ماهنامه مثلث شماره 109
ماهنامه مثلث شماره 109
ماهنامه مثلث شماره 109
وقتی یک فیلم دارم
حالم خوب است
هفته نامه خبری،تحلیلی /سال سوم /شماره صد و نهم 10 /دیماه 88/ /1390صفحه1500/تومان
گفت وگوی متفاوت با عبدالرضا کاهانی
درباره فیلم متفاوت اش
الریجانی رئیس
می ماند؟
گزارش ها و مصاحبه ها ی مثلث پیرامون
معادالت انتخابات مجلس نهم
چه کسانی نامزد انتخابات شدند ؟
دوایر متحد المرکز
جبهه متحد و پایداری به صورت موازی
پیش می روند
ISSN: 2008-5281
MOSALAS.IR
جنگمغلوبهشد؟
لبخند کفاشیان این بار نه به ناکامی
عمار روی پرده سینما
نگاهی به دومین جشنواره فیلم عمار
تصمیم کبرای اقای وزیر
ش و پرورش
همه تغییرات اموز
راه امام
26 - 35
سیاست
مجلسمتفاوت
فرصت طلبی گروهک ها در ایجاد نفاق و اختالف
گروه هایی که بعضی از انها وابس��ته به رژیم س��ابق بودند و در
طول مدت این انقالب هر چه میتوانستند کارشکنی کردند و
پس از انقالب هم هیچ قدمی در راه انقالب برنداش��تهاند ،بلکه
مشغول شیطنت بودهاند ،امروز به خیال خودشان که جنگ است
و جنگ طوالنی ش��ده است فرصت پیدا کردهاند که در اطراف
کشور ،خصوصا دراذربایجان ،ایجاد نفاق و اختالف کنند .بعضی
از این افراد -که ش��ناخته شدهاند در بعضی از شهرها و مراکز
علمی -مجتمع ش��دند و به خیال خودشان [میخواهند] این
جمهوری اس�لامی را که با ج��د و جهد ،توحید کلمه ملت در
سرتاس��ر کش��ور ،با ان همه خون و با ان همه زحمت ،مستقر
شده است ،به تباهی بکشند .من به این اشخاصی که در بعضی
حوزههایعلمیهمجتمعشدند،گوشزدمیکنموهشدارمیدهم
که از شیطنت دست بردارند که اشخاص شما شناخته شدهاند.
ما برای اینکه ارامش در کش��ور باشد ،به شما تعرضی تاکنون
نکردهایم ،لکن اگر ادامه پیدا بکند این ش��یطنتها ،این دسته
بندیه��ا ،چه در تهران و چه در قم و چه در مش��هد و چه در
سایر جاهای ایران ،افراد شناخته شده توسط دادگاهها خواسته
خواهند ش��د و چنانچه انها را در دادگاه حاضر کنند ،خواهند
فهمید که در طول این مدتی که این ملت ش��ریف خون داده
است و زحمت کشیده اس��ت و اوارگی دیده است ،شماها چه
کردهاید ،در اذربایجان چه کردهاید ،و در سایر جاها چه کردهاید.
من به ش��ما نصیحت میکنم که دست از این شیطنتها و از
این توطئهها بردارید که ملت شریف ایران و خصوص اشخاصی
که در اذربایجان زندگی میکنند و ملت غیور اذربایجان ،حاضر
نیست که این جمهوری اسالمی را به واسطه شهوات چند نفر
از دست بدهد.
لزوم هوشیاری ملت در مقابل توطئهها
من به همه ملت توصیه میکنم که در هر جا هستید ارامش
خودت��ان را حفظ کنید وگوش به توطئههایی که در دس��ت
اجرا هست[ ،ندهید] .گاهی به اسم تشیع و تسنن که بعضی
شیاطینی که به اسالم هم عقیده ندارند ،با این اسم میخواهند
تفرقه بیندازند و گاهی به اس��م ترک و فارس اشخاصی که به
مل��ت ایران اعتقادی ندارند و جز برای بهرهبرداری خودش��ان
قدمی برنمیدارن��د میخواهند اختالف ایجاد کنند و با بهانه
اس�لام ،جمهوری اسالمی را بکوبند .من به تمام ملت ایران با
تواضع عرض میکنم که در عین حالی که ارامش خودتان را
حفظ میکنید ،این توطئهها را تحت نظر بگیرید و اش��خاص
فاس��د را بع��د از انکه دیدید ب��ا موعظه به جای خودش��ان
نمینش��ینند ،به دادگاهها معرفی کنید ت��ا اینکه دادگاهها به
وظایف اس�لامی و قانونی خودشان عمل کنند .من از خدای
تبارک و تعالی [خواستار سعادت هستم ] برای این ملتی که از
برای احقاق حق ضایع شده خودش در طول تاریخ بپا خاسته
و از پا نخواهد نشس��ت اال انکه اس�لام عزیز را در اینجا به ان
نحوی که خدای تبارک و تعالی امر فرموده است مستقر کنند،
و نخواهند سستی کرد .این ملتی که بیش از دو سال است ان
همه زحمت کشیده است و سابق هم ،در طول تاریخ ،ان همه
گرفتار جهانخواران بوده اس��ت و ان همه گرفتار این سلسله
خبیث پهلوی بوده است و قبل از او هم گرفتار سالطین جور
بوده است ،اکنون که کشور خود را به دست اورده و ریشههای
فاسد را یکی بعد از دیگری قطع کرده است و دست دشمنان
اس�لام ودشمنان بشریت را قطع کرده است ،این ملت حاضر
نخواهد شد که به توطئههای بعضی فاسدها و مفسدین اعتنا
بکن��د ،خود ملت این توطئهها را ب��ا ارامش و با تعقل خنثی
خواهد کرد .من امیدوارم که این دستجاتی که با اسم اسالم و
با اسم کمک به اسالم میخواهند اسالم را به تباهی بکشند و
یا ناخواسته اسالم را به تباهی میکشند ،اینها توجه کنند که
امروز ایجاد اختالف به سود انها تمام نخواهد شد و قبل از اینکه
انها به مطالب خودش��ان برس��ند ،اگر -خدای نخواسته -در
ایران اختالفات پیدا بشود ،اول خود انها قربانی این اختالفات
خواهند شد.
باپایانمهلتنام نویسیداوطلبانکاندیداتوری
در انتخابات مجلس ،رایزنی های سیاسی برای
ارائه فهرس��ت ها و جایگزینی کاندیداها در
انها س��رعت بیش��تری به خود گرفته است.
گروه های سیاسی به تصمیم گیری نهایی برای
ائتالف ه��ا نزدیکتر ش��ده و حت��ی در برخی
محافل در مورد گزینه های ریاس��ت مجلس
نی��ز البی هایی در ح��ال انجام اس��ت .در این
ش��ماره مثلث به اخرین تحوالت انتخاباتی
پرداخته ایم.
8 - 25
خبرنامه
حماسهماندگار
2س��ال از حماس��ه 9دی می گذرد .روزی که ملت ایران مهر پایانی زد بر
چندین ماه اغتش��اش و ناارامی در شهرهای کش��ور .حوادثی که پس از
انتخابات ریاس��ت جمهوری به وقوع پیوس��ت .این حماسه انجا شکل
گرفت که پس از حرمت شکنی های گستاخانه در روز عاشورا گروه های
گسترده ای از مردم به خیابان ها امدند و اعتراض شدید خود را به اقدامات
فتنه گران اعالم کردند.
36 - 45
بین الملل
رمانتیکگراییسیاستمدارانترکیه
اقدام اخیر فرانسه مبنی بر طرح الیحه جر م تلقی کردن انکار نسل کشی
ارامنه توس��ط عثمانی در پارلمان این کش��ور روزهای پرتنش��ی را برای
ت ترکیه که بارها نسبت به این اقدام
پاریس – انکارا رقم زده است .دول
فرانسه هش��دار داده بود ،پس از طرح این الیحه سفیر خود را از پاریس
فراخواند و به دنبال ان روابط تجاری دو کشور نیز کاهش یافت.
46 - 53
یک فیلم ساده
فرهنگ
حاشیه قطعا بخش جدایی ناپذیر از ان چیزی است که به عنوان صنعت
س��ینما یاد می شود .با این حال گاهی انچنان حاشیه برمتن غلبه می یابد
که اصل هنر کمتر از مسائل جانبی مورد بحث قرار می گیرد .ضمن انکه
گاهی خود سینماگران تمایل دارند از این امکان سوء استفاده کرده ،برای
خود و فیلمشان فضاسازی کنند ،اما گاهی هم بدون انکه خود هنرمند در
این موضوع دخیل باشد ،بیشتر عواملی چون رسانه یا مسئوالن نهادهای
مربوط به این موضوع دامن می زنند.
73 - 79
افتاب
و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس
و یکون الرسول علیکم شهیدا
مثلث
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
جشنی برای سینمای انقالب
دومین جش��نواره مردمی فیل��م عمار در حال��ی در تهران،
تبریز ،قم و برخی از روس��تاهای کش��ور برگزار می شود
که مهمترین هدف گذاری اش نقد درون گفتمانی با گفتمان
انقالب اسالمی اس��ت .مهمترین محورهای این جشنواره
جنگ نرم ،فتنه 88و بررس��ی تاریخی انقالب است .این
جشنواره را دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقالب اسالمی
برگزارمی کند.
80 - 83
مه تاب
غم و شادی زیر تابوت
در س��ال 2011چهره های سرشناسی بودند که با مرگ خود ،رسانه های خبری را
تالشعاع قرار دادند؛ چهره هایی که مرگش��ان اشک را از چشم ها روان کرد و
تح
دنیا را در اندوه فرود برد .در مقابل چهره هایی که مرگشان باعث شد خنده بر لب ها
بنشیند و مردم بسیاری از کابوس رهایی یابند.مشهورترین در گذشتگان سال2011
را در مثلث مرور می کنیم.
64 - 71
ورزش
سردبیر :سعید اجورلو
تحریریه:
ی
دبیر تحریریه و سیاست :مصطفی صادق
دبیر بین الملل :سعیده سادات فهری
دبیر مهتاب :افشین خماند
دبیر ورزش :مهدی ربوشه
دبیر فرهنگ و اقتصاد :علیرضا بهرامی
دبیر خبرنامه :علی حاجی ناصری
دبیر افتاب :مصطفی شوقی
اعض��ای تحریری��ه و هم��کاران :افش��ین خمان��د -زهی��ر توکل��ی -ابوالقاس��م غالم��ی -ش��اهده یوس��فی
احس��ان ابطحی -یاس��ین سیف االس�لام -پروین طالبیان -امید کرمانی ها -فاطمه میرزایی -ش��یما غفاری -زهرا راد
عاطفه کربالئی -محمد تاجیک -حس��ین غالمی -ش��ادی خوش��کار خی��ری -حمیدرضا نصیری نژاد -مس��عود نجفی
ش��اهین فتحی��ان -محم��د ج��واد پاین��ده -س��جاد محقق -مهس��ا عادلی -مه��دی مهدی��ان -داوود رضای��ی چراتی
سودابه رخش
دبیراجرایی :سمانه مومنی
فنی:نیما ملک نیازی
گرافیک و صفحه ارایی :نیما ملک نیازی -فاطمه قنائی -علی اجورلو
پردازش تصاویر و عکس :هومن سلیمیان -امیر طالیی -مهدی ابراهیمی و نیوشا ملک نیازی
تصحیح :ژیال شاکری -محمدحسین رحیمی
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر اداری و مالی :محمد پالیزدار
سازمان اگهی ها :مصطفی میری
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلی اجورلو
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ب��ا تش��کر از :دکت��ر احم��د اس��ماعیل تبار -مهن��دس واعظی -دکت��ر ای��ت اهلل ابراهیم��ی -دکتر غالم حس��ن تقی نتاج
حسین زندی -احمد طالیی -مهندس بختیاری -مهندس بهرامی -حسین مجاهدی -هادی انباردار -سید عارف علوی
مهندس امینی -اقای راس��تی
سازمان اگهی ها :تلفن0912 - 5169927 :
چاپ :هنر سرزمین سبز -تلفن66818168 :
توزیع :نامه امروز -تلفن88338553 :
نشانی :تهران ،خیابان افریقا ،بعد از چهارراه اسفندیار ،کوچه سعیدی ،پالک ،2تلفن22038551 - 2
وقتی یک فیلم دارم
حالم خوب است
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال سوم /شماره صد و نهم 10 /دیماه 88/ /1390صفحه1500/تومان
دوئلانتخابات
الریجانی رئیس
میماند؟
چه کسانی نامزد انتخابات شدند ؟
دوایر متحد المرکز
جبهه متحد و پایداری به صورت موازی
پیش میروند
ISSN: 2008-5281
عکس :محمد کاظم پور
گزارشها و مصاحبهها ی مثلث پیرامون
معادالت انتخابات مجلس نهم
MOSALAS.IR
نشست ساالنه مجمع فدراسیون فوتبال هفته گذشته درحالی برگزار شد که علی
کفاشیان ،رئیس فدراسیون فوتبال موفق شد مخالفانش را ساکت کند و این بار نه
به ناکامی ها که به برنده شدن خودش در جنگ درونی فدراسیون لبخند پیروزی
بزند .به نظر می رسد مهدی تاج و عزیزمحمدی که تیم مقابل علی کفاشیان را تشکیل
می دهند در معادالت اینده انتخابات فدراسیون جایی نخواهند داشت.
گفتوگوی متفاوت با عبدالرضا کاهانی
درباره فیلم متفاوتاش
جنگمغلوبهشد؟
لبخند کفاشیان اینبار نه به ناکامی
عمار روی پرده سینما
نگاهی به دومین جشنواره فیلم عمار
تصمیم کبرای اقای وزیر
همه تغییرات اموزش و پرورش
خبرنامه
در خبرنامه این هفته س��خنان رهبر معظم انق�لاب در دیدار وزیر ،مس��ئوالن وزارت امور خارجه و س��فیران
جمهوری اسالمی درج شده است .گزارش ،مصاحبه و یادداشت هایی درباره حماسه 9دی مرور رسانه ها در هفته
گذشته و یادداشت هایی در حوزه های مختلف از بخش های گوناگون خبرنامه این شماره است.
خبرنامه
مثلث شماره109
انتقاد از وضع فرهنگی -سیاسی تهران
سناریوی جدید برای انتخابات
روز جذب حداکثری
دفاع همه جانبه از نظام
مجرم نباید مجرم بماند
8
خبرنامه
مثلث شماره109
حضرت ایت اهلل خامنه ای:
نظام سلطه از گرایش ملت ها به اسالم وحشت دارد
رهب��ر معظ��م انق�لاب اس�لامی در دیدار
وزیر ،مس��ئوالن وزارت امور خارجه و سفیران
جمهوری اس�لامی ،بیداری اسالمی در منطقه و
حوادث کش��ورهای غربی را بی س��ابقه و بسیار
مهم دانس��تند و تاکید کردند :دستگاه دیپلماسی
کش��ور در این اوضاع پیچیده و حساس ،باید با
تبیین حرف نو نظام اسالمی یعنی حضور توامان
مردم و ارزش های الهی در جامعه ،به نقش افرینی
موثر بپردازد .حضرت ایت اهلل خامنه ای ،مسئوالن
وزارت امور خارجه و سفیران جمهوری اسالمی
را فعاالن خ��ط مقدم پیکار عظی��م بین المللی در
عرصه دیپلماس��ی خواندن��د و خاطرنش��ان کردند:
دیپلماسی ،به علت اصطکاک منافع کشورها ،عرصه
مقابله و چالش است اما فعالیت در دستگاه دیپلماسی
جمهوری اسالمی ،فراتر از فعالیت متعارف دیپلماسی
در جهان است چرا که س��فیران ایران ،نماینده نظامی
هس��تند که ذات مس��تکبران با ماهیت اسالمی ان در
تضاد عمیق است.
رهب��ر انقالب با ی��اداوری نگرانی و وحش��ت
جبهه استکبار از نام اس�لام افزودند« :اسالم با پایه ها
و مبانی اس��تکبار یعنی ظلم و تجاوز و اش��غالگری
مبارزه می کند ،به همین عل��ت زورگویان جهانی از
نفس گرایش ملت ها به اس�لام متوحش می ش��وند؛
همچنان که در حوادث ماه های اخیر منطقه ،از ظواهر
و نشانه های اسالمی بودن تظاهرات ملت ها و پیروزی
اسالم گرایان در انتخابات ،علنا ابراز نگرانی کرده اند».
ایش��ان در تبیی��ن بیش��تر خصومت گس��ترده
مستکبران جهان با نظام اس�لامی ،نقش اسالم را در
شکل گیری جمهوری اسالمی و پیشرفت های سه دهه
اخیر ملت ایران ،نقشی بی همتا دانستند و خاطرنشان
کردند :نظ��ام منتخب مل��ت ایران ،با نام اس�لام و با
برجسته کردن شعارهای اس�لامی به پیش رفته است
به گونه ای که اکنون دانش��مندان جوان این سرزمین
9
خبرنامه
در علوم و صنایع بسیار پیشرفته نظیر هسته ای و نانو،
با افتخار از بس��یجی بودن خود س��خن می گویند و
استکبار نیز به همین علت یعنی به دلیل نقش افرینی
مبنایی اسالم در این س��رزمین ،به مقابله با جمهوری
اسالمی مشغول است.
حضرت ایت اهلل خامنه ای ،خصومت زورگویان
جهانی با ایران اس�لامی را موجب بروز چالش هایی
فراتر از چالش های معمول در مسیر دیپلماسی کشور
برشمردند و با استناد به این واقعیت ،به فعاالن دستگاه
سیاس��ی خارجی تاکید کردند« :فعالیت موثر در این
عرصه ،در درجه اول نیازمند ق��وت قلب ،اعتماد به
نفس و عزم راسخی است که جز با اخالص و توکل،
اعتماد به پروردگار ،حس��ن ظن به وعده های صادق
الهی و استحکام درونی س��اختار دستگاه دیپلماسی،
به دست نخواهد امد».
ایش��ان ،اس��تحکام درونی دس��تگاه دیپلماسی
کشور را به «تقویت معنوی هرچه بیشتر عناصر فعال
و مرتبط با دستگاه سیاست خارجی و سفارتخانه های
ایران» منوط دانستند و افزودند« :این استحکام درونی
همچنین به مراقب��ت معنوی و افزای��ش روز افزون
رابط��ه خانواده های س��فیران با پ��روردگار متعال و
حس��ن ظن حقیقی و همگانی به وعده های خداوند
نیازمند است ،ضمن اینکه اگر استحکام درونی در هر
جامعه ای به دست اید ،هیچ چیز توانایی مقابله با این
جامعه را ندارد».
حضرت ای��ت اهلل خامن��ه ای ،جای��گاه کنونی
جمهوری اس�لامی را از نش��انه های اش��کار تحقق
وعده ه��ای اله��ی ب��ه مومن��ان مجاه��د خواندند و
خاطرنش��ان کردند« :در پرت��و ایما ِن ت��وام با تالش
و مجاهدت ملت و مس��ئوالن ،تهیدس��تی و غربت
اوایل انقالب اکنون به سربلندی و عزت تبدیل شده
است ،به گونه ای که ش��عارهای ملت ایران اکنون در
کشورهایی ش��نیده می شود که 30س��ال با این ملت
دش��منی کرده اند و این ،معنای حقیقی پیش��رفت و
استحکام و قدرت است».
رهبر انقالب ،با اش��اره به فریاده��ای اهلل اکبر و
دیگر شعارها و نش��انه های اسالمی در «مص ِر حسنی
مبارک و انور س��ادات» افزودند :مهم نیست که این
شعارها از کجا الهام گرفته اس��ت ،مهم این است که
حرف ها ،شعارها و خواسته های 30ساله ملت ایران،
اکن��ون در خاورمیانه ،خلیج فارس و ش��مال افریقا،
سبز شده اس��ت .این حقیقت ،مصداق روشن وعده
پروردگار کریم در یاری رساندن به ملت مومن ایران
است که با تحمل س��ختی ها ،در صراط مستقیم الهی
تالش و مبارزه کرده است».
حضرت ایت اهلل خامنه ای ،تکیه بر واقعیات یاد
ش��ده را مبنای ضروری حرکت در عرصه «ظریف،
خطیر و بسیار موثر دیپلماسی» برشمردند و در نگاهی
اسیب شناسانه ،خاطرنشان کردند« :در برخی دوره ها،
بعضی افراد در عرصه دیپلماس��ی و غیردیپلماس��ی،
تصور می کردن��د پایبندی به ارزش��ها اجازه و امکان
موفقیت نخواهد داد اما تجربه نش��ان داده که هر قدر
پایبن��دی به اصول و ارمان ها بیش��تر باش��د هیبت و
احترام جمهوری اسالمی در نظر طرف مقابل بیشتر
خواهد شد».
رهبرمعظ��م انقالب ب��ا بیان مصداق��ی دیگر از
اسیب های عرصه دیپلماس��ی افزودند« :در مقاطعی،
برخی مس��ئوالن خیال می کردند اگر در مالقات های
بین الملل��ی ،همان حرف های صد س��ال اخیر طرف
مقابل را به ش��کل دیگری تکرار کنن��د ،نتیجه بخش
خواهد بود اما این کار ،انها را عمال در چش��م طرف
مثلث شماره109
10
مقابل ،تضعیف و سبک می کرد چرا که نشان می داد از
خودشان چیزی ندارند».
ایشان ،ایستادگی بر حرف های «مبنایی ،منطقی و
مستدل» را موجب تقویت موضع در عرصه دیپلماسی
و عام��ل اصل��ی مدیری��ت چالش ه��ا و طرف های
مذاکره کننده دانس��تند و افزودند« :پی��روزی در میز
مذاکره ،نیازمند هوشمندی ،ظرافت ،اعتماد به نفس،
استحکام عقالنی و تحمیل اس��تدالل برطرف مقابل
است که دست یابی حقیقی به این عوامل ،با اخالص
و توکل و معنویت امکان پذیر است».
رهبرمعظ��م انقالب در تش��ریح عوام��ل بروز
اس��یب های احتمال��ی ،مراقبت معن��وی از خانواده
و هوش��یاری در مقابل رخنه های ب��ه ظاهر کوچک
را م��ورد توجه قرار دادن��د و در مصداق��ی تاریخی
خاطرنش��ان کردند« :به فرموده امیرمومنان(ع) ،زبیر
در مجاهدت ها و س��ختی ها نیز همراه ایشان بود ،اما
وقتی پسرش بزرگ شد ،این صحابه بزرگ تحت تاثیر
خواست ها و حرف های پسر ،به تدریج در مقابل حق
ایستاد و روی امیرمومنان شمشیر کشید و این واقعیت
نشان می دهد که رخنه های کوچک ،گاه به انحرافات
بزرگ می انجامد».
حضرت ایت اهلل خامن��ه ای در بخش دیگری از
سخنانش��ان در جمع وزیر و مس��ئوالن وزارت امور
خارجه و سفیران جمهوری اس�لامی در کشورهای
دیگر ،ارایش سیاس��ی دنیا را در حال تغییر اساس��ی
برشمردند و افزودند« :حوادثی بزرگ در منطقه ،اروپا
و در جهان در حال وقوع اس��ت که باید با هوشیاری
کامل انها را رصد کرد».
ایش��ان ،حوادث ماه های اخیر در کش��ورهای
اس�لامی و عمدتا عربی را انقالب های��ی حقیقی اما
در اندازه های متفاوت خواندن��د و افزودند« :در دهه
60میالدی ،تحوالتی در بعضی از کشورهای عربی
منطقه رخ داد و در دهه 90نیز اروپای ش��رقی شاهد
رویدادهای بزرگی بود ،اما حوادث کنونی در منطقه و
اعتراض های زنجیره ای در غرب ،در عمق و عظمت،
تفاوت های بسیار اساسی با ان تحوالت دارد».
رهبرمعظم انقالب «حضور حقیقی ،پیش برنده
و هدایتگ��ر م��ردم» و «مخالفت امریکا ب��ا بروز این
حوادث» را دو تفاوت اساسی تحوالت کنونی منطقه
و جهان ب��ا رویدادهای مش��ابه در ده های گذش��ته
برشمردند و خاطرنشان کردند« :برخی تصور می کنند
امریکا پشت صحنه ،در حال مدیریت این تحوالت
است اما این تحلیل توهم محض است ،همچنانکه 30
سال پیش نیز بعضی ها ،با نگاه متوهم فکر می کردند
انقالب اسالمی طراحی امریکا بوده است».
در برخی دوره ها،
بعضی افراد در
عرصه دیپلماسی و
غیردیپلماسی ،تصور
می کردند پایبندی به
ارزشها اجازه و امکان
موفقیت نخواهد داد
اما تجربه نشان داده
که هر قدر پایبندی
به اصول و ارمان ها
بیشتر باشد
هیبت و احترام
جمهوری اسالمی در
نظر طرف مقابل بیشتر
خواهد شد
حض��رت ای��ت اهلل خامن��ه ای با اش��اره به
مواضع متناق��ض امریکا در قب��ال حوادث اخیر
در مصر و دیگر کشورها خاطرنشان کردند« :البته
امریکایی ها بدشان نمی امد به جای مبارک ،یک
عنصر دموکرات و مردمی در اختیار داش��تند ،اما
ای��ن امکان پذیر نبود چرا که اگ��ر فردی مردمی،
میهن پرس��ت و حقیقتا دموکرات روی کار اید
حتما ب��ه مخالفت ب��ا امریکا و صهیونیس��ت ها
می پردازد».
ایش��ان ،نگاه واقع بینانه به صحن��ه منطقه و
جهان را ضرورت حضور قوی و موثر در عرصه
دیپلماس��ی دانس��تند و افزودند« :حرکت عظیم
ملت ها ،نش��انه بیداری انهاست و این بیداری به
اس��تناد واقعیات گس��ترده و تردیدناپذیر ،صبغه
اسالمی دارد ،البته این بیداری اسالمی به معنای ان
نیست که همه انها حکومت اسالمی می خواهند
یا مدل حکومت اسالمی ایران را قبول دارند».
رهبرمعظم انقالب اذعان رسانه های غربی
به پیروزی اسالمگرایان در انتخابات حال و اینده
کش��ورهای منطقه را نش��انه دیگری از اسالمی
بودن انقالب های منطقه برش��مردند و افزودند:
«در ای��ن اوض��اع پیچیده و حس��اس ،دس��تگاه
سیاست خارجی کشور ،در عرصه گسترده و موثر
دیپلماس��ی جهانی ،باید حرف ن��وی جمهوری
اسالمی را برای ملت ها و جهان تبیین کند».
حضرت ایت اهلل خامن��ه ای «حضور توامان
مردم و ارزش های الهی در جامعه» و «ارزش های
معنوی و الهی همراه با اراده مردم و نه تحمیل بر
مردم» را حرف نو و اساس��ی جمهوری اسالمی
خواندند و تاکید کردند« :دستگاه دیپلماسی باید
با حکمت و منطق ،مواضع طرف های دیگر را به
تدریج به مواضع خود نزدیک کن��د و با تکیه بر
«حکمت ،عزت و مصلحت» و حفظ «عزت ملی
و عزت هویت��ی» به وظایف س��نگین خود عمل
نماید که در این مسیر هیچ گونه تسلیم و کوتاهی
نه در مرحل��ه باورها و نه در مرحل��ه عمل ،نباید
وجود داشته باشد».
رهبر معظم انقالب اسالمی در بخش دیگری
از سخنانش��ان با اشاره به پیش��رفت های مستمر
کشور افزودند« :البته در این حرکت عمومی رو به
جلو ،کمبودها و نواقصی در عرصه های اقتصادی،
فرهنگی و دیگر زمینه ها وجود دارد اما مهم این
اس��ت که می خواهیم انها را برطرف کنیم ضمن
اینکه این نواقص به مراتب کمتر از ان اس��ت که
دشمن با بزرگ نمایی مطرح می کند تا نقاط قوت
را بپوشاند».
ایش��ان در پایان سخنانش��ان تاکید کردند:
«باید حوادث بی س��ابقه و عمیق منطقه و جهان
را با هوش��یاری رصد و با تصمیمات و اقدامات
هوش��مندانه و حکمت امیز ،در این عرصه نقش
موثر ایفا کرد».
در ای��ن دی��دار پی��ش از بیان��ات
رهبر معظم انقالب اس�لامی ،وزیر امور خارجه
با بیان گزارش��ی از گردهمایی سفیران و روسای
نمایندگی های خارج از کش��ور ،تح��ت عنوان
دیپلماس��ی و بیداری اس�لامی افزوند« :تالش
دس��تگاه دیپلماس��ی ،حرکت در جهت اصول و
مبانی انقالب اسالمی ،از جمله گفتمان مبتنی بر
اندیشه های حضرت امام (ره) و رهبری در جهت
پیشبرد سیاست خارجی استg ».
تیتریک
فرمانده کل سپاه:
انتقاد از وضع فرهنگی -سیاسی تهران
خبرنامه
فرمانده کل سپاه پاسداران انقالب اسالمی وضع تهران
از نظر اسالمی و انقالبی را مناسب نمی داند.
سردار سرلشکر محمدعلی جعفری می گوید« :مسائل
امنیتی نیز در تهران حساسیت و اهمیت باال و ویژه ای دارد و
دشمنان برای ایجاد تهدیدات امنیتی در تهران حساب ویژه ای
باز کرده اند .موضوع اصلی و اولویت دار در تهران بزرگ طی
دو سال اخیر ،مسائل امنیتی بوده است و ما این ماموریت را با
موفقیتپشتسرگذاشته ایم،چراکهامریکایی هاطیماه های
گذشته برنامه هایی برای ما داشته اند و برخی نیز در داخل کار
را تمام شده می دانستند ،ولی این برنامه ریزی ها لو رفت و ما
از این مساله عبور کردیم ».فرمانده کل سپاه پاسداران انقالب
اس�لامی با بیان اینکه «از امروز به بعد مساله مهم در تهران،
مسائل فرهنگی است» افزوده اس��ت« :وضع تهران از نظر
فرهنگی و سیاسی وضع خوبی نیست و سال ها بی توجهی
به این مساله شده اس��ت و از طرف دیگر برنامه ریزی های
دشمن برای تهران را ش��اهد بوده ایم .در این وضعیت سپاه
و بسیج نمی توانند بی تفاوت باشند ،بنابراین همه برنامه ها و
طرح های ما در راستای همین ماموریت و مطالب ه مقام معظم
رهبری است».
سردار سرلشکر محمدعلی جعفری با بیان اینکه «امروز
نگاه بس��یاری از مردم دنیا به تهران دوخته شده» اظهار کرد:
«وضع امروز تهران از نظر اس�لامی و انقالبی وضع خوبی
نیست و بسیاری از مردم دنیا نگاه می کنند که ببینند این شهر
چه وضعیتی خواهد داشت .س��ختی و پیچیدگی کار ما در
تهران این است که باید مس��ائل فرهنگی را در کنار مسائل
امنیتی پیش ببریم».
جعفری در ادامه اظهاراتش به تشکیل سپاه های استانی
طی سال های گذشته اش��اره کرده و گفته است« :سپاه های
اس��تانی با نظر فرمانده کل قوا حدود چهار س��ال است که
تشکیل شده و در همه استان ها اقتدار سپاه را به دنبال داشته
است ،ولی این ساختار در تهران ویژگی خاصی داشته و دارد.
عملکرد سپاه در فتنه 88بر دوست و دشمن پوشیده نیست و
همه بر این مساله اقرار می کنند .برداشت من از عملکرد سپاه
تهران بزرگ این است که کارهای انجام شده در این سپاه در
کنار کار اصلی مردم و بسیج و به ویژه حضور انها در 9دی،
موجب اقتدار جمهوری اسالمی و عبور نظام از فتنه بزرگ
سال 88شد .پس از ان هم دیدیم موانعی که مثل سدی بزرگ
در مقابل پیشرفت و گسترش انقالب اسالمی در جهان وجود
داشت ،شکسته ش��د ».وی با تاکید بر اینکه «هنوز جای کار
زیاد و اقدامات متعددی در کش��ور ما در رابطه با انقالب و
نظام اسالمی به ویژه در تهران باقی مانده» تاکید کرده است:
«ماموریت سپاه محدود به یک بعد یا ابعاد خاصی در حفاظت
از انقالب اسالمی نیست و ما کامال باید به روز باشیم چراکه بنا
به تعبیر مقام معظم رهبری ،دفاع محافظه کارانه از انقالببه درد
انقالب نمی خورد .ماهیت انقالب اسالمی به مراحل حساس
خود رسیده و امروز شتاب بیشتری گرفته و در نتیجه حفاظت
از این پدیده کار بسیار سختی است که بدو ن تردید به ابعاد
نظامی و امنیتی صرف محدود نمی شود و هنر ما این است که
نیاز هر روز انقالب را بسنجیم و متناسب با ان ،فعالیت ها و
توانمندی های خود را سامان دهیم و برای انجام رسالت خود
برنامه ریزی کنیمg».
مثلث شماره109
11
مرور رسانه ها
مروری بر مطبوعات هفته گذشته
سناریوی جدید برای انتخابات
یاسین سیف االسالم
خبرنامه
روزهای پایانی از هفته اول زمس��تان برای هوای
پر از دود پایتخ��ت ،روزهای امیدوارکنن��ده ای را رقم
زده اس��ت .باریدن ب��اران و برف حداق��ل این فرصت
را به تهرانی ه��ا می دهد که مص��رف االین ده ها و ذرات
معل��ق خ��ود را کاهش دهن��د و منتظ��ر افزایش طول
عمرشان باشند .ماه گذش��ته اگرچه اخرین ماه از یک
پاییز خوش��بینانه برای حجم بارندگی بود ،اما یک ماه
هوای کامال خش��ک را برای کش��ور رقم زد و یک بار
دیگر باعث نگرانی مردم از وضعیت سالمت و بهداشت
تنفسی در کالنشهر ها شد .این روزها عالوه بر موضوع
هوای الوده و رفت و ام��د نامزد های نمایندگی مجلس
به فرمانداری ها که می توانن��د از نزول رحمت خداوند
متاثر ش��وند ،می توان امیدوار بود تا اغاز س��ال جدید
میالدی و عید کریسمس نیز یک بار دیگر با نوستالژی
بارش برف ب��رای هموطنان مس��یحی همراه باش��د.
به قول روزنامه نویس ها کریسمس و برف «چنان ارتباط
تنگاتنگی» با هم دارند که مشکل داستانی یا خاطره ای
راجع به کریسمس بخوانید که در ان برف نبارد یا زمین و
درختان سفید پوش نباشند.
مثلث شماره109
کریسمس در ایران
سال نو میالدی اگر چه در ایران همواره از اهمیتی
که در دیگر نقاط جهان برخوردار بوده بی نصیب مانده،
اما به هر حال یک عید مسیحی به حس��اب می اید که
برای مسیحیان ایران از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
یکی از دو مذهب عمده مسیحیت در ایران ،اشوری ها
هستند که جمعیت قابل توجهی را میان مسیحیان به خود
اختصاص داده اند .روزنامه شرق در یکی از شماره های
هفته گذشته خود که مصادف با 27دسامبر بود ،عکس
صفحه اول خود را با یادداش��تی درباره کریس��مس به
ایین ها و عقاید اشوریان اختصاص داد .در این مطلب
ضمن اشاره به افسانه های اشوری در دوران باستان امده
است« :چنین است حماسه گیلگمش نخستین حماسه
بشری که گیلگمش دوسوم خدای و یک سوم انسان در
تو جوی گیاه زندگی جاودان است .چون خسته
جس
به کنار چش��مه ای که گیاه زندگی جاویدان در کنار ان
می رویید ،رسید ،او را خواب می رباید و شبانگاه ماری
در گذر از ان سو ،گیاه را می خورد و گیلگمش را زندگی
جاوید نصیب نمی شود .اینها باورهای اشوریان پیش
از تاریخ بود که به مسیحیت روی می اورند و همه این
باورها را در مسیح می یابند ».نویسنده در ادامه بر این باور
12
است که اشوری ها نخستین مبشران مسیحیت می شوند
که دامنه این حرکت تا به هند و چین می رسد و انان را
بشارت دهندگان نور و افتاب می خو انند».
100روز پس از «وال استریت را اشغال کنید»
ی ترک ها با موانع بزرگی مواجه ش��ود.
یک بار دیگر برا
این موضوع مقاله ای تحت عنوان «انکارا و ناهمگونی
ارزش های اس��یایی ـ اروپایی» اس��ت که در روزنامه
اطالعات ششم دی ماه به چاپ رس��یده است .در این
مقاله امده اس��ت« :از منظر تحلیلگ��ران غربی ،یکی از
دالیلی که برای سردی روابط بین اتحادیه اروپا و ترکیه
مطرح اس��ت ،به س��وء ظن فزاینده اروپ��ا درباره تعهد
ترکیه به ارزش های این ق��اره باز می گردد .گروه اصلی
کش��ورهای اتحادیه اروپا به رهبری المان و فرانس��ه،
ل ترکیه برای
به اندازه سایر اعضای اتحادیه در مورد تمای
انطباق با استانداردهای اروپا و اصول دموکراتیک لیبرال،
خوش بین نیستند».
عالقه مندی های اوباما به ایران!
اعضای جنبش ضد سرمایه داری «وال استریت را
اشغال کنید» ،شنبه شب گذشته ،همزمان با یکصدمین
روز قیام وال استریت مراسم جشن کریسمس را در پارک
«زاکوتی» نیویورک و برخی شهرهای دیگر برگزار کردند.
این خبری است که بهانه روزنامه کیهان برای گزارشی
درب��اره جنبش وال اس��تریت 100 ،روز پ��س از اولین
تظاهرات ان در امریکاست .گزارش نویس کیهان ضمن
اش��اره به محدودیت های پلیس امریکا برای برگزاری
تجمع می نویسد« :گزارش ها و تصاویر منتشر شده نشان
می دهد صدها نفر از مردم امریکا به رغم محدودیت های
گسترده پلیس یکصدمین روز از قیام وال استریت را در
هوای سرد خیابان ها برپا کرده و بر ادامه اعتراض ها تاکید
کردند ».در این گزارش همچنین امده است« :معترضان
نیمه های ش��ب را با برگزاری مراس��م جشن ،خواندن
دعا ،روش��ن کردن ش��مع و گوش دادن به س��خنرانی
«مارتین لوترکینگ» به صبح رساندند .معترضان تا ظهر
به تجمعات خود ادامه دادند .این مراسم در حالی برگزار
می شود که در ماه نوامبر ،مقامات پلیس و شهرداری ها در
سرتاسر امریکا ،اقدام به جمع اوری بسیاری از چادرها و
دستگیری گروهی از معترضان کردند».
ارزویی به نام عضویت در اتحادیه اروپایی
ترکیه یک بار دیگر افق ارزوهایش برای پیوستن
به اتحادیه اروپای��ی را تیره و تار می بین��د و این به رغم
پیش بینی هایی است که پس از فعال تر شدن دیپلماسی
این کشور در خاورمیانه و شمال افریقا صورت گرفته
بود .اما تصویب طرح مجازات انکارکنندگان کش��تار
ارامنه در زمان حکومت عثمانی در پارلمان فرانس��ه و
قطع مناسبات پاریس ـ انکارا در شرایط حاضر باعث
شده تا روند ش��تاب گرفته پیوس��تن به اتحادیه اروپا
دکتر سید سلمان صفوی که مرکز مطالعات صلح را
با مرکزیت لندن اداره می کند ،در مصاحبه ای با روزنامه
ارمان ،از عالقه مندی باراک اوباما ب��ه تحول در روابط
تهران -واشنگتن سخن گفته است .وی در این گفت وگو
که در شماره 1801این روزنامه منتشر شده ضمن اشاره به
این موضوع بر این باور است که مشکالت متعددی برای
تغییر در روابط دو کش��ور وجود دارد؛ اوال انکه امریکا
خواستار مذاکره با ایران است که از منظر مقامات ایرانی
فعال به مصلحت نیس��ت .ثانیا ایران خواستار برداشتن
تحریم هاست و همچنین دولت ایران درخواست های
امریکا از کشور مان را دخالت در امور داخلی خود تلقی
می کند .صفوی همچنین معتقد اس��ت« :س��ال 1390
س��ال مهمی از جهت مذاکرات هس��ته ای بود ،زیرا در
این سال تغییراتی در س��اختار قدرت جهان و برخی از
بازیگران منطقه رخ داد که در نح��وه مذاکرات ایران و
غرب تاثیرگذار است».
مجلس هفتم در گفت وگو با حداد عادل
ناگفتههای دکت��ر غالمعلی حدادع��ادل ،عنوان
مصاحب��ه اصل��ی هفته نامه پنج��ره در ش��ماره هفته
گذش��ته ان اس��ت .در لید این مصاحبه امده است که
دکترغالمعلی حداد عادل از چهرههایی است که نیاز به
معرفی ندارد .رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و
ریاست ارام و خونسرد مجلس هفتم که او را با نطقهای
ادبی و شعرهایش میشناسند ،در مجلس هشتم ،بیش
از پیش سکوت کرده و ترجیح داده است درباره گذشته
در شرایطی که وزارت کش��ور مشغول ثبت نام از
نامزد های نمایندگی مجلس ش��ورای اسالمی است و
دیگر کمتر کسی از احتمال وحدت میان جبهه متحد و
جبهه پایداری س��خن می گوید ،ایت اهلل مصباح یزدی
از اعضای برجسته جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در
گفت وگویی طوالنی با هفته نامه 9دی نسبت به راهیابی
همراهان فتنه در مجلس نهم ابراز نگرانی کرده اس��ت.
ایت اهلل مصباح یزدی در خصوص رابطه خود با جبهه
پایداری به این هفته نامه می گوی��د« :ما با اعضای جبهه
پایداری دوس��ت و رفیقیم .اصل مس��اله این است که
دخالت من در کارهای سیاسی به خاطر مسائل دینی و
فرهنگی است و نگرانم مبادا همراهان فتنه نفوذی هایی
در مجلس بفرس��تند و ما را در مقابل خط��ر بزرگتری
قرار دهن��د .بنده افرادی ب��ا این تفکر ک��ه روی اصول
پافشاری بیشتری دارند را بیشتر قبول دارم ».وی همچنین
با اشاره به حمایت های خود از احمدی نژاد تصریح کرده
است« :اینکه برخی می گویند نباید ان روز از احمدی نژاد
حمایت می کردیم ،چنین انتظاری مبتنی بر اصول نیست،
چون وقتی کس��ی کار خوبی انجام می ده��د و ما هیچ
نشانه ای بر خیانت او نداریم ،عقل و دین می گوید که باید
از او حمایت کنیم».
تالش برای پایان کفاشیان
کریس��مس امس��ال برای تمام جهان غرب یک
کریسمس متفاوت است؛ عیدی که قرار است یک سال
جدید از معضالت اقتصادی را به ارمغان بیاورد .برای
گروه قابل توجهی از اس��یب دیدگان بحران اقتصادی
اخیر ،دیگر مانند گذش��ته دیدن منظره برفی بیرون از
داخل پنجره و باز کردن هدای��ای عید به جز خاطره از
گذشته نخواهد بود.
روزنام��ه رس��الت در ش��ماره 7743خود طی
گزارشی به وضعیت ش��هروندان امریکایی در استانه
جشن کریسمس پرداخته است .در گزارش این روزنامه
امده است« :کریسمس امسال بسیاری از خانواده های
امریکایی مجبور هس��تند به این مس��اله فکر کنند که
ایا پول خود را برای تهی��ه غذا اس��تفاده کنند یا تهیه
دارو یا وس��ایل گرمایی نه هدیه برای کریسمس .در
سرتاسر امریکا مردم فقیر ،فقیرتر می شوند و مشکالت
اقتصادی انان بدتر و ش��دیدتر از گذش��ته می ش��ود.
در اس��تانه کریس��مس داس��تان های مختلفی از تاثیر
بحران اقتصادی بر این ایین مذهبی نقل می ش��ود ».از
جمله در این گزارش روزنامه رسالت امده است« :یک
س��رباز ارتش امریکا در میش��یگان برای اینکه بتواند
صورت حس��اب هزینه های مربوط به کریس��مس را
بپردازد ،مجبور شد مدال افتخار خود را گرو بگذارد».
چند روز دیگر قرار است برای ریاست فدراسیون
فوتبال انتخابات برگزار ش��ود و این باعث می شود یک
بار دیگر علی کفاشیان که ریاستی طوالنی مدت بر این
فدراسیون داش��ته ،مورد توجه رس��انه های دوست و
دشمن قرار بگیرد .روزنامه خبر ورزشی در مطلبی با این
موضوع نوشته است« :یکی از محسنات علی کفاشیان
این است که در بدترین ش��رایط روحی از ته دلش خبر
نداری .به چهره اش که نگاه می کنی برق لبخند را می بینی
اما شاید در همین لحظه دنیا روی سر کفاشیان خراب شده
باشد ».در جای دیگری از این مطلب امده است« :محال
است حدس بزنی ته دل او چه خبر است ،بازی غریبی
است این فوتبال؛ به خصوص وقتی ان را وارد مکانیسم
انتخابات می کنند ،این بازی پیچیده تر نیز می شود ».خبر
ورزشی بر این باور است که هجمه ها به علی کفاشیان
در صورتی که وی دوباره برای ریاست فدراسیون نامزد
اما روزنامه کیهان هفته گذشته دریادداشت روز خود
با عنوان "انتخابات 90زیر چلچراغ 9دی "نوشت :حرف
اخر را همین اول باید گفت درباره کدام موضوع؟ درباره
هر طایفه و رجل سیاسی که در فتنه 2سال پیش غوطه
خورد و دانسته ،سواری داد ،به خیال امارت و گندم ری!
حرف اخر برای انتخابات نهمین دوره مجلس شورای
اسالمی را مردم ایران در قیام انقالبی نهم دی 88زده اند؛
روزی که «فرقان» و «میزان» شناسایی مرد و نامرد ،خادم
و خائن ،و دوست و دشمن برای همیشه خواهد بود .ان
روز دست خدا از استین ملت بیرون امد و ایت الهی در
اینه مردم ما جلوه کرد تا هر نارفیق��ی نتواند به نام ملت
ایران سخن بگوید و در کام دشمن بریزد .به عنوان جمله
معترضه و در پرانتز باید نوشت که در چنین بستر بحثی،
پرسش از امدن یا نیامدن مثال اصالح طلبان در انتخابات،
به غایت مبتذل خواهد بود.
حرف اخر را روح خدا خمینی(ره) 23سال پیش
در منشور برادری نوشت .موضوع نامه دعوت به اخوت
و الفت میان همه طرفداران انقالب بود ،با این همه امام
فرزانه ما تشخیص داد با صراحت ،منافقین (لیبرال های
ملی -مذهبی) و بازی خ��وردگان انها (حتی در قواره
های اقای منتظری که ایستادگی نظام در دفاع مقدس
را مالمت می کردند) را اس��تثنا کند و بنویس��د «نباید
برای رضایت چند لیبرال خود فروخته در اظهارنظرها
و ابراز عقیده ها به گونه ای غلط عمل کنیم که حزب
اهلل عزیز احساس کند جمهوری اسالمی ایران چیزی
به دس��ت نیاورده و یا ناموفق بوده است ...امروز هیچ
تاس��فی نمی خوریم که انان در کنار ما نیستند چرا که
از اول هم نبوده اند .انقالب به هیچ گروهی بدهکاری
ندارد ...ما هنوز چوب اعتمادهای ف��راوان خود را به
گروه ها و لیبرال ها می خوریم .اغوش کشور و انقالب
همیشه برای پذیرفتن همه کسانی که قصد خدمت و
اهنگ مراجعت داشته و دارند گشوده است ولی نه به
قیمت طلب��کاری انان از همه اصول ک��ه چرا مرگ بر
امریکا گفتید ،چرا جنگ کردید ،چرا نسبت به منافقین
و ضدانقالبیون حکم خدا را جاری می کنید ،چرا شعار
نه شرقی نه غربی داده اید ،چرا النه جاسوسی را اشغال
کرده ایم و صدها چرای دیگر ...صریحا اعالم می کنم
تا من هستم نخواهم گذاشت منافقین ،اسالم این مردم
بی پناه را از بین ببرندg »...
مثلث شماره109
کریسمس متفاوت برای امریکایی ها
انتخابات زیر چلچراغ
خبرنامه
کمتر سخن بگوید .تالش زیادی کردیم تا به مناسبت
پرونده بازخوانی عملک��رد مجلس هفتم ،بتوانیم از او
وقت مصاحبهای بگیریم و گوشهای از ناگفتههایش را
برای خوانندگان بیان کنیم .این مهم در یکی از روزهای
میانی هفته و در ساعات پایانی ش��ب ،در دفتر کار او
در مجموعه فرهنگس��تانها حاصل شد .رئیس سابق
مجلس شورای اسالمی در بخش��ی از این گفت وگو
تصریح کرده است« :بعد از اسفند ماه 82که از پیروزی
ابادگران در انتخابات مجلس هفتم مطمئن ش��دیم ،با
یک کار شبانهروزی ،برنامهریزی برای مجلس را شروع
کردیم و خودمان را طبق ان به هفتم خرداد 83رساندیم.
یکی از کارهایی که در این مدت انجام شد ،این بود که
سازوکارهایی را برای برگزاری جلسات نمایندگانی که
در حوزههای مختلف به جناح ما تعلق داشتند ،طراحی
کردیم ت��ا به بح��ث و تبادلنظر درب��اره اولویتهای
مجلس بپردازند .کار گروههای متنوعی شکل گرفت
که هر کدام موضوع خاص��ی را پی میگرفت؛ از جمله
یکی از کارگروه ها برای انتخ��اب رئیس مجلس بود
تا نمایندگان قبل از شروع کار مجلس ،با هم به توافق
برس��ند .در چند نوبت قب��ل از افتت��اح مجلس هفتم،
نمایندگان در ته��ران اجتماع کردن��د و این کارگروه
خاص برای تعیین رئیس اینده درباره دو ،سه نفر بحث
و بررسی کرد .در نهایت هم برای ریاست مجلس بنده
و مرحوم اقای فاکر ،به مرحله نهایی رسیدیم».
نگرانی های ای��ت اهلل مصباح ی��زدی در انتخابات
پیش رو
نمی شد ،هیچ گاه به وجود نمی امد و مقصر اصلی در این
ماجرا خود اوست که به رغم ابراز بی میلی های گذشته اش
برای ادامه حضور در فوتبال ،یک بار دیگر خود را برای
این پست کاندیدا کرده است .این در حالی است که گفته
می شود طبق دستور سازمان بازرسی کل کشور مبنی بر
عدم امکان کاندیداتوری بازنشستگان دولتی در مجامع
ورزشی ،کفاشیان حق نامزدی دوباره را ندارد».
13
خداحافظی مردم کره با کیم جونگ ایل
خبرنامه
مراسم تشییع جنازه رهبر کره شمالی 11روز پس از اعالم خبر
مرگ وی با ش��رکت صدها هزار نفر از مردم در کاخ «کوم سوسان»
در پیونگ یانگ برگزار شد .جس��د کیم جونگ ایل در یک تابوت
شیشه ای قرار دارد .با وجود سرمای شدید در کره شمالی صدها هزار
نفر از مردم با پوشیدن لباس های سیاه در این مراسم شرکت کردند
و س��ربازان نیز پیش از اغاز مراس��م تدفین به برف روبی خیابان ها
مشغول بودند .ش��بکه خبری «بی بی س��ی» نیز گزارش داد که هیچ
هیات خارجی در مراسم تشییع جنازه رهبر کره شمالی شرکت نکرد
اما یک هیات از کره جنوبی روز قبل از تش��ییع جنازه وارد پیونگ
یانگ شد و با فرزند 28ساله کیم جونگ ایل دیدار کرد .در این مراسم
پسر کیم جونگ ایل و برخی از سران ارش��د کره شمالی خودروی
حامل جنازه رهبر فقید این کش��ور را به س��وی کاخ کوم سوسان
همراهی کردند .اما نکته قابل توجه این بود که افراد شرکت کننده در
این مراسم حرکت های عجیب و غریبی را انجام می دادند و هنگامی
که خودروی حامل جنازه رهبر فقید خود از مقابل انها عبور می کرد،
در برابر ان تعظیم کردند چنین حرکاتی این سوال را در ذهن ایجاد
کرده که ایا مردم کره شمالی به طور واقعی سوگواری می کنند یا خیر.
این مراس��م که 11روز پس از مرگ رهبر کره شمالی برگزار شد ،به
مدت دو روز به طول انجامید و ظهر پنجش��نبه گذشته نیز حرکت
تمامی قطارها و کشتی ها به احترام رهبر فقید کره شمالی متوقف شد.
کیم جونگ ایل رهبر 69ساله کره شمالی 17دسامبر( 26اذر)
س��اعت 8:30دقیقه صبح در قطاری که قصد بازدید از ناحیه ای در
خارج از پایتخت را داشت ،بر اثر حمله قلبی درگذشت.
کیم جونگ ایل از س��ال 1994پس از مرگ پدرش رهبر این
کشور کمونیست بوده و در سال 2008دچار سکته مغزی شده بود،
به همین دلیل در محافل عمومی حاضر نمی شد.
در پی اعالم خبر مرگ رهبر کره شمالی کیم جونگ اون که در
دانشگاه بین الملل «برنی» سوئد تحصیل کرده ،به عنوان جانشین وی
معرفی شد .خبر مرگ کیم جونگ ایل در حالی منتشر شد که پیونگ
یانگ متعهد به انجام اقدامات اولیه برای توقف برنامه غنی س��ازی
اورانیوم خود شده و به نظر می رسد امریکا هم اکنون این فرصت را
به دست اورده تا سیاست های خود را در این کشور کمونیستی پیاده
کند و مذاکرات برای از سرگیری مذاکرات شش جانبه از سرگرفته
شود .مذاکرات شش جانبه میان کره شمالی و جنوبی ،چین ،روسیه،
ژاپن و امریکا از اگوست سال ۲۰۰۳اغاز شد .هدف این مذاکرات
پایان دادن به برنامه های تس��لیحات اتمی کره ش��مالی است ،که از
دسامبر سال ۲۰۰۸متوقف شده است.
خبرگزاری یونهاپ کره جنوبی نیز در میان اعالم کرد که نیروی
دریایی این کش��ور چندین رزمایش را در س��ال اتی با اس��تفاده از
هواپیماهای ضد زیردریایی به منظ��ور افزایش توان نیروی دریایی
برای شناسایی زیردریایی های کره شمالی برگزار می کندg .
پیشنهاد برای ارائه لیست واحد
دبیر سیاسی هفته نامه پرتو پیشنهادی را برای ارائه لیست واحد اصولگرایان مطرح کرد.قاسم روانبخش
در خصوص دلیل تشکیل جبهه پایداری گفته است :جبهه پایداری یک جبهه گفتمانی است که بر
اساس منشور اصولگرایی که بر گرفته از سخنان امام و رهبری است ،تشکیل شده و به ان پایدار است.
وی تصریح کرده است :بر اساس شاخص هایی که مقام معظم رهبری بیان کردند و جامعتین ان را به
عنوان منشور قرار داده اند ،در انتخابات مجلس شورای اسالمی افرادی که در ان چارچوب بگنجند را
مورد حمایتقرارمی دهیم.
دبیر سیاسی هفته نامه پرتو همچنین اظهار داشته است :دوستان جبهه متحد اصولگرایی کوتاه بیایند تا
ما لیست 30نفره خود را ارائه دهیم و انها نیز لیست 30نفر خودشان را بعد بنشینیم از میان این 60نفر
افراد اصلح را به عنوان یک لیست واحد ارائه کنیم.
حجت االسالم روانبخش خطاب به جبهه متحده اصولگرایی گفته است :این دوستان بدانند اگر بر
اساس منشور جامعتین لیست واحدی ارائه نشود ،مردم خودشان هم لیست جبهه متحد اصولگرایی و
هم لیست جبهه پایداری را کنار هم گذاشته و افراد اصلح را از میان ان دو انتخاب می کنند.
وی ادامه داد :کسانی که اصلح باشند ،ولو عضو جبهه پایداری نباشند ،ما از انها حمایت می کنیم.
ایت اهلل صادق املی الریجانی:
کشف سرنخ های مهم در پرونده فساد بانکی
مثلث شماره109
رئیس قوه قضائیه از به وجود امدن گشایش هایی طی روزهای اخیر در پرونده فساد بانکی خبر داده
و خطاب به مردم گفته است« :این امیدواری را می دهم که قوه قضائیه در این پرونده ذره ای عقب نشینی
نخواهد کرد و برخورد قاطعی خواهد داشت».
ایت اهلل صادق املی الریجانی افزوده است« :پرونده
فساد اخیر بانکی چیزی نیست که قوه قضائیه بتواند در
ان سهل انگاری بکند».
وی با اعالم اینکه ما به ش��دت پیگیر این قضیه
هستیم ،گفته است« :شاید همه مسائل این پرونده اعالم
رسمی نشود ولی دایره و وسعت این پرونده بسیار
گسترده و زیاد بود و افراد زیادی را در این رابطه باید
احضار می کردیم ،اطالع��ات را اخذ می کردیم و بعد
مراحل قانونی ان طی می شد .بحمداهلل در روزهای اخیر
نس��بت به این پرونده گشایش ها و س��رنخ های خوبی
پیدا شد».
وی ب��ا اعالم اینکه س��خنگوی ق��وه قضائیه در
موعد خود این تحوالت در پرونده را تشریح خواهد
کرد ،خطاب ب��ه مردم گفته اس��ت« :از انجای��ی که این
پرونده ابعاد گس��ترده ای را در بر می گرفت مجبور بودیم
قدم به قدم س��رنخ ها را دنبال کنی��م و امیدواریم هرچه
زودتر این مس��ائل روشن ش��ود و مجرمان به دست
عدالت سپرده شوندg».
غالمعلیحداد عادل
توصیه به خاتمی
ت « :خاتمی به عنوان لیدر اصالح طلبان
عضو کمیته داوری جبهه متحد اصولگرایی ،با اشاره به اظهارات خاتمی گفته اس
باید با پرهیز از سخنان دو پهلو و با شفاف سازی ،اصالح طلبان را از برزخ نجات دهد ».غالمعلی حداد عادل با اشاره به
استراتژی اصالح طلبان برای ورود به انتخابات اتی افزوده است« :به طور حتم تمامی جریانات و شخصیت های وابسته
به اصالح طلبان در انتخابات حضور خواهند داشت و قطعا در روزهای اینده شخصیت های منتسب به اصالح طلبان در
ستاد انتخابات کشور برای ثبت نام حضور خواهند یافت ».حداد عادل در خصوص تنش های ایجاد شده از سوی برخی
از جریانات افراطی اصالح طلب علیه شورای نگهبان و شخص ایت اهلل جنتی اذعان داشته است« :شورای نگهبان
ت نامزدهای انتخاباتی مجلس را تایید کند ،از هیچ گونه تهدیدی نمی هراسد؛
به عنوان نهادی که وظیفه دارد صالحی
بنابراین طیف های سیاسی که قصد تخریب شورای نگبهان را دارند بهتر است به جای این کار برنامه های خود را برای
ورود به انتخابات مشخص کنند .عضو کمیته داوری جبهه متحد اصول گرایی با اشاره به اظهارات دوپهلوی خاتمی
گفته است« :اظهار نظر در مورد اظهارات خاتمی به عنوان یک لیدر اصالح طلب بسیار دشوار است؛ بنابراین وی باید با
پرهیز از سخنان دو پهلو و با شفاف سازی اصالح طلبان را از برزخ نجات دهدg ».
14
والدیمیرپوتین:
با مخالفان مذاکره نمی کنم
نخست وزیر روسیه این مساله را رد کرد که قصد
دارد به عنوان رهبر موقت کشور تا پیش از برگزاری
انتخابات ریاس��ت جمهوری در چهارم مارس اغاز
به کار کند.
والدیمیر پوتین ،نخست وزیر روسیه همچنین
برگزاری هر گونه مذاکرات با نمایندگان جناح مخالف
را رد کرده است .خبرگزاری های محلی روسیه هفته
گذشته گزارش دادند که نخست وزیر این کشور اعالم
کرده است :ما به بحث و گفت وگو در خصوص این
مساله نپرداخته ایم.
در حال حاضر ش��ایعاتی در روسیه وجود دارد
مبنی بر اینکه پوتین قصد دارد سمت خود را به عنوان
نخست وزیر کنار بگذارد و سمت ریاست جمهوری
روس��یه را بر عهده بگی��رد .این در حالی اس��ت که
تظاهرات ها در روس��یه ط��ی روزهای گذش��ته در
احمدی نژاد در قم:
عقالبهمدعیاندموکراسیمی خندند
موضع مسکو درباره تحریم های ایران
اصالح طلبان روی 300نفر کارکرده اند
نماینده جبهه پیروان خط امام و رهبری در کمیته استانهای جبهه متحد اصولگرایان با اشاره به ارایش انتخاباتی
جریان فتنه در انتخابات اتی گفته است« :با این جمله که گفته می شود جریان اصالحات مرده است کامال
مخالفم و معتقدم فقط بخش خیابانی این جریان از بین رفته است و
اکنون در حلقه های گروهی خود مشغول طراحی توطئه علیه
نظام هستند .اصالح طلبان در این چند ماهه روی 300نفر
کار کرده اند».
محمد نبی حبیبی افزوده است« :چیزی که انقالب را تهدید
می کند تجدید نظر طلبی است .نیکسون رئیس جمهور
سابق امریکا می گوید :برای مقابله با انقالب باید از
تجدیدنظر طلبان حمایت کرد چون انها در ظاهر اصول
انقالب را پذیرفته اند ولی با تبصره هایی که بر مبانی
انقالب وارد می کنند ماهیت انقالب را از
بین می برند».
دبیر کل حزب موتلفه اسالمی اضافه
کرده است« :نظرات اصالح طلبان
نهایتا به برخورد با نظام منجر
می شود و همین اصالح طلبان
هستند که حاضر نیستند فتنه را
محکوم کنندg ».
خبرنامه
اعتراض به تقلب در انتخابات دوما افزایش یافته است.
نخست وزیر روسیه اعالم کرد :هیچ نیازی برای این
تغییر (انتصاب به عنوان رئیس جمهور) وجود ندارد.
برخی تحلیلگران می گویند که پوتین قصد دارد
پیش از برگزاری انتخابات به عن��وان رئیس جمهور
روسیه کار خود را اغاز کند و این مساله باعث می شود
انتخابات پیش رو با چالش های جدی مواجه ش��ود.
پوتین در ادامه خاطرنش��ان کرد که هیچ قصدی برای
کناره گیری از س��متش به عنوان نخست وزیر روسیه
ندارد و ادعای برخی تحلیلگ��ران در این مورد کامال
بی پایه و اساس است.
وی به خبرنگاران گفته است« :من سمت خود
را دوس��ت دارم ».افزود« :مس��ئولیت سیاست های
اقتصادی کش��ور در حال حاضر ب��ر دوش دولت
اس��ت .پوتین تاکید کرد که از انج��ام مذاکرات با
جناح مخالف در روسیه حمایت می کند ،اما فقدان
یک رهبر و برنامه خاص در جن��اح مخالف انجام
مذاکرات ب��ا این جناح را ب��ه مس��اله ای پیچیده و
محمد نبی حبیبی:
مثلث شماره109
محمود احمدی نژاد می گوید« :خنده دار ترین لطیفه تاسف بار
این است که یک مش��ت دیکتاتور دور هم جمع شوند و از ازادی
و انتخابات حرف بزنند .این جزو عجایب تاریخ اس��ت و عقال به
بی عرضگی انها می خندند».
رئیس جمهور که این سخنان را در قم مطرح کرده ،همچنین
افزوده اس��ت« :اگر دارای هیچ ارم��ان و مکتبی نبودی��م و برای
خودمان زندگی می کردیم حتما باید کشور پیشرفت می کرد و در
بهترین وضع زندگی می کردیم».
یک کشور بزرگ با این حجم امکانات شایسته نیست که در
ان فقیر و شکاف طبقاتی و بیکاری وجود داشته باشد یا در مقایسه
با دیگر کشورها از پیشرفت کمتری برخوردار باشد ،چه برسد به
اینکه ملت ما دارای پیام و ارمان است .ما فرهنگی داریم که بدون
ان نمی توانیم زندگی کنی��م و معتقدیم این فرهنگ چاره دردهای
بشری است.
وی با بیان اینکه هر مکتب و پیام بلن��دی برای اینکه اثبات و
باور و جاری بشود نیازمند پشتوانه عملی و الگوسازی است» ادامه
داده اس��ت :این مکتب باید اثبات کند که می تواند زندگی بشر را
بهتر اداره کند و اال اگر بهترین حرف ها را بزنیم و در کشور ما تعداد
زیادی فقیر و همچنین عقب افتادگی در بخش های مختلف وجود
داشته باشد ،ان حرف ها خیلی در دنیا جا باز نمی کند.
احمدی نژاد علت از بین رفتن مارکسیس��ت ها را فراموشی
خداوند و خود دانسته و گفته است« :بش��ریت 60الی 70سال به
مارکسیست ها نگاه کرد و چیزی به دست نیاورد و االن بعد از 30
سال که ازاد شدند اگر به کشورهای پیرامونی شوروی مراجعه کنید
دچار فقر هستند .در دنیا خیلی ها لیبرالیسم ،اومانیسم و دموکراسی
غربی را فقط به دلیل پیش��رفت علمی و اقتصادی ان می پذیرند،
مگر می شود یک مکتب نفوذ پیدا کند بدون اینکه الگوهای عینی
داشته باشدg ».
وزیر امور خارجه روس��یه در گفت وگویی ضمن ابراز نگرانی از سیاست های جنگ طلبانه غرب
علیه ایران اعالم کرده است که تحریم های جدید علیه ایران به مراتب از چارچوب ماموریت های منع
اشاعه هسته ای فراتر می رود.
سرگئی الوروف که به موضوع هسته ای ایران اشاره کرد ه گفته اس��ت« :این موضوع همچنان به
عنوان یک مشکل جدی باقی مانده است .متاسفانه اینجا راه حل سریعی برای این امر مشاهده نمی شود.
ایران به نادیده گرفتن درخواس��ت های قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل و ش��ورای حکام اژانس
بین المللی انرژی اتمی ادامه می دهد و کش��ورهای غربی به طور فزاینده راه رویارویی با تهران را پیشه
کرده ،تحریم های جدیدی اعمال می کنند که به مراتب از چارچوب ماموریت های عدم گسترش فراتر
می رود».
وی افزوده است« :این اواخر تهدید توسل به زور علیه ایران بیشتر و بیشتر مطرح می شود .در این
شرایط ما اقدام فعال برای جلب ایران به حل سیاس��ی و دیپلماتیک اوضاع پیرامون برنامه هسته ای ان
را ادامه می دهیم .به نظر ما جایگزینی برای این امر وجود ندارد؛ از تنظیم بلندمدت و جامع مساله از راه
گفت وگوی متکی بر رویکرد مرحله به مرحله و متقابل حمایت می کنیمg ».
دش��وار تبدیل می کن��د ».خبرگ��زاری اینترفاکس
گزارش داد که نخس��ت وزیر روس��یه اعالم کرده
است« :ایا انها (جناح مخالف) خط مشی مشخص
و مش��ترکی دارن��د؟ خیر .خط مش��ی مش��ترک و
یکسانی برای جناح مخالف وجود ندارد .ما باید در
خصوص تمامی مسائل و مشکالت انها به بحث و
گفت وگو بپردازیم اما این مساله مستلزم این است
که برخ��ورد معقولی در ای��ن زمین��ه به عمل اید».
وی در پاسخ به پرسش��ی مبنی بر اینکه قصد دارد
با رهبران جناح مخالف مالق��ات کند ،اعالم کرده
است« :حتی نمی دانم چه کسی نماینده انها است».
وی ب��ا اش��اره ب��ه ماهی��ت
مختل��ط جن��اح مخالف که ش��امل
ناسیونالیس��ت ها ،لیبرا ل ه��ا و
چپ گرای��ان اس��ت ،اظه��ار کرد:
«اپوزیس��یون باید ب��رای هرگونه
مذاکره ای موضع مش��ترکی داشته
باشدg ».
15
چهره ها
عبداهللصالح
مهاجرت به امارات
انگونه که منابع مطبوعاتی یمن اعالم کرده اند علی عبداهلل صالح پس از پایان
دوره درمانش در امریکا ،برای همیشه به امارات می رود .این منابع اعالم کرده اند:
درخواست انتقال تمامی افراد خانواده صالح اعم از فرزندان و نوه های وی به امارات
که تعداد انها حدودا 50تن است ،پیش تر توسط مسئوالن اماراتی بررسی و پذیرفته
شده است به زودی تمام افراد خانواده وی به امارات منتقل خواهند شد .بنا به گفته
این منابع ،مقدمات ورود صالح و خانواده اش به امارات فراهم و
قصرهای ویژه ای نیز برای انها احداث شده است و تمامی
امالک این خانواده به ابوظبی منتقل شده است .عبداهلل
صالح تا قبل از ریاست جمهوری در پست هایی
مثل معاون فرمانده و رئیس ستاد کل پس از ترور
رئیس جمهور یمن در سال ،۱۹۷۸دبیر کلی کنگره
عمومی مردم در سال ۱۹۸۲ریاست جمهوری کشور
یمن شمالی از سال ۱۹۷۸تا ۱۹۹۰حضور داشت.
وی از سال ۱۹۹۰به ریاست جمهوری یمن رسید و
در سال ،۲۰۱۱زمانی که اعتراضات مردمی در
خاورمیانه به یمن سرایت کرد ،به شدت به
سرکوب معترضان پرداختg .
کامراندانشجو
اخرین وضعیت ریاست دانشگاه ازاد
خبرنامه
وزیر علوم ،تحقیقات و فناوری با بیان اینکه هر
میزان ساعتی که طول بکش��د رئیس دانشگاه ازاد در
روز بیست و یکم دی انتخاب خواهد شد ،می گوید:
«تکلیف رئیس دانشگاه ازاد تا اخر دی ماه به سرانجام
می رسد ».کامران دانش��جو که خود از اعضای حاضر
در جلس��ه هیات امنا برای تعیین وضعیت ریاس��ت
دانشگاه ازاد بوده با تاکید بر اینکه رئیس پیشنهادی در
جلسه هیات امنای مورخ 21دی ماه انتخاب می شود،
گفته اس��ت« :رئیس پیشنهادی دانش��گاه ازاد پس از
ان به ش��ورای عالی انقالب فرهنگی معرفی می شود.
در صورتی که ش��ورای عالی انقالب فرهنگی رئیس
پیشنهادی که هیات امنا به ان معرفی می کند را تصویب
کرد ،رئیس جدید باید بالفاصله در س��ازمان مرکزی
مش��غول ش��ده و فعالیت خود را اغاز کند ».اما وزیر
ایت اهللواعظ طبسی
شرط بازگشت
ایت اهلل واعظ طبسی می گوید« :رهبر عزیز ما اینقدر رئوف و مهربان و
نگاه او به مسائل اصولی است که در این جریان فتنه بعد از غلبه نظام بر دشمنان
فریب خورده و بر دشمنان برنامه ریز ،از ان کیفر متناسب با جرم ائمه کفر ،ایشان
گذشت فرمودند و اگر نه فضا جور دیگر می شد و ما بیشتر متوجه می شدیم که
قاطعیت یعنی چه ،اما مصلحت را در این دیدند
که از عطوفت اسالمی بهره بگیرند ،بدان امید
که انشاءاهلل متنبه شوند ».واعظ طبسی در
پایان سخنانش تاکید کرد« :من می توانم به
همه کسانی که در برابر رهبر و نظام موضع
گرفتند این را عرض کنم که اگر همین
االن واقعا باز گردید اغوش رهبر به روی
شما باز است .اگر همین االن استغفار
کنید ،توبه کنید و در عمل
نشان دهید شما می توانید
در اینده نظام هم حضور
داشته باشید ،اما شرط ان
بازگشت استg ».
مثلث شماره109
علوم روایتی را هم از ماجرای جلسه هیات امنا مطرح
کرده و گفته است« :در این جلسه کاندیداهایی برای
ریاست دانش��گاه ازاد انتخاب ش��دند ،بر این اساس
کاندیداها باید تا 10دی ماه س��وابق علمی و اجرایی
خود را به وزارت علوم ارس��ال کنند و اعضای هیات
امنا نی��ز در صورتی که فرد خاصی را پیش��نهاد دارند
باید س��وابق ان را تا دهم اذر به وزارت علوم ارسال
کنند تا همه اعضای هیات امنا بتوانند تا قبل از جلسه
بیس��ت و یکم دی ،س��وابق موجود را بررسی کنند و
در جلسه بیست و یکم رئیس دانش��گاه ازاد انتخاب
ش��ود ».وی با بیان اینک��ه ب��ا کاندیداتورهایی که در
جلسه سی اذرماه معرفی شدند ،تماس هایی گرفته ایم
گفت« :دو س��وم این افراد کاندیدات��وری خود را رد
کرده اند و در واقع تعداد کمی خواهند ماند .رئیس��ی
که به عن��وان رئیس دانش��گاه ازاد انتخاب می ش��ود
به عنوان دبیر هیات امنای دانشگاه ازاد اسالمی نیز قرار
خواهد گرفتg ».
اسداهللبادامچیان
ارائه لیست واحد بعید است
اسداهلل بادامچیان با تایید وجود جریان تندرو در میان اصولگرایان گفت« :عقال و
چهره های ذی نفوذ اصولگرا همواره سعی در معتدل کردن تندروهای اصولگرا دارند ،این
درحالی است که همیشه هم موفق نبوده اند ».اسداهلل بادامچیان گفت:
«اختالف دیدگاه در جریان اصولگرا را در راستای تضارب ارا و
ازادی بیان می دانم ».وی افزود« :نباید و نمی توان جلوی اختالف
دیدگاه در جریان اصولگرا را گرفت ،در غیر این صورت ازادی
بیان تحت الشعاع قرار می گیرد».نماینده مردم تهران ارائه لیست
واحد در جریان اصولگرا را بعید دانست و گفت« :اینکه بین
اصولگرایان هیچ لیست غیرواحد و نظر مخالفی مطرح نخواهد
شد ،تصور درستی نیست .فصل انتخابات ،فصل رویش اسامی
و گرایش های سیاسی همگن و ناهمگن است».
اسداهلل بادامچیان در حال حاضر عضو شورای
مرکزی ،قائم مقام دبیر کل حزب موتلفه اسالمی
است و سابقه دبیر اجرایی ،رئیس مرکز امور
سیاسی ،مدیر مسئول هفته نامه شما در این
حزب را دارد .او البته در حال حاظر نماینده
تهران در مجلس استg .
16
محمد رضا نقدی
دیگر خبری از فتنه گری ها نیست
سردار محمدرضا نقدی معتقد است« :امروز شرایط امنیتی بسیار
خوب و مطلوبی در کشورمان به ویژه در تهران داریم و دیگر خبری از
فتنه گری ها نیست و شرایط هموار شده است ».او افزوده است« :باید
بتوانیم با فعالیت های فرهنگی ،نقش بسیج را بیش از پیش در تهران
گسترش دهیم و از این ظرفیت برای گسترش بیداری در دنیا بیشتر
استفاده کنیم ».وی اضافه کرده است« :مردم تهران
با عبور سرافرازانه از فتنه و با حماسه ای که به
ویژه در نهم دی ماه سال 88افریدند ،بلوغ
و برجستگی خود در مسیر انقالب را به
رخ دنیا کشیدند .اگر در دفاع مقدس همه
قدرت های شیطانی جمع شده بودند تا
ملت ما را از طریق نظامی از پا در بیاورند،
در سال 88همه انها ظرفیت های خود
را به کار گرفته بودند تا با ضربه زدن به
ام القرای اسالم در تهران ،اهداف خود
را محقق کنند ولی مردم تهران همه این
فتنه ها را خنثی کردندg ».
عکس
محمود احمدی نژاد و
ایت اهلل صادق املی
الریجانی در جلسه
سران قوا
خبرنامه
مثلث شماره109
مجید انصاری و ایروانی در جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام
برگزاری مانور بزرگ نیروی دریایی در تنگه هرمز
3عضو جبهه پایداری
در یک همایش
انتخاباتی
مرتضی نبوی
و غالمعلی
حداد عادل در
حاشیه جلسه
مجمع
17
رویداد
روز جذب حداکثری
9دی پایانی بر التهاب و ناارامی و اشوب
خبرنامه
«مطمئن باش��ید که روز نهم دى امس��ال هم در
تاریخ ماند؛ این هم روز متمایزى ش��د .شاید به یک
معنا بش��ود گفت که در ش��رایط کنونى -که شرایط
غبارالودگى فضاس��ت -این حرکت م��ردم اهمیت
مضاعفى داش��ت؛ کار بزرگى بود .هرچه انس��ان در
اطراف این قضایا فکر می کند ،دست خداى متعال را،
دست قدرت را ،روح والیت را ،روح حسین بن على
(علیه الس�لام) را مى بیند .این کارها کارهایى نیست
که با اراده امثال ما انجام بگیرد؛ این کار خداست .این
دست قدرت الهى اس��ت؛ همان طور که امام در یک
موقعیت حساس -که من بارها این را نقل کرده ام -به
بنده فرمودند« :من در تمام این مدت ،دس��ت قدرت
الهى را پش��ت این قضایا دیدم ».درست دید ان مرد
ناف ِذ بابصیرت ،ان مرد خدا ...اینکه من عرض می کنم
روز 9دى در تاریخ ماندگار است ،به خاطر این است.
مردم بیدارند؛ همین است که کشور شما را نگه داشته
است»...
این بخشی از بیانات رهبر معظم انقالب اسالمی
درخصوص حماسه 9دی 88است؛ روزی که از ان
به روز جذب حداکثری تعبیرشد.
مثلث شماره109
فالش بک
با اغاز ماه محرم ،در حالی ک��ه ناراحتی مردم از
اهانت به تصویر امام خمینی(ره) در مراس��م 16اذر
فروک��ش نکرده بود ،رس��انه های حامی میرحس��ین
موسوی روز عاشورا را هدف جدید جریان موسوم به
جنبش سبز معرفی کردند.
البته در روز تاسوعا جمعیتی محدود از هواداران
این جریان به خیاب��ان انقالب امدند و ش��عارهایی
علیه جمهوری اس�لامی س��ر دادند .اما این برخورد
جدی پلیس بود که س��بب ش��د تا برخ��ی نهادهای
مسئول پیش بینی کنند در روز عاشورا مشکل امنیتی
خاصی وجود نخواهد داش��ت .ماجرا اما به گونه ای
دیگر پیش رفت؛ چه انکه برگزاری مراس��م عاشورا
در تکایا ،حس��ینیه ها و مساجد باعث ش��ده بود تا از
ساعات اولیه چهارم دی ،88گروهی از مخالفان نظام
در خیابان های مرکزی تهران ،دس��ت به اغتش��اش و
حرمت شکنی بزنند.
این اف��راد که بدون در دس��ت داش��تن ادوات
عزاداری ،نمادهای سبز را حمل می کردند ،به صورت
سازماندهی ش��ده در محدوده ای گس��ترده یعنی از
میدان جمهوری تا میدان توحی��د و از حوالی میدان
انقالب تا میدان امام حس��ین(ع) حرک��ت کردند و با
اخالل در حرکت عزاداران ،ش��عارهایی علیه انقالب
و نظام سردادند.
انها در حالی که دس��ت های خود را باالی سر
گرفته و کف می زدند ،شعارهای تندی میدادند .این
افراد که چوب ،چماق و س��نگ نیز با خود به همراه
داش��تند ،پس از هر درگیری با پلیس و متفرق شدن،
به خیابان های فرعی هجوم ب��رده و به تخریب اموال
عمومی می پرداختند .حمل��ه به خودروهای پلیس و
اتش زدن انها ،اتش زدن س��طل های زباله ،به اتش
کشیدن کیوسک پلیس از جمله این کارها بود.
18
اما شدیدترین درگیری ها زیرپل کالج رخ داد .در
این درگیری ها ،اغتشاشگران برخی از پرسنل پلیس
را به گروگان گرفته و مضروب کردند .چند جوان نیز
با ظاهر مذهب��ی مورد ضرب و ج��رح و اهانت قرار
گرفتند .همچنین چندین بانک و مغازه شخصی و مرکز
بسیج وزارت نفت به اتش کشیده شد.
در میدان جمهوری نی��ز عده ای هنگام برگزاری
نماز ظهر عاش��ورا در هی��ات رهپوی��ان ال طاها ،به
عزاداران حسینی حاضر این هیات هجوم اورده و به
سمت انها سنگ پراکنی کردند .این افراد که نمادهای
سبزرنگ با خود داشتند ،تعدادی از نمازگزاران را نیز
مورد ضرب و شتم قرار داده و با سنگ پراکنی به سوی
حجت االسالم صالحان ،امام جماعت این هیات ،او
را مجروح کردند.
اما ماجرا به گونه ای دیگر ادامه یافت؛ با نزدیک
شدن به ظهر و انتشار خبر هتک حرمت روز عاشورا
در هیات های مذهبی و مساجد ،عزاداران حسینی به
سوی خیابان های مرکزی تهران حرکت کردند .مردم
بسیاری نیز در تقاطع انقالب -فلسطین تجمع کردند.
این افراد با سردادن ش��عارهای انقالبی و سینه زنی،
اقدامات خرابکارانه اغتشاشگران را محکوم کردند.
پس از اذان ظهر نیز ب��ا حضور پلیس و نیروهای
امنیتی ،بس��یاری از اغتشاش��گران بازداشت شدند و
نیروهای انتظامی کنترل اوضاع را در خیابان انقالب
در دست گرفتند .مردم با سردادن شعارهای انقالبی به
سوی میدان فردوسی راهپیمایی کردند.
حدود س��اعت 16ارامش به خیابان های تهران
بازگشت و نیروهای پلیس به سطح شهر امدند.
محکومیت حرمت شکنی روز عاشورا
محکومیت حرمت شکنی روز عاشورا از عصر
همان روز اغاز شد .این بار هم جامعه مدرسین حوزه
علمیه قم پیشگام بود .بس��یاری از گروه های مردمی،
نهادها ،ادارات ،س��ازمان ها و تشکل های روحانی و
حزبی این حرکت را محکوم کردند.
باوجود بی حرمتی هایی که یک عده معدود روز
عاشورا مرتکب شدند ،میرحسین موسوی در بیانیه ای
این اغتشاشگران را «امتی خداجو» نامید که به صحنه
امده اند و نش��ان دادند که شبکه های وسیع اجتماعی
با حادثه تاثربرانگیز روز عاشورا
پرده ها کنار رفت و کسانی که تا ان
روز به ماهیت فتنه گران و جریان نفاق
پی نبرده بودند ،متوجه حقیقت شده
و به پا خاستند .گروه های بسیاری
از مردم از جمله هیات های بزرگ
عزاداری در تهران و شهرستان ها،
تصمیم گرفتند در اعتراض به این
حرکت هتاکانه به خیابان ها بیایند و
از حریم اسالم و انقالب اسالمی دفاع
کنند .همزمان با انتشار اخبار برگزاری
این تجمع عظیم ،مخالفان نظام جنگ
روانی جدیدی را تدارک دیدند؛
دعوت به عدم حضور ملت یکی از
اولین تاکتیک های این حرکت بود
و مدنی که در طول انتخاب��ات و بعد از ان به صورت
خودجوش شکل گرفته است ،منتظر اطالعیه و بیانیه
نمی مانند.
موس��وی در توصیف حامیانش چنین نوشت:
«عزاداران حس��ینی در ای��ن روز مقدس حس��ین -
حس��ین گویان به صورت مس��المت امیز و بدون سر
دادن شعارهای تند ،روانه میدان ها و مسیرهایی شدند
که خود انتخاب کرده بودند و این بار نیز چون دفعات
گذشته با اعمال تحریک امیز مواجه شدند».
روز حماسه
با حادث��ه تاثربرانگیز روز عاش��ورا پرده ها کنار
رفت و کس��انی که تا ان روز به ماهی��ت فتنه گران و
جریان نفاق پی نبرده بودند ،متوجه حقیقت ش��ده و
به پا خاستند.
گروه های بس��یاری از مردم از جمله هیات های
بزرگ ع��زاداری در ته��ران و شهرس��تان ها ،تصمیم
گرفتند در اعتراض به این حرکت هتاکانه به خیابان ها
بیایند و از حریم اسالم و انقالب اسالمی دفاع کنند.
همزمان با انتشار اخبار برگزاری این تجمع عظیم،
مخالفان نظام جنگ روانی جدیدی را تدارک دیدند؛
دعوت به عدم حضور ملت یکی از اولین تاکتیک های
این حرکت بود.
نگرانی از حضور باش��کوه ملت در راهپیمایی
نهم دی ماه ،انان را واداشت تا در برنامه های رسانه ای
خود از ملت بخواهند از ش��رکت در این راهپیمایی
خودداری کنند .انها ت�لاش می کردند با «حکومتی»
خواندن این تجمع عظیم ،مردم را از ش��رکت در ان
منصرف کنند.
زیباترین پاسخ اما از سوی رهبر معظم انقالب بیان
شد« :گفتند راهپیمایى حکومتى! بی عقل ها نفهمیدند که
با این حرف دارند حکوم��ت را تعریف می کنند؛ دارند
از حکومت تمجید می کنند .این چه حکومتى اس��ت
که ظرف دو روز -روز عاشورا (یکشنبه) ان خباثت ها
را راه انداختند ،روز چهارش��نبه ای��ن حرکت عظیم راه
افتاد -می تواند یک چنین بسیج عظیم ملى را در سرتاسر
کشور بکند؟ امروز کدام کش��ور دیگر ،کدام حکومت
دیگر چنین قدرتى دارد؟ قوى ترین حکومت هاى دنیا
و ثروتمندترین ش��ان -که ولخرجى ه��اى زیادى هم
براى جاسوس پرورى و خرابکارى و تروریست پرورى
دارند -اگر همه تالششان را هم بکنند ،نمی توانند ظرف
دو روز ،صد هزار نف��ر ادم را بیاورند توى خیابان هاى
شهرشان یا کشورشان .چند ده میلیون انسان در سرتاسر
کشور بیایند! اگر به دس��تور حکومت امده باشند ،این
خیلى حکومت مقتدرى اس��ت؛ پس خیلى حکومت
قوى است که اینجور امکان بسیج دارد .اما حقیقت غیر از
این است؛ حقیقت این است که در کشور ما حکومت و
مردمى وجود ندارد -همه یکى اند -مسئوالن حکومت،
از ش��خص حقیر ،این بنده گرفته تا دیگ��ران ،هر کدام
قطره هایى هستیم در اقیانوس عظیم این ملت».
پس از شکس��ت حرب��ه منصرف کردن م��ردم از
حضور در این راهپیمایی ب��زرگ ،جریان فتنه به تالش
برای شکل گیری تجمع مخالفان در دهم دی روی اورد.
اولین اقدام جریان فتنه از همان روز 9دی ماه در
حالی که مردم تهران به تدریج در حال رفتن به سمت
میدان انقالب بودند ،شروع شد .انها که به تدریج از
خلق یک حماسه بزرگ اگاه ش��ده بودند ،دو عنصر
خارج نش��ین اصالح طلب یعنی محس��ن سازگارا و
محس��ن مخملباف را به میدان اوردند ت��ا با صدور
اطالعیه ای توهین امیز اعالم برگزاری تجمعی در روز
پنجشنبه کنند تا حماسه ده ها میلیونی ملت در نهم دی
را خنثی کنند؛ تجمعی که بدون فرجام خواهی اصال
برگزار نشد تا کار برای مخالفان نظام تمام شده باشد.
خبرنامه
همه ترفندهای مخالفان
کم نشان دادن جمعیت یکی از این ترفندها بود.
رس��انه های مخالف جمهوری اسالمی سعی داشتند
این مس��اله را القا کنند که جمعی��ت قابل توجهی در
این روز ش��رکت نکرده ان��د .این رس��انه ها جمعیت
میلیونی این روز را ب��ه ده ها هزار نف��ر تقلیل دادند.
عط��اءاهلل مهاجرانی ،وزیر ارش��اد دولت اصالحات
در گفت وگو با بی بی سی فارسی این سوال را مطرح
کرد که چرا حکومت از هلی کوپتر برای فیلمبرداری
این راهپیمایی اس��تفاده نکرد؟ ای��ن در حالی بود که
بر خالف س��خنان اقای مهاجرانی تصاویر هوایی از
این راهپیمایی عظیم بارها از صداوسیما و شبکه های
خارجی پخش شد.
دولتی بودن راهپیمایی بهان��ه دیگری بود که از
سوی مخالفان مطرح می شد.
خبرگ��زاری الم��ان که س��اعاتی پ��س از اغاز
راهپیمایی نهم دی سرانجام مجبور شد سکوت خود
را بشکند ،حضور گسترده اقشار مختلف مردم ایران را
تظاهراتی دولتی قلمداد کرد.
این خبرگزاری بدون اش��اره به حضور میلیونی
مردم ای��ران ،با بیان اینکه ه��واداران رئیس جمهوری
ایران تظاهرات کردن��د ،افزود« :صدها ه��زار نفر از
هواداران محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری ایران
با نظارت دولت در نقاط مختلف کشور علیه مخالفان
تظاهرات کردند».
س��ایت ضدانقالبی جرس با مدیریت عطاءاهلل
مهاجرانی لندن نش��ین چنین ادعا می کند« :س��ایپا در
دعوتنام��ه ای به کارمندان خود اعالم کرده اس��ت که
اتوبوس های��ی برای انتق��ال انان جهت ش��رکت در
تجمع از سوی مدیریت سایپا تعبیه شده است .در این
دعوتنامه ها ذکر ش��ده که مدیرعامل سایپا نیز در این
تجمع ش��رکت خواهد کرد .قرار است کارمندان این
شرکت با اتوبوس هایی که مدیریت سایپا تدارک دیده
به تجمع دولتی امروز منتقل شوند».
ادعای سخیف دیگر این بود که جمعیت میلیونی
حاضر در تهران جمعیتی بود که از دیگر ش��هرها به
تهران اورده ش��ده اند .این در حالی ب��ود که در تمام
شهرهای ایران چنین تجمع عظیمی برپا شده بود.
روزنامه انگلیسی ایندیپندنت در این خصوص
نوش��ت« :ادارات دولتی برای ش��رکت کارمندان در
تظاهرات به انان یک روز مرخصی دادند و کودکان
مدارس و طرفداران حکومت از شهرها و روستاهای
اطراف با اتوبوس به محل تجمع انتقال یافتند».
ادعای توزیع کی��ک و س��اندیس در میان مردم
نیز به طنزی در میان راهپیمایان تبدیل ش��د .ش��بکه
تلویزیونی فران��س 24در برنامه تحلیل خود ،مدعی
شد که بین راهپیمایان 9دی ،ساندیس رایگان توزیع
شده اس��ت .محس��ن س��ازگارا دهم دی در برنامه
رادیویی خود ادعا ک��رد« :راهپیمایی دیروز از طرف
حکومت ولو به زور متروی مجانی و تعطیلی مدارس
و ادارات و دادن کیک و ساندیس و این روش ها یک
تعدادی را جمع کردند که بیش��تر به لشکر پشت سر
خودش��ان روحیه بدهند ،بچه ها دارن��د دقیق اندازه
می گیرن��د ،برخی می گوین��د 20هزار نف��ر ،بعضی
می گویند 50هزار تا ،بعضی می گویند 100هزارتا ».با
وقوع حماس��ه عظیم 9دی ،88پس از 8ماه ،اشوب
و بحران از کشور رخت بربس��ت و ارامش به کشور
بازگشتg .
مثلث شماره109
19
حسین ابراهیمی
می گوید اگر
نبود روشنگری
مقام معظم رهبری،
خواص هم راه را در
ان فضای غبارالود گم
می کردند .یعنی مساله
به جایی رسیده بود
که واقعا برای خواص
هم ابهام و شبهه ایجاد
شده بود
خبرنامه
دفاع همه جانبه از نظام
مثلث شماره109
گفت وگو با حسین ابراهیمی درباره حماسه 9دی
حسین ابراهیمی معتقد است اگر مخالفان نظام مساله عاشورا را پیش نمی کشیدند 9دی با این عظمت
و حماسه به وجود نمی امد .وی می افزاید« :اهانت به ساحت اباعبداهلل حسین(ع) بود که غضب دینی مردم
را برانگیخت و انها با خشم دینی و غیرت دینی ضربه شست حسابی به فتنه گران نشان دادند ».نایب رئیس
کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس می گوید« :مردم کامال خود جوش به عشق امام حسین(ع) به
صحنه امدند که فتنه گران را سر جایشان بنشانند و از انقالب ،مقدسات و نظام دفاع کنند».
امید کرمانی ها
حوادث بعد از انتخابات ریاست جمهوری 88
ریشه در چه علل و عواملی داشت؟
lمعتقد نیستم که براساس اقتضا این کار شده،
بلکه بر اس��اس یک برنامه این اتفاق افتاد ،یعنی اینها
برنامه داشتند.
برنامه فتنه گران چه بود؟
lاینها قبل از انکه انتخابات ش��روع و نتایج
انتخابات اعالم ش��ود ،زمزمه تقلب را داش��تند ،مثال
در حس��ینیه جماران گفتن��د اگر اق��ای فالنی پیروز
نشود ،تقلب شده است؛ یعنی این به اقتضا نبوده بلکه
برنامه ریزی شده بود تا اینها مقدماتی را فراهم کنند که
اگر نتیجه حاصل انتخابات به نفع خودشان شد هیچ
مشکلی نباشد ،اما اگر نشد بالفاصله برچسب تقلب
به ان بزنند و براساس تقلب مردم را تحریک کنند که
این کار را هم انجام دادند .بنابراین معتقدم فتنه گران با
برنامه ریزی پیش رفتند.
چقدر عناصر ضد انقالب خارج نشین و چقدر
عناصر داخلی در فتنه 88نقش داشتند؟
lبادرصد نمی توان گفت ،اما هر دو کار کردند
20
یعنی خارج نش��ینان کامال به عناصر داخلی سرویس
می دادند و از فضای ش��بکه های ماهواره ای بسیار در
پوشش تحرکات فتنه گران استفاده می شد .بی بی سی
فارس��ی همان موقع همه فراری ها از کشور را پشت
تریبون خود اورد و جو و فضای ان موقع را بیش��تر
ملتهب کرد .بنابراین ب��ا برنامه ریزی طوری کارها را
پیش بردند که اگر کسی اطالعات پشت پرده را نداشت
فریب می خورد .معتقدم از داخل هم نیروهای داخلی
انها از طریق پیامک خیلی افراد را به صحنه و خیابان ها
اوردند و از پشت بام ها یعنی داخل و خارج هماهنگ
کار می کردن��د .هر کج��ا داخل کم م��ی اورد ،خارج
سرویس می داد و هر جا خارج کم می اورد داخلی ها
کاری می کردند که انها تغذیه شوند.
کمک مالی می شدند؟
lمن سند ندارم ،اما این همه کار بدون پشتوانه
مالی امکان ندارد یا اینها در داخل منابع مهمی داشتند
یا از خارج تامین می ش��وند .اجماال چنین حرکتی از
حجم مالی انبوهی باید برخوردار باشد تا بتواند این
همه فعالیت را سامان دهد.
کشورهایی همچون امریکا و انگلیس چقدر
پشت قضیه فتنه بود؟
lهمه کار ها دست انها بود.
یعنی برنامه ریزی پشت پرده از سوی واشنگتن
و لندن انجام می شد؟
lبله ،چون همان موقع مق��ام معظم رهبری
فرمودند سران فتنه اینها نیستند؛ فتنه را دیگری سامان
داده که ما ان را نمی شناس��یم .بنابراین انانی که فتنه
را سامان دادند کس��ان دیگری بودند و در واقع اینها
عروسک هایی بودند که کامال به نفع انها ایفای نقش
کردند.
یعنی س��رویس های اطالعات��ی قدرت های
جهانی کامال در صحنه حضور داشتند و فعال
بودند؟
lقطعا فع��ال بودند ،کار کردن��د و به عناصر
داخلی برنامه دادند .به ویژه در فضای س��ایبر خیلی
کار کردند و فضای جامعه را طوری کردند که کسی
که اطالعات و بصیرت الزم را نداش��ت ،قطعا فریب
فتنه گران را می خورد.
مق��ام معظ��م رهب��ری در بصیرت بخش��ی و
اگاهی دهی به جامعه چگونه عمل کردند؟
lمعتقدم ایشان علت تامه بودند؛ یعنی اگر نبود
روشنگری مقام معظم رهبری ،خواص هم راه را در ان
فضای غبارالود گم می کردند .یعنی مس��اله به جایی
رس��یده بود که واقعا برای خواص هم ابهام و ش��بهه
ایجاد ش��ده بود .بنابراین بعض��ی از اصولگرایان هم
انجا دیده می شدند و دلیلش این نبود که اینها ادم های
فتنه گری هستند ،اما دشمن طوری برنامه ریزی کرده
بود که اینها تحت تاثیر قرار گرفته بودند.
همه خواص اینطور بودند؟
lخیر ،خیلی ها گوش به فرم��ان مقام معظم
رهب��ری بودن��د و می دانس��تند اگر چنین مس��ائلی
پیش بیاید باید چه کار کنند ،ام��ا مقام معظم رهبری
نقش اول را در بصیرت بخش��ی و بی��داری جامعه و
روش��نگری ایفا کردند که فرمایش��ات ایشان جامعه
را زی��ر و رو کرد .ضم��ن انکه مردم به ص��دق گفتار
مقام والیت ایمان ،اعتقاد و باور داشتند.
چقدر رسانه های ارتباط جمعی توانستند پیام
مقام معظم رهبری را به گوش جامعه برسانند؟
lمعتقدم صدا و س��یما نقش خوبی داشت،
رسانه های نوشتاری هم کامال کار کردند و رسانه های
سنتی هم موثر بودند.
منظور از رسانه های سنتی چیست؟
lمساجد و هیات های مذهبی نقش پررنگی
داش��تند .یعنی بنده ان روزها مس��ئولیت مساجد را
داش��تم و می دیدم در انجا علما و وعاظ واقعا با تمام
وجود به صحنه امده بودند .به ویژه بعد از انکه مسجد
لوالگر اتش زده شد تحریک شدند و به صحنه امدند
و روز عاشورا که عالئم عزا را می کشیدند پایین ،اینها
خیلی اثرگذار بود در اینکه علم��ا و هیات ها با تمام
قدرت جهت اگاهی بخش��ی به جامعه اطالع رسانی
کنند.
مجلس ه��م در ان ایام چن��د کمیته تحقیق و
تفحص تش��کیل داد .چقدر اقداماتی که انجام داد
در تنویر افکار عمومی موثر بود؟
lمعتقدم مجلس سنگ تمام گذاشت و هرچه
توان داش��ت به کار گرفت .کمیس��یون امنیت ملی و
سیاست خارجی با همه کس��انی که در فتنه مشارکت
داشتند جلسه گذاشت.
تاثیرگذار بود؟
lبعضی ها حرف م��ا را پذیرفتن��د و فوری
هم وارد صحنه ش��دند ،مثل اقای محسن رضایی .ما
غروب رفتیم پیش ایشان صحبت کردیم .ایشان گفت
حماسه ای که پرونده فتنه را بست
زمینه های پیدایش 9دی
اسماعیل کوثری /نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس
خبرنامه
بحث فتنه حداقل یک سال قبل از انتخابات
ریاس��ت جمهوری 88طراح��ی و از همان ج��ا
بحث تقلب مطرح ش��ده بود .در ان ایام کسانی
از نهض��ت ازادی ب��ه امریکا رفتن��د و با بعضی
مسئوالن امریکایی مس��اله را بستند .در حقیقت
به صورتی ش��د که مقام معظ��م رهبری موضوع
تقل��ب را در صحبت های نوروزی ش��ان مطرح
کردند که اینها می خواهند چنی��ن کاری را انجام
دهند و بحث انتخابات را زیر سوال ببرند .قبل از
ان هم اغاجری ،یکی از تئوریسین های سازمان
منحله مجاهدین انقالب گفته ب��ود «ما یک پایه
والیت فقیه را در زمان دول��ت اصالحات منهدم
کردیم و با انتخاب اقای موس��وی ،بقیه پایه های
نظام را منهدم خواهیم کرد».
یعنی اینها با بح��ث انتخابات این س��یر را
می خواس��تند ادامه دهن��د و حت��ی برنامه ریزی
کردند که اگر به طور قطعی رای نیاوردند از همان
فردای انتخابات اعتراضات خیابانی را کلید بزنند.
نمونه اش هم همسر اقای هاشمی بود که بعد از
دادن رای در حس��ینیه جماران ،طی مصاحبه ای
گفت اگر موسوی برنده انتخابات نشود باید مردم
بریزند بیرون.
همه اینها نشان دهنده ان است که فتنه از قبل
برنامه ریزی ش��ده بود و تا حد زی��ادی پیش بینی
می شد که اینها می خواهند چنین حرکتی بکنند.
اگر اقای موسوی هم انتخاب می شد وضعیت به
مراتب بدتری از این قضیه فتنه به وجود می امد.
این طور نیس��ت که بگوییم اگر موس��وی
رئیس جمهور می ش��د موضوع حل ب ود ،بلکه
انها بران��دازی را پیگیری می کردن��د و نیامدند
دنبال انک��ه کاندیدای ش��ان برنده اعالم ش��ود.
خارج نشینان ضد انقالب ،سوروس و مجموعه ان
و برخی کشورهای عربی و مستکبر با قول هایی
که به فتنه گران داده بودند ،در حد بسیار وسیع و
گسترده به عناصر داخلی فتنه کمک می رساندند.
حتی س��فارت انگلس��تان در ته��ران از خیلی از
فتنه گران حمایت کرد و به انها دلداری داد.
در مجم��وع می ت��وان گف��ت کش��ورهای
استکباری کمک های مالی ،رسانه ای و اطالعاتی
زیادی ب��ه اصحاب فتنه دادن��د .بحث جنگ نرم
از طریق س��ایت های مختلف در تقویت مس��اله
فتنه بسیار گس��ترده بود چون انها به روش های
مختلف جنگ روانی راه می انداختند به طوری که
برای توصیف ان می ت��وان واژه همه جانبه را به
کار برد .فتنه گران با این همه امید داش��تند کارها
و کارشکنی های شان به ثمر بنشیند و اهداف شان
عملی شود.
انها می خواس��تند مرحله ای به اهداف خود
جامه عمل بپوش��انند ،یعنی در درج��ه اول تغییر
رفتار مردم را دنب��ال می کردن��د و در درجه دوم
قصدش��ان در قالب ی��ک انقالب رنگی��ن براندازی
نظام بود.
علت انکه فتنه تقریبا 8ماه طول کشید ،این بود
که نظام جمهوری اسالمی با فتنه گران مدارا کرد؛ چون
مقام معظم رهبری دائما تاکید بر هوشیاری و بیداری
مردم نسبت به فتنه داش��تند .ابی عبداهلل الحسین(ع)
می گویند؛ «فتنه بین پدر و پسر و بین نزدیکان اختالف
می اندازد».
بنابراین مقابله ب��ا ان نیاز به ش��ناخت دارد .بر
همین اساس مقام معظم رهبری تاکید بر اگاهی مردم
داش��تند و می گفتند ملت خودش باید بصیرت پیدا
کند .مردم هم با صحبت های��ی که مقام معظم رهبری
و مسئوالن داش��تند کم کم متوجه عمق توطئه دشمن
ش��دند ضمن انکه فتنه گران به تدریج ماهیت اصلی
خود را نشان دادند ،در حالی که در ابتدا برای فریب
مردم نمی خواستند خوی پلیدشان را علنی کنند.
تعدادی از انها در نماز جمعه اقای هاش��می با
کفش ایس��تادند و نماز خواندن��د .زن و مرد کنار هم
نماز خواندند و ای��ن ثابت کرد ک��ه فتنه گران از نظر
اعتقادی ضعیف بودند و ادم هایی نبودند که به مسائل
شرعی اگاهی داشته باشند .بعد هم اینها روز قدس به
صورت علنی سیگار کشیدند و اب خوردند .بعد از ان
عکس امام را در دانشگاه پاره کردند و شعارهای بسیار
سخیفی سر دادند تا انکه سیر اتفاقات به روز عاشورا
رس��ید .در انجا دیگر مردم تاب نیاورند و نتوانستند
تحمل کنند.
این شد که بالفاصله سه روز بعد برای سرکوب
فتنه وارد عرصه ش��دند؛ امدند به خیابان ها ریختند و
با حض��ور همه جانبه و یکپارچه حرکت عاش��ورا را
محکوم کردند ،چون در واقعه روز عاشورا فتنه گران
به دس��ته های س��ینه زنی حمله کردن��د و بیرق های
حس��ینی را اتش زدند .ب��ه واقع اینه��ا ذات خود را
نشان دادند ،بنابراین اینها تا یک حد امدند خودشان
را حفظ کنند و نگه دارند که مردم را فریب بدهند اما
مردم فریب نخوردند و با اگاهی و با بصیرت بسیار باال
حماسه 9دی را به وجود اورند .این حماسه باعث شد
پرونده فتنه به صورت میدانی بسته شود .
حماس��ه 9دی در یک جریان سیاس��ی خاص
محدود و مصادره نمی شود چون امت حزب اهلل همه
براس��اس اعتقاد و ایمان شان پشت س��ر مقام معظم
رهبری به عشق ابا عبداهلل الحسین(ع) به صحنه امدند
و حضور پیدا کردند و نشان دادند برای حفظ انقالب
و ارزش ه��ای الهی و اعتقادی حاضرن��د هزینه های
س��نگین تر از این را هم بپردازن��د .اینکه خارجی ها
می خواهند 9دی را ساختگی و حکومتی جلوه دهند
یک سیاس��ی کاری و فریب کاری بیش نیس��ت .این
حماس��ه بزرگ به تمام معنا خود جوش بود چون در
کوتاه ترین زمان از واقعه عاشور شکل گرفت و خود
مردم امدند و نشان دادند ان چیزی که برای شان مالک
است ،اصل و اساس نظام جمهوری اسالمی ،والیت
و انقالب استg .
مثلث شماره109
فردا اطالعیه می دهم و این کار را کرد .بنابراین اقای
رضایی از جمله کسانی بود که انصافا تذکر کمیسیون
امنیت ملی در ایشان کامال اثر گذاشت و بالفاصله در
تبعیت از مقام معظم رهبری اعالم موضع کرد که جای
تقدیر داشت به دیدار خاتمی ،میرحسین موسوی و
کروبی هم رفتی��م .در کل در بعضی این س��خنان اثر
داشت در برخی دیگر خیر .همان وقت کمیسیون به
دیدن علما و مراجع اعظام تقلید هم رفت.
مراجع چگونه ایفای نقش کردند؟
lایش��ان نقش بس��زایی ایفا کردن��د ،چیزی
کم نگذاشتند و در قبال فتنه اعالم موضع کردند.
نیروی انتظامی و دستگاه های امنیتی در کنترل
و خنثی سازی فتنه و جریانات پس از انتخابات
توانستند نمره قبولی کسب کنند؟
lمعتقدم واقعیت این است که نیروی انتظامی،
بسیج ،سپاه و وزارت اطالعات سربازان و فدایی اقا
بودند و با تمام وجود در صحنه حضور داشتند .یک
روز کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی ،ساجدی
فرمانده نظامی تهران بزرگ را خواست .ایشان وقتی
وارد اتاق کمیسیون شد خدا می داند دلمان به حالش
سوخت چون چشم هایش سیاه ش��ده بود .این ادم
دنبال فتنه گرها ب��رای نصیحت رفته بود ،انها هم وی
را گرفته بودند .ضرب وش��تم کرده بودن��د .این در
حالی بود که نیروی انتظامی نمی خواست درگیری و
خشونت به وجود بیاید ،اما با انها با کمال بی انصافی
برخورد کردند.
واقعه روز عاشورا و پرده دری فتنه گران چقدر
در خاموش کردن فتنه موثر بود؟
lمعتق��دم اگ��ر مس��اله عاش��ورا را پی��ش
نمی کش��یدند 9دی با این عظمت و حماسه به وجود
نمی ام��د 9 .دی بخش عمده اش ب��ه خاطر اهانت به
ساحت اباعبداهلل حس��ین(ع) بود اما چون جسارت
کردن��د مردم غض��ب دینی ش��ان برانگیخته ش��د و
خشم دینی و غیرت دینی ش��ان انها را وادار کرد یک
ضربه شست حس��ابی با حضورشان نش��ان دهند تا
دشمنان داخل و خارج همه در ان حماسه بزرگ کور
شدند و نمی توانستند این عظمت و شکوه را ببینند .از
این جهت مقام معظم رهبری حماسه 9دی را یوم اهلل
و حماسه بی نظیر ملت ایران نامید.
رس��انه های خارج��ی واقعه 9دی را بس��یار
تخریب می کنند چرا؟
lدروغ می گویند؛ این همه ادم را چه کس��ی
می تواند به خیابان بیاورد ،بدون انکه تمایل داش��ته
باش��ند .من به عنوان کسی که در مس��اجد ان وقت
مس��ئولیت داش��تم می گویم مردم گریه می کردند که
وس��یله نقلیه نیس��ت که برویم به میدان انقالب .ایا
این گریه مردم زوری بود؟ ب��ا کمال عالقه و میل و با
عشق تمام دنبال ان بودند که فتنه گران را سر جایشان
بنشانند و از انقالب ،مقدسات و نظام دفاع کنند .این
ی در دل های مومنین موج می زد و اینها
حرارت وگرم
به عشق امام حس��ین(ع) و بزرگترین سرمایه دینی و
مذهبی شان به صحنه امدند.
بعد از 9دی وضعیت اپوزیس��یون هم کامال
متفاوت شد و در شرایط بدی قرار گرفتند؟
lباید ب��ه اینها گفت بی خ��ود خودتان را به
دردسر نیندازید .این انقالب پش��توانه مردمی دارد و
تا وقتی مردم در صحنه هستند لطف خدا همراه این
ملت است .با استقامت ،صبر و بردباری همانطور که
این انقالب را حفظ کردند و همه فتنه ها را پشت سر
گذاش��تند باید این را بدانند که از این اتش ها ،مردم
مقاوم و صبور ایران از صحنه خارج نمی شوندg .
21
یادداشت ها
طبل عزا را بنواز ای فلک
چند مواجهه شخصی با عاشورا
زهیر توکلی /شاعر و نویسنده
زهیر توکلی
نگاهی دارد به
اشعار عمران
صالحی
خبرنامه
مثلث شماره109
مرثیه
صدای مرثیه می اید /صدای مرثیه را از شکاف پنجره
باد /به خانه می اندازد /صدای مرثیه چون نامه های
تسلیت است /صدای مرثیه تنها پرنده ای که رهاست /چه
پرشکستهچهغمگین
چقدرشیشهکثیفاست /کنارپنجرهسکویراه اهن
را /چه مرده می بینم /صفوف خشک درختان /کنار خط
سیاه /در انتظار که هس��تند؟ /قبای خاک به دوش نسیم
می افتد /صدای مرثیه می ای��د /و خانه های محقر در ان
سوی ّ
سکو /بهکاردستیدورانکودکیماند/کنارپنجرهدر
افتاببعدازظهر /صدایمرثیهمثلغبار /می ریزد /قطاری
امد و با خود ،مرا از این جا برد /کنار ساحل دریاچه /کنار
ان بندر /به اب می نگرم /به اب و اسکله چوبی /به جمع
باربرانی که بارشان درد است /وروی عرشه کشتی نشسته
تنهایی /پرنده ای از دور /به عرشه می اید
پدر نگاه کن چه دیده ای پسرم؟ پدر نگاه کنچهسرزمینقشنگیازانطرفپیداست
مراببرانجا
نمی شودپسرممگر نمی بینی /که روی عرش��ه کشتی پرنده تخم
گذاشت؟ /مگرنمی بینی /کهپایاسکلهمی لرزد؟
هوا عجب گرم است /هوا زهمهمه دسته ها عجب
گرم است /صدای طبل شترها ،صدای نوحه و ماتم /و من
نشستهسبکرویشانهپدرم
22
غریو سینه زنان راچهخوب می شنوم:
«روز عاشوراست امروز – کربال غوغاست امروز»
غبارکاه ،فضا راملولترکرده است
پدر بیا برویم نگاه کن من از ان شیر و نعره می ترسم نترس فرزندم که شیر و نعره این صحنه ها حقیقی نیست -پدرچرا اینها /سیاه پوش��یدند؟ /میان این دسته /کدام یک
ش��مر اس��ت؟ /دلش گرفته و حرفی نمی زند پدرم /و
دستمالشرا
به من که می دهد از اشک غصه نمناک است
میان گورستان /درخت ،برگش را /به شکل قطره
اشکی به خاک می ریزد /هوا مه الود است /هوای سینه
من پیش از ان مه الود است /بلور اشک من از الی برف
می گذرد /بلور اشک من از الی سنگ می گذرد
پدر! بیا بیرون بیاقدمبزنیم بگیر دست مرا و ببر دوباره به بازار ببر دوباره به ساحل ببر دوباره به باغ پدر نگاه بکن چه سرزمین قشنگی از ان طرف پیداستصدایمرثیهمی اید /صدایمرثیهرااز شکافپنجره
باد /به خانه می اندازد /چقدر شیشه کثیف است/
چقدر شیشه کثیف است /چقدر منظره از پشت شیشه ها
زشت است /چراغ ها کم کم /به شکل شعله ی کبریت
می شوند از دور /صدای مرثیه می اید....
تهران –1348/12/1
این شعر ،دیگر گریزی به دنیای خاطره ها نیست.
کودک ،ان سرزمین قش��نگی که از ان طرف پیداست را
می بیند ولی ان کشتی که با ان می شود به ان سرزمین ان
سویدریارفت،سال هایسالاستکهازکناراسکلهتکان
نمی خورد ،انقدر که پرنده ها برعرشه ان اشیانه کرده اند.
اس��کله هم یک پا در نابودی دارد (مگر نمی بینی که پای
اسکله می لرزد؟).
کودک از پدر می پرسد« :کدام یک از اینها که سیاه
پوشیده اند ،شمرند؟» کودک ،مرزی میان رویا و واقعیت
نمی شناسد؛اوهمانطورکهدربیداریانارمانشهر– کهبه
قول قیصر امین پور شاعران ان را افریدند و در خواب هم
خواب ان را ندیدند – ان سرزمین ان سوی دریا – شهر
پشت دریاها ،به قول سهراب سپهری – را می بیند و به پدر
می گوید« :چه سرزمین قش��نگی از ان طرف پیداست»،
ش��بیه خوانی و تعزیه را هم نمی تواند مثل ادم بزرگ ها
غیرحقیقیتلقیکند.پدربهاومی گوید:
«نترس فرزندم
کهشیرونعر هاینصحنه هاحقیقینیست»
ولی او در میان ادم هایی که می بیند ،به دنبال ش��مر
می گردد.
شمر ،برای او قصه نیست ،اگر چه از نظر ادم بزرگ ها،
او بچ ه اس��ت و خیاالتی و مثل همه بچه ها تعزیه را باور
کرده است یا دست کم نمی تواند باور کند که تعزیه واقعی
نیستولیدرستبههمینسبب،اوبهعکسادم بزرگ ها
بهدنبالشمردرهمیندنیایواقعیدرهمینزمانحال–نه
شمر هزار و سیصد و اندی سال پیش – می گردد.
در این شعر ،دو زمان داریم .یکی زمان حال که شاعر
در خانه نشسته است و از پش��ت شیشه کثیفّ ،
سکوی
راه اهن را مرده می بیند همان راه اهن و همان سکو که در
شعر «قطاری در مه» کانون بازیگوشی ها و شیطنت ها و
رویاپردازی های او بود .حاال او با دنیای واقعی طرف است.
جامعه ایراکدکه«صفوفخشکدرختانکنارخطسیاه»
بهجایانکهشبیهکودک،بهدنبالشمربگردند،درانتظارند
وشاعرمی پرسد:درانتظارکههستند؟
اینجا شاعر دیگر خود در میان دسته های عزاداری
نیست .او در خانه نشسته اس��ت و صدای مرثیه را باد از
شکاف پنجره مثل نامه تسلیت به درون خانه می اندازد،
مرثیهمثلپرنده ایرهاازشکافپنجرهبهخانهمی افتدولی
این پرنده پرشکسته و غمگین است؛ می بینیم که شاعر،
همچنان حس خوبی نسبت به صدای مرثیه دارد اگر چه
خوددیگردرمیاندستهعزادارانیاتماشاگرانگریانتعزیه
حاضرنمی شود.
او مرثیه را نامه تسلیتی می داند که باد از شکاف پنجره
به درون خانه انداخته است .جامعه ،مرده است ،حرکت
از ان گرفته شده است و این مرثیه ،صرفا تسالیی ،مرهم
زخمی است که ناسور شده است:
«صدای مرثیه می اید /و خانه های محقر در ان سوی
سکو /به کار دستی دوران کودکی ماند».
خانه ها کج و کوله و توسری خورده و قناس در محله
پشیخط،جوادیهوکشتارگاه،شاعررابهیادکاردستی های
دوران کودکی می اندازد و از انجا با قطاری که «در مه سوت
می کشد» به خاطره های دوران کودکی سفر می کند.
اینجابازهمکاراکترپدرحضورداردوبازهممثلشعر
«قطاری در مه» ،شاعر خود را روی دوش پدر می بیند اما
اینجا شاعر قصد تعریف خاطره ندارد .او در اینجا «خاطره
سرایی»می کندیعنیخاطرهدورانکودکی اشراازتماشای
دسته هایعزاداریودیدنتعزیهرویدوشپدر ،دستمایه
شعر می سازد .صدای این کودک که از پدر می پرسد:
پدر چرا اینهاسیاهپوشیدند؟ میان این دسته کدام یک شمر است؟صدای شاعر بیست و سه ساله است که از حلقوم
کودک شعر بیرون می اید .شاعر بیست و سه ساله ای که
«تنها پرنده ای که رهاست» یعنی تنها پناهگاه و گریزگاه
رنج های مردم را همین مرثیه می داند ولی می بیند که این
پرنده رها،پرشکستهوغمگیناست:
صدایمرثیهتنهاپرنده ایکهرهاست /چهپرشکسته
چه غمگین /زیرا« /ش��یر و نعره ای��ن صحنه ها حقیقی
نیست» /زیرا پرسش کودک شعر انگاه که می پرسد:
خبرنامه
شعرتعزیههمدرهمانسال 1348سرودهشدهاست.
معلوم می شود که در ان زمان این مس��اله ،ذهن شاعر را
درگیرخودکردهبودهاست،مساله ایکهریشهدرخاطرات
کودکی اش هم داشته است و می ش��ود دریافت که یک
طورهایی ،درگیری ذهن شاعر با ان ،فراتر از یک سوژه ،
یک دستمایه صرف برای شعر بوده است.
ش��عر تعزیه را می ش��ود دو جور خواند .یک جور
مثلث شماره109
«میان این دسته /کدام یک شمر است؟»
از طرف پدر بی پاسخ می ماند:
دلش گرفته و حرفی نمی زند پدرم /و دستمالش را /
به من که می دهد از اشک غصه نمناک است
باری؛ تنها عنصری که در «خاطره س��رایی» در این
شعر از خاطره کودکی ش��اعر ،واقعا دست نخورده باقی
مانده است ،اندوه کتمان شده و بغض به اهستگی شکسته
پدر است.
در «قطاری در مه» که «خاطر ه منظوم» است ،کودک،
بادیدنصحنهتعزیهنهمی ترسدنهمی پرسد:
ش می خواس��ت /شمره بیچاره بشه/
من دلم هم ه
زنجیراپارهبشه
شاعر وقتی از زمان حال فاصله می گیرد و به خاطره
رجوع می کند ،از دریچه چشم های کودکی اش ،عزاداری
پرشکوهاست؛
روز عاشورا می شد /گریه می شد /زاری می شد/
دسته ها سیل می شد /سوی حرم جاری می شد /ادما موج
می زدن /یه طرف پرواز کاه /یه ط��رف ابرای اه /یه نفر
شمر می شد /یه نفر امام می شد /یه نفر شیر می شد /یه نفر
اسیرزنجیرمی شد
این ش��یر یک معنایش شیر تعزیه اس��ت ولی در
مجاورت با سطرهای باال و پایین ،معنی «شیر در زنجیر» را
هم افاده می کند و در ادامه ،قلب ها همنوا با طبل های روی
شترها،بهطبلیسرخبدلمیشوندوبهطنیندرمی ایند:
طبالرویشتراصدامی کرد /صداهاباهمدیگهدس
می دادن /باغ ملی /میله هاش پر می شد از پیرو جوون /
مرد و زن /طبل سرخ دلشون صدا می کرد
شاعر اینجا صادق است زیرا واقعا از چشم کودکی
و در جایگاه بیان خاطره – ولو به ش��کل منظوم – واقعا
همین ح��س از ی��اداوری عزاداری هایی ک��ه در دوران
کودکی می دیده اس��ت ،در خاطرش زنده می شود ولی
اکنون و درست به موازات همین تداعی شکوهمند دوران
کودکی ،وقتی از دید شاعر جوان بیست وسه ساله به ماجرا
می نگرد« ،نقد» انهم «نقد اجتماعی» در کالبد یک روایت
شاعرانه،متولدمی شود.دراینجایکنمونهخوبتطبیقی
از کارنامه یک شاعر در دست داریم .تاریخ سروده شدن
شعر «مرثیه» 1348/12/1 ،اس��ت و تاریخ سروده شدن
«قطاری در مه» مهر 1349اس��ت اگرچه ان را شش سال
بعد چاپ کرده است ،همان طور که «مرثیه» را 9سال بعد
منتشرکردهاست.بنابراین،ایندوشعرتقریبامحصولیک
دورهزمانیهستند.
مسالهعاشورانهبهعنوانخودواقعهتاریخیعاشورا
بلکه سنت برامده از عاشورا یعنی عزاداری و دسته روی و
شبیه خوانی در این دو شعر ،اشتراک در موضوع درست
کرده است اگر چه این موضوع در «قطاری در مه» موضوع
مرکزی شعر نیس��ت بلکه یکی از مجموع ه تداعی های
شاعر از یاداوری خاطرات دوران کودکی اش در قم است
و هر یک از خاطراتش در وحدت حسی است که با سایر
خاطرات ،ربط و شیرازه پیدا می کند .پس سنت برامده از
واقعه عاشورا ،موضوع مشترک این دو شعر است و هر دو
شعر هم مکمل هم هستند زیرا در یک دوره زمانی سروده
شده اند اما حاصل ،دو چیز متفاوت از اب درامده است
زیرا زاویه دید متفاوت اس��ت .در «قطاری در مه» شاعر
خاطره گفته است و در این خاطره گویی ،عنصر «عاطفه»،
مقدم بر هر عنصری دیگری ،موتور جست وجوی ذهن و
زبان شاعر بوده است؛ خاطره را می شود با عناصر دیگری
هویتبخشیدمثالممکناستکسیخاطرهرابرایثبت
تاریخی بنویسد یا دیگری خاطره را برای عبرت گیری و
پنداموزیبنویسدولیدر«شعر–خاطره»عمرانصالحی
با عنوان «قطاری در مه» عنصر اصلی «عاطفه» است .این
عاطفهازجنسنوستالژیاستوالبتهروحیهطنازانهعمران
صالحی ،از اینکه حس نوستالژیک به ورطه غمبارگی
درغلتد – چنان که عموما نوس��تالژی ها در شعر معاصر
فارسی چنین هس��تند – یا رنگ افسردگی بگیرد – مثل
«ان روزها»ی فروغ فرخزاد – جلوگیری کرده است بلکه
برعکس،طنازیوشوخیوشنگیخیالوزبان،بهکمک
این حس امده است تا شاعر به «بازیابی رویاها» ی کودکی
بپردازد و صدالبته به قول بورخس کارش از انجا به «تزئین
رویا»هایکودکیبکشد(کهایندو،مرزچندانمشخصی
اصوال ندارند) اما در شعر «مرثیه» ،شاعر با شنیدن صدای
مرثیه ،به یاد خاطرات کودکی می افتد .در اینجا دو تصویر
داریم .یکی تصویر بندر و اسکله چوبی و جمع باربرانی
که بارشان درد است و ان چشم اندازی که کودک می بیند
ومی گوید:
«پدر نگاه کن ،چه سرزمین قش��نگی از ان طرف
پیداس��ت ،مرا ببر انجا» /و دیگری تصویر دس��ته های
عزاداری و تعزیه است و ان پرسش پسر از پدر که« /:میان
این دسته کدام یک شمر است» /و ترس او از «ان شیر و
نعره اش» و پاسخ پدر که« /:نترس فرزندم /که شیر و نعره
اینصحنه هاحقیقینیست»
انگار شاعرّ ،
کل دنیای رویایی کودکی را در تصویر
اول خالصه کرده اس��ت و ّ
کل گسستی که با ان دنیا پیدا
کرده است را در تصویر دوم نش��ان داده است ،توگویی
دارد به خودش می گوید« :اگر االن به کودکی برگردم ،از
ان شیر و نعره می ترسم و دیگر برایم جالب نخواهد بود
و از پدرم حتما خواهم پرسید که :میان این دسته کدام یک
شمر است» در تصویر اول هم ،شاعر در رویای بیداری،
از پدرش خواهش می کند که م��را به کودکی ام بازگردان
و پدر ،ان کشتی را که به قول شاعر «تنهایی روی عرشه
ان نشسته است» نشانش می دهد .توگویی شاعر ،تنهایی
اکنون خودش را با ان بی خبری و بی خیالی و س��یالن و
شناورگونگیدورانکودکیدراناتواوقاتباجمعبودن
وبی جمع بودن و در همه حال روی پر نرم رویا سیر کردن
رادرشکلاینکشتیمیبیندکههرگزتکاننخواهدخورد
تا انجا که پرندگان برعرش��ه ان اشیانه خواهند ساخت.
شاید این پرنده که روی عرشه تخم گذاشته است ،همان
«تنهایی»شاعرباشدواینتنهاییاستکهمیاناووکودکی
او مسافتی به درازای محال فاصله انداخته است .ان وقت،
به موازات این «پرنده ی تنهایی» ،ان پرنده ی پرشکسته و
غمگین را داریم ،ان «تنها پرنده ای که رها ست» ولی باد از
شکاف پنجره ،ان را «پرشکسته و غمگین» به درون خانه
شاعر می اندازد یعنی«صدایمرثیه»
با کنار هم قرار دادن این دو پرنده حس می کنیم که
شاید شاعر دوس��ت دارد باز به بی خبری دوران کودکی
باز گردد و همان طور صاف و ساده و معصومانه بگوید:
ش می خواس��ت /شمره بیچاره بشه /
من دلم هم ه
زنجیراپارهبشه
ولیاکنوناوباواقعیتخشنوبی رحمروبهروست.
جامعه ،راکد و مرده است و کسی در پی یافتن شمر نیست
وهمهدسترویدستگذاشته اندومثلصفوفخشک
درختان،درانتظارمعلومنیستچهکسیهستندکهبیایدو
ازستمنجاتشاندهد.
این است که بگوییم شاعر خواسته است مجلس تعزیه
را وبالمال چون مجلس تعزیه روایتی از عاش��ورا است،
عاشورا را توصیف کند و برای این توصیف ،یک شبکه
از تصاویر به هم پیوسته از طبیعت را در شعر با ارجاعات
مربوطبهایین هایعزاداریاز قبیلسینه زنی،زنجیرزنیو
تعزیهتلفیقکردهاست :
باغچه ،حرمی است که الله ها در ان سینه می زنند؛
تصویر گلبرگ های الل��ه که مثل دس��ت های باالرفته
سینه زنان است ،انصافا تصویر بدیعی است .نکته ظریف
دراینجا ان است که چرا شاعر سینه زنان را در حرم تصور
کرده است و چرا باغچه را حرم فرض کرده است؟ پاسخ
به این س��وال ،ان فرض ما را که درگیری ذهن ش��اعر با
مقوله عزاداری محرم ،فراتر از یک سوژه ،یک دستمایه
صرف بوده اس��ت ،تایید می کند .شاعر در اینجا هم دارد
خاطره کودکی اش را بازسازی می کند؛ او در کودکی در
قم می زیسته است و در شهرهایی مثل مشهد ،قم یا شیراز،
بخشی از ایین عزاداری ،این است که دسته های سینه زنی
و زنجیرزنی ،به حرم حضرت امام رضا –علیه السالم -یا
حرم حضرت فاطمه معصومه – سالم اهلل علیها – یا حرم
حضرت سید شهید میراحمد شاهچراغ – علیه السالم –
می روندوسرسالمتیمی دهند.
منخودمدرقمشاهداینصحنهبوده ام.انصافاشکوه
و عظمت عجیبی دارد .دسته ها از ان در صحن اتابکی که
نبش فیضیه است ،وارد می شوند و سینه زنان یا زنجیرزنان
پیش می روند و وقتی که روبه روی ایوان ایینه می رسند،
درحالی که در رواق باز است و ضریح حضرت معصومه
سالم اهلل علیها – از دور نمایان است ،شور می گیرند وبر سر می کوبند .ما دس��ته زنجیرزنی داشتیم و از محله
دور شهر قم ،پابرهنه دسته راه می انداختیم .وقتی به نقطه
تالقی نگاه با ضریح پاک رسیدیم ،طبق رسم شور گرفتیم
و زنجیرها را بر س��ر می زدیم ،یادم است که احساسم در
ان لحظه این بود که زمین و اسمان به هم متصل شده اند.
بگذریم ،پ��س عمران صالح��ی وقتی در ش��عر تعزیه
می گوید:
الله ها /س��ینه زنان حرم باغچه /دارد این تصویر را
بازسازی می کند که در شعر «قطاری در مه» اورده است:
روز عاشورا می شد /گریه می ش��د /زاری می شد/
دسته ها سیل می شد /سوی حرم جاری می شد
هوهوی بادها و صدایی که از وزیدن انها در شاخ و
برگ درختان می افتد ،این بهانه را به دست شاعر می دهد
کهبگوید:
بادها /نوحه خوان
ش��اخه های بیدها ک��ه در ورزش باد ،مثل دس��ت
زنجیرزنان در ح��ال زنجیرزدن ،پی��ش و پس و چپ و
راستمی شود،بهشاعرفرصتمی بخشدکهبگوید:
بیدها /دست ه زنجیرزن /در ادامه ،این سطرهاست:
بادها /در جنون /بیدها /واژگ��ون /الله ها /غرق
خون
شاعر از اینجا به بعد ،ذهنش از دسته های سینه زنی و
زنجیرزنی ،به تعزیه منتقل می شود (به اصطالح انگلیسی
Switchمی کند):
بادها در جنون
بادهامثللشکراشقیا،مثلدیوانگانهجوممی اورند.
بیدها /واژگون
بیداگربیدمجنونباشد،تصویرزنانودختراناشفته
مویی را که از ضربه نوک نیزه س��وارکاران به رو برزمین
افتاده اند ،تداعی می کند.
اینجا جناس میان باد و بید ،کار کرده است ،انهم
چه کارکردنی .بادها به بیدها حمله می برند و از جنون
اینها ،انها واژگون می شوند .مساله ،مساله کالف کردن
23
خبرنامه
عناص��ر کالم در مج��اورت با همدیگر اس��ت .وقتی
سعدی می گوید:
ابروباد و مه و خورشید و فلک درکارند /تا تو نانی به
کف اری و به غفلت نخوری
در مصرع اول ،هیچ کلمه ای را نمی توانیم برداریم
و کلمه دیگری را جانشین ان کنیم .اینجا هم همین طور
است .این «باد» است که در مجاورت ،اجازه دارد به «بید»
حملهکندواالشاعرمی توانستبگوید:
بادها /در جنون /سروها /واژگون
اگر اینطور می گفت ،هرگ��ز کالم این طور کالف
نمی شدوچفتوبستپیدانمی کرد.
و در ادامه:
الله ها /غرق خون /خیمه خورشید سوخت
در شبیه خوانی ظهر روز دهم ،خیمه اتش می زنند.
خیمهخورشیدسوختهاستودود،اسمانراگرفتهاست:
اسمان از ابرهای سیا ه پوشیده شده است.
و در ادامه:
برگ ها /گریه کنانریختند
اینجا به یاد این سطرها از شعر مرثیه می افتیم ،یکی
از سه گانه عمران صالحی در حول و حوش ایین سوگ
حسین(ع):
میان گورستان /درخت ،برگش را /به شکل قطره
اشکی به خاک می ریزد
وبازتاکیدمابراینکهاینسهشعرمتحدالمولدهستند
یعنی از بطن یک چیز زاده شده اند ،تایید می شود.
برگ ها /گریه کنانریختند
ادامه فضا سازی شاعر اس��ت .فضا ،فضای سوگ
است و باران که می بارد و برگ ها که باران از سر و رویشان
می چکد و در باد ،خیس باران بر زمی��ن می افتند ،به کار
فضاسازی شاعر امده است .در عین حال الله های غرق
خون و برگ هایی که گریه کنان بر زمین می ریزند ،ممکن
است متناظر باشد با کشته شدن اطفال و برزمین افتادن انها
حین گریختن از هجوم اشقیا و تازیانه بی رحم و نعل تازه
انداخته اسب های بی تفاوت و تازان و...
برگ ها /گریه کنان ریختند /اسمان /کرده به تن
پیرهنتعزیه
اگر تعزیه را به معنی ع��زاداری بگیریم ،پیرهن ادم
عزادار سیاه است و طبعا ابرهای سیاه مثل چنین پیرهنی
هس��تند .اگر تعزیه را به معنی اصطالح��ی اش بگیریم،
پیرهنمخالف خوان هایعنیکسانیکهنقشاشقیارابازی
می کنند ،سرخ است :اسمان ابری ،سراسر به رنگ سرخ
درامده است.
ولی می شود اینگونه هم تصور کرد که شاعر ،خود را
بازدرکودکیباپیراهنسیاهوپدرراباپیراهنسیاهوخودرا
روی دوش پدر در حال تماشای تعزیه دیده است و غیر از
اشقیا خوان هاکهسرخپوشندواولیاخوان هاکهسبزپوشند،
بقیه جمعیت گریان ،گرداگرد صحنه تعزیه همه س��یاه
پوشیده اند .پس اسمان هم که می گرید یکی از تماشاگران
اینتعزیهاست.
طبل عزا را بنواز ای فلک
اشارهبهرعداستودرعینحالیکپایان بندیتمام
و کمال برای شعر .در دوبند اول شعر ،کار به روال تلفیق
کردن دو فضا گذشت .یک طرف ،عناصر طبیعت بودند
و طرف دیگر عناصر مربوط به ایین ع��زاداری و بالمال
تداعی هایظهرروزعاشورایسالشستویکمهجری.
ولیاز/خیمهخورشیدسوخت
به بعد این دو فضا ارام ارام به سمت یگانه شدن پیش
می روندوبهاصطالحادبی،فضاازتشبیهبهسمتاستعاره
حرکت می کند و در س��طر اخر ،اس��تعاره به اوج خود
می رسد .شاعر به گونه ای فلک را مخاطب قرار می دهد و
از او می خواهد که طبل عزا را بنوازد که گویی واقعا فلک
مثلث شماره109
24
طبل زن دسته زنجیرزنی یا طبال مراسم تعزیه است و هیچ
خیال پردازیدرکارنیستواین قدراینخطاباخر،زنده
از کار درامده است که ادمی با خواندن ان انگار در ان واحد
صدای غرش رعد و صدای طبل دسته زنجیرزنان را که
بیخ گوشش از زیر پنجره اتاق مشرف به کوچه می گذرند،
می شنود .چرا این استعاره در
«طبل عزا را بنوازی فلک»
به اوج می رسد و شعر اینجا رستگار می شود؟ باز هم
خاطرات کودکی در کار است:
طبالرویشتراصدامی کرد /صداهاباهمدیگهدس
می دادن /باغ ملی /میله هاش پر می شد از پیر و جوون /
مرد و زن /طبل سرخ دلشون صدا می کرد /یادمه من رو
دوش بابام بودم /دستای گریه یواش /شونه های بابامو
تکون می داد
تعبیر بدیع «طبل سرخ» که جانش��ین «قلب» شده
است و تندشدن تپش قلب ها همراه با صدای طبل شترها
که اینگونه ادا شده است:
مرد و زن /طبل سرخ دلشون صدا می کرد
از طرف دیگر ان لحظه ارتع��اش ،ان لرزه ای که در
هوا پراکنده است و در دل ها منتشر است و همان ارتعاش
و همان لرزه ،شانه های پدر را تکان می دهد و گریه او در
ذهن کودک حک می شود ،نشان می دهد که خاطره «عزا»
و «گریه» و «طبل» چگونه در ذهن کودک که بعدها شاعر
می شود ،یک پیوستار درست کرده اند.
حال یک بار دیگر ش��عر را با ه��م بخوانیم .بند
اول که توصیف دس��ته های عزاداری است و بند دوم
که توصیف صحنه ش��بیه خوانی روز دهم و در نتیجه
توصیف ظهر عاشوراست ،موازی همند زیرا سه عنصر
باد و بید و الله در هر دو بند ،نقش بازی می کنند.
اینج��ا ان نقطه ی مرموز س��وگ حس��ین(ع)
اس��ت ،توگویی «ان لحظه» جادوانه ش��ده است و
در همین حین ک��ه بادها نوح��ه می خوانند و بیدها
زنجیر می زنند و الله ها در حرم باغچه سینه می زنند،
درس��ت در همین لحظه در صحرای کربال ،بادها به
بیدها هجوم می اوردند ،جنون بادها ،بیدهای اشفته
موی را واژگون می کند و الله ها در این هجوم ،غرق
خون ،پرپر می شوند.
حال می گویم که این ش��عر را درست برعکس هم
می شود خواند ،شاعر می خواسته صحنه پیش از باران و
سپس صحنه در گرفتن طوفان به همراه باران سیل اسا را
توصیفکندوبرایاینتوصیفازعناصرایین هایسوگ
حسین (ع) استفاده کرده است.
مساله من هم این نیست که بگویم این سه شعری
که در این گفت��ار از عمران صالحی نقل کردم ،ش��عر
عاشورایی هستند؛ این را هم نمی خواهم ادعا کنم که
عمران صالحی ش��اعر مذهبی بوده اس��ت ،اصال ان
مرحوم در قیاس با انچه ما در ع��رف جامعه به عنوان
«ادم مذهب��ی» می شناس��یم ،ادم مذهب��ی به ش��مار
نمی رفت .من هیچ یک از این تالش های بیهوده را که
هیچ فایده ای هم ندارد نمی کنم.
م��ن در پ��ی مواجه��ه ش��خصی او ب��ا مس��اله
عاش��ورا بودم و برایم جالب بود که س��ه شعر که انها
را در یک دوره زمانی س��روده اس��ت ،مرتبط با ایین
س��وگواری حس��ین (ع) هس��تند و هر س��ه مستقیم
ی��ا غیرمس��تقیم ب��ا خاط��ره دوره کودک��ی او گ��ره
خورده اند.
البته و صد البته که شعر «تعزیه» صرف نظر از اینکه
خود شاعر چه تفسیری از ان داشته است ،کامال قابلیت
تاویل به عنوان یک شعر عاشورایی را داردg.
مجرم نباید
مجرم بماند
راه هایی برای کاهش جرایم
در جامعه
خسرو معتضد
خسرومعتضددراین
یادداشت پیشنهاداتی
دارد درباره نوع
برخورد با مجرمان
خواندنصفحاتحوادثجرایدتهرانومشهد
هم مرتعش و هم افسرده ام می کند .سایر استان های
کشور از قرار جرایدی بزرگ و عمومی که در سطح
کشور نشر شود ،ندارند بنابراین مشهد از این نظر در
صدر قرار دارد .در استان های دیگر که سفر کرده ام
در حس��رت یک یا دو روزنامه بزرگ و پرصفحه و
پرتیراژ با اخبار روز محلی و کشوری ساعت شماری
و جست و جو کردم و نشریه مهمی نیافته ام .در نظر
اورید که در ان س��وی خلیج فارس در کشورهای
کوچک مینیاتوری به اندازه یک و ش��اید یک دوم و
شاید یک چهارم ،شایدهم یک هش��تم استان های
معمولی ما چه روزنامه هایی با تیراژ زیاد ،چهار رنگ،
روی کاغذ گالسه نازک با صفحات بسیار گاهی تا
140صفحه چاپ می شود.
در روزنامه های مش��هد جنایات ،ادم کشی ها،
کالهبرداری ه��ا ،قمه کش��ی ها ،زورگیری ها ،جعل
سند ،حمله مسلحانه به طالفروشی و غیره توجهم را
جلب و متاسفم می کند .حوادث مندرج در صفحات
حوادث جراید مشهد اخبار حوادث تهران و سایر
اس��تان ها را هم پشت س��ر می گذارد .باور کردنش
برایم دشوار اس��ت که دو موتورسوار چاقو کش در
نیاوران سر راه دختری را می گیرند و چون نمی توانند
کیف را از دوشش در اوردند او را بر زمین می کشند
و زخمی و خونین برجای می گذارند و به دس��ت
مردم دستگیر می شوند .غم و غصه اینها از نرسیدن
مواد است .شیشه ،حشیش ،کریستال و کراک جای
تریاک و هروئین ،مرفین و کوکائین را گرفته است .در
کتابی درباره استرالیا می خواندم که استرالیا به وسیله
چاقوکشان ،جنایتکاران ،خالفکاران ،دزدان ،راهزنان،
متکدیان ،رماالن و جادوگرانی ازاد شد که بریتانیا انها
را از زندان های مجمع الجزایر نخست به امریکا تبعید
می کرد ولی پس از رسیدن امریکا به استقالل در سال
1776دیگر نمی توانست انها را به ان قاره تبعید کند.
خبرنامه
ابتدا هفت سال در انجا زندگی کنند تا ببینند می توان در
انجا اقامت کرد یا خیر .اذوقه دو سال هم همراه انان بود.
در س��ال 1790دس��ته دوم محکومان وارد شدند.
تعدادی دیگر بار س��وم امدند .عده س��اکنان س��یدنی
کم کم به 4ه��زار تن رس��ید .محصوالت کش��اورزی
به ثمر رسید و استرالیا از انگلستان بی نیاز شد .گوسفند و
گاوداری برای اغلب مردم کاری شیرین و ارام بخش است.
عده ای از افسران و سربازان محافظ انان بودند .زندانیان
ابتدا غل و زنجیر به پا داشتند اما چند سال بعد همگی به
ساختن پرداختند .به عده زیادی زمین داده شد .مک ارتور،
حکمران بعدی مردم را تشویق به گوسفند داری و تهیه
و فروش پشم ان کرد .هر محکوم به زندان پس از پایان
دوران زندانش می توانست ازاد ،صاحب زمین شود و از
راه شرافتمندانه نان بخورد .بسیاری از زنان ولگرد پس
از ابراز ندامت و توبه ،شوهر کردند و صاحب خانواده و
فرزند شدند.شرافتمندی و نان حالل خوردن به صورت
ارزش در امد ،کلیساهایی دایر شد و کشیشان اعترافات
مجرمان را شنیدند.
با کشف طال در بعضی از س��رزمین های استرالیا،
چهره این کشور عوض شد .تا س��ال 168 ،1868هزار
مجرم در استرالیا به کار و عمران سرگرم بودند و افتاب
گرم و دشت های بی پایان استرالیا را به بازگشت به جزیره
کوچک 224هزار کیلومتر مربعی و اب و هوای بارانی
و اسمان غمگین انگلستان ترجیح می دادند ،بدین سان
تبعیدگاه مجرمان خطرناک به کارگاه سازندگی تبدیل شد.
اراضی پهناور استرالیا بین دزدان و ادمکشان و خالفکاران
که ندامت و پشیمانی انها به ثبوت می رسید تقسیم شد.
دامپروری گسترش یافت و کش��اورزی رونق گرفت و
کشف طال به صورت یک حرفه پرسود درامد .در اینجا
معتادان به شیشه سال به سال ،ببخشید ماه به ماه افزایش
می یابند .وقتی مجرمی از زندان ازاد می شود چون کاری
نمی داند دوباره دنبال کیف زنی و مغازه زنی و جیب بری
می رود .از هر مجرم سابقه داری که می پرسید چرا دنبال
جرم و جنایت م��ی روی ،اعتیاد ،یافتن م��واد و بی پولی
،نبودن کار و حرفه را یاداور می ش��ود .مسابقه ای دائمی
بین خالفکار ،پلیس ،دستگاه قضایی و زندان جریان دارد.
خالفکار خالف می کند ،پلیس ت�لاش می کند ،گاهی
جان خود را از دست می دهد ،خالفکار را تحویل دادگاه
داده ،دادگاه محکوم با ص��دور حکم به زندان را تحویل
زندان می دهد ،چند گاهی را در زندان می گذراند ،دوباره
ازاد می ش��ود و با تجارب مفیدی که در زندان اموخته
دوباره دنبال شرارت می رود .ایا دستگاه قضایی ،پلیس،
زندان جامعه و دولت هنوز از این تکرار مکررات خسته
نشده اند؟
نمی توان قانون مصوب 12اسفند س��ال 1314را
از نو زنده کرد و تبه��کاران را برای عم��ران و ابادانی به
نواحی دور دست که شیش��ه و کراک و کریستال در انها
پیدا نمی ش��ود فرس��تاد که در انجا اذوقه خود را تامین
کنند؟ هنری بیاموزند ،صنعتی یاد بگیرند ،کشاورزی و
دامپروری کنند ،تشکیل خانواده بدهند و ارام بگیرند.ایا
وضعیت کنونی که زن و دختر و پیرمرد و جوان و کودک
در هر نقطه کشور بعضا ارامش و امنیت ندارند ،همین
گونه ادامه یابد بهتر است؟
روزمرگی به برنامه ریزان اجازه نمی دهد تحولی در
امور اخالقی و جزایی کش��ور ایجاد کنند .زندان ها پر از
محکوماناست.محکومان،نهافرادبالتکلیف؛محکومانی
که اصالح شدنی نیستند و گاهی در مصاحبه ها با افتخار
می گویند که اگر بازهم مرخصی یا ازاد یا بخشوده شوند
دنبال خالفکاری می روند ،چه خوب است برای کارهای
سازندگی ،کشاورزی ،دامپروری و صنعتی به مناطقی که
نیاز به عمران و ابادانی دارد اعزام شوند .هر اندازه بیشتر
بکوش��ند در مدت زندان انها تخفیف داده خواهد شد.
اگر یک تجربه کاری و هنری بیاموزند ،اگر فرشبافی یا
کش��اورزی یا صنعت یاد بگیرند حتما لذت کار کردن
را به دغدغه و دلهره خالف و ج��رم و جنایت رجحان
خواهند داد .متاسفانه در مملکت ما جرم و خالف و تقلب
و خیانت در امانت و کالهبرداری ،تشکیل شرکت های
قالبی ،خواستگاری برای ربودن طال و جواهر عروس
و خانواده او ،فروش یک ملک به چند خریدار و تشکیل
ش��رکت های کاغذی به صورت ارزش درامده اس��ت.
از هر مقوله ای صحبت می ش��ود اما این مسائل مغفول
می ماند .ولی دختران مانتوپوش متکدی را در خیابان ها
بسیار می بینم و بر اینده انان زار و گریان می شوم .قرن ها
زن و دختر در ایران حرمتی داشتند .تکدی در خیابان به
بهانه فروش ادامس و سقز چه دورنمای خطرناکی دارد.
چقدرخوباستمسئوالنمربوطهشخصاکمیدرشهر
وخیابان هاومحالتقدمبزنندوازنزدیکببینندجامعهبه
کجا می رود .حیف است ایران زیبا ،بزرگ و با استعداد های
فراوان کشاورزی و دامپروری و صنعتی فقط چشم به راه
نوسان هایبهاینفتوتحریموترفندبیگانگانباشدg.
مثلث شماره109
دسته های اول و دوم و سوم تبهکاران تبعیدی وقتی
بهاسترالیامی رسیدندحتیاذوقه ایبرایخوردننداشتند.
استرالیا ظاهرا سرزمین بی حاصل بد اب و هوا و برهوتی
بوده.دولت انگلستان به ناچار برای انان خواربار از راه دور
می فرستاد ،ان هم با کشتی های بادبانی که باید زمین را دور
بزنند و خود را در نیمکره جنوبی به قاره استرالیا برسانند.
یک فرماندار الیق و شایسته و مدبر از زندانیان خواست به
کشت گندم و جو و ذرت و سیب زمینی و گوجه فرنگی و
انواع حبوبات بپردازند و انواع میوه به عمل اورند .دولت
بریتانیا هم گله های اسب ،خر ،بوفالوی ابی ،خرگوش،
روباه ،بز ،گوسفند و گاو به استرالیا فرستاد.
حیوانات محلی و بومی اس��ترالیا کانگورو ،کواال،
تاسمانیا دویل ،ببر تاسمانی بودند ،جوجه تیغی ،وینگو،
امو (یک نوع شتر مرغ اس��ترالیایی) ،کازواری (شتر مرغ
دیگر استرالیایی) ،کوکب دوراس (مرغ ماهیخوار) ،طوطی
کاکل دار ،پاروت کوکاتوس ،بوی��ر برد (پرنده االچیق)،
انواع مار ،کروکودیل های اب شور و اب شیرین و باالخره
عقرب یا عنکبوت اسپیدور بودند که به جز شتر مرغ دیگر
حیوانات قابل اکل نبودند .انگلیس��ی ها گله های گاو و
گوسفند و بز وارد کردند و رمه گاه های بزرگ و مراتع وسیع
راه اندازی نمودند .در قرن نوزدهم استرالیا به تدریج دارای
شهرهایپرجمعیتشد.استان هایمتعددتاسیسگردید.
سیل مهاجران به سوی این قاره به راه افتاد.اکنون پشم و
گوشت گوسفند ،گاو و گوساله استرالیایی به تمام جهان
از جمله ایران صادر می شود .استرالیا یک کشور قاره ای
با جمعیت نه چندان زیاد اس��ت که یک کشور ثروتمند
محسوب می شود .هم اکنون هر سال هزاران چینی ،ایرانی،
افغانی و هندی و پاکستانی ،چینی و عراقی ،اندونزیایی
و کردهای عراقی و انواع اع��راب در صف مهاجران به
استرالیاقراردارندوقوانینمهاجرتسالبهسالسخت تر
می شود .در این میان بسیاری از ایرانیان هم تابعیت دوگانه
ایران – استرالیا را کسب کرده اند.
غذاهای انواع ملل در رس��توران های این کش��ور
عرضه می ش��ود .دریا بارها (پالژ های) استرالیا هر سال
چند میلیون توریس��ت را که خواهان برخ��ورداری از
اب اقیانوس و افتاب گرم جنوب هستند به سوی خود
فرا می خواند.استرالیایکبریتانیایکوچکازنظرجمعیت
ولی وسیع از نظر مساحت است .فیلم های استرالیایی که
ازتلویزیونکشورماپخشمی شود،نشان دهندهپیشرفت
صنعت سینما و تلویزیون در ان کشور است .پرتغالی ها
و هلندی ها استرالیا را مفت از دست دادند ،اما انگلیسی ها
بدانجا گام نهادند و چون ابتدا هیچ مهاجری در کار نبود با
اعزام خالفکاران و ابادانی انجا ،ان قار ه را به قطب بزرگ
کش��اورزی و دامپروری و صنعتی تبدیل کردند .امروزه
عالی ترین پارچه های پشمی جهان از پشم گوسفندان این
کشور تهیه می شود .هر سال هزاران تن برای مهاجرت به
استرالیانام نویسیمی کنند.نکته ایکهتوجهمراجلبکرد
اینکه صدوهفتاد سال پیش از کاپیتان کوک انگلیسی که
انگلیسی هااوراکاشفاسترالیامعرفیمی کنند،پرتغالی ها
و سپس هلندی ها به انجا گام نهادند .اما چون اب و هوای
گرم شرجی و پشه فراوانی داشت و مردمانی بومی که به
ظاهر خطرناک می رسیدند ،انجا را برای اقامت مناسب
تشخیصندادندویکقارههفتمیلیونکیلومترمربعیرا
به حال خود رها کردند و رفتند.
از سال 1779میالدی ژوزف بانکر ،استرالیا را برای
اقامت اراذل و اوباش و محکومان به زندان با اعمال شاقه
مناسب تشخیص داد .در ماه ژانویه س��ال 1788اولین
ناوگان حامل اشرار وارد بندر نوس��از سیدنی شد750 .
مجرم زن و مرد ،چهارصد مالح و دریانورد در دماغه بندر
پرت جکسون پیاده شدند .کاپیتان ارتور فیلیپ ،فرمانده
این گروه و اولین فرماندار سیدنی بود .قرار بود تبهکاران
25
سیاست
مجلس متفاوت
سیاست
مثلث شماره109
دوایر متحد المرکز
1
روایت ایت اهلل مصباح یزدی از دو تشکل اصلی اصولگرا
تحوالت اردوگاه انتخاباتی اصولگرایانهفته گذشته
با اغاز ثبت نام داوطلبان نمایندگی انتخابات مجلس نهم
همزمان ش��د .این در حالی است که هنوز دغدغه اصلی
اصولگرایان«،وحدت»میانگروه هایمختلفاینجریان
سیاسیاست.
مرزبندی میان جبهه متح��د و جبهه پایداری وجود
ندارد
ایت اهلل مصباح یزدی که جبهه پایداری از او به عنوان
رهبر معنوی خود یاد می کند ،هفته گذش��ته با هفته نامه
9دیکه متعلقبه حمید رسایی ،از اعضای این جبهه است
گفت وگو کرد و بر عدم مرزبندی میان جبهه متحد با جبهه
پایداری تاکید کرد .او در خصوص شعار وحدت گفت:
«گاهیکسانیازشعاروحدتاستفادهمی کنندکهمعنایش
ایناستکههرچهمنمی گویم،همهقبولکنیدتاوحدت
ایجادشود.ایننوعوحدتمی شودعیندیکتاتوری.چون
اگر این کاری که می گویم قبول نکنید ،من کنار می روم؛
دیگر وحدت نمی شود ،ش��ما تابع من شوید تا وحدت
شود .گاهی وحدت را کسانی مطرح می کنند که شکست
خورده اند و از چشم مردم افتاده اند ،مردم به انها اعتماد و
اصال توجهی ندارند .اینها برای اینکه بیایند خودشان را
مطرح کنند ،با شعار وحدت می ایند ،برای اینکه در جامعه
اصالجایپاییپیداکنندوبتوانندحرفیبزنند.گاهیطرح
شعار وحدت از طرف منافقین است تا بتوانند در صفوف
مومنین رخنه کنند و عامل نفوذی ش��وند و البته گاهی
وحدت روی اغراض صحیحی است و منظور وحدت با
26
کسانیاستکهدالیلعقلیوشرعیایجابمی کندکهمابا
انهاوحدتوهماهنگیداشتهباشیم؛اینشکلازوحدت
هم عقلی است و هم شرعی .انهایی که فراست دارند ،باید
ببینند مدافعان شعار وحدت چه کسانی هستند و با چه
انگیزه ای این موضوع را مطرح می کنند ،چون شاید انگیزه
همه انها یکی نباشد .این مساله مهمی است و البته مساله
طوالنی است و به این اسانی در چند کلمه همه جوانب ان
را نمی توان بررسی کرد».
ایت اهلل مصباح یزدی در خصوص مرزبندی میان
جبههپایداریوجبههمتحدنیزاظهارداشت«:مناینتعبیر
مرزبندی بین جبهه پایداری و جبهه متحد اصولگرایان را
اصال نمی پسندم .تا انجایی که بنده اطالع دارم و اعضای
جبهه پایداری را می شناسم ،اینها از اول به عنوان دایره ای
درون جبهه اصولگرا متولد شدند و هیچ وقت خودشان را
ازجبههاصولگراجدانمی دانند.تعبیریهمکهبندهدرروز
اعالم موجودیت این جبهه بیان کردم و همه جا پخش شد
این بود که «ما دوایر متحدالمرکزی��م» در درون یک دایره
بزرگ دایره کوچک تری رسم می شود .کسانی افکارشان
به هم نزدیکتر است ،سلیقه شان به هم نزدیکتر است و
این معنایش این است که خارج از دایره بزرگ اصولگرایان
نیستند؛بنابراینمرزبندی ایوجودندارد».
رئیس موسسه امام خمینی(ره) همچنین نسبت به
حضور نفوذی ها در میان اصولگرایان هش��دار داد و در
خصوص ویژگی های جبهه پایداری گفت« :ان اندازه ای
که بنده احساس کردم ،ویژگی اینها در حقیقت این است
که نگران هستند افراد نفوذی ای در جبهه اصولگرایان وارد
شوندوازموقعیتناماصولگرایانوازسوابقدرخشانیکه
داشته اند و از شخصیت های ارزشمندی که بین انها وجود
دارند،سوءاستفادهکنندوخودشانرامجددابهمکانمهمی
چون مجلس برس��انند ،در حالی که ان اعتقاد الزم را به
موضوع حساسی مانند والیت ندارند که نمونه اش در فتنه
88دیدهشد.کسانیبودندکهدرفتنهشریکبودند،حمایت
کردند ،حاال یا با مواضع دوپهلوی شان یا با سکوتشان و
دراین بارهسوابقیدارند.درکمنازاعضایجبهه پایداری
این است که اینها نگرانند که چنین چیزی شود و یک عده
هم برای حفظ وحدت ،انها را بپذیرند و بعد در لیس��ت
هم وارد شوند و مردم عادی هم به عنوان اینکه این لیست
اصولگرایاناستبهاینهااعتمادکنند».ایت اهللمصباح یزدی
با تاکید بر سخنان پیش��ین خود اظهار داشت« :بنده هیچ
وقت نگفتم که با جبهه پایداری کاری ندارم؛ چیزی که
گفتماینبودکهمنلیدراینهانیستم،بلکهلیدرهمهمارهبر
معظم انقالب است .من نه یک ادم سیاسی به معنای رایج
اهل سیاست هستم .نه ایجاد حزب کردم ،نه کسی به من
سر سپرده و نه من توقعی از کس��ی دارم که سرسپرده من
باشد .دوستانیهم که در جبههپایداریهستندومن انها را
می شناسم ،از خیلی دوستان دیگری که انها را می شناسم،
افکارمان به هم نزدیک تر اس��ت؛ این دوستانی که اسم
جریانفکریخودشانراجبههپایداریگذاشته اند،گاهی
با من مشورت می کنند ،چیزی می پرسند و من هم چیزی
که در نظرم هست به انها می گویم .با اینها ارتباط داریم و
این افرادی که بعضی از انها را می شناسم و امروز به عنوان
چهره های شاخص جبهه پایداری مشهورند ،از خیلی ها
سالم تر می دانم .اما این به معنای ان نیست که اینها همیشه
اینطوربمانندومنهمهمیشههمیننسبتورابطهراباانها
داشته باشم .در حال حاضر جهت گیری درستی دارند ،من
همحمایت شانمی کنم،ولیدرایندهانهاچطورمی شوند،
من درباره امروزش��ان قضاوت می کنم واال احتمال خطا
و تغییر درباره همه و از جمله دیگر اف��رادی که امروز به
عنوان جبهه پایداری شناخته نمی شوند هم هست .ولی
من نه حزبی دارم و نه انها از من توقعی دارند و نه من از انها
توقعیدارمکهحرفمراگوشکنندونهانهاتکلیفیدارند
که هر چه من بگویم عمل کنند .ما با اینها دوستیم ،رفیقیم،
اصل مساله این است که دخالت من در کارهای سیاسی به
خاطر مسائل دینی و فرهنگی است .در بین افرادی که به
عنوان اصولگرا مشهورند ،بنده افرادی با این تفکر که روی
اصولپافشاریبیشتریدارندرابیشترقبولدارم».همزمان
با انتشار س��خنان ایت اهلل مصباح یزدی ،حجت االسالم
پناهیان از خطبای مشهور تهران و استاد حوزه و دانشگاه
نیز در خصوص برخی انتقادات نسبت به حضور ساکتین
فتنه در فهرست اصولگرایان گفت« :استقالل و سعه صدر
ایت اهلل مهدوی کنی ،نقطه ارام��ش و قابل اتکایی برای
عموم اصولگرایان است».پناهیان درباره برخی مباحث
مطرح شده از سوی منتقدان جبهه متحد مبنی بر احتمال
تاثیر پذیری ایت اهلل مهدوی کنی از ساکتین فتنه در جریان
انتخاب فهرست اصولگرایان برای انتخابات نهمین دوره
مجلس گفت« :ایشان در تاریخ انقالب نشان داده اند که
شخصیت مستقلی دارند و این استقالل رای و نظر ایشان
برای همه اعتماد برانگیز است ».او همچنین تاکید کرد:
«سعه صدرایت اهللمهدوی کنیدرکنارایناستقاللفکری
و سیاسی موجب می شود نقطه ارامشبخش و قابل اتکا و
قابل اطمینانیبرایعموماصولگرایانقرارگیرند».
هشدار زاکانی
از سوی دیگر ،علیرضا زاکانی ،رئیس ستاد انتخاباتی
جبهه متحد در اولین همایش استانی این جبهه در لرستان،
برضرورتباز تعریفوبازگوییمجدداصولگراییتاکید
کرد و گفت« :باید مواظب کس��انی که خ��ود را به عنوان
اصولگرا جا می زنند ،ب��ود».او با بیان اینکه این انتخابات
اولین انتخابات پس از فتنه سال 88است و دشمنبهکمین
نشسته تا زمینه اشفتگی ،ایجاد فضای امنیتی و خرابکاری
را در کشور فراهم کند ،ادامه داد« :دشمن تالش می کند تا
با مشوش کردن فضا و وارونه جلوه دادن شرایط ،مردم را
مایوسکند.مشارکترادرپایصندوق هایرایبهحداقل
برساند و به واسطه مشارکت کم ،ادعای مشروعیت زدایی
کند».وی با تاکید بر اینکه ش��رایط امروز انقالب شرایط
خطیری است و هرگونه غفلت ،اس��یب ها و زیان های
سنگینی را برای ما به دنبال خواهد داشت ،گفت« :از این رو
توجه به لوازم حضور در میدان انتخابات مجلس امکانی
را برای ما مهیا خواهد کرد که راه اینده انقالب اسالمی را
پرتوان ترازگذشتهدنبالکنیم».ویتصریحکرد«:مصلحت
انقالب اسالمی باالترین مصلحت و توجه به اهداف و
لوازم رسیدن به اهداف انقالب اسالمی برای جبهه متحد
اصولگرایان ضرورتی انکار ناپذیر است».زاکانی در ادامه با
تاکید بر اینکه بدون شک نقش انتخابات در تغییر گفتمان
حاکم fر کشور چیزی نیست که از ان غفلت کرد ،گفت:
تو سویی رفته که امروز
«در حال حاضر ش��رایط به سم
توفیق این را داریم که تحت رهبری و زعامت رهبر معظم
انقالب اس�لامی گفتمان اصولگرایی در کش��ور حاکم
شد».وی اضافه کرد« :وظیفه اصولگرایان است که بر این
گفتمان اس��توار بمانند و با باز تعریف و تبیین ان حقایق
را در مقابل دی��دگان مردم قرار دهن��د .این یک امر کلی
برای ضرورت حفظ گفتمان انقالب اسالمی و گفتمان
اصولگرایی است که ماحصل ان هم اهداف دهه پیشرفت
و عدالت را محقق خواهد کرد».
ارائه لیست واحد از سوی اصولگرایان بعید است
در میان این سخنان ،صحبت های اسداهلل بادامچیان
از اصولگرایان س��نتی و عضو فراکسیون حزب موتلفه
اسالمی در مجلس هشتم از صراحت بیشتری برخوردار
بود .این نماینده اصولگرا ب��ا تایید وجود جریان تندرو
در میان اصولگرایان گفت« :عقال و چهره های ذی نفوذ
اصولگرا همواره س��عی در معتدل ک��ردن تندروهای
اصولگرا دارند؛ این درحالی است که همیشه هم موفق
نبوده اند ».بادامچیان همچنین گفت« :اختالف دیدگاه
در جریان اصولگرا را در راس��تای تضارب ارا و ازادی
بیان می دانم .بر این اس��اس در جریان اصولگرا هر نوع
برداشتی از اصول وجود دارد».او ارائه لیست واحد در
جریان اصولگرا را بعید دانست و گفت« :تصور اینکه در
اصولگرایان هیچ لیست غیرواحد و نظر مخالفی مطرح
نخواهد شد ،تصور درستی نیس��ت .فصل انتخابات،
فصل رویش اس��امی و گرایش های سیاسی همگن و
ناهمگن است».
مشخصات نامزدهای اصولگرایان
همزمان با اغ��از ثبت نام انتخاب��ات مجلس نهم
همچنان بحث ب��ر س��ر فهرس��ت های انتخاباتی در
جریان اس��ت .منوچهر متک��ی ،دبی��ر اجرایی جبهه
متحد اصولگرایا ن در خصوص ویژگی های فهرس��ت
انتخابات��ی اصولگرای��ان چنین گفته اس��ت« :در حال
حاضر همه نیروهای اصولگرا وارد میدان شده اند ،اما
جبهه پایداری هنوز جواب مش��خصی نداده و س��عی
داریم با رعای��ت اصول اصولگرای��ی و اخالق مداری
با این عزی��زان نیز ب��ه وحدت برس��یم».وی در جمع
اصولگرایان اذربایجان شرقی اظهار کرد« :تمام اقدامات
الزم ب��رای س��اماندهی تالش ه��ای هیات س��ه نفره
منتخب رئیس جمه��وری انجام گرفته و ب��ا همراهی
متفاوت جامعتین Tبا احساس مسئولیت مشترک همه
اصولگرایان وارد میدان شده اند انتخابات مجلس نهم
با شکوه خاصی برگزار ش��ود ».متکی همچنین گفت:
«در حال حاض��ر همه نیروهای اصولگ��را وارد میدان
ش��ده اند ،اما جبهه پایداری هنوز جواب مش��خصی
نداده و س��عی داریم تا با رعایت اصول اصولگرایی و
اخالق مداری با این عزیزان نیز به وحدت برسیم».او به
جبهه پایداری یاداوری کرده است که این جبهه مهلت
دارد تا ظرف روزهای باقیمانده نظر مساعد خود را برای
قرار گرفتن در ترکیب جبه��ه متحد اصولگرایان اعالم
کند .متکی وفاداری به شاخص های اصولگرایی ،داشتن
قابلیت های شخصی و ظرفیت رای اوری را شاخصه
اصلی کاندیداها برای حضور در عرصه انتخابات دانست
و اضافه کرد« :همگی باید بدانی��م رای اصلی از ناحیه
مردم تامین می شودg ».
2
بعدازفعالشدنجبههمتحداصولگرایان،هرروز
شاهدانسجامواستحکاممواضعطیف هایاینجریان
هستیم اما متاسفانه جبهه پایداری به فرایند وحدت
متصلنشدونگرانی هاییرابه وجوداورد .روندروبه
رشدی که در جبهه متحد اصولگرایان وجود دارد ،این
امید را به نیروهای اصولگرا می دهد که هر روز صف
وحدت مستحکم تر ش��ود .از این رو از دوستانی که
هنوزبهفرایندجبههمتحداصولگرایانمتصلنشدند
انتظار داریم با الحاق شان راه را برای پیروزی نیروهای
انقالب در رقابت سیاسی پیش رو هموار کنند.اقای
حسینیان در یک موضع گیری گفته که جبهه پایداری
منتظر ارایش سیاسی و نحوه ورود اصالح طلبان به
پروسه انتخابات مجلس نهم است تا برای وحدت با
جبههمتحداصولگرایانتصمیمبگیردولیتحلیلمن
ان است که اصالح طلبان از یک سال قبل تصمیم شان
را برای حضور قدرتمندانه در انتخابات گرفتند و از
اظهارات بس��یاری از رهبران اصالحات مشخص
استانهابهیکنتیجهقطعیرسیدندکهبایدباقدرت
در انتخابات حضور یابند .بنابراین عدم الحاق جبهه
پایداری به جبهه متحد اصولگرایان ،ش��اید موجب
فرصت سوزی برای نیروهای انقالب شود .البته جبهه
پایداری یکسری پیشنهاد به جبهه متحد اصولگرایان
داد اما این پیش��نهادها مورد توجه قرار نگرفت ،مثال
گفت یکس��ری افراد از مقوله وحدت حذف شوند
ی ا ترکیب 8+7تغییر کند .علت عدم اس��تقبال از این
پیشنهادها ان بود که جبهه متحد اصولگرایان ،محلی
تحلیل هایمتفاوتدربیندامنهنیروهایاصولگرامی شود
واینمفیدنیست.درواقعتاریخمشخصیرانمی توانبرای
وحدت گفت ولی هرچه زود تر این کار انجام شود بهتر
است.معتقدمبایدازابتداباانسجامحداکثریواردمی شدیم
و پیام وحدت به نیروهای اصولگرا می دادیم چون بعد از
زمان ثبت نام نامزدهای نمایندگی مجلس شاید در راس
به وحدت برسیم اما این اتفاق در دامنه با مشکالتی همراه
خواهد ش��د چون وقتی کدورت و تحلیل های متفاوت
در یک جریان سیاسی نهادینه ش��ود ،ان وقت نمی توان
تحلیل هایمتفاوتهمهنیروهارابهراحتیبهتحلیلواحد
تبدیل کرد.هم اکنون یک نوع دودستگی در جبهه پایداری
احساس می ش��ود ،البته خود جبهه پایداری از اول اعالم
کرد که یک تشکل حزبی و سازمانی نیست؛ جبهه تقریبا
معنایی شبیه به ائتالف دارد که طیف های مختلفی در ان
حضوردارند.مناحساسمی کنمدرجبههپایداریبرخی
از طیف های موجود با یکسری مالحظات اعتقادشان به
فرایند وحدت است اما برخی دوستان در جبهه پایداری
برای پیوستن به جبهه متحد تردید دارند .این طیف ها هم
در راس و هم در بدنه پایداری وجود دارند که نگاه شان به
مقولهوحدتمتفاوتاست.بعضی هامطالباتحداکثری
و بعضی ها مطالبات حداقلی دارند و این باعث می شود
نگاه ها یک مقدار مختلف و متفاوت شود.در کل معقتدم
برای ایجاد مشارکت حداکثری در انتخابات رقابت درون
گروهیاصولگرایاننمی تواندموثرباشدولیفکرمی کنم
اسیب شناس��ی انتخابات 88برای همه خصوصا رسانه
ملی بسیار مفید خواهد بود ،چون در انجا ما عالوه بر نقاط
بسیار مثبت ،اشکاالت و اشتباهاتی هم داشتیم که موجب
سوءاستفاده فتنه گران شد .باید با نگاه مثبت به فضاهایی
که ایجاد شد بنگریم .یعنی برای مشارکت حداکثری باید
انتخابات ع�لاوه بر رقابتی ب��ودن ،در چارچوب قوانین
شفافیت هم باشد تا مردم احس��اس کنند که سلیقه های
مختلف در انتخابات حضور دارند و هر کس��ی به گزینه
مثلث شماره109
پرویز سروری/نماینده مجلس
برایتجمیعظرفیت هایگفتماناصولگراییاستوقرار
نیستنیروهایاصولگرادراینجبههیکدیگررابتراشند،
بلکهقراراستهمهظرفیت هایاصولگرایاندراینجبهه
ظهوروبروزپیداکنند.بهعالوهاینکهازابتدابحثاینبودکه
دوستان وارد فرایند وحدت شوند و در این سازوکار قرار
بگیرند و بعد ،از درون سازوکار مواضع خود را به صورت
جدی تریپیگیریکنند.درغیراینصورتاگرقراراست
این باب باز شود شاید اضالع دیگر نیز مسائلی را مطرح
کنند و حتما فرایند وحدت ان موقع به تش��تت و تفرقه
میرسد.جبههمتحداصولگرایاناستراتژیخوبیراانتخاب
کردالبتهفرصت سوزیزیادیصورتگرفت،یعنیانتظار
برایبهوحدترسیدنطیف هاطوالنیشدوموجبشد
جبهه متحد زمان زیادی را از دست بدهد و ستادها در زمان
الزمتشکیلنشودکهاینمقدارتاخیر،موجببروزپاره ای
اخالل ها در انسجام سازمانی نیروهای عضو جبهه متحد
شد.امااالنتصمیماناستکهدریکفازدوگانهعملشود
یعنی یک فاز در جهت سازماندهی ،ایجاد مدل ،تسهیل و
تنظیمبرنامه وپیشبرد فرایند الزمبرای انتخابات عمل کند
وفازدومپیگیرتکمیلمقولهوحدتدرانتخاباتپیشرو
باشد .اگر جبهه پایداری تصمیم بگیرد فهرست انتخاباتی
مس��تقل ارائه کند ،این مس��اله را به نفع جریان اصولگرا
ی خیلی نزدیک به جریان
نمی دانم ،معتقدم لیستی با اسام
اصولگرا از طریق جریان خاص ارائه خواهد شد ،تا انجا
کهمااطالعداریماینهابرایهمهحوزه هایانتخابیهکاندیدا
دارندوبااستفادهازثروتقطعاازسبداصولگرایانبرداشت
خواهندکرد.برهمیناساساگرجبههپایداریوجبههمتحد
اصولگرایاننیزفهرستجداگانهدهندانوقتمی شودسه
لیست که هر سه می خواهند از سبد رای جریان اصولگرا
برداشتکنند.دراینصورتقطعاموقعیتجناحاصولگرا
تضعیف و منجر به تقویت رقبا خواهد شد.برای وحدت
اصولگرایان همین االن نیز دیر شده است چون هر مقدار
کهایناقدامبهتاخیربیفتد،موجبکدورتودودستگیو
سیاست
مواجهه سه گروه با سبد رای اصولگرایان
27
سیاست
نزدیک به خودش رای دهد .اما رقابت جبهه پایداری
و جبهه متحد را قبول ندارم چ��ون اصولگرایان اگر
این اقدام را انجام دهند ،نتیجه اش ان است که نوعی
وزن کش��ی درون خانوادگی به وجود می اید که بعد
به سهم خواهی و تقسیم ارا کشیده می شود و رقیب
می تواند با انس��جام برنده رقابت ش��ود .فارغ از این
بحث ها در ش��رایط رقابت درون گفتمانی هر طیفی
پیروز انتخابات شود ،مهم نیست چون عقل سیاسی
اقتضا می کند یک جریان فکری سبد ارای خودش را
مدیریتکند،نهانکهاجازهدهدسبدارایشتقسیمشود
ورقیبازتقسیمانسودببرد.اگروزن کشیاتفاقبیفتد
گفتمان اصولگرایی و انقالب لطمه می خورند ،انهم
درشرایطی که منطقه در تب و تاب انقالب های عظیم
می سوزد و نیاز به یک مدل الهام بخش دارد که ان هم
جمهوری اسالمی ایران است .اگر مجلس ما با یک
غفلت و اشتباه به دست نیروهای دگر اندیش بیفتد،
طبیعتاظرفیت هایانقالباسالمیدرمنطقهسوخت
و فرصت سازی ها به فرصت سوزی ها تبدیل خواهد
شد ،بنابراین مهم نیست چه کسی در وزن کشی ضرر
می کند مهم ان است که انقالب ،منافع ملی کشور و
اسالم عزیز از این رقابت متضرر می شود .در مجموع
امیدوارم ترکیباکثریتمجلسنهمدراختیارنیروهای
اصولگرای والیت مدار با یک انسجام بهتر ،دقیق تر
از مجلس هشتم باشد چون اسیبی که ما در مجالس
گذشته داشتیم ،ان بود که اصولگرایان فقط تا مرحله
ورود به مجلس در قالب جبهه حضور و بروز داشتند
و بعد از ان رها می ش��دند .به نظرم باید جبهه متحد
به سازوکاری برس��د که بعد از شروع به کار مجلس
نهم نقش هدایت ،مدیریت ،دادن برنامه و پشتیبانی
به نمایندگان را ایفا کند؛ این نکته مهمی است که باید
به ان توجه کرد .ثبت نام نامزدهای انتخابات به پایان
رسید و اقای حدادعادل از تهران کاندیدا شد و اقای
الریجانی نیز از قم برای انتخابات مجلس نام نویسی
کرد اما بحثی که از این به بعد مطرح می شود موضوع
سرلیست جبهه متحد اصولگرایان در تهران است .از
انجاکه در دو دوره قبلی غالم علی حدادعادل در این
جایگاهقرارگرفتبهاحتمالقویدرانتخاباتمجلس
نهم نیز ایشان سرلیست جبهه متحد اصولگرایان در
تهرانباشدامابههرتقدیرشورایمرکزیجبههدراین
باره تصمیم گیری می کند .درباره احتمال قرار گرفتن
حدادعادل در سرلیست جبهه پایداری هم باید گفت،
بعیداستایناتفاقبیفتدتاانجاکهمطلعهستمبحث
جبهه پایداری روی افراد دیگری است اما اینکه دقیقا
چه کس��انی اطالع ندارم.همچنین الزم است یاداور
شوم هنوز شورای مرکزی جبهه متحد اصولگرایان
درباره ریاست مجلس نهم بحثی نکرده و هم اکنون
مساله سازماندهی ستادهای انتخاباتی در استان ها و
شهرستان ها را دنبال می کند ،رفته رفته روی مصادیق
صحبت می شود وموضوعاتیهمچون تعیین رئیس
مجلس نهم ممکن است در ایام نزدیک به انتخابات
مورد بحث و بررسی قرار گیرد.در مجموع امیدوارم
که ترکیب اکثریت مجلس نه��م در اختیار نیروهای
اصولگرای والیت مدار با یک انسجام بهتر و دقیق تر
از مجلس هشتم باشد چون اسیبی که ما در مجالس
گذشته داشتیم ان بود که اصولگرایان فقط تا مرحله
ورود به مجلس در قالب جبهه حضور و بروز داشتند
بعد از ان رها می ش��دند .به نظرم باید جبهه متحد به
یک سازوکاری برسد که بعد از شروع به کار مجلس
نهم نقش هدایت ،مدیریت ،دادن برنامه و پشتیبانی به
نمایندگانراایفاکند؛ایننکتهمهمی استکهبایدبهان
توجه کردg.
مثلث شماره109
28
حامیان دولت از شورای شهر سوم تا مجلس نهم
ضلع سوم
3
پاییز سال 85در حالی که تنها یک سال از پیروزی
محمود احمدی نژاد در انتخابات ریاس��ت جمهوری
نهم می گذشت ،در استانه انتخابات شوراهای سوم،
گروهی از حامیان دولت در قال��ب گروهی با عنوان
«رایحه خوش خدم��ت» گردهم امدند ت��ا برای این
انتخابات فهرستی ارائه کنند؛ فهرستی که بنا بود رای
حامیان احمدی نژاد را به رخ دیگر اصولگرایان بکشد.
این گروه اما ب��ه توفیق چندانی دس��ت نیافت و تنها
توانست پروین احمدی نژاد ،خواهر رئیس جمهور را
راهی شورای سوم پایتخت کند.
مهرداد بذرپاش ک��ه ان روزها رئیس ش��ورای
مش��اوران رئیس جمهور نیز بود و بعدها به ریاس��ت
سازمان ملی جوانان هم رسید ،در راس گروهی بود که
می خواست شورای شهر پایتخت و شهرهای بزرگ را
از ان حامیان دولت کند ،اما گروه های دیگر اصولگرا
بودند که توانس��تند گوی س��بقت را از حامیان دولت
بربایند و شوراها را در اختیار بگیرند.
سی ام اذر 5سال پس از اعالم موجودیت رایحه
خوش خدمت ،گروه��ی دیگر از حامی��ان دولت که
نام «حامی��ان دولت اس�لامی» را یدک می کش��د ،در
استانه ثبت نام داوطلبان نمایندگی مجلس نهم اعالم
موجودیت کرد؛ گروهی که قرار اس��ت فهرس��تی از
حامیان دولت محمود احمدی نژاد را به مجلس اینده
بفرستد.
این گروه که پایگاه اینترنتی رس��می خود را نیز
راه اندازی ک��رده اس��ت ،در روزه��ای اغازین هفته
گذشته ،نخس��تین بیانیه خود را منتش��ر کرد و در ان
از «احمدی نژادی های واجد ش��رایط» برای حضور
در انتخابات دعوت به عم��ل اورد .حامیان دولت در
اطالعیه خود چنین نوش��ته اند« :سپهر سیاسی کشور
ش��اهد حضور احزاب و گروه هایی اس��ت که برای
فتح مجلس نهم تجهیز ش��ده اند و با طراحی اقس��ام
سناریوهای خاص سعی دارند بر تفکر اصیل انقالب
چیره شوند».
این گروه در ادامه بیانیه اش می نویس��د« :از انجا
که همه گروه ها و احزاب در یک پیمان نانوشته کمر به
تضعیف دولت احمدی نژاد به عنوان عصاره اراده مردم
و بازوی توانمند والیت فقیه و رهبری معظم انقالب
اسالمی بسته اند ،بر ما فرض است که از ثمره خواست
خود دفاع کنیم .با توجه به اینکه این دفاع نمی تواند در
انفعال معنا پیدا کند بنابراین بر ماس��ت که مانند انچه
در تیر 84و خرداد 88رقم زدیم ،باز هم خود به میدان
عمل وارد ش��ده و جبهه عدالت طلب��ان را در معرض
انتخاب قرار دهیم».
گروه حامیان دولت اس�لامی با تاکی��د بر اینکه
«توجه به این مهم که دولت حق دخالت مس��تقیم در
انتخابات را ندارد مس��ئولیت ما مضاعف می ش��ود»،
بیانیه خود را اینگونه ادامه داده اس��ت« :اینجاست که
نقش افرینی نخبگان ناشناخته ،شایسته و مظلوم حامی
دولت اسالمی دارای اهمیت می گردد .جبهه حامیان
دولت اسالمی با توجه به ظرفیت های عظیم مردمی،
باید با معرف��ی هر ان کس ک��ه دارای صالحیت های
الزم ب��رای ورود به صحنه رقاب��ت انتخابات مجلس
اس��ت ،عرصه حضور خود را معنا ببخشد ».این بدان
صف بندی ها هنوز معلوم نیست
گفت وگو با احمد ناطق نوری
4
امید کرمانی ها
احمدناطق نوریمعتقداست«:سهطیفازجریان
اصولگرا در انتخابات مجلس نهم شرکت می کنند که
قطعااینوضعیتمطلوبنیستوبهضرراصولگرایان
خواهد ب��ود ».عضو هیات رئیس��ه مجلس تصریح
میکند«:هیچ کسنمی توانددربار هترکیبمجلساینده
اظهار نظرکند،چونبااینحرکت هاییکهانجاممی شود،
بااینپول هاییکههزینهمی شودوبااینبی دینی هایی-
یعنی تهمت ،افترا ،نسبت های خالف دادن و تخریب
ش��خصیت ها -که صورت می گیرد معلوم نیس��ت
سرنوشتاینانتخاباتچهمی شود».
ارای��ش گروه های سیاس��ی در انتخابات
مجلس نهم چگونه است؟
lمن در یک روزنامه خواندم یک مجموعه
سیاس��ی برنامه دارد ک��ه هزینه زی��ادی برای در
اختیار گرفتن 150تا 180کرس��ی مجلس اینده
انجام دهد.
چه مجموع��ه ای قصد انجام ای��ن کار را
دارد؟
lنمی دانم چه جریانی است ،ولی باالخره
یک س��ازمانی هس��ت که می خواهد نامزدهای
همس��و با خود را س��ازماندهی کند ،البته اثار ان
مشهود است چون بعضی ها هنوز چیزی نشده دارند
پول خرج می کنن��د .یعنی برای انتخاب��ات یک گارد
نمایانی گرفته اند اما ب��از می گویم اینها به چه جریانی
وصل باشند هنوز مشخص نیست .ضمن انکه هنوز
صف بندی ها نیز معلوم نیست.
ارای��ش گروه های سیاس��ی ب��رای انتخابات
پیش رو چگونه است؟
lدو یا سه گروه مش��غول فعالیت هستند اما به
جمع بندی نرسیده اند.
این سه گروه چه مجموعه هایی هستند؟
lواضح است؛ جبهه متحد اصولگرایان و جبهه
پایداری.
گروه سوم چه کسی اس��ت؟ ایا منظور طیف
نزدیک به دولت است؟
من گفتم سه مجموعه به این خاطر بود که باالخره
تا انتخاب��ات گروه های جدید هم اع�لام موجودیت
می کنند.
پس گروه سومی هم هست؟
lبله ،چون گروهی هستند که االن هیچ کدام از
دو مجموعه جبهه متحد اصولگرایان و جبهه پایداری
را قبول ندارند و البته این هم اش��تباه محض اس��ت.
اصولگرایان اگر منسجم نشوند قطعا ضربه می خورند.
ظرفیت س��بد رای اصولگرایان قابلیت تقسیم
به س��ه را دارد؟ ایا می توان گف��ت 25میلیون
رای احمدی نژاد معادل سبد رای اصولگرایان
است؟
lنه ،رای مجلس ب��ا ریاس��ت جمهوری فرق
می کند .در مجلس شاید تا 40میلیون هم رای دهند.
پایگاه اجتماعی اصولگرایان چقدر است؟
lمش��خص نیس��ت که هم��ه اصولگرایان ان
25میلیون رای را داده باشند.
پ��س ان 25میلی��ون س��بد رای اصولگرایان
نیست؟
lخیر ،ظرفیت اصولگرایان انهایی هس��تند که
روز 9دی ب��ه خیابان ها ریختند .انهای��ی که معتقد و
ملزم به اطاعت از والیت هس��تند ،بنابراین 30تا 40
میلیون می تواند در سبد رای اصولگرایان قرار بگیرد.
اصالح طلبان هم که گفتند ما کسی را معرفی نمی کنیم.
ضمن انکه مردم ما مسلمان هستند و این به سبد ارای
اصولگرای��ان کمک می کن��د ،اما همانط��ور که گفتم
وضعیت گروه های اصولگرا متشتت است.
نگفتید س��بد رای اصولگرایان ظرفیت تقسیم
شدن را دارد؟
lهمین دیگر ،وقتی گروه بندی می شود سبد رای
تقسیم می شود.
چه اسیب هایی را در پی خواهد داشت؟
lهر چقدر جامعه ما متحدتر و منسجم تر باشد
نفعش برای کشور ،نظام و ملت است.
رقی��ب جری��ان اصولگ��را در نهمی��ن دوره
انتخابات مجلس نهم چه مجموعه ای است؟
lخدا می داند ،قبال اصالح طلبان بودند که این
دوره انها می گویند ما شرکت نمی کنیم ،اما باالخره با
یک نام یا پرچمی خواهند امد.
رقاب��ت درون گروهی اصولگرای��ان منجر به
نشاط انتخاباتی می شود؟
lخودش درست می شود.
یعنی چی خودش درست شود؟
lیعنی همیش��ه این طور اس��ت ک��ه باالخره
صف بندی انتخاباتی انجام می شود.
خود جریانات سیاسی این کار را می کنند؟
lخود جریانات سیاسی یا خود سالیق مختلف
مردم ای��ن کار را می کنن��د ،یعنی رقابت ها به ش��کل
منطقه ای و حوزه ای خواهد بود یا هر کدام از نامزدها
برای خود تشکیالتی درست می کنند و اینطور نیست
که س��اکت و خاموش بمانند .حتی اصالح طلبان نیز
می گویند با پرچم اصالح طلبی نمی ایند .این به معنای
ان نیس��ت که نیروهای فعال این جریان در انتخابات
شرکت نمی کنند.
ایت اهلل مصباح یزدی جبه��ه پایداری و جبهه
متح��د اصولگرای��ان را دوای��ر متحد المرکز
توصی��ف کرد که حساسیت ش��ان نس��بت به
خطراتی که متوج��ه انقالب اس��ت متفاوت
است .تعبیر ایشان را چگونه ارزیابی می کنید؟
lمعتقدم کهن در هر جمعیتی سالیق مختلفی
ش��اید وجود داشته باشد و این س�لایق ممکن است
گاهی با هم خوب یا دچار مشکل شوند.
این توصیف ایت اهلل مصباح ی��زدی یک نوع
اعالم رسمی برای حضور جداگانه جبهه متحد
اصولگرای��ان و جبهه پای��داری در انتخابات
نیست؟
lایندوشایدمتح دالمرکزباشنداماباهممشکالت
سلیقه ای دارند و این باعث می شود همین جا به افتراق
بخورند و از ائتالف و وحدت دور ش��وند .ائتالف و
وحدت زمانی است که اینها با یکدیگر همدل باشند.
ایا اصولگرا و اصولگرا تر داریم؟
lاول باید اصولگرایی معنی شود .اصولگرایی
یعنی به اصل توحید ،نبوت ،امام��ت ،والیت ،نظام و
قانون اساسی معتقد بودن .هر کس اینها را قبول دارد
پس اصول را قبول دارد.
باالخره اصولگرا و اصولگرا تر داریم یا خیر؟
lاین را ما تش��خیص نمی دهیم بلکه خدا فقط
می تواند این کار را کند.
ای��ت اهلل مصباح یزدی گفتند جبه��ه پایداری
نس��بت به خطراتی که متوجه انقالب اس��ت
حساسیت بیشتری دارد ،ایا اینطور است؟
lمعصوم(ع) می گوی��د میزان باش��ید ،انهایی
که تند می روید برگردید ،انهای��ی که ُکند راه می روید
بیایید َو َک َذل ِ َ
ک َج َع ْلنَا ُک ْم اُ َّمه َو َسطا لِتَ ُکون ُوا ُش َهدَ ا َء َع َلى
النَ ِ
ّاس( شما را امت برگزیده قرار دادیم تا بر مردم شاهد
و گواه باشید)
ترکیب مجلس اینده چگونه خواهد بود؟
lهیچ کس نمی تواند بگوید با این حرکت هایی
که انجام می شود ،با این پول هایی که هزینه می شود و
با این بی دینی هایی -یعنی تهمت ،افترا ،نس��بت های
خ�لاف دادن و تخریب ش��خصیت ها -که صورت
می گیرد معلوم نیس��ت سرنوش��ت این انتخابات چه
می شودg .
سیاست
در شورای نظارت بر صداوسیما نوشت« :برخی دلیل
کناره گیری مشایی از مسئولیت هایش در دولت را در
راستای «فعالیت های انتخاباتی» وی ارزیابی کردند و
این تحلیل با انتش��ار برخی اخبار در روزهای اخیر،
خیلی زود ردای واقعیت بر تن پوشید».
این خبرگ��زاری رس��می همچنین به نشس��ت
انتخاباتی چندی پیش تعداد زیادی از حامیان دولت
با حضور محمود احمدی نژاد در سالن اجالس سران
استناد کرد و در ادامه این گونه نوشت« :اگر چه اطرافیان
رئیس جمهور از جمله سید مجتبی ثمره هاشمی ،مشاور
وی کوش��یدند این نشس��ت را «غیر انتخاباتی» جلوه
دهند ،اما تاکید رئیس دولت بر تداوم این نشس��ت ها
در این ایام ،حکایت از انتخاباتی بودن این جلس��ات
داشت».
فارس همچنین خبری را منتش��ر کرد که تاکنون
رس��انه های بس��یاری از ان بی اطالع بودن��د« :اخبار
غیر رس��می حکایت از برگزاری نشس��ت دیگری با
حامیان دولت ،دو روز پس از نشس��ت نخس��ت انها
باز هم با حض��ور رئیس جمهوری و ای��ن بار در نهاد
ریاست جمهوری و طرح برخی سخنان تامل برانگیز
در این جلسه داشت که البته هیچ گاه خبری نشد».
این خبرگزاری اصولگرا همچنین به تش��کیل
گروه جدید حامیان دولت اش��اره کرد و ادامه داد:
«برخی س��ایت ها خبر دادند که ای��ن جریان ۱۰۰۰
س��ایت و وب�لاگ در راس��تای ترویج اف��کار این
جریان در اس��تانه انتخابات مجلس نهم راه اندازی
کرده است».
البت��ه در روزه��ای میان��ی هفته گذش��ته خبر
انتص��اب علی اکبر محرابی��ان به عنوان دس��تیار ویژه
رئیس جمهور – که پیش از او این س��مت در اختیار
مجتبی ثمره هاش��می بود – این گمانه زنی ها را تایید
می کندg .
مثلث شماره109
معناست که :هر کس خود را وامدار گروه های متصل
به کانون های قدرت و ثروت نکرده و در دایره حامیان
دولت اسالمی قرار گرفته ،می تواند با نشان حمایت از
رئیس جمهور مردمی و عدالت خواه به صف نامزدهای
انتخابات بپیوندد .به عب��ارت دیگر خط قرمز حامیان
دولت اسالمی و جبهه مردمی عدالت طلبان عدم ورود
به گروه های سیاسی چون اصولگرایان ،اصالح طلبان،
فتنه گران و جبهه جعلی احمدی نژادی ها یعنی جبهه
پایداری است.
حامیان دولت با بیان این مقدمات ،از همفکران
خود برای حضور در انتخاب��ات مجلس نهم دعوت
کرده اند« :از تمام حامیان واجد شرایط دعوت می کنیم
به ص��ورت فراگیر و بدون توجه ب��ه محدودیت ها و
مالحظات برای انتخابات مجل��س نهم ثبت نام کنند.
س��پس افرادی ک��ه از مرحله تایی��د صالحیت عبور
کردند با یافتن یکدیگر و اتصال به مردم طرفدار دولت
اس�لامی ،خود را برای رقابت با احزاب و گروه های
نشان دار اماده کرده و با اس��تفاده از همان ظرفیتی که
احمدی نژاد را در انتخابات 84و 88به پیروزی رساند،
برای کس��ب ارای مردم تالش خواهن��د کرد .یادمان
باشد انچه یوم اهلل س��وم تیر و 22خرداد را رقم زد ما
مردم بودیم نه کس دیگر!»
این گ��روه در نتیجه گیری خود نوش��ته اس��ت:
«می توان از س��د انفعال یا انتخاب اجباری گذشت و
منتخبانی را به مجلس فرستاد که وامدار هیچ کسی جز
ارای مردم نخواهند بود».
راه اندازی این تش��کل البته ب��ا واکنش هایی نیز
مواجه ش��د .خبرگزاری فارس در گزارشی به بررسی
پشت پرده این تشکل پرداخت و با یاداوری جایگزینی
سیدمحمد حس��ینی ،وزیر ارش��اد به جای اسفندیار
رحیم مشایی در کمیس��یون فرهنگی دولت و حضور
علی اکبر جوانفکر به جای رئیس دفتر رئیس جمهور
29
پایان ثبت نام داوطلبان نمایندگی
5
چهره های انتخابات نهم
ثبت نام داوطلبان انتخابات مجلس نهم که قرار
است دوازدهم اس��فند امسال برگزار ش��ود از شنبه
گذشته در حالی اغاز شد که همچون دوره های اخیر
روزهای اول چهره های ش��ناخته شده چندانی برای
ثبت نام در انتخابات اقدام نکردند.
اما با س��پری ش��دن روزهای ثبت نام به تدریج
چهره های شاخص جریانات مختلف افتابی شدند و
داوطلبی خود در انتخابات را اعالم کردند.
ثبت نام داوطلبان در حالی انجام ش��د که اکنون
چندین جری��ان همچون جبهه متح��د اصولگرایان،
سیاست
مثلث شماره109
30
جبهه پای��داری ،جبه��ه حامیان دول��ت و جریانات
متفاوت در میان اصالح طلبان قصد دارند در انتخابات
اینده شرکت کنند .در این میان برخی استراتژی چراغ
خاموش را در پیش گرفته اند و تعداد دیگری از گروه
ها به صورت علنی از مدتها پی��ش فعالیت انتخاباتی
خود را کلید زده اند.
بر این اساس چهره هایی همچون علی مطهری،
محمداسماعیل کوثری ،محمد دهقان ،حمید رسایی،
مهدی کوچک زاده ،نادر طالب زاده ،زهره الهیان ،بیژن
نوباوه ،محسن یحیوی ،حمیدرضا کاتوزیان ،حسین
مظفر ،عل��ی الریجانی ،حمیدرض��ا ترقی ،غالمعلی
حدادعادل ،محسن غرویان ،احمد سالک و بسیاری
دیگر از چهره های اصولگ��را از جمله افراد بودند که
به نمایندگی از این جریان سیاس��ی برای شرکت در
انتخابات ثبت نام کردند.
از س��وی اصالح طلبان نیز اف��رادی از قبیل اکبر
اعلمی ،داریوش قنبری ،سیروس سازدار ،ایرج ندیمی،
الیاس حضرتی ،الهه راستگو و سهیال جلودارزاده نیز به
میدان امدند تا مشخص شود که سناریوی تحریم در
میان اصالح طلبان خریداری ندارد.
این در حالی است که عباس امیری فر ،محمود
عباس زاده مشکینی ،حسین طال و برخی چهره های
ناشناخته از سوی جبهه حامیان دولت برای انتخابات
مجلس نهم ثبت نام کردند تا شاید چهره های منتسب
به دولت نیز سهمی از مجلس اینده داشته باشند.
مهلت ثبت نام داوطلبان در انتخابات مجلس نهم
جمعه گذشته پایان یافت.
تحلیل حمیدرضا کاتوزیان از ارایش نیروهای سیاسی
6
انتخابات 4قطبی می شود
حمیدرضا کاتوزیان ،نماینده مردم تهران انتخابات مجلس نهم را چهار قطبی خواند و معتقد است که
در مجلس اینده سهم حامیان دولت از کرسی های مجلس بیشتر می شود.
سیاست
ب��ا عن��وان اصولگرای��ی بیایند یا فق��ط واژه
اصولگرایی مختص جبهه متحد اصولگرایان
است؟
lخیر ،می توانند بیایند.
پس همه اینها در داخل مجموعه اصولگرایان
تعریف می شوند؟
lمی توان گفت 25میلیون رای احمدی نژاد در
انتخابات ریاست جمهوری سبد رای اصولگرایان را
تشکیل می دهد؟
نه ،چون لزوما بعضی ها که به اقای احمدی نژاد
رای دادند جزء اصولگرای��ان نبودند .به عبارت دیگر
بخشی از ارای اقای احمدی نژاد متعلق به اصولگرایان
نیس��ت ،ضمن انکه ب��ا توجه به عملک��رد دولت در
هدفمن��دی یارانه ها ،فش��ارهای اقتص��ادی و برخی
مسائل بین المللی مقداری ریزش هم داشته است.
فک��ر می کنید تقس��یم ش��دن این س��بد رای
وضعیت اصولگرایان را در مجلس نهم به خطر
نمی اندازد؟
lتص��ور می کنم با توج��ه به اینک��ه وضعیت
مش��ارکت مردم در این دوره زیاد مش��خص نیست،
فضای عمومی مجل��س نهم چیزی ش��بیه انچه االن
اس��ت خواهد بود ،حتی می توان گف��ت مقداری هم
رادیکال تر می شود.
یعنی وزنه حامیان دولت سنگین تر می شود؟
lبله ،فکر می کنم اینطور ش��ود چون دارند کار
سنگین انتخاباتی انجام می دهند و از نظر مالی هم منابع
خوبی در دسترس شان است.
به نظر شما سهم طیف پایداری بیشتر می شود
یا طیف نزدیک به دولت؟
lبه ط��ور جزیی نمی دانم و فک��ر نمی کنم االن
کسی بتواند در این رابطه نظر دهد.
انتخاب��ات پی��ش رو را چند قطب��ی ارزیابی
می کنید؟
lدر بحث اصولگرایان سه جریان عمده می ایند
وارد عرصه می ش��وند و یک بخش هم اصالح طلبان
هستندg .
مثلث شماره109
وضعی��ت ارای��ش سیاس��ی گروه ه��ا و
جریان��ات مختل��ف در انتخابات مجلس
روشن شده است یا خیر؟
lتا حد زیادی روش��ن ش��ده اس��ت ،در
مجموع��ه اصولگرا ،چند جریان عمده مش��غول
فعالیت هستند؛ جبهه متحد اصولگرایان متشکل
از ایثارگران و رهپوی��ان ،جبهه پیروان خط امام و
رهبری ،طیف نزدیک به اقایان قالیباف ش��هردار
ته��ران و الریجانی رئیس مجلس متش��کل ترین
مجموع��ه به لحاظ کم��ی و کیفی اس��ت که این
گروه به شکل سازماندهی شده خوبی برنامه های
انتخاباتی خود را در دس��ت پیگیری دارد .گروه
دیگر جبهه پایداری است که عمدتا شامل حامیان
و طرفداران اقای احمدی نژاد هس��تند که به نظر
من نظرات اینه��ا در جری��ان اصولگرایی درباره
موضوعات مختل��ف سیاس��ی و فرهنگی تند و
رادیکال اس��ت .ای��ن گروه که می خواس��ت کل
مجموعه اصولگرایان را در دس��ت داشته باشد،
نتوانس��ت با 8+7به وحدت برس��د .طیف سوم
حامیان دولت هس��تند که به نظر می رسد رهبری
این جریان توس��ط اقایان رحیمی ،رحیم مشایی
و ثمره هاشمی است که این گروه کار وسیعی در
سطح کشور کردند .دسترس��ی اینها به منابع مالی
هم خوب است و فکر می کنم تمایل دارند حداقل
150کرسی مجلس نهم را در اختیار بگیرند.
ایا گ��روه چهارمی هم هس��ت که عضو
هیچ یک از طیف های یادش��ده نباش��د و
به ص��ورت مس��تقل بخواه��د در عرصه
انتخابات نهمی��ن دوره مجلس ش��ورای
اسالمی حضور یابد؟
lگروه دیگری هم هس��ت منتها این گروه
همراهی بیشتری با اقای محسن رضایی دارد ولی
خارج از این چارچوب ش��اید گروه های دیگری
هم باشند اما انگشت شمارند.
اصالح طلبان چه برنامه انتخاباتی دارد؟
lان بخش از اصالح طلبان که برای حضور
در انتخابات ش��رط نمی گذارن��د در این رقابت
سیاسی ش��رکت می کنند و احزابی مثل اعتدال و
توس��عه هم فکر می کنم وارد عرص��ه انتخابات
می شوند.
طیف متمایل به کارگزاران چطور؟
lطب��ق انچه م��ن ش��نیدم در ته��ران و
شهرستان ها برای انتخابات کار می کنند.
با توج��ه به اینک��ه ثب��ت ن��ام نامزدهای
انتخابات تمام شده ،باالخره ائتالف واحد
میان طیف های اصولگرا ش��کل می گیرد
یا خیر؟
lفکر نمی کنم این انس��جام اتف��اق بیفتد
دلیلش ان اس��ت که وحدت نظر و وحدت رویه
در ایده ه��ا و کارکرد این جریان��ات وجود ندارد.
بنابراین به نظر می رس��د به همین ش��کل که االن
است وضعیت ادامه پیدا کند.
این س��ه طیفی که ش��ما گفتید می توانند
31
سیاست
مثلث شماره109
الریجانی رئیس می ماند؟
علی الریجانی از قم نامزد شد
یوسف سیفی
7
بعد از مالقات های مکرر و رایزنی های گوناگون
در قم و بیوت مراجع عظام و علم��ای حوزه علمیه،
باالخره مشاور علی الریجانی ،رئیس مجلس شورای
اس�لامی خبر نامزدی وی را از ش��هر قم اعالم کرد.
این موضوع ضمن انک��ه می تواند به عن��وان تکرار
دوباره تجربه خوشایند الریجانی از انتخابات مجلس
هشتم ارزیابی ش��ود ،تاثیراتی را در صحنه انتخابات
و تالش گروه های اصولگرا برای بس��تن لیست های
انتخاباتی خواهد داشت .به این ترتیب لیست تهران
که اهم لیس��ت های انتخاباتی اس��ت ،علی الحساب،
با کش��مکش کمت��ری بس��ته خواهد ش��د و فضای
درون جناحی اصولگرایان در ته��ران فضایی ارام تر
خواهد بود.
رئیسی که از قم امد
در استانه انتخابات مجلس هش��تم در زمستان
1386علی الریجان��ی مدتی بود از دبیری ش��ورای
امنیت ملی اس��تعفا داده بود و سمت اجرایی خاصی
نداشت .استعفای او از ش��ورای امنیت ملی اگر چه با
گمانه زنی هایی درباره اختالفات او با رئیس جمهور
صورت گرفته بود ،اما کاندیداتوری وی از ش��هر قم
و شرایط مطلوبی که از رایزنی های وی با علمای قم
ایجاد شده بود ،احتماالت دیگری را نیز مطرح کرد.
به طوری که برنامه الریجانی برای حضور در مجلس
32
هشتم برنامه ای بلند مدت ارزیابی شد.
عل��ی الریجان��ی پی��ش از انک��ه از س��وی
رئیس جمهور به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی
انتخاب شود ،به عنوان نماینده مقام معظم رهبری به
این ش��ورا رفت و مدتی بعد به دبیری ش��ورا رسید.
بنابراین می توان توان وی را در این ش��ورا نسبتا قابل
توجه ارزیابی کرد ،از سوی دیگر الریجانی در حالی
بر استعفای چند باره خود اصرار می ورزید که در میانه
مذاکرات با خاویر سوالنا ،مسئول سیاست خارجی
اتحادیه اروپا قرار داش��ت و به گمان رسانه ها وی و
سوالنا در گفت وگو های خود توانسته بودند ،ارتباط
خوبی بر قرار کنند .بنابراین در چنین شرایطی اصرار
بر استعفا نمی تواند تنها به عنوان واکنشی به اختالفات
با رئیس جمهور تفسیر شود.
الریجانی در انتخابات مجلس هشتم موفق شد
با ارای قابل توجهی وکالت مردم قم را بر عهده بگیرد.
وی در حالی پیروز انتخابات قم شد که حتی به اذعان
رقبای��ش ،از کمترین ابزارهای تبلیغاتی نیز اس��تفاده
نکرده بود و این موض��وع بیانگر جایگاه وی در میان
مردم قم و تاثیر نظ��ر علما بر رای مردم به حس��اب
می اید .الریجان��ی به این ترتیب ب��ه دور از هیاهوی
لیس��ت های تهرانی و بدون انکه خود را با سر لیست
اصولگرایان در تهران مواجه کند ،با اقتدار به مجلس
هش��تم راه یافت .امدن الریجانی از قم با حمایتی که
علما نسبت به وی ابراز داشته بودند ،به عالوه روابط
نه چندان مطلوب حداد عادل با دولت اواخر مجلس
هفتم ،در انتخاب رئیس مجلس موث��ر افتاد و باعث
ش��د تا الریجانی موفق ش��ود در جلس��ه فراکسیون
اصولگرایان ب��ا 161رای در مقابل 50رای حداد ،به
عنوان نامزد اصولگرایان برای ریاست مجلس معرفی
شود .بعد از این جلسه وی توانس��ت با 237رای از
259رای که به گلدان های مجلس ریخته ش��ده بود،
بر صندلی ریاس��ت تکیه بزند و حداد ع��ادل نیز بر
ریاست کمیس��یون فرهنگی مجلس قناعت کرد.در
طول چهار سال مجلس هش��تم و بر اساس ایین نامه
داخلی مجلس ،س��الی ی��ک بار ب��رای تعیین رئیس
انتخابات برگزار می شود و در طول این مدت هر سال
علی الریجانی موفق به کسب اکثریت ارا شده است.
مهم ترین رقیب او بعد از حداد عادل که پس از اولین
شکستش کمتر به صندلی ریاست عالقه نشان داده،
مرتضی اقا تهرانی ،عضو فراکسیون انقالب اسالمی
بوده اس��ت .اعضای این فراکسیون که بارها عملکرد
الریجانی را در پست ریاست مجلس نقد کرده اند و از
وضعیت مجلس نا راضی به نظر می رسند ،تالش های
متعددی را ب��رای بازگرداندن حداد عادل در طول دو
سال گذشته انجام داده اند که بی نتیجه مانده است.
وحدت در لیست تهران
حضور نماین��ده الریجان��ی در کن��ار نماینده
محمدباقر قالیباف در ش��ورای مرکزی جبهه متحد
اصولگرایی دلیل عم��ده اعضای جبهه پایداری برای
نپیوس��تن به جبهه متحد محسوب می ش��ود .جبهه
پایداری انقالب اس�لامی که با محوریت نمایندگان
عضو فراکسیون انقالب اسالمی مجلس تشکیل شده،
در نظر گرفتن نماینده مجزا برای این دو ش��خصیت
را مورد قبول نمی داند و به همی��ن خاطر اعضای ان
تا کنون در جلسات ش��ورای معروف به 8+7شرکت
نکرده اند .این جبهه از نمایندگانی تش��کیل شده که
در طول مجلس هش��تم از منتق��دان جدی الریجانی
بوده اند .در عین حال جبهه پایداری به احتمال زیاد از
دادن لیست مستقل در تهران خودداری خواهد کرد.
از ان رو که غالمعلی حداد عادل طی دوران ریاست
الریجانی بر مجلس توانسته روابط خوبی با اعضای
فراکسیون انقالب اس�لامی برقرار کند ،رقابت علی
الریجانی از قم ب��ه وحدت لیس��ت در تهران کمک
ش��ایانی خواهد کرد .به این ترتیب که الریجانی در
شرایطی از کشمکش های لیست تهران خارج شده که
حضور نماینده او در 7+8یکی از اصلی ترین دالیل
اختالف��ات گروه های اصولگرای تهران ،محس��وب
می شود .در شرایط پیش امده به نظر می رسد گروه های
اصولگرای فعال در انتخابات نس��بت به سر لیس��تی
حداد عادل در تهران ،نظر مثبتی داش��ته باشند و این
موضوع می تواند به لیس��ت واح��د اصولگرایان در
تهران منجر شود.
سیاست
چه کسی رئیس می شود؟
حداد عادل در ش��رایطی به تورنمنت انتخابات
مثلث شماره109
چهار سال سکوت برای حداد
مجلس هفتم در ش��رایطی اغاز ب��ه کار کرد که
کسی تردید نداش��ت چهره ش��اخص اصولگرایان
در مجلس شش��م ،غالمعلی حداد عادل در روزگار
پی��روزی اصولگرایان و در ش��رایطی که بیش��ترین
ارای تهرانی ها را کس��ب کرده است ،رئیس مجلس
خواهد ب��ود .حداد عادل که توانس��ته بود در مجلس
شش��م و در شرایطی ریاس��ت فراکس��یون اقلیت را
بر عهده داشت ،به خوبی اصولگرایان را رهبری کند و
در مقابل هجمه های جناح چپ بایستد ،حاال هم در
موقعیتی به صندلی ریاس��ت مجلس تکیه می زند که
رقبای پر قدرت او در مجلس گذشته قافیه انتخابات
را باخته اند و مجلس��ی با اکثریت اصولگرا تش��کیل
شده اس��ت.حداد عادل در طول دوران ریاست خود
بر چهار س��اله مجلس هفتم ،به معل��م خوش اخالق
مجلس ش��هرت یافته بود .وی با وجود انتقاداتی که
از عملکردش وجود داش��ت ،اما به اذعان نمایندگان
دوره هفتم ،مدیریت مطلوبی را از خود نشان داده بود.
اما این موضوع باعث نش��د تا طیف سنتی مجلس به
ی ترجیح
رهبری حزب موتلفه اسالمی او را به الریجان
دهد .به همین خاطر اغاز مجلس هشتم گرچه طعم
یک پیروزی دیگر را برای حداد عادل در پی داشت،
اما در همان ابتدا تلخی شکس��ت در برابر رقیب تازه
از راه رسیده را نیز همراه اورد .حداد عادل اگر چه به
انحای مختلف از عملکرد دوستان اصولگرایش ابراز
نا رضایتی کرده ،اما ترجیح داده در موضع گیری های
رس��می پیرامون موضوع ریاس��ت مجلس هش��تم
سکوت پیشه کند .او در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه
«پس��ر ش��ما در مصاحبه ای گفته بود راست سنتی به
ویژه موتلفه با مشارکت برخی گروه های دیگر پدرم
را کنار گذاش��تند و الریجانی را رئیس مجلس هشتم
کردند» از خبرنگار خواست اجازه دهد به این ماجرا
وارد نشود و س��کوت کند .وی همچنین هنگامی که
موضع او را درباره ریاست الریجانی پرسیده بودند،
پاسخ داده بود؛ «موضع من سکوت است ».حداد عادل
در مصاحبه ای که اخیرا انجام داده ،پشتیبانی خود از
طرح تحقی��ق و تفحص از قوه قضائی��ه را در اخرین
روزهای مجلس هفتم از جمله دالی��ل ائتالف علیه
ریاست خود می داند و معتقد است :من نمیخواستم
در این قضیه شان مجلس ضایع شود و در روز ماقبل
پایانی مجلس ،ان را در دس��تور کار قرار دادم .نکته
جالب این بود که اصالحطلبان مجلس به دفاع از قوه
قضائیه برخاستند ،من هم در جواب به انها گفتم شما
همانهایی نیستید که در بحبوحه مجلس ششم ،همه
تیرهای خود را بهسوی این قوه نشانه می رفتید؟ نتیجه
پافشاری من بر حفظ ش��ان مجلس ،این شد که سیل
ناسزا از سوی سخنگوی قوه قضائیه و بعضی دیگر از
مقامات ان در دو روز مانده به رایگیری برای انتخاب
رئیس مجلس هشتم ،بهسوی بنده سرازیر شد و عمال
اتحادی میان قوا برای جابه جایی من ش��کل گرفت.
البته من هم هیچ وقت از اقدامی که کردم ،پش��یمان
نشدم».
قدم می گ��ذارد که معتق��د اس��ت ،اصالح طلبان در
این انتخاب��ات قطعا حض��ور خواهند داش��ت .وی
امیدوار اس��ت در ش��رایط فعلی اصولگرایان بتوانند
به وحدت برس��ند و «جبهه پایداری به اغوش جبهه
متحد بازگردد» .در عین ح��ال گمان نمی کند جریان
نزدیک بع دولت حضور چن��دان جدی در انتخابات
داشته باش��د .با این گمانه زنی ها رئیس سابق مجلس
شورای اس�لامی نام خود را برای کاندیداتوری ثبت
کرده و به جمع چهره های حاضر در انتخابات پیوسته
اس��ت.حداد عادل به احتمال بس��یار قوی سر لیست
اصولگرایان در تهران خواهد بود و تجربه او از گذشته
در نوع عملکردش بسیار تاثیر خواهد داشت .به این
ترتیب که عمر مجلس هشتم در شرایطی متفاوت از
مجلس هفتم برای حداد عادل رو به پایان اس��ت .از
سه گانه جبهه متحد ،جبهه پایداری و حامیان دولت،
در درون جریان اصولگرایی ،حداد ع��ادل از روابط
بهتری نس��بت به علی الریجانی برخوردار است .او
دوستانی در جبهه پایداری دارد و از چهره های نزدیک
به این جبه��ه ،خصوصا افراد ش��اخص روحانی ان
محسوب می شود .وی همچنین در موضعگیری های
تند مجلس علیه دولت مش��ارکت نکرده و در تالش
بوده تا روابط خود را با رئیس جمهور حفظ کند .این
وضعیت باعث می ش��ود تا پیش بینی ها برای پس از
انتخابات ش��رایطی متفاوت از ابتدای مجلس هشتم
را رقم بزنند .الریجانی قطعا نمی تواند گزینه مطلوبی
برای جبهه پایداری و دولت باش��د ،از س��وی دیگر
احزابی مانند رهپویان و ایثارگران در جبهه متحد نیز
به الریجانی تمایل کمتری دارند .بنابراین حداد عادل
س��ر لیس��ت تهران ،می توان��د یک��ی از اصلی ترین
شانس های ریاس��ت بر مجلس نهم باشد.اما در عین
حال الریجانی به همراه اصولگرایان سنتی و برخی
دیگ��ر از اصولگرای��ان همچنان بخ��ت باالیی برای
ریاست مجلس دارد .به هر حال او اکنون در جایگاه
ریاست مجلس تکیه زده و تغییر او تمهیدات فراوانی
می خواهد و بستگی به معادالت اینده سیاسی کشور
داردg.
افزایش رقابت برای ریاست مجلس
فاطمه الیا /عضو جبهه پایداری انقالب اسالمی
8
جبهه پایداری ب��رای انتخابات مجلس نهم
نامزدهایی که ب��ا جریان فتن��ه و انحراف موضع
روشن دارند را شناس��ایی و برای رای اوردن به
جامعه معرفی می کند .اما در مقابل می کوش��د تا
انهایی که در قبال دو جریان یاد شده موض ع شفافی
نداشتند به مجلس راه پیدا نکنند .برهمین اساس
قطعا غالمعلی حداد عادل در حوزه انتخابیه تهران،
ری ،اسالمشهر و شمیرانات مورد حمایت جبهه
پایداری اس��ت .البته به نظر می رسد غیر از ایشان
حدود 22نام��زد دیگر میان فهرس��ت انتخاباتی
جبهه متحد اصولگرایان و جبهه پایداری مشترک
باشند.
درباره ترکیب مجلس اینده باید یاداور شد
که مرز بندی بین فراکسیون های سیاسی و فعالیت
و جهت گیری های انها شفاف تر می شود و دیگر
مثل مجلس هشتم نخواهد بود که خیلی از نامزدها
در اکثر فراکسیون های سیاسی عضو باشند .به عبارت
دیگر عدد و رقم اعض��ای این فراکس��یون ها واقعی
می شود .به نظر من مجلس نهم به لحاظ سیاسی خیلی
تکامل یافته تر از مجلس هشتم و موضع گیری هایش
شفاف تر خواهد بود و دیگر کسی نمی تواند خودش
را اصولگرا معرفی کند اما عملش اصالح طلبی باشد یا
در حوزه انتخابیه بگوید اصولگراست اما به مجلس که
می اید در فراکسیون اقلیت نام نویسی کند.
در مورد ریاست مجلس نهم فضا برای اظهارنظر
قطعی و دقیق روشن نیست .شاید افراد شاخصی رای
بیاورند و وارد مجلس ش��وند ،بنابرای��ن نباید به افراد
فعلی محدود شد.
اگر بگوییم همین وضعیت مجلس هشتم در دوره
اینده تکرار می ش��ود این مس��اله را یک تحلیل اشتباه
می دانم .شاید افراد شاخص دیگری وارد مجلس نهم
ش��وند که وزنه باش��ند .در این صورت برای تصدی
جایگاه ریاس��ت نهاد قانونگذاری نیز رقابت ش��کل
می گیرد.
در مجلس هشتم برای اخذ جایگاه ریاست رقابت
وجود نداش��ت .به همین خاطر تمام ظرفیت های قوه
مقننه بروز و ظهور پیدا نکرد و متبلور نشد و فراکسیون
اصولگرایان نتوانس��ت کمیته اقتص��ادی ،اجتماعی،
سیاس��ی و فرهنگی درباره بررسی مس��ائل مختلف
تش��کیل دهد و درج��ا زد .در کل معتق��دم از انجا که
مرزبندی های سیاسی در مجلس اینده شفاف می شود
رقابت برای سیاست مجلس هم بیشتر می شود.
مگر انکه افراد ش��اخص دیگ��ری وارد مجلس
نشوند و فقط الریجانی و حداد عادل دو چهره شاخص
برای قرار گرفتن در جایگاه ریاس��ت باشند .در چنین
شرایطی به نظر من گردش نخبگان اتفاق می افتد و اقای
حداد عادل جای اقای الریجانی را در کرسی سیاست
خواهد گرفت.
به عبارت دیگ��ر دوره هفتم اقای ح��داد عادل
رئیس بود ،دوره هش��تم الر یجانی بر صندلی ریاست
نشست و مجلس نهم باز اقای حداد عادل رئیس قوه
مقننه می شود.
مگر انک��ه اف��راد ش��اخص جدی��دی بیایند و
توانمندی ه��ای خود را مطرح کنند و نش��ان دهند که
توانایی ایجاد تحول در طیف اکثریت را دارند .در این
صورت اتفاق دیگری رقم خواهد خوردg .
33
گفت وگوی مثلث با بیژن نوباوه
9
اشتراک فهرست های جبهه پایداری و جبهه متحد
بیژن نوباوه وطن ،نماینده مردم تهران ،ری ،اسالمشهر و شمیرانات معتقد است« :اکثریت مجلس بعد در اختیار جریان اصولگرا است اما این جریان از سالیق گوناگون
تشکیل می شود ».وی می گوید« :انتخابات پیش رو دو قطبی خواهد بود اما با این وجود بهترین راه جذب ارای مردم ،تنوع لیست در جریان اصولگرایی است .ضمن انکه تقریبا
دوسوم فهرست های انتخاباتی جبهه متحد اصولگرایان و جبهه پایداری مشترک خواهد بود ».عضو جبهه پایداری تاکید می کند« :صریح ترین نیروهای خط امام و رهبری در
جبهه پایداری حضور دارند ،اینها نسبت به برخی جریانات از جمله فتنه و خاموشان ایام فتنه ،حساس هستند چون معتقدند خاموشان فتنه جزئی از جریان فتنه هستند و به
تقویت اهداف ان کمک کردند».
سیاست
اقای نوباوه! االن مشکل جبهه پایداری با جبهه
متحد اصولگرایان در چیست؟
lتشکل ها ،گروه ها و س�لایق اصولگرا هیچ
اختالف مبنایی ب��ا هم ندارند که اگر داش��تند نام انها
اصولگرا نبود .به نظر من التزام به قانون اساسی و اصل
مترقی والیت فقیه بنیان و پایه وح��دت اصولگرایان
به ش��مار می رون��د اما وج��ود اختالف س��لیقه میان
اصولگرایان در مسائل جزئی طبیعی است ،اگر نباشد
باید در سالمت این جریان شک کرد.
چه ش��رایطی بر وحدت گروه های اصولگرا
مترتب است؟
lدستیابی به وحدت در بین اصولگرایان به این
معنا نیست که ما ارزش های انقالب و مسائل اخالقی
را به اس��م وحدت زیر پا بگذاریم .ما در یکی دو سال
گذشته ش��اهد اتفاقات مهمی بوده ایم و بسیاری افراد
بوده اند که همسو با انقالب حرکت نکرده اند .اگر جبهه
پایداری نس��بت به این افراد انتقادی وارد می کند انها
باید پاسخگو باشند .ما هم برای ایفای نقش خودمان در
انتخابات ،منتظر تحقق ارزش ها خواهیم بود.
اصالچراجبههپایداریاعالمموجودیتکردوقتی
دیدتشکیالتیبهنام 8+7درحالشکل گیریاست؟
lگفتمان سوم تیر مورد پسند عموم جامعه بود
ی ان ب��رای حضور فعال در انتخابات
و نیروهای حام
مجلس نهم نیاز به ساماندهی داشتند ،همین امر باعث
ش��کل گیری جبهه پایداری انقالب اسالمی شد .اگر
توجه شود تمام اعضای این جبهه ،اصولگرا هستند و با
منحرفین و مردودین در فتنه 88موضع دارند و وحدت
با انها را نمی پذیرد چراکه این مساله را یک امر عقلی،
منطقی و والیی می دانند اما برخی ها که قصد تخریب
دارند می گویند اعضای این جبهه جز خودشان ،دیگران
را اصولگرا نمی دانند که بخواهند با انها وحدت کنند یا
بیان می کنند که این جبهه میزان انقالبی بودن خود را در
قیاس با سایر اصولگرایان بیشتر می داند ،در صورتی
که هیچ کس چنین ادعایی نکرده است؛ تمام نیروهای
جریان اصولگرا انقالبی هستند ولی غنای التزام عملی
انها به والیت فقیه فرق می کن��د .در فتنه 88بعضی ها
دس��ت روی اصل فتنه گذاش��تند و عده ای نیز مانند
لیدرها از همه خواستار اصالح مشی و تغییر رویه شدند
که از نظر جبهه پایداری گروه دوم جزو مردودین فتنه
هستند .در کل خطوط اصلی و مواضع جبهه پایداری
همانی است که در جریان اصولگرا میان سایر گروه ها
نیز به چشم می خورد.
هم اکنون وضعیت ارایش سیاس��ی گروه های
اصولگرا برای ورود به عرصه انتخابات مجلس
نهم چگونه است؟
lهمانطور که ذکر ش��د گفتمان اصولگرایی
نمی تواند تقسیم شود و باید حفظ شود .اقای مصباح
مثال بسیار زیبایی زدند ،ایشان گفتند اصولگرایان به
مثل« ،دوایر متحدالمرکز» هس��تند چ��ون هدف یکی
اس��ت ،اما طیف های مختلف می توانند در دایره های
مثلث شماره109
34
گوناگون با قطر های متنوع ایفای نقش کنند .قطعا در
جامعه طیف ها و س��لیقه های گوناگون وجود دارند
که جمع ک��ردن اینها کن��ار هم هنر اس��ت .هیچ کس
ه��م نمی توان��د ادعا کند هم��ه مردم یک ج��ور فکر
می کنند حتی اگر ح��ول یک محور تعریف ش��وند.
این تقسیم بندی اقای مصباح یزدی یک تعبیر واقعی،
علمی و منطقی اس��ت چون جبهه پای��داری با حفظ
اصول اصلی گفتمان اصولگرایی به عنوان یک گفتمان
تازه اعالم موجودیت کرد .این مجموعه هم با جریان
فتنه و هم با جریان انحرافی موضع دارد؛ ضمن انکه
خاموشان در حوادث پس از انتخابات را نمی پذیرد و
انها را افرادی لیبرال و عقب افتاده می داند و با جریان
فتنه هم کامال مقابله می کند .البته ممکن است بعضی ها
این اعتقاد را نداش��ته باش��ند و مرزبندی با گروه های
یاد ش��ده را الزم ندانند .به عبارت دیگر می شود این
طور مثال زد که بین نگاه یک جوان و یک فرد س��نتی
تفاوت دیدگاه وجود دارد .جریان اصولگرایی امروز
با س��لیقه های گوناگون وارد میدان ش��ده تا بیشترین
طیف اجتماعی را پوش��ش بدهد و بهترین جذابیت
را برای بیشترین اقشار مردم داشته باشد اما باز تاکید
می کنم حفظ اصول گفتم��ان اصولگرایی مهمترین و
اصلی ترین منویات این جریان است و کسی نمی تواند
با ان مخالفت کند.
در مجلس نهم اوضاع چگونه می شود؟
lاتفاقاتی خواهد افتاد .مثال از مجلس هشتم
پشت خیلی از اس��تیضاح های وزرا افرادی بودند که
حامی دولت محسوب می شدند اما چون در عین حال
مجلس حام��ی دولت بود ،برای دف��اع از اصل ارمان
انقالب طی طریق کرد.
با توجه به صحبتی که ایت اهلل مصباح یزدی انجام
داد و شما به ان اش��اره کردید پس ائتالف دو جریان
جبهه متحد اصولگرای��ان و جبهه پایداری با یکدیگر
منتفی است؟
مگر ایشان چه گفتند؟
lایش��ان گفتند مرزی که بین این دو جریان
است به خاطر میزان حساس��یتی است که انها نسبت
به مخاطرات انقالب اس�لامی دارند و به نوعی جبهه
پایداری را حساس تر توصیف کردند.
این توصیف به معن��ای مرزبندی جبهه متحد
اصولگرای��ان و جبهه پای��داری در انتخابات
مجلس تعبیر می شود؟
lتوصیف قشنگی را به کار بردند .عرض کردم
صریح ترین نیروه��ای خط امام و رهب��ری در جبهه
پایداری حضور دارند .اینها نسبت به برخی جریانات
از جمله فتنه و خاموش��ان ایام فتنه حس��اس هستند.
ممکن است برخی جریانات این گروه ها را با اغماض
بپذیرند که در صحبت های اقای مهدوی کنی هم همین
مس��اله بود ولی جبهه پایداری اعتقاد دارد خاموشان
فتنه جزئی از جریان فتنه هستند و به تقویت اهداف ان
کمک کردند .بنابراین باید نسبت به انها اعالم موضع
ش��ود اما باز می گویم در اینکه تفکرات و سلیقه های
اصولگرایی حول یک محور اصلی است کسی شک
ندارد.
حول کدام محور است؟
lحول محور امام و رهبری و منافع و مصالح
نظام جمهوری اسالمی است .جبهه پایداری نیز در هر
شرایطی می کوشد تا این مساله را رعایت کند.
پس به چه علت برخی افراد به جبهه پایداری
نقدهای تندی می کنند؟
lان زمان ها که هنوز گروهی به این نام تشکیل
نشده بود ،بعضی ها به طور ش��خصی در رقابت های
داخل مجلس ،اختالفاتی با برخ��ی اعضای فعال در
فراکسیون انقالب اسالمی داش��تند و امروز تفکرات
و دیدگاه های خود را در قالب و ش��کلی جدید تکرار
می کنند .اگر قضایا از این زاویه بررس��ی شود ،معلوم
اس��ت که هیچ ی��ک از ش��خصیت های برجس��ته و
صاحب نظر در جریان اصولگرا در قبال جبهه پایداری
موضع منفی نگرفتند یا نگفتند که این گروه مش��کل
دارد .بنابراین اظهارنظر افراد یاد شده از نوع بیان دیدگاه
دلسوزانه برای جریان اصولگرایی نیست .اگر منطقی
نگاه شود جبهه پایداری یک تشکیالت معمولی مثل
سایر طیف های اصولگرا اس��ت منتها چون قدرت و
صالبت دارد این مباحث در موردش مطرح می شود.
با توجه به انکه نام نویسی نامزدهای انتخابات
مجلس نهم به پایان رسید ،نگفتید باالخره در
رقابت سیاسی پیش رو ،جبهه پایداری و جبهه
متحد اصولگرایان با یکدیگر لیس��ت مشترک
می دهند یا خیر؟
lموضعرسمیبایدازاقایاناقاتهرانیوحسینیان
اخذ ش��ود اما انچه می توان گفت این اس��ت که تعداد
قابل مالحظه ای از کاندیداها مشترک خواهند بود.
در تهران؟
lدر تهران و سایر کالنشهرها اکثر افراد لیست
مش��ترک خواهند بود اما در شهرستان ها مشکل کمتر
است ،چون تعداد انچنان نیست .گفته می شود در 90
درصد شهرها اصال کاندیداها مشترک هستند ،مشکلی
هم به وجود نمی اید.
در تهران نیز ف��ارغ از درصد بندی ،قطعا بیش از
نیمی از کاندیداها مشترک هستند ولی برخی افراد که
در جبهه پایداری نسبت به انها روی خوشی نیست یا
برعکس افرادی هستند که جوان ترند و ظرفیت های
بیشتری برای کار کردن دارند و متخصص تر هستند،
شاید لیست شان فرق کند.
اقای حسینیان ش��رط ائتالف جبهه پایداری با
جبهه متحد اصولگرایان را ارائه لیست واحد
از سوی اصالح طلبان اعالم کرده است .به نظر
شما اصالح طلبان در انتخابات مجلس نهم چه
ارایش��ی دارند؟ ایا انها به صورت متحد در
انتخابات شرکت می کنند یا منفرد؟
lهمین استراتژی اصلی اس��ت .رهبر معظم
سیاست
این جریان جریان فعالی اس��ت و ب��ا امکاناتی که در
اختیار دارد ت��ا حد زیادی هم در ش��هرهای مختلف
مشغول کار است ،البته می تواند یک جریان ائتالفی هم
در صحنه انتخابات حضور داشته باشد.
جریان ائتالفی معطوف به کدام طیف است؟
lائتالف بی��ن کس��انی که مخال��ف جریان
اصولگرایی اس��ت اما جرات اعالم ندارد و در کشور
هم شاهد نیروهای این طیف هستیم.
مثل چه کسانی؟
lاسم اوردن از کسی بحث حقوقی دارد ،اما
می دانیم یکسری جریانات مخالف جریان اصولگرایی
هستند که ممکن است بعدا با اصالح طلبان برای ورود
به انتخابات ائتالف بکنند.
فک��ر می کنید طی��ف کارگزاران ی��ا عدالت و
توسعه هم س��ازماندهی برای انتخابات داشته
باشند؟
lامروز اینها در قالب گروه های رقیب جریان
اصولگرا با یکدیگر ائتالف دارند حتی اگر اعالم نشود،
البته اینها گروه های قوی نیس��تند و قدرتی محسوب
نمی ش��وند ،اما اگر با هم جمع ش��وند ممکن اس��ت
بتوانند چند کرس��ی به دس��ت اورند که باز در همان
فراکسیون اقلیت سازماندهی خواهند شد.
برخ��ی اف��راد ش��اخص اصولگ��را همچون
اقای س��روری ،قائم مقام جمعی��ت رهپویان
انقالب اس�لامی معتقد است سبد رای جریان
اصولگرا ظرفیت و قابلیت تقسیم به سه شدن
را ندارد تا هم جری��ان نزدیک به دولت ،جبهه
پای��داری و جبهه متح��د بخواهن��د از درون
ان اخ��ذ رای کنن��د .ای��ن حرف را درس��ت
می دانید؟
lجریان نزدیک به دولت خ��ود را در جریان
اصولگرا تعریف نمی کند.
اما باالخره از سبد رای 25میلیونی احمدی نژاد
می خواهد نامزدهای منتس��ب به خود را روانه
مجلس کند؛ غیر از این است؟
lاین حرف درست است .چون منطقی نیست
جریانی االن بخواهد ج��دای از گفتمان اصولگرایی
تعریف ش��ود ،اما ظرفیت حضور در ای��ن گفتمان را
دارا باش��د .حامیان دولت اس�لامی که اصال گفتمان
اصولگرایی را قبول ندارند.
قبول دارید که باالخره ای��ن جریان از درون
25میلیون رای احمدی نژاد ،سبد رای خود را
تشکیل می دهد؟
lبله ،ش��اید در شاکله کش��ور بتواند رایی را
به دست اورد ،ولی این به جریان اصولگرایی ارتباطی
ندارد.
این مساله سبد رای جریان اصولگرا را تضعیف
نمی کند؟
lقطعا هر رایی کم ش��ود سبد جمع و جور تر
می شود ،اما به هر حال براساس شرایط موجود می توان
گفت اصولگرایان اکثریت مجلس اینده را تش��کیل
می دهند.
تقسیم بندی س��بد رای اصولگرایان وضعیت
اصالح طلبان را تقویت نمی کند؟
lای��ن را ج��واب دادم ،اگ��ر ای��ن حرک��ت
اصولگرایان که برای ایجاد ش��ور و نش��اط بیشتر در
انتخابات انجام می ش��ود بخواهد منج��ر به تقویت
جریان اصالح طلبی ش��ود ،مطمئنا ائتالف بین جبهه
متحد اصولگرایان و جبهه پایداری صورت می گیرد،
چون خالف این به معن��ای ریختن اب به اس��یاب
جریان اصالح طلبی یا هر جریان غیر اصولگرایی در
کشور اس��ت ،اما این جریانی که االن است با علم بر
اینکه جریان اصولگرایی قطعا موفق خواهد شد معتقد
به نقش افرینی طیف های مختلف اصولگرا هستیم.
برای ائتالف دیر نشده ،اگر یک دفعه با لیست
واحد جریان اصالحات مواجه شوید؟
lخیر ،اصال دیر نشده ،شاید در عرض یک یا
دو ش��ب یک اتفاق بیفتد و ائتالف هم صورت گیرد.
البته هم االن جبهه پایداری و جبهه متحد اصولگرایان
بر سر اهداف کامال با یکدیگر هماهنگ هستند و من
فکر می کنم حدود دو س��وم کاندیداهایشان مشترک
باشد .این تعداد افرادی که اش��تراک نظر ندارند جدا
می شوند چه اشکال دارد.
فکر می کنید انتخابات چند قطبی شود؟
lانتخابات قاعدتا دو قطبی است.
جری��ان نزدیک ب��ه دولت را قطب حس��اب
نمی کنید؟
lخی��ر ،چ��ون هم��ه اینه��ا می ش��وند یک
قطب .به عب��ارت دیگر همه جریان��ات غیر اصولگرا
مقابل گفتم��ان اصولگرای��ی یک قطب را تش��کیل
می دهند.
در اصل می ش��ود قطب اصولگرایی و قطب
غیر اصولگرایی؟
lبله ،یعنی ش��کلی که به وج��ود امده همین
است .کارگزاران که االن هستند شاید با اصالح طلبان
برای ورود به مجلس ائتالف کنند .به نظر من جریان
غیر اصولگرای��ی امروز با یکدیگ��ر صددرصد متحد
اس��ت بدون انکه این اتحاد را رس��ما اعالم کند .در
این باره شاید جریان حامیان دولت اسالمی نیز با سایر
جریانات غیر اصولگرا متحد شوندg .
مثلث شماره109
انقالب گفتند هر چقدر جامعه چند صدایی تر باشد،
منافع نظام و مردم بیش��تر تامین می ش��ود و انتخابات
پرش��ور تر برگزار می ش��ود .اما در این چند وقت یک
جریان خاموش با قهر و ناز را ش��اهد هس��تیم .مثال
اقای خاتمی در مراسم ختمی ،قبل از ورود به جلسه
می گوید قطعا م��ا در انتخاب��ات ش��رکت می کنیم و
اصالح طلبان هیچ برنامه ای برای تحری��م ندارند اما
هنگام ترک مراسم می گوید ظاهرا نباید شرکت کنیم.
معلوم اس��ت که اختالف نظ��ر بین انها وج��ود دارد.
انچه ما اطالع داریم و می بینیم اصالح طلبان شرکت
خواهند کرد و بسیاری از اینها بعد از گذشتن از فیلتر
ش��ورای نگهبان حول یک محور جمع خواهند شد
یا انفرادی شرکت می کنند و بعد از رای اوری -حتی اگر
به اسم اصالح طلبی نباشد -در مجلس نهم حول یک
محور با عنوان اصالح طلبی فراکسیون اقلیت مجلس
را تشکیل دهند.
االن رقیب جریان اصولگ��را چه مجموعه ای
اس��ت؟ اصالح طلبان می توانن��د این نقش را
ایفا کنند یا خیر؟ یا هیچ کدام از اینها نیست و
رقابت درون گروهی تعیین کننده است؟
lاصال بین اصولگراه��ا رقابت درون گروهی
وجود ندارد .ای��ن رقابت با اختالف س��لیقه متفاوت
است .به عبارت دیگر 50نفر را باید در تهران انتخاب
کرد ت��ا از درون اینه��ا 30نفر ب��رای ورود به مجلس
در فهرس��ت نهایی قرار بگیرن��د .در دوره قبل هم که
اصالح طلبان کار می کردند ،در تهران 29نفر از جبهه
اصولگرای��ی رای اوردند و فقط یک��ی از نمایندگان
از جری��ان اصالحات ب��ود .االن هم مطمئن هس��تیم
نمایندگان اصولگرا در دوره نهم مجلس طیف اکثریت
مجلس را تشکیل می دهند و رقابت بین انها نخواهد
بود .اما اینکه نیروهای جری��ان اصالحات در بعضی
شهرها به ش��کل انفرادی مقبول تر هس��تند نسبت به
کاندیداهای سایر جریانات ،خود به خود یک رقابت را
ایجاد می کند .ما فکر می کنیم اگر جریان اصالح طلبی
به صحنه انتخاب��ات نمی ایند از داخل مس��اله دارند
وگرنه نظام ک��ه انها را به ورود در انتخابات تش��ویق
کرده است.
باالخره رقیب اصولگرایان کیس��ت؟ جریان
اصالح طلبی رقیب محسوب می شود یا خیر.
lرقاب��ت 50-50ش��کل نخواه��د گرفت،
به نظر من جریان اصولگرایی قوی تر است .هم اکنون
فراکسیون اقلیت تقریبا 40یا 50عضو دارد اما به عنوان
یک اقلیت فعال مش��غول کار هس��تند .با این تعریف
جریان اصالحات رقیب اصولگرایان است و قشنگ
هم است که رقیب باشد.
برخی ها می گویند جریان نزدیک به دولت هم
رقیب اصولگرایان به حساب می اید ،شما چه
نظری دارید؟
lاین جریان که اخیرا با عنوان حامیان دولت
اس�لامی اعالم موجودیت ک��رد ،اینها خوش��بختانه
خط فکری خودش��ان را اعالم کردند .ای��ن جریان،
گفتمان اصولگرایی را رد ک��رد و جبهه پایداری را نیز
یک مجموع��ه جعلی حامی دولت توصی��ف کرد .از
همان ابتدا نیز کس��ی نگفته بود جبهه پایداری حامی
دولت اس��ت .البته بعضی ها س��عی می کردند جبهه
پایداری را حامی دولت اعالم کنند تا از محبوبیت ان
بکاهند اما این مس��اله با واقعیت زاویه ای 180درجه
داشت.
حتی حامیان دولت اسالمی جریان اصالح طلب
را نیز نپذیرفتند .ضمنا گفتند بعد از برگزاری انتخابات
انها محوریت خود را اعالم خواهند کرد و ما می دانیم
35
بین الملل
بین الملل
مثلث شماره109
36
رمانتیک گرایی سیاستمداران ترکیه
مصوبه پارلمان فرانسه علیه کشتار ارامنه جنجال افرین شد
1
رادیکالیسم به شیوه انکارا
هشدا ر ترک ها به کشورهای اروپایی
اتفاقی که در فاصله اوریل ۱۹۱۵تا ژوئن ۱۹۱۶
در ترکیه روی داد در حال حاضر از سوی دولت ترکیه
«یک رویداد تراژیک» قلمداد می شود .رئیس جمهور
ترکیه ،عبداهلل گل ،گفته است« :تصویب چنین قانونی
در فرانسه تاثیر منفی «دراز مدت و برگشت ناپذیری»
در روابط میان دو کشور خواهد داشت ».او نسل کشی
را اتهامی بی پایه و اثبات نش��ده علی��ه ملت و دولت
ترکیه عنوان کرده اس��ت .همچنین ی��ک روز پس از
رئیس جمهور ترکیه ،عبداهلل
گل ،گفته است« :تصویب چنین
قانونی در فرانسه تاثیر منفی
«دراز مدت و برگشت ناپذیری»
در روابط میان دو کشور خواهد
داشت ».او نسل کشی را اتهامی
بی پایه و اثبات نشده علیه ملت و
دولت ترکیه عنوان کرده است.
همچنین یک روز پس از تصویب
قانون مجازات «انکار نسل کشی
ارامنه» در پارلمان فرانسه
رجب طیب اردوغان ،نخست وزیر
ترکیه ،فرانسه را به نسل کشی
در الجزایر پس از جنگ جهانی
دوم متهم کرد
بین الملل
هدف جلب ارای ارمنیان
در این میان برخی نیز سارکوزی را متهم می کنند
که با موضع گیری صریح در مورد ارمنیان قصد جلب
ارای ای��ن اقلی��ت در انتخابات ریاس��ت جمهوری
در س��ال ۲۰۱۲را دارد .در این رابطه صمد قائم پناه،
کارش��ناس مس��ائل بین الملل توضی��ح داد« :دالیل
متع��ددی برای ای��ن اقدام فرانس��ه می ت��وان عنوان
ک��رد؛ یکی از ای��ن دالی��ل باز می گردد ب��ه انتخابات
ریاست جمهوری سال 2012در فرانسه .فرانسه طی
دوره ریاست جمهوری نیکال سارکوزی با چالش های
بسیار زیادی از س��وی گروه های اسالمی در جامعه
مواجه ش��د و همچنین ای��ن گروه ه��ا فعالیت های
بسیاری در جامعه انجام دادند.
همانطور که می دانید در فرانسه جمعیت مسلمان
زیاد است و دولت راهکارهای بسیاری از جمله طرح
حذف برقع را برای جلوگیری از نفوذ اس�لامگرایان
در نهاده��ای جامعه به کار گرفت .ب��ا توجه به اینکه
ترکیه نیز یک کش��ور مس��لمان و دارای دموکراسی
است ،در طول این مدت فرانسه خیلی تالش کرد این
کشور را منزوی کند .اما ترکیه با سیاست هایی که در
پیش گرفت توانست در بسیاری از مسائل خاورمیانه
نقش بازی کند و از نفوذ کش��ورهای اروپایی در این
منطقه بکاهد .در این شرایط سارکوزی برای اینکه در
انتخابات سال 2012رای این اقلیت را جلب کند به
ی مبادرت ورزید؛ اقدامی که شاید در وهله
چنین اقدام
نخست نزد برخی خوشایند بیاید اما در نهایت ضرر و
زیان باالیی را بر کشور تحمیل خواهد کرد».
مثلث شماره109
«کشتار ارمنیان در دوران عثمانیان و بیرون راندن
انها از خاک ترکیه» این روزها تبدیل به موضوع جدل
دیپلماتیک میان فرانس��ه و ترکیه ش��ده اس��ت .هفته
گذشته پارلمان فرانسه به رغم تهدیدهای ترکیه طرحی
را در مورد مجازات «انکار نسل کشی ارامنه» تصویب
کرد که بر اساس ان ،مجازات انکار قتل عام ارمنیان در
ترکیه که اوایل قرن بیس��تم رخ داد ،یک س��ال حبس
و ۴۵هزار ی��ورو جریمه خواهد ب��ود .این الیحه در
مجلس ملی فرانسه با اکثریت ارای حدود ۵۰نماینده
حاضر در جلسه به تصویب رسید و کمتر از ۱۰نفر به
ان رای منفی دادند .این الیحه در مجلس ملی فرانسه
با اکثریت ارای حدود ۵۰نماینده حاضر در جلسه به
تصویب رسید و کمتر از ۱۰نفر به ان رای منفی دادند.
این الیحه پس از این قرار اس��ت در سنای فرانسه به
رای گذاشته شود.
به دنبال این اقدام فرانس��ه رابطه این کش��ور با
انکارا به تیرگی کشانده شد .فرانسه نخستین کشوری
اس��ت که از حدود 10سال پیش کش��تار ارمنیان در
دوران عثمانی را «نسل کشی» خواند و علیه ان موضع
گرفت .این اقدام دولت فرانسه پاسخ به درخواست
بیش از نیم میلیون ش��هروند این کشور بود که تباری
ارمنی دارند .اغلب ارمنیان فرانس��ه به خانواده هایی
تعلق دارند که در دهه دوم قرن بیستم از ترکیه بیرون
رانده ش��ده اند .پس از ارائ��ه این ط��رح در پارلمان
فرانس��ه ،ترکیه که پیش از ان نیز تهدید کرده بود این
کار را بی پاسخ نخواهد گذاش��ت ،نه تنها سفیر خود
را از پاریس فراخواند ،بلکه دس��ت ب��ه تحریم های
اقتصادی علیه این کشور زد .مبادالت بازرگانی میان
دو کشور در سال گذش��ته میالدی بالغ بر ۱۲میلیارد
یورو بوده است .ترکیه همچنین هشدار داده بود که در
صورت قانونی شدن مجازات انکار قتل عام ارمنیان،
در روابط اقتصادی خود با فرانسه تجدید نظر خواهد
کرد .بیش��ترین روابط بازرگانی پاری��س و انکارا بر
ترانزیت کاال ،س��وخت و تس��لیحات متمرکز است.
محافظه کاران فرانسه می گویند ،طرحی که به پارلمان
ارائه ش��ده بود ،جنبه حمایت از حقوق بش��ر را دارد
و نباید قربانی منافع اقتصادی ش��ود .صمد قائم پناه،
کارشناس مسائل بین الملل واکنش های اخیر ترکیه را
قابل پیش بینی قلمداد و توضیح می دهد« :اقدامی که
اخیرا ترکیه نسبت به حرکت فرانسه از خود نشان داد
از یک پیشینه طوالنی مدتی برخوردار بود و یک اقدام
پیش بینی نشده نبود.
دولت ترکیه پیش از تصمیم فرانسه ،هشدارهایی
به این کش��ور داده بود اما مقامات فرانس��وی انها را
جدی نگرفتند ».وی ادامه داد« :البته هنوز این الیحه
به نتیجه نهایی نرسیده و قرار است سنای فرانسه سال
اینده این موض��وع را به بحث بگ��ذارد ،اما به نظرم
با توجه به ش��رایطی که پیش امده دولت فرانسه نیز
هوشیاری به خرج خواهد داد و این موضوع به حالت
تعلیق درخواهد ام��د؛ چراکه این الیحه نتایج زیادی
برای فرانسه نخواهد داشت و به همین جهت پارلمان
این کشور برای متوقف شدن اقدامات ترکیه این الیحه
را به تصویب نخواهد رساند.
فرانس��و ی ها در ح��وزه سیاس��ت خارج��ی
منفعت گرا هس��تند و از انجایی که از قبل ترکیه منافع
بسیاری عاید انها می شود احتماال در کوتاه مدت این
مشکل مرتفع خواهد شد».
تصویب قانون مجازات «انکار نسل کشی ارامنه» در
پارلمان فرانس��ه رجب طیب اردوغان ،نخست وزیر
ترکیه ،فرانسه را به نسل کشی در الجزایر پس از جنگ
جهانی دوم متهم کرد .رجب طیب اردوغان در واکنش
به این الیحه با اشاره به تاریخ فرانسه و قتل عام هایی
که دولت فرانسه در طول تاریخ در سایر کشورها نظیر
الجزایر و رواندا مرتکب شده ،اعالم کرد« :در قتل عام
نژادی صورت گرفته توسط فرانس��ه در الجزایر در
دهه ،50حتی تعداد دقیق کشته شدگان در این کشور
مشخص نیس��ت و در رواندا نیز دولت فرانسه باید
پاس��خگوی 800هزار کشته در این کش��ور باشد».
نخست وزیر ترکیه که روز جمعه ۲۳دسامبر در یک
کنفرانس مطبوعاتی س��خن می گف��ت ،افزود :نیکال
سارکوزی ،رئیس جمهور فرانسه به دلیل تاکتیک های
انتخاباتی ،در ح��ال نفرت پراکنی علیه مس��لمانان و
ترک هاست.
قائم پناه در رابطه با این واکنش ها گفت« :ترکیه
واکنش بسیار شدیدی نس��بت به این اقدام فرانسه از
خود نشان داد؛ واکنش��ی که می توان ان را برامده از
موضع قوی و ب��االی ترکیه قلمداد ک��رد ،چراکه این
کش��ور عالوه بر تعلیق روابط و فراخواندن سفیرش
از ترکیه ،به تحریم این کش��ور اروپای��ی نیز مبادرت
ورزید .این در حالی اس��ت که شاید این نخستین بار
باشد که یک کش��ور اروپایی از طرف یک کشور در
حال توسعه تحریم می شود.
عدم اجازه به کش��تی های فرانسوی برای ورود
به اب ه��ای داخلی ترکی��ه ،منع پ��رواز هواپیماهای
نظامی فرانس��ه در حریم هوایی ترکی��ه ،و همچنین
اعتراض به سیاست های داخلی فرانسه طی چند ماه
اخیر ،هشداری است به دیگر کشورهای اروپایی که
دنباله روی فرانسه نباشند».
خصومت تاریخی فرانسه با ترکیه
این نخس��تین باری نیس��ت که دولت فرانس��ه
اقداماتی علیه ترکیه انجام می ده��د ،بلکه در رابطه با
عضویت این کش��ور در اتحادیه اروپا نیز فرانسه به
همراه المان از جمله مخالفان این مس��اله بودند و در
راس��تای عدم تحقق این امر از هیچ تالشی فروگذار
نکردند .قائم پناه معتقد اس��ت که دول��ت عدالت و
توس��عه اردوغان تاکنون تالش های بس��یاری برای
عضویت در اتحادیه اروپا ب��ه کار گرفته که از جمله
می توان ب��ه اصالحاتی ک��ه در حوزه ه��ای مختلف
قضایی ،سیاس��ی و همچنین اقتص��ادی انجام داده،
اشاره کرد.
وی پیرامون این موضوع توضیح می دهد« :دولت
اردوغان باوجودی که سکوالر نیست طی این مدت
تالشش این بوده که به عنوان یک بازیگر در میان دیگر
بازیگران اروپایی در صحنه سیاست جهانی حضور
پیدا کند .اما با این اتفاقات��ی که پیش امده در می یابیم
ترکیه حاضر نیست به هر قیمتی به عضویت اتحادیه
اروپا دراید ».فرانس��ه و المان طی این چند وقت از
مخالفان اصلی ورود ترکیه به اتحادیه اروپا بوده اند.
یکی از مهمترین شاخص های نگرانی کشورهای
اروپایی در مورد ورود ترکیه به حوزه اتحادیه اروپا این
است که اکثریت جمعیت ترکیه را مسلمانان تشکیل
می دهند و ممکن اس��ت ورود این کشور برای دیگر
کشورهای اروپایی توازن را بر هم زند ،چراکه دیگر
کشورها مسیحی مذهب هس��تند و این اقدامشان را
می توان از روی تعمد و قرض ورزی به حساب اورد.
از دیگر سو در شرایط کنونی ،ترکیه نیازی به عضویت
در اتحادیه اروپا نداردg ».
37
خودزنی درکاخ الیزه
بین الملل
2
تو گو با پیروز ایزدی ،کارشناس مسائل اروپا
گف
مثلث شماره109
پی��روز ای��زدی ،کارش��ناس مس��ائل اروپا در
گفت وگویی ب��ه واکاوی رفتار اخیر فرانس��ه در قبال
مس��اله نسل کش��ی ارامنه توس��ط ترک های عثمانی
پرداخت .وی معتقد اس��ت این اقدام دولت فرانس��ه
مسبوق به س��ابقه است و در س��ال 2001در پارلمان
فرانسه ،نسل کشی ارامنه توسط ترک ها در سال 1915به
رسمیت شناخته شده و در یک تحلیل وسیع تر با توجه
به اقدامات سابق فرانسه مبنی بر مخالفتش با عضویت
ترکیه در اتحادیه اروپا ،می توان این اقدام فرانسه را در
مواجهه با مس��لمانان در نظر گرفت .وی بر این باور
است با توجه به اینکه در فرانسه حدود 500هزار نفر
ارمنی تبار زندگی می کنند ،ای��ن اقدام از طرف حزب
حاکم یعنی حزب س��ارکوزی برای جمع اوری ارای
ارامنه در انتخابات پیش رو صورت گرفته است ،البته
این اقدام با مخالفت وزیر خارجه فرانس��ه ،الن ژوپه
مواجه شد و وی طی یک اظهارنظر علنی ضمن اعالم
مخالفتش با این مصوبه مجلس اعالم کرد این اقدام در
شرایطی که ترکیه نفوذ زیادی بر مسائل مربوط به بهار
عربی دارد ،همچنین با توجه به اینکه مبادالت تجاری
بین دو کشور به میزان باالیی است به زیان فرانسه تمام
خواهد شد.
ارزیابی ش��ما از اقدام اخیر فرانس��ه مبنی بر
جرم تلقی کردن انکار نسل کشی ارامنه توسط
ترک های عثمانی چیست؟
lدر حال حاضر تحلیل رایج پیرامون اقدامی که
فرانسه در قبال ترکیه انجام داد این است که اینگونه
اقدامات از جانب فرانس��ه مس��بوق به سابقه است.
یعنی در س��ال 2001در پارلمان فرانسه ،نسل کشی
ارامنه توسط ترک ها در سال 1915به رسمیت شناخته
شده بود .اقدام اخیر فرانسه در واقع در ادامه و تکمیل
همین موضوع اس��ت .این الیحه مبنی ب��ر اینکه نفی
نسل کشی ارامنه جرم شناخته ش��ود و مجازاتی نیز
38
برای ان تعیین ش��ود توس��ط یکی از اعضای حزب
حاکم ،خانم والری بویر ارائه ش��د .براس��اس طرح
والری بویر ،هر کسی که در فرانسه نسل کشی ارامنه
را به عنوان یک واقعیت تاریخی زیر سوال ببرد به یک
سال زندان و پرداخت چهل و پنج هزار یورو جریمه
محکوم خواهد شد .این در حالی است که طبق ماده
301قانون کیف��ری ترکیه ،اعتراف به این مس��اله که
جنایتی علیه ارامنه صورت گرفته ،جرم محس��وب
می ش��ود .این طرح قرار اس��ت در مرحله بعدی به
تصویب سنای فرانس��ه نیز برس��د ،اما برنار اکویه،
رئیس مجمع ملی فرانس��ه اعالم ک��رد احتمال کمی
وجود دارد که این طرح به طور قطعی تا پایان فعالیت
پارلمان کنونی در سال 2012به تصویب برسد .در
یک تحلیل وسیع تر با توجه به اقدامات سابق فرانسه
مبنی بر مخالفتش با عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا،
می توان این اقدام فرانس��ه را در مواجهه با مسلمانان
درنظر گرفت.
کم��ی در رابطه رفت��اری که از س��وی ترکان
عثمانی صورت گرفته توضیح دهید؟
lطی س��ال های 1915تا ،1916یک میلیون و
200هزار ش��هروند ارمنی (معادل دوس��وم جمعیت
ارامنه ک��ه در ان زمان در اروپا زندگ��ی می کردند) به
دست ترکان عثمانی قتل عام یا تبعید شدند .خشونت
ترکان عثمان و همچنین بدبینی مف��رط انان به ارامنه
که انان را جاسوس��ان اروپا می خواندند ،س��بب شد
تا ترک ها بدترین جنای��ات را در قبال جمعیت ارامنه
صورت دهند.
ایا انگیزه های انتخاباتی اقای سارکوزی برای
انتخابات ریاست جمهوری سال 2012نیز در
این امر نقش داشته است؟
lبا توجه به اینکه به هرحال در فرانس��ه حدود
500ه��زار ارمنی تب��ار زندگی می کنن��د تحلیل رایج
این ب��وده که این اق��دام از طرف ح��زب حاکم یعنی
حزب س��ارکوزی برای جم��ع اوری ارای ارامنه در
انتخابات پیش رو صورت گرفته است .البته این اقدام
با مخالفت وزیر خارجه فرانسه ،الن ژوپه مواجه شد
و وی طی یک اظهارنظر علنی ضمن اعالم مخالفتش
با این مصوبه مجلس اعالم کرد این اقدام در شرایطی
که ترکیه نفوذ زیادی بر مس��ائل مرب��وط به تحوالت
خاورمیان��ه دارد همچنین با توجه ب��ه اینکه مبادالت
تجاری بین دو کش��ور به میزان باالیی اس��ت به زیان
فرانسه تمام خواهد شد.
مبادالت تجاری دو کش��ور در حال حاضر به
چه میزان است؟
lترکی��ه مهمترین ب��ازار خدم��ات و کاالهای
فرانسوی و سومین شریک تجاری فرانسه در خارج
از مرزهای یورو بع��د از ایاالت متحده امریکا و چین
اس��ت .به طوری که حجم صادرات صورت گرفته از
فرانس��ه به ترکیه در سه ماهه اول س��ال جاری به رقم
3/8میلیارد یورو رس��ید که گفته می ش��ود از رش��د
17درصدی برخوردار بوده است .از سویی شرکت های
فرانس��وی حضوری پررنگ در ترکیه دارند؛ شرکت
خودروس��ازی رنو و بس��یاری دیگر از شرکت های
صنعتی در ترکیه ،تولید قابل توجهی دارند.
بدون شک قطع روابط تجاری می تواند برحضور
شرکت های فرانس��وی یا فروش محصوالت انها در
بازارهای ترکیه تاثیرگذار باش��د .حت��ی این احتمال
وجود دارد که ترک ها جلوی ورود کاالهای فرانسوی
به کشورش��ان را گرفته و بدین طریق ضربه بزرگی به
بازرگانان فرانس��وی وارد اوردند .به خصوص انکه
گفته می ش��ود برخی از بازرگانان ترک از مدت ها قبل
سرمایه گذاری در فرانسه را متوقف کرده اند.
پس از طرح این الیحه اق��ای اردوغان اعالم
کرد فرانس��ه نیز در الجزایر و رواندا مرتکب
نسل کشی شده است .این امر را چطور تحلیل
می کنید؟
lاین صحبت های اردوغان یک اقدام واکنشی
بود به طرحی ک��ه در پارلمان فرانس��ه مطرح ش��د.
به هر حال در تاریخ اینگونه مس��ائل زیاد اس��ت و هر
کشوری می تواند علیه یک کشور دیگر از این مسائل
استفاده کند .البته در میان کشورهای اروپایی ،فرانسه
حضوری طوالنی تر در قاره سیاه داشته و دوره استعمار
این کشور بر الجزایر از سال 1830تا سال 1962ادامه
داشته است.
اینده رواب��ط دو کش��ور را با توج��ه به این
اتفاقات چگونه پیش بینی می کنید؟
lدر این مقطع که این جریانات پیش امده سردی
روابط بین دو کشور نیز حالت مقطعی دارد و احتماال
در اینده روابط دوباره ترمیم خواهد ش��د .البته به این
نکته نیز باید توجه داشت که نیکال سارکوزی در زمینه
مخالفت با ورود ترکیه به اتحادیه اروپا نیز نقش پیشگام
را داشت .با تغییر دولت در انتخابات بعدی این روابط
نیز مجددا بهبود خواهد یافت.
دلیل این سیاست های خصمانه سارکوزی در
قبال ترکیه چیست؟
در این رابطه باید گفت که فرانس��ه به خصوص
شخص سارکوزی دوست ندارد یک کشور مسلمان وارد
اتحادیه اروپا شود .چراکه وی بر این باور است که ترکیه با
دیگر کشورهای اروپایی تجانس فرهنگی ندارد ،به همین
خاطر همواره اعالم می دارد نباید ترکیه مس��لمان را در
جمع کشورهای اتحادیه اروپا که همگی مسیحی هستند
پذیرفت .البته هدف اصلی وی از این اقدام دور کردن ترکیه
از مرزهای اتحادیه اروپاستg.
بیم و امید
بررسی روند مذاکرات ترکیه با غرب برای پیوستن به اتحادیه اروپا
ماکان عیدی پور -کارشناس مسائل بین الملل
3
ترک ها اوایل دهه جاری
متوجه عدم تمایل اروپا
به عضویت این کشور در
اتحادیه شدند ،به همین
دلیل چرخش هایی را
در سیاست های ترکیه
از جمله تغییر نگاه شان
به شرق و به خصوص
به منطقه و همچنین
وفق دادن سیاست های
اقتصادی شان با
همسایگان را شاهد
هستیم
بین الملل
چرخش از غرب به شرق
ترک ها اوایل دهه جاری متوجه عدم تمایل اروپا
به عضویت این کشور در اتحادیه شدند ،به همین دلیل
چرخش هایی را در سیاست های ترکیه از جمله تغییر
نگاه شان به ش��رق و به خصوص به منطقه و همچنین
وفق دادن سیاست های اقتصادی ش��ان با همسایگان
را شاهد هستیم .ترک ها پس از این قضیه تالش کردند
داستان انرژی شان به داستان انرژی اروپا گره نخورد.
اروپا در مس��اله تامین انرژی درگیر دو مس��اله است؛
نخس��ت مش��کالتی که امریکا و رژیم صهیونیستی
برای انتقال انرژی از خاورمیانه برایش پدید اورده اند
و دیگری اهرم فشاری که روسیه به واسطه دارا بودن
انرژی بر انها وارد می اورد .ترکیه سعی دارد درگیر این
دو مساله نش��ود .در همین راستا هفته گذشته قرارداد
انتقال گاز از اذربایجان را امضا کردند ،با ایران روابط
خوبی برقرار کردن��د ،در موضوع ع��راق با وجودی
که جزو دعوت شدگان س��ر میز نبودند اما از موضوع
جانماندن��د و برخوردی منطقی کردن��د و در رابطه با
اس��تقالل کردهای عراق نیز برخورد غیرمنتظره ای از
خود نشان ندادند .این مسائل نشان می دهد که انها در
درازمدت خودشان را متعلق به این منطقه می دانند و
امیدی به اینده اروپا ندارند.
مثلث شماره109
ترکیه سال هاست برای عضویت در اتحادیه اروپا به
هر دری زده و اصالحات متعددی را انجام داده است؛ اما
نه تنها این تالش ها تاکنون نتیجه ای نداشته بلکه مخالفت
برخی کش��ورهای اروپایی مانند المان و فرانسه با این
مساله شدت بیشتری نیز گرفته اس��ت .در این شرایط
ترکیه بدین منظور که تمام دره��ا را به روی خود نبندد
نگاهش را از غرب به شرق سوق داد تا بتواند الاقل در این
حوزه نفوذش را حفظ کند .رابطه اتحادیه اروپا و ترکیه
س��ابقه ای طوالنی مدت دارد .اگر به اواخر دهه 1940
یعنی بالفاصله بعد از اتمام جنگ جهانی دوم بازگردیم
درمی یابیم کس��انی که ایده اروپای متحد را که با اتحاد
المان و فرانسه شروع ش��د در سر داشتند بیشتر به فکر
مهار المان و حل جنگ طلبی ژنتیک در منطقه بودند .انها
هیچ گاه فکر نمی کردند مرزهای این اتحاد به کشورهایی
که دارای فرهنگ و تمدن متفاوتی از مسیحیت هستند،
کشیده شود .ان زمان در فضای جنگ سرد و رویارویی
دو ایدئولوژی ش��رق و غرب ،اروپای متحد نخستین
گام های خودش را برداش��ت و تقریبا اروپای غربی را
فراگرفت .رفته رفته و با ورود ب��ه دهه 90مخصوصا با
فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ،کشورهای زیادی که
تا پیش از این در اردوگاه شرق بودند نیز به نوعی به لیبرال
دموکراسی های غربی پیوستند ،به همین دلیل در ان زمان
این سوال پیش امد که حدومرز اروپا تا کجا پیش خواهد
رفت .بحث تعیین حدود جغرافیایی اتحادیه اروپا به یک
بحث بسیار پیچیده و طوالنی مدت میان کارشناسان و
سیاستمداران اروپایی تبدیل شد و نهایتا ان نتیجه حاصل
شد که قاره اروپا چیزی شبیه یک شبه جزیره است که از
یک طرف به روسیه و از طرف های دیگر به دریا منتهی
می ش��ود .این حدود هم حدود جغرافیایی اروپا و هم
مرزهای فرهنگی این قاره به ش��مار می اید .با گذشت
زمان این پیچیدگی پیش امد که در معاهدات و توافقاتی
که معموال در چارچوب اتحاد غرب علیه شرق در جنگ
سرد صورت می گرفت ،یک استثنایی وجود داشت و ان
ترکیه بود .ترکیه ،کشوری مسلمان که از نظر جغرافیایی نیز
به طور کامل در خاک اروپا قرار ندارد در زمان جنگ سرد
به عضویت ناتو درمی اید؛ این بازمانده امپراتوری عثمانی
که سال های سال بزرگترین دشمن فرهنگ مسیحیت به
شمار می امد تحت الحمایه سیستم امنیت جمعی اروپا و
امریکا قرار گرفت .این استثنا بعدا اروپا را با مشکل مواجه
کرد ،چراکه انها به ترکیه اجازه دادند به ناتو راه یابد و به
این کشور امتیازات متعدد دیگری دادند تا در خاورمیانه
و علیه ش��وروی خط مقدم انها باش��د .در این شرایط
اکنون چگونه می توانند این کشور را از گرفتن امتیازات
جدید منع کنند .به همین دلیل با مساله عضویت ترکیه در
اتحادیه اروپا از همان ابتدا به صورت یک مورد استثنایی
برخورد شد؛ یعنی نه رد کامل و نه قبول کامل .از همان
زمان عضویت های مشروط ،عضویت های درجه یک،
دو و سه و عضویت های مدت دار در این اتحادیه شکل
ی این اقدامات به ای��ن خاطر بود که انها
گرفت و تمام
نمی خواستند ترکیه در ساختار اروپای متحد جای بگیرد.
اگر به اساسنامه اروپای متحد دقت کنیم ،درمی یابیم این
اساس��نامه انچنان که انها می گویند هم سکوالر نیست
یعنی در ان موارد متعددی وجود دارد که مذهب رسمی
و دولتی اروپای متحد را مسیحیت نام برده اند .در 10سال
اخیر شاهد بودیم که رهبران غربی به خصوص رهبران
المان ،فرانس��ه ،انگلیس و ...با شدت بیشتری راجع به
ترکیه صحبت می کنند و اگر فرصتی پیدا کنند حمالت
شدیدیعلیه ترک هاوسیاست هایشاندرپیشمی گیرند.
از مجموع این تحوالت برداشت می شود که کشورهای
غربی اصال مایل نیستند یک کش��ور مسلمان به جمع
کشورهای مسیحی شان بپیوندد .بسیاری از مسائلی که
در گذشته برای اروپای متحد به عنوان فرعیات مطرح
می شد امروزه به دلیل حل شدن اصلی ترین موضوع یعنی
مساله جنگ میان المان و دیگر کشورها به صورت اصول
درامده است .یکی از این مسائل ،مساله مذهب ،فرهنگ و
تمدن اروپای متحد است؛ اروپای متحد خودش را وارث
این دایره فرهنگی از یونان تا رم باستان و ...می داند .این
دایره هیچ گاه ترکیه را نخواهد پذیرفت.
اصالحات بی نتیجه
شایان ذکر است طی این سال ها ترکیه به موازات
این کاره��ا برای جلب نظر اروپای واحد یک س��ری
اصالحات نیز انجام داد ،اما با گذشت زمان روند این
اصالحات کند شد و اواخر دهه 90و اوایل دهه جاری
شاهد بهانه تراشی های متعددی از جانب اروپا بودند.
یعنی در هر جلسه ای که برای تعیین تکلیف عضویت
ترکیه تش��کیل می ش��د اروپایی ها بهانه های متعددی
از جمله مس��اله حقوق بش��ر ،حقوق زن��ان ،درصد
باس��وادی ،فس��اد اداری و ده ها مورد دیگ��ر را پیش
می کشیدند .البته این ش��اخص ها برای عضویت در
اروپای متحد وجود دارد اما در مورد ترکیه سختگیری
بیشتری انجام می ش��د؛ چراکه بسیاری از کارشناسان
اروپای متحد معتقد بودند ترکیه ،پایان اروپاس��ت و
پیوستن ترکیه به این حوزه یعنی پایان اروپای متحد،
مسیحی و دژ اروپایی.اولین مس��اله ای که در راستای
اصالحات در دولت پیشین ترکیه انجام گرفت بحث
حجاب بود .اروپایی ها مایل بودند از ترکیه یک چهره
سکوالر و غیرمسلمان بس��ازند ،ترک ها هم در برخی
زمینه ها با غرب همراهی کردند .همچنین مساله کردها
که به عن��وان یک عام��ل ناامنی برای ترکیه به ش��مار
می رفت توسط اروپایی ها تقریبا مهار شده بود و عمال
در 10سال گذش��ته گروه پ ک ک به نوعی به انفعال
کشیده شده بود .در ادامه دولت ترکیه همواره تالشش
بر این بود که نش��ان دهد در حال اج��رای برنامه های
سواداموزی و توسعه در مناطق روستایی اش است .از
بعد اقتصادی هم شاهد رشد و شکوفایی این حوزه در
ترکیه بودیم ،البته بیش��تر این رشد به واسطه صادراتی
بود که این کشور انجام می داد .اگر اروپایی ها نگاهی
واقع گرایانه به ترکیه داشته باشند مساله غیرنظامی شدن
حکومت ترکیه برای نخس��تین بار بعد از 500-600
سال مساله مهمی است و این در حالی است که مساله
حکومت نظامیان نیز یکی از انتقاداتی بود که اروپا بر
ترکیه وارد م��ی اورد .پس می بینیم ترکیه در راس��تای
ورودش به اتحادیه اروپا اصالحات بسیاری انجام داد،
اما برخی رهبران مانند سارکوزی و مرکل ،موضع شان
را نس��بت به این کش��ور تندتر کردند .با این اوصاف
انتظار می رود به زودی انها یک بهانه بزرگتری را برای
عدم پذی��رش عضویت ترکیه بتراش��ند و با صراحت
بیشتری این کشور را از خودشان برانند.
مخالفت های بی پایان اروپا
مخالفت ب��ا عضویت ترکیه از جان��ب اروپاییان
ابعاد مختلفی را شامل می شود .از جمله علل مخالفت
اروپاییان با عضوی��ت ترکیه در این اتحادیه ،مس��اله
جمعیت اس��ت .اگر ترکیه به عضوی��ت اتحادیه اروپا
درمی امد تبدیل به پرجمعیت ترین کش��ور این حوزه
می شد .بسیاری با این مساله مشکل داشتند و عقیده شان
بر این بود که امروز المان پرجمعیت ترین کشور اروپای
متحد اس��ت و اگر ترکیه به انها ملحق ش��ود ،با رشد
جمعیت باالیی که دارد از دیگر کش��ورهای اروپایی
جلو خواهد زد .همچنین بحث نفوذ فرهنگ اسالمی،
گسترش تروریسم و بنیادگرایی نیز از دیگر بهانه های
اروپا بود .انها بر این ب��اور بودند که اگر مرزهای میان
ترکیه و اروپا برداشته ش��ود ،ترکیه مدخلی برای ورود
تمامی نیروها و تفکرات ان سوی ترکیه به این منطقه
خواهد شد .اما در نهایت تمامی این بهانه ها به مسائل
فرهنگی بازمی گردد و در اص��ل انها نمی خواهند یک
کشور مسلمان را در میان خودش��ان بپذیرند .اروپای
متحد هیچ گاه ترکیه را نمی توان��د بپذیرد و همواره این
کشور را به عنوان یک غریبه قلمداد می کندg .
39
بین الملل
معمای امنیت در عراق
بین الملل
مثلث شماره109
عراق در التهاب
سرانجام جدال مالکی و الهاشمی به کجا می انجامد؟
40
بین الملل
مثلث شماره109
41
هزینه های استقالل
مالکی می خواهد قدرت در عراق یکپارچه شود
سعیده سادات فهری
1
بین الملل
با سقوط رژیم صدام حسین یک موج ناامنی عراق را
فراگرفتکهمهمترینعناصرانالقاعدهوبعثی هابودند.از
انجایی که برای امریکا خیلی اهمیت داشت که این موج
مهار شود ،بخشی از عوامل ناامنی یعنی افرادی که به نوعی
بابعثی هادرارتباطبودندراواردائتالف سازیکردکهصالح
المطلک و طارق الهاشمی نیز جزو این دسته هستند .این
افراد یک پا در دولت داشتند و یک پا در تروریسم و ناامنی.
بااینوضعیتتقریباازسهسالپیشاشکاربودکهبخشی
از عملیات ناامنی از درون دولت هماهنگ می شود .مالکی
تذکردادهبودوشواهدینیزمطرحبوداماامریکادرانزمان
حاضربهپذیرشنبود.درنهایتباخروجامریکاحادثه ای
اتفاق افتاد که این مساله را تبدیل به اولویت کرد و ان طرح
تروراقایمالکیدرپارلمانبود.عواملیکهاینکارراانجام
ی بودند .این افراد در
داده بودند محافظ های طارق الهاشم
تلویزیوننیزاعالمکردندکهبهدستخوداقایهاشمیبه
چنین اقدامی مبادرت ورزیده اند .این مساله اکنون به یک
مساله غیرقابل بازگشت تبدیل شده ،چرا که دولت حافظ
امنیتاستوتمامعناصریکهدردولتهستند،بایدپایبند
به این اصل باشند و اگر پایبند نباشند نباید در چارچوب
دولتباقیبمانند.اصرارمالکیهمبهاینمسالهبازمی گردد
که بحث ناامنی در عراق باید یکس��ره شود.در حقیقت
ماجرا از انجا شروع شد که حکم جلب الهاشمی ،معاون
رئیس جمهوری عراق به اتهام دست داشتن در عملیات
تروریستی مقابل ساختمان پارلمان عراق توسط نوری
المالکی این روزها عراق را دچار تنش و التهاب بسیاری
کرده اس��ت .پس از صدور این حکم خبر رس��ید طارق
الهاشمی کهتحت تعقیبدستگاهقضاییاست،چندروزی
است به منطقه کردستان در ش��مال عراق گریخته است.
همچنین برخی رسانه های عراق از فرار طارق الهاشمی به
ترکیهازطریقمنطقهکردستانعراقباکمکمسئوالناین
منطقه خبر داده اند .اما به دنبال این صحبت ها دفتر جالل
طالبانی با صدور بیانیه ای اعالم کرد که طارق الهاش��می
مهمانجاللطالبانیاستوتحتهرشرایطیدردادگاهی
درون کشور که نس��بت به تحقق عدالت در ان مطمئن
باشد ،حضور می یابد .از دیگر سو احسان العوادی ،یکی از
نمایندگانائتالفدولتقانونعنوانداشتکههفتتناز
یبهاتهامدستداشتندرانفجارهایروز
محافظانالهاشم
پنجشنبهگذشتهبغداددستگیرشدند.
حسین رویوران ،کارشناس مسائل خاورمیانه در
رابطهبااقداماخیرنوریمالکیمبنی برصدورحکمطارق
الهاشمی توضیح داد « :نخس��تین واکنشی که طرفداران
هاش��می بعد از طرح اتهام علیه وی انجام دادند ،این بود
که 18نقطه بغداد را منفجر کردند .این امر بیانگر ان است
که هاشمی بر شبکه گسترده ای از تروریسم سوار است و
هر لحظه امکان سازماندهی ناامنی در کشور وجود دارد.
اتفاقی که اخیرا در عراق افتاد یکی از برنامه های انها بود .به
همین دلیل تصور من بر این است که چون دولت تصمیم
گرفتهناامنیرایکسرهکندقطعاواکنش هاییازطرفمقابل
خواهددیدوتاریشهکنکردنتروریسممردمعراقناگزیر
بهپرداختکردنبرخیهزینه هاخواهندبود.اینهزینه ها
برایرسیدنبهصلحوریشهکنکردنناامنیاجتنابناپذیر
است » .رویوران بر این باور است که سیاستی که مالکی در
پیش گرفته صحیح است چرا که نقش دولت ایجاد امنیت
مثلث شماره109
42
استوهرگونهنقشمتعارضبااینمسالهبایدحذفشود.
اما در رابطه با انتخاب زمان برای صدور حکم جلب طارق
الهاشمی معتقد استکه شاید اکنون زمان مناسبی نبود .اما
در هر حال امروز یا فردا این هزینه باید پرداخت می شد تا
عوامل ناامنی در عراق از میان برداشته شوند.
تالش امریکا برای برکناری نوری المالکی
به دنبال این اختالفات در دولت عراق یک روزنامه
کویتی از تالش مس��ئوالن ارش��د دول��ت امریکا برای
جایگزینکردنابراهیمالجعفریبهجاینوریالمالکیبه
دنبال اختالفات سیاسی اخیر به وجود امده در عراق خبر
داد .رویوران در این رابطه توضی��ح داد «:در حال حاضر
ائتالفملیعراقیعنیائتالفیکهدرصدرشمجلسملی
عراق و صدری ها قرار دارند ،به همراه ائتالف دولت قانون
ازمالکیحمایتکرده اندوبهعبارتیمی توانگفتمالکی
تحتحمایتشیعیاناست،حتیشخصابراهیمجعفری
هم از نخست وزیر حمایت کرده است .این مساله نشان
می دهد جریانشیعهدرصددنیستبانیروهایتروریستی
علیه مالکی ائتالف کند ،اختالفی درون شیعه نیست و این
ائتالف اجازه نمی دهد شخص مالکی هدف قرار بگیرد.
بنابراینبحثجایگزینیابراهیمجعفریبانوریالمالکی
کهتوسطهاشمیمطرحشدبرایشیعیانخیلیقابلقبول
نیست .در این میان نقش امریکا و عربستان در تحوالت
اخیر عراق نیز حائز اهمیت اس��ت .افرادی که اکنون در
عراق به تفرقه افکنی در دولت پرداخته اند همگی به نوعی
با امریکا و عربستان در ارتباط هستند ».وی در این رابطه
ییکیازگماشته هایعربستاناست
گفت«:طارقالهاشم
و حمایت گسترده عربستان از لیست العراقیه هم به نوع
رابطهاینکشورباهاشمیومطلکبازمی گردد.اماپیرامون
رابطه این افراد با امریکا می توان گفت که امریکا خودش
اینافرادرابهعنواننمایندگاناهلسنتواردائتالفحاکم
کردتابهاهدافشبرسد.جایگاهیکهاکنوناینافرادکسب
کرده اند بدون کمک امریکا صورت نمی گرفت و امریکا
در این رابطه مسئولیت دارد.
همزمان با اختالفاتی که میان برخی اعضای ائتالف
العراقیه و ن��وری المالک��ی رخ داد ،برخی اس��تان های
سنی نش��ین عراق نیز فرصت را مغتنم ش��مرده و اعالم
کردند که می خواهند به صورت فدرالی اداره شوند ».این
کارشناس مس��ائل خاورمیانه توضیح داد که تاکنون دو
اس��تان صالح الدین و دیالی چنین درخواستی را مطرح
کرده اند و این در حالی اس��ت که قانون اساسی عراق به
هر استانی این اجازه را می دهد که فدرال شود .اما این امر
مقررات بسیار زیادی دارد و باید با موافقت نخست وزیر
صورت بگیرد .تا االن مالکی موافق چنین فرایندی نبوده
و این مساله تنها در حد یک درخواست باقی مانده است.
وی ادامه داد« :به نوعی می توان گفت این درخواست ها با
سیاست های مالکی در تعارض است ،چرا که سنی ها یک
اقلیت بودند که بر عراق حکومت می کردند و با سقوط
صدام به واسطه تروریسم ،تالش کردند شرایط قبلی را
برگردانندامابهمحضاینکهازبازگشتشرایطناامیدشدند
از کلی نگری و تمامیت خواهی عراق به خردنگری استانی
روی اوردند .این مساله یک عقب نشینی از خواسته های
نابحقی است که داشتند و این یک شاخص است که نشان
می دهدسنی هاحجمواقعیخودشانرادرساختارسیاسی
عراق پذیرفته اند .اکنون ائتالف العراقیه حضورش را در
پارلمان بایکوت کرده که این امر یک بازی سیاسی و یک
برگه فشار علیه مالکی است و در شرایط کنونی هر لحظه
ممکن است تصمیم گیری در این زمینه تغییر پیدا کند .در
اخرین تحوالت اختالف میان مالکی و هاشمی یکی از
نمایندگانفهرستائتالفدولتقانونکهخواستنامش
فاش نش��ود ،بیان کرده که «نوری المالکی» نخست وزیر
عراق اس��ناد جدیدی را علیه «طارق الهاش��می» معاون
رئیس جمهوری عراق به دستگاه قضایی ارائه داده است.
وی توضیح داده که این اسناد ،اسناد خطرناکی هستند که
الهاشمی را محکوم می کند و شورای قضایی عراق نیز در
حال بررسی و تحقیق درباره این اسناد است.امریکا که به
تازگی نیروهایش را از عراق خارج کرده این روزها باز به
دنبالفرصتیاستکهنفوذشدرعراقرابازافرینیکند.در
همین راستا «جو بایدن» معاون رئیس جمهور امریکا روز
سه شنبه گذشته به منظور بررسی بحران ایجاد شده میان
ائتالفدولتقانون بهریاستمالکیوفهرستالعراقیهبه
ریاست «ایاد عالوی» وارد عراق شد .این در حالی است که
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که بحران های اخیر در
عراق از جانب امریکا رهبری می شود و امریکا به دنبال ان
استکهبااینبحران افرینی هابهنوعیدولتشیعینوری
مالکیراتحتفشاربگذارد.
نوری مالکی ،نخست وزیر عراق که وظیفه ایجاد
ارامش و ثبات در کش��ور را برعهده دارد روز سه شنبه
گذش��ته با دعوت به تحکیم وحدت ملی ،اظهاراتی را
که فضای وحدت ملی را مغش��وش می کند ،محکوم
کرد .مالکی در مراسم استقبال از هیاتی از اتحادیه علمای
مسلمان جهان در عراق ،با تاکید بر لزوم حفظ منبرها در
مساجد و حسینیه ها از همگان خواست برای تحکیم
وحدت ملی و کنار گذاشتن اختالفات طایفه ای بکوشند.
مالکی همچنین بر حمایت خود از تمامی تالش هایی که
برای بیداری و اگاهی ملت عراق جهت حفظ وحدت
و کنار گذاشتن اختالفات انجام می گیرد ،تاکید کرد .از
دیگر سو ،مالکی طی تماسی تلفنی با نبیل العربی ،دبیرکل
اتحادیه بر حمایت خود از تالش های این اتحادیه برای
حل مشکالت و مسائل کش��ورهای عرب تاکید کرد.
در این گفت وگو همچنین العربی از مالکی خواس��ت
برای حل اختالفات موجود و رویارویی با چالش هایی
که کش��ورهای عربی در ح��ال حاضر ب��ا ان روبه رو
هستند ،تالش کند .در پی باال گرفتن اختالفات سیاسی
در عراق ،جری��ان صدر برگزاری انتخاب��ات پارلمانی
زودهنگام را در این کشور خواستار شد« .بهاء االعرجی»،
رئیس فراکسیون االحرار وابس��ته به جریان صدر در
پارلمان عراق برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام
را در این کشور به عنوان را ه برون رفت از بحران کنونی
این کشور خواستار شد .از سوی دیگر ،منابع پارلمانی
عراق اعالم کردند که اس��امه نجیف��ی ،رئیس پارلمان
عراق به زودی با جالل طالبانی ،رئیس جمهوری این
کشور و مسعود بارزانی ،رئیس منطقه کردستان عراق
دیدار خواهد ک��رد و درخصوص طارق الهاش��می،
معاون رئیس جمهوری عراق که به دس��ت داشتن در
برخی عملیات تروریستی و س��عی برای اجرای این
گونه عملیات متهم ش��ده و به منطقه کردستان عراق
گریخته اس��ت ،مذاکره خواهد ک��رد .در همین حال
نوری مالکی ،نخست وزیر عراق نیز از مقامات منطقه
کردستان عراق خواست تا الهاشمی را به دولت مرکزی
تحویل دهن��د .اوضاع عراق هر لحظ��ه در حال تغییر
است ولی انچه مسلم است این که مالکی برای ایجاد
ثبات در کش��ورش از هیچ تالش��ی فروگذار نخواهد
کرد و اج��ازه نخواه��د داد دولتی که پ��س از 10ماه
کشمکش سیاسی تشکیل ش��ده ،به این سادگی ها از
هم بپاشدg ».
شکاف در ائتالف عالوی
مروری بر احزاب حاضر در قدرت عراق
سیامک کاکایی /کارشناس مسائل عراق
گروه های عراقی ،نیازمند تفاهم ملی
ارای��ش سیاس��ی دول��ت و پارلمان ع��راق از
این چه��ار ائتالف تش��کیل ش��ده ،ام��ا می��ان اینها
اختالف نظرهایی وجود داشت که در استانه تشکیل
دولت در سال 2010باعث شد 10ماه تشکیل دولت به
تاخیر بیفتد .این امر نشان داد ممکن است دولت جدید
در عراق شکننده باش��د و اکنون ان شکنندگی بیش از
هر زمان دیگری هویدا ش��ده است .اکنون فضای کار
دولت باید مبنی بر اجماع و تفاهم ملی باشد تا در این
فضا بتوانند ثبات را در کش��ور حفظ کنند .در شرایط
کنونی دولت عراق نیازمند اجماع ،حمایت مردمی و
تفاهم میان گروه هاس��ت .این گروه ها باید به نحوی
رفتار بکنند ک��ه مرجعیت نیز از انه��ا حمایت کند تا
وحدت در کشور حفظ شود .تداخل تنش های سیاسی
در عراق با خروج نیروهای امریکایی این سوال را برای
برخی به وجود اورده که ایا ممکن است عراق پس از
این دستخوش بحران ش��ود .بنابراین ازمون جدی و
بزرگی اکنون پیش روی گروه ه��ای عراقی قرار دارد
مبنی بر اینکه تاچ��ه حد می توانند تعام��ل ،تحمل و
عقالنیت سیاسی خودشان را درجهت پیشبرد روند و
گذار عراق به دوره جدید به کار گیرند؛ دوره ای که با
خروج نیروهای امریکایی امور باید عراقی شود و اگر
این کشور دچار تحوالت دگرگون ساز ،جدال سیاسی
و سهم خواهی های گروه ها شود ،روزهای سختی را
در پیش خواهد داش��ت .در حال حاض��ر باید ببینیم
گروه های عراقی تاچه حد می توانند منافع ملی عراق
را بر سهم خواهی حزبی و ائتالفی شان ترجیح دهند.
فهرست العراقیه که پیشگام بازی های سیاسی در عراق
ی را در برهه کنونی بر عهده دارد.
است نقش بسیار مهم
باید منتظر باشیم و ببینیم ایا این گروه دولت را به سمت
کشمکش های درونی پیش می برد .در این بین دو عامل
دیگر نیز تاثیرگذار است؛ نخست اینکه کردها تا کجا
با العراقیه همراهی خواهند کرد و دیگر اینکه این قوم
تاچه حد می تواند همفکری و همکاری پیشین خود
با دولت قان��ون را حفظ کند؛ اینها عواملی اس��ت که
می تواند مسیر حرکت سیاسی عراق را دگرگون کندg.
بین الملل
2
مثلث شماره109
ش��رایط سیاس��ی ع��راق در روزه��ای اخیر
تحت تاثی��ر تحوالت دگرگون س��ازی ق��رار گرفته
اس��ت .این تحوالت از این منظر قابل توجه اس��ت
که به یک تنش سیاس��ی در داخل این کشور منجر
ش��ده و در همین ح��ال در ناامنی ها نیز گس��ترش
بیش��تری پیدا کرده اس��ت .مجموعه این تحوالت
سیاس��ی که پس از اتهامات علیه طارق الهاش��می،
معاون رئیس جمهوری عراق مطرح شد و در عرصه
سیاس��ی و محیط داخل��ی عراق م��ورد بحث قرار
گرفت ،نش��ات گرفته از یک رش��ته عوامل داخلی
و بیرونی اس��ت .از این منظر که نش��ان می دهد در
داخل جدال های سیاس��ی از پیش می��ان ائتالف ها
و گروه های انتخاباتی وجود داش��ته و در بیرون و
در عرصه منطقه ای نیز کش��ورهایی مانند عربستان
از جریان های��ی همچون العراقی��ه حمایت می کنند
که این نوعی دخالت در امور داخلی عراق اس��ت.
همزمان با این رویدادها امریکا به عنوان کش��وری
که اش��غال کننده عراق ب��وده و هم اکن��ون در حال
خارج ک��ردن نیروهایش از این کش��ور اس��ت نیز
چشمداشت هایی به عراق دارد .این امر بیانگر این
واقعیت است که در امریکا شخصیت ها و نهادهایی
هس��تند که روند تحوالت عراق را رصد می کنند و
این تمایل در میان انها وجود دارد که ش��رایط را به
س��متی س��وق دهند که از نتیجه فرایندها و عوامل
امنیت��ی این حاصل ش��ود که حض��ور امریکایی ها
در عراق به نفع این کش��ور بوده و این دیدگاه همان
گروه هایی اس��ت که می گفتند اگر امریکا از عراق
خارج شود ،این کشور دستخوش بحران و بی ثباتی
خواهد ش��د .بنابرای��ن جا دارد به ارایش سیاس��ی
گروه هایی که در انتخابات سال 2010شرکت کردند
و اکنون ترکیب دولت را تش��کیل می دهند ،نگاهی
بیفکنیم.
ائتالف دولت قانون :ائتالف دولت قانون یک
ائتالف سیاس��ی انتخاباتی اس��ت که نوری مالکی،
نخس��ت وزیر عراق و حزب الدعوه در سال ۲۰۰۹
برای شرکت در انتخابات ایالتی تشکیل دادند .این
ائتالف مهمترین ائت�لاف در انتخاب��ات بود که در
رتبه دوم قرار گرفت و 89کرس��ی کس��ب کرد .نام
این ائتالف اش��ارتی بر بهبود وضعیت امنیتی عراق
در دوران حکومت نوری مالکی بود؛ دس��تاوردی
که پس از نبرد بصره و دیگر عملیات های نیروهای
مسلح عراق حاصل ش��د .در این ائتالف به ریاست
نوری مالک��ی افراد مهمی چون علی دباغ ،حس��ین
شهرستانی و روس��ای برخی عشایر عرب و ترکمن
جای دارند .این ائتالف تجربه سیاسی اش را پس از
انتخابات محلی و استانی نشان داد و ان زمانی بود
که توانس��ت در انتخابات 2009ایالتی کرسی های
زیادی را به دست بیاورد .در انتخابات ایالتی ۲۰۰۹
این ائتالف ب��ا کس��ب 28/8درص��د ارا موفق به
تصاحب ۱۲۶کرس��ی از مجموع ۴۴۰کرس��ی شد
و موفق ترین فهرس��ت انتخاباتی ب��ود .این مقطع،
مقطعی بود که دول��ت قانون خودش را وارد عرصه
سیاس��ی عراق کرد تا با ائتالف ملی ع��راق رقابت
کن��د .در انتخابات مجلس نماین��دگان عراق ۲۰۱۰
ائتالف دولت قانون با کس��ب ۸۹کرسی از مجموع
۳۲۵کرس��ی مجلس در جایگاه دوم پس از ائتالف
العراقیه قرار گرفت.
ائتالف العراقی��ه :این ائتالف ب��ه رهبری ایاد
عالوی توانست در پارلمان 91کرسی کسب کند و
در جایگاه نخس��ت قرار بگیرد .نسبت به انتخابات
سال 2005تغییری در این فهرست به وجود امد و
ان پیوس��تن برخی ش��خصیت های مهم اهل سنت
به این فهرس��ت بود .ب��ا این تغییرات کش��ورهایی
چ��ون امریکا و عربس��تان نی��ز به حمای��ت از این
فهرس��ت پرداختند .به عنوان نمونه طارق الهاشمی
یا صالح المطل��ک که پیشتر گرایش بعثی داش��تند
نیز به این ائتالف پیوس��تند .در این شرایط انها یک
جبهه شیعی -س��نی را تش��کیل دادند و توانستند
در پارلمان بیش��ترین کرس��ی را کس��ب کنند .این
ائتالف ک��ه خ��ود را جریانی س��کوالر و فراقومی
معرفی می کند با اتح��اد ایاد عالوی ،سیاس��تمدار
شیعه س��کوالر و صالح المطلک ،سیاستمدار سنی
ملی گرا تش��کیل ش��د .ط��ارق الهاش��می ،محمود
مشهدانی ،عدنان باجه جی و جبهه ترکمنی عراق از
دیگر سیاستمداران و احزاب مهمی بودند که به این
ائتالف پیوستند .مهمترین انتقادی که از این ائتالف
صورت می گرفت به ارتباط انه��ا با اعضای حزب
منحل شده بعث مربوط می شد .ایاد عالوی و صالح
المطلک هر دو در گذشته سابقه عضویت در حزب
بعث را داشته اند.
ائتالف مل��ی عراق :ای��ن ائتالف متش��کل از
30گروه اس��ت و افرادی چون عمار حکیم ،ابراهیم
جعفری ،احمد چلبی و برخی افراد وابس��ته به صدر
در ان وج��ود دارند .این گروه با دولت قانون بس��یار
همفکر است ،به همین دلیل این دو ائتالف یک ائتالف
جدید به ن��ام اتحاد ملی ع��راق را تش��کیل دادند که
اکنون اکثریت حکومت دس��ت انهاست .این ائتالف
در انتخاب��ات س��ال 2010ائتالف ملی ع��راق که از
سازمان های مهم ش��یعیان اسالمگرای عراق همچون
مجلس اعالی اس�لامی عراق و جریان صدر تشکیل
شده با ۷۰کرسی در جایگاه سوم قرار گرفت .ائتالف
کردستان :این ائتالف متشکل از دو حزب عمده کرد
یعنی اتحاد میهنی و حزب دموکرات کردس��تان است
که در انتخابات س��ال 2010با ۴۳کرسی در جایگاه
چهارم ایستاد.
43
فهرست العراقیه
این روزها عراق را
دچار تنش کرده
است .جدال اخیر
العراقیه با دولت عراق
بر شدت و دامنه
این تنش ها افزوده
است ،به گونه ای که
برخی کارشناسان از
بازگشت ناامنی و
بی ثباتی به عراق
سخن می گویند
پشت پرده تنش ها
چه کسی از نا امنی ها در عراق سود می برد؟
مجید صفاتاج-کارشناس مسائل بین الملل
بین الملل
3
مثلث شماره109
فهرست العراقیه به ریاست ایاد عالوی این روزها
عراق را دچار تنش های بس��یاری کرده اس��ت .از یک
سو س��خنان صالح المطلک در رابطه با نوری المالکی
و س��پس اخراجش از پارلمان و از دیگر س��و افشای
دست داشتن طارق الهاشمی ،معاون رئیس جمهوری
عراق در انفجارهای تروریستی کشور و صدور حکم
دس��تگیری وی باعث ش��ده عراق همزمان با خروج
نیروهای امریکایی از این کش��ور دچار التهاب و تنش
شود .شکل گیری جریان العراقیه عمدتا با هدف مقابله با
جریان شیعه در عراق بود .بعد از اشغال عراق و انتخاباتی
که برگزار شد ،امریکایی ها احساس کردند در صورتی
که دموکراسی و مردم ساالری در این کشور نهادینه شود
جریانی از دل ایطن مردم ساالری بیرون خواهد امد که
مطلوب امریکا نخواهد ب��ود و عمدتا جریانی خواهد
بود که همراه و همسو با انقالب اس�لامی ایران است.
از جمله می توان جناح هایی مانند حزب الدعوه ،مجلس
اعالی اسالمی عراق و اسالمگرایان ش��یعه را نام برد
که همواره همس��وی ایران بوده اند .در این شرایط این
امریکاس��ت که متضرر می ش��ود؛ به همین خاطر از
مجموع جریان های معارض ش��یعه تشکلی را ایجاد
کردند به نام العراقیه .این تش��کل از تمامی گرایش ها
شامل لیبرال ها ،سنی های افراطی ،سنی های محافظه کار
و بعثی ها تشکیل شده اس��ت .رهبری این جریان نیز
برعهده ایاد عالوی است؛ یک فرد شیعه -سکوالر-
بعثی .باقی اعض��ای این ائتالف نیز ب��ه نوعی همگی
علیه شیعیان هس��تند؛ از جمله صالح المطلک که یک
فرد بعثی است و طارق الهاشمی که از جناح های اهل
سنت است و نگرشی ضدشیعه دارد .ائتالف العراقیه در
اخرین انتخابات پارلمانی عراق به یک نقطه اشتراک
رسیدند و ان مقابله با اکثریت اسالمگرایان جامعه بود.
امریکایی ها که امده بودند تا به واسطه اشغال عراق هم
از سفره باز نفت عراق استفاده کنند و هم با سرنگونی
صدام حس��ین یک حکومت الت دس��ت خودشان را
44
جایگزین کنن��د اصال نمی پذیرند ک��ه یک حکومت
مستقل مردمی در این کشور ش��کل بگیرد .حوادث و
رویدادهای عراق به خصوص نق��ش مرجعیت دینی
یعنی ای��ت اهلل سیس��تانی در عراق ،تاکید ش��یعیان بر
تشکیل مجلس موسس��ان و ملی و همچنین تشکیل
یک دولت موقت و س��پس دائمی باعث شد امریکا،
عراق را در جهت مخالف خواسته های خودش ببیند.
بنابراین تحلیلگران اعالم داشتند امریکا به رغم اینکه
هزاران میلیون دالر در عراق هزینه کرد ،اما نتوانس��ت
حضورش را در ع��راق تثبیت کند .پ��س از انتخابات
عراق ،العراقیه به صورت جدی پا به صحنه سیاس��ی
گذاش��ت .جریان هایی در این ائتالف وجود دارند که
به هر نحوی می خواهند حاکمیت را از شیعیان بگیرند
و منافع خودشان را تامین کنند .در واقع این گروه ها به
دنبال ان هس��تند که دوباره مانند دوره صدام حس��ین
حاکمیت اقلیت سنی بر اکثریت ش��یعه را حکمفرما
کنند .در می��ان این گروه ها حتی کس��انی مانند صالح
المطلک نیز هستند که وقتی می بیند نمی تواند از طریق
روند دموکراسی در عراق منافعش را تامین کند ،حاضر
به تجزیه عراق می شود .یکی از نقاط اختالف جریان
العراقیه با ائتالف دولت قانون به رهبری نوری مالکی
پس از انتخابات عراق،
العراقیه به صورت جدی پا
به صحنه سیاسی گذاشت.
جریان هایی در این ائتالف
وجود دارند که به هر
نحوی می خواهند حاکمیت
را از شیعیان بگیرند و
منافع خودشان را تامین
کنند .در واقع این گروه ها
به دنبال ان هستند که
دوباره مانند دوره صدام
حسین حاکمیت اقلیت
سنی بر اکثریت شیعه را
حکمفرما کنند
نیز همین اس��ت که عمدتا اعضای العراقیه برخالف
اعضای ائتالف قانو ن ،ساز جدایی طلبی و تجزیه عراق
را می زنند .شاهد بودیم که اعضای العراقیه برای رسیدن
به هدفشان از هیچ کاری دریغ نکردند .از یک سو صالح
المطلک ان سخنان را علیه مالکی به میان اورد و از دیگر
ی به دلیل نگرش ضدشیعه ای که دارد
سو طارق الهاشم
نامش در پس انفجارهای عراق که اغلب علیه شیعیان
شکل می گرفته ،قرار می گیرد .این افراد تالش شان را
متمرکز کرده اند تا پس از خروج نیروهای امریکایی از
عراق این کشور را دچار ناامنی کنند و به سمت ایجاد
مناطق ازاد و شهرهای سنی نشین به ویژه در غرب عراق
گام بردارند .انها می خواهند از این طریق زمینه را برای
ایجاد دولت های مستقل دیگر در عراق اماده کنند .نکته
دیگری که در خصوص ائتالف العراقیه باید مورد توجه
قرار بگیرد ،این است که در عراق به رغم اینکه از لحاظ
عددی اکثریت را شیعیان تشکیل می دهند و در پارلمان
هم بیشتر کرسی ها را دارند ،اما تحت شرایط اشغال و
سلطه امریکایی ها پیشنهاد تش��کیل دولت توافقی را
مطرح کردند تا برحسب جایگاه هرکدام از جناح های
سیاسی ،مس��ئولیت ها تقسیم ش��ود .در همین راستا
امریکایی ها تالش کردند جریان همس��و با خودشان
یعنی العراقیه را به هر طریقی در دولت عراق و در مناطق
بزرگ قرار دهند تا در مواقع مناسب از انها استفاده شود.
یعنی همین نفس وجود توافق طایفه ای در عراق باعث
شده عمدتا در این کشور دولت نوری مالکی نتواند با
دست باز عمل کند .بنابراین به نظر می رسد با توجه به
تاثیرپذیری فهرست العراقیه از امریکا و همچنین این
مساله که این گروه بیشتر به دنبال منافع حزبی و قومی
خودش اس��ت ،این جریان همچنان ساز مخالفت را با
دولت نوری مالکی ادامه خواهد داد .از دیگر س��و این
ائتالف در کوتاه مدت دچار اختالف خواهد شد؛ چراکه
این جریان از گروه ها و جریان های سیاس��ی مختلفی
تشکیل شده است .انها در یک نقطه نظر اشتراک داشتند
و ان مخالفت با جایگاه شیعیان بود .بنابراین پیش بینی
می شود در اینده در صورت استمرار وضعیت بی ثباتی در
عراق از یک سو فهرست العراقیه با مخالفت جریان های
محافظه کار و میانه رو روبه رو شود و از دیگر سو دولت
قانون به رهبری نوری مالکی به دنبال تشکیل دولتی که
برامده از اکثریت مجلس باشد برود و این دولت توافقی
نیز به کارش خاتمه دهدg .
پیشنهاد میانجی گری به ایران
عراق و بحران های پایان ناپذیرش
ترجمه :محمد عارفی
4
بین الملل
مثلث شماره109
نیروهای امریکایی هنوز چندان از عراق دور
نشده بودند که این کشور شاهد انفجارهای بزرگ
امنیتی و سیاسی شد؛ گویی انها بمب های ساعتی
در این کشور کار گذاشته اند و منتظر ان بودند از
عراق خارج شوند تا بر دگمه ای از راه دور فشار
دهند و اوضاع این کشور را به هم بریزند .انفجار
مهیب بغداد و کشته شدن بیش از 70نفر و زخمی
ش��دن نزدیک به 200نفر نخستین انفجار مرگبار
بزرگی بود که پس از خروج نیروهای امریکایی
عراق شاهد ان اس��ت .در همین زمان نیز بحران
«طارق الهاشمی» و اتهام دخالتش در انفجارها و
ترورهای متعدد از جمل��ه حمله به پارلمان عراق
که هدفش ترور «نوری المالکی» نخس��ت وزیر
این کشور بود ،به وجود امد .نظام متزلزل سیاسی
عراق پ��س از خروج نیروه��ای امریکایی از این
کشور امتحان خود را خوب پس نداد .شاید تکیه
بیش از اندازه به امریکایی ها به عنوان میانجی میان
گروه های مختلف در این کشور بی نقش نباشد.
مخالف��ان مالکی و از جمله خود الهاش��می
معاون رئیس جمهور عراق ،نخست وزیر را متهم
می کنند که وی منتظر خروج نیروهای امریکایی
بود تا بتواند با مخالفان خود تسویه حساب کرده و
به تنهایی بر عراق حکومت کند .همچنین در حالی
که نوری المالکی صدور حکم قضایی بازداشت
ی را مساله ای قانونی مربوط به امنیت
طارق الهاشم
کش��وری می داند که او مامور ب��ه حمایت از ان
اس��ت ،ولی طرف مقابلش معتقد است این اقدام
مربوط به قوه قضائیه نیس��ت ،بلکه تالش مالکی
برای به دست گرفتن قدرت به تنهایی و پایان دادن
به رویکرد تقس��یم قدرت میان شیعه ها،س��نی ها
و کردهاست .عالوه بر ان نخس��ت وزیر توسط
مخالفانش متهم به کشاندن کشور به سمت جنگ
داخلی است.
این در حالی است که به باور بسیاری مساله
الهاشمی ربطی به مس��ائل طایفه ای ندارد و فقط
یک مس��اله جنایی صرف اس��ت که الهاشمی و
برخی از سیاستمداران این کشور تالش کردند ان
را تبدیل به یک بحران کنند .از انجایی که بروز هر
مساله ای در عراق محتمل است ،بنابراین در این
کشور به س��ادگی می توان بحران ایجاد کرد ،اگر
چه حل چنین بحرانی یا از بین بردن پیامدهای ان
هرگز ساده نیست .یا حتی گروهی که مساله ای را
تبدیل به بحران می کند نمی تواند به سادگی از ان به
سود خود بهره برداری کند .به همین دلیل الهاشمی
یا فراکسیون «فهرست العراقیه» که عضویت خود
را در پارلمان به تعلیق دراورد به سادگی نمی تواند
از ان بهره برداری کند .در مساله الهاشمی به هیچ
طایفه ای اتهام زده نشده است ،بلکه تیم حفاظت
الهاش��می به عنوان متهمان پرونده بازداشت شده
و خود انها اعتراف به دس��ت داشتن الهاشمی در
ت ترور و انفجار کردند .از سویی ،این بحران
عملیا
می تواند از س��الن های مذاکرات ب��ه خیابان های
ع��راق کش��یده ش��ود.اگر چنی��ن ش��ود عراق
یک ب��ار دیگ��ر ش��اهد وق��وع اتفاق��ات خونین و
درگیری های طایفه ای می شود که در سال های 2006
و 2007عراق را به لبه پرتگاه جنگ داخلی کشاند.
برخی از عراقی ها اتهامات الهاش��می به دس��ت
داش��تن در عملی��ات تروریس��تی و درخواس��ت
نخس��ت وزیر عراق از پارلمان برای عدم رای اعتماد
به «صال��ح المطلک» معاونش در ام��ور خدمات پس
از س��خنانش مبنی بر اینکه مالکی دیکتاتور اس��ت،
کش��مکش می��ان رئی��س ائت�لاف دولت قان��ون و
«ایاد عالوی»رهبر فهرس��ت العراقی��ه می دانند که به
اوج خود رسیده است« .حس��ین الفلوجی» تحلیلگر
سیاسی و عضو سابق پارلمان عراق بر این باور است
که یک��ی از دالیل تن��ش میان مالکی و ع�لاوی نبود
کانال های ارتباطی مس��تقیم یا شبه مس��تقیم است که
بتوانن��د موانع را ب��رای حل مش��کالت از بین ببرند.
الفلوجی بر این باور اس��ت که راه حل های مش��ترک
برای بحران کنونی می تواند بسیاری از پیچیدگی ها را
از بین برده و تاثیر مثبتی بر عراق بگذارد .از سوی دیگر
برخی از کارشناس��ان عراق بر این باورند این کشور
برای حل بحرانش می توان��د از میانجیگری «مارتین
کوپل��ر» نماینده س��ازمان ملل در این کش��ور کمک
بگیرد .پناه گرفتن الهاشمی در اقلیم کردستان عراق و
تهدید به بین المللی کردن مساله اش و کشاندن ان به
سازمان ملل از یک س��و و تن ندادنش به قانون باعث
ادامه بحران و پیچیده تر کردن اوضاع در عراق است.
دیدار مس��ئوالن امریکایی از عراق و تماس های انها
با رهبران این کش��ور برای میانجیگری در بحرانی که
خود عامل ان بوده اند ،نش��انه ان است که ادامه چنین
وضعی به معنای ادامه دخالت امریکا در کشوری است
که 9سال در اشغالش بوده و ارامش در عراق به منزله
پایان دخالت های امریکایی در این کش��ور چندپاره
است .ادامه بحران الهاش��می در عراق باعث شده که
جریان صدر در پارلمان عراق و نیز به دنبال ان «مسعود
بارزانی» رئیس اقلیم کردستان عراق خواستار انحالل
پارلمان و برگ��زاری انتخابات زود هن��گام پارلمانی
شوند.نکته مهم در مساله پرونده الهاشمی بی اعتمادی
او به دادگاه های بغداد و درخواس��تش برای محاکمه
در دادگاه های اقلیم کردس��تان عراق است .این امر به
معنای زیر سوال بردن دستگاه قضا در بغداد است.
ی با توجه به نزدیکی
از سوی دیگر مسئوالن عراق
ایران به عراق خواس��تار دخالت و میانجیگری ایران
برای حل بحران کنونی ش��دند .یک منب��ع بلندپایه و
نزدیک ب��ه نوری المالکی اعالم کرد ک��ه طرف های
عراقی در حال رایزنی با ایران هس��تند تا این کش��ور
در قضی��ه طارق الهاش��می میانجیگ��ری کند .برخی
منابع حزبی کردس��تان عراق نیز گفتند که یک هیات
بلندپایه ایرانی هم اکنون برای میانجیگری در بحران
سیاسی عراق در منطقه کردس��تان به سر می برد .این
منابع افزودن��د« :هیات ایرانی وارد کردس��تان عراق
شده و سلسله دیدارهایی را با جالل طالبانی ،مسعود
بارزانی و طارق الهاشمی داشته است ».گفته می شود
هیات ایرانی پیشنهاد داده یک نشست سیاسی در شهر
اربیل برگزار شود ،اما نوری المالکی از حضور در این
نشست سر باز زده است ،متقابال مسعود بارزانی نیز با
برگزاری نشست در بغداد مخالفت کرده است .هیات
ایرانی در حال حاضر پیش��نهاد برگزاری این نشست
در سلیمانیه یا ایران را مطرح کرده که مقامات عراقی
تاکنون واکنشی به این موضوع نشان نداده اند.
جالل طالبان��ی ،رئیس جمهور ع��راق به عنوان
فرد مورد اعتماد دو طرف مناقشه در بحران عراق نیز
رایزنی های گسترده ای را برای خروج از بحران اغاز
کرده اس��ت .اکنون بحث برگ��زاری کنفرانس ملی با
حضور همه گروه های سیاسی نیز مطرح شده است.
اکنون به نظر می رسد که همه راه ها به شمال عراق
ختم می شود« .اسامه النجیفی»رئیس پارلمان به اقلیم
کردستان عراق رفت و پس از دیدار با طالبانی و بارزانی
بر سر برگزاری کنفرانس ملی عمومی با حضور همه
گروه های سیاس��ی برای حل بح��ران کنونی و دیگر
مسائل معلق در مدیریت کش��ور به توافق رسید .این
رهبران سیاس��ی توافق کردند که طالبانی تماس های
خود را با رهبران عراقی برای رسیدن به توافق پیرامون
برگزاری کنفران��س ادامه دهد .عالوه ب��ر ان رهبران
عراقی بر سر توقف تبلیغات و حمالت رسانه ای و نیز
اقداماتی که اوضاع را میان گروه های سیاسی پیچیده
می کند ،به توافق رسیدندg .
منبع :الجزیره
45
فرهنگ
فرهنگ
مثلث شماره 109
46
یک فیلم ساده
گفت وگوی متفاوت با عبدالرضا کاهانی درباره فیلم متفاوت اش
1
وقتی یک فیلم دارم حالم خوب است
عبدالرضا کاهانی با ساختن چند فیلم در دهه 80در عین جوانسالی ،حاال نه کارگردان ناشناخته ای است ،نه صرفا براساس جنجال و
حاشیه ها شهرتی کسب کرده است .اتفاقا شاید بتوان گفت مدیریت های سینمایی کشور بوده اند که با واکنش هایشان به شهرت بیشتر او دامن
زده اند .با این حال ،انچه این کارگردان سینمای ایران را مورد توجه قرار داده ،بیشتر به بطن فیلم ها و نوع گرایش ها و مباحثه هایی مربوط است
که در اثارش به انها می پردازد« .اسب حیوان نجیبی است» اخرین فیلم اوست که به نمایش درامده و هفته نامه مثلث به همین بهانه با او به
گفت وگو نشسته است.
علیرضا بهرامی – شاهده یوسفی
فرهنگ
مثلث شماره 109
با توجه به مس��ائلی ک��ه فیلم «اس��ب حیوان
نجیبی است» داشت و محدودیت هایی که در
جشنواره فیلم فجر و حضور در جشنواره های
خارجی برای ان پیش امد ،ایا از شرایط اکران
این فیلم رضایت دارید؟
lفیلم هایی که به مشکل برمی خورند ،هیچ وقت
عدالت درباره شان اجرا نمی ش��ود .زمان خوبی روی
پرده نمی روند .درحالی که پخشی ها و سینماداران اگر
ما پروانه نمایش داشتیم می خواستند که «اسب حیوان
نجیبی اس��ت» را در زمان بهتری نمایش دهند .وقتی
فیلم با مشکالت اغاز می شود ،با مشکالت هم پیش
می رود و خستگی س��اخت فیلم به تن ادم می ماند و
دیگر نمی توان از ان لذت برد.
سال گذشته ،مشکالت ما از جشنواره فیلم فجر
اغاز ش��د و به محرومیت از اکران داخلی رس��ید که
درنهایت ،ب��ا گفت وگوها و رفت وامده��ا ،با اندکی
تغییر ،فیلم مجوز نمایش گرفت .نمایش های خارجی
این فیلم هم ممنوع است .وقتی فیلم از ابتدا با مشکل
روبه رو می ش��ود ،دیگر ان فیلم ،کامل نیست .من در
جایی این ح��رف را زدم و یک خبرگزاری نوش��ت
که کاهانی فیلمش را دوس��ت ن��دارد و می گوید این
فیلم کامل نیست .منظور من ،خود فیلم نیست ،بلکه
اتفاق هایی که برای فیلم افتاده ،باعث شده است لذت
کافی را از فیلمی که ساخته ام نبرم.
االن من فیل��م جدیدم را س��اخته ام و نمی توانم
فیلم «اسب حیوان نجیبی اس��ت» را در سالن سینما با
تماشاگران ببینم .این فیلم به کاهانی سال 1389تعلق
دارد ،من امسال فیلم س��اخته ام و اکنون دوست دارم
تماشاگر ،کاهانی 1390را ببیند.
فیلم با دردس��ر اکران ش��د و هیچ راه دیگری نیز
وجود نداشت .البته ایندگان فراموش می کنند که فیلم
«اسب حیوان نجیبی است» مثال برای نمایش خارجی
محدودیت داشت ،همان طور که فیلم قبلی من «هیچ»
هم در کشورهای دیگر حق نمایش نداشت .سرنوشت
یک فیلم است که در ذهن ایندگان باقی می ماند .این
مساله من را نگران می کند.
پس مشکالتی که برای فیلم «اسب حیوان نجیبی
اس��ت» به وجود امد ،به فرصتی برای ان تبدیل
نشد؟ زیرا گاهی برخی واکنش های اینچنینی در
فروش فیلم به فرصت تبدیل می شوند.
lممکن اس��ت فرصت ش��ده باش��د ،ولی این
فرصت را ما نساخته ایم .اقایان سجادپور و شمقدری
در مصاحبه ه��ای مختلف گفته اند ک��ه کاهانی بازی
رس��انه ای راه می اندازد .من از اینجا به انها می گویم
که من بازی رس��انه ای راه انداختم یا شما؟ اساسا من
به رسانه عالقه دارم یا ش��ما؟ اقای سجادپور در سفر
مکه بود و در هم��ان روزها ب��ا خبرگزاری ها از مکه
مصاحبه می کرد .این نشان می دهد که انها به حضور
رس��انه ای عالقه دارند و اتفاقا این بازی رس��انه ای را
به راه انداختند تا جشنواره فجر س��ال گذشته شلوغ
شود .انها از این فرصت استفاده کردند و ممکن است
به نفع فیلم من هم باش��د .واقعیت این است که چنین
مسائلی اصال مطرح نیست ،همان طور که فیلم های من
به همین حاشیه ها دچار شدند ولی حاشیه ها در اکران
به انها کمک نکرد« .اسب حیوان نجیبی است» فیلمی
است که فراتر از تبلیغات عمل می کند و مردم برای ان
تبلیغ می کنند .تنها راه موفقیت اقای سجادپور ،شورای
صنفی نمایش و کسانی که عالقه دارند «اسب حیوان
نجیبی است» نمایش نداش��ته باشد ،این است که این
فیلم اصال نمایش نداشته باشد ،چون اگر بخواهند فیلم
را محدود کنند ،تماشاگران ان بیشتر می شود.
یعنی برای انکه از فیلمی که ساخته اید رضایت
داشته باشید ،به حداقل ها رضایت داده اید؟
lم��ن االن فیلم��ی دارم ک��ه باید دیده ش��ود.
نمی توان روی پله سوم ایس��تاد در حالی که هنوز پله
دوم طی نشده است.
در مجموع از فروش فیلم «اسب حیوان نجیبی
است» چقدر رضایت دارید؟
lب��ا توج��ه ب��ه زم��ان اک��ران ای��ن فیل��م و
محدودیت هایی که درباره انها صحبت کردیم ،فروش
فیلم فراتر از انتظار است.
حض��ور س��تاره ها در فیل��م «اس��ب حیوان
نجیبی اس��ت» چقدر در میزان فروش ان تاثیر
دارد؟ با وجود اینکه ش��ما به معنا و مفهوم در
فیلم های تان توجه زیادی دارید ،اما همیش��ه
ستاره ها در فیلم هایتان حضور جدی داشته اند.
ایا این امر استراتژی خاصی و رویکردی ذهنی
است که نشان می دهد شما در کنار محتوا ،به
صنعت سینما هم توجه دارید؟
lزمانی که می نویس��م و فیلم می س��ازم ،اصال
به صنعت فک��ر نمی کنم ،به فیلم و اینک��ه هر کدام از
شخصیت ها مناسب چه بازیگری است ،فکر می کنم.
به این فکر می کنم که فیلم برای خودم باش��د و از من
دور نشود .به نظرم «فیلم» اس��ت که باید ستاره باشد.
سینمایی را می پسندم که هیچ کسی در ان ستاره نباشد.
کارگردان ،بازیگر نقش اصلی ،گریم��ور ،فیلم بردار
و ...هیچ کس��ی حق ندارد خودنمایی کند .ستاره مال
فیلم هایی اس��ت که اج��ازه خودنمایی ب��ه انها داده
می ش��ود .من طرفدار فیلم هایی هستم که هیچ چیزی
در انها دیده نش��ود ،همه چیز در انها طبیعی باش��د و
کس��ی از فیلم بیرون نزند و این قطعا شامل بازیگران
فیلم هم می شود.
پس چ��را حتی ص��دای زنی که چه��ره او را
نمی بینیم ،صدای یک هنرپیشه مشهور است؟
lچون ما از روی صدا باید شخصیت را بشناسیم
و بازی فقط شامل فیزیک نیست ،صدا و دیگر عناصر
را هم شامل می شود .طبیعی است که کسی باید ان را
بازی کند که با صدای خود بتواند احساسات را منتقل
کند و چه کسی برای انجام این کار بهتر از پانته ا بهرام
است که ذاتا هنرپیشه تئاتر است و این هنرپیشه ها از
بیان خوبی هم بهره مند هستند.
این کار ب��ه این دلی��ل نبود که مث�لا در ذهن
مخاط��ب ،ش��خصیتی ب��ا ان ص��دا مالوف
اس��ت و حس یا جذابیت بهت��ری در او ایجاد
می کند؟
lاگر این گونه بود ،باید ادم پولدار تری می بودم.
با توجه به روابطی که با هنرپیش��ه ها دارم می توانستم
فیلم های تجاری بسازم و پول های زیادی را به جیب
بزنم .حتی می توانس��تم فیلم هایی بس��ازم که نام شان
فاخر است و به من هم پیشنهاد می شود ،ولی نساخته ام.
چیزی که شما می گویید ش��امل من نمی شود ،چراکه
ثابت کرده ام به دنبال پول نیستم.
و برای اینکه مثال فیلمی موس��وم به فاخر هم
ساخته باشید ،اصراری ندارید که از نابازیگر
استفاده کنید؟
lدر فیلم «اس��ب حیوان نجیبی اس��ت» اصرار
داشتم حتما هنرپیشه های سرش��ناس حضور داشته
باش��ند ،چون ان فیلم تفاوت دارد و قرار اس��ت همه
ش��خصیت ها در ذهن مخاطب باقی بمانند و از ابتدا
هم قرار بود ادم های سرش��ناس در ان بازی کنند؛ اما
فیلم جدید من این گونه نیس��ت و با سه چهره جدید
ان را ساخته ام.
مساله دیگر ،مقوله طنز در فیلم های شماست.
االن اگر با برخی سینماها تماس بگیرید پیش
از اعالم سانس های نمایش فیلم ،صفت «شاد»
را برای «اس��ب حیوان نجیبی اس��ت» به کار
می برند .مش��کلی هم با پوس��تر فیلم هیچ در
ش��بکه نمایش خانگی از همین منظر داشتید.
این درحالی اس��ت که فیلمنامه های ش��ما با
هستی ادم ها کش��مکش دارند و در بطن خود
به تلخی هم می زنند .در استفاده از طنز هدف
خاصی دارید؟
lاصال من طنز را بلد نیس��تم و واقعا نمی دانم
طنز و تراژدی یعنی چه .سعی می کنم چیزهایی را که
می بینم ،بدانم و چیزی که در زندگی می بینم ،ملغمه ای
از غم و شادی است .البته ممکن است سوژه یک فیلم
به گونه ای باش��د که موقعیت های خنده دار ان بیشتر
باشد و در فیلمی دیگر مانند «بیست» موقعیت های غم
بیشتر باشد .سعی می کنم زندگی ای را اجرا کنم که از
فیلتر من عبور کرده و زبان مرا پیدا می کند .اگر بگویند
فیلم کمدی بساز ،می گویم نمی دانم کمدی یعنی چه،
من فقط واقعیت را می فهمم و کمدی از نظر من ،واقعی
47
فرهنگ
نیس��ت .هر کس��ی در واقعیت کمی می خندد ،کمی
غمگین می شود ،حال به حال می شود؛ ولی فیلم های
کمدی از اول تا اخر می خواهند مخاطب را بخندانند
که این برایم قابل فهم نیست .در واقع فیلم نمی سازم
که کسی را سرگرم کنم؛ کاری می کنم که فیلمم دیده
شود و در پایان سرگرم هم شوند.
برخ��ی منتقدان ،فیلم «اس��ب حی��وان نجیبی
است» را اجتماعی دانس��ته و از این نگاه ان را
نقد کرده اند .تعدادی دیگر ان را شاد یا سیاسی
دانس��ته اند .خودتان درباره جن��س فیلم چه
نظری دارید؟ البت��ه منتقدی که با او گفت وگو
کردیم معتقد بود که فیلم های ش��ما در «سبک
کاهانی» هستند.
lم��ن نمی توانم ای��ن ح��رف را بزن��م چون
خودستایی می ش��ود .البته هر فیلم س��از جدی ای به
دنبال این اس��ت ک��ه روزی بگویند فیل��م مدل خود
اوست .اگر درباره فیلم های من این برداشت را داشته
باشند ،خوشحال می شوم.
درباره اجتماعی یا سیاس��ی ب��ودن هم به خودم
اجازه نمی ده��م به هیچ کدام از ای��ن نام ها فکر کنم و
سعی می کنم مسائلی مانند سیاست ،اجتماع ،کمدی،
تراژدی ،ابزورد و ...را ندان��م و از کنار انها عبور کنم،
حال خودم را فراموش نکنم و فیلم خودم را بسازم .این
مسائل به من ربط پیدا نمی کند .وقتی اپراتور یک سینما
می گوید فیلم شاد و مفرح ،از نگاه انها «اسب حیوان
نجیبی است» فیلمی شاد اس��ت .به این هم نمی توانم
ایراد بگیرم ،چون انها فیلم را شاد دیده اند.
قصه در ساخت فیلم توسط شما چه جایگاهی
دارد؟ قصه های ش��ما معم��وال در عین اینکه
مالوف و مان��وس به نظر نمی رس��ند ،ولی از
اجزای زندگی گرفته شده اند و غریب نیستند.
اگر منتقدی می گوید این فیلم ها «سبک کاهانی»
هستتند ،بخشی از ان قطعا به انتخاب ها مربوط
است که یکی از انها انتخاب قصه است .قصه
برای ساخت توسط شما چقدر اهمیت دارد؟
قصه انگیزه است یا انگیزه باعث ساخت قصه
می شود؟
lبرای م��ن ،همه چیز از ی��ک موقعیت و قصه
یک خطی اغاز می شود که باید برایم خیلی جذاب باشد
تا در ان قصه کارهایی را که دوست دارم انجام دهم و
فیلمی را که می پسندم ،بسازم و به فضایی که می خواهم
خلق کنم ،شکل دهم .در ادامه کار ،داستان یک خطی
اولیه رنگ می بازد و جای خود را به شخصیت ،لحن
و زبان فیلم می دهد و اینها اهمیت پیدا می کنند و قصه
یک خطی در الیه های زیرین فیلم می ماند برای اینکه
تماش��اگر عامی هم فیلم راپیگیری کند .ش��اید برای
تماشاگر عامی مهم باشد که بداند مثال حبیب رضایی
(مسعود) پول را در ان شب عجیب و غریب به دست
می اورد یا خیر؛ اما این موضوع برایم خیلی مهم نیست
و چیزهای دیگری اهمیت دارد و برای انجام کارهایی
که دوست دارم از ان قصه یک خطی استفاده می کنم؛
ولی قطعا برای اغاز کار باید چیزی وجود داشته باشد
و همچنین برای تماشاگر باید حفظ شود.
چیزی ک��ه می گویید برای ش��ما مهم اس��ت
چیست؟ به چه دلیل فیلم می سازید؟ گفتید اگر
می خواس��تم صاحب فیلم های بفروش باشم،
می توانستم؛ ولی شما حتما با هدفی چهار فیلم
س��اخته اید که از یک جنس هستند .این هدف
چیست؟
lاگر بخواهم پاسخی ساده به این سوال سخت
بدهم ،باید بگویم که س��ینما برای من جذاب است و
مثلث شماره 109
48
در ان احس��اس راحتی می کنم اما فهمیده ام که پشت
دوربین بودن را دوست ندارم و فیلم تمام شده را بیشتر
دوس��ت دارم .با وجود همه فش��ارهایی که در زمان
ساخت فیلم روی من است ،وقتی یک فیلم دارم ،حالم
خوب است.
اینکه می گویید ،صرفا برای ارضای یک حس
شخصی اس��ت یا فکر می کنید انسان مفیدی
هستید؟
lبیش��تر برای ارضای حس شخصی است .من
نباید به انس��ان مفید بودن فکر کنم .این مس��اله مانند
همان کمدی و تراژدی و ابزورد و غیره است .بقیه باید
بگویند چقدر مفید هستم.
برای ارزش گذاری ای��ن تعبیر را به کار نبردم.
برداش��تم به عنوان یک مخاطب این است که
کاهانی به عنوان انسانی که فرصت حیات یافته،
می خواهد کار مفید انجام دهد و در این مسیر،
با فیلم سازی مواجه شده ایم که قبل از ساختن
فیلم درباره مسائل مختلف فکر کرده است و
بعدا روحیه انتقادی هم پیدا می کند .امکان دارد
به شرایط فرهنگی و اجتماعی و شرایط حاکم و
حتی نظام هستی منتقد باشد .نقد برای شما چه
جایگاهی دارد؟ اگر فیلم نمی ساختید ممکن
بود یادداشت انتقادی یا کتاب بنویسید؟
lبعید است ،به کتاب نوش��تن عالقه ندارم .به
این موضوع خیلی فکر نکرده ام چون از بچگی سینما
را دوست داش��تم و جلو امده ام ،خیلی فکر نکرده ام
که چرا اینجا هس��تم ،ضرورتی هم ن��دارد که به این
موضوع فکر کنم .وقتی حال ادم خوب اس��ت ،حتما
جایش هم خوب است .خیلی ساده ماجراها را برای
خودم تحلیل ،بررسی و ارزیابی می کنم .از حرف های
بزرگ بدم می اید ،به همی��ن دلیل مدام تالش می کنم
فیلم هایم ساده تر ش��وند و اصال حرف مهمی نداشته
باش��ند .ادم های فیلم های من دری وری می گویند و
کسی حرف جدی نمی زند ،همه حرف ها شوخی است
و می توان از کنار انها عبور کرد .دوره زدن حرف های
بزرگ تمام شده است و این حرف ها بیشتر اشک اور و
سانتی مانتال هستند .ما االن به چیزهایی نیاز داریم که
از دل سادگی برمی ایند .اگر بتوانیم فضای مورد عالقه
خود را که به ان باور و ایمان داریم ،ترسیم کنیم ،در دل
ان فضا حرف های نانوشته ای وجود دارد که تماشاگر
می تواند انها را کش��ف کند .این قدرت سینماس��ت.
س��ینما اصال جای گنده گویی نیس��ت .به همین دلیل
اس��ت که دوربین من عجیب و غریب نیست .ما باید
انقدر خود را ب��ه زحمت بیندازیم که ارزش داش��ته
باشد.
این سادگی اما به ساده انگاری منجر نمی شود
سینمایی را می پسندم که
هیچ کسی در ان ستاره
نباشد .کارگردان ،بازیگر
نقش اصلی ،گریمور،
فیلم بردار و ...هیچ کسی
حق ندارد خودنمایی کند.
ستاره مال فیلم هایی است
که اجازه خودنمایی به انها
داده می شود .من طرفدار
فیلم هایی هستم که هیچ
چیزی در انها دیده نشود،
همه چیز در انها طبیعی باشد
و کسی از فیلم بیرون نزند
و این قطعا شامل بازیگران
فیلم هم می شود
و شما با بیانی ساده ،مهم ترین مفاهیم زندگی را
به چالش می کشید.
lبله؛ این مساله برایم خیلی مهم است.
گفته می ش��ود که فیلم های ش��ما تلخ هستند
و بخش��ی از مش��کالتی ک��ه ب��رای نمایش
فیلم های تان در خارج از کش��ور پیدا کردید،
به همین دلیل است.
lانها خودش��ان تلخ هس��تند .این موضوع که
فیلم های من تلخ هس��تند ،اصال به انها ارتباط ندارد،
انها می توانند فیلم های مرا دوس��ت نداش��ته باشند و
فیلم شیرین بس��ازند .من جامعه را این گونه می بینم و
اصال اعتقاد ندارم که فیلم هایم تلخ هس��تند .ادم های
فیلم های من شوخ و شنگ هس��تند که البته لحظات
تلخ هم دارند .ما زندگی این ادم ها را می بینیم .این نظر
من است و قرار نیس��ت این نظر همه باشد .قطعا نظر
کس��انی که معتقدند این فیلم تلخ است هم نظر همه
نیست .انها به این دلیل می گویند فیلم سیاه است که اگر
بگویند فیلم سیاه نیست ،با توجه به موضوع فیلم ،اول
باید خودشان محاکمه شوند ،انها هیچ وقت دوست
ندارند جامعه تلخ نشان داده شود .در نشان داده شدن
هم تحریف و تقلب وجود دارد ،چون این نشان دادن
نیست ،این خود جامعه است .ژانر سیاه جزو ژانرهای
مهم سینمای اجتماعی در دنیاست و قرار نیست چون
دوس��تان به این نوع فیلم ها عالقه ندارن��د ،این نوع
فیلم ها ساخته نشوند.
م��ردم عاقل هس��تند و با ی��ک فیلم تل��خ ،تلخ
نمی شوند و همچنین فیلم های س��فید را که هر روز
تعداد انها بیش��تر می ش��ود ،باور نمی کنند .فیلم های
سفید و سفارشی با کوپن های دولتی ساخته می شوند
و جامعه را ش��کلی دیگر و پاستوریزه نشان می دهند.
مردم می بینند و تحلیل می کنند و خیل��ی نیاز ندارند
من به انها بگویم که جامعه تلخ اس��ت و اساسا من از
زدن این حرف بدم می اید .اگر این مطلب را در جایی
دیدید ،ریش��ه ان من یا مردم نیس��تیم ،بلکه ریشه ان
همان کسانی هس��تند که از واقعیت ها می ترسند ،انها
دوست دارند سینما سفارش پذیر باشد ،کارگردان ها
حرف گوش کنند و چیزی را بسازند که انها می گویند.
فرهنگ
همین که من هنوز می توانم فیلم
بسازم در حالی که هیچ کدام از
پروسه های دریافت مجوز برای
ساخت فیلم را قبول ندارم ،به
دلیل این است که این مسائل باقی
نمی ماند و فیلم من می ماند .برای
من مهم است که چیزهایی از من
باقی بماند و االن در سنی هستم که
می توانم مانند دونده دوی سرعت
با جنگندگی فیلم بسازم و اجازه هم
نمی دهم که ادم هایی این روند را
کند کنند .تا جایی که بتوانم فیلم
می سازم و قطعا فیلم خودم را
می سازم و تالش می کنم حتی یک
ریال هم از بخش دولتی پول نگیرم
مثلث شماره 109
البته انها به صراحت چیزی را نمی گویند ،بلکه در نوع
برخوردها این اتفاق ها می افتد و فیلم ساز در مقطعی
می بیند که فیلم خودش را نساخته است.
یعنی نقطه افتراق شما با سیاست های حاکم بر
این حوزه ،در میزان واقع گرایی است؟
lمی گویم این نظر من است و حتی نمی گویم که
فیلم من درست است .به عنوان یک ادم حق ابراز عقیده
دارم و با ساختن فیلم این کار را می کنم .درنهایت هم
ممکن است تماشاگر فیلم مرا نپسندد و این حق را هم
دارد .در این میان ،کسانی که می گویند فیلم تلخ است،
چه کاره هستند؟! خودشان باید جواب پس بدهند که
چرا فیلمی تلخ اس��ت و چرا وضعیت اینگونه است.
انها می خواهند از واقعیت ها فرار کنند ،به همین دلیل
می گویند فیلم کاهانی تلخ اس��ت و نباید نمایش داده
شود« .اسب حیوان نجیبی است» اولین فیلمی است که
اکران ان از روز جمعه اغاز می شود ،چون می خواهند
این فیلم دیده نش��ود .در همان زمان ،اکران س��ه فیلم
دیگر از چهارشنبه اغاز ش��د .از سوی دیگر ،تبلیغات
فیلم های مخاطب خاص بیشتر از فیلم «اسب حیوان
نجیبی است» است .االن که فیلم با همین شرایط فراتر
از انتظار فروش دارد ،انجام مصاحبه را شروع کرده اند.
اقای سیدضیاء هاشمی که زمانی به من می گفت مشکل
فیلمت را با شمقدری حل می کنم ،حاال مصاحبه کرده
و می گوید اگر م��ن در وزارت ارش��اد کاره ای بودم،
جلوی اکران این فیلم را می گرفتم.
این در حالی است که فیلم «اسب حیوان نجیبی
است» با پول بخش خصوصی ساخته شده است و اگر
با پول دولت ساخته ش��ده بود ،مطمئنا شکل دیگری
پیدا می کرد.
ممکن اس��ت بخش��ی از این چالش و مباحثه
براین اساس ش��کل گرفته باش��د که در حال
حاض��ر واکنش های منفی بیش��تر نس��بت به
فیلم هایی اس��ت که عده ای معتقدن��د انها به
جامعه امی��د تزریق نمی کنند .حتی در ش��عار
سمبلیک جشنواره هم مفهوم «امید» گنجانده
شده است .ایا ممکن است ریشه اختالف ها با
شما از این نگرش شکل گرفته باشد؟
lخیر؛ اگر انه��ا به دنبال این باش��ند که جامعه
امی��دوار باش��د ،کارهای خ��ود را به درس��تی انجام
می دهند ،چون بخش��ی از امیدوار ب��ودن جامعه ،در
دست انهاست.
ما با شعار زنده ایم و جماعت زیادی با این شعارها
نان می خورند! امکان دارد جش��نواره فجر فقط با این
شعار اجازه برگزاری داش��ته باشد ،چراکه دیگر الزم
نیست کس��ی از داخل ان خبردار باش��د .قرار است
خیلی ها کنار این ش��عار عکس بگیرند و بروند .باید
ببینید فیلم های جشنواره امسال چه می گویند .کیفیت
هر جش��نواره ای را س��ازندگان فیلم ها و کیفیت انها
مشخص می کند و نه شعار.
یعن��ی معتقدید اگر ش��رایط جامع��ه متفاوت
شود ،حال و هوای فیلم های شما هم متفاوت
می شود؟
lنمی دانم .من در این جامعه زندگی می کنم و
همین زندگی را در فیلم هایم نشان می دهم.
ایا شما به این موضوع توجه می کنید که تمام
لحظه هایی را که برای ش��ما مقدر شده است
به چالش بکش��ید و اگر می توانید انها را تغییر
دهید؟
lاصال در فیلم هایم به دنبال این کار نیستم .من
خیلی راحت تر و س��اده تر فیلم می سازم و این مسائل
استنباط هایی است که از فیلم هایم می شود .از انجایی
که برخی خود را دین دار می دانن��د و بقیه را بی دین،
به من می گویند که در فیلم هایم رنگ��ی از دین دیده
نمی شود؛ اما به نظر من ،این مقوله ای فردی است و به
کسی ارتباط ندارد که من چگونه به خدا فکر می کنم،
این مسائل به ش��خص من مربوط است و امکان دارد
هر لحظه هم تغییر کند.
متاس��فانه جماعتی در جامعه هستند که دوست
دارند همه چیز باب میل انها باشد ،مثال زود می خواهند
از روی فیلم کاهانی بفهمند که مانند خودش��ان فکر
می کند یا خی��ر .اگر کاهانی مانند انها فک��ر کند ،با او
رفیق هس��تند ،ولی اگر مانند انها فک��ر نکند ،مانع او
می شوند.
ش��اید منتقدانی این نگاه را نسبت به اثار شما
داشته باشند که در تالش برای ارائه نگاهی نو
نس��بت به مبانی دینی ،دچار انحراف شده اید.
ش��اید هم بتوان این تلقی را داش��ت که نگاه
موجود در فیلم های شما گاه یاداوری می کند
که سرمنشاها چیزهایی را توصیه کرده اند و در
گذر زمان نسبت به انها غفلت و انحراف ایجاد
شده اس��ت .مثال در فیلم «اسب حیوان نجیبی
است» رفتار ش��خصیت اول ،به نوعی رفتاری
عیاری است.
lمن خیلی راحت تر می نویسم ،هرچند ممکن
است چنین تعابیری از ان شود.
یعنی شما در زمان ساخت «اسب حیوان نجیبی
است» مثال به شکل عیاری رفتار ان فرد توجهی
نداشتید؟
lخیر؛ احساس کردم رضا عطاران در ان زمان
می تواند پولی را که جمع کرده است به ان فرد بدهد و
همین کار را انجام دادم.
به دنبال خوبی بودید یا می خواستید قصه شما
به بهترین شکل روایت شود؟
lاین تصمیم شخصیت های فیلم است و تصمیم
من نیست .انها تصمیم می گیرند که فیلم چه مسیری
را طی کند .تک تک ادم های این فیلم تنها هس��تند و
ماجرای نیاز حبیب رضایی به پول باعث می شود که
انها به یکدیگر برسند و یک جمعی شکل می گیرد که
ان جمع مهم است و نه پول .ما نباید برای تماشاگر از
حوادث حرف بزنیم .اصال دوران حادثه گذشته است.
پ��س می ت��وان در نظر گرف��ت ک��ه کاهانی
همان ط��وری فیلم می س��ازد که ش��خصیت
خ��ودش انگونه اس��ت و نه صرفا براس��اس
زیبایی شناسی هنری یا اولویت ها و مولفه های
سینمایی؟
lزیبایی شناس��ی یا مولفه های سینما یعنی چه
هر چیز خوبی از «چرا» ش��روع می شود .من در زمان
ساخت فیلم این «چرا» را از خودم ،از فیلم بردار ،بازیگر
و بقیه می پرسم.
اصال زیبایی شناس��ی امری ثابت نیس��ت ،چون
هر چشمی یک نوع می بیند و هنر به همین معناست.
به همین دلیل ،نمی توان ب��رای هنر قانون وضع کرد و
هنر سانسورپذیر نیست .انهایی که سانسور می کنند
ساده دل هستند که فکر می کنند می توان هنر را سانسور
کرد .می توان از ی��ک خانه ،یک ات��اق را حذف کرد
ولی از یک اثر هنری نمی ت��وان چیزی را حذف کرد.
همچنین مولفه یا شاخص ثابتی در سینما وجود ندارد.
فیلم ساز باید با حال و چش��م مردم پیش رود .امکان
دارد به لحاظ اصول زیبایی شناس��ی تعریف شده یک
قاب بندی خیلی زیبا نباشد ولی کارکرد داشته باشد و
در این صورت زیبا می شود.
به نظر می رسد هرچه بیشتر پیش می رویم ،زاویه
مسائل ش��ما فیلم به فیلم با سیاست های حاکم
بر فضای سینمایی کشور بیشتر می شود .بر این
اساس اینده فیلم سازی کاهانی را چطور تصور
می کنید؟ ایا ممکن اس��ت روزی به خستگی یا
توقف از هر نوع دچار شود؟
lمن دوست ندارم درباره اینده خیلی فکر کنم.
االن می دانم 38سال سن دارم و می دانم اگر قرار است
فیلم های مهمی بسازم باید تا 10س��ال اینده ،انها را
بسازم .اگر می بینید تالش می کنم هر سال فیلم بسازم
و برای کار کردن مبارزه می کنم ،به دلیل س��نم است.
من اجازه نمی دهم سیاس��تگذاران و مسئوالن سینما
جوانی ام را از من بگیرند .االن باید فیلم بسازم و برای
این کار تالش می کنم .به جز این موضوع ،به مس��اله
دیگری مربوط به اینده فکر نمی کنم .به گذش��ته هم
فکر نمی کنم ،به حال فکر می کنم که در چه شرایطی
هستم و چگونه می توانم از روی موانعی که برای من
به وجود امده است ،بپرم و باز هم کار کنم.
در این مس��یر فقط فیلم ساختن برای شما مهم
اس��ت؟ این مس��اله بین کارگردان ه��ا به یک
انتخاب تبدیل شده است ،کسانی که زحمت
دیده شدن اثرش��ان را می پذیرند و کسانی که
وظیفه خودشان را فقط فیلم سازی می دانند.
49
فرهنگ
lاصال امکان ن��دارد بدون دیده ش��دن فیلم،
لذتی وجود داش��ته باش��د و برای این امر باید تالش
کنم .هر دعوایی که تا امروز داشته ام سر این موضوع
بوده اس��ت .اگر االن حالم خیلی خوب نیست به این
دلیل است که فیلم هایم خوب دیده نمی شوند .وقتی
می گویند فیلم های «هیچ» و «اس��ب حی��وان نجیبی
است» نباید در خارج از کشور به نمایش درایند ،این
به معنای جلوگیری کردن از پیشرفت یک نفر است.
من باید برای از بین بردن این ش��رایط تالش کنم؛ اما
تالش من به نتیجه نرسیده و اکنون فیلم «اسب حیوان
نجیبی است» به شکل ناقص اکران شده است .همین
که من هن��وز می توانم فیلم بس��ازم در حالی که هیچ
کدام از پروسه های دریافت مجوز برای ساخت فیلم
را قبول ندارم ،به دلیل این اس��ت که این مسائل باقی
نمی ماند و فیلم من می ماند .برای من مهم اس��ت که
چیزهایی از من باقی بماند و االن در س��نی هستم که
می توانم مانند دونده دوی سرعت با جنگندگی فیلم
بسازم و اجازه هم نمی دهم که ادم هایی این روند را
کند کنند .تا جایی که بتوانم فیلم می سازم و قطعا فیلم
خودم را می سازم و تالش می کنم حتی یک ریال هم
از بخش دولتی پول نگیرم؛ همی��ن کاری که تا کنون
کرده ام .تالش می کنم تا کس��ی جرات نداشته باشد
انجام کاری را به من س��فارش دهد ،چون من کاسب
نیس��تم .تا جایی که بتوانم ،با همه این مسائل مقابله
می کنم.
به فیلم برگردیم .ش��خصیت رضا عطاران در
بخش هایی از فیل��م دچار تناقض می ش��ود؛
در حالی که 200هزار تومان رش��وه می گیرد،
پول یک کفه س��یمان را پرداخ��ت می کند تا
خراب��ی اش را جب��ران کن��د .ای��ا ای��ن ناظر
بر تناقض های موجود در وضعیت کلی جامعه
ماست؟
lهم هست و هم برای شخصیت پردازی است.
ما می خواهیم نشان دهیم با چه ادمی مواجه هستیم که
اگر زندان نمی رفت می توانس��ت پلیس خوبی باشد،
چون با هوش و با استعداد اس��ت .کسی که می تواند
این تعداد ادم را دنبال خود بکش��اند ،از نظر هوش��ی
باید توانایی داشته باشد و استعدادهای او می توانست
به راه های بهت��ری هدایت ش��ود؛ ول��ی می بینیم که
زندانی است .شاید گیر دادن ها بیشتر برای نشان دادن
شخصیت اوست .همچنین اولین تصویری است که
از پلیس به ذهن افراد می اید.
منظورم این بود که ایا می خواهید تذکر دهید
که ما نسبت به چیزهایی حساسیت داریم ولی
نسبت به برخی مسائل بزرگ تر حساسیت الزم
را نداریم؟
lمن به این مسائل خیلی فکر نکردم.
هر بار که با عنوان یا قالبی مشخص مورد سوال
قرار می گیرید می گویید به انها فکر نمی کنید،
باالخره قالب و شکل ذهنی شما چگونه است؟
به چه فکر می کنید؟
lخب واقعا ان مس��ائل به م��ن ارتباطی ندارد.
مثال سیاس��ت گذاران ،فیلم ها را ب��ا نام های مختلف
تقسیم بندی می کنند که اصال به درد من نمی خورد .اگر
فیلم من اجتماعی باشد فیلم نمی سازم که به درصدهای
سیاست گذاران چیزی اضافه کنم .من نباید بگویم که
مثال فیلم «اسب حیوان نجیبی است» ابزورد است ،مهم
این است که مخاطب از ان چه برداشتی می کند.
اینکه دربرابر عناوی��ن مختلف می گویید فکر
خودتان را اجرا کرده اید ،به چه معناست و فکر
شما چیست؟
مثلث شماره 109
50
lفکر من همان فیلمی است که ساخته ام .ادم ها
هم براساس حال شان دنیا را می بینند؛ حال هر اسم و
عنوانی می خواهد داشته باشد.
اتفاقا اسم فیلم های ش��ما هم به نوعی خاص
است .ایا از انتخاب اسم «اسب حیوان نجیبی
اس��ت» منظوری داش��تید؟ ایا این اسم مانند
دیالوگ های فیلم اس��ت ک��ه می گویید نوعی
پرت گویی هستند؟ ش��ما در فیلم تان بازی با
کلمات را دارید و طبیعی اس��ت که مخاطب
برای نام فیلم هم به دنبال مرجعی باشد.
lنوعی معناباختگی در این اسم وجود دارد که
در شعر سهراب سپهری نیس��ت .ما با فیلمی مواجه
هس��تیم که در ان قرار نیس��ت هر چیزی به درس��تی
سر جای خودش باشد .قرار نیست دیالوگ ها ارتباط
درس��تی با هم داش��ته باش��ند یا من درست جواب
سوال شما را بدهم ،ممکن اس��ت بعد از چند دقیقه
از من جواب بگیرید« .اس��ب حیوان نجیبی است» به
فضای فیلم و شوخ و ش��نگی فیلم می خورد .کسانی
که این موض��وع را می دانند س��ریع تر ارتباط ان را با
ش��خصیت های فیلم درک می کنند ،ان��گار فقط یک
نفر در فیلم شوخ و شنگ نیس��ت ،بلکه همه اینطور
هس��تند .دلم می خواست فیلمی در ش��وخ و شنگی
بسازم.
با این اوص��اف ،برخی معتقدن��د فیلم «هیچ»
انتظارها را از شما باال برد و وقتی «اسب حیوان
نجیبی اس��ت» را دیدند این فیلم به انتظار انها
پاسخ مناسبی نداده است .کال پروژه را چطور
دیدید؟
lبرخیهممعتقدندکه«اسبحیواننجیبیاست»
کامل ترین فیلم من اس��ت .من با وجود اینکه فیلم های
خودم را دوست دارم ،ولی نسبت به برخی از انها انتقاد
هم دارم .فکر می کنم «اسب حیوان نجیبی است» نسبت
به «هیچ» کامل تر است ،چون زبان درست تری دارد که
در تمام فیلم حفظ شده است .خودم می فهمم که زبان در
قسمت هایی از فیلم «هیچ» از دست می رود .اگر جماعتی
«هیچ» را بیشتر دوست دارند ،به این دلیل است که ان فیلم
به سینما نزدیک تر است .البته من بعد از «هیچ» تصمیم
گرفتم از سینما دور شوم .فیلم جدید من از سینما خیلی
دور شده است.
چرا؟
lچون به ش��کل تعریف ش��ده و رایج س��ینما
عالقه ندارم.
یعنی فکر می کنید منطق سینما می تواند روی
حرف شما سایه بیندازد؟
lبه نظرم س��ینما ما را از واقعیت و زندگی دور
می کند .تالش می کنم به زندگی برسم در حالی که زبان
خود را دارم .بنابراین بای��د راه های خودم را پیدا کنم.
فضاهایی که من به انها عالقه دارم در سینما که شکل
پیچیده دارد و پالن ها بی دلیل معنا دار می شوند ،پیدا
نمی شود و تماش��اگر را پس می زند .اتفاقا پیش بینی
می کنم کس��انی که «هیچ» را بیش��تر از «اسب حیوان
نجیبی است» دوست دارند ،چند سال بعد ،وقتی چند
فیلم دیگر از من ببینند« ،اسب حیوان نجیبی است» را
بیشتر دوست خواهند داشت.
یعنی «اس��ب حیوان نجیبی اس��ت» اغاز نوع
دیگری از فیلم سازی شماست؟
lشروع نیست ،شاید «هیچ» به لحاظ مضمون
شروع باشد ،ولی به لحاظ سینما فیلم «هیچ» در حال
ساده شدن برای تماشاگر است« .اسب حیوان نجیبی
است» ساده تر از «هیچ» است و فیلم اخرم (بی خود و
بی جهت) از تمام فیلم هایم ساده تر استg .
گفت وگو با مهرزاد دانش
درباره فیلم «اسب حیوان
نجیبی است»
سبک
«کاهانی»
2
مهرزاد دانش از فیلم «اسب حیوان نجیبی
اس��ت» لذت برده و ان را دوست داشته است.
این منتقد سینما فیلم سازی عبدالرضا کاهانی را
مختص خود او و به نام «سبک کاهانی» می داند
و امید دارد موانع ،سد راه این کارگردان جوان
نشوند تا او همین روند را ادامه دهد و ان را فیلم
به فیلم کامل کند.
فیلم «اسب حیوان نجیبی است» را چگونه
دیدید؟ اگر این فیلم مورد پسند شماست
درباره دالیل ان توضیح دهید.
lاز فیلم «اس��ب حیوان نجیبی اس��ت»
لذت ب��ردم ،دلیل ان هم بیش��تر به س��بک اقای
کاهانی در زمینه فیلم س��ازی مربوط اس��ت .در
کارنامه اقای کاهانی مسیری رو به پیشرفت دیده
می ش��ود و فیلم اخر او به س��بک خاصی رسیده
اس��ت که از ان می توان به عنوان س��بک کاهانی
یاد کرد .او فیلم های زیادی نس��اخته ،ولی اکنون
به چنین س��بک مینی مالیستی ای رس��یده است
و به همی��ن دلیل جای توجه فراوان��ی دارد .نوع
دیالوگ نویس��ی ،روایت پردازی ،بازی گرفتن از
بازیگرها و ن��وع میزانس��ن در کار اقای کاهانی
جذاب اس��ت .این عناصر می توانند یک اثر را به
فیلمی خوب تبدیل کنند.
برخ��ی معتقدند اق��ای کاهانی ب��ا فیلم
«هیچ» س��طح توقع مخاط��ب را باال برد
و تماش��اگرانی که «اس��ب حیوان نجیبی
است» را نپسندیدند ،ان را با «هیچ» مقایسه
می کنند .ایا ش��ما «اس��ب حیوان نجیبی
اس��ت» را در روند فیلم سازی کاهانی در
مسیر تکامل می دانید؟
« lهیچ» با وجود اینکه فیلم بسیار خوبی
بود ،ام��ا دوپاره بودن��ش ضعف بزرگ��ی بود و
نیمه دوم فیلم با نیمه نخست ان همخوانی چندانی
نداشت؛ ولی در «اسب حیوان نجیبی است» این
ناهمخوانی خیلی کمتر به چشم می خورد و فضا
خیلی موزون تر و منس��جم تر اس��ت .از این نظر
«اسب حیوان نجیبی است» در مقایسه کلی نسبت
به «هیچ» فیلم بهتری است.
«اس��ب حیوان نجیبی اس��ت» را چه نوع
فیلمی می دانید؟ ایا دیدگاه افرادی را که
معتقدند این فیلم اجتماعی است یا اینکه
عده ای می گویند مرز باریکی با بیانیه های
فرهنگ
مثلث شماره 109
سیاسی دارد ،قبول دارید؟
lفیلم یکس��ری مس��ائل اجتماعی را نشان
می ده��د ،اما «اس��ب حی��وان نجیبی اس��ت» فیلمی
اجتماعی به ان معنایی که در ایران جا افتاده اس��ت،
نیست .در فیلم های اجتماعی فیلم ساز تالش می کند
دغدغه ه��ای اجتماع��ی خ��ود را از طری��ق نمایش
نابسامانی ها ،ضعف ها ،فقر ،فس��اد ،فحشا و ...نشان
دهد و به نوعی این ایده را مطرح کند که این مس��ائل
محکوم هستند و باید به دنبال فضایی سالم تر باشیم.
خواه ناخواه اگر فیلم س��از ضعیف باشد ممکن است
این فضا به سمت ش��عار و بیانیه س��وق پیدا کند اما
از نظر من ،فیلم اقای کاهانی در این فضاها نیس��ت.
در فیلم «اس��ب حیوان نجیبی است» انواع معضالت
اجتماعی مانند طالق عاطفی ،ط�لاق واقعی ،اعتیاد،
فساد ،رش��وه خواری ،دزدی ،جعل هویت و ...دیده
می ش��ود ،ولی کاهان��ی روی ای��ن نابهنجاری های
اجتماعی سوار نشده است و فقط انها را نشان می دهد
و نمی خواهد از داخل انها ی��ک بیانیه صادر کند ،ان
را به اطالع تماشاگر برس��اند و تماشاگر را نسبت به
یکسری حرف های بزرگ نمایانه اگاه کند .کاهانی در
«اسب حیوان نجیبی اس��ت» از واقعیت استفاده کرده
ولی روی ان سوار نشده است.
ایا اشاره ای که در «اسب حیوان نجیبی است»
به انواع معضالت اجتماعی می شود ،همچنین
متعدد بودن داس��تان ها و ش��خصیت های ان
روند فیلم را کند و کسالت بار کرده است؟
lروند این فیلم کند و خس��ته کننده نیس��ت.
بستگی دارد ش��ما از فیلم چه انتظاری داشته باشید.
«اس��ب حیوان نجیبی اس��ت» از ابتدا منطق خود را
عیان می کند؛ در س��کانس نخس��ت که رضا عطاران
روی موتور ،سوار است و به خانه ای نگاه می کند که
صداهای بلندی از ان شنیده می شود ،اگر فضا به گونه
دیگری بود شاید به سمت محکومیت این نوع مسائل
س��وق پیدا می کرد ،ولی وقتی عطاران زنگ خانه را
می زند و در ادامه ،یک کاش��ی از دی��وار روی زمین
می افتد و او ت�لاش می کند کاش��ی را در جای خود
بگذارد ،نشان می دهد که فضای فیلم هجوالود است.
اصال «اسب حیوان نجیبی است» به دنبال صادر کردن
بیانیه های اجتماعی نیس��ت یا اینک��ه بخواهد روی
واقعیت های اجتماعی مانور دهد .موضوع فیلم یک
نوع فضای شبیه به ابزورد (پوچی) است؛ از این فضا
هجو و هزل بیرون می اید .این فیلم در واقع ،یکسری
مناسبات اجتماعی را به س��خره می گیرد و موضوع
ان ،موضوع دغدغه هایی از ن��وع فیلم های اجتماعی
ایرانی نیست.
درب��اره دیالوگ های این فیلم گفته ش��ده در
برخی موارد هنجارش��کنی انجام شده است
و از س��وی دیگر ،برخ��ی در دف��اع گفته اند
دیالوگ های «اس��ب حیوان نجیبی است» در
زبان عامه مردم به کار برده می شود .ایا در این
فیلم هنجارشکنی دیده می شود؟
lاستفاده از یکس��ری ناهنجاری های زبانی
و رفتاری در یک فیلم به خودی خود ،عیب یا امتیاز
نیست و به این مساله بستگی دارد که فیلم ساز چگونه
این ناهنجاری های زبانی و رفتاری را در اختیار منطق
فیلم خود دراورد .من ش��خصا در فضاهای موجود
در فیلم اقای کاهانی ایرادی نمی بینم ،به همان دلیلی
که شما هم به ان اش��اره کردید .چون ما در جامعه ای
پاستوریزه زندگی نمی کنیم؛ در طول روز که مشغول
فعالیت هس��تیم با قشرهای مختلف س��روکار داریم
و به محیط های مختلف رفت وام��د می کنیم و انواع
ناهنجاری های گفتاری و رفتاری را می بینیم .طبیعتا
وقتی شکل رقیق شده انچه در جامعه وجود دارد در
فیلم اقای کاهانی دیده می شود ،به جایی برنمی خورد
و به کسی اسیب نمی زند .بنابراین من ایرادی در این
مساله نمی بینم.
در برخی فیلم هایی که امس��ال اکران ش��دند
چندین بازیگر چهره با شخصیت های متفاوت
در یک فیلم حضور داشتند .در «اسب حیوان
نجیبی اس��ت» نیز بازیگرانی با داس��تان های
مختلف حضور دارند .ایا این مساله به نوعی
در فیلم های سینمای ایران در حال تبدیل شدن
به رویه است؟ ایا شما حضور چندین بازیگر
شناخته ش��ده را در یک فیلم س��ینمایی امری
مثبت می دانید؟
lدر گذشته نیز برخی فیلم ها با تعداد زیادی
بازیگر س��اخته ش��ده اند ،مانند «اجاره نش��ین ها»ی
اقای مهرجویی در دهه 60که در ان ،بازیگران معروف
و مش��هور حضور داش��تند .البته به تازگی این بحث
مطرح شده که برخی فیلم سازان از الگوی فیلم سازی
اصغ��ر فرهادی اس��تفاده می کنند ،یعن��ی تعدادی از
افرادی که به ی��ک قش��ر اجتماعی تعل��ق دارند در
یک فضای مح��دود گردهم می این��د و دغدغه ها و
تنش هایی بین انها به وجود می ای��د .من تاثیرپذیری
از فرهادی را ب��ه معنای مثب��ت ان ،در برخی فیلم ها
دیده ام و این امر خوب است ،چون ایده های جدیدی
به س��ینمای ایران در حال تزریق شدن است؛ اما فیلم
«اسب حیوان نجیبی است» این گونه نیست و من فیلم
اقای کاهانی را از این جن��س نمی بینم ،چون در این
فیلم از قشرهای اجتماعی مختلفی استفاده شده است
که هیچ کدام در یک سنخ نمی گنجند .ادم هایی که در
فیلم «اسب حیوان نجیبی است» حضور دارند هر کدام
به یک قشر اجتماعی تعلق دارند که البته اقای کاهانی
به ش��کل گویا و عیان به عقبه اجتماعی انها اش��اره
نمی کند ،ولی یکسری قرینه ها وجود دارد تا مخاطب
احساس کند هر کدام از شخصیت های فیلم مانند فرد
اهنگس��از ،فرد دو جنس��ه یا دختر فراری با یکدیگر
تفاوت دارند و هر کدام به یک قشر اجتماعی متعلقند.
بنابراین فکر می کنم این نوع فیلم سازی ،خاص خود
کاهانی اس��ت و در ان ،از فیلم س��از یا سبک خاصی
الگوبرداری نشده است.
نام فیلم «اسب حیوان نجیبی است» که در فیلم
تکرار می شود به چه معناست و به چه چیزی
اشاره دارد؟
lبه موضوع خاصی اش��اره ن��دارد و همین
مساله ،مهم است« .اسب حیوان نجیبی است» معنای
بی خودی در فیل��م دارد .وقتی به این جمله اش��اره
می ش��ود که یکی از ش��خصیت ها به خاطر نوشیدن
زیاد ،دچار ناراحتی ش��ده اس��ت و عبارت «اس��ب
حیوان نجیبی اس��ت» را به کار می ب��رد .این رفتار را
کسانی که در این تیپ شخصیتی هستند و نوشیدنی
زیاد می خورند انجام می دهند .انتخاب عبارت «اسب
حیوان نجیبی اس��ت» به عنوان نام فیلم نش��ان دهنده
جدیت زدای��ی از فیلم اس��ت و نباید ان را س��مبل و
نماد چیز خاصی دانست .به نظر من این نام به فضای
ابزوردگونه فیلم برمی گردد که تالش می کند به شکل
جدی روی چیزی تمرکز نداشته باشد.
کارگردان این فیلم نیز در جایی گفته اس��ت
دیالوگ ه��ای «اس��ب حیوان نجیبی اس��ت»
پرت گویی هستند .ش��اید بتوان عنوان فیلم را
هم نوعی پرت گویی دانست.
lقطع��ا همین گونه اس��ت .نام فیل��م جدید
اقای کاهان��ی هم «بی خود و بی جهت» اس��ت و این
نشان دهنده سبک خاص کاهانی است که فیلم به فیلم
شکل متمرکزتری به خود می گیرد.
اینده کاری اقای کاهانی را چطور می بینید؟
lامیدوارم او این س��بک را ادام��ه دهد و به
پاالیش بیش��تر و بهتری برس��د .امی��دوارم کاهانی
روندی که تا کنون در فیلم های خود نش��ان داده و رو
به پیش��رفت و صعود بوده است را ادامه دهد و موانع
بیرونی و درونی جلوی ادامه کار او را نگیرندg .
51
اسبی که مدعی نجیب بودن است
3
مروری بر حاشیه های فیلم عبدالرضا کاهانی از جشنواره تا اکران
فرهنگ
حاشیه با دنیای فیلم سازی عبدالرضا کاهانی چنان
عجین شده که فیلم های او همواره در معرض فرصت
نمایش یافتن یا نیافتن قرار داشته و اخیرا فرصت ساخته
شدن و نشدن هم به ان اضافه شده است .فیلم سازی که
عده ای معتقدند فیلم های او اجتماعی است ،عده ای انها
را انتقادی و تلخ می دانند و دسته ای هم بر وجود نوعی
نگاه دینی در انها اشاره دارند .حاشیه های فیلم «اسب
حیوان نجیبی است» وی اما درواقع زمانی کلید خورد که
مثلث شماره 109
در استانه بیست ونهمین جشنواره فیلم فجر ،اعالم شد
همراه با اثاری از علیرضا داوودنژاد ،فریدون جیرانی،
تهمینه میالنی ،س��یروس الوند و مهرشاد کارخانی در
بخش «نوعی نگاه» جشنواره قرار گرفته است؛ بخش
خلق الساعه و خارج از رقابت جشنواره پارسال که بخش
قابل توجهی از حاشیه های این دوره را به خود اختصاص
داد .البته عالوه بر اینها فیلم سازان دیگری چون کیانوش
عیاری ،رسول صدرعاملی و علیرضا امینی هم بودند که
نگاهی به کارنامه فیلم سازی عبدالرضا کاهانی
4
حاشیه در خدمت متن
عبدالرضا کاهانی حاال 38س��ال سن دارد و
کارگردانی محسوب می شود که در عین جوانی،
به شهرت به نسبت مطلوبی رس��یده ،اما خودش
احس��اس می کند در س��نی قرار دارد که فرصت
زیادی پیش رویش نیس��ت و تا 7-8س��ال اینده
باید بهتری��ن دوره کاری اش را طی کن��د .او هم
مانند بیشتر فیلم سازان ،از فعالیت های جزیی تر به
حوزه فیلم سازی وارد شد و در واقع با نویسندگی
فیلمنامه برای فیلم ناشناس «سفر به شرق» از یک
کارگردان نااشنا یعنی سیدمهدی برقعی در سال 80
به این حیطه به طور جدی گام نهاد.
اما تجربه فیلم س��ازی عبدالرضا کاهانی که
دانش اموختگی بازیگری در دوره کارشناس��ی و
دانشجویی کارگردانی تئاتر را در مقطع کارشناسی
ارشد در کارنامه دارد ،هشت سال پیش با فیلمی به
نام «باد به دستان» رقم خورد .فیلمی در واقع مستند
با موضوع زندگی مرد روس��تایی با پنج زن و 50
فرزند که خیلی دیده نش��ده البته در این فیلم گویا
حامد بهداد همکاری داش��ته ولی ان موقع خیلی
پیش از ستاره ش��دنش بوده است .دو سال بعد که
کاهانی فیلم «رقص با ماه» را می سازد و البته فیلم
52
در مراحل فنی متوقف می ماند و بالطبع دیده نمی شود،
هرچند نمی تواند به عنوان یک فیلم ساز جوان توجه ها
را به خود جلب کند ،اما با دستمایه قرار دادن موضوع
زندگی پس��ری نابینا که در میهمانی ها برای س��رگرم
کردن مردم فعالیت می کند ،اغازگر مس��یری می شود
در انتخاب موضوع های جنجالی اش که «فیلمنامه های
ملتهب» شاید بهترین و دقیق ترین تعبیر برای ان باشد.
فیلم بعدی او در نیمه ده��ه « 80ادم» بود .فیلمی
با حضور مجدد حام��د بهداد و اغ��از همکاری های
مهران احمدی و مهتاب کرامتی با کاهانی .فیلم موضوع
منحصربه فردی داشت درباره یکی از روستاهای مناطق
بیابانی که مردم ان برای کشاورزی اب الزم ندارند ،اما
با نوازندگی سازمان یافته به گذران زندگی مشغولند و
البته برگ برنده انها تصوری عمومی و البته ساختگی
است درباره نمردن هیچ فردی در این روستا در 20سال
گذشته ،حول حضور مراد و اس��طوره نامیرایی به نام
«ادم» .این فیلم هم در زمان خودش اکران و دیده نشد،
اما چهار ،پنج س��ال بعد که هم کاهانی اعتباری کسب
کرد و هم بهداد چهره مشهوری ش��د ،فیلم در شبکه
نمایش خانگی عرضه و در نتیجه تاحدودی دیده شد.
کار عبدالرض��ا کاهانی در واقع با فیلم «بیس��ت»
اثارشان در فهرست بخش مسابقه جشنواره نبود ،با این
تفاوت که اثار انها در فهرست بخش نوعی نگاه هم قرار
نگرفت و در واقع از جشنواره کنار گذاشته شد؛ جیرانی
هم البته فیلم خود را از این رویداد خارج کرد.
چند روز بعد کاهانی در نامه ای خطاب به علیرضا
س��جادپور ،مدیرکل امور نظارت و ارزشیابی معاونت
امور سینمایی و سمعی و بصری وزارت فرهنگ و ارشاد
اس�لامی ،برای حضور فیلمش در جشنواره فیلم فجر
سه شرط گذاشت .در این نامه امده بود« :یادتان هست
دو هفته پیش گفتید «اسب حیوان نجیبی است» را سریع
برسان ،چون جزو فیلم هایی است که تنور جشنواره را
گرم می کند؟ و من در جواب گفتم مگر فیلم من بخاری
است؟ حتما یادتان رفته .شما اساسا انچه را به نفع تان
نیست یادتان می رود .برای همین از این پس حرف هایم
را مکتوب و از طریق رسانه ها مطرح می کنم .حاال فیلم
من دست شماست و ان را انتخاب کرده اید ! تردید هم
ندارم به گرمای جشنواره تان خواهد افزود .اما من هم
مثل شما نیاز به بخاری دارم و قرار نیست خانه من سرد
باشد ،خانه شما گرم! قرار نیست بعضی ها نقش تنور را
بازی کنند و بعضی دیگر که موظف به ساخت فیلم های
سفارشی و خنثی هستند ،نان داغ تنور را بخورند! پس
برای اینکه بازی دوطرفه باشد ،ذکر سه نکته را ضروری
می دانم:
-1ب��ا توجه به اینک��ه فیلمنامه کام��ل را مطالعه
کرده اید و ما برای تک تک فریم های فیلم متحمل هزینه
شده ایم ،حذف یک کدام از ان فریم ها هم برایم ممکن
نیست -2 .جواب نهاد معترض شده به فیلم را وظیفه
جنابعالی می دانم ،زیرا برای ساخت فیلم از شما مجوز
گرفته ام و شما قانونا متعهد هستید سوء تفاهم به وجود
امده را برطرف س��ازید .من همین که باید جوابگوی
وزارت ارشاد باشم برایم کافی است.
-3قرار نیست همیشه شما ببرید .یک چیزی هم به
ما بدهید و ان می تواند پروانه نمایش داخلی و خارجی
محصول سال 1387بود که بیشتر دیده شد .این فیلم
هم مانند دیگر اثار کاهانی از حضور چهره ها از جمله
پرویز پرستویی ،علیرضا خمسه و مهتاب کرامتی سود
می برد و نیز همچون دیگر فیلم های او ،موضوع خاص
و شاید بکری را دستمایه قرار داده بود .ماجرای مردی
که به دلیل برگزاری مراس��م متعدد ع��زاداری در تاالر
تحت تملک و مدیریتش ،به افس��ردگی دچار شده و
درنتیجه حس به زندگی را از دس��ت داده و با اجزای
ان مشکل پیدا کرده اس��ت .فیلم نامزد دریافت شش
سیمرغ و درنهایت برنده دو س��یمرغ بلورین بهترین
بازیگران نقش مکمل زن و مرد (کرامتی و خمسه) از
جشنواره فیلم فجر در بیست وهفتمین دوره شد .عالوه
بر این« ،بیست» در جشنواره های خارجی هم حضور
یافت و جای��زه ویژه هی��ات داوران چهل و چهارمین
دوره جشنواره فیلم کارلووی واری و تندیس نقره ای
هفدهمین دوره جشنواره فیلم دمشق را به دست اورد.
البته پی��ش از این فیل��م ،کاهانی فیل��م «انجا» را
س��اخت که جزو فهرس��ت فیلم های توقیفی وزارت
ارش��اد قرار گرفت اما با این حال ،هم جایزه اسکندر
طالیی جشنواره فیلم تسالونیکی را برای او به ارمغان
اورد و هم اینکه توجه منتقدان و اهالی سینما را به سمت
این فیلم ساز جوان جلب کرد .تا جایی که برخی بر این
اعتقادند که «انجا» بهترین فیلم کارنامه کاری کاهانی
محسوب می ش��ود .البته نظرها در این زمینه متفاوت
است .پس از این دو فیلم ساخته شده در سال ،87سال
بعد از ان زمان ش��کوفایی هرچه بیشتر کاهانی بود که
فرهنگ
ی که البته خود کاهانی
با فیلم «هیچ» رقم خ��ورد ،فیلم
حاال اصرار دارد از فرم س��اخت ان فاصله بگیرد اما به
هر حال با توجه به ارائه و مضم��ون و پرداختش این
روزها بیشتر با نام کاهانی رقم خورده؛ به ویژه در ذهن
مخاطب غیرمتخصص« .هیچ» هم که البته درباره ان هم
زمزمه هایی مبنی بر مشکالتی در س��اخت و نمایش
و حتی ارائه در جش��نواره وجود داش��ت ،با حضور
ی که پس از سال ها غیبت حضور در سینما
مهدی هاشم
را با این فیلم تجربه کرد و بازیگران شکل یافته ای چون
نگار جواهریان ،مهران احم��دی و احمد مهران فر ،با
موضوع ماجرای مردی که به مرض س��یری ناپذیری
مبتالست و مواجهه او با فضای پیرامونی و افرادی که
هر یک مشکل خاص خودشان را دارند ،بیش از پیش
این تصور را تقویت کرد که ان��گار عبدالرضا کاهانی
عالوه بر اینکه با همه چیز و همه کس در اطراف و این
کره خاکی سر کلنجار و انتقاد دارد ،چالش های ذهنی
بسیاری را در زمینه موجودیت انسان و نوع ارتباط او با
هستی پیرامونش به اشتراک می گذارد.
«هیچ» ،هم در س��ینماها به فروش خوبی دست
یافت و هم در عرصه س��ینمای خانگی مورد استقبال
قرار گرفت .هرچند خود کاهانی نس��بت به پوس��تر
تبلیغی و جلد اختصاص یافته به لوح های فشرده این
فیلم ک��ه فضایی طنزال��ود و مفرح را ب��رای مخاطب
تداعی می کرد ،به شدت مشکل و اعتراض داشت .به
هر حال این از خصایص فیلم های کاهانی اس��ت که
معموال در عین نگاه متهم به تلخی نس��بت به زندگی
پیرامون��ی ،نوعی برخورد توام با سرخوش��ی از روی
ناچاری را هم از نگاه شخصیت های فیلم هایش نسبت
به مسائل مختلف دارد .دیگر خصیصه فیلم های او نیز
استفاده از بازیگران شناخته شده در اثارش است که با
همکاری های دو یا چندباره او با برخی از اینان از جمله
مهتاب کرامتی ،احمد مهران فر ،مهران احمدی ،حبیب
رضایی ،پانته ا بهرام و دیگران انجامیده است.
در فیل��م در ح��ال حاض��ر اکران ش��ده او نی��ز
رضاعطاران ،حبیب رضایی ،پارس��ا پیروزفر ،مهتاب
کرامتی ،باران کوثری ،مهران احمدی ،کارن همایون فر
(اهنگس��از در تجربه بازیگ��ری) ،احم��د مهران فر،
بابک حمیدیان ،ماهایا پطروسیان و ...حضور دارند .این
فیلم نیز که در زمان حضور در جشنواره با جنجال هایی
همراه بود و اک��ران ان هم انقدر با تردی��د همراه بود
که در نهای��ت در منتها الیه قبل از جش��نواره فیلم فجر
به نمایش عموم��ی درامد ،در حدود 22س��ینما مرز
300میلیون��ی ف��روش را رد کرده که بی��ش از تصور
پخش کنندگان ان بوده و فروش 400میلونی در طول
دو هفته برای ان ،ش��رایط خوبی را برای سرنوشت
فیلم رقم می زند .فیلم ماجرای یک مامور قالبی و
ی است که البته رفتاری
رشوه بگیر نیروی انتظام
رابین هود گونه دارد و پیرامون برخورد او با
یک متهم به شرب خمر ،مجموعه ای از
افراد دارای مشکل و فاقد چاره شکل
می گیرد که شبی عجیب را در مسیر
یاری رس��انی و یاری گیری در
مواجهه با مس��ائل یکدیگر رقم می زنند .کاهانی
البته پیش از اکران این فیلم تازه ترین اثرش را با نام
«بی خود و بی جهت» مقابل دوربین برد که هم اکنون
مراحل فنی اماده سازی را می گذراندg .
مثلث شماره 109
فیلم باش��د .منظورم همان مقوای دوج��داره معروف
است .با دریافت همان مقوا من هم مثل شما گرم خواهم
شد و ان وقت می توانید در هر کجای جشنواره ،اعم از
نوعی نگاه ،چند جور نگاه ی��ا اصال بدون نگاه فیلم مرا
نمایش دهید.
احتماال خواهید گفت درگیر جشنواره هستید و
امکان برگزاری جلسات پروانه نمایش نیست ،اشکالی
ندارد .می توانید به طور شفاهی به رسانه ها اعالم کنید
نمایش عمومی فیلم چه در داخل و چ��ه در خارج از
کشور بالمانع است .این هم حکم همان مقوای دوجداره
را دارد .قربان شما ،عبدالرضا کاهانی»
بند دو نامه کاهانی البته ناظر بر اظهار نظری از سوی
مسئوالن جشنواره و معاونت سینمایی بود که اعتراض
و ش��کایت نیروی انتظامی را مانعی برای نمایش فیلم
«اسب حیوان نجیبی است» در جش��نواره اعالم کرده
بودند .در نهایت هم فیلم اواخر جشنواره بود که نمایش
محدودی داشت .پس از جشنواره البته این بحث ادامه
داشت و در جریان ان نیز طرفین ماجرا هر چند یک بار
در صحبت هایی نس��بت هایی به یکدیگر می دادند که
معتقد بودند مانع به نمایش درامدن فیلم شده اند .در این
میان البته خبر رسید که نیروی انتظامی از شکایت خود
از این فیلم صرف نظر کرده است.
همچنین اوایل تابستان امسال بود که در خبرها امد
با توجه به وضعیت بالتکلیفی فیلم های این سینماگر
جوان به ویژه رد شدن پی در پی فیلمنامه های پیشنهادی
او برای ساخت از سوی مرجع مربوط در وزارت ارشاد،
قرار اس��ت نمایش «این جا تهران است ،صدای ما را از
مشهد می شنوید» به نویسندگی و کارگردانی عبدالرضا
کاهان��ی روی صحنه برود .حضور مهدی هاش��می و
حسن پورشیرازی نیز در این نمایش دوبازیگره قطعی
و سالن استاد سمندریان تماشاخانه ایرانشهر نیز برای
اجرای ان اعالم شد .با این حال ظاهرا مدیران تئاتری
تمایل نداشتند حاش��یه های کاهانی به عرصه تئاتر هم
منتقل شود و رئیس شورای ارزش��یابی و نظارت اداره
ی کاهانی
کل هنرهای نمایش��ی دربار ه متن پیش��نهاد
به رس��انه ها گفت« :اگر ایشان پاسخی صریح بخواهد
سیگنال مناس��بی را در مورد کار ایشان نمی بینم و بعید
می بینم با پاسخ مثبتی روبه رو بشود .اما روش ما تعامل و
گفت وگو با هنرمندان است .اگر رضا کاهانی با ما وارد
گفت وگو بشود حتما با ایش��ان تعامل خواهیم کرد و
می توانیم پیشنهاداتی را به ایشان بدهیم تا بتواند نمایشی
را به صحنه بیاورد».
اما کاهانی در پی اظه��ارات رحمت امینی ،رئیس
شورای ارزشیابی و نظارت اداره کل هنرهای نمایشی
مبنی بر اصالح و بازنگری نمایش��نامه پیش��نهادی اش
گفت « :موان��ع و اصالحات پیش امده حل نش��دنی و
پیچیده است .بنابراین بهتر است دیگر به تئاتر فکر نکنم
و به همین چند ماه از دست رفته قانع باشم».
او سپس در پی صادر نش��دن پروانه ساخت فیلم
جدیدش با نام «س��عید اراس��ته» ،نامه ای را خطاب به
متولیان سینمایی نوشت .این کارگردان در نامه خود با
طرح چهار پرسش از متولیان س��ینما ابتدا در بند الف
خطاب به شمقدری و سجادپور اورد:
«1ـ دالیل ع��دم ص��دور پروانه س��اخت برای
پروژه های «کف»« ،من» و «حمل با جرثقیل» را نفهمیدم!
الاقل علت صادر نش��دن مجوز برای پروژه «س��عید
اراس��ته » را بیان کنید؟! اعتراف می کن��م قوانین پروانه
ساخت و نمایش را قبول ندارم .اما چه کنم که تنها راه
فیلم سازی قانونی در این کشور است! پس حاال که خود
را ملزم به رعایت قوانین می دانم انتظار دریافت مجوز
هم دارم.پیش از اینکه وارد حرفه فیلم س��ازی شوم از
مصائب ان اگاه ب��ودم ،پس تردید نکنی��د بازهم فیلم
خواهم ساخت.
2ـ دلیل عدم صدور مجوز خارجی فیلم «هیچ» را
شنیدم اما نفهمیدم .عالقه مندم علت صادر نشدن مجوز
خارجی «اسب حیوان نجیبی است» را هم بشنوم سپس
نفهمم .این فیلم در چندین فستیوال خارجی پذیرفته
شده که در حال حاضر نمی دانم چه جوابی به انها بدهم.
این درس��ت که مصوبات شما دو س��ال مرا از حضور
در عرصه ه��ای بین المللی محروم ک��رده ،اما اهل نظر
می دانند ،عدم ارس��ال فیلم های من به خارج از کشور،
همان اندازه مهم است که ارسال فیلم به اسکار.
-3به پیش��نهاد اقای س��جادپور در اک��ران فیلم
سینمایی «ان جا» ـ که پس از گذشت پنج سال همچنان
در محاق توقیف است ـ منصرف شدم و باز به پیشنهاد
ایشان تقاضای صدور مجوز برای شبکه نمایش خانگی
دادم .چ��را مجوز نمای��ش خانگی فیلم صادر نش��ده
است؟!»
در بند «ب» نامه کاهانی خط��اب به صنف واحد
تهیه کنندگان نیز امده بود -4« :ش��ما با ساخت پروژه
«سعید اراس��ته» موافق هس��تید و نظرتان را به وزارت
ارشاد هم اعالم کرده اید .چرا نظر شما مردود می شود!؟
جایگاه شما همین است!؟ چطور می خواهید از اهالی
سینما دفاع کنید!؟ اگر من جای شما بودم لحظه ای در
صنف واحد نمی ماندم .شما موظف به حمایت از من
هستید ».کاهانی در پایان نامه اش با خطاب قراردادن خانه
سینما یاداور ش��د« :از خانه سینما انتظار دارم مطالبات
و حقوق از دس��ت رفته ام را پیگیری کند و برای ادمی
مثل من هم سکوت را بشکند .اگر چنین کرد همچنان
عضوی از ان خان��ه خواهم بود .در غی��ر این صورت
ـ که البته چندان هم مهم نیس��ت ـ به عضویت در خانه
خودم بسنده می کنم ».چند روز پس از انتشار این نامه
بود که اعالم ش��د ش��ورای صدور پروانه فیلم سازی
35میلیمتری موافقت اصولی خ��ود را برای پروژه ای
به نام «بی خود و بی جهت» به تهیه کنندگی و کارگردانی
عبدالرضا کاهانی در ژانر اجتماعی صادر کرده اس��ت؛
فیلمی که هم اکنون مراحل پایانی ساخت را می گذراند.
حاشیه های فراوان کاهانی با طنز از او کارگردانی ساخته
که مشابهش کمتر در سینمای ایران وجود داردg .
53
اقتصاد
بازار ملتهب
اقتـصاد
مثلث شماره109
نخواستن یا نتوانستن؟
مروری بر وضعیت بازار ارز ،علت ها و پیامدها
کیوان پارسیان
1
بازی ارزی ک��ه دول��ت و بانک مرک��زی اغاز
تحمیل شده ناشی
کرده اند ،تا چه حد ناگزیر از شرایط
از تحریم های یکجانبه به کشورمان است و تا چه حد
ناشی از سیاس��ت های پولی برای کنترل نقدینگی یا
سیاست های مالی برای جبران کسری بودجه؟
پاس��خ به این پرس��ش ها می تواند روشن کننده
این موضوع باش��د که در ش��رایطی که بانک مرکزی
عرضه کننده انحصاری ارز به بازار است ،کنترل بازار
تا چه حد می تواند سهل یا دشوار باشد و اینکه دولت
و بانک مرکزی تا چه حد نمی توانند این بازار را کنترل
کنند و تا چه حد بدشان نمی اید که این وضعیت برقرار
باش��د تا از این طریق به جبران کاستی برخی دیگر از
سیاست هایشان بپردازند.
تو خیز شدید قیمت ارز در یک سال گذشته به
اف
امری عادی تبدیل شده ،اما دامنه نوسانی حدود 200
تومانی طی فقط چند روز ،نشانه های اشکاری در خود
54
دارد که چگونه زمینه رانتی 15هزار میلیارد تومانی در
اقتصاد کشور فراهم شده است.
در این مختصر انچه ناشی از ناتوانی و انچه ناشی
از نخواستن کنترل بازار ارز است را مورد بررسی قرار
می دهیم.
کمبود ارز
در ش��رایطی که س��خنگوی اقتصادی دولت از
ذخایر حدودا 100میلیارد دالری ارزی خبر می دهد،
ام��ا رفتارهای بانک مرک��زی در س��همیه بندی ارز و
تزریق قطره چکانی به ب��ازار در کنار بدهی های نفتی
میلیارد دالری کش��ورهایی مثل هن��د ،کره جنوبی و
بس��یاری از کش��ورهای دیگر به ایران این ش��ائبه را
به وجود اورده که بان��ک مرکزی با محدودیت ارزی
مواجه است.
اقدام بسیاری از کشورها در بلوکه کردن بلندمدت
طلب های نفتی ایران باعث شده بانک مرکزی حساب
روزه��ای س��خت تری را کند ک��ه با ش��دت گرفتن
تحریم های ناعادالنه ،ارز و دالر به اکس��یری کمیاب
در بازار بدل شود .به همین دلیل چاره کار را در خرج
کردن محتاطانه این کاال که فعال به وفور وجود دارد،
دیده است .چشم بستن بر واردات بدون ثبت و ضبط
دالر از مرزهای غربی کشور طی یکی ،دو ماه اخیر به
دلیل نیاز به جبران همین کمبودهای احتمالی است.
از سوی دیگر گرفتن عالمت عملکرد محتاطانه
بانک مرکزی از س��وی بازار ،افزایش شدید تقاضا را
در پی داشته است .محدودیت عرضه در کنار عطش
تقاضا ،شرایط روانی را به وجود اورده که رکوردشکنی
دالر تا 1600تومان را ممکن کرده و بانک مرکزی هم
در این شرایط جز نگه داشتن ذخایر خود فکر دیگری
به ذهنش نرسیده؛ یعنی س��اده ترین و دم دستی ترین
فکر ممکن.
سوداوری سرمایه گذاری
بسیاری از کارشناس��ان خبره اقتصادی پیش از
ت حامل های
این هشدار می دادند که با ازادسازی قیم
انرژی پ��س از اجرای قان��ون هدفمن��دی یارانه ها،
اقتـصاد
چرا در جیب دالل ها؟
از مهرماه سال 89که نوسانات ارزی شروع شد و
کنترل نقدینگی
کنترل تورم ناش��ی از اجرای قانون هدفمندی
مثلث شماره109
بی تعادلی که س��ال ها در اقتصاد ایران وجود داشت،
سر از بازارهای دیگر مثل ارز و سکه درخواهد اورد.
دلیل ان هم این است که با کاهش حاشیه سود در بخش
تولید و بازار س��رمایه ،نقدینگی به سمتی می رود که
حاشیه سود بیشتری برایش بیافریند.
این چرخه وقتی تکمیل ش��د که شورای پول و
اعتبار ابتدای سال جاری ،نرخ سود سپرده های بانکی
را پایین تر از سال قبل تعیین کرد و همان هنگام فرصت
برای ایجاد بازار برای ارز و سکه ایجاد شد.
در ش��رایط ریس��کی کنونی واردکنن��ده ای که
نمی تواند تخمینی از اینده بازار ارز و سیاس��ت های
دولت داشته باشد ،طبیعی اس��ت تالش کند چندین
برابر نیاز فعلی خ��ود ارز تهیه کن��د و احتماال پس از
مدتی با مشاهده روند افزایشی نرخ ارز ،خود به جرگه
سفته بازان بازار ارز بپیوندد.
بانک مرکزی سعی در ثابت نگه داشتن نرخ ارز مرجع
داشت ،دالالن و واسطه ها از بازار دونرخی سود وافری
بردند و همی��ن موضوع بانک مرک��زی را به این فکر
واداشت که چرا به جای دالل ها سود ارز دونرخی به
خزانه واریز نشود.
به همی��ن دلی��ل در یک اق��دام غیرمنتظ��ره در
خردادماه امس��ال ،نرخ ارز مرجع ح��دود 11درصد
افزایش داده شد که شوک ناگهانی بر بازار وارد کرد ،اما
دو نرخی بودن را از بین نبرد.
بسیاری از کارشناسان در ان مقطع معتقد بودند
بانک مرکزی که طی چند ماه گذشت ه نتوانسته بود بازار
متالطم ارز را کنترل کند ،چاره را در این دیده به جای
اصرار بر پایین اوردن قیمت ارز ازاد ،نرخ ارز رسمی
را باال ببرد.
این سیاست اما در شرایطی کارساز بود که بانک
مرکزی بتواند ارز مورد نی��از مردم و فعاالن اقتصادی
را به طور کامل تامین کند ،اما بازار س��یاه باقی ماند و
افزایش نرخ رس��می ،فقط به باالتر رفتن قیمت ها در
بازار سیاه انجامید.
این سیاست به نتیجه نرس��ید و بانک مرکزی با
شیبی تند نرخ مرجع را به حالت اولش بازگرداند ،اما
مزه استفاده از این گپ بین بازار رسمی و غیررسمی
زیر دهان دس��تگاه اقتصادی ماند تا در مراحل بعدی
هم خودش اقدام به چند نرخی کردن قیمت ارز کند و
هم اینکه مدیریت بازار ازاد را برای هدایت به سمت
نرخ های باالتر بر عهده بگیرد .اما با چه هدفی؟
دو هدف که یکی خوش��بینانه و دیگری بدبینانه
است برای این سیاست پیش بینی می شود که به گفته
کارشناسان هر دوی انها در درازمدت به ضرر اقتصاد
می انجامد؛ اولی کنترل نقدینگی است و دومی جبران
کسری بودجه دولت.
ام��ا در مقابل ای��ن اس��تدالل ها ،توجی��ه بانک
مرکزی در مورد چند نرخی بودن ارز این است که به
واردکنندگان قانون��ی ارز نامحدود تعلق می گیرد ،اما
کاهش 12درصدی ارزش واردات و افت 24درصدی
وزن ان نشان می دهد که واردات گران تر شده است.
یارانه ها یکی از دغدغه های دول��ت پیش و پس از
اجرای این قانون بوده است .افزایش نقدینگی که ماه
به ماه جلو امده و حاال به بیش از 320هزار میلیارد
تومان رس��یده نگرانی از تورم را بین سیاستگذاران
اقتصادی دولت به وجود اورده ،ام��ا برای حل این
مش��کل دم دس��تی ترین راه حل انتخاب شده است؛
جمع کردن نقدینگی از طریق فروش دالر در بازار.
ش��اید این ابزار به خودی خود بتواند یک سیاست
انقباضی باش��د ـ ک��ه در اقتصاد ایران نیس��ت ـ اما
اثار س��وء تبدیل دارایی های مردم ب��ه دالری که در
گاوصندوق خانه ها نگهداری می ش��ود ،بر تولید و
اقتصاد ملی هویداست.
سیاست گذاران اقتصادی دولت به تصور اینکه
این تب و تاب خرید دالر ،می توان��د انها را به هدف
جمع اوری نقدینگی موجود در سطح جامعه و نهایتا
کنترل تورم نزدیک کند ،واکنش��ی به این اشفته بازار
نش��ان نمی دهند اما نمودارها و جداول نشان می دهد
که رابطه بین نرخ ارز ،نقدینگی و تورم در اقتصاد ایران
همواره رابطه ای مستقیم بوده است .یعنی افزایش نرخ
ارز باعث افزایش پایه پولی و نقدینگی و نهایتا تورم
شده است.
بی ش��ک فش��اری که منجر به افزایش نرخ دالر
می شود ناشی از افزایش نقدینگی است و به قول یک
اقتصاددان ،راه حل اقتصادی و ن��ه اداری ان ،افزایش
نرخ سود سپرده های بانکی است؛ چرا که هر کارشناسی
تایید می کند که راه مدیریت نقدینگی و جمع اوری ان
از سطح جامعه افزایش نرخ س��ود سپرده های بانکی
متناسب با ش��رایط اقتصاد کشور اس��ت نه لقمه را از
پشت سر در دهان گذاشتن.
از س��وی دیگر باید در تدوین بودجه س��ال 91
رویکردی انقباضی در پیش گرفته ش��ود تا از افزایش
بیش از پیش نقدینگی جلوگیری ش��ود؛ در ان هنگام
نیاز به ابزار کنترلی خطرناکی مثل نرخ ارز برای کنترل
نقدینگی وجود نخواهد داشت.
به نظر می رس��د دولت باید دس��ت از س��ر نرخ
ارز ب��ه عنوان یک عام��ل تنظیم کننده سیاس��ت های
پول��ی اش بردارد ،چون بی ش��ک بازی با ن��رخ ارز با
هدف جمع اوری نقدینگی از س��طح جامعه ،ان هم
در این شرایط روانی جز لطمه به اقتصاد ملی نتیجه ای
55
نخواهد داشت.
جبرانی برای کسری بودجه؟
پیش از این سیدش��مس الدین حس��ینی ـ وزیر
امور اقتصاد و دارایی ـ باره��ا تاکید کرده بود« :دولت
برنامه ای برای افزایش نرخ ارز با هدف جبران کسری
بودجه ندارد ».اما نباید از نظر دور داشت سیاست های
ارزی گاهی به کمک دولت ها می ایند .واضح اس��ت
که افزایش قیم��ت ارز ،درامد ریالی دولت را افزایش
داده و به جبران کسر بودجه کمک می کند؛ به خصوص
امسال که پیش بینی های زیادی در مورد کسری بودجه
و ناتوانی دولت در زمینه پرداخت نقدی یارانه ها انجام
شده است.
به خدمت گرفتن سیاست های پولی و ارزی برای
جبران تبعات اجرای سیاست های مالی انبساطی ،کار
خطرناکی است که تبعات ان بارها هشدار داده شده و
فقط حکم یک داروی مسکن موقتی را دارد.
نخواستن یا نتوانستن؟
حاال پاسخ به این پرسش اس��ان است که بانک
مرکزی و دولت نمی توانند ب��ازار ارز را کنترل کنند یا
نمی خواهند؟ کمبود و احتی��اط در خرج منابع ارزی
با توجه به تحریم ها در کنار سوداوری باالی بازار ارز
که به طیف عظیمی از گرایش های روانی افزایش تقاضا
دامن زده ،پاسخ به پرسش ناتوانی است و دو دیدگاه
خوشبینانه و بدبینانه کنترل نقدینگی و جبران کسری
بودجه پاسخ به پرسش نخواستن کنترل بازار.
تلفیقی از نتوانستن و نخواستن ،اشفته بازار کنونی
ارز را رقم زده که در هر صورت برای اقتصاد کش��ور
گران تمام شده و خواهد شدg .
هدف اصلی
بانک مرکزیکنترل
نقدینگی است
گفت وگوی مثلث با
حجت االسالممحقق نیا
کارشناس حوزه بانکی
3
اقتـصاد
تالطم ارزی در ماه های اخیر همه بخش های
واقعی و غیرواقعی اقتصاد را هم به تالطم انداخته
است .از یک سو بانک مرکزی دائما وعده کنترل
قیمت ارز را می دهد ـ و موفق نمی ش��ود ـ و از
سوی دیگر بخش تولید و واردات ،گیج از این
وضعیت ،قدرت برنامه ریزی ب��رای اینده را از
دست داده است .بسیاری از اقتصاددانان هم از
تفس��یر رفتارهای بانک مرکزی عاجز مانده اند
و دالیل مختلفی ب��رای ایجاد این اش��فته بازار
عنوان می شود .حجت االسال مو المسلمین دکتر
محمدجواد محقق نیا ،اس��تاد حوزه و دانشگاه
همانند نظراتش درباره کل ساختار نظام بانکی،
نظرات متفاوتی درباره تعیین نرخ ارز و همچنین
نوس��انات اخیر ان دارد .او تاکی��د می کند که
هدف بانک مرکزی از باال بردن نرخ ارز ،کنترل
نقدینگی و تورم است و نه جبران کسری بودجه.
البته به نظ��ر وی این سیاس��ت در کل به ضرر
اقتصاد کشور تمام می شود.
مثلث شماره109
2
بازار داغ گمانه زنی ها
این روزها تجزیه و تحلی��ل و گمانه زنی درباره
وضعیت بازار ارز ،علت ه��ا و پیامدهای ان ،به بحث
ثابت��ی در جایگاه های مختل��ف ،از کوچ��ه و بازار تا
محافل رس��انه ای و دانش��گاهی تبدیل ش��ده است.
گروهی تالط��م در ب��ازار ارز را نش��انه وضعیت بد
اقتصادی و ناتوانی دولت در مواجهه و مهار ش��رایط
داخل��ی و بین الملل��ی می دانن��د ،برخی ه��م ان را
حساب ش��ده و برمبنای سیاس��تی خ��اص توصیف
می کنن��د .گ��روه دوم بیش��تر روی مولفه هایی چون
امکان جبران کسری بودجه دولت از این راه ،کاهش
نقدینگی موجود در جامعه و نیز ذخیره س��ازی برای
شرایط تحریمی دشوارتر تاکید می کند.
اما به هر ح��ال ،ش��رایط موج��ود دغدغه ها و
نگرانی هایی را در بخش خصوصی تولید و واردات با
باال رفتن قیمت های داخلی به وجود اورده است .با این
56
حال ،اسداهلل عسگراوالدی ،عضو اتاق بازرگانی ایران
و چهره شاخص تجارت کشور پیشنهاد می کند نرخ
دالر حداقل 1300تومان در نظر گرفته شود.
او درباره اثر نوسان های اخیر بر صادرات کشور
افزایش به این ح��د را الزم نمی داند؛ چراکه به اعتقاد
وی ،این نوس��ان باعث می ش��ود پس از بازگشت به
حالت عادی صادرات کشور لطمه ببیند .همچنین ان
بخش از صادرات کشور که مواد اولیه خود را از طریق
واردات تامین می کنند نیز دچار مشکالتی خواهد شد.
عسگراوالدی با بیان اینکه اگر نرخ دالر حداقل
1300تومان شود ،کافی است ،می گوید« :نرخ مناسب
دالر بین 1300تا 1400تومان است که باید این نرخ،
نرخ ثابتی شود و پس از رسیدن دالر به نرخ بین 1300
تا 1400تومان ،دیگر اجازه نوس��ان قیمت به ان داده
نشودg ».
اقای دکتر! نظرات متفاوتی در مورد تعیین
نرخ ارز وج��ود دارد .ع��ده ای نرخ های
کنونی را پایین و غیرواقعی و عده ای دیگر
ان را باال و غیرواقعی می دانند .به نظر شما
نقطه بهینه تعیین نرخ ارز کجاست؟
lبر اس��اس تئوری ،معی��ار تعیین قیمت
ارز ،برابری قدرت خرید (شاخص )PPPاست.
پس از ان هم نرخ ارز باید هرس��اله ب��ا توجه به
مابه التفاوت تورم داخلی و بین المللی تعدیل شود.
بر همین مبنا معتقدم که ن��رخ کنونی ارز باالتر از
مقدار واقعی اش است ،چرا که در چند سال اخیر با
رشد قیمت نفت و افزایش صادرات غیرنفتی ،تراز
مثبت تجاری داشته ایم.
اما نظر فعاالن اقتصای این نیست تاکید انها
دارند که قیمت ارز به ط��ور کاذب ،برای
جلوگیری از ایجاد ت��ورم وارداتی پایین
نگه داشته شده است.
lبله ،این نظر انهاست .در چند سال اخیر
برخی فع��االن اقتصادی فش��ار می اورند که نرخ
ارز باال برود ،چون فک��ر می کنند در این صورت
صادرات برای انها باصرفه تر تمام خواهد شد ،اما
باید توجه داشت از انجایی که 85درصد کاالهای
وارداتی کشور از نوع س��رمایه ای و واسطه ای با
افزایش نرخ ارز ،واردات این کاال هم گران تر شده
و قیمت تمام شده تولید هم باالتر می رود.
پس شما فکر می کنید نرخ ارز باید کاهش
اقتـصاد
مثلث شماره109
یابد؟
lخیر .این نظر را هم ن��دارم .کاهش نرخ ارز
هم در شرایط فعلی صالح نیست ،چون با ارزان کردن
واردات ،تولید ملی صدمه می بیند.
همان طور که ش��ما هم اش��اره کردی��د باید
مابه التف��اوت نرخ تورم داخل��ی و بین المللی
هرساله نرخ ارز را تعدیل کند ،اما همه می دانند
که این ال��زام قانونی در ط��ول برنامه چهارم
اعمال نشد.
lبله ،اما توجه کنید که نقطه شروع ما باال بوده
است .دالر در سال 81از حدود 400تومان به حدود
800تومان رسید که به نظر من برای ان شرایط باال بود
و این اعتراض انها االن وارد نیست .از سوی دیگر باید
توجه داشت که در سطح بین المللی دالر کاهش ارزش
داشته اس��ت .دالر در مقابل ارزهای دیگر مثل یوان
(چین) و یورو کاهش ارزش داش��ته و در س��ال های
اخیر نرخ برابری ان حدود 20ت��ا 30درصد کاهش
یافته و امر صادرات را برای چین و کشورهای حوزه
یورو مقرون به صرفه کرده است .بنابراین از انجایی که
صادرات غیرنفتی ما عمدتا به کشورهای حوزه یورو،
شرق اسیاست و با دالر تعدیل می کنیم ،بنابراین از این
لحاظ به نفع صادرکنندگان بوده است.
ج��دای از ای��ن بحث ه��ای کالن ،دلی��ل
اشفتگی های اخیر بازار ارز را در چه مواردی
می دانید؟
lبه نظر می رس��د بانک مرک��زی از نرخ ارز
به عنوان یک سیاست پولی برای کنترل تورم استفاده
می کند تا با جمع اوری نقدینگی از س��طح بازار یک
ی انج��ام دهد .به دلی��ل اینکه دولت
اق��دام ضد تورم
فروشنده اصلی ارز اس��ت ،افزایش نرخ ارز قطعا به
دس��ت خود دولت است .از س��وی دیگر باید توجه
داش��ت که در ش��رایط اقتصادی ویژه ای قرار داریم
و با وجود مازاد تجاری و ذخایر زی��اد ارزی به دلیل
تحریم ها ،با کمبود دالر مواجه ایم.
ای��ا ای��ن روش بانک مرک��زی ب��رای کنترل
نقدینگی صحیح است؟
lبه هر حال هر گاه حجم نقدینگی افزایش پیدا
می کند ،دولت سیاس��ت های پولی انقباضی در پیش
می گیرد ،اما در این روش از انجایی که پول از سیستم
بانکی خارج می شود و در بانک مرکزی بلوکه می شود،
به ضرر اقتصاد ملی اس��ت .با این حال شاید یک تاثیر
مثبت داشته باش��د و ان این است که انهایی که امروز
دالر را با قیمت زیاد و با هدف سفته بازی می خرند ،با
در پیش گرفتن سیاس��ت های صحیح بانک مرکزی،
متضرر شوند که این در کل به نفع اقتصاد است تا افراد
پول را وارد سفته بازی نکنند.
یعنی واقعا فکر می کنید بانک مرکزی در کنترل
بازار ارز موفق شود؟
lاگر موفق نشود تمام تالش های دولت برای
اجرای درس��ت هدفمندی یارانه ها بر ب��اد می رود .من
احتمال می دهم سیاست بانک مرکزی در اینده این گونه
باشد که تقاضا را کنترل کند .درست است که افزایش نرخ
ارز می تواند به جمع اوری نقدینگ��ی و کنترل تورم در
کوتاه مدت کمک کند ،اما اگر بر این سیاست بیش از حد
تاکید شود ،خودش تورم زاست .ادامه این روند می تواند
اتفاقات سال های 74و 75را که نرخ ارز پس از سیاست
تعدیل اقتصادی رها شد ،یاداور باشد.
چند نرخی بودن قیمت ارز و دالر در ش��رایط
فعلی کار صحیحی نیست؟
lبانک مرکزی چاره ای ندارد جز اینکه قیمت
ارز را تک نرخی کند ،چون فض��ای چندنرخی برای
عده ای رانت ایجاد می کند و اگر نرخ مرجع به سمت
پایین گرد ش��ود ،فضای رانت جویی ع��ده ای فراهم
خواهد شد.
عطش م��ردم را برای تهیه ارز چگونه تفس��یر
می کنید؟
lاین یک موضوع فرهنگی است .مردم ایران از
زمان جنگ یک فرهنگ اقتصادی خاصی پیدا کردند که
منطبق بر رفتارهای صحیح و علمی اقتصادی نیست.
بدین صورت که با وج��ود افزایش قیمت ،تقاضا هم
افزایش پی��دا می کن��د .در حالی ک��ه در تئوری های
اقتصادی این رابطه برعکس اس��ت .ب��ه عنوان مثال،
شب عید در کشورهای دیگر به دلیل افزایش تقاضا،
تولیدکنندگان قیمت ها را کاه��ش می دهند تا بتوانند
اجناس بیشتری بفروشند اما در اینجا با وجود افزایش
تقاضا ،تولیدکننده در شب عید قیمت خود را افزایش
می دهد.
ریشه این رفتار در کجاست؟
lدلیل این گونه رفتار اقتص��ادی مردم که به
محض دیدن افزایش قیمت تقاضایش��ان هم افزایش
می یابد ،ترس از کمبودهای بعدی است که از دوران
جنگ شکل گرفته و از نظر اقتصادی رفتار صحیحی
نیست .از س��وی دیگر دولت هم ید طوالیی در گیج
کردن مردم دارد و قادر نیست انتظارات را کنترل کند
که این گونه شکل نگیرند ،بلکه بیشتر باعث دامن زدن
به ان می شود.
در پایان فک��ر می کنید دلیل اصلی اس��تقبال
بانک مرک��زی از افزایش ن��رخ ارز در بازار
ازاد چیست .تامین کس��ری بودجه یا کنترل
نقدینگی؟
lبیشترین دلیل می تواند اتخاذ سیاست انقباض
پولی باشد ،چون به دلیل هدفمندی یارانه ها نقدینگی
بیش از حدی در س��طح جامعه وجود دارد که بانک
مرک��زی را وادار ب��ه فروختن ط�لا و ارز می کند .اما
از انجا ک��ه این پول عم�لا از سیس��تم بانکی خارج
می شود ،اثار ناخوش��ایند اقتصادی بر جا می گذارد.
در ش��رایط فعلی بانک ها از نظر نقدینگی در مضیقه
هستند و نمی توانند تسهیالت پرداخت کنند ،بنابراین
سیستم تولید در این میان بیش از همه متضرر می شود
و نمی تواند از تسهیالت اس��تفاده کند و مجبور است
فش��ار مضاعفی را تحمل کند .به خصوص اینکه در
ش��رایط فعلی اعطای خط اعتب��اری از جانب بانک
مرکزی به بانک ها جزو محاالت است و بانک ها امکان
تسهیالت دهی خود را از دس��ت داده اند که دود ان به
چشم بخش تولید می رودg .
57
اجتماعی
افشین اورکی
تاکتیک جدید
بازگشت به نظام خیلی قدیم
تصمیم کبرای اقای وزیر
1
موضوع تغییر دوباره نظام اموزشی از حالت فعلی به
دومرحلهابتداییومتوسطه(دوششسال) ترکیبسنجیده
و تجربه شده ای در دنیاست که زمان های گذشته در ایران
ی که در این سیستم
اعمال می شد و هنوز هستند کس��ان
تحصیل کرده اند .با بروز انقالب و ورود نس��ل تازه ای از
شو پرورش نیز
مدیران که تفکراتی تازه داش��تند ،اموز
مانند سایر عرصه ها دستخوش تجربه طرح ها و برنامه ها
شد که نظام سالی واحدی کنونی ،اخرین نمونه ان است.
شو پرورش کنونی کش��ور از نارس��ایی ها و
نظام اموز
مش��کالت عمیقی رنج می برد که غالب کارشناس��ان و
متخصصان ،ضرورت تغیی��ر ان را یاداور ش��ده اند ،اما
به نظر می رسد بازگش��تی ش��تابزده به نظام گذشته نیز
چاره سازنباشدوبایدازهمیناالننسبتبهعواقببرخی
از تصمیم های جدید هشدارهای الزم را داد.
اجتماعی
فاصله های عمیق تئوری پردازان نظام اموزشی
شو پرورش ،نظام
به اعتقاد مسئوالن وزارت اموز
اموزشی دوره متوسطه در کشور پس از پنج دهه ،راه
تحول در پیش گرفته است .به باور این دسته از مسئوالن
نظام اموزشی کش��ور ،در این نظام هیچ دانش اموزی
از این پس در مقطع اموزشی متوس��طه مردود نشده،
بلکه از امکان گذراندن واحدهای درس��ی به صورت
ترمی نظیر دانشگاه برخوردار می شود .غلط یا درست
بودن این روش ،این نخس��تین برداش��ت عمومی از
نظام جدید اموزش متوسطه ایران است .این در حالی
است که نظام قدیم اموزشی کش��ور بیش از 40سال
شو پرورش کش��ور ایران اس��توار بوده
بر پیکره اموز
اس��ت .این نظام ابتدا پس از پایان عصر مکتب خانه ها
به عنوان نظام اموزشی تمامی مناطق کشور مطرح شد
و بر همین اساس مدارس گوناگون با عملکردی ویژه
ش��کل یافت .کتاب های درس��ی و متن های اموزشی
نیز با تغییرات جزئی ،دست کم تا س��ه نسل دست به
دست شد .از سوی دیگر ،در س��ال 1371نظام جدید
اموزشی کشور مطرح ش��د و به صورت ازمایشی در
چند اس��تان به مرحله اجرا در امد .ب��ر پایه این طرح،
طی سال20 ،1372درصد از مدارس ،طی سال،1373
بالغ بر40درصد و طی س��ال 1374بالغ بر60درصد و
طی س��ال ،1375تمامی مدارس دوره متوسطه ایران
تحت پوش��ش نظام فوق قرار گرفتن��د .هدف نهایی
شو پرورش وقت ،تحول در نظام قدیم
طراحان اموز
اموزشی و حل بسیاری از مشکالت دانش اموزان ،از
جمله افت تحصیلی دانش اموزان عنوان شده بود .انها
برای اثبات تئوری های منس��وخ بودن نظام اموزشی
قدیم البته امارهایی نیز ارائه می کردند .طبق امارهای
شو پرورش،
ارائه شده از سوی مس��ئوالن وقت اموز
از هر 100نفر در یک دوره تحصیلی 12ساله ،تنها12
نفر به دریافت دیپلم متوسطه نائل می شدند .به عبارت
دیگر ،از هر 100نف��ر تنها 74نفر ب��ه مقطع اموزش
راهنمایی 38 ،نفر به کالس اول دبیرستان و 21نفر موفق
به دریافت دیپلم می ش��دند .همچنین افزایش ش��مار
مردودی ها و تجدید شدگان از وجود نارسایی های نظام
اموزشی قدیم عنوان می شد .اما گذشته از بحث های
تئوریک و نظری ،یکی از مش��کالت نظام اموزش��ی
جدید ،س��ردرگمی در تبیین استراتژی ها و هدف های
نهایی از جمله تالیف و نگارش کتاب های درسی است.
به اعتقاد بس��یاری از کارشناسان اموزشی ،کتاب های
درسی نظام اموزشی جدید ،تاکنون نتوانسته هدف های
تئوری پ��ردازان وزارت اموزش و پرورش جمهوری
اسالمی را براورده سازد .این موضوع هم در کتاب های
مثلث شماره109
58
ایا 3-3-6می تواند در اموزش و پرورش تحول ایجاد کند؟
درسی تئوری و پایه مانند شیمی دوره دبیرستان و
هم در کتاب های عمل��ی درس حرفه وفن مقطع
راهنمایی مشهود است.
شو قوس های فراوان از طرح
سرانجام و پس از ک
شو پرورش برای تحول بنیادین در دستگاه
وزیر اموز
تعلیم و تربیت رونمایی شد؛ طرحی که از همان ابتدا
واکنش های زیادی را برانگیخت و به سرعت در کانون
توجهات نشس��ت .طرحی که در یک ن��گاه اجمالی
می توان گفت اگرچ��ه تغییراتی را در س��اختار نظام
کنونی اموزش و پرورش نشانه رفته است اما به اذعان
صاحب نظران ،بیشتر متوجه تغییرات شکلی است تا
محتوایی .طبق طرح جدید دوره های تحصیلی به دو
دوره شش ساله تقسیم می شود که شش ساله دوم خود
به دو دوره سه ساله تقسیم خواهد شد!
به عب��ارت دیگر ط��رح اخیر ش��امل یک دوره
شش ساله مقدماتی و دو دوره سه س��اله متوالی است
که روی هم رفته سیس��تمی را به وجود م��ی اورد که
اصطالحا به سیس��تم اموزش��ی 6.3.3معروف شده
اس��ت .در این سیس��تم انچ��ه در نگاه اول به چش��م
می خورد حذف دوره پیش دانش��گاهی و اضافه کردن
یک س��ال به دوره ابتدای��ی اس��ت .دوران راهنمایی
هم اگرچه حذف ش��ده ام��ا به اس��تناد صحبت های
دس��ت اندرکاران ،به علت پاره ای از حساس��یت ها و
به منظور پرهیز از مشکالت حاصل از اختالط کودکان
جدید الورود به دبستان و دانش اموزان بالغ کالس های
باالتر ،به نوعی دیگر به فعالیت خود ادامه می دهد .حال
اگر حاجی بابایی پرقدرت باشد و بتواند حربه مخالفان
به ویژه منتقدان اصلی اش در خانه ملت را بی اثر سازد و
طبق انچه تاکنون مسئوالن این وزارتخانه از ان سخن
رانده اند ،س��ال بعد نظام جدید اجرایی ش��ود ،س��ال
تحصیل��ی 91-92دانش اموزان س��ال پنجم ابتدایی
وارد دوره راهنمایی نمی شوند و در عوض سال ششم
ابتدایی را تجربه خواهند ک��رد .مدارس راهنمایی هم
ورودی جدید نخواهند داش��ت و فقط از دو پایه دوم
و سوم تشکیل خواهند شد؛ دبیرستان ها اما تا رسیدن
دانش اموزان سال شش��م ابتدایی ،از تغییرات مصون
خواهند ماند!
با این وصف م��دارس ابتدایی به ن��اگاه فربه و
مدارس راهنمایی الغر می شوند و البته همپای این چاق
و الغر شدن دوره های تحصیلی ،نه فضای مدارس و
شو پرورش هیچ کدام رشدی
نه نیروی انس��انی اموز
اجتماعی
یک گام به پیش ،سه گام به پس!
غیر از اشکال داشتن برخی کتاب های علمی
پایه مقطع متوس��طه ،ایرادهای بیشتر دیگری نیز
می توان به کتاب های درسی نظام اموزشی جدید
گرفت؛ ایرادهایی که باعث شده تا مسئوالن وزارت
شو پ��رورش را به عقب نش��ینی وادار کند.
اموز
ش��اید حذف کنکور س��ال چهارم متوسطه برای
دانش اموزان فنی و حرفه ای و برگزاری سال چهارم
برای دانش اموزان این رش��ته از جمله مهم ترین
موضوع هایی بوده که معاون اموزش متوسطه این
وزارتخانه ان را بیان کرده و بی شک می توان بخش
مهمی از این تصمیم های شتابزده را از عدم توفیق
از چاپ و انتشار کتاب های جدید درسی و تغییرات
بنیانی و عمیق در محتوای تکنیکی و مفاهیم غنی
انها دانست؛ تغییراتی که باعث ش��ده بسیاری از
درس های عملی نظام قدیم مانند اشپزی ،خیاطی،
هنرهای دس��تی و خانه داری در درس های عملی
دختران و تمام رشته های فنی در درس حرفه وفن
پسران ابتر و بی اثر باقی بماند .بازگشت مسئوالن
شو پ��رورش به نظام اموزش��ی قدیم
وزارت اموز
در سال تحصیلی اینده و انتش��ار کتاب هایی برای
علمی سامان
اموزش های اولیه زندگی بدون هیچ کار
یافته،به طورحتمحاصلیجزخستگیفکریوذهنی
دانش اموزان ،کادر اموزش��ی مدارس و هدر رفتن
میلیون ها ساعت وقت و هزینه های سنگین مادی و
معنویدیگر،نخواهدداشت.بهنظرمی رسدتغییرات
بنیادین و ژرف در نظام اموزش��ی کشور ،مساله ای
است که باید با تصمیم های کارشناسی و عمیق نظام
اموزشی کشور را متحول کندg.
2
احمد حقیقی
چنین برق اسا نخواهند داش��ت؛ این موضوع یکی از
دالیل منتقدان برای خرده گرفتن از طرح تحول در نظام
اموزشی ،به ویژه در باب شتابزدگی ان است .از سوی
دیگر بس��یاری از کارشناسان ضمن حساس خواندن
دوره ابتدایی ،بر نقش معلم��ان باتجربه و متخصص
این دوره تاکید می ورزند .حال انکه با اضافه شدن یک
سال به دوره ابتدایی نیاز به معلمان اختصاصی افزایش
می باید ،اما با در نظر گرفتن دشواری های تدریس در
دوران ابتدایی و تمایل نداش��تن بس��یاری از معلمان
برای حضور در این مقطع و نبود امکان تربیت معلمان
مورد نیاز تا س��ال اینده ،می توان از همی��ن حاال افت
تحصیلی و مش��کالت متعدد اولیا و معلمان را انتظار
کشید .نکته دیگری که باید پیش از اجرای چنین تحول
قابل مالحظه ای مدنظر قرار داد ،فضای مدارس است.
موجودی کنونی فضای اموزشی مدارس باید به منظور
اضافه ش��دن یک پایه به دوره ابتدایی مناسب سازی
شود؛ اقدامی که با در نظر گرفتن کمبودهای موجود در
این حوزه و وجود هزاران مدرسه دونوبته که هنوز در
بسیاری مناطق و شهرها خودنمایی می کنند ،احتماال
مسئوالن اموزش و پرورش را وادار به جابه جایی برخی
مدارس خواهد کرد که چنین امری با وجود تغییرات در
پیش رو ،موضوعی مشکل زاس��ت .به همه این موارد
بی انگیزگی معلمان به علت تبعیض در نظام پرداخت ها
و مش��کالت معیش��تی را نیز باید افزود ،زیرا یکی از
شو پرورش را بسیار کند
مسائلی که تغییرات در اموز
و دشوار می کند همین مشکالت معیشتی و بی توجهی
یا دست کم ،کم توجهی مسئوالن به این موضوع است.
باید اذعان کرد که طرح جدید به هر حال اجرا خواهد
ش��د ،اما نکته مهمی که نباید از نظر دور داشت این که
تجربه نشان داده تغییراتی از این دست که به صورت
دس��توری و بدون دخالت دادن بدنه دستگاه تعلیم و
تربیت و فرهنگیان در تصمیم گیری و تصمیم سازی ها
و البته کامال شتابزده در دستور کار قرار می گیرند ،امیدها
را برای تحوالت بنیادین کمرنگ می کند .بنابراین باید
تمام بدنه این وزارتخانه بزرگ با یک زمان س��نجی و
برنامه ریزی طوالنی مدت و مدون برای اجرای دقیق و
مثمرثمر ان همکاری کنند و جریان عمودی کارشناسی
شو پرورش به یک جریان افقی تبدیل شود تا
در اموز
با هم افزایی مباحث کارشناسی بتوان گامی موفق در راه
اعتالی نظام اموزشی کشور برداشتg .
مثلث شماره109
داستان کتاب ها
از زمان ایجاد سیس��تم اموزش��ی نظام جدید
در دبیرس��تان های ایران ،انچه بیش��تر مورد توجه
برنامه ریزاندرسیقرارگرفته،کاهشحجمکتاب های
درسی نسبت به کتاب های نظام قدیم با در نظر گرفتن
ظرفیت یادگیری دانش ام��وزان و محدودیت های
زمانی اموزش بوده است .به گفته بسیاری از مولفان
شو پرورش ،کاهش
کتاب های درسی و دبیران اموز
اعمال شده در حجم کتاب های درس��ی و افزایش
اش��تباهات حروفچینی و حتی مفاهیم غلط علمی،
مشکلی بر مش��کالت دانش اموزان و دبیران افزوده
است .بدین ترتیب بار تفهیم و اصالح مفاهیم نارسا
و در پاره ای موارد اشتباه کتاب های درسی جدید که
تازه انتشار یافته در عمل تنها بر دوش دبیران گذاشته
شده است!
حسام امینی ،یکی از کارشناسان صاحب نظر
کتاب های درسی که از سال1344تا1375از اعضای
ی دبیرستان بوده
ثابت گروه مولفان کتاب درسی شیم
و در سال های اخیر نقش مشاور این گروه را ایفا کرده،
کتاب های شیمی دبیرستان و پیش دانشگاهی را پر از
مفاهیمغلطمی داندومی گوید«:باتوجهبهاینکهدامنه
علوم بسیار گسترده است ،کاهش حجم کتاب های
درسی نمی تواند کارساز باشد».
اما این مس��اله فقط به کتاب های پایه و علمی
دوران دبیرستان محدود نشده و به نظر می رسد این
قصه ،س��ری بس��یار درازتر از این حرف ها داشته و
البته دارد!
پاشنه اشیل تحول بنیادین
59
همه تغییرات اموزش و پرورش
از مکتب خانه تا 3- 3- 6
3
طاهره خواجه گیری
اموزش و پرورش در طول دوره های مختلف
در ایران شکل های گوناگونی داشته است .از اولین
نهاد اموزشی یعنی مکتب خانه گرفته تا نهاد های
اموزش��ی امروزی یعنی م��دارس غیرانتفاعی با
امکانات مدرن.
مکتب خانه
مکتب خانه نخستین نهاد اموزشی در ایران
است .کودکان از سن پنج یا شش سالگی به مکتب
فرستاده می شدند و نزد مکتب دار خواندن و نوشتن
را می اموختند .بعد از یادگیری حروف ،جزء 30
قران را می خواندند و پس از ان یک دوره قران را
ختم می کردند و در کنار ان یک کتاب فارسی مانند
گلستان سعدی را نیز می اموختند .حساب و علوم
شرعی را هم نزد همان مکتب دار یاد می گرفتند .اگر
کسی مایل به پیشرفت بیشتری بود ،راه شهرهای
مذهبی چون نجف را پیش می گرفت و نزد علما،
علوم اسالمی را فرامی گرفت.
اجتماعی
تشکیل مدارس
در اواخر دوره صفویه و با نف��وذ غربیان در
ایران ،کم کم مدارسی به ش��کل اروپایی در ایران
دایر شد .در دوره قاجار و در زمان امیرکبیر ،تاسیس
دارالفنون نقط��ه عطفی در تعلی��م و تربیت ایران
محسوب می شود .اما سراغاز این جنبش را باید در
دوره مشروطیت جست که دبستان و دبیرستان در
ایران ایجاد می شود و سرانجام در دوره رضاخان
اموزش و پ��رورش رای��گان به عن��وان قانون به
تصویب می رسد.
مثلث شماره109
دارالفنون
ساخت مدرس��ه دارالفنون ،یادگار جاودانه
امیرکبیر در سال ۱۲۳۱ه.ش اس��ت .ساخت این
مدرس��ه مدرن در ش��مال ش��رقی ارک سلطنتی
اغاز شد و در روز یکشنبه نهم دی ماه سال ۱۲۳۳
شمسی ،درست 13روز قبل از قتل امیرکبیر ،افتتاح
شد .در س��ال های بعد و از دل مدرس��ه دارالفنون
اموزشگاه های متوسطه و دانشگاه ها بیرون امدند.
این مدرس��ه تا انقالب مش��روطه ،به منزله خانه
دانشی بود که در ان همه دانش ها را می اموختند؛
طب ،نقاشی ،نظام ،فیزیک ،ش��یمی ،داروسازی،
حقوق ،سیاس��ت و ...در فاصله س��ال های ۱۳۰۸
و ۱۳۱0شمس��ی ،بنای دارالفنون پس از ۸۰سال
به وس��یله نیکالی نیویچ مارکف ،مهندس روسی
بازسازی ش��د .پس از انقالب 57به مرکز تربیت
معلم تبدیل ش��د ،مدتی هم مرک��ز اموزش عالی
ضم��ن خدم��ت فرهنگی��ان وزارت ام��وزش و
پرورش بود.
شکل گیری ساختار نوین اموزشی
اما ساختار اموزش��ی ایران به شکل نوین از
زمان حکومت پهلوی اول شکل گرفته است که
سنین بین 6تا 18سالگی را در برمی گرفت و از ان
60
زمان تاکنون تغییرات زیادی به خود دیده است .در
سال 1300با شکل گیری ش��ورای معارف ،تاسیس
مدارس ش��کل قانونی به خود گرف��ت و از ان پس
مدارس خارجی زیر نظر این ش��ورا ش��روع به کار
کردند .در س��ال 1312دبس��تان های دولتی رایگان
ش��دند و برای ام��وزش معلمان نیز قان��ون تربیت
معلم وضع شد .در س��ال ۱۳۰۴یعنی اغاز سلطنت
رضاش��اه ۱۰۹هزار دانش اموز با 6ه��زار معلم در
کشور وجود داش��ت و در س��ال ۱۳۲۰یعنی پایان
سلطنت رضا ش��اه ۵۳۶هزار دانش اموز و ۱۴هزار
معلم وجود داش��ت .س��ال ۱۳۲۶نیز اغاز تاسیس
مدارس و اموزش��گاه های فنی و حرفه ای در کشور
بود که اموزش عملی به شیوه ای علمی را در دستور
کار قرار دادند.
تغییرات مقاطع تحصیلی از 1290تا 1391
در قانون اساسی فرهنگ مصوب ابان ماه ۱۲۹۰
هجری شمس��ی ،دوره ابتدایی به عنوان اولین دوره
تحصیلی و مدت ان شش س��ال ذکر شده است .پس
از ان تعلیم��ات ابتدایی ،عموم��ی ،اجباری و مجانی
اعالم ش��ده اس��ت .کودکانی که روز اول مهرماه هر
سال شش سال تمام داشتند ،می توانستند در پایه اول
ثبت نام کنند.
طبق این قانون ،دوره های تحصیلی ایران شامل
دوره ابتدایی شش س��ال و دوره اول و دوم متوسطه
هرکدام سه سال بوده است .در س��ال ۱۳۴۵ساختار
اموزشی کشور تغییر کرد و ش��امل دوره ابتدایی پنج
سال ،دوره راهنمایی سه سال و دوره متوسطه چهار
سال شد .در س��ال ۱۳۷۰با تغییری دوباره دوره های
تحصیلی شامل دوره های زیر شد:
-1دوره یک س��اله امادگی :پیش دبس��تانی به
مقطع ابتدایی افزوده شد تا کودکان پنج ساله به مدت
یک سال بنا بر اهداف خاص این دوره ،اموزش های
الزم را دیده و برای ورود به دوره ابتدایی اماده شوند؛
دوره ای که در ساختار اموزشی مدارس اختیاری بوده
و در صورت تمای��ل والدین ،کودکان ب��ه امادگی ها
فرستاده می شوند.
-2دوره پنج س��اله ابتدایی :کودکانی که روز
اول مهرماه هر سال شش س��ال تمام دارند ،در دوره
ابتدایی ثبت نام کرده و به مدت پنج سال این دوره را
می گذرانند.
-3دوره سه س��اله راهنمای��ی :پ��س از تغییر
مدت دوره اموزش ابتدایی در ،۱۳۴۵دوره ای به نام
راهنمایی به مقاطع تحصیلی اموزش همگانی افزوده
ش��د .این دوره از س��ال 51تحصیلی 1350-51در
ایران اغاز شد.
-4دوره سه ساله متوس��طه :پیش از سال ،70
فارغ التحصیالن دوره راهنمایی تحصیلی ،وارد دوره
متوسطه می شدند .مدت دوره متوسطه چهار سال و
شامل دو گرایش نظری و فنی و حرفه ای بود که بعد ها
به دوره متوسطه نظام قدیم شهرت یافت.
از س��ال تحصیل��ی ۱۳۷۱-۷۲دوره متوس��طه
به صورت نظام ترمی واحدی و به صورت ازمایشی
در چند واحد دبیرستانی اغاز شد و کمی بعد به عنوان
نظام رسمی اموزش متوسطه پذیرفته شد.
-5دوره یک س��اله پیش دانش��گاهی :ب��رای
اخذ مدرک دیپلم اجب��اری نبوده و تنها کس��انی که
می خواهند ازمون سراسری دانشگاه را شرکت کنند
باید ان را بگذرانند.
تغییرات شکلی
با ط��رح نظام جدید اموزش��ی از س��ال ۱۳۹۱
س��اختار و تغییرات ش��کلی مقاطع تحصیلی به این
صورت درخواهد امد:
-1دوره امادگی یک سال
-۲دوره ابتدایی ۶سال
-۳دوره اول متوسطه ۳سال
-۴دوره دوم متوسطه ۳سال
تغییرات محتوایی
در پی تحوالتی که در ساختار نظام اموزشی رخ
خواهد داد ،در سال اینده ازمون مدارس استعدادهای
درخشان برگزار نمی ش��ود .در حقیقت دانش اموزان
بعد از اتمام س��ال پنجم ابتدایی وارد دوره راهنمایی
نمی شوند ،بلکه سال شش��م ابتدایی را اغاز خواهند
کرد .به همین دلیل در س��ال تحصیلی 91-92ازمون
ورودی ب��رای مدارس خ��اص مانند تیزهوش��ان و
نمونه دولتی نخواهیم داش��ت .از انجایی که هدف از
این تغییرات ،تحوالت محتوایی ذکر شده است ،کتاب
اول ابتدایی بیشترین تغییرات را به خود خواهد دید.
همچنین کتاب های دیگر پایه های تحصیلی به مرور
زمان و طی سال های اینده متحول خواهند شد.
دالیل تغییرات در مقاطع تحصیلی
بسیاری از کارشناسان این تغییرات را مثبت ولی
نیازمند بررسی بیشتر می دانند .دالیلی که ذکر می شود
نیز قانع کننده نیس��ت .از انجایی که طی 110س��الی
که از تاس��یس م��دارس در ایران می گ��ذرد ،بارها و
بارها ش��اهد این تغییرات بوده ایم ،به نظر می رس��د
هر وزیری ب��ا روی کار امدن خود به لحاظ مس��ائل
تبلیغاتی نیز که شده ،دست به چنین اقداماتی می زند.
در جدیدترین تغییراتی که قرار است رخ بدهد ،درس
زبان انگلیسی به مقطع ابتدایی اضافه می شود و دوره
پیش دانشگاهی حذف می شود .دوره پیش دانشگاهی
به رغم اینکه الزم و ضروری نبود ،اما فرصت مناسبی
برای دانش اموزانی به حساب می امد که قصد داشتند
خود را برای کنکور اماده کنند .معلوم نیس��ت برای
اضافه کردن یا حذف کردن موارد یاد شده ،چه نیازی
به تغییرات وسیع در س��اختار مدارس وجود دارد و
برای این اعمال نیز دلیل قابل ذکر و قانع کننده ای ارائه
نشده است .این تغییر سیستم ،چرخشی 110ساله به
سال 1290است و تنها تفاوت ان احتماال شیوه های
اموزشی و مواد درسی ان است.
مهمترین دالیل
مهمترین دالیل��ی که برای انج��ام این تغییرات
ذکر ش��ده ،به این ش��رح اس��ت :ناکارام��دی دوره
پیش دانش��گاهی و از بین رفتن فلس��فه وجودی ان،
ضعف کارای��ی دوره راهنمای��ی تحصیلی در تحقق
اهداف دوره تحصیلی ،عدم تناس��ب با مراحل رشد
و یادگیری و ویژگی ها و ش��رایط س��نی و روانی
دانش ام��وزان از عوام��ل موثر در تغییر س��اختار
اموزشی کشور اس��ت .همچنین کوتاه بودن دوره
اموزش عمومی هشت ساله ،ضرورت افزایش ان
به عنوان اموزش های اجباری ،ضعف و کاستی در
استفاده بهینه از فرصت دوره ابتدایی برای تمامی
افراد الزم التعلیم از دیگر دالیل تغییرات س��اختار
اموزشی فعلی عنوان شده است.
سعداهلل نصیری قیداری ،سخنگوی کیمسیون اموزش در مجلس ش��ورای اسالمی از مدافعان طرح جدید نظام
اموزشی است .او در گفت وگو با مثلث از ضعف ها و نقص های نظام اموزشی فعلی و برتری های نظام اموزشی جدید
سخنمی گوید.
چیست؟
سارا دماوندان
لتوجه،به روزبودنسند
lیکیاز نکاتبارزو قاب
ارزیابی ای ک��ه از نظام اموزش فعل��ی یا همان
تحول و بحث ارزشگذاری است .در واقع نظام اموزشی
1-3-3-5دارید چیست؟
جدیدسعیدارددرابتداپیوستگیخاصیبینتماممقاطع
تحصیلیبهوجودبیاوردکهوقتیدانش اموزیازیکمقطع
lشایسته ان است که پیش از انکه نظام اموزشی
تحصیلی به عنوان مثال راهنمایی وارد دبیرستان می شود با
را زیر ذره بین ق��رار داده و معایبش را عنوان کنیم به نقش
افت تحصیلی روبه رو نشود؛ یعنی رفع همان مشکلی که
مدرسهونهادتعلیمو تربیتبپردازیم.بی تردیدهمهمااگاه
امروزه تبدیل به یک بحران در نظام اموزشی شده است.
هستیم که مهم ترین رکن تعلیم و تربیت پس از خانواده،
نکتهدیگرتناسبچیدمانمدرسهباسندانش اموزاست.
مدرسه است .جامعه در گروی این نهاد است که به پویایی
مسالهبعدیتوسعهامکاناتاموزشیوفضاهایاموزشی
و موفقیت خواهد رسید .حال اگر هدف و روش اموزشی
است،چرا که نامناسببودنوضعبهداشتعمومی،کمبود
مدارس درست نش��انه گذاری نشده باش��د و جایی که
فضای اموزشی و نامناسب بودن محل و فضای مدارس،
برای تعلیم اداب اجتماعی ،قوانین و هنجارهای جامعه
قرار گرفتن م��دارس در محیط های ش��لوغ ،اموزش و
و هنجارپذیر کردن دانش اموزان در نظرگرفته شده ،فاقد
پرورش ما را رنج می دهد و امید م��ی رود در نظام جدید
ارزش و کیفیت باشد و تنها به یادگیری ،خواندن و نوشتن
اموزشیبااینمعضالتروبه رونباشیم.
خالصه شود ،نه تنها نظام اموزش��ی را با بحران روبه رو
ی راهکارهای ذکر شده در این
فکر می کنید تمام
خواهدکردبلکهجامعهرانیزگرفتارناهنجاریمی کند.
طرح،قابلیتعملیاتیشدندارند؟
یعنینظاماموزشیفعلیدارایچنینخصوصیاتی
lدر این برنامه 151راهکار توس��ط کارشناسان
است؟
مطرح و ارائه شده است .باید بهترین راه حل ها شناسایی
lنمی گویم نظام اموزشی دارای بحران است .من
شود ،کتاب های درسی به طور دقیق و متناسب با فرهنگ،
به نقش اموزش در ارتقای زندگی در جامعه اشاره کردم .اما
ارزش های دین��ی ،اخالقی و کلمه حی��ات طیبه تدوین
باید این نکته را متذکر شوم که نظام اموزشی حاکم ،نظام
ش��ده و بر اس��اس دانش روز بشری نوش��ته و در اختیار
پویا و مطلوبی نیست .در حال حاضر اقدامات کارشناسانه
شو پرورش قرار داده شود.
اموز
نمایانگر این مساله است که بی عالقه بودن دانش اموزان به
اینطرحدرسالتحصیلی 91اجرامی شود؟
تحصیل،عدماحساسمسئولیت،تعطیلیبی حدواندازه،
شو پرورش و ش��ورای عال��ی انقالب
lاموز
نااشنایی به روش تدریس مطلوب ،نامناسب بودن محیط
فرهنگی مصرانه تصمیم دارند این طرح را هر چه سریع تر
تحصیل،نارضایتیازوضعمحیط،مشکالتمالیموجود
اجراییکنند امابایدبهاینکهتوجهداشتکهمامی خواهیم
برای دو گ��روه معلمان و دانش ام��وزان و بی محتوا بودن
به اهدافی که در نظام اموزشی فعلی نرسیده ایم ،برسیم و
کتاب های درسی باعث شده دانش اموزان ایرانی از کیفیت
اینباتعجیلوکارعجوالنه همخوانیندارد.شورایعالی
باالی تحصیلی برخوردار نباشند .مورد دیگر پایین بودن
شو پرورش این طرح را تصویب
انقالب فرهنگی و اموز
علمیکتبتحصیلیاست.درحالحاضرباردانش
سطح
کردندوکمیسیوناموزشمجلسشورایاسالمی بسیاراز
کتاب هایدرسیدرمقاطعمختلفدرسطحبسیارپایینی
اینطرحاستقبالکرد،امابایدکاربهصورتکارشناسی شده
قرار دارد و می توان گفت مربوط به قرن 19میالدی است و
پیشبرود،درغیراین صورتنتیجهعکسخواهیمگرفت.
با زندگی و دانش امروز فاصله بسیار دارد .انچه در مدرسه
علت اختالف کمیسیون اموزش با شورای عالی
به دانش اموزان اموزش داده می شود ،تکلیف نویسی های
بی حد و مرز است که کمتر ارتباطی با کسب مهارت های
انقالبفرهنگیچیست؟
lمتاسفانه هرگاه اصول بر پایه انتقاد پیش می رود
زندگیدارند.تنهاهدفیکهدرنظاماموزشیفعلیملموس
دیگران فکر می کنند ما نمی خواهیم برای مردم کاری کنیم
اس��ت ،پرکردن وقت دانش اموز از راه تکلیف نویس��ی
و با پیشرفت مخالف هستیم .اختالف کمیسیون اموزش
اس��ت و عمال دانش اموز اوقاتش را بدون انکه دانشی به
اندوخته هایش اضافه شود ،سپری می کند و از دانش روز
برسرتغییرنظاماموزشینیستبلکهمجلسباچگونگی
اجرای ان مشکل دارد .کمیسیون می گوید نمی شود کار
محروممی ماند.
را عجوالنه انجام داد و سال 91زمان مناسبی برای اجرای
شو پرورش در این سال ها توجهی به
وزارت اموز
این طرح نیست .باید خانواده ها ،جامعه و دانش اموزان را
اینضعف هایعمده داشتهاست؟
برای این تغییر بزرگ اماده کرد؛ برنامه ریزی داشته باشیم و
lحالتوجهداشتهیانهمشکالتتحصیلیراحل
بر اساسبرنامهپیشبرویم.
نکرده است .در تمام این س��ال ها گوشزدهای الزم به انها
چقدربهموفقیتایننظامجدیدخوش بینهستید؟
شده و اقدامات کارشناسی صورت گرفته است ،اما برخی
lبس��یاری از کش��ورهای پیش��رفته که دانش
عملکردهای غلط و برخی رفتارهای سلیقه ای مسئوالن
اموزان ش��ان از س��طح دانش باالیی برخوردار هستند از
باعثشدههرسالبی تفاوتازکناراینمسالهعبورکنندو
این روش تحصیلی استفاده کرده اند و نتیجه مطلوبی نیز
بهانتوجهینداشتهباشند.شایددرنظاماموزشتغییراتی
گرفته اند .انتظار ما هم همین است که به یک نتیجه مثبت
به وجود امده باشد به عنوان مثال دوره پیش دانشگاهی به
برسیم و ضعف های نظام اموزشی فعلی را با اجرای این
مقطعتحصیلیاضافهشد،امادرمحتوایکتاب هایدرسی
طرحازبینببریمامابازتکرارمی کنمبایدپله پلهگامبرداریم،
تغییر جدی به وجود نیامد و به ان نقطه مطلوبی که انتظار
نمی توان یک شبه ره صد س��اله رفت و انتظار پیروزی و
می رفت،نرسیدیم.
مهم ترین ویژگی ه��ای نظام اموزش��ی 3-3-6
موفقیتداشتهباشیمg.
مثلث شماره109
اسیب شناسی تغییرات
وزیر اموزش و پرورش اعالم کرده است که
طرح مذکور در سال تحصیلی اینده اجرا خواهد
شد .از طرفی تدوین کتب پایه ششم ابتدایی هنوز
شروع نشده است .همچنین جایگزینی برای دوره
پیش دانش��گاهی و کتب مربوط به ان اعالم نشده
است .به نظر می رس��د این همه تعجیل برای اغاز
این تغییرات کمتر با نگاه کارشناسی همراه است.
از طرف��ی دانش اموزی که تنها ب��ا گذراندن
دوره ابتدای��ی باید وارد دوره دبیرس��تان ش��ود،
معلوم نیس��ت تا چ��ه ان��دازه توانای��ی اموختن
مطالب را داش��ته باش��د؛ مگر اینکه تغییرات کلی
در هم��ه کتاب ها و مواد درس��ی رخ دهد که بعید
به نظر می رس��د در فرصت کوتاهی که تا ش��روع
س��ال تحصیلی جدید باقی مانده اس��ت ،این امر
عملی باش��د .از طرفی به نظر می رس��د با تقسیم
دوره دبیرس��تان به دوره اول و دوم ،باز هم دوره
راهنمایی پا بر جا باشد .در هر حال بدون در نظر
گرفتن موارد یاد شده ،باید منتظر تغییرات دیگری
پس از شروع و اجرای این طرح باشیم.
یکی دیگر از مواردی که در پی این تحوالت
رخ خواهد داد ،تعطیلی م��دارس در همه مقاطع
تحصیلی در روز پنجشنبه است .سوال اینجاست
که اموزش و پرورش چ��ه برنامه های فرهنگی و
اموزش��ی برای دانش اموزان در این روز در نظر
گرفته است؟
با همه این اوصاف ،در بین همه دانش اموزان
و در هر مدرس��ه ای ص��دای تغییرات وس��یع در
ساختار اموزش��ی به گوش می رس��د .باید منتظر
ماند و دید با وجود برخی صداه��ای مخالف که
از مجلس به گوش می رسد تا چه اندازه تحوالت
یادشده جامه عمل به خود خواهد پوشیدg .
4
پایان تکلیف نویسی در مدارس
اجتماعی
اهداف این تغییرات
تغییر س��اختار وس��یله تحقق اهداف نوین
دانس��ته ش��ده اس��ت نه هدف تحول بنیادین .در
ساختار جدید اموزش��ی عالوه بر تحول در سایر
مولفه ه��ا ،تغییرات��ی در برنامه های اموزش��ی و
تربیتی ،محتوای کتب درسی ،روش های یاددهی،
یادگیری و شیوه های اموزشی ،مدیریت ،رهبری
اموزشی و تربیتی نیز لحاظ می ش��ود .همچنین با
تغییر محتوای کتاب های درس��ی ،صالحیت های
حرفه ای و علمی معلمان باید ب��اال برود چون در
غیر این صورت تحول هیچ معنایی ندارد.
اهدافی که با تغییر س��اختار نظام اموزشی و
تربیتی مورد توجه قرار می گیرد ،فراهم کردن زمینه
تحول بنیادین است .تحوالتی چون ارتقای کیفیت
نظام اموزش و پرورش ،متناسب س��ازی ساختار
نظام اموزش��ی با مراحل رشد و ویژگی های سنی
و روانی دانش اموزان ،افزایش کارایی و اثربخشی
نظام اموزش و پرورش از اهداف س��اختار نظام
اموزشی پیش رو است.
گفت وگو با سخنگوی کمیسیون اموزش مجلس
61
اجتماعی
3-3-6؛
مثلث شماره109
تاکتیک جدید اموزش در مدارس
رضا جمیلی
5
علیقلی میرزا اعتضاد الس��لطنه در سال 1234یعنی
بیش از 150سال پیش از س��وی ناصرالدین شاه در راس
وزارتخانه ای قرار گرفت که خلف کنون��ی اش وزارت
شو پرورش اس��ت؛ وزارتخانه ای ک��ه امر تعلیم و
اموز
تربیت کودکان و نوجوانانی را بر عه��ده می گیرد که قرار
است اولین اموزش های خارج از خانواده را در محیطی
ی که از
که مدرس��ه نام دارد ،بیاموزند .طی یک قرن و نیم
عمرتعلیمو تربیتدولتیدرایرانمی گذرد،اینوزارتخانه
تغییرات فراوانی را پشت سر گذاشته تا برسد به جایی که
نس��ل کودکان امروزی برخالف بچه هایی که روزگاری
رویفرشمکتبخانه هامی نشستند،برتریعلمبرثروت
را در مدارس هوشمند فعلی که بر اساس جایگاه و نقش
ارتباطات کامپیوتری تعریف شده اند ،فرا خواهند گرفت.
شو پرورشتاریخیبهاندازهعمراندارد
تغییراتدراموز
چیکازاینتغییراتبدونمقاومت،مخالفتونقادی
اماهی
نبودهاست.مهم ترینعاملایناختالف نظرهاهمایناست
که بیش از هر نهاد و زیرمجموعه دولتی ،حساسیت هایی
شو پرورش
روی نوع و چگونگی کارکرد وزارت اموز
وجود دارد ،چرا که بزرگترین وزارتخانه دولتی ،بیشترین
تعداد کارمند ،بیشترین و بزرگترین جامعه هدف و یکی
از مهم ترین رسالت ها را نیز بر عهده دارد .بیش از هشت
62
میلیوندانش اموز،قریببهیکمیلیونمعلموچندمیلیون
خانوار ایرانی به شکل مس��تقیم و غیرمستقیم از هرگونه
تغییر و تحولی در این دستگاه عریض وطویل اموزشی
متاثر می ش��وند .هنوز از خاطره جوانان دهه ،70تبعات
تغییر نظام اموزشی از نظام قدیم به نظام جدید پاک نشده
است .در استانه کنکور دانشگاه بسیاری از دانش اموزان
سالاخردبیرستانبایدراهیکالسجدیدیمی شدندکه
پیش دانشگاهی نام داشت و در یک سال مشخص ،کنکور
برایداوطلباننظامجدیدونظامقدیمدونوعشیوهپذیرش
متفاوت در نظر گرفت؛ انها که از قافله هم کالس��ی های
خود در نظام قدیم برای ورود به دانشگاه جا مانده بودند
باید با کسانی سر جلسه کنکور می نشستند که درس ها
و ش��یوه تدریس به انها کامال متفاوت بود .دو ،سه سالی
طولکشیدتاهممدارسوهممعلمانازانناهماهنگی ها
گذشتند و نظام جدید جای خود را در بین دانش اموزان و
خانواده های انها باز کرد و نگرانی ها برطرف شد .اما حاال
مسئوالناینوزارتخانهیکباردیگرباطرحیپرسروصدا،
پا در میدان همیشه چالش برانگیز تغییرات گذاشته اند تا به
گفتهخودشانتحولیبنیادیندرنظاماموزشیکشورایجاد
کنند.اگرنظامجدیدتنهادورهدبیرستانرادستخوشتغییر
شو پرورش ذیل عنوان سند تحول
کرد ،طرح جدید اموز
شو پرورش ،هر سه مقطع تحصیلی را
بنیادین نظام اموز
دگرگونخواهدکردوحتیبرایمقطعراهنماییاینتغییر
فراتر از دگرگونی و به معن��ای حذف این دوره تحصیلی
خواهد بود .در سیستم جدیدکهبه 3-3-6شهرت یافته ،با
اضافهشدنپایهششمابتداییبهدبستان،ایندورهتحصیلی
شش ساله شده و در عوض دوره سه س��اله ای که ان را با
عنوان دوره راهنمایی می شناسیم به کلی حذف خواهد
شد .دبیرستان هم با حذف پیش دانشگاهی تبدیل به دو
دوره سه ساله خواهد شد .تغییراتی که اگرچه در مجموع،
طول دوران مدرسه را کمافی س��ابق نگه خواهد داشت،
اما به کلی روند تحصی�لات ماقبل دانش��گاه را متحول
خواهد ساخت.اما حذف دوره راهنمایی به ان راحتی که
شو پرورش انتظار داشت پیش نرفت و در حالی که
اموز
هنوز طنین سخنان مسئوالن این وزارتخانه در رسانه ها
به گوش می رس��ید که از تحول انگیزی سند تدوین شده
برای نظام اموزشی سخن می گفتند ،اظهارنظرهای موافق
و مخالف در خص��وص تاثیرات و نح��وه اجرای طرح
شدت گرفت .مخالفت علی عباس پور ،رئیس کمیسیون
اموزش و تحقیقات مجلس با اجرای این طرح از س��ال
تحصیلیایندهوتاکیدویبرایننکتهکهبایدشورایعالی
انقالب فرهنگی جزئیات این طرح را به تصویب برساند،
اغازگر شروع رسانه ای شدن برخی نظرات منتقدانی بود
که این طرح و اجرای ان را نیازمن��د فراهم کردن برخی
زیرس��اخت ها و پیش نیازهای ضروری می دانس��تند.
یکی از مهم ترین انتقاداتی که به این طرح وارد می ش��ود
از این منظر اس��ت که اضافه کردن یک سال به طول دوره
دبستان تنها باعث خواهد شد دوره دبیرستان که اغازگر
استقالل بیشتر دانش اموزان اس��ت و نقش محوری در
شکل گیری ش��خصیت فردی انها دارد ،یک سال دیرتر
اغاز شود؛ تاخیری که بسیاری عقیده دارند موجب کند
ش��دن روند جامعه پذیری نوجوانان خواهد شد .کمبود
فضا برای برپایی کالس ششم در دبستان ها و عدم امادگی
معلمان برای تدریس دروس این کالس از دیگر انتقادات
جدی به این طرح است .مهم ترین دفاع طراحان این است
کهسیستمجدیدتکیهبرحفظیاتراکمکردهوبرکارعملی
تاکیدبیشتریخواهدداشت؛دفاعیکهعناوینکتاب های
پایه ششم مانند کتاب درس و زندگی یکی از مصادیق ان
است .مدافعان می گویند پایه ششم موجب تقویت روابط
اجتماعیوافزایشمهارت هایزندگیدرکودکانخواهد
شد و این همان چیزی است که هدف کلی دوره دبستان
بوده و نظام اموزشی فعلی تعلیم و تربیت نتوانسته ان را
محققکند.
از س��وی دیگر حضور همزمان دانش اموزان پایه
اول و پایه شش��م ابتدایی و اختالف سنی انها و برخی
نگرانی های خان��واده در این ارتباط ،بس��تری را برای
وارد کردن انتق��اد به افزایش مدت زم��ان دوره ابتدایی
فراهم کرده است؛ چرا که کارشناسان اموزشی معتقدند
فاصله سنی بیش از پنج سال این دو گروه از دانش اموزان
می تواند ب��رای دانش اموزان پایه اول مش��کالتی نظیر
مورد ازار و اذیت قرار گرفت��ن ،افت کیفیت تحصیلی
و یادگیری برخی رفتارهای پرخطر برای رده سنی انها
را در پی داشته باشد .نگرانی هایی که اگر در اولین سال
حضور کودکان در مدرسه رنگ واقعیت به خود بگیرند
می تواند تاثی��ر منفی بر کل دوران تحصیل انها داش��ته
باش��د.در میانه این نظارت موافق و مخالف چیزی که
می توان با قاطعیت بیشتری از ان صحبت کرد این است
که از یک سو نظام اموزشی فعلی کارایی چندانی ندارد
و خروجی ان شایس��ته جامعه و جمعیت جوان کشور
نیست و از س��وی دیگر اصرار بر اجرای سریع طرحی
در چنین مقیاسی ،در صورتی که خال ها و نقصان های ان
برطرف نشود و برخی ایرادات و نگرانی هایی که از سوی
کارشناسان مطرح ش��ده ،مورد توجه قرار نگیرند ،تنها
می تواند به تجربه های ناکارامد تغییر و تحول در حوزه
اموز
شو پرورش یک طرح دیگر اضافه کندg.
طرح یک سال دیرتر اجرا شود
گفت وگو با رئیس کمیسیون اموزش مجلس در خصوص نظام جدید اموزشی
6
کمیسیون اموزش و تحقیقات مجلس یکی از کمیسیون های اثربخش خانه ملت است .تعامل و رایزنی های
شو پرورش که گاه ممکن است به اختالف نظرهای شدید هم تبدیل شود ،حجم
این کمیسیون با وزارت اموز
زیادی از ارتباط مجلس با دولت را در حوزه های تخصصی به خود اختصاص داده است .وزیر فعلی وزارتخانه،
خود زمانی رئیس این کمیس��یون بوده و اهمیت و جایگاه این نهاد نظارتی و نق��ش و تاثیر نظرات نمایندگان
عضو ان را در مورد مسائل اموزشی ،بیش از پیش نش��ان می دهد .بر سر طرح جدید نظام اموزشی کشور نیز
اظهارنظر های مختلفی از سوی اعضای کمیسیون و مسئوالن اموزش و پرورش در رد و یا تایید یکدیگر بیان
ی داشت.
شد که البته بیشتر از هر زمان دیگری حکایت از تفاوت ارای دو سوی این بحث ها و جدل های کالم
دکتر علی عباسپور تهرانی ،رئیس کمیسیون اموزش و تحقیقات مجلس شورای اسالمی ،در گفت وگو با مثلث
به سواالت مطرح شده درباره نظام اموزشی فعلی و هدف از تشکیل نظام اموزشی 3-3-6پاسخ داده و دالیل
برخی مخالفت های خود بر سر نحوه اجرای این طرح را نیز بیان کرد.
سارا دماوندان
ی که چنین اقدامی تاکنون صورت نگرفته
برسد ،در حال
است .انچه تصویب شده کلیات موضوع بوده است که
ان هم قابلیت اجرا ندارد .هرچند ش��ورای عالی انقالب
فرهنگی معتقد است اجرای این قانون نیاز به رای مجلس
ندارد .در حالی که اجرای هر قانونی که دارای بار مالی باشد
اجتماعی
عباسپور معتقد است برای اجرای این طرح باید کمی صبر کرد
مثلث شماره109
ارزیابی شما از نظام اموزشی که در حال حاضر
درکشوراجرامی شود،چیستوچرافکرمی کنید
ما در این مقطع زمانی نیازمند بازنگری در ان یا
جایگزینیایننظامبایکطرحجدیدهستیم؟
lارزش��یابی و پژوهش��ی که از اثربخش��ی نظام
اموزشی شده ،نشان می دهد عملکرد دانش اموزان ایرانی
نسبت به عملکرد دانش اموزان سایر کشورهای جهان،
بسیار ضعیف تر اس��ت و نتایجی که به دس��ت امده ،با
متوسط جهانی ان فاصله زیادی دارد .نظام اموزشی که
در حال حاض��ر بر پایه ان در کش��ور در مقاطع مختلف
به دانش اموزان درس داده می ش��ود ،پویای��ی و کارایی
موردنیاز را ندارد .دروس��ی که در دوره ه��ای ابتدایی و
راهنمای��ی تدریس می ش��ود
انتظاراتنظاماموزشیرابراورده
نکرده است .در یک دور ه سعی
کردیم با به وج��ود اوردن دوره
پیش دانش��گاهی بار تحصیلی
دانش اموزان را تقویت کنیم که
متاسفانهمقصودموردنظرحاصل
نشد.
یکی از ضعف ه��ای نظام
اموزشی جاری این است که بین
پنجمدبستانواولراهنماییخال
بسیاری وجود دارد ،بنابراین باید
یک سال اموزشی دیگر اضافه
ش��ود تا این خال موجود از بین
برود و اف��ت 25درصدی که در
حال حاضر ش��اهد ان هستیم،
جبران شود .برهمین اساس نیاز
به وجود ی��ک پایه اضافی مانند
سال ششم است اما اجرای چنین
سیستمی وتغییردرنظاماموزشی
بایدبهبهتریننحوومنطبقباسند
و چشم انداز انجام شود.
برگردیم ب��ه این صحبت
ش��ما ک��ه عملک��رد
دانش اموزان ایرانی نسبت
به سایر کشورهای دیگر در سطح پایین تری قرار
دارد .فکر می کنید علت این موضوع چیست؟
شو پرورش مانند بس��یاری از نهادهای
lاموز
دولتی صندلی ه��ای مدیریتش مرت��ب در حال تغییر و
تحول اس��ت؛ مدیران جدید مدام با برنامه های جدید و
راهکارهای تازه روی کار می ایند .برنامه ای مناسب ،واحد
تمامیمدیران که بر سر کار می ایند
و جامع وجود ندارد که
از ان استفاده کنند .وقتی تصمیم گیری ها و کار سلیقه ای
شود ،مسلم است نتیجه ان افت تحصیلی دانش اموزان
خواهد بود و کیفیت مطلوبی که در مدارس مدنظر است،
حاصل نمی شود و در نتیجه عملکرد کل نظام اموزشی
پایینخواهدامد.
شما معتقد هستید نظام اموزشی 3-3-6را نباید
ی که
در س��ال تحصیلی جدید اجرا کرد ،در حال
شو پرورش برخالف عقیده شما گام
وزارت اموز
برمی دارد .دلیل این اختالف نظر چیست؟
lمشکلی که در حال حاضر وجود دارد تصویب
نشدن نظام اموزشی جدید یا همان 3-3-6است .شورای
عالی انقالب فرهنگی اص��رار دارد این نظام به تصویب
باید در صحن علنی مجلس به رای گذاش��ته شود .حال
ما می گوییم که شما درست می گویید و نیازی به رای ما
نیست ،اما حتی اگر این قانون به تصویب هم رسیده باشد
امکان اجرایی شدن ان به این سرعت و در این زمان کوتاه
شو پرورش باید راهکارهای پیشنهادی
وجود ندارد .اموز
خود را برای تغییر نظام اموزشی تا پایان امسال به شورای
عالی انقالب فرهنگی ارائه کند ودرصورتی که طرح ها در
شورا تایید و تصویب شد ،اول مهرماه این طرح در کشور
اجرایی شود.
برخی اعتقاد دارند شما با اصل اجرای این نظام
اموزشیمخالفهستید!
lاینکهمنمی گویمکاربایداصولیانجامشودیعنی
مخالف هستم؟! صحبت من یا دیگر اعضای کمیسیون و
تنش به وجود امده بین کمیسیون و وزارتخانه به این معنا
نیستکهماشمشیرراازروبسته ایمونمی خواهیماینطرح
اموزشیاجراشود؛کمیسیوناموزشهمیشهدستگاه های
مرتبطباخودراموردحمایتقراردادهاست.منیکمطلب
را اینجا اعالم می کنم ،دولت بدون هماهنگی به ناگاه اعالم
کرد که مدرسه ها روزهای پنجشنب ه تعطیل باشد .پدران و
مادران بسیاری از خانواده هایی که شاغل بودند با مشکل
روبه روشدند.اجرایشتابزدهاینطرحهمنهتنهامشکالت
راحلنمی کندبلکهبحراننظاماموزشیمارابیشترخواهد
کرد.منمی گویمهرگاههرطرحیبدونپشتوانهومطالعات
دقیق اجر شود و با تعجیل همراه باشد ،موفق نخواهد بود.
کمیسیون معتقد است انجام این تحوالت باید با تامل و در
عین حال در مراجع قانونی انجام شود ،کتب موردنیاز این
نظاماموزشیبایدتدوینشوند،یککالساضافیبهمقطع
تحصیلیدبستاناضافهشودوتکلیفتعطیلیپنجشنبه هارا
مشخص کرد .حاال این طرح یک سال دیرتر اجرا شود اما
دقیق ترواصولی ترچهایرادیدارد؟!
نظام اموزشی 3-3-6در چه کشورهایی سابقه
داشته است؟
lبسیاری از کشورهای
پیشرفته و موفق در امر اموزش
از این سیستم اموزشی استفاده
می کنند .اما مسال ه این است که
سالیان سال اس��ت از این روش
تحصیلی در مدارس اس��تفاده
می کنن��د و خانواده ها و معلمان
کام�لا از ای��ن روش تدریس
مطلع هستند .برای همین است
که من اص��رار دارم این طرح از
سال جدید اجرا نشود و معتقدم
شو پ��رورش نمی تواند با
اموز
اینسرعتانراعملیاتیکند.
تا چ��ه ان��دازه اج��رای نظام
اموزش��ی جدید می تواند بار
معلوماتی دانش اموزان را باال
ببرد؟
lه��دف از تغییر نظام
فعلی همین است ،ما می خواهیم
خالء معلومات ناشی از فاصله
بین مقطع دبس��تان و راهنمایی
پر ش��ود .اما این ط��رح نیاز به
زم��ان دارد .معلم��ان و دبیران
باید اموزش های الزم را بببیند.
خانواده ها به طور دقیق و جامع از این طرح مطلع باشند و
این نظام اموزشی را بشناسند .اگر بر اساس برنامه و دقیق و
طبق اصول کارشناسی گام برداریم موفق خواهیم بود ،در
غیر این صورت تنها یک هزینه اضافی را به مردم تحمیل
کرده ایمg.
63
ورزش
دوئل انتخابات
لبخندکفاشیان
این بار نه به ناکامی
حاشیه های پررنگ تر از متن در نشست مجمع فدراسیون فوتبال
ورزش
مثلث شماره109
64
1
نشست مجمع فدراس��یون فوتبال چهارم دی ماه
از ساعت 11صبح در اکادمی ملی المپیک برگزار شد و
فارغ از حاشیه های همیشگی این بار از حاشیه ها و اتفاقات
عجیب سرشار بود .مهمترین جلوه این عجایب هم علنی
شدن اختالفات شدید مدیرانی بود که مدت چهار سال
تمام هر روز به خیابان سئول می رفتند و مقدرات فوتبال
ایران را در دست داشتند ،اما در اصل هیچ کدام یکدیگر
را قبول نداشتند .پیش زمینه این نشست هم درخواست
کفاشیان برای تعویق زمان انتخابات بود و البته اصالح
اساسنامه جالب انکه قبل از انکه کار بخواهد به رای گیری
مجمع بکشد ،بعضی از اعضا که یک شب پیش از این
نشس��ت تماس هایی با انها گرفته شده بود می دانستند
قرار است چه اتفاقی بیفتد و این همان موضوعی بود که
عزیزمحمدی هم به ان اذعان کرده است.
ورزش
حاشیه های مجمع
مرور حاشیه های جالب این نشست هم خالی از
لطف نیست.
در همان ابتدای جلس��ه محمد عباسی ،وزیر
ورزش و جوان��ان اداره مجمع را بر عه��ده گرفت و از
همان ابتدا موضع خود را مبنی بر اینکه خواسته وزارت
ورزش برگزاری انتخابات در سال 90است اعالم کرد
و از سوی دیگر با موضع گیری خود با اصالح اساسنامه
فدراسیون همراهی کرد و جالب انکه در نهایت هم هر
دو تصمیم عباسی تصویب شد.
بع��د از صحبت ه��ای عباس��ی ،نوب��ت به
علی کفاشیان رسید و او س��عی کرد با یاداوری قوانین
فیفا بحث فرصت س��ه ماهه برای ثبت نام کاندیداها را
پیش بکش��د که بالفاصله عزیزمحمدی ،نایب رئیس
دوم فدراس��یون به مخالفت با ان پرداخت و ادامه کار
فدراسیون از تاریخ 19دی ماه به بعد را غیر قانونی اعالم
کرد .در زمان صحبت های عزیزمحمدی کفاش��یان با
صورت برافروخته صحبت های وی را دنبال می کرد.
بعد از صحبت ه��ای عزیزمحم��دی زمانی
که کفاش��یان و نبی قصد اظهارنظر داشتند ،عباسی به
انها اجازه صحبت نداد و بار دیگ��ر از اعضای مجمع
خواست به سرعت در مورد موضوع برگزاری انتخابات
فدراسیون در سال 90نظر بدهند .زمانی که افراد موافق
و مخالف قصد صحبت در این زمینه را داشتند ،عباسی
خطاب به انها گفت« :لطفا اذیت نکنید ،رای بدهید که
وقت هم گرفته نشود».
عزیزمحمدی که در طول جلسه به شدت از
کفاش��یان انتقاد کرده بود ،در ادامه وقتی برای بار دوم
فرصت صحبت پیدا کرد از رئیس فدراسیون تمجید کرد
و با اعالم اینکه عملکرد او در برگزاری منظم جلسات
هیات رئیسه و احترام به تصمیم های انها بهتر از تمامی
روس��ای قبلی بوده ،گفت« :من ،تاج و کفاشیان در این
چهار سال از کار زیاد پیر شدیم ».اما کفاشیان بالفاصله
مثلث شماره109
در مجمع چه گذشت؟
خالصه انچه در مجمع گذش��ت این چنین بود
که ابتدا اعضا برای یکی از روزهای چهارم یا 17اسفند
در انتخاباتی شفاهی شرکت کردند که هیچ کدام از این
روزها تصویب نشد و در نهایت قرار شد هیات رئیسه
فدراسیون فوتبال تاریخ جدید را از بین یکی از این دو
روز مشخص کند که البته این اتفاق هم نیفتاد تا به گفته
کفاشیان ،انتخابات فدراسیون فوتبال بعد از بازی ایران
و قطر در یکی از روزه��ای 21 ،20 ،19یا 22اس��فند
برگزار ش��ود .با این حال این مهم تری��ن اتفاق مجمع
نبود .از نخستین ماه های تش��کیل فدراسیون فوتبال ،
این گمانه زنی مطرح ش��د که بین اعضای هیات رئیسه
فدراسیون اختالفات جدی وجود دارد؛ اختالفاتی که
علی کفاشیان را یک طرف ماجرا قرار داده و مهدی تاج
و عزیز محمدی را در طرف مقابل .در تمام این سال ها
این اختالفات در رسانه ها تکذیب می شد اما در مجمع
فدراسیون فوتبال ،اختالف ها به طور کامل علنی شد و
مشخص شد که صف کش��ی ها در فدراسیون ،جدی
اس��ت .وقتی بحث در مجمع به ط��رح موضوع تغییر
اساسنامه کشید ،علی کفاشیان در قامت موافق این تغییر
صحبت هایی را مط��رح کرد .او در ای��ن چند ماه اخیر
بارها اعالم ک��رده بود که موافق انتخ��اب نواب رئیس
توسط مجمع نیس��ت ،چرا که این مساله اختیار رئیس
فدراسیون را کم می کند .رئیس فدراسیون بر این حرفش
پافشاری کرد و در نهایت موضوع طرح تغییر اساسنامه
به رای گیری گذاشته ش��د .از 61عضو حاضر 43 ،نفر
به تغییر اساسنامه رای دادند و پس از ان مجری مجمع
اعالم کرد که تغییر اساس��نامه رای اورده است .پس از
اینکه به نظر رسید علی کفاش��یان در به کرسی نشاندن
نظرش موفق بوده ،مجمع تمام شد ،اما لحظاتی پس از
پایان مراسم ،مساله ای دهان به دهان خبرنگاران چرخید
و ان هم این بود که طبق اساسنامه فدراسیون فوتبال باید
سه چهارم اعضا به تغییرات در اساسنامه رای بدهند و بر
این اساس باید 46نفر از 61نفر حاضر در مجمع به طرح
تغییر اساس��نامه رای مثبت می دادند .البته سرمنشا این
مساله برخی از اعضای هیات رئیسه فدراسیون فوتبال
بودند که از ابتدا مخالفتشان را با تغییر اساسنامه اعالم
کرده و معتقد بودند انتصابی شدن نواب رئیس به معنای
کم شدن اختیارات مجمع است .با شرایطی که به وجود
امده باید منتظر پس لرزه های بعدی مجمع بود؛ مجمعی
که بار دیگر نش��ان داد دلیل نزول جایگاه فوتبال ایران
چیست و دوباره ثابت کرد برای برخی از مسئوالن ،حفظ
جایگاه مهم تر از ارتقای فوتبال ایران است.
گفت« :به من که خوش گذشت و جوان شدم».
در طول جلس��ه مهدی تاج به ش��دت سعی
داشت خود را به وزیر ورزش و جوانان نزدیک کند .او
در ابتدا به استقبال عباسی رفت ،در طول جلسه از طریق
سجادی برای او یادداشت می فرستاد و در نهایت هم تا
کنار ماشین وزیر او را بدرقه کرد .تاج در حال بازگشت
از بدرقه وزیر بود که یکی از اعضای مجمع ،کسی که
یکی از سخنرانان مخالف کفاشیان بود در استانه در او را
دید .او پرسید که اقای تاج راضی بودید؟ و جواب شنید
که خیلی خوب و استراتژیک بود.
در نهای��ت دو تاریخ از س��وی وزیر ورزش
برای برگزاری انتخابات فدراسیون پیشنهاد شد که اولی
4اسفندماه و دومی 19اسفند بود ،اما به دلیل برگزاری
انتخابات مجلس در نهایت تاریخ قطعی برگزاری این
انتخابات مشخص نشد.
همچنین اصالح اساسنامه فدراسیون هم با 43
رای به تصویب رسید .در حالی که طبق اساسنامه قانون
کس��ب س��ه چهارم ارا رخ نداد .در این زمینه کفاشیان
مدعی شد با توجه به تصویب کلیات اصالح اساسنامه
این قانون به دو س��وم تغییر کرده ،اما عزیزمحمدی به
صورت خصوصی عن��وان می ک��رد در تصویب این
اساسنامه تخلف صورت گرفته است.
س��رانجام انکه با وجود تمامی تکذیب های
گذشته ،از تمامی اختالفات درونی فدراسیون فوتبال
رونمایی شد؛ تاج و عزیزمحمدی به وضوح اختالف
خود با کفاشیان را نشان دادند ،اما وزیر ورزش از یک
سو با مخالفت در زمینه تعویق انتخابات و از سوی دیگر
با موافقت درباره اصالح اساسنامه سعی کرد تا به نوعی
در میانه این اختالفات قرار بگیرد .هرچند رفتار عباسی
نش��ان داد او هم در نهایت س��عی دارد نقش اول را در
انتخاب رئیس اینده فدراسیون فوتبال ایفا کند.
کفاشیان همه را فریب داد؟
برای همه سوال است که ایا کفاشیان واقعا پیروز
این رای گیری بوده اس��ت؟ ابرقویی نژاد ،رئیس هیات
فوتبال اصفهان که بازرس برگزاری این رای گیری بود،
اما ماجرا را به شکل تازه ای شرح داده است« :بر اساس
ایین نامه اجرایی اساس��نامه قبلی باید 45رای مثبت به
صندوق می افتاد تا تغیی��رات رای بیاورد اما در اخرین
لحظه من از اقای وزیر خواستم کلیات تغییرات اساسنامه
جدید به رای گذاشته شود که این تغییرات رای اورد.
یعنی دیگر برای رای اوردن ،نیاز به اکثریت نسبی بود.
من خودم از همه بیشتر حواسم هست که رایی جا به جا
نشود و هیچ تخلفی انجام نگرفته است .بند 32اساسنامه
می گوید مجمع اختیار تغییرات در اساسنامه را دارد و
دیگر نیازی به تائیدیه فیفا وجود نداردg ».
65
جنگ مغلوبه شد؟
ورزش
همه اختالف های این سه نفر
مثلث شماره109
میالد حجت االسالمی
2
از 19دی ماه س��ال 1386که تیم مدیریت فعلی
فدراس��یون فوتبال برس��ر کار امده اند تا به امروز که
اخرین فصل کاری این فدراس��یون سپری می شود،
اتفاقات عجی��ب و منحصر به ف��رد در این مجموعه
کم نبوده اس��ت .بعد از ماجرای تعلی��ق فوتبال ایران
و اغاز انتخابات فدراس��یون فوتبال در سال 86علی
کفاشیان در شرایطی به ریاس��ت فدراسیون انتخاب
ش��د که از مهدی تاج ،عزیزاهلل محم��دی و اکثریت
تیمی که به عنوان اعضای هیات رئیس��ه فدراس��یون
فوتبال انتخاب ش��دند ،به عنوان کابینه ائتالفی او نام
برده شد و حتی در ان زمان عده ای معترض بودند که
چرا تمام افرادی که در انتخابات رای اورده اند منتسب
به یک فهرست هستند .انتظار هم این بود که از ان به
بعد این گروه هم راس��تا با یکدیگر سیاست های کلی
فدراسیون را ترسیم کنند و کار را پیش ببرند .هرچند
که بس��یاری از منتقدان نس��بت به توانای��ی کلی این
مجموعه شک داشتند ،اما در نهایت انچه حتی بیش
از ناتوانی این مجموعه در اداره فدراسیون ،زمینه ساز
رقم خوردن روزهای ناموفق فوتب��ال ایران طی این
چهار سال شد ،اختالفات بی شمار و تمام نشدنی میان
رئیس فدراسیون فوتبال با نایب رئیس اول و در سال
اخر حتی با نایب رئیس دوم خود و بعضی از اعضای
هیات رئیسه بود؛ اختالفاتی که از همان سال ابتدایی
اغاز به کار این مجموعه تا امروز بی وقفه ادامه داشته
است.
همیشه پای دایی در میان است
در بس��یاری از ماجراهای جنجالی فوتبال ایران
66
پای علی دایی در میان است ،اما این بار او در بروز یکی
از اولین اختالف ها میان علی کفاشیان و مهدی تاج به
صورت ناخواس��ته نقش بازی کرد .از سال 86با کنار
گذاش��تن امیر قلعه نویی از تیم ملی پروس��ه انتخاب
سرمربی به جریان افتاد و در ابتدا هم مدیران فدراسیون
فوتبال بر جذب مربی خارجی به اجماع رسیدند .در
نهایت هم پروژه اوردن س��رمربی خارجی با شاهکار
شفق در اوردن خاویر کلمنته با ان وضعیت عجیب و
مخالفت های ناگهانی با این مربی به اصطالح پروازی به
بایگانی رفت و این بار صحبت از انتخاب گزینه ایرانی
شد .در این میان مهدی تاج توان ویژه ای را روی انتخاب
افشین قطبی به عنوان سرمربی تیم ملی متمرکز کرده بود
و بسیاری از خبرنگاران هم که در ان روزها خبر حضور
قطبی در تیم ملی را منتش��ر می کردند ،منبع موثق شان
مهدی تاج ب��ود .با این ح��ال روزی ک��ه نایب رئیس
فدراسیون فوتبال خودش را اماده کرده بود تا به چهره
خبرساز فدراسیون تبدیل شود و اولین نفری باشد که
نام سرمربی تیم ملی را اعالم می کند ،اتفاق تازه ای افتاد؛
12اسفند مهدی تاج تعدادی از خبرنگاران را به اتاقش
فراخواند و در حالی که انها را ناهار قورمه سبزی میهمان
کرده بود ،اعالم کرد کار انتخاب سرمربی تیم ملی تمام
شده و افش��ین قطبی هدایت این تیم را برعهده گرفته
است .این خبر به نقل از او اعالم شد اما تنها ساعتی بعد
کفاشیان ،رئیس فدراسیون فوتبال در تماس با یکی از
خبرگزاری ها اعالم کرد علی دایی را به عنوان سرمربی
تیم ملی انتخاب کرده اس��ت .با اع�لام این خبر روی
خروجی این خبرگزاری ،سایر خبرنگاران شتاب زده
با تاج تماس گرفتن��د و از او انتقاد کردند؛ جالب انکه
نایب رئیس ش��وکه ش��ده هم خودش در جریان این
انتخاب نبود و رو دس��ت خ��وردن در ای��ن ماجرا از
علی کفاشیان فصل اول اختالف بین این دو بود .البته
بعد از این اتفاقات در ماجرای برکناری دایی هم زمانی
که جبهه گیری ه��ای این مربی علیه کفاش��یان ،رئیس
فدراسیون فوتبال اغاز شد ،تاج در برخی مصاحبه ها
حق را در برخی مس��ائل ب��ه علی دای��ی داد ،البته این
باعث نشد از شدت انتقادهای دایی از تاج حتی کمی
کاسته شود.
قطبی دوست ،قطبی دشمن
فصل دیگری از اختالفات کفاش��یان با تاج باز
هم بر سر انتخاب سرمربی تیم ملی و این بار جانشین
علی دایی ش��کل گرفت .این بار این علی کفاش��یان
بود که با همان ش��وق گذش��ته نایب رئیس خودش،
تصمیم گرفت تا افش��ین قطبی را به ایران بیاورد و او
را جانش��ین علی دایی کند .با این حال دیگر تاج ان
عالقه سابق را به این مربی نداش��ت و به همین دلیل
فعالیت های موازی او در جبهه دیگری اغاز شد .در
طول مدت کاری فدراسیون کفاشیان ،نایب رئیس او
تالش بس��یاری کرد نقش اول باشد و چهره خبرساز
فدراسیون لقب بگیرد .تاج همیشه عالقه داشت تا خبر
اول را او بگوید و این ریشه بخشی از اختالفات میان
این دو بود .این گونه بود که یک روز کفاشیان خبری
را اعالم کرد و به عنوان نمونه خبر از بازی تدارکاتی
تیم ایران مقابل مراکش می داد و عصر همان روز تاج
این خبر را تکذیب می کرد یا روز دیگر درباره حکمی
انضباط��ی صحبت هایی از تاج منتش��ر می ش��د که
180درجه با صحبت های کفاشیان تفاوت داشت .با
این حال ماجراجویی تاج در مورد جانش��ینی افشین
قطبی دیگر کفاشیان را به نقطه جوش رساند؛ ماجرا
از انجا جنبه جدی به خود گرفت که اخبار مذاکرات
مهدی تاج ب��ا فاتح تریم ،مربی ترکی��ه ای برای قبول
هدایت تیم ملی ایران به رس��انه ها کش��یده شد .این
موضوع در فاصل��ه کوتاهی تا جام ملت های اس��یا
تمرکز تیم ایران را برهم زد و از سوی دیگر بهانه های
الزم را به افش��ین قطبی داد تا نرفته به جام ملت ها از
یک طرف با تیم ژاپنی ش��یمیزو قرارداد امضا کند و
از س��وی دیگر برهم خوردن تمرکز خودش و تیم را
اختالف از شیراز تا پرتغال
در س��ال اخر هم��کاری کفاش��یان و ت��اج در
فدراس��یون فوتبال دیگر ای��ن دو در هیچ چیز توافق
نداش��تند؛ چه این موضوع ادامه کار غ�لام پیروانی
در تیم امید باش��د و چه موضوع اوردن مربی بزرگی
همچون کارلوس کی روش پرتغالی به فوتبال ایران.
در مورد غالم پیروانی ،تاج بر حفظ این مربی در تیم
امید اصرار داشت و کفاش��یان دیگر نمی خواست تا
غالم پیروانی در تیم امید به کارش ادامه دهد .از سوی
ورزش
جدایی تاج از کمیته تیم های ملی
بعد از اتفاقاتی که در ماجرای افشین قطبی پیش
امد ،سرانجام کفاش��یان به صورت محترمانه از تاج
خواس��ت تا کمیته تیم های ملی را ترک کند و بعد از
استعفای او از این س��مت ،طبق معمول هم تاج و هم
کفاشیان به سرعت هرگونه اختالفی را تکذیب کردند
و کفاش��یان این تصمیم را زمینه س��از بهبود شرایط
تیم های ملی عنوان کرد.
ائتالف جدید
با تش��کیل وزارت ورزش و جوانان و انتخاب
محمد عباس��ی به عنوان وزیر ،قدرت کفاش��یان هم
در فدراس��یون فوتبال اف��ول کرد و از س��وی دیگر
ائتالف های جدیدی ضد رئیس فدراسیون در داخل
مجموعه ش��کل گرفت .بعد از درد دل کفاش��یان نزد
چند تن از خبرنگاران س��ایت های خب��ری مبنی بر
اینکه تاج و عزیزمحمدی ائتالف جدیدی را علیه او
تشکیل داده اند و با مراجعه مکرر به وزیر ورزش در
حال تخریب چهره او هس��تند ،سرانجام درد دل های
اقای رئیس خواسته یا ناخواسته به یکی از روزنامه ها
راه پیدا کرد و او در جدی ترین اظهارات همکاران خود
را عامل اختالفات و بی نظمی های درون فدراس��یون
عنوان کرد و در همین حال صحبت از حضور خائنان
در فدراسیون فوتبال کرد.
او در توجیه اصالح اساسنامه گفته بود« :بگذارید
افراد س��الم با خود افراد س��الم را بیاورن��د و خائنان
هم خائن های دیگر را انتخاب کنن��د ».به هر روی با
وجود تکذیب های همیش��گی اتفاقات بعدی نشان
پالن اخر
بعدازسفرکفاشیانبهمالزیبرایحضوردرنشست
کنفدراسیون فوتبال اس��یا و مذاکراتش با سپ بالتر بود
که او برافروخته و طلبکارانه به کشور بازگشت و مدعی
ش��د عده ای منافق اطالعات درون فدراسیون را به فیفا
منتقل کرده اند ت��ا فوتبال ایران تعلیق ش��ود و بعد هم به
رسانه ها اعالم کرد که من موضوع را گفته ام و خود شما
باید متوجه نام این افراد شوید .بعد از ان هم با تمام توان
پروژه اصالح اساس��نامه و تعویق انتخابات را به جریان
انداخت .در شرایطی که تاج در مقابل کفاشیان سکوت
کرده بود ،این بار عزیزمحمدی از موضع رئیس اتحادیه
باشگاه ها بیانیه ای را علیه کفاشیان تدارک دید و ادامه کار
او و فدراس��یونی را که خودش هم یکی از نواب رئیس
ان اس��ت بعد از تاریخ 19دی ماه سال جاری غیرقانونی
خواند .این موضع گیری عزیزمحمدی تنها برای کسانی
کهنمی دانستنددرفدراسیونچهائتالف هاییشکلگرفته
اس��ت ،تعجب اور بود .در ادامه هم عزیزمحمدی و تاج
صحنه مخالفت را به درون جلسه هیات رئیسه فدراسیون
اوردند و تا جای ممکن تصمیم جدید کفاش��یان را زیر
سوال بردند .هرچند در این دسته بندی ها به نظر می رسد
مهدی محمد نبی ،دبیرکل فدراسیون فوتبال هم در کنار
کفاشیان قرار گرفته و دس��ت های پنهان و اشکاری در
درون فدراسیون دسته بندی های میان هیات های فوتبال
و باشگاه ها را اغاز کرده اند .با این حال کفاشیان با وجود
اشکارشدن تمامی مخالفت ها در مجمع چهارم دی ماه،
نشان داد هنوز دست باالتر را در این معادله قدرت دارد.
هرچند احتمال نوشته ش��دن معادله جدید در انتخابات
فدراسیون فوتبال هم زیاد است؛ اینکه چهره هایی چون
سعیدلو و علی ابادی و حمید سجادی پا به میدان بگذارند
و ان وقت دیگر رویاه��ا و نبردهای کفاش��یان با تاج و
عزیزمحمدی شکلی از یک دعوای بی حاصل را به خود
خواهد گرفتg.
مثلث شماره109
دس��تاویز نتایج تیم ایران در این رقابت ها قرار دهد.
البته مذاکرات با تریم و دنیزلی چندان هم در بی خبری
کفاشیان انجام نشد اما مشکل اینجا بود که مهدی تاج
موضوع را به رسانه ها کشاند تا این بار دیگر مطمئن
باش��د که همه اوردن فاتح تریم به فوتبال ایران را به
پای او خواهند نوشت و این کار تاج دو ضرر داشت؛
چراکه از یک طرف در جام ملت ها قطبی را نس��بت
به زیر س��وال رفتن توانایی هایش واکسینه کرد و او
بهانه از بین رفتن تمرکز را پیدا کرد و از س��وی دیگر
برای انکه فدراسیون به نوعی خود را در این موضوع
صادق نشان دهد قید کار با تریم را زد .به هرحال تاج
که روزگاری خود را دوس��ت صمیمی قطبی معرفی
می کرد در فصل حضور او در تی��م ملی انقدر با وی
مشکل داشت که حتی با وجود فعالیت به عنوان رئیس
کمیته تیم های ملی ،در برخی س��فرها مانند س��فر به
بوسنی برای دیدار تدارکاتی به دلیل اختالف با قطبی و
کفاشیان تیم را همراهی نمی کرد ،با این حال این تنها
موضوع اختالف برانگیز میان این دو نبود.
دیگر در زمینه انتخاب جانش��ین افش��ین قطبی ،این
نایب رئیس فدراسیون بود که اعتقاد داشت کی روش
یک مربی پروازی است و با جذب او مخالف بود ،اما
در مقابل کفاشیان با تمام توانش رایزنی های الزم را با
علی سعیدلو ،رئیس وقت سازمان تربیت بدنی انجام
داد و س��رانجام کی روش را به تیم ملی بزرگس��االن
اورد .ضمن انکه در نهایت غ�لام پیروانی هم از تیم
امید رفتنی شد و منصوریان جای او را گرفت .بعد از
این اتفاقات اختالف تاج و کفاشیان انقدر باال گرفت
که کار به س��ازمان تربیت بدنی کشیده شد ،اما بعد از
دیدار با سعیدلو ،رئیس س��ازمان تربیت بدنی اعالم
شد اختالفات با یک مصافحه حل می شود .تا زمانی
هم که علی سعیدلو و س��ازمان تربیت بدنی اش برپا
بود ،چربش قدرت با کفاش��یان بود؛ هرچند تاج در
همین دوران هم مدعی بود کفاشیان یکبار از سمتش
استعفا داده و او اگر به دنبال ریاست فدراسیون بوده
می توانست در ان مقطع به خواسته خود برسد.
داد که ت��اج و عزیزمحم��دی بع��د از بحث اصالح
اساس��نامه که اختیار انتخاب نواب رئیس را به رئیس
فدراسیون می داد ،تصمیم گرفتند تا در مقابل کفاشیان
صف ارایی کنند.
67
کفاشیان :کاندیدا شوم؟ شاید
درباره منافقان فدراسیون از فیفا بپرسید
3
صورت شاداب و خندان کفاشیان همیشه این ذهنیت را به وجود می اورد که او بی دغدغه است و می توان به
اسانی فکرش را خواند .شاید همکارانش در فدراسیون فوتبال هم ابتدا همین انتظار را از او داشتند ،اما اکنون مشخص
شده به چه دلیل کفاشیان سال های سال در س��طوح باالی مدیریت ورزش ایران باقی مانده است ،چراکه می داند
چگونه خود را از بحران ها نجات دهد و با سیاست و زرنگی در پوشش اخالق خوب کارش را پیش ببرد .اما انچه در
مجمع فدراسیون رخ داد واقعا کفاشیان را در فکر فرو برده؛ شاید او به زودی تصمیمی بگیرد که همه را شوکه کند.
ورزش
به نظرمی رسد سرانجام در زمینه اصالح اساسنامه
فدراسیون موفق شدید و نظرتان در مجمع رای
اورد؟
lاینکه م��ن موافق انتصابی ش��دن نواب رئیس
فدراس��یون بوده ام و می خواس��تم این بند در اساسنامه
فدراسیونتغییرکندبهاینخاطراستکهمعتقدماختالف
سلیقهدرفوتبالخوبنیستوحاشیه هایزیادیرادرکار
به وجودمی اورد.اینحاشیه هابعضابهبیرونازفدراسیون
درز پیدا کرده و هماهنگی کاره��ا را بر هم می ریزد .فکر
می کنماگررئیسونوابشهمگیبایکدیگرمتحدباشند،
دیگرهیچتنشودرگیریبینانهاوجودنخواهدداشتو
حتیاگردربعضیازاموراشتباههمداشتهباشند،همگیدر
اناشتباهسهیمهستندوهیچکسنمی تواندیکاشتباهرابه
گردندیگریبیندازد.
تمرکز شما بیشتر روی انتصابی شدن نواب رئیس
بوده ،درست است؟
lما بنا داشتیم با این تغییر اساسنامه ،رئیس بعدی
فارغازاینکهکدامادمخوشبختاست،اختیاراتبیشتری
داشتهباشد.
بیشازهمهامیرعابدینیدرمقابلشماموضع گیری
داشت؟
lعابدینی معتقد بود من با بعضی از اعضا البی
مثلث شماره109
کرده امودرجلسهمجمعبهموافقاناصالحاساسنامهاجازه
صحبت کردن می دادم ،در حالی که چنین نبود و من هیچ
البی نکردم و اصال اخالق این کارها را ندارم .من پیش از
جلسهمجمع باهیچ کدامازاعضاونهوزیرورزشوجوانان
البینکردهبودم.
یعنیقبلازمجمعتماسیباوزیرنداشتید؟
lساعت 10:30شب قبل از مجمع بود که وزیر
به من زنگ زد و پرسید کارهای مربوط به برگزاری مجمع
چگونه پیش م��ی رود و من هم دس��تورالعمل مجمع و
برنامه هایی که داشتیم را توضیح دادم .ما هیچ هماهنگی از
قبل نداشتیم .هر چند معتقدم وزیر با وجود اینکه بهترین
کار را کرد و به عنوان نماینده دولت در رای گیری اصالح
اساسنامهشرکتنکرد،اماخودموافقاصالحاساسنامهبود.
اینبهمعنایالبیکردننیست.
البته از س��وی دیگر وزیر با خواس��ته دیگر شما
برای تعویق انتخابات فدراسیون مخالفت کرد و
پافشاری هایشماهمنتیجهنداد.
lمنپا فشارینکردم،امایکسریدرمجمعاعتقاد
داشتندبایدتکلیفتیمملیبرایصعودبهدوردوممرحله
گروهیمقدماتیجام جهانیمشخصشود.
تاکید شما این بود که انتخابات در سال 91برگزار
شود،امامی گوییدوزیرخواستهانتخاباتاینطرف
سالبرگزارشود،ایااینبهمعنایدخالتدولتدر
فوتبالنیست؟
lوزیر ورزش پیشنهاد داده بود که انتخابات این
طرف سال برگزار شود و اعضای مجمع به خاطر احترامی
کهقائلبودند،بااینپیشنهادموافقتکردند.
باالخره زمان دقیق را مشخص نکردید ،نه چهارم
اسفند و نهیازده اسفندگویاراینیاورد؟
lانتخابات پس از بازی ایران و قطر و در یکی از
روزهای 19تا 22اسفندبرگزارخواهدشد.
طبقاساسنامهبایدسهماهپیشازبرگزاریانتخابات
کارثبت نامازنامزدهااغازشود،اماحاالشماوقت
کافیدراختیارندارید.
lمجمعتصویبکردکهطبقبند 11اینکارزودتر
صورتبگیرد،امازماناغازثبت نامرانبیبهعنواندبیرکل
فدراسیون باید اعالم کند چرا که ممکن است من خودم
ذی نفع باش��م اما از همین جا اعالم می کنم نامزدهایی که
تمایلبهحضوردرانتخاباتفدراسیونفوتبالدارند،اماده
شوندتادرانتخاباتشرکتکنند.
شانسخودرادراینانتخاباتچقدرمی دانید؟
lنمی دانم .ش��اید قوی تر از من هم در انتخابات
فدراسیونکاندیداشودواعضابهویرایبدهند.
به گونه ای صحبت می کنید که اصال مش��خص
نیست شما کاندیدا می شوید یا نه؛ هنوز تصمیم
نگرفته اید؟
lدرحالمطالعههستموتاچندروزایندهوضعیت
مشخص می شود .هر زمان که اعالم کردند نامزدها برای
انتخاباتثبت نامکنندوضعیتمنهممشخصمی شود.
اخرهمدربارهمنافقانفوتبالشفاف سازینکردید!
lسرنخ ها را باید از فیفا بپرس��ید ،من در این باره
حرفینمی زنم.منکهنمی توانمبهدیگرانتهمتبزنم.
اخرین س��والم این اس��ت که چقدر به حضور
فوتبالی هادرراسفدراسیونفوتبالاعتقاددارید؟
lبحث مدیریت از بحث فنی جداست .باید در
فوتبال و در تمام عرصه ها بت��وان به خوبی مدیریت کرد.
به نظرماینبحثدرفوتبالبسیارمهماستg.
فیفا به انتصابی بودن نواب رئیس ایراد می گیرد
احتمال جدی رد شدن اصالحات
هوشنگ نصیرزاده /عضو کمیته اصالح اساسنامه فدراسیون فوتبال
4
دربارهاینکهادعاشدهاستنیازیبهتاییداصالحات
اساسنامه از سوی فیفا نیست ،باید یاداوری کنم طبق ماده
11هرگونه تغییر در اساس��نامه باید مورد تایید فیفا قرار
گی��رد و در غیر این صورت معتبر نخواه��د بود .صرف
اینکه مجمع اساسنامه را پذیرفته ،برای فیفا کافی نیست.
اساسنامه فدراس��یون ها باید با هماهنگی فیفا اجرا شود.
در فیفا کمیته ای به نام کمیته فدراسیون ها وجود دارد که
تغییرات اساسنامه کشورها باید در این کمیته و همچنین
کمیته حقوقی فیفا مورد تایید قرار بگیرد ،چرا که فیفا باید
مطمئنشودکهاساسنامهجدیدتضادیبااساسنامهاصلی
ندارد .معموال زمان زیادی طول نمی کشد اساسنامه تایید
شود و در صورتی که مشکلی نباش��د این اساسنامه زود
تایید می ش��ود ،اما اگر این کار به درازا بکشد و تا قبل از
برگزاری انتخابات ،تغییر اساس��نامه به تایید فیفا نرسد،
انتخابات اسفند ماه باید بر مبنای اساسنامه قبلی که مورد
68
تایید فیفاست،برگزار شود.به تعویق افتادن زمان انتخابات
بهدلیلمخالفتاحتمالیفیفاباتغییراساسنامه،منتفیاست
و انتخابات در همان زمان برگزار می ش��ود .تنها تفاوت
این است که در صورت عدم تایید ،اساسنامه جدید برای
برگزاریانتخاباتمورداستفادهقرارنمی گیرد.درصورتی
که فیفا با تغییر اساسنامه موافق نباشد و ایراداتی به تغییر
اساسنامه بگیرد ،باید مجمع جلس��ه فوق العاده تشکیل
بدهد.دربارهتغییرشرطتصویباصالحاساسنامههمباید
توجه کرد که فیفا اساسنامه اصلی را برای خودش نوشته
که 208عضو دارد ،اما برای فدراسیون ها که تعداد کمتری
عضو مجمع دارد ،شرایط می تواند فرق کند .البته اکنون
ممکن است فیفا به تغییر اساسنامه ایران و انتصابی شدن
نواب رئیس ایراد بگیرد .اساسنامه فدراسیون فوتبال ایران
ترجمه اساسنامه استاندارد و الگوی فیفاست .در اساسنامه
استاندارد فیفا لغت AbsoluteMajorityبه معنای اکثریت
مطلقباید ترجمهشوداماکمیتهانتقالیدرمقطعیکهقصد
ترجمهاساسنامهفیفاراداشته،درصفحه 5ایناساسنامهبه
جایاکثریتمطلقنوشتهاکثریتنسبیوبهجایاکثریت
نسبینوشتهاکثریتمطلق.بنابرایندراساسنامههرجالغت
اکثریتمطلقرامی بینیمبایدسهچهارمباشد،درحالیکه
منظورازاساسنامهفیفانصفبهاضافهیکبودهاست.
در اساسنامه فعلی فدراسیون فوتبال 10مورد به اشتباه
جایاکثریتمطلقبااکثریتنسبیجابه جاشدهاست
کهنمی دانماینجابه جاییبهخاطراشتباهمترجمبوده
یا اشتباه چاپی .اگر اساس��نامه فعلی را بپذیریم ،باید
بگوییمدر واقعتغییرکلیتاساسنامهفدراسیونفوتبال
رای نیاورده اما اگر اشتباه چاپی یا ضعف مترجم را در
صفحهپنجممبناقراردهیم،بایدبگوییماینطرحبیش
از نصف به اضافه یک رای اورده و باید اصالحاتی
روی اساسنامه صورت گیرد .چون کسی برای تفسیر
اساسنامهتعییننشدهبهتراستهیاترئیسهطبقماده
80اساسنامهفعلیبههمراهکمیته 13نفرهدرجلسه ای
در وزارت ورزش در این رابطه به تفاهم برس��ند و
مشخصکنندموضوعتعریفاکثریتمطلقیانسبی
که در صفحه پنجم اساس��نامه امده ،اشتباه چاپی یا
ضعف مترجم بوده یا اینکه همین اساسنامه را به این
شکل بپذیرند .برای اساسنامه فعلی زحمات زیادی
کشیده شده اما من فکر می کنم فیفا نسبت به انتصابی
بودن نواب رئیس در فدراس��یون فوتبال ایران ایراد
بگیرد،مگرانکهنحوهنگارشاساسنامهتغییرکندg.
تاج در
ماجرای اصالح
اساسنامه
ترجیح داد تا
عزیزمحمدی
در راس
مخالفان
کفاشیان
قرار گیرد
عقب نشینی منتقد شماره یک کفاشیان
5
تاج :کفاشیان را دوست دارم
ما قبول داریم رئیس
فدراسیون باید با اقتدار
کارش را انجام دهد و همه
عوامل اجرایی از تصمیماتش
تبعیت کنند .شاید انتخابی
شدن نواب رئیس بر اقتدار
کاری رئیس فدراسیون
بیفزاید ،اما از معایب این
قضیه هم نباید غافل شد
و ان هم این است که
در مدیریت فدراسیون
نباید فقط رئیس پاسخگو
ت رئیسه
باشد ،بلکه هیا
هم باید پاسخگوی عملکرد
فدراسیون باشد
مثلث شماره109
از نتیجه جلسه مجمع راضی هستید؟
lجلسه روند خوبی داش��ت و همه توانستند
صحبت های خود را انجام دهند .در مجموع ش��رایط
مناس��ب پیش رفت و انتخابات ه��م همانطور که ما
می خواستیم به تعویق نیفتاد.
صحبت های مخالف��ان مانن��د عابدینی مورد
حمایت شما هم بود؟
lبه هرحال عابدینی هم نظر با م��ا بود .با این
حال ایشان هم مانند من به کفاشیان عالقه دارد.
به ش��دت برای رای نیاوردن تعویق انتخابات
تالش کردید.
lصراحتا گفته بودم که انتخابات باید سر موقع
ش ماه به طور
انجام ش��ود چرا که مردم نمی پذیرند ش
غیر قانونی سر کار باشیم.
البته در زمینه اصالح اساسنامه ،سرانجام حرف
کفاش��یان به کرس��ی نشس��ت و نواب رئیس
انتصابی ش��دند .این موضوعی ب��ود که با ان
مخالف بودید؟
lبه هر حال ما موافق باقی ماندن اساسنامه در
شرایط فعلی در این موضوع مشخص بودیم .البته این
بدان معنا نیست که بنده به کلی با هر گونه اصالحات
در اساسنامه مخالف باشم .بنده خودم رئیس ان هیات
13نفره بودم که کار اصالح اساس��نامه را در دس��ت
داش��ت ،اما صرفا با موضوع تغییر اساس��نامه در بند
انتخاب نایب رئیس فدراس��یون معتقد بودم که باید
مانند گذشته این انتخاب توسط اعضای مجمع صورت
گیرد ،نه رئیس فدراس��یون .االن هم مشکلی نیست،
به هر حال اعضای مجمع صالح دانس��تند این بند از
اساس��نامه تغییر کند و انتخاب نواب رئیس با رئیس
باشد .ما هم بحث دیگری نداریم .ما توضیحات مان را
در جلسه عنوان کردیم و موافقان و مخالفان نظرشان
را دادند.
تاریخ دقیق انتخابات هم مشخص نشد .به نظر
می رسد تاریخ این انتخابات با مجلس تداخل
کند و مشکل ساز شود؟
lنمی دانم ک��ه ایا این تاثیرگ��ذاری به وجود
می اید یا خیر ،اما معتقدم می توان انتخابات را طوری
برگزار کرد ک��ه این دو انتخابات تاثی��ری بر یکدیگر
نداشته باشد و خللی در کار هم ایجاد نکنند .به وجود
امدن این ش��رایط در گروی کنترل سیستم برگزاری
انتخابات و کاندیداتوری بعضی از افراد است.
البته وزیر ورزش هم میانه را گرفت و در واقع
یک پیشنهاد از هر دو طرف رای اورد.
lوزی��ر ورزش و جوان��ان در رای گی��ری
اصالح اساسنامه شرکت نکرد ،اما در مجموع معتقدم
وزارت ورزش و جوانان موافق تغییر اساسنامه در بند
انتخاب نایب رئیس فدراسیون بود و معتقد بود تعیین
ورزش
مهدی تاج را رقیب اصلی کفاش��یان می دانند و فردی که هرگاه کفاش��یان گالیه های درون سازمانی اش
را شروع می کند ،او را هدف گرفته است .تاج هم نتوانست در نشس��ت مجمع خود را کنترل کند؛ با این حال
بعد از مجمع در گفت وگو با مثلث به کفاش��یان ابراز عالقه کرد تا نمایی دیگر از سیاست ورزی مرد اصفهانی
رونمایی شود.
نواب رئیس فدراسیون باید انتصابی شود.
رای حداکثری اعض��ای مجمع به اصالحاتی
که کفاش��یان موافق ان بود ،به معنای پیروزی
احتمال��ی کفاش��یان در انتخاب��ات ریاس��ت
فدراسیون و به تعبیری قدرت نمایی او نیست؟
lنظر خاصی در این رابطه ندارم و البته با این
موضوع که کفاشیان با رای گیری از اعضای مجمع در
خصوص اصالح اساسنامه می خواست تعداد موافقان
و مخالفانش را بسنجد ،مخالف هستم.
اکنون که اصالح اساسنامه رای اورده است،
اینده را چطور پیش بینی می کنید؟
lمعتق��دم موض��وع انتخاب ن��واب رئیس
فدراسیون توسط رئیس هم معایبی دارد و هم محاسنی.
اگر بخواهم به حسن انتخابی شدن نواب رئیس اشاره
کنم ،باید بگویم ما قبول داریم رئیس فدراسیون باید
با اقتدار کارش را انجام دهد و همه عوامل اجرایی از
تصمیماتش تبعیت کنند .ش��اید انتخابی شدن نواب
رئیس بر اقتدار کاری رئیس فدراسیون بیفزاید ،اما از
معایب این قضیه هم نباید غافل شد و ان هم این است
که در مدیریت فدراسیون نباید فقط رئیس پاسخگو
باشد ،بلکه هیات رئیسه هم باید پاسخگوی عملکرد
فدراس��یون باش��د .معتقدم اگر رئیس به اضافه س��ه
نایب رئیس در هیات رئیسه حضور داشته باشند ،این
شرایط باعث می شود رای قالب در هیات رئیسه کامال
منطبق با نگاه رئیس باشد که این عیب است .معتقدم
بهتر است بنا بر اساسنامه فعلی طوری مدیریت شود
که همه عوامل اجرایی از ان تبعیت کنند ،ضمن اینکه
وجود نگاه های مختلف در امور فدراس��یون و ادامه
مسیر ان باعث می شود ش��اهد پویایی و بهره گیری از
خرد جمعی بیشتری در تصمیمات فدراسیون باشیم.
بنابراین درباره تغییر این بند از اساسنامه فدراسیون نه
می توانیم بگوییم این اتفاق صد درصد خوب است و
نه می توانیم بگوییم بد است.
با جو حاک��م بر مجمع ایا ب��ه نتیجه انتخابات
پیش رو امیدوار هستید؟
lاگر فضا فراهم شود ادم های قوی می توانند
در این فضا وارد ش��ده و به خوبی کار کنند .در واقع
فدراسیون فوتبال مثل دوی ماراتن است و همه در ان
زحمت می کشند .مجمع را خوب دیدم چرا که شان
همه در ان حفظ شد .ماندن بیش از حد برای انتخابات
درست نبود و همین که زمان ان جلو افتاد یک حسن
استg .
69
افشاگری عزیزمحمدی درباره رای مجمع به اصالح اساسنامه
6
رای دادند ،چون وزیر خواست
در نشست مجمع عمومی فدراسیون فوتبال شاید انتظار بروز مخالفت هایی با علی کفاشیان وجود داشت اما
کسی فکر نمی کرد در راس پیکان حمالت به سمت رئیس فدراسیون ،همه شاهد ایفای نقش عزیزمحمدی باشند و او
حتی در این زمینه گوی سبقت را از تاج هم ربود .عزیزمحمدی اکنون برخالف سایر اعضای فدراسیون اصرار دارد
انتخابات چهارم اسفندماه برگزار شود.
اقای عزیزمحمدی! شما بعد از نشست مجمع از
تخلف در رای گیری اصالح اساسنامه خبر دادید،
ماجراچهبود؟
lفعال س��کوت می کنم و نمی خواهم وارد این
قضیهشوم.
س��کوت برای چه؟ مگر نمی گویید اینگونه که
پیشنهادکفاشیانرایاوردهتخلفشدهاست؟
lبه خاطر این اصالح اساسنامه را قبول کردیم که
شب قبل از مجمع ،از وزارت ورزش با ما تماس گرفته شد
وگفتندبهاصالحاساسنامهرایدهیم.مابرایوحدترویه
البی نکردیم و به ان رای دادیم.
پسشماشکستراقبولکرده اید؟
او برای فرد دیگری کار می کند
تحلیل امیر عابدینی از تصمیم مجمع فدراسیون فوتبال و اینده کفاشیان
امیر عابدینی
7
ورزش
در م��ورد اختالف نظری که بی��ن اعضای مجمع
فدراسیون رخ داده ،درباره اینکه سه چهارم اعضا باید به
یدادندیااکثریتنسبی،بایدتوضیح
اصالحاساسنامهرایم
دهم که در صفحه پنجم اساس��نامه فدراسیون فوتبال در
بخش تعاریف و اصطالحات به زبان فارسی و انگلیسی
نوشته شده «اکثریت نسبی» .اکثریت نسبی یعنی انکه50
درصدبه عالوهیکرایودرادامهامدهاکثریتمطلقیعنی
سهچهارماعضایارا.وقتیدرپروتکل،معاهدهیاقراردادی
بهدوزبانفارسیوانگلیسیاست،زبانغالبزبانفارسی
است.بنابرایناکثریتمطلقیعنیانکهسهچهارماعضاباید
برای اصالح اساسنامه رای می دادند .دو مطلب مهم باید در
مورد این مجمع ذکر شود؛ اول اینکه 10نفر از اعضا باید
متقاضیتغییراساسنامهباشندکهانطورکهمنمی دانمفقط
9نفر این تقاضا را امضا کرده اند و برخی از اعضای هیات
رئیسهمانندعزیزمحمدیوتاجامضانکردند.بنابراینباید
مشخصشوداینصورتجلسهکجاست.درهمانمجمع
من این مساله را عنوان کردم که صورتجلسه را اعالم کنید
تا مشخص شود 13نفری که گفته می شد ان پیشنهاد را
برای اصالح اساس��نامه داده اند چه کسانی هستند که به
ان بی توجهی شد .فقط 9نفر این پیشنهاد را امضا کردند.
مطلبدومومهمتراینکهمعنایبندچهارماده 32رای گیری
اناستکهاکثریتمطلقیعنیهمانچیزیکهدرتعاریف
داشتیم یعنی سه چهارم اعضا یا ارا .به عبارت دیگر از 61
نفری که در جلسه حضور داش��تند 45،یا46نفر (45/75
درصد) باید به این اص�لاح رای می دادند .انطور که پای
تابلو نوشتند 43نفر به این اصالح رای دادند و اعالم کردند
اصالح اساسنامه رای اورد .همان موقع من نزد ناظر رفتم و
گفتم این مساله رای نیاورده است و به ناظر اعتراض کردم.
امابدوناینکهبهایناعتراضمنتوجهکنند،ختمجلسهرا
اعالمکردند.اینرفتارنشان دهندهاناستکهرای گیریدر
زمان پیشنهاد اصالح اساسنامه خدشه دار است اما در مورد
زمان برگزاری انتخابات رای گیری درست بود .بنابراین
اگر فدراسیون به این مساله که رای گیری مخدوش بوده
توجه نکند ،ما این مساله را به فیفا و AFCکه مرجع باالتر
هستند ،اطالع می دهیم .برای اصالح اساسنامه فدراسیون
فوتبال باید ۴۳نفر رای مثبت می دادند اما برای انتخابات
مجدد فدراسیون فوتبال باید ناظران در جلسه حضور پیدا
مثلث شماره109
70
می کردند ولی ناظران از جلسه بیرون رفتند .به همین دلیل
می گویم این انتخابات باطل است .شخصا موافق اصالح
اساسنامه هس��تم اما می گویم اجازه بدهید رئیس بعدی
خودشدراینموردتصمیمبگیرد.شایداینتصمیمبرای
کفاشیانتصمیمخوبیباشدامابرایفوتبالتصمیمخوبی
نیست.اگرعلیکفاشیانرئیسفدراسیوننشد،انموقعچه
می شود؟بنابراینبایدبرایفوتبالتصمیمخوبیگرفت.
نکته دیگری که باید به ان اش��اره کنم این است که
در اصل ما اختیارات مجمع را به رئیس فدراسیون واگذار
کردیم .این بدان معناس��ت که در اینده حق سوال هم از
اعضای هیات رئیسه نداریم .تا حاال که حق سوال داشتیم
وضعمااینبود،اکنوندیگرخداخودشبایدایندهراختم
بهخیرکند.ضمنانکهمجمعروزچهارمدیماهدورئیس
داش��ت؛ یکی وزیر ورزش و دیگری رئیس فدراسیون
فوتبال که این بسیار نادر بود و به نظرم باید اعالم می شد که
عباسیدرایننشستمیهماناست.عباسیبهعنوانوزیر
ورزشبایددراینجلسهباشدچونبر اساسقانونمیزبان
است اما بر اساس همان قانون هم ایشان حق رای ندارد .ما
lخیر ،بعضی ها فکر نکنند با رای اوردن اصالح
اساسنامه قبول شده اند و گروه دیگر قبول نشده است .این
رای گیری به این معنا نیست که گروهی بر گروهی غلبه
کردند.
دراینبارهشفاف سازیهمنمی کنید؟
ن خصوص نظری نمی دهم .اتفاقاتی
lفعال در ای
افتادهکهدوستدارمفعالسکوتکنم.
االن مهمترین س��وال این اس��ت که اگر فیفا این
اصالحات را رد کرد ،سرنوش��ت انتخابات چه
می شود؟
lاکثریت اعضای هیات رئیسه فدراسیون فوتبال
به برگزاری انتخابات در روز چهارم اسفندماه تاکید دارند و
امیدواریمانتخاباتدراینزمانبرگزارشود.ضمناینکهاگر
تاییدیهرسمی فیفادرخصوصایجادتغییراتاساسنامهتا
روزبرگزاریانتخاباتبهایراننرسد،انتخاباتبایدبراساس
اساسنامهفعلیفدراسیونفوتبالبرگزارشودg.
قبول داریم که ایشان رئیس مجمع فدراسیون فوتبال
است اما ریاست شان تش��ریفاتی است و در مجمع
نقش رئیس تشریفاتی را داشت .من مانند بسیاری بر
اینباورنیستمکهدرنشستمجمعحاشیهواختالف
انچنانی وجود داشت اما در کل دوستان برای گرفتن
رای بسیار دستپاچه بودند .انچه مشخص بود قریب
به اتفاق مدیران باشگاه ها با تصمیم کفاشیان و نحوه
اصالح برخی بندهای اساسنامه مخالف بودند اما در
سویدیگرمیدانکفاشیانحمایتروسایهیات هارا
داشتوانهادرحمایتازاوهمراهبودند.ضمناینکه
علیفتح اهلل زادههمدرایننشستگفتهاستانتخاب
نایبرئیساولفدراسیوندراختیاررئیسباشدومن
می گویم اقای فتح اهلل زاده دستتان درد نکند که با این
حرف و نظر خود هم کفاشیان و هم نواب رئیسش را
ماندنیکردید.بههرحالبرگزاریانتخاباترایاورد
وباید اسفندماهبرگزارشود،ضمنانکهمنبهکفاشیان
همگفته امکهاینتالش هارانهبرایخودبلکهبرایفرد
دیگریانجاممی دهد.درنشست،منبهکفاشیانگفتم
برادر کفاشیان ،این تغییراتی که داری می گویی برای
خودتنیست.توداریاینکارهارابرایرئیسبعدی
انجاممی دهیکه قطعاخودتنیستی.بگذارکسیکه
می اید خودش دنبال این اختیارات بدودg.
گروه کوهنوردی نه��اد کتابخانه های عمومی
کشوردرسایهحمایت هایدبیرکلمحترمنهادتشکیل
شدوباشعا رترویجفرهنگکتابخوانی،مقررشداولین
برنامه کوهنوردیاینگروهمورخ 1390/10/2بهمنظور
صعودبهقله 3204متریدارابادانجامپذیرد.
اعضای ش��رکت کننده علی افسری کارشناس
اداره کلامورفرهنگی(مسئولفنی)،رسولاحمدی فر
کارشناس روابط عمومی (مس��ئول تهیه گزارش و
عکس) ،مجتبی فراه��ی کارش��ناس اداره کل امور
فرهنگی(مسئولمحیط زیست)،محمدرضاثابتی فرا
کارشناسروابطعمومی،محمدرضاصافیکارشناس
اداره ارزیابی و عملکرد ،محمد افتخاری کارشناس
اداره کل منابع و حس��ین عباس قیوم کارشناس اداره
کل امور مالی و خزانه داری (سرپرست تیم و مسئول
امداد و نجات).
محل قرار و زمان حرکت تیم صبح روز جمعه
مورخ 90/10/2س��اعت ،6:30می��دان قدس مقابل
شهرداریمنطقهیک.
با حضور تم��ام اعضای تیم به س��مت داراباد
حرکتکردیموساعت 7:15دقیقهبهپارکینگداراباد
رسیدیم و پس از هماهنگی های اولیه اعضای تیم با
پوشیدنکاور یکشکلکهمنقشبهنشاننهادوشبکه
کتابخوانحرفه ایبودبهسمتغالککهدرمسیرقرار
دارد،حرکتکردیموپسازاستقراردرغالکوصرف
صبحانهدریکحرکتفرهنگی،اعضایتیمبهتوزیع
تراکت هایشبکهاجتماعیکتابخوانانحرفه ایاقدامکرده
و راس ساعت هشت صبح عمال برنامه صعود تیم به قله
داراباد اغاز شد.
هوا تقریبا ابری بود و وزش باد بر سردی هوا افزوده
بود.پسازطی200مترمسیرراهپیماییازغالکبهسمت
شرق تغییر جهت داده و از داخل یک محوطه پر درخت با
شیب تند 45درجه به سمت باال حرکت کردیم .به علت
شیب تند مجبور بودیم مس��یر ر ا تراورس کنیم .از انجا
اعضای تیم را بر اساس امادگی جسمانی چیدمان کرده و
لو پنجدقیقهبهیال شن سیاهرسیدیموحدود
پسازطیچه
10دقیقهاستراحتکردیم.
همچنان جهت حرکت به س��مت ش��رق بود .با
اینکه شیب مسیر خیلی کمتر ش��ده بود ،ولی برودت
هوا و وزش باد باعث کندی حرکت تیم می ش��د .پس
از طی نیم ساعت مس��یر کامال پوش��یده از برف شد و
ارتفاع برف به 40س��انتیمتر رسید .افراد گترهای خود
را پوش��یدند .تقریبا هر چهل و پنج دقیقه اس��تراحت
کوتاهی کرده (5دقیقه) و مسیر را ادامه داده و در طول
مسیر سرپرست تیم اموزش های ابتدایی تئوری را در
خصوص کوهپیمایی به افراد تیم یاداوری می کرد.
س��اعت 11:30به یال اصل��ی رس��یدیم و از کنار
س��یم خاردار پادگان نظامی عب��ور کرده و پ��س از یک
طالراسقلهدارابادرسیدیم.
تو نیمصعودبهابتدایخ
ساع
از انجا تازه کار بچه ها شروع ش��د ،چون اوال دو ساعت
راه تا قله و جانپناه داراباد مانده بود و مسیر کامال برفی بود
ورزش
یک موفقیت برای گروه کوهنوردی نهاد کتابخانه های عمومی کشور
مثلث شماره109
صعود به قله داراباد
و برودت هوا باعث کندی حرکت تیم می شد .پس
از سوار ش��دن روی خط الراس تغییر مسیر داده و به
سمت غرب حرکت کردیم ،ابتدای مسیر خط الراس
بسیار نرمال و با شیب بس��یار مالیم است اما پس از
طییکساعتبهشیببسیارتندیرسیدیمکهچون
پوشیده از برف بود کار را برای اعضای تیم سخت تر
می کرد.تعدادیازبچه هایتیمبه علتنداشتنامادگی
جسمانی کافی کامال خسته شده بودند .پس از گذر
از شیب کم کم قله و جانباه دیده شد و این قوت قلبی
برایاعضایتیموباعثشادیوخوشحالی شانشد.
تقریبا ساعت 13:30به قله رسیدیم و پس از گرفتن
عکس با پالکارد نهاد در کنار جان پناه به علت برودت
هواوشروعبارشبرفسریعابهسمتپایینحرکت
کرده و ارتفاع کم کردیم .یکی از زیبایی های برنامه این
بود که اعضای تیم در زمان برگشت با کاورهای یک
شکلدریکحرکتفرهنگیبهجمعکردنزباله های
طول مسیر پرداختند که این کار بسیار پسندیده بود.
تقریباساعت 17:30بودکهتماماعضایتیمدرصحت
و سالمت به غالک رس��یده و پس از صرف چای در
انجا برنامه عمال به پایان رسید .از دیگر محاسن این
برنامهاینبودکهبانظرمعاونتمحترمورزش دوست
ی اعضای تیم
توسعه کتابخانه ها وکتابخوانی ،تمام
تحت پوشش بیمه یک روزه قرار گرفته بودند که جا
داردازطرفتمامی اعضایتیمازایشانقدردانیشود.
در نهایت اعضای تیم وظیفه خود دانستند که از
زحمات و تالش های بی شائبه اداره کل فرهنگی که
درتهیهوتکثیرجزوهاموزشیکاراموزیکوهپیماییو
همچنینمدیریتروابطعمومی بهجهتاطالع رسانی
و درج خبر در پرتال نهاد تشکر و قدردانی کرده و امید
استباحمایت هایتمامی مسئوالنوهمکاراناینگونه
برنامه هابهصورتمداومانجامشود.
71
افتاب
جشنی برای سینمای انقالب
نگاهی به دومین جشنواره فیلم عمار
دومین جشنواره مردمی فیلم عمار توسط دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقالب اسالمی که نهادی فرهنگی و غیردولتی است ،برگزار می شود.
این جشنواره در واقع تالشی است برای حضور گفتمان انقالب اسالمی و نقد درون گفتمانی در سینمای ایران.
دومین جشنواره فیلم
عمار این بار با سبکی
جدید و رو به جلو از
چهارشنبه در تهران
و دیگر شهرها اغاز
شده است.
اغاز دومین جشنواره مردمی فیلم عمار
افتاب
عمار روی پرده سینما
مثلث شماره108
این دومین جش��نواره است؛جشنواره اول شاید
وقتی برگزار ش��د که بسیاری از اهالی س��ینما با نگاه
تردید امیز ب��ه ان ن��گاه می کردند ،ط��وری که گویا
برگزار کنندگان این جشنواره ادم های غریبی هستند
که دست به کار محیر العقولی می زنند .جشنواره اول
که برگزار ش��د خیلی از رس��انه های متعلق به جناح
اصالح طلب ان را بایکوت خب��ری کردند .قطعا این
جشنواره خارج از ش��یوه و مرام انها برگزار می شد؛
گویی بازی در زمین انها نبود.
اما برگزار کننده این جشنواره دفتر مطالعات جبهه
فرهنگی انقالب اس�لامی ،نهادی فرهنگی غیردولتی
است که وحید جلیلی ،روزنامه نگار و فعال فرهنگی
کشور ان را مدیریت می کند .شاید شاخص ترین اثر
دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقالب اسالمی ،انتشار
ماهنامه راه در این دفتر باشد .برگزاری دوره های هنر
و رسانه و تدوین تاریخ شفاهی جبهه فرهنگی انقالب
اس�لامی از دیگر فعالیت های ان است ،اما باید در دو
سال اخیر جدا از اقدامات صورت گرفته جشنواره فیلم
عمار را نیز به دفت��ر اقدامات مطالعات جبهه فرهنگی
انقالب اسالمی افزود.
این جشنواره که سال گذشته نخستین دوره اش
برگزار شد ،امسال قصد دارد برای دومین بار به عرصه
بیاید و جای خال��ی کارهای ج��دی و منتقدانه را پر
کند .از انجا که هنوز مهلت ارس��ال اثار برای شرکت
در جشنواره تمام نشده ،نمی توان گفت که چه تعداد
فیلم امسال در این جش��نواره شرکت خواهد کرد ،اما
مجریان امر بسیار به انچه پیش خواهد امد امیدوارند و
چشم انداز خوبی را برای اینده این جشنواره می بینند.
از انجا که جشنواره مردمی فیلم عمار به تازگی متولد
شده و بس��یاری هنوز با ماهیت ان اشنایی ندارند ،بر
ان شدیم تا مروری اجمالی بر اهداف و عملکردهای
74
این جشنواره نوپا داشته باشیم .انچه مسلم است اینکه
هر جشنواره به دنبال اهداف شخصی فعالیت خود را
اغاز می کند و چه بسا راهی برای خود انتخاب کند که
فاصله زیادی با چیزهایی که معمول شده اند و همگان
به ان عادت دارند ،داشته باشد .اما جشنواره فیلم عمار
چه می خواهد .وحید جلیلی و ن��ادر طالب زاده ،دبیر
علمی جشنواره در نشستی که در دفتر مطالعات جبهه
فرهنگی انقالب اسالمی برگزار شد اینگونه جشنواره
عمار را معرفی می کنند؛ نادر طالب زاده ،مستند ساز و
فیلمساز که در دو سال اخیر او را در برنامه راز دیده ایم
و حت��ی نامزد نمایندگ��ی مجلس هم ش��ده ،یکی از
دست اندرکاران جش��نواره فیلم عمار است .او معتقد
است که جای چنین جش��نواره ای در عرصه سینمای
ایران برای ارائه کار جدی و منتقدانه خالی اس��ت .در
یک طرف شاهد باروری اهداف انقالب اسالمی پس
از سه دهه و ایجاد انقالب ها در جهان عرب و حتی در
قلب امریکا هستیم که اینها نیازمند بررسی رسانه ای
اس��ت و از طرف دیگر در عرصه داخلی چالش هایی
داریم که نیازمن��د باز کردن عرصه نق��د قبل از ورود
دشمن به این چالش ها هستیم.
طالب زاده اما از تفاوت های جشنواره عمار با دیگر
جشنواره ها هم می گوید« :در س��ال های اخیر جوانان
مستندساز و فیلمساز مومن ،انقالبی ،معتقد ،هنرمند و
دارای دغدغه ،ظهور پیدا کرده اند که کارهای انها نیازمند
دیده شدن است و این محفل می تواند این امر را ایجاد
کند ،بنابراین حضور در این محفل برای من یک افتخار
است .البته این جشنواره ها باید مکمل هم باشند ،اما باید
محفلی باشد که جوان ها بیایند و در ان با شجاعت درباره
موضوعات مختلف مثل اختالس ،بانکداری ربوی و...
فیلم بسازند و باید امکان ریسک کردن را برای انها ایجاد
کرد ».مباحث بین المللی یکی دیگر از اهداف جشنواره
عمار است ،طالب زاده با بیان اینکه امسال تدارک مستقیم
بین المللی نداریم اما موضوع جشنواره ،بین المللی است
می گوید« :خیلی از کارگردانان هس��تند که در غرب و
امریکا هفت س��ال پیش بحران اقتصادی غرب را نقد
کردند اما فیل م انان دیده نشد؛ در بحث بیداری اسالمی
نیز مستندها و کارهایی هست که باید دیده شود و رابطه
این سینماگران غربی و عربی باید با سینماگران ایرانی
برقرار باشد».
اکران روستایی فیلم عمار
در این میان وحید جلیلی هم جشنواره فیلم عمار
را حمایت از اس��تعدادهای موجود عن��وان می کند:
« فضای سینمای ایران از رسانه ملی تا بدنه سینما نگاه
کامال حذفی و بایکوتی به اس��تعدادهای انقالبی دارد
و این امر استعداد ها تقلیل می دهد .بنابراین جشنواره
عمار برای این امده که استعدادهای خوبی که وجود
دارد را حمایت کند .تالش ما این است که به مرور و در
دوره های اتی اهداف خود را محقق کنیم و اثار کیفیت
بیشتری داشته باشد.
جلیلی با بیان اینکه این جشنواره مردمی است،
یکی از اهداف این جشنواره را پرکردن گسست نسلی
بین هنرمندان انقالبی نسل های گذشته و نسل حاضر
عنوان کرد و افزود« :حضور اقای طالب زاده و برخی
از بزرگان س��ینمای انقالب در شورای سیاستگذاری
نش��ان از دغدغه نس��ل اول هنرمن��دان انقالب برای
حمایت از نس��ل جدید دارد ».مدیر دفت��ر مطالعات
جبهه فرهنگ��ی انقالب اس�لامی همچنی��ن درباره
موضوعات جشنواره گفت« :تاریخ انقالب اسالمی،
نقد درون گفتمانی ،بیداری اس�لامی ،فتنه س��ال 88
و جنگ نرم موضوعات اصلی این جش��نواره اس��ت
که زیرفصل های انها به ص��ورت تفصیلی در پایگاه
دبیر اجرایی دومین جشنواره مردمی فیلم عمار
حسین قرائی ،دبیر اجرایی دومین جشنواره مردمی فیلم عمار است .او در این گفت وگو با بیان اهداف
و برنامه های جشنواره فیلم عمار از گفتمان انقالب اسالمی سینما می گوید.
افتاب
تفاوت جشنواره اول «عمار» و دوم ان در
چیست؟
lهمانطور که مستحضر هستید ،جشنواره
مردمی عمار برای اولین بار در سال گذشته برگزار
ش��د .با اینکه استقبال خوبی در س��ال نخست از
جش��نواره صورت گرف��ت اما جش��نواره اول و
دوم ج��دا از موضوع��ات محتوایی و ن��وع اثار،
از نظر کمیت تفاوت های بس��یاری داش��ت .در
جشنواره نخس��ت بیش از 20اثر شرکت کردند
اما در جش��نواره دوم این تعداد به 300اثر رسید.
این موضوع قابل توجه و مهم است .در جشنواره
اول اکران ها کمتر بود اما ما در جشنواره دوم سطح
اکران را از تهران به دیگر شهرها مثل تبریز ،مشهد،
قم و حتی روستاهای مختلف در جای جای ایران
کشاندیم.
در روستاها هم نمایش فیلم دارید؟
lبله ،همانطور که گفت��م یکی از اهداف
این جشنواره این است که مردم روستاها هم فیلم
تماش��ا کنند .چه ایرادی دارد که جش��نواره های
ما به روستاها برود .یک روس��تایی هست به نام
«سنقر» ،تقریبا همجوار سمنان .ما پنج اکران فیلم
در این روستا داریم .روستای دیگر به نام «نردین»
بچه های فرهنگ��ی فعال��ی دارد؛ بچه هایی که با
یک ویدئو پرژکتور ،فیلم را روس��تا به روس��تا به
نمایش می گذارند؛ یک کار جالب که اثر فرهنگی
دارد .به طور مثال در 10شهر و روستا اکران فیلم
داریم .به تعبیر درست و واقعی این جشنواره یک
ی است که جوانان در ان مشارکت
جشنواره مردم
اساسی دارند.
شما کمک دولتی هم نداشتید؟
ی اس��ت و در واق��ع
lجش��نواره مردم��
بیشترین کمک را مردم و کسانی که متعلق به جبهه
فرهنگی انقالب اسالمی هستند ،کردند.
هدفتان از جشنواره عمار چیست؟
lدفتر مطالعات جبه��ه فرهنگی انقالب
اس�لامی ایده های زیادی دارد .جش��نواره عمار
در بزرگواری خالصه ایده های فرهنگی ماست.
در حقیقت ما به دنبال روایت رویت هالل سینمای
انقالب اسالمی هستیم .در این راه جوانان حرف
اول را می زنن��د 70 .درص��د اثاری که ب��ه دفتر
دبیرخانه جشنواره امده است اعم از اثار سینمایی،
مستند ،داستانی ،تیزر و پویا نمایی توسط جوانان
زیر 30سال س��اخته ش��ده .عمده مباحث ما در
محت��وای اثار پذیرفت��ه ش��ده موضوعاتی چون
انقالب اس�لامی ،نقد درون گفتمان��ی ،بیداری
اسالمی ،فتنه سال 88و جنگ نرم است؛ در واقع
موضوعات خالف عادت .شاعر می گوید« :انچه
خالف ع��ادت بود /قافله س��االر س��عادت بود»
امیدوارم جشنواره عمار اینطور باشد.
ش��ما گفتی��د اک��ران روس��تایی یکی از
اولویت ها و هدف هایتان است .این خیلی
در جشنواره ها مرسوم نیست ،چرا؟
lبه هر حال همانطور که گفتم روستا هم
مثلث شماره108
اینترنتی قرار می گیرد.جشنواره عمار قصد دارد تجدید
مطلعی درباره سینمای انقالب اسالمی باشد ،در حالی
که در جشنواره هایی که در س��الگرد انقالب اسالمی
برگزار می ش��ود ،در 20س��ال گذشته ش��اهد فیلمی
درباره انقالب اس�لامی نبوده ایم ».وی تاریخ انقالب
اسالمی پیش و پس از انقالب ،معرفی چهره های بزرگ
انقالب اس�لامی ،ارائه س��ینمایی نقاط عطف تاریخ
انقالب اسالمی ،فضاهای بین المللی انقالب و نقش
امام خمین��ی(ره) در مدیریت کش��ور پس از انقالب
اسالمی را از جمله س��رفصل های این موضوع اعالم
کرد .مدی��ر دفتر مطالع��ات جبهه فرهنگ��ی انقالب
اس�لامی همچنین ب��ا بیان اینک��ه ای��ن زیرفصل ها
نمونه سازی اس��ت ،درباره زیرفصل های بخش «نقد
درون گفتمانی» تصری��ح کرد« :این بخ��ش به دنبال
نقد س��ازنده و مصلحانه در همه عرصه های سیاسی،
اجتماعی ،اقتصادی و بین المللی است ».وی همچنین
زیرفصل های بخش «جنگ نرم» جشنواره را پرداختن
به تهدیدها و فرصت ها و ارائه دستاوردها و داشته های
انقالب اس�لامی و ریزش ها و رویش ه��ا عنوان کرد
و گفت« :ما در عرصه رس��انه ای برای ارائه داش��ته ها
کم کاری کرده ای��م و معرفی بزرگ ترین دس��تاورها
مغفول مانده است ».جلیلی فتنه 88را به علت اهمیت
ان در مسیر رشد انقالب اسالمی از دیگر موضوعات
جش��نواره خواند و گفت« :در این عرصه در خارج از
کش��ور همچنان کارهایی برای معکوس نشان دادن
انچه در ایران رخ داده ساخته می ش��ود ،اما در مقابل
دستگاه های فرهنگی کاری نکرده اند».
وی همچنی��ن س��ابقه بی��داری اس�لامی،
ت بودن انقالب های منطقه ،الهام بخشی
ضدصهیونیس
انقالب اس�لامی و گرایش به اس�لام در غرب را از
جمله س��رفصل های موضوع بیداری اسالمی در این
جشنواره خواند.وی با بیان اینکه جشنواره در دی ماه
برگزار خواهد ش��د ،درباره حمایت های جش��نواره
از برگزی��دگان گف��ت« :این حمایت ها بیش��تر جنبه
معنوی خواهد داشت و تالش خواهد شد تا فیلم های
برگزیده در شبکه های اجتماعی نیروهای انقالب ارائه
شود .سال گذش��ته فیلم «یزدان تفنگ ندارد»« ،ایران
سبز» و «پایان فراموشی» برگزیده این جشنواره شدند
و در جاهایی ازایران که س��ینما به انج��ا نرفته ،اکران
شدند ».اما ش��اید یکی از بحث های جالب جشنواره
عمار ،اکران روستایی این جش��نواره است ،جایی که
جلیلی می گوید« :این طرح به ش��دت مورد استقبال
قرار گرفت و امسال نیز دنبال می شود ».اما چیزی که
طبیعتا انتظار ان می رود این است که جشنواره مردمی
عمار در دومین سال فعالیتش تغییرات رو به جلویی
داشته باشد و چند قدم به انچه مدنظر برگزارکنندگان
این جشنواره است نزدیک تر ش��ود؛ تغییری که برای
رسیدن به ان باید منتظر ماند تا جشنواره دومین دوره
خود را طی کند .در این خصوص نیز طالب زاده معتقد
است« :جشنواره امس��ال به طور طبیعی کمی وسیع تر
است و اثاری که وارد جش��نواره می شوند ،بیشترند.
همچنین تنوع مسائلی که در این دوره به انها پرداخته
می شود ،بیشتر خواهد بود .شاید بعد از اینکه فیلم ها
مورد بررسی قرار گرفتند برای چند اثر ،نمایش ،نقد
و بررس��ی ویژه ای با حضور کارگردانان انها و اهالی
رسانه داشته باشیم .اگر همه پیش بینی های متصدیان
امر این جشنواره به درس��تی و طبق انچه برنامه ریزی
کرده اند تحقق یابد ،ممکن است این مراسم در اینده ای
نه چن��دان دور ،جای��گاه ویژه ای برای خ��ود در بین
جشنواره های ایرانی باز کند و بیش از همه انها حرفی
برای گفتن داشته باشدg ».
رویت هالل سینمای انقالب
چه عیبی دارد فیلم ببیند؟ مردم روس��تا مردم زالل و
با صداقتی هس��تند .به نظر ما هیچ تفاوتی نیس��ت .ما
می خواس��تیم این مرزهای به وجود امده را بشکنیم.
انقالب ما یکسری مفاهیم دارد و الگوهایی که در واقع
به انقالب اسالمی عظمت داده.
فاصله کم��ی از فراخوان تا برگ��زاری وجود
داشت ،چرا؟
lاین هم یک نکته مهم است .جریان جشنواره
اول امس��ال به صورت��ی بود ک��ه اواخر اب��ان اولین
نشس��ت خبری با حضور اق��ای طال��ب زاده برگزار
شد .از فراخوان تا اینکه دبیرخانه اثار را دریافت کند
33روز طول کشید .این نشان داد که ما خیلی بهتر از
هر جشنواره دیگری به نتیجه رسیدیم.
از نظر محتوایی کدام ی��ک از موضوعاتی که
محور جشنواره است ،برایتان اهمیت دارد؟
lتاری��خ پی��ش و پ��س از انقالب اس�لامی
مهمترین موض��وع جش��نواره مردمی عمار اس��ت؛
جش��نواره عمار قص��د دارد تجدید مطلع��ی درباره
سینمای انقالب اس�لامی داشته باشد .این موضوع به
دو بخش تاریخ پیش و تاریخ پس از انقالب اسالمی
تقس��یم می ش��ود .مهمترین موضوع در بخش تاریخ
پیش از انقالب واقعه 15خرداد 42است؛ عالوه بر این
فداییان اسالم ،امام در نجف و نوفل لوشاتو ،شهادت
دانشجویان مخالف امریکا در 16اذر ،1332پیروزی
انقالب ،ش��هدای انقالب ،خاطرات مبارزان و مردم
از دوران انقالب از جمله این موضوعات اس��ت .ریز
موضوعات تاریخ پس از پیروزی نیز 12فروردین ،58
مبانی فکری انقالب در بیان حضرت امام خمینی(ره)
و رهبر معظم انقالب و ش��هیدان بهش��تی ،مطهری،
باهنر و ...از جمله این موضوعات استg .
75
فیلم های برگزیده دومین جشنواره
فیلم های عمار
تکرار و تاکید
فراموشی تلخ
افتاب
نام :فراموش��ی ،کارگردانی و تحقیق :احمد
سلیمان نیا ،تصویربردار :مهدی نادعلی و مسعود
قندی ،صدابردار :مهدی حیدری ،طرح :حس��ین
بهزاد ،زمان72 :دقیقه
خالصه داستان فیلم:
حکایت تل��خ زندگی جانب��ازان اعصاب و
روان...
برگ برنده اثر چیست؟
س��وژه فیلم به ش��دت جذاب و البته برای
مخاطب تلخ و تاثر برانگیز اس��ت و به دلیل نشان
دادن زوای��ای تکان دهن��ده از زندگ��ی جانبازان
اعصاب و روان ،به سختی می توان این مستند را تا
اخر دید و منقلب نشد.
قابلیت های فنی فیلم در چه حدی است؟
مثلث شماره108
مس��تند از این حی��ث لطمه ای نخ��ورده اما
نقطه قوت این اثر ،جنبه فنی ان نیست.
فیلم در چه حال و هوایی است؟
ب��ه ش��دت تل��خ و تکان دهن��ده و پ��ر از
مصاحبه هایی که هر ی��ک می تواند خود موضوع
یک مس��تند باش��د .ضمن اینکه تصاویر تولیدی
زیادی در این مستند موجود است.
بزرگترین نقطه ضعف فیلم چیست؟
مستند بسیار بد شروع می ش��ود و به همین
دلی��ل در ابت��دای کار با ریزش مخاط��ب مواجه
می شود.
صحنه برگزیده فیلم
صحنه ای که یکی از جانبازان اعصاب و روان
در کن��ار دو دختر کوچک خود ،با ادبیاتی ش��یوا
ماجرای تلخ زندگی اش را بازگو می کند و همین
موضوع باعث گریه فرزندان او می شودg .
قصه فراموشی
نقد و بررسی فیلم شاخص جشنواره عمار
گرسنه بودم به من غذا دادی ،برهنه بودم به من لباس
دادی ،من نیامده ام که به من خدمت کنی ،بلکه امده ام تا به
شما خدمت کنم ،خوشا به حال پیشه وران ،خوشا به حال
کارگران ،خوشا به حال انها که در راه خدا نبرد می کنند و
مبارزه می کنند...
داستانی که حاج کاظم اژانس شیشه ای در سال 77
برای ما تعریف کرد ،داستانی تکان دهنده بود از فراموشی
نسلی قهرمان و جهادگر که ارزشمندترین سرمایه هایش
را در راه دف��اع از جان و مال و ناموس مس��لمانان قربانی
کردند .جوانانی که در رهگذر جنگ با دیو س��تمکار به
موجوداتی پیر و نحیف بدل ش��دند و از متن جامعه کنار
گذاردهشدند.حاتمی کیادرانسال هاواقعیتیتکاندهنده
را در لباس هنر با زبانی نرم چن��ان بیان کرد که می توان
گفت اژانس شیش��ه ای کمتر موجبات دلشکس��تی و
تاثر مخاطب را فراهم می کرد و ش��اید بالعکس ،غالب
بینندگانش از هنر کارگردان و نویس��نده لذت هم برده
باشند .اما در برگ ریزان 82اثری شکل گرفت که همین
داستان را در غالبی بسیار متفاوت تر بیان می کند .داستانی
76
که احمد سلیمان نیا در فراموشی روایت می کند به واقع
قصه درد است؛ قصه ای که شاید تا قبل از ان کمتر اثری
توانسته حقیقت غصه فراموشی نسلی قهرمان و جهادگر
را این گونه عریان نمایان کند.
اسیب دیدگان جنگ و دفاع همیشه از مظلوم ترین
اقشار جامعه ما بوده و هس��تند اما در این میان جانبازان
اعصاب و روان ،از ان گروه هایی هس��تند که عالوه بر
مسئوالن توسط مردم هم مورد بی مهری واقع شده اند.
یک جانباز معمولی می تواند در شهر به راحتی رفت و
امد داشته باشد ،خرید کند و با مردم در ارتباط باشد .حتی
در پاره ای از اوقات همشهریان با رفتارهای عطوفت بار
خود قدردانیش��ان را نس��بت به این قهرمانان ملی ابراز
می کنند اما اعصابی ها چطور؟ فرض بفرمایید در صف
بانک ایستاده اید که ناگهان فردی داد و فریاد می کند! شما
چه می کنید؟ به احتمال قوی همپای او فریاد سر می دهید
و بانک را روی س��ر می گذاید و چه بسا کار به درگیری
فیزیکی بینجام��د! چیزی هم که این وس��ط اصال مهم
نیست این است که این فرد جانباز اعصاب و روان است
نام :طبل دموکراسی ،تهیه کننده و کارگردان:
علی محم��دی ،گوینده مت��ن :زکری��ا راحل،
زمان49:دقیقه
خالصهداستانمستند:
مدتی است بهسود از توابع هزاره جات در
افغانستانکههمیشهدرامنیتنسبیبهسرمی برده،
حاالپسازاشغالاصالامنیتندارد...
برگبرندهکارچیست؟
تصاوی��ر تکان دهن��ده و مس��تندی که از
جنایت هادرمنطقهگرفتهشدهاست.
قابلیت هایفنیاثردرچهحدیاست؟
بهجزچندمورداشکالدرسوییچتصاویرو
موسیقیکار،کیفیتتقریبامناسباست.
مستنددرچهحالوهواییاست؟
مس��تند بیش��تر در فضای ش��هر بهسود
تصویربرداری شده و اکثر نماها خارجی است.
نریشن روی تصاویر موجود است و تقریبا همه
تصاویرتولیدیاست.
بزرگتریننقطهضعفاثرچیست؟
تکرار و تاکید اضافه روی برخی تصاویر و
نماها که باعث خسته کننده شدن اثر شده است.
به خصوص اطالعات جغرافیایی اضافه ای که در
ابتدایاثردادهمی شود،اصالجذابنیست.
صحنهبرگزیده:
تصاویر بیرون کش��یدن جنازه ه��ا از میان
صخره هاوشیوناهالیبهسودg.
و قص علی هذا...
مشکالتی که در فراموشی به تصویر کشیده شده
خیلی فراتر از ان اس��ت که یک نفر ب��ه تنهایی بتواند
بار سنگین ان را بر دوش کشد؛ این قهرمانان ملی بدون
حمایت های خانواده و غالبا همسران فداکارشان ،شاید
کمترین توفیقی در کش��یدن این بار امانت نداش��تند و
این زنان بزرگ هس��تند که پشتوانه بزرگمردان تاریخند
و این همه به خوبی در فراموش��ی تصویر ش��ده است.
صحبت های بغض الود همس��ران و خانواده های این
قهرمانان ،همان مقدار که بیانگر عمق سختی و مشقت
این درد عظیم اس��ت ،ایمان و امید را برای هر بیننده هر
مقدار اماتور به صورت اتم به نمایش در می اورد و این
هم پدیده ای اس��ت که در کمتر اثری از اثار دیده شده.
شاید بتوان تنها هماورد فراموشی را در نمایش ایمان و
اراده شاهکاراوینی بزرگ دانست و حداقل ما که نظیر و
همتایی در این زمینه برای فراموشی سراغ نداریم .شاید
کمترین مشکل قهرمانان روانی ،مشکالت معیشتی و
درمانی باشد که این کمترین هم از بزرگترین مشکالت
زندگی ما مردم عادی بزرگتر اس��ت .احمد سلیمان نیا
توانسته است به خوبی میزان وزن این سختی ها را برای
بیننده نمایان کند؛ نه کمتر و نه حتی بیشتر از انچه هست.
با تمام انچه ذکر شد باید توجه داشت که فراموشی
هم کاری است از یک انسان و انسان هم از خطا و اشتباه
حورا
نام :قصه حورا ،کارگردان ،تهیه کننده محقق و
نویسنده :مریم السادات مومن زاده
تصویربرداران :محمدرضا نورهاشمی ،ابراهیم
حاصلی ،علی اکبر یعقوبی ،تدوین :مهدی اسدی
تهیه شده در گروه مستند ش��بکه یک سیما ،زمان:
30دقیقه
خالصه داستان اثر:
خبرنگار تلویزیون ب��رای ثبت یک موفقیت
علمی به بیمارستان فارابی می رود اما با داستان زندگی
دختری به نام حورا که از کودکی شیمیایی شده و
حاال به تازگی بینایی خود را به دست اورده است،
کشمیر زیبا
اشنا می شود .او به زودی می فهمد نابینایی تنها مشکل
حورا نیست...
برگ برنده مستند چیست؟
این مستند مخاطب را تا اخر کامال با خود همراه
می کند؛ چرا که اطالعاتی که در مورد شخصیت حورا
قرار است بدانیم ،به صورت تدریجی به مخاطب داده
می ش��ود و از همین رو این اثر دارای تعلیق و جذابیت
دراماتیک باالیی است.
قابلیت های فنی اثر در چه حدی است؟
تصاویر کیفیت باالیی دارند و قاب ها حرفه ای بسته
شده اند .موسیقی به خوبی روی تصاویر چفت شده است
و ضرباهنگ مستند کامال حساب شده و قابل قبول است.
مستند در چه حال و هوایی است؟
بیشتر نماها در بیمارستان می گذرد .فضای فیلم،
کاروان ازادی
تلخ و متاثر کننده است اما به هیچ وجه مخاطب خود
را ناامید نمی کند .ضمن اینکه مستند از نریشن هم
بهره می برد.
بزرگترین نقطه ضعف فیلم چیست؟
خانواده حورا در فیلم اصال نشان داده نمی شود.
گرچه می ت��وان حدس هایی در م��ورد چرایی این
موضوع داشت اما اگر می شد نمایی هر چند کوچک
از این خانواده داشت ،شاید به مستند کمک بیشتری
می کرد .ضم��ن اینکه ش��روع مس��تند و ماجرای
چهارشنبه سوری به باقی ان چندان مربوط نیست.
صحنه برگزیده فیلم
جایی که دوربین وارد خانه حورا می ش��ود و
مخاطب متوجه می شود خانواده حورا نیز مشکل
او را داردg .
نقدجریانشبهروشنفکری
افتاب
بری نیست که گل بی خار خداست .بیان این خطا ها -به
زعم ما -فقط در خدمت اثری با این همه سجایا و سترگ
است که نیازمند عیب یابی های دلسوزان است تا دیگر
اثار سازنده بتواند انها را برطرف کند.
دقایق ابتدایی اثر ش��اید از کس��الت انگیزترین
صحنه هایی باش��د که تاکنون اثاری در این گونه اثر
به خود دیده اند.
اس��تفاده طوالن��ی م��دت از مونولوگ ه��ای
یکنواخت و بمباران مخاطب با انبوهی از اصطالحات
تخصصی و پزشکی ،ان هم زمانی که بیننده هیچ نوع
اطالعی از محتوا و درونمایه و س��یر روایی داس��تان
ن��دارد ،ریتم کن��د و یکنواخت خصوص��ا در دقایق
ابتدایی فیلم و امد و شد ناگهانی و غیرضرور و خیلی
خیلی کوت��اه صحنه هایی نام��وزون از دفاع مقدس،
می توانن��د بهترین عوام��ل برای قهر مخاط��ب با اثر
دراغازین دقایق فیلم باش��ند؛ ان هم س��اخته ای که
داری این همه جذابیت های دراماتیک و کشش های
س��ینمایی اس��ت .هرچند در ادامه ما شاهدیم همین
جذابیت ها و کشش های دراماتیک با کمک بکر بودن
سوژه ای که به ان پرداخته شده اس��ت ،توانسته این
خالها را به خوبی پوش��ش دهد ،با این همه اگر این
ایرادات برطرف می شد شاید فراموشی را می شد در
میان اثار مستندی با اس��تاندارد های یک اثر حرفه ای
دسته بندی کرد.
نکته دیگری که در ادامه فراموشی شاهد ان هستیم
قاب های تصویری بسته ش��ده از پایین و حرکت های
ناموزون و چرخشی دوربین در نشان دادن جمع جانبازان،
به اضافه موسیقی سنگین زمینه است که همگی شرایط و
جوی مرموز و در پاره ای اوقات ترسناک را برای مخاطب
فراهم می کنند.
شاید این اعمال به صورت کامال تعمدی و اگاهانه
از طرف س��ازنده برای نش��ان دادن رازانگی��ز بودن و
عدم ش��ناخت این قهرمانان در جامعه انجام شده باشد
اما ایا صحیح است که این تصور که اینگونه از جانبازان
برای اجتماع ترسناک و در پاره ای اوقات خطرناکند ،در
جامعه دامن زده شود؟! مگر در انتهای فیلم خود سازنده
اصرار ندارد که این حق این قهرمانان ملی است که بتوانند
در جامعه به صورت طبیعی زندگی کنند؟ پس چرا در
بیش��تر اوقات فیلم به تصورات غلط اجتماع دامن زده
می شود و فضایی مرموز و بعض ا ترسناک از این عزیزان
در ناخوداگاه ذهن مخاطب تصویر می شود؟
«گرس��نه بودم به من غذا دادی ،برهنه بودم به من
لباس دادی ،من نیامده ام ک��ه به من خدمت کنی ،بلکه
امده ام تا به شما خدمت کنم ،خوشا به حال پیشه وران،
خوشا به حال کارگران ،خوشا به حال انها که در راه خدا
نبرد می کنند و مبارزه می کنن��د »...این اخرین دیالوگ
فراموشی است که همه حرف فیلم ساز را در برمی گیرد
و کل بار معنایی فیلم را می تواند به دوش کشد که خوشا
به حال مجاهدین فی سبیل اهلل .اما نکته ای که در نشان
دادن این فرمایش حضرت مسیح (ع) در انتهایی ترین
صحنه های فیلم نظر را جلب می کند فصل شگفت اور
این دیالوگ ها با فضای شعاردادن و صحنه سازی است.
در طول فیلم مخاطب انچنان اقناع می شود که در پایان
با ان جانباز خسته از روزگار می سراید که خوشا به حال
انها که در راه خدا نبرد می کنند .این پایان س��بز و امید
بخش می تواند در کنار همه تلخی های نمایش داده شده
در فیلم این درک را به مخاطب بدهد که رزمندگانی که تا
این حد زجر و زحمت کشیده اند ،در راه محبوب هیچ
خس��تگی حس نمی کند و در اوج بالیا باز هم بر مقام
مجاهدین غبطه می خورد.
اوینی بزرگ تعبیری دارند بسیار گویا و حقیقتا
حکیمانه .ایش��ان می فرمایند «:ذات اث��ر از نفس و دم
سازنده ان جدا نیست و این تجلیات درونی صاحب اثر
است که در کیفیت اثر موثر است ».در فراموشی هم ما
برخالف اثار سفارشی و سخیفی که امروزه در سیما و
سینمای ملی و دیگر محصوالت نهاد های متولی شاهد
انیم ،حقیقتا این مظلومیت قهرمانانه رزمندگان اسالم
به خوبی تصویر شده که این خود یقینا حاصل درک و
دغدغه احمد سلیمانیان استg .
مثلث شماره108
ن��ام فیل��م :کش��میر بهش��ت فرام��وش
ش��ده ،کارگردان :س��لیم غف��وری ،تهیه کننده:
سیدس��لیم غفوری ،نویس��نده متن :مصطفی
حریری،تصویربردار :مجید کلهر ،تدوین :وحید
فرجی،مجریطرح:موسسهفرهنگیمیثاق
خالصه داستان فیلم:
ی اس��ت به تاریخچ��ه و مبارزات
نگاه
ازادی طلبانه مردم منطقه زیبای «کشمیر» واقع
در مرز بین هند و پاکس��تان که از زمان جدایی
این دو کشور ش��اهد جنگ برای تصاحب ان
توسط این دو کشور است.
برگ برنده فیلم چیست؟
فیلم اید ه بس��یار بکر و نوعی دارد و تا به
حال به ان پرداخته نش��ده ،همچنین از چنین
مساله ای سطحی عبور نمی شود و به درستی به
ان پرداخته شده است.
قابلیت های فنی فیلم در چه حدی است؟
فیلم از نظر قابلیت های فنی در درجه باالیی
استوکمترمستندیدرحدانمی توانیافتg.
نام :اسیایی ها به غزه می روند ،کارگردان:
سعید فرجی ،تهیه کننده :سید سلیم غفوری،
تدوین :وحید فرجی ،تصویربرداران :سعید
فرجی ،کوئی ساگاکوچی ،حسین کاظمی و
روح اهلل رفیعی ،زمان82 :دقیقه
خالصه داستان مستند:
حکایت سفر گروهی متشکل از 15کشور
اسیایی است که از هند اغاز و به پاکستان ،ایران ،
ترکیه ،سوریه ،مصر و در نهایت به غزه می رسد
تا هم پیام مظلومیت مردم غزه منتقل شود و هم
کمک های اهالی این کشورهای اسایی به این
منطقه محاصره شده برسد.
برگ برنده کار چیست؟
انتخاب یک س��وژه بس��یار ج��ذاب و
اس��تراتژیک برای کار همراه با یک پرداخت
مناسب
صحنه برگزیده:
س��کانس خداحافظی ایرانی ها از گروه
در بندر الزقیه g
کارگردان :محمدص��ادق باطنی ،تهیه کننده:
محمدس��عید جباری ،گروه فیلم برداری :محسن
اخوان فر،محمدسعیدجباریوسیدطهرضانیرهدی
خالصه داستان فیلم:
روایت جذابیا ست از حرکات فاشیستی
و زننده جریان شبه روشنفکری ایران در عرصه
فرهنگوهنر
برگ برنده فیلم چیست؟
این یکی از بهترین مستندهای این دوره از
جشنوارهاستکهیکیازجنجالی ترینوداغ ترین
سوژه ها را در بین تمامی اثار دارد.
قابلیت های فنی فیلم در چه حدی است؟
نه خیلی شاهکار است ،نه ضعف خاصی
دارد ولی س��وژه اش جذاب تر از دستاوردهای
فنی اشاست.
صحنه برگزیده فیلم:
صحنه ه��ای صحبت ه��ا و واکنش های
ضدانقالب خارج نشین در شبکه های ماهواره ای
ازجذاب ترینصحنه هایفیلماستg.
77
انتظاراتم خیلی باالست!
ناصر هاشم زاده /نویسنده سیب و سلما
5
افتاب
این جشنواره اس��می را یدک می کشد که خیلی
مهم است .در برابر این همه جشنوار ه با اسامی مختلف
– که البته انها هم در جای خود خوب و مفیدند -این
اسم خیلی هیبت دارد .حال سوال اینجاست که ایا ما
به اندازه این هیبت به ان می پردازیم؟ اگر قرار است
این جشنواره فرعی به حس��اب بیاید و مختص یک
عده خاص باشد تا انها هم جشنواره ای داشته باشند،
پس وای بر ما! که در یک کشور ش��یعی با حکومت
ش��یعی ،جش��نواره هایی با عناوین دیگر باش��کوه و
با برخ��ورداری از بودجه های زیاد برگزار ش��وند و
جشنواره ای اینچنین غریب باش��د و با بودجه ای کم
به کار خود ادامه دهد! این خود جای افسوس دارد.
گهگاه به جشنواره هایی دعوت می شوم که از دیدن
فیلم های ان عصبانی می شوم؛ به ما می گویند اهل مذهب
اصوال باید در تقوا باشند و بودجه زیادی نخواهند .این
هم از ان فریب هایی اس��ت که در عالم راه افتاده است
و معاویه صفت ها اصوال چنین چیزهایی را می گویند.
چنان که به امثال ابوذر می گفتند تو چه کار داری که من
کاخ سبز دارم .تو باید زاهد باشی و در گوشه ای بنشینی و
کاری به دنیا نداشته باشی! سبحان اهلل.
اما نکته دیگر بودجه اندک جش��نواره اس��ت؛
باالخره همی��ن بودجه را ه��م بچه ها با تمس��ک به
مس��ئوالن جور کرده اند .البته نمی دان��م بودجه این
جش��نواره به بودجه یک نمایش��گاه کوچک موبایل
ی��ا تلویزیون می رس��د یا نه ام��ا به هر ح��ال هر چه
هست ،با توکل به خدا قرار است در این جشنواره به
سمت معیار دادن برویم .من از اسم جشنواره ،این را
می فهمم .البته ضعیف اجرا کردن این جش��نواره یک
ضربه اس��ت .این جش��نواره باید قوی برگزار شود.
« واعدوا لهم مستطعتم من قوه».
موضوعات جشنواره هم باید به گستردگی تعریف
ش��ود .این محدودیت موضوعات هم ممکن اس��ت
مثلث شماره108
فیلم حورا یکی از
فیلم های جشنواره
عمار است که در ان
فصه دختری روایت
شده که از کودکی
شیمیایی شده و حاال
به تازگی بینایی خود
را به دست اورده
است ،اشنا می شود.
او به زودی می فهمد
نابینایی تنها مشکل
حورا نیست...
78
جشنواره ای برای تفکر دینی و انقالبی
اس��یب بزند ،مگر اینکه خود موضوعات را در حیطه
بزرگتری معنا کنیم؛ یعنی مثال وقتی از انقالب اسالمی
صحبت می کنیم کل جنبش هایی را که در حیطه تفکر
اسالمی هستند در نظر بگیریم ،یا مثال وقتی از بیداری
اسالمی صحبت می کنیم باید خیلی گسترده تر معنا را
بگیریم .اما اگر در حیطه یک قدرت سیاسی مساله را
ببینیم به نظر ضربه خواهیم خورد.
با ای��ن مقدم��ات ش��خصا از جش��نواره عمار
انتظارات زی��ادی دارم و فکر می کنم جش��نواره ای
است در حیطه تفکر دینی به ویژه در جبهه گیری های
سیاس��ی -اجتماعی .خب همین از گستردگی کمی
برخوردار نیس��ت .همین موضوعاتی ک��ه امده مثل
انقالب اس�لامی و بیداری اس�لامی موضوعات کم
و کوچکی نیس��تند .نوع پرداخت ب��ه انها هم صرف
سیاست نیست .شما وقتی از بیداری اسالمی در مصر
حرف می زنی��د یعنی از 60-70س��ال مبارزه فکری
و دینی و سیاس��ی مس��لمان ها حرف می زنید .شما
ببینید از اولی که حسن البنا امد و اخوان المسلمین را
تاسیس کرد و نهضت هایی که در االزهر شکل گرفت
و امدن س��یدقطب و محمد قطب و دیگ��ران ،اینها
در جامعه مصر چیز کمی نب��ود .حتی قبل از انقالب
اینها تفکراتی بود که در ایران ترجمه می ش��د و تاثیر
می گذاشت .مصر و تونس و ...را نباید کم گرفت .در
همین خیزش اسالمی که به صورت سیاسی خودش
را جلوه داده ،باالخره تفکری مبنای این خیزش است؛
ی کرد .حاال ما در جشنواره عمار
این را که نمی شود نف
می خواهیم به وجوه بیشتر سیاسی -اجتماعی توجه
کنیم ،ولی همین وجوه سیاسی و اجتماعی باید برای
بچه مسلمان های جامعه ایرانی تعریف و بیان شود تا
این بچه ها فعال شوند.
از سردمداران فرهنگی جامعه باید سوال کرد شما
در این زمینه چه کار کرده اید؟ حاال اگر قرار باشد درباره
یک موضوع خیلی فرعی در جامعه فیلمی ساخته شود،
بروید ببینید در جش��نواره ها چه حجمی از اثار ارائه
می ش��ود .من خودم در یکی از جشنواره ها داور بودم،
با وجود اینکه فیلم ها را تقسیم هم کرده بودند ،ما فقط
بیش از 300فیلم دیدیم .حاال ب��رای این موضوعاتی
که در جشنواره عمار هست هم باید چنین حجمی از
تولیدات را ایجاد کرد .باید در محافل هنری در نهادها
و ....سرمایه گذاری ش��ود و فیلم هایی در این زمینه ها
ساخته شود .باید این موضوعات جدی تلقی شود .این
جشنواره ها حتی اگر وجه کمی هم در ان اندک باشد
ولی به نظر من از نظر کیفی بسیار با ارزش است و باید
به ان توجه کرد .انشااهلل تا اینجا هم استقبال خوب بوده
باشد .من االن اماری در دست ندارم ،ولی هرچه هست
در این زمینه ها باید از نهادها و ارگان ها س��وال کرد که
درباره این موضوعات که خواس��ته های کلی نظام هم
هست تا به حال چه کرده اید.
اینجا یک سوال مطرح می شود که ایا راه اندازی
چنین جشنواره ای به معنای ناامیدی از دیگر نهادهای
فرهنگی است .نه! چرا اسمش را ناامیدی می گذارید.
بگویید مطالبات .من می گویم ما باید بخواهیم .کسانی
که موسس این جش��نواره بودند ،این مطالبات را باید
می داشتند تا امروز که این جشنواره شروع شده است،
با حجم بیشتری از اثار روبه رو می بودیم .من انتظارم
االن باالست .می گویم اسم جش��نواره را گذاشته اید
عمار ،عنوان یدکی مردمی را هم به ان اضافه کرده اید.
انتظارها باال رفته اس��ت ،چون مثال ب��رای من عمار
یک شخصیت شاخص بین حق و باطل است و یک
شخصیت معیار است .عمار در صفین 50سال تاریخ
سیاسی اسالم را خط کشی می کند .پس عمار ادم کمی
نیست و من می گویم این اسم را مجانی خرج نکنیم.
موسسان این جشنواره باید از مسئوالن مطالبه کنند که
تا به حال در این زمینه ها چ��ه کرده اند و در اینده چه
کار می خواهند و باید بکنند .پس این را ناامیدی تلقی
نکنید و یک مطالبه در نظر بگیریدg .
اقدامی پسندیده
نکات مثبت جشنواره فیلم عمار
جمال شورجه /فیلمساز و کارگردان
افتاب
مثلث شماره108
بهنظرمموضوعاتجشنوارهبههرجهتکهانتخاب
شده و راه اندازی جشنواره ای با نام عمار و همین انتخاب
نام عمار ،خودش می تواند موضوع و جهت گیری این
جشنواره را روشن کند .اینها مضاف بر این است که در
اطالع رسانی ها ،بروش��ورها و ...اهداف و سیاست های
این جش��نواره را توضیح داده است .قاعدتا تجربه های
سال پیش و دوره قبل این جشنواره هم می تواند کمک
کند تا جشنواره عمار قدم های بهتر و بزرگتر و همچنین
تاثیرگذارتری بردارد .از نکات مثبت این جشنواره توجه
به موضوعاتی چون بیداری اسالمی ،تاریخ انقالب ،مبانی
انقالب ،جنگ نرم ،فتنه های پ��س از پیروزی انقالب از
کودتای نوژ ه و ماجرای طبس تا فتنه س��ال 88و هجمه
بسیار گسترد ه نرم علیه ایران اس�لامی است .فتنه هایی
که تع��داد انها خیلی خیلی زی��اد بود؛ اما واق��ع امر این
اس��ت که بخش عمده ای از نهادهای فیلم سازی از کنار
این جور ماجراها گذشتند .نهادهای موجود در حوزه های
فیلم سازی کمتر به س��مت واکاوی این فتنه ها حرکت
کرده اند تا سرمایه گذاری کرده و فیلم بسازند .به طور مثال
در حوزه سینما تا انجایی که در خاطر دارم اگر بخواهم از
ابتدای انقالب این قضیه را بررسی کنم ،خیلی معدود و
شاید به اندازه انگشتان یک دست یا دو دست به فتنه های
پس از انقالب پرداخته شده است.
البته هشت سال جنگ تحمیلی هم یک فتنه بزرگ
بود که بیشتر به ان پرداخته شد.
در مبحث جنگ نرم هم که یک مبحث جدید است
و بعد از جنگ سخت و هشت سال دفاع مقدس ان را به
ما تحمیل کردند ،نتوانستند نتیجه بگیرند .ازفتنه سال 88
به صورت جنگ سایبری و جنگ نرم و کامال مجهز از
یک زاویه و رویکرد جدید حمله و هجمه های خودشان
ی را شروع کردند.
علیه انقالب و نظام جمهوری اسالم
البته فتنه ،امروز در واقع به خودش��ان برگشته است و ما
ی در کشورهای منطقه و کشورهای
االن با بیداری اسالم
ی مواجههستیمکهروبهگسترشاست.بهفرمایش
اسالم
مقام معظم رهبری قطعا این حرکت بس��یار تاثیرگذار و
حرکت وس��یع به خود اروپا و امریکا هم خواهد کشید
که ما می بینیم که کشیده و اثرات ان را هم داریم می بینیم.
حاال با این توطئه های موجود علیه انقالب اسالمی چقدر
اثار مستند ،داستانی و حتی پویانمایی یا کلیپ و نماهنگ
ساخته شده است؟
نهادهایی مثل حوزه هنری ،سازمان تبلیغات ،مرکز
گسترش س��ینمای تجربی و وزارت ارشاد و حتی صدا
و س��یما باید بگویند که چق��در روی این جور مباحث
کار کرده اند که البته صدا و س��یما باز یک مقدار در این
زمینه ها و به ویژه در حوزه مستند کارهایی کرده است که
می توان استفاده کرد .جمع کردن اینها در یک حرکت به نام
جشنواره عمار به نظر من کار قابل ستایش و ارزشمندی
است که به صورت منسجم می تواند موفق باشد.
در واقع پخش ای��ن فیلم ها در ع��رض چند روز
و ارزیابی تم��ام این اثار ،نس��ل ج��وان و به خصوص
دانشجویان را می تواند ترغیب کند .از انجا که نسل جوان
و دانش��جو یکی از اهداف اصلی جنگ نرم است ،این
جشنواره باید بتواند گستره نمایش خود را به دانشگاه های
مختلف بکش��اند و محل برگزاری این جش��نواره ها را
دانشگاه تهران یا امیرکبیر یا دانشگاه های دیگر حتی در
شهرهایی چون شیراز و اصفهان قرار بدهد.این می تواند
تاثیرگذاری بسیار بیشتر بر اگاهی و اطالع رسانی بیشتر
نسل جوان را باعث ش��ود که قطعا این امر در رسیدن به
هدف گذاری مسئوالن و سیاست گزاران این جشنواره
نتیجه مطلوب تری خواهند داشتg.
تغییر مسیر جشنواره ها
جشنواره مردمی عمار واکنش به چیست؟
رحیم مخدومی /نویسنده جنگ پابرهنه
جش��نواره های مردم��ی مانند جش��نواره عمار
در واقع خال وجود هنرمندان��ی را پر می کنند که باید
نقش واقعی خود را به عنوان پیش قراوالن مردمی ایفا
می کردند و البته این کار را نکرده اند.
این جشنواره ها هس��تند که باید هنرمندان را به
این سمت سوق بدهند؛ اما غالب جشنواره های ما از
این هدف فاصله گرفته اند .این در حالی است که مردم
همچنان انتظار دارند تا مهم ترین چالش های زندگی
خود و دغدغه هایش��ان در ص��در دیده بانی و رصد
هنرمندان قرار بگیرد و این مشکالت حاد سر راه مردم
که ذهن انها را به خود مشغول کرده است ،توسط این
قشر درشت شود .با توجه به تعابیری که حضرت امام
و مقام معظم رهبری در مورد هنرمند داشته و دارند،
انتظار از هنرمند این است که همیشه از جامعه خودش
یک قدم جلوتر ،یک سر و گردن باالتر و افق دیدش
وسیع تر باش��د .به عبارت دیگر او باید از این مقدار
نخبگی برخوردار باش��د که بتواند انچ��ه را می بیند،
ن ترتیب مسیر را برای جامعه
ت تحلیل کند و بدی
درس
خویش روش��ن تر کند .با این تعبیر نقش هنرمند در
نظام جمهوری اسالمی نقش پیامبری است .قطعا اگر
اینچنین عمل نشود ،نمی توان نام خواص ،هنرمند یا
نخبه به این قشر داد.
متاسفانه در اکثر محصوالت هنری به ویژه در مورد
فیلم و س��ینما مش��اهده می کنیم که هنرمندان بسیار
عقب تر از مردم جامعه خویش حرکت می کنند و حتی
می توان گفت گاهی پشت به مردم طی مسیر می کنند.
به عبارت دیگر ،بعضی از هنرمندان بر خالف مصالح
مردم جامع ه می اندیشند .چه بسا دغدغه های شخصی
و خانوادگی هنرمند و ان مس��ائل مربوط به افق دید
کوتاه هنرمند که فقط برای شخص او دغدغه است،
تبدیل به فیلم ش��ده و به خورد جامعه داده می شود.
از طرفی هم چون تولی��دات این محصوالت به ویژه
در مورد تولیدات سینمایی از حمایت ها و رانت های
دولتی برخوردار اس��ت ،این گالی��ه جدی از جانب
مردم مطرح اس��ت که چرا این هزینه های هنگفت به
پای محصوالتی ریخته می ش��ود که نه به درد داخل
می خورد و نه ب��ه درد خارج و هیچ مش��کلی را هم
رفع نمی کند.جشنواره مردمی عمار و جشنواره های
مردمی مش��ابه ان ،یک واکنش به این مسیر انحرافی
جامعه هنری است .به تعبیر دیگر این جشنواره ها ،یک
ی هستند تا شاید ایجاد تلنگری کنند
نوع اعتراض مردم
و موجب بازگشت به مسیر صحیح ش��وند .بنابراین
می توان گفت که رس��الت این جش��نواره ،انعکاس
دغدغه های اکثریت مردم در حد اندازه و توان خودش
است؛ مردمی که شاید جای دیگری برای بیان مسائل
خود پیدا نمی کنند .به هر ح��ال باید قدر این فرصت
را که از سوی یک جمع برخاسته از مردم ایجاد شده
است ،دانست تا هنرمندان بتوانند دغدغه های مردمی
را با زبان دیگری منتقل کنندg .
79
ترکیه هم در 33بازی ملی ،دو گل زده اس��ت .دنیزلی
به عنوان مربی در تیم های گاالتاس��رای ،ارمینیا اخن،
کوجالیس��پور ،تیم ملی ترکیه ،فنرباغچه ،وستل ،پاس
تهران ،پرسپولیس و بشیکتاش حضور داشته ،دنیزلی
برای اولین بار تیم ملی ترکیه را به جمع هشت تیم جام
ملت های اروپا رس��اند و به این دلی��ل او را پایه گذار
موفقیت های اتی فوتب��ال ترکی��ه می نامند .مصطفی
دنیزلی با سه تیم مختلف یعنی گاالتاسرای ،فنرباغچه
و بش��یکتاش قهرمان لیگ ترکیه ش��ده و با تیم پاس
نایب قهرمانی لی��گ ایران و با تیم پرس��پولیس نایب
قهرمانی جام حذفی را در کارنام��ه دارد .این کارنامه
یک قهرمانی در فوتبال ایران کم دارد.
مسکن سکوها
دنیزلی سرمربی پرسپولیس شد
مـهتاب
«برای تکرار خاطرات خوب گذش��ته همراهت
هستیم» در فرودگاه این پالکارد بیش از هر چیز دیگری
به چش��م می امد .خاط��رات خوب؟… ه��واداران
پرس��پولیس از کدام خاطره خوب سخن می گویند؟
کلیش��ه ها می گویند در فوتبال انچ��ه بیش از هر چیز
دیگر خاطره ساز است ،جام اس��ت .متر و معیار برای
انکه معلوم ش��ود یک مربی در یاد ه��ا می ماند تعداد
قهرمانی های اوست .اما انگار نه! در مورد اقا مصطفی
یک چیز فرق می کند؛ خاطره های ب��ه جا مانده از او،
خاطره هایی از جنس دیگری اس��ت .او فرق می کند.
انقدر فرق می کند ک��ه به رغم حض��وری بدون جام
و قهرمانی در تیم پرس��پولیس و حت��ی فوتبال ایران،
باز هم هواداران و دوستداران پرسپولیس او را به اسون
گوران اریکسون ،سرمربی سابق تیم ملی انگلستان و
روبرتو دونادونی ،سرمربی سابق تیم ملی ایتالیا ترجیح
می دهند و از امدن او بیشتر خوش شان می اید ...او فرق
می کند .انقدر فرق می کند ک��ه وقتی می خواهد بیاید
تمام فرودگاه با پرچم های سرخ رنگ تزیین می شود
وان قدر ش��لوغ ک��ه در بعضی تصاویر قاب��ل تمیز با
جایگاه های ورزشگاه ازادی نیست ...او فرق می کند،
به راستی چرا فرق می کند؟
مثلت شماره109
حمید و مصطفی
بازی روزگار اس��ت ای��ن ...خیل��ی از ان موقع
نگذشته است .حمید استیلی دستیار مصطفی دنیزلی
در تیم پرس��پولیس بود که به یکب��اره تمرینات تیم را
ترک کرد و چند مصاحبه تند علیه مصطفی انجام داد؛
مصاحبه هایی با این مضمون ک��ه دنیزلی بازیکنان را
با الفاظ زش��ت خطاب می کند و ...مصاحبه هایی که
در واقع به منظور تحریک افکار عمومی انجام ش��د و
بی فایده بود .ب��ازی روزگار را ببین ،اقا مصطفی رفت
تا تیم به دست اس��تیلی بیفتد .او هم قطبی را به عنوان
سرمربی باال سر خود گذاش��ت .حاال باز هم روزگار
یک بازی دیگر از استین بیرون کشید .دنیزلی جانشین
استیلی ش��د .دنیزلی امد تا اوضاع نابس��امان تیمی را
سامان ببخشد که دستیار س��ابقش بنیان ان را گذاشته
است.
هواداران پرس��پولیس چه چی��زی در مصطفی
دنیزلی دیده اند که فکر می کنند تیمش��ان با او درست
می شود؛ تیمی که از جام حذفی حذف شده ،تیمی که
در لیگ تا رس��یدن به نیمه پایین خیلی فاصله ندارد،
تیمی که هوادارانش دیگر تاب کری خوانی هواداران
حریف را ندارند .به راستی چرا فکر می کنند مصطفی
دنیزلی فرق می کند؟
کارنامه مصطفی
مصطفی دنیزلی متولد دهم نوامبر ۱۹۴۹اس��ت
و ۶۲س��ال دارد .او به عنوان مهاجم در تیم های التای
ازمیر و گاالتاس��رای به میدان رفته و ب��رای تیم ملی
کاراکتر مصطفی
مصطفی دنیزلی یک «س��تاره -مربی» به معنای
واقعی ان است؛ از ان دس��ت مربیانی که به طور ذاتی
دارای کاریزما هس��تند .فرق اصل��ی دنیزلی با مربیان
با تعریف مش��ابه در فوتبال ایران چه��ره خنده روی
او اس��ت .دنیزلی یک مربی بس��یار منظم اس��ت که
لج بازی ه��ای خاص مربی��ان بزرگ را به ط��ور کامل
دارد .تیم ه��ای دنیزلی فوتبال را س��خت نمی کنند و
اسان بازی می کنند .میل به هجوم در تیم های دنیزلی
باعث می شود تماشاگران از دیدن بازی های تیم تحت
هدایت او لذت ببرند.
پس از حضور میروسالو بالژویچ ،حاال مصطفی
دنیزلی هم در ایران و در لیگ ایران مربیگری می کند تا
جمع پیرمردهای محبوب فوتبال ایران جمع شود؛ اگر
از خاطرمان نرود که زمانی حضور دنیزلی در باشگاه
پاس سر اغاز فصل جدیدی در نحوه انتخاب مربیان
باشگاهی در فوتبال ایران بود ...می توان حدس زد که
چرا هواداران پرس��پولیس فکر می کنند او واقعا فرق
می کنند .مصطفی برای تکمیل یک کار ناتمام به ایران
بازگشته .اقا مصطفی برای سکو های پرسپولیس ،ان
سکوهایی که از اول فصل تاکنون حتی یک روز ارام
نداشتند ،یک مسکن واقعی است ،او امده تا ثابت کند
واقعا فرق می کند ...واقعاg .
اقا مصطفی
در گذر زمان
مصطفی دنیزلی در فوتبال
ترکیه نامی است که با
افتخار عجین است چند
نما از روزهای دور و
نزدیک دنیزلی را می بینیم
نما
تهران ۱۵۰۰
صدا پیشگی در انیمیش��ن ها در سینما امری عادی است و بس��یاری از بزرگان در
کارتون ها به جای شخصیت ها صحبت کرده اند .به عنوان مثال در پاندای کونگ فو کار
صدای بازیگرانی مثل جک بلک ،داستین هافمن ،انجلینا جولی و ...اشنا به نظر می رسد.
در جشنواره فجر امسال یک انیمیشن کامال ایرانی با صدای بازیگران مشهور ایرانی به
نمایش در می اید« .تهران »۱۵۰۰روایت طنز گونه ای است از زندگی شهری مردم تهران
در سال ۱۵۰۰و نکته اینجاست که به رغم پیشرفت در تکنولوژی ،هنوز خصوصیات
اخالقی کنونی خود را حفظ کرده اند .در این حال وهوا ،پیرمردی ۱۶۰ساله به نام اکبراقا
مهران مدیری -برای تحویل سال یک هزار وپانصد هجری شمسی اماده می شود ،در انسال ها پیشرفت پزشکی به گونه ای بود که تا ۱۶۰سالگی زنده ماندن ،حادثه ای غیر طبیعی
نیست .در این انیمیشن صدای بازیگرانی نظیر بهرام رادان ،محمدرضا شریفی نیا ،گوهر
خیراندیش ،مهتاب نصیرپور ،حبیب رضایی ،سید حس��ام نواب صفوی ،هدیه تهرانی
و… را خواهیم شنید .اخرین مرحله نهایی سازی دیالوگ های انیمیشن «تهران »۱۵۰۰
80
با حضور هدیه تهرانی به پایان رسید تا این اثر برای شرکت در جشنواره فیلم فجر اماده
شود .گفتنی است ،انیمیشن «تهران »۱۵۰۰اولین فیلم بلند سینمایی بهرام عظیمی است که
پیشازایندرزمینهساختانیمیشن هایتلویزیونیسابقهکامالموفقداشتهاست.فیلمنامه
«تهران »۱۵۰۰را بهرام عظیمی به همراه امیر مسعود علمداری نوشته اندg.
یادبود
نقاش قهوه خانه ای درگذشت
نقاشی قهوه خانه ای یک گام دیگر به انقراض
نزدیک ش��د .علی اکبر لرن��ی ،از هنرمندان نقاش
قهوه خانه ای -خیالی نگاری -که هشت ماه به خاطر
ابتال به بیماری سرطان روده در بستر بیماری بود،
سرانجام در 65سالگی جهان خاکی را بدرود گفت.
این هنرمند پیشکسوت متولد س��ال 1325از 12
سالگی در محضر استادانی چون عباس بلوکی فر و
حسن اسماعیل زاده نقاشی قهوه خانه ای را اموخت.
او بیشتر به کشیدن پرده های درویشی شهره بود و در
طولحیاتشبیشاز 200پردهدرویشیبهتصویرکشید.حسینقوللراغاسی،فتح اهلل
قوللراغاسی ،حسین همدانی ،محمد مدبر ،عباس بلوکی فر ،حسن اسماعیل زاده و
احمد خلیلی فر از جمله نقاشان قهوه خانه ای بودند که در طول سالیان گذشته یکی
پسازدیگریدارفانیراوداعگفتنداکنونازاینطیفهنرمندانتنهامحمدفراهانی،
منصوروفاییوسیدحسینحسینیباقیمانده اند.علی اکبرلرنیدرطولحیاتخود
همواره از بی توجهی به این هنر که از زمان قاجاریه در ایران رواج پیدا کرده بود ،گالیه
داشت.اودریکیازاخرینمصاحبه هایخودگفتهبود«:کسانیکهمی گویندنقاشی
قهوه خانه ای هنر نیست و اموزش و تداوم ان فایده ای ندارد ،نقاشان مدرنی هستند
که الفبای نقاشی سنتی را قبول ندارند .هنرمندان مدرن ما را به عنوان نقاش حساب
نمی کنند .درست است که ما در دانشگاه تحصیل نکرده ایم اما نقاشی را به صورت
استاد شاگردی یاد گرفته ایم .به همین دلیل این درست نیست بگویند اثار ما جزو هنر
یا نقاشی محسوب نمی شود .سال هاست تالش می کنیم تا هنرمان ادامه پیدا کند
ولی نتیجه بخش نبوده است .نقاشان مدرنبیشتر حمایت می شوند و دانشجویان نیز
صحبت های انها را بیشتر قبول دارند ».علی اکبر لرنی که مدت ها بود دیگر دست به
رنگ و قلم مو نمی برد و کار نمی کرد در قطعه هنرمندان بهشت الزهرا (س) به خاک
سپرده شدg.
میدان
یحیی توره ،مرد سال فوتبال افریقا
ساخت سریال سردار مقدم
تلویزیون
مجموعه تلویزیونی با محوریت زندگی حاج حسن تهرانی مقدم ساخته می شود.
این سریال در حال حاضر در مرحله تحقیقات اولیه برای نگارش فیلمنامه است .در
این مرحله با همرزمان ان شهید بزرگوار گفت وگو می شود .علی اصغر پور محمدی،
مدیر شبکه سه سیما در این باره گفت« :ساخت و تولید یک مجموعه 26قسمتی درباره
دانشمند شهید ،سردا ر حاج حسن تهرانی مقدم در شبکه سه به تصویب رسیده است».
مراحل تحقیق و نگارش این مجموعه که قرار است با مشارکت و همکاری سپاه
پاسداران انقالب اسالمی و شهرداری تهران ساخته شود ،هم اکنون اغاز شده است.
پور محمدی ادام��ه داد« :جناب اقای س��ردار حاج یعقوب زه��دی ،جمعی از
همرزمان شهید ،اقایان سید مجید میرمیران ،داوود هاشمی و برادران افخمی انجام این
مسئولیت مهم را بر عهده دارند».
مدیر شبکه سه سیما ابراز امیدواری کرد که این مجموعه تلویزیونی در سالگرد
این دانشمند اماده پخش شود .بحث کارگردانی این سریال یکی از مسائل بحث برانگیز
بود ابتدا گفته شد این سریال توس��ط برادران افخمی ساخته می شود اما در یک خبر
تکمیلی این خبر تکذیب شدg .
حادثه
مثلت شمار109
«عشق شیر برای کمک به یاران امام حسین(ع) وارد صحرای کربال می شود ،اما
او دیر به انجا می رسد و جنگ به پایان رسیده است .بنابراین تصمیم می گیرد برای
نگهبانی از پیکر شهدا تا زمان خاکسپاری در همانجا بماند ».این خالصه روایت اپرای
تن هاست .اپرای تن ها تلفیق تعزیه و اپراست و یک روایت برخاسته از تخیل در مورد
حماسه عاشورا .نمایش «اپرای تن ها یا به صحرا شدم عشق باریده بود» در دهه دوم و
سوم ماه محرم روبه روی مجموعه خانه هنرمندان ایران با هنرنمایی مجتبی احمدی،
حسین بختیاری ،اردوان محمودیان ،جمال هاشمی ،محمد رضا ترابی ،محمد روشنی
و شیده بیگ بازی اجرا می شود .این نمایش توسط روح اهلل سمیعی نوشته شده که در
مورد ان می گوید« :تعزیه گونه ای از اپرای ایرانی است و من با همین نیت به سراغ این
متن امدم.سال ها از عمر تعزیه می گذرد و تاکنون هیچ کس به فکر نواوری در این
زمینه نیفتاده و تغییری در تعزیه ایرانی به وجود نیاورده است.من به عنوان کسی که
دغدغه تئاتر ایرانی دارد کوشیدم متنی نو ارائه بدهم.به همین منظور شخصیت شیر
ایرانی را محور کار قرار دادم و کوشیدم عرق ملی را در قالب اثری مذهبی در روح
مخاطب بدمم ».نمایش اپرای تن ها تا دوازده��م دی ماه در محوطه خانه هنرمندان
اجرا می شودg .
یک فاجعه همراه نیمی از ما به این س��و و ان س��و م��ی رود؛ فاجعه ای که
اگر جدی گرفته نش��ود می تواند س�لامت جامعه را تهدید کند ،البته این را ما
نمی گوییم؛ رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور در این رابطه
گفت« :ماشینی شدن و شهرنشینی موجب بروز بی خوابی و اضاف ه وزن در میان
ایرانیان شده است .در عمق یک فاجعه هستیم .اضافه وزن و چاقی در همه اقشار
جامعه وجود دارد و برای کنترل این مساله اموزش و پرورش ارتباط نزدیکی با
وزارت بهداشت دارد که در اجرای سیاست ها از اهمیت زیادی برخوردار است،
چرا که ۲۵تا ۳۰درصد جامعه ایرانی را دانش اموزان تشکیل می دهد.امروزه در
بزرگساالن و میانساالن نیز اضافه وزن و چاقی دیده می شود و بیش از ۵۰درصد
ایرانیان دچار اضافه وزن و چاقی هستند که این موضوع باعث افزایش دیابت،
فشار خون ،س��رطان ،بیماری های قلبی و عروقی می ش��ود ».حاجی فرجی در
ادامه گفت« :تحقیقی که در انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور انجام
شد ،نشان داد در کودکان زیر هفت س��ال اضافه وزن و چاقی نیز شیوع باالیی
داردg .
مـهتاب
پیشنهاد
به صحرا شدم عشق باریده بود
هشدار
فاجعه ای به نام اضافه وزن
ابیاری کاج با خون
کودکان نیجریه خودشان را برای هدیه کریسمس اماده می کردند که حادثه رخ
داد؛ حادثه ای که مسئولیت ان را گروه بوکوحرام بر عهده گرفته است .در این حادثه
چندین کلیسا در ش��هرهای مختلف نیجریه در روز کریس��مس شاهد انفجارهای
مرگبار بودند .در اثر این انفجارها ۳۹نفر کشته شده اند .یکی از مقام های بیمارستان
محلی ،وضعیت را بس��یار بد توصیف کرده اس��ت .نیروهای امنیتی نیجریه به دلیل
نگرانی از خش��م مردم و حفظ جان امدادگران ،به محل انفجار اعزام ش��ده اند .یک
انفجار دیگر نیز در کلیسایی در شهر جوس ،در مرکز نیجریه رخ داد و باعث کشته
شدن یک افسر پلیس شد .یک مقام دولتی گفت بعد از انفجار جوس ،تیراندازی شد.
این شهر عمدتا مسیحی نشین است .گزارش ها حاکی از ان است که دو انفجار هم در
شهر داماتورو در شمال نیجریه روی داده استg .
هافبک ساحل عاجی منچسترسیتی ،بهترین بازیکن قاره سیاه لقب گرفت
عاقبت سلطه ساموئل اتوئو به پایان رسید و یحیی
توره ،بازیکن اهل ساحل عاج تیم منچسترسیتی توانست از
«سیدو کیتا» اهلی مالی و هافبک بارسلونا و نیز «اندره ایو»
اهل غنا و عضو تیم المپیک مارسی پیشی بگیرد و عنوان
بازیکن سال قاره افریقا را از ان خود کند .توره 28ساله را
جمعی از مربیان تیم های ملی قاره افریقا به عنوان بهترین
بازیکن این قاره انتخاب کرده اند.
توره پس از کس��ب این عن��وان در پوس��ت خود
نمی گنجید و گفت« :این باالترین جای��زه ای بوده که من
در دوران حرفه ای خود می توانس��تم بگیرم ».او تنها گل
منچسترس��یتی را در فینال جام حذفی انگلیس در ماه مه
برابر استوک به ثمر رساند .توره که از این خبر هیجان زده
و خوشحال شده بود گفت که به این عنوان افتخار می کند
و امیدوار است این عنوان بتواند به تیم ملی ساحل عاج هم
در کسب دومین جام در سال اینده کمک کند .وی گفت:
«ما چند ماه است تالش می کنیم جام ملت های افریقا را به
س��احل عاج بیاوریم .این برای من و کشورم از هرچیزی
مهمتر است .با این حال از اینکه بهترین بازیکن قاره افریقا
شده ام خوشحالم .این باورنکردنی و شگفت انگیز است
و نخس��تین گام در دوران حرفه ای فوتبال من محسوب
می شود« ».نوماندیز دوگو» از ساحل عاج هم عنوان بهترین
داور سال قاره افریقا را از ان خود کرد« .سلیمان کولیبالی»
بازیکن جوان اهل ساحل عاج تیم تاتنهام هم «اینده دار ترین
بازیکن جوان» قاره افریقا لقب گرفتg.
81
غم و شادی زیرتابوت
درگذشتگان مشهور سال 2011
در س��ال ۲۰۱۱خبر مرگ چهره های سرشناسی
تیتر یک رسانه ها ش��د؛ مرگ هایی که اشک برچشم
اوردند ومرگ هایی که باعث ش��دند گروه بیشماری
از م��ردم جش��ن بگیرند.نگاهی داریم ب��ه مهم ترین
درگذشتگان سال .۲۰۱۱
بوکسور افسانه ای جهان مش��هور شد .این دو ،سه بار
با یکدیگر مبارزه کردند که یکی از انها دیدار معروف
مانیل در سال ۱۹۷۵بود .او در شب ۱۶ابان ۱۳۹۰در
خانه اش واقع در شهر فیالدلفیا در ایالت پنسیلوانیا به
دلیل بیماری سرطان کبد دار فانی را وداع گفت.
استیو جابز
اس��تیو جابز کارافرین ،مخترع ،بنیانگذار ،مدیر
ارشد اجرایی ش��رکت رایانه ای شرکت اپل و یکی از
چهره های پیشرو در صنعت رایانه بود .جابز به همراه
استیو وزنیاک با بنیانگذاری شرکت اپل در سال ۱۹۷۶
و ارائه رایانه اپل ،IIبه مقبولیت مفهوم رایانه خانگی
افزود ۵اکتبر ،۲۰۱۱اپل خبر فوت استیوجابز را اعالم
کرد .او در سن ۵۶سالگی در اثر س��رطان لوزالمعده
درگذشت.
دکتر سوکراتس
س��وکراتس ،کاپیتان پیش��ین تیم مل��ی فوتبال
برزیل در س��ن ۵۷س��الگی بر اثر عفونت حاد روده
در بیمارس��تانی در ش��هر س��ائوپائولو درگذش��ت.
هافبک افس��انه ای تی��م فوتب��ال برزیل ای��ن تیم را
در دو ج��ام جهان��ی ۱۹۸۲و ۱۹۸۶همراه��ی کرد.
او با برزی��ل برنده ج��ام جهانی نشد.س��وکراتس به
عن��وان یک فع��ال سیاس��ی هم ش��ناخته ش��ده بود
و هرگ��ز از بی��ان دیدگاه های سیاس��ی خ��ود ابایی
نداشت.
مـهتاب
مثلت شماره109
معمر قذافی
معمر محمد ابومنیار معروف به سرهنگ قذافی،
دیکتات��ور لیبی از س��ال ۱۹۶۹تا ۲۰۱۱ب��ود .ا و اول
سپتامبر سال ۱۹۶۹میالدی با کودتایی ارام حکومت
محمد ادریس سنوسی ،پادشاه وقت لیبی را سرنگون
ساخت و پس از کودتا ،رهبر لیبی شد ۲۸ .مهر ،۱۳۹۰
ی ش��ده بود
قذاف��ی درحالی ک��ه از ناحیه دو پا زخم
تس��لیم نیروهای انقالبی ش��د و پس از چند ساعت
درگذشت.
اسامه بن الدن
اسامه بن محمد بن عواد بن الدن ،در سال ۱۹۵۷در
«الملز» نزدیک ریاض ،پایتخت عربستان سعودی به
دنیا امد .وی هفدهمین پسر از ۵۴فرزند شیخ محمد
بن الدن بود .از س��ال ۲۰۰۱نام بن الدن بر سر زبان ها
افتاد و خاطره عملیات تروریس��تی یازدهم س��پتامبر
با نام او گره خورد .مرد ش��ماره یک القاعده به دست
نیروهای ویژه امریکایی کشته شد.
جو فریزر
جو فریزیر ک��ه در ایران ب��ه نام ج��و فریزر نیز
معروف اس��ت ،یکی از بوکس��ورهای جنجالی دهه
۸۰امریکا بود که به دلیل مب��ارزه با محمد علی کلی،
کیم جونگ ایل
کیم جونگ ای��ل رهبر کره ش��مالی بود .جونگ
ایل رئیس کمیسیون دفاع ملی کره ش��مالی ،فرمانده
کل ارتش خلق کره شمالی و دبیر کل حزب کارگران
بین الملل
جنگ دوکره
کره شمالی به کره جنوبی درباره برنامه های
تلویزیونی که با محوریت شخصیت رهبر تازه
درگذشته شان به نمایش در می اید ،هشدار داد.
در بیانیه ای که منتشر ش��ده ،امده است« :کشور
جنوبی باید ب��ه برخوردهای ناگوارش فکر کند
و بداند که عملکرد انه��ا در روابط با کره جنوبی
تاثیرگذار خواه��د بود .عملک��رد انها می تواند
تعیین کند روابط دوباره از سر گرفته شود یا اینکه
به کلی از بین برود ».پس از مرگ کیم جونگ ایل
همسایگان جنوبی به شدت نگران سیاست های
وارث جدید هستند.
ادونگ سینسون در روزنامه حزب کارگر
درباره برق��راری رابطه با کره جنوبی نوش��ت:
«ما به رفیق کیم جونگ ای��ل احترام می گذاریم
و تفکرات کیم جونگ ای��ل را تا پایان دنیا دنبال
خواهیم کرد ».در پی مرگ رهبر منطقه ش��مال،
کره شمالی مرزهای زمینی و هوایی را باز کرد تا
پیام تسلیت همسایه جنوبی خود را دریافت کند
اما کره جنوبی تنها با پیام تسلیتی خطاب به «مردم
کره شمالی» با مردم همدردی کردg .
82
اقتصاد
10میلیوننفریارانهنمی گیرند
«در نظر داریم ب��ا حذف 10میلی��ون نفر از
افرادی که در حال حاضر یارانه دریافت می کنند،
مبالغ یارانه انها را به حساب دیگر افراد که حدود
64میلیون نفر می ش��وند ،واریز کنیم ».این خبر را
محمدرضا فرزین ،دبیر س��تاد هدفمندی یارانه ها
اعالم کرد ،حاال س��وال این اس��ت که چه کسانی
مشمول حذف از لیس��ت یارانه نقدی می شوند.
پاسخ فرزین این است« :اکثر انها در میان دهک های
9و 10هس��تند و در این مکاتبه از انها درخواست
می کنی��م از دریاف��ت یاران��ه انص��راف دهن��د».
ریاست جمهور در سفر استانی خود به ایالم در این
باره گفت« :در گام دوم برنامه ،داریم جامعه را به 10
قسمتدرامدیتقسیممی کنیم،دهکدهمبیشترین
درامد را دارند.ده��ک اول هم پایین ترین درامد را
دارند؛ احتیاجات فراوان و درامد ناچیز و در سختی
زندگی می کنند .یارانه پرداختی در زندگی دو دهک
نهم و دهم تاثیری ندارد ،این دو دهک بین چهار ،پنج
و سه میلیون تومان درامد دارند .از این افراد خواهش
می کنیم که ان پ��ول را دریافت نکنید تا به طبقات
دیگری پرداخت شودg».
کمونیس��ت کره بود .جونگ ایل پس از مرگ پدرش
کیم ایل سونگ بنیانگذار کره ش��مالی در سال ۱۹۹۴
میالدی ،جانشین او ش��د .بر پایه اعالم تلویزیون کره
شمالی ،کیم جونگ ایل در ۱۷دسامبر ۲۰۱۱در حین
سفری با قطار درگذشت .منابع حکومتی خبر مرگ او
را دو روز دیرتر در ۱۹دسامبر اعالم کردند .دلیل مرگ
او کار جسمانی و ذهنی بسیار اعالم شد.
واتسالو هاول
واتس�لاو ه��اول ،رئیس جمه��وری پیش��ین
جمهوری چک در سن ۷۵سالگی در پراگ درگذشت.
هاول بامداد روز 27اذر چشم از دنیا فروبست .هاول
یکی از ادیبان سرش��ناس چکسلواکی س��ابق بود که
در انقالب این کشور در س��ال ۱۹۸۹رهبری جنبش
اعتراضی علیه رژیم کمونیس��تی را برعهده داشت و
همچنین به عنوان یک نمایشنامه نویس اعتراضی هم
در ادبیات جهان شهرت داشت.
کریستا ولف
کریستا ولف را مشهورترین نویسنده زن المانی
قرن بیستم و در کنار گونتر گراس از مهترین چهره های
ادبیات پس از جنگ دوم می دانند .او که در سال ۱۹۲۹
در لهستان متولد شد پس از جنگ جهانی دوم در المان
شرقی (سابق) ماند و از مخالفان وحدت دو المان بود.
کریس��تا ولف ،در پی بیماری ای طوالنی در سن ۸۲
سالگی در برلین درگذشت.
الیزابت تایلور
الیزاب��ت تایل��ور ،بازیگر سرش��ناس امریکایی
و برنده دو جایزه اس��کار برای بهتری��ن بازیگری در
۲۳فروردی��ن ۱۳۹۰و در س��ن ۷۹س��الگی به دلیل
ایس��ت قلبی در بیمارس��تان س��یدار س��ینای ش��هر
لس انجلس درگذشت .او در بسیاری از ماندگارترین
و مشهورترین فیلم های کالسیک سینمای امریکا که
بعدها به «دوران طالیی هالیوود» مشهور شد به ایفای
نقش پرداختg .
میدان
جنجال های یک انتقال
ایا دیوید بکام به پاری س��ن ژرمن می رود؟به
نظر می رسید انتقال دیوید بکام ،هافبک انگلیسی
لس انجلسگلکسیبهپاریسن ژرمنفرانسهکامال
ی است .قرارداد بکام با تیم فوتبال لس انجلس
جد
گلکسی در پایان این فصل رقابت های ام ال اس به
اتمام می رسد و باشگاه فرانسوی به شدت به دنبال
جذب این بازیکن 36ساله اس��ت .اما این انتقال
مخالفان بی شماری دارد که یکی از سرسخت ترین
انها لوران بالن سرمربی تیم ملی فرانسه است .بالن
در این باره می گوید« :انتقال بکام به پاری سن ژرمن
می تواند یک معامله تجاری پر س��ود باشد .از نظر
فنی ،او بیشتر به یک بازیکن در استانه بازنشستگی
شبیه است تا یک ستاره در اوج ».این اعتراض ها تنها
به ستاره های فوتبال محدود نیست و سیاستمداران
هم با توجه به ش��رایط اقتصادی حال حاضر این
انتقال را زیرسوال برده اند .اک رمیه نماینده پارلمان
از حزب «او ام پ» خواهان تشکیل کمیسیونی ویژه
در خصوص حقوق فوتبالیست ها شد و گفت« :در
زمانریاضتاقتصادیفوتبالیست هانیزبایدتالشی
مضاعف از خود نشان دهندg.
تقدیر از بازیگران سریال شوق پرواز
1
2
دی ماه یاد اور حادثه تلخ زلزله بم است
طعنه زنان مصری به هیالری کلینتون
3
4
5قالده شیر مهمانان ناخوانده خیابان های تهران
مـهتاب
مثلت شمار109
رهبر جدید کره شمالی در سوگ پدر
5
6
کریسمس خونین در نیجریه
فرهاد مجیدی در تمرینات الغرافه قطر
7
8
وبالگ نویس مصری ازاد شد
83