمی کردند‪،‬تشکرکرده ام‪.‬هر‬ ‫مدیری که استقالل رای نداشته باشد‪ ،‬نمی تواند کار انجام‬ ‫دهد‪ .‬خوش��بختانه من اختالفی بین دیدگاه های خودم و‬ ‫دیدگاه هایمعاونتسینمایینمی بینموهنوزموردخاصی‬ ‫پیش نیامده است که به اختالف منجر شود‪ .‬اکنون تعامل و‬ ‫همگرایی خوبی وجود دارد و خود من چنین چشم اندازی‬ ‫نداشتم و احس��اس می کردم مسئولیت جش��نواره ای را‬ ‫می پذیرمکهبسیاردراندچارمشکالتعدیدهخواهمشد؛‬ ‫ولی وقتی به کار وارد شدم‪ ،‬به خصوص در حوزه معاونت‬ ‫سینمایی‪،‬باوجودتصویریکهازبیرونداشتم‪،‬فضاراخیلی‬ ‫بازدیدموفقطحسکردمکهگفت وگو هاانجامنشدهاست‪،‬‬ ‫یعنینظرمعاونسینمایی‪،‬اقایشمقدری‪،‬بهنظربسیاریاز‬ ‫محمد خزاعی نه فرد بی تجربه ای در‬ ‫برگزاری یک جشنواره سینمایی است‪،‬‬ ‫نه انقدر با سابقه که هم شخصیت از‬ ‫پیش تثبیت شده ای داشته و در عین حال‬ ‫برای یک کار بزرگ بی انگیزه باشد‬ ‫‪57‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫سینماگران نزدیک است‪ ،‬فقط فاصله هایی وجود دارد که‬ ‫دلیلانهاعواملدیگریهستند‪.‬‬ ‫با توجهبهروحیههنرمندانوذهنیتیکهنسبتبهاین‬ ‫قشروجوددارد‪،‬می توانگفتکهجشنوارهفیلمفجر‬ ‫هرسالباهرکیفیتیکهبرگزارشده‪،‬منتقدانیداشته‬ ‫و با اعتراض هایی روبه رو شده است‪ .‬تدبیری برای‬ ‫کاهشاعتراض هاوهمچنینبرگزاریجشنوارهدر‬ ‫یکسطحمطلوبهنریاندیشیده اید؟‬ ‫‪ l‬چرا باید نگران انتقادها باشیم؟! انتقاد باید باشد‬ ‫و قش��نگ اس��ت‪ .‬اصال نمی توان همه را راضی کرد‪ .‬من‬ ‫تضارب ارا را خیلی زیبا می بینم‪ ،‬نمی توان س��طح تفکر‬ ‫مردم را با یکدیگر در یک طراز قرار داد‪ .‬دنیای برخی ادم ها‬ ‫فقط فیلم شان است‪ ،‬دنیای عده ای دیگر کشورشان است و‬ ‫برخیبهجهانفکرمی کنند؛اندیشهکسیکهفقطبهرزقو‬ ‫روزی یک روزش فکر می کند‪ ،‬با کسی که برای مردم شهر‬ ‫و کش��ورش فکر می کند و فردی که به جهان می اندیشد‪،‬‬ ‫تفاوت می کند و نوع نگاه انها هم با یکدیگر متفاوت است‪.‬‬ ‫در تضارب ارا‪ ،‬اندیشه ها و خلقت های زیبایی وجود دارد‪.‬‬ ‫نباید از نق د ترسید‪ ،‬نقد سازنده است‪ ،‬نقد مغرضانه‪ ،‬انسان‬ ‫را ناراحت می کند‪ .‬اگر جریان نقد در دنیا وجود نداش��ته‬ ‫باشد‪ ،‬شکوفایی به وجود نمی اید‪ .‬تعریف و تمجیدهای‬ ‫بی اساس ما را دچار مشکل می کند‪ ،‬ادم هایی با تعریف و‬ ‫تمجید می خواهند به اهداف خود برسند‪ ،‬جامعه را دچار‬ ‫مش��کل می کنند‪ .‬اگر واقعیت ها و اس��یب های جامعه را‬ ‫بپذیریم می توانیم درباره انها برنامه ریزی کنیم‪ .‬اگر هر روز‬ ‫دروغبگوییمکههمه چیزخوباست‪،‬چهوقتیمی خواهیم‬ ‫مسائلرااسیب شناسیکنیم؟!تازمانیمی توانیمسرخودرا‬ ‫کاله بگذاریم‪ ،‬بعد مسائل سر باز می کند‪ .‬اگر ادم ها کوچک‬ ‫فکر می کنند‪ ،‬من ناراحت می شوم‪ .‬یعنی اگر منفعت داشته‬ ‫باشند‪ ،‬تعریف می کنند و اگر فیلم شان رد شود‪ ،‬فرد مقابل را‬ ‫زیرسوالمی برند‪.‬مثالیکفیلمضعیفاستیامضامینان‬ ‫مشکل دارد‪ ،‬انتقاد از جشنواره را شروع می کند‪ ،‬در حالی که‬ ‫ابتدا باید ببیند فیلم خوبی ساخته و حق داشته است که در‬ ‫جشنواره حضور یابد‪ ،‬هرچند اگر حقی ناحق شده باشد‪،‬‬ ‫بایدجوابگوبود‪.‬‬ ‫من از فعاالن رسانه ها می خواهم که جنبه های مثبت‬ ‫و منفی جش��نواره را ببینند‪ ،‬می خواهم که فقط فیلم ها و‬ ‫فیلمسازان را تخریب نکنند‪ ،‬بلکه نقاط مثبت فیلم ها را هم‬ ‫ببینند‪.‬اگربتوانیمدرفضایسینماییورسانه ایظرفیت هارا‬ ‫باال ببریم‪ ،‬جامعه دچار مشکل نمی شود؛ اما در حال حاضر‬ ‫اینطورنیست‪.‬امسالهمعده ایازجشنوارهتعریفمی کنند‪،‬‬ ‫عده ای هم ان را تخریب می کنند و من برای همه این فضاها‬ ‫امادههستمومطمئنهستمکهایناتفاق هامی افتد‪.‬هرسال‬ ‫درجشنوارهفیلمفجراینمباحثبودهاست؛تیترهایپیش‬ ‫از اغاز جش��نواره به فیلم هایی مربوط است که از بخش‬ ‫مسابقه حذف می شوند‪ ،‬همین زمان عده ای درباره حذف‪،‬‬ ‫ممیزی و سانسور تیتر می زنند‪ .‬در سه‪ ،‬چهار روز ابتدای‬ ‫جشنواره که هنوز فضا ارام است‪ ،‬تیتر زده می شود «هیچ‬ ‫خبری در جشنواره امسال نیست»‪« ،‬فضای ارام»‪« ،‬هر سال‬ ‫دریغ از پارسال» و‪ ...‬من حاضر‪ 20‬تیتر بدهم که امسال همه‬ ‫انهاتکرارخواهدشد‪.‬درروزهابعدکهیکفیلمبهجشنواره‬ ‫می اید‪ ،‬تیتر می زنند «باالخره یک فیلم بازار جش��نواره را‬ ‫گرم کرد»‪ .‬ما به این فضا عادت کرده ایم‪ .‬من می گویم بیاییم‬ ‫اینگونه نگاه نکنیم و ببینیم چگونه می توان کمک کرد‪ .‬ما‬ ‫همیشه به فکر این هستیم که یکدیگر را بزنیم‪ ،‬این تفکر‬ ‫بدی است که در جامعه حاکم شده است‪ .‬این تفکر اصال‬ ‫اسالمی نیست‪.‬اگرمایکخبرنگارساده‪،‬منتقد‪،‬روزنامه نگار‬ ‫یا یک فرد عادی هس��تیم باید ببینیم چگونه می توانیم با‬ ‫اندیشه های مثبت خود‪ ،‬یکسری مسائل را در جامعه ترویج‬ ‫دهیم‪ .‬وظیفه ما فقط نقد‪ ،‬تخریب و منفعت طلبی نیست‪ ،‬‬ ‫بلکه وظیفه ما سازندگی است‪ .‬خود من وقتی روزنامه نگار‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪58‬‬ ‫بودم‪ ،‬تیتر منفی می زدم و حاال اعتراف می کنم که ان زمان‬ ‫متوجه این موضوع نبودم؛ فقط دنبال این بودم که موضوع‬ ‫کوچکی را پیدا کنم‪ ،‬بعد ان را ب��زرگ و به بحران تبدیل‬ ‫می کردم‪ ،‬بعدها که عاقل تر ش��دم‪ ،‬احساس کردم این کار‬ ‫وظیفه من نبود‪ ،‬من اشتباه کردم و باید چیزهای دیگری را‬ ‫می دیدم‪ .‬اکنون س��ایت ها و خبرگزاری ها در دست قشر‬ ‫جوان کشور است‪ ،‬هرچقدر افراد پخته تر شوند‪ ،‬به جایی‬ ‫می رس��ند که دغدغه های دوران جوانی را ندارند‪ ،‬وقتی‬ ‫فرد به معرفت دست می یابد‪ ،‬می فهمد که جنس دغدغه ها‬ ‫متفاوت است‪ .‬افراد هر چقدر پخته تر می شوند‪ ،‬در نقدها‬ ‫منصف ترمی شوند‪.‬‬ ‫سال گذشته سینمای مستند از جشنواره فیلم فجر‬ ‫حذف شد و ش��ما امسال ان را به جش��نواره وارد‬ ‫کردید؛اماچونبرایاثارقیدباالی‪ 70‬دقیقهگذاشته‬ ‫شده اس��ت‪ ،‬برخی فیلمس��ازان معترض هستند‪.‬‬ ‫همچنینتولیداثارباالی‪ 70‬دقیقهتهیه کنندهدولتی‬ ‫می خواهد‪.‬بااینشرایط‪،‬خالهاونیازهاییکهدراین‬ ‫حوزه وجود دارد‪ ،‬چگونه پر می شود؟‬ ‫‪ l‬اوال مستندس��ازی در ایران دولتی اس��ت و ما‬ ‫مستندس��ازی خصوصی نداریم‪ ،‬بودجه اکثر مستندها را‬ ‫دولت پرداخت می کند‪ .‬مستندهای کوتاهی را داریم که با‬ ‫هزینه شخصی ساخته می شوند‪ ،‬اما همه مستندهای بلند‬ ‫(باالی ‪ 50‬دقیقه) دولتی هستند‪ .‬دوما برخی مستندسازان‬ ‫می گفتندمنظورماازمستنددولتی‪،‬فیلم هاییاستکهدولت‬ ‫می خواهد درباره لیبی‪ ،‬مصر یا دیگر مناطق بس��ازد‪ ،‬این‬ ‫یعنی اگر کسی درباره نظام و کشور خودش فیلم می سازد‪،‬‬ ‫فیلمساز دولتی می شود؟! فیلمس��از قرار است درباره چه‬ ‫موضوعی فیلم بس��ازد؟! به هر حال او هم در این جامعه‬ ‫زندگی می کند‪ .‬بنابراین تفکر فیلم های دولتی و غیردولتی‪،‬‬ ‫اشتباهاست‪.‬‬ ‫توضیح دهید که چرا قید ب��االی ‪ 70‬دقیقه را برای‬ ‫مستندهاگذاشتید؟‬ ‫‪ l‬اصال قرار نبود فیلم مس��تند یا فیل��م کوتاه را به‬ ‫جشنوارهواردکنیم‪،‬اینهاجشنواره هایمتعددیدارند‪.‬ازنظر‬ ‫صنفی‪،‬جشنخانهسینماوازنظرتخصصیهمجشنفیلم‬ ‫کوتاهوجشنسینماحقیقتبرگزارمی شود‪.‬مامی خواهیم‬ ‫جریانجدیدیرادرسینمایایرانتعریفکنیمکهبهامسال‬ ‫نرسیدوانهم«فیلم هایبلندسینماییمستند»استکهاصال‬ ‫جریان تولید ان در سینمای ایران شکل جدی نگرفته است‪.‬‬ ‫درتمامجشنواره های«الف»دنیااینبخشوجودداردوقالب‬ ‫پذیرش فیلم های مستند باالی‪ 50‬تا‪ 70‬دقیقه است‪ ،‬البته در‬ ‫برخی جش��نواره ها‪ 55‬دقیقه و در تعدادی دیگر‪ 60‬دقیقه‬ ‫تعریف شده‪ ،‬سیاست گذاری جشنواره مهم است‪ ،‬ولی این‬ ‫زماندرجشنواره هایدرجهیک‪ 70،‬دقیقهاست‪.‬درسینمای‬ ‫مستندایران‪،‬هنوزفیلم هایسینماییمستندرونقنگرفتهو‬ ‫رواجپیدانکردهاست‪.‬بااینکاریکهاغازکرده ایم‪،‬قراراست‬ ‫ازسالبعد‪،‬بهفیلم هایسینماییمستندپروانهساخت‪،‬بودجه‬ ‫و امکانات داده شود‪ .‬در این صورت‪ ،‬یک جریان جدید در‬ ‫سینمایمستندشکلمی گیرد‪.‬‬ ‫پس ش��ما در حال پایه گذاری بخش جدیدی در‬ ‫جشنوارهفیلمفجرهستید؟‬ ‫‪ l‬بله و این یعنی‪ ،‬بخش فیلم های سینمایی مستند‬ ‫در کشور راه اندازی خواهد شد‪ .‬این جریان جدیدی در‬ ‫روند ساخت مستند است و مستندسازان می توانند روال‬ ‫جدیدی داشته باش��ند تا در این زمینه فعالیت کنند‪ .‬بهتر‬ ‫است این بخش را پایه گذاری کنیم یا به شکل قبل عمل‬ ‫کنیم تا ‪ 20‬فیلم مستند دیگر به جش��نواره اورده شوند؟!‬ ‫مشکل بیشتر مستندسازان به فیلم خودشان مربوط است‬ ‫که چون مدت ان مثال ‪ 50‬دقیقه اس��ت و نمی توانند در‬ ‫جشنواره امسال شرکت کنند اعتراض دارند‪ .‬اینده نگری‬ ‫وجود ندارد و برخی فکر نمی کنند که اشکالی ندارد امسال‬ ‫در جشنواره نباشند‪ ،‬ولی اگر جریان سینمای مستند رونق‬ ‫بگیرد و از سال بعد اهمیت بیشتری به سینمای مستند داده‬ ‫شود‪ ،‬اتفاق خوبی در سینمای ایران رخ داده است‪.‬‬ ‫برای جشنواره سی ام شعار «اخالق‪ ،‬اگاهی‪ ،‬امید»‬ ‫انتخاب شده اس��ت‪ .‬ایا اعالم این شعار در مدت‬ ‫حدود سه ماه مانده به برگزاری جشنواره فجر‪ ،‬یک‬ ‫اقدام سمبلیک است؟ از سوی دیگر‪ ،‬حتی اگر این‬ ‫شعار از یک سال پیش نیز مشخص بود‪ ،‬ایا می شد‬ ‫سینماگران را به این سمت سوق داد که با محوریت‬ ‫اینشعار‪،‬فیلمسفارشیبسازند؟‬ ‫‪ l‬هنرمندرانمی توانمحدودکردوزیباییهنرمندبه‬ ‫این است که نگاه خاصی داشته باشد و این نگاه خاص او را‬ ‫نسبتبه دیگر اقشارمتفاوت می کند‪ .‬در حقیقت‪ ،‬قرار دادن‬ ‫چارچوب برای هنرمندان کار اشتباهی است‪ ،‬باید فضایی‬ ‫ایجادشودکههنرمندانبتوانندحرفبزنندوگفت وگوکنند؛‬ ‫اما وقتی در فضای سینمایی‪ ،‬مسائلی وجود دارد که سبب‬ ‫می شود خانواده سینما اذیت شود‪ ،‬همین اذیت شدن ها و‬ ‫اختالف هاباعثمی شودتلنگریبزنیمکهدرشکلسمبلیک‬ ‫و نمادین ان برای س��ال های بعد یک اتفاق می افتد و برای‬ ‫امسال که به زمان برگزاری جشنواره نزدیک هستیم‪ ،‬اتفاق‬ ‫دیگری رخ می دهد‪ .‬اکنون می بینیم که اخالقیات در جامعه‬ ‫درحالک مرنگشدناستوسینماهمایینهتمام نمایجامعه‬ ‫است‪.‬سینماگرانبازتاب هاوفرکانس هایجامعهرامنعکس‬ ‫می کنند‪.‬جریاناخالقیکهبینسینماگرانرواجپیداکردهو‬ ‫در جامعه هم وجود دارد‪ ،‬یکی از مشکالت سینمای ایران‬ ‫است‪ .‬بنابراین می گوییم که اخالق را رعایت کنید و اخالق‬ ‫یعنیاحترامگذاشتن‪.‬مورددیگرایناستکهگاهیاخالق‬ ‫در تولیدات فراموش می شود و فیلم هایی روی پرده سینما‬ ‫به نمایش در می اید که ادم خجالت می کشد با خانواده اش‬ ‫انها را ببیند‪ ،‬اصال در فرهنگ شرقی ایرانی های قرار نیست‬ ‫یک سریمسائلمطرحشود‪،‬درحالیکهبرخیسینماگران‬ ‫با فیلم هایشان قبح برخی مسائل را از بین می برند‪ .‬ما جامعه‬ ‫اروپایی نیستیم و فرهنگ انها را هم نداریم‪ .‬باید بپذیریم که‬ ‫تمام ویژگی های زیبای ما همین چارچوب های اخالقی‬ ‫و شرقی است‪ ،‬چرا می خواهیم این چارچوب ها را از بین‬ ‫ببریم؟!‬ ‫بنابراین سینمای ایران به اخالقیات نیاز دارد‪ .‬مساله‬ ‫بعدی اگاهی اس��ت؛ سینما و س��ینماگران چه وظیفه ای‬ ‫دارند‪،‬انهابایداطالعاترابهجامعهمنتقلکنند‪.‬درپایاننیز‬ ‫خانواده ای را داریم که باید به ان امید و نشاط بدهیم‪ .‬برخی‬ ‫می گویند نباید نقد اجتماعی داشته باشیم؟ کسی با نقدر‬ ‫مخالف نیست‪ ،‬می توان نقد اجتماعی داشت و در پایان‪،‬‬ ‫راهکار ارایه کرد‪ ،‬چرا پایان فیلم را سیاه می کنید؟ ما در حال‬ ‫کار کردن روی جریان «اخالق‪ ،‬اگاهی‪ ،‬امید» هستیم‪.‬‬ ‫پسشعارجشنوارهدرحدیکنشانوتلنگراست؟!‬ ‫‪ l‬رویکرد می شود و امسال تلنگری برای شخص‬ ‫مناستوبعدفیلمسازاندراین بارهبحثخواهندکرد‪.‬جدا‬ ‫از این مباحث نیز این شعار می تواند رویکرد تولید فیلم ها‬ ‫همباشد‪.‬‬ ‫ایا می دانستید که «اخالق‪ ،‬امید‪ ،‬اگاهی» شعار یک‬ ‫خبرگزاریدرجشنوارهمطبوعاتوخبرگزاری هاو‬ ‫محوریکجشنوارهرادیوییهمبودهاست؟‬ ‫‪ l‬از ای��ن موض��وع خب��ر نداش��تم‪ .‬م��ا بعد از‬ ‫هفت یا هش��ت جلس��ه ب��ه این س��ه کلمه رس��یدیم‪.‬‬ ‫مباح��ث م��ا درب��اره ضرورت ه��ای س��ینما ب��ود و‬ ‫اینک��ه کلمه امی��د در اخ��ر قرار گرفت��ه‪ ،‬ب��رای پایان‬ ‫فیلم هاس��ت و در ای��ن ش��عار‪ ،‬س��کانس بندی وجود‬ ‫دارد‪ .‬همچنین این ش��عار در راس‪ ،‬الگ��و گرفته از پیام‬ ‫مقام معظم رهبری است که به صداوسیما نیز به نوعی ان‬ ‫را اعالم کرده اند‪ .‬این ضرورت های امروز در جامعه ایران‬ ‫وجود دارد و قطعا باید درباره انها برنامه ریزی کرد‪g .‬‬ ‫عرصه پرواز‬ ‫سیمرغ های جشنواره‬ ‫فیلم فجر حاال در‬ ‫سی و سه سالگی‬ ‫انقالب به سی امین‬ ‫تجربه خود رسیده ‬ ‫است؛ جایی که‬ ‫خیلی ها شانس صعود‬ ‫خود را امتحان‬ ‫می کنند‬ ‫‪2‬‬ ‫هر ساله به ایام برگزاری جش��نواره فیلم فجر که‬ ‫نزدیک می شویم‪ ،‬مانند ایام پیش از برگزاری نمایشگاه‬ ‫کتاب که حج��م کتاب ه��ای تولیدی به ش��کل قابل‬ ‫مالحظه ای زیاد می شود‪ ،‬تب و تاب تولید در سینمای‬ ‫کشور نیز از شتاب مضاعفی برخوردار می شود‪ .‬غیر از‬ ‫معدود افرادی که از قبل کار خود را س��ر فرصت اغاز‬ ‫کرده و به انجام رسانده اند‪ ،‬بیشتر فیلمسازان ما – شاید‬ ‫بر همان عادت مالوف دقیقه نودی – در چند ماهه منتهی‬ ‫به بهمن ماه‪ ،‬به شکل بعضا طاقت فرسایی درگیر تولید‪،‬‬ ‫فیلمبرداری و س��پس مراحل فنی اماده سازی کارشان‬ ‫برای جشنواره می شوند‪ .‬این شتاب معموال اخالل هایی‬ ‫هم در تولید اث��ار به وجود می اورد و معم��وال در ایام‬ ‫برگزاری جش��نواره و پس از ان زیاد از زبان کارگردانان‬ ‫می ش��نویم که می گویند فالن بخش های فیلمشان را‬ ‫دوست داشتند به ش��کل دیگری بسازند و شرایط کار‬ ‫تعجیلی موجب شده از خیر برخی ایده های بعضا موثر‬ ‫هنری شان بگذرند‪.‬‬ ‫ای��ن روند گاه��ی با سرنوش��ت های ب��ه نتیجه‬ ‫نرسیده ای هم مواجه می شود و هر ساله داریم تعدادی‬ ‫فیلم که به رغم همه تالش ها و تعجیل دست اندرکاران‬ ‫انها‪ ،‬به دلیل پایان نیافتن کار به ویژه در مراحل فنی‪ ،‬به‬ ‫جشنواره نمی رس��ند یا خیلی دیر می رسند و بعضا از‬ ‫چرخه داوری هم خارج می ش��وند‪ .‬هرچند این روند‬ ‫از س��وی برخی‪ ،‬گاهی به ترفندی برای فضاس��ازی‬ ‫تبلیغاتی برای برخی فیلم ها تعبیر می ش��ود که ترجیح‬ ‫می دهند در روزهای اول جشنواره نباشند‪ .‬حال هرچند‬ ‫که دبیر جش��نواره سی ام امس��ال تاکید و از کارگردانان‬ ‫و تهیه کنندگان خواهش کرده اس��ت ک��ه اگر حدس‬ ‫می زنند امکان رسیدن اثرشان در موعد مقرر به دبیرخانه‬ ‫جش��نواره وجود ندارد یا خیلی کم است‪ ،‬در کارشان‬ ‫عجله نکنند و فیلم را به هر قیمتی برای جشنواره امسال‬ ‫نرسانند‪ .‬البته این یعنی که این فیلمس��ازان یا باید کال‬ ‫قید جشنواره را بزنند یا اکران فیلمشان دست کم برای‬ ‫حدود یک سال به تعویق بیافتد‪.‬‬ ‫با همه این اوصاف‪ ،‬به نظر می رس��د امس��ال هم‬ ‫یمستثنینباشدوهمچنان‬ ‫جشنوارهازاینقاعدهغیررسم ‬ ‫روند ش��تابناک و بعضا نرس��یدن به جای دیر رسیدن!‬ ‫همچنان برقرار باش��د‪ ،‬اما هرس��اله اینکه کدام یک از‬ ‫کارگردانان سرشناس در جشنواره پیش رو فیلمی خواهند‬ ‫داشت نیز به عنوان یکی از مولفه های رونق ان‪ ،‬همواره‬ ‫مورد توجه است‪ .‬البته امسال با توجه به حضور چشمگیر‬ ‫فیلمسازان در دوره گذشته جشنواره که به نوعی از نظر‬ ‫کمی رکورددار تاریخ ‪ 30‬ساله این جشنواره بود‪ ،‬طبیعی‬ ‫است که بیشتر فیلمسازان حاضر در جشنواره پارسال‪،‬‬ ‫امسال اثری برای ارائه نداشته باشند‪ ،‬اما با این حال نگاهی‬ ‫به پرونده تولید سینمای ایران‪ ،‬به ویژه در پاییز گذشته‪،‬‬ ‫نمایی از ش��رایط کلی حضور فیلم ها را در جش��نواره‬ ‫پیش رو می تواند نشان دهد‪.‬‬ ‫بنا بر اسناد واحد پش��تیبانی تولید بنیاد سینمایی‬ ‫فارابی‪ ،‬تا اول اذر م��اه جاری‪ 36 ،‬فیل��م اماده نمایش‬ ‫(اکران نشده)‪ 9 ،‬فیلم در مرحله صداگذاری‪ 10 ،‬فیلم‬ ‫در مرحله تدوین‪ 17 ،‬فیلم در مرحله فیلمبرداری و ‪59‬‬ ‫فیلم در مرحله پیش تولید قرار داشته اند‪ .‬البته فیلم های‬ ‫«پروانگی» ساخته قاسم جعفری و «شش و بش» ساخته‬ ‫فیلم های اماده برای نمایش‬ ‫طبق اخرین اطالعات‪ ،‬فیلم های «ننه نقلی» (پرویز‬ ‫صبری)‪« ،‬س��رخابی» (محم��د اهنگران��ی فراهانی)‪،‬‬ ‫«س��بب من» (بهرام بهرامیان)‪« ،‬بازنشسته ها» (محسن‬ ‫ربیعی)‪« ،‬بیداری» (فرزاد موتمن)‪« ،‬س��ه و نیم» (نقی‬ ‫نعمتی)‪« ،‬اخرین س��رقت» (پدرام علی��زاده)‪« ،‬به امید‬ ‫دی��دار» (محمد رس��ول اف)‪« ،‬امی��ن خواهیم گفت»‬ ‫(سامان سالور)‪« ،‬پذیرایی ساده» (مانی حقیقی)‪« ،‬دزدان‬ ‫خیابان جردن» (وحید اسالمی)‪« ،‬فیالدلفی» (اسماعیل‬ ‫رحیم پور و سیدمجتبی اسدی پور)‪« ،‬انسان ها» (محسن‬ ‫توکلی)‪« ،‬پنهان» (مهدی رحمانی)‪« ،‬یک عاشقانه ساده»‬ ‫(س��امان مقدم)‪« ،‬ساعت ش��لوغی» (ارش معیریان)‪،‬‬ ‫«چک» (کاظم راس��ت گفتار)‪« ،‬یک س��طر واقعیت»‬ ‫(علی وزیریان)‪« ،‬شور شیرین» (جواد اردکانی)‪« ،‬زبان‬ ‫مادری» (قربان محمدپور)‪« ،‬میگرن» (مانلی شجاعی)‪،‬‬ ‫«مادر پاییزی» (سیروس رنجبر)‪« ،‬برف روی کاج ها»‬ ‫(پیمان معادی)‪« ،‬بوسیدن روی ماه» (همایون اسعدیان)‪،‬‬ ‫«غیرمجاز» (مصطفی کیایی)‪« ،‬پرواز بادبادک ها» (علی‬ ‫قوی تن)‪« ،‬من همسرش هس��تم» (مصطفی شایسته)‪،‬‬ ‫«سالم بر فرش��تگان» (فرزاد اژدری)‪« ،‬رویای سینما»‬ ‫(علی و حمید شاه حاتمی)‪« ،‬پیشونی سفید» (سیدجواد ‬ ‫هاش��می)‪« ،‬بغض» (رض��ا درمیش��یان)‪« ،‬رضا هرگز‬ ‫نمی خوابد» (رضا عطاران)‪« ،‬تو و من» (اصغر بانک)‪،‬‬ ‫«فی تیله و ماه پیشونی» (ارش معیریان)‪« ،‬شیر تو شیر»‬ ‫(ابراهی��م فروزش) و «ی��ک ف��راری از بگبو»(هاتف‬ ‫علیمردانی)‪ ،‬برای نمایش اماده هستند و طبعا بیشترشان‬ ‫به عنوان متقاضیان شرکت در جش��نواره فیلم فجر‪ ،‬در‬ ‫بخش های مختلف و متنوع ان حضور خواهند داشت‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫همه چیز درباره وضعیت تولید سینمای ایران در استانه جشنواره‬ ‫فرهنگ‬ ‫رسیدن یا نرسیدن‪ ،‬مساله این است!‬ ‫بهمن گودرزی نیز از میان این اثار‪ ،‬اکران شده است‪.‬‬ ‫انها که احتماال می رسند‬ ‫در مرحل��ه صداگ��ذاری نیز فیلم ه��ای «دوازده‬ ‫صندلی» (اسماعیل براری)‪« ،‬ملکه» (محمدعلی باشه‬ ‫‪59‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫اهنگر)‪« ،‬خرس» (خس��رو معصومی)‪« ،‬ستاره ای در‬ ‫دوردس��ت» (اصغر نصیری)‪« ،‬گش��ت ارشاد» (سعید‬ ‫سهیلی)‪« ،‬گیرنده» (مهرداد غفارزاده)‪« ،‬رهاتر از دریا»‬ ‫(حمید طالقانی)‪« ،‬روز رستاخیز» (احمدرضا درویش)‬ ‫و «بی خداحافظی» (احمد امینی) قرار دارند‪ .‬البته از این‬ ‫میان گفته شده که فیلم درویش که از مدت ها قبل اخبار‬ ‫متنوعی از تولید ان به عنوان یک پروژه سنگین منتشر‬ ‫شده و بس��یاری منتظرند تا حاصل کار را ببینند‪ ،‬برای‬ ‫جشنواره اماده نخواهد شد‪.‬‬ ‫فیلم های «در انتظار معجزه» (رسول صدرعاملی)‪،‬‬ ‫«توقف کوت��اه» (ابوالفضل جلیل��ی)‪« ،‬قالده های طال»‬ ‫(ابوالقاس��م طالبی)‪« ،‬تهران ‪( »1500‬به��رام عظیمی)‪،‬‬ ‫«روییدن در باد» (رهبر قنبری)‪« ،‬ازادراه» (عباس رافعی)‪،‬‬ ‫«دوباره با هم» (جمشید و روزبه حیدری)‪« ،‬راه بهشت»‬ ‫(مهدی صباغ��زاده)‪« ،‬پل چوبی» (مه��دی کرم پور) و‬ ‫«زندگی خصوص��ی اق��ا و خانم میم» (س��یدروح اهلل‬ ‫حجازی) در مرحله تدوین هس��تند‪ .‬از این میان‪ ،‬فیلم‬ ‫تهران‪ 1500‬یک پروژه انیمیشن بوده که ستاره هایی چون‬ ‫هدیه تهرانی و مهران مدیری نیز به نوعی در ان مشارکت‬ ‫داشته اند‪ .‬فیلم در انتظار معجزه صدرعاملی هم به عنوان‬ ‫بخش سوم سه گانه او ‪ -‬پس از فیلم های شب و هرشب‬ ‫تنهایی ‪ -‬ب��ا محوریت زیارت ح��رم ثامن الحجج (ع)‪،‬‬ ‫از مدت ه��ا پیش تولیدش اغاز ش��ده اس��ت‪« .‬زندگی‬ ‫خصوصی اقا و خانم میم» س��یدروح اهلل حجازی هم‬ ‫درباره ارتباط یک زن و شوهر است و حمید فرخ نژاد و‬ ‫مهتابکرامتیبازیگراناصلیاینفیلمسینماییهستندو‬ ‫ابراهیم حاتمی کیا ـ کارگردان سینما ـ در این فیلم در اولین‬ ‫تجربه بازیگری مقابل دوربین رفته است‪.‬‬ ‫«دوباره با ه��م» به کارگردان��ی روزبه حیدری که‬ ‫فیلمبرداری ان در جزیره قشم اغاز شده بود‪ ،‬مضمونی‬ ‫ملودرام و اجتماعی دارد‪ .‬در این فیلم حمید فرخ نژاد‪،‬‬ ‫سحر قریشی‪ ،‬مهرداد ضیائی و امیرحسین ارمان‪ ،‬نقش‬ ‫ایفا می کنند‪« .‬راه بهشت» به کارگردانی مهدی صباغ زاده‬ ‫نیز فیلمی تاریخی اس��ت که فاصله زمانی میان بعثت‬ ‫پیامبر اکرم (ص) تا جنگ احد را روایت می کند‪ .‬در این‬ ‫فیلم‪ ،‬بازیگرانی چون امین زندگانی و رضا رویگری به‬ ‫ایفای نقش می پردازند‪ .‬در اخرین فیلم کرم پور یعنی‬ ‫پل چوبی نیز بهرام رادان‪ ،‬هدیه تهرانی‪ ،‬مهناز افش��ار‪،‬‬ ‫اتیال پس��یانی‪ ،‬فرهاد اصالن��ی‪ ،‬برزو ارجمن��د‪ ،‬امید‬ ‫روحانی ‪ ،‬مهران مدیری‪ ،‬هستی محمایی ‪ ،‬ارمان پاپی زاده‬ ‫و نیلوفر سجادی بازی می کنند‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫اخرین خبرها‬ ‫و اما دیگر اخبار روند تولید در ماه های اخیر حاکی‬ ‫است‪ ،‬داریوش مهرجویی این روزها «نارنجی پوش» را‬ ‫می سازد‪ .‬این فیلم داستان تحول یک عکاس است که‬ ‫تالش می کند با پاکیزگی محیط اطراف‪ ،‬به تطهیر روح‬ ‫و روان خود بپردازد و به پاکیزگی روح دست یابد‪ .‬در‬ ‫این فیلم ساره بیات‪ ،‬حامد بهداد و میترا حجار به ایفای‬ ‫نقش می پردازند‪« .‬بانویی از م��اه» امیرمهتاش مهدوی‬ ‫از پروژه هایی اس��ت که در مرحله فیلمبرداری به دلیل‬ ‫کمبود بودج��ه و همچنین اماده ک��ردن دکور این فیلم‬ ‫متوقف شده اس��ت‪ .‬در این فیلم نیکی کریمی‪ ،‬ماهایا‬ ‫پطروس��یان‪ ،‬جمش��ید مش��ایخی‪ ،‬محمدرضا گلزار‪،‬‬ ‫فردوس کاویانی‪ ،‬رامب��د جوان و فاطم��ه معتمداریا‬ ‫بازی می کنند‪ .‬انیمیش��ن سینمایی «حماس��ه روزبه»‬ ‫به کارگردانی علی نوری اس��کویی نیز در میان س��ایر‬ ‫پروژه های سینمایی در حال تولید است‪ .‬این انیمیشن‬ ‫‪ 100‬دقیقه ای‪ ،‬زندگی «سلمان فارسی» را به عنوان فردی‬ ‫که جزو اولین منتظران تاریخ اسالم اس��ت‪ ،‬از دوران‬ ‫نوجوانی تا زمان رسیدن به پیامبر اکرم (ص) به تصویر‬ ‫‪60‬‬ ‫می کشد‪ .‬فیلمبرداری «ازمایشگاه» به کارگردانی حمید‬ ‫امجد نیز که یک طنز اجتماعی اس��ت‪ ،‬اخیرا در تهران‬ ‫به پایان رس��ید‪ .‬در این فیلم رضا کیانیان‪ ،‬رامبد جوان‪،‬‬ ‫ن هاش��می‪ ،‬باران کوثری‪ ،‬فرزین محدث و رضا‬ ‫افشی ‬ ‫بهبودی به ایفای نقش می پردازند‪.‬‬ ‫«خودزنی» احم��د کاوری که دومی��ن فیلم بلند‬ ‫س��ینمایی او پس از پروژه مش��ترک نفوذی محسوب‬ ‫می شود‪ ،‬در ژانر اجتماعی در مرحله فیلمبرداری است‪.‬‬ ‫ از بازیگران این فیلم سینمایی به امین حیایی‪ ،‬لعیا زنگنه‪،‬‬ ‫محمدرضا شریفی نیا‪ ،‬نیما شاهرخ شاهی‪ ،‬سینا رازانی‪،‬‬ ‫امیر غفارمنش‪ ،‬تینا اخوند تبار‪ ،‬امیریل ارجمند‪ ،‬حسام‬ ‫حمیدی و امیر دالوری می توان اش��اره کرد‪ .‬س��اخت‬ ‫«من و زیبا» فریدون حسن پور هم که فیلمبرداری ان در‬ ‫لوکیشنی در شمال کشور اغاز شده بود‪ ،‬هنوز ادامه دارد‪.‬‬ ‫در این فیلم پرویز پرس��تویی‪ ،‬شهاب حسینی‪ ،‬صادق‬ ‫صفایی‪ ،‬دریا اشوری‪ ،‬رضا ناجی‪ ،‬حدیث میر امینی و‬ ‫چند بازیگر دیگر حضور دارند‪.‬‬ ‫«اینجا شهر دیگری است» احمدرضا گرشاسبی از‬ ‫دیگر پروژه های سینمای ایران است که فیلمبرداری ان‬ ‫از ابتدای ابان ماه در کاشان اغاز شده است‪ .‬در این فیلم‬ ‫که روایتی از ‪ 24‬ساعت قبل از ش��هادت امام علی (ع)‬ ‫است‪ ،‬بازیگرانی مانند داریوش ارجمند ‪ ،‬پژمان بازغی ‪،‬‬ ‫پریوش نظریه‪ ،‬فرخ نعمتی ‪ ،‬هومن برق نورد ‪ ،‬حس��ین‬ ‫ بیگی و‬ ‫س��لیمانی ‪ ،‬علیرضا کمالی نژاد ‪ ،‬داوود فتحعلی ‬ ‫مسعود انتظاری به ایفای نقش می پردازند‪.‬‬ ‫فیلمبرداری «خرمش��هر» به کارگردانی مس��عود‬ ‫بخشی نیز اخیرا به پایان رسیده است‪ .‬این فیلم تصویر‬ ‫یک خانواده تهرانی در بس��تر اتفاقات و حوادث بعد‬ ‫از انقالب‪ ،‬مخصوصا ازادی خرمش��هر است‪ .‬در این‬ ‫فیلم‪ ،‬بابک حمیدیان‪ ،‬مهرداد صدیقیان‪ ،‬اهو خردمند‪،‬‬ ‫مهران احمدی‪ ،‬پریوش نظریه‪ ،‬سید مهرداد ضیایی‪ ،‬بهناز‬ ‫جعفری و داوود فتحعلی بیگی بازی می کنند‪ .‬ساخت‬ ‫«فصل انار» به کارگردانی محسن شرفی نیا نیز همچنان‬ ‫ادامه دارد‪ .‬این فیلم داس��تانی اجتماعی دارد که در ان‬ ‫بازیگرانی مانند محمدرض��ا فروتن‪ ،‬ماه چهره خلیلی‪،‬‬ ‫میث��اق زارع‪ ،‬ش��قایق فراهانی‪ ،‬امی��د روحانی و الدن‬ ‫رحمتی به ایفای نقش می پردازند‪.‬‬ ‫«جیب بر خیابان جنوبی» به کارگردانی س��یاوش‬ ‫اس��عدی هم در مرحله فیلمبرداری است‪ .‬در این فیلم‪،‬‬ ‫مصطف��ی زمانی‪ ،‬نور ا هاش��می‪ ،‬بهناز جعف��ری‪ ،‬امیر‬ ‫جعفری‪ ،‬محم��ود جعفری‪ ،‬هومن برق نورد‪ ،‬افش��ین‬ ‫سنگ چاپ‪ ،‬لیال بلوکات‪ ،‬علیرضا جعفری‪ ،‬علی اعالیی‬ ‫و پیام دهکردی بازی می کنند‪« .‬جیب بر خیابان جنوبی»‬ ‫دومین ساخته سینمایی اسعدی محسوب می شود‪.‬‬ ‫فیلم «محمد (ص)» ب��ه کارگردانی مجید مجیدی‬ ‫نیز پس از پایان مرحله فیلمبرداری ازمایشی‪ ،‬تمرین با‬ ‫بازیگران در لوکیشن مکه و تمرین و تست دوربین ها‪،‬‬ ‫به مرحله فیلمبرداری صحنه های فیلم وارد شده است‬ ‫که البته قطعا به عنوان یک پروژه بزرگ‪ ،‬برای جشنواره‬ ‫امسال اماده نخواهد ش��د‪ .‬گویا اثار جدید عبدالرضا‬ ‫کاهانی و مسعود کیمیایی نیز به ترتیب در مرحله ساخت‬ ‫و نگارش فیلمنامه ق��رار دارند‪ .‬از س��اخت تازه ترین‬ ‫اثر حسن فتحی نیز خبرهایی به گوش می رسد‪ .‬با این‬ ‫اوص��اف به نظر می رس��د به رغم فهرس��ت بلندباالی‬ ‫موجود‪ ،‬خیلی از نام های مطرح کارگردانی کش��ور در‬ ‫جشنواره امسال‪ ،‬حضور نخواهند داشت‪ .‬نام هایی چون‬ ‫ابراهیم حاتمی کیا‪ ،‬مسعود کیمیایی‪ ،‬رضا میرکریمی و‬ ‫اصغر فرهادی‪ .‬از ط��رف دیگر‪ ،‬حضور برخی از نام ها‬ ‫چون ابراهیم فروزش و خسرو معصومی پس از چند‬ ‫سال غیبت‪ ،‬از رویدادهای قابل توجه جشنواره امسال‬ ‫خواهد بود‪g .‬‬ ‫ رهبران‬ ‫ارکستر سی ام‬ ‫سرشناس ها در کمبود چهره ها‬ ‫‪3‬‬ ‫مهرجویی و ازمونی دیگر‬ ‫داری��وش مهرجوی��ی‬ ‫متولد اذرماه ‪ 1318‬در تهران‪،‬‬ ‫فیلمساز کهنه کاری است که‬ ‫فیلم های او نه تنها در مقاطعی‬ ‫ایجادگرموجینودرسینمای‬ ‫ایران و در مقاطعی هم ناجی‬ ‫و افزایش دهن��ده س��طح‬ ‫جشنواره های فیلم فجر بوده است‪ ،‬معموال در منظر‬ ‫عمومی نیز با اس��تقبال مردم و جامعه مواجه شده‬ ‫است‪ .‬درواقع زمانی با ساخت فیلم هایی چون «گاو»‬ ‫(‪« ،)1348‬اقای هالو» و «پستچی»‪ ،‬سینمای ایران را‬ ‫در عرصه بین المللی مطرح کرد و در عرصه داخلی‬ ‫هم در اوج تجاری سازی س��طحی فیلم ها که از ان‬ ‫به عنوان یک دوره ابتذال در سینمای کشور می توان‬ ‫نام برد‪ ،‬یکی از ارکان حرکتی ش��د که از ان به عنوان‬ ‫موج نو سینمای ایران یاد می شود‪ .‬پس از چند سال‬ ‫وقفه هم این داریوش مهرجویی بود که با ارائه اثاری‬ ‫چون «اجاره نشین ها» (‪ )1365‬و «هامون» در دهه ‪60‬‬ ‫به ارتقای سطح کیفی سینمای ایران به مرتبه ای باالتر‪،‬‬ ‫کمک شایانی کرد‪.‬‬ ‫«هامون» در سال ‪1368‬نقطه اوجی چندجانبه‬ ‫ایجاد کرد؛ هم برای فیلمساز‪ ،‬هم برای مخاطبان و‬ ‫دست اندرکاران س��ینما و هم برای بازیگری چون‬ ‫«خسرو شکیبایی»؛ اساس��ا کافی است به فهرست‬ ‫بازیگران فیلم های «بانو»‪« ،‬س��ارا»‪« ،‬پری»‪« ،‬لیال» و‬ ‫«درخت گالبی» نظر بیاندازیم تا دریابیم که بازیگران‬ ‫بنام بسیاری تجربه کار با مهرجویی را داشته اند که‬ ‫برخی از انان با اثار مهرجویی به چهر ه تبدیل شده اند‪.‬‬ ‫فیلم های مستقل «میکس»‪« ،‬بمانی»‪« ،‬مهمان مامان» و‬ ‫«سنتوری» نیز در فاصله سال های ‪ 78‬تا ‪ 86‬بخشی از‬ ‫بازیگر پرکار سی امین‬ ‫عرصه سیمرغ‬ ‫حمید فرخ نژاد با شش فیلم در‬ ‫جشنواره فیلم فجر‬ ‫‪4‬‬ ‫لقب پرکارترین بازیگر جشنواره سی ام فیلم فجر‬ ‫برای دومین بار پس از جش��نواره بیست وهشتم‪ ،‬به این‬ ‫دلیل به حمید فرخ نژاد می تواند اعطا شود که او احتماال با‬ ‫شش فیلم در این دوره از جشنواره حضور خواهد داشت‪.‬‬ ‫این بازیگر که اخیرا بازی در فیلم «خانم و اقای میم»‬ ‫کارنامه کاری کارگردانی را نشان می دهند که هرچند فراز‬ ‫و نشیب داشته‪ ،‬اما این فراز و نشیب هیچ گاه خیلی فاحش‬ ‫نبوده است‪ .‬او سال پیش پس از چند سال با فیلم «اسمان‬ ‫محبوب» در بیست ونهمین جشنواره فیلم فجر حضور‬ ‫یافت که هرچن��د نظر خیلی از دوس��تدارانش را تامین‬ ‫نکرد‪ ،‬اما عالوه بر نامزدی در چند بخش مسابقه ایران‪،‬‬ ‫برگزیده بخش بین الملل این جشنواره شد‪ .‬او حاال امسال‬ ‫با «نارنجی پوش» در جشنواره سی ام حضور دارد‪ .‬در این‬ ‫فیلم‪ ،‬حامد بهداد‪ ،‬ساره بیات و میترا حجار داستان تحول‬ ‫درونی یک عکاس را روایت می کنند که تالش می کند با‬ ‫پاکیزگی محیط اطراف‪ ،‬به تطهیر روح و روان خود بپردازد‬ ‫و به پاکیزگی روحی دست یابد‪.‬‬ ‫جشنواره امسال یک بازگشت برای او محسوب می شود؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫ساخته سیدروح اهلل حجازی را به پایان رسانده‪ ،‬پیش از‬ ‫ان در فیلم «دوباره با من» روزبه حیدری در قشم مقابل‬ ‫دوربین رفته است‪ .‬او همچنین فیلم «گشت ارشاد» سعید‬ ‫سهیلی را برای اکران اماده دارد و قبل از ان هم سال گذشته‬ ‫در فیلم «روزهای زندگی» پرویز شیخ طادی نقش اصلی‬ ‫را ایفا کرده بود‪.‬‬ ‫«چرخ و فلک» به کارگردانی بهرام بهرامیان فیلم دیگر‬ ‫فرخ نژاد است که ان را از سال قبل برای نمایش اماده دارد‪.‬‬ ‫او «در انتظار معجزه» ساخته رسول صدرعاملی را نیز دارد‬ ‫که دو سال پیش در ان به ایفای نقش پرداخته است‪.‬‬ ‫این فیلم قرار اس��ت امسال در جشنواره فیلم فجر‬ ‫به عنوان سومین قسمت از س��ه گانه صدعاملی درباره‬ ‫حرم امام رضا (ع) – پس از «شب» و «هر شب تنهایی» ‪-‬‬ ‫به نمایش گذاشته شود‪.‬‬ ‫این بازیگر که در جش��نواره بیس��ت و هش��تم‬ ‫فیلم فج��ر پرکارترین بازیگر بود به نظر می رس��د در‬ ‫جش��نواره امس��ال هم یکی از پرکارتری��ن بازیگران‬ ‫باش��د‪ .‬فرخ نژاد دو س��ال پیش‪ ،‬چهار‬ ‫فیلم «به رنگ ارغوان»‪« ،‬شب واقعه»‪،‬‬ ‫«بیداری رویاها» و «شکالت داغ» را‬ ‫در بخش اصلی جش��نواره داشت‬ ‫و ب��ا دو فیلم «دموکراس��ی تو روز‬ ‫روش��ن» و «همب��ازی» در بخش‬ ‫مسابقه فیلم های اول و دوم و خارج‬ ‫از مسابقه حاضر بود‪ .‬اینها عالوه بر‬ ‫فیلم «اتشکار» محس��ن امیریوسفی‬ ‫بود‪ .‬او اما در جش��نواره گذش��ته فیلم‬ ‫فجر تنه��ا به عنوان کارگ��ردان با فیلم‬ ‫قدیمی «سفر س��رخ» حاضر بود که سه‬ ‫جایزه را در بخش فیلم ه��ای اول و دوم و‬ ‫جنبی کسب کرد‪.‬‬ ‫حمی��د فرخ ن��ژاد ق��رار اس��ت در فیل��م‬ ‫«محم��د (ص)» مجید مجی��دی نی��ز در نقش‬ ‫ابوسفیان بازی کند‪g.‬‬ ‫کارگردان فیلم هایی برای اکران نشدن‬ ‫این ح��رف را باید پذیرفت‬ ‫که ابوالفضل جلیلی بیش از انکه‬ ‫با فیلم هایش شناخته شده باشد‪،‬‬ ‫با مصاحبه هایش به یک فیلمساز‬ ‫مشهور – حتی در سطح بین الملل‬ ‫– تبدیل شده است‪ .‬چراکه تقریبا‬ ‫ی فیلم های او فرصت اکران‬ ‫تمام ‬ ‫نیافته و جز موارد معدود‪ ،‬از تلویزیون هم پخش نشده اند‬ ‫اما اظهار نظرهای جالب و بعضا عجیب او در کنار ساختار‬ ‫معموال ساده و مستندگونه او در فیلمس��ازی‪ ،‬نام او را در‬ ‫سطح کارگردانان چهره س��ینمای ایران قرار داده است‪ .‬او‬ ‫اکنون‪ 54‬سالسنداردامابه نظرنمی رسدکهجلیلیهمپیر‬ ‫می شود‪.‬فیلم هایجلیلیاساساغیرتجاریهستندوبهگیشه‬ ‫وفروشهیچنگاهیندارندامااوباهمینفیلم هاهمتاکنون‬ ‫جایزه های بین المللی متعددی ازجمله جایزه شیر طالیی‬ ‫جشنوارهونیز‪،‬جایزهپلنگنقره ایجشنوارهلوکارنو‪،‬جایزه‬ ‫بهترین فیلم جشنواره دوربان‪ ،‬جایزه ویژه هیات داوران‬ ‫جشنواره رم و جایزه بالن طالیی جشنواره سه قاره نانت‬ ‫را به دست اورده است‪ .‬او نخستین فیلم اماتوری اش را در‬ ‫‪ ۱۵‬سالگی ساخت‪ .‬در میانه دهه پنجاه‪ ،‬تحصیالت خود‬ ‫را در رش��ته کارگردانی و بازیگری در دانشکده هنرهای‬ ‫دراماتیکناتمامگذاشت‪.‬ازسال‪ ۱۳۵۲‬فعالیتدرسینمای‬ ‫ازاد را اغاز کرد و نخستین فیلم سینمایی اش را با نام میالد‪،‬‬ ‫در س��ال ‪ ۱۳۶۲‬نویس��ندگی و کارگردانی کرد‪ .‬اما پس از‬ ‫ساختفیلمبهاردرسال‪ 64‬بافیلم«گال»بهسال‪ 1365‬بود‬ ‫کهتوجه هارابه سویخودجلبکرد‪.‬جلیلیسپستاکنون‬ ‫فیلم هایی چون رقص خاک‪ ،‬دت یعنی دختر‪ ،‬یک داستان‬ ‫واقعی‪،‬دان‪،‬دلبران‪،‬ابجد‪،‬گلیاپوچ‪،‬حافظ‪،‬مسیرمعکوس‬ ‫وشطرنجراساختهاست‪.‬اوامسالبافیلم«توقفکوتاه»در‬ ‫سی امینجشنوارهفیلمفجرحضوردارد‪g.‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫بازگشت فروزش‬ ‫ابراهیم فروزش فر معروف‬ ‫به ابراهیم فروزش‪ ،‬از ان دس��ته‬ ‫کارگردان هایی است که هم دیر کار‬ ‫سینما را شروع کرده هم کم فیلم‬ ‫ساخته اند‪ ،‬اما نامش��ان در جامعه‬ ‫سینمایی کشور از اعتبار ویژه ای‬ ‫برخوردار است‪ .‬او که سال ‪1318‬‬ ‫در تهران به دنیا امده است‪ ،‬هرچند از رشته کارگردانی در‬ ‫دانشکده هنرهای دراماتیک فارغ التحصیل شد اما فعالیت‬ ‫هنری اش از سال ‪ ۱۳۴۹‬در مرکز سینمایی کانون پرورش‬ ‫فکری کودکان و نوجوانان اغاز ش��د و ش��روع فعالیت‬ ‫س��ینمایی او به سال ‪ ۱۳۵۲‬یعنی ‪ 38‬س��الگی برمی گردد‬ ‫که یک فیلمنامه فیلم کوتاه نوشت‪ .‬اما تا اینجای کار نام‬ ‫ابراهیمفروزشدرفضایسینماییکشوراشنانبودتاانکه‬ ‫نخستین فیلم اش را با نام «کلید» در نیمه دهه ‪ 60‬ساخت‪،‬‬ ‫توجه ها را به خود جلب کرد و با ساخت «خمره» در سال‬ ‫‪ 70‬به یک وزنه در حوزه س��ینمای کودک تبدیل شد‪ .‬او‬ ‫با «کلید» نامزد لوح زرین بهترین کارگردانی در پنجمین‬ ‫دوره جشنواره فیلم فجر(‪ )۱۳۶۵‬شد و با «خمره» سیمرغ‬ ‫بلورین بهترین فیلم دوم را در دهمین دوره جشنواره فیلم‬ ‫فجر(‪ )۱۳۷۰‬به چنگ اورد‪ .‬مرد کوچک در س��ال ‪ 76‬و‬ ‫بچه های نفت ‪ ،78‬از دیگر اثار اوس��ت‪ .‬فروزش اساسا‬ ‫با فاصله های زمانی بعضا بسیار‪ ،‬فیلم می سازد‪ .‬هرچند‬ ‫ی هامون و دریا و زمانی برای دوس��ت‬ ‫س��اخت فیلم ها ‬ ‫داشتن در سال‪ 86‬و سنگ اول در سال‪ 88‬نیز در کارنامه او‬ ‫ثبتشده‪،‬امانهاینفیلم هادیدهشدندونهذهنیتمخاطبان‬ ‫سینما درباره غیبت طوالنی فروزش تغییر کرد‪ .‬حال باید‬ ‫منتظر ماند و دید که فیلم جدیدش «ش��یر تو ش��یر» در‬ ‫صدرعاملی در پایان سه گانه‬ ‫رسول صدرعاملی که این‬ ‫روزها به عنوان یک س��ینماگر‬ ‫شناخته ش��ده ‪ 57‬سال پیش در‬ ‫اصفهان زاده ش��د‪ .‬کارش را با‬ ‫خبرنگاری اغاز ک��رد و پس از‬ ‫حدود یک دهه فعالیت خبری‪،‬‬ ‫از س��ال ‪ 1359‬به عن��وان یک‬ ‫تهیه کننده برای فیلم خونبارش‬ ‫به عرصه سینما گام نهاد و در س��ال ‪ 61‬با نویسندگی‬ ‫فیلم «رهایی» فیلمنامه نویسی را هم تجربه کرد‪ .‬از این‬ ‫رو صدرعاملی را یکی از محصوالت سینمای پس از‬ ‫انقالب می توان دانس��ت که اتفاقا با تاسیس موسسه‬ ‫میالد فیلم به عنوان اولین ش��رکت تولید و توزیع فیلم‬ ‫سینمایی پس از انقالب در سال ‪ ۱۳۵۸‬از همان ابتدا در‬ ‫امور اجرایی سینما هم فعال شد‪ .‬صدرعاملی سپس با‬ ‫همکاری چند سینماگر دیگر در سال ‪ ۱۳۸۴‬موسسه‬ ‫بین المللی فیلمیران را تاسیس کرد که هم اکنون گفته‬ ‫می شود بزرگترین توزیع کننده فیلم در کشور است و‬ ‫در چند سال اخیر شاید بیش از ‪ 70‬درصد از تولیدات‬ ‫سینمای ایران توسط این موسسه پخش شده است‪.‬‬ ‫به هر حال فعالیت سینمایی او با کارگردانی ملودرام‬ ‫بس��یار مطرح ان س��ال ها به نام «گل ه��ای داوودی»‬ ‫(‪ ،)1363‬سپس «پاییزان» (‪ )1366‬و نیز پس از تاخیری‬ ‫قابل توجه‪ ،‬با «قربانی» (‪ )1370‬و «س��مفونی تهران»‬ ‫(‪ )1372‬در کن��ار نویس��ندگی برخی از ای��ن فیلم ها‬ ‫به همراه «می خواهم زنده بمانم» نخس��تین س��اخته‬ ‫ایرج ق��ادری پ��س از س��ال ها (‪ )1373‬و همین طور‬ ‫تهیه کنندگی برخ��ی از همین اثار به هم��راه اثاری از‬ ‫دیگر کارگردانان‪ ،‬تثبیت ش��د‪ .‬ح��دود دو دهه هم از‬ ‫انقالب گذش��ته بود که با س��اخت فیلم های مس��تند‬ ‫اجتماعی و س��ریال خاطرات یک خبرن��گار (پرواز‬ ‫انقالب‪ )1376 ،‬مشاهداتش را از روزهای پایانی پیش‬ ‫از انقالب در مدیوم تصویری دیگ��ری ثبت کرد‪ .‬اما‬ ‫دوره جدید فیلمسازی صدرعاملی را زمانی می توان‬ ‫دانست که در سال ‪ 78‬با س��اخت فیلم بحث برانگیز‬ ‫«دختری با کفش های کتانی»‪ ،‬ع�لاوه بر انکه تولدی‬ ‫دوب��اره را برای خ��ود در این عرصه هن��ری رقم زد‪،‬‬ ‫اغازگر سلس��له فیلم هایی در کارنامه سینمایی اش با‬ ‫موضوعات اجتماعی شد که بیشتر به مسائل بحرانی‬ ‫دوران نوجوان��ی و جوانی در ای��ران می پردازند‪ .‬این‬ ‫روند با «من‪ ،‬ترانه ‪ 15‬س��ال دارم» (‪ )1380‬و «دیشب‬ ‫باباتو دیدم ای��دا» (‪ )1383‬ادامه یافت و حاال می توان‬ ‫گفت «زندگی با چشمان بسته» (‪ )1387-9‬نیز شاید‬ ‫به نوعی در ادام��ه همین روند باش��د‪ .‬او تهیه کنندگی‬ ‫یا نویس��ندگی بیش��تر اثار متاخرش را ه��م برعهده‬ ‫داشته است‪.‬او در سال های اخیر سه فیلم با محوریت‬ ‫زیارت مشهد مقدس نیز ساخته و حاال پس از «شب»‬ ‫و «هر شب تنهایی»‪ ،‬با «در انتظار معجزه» در جشنواره‬ ‫فیلم فجر حضور می یابد‪.‬‬ ‫‪61‬‬ ‫نگاهی به رفت وبرگشت بخش مستند در تقویم جشنواره‬ ‫پنجره نیمه گشوده‬ ‫شاهین فتحیان‬ ‫‪5‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫بازموسمجشنوارهفرارسیدوسینماگرانتا‪ 30‬اذرمهلت‬ ‫نالمللیفیلمفجر‬ ‫دارندکهفرمشرکتدرسی امینجشنوارهبی ‬ ‫را تحویل و درواقع حضور فیلم خود را اعالم کنند‪ .‬اخرین‬ ‫زمانتحویلنسخهنهاییفیلم هابرایبازبینیهیاتانتخاب‬ ‫نیز‪ 5‬دی ماه‪ 1390‬اعالم شده است‪ .‬در این دوره جشنواره که‬ ‫قرار است از تاریخ‪ 12‬تا‪ 22‬بهمن ماه برگزار شود‪ ،‬قرار است‬ ‫بخش های «س��ینمای ایران» با زیرمجموعه های «سودای‬ ‫سیمرغ»(بخشاصلی)‪،‬اینهسینمایایران(خارجازمسابقه)‪،‬‬ ‫نگاه نو (مسابقه فیلم های اول)‪ ،‬سینمای حقیقت (مسابقه‬ ‫اثار مستند بلند)‪ ،‬فیلم برگزیده تماشاگران‪ ،‬تجلی اراده ملی‬ ‫(جوایزسازمان هاونهادها) وبخشسینمایجهانشامل‪:‬جام‬ ‫نالملل)‪،‬جلوه گاهشرق(مسابقه‬ ‫جهان نما(مسابقهسینمایبی ‬ ‫سینمایاسیا)‪،‬سینمایسعادت(مسابقهسینمایکشورهای‬ ‫جهاناسالم)‪،‬ققنوسزرینهم گراییدراسیا(جایزهمشترک‬ ‫مجمع مجالس اسیایی)‪ ،‬بیرق طالیی (جایزه ویژه مصطفی‬ ‫عقاد) و «جشنواره جشنواره ها» (غیررقابتی) را در بر بگیرد‪.‬‬ ‫بخشمسابقهموادتبلیغاتیواطالع رسانیسینمایایراننیز‬ ‫شامل‪:‬مسابقهعکسفیلم‪،‬مسابقهپوسترفیلم‪،‬مسابقهگرافیک‬ ‫محیطیفیلم‪،‬مسابقهتیزروانونسفیلمخواهدبود‪.‬‬ ‫این فهرست بلندباال دو نکته در خود دارد؛ یکی اینکه‬ ‫بخشفیلم هایویدیوییامسالازجشنوارهکنارگذاشتهشده‬ ‫ودیگرانکهبخشسینمایمستندکهسالگذشتهازجشنواره‬ ‫حذفشدهبود‪،‬هرچندباشرایطیمتفاوت‪،‬دوبارهبهجدول‬ ‫جشنوارهبازگشتهاست‪.‬شفیعاقامحمدیان–مدیرعاملمرکز‬ ‫گسترشسینمایمستندوتجربی–کهچندیپیشدرنشستی‬ ‫دربارهجزئیاتبرپاییسومیندورهجایزهبزرگشهیداوینی‬ ‫وششمینجشنوارهفیلمرضویرودررویخبرنگارانقرار‬ ‫گرفته بود‪ ،‬گفت‪« :‬در میهمانی افط��اری ماه مبارک رمضان‬ ‫پیشنهاد دادیم بخشی برای نمایش فیلم های بلند مستند در‬ ‫جشنواره فیلم فجر در نظر گرفته شود که در سفری که اخیرا‬ ‫بامعاونتامورسینماییهمراهبودیم‪،‬ایشانموافقتضمنی‬ ‫خود را اعالم کردند و امیدوارم س��یمرغی نیز به این اثار در‬ ‫جشنواره امسال اختصاص پیدا کند‪».‬این در حالی است که‬ ‫خود او سال گذشته به عنوان دبیر چهارمین جشنواره سینما‬ ‫حقیقت‪،‬حذفبخشمستندراازجشنوارهفیلمفجر‪،‬اتفاقی‬ ‫مهمتوصیفکردکهازمدت هاقبلپیشنهادانرامطرحکرده‬ ‫بود‪.‬اقامحمدیاندربارهحذفبخشمستند‪،‬انیمیشنوفیلم‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫کوتاهداستانیازجشنوارهفیلمفجرگفتهبود‪«:‬مااینپیشنهاد‬ ‫راقبالارائهکردهبودیمکهباسرسختی هایینیزمواجهشداما‬ ‫در نهایت به این نتیجه رسیدند که سینمای مستند را به مرکز‬ ‫گسترشسینمایمستندبسپارندوبهنظرمناتفاقمیمونی‬ ‫است؛به رغماینکهممکناستمخالفت هاییهمباانوجود‬ ‫داشتهباشدامادرحیطهکارمااینتقسیم بندی ها‪،‬توجه‪،‬تمرکز‬ ‫وتعاملبامستندسازانراجدی ترمی کند‪».‬‬ ‫تا انکه چندی پیش دبیر جدید جشنواره سی ام فیلم‬ ‫فجر در نخستین نشست خبری خود که حدود سه ماه پیش‬ ‫از برگزاری جشنوار ه ترتیب یافت‪ ،‬این دوره را شامل چهار‬ ‫بخشاساسیو‪ 22‬جزءبرشمردوگفت‪:‬بعدازکارکارشناسی‬ ‫که انجام ش��د بخش اثار ویدئویی در جشنواره حذف شد‪.‬‬ ‫بخش ویدئویی زمانی اضافه شده بود که تولیدات سینمای‬ ‫ایران کم ش��ده بود و برای گرم تر شدن جشنواره این بخش‬ ‫اضافه ش��د‪ .‬اما در حال حاضر تولیدات باالس��ت و حدود‬ ‫‪ ، 60-70‬فیلم‪ ،‬متقاضی حضور در بخش فیلم های سینمایی‬ ‫جشنواره خواهند بود‪ .‬در دیگرسو‪ ،‬بعد از تقاضاهای زیادی‬ ‫که صورت گرفت قرار شد بخشی برای سینمای مستند به‬ ‫عنوان سینمای حقیق ‬ ‫ت در نظر گرفته شود تا اثار باالی «‪70‬‬ ‫دقیقه» که در این دو سال تولید ش��ده اند در این بخش با هم‬ ‫به رقابت بپردازند و چند جایزه نیز برای انان در نظر گرفته‬ ‫شده است‪ .‬در پی این س��خنان‪ ،‬مدیرعامل مرکز گسترش‬ ‫سینمایمستندوتجربیکهانگارموضعشدربارهاینبخش‬ ‫از جشنواره‪ 180،‬درجه تغییر کرده اس��ت‪ ،‬از اماده شدن‪15‬‬ ‫فیلممستندبلندبامضامینبیداریاسالمی‪،‬مقاومتدربرابر‬ ‫نظام های استکباری و معرفی فرهنگ ایران اسالمی‪ ،‬برای‬ ‫نمایشدرسی امینجشنوارهفیلمفجرخبرداد‪.‬اقامحمدیان‬ ‫در س��خنان عجیبی گفت‪ :‬یکی از دغدغه های ما در مرکز‬ ‫گسترش سینمای مستند و تجربی‪ ،‬رفع کم لطفی هایی بود‬ ‫که به این نوع سینما شده بود‪ .‬افزوده شدن دوباره فیلم های‬ ‫مستندبه سی امینجشنوارهفیلمفجرنیزاقدامقابلتقدیری‬ ‫از سوی دبیر این رویداد س��ینمایی بود که با پیشنهاد مرکز‬ ‫گسترش سینمای مستند و تجربی به ثمر نشست! به گفته‬ ‫او‪ ،‬پس از افزوده شدن بخش مستند به جشنواره فیلم فجر‪،‬‬ ‫فیلمسازانبسیاریبامرکزگسترشسینمایمستندبرایتولید‬ ‫اثار جدید و جزییات این بخش تماس گرفته اند که این مهم‬ ‫نشان از ضرورت ایجاد بخش مستند در جشنواره فیلم فجر‬ ‫دارد‪.‬ظاهرایکیازپیشنهادهایاینمرکزبهدبیرجشنوارهفیلم‬ ‫فجر‪ ،‬در نظر گرفتن جوایزی ویژه برای بخش فنی فیلم های‬ ‫حضور دوباره مستند در جشنواره فیلم فجر‬ ‫درست یا غلط؟‬ ‫مسعود نجفی‪ /‬مستند ساز و کارشناس سینمایی‬ ‫‪6‬‬ ‫بع��د از دوره ای غیب��ت باز در جش��نواره س��ی ام‬ ‫فجر ش��اهد اضافه ش��دن بخش مس��تند خواهیم بود؛‬ ‫با این تف��اوت که زم��ان فیلم های ش��رکت کننده باید از‬ ‫‪ 70‬دقیقه به باال باشد‪ .‬خبری که محمد خزاعی‪ ،‬دبیر این‬ ‫دوره ان را در اولین نشست خبری اش اعالم کرد‪ .‬این خبر‬ ‫می تواند برای مستند سازان که مجال اندکی برای نمایش‬ ‫اثارشان دارند خوب باشد اما چگونگی اجرای ان بسیار‬ ‫مهم اس��ت‪ .‬بخش زیادی از اهمیت جشنواره فیلم فجر‬ ‫به نو بودن و در واقع رونمایی از عمده تولیدات یک سال‬ ‫‪62‬‬ ‫‪62‬‬ ‫سینمایی مربوط می شود و همین موضوع اثار بخش های‬ ‫دیگررابهحاشیهبردهاست‪.‬نگاهیبهانچهدرپیش فروش‬ ‫بلیت هایجشنوارهاتفاقمی افتدتاکیدیبراینادعاستکه‬ ‫همیشهبیشترتقاضاهابرایخریداثارسینماییبودهاست‪.‬‬ ‫خود من در بیش از‪ 10‬سال حضور مستمرم در جشنواره‬ ‫تنهامجالاینراپیداکردمکهبهتماشایفیلم هایسینمای‬ ‫رسانه هابنشینموفقطیکباربرایفیلممستندیبهسینما‬ ‫عصرجدیدرفتم‪،‬انهمبه خاطرطلبیکهازسازندهانفیلم‬ ‫داشتم و مدت ها به دنبالش بودم که قبل از نمایش فیلمش‬ ‫موفقبهدیدناوشدم!دالیلیهمکهدوسالقبلبرایحذف‬ ‫اثارکوتاهومستندازجشنوارهفیلمفجراعالمشد‪،‬همیندر‬ ‫مستند از جمله تدوین است‪ .‬ضمن انکه اثاری نیز توسط‬ ‫این مرکز حمایت شده اند که در جش��نواره امسال حضور‬ ‫خواهند داش��ت‪.‬اما درحالی او از اماده شدن اثار متعددی‬ ‫برای حضور در این بخش جشنواره خبر می دهد که عالوه‬ ‫بر تک مصاحبه های مستندسازان‪ ،‬دو انجمن صنفی مستند‬ ‫سینمایایران‪،‬یعنیانجمنمستندسازانوانجمنتهیه کنندگان‬ ‫سینمایایراندراعالمموضعرسمینسبتبهبخشمستند‬ ‫جشنوارهفیلمفجرسالجاری‪،‬مطرحکردندهرچندپیوستن‬ ‫بخش سینمایمستندبه جشنواره فیلم فجر در جهت رونق‬ ‫سینمایمستندایران‪،‬مثبتارزیابیمی شود‪،‬امااختصاصاین‬ ‫بخشتنهابهفیلم هایباالی‪ 70‬دقیقه‪،‬تصمیمنادرستیاست‪.‬‬ ‫اینگروهمعتقدند‪،‬سینمایمستندایرانبهعلتانسدادبازار‬ ‫مصرف داخلی وخارجی که مانع رشدبخش خصوصی در‬ ‫سینمای مستند است‪ ،‬بیشتر دارای اثار کوتاه مدت (حدودا‬ ‫‪ 30‬دقیقه) و میان مدت (حدود ‪ 50‬دقیقه) اس��ت‪ .‬در حالی‬ ‫که تعداد فیلم های باالی‪ 70‬دقیق ه بسیار کم است‪ .‬از طرفی‬ ‫سرمایه گذاری فیلم های کوتاه و میان مدت معموال توسط‬ ‫مستندسازانوتهیه کنندگانبخشخصوصیصورتمی گیرد‬ ‫کهدربازاربستهسینمایمستندایرانسرمایه گذاریکرده اند‬ ‫و به دیده ش��دن و حمایت نیاز دارن��د‪ .‬در حالی که معموال‬ ‫فیلم هایباالی‪ 70‬دقیقهرامراکزدولتیبه ویژهمرکزگسترش‬ ‫سینمایمستندسرمایه گذاریکردهاستکهازبودجهدولت‬ ‫بهره می برد و به حمایت نیاز ندارد‪ .‬بر این اساس‪ ،‬به نظر این‬ ‫سینماگران‪،‬جشنوارهفیلمفجربااختصاصبخشسینمای‬ ‫مستند به اثار باالی‪ 70‬دقیق ه در واقع بخش اعظم اثار کیفی‬ ‫سینمایمستندایرانراازعرصهرقابتورونقمحروممی کند‬ ‫و به بخش خصوصی در این شاخه سینمایی اسیب می زند‪.‬‬ ‫به زعمانان‪،‬اینمهمنیستکهتنهادوجایزهاصلیبهبهترین‬ ‫کارگردانیوبهترینتهیه کنندگیدادهمی شودوجوایزبهترین‬ ‫تدوین‪ ،‬بهترین فیلمبرداری و بهترین پژوهش به صورت‬ ‫دیپلم افتخار است‪ ،‬بلکه انچه اهمیت دارد این نکته است که‬ ‫اثار از میان تمامی اثار تولیدی سینمای ایران انتخاب‪ ،‬نامزد و‬ ‫داوری شوند‪ .‬انها همچنین این اعالم را که در تصمیم گیری‬ ‫برایبخشمستندجشنوارهفجربانمایندگانصنفیسینمای‬ ‫مستندمشورتشدهاست‪،‬ردکردهوگفته اند‪،‬شاخهسینمای‬ ‫مستند ایران تنها دو انجمن صنفی دارد که امسال مثل همه‬ ‫سال ها‪،‬برایتعیینسیاست هایبخشمستندجشنوارهفیلم‬ ‫فجر‪،‬باهیچ کدامازایندوانجمنمشورتنشدهاست!بااین‬ ‫حال‪،‬عالوهبراثاریچونتولیدجدیدمرکزگسترشسینمای‬ ‫مستندوتجربی‪،‬باعنوان«مسلمانانکشمیر»درتصویرگری‬ ‫ظلم و ستم هایی که به مسلمانان و به ویژه شیعیان در کشمیر‬ ‫روا می شود‪ ،‬مستندی چون «ساکن صحرای سکوت» نیز در‬ ‫جشنواره امسال حضور دارد که مروری بر شناختنامه هنری‬ ‫زنده یادخسروشکیباییاست‪g.‬‬ ‫حاشیهبودنوعدمتوجهبهاینگونهاثاربود‪.‬دربسیاری‬ ‫از جش��نواره های معتبر دنیا بخش ویژه ای برای اثار‬ ‫کوتاه و مستند در نظر گرفته می شود و معموال این اثار‬ ‫مخاطبانخاصخودرادارندامادرجشنوارهفیلمفجر‬ ‫تالشعاعاثارسینماییاست‪.‬تجربهچند‬ ‫همهچیزتح ‬ ‫دورهاختصاصروزهایابتداییجشنوارهبهپخشاثار‬ ‫نالمللوبی رونقیانروزهاهمنشاندادمشکلعدم‬ ‫بی ‬ ‫نمایشاثاربخش هایدیگردرسینمایرسانهنیست‪.‬‬ ‫سال گذشته هم فیلم مستند «جعبه سیاه‪ 11‬سپتامبر»‬ ‫درمیانفیلم هایسینماییبهنمایشدرامدکهسئانس‬ ‫نمایش ان با استقبال کمی همراه شد‪ .‬باید منتظر ماند‬ ‫و دید امسال در جشنواره فیلم فجر چه سرنوشتی در‬ ‫انتظارمستندهاییاستکهتایمشانبهبیشاز‪ 70‬دقیقه‬ ‫افزایش پیدا کرده است و شاید اثاری که از تبلیغات‬ ‫مناسبی بهره ببرند‪ ،‬در شرایطی که از شانس نمایش‬ ‫خوبیهمبرخوردارشوندبااستقبالمواجهشوند‪g.‬‬ ‫ظلم ستیزی و عدالت خواهی در بخش بین الملل‬ ‫‪7‬‬ ‫گفت وگو با امیر اسفندیاری‪ ،‬پای ثابت بخش بین الملل جشنواره‬ ‫فرهنگ‬ ‫شاهده یوسفی‬ ‫اقای اسفندیاری! شما س��ال ها مسئولیت بخش‬ ‫بین الملل جشنواره فجر را برعهده داشته اید و در‬ ‫این حوزه‪ ،‬تجربه زیادی دارید‪ .‬بر این اساس‪ ،‬چه‬ ‫برنامه هایی را برای س��ی امین دوره جشنواره فیلم‬ ‫فجردربخشبین المللدارید؟همچنینچهتدابیری‬ ‫اندیشیده شده تا جشنواره اینده نسبت به سال های‬ ‫گذشته‪،‬یکگامبهجلوبردارد؟‬ ‫‪ l‬امسال سی امین دوره جشنواره فیلم فجر را برگزار‬ ‫می کنیم‪ .‬زمانی در این جشنواره‪ ،‬فیلم های بخش بین الملل‬ ‫فقط نمایش داده می شدند‪ ،‬بدون اینکه رقابتی بین فیلم ها‬ ‫باشد‪ .‬از س��ال‪ ،1376‬عالوه بر اینکه به رقابتی بودن بخش‬ ‫بین الملل توجه ش��د و فیلم های ایرانی و خارجی توسط‬ ‫گروهیازداورانارزیابیشدند‪،‬بهوضعیتتجاریسینمای‬ ‫ایرانهمتوجهشدودرنتیجه‪،‬درکناراینبخش ها‪،‬بازارفیلم‬ ‫هم در نظر گرفته شد که امسال پانزدهمین دوره ان برگزار‬ ‫می ش��ود‪ .‬در ابتدا در بازار فیلم فقط به دعوت از خریداران‬ ‫توجه می شد‪ ،‬اما اکنون به یک بازار بسیار مهم در منطقه و‬ ‫حتی در اسیا تبدیل شده است و بازار فیلم دیگری وجود‬ ‫ندارد که در سطح بازار فیالست که در کنار جشنواره فیلم‬ ‫فجربرگزارمی شود‪.‬‬ ‫نالملل‪،‬هرسالتغییراتیانجامشدهاست‪.‬‬ ‫دربخشبی ‬ ‫درسال هایگذشته‪،‬توجهبههمگراییسینمایاسیابیشتر‬ ‫شد‪.‬بههمیندلیل‪،‬بخشیبهسینمایاسیااختصاصیافت‬ ‫وکمپانی هاییکهفیلم هایاسیاییراارائهمی کردند‪،‬دربازار‬ ‫فیلم هم شرکت کردند‪ .‬امسال عالوه بر اینکه ما بخش های‬ ‫رقابتی جشنواره را شامل بخش «جام جهان نما» یا «مسابقه‬ ‫سینمای بین الملل» و بخش «جلوگاه ش��رق» که مسابقه‬ ‫س��ینمای اسیاس��ت‪ ،‬داریم‪ ،‬یک بخش هم برای مسابقه‬ ‫فیلم هایی از کشورهای اسالمی به نام «در جست وجوی‬ ‫سعادت» در نظر گرفته شده‪ ،‬این بخش با توجه به تحوالت‬ ‫و اتفاق های رخ داده در منطقه اضافه شده است‪ .‬موضوعی‬ ‫که جشنواره امسال را از جشنواره سال های گذشته متمایز‬ ‫می کند‪ ،‬نگاه ویژه ای است که با توجه به تغییر و تحوالت‬ ‫امروزدردنیا‪،‬رویکردمضمونیظلم ستیزی‪،‬عدالت خواهی‪،‬‬ ‫حقوقبشر وبیداری ملت ها دربخش بین الملل وجود دارد‬ ‫و فیلم ها با نگاهی ویژه به این مضمون در این بخش رقابت‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫همچنین جوایز مختلفی در بخش «جام جهان نما»‬ ‫و بخش «اسیا» داده می ش��ود‪ .‬همین طور «ققنوس زرین‬ ‫همگرایی در اسیا» جایزه مشترک مجمع مجالس اسیایی‪،‬‬ ‫«بیرق طالیی» جایزه ویژه مصطفی عق��اد‪ ،‬در بخش های‬ ‫نالمللیفیلم»‪،‬‬ ‫غیررقابتینیز«جشنوارهجشنواره ها»‪«،‬بازاربی ‬ ‫نالملل‬ ‫نشست هاوکارگاه هایتخصصی‪،‬ساختاربخشبی ‬ ‫راتشکیلمی دهند‪.‬‬ ‫کدام موارد نسبت به سال های گذشته به تازگی‬ ‫اضافه شده است؟‬ ‫‪ l‬موضوعی که در جشنواره امسال پررنگ شده‪،‬‬ ‫رویکردمضمونیظلم ستیزیوعدالت خواهیاست‪.‬هرچند‬ ‫ما همیشه در جشنواره فجر به این مسائل توجه می کردیم و‬ ‫امسال با توجه به اینکه مسابقه ای ویژه کشورهای اسالمی‬ ‫ در نظر گرفته شده‪ ،‬بخش «در جست وجوی سعادت» به‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫امیر اسفندیاری متولد ‪ 1336‬تهران و فارغ التحصیل مدیریت بازرگانی از دانشگاه نورث ایسترن ماساچوست‪،‬‬ ‫از سال ‪ ۷۶‬به عنوان مدیر امور بین الملل بنیاد سینمایی فارابی فعالیتش را اغاز کرد‪ .‬از دیگر فعالیت های او در این‬ ‫حوزه‪ ،‬مسئولیت واحد تولید مشترک امور بین الملل بنیاد سینمایی فارابی‪ ،‬مدیریت بازار فیلم ایران‪ ،‬مسئولیت امور‬ ‫بین الملل جشنواره های فیلم فجر و کودک و نوجوان‪ ،‬عضویت هیات مدیره جشنواره اسیا اقیانوسیه‪ ،‬عضویت‬ ‫هیات مدیره سیفژ و عضویت هیات انتخاب بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر بوده است‪ .‬درواقع می توان گفت‬ ‫که نام و تخصص او در حوزه بین الملل سینما گره خورده است‪ .‬با او که تجربه های هرچند کوچک دیگری در‬ ‫دیگر زمینه های سینما از جمله بازیگری نیز داشته است‪ ،‬در مقام مدیر بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر‪ ،‬درباره‬ ‫جشنواره امسال و ضرورت های بین المللی در متن و پیرامون سینمای ایران به گفت وگو نشستیم‪.‬‬ ‫جشنوارهاضافهشدهاست‪.‬‬ ‫رویکرد مضمونی ظلم س��تیزی و عدالت خواهی‬ ‫چگونه در جشنواره امس��ال عملیاتی می شود و‬ ‫به دنبال چه نتیجه ای هس��تید؟ ایا در کش��ورهای‬ ‫منطقه برای گرفتن فیلم هایی با این مضامین تبلیغ‬ ‫شده است؟‬ ‫‪ l‬اکنون ما از نظر زمانی به تحوالت منطقه بسیار‬ ‫نزدیک هستیم و نتیجه این گونه تحوالت را در درازمدت‬ ‫می توان دید‪ .‬مسلم است که این تحوالت باعث می شود‪،‬‬ ‫ازادی در فیلم های فیلمسازان دیده شود و ما در اینده‪ ،‬اثار‬ ‫بسیار خوبی را از این کشورها خواهیم دید‪ .‬اکنون هم اثاری‬ ‫هستندکهممکناستبهدرجهمناسبینرسیدهباشند‪،‬امابه‬ ‫هر حال‪ ،‬فیلم هایی هستند که می توانیم انها را مرور کنیم‪.‬‬ ‫مهمترین مساله این است که ما فیلمسازان ان کشورها را‬ ‫داریموانهادربازارماحضوردارند‪،‬تعاملفرهنگیمهمترین‬ ‫چیزی اس��ت که در این زمینه اتفاق می افت��د و این تعامل‬ ‫فرهنگیباعثمی شود‪،‬تولیداتمشترکداشتهباشیم‪،‬چراکه‬ ‫سینمای ایران با توجه به قدرتی که دارد‪ ،‬به کشورهای دیگر‬ ‫می تواند کمک کند‪ .‬البته کشورهایی هستند که در گذشته‪،‬‬ ‫سینماییقویداشتندوبرخیاکنونهمسینماییقویدارند‪،‬‬ ‫مثال سینمای مصر قبال جایگاه ویژه ای داشته است و اکنون‬ ‫نیزاینسینما‪،‬رویکردیضدسلطهوانقالبیخواهدداشت‪.‬‬ ‫سینمای ترکیهنیزدرسال هایاخیردردنیامطرحشدهاست‪.‬‬ ‫اخیراسینمایاندونزیهمفعالشدهو فیلم هایخوبی را از‬ ‫انکشوردیده ایم‪.‬‬ ‫به هر حال‪ ،‬فیلم هایی از بسیاری کشورها می توانند در‬ ‫بخش اسیایی جشنواره با یکدیگر رقابت کنند‪ ،‬این باعث‬ ‫می شود که تمرکز ما روی کشورها ی اسیایی بیشتر شود و‬ ‫اینتعاملدرایندهبهاتفاق هایمهمتریمنجرخواهدشد‪.‬‬ ‫با توجه ب��ه اینکه چنین محوری برای جش��نواره‬ ‫اینده تعریف شده است‪ ،‬چه اقداماتی برای تشویق‬ ‫فیلمسازان ان کشورها برای حضور در جشنواره‬ ‫فجرانجاممی شود؟‬ ‫‪ l‬یکیازنقاطضعفمادرجشنوارهامسالایناست‬ ‫کهدرمدتیکمترازدوماه‪،‬بایدکارهایمربوطبهجشنوارهرا‬ ‫انجام دهیم‪ .‬این فرصت برای پیگیری همه برنامه ها به نحو‬ ‫احسنکافینیست‪.‬زمانبسیارفشردهاست‪،‬گرچهماعادت‬ ‫داریمباکمبودهاودردقیقه‪ 90‬کارهاراانجامدهیم‪،‬امابهتربود‬ ‫پسازپایانیافتنجشنوارهسالگذشته‪،‬برنامه ریزیخوب‬ ‫و درستی برای جشنواره سال بعد انجام می شد‪ .‬این اتفاق در‬ ‫کشورهایدیگررخمی دهد‪.‬متاسفانهبرایجشنوارهامسال‬ ‫که در سی امین سال برگزار می ش��ود‪ ،‬مشکل ضیق وقت‬ ‫را بسیار زیاد حس می کنیم و فش��ار زیادی بر اجرای همه‬ ‫برنامه هاواردمی شود‪.‬‬ ‫با توج��ه به ای��ن توضیح��ات‪ ،‬ایا ممکن اس��ت‬ ‫اطالع رسانی مناسبی در کش��ورهای دیگر برای‬ ‫دعوتازفیلمسازانانجامنشود؟‬ ‫‪ l‬امکاننداردایناتفاقبیافتد‪.‬مابافیلمسازانتماس‬ ‫داریم و انها حتما در جش��نواره حضور خواهند داش��ت‪.‬‬ ‫صحبت من درباره یک شرایط ایده ال است؛ ایده ال برای‬ ‫برنامه ریزی این است که زمان کافی برای مانور دادن وجود‬ ‫داشته باشد که متاسفانه امسال زمان بسیار کوتاه است‪ .‬با این‬ ‫وجود‪،‬ماتالشمی کنیمجشنوارهپرباریبرگزارشودوحتما‬ ‫اطالعات به گوش کسانی که باید در جشنواره فجر حضور‬ ‫داشتهوباماهمکاریوهمیاریداشتهباشند‪،‬خواهدرسید‪.‬‬ ‫شما به این مساله اشاره کردید که اکنون به زمان رخ‬ ‫دادن تحوالت در منطقه خاورمیانه خیلی نزدیک‬ ‫هستیم‪ ،‬در این ش��رایط‪ ،‬ممکن اس��ت تولیدات‬ ‫سینمایی در سطح باال و با کیفیت مناسب نباشند و‬ ‫همین مساله در کنار کمبود وقت برای برنامه ریزی‬ ‫سبب شود که سطح فیلم ها و فیلمسازان حاضر در‬ ‫‪63‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫بخشبین المللجشنوارهفجرپایینبیاید؟‬ ‫‪ l‬یک ایده ال وج��ود دارد که ما ب��ا توجه به تمام‬ ‫مش��کالت ذکرش��ده‪ ،‬قدرت برگزاری ان را داریم‪ .‬البته‬ ‫جشنوارهوبازارفیلمدرسطحخوبیبرگزارخواهندشدوبا‬ ‫تماس هاییکهتا کنونگرفته ایم‪،‬بهسطحمطلوبمی رسند‪.‬‬ ‫در کدام کشورها برای حضور فیلمسازان تبلیغ و‬ ‫اطالع رسانی کرده اید؟‬ ‫‪ l‬ماباتمامکشورهایدنیابهجزرژیمصهیونیستی‬ ‫ارتباط داریم تا فعاالن تجاری انها را ب��رای بازار و فعاالن‬ ‫فرهنگی انها را برای بخش جشنواره بیاوریم یا اثار انها در‬ ‫جشنوارهباشد‪.‬همچنینتوجهویژه ایبهکشورهایاسالمی‬ ‫ واسیاییداریموروندخوبیرادراینزمینهپیگیریمی کنیم؛‬ ‫اما به هر حال‪ ،‬خیلی خوب بود اگر تصمیم ها زودتر گرفته‬ ‫می شد و ما برای برگزاری جشنواره سی ام بیشتر از دوماه‬ ‫فرصتداشتیم‪.‬‬ ‫بنابراین شرایط کنونی از نظر شما مناسب و ارمانی‬ ‫نیست؟‬ ‫‪ l‬ما در هیچ دوره ای برای برگزاری جشنواره فجر‬ ‫شرایطارمانینداشتیم؛ولیامسالکوتاهیزمانفشارزیادی‬ ‫رابرهمکارانماواردمی کندکهحتماجشنوارهخوبیبرگزار‬ ‫شود‪ .‬البته گاهی افسوس می خوریم که اگر زمان بیشتر بود‪،‬‬ ‫کارهایبهتریرامی توانستیمانجامدهیم‪.‬‬ ‫اقای اسفندیاری! شما جزو افرادی هستید که در‬ ‫دوره های مختلف برگزاری جش��نواره به ش��کل‬ ‫ثابت در ان حضور داشتید‪ .‬چرا برنامه ریزی ها برای‬ ‫برگزاری جشنواره از سال گذشته اغاز نشد و به چه‬ ‫دلیلاکنونباکمبودوقتمواجههستید؟‬ ‫‪ l‬اگرمدیریت هامستمرباشدبهداشتنبرنامه ریزی‬ ‫بلندمدت کمک می شود؛ اما جشنواره فیلم فجر‪ ،‬دو سال‬ ‫گذشتهیکمدیرداشتواقایخزاعیهمبه تازگیبه عنوان‬ ‫دبیر جشنواره فیلم فجر منصوب شده اند‪ .‬بدیهی است که‬ ‫برایاغازفعالیت هایجشنواره‪،‬بایددبیرجشنوارهمشخص‬ ‫شده باشد‪ .‬طبیعی است که باید این اتفاق ها زودتر بیافتد تا‬ ‫نتایجاید هالیراداشتهباشد‪.‬‬ ‫جش��نواره فجر‪ ،‬جش��نواره ای دولتی اس��ت و با‬ ‫سیاست های دولت و جایگاه ایران در میان دیگر‬ ‫کشورهای دنیا ارتباط تنگاتنگی دارد‪ .‬با توجه به‬ ‫اینکهبرخیفعالیت هاوبانک هایماازسویبرخی‬ ‫کشورها تحریم شده اس��ت و بعضی کشورهای‬ ‫اروپایی و امریکایی روابط خود را به شکل کامل با‬ ‫ایران قطع کرده اند‪ ،‬بخش بین المللی چگونه از ان‬ ‫کشورها فیلم می خرد و با انها همکاری دارد؟ با این‬ ‫شرایط‪ ،‬ایا جشنواره فجر به معنی واقعی کلمه در‬ ‫سطحبین المللیبرگزارمی شود؟‬ ‫‪ l‬من برای سال های متمادی درگیر این بخش از‬ ‫جشنواره بودم و شاید درست نباشد که این نظر را بدهم‪ ،‬اما‬ ‫می توانیدبهمکتوباتومستنداتیکهدرخارجازایرانوجود‬ ‫نالمللیبودهاست‪.‬‬ ‫دارد‪،‬رجوعکنیدوببینیدجشنوارهفجر‪،‬بی ‬ ‫یکی از مسائلی که ما در ایران داریم این است که بسیاری از‬ ‫افرادیکهکارشناسنیستندواطالعاتالزمراندارند‪،‬دراین‬ ‫حوزهنظرمی دهندوبدونهیچدلیلیمی گویندکهجشنواره‬ ‫نالمللینیست‪.‬‬ ‫فجر‪،‬بی ‬ ‫ما از کش��ورهای مختلف درخواس��ت حضور در‬ ‫جشنواره فجر را کرده ایم که فیلم های انها بازبینی و هرکدام‬ ‫توسطیکهیاتداوریارزیابیمی شوند‪.‬همچنیننمایش‬ ‫فیلموبازارفیلمراداریمکهجزوعناصرشکل دهندهجشنواره ‬ ‫بین المللی است‪ .‬ضمن اینکه در این جشنواره‪ ،‬کار ویژه ای‬ ‫انجاممی شودومیهمانانخارجیهمهفیلم هایایرانیراکه‬ ‫بهجشنوارهمی رسند‪،‬می بینند‪،‬ایناتفاقدردیگرجشنواره ها‬ ‫نمی افتد‪.‬‬ ‫در چند سال اخیر‪ ،‬تحریم ها خیلی سخت بوده و به‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪64‬‬ ‫لحاظحضوربرخیفیلم هاوهمچنینمسائلمعمولمالی‪،‬‬ ‫فشارهایی به جشنواره وارد ش��ده است‪ .‬ضمن انکه ما در‬ ‫برخیمواقع‪،‬تحریمفرهنگیهمداشته ایمکهباعثسخت‬ ‫شدنکارشدهاست‪.‬‬ ‫با این توضیحات‪ ،‬کار شما به دلیل شرایط ایران در‬ ‫دنیاوبحثتحریم ها‪،‬سختشدهاست؟‬ ‫‪ l‬قطعا‪.‬بههرحال‪،‬تحریم هاکارراسختمی کند‪،‬اما‬ ‫جشنوارههرسالپررونقبرگزارشدهاست‪،‬البتهدرصورت‬ ‫نبودناینموانع‪،‬کارهامی تواندراحت ترهمانجامشود‪.‬‬ ‫برخی کارشناسان به این مساله اشاره کرده اند که‬ ‫بخش بین الملل جشنواره فجر خیلی فراگیر نیست‬ ‫و کشورهای دارای صنعت سینما در این جشنواره‬ ‫حضور پیدا نمی کنند‪ .‬این انتقادات را چقدر قبول‬ ‫دارید؟‬ ‫‪ l‬ما مستنداتی را از جش��نواره سال گذشته داریم‬ ‫که می توانید به انها مراجعه کنید‪ ،‬مثال کتاب بازار فیلم سال‬ ‫گذشته را داریم که می توانید به فهرست فیلم ها و میهمانانی‬ ‫کهحضورداشتندرجوعکنید‪.‬کسانیکهنظرمی دهند‪،‬باید‬ ‫براساسمستنداتصحبتکنند‪.‬وقتیدرجشنواره‪،‬فیلم ها‬ ‫وافرادمختلفیحضوردارند‪،‬نمی توانبدوناتکابهمستندات‬ ‫حرف زد‪ .‬البته ممکن اس��ت به دلیل برخی مس��ائل مانند‬ ‫تحریم ها‪،‬دردوره هاییحضورنمایندگانکشورهایغربی‬ ‫درجشنوارهفجرکمترشدهباشد‪،‬دلیلانهمایناستکهبه‬ ‫انهاتوصیهمی شودبهایرانسفرنکنند‪.‬‬ ‫وقتی بازاری را داریم که در مدت‪ 15‬سال برگزار شده‬ ‫و هر سال‪ ،‬پیش از اغاز ان عده ای درباره زمان برگزاری ان‬ ‫سوال می کنند‪ ،‬نشان می دهد کاری که باید در سطح منطقه‬ ‫انجام می شد‪ ،‬صورت گرفته است‪ .‬این در حالی است که‬ ‫افرادبرایحضوردربازارفیلمبایدهزینهکنند‪.‬یکیدیگراز‬ ‫مسائل این است که برخی افراد با وجود اینکه اطالع دارند‪،‬‬ ‫ولی می گویند جشنواره فجر هزینه حضور فیلمسازان و‬ ‫میهمانان را پرداخت می کند‪ ،‬در حالی که این گونه نیست و‬ ‫انها خودشان هزینه ها را پرداخت می کنند‪ .‬همچنین وقتی‬ ‫می بینیم‪ ،‬در بازارهایی مانند انتالی��ا یا دوبی‪ ،‬همه هزینه ها‬ ‫پرداخت می ش��ود‪ ،‬اما ان بازارها فقط یک یا دو سال دوام‬ ‫دارند‪ ،‬معلوم است که در جشنواره فجر اتفاق درستی افتاده‬ ‫و در بازار‪ ،‬معامله انجام و فیلم رد و بدل شده است‪ .‬اگر این‬ ‫اتفاق هانیافتدطبیعتاعمرانبازاربسیارکوتاهخواهدبود‪.‬‬ ‫ایا از کش��ورهایی مانند امریکا‪ ،‬فرانس��ه‪ ،‬ایتالیا‪،‬‬ ‫انگلیسو‪...‬کهصنعتوسبکفیلمسازیمشخصی‬ ‫دارند و در عین حال‪ ،‬با ایران هم مش��کل سیاسی‬ ‫ی برای حضور و رقابت در جش��نواره‬ ‫دارند‪ ،‬فیلم ‬ ‫فجرفرستادهمی شود؟‬ ‫‪ l‬بایدتفکیکیانجامشود؛کشورهاییمانندامریکابه‬ ‫لحاظسیاستدولتی‪،‬ماراتحریمکرده اندواینتحریم هابر‬ ‫فعالیت هایماتاثیرمی گذارد‪،‬ولیمسلماافرادیکهبه شکل‬ ‫مستقلدرسینمایانهافعالیتمی کنند‪،‬شاملاینتحریم ها‬ ‫نیستندوانهافیلم هایخودرامی اورند‪.‬‬ ‫درباره امریکا قانونی برای ش��رکت های بزرگ و به‬ ‫اصطالح «میجر» مانند ‪ Fox‬وجود دارد که انها فیلم های‬ ‫خود را به ایران نمی فروشند و ما هم از انها نمی توانیم فیلم‬ ‫بخریم‪ .‬این بحث را من درباره اکران فیلم های خارجی نیز‬ ‫مطرح کردم‪ .‬انها تحریم علیه ایران را رعایت می کنند‪ ،‬البته‬ ‫شرکت هایمستقلیهستندکهفیلم هایخودرابهجشنواره‬ ‫ارسالمی کنند‪.‬‬ ‫اینمشکلدربارهکشورهاییمانندانگلیس‪،‬ایتالیا‪،‬‬ ‫المان‪ ،‬دانمارک و‪ ...‬که شاید هر یک سبک ویژه ای‬ ‫در فیلمسازی دارند‪ ،‬نیز وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬خیر؛ تا کنون که درب��اره خرید و فروش فیلم‬ ‫مشکلی نداشتیم‪ ،‬باید ببینیم امس��ال چه شرایطی پیش‬ ‫می اید‪g .‬‬ ‫از تکلیف‬ ‫تا مسئولیت‬ ‫نگاهی به نقد فیلم‬ ‫از زاویه اخالق‬ ‫ترجمه‪ :‬پروین محمدی روزبهانی‬ ‫‪8‬‬ ‫اخالق همواره یکی از مقوله های چالش برانگیز‬ ‫در همه حوزه ها بوده اس��ت؛ ازجمله هن��ر‪ .‬اتفاقا‬ ‫شعار نمادین انتخاب شده از سوی دست اندرکاران‬ ‫س��ی امین دوره جش��نواره فیلم فجر هم «اخالق‪،‬‬ ‫اگاهی و امید» است که شعار انتخاب شده از سوی‬ ‫یکی از خبرگزاری ها در جشنواره مطبوعات امسال‪،‬‬ ‫محورهای جشنواره تولیدات اقتصادی رادیو و چند‬ ‫رویداد مشابه دیگر نیز بوده اس��ت‪ .‬با این اوصاف‬ ‫خالی از لطف نیس��ت خوانش مقاله ای از کریس‬ ‫فوجی وارا‪ ،‬عضو رسمی اتحادیه بین المللی نقد فیلم‪.‬‬ ‫برای بازگشایی عنوان «اخالق نقد»‪ ،‬دو راه برای‬ ‫سینمای امروز پیش��نهاد می کنم که هر کدام از این‬ ‫اصول‪ ،‬ساختاری متناسب با خودش را در پی دارد‪.‬‬ ‫اول – منتقد اخالق گرای س��ینما باید کسی‬ ‫باشد که برای نیل به مقصود خود که نوع خاصی از‬ ‫سینماست یا تداوم سینمای مدنظرش در اثار اینده‪،‬‬ ‫در ابتدای امر‪ ،‬به یک تعریف مناسب از سینما چه در‬ ‫گذشته و چه در اینده اقدام کند‪.‬‬ ‫البته ناگفته نماند که یک توهم خاص در این‬ ‫نوع نگرش وجود دارد و ان‪ ،‬نفوذ یا تاثیرگذاری در‬ ‫تولیدات ساده یا به قول معروف «سینمای مستقل»‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫اس��ت‪ .‬غالبا منتقد امیدوار است که نوش��ته یا بیانش‪،‬‬ ‫شور و ش��وق و چشم انداز روش��نی در مسیر سینمای‬ ‫مس��تقل تعریف نماید که همین اتفاق ممکن اس��ت‬ ‫ارزش گذاری ه��ای رایج در س��ینما را به ش��کل کامال‬ ‫ناخوداگاه بازتعریف نماید و در بیان اعتبار و صداقت‬ ‫موضوعات دچار شک و شبهه کند‪.‬‬ ‫ب��رای منتق��دی ک��ه در عی��ن ح��ال به ش��غل‬ ‫روزنامه نگاری مشغول اس��ت و به واسطه شغلش که‬ ‫نگارش در حوزه سینماس��ت و باید به مرور و نگارش‬ ‫در مورد فیلم های پخش شده در طول سال بپردازد‪ ،‬این‬ ‫رویکرد ممکن است اخالق نقد را تحت الشعاع قرار دهد‪.‬‬ ‫این اتفاق ساده و نوشتن در مورد یک فیلم که شاید شبیه به‬ ‫نوشتن در حوزه های دیگر هنر و اجتماع و سیاست باشد‪،‬‬ ‫جایگاهی به منتقد سینمایی می دهد که در اندازه های یک‬ ‫قاضی عمل کند و در بیان «مطل��وب» و «نامطلوب» یا‬ ‫«خوب» و «بد» اظهارنظر نماید‪.‬‬ ‫چنین منتقدی با همان شکل ساده و معمولی اش‬ ‫یعنی با اعطای «ستاره» به فیلم ها در مجالت و روزنامه ها‪،‬‬ ‫ذهنیتی از پیش تعیین ش��ده در اختی��ار مخاطبان قرار‬ ‫می دهد‪ .‬همین امکان س��اده برای منتقد که ارزش یک‬ ‫فیلم را با س��تاره مشخص می کند‪ ،‬س��واالتی اخالقی‬ ‫را برای منتقد ایج��اد می کند که «منتقد چ��ه چیزی را‬ ‫قضاوت می کند؟»‪« ،‬ایا دیدگاه های ش��خصی در نظر‬ ‫منتقد تاثیردارد؟»‪« ،‬تکلیف فیلم های موردنظر منتقد در‬ ‫چند ژانر سینمایی مختلف چه می شود؟»‬ ‫راه درستی که در این مسیر به ذهن من می رسد این‬ ‫است که این منتقد‪ ،‬با اس��تفاده از فضای به وجود امده‬ ‫در حاش��یه فیلم مورد بحثش‪ ،‬به موضوعاتی کلی تر و‬ ‫اساس��ی تر در جامعه بپردازد‪ .‬منتقد باید مسیر سینمای‬ ‫اینده را به س��متی هدایت کند که در واقع باید باشد‪ .‬به‬ ‫عبارتی ساده تر‪ ،‬یک شخص یا چند نفر منتقد جدی و‬ ‫کاربلد و دلسوز‪ ،‬سینما و اجتماع را اجزایی جدایی ناپذیر‬ ‫از هم ببینند و مسیر درس��ت را به عنوان هدایت کننده‪،‬‬ ‫پیش ببرند‪.‬‬ ‫دوم – روش دیگری که برای نقد فیلم وجود دارد‪،‬‬ ‫پاسخ و نگاه فردی به یک فیلم خاص است‪ .‬یعنی تقابل‬ ‫یک فرد با یک فیلم و مسئولیت نقد همان فیلم و نه چیزی‬ ‫بیشتر‪ .‬این‪ ،‬همان شیوه ای اس��ت که من برای نقدهایم‬ ‫در نظر می گیرم و در زیر همین تحلیل‪ ،‬به کار نقد فیلم‬ ‫می پردازم و مسئولیت هایش را پذیرا می شوم‪ .‬با همین‬ ‫شیوه‪ ،‬در روزنامه ها یا هفته نامه ها‪ ،‬به نقد فیلم های مورد‬ ‫نظرم می پردازم که با انها احساس نزدیکی می کنم یا از‬ ‫انها تبری می جویم‪.‬‬ ‫بر همین اساس‪ ،‬فقط در رابطه با فیلم خاصی حرف‬ ‫می زنم و از جریان های سینمایی که در حاشیه وجود دارد‬ ‫پرهیز می کنم‪ .‬در این روش اگر از ناحیه مسولیت فردی‬ ‫منتقد به فیلم نگاه کنیم‪ ،‬این سوال مطرح می شود که «فیلم‬ ‫مورد بحث‪ ،‬چیزی به غیر از نظر منتقد یا شخص اوست»‪،‬‬ ‫به عبارتی یعنی نظر منتقد در رابطه با فیلم‪ ،‬بازتاب نظرات‬ ‫یا روحیات شخصی او نیس��ت‪ .‬در این حالت‪ ،‬منتقد‬ ‫عقیده دارد که هر نظری در رابطه ب��ا رد یا تایید این‬ ‫فیلم‪ ،‬به دلیل سابقه شخصی منتقد‪ ،‬از جمله فیلم هایی‬ ‫که درباره انها اظهارنظر می کن��د یا مطالعاتی که دارد‬ ‫یا تحصیالت دانش��گاهی ش��کل گرفته است و این‬ ‫نظریات‪ ،‬ناگهانی و بدون س��ابقه شکل گرفته است‪.‬‬ ‫تنها ادعایی ک��ه در این مورد مطرح می ش��ود همین‬ ‫است که چگونه نظر و سلیقه شخصی منتقد به حوزه‬ ‫نظریات او در رابطه با فیلم وارد نمی شود و می توان از‬ ‫انها فاصله گرفت و نظری مستقل را مطرح کرد‪ .‬تنها‬ ‫مساله ای که در این فرضیه به نظر می اید باید در مورد‬ ‫ان بحث بیش��تری داش��ت‪ ،‬وجدان اخالقی یا همان‬ ‫اخالق نقد است که منتقد باید در تمامی لحظه هایی که‬ ‫به دفاع یا رد فیلمی مشغول است‪ ،‬این مساله را رعایت‬ ‫کند و به عنوان یک پیش فرض اساسی و مهم بپذیرد‪.‬‬ ‫البته روش مصون از خطا ب��رای تضمین بر اینکه این‬ ‫اتفاق غیراخالقی روی نمی دهد و نظرات ش��خصی‬ ‫منتقد بر حال و نق��د او موثر واقع نمی ش��ود‪ ،‬وجود‬ ‫ندارد‪ .‬به هر حال در هر شغل مهم و حساسی که نقد‬ ‫فیلم هم یکی از انهاست و جایگاهی شبیه به قضاوت‬ ‫دارد‪ ،‬ممکن است این خطاها رخ دهد‪.‬‬ ‫در ای��ن م��ورد بای��د خاطرنش��ان کرد ک��ه راه‬ ‫اجتناب ناپذیر منتقد اخالق گرا در این مس��یر از طریق‬ ‫دسته بندی موضوعات مورد نظر منتقد حاصل می شود‪.‬‬ ‫به عنوان مث��ال و نمونه عملی می توان به س��ه گانه «بیل‬ ‫داگالس» * اشاره کرد که تاثیر یک شات با توانایی و اتکا‬ ‫بههنرعکاسیچقدردرشناساندنواقعیتبهمنتقدکمک‬ ‫می کند‪.‬یعنیاگرمنتقداینکلیدرابهمخاطبینعرضهکند‬ ‫تا توجه انها را به این هنر داگالس جلب کند‪ ،‬کار بزرگ‬ ‫و مهمی انجام داده است‪.‬‬ ‫یکی از بهترین راهکارهایی که برای اخالق نقد‬ ‫می توانم پیشنهاد بدهم این است که منتقدین در نقد یک‬ ‫فیلم تنها به طبقه بندی های خاص خود رجوع نکرده‬ ‫و از یک فرمول ثابت تبعیت نکنن��د‪ .‬بلکه تنها به فیلم‬ ‫خاص و مورد بحث نظرداشته باشند و در حقیقت در‬ ‫مواجهه با یک فیلم‪ ،‬از فرمول های از پیش تعیین شده‪،‬‬ ‫پیروی نکنند‪ .‬به عبارتی در لحظه روبه رو شدن با فیلم و‬ ‫نقد ان‪ ،‬به تبعات و احساسی که از فیلم دارند که مبتنی‬ ‫ی کنند‪ .‬در‬ ‫بر سابقه انهاست رجوع و نظرشان را عموم ‬ ‫این حالت‪ ،‬شان و جایگاه منتقد به عنوان نظریه پرداز و‬ ‫حتی تاریخ دان‪ ،‬حفظ می شود‪ .‬منتقد باید عالوه بر توجه‬ ‫به روح کلی حاکم بر فیلم ب��ه جزئیات هم توجه کند‪.‬‬ ‫جزئیاتی که حتی شامل صدا و چیدمان صحنه می شود‪.‬‬ ‫یعنی به عبارتی صریح تر‪ ،‬حتی به نتیجه محتوا و حسی‬ ‫که با تماشای یک سکانس هم از فیلم حاصل می شود‪،‬‬ ‫توجه کند و با دیده تیزبینش‪ ،‬انها را فراموش نکند‪ .‬اگر‬ ‫فیلم مورد بحث‪ ،‬فیلم بدی باشد‪ ،‬نکاتی که فیلم را بد‪،‬‬ ‫ضعیف یا حتی سخیف کرده‪ ،‬به سرعت اشکار می کند‬ ‫و منتقد الزم نیس��ت خیلی زیاد فری��اد بزند و از بدی‬ ‫فیلم بگوید‪ .‬چرا که اینگونه فیلم ها به سرعت فراموش‬ ‫می شوند‪ .‬اما اگر فیلم‪ ،‬فیلم خوبی باشد‪ ،‬جزئیات فیلم‪،‬‬ ‫روح حاکم بر فیل��م و‪ ،...‬متریال و س��اختار نقد را به‬ ‫راحتی فراهم می کند‪.‬‬ ‫توصیه ای که همیش��ه در پایبندی و التزام منتقدان‬ ‫سینمایی بر ان اصرار داش��ته ام این نکته است که هیچ‬ ‫منتقدی نباید شیفته فیلم باشد‪ ،‬که این شیفتگی خطری‬ ‫جدی است برای ش��خص منتقد و تصمیم های بعدی‬ ‫او‪ .‬یعنی این ش��یفتگی نباید به حدی باشد که منتقد در‬ ‫برابر فیلم تسلیم محض شود و همه چیز را در برابر این‬ ‫شیفتگی ببازد‪ .‬بلکه برعکس‪ ،‬باید انقدر جوانب احتیاط‬ ‫را رعایت کند که در تمام لحظ��ات نقد فیلم‪ ،‬بی طرف‬ ‫بماند‪.‬‬ ‫در نهای��ت باید به این س��وال مهم پاس��خ داد که‬ ‫مسئولیت منتقد چیست و این مسئولیت از چه نوعی و‬ ‫در قبال چه کسی یا کسانی است‪ .‬برای این پرسش‪ ،‬چهار‬ ‫پاسخ به نظر می رسد که به ترتیب ضرورت و الزامات‬ ‫اخالقی مطرح می شود‪.‬‬ ‫‪ – 1‬مس��ولیت در براب��ر خوانن��دگان نقد – در‬ ‫این مورد‪ ،‬مس��ولیت حرفه ای منتقد در قالبی اخالقی‬ ‫جای می گی��رد‪ .‬اخالق در مفهومی بس��یار وس��یع که‬ ‫چارچوب های��ش قابل تغییر با موض��وع زمان و مکان‬ ‫است‪ .‬البته می دانیم که همیشه انواع مختلفی از خوانندگان‬ ‫وجود دارد و تنوع در مخاطبین ب��رای همه مجالت و‬ ‫روزنامه ها پذیرفته شده اس��ت‪ .‬اینکه در نقد‪ ،‬توجه به‬ ‫خواسته های مخاطب در چه میزان و اندازه ای است‪ ،‬نقش‬ ‫جدی و مهمی دارد و منتقد مردمی و مورد توجه مردم‪،‬‬ ‫باید خواسته های بجا و معقول مخاطبین را پوشش بدهد‪.‬‬ ‫‪ – 2‬مسولیت در برابر سازندگان فیلم ‪ -‬منتقد باید‬ ‫جایگاه فردی فیلمس��از را فراموش کند و او را در کنار‬ ‫اثرش ببیند‪ .‬به عبارتی هویت فیلمساز از اثرش مستقل‬ ‫نیست و وظیفه اخالقی منتقد است که فیلمساز را نقد‬ ‫نکند‪ ،‬بلکه فیلم یا اثر او را نقد کند‪ .‬اش��تباهی که عموما‬ ‫منتقدین مرتکب می شوند و فیلم یا اثر فیلمساز را همراه‬ ‫با هویت خود فیلمساز مورد نقد و محک قرار می دهند‪.‬‬ ‫‪ – 3‬مس��ولیت در برابر خانواده سینما – در این‬ ‫حالت‪ ،‬منتقد خودش را هم به عنوان بخشی از خانواده‬ ‫سینما فرض می کند و تالش هایش را به عنوان بخشی‬ ‫از این خانواده در جهت هدایت در مسیر درست و بهتر‪،‬‬ ‫انجام می دهد‪.‬‬ ‫‪ – 4‬مس��ولیت در برابر خودش – منتقد باید در‬ ‫قبال خودش هم مسول باشد‪ .‬در مقابل نوشتار‪ ،‬گفتار و‬ ‫رفتارش در جامعه به عنوان منتقد سینمایی‪ .‬این مسولیت‬ ‫زمانی رخ می ده��د که منتقد در مقاب��ل فیلم هایی قرار‬ ‫می گیرد که در فضای نقد انها قدم گذاشته است‪.‬‬ ‫این حس مسولیت پذیری منتقد در چهار مورد ذکر‬ ‫شده فوق‪ ،‬اثر منتقد را خالصانه و اخالقی می کند‪ .‬البته به‬ ‫موارد فوق می توان نکاتی دیگ��ر را هم ضمیمه کرد که‬ ‫شاید ما را از مفهوم نقد خالص سینمایی دور کند‪.‬‬ ‫وظیفه منتقد و نقد سینمایی در زمانی که منتقد‪،‬‬ ‫رابط میان فیلمساز‪ ،‬فیلم و مردم معرفی می شود‪ ،‬باید‬ ‫جدی گرفته شود و از کنار منتقد و نقش او به اسانی‬ ‫گذشت‪g .‬‬ ‫* بیل داگالس؛‬ ‫‪1972 – My childhood‬‬ ‫‪1973 – My ain folk‬‬ ‫‪1978 - My way home‬‬ ‫‪65‬‬ ‫ورزش ‬ ‫پایان داستان استیلی‬ ‫سرگذشت تمام اشک های معروف استیلی‬ ‫شکست خورده‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪1‬‬ ‫حمید استیلی را چگونه به یاد بیاوریم؟ او بخشی‬ ‫از خاطرات فوتبالی ایرانی ها س��ت‪ ،‬اما استیلی که این‬ ‫روزها از او صحبت می ش��ود کدام یک از انهاس��ت؟‬ ‫استیلی با اش��ک ش��وق مقابل اس��ترالیا یا استیلی که‬ ‫مش��ت های گره کرده اش را در دربی به طرف محمد‬ ‫نوازی پرتاب می کند‪ ،‬استیلی گلزن به امریکا یا استیلی‬ ‫که برای رسیدن به سرمربیگری پرسپولیس در هر مسیر‬ ‫ممکنی قدم گذاش��ت‪ .‬اخرین نما از حمید استیلی اما‬ ‫چهره محزون او در برنامه دوش��نبه گذشته ‪ 90‬بود و‬ ‫بی ش��ک مرور زندگی فوتبالی او شاید کمی قضاوت‬ ‫درباره استیلی را اسان تر کند‪.‬‬ ‫فصل اول‪ :‬نازی اباد‬ ‫در وبس��ایت ش��خصی حمی��د اس��تیلی و در‬ ‫قس��مت زندگینامه او عنوان ش��ده اس��تیلی در تاریخ‬ ‫‪ ۱۲‬فروردی��ن ‪ ۱۳۴۶‬در محل��ه چهارصد دس��تگاه‬ ‫‪66‬‬ ‫نازی اباد تهران به دنیا امد‪ .‬وی از دوران کودکی عالقه‬ ‫زیادی به فوتبال داشت و با مشکالت و نبود امکانات‬ ‫در ان زمان‪ ،‬وارد این رش��ته شد و توانس��ت در اکثر‬ ‫رده های س��نی در تیم مل��ی ایران حضور پی��دا کند و‬ ‫افتخارات زیادی برای ایران کس��ب نماید‪ .‬خود او در‬ ‫مورد روزهای کودکی اش می گوید‪«:‬هر روز به صورت‬ ‫تیم با هم بازی می کردیم ان زم��ان فوتبال ورزش کم‬ ‫خرجی بود که ما می توانس��تیم با چهار تا سنگ و یک‬ ‫توپ پالستیکی بازی جذابی را فراهم کنیم و این ذوق و‬ ‫عالقه باعث شد تا بیشتر برای این ورزش زمان بگذارم‪.‬‬ ‫ان زمان هیچ اوقات فراغتی جز فوتبال به صورت تمام‬ ‫روز نداشتیم‪ .‬همه این عوامل باعث شد ارتباط روحی‬ ‫و عاطفی با این رش��ته برقرار کنم‪ .‬فوتبال را از مدرسه‬ ‫فوتبال استقالل جنوب ش��روع کردم‪ .‬مدرسه فوتبالی‬ ‫در محله نازی اباد دایر ش��د به نام اس��تقالل جنوب به‬ ‫مربیگری اردش��یر الرودی که ان زمان اولین مدرسه‬ ‫فوتبال در منطقه ما بود و من هم از انجا فوتبال را اغاز‬ ‫کردم و به صورت علمی یاد گرفتم‪ .‬الگوی فنی من در‬ ‫دوران کودکی علی پروین و حمید درخش��ان بود‪ .‬من‬ ‫و دو برادرم سعید و مسعود هر سه در ان زمان فوتبال‬ ‫بازی می کردیم که مسعود نیز این ورزش را به صورت‬ ‫حرفه ای دنبال ک��رد و در زمان بازیگری فوتبالیس��ت‬ ‫قابلی بود‪ ».‬فصل اغاز فوتبال برای اس��تیلی هنوز هم‬ ‫ی یعنی‬ ‫پرخاطره است‪ .‬او در زمان بازی با تراکتورساز ‬ ‫تیم امیر قلعه نویی به بازی لقب دیدار نازی ابادی ها را‬ ‫داد و در برنامه ‪ 90‬هم همان ابت��دا از الرودی به عنوان‬ ‫نخستین مربی اش یاد کرد‪.‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬از پاس تا پرسپولیس‬ ‫حمید استیلی زمانی که ‪ 17‬ساله بود به عضویت‬ ‫باشگاه پاس درامد و بخش عمده س��ال های ابتدایی‬ ‫فوتبالش با این باش��گاه عجین ش��د‪ .‬او از سال ‪ 68‬به‬ ‫فصل پنجم‪:‬حمید و افشین‬ ‫حمید اس��تیلی زیر نظر حبیب کاش��انی در حال‬ ‫بس��تن تیم برای لیگ برتر دوره هفتم ب��ود‪ ،‬اما فضای‬ ‫روانی به گونه ای بود که گویا اس��تیلی را نمی توانست‬ ‫به عنوان سرمربی تیم بزرگ پرس��پولیس بپذیرد‪ .‬این‬ ‫بار روانی انقدر ش��دید بود که در نهایت اوازه افشین‬ ‫قطبی بر دوستی ها غلبه کرد و البته این خود استیلی بود‬ ‫که به کاشانی پیشنهاد کرد تا قطبی را به عنوان سرمربی‬ ‫انتخاب کند و اس��تیلی همچنان مرد سایه پرسپولیس‬ ‫باقی بماند‪.‬‬ ‫در ای��ن دوران هم اس��تیلی ب��ا وج��ود اختالف‬ ‫با قطبی سیاس��تمدارانه کار را پیش ب��رد چراکه از نظر او‬ ‫گذش��تن از قطبی نس��بت ب��ه اری ه��ان و دنیزلی کار‬ ‫فصل ششم‪ :‬استیلی وارد می شود‬ ‫لیگ یازدهم از راه رسیده و دعوای حبیب کاشانی‪،‬‬ ‫سرپرست باشگاه با علی دایی‪ ،‬سرمربی تیم به اوج خود‬ ‫رسیده است و دیگر جایی نمانده که علی دایی در ان به‬ ‫گله و شکایت از کاشانی نپرداخته باشد‪ .‬پروژه انتخاب‬ ‫سرمربی پرسپولیس برای لیگ یازدهم هم به سناریویی‬ ‫پیچیده تبدیل می شود و کمیته فنی سه نفره در نهایت‬ ‫ابتدا رای به ماندن علی دایی می دهد و در حالی که این‬ ‫مربی خارج از ایران اس��ت به او ‪ 12‬س��اعت فرصت‬ ‫می دهد تا هدایت این تیم را قبول کند‪ .‬پاس��خ دایی اما‬ ‫بالفاصله این بهانه را به کمیته داد تا نام حمید استیلی را‬ ‫به عنوان سرمربی پرسپولیس اعالم کند و سرانجام وی‬ ‫بعد از انتظاری هفت ساله جامه سرمربیگری سرخ های‬ ‫پایتخت را بر تن می بیند‪ .‬رویای شیرین فرماندهی بر‬ ‫ارتش سرخ اغاز شده اما استیلی از همان ابتدا اشتباهات‬ ‫مرگباری را کلید می زن��د؛ او در این مرحله هم به دلیل‬ ‫همان نبود اعتماد به نفسی که عده ای به اشتباه حجب‬ ‫و حیا عنوان می کنند‪ ،‬گوی و میدان را در اختیار حبیب‬ ‫کاش��انی قرار می دهد تا او به ج��ای اوردن بازیکنان‬ ‫فهرست اول استیلی مانند مهدی رحمتی‪ ،‬هادی عقیلی‪،‬‬ ‫جالل حس��ینی و کریم انصاری فرد حت��ی در جذب‬ ‫نفرات فهرست سوم او مانند معدنچی هم ناکام بماند‬ ‫ی انها بازیکنانی مانند جواد‬ ‫و در نهایت به جای تمام�� ‬ ‫کاظمیان ‪ -‬به لطف توصیه دوستان غیر فوتبالی ‪ -‬وارد‬ ‫مجموعه تیم شوند‪ .‬بازی کردن با نفراتی چون مهدی‬ ‫مهدوی کیا‪ -‬از نفرات محبوب هواداران پرسپولیس ‪ -‬و‬ ‫رفتن این بازیکن به داماش هم کمک می کند تا حالت‬ ‫تهاجمی در میان هواداران پرسپولیس شکل بگیرد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫فصل سوم‪ :‬گلزن قرن و ماجرای بازوبند‬ ‫حمید استیلی برای اولین بار در سن ‪ 22‬سالگی از‬ ‫س��وی علی پروین به تیم ملی دعوت شد و نخستین‬ ‫بازی خ��ود را مقابل اتح��اد جماهیر ش��وروی انجام‬ ‫داد‪ .‬در ده��ه ‪ 70‬هم زندگی فوتبالی اس��تیلی با فراز و‬ ‫فرودهای فوتبال ایران در ان سال ها گره خورده بود‪.‬‬ ‫اما خاطرات فوتبالی مردم از اس��تیلی ب��ه دوران جام‬ ‫جهانی ‪ 1998‬فرانس��ه باز می گردد و ابتدا به هشتم اذر‬ ‫سال ‪ 1378‬که ایران توانست با تساوی دو بر دو مقابل‬ ‫استرالیا صعودش به جام جهانی را قطعی کند و حمید‬ ‫استیلی انقدر از خود بیخود شده بود که از داور مسابقه‬ ‫تشکر می کرد و روی او را می بوس��ید و بعد از ان هم‬ ‫عکس های اس��تیلی با اش��ک های معروفش‪ .‬در جام‬ ‫جهانی ‪ 1998‬فرانسه هم بزرگترین سکانس زندگی او‬ ‫رقم خورد؛ زمانی که روی پاس جواد زرینچه‪ ،‬حمید‬ ‫استیلی در اس��مان پرواز کرد و ضربه سرش در گوشه‬ ‫دروازه کیس��ی کلر امریکایی ارام گرفت و استیلی باز‬ ‫هم اشک ریزان با مش��ت های گره کرده به خوشحالی‬ ‫مشغول شد‪ .‬مدتی بعد در اس��تانه سال ‪ 2000‬این گل‬ ‫حمید استیلی به عنوان گل قرن قاره اسیا انتخاب شد‪،‬‬ ‫اما در سال ‪ 2000‬و در رقابت های جام ملت های اسیا‬ ‫چهره دیگری از استیلی را هم مشاهده کردیم؛ جایی که‬ ‫جناح بندی های درون تیمی سبب ش��د ایران با دست‬ ‫خالی مسابقات را ترک کند و اس��تیلی که باید در این‬ ‫رقابت ها بازوبند کاپیتانی را بر دس��ت می بس��ت این‬ ‫بازوبند را به علی دایی که در ان زمان به نوعی همه کاره‬ ‫تیم ملی شده بود‪ ،‬تقدیم کرد‪ .‬محمد مایلی کهن هم چند‬ ‫روز پیش با یاداوری همین ماجرا این رفتار استیلی را نه‬ ‫برگرفته از حجب و حیا بلکه نشان دهنده نوعی ضعف‬ ‫فصل چهارم‪ :‬هدف‪ ،‬وسیله را توجیه می کند‬ ‫حمید استیلی بالفاصله بعد از خداحافظی به عنوان‬ ‫بازیکن این شانس را داشت که در مدت کوتاهی روی‬ ‫نیمکت فنی پرسپولیس بنشیند‪.‬‬ ‫او دستیار علی پروین بود و به قول خودش در ان‬ ‫زمان علی اقا همه کاره پرسپولیس بود‪ ،‬بنابراین حمید‬ ‫استیلی هم در همان ورژن محجوب و کاراموز ظاهر شده‬ ‫بود‪ .‬با امدن راینر سوبل شکاف ها در کادر فنی پرسپولیس‬ ‫اوج گرفت و س��رانجام با امدن حس��ن انصاری فرد به‬ ‫باشگاه پرسپولیس داستان جدایی پروین از باشگاه کلید‬ ‫خورد‪ ،‬اما جانشین پروین‪ ،‬اری هان بزرگ بود‪ .‬هرچند‬ ‫استیلیکه دیگر معتقدبود‪ ،‬می تواند نیم نگاهیبه نیمکت‬ ‫پرسپولیس داشته باشد از سایه بیرون امده بود‪ .‬اری هان از‬ ‫همان ابتدا هم مشخص بود برای ماندن نیامده و بنابراین‬ ‫پروژه کنار گذاشتن مرد هلندی چندان زمان بر نشد‪ .‬اما‬ ‫با امدن مصطفی دنیزلی شرایط کامال فرق کرد و به مرور‬ ‫دنیزلی متوجه تحرکاتی درون تیمش شد‪ .‬برای ریشه یابی‬ ‫این اختالف باید کمی به عقب بازگشت؛ در دوره دوم‬ ‫لیگ حرفه ای که پرس��پولیس رویایی با هدایت وینکو‬ ‫بگوویچ کلید خورد و علی پروین حذف شد‪ ،‬گروهی‬ ‫از بازیکنان عملیات تخریب را در درون تیم کلید زدند‬ ‫که در نهایت به گفته برخی بازیکنان و همچنین بگوویچ‪،‬‬ ‫لیدر این جریان تخریبی حمید استیلی بود و بعد از به گل‬ ‫نشاندن کشتی وینکو‪ ،‬استیلی به دستیاری علی پروین‬ ‫رسید‪ .‬همین ماجرا هم یکی از عوامل ناراحتی دایی از‬ ‫استیلی بوده است چراکه شاید حمید اینگونه ماجرای‬ ‫بازوبند را با دایی تس��ویه کرد‪ .‬به هرصورت دنیزلی که‬ ‫همواره اطالعات کامل��ی از مجموعه خود جمع اوری‬ ‫می کند و از وجود یک سایه همیشگی به نام علی پروین‬ ‫روی نیمکت فنی باشگاه خبر داشت به شدت تحرکات‬ ‫حمید استیلی را زیر نظر گرفت و سرانجام همانطور که‬ ‫پیش بینی می شد با پیش کش��یدن این بحث که استیلی‬ ‫بازیکنان را ضد او می شوراند‪ ،‬عذر این مربی را خواست‪.‬‬ ‫البته اس��تیلی در برنامه ‪ 90‬عنوان کرد که دنیزلی‬ ‫حرف هایی را به زبا ن ترکی راجع به او زده و اس��تیلی‬ ‫هم که به این زبان اش��نایی داش��ته متوجه ش��ده و از‬ ‫همین جا اختالف میان این دو نفر شکل گرفته است‪.‬‬ ‫سرانجام با وجود این فترت کوتاه مدت دنیزلی هم از‬ ‫پرسپولیس رفتنی ش��د و یکبار دیگر بخت به استیلی‬ ‫روی کرد چراکه با رفتن دنیزلی و حس��ن انصاری فرد‬ ‫این بار حبیب کاشانی دوست صمیمی حمید استیلی‬ ‫به عنوان مدیرعامل باشگاه پرسپولیس انتخاب شده بود‬ ‫و این یعنی همه چیز برای سرمربیگری او اماده است‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫عضویت تیم بزرگساالن این باش��گاه درامد‪ .‬استیلی‬ ‫این بخت را داشت تا در دوران موفقیت ها و افتخارات‬ ‫باش��گاه پاس عضو این مجموعه باش��د و شاید این‬ ‫نخس��تین ایفای نق��ش او در نوس��تالژی های فوتبال‬ ‫ایرانی باش��د‪ .‬حمید استیلی س��رانجام در سال ‪1371‬‬ ‫پیراهن پرسپولیس را برتن کرد‪ ،‬اما بعد از یک سال به‬ ‫عضویت تیم بهمن درامد؛ تیمی ک��ه در دوران کوتاه‬ ‫مدت حضورش در فوتبال ایران‪ ،‬بسیاری از چهره های‬ ‫ش��اخص را در مجموعه خود جمع کرد و حتی راهی‬ ‫رقابت های باشگاه های اسیا شد که در همان نخستین‬ ‫مرحله حذف شد‪ .‬در سال ‪ 1373‬حمید استیلی لژیونر‬ ‫شد و به باشگاه القادسیه کویت رفت‪ .‬او یک سال بعد‬ ‫بار دیگر پیراهن بهمن را بر تن کرد و در س��ال ‪1375‬‬ ‫زمانی که بسیاری از فوتبالی های ایران از جمله مرحوم‬ ‫ناصر حجازی راه فوتبال اس��یای جنوب شرقی را در‬ ‫پیش گرفته بودند به عضویت تیم گیالنگ س��نگاپور‬ ‫درامد؛ هرچند این حضور چن��دان موفقیت امیز نبود‬ ‫و وی در مدت کوتاهی بار دیگر به بهمن بازگش��ت‪.‬‬ ‫سرانجام س��کانس پایانی زندگی فوتبالی او به عنوان‬ ‫بازیکن در تیم پرسپولیس کلید خورد و او از سال ‪1377‬‬ ‫تا ‪ 1383‬در این تیم حضور داشت و این بار هم بخت به‬ ‫او رو کرد‪ ،‬چراکه در ان دوران پرسپولیس و علی پروین‬ ‫روزهای خوب خ��ود را می گذراندند و اس��تیلی هم‬ ‫قهرمانی در لیگ ازادگان و هم نخستین قهرمانی در لیگ‬ ‫حرفه ای را با این تیم تجربه کرد‪ .‬از مهمترین رویدادهای‬ ‫این قس��مت از زندگی حمید استیلی ماجرای درگیری‬ ‫معروف در دربی سال ‪ 1379‬بود که ابتدا مشت پرویز‬ ‫برومند پای چشم پایان رافت فرود امد و سپس استیلی‬ ‫و نوازی حسابی از خجالت هم درامدند‪ .‬سرانجام در‬ ‫سال ‪ 1383‬حمید استیلی بعد از بازی با سپاهان ترجیح‬ ‫داد تا به فصل بازی خود در فوتبال خاتمه دهد‪.‬‬ ‫و نبود اعتماد به نفس در وجود او تلقی کرد و عنوان کرد‬ ‫همین ضعف بوده که اکنون استیلی را در جایگاه مربی‬ ‫نیز به ورطه شکست کشانده است‪.‬‬ ‫اس��ان تری بود اما بعد از باخت مع��روف چهار بر یک‬ ‫مقابل اس��تقالل اهواز زمانی که حبیب کاشانی بحث‬ ‫حمایت از قطبی تحت هر ش��رایطی را پیش کش��ید‪،‬‬ ‫استیلی متوجه شد که دوست قدیمی فعال قصد دل کندن‬ ‫از افش��ین را ندارد و به همین دلی��ل در پایان فصل و‬ ‫دقایقی بعد از قهرمانی پرس��پولیس استیلی اعالم کرد‬ ‫که دیگر دوران کاری او به عنوان دستیار تمام شده و از‬ ‫پرسپولیس می رود تا دنیای سرمربیگری را تجربه کند‪.‬‬ ‫بعد از مدتی کوتاه او در سال ‪ 1388‬به عنوان سرمربی تیم‬ ‫فوتبال استیل اذین انتخاب شد و برکناری اش از این تیم‬ ‫هم در زمره اشتباهات مدیریتی هدایتی جای گرفت‪ ،‬اما‬ ‫در شاهین بوشهر‪ ،‬استیلی چندان موفق نبود و سرانجام‬ ‫با فوت ناگهانی برادرش‪ ،‬قید کار کردن در بوشهر را زد‪.‬‬ ‫فصل هفتم‪ :‬خداحافظ حمید‬ ‫حمید اس��تیلی اعتماد به نفس نداشت‪ .‬او اعتماد به‬ ‫نفس نداشت تا در جام ملت های ‪ 2000‬بازوبند کاپیتانی‬ ‫را خودش ببندد‪ .‬جرات نداشت پیراهن هفت پرسپولیس‬ ‫را که به نام علی پروین بود برتن کند و به همین دلیل بین‬ ‫شماره ‪ 25‬پیراهنش یک به اضافه می گذاشت تا جمعش‬ ‫بشود ‪ .7‬استیلی طاقت نداشت از دقیقه ‪ 30‬بازی نام علی‬ ‫دایی را از زبان تماشاگران بشنود‪ .‬فکر کرد با رفتن کاشانی‬ ‫مشکالتش تمام می شود اما او حتی انقدر اعتماد به نفس‬ ‫نداشتکهوقتیمدیرعاملباشگاهرسمابهدنبالجانشین‬ ‫او می گردد‪ ،‬خودش استعفا بدهد و برود‪ .‬استیلی ماند و‬ ‫انقدر ماند تا در نهایت در بدترین شرایط و با چشم های‬ ‫گریان از پرسپولیس برود‪ .‬این اخرین کامنت در سایت‬ ‫شخصی حمید استیلی است‪« :‬اقای استیلی زمانی که‬ ‫بازیکن بودی خیلی دوستت داشتم مخصوصا زمانی‬ ‫که مجددا برگشتی پرسپولیس ولی در حال حاضر هیچ‬ ‫مربی و فوتبالیستی را سراغ ندارم که به اندازه شما مورد‬ ‫عالقه ام نباشد‪g».‬‬ ‫‪67‬‬ ‫استیلی‪ :‬عادت ندارم‬ ‫زود کنار بکشم‬ ‫از دو باشگاه‬ ‫لیگ برتری‬ ‫پیشنهاد دارم‬ ‫‪2‬‬ ‫حمید استیلی از پرسپولیس رفت‪ .‬رویای او به‬ ‫کابوس تبدیل شد وقتی نتوانست به سرخ ها کمکی‬ ‫کند‪ .‬استیلی البته بعد از کناره گیری از پرسپولیس‬ ‫نیز بیشتر به مشکالتی اشاره می کند که توجیه خوبی‬ ‫برای ناکامی هایش نیس��ت‪ .‬گفت وگ��وی مثلث با‬ ‫سرمربی مستعفی پرسپولیس را می خوانید‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫بعدازکناره گیریازسرمربیگریپرسپولیسشنیده‬ ‫می شودازچندباشگاهپیشنهادهمکاریدارید؟‬ ‫‪ l‬در حال حاضر دو باش��گاه لیگ برتری به من‬ ‫پیشنهاد همکاری داده اند‪ .‬هنوز چیزی قطعی نشده و من‬ ‫جوابی به پیشنهاد ها نداده ام‪ .‬به دلیل اینکه تیم های مورد‬ ‫نظر در شرایط کنونی مربی دارند صالح نیست نام انها را‬ ‫رسانه ایکنم‪.‬‬ ‫حاالمی خواهیدچهکاریانجامدهید؟‬ ‫‪ l‬راستشرابخواهیددرشرایطکنونیبهارامشو‬ ‫استراحتنیازدارم‪.‬می خواهمکمی فکرکنموبهخانواده ام‬ ‫برسم‪.‬هیچچیزیمعلومنیست‪.‬ازطرفینیمفصللیگبرتر‬ ‫در راه است و امکان دارد در تعطیالت مذاکرات جدی تر‬ ‫شود‪.‬بایدببینمدرروزهایایندهچهاتفاقیمی افتد‪.‬‬ ‫با توجهبهاتفاقاتیکهدرپرسپولیسبرایشماافتاد‬ ‫برنامه اینداریدکهدیگردرفوتبالکارنکنید؟‬ ‫‪ l‬فوتبالپستیوبلندیزیادیدارد‪.‬منادمضعیفی‬ ‫نیستم که کنار بکشم‪ .‬این اتفاقات ممکن است برای تمام‬ ‫مربیان بزرگ جهان رخ بدهد‪ .‬مهم این اس��ت که درس‬ ‫بگیریموازاناستفادهکنیم‪.‬‬ ‫شمامعتقدیداتفاقاتپرسپولیسبرایشماکالس‬ ‫درس بود؟‬ ‫‪ l‬هر روز زندگی برای ما ادم ها یک کالس درس‬ ‫است و باید درباره کوچک ترین حوادث فکر کنیم و از انها‬ ‫درسبگیریم‪.‬اینیکواقعیتاست‪.‬مندرس هایزیادی‬ ‫را یاد گرفتم که می دانم در اینده می تواند به پیشرفت کارم‬ ‫کمک کند‪ .‬دیگر می دانم که یک سری اشتباهات را نباید‬ ‫انجامدهمودربارهبعضیمسائلبهراحتیکوتاهنیایم‪.‬شاید‬ ‫جدایی من از پرس��پولیس حکمت داشت‪ .‬من اینطوری‬ ‫فکرمی کنمکهقسمتبود‪.‬امیدوارمحاالکهمننیستمتیم‬ ‫درست شود‪.‬‬ ‫در ابتدای فصل هیچ کدام از ه��واداران تیم فکر‬ ‫نمی کردندتیمدرطولمسابقاتبهاینروزگرفتار‬ ‫شود‪.‬خودتانهماین گونهفکرمی کردید؟‬ ‫‪ l‬خدا شاهد است من به چیزی جز موفقیت فکر‬ ‫نمی کردم‪.‬امیدزیادیداشتمکهبتوانیمنتایجخوبیبگیریم‪.‬‬ ‫یکدرصدهمپیش بینینمی کردم دربازیاولانحوادث‬ ‫رخدهدوازهماننیمهاولاولینمسابقه‪،‬هوادارنعلیهمن‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪68‬‬ ‫وتیمشعاربدهند‪.‬اناتفاقاتهمهبرنامه هایمنوکادرفنی‬ ‫را به نوعی خراب کرد‪ .‬به جای ارامش‪ ،‬استرس و حاشیه‬ ‫وارد تیم شد‪ .‬متاسفانه این اتفاقات ادامه داشت تا جایی که‬ ‫هرکاریکردیمنمی شدحواشیراکنترلکنیم‪.‬مشکلیکی‪،‬‬ ‫دوتانبودوهمه جورهعلیهماتاختند‪.‬‬ ‫همه می گویند حمید استیلی از راه بدی سرمربی‬ ‫پرسپولیس شد‪ .‬اینکه گفته می شود شما رفاقتی‬ ‫انتخابشدیدراقبولدارید؟‬ ‫‪ l‬اینکه من رابطه ام با اقای کاشانی خوب بود ایراد‬ ‫ندارد‪ .‬دوس��ت بودن با افراد که جرم نیست‪ .‬همه در این‬ ‫فوتبالباهمرفاقتدارند‪.‬ضمناینکهبازهممی گویمکمیته‬ ‫فنی باشگاه من را انتخاب کرد‪ .‬من گزینه دوم بودم که بعد‬ ‫از اینکه علی دایی قبول نکرد سرمربی پرسپولیس باشد‪،‬‬ ‫س��رمربیگری تیم را بر عهده گرفت‪ .‬اما بعضی ها موضع‬ ‫گرفتندوحاشیهدرستکردند‪.‬منیکسوالمی پرسم‪.‬‬ ‫بفرمایید؟‬ ‫‪ l‬همه یادمان می اید که قبل از شروع فصل باشگاه‬ ‫دایی را به عنوان مربی تیم انتخاب کرد‪ .‬اگر علی دایی کنار‬ ‫نمی کشید و قبول می کرد سرمربی پرسپولیس بماند ان‬ ‫وقتمگرباشگاهمی امدحمیداستیلیراانتخابکند؟خود‬ ‫دایینخواستکهباشد‪.‬اینتقصیرمننیست‪.‬درضمنمن‬ ‫زوریبهپرسپولیسنیامدم‪.‬ازمنبرنامهخواستندومنهم‬ ‫مثلگزینه هایدیگربرنامه امراارائهدادم‪.‬اگرهرفرددیگری‬ ‫هم جای من ب��ود در ان مقطع با توجه به اتفاقاتی که افتاد‬ ‫بعد از اینکه دایی پیشنهاد سرمربیگری را رد کرد‪ ،‬با توجه‬ ‫به اینکه گزینه بود قبول می کرد که هدایت پرسپولیس را‬ ‫بر عهده بگیرد‪ .‬من ای��ن توانایی را در خ��ود می دیدم که‬ ‫می توانم با پرسپولیس موفق شوم‪ .‬اما بعد از اینکه هدایت‬ ‫تیمرابر عهدهگرفتمبعضیاتفاقاتدستبهدستهمداد‬ ‫کهنتوانیمانطورکهبایدتیمراببندیم‪.‬‬ ‫همان موضوع دیر شروع کردن و غیبت بازیکنان‬ ‫ملی پوشدرتمریناتاماده سازی؟‬ ‫‪ l‬صد در صد‪ .‬من بارها گفت��ه ام که زمان کافی در‬ ‫اختیار نداشتیم‪ .‬پرس��پولیس با تیم های دیگر فرق دارد و‬ ‫انتظاروتوجهبهانزیاداست‪.‬وقتیبازیکنانملی پوشخود‬ ‫را در تمرینات اماده سازی در اختیار نداشتیم ضربه بزرگی‬ ‫خوردیم‪ .‬به هر حال هماهنگ کردن بازیکنان با هم برای‬ ‫حضور در تورنمنتی مثل لیگبرترو جامحذفی کار یکی‪،‬‬ ‫دوروزنیست‪.‬ازطرفیبازیکنانیکهمد نظرمبودندجذب‬ ‫نش��دند‪ .‬من خودم در جریان مذاکرات قرار داشتم‪ .‬اقای‬ ‫یدادند‬ ‫کاشانیخیلیتالشکرداماپیشنهاداتیکهبازیکنانم ‬ ‫نجومی بودوباشگاهنمی توانستانرابپردازد‪.‬امااستقالل‬ ‫هر بازیکنی را که خواس��ت جذب کرد‪ .‬ما نمی توانستیم‬ ‫سقف قرارداد را رعایت نکنیم‪ .‬البته بد شانسی هم از دیگر‬ ‫مشکالتمان در این فصل بود‪ .‬بازیکنان مصدوم و محروم‬ ‫می شدند و هیچ وقت تیم کامل را در اختیار نداشتم‪ .‬شما‬ ‫نیمکتذخیره هایاستقاللوپرسپولیسرادرهمینبازی‬ ‫دربیجام حذفیباهممقایسهکنیدبهحرفمنمی رسید‪.‬‬ ‫در ناکامی پرسپولیس نقش حمید استیلی چقدر‬ ‫بود؟‬ ‫‪ l‬من می توانستم مصاحبهو اعتراض کنم‪ .‬اما کارم‬ ‫راانجامدادمتاحاشیهدرستنشود‪.‬می خواستمتیمارامش‬ ‫داشته باشد‪ .‬هیچ وقت در زندگی ام یاد نگرفته ام موقعی که‬ ‫می بازم تقصیر را گردن دیگران بیندازم‪ .‬االن هم می گویم‬ ‫تمام اشتباه ها و گناه ها را به گردن می گیرم‪ .‬اما این را از ته‬ ‫دلم می گویم که ای کاش از همان بازی اول علیه ما شعار‬ ‫نمی دادندوبرنامه ریزیبهتریبرایبرگزاریلیگداشتند‪.‬‬ ‫خدا شاهد است نتیجه گیری پرسپولیس فنی و از ضعف‬ ‫کادرفنینبودواینحاشیه هابودکهپدرتیمرادراورد‪.‬‬ ‫شمابهعنوانسرمربیمی توانستیدتیمراجمعکنید‪،‬‬ ‫اما این کار را نکردید‪ .‬نه؟‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬در این زمینه اشتباهاتی داشتم‪ .‬اما حاشیه ها‬ ‫غیرقابلمهاربود‪.‬ماچهنتیجهمی گرفتیمچهامتیازازدست‬ ‫می دادی��م از همان دقیقه اول فح��ش می خوردیم و به ما‬ ‫اعتراض می کردند‪ .‬به هر حال همه چیز گذش��ت‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه در زمان حضور اقای رویانیان پرسپولیس بهترین‬ ‫نتایجراگرفت‪.‬متاسفانهبه تراکتورهمدرشرایطیباختیمکه‬ ‫قالعادهبازیکردیم‪.‬امادردربی هامابدبودیم‪.‬باخت هابه‬ ‫فو ‬ ‫استقاللدرکناراعتراض هاتیمماراازهمپاشید!‬ ‫در این مدت بارها و باره��ا عذر خواهی کردید‪.‬‬ ‫خیلی ه��ا معتقدند زود ت��ر باید به فکر اس��تعفا‬ ‫می افتادید‪.‬‬ ‫‪ l‬من دوست ندارم زود خودم را کنار بکشم‪ .‬در‬ ‫بازی با استقالل فحاشی به خانواده ام نقش بسیار زیادی‬ ‫در اس��تعفایم داشت‪ .‬واقعا دلم شکس��ت‪ .‬اما من هر چه‬ ‫دارم از همین مردم است‪ .‬بعد از اینکه نتیجه نمی گرفتیم‪،‬‬ ‫باید عذر خواهی می کردم‪ .‬هوادار هم حق دارد‪ .‬دل خودم‬ ‫وقتی به این فکر می کنم پرسپولیس در چهار دربی پیاپی‬ ‫به استقالل باخت می سوزد‪ .‬من هم شاید اگر جای مردم‬ ‫روی س��کو بودم اعتراض می کردم‪ .‬اما خود من هم که‬ ‫یک پرسپولیس��ی هس��تم و هدایت تیم را بر عهده دارم‬ ‫هیچ وقت دوست ندارم نتیجه نگیرم‪ .‬نمی خواهم ببازم‬ ‫و فحشبخورم‪.‬‬ ‫از بیانیه ای که رویانیان بعد از دربی منتش��ر کرد‬ ‫ناراحتشدید؟‬ ‫‪ l‬انتظارشرانداشتمانحرف هازدهشود‪.‬اماخب‬ ‫اقایرویانیانفوتبالینیستندواطالعاتشانکافینیست‪.‬من‬ ‫بهاقایرویانیانگفتمشماکهادعاکردیدمربیگریبرایمن‬ ‫زود بوده ایا می دانستید که من پنج سال کمک مربی مربیان‬ ‫بزرگیدرتیمفوتبالپرسپولیسبودهوسهسالهمدرلیگ‬ ‫برترسرمربیتیم هایاستیلاذینوشاهینبودم‪.‬ایشاننیز‬ ‫درپاسخبهاینحرفمناظهارپشیمانیکردندوگفتندمن‬ ‫نمی دانستمکهشماقبالهمدرلیگبرترمربیبوده اید‪.‬خب‬ ‫وقتیایشاناطالعاتورزشیندارندوانبیانیهرا می دهند‬ ‫منچهکاریمی توانمانجامبدهم؟تقصیرمنچیست؟‬ ‫از اینکه پرس��پولیس را انتخاب کردید پشیمان‬ ‫هستید؟‬ ‫‪ l‬با اتفاقاتی که افتاد بله‪ .‬اما حتما خدا خواس��ت‬ ‫که این اتفاقات بیفتد‪ .‬من اگر به عقب برگردیم پیش��نهاد‬ ‫سرمربیگریتیمراقبولنمی کردم‪.‬امامسئولیتشکسترا‬ ‫بر عهده می گیرم و باز هم از هوادارن عذر می خواهم که در‬ ‫اینمدتاذیتشدند!‬ ‫امکان دارد دوباره یک روز سرمربی پرسپولیس‬ ‫شوید؟‬ ‫‪ l‬من نمی توانم پیش��گویی کنم‪ .‬اما دوست دارم‬ ‫یک روز که تجربیاتم بیش��تر ش��د جبران کنم‪ .‬من یک‬ ‫پرسپولیسی ام و همین االن هم هر کمکی می کنم که تیم‬ ‫نتیجهبگیرد‪.‬نهاینکهبامصاحبه هایمختلفعلیهتیمکار‬ ‫ی حمید استیلی‬ ‫گفت وگوی مثلث با دوست صمیم ‬ ‫‪3‬‬ ‫مهاجرانی‪ :‬حمید باید زودتر می رفت‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫اقای مهاجران��ی! دوران حضور اس��تیلی‬ ‫به عنوان سرمربی پرس��پولیس حتی به نیم‬ ‫فصل هم نکشید‪ ،‬شما عملکرد او را چطور‬ ‫ارزیابی می کنید؟‬ ‫‪ l‬مناعتقاددارماستیلیخودشراقربانیکرد‬ ‫تا پرسپولیس قربانی نشود‪ .‬او از ابتدا اعتقاد داشت که‬ ‫می تواندپرسپولیسراباتمامحاشیه هایشدرستکند‬ ‫امااززمانحضوراواینحاشیه هاروزبه روزبیشترشد‪.‬‬ ‫صحبت های ابتدای فصل علی دایی درباره اینکه او با‬ ‫بازیکنانازفصلگذشتهدرتماسبوده ‪-‬البتهدرنهایت‬ ‫اینحرفهاثابتهمنشد‪-‬بههمراهنتایجضعیفیکهبه‬ ‫دستامدتماشاگرانراواردحاشیهکردوبههمیندلیل‬ ‫استیلیبهشدتتحتفشارقرارداشت‪.‬‬ ‫خیلی ها معتقدند سرمربیگری در پرسپولیس‬ ‫برای استیلی زود بود؟‬ ‫‪ l‬من این نظر را قبول ندارم‪ .‬اس��تیلی را از‬ ‫گذشته می شناس��م‪ .‬او در لیگ هفتم خودش تیم را‬ ‫بست و بعد در دربی برای همکاری با پرسپولیس به‬ ‫همراه کاشانی نزد من امدند‪ ،‬با این حال من نتوانستم‬ ‫با انها همکاری کنم و در نهایت به طور اتفاقی انها با‬ ‫قطبی مالقات داشتند و این خود استیلی بود که برای‬ ‫انکه شرایط همکاری قطبی با پرسپولیس فراهم شود‬ ‫پیشنهاد کرد تا کاشانی او را به عنوان سرمربی انتخاب‬ ‫کند‪ .‬استیلی تجربه الزم را داشت‪ ،‬ضمن انکه او پیش‬ ‫از پرسپولیس در استیل اذین سرمربی بود و عملکرد‬ ‫خوبی داشت بعد هم به شاهین بوشهر رفت که انجا‬ ‫ی حمید را از رسیدن به اهدافش‬ ‫مشکالت مالی کم ‬ ‫دور کرد و در نهایت به دلیل ف��وت برادرش از این‬ ‫تیم جدا شد‪ .‬به هرحال معتقدم حمید فاکتورهای‬ ‫مربیگری در تیمی مانند پرسپولیس را داشت‪.‬‬ ‫تا چه ان��دازه خود اس��تیلی را در بروز این‬ ‫شرایط مقصر می دانید؟‬ ‫‪ l‬به هرحال وقت��ی تیمی شکس��ت می خورد‬ ‫نکات منفی بیشتر به چش��م می اید‪ ،‬استیلی هم قول ها‬ ‫و وعده های��ی داد از جمل��ه وع��ده اوردن ارام��ش به‬ ‫پرس��پولیس‪ ،‬اما برعکس نتیجه گرفت‪ .‬پرسپولیس با‬ ‫استیلی لبه پرتگاه حرکت می کرد و حمید بازی به بازی‬ ‫زندگی می کرد یعنی در یک دیدار نتیجه می گرفت و همه‬ ‫راضی می شدند اما با یک شکست اوضاع فرق می کرد‪.‬‬ ‫استیلی در واقع امنیت شغلی نداشت و بازیکنان هر هفته‬ ‫در رسانه ها می ش��نیدند که این مربی قرار است عوض‬ ‫شود‪ ،‬در مجموع تمامی این شرایط دست به دست هم‬ ‫داد تا او ناکام بماند‪.‬‬ ‫محمد مایلی کهن گفته است که او اعتماد به نفس‬ ‫الزم را برای کار در پرسپولیس نداشت‪ ،‬شما هم‬ ‫این را قبول دارید؟‬ ‫‪ l‬همین که اس��تیلی هدایت پرسپولیس را قبول‬ ‫کرده نش��ان دهنده خودباوری و اعتماد به نفس اوس��ت‪.‬‬ ‫منظورم مخالفت با حرف مایلیکهن نیس��ت اما استیلی‬ ‫این روحیه را برای کار داشت‪ .‬در واقع بهتر است بگوییم‬ ‫این اعتماد به نفس از استیلی گرفته شد چراکه یک مربی‬ ‫برای شکست دادن تیم حریف باید ابتدا بتواند خودش را‬ ‫شکست دهد‪ .‬وقتی تماشاگران از دقیقه ‪ 20‬بازی علیه او‬ ‫شعار دادند یا اس��م علی دایی را صدا زدند به مرور شرایط‬ ‫عوضشد‪.‬د رواقعتماشاگرانازهفتهاولبه گونه ایبااستیلی‬ ‫برخورد کردند که گویا او صندلی مربیگری پرس��پولیس‬ ‫را غصب ک��رده و ان را از زیر پای دایی کش��یده اس��ت‪.‬‬ ‫اینطرزفکرومسائلحاشیه ایدرروحیهواعتمادبهنفس‬ ‫مربیتاثیرگذاراست‪.‬‬ ‫ش��ما قرار بود در ابتدای فصل در کنار استیلی‬ ‫باشید اما این اتفاق رخ نداد‪ ،‬علتش چه بود؟‬ ‫‪ l‬در ان زمان برخی پیشکس��وتان پرسپولیس‬ ‫موضع گی��ری کردند ک��ه مهاجران��ی اب و خاک‬ ‫پرسپولیس را نخورده است و با ان شرایط ترجیح‬ ‫دادم همکاری نکنم‪ ،‬اما سوالم اینجاستمگر استانکو‬ ‫که به پرس��پولیس امد یا پرسپولیس��ی هایی مانند‬ ‫درخشان که به شهرداری تبریز رفت اب و خاک ان‬ ‫باشگاه را خورده و نسبتی با این باشگاه ها داشته اند یا‬ ‫خود من که به استیل اذین رفتم مگر عضو ان باشگاه‬ ‫بوده ام؟ به نظرم شرایط در ان زمان برای همکاری‬ ‫اماده نبود‪.‬‬ ‫ایا استیلی در این مدت از شما مشورت هم‬ ‫می گرفت؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬من همیشه با استیلی در تماس هستم‬ ‫و بحثمان هم همواره موضوع شیرین فوتبال است‪.‬‬ ‫هر دوی ما افکار و نظرهای مختلفی درباره فوتبال‬ ‫داریم که راجع به ان صحبت و تبادل نظر می کنیم‪.‬‬ ‫من همیشه تالش می کنم تا به او مشورت بدهم و‬ ‫در مورد پرسپولیس هم خیلی زودتر از دربی از او‬ ‫خواسته بودم استعفا بدهد‪.‬‬ ‫یعنی او دیر استعفا داد؟‬ ‫‪ l‬به هرحال برای ش��خصیت و جایگاه او‬ ‫این گونه بهتر بود‪ .‬نکته مثبت استیلی اخالق خوب و‬ ‫نجابت او است و فکر می کرد که در نهایت می تواند‬ ‫تیمش را نجات دهد‪ ،‬به همین دلیل تا اخرین مهلت‬ ‫باشگاه در کنار تیم ماند‪ .‬خودش همیشه می گفت که‬ ‫این جایگاه پرسپولیس نیست و من می توانم این تیم‬ ‫را به موفقیت برسانم‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما اس��تیلی خودش را سوزاند یا‬ ‫شانس بازگش��ت به زمره مربیان سطح اول‬ ‫فوتبال را دارد؟‬ ‫‪ l‬در مورد بازیکنان‪ ،‬ی��ک بازیکن ممکن‬ ‫اس��ت یک فصل بد داش��ته باش��د ام��ا فصل بعد‬ ‫بدرخش��د‪ ،‬اما در مورد مربی ای��ن گزینه مصداق‬ ‫ندارد و اگر یک مربی زمین بخورد‪ ،‬بلند ش��دنش‬ ‫کار دش��واری اس��ت‪ ،‬با این حال معتقدم استیلی‬ ‫هنوز ابتدای راه است و با تجربه های گرانبهایی که‬ ‫کسب کرده‪ ،‬می تواند در اینده موفق شود‪ .‬یکی از‬ ‫مشکالت ما این است که سعی می کنیم همه چیز را‬ ‫یا سیاه سیاه ببینیم یا سفید سفید‪ .‬دیگر به این موضوع‬ ‫فکر نمی کنیم که یک مربی جوان اگر در مقطعی ناکام‬ ‫شده شاید بتواند در مقطع دیگری توانایی هایش را‬ ‫بروز دهد‪ .‬به هر حال معتقدم همه باید به اس��تیلی‬ ‫کمک کنیم تا در اینده مربی پخته تری شود‪g.‬‬ ‫ورزش‬ ‫در سال های اخیر حمید استیلی همواره از حشمت مهاجرانی در قامت یک بزرگتر و پیشکسوت یاری گرفته‬ ‫و از استیل اذین و شاهین گرفته تا پرسپولیس انها هموار ه ترجیح داده اند با یکدیگر همکار باشند‪ ،‬هرچند این‬ ‫همکاری ها همواره فرجام خوبی نداشته است‪ .‬شاید بعد از انچه برای استیلی در پرسپولیس اتفاق افتاد بهترین‬ ‫فرد برای مرور این دوران حشمت مهاجرانی باشد‪ .‬او در گفت وگو با مثلث از زاویه مثبت به نقد کارنامه استیلی‬ ‫پرداخته است‪.‬‬ ‫کنم‪.‬ازاینکارهابلدنیستم‪.‬‬ ‫از کسی دلخوری دارید؟‬ ‫‪ l‬شاید بله و شاید هم نه! اما همه چیز تمام شد و‬ ‫من کینه ای از هیچ فردی به دل ندارم‪ .‬از کسی هم ناراحت‬ ‫نیستم‪.‬‬ ‫بعضی ها می گویند حمید استیلی در پرسپولیس‬ ‫سوخت؟‬ ‫‪ l‬من معتقدمعزتواحترامهمهادم هادستخدا‬ ‫است‪ .‬امید زیادی به اینده دارم‪ .‬اما من هممشکالت خاص‬ ‫خودم را داشتم‪ .‬برادرم را از دست دادم و انتظار نداشتم که به‬ ‫مادر داغدارم فحاشی شود‪ .‬یک سری چیز ها همهست که‬ ‫تویدلخودممی ماند!‬ ‫االن فکر می کنید چه کس��ی مربی پرس��پولیس‬ ‫می شود‪،‬دنیزلییاجمالحاجی؟‬ ‫‪ l‬من منتظر هستم که سرمربی تیم انتخاب شود‪.‬‬ ‫امیدوارمیکنفربیایدکههوادارناوراحمایتکنندوبتواند‬ ‫بهپرسپولیسکمککندونتایجفو ‬ ‫قالعاده ایبگیرد‪g.‬‬ ‫‪69‬‬ ‫اخرین تیر؛‬ ‫مصطفی‬ ‫ورزش‬ ‫ایا تماشاگران به مربی محبوب شان می رسند؟‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪70‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪71‬‬ ‫تو گ و با مثلث‪:‬‬ ‫مصطفی دنیزلی در گف ‬ ‫برای بردن جام های جا مانده برمی گردم‬ ‫‪4‬‬ ‫ورزش‬ ‫اوضاع در باشگاه پرسپولیس به هیچ عنوان عادی‬ ‫نیست از یک طرف سرانجام حمید استیلی از تیم فوتبال‬ ‫استعفا داد و از سوی دیگر پروسه انتخاب سرمربی تیم‬ ‫تبدیل به معضل شده است‪ .‬در زمانی که هنوز هدایت‬ ‫پرس��پولیس بر عهده حمید استیلی بود پروژه انتخاب‬ ‫سرمربی جدید با عنوان گزینه های فصل اینده به جریان‬ ‫افتاد و البته این پیشنهاد انقدر خام و غیر حرفه ای بود‬ ‫که مربیانی چون اسون گوران اریکسون را به سرعت‬ ‫فراری داد‪ .‬اما بعد از دربی ‪ 73‬که حمید استیلی همزمان‬ ‫با سوت پایان بازی استعفایش را اعالم کرد‪ ،‬دور تازه‬ ‫تالش ها برای انتخاب سرمربی پرسپولیس به جریان‬ ‫افتاد و باز هم فهرس��تی از نام های مختلف به راه افتاد‪.‬‬ ‫هرچند که به نظر می رسد محمد رویانیان عزم خود را‬ ‫برای انتخاب یک سرمربی خارجی جزم کرده است اما‬ ‫این پروژه هم به سختی پیش می رود‪ .‬باشگاه پرسپولیس‬ ‫در نخستین واکنش‪ ،‬دستیاران استیلی را حفظ کرد تا انها‬ ‫دو بازی باقی مانده تا نیم فصل تیم را هدایت کنند که البته‬ ‫این ظاهر ماجراست و در اصل این علی پروین است‬ ‫که رهبری فنی تیم را برعهده دارد‪ .‬با این حال نه علی‬ ‫پروین و نه علی دایی ب��ه تعارف های ضمنی رویانیان‬ ‫برای قبول سرمربیگری پرسپولیس پاسخ مثبت ندادند‬ ‫چراکه پرسپولیس لیگ یازدهم مانند باتالقی شده است‬ ‫که افراد درون خود را می بلع��د و نابود می کند‪ .‬تجربه‬ ‫حبیب کاشانی و حمید استیلی س��بب شده تا در میان‬ ‫گزینه های ایرانی احتیاط ویژه ای وجود داشته باشد و‬ ‫البته در این میان گزینه هایی با اعتماد به نفس باال مانند‬ ‫حمید درخش��ان هم وجود دارند که حاضر هستند به‬ ‫هر قیمت وارد این باتالق شوند اما مدیرعامل باشگاه‬ ‫پرسپولیس ترجیح می دهد تا اگر قرار است هزینه کند‬ ‫ی برای تیم خود‬ ‫با امدن یک مربی خارجی حداقل کم ‬ ‫ش��خصیت بخرد‪ .‬در میان گزینه های جدید باشگاه‪،‬‬ ‫لوکا بوناچیچ نخستین قربانی بود‪ .‬روز یکشنبه نام او‬ ‫به عنوان گزینه قطعی هدایت تیم فوتبال پرس��پولیس‬ ‫عنوان ش��د و حتی توافقات اولیه صورت گرفت اما با‬ ‫حضور بوناچیچ در تهران شرایط دگرگون شد؛ از یک‬ ‫سو سابقه بداخالقی های این مربی برخی بازیکنان را به‬ ‫تکاپو انداخت تا به گونه ای مسئوالن باشگاه را منصرف‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪72‬‬ ‫کنند و از سوی دیگر یکی از اصلی ترین مخالفان امدن‬ ‫بوناچیچ هم علی پروین بود که اعالم کرد از نظر او این‬ ‫مربی به درد پرسپولیس نمی خورد و شرایط کار کردن‬ ‫در این تیم را ندارد البته صحبت های پروین در رابطه با‬ ‫اینکه او هم خبر امدن بوناچیچ را پیامکی دریافت کرده‬ ‫اس��ت به نوعی از ناراحتی او حکایت دارد که گویا در‬ ‫زمینه انتخاب س��رمربی جدید تیم فوتبال پرسپولیس‬ ‫چندان مورد مش��ورت رویانیان قرار نگرفته است‪ .‬در‬ ‫همین حال بوناچیچ و مدی��ر برنامه هایش هم بعد از‬ ‫دور نخست مذاکرات چندان از شرایط راضی نبودند‬ ‫و بحث مخالفت علی پروین را پیش کش��یدند با این‬ ‫حال موضوع دیگری ه��م در این بین وجود دارد و ان‬ ‫حساسیت باشگاه روی علنی ش��دن نام گزینه هایش‬ ‫اس��ت‪ .‬رویانیان که پی��ش از این ب��رای مخفی ماندن‬ ‫مذاکراتش با اریکسون در جریان سفر به کیش در یکی‬ ‫از مقرهای سپاه اسکان یافته بود این بار بعد از اینکه نام‬ ‫بوناچیچ رسانه ای شد به ش��دت از این موضوع انتقاد‬ ‫کرد و اعالم کرد او یکی از س��ه گزینه ما بود که دیگر‬ ‫بحث حضورش منتفی شده است‪ .‬رویانیان در اخرین‬ ‫صحبت هایش تالش کرد تا باز هم با مخفیکاری پاسخ‬ ‫سواالت خبرنگاران را بدهد و از گزین ه ترک و بوسنیایی‬ ‫برای هدایت تیمش نام برد اما چه کسی است که نداند‬ ‫گزین ه ترک همان مصطفی دنیزلی و گزینه بوس��نیایی‬ ‫دنیزلی درباره اینده‬ ‫پرسپولیس هم نظرات جالبی‬ ‫دارد‪« :‬هدف اول ما باید این‬ ‫باشد که تماشاگران را با تیم‬ ‫اشتی دهیم‪ .‬فوتبال زیبا راه‬ ‫این اشتی است‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫باال اوردن تیم در جدول لیگ‬ ‫و صعود در لیگ قهرمانان هم‬ ‫می تواند هدف ما باشد‪ .‬برای‬ ‫این کار نیاز به چند بازیکن‬ ‫داریم‪ » .‬و البته به شوخی‬ ‫می گوید که؛ من چند جام در‬ ‫ایران جا گذاشته ام‪ .‬این دفعه‬ ‫به ایران می ایم تا جام ها را‬ ‫بگیرم و با خود ببرم‪».‬‬ ‫هم جمال حاجی است؟ دوشنبه هفته گذشته در میان‬ ‫مخفی کاری های رویانیان‪ ،‬محمد زادمهر‪ ،‬عضو کمیته‬ ‫فنی باشگاه پرسپولیس خبر مذاکره با دنیزلی و اینکه او‬ ‫قرار است همان روز پاسخ پرسپولیس را بدهد‪ ،‬تایید‬ ‫کرد اما شامگاه دوشنبه خبر رسید که پاسخ دنیزلی هم‬ ‫منفی بوده است‪ .‬گویا این مربی ترک هم شرایط مختلفی‬ ‫برای امدن داشته اما بارزترین انکه فصل مشترکش با‬ ‫بوناچیچ است و نگرانی نسبت به حضور علی پروین‬ ‫و این خواس��ته که او از تصمیم گیری ه��ای فنی کنار‬ ‫گذاشته شود‪ ،‬بوده است‪ .‬تصمیمی که به نظر می رسد‬ ‫در حال حاضر به هیچ عن��وان رویانیان اعتقادی به ان‬ ‫ندارد و ترجیح می دهد ب��ا حذف پروین فصل تازه ای‬ ‫در بحران های پرس��پولیس را کلی��د نزند‪ .‬ضمن انکه‬ ‫علی پروین به عنوان عضو هیات مدیره باشگاه فعالیت‬ ‫می کند و در این حوزه رویانیان نمی تواند هیچ نقشی‬ ‫داشته باش��د و در حال حاضر اهرم های فشاری روی‬ ‫مدیرعامل باش��گاه قرار دارد و به نظر می رسد جمال‬ ‫حاجی اکنون به عن��وان تنها گزینه باقی مانده ش��انس‬ ‫بیشتری نسبت به سایرین داش��ته باشد‪ .‬هر چند که از‬ ‫روز شنبه هر گزینه ای که مطرح شد بعد از مدتی خبر‬ ‫انصراف یا شکس��ت مذاکرات با او هم اعالم ش��د‪ .‬از‬ ‫میروسالو بالژویچ گرفته که رایزنی های مقدماتی برای‬ ‫کش��اندن او از کرمان به تهران نافرجام ماند تا مربیانی‬ ‫مانند پتروویچ و تاپ مولر که از اساس گزینه بودنشان‬ ‫تکذیب شد‪ .‬اکنون تمامی نگاهها به باشگاه پرسپولیس‬ ‫و جمال حاجی است که البته در اذهان فوتبال دوستان‬ ‫ایران ذهنیت مثبتی نس��بت به این مربی وجود دارد و‬ ‫اکنون باید س��رانجام کار مذاکرات او با پرسپولیس را‬ ‫مش��اهده کرد هرچند که امکان دارد هر لحظه گزینه‬ ‫تازه ای به این جمع اضافه شود‪ .‬ضمن انکه تا نیم فصل‬ ‫خیال پرسپولیسی ها راحت است که نیمکت تیمشان در‬ ‫اختیار دستیاران استیلی است و عاشوری یا شاید بهتر‬ ‫بگوییم علی پروین مقدرات پرس��پولیس را در دست‬ ‫دارند‪ .‬با این همه گفته می شود که علی پروین در پشت‬ ‫ پرده همچنان مخالف درجه یک حضور مربی خارجی‬ ‫در کادر فنی پرسپولیس است‪ .‬او اخیرا به عاشوری گفته‬ ‫است‪ :‬خیالت راحت باش��د چون تا نیم فصل خودت‬ ‫سرمربی هس��تی‪ .‬اما بعید به نظر می رسد که رویانیان‬ ‫اجازه بدهد علی پروین در هر زمینه ای دخالت و اعمال‬ ‫نفوذ کند‪.‬‬ ‫در حالی که نام مصطفی دنیزلی در چند روز اخیر‬ ‫دوباره برای بازگشت به پرسپولیس مطرح شده است‪،‬‬ ‫این مربی سرشناس ترک دیروز در یک مصاحبه بلند‬ ‫با روزنامه اکشام ترکیه از بازگشت قریب الوقوع خود‬ ‫بهترین انتخاب کیست؟‬ ‫پرسپولیس‬ ‫پشیمان نمی شود‬ ‫جالل چراغپور‬ ‫‪5‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫به میادین خبر داده اس��ت‪ .‬دنیزلی پ��س از قهرمانی با‬ ‫بش��یکتاش در لیگ ترکیه و از ژوئ��ن ‪ 2010‬به دلیل‬ ‫بیم��اری از این تیم کناره گیری ک��رد‪ ،‬در این مصاحبه‬ ‫از انگیزه های خود برای بازگش��ت مجدد گفته است‪.‬‬ ‫دنیزلی گفته است که اکنون باتری هایش به طور کامل‬ ‫شارژ شده و به زودی بازمی گردد و شاید این اخرین‬ ‫بازگشت او باشد که معلوم نیست برای چند سال طول‬ ‫خواهد کشید ! نام او در چند وقت اخیر برای هدایت‬ ‫تیم ملی ترکیه و بشیکتاش مطرح شده بود‪ ،‬اما دنیزلی‬ ‫در این مصاحبه تلویحا بازگشت به بشیکتاش را منتفی‬ ‫دانس��ته و بر ادامه کار کادر فنی فعل��ی این تیم تاکیده‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫مش��کل بزرگ دنیزلی ام��ا قرارداد ب��ا یکی از‬ ‫ش��بکه های تلویزیون��ی ترکیه ای اس��ت‪ .‬طبق مفاد‬ ‫قرارداد دنیزلی با این ش��بکه اگر ه��ر یک از طرفین‬ ‫بخواهند ق��رارداد را فس��خ کنند‪ ،‬بای��د مبلغی را به‬ ‫عنوان غرامت بپردازند‪ .‬ش��اید دنیزل��ی برای امدن‬ ‫به پرسپولیس چیزی حدود ‪ 300‬هزار دالر غرامت‬ ‫بپردازد‪ ،‬اما در ان س��و مدیران پرسپولیس به شدت‬ ‫انتظار امدن او را می کش��ند‪.‬‬ ‫محمد رویانیان برای خروج از بحران‪ ،‬به وسیله‬ ‫یک مترجم با دنیزلی صحبت کرده و از او برای کار در‬ ‫ایران دعوت کرده است‪ .‬پاسخ دنیزلی اما این بار نرم تر‬ ‫بوده و پیشنهاد مالی او برای پرسپولیس معقول تر به نظر‬ ‫می رسد‪ .‬او البته در گفت وگو با هفته نامه مثلث هرچند‬ ‫از برخی مشکالت در راه امدنش سخن می گوید‪ ،‬اما‬ ‫در نهایت‪ ،‬پیوستن به پرسپولیس را محتمل می داند‪.‬‬ ‫او به مثلث گفت‪« :‬غیر از مش��کل قرارداد با یک‬ ‫شبکه تلویزیونی که قابل حل است‪ ،‬وضعیت جسمی‬ ‫پدر همسرم مساعد نیست‪ .‬پنجشنبه به انکارا می روم تا‬ ‫از او عیادت کنم‪ .‬بعد به احتمال فراوان جمعه یا شنبه به‬ ‫ایران می ایم تا با پرسپولیس مذاکره کنم‪».‬‬ ‫دنیزلی درباره اینده پرسپولیس هم نظرات جالبی‬ ‫دارد‪« :‬هدف اول ما باید این باشد که تماشاگران را با تیم‬ ‫اشتی دهیم‪ .‬فوتبال زیبا راه این اشتی است‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫باال اوردن تیم در جدول لیگ و صعود در لیگ قهرمانان‬ ‫هم می تواند هدف ما باش��د‪ .‬برای این کار نیاز به چند‬ ‫بازیکن داریم‪ » .‬و البته به شوخی می گوید که؛ من چند‬ ‫جام در ایران جا گذاشته ام‪ .‬این دفعه به ایران می ایم تا‬ ‫جام ها را بگیرم و با خود ببرم‪ ».‬او درباره علی پروین هم‬ ‫اظهارنظر می کند؛ «ایشان انسان قابل احترامی هستند و‬ ‫حتما می توانند به تیم کمک کنند‪ .‬من اصال به اینکه او‬ ‫بخواهد در کاری دخالت کند‪ ،‬اعتقاد ندارم‪ .‬او کامال من‬ ‫را می شناسد‪ ،‬مثل همه مردم‪g ».‬‬ ‫شاید بهتر اس��ت ابتدا درباره حمید استیلی‬ ‫حرف بزنی��م‪ .‬به نظ��رم در نهایت احت��رام به این‬ ‫مربی جوان‪ ،‬باید بپذیریم که او هرگز نتوانس��ت‬ ‫هواداران پرس��پولیس را راضی کن��د‪ .‬دلیلش هم‬ ‫کامال روشن اس��ت‪ .‬پرس��پولیس تیمی است که‬ ‫هوادارانش از ان حمله می خواهند‪ .‬شما به فوتبال‬ ‫اسپانیا نگاه کنید‪ .‬رئال همان شکلی بازی نمی کند‬ ‫که بارس��لونا بازی می کند‪ .‬در همه جای دنیا و در‬ ‫همه لیگ های دنیا هم همین مس��اله وجود دارد‪.‬‬ ‫تیم ها قرار نیس��ت ش��بیه به یکدیگر بازی کنند‪.‬‬ ‫رئال شکل خرید بازیکن و ش��کل ارائه فوتبالش‬ ‫با بارس��لونا فرق دارد و همین طور بارسلونا طور‬ ‫دیگری سیاس��ت گذاری می کند و پیش می رود‪.‬‬ ‫در فوتب��ال ایران هم هواداران پرس��پولیس از این‬ ‫تیم توقعات خاصی دارند‪ .‬چند دهه است که این‬ ‫تیم را با فوتبال هجومی می شناسند‪ .‬اساسا عادت‬ ‫کرده اند که ستارگان بزرگی را در ان ببینند‪ .‬با این‬ ‫مقدمه باید تاکید کنم که در فصل جاری هواداران‬ ‫بابت نداشتن ستاره های انچنانی در تیم خود نا امید‬ ‫شدند‪ .‬متوجه شدند که تیمشان س��تاره انچنانی‬ ‫ندارد‪ .‬در کنار این ناامی��دی انها یک توقع منطقی‬ ‫داشتند‪ .‬توقع انها این بود که تیمشان فوتبال زیبایی‬ ‫ارائه بدهد یکدست بازی کند و نتیجه بگیرد‪ .‬چه‬ ‫اتفاقی رخ داد؟ پرسپولیس نتوانست فوتبال زیبایی‬ ‫ارائه دهد که هیچ‪ ،‬اساسا نتوانست شکل یک تیم‬ ‫به خود بگیرد‪ .‬از این گذشته ضعف در نتیجه گیری‬ ‫هم باعث ش��د که هواداران بیش از پیش از حمید‬ ‫استیلی و بازیکنان دلخور شوند‪ .‬این شرایط بحران‬ ‫را به تیم تحمیل می کند و مربی باید خیلی با تجربه‬ ‫باشد که بتواند از این بحران عبور کند‪ .‬من اعتقاد‬ ‫دارم که عبور از این بحران س��خت‪ ،‬کار اس��تیلی‬ ‫نیست‪ .‬شاید به همین دلیل است که هواداران این‬ ‫تیم حاال دیگر بعد از بردهای مشقت بار پرسپولیس‬ ‫هم‪ ،‬چندان چهره ش��ادمانی ندارند‪ .‬چون این تیم‬ ‫پر فراز و نشیب ظاهر ش��ده و انها واهمه دارند از‬ ‫اینکه پرس��پولیس باز هم در ادامه دچار مش��کل‬ ‫شود‪ ،‬اما در این بین مایلم به مساله ذائقه هواداران‬ ‫برگردم‪ .‬تاکید کردم که هواداران هر تیمی توقعات‬ ‫دستچین شده ای از بازیکنان و مربی تیمشان دارند‪.‬‬ ‫پرس��پولیس ها هم فوتبال هجوم��ی می خواهند‪.‬‬ ‫اتفاقی که تا کنون اصال موفق به دیدن ان نشده اند‪.‬‬ ‫در برخی بازی ها اتفاقاتی رخ داده اما این اتفاقات‬ ‫ان قدر دلگرم کننده نبوده که هواداران پرسپولیس‬ ‫دلخوری ها را فراموش کنند‪ .‬انها ناراضی نیستند‬ ‫بلکه عصبانی هستند و همین کار را برای استیلی و‬ ‫تیمش سخت تر کرده است‪.‬‬ ‫چون این مجموعه نتوانسته است اصلی ترین‬ ‫رکن رس��یدن به موفقیت یعنی به دس��ت اوردن‬ ‫رضایت هوادار را ب��راورده کند‪ .‬در دهه ‪ 90‬پروین‬ ‫ی عادت‬ ‫هواداران این تیم را به دیدن فوتبال هجوم ‬ ‫داد‪ .‬هواداران دو اتشه این تیم حاال نه تنها پرسپولیس را در‬ ‫حا ل ترک این عادت می بینند بلکه فوتبال زیبای استقالل‬ ‫نیز انها را بیش از حد عصبانی کرده است‪ .‬این حس خوبی‬ ‫نیست و تنها در صورتی این دلخوری برطرف می شود که‬ ‫یک مربی بتواند تیمش را صاحب یک شخصیت دوست‬ ‫داشتنی کند‪ .‬پرسپولیس به عقیده من مشکالت فراوانی‬ ‫دارد‪ .‬در همه زمینه ها می توان راجع به مشکالت این تیم‬ ‫حرف زد‪ .‬از حاشیه های این تیم گرفته تا اختالفاتی که‬ ‫هر روز خبری از ان به رس��انه ها می رسد اما به نظر من‬ ‫اصلی ترین مش��کل این تیم نداشتن استیل بازی است‪.‬‬ ‫هوادار با شور و شوق و هیجان به ورزشگاه می اید‪ ،‬اما‬ ‫تیمش را فاقد استیل می بیند‪ .‬این دلسرد کننده است و از‬ ‫بد حادثه به نام حمید استیلی ثبت می شود‪ .‬تنها یک اتفاق‬ ‫باید در پرسپولیس رخ دهد تا این تیم از جایش برخیزد‬ ‫و ان اینکه این تیم صاحب روح شود و به هوادار هیجان‬ ‫ببخشد‪ ،‬اما این اتفاق هنوز رخ نداده است‪ .‬پرسپولیس در‬ ‫جام حذفی مقابل مس رفسنجان به مشکل برمی خورد‪.‬‬ ‫هواداران این تیم بعد از دیدن گل تساوی عرق سرد روی‬ ‫پیشانی شاننشست‪.‬شایدبههمیندلیلوقتیپرسپولیس‬ ‫حتی برنده از زمین بیرون می اید هم چندان خوشحال‬ ‫نمی ش��وند‪ .‬هواداران روزهایی را دیده اند که این تیم با‬ ‫کمترین ابزار فوتبال زیبایی ارائ��ه می کرد‪ .‬به نظرم این‬ ‫اتفاق به دوره مربیگری دنیزلی در پرسپولیس برمی گردد‪.‬‬ ‫ورزش��گاه ازادی در اکثر بازی های خانگی این تیم پر‬ ‫می شد و تیم دنیزلی ان قدر فوتبال را زیبا بازی می کرد که‬ ‫هوادار گاهی یادش می رفت چقدر برد برایش مهم است‪.‬‬ ‫من فکر می کنم اگر دنیزلی به این تیم بیاید بتواند سرخ ها‬ ‫را از بحرانی که سخت در ان گرفتار شده اند نجات دهد‪.‬‬ ‫او مربی بزرگی است‪ .‬به نظرم ضعف هایی هم در کارش‬ ‫دیده ش��د‪ .‬او برای تیم هایی که در ایران س��رمربی اش‬ ‫بود‪ ،‬نتوانست جام قهرمانی بیاورد‪ ،‬اما این مشکل تنها‬ ‫به او مربوط نمی شد‪ .‬دنیزلی مربی ای است که کارنامه‬ ‫درخش��انی دارد‪ .‬او وقتی ایران ر ا ترک کرد توانست در‬ ‫عین ناباوری بشیکتاش را در دو جام حذفی و لیگ برتر‬ ‫ ترکیه به عنوان قهرمانی برساند‪ .‬نشان داد که کارش را بلد‬ ‫است‪ .‬بنابراین‪ ،‬به عقیده من او می تواند در پرسپولیس‬ ‫هم تغییرات جدی ایجاد کند‪ .‬شاید خیلی ها فکر کنند‬ ‫او در روزهای نخست بازگش��ت دوباره اش به فوتبال‬ ‫ایران دست به کار های عجیب در پرسپولیس بزند‪ ،‬اما‬ ‫من اعتقاد دارم که او ابتدا از تغییرات ساده شروع می کند‪.‬‬ ‫ش��اید در چند پست ش��رح وظایف خاصی را به‬ ‫وجود بی��اورد و البته با ابزارهایی ک��ه در اختیار دارد به‬ ‫پرسپولیس استیل بازی را برگرداند‪ .‬من فکر می کنم او‬ ‫اینبار موفق می شود که با این تیم خوب کار کند‪ .‬چون نزد‬ ‫هواداران پرسپولیس چهره محبوبی است و این مساله در‬ ‫شرایطی که این تیم حمایت هوادارانش را از دست داده‪،‬‬ ‫یا ی است‪ .‬هر چند که در مورد نتیجه کار‬ ‫بسیار نکته کلید ‬ ‫نباید زود قضاوت کنیم‪ ،‬اما به نظرم اگر پرسپولیس دنیزلی‬ ‫را انتخاب کند در نهایت از این انتخاب پشیمان نمی شود‪.‬‬ ‫چون او این تیم را صاحب دفاعی معقول و خط حمله ای‬ ‫زهردار خواه��د کرد و در ی��ک کالم به پرس��پولیس‬ ‫استیل می بخشد‪g.‬‬ ‫‪73‬‬ ‫افتاب‬ ‫بازگشتبه التحریر‬ ‫اسالمگرایان برنده معادالت شمال افریقا‬ ‫پیروزی اسالمگرایان در مصر ادامه حرکتی است که در شمال افریقا اغاز ش��ده‪ .‬این روزها هرکجا انتخاباتی برگزار می شود مردم به جریان‬ ‫اسالمگرا میل و رغبت پیدا می کنند؛ گویی زمینه برای دولت سازی اسالمگرایان در یک روند دموکراتیک مهیا شده؛ از مراکش تا مصر‪.‬‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫ارک سیاست‬ ‫مسجد ارک؛ محلی برای سیاست ورزی‬ ‫‪1‬‬ ‫دو همسایه هیچ گاه با هم سازگاری نداشتند؛ وقتی‬ ‫ان یکی ساخته شد‪ ،‬شدند سه همس��ایه که گویی همه‬ ‫مملکت در انها خالصه شده بود؛ یکی رکن حکومت‪،‬‬ ‫دیگری قطب اقتصاد و سومی نماد شریعت‪ .‬اینگونه بود‬ ‫که در ژئوپلتیک تهران قدی��م‪ ،‬اقتصاد در جنوب میدان‪،‬‬ ‫دولت و شریعت هم در غرب میدان جای گرفتند‪ .‬بازار‪،‬‬ ‫کاخ و مسجد ارک؛ مثلث جغرافیای سیاسی تهران‪ .‬گاهی‬ ‫وقت ها ضلع جنوبی‪ ،‬ضلع غربی را همراه خود می کرد و‬ ‫در ش��ورش علیه وضعیت موجود راه مبارزه را در پیش‬ ‫می گرفت و از درون��ش اولین جنبش ضد اس��تبدادی‬ ‫خاورمیانه را با شعار مشروطیت به وجود می اورد؛گرچه‬ ‫ثمره اش تاسیس عدالتخانه ای خارج از جغرافیای خیابان‬ ‫ارک و بازار و در گوشه ای دیگر از شهر‪ ،‬شاید این طعنه تلخ‬ ‫تاریخی را به ذهن متبادر می کند که فرجام خانه ملت در‬ ‫بهارستان بیراهه جنبش بود و عدم همراهی یکی از اضالع‬ ‫مهم با ان اضالع دیگر‪ .‬در این میان اما افتراق و جدایی دو‬ ‫ضلع بازاریان و علما با ضلع دیگر مسیر ‪ 100‬سال مبارزه‬ ‫انها را منتهی به غلبه دو ضلع بر ضلع دیگر کرد؛ کاخ اما‬ ‫باقی ماند و موزه ای شد در کنار مسجد مهم پایتخت‪.‬‬ ‫شاید همین اهمیت تاریخی‪ ،‬جغرافیای و سیاسی‬ ‫محل احداث مس��جد بود که ایت اهلل بروج��ردی را بر‬ ‫ان داشت تا مسجدی برای سیاس��ت ورزی روحانیون‬ ‫احداث کند و چه محلی بهتر از کاخ گلس��تان ناصری؛‬ ‫بازار‪ .‬مسجد ابتدا مسجد «مادر شاه» قجری بود که دربار‬ ‫‪76‬‬ ‫قاجاریه براى خانم هاى دفتر سلطنتى ساخته بود‪ .‬ایت اهلل‬ ‫بروجردى مطلع شد که عوامل دولت مى خواهند مسجد‬ ‫«مادر شاه» را خراب کنند و زمین ان را ضمیمه ساختمان‬ ‫جدید االحداث و دولتى کاخ دادگستری کنند‪ .‬ایت اهلل‬ ‫براى جلوگیرى از تخریب به دول��ت وقت پیغام دادند‬ ‫ولى موثر واقع نشد‪ ،‬تا باالخره موضوع به شاه گفته شد‪.‬‬ ‫نامه ایت اهلل بروجردی به محمدتقی فلسفی برای مالقات‬ ‫وی با شاه و جلوگیری از تخریب مسجد که در باالی ان‬ ‫تاریخ ‪ 15‬اذر ‪ 1327‬ثبت شده‪ ،‬اینچنین است‪« :‬از جانب‬ ‫انقالب که پیروز شد‪ ،‬مسجد‬ ‫ارک راهی دیگر با فردی‬ ‫دیگر را پیمود‪ .‬انقالب که‬ ‫پیروز شد او ‪25‬ساله بود و‬ ‫حاال ان جوان انقالبی در میان‬ ‫هم مسلکان انقالبی اش‪ ،‬طرحی‬ ‫نو در انداخته است وشهرتش‬ ‫از منبری های بزرگ از کافی‬ ‫گرفته تا فلسفی بسیار بیشتر‬ ‫شده است‪ .‬منبر مسجد ارک‬ ‫تهران در مناسبت ها به نام‬ ‫اوست و جماعت زیادی را پای‬ ‫این منبر می کشاند‪ .‬او این‬ ‫روزها یکی از بهترین مداح های‬ ‫ایران و تهران است‬ ‫حقیر‪ -‬پس از ابالغ سالم‪ -‬سوء تاثیر این معنی که در مرکز‬ ‫مملکت اسالم‪ ،‬مساجد و معابر مسلمین را علنا خراب‬ ‫کنند و بعد محلی را که بعضی فرق ضاله به عنوان معبد‬ ‫بنا می کنند [ولی] با نهایت تجلیل به انها عمل [می] شود‪،‬‬ ‫گوشزد و عرض نمایید‪ » . . .‬شاه نیز به دولت وقت دستور‬ ‫داد که تخریب مسجد متوقف شود و ان مکان در اختیار‬ ‫ایت اهلل بروجردى قرار گیرد‪ ،‬تا دوباره س��اخته ش��ود‪.‬‬ ‫بر اساس درخواست مرجع تامه ش��یعیان جهان هیات‬ ‫دولت تصویب کرد که ابتدا مس��جد را در اختیار اوقاف‬ ‫قرار دهند و بعد از ان طى نامه اى ان را در اختیار ایت اهلل‬ ‫به عنوان حاکم شرع و مرجع عصر قرار دادند‪.‬‬ ‫ایت اهلل فلسفی در تاریخ شفاهی که نزد مرکز اسناد‬ ‫انقالب وجود دارد‪ ،‬می گوید‪« :‬ولى بعد متوجه شدیم که‬ ‫مسجد به خیابان راه ندارد‪ ،‬بنابراین با دکتر اقبال که در ان‬ ‫زمان وزیر کشور بود موضوع را مطرح کردم‪ .‬قرار شد در‬ ‫اینموردنیزتصمیمبگیرند‪.‬باالخرهدولتموافقتکردکه‬ ‫مسجد به خیابان راه پیدا کند و درب ان به خیابان باز شود‪».‬‬ ‫بعد مرحوم حاج محمود اقا کاشانى (فرزند مرحوم حاج‬ ‫محمد حسین کاشانى) خدمت ایت اهلل بروجردى رفت‬ ‫و گفت‪« :‬حاضرم این مسجد را شخصا بسازم و سپس با‬ ‫موافقت ایشان‪ ،‬مسجدارکرابهشکلفعلىاحداث کرد‪».‬‬ ‫ایت اهلل بروجردی که حفظ اساس و ارکان شریعت و‬ ‫حوزه های علمیه را بر همه چیز مقدم می دانست و در این‬ ‫راه حتی از دولت می خواست مسجدی را خراب نکند‪،‬‬ ‫همراه حاج محمد حسین کاش��انى از بازاریان ان زمان‬ ‫مسجدی را ساخت که یکی از مهمترین کانون های مبارزه‬ ‫شد‪ .‬اما مسجد در همان زمان نیز فعالیت های سیاسی در‬ ‫چند محور داشت؛ یکی از ان محورها این بود که مسجد‬ ‫پایگاه و مرک��زی برای برگزاری مجالس ختم از س��وی‬ ‫نیروهای ضدرژیم شاه بود که این البته مزیت هایی هم‬ ‫داشت؛ زیرا به دلیل موقعیت جغرافیایی ان که در نزدیکی‬ ‫بازار و اداره های دولتی مانن��د وزارت اقتصاد و دارایی‪،‬‬ ‫اداره رادیو‪ ،‬کاخ گلستان و مراکز قضایی و قوه قضائیه واقع‬ ‫شده بود‪ ،‬تظاهرات به نوعی در ان غیر رسمی محسوب‬ ‫می شد‪ .‬در این میان مسجد ارک با اولین تظاهرات علیه‬ ‫بهائی گری با سخنان اقای فلس��فی مورد توجه رسمی‬ ‫ کانون های مذهبی قرار گرفت‪ .‬در سال ‪ 1334‬با حمایت‬ ‫ایت اهلل بروجردی‪ ،‬حجت االسالم فلسفی علیه بهائیت‬ ‫سخنان تندی گفت که منجر به تخریب مرکز بهائی گری‬ ‫ایران و ساختمان حضیره القدس (حوزه هنری کنونی)‬ ‫شد که بازتاب تبلیغی سیاسی گسترده ای داشت‪ .‬فلسفی‬ ‫به عنوان منبری مسجد ارک سخنان تند خود را در زوایه‬ ‫دو ضلع دیگر‪ ،‬یکی بازار و کاخ گلس��تان علیه سیاست‬ ‫حاکم وقت بیان می کرد‪ .‬وی می گوید که در مراسم ختم‬ ‫ایت اهلل بروجردی‪ ،‬بح��ث انجمن های ایالتی و والیتی‪،‬‬ ‫انقالب س��فید و حادثه فیضیه‪ ،‬ماج��رای ‪ 15‬خرداد ‪42‬‬ ‫سخنان اعتراضی گفته است تا جایی که واعظ ان مورد‬ ‫سوءقصد قرار گرفت و مسجد تعطیل ش��د‪ .‬اما در اوج‬ ‫انقالب‪ ،‬مسجد بازگشایی شد و فعالیت سیاسی مجدد‬ ‫خود را با مراس��م ختم دکتر علی ش��ریعتی و شهادت‬ ‫حاج اقا مصطفی خمینی که هر یک سخنران های متعدد و‬ ‫متفاوتی داشت‪ ،‬شروع کرد‪.‬‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫از واعظ تا مداح‬ ‫انقالبکهپیروز شد‪،‬مسجد ارک راهی دیگر بافردی‬ ‫دیگر را پیمود‪ .‬انقالب که پیروز شد او‪25‬ساله بود و حاال‬ ‫ان جوان انقالبی در میان هم مسلکان انقالبی اش‪ ،‬طرحی‬ ‫نو در انداخته است وشهرتش از منبریهای بزرگ از کافی‬ ‫گرفته تا فلسفی بسیار بیشتر شده است‪ .‬منبر مسجد ارک‬ ‫تهران در مناسبت ها به نام اوست و جماعت زیادی را پای‬ ‫این منبر می کشاند‪ .‬او این روزها یکی از بهترین مداح های‬ ‫ایران و تهران اس��ت و البته چند سالی است که سخنان‬ ‫سیاسی او در مجالس مذهبی همپای دیگر سیاسیون نقل‬ ‫می شود‪ .‬شاید به همین دلیل باشد که مداحان این روزها‬ ‫در ایام محرم سیاست ورزی را در ادعیه ها‪ ،‬نوحه خوانی ها‬ ‫و ذکر مصیبت درهم امیخته اند‪ .‬حاج منصور ارضی سال‬ ‫‪ ۱۳۳۲‬شمسی در تهران متولد ش��د‪ .‬وی مداحی و ذکر‬ ‫برای اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السالم را از سن‬ ‫پنج سالگی اغاز کرد و در مجالسی که در محله های قدیم‬ ‫تهران برگزار می شد‪ ،‬ش��رکت می کرد‪ .‬در سن نوجوانی‬ ‫به همراه عمویش (حاج حس��ن ارضی) در مراسم های‬ ‫مختلف به ویژه در مراسم دعای کمیل امامزاده قاسم و‬ ‫همچنینهمههفتهدرحرمحضرتعبدالعظیم (ع)شرکت‬ ‫می کرد‪ .‬اما اینها تمام ویژگی های «حاج منصور » نیست که‬ ‫او نسبتی ناگسسته با سیاست دارد؛جایی که دوم خرداد‬ ‫‪ 76‬یک تنه از لیبرالیسم فرهنگی حاکم بر دولت و وزیر‬ ‫ارشادش انتقاد می کرد‪ .‬در این میان ش��اید انچه در تیر‬ ‫‪ 1384‬رخ داد‪ ،‬جایگاه و وزن سیاسی او را نزد دولتمردان‬ ‫پاستور نشین تغییر داد؛ جایی که برخی مدعی بودند وقتی‬ ‫او در مراسم هایی که دولتمردان شرکت می کنند‪ ،‬مداحی‬ ‫می کند محمد خاتمی‪ ،‬رئیس جمهور وقت در ان شرکت‬ ‫نمی کند‪ ،‬اما ای��ن در دولت نهم جایگاهی عکس یافت‪.‬‬ ‫جایی که محمود احمدی نژاد تنها رئیس جمهوری بود‬ ‫که نه در مراسم های رس��می که در مراسم مسجد ارک‬ ‫همراه مردم عادی تهران در ان شرکت می کردند‪ .‬اما این‬ ‫روزها همه چیز عوض شده و او در ارک تهران از دولت‬ ‫انتقاد می کند پاستور؛ جایی که به جای برخی از رسانه ها‬ ‫اوست که در مناسبت های مذهبی از مسجد ارک به انتقاد‬ ‫می نشیند؛ مسجدی که هنوز جایگاه مهمی دارد و یکی از‬ ‫اضالعسیاست ورزیاست‪.‬سهضلعیکهگرچهدرظاهر‬ ‫شکسته شده اما هنوز پابرجاست‪ .‬حاج منصور ارضی‬ ‫شاید به نوعی مهمترین مداح ایران باشد‪ .‬به این دلیل که او‬ ‫هیچ گاه از سیاست دور نبوده‪g .‬‬ ‫‪ 3‬برادر‪،‬‬ ‫محمدرضا از همه‬ ‫جوان تر‪،‬مرتضی‬ ‫برادر میانی و‬ ‫محسن بزرگترین‬ ‫که روزی در‬ ‫مقابل بنیانگذار‬ ‫انقالب نیز مداحی‬ ‫کرد؛ برادرانی از‬ ‫خاندانی که اهل‬ ‫مداحی بودند‬ ‫مثلث طاهری ها‬ ‫محمد طاهری سال هاست در شرق تهران و حسینیه پنبه چی مرثیه خوانی میکند‬ ‫‪2‬‬ ‫محمد رضا‪ ،‬برادر محسن و مرتضی چهره ای‬ ‫نوگراتر از دیگر برادران خود است؛ جایی که او‬ ‫مثلث مداح��ی این خاندان را کامل کرده اس��ت‪.‬‬ ‫او در حس��ینیه مرحوم پنبه چی که موس��س اش‬ ‫مرحوم حاج مرتضی پنبه چی است‪ ،‬سال هاست‬ ‫می خوان��د؛ مکانی که در س��ال ‪ 1342‬توس��ط‬ ‫او ساخته ش��د و فرزندانش ‪ 33‬س��ال بعد ان را‬ ‫نوس��ازی کردند و دارای دو طبقه حسینیه مجزا‬ ‫برای اقای��ان و خانم ها بوده ک��ه هرکدام حدود‬ ‫‪500‬متر مربع بنا دارد‪.‬‬ ‫اما حس��ینیه پنبه چی که به نظر می رس��د از‬ ‫سنت ساخت اماکن مذهبی توسط بزرگان اصناف‬ ‫بنا ش��ده اس��ت‪ ،‬با خاندان طاهری پیوند دارد‪.‬‬ ‫مداحی جوان الغر اندامی مقابل امام در جماران‬ ‫در س��ال های جنگ‪ ،‬ش��اید اولین تصاویری از‬ ‫مداحانی ب��ود که ش��یوه جدی��دی را در مقابل‬ ‫مداحان س��نتی ارائ��ه دادند‪ .‬خان��دان طاهری‪،‬‬ ‫نام اش��نایی برای هیاتی هاس��ت‪ .‬پدر محس��ن‪،‬‬ ‫محمد رضا و دیگر برادران طاه��ری از مداحان‬ ‫معروف تهران بود‪ .‬در دهه ‪ 60‬نام حاج محس��ن‬ ‫بیشتر از خیلی از اسم های اشنای دیگر در مداحی‬ ‫سر زبان ها بود‪.‬‬ ‫خاندانی نسل در نس��ل مداح‪ ،‬پدربزرگ مرحوم‬ ‫نادعلی کربالیی‪ ،‬یعنی کربالیی نادعلی طاهری لباس‬ ‫مداحی بر تن داشت؛ همان لباس بلندی که مداحان‬ ‫قدیمی غالبا به تن می کردند و به ان قبا یا لباده مداحی‬ ‫هم می گویند‪ ،‬پدر هم معموال تا اخر این لباس را به تن‬ ‫داشت‪ .‬حاج شیخ اکبر نظری تهرانی‪ ،‬دایی شان بود و‬ ‫از طلبه های مدرسه حاج اقای مجتهدی؛ منبری بدون‬ ‫عمامه‪ .‬محسن و مرتضی مداحی را از کودکی از پدر‬ ‫می اموختند و محله شان نازی اباد بود‪.‬‬ ‫محس��ن طاهری می گوید‪« :‬ش��اگردی ما بیشتر‬ ‫در محضر پدرمان بوده‪ .‬از دوران نوجوانی هم که در‬ ‫معیت مرحوم حاج اقای کافی بودیم‪ .‬از سال های دهه‬ ‫‪ 50‬تا سال ‪ 57‬که ایشان براساس ان تصادف ساختگی‬ ‫به رحمت خدا رفتند ما همراه اقای کافی به شهرهای‬ ‫مختلف و مهدیه های اس��تان ها می رفتیم‪ .‬می ش��ود‬ ‫گفت مرحوم کافی در هدایت ما به شهرهای مختلف‬ ‫و جلسات بزرگتر نقش داشتند و مرحوم پدرمان در فن‬ ‫مداحی و استادی ما‪ .‬ما به غیر از مرحوم پدر از اساتید‬ ‫دیگر هم اس��تفاده کردیم؛ مثل مرح��وم عالمه‪ ،‬حاج‬ ‫حس��ن دوالبی‪ ،‬حاج حس��ن محمدی و حاج احمد‬ ‫شمشیری‪ .‬از هر باغی یک گلی چیدیم‪».‬‬ ‫اولین مراس��می که رس��می خواندند در مهدیه‬ ‫‪77‬‬ ‫افتاب‬ ‫تهران بود‪« :‬حاج اقا کافی اش��اره ک��رد و ما کنار‬ ‫منبر چند دقیقه ای می خواندیم‪ .‬حتی یادم هست‬ ‫ندب��ه ای را ایش��ان در حرم حض��رت معصومه‬ ‫س�لام اهلل علیه��ا خواندن��د‪ .‬روز اربعی��ن بود و‬ ‫جمعیت عظیمی از ش��هرهای مختلف از ش��ب‬ ‫قبل امده و جا گرفته بودند‪ .‬ان ندبه بیش از س��ه‬ ‫ساعت طول کشید‪ ».‬حاج مرتضی هم انجا خواند‬ ‫و مرحوم ش��یخ احمد کافی تشویق شان کرد‪ .‬اما‬ ‫وقتی فرزند ارش��د و م��داح طاهری ها خدمت‬ ‫رهبر معظم انقالب رف��ت همه او را ش��ناختند‪:‬‬ ‫«معموال روزهای عاش��ورا یا روز رحلت امام از‬ ‫تلویزیون پخش می شود‪ .‬من در ان فیلم یک جوان‬ ‫الغراندام بیست و دو‪ ،‬سه ساله هستم که با غزلی‬ ‫از حاج علی انسانی شروع کردم‪ .‬غزلی بود مربوط‬ ‫به وداع که می گوید «مرا یک دم ببین اکنون وفای‬ ‫دختر خود را‪ /‬ز روی اس��ب خود بر زیر پا افکن‬ ‫سر خود را‪ .‬به محض خواندن ما امام دستمالشان‬ ‫را دراوردند و شروع کردند به گریه کردن‪ .‬بعد هم‬ ‫نوحه ای خواندم و بع��د هم مرحوم اقای کوثری‬ ‫فیض دادند‪».‬‬ ‫خواندن حاج محسن و مرتضی از مرزهای‬ ‫ایران فراتر رف��ت و به منهت��ن در ایاالت متحده‬ ‫امری��کا و پایتخت های اروپایی هم رس��ید؛ «ما‬ ‫س��ال ها به منهتن نیویورک می ر فتیم‪ .‬همان جایی‬ ‫که برج ه��ای دوقل��وی کذایی انجا ب��ود‪ .‬در ان‬ ‫خیابان روزی را داشتند به اسم «روزحسین » که‬ ‫یکش��نبه ای بود که در دهه محرم قرار می گرفت‪.‬‬ ‫گاهی این یکش��نبه می شد ش��ب چهارم محرم‬ ‫و گاهی هم می ش��د ش��ب عاش��ورا یا تاسوعا‪.‬‬ ‫جمعیت مفصلی از کشورهای مختلف مثل ایران‪،‬‬ ‫عراق‪ ،‬پاکس��تان و لبنان می امدن��د‪ .‬از همه ابزار‬ ‫عزاداری هم که در ایران است مثل تعزیه خوانی‬ ‫و شبیه خوانی و علم و کتل استفاده می کردند‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫صدای روز محرم‬ ‫محمود کریمی و هیاتش‬ ‫در امامزاده علی اکبر چیذر‬ ‫حاج محس��ن طاه��ری از‬ ‫جم��اران تا منهت��ن نیویورک‬ ‫خوانده است؛بین المللی ترین‬ ‫مداحی که از اروپا تا امریکا‬ ‫و اس��یا در هیات ع��زاداری‬ ‫خوانده است‬ ‫‪78‬‬ ‫‪4‬‬ ‫منطقه شمیران جدا از اینکه امروز در میان برج های‬ ‫بزرگ و منطقه کوهستانی ش��ناخته شده است؛ پیش از‬ ‫این مرکزیت چن��د ده بود که هر کدام برای خودش��ان‬ ‫امامزاده ای داشتند که امامزاده صالح شاید مثل دهستان‬ ‫شمیران مرکزیت همه انهاست‪ .‬از امامزاده قاسم تا امامزاده‬ ‫اسماعیل و علی اکبر که این دو اخری در محله مذهبی‬ ‫و سنتی چیذر امروز و شیذر قدیم قرار دارند و یکی از‬ ‫کانون های عزاداری در ماه محرم است؛ به میانداری یکی‬ ‫از معروف ترین مداح های تهران که در ایام عزای محرم‬ ‫در بیشتر رسانه های صوتی و تصویری و ضبط صوت‬ ‫ماشین های مردم می توانی صدای وی را بشنوی‪.‬‬ ‫امامزاده علی اکبر چیذر جدا از مراس��م پرشور‬ ‫مداح��ی اش یک��ی از معروف تری��ن اماک��ن مذهبی‬ ‫محله های تهران اس��ت ب��ا گلزار ش��هدایش و حوزه‬ ‫علمیه چیذر که روزگاری ش��هید اندرزگو در ان با نام‬ ‫ش��یخ تهرانی خود را مخفی ک��رده ب��ود و علیه رژیم‬ ‫مبارزه می کرد‪ .‬در این میان امامزاده علی اکبر تنها بقعه‬ ‫متبرکه چیذر نیست‪ .‬امامزاده اسماعیل چیذر از پسران‬ ‫امام موسی کاظم(ع) اس��ت‪ .‬ارامگاه او در تهران و در‬ ‫شمال بزرگراه ایت اهلل صدر و جنوب چیذر واقع شده‬ ‫و از خیابان پاشاظهری نیز به ان دسترسی وجود دارد‪.‬‬ ‫در یکی از روایت های معروف امده اس��ت؛ او جوان‬ ‫ی و در دهی‬ ‫‪ ۱۹‬ساله ای بوده که در حوالی تجریش زخم ‬ ‫بنام شیذر(چیذر فعلی) و در کنار درخت چناری سر‬ ‫بریده شده است‪ .‬هیات های مختلفی برای عرض ادب‬ ‫به این مکان می ایند و سپس به طرف امامزاده علی اکبر‬ ‫می روند‪«.‬من محمود (عباس) کریمی فرزند نقی هستم‬ ‫به وسعت تاریخ تهران‬ ‫نگاهی به مسجد جامع بازار تهران و مراسم های مذهبی اش‬ ‫‪3‬‬ ‫نوشته است که «چند وقتی است که دیدم به نام این حقیر‬ ‫سایت ها و وبالگ های مختلفی پیدا می شود که به بنده‬ ‫هیچ ربطی ندارد‪.‬البته بسیاری از دوستان از روی محبت‬ ‫دست به این کار زده اند ولی قلبا رضایت نداشتم زیرا‬ ‫در این سایت ها و وبالگ ها از قول این حقیر نظرات یا‬ ‫افتاب‬ ‫که در سال ‪ ۱۳۴۷‬در یکی از محله های مذهبی تهران به‬ ‫دنیا امده ام‪ .‬شغلم ازاد و مرتبط با فعالیت های صنعتی‬ ‫اس��ت‪ ».‬این را محمود کریمی می گوید که این روزها‬ ‫صدایش بیشتر از هر مداح دیگری به گوش می رسد‪.‬‬ ‫هیات او در امام��زاده علی اکبر چیذر رونقی دوچندان‬ ‫به این محل��ه قدیمی و مذهبی تهران داده اس��ت‪ .‬پدر‬ ‫محمود کریمی در سال ‪ ۱۳۶۱‬در عملیات فتح المبین‬ ‫در دشت عباس مفقوداالثر شده و برادرش ابوالفضل‬ ‫کریمی نیز در کربالی ‪ ۵‬شلمچه در سال ‪ ۶۵‬به شهادت‬ ‫رسید‪ .‬او دارای س��ه برادر به نام های احمد‪ ،‬محمد و‬ ‫حسین نیز هست که محمد را بیشتر در کنار او در برخی‬ ‫از مراس م عزاداری محرم دیده ایم‪ .‬محمد صدایی شبیه‬ ‫به حاج محم��ود دارد‪ .‬وی ابتدا دانش��جوی مدیریت‬ ‫صنعتی دانشگاه عالمه طباطبایی بوده که حتی ‪ ۷۴‬واحد‬ ‫درسی را نیز گذرانده است‪ ،‬اما خودش می گوید‪ «:‬از‬ ‫انجایی که حضور در جبهه فرهنگی را مقدم تر دانستم‬ ‫به سراغ مطالعات مرتبط با بحث های فرهنگی و به ویژه‬ ‫مداحی رفتم و در این زمینه به کسب معارف اسالمی‬ ‫ پرداختم‪ ».‬محم��ود کریمی البته ورزش��کار هم بوده‪.‬‬ ‫دارای کمربند سیاه دان دو در رشته جودو نیز هست‪ .‬در‬ ‫رشته شین ذن کاراته نیز کمربند سیاه‪ ،‬دان هفت دارد‪.‬‬ ‫این روزها اگر نام او را در موتورهای جس��ت وجوی‬ ‫اینترنتی بگذارید‪،‬بیش از هر مداح دیگری از او نوای‬ ‫نوحه وجود دارد‪،‬همین باعث شده که برخی به اسم وی‬ ‫سایت بزنند که همین امر سبب شده وی پایگاهی خبری‬ ‫تاسیس تا اخبار خود را منتشر کند؛ او در اولین خبر خود‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫«مراسم احیای شب های قدر با حضور حضرت‬ ‫ایت اهلل مجتبی تهرانی در مس��جد جامع بازار تهران»‬ ‫«مراسم سخنرانی شیخ حس��ین انصاریان در مسجد‬ ‫بازار تهران» و‪ ...‬اینها نمونه هایی از برگزاری مراسم های‬ ‫مذهبی در یک��ی از قدیمی ترین و مهمترین مس��اجد‬ ‫تهران است که در شبستان چهل ستون برگزار می شود؛‬ ‫مراس��می که با اقامه نماز قضا در شبس��تان زیر گنبد‬ ‫(عتیق) اغاز و در چهل ستون خاتمه می یابد‪.‬مسجدی‬ ‫که ی��ک در ان به ب��ازار اهنگره��ا و در دیگرش بازار‬ ‫شیرازی ختم می شود‪ .‬قدیمی ترین مسجد تهران گرچه‬ ‫تاریخ دقیق ساختش مشخص نیست‪ ،‬ولی از شواهد‬ ‫تاریخی اینگونه پیداس��ت که در عهد شاه عباس دوم‪،‬‬ ‫در سال ‪ 1074‬ه‪.‬ق به اهتمام فردی به نام «رضی الدین»‬ ‫ساخته ش��ده با س��ه شبس��تان‪ .‬در برخی از نقل های‬ ‫غیر مستند و اعجاب گونه گفته می شود که قدیمی ترین‬ ‫شبستان ان شاید بیش از حدود هزار سال عمر دارد که‬ ‫به شبستان ایت اهلل شاه ابادی معروف است و شبستان‬ ‫دوم ان‪ ،‬شبستان عتیق است که بیش از ‪700‬سال عمر‬ ‫دارد و شبس��تان گرمخانه که قبل از انقالب و در زمان‬ ‫پهلوی دوم به عنوان گرمخانه مستمندان معروف بوده‪.‬‬ ‫در محراب مس��جد جامع بازار علما و س��اداتی‬ ‫حضور داش��تند از خاندان تهرانی ها؛ از ایت اهلل عظمی ‬ ‫حاج حسن سعید تهرانی که پس��ر حاج ایت اهلل میرزا‬ ‫عبداهلل سعید تهرانی بوده تا هم اکنون که امام جماعت ان‬ ‫ایت اهلل حاج اقا مجتبی تهرانی است که از حدود ‪ 40‬یا‬ ‫‪50‬سال پیش تاکنون به اقامه نماز می پردازد‪.‬قبل از انقالب‬ ‫مسجد جامع بازار‪ ،‬تنها مسجد جامع تهران بوده‪ ،‬اما پس‬ ‫از فتوای امام خمینی(ره) مبنی ب��ر قرار گرفتن تهران در‬ ‫زمره بالد کبیره‪ ،‬مساجد متعددی در شهر تهران ساخته‬ ‫شد‪ ،‬مثل مسجد جامع جمهوری‪ ،‬مسجد جامع افسریه‪،‬‬ ‫مسجد جامع نارمک‪ ،‬مسجد جامع پونک‪ ،‬مسجد جامع‬ ‫ضرابخانه‪ ،‬مسجد جامع چیذر‪ ،‬مسجد جامع شمیران‬ ‫و‪ ...‬ولی هنوز به دلیل اینکه این مسجد در بافت اصلی‬ ‫تهران و نه شهرستان های ان قرار دارد‪ ،‬از اهمیت ویژه ای‬ ‫برخوردار اس��ت‪ .‬قبل از انقالب‪ ،‬این مس��جد بیش از‬ ‫سال ها محل تدریس امام بوده است‪ .‬علمای بزرگی به این‬ ‫مسجد عنایت داشته اند ‪ .‬برای نمونه می توان به حضرات‬ ‫ایات شاه ابادی‪ ،‬سید حسن رفیعی قزوینی‪ ،‬مسیح‪ ،‬سبط‬ ‫الشیخ‪ ،‬حاج میرزا عبداهلل کمره ای‪ ،‬میرزا عبداهلل سعید و‬ ‫حسن سعید اشاره کرد‪.‬‬ ‫مس��جد جامع بازار از گذش��ته به دلیل حضور‬ ‫بازاری ها در ان در کانون توجه نیروهای مذهبی مبارز‬ ‫بوده است‪ .‬عزت ش��اهی از مبارزان زمان شاه با اشاره‬ ‫به حضور مقام معظم رهبری در این مسجد می گوید‪:‬‬ ‫«تقریبا از سال ‪ 1342‬در مس��جد جامع بازار بودم‪ .‬در‬ ‫ته��ران پاتوق و پای��گاه اصلی مبارزه‪ ،‬همین مس��جد‬ ‫جامع بود که به صورت علنی مبارزه می کردند‪ ،‬یکی از‬ ‫سخنران های مسجد‪ ،‬شخص جناب ایت اهلل خامنه ای‬ ‫بودند‪ .‬ایشان انجا بیشتر صحبتشان درباره همین‬ ‫مسائل مبارزه و تفسیر قران بود‪ .‬سخنرانی ایشان‬ ‫بیشتر در تفسیر ایات قران بود‪ .‬چون ان موقع رسم‬ ‫بر این بود که خیلی مبارزه را به صورت علنی اسم‬ ‫نمی اوردند‪ .‬این نبود که شخص شاه یا افراد وزرا را‬ ‫اسم بیاورند‪ .‬خیلی از مسائل به صورت غیرمستقیم‬ ‫مطرح می ش��د‪ .‬ایش��ان راجع به مبارزه با کفار و‬ ‫طاغوت ایات و احادیث��ی را مطرح می کردند و در‬ ‫رابطه با یزید و معاویه احادیثی را مطرح می کردند‬ ‫اما برداش��ت ها و تفس��یرهایی که از این ایات و‬ ‫احادیث می کردند‪ ،‬شبیه زمان حاضر بود و معطوف‬ ‫به مبارزه با رژیم پهلوی‪».‬یگانگی مس��جد جامع‬ ‫بازار که به نوعی مس��جد جامع تهران نیز بود‪ ،‬از‬ ‫شهید مطهری گرفته تا شهید باهنر و دیگر منبری ها‬ ‫را به انجا می کشاند‪ ،‬اما بعد از پیروزی انقالب منبر‬ ‫شیخ حس��ین انصاریان در این مس��جد و مداحی‬ ‫منص��ور ارضی چیز دیگ��ری بود‪ .‬در س��ال های‬ ‫میانی دهه شصت‪ ،‬مش��هورترین و معروف ترین‬ ‫مداحان تهران‪ ،‬مراسم عاشورای مسجد جامع را‬ ‫برگزار می کردند؛ شیخ حسین انصاریان و منصور‬ ‫ارضی‪ .‬در سال های بعد هم انصاریان سخنران روز‬ ‫عاشورای مسجد جامع بود‪ ،‬اما منصور ارضی دیگر‬ ‫به انجا نیامد‪ .‬تا برخی از ان به عنوان جدایی سخن‬ ‫بگویند اما حضور انصاریان در یکی از شب های ماه‬ ‫رمضان سال ‪ ۱۳۷۲‬در مراسم مسجد ارک که حاج‬ ‫منصور ارضی برگزارکننده ان بود و مداحی ارضی‬ ‫در حسینیه اب منگل که انصاریان سخنران اصلی‬ ‫ان بود بر این ش��ایعات پایان داد‪ .‬اگرچه هیچ گاه‬ ‫این دو دیگر ب��ا هم و در کنار هم در یک مراس��م‬ ‫حضور نداشتند‪ ،‬اما هنوز مسجد جامع بازار یکی‬ ‫از مهمترین اماکنی است که مراسم مذهبی در ان‬ ‫برگزار می شود‪g .‬‬ ‫جوابیه هایی نوشته می شود که شاید با ان مخالف هم‬ ‫باشم‪ .‬به همین جهت راضی به ایجاد سایت شخصی‬ ‫خود شدم‪».‬‬ ‫با این حال او بیشتر از هر مداحی دیگری در محیط‬ ‫وب حضور دارد‪g .‬‬ ‫‪79‬‬ ‫بوی سیب و حرم حبیب‬ ‫‪5‬‬ ‫هیات بزرگ غرب تهران و سعید حدادیان‬ ‫افتاب‬ ‫ش��ب های ماه رمضان ترافیکی از تقاطع خیابان‬ ‫اذربایجان و زیرگذر یادگار امام هست که در کنارش‬ ‫جمعیتی را می بینی که به س��رعت خود را به صدایی‬ ‫می رسانند که مناجات های رمضانیه را زمزمه می کند‪.‬‬ ‫در تراکم ماش��ین هایی که کند کند حرک��ت می کنند‪،‬‬ ‫ارام ارام ب��ه صدای��ی نزدیک می ش��وی ک��ه یکی از‬ ‫بزرگترین مجالس مذهبی در ان برگزار می شود‪.‬جایی‬ ‫که سعید حدادیان در مس��جد امام حسن مجتبی(ع)‬ ‫می خواند؛ البت��ه حاال حوزه مقاومت بس��یج س��پاه‬ ‫پاسداران که جای بزرگتری برای برگزاری این مراسم‬ ‫است؛ محلی که س��ابق در انتهای تهران قرار داشت‪.‬‬ ‫شرکت کارخانجات پارس الکتریک که در سال ‪1341‬‬ ‫تاسیس ش��ده اس��ت‪،‬کارخانه ای که فعالیت های ان‬ ‫کارهای صنعتی و تولیدی مونت��اژ رادیو و تلویزیون‬ ‫ش��رکت گروندیک المان بود‪ ،‬حاال ب��ه محلی برای‬ ‫برگزاری فعالیت های فرهنگی و عزاداری در ماه های‬ ‫رمضان و محرم تبدیل ش��ده است‪ .‬کارخانه ای که در‬ ‫سال ‪ 1371‬نقل و انتقال سهام بین سازمان صنایع ملی‬ ‫ایران و شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا)‬ ‫و سازمان تامین اجتماعی در ان صورت گرفت و اداره‬ ‫امور ش��رکت را هیات مدیره منتخب مجمع صاحبان‬ ‫سهام‪ ،‬عهد ه دار شده اس��ت‪ .‬البته چند سالی است که‬ ‫چند ش��هید گمنام هم در مجاورت ان به خاک سپرده‬ ‫شده اند و ایستگاه مترو نیز در حال احداث است‪ .‬در‬ ‫این میان س��عید حدادیان خاطره دنبال��ه دار برگزاری‬ ‫عزاداری است‪.‬‬ ‫اول هیات رزمن��دگان غرب تهران ب��ود‪ ،‬هیاتی‬ ‫س��یار که بچه های س��پاه و بس��یج غرب تهران ان را‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫سعید حدادیان‬ ‫بعد از حاج‬ ‫منصور ارضی از‬ ‫چهره های نوگرا و‬ ‫با اصالت مداحی‬ ‫است که اگر‬ ‫روزی به مجلسی‬ ‫که وی می خواند‬ ‫بروید بیشتر از‬ ‫هر جای دیگری‬ ‫جوانان را می بینید‬ ‫‪80‬‬ ‫اداره می کردن��د‪ ،‬هیات��ی ک��ه س��ن دار هایش ب��ه زور‬ ‫‪ 40‬س��اله می ش��دند و گوی��ی ش��ب های عملیات و‬ ‫روزهای جنگ را در میان نج��وای مداح جوان که بعد‬ ‫از مراسم‪ ،‬شوخ طبعی اش گل می کرد‪،‬مشاهده می کردند‪.‬‬ ‫بعدها پنج ش��نبه صبح ها‪ ،‬زیارت عاشورا‪ .‬همان هیات‬ ‫این بار در مسجد امام حس��ن مجتبی(ع) و این روزها‬ ‫ک��ه کارخانه پ��ارس الکترونیک مجاور این مس��جد‪،‬‬ ‫حوزه مقاومت بس��یج شده اس��ت‪،‬محل مراسم های‬ ‫حاج علی اصغر حدادیان یا همان «حاج س��عید» شده‪.‬‬ ‫وی اگرچه مداحی را امری سیاسی می داند و تفکیکی‬ ‫بین مداحی و سیاس��ت نمی بیند در هیاتی به میزبانی‬ ‫هی��ات رزمندگان غ��رب تهران می خواند؛ مجلس��ی‬ ‫که بس��یاری از حامی��ان احمدی نژاد از جمله حس��ن‬ ‫بیادی عضو شورای شهر تهران‪ ،‬حبیب کاشانی عضو‬ ‫شورای شهر تهران و مدیرعامل سابق باشگاه پرسپولیس‬ ‫و پرویز س��روری نماینده مردم ته��ران در خانه ملت‬ ‫پای ثابت مجلس او هس��تند‪ .‬وی می گوید که در کنار‬ ‫مداحی مدیر اموزش در کارخانه های داروسازی لقمان‬ ‫و سقزس��ازی بوده و پیش‪‎‬تر هم معلم‪ .‬از ‪ ۱۷‬س��الگی‬ ‫جزو اموزش و پرورشی ها محسوب می شده‪ ،‬بعد در‬ ‫موسسه فرهنگی هدایت که اقایان قرائتی و علم‪‎‬الهدی‪،‬‬ ‫ایت‪‎‬اهلل مهدوی کنی و تهرانی متولی ان بودند در نقاط‬ ‫محروم فعالیت‪‎‬های فرهنگی‪ ،‬علم��ی و ایدئولوژیک‬ ‫می‪‎‬کرده است‪ .‬حاال او در کنار اینکه یکی از چهره های‬ ‫مشهور مداحی اس��ت‪ ،‬از جمله مداحانی است که در‬ ‫دانشگاه تهران و نمایندگی ولی فقیه در امور دانشجویان‬ ‫فعالیت می کند و یک پای ثابت مراسم مسجد دانشگاه‬ ‫تهران است و رابطه مداومی مثل استادش با سیاست‬ ‫دارد؛ روزی که او در کنار محم��ود کریمی در میدان‬ ‫ولیعصر(عج) در کنار احمدی نژاد جشن پیروزی در‬ ‫دور دوم ریاست جمهوری را برگزار کردند؛ رابطه ای‬ ‫که این روزها نه تنها قطع ش��ده اس��ت بلکه دیگر به‬ ‫کدورت و منازعه هم کش��یده شده‪ .‬او در گفت وگو با‬ ‫یک هفته نامه از سابقه سیاس��ی اش می گوید‪«:‬از سال‬ ‫‪ ۱۳۷۶‬که وارد دانش��گاه ش��دم با اینکه از لحاظ نوع‬ ‫نگاه‪ ،‬بنده جزو دوم‪‎‬خردادی‪‎‬ها حساب نمی‪‎‬شدم‪ ،‬اما‬ ‫در دانشگاه تهران تعامل بس��یار قوی با همه طیف‪‎‬ها‬ ‫داشتم‪ .‬از سال ‪ ۷۶‬در مس��جد دانشگاه تهران بوده‪‎‬ام و‬ ‫جریان روضه را طوری در دانشگاه تهران راه انداختیم‬ ‫که حتی زمان جنگ هم اینطور نبود‪ .‬محرمی که اینجا‬ ‫داشتیم در جنگ ندیدم‪ .‬اقای زاکانی‪ ،‬مدیر مسجد بود‪.‬‬ ‫اقای حیدری و اقای متولیان بودن��د و اقای ابوترابی‬ ‫مسئول نهاد هم حضور داشتند‪ .‬خیلی از اقایانی که االن‬ ‫مس��ئولیتی در نظام دارند‪ ،‬جزو خدمتگزاران مسجد‬ ‫دانش��گاه تهران بودند‪ ».‬و از رابطه اش با احمدی نژاد‬ ‫می گوی��د‪« :‬وقتی اقای احمدی‪‎‬نژاد ش��هردار ش��د‪،‬‬ ‫خیلی خوشحال شدم‪ .‬بارها س��رکار از حال می‪‎‬رفت‪.‬‬ ‫خیلی زحمت می‪‎‬کشید‪ .‬شهرداری تنها جایی بود که‬ ‫می‪‎‬دیدیم یک مس��ئول مملکتی به‪‎‬جای اینکه دائم از‬ ‫مردم پول بگیرد؛ به انها تخفیف می‪‎‬دهد‪ .‬ما این مهندسی‬ ‫اجتماعی و ترمیم زخم‪‎‬های مردم را الزم داشتیم‪ .‬الزم‬ ‫بود به مردمی تخفی��ف دهیم که مال��ی‪ ،‬جانی‪ ،‬قدمی‬ ‫ و درمی ایثار می‪‎‬کنند‪ .‬این راه بس��یار خوبی بود‪ .‬بعد‬ ‫هم به او گفتیم برای رئیس‪‎‬جمه��وری جلو بیاید‪ .‬کم‬ ‫نبودند کاندیداهایی که جلس��ه می‪‎‬گذاشتند و نظر مرا‬ ‫می‪‎‬شنیدند‪ .‬منظورم این اس��ت که از سال ‪ ۱۳۸۴‬نگاه‬ ‫خاص داش��تم و داخل این فضاها بودم‪».‬رابطه حاج‬ ‫س��عید حدادیان با دولت اما در ح��ال حاضر تعریفی‬ ‫ندارد‪ .‬کافی اس��ت نام س��عید حدادی��ان را به اضافه‬ ‫مشایی در موتور های جست وجوی مرسوم اینترنتی‬ ‫جست وجو کنید تا متوجه ش��وید داستان از چه قرار‬ ‫است‪ .‬سعید حدادیان حاال هم خودش مداح است و هم‬ ‫پسرش که بوی سیب و حرم حبیب را خوانده است‪g.‬‬ ‫افتاب‬ ‫اسالمگرایان همیشه برنده هستند‬ ‫سلفی های مصر معتدل هستند‬ ‫سه گانه اسالمگرایان اخوانی‬ ‫چگونه با جهان تعامل می کنند‬ ‫سه گانه اسالمگرایان‬ ‫در ای��ن میان ذک��ر این نکته ضروری اس��ت که‬ ‫جریان اس�لامگرایی در عین همگرای��ی که می تواند‬ ‫داش��ته باش��د ‪ ،‬متف��اوت عم��ل می کن��د‪ .‬ج��دا از‬ ‫اخوان المسلمین که بیش از هشت دهه است در مصر‬ ‫جایگاه معنوی بس��یار زیادی دارد‪ ،‬گ��روه جماعت‬ ‫افتاب‬ ‫ظهور اخوان المسلمین در عرصه سیاسی مصر‬ ‫تالشی است که بسیاری از تحلیلگران از ان با عنوان‬ ‫یک پیروزی ی��اد می کنند؛ گویی سرنوش��ت مختوم‬ ‫اخوان المسلمین پیروزی در انتخابات مصر بود‪ .‬البته‬ ‫کشورهای غربی تا حدودی از این موضوع ناخرسند‬ ‫هس��تند و می بینیم که بسیاری از کش��ورهای غربی‬ ‫تحرکاتی را در این م��ورد انجام داده ان��د‪ .‬ما می دانیم‬ ‫که اخوان المس��لمین نزد غربی ها یک جریان اسالمی‬ ‫بس��یار پویا و البته از نگاه انها خطرناک اس��ت‪ ،‬اما با‬ ‫توجه ب��ه ت�لاش و حرکت های مختل��ف غرب این‬ ‫اخوان المسلمین بود که در انتخابات اخیر مصر برنده‬ ‫و پیروز ش��د‪ .‬همانطور ک��ه می دانید ای��ن انتخابات‬ ‫چند مرحله ای است و پیش بینی ها در نهایت این است‬ ‫که اخوانی ها برنده خواهند بود‪ .‬البته در کنار پیروزی‬ ‫اخوان المس��لمین نیروهای اس�لامی مث��ل جماعت‬ ‫اسالمی که از جریان سلفی های مصر نمایندگی می کند‬ ‫نیز برنده انتخابات شده است‪ .‬این به این معناست که‬ ‫هیچ گروه سیاس��ی یا گروه دوم دیگری نمی تواند در‬ ‫مقابل جریان گروه های اسالمی عرض اندام کند‪ .‬البته‬ ‫برخالف دیگران‪ ،‬من معتقد هستم که جریان جماعت‬ ‫اسالمی (س��لفی ها) در مقایس��ه با دیگر جریان های‬ ‫سلفی کشورهایی مثل عربستان‪ ،‬اردن‪ ،‬تندرو و رادیکال‬ ‫نیستند‪ .‬به طور کلی اس�لامگرایی در مصر با اعتدال و‬ ‫تعامل گره خورده و البته من موافق نیستم که جماعت‬ ‫اسالمی مصر که شاخه سیاسی سلفی ها هستند‪ ،‬همانند‬ ‫دیگر هم مسلکان خود و مانند انها تندرو باشند‪ .‬البته‬ ‫همانطور که گفتم اسالمگرایان (اخوانی ها – سلفی ها)‬ ‫در مقاب��ل گروه ه��ای دوم و مخالف و بعض��ا معاند‬ ‫برنده انتخابات هس��تند‪ ،‬اما این به این معنا نیست که‬ ‫انها افت��راق و جدایی دارند‪ .‬عرصه سیاس��ی مصر به‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪1‬‬ ‫همایون جریر‪/‬کارشناس جهان اسالم‬ ‫صورتی اس��ت که همس��ویی و همکاری میان همه‬ ‫گروه ها در حفظ مناف��ع برای مقصودهای سیاس��ی‬ ‫وجود دارد‪ .‬این البته خواست اسالمگرایان هم هست‪.‬‬ ‫ما چنین روحیه ای را در اس�لامگرایان مصر می بینیم‬ ‫که همکاری و همگرایی را م��ورد توجه قرار داده اند‪.‬‬ ‫نکته بارز دیگر در ش��رایط کلی مصر این که در عین‬ ‫حال که مش��کالتی وجود دارد و همچنین تحرکات‬ ‫کش��ورهای غربی ‪ ،‬هدف همه گروه ها این است که‬ ‫جامعه مصر به یک وفاق و انس��جام ملی چش��مگیر‬ ‫برسد‪ .‬در این راه اختالف میان گروه های سیاسی کم‬ ‫است؛ خصوصا اس�لامگرایان که از نظر فکری هم با‬ ‫یکدیگر همسویی دارند‪ .‬بر اساس همین همگرایی و‬ ‫وحدت بود که انقالب مصر در برابر رژیم دیکتاتوری‬ ‫مبارک که یگانه پایگاه غرب در منطقه بود‪ ،‬پیروز شد‪.‬‬ ‫این پیروزی جز با وفاق ملی میسر نمی شد‪ .‬امیدوارم‬ ‫که با حفظ وفاق ملی و فائق امدن بر تمام مش��کالت‬ ‫بحران کنونی مصر در یک فضای دموکراتیک حل شود‪.‬‬ ‫مصر امروز بیشتر از هر چیزی به وفاق ملی نیاز دارد‪.‬‬ ‫من این روحیه را نزد رهبران ح��اذق اخوانی می بینم‬ ‫که از طریق دموکراس��ی و حرکت های دموکراتیک در‬ ‫جهت همگرایی بیش��تر در مصر تالش می کنند‪ .‬فکر‬ ‫می کنم اس�لامگرایان با عقالنیتی که دارند ان چیزی‬ ‫که جامعه مص��ر ان را رای و نظر خ��ود می داند قبول‬ ‫می کنند‪ .‬ش��اید به همین دلیل اس��ت که اسالمگرایان‬ ‫برنده انتخابات شدند‪.‬‬ ‫اسالمی‪ ،‬س��لفی ها را نمایندگی می کند‪ .‬در این میان‬ ‫جریان سومی نیز در اس�لامگرایان مصر وجود دارد‬ ‫که همین اواخر ش��اهد ظهور ان هستیم‪ .‬صوفی های‬ ‫مصر ی��ا جری��ان تصوف با تغییر ش��کل و س��اختار‬ ‫خود وارد فاز سیاسی ش��ده اند‪ .‬انها هم با سلفی ها و‬ ‫اخوانی ها سه گروه عمده اسالمگرایی هستند‪ .‬من فکر‬ ‫می کنم که اینده از ان این گروه هاس��ت‪ .‬اما در مورد‬ ‫سلفی ها؛ شکی نیست که جریان سلفی در کارکردش با‬ ‫جریان های مشابه کشورهای مختلف متفاوت است‪.‬‬ ‫البته این به ان معنا نیست که انها از حلقه ها و گروه هایی‬ ‫در کشور عربستان سعودی جدا هستند یا از ناحیه انها‬ ‫تقویت نمی شوند‪ .‬مهمترین ویژگی جریان سلفی ها این‬ ‫است که با نظام موجود غیر دینی و جبار و ظالم درگیر‬ ‫نمی شوند‪ .‬تجربه ش��خصی خودم در افغانستان که ما‬ ‫جریان اقلیتی از سلفی ها داش��تیم و تحلیل و بررسی‬ ‫پاکستان و یمن این است که انها خیلی با دستگاه حاکم‬ ‫درگیر نمی شوند و بیش��تر به رشد مذهب خود معتقد‬ ‫هس��تند و در این خصوص کار می کنند‪ .‬در مصر هم‬ ‫سلفی ها سابقه طوالنی روابط با سعودی ها دارند‪ .‬حتی‬ ‫در تظاهرات اخیرش��ان پرچم سعودی حمل می شد‪.‬‬ ‫اما انها متفاوت هستند با دیگر سلفی های کشورهای‬ ‫مختلف و ان این اس��ت که کال اس�لامگراهای مصر‬ ‫از اخوانی ها گرفته تا جماعتی ه��ا و صوفی ها اعتدال‬ ‫پسند هستند‪ .‬س��لفی های مصر هم متفاوت هستند با‬ ‫دیگر س��لفی ها‪ .‬من باز هم به ه��وش و تدبیر بزرگان‬ ‫اخوانی اشاره می کنم‪ .‬امیدوارم بتوانند در اوضاع فعلی‬ ‫مدیریت خود را نش��ان دهند‪ .‬اما این را هم قبول دارم‬ ‫که به طور کل غربی ها با س��لفی ها مشکل ندارند‪ .‬این‬ ‫تنها مختص به مصر نیس��ت‪ ،‬در دیگر کش��ورها هم‬ ‫همینطور است‪ .‬در مصر ش��اید غربی ها و سعودی ها‬ ‫فکر می کنند که سلفی ها در برابر حاکمیت اخوانی ها‬ ‫تاثیرگذار باش��ند‪ .‬مورد دیگری که بای��د در انتخابات‬ ‫مورد بررسی قرار گیرد این است که ایا اخوانی ها در‬ ‫دولت اینده حضور دارند؟ بای��د گفت که اخوانی ها‬ ‫ابتدا پا در کار سیاس��ت نگذاش��تند‪ .‬انها یک حرکت‬ ‫احیای دینی بودند‪ .‬در میانه راه بود که عرصه سیاسی را‬ ‫مورد هدف قرار دادند‪ .‬همین احیاگری و دعوت گری‬ ‫بود که عالقه مندی بسیاری از کش��ورها را به جنبش‬ ‫اخوان المسلمین نشان داد‪ .‬ما می بینیم که در بسیاری‬ ‫از کشورهای منطقه و مسلمان‪ ،‬گروه های مختلف با‬ ‫تفکر و ایده اخوانی وجود دارند‪ ،‬یعنی خاستگاه فکری‬ ‫انها اخوان المسلمین است‪ .‬شاید به این دلیل می توان‬ ‫گفت که اخوانی ها حزب مادر بس��یاری از گروه های‬ ‫اسالمی و سیاس��ی کشورهای اس�لامی هستند‪ .‬این‬ ‫یک تاثیر مهم اس��ت‪ .‬من فکر می کنم ک��ه اخوانی ها‬ ‫در مقطع کنونی در حکومت وف��اق ملی تاثیر مهمی ‬ ‫خواهند داش��ت‪ .‬به هر حال پیش بینی من این اس��ت‬ ‫که انها برنده قطعی انتخابات خواهند بود‪ ،‬چرا که در‬ ‫یک فضای دموکراتیک گام نهادند‪ .‬این تنها مختص به‬ ‫مصر و اخوان المسلمین نیست‪ ،‬بلکه دیگر کشورهای‬ ‫منطقه هم با ایده اخوانی در حال دولت سازی هستند‪.‬‬ ‫در مراکش حزب عدالت و توسعه امروز برخالف میل‬ ‫پادشاه مشغول تشکیل دولت است‪ .‬در تونس جنبش‬ ‫النهضه نیز برنده انتخابات است‪ .‬در اردن سازمان عمل‬ ‫اسالمی برنده انتخابات اینده خواهد بود‪ .‬در الجزایر‬ ‫هم یک گروه اسالمی برنده انتخابات خواهد بود و من‬ ‫این نوید را می دهم که در لیبی هم یک گروه اسالمی‬ ‫کار را در دس��ت خواهند گرفت‪ .‬در انقالب یمن نیز‬ ‫امروز یک گروه با اندیش��ه اخوانی و اس�لامگرایی‬ ‫مشغول مبارزه است و قطعا پیروز خواهد شد‪ .‬اینده از‬ ‫ان اسالمگرایان است‪g .‬‬ ‫‪81‬‬ ‫عربستان می خواهد انقالب مصر‬ ‫را نابود کند‬ ‫گفت و گوی اختصاصی مثلث با دکتر مصطفی لباد‬ ‫مصطفی شوقی‬ ‫‪2‬‬ ‫دکتر مصطفی لباد از متفکران برجسته مصر است که مدیر مرکز استراتژیک الشروق است؛ مرکزی‬ ‫که حوزه تحلیلی اش معطوف به دو کشور مهم اسالمی یعنی ایران و ترکیه است‪ .‬دکتر مصطفی لباد‬ ‫دانش اموخته دانشگاه شرق المان‪ ،‬این روزها درکنار مشغله های جاری اش مدیریت در یکی از بزرگترین‬ ‫دارالترجمه های مصر و سردبیری مجله شرق نامه را هم بر عهده دارد‪ .‬دکتر لباد از نظر سیاسی و فکری‬ ‫متعلق به جنبش الکفایه مصر است؛ جنبشی که به شدت با رژیم مبارک مخالف بود ‪ .‬دکتر لباد در‬ ‫گفت وگو با مثلث به اوضاع داخلی انتخابات مصر و پیامدهای پیروزی اسالمگرایان نگاهی متفاوت دارد‪.‬‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪82‬‬ ‫جناب اقای لباد! از وقتی که به هفته نامه مثلث‬ ‫دادید‪ ،‬متشکریم‪.‬‬ ‫‪ l‬من هم به همه مردم ایران سالم می کنم و از‬ ‫اینکه با یک نش��ریه ایرانی سخن می گویم خوشحال‬ ‫هستم‪.‬‬ ‫همانط��ور ک��ه می دانید‪،‬حوزه اصل��ی کار من‬ ‫در موسس��ه الش��روق یک مرکز برای بررس��ی های‬ ‫استراتژیک در تحلیل وقایع کشور ایران است و بنده‬ ‫از نزدیک با فرهنگ ایران ارتباط دارم‪.‬‬ ‫ما هم خوش��حال هس��تیم؛ یک هفت��ه قبل از‬ ‫انتخابات مصر‪ ،‬میدان التحریر بار دیگر شاهد‬ ‫تظاهرات دوب��اره ای بود که برخ��ی از ان به‬ ‫عنوان انقالب دوم نام بردند‪ .‬این تظاهرات با‬ ‫توجه به انتخابات پیش رو در عرصه سیاس��ی‬ ‫مصر چه دلیلی داشت؟‬ ‫‪ l‬مرحله دوم از تظاهرات مردمی در حقیقت‬ ‫اعتراض��ی بود به عملکرد ش��ورای نظام��ی و برخی‬ ‫از گروه های سیاس��ی مصر؛ جوان هایی ک��ه در این‬ ‫تظاهرات ش��رکت کردند عقی��ده دارند ک��ه انچه را‬ ‫پیش بینی کرده بودند به وس��یله شورای نظامی تحقق‬ ‫نیافته است در واقع انقالب از اهداف خود دور شده‬ ‫و مطالبات انقالب بعد از ارامشی که حکمفرما شد و‬ ‫مبارک فرار کرد‪ ،‬به کنار گذاشته شد‪.‬‬ ‫جوانان میدان التحریر اعتقاد داشتند برای اصالح‬ ‫برخ��ی از امور انق�لاب کرده ایم‪ .‬جوانان خواس��تار‬ ‫محاکمه قاتالن ش��هدا بودند و هدف انها این بود که‬ ‫نیروهای مردمی حضور خ��ود را در صحنه به اثبات‬ ‫برسانند و نیز تاکید کنند که انقالب هنوز به هدف های‬ ‫خود دست نیافته است‪.‬‬ ‫می توان گفت که این انق�لاب نبود‪،‬بلکه یک‬ ‫اعتراض به انحراف انقالب بود؟‬ ‫‪ l‬یک مرحل��ه دیگری از انقالب‪ ،‬ش��اید در‬ ‫جهت تکمیل انقالب بود‪ .‬به هر حال هنوز برخی از‬ ‫عناصر رژیم مبارک در س��رکار هستند و این غیر قابل‬ ‫قبول است‪.‬‬ ‫البته این تظاهرات در ابتدای شروع انتخاب به‬ ‫یکباره پایان گرفت‪ -‬گرچه این روزها صحبت‬ ‫از بازگش��ت به میدان التحریر همچنان وجود‬ ‫دارد‪ -‬ایا این تظاهرات ب��ر انتخابات و نتیجه‬ ‫ان تاثیر گذاشت؟‬ ‫‪ l‬نتایج این تظاهرات هنوز مش��خص نشده‬ ‫اس��ت؛ حداقل در انتخابات‪ .‬اما به نظر می رس��د که‬ ‫موجی یا جنبش��ی در صحنه سیاس��ی حض��ور دارد‬ ‫که هنوز خود را اش��کار نکرده است و اینکه جوانان‬ ‫انقالبی مصر از زمان کناره گیری مبارک عقیده دارند‬ ‫روند اوضاع سیاس��ی در یک مس��یر اش��تباه حرکت‬ ‫کرده و در حقیقت سیاس��ت های کنونی مصر همان‬ ‫سیاست های اشتباه دوران مبارک است‪.‬‬ ‫این مطالبات تنها داخلی بود یا ابعاد بین المللی‬ ‫دیگری هم دارد؟‬ ‫افتاب‬ ‫البته االزهر ی ها نیز سلفی‬ ‫نیستند و از سلفی ها‬ ‫طرفداری نمی کنند و‬ ‫سلفی ها در حقیقت طرفدار‬ ‫شخصیت های صحرای‬ ‫عربستان هستند و این‬ ‫خواسته مردم مصر را نشان‬ ‫نمی دهد‪ ،‬بلکه اینها اقلیتی‬ ‫کوچک هستند و می خواهند‬ ‫اوضاع سیاسی در مصر را‬ ‫در دست بگیرند که البته‬ ‫فاجعه امیز خواهد بود چون‬ ‫سلفی ها در حقیقت مصری‬ ‫نیستند و نمی توان انها را‬ ‫با اخوان المسلمین مقایسه‬ ‫کرد و دستیابی انها به قدرت‬ ‫پس از دوران مبارک‪ ،‬فاجعه‬ ‫به شمار خواهد امد‬ ‫مثلث شماره‪107‬‬ ‫‪ l‬همه جانبه است؛ از جمله سیاستهای داخلی‪،‬‬ ‫منطق��ه ای‪ ،‬خارج��ی وبین المللی و تغیی��ر و تحولی‬ ‫که این جوانان انقالبی خواس��تار ان بودند و هستند‬ ‫به وجود نیامده است‪.‬‬ ‫در بعد بین المللی هم همانطور که گفتم مطالباتی‬ ‫وجود دارد که محقق نشده است‪ .‬البته تغییر و تحولی‬ ‫که جوانان انقالبی خواستار ان هستند نیازمند نظارت‬ ‫تمامی نیروهای موجود در صحنه مصر است از جمله‬ ‫اسالم گرایان و ملی گراها تا اینکه بتوان به یک سیستم‬ ‫دموکراتیک رس��ید اما انچه که امروزه ما ش��اهد ان‬ ‫هستیم در حقیقت دزدیدن انقالب مردم است از سوی‬ ‫بعضی گروه های سیاسی برای ناکام گذاردن انقالب‬ ‫‪ 25‬ژانویه‪ .‬این دزدی توسط کسانی صورت می گیرد‬ ‫که یا به انچه وقوع یافته راضی هستند یا اینکه اعتقاد‬ ‫دارند که باید توقف کرد و برخ��ی هم خود را حاکم‬ ‫می بینند‪ .‬این نشانه‪ ،‬جوانان را بر ان داشت که دوباره‬ ‫به التحریر بازگردند‪.‬‬ ‫در این دوره از انتخاب��ات همانطور که برخی‬ ‫کارشناس��ان پیش بینی می کردن��د‪ ،‬گروه های‬ ‫اسالمی مثل اخوان المسلمین و سلفی ها موفق‬ ‫شدند کرسی های بیش��تری را کسب کنند‪ .‬ایا‬ ‫می توان گفت ک��ه این پی��روزی نقطه عطف‬ ‫تاریخ مصر است؟‬ ‫‪ l‬اکثریت حق دارد ک��ه حکومت و قدرت را‬ ‫در اختیار داشته باش��د و نباید دیگران در این درباره‬ ‫واکنش نشان دهند اما این اکثریت به صورت طبیعی‬ ‫به دست نیامده است چون نمی توان گفت که سلفیون‬ ‫به طور طبیعی ‪20‬درصد ارا را به دست اورده اند چون‬ ‫این ‪20‬درصد در حقیقت به علت پول هایی است که‬ ‫کشورهای حوزه خلیج فارس و به خصوص عربستان‬ ‫سعودی در مصر هزینه کردند‪.‬‬ ‫پس این یک ائتالف سعودی برای تحث تاثیر‬ ‫قرار دادن عرصه سیاست مصر است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬ای��ن یک پیش بینی و سیاس��ت گذاری‬ ‫بود به خصوص که عربستان همواره علیه ایران اقدام‬ ‫می کند‪ .‬بنابراین س��لفیون به منزل��ه خطری در مصر‬ ‫به شمار می ایند‪.‬‬ ‫رای اخوان المس��لمین چطور‪ .‬ای��ا ان را هم‬ ‫غیر طبیعی می دانید‪ ،‬گرچه مش��اهدات برخی‬ ‫ناظران از اقبال اخوانی ها سخن می گوید؟‬ ‫‪ l‬اخوان المس��لمین در حقیق��ت به نرمش و‬ ‫گاهی به همس��ویی ش��هرت دارند که بیشتر اوقات‬ ‫همس��و با سیاس��ت های بین المللی که سیاست های‬ ‫مصر را تعیی��ن می کنند‪ ،‬حرکت میکنن��د‪ .‬در دوران‬ ‫مبارک نیز چنین بود‪ .‬نتایج اقدام��ات مرحله انتقالی‬ ‫از روش های اش��تباه سیاست های ش��ورای نظامی و‬ ‫گروه های مذهبی اس��ت که به نظر می رسد همسو با‬ ‫خواسته های شورای نظامی است‪.‬‬ ‫بنابر این مرحل��ه دوم از تظاه��رات در حقیقت‬ ‫به علت اقدامات شورای نظامی و نیز دیدار جان کری‬ ‫امریکایی با اخوان است و این دیدار با هدف اطمینان‬ ‫بخشیدن به امریکا بر اینکه سیاست اخوان المسلمین‬ ‫دشوار و س��تیزه جویانه نخواهد بود‪ ،‬صورت گرفت‬ ‫و در حقیقت اطمینان کس��ب ک��ردن از اینکه اخوان‬ ‫با قرارداد کم��پ دیوید مخالفت نخواه��د کرد‪.‬البته‬ ‫این موضوع با اصول انقالب جوان��ان در ‪ 25‬ژانویه‬ ‫منافات دارد‪.‬‬ ‫فکر می کنید که نتیجه انتخابات برخالف مسیر‬ ‫تظاهرات دوم التحریر رقم خورد؟‬ ‫‪ l‬من تحلیل اینده را می گویم؛ پیش بینی من‬ ‫این است که یک موج از جنبش مردمی وجود دارد که‬ ‫می توان ان را انقالب دوم نامید وهدف ان بازگرداندن‬ ‫انق�لاب ‪ 25‬ژانویه به مس��یر اصلی خود اس��ت که‬ ‫خواس��تار همس��ویی با تمامی کش��ورهای مخالف‬ ‫استکبار و نظامیان حاکم در مصر از سال ‪ 1952‬است‪.‬‬ ‫ایا اخوان المس��لمین دولت تشکیل خواهند‬ ‫داد؟‬ ‫‪ l‬گمان نمی کنم‪.‬‬ ‫حتی اگر اکثریت هم با انها باشد؟‬ ‫‪ l‬برنامه زمانی اجازه نخواه��د داد که چنین‬ ‫اتفاقی بیافتد‪ .‬مرحله های دیگر انتخابات تصمیم ساز‬ ‫و سازنده در مسیر تشکیل دولت است‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫قانون اساسی مصر می گوید که رئیس جمهور کابینه‬ ‫را تشکیل می دهد ونه اکثریت پارلمانی‪.‬‬ ‫فک��ر می کنی��د توافق��ی بی��ن اخوانی ه��ا با‬ ‫رئیس جمهور اینده به وجود نمی اید؟‬ ‫‪ l‬به نظر می رسد اخوان المسلمین ممکن است‬ ‫در کابینه شرکت کنند چون شورای نظامی قدرت را‬ ‫در اختیار دارد‪.‬‬ ‫البته در ای��ن میان دو حال��ت و وضعیت ممکن‬ ‫است پیش بیاید؛ یا اینکه پیمانی میان شورای نظامی‬ ‫و جنبش اخوان المس��لمین برای صلح منعقد شود و‬ ‫دوم اینکه اختالف میان این دو به وجود اید و تضادها‬ ‫ادامه داشته باشد‪.‬‬ ‫این اختالف به اختالف بزرگتری مثل انچه در‬ ‫‪ 25‬ژانویه رخ داد منجر نمی شود؟‬ ‫‪ l‬در حقیقت ما اکنون بر سر دو راهی قرار داریم‬ ‫یا گفت وگو و توافق یا اختالف و درگیری‪.‬‬ ‫پی��روزی اس�لام گرایان را چگون��ه تحلی��ل‬ ‫می کنید؛ ایا منجر ب��ه ائتالف و همگرایی میان‬ ‫انها نمی شود؟‬ ‫‪ l‬اس�لام گراها یک گروه نیس��تند یعنی فقط‬ ‫اخوا نالمسلمینوسلفیوننیستندبلکهگروه هایمختلفی‬ ‫وجود دارند و البته خود سلفی ها و اخوان المسلمین دارای‬ ‫گروه بندی ه��ای داخلی و رهبری های متعدد هس��تند‬ ‫و اینکه س��لفی ها ‪20‬درصد ارای انتخابات را به دست‬ ‫اورده اند به معنی این نیست که قدرتمند هستند‪.‬‬ ‫اینها یک گروه سیاسی و مردمی هستند همانند‬ ‫اخوان المس��لمین؛ چون اخوانی ها دارای ریشه های‬ ‫چند دهه ای در مصر هستند که به هشت دهه می رسد‪.‬‬ ‫برخ��ی از تحلیلگران معتق��د بودند که ظهور‬ ‫سلفی ها در واقع پیمانی میان شورای نظامی‪،‬‬ ‫عربس��تان و لیبرال ها اس��ت‪ .‬ایا در این میان‬ ‫االزهر جایگاه خ��ود را در تحوالت مصر از‬ ‫دست داده است‪.‬‬ ‫‪ l‬البته االزهر نیز س��لفی نیس��ت و از سلفی ها‬ ‫طرفداری نمی کن��د و س��لفی ها در حقیقت طرفدار‬ ‫ش��خصیت های صحرای عربس��تان هس��تند و این‬ ‫خواسته مردم مصر را نشان نمی دهد بلکه اینها اقلیتی‬ ‫کوچک هستند و می خواهند اوضاع سیاسی در مصر‬ ‫را در دس��ت بگیرند که البته فاجعه امی��ز خواهد بود‬ ‫چون سلفی ها در حقیقت مصری نیستند و نمی توان‬ ‫انها را با اخوان المس��لمین مقایس��ه کرد و دستیابی‬ ‫انها به ق��درت پس از دوران مبارک‪ ،‬فاجعه به ش��مار‬ ‫خواهد امد‪.‬‬ ‫ایا این پیروزی شما را نگران کرده است؟‬ ‫‪ l‬خیلی ه��ا را نگران کرده اس��ت‪ .‬اخوانی ها‬ ‫را‪،‬مس��یحی ها و گروه های ملی را‪ .‬این پیروزی تنها‬ ‫با هزینه های مالی شخصیت های عربستانی صورت‬ ‫گرفته اس��ت و توازن قوا و گروه های سیاس��ی را بر‬ ‫هم می زند‪.‬اینده مصر نگران کننده است و شاید باید‬ ‫یک بار دیگر همه ما در التحریر جمع شویم‪.‬‬ ‫فکر می کنید عربستان در حال منحرف کردن‬ ‫انقالب مصر است؟‬ ‫‪ l‬بن��ده هیچ تغیی��ری در سیاس��ت خارجی‬ ‫عربستان با تغییرات مفصلی پس از حضور شاهزاده‬ ‫نایف بن عبدالعزیز در دولت این کشور نمی بینم‪ .‬من‬ ‫فکر می کنم عربس��تان تالش می کند که انقالب مردم‬ ‫مصر را س��قط جنین کند و مردم و دول��ت مصر باید‬ ‫مراقب این موضوع باشند‪.‬‬ ‫ایا پیروزی اخوان المسلمین در عرصه سیاست‬ ‫مصر باع��ث تغییر رواب��ط مصر با اس��رائیل‬ ‫می شود و می توانیم اینگونه ارزیابی کنیم که‬ ‫مصر از همراهی با اسرائیل اجتناب می کند؟‬ ‫‪ l‬در دو ماه گذش��ته در ح��وزه رابطه مصر و‬ ‫فلسطین اتفاقات شیرینی رخ داده است که عبارتند از؛‬ ‫باز شدن گذرگاه مس��دود شده رفح‪ ،‬قطع و اخالل در‬ ‫صادرات گاز مصر به رژیم صهیونیستی اما با این حال‬ ‫روشن نیست دیپلماس��ی قاهره به کجا ختم خواهد‬ ‫شد‪ .‬اخوان المسلمین که با حماس ارتباط خوبی دارد‬ ‫ممکن اس��ت کاری بکند‪ .‬از سوی دیگر ارتش مصر‬ ‫خیلی به سیاست خارجی ما با اسرائیل اعتقادی ندارند‬ ‫ممکن است که چشم انداز دیگری در برابر سیاست‬ ‫خارجی مصر گش��وده ش��ود که باز ممکن است به‬ ‫دوری هر چه بیشتر مصر از اسرائیل بینجامد‪.‬‬ ‫رابطه این��ده ایران ب��ا مصر چگون��ه خواهد‬ ‫ش��د؟ایا می توان در این خص��وص ارزیابی‬ ‫صحیحی کرد؟‬ ‫‪ l‬ایران کشور بزرگی در منطقه به شمار می اید‬ ‫و دارای فرهنگ پایدار و بزرگی در خاورمیانه اس��ت‬ ‫در ضمن دارای تمدن است‪.‬‬ ‫البته بسیار طبیعی است که ما خواستار بازگشت‬ ‫واز س��رگیری روابط ب��ا ایران باش��یم و در عین حال‬ ‫نمی توان این رواب��ط را قطع کرد‪ ،‬البته از س��رگیری‬ ‫روابط در دوران مبارک امکان پذیر نبود‪ ،‬چون در ان‬ ‫دوران‪ ،‬مصر عمق استراتژیک برای اسرائیل به شمار‬ ‫می امد و با توجه به حضور س��لفی ها که در حقیقت‬ ‫دشمنان ایران و اهل بیت(ع) هستند‪ ،‬چنین نخواهد‬ ‫شد و هرچه سهم س��لفی ها در انتخابات بیشتر شود‬ ‫امکان از سرگیری روابط با ایران کمتر خواهد بود‪.‬‬ ‫به طور کلی اس�لامگرایان و گروه های مذهبی‬ ‫در مصر مخالف تغییر عمده در سیاس��ت ها و روبط‬ ‫بین المللی مصر هستند و موافق تغییر روابط منطقه ای‬ ‫مصر با کش��ورهای منطقه هس��تند‪ ،‬چون موازنه در‬ ‫منطقه را برهم خواهد زد‪g‬‬ ‫‪83‬‬ ‫راه امام‬ ‫‪24 - 35‬‬ ‫سیاست‬ ‫هواپیمای جاسوسی امریکا‬ ‫مجلس اسالمی باید ملت و دیگران را‬ ‫ارشاد کند‬ ‫من راج��ع به کل مجلس مک��رر عرض کرده و‬ ‫ح��اال هم ع��رض می کنم که مجلس م��ا باید با‬ ‫مجلس های س��ابق فرق داشته باش��د‪ .‬البته فرق‬ ‫هم دارد‪ ،‬اما هر امری کم کم به انحراف کش��یده‬ ‫می شود و چنین نیست که یکدفعه انحراف واقع‬ ‫شود‪ .‬در خود انس��ان نیز چنین است که شیطان‬ ‫و نفس ام��اره به تدریج از عم��ل به مکروهات و‬ ‫بعد از ان به صغایر و از انجا به باالتر انس��ان را‬ ‫منح��رف می کنند‪ .‬در مجلس س��ابق دوره اولش‬ ‫بهتر بود‪ ،‬لکن در هر س��ال چیزی به ان اضافه و‬ ‫یا از ان کم شد تا رسید به انجا که مجالس اخیر‬ ‫را دیدیم ‪ .‬شما ازاول اگر جلوی فساد را نگیرید‬ ‫معلوم نیست که به وضع سابق منتهی نشود‪ .‬البته‬ ‫باید عاقالنه باش��د که مس��اله حادی پیش نیاید‪.‬‬ ‫مالیمت موثرتر از خش��ونت در مسائل‪ ،‬جهت‬ ‫رحمت بیش��تر از جهت خش��ونت تاثیر می کند‪.‬‬ ‫من در زمان اختناق رضاخانی وقتی در مدرس��ه‬ ‫فیضی��ه صبحت می کردم ‪ ،‬ان��گاه که از جهنم و‬ ‫عذاب الهی بحث می کردم همه خشکشان می زد‪،‬‬ ‫ولی وقت��ی از رحمت حرف می زدم می دیدم که‬ ‫دل ها نرم می ش��ود و اشک ها سرازیر می گردد و‬ ‫این تاثیر رحمت اس��ت‪ .‬با مالیمت انس��ان بهتر‬ ‫می تواند مس��ائل را حل کند تا شدت و مجلس‬ ‫ب��اب مباحثه اس��ت و باید مث��ل مباحثه طلبه ها‬ ‫باش��د که با هم دوس��ت هس��تند و ب��ا یکدیگر‬ ‫بح��ث و گفت وگ��و می کنند ولی معلوم اس��ت‬ ‫که مباحثه هس��ت‪ .‬مجلس اس�لامی باید ملت و‬ ‫دیگ��ران را ارش��اد کند‪ ،‬چون مس��ائل به خارج‬ ‫منعکس می گردد و تاثی��ر روی مردم می گذارد‪.‬‬ ‫از این جهت مس��ئولیت مجلس ب��ه عنوان یک‬ ‫مرش��د و هدایت کننده برای مردم زیاد اس��ت‪.‬‬ ‫این کلی مطلب اس��ت که ان شاءاهلل این مجلس‬ ‫اول انقالب‪ ،‬پایه ای و سنت حسنه ای باشد برای‬ ‫اینده که هر چه خوب بش��ود‪ ،‬ش��ما در اجر ان‬ ‫شریک هس��تید‪ .‬درمساله ای که راجع به کمیته ها‬ ‫فرمودید‪ ،‬اعتقادم بر این اس��ت ک��ه همین گونه‬ ‫که هس��ت باش��د و هیچ گونه تحولی درباره ان‬ ‫صورت نگیرد‪ .‬راجع به اس��تیضاح هم من هیچ‬ ‫نظری نمی دهم‪ ،‬فقط با مالیمت و تفاهم باش��د‪.‬‬ ‫موافقی��ن و مخالفین حرف هایش��ان را بزنند‪ ،‬ان‬ ‫وقت مجلس هر چه رای داد معتبر است‪.‬‬ ‫رافت با خودی و سرسختی با دشمنان‬ ‫امیدوارم اقایان موفق ش��وند که وقتی مجلس را‬ ‫تحویل می دهند مردم راضی باش��ند‪ ،‬تا بعدها به‬ ‫همین اقای��ان رای بدهند‪ .‬البته م��ن تمام اقایان‬ ‫را نمی شناس��م‪ ،‬ولی امیدوارم مجلس دارای یک‬ ‫اکثریت تام متعهد باش��د‪ .‬میل دارم وضع و امور‬ ‫با مالیمت و اخالق حس��نه صورت گیرد‪ ،‬و این‬ ‫خیلی بهتر اس��ت‪ .‬دو نفر که ب��ا هم دعوا دارند‬ ‫وقت��ی یکی از انها با رافت و مالیمت حرف زد‪،‬‬ ‫دعوا تمام می ش��ود‪ .‬اصوال کاره��ا با مالیمت و‬ ‫رافت بهترانجام می گیرد‪ .‬من دعا می کنم تا ش��ما‬ ‫در کش��وری که از همه طرف به ان حمله شده‪،‬‬ ‫موفق باشید‪.‬‬ ‫«هواپیمای جاسوس��ی ما را پ��س بدهید»‪ .‬این‬ ‫سخنان باراک اوباماست که در نهایت ضعف‪،‬‬ ‫در خص��وص هواپیمای جاسوس��ی امریکایی‬ ‫ک��ه در اختیار ایران گفته ش��ده‪ .‬درخواس��ت‬ ‫بازپس گیری پهپ��اد امریکایی درحالی مطرح‬ ‫ش��ده که مقامات ایرانی همنوا با یکدیگر در‬ ‫واکنش قاطع و محکم اعالم کرده اند که نه تنها‬ ‫اینهواپیمایجاسوسیراپسنخواهنددادبلکه‬ ‫امریکایی هابایدازایرانبهدلیلتجاوزبهحریم‬ ‫کشورمانعذرخواهیکنند‪.‬دراینشمارهمثلث‬ ‫اخرین تحوالت در این مورد بررسی شده است‪.‬‬ ‫‪8 - 23‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫سفر به مسکو‬ ‫سفر سعید جلیلی دبیر شورای امنیت ملی به روسیه‪ ،‬بازتاب های فراوانی‬ ‫داشته است‪ .‬همزمان با این سفر رسانه های غربی گمانه زنی کردند که این‬ ‫سفر با ماجرای هواپیمای جاسوسی امریکا مرتبط بوده‪ ،‬امری که از سوی‬ ‫مقامات رسمی کش��ورمان تکذیب شد‪ .‬مقامات روسی پس از این سفر‬ ‫سخنان مهمی را درباره ایران مطرح کرده اند‪.‬‬ ‫‪36 - 53‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بازگشت به عصر تزارها‬ ‫کاهش ‪13‬درص��دی ارای حزب روس��یه واحد و تظاه��رات مردمی در‬ ‫بزرگ ترینکشورجهان‪،‬اینروزهابرایوالدیمیرپوتین‪،‬نخستوزیرو‬ ‫دیمیتری مدودف‪ ،‬رییس جمهور روزهای پرتنشی را رقم زده است‪ .‬برخی‬ ‫اینتظاهراتراناشیازالیگارشیسیاسیواقتصادیحاکمبرنظامروسیه‬ ‫و برخی نیز ان را متاثر از تظاهرات در کش��ورهای عربی‪ ،‬غربی و حتی‬ ‫امری��کا می دانند‪ ،‬اما انچه ک��ه در این برهه اهمیت دارد نحوه برخورد‬ ‫حاکمانروسبااینمتعرضیناست‪.‬‬ ‫‪54 - 65‬‬ ‫سی امینسی مرغ‬ ‫فرهنگ‬ ‫جشنواره بی نالمللی فیلم فجر سالهاست که تنها ویترین سینمای کشور‬ ‫به شمار نمی رود‪ ،‬بلکه رویدادی موثر و شاید موثرترین رویداد در حوزه‬ ‫تولیدوفروشاینعرصهنیزبهشمارمی رود‪.‬می توانگفتهیچکارگردان‪،‬‬ ‫بازیگر و طبیعتا هیچ تهیه کننده ای نیست که موفقیت در این جشنواره از‬ ‫اهمیت وی‍ژه ای برایش برخوردار نباشد‪ .‬با این وجود جشنواره فیلم فجر‬ ‫همواره انتقادهای بعضا تند و انبوه را تجربه کرده است‪.‬‬ ‫‪75 - 83‬‬ ‫افتاب‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫مثلث‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫بازگشت به التحریر‬ ‫انچ��ه در هیات های عزاداری خصوصا در ماه محرم بیش از‬ ‫نامحسینیه هاوتکایاجلبتوجهمی کند‪،‬ناممداحاناست؛‬ ‫چ��ه ان که هر یک از انها برای خود «پامنبری ها»یی ثابت‬ ‫دارند‪ .‬شاید بتوان در هر یک از این هیات ها قشرهای خاصی‬ ‫را دید که تفکرات مذهبی و سیاس��ی خ��اص خود را دارند‪.‬‬ ‫مشهورترین این هیات ها مجلس حاج منصور ارضی در مرکز‬ ‫تهران‪ ،‬حاج محمود کریمی در ش��مال تهران و هیات برخی‬ ‫مداحانمشهوردرشهرهایمذهبیهمچونقمومشهداست‪.‬‬ ‫‪66 - 74‬‬ ‫ورزش‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر افتاب‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر دین وتاریخ‪ :‬علیرضا شاکر ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬سعیده سادات فهری ‬ ‫اعض��ای تحریری��ه و هم��کاران‪ :‬افش��ین خمان��د ‪ -‬زهی��ر توکل��ی ‪ -‬ابوالقاس��م غالم��ی ‪ -‬ش��اهده یوس��فی‬ ‫احس��ان ابطحی ‪ -‬یاس��ین سیف االس�لام ‪ -‬پروین طالبیان ‪ -‬امید کرمانی ها ‪ -‬فاطمه میرزایی ‪ -‬ش��یما غفاری ‪ -‬زهرا راد‬ ‫عاطفه کربالئی‪ -‬محمد تاجیک ‪ -‬حس��ین غالمی ‪ -‬ش��ادی خوش��کار خی��ری‪ -‬حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مس��عود نجفی‬ ‫شاهین فتحیان ‪ -‬سهیال طایی ‪ -‬محمد جواد پاینده ‪ -‬سجاد محقق‪ -‬مهسا عادلی ‪ -‬مهدی مهدیان ‪ -‬داوود رضایی چراتی‬ ‫س��ودابهرخش‪ --‬ندا بخش��ایش‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫فنی‪:‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬نیما ملک نیازی ‪ -‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان‪ -‬امیر طالیی‪ -‬مهدی ابراهیمی و نیوشا ملک نیازی‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر اداری و مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬مصطفی میری‬ ‫ ‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ب��ا تش��کر از‪ :‬دکت��ر احم��د اس��ماعیل تبار ‪ -‬مهن��دس واعظی ‪ -‬دکت��ر ای��ت اهلل ابراهیم��ی ‪ -‬دکتر غالم حس��ن تقی نتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری ‪ -‬مهندس بهرامی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬هادی انباردار ‪ -‬سید عارف علوی‬ ‫مهندس امینی ‪ -‬اقای راس��تی‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬تلفن‪66818168 :‬‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‪ -‬تلفن‪88338553 :‬‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان افریقا‪ ،‬بعد از چهارراه اسفندیار‪ ،‬کوچه سعیدی‪ ،‬پالک ‪ ،2‬تلفن‪22038551 - 2‬‬ ‫پوتینیسم‬ ‫مروری بر رهبران و احزاب سیاسی‬ ‫مخالف پوتین‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال سوم‪ /‬شماره صد و هفتم ‪ 26 /‬اذرماه ‪ 88/ /1390‬صفحه‪1500/‬تومان‬ ‫چگونه دولت اتوکرات‬ ‫نوسازی امرانه را پیش میبرد؟‬ ‫جانور قندهار چگونه در دام ایران افتاد‬ ‫همهچیزدرباره‬ ‫جاسوس امریکا‬ ‫واکنش ایران به خواسته عجیب اوباما ‬ ‫گفتوگوی مثلث با عالءالدین بروجردی‬ ‫هواپیما را به روسیه و چین نمی دهیم‬ ‫شبهای محرم‬ ‫مهمترین مجالس مذهبی تهران‬ ‫در کدام مناطق برگزار میشوند‬ ‫پایان داستان استیلی‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫حمید اس��تیلی باالخره از پرس��پولیس رفت و این ش��اید از طنز تلخ ماجراست که‬ ‫مصطفی دنیزلیاصل ترینگزینهجانشینیاودرپرسپولیساست‪.‬مربیترکیه ایکهقبال‬ ‫هم سابقه حضور در پرسپولیس را دارد و جالب اینکه حمید استیلی در ان مقطع دستیار‬ ‫وی بود‪ .‬این دو نفر دچار اختالف ش��دند و استیلی کنار رفت‪ .‬انگار بازی میان این دو‬ ‫همچنان ادامه دارد‪ .‬اینبار دنیزلی مرد محبوب هواداران پرسپولیس به این تیم می اید تا‬ ‫روینیمکت بنشیند‪.‬‬ ‫برای بردن جامهای‬ ‫جا مانده برمیگردم‬ ‫گفتوگوی مصطفی دنیزلی با مثلث‬ ‫عربستان میخواهد انقالب مصر را‬ ‫نابود کند‬ ‫گفتوگوی اختصاصی مثلث با دکتر مصطفی لباد‬ ‫از انتقاد نمیترسیم‬ ‫گفتوگوی تفصیلی مثلث با دبیر‬ ‫جشنواره فیلم فجر‬