ماهنامه مثلث شماره 111

‫ایا ردصالحیت شده ها‬ ‫باز می گردند؟‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال سوم‪ /‬شماره صد و یازدهم ‪ 25 /‬دیماه ‪ 88/ /1390‬صفحه‪1500/‬تومان‬ ‫سرنوشت مبهم مطهری‪ ،‬عباس پور‬ ‫و کاتوزیان‬ ‫دانشجو در دانشگاه ازاد‬ ‫جنجال در جلسه هیات امنا‬ ‫سرنوشتانحالل‬ ‫گفت و گوهایی با موافقان و مخالفان‬ ‫انحالل خانه سینما‬ ‫گفت وگوی ابراهیم متقی و حسین ا هلل کرم‬ ‫از مذاکره تا تقابل‬ ‫پیرامون چالش های امنیتی و سیاسی ایران و امریکا‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫پایاننوسازیغربی‬ ‫مروری بر دولت های پس از ‪ 26‬دی ‪1357‬‬ ‫بازگشت از غرب به شرق‬ ‫در مذاکرات ایران و ترکیه چه گذشت؟‬ ‫تروریسم علیه ایران‬ ‫چهارمین دانشمند هسته ای ایران به شهادت رسید‬ ‫راه امام‬ ‫‪26 - 33‬‬ ‫سیاست‬ ‫از مذاکره تا تقابل‬ ‫جلوگیری از نفوذ اشخاص منحرف‬ ‫ش��ما بانوان هم که مشغول یک عمل اس�لامی ‪ -‬انسانی‬ ‫شدید‪ ،‬جازم باشید به اینکه چون برای خدا دارید این کار را‬ ‫ادامه می‏دهید موفق خواهید شد‪ .‬هر اندازه‏ای که می‏توانید‬ ‫کوشش کنید که اوال افرادی که انحراف دارند از این مسیر‬ ‫و انحراف دارند از جمهوری اسالمی‪ ،‬خودشان را جا نزنند‪.‬‬ ‫ان افراد اینطور نیس��ت که بیایند بگویند ما انحراف داریم‬ ‫و امدیم با ش��ما کار کنیم‪ .‬اینها از خود شما شاید بیشتر‬ ‫نمایش بدهند که نه‪ ،‬ما هم همین کار را می‏خواهیم انجام‬ ‫بدهیم‪ .‬ما هم در راه اسالم هستیم‪.‬‬ ‫باید شما اشخاصی که همکار می‏خواهید قرار بدهید برای‬ ‫خودتان‪ ،‬شناخته باشید از سابق که اینها وضعشان‪ ،‬وضع‬ ‫خانوادگی‏شان‪ ،‬مسیرشان در دانشگاه اگر بودند‪ ،‬چه طوری‬ ‫بودند؛ در سایر نقاط اگر چنانکه کار کرده‏اند‪ ،‬چه جور کار‬ ‫کرده‏اند؛ اینها را همه در نظر بگیرید و افراد را برای کمک و‬ ‫دخالت در این امر بزرگ انتخاب کنید‪ .‬و بعد راجع به طرز‬ ‫عمل شما‪ ،‬باید بنابراین بگذارید که هیچ اعتنا به انتقاداتی‬ ‫که ممکن است حتی به این اسمی که شما انتخاب کردید‬ ‫منحرفین بکنند‪ ،‬هیچ اعتنایی به این مسائل نکنید‪ .‬همان‬ ‫راهی که دارید همان راه را بروید‪.‬‬ ‫لزوم بررسی مطالب و مقاالت مطبوعات‬ ‫مقاالتی که نوش��ته می‏ش��ود از اش��خاصی که برای شما‬ ‫ ممکن است خارج از خود شما باشد ‪ -‬مقاله می‏فرستند‪،‬‬‫این مقاالت را با دقت در یک شورایی که خودتان تاسیس‬ ‫می‏کنید مطالعه کنید‪ .‬ممکن است یک وقت یک مقاله‏ای‬ ‫ابتدایش خیلی هم دلچسب باشد و برای شما خوب باشد‪،‬‬ ‫لکن در خاللش یک وقت مسائلی طرح بشود که بر خالف‬ ‫مسیر خود شماست‪ .‬مقاالت هم باید به طور دقت‪ ،‬یک نفر‬ ‫نه‪ ،‬یک شورایی باشد یک جمعیتی باشد که این مقاالت را‬ ‫درست تحت نظر بگیرد و بعد از اینکه دیدید در همین راه‬ ‫است و همین مسیر اس��ت‪ ،‬ان وقت در مجله ان مقاله را‬ ‫منعکس کنید‪ .‬همین طور راجع به عکس هایی اگر هست‪.‬‬ ‫من درست االن نمی‏توانم بگویم این را‪ .‬اگر عکس‏هایی در‬ ‫ان هست‪ ،‬اگر چیزهایی مثال درش هست‪ ،‬باز توجه کنید‬ ‫که یک وقت قالب نزنند به شما یک عکس هایی که نباید‬ ‫در مجله شما باشد و ادامه بدهید همین کار را و دامنه‏اش‬ ‫را توس��عه بدهید و اشخاصی اگر در اداره شما هستند که‬ ‫مخالف این موازین هستند‪ ،‬یا باید کنار گذاشته بشوند؛ و‬ ‫الاقل حاال شما به انها کاری نداشته باشید و مسیر خودتان‬ ‫را بروی��د و انها را دخالت ندهی��د در امر خودتان‪ .‬من دعا‬ ‫می‏کنم که خداوند شما را توفیق بدهد موفق بشوید به این‬ ‫خدمت بزرگ که ما مدت‏های طوالنی گرفتارش بودیم و در‬ ‫این کشور ما این جور افراد هستند‪ .‬توجه دارید که در زمان‬ ‫ان پدر و پس��ر خصوصا به س��ر بانوان ما چه امد‪ .‬و به سر‬ ‫ان قشر بزرگی که باید خدمت به اسالم و مسلمین بکنند‬ ‫چه طور انها ملعبه کردند و عروس��ک درست کردند‪ .‬باید‬ ‫خیلی توجه به این مسائل بکنید‪ .‬و احتراز کنید [از] امثال‬ ‫انهایی که در سابق برای انها خوش رقصی می‏کردند‪ .‬در بین‬ ‫شما یک وقت نباشند‪ .‬خداوند انشاءاهلل به شما توفیق بدهند‬ ‫و به کار خیر خودتان ادامه بدهید‪.‬‬ ‫پس از انقالب اسالمی در سال ‪ 57‬روابط ایران‬ ‫و امریکا همواره با فراز و نشیب هایی مواجه‬ ‫بوده است‪ ،‬چه در دوران جنگ و چه در تمام‬ ‫س��ال های پس از جن��گ‪ .‬حاال ام��ا با توجه‬ ‫به مس��ائل پیش امده در م��ورد تنگه هرمز‬ ‫روابط این دوکش��ور وارد فاز جدیدی ش��ده‬ ‫اس��ت‪ .‬در این خصوص میزگردی را با حضور‬ ‫دکتر حسین اهلل کرم و دکتر ابراهیم متقی در‬ ‫هفته نامه مثلث ترتیب دادیم و این مساله را به‬ ‫بحث و گفت وگو نشستیم‪.‬‬ ‫‪8 - 25‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫دانشجو در دانشگاه ازاد‬ ‫عبداهلل جاسبی دیگر رئیس دانشگاه ازاد نیست‪ .‬او که از ابتدای تاسیس این دانشگاه‬ ‫ریاس��ت ان را برعهده داشت چهارشنبه هفته گذشته پس از جلسه هیات امنای‬ ‫دانشگاه ازاد با انتخاب فرهاد دانشجو دیگر به کرسی ریاست این دانشگاه تکیه‬ ‫نخواهد کرد‪ .‬حاال فرهاد دانشجو به شورای عالی انقالب فرهنگی معرفی خواهد‬ ‫شد تا در صورت تایید نهایی این شورا او جایگزین جاسبی شود‪.‬‬ ‫‪34 - 45‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ سفر پر حاشیه‬ ‫سال‪ 2012‬برای ترک ها از ابتدا متفاوت اغاز شد؛ سفر دیپلماتیک احمد داود اوغلو‬ ‫وزیر خارجه ترکیه به تهران پس از یک دوره کوتاه سردی در روابط بیانگر همین‬ ‫موضوع است‪ .‬سفر اوغلو در رسانه های خارجی بازتاب های بسیاری داشت‪ ،‬برخی‬ ‫این س��فر را در جهت مذاکره پیرامون اختالفات اخیر میان ایران و غرب بر سر‬ ‫تنگه هرمز و تحریم ها برشمارده و برخی دیگر به هماهنگی موضع گیری ترک ها‬ ‫در رابطه با عراق و سوریه نسبت به ایران پرداخته اند‪.‬‬ ‫‪46 - 55‬‬ ‫داستان یک انحالل‬ ‫فرهنگ‬ ‫سکانس اکش��ن مجادله مدیران معاونت سینمایی علیه‬ ‫مدیریت خانه س��ینما که ب��ه دخالت ه��واداران ان نیز‬ ‫انجامیده ‪ ،‬انقدر طوالنی شده است که حاال می شود گفت‬ ‫عمال بر اخبار و احوال سایر حوزه های هنر و در سرامد‬ ‫ان جشنواره فیلم فجر سایه افکنده است؛ چنانکه شاید‬ ‫خیلی ها حاال راضی شده اند به هر طریق این مجادله پایان‬ ‫یابد‪.‬‬ ‫‪69 - 79‬‬ ‫افتاب‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫مثلث‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫دولت هایمستعجل‬ ‫فرار محمدرضا ش��اه پهل��وی راه بی بازگش��تی بود که به‬ ‫س��قوط س��لطنت ‪ 2500‬س��اله در ایران منجر ش��د‪ .‬این‬ ‫پرونده به بررسی سه نخست وزیر پایانی محمدرضا شاه‬ ‫و سیاست های انها که منجر به سقوط رژیم شد می پردازد‪.‬‬ ‫‪56 - 61‬‬ ‫اجتماعی‬ ‫دنیای حاجی و شهر پس از جنگ‬ ‫«ماش��ااهلل ‪ ،‬حزب اهلل» یکی از معروف ترین ش��عارهای دوران دفاع مقدس است که‬ ‫البتهازروحیه بخش ترینترجیع بندهایاننیزمحسوبمی شد‪.‬اینترکیباهنگین‬ ‫که تا سال ها بعد و در موقعیت های دیگر نیز همچنان از کارکرد نسبی برخوردار‬ ‫است‪ .‬مبدع این شعار «حاجی بخشی» بود که همه او را به عنوان پیر و پدر رزمندگان‬ ‫می ش��ناختند‪ .‬او اما در س��ال های بعد از جنگ تحمیلی هم حضور در صحنه های‬ ‫انقالب را رها نکرد‪.‬‬ ‫‪62 - 68‬‬ ‫ورزش‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬سعیده سادات فهری‬ ‫دبیر دیدار‪ :‬افشین خماند ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫دبیر افتاب‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫اعضای تحریریه و همکاران‪ :‬زهیر توکلی ‪ -‬ابوالقاس��م غالمی ‪ -‬ش��اهده یوس��فی ‪-‬احس��ان ابطحی ‪ -‬یاس��ین سیف االس�لام‬ ‫پروی��ن طالبی��ان ‪ -‬امی��د کرمانی ه��ا ‪ -‬فاطم��ه میرزای��ی ‪ -‬ش��یما غفاری ‪ -‬زه��را راد ‪ -‬عاطف��ه کربالئ��ی‪ -‬محمد تاجیک‬ ‫حسین غالمی ‪ -‬شادی خوشکار خیری‪ -‬حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬شاهین فتحیان ‪ -‬محمد جواد پاینده ‪ -‬سجاد محقق‬ ‫مهسا عادلی ‪ -‬داوود رضایی چراتی ‪ -‬سودابه رخش‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫فنی‪:‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬نیما ملک نیازی ‪ -‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان‪ -‬امیر طالیی‪ -‬مهدی ابراهیمی و نیوشا ملک نیازی‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬محمدحسین رحیمی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر اداری و مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬مصطفی میری‬ ‫ ‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ب��ا تش��کر از‪ :‬دکت��ر احم��د اس��ماعیل تبار ‪ -‬مهن��دس واعظی ‪ -‬دکت��ر ای��ت اهلل ابراهیم��ی ‪ -‬دکتر غالم حس��ن تقی نتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری ‪ -‬مهندس بهرامی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬هادی انباردار ‪ -‬سید عارف علوی‬ ‫مهندس امینی ‪ -‬اقای راس��تی‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬تلفن‪66818168 :‬‬ ‫توزیع‪ :‬سرزمین سبز‪ -‬تلفن‪66617787 :‬‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان افریقا‪ ،‬بعد از چهارراه اسفندیار‪ ،‬کوچه سعیدی‪ ،‬پالک ‪ ،2‬تلفن‪22038551 - 2‬‬ ‫ایا ردصالحیتشدهها‬ ‫باز میگردند؟‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال سوم‪ /‬شماره صد و یازدهم ‪ 24 /‬دیماه ‪ 88/ /1390‬صفحه‪1500/‬تومان‬ ‫سرنوشت مبهم مطهری‪ ،‬عباسپور‬ ‫و کاتوزیان‬ ‫دانشجو در دانشگاه ازاد‬ ‫جنجال در جلسه هیات امنا‬ ‫ متوسط هایمدعی‬ ‫گفتوگوهایی با موافقان و مخالفان‬ ‫انحالل خانه سینما‬ ‫گفتوگوی ابراهیم متقی و حسین اهللکرم‬ ‫از مذاکره تا تقابل‬ ‫پیرامون چالشهای امنیتی و سیاسی ایران و امریکا‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫عکس‪ :‬مهدی ابراهیمی‬ ‫نف��ت تهران‪ ،‬صبای ق��م و یکی دو فصل پیش تراکتورس��ازی تبریز؛ اینها تیم های‬ ‫متوسطی هستند که در رقابت های لیگ برتر با ارائه سبک خاصی از فوتبال تنه‬ ‫به تنه بزرگان لیگ می زنند‪ .‬تیم هایی که معموال میانگین س��نی پایینی دارند و به‬ ‫همین دلیل بازیکنان جوانشان انگیزه فراوانی برای اثبات توانایی های خود دارند‪ .‬در‬ ‫همین خصوص با عبداهلل ویسی‪ ،‬بهمن فروتن و جالل چراغپور هم صحبت شدیم‪.‬‬ ‫گفت وگوهایی که خواندن ان خالی از لطف نیست‪.‬‬ ‫سرنوشتانحالل‬ ‫پایاننوسازیغربی‬ ‫مروری بر دولتهای پس از ‪ 26‬دی ‪1357‬‬ ‫بازگشت از غرب به شرق‬ ‫در مذاکرات ایران و ترکیه چه گذشت؟‬ ‫تروریسم علیه ایران‬ ‫چهارمین دانشمند هستهای ایران به شهادت رسید‬ ‫خبرنامه‬ ‫در خبرنامه این هفته سخنان رهبر معظم انقالب در دیدار هزاران نفر از علما‪ ،‬فضال و طالب و قشرهای مختلف‬ ‫مردم قم درج شده است‪.‬گزارشی درباره ترور دانشمند ایرانی ‪ ،‬انتخاب رئیس جدید دانشگاه ازاد‪ ،‬اخرین تحوالت‬ ‫انتخاباتی‪ ،‬مرور رسانه ها در هفته گذشته و یادداشت هایی در حوزه های مختلف از بخش های گوناگون خبرنامه‬ ‫این شماره است‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫ماجرای دیدار با یکی از نامزدهای انتخابات‬ ‫تروریسم علیه ایران‬ ‫دانشجو در دانشگاه ازاد‬ ‫ظرف خالی ترک ها برای الگو شدن‬ ‫غزل‪ ،‬غزل های منزوی‪ ،‬چند مواجهه شخصی با عاشورا‬ ‫‪8‬‬ ‫رهبر معظم انقالب‪:‬‬ ‫در شرایط بدر و خیبر هستیم‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫حض��رت ای��ت اهلل خامن��ه ای با اش��اره به‬ ‫ایستادگی در برابر انحراف و حضور هوشمندانه‬ ‫مردم فرمودند‪« :‬به لطف و فضل الهی حضور مردم‬ ‫در انتخابات اینده مجلس به عنوان یکی از مظاهر‬ ‫دخال��ت مردم در سرنوش��ت کش��ور‪ ،‬حضوری‬ ‫پرشور و دشمن شکن خواهد بود‪».‬‬ ‫حض��رت ای��ت اهلل خامنه ای‪ ،‬رهب��ر معظم‬ ‫انقالب اس�لامی در دیدار هزاران نف��ر از علما‪،‬‬ ‫فضال‪ ،‬طالب و قش��رهای مختلف م��ردم قم‪ ،‬در‬ ‫سخنان مهمی حادثه نوزدهم دی قم را مبدا تاریخ‬ ‫تحوالت جدید دنیا دانس��تند و با اش��اره به نقش‬ ‫«صبر و بصیرت» در موفقیت های مستمر نظام اسالمی‪،‬‬ ‫به تبیین دو عامل مهم ناکارامدی توطئه های دشمنان و‬ ‫استمرار زنجیره های اقتدار ملت ایران یعنی ایستادگی‬ ‫قاطعانه نظام بر اصول و حضور هوش��مندانه مردم در‬ ‫صحنه پرداختن��د و تاکید کردن��د‪« :‬برخالف تصور و‬ ‫تحلیل های جبهه اس��تکبار‪ ،‬نظام جمهوری اسالمی‬ ‫امروز نه تنها در شرایط شعب ابی طالب نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫در شرایط بدر و خیبر قرار دارد و به لطف و فضل الهی‬ ‫حضور مردم در انتخابات اینده مجلس به عنوان یکی‬ ‫از مظاهر دخالت مردم در سرنوشت کشور‪ ،‬حضوری‬ ‫پرشور و دشمن ش��کن خواهد بود و همه مسئوالن و‬ ‫نامزدها نیز وظیفه دارند که با پایبندی کامل به قانون‪،‬‬ ‫زمینه یک انتخابات سالم و رقابتی را به وجود اورند‪».‬‬ ‫در این دیدار ک��ه همزمان با س��الروز قیام مردم‬ ‫قم در نوزدهم دی س��ال ‪ 1356‬برگزار شد‪ ،‬حضرت‬ ‫ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬ای��ن حرکت ماندگار م��ردم قم را‬ ‫به مثابه جرق��ه ای در فضای به ش��دت خفقان امیز و‬ ‫اختناق اور دوران رژیم ستم شاهی دانستند و افزودند‪:‬‬ ‫«این قیام س��راغاز حوادث گوناگون بعدی و سلسله‬ ‫اربعین ها در کشور شد‪ .‬حادثه نوزدهم دی قم‪ ،‬در واقع‬ ‫زمینه ساز پیروزی انقالب اس�لامی‪ ،‬ایستادگی مردم‬ ‫ایران و شکس��ته شدن ابهت پوش��الی امریکا و رژیم‬ ‫‪9‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫ صهیونیستی‪ ،‬الگو شدن ملت ایران و در نهایت شکل‬ ‫گیری بیداری اسالمی و حوادث مهم و سرنوشت ساز‬ ‫منطقه بود‪».‬‬ ‫ایش��ان «صبر و بصیرت» را دو عام��ل مهم برای‬ ‫استمرار موفقیت ها و پیروزی های ملت ها برشمردند‬ ‫و خاطرنش��ان کردن��د‪« :‬ملت ای��ران تجرب��ه بزرگ‬ ‫موفقیت های ناشی از بصیرت و صبر را در مقابل چشم‬ ‫ملت های دیگر قرار داده است‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی افزودند‪« :‬بصیرت یعنی‬ ‫گم نکردن راه و هدف و گرفتار بیراهه ها نشدن و صبر‬ ‫هم به معنای ایستادگی قاطعانه نسل های پی در پی در‬ ‫مسیر اس��ت‪ .‬هنر انقالب اس�لامی این بوده است که‬ ‫مردم در مدت بیش از ‪30‬س��ال‪ ،‬این دو عامل را حفظ‬ ‫کرده اند‪».‬‬ ‫حضرت ای��ت اهلل خامنه ای تقوی��ت بصیرت و‬ ‫صبر و استمرار موفقیت ها و زنجیره های اقتدار ملت‬ ‫ایران در مقابل زورگوی��ی و زیاده خواهی های جبهه‬ ‫کفر و استکبار را منوط به دو عامل دانستند و افزودند‪:‬‬ ‫«ایس��تادگی قاطعانه هویت جمعی نظام اس�لامی بر‬ ‫اصول و منحرف نش��دن از انه��ا و همچنین حضور‬ ‫هوش��مندانه مردم در صحن��ه‪ ،‬موجب می ش��ود که‬ ‫هیچ ی��ک از توطئه ه��ا و کیدهای دش��من تاثیرگذار‬ ‫نباشند‪».‬‬ ‫ایشان با اش��اره به تالش گسترده و متراکم جبهه‬ ‫استکبار به سردمداری امریکا و صهیونیست ها برای‬ ‫تضعیف این دو عامل‪ ،‬خاطرنشان کردند‪« :‬با وجود همه‬ ‫تالش ها‪ ،‬این دو عامل همچنان وجود دارد و به لطف‬ ‫خداوند در اینده هم خواهد بود‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی افزودند‪« :‬اگر این دو عامل‬ ‫از هم جدا می شدند‪ ،‬قطعا موفقیت های نظام اسالمی‬ ‫دچار اختالل می شد‪ ،‬زیرا اگر مسئوالن و مدیران نظام‬ ‫مصمم باش��ند اما مردم در صحنه نباشند‪ ،‬کارها پیش‬ ‫نمی رود‪ .‬همانگونه که اگر مس��ئوالن و مدیران نظام‬ ‫دچار تردید می ش��دند‪ ،‬این موضوع در فهم و درک و‬ ‫تصمیم گیری انان در مقابل لش��کر کف��ر و ضاللت‪،‬‬ ‫تاثیرگذار بود و نظام دچار اختالل می شد و به دنبال ان‬ ‫نیز مردم از صحنه خارج می شدند‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای با اشاره به توسل جبهه‬ ‫استکبار به همه ترفندها و روش ها برای ایجاد رخنه و ‬ ‫تردید در اراده مسئوالن و همچنین مایوس کردن مردم‪،‬‬ ‫تاکید کردند‪« :‬مقامات غربی بارها تکرار کرده اند هدف‬ ‫از تحریم ها و فشارها بر ضد ایران‪ ،‬خسته و از صحنه‬ ‫خارج کردن مردم و وادار کردن مسئوالن به تجدیدنظر‬ ‫در محاسبات خود اس��ت‪ ،‬اما انها اش��تباه می کنند و‬ ‫به هدف خود نخواهند رس��ید زیرا این روس��یاه های‬ ‫بد محاسبه گر‪ ،‬تصور می کنند نظام اسالمی در شرایط‬ ‫شعب ابی طالب است‪ ،‬در حالی که ملت ایران امروز در‬ ‫شرایط بدر و خیبر قرار دارد‪».‬‬ ‫ایش��ان افزودند‪« :‬در ش��رایطی که ملت ایران با‬ ‫سرافرازی به بس��یاری از مراحل پیروزی دست پیدا‬ ‫کرده است و نش��انه های پیروزی های جدید را نیز به‬ ‫چشم می بیند‪ ،‬جبهه اس��تکبار تالش دارد با ترساندن‬ ‫مردم و مس��ئوالن از تحریم ه��ا‪ ،‬در اراده انان اختالل‬ ‫ایجاد و مردم را از صحنه خارج کند در حالی که ملت‬ ‫ایران این راه پرافتخار را با بصیرت انتخاب کرده است‬ ‫و برای پیم��ودن ان مجاهدت فراوان ک��رده و خون‬ ‫عزیزترین های خود را نثار کرده است‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی حرکت مستمر ملت ایران‬ ‫در مسیر رسیدن به قله ها را متوقف ناشدنی خواندند‬ ‫و خاطرنشان کردند‪« :‬دش��من در حالی قصد دارد در‬ ‫عزم و اراده مردم و مسئوالن رخنه ایجاد کند که اقتدار‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫‪10‬‬ ‫و توانایی های امروز نظام جمهوری اس�لامی ایران با‬ ‫‪ 20‬و یا ‪ 30‬س��ال پیش قابل مقایس��ه نیست و هیمنه‬ ‫ظاهری جبهه استکبار در سال های گذشته نیز اکنون‬ ‫جای خود را به ضعف و ناتوانی روزافزون داده است‪».‬‬ ‫حض��رت ای��ت اهلل خامن��ه ای افزودن��د‪« :‬اراده‬ ‫مس��ئوالن برای حرکت در مسیر الهی‪ ،‬دین و سعادت‬ ‫دنیا و اخرت‪ ،‬مستحکم است و مردم نیز همواره پای‬ ‫ثابت این حرکت عظیم خواهند بود‪».‬‬ ‫ایش��ان انتخابات را یکی از عرصه های نمایش‬ ‫حضور مردم دانستند و خاطرنشان کردند‪« :‬از مدت ها‬ ‫قبل‪ ،‬از مرکز و قرارگاه فرماندهی جبهه کفر و استکبار‬ ‫گرفته تا پادوها و پیاده نظام این جبهه در داخل و خارج‪،‬‬ ‫تالش گسترده ای به کار گرفته شده تا حضور مردم در‬ ‫انتخابات مجلس کمرنگ باش��د اما به لطف و فضل‬ ‫اله��ی‪ ،‬حضور م��ردم در این انتخابات دشمن ش��کن‬ ‫خواهد بود‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی با تاکید بر اینکه انتخابات‬ ‫موجب نشاط جدید و دمیده شدن خون تازه در پیکره‬ ‫نظام اسالمی خواهد شد‪ ،‬افزودند‪« :‬عرصه انتخابات‬ ‫در کنار این ویژگی های برجس��ته و مهم‪ ،‬افت هایی‬ ‫هم دارد که باید مراقب بود این افت ها پیش نیایند‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای انتخابات س��ال ‪ 88‬را‬ ‫یاداور بهتری��ن و بدترین خاطره ها دانس��تند و تاکید‬ ‫کردند‪« :‬بهترین خاطره ها‪ ،‬حضور عظیم و خیره کننده‬ ‫‪40‬میلیون��ی مردم در پ��ای صندوق ه��ای رای بود و‬ ‫بدتری��ن خاطره ها مربوط به «جرزنی های» سیاس��ی‬ ‫برخی افراد ناباب‪ ،‬نادان و بعض��ا معاند‪ ،‬در انتخابات‬ ‫بود‪ ».‬ایش��ان با تاکید بر اینکه در هر انتخاباتی ممکن‬ ‫است عده ای معترض باش��ند‪ ،‬خاطرنشان کردند‪« :‬در‬ ‫چنین ش��رایطی‪ ،‬قانون‪ ،‬راه را معین کرده است اما در‬ ‫انتخابات س��ال ‪ 88‬عده ای راه قانون ش��کنی‪ ،‬تحمیل‬ ‫هزینه به کش��ور و مردم‪ ،‬شادکردن دش��من و اجرای‬ ‫برنامه های مورد نظر دش��من را برگزیدن��د‪ ،‬ولی راه‬ ‫به جایی نبردند زیرا مردم در صحن��ه بودند و تا زمانی‬ ‫که ملت در صحنه است‪ ،‬هیچ کس در کشور نمی تواند‬ ‫کارهای خالف قانون را به پیش ببرد‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی قضایای بعد از انتخابات‬ ‫س��ال ‪ 88‬را یک تجربه و درس خواندن��د و افزودند‪:‬‬ ‫«انتخاب��ات مظهر حضور م��ردم و نتیج��ه ان‪ ،‬مظهر‬ ‫خواست و رای مردم اس��ت و همه باید به ان احترام‬ ‫بگذارند‪».‬‬ ‫حضرت ای��ت اهلل خامنه ای ب��ا تاکید ب��ر لزوم‬ ‫برگزاری انتخاباتی س��الم و رقابتی خاطرنشان کردند‪:‬‬ ‫«رقابت غیر از خصومت و تهمت زنی متقابل اس��ت‪.‬‬ ‫مقامات غربی بارها تکرار‬ ‫کرده اند هدف از تحریم ها و‬ ‫فشارها بر ضد ایران‪ ،‬خسته‬ ‫و از صحنه خارج کردن مردم‬ ‫و وادار کردن مسئوالن به‬ ‫تجدیدنظر در محاسبات‬ ‫خود است‪ ،‬اما انها اشتباه‬ ‫می کنند و به هدف خود‬ ‫نخواهند رسید زیرا این‬ ‫روسیاه های بد محاسبه گر‪،‬‬ ‫تصور می کنند نظام اسالمی‬ ‫در شرایط شعب ابی طالب‬ ‫است‪ ،‬در حالی که ملت ایران‬ ‫امروز در شرایط بدر و خیبر‬ ‫قرار دارد‬ ‫رقابت به معنای اثبات خود با نفی دیگران نیست‪.‬‬ ‫رقابت‪ ،‬دادن وعده های خالف قانون‪ ،‬برای جلب‬ ‫نظر مردم نیست‪».‬‬ ‫ایشان همه مجریان و مسئوالن و نامزدها را به‬ ‫رعایت اداب و شروط انتخابات سالم فراخواندند‬ ‫و افزودن��د‪« :‬مجریان برگ��زاری انتخابات اعم از‬ ‫دولت و وزارت کشور و همچنین شورای نگهبان‬ ‫باید تمام تالش خود را برای امانتداری رای مردم‬ ‫و برگزاری انتخاباتی سالم انجام دهند و همه بدانند‬ ‫هیچ چیزی باالتر از قانون نیست‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی با یاداوری برگزاری‬ ‫بیش از ‪ 30‬انتخابات س��الم در ‪ 32‬س��ال گذشته‪،‬‬ ‫خاطرنش��ان کردند‪« :‬در انتخاب��ات مختلف‪ ،‬چه‬ ‫در زمان حی��ات ام��ام (ره) و چه بعد از ایش��ان‪،‬‬ ‫هیچ موردی که انتخابات را ناسالم کرده و یا نتیجه‬ ‫ان را تغییر داده باشد‪ ،‬وجود نداشته و همان رای و‬ ‫انتخاب مردم‪ ،‬واقع شده است‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای در ادامه س��خنان‬ ‫خود نکاتی را درخص��وص نامزدهای انتخابات‬ ‫گوشزد کردند و از همه مردم خواستند این نکات‬ ‫را به دقت دنبال کنند‪.‬‬ ‫ایشان افزودند‪« :‬نامزدها باید با قصد خدمت‬ ‫وارد عرصه انتخابات ش��وند زیرا اگر کس��انی با‬ ‫هدف قدرت طلبی و به دس��ت اوردن ثروت و یا‬ ‫انگیزه های ناسالم دیگر وارد انتخابات شوند‪ ،‬به‬ ‫مردم و کشور خدمت نخواهند کرد‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی‪ ،‬ارتب��اط نامزدها با‬ ‫مراکز ثروت و قدرت را بسیار مخرب دانستند و‬ ‫خاطرنشان کردند‪« :‬این‪ ،‬همان شیوه ای است که در‬ ‫به اصطالح دموکراسی های دنیا به ویژه در امریکا‬ ‫مرسوم است و نامزدها با حمایت مالی کمپانی ها‪،‬‬ ‫شرکت ها و افراد ثروتمند‪ ،‬وارد انتخابات می شوند‬ ‫و بعد از پیروزی در انتخابات نیز وامدار این افراد‬ ‫هستند و به جای خدمت به مردم‪ ،‬در جهت منافع‬ ‫صاحبان قدرت و ثروت‪ ،‬قانون وضع می کنند‪».‬‬ ‫حض��رت ای��ت اهلل خامن��ه ای اس��تفاده از‬ ‫بیت المال برای انتخاب��ات را یکی دیگر از نکاتی‬ ‫دانستند که مردم باید به شدت در مورد ان حساس‬ ‫باشند‪ .‬ایشان افزودند‪« :‬اس��تفاده از بیت المال در‬ ‫انتخابات اش��کال مضاعف دارد‪ ،‬ضمن انکه هر‬ ‫فردی را هم نمی توان به راحت��ی متهم به اینگونه‬ ‫مسائل کرد‪».‬‬ ‫ایش��ان مردم را ب��ه دقت و حساس��یت در‬ ‫انتخاب نامزدها فراخواندند و تاکید کردند‪« :‬برای‬ ‫تش��خیص درس��ت دو راه وجود دارد‪ :‬یا انسان‬ ‫خودش تحقیق کند و به نتیجه برسد و یا استفاده از‬ ‫نظرات افرادی که بین انسان و خدا حجت ایجاد‬ ‫می کنند‪ ».‬رهبر انقالب اس�لامی اظهار امیدواری‬ ‫کردند‪« :‬با لطف خداوند و حضور پرش��ور مردم‬ ‫و انتخاب درس��ت انان‪ ،‬مجلس��ی در شان نظام‬ ‫اسالمی تشکیل شود‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬انتخابات مجلس‬ ‫را برای ملت های اس�لامی نیز مه��م و تاثیرگذار‬ ‫خواندن��د و افزودن��د‪« :‬به همین دلیل اس��ت که‬ ‫دس��تگاههای خبیث اس��تکبار اع��م از امریکا‪،‬‬ ‫انگلیس‪ ،‬صهیونیس��تها و دیگران تالش دارند تا‬ ‫این انتخابات را مخدوش و ب��رای ملتهای دیگر‬ ‫مایوس کننده جلوه دهند‪ ».‬ایش��ان تاکید کردند‪:‬‬ ‫«ملت ایران در زمینه انتخاب��ات و انقالبی بودن‪،‬‬ ‫پیشکسوت ملتها است و قطعا نگاه ملتهای دیگر‪،‬‬ ‫به این انتخابات دوخته شده است‪g ».‬‬ ‫تیتریک‬ ‫غالمحسین محسنی اژه ای‬ ‫ماجرای دیدار با یکی از نامزدهای انتخابات‬ ‫خبرنامه‬ ‫دادستان کل کشور با اشاره به مالقات خود‬ ‫با یکی از نامزدهای ریاس��ت جمهوری سال ‪88‬‬ ‫گفته است‪« :‬من با یکی از این اقایان که مراوداتی‬ ‫داش��تیم صحبت می کردم که به من گفت فالنی‬ ‫یقین داش��ته باش که اگر هر اتفاقی بیفتد محال‬ ‫اس��ت من از چهار چیز عدول کنم؛ والیت فقیه‬ ‫و شخص ولی فقیه یعنی مقام معظم رهبری‪ ،‬اصل‬ ‫نظام و اگر روزی امر بین م��ن یا حزب من ـ که‬ ‫حزب تازه تاسیس��ی هم بود ـ و نظام دائر شود‪،‬‬ ‫مطمئنا من نظام را مقدم می دانم‪ ،‬قانون اساس��ی‬ ‫و چهارم امام و راه امام‪ .‬اگر کسی به امام اهانت‬ ‫کند یا راه او را زیر س��وال ببرد من در مقابل او‬ ‫می ایستم‪ .‬اما چه اتفاقی افتاد؟ ایا هر چهار تای‬ ‫اینها زیر پا گذاشته نشد؟»‬ ‫محس��نی اژه ای ادام��ه داد‪« :‬همی��ن نامزد‬ ‫ریاست جمهوری که در مورد ان صحبتی کردم‬ ‫زمانی قبل از عزل ش��دنم بر اس��اس احس��اس‬ ‫وظیفه به او گفتم که فالنی به عنوان خبر به شما‬ ‫اطالع می دهم کس��انی که اطراف شما امده اند‬ ‫می دانید از چه وقت به دنبال شما راه افتاده اند؟‬ ‫فکر نمی کنید که چرا انان اکنون به دنبال ش��ما‬ ‫امده اند؟ این افراد ش��ما را قبول ندارند و دنبال‬ ‫پیروزی ش��ما نیس��تند‪ ،‬انها اوض��اع را تحلیل‬ ‫می کنند و اگر به این نتیجه برس��ند ک��ه باید از‬ ‫نامزد اصلی حمایت کنند ش��ما را در روزهای‬ ‫اخر وادار به انصراف خواهن��د کرد و انها خود‬ ‫گفته اند که اگر قانع نش��ود‪ ،‬مجبورش می کنیم‬ ‫چرا که پشتیبانی انتخاباتی و هزینه های مالی او‬ ‫را ما تامین می کنیم‪».‬وزیر اطالعات سابق ادامه‬ ‫داده اس��ت‪« :‬روزی که این افراد نامه نوشتند و‬ ‫ادعاهایی را درباره انتخابات مطرح کرده بودند‪،‬‬ ‫در جلس��ه ای با حضور س��ه نفر که همه اینها به‬ ‫صورت تصویری نیز ضبط ش��ده است از انها‬ ‫س��وال کردم که اگر من با شما همکاری کنم که‬ ‫تحقیق کنید که ایا ادعاهای شما راست است یا‬ ‫نه و اگر به این نتیجه رسیدید که چنین چیزهایی‬ ‫وجود ندارد حاضرید قبول کنید و بگویید و انها‬ ‫قبول کردند‪».‬‬ ‫محسنی اژه ای خاطرنشان کرد‪« :‬در جلسه‬ ‫دوم اولین س��والی ک��ه از او پرس��یدم این بود‬ ‫که گفتم فالنی ایا از جلس��ه قبل تاکنون اتفاق‬ ‫جدیدی رخ داده که پاس��خ مثب��ت داد و گفت‬ ‫خانمی که ما گفته بودیم ان را ربوده و کشته اند‬ ‫و مخفیانه در ف�لان قطعه دف��ن کرده اند و جزء‬ ‫خانواده ش��هدا و تنها دختر بوده است‪ .‬برای ما‬ ‫روشن شد که او تنها فرزند نبوده و فرزند شهید‬ ‫هم نیست‪ .‬من از انها سوال کردم که ایا حاضرید‬ ‫همه اینها را بگویید که پاسخ داد نه‪».‬‬ ‫وی یاداور شد‪« :‬معلوم شد همه انچه گفته‬ ‫بودند دروغ بود‪ .‬ما جلس��ات دیگری هم با انها‬ ‫داشتیم ولی دیگر در سراشیبی تندی قرار گرفته‬ ‫بودند‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫‪11‬‬ ‫مرور رسانه ها‬ ‫مروری بر مطبوعات هفته گذشته‬ ‫تفحص پر سر و صدا‬ ‫یاسین سیف االسالم‬ ‫خبرنامه‬ ‫گروه های مختلف سیاسی و چهره های فعال در این‬ ‫حوزه این روزها اگرچه بیش��تر از دیگ��ر ایام درگیر‬ ‫مشغله های خود هس��تند‪ ،‬اما احتماال وقت بیشتری‬ ‫برای گذراندن ب��ا مردم��ی دارند که قرار اس��ت در‬ ‫انتخابات پیش رو به انها رای بدهن��د؛ انتخاباتی که‬ ‫با پایان ثبت نام نامزدها تقریبا اغاز شده و انقدر مهم‬ ‫تلقی می ش��ود که بتوان تالطم بازار ارز‪ ،‬فعالیت های‬ ‫جاسوسی امریکا‪ ،‬سفرها و دیدارهای مسئوالن کشور‬ ‫و‪ ...‬را معطوف به ان تحلیل و بررسی کرد‪ .‬انتخابات‬ ‫در جمهوری اسالمی ایران همواره یک اتفاق مهم و‬ ‫سرنوشت ساز بوده و تاریخ ان نشان می دهد که انچه‬ ‫در پس این تورنمنت رخ می ده��د‪ ،‬تا انجا تاثیرگذار‬ ‫اس��ت که حتی می تواند‪ ،‬فرد را در ش��رایط جدیدی‬ ‫نسبت به گذشته قرار دهد‪ .‬همچنین نشان داده است‬ ‫که می تواند در حلقه حاکمان تحول ایجاد کند و نسلی‬ ‫نو از نخبگان سیاسی را پدید اورد یا نسلی قدیمی تر‬ ‫را به کلی از ی��ک برهه زمانی حذف کن��د‪ .‬برخی از‬ ‫تحلیلگران معتقدند انتخاب��ات مجلس نهم ظرفیت‬ ‫ان را دارد که همه این اتفاقات را در خود جای دهد‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫بهداشت انتخاباتی‬ ‫«رقابت» به عنوان یک مفهوم‪ ،‬همان میزان که می تواند‬ ‫با «همکاری» تفاوت معنایی داشته باشد‪ ،‬با مفاهیمی ‬ ‫مانند «تعارض» و «تنازع» نیز متفاوت است و انچه از‬ ‫انتخابات مستفاد می شود‪ ،‬همین مفهوم رقابت است‬ ‫که محمد کاظم انبارلویی س��رمقاله خ��ودش را در‬ ‫روزنامه رس��الت به این موضوع اختص��اص داده و‬ ‫نوشته است‪« :‬شرط یک انتخابات سالم‪ ،‬جدی‪ ،‬ازاد و‬ ‫در عین حال رقابتی ان است که در درجه اول مصون‬ ‫از مداخله قدرت های خارجی باشد و مردم خود در‬ ‫مورد سرنوشت کشورش��ان تصمیم بگیرند‪ .‬بنابراین‬ ‫اولین شرط انتخابات سالم ان است که مردم نسبت به‬ ‫مداخله بیگانگان حساس باشند و انتخاب شوندگان از‬ ‫اینکه مورد حمایت اجانب قرار گیرند‪ ،‬شرمنده باشند‬ ‫و در مورد جایگاه خود در افکار عمومی از این منظر‬ ‫تجدیدنظر کنند‪ ».‬وی همچنین بر این باور است‪« :‬اگر‬ ‫کس��ی با قصد خدمت به مردم و پیش��رفت کشور و‬ ‫اجرای عدالت اقتصادی و اجتماع��ی گام بردارد‪ ،‬از‬ ‫انتخابات می تواند سکویی برای وحدت ملی و اقتدار‬ ‫نظام بس��ازد‪ .‬در این مفهوم از جمهوریت و رویکرد‬ ‫انتخاباتی‪ ،‬هر رای تیری به قلب دش��من و یک اجر‬ ‫‪12‬‬ ‫برای تحکیم ساختارهای قانونی نظام است‪».‬‬ ‫ایا این یک بحران ارزی است؟‬ ‫رش��د ناگهانی قیمت دالر در بازار ای��ران که تفاوتی‬ ‫ششصد تومانی با قیمت رس��می ان داشت‪ ،‬عمال به‬ ‫یک شوک ارزی تبدیل شد و اسباب ان را فراهم کرد تا‬ ‫موضوع به عنوان یک بح��ث امنیتی مورد توجه قرار‬ ‫گیرد‪ .‬در ای��ن میان هیچ جا مانن��د خیابان منوچهری‬ ‫تهران نمی توانست نقش پرده نمایش این ماجرا را ایفا‬ ‫کند‪ .‬روزنامه شرق در شماره ‪ 20‬دی ماه خود در این‬ ‫باره نوش��ته اس��ت‪« :‬چه��ارراه اس��تانبول و خیابان‬ ‫منوچهری دی��روز اول با خبر جم��ع اوری دالل ها و‬ ‫دست فروش ها متشنج شد و بعد سوت و کور به نظر‬ ‫می رسید‪ .‬در نبود واسطه های غیرقانونی‪ ،‬صراف ها که‬ ‫نه دالری برای فروش داشتند و نه اصوال عالقه ای به‬ ‫خرید و فروش با قیمت های دستوری‪ ،‬دست هایشان‬ ‫را زی��ر چان��ه زده بودند و نق��ش تماش��اچی را ایفا‬ ‫می کردند‪ ».‬گزارش نویس شرق ادامه داده است‪« :‬بازار‬ ‫س��یاه ارز و به خصوص دالر داغ تر از همیش��ه بود و‬ ‫انتظار هم می رود در روزهای اینده در صورت تداوم‬ ‫روند فعلی عمال معامالت رس��می به گوش��ه رینگ‬ ‫مبارزه رانده ش��وند‪ .‬ای��ن همه در حالی اس��ت که با‬ ‫جمع اوری دالل ها و واسطه ها از بازار‪ ،‬خرید و فروش‬ ‫در شهرستان ها رونق بیشتری گرفته و رشد قیمت در‬ ‫این شهر ها به خصوص در اس��تان های مرزی شتاب‬ ‫بیشتری به خود گرفته است‪».‬‬ ‫تحریم ایران و جیب شهروندان غربی‬ ‫سیس��تم ب��ازار ازاد در غ��رب باع��ث می ش��ود تا‬ ‫کوچکترین تحولی در اقتصاد جهانی‪ ،‬بالفاصله تاثیر‬ ‫خود را بر معیشت مردم نش��ان دهد و در واقع مردم با‬ ‫پولی ک��ه برای رف��ع نیازهایش��ان می پردازند‪ ،‬اولین‬ ‫کسانی هس��تند که مزه تغییر در سیاست ها و بازار را‬ ‫می چشند؛ مردمی که به گزارش روزنامه کیهان به نقل‬ ‫از پایگاه اینترنتی «پالن��ت نون ویوالنس» این روزها‬ ‫متاث��ر از گمانه زنی های تحریم نفتی ای��ران باید پول‬ ‫بیش��تری برای س��وخت بپردازن��د‪ .‬ای��ن روزنامه‬ ‫می نویسد‪« :‬جنگ اقتصادی اغاز ش��ده امریکا علیه‬ ‫ایران تحت هدایت البی صهیونیست در این کشور که‬ ‫اخرین مصداق ان فش��ار بر ص��ادرات نفت ایران از‬ ‫طری��ق تحریم بانک مرک��زی ایران اس��ت‪ ،‬به عالوه‬ ‫تحرکات اتحادیه اروپا در ای��ن جهت تحت هدایت‬ ‫زوج سارکوزی و مرکل‪ ،‬باعث افزایش بهای سوخت‬ ‫در جایگاه های سوخت کشورهای اروپایی شده و این‬ ‫تازه اغاز مش��کالت اس��ت‪ .‬اروپایی ها بای��د تاوان‬ ‫هذیان پردازی های سلطه طلبانه یهودیان صهیونیست‬ ‫و امپریالیس��ت های یانکی را با نفت بشکه ای صد و‬ ‫پانزده‪ ،‬صد و پنجاه و ش��اید دویس��ت دالر در اینده‬ ‫بپردازند‪ ».‬کیهان ادامه داده اس��ت که روزنامه «نیکی‬ ‫ش��یمبون» ژاپن نیز در این باره نوشت‪« :‬شرکت های‬ ‫نفت ژاپن اگرچه تحت فش��ار امریکا به دنبال یافتن‬ ‫منابع جدید نفت به غیر از ایران هستند اما هزینه های‬ ‫باالی تهیه نف��ت از دیگر کش��ورها می تواند اقتصاد‬ ‫ضعیف ژاپن را بعد از زلزله ماه مارس دوباره دچار‬ ‫بحران کند‪».‬‬ ‫ماجرای یک تحقیق و تفحص‬ ‫نمایندگان مجلس شورای اسالمی در حالی همچنان‬ ‫طرح سوال از رئیس جمهور را در دستور کار دارند و‬ ‫در موضوعات مختل��ف اختالفات با دولت همچنان‬ ‫ادامه دارد که موضوع جدیدی را نیز در دس��تور کار‬ ‫خود قرار داده اند که می تواند بحث بر انگیز تر از دیگر‬ ‫موضوع��ات باش��د و ان طرح تحقی��ق و تفحص از‬ ‫ش��ورای عالی امور ایرانیان خارج از کش��ور است‪.‬‬ ‫روزنامه ارمان در شماره ‪ 1813‬خود به این موضوع‬ ‫پرداخته است‪.‬‬ ‫در این گزارش با اش��اره به دستگیری محمد شریف‬ ‫ملک زاده‪ ،‬دبیر این شورا امده اس��ت‪« :‬با دستگیری‬ ‫ملک زاده بسیاری گمان کردند که فعالیت های شورا‬ ‫نیز متوقف خواهد ش��د‪ ،‬اما چنین نش��د و به فاصله‬ ‫کوتاهی رئیس جدید برای ان مقرر و فعالیت های ان‬ ‫از سر گرفته شد‪ .‬پس از این بود که مجلس وارد عمل‬ ‫شد و طرح تحقیق و تفحص تهیه گردید‪».‬‬ ‫این گ��زارش ادامه می دهد‪« :‬پ��س از مدت ها انتظار‬ ‫پیش نویس گزارش هیات تحقیق وتفحص از شورای‬ ‫عالی ایرانی��ان اماده ش��د‪ .‬اعضای تیم س��ه نفره که‬ ‫پیگیر تهیه گزارش بودند‪ ،‬تش��کیل جلس��ه داده اند و‬ ‫پیش نویس گ��زارش را اماده کرده ان��د‪ .‬این گزارش‬ ‫که نظر شورای عالی امنیت ملی را نیز باخود به همراه‬ ‫دارد‪ ،‬به هیات رئیسه مجلس خواهد رفت تا در صحن‬ ‫علنی قرائت شود‪».‬‬ ‫همه در ستاد انتخابات می مانند‬ ‫موضوع حمله نظامی امریکا به ایران اگر چه موضوع‬ ‫تازه ای در فضای رسانه ای نیست و در طول سال های‬ ‫گذشته هر از گاهی تکرار شده اس��ت‪ ،‬اما این روزها با‬ ‫جدیت بیشتری از سوی رسانه های مختلف مورد توجه‬ ‫قرار می گیرد‪ .‬در همین رابطه روزنامه جام جم اقدام به‬ ‫انتشار مقاله ای به نقل از پرس تی وی کرده است که در ان‬ ‫هفت دلیل ب��رای حمله نکردن امریکا ب��ه ایران مورد‬ ‫تحلیل قرار گرفته است‪ .‬در این مقاله که به قلم ادام لوثر‪،‬‬ ‫ی دانشکده نیروی هوایی امریکا نوشته‬ ‫عضو هیات علم ‬ ‫شده‪ ،‬امده است‪« :‬ایران همانند گرانادا‪ ،‬پاناما‪ ،‬سومالی‪ ،‬‬ ‫هائیتی‪ ،‬بوسنی‪ ،‬صربستان‪ ،‬افغانستان و عراق نیست که‬ ‫امریکا به انها حمله کرده است‪ ».‬وی می افزاید‪« :‬در همه‬ ‫این نمونه ها ارتش امریکا بر دشمنی پیروز شد که توان‬ ‫رقابت با امریکا را نداش��ت‪ .‬ارتش ایران کارامد تر و‬ ‫شو قوس های فراوان سر انجام گزارش ناظران‬ ‫پس از ک ‬ ‫اتحادیه عرب از وضعیت داخلی سوریه به این اتحادیه‬ ‫ارائه شد و نشان داد دولت سوریه همکاری موفقی را با‬ ‫ناظران اتحادیه عرب داشته است‪ .‬روزنامه سیاست روز‬ ‫در شماره ‪ 20‬دی ماه‪ ،‬طی گزارشی در این باره نوشته‬ ‫است‪« :‬به رغم تحرکات غرب‪ ،‬نشست اتحادیه عرب‬ ‫برای بررسی اولین گزارش ناظران سوریه برگزار شد‪،‬‬ ‫اما دو بیانیه صادر شد‪ .‬در یکی به حضور گروهک های‬ ‫مسلح اذعان شد و در دیگری اعالم شد سوریه بخشی‬ ‫از تعهدات خ��ود را عمل کرده است‪.‬نشس��ت کمیته‬ ‫وزارتی عربی ویژه بحران سوریه در قاهره مقر اتحادیه‬ ‫عرب در مصر برگزار شد‪ ».‬این گزارش ادامه داده است‪:‬‬ ‫«در این نشس��ت‪ ،‬اولین گزارش هیات ناظران اعزامی‬ ‫ اتحادیه عرب به س��وریه بررس��ی ش��د که وضعیت‬ ‫همکاری س��وریه با ناظ��ران برای بررس��ی وضعیت‬ ‫ش��هرهای این کش��ور را در دو هفته گذش��ته روایت‬ ‫می کرد‪ .‬در بیانیه اول‪ ،‬سرانجام به حضور گروهک های‬ ‫مسلح در س��وریه اذعان ش��د‪ ،‬اما در بیانیه دوم دولت‬ ‫سوریه تهدید شده که این فرصت‪ ،‬فرصت اخر است و‬ ‫در صورت��ی ک��ه موضع��ی روش��ن ب��رای اج��رای‬ ‫درخواست ها اتخاذ نکند‪ ،‬انگاه کمیته وزارتی موضع‬ ‫خود را اتخاذ می کند‪».‬‬ ‫رقابت در درون خانه‬ ‫اگرچه گروه��ی از افراد ب��ا صبغ��ه اصالح طلبی در‬ ‫حوزه های مختلف ثبت نام کرده اند‪ ،‬اما انچه واضح و‬ ‫خبرنامه‬ ‫دالیلی برای عقب نشینی امریکا‬ ‫گزارشی از سوریه‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫طی روزهای پس از پایان ثبت نام نامزدهای انتخابات‬ ‫مجلس شورای اسالمی‪ ،‬گمانه زنی هایی پیرامون برخی‬ ‫تغییرات در ستاد انتخابات کش��ور در فضای سیاسی‬ ‫مطرح شد که بیش��تر متوجه رئیس این ستاد بود‪ .‬این‬ ‫گمانه زنی ه��ا نگرانی هایی را هم در می��ان گروه های‬ ‫مختلف ایجاد کرد‪ .‬اما هفته گذشته روزنامه ایران به این‬ ‫نگرانی ها چنین پاسخ داد‪« :‬گروه سیاسی روابط عمومی‬ ‫وزارت کشور با صدور اطالعیه ای ضمن تاکید بر ثبات‬ ‫و استمرار مدیریت در س��تاد انتخابات کشور‪ ،‬هرگونه‬ ‫خبر و ش��ایعه دال بر تغییر رئیس این ستاد را بی پایه و‬ ‫اس��اس اعالم کرد‪ ».‬در این خبر امده است‪« :‬وزارت‬ ‫کشور با اشاره به انتشار برخی اخبار غیرمستند و جعلی‬ ‫در برخی از سایت ها و پایگاه های اطالع رسانی در این‬ ‫خصوص‪ ،‬ضمن تاکید مجدد بر بی پایه و اساس بودن‬ ‫همه این ش��ایعات‪ ،‬هرگونه تغییر در مدیریت وزارت‬ ‫کشور را تکذیب کرده اس��ت‪ .‬در اطالعیه دفتر روابط‬ ‫عمومی وزارت کش��ور همچنین از اصحاب رس��انه‬ ‫دعوت شده است پیش از انعکاس اخبار مرتبط با ستاد‬ ‫انتخابات کشور و ابعاد اجرایی نهمین دوره انتخابات‬ ‫مجلس‪ ،‬با مراجعه به پایگاه اطالع رسانی وزارت کشور‬ ‫از صحت این اخبار اطمینان حاصل کنند‪».‬‬ ‫توانمندتر است و پس از مش��اهده نزدیک به یک دهه‬ ‫جنگ در عراق درک مناسبی از تاکتیک ها و راهبردهای‬ ‫امریکا دارد‪ ».‬وی دلیل دیگ��ر خود را اینگونه توضیح‬ ‫می دهد‪« :‬توانایی های سایبری ایران مسحور کننده و در‬ ‫حال افزایش اس��ت‪ .‬موجب ارتقای حمالت سایبری‬ ‫پایدار از س��وی ایران برخالف انچه تاکنون مشاهده‬ ‫کردیم‪ ،‬می شود‪ .‬ایران شاید داده های حیاتی امریکا در‬ ‫بخش های عمومی و خصوصی را هدف قرار دهد و به‬ ‫دنبال انتقام ویرانگر‪ ،‬از کار انداختن سیستم ها و تخریب‬ ‫داده ها باشد‪».‬‬ ‫مبرهن به نظر می رسد عدم مشارکت اصالح طلبان با‬ ‫تابلوی اصلی خود و لیست های انتخاباتی شان است‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر اختالفاتی که در جریان اصولگرایی‬ ‫طی ماه های گذشته مشاهده شده خبر از یک رقابت‬ ‫درون جناحی در انتخابات پی��ش رو دارد‪ .‬هفته نامه‬ ‫‪9‬دی در گزارشی با نگاهی مثبت به شرایط حاضر‪ ،‬بر‬ ‫این باور اس��ت که رقابت در درون خانواده نظام رخ‬ ‫خواهد داد‪ .‬در این میان کسانی به جمهوری اسالمی‬ ‫وفادارند و این ویژگی همه نظام های دموکراتیک در‬ ‫جهان اس��ت‪ .‬در این گ��زارش امده اس��ت‪« :‬به طور‬ ‫خاص دو جریان در انتخابات اتی در مرکز توجهات‬ ‫قرار دارند؛ «جبهه پایداری انقالب اسالمی» و «جبهه‬ ‫متحد اصولگرایی» ‪ .‬مشترکات گفتمانی این دو جریان‬ ‫در اصول و حداقل هایی که مردم متوقع هستند؛ بسیار‬ ‫باالست؛ والیت مداری‪ ،‬عدالت طلبی و اعتقاد حقیقی‬ ‫به کارایی اس�لام‪ .‬اما اختالفاتی هم دیده می ش��ود؛‬ ‫جبهه پایداری به حضور ساکتین و همراهان فتنه در‬ ‫فرایند تصمیم جبه��ه متحد انتقاد می کن��د و متقابال‬ ‫جبهه متحد ب��ر عنصر ض��روری «وح��دت» تاکید‬ ‫می کن��د‪ ».‬گزارش نوی��س ‪ 9‬دی ادام��ه داده اس��ت‪:‬‬ ‫«اختالف «روش��ی» می��ان ای��ن دو جبهه ام��ا کامال‬ ‫«منطق مند» بهترین مجرا برای مسابقه انتخاباتی سالم‬ ‫و با برکت است‪».‬‬ ‫ازمون هویت ملی‬ ‫روزنامه خراسان نیز هفته گذشته در یادداشت خود با‬ ‫عنوان "عراق و ازمون هویت ملی"به قلم سیدمحمد‬ ‫اسالمی نوشت‪:‬تحلیلگران همان ابتدای مناقشه طارق‬ ‫الهاش��می در عراق‪ ،‬فرار او را بهترین پایان برای این‬ ‫بحران ارزیابی کردند‪ .‬اگ��ر گمانه زنی ها درباره فرار‬ ‫معاون س��نی مذهب رئی��س جمهور ک��رد عراق به‬ ‫واقعیت می پیوست‪ ،‬او اتهاماتش مبنی بر مدیریت و‬ ‫مشارکت در عملیات تروریستی را در عمل پذیرفته‬ ‫بود و شاید هیچکس نیز جسارت جانبداری از او را به‬ ‫خودش نمی داد‪ .‬اما طارق الهاشمی گزینه دیگری را‬ ‫انتخاب ک��رد‪ .‬به کردس��تان پناهنده ش��د‪ ،‬با گفت و‬ ‫گوهای اختصاصی متعدد‪ ،‬رس��انه های جهانی را با‬ ‫خود همراه ک��رد و در عی��ان و خفا س��عی کرد پای‬ ‫قدرت های منطقه ای را به مس��ائل داخلی عراق باز‬ ‫کند‪ .‬درخواس��ت برای حضور ناظران بین المللی و‬ ‫مداخله اتحادیه عرب اولین پیام های الهاشمی برای‬ ‫کس��انی بودکه باید بدون نام ب��ردن از انها مخاطب‬ ‫قرارشان می داد اما اغاز مناقشه الهاشمی تنها یک روز‬ ‫پس از خروج نظامیان امریکای��ی از عراق و طوالنی‬ ‫شدنش‪ ،‬این کش��ور را خیلی زودتر از انتظار در برابر‬ ‫چالش "هویت ملی" قرار داد‪.‬‏‪g‬‬ ‫‪13‬‬ ‫تروریسم علیه ایران‬ ‫چهارمین دانشمند هسته ای ایران به شهادت رسید‬ ‫یاسین سیف االسالم‬ ‫خبرنامه‬ ‫صبح روز ‪ 21‬دی ماه در میدان کتابی‪ ،‬ابتدای خیابان‬ ‫گل نبی بوده اس��ت که مصطفی احمدی روشن توسط‬ ‫افراد ناشناس به شهادت رسید‪ .‬او در خودروی خود با‬ ‫دو نفر همراه در حال حرکت بود که با انفجار یک بمب‬ ‫مغناطیس��ی که به بدنه خودروی او نصب شده بود‪ ،‬به‬ ‫شهادت می رس��د‪ .‬به گفته برخی ش��اهدان ترور شهید‬ ‫احمدی روشن‪ ،‬دو راکب موتورسیکلت مقابل دانشکده‬ ‫ارتباطات بمب دست سازی را به در سمت راست جلوی‬ ‫اتومبیل حامل شهید احمدی روش��ن چسبانده و بعد‬ ‫از طی مس��افتی حدود ‪ 200‬تا ‪ 300‬متر این بمب عمل‬ ‫کرده است‪ .‬شهید مهندس احمدی روشن دانش اموخته‬ ‫یازدانشگاهصنعتیشریفبودهومعاونت‬ ‫مهندسیشیم ‬ ‫بازرگانی سایت هس��ته ای نطنز را بر عهده داشته است‪.‬‬ ‫وی که فارغ التحصیل سال ‪ 1381‬است‪ ،‬در سال ‪ 80‬و در‬ ‫دوران تحصیل خود در پروژه ساخت غشاهای پلیمری‬ ‫برای جدا سازی گازها که برای اولین بار در کشور انجام‬ ‫می شد‪ ،‬همکاری داش��ته و از وی چندین مقاله ‪ ISI‬به‬ ‫زبان های انگلیس��ی و فارسی منتشر ش��ده است‪ .‬فرد‬ ‫دیگری که از همراهان ش��هید احمدی روش��ن بوده و‬ ‫پس از مجروح ش��دن در اثر انفجار بمب در بیمارستان‬ ‫به شهادت رسیده‪ ،‬رضا قش��قایی متولد ‪ 1357‬و راننده‬ ‫شهید مصطفی احمدی روش��ن بوده است‪ .‬وی پس از‬ ‫سوء قصد به بیمارستان رسالت تهران انتقال پیدا کرد‪،‬‬ ‫اما به رغم تالش پزشکان س��اعاتی پس از این اتفاق به‬ ‫شهادت رسید‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫رژیم صهیونیستی عامل ترور‬ ‫در اولین واکنش ها ب ه ترور شهید احمدی روشن‪،‬‬ ‫معاون اول در جلسه هیات دولت با اشاره به این حادثه‬ ‫اظهار داش��ت‪« :‬کس��انی که مدعی مبارزه با تروریسم‬ ‫هستند‪ ،‬دانش��مندان ایران را هدف قرار داده اند‪ ،‬اما باید‬ ‫بدانند که دانشمندان ما هر روز اس��توارتر و راسخ تر از‬ ‫گذشته در راستای ارمان های جمهوری اسالمی ایران و‬ ‫پیشرفت های علمی گام برمی دارند‪ ».‬وی تصریح کرد‪:‬‬ ‫«این حادث ه تروریستی که به وس��یله عوامل استکبار و‬ ‫قدرت های وابسته صورت گرفت منجر به شهادت یکی‬ ‫دیگر از دانشمندان و نخبگان کشور شد که شهادت وی‬ ‫را به مقام معظم رهبری‪ ،‬رئیس جمهور و همه ملت بزرگ‬ ‫ایران تسلیت عرض می کنیم‪».‬‬ ‫‪14‬‬ ‫رحیمی افزود‪« :‬این اقدا م تروریس��تی به وس��یله‬ ‫عوامل رژیم صهیونیستی و کس��انی رخ داد که مدعی‬ ‫مبارزه با تروریسم هس��تند‪ ،‬اما در حقیقت راه مبارزه با‬ ‫بشریت و جنبه های شریف انسانی را در پیش گرفته اند‬ ‫تا بدین وسیله دانشمندان را از عرصه خدمت به بشریت‬ ‫خارج کنند‪ ».‬همچنین در این خصوص‪« ،‬پاسکال وبر»‪،‬‬ ‫گزارشگر تلویزیون سوئیس در امور خاورمیانه به نقل از‬ ‫ماموران سابق موساد که با انها گفت وگو کرده‪ ،‬تاکید کرد‬ ‫که ترور استاد ایرانی کار اسرائیل بود‪ .‬وی با اشاره به اینکه‬ ‫ماموران سابق موساد این اقدام تروریستی را کار اسرائیل‬ ‫می دانند‪ ،‬در عین حال گفت که این رژیم هیچ گاه رسما‬ ‫مسئولیت این ترورها را به عهده نمی گیرد‪ .‬پاسکال وبر‬ ‫تاکید کرد‪« :‬این درحالی است که این اقدامات تروریستی‬ ‫مانع از فعالیت های هس��ته ای جمهوری اسالمی ایران‬ ‫نخواهد شد و نمی تواند ان را متوقف کند‪».‬‬ ‫نمایندگان مجلس ش��ورای اسالمی نیز در جلسه‬ ‫علنی در روز این حادثه با س��ر دادن ش��عارهای «مرگ‬ ‫بر امریکا»‪« ،‬مرگ بر اسرائیل» و «مرگ بر منافق»‪ ،‬ترور‬ ‫شهید مصطفی احمدی روشن به دست مزدوران امریکا‬ ‫و اس��رائیل را محکوم کردند‪ .‬نایب رئیس دوم مجلس‬ ‫شورای اسالمی در س��خنانی در صحن علنی مجلس‬ ‫در این باره تاکید کرد‪« :‬دش��منان نمی توانند با اقدامات‬ ‫ تروریستی مانع از حرکت رو به رشد ملت ایران و اعتالی‬ ‫نظام اسالمی شوند‪ .‬شهاب الدین صدر ادامه داد‪« :‬دشمنان‬ ‫خیال می کنند با این اقدامات می توانند جلوی حرکت‬ ‫رو به رشد‪ ،‬پیشرفت ملت ایران و اعتالی نظام اسالمی‬ ‫را بگیرند‪ ،‬ولی تجربه ‪30‬سال گذشته نشان داده که این‬ ‫ ترورهای کور ایادی امریکا و اس��رائیل هیچ تاثیری بر‬ ‫حرکت ملت ما ندارد‪».‬‬ ‫واکنش خانواده شهید احمدی روشن‬ ‫ساعاتی پس از ترور شهید احمدی روشن خانواده‬ ‫ان شهید در گفت وگوهای جداگانه با رسانه ها نسبت‬ ‫به این اتفاق غم انگیز واکنش نش��ان دادند‪ .‬مادر شهید‬ ‫احمدی روش��ن درباره خصوصیات این شهید گفت‪:‬‬ ‫«بایستی از دوستان مصطفی درخصوص ویژگی های‬ ‫او پرس وجو کرد‪ ،‬ولی به طور وی��ژه می توان گفت که‬ ‫مصطفی همیشه در خط رهبری حرکت کرده و بر این‬ ‫باور بود که بایستی وظایف خود در قبال ارمان های امام و‬ ‫انقالب را به خوبی اجرا کند‪ ».‬وی افزود‪« :‬شجاع و نترس‬ ‫بودن از ویژگی های بارز این شهید بود و اعتقاد داشت که‬ ‫باید تا اخرین قطره خون خود برای رسیدن به ارزوهایش‬ ‫فعالیت های خود را پیگیری کند‪ ».‬وی از دس��تگاه های‬ ‫امنیتی خواست سریع تر وارد عمل شوند و کسانی که این‬ ‫اقدام را انجام داده اند به سزای عمل کثیف خود برسانند‪.‬‬ ‫پدر شهید احمدی روشن نیز با اشاره به اینکه فرزندش‬ ‫کوچکترین خادم این مملکت در راه اعتال و پیشرفت‬ ‫کشور به شهادت رسیده‪،‬به خبرنگاران گفت‪« :‬مصطفی از‬ ‫فعاالن عرصه انرژی هسته ای بود و در راستای پیشرفت‬ ‫این فناوری در کشور به خصوص در تاسیسات هسته ای‬ ‫نطنز زحمات بسیاری کشیده بود‪ ،‬بنابراین امیدوارم راه‬ ‫او از سوی جوانان و دانشمندان دیگر ادامه پیدا کند‪ ».‬وی‬ ‫با اشاره به اینکه این شهید دارای خصوصیات اخالقی‬ ‫بسیار بارز و برجسته ای بود‪ ،‬خاطرنشان کرد ‪« :‬کسانی‬ ‫که اینگونه اقدامات تروریس��تی را انجام می دهند تنها‬ ‫هدفشان قطع کردن مسیر پیشرفت کشور به خصوص‬ ‫در عرصه فناوری هسته ای اس��ت‪ ،‬ولی باید بدانند که‬ ‫این گونه اقدامات انها راه به جایی نمی برد و دشمنان ما‬ ‫همیشه شکست خورده خواهند ماند‪ ».‬پدر شهید تاکید‬ ‫کرد‪« :‬جوانان انقالب اسالمی با مشخص کردن خط مشی‬ ‫خود و حرکت در مسیر والیت فقیه به طور حتم با استکبار‬ ‫جهانی مقابله خواهند کرد و اجازه هیچ گونه تخطی را به‬ ‫انها نمی دهند‪ ».‬همسر این شهید بزرگوار نیز با بیان اینکه‬ ‫همسرش به درجه رفیع شهادت رسیده و او به این مقام‬ ‫بلند افتخار می کند گفت‪« :‬همسرم با اتکا به خدا و پیروی‬ ‫از ارمان های امام و انقالب و حرکت در خط والیت فقیه‬ ‫با هدف ارتقای اسالم ‪ ،‬پیشرفت کشور و به نتیجه رسیدن‬ ‫س��ایت نطنز فعالیت های خود را دنبال می کرد‪ ».‬وی با‬ ‫اشاره به اینکه همسرش در پیش��رفت پروژه هسته ای‬ ‫نطنز نقش بسیار تاثیرگذاری داشته است‪ ،‬اذعان داشت‪ :‬‬ ‫«به طورقطعمطمئنهستمکسانیکهایناقدام تروریستی‬ ‫را انجام داده اند از س��وی دستگاه اطالعاتی ما به سزای‬ ‫عمل خود خواهند رسید‪».‬‬ ‫امریکا و درخواست نخبگان و دانشمندان ایرانی‬ ‫ترورشهیداحمدی روشندردومینسالروزشهادت‬ ‫دکتر علی محمدی‪ ،‬دانشمند دیگر کشورمان رخ داده و‬ ‫این در حالی اس��ت که چندی پیش «جک کین» فرمانده‬ ‫سابق نیروی زمینی ارتش امریکا و «رویل مارک گریچ» از‬ ‫کارشناسان موسسه «دفاع از دموکراسی» در جمع تعدادی‬ ‫ازاعضایکنگرهامریکاپیشنها دترورسردارقاسمسلیمانی‬ ‫را مطرح کرده بودند‪ .‬همچنین سندی در رسانه ها منتشر‬ ‫شده است که عبارتست از نامه سه نماینده عضو کنگره‬ ‫امریکا به اوباما که نشان می دهد «پیتر تی کینگ»‪« ،‬مایکل‬ ‫مک کول»و «پاتریک میهان» از اعضای کمیته امنیت ملی‬ ‫کنگرهامریکا‪،‬پیشنهادهای«استفادهازعملیاتمخفیعلیه‬ ‫تجهیزات‪ ،‬تاسیسات و مقام‪‎‬های ایرانی» را مطرح کرده و‬ ‫افزوده اندکهبایدازعملیاتپنهانسایبرینیزبرایتقابلبا‬ ‫رژیم ایران استفاده کرد‪.‬‬ ‫همچنین الزم به ذکر است‪ ،‬شهید احمدی روشن‬ ‫در زمینه تهیه مواد و تجهیزات برای تاسیسات هسته ای‬ ‫نطنز با ش��رکت های مرتبط با ای��ن مجموعه فعالیت‬ ‫داشته و شناس��ایی دانش��مندان ایران در این سطح و‬ ‫طراحی برای عملیات ت��رور انها‪ ،‬ی��اداور اظهارات‬ ‫دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در اعتراض به درز‬ ‫اطالعات ایران از اژانس به سرویس های جاسوسی و‬ ‫تبدیل شدن قطعنامه های شورای امنیت به لیست های‬ ‫ ترور است‪.‬‬ ‫ای��ن موضوع زمان��ی اهمیت مضاع��ف می یابد‬ ‫که بدانیم به گزارش مهر‪ ،‬بازرس��ان اژانس بین المللی‬ ‫ی چندی پی��ش از به ش��هادت رس��یدن‬ ‫ان��رژی اتم�� ‬ ‫شهید احمدی روشن با وی مالقاتی داشته اند‪g.‬‬ ‫جنجال در جلسه هیات امنای دانشگاه ازاد‬ ‫‪6‬‬ ‫دانشجو در دانشگاه ازاد‬ ‫خبرنامه‬ ‫ازادتصریحکرد‪«:‬مایلنبودمرئیسپیشنهادیدانشگاهازاد‬ ‫شومواعالمکردهبودمکهبر اساستکلیفیااجماعمایلبه‬ ‫کاندیداتوریهستماماجلسه ایبااقایهاشمیرفسنجانی‬ ‫داشتموازویخواستماگرواقعامخالفکاندیداتوریمن‬ ‫استاعالمکندتاکاندیدانشومکهویاعالمکردهمهاعضا‬ ‫می توانندکاندیداشوند‪».‬‬ ‫دانشجواظهارداشت‪«:‬درحالحاضراجماعحاصل‬ ‫نشد اما تکلیف شد که کاندیدای ریاس��ت دانشگاه ازاد‬ ‫شوم‪ .‬در این مدت رویکرد هیات های علمی دانشگاه ها‪،‬‬ ‫تشکل های دانشگاه ازاد و مسئوالن دانش��گاه ازاد و نیز‬ ‫جامعه دانشگاهی این بود که به این مسئولیت تن بدهم و‬ ‫کاندیداشومبنابرایندرمعرضرایقرارگرفتمواحساس‬ ‫مس��ئولیت کردم‪».‬اما در این میان عبداهلل جاسبی رئیس‬ ‫دانش��گاه ازاد موضعی متفاوت اتخاذ کرد‪ .‬او گفت‪« :‬در‬ ‫این جلسه دو نظریه وجود داشت‪ .‬یک نظریه این بود که‬ ‫کاندیداهای ریاست دانشگاه ازاد تک تک مصاحبه شده‬ ‫و با انها صحبت کنیم تا برنامه های خ��ود را اعالم کنند و‬ ‫سپس تصمیم گیری صورت گیرد‪».‬جاسبی اظهار داشت‪:‬‬ ‫«عده ایدیگرازاعضایهیات امنامخالفایننظریهبودند‬ ‫و اعالم می کردند که نباید با کاندیداهای ریاست دانشگاه‬ ‫ازاد مصاحبه شود و باید رای گیری انجام شود‪».‬وی افزود‪:‬‬ ‫«این اختالف نظر منجر به یک ساعت بحث در جلسه شد‬ ‫و باالخره به جمع بندی الزم نرسیدیم‪ ».‬عضو هیات امنای‬ ‫دانشگاه ازاد تصریح کرد ‪« :‬در انتها پیشنهادهای مختلفی‬ ‫ارائهشدوحتیپیشنهادشدباکاندیداهایریاستدانشگاه‬ ‫ازاد که اکنون در دفتر هیات امنا حض��ور دارند مصاحبه‬ ‫کنیم و مابقی انها در هفته جاری مصاحبه ش��وند و انگاه‬ ‫تصمیم گیری شود که باز هم این پیشنهاد مورد موافقت‬ ‫گروهی که وزیران کابینه در ان هستند و پنج نفرند‪ ،‬قرار‬ ‫نگرفت‪».‬جاسبی خاطرنشان کرد ‪« :‬به همین دلیل از سوی‬ ‫رئیس هیات امنا اعالم رای نشد و در حقیقت جلسه ابتر‬ ‫ماند‪».‬وی گفت ‪« :‬اما پنج عضو هیات امنا رای داده و اعالم‬ ‫کردند که رای ما فرهاد دانشجو اس��ت اما این رای مورد‬ ‫موافقت گروه دوم قرار نگرفت چون اعالم رای توس��ط‬ ‫رئیس هیات امنا ص��ورت نگرفته ب��ود و این رای گیری‬ ‫شکلقانونیندارد‪».‬ویتصریحکرد‪«:‬بهاین ترتیبجلسه‬ ‫بدون رسیدن به یک جمع بندی قانونی پایان یافت‪ .‬البته‬ ‫پیشنهادهاییارائهشدکهاینپیشنهادهاموردموافقتقرار‬ ‫نگرفت‪».‬جاسبیتصریحکرد‪«:‬بندهدراینجلسهپیشنهاد‬ ‫دادمبرایاینکهاینمسالهحلشود‪،‬موافقتکنیدتااستعفا‬ ‫دهم و رئیس هیات امنا سرپرس��تی انتخاب کند و طبق‬ ‫ائین نامهسهماهفرصتاستتارئیساصلیمشخصشود‬ ‫که این نظریه هم مورد موافقت ق��رار نگرفت‪ .‬در نهایت‬ ‫جلسههفتهگذشتهبدونیکجمع بندیومصوبهقانونی‬ ‫به پایان رسید‪g».‬‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫جلسه هیات امنای دانش��گاه ازاد در روزهای‬ ‫پایانی هفته گذشته بس��یار متفاوت بود با جلسات‬ ‫پیشین از ان؛ چه انکه قرار بر این بود تا پس از حدود‬ ‫‪ 30‬سال از ریاست عبداهلل جاسبی‪ ،‬رئیس جدید این‬ ‫دانشگاه انتخاب شود‪ .‬بعدازظهر چهارشنبه گذشته‬ ‫خبرگزاری هااخبارلحظهبهلحظه ایراکهازاینجلسه‬ ‫به دست می اوردند‪ ،‬منتشر می کردند تا مخاطبان خود‬ ‫را از روند انتخاب رئیس جدید بزرگ ترین دانشگاه‬ ‫غیردولتیکشورمطلعکنند‪.‬دومینجلسههیاتامنای‬ ‫جدیددانشگاهازادکهدردفترهیاتامنایایندانشگاه‬ ‫برگزارمی شد‪،‬میزبانهمانچهره هاییبودکهدرجلسه‬ ‫گذشتهنیزحضورداشتند‪.‬‬ ‫این جلس��ه با حضور تم��ام اعض��ا از جمله‬ ‫هاشمی رفس��نجانی‪ ،‬حجت االس�لام سیدحسن‬ ‫خمینی‪،‬حمیدمیرزاده‪،‬فریدونعزیزی‪،‬مرضیهوحید‬ ‫دستجردی‪ ،‬فریدون یزدی صمدی‪ ،‬حجت االسالم‬ ‫محمدیان‪ ،‬فرهاد دانشجو‪ ،‬کامران دانشجو و عبداهلل‬ ‫جاس��بی به همراه مخبر دزفولی در ساختمان هیات‬ ‫امنای دانشگاه ازاد اغاز شد‪ .‬این در حالی بود که پیش‬ ‫ازبرگزاریاینجلسه‪،‬یاسرهاشمی رفسنجانیفرزند‬ ‫نالمللدانشگاهازاد‬ ‫هاشمی رفسنجانی ‪،‬ترابیمعاونبی ‬ ‫و مهدوی معاون هماهنگ کننده دانشگاه ازاد نیز وارد‬ ‫ساختمانهیات امنایدانشگاهازادشدهبودند‪.‬‬ ‫فریدون رهنمای رودپشتی معاون پژوهشی و‬ ‫کریم زارعمعاونپارلمانیدانشگاهازادنیزدرساختمان‬ ‫هیاتامنایدانشگاهازادحضوریافتند‪.‬‬ ‫گمانه زنی ها حکای��ت از حض��ور کاندیدای‬ ‫ریاست دانشگاه ازاد داشت؛ چراکه قرار بر این بود تا او‬ ‫برنامه هایخودرابرایجانشینیجاسبیارائهدهد‪.‬اما‬ ‫اینجلسهدرشرایطیبرگزارشدکهتااتمامانهیچخبر‬ ‫مهمی بهبیروندرزنکرد‪.‬تنهاخبریکههنگامبرگزاری‬ ‫این جلسه منتش��ر ش��د روی خروجی خبرگزاری‬ ‫فارس قرار گرفت و از مخالفت هاشمی رفسنجانی با‬ ‫رای گیری برای ریاست فرهاد دانشجو بر دانشگاه ازاد‬ ‫حکایت می کرد؛ اقدامی که با مخالفت برخی اعضای‬ ‫هیات امنا روبه رو ش��د‪ .‬فارس بر اساس «شنیده ها»‬ ‫نوشت‪« :‬جمعی از اعضای هیات امنای دانشگاه ازاد‬ ‫فرهاد دانشجو را به عنوان گزینه جایگزینی جاسبی‬ ‫مطرح کردند که پس از رای گیری چهار نفر به ریاست‬ ‫وی رای مثبت دادند‪».‬پس از این رای گیری‪ ،‬ایت اهلل‬ ‫هاشمی رفسنجانی مخالفت خود را با این رای گیری‬ ‫اعالم کرده و خاطرنشان کرد‪« :‬باید سایر گزینه ها هم‬ ‫مطرحشودکهاینسخنهاشمیرفسنجانیبامخالفت‬ ‫جمعیازاعضایهیات امناروبه روشدوهمینمسائل‬ ‫منجر به متشنج شدن جو جلسه شد‪ .‬پس از این واقعه‬ ‫جمعی از اعضا با خروج از جلس��ه اعتراض خود را‬ ‫اعالمداشتندکهبامیانجیگریتعداددیگریازاعضای‬ ‫هیاتامنا‪،‬بهجلسهبازگشتند‪».‬براساسگزارشفارس‪،‬‬ ‫غالمعلی افروز یکی دیگر از گزینه های جانش��ینی‬ ‫جاسبینیزهمزمانبابرگزاریاینجلسهواردساختمان‬ ‫هیات امنای دانشگاه ازاد شد‪ .‬اما پس از انکه اعضای‬ ‫هیات امنا از جلسه خارج شدند‪ ،‬خبرهای بیشتری از‬ ‫این جلسه منتشر شد؛ جلسه ای که پس از حدود سه‬ ‫ساعتونیمپایانیافت‪.‬‬ ‫حجت االس�لام محمدیان‪ ،‬فریدون عزیزی و‬ ‫فرهاددانشجوسهعضوهیاتامنایدانشگاهازادبودندکه‬ ‫پس از این جلسه در جمع خبرنگاران حضور پیدا کردند‪.‬‬ ‫حجت االسالممحمدیاندرجمعخبرنگارانگفت‪«:‬وزیر‬ ‫علوم طبق ماموریتی که از جلسه قبل داشت گزارش روند‬ ‫معرفیکاندیداهایریاستدانشگاهازادرامطرحکردودر‬ ‫نهایت گزینه هایی که ریاست دانشگاه ازاد را قبول کرده‬ ‫بودند‪ ،‬معرفی شدند‪ ».‬وی افزود‪« :‬البته پیش از این سوابق‬ ‫علمی و اجرایی گزینه های ریاست دانش��گاه ازاد برای‬ ‫اعضایهیاتامناارسالشدهبود‪».‬‬ ‫محمدیانخاطرنشانکرد‪«:‬دراینجلسهپسازاینکه‬ ‫ی اعضا مطالعه الزم را نسبت به گزینه های ریاست‬ ‫تمام ‬ ‫دانشگاه ازاد انجام داده بودند‪ ،‬در جلسه درخواست شد که‬ ‫اعضایهیاتامناکاندیداهایمنتخبخودرامعرفیکنند‪».‬‬ ‫عضوحقوقیهیاتامنایدانشگاهازادتصریحکرد ‪ ۵« :‬نفر‬ ‫از اعضای هیات امنای دانشگاه ازاد اقای فرهاد دانشجو را‬ ‫به عنوان کاندیدایخودبرای ریاست دانشگاه ازاد انتخاب‬ ‫کردند و با توجه ب��ه اکثری��ت ارا وی رای الزم را اورده و‬ ‫انشاءاهللبهشورایعالیانقالبفرهنگیمعرفیمی شود‪».‬‬ ‫اوباتاکیدبراینکهرایدانشجوقطعیاست‪،‬تاکیدکرد‪:‬‬ ‫«شورای عالی انقالب فرهنگی در اولین فرصت تشکیل‬ ‫جلسه داده و نسبت به گزینه پیشنهادی رای گیری خواهد‬ ‫کرد‪».‬اما فرهاد دانشجو که رئیس پیشنهادی هیات امنای‬ ‫دانش��گاه ازاد به ش��ورای عالی انقالب فرهنگی است با‬ ‫سواالت بیشتری مواجه شد‪ .‬او گفت‪ 21« :‬روز قبل از این‬ ‫جلسهاعضایهیات امنایدانشگاهازادتصویبکردندکه‬ ‫مشخصات و شرح حال علمی و اجرایی کاندیداها برای‬ ‫همه اعضای هیات امنا ارسال شود‪ .‬در طول این ‪ 21‬روز‬ ‫اعضای هیات امنا بررسی های الزم را انجام دادند تا در این‬ ‫جلسه رای گیری صورت بگیرد‪ ».‬فرهاد دانشجو تصریح‬ ‫کرد‪« :‬در این جلسه قرار بود رای گیری برای تعیین ریاست‬ ‫دانشگاه ازاد انجام شود که تنها چهار نفر از اعضای هیات‬ ‫امنا موافق با رای گیری نبودند و اعالم کردند باید تک تک‬ ‫کاندیداهاحضورداشتهباشندتادرجلسهپیشوجلسه ای‬ ‫که قرار است هفته جاری برگزار شود شرح حال علمی ‬ ‫خود را بیان کنند‪».‬عضو هیات امنای دانش��گاه ازاد تاکید‬ ‫کرد‪«:‬باتوجهبهاینکهارائهبرنامهنیازبهاطالعاتداردوباید‬ ‫اطالعات تشکیالتی و سازمانی و سیاست های هیات امنا‬ ‫مشخصشودتابرنامه هابههیاتامناپیشنهادشود‪،‬بنابراین‬ ‫مانند سایر دانشگاه ها اول باید رئیس دانشگاه مشخص‬ ‫شود و ان موقع در جلسات بعدی رئیس جدید دانشگاه‬ ‫برنامهخودرابرایاجرایسیاست هایدانشگاهاعالمکند‪».‬‬ ‫دانشجوافزود‪«:‬چهارنفرازاعضایهیاتامنااصرارداشتند‬ ‫جلسهبهتاخیربیفتدتاتمامی گزینه هابرنامه هایخودرابه‬ ‫صورت حضوری مطرح کنند که اکثریت اعضا این تاخیر‬ ‫را صالح و نیاز ندانستند‪ .‬بنابراین بر اساس اعالم رئیس‬ ‫جلسهکهتوسطشورایعالیانقالبفرهنگیتعیینشده‬ ‫است اعالم شد تا رای گیری انجام شود و هر کس مایل به‬ ‫رای گیری است رای خود را اعالم کند‪».‬وی گفت‪« :‬تا پیش‬ ‫از نماز مغرب رای گیری انجام شد که نتیجه ان مشخص‬ ‫شدهوبندهرئیسپیشنهادیدانشگاهازادشدمونتیجهانبه‬ ‫شورایعالیفرهنگیارسالمی شود‪».‬دانشجواظهارداشت‪:‬‬ ‫«توصیه می کنم همه اعضای هیات امنای دانشگاه ازاد نظر‬ ‫اکثریتاعضاراکهرسممردم ساالریدینیاستقبولداشته‬ ‫باشند و در نهایت هر چه شورای عالی انقالب فرهنگی‬ ‫تصمیم بگیرد‪ ،‬همان است‪».‬عضو هیات امنای دانشگاه‬ ‫‪15‬‬ ‫علی الریجانی‬ ‫مذاکره در استانبول‬ ‫حکم اعدام برای جاسوس امریکایی‬ ‫حکم اعدام امیر میرزایی حکمتی که چندی قبل به اتهام جاسوسی برای امریکا دستگیر شده بود‪ ،‬هفته گذشته پس‬ ‫از صدور به وکیلش ابالغ شد‪ .‬امیر میرزایی حکمتی که جاسوس دستگاه های اطالعاتی امریکا بود‪ ،‬چندی قبل از‬ ‫سوی وزارت اطالعات دستگیر شد که در جریان تحقیقات به جرائم خود اعتراف کرد‪ .‬او ششم دی ماه امسال‬ ‫در شعبه ‪ 15‬دادگاه انقالب تهران محاکمه شد که قاضی صلواتی‪ ،‬رئیس دادگاه او را محارب و مفسد فی االرض‬ ‫شناخت و به اعدام محکوم کرد‪ .‬دفتر سخنگوی قوه قضائیه هم در این باره اعالم کرده است که حکم مجازات امیر‬ ‫میرزایی حکمتی پس از صدور به وکیل او ابالغ شده است‪ .‬این رای دادگاه بدوی است و در مهلت قانونی قابل‬ ‫اعتراض در دیوان عالی کشور است‪g .‬‬ ‫حبیب اهللعسگراوالدی‪:‬‬ ‫انتخابات اینده رقابت منحرف و غیرمنحرف نیست‬ ‫خبرنامه‬ ‫علی الریجانی در اخرین روز هفته گذشته راهی استانبول شد‬ ‫تا با وزیر خارجه این کشور به مذاکره بنشیند‪.‬‬ ‫رئیس مجلس پ��س از مذاکرات طوالنی مدت خ��ود با وزیر‬ ‫خارجه ترکیه در محل اقامت خود در هت��ل هیلتون این گفت وگو‬ ‫را مفید ارزیاب��ی کرد‪.‬او پس از مذاکره دو س��اعته خ��ود در جمع‬ ‫خبرنگاران اظهار داش��ت‪ :‬ایران و ترکیه رواب��ط اقتصادی خوبی با‬ ‫یکدیگر دارند و با وزیر خارجه ترکیه درباره همکاری های دوجانبه‬ ‫گفت وگو کردیم‪.‬در این دیدار درباره مسائل مهم منطقه بحث شد و‬ ‫رایزنی های مفیدی صورت گرفت‪.‬‬ ‫او در ادامه این س��فر در مصاحبه با خبرگزاری اناتولی ترکیه‬ ‫با تاکید بر اینک��ه حقوق ایران در مس��اله هس��ته های قابل معامله‬ ‫نیست‪،‬گفت‪:‬‬ ‫اشکال اصلی بر گروه ‪ ۵+۱‬این است که این گروه به مذاکرات به‬ ‫عنوان ابزار نگاه می کند در حالی که ایران معتقد است مسائل هسته ای‬ ‫از طریق مذاکرات قابل حل است‪.‬‬ ‫رئیس قوه مقننه در ادامه با اش��اره به روند مذاکرات هسته ای‬ ‫و نقش ترکیه در این ارتباط‪ ،‬بیان داش��ت‪:‬نقش ترکیه در این زمینه‬ ‫میانجی گری نبوده است‪ ،‬اشکال اصلی بر گروه ‪ ۵+۱‬این است که این‬ ‫گروه به مذاکرات به عنوان ابزار نگاه می کند در حالی که ایران معتقد‬ ‫است مسائل هسته ای از طریق مذاکرات قابل حل است؛ فکرمی کنم‬ ‫اگر ‪ ۵+۱‬نگاه دقیق تری به موضوع داشته باشد و به صورت ابزاری‬ ‫به مذاکرات نگاه نکند و مذاکرات را محملی برای حل مسائل بداند‪،‬‬ ‫ایران در این زمینه می تواند گام های قوی تر و موثرتری بردارد‪.‬‬ ‫وی تاکید کرد‪ :‬البته باید اش��اره کرد که حقوق ایران در مساله‬ ‫هسته ای قابل معامله نیست زیرا ایران در چارچوب ان پی تی فعالیت‬ ‫می کن��د و از حقوقی برخوردار اس��ت که همه کش��ورهای عضو‬ ‫ان پی تی از ان برخوردارند‪ ،‬مهم ترین مساله این است که ‪ ۵+۱‬دست‬ ‫از بهانه های واهی خود بردارند تا مذاکرات هسته ای جنبه روشنگری‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫الریجانی در ادامه به مساله تحریم ها و تهدید ها علیه ایران اشاره‬ ‫کرد و گفت‪ :‬پس از پیروزی انقالب اسالمی که منجر به فرار دیکتاتور‬ ‫وابس��ته به امریکا ش��د‪ ،‬اعمال تحریم ها علیه ایران اغاز ش��د‪ ،‬این‬ ‫تحریم ها بیش از انکه ماهیت ملموس داش��ته باش��د بیشتر نشان‬ ‫دهنده یک ژست سیاسی اس��ت؛ انها در ظاهر می گویند ما طرفدار‬ ‫دموکراسی و حقوق بشر هستیم اما زمانی که ملت ایران دیکتاتوری‬ ‫را از کشور اخراج کردند‪ ،‬با این اقدام ملت شروع به ستیز کردند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫عضو کمیته داوری و نظارت جبهه متحد اصولگرایان با بی��ان اینکه مفهوم انتخابات اینده دوگانه‬ ‫منحرف – غیر منحرف نیس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬از االن نباید ادبیات گفت وگو بین احزاب و گروها و نامزدها را‬ ‫الوده به واژگانی کنیم که شایسته رقابت ازاد‪ ،‬جدی و پرشور نیست‪».‬‬ ‫حبیب اهلل عسگراوالدی با اش��اره به اهمیت انتخابات مجلس نهم افزود‪« :‬انتخابات پیش رو اولین‬ ‫انتخابات پس از فتنه پیچیده سال ‪ 88‬است‪ .‬این انتخابات برای ملت فوق العاده مهم است‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬بیگانگان با مداخله در امور داخلی ایران رقابت های انتخابات ریاست جمهوری را به‬ ‫بیراهه سوق دادند‪ ،‬انها امنیت ملی کشور را هدف قرار دادند و متاسفانه عده ای هم فریب انان را خوردند‬ ‫و حاضر نشدند از همگرایی با دشمن پرهیز کنند‪».‬‬ ‫ای��ن چه��ره ش��اخص در جری��ان اصولگرا اظه��ار داش��ت‪« :‬م��ا نباید اج��ازه دهیم دش��منان‬ ‫ادبی��ات رقاب��ت را به گون��ه ای مدیری��ت کنن��د ک��ه مناف��ع مل��ی و مصال��ح کش��ور به فراموش��ی‬ ‫سپرده شود‪».‬‬ ‫دبیر کل جبه��ه پیروان خط ام��ام و رهب��ری همچنین در‬ ‫خصوص بررس��ی صالحیت داوطلبان انتخابات مجلس در‬ ‫شورای نگهبان گفت‪« :‬کس��انی که مورد تایید این شورا قرار‬ ‫می گیرند همگی صالح هستند و مردم از میان صالحان‪ ،‬اصلح‬ ‫را بر می گزینند‪ .‬بنابراین باید به انتخاب مردم احترام بگذاریم و‬ ‫هرکس را که انتخاب کردند به طور طبیعی نماینده ملت است و لو‬ ‫اینکه ما به وی رای نداده باشیم‪».‬‬ ‫عضو ش��ورای مرکزی حزب موتلفه اسالمی خاطرنشان‬ ‫کرد‪« :‬فرد منتخب براساس سوگندی که می خورد باید پاسدار‬ ‫اسالم‪ ،‬نظام و قانون اساسی باشد و برای مملکت کار مفید‬ ‫و سازنده کند‪».‬‬ ‫عضو ش��ورای مرکزی جبهه متحد اصولگرایان در‬ ‫پاس��خ به این س��وال که چگونه می توان مهره های سفید‬ ‫برخی از جریان ها را شناخت و به مردم معرفی کرد؟ گفت‪:‬‬ ‫«مهم امدن مردم پای صندوق های رای و اس��تفاده از حق‬ ‫انتخاب خود است‪ .‬البته ما از حاال نمی توانیم و نباید به برخی‬ ‫نامزدها نس��بت هایی بدهیم چرا که اخالقا مذموم اس��ت‪،‬‬ ‫همانطور که حق داریم کس��ی را انتخاب کنیم به دیگران هم‬ ‫باید همین قدر حق انتخاب بدهیم‪g ».‬‬ ‫سردار وحیدی‪:‬‬ ‫ایران‪ ،‬مهمترین عامل تامین امنیت تنگه هرمز‬ ‫وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح می گوید‪« :‬جمهوری اسالمی ایران مهم ترین عامل تامین امنیت تنگه هرمز است‪».‬‬ ‫سردار وحیدی درباره احتمال بستن تنگه هرمز از سوی ایران افزوده است‪« :‬ما نگفتیم تنگه هرمز را می بندیم‪ ،‬بلکه‬ ‫مساله این است که اگر کسی بخواهد امنیت خلیج فارس را به خطر بیندازد برای همه به خطر می افتد‪».‬او همچنین‬ ‫در پاسخ به سوالی درباره موضع ایران در پی ازادسازی ‪ 13‬صیاد ایرانی به دست نیروهای امریکایی از دست دزدان‬ ‫دریایی سومالی گفته است‪ « :‬وزارت امور خارجه موضع ایران را اعالم کرده است‪ ».‬وحیدی درعین حال افزوده است‪ :‬‬ ‫«ما کار خوب را رد نمی کنیم‪ ،‬اما این مساله هیچ دلیلی بر مشروعیت حضور انان در منطقه ندارد‪g ».‬‬ ‫‪16‬‬ ‫بشار اسد‪:‬‬ ‫به تروریست ها با مشت اهنین‬ ‫پاسخ می دهیم‬ ‫بشار اسد هفته گذش��ته در چهارمین سخنرانی‬ ‫خ��ود پ��س از اغ��از بح��ران این کش��ور ب��ه بیان‬ ‫دیدگاه هایش درباره ماموریت هیات ناظران اتحادیه‬ ‫عرب‪ ،‬نحوه تعامل کش��ورهای عربی و غیرعربی با‬ ‫تحوالت سوریه و برنامه اصالحات پرداخت‪.‬‬ ‫او گفت‪« :‬بعد از ‪ 10‬ماه از حوادث تاسف باری‬ ‫که هموطن��ان ما را هدف قرار داده‪ ،‬با ش��ما س��خن‬ ‫می گویم‪ ،‬ش��رایط کنونی برای ما به مثابه یک امتحان‬ ‫بزرگ است و ما با مشارکت هم می توانیم از ان خارج‬ ‫شویم‪.‬‬ ‫ح��وادث اخیر س��وریه قلب م��ن و قلب ملت‬ ‫س��وریه را به س��ختی ازرده و ما را به گریه انداخته‬ ‫محمود احمدی نژاد‬ ‫سفر به امریکای التین‬ ‫اسداهلل بادامچیان‪ :‬اصالح طلبان شانس ندارند‬ ‫دستگیری مجریان طرح اخالل در انتخابات‬ ‫وزیر اطالعات از دستگیری افرادی خبر داده است که به دنبال اجرای طرح ها و برنامه های امریکا‬ ‫در روند انتخابات مجلس نهم از طریق ش��بکه های مجازی و اجتماعی بودند‪.‬حی��در مصلحی در این‬ ‫مورد گفته اس��ت‪« :‬برنامه ما براساس کامل ش��دن اطالعات در خصوص فعالیت های این مجموعه‬ ‫و شناسایی نوع ارتباطات افراد و سپس دس��تگیری انها بود‪ .‬هدف این افراد‬ ‫اجرای طرح ها و برنامه های امریکا در انتخابات نهمین دوره مجلس شورای‬ ‫اسالمی بوده اس��ت‪ ».‬وزیر اطالعات اضافه کرده است‪« :‬افراد دستگیر شده‬ ‫از طریق فضای مجازی با خارج از کش��ور ارتباطاتی داشتند که بعد از کامل‬ ‫ش��دن اطالعات درخصوص اقدامات انها‪ ،‬اقدام به دس��تگیری کردیم‪.‬‬ ‫افراد دستگیر شده مجموعه قدرتمند و مهمی نبودند که بتوانند کاری‬ ‫انجام دهند‪».‬مصلحی در عین حال با تاکید بر اینکه بر همه اقدامات و‬ ‫حرکت هایی که از سوی این مجموعه در خصوص انتخابات انجام‬ ‫می شود‪ ،‬اشراف کامل داریم‪ ،‬مستندات به دست امده از این افراد‬ ‫را قابل توجه دانسته و گفته است ‪« :‬انها در حال اجرای برنامه هایی‬ ‫برای انتخابات بودند‪g ».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫است‪ ،‬اما همگان می دانند که توطئه های خارجی در‬ ‫این حوادث نقش به سزایی داشته و بر کسی پوشیده‬ ‫نیس��ت که برخی طرف های خارجی با ریختن خون‬ ‫ملت سوریه قصد دارند‪ ،‬منافع خود را محقق سازند‪».‬‬ ‫رئیس جمهوری س��وریه اظهارداش��ته اس��ت‪:‬‬ ‫«قانون اساسی اصالح شده در ماه مارس به همه پرسی‬ ‫گذاشته می شود و انتخابات پارلمانی دو ماه پس از ان‬ ‫برگزار می شود‪».‬‬ ‫وی درب��اره مخالفان نظام حاکم س��وریه اظهار‬ ‫کرد‪« :‬همه می توانند خود را مخالف بدانند اما مخالف‬ ‫باید طرفدار داش��ته باش��د‪ .‬در واقع مخالف از طریق‬ ‫انتخابات ایجاد می ش��ود‪ .‬ما هم اکنون پیش از مرحله‬ ‫انتخابات ق��رار داریم و نمی توانیم ب��ه صورت دقیق‬ ‫بگوییم‪ ،‬مخالفان چه کس��انی هستند‪ .‬در واقع کسانی‬ ‫که از قانون اساسی س��رپیچی می کنند یا می خواهند‬ ‫به صورت مخفیانه با ما مذاکره کنند و از کش��ورهای‬ ‫خارجی دس��تور می گیرند‪ ،‬مخالف نیس��تند چرا که‬ ‫وزیر اطالعات‪:‬‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫محم��ود احم��دی ن��ژاد رییس جمه��وری ‪ ،‬هفته گذش��ته‬ ‫س��فر دوره ای به کش��ورهای حوزه امریکای التین را اغاز کرد ‪.‬‬ ‫سفری که البته با واکنش گس��ترده مقامات امریکایی مواجه شد‪.‬‬ ‫احمدی نژاد در این سفر به دیدار چاوز رییس جمهور ونزوئال رفت‬ ‫و با او در مورد مسایل مهم بین المللی و حوزه انرژی به مذاکره و‬ ‫رایزنی پرداخت ‪.‬او البته در ادامه س��فر دوره ای اش به نیکاراگوئه‬ ‫رفت و با دانیل اورت��گا رییس جمهور این کش��ور مالقات کرد‪.‬‬ ‫احمدی نژاد در دی��دار با اورتگا به او گفت‪:‬تجربه نش��ان داده که‬ ‫قدرت های سلطه گر در هر مقطعی که با شکست مواجه شده اند‬ ‫بالفاصله نقاب خ��ود را عوض کرده و با چه��ره جدیدی مجددا ً‬ ‫اهداف امپریالیس��تی خود را پیگیری کردن��د‪ ،‬همچنانکه از دوره‬ ‫برده داری به استعمارگری و در حال حاضر نیز با نقاب طرفداری از‬ ‫ازادی و حقوق بشر به صحنه امده اند‪.‬وی افزود‪ :‬امروز امپریالیسم‬ ‫به دنبال نجات رژیم صهیونیستی و اقتصاد در حال فروپاشی خود‬ ‫است و در تمامی تکاپو و هیاهوهایی که به راه انداخته‪ ،‬این اهداف‬ ‫را پیگیری می کند‪.‬ریی��س جمهور نیکاراگوئه ه��م در این دیدار‬ ‫تحرکات اخیر امریکا و برخی قدرت های غربی را نش��ان دهنده‬ ‫عصبانیت انها از تالش ملت ها برای اس��تقالل و ازادی دانست و‬ ‫گفت‪ :‬در شرایط کنونی وحدت و انسجام هر چه بیشتر ملت ها از‬ ‫جمله ایران و نیکاراگوئه در مقابله با نظام سرمایه داری که در حال‬ ‫حاضر در شرایط بحران به س��ر می برد می تواند در تحقق اهداف‬ ‫ملت ها موثر باش��د‪.‬احمدی نژاد در ادامه سفر خود به کوبا رفت‪.‬‬ ‫او در دیدار با فیدل کاس��ترو رهبر انقالب لیبی مهمترین مس��ایل‬ ‫بین المللی و منطقه ای بویژه موض��وع تبعات نظام ناعادالنه حاکم‬ ‫بر جهان‪ ،‬ضرورت خلع سالح هسته ای‪ ،‬تقویت روابط ملت های‬ ‫انقالبی‪ ،‬تالش برای برپایی صلح و امنیت در جهان و مقابله با انتشار‬ ‫گازهای گلخانه ای را مورد بحث و تبادل نظر قرار داد‪.‬احمدی نژاد‬ ‫در دیدار با کاس��ترو گفت‪ :‬امروز به فضل الهی ملت ها بیدار شده‬ ‫و از حق حاکمیت و تعیین سرنوش��ت خود دفاع می کنند و دیگر‬ ‫اجازه نخواهند داد اقلیتی زورگو و زیاده خواه اراده خود را بر انها‬ ‫تحمیل کنند‪.‬رییس جمهور در ادامه بر افزایش روزافزون مناسبات‬ ‫تهران – هاوانا تاکید کرد و گفت‪ :‬روابط گسترده و نزدیک دو کشور‬ ‫در عرصه های مختلف سیاسی‪ ،‬اقتصادی و فرهنگی به نفع دو ملت‬ ‫و تمامی ملت های دوستدار عدالت و ازادی است‪.‬‬ ‫فیدل کاس��ترو رهبر انقالبی کوبا نیز در ای��ن دیدار مقاومت‬ ‫ملت ایران در مقابل امپریالیس��م و قدرت های زورگو را ستودنی‬ ‫و درس اموز توصیف ک��رد و گفت‪ :‬جمهوری اس�لامی ایران با‬ ‫ایستادگی و مقاومت در برابر مس��تکبران‪ ،‬جایگاه برجسته ای در‬ ‫مناس��بات جهانی و در بین ملت ها پیدا کرده اس��ت و این جایگاه‬ ‫ارزشمند می تواند کانون امید ملت های جهان باشد‪g .‬‬ ‫اسداهلل بادامچیان درباره حضور اصالح طلبان در مجلس اینده می گوید‪« :‬برخی از افراد این طیف در‬ ‫شهرستان ها انتخاب خواهند شد‪ ،‬ولی به طور کلی اصالح طلبان نمی توانند حائز ارای زیادی شوند‪ ،‬چون‬ ‫درعین حال که حرفی برای گفتن ندارند‪ ،‬چهره های موثری نیز برای امید مردم ندارند‪ ».‬به گفته وی‪ ،‬تجربه‬ ‫دولت اصالحات و مجلس ششم تجربه تلخی بود که مردم هنوز ان را در ذهن خود دارند‪ ،‬همچنین بسیاری‬ ‫از افراد اصالح طلب در جریان فتنه پرونده دارند‪.‬‬ ‫وی بر این اساس با این نتیجه گیری که اصالح طلبان نمی توانند رای مردم را به خود جلب کنند‪ ،‬گفته‬ ‫است‪« :‬در میان اصالح طلبان برخی چهره های جدید و شناخته نشده نیز وجود دارد‪ ».‬بادامچیان خاطرنشان‬ ‫کرده است‪« :‬همه این عوامل باعث شده اصالح طلبان با نام جبهه مردم ساالری در عرصه حضور یابند‪ ،‬این‬ ‫درحالی است که این جبهه نیز صرفا بخشی از اصالح طلبان است؛ بنابراین جمعی که دچار این همه تشتت‬ ‫و بی برنا مگی باشد‪ ،‬خیلی شانس موفقیت برای جلب ارای مردم ندارد‪ ».‬نایب رئیس کمیسیون شوراها‪،‬‬ ‫درخصوص میزان تاثیر حضور مستقل جبهه پایداری از اصولگرایان در جلب ارا نیز اظهار داشت‪« :‬ارائه یا‬ ‫عدم ارائه فهرست جداگانه جبهه پایداری‪ ،‬تاثیر چندانی در جلب ارا ندارد‪g ».‬‬ ‫با حکم فرمانده کل سپاه؛‬ ‫سردار ربانی معاون عملیات سپاه شد‬ ‫با حکم فرمانده کل سپاه‪ ،‬سردار سرتیپ پاسدار مهدی ربانی معاون عملیات سپاه شد‪ .‬مراسم تودیع و معارفه‬ ‫معاون عملیات سپاه با حضور جمعی از فرماندهان و مسئوالن سپاه برگزار شد‪.‬طی این مراسم با تقدیر از زحمات‬ ‫سردار سرتیپ پاسدار محسن کاظمینی‪ ،‬معاون پیشین عملیات سپاه‪ ،‬سردار سرتیپ پاسدار مهدی ربانی به سمت‬ ‫معاون جدید عملیات سپاه منصوب شد‪ .‬مدتی پیش سردار کاظمینی به عنوان فرمانده سپاه محمد رسول اهلل(ص)‬ ‫تهران بزرگ منصوب شد‪g.‬‬ ‫مخالف باید ملی گرا باشد و به مردم خودش خیانت‬ ‫نکند‪».‬‬ ‫اسد افزود‪« :‬ما از همین االن اماده تشکیل دولت‬ ‫جدید هستیم و طی مدت کوتاهی مساله تشکیل این‬ ‫دولت را اغاز می کنیم‪ .‬دولت اینده نباید دولت سیاسی‬ ‫باشد‪ ،‬بلکه باید دولتی گسترده باشد که افراد سیاسی و‬ ‫تکنوکرات در ان حضور داشته باشند‪».‬‬ ‫وی در مورد مذاکرات با مخالفان اظهار کرد‪« :‬ما‬ ‫از اواخر ماه ژوئیه سال گذشته گفت وگوهای خود را‬ ‫با مخالفان شروع کردیم‪ .‬در مرحله اول گفت وگوها‪،‬‬ ‫گروه های مخالف زیادی در ان ش��رکت نکردند اما‬ ‫در مرحله دوم شاهد مش��ارکت گروه های زیادی در‬ ‫گفت وگوها بودیم‪».‬‬ ‫بشار اسد افزود‪« :‬اولویت اصلی ما بازگرداندن‬ ‫امنیت به کش��ور است که این مس��اله تنها با برخورد‬ ‫شدید با تروریست های قاتل براورده می شود‪ .‬ما باید‬ ‫با مشتی اهنین با انها برخورد کنیم‪g ».‬‬ ‫‪17‬‬ ‫چهره ها‬ ‫ایت اهلل املی الریجانی‬ ‫س‬ ‫جزئیات جدید پرونده اختال ‬ ‫رئیس قوه قضائیه از ارسال پرونده متهمان اصلی فساد مالی اخیر در هفته اینده به‬ ‫دادگاه خبر داده و گفته است‪« :‬تالش های قوه قضائیه به مرحله ای رسیده که تحقیقات‬ ‫مقدماتی بخش عمده پرونده فساد مالی به اتمام رسیده و‬ ‫کیفرخواست تعدادی از متهمان هفته اینده به دادگاه‬ ‫خواهد رفت و دادگاه متهمان اصلی برگزار خواهد‬ ‫شد‪ ».‬ایت اهلل املی الریجانی در جلسه مسئوالن‬ ‫عالی قضایی با اعالم این خبر افزود‪« :‬امیدواریم‬ ‫در اسرع وقت و با رعایت تمام موازین شرعی‬ ‫و قانونی احکام متهمان این پرونده صادر شود‪».‬‬ ‫رئیس قوه قضائیه با طرح این مساله که «دست‬ ‫داشتن مخالفان نظام جمهوری اسالمی در ایجاد‬ ‫تالطم در نظام اقتصادی احتمال معقولی است»‬ ‫ی است که‬ ‫گفت‪« :‬اخالل در نظام اقتصادی کشور جرم ‬ ‫ضرورت برخورد قاطع تری را می طلبد و ما اجازه‬ ‫نمی دهیم عده ای برای ایجاد ناامیدی در مردم به‬ ‫ایجاد تالطم و بی ثباتی در نظام اقتصادی کشور‬ ‫بپردازند‪g ».‬‬ ‫محمودبهمنی‬ ‫میان ماندن و رفتن‬ ‫خبرنامه‬ ‫در اولی��ن روز هفته گذش��ته برخی رس��انه ها از‬ ‫خداحافطی محمود بهمنی رییس کل بانک مرکزی خبر‬ ‫دادند‪ .‬خبری که در بازار ملتهب ارز و طال به س��رعت با‬ ‫بازتابهایمتفاوتیروبروشد‪.‬اگرچهاینخبربالفاصله‬ ‫با تکذیب بانک مرکزی مواجه شد اما عدم حضور بهمنی‬ ‫در جلسه غیر علنی مجلس بازار ش��ایعات را داغ کرد‪.‬ما‬ ‫جرا تا انجا پیش رفت که برخی رسانه ها حتی از درباره‬ ‫جانشیناحتمالیاونیزبهگمانهزنیپرداختند‪.‬حمیدبقایی‬ ‫(معاوناجراییرئیس جمهور)ومحمدرضافرزین(معاون‬ ‫اقتصادی وزارت امور اقتصاد) افرادی بودند که از انها به‬ ‫عنوان جانشینان احتمالی بهمنی نام برده شد‪.‬در این میان‬ ‫و در تحولی تازه یکی از خبرگ��زاری ها روایت جدیدی‬ ‫از این ماجرا را مطرح کرد‪ .‬این رس��انه به نقل از یک منبع‬ ‫اگاه نوشت ‪ :‬بهمنی رئیس کل بانک مرکزی ادامه فعالیت‬ ‫علی اصغرسلطانیه‬ ‫واکنش به جو سازی ها درباره فردو‬ ‫سفیر و نماینده دائم ایران نزد اژانس بین المللی انرژی اتمی در واکنش‬ ‫به جوسازی های رسانه ای بعد از اعالم خبر اغاز غنی سازی در سایت‬ ‫فردو گفته است‪« :‬هدف از غنی سازی در سایت فردو تامین رادیو داروهای‬ ‫بیمارستان هاست‪ ».‬علی اصغر سلطانیه تصریح کرده است‪« :‬تمامی فعالیت های‬ ‫هسته ای ایران از جمله غنی سازی در نطنز‬ ‫و فردو زیر نظر اژانس بین المللی انرژی‬ ‫اتمی‪ ،‬بازرسان و دوربین های ‪ 24‬ساعته‬ ‫انجام می شود‪ ،‬طبق اعالم قبلی به اژانس‬ ‫که در گزارش مدیرکل نیز منعکس شده‬ ‫غنی سازی ‪ 20‬درصد برای تولید سوخت‬ ‫مورد نیاز راکتور تهران است که این راکتور‬ ‫رادیو داروها برای بیمارستان ها تولید‬ ‫می کند‪.‬سلطانیه در رابطه با جنجال‬ ‫اخیر رسانه ای بعد از اعالم خبر‬ ‫غنی سازی در سایت فردو‬ ‫گفت‪« :‬جنجال رسانه ای بعضا‬ ‫با انگیزه سیاسی است‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫خود را در این بانک به همکاری دس��تگاه های مرتبط و‬ ‫ازادی عمل در تعیین سیاست های بانک مرکزی مشروط‬ ‫کرده است‪ .‬به گفته این منبع اگاه ادامه مدیریت بازار پول‬ ‫و شبکه بانکی کشور با شرایط ایجاد شده و با وجود نوع‬ ‫نگرش دستگاه های تاثیرگذار در سیاست های پولی برای‬ ‫رئیسکلبانکمرکزیبسیارمشکلاست‪.‬رئیسکلبانک‬ ‫مرکزیپسازبرگزاریمجمعاخیراینبانکضمنگالیه‬ ‫ازشرایطحاکمدرنظامتصمیم گیریدرموردسیاست های‬ ‫پولی ادامه کار در بانک مرکزی را تنها مشروط به همکاری‬ ‫دستگاه های مرتبط و ازادی عمل در تعیین سیاست های‬ ‫بانک مرکزی کرده است‪ .‬این مقام اگاه تصریح کرده بود‪:‬‬ ‫محمودبهمنیمدیریتبازارارز‪،‬طالوشبکهبانکیکشور‬ ‫را به برخورداری از ازادی عمل در اتخاذ سیاس��ت های‬ ‫کارشناسی شده و همکاری دستگاه ها و نهادهای مرتبط با‬ ‫بانک مرکزی دانسته و تاکید کرده است در صورت اصرار‬ ‫برخیدستگاه هابرادامهسیاست هایفعلیادامههمکاری‬ ‫به عنوان رئیس کل بانک مرکزی بسیار مشکل است‪.‬اما‬ ‫با حکم صالحی؛‬ ‫اهنی سفیر جدید ایران در فرانسه‬ ‫به پیشنهاد وزیر امور خارجه و موافقت رئیس جمهور‪ ،‬علی‬ ‫اهنی به سمت سفیر جدید کشورمان در فرانسه منصوب شد‪.‬‬ ‫اهنی‪ ،‬مسئول بخش اقتصادی واحد طرح و برنامه وزارت‬ ‫امورخارجه‪ ،‬رئیس اداره سیاسی قاره امریکا‪ ،‬مدیر کل سیاسی‬ ‫اسیا و اقیانوسیه‪ ،‬مدیر کل سیاسی اروپا و امریکا‪ ،‬سفیر جمهوری‬ ‫اسالمی ایران در فرانسه (‪ ۱۳۶۷‬تا ‪ ،)۱۳۷۲‬مدیر کل اروپای غربی‬ ‫وزارت امور خارجه‪ ،‬سفیر جمهوری اسالمی ایران در ایتالیا و‬ ‫مالت (‪ ۱۳۷۷‬تا ‪ ،)۱۳۷۹‬معاون اروپا و امریکای وزارت‬ ‫امورخارجه بوده است‪.‬وی در مهر ‪ ۱۳۷۸‬به تهران‬ ‫بازگشت و مدت ماموریت وی به عنوان سفیر ایران‬ ‫در فرانسه خاتمه یافت‪ .‬سید مهدی میرابوطالبی‬ ‫جایگزین وی شد‪ .‬گفتنی است انتخاب اهنی به‬ ‫عنوان سفیر ایران در فرانسه در حالی صورت گرفته‬ ‫است که اخیرا سفیر فرانسه نیز پس از ماجراهای‬ ‫سفارت انگلیس به تهران‬ ‫بازگشته است‪g .‬‬ ‫‪18‬‬ ‫سرانجامهفتهگذشتهمهمترینتصمیماقتصادیسالیعنی‬ ‫افزایش نرخ سود سپرده های بانکی توسط شورای پول و‬ ‫اعتباربهپیشنهادرییسکلبانکمرکزیدرغیاباعضای‬ ‫اصلی شورا گرفته ش��د و نرخ سود سپرده های بانکی به‬ ‫‪ 21‬درصد افزایش یافت‪.‬حاال باید دید با بازگشت رییس‬ ‫جمهورازسفرایابهمنیهمچنان رییسمیماندیانه‪.‬‬ ‫حسنروحانی‬ ‫انتقاد از ترکیه‬ ‫حسن روحانی از سیاست های ترکیه در زمینه سپر دفاع موشکی انتقاد‬ ‫کرده است‪ .‬سفی ر ترکیه که هفته گذشته با حسن روحانی دیدار کرده بود در‬ ‫پاسخ به سوالی پیرامون استقرار سامانه ضدموشکی ناتو در خاک ترکیه‪ ،‬گفته‬ ‫بود که این رادارها تهدید علیه هیچ کشوری نبوده و اگرچه انها توسط ناتو‬ ‫مستقر شده اند‪ ،‬اما تحت نظر و ادار ه ترکیه بوده و ما از قبل اعالم کرده ایم که‬ ‫این رادارها علیه هیچ کشور همسایه استفاده نخواهند شد‪ .‬در‬ ‫مقابل اما حسن روحانی ضمن گالیه از سفیر ترکیه در این‬ ‫مورد گفت که به رغم گفته شما وزیر امور خارجه امریکا‬ ‫اعالم کرده است که هدف اصلی این رادارها ایران است‪.‬‬ ‫بنابراین ما از دولت و رهبران ترکیه که از دوستان خوب‬ ‫ما هستند انتظار نداشتیم که زیر بار این امر می رفتند‪.‬‬ ‫او با انتقاد شدید از امریکا در استقرار این رادارها‪،‬‬ ‫از دولت ترکیه خواست تا شرایطی فراهم کند که‬ ‫این سیستم از ان کشور برچیده شده و شرایط‬ ‫اعتماد کامل و روابط گسترده همه جانبه مانند‬ ‫گذشته برقرار و ادامه یابد‪g.‬‬ ‫عکس‬ ‫تصاویری از جلسه هیات امنای دانشگاه ازاد‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫دیدار احمدی نژاد‬ ‫با چاوز‬ ‫در حاشیه‬ ‫جلسه علنی‬ ‫مجلس‬ ‫‪19‬‬ ‫ایا ردصالحیت شده ها باز می گردند؟‬ ‫سرنوشت مبهم مطهری‪ ،‬عباس پور و کاتوزیان‬ ‫یاسین سیف االسالم‬ ‫خبرنامه‬ ‫با پایان ثبت نام نامزدهای نمایندگی نهمین دوره‬ ‫مجلس شورای اسالمی‪ ،‬فعالیت های انتخاباتی گروه ها‬ ‫و جریانات سیاس��ی مرحله جدید خود را اغاز کرده‬ ‫است‪.‬‬ ‫مرحله ای که ارزیابی نامزده��ا و رایزنی ها برای‬ ‫تشکیل لیس��ت ها و ائتالف ها اصلی ترین موضوعات‬ ‫ان به حس��اب می اید‪ .‬در می��ان تحوالت‪،‬جبهه متحد‬ ‫اصولگرایی به عنوان ائتالف سراس��ری اصولگرایان و‬ ‫یکی از مهمترین اضالع انتخابات امسال می تواند حائز‬ ‫توجه و اهمیت باشد‪.‬‬ ‫این جبهه که از ابتدای امس��ال و ب��ا مدل ‪8+7‬‬ ‫فعالیت ه��ای خود را ب��رای ایجاد وح��دت در میان‬ ‫اصولگرایان اغاز کرده اس��ت‪ ،‬این روزها خود را در‬ ‫مقابل یکی از ارکان اصلی خود یعنی جریان جدا شده‬ ‫از تش��کیالت رایحه خوش خدم��ت‪ ،‬تحت عنوان‬ ‫جبهه پای��داری انقالب اس�لامی می بین��د‪ .‬جریانی‬ ‫که قرار بود دو نفر از کمیته هش��ت نفره متش��کل از‬ ‫نمایندگان احزاب اصولگرا این جبهه را تشکیل دهند‪.‬‬ ‫در شرایط کنونی که صحبت از وحدت سراسری در‬ ‫جناح اصولگرا کمتر به گوش می رسد‪ ،‬جبهه متحد به‬ ‫جای انکه تابلوی واحد اصولگرایان برای حضور در‬ ‫انتخابات باشد‪ ،‬می تواند به عنوان بزرگترین ائتالف‬ ‫اصولگرایی انتخابات مجلس نهم به فعالیت های خود‬ ‫ادامه دهد‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫اختالف در لیست های احتمالی‬ ‫در اولی��ن واکنش ها به پایان ثبت ن��ام نامزدهای‬ ‫نمایندگی در هفته گذش��ته‪ ،‬رس��انه نزدیک به جبهه‬ ‫پایداری در گزارش��ی تحلیلی از وضعیت چهره های‬ ‫مختلف جناح راس��ت در انتخابات پیش رو‪ ،‬اقدام به‬ ‫انتشار دو لیس��ت ‪ 15‬نفره کرد که به زعم این روزنامه‬ ‫بخشی از لیست های احتمالی جبهه متحد اصولگرایی‬ ‫و جبهه پایداری بودند؛ دو لیس��تی ک��ه تنها غالمعلی‬ ‫حداد عادل چهره مش��ترک میان انها بود‪ .‬انتش��ار این‬ ‫گزارش واکنش هایی را از س��وی جبهه متحد به دنبال‬ ‫داش��ت و رواب��ط عمومی ای��ن جبهه ط��ی بیانیه ای‬ ‫لیست های منتشر ش��ده را «گمانه زنی های بی اساس»‬ ‫خواند‪.‬‬ ‫در این بیانیه بدون اش��اره به نام این رس��انه امده‬ ‫اس��ت‪« :‬بدین وس��یله به اطالع امت حزب اهلل و تمام‬ ‫فعاالن اصولگرا می رس��اند‪ ،‬اخبار مرتبط با نامزدهای‬ ‫انتخاباتی اصولگرایان پس از طی فرایند تعیین مصادیق‬ ‫تنها از طریق افراد ذیصالح در شورای مرکزی و ستاد‬ ‫انتخابات جبهه متحد اصولگرایان و در سایت رسمی‬ ‫ان منتشر خواهد شد‪.‬‬ ‫بنابرای��ن پی��ش از تعیین نامزده��ای انتخاباتی‬ ‫هر گونه پیش گوی��ی و تالش برای الق��ای توهمات‬ ‫خاص از طریق انتشار لیس��ت مجعول توسط برخی‬ ‫گروه های سیاس��ی‪ ،‬به قصد انحراف افکار عمومی و‬ ‫غبارالوده کردن فضا برای عدم تشخیص حق از باطل‪،‬‬ ‫تلقی ش��ده و از دید امت حزب اهلل به عنوان مصداق‬ ‫بارز رقاب��ت غیراخالق��ی برای تصاح��ب مناصب‬ ‫‪20‬‬ ‫دنیوی به هر قیمت و در تضاد با مشی اصولگرایانه و‬ ‫سیاست ورزی مومنانه ارزیابی می شود‪».‬‬ ‫عوامل پیش برنده و بازدارنده‬ ‫محمد کوث��ری‪ ،‬نماینده تهران و مس��ئول کمیته‬ ‫اقشار جبهه متحد اصولگرایی طی روزهای گذشته در‬ ‫گفت وگو با پایگاه خبری این جبهه مواردی را پیرامون‬ ‫نقاط ضعف و قدرت جبهه متحد تحت عنوان عوامل‬ ‫پیش برن��ده و بازدارنده جبهه متح��د اصولگرایی در‬ ‫انتخابات مورد توجه قرار داده و تصریح کرده اس��ت‪:‬‬ ‫«تمام همت و تالش خود را بر این نهاده ایم که با رفع و‬ ‫مقابله با عوامل بازدارنده در مقابل جبهه اصولگرایی که‬ ‫همانا عوامل بازدارنده رشد‪ ،‬پیشرفت و اعتالی ایران‬ ‫اسالمی است‪ ،‬مجلس��ی در تراز اهداف عالیه انقالب‬ ‫اسالمی شکل بگیرد‪».‬‬ ‫وی مواردی همچون اختالف��ات داخلی فعالین‬ ‫جبهه انقالب در س��لیقه‪ ،‬روش ها و متدها‪ ،‬مواضع و‬ ‫عملکرد نادرس��ت برخی در مواجهه با فتنه‪ ،‬انحراف‬ ‫و فس��اد‪ ،‬هجم��ه دش��منان خارج��ی قس��م خورده‬ ‫در جهت تخریب نیروه��ای انقالب و ن��ا امیدکردن‬ ‫مردم‪ ،‬برنامه ریزی و فعالیت گس��ترده عوامل فتنه گر‪،‬‬ ‫وجود عوامل منحرف و بعض��ا دارای قدرت و ثروت‬ ‫جهت ایجاد مانع در پیش��برد امور‪ ،‬هجمه رس��انه ای‬ ‫و گس��ترش انها برای تحت الش��عاع قرار دادن مسیر‬ ‫حرکت‪ ،‬ایجاد فش��ارها و تنگناهای اقتصادی و روانی‬ ‫با اعمال تحریم های مختلف عوامل نظام سلطه و‪ ...‬را‬ ‫به عنوان عوامل بازدارنده جبهه متحد ذکر کرده و معتقد‬ ‫است فعالیت جبهه متحد باید در راستای مقابله با این‬ ‫عوامل باشد‪».‬‬ ‫کوثری که از چهره های نزدیک به جبهه پایداری‬ ‫درون جبهه متحد به حس��اب می اید‪ ،‬در بیان عوامل‬ ‫پیش برنده بر این باور است که مواردی مانند وجود نظام‬ ‫والیت فقیه در کشور و مصون ماندن نظام از انحراف‪،‬‬ ‫داش��تن مبانی و اس��ناد راهبردی در میان اصولگرایان‬ ‫برای طی کردن مس��یر‪ ،‬مانند بیانات حضرت امام(ره)‬ ‫و مقام معظم رهبری‪ ،‬ارائ��ه خدمات مختلف در دوره‬ ‫حاکمیت گفتمان اصولگرایی و وجود اعتماد مردم به‬ ‫اصولگرایان‪ ،‬تجربه کار تشکیالتی در میان اصولگرایان‬ ‫به ویژه در چند س��ال اخیر که عموما با موفقیت هایی‬ ‫علی اکبر والیتی می گوید‪« :‬انانی که‬ ‫می گویند انفعال‪ ،‬یعنی می خواهند با‬ ‫صراحت برخورد کنیم و دعوا و مرافعه‬ ‫راه بیفتد که نفعی برای نیرو های انقالب‬ ‫ندارد‪ .‬اساس در برخورد خودی ها‪،‬‬ ‫گذشت و تعامل است‪».‬‬ ‫همراه بوده است‪ ،‬بیداری اسالمی به وجود امده در دنیا‬ ‫به ویژه جهان اسالم و الهام بخشی ان از ایران‪ ،‬جنبش‬ ‫ی در غرب به‬ ‫وال اس��تریت و اعتراض عمومی مردم�� ‬ ‫بی عدالتی و تبعیض‪ ،‬هجمه ش��بانه روزی دشمن که‬ ‫خود منجر به اتحاد داخلی می شود‪ ،‬می توانند در تقویت‬ ‫جبهه متحد اصولگرایی به میزان زیادی موثر باشند‪.‬‬ ‫وی در خصوص شاخص های جبهه متحد برای‬ ‫انتخاب نامزدها اظهار داش��ته است‪« :‬خط قرمز جبهه‬ ‫متحد اصولگرایان در انتخاب کاندیداها روی سه موضع‬ ‫اصلی متمرکز است؛ یعنی باید نامزد جبهه اصولگرایان‬ ‫ضدفتنه‪ ،‬ضدانحراف و حتما ضد فساد باشد‪ .‬بررسی و‬ ‫ارزیابی صالحیت فردی از جمله داشتن تقوا‪ ،‬عدالت‪،‬‬ ‫امانتداری و ویژگی هایی که یک فرد صالح باید داشته‬ ‫باشد‪ ،‬بررسی و ارزیابی کارامدی و عقالنیت و داشتن‬ ‫تخصص‪ ،‬توانای��ی قانون گذاری و تعام��ل با نیروها‪،‬‬ ‫نخبگان و‪ ...‬بررس��ی و ارزیابی مقبولیت اجتماعی و‬ ‫میزان محبوبیت عمومی از جمله این مولفه هاست‪».‬‬ ‫گذشت و تعامل در میان خودی ها‬ ‫در شرایطی که تعدد گروه ها با رویکرد اصولگرایی‬ ‫در انتخابات پیش رو روز به روز پر رنگ تر می ش��ود‪،‬‬ ‫علی اکبر والیتی‪ ،‬س��خنگوی جبهه متحد اصولگرایی‬ ‫بر این نظر است که در صورت تعامل و گفت وگوهای‬ ‫صمیمانه امکان وحدت حداکثری اصولگرایان فراهم‬ ‫خواهد شد‪ .‬وی در جمع گروهی از کارکنان موسسه‬ ‫همش��هری‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬انانی که می گویند انفعال‪،‬‬ ‫یعنی می خواهند با صراحت برخ��ورد کنیم و دعوا و‬ ‫مرافعه راه بیفتد که نفعی برای نیرو های انقالب ندارد‪.‬‬ ‫اساس در برخورد خودی ها‪ ،‬گذشت و تعامل است‪».‬‬ ‫وی در پاسخ به سوالی درخصوص وحدت شکنی‬ ‫برخی اضالع اصولگرایی تصریح کرد‪« :‬دیگران مجبور‬ ‫نیستند از ما حرف شنوی داشته باشند‪ .‬وحدت جز از‬ ‫طریق نشست و برخاست های سیاسی و گفت وگو های‬ ‫دوستانه و صبر و گذشت به دست نخواهد امد‪».‬وی با‬ ‫بیان اینکه ما در ایران هیچ گاه حزب موفقی نداشته ایم‪،‬‬ ‫افزود‪« :‬البت��ه مانعی هم برای تاس��یس احزاب وجود‬ ‫ندارد ولی خب طبیعت مردم ما و کشور هایی مانند ما‬ ‫با طبیعت حزبی ای که در غرب وج��ود دارد متفاوت‬ ‫اس��ت‪ .‬در اینجا باید با مدل ایرانی کار ک��رد‪ ،‬یعنی با‬ ‫رفاقت و دوستی و تفاهم و تعامل مسائل را پیش برد که‬ ‫البته از مدل حزبی سخت تر است‪ .‬چون حزب مرامنامه‬ ‫و قوانین داخلی دارد و چارچوب ه��ای رقابت در ان‬ ‫مشخص است‪».‬‬ ‫والیتی با تاکید بر اینکه گذش��ت‪ ،‬انفعال نیست‪،‬‬ ‫افزود‪« :‬تنها افرادی می توانن��د در کنار هم کار کنند که‬ ‫نسبت به هم گذشت داشته باشند؛ در غیر این صورت‪،‬‬ ‫هیچ دو نفری با هم جمع نمی شوند‪ .‬البته این تعامل باید‬ ‫در چارچوبی قابل قبول صورت گیرد‪ .‬حتما انتقادهایی‬ ‫وجود دارد اما همین تش��کیالت فع��ال جبهه متحد‬ ‫تا کنون از تشکیالت رقبا از هر طیف و جناحی بهتر و‬ ‫قوی تر عمل کرده است‪ .‬البته با وجود این اختالفات‪،‬‬ ‫اصولگرایان توانسته اند مجلس هفتم و هشتم را داشته‬ ‫باش��ند‪ .‬اما به هر حال وحدت ش��کنی برخی اضالع‬ ‫اصولگرایی اثار زیانباری خواهد داشت‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫وحدت راهبرد دائمی نیروهای انقالب‬ ‫هیات ه��ای داوری و اجرای��ی جبه��ه متح��د‬ ‫اصولگرایان سراسر کش��ور بعد از پایان نشست خود‬ ‫با صدور بیانیه ای تاکید کردند‪« :‬نامزدهای جبهه متحد‬ ‫اصولگرایان باید عناصری والیت مدار‪ ،‬متدین‪ ،‬کارامد‪،‬‬ ‫کالن نگر‪ ،‬تحول خواه‪ ،‬عدالت خواه‪ ،‬س��اده زیس��ت‪،‬‬ ‫استکبار س��تیز‪ ،‬ضد فس��اد‪ ،‬انحراف گریز و فتنه ستیز‬ ‫باشند و تمام تالش خود را بر شایسته گزینی‪ ،‬عقالنیت‪،‬‬ ‫خدمت صادقانه‪ ،‬ساده زیستی‪ ،‬کار و تالش و مجاهدت‬ ‫قرار دهند و امیدواریم مبتنی بر این معیارها و با وحدت‬ ‫و همدلی مجلسی والیی‪ ،‬کارامد و با روحیه انقالبی و‬ ‫تحول گرایی را شاهد باشیم‪ ».‬در این بیانه ضمن تاکید‬ ‫بر تعمیق و بسط گفتمان اصولگرایی در کشور تصریح‬ ‫شده است‪« :‬بی تردید «انتخابات» برجسته ترین جلوه‬ ‫مشارکت امت اسالمی است که شهروندان در یک اقدام‬ ‫اگاهانه و ارادی با رای خود در هر انتخابات‪ ،‬بخشی از‬ ‫اداره امور را به منتخبان خود واگذار می کنند و اهمیت‬ ‫مشارکت در انتخابات از همین رفتار ارادی و اگاهانه‬ ‫رد صالحیت ها؛بازتاب ها و واکنش ها‬ ‫پس از پایان ثبت ن��ام داوطلب��ان کاندیداتوری‬ ‫در انتخاب��ات مجل��س نهم ح��اال هم��ه منتظرند تا‬ ‫با پای��ان مرحل��ه تایی��د و اح��راز صالحی��ت ها از‬ ‫فهرس��ت نهایی کاندیداهای��ی که در ای��ن انتخابات‬ ‫ب��ه رقاب��ت خواهن��د پرداخ��ت مطلع ش��وند هفته‬ ‫گذش��ته اما در نخس��تین مرحله از تایی��د صالحیت‬ ‫ه��ا ک��ه توس��ط هی��ات ه��ای اجرای��ی ص��ورت‬ ‫می گیرد اخبار ضد و نقی��ض فراوانی از رد صالحیت‬ ‫برخی چهره های ش��اخض مجلس حکایت داشت‪.‬‬ ‫خبرهای��ی که برخ��ی از انها توس��ط خود اف��راد رد‬ ‫صالحیت ش��ده تایید یا رد ش��دند و یا خبرهایی که‬ ‫تو سط مراکز مربوطه با این سرنوشت مواجه شدهند‪.‬به‬ ‫هر حال تایید رد صالحیت برخی افراد که از چهره های‬ ‫شاخص مجلس هشتم محس��وب می شوند بازتاب‬ ‫های فراوانی در پی داشت‪.‬‬ ‫رد صالحیت افرادی چون علی مطهری ‪،‬کاتوزیان‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫چهار اصل و سه شاخص برای انتخاب کاندیداها‬ ‫از س��وی دیگر زاکانی چه��ار اص��ل‪ ،‬اعتقاد به‬ ‫اس�لام‪ ،‬اعتقاد به انقالب اس�لامی‪ ،‬تبعیت از س��یره‬ ‫امام خمین��ی (ره) و رهب��ر معظم انق�لاب و اعتقاد به‬ ‫والیت مطلقه فقی��ه را چهار اصل اساس��ی نامزدهای‬ ‫جبهه متحد دانس��ته و گفته اس��ت‪« :‬از سوی شورای‬ ‫مرکزی جبهه متحد مقرر ش��ده کس��انی که عالوه بر‬ ‫این چهار اصل دارای س��ه شاخصه س��لبی مرزبندی‬ ‫با جریان فتنه‪ ،‬انحراف و فس��اد باش��ند‪ ،‬وارد چرخه‬ ‫گزین��ش و بررس��ی جبه��ه متح��د اصولگرای��ان‬ ‫می ش��وند‪ ».‬وی درباره صالحیت نامزدها نیز تصریح‬ ‫کرد‪« :‬در بحث صالحیت نامزدها‪ ،‬س��ه دس��ته بندی‬ ‫صالحیت ف��ردی‪ ،‬مقبولی��ت و کارام��دی را در نظر‬ ‫گرفته ایم که از ‪ 34‬ایتم مختلف تش��کیل شده که البته‬ ‫قرار اس��ت به تصویب نهایی اعضای شورای مرکزی‬ ‫برسد و سپس اجرایی شود‪».‬‬ ‫که محل بروز و نمود اثرهای ی��ک مجموعه متغیر در‬ ‫نظام اجتماعی و سیاسی است نمودار می شود و از ان‬ ‫می توان در جهت استحکام و پش��تیبانی ملت ایران از‬ ‫خادمین خود استفاده کرد‪ .‬مشارکت گسترده مردم در‬ ‫انتخابات اتی از هم اکنون با توجه به فضای شکل گرفته‬ ‫در سراسر کشور‪ ،‬نوید فصل دیگری از حماسه افرینی‬ ‫ملت ایران خواهد بود‪».‬این بیانی��ه با توجه به اهمیت‬ ‫وحدت در میان اصولگرایان به عنوان یک اس��تراتژی‬ ‫و راهبرد دائمی‪ ،‬عنوان کرده اس��ت‪« :‬دشمن بیشتر از‬ ‫گذشته‪ ،‬افتراق و چند دستگی در میان اصولگرایان را‬ ‫دنبال می کند‪ .‬جریان فتنه‪ ،‬فساد و انحراف نیز به عنوان‬ ‫پیاده نظام استکبار جهانی‪ ،‬از چند دستگی اصولگرایان‪،‬‬ ‫به دنبال زمینه سازی موفقیت توطئه های خود هستند‪.‬‬ ‫اگر امروز پ��رده از چهره بس��یاری از عناصر فتنه گر‪،‬‬ ‫منحرف و فاس��د افت��اده و به همین دلیل شایس��تگی‬ ‫حضور در ارکان حاکمیت اس�لامی را ندارند‪ ،‬لیکن‬ ‫امروز تالش دارند ب ا ترفندهایی چون مهره های سفید‪،‬‬ ‫چراغ خاموش‪ ،‬دوقطبی س��ازی فضای سیاس��ی و‪...‬‬ ‫دوباره با دور زدن نهادهای قانونی نظام و فریب افکار‬ ‫عمومی‪ ،‬کرسی های سبز مجلس نهم را تصاحب کنند‬ ‫و به بازسازی خود بپردازند‪ ،‬چرا که بصیرت باالی مردم‬ ‫در جریان فتنه ‪ ۸۸‬و تحوالت ابتدای سال ‪ ،۹۰‬موجب‬ ‫لطمه جدی به این جریانات ش��د که مجددا با طراحی‬ ‫نظام س��لطه درصددند با حضور در مجلس با ظهور و‬ ‫بروزی جدید‪ ،‬به بازسازی خود پرداخته و کار ناتمام‬ ‫خود در ضربه به نظام اسالمی را پی بگیرند‪».‬‬ ‫‪،‬عباس��پور و برخ��ی چهره ه��ای دیگ��ر اصولگرا و‬ ‫اصالح طلب‪.‬منتقدان این رد صالحیت ها بر این باور‬ ‫بودند که دولت نماین��دگان مخالفش را رد صالحیت‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬در پاس��خ به ای��ن انتقادها اما اس��تاندار‬ ‫ته��ران چنین گفت‪ :‬در بین کس��انی که ت��ا این لحظه‬ ‫صالحیت شان تایید شده‪ ،‬سخت ترین منتقدان دولت‬ ‫حض��ور دارند؛ از ای��ن رو این موضوع یک ش��وخی‬ ‫افراطی است‪.‬‬ ‫تمدن ب��ا تاکی��د ب��ر اینک��ه رب��ط دادن بحث‬ ‫صالحیت ها به دولت بس��یار مس��خره است‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫در رد صالحیت ها بیش��ترین کاه��ش را در این دوره‬ ‫داشته ایم؛ به گونه ای که نس��بت به مجلس هشتم ‪23‬‬ ‫درصد تع��داد رد صالحیت ه��ا کاهش یافته اس��ت‪.‬‬ ‫اس��تاندار تهران با بیان اینکه انتخابات ربطی به دولت‬ ‫ندارد‪ ،‬خاطرنشان کرد‪ :‬هیئت اجرایی‪ ،‬هیئت نظارت‬ ‫و بازرسی از خود مردم هستند و مراجع چهارگانه نیز‬ ‫در اختیار دولت قرار ندارند؛ از ای��ن رو دولت جایی‬ ‫در این پازل ندارد که بخواهد مخالف و منتقد خود را‬ ‫تایید یا رد کند‪ .‬در مقابل اما رئیس مجلس با بیان اینکه‬ ‫برخی کسانی که از سوی وزارت کشور و هیئت های‬ ‫اجرایی رد صالحیت ش��ده اند‪ ،‬به نظر می رسد که این‬ ‫اقدام درس��ت نبوده و مبنایی هم نداشته است‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫کسانی که اعتراض دارند از مسیرهای قانونی و هیئت‬ ‫نظارت اعتراض خود را پیگیری کنند‪ .‬علی الریجانی‬ ‫افزوده بود‪ :‬مثال در مورد یک نماین��ده که عدم احراز‬ ‫صالحیتش اعالم ش��ده‪ ،‬با توجه به اینکه وی ‪ ۴‬سال‬ ‫نمایندگی داش��ته‪ ،‬این معنا ندارد بلکه عدم احراز در‬ ‫مورد کسانی اس��ت که شناخته شده نیس��تند‪ .‬رئیس‬ ‫مجلس خاطرنشان کرد‪ :‬درباره برخی استناداتی کردند‬ ‫که اصال درست نیست ولی این ها باید در مسیر قانونی‬ ‫خود طی ش��وند؛ این اعتراضات به وزارت کشور هم‬ ‫گفته شده و افرادی هم از سوی مجلس مشخص شده‬ ‫اس��ت که با انها مذاکره کنند‪ .‬از سوی دیگر غالمعلی‬ ‫حداد ع��ادل عضو جبه��ه متحد اصولگرای��ان نیز در‬ ‫خصوص ارزیابی از رد صالحیت برخی از نمایندگان‪،‬‬ ‫گفت‪ :‬قانون راه اعتراض را نشان داده است و طبع ًا باید‬ ‫این موضوع از مجاری قانونی پیگیری شود‪ .‬وی با بیان‬ ‫اینکه رد صالحیت در هر انتخاباتی اتفاق می افتد و به‬ ‫همان نس��بت اعتراض ها هم بای��د از مجاری قانونی‬ ‫پیگیری شود‪ ،‬اظهار داش��ت‪ :‬این موضوع در مراحل‬ ‫باالتر رسیدگی می ش��ود و بنده حدس می زنم که مثل‬ ‫دوره های قبل در خصوص برخی از افراد رد صالحیت‬ ‫شده‪ ،‬تجدید نظر شود و بیش از این هم نمی توانیم در‬ ‫این زمینه اظهار نظر کنیم‪g .‬‬ ‫‪21‬‬ ‫یادداشت ها‬ ‫موسی قربانی‪ /‬عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس‬ ‫موسی قربانی عضو‬ ‫کمیسیون قضایی‬ ‫مجلس با توجه به‬ ‫سخنان اخیر‬ ‫مقام معظم رهبری‪،‬‬ ‫یادداشتی درباره‬ ‫نقش زن در جامعه‬ ‫اسالمی نوشته است‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫نظریه پردازی و گفتمان سازی درباره نگاه اسالم‬ ‫به زن و خانواده بس��یار ب��رای جامع��ه ایرانی الزم و‬ ‫ضروری است‪ .‬خانواده نخستین مجموعه مدیریتی در‬ ‫جامعه محسوب می شود‪ ،‬چون یک بچه قبل از انکه‬ ‫قدم در عرصه های مختل��ف اجتماعی بگذارد در این‬ ‫کانون سالیق‪ ،‬رفتارها‪ ،‬کردارها و استعدادهایش شکل‬ ‫می گیرد و دوران اثرپذیری را تجربه می کند‪ .‬به همین‬ ‫ن تربیت می شود‬ ‫دلیل کس��ی که در یک خانواده متدی ‬ ‫متفاوت از فردی است که در خانواده غیر متدین بزرگ‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫حوزه و دانشگاه می توانند با کمک یکدیگر برای‬ ‫تحکیم و تثبیت ارکان خان��واده نظریه پردازی کنند تا‬ ‫انچه از خانواده بیرون می اید نتیجه یک تربیت صحیح‬ ‫باش��د‪ .‬البته معتقدم در این باره قدری کم کاری شده‬ ‫اس��ت‪ .‬همین االن در برخی خانواده های متدین اگر‬ ‫بچه ها تلویزیون نبینند یا در محیط مدرسه مسائل دینی‬ ‫را نیاموزند شاید از اسالم معرفت زیادی کسب نکنند‪،‬‬ ‫یعنی محیط خانواده در تعلیم و تربیت دینی بچه ها خال‬ ‫دارد که این نقص بزرگی است‪.‬‬ ‫نقش زن در تعلیم و تربیت بچه ها بسیار بیشتر از‬ ‫مرد است‪ .‬البته االن فضای جامعه به سمتی می رود که‬ ‫زن و مرد دارند جای خ��ود را با هم عوض می کنند یا‬ ‫خانم ها برای انجام فعالیت های اجتماعی یا کار کردن‬ ‫به خارج از خانه می روند و نفر س��ومی به نام پرستار‬ ‫بچه جایگزین انها ش��د ه و این فرد صبح تا بعدازظهر‬ ‫مسئولیت نگهداری کودک را برعهده دارد‪ ،‬بدون انکه‬ ‫صالحیش محرز ش��ود‪ .‬بیش��تر خانواده ها پرستاران‬ ‫بچه های خود را از اگهی روزنامه ها پیدا می کنند‪ .‬این‬ ‫یک مصیبت است؛ البته هیچ اشکالی بر اشتغال خانم ها‬ ‫مترتب نیس��ت‪ ،‬اما وقتی برای تاس��یس یک کارخانه‬ ‫‪22‬‬ ‫گفتمان سازی درباره نقش زنان در خانواده‬ ‫صنعتی یا اس��تفاده بهین��ه از یک زمی��ن برنامه ریزی‬ ‫می شود‪ ،‬باید تعریف اشتغال مناس��ب برای خانم ها‬ ‫ی و تحقیقاتی‬ ‫نیز روشن شود که در این قضیه کار علم ‬ ‫انجام نش��ده اس��ت‪ .‬مثال همه قبول دارن��د بانوان در‬ ‫معلمی و پرستاری موفق تر از اقایان هستند‪ ،‬در مقابل‬ ‫برای کارهای نظامی اقایان س��زاوارترند‪ .‬مرد و زن به‬ ‫لحاظ جسمی و روحی با هم تفاوت دارند و این امکان‬ ‫هست که همه مردها و زن ها متناس��ب با روحیات و‬ ‫توانایی های جسمی شان مشغول یک شغلی شوند که‬ ‫نه به مسائل دینی انها ضربه بخورد و نه بنیان خانواده‬ ‫تهدید شود‪ .‬تحقق این ارمان یک مهندسی فرهنگی را‬ ‫می طلبد‪ .‬در غرب از واژه حقوق زن استفاده می شود نه‬ ‫حقوق خانواده و همسرداری‪ .‬حق زن از دید انها بیشتر‬ ‫قسمت تجاری اس��ت‪ ،‬یعنی وقتی کسی می خواهد‬ ‫ابزار دست بودن زن را سلب کند صدایشان درمی اید‪،‬‬ ‫حتی می گویند روز زن را جش��ن نگیرید چون ان را‬ ‫خالف حق زن می دانند‪.‬‬ ‫یک مساله مهم دیگر که امروز خیلی از خانواده ها‬ ‫به ان مبت�لا هس��تند‪ ،‬مس��اله تجمل گرای��ی‪ ،‬تعیین‬ ‫مهریه های نجوم��ی و صرف هزینه ه��ای زاید برای‬ ‫ازدواج است‪ .‬با یک بررس��ی ساده مشخص می شود‬ ‫که کمترین مشکالت خانوادگی در ازدواج های ساده‬ ‫بروز می کند‪ ،‬ولی بیش��ترین تنش ها میان زن و مرد که‬ ‫معموال به جدایی هم می انجامد مربوط به زندگی هایی‬ ‫است که با صرف هزینه های زاید اغاز شدند‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر چشم و هم چشمی کمر یک زندگی را می شکند‪،‬‬ ‫ولی قانع بودن و قناعت کردن‪ ،‬عبور از بزرگترین موانع‬ ‫را سهل می کند‪.‬‬ ‫من خودم وقتی در سال ‪ 58‬ازدواج کردم فرش‪،‬‬ ‫یخچ��ال و تلویزی��ون در خان��ه ام نب��ود‪ ،‬کانال های‬ ‫تلویزیون را از رادیو می گرفتیم و سریال های پرطرفدار‬ ‫ان را گوش می کردیم‪ ،‬گوشت هم اگر گیرمان می امد‬ ‫خانه همسایه در یخچال می گذاشتیم‪ ،‬ولی مشکلی هم‬ ‫نداشتیم‪ .‬اینها قابل تحمل است و درست می شود‪ ،‬انچه‬ ‫بنیان های خانواده ها را اسیب می زند تجمالت و چشم‬ ‫و هم چشمی است‪.‬‬ ‫رسانه ملی صددرصد در حفظ بنیان های خانواده‬ ‫موثر اس��ت‪ ،‬اما فیلم ها و مجموعه های تلویزیونی که‬ ‫در این باره تهیه می کند اثرگذاری الزم را ندارند‪ ،‬چون‬ ‫بیشتر مناسبتی و مربوط به ایام خاص همچون محرم‪،‬‬ ‫ماه رمضان و دهه فجر و عید و‪ ...‬هستند‪ .‬ضمن انکه‬ ‫خیلی از این برنامه ها در نحوه نشان دادن رفتارهای زن‬ ‫و مرد و ظاهر زندگی خانواده ها درست عمل نمی کنند‪.‬‬ ‫در یک کالم صدا و س��یما خیلی می تواند در این باره‬ ‫موثر باشد‪ ،‬اما از ظرفیتش درست استفاده نکرده است‪.‬‬ ‫به نظر می رسد بعد از گذشت ‪ 33‬سال از پیروزی‬ ‫انقالب اسالمی باید بس��ترهای گفتمان سازی درباره‬ ‫زن و خانواده از س��وی حوزه و دانشگاه فراهم شود‪.‬‬ ‫اینجا یک تقسیم کار نیاز است‪ ،‬یعنی از جهت علمی‬ ‫ دانش��گاه ها مس��اله را پیگیری کنن��د و از نظر تربیت‬ ‫اسالمی حوزه فعال ش��ود و این دو همراه با هم پیش‬ ‫روند‪ .‬اگر یکی مستقل از دیگری عمل کند نتیجه کار‬ ‫قابل عملیاتی ش��دن نیست‪ ،‬چون دانش��مند بی دین‬ ‫اشتباه می کند و انسان س��اده و منهای مسائل روز یک‬ ‫خس��ارت دیگری را به بار م��ی اورد‪ ،‬بنابراین تربیت‬ ‫اسالمی و علمی باید کنار هم باشند‪.‬‬ ‫وظیفه دس��تگاه های حاکمیتی در نظریه پردازی‬ ‫درباره زن و خانواده پش��تیبانی از حوزه و دانشگاه و‬ ‫تامین منابع و نیازهای مالی انهاست‪ ،‬چون استحکام‬ ‫بنیان خانواده در پیشرفت و توسعه کشور بسیار موثر‬ ‫اس��ت اما کارهای دفع��ی خ��وب از کار درنمی اید‪.‬‬ ‫تالش ها وقتی ماندگار و همیشگی می شوند که تئوریزه‬ ‫شوند‪ ،‬در چنین شرایطی فراموش نخواهند شد زیرا به‬ ‫یک باور اجتماعی تبدیل می شوند‪g .‬‬ ‫ظرفخالیترک ها‬ ‫برایالگوشدن‬ ‫به بهانه سفر داود اوغلو به تهران‬ ‫یوسف سیفی‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪ -1‬بع��د از ‪ 9‬ده��ه الئیس��یته مس��تمر و بعض��ا‬ ‫افراط گرایانه‪ ،‬جمهوری ترکیه‪ ،‬برای اولین بار در ‪1996‬‬ ‫شاهد به قدرت رسیدن افرادی بود که چندان به گذشته‬ ‫غیر دینی کشورش��ان افتخار نمی کردند‪ .‬چهره هایی که‬ ‫دارای عالیق دینی بودند و به ایجاد یک نظام سیاس��ی‬ ‫می اندیشیدند که موضع خود را در مقابل دین تعریف‬ ‫نکنند‪ .‬این به تنهایی می توانست علت کافی برای حذف‬ ‫شدن از صحنه سیاسی باشد‪ .‬پس از یک سال و چند ماه‬ ‫اولین تجربه حضور چهره های اسالم خواه به پایان رسید‬ ‫و نجم الدین اربکان به دادگاه رفت تا هم حزبش منحل‬ ‫شود و هم پنج سال از فعالیت های اجتماعی محروم شود‪.‬‬ ‫‪ -2‬ترکیه در طول دوران پ��س از جمهوری روند‬ ‫توسعه را با نگاه به غرب طی کرده است‪ .‬برج های بلند‬ ‫در استانبول و انکارا و شهرهای بزرگ‪ ،‬هتل های مجلل‪،‬‬ ‫کارخانه های بزرگ‪ ،‬حجم قابل توجه تولید نا خالص ملی‬ ‫و‪ ...‬دستاورد های دوران تسلیم اس��ت‪ .‬تسلیم در برابر‬ ‫همسایگان غربی و تالش مستمر برای کسب هویتی که‬ ‫با ان بتوان جزئی از قاره سبز به شمار امد‪ .‬وارثان مردانی‬ ‫که وین را به محاصره خ��ود دراورده بودند‪ ،‬حاال و در‬ ‫تمام سال های پس از مرگ امپراتوری بیمار‪ ،‬بارها و بارها‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫یوسف سیفی با‬ ‫نگاهی به سفر وزیر‬ ‫خارجه ترکیه به‬ ‫ایران نگاهی به‬ ‫سیاست های این‬ ‫کشور دارد‬ ‫شکست را برای خود یاداوری کرده اند و ارتش‪ ،‬نگهبان‬ ‫این شکست محسوب می شود‪.‬‬ ‫‪ -3‬جمهوری ترکیه تمام تالش خود را برای اثبات‬ ‫پایان امپراتوری به کار بس��ته است‪ .‬مبارزه ای نفس گیر‬ ‫با میراث دوران خالفت عثمان��ی و انگاره ان در غرب‪،‬‬ ‫دش��وار ترین کارویژه دولت های مختل��ف در انکارا‬ ‫به حساب می اید‪ .‬سال ها پیش از انکه حجاب اسالمی‬ ‫برای زنان در کشورهایی مانند فرانسه با اقلیت مسلمان‪،‬‬ ‫ممنوع اعالم ش��ود‪ ،‬منع حجاب در ترکی��ه یک قانون‬ ‫الزم االجرا محس��وب شده اس��ت‪ .‬حتی کوچکترین‬ ‫نشانه ای از شریعت با شدیدترین برخوردهای امنیتی و‬ ‫پلیسی‪ ،‬به سرعت از میان رفته اند‪ .‬دین رقیب اصلی تمامی‬ ‫ میراث ترکیه جدید در قرن بیستم است‪.‬‬ ‫‪ -4‬کابوسی که امثال مرحوم اربکان طالیه دار ان‬ ‫برای وفاداران به کمالیسم و حامیان غربی انها بودند و‬ ‫بدیهی بود که هیچ گاه تحمل نشوند‪ .‬همان یک سال و‬ ‫چند ماهی که دولت رفاه توانست مزه قدرت را بچشد‬ ‫کافی بود تا همه نگاه ها به یک س��و جلب شود و همه‬ ‫ی که ظرفیت ان نه‬ ‫تهدیدها با یک نام خوانده شوند‪ .‬نام ‬ ‫‪15‬میلیون کرد و نه‪ 12‬میلیون علوی‪ ،‬که بیش از‪98‬درصد‬ ‫مسلمان‪ ،‬جمعیت ‪ 76‬میلیونی این کشور است‪ .‬همین‬ ‫باعث می شود تا اس�لامگرایی بزرگ ترین خطر برای‬ ‫دروازه اروپا باشد که می تواند سرزمینی را که سال ها به‬ ‫نفع غرب با خود دشمنی و عناد ورزیده است‪ ،‬به ان سوی‬ ‫سنگر ها بازگرداند‪.‬‬ ‫‪ -5‬بعد از حزب رفاه‪ ،‬حامیان اربکان حزب فضیلت‬ ‫را تشکیل دادند که ان هم با حکم دادگاه قانون اساسی‬ ‫منحل شد و برخی از اعضای ان مورد پیگرد قضایی قرار‬ ‫گرفتند‪ .‬همین بگیر و ببندها و اینده پشت کردن به غرب‬ ‫در نظام سیاسی ترکیه باعث شد تا گروهی از اعضای این‬ ‫احزاب منحله‪ ،‬راهی جدید را برگزینند‪ .‬راهی که تقید به‬ ‫دین و جهان اسالم را حتی به اندازه حزب رفاه و فضیلت‬ ‫نمی پذیرد و جریانی را نمایندگی می کند که به اسالم نه‬ ‫به عنوان یک دین صاحب شریعت که به عنوان یک دین‬ ‫غیر اجتماعی می نگرد که می تواند زنده باشد‪ ،‬بدون انکه‬ ‫مولفه های اصلی ان وجود داش��ته باشند‪ .‬چیزی مانند‬ ‫قومیت گرایی ترکی که تنها به عنوان یک زبان با حروف‬ ‫التین و فرهنگ اروپایی‪ ،‬صد و چند س��ال است که در‬ ‫ترکیه وجود دارد‪.‬‬ ‫‪ -6‬حزب عدالت و توسعه‪ ،‬همانگونهکه ملی گرایان‬ ‫افراطی به هویت ترکی خود می نگرند‪ ،‬به اسالم می نگرد‬ ‫و این ناگزیر مشارکت در نظام الئیکی است که همچنان‬ ‫به میراث اتاتورک وفادار مانده است‪ .‬حزب حاکم ترکیه‬ ‫از پس سال ها تجربه فعالیت حزبی اسالمگرایان در این‬ ‫کش��ور‪ ،‬برامده اس��ت و نتیجه تالش برای هم زیستی‬ ‫مسالمت امیز با سکوالریسم و الئیسیسم است و هرچند‬ ‫همین میزان از تمایل به اس�لام در شرایط عادی هرگز‬ ‫ازسویمتحدانغربیترکیهتحملنمی شود‪،‬اماوضعیت‬ ‫حاضر در منطقه و جهان و همچنین پایبندی رهبران ترکیه‬ ‫به عدم مداخله موثر رویکردهای اسالمی در سیاست های‬ ‫ی است که اراده ها را برای‬ ‫داخلی و خارجی از جمله دالیل ‬ ‫سقوط دولت در انکارا سست می کند‪.‬‬ ‫‪ -7‬در ترکیه ای که اس�لامگرا خوانده می ش��ود‪،‬‬ ‫همچنان ممنوعیت حجاب یک مس��اله است و قوانین‬ ‫شریعت اسالم هیچ جایگاهی در ساختار حقوقی این‬ ‫کشور ندارند‪ .‬ترکیه حتی فاقد یک دانشگاه یا صاحب نظر‬ ‫مع��روف و صاحبنام در حوزه علوم اس�لامی اس��ت‪.‬‬ ‫اسالمگرایی به عنوان یک صفت برای دولت مستقر در‬ ‫ترکیه امروز‪ ،‬یک دال بدون مدلول است که نبودن ان را نه‬ ‫از همراهی این کشور با غرب که از مجموعه ساختار های‬ ‫داخلی ان می توان فهمید و فهمید که «الگوی ترکیه برای‬ ‫بهار اسالمی» محتوایی بیش��تر از یک عبارت تبلیغاتی‬ ‫نمی تواند داشته باشد و انچه ترکیه می تواند به کشور های‬ ‫انقالبی ارائه کند‪ ،‬همان چیزی اس��ت ک��ه در دهه های‬ ‫گذشته در این کشورها تجربه شده و مردم علیه ان دست‬ ‫به قی��ام زده اند‪ .‬غرب گرایی‪ ،‬جدایی دی��ن از اجتماع و‬ ‫ژست های مذهبی در مقابل دوربین ها؛ هیچ کدام از راهی‬ ‫نو و ایده ای جدید خبر نمی دهند‪g.‬‬ ‫‪23‬‬ ‫غزل‪ ،‬غزل های منزوی‬ ‫چند مواجهه شخصی با عاشوا‬ ‫زهیر توکلی‪/‬نویسنده و شاعر‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫زهیرتوکلی مطلبی‬ ‫درباره اشعار حسین‬ ‫منزوینوشتهاست‬ ‫دو هفته پی درپی درباره عمران صالحی نوشتم‪.‬‬ ‫این هفته می خواهم درباره دوس��ت صمیمی عمران‬ ‫صالحی‪ ،‬رفی��ق دوران نوجوانی او‪ ،‬حس��ین منزوی‬ ‫بنویس��م‪ .‬موضوع بحثمان غزل عاش��ورایی معروف‬ ‫اوست‪:‬‬ ‫ای خون اصلیت به شتک ها زغدیران‬ ‫افشانده شرفها به بلندای دلیران‬ ‫جاری شده از کرب وبال امده ان گاه‬ ‫امیخته باخون سیاووش در ایران‬ ‫تو اختر سرخی که به انگیزه تکثیر‬ ‫ترکید بر ایینه خورشید ضمیران‬ ‫ای جوهر سرداری سرهای بریده‬ ‫وی اصل نمیرندگی نسل نمیران‬ ‫خرگاه تو می سوخت در اندیشه تاریخ‬ ‫‪24‬‬ ‫هربار که اتش زده شد بیشه شیران‬ ‫ان شب چه شبی بود که دیدند کواکب‬ ‫نظم تو پراکنده و اردوی تو ویران‬ ‫وان روز که با بیرقی از یک سر بی تن‬ ‫تا شام شدی قافله ساالر اسیران‬ ‫تا باغ شقایق بشوند و بشکوفند‬ ‫باید که ز خون تو بنوشند کویران‬ ‫تا اندکی از حق سخن را بگزارند‬ ‫باید که ز خونت بنگارند دبیران‬ ‫حد تو رثا نیست عزای تو حماسه ست‬ ‫ای کاسته شان تو از این معرکه گیران‬ ‫در این نوشتار‪ ،‬ابتدا ش��رح و تفسیری به روش‬ ‫بیت به بیت‪ ،‬ارائه می کنم و س��پس ش��عر را به عنوان‬ ‫یک کلیت یکپارچه و یک اثر هنری مورد دقت قرار‬ ‫می دهم تا ش��اید راز اثرگذاری عجیب این شعر را تا‬ ‫حدودی به دست بیاوریم‪.‬‬ ‫***‬ ‫بیت اول را ابتدا با کمترین تغییر و تصرف مرتب‬ ‫می کنیم‪:‬‬ ‫ای [کس��ی که] خ��ون اصلیت‪ ،‬از غدی��ران‪ ،‬به‬ ‫شتک ها‪ ،‬شرف ها به بلندای دلیران افشانده [است]‬ ‫اگر دقت کنیم‪ ،‬ش��اعر یک تصرف شاعرانه در‬ ‫فعل افشاندن کرده است‪.‬‬ ‫ما می توانیم بگوییم‪« :‬می روم و پش��ت سرم اب‬ ‫می افش��انند»‪ .‬یا «در ش��ب دامادی من‪ ،‬س��که بر سر‬ ‫میهمانان می افش��اندند» یا «گالبی بیفشان» اما شاعر‬ ‫به اصطالح دستورنویس��ان‪ ،‬کلمه ای را مفعول فعل‬ ‫«افش��انده» قرار داده است که بی س��ابقه است‪ :‬خون‬ ‫اصیل تو «شرف ها افشانده» است‪.‬‬ ‫شرف افشاندن یعنی چه؟‬ ‫اینجا باید این عبارت «ش��رف افش��اندن» را در‬ ‫بافت بیت معنی کنیم‪« .‬خون تو ش��رف ها افش��انده‬ ‫اس��ت» این معنی را می رس��اند که «خون تو شریف‬ ‫اس��ت» این مش��ابه ان اس��ت که می گوییم ‪«:‬فالنی‬ ‫تک تک سلول های بدنش از خیرخواهی پر است » یا‬ ‫حتی این گونه می گوییم‪ «:‬فالنی تک تک سلول هایش‬ ‫خیرخواهی است» بدین ترتیب از «خون تو شرف ها‬ ‫افشانده است»‬ ‫این جمله اس��تخراج می ش��ود‪« :‬ش��رف‪ ،‬خون‬ ‫توست و خون توعین شرف است»‬ ‫«شتک» یعنی چه؟‬ ‫شاعر در یک غزل معروف دیگرش هم «شتک‬ ‫زدن خون» را به کاربرده است‪:‬‬ ‫شتک زده است بر افالک‪ ،‬خون بسیاران‬ ‫براسمان که شنیده است از زمین باران؟‬ ‫شتک زدن به فتح شین و کاف یعنی برجهیدن و‬ ‫به هوا و به اطراف پاشیدن‪.‬‬ ‫پس می شود پرس��ید که این خون تا کجا شتک‬ ‫زده است؟‬ ‫شاعر جواب می دهد‪ :‬به بلندای دلیران‬ ‫ارتفاع خون تو به بلندای دلیران است‪ .‬خون تو‬ ‫ان چنان شتک زده اس��ت که به هر دلیری قطره ای از‬ ‫ان رسیده است‪.‬‬ ‫«به بلندای دلیران» یعنی چه؟‬ ‫یک معنی ان‪ ،‬همان طور که گفتیم‪ ،‬این است‪ :‬ان‬ ‫خون که شتک زده است‪ ،‬تا کجاها رفته است‪.‬‬ ‫معنی دیگر ان‪ ،‬در بافت بیت به دس��ت می اید‪:‬‬ ‫خون اصیل تو به شتک ها ش��رف ها به بلندای دلیران‬ ‫افشانده است‪.‬‬ ‫اینجا افش��انده اس��ت‪ ،‬معنی ضمنی «نثار کرده‬ ‫اس��ت» را نیز افاده می کند پس‪ :‬خون تو شرف ها به‬ ‫بلندای دلیران نثار کرده است‪ ،‬با این ترتیب «بلندای‬ ‫دلیران» می شود «قد و قام و باالی بلند دلیران» و معنی‬ ‫کل جمله «خون تو شرف ها به بلندای دلیران نثار کرده‬ ‫است» این اس��ت‪« :‬اگر دلیران‪ ،‬قدوباالیی دارند‪ ،‬اگر‬ ‫دلیران باال بلندند‪ ،‬خون توس��ت که «شرف» نثار انان‬ ‫کرده است‪».‬‬ ‫شرف یعنی چه؟‬ ‫شرف می شود به معنی «غیرت» باشد که با کلمه‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫«دلیران» در تناسب است‪.‬‬ ‫شرف می شود به معنی «برتری» باشد؛ می گوییم‬ ‫«این به هزار تا مثل ان ش��رف دارد» اگر این معنی را‬ ‫فرض کنیم‪ ،‬جمله «خون تو ش��رف به بلندای دلیران‬ ‫افشانده است» معنی اش این می شود‪« :‬پس از ریخته‬ ‫شدن خون اصیل تو‪ ،‬هر خونی که از هر دلیری برزمین‬ ‫می ریزد‪ ،‬شرفی دیگر دارد» در اینجا «بلندا» هم معنی‬ ‫«رفعت و شکوهمندی» می دهد‪.‬‬ ‫«شرف» می شود به معنی «ش��رافت و اصالت»‪،‬‬ ‫باش��د که با ترکیب «خون اصیل» در تناسب است‪ .‬با‬ ‫این معنی از «ش��رف»‪ ،‬معنی جمله «خ��ون اصیل تو‬ ‫شرف ها به بلندای دلیران افشانده است» این می شود‪:‬‬ ‫«خون توست که اصل است و هر دلیری‪ ،‬در بلندای‬ ‫دالوری اش‪ ،‬از خون تو شرافت و اصالت می گیرد »‬ ‫خون اصیل یعنی چه؟‬ ‫یک معنی «خون اصیل» این است‪« :‬خونی که در‬ ‫ان ناخالصی نیس��ت و صاحب ان خون‪ ،‬پدر بر پدر‬ ‫و مادر بر مادر‪ ،‬فرزند نیکان و پاکان بوده اس��ت» این‬ ‫معنی درباره امام حسین(ع) صدق می کند‪ .‬در زیارت‬ ‫وارث می خوانیم‪« :‬اشهد انک کنت نورا فی االصالب‬ ‫الش��امخه و االرحام المطهره‪ :‬گواهی می دهم که تو‬ ‫نوری بودی در پش��ت پدرانی بلن��دمرتبه و در رحم‬ ‫مادرانی پاک و پاک شده‪».‬‬ ‫در بافت ش��عر‪ ،‬وقت��ی که در بیت دوم‪ ،‬ش��اعر‪،‬‬ ‫خون امام حسین (ع) را با خاطره خون سیاووش در‬ ‫ذهنش یکجا تداعی می کند می شود از ترکیب «خون‬ ‫اصیل» به یاد «شهربانو» شاهدخت ایران افتاد که همسر‬ ‫امام حسین(ع) – علیه السالم – و مادر امام سجاد بوده‬ ‫است‪.‬‬ ‫در مقاله ای در همین نش��ریه دو سال پیش‪ ،‬این‬ ‫شعر را به همراه ش��عری از یغمای جندقی‪ ،‬به عنوان‬ ‫مرثیه یک ایرانی برامام حسین‪ ،‬مورد مداقه قرار داده ام‪.‬‬ ‫برای انکه به تفصیل‪ ،‬از این منظر تاویلی اگاه شوید‪،‬‬ ‫به ان مقاله مراجعه کنید‪.‬‬ ‫اما «خ��ون اصیل» می ش��ود به معنی «ش��هادت‬ ‫اصیل» باش��د‪ .‬خونی که ریخته ش��ده اس��ت اما در‬ ‫شهادتی کامل‪ ،‬شهادتی که «اصل» شده است برای هر‬ ‫شهادتی پس از خود‪.‬‬ ‫حاصل معنی بیت‪ ،‬این می ش��ود خون تو اصل‬ ‫است‪ .‬همان طور که خون تو اصیل است‪ .‬اصیل است‬ ‫زیرا شهادت تو خالص ترین شهادت هاست و اصل‬ ‫است‪ .‬زیرا شهادت تو پایان ندارد و هنوز خونت در‬ ‫حال فوران است‪ ،‬هنوز خونت شتک می زند و بر قد‬ ‫و باالی دلیران شرف می افشاند‪ .‬هر دلیری که خونش‬ ‫می ریزد‪ ،‬انگار خون توس��ت که هنوز از جوش��ش‬ ‫نایستاده است‪.‬‬ ‫مخلص کالم انکه خ��ون تو‪ ،‬شناس��نامه برای‬ ‫دالوری درست کرده اس��ت‪ .‬اگر خون دلیران رفعت‬ ‫و ش��کوهمندی دارد‪ ،‬ش��رافت خونش��ان به خاطر‬ ‫همانندی سرنوشتشان باتوست‪.‬‬ ‫حال می پرسیم که چرا شاعر‪ ،‬مبدا و اغازی برای‬ ‫شتک زدن خون امام حسین(ع) در نظر گرفته است‪:‬‬ ‫ای خون اصلیت به شتک ها زغدیران‬ ‫افشانده شرف ها به بلندای دلیران‬ ‫این «غدیر» در اینجا برای چه امده است؟‬ ‫یک وجه این اس��ت که فراوانی و وفور خون را‬ ‫برساند‪ .‬غدیر یعنی برکه‪ ،‬ابگیر‪.‬‬ ‫وجه دوم این اس��ت که قتلگاه امام حسین(ع)‪،‬‬ ‫گودالی بوده است‪ ،‬چنان که همه می دانیم و شاعر در‬ ‫مواجهه شهودی اش انگار ان گودال را و ان خون در‬ ‫حال جوشش را دیده است که باال می اید و از گودال‬ ‫سر می رود و شتک می زند و دالوری هر دلیری را به‬ ‫شرف خویش‪ ،‬ممتاز می کند و به او شرافت و اصالت‬ ‫می بخشد‪.‬‬ ‫وجه س��وم در ارتباط میان کلمه اصیل و غدیر‬ ‫نهفته است‪ .‬غدیر در فرهنگ شیعی یعنی غدیرخم و‬ ‫اصالت خون حسین به خاطر ان است که حسین(ع)‬ ‫امتداد علی اس��ت و گودال قتل��گاه‪ ،‬امتداد غدیرخم‬ ‫است‪ .‬حسین(ع)‪ ،‬خون خداست همان طور که پسر‬ ‫خون خداست‪:‬‬ ‫السالم علیک یا ثاراهلل و ابن ثاره‬ ‫سالم بر تو ای خون خدا و پسر خون خدا‬ ‫در بیت دوم‪ ،‬س��یاووش همان پسر کی کاووس‬ ‫است‪ .‬او در حماسه ملی ما‪ ،‬مظهر معصومیت است‪،‬‬ ‫قصه او را با سوداوه‪ ،‬مادر نانتی اش می دانیم‪ .‬او به رغم‬ ‫اصرار س��وداوه در عش��ق ورزیدن به او و خواهش‬ ‫عاشقانه از او حاضر نمی ش��ود که به پدرش خیانت‬ ‫کند‪.‬‬ ‫سوداوه مثل زلیخا در قصه یوسف پیامبر‪ ،‬دسیسه‬ ‫می چیند و او را متهم به خیانت می کند‪ .‬پدر سیاووش‬ ‫که ادمی بدبین و منفی باف است‪ ،‬به رغم شواهد قطعی‬ ‫که همه حکایت از خیانت همسرش می کنند‪ ،‬تصمیم‬ ‫می گیرد که از این دو یعنی سیاووش و سوداوه‪ ،‬ازمون‬ ‫اتش بگیرد‪ .‬اعتقاد باس��تانی این بوده است که هر که‬ ‫راستگو باش��د‪ ،‬در ازمون اتش نمی س��وزد‪ ،‬سوداوه‬ ‫زیربار نمی رود ولی سیاووش سوار بر اسب سیاهش‬ ‫بهزاد از میان دو کوه اتش که یک س��وار به تنگی جا‬ ‫برای گذر داشت‪ ،‬سالم رد می ش��ود و اینجا قصه او‬ ‫ش��بیه قصه حضرت ابراهیم می شود‪ .‬پس سیاووش‪،‬‬ ‫مظهر راستگویی هم هست‪.‬‬ ‫سیاووش دست پروده رستم اس��ت و رستم او‬ ‫را از زمان ش��یرخوارگی تا اغاز نوجوانی به نزد خود‬ ‫برده اس��ت (مادر س��یاووش س��رزا رفت) و هر چه‬ ‫می دانسته است به او اموخته است‪ .‬افراسیاب به ایران‬ ‫حمله می کند و سیاووش داوطلبانه مسئولیت جنگ‬ ‫را به عهده می گیرد و به همراه رس��تم عازم مرز بلخ‬ ‫می شوند‪ .‬افراس��یاب شکس��ت می خورد و پیشنهاد‬ ‫صلح و بازگشت به مرز می دهد‪.‬‬ ‫س��یاووش با او پیمان می بندد که اوال خس��ارت‬ ‫هنگفتی باب��ت تجاوزش بپ��ردازد و ثانی��ا جمعی از‬ ‫نزدیکانش را گ��روگان در ایران بگ��ذارد تا دفعه بعد‪،‬‬ ‫هوس لشکرکشی به س��رش نزند‪ ،‬کی کاووس وقتی‬ ‫خبر این پیمان صلح را می شنود‪ ،‬براشفته می شود و به‬ ‫سیاووش نامه می نویسد که ان گنج (خسارت هنگفت‬ ‫جنگی) را بفرست و ان گروگان ها را بکش و به جنگ‬ ‫ادامه بده‪ ،‬س��یاووش به پدرش جواب می دهد که اگر‬ ‫پیمان بش��کنم‪ ،‬جایم در دوزخ است و تصمیم به ترک‬ ‫تاج و تخت و کوچیدن از ایران می گیرد‪ .‬پس سیاووش‬ ‫مظهر مسالمت جویی و نیز مظهر درست پیمان بودن نیز‬ ‫هست‪ .‬مسالمت جویی او در عین دالوری اوست‪ ،‬چنان‬ ‫که رستم پس از مرگ او در وصفش چنین می گوید‪ :‬‬ ‫چو در بزم بودی بهارن بدی‬ ‫گه رزم تاج سواران بدی‬ ‫سیاووش از افراس��یاب اجازه می خواهد که از‬ ‫س��رزمین او (توران زمین) بگذرد تا به جایی از دنیا‬ ‫برود که نه کی کاووسی باشد نه افراسیابی‪ .‬افراسیاب‬ ‫از او می خواهد که در توران اقامت گزیند و ان دو با‬ ‫هم پیمان می بندند و سیاووش‪ ،‬مقیم توران می شود‪.‬‬ ‫بعدها‪ ،‬افراس��یاب‪ ،‬در اثر دسیسه های گرسیوز برادر‬ ‫حسودش‪ ،‬به سیاووش بدگمان می شود و به شهر او‬ ‫حمله می برد‪ .‬سیاووش که پیمان بسته است‪ ،‬پیمانش‬ ‫را نمی شکند و بی سالح به پیشواز افراسیاب می رود‪.‬‬ ‫افراسیاب دستور کشتن او را می دهد‪.‬‬ ‫س��رش را می برن��د در ان لحظه تندب��ادی در‬ ‫می گیرد و چهره اسمان تار می شود‪.‬‬ ‫از خون او بعده��ا درختی می روی��د که روی‬ ‫برگ های��ش طرح��ی از چهره س��یاووش هس��ت؛‬ ‫چهره ای که زیبایی فریبن��ده ای فراتر از حد ادمیزاد‬ ‫داش��ت و س��یاووش در گفتاری به س��وداوه ان را‬ ‫کارای��زدی می داند‪.‬دراینجاس��ت ک��ه س��یاووش‪،‬‬ ‫قصه اش ش��بیه قصه یحی��ای پیغمبر و ش��بیه قصه‬ ‫حسین ابن علی می شود‪ .‬او مظهر مظلومیت در عین‬ ‫سربلندی نیز هس��ت و خونش انقدر مقدس است‬ ‫که پس از ان ایرانیان ده ها سال با تورانیان می جنگند‬ ‫تا انتقام خون او را از قاتالنش‪ :‬افراسیاب‪ ،‬گرسیوز‪،‬‬ ‫گروی و دمور بگیرند‪.‬‬ ‫س��وگ س��یاووش و خون او قطعا در فرهنگ‬ ‫حماسی – اس��طوره ای ایرانیان‪ ،‬جنبه تقدس داشته‬ ‫است تا انجا که تعزیه برای سیاووش برگزار می شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫این تعزیه تا چند دهه پی��ش در برخی از مناطق‬ ‫ایران مرسوم بوده است و خانم دکتر سیمین دانشور‪،‬‬ ‫نام رمان معروف خود را «سووشون» نهاده است یعنی‬ ‫«سیاوش��ان» که نام بومی این تعزیه در استان فارسی‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫بنابراین‪ ،‬تعزیه امام حس��ین(ع) به عنوان یکی‬ ‫از ایین های سوگ حسین‪ ،‬ریش��ه ای باستانی دارد و‬ ‫این سنت سوگواری در ایران باستان برای سیاووش‬ ‫(و ش��اید قهرمان��ان مظل��وم دیگر مثل فرود پس��ر‬ ‫سیاووش که به مرگی تراژیک توس��ط خود ایرانیان‬ ‫کشته شد) برگزار می ش��ده است‪ ،‬با این توضیح بیت‬ ‫دوم‪ ،‬کامال ملموس می شود‪:‬‬ ‫جاری شده از کرب وبال امده ان گاه‬ ‫امیخته با خون سیاووش در ایران‬ ‫نکته جالب این است که در بیت های پایانی نیز‬ ‫این بیت‪:‬‬ ‫تا باغ شقایق بشوند و بشکوفند‬ ‫باید که ز خون تو بنوشند کویران‬ ‫در پیوند با همین وجه از نگاه ش��اعر به «خون»‬ ‫امام حسین است؛ خون امام حس��ین‪ ،‬مظهر باروری‬ ‫و برکت اس��ت‪ ،‬همان طوری که از خون سیاووش‪،‬‬ ‫ان درخ��ت برامده و ام��روزه روز نیز م��ا گیاهی به‬ ‫نام «پرسیاوش��ان» می شناس��یم که از گیاهان دارویی‬ ‫است‪.‬‬ ‫برخی از محققان بر این باورند که اصالتا داستان‬ ‫سیاووش‪ ،‬در ژرف ساختش‪ ،‬بازگو کننده ایین های‬ ‫اساطیری مربوط به مرگ ‪ /‬شهادت خون خدا‪ /‬قهرمان‬ ‫باورکننده و برکت بخش��نده اس��ت‪( .‬مه��رداد بهار‪،‬‬ ‫پژوهشی در اساطیر ایران‪ ،‬صفحات ‪ 398‬تا ‪)449‬‬ ‫صدالبته ف��ارغ از این نگاه اس��طوره ای‪ ،‬حرف‬ ‫شاعر مبنی بر این که خون امام حسین با خاطره خون‬ ‫س��یاووش در ایران درامیخت‪ ،‬مابه ازای واقعی دارد‬ ‫و یکی از نشانه های ان همین ایین تعزیه است و نیز‬ ‫حتی اگر شاعر در ناخوداگاهش هم پیوندی سه گانه‬ ‫میان خون امام حسین‪ ،‬سیاووش و باروری و برکت‬ ‫برقرار نکرده باشد‪ ،‬این بیت‪:‬‬ ‫تا باغ شقایق بشوند و بشکوفند‬ ‫باید که ز خون تو بنوشند کویران‬ ‫معنای دینی دارد‪ .‬خون امام حسین‪ ،‬زنده و زنده‬ ‫کننده اس��ت و نه تنها موجب استمرار حیات معنوی‬ ‫و احیای انس��انیت و ازادگی ش��ده است و می شود‪،‬‬ ‫به خودی خ��ود‪ ،‬مایه برک��ت ظاهری و م��ادی نیز‬ ‫هست‪g .‬‬ ‫‪25‬‬ ‫سیاست ‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫‪26‬‬ ‫میزگرد در مثلث‬ ‫گفت وگوی ابراهیم متقی و حسین اهلل کرم‬ ‫پیرامون چالش های امنیتی و سیاسی ایران و امریکا‬ ‫از مذاکره تا تقابل‬ ‫مصطفی صادقی ‪ -‬امید کرمانی ها‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫روابط ایران و امریکا در ویژه ترین ش��رایط خود قرار دارد‪ .‬از س��ویی امریکا تالش‬ ‫می کند با تمام وجود استراتژی مهار را در مقابل ایران اعمال کند و در این راه اوباما‬ ‫با استفاده از پتانسیل های غرب به ویژه انگلیس و فرانسه سعی در اعمال تحریم های‬ ‫بیشتر علیه توانمندی های ایران دارد‪ .‬از سوی دیگر ایران با تاکید بر استفاده صلح امیز‬ ‫از انرژی هسته ای با خواس��ته های غیرقانونی و خارج از روال غرب مواجه شده‪ ،‬اما با‬ ‫وجود فشارهای بین المللی در مقابل این خواسته ها کوتاه نیامده‪ .‬تحوالت خاورمیانه اما‬ ‫موضوع دیگری است که به برخورد بیشتر امریکا و ایران منجر شده‪ .‬از سویی امریکا‬ ‫به وسیله متحدان منطقه ای اش همچون عربستان‪ ،‬قطر و ترکیه قصد دارد از تحوالت‬ ‫منطقه به نفع خود اس��تفاده کند‪ .‬و در این راس��تا از توان عملیاتی عربس��تان و ترکیه‬ ‫در سوریه سود می برد‪ ،‬اما در عین حال این واقعیت مس��جل شده که مخالفان بشار‬ ‫اسد در اقلیت قرار دارند و عمق استراتژیک ایران – سوریه‪ ،‬حزب اهلل و حماس – از‬ ‫ی مهار از تحریم های‬ ‫محبوبیت منطقه ای برخوردارند‪ .‬امریکا برای پیش بردن استراتژ ‬ ‫بی سابقه ای سود می برد‪ ،‬مانند تحریم بانک مرکزی و تهدید به تحریم نفت ایران که‬ ‫تاکنون این دومی فقط در حد جنگ روانی بوده است‪ .‬با توجه به شرایط ویژه منطقه‪،‬‬ ‫هفته نامه مثلث نشستی را با عنوان سناریوهای اینده روابط ایران و امریکا با حضور‬ ‫دکتر ابراهیم متقی و دکترحس��ین اهلل کرم برگزار کرد‪ .‬در ای��ن میزگرد دکتر متقی با‬ ‫توجه به اشرافش نسبت به سیاست های امریکا در قبال ایران‪ ،‬سیاست های اوباما در‬ ‫چند سال گذشته را تحلیل و بررس��ی و پیش بینی کرد که امریکا با دوری از جنگ‬ ‫فراگیر و حتی جنگ محدود‪ ،‬به جنگ نامتقارن با ایران می پردازد‪ .‬حس��ین اهلل کرم‬ ‫که از سویی تحصیالت علوم سیاسی دارد و از س��وی دیگر مطالعات فراوانی درباره‬ ‫مناسبات نظامی ایران در خلیج فارس دارد و به تازگی مطالعات امریکا شناسی را در‬ ‫یک مرکز مطالعات دنبال می کند‪ ،‬به تشریح سویه داخلی استراتژی مهار امریکا که‬ ‫«فش��ار مضاعف» برای فش��ار از بیرون‪ ،‬براندازی از درون بود پرداخت و شرایط رو‬ ‫به افول امریکا را پیش بینی کرد؛ تعبیری که ابراهیم متق��ی هم با ان موافق بود‪ .‬این‬ ‫میزگرد تاحدود زیادی ضمن تشریح ش��رایط موجود به واکاوی اینده روابط ایران‬ ‫و امریکا در سطوح مختلف از جمله سیاسی‪ ،‬اقتصادی و نظامی پرداخت‪ .‬با تشکر از‬ ‫اقایان دکتر متقی و دکتر اهلل کرم برای حضور در این نشست‪.‬‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث‪ :‬با توجه به اینکه طی سال های گذشته رابطه‬ ‫بین ایران و امریکا «صلح مسلح» بوده و ایران جزء‬ ‫معماهای امنیتی امریکا محس��وب می شده‪ ،‬ایا‬ ‫وضعیت فعلی را مانند سالیان گذشته توصیف‬ ‫می کنید یا اینکه باید مرحله جدیدی را برای این‬ ‫روابط تعریف کرد؟‬ ‫‪ l‬متقی‪ :‬رواب��ط ایران و امریکا طی س��ال های‬ ‫‪ 2009‬به بعد در مدار افزایش تعارض قرار گرفت‪ .‬گرچه‬ ‫خیلی ها بر این اعتقاد بودند که به قدرت رسیدن اوباما‪،‬‬ ‫زمینه و شرایط مناس��ب را برای بازسازی روابط ایران و‬ ‫امریکا فراهم می کند‪ ،‬اما هیچ گاه امریکایی ها در حوزه‬ ‫سیاست گذاری اقدام موثری را برای نشان دادن نشانه های‬ ‫همکاری در بازس��ازی روابط فراه��م نکردند‪ .‬به طور‬ ‫کلی امریکا تالش داشت تا از یک سو سیاست اعالمی ‬ ‫همکاری جویانه ای را بیان داشته باشد و از طرف دیگر‬ ‫سیاست عملیاتی امریکا در جهت گسترش دیپلماسی‬ ‫فشار قرار گرفت‪ ،‬حتی در دورانی که اوباما این موضوع‬ ‫را مطرح کرد که اگر ایران مشت گره کرده خود را باز کند‬ ‫خواهد دید دس��تانی اماده فشردن دست هایش هستند‪،‬‬ ‫سیاستعملیامریکادرجهتگسترشمحدودیت های‬ ‫استراتژیکعلیهایرانبود؛محدودیت هاییکهمی توانست‬ ‫ماهیت اقتصادی‪ ،‬تکنولوژیک و امنیتی داش��ته باش��د‪.‬‬ ‫بنابراین فضای ارتباطی ایران و امریکا از سال ‪ 2009‬به‬ ‫بعد در یک شرایط تشدید فشارها بود‪ ،‬اما نوع فشارها در‬ ‫دورا ن مختلف متفاوت به نظر می رسید‪ .‬در سال ‪2009‬‬ ‫فش��ار در فضای عملیات روانی بود که می توانست این‬ ‫ذهنیت از سوی واشنگتن را ایجاد کند که امریکا امادگی‬ ‫الزم برای باز سازی روابط با ایران را دارد‪ ،‬اما ایران اقدامات‬ ‫مشابهی را برای حل اختالفات به انجام نمی رساند‪ .‬بحثی‬ ‫که دارم این است که اوال تغییر در کابینه امریکا و به قدرت‬ ‫رسیدن رئیس جمهور جدید نمی تواند تغییرات بنیادین‬ ‫را در ارتباط با سیاست امنیتی و راهبردی ایاالت متحده‬ ‫به وجود اورد‪ .‬همان الگویی را که امریکا از سال ‪ 2006‬به‬ ‫بعد یا به عبارتی از ژانویه سال‪ 2007‬اتخاذ کرده بود‪ ،‬اوباما‬ ‫نیز ادامه داد‪ .‬محور اصلی سیاست گذاری در کابینه امریکا‬ ‫وزارت دفاع است‪ .‬رابرت گیتس این الگو را در پیش گرفته‬ ‫بود ‪ ،‬هدایت می کرد و بحث اصل وی این بود که از انجام‬ ‫اقدامات نظامی علیه ایران جلوگی��ری به عمل اورد و از‬ ‫سوی دیگر زمینه را برای ادامه مهار فراهم کند‪ .‬در سال‬ ‫‪ 2009‬موسس��ه بروکینگز گزارشی را منتش��ر کرد‪ .‬این‬ ‫موسسه بحثی داشت با‪ 9‬نظریه پرداز که در رابطه با مسائل‬ ‫ایران کار می کردند؛ افرادی همانند بروس ریدر‪ ،‬کنس‬ ‫پوالک‪ ،‬ریتکه و س��وزان مالونی که چهره های شاخص‬ ‫این گزارش بودند‪ .‬بحث بروکینگز این بود که چه الگویی‬ ‫را در دوران ریاس��ت جمهوری اوباما با ایران می شود در‬ ‫پیش گرفت‪ .‬انها ‪ 9‬سناریو را پیش بینی کرده بودند‪ ،‬ولی‬ ‫سناریوی مربوط به اینگیج منت هیچ گونه شانسی در ان‬ ‫‪ 9‬گزینه نداشت‪ .‬نتیجه گیری نهایی که این کتاب داشت‬ ‫تاکید بر این موضوع ب��ود که امریکا در ش��رایط انجام‬ ‫عملیات نظامی علیه ای��ران نیس��ت‪ ،‬دوم نمی تواند از‬ ‫عملیات نظامی تاکتیکی اسرائیل هم حمایت کند‪ ،‬سوم؛‬ ‫الگوهای شورش و انقالب رنگی در ایران هم نمی تواند‬ ‫به نتیجه مثبت برسد؛ بنابراین بهترین گزینه ای که امریکا‬ ‫می تواند در برخورد با ایران در پیش بگیرد ادامه سیاست‬ ‫مهاراست‪.‬برایانکهسیاستمهاربهنتیجهمطلوببرسد‬ ‫باید از دیپلماسی فشار استفاده کرد‪ .‬این الگویی بود که‬ ‫اوباما در پیش گرف��ت و وزارت امور خارجه امریکا که‬ ‫هیالری کلینتون مسئولیت ان را داشت به اجرا رساند‪.‬‬ ‫ادبیاتسیاستخارجیخانمهیالریکلینتوندرمقایسه‬ ‫با ادبیات خانم کاندولیزا رایس به شدت افراطی تر است؛‬ ‫به این دلیل افراطی تر اس��ت که رای��س دارای رویکرد‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫‪28‬‬ ‫در سال ‪ 2008‬که رقابت انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری بین کاندیداهای‬ ‫مختلف هر حزب در ایاالت مختلف‬ ‫انجام می شد‪ ،‬بررسی شود حامی اصلی‬ ‫هیالری کلینتون چه کسی بود؟ و چه‬ ‫کسانی پول به حساب هیالری کلینتون‬ ‫ریختند؟ عربستان سعودی ‪ 50‬میلیون‬ ‫دالر به حساب هیالری کلینتون ریخته‬ ‫بود که این موضوع می توانست یک‬ ‫بحران شخصیتی را برای هیالری ایجاد‬ ‫کند‪ ،‬اما به دلیل توافقی که با اوباما‬ ‫به انجام رساند این موضوع نادیده‬ ‫گرفته شد‬ ‫استراتژیک گرا بود‪ .‬رایس نسبت به جایگاه ژئوپلتیکی‬ ‫ایران وقوف داشت و می دانست موضوع ژئو کالچر در‬ ‫خاورمیانه از اهمیت ویژه ای برخوردار است‪ ،‬در حالیکه‬ ‫هیالری کلینتون مربوط به تیم و الب��ی عرب محور در‬ ‫امریکاست‪ .‬برای انکه هیالری کلینتون و سیاست های‬ ‫وی را بهتر درک کنیم فقط کافی است بدانیم در سال‪2008‬‬ ‫که رقابت انتخابات ریاست جمهوری بین کاندیداهای‬ ‫مختلفهرحزبدرایاالت مختلفانجاممی شد‪،‬بررسی‬ ‫شود حامی اصلی هیالری کلینتون چه کسی بود؟ و چه‬ ‫کسانیپولبهحسابهیالریکلینتونریختند؟عربستان‬ ‫سعودی‪ 50‬میلیوندالربهحسابهیالریکلینتونریخته‬ ‫بود که این موضوع می توانست یک بحران شخصیتی را‬ ‫برای هیالری ایجاد کند‪ ،‬اما به دلیل توافقی که با اوباما به‬ ‫انجام رساند این موضوع نادیده گرفته شد‪ .‬امروز البی های‬ ‫عرب محور به موازات البی های اسرائیل محور در امریکا‬ ‫فعالند و در نتیجه سیاست ها و رویکردهای کامال مشابه و‬ ‫مشترکی را در رابطه با دولت امریکا طراحی می کنند که‬ ‫علیه ایران انجام شود‪ .‬این فرایند یعنی دیپلماسی فشار‬ ‫در دورا ن مختلف و در رابطه با موضوعات مختلف دیده‬ ‫می ش��ود‪ .‬اگر قطعنامه هایی که در ارتباط با فعالیت های‬ ‫هسته ای ایران صادر شده‪1803 ،1747 ،1737 ،1636 -‬‬ ‫و ‪ - 1835‬را در نظر بگیریم‪ ،‬تمامی این قطعنامه ها را اگر‬ ‫روی هم بگذاریم شدت و گس��تره ان به اندازه قطعنامه‬ ‫‪ 1929‬نیست‪ .‬امروز فش��ارهایی که در رابطه با مسائل‬ ‫هسته ای ایران‪ ،‬بحث های مربوط به نفت و بانک مرکزی‬ ‫انجام می شود ریش��ه اش در قطعنامه ‪ 1929‬است‪ .‬نکته‬ ‫جالب اینجاس��ت که داخل اکثر ش��ماره های فصلنامه‬ ‫ی‪CIA‬‬ ‫واشنگتن کوارتری(این نش��ریه یک مرکز علم ‬ ‫است) حداقل یک موضوع در رابطه با ایران وجود دارد‪.‬‬ ‫نویس��ندگان این فصلنامه یا س��ی ای اِی های بازنشسته‬ ‫هستند یا سی ای اِی هایی هستند که در حوزه بررسی و‬ ‫مطالعات س��ی ای اِی کار می کنند‪ .‬واشنگتن کوارتری‬ ‫در شماره پاییز ‪ 2011‬یک مقال ه از ریتکه و کنس پوالک‬ ‫با عنوان ‪ doubeling Down to IRAN‬منتش��ر کرد؛‬ ‫در ان شماره کنس پوالک که خودش سابقه سی ای ای‬ ‫دارد و بازنشس��ته اس��ت می گوید گزارش سال ‪2011‬‬ ‫س��ی ای ای نش��ان می دهد که ایران فعالیت هس��ته ای‬ ‫پرمخاط��ره در قبال منافع ملی امری��کا انجام نمی دهد‪.‬‬ ‫بنابراین در چنین ش��رایطی باید این موض��وع را مورد‬ ‫پیگیری قرار داد که چرا فشار علیه ایران افزایش پیدا کرده‬ ‫است؟ این مس��اله در یک مرحله زمانی خاص به گونه‬ ‫مقطعی تصاعد پیدا می کرد‪ ،‬اما در س��ال ‪ 2011‬ش��دت‬ ‫عملش بیشتر شد‪ .‬مقابله امریکا با ایران هیچگاه مقابله‬ ‫مستقیم نظامی نبوده است‪ .‬اقداماتی که امریکا علیه ایران‬ ‫انجام داد در سال ‪ 2011‬یک اقدامات منحصر به فرد بود‪.‬‬ ‫بهره گیری از جنگ س��ایبرنتیک که مرکز فرماندهی ان‬ ‫در وزارت دفاع امریکاست و فعال سازی ویروس های‬ ‫اس��تاکس نت و دوکو که در دو تاسیسات ایران تخریب‬ ‫بسیار زیادی را ایجاد کرد نشانه های اقدام علیه تاسیسات‬ ‫راهبردی ای��ران در قالب نرم افزاری اس��ت‪ .‬بحث های‬ ‫مربوط به تحریم‪ ،‬عملیات روانی ‪ ،‬محدود سازی قدرت‪،‬‬ ‫قطعنامه نویسیدربارهموضوعاتحقوقبشرواینتهمت‬ ‫که ایران فعالیت تروریستی انجام می دهد را باید در زمره‬ ‫اقدامات نرم امریکا در رابطه با ایران بدانیم‪ .‬بنابراین در‬ ‫جمع بندیصحبتبهایننتیجهمی رسمکهاوباماسیاست‬ ‫خارجی اش نسبت به ایران ادامه سیاست خارجی دولت‬ ‫بوش بود و هیچ گونه انعطافی در سیاست عملی امریکا‬ ‫در دوران اوبام��ا به وجود نیام��د‪ .‬دوم‪ ،‬محدودیت های‬ ‫امریکا علیه ایران در این دوران چند گانه شد ‪ ،‬یعنی بحثی‬ ‫را که امریکا دارد پیگیری می کند مساله مربوط به فشار‬ ‫خوشه ای است‪ ،‬حتی می توانیم تئوری فشار خوشه ای را‬ ‫با تئوری فشار از پیرامون ترکیب کنیم‪ .‬قبال بحث امریکا‬ ‫فشارمستقیموفشارغیر مستقیمدریکحوزهبود‪.‬جورج‬ ‫بوش فقط درباره مساله هسته ای محدودیت هایی را علیه‬ ‫ایران اعمال می کرد‪ ،‬اما از تئوری فش��ار خوشه ای برای‬ ‫دوران اوباما استفاده می کنم‪ .‬این تئوری به معنای ان است‬ ‫که اگر خواسته باشی در ارتباط با یک کشور یا یک منطقه‬ ‫به مطلوبیت راهبردی دست پیدا کنی نمی توانی از طریق‬ ‫فشار در محور به نتیجه برسی‪ ،‬فشار خوشه ای می تواند‬ ‫نماد همان بحثی که کنس پوالک با عنوان ‪doubeling‬‬ ‫‪ Down on IRAN‬مطرح کرده بود‪ ،‬جواب دهد‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬جناب اقای دکتر اهلل کرم شما درباره روابط‬ ‫ایران و امریکا چه نظری دارید‪ .‬ایا می شود گفت‬ ‫کار از دست دیپلمات ها خارج شده و مقامات‬ ‫نظامی در این باره در حال تصمیم گیری هستند؟‬ ‫‪ l‬اهلل کرم‪ :‬در ایران یا امریکا؟‬ ‫مثلث‪ :‬در دو طرف‪ ،‬مخصوصا امریکا‪.‬‬ ‫‪ l‬اهلل کرم‪ :‬اساسا امریکایی ها در همان ‪ 2009‬به‬ ‫بعد که دکتر متقی از ان نام بردند‪ ،‬فعالیت خودشان را به‬ ‫مثابه دوران بوش منتها با یک تف��اوت ادامه دادند‪ ،‬با این‬ ‫تفاوت که اوباما در نوروز سال ‪( 88‬سال ‪ 2009‬میالدی)‬ ‫پیامی به ایرانیان داد و در ان جمهوری اسالمی را کامال‬ ‫با نامه و اس��م خودش‪ -‬که به نوعی به رسمیت شناسی‬ ‫بود‪ -‬مطرح کرد و بعد از ان در اردیبهشت ماه هم نامه ای به‬ ‫رهبران و مسئوالن ایرانی داد که اماده گفت وگو است‪ .‬این‬ ‫مساله برایند اطالع در چند گروهی است که امریکایی ها‬ ‫ان را جمع اوری می کنند‪ .‬یکی پایگاه های ویژه در هشت‬ ‫کشور‪ .‬پایگاه دبی از سوی دختر اقای دیک چنی تاسیس‬ ‫شد‪ ،‬پایگاه بگراند بغداد‪ ،‬بیشکک و باکو پنج پایگاه اطراف‬ ‫ایران هستند و امس��تردام و لندن و واشنگتن سه پایگاه‬ ‫دیگرند‪ .‬اینها وظیفه شان ایجاد اموزش و رابطه با جریانات‬ ‫تجدید نظر در داخل ایران است‪.‬‬ ‫به عبارتی اینها در دوران سازندگی در کشور از نظر‬ ‫فرهنگ و سیاس��ی به وجود امده بودند و از ان ‪ 10‬حلقه‬ ‫نیرو می گرفتند؛ نشریه زنان متعلق به سیامک پورزند – که‬ ‫سر حلقه سی ای اِی در داخل کشور برای جذب عناصر‬ ‫تجدید نظر طلب بود‪ -‬نشریه ایران فردا متعلق به عزت اهلل‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫سحابی‪ ،‬نشریه کیان متعلق به «شمس الواعظین‪ ،‬سروش‬ ‫و حجاریان»‪ ،‬حلقه علوم سیاسی دانشگاه تهران «بشیریه‪،‬‬ ‫سمتی‪ ،‬قاضیان»‪ ،‬حلقه «خانیکی و معین»‪ ،‬حلقه وزارت‬ ‫کش��ور «تاج زاده‪ ،‬نوری و قاضیان» ج��زو ان ‪ 10‬حلقه‬ ‫بودند که در داخل کش��ور به دنبال ساماندهی و جذب‬ ‫عناصر تجدید نظر طلب بودند‪ .‬در دوران انتخابات‪ 88‬در‬ ‫بی بی سی این افرادی که در داخل جذب شدند و هم اکنون‬ ‫در‪ VOA‬هستند عمدتا از همین حلقه های ده گانه هستند‪،‬‬ ‫این افراد به پایگاه های ویژه در ان هش��ت کشور رفتند‪،‬‬ ‫اموزش دیدند‪ ،‬یا در داخل مشغول شدند یا در نهایت در‬ ‫بی بی سی‪،VOA،‬العربیهوالجزیرهمشغولفعالیتهستند‪.‬‬ ‫این پایگاه های ویژه تماما به ان رسیدند که در انتخابات‬ ‫س��ال ‪ 88‬اقای احمدی نژاد با یک مراتب و ارای خوبی‬ ‫برنده خواهد ش��د و راهکار امریکا ان است که با ایران‬ ‫زودتر از در گفت وگو وارد شود تا امتیاز کمتری بدهد‪17.‬‬ ‫سفارتخانه‪ -‬انگلیس‪ ،‬المان‪ ،‬فرانسه‪ ،‬کانادا و‪ -...‬دومین‬ ‫گروه هس��تند که اطالعات و اخبار را از داخل کشور ما‬ ‫با تحلیل های مناس��ب و مورد درخواست امریکایی ها‬ ‫ارس��ال می کردند که در دفتر ریاست جمهوری امریکا‬ ‫تجزیه و تحلیل می شد‪ .‬این ‪ 17‬سفارتخانه به سرپرستی‬ ‫انگلیس در این رابطه فعال بودن��د‪ .‬تحلیل های انها این‬ ‫بود که امریکایی ها باید هرچه زودتر به سمت گفت وگو‬ ‫بروند تا امتیاز کمتری را در دوره دوم ریاست جمهوری‬ ‫احمدی نژاد به ایران بدهند‪.‬‬ ‫مثلث‪:‬یعنیقبلازانکهانتخاباتریاست جمهوری‬ ‫دهم برگزار شود روش و راهکار انها متفاوت با‬ ‫دو سال اخیر بود‪.‬‬ ‫‪ l‬اهلل کرم‪ :‬بله‪ ،‬همانطور که ع��رض کردم اقای‬ ‫اوباما در اردیبهشت سال ‪ 88‬این نامه را به رهبران ایران‬ ‫داد که اماده گفت وگو اس��ت‪ .‬س��ومین گروهی که این‬ ‫اخبار و اطالعات را ب��رای امریکا جمع اوری می کردند‬ ‫گ داخ��ل امریکا بودند اینها هفتصد‬ ‫گروه های تینگ تن ‬ ‫گروه هستند‪ .‬حداقل هفته ای یک تحلیل‪ ،‬ماهی یک مقاله‬ ‫و سالی یک کتاب بیرون می دهند که در اخر کار باید دو‬ ‫نفر پای این مباحث را امضا کنند‪ .‬این هفتصد اتاق فکر که‬ ‫کار تحقیقاتی در قبال ایران می کنند به نحوی از طریق این‬ ‫افراد سنجیده می ش��ود‪ .‬افرادی همچون نوری زاد‪ ،‬علی‬ ‫افشاری‪ ،‬واحدی‪ ،‬امیر ارجمندی‪ ،‬فاتح و ‪ ...‬گروه هایی‬ ‫هستندکهازطریقسایبریامستقیمبااینهفتصداتاقفکر‬ ‫مرتبط هستند‪ .‬این سه گروه همه به این نظر رسیدند که‬ ‫احمدی نژاد انتخاب می شود و ایران پر قدرت تر جلوی‬ ‫امریکا ظاهر می شود بنابراین امریکایی ها در مواضع شان‬ ‫می بایست تغییر بدهند و اماده گفت وگو شوند تا امتیاز‬ ‫کمتری بپردازند‪ .‬بنابراین راهکار مهار از طریق گفت وگو‬ ‫توسط امریکایی ها اتخاذ می شود‪ .‬راهکار مهار به مارتین‬ ‫اندیک برمی گردد که مهار دوجانبه را در رابطه با ایران و‬ ‫عراق ارائه داد‪ .‬ایشان دوباره در موسسه بروکینگز در کنار‬ ‫هش��ت نفر دیگر از متخصصان همچون کنس پوالک‪،‬‬ ‫راهکار مه��ار در قبال ایران را مطرح ک��رد‪ .‬اینجا اتفاقی‬ ‫می افتد که حرکت اوباما را از استراتژی مهار ایران به سمت‬ ‫براندازی از درون پیش می برد‪ .‬اوباما در اینجا اماده می شود‬ ‫‪ 100‬هزار نفر را از بغداد به مرزهای ایران گس��یل دهد‪.‬‬ ‫اماده می شود فضای سایبر را در اختیار جریانی که بعد از‬ ‫انتخابات در طول هشت ماه فعال بود قرار دهد‪ .‬همچنین‬ ‫اوباما فرمان داد توییتر زمان تغیی��رات خودش را عقب‬ ‫بیندازد تا به جریان های داخلی ایران س��رویس بدهند‪.‬‬ ‫تغییر روش برای امریکایی ها در یک چارچوب ارتباط با‬ ‫جریان های داخلی که با اقای احمدی نژاد دچار زاویه شده‬ ‫بودند‪ ،‬پیدا می شود‪ .‬البته در این رابطه ان‪ 10‬حلقه فرهنگی‬ ‫و سیاسی داخل در ارتباط با پایگاه های ویژه به عنوان یک‬ ‫ابزار نقش زیادی داشتند و توانستند جریان داخلی که با‬ ‫اقای احمدی نژاد زاویه پیدا کرده بود را پوشش دهند و‬ ‫همکاری جدی تری را داشته باشند؛ به طوری که می توان‬ ‫گفت حرکت اوباما به سوی براندازی از درون و فشار از‬ ‫بیرون‪ ،‬در نتیجه ارتباطاتی است که این سه گروه با جریان‬ ‫برانداز داخلی دارند و فعال می ش��وند و در همین راستا‬ ‫امریکایی ها به سوی همکاری با جریان برانداز داخلی‬ ‫پیش می روند‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬ش��ما می فرمایید دو گزین��ه پیش روی‬ ‫امریکایی ها بود؛ یکی بازکردن باب گفت وگو و‬ ‫مذاکره بود که عالئمش قبل از انتخابات ‪ 88‬بود و‬ ‫دیگری براندازی از درون‪ .‬در نهایت راهکار دوم‬ ‫از سوی مقامات امریکایی اتخاذ شد؟‬ ‫‪ l‬اهلل کرم‪ :‬استراتژی امریکا مهار ایران است‪ .‬در‬ ‫استراتژی مهار ‪ ،‬گفت وگو و تحریم همان سیاست چماق‬ ‫و هویج است که با استفاده از محاصره نظامی‪ ،‬فشارهای‬ ‫نرم و نیمه سخت دنبال می ش��ود‪ .‬وضعیت ایران قبل از‬ ‫انتخابات ‪ 88‬و بعد از ان ب��رای امریکایی ها جالب بود‬ ‫چراکه باید امتیازات بیش��تری می پرداختند ‪ .‬از این رو با‬ ‫حرکت براندازی از درون و فش��ار از بیرون‪ ،‬ما به سمت‬ ‫یک وضعیت جدی��د در داخل ای��ران می رویم که فکر‬ ‫می کنم وضعیت کنونی همچنان در راستای تقویت فشار‬ ‫از بیرون گام برمی دارد‪ .‬س��وال اصلی شاید این باشد که‬ ‫ایا فشار از بیرون در چارچوب مهار ایران به یک جنگ‬ ‫ضربتی‪ ،‬یا یک جنگ محدود گسترده می رسد و ایا هر‬ ‫کدام از این جنگ ها همچنان با جریان اپوزیسیون داخلی‬ ‫همراه خواهد بود؟ این می تواند چشم اندازهای تازه ای را‬ ‫برای ما ایجاد کند‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬اقای دکتر متقی! فک��ر می کنید امریکا و‬ ‫غرب از تحریم ای��ران در این مقط��ع دنبال چه‬ ‫هدف فوری و عملیاتی هس��تند‪ ،‬یعنی با تحریم‬ ‫بانک مرکزی وتحریم احتمالینامتقارننفتنهایتا‬ ‫می خواهند چه کار کنند؟ ایا دنبال تئوری دور‬ ‫از ذهن فروپاشی از درون هستند یا می خواهند‬ ‫اجماع بین المللی برای جنگ محدود ایجاد کنند؟‬ ‫‪ l‬متقی‪ :‬امریکایی ها تمایلی به درگیری زودهنگام‬ ‫با ایران ندارند‪ .‬به عبارت دیگر قابلیت امریکایی ها برای‬ ‫درگیری زودهنگام با ایران بس��یار محدود است‪ .‬علت‬ ‫این مس��اله را باید در توانمندی منطقه ای ایران دانست‪.‬‬ ‫ایران بخش عمده ای از توان مقابله کننده اش با امریکا و‬ ‫اس��رائیل در خارج از مرزها قرار دارد به همین دلیل هم‬ ‫سیاستعمومیمادربرخوردباهرگونهتهاجمکهماهیت‬ ‫نظامی و امنیتی داشته باش��د‪ ،‬مبتنی بر بازدارندگی موثر‬ ‫است‪ .‬ویژگی اصلی بازدارندگی موثر این است که ایران‬ ‫نیروهایمتعارفیرامی توانددرحوزهجغرافیاییهمجوار‬ ‫سازماندهی یا حمایت کند که در شرایط تهدید علیه ایران‬ ‫از ان نیروها استفاده شود‪ .‬این الگوی رفتاری بخشی از‬ ‫واقعیت جنگ نامتقارن محسوب می شود‪ .‬ویژگی جنگ‬ ‫نا متقارن این اس��ت که بتوانی قدرت��ت را با حوزه های‬ ‫مربوط به نقاط ضعف دشمن هماهنگ کنی‪ .‬نقاط ضعف‬ ‫امریکا و اسرائیل اسیب پذیری از حوزه توانمندی ایران در‬ ‫مناطق پیرامونی است‪ .‬ناو هواپیما بر امریکا از خلیج فارس‬ ‫خارج شد‪ ،‬به چه دلیل؟ امریکایی ها می دانند اگر درگیری‬ ‫ایجاد شود ناو هواپیمابرشان در خلیج فارس هدف قرار‬ ‫می گیرد‪ .‬بنابراین کارهایی که امریکایی ها طی ماه های‬ ‫گذش��ته انجام دادند این بود که نیروهای نظامی شان را‬ ‫از عراق کاه��ش دادند‪ .‬عراق یکی از ان مناطقی اس��ت‬ ‫که به نوعی ایران از قابلیت اقدام متقاب��ل در یک حوزه‬ ‫پیرامونی و همجوار برخوردار است‪ .‬مساله ناو هواپیما بر‬ ‫امریکادرخلیج فارسهمچنینویژگی هاییدارد‪،‬بنابراین‬ ‫ضرورت های امنیتی امریکا ایج��اب می کند این ناو در‬ ‫خارج از خلیج فارس باقی بماند‪ .‬نکته دیگر ان است که‬ ‫امریکا چه دستور و چه دس��تورالعملی را دارد پیگیری‬ ‫می کند‪ .‬الگوی رفتاری امریکا محدودسازی قابلیت های‬ ‫راهبردی ایران است‪ .‬محدودسازی قابلیت های راهبردی‬ ‫دارد به گونه مرحله ای به اجرا در می اید‪ .‬اگر همکاری های‬ ‫اقتصادی ایران با محیط پیرامون بررس��ی و شوک ایجاد‬ ‫ش��ده در فضای اقتصادی ایران مخصوصا بازار دالر و‬ ‫طال لحاظ شود‪ ،‬می توان تحلیل کرد‪ .‬من یک کار ابداعی‬ ‫انجام دادم و دو منحنی ر اترسیم کردم‪ ،‬یک منحنی مبتنی بر‬ ‫فشار های امنیتی امریکا در برخورد با ایران و یک منحنی‬ ‫دیگر افزایش قیمت دالر و سکه بود‪ .‬افزایش دالر و سکه‬ ‫اوباما قبل از انتخابات ‪ 88‬به دنبال ارتباط با ایران بود‬ ‫ولی به دلیل اشوب داخلی تاکتیک اش را تغییر داد‪.‬‬ ‫استراتژی ایران د رمنطقه از تنش زدایی به اعتمادسازی‬ ‫و اکنون تهدیدزدایی تغییر کرده است‪.‬‬ ‫اکنون به واسطه بحران اقتصادی و سیاست های اوباما‪،‬‬ ‫امریکا در حال افول است‪.‬‬ ‫تحریم نفت ایران جنگ روانی غرب است‪.‬‬ ‫‪29‬‬ ‫سیاست‬ ‫به معنی اسیب پذیری ساختار ما اس��ت و امریکایی ها‬ ‫این مس��اله را درک کردند‪ .‬چندین س��ال است وزارت‬ ‫خزانه داری امریکا یکی از محورهای اصلی مقابله با ایران‬ ‫است‪ .‬وزارت خزانه داری امریکا تمام خرید و فروش های‬ ‫ایرانرابهصورتمستقیمیاغیر مستقیمرصدمی کند‪.‬این‬ ‫وزارتخانهمونیتورینگغیر مستقیمدنبالارتباطاتتجاری‬ ‫ایران را از طریق تبادل اطالعات با کشورهای غربی انجام‬ ‫می دهد‪ .‬نکته بعدی‪ ،‬فضا و چهره ای است که از ایران در‬ ‫نالمللایجادکردند‪.‬یکیازمطلوبیت های‬ ‫افکارعمومیبی ‬ ‫ایران نقش منطقه ای و بین المللی ان است‪ .‬ایران پایگاه‬ ‫ضد امپریالیستی ‪ ،‬پایگاه جنبش های ازادی بخش و پایگاه‬ ‫ صدور انقالب بوده که این سه ویژگی را انها دارند در بازی‬ ‫امنیتی و بازی مالی کنترل می کنند‪.‬‬ ‫بنابراین امریکایی ها هم در فض��ای موجود دارند‬ ‫نوعی جنگ نامتقارن را علیه ایران به انجام می رس��انند‪.‬‬ ‫به عبارت دیگر وقتی نبرد ما با امریکا ماهیت نامتقارن دارد‬ ‫استراتژیست هایامریکاییهمالگوییرادرپیشگرفتند‪.‬‬ ‫این را هم از سال‪ 2007‬به گونه مرحله ای رشد و گسترش‬ ‫دادند و تش��دید کردند که مبتنی ب��ر ویژگی های جنگ‬ ‫نامتقارن است‪ .‬جنگ نامتقارن یعنی چه؟ یعنی حوزه ای‬ ‫که مربوط به اسیب پذیری ماست‪ .‬ایا استاکس نت و دوکو‬ ‫حوزه اسیب پذیری ما محسوب می شود؟ بله‪ ،‬چرا؟ چون‬ ‫ما در فضای غافل گیری قرار گرفتیم‪ .‬ایا فضاهای تحریم‬ ‫برای ما پر مخاطره خواهد بود؟ اما امریکا از چه الگویی‬ ‫استفاده کرده است؟ از الگوی نرم‪ .‬اقداماتی که ایران را در‬ ‫وضعیت مخاطره امنیتی قرار می دهد بحث های بسیار‬ ‫اساسی اس��ت که عمدتا به مس��ائل جنگ سایبرنتیک‪،‬‬ ‫جنگ نرم و حوزه های مختلف ان از جمله کاهش اعتبار‬ ‫مربوط می ش��ود‪ .‬یک نکته دیگری را هم امریکایی ها‬ ‫پیگیری می کنند و ان مساله مربوط به برهم زدن توازن‬ ‫قدرت در منطقه خاورمیانه است‪ .‬برای برهم زدن توازن‬ ‫قدرت در خاورمیانه‪ ،‬خودشان وارد عمل نشدند؛ ترکیه‬ ‫و عربستان چنین نقش��ی را دارند ایفا می کنند‪ .‬نقطه ای‬ ‫که امریکایی ها نش��انه گیری کردند کجاست؟ سوریه‪.‬‬ ‫س��وریه یکی از مراکز عمده ژئوپلتیک قدرت ایران در‬ ‫خاورمیانه محسوب می شود‪ .‬امریکا به هیچ وجه اقدام‬ ‫نظامی علیه ایران به انجام نمی رساند تا زمانی که ایران را به‬ ‫لحاظ اقتصادی و اجتماعی در فضای فرسایش قرار دهد‬ ‫پایگاه های منطقه ای ایران را بی اثر کند‪ .‬امریکا به هیچ وجه‬ ‫در شرایطی که ایران ابزار قدرت دارد انسجام اجتماعی و‬ ‫ساختاری در داخل دارد و قادر است تا متحدین خودش‬ ‫را در فضای نیروهای اجتماعی نهضتی و جنبش��ی در‬ ‫مناطق مختلف داشته باش��د ‪ ،‬به هیچ وجه اقدام نظامی‬ ‫انجام نمی دهد اما سوال اینجاست که چرا جنگ امریکا‬ ‫علیه ایران شکل گرفته؟ ادامه پیدا کرده یا نه؟ این جنگ‬ ‫از سال ‪ 2007‬شروع شده و نشانه های تصاعد این جنگ‬ ‫را من که حوزه کارم بحث ه��ای منطقه ای و بین المللی‬ ‫است در فضای منطقه ای و بین المللی می بینم‪ .‬بنابراین‬ ‫جنگ امریکا یک جنگ صرفا نظامی نیست‪ ،‬کرازویتس‬ ‫این بحث را مطرح می کرد که زمانی جنگ نظامی و اقدام‬ ‫نظامی انجام می ش��ود که اقدامات سیاسی و اقتصادی‬ ‫نتواند به مصالحه منجر شود‪ .‬امروز استراتژی کرازویتس‬ ‫کامال متحول ش��ده‪ ،‬امریکایی ها در ارتباط با عراق چه‬ ‫اقدامی انج��ام دادند؟ ‪ 13‬س��ال تحریم را انج��ام دادند‪.‬‬ ‫‪13‬سال تحریم منجر به این شد که ساختار اجتماعی و‬ ‫اقتصادی و حتی نظامی اش دچار فرسایش شود‪ .‬الگویی‬ ‫که امریکایی ها امروز در برخورد با ایران به کار می گیرند‬ ‫تمام ویژگی های یک جنگ نا متقارن را دارد‪ .‬ویژگی های‬ ‫جنگ نامتقارن علیه ایران در حوزه تنظیم قطعنامه‪ ،‬انتقال‬ ‫ویروس‪،‬شبکه سازی ‪،‬قطعنامه نویسیوفشارهایگسترده‬ ‫اقتصادی اس��ت‪ .‬مساله امریکا این نیس��ت که از طریق‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫‪30‬‬ ‫راهبرد جدید اوباما بازگشت به دوران‬ ‫کالسیک ارتش امریکا است‪ ،‬گرچه در‬ ‫ان امده که ‪ 450‬میلیارد دالر از هزینه‬ ‫نظامی کاسته می شود و تقریبا به یک‬ ‫دوم می رسد و اگر وضعیت کسری‬ ‫بودجه حل نشود دوباره به حال کالسیک‬ ‫خود بر می گردد‪ .‬اول باید گفت چرا‬ ‫هزینه نظامی امریکا اینقدر باال رفت؟‬ ‫می دانیم که اغاز حرکت جدید امریکا‬ ‫در چارچوب دیدگاه نومحافظه کاران‬ ‫از ‪ 2001‬شروع شد و معتقدم جنگ‬ ‫با ایران هم از سپتامبر ‪ 2001‬کلید‬ ‫می خورد‪ .‬در این دوران نومحافظه کاران‬ ‫قدرت هسته ای را زیر مجموعه نیروی‬ ‫هوایی قرار می دهند و ان را تبدیل به‬ ‫یک قدرت کوچک می کنند‬ ‫تحریم در کوتاه مدت به نتیجه برسد‪ .‬بازی امریکا ‪ ،‬بازی‬ ‫فرسایش قدرت‪ ،‬ساختار و زیرس��اختار در ایران است‪.‬‬ ‫الگویی که می تواند ساختار را برای مدتی حفظ کند اما‬ ‫اگر بازوهایش زده شود‪ ،‬اگر قابلیتش برای بازتولید قدرت‬ ‫کاهش پیدا کند‪ ،‬انجا دچار مشکل می شود‪ .‬اینجاست‬ ‫که ما باید بحث مربوط به دیپلماسی سازنده را در پیش‬ ‫بگیریم‪ .‬دیپلماسی سازنده از دیدگاه من با الگوی سازش‬ ‫به هیچ وجه هماهنگی ندارد‪ .‬دیپلماس��ی س��ازنده به‬ ‫این معناس��ت که چگونه می توان سیاس��ت تهاجمی‬ ‫ امریکا را در افکار عمومی بین المللی اش��کار ساخت؟‬ ‫چگونه مداخ�لات مختلفی که امریکایی ه��ا در ایران‬ ‫انجام دادند به گوش افکار عمومی بین المللی رس��اند؟‬ ‫مقام معظم رهبری دستور دادند سند های مداخله امریکا‬ ‫در ایران منتشر شود یا به افکار عمومی بین المللی منتقل‬ ‫ش��ود اما تاکنون فقط یک برگه را دیدیم که اقای جلیلی‬ ‫روز ‪ 13‬ابان منتش��ر کرد‪ .‬با یک برگه نمی توانیم نش��ان‬ ‫بدهیم امریکا یک فضای مداخله بین الملل گس��ترده را‬ ‫علیه ایران سازماندهی می کند‪ .‬گزارشی که دادستان کل‬ ‫کشور امریکا در ارتباط با سیر منصور تنظیم کرد و ان را‬ ‫در افکار عمومی دنیا منتشر کرد کامالسازمان یافته بود‪.‬‬ ‫یک موضوعی که خودشان هدایت و سازماندهی کرده‬ ‫بودند و سوژه های بسیار مسخره ای را مثل سیر منصور‬ ‫و غالم شکوری که اصال چنین قابلیتی برای جابه جایی‬ ‫‪ 50‬میلیون دالر ندارند چگونه کیفرخواست و گزارش‬ ‫را تنظیم کردند‪ .‬ما مشکلی در ارتباط با دفاع از حقانیت‬ ‫خودمان داریم‪ ،‬این است که فضای ساختاری مان ماهیت‬ ‫ش��عاری پیدا کرده‪ ،‬چون ماهیت شعاری پیدا کرده فکر‬ ‫می کنیم افکار عمومی فقط مربوط به داخل کشور است‬ ‫در حالی که افکار عمومی بین المللی است‪ ،‬افکار عمومی‬ ‫یعنی بتوان مداخالتی که امریکا در ای��ران انجام داده یا‬ ‫انجام می دهد یا در حال تشدید انهاست را در یک فضای‬ ‫جدیپیگیریکنیمتاباایجادفشارمتقابلبهیکوضعیت‬ ‫تعادلی برسیم‪ .‬بحث االن ما با جهان غرب زمانی متعادل‬ ‫می شود که ابزارهای قدرت ما در برخورد با یکدیگر در‬ ‫وضعیت متعادل قرار بگیرد‪ .‬اگر خواسته باشیم در فضایی‬ ‫قرار بگیریم که واقعیت سیاست های امریکا و مداخالت‬ ‫ان و نقشی که در منطقه دارد را افشا کنیم‪ ،‬باید از حالت‬ ‫شعاری خارج شویم‪ .‬امروز امریکایی ها‪ 209‬هزار نیروی‬ ‫نظامی در خاورمیانه و ‪ 50‬هزار نیرو در اروپا دارند‪ .‬وقتی‬ ‫امریکایی ها استراتژی شان را به سمت حوزه اقیانوس ارام‬ ‫و منطقه چین بردند‪ ،‬چینی ها چه کار کردند‪ .‬کاری که ما‬ ‫باید بکنیم این است که بتوانیم بازدارندگی الزم را به وجود‬ ‫اوریم بنابراین به نظر من مانور دریایی که ما داریم انجام‬ ‫می دهیم کامال ماهیت تدافعی دارد در حالی که غربی ها‬ ‫ی در سطح منطقه ای و‬ ‫می خواهند از ما یک چهره تهاجم ‬ ‫بین المللی بسازند‪ .‬این یکی از چالش های خودمان است‪.‬‬ ‫حقانیت مانور ایران در حوزه اب های ساحلی خود یک‬ ‫امر پذیرفته شد ه است و به هیچ کشوری هم ربط ندارد‪.‬‬ ‫یادمان باشد کنش غیرمستقیم مانور احتیاج به استفاده از‬ ‫واژه های تند ندارد ‪ ،‬باید مانور نظامی انجام داد و واژه های‬ ‫تدافعی به کار گرفت‪ .‬در ان شرایط ما می توانیم حقانیت‬ ‫خودمان را در سطح بین المللی پیگیری کنیم‪ .‬پس تهدید‬ ‫جدی اس��ت‪ ،‬دوم تهدید حالت تصاعدی دارد‪ ،‬س��وم‬ ‫تهدید در کوتاه مدت‪ -‬شش ماه اول سال ‪ -2012‬به اقدام‬ ‫نظامی علیه ایران تبدیل نمی شود‪ .‬استراتژی امریکا به نظر‬ ‫من ‪ ،‬استراتژی فرسایش است که فرسایش استراتژی ای‬ ‫متفاوت از جنگ است‪ .‬چون در استراتژی جنگ مطالبات‬ ‫مربوط به یک فضای بین المللی است‪ .‬اما در استراتژی‬ ‫فرسایش مطالبات به سمت حوزه اجتماعی و حکومت‬ ‫می رود‪ .‬حوزه های منطقه ای و بین المللی نش��ان دهنده‬ ‫این است‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬اقای دکتر اهلل کرم! ش��ماتعبیر دکتر متقی‬ ‫را قبول دارید که جنگ نامتقارن ش��روع ش��ده‬ ‫است‪ ،‬چون استراتژی نظامی ایران در پنج‪ ،‬شش‬ ‫س��ال اخیر ان بوده که خ��ودش را برای جنگ‬ ‫نامتقارن اماده کند‪ .‬مخصوصا در تحوالتی که‬ ‫در سپاه اس��تانی انجام ش��د‪ .‬این فرمایش اقای‬ ‫دکتر متقی به نظرم باب جدی��دی را باز می کند‬ ‫که جنگ نامتقارن از س��وی امریکایی ها شروع‬ ‫شده است‪ ،‬ایا این تعبیر را قبول دارید؟ از انجا‬ ‫که به موضوع خلیج فارس و تنگه هرمز مطالعاتی‬ ‫داشتید‪ .‬توان عملیاتی ایران را در جنگ نامتقارن‬ ‫چگونهمی بینید؟‬ ‫‪ l‬اهلل کرم‪ :‬تعبیر جنگ نامتقارن از سوی دکترمتقی‬ ‫حرف درس��تی اس��ت‪ ،‬منتها در چارچوب ه��ای نبرد‪.‬‬ ‫استراتژی ایران پاسخ تهدید در مقابل تهدید است‪ .‬ایران‬ ‫بعداز هشت سالدفاعمقدسسه سیاستکلیراپیگیری‬ ‫کرد‪ ،‬سیاست تنش زدایی(زمان اقای هاشمی) و سیاست‬ ‫اعتماد سازی(زمان اقای خاتمی) که ایرانی ها فعالیت های‬ ‫هسته ای خودش��ان را به طور کامل خاموش کردند‪ .‬در‬ ‫این دوران غربی ها حتی اجازه داشتن چند سانتریفیوژ‬ ‫اموزشی هم به ایرانی ها ندادند تا انکه در نهایت امریکا‪،‬‬ ‫ایران را در زمره سه کشور محور شرارت نامید و گفت‬ ‫عراق‪ ،‬ایران و کره شمالی سه محور شرارت هستند‪ .‬بعد‬ ‫اعالم کرد همه کشورهایی که دارای سالح های هسته ای‬ ‫هستند باید نابود شوند و از بین بروند‪ .‬در مرحله بعد از‬ ‫این اتفاقات ایرانی ها استراتژی شان را بر پایه تهدید زدایی‬ ‫قرار دادند‪ .‬تهدید زدای��ی در چارچوب جنگ نامتقارن‬ ‫برای ایرانی ه��ا امکان پذیر بود چراکه توانش��ان با توان‬ ‫امریکایی هاازلحاظتکنولوژیکقابلمقایسهنبود‪،‬گرچه‬ ‫برتری های انسانی و برتری های نامحسوس را ایرانی ها‬ ‫داش��تند‪ .‬بنابراین رفته رفته با افزایش برخی از توان های‬ ‫ی که در کش��ور به وجود امد و‬ ‫تکنولوژی و اقتدار علم ‬ ‫با اس��تفاده از موقعیت ژئوپلتیک در اب های کم عمق و‬ ‫تقریبا بسته خلیج فارس این امکان را به ایرانی ها می داد‬ ‫که تهدیدزدایی را در این منطقه با جنگ نامتقارن از طریق‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫خودشان انجام بدهند‪ .‬ایرانی ها می توانستند نبرد نا متقارن‬ ‫را توسط جنبش های منطقه ای به ویژه گروه هایی همچون‬ ‫حزب اهلل و حم��اس و خارج پیرامونی غیر از س��اختار‬ ‫نظامی‪ ،‬امنیتی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬اقتصادی و سیاسی خود انجام‬ ‫دهند یا هدایت کنند‪.‬‬ ‫امریکایی ها وقتی امید براندازی از درون را بعد از‬ ‫حضور گسترده مردم در‪ 9‬دی‪ 88‬از دست دادند‪ ،‬باز همین‬ ‫افراد متفکر در بروکینگز امدند و سیاست را به چماق و‬ ‫هویج تغییر دادند‪ .‬کن پوالک و ری تکی استراتژی فشار‬ ‫بر ایران را به اوباما پیشنهاد دادند که امریکایی ها اکنون در‬ ‫همین قالب با ایران برخورد می کنند‪ .‬این استراتژی متکی‬ ‫بر‪ 16‬راهکار عملیاتی است‪ .‬انها گفتند در مرحله اول باید‬ ‫تشدیدجنبه هایتشویقیمطرحشودتابتوانندرویمردم‬ ‫ایراناثربگذارند‪،‬درهمینراستایکسریپیشنهادتجاری‪،‬‬ ‫سرمایه گذاری و ضمانت های وامی و توسعه بخش را در‬ ‫نظر گرفتند‪ .‬هدف این اقدام ترتیب دادن شرایطی بود که‬ ‫برداشت شود دولت ایران دنبال عدم پذیرش این امکانات‬ ‫تشویقی است‪ .‬در مرحله دوم‪ ،‬هدفشان مورد سوال قرار‬ ‫دادن مشروعیت دولت ایران بود‪ .‬در این راستا اقدامات‬ ‫سیستماتیک گسترده در مسائل اقتصادی و سیاسی در‬ ‫نظر گرفته شد‪ .‬البته در این مرحله عملیات نظامی محدود‬ ‫راهرگزنفینکردندهمانطورکهامریکایی هااعالمکردند‬ ‫نمی گذارند ایران تنگه هرمز را ببندد؛ غافل از انکه فضای‬ ‫ژئوپلتیک موج��ود در اب های کم عم��ق خلیج فارس‬ ‫موجب می شود ایران در این جنگ نامتقارن موفق تر عمل‬ ‫کند‪ .‬امریکایی ها توسط مایک مولن برای جلوگیری از‬ ‫درگیری احتمالی در مانور اردیبهشت ماه سپاه پاسداران‬ ‫انقالب اسالمی در خلیج فارس درخواست تلفن قرمز‬ ‫دادند اما ای��ران ان را نپذیرفت و گف��ت وقتی ما امدیم‬ ‫در خلیج کارائیب ان وقت ای��ن تلفن را برقرار می کنیم‪.‬‬ ‫امریکایی ها در مرحله مان��ور والیت‪ 90‬اصلی ترین ناو‬ ‫هواپیمابر خودشان را از منطقه خارج کردند چراکه جنگ‬ ‫نامتقارن به انها می گوید هر موشک سرگردان‪ ،‬هر مین‬ ‫موجود در منطقه همانند س��ال ‪ 66‬می توان��د برای انها‬ ‫خطرناک باشد‪ .‬امریکایی ها از مرداد تا ابان سال‪ 66‬جنگ‬ ‫نامتقارن را با ایران تجربه کردند‪ ،‬وقتی ناو بریچتن با یکی‬ ‫از مین های منطقه برخورد کرد یا هلیکوپتر بدون صدای‬ ‫انها با موشک های ایرانی سرنگون شد‪ .‬گرچه انها نیز دو‬ ‫ناوشکن و دو سکوی نفتی ایران را منهدم کردند اما در پی‬ ‫بحران ناشی از جنگ نفت و همچنین تهدید ایران برای‬ ‫زدن االحمدی توسط یکی از موش��ک های سرگردان‪،‬‬ ‫امریکایی ها مجبور به توقف جنگ نامتقارن شدند‪ .‬این‬ ‫مس��اله نش��ان می دهد ایران قابلیت موفقیت در جنگ‬ ‫نامتقارن را در برخی از مناطق دارد‪ .‬به هر حال امریکایی ها‬ ‫متوجه این وضعیت هس��تند بنابراین در مانور دریایی‬ ‫والیت‪ 90‬ناو هواپیمابر خ��ود را از منطقه خارج کردند‪.‬‬ ‫بحث چهارم استراتژی فشار مضاعف و برقراری ارتباط با‬ ‫جنبشسبزاست‪.‬وقتیسالهاپیشیکیازمسئوالن حزب‬ ‫مشارکت در مذاکرات بروکسل شرکت کرد به او گفته شد‬ ‫حزب مشارکت دیدگاه اپوزیسیونی خودش را ارائه کند‬ ‫تا مورد اعتماد غرب قرار بگیرد‪ ،‬از این رو در کنگره دوم‬ ‫حزب مش��ارکت بحث جدایی دین از دولت در همین‬ ‫چارچوب اعالم ش��د‪ .‬امروز خانم کلینتون درخواست‬ ‫مستقیم خودش را می دهد که اپوزیسیون باید از فضای‬ ‫سایبری و مجازی خارج شوند و مخالفت اپوزیسیونی‬ ‫خود را در ایران فعال تر و مشخص تر دنبال کنند‪ .‬این در‬ ‫چارچوب فشار مضاعف کن پوالک و ری تکی تعریف‬ ‫می شود که معتقدند باید با جنبش سبز ارتباط بگیرند‪ .‬انها‬ ‫معتقدند ایران سرزمین اعتراضات کارگری و تظاهرات‬ ‫سیاسی است‪ .‬در همین چارچوب استراتژی خندق را‬ ‫مطرح کردند‪.‬‬ ‫یا مثال اس��تراتژی جاللت می گفت اگر ما بتوانیم‬ ‫جنبش های معلمی و کارگ��ری را در صحنه اجتماعی‬ ‫بکش��انیم‪ ،‬موفقیم‪ .‬تاج زاده هم این حرف را زد و گفت‬ ‫اگر ما ‪ 15‬درصد مردم ایران را به صحنه بکشانیم موفق‬ ‫می ش��ویم‪ ،‬چون زرق و برق حضور م��ردم در صحنه‬ ‫نمایان است‪ .‬گرچه موفق نشدند اما همچنان کن پوالک‬ ‫و ری تکی به این اشاره می کنند که ما باید ارتباط مان را با‬ ‫جنبش سبز برقرار کنیم و ان را به سمت اهداف جدی تر‬ ‫اپوزیسیونی هدایت کنیم‪ .‬نکته پنجم در استراتژی فشار‬ ‫مضاعف‪ ،‬برقراری ارتباط ب��ا اتحادیه صنفی‪ ،‬تجاری و‬ ‫دانشجویی است‪ .‬ششم اس��تفاده از روحانیون مخالف‬ ‫برای محکوم کردن نظام است‪ .‬هفتم مالقات با چهره های‬ ‫مخالف ایرانی و کمک به انها خواهد بود‪ .‬هشتم دستیابی‬ ‫به گروه های مخالف کرد‪ ،‬بلوچ‪ ،‬عرب ها و سایر گروه های‬ ‫مبارز است‪ .‬نهم استفاده از تهران علیه خود تهران است؛‬ ‫به این تعبیر که انها حساسیت زیاد نظام ایران در کمک‬ ‫امریکا به گروه های مخالف را متوجه شدند و می گویند‬ ‫کمک های مجدد به گروه های مخالف باید ادامه پیدا کند‬ ‫تا از این طریق بتوانند تردید هایی را از درون تهران در افراد‬ ‫جامعه ایجاد کنند نه اینکه مثل سروش‪ ،‬کدیور‪ ،‬افشاری و‬ ‫گنجی مهاجرت کنند‪ ،‬بلکه افراد در داخل تهران تقویت‬ ‫شوند‪.‬دهمگسترشجنگایتیوسایبریاست‪.‬یازدهم‬ ‫ارائه ابزار اماده و قابل دسترس و تامین راه های ارتباطی‬ ‫به صورت پنهان و اشکار برای مخالفان ایرانی است که‬ ‫بتواننددرفضایسایبراینهاحمایتکنند‪.‬دوازدهم‪،‬تکرار‬ ‫خرابکاری های نرم افزاری همچ��ون ویروس دوکو و‬ ‫استاکس نت است تا فرایند هسته ای برای ایرانی ها زمانبر‬ ‫شود‪ .‬سیزدهم تمرکز بر سرمایه گذاری خارجی در ایران‬ ‫است‪ .‬چهاردهم جدایی چین از ایران با تامین انرژی ان‬ ‫از سوی عربستان اس��ت‪ .‬پانزدهم افزایش تحریم علیه‬ ‫نیروهای مسلح به ویژه سپاه و نیروهای اطالعاتی است‪.‬‬ ‫ش��انزدهم افزایش توجه جامعه جهانی به ادعای نقض‬ ‫حقوق بشر در ایران عالوه بر پرونده هسته ای است‪ .‬این‬ ‫استراتژی تاکجا پیشرفت؟ این استراتژی تا جایی موفق‬ ‫بود که هنوز اس��تراتژی تهدید زدایی یعنی هر تهدید را‬ ‫در حد منطقه ای و محلی جواب دادن مطرح نشده بود‪.‬‬ ‫تهدیدعلیه تهدید‪،‬استراتژی جدیدایراناستکهازسوی‬ ‫رهبر معظم انقالب در دانشکده امام علی(ع) اعالم شد‪.‬‬ ‫بر این اساس ایران باید تهدید را با تهدید پاسخ دهد‪ .‬در‬ ‫چارچوب فشار مضاعف‪ ،‬تحریم بانک مرکزی از طریق‬ ‫امریکا و انگلیس و تحریم نفت از س��وی فرانسوی ها‬ ‫و اروپایی ها مطرح ش��د و ایران مانوره��ای خود را در‬ ‫تنگه هرمز شروع کرد‪ .‬من هم با اقای دکتر موافق هستم‬ ‫که مانور در درون خودش ی��ک واکنش به همراه دارد و‬ ‫بهتر است ما به همین واکنش و اشاره به منطقه عملیاتی‬ ‫بسنده کنیم‪ .‬وقتی اداوت نظامی ایران از کانال سوئز عبور‬ ‫می کند به بندر رازقیه می رود و در تامین امنیت خلیج عدن‬ ‫ش��رکت می کند و یک عملیات در شمال اقیانوس هند‬ ‫انجام می دهد‪ ،‬نشانه یک توانمندی راهبردی جدید برای‬ ‫کشور است یا انکه عالوه بر زیردریایی های خریداری‬ ‫شده‪ ،‬زیردریایی های متعددی در رژه شرکت می کنند‪.‬‬ ‫توجه کنید که اژدرهایی در زیر دریایی های ایرانی تعبیه‬ ‫شده و موشک های هوتی که با س��رعت ‪89‬متر در ثانیه‬ ‫به س��مت هدف حرکت می کنن��د‪ ،‬هر واح��دی را در‬ ‫منطقه اسیب پذیر کرده است‪ .‬هفته گذشته انگلیسی ها‬ ‫پیشرفته ترین و جدیدترین ناو خود را که یک میلیارد دالر‬ ‫می ارزد‪ ،‬به منطقه اوردند‪ .‬این ناو قابلیت ان را دارد که در‬ ‫یک لحظه سه هدف را در منطقه بزند اما همین ناو توسط‬ ‫هوت اسیب پذیر است‪ .‬همین واحد‪ ،‬توسط توپخانه های‬ ‫پرحجم ایران که تا‪ 75‬کیلومتری خلیج فارس را زیر اتش‬ ‫خود دارد اسیب پذیر است‪ .‬فرض کنید‪ 40‬قایق تندروی‬ ‫ایرانی به سمت ناو جدید انگلیسی حرکت کنند‪ ،‬ان ناو‬ ‫فقط قادر است سه یا چهارتای انها را بزند و بقیه می توانند‬ ‫ماموریت خودشان را علیه این ناو انجام دهند‪ .‬بنابراین هر‬ ‫نوع جنگی در خلیج فارس تعریف شود‪ ،‬غربی ها در این‬ ‫سیاست خارجی اوباما در قبال ایران ادامه سیاست بوش است‪.‬‬ ‫قابلیت امریکا برای درگیری زودهنگام با ایران بسیار‬ ‫محدود است‪.‬‬ ‫امریکایی ها از سال ‪ 2007‬تا کنون نوعی جنگ نامتقارن را‬ ‫پیش گرفتند‪.‬‬ ‫اساس رفتار ایران در مقابل تهدید ایران باید مبتنی بر‬ ‫دیپلماسی سازنده باشد‪.‬‬ ‫‪31‬‬ ‫سیاست‬ ‫جنگ برنده نخواهند بود و همان حرف امام(ره) محقق‬ ‫می ش��ود که فرمودند «خلیج فارس محل دفن ناوهای‬ ‫امریکایی می ش��ود» اما ایرانی ها هرگز ب��ه دنبال چنین‬ ‫جریانینیستند‪،‬ایرانی هاتهدیدراباتهدیدپاسخمی دهند‪.‬‬ ‫استراتژی ما استراتژی دفاعی و تهدید زدایی است‪ .‬این‬ ‫استراتژی توانمندی و امکانات بیشتری را برای ایرانی ها‬ ‫تولید کرد تا بتوانند با تهدیدات مقابله کنند‪ .‬ایرانی ها از‬ ‫تنش زدایی به اعتماد س��ازی و حاال تهدید زدایی تغییر‬ ‫استراتژی دادند و این استراتژی دفاعی در جنگ نامتقارن‬ ‫امکان عمل دارد‪ .‬اما س��وال اساسی من اینجاست که ایا‬ ‫امریکا بر اثر وضعیت بحران اقتصادی و بدهی باالی ‪15‬‬ ‫میلیارد دالری و اوج گیری جنبش تسخیر وال استریت‬ ‫مجبور ش��د که نیروی خودش را در منطقه کاهش دهد‬ ‫و امروز فقط ‪ 1500‬نظامی در س��ه پایگاه منطقه اربیل و‬ ‫کرکوک کردستان دارد؟ البته من نمی خواهم ساده اندیشی‬ ‫کنم و حضور ‪ 16‬هزار کادر سفارت امریکا در عراق را‬ ‫نادیده بگیرم و کاهش نیروی نظامی امریکا در این کشور‬ ‫را یک موفقیت کامل بدانم‪ .‬سوال اساسی من این است که‬ ‫امریکا در حال فروپاشی‪ ،‬حداقل از لحاظ اقتصادی است‬ ‫و تردیدی برای محققان بر جای نگذاشته که حداقل ما‬ ‫در دوران افول امریکا هستیم‪ .‬برخی معتقدند امریکا در‬ ‫ادامه استراتژی جدید اوباما به دنبال یک انزوا می رود‪ .‬با‬ ‫این تفاسیر ایا این مسائل می تواند خیال ما را راحت کند‬ ‫یا در پی بحران های اقتصادی‪ ،‬جنگ های نظامی گسترده‬ ‫به وجود می ایند؟ این یک سوال اساسی است‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬اقای دکتر متقی‪ ،‬این تعبیر را قبول دارید که‬ ‫االن در دوران افول امریکا قرار داریم؟‬ ‫‪ l‬متقی‪ :‬س��اختار ق��درت در امری��کا ماهیت‬ ‫چند بعدی دارد‪ .‬وقتی قدرت نظامی امریکا را می بینیم‬ ‫به این جمع بندی می رسیم که هزینه های نظامی‪ ،‬میزان‬ ‫پایگاه هاینظامی امریکاوتعدادعملیاتیکهانجاممی دهند‬ ‫بیش از شش قدرت بعد از امریکاست‪ .‬یعنی اینکه شاید‬ ‫قابلیت های نظامی امریکا در جهان منحصر به فرد باشند‪.‬‬ ‫این مساله در مورد هزینه های وزارت دفاع این کشور برای‬ ‫تحقیق و توسعه و تولید س�لاح های جدید تهاجمی و‬ ‫بازدارنده نیز صدق می کند‪ .‬وقتی حوزه اقتصادی امریکا‬ ‫را نگاه می کنیم می بینیم کامال وضعیت متفاوت است‪ .‬من‬ ‫بودجه سال ‪ 2011‬امریکا را که ارزیابی و تحلیل کردم‪،‬‬ ‫دیدم ‪ 42‬درصد کل بودجه‪ ،‬کسری است‪ .‬امروز امریکا‬ ‫بزرگترین بده��کار اقتصادی جهان اس��ت‪ .‬تازه بخش‬ ‫عمده ای از دالرهای امریکا که در کش��ورهای مختلف‬ ‫وجود دارد‪ ،‬تعهد برای این کشور ایجاد می کند که اینها‬ ‫محاسبه نمی ش��ود‪ .‬اگر امریکا در وضعیت پر مخاطره‬ ‫قرار بگیرد که دالر با مشکل روبه رو شود‪ ،‬ان وقت تازه‬ ‫می فهمیم اس��یب پذیری اقتصاد این کش��ور تا چه حد‬ ‫زیاد اس��ت‪ .‬یکی از اختالفات اوباما با رابرت گیتس که‬ ‫منجر به این شد لئون پانتا وزیر دفاع شود‪ ،‬بحث مربوط‬ ‫به هزینه های نظامی امریکا بود‪ .‬نکته بعدی ان است که‬ ‫در امریکا امروز ‪ 48‬میلیون نفر وجود دارند که فاقد بیمه‬ ‫اجتماعیهستند‪.‬کسیکهدرامریکابیمهاجتماعینداشته‬ ‫باشد یعنی اینکه کامال حاشیه ای است‪ .‬یک دانشجو برای‬ ‫انتخاب واحد نیاز به بیمه اجتماعی در این کشور دارد‪.‬‬ ‫تضاد های درامدی نکته بعدی است‪ .‬این بحث مربوط‬ ‫به جنبش علیه سه درصد یا جنبش علیه یک درصد یک‬ ‫واقعیت محسوب می ش��ود‪ .‬در امریکا توزیع درامدها‬ ‫متوازن نیست اما هنوز امریکا بیشترین سرمایه گذاری را‬ ‫در خارج از کشور انجام می دهد‪ .‬بیشترین سرمایه گذاری‬ ‫نیز در داخل امریکا در حال انجام اس��ت‪ .‬یعنی امریکا‬ ‫رابطه ای بین اقتصاد خود و اقتصاد سرمایه داری برقرار‬ ‫کرده‪ .‬امروز بحث اقتصادی فقط مربوط به امریکا نیست‪،‬‬ ‫بحث مربوط به جهان سرمایه داری است‪ .‬به همین دلیل‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫‪32‬‬ ‫امریکا می تواند مشکالت اقتصادی خودش را از طریق‬ ‫اقتصاد سرمایه داری تامین کند‪ .‬در حوزه دیپلماتیک میزان‬ ‫تاثیرگذاری امریکا در بسیاری از اجالس های بین المللی‬ ‫بیشتر از هر کشور دیگری است اما مطلوبیت و مقبولیت‬ ‫امریکا در جهان بس��یار محدود بوده و اف��ت پیدا کرده‬ ‫است‪ .‬فقط کافی است س��ایت ‪ PEU‬رصد شود‪ ،‬حوزه‬ ‫سیاست خارجی این سایت را خانم مادلین البرایت اداره‬ ‫می کند‪.‬نظر سنجی هاییکهانجامشدهنشانمی دهداعتبار‬ ‫اجتماعی امریکا در خاورمیانه‪ ،‬کانادا و اروپا به ش��دت‬ ‫کاهش پیدا کرده‪ ،‬یعنی مردم جهان نسبت به سیاست های‬ ‫امریکازیادخوشبیننیستند‪.‬بیشترینخوشبینیدرمنطقه‬ ‫اسیا مربوط به مردم دو کشور لبنان و اندونزی است ‪ .‬در‬ ‫ترکیه و پاکستان بدبینی نسبت به سیاست های امریکایی‬ ‫غوغا می کند‪ .‬بنابراین امریکا در یک وضعیت دوگانه قرار‬ ‫گرفته‪،‬ازیکطرفقدرتاقتصادیودیپلماتیکشبسیار‬ ‫باالست‪ .‬بیشترین تولید ناخالص داخلی جهان امروز در‬ ‫امریکا انجام می شود اما مقیاس تولید ناخالص داخلی‬ ‫امریکا در مقایسه با س��ال ‪ 30 ،1945‬درصد کاهش پیدا‬ ‫کرده‪ .‬بنابراین اینکه بگوییم امریکا در وضعیت انحطاط‬ ‫است‪ ،‬نشانه ای در این رابطه مش��اهده نمی شود اما اگر‬ ‫بگوییم امریکا در وضعیت افول است شاخص های افول‬ ‫در سیاست و اقتصاد جهانی مشهود است‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬این افول ممکن است برای حل مشکالت‬ ‫اقتصادی امریکا منجر به جنگ شود؟‬ ‫‪ l‬متقی‪ :‬کال کشورهایی که در شرایط افول قرار‬ ‫می گیرند اگر این افول به بحران منجر شود در ان شرایط‬ ‫یکی از راه حل های عبور از بحران جنگ نظامی اس��ت‬ ‫و امریکا این قابلیت مربوط به جنگ نظامی را با بس��یج‬ ‫نیروهای نظامی اش دارد‪ .‬بیش از‪ 300‬هزار نیروی نظامی‬ ‫ امریکا در مناطق مختلف جغرافیایی هستند‪ ،‬خود همین‬ ‫نیروها زمینه جنگ را فراه��م می کنند‪ .‬چون در فرهنگ‬ ‫امریکایی نیروی نظامی بای��د عملکرد خاص خودش‬ ‫را داشته باش��د‪ .‬کتابی از رابرت کیگان یک نظریه پرداز‬ ‫محافظه کار امریکایی‪ ،‬با نام قدرت و بهشت به فارسی‬ ‫ ترجمه شده که در ان می گوید «وقتی تو چکش در دستت‬ ‫باشد برای حل مس��ائل همه چیز را شبیه میخ می بینی‪».‬‬ ‫هزینه وزارت دفاع امریکا و ستاد مشترک امریکا بیش‬ ‫از ‪ 900‬میلیارد دالر است‪ .‬دکتر حس��ین زاده در امریکا‬ ‫یک کتاب بسیار خوب به نام جامعه شناسی نظامی گری‬ ‫در امریکا نوشته است که نشان می دهد هزینه های نظامی‬ ‫ بعد از جنگ دوم جهانی چقدر افزایش پیدا کرد‪ .‬بنابراین‬ ‫ی ان گسترش ویژه ای پیدا کرده‪،‬‬ ‫کشوری که حوزه نظام ‬ ‫طبیعی است که بخشی از راه حل های عبور از بحران را در‬ ‫جنگ می بیند اما اینکه امریکا امروز امادگی جنگ علیه‬ ‫ایران را داشته باش��د با وجود چنین ابزارها‪ ،‬قابلیت ها و‬ ‫هزینه هایی که می کند حداقل تا ش��ش‪ ،‬هفت ماه دیگر‬ ‫امکان پذیر نخواهد بود‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬سیاست های دولت اوباماچقدر بهمبارزات‬ ‫انتخاباتی در امریکا ربط دارد؟‬ ‫‪ l‬متق��ی‪ :‬سیاس��ت های اوبام��ا را ح��زب‬ ‫جمهوری خواه هم تایید کرد‪ .‬نشانه اش در الیحه تحریم‬ ‫ایران در مجلس سنای امریکا قابل مشاهده است‪ ،‬حتی‬ ‫یک مخالف هم نداش��ت‪ .‬چنین لوایحی قبال نبود‪ ،‬این‬ ‫نشان می دهد نخبگان امریکا برای مقابله با ایران بسیج‬ ‫ش��دند‪ .‬جنگ امریکا با ایران از سال ‪ 2007‬شروع شد و‬ ‫در نتیجه ما االن در فضای جنگی داریم به س��ر می بریم‪.‬‬ ‫اکنون اشکالی که داریم ان است که ادبیات وسیاست های‬ ‫تبلیغاتی ما به هیچ وجه این موضوع را انعکاس نمی دهد‬ ‫یعنیاحساسمی کنیمکهنبایدواقعیتسیاستتهاجمی ‬ ‫امریکا را در ارتباط با خودمان به شهروندان بگوییم‪ .‬همین‬ ‫مسالهاسیب پذیریراایجادمی کندکهمبتنیبرغافل گیری‬ ‫است‪ .‬دو موضوع غافل گیری و از دس��ت دادن اراده در‬ ‫مسائل استراتژیک پرمخاطره محسوب می شوند‪ .‬این دو‬ ‫موضوع اگر امریکایی ها بتوانند موفق شوند تا زمانی که‬ ‫اراده مقاومت همراه با ابزار مقاومت‪ ،‬تاکتیک مقاومت و‬ ‫ادبیات مقاومت در ایران وجود داشته باشد‪ ،‬امریکا به فکر‬ ‫جنگ نظامی نخواهد افتاد‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬سیاست امریکا در قبال تحریم نفت ایران‬ ‫چیس��ت؟ به نظر ش��ما ایا نفت ایران را تحریم‬ ‫می کنند؟فکرمی کنیددرمقابل‪،‬ایرانهمانطورکه‬ ‫هشدار داده تنگه هرمز را می بندد یا خیر؟ اگر تنگه‬ ‫از سوی ایران بسته شود واکنش غرب چیست؟‬ ‫‪ l‬اهلل کرم‪ :‬تحریم نفتی ایران ی��ک جنگ روانی‬ ‫است چراکه خریدار اصلی نفت ایران شرق اسیاست‪.‬‬ ‫وزیر دفاع چی��ن در مقابل راهبرد دفاع��ی جدید اوباما‬ ‫اعالم کرد که این مس��اله به ایجاد فتنه‪ ،‬اشوب و جنگ‬ ‫منجر می ش��ود که ش��روع کننده اش امریکاست‪ .‬یعنی‬ ‫امریکا را به عنوان برهم زننده نظم مطرح کرد‪ .‬بنابراین‬ ‫تحریم نفتی یک جنگ روانی است و در مقابل این تهدید‪،‬‬ ‫ایرانی ها نیز تهدید خودشان را دارند و مانوری که نیروی‬ ‫دریایی ارتش جمهوری اسالمی در شمال اقیانوس هند‬ ‫انجام داد و مانور بعدی که سپاه پاسداران انقالب اسالمی‬ ‫می خواهد در خلیج فارس انجام بدهد‪ ،‬نشان خواهد داد‬ ‫در جنگ نامتقارن اتی در خلیج فارس امریکایی ها برنده‬ ‫نخواهند شد‪ .‬االن این سوال مطرح می شود که سناریوی‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫اتی امریکا بعد از فشار مضاعف‪ ،‬در چارچوب استراتژی‬ ‫راهبرد جدید دفاعی اوباما چیست؟ راهبرد جدید اوباما‬ ‫بازگشت به دوران کالسیک ارتش امریکا است‪ ،‬گرچه‬ ‫در ان امده که ‪ 450‬میلیارد دالر از هزینه نظامی کاس��ته‬ ‫می شود وتقریبابهیکدوممی رسدواگروضعیتکسری‬ ‫بودجهحلنشوددوبارهبه حالکالسیکخودبر می گردد‪.‬‬ ‫اول باید گفت چرا هزینه نظامی امریکا اینقدر باال رفت؟‬ ‫می دانیم که اغاز حرکت جدید امری��کا در چارچوب‬ ‫دیدگاه نومحافظه کاران از ‪ 2001‬ش��روع شد و معتقدم‬ ‫جنگ با ایران هم از سپتامبر ‪ 2001‬کلید می خورد‪ .‬در این‬ ‫دوران نومحافظه کاران قدرت هسته ای را زیر مجموعه‬ ‫نیروی هوایی قرار می دهند و ان را تبدیل به یک قدرت‬ ‫کوچک می کنند؛ در عوض نیروی زمینی را گس��ترش‬ ‫می دهند و ان را در چارچوب دولت سازی و ملت سازی‬ ‫در عراق و افغانستان به کار می گیرند‪ .‬در این استراتژی‬ ‫هنگام ورود نیروهای نظامی امریکا به کشورهای دیگر‬ ‫با کنش های مختلف از جمله نیازمندی های مردم درگیر‬ ‫می شوند و کشورهای منطقه ای مثل پاکستان برای ورود‬ ‫امریکایی ها به خاک افغانستان شرط می گذارند یا مثال‬ ‫ایران اجازه این کار را نمی دهند‪ .‬پشتیبانی هوایی هزینه بر‬ ‫است و در نتیجه سیاست افزایش نیروی پیاده امریکا برای‬ ‫اجرای سیاست دولت و ملت سازی هزینه بسیار باالیی‬ ‫را برای امریکایی ها ایجاد کرد‪ .‬امریکایی ها می خواهند‬ ‫کسری بودجه را با کاهشبودجه نظامی و بازنشسته کردن‬ ‫افراد در چارچوب سیاست های جدید راهبردی اوباما‬ ‫جبران کنند‪ .‬بنابراین امریکا اعالم می کند منطقه اسیا و‬ ‫خاورمیانه را رها نمی کند بلکه با قدرت بیشتری می اید‪،‬‬ ‫در واقع یک اینده دور دستی را مورد توجه قرار می دهند‬ ‫که مانور اتی ایران و چین خواهد بود‪ .‬وقتی چین و ایران‬ ‫مورد تهدید قرار می گیرند به سمت هم حرکت می کنند‬ ‫تا منطقه وس��یع تری را پوش��ش دهند‪ .‬در این صورت‬ ‫نیروی دریایی ایران راهبردی تر باید عمل کند‪ .‬معتقدم‬ ‫عالوه بر این استراتژی اعالمی‪ ،‬یک استراتژی اعمالی هم‬ ‫وجود دارد‪ .‬این استراتژی اعمالی بعد از بازنشسته شدن‬ ‫یا بازخرید سربازانی است که به کشورشان برمی گردند‪.‬‬ ‫اینها به وضعیت جنبش تسخیر وال استریت دامن می زند‬ ‫و می تواند بحران های اجتماعی را در امریکا تقویت کند‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر معتقدم امریکا با وضعیت اقتصادی که‬ ‫دارد در شرایط افول بوده که این شرایط به قدرت نظامی‬ ‫امریکا حداقل در حوزه زمینی قابل تسری است‪ .‬ضمن‬ ‫انکه وزارت امنیت در داخل امریکا با وضعیتی که ایجاد‬ ‫کرده نشان می دهد ازادی های فردی در این کشور محدود‬ ‫می شود‪ .‬انچه اعمال می ش��ود در چارچوب ایجاد یک‬ ‫جنگ نظامی است اما این جنگ نظامی در چارچوب یک‬ ‫نیروی زمینی نخواهد بود بلکه با استفاده از نیروی دریایی‬ ‫و هوایی انجام می ش��ود‪ .‬امریکا دوباره به سیاست مهار‬ ‫برمی گردد گرچه فشار مضاعف هم در ان چارچوب قرار‬ ‫دارد اما امریکایی ها در این وضعیت امید دارند با اتحادیه‬ ‫تو ششم را‬ ‫عرب به رهبری عربستان ‪ -‬که جایگاه بیس ‬ ‫به لحاظنظامیدارد‪-‬بتواننددرمنطقهخلیج فارسقابلیت‬ ‫نیروی زمینی را تا حدی فراهم کنند‪ .‬ضمن انکه وضعیت‬ ‫داخلی ایران را همچنان به عنوان یک نقطه مورد توجه‬ ‫امریکایی ها می دانیم‪ .‬در مجموع امریکایی ها با استفاده‬ ‫از نیروهای منطقه ای‪ ،‬یک عملیات هوایی محدود را در‬ ‫حمایت از جریان اپوزیسیون داخلی در خلیج فارس در‬ ‫اینده نزدیک مدنظر دارند و منتظر هستند این شرایط برای‬ ‫انها فراهم شود‪.‬‬ ‫اقایدکترمتقی!تقریبامحورهمهصحبت هایایران‬ ‫و امریکا بحث هسته ای است‪ .‬شما فکر می کنید‬ ‫با توجه به راه اندازی فردو غنی س��ازی‪20‬درصد‬ ‫و یکس��ری تحوالتی که در منطقه رخ داده است‪،‬‬ ‫مذاکراتایندهایرانو‪ 5+1‬راهگشاست؟به عبارت‬ ‫دیگر دیپلماسی باال می اید یا همچنان ایران و‪5+1‬‬ ‫نمی توانندباهمدیالوگکنند؟‬ ‫‪ l‬متقی‪ :‬بحث مربوط به مذاکرات هسته ای ایران‬ ‫را باید یک مس��اله طبیعی و اجتناب ناپذیر بدانیم‪ ،‬چون‬ ‫مقامات شورای عالی امنیت ملی و وزارت امور خارجه‬ ‫روی این موضوع تاکید داشتند‪ .‬حتی سخنگوی وزارت‬ ‫خارجه در صحبت هفته گذش��ته این موضوع را مطرح‬ ‫کرد که خانم اشتون باید زمان و مکان را مشخص کند تا در‬ ‫این مذاکرات شرکت کنیم‪ .‬مساله مهم متقاعد سازی است‬ ‫یعنی اینکه ایران در مذاکراتی باید شرکت کند که دستور‬ ‫کار و ضرورت متقاعد سازی جهان غرب مشخص باشد‬ ‫وگرنه ادامه تحریم علیه ایران با مذاکرات هماهنگی ندارد‪.‬‬ ‫یعنی الگویی که جهان غرب در پیش گرفته‪ ،‬این است که‬ ‫فشارهایسیاسیوامنیتیواقتصادیراعلیهایرانبیشترو‬ ‫قعطنامهجدیدتریراتصویبکندوپشت سرشدرصدد‬ ‫مذاکره براید؛ این بحث به هیچ وجه مطلوبیتی برای ایران‬ ‫نخواهد داش��ت‪ ،‬به این دلیل که منجر به انعطاف جهان‬ ‫غرب نمی شود‪ .‬ما باید قبل از مذاکرات ‪ ،5+1‬مذاکرات‬ ‫را یکی یکی انجام بدهیم‪ .‬یعنی مذاکره با روسیه‪ ،‬چین‪،‬‬ ‫حتی با المان و برخی کشورهای دیگر می تواند برای ما‬ ‫کارساز باشد‪ .‬یعنی نمی توانیم در اجالسیه ‪ 5+1‬برویم و‬ ‫موفق باشیم بدون انکه به این دو مساله توجه کنیم‪ ،‬یعنی‬ ‫دستور کار فقط نباید موضوع هسته ای باشد و دوم قبل‬ ‫از مذاکرات چند جانبه‪ ،‬مذاکرات دو جانبه انجام ش��ود‪.‬‬ ‫بنابراین اقدام شتابزده نمی تواند ما را به مطلوب برساند‪.‬‬ ‫باید بحث اولیه ما این باش��د که افکار عمومی جهان و‬ ‫فضای دیپلماتیک کشورهای‪ 5+1‬را با واقعیت های رفتار‬ ‫هسته ای خودمان ‪ -‬که ماهیت غیر نظامی دارد‪ -‬اگاه کنیم‬ ‫چون سازمان اطالعات مرکزی امریکا در گزارش ‪2011‬‬ ‫این موضوع را تایید کرد‪ .‬بنابراین مساله این است که چرا‬ ‫تحریم علیه ایران وجود دارد؟ بحث مربوط به مذاکرات‬ ‫مبتنی برپیش شرطنیستبلکههرمذاکره ایبایدنتیجه ای‬ ‫داشته باش��د‪ .‬اگر در وضعیت دیپلماسی هر کسی برای‬ ‫خودش حرف بزند نتیجه ای از مذاکرات نه برای ایران‬ ‫و نه برای جهان غرب حاصل نخواهد داشت‪ .‬مذاکرات‬ ‫دیپلماتیک در موضوع هسته ای ایران باید قطعنامه های‬ ‫شورای امنیت را در رابطه با م ا ترمیم کند‪ .‬این حداقل و‬ ‫اولین کاری است که باید از سوی دستور کار مذاکرات‬ ‫بیرون بیاید ولی خارج از این مس��اله من فکر نمی کنم‬ ‫مطلوبیت چندانی برای ایران ایجاد کند‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬اقای اهلل کرم شما فکر می کنید ایران با توجه‬ ‫به حجم تحریم ها در مذاکرات اینده موضع خود‬ ‫را عوض می کند و فضا را به سمتی می برد که برای‬ ‫کاهشتحریم هابهتوافقاتیبا‪ 5+1‬دستپیداکند‬ ‫یا همچنان موضعش را ادامه می دهد؟‬ ‫‪ l‬اهلل کرم‪ :‬ایران از اجالس ‪ 89‬در استانبول به این‬ ‫نتیجه رسید که مذاکره باید همه جانبه باشد و مذاکرات‬ ‫صرف موضوع هسته ای نباشد‪ .‬بر همین اساس ایرانی ها‬ ‫خواستار طرح موضوعات مختلف بودند‪ .‬این درحالی‬ ‫اس��ت که امریکایی ها در ژنو ‪ 89‬فقط خواس��تار بحث‬ ‫پیرامون مساله هسته ای بودند‪ .‬امریکایی ها می خواستند‬ ‫وضعیت هسته ای ایران را امنیتی کنند و در شورای امنیت‬ ‫ان را ذیل م��اده ‪ 41‬فصل هفت بررس��ی کنند اما موفق‬ ‫نشدند‪ ،‬یعنی نتوانستند در مقابل چین و روسیه قطعنامه‬ ‫‪ 1929‬را ادامه دهند‪ .‬از این رو تحریم های چند جانبه در‬ ‫قالب تحریم بانک مرکزی از سوی امریکا و انگلیس یا‬ ‫بحث تحریم نفتی از سوی اتحادیه اروپا را می خواهند‬ ‫عملیاتی کنند‪ .‬در بحث تحریم نف��ت اگر اروپایی ها به‬ ‫تنهاییباشندهیچتاثیریندارد‪،‬حتیاگرامریکاواردشود‪.‬‬ ‫تا وقتی انها در چارچ��وب ماده ‪ 41‬فصل هفت حرکت‬ ‫نکنند نمی توانند کش��تی های ای��ران را در اب های ازاد‬ ‫متوقف کنند و مورد تفحص قرار دهند‪ .‬ایرانی ها توانستند‬ ‫از اس��تانبول ‪ 89‬تا به امروز چند موقعیت بسیار مناسب‬ ‫به دست اوردند که در اختیار گرفتن پهپاد ارکیو‪ 170‬و به‬ ‫نمایش گذاشتن قابلیت جنگ الکترونیک ایران‪ ،‬توضیح‬ ‫‪ 107‬صفحه ای پاسخ دقیق ایران به تهدیدات هسته ای‪،‬‬ ‫ادامه غنی س��ازی ‪ 3/5‬درصد و ‪ 20‬درصد‪ ،‬ساخت میله‬ ‫سوخت برای راکتور تهران و فعال سازی فردو از جمله‬ ‫ان توانمندی ها است‪ .‬به عبارت دیگر گرچه امریکایی ها‬ ‫این تحریم های دوگانه خودشان را علیه ایران فعال کردند‬ ‫اما ایرانی ها توانستند انها را دور بزنند‪ .‬موقعیت ژئوپلیتیک‬ ‫در ایران این امکان را می دهد که بتوان هر گونه تحریمی‬ ‫ را با هر شدتی دور زد‪ .‬بنابراین موضوع طرح گام به گام‬ ‫روس��یه و مخالفت چینی ها با راهبرد جدید اوباما نشان‬ ‫می دهد امکان عملیاتی شدن ماده ‪ 41‬فصل هفت علیه‬ ‫ایران وجود ندارد یا در معادالت فعلی نمی گنجد‪ .‬بنابراین‬ ‫معتقدمراهبردپاسخهرتهدیدیباتهدیدموجبوضعیت‬ ‫بهتر برای ایرانی ها شد‪ .‬خوب است خبرنگاران امریکایی ‬ ‫بیایند و در شهرهای ما قدم بزنند‪ .‬بیایند ببینند که تحریم ها‬ ‫ان اثری که فکر می کردند بر ایران ندارد‪ .‬البته هر تحریمی‬ ‫بدون اثر نخواهد بود‪ .‬تحریم ها اثر دارند اما اثرشان انطور‬ ‫نیست که ایران را در مقابل خواسته های غرب به پذیرش‬ ‫وادار کند‪ .‬از ای��ن رو مذاکرات هس��ته ای را با تاکید بر‬ ‫مذاکرات همه جانبه قبول دارم‪g.‬‬ ‫‪33‬‬ ‫بین الملل ‬ ‫سفر پر حاشیه‬ ‫بازگشت از غرب به شرق‬ ‫در مذاکرات ایران و ترکیه چه گذشت؟‬ ‫بین الملل‬ ‫‪1‬‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫ی ترکیه متفاوت اغاز شد؛‬ ‫سال جدید میالدی برا ‬ ‫ت ترکیه که از اواخر سال گذشته میالدی با موافقت‬ ‫مقاما ‬ ‫با نصب رادار ناتو در ش��رق کشور خود و در مجاورت‬ ‫مرزهای ایران موجبات دلخوری مقامات ایرانی را فراهم‬ ‫کرده بودند‪ ،‬در اولین سفر دیپلماتیک خود در سال ‪2012‬‬ ‫روانه ایران شدند‪ .‬بر اساس اخبار رسمی احمد داود اغلو‬ ‫که در راس این هیات دیپلماتیک قرار داشت قرار بود نامه‬ ‫کاترین اشتون‪ ،‬رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا را‬ ‫برای ایرانیان به همراه بیاورد‪ ،‬اما از همان روز اعالم این‬ ‫خبر گمانه زنی های فراوان��ی در این خصوص انجام و‬ ‫اخبار غیر رسمی فراوانی منتشر شد‪.‬‬ ‫سفر احمد داود اوغلو‪ ،‬وزیر خارج ه ترکیه به ایران‬ ‫در حالی انجام شد که از چندی پیش فشارهای امریکا‬ ‫برای تشدید فشارها بر ایران افزایش پیدا کرده و خواهان‬ ‫تحریم خرید نفتی ایران شده اند‪ .‬ایران نیز برای پاسخ به‬ ‫این تهدیدات عنوان کرد در صورت تحریم نفت ایران‪،‬‬ ‫تنگه هرمز را خواهد بست و برای نشان دادن راسخ بودن‬ ‫در این تصمیم دست به انجام مانور در خلیج فارس زد‪.‬‬ ‫از اغاز انجام این سفر تا به پایان رسیدن ان و خروج‬ ‫احمد داود اوغلو از ایران گمانه زنی ها و پیش بینی های‬ ‫فراوان��ی از نتای��ج این س��فر در می��ان خبرگزاری ها و‬ ‫شبکه های خبری و تحلیلگران جریان داشت‪ .‬در حالی‬ ‫که احمد داود اوغل��و برای دادن پیام اش��تون به ایران و‬ ‫گفت وگو در مورد مس��ائل دیگر وارد ایران ش��ده بود‪،‬‬ ‫دیپلمات های اتحادیه اروپا برای بررسی تحریم خرید‬ ‫نفت از ایران تش��کیل جلس��ه داده بودن��د‪ .‬به گزارش‬ ‫نیویورک تایمز‪ ،‬مقامات اروپایی همزمان با سفر داود اوغلو‬ ‫نشستی را برای بررسی توقف خرید نفت و تحریم بانک‬ ‫مرکزی ایران برگزار کردند که طی این نشست به توافق‬ ‫اولیه دست یافتند و گفته میشودتا پایان ماه ژانویه تصمیم‬ ‫قطعی خود را اعالم خواهند کرد‪ .‬اما دو روز بعد برخی‬ ‫دیپلمات های اروپایی در گفت وگو با رویترز اعالم کردند‬ ‫‪34‬‬ ‫کشورهای اروپایی خواستار یک دوره مهلت یک تا ‪۱۲‬‬ ‫ماهه برای اجرای این توافق شده اند‪ .‬کشورهای اتحادیه‬ ‫اروپا از مجموع ‪ 2/6‬میلیون بش��که نفت صادراتی ایران‬ ‫حدود ‪ ۵۰۰‬هزار بشکه نفت را روزانه خریداری می کنند‬ ‫که این امر اتحادیه اروپا را به یکی از بزرگ ترین بازارهای‬ ‫نفتیایرانمبدلمی کند‪.‬ازمیانکشورهایاروپاییخریدار‬ ‫نفت ایران‪ ،‬سه کش��ور با بیشترین چالش های اقتصادی‬ ‫ناشیازبحرانبدهی هاروبه روهستند؛یکیازاینکشورها‬ ‫یونان است که یک چهارم نفت مورد نیاز خود را از ایران‬ ‫می خرد‪ ،‬بعد ایتالیاست که‪ ۱۳‬درصد نفت خود را از ایران‬ ‫تهیه می کند و دست اخر اس��پانیا که یکی از بزرگ ترین‬ ‫کش��ورهای مقروض اروپایی اس��ت و ‪ ۱۰‬درصد نفت‬ ‫خود را از ایران وارد می کند‪ .‬یکی از دیپلمات های اروپایی‬ ‫تصریح کرد‪« :‬چشم انداز اینده تحریم ها مورد بررسی قرار‬ ‫خواهد گرفت‪ ،‬اما به نظر نمی رسد تصمیم نهایی در اینده‬ ‫نزدیک اتخاذ شود‪ ».‬خبرگزاری رویترز به نقل از یک مقام‬ ‫دولتی در انکارا گ��زارش داد ک ه ترکیه به دنبال معافیت‬ ‫از تحریم های امریکاس��ت ‪ .‬ترکیه که یکی از مهم ترین‬ ‫خریداران نفت ایران محسوب می شود‪ ،‬نزدیک به ‪30‬‬ ‫درصد نفت خود را از ایران تامی��ن می کند که میزان ان‬ ‫روزانه قریب به ‪ 200‬هزار بش��که نفت اس��ت‪ .‬تحریم‬ ‫ی ترکیه‪ ،‬صدمات زیادی‬ ‫نفت ایران از سوی شرکت ها ‬ ‫به اقتصاد این کشور وارد می سازد‪ .‬سولی اوزل‪ ،‬یکی از‬ ‫اساتید دانشگاه استانبول‪ ،‬در خصوص تحریم های امریکا‬ ‫و فشار ب ه ترکیه برای اجرای ان معتقد است ؛ «ترکیه خرید‬ ‫نفت خام از ایران را متوقف نخواهد کرد و برای خروج از‬ ‫این بحران راهکارهایی ارائه خواهد داد‪».‬‬ ‫از س��وی دیگر همزمان با اجالس دیپلمات های‬ ‫اروپایی‪ ،‬یک مقام ارشد امریکایی رهسپار چین شده بود‬ ‫تا با مقامات چینی در خصوص تحریم یا کاهش خرید‬ ‫نفت از ایران گفت وگ��و کند‪ .‬چین بارها مخالفت خود‬ ‫را با تحریم ایران اعالم کرده بود‪ ،‬اما امریکایی ها اصرار‬ ‫داش��تند تا عالوه بر اروپایی ها‪ ،‬قدرت های اس��یایی را‬ ‫نیز در این تصمیم همراه خود کنند‪ ،‬اگرچه کشورهایی‬ ‫چون کره جنوبی و ژاپن به اعمال این تحریم ها اعتراض‬ ‫کرده بودند‪ .‬بنا به گزارش وزارت خارج ه ترکیه یکی از‬ ‫محورهای گفت وگوها در ایران به س��وریه و تحوالت‬ ‫این کشور اختصاص داشت‪ .‬از این رو تحلیلگر شبکه‬ ‫الجزی��ره‪« ،‬محمد صال��ح صدقیان» مدی��ر مرکز عربی‬ ‫ش ترکیه در مناقش��ات‬ ‫تحقیقات ایران‪ ،‬به بررس��ی نق ‬ ‫منطقه ای پرداخت و عن��وان کرد‪« :‬س��فر داود اوغلو به‬ ‫تهران نشان از رویکرد جدی د ترکیه به منطقه دارد‪« .‬ترکیه‬ ‫با سیاست های امریکا در سوریه همسو بود اما با گذشت‬ ‫زمان و عدم نتیجه گیری از وضعیت موجود‪ ،‬به س��وی‬ ‫تغییر رفتار در قبال دمشق رفته و سعی در هماهنگی و‬ ‫تعامل بیش��تر با ایران در این خصوص دارد‪ ».‬روزنامه‬ ‫پ ترکیه نیز در گزارش خود از سخنان‬ ‫تودیز زامان چا ‬ ‫احمد داود اوغلو در مورد «هالل شیعه» نوشته بود که«‬ ‫تحوالتاخیردرمنطقهباردیگرنشانگرموضوعسیاست‬ ‫در میان گروه های قومی و مذهبی است‪ ،‬اما اگر ایران و ‬ ‫ترکیه همکاری های خود را افزایش دهند‪ ،‬مانع از گسترده‬ ‫شدن این اختالفات در منطقه خواهند شد»‪.‬‬ ‫در نشس��ت مطبوعاتی داود اوغل��و و صالحی به‬ ‫موضوع گسترده شدن سطح مبادالت میان این دو کشور‬ ‫اشاره شد و روزنامه ها ارتص‪ ،‬چاپ رژیم صهیونیستی‪،‬‬ ‫ت ترکیه و ایران نوشت‪:‬‬ ‫در گزارش خود از دیدار مقاما ‬ ‫«ایران و ترکی��ه به رغم تف��اوت دیدگاه ه��ای خود در‬ ‫خصوص سوریه و ناتو‪ ،‬همکاری های اقتصادی خود‬ ‫را دو برابر می کنند‪ ».‬در این گزارش عنوان ش��ده است‬ ‫ک ه ترکیه از مقامات ایرانی خواسته تا سپر موشکی ناتو‬ ‫را به هی��چ روی تهدیدی برای امنیت خود محس��وب‬ ‫ت ترکیه اجازه نخواهند‬ ‫نکنند و مطمئن باشند که مقاما ‬ ‫داد تا از خاک کشورش��ان برای حمله به کشوری دیگر‬ ‫استفاده شود‪.‬‬ ‫واگرایی به جای همگرایی‬ ‫بررسی مواضع ایران و ترکیه در حوزه عراق و سوریه‬ ‫‪2‬‬ ‫اسداهلل اطهری‪ -‬کارشناس مسائل ترکیه‬ ‫بین الملل‬ ‫کشور عراق برای ایران و ترکیه به دلیل داشتن‬ ‫مرزهای مش��ترک از اهمی��ت اس��تراتژیک باالیی‬ ‫برخوردار است‪ .‬به همین جهت در رابطه با این کشور‬ ‫تفاوت ها و تشابه هایی در حوزه منافع دو کشور وجود‬ ‫دارد‪ .‬در وهله نخست مساله امنیت ملی عراق برای‬ ‫ترکیه و ایران به دلیل داشتن مرزهای مشترک بسیار‬ ‫حائز اهمیت است‪ .‬مساله دوم برای ترکیه و ایران به‬ ‫صورت مشترک مس��اله کردها و امنیت مرزی شان‬ ‫است‪ .‬همچنین حفظ تمامیت ارضی این کشور یعنی‬ ‫عدم تجزیه عراق برای کشورهای منطقه به ویژه ایران‬ ‫و ترکیه خیلی مورد توجه است؛ این دو کشور خواهان‬ ‫ان هستند در عراق دولتی روی کار باشد که بتواند در‬ ‫چارچوب جغرافیایی خ��ودش اعمال قدرت کند؛‬ ‫اینها از جمله مسائل جدی ای است که میان ترکیه و‬ ‫ایران مشترک است‪ .‬از دیگر سو این کشورها به دنبال‬ ‫ان هستند که از سوی عراق احساس امنیت بکنند‪ .‬اما‬ ‫هم ترکیه و هم ایران ن��گاه و مواضع متفاوتی نیز در‬ ‫قبال عراق دارند‪ .‬هرکدام از این کشورها مایل هستند‬ ‫روابط سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬فرهنگی و امنیتی خودشان‬ ‫را با عراق گسترش دهند‪ .‬اما در هر حال اشتراکات ما با‬ ‫ترکیه در رابطه با عراق بسیار بیشتر از اختالفات است‪.‬‬ ‫همچنین جمهوری اسالمی ایران همواره از دولت‬ ‫مالکی و شیعیان حمایت می کند‪ ،‬البته این در حالی‬ ‫است که ایران دوست دارد با تمام گروه ها‪ ،‬قومیت ها‬ ‫و مذاهب در ارتباط باشد‪ ،‬اما در زمینه سیاسی ترکیه‬ ‫بیشتر به س��مت اعراب متمایل اس��ت‪ .‬حتی پیش‬ ‫از این ترکی��ه حاضر نبود با کرده��ا و دولت اقلیمی‬ ‫ همکاری کند‪ ،‬اما اکنون به دلیل تغییر مواضعش هم‬ ‫کنس��ولگری دایر کرده و هم روابط اقتصادی اش را‬ ‫افزایش داده است‪ .‬می توان گفت که در پی این تغییر‬ ‫و تحوالت‪ ،‬ترکیه بی��ش از ‪ 50‬توافقنامه همکاری‪-‬‬ ‫اقتصادی با عراق امضا کرد و حتی مبادالت اقتصادی‬ ‫ترکیه با عراق بیش از ایران است‪ .‬اکنون که با خروج‬ ‫نیروهای امریکایی دولت عراق مستقل شده‪ ،‬رفتار‬ ‫ایران و ترکیه در قبال این کش��ور را می توان رفاقت‬ ‫در عین رقابت قلمداد ک��رد‪ .‬البته نمی توان گفت که‬ ‫امریکایی ها خروج کاملی از عراق داش��تند چراکه‬ ‫انها بزرگترین سفارتخانه را در این کشور دایر کردند‪.‬‬ ‫ولی طبیعی است که هر کش��وری خواهان ان است‬ ‫که جایگاه خود را در دیگر کشورها تقویت و میزان‬ ‫نفوذش را افزایش دهد‪ .‬از دیگر اختالفاتی که وجود‬ ‫دارد این است که در رابطه با قضیه سوریه‪ ،‬عراق در‬ ‫کنار ایران است اما ترک ها از این امر ناراضی هستند؛‬ ‫پس نگاه عراق و ایران به مساله سوریه بسیار متفاوت‬ ‫با ترکیه است‪ .‬در دوره ای نگاه ترکیه نسبت به سوریه‬ ‫حتی از غربی ها هم تندتر ش��د‪ .‬انها از شورشیان و‬ ‫مخالفان سوری حمایت کردند و حتی پایگاه هایی نیز‬ ‫در اختیار انها گذاشتند‪ .‬از دیگر مسائلی که به ترکیه‬ ‫لطمه بس��یاری زد حمله اشتباهی انها به قاچاقچیان‬ ‫سیگار به جای شورش��یان پ‪.‬ک‪.‬ک بود؛ مساله ای‬ ‫که منجر به کشته شدن انها ش��د‪ .‬پس از این مسائل‬ ‫ترکیه مجبور شد به مساله سوریه نگاه واقع بینانه تری‬ ‫داشته باشد‪ .‬مساله علوی های داخل ترکیه و پلورالیزم‬ ‫مذهبی که در این کشور مطرح است مانند سنی ها‪،‬‬ ‫علوی ها و‪ ...‬نیز در جهت گیری ها و موضع گیری های‬ ‫ترکیه نسبت به سوریه مهم بود؛ همانطور که می دانیم‬ ‫علوی های ترکیه به علوی های سوریه نزدیک هستند‪.‬‬ ‫ترک ها گمان می کردند که مساله سوریه نیز همانند ان‬ ‫چیزی است که در تونس یا لیبی می گذرد در حالی که‬ ‫به نظر می رسد جامعه سوریه یک جامعه پالریزه شده‬ ‫است‪ .‬در حال حاضر ارزیابی ترک ها نسبت به سوریه‬ ‫دقیق تر شده است‪ .‬در س��فر اخیر داود اوغلو نیز در‬ ‫رابطه با مساله سوریه و عراق گفت وگوهایی صورت‬ ‫گرفت و ترک ها س��عی دارند در روابط کشورهای‬ ‫منطقه با غرب نقش تلطیف کنن��ده ای را بازی کنند‪.‬‬ ‫در این سفر همچنین مساله فشارهای غرب بر ایران‬ ‫و سپر موش��کی ناتو در ترکیه نیز مورد بررسی قرار‬ ‫گرفت‪ .‬سفر اوغلو به ایران می تواند پیام اور بازگشت‬ ‫روابط دو کشور به سطح گذشته باشد‪ ،‬چراکه مساله‬ ‫سپر موشکی که بدان اشاره شد باعث سردی روابط‬ ‫دو کشور شده بود‪ ،‬اما سفرها و گفت وگوهای اخیر‪،‬‬ ‫حاکی از ان است که س��ردی و رخوت از روابط دو‬ ‫کشور رخت بربسته اس��ت‪ .‬گفته می شد امریکا در‬ ‫رابطه با اس��تقرار این س��پر دفاع موشکی اش بیشتر‬ ‫ایران‪ ،‬چین‪ ،‬هند و روس��یه را هدف قرار داده بود اما‬ ‫این در حالی است که امریکا‪ ،‬ایران را بیشتر به عنوان‬ ‫تهدید نگاه می کند‪ ،‬به همین خاطر هم مقامات ایرانی‬ ‫از این اق��دام ترکیه دل چرکین ش��دند‪ .‬انچه اکنون‬ ‫تحلیلگران به ان اشاره دارند تغییر رویه و نگاه ترکیه‬ ‫نسبت به بعضی مسائل و حتی همسوشدن با ایران در‬ ‫برخی موارد است؛ سفر وزیر خارجه ترکیه به ایران‬ ‫نیز در جهت تبیین و تحکیم همین دیدگاه ها صورت‬ ‫پذیرفت‪g.‬‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫سفر پرحاشیه اوغلو به تهران‬ ‫بنابر اعالم وزارت خارج ه ترکیه گس��ترش روابط‬ ‫دوجانبه‪ ،‬موضوع��ات منطق��ه ای و بین المللی‪ ،‬برنامه‬ ‫هسته ای ایران و تحوالت سوریه از جمله مواردی بودند‬ ‫که قرار بود مورد بحث و بررسی قرار گیرند‪ .‬داود اوغلو‬ ‫همچنین در این سفر‪ ،‬پیام کاترین اشتون‪ ،‬رئیس سیاست‬ ‫خارجی اتحادیه اروپا را ب��رای مقامات ایرانی به همراه‬ ‫اورده بود تا زمینه مذاکرات هسته ای بین ایران و گروه‬ ‫‪ 5+1‬را فراهم کند؛ پیامی که ب��ا واکنش مثبت مقامات‬ ‫ایرانی برای از سر گیری مذاکرات هسته ای همراه شد‪.‬‬ ‫در نشست خبری که روز پنج شنبه هفته گذشته در‬ ‫تاالر ایین��ه وزارت امور خارجه برگزار ش��د‪ ،‬داود اوغلو‬ ‫پیام اش��تون را برای صالحی خواند‪ .‬اوغلو ب��ا یاداوری‬ ‫اظهارات اشتون و پاسخ جلیلی و نظر مساعد او برای از‬ ‫سر گیری مذاکرات عنوان کرد دیدگا ه ترکیه نیز نسبت به‬ ‫از سر گیری مذاکرات مثبت اس��ت و امیدواریم که نتایج‬ ‫مثبتی گرفته شود‪ .‬در ادامه این جلسه مشترک‪ ،‬علی اکبر‬ ‫صالحی اولویت های سیاست خارجی ایران را برقراری‬ ‫بهترین‪ ،‬عمیق ترین و گسترده ترین روابط ب ا ترکیه اعالم‬ ‫کرد؛ همچنین اراده مسئوالن دو کشور بر این بود که هرچه‬ ‫می توانند حجم مبادالت را باالت��ر ببرند‪ .‬صالحی با بیان‬ ‫اینکه امسال حجم روابط تجاری ایران و ترکیه به بیش از‬ ‫‪15‬میلیارد دالر خواهد رس��ید‪ ،‬گفت‪« :‬هدفمان رساندن‬ ‫حجم روابط تجاری بین دو کشور به سطح قریب به ‪30‬‬ ‫میلیارد دالر اس��ت‪».‬در حالی که سفر وزیر خارجه ترکیه‬ ‫در شرایطی بود که تنش ها میان ایران و غرب بر سر بستن‬ ‫تنگه هرمزوهمچنیناعمالتحریم هایبیشترعلیهایرانبه‬ ‫اوج خود رسیده بود‪ ،‬بسیاری وی را در این سفر در مقام‬ ‫یک میانجی قلمداد کردند‪ .‬البته این وجه قضیه درست از‬ ‫اب درامد؛ چراکه چند روز پس از س��فر اوغلو وزارت‬ ‫امور خارجه امریکا اعالم کرد‪ ،‬روند مشاوره ها با ترکیه بر‬ ‫سر پیام تهران در جریان سفری که اخیرا احمد داود اغلو به‬ ‫تهران داشته را اغاز کرده است‪ .‬روزنامه زمان چاپ ترکیه به‬ ‫نقل از ویکتوریا نوالند‪ ،‬سخنگوی کاخ سفید گزارش داد‬ ‫که واشنگتن در مورد نتایج سفر وزیر امور خارجه ترکیه به‬ ‫ایرانوپیامتهرانباانکارادرتماساست‪.‬ویدرادامهگفت‬ ‫که سفیر امریکا در ترکیه روز جمعه با داود اوغلو مالقات‬ ‫کرده و یکی از موارد مطرح در این نشس��ت مساله سفر‬ ‫اخیر وزیر امور خارجه ترکیه به ایران بوده است‪ .‬همچنین‬ ‫اوباما اخیرا قانون تحریم بانک مرکزی ایران را امضا کرده و‬ ‫به این ترتیب هرگونه مبادله با این بانک که بیشترین حجم‬ ‫تبادل دالرهای نفتی ایران را بر عهده دارد‪ ،‬برای کشور های‬ ‫خارجیممنوعمی شود‪.‬بهبیانبهتردرصورتیکهبانک ها‬ ‫و موسسه های مالی خارجی با بانک مرکزی ایران ارتباط‬ ‫برقرار کنند‪ ،‬منافع خود را در امریکا از دست خواهند داد‬ ‫و این در شرایطی است که ترکیه به عنوان متحد نزدیک‬ ‫امریکا‪ 30‬درصد از منابع نفتی خود را از ایران وارد می کند‪.‬‬ ‫برخی از کارشناسان اعالم کرده اند که دیپلمات های ترکیه‬ ‫اخیرا تالش خود را برای البی با امریکا اغاز کرده اند تا در‬ ‫قانون تحریم های ایران شامل برخی معافیت ها شوند‪ .‬در‬ ‫حال حاضر غرب و در راس انها امریکا خواهان مذاکره‬ ‫باایرانبدونتعیینپیش شرطهستندوسعیدجلیلی‪،‬دبیر‬ ‫ش��ورای عالی امنیت ملی ایران نیز در نامه ای خطاب به‬ ‫کاترین اشتون‪ ،‬مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا‪،‬‬ ‫از امادگی تهران برای از سرگیری مذاکرات هسته ای خبر‬ ‫دادهاست‪.‬دراینمیانبایدمنتظرباشیموببینیمایابازگشت‬ ‫ترکیه به سیاست نوینش یعنی میانجیگری و نگاه به شرق‬ ‫در رابطه با ایران و غرب جواب خواهد داد یا خیر و ایا انها‬ ‫می توانند اشتباه استراتژیک خود را در قبال دولت سوریه‬ ‫جبران کنند؟‪g‬‬ ‫‪35‬‬ ‫داود اوغلو چگونه سکاندار دستگاه دیپلماسی ترکیه شد؟‬ ‫چالش های معمار نوعثمانی گرایی‬ ‫محسن بیات‬ ‫‪3‬‬ ‫بین الملل‬ ‫زمانی که در سال ‪ 2003‬احمد داود اوغلو به عنوان‬ ‫مشاور ارشد رجب طیب اردوغان‪ ،‬نخست وزیر ترکیه‬ ‫انتخابشد‪،‬دراولینمصاحبه ایکهرودررویخبرنگاران‬ ‫قرار گرف��ت عنوان کرد‪« :‬ما باید مش��کالت خ��ود را با‬ ‫همسایگان به صفر برسانیم‪ ».‬همین یک جمله کافی بود‬ ‫تا بس��یاری این گونه قضاوت کنند که با توجه به ورود‬ ‫او از عرصه دانش��گاه به میدان سیاس��ت‪ ،‬هنوز وی در‬ ‫جست وجوی ناکجا اباد یوتوپیایی به س��ر می برد و به‬ ‫صفر رساندن مشکالت با همسایگان صرفا در عالم خیال‬ ‫و پندار قابل تحقق اس��ت تا عرصه عمل‪ .‬این تصمیم از‬ ‫سوی رسانه های خارجی بسیار مورد توجه قرار گرفت‬ ‫و دس��ت اندرکاران سیاس��ت خارجی ترکیه نیز تالش‬ ‫فراوانی برای تحقق ان انجام دادن��د‪ .‬ترکیه برای محقق‬ ‫کردن این رویا به برطرف کردن مشکالتش با کشورهایی‬ ‫چون سوریه‪ ،‬عراق‪ ،‬ایران و ارمنستان پرداخت‪ .‬ترک ها با‬ ‫جایگزین کردن مراودات دوستانه به جای برخوردهای‬ ‫خصمانه‪ ،‬سعی کردند دشمنان بالقوه را به دوستان بالفعل‬ ‫تبدیل کنند و عالوه بر ان با ژست های میانجی گرایانه در‬ ‫اختالفاتاعرابورژیم صهیونیستیباایرانوغربجای‬ ‫پای خود را در منطقه مستحکم کنند‪.‬‬ ‫معمار سیاست خارجی ترکیه که از قرار معلوم عالقه‬ ‫بسیاری به کتاب های افالطون دارد با عضویت این کشور‬ ‫در شورای امنیت سازمان ملل‪ ،‬تالش های مضاعفی برای‬ ‫نشان دادن پتانسیل های این کشور در عرصه بین المللی‬ ‫انجام داد‪ .‬از جمله این امور می توان به تالش ترکیه و برزیل‬ ‫برای حل موضوع هسته ای ایران‪ ،‬فرستادن کشتی مرمره به‬ ‫منطقه نوار غزه برای کمک رسانی‪ ،‬تالش برای پایان دادن‬ ‫بهمشکالتفلسطینیانوموضع گیری هایسرسختانهدر‬ ‫قبال رژیم صهیونیستی در سال‪ 2010‬اشاره کرد‪.‬‬ ‫بسیاری از منتقدان و تحلیلگران بر این اعتقادند که‬ ‫احمد داود اوغلو در پی تحقق بخشیدن به ایده هایی که‬ ‫در کتاب «عمق استراتژیک» خود پیش از ورود به عرصه‬ ‫سیاست عملی نگاشته است‪ .‬انها معتقدند که او با چنین‬ ‫پیش فرضی به ساختن سیاست خارجی ترکیه پرداخته‪،‬‬ ‫اما اوغلو در مصاحبه های خود بارها به انکار این واقعیت‬ ‫دست زده اس��ت‪ .‬این کتاب که در سال ‪ 2001‬و پیش از‬ ‫حضور او در عرصه سیاست عملی به رشته تحریر درامد‬ ‫و منتشر شد‪ ،‬به تاریخ و جغرافیای ترکیه در طول تاریخ‬ ‫پرداخته و با تکیه بر ان مبانی تالش کرده جایگاه جدیدی‬ ‫از این کشور را در پایان جنگ سرد و اغاز نظام تک قطبی به‬ ‫تصویر بکشد‪ .‬داود اوغلو که یکی از دوستداران چرچیل‪،‬‬ ‫نخست وزیر انگلستان است تالش فراوانی داشته که هیچ‬ ‫گاه امری را نهایی و پایان یافته تلقی نکند و همواره با پایان‬ ‫یک سیاست به دنبال شروع ان از راه دیگری باشد‪ .‬از این‬ ‫روست که جمله خاصی از چرچیل را ملکه ذهن خود‬ ‫کرده است‪« :‬این پایان نیست‪ .‬این اغاز نیست‪ .‬این پایان‬ ‫یکاغازاست‪.‬همهفرایندهاپایانیبراییکاغازهستند‪».‬‬ ‫از این روست که بارها ترکیه در سیاست خارجی خود به‬ ‫نقاطی برای پایان رسیده‪ ،‬اما بار دیگر تالش کرده است از‬ ‫نقطه پایان به اغازی جدید بیندیشد‪.‬‬ ‫در پرتو چنین سیاست خارجی است که پس از بارها‬ ‫اختالف علنی و حتی اخراج سفیر رژیم صهیونیستی از‬ ‫ترکیه‪ ،‬مقامات این کش��ور مجددا پشت درهای بسته و‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫‪36‬‬ ‫به طور کامال مخفیانه با کمک امریکا پشت میز مذاکره‬ ‫با مقامات رژیم صهیونیستی می نشینند‪ .‬چنین موضع و‬ ‫سیاستی در قبال بشار اسد‪ ،‬رئیس جمهور سوریه‪ ،‬اشکارا‬ ‫اتخاذ شد و در حالی که ترکیه بارها از اسد خواست تا از‬ ‫قدرت کناره گیری کند و حتی مخالفان اسد را در ترکیه‬ ‫برای اجالس و توافق گرد هم اورد‪ ،‬اما سرانجام به باقی‬ ‫ماندن اسد در قدرت و مذاکره با مخالفان تن در داد‪.‬‬ ‫سیاست های خارجی ترکیه از زمان روی کار امدن‬ ‫حزب «عدالت و توسعه»‪ ،‬جدا از سیاست های اقتصادی‬ ‫این کش��ور نبوده و همواره در کن��ار موضع گیری های‬ ‫سیاسی به توسعه اقتصادی نیز پرداخته است‪ .‬ترکیه در‬ ‫نیم دهه گذشته بیشترین روابط تجاری را با کشورهای‬ ‫خاورمیانه خصوصا کشورهای عربی داشته و در راستای‬ ‫ارتقایهمکاری هایاقتصادیوتجاریبااینکشورهادر‬ ‫جلساتمشترکباهمتایانعرببه طورفعالشرکتدارد‪.‬‬ ‫این مهم در سفر اخیر داود اغلو به ایران نیز دیده می شود‬ ‫که بر اساس مذاکرات قرار شده میزان مبادالت میان این‬ ‫دو کشور به دو برابر افزایش پیدا کند‪ .‬با اغاز انقالب های‬ ‫منطقه ایدرخاورمیانهنیز‪،‬دستگاهسیاستخارجیترکیه‬ ‫بارها در موضع گیری های مختل��ف تالش کرده الگوی‬ ‫ترکیه را به عنوان الگویی موفق در منطقه تبلیغ کند و حتی‬ ‫نخست وزیر این کشور به مصر و تونس نیز سفر کرد‪.‬‬ ‫سیاست خارجی ترکیه در کوتاه مدت به دنبال کم‬ ‫کردن تنش ها و بهبود روابط با همس��ایگان است و در‬ ‫بلند مدت تالش دارد به بازیگری بین المللی مبدل شود‪.‬‬ ‫اینتفکروسیاستدرپیاحیایسلطنتعثمانیاندرقرن‬ ‫بیست و یکم با ابزاری دیگر است‪.‬‬ ‫احمد داود اوغلو‪ ،‬رئیس دستگاه دیپلماسی ترکیه‬ ‫‪ 53‬سالپیشدرقونیهترکیهمتولدشد‪.‬دردبیرستانپسرانه‬ ‫لیسسی استانبول که موسسه ای المانی محسوب می شود‬ ‫و یکی از یادگارهای دوران اصالحات اتاتورک در ترکیه‬ ‫است‪ ،‬تحصیل کرد و وارد دانشگاه بوغازیچی استانبول‬ ‫شد‪ ،‬سپس در رشته علوم سیاسی به تحصیل مشغول شد‪.‬‬ ‫پس از کسب مدرک دکترا در رشته علوم سیاسی و روابط‬ ‫بین الملل در سال‪ 1993‬تحصیل در دانشگاه مرمره را اغاز‬ ‫کرد و در سال ‪ 1999‬به مقام اس��تادی رسید‪ .‬داود اوغلو‬ ‫در مقام استادی دانشگاه‪ ،‬کتاب هایی نیز به رشته تحریر‬ ‫در اورده که از ان جمله می توان به پارادایم های جایگزین؛‬ ‫تاثیر جهان بینی اسالمی و غربی بر نظریه سیاسی‪ ،‬تغییر‬ ‫تمدنی و جهان مسلمانان در انگلستان‪ ،‬عمق استراتژیک‬ ‫و بحران جهانی اش��اره کرد‪ .‬در میان این تالیفات «عمق‬ ‫استراتژیک» مهمترین کتاب در جهت دهی به سیاست‬ ‫خارجی ترکیه ب��وده و تاکنون به چندی��ن زبان ترجمه‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫در دوران ریاست جمهوری احمد نجدت ِسزِر و‬ ‫نخست وزیری عبداهلل گل در سال‪ ،2003‬عنوان سفیر به‬ ‫او اعطا شد‪ .‬احمد داود اوغلو یکی از مهمترین بازیگران‬ ‫دولت ترکیه در طول حمله رژیم صهیونیس��تی به غزه‬ ‫در س��ال ‪ 2008‬بود‪ .‬او همچنین یکی از مشاوران ارشد‬ ‫رجب طیب اردوغان‪ ،‬نخست وزیر ترکیه بود و در سال‬ ‫‪ 2009‬به عنوان وزیر خارجه ترکیه منصوب شد و از همان‬ ‫ابتدااعالمکردترکیهصرفانمی خواهدبهعنوانیکقدرت‬ ‫منطقه ای در خاورمیانه و اروپا به نقش افرینیبپردازد‪ ،‬بلکه‬ ‫انکارا خواهان ایفای نقش بیش��تر در سیاست جهانی و‬ ‫معادالت بین المللی اس��ت‪ .‬جهت گیری های سیاست‬ ‫خارجیترکیهدر سال هایاخیرموجبشدهتاکشورهای‬ ‫غربی حزب «عدالت و توسعه» ترکیه و سیاست هایش در‬ ‫نالمللرابهسیاست های«نو عثمانی»تعبیرکنندو‬ ‫عرصهبی ‬ ‫بارها عنوان کرده اند که انها در پی احیای سلطنت سالطین‬ ‫عثمانی در این کشور هستند‪ .‬داود اوغلو و دیگر اعضای‬ ‫حزب «عدالت و توسعه» در برابر این توصیفات خاموش‬ ‫نماندند و بارها به انتقاد از این عنوان پرداختند‪ .‬در سال‬ ‫‪،2010‬احمدداود اوغلودرفهرست‪ 100‬متفکربرترمجله‬ ‫فارین پالیسی قرار گرفت و از او به عنوان احیاگر جایگاه‬ ‫جهانی ترکیه نام برده شد‪ .‬در سال‪ 2011‬نیز به همراه رجب‬ ‫طیب اردوغان به دلیل ساختن تصویر جدیدی از ترکیه در‬ ‫سطح جهان در فهرست ‪ 100‬متفکر مهم این مجله قرار‬ ‫داده شدند‪ .‬داود اوغلو اما اکنون برای پیش بردن تئوری‬ ‫عثمانی گرایی اش با برخی موانع روبه رو است‪ .‬موانعی‬ ‫از جمله رقابت با عربستان به عنوان حامی جریان های‬ ‫متحجر و بنیادگرا‪g .‬‬ ‫گفت وگو با شیخ االسالم‪ ،‬مشاور بین الملل رئیس مجلس‪:‬‬ ‫‪4‬‬ ‫سیاست ترکیه مقابل سوریه اشتباه بود‬ ‫بین الملل‬ ‫ی راجع به حزب عدالت و توسعه‬ ‫در ابتدا کم ‬ ‫و روابط دولت اق��ای اردوغان با جمهوری‬ ‫اسالمی ایران توضیح دهید؟‬ ‫‪ l‬از زمانی که حزب عدالت و توسعه در ترکیه‬ ‫سر کارامدخطوطاینحزببه خصوصدرجنبه های‬ ‫اسالمی از دولت های پیشین به ملت ترکیه نزدیک تر‬ ‫بود؛ به همین دلیل جمهوری اسالمی ایران از دولت‬ ‫اردوغان استقبال کرد‪ .‬مواضع دولت اردوغان نسبت‬ ‫بهرژیم صهیونیستیبسیارقابلتوجهاست‪.‬ایندولت‬ ‫نسبتبهدولت هاینظامیترکیهکهبارژیم صهیونیستی‬ ‫همکاریمی کردندسیاست هایشاختالفداشت‪.‬در‬ ‫جنگغزههمشاهدبودیمکهموضع گیری هایترکیه‬ ‫مفید واقع شد‪ .‬همچنین شخص اردوغان برای ایران‬ ‫فردقابلاحترامی است؛بهخاطرداریمکهدرروزقدس‬ ‫که اردوغان شهردار استانبول و گل هم مجری برنامه‬ ‫بود‪ ،‬وی سخنرانی ای در حمایت از ایران انجام داد که‬ ‫به موجب ان توسط نظامیان بازداشت شد‪ .‬این حزب‬ ‫تاکنون نشان داده که خواست مردم ترکیه در این حزب‬ ‫بیشترمتجلیمی شود‪.‬‬ ‫پس از بیداری اسالمی در کشورهای عربی‬ ‫در برخی کشورها یک خالء قدرت به وجود‬ ‫امدهاست‪.‬مواضعترکیهوایراندرکشورهایی‬ ‫مانند مصر‪ ،‬تونس‪ ،‬لیب��ی و‪ ...‬به چه صورت‬ ‫است‪ .‬ایا در این کشورها منافع مشترکی را‬ ‫دنبال می کنند یا در یک فضای رقابتی به سر‬ ‫می برند؟‬ ‫‪ l‬در جریان بی��داری اس�لامی‪ ،‬جمهوری‬ ‫اس�لامی ایران و حزب عدالت و توسعه ترکیه یک نقطه‬ ‫اش��تراک داش��تند و ان این بود که هر دو کش��ور حامی‬ ‫ مردم ساالریدربرابراستبدادبودند‪.‬می دانیمکهانقالب های‬ ‫عربی شباهت های زیادی به انقالب سال‪1357‬جمهوری‬ ‫اسالمی ایران دارند‪ .‬در انقالب های قبل از پیروزی انقالب‬ ‫اسالمی ایران تمام انقالب ها متکی به ارتش ازادی بخش‬ ‫بود؛ به عنوان نمونه انقالب فرانس��ه‪ ،‬انقالب بلش��ویک‬ ‫شوروی‪ ،‬انقالب چین‪ ،‬انقالب الجزایر و‪ ...‬اما در انقالب‬ ‫ایران حضرت امام به ارت��ش ازادی بخش تکیه نکردند‪،‬‬ ‫بلکه با اوردن ملت در صحنه تغییر را از نظام شاهنشاهی‬ ‫به جمهوری اسالمی ممکن ساختند؛ تفاوت دیگری که‬ ‫انقالب ایران با دیگر انقالب ها داشت جنبه های معنوی‬ ‫و الهی اش ب��ود؛ ایران هم��واره از انقالب ه��ای اخیر در‬ ‫کشورهایعربیحمایتکردهاست‪.‬اماترکیهپیراموناین‬ ‫انقالب هادچاربرخیاشتباهاتشد‪.‬درکلمی توانگفت‬ ‫اکنون دو کشور به این نتیجه رسیده اند که همواره باید در‬ ‫جهت منافع یکدیگر و منافع منطقه گام بردارند تا سریع تر‬ ‫بههدفشانبرسند‪.‬‬ ‫اگر ممکن اس��ت توضیح دهید ک��ه مهمترین‬ ‫اشتباهاتترکیهچهبود؟‬ ‫‪ l‬اشتباهی که اردوغان در این بین انجام داد این بود‬ ‫که زمانی که به مصر رفت به الئیک بودن این انقالب ها‬ ‫به خصوص در مصر تاکید کرد‪ .‬این در حالی است که این‬ ‫مسالههماننقطهاصلیبودکهایرانبرسرانبااروپایی هاو‬ ‫غربدرگیراست‪.‬ایرانهممانندغربطرفداردموکراسی‬ ‫است‪ ،‬اما غربی ها می گویند اگر این دموکراسی اسالمی‬ ‫است ان را قبول نمی کنیم‪ .‬مثال در غزه زمانی که حماس‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫حسین شیخ االسالم‪ ،‬مشاور امور بین الملل رئیس مجلس و دیپلمات کهنه کار ایرانی پیرامون روابط‬ ‫دوجانبه میان ایران و ترکیه بر این باور است که ایران همواره دولت اقای اردوغان را از نزدیکان جمهوری‬ ‫اسالمی می داند‪ .‬در این میان ممکن اس��ت برخی اختالف نظرها بروز دهد‪ ،‬اما هیچ گاه این اختالف نظرها‬ ‫منجر به درگیری نخواهد شد‪ .‬وی همچنین معتقد است‪ «:‬در جریان بیداری اسالمی‪ ،‬جمهوری اسالمی ایران‬ ‫و حزب عدالت و توسعه ترکیه یک نقطه اشتراک داشتند و ان این بود که هر دو کشور حامی مردم ساالری در‬ ‫برابر استبداد بودند‪».‬شیخ االسالم دیدارهای اخیر میان مقامات ایرانی و ترک را مهم قلمداد کرده و می گوید‪:‬‬ ‫«اردوغان ابتدا پیش از هر مس��اله ای باید مصالح و منافع منطقه ای را در نظر بگیرد بعد منافع فرامنطقه ای‪.‬‬ ‫جمهوری اسالمی ایران نیز تالشش این است که این مساله را به ترکیه یاداوری کند‪».‬‬ ‫اکثریت پارلمان را به دست اورد انها قبول نکردند و زیر‬ ‫بار دموکراسی اسالمی نرفتند‪ .‬سخنرانی اردوغان در مصر‬ ‫باعث ایجاد شکاف در مواضع ایران و ترکیه شد‪ .‬از دیگر‬ ‫سو در رابطه با سوریه و عراق نیز ایران و ترکیه اختالف نظر‬ ‫داشتند‪ .‬دلیل موضع گیری های متفاوت و همسو با غرب‬ ‫ترکیه نیز خوش خدمتی به غرب در جهت پیوس��تن به‬ ‫اتحادیهاروپابود؛خوش خدمتیکهدرنهایتباعثفاصله‬ ‫افتادن میان دو کشور شد‪ .‬در حال حاضر که مسائل سوریه‬ ‫و عراق جدی تر شده‪ ،‬اردوغان که زمانی در یک مصاحبه‬ ‫اعالم کرده بود مس��ائل س��وریه برای ما داخلی است و‬ ‫خارجینیستاکنوندرموقعیتویژه ایقرارگرفتهاست‪.‬‬ ‫ایا می توان گفت بخشی از مذاکرات اخیر احمد‬ ‫داود اوغل��و در ته��ران در جهت همس��و کردن‬ ‫دیدگاه های ترکیه با ایران در قبال سوریه و عراق‬ ‫بوده است؟‬ ‫‪ l‬مذاکراتی که داود اوغلو‪ ،‬وزیر خارجه ترکیه در‬ ‫تهران انجام داد‪ ،‬بیشتر در جهت ان بود که در چارچوبی‬ ‫خاص نظرات دو کشور را به هم نزدیک کند یا برعکس‬ ‫در برخی موارد که امکانش هست کوتاه بیاید تا بتوانیم در‬ ‫منطقه بیشتر باهم همکاری داشته باشیم‪ .‬در حال حاضر‬ ‫باتوجه به اختالفاتی که بر س��ر تنگه هرمز می��ان ایران و‬ ‫غرببه وجودامدهوهمچنینبحثمذاکرات‪،5+1‬ترکیه‬ ‫سعی دارد نقش میانجی را بازی کند و به نوعی با یک تیر‬ ‫دو نش��ان بزند‪ .‬یعنی هم دوباره به سمت دوستی با ایران‬ ‫بازگردد و هم به نوعی بازهم برای غرب خوش خدمتی‬ ‫کرده باشد‪ .‬این در حالی اس��ت که ایران همواره دولت‬ ‫اقای اردوغان را از نزدیکان جمهوری اسالمی می داند‪ .‬در‬ ‫این میان ممکن است برخی اختالف نظرها بروز دهد‪ ،‬اما‬ ‫هیچ گاهایناختالف نظرهامنجربهدرگیرینخواهدشد‪.‬‬ ‫بنابراین ترکی��ه و ایران هم��واره در جهت منافع‬ ‫یکدیگر گام برمی دارند؟‬ ‫‪ l‬هم منافع یکدیگر و هم منافع منطقه؛ در حال‬ ‫حاضرشاهدیمکهمراوداتمیاندوکشورنیزبسیاربیشتر‬ ‫شده و سفر اقای الریجانی در اواخر هفته گذشته به ترکیه‬ ‫نیز در همین راستا بود‪ .‬اش��کالی که ترکیه داشت این بود‬ ‫که در منطقه می خواست راه حل های غربی را پیاده کند؛‬ ‫همچنانکه در رابطه با سوریه دیدیم ترکیه دنباله رو غرب‬ ‫شدهبود‪،‬امامابایدمقاماتترکراقانعکنیمبرایکشورهای‬ ‫منطقه راه حل های منطقه ای جواب می دهد‪ .‬عراقی ها در‬ ‫اتحادیه عرب به دنبال راه حل های غربی نرفتند و به تحریم‬ ‫سوریهدستنزدند‪،‬اماترکیهپیش پیش(باوجودیکهعضو‬ ‫اتحادیه عرب هم نبود) تحریم هایش را علیه سوریه اغاز‬ ‫کرد‪.‬درنهایتنیزاینتحریم هابه ضررخودششد؛چرا که‬ ‫اکنون تمام استان های جنوب ش��رقی ترکیه که هم مرز با‬ ‫سوریههستنددادوستدهایشانبااینکشورقطعشدهاست‪.‬‬ ‫بسیاری از ترک ها از سیاست های اردوغان در قبال سوریه‬ ‫استقبال نکردند و به تظاهرات پرداختند‪ .‬بنابراین اردوغان‬ ‫ابتدابایدمصالحومنافعمنطقه ایرادرنظربگیردبعدمنافع‬ ‫فرامنطقه ای؛جمهوریاسالمیایراننیزتالششایناست‬ ‫کهاینمسالهرابهترکیهیاداوریکند‪.‬‬ ‫بحث سپر دفاع موشکی هم از جمله اشتباهات‬ ‫دولت اردوغان بود؟‬ ‫‪ l‬موافقت با استقرار سپر دفاع موشکی در ترکیه‬ ‫نشاندادکهاینکشورمسائلفرامنطقه ایرابهدغدغه های‬ ‫کش��ورهای هم جوارش ترجیح می دهد‪ .‬در این رابطه‬ ‫دیدیمکهنخست وزیرترکیهچقدراسیبدیدوبسیاریاز‬ ‫کشورها از این کشور دل چرکین شدند‪ .‬اگر حزب عدالت‬ ‫و توسعه برای این تصمیماتش دلیل نیاورد و انها را جبران‬ ‫نکند‪،‬درایندهدچارمشکالتبیشتریخواهدشد‪،‬چراکه‬ ‫پیش از تمام مس��ائل برای مردم منطقه‪ ،‬استقالل در برابر‬ ‫قدرت های خارجی حرف نخست را می زند‪g.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫از رفاقت تا رقابت‬ ‫بررسی روابط ایران وترکیه د ر‪3‬دهه اخیر‬ ‫حسن السجردی‪ -‬کارشناس مسائل ترکیه‬ ‫‪5‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اگر تاریخ سه دهه اخیر را ورق بزنیم‪ ،‬روابط ایران‬ ‫و ترکیه پس از پیروزی انقالب چهار دوره را پشت سر‬ ‫گذاشته اس��ت؛ چهار دوره ای که فرازونشیب بسیاری‬ ‫داشت‪ .‬دوره اول سال های نخس��ت انقالب را شامل‬ ‫می شود که تحت تاثیر تحوالت داخلی ایران‪ ،‬تحوالتی‬ ‫نیز داخل ترکیه به وجود می ای��د از جمله تظاهرات و‬ ‫اقدامات اعتراضی ترک ه��ا‪ .‬در حقیقت می توان گفت‬ ‫در ان دوره روابط دو کشور در سطح پایینی بود‪ .‬مرحله‬ ‫دوم که به سال های میانی جنگ یعنی از سال ‪ 61‬به بعد‬ ‫بازمی گردد موضوع جنگ و تهاجم عراق پیش امد؛ در‬ ‫این برهه ترکیه سعی کرد نقش تاثیرگذاری را بازی کند‪.‬‬ ‫نیاز ایران به روابط اقتصادی و هیات های صلح شرایطی‬ ‫را به وجود اورد که باعث ش��د روابط دو کش��ور فراز‬ ‫قابل توجهی داشته باشد؛ بالطبع شاید این دوره یکی از‬ ‫دوره های درخشان ما با ترک ها باشد‪ .‬در نهایت ترک ها‬ ‫معتقد بودند از این طریق باید روابط خودشان را ارتقا‬ ‫دهند و هم با ع��راق و هم با ایران همکاری بیش��تری‬ ‫داش��ته باش��ند‪ .‬اما دوره س��وم روابط ایران با ترکیه در‬ ‫سال های پایانی جنگ شکل می گیرد؛ در ان زمان ترک ها‬ ‫موضوع شمال عراق را به عنوان یکی از دستمایه های‬ ‫تاثیرگذار ب��ر جنگ انتخاب و دولت ه��ای چپ گرا و‬ ‫راست گرای ترکیه در جهت اینکه بر ایران فشار بیاورند‬ ‫با سیاس��ت های قدرت های بزرگ همگام ش��دند و به‬ ‫خاطر بحث کردها کمی ما را تحت فشار قرار دادند‪ ،‬اما‬ ‫پس از این سه مرحله ما شاهد دور چهارم روابط هستیم‬ ‫که پس از تشکیل دولت اقای اردوغان شکل گرفت‪ .‬در‬ ‫این دوران ما شاهد افزایش روابط در سایه دولت جدید‬ ‫در ترکیه هستیم‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫دوران شکوفایی روابط‬ ‫در حال حاض��ر روابط ای��ران و ترکیه ب��ا توجه به‬ ‫متغیرهایی که موجود اس��ت یعنی متغیرهای سیاسی‪،‬‬ ‫رفت و امدها‪ ،‬اعزام هیات های مختلف و‪ ...‬در ش��رایط‬ ‫مناسبی به سر می برد‪ .‬از دیگر سو مسائل اقتصادی مانند‬ ‫حجمتجارتمیاندوکشورنیزبرتوسعهروابطتاثیر گذار‬ ‫بوده است‪ .‬در مجموع می توان گفت اکنون روابط ایران با‬ ‫ترکیهبهنسبتدوره هایپیشینمناسب تراست‪.‬‬ ‫فراز و نشیب های تاریخی‬ ‫برخی مسائل باعث شد طی ماه های اخیر سردی‬ ‫جزیی در روابط ایران با ترکیه به وجود بیاید‪ ،‬اما هرگز‬ ‫نمی توان از این مساله با عنوان مخدوش شدن روابط یاد‬ ‫کرد‪ .‬برخالف بس��یاری از تحلیل های خارجی روابط‬ ‫ایران با ترکیه هیچ گاه مخدوش نشد و بهتر است بگوییم‬ ‫ایران و ترکیه در این مدت برای یکدیگر دلتنگ ش��ده‬ ‫و روابط کمی سرد ش��ده بود‪ .‬روابط مخدوش زمانی‬ ‫اس��ت که مثال اعالمیه صریحی علیه یک کشور صادر‬ ‫یا تهدیدات و هش��دارهای جدی صورت پذیرد‪ .‬این‬ ‫در حالی است که در رابطه ایران و ترکیه هیچ گاه اینگونه‬ ‫‪38‬‬ ‫مسائلی پیش نیامد و فقط به خاطر پاره ای مسائل کمی‬ ‫ دلسردی پیش امده بود‪ .‬اکنون با سفرهای متعددی که‬ ‫میان دو کشور صورت می گیرد‪ ،‬می توان به یقین گفت‬ ‫که این س��ردی روابط نیز از بین رفته و روابط به سطح‬ ‫خوبی بازگشته اس��ت‪ .‬پرونده های اخیری که میان دو‬ ‫کشور مطرح ش��ده عبارتند از‪ :‬پرونده سوریه‪ ،‬پرونده‬ ‫عراق‪ ،‬پرونده س��پر دفاع موش��کی و گفت وگوهای‬ ‫‪ 5+1‬که این مسائل‪ ،‬مسائلی اس��ت که همواره میان ما‬ ‫و ترک ها مطرح بوده‪ ،‬اما فرازونشیب داشته است‪ .‬مثال‬ ‫پیرامون کاری که انها در سوریه انجام دادند با توجه به‬ ‫نوع نگاه ایران به سوریه ما از انها گله مند شدیم‪ ،‬اما در‬ ‫رابطه با بحث عراق‪ ،‬ترک ها خیلی عالقه مند هستند که‬ ‫از پتانسیل جمهوری اسالمی ایران استفاده کنند‪ .‬پیرامون‬ ‫بحث‪ 5+1‬نیز ترکیه مایل است میدانداری کند تا به نوعی‬ ‫روابط خودشان با غرب هم ساماندهی شود‪ .‬از جهت‬ ‫تحوالت عراق نیز ترک ه��ا تالش می کنند ترکش های‬ ‫این تحوالت از طریق ایران به انها ضرری وارد نکند‪ .‬اما‬ ‫در ارتباط با تحوالت جهان عرب‪ ،‬ترک ها بسیار مایلند‬ ‫ایران موضع گیری اش همسو با انها باشد‪ .‬این مسائل از‬ ‫گذشته های نه چندان دور میان جمهوری اسالمی ایران‬ ‫و ترکیه در جریان بوده است‪.‬‬ ‫کشمکش میان ترک ها و سلفی ها‬ ‫قیام های مردمی در جهان عرب بر روابط ایران‬ ‫و ترکیه تاثیرگذار ب��ود؛ بدان جهت ک��ه در مجموع‬ ‫عوامل داخلی و منطقه ای تاثیرگذار بر جریان سیاسی‬ ‫تحوالت کش��ورهای عربی‪ ،‬کشمکش��ی بود که بین‬ ‫جریان س��کوالر با هدایت و رهب��ری ترک ها از یک‬ ‫سو و جریان سلفی عربس��تان از سوی دیگر در حال‬ ‫پیش رفتن بود؛ جمهوری اس�لامی ایران نیز با توجه‬ ‫به عقبه ایدئولوژیکی که از چنین تاثیرگذاری هایی در‬ ‫خاورمیانه عربی و غیرعربی داشت‪ ،‬اصراری نداشت‬ ‫ثابت کند انها از ایران تاثیر گرفته اند؛ به همین جهت‬ ‫ایران یک برنده از پیش تعیین ش��ده بود‪ .‬بنابراین در‬ ‫تحوالت اخیر به وی��ژه زمانی که اردوغ��ان به مصر‬ ‫سفر می کند یا دس��تگاه دیپلماسی ترکیه در تحوالت‬ ‫کشورهای مختلف مانند تونس‪ ،‬مصر‪ ،‬سوریه و لیبی‬ ‫درگیر می ش��ود درمی یابیم که انها دوس��ت دارند در‬ ‫این جریان��ات میدان داری کنند و زودت��ر از دیگران‬ ‫خودشان را برس��انند‪ .‬در رابطه با مصر ایران خواهان‬ ‫ان بود که ترک ها از پتانسیل دیگر کشورها نیز استفاده‬ ‫کنند و به تنهایی پیش نرون��د‪ .‬در حقیقت در صحنه‬ ‫قیام های عربی می ت��وان گفت که رقاب��ت میان ما و‬ ‫ترک ها نبوده‪ ،‬بلکه رقابت اصلی میان عربستان و ترکیه‬ ‫بود‪ .‬در این فضا ترکیه مایل ب��ود ایران نیز در کنارش‬ ‫باشد تا جبهه انها تقویت ش��ود‪ .‬در این شرایط سفر‬ ‫داود اوغلو به ایران دارای چندین دستور کار بود که‬ ‫دس��تورات منطقه ای اش بیش��تر بود‪ .‬در حال حاضر‬ ‫پرونده سوریه و عراق بیشتر از دیگر پرونده ها مانند‬ ‫بحث گفت وگوه��ای ‪ 5+1‬و بحث ه��ای اقتصادی‬ ‫حائز اهمیت است‪.‬‬ ‫رقابت‪ ،‬الزمه رابطه‬ ‫میان ایران و ترکیه به عنوان دو قدرت منطقه ای‬ ‫همواره رقابت بوده و باید باش��د‪ .‬شاید پویایی حوزه‬ ‫عملیات ما در عرصه دیپلماتیک و دیگر عرصه ها که‬ ‫تابعی از عرصه دیپلماتیک اس��ت در این باش��د که ما‬ ‫رقابت کنیم‪ .‬تا وقتی که ما رقیب نداشته باشیم برازندگی‬ ‫کار ما مشخص نخواهد شد‪ .‬نکته دیگر این است که‬ ‫ترک ها بعد از مطرح کردن موضوع احیای امپراتوری‬ ‫عثمانی بسیار تالش کردند در عرصه دیپلماتیک بیشتر‬ ‫وارد عمل ش��وند و در پرونده های کالن نقش داشته‬ ‫باش��ند‪ .‬میانجیگری‪ ،‬حل اختالفات‪ ،‬به صفر رساندن‬ ‫مش��کالت با همس��ایگان‪ ،‬ارتباط با حوزه غرب و‪...‬‬ ‫از جمله اقداماتی اس��ت که ترکیه تاکن��ون انجام داده‬ ‫است‪ .‬در مجموع ترکیه به دنبال ان بود که یک موقعیت‬ ‫منطقه ای ممتاز برای خودش دس��ت و پ��ا کند‪ ،‬اما به‬ ‫نظر من در فرایندی که ترک ها در یک س��ال گذشته‬ ‫پیمودند یک اشتباه محاسباتی صورت گرفت‪ .‬ترک ها‬ ‫در سال های اولیه فعالیت اردوغان یک نشانه گذاری‬ ‫درست در عرصه دیپلماتیک انجام دادند و ان این بود‬ ‫که اولویت دیپلماسی خودشان را از کشورهای غربی‬ ‫به سمت کشورهای منطقه سوق دادند و بدین وسیله‬ ‫تالش کردند از ظرفیت اقتصادی و جغرافیایی بسیار‬ ‫مناسب منطقه استفاده کنند‪ .‬ترک ها الاقل در ‪ 10‬سال‬ ‫گذشته در بس��یاری از زمینه های منطقه ای توانستند‬ ‫جایگاه و وضعیت مناسبی کسب کنند؛ مجموع اینها‬ ‫ش��رایطی را برای انها به وجود اورد که حتی بتوانند‬ ‫در زمینه مس��ائل اقتصادی‪ ،‬تکنولوژیک و پروژه های‬ ‫منطقه ای هم نقش داشته باشند‪ .‬بنابراین دولت اردوغان‬ ‫عالوه بر روابط انسانی‪ ،‬اسالمی و ورود به پرونده های‬ ‫کشورهای اس�لامی مانند بحث فلس��طین و لبنان با‬ ‫اسرائیل توانستند موقعیت اقتصادی مناسبی نیز برای‬ ‫خودشان فراهم اورند و جایگاه شان را ارتقا دهند‪ ،‬اما‬ ‫خطایی که ترک ها مرتکب ش��دند این بود‪ ،‬زمانی که‬ ‫احساس کردند توانستند از پتانسیل منطقه استفاده کنند‬ ‫خودشان را باز از این منطقه جدا کردند و بنیان کارشان‬ ‫را به سمت غرب کشاندند‪ .‬بنابراین ترک ها از مجموعه‬ ‫تحوالتی که طی چند سال گذشته با انها درگیر بودند‬ ‫امتیازات بسیاری کسب کردند اما بازهم نتوانستند به‬ ‫هدف مهم شان که عضویت در اتحادیه اروپا بود دست‬ ‫یابند‪ .‬اکنون ترک ها در حال جبران اشتباهات گذشته‬ ‫خود هستند و سفرها و گفت وگوهای اخیر میان ایران‬ ‫و ترکیه نیز به مثابه بازگشت ترک ها به پتانسیل منطقه ای‬ ‫برای بهره گیری مجدد اس��ت‪ .‬در این فض��ا ایران هم‬ ‫باید هوش��مندانه برخورد کند و به عنوان کش��وری‬ ‫که می تواند س��بد امتیازات ترکیه را پر کند طرحی نو‬ ‫در اندازد تا این موقعیت حفظ شود‪g .‬‬ ‫تحلیل گران‬ ‫معتقدند سفر‬ ‫اوغلو به تهران‬ ‫برای ترمیم‬ ‫روابط ‪ 2‬کشور‬ ‫صورت گرفته‬ ‫است‪.‬‬ ‫روابط ایران و ترکیه از رکود خارج می شود‬ ‫پیامدهای سفر اوغلو به تهران‬ ‫هس��ته ای میان ایران‪ ،‬ترکیه و برزیل مشاهده شد؛ اما‬ ‫ایرادی که می توان از سیاس��ت خارجی ترکیه گرفت‬ ‫بیش��ترش به بحث س��وریه بازمی گردد‪ .‬در رابطه با‬ ‫سوریه‪ ،‬دولت اردوغان مواضعی گرفت که انتظار ان‬ ‫نمی رفت‪ .‬این موضع گیری یک جانبه به موضع گیری‬ ‫کشورهای غربی شبیه بود و همین مساله باعث رکود‬ ‫نس��بی در روابط دو کشور ش��د‪ .‬ش��اید بتوان تعبیر‬ ‫کرد که ایران و ترکیه دو ش��ریک و رقی��ب اصلی در‬ ‫منطقه هس��تند که هم در حوزه منافع��ی دارند و هم‬ ‫اخت�لاف دیدگاه هایی‪ .‬زمانیکه روابط دو کش��ور در‬ ‫حوزه منافع مشترک تعریف می ش��ود و دیدگاه ها در‬ ‫مس��ائل منطقه ای به هم نزدیک می ش��ود‪ ،‬روابط به‬ ‫اوج می رسد‪ .‬اما وقتی در مس��ائل منطقه ای اختالف‬ ‫دیدگاه به وجود می اید رقابت ها بیشتر بروز می کند‪.‬‬ ‫می توان گفت موضع ترکیه در برابر س��وریه نمونه ای‬ ‫از این رقابت ها و نشس��ت ایران‪ ،‬برزیل و ترکیه اوج‬ ‫این همکاری ها بوده اس��ت‪ .‬حرکت اخی��ر ترکیه در‬ ‫چارچ��وب همی��ن همکاری ها تعریف می ش��ود و‬ ‫امیدوار هس��تیم این همکاری ها در موضوع عراق و‬ ‫سوریه هم مانند پرونده هس��ته ای گسترش پیدا کند‬ ‫و دو کشور نقش بیشتری در تامین امنیت منطقه ایفا‬ ‫کنند‪ .‬جمهوری اس�لامی ایران نیز در این شرایط در‬ ‫عین حفظ منافع ملی خودش و حرکت در چارچوب‬ ‫دیالوگی ک��ه تعریف کرده بای��د زمینه های همکاری‬ ‫گس��ترده ای با ترکیه در زمینه های منطقه ای و جهانی‬ ‫برقرار کند‪ .‬انعطاف عمل و عمل گرایی بیشتر در حوزه‬ ‫سیاس��ت خارجی در عین حفظ اصول از یک طرف‬ ‫و طراحی س��ناریوهای جدید و ابتکار عمل بیش��تر‬ ‫می تواند به ورود بیشتر ایران و ترکیه در همکاری در‬ ‫چارچوب منافع کمک کند‪ .‬البت��ه از جانب ترکیه هم‬ ‫انتظار اتخاذ سیاس��ت مس��تقل تر و نگاه پررنگ تر به‬ ‫مسائل جهان اسالم انتظار می رود‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫سفر احمد داود اوغلو‪ ،‬وزیر امورخارجه ترکیه‬ ‫به تهران در ش��رایط کنونی منطقه و بین المللی دارای‬ ‫اهمیت بسیاری است‪ .‬این سفر را می توان مجموعا در‬ ‫چارچوب رفتارها و تعامالت منطقه ای ترکیه و البی‬ ‫بین کشوری قلمداد کرد‪ .‬وی در این سفر هم در رابطه‬ ‫با مسائل مربوط به خاورمیانه و سوریه اهدافی را دنبال‬ ‫می کرد و هم در بحث مربوط به پرونده هسته ای ایران‬ ‫و رایزنی ترکیه پیرامون ‪ .5+1‬از زاویه دیگر و با توجه‬ ‫به تحریم ها و نقش ترکیه در تب��ادل کاال میان ایران و‬ ‫کشورهای دیگر نیز این س��فر حائز اهمیت بود‪ .‬نکته‬ ‫اصلی و مثبت در این سفر این است که ترکیه به نقش‬ ‫اصلی خودش در منطقه بازگش��ته است‪ ،‬چراکه این‬ ‫کشور با موضع گیری هایی که در مساله سوریه داشت‬ ‫و در پی موافقت با بحث استقرار سپر دفاع موشکی در‬ ‫خاک کشورش‪ ،‬توازن در سیاست خارجی اش میان‬ ‫غرب و شرق را خدشه دار کرد‪ .‬بازگشت ترکیه به خط‬ ‫میانی بین غرب و شرق و تعدیل موضعش در رابطه با‬ ‫سوریه‪ ،‬همچنین همفکری اش با ایران یک گام مثبت‬ ‫به شمار می اید‪ .‬البته جمهوری اسالمی ایران از گذشته‬ ‫از بازیگری کشورهای مستقل در مسائل بین المللی و‬ ‫منطقه ای استقبال می کرده و این مساله‪ ،‬موضوع مورد‬ ‫عالقه ایران بوده است‪ .‬اما این مساله منوط به این است‬ ‫که ترکیه موضع مستقل خودش را حفظ کند و تبدیل‬ ‫به نماینده منافع ناتو و امریکا در منطقه نشود‪ .‬از دیگر‬ ‫سو تصمیمات فرانسه و رویارویی میان ترکیه و فرانسه‬ ‫نشان داد که این کشور اگر هماهنگ و هم نوا با اروپا‬ ‫و امریکا حرکت کند‪ ،‬در سیاست خارجی اش دچار‬ ‫خطا ش��ده اس��ت‪ .‬در بحث تحریم ها نیز ترکیه نقش‬ ‫مثبتی ایفا می کند‪ .‬در این رابطه قابل ذکر است که تمام‬ ‫این اقدامات را ترکیه در راس��تای منافع ملی خودش‬ ‫انج��ام می دهد و یک نوع س��وداگری و س��ود بردن‬ ‫همواره در عرصه سیاست خارجی این کشور به چشم‬ ‫می خورد‪ .‬در رابطه با بحث تنگه هرمز که این روزها‬ ‫باعث تیرگ��ی روابط میان ایران و غرب ش��ده‪ ،‬وزیر‬ ‫خارجه ترکیه مذاکراتی در تهران انجام داد و اعالم کرد‬ ‫که دو طرف اماده مذاکره هستند؛ در مجموع حضور‬ ‫کشورهایی مانند ترکیه‪ ،‬هند‪ ،‬روسیه و‪ ...‬در مذاکرات‬ ‫هسته ای ایران می تواند مفید باشد‪ ،‬زیرا هم به نزدیک‬ ‫ش��دن دیدگاه ها کمک می کند و هم اینکه مساله را از‬ ‫انحصار کشورهای غربی خارج می کند‪ .‬سفر اوغلو‬ ‫این پیام را برای همه داشت که غرب باید مواضع خود‬ ‫را نسبت به س��وریه و ایران تعدیل کند‪ ،‬ایران هم از‬ ‫ایفای نقش ترکیه به ش��رطی که نماینده منافع ناتو و‬ ‫غرب نباشد استقبال می کند‪.‬‬ ‫سفر اوغلو طبیعتا در فرازوفرودهایی که روابط‬ ‫ایران و ترکیه داشته‪ ،‬کما اینکه در دو دهه گذشته روابط‬ ‫رو به رشدی بوده‪ ،‬نیز موثر بود‪ .‬در چند سال گذشته‬ ‫ما ش��اهد اوج گیری جدی روابط دو کشور بودیم اما‬ ‫در شش ماه گذشته نوعی فرود در روابط و سوء تفاهم‬ ‫میان دو کش��ور پیش امد‪ .‬مرحله فعل��ی را می توان‬ ‫مرحله بازگشت دو کشور به شرایط عادی و همچنین‬ ‫رشد ان تلقی کرد‪.‬‬ ‫طی ‪ 3 - 4‬س��ال اخیر ش��اهد بودیم ک��ه ترکیه‬ ‫سیاست ش��رقی و اس�لامی خودش را تقویت کرد‪،‬‬ ‫موضع خ��ودش را در موض��وع فلس��طین و بحث‬ ‫مقاومت و همینطور در س��ایر مس��ائل خاورمیانه به‬ ‫ایران نزدیک کرد و مواضع مش��ابهی اتخاذ کرد‪ .‬در‬ ‫رابطه با امریکا و اروپا هم سیاست مستقل تری نسبت‬ ‫به گذشته در پیش گرفت و جایگاه ترکیه را در جهان‬ ‫اس�لام تقویت کرد‪ ،‬به طوری که تعبیر شد این کشور‬ ‫به دنبال احی��ای امپراتوری عثمانی اس��ت‪ .‬در عین‬ ‫حال عملگرایی حزب عدالت و توس��عه کمک کرد‬ ‫روابط با ایران نیز تقویت ش��ود و دیدگاه ها نس��بت‬ ‫به ایران نزدیک تر ش��ود؛ اوج این مساله در مذاکرات‬ ‫بین الملل‬ ‫‪6‬‬ ‫مهدی سنایی‪ /‬نماینده مردم نهاوند و استاد دانشگاه تهران‬ ‫‪39‬‬ ‫بین الملل ‬ ‫کمپین گانگسترها‬ ‫گردش به چپ‬ ‫بررسی نتایج انتخابات درون حزبی جمهوریخواهان‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫‪40‬‬ ‫فواد ایزدی‪ ،‬استاد دانشگاه تهران مطرح کرد‬ ‫‪1‬‬ ‫اغازحمله به ران پاول‬ ‫فواد ایزدی‪ ،‬کارشناس مسائل امریکا بر این باور است که سیستم انتخاباتی امریکا شدیدا وابس��ته و نیازمند به پول است‪ ،‬به همین خاطر کاندیداها برای‬ ‫تامین هزینه های انتخاباتی خود در جهت جلب ارای ثروتمندان جامعه به هر اقدامی دست می زنند‪ .‬تخمین زده می شود که بین ‪ 7‬تا ‪ 8‬هزار میلیون دالر در سال‬ ‫‪ 2012‬هزینه انتخابات شود که این میزان پول باید از همان یک درصد قشر ثروتمند جامعه تامین شود‪ .‬این در حالی است که تعداد زیادی از این یک درصد را‬ ‫صهیونیست ها تشکیل می دهند‪ .‬در شرایط کنونی نیز مواضع خصمانه نسبت به ایران و مسلمانان بهترین راه کسب اعتماد ثروتمندان صهیونیست است‪ .‬ایزدی‬ ‫ادامه می دهد که پنج کاندیدای دیگر در حوزه مسائل ایران برای جلب نظر البی رژیم صهیونیستی در حال رقابت با یکدیگر هستند‪ .‬از این جهت برای رسیدن به‬ ‫هدف شان تالش می کنند نسبت به ایران با تندی و خصومت هرچه بیشتر صحبت کنند‪ .‬این کارشناس امریکا مواضع ران پاول را نسبت به دیگر جمهوریخواهان‬ ‫متفاوت تر می داند و معتقد است پاول تنها کاندیدایی است که در رابطه با مساله ایران مواضع بجایی را مطرح می کند‪ .‬این کاندیدا بر این باور است که امریکا‬ ‫نباید ایران را تحریم یا تهدید به حمله بکند‪ .‬همچنین پاول معتقد است که فعالیت های ایاالت متحده در راستای براندازی نظام جمهوری اسالمی ایران حرکت‬ ‫نابجایی بوده اس��ت‪ .‬این موضع گیری های پاول به نس��بت موضع گیری های دیگر نخبگان سیاس��ی امریکا خیلی متفاوت اس��ت‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫در ابت��دا کم��ی پیرام��ون رون��د انتخابات‬ ‫درون حزبیجمهوریخواهانتوضیحدهید‪.‬‬ ‫‪ l‬به طور کلی سیستم انتخابات در امریکا به‬ ‫این صورت است که از حدود دو س��ال قبل از تاریخ‬ ‫انتخابات‪ ،‬حرکت های انتخاباتی شروع می شود‪ .‬یعنی‬ ‫بعد از اینکه انتخابات میان دوره ای کنگره که معموال دو‬ ‫سال قبل از انتخابات ریاست جمهوری بعدی است‪،‬‬ ‫تمام می شود‪ ،‬حرکت های انتخاباتی شروع می شود‪.‬‬ ‫ایاالت متحده امریکا‪ 50،‬ایالت دارد که تاکنون تنها در‬ ‫یکی از انها یعنی ایالت ایوا رای گیری انجام شده است‪.‬‬ ‫ایالتبعدینیوهمپشایراستوبههمین ترتیبدرتمام‬ ‫‪50‬ایالترای گیریصورتمی گیرد‪.‬درواقعسیستمبه‬ ‫این صورت است که در جایی که در نهایت نماینده دو‬ ‫حزبمشخصمی شودکنفرانسیبرگزارمی شودبه نام‬ ‫کانونشن که طی ان به صورت رسمی نماینده حزب‬ ‫برایرقابتبانمایندهحزبمقابلمعرفیمی شود‪.‬دراین‬ ‫کانونشن یک سری افراد هستند که حق رای دارند‪ ،‬اما‬ ‫تمام افرادیکهحقرایدارندکسانینیستندکهپشتوانه‬ ‫رای مردمی را دارا هستند‪ .‬تقریبا حدود یک چهارم از‬ ‫افرادی که در ان کانونش��ن ها حق رای دارند افرادی‬ ‫هستند که جزو افراد شاخص حزب هستند‪ .‬بنابراین‬ ‫درانتخاباتریاست جمهوریرایمستقیممردموجود‬ ‫ندارد و این نمایندگان هستند که رای می دهند و ممکن‬ ‫است انها به کس��انی رای دهند که اصال خیلی مورد‬ ‫حمایتمردمنیستند‪.‬‬ ‫کاندیداهای حزب جمهوریخ��واه که اکنون‬ ‫در حال رقابت درون حزبی هس��تند هرکدام‬ ‫چه مواضعی در قبال جمهوری اسالمی ایران‬ ‫دارند‪ .‬ایا در میان انها کسی هست که مواضع‬ ‫جنگ طلبانه اشنسبتبهایرانکمترباشد؟‬ ‫‪ l‬در مجموع��ه دو ح��زب جمهوریخواه و‬ ‫دموکرات‪ ،‬ران پاول تنها کاندیدایی است که مواضعش‬ ‫در قبال ایران تعدیل شده تر اس��ت‪ .‬در میان دو حزب‬ ‫اصلی ایاالت متحده مواضع ضدایرانی تقریبا یکسان‬ ‫اس��ت و دموکرات ها نیز چی��زی از جمهوریخواهان‬ ‫کم ندارند‪ .‬پاول تنها کاندیدایی اس��ت که در رابطه با‬ ‫مس��اله ایران مواضع بجایی را مطرح می کند‪ .‬وی بر‬ ‫این باور اس��ت که امریکا نبای��د ای��ران را تحریم یا‬ ‫تهدید به حمله بکند‪ .‬همچنین پاول معتقد است که‬ ‫فعالیت های ایاالت متحده در راستای براندازی نظام‬ ‫جمهوری اس�لامی ایران حرکت نابجایی بوده است‪.‬‬ ‫این موضع گیری های پاول به نسبت موضع گیری های‬ ‫دیگر نخبگان سیاسی امریکا خیلی متفاوت است‪ .‬در‬ ‫رابطهباپاولشایانذکراستکهوینمایندهسیزدهدوره‬ ‫مجلس کنگره امریکا از ایالت تگزاس و نامزد پیشین‬ ‫ریاست جمهوری امریکا در س��ال های ‪ ۱۹۸۸‬و ‪ ۲۰۰۸‬و‬ ‫نیز نامزد فعلی انتخابات ریاست جمهوری امریکا در سال‬ ‫‪ ۲۰۱۲‬اس��ت‪ .‬همچنین در یکی از مناظرات اولیه حزب‬ ‫جمهوریخواه تنش ش��دیدی بین او و نامزد دیگر ریک‬ ‫سنتروم در مورد برخورد با ایران اتفاق افتاد و این مساله به‬ ‫موجب مخالفت او با تحریم ه��ای ایران بود‪ .‬هنگامی که‬ ‫کریس واالس‪ ،‬گزارشگر شبکه فاکس نیوز در مورد اینکه‬ ‫اگر ایران به سالح هسته ای دس��ت یابد چه می کنید از او‬ ‫سوال کرد‪ ،‬او پاسخ داد که لزومی به حمله نظامی به ایران‬ ‫وجود ندارد و دیپلماسی و تجارت تنها راه برخورد با ایران‬ ‫است‪ .‬او همچنین از حق ایران در دستیابی به تکنولوژی‬ ‫هسته ای دفاع کرد و عنوان کرد که ایران توسط کشورهای‬ ‫دارایسالحهسته ایاحاطهشدهاست‪.‬‬ ‫براس��اس فعالیت های انتخاباتی ک��ه تاکنون در‬ ‫ایاالت متحده انجام شده‪ ،‬سیاست خارجی بقیه‬ ‫کاندیداهادرقبالایرانراچطورارزیابیمی کنید؟‬ ‫‪ l‬پنج کاندیدای دیگر در حوزه مسائل ایران برای‬ ‫جلب نظرالبیرژیم صهیونیستیدرحالرقابتبایکدیگر‬ ‫هستند‪ .‬از این جهت برای رس��یدن به هدف شان تالش‬ ‫می کنند نسبت به ایران با تندی و خصومت هرچه بیشتر‬ ‫صحبتکنند‪.‬بنابراینتفاوتچندانیدرنظراتضدایرانی‬ ‫چند کاندیدای دیگر وجود ن��دارد‪ .‬بحث حمله نظامی‪،‬‬ ‫افزایشتحریم‪،‬بحثکشتندانشمندانایرانیو‪...‬ازجمله‬ ‫مواردیاستکهبهصورتمشترکازجانباینکاندیداها‬ ‫مطرحمی شود‪.‬البتهاینمسالهبهسیستمانتخاباتیدرامریکا‬ ‫بازمی گردد؛سیستمی کهبهشدتنیازمندپولاست‪.‬تخمین‬ ‫زده می شود که بین ‪ 7‬تا ‪ 8‬هزار میلیون دالر در سال ‪2012‬‬ ‫هزینهانتخاباتشود‪.‬اینمیزانپولبایدازهمانیکدرصد‬ ‫قشرثروتمندجامعهتامینشودوایندرحالیاستکهتعداد‬ ‫زیادیازاینیکدرصدراصهیونیست هاتشکیلمی دهند‪.‬‬ ‫در ش��رایط کنونی نیز مواضع خصمانه نسبت به ایران و‬ ‫مسلمانانبهترینراه کسباعتمادثروتمندانصهیونیست‬ ‫است‪ .‬جنبش وال استریت نیز بحثش همین است که چرا‬ ‫سیاستمدارانبهجایاینکهبهمنافعمردمامریکاتوجهکنند‪،‬‬ ‫منافع ان یک درص��د را در نظر می گیرند‪ .‬در حال حاضر‬ ‫دولت امریکا سیاست هایی اتخاذ می کند که بیشتر به نفع‬ ‫اسرائیلاستتامردمامریکا‪.‬‬ ‫ایا پیروزی میت رومنی در ایالت ایوا‪ ،‬زمینه ساز‬ ‫پیروزی های بعدی وی در ایاالت دیگر است؟‬ ‫‪ l‬در ایاالت متحده مس��اله ای وجود دارد که اگر‬ ‫کسی در مراحل نخس��ت انتخابات درون حزبی از سایر‬ ‫کاندیداها پیشی بگیرد احتمال اینکه ثروتمندان جامعه به‬ ‫ویکمکمالیبیشتریبکنندافزایشخواهدیافت‪.‬بخشی‬ ‫ازجامعهبهیککاندیداییکمکمی کند‪،‬انتظارداردکهوی‬ ‫درانتخاباتپیروزشودوپسازپیروزینیزمطالباتانهارا‬ ‫جامه عمل بپوشاند‪ .‬بنابراین کاندیدایی بیشتر می تواند‬ ‫کمک مالی جذب کند که احتمال پیروزی اش بیشتر‬ ‫باشد‪ .‬در ابتدای رقابت درون حزبی جمهوریخواهان‬ ‫تقریبا‪ 12‬کاندیدا به میدان رقابت امدند‪ ،‬اما چند نفر از‬ ‫انها حتی پیش از انکه رای گیری در ایوا برگزار شود از‬ ‫انتخابات صرف نظر کردند؛ چون انها متوجه ش��دند‬ ‫که برای ادامه فعالیت های انتخاباتی پول کافی ندارند‪.‬‬ ‫برخی افراد نیز مانند ران پاول به پ��ول ان یک درصد‬ ‫قشر ثروتمند جامعه وابسته نیستند وبه خاطر پیام های‬ ‫متفاوتیکهارائهمی دهندمی توانندکمک هاییکسری‬ ‫ازمردممعمولیراجذبکنند‪.‬معموالافرادیدرمرحله‬ ‫پیش از اغاز انتخابات درون حزبی موفق هس��تند که‬ ‫بتواننددرحوزهجذبمنابعمالیموفقباشند‪.‬بسیاریاز‬ ‫کاندیداهابهدلیلاینکهدرحوزهجذبمنابعمالیموفق‬ ‫نبوده اند‪ ،‬حتی به انتخابات درون حزبی هم نرسیدند‪.‬‬ ‫بنابراین در انتخابات امریکا پول حرف اول را می زند و‬ ‫اینمنجربهاینمی شودکهتعدادزیادیازاینکاندیداها‬ ‫فعالیتانتخاباتیخودرامتوقفخواهندکرد‪.‬همچنین‬ ‫هزینه انتخابات سال‪2010‬حدود‪ 6000‬میلیون دالر و‬ ‫انتخاباتریاست جمهوریامریکادرسال‪2000‬حدود‬ ‫‪ 5000‬میلیون دالر بود‪ .‬بنابراین با توجه به پیش بینی ها‪،‬‬ ‫انتخاباتسال‪ 2012‬هزینه اشبسیارباالترخواهدبود‪.‬‬ ‫ارزیابی ش��ما از نتیج��ه انتخاب��ات در ایالت‬ ‫نیوهمپشایرچیست؟‬ ‫‪ l‬در ایالت ایووا میت رومنی با اختالف کمی‬ ‫ یعنی‪ 25‬به‪ 21‬از ران پاول پیشی گرفت‪ .‬در حال حاضر‬ ‫میزان رای ران پاول به نس��بت دوره های پیشین که در‬ ‫انتخابات شرکت می کرد سه برابر شده است؛ این مساله‬ ‫بیانگراناستکهموضوعبیداریاسالمی درمیانحزب‬ ‫جمهوریخواهنیزمطرحاست‪.‬طبقنظرسنجی هااحتماال‬ ‫میترومنیدرایالتنیوهمپشایرنیزپیروزخواهدشد‬ ‫و ران پاول در جایگاه دوم قرار خواهد گرفت‪ .‬چراکه‬ ‫دررسانه هایامریکایییکهجمهتبلیغاتیمنفیعلیه‬ ‫پاول اغاز ش��ده‪ ،‬اما با این وجود بازهم وی در جایگاه‬ ‫خوبی قرار دارد‪.‬‬ ‫کاندیداهایجمهوریخواهدرنبردانتخاباتی شان‬ ‫تاکنون چ��ه مس��ائلی را علی��ه اوباما مطرح‬ ‫کرده اند؟‬ ‫‪ l‬بحثاقتصاد‪،‬بحثنخستدرایاالت متحده‬ ‫اس��ت‪ .‬می دانیم که دولت باراک اوباما نتوانست به ان‬ ‫صورتی که قول داده ب��ود وضعیت اقتصادی را بهبود‬ ‫بخش��د‪ .‬پس در نهایت این حالت به وج��ود امد که‬ ‫دموکرات هاییکهبهشعارتغییراوباماامیدداشتنددریافتند‬ ‫که این شعارها‪ ،‬واقعا شعاری بیش نبود و در اکثر موارد‬ ‫نیز محقق نشد‪ .‬اگر بحث اقتصاد ایاالت متحده بهبود‬ ‫‪41‬‬ ‫بین الملل‬ ‫پیدا نکند‪ ،‬احتمال اینکه اوباما مجددا وارد کاخ سفید‬ ‫شود کاهش می یابد‪ .‬سیاس��ت خارجی اوباما‪ ،‬دیگر‬ ‫مساله ای اس��ت که از جانب جمهوریخواهان مورد‬ ‫اس��تفاده و نقد قرار می گیرد‪ .‬جمهوریخواهان بحث‬ ‫خروج امریکا از ع��راق را در کارنامه رئیس جمهور‬ ‫یدانندواینگونهجلوه‬ ‫دموکراتامریکایکنکتهمنفیم ‬ ‫می دهند که اوباما نتوانسته قدرت امریکا را در سطح‬ ‫جهان به نمایش بگذارد و در حوزه سیاست خارجی‬ ‫ضعیف عمل کرده است‪ .‬مجموعه حمالتی که علیه‬ ‫اوباما صورت می گیرد اغلب همین دو حوزه را شامل‬ ‫می شود‪ .‬البته یک نکته سوم هم وجود دارد و ان مساله‬ ‫کسری بودجه ایاالت متحده و مشاجره هایی است که‬ ‫برسراینمسالهطیچندماهاخیرصورتگرفتهاست‪.‬‬ ‫پس اوباما انطور که باید نتوانس��ت از بحث‬ ‫خروج نیروهای امریکایی از عراق و همچنین‬ ‫بحث مبارزه ب ا تروریس��م به خصوص کشتن‬ ‫بن الدن در پاکستان بهره ببرد و همچنان بحران‬ ‫اقتصادیبراینمسائلغلبهمی کند؟‬ ‫‪ l‬هم بحث اقتصادی مطرح است و هم اینکه‬ ‫دولت امریکا در حال حاضر در افغانس��تان وضعیت‬ ‫خوبی ن��دارد‪ .‬در حقیقت اوباما نتوانس��ت در حوزه‬ ‫سیاست خارجی به شعار تغییرش عمل کند تا افرادی‬ ‫که منتقد جن��گ بودند راجذب کن��د‪ ،‬همچنین وی‬ ‫سیاست های مورد نظر جمهوریخواهان را نیز اعمال‬ ‫نکرد‪ .‬به همین خاط��ر می توان گفت ک��ه اوباما هم‬ ‫ارای افراد منتقد جنگ را از دس��ت داد و هم بهانه ای‬ ‫دس��ت جمهوریخواهان داد تا علیه وی به کار گیرند‪.‬‬ ‫در حال حاضر اوباما یک موقعیت بس��یار ویژه دارد و‬ ‫سیاست هایش در امریکا مورد قبول کمتر کسی است‪.‬‬ ‫البتهمردمامریکانبایدفراموشکنندکهاوضاعاقتصادیدر‬ ‫دورانجورجبوشبسیاراسفبارتربودودرحقیقتبحران‬ ‫اززمانویاغازشد‪.‬بنابرایناگرمردمامریکااوبامارابابوش‬ ‫مورد قیاس قرار دهند قطعا دوباره به وی رای خواهند داد‪.‬‬ ‫مردم امریکا جمله ای دارند با این مضمون که «رای دادن به‬ ‫انشیطانیکهکمترشیطنتمی کند»‪.‬پسمدتزمانیاست‬ ‫کسانی که در ایاالت متحده در انتخابات شرکت می کنند با‬ ‫اینفلسفهواردمی شوندکهبهکسیرایدهندکهصدمه اش‬ ‫ازشخصدیگرکمتراست‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه می فرمایید مردم امریکا خیلی از‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫زورازمایی اوباما و رومنی درگود سیاست خارجی‬ ‫سیاست االکلنگی‬ ‫مترجم‪ :‬سمیه همایون روز‬ ‫‪2‬‬ ‫کاندیداه��ای جمهوریخ��واه انتخاب��ات‬ ‫ریاس��ت جمهوری امری��کا چنان عزم خ��ود را برای‬ ‫بیرون راندن ب��اراک اوباما از گود ریاس��ت جمهوری‬ ‫جزم کرده اند که حت��ی در مب��ارزات انتخاباتی درون‬ ‫حزبی نیز ب��ه جای یکدیگ��ر‪ ،‬باراک اوبام��ا را هدف‬ ‫حمالت خ��ود ق��رار می دهند‪ .‬ب��ه نظر می رس��د با‬ ‫توجه به همین موض��وع بود که تی��م انتخاباتی اوباما‬ ‫پیش از برگزاری یکی از همی��ن مناظره های انتخاباتی‬ ‫درون حزبی میان جمهوریخواهان درباره مساله سیاست‬ ‫خارجی‪ ،‬با انتشار یادداشتی پیشروترین انها یعنی میت‬ ‫رومنی‪ ،‬فرماندار سابق ماساچوست را هدف قرار داد و‬ ‫او را به تغییر ناگهانی و انی در عقایدش راجع به مسائل‬ ‫مهم سیاست خارجی متهم کرد‪ .‬به نوشته نشریه فارین‬ ‫پالیسی‪ ،‬در این یادداش��ت درباره تمایل شدید رومنی‬ ‫برای تغییر مواضعش بر س��ر امور مرب��وط به امنیت‬ ‫ملی امریکا ابراز نگرانی ش��ده و توجهات را به سمت‬ ‫اظهارنظرهای متفاوت و متغیر او درباره افغانستان جلب‬ ‫کرده و رومنی را به اتخاذ پنج موضع متفاوت درباره لیبی‬ ‫متهم کرده است‪ .‬ظاهرا میت رومنی پیش از سرنگونی‬ ‫رژیم قذافی‪ ،‬درباره لیبی یکسری اظهارنظرهای پیچیده‬ ‫و درهم بیان کرده و همزمان ه��م حامی و هم مخالف‬ ‫اقدام نظامی علیه این کشور و همین طور برچیده شدن‬ ‫معمر قذافی بوده است‪.‬‬ ‫درباره اوضاع افغانس��تان نی��ز او در حالی که از‬ ‫‪42‬‬ ‫اعالم اس��تراتژی خود برای به پایان رس��اندن جنگ‬ ‫طفره رفت��ه‪ ،‬همزمان هم حامی و ه��م مخالف تعیین‬ ‫جدول زمانی برای خروج ارتش امریکا از این کشور‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫تیم مبارزات انتخاباتی اوباما همچنین از رومنی‬ ‫به خاطر عدم اعالم یک راهبرد ویژه و مش��خص در‬ ‫قبال موضوع عراق انتقاد کرده و سایر مواضع سیاست‬ ‫خارجی او را «االکلنگی» توصیف کرده اس��ت؛ نظیر‬ ‫موضع وی در قب��ال تعیین تعرف��ه گمرکی و تجاری‬ ‫برای کاالهای چینی‪ .‬زمان��ی که اوباما از تعیین تعرفه‬ ‫تجاری بر چین حمایت ک��رد‪ ،‬رومنی از این موضوع‬ ‫انتقاد کرد اما مدتی بعد قول داد از تعیین تعرفه تجاری‬ ‫و گمرکی به منظور تنبیه چین به خاطر رفتار ناس��الم‬ ‫رقابتی استفاده کند‪.‬‬ ‫با توجه به همی��ن تغییر مواضع‪ ،‬تی��م مبارزات‬ ‫انتخاباتی اوباما بر این باور است که میت رومنی برای‬ ‫پیروزی «همه چیز می گوی��د و از هر چیزی حمایت‬ ‫می کند»‪ .‬البته این انتقادات را می توان از منظر دیگری‬ ‫نیز بررسی کرد؛ چراکه نوش��تن این یادداشت خود‬ ‫نش��انه ای از این ماجراس��ت که تیم انتخاباتی اوباما‪،‬‬ ‫رومن��ی را کاندیدای احتمالی ح��زب جمهوریخواه‬ ‫و رقیب رئیس جمهور در انتخابات اصلی به ش��مار‬ ‫می اورد‪ ،‬از این رو تنها روی او متمرکز شده است‪.‬‬ ‫البته تیم انتخاباتی فرماندار س��ابق ماساچوست‬ ‫نیز در این میان بیکار ننشسته و به این انتقادات پاسخ‬ ‫داده است‪ .‬به باور انها‪ ،‬سیاس��ت خارجی ضعیف و‬ ‫عملکرد اوباما راضی نبوده اند‪ ،‬ایا ممکن است‬ ‫میزان رای دهندگان در سال ‪ 2012‬کاهش پیدا‬ ‫کند؟‬ ‫‪ l‬پیش بینی می شود در سال ‪ 2012‬به نسبت‬ ‫سال ‪2008‬تعداد رای دهندگان امریکایی کمتر شود‪.‬‬ ‫زیرا بسیاری از مردم شعارهای تغییر اوباما را باور کرده‬ ‫بودند‪،‬امااکنوندرشرایطیهستندکهمی بینندبسیاری‬ ‫ازاینشعارهامحققنشدهاست‪،‬پسمیزانحضورانها‬ ‫به خصوصطرفداراندموکرات هاپایصندوق هایرای‬ ‫کمترخواهدشد‪.‬‬ ‫نقشجنبش هاییچونتی پارتیووال استریت‬ ‫درانتخاباتریاست جمهوریسال‪ 2012‬تاچه‬ ‫حد اثرگذار است؟‬ ‫‪ l‬حزب جمهوریخ��واه تقریبا موفق ش��ده‬ ‫تی پارتی را درون خودش هضم کند‪ ،‬اما بحث جنبش‬ ‫وال استریت کمی متفاوت است‪ .‬باوجودی که جناحی‬ ‫داخل حزب دموکرات خیلی عالقه من��د بود که این‬ ‫جنبش را داخل حزب دموکرات هضم کند‪ ،‬ولی موفق‬ ‫نشد‪ .‬اعضای جنبش وال اس��تریت مخالف سیستم‬ ‫دوحزبی هستند و این ایده شان هنوز پابرجاست‪ .‬اگر‬ ‫حزب دموکرات موفق نش��ود جنبش وال استریت را‬ ‫جذب کند این مساله به ضرر اوباما خواهد بود چراکه‬ ‫بس��یاری از افرادی که در جنبش وال استریت هستند‬ ‫س��ال‪ 2008‬به اوباما رای دادند و امسال احتماال دیگر‬ ‫به وی رای نخواهند داد‪ .‬البته این بدان معنا نیست که‬ ‫انها به جمهوریخواهان رای می دهن��د‪ ،‬بلکه انها ان‬ ‫دسته ای خواهند شد که در انتخابات شرکت نخواهند‬ ‫کرد؛ این مساله می تواند یک خطر جدی برای باراک‬ ‫اوباما باشد‪g.‬‬ ‫بی خاصیت رئیس جمهور اوباما‪ ،‬دش��منان امریکا را‬ ‫جسور و بی پروا و متحدان واشنگتن را تضعیف کرده‬ ‫است‪ .‬همین طور رویکرد ناش��یانه وی موجب شده‬ ‫ایران در استانه هسته ای ش��دن قرار بگیرد؛ به عالوه‬ ‫اوباما همواره اسرائیل را نادیده گرفته است‪.‬‬ ‫زمانی که از رومنی درباره فرود پهپاد جاسوسی‬ ‫امریکا در ایران و درخواست اوباما برای باز گرداندن‬ ‫ان سوال ش��د‪ ،‬وی گفت‪« :‬راهبرد سیاست خارجی‬ ‫اوباما شده یک «لطفا»‪ .‬ایا ترس و ضعف باعث تهاجم‬ ‫دیگران می ش��ود؟ قطعا‪ .‬یک هواپیمای جاسوس��ی‬ ‫امریکا در ایران فرود امده و رئیس جمهور می گوید‬ ‫«لطفا»؟» اشاره او به درخواست باراک اوباما از ایران‬ ‫و بیان این جمله از سوی اوست که گفت‪« :‬لطفا پهپاد‬ ‫جاسوس��ی را به امری��کا بازگردانید‪ ».‬ام��ا مهمترین‬ ‫س��وژه میت رومنی برای به چالش کشیدن رویکرد‬ ‫سیاس��ت خارجی باراک اوباما برنامه هسته ای ایران‬ ‫بود؛ موضوعی که وی طی ان گ��زارش اخیر اژانس‬ ‫درباره فعالیت های اتمی تهران را نش��انه شکس��ت‬ ‫دولت اوباما در تعامل با ایران عنوان کرده و قول داده‬ ‫به عنوان رئیس جمهور گزینه نظام��ی را در منطقه به‬ ‫اجرا در اورد! به نوشته نشریه پلتیکو‪ ،‬وی بر این باور‬ ‫اس��ت که ایران به سرعت به س��وی تولید تسلیحات‬ ‫هس��ته ای پیش می رود اما حرف و عمل دولت اوباما‬ ‫ب��رای رویارویی با این مش��کل ش��دیدا در تضاد با‬ ‫یکدیگر است‪.‬‬ ‫فرماندار س��ابق ماساچوس��ت در ادامه حمالت‬ ‫خود ب��ه سیاس��ت خارج��ی رئیس جمه��ور امریکا‬ ‫در قبال ایران بیان کرد‪« :‬راه ممانعت از بلندپروازی های‬ ‫هس��ته ای ایران‪ ،‬داش��تن راهبردی جدی و ضروری‬ ‫است‪ ،‬اما این دقیقا همان چیزی است که دولت امریکا‬ ‫‪3‬‬ ‫امیرعلی ابوالفتح ‪ /‬کارشناس مسائل امریکا‬ ‫میت رومن��ی‪ ،‬پیروز انتخاب��ات درون حزبی‬ ‫جمهوریخواهان در ایالت ایوا بود‪ .‬هفته گذشته در‬ ‫ایالت ایوای امریکا‪ ،‬طرفداران حزب جمهوریخواه‪،‬‬ ‫وی را به عنوان کاندیدای اینده خود برای رقابت های‬ ‫ریاست جمهوری سال‪ ۲۰۱۲‬امریکا انتخاب کردند؛‬ ‫انها با اختالف ‪ ۸‬رای میت رومنی‪ ،‬فرماندار س��ابق‬ ‫ایالت ماساچوست را برگزیدند‪ .‬در این رای گیری‬ ‫بیش از یکصد و بیست هزار عضو و هوادار حزب‬ ‫جمهوریخواه ش��رکت داش��تند و اقایان رومنی و‬ ‫س��انتروم به ترتیب نف��رات اول و دوم و ران پل به‬ ‫عنوان نفر سوم انتخاب شد‪ .‬نیوت گینگریچ و ریک‬ ‫پری از دیگر کاندیداهای مطرح حزب جمهوریخواه‬ ‫هستند‪ .‬رومنی‪ ،‬سانتروم و ران پل که در ایالت ایوا‬ ‫در صدر قرار گرفتند‪ ،‬هرکدام به یکی از جناح های‬ ‫درونی حزب جمهوریخواه تعلق دارند‪.‬‬ ‫میت رومنی طی��ف محافظ��ه کاران مالی را‬ ‫نمایندگی می کند؛ گروهی که اولویت شان مباحث‬ ‫اقتصادی است و معتقدند دولتی که سر کار می اید‬ ‫باید توجهش را به حل و فصل مشکالت اقتصادی‬ ‫معطوف کند‪ .‬شاخص های عملکرد این گروه نفی‬ ‫دولت در اداره اقتصاد کش��ور‪ ،‬کاهش مالیات ها و‬ ‫کاهش هزینه های عمومی است‪ .‬در حال حاضر به‬ ‫نظر می رسد براساس نظرسنجی هایی که صورت‬ ‫گرفته و همین طور انتخابات ایوا این جناح در میان‬ ‫جمهوریخواهان دست باال را دارد‪ .‬ریک سانتروم‬ ‫که از یک جناح دیگر از جمهوریخواهان اس��ت‪،‬‬ ‫نمایندگی طیف محافظه کاران اجتماع��ی را دارد‪.‬‬ ‫این جناح معتقدند ک��ه مباحث اجتماعی و اخالق‬ ‫جامعه به اندازه مباحث اقتص��ادی اهمیت دارد و‬ ‫دولت وظیفه دارد جامعه را از ناپاکی ها و مفاسد دور‬ ‫کند‪ .‬عمده شاخص های انها مخالفت با سقط جنین‬ ‫در جامعه است؛ همچنین انها بر بنیان خانواده و نهاد‬ ‫کلیسا تاکید دارند‪ .‬ران پل به عنوان یک نامزد متفاوت‬ ‫از هسته اصلی حزب جمهوریخواه قلمداد می شود‬ ‫که تاحدودی نسبت به جنبش تی پارتی تعلقاتی دارد‪.‬‬ ‫این جنبش مباحث اقتصادی‪ ،‬نفی دولت در اقتصاد‬ ‫و کوچک کردن دولت و مباحث اخالقی را مدنظر‬ ‫دارد‪ .‬در رابطه با سیاس��ت خارجی ایاالت متحده‬ ‫هر سه نامزد پیشتاز در رقابت ها با سیاست هایی که‬ ‫اوباما دنبال می کند مخالف هستند و بیشترین انتقاد‬ ‫را نسبت به این قضیه نیز ران پل مطرح می کند‪ .‬وی‬ ‫مواضع ضدجنگ دارد و یکی از جمهوریخواهانی‬ ‫است که به قطعنامه حمله به عراق رای مثبت نداد‪.‬‬ ‫پل معتقد است که امریکا باید از مسائل خارج مرزی‬ ‫دست بکشد و به مسائل داخلی بپردازد‪ .‬این کاندیدا‬ ‫با هرگونه جنگ مخالف است‪ ،‬اما در ارتباط با ایران‬ ‫نوعی همفکری میان ریک سانتروم و میت رومنی با‬ ‫اوباما وجود دارد؛ هر سه این افراد خواهان برخورد‬ ‫ش��دید با ایران هس��تند‪ .‬حتی برخی از نامزدهای‬ ‫جمهوریخواهان از حمله به ایران صراحتا س��خن‬ ‫گفت ه و اعالم داشته اند اگر در انتخابات پیروز شوند‬ ‫از سیاس��ت هایی که جورج بوش و ب��اراک اوباما‬ ‫در قبال ایران داش��تند و تحت عنوان مماشات از ان یاد‬ ‫می شود فاصله خواهند گرفت و بیشتر به گزینه نظامی‬ ‫خواهند پرداخت‪ .‬البته این حرف ها در جریان انتخابات‬ ‫خیلی بیان می شود‪ ،‬اما هر کدام از این افراد که وارد چرخه‬ ‫قدرت می شوند لحن شان نیز متعادل تر و ارام تر می شود‪.‬‬ ‫در انتخابات درون حزبی جمهوریخواهان نتایج اولین‬ ‫ایالت در نتایج رای گیری ایاالت بع��دی نیز تاثیرگذار‬ ‫است‪ .‬یعنی اولین دوره رای گیری نشان می دهد که کدام‬ ‫کاندیدا از فعالیت گسترده تری برخوردار است و ستادش‬ ‫منسجم تر است‪ ،‬اما نمی توان گفت که این یک اصل است‬ ‫که هرکس در اولین ایالت پیروز شد در ایاالت بعدی نیز‬ ‫شانس بیشتری برای جلب کمک ها و ارای مردمی دارد؛‬ ‫چراکه در انتخابات سال‪ 2008‬جان مک کین در انتخابات‬ ‫ایوا نفر چهارم شد‪ ،‬اما در نهایت در انتخابات درون حزبی‬ ‫نامزد پیروز شد‪.‬‬ ‫پی��روزی رومنی در انتخابات نیوهمپش��ایر قابل‬ ‫پیش بینیاست‪،‬زیرااینایالتدرهمسایگیماساچوست‬ ‫قرار دارد و به همین خاط��ر رومنی در این منطقه کامال‬ ‫شناخته شده است‪ .‬اما بازهم نمی توان پیروزی رومنی را‬ ‫نهایی و تمام شده قلمداد کرد؛ انتخابات در ایاالت بزرگی‬ ‫که سهم بیشتری در کنوانس��یون دارند مانند کالیفرنیا‪،‬‬ ‫تگزاس و فلوریدا هنوز برگزار نش��ده و رومنی به دلیل‬ ‫اینکه با مواضع سنتی و دست راستی حزب جمهوریخواه‬ ‫کمی فاصله دارد و به عنوان یک فرد محافظه کار و پایبند به‬ ‫اصول اخالقی شناخته نمی شود‪ ،‬شانسش برای پیروزی‬ ‫در این ایاالت کمتر است‪ .‬این مساله که ایا ستاد انتخاباتی‬ ‫وی بتواند یک کمپی��ن راه بین��دازد و گروه هایی را که‬ ‫مسائل مذهبی و اخالقی برایشان اهمیت دارد را جذب‬ ‫کند جای سوال دارد‪ .‬در ایاالت متحده انچه رای دهندگان‬ ‫ر ا ترغیب می کند به یک نام��زد رای دهند‪ ،‬برنامه های‬ ‫ان نامزد یا حزب در قبال مس��ائل داخلی است؛ در هر‬ ‫دوره هم یک مس��اله مورد توجه قرار می گیرد‪ .‬در سال‬ ‫‪ 2004‬و تاحدودی ‪ 2008‬مباحث امنیتی مانند مبارزه با‬ ‫ تروریسم‪ ،‬جنگ با القاعده و جنگ عراق مسائلی بودند که‬ ‫نامزدها روی انها مانور می دادند و به وسیله شعارهایشان‬ ‫شانس ش��ان را برای پیروزی افزایش می دادند‪ .‬جورج‬ ‫بوش در سال ‪ 2004‬با همین ادله در انتخابات برنده شد‬ ‫و در سال ‪ 2008‬نیز باراک اوباما با شعارهایش در راستای‬ ‫اتمام جنگ عراق پیروز انتخابات شد‪ ،‬اما در شرایط کنونی‬ ‫وضعیت اقتصادی‪ ،‬معیشتی و مسائل مربوط به اشتغال از‬ ‫اهمیت بیشتری برخوردار است و هر نامزدی که بتواند‬ ‫برنامه دقیق تری را در این راستا ارائه دهد شانسش برای‬ ‫پیروزی افزایش خواهد یافت‪.‬‬ ‫از انجایی که مس��اله بیکاری و بح��ران اقتصادی‬ ‫به عن��وان پاش��نه اش��یل دول��ت اوباما مطرح ش��ده‪،‬‬ ‫جمهوریخواهان امیدوارند با س��وار شدن بر نارضایتی‬ ‫عمومی بتوانند شانس خودشان را افزایش دهند‪ .‬هرچند‬ ‫اماری که اخیرا منتشر ش��ده نشان می دهد طی چند ماه‬ ‫گذشته نرخ بیکاری در امریکا کاهش پیدا کرده؛ مساله ای‬ ‫که برای دموکرات ها شانس بسیاری خواهد اورد و بخت‬ ‫انها را برای پیروزی در انتخابات افزایش خواهد داد‪ .‬این‬ ‫مساله اوباما را از بحران انتخاباتی خارج خواهد کرد و‬ ‫شانس وی را برای پیروزی در انتخابات سال‪ 2012‬بیشتر‬ ‫خواهد کرد‪g .‬‬ ‫بین الملل‬ ‫منبع‪ :‬ای بی سی نیوز‪ ،‬فارین پالیسی‪ ،‬پلتیکو‬ ‫نامزدهای جمهوریخواهان چه جریانات و‬ ‫گروه های سیاسی را نمایندگی می کنند؟‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫هرگز در راستای ان اقدام نکرده است‪ .‬در عوض‪ ،‬یک‬ ‫دیپلماسی سرهم بندی شده و هزینه های وحشتناک‬ ‫ان به ما ارائه شده اس��ت‪ ».‬از این رو بود که او متعهد‬ ‫ش��ده به عنوان رئیس جمه��ور تحریم های اقتصادی‬ ‫ش��دیدتری علیه ایران اعمال کند و همزمان نقش��ه‬ ‫نظامی قدرتمندتری تدوین کند ت��ا اطمینان حاصل‬ ‫کند ایران برنامه هس��ته ای خود را رها می کند‪ .‬میت‬ ‫رومنی همچنین قصد دارد حضور ناوهای هواپیمابر‬ ‫امریکا در مدیتران��ه و خلیج فارس را به طور همزمان‬ ‫احیا کند و عالوه بر افزایش کمک نظامی به اسرائیل‬ ‫هماهنگی امریکا را با متحدانش در منطقه ارتقا دهد‪.‬‬ ‫فرماندار سابق ماساچوست همچنین از باراک اوباما به‬ ‫خاطر تلف کردن وقتش به منظور متقاعد کردن روسیه‬ ‫به اتخاذ موضع ش��دیدتر علیه ایران ان هم در تالش‬ ‫کورکورانه برای احیای روابط مسکو و واشنگتن انتقاد‬ ‫کرده‪ .‬به باور میت رومنی‪ ،‬باراک اوباما اعتبار خود را‬ ‫بر سر ایران از دست داد و تصویر ضعیفی از امریکا به‬ ‫نمایش گذاشت‪ ،‬همین طور دورنمای اشاعه هسته ای‬ ‫در خاورمیانه بی ثبات را افزایش داد‪ .‬با توجه به همین‬ ‫موضوعات بود که او تاکید کرد ایاالت متحده امریکا‬ ‫به سیاست بسیار متفاوتی نیازمند است‪ .‬میت رومنی‬ ‫همچنین گفته‪« :‬اگر باراک اوباما ب��ار دیگر به عنوان‬ ‫رئیس جمهور انتخاب شود‪ ،‬ایران به سالح هسته ای‬ ‫دست می یابد‪».‬‬ ‫این انتقادات از س��وی دولت امریکا بی پاس��خ‬ ‫نماند و کاخ سفید قاطعانه از سیاست های خود دفاع‬ ‫کرد‪ .‬به گزارش شبکه خبری ای بی سی نیوز‪ ،‬بن رادز‪،‬‬ ‫معاون مش��اور امنیت ملی امریکا در این باره مدعی‬ ‫ش��د‪« :‬تحریم هایی ک��ه رئیس جمه��ور اوباما برای‬ ‫اجرایی ش��دن انها تالش کرد‪ ،‬چنان فشاری بر ایران‬ ‫وارد کرد که اقتصاد این کشور دچار مشکل شد‪».‬‬ ‫وی درب��اره اظهارنظره��ای فرمان��دار س��ابق‬ ‫ماساچوس��ت در مورد لزوم اقدام نظامی علیه ایران‬ ‫نیز گفت‪« :‬در زمینه منافع مان برای جلوگیری از اشاعه‬ ‫تسلیحات هسته ای همه گزینه ها روی میز قرار دارد و‬ ‫درباره این موضوع که ایا امریکا مایل به جنگ است‬ ‫باید بگویم انچه می خواهیم انجام دهیم این است که‬ ‫چالش را حل و فصل کنیم و فکر نمی کنم بتوان صرفا‬ ‫از طریق لفاظی‪ ،‬چالش های جدی سیاست خارجی‬ ‫را حل کرد‪».‬‬ ‫مقامات کاخ س��فید همچنی��ن در واکنش به ان‬ ‫بخش از س��خنان می��ت رومنی درب��اره تالش های‬ ‫بی نتیجه اوباما برای متقاعد کردن روس��یه به منظور‬ ‫تحریم ایران‪ ،‬به دیداره��ای رئیس جمهور امریکا با‬ ‫همتای روس و چینی خود اشاره کردند و ان را شروع‬ ‫پروسه ترغیب این دو کشور به تنبیه بیشتر ایران عنوان‬ ‫کردند و گفتند‪« :‬اطالعات موجود در گزارش اژانس‬ ‫اتمی یک داس��تان واقعی درباره کشوری است که به‬ ‫تعهدات خ��ود عمل نمی کند و به همی��ن دلیل‪ ،‬الزم‬ ‫است جامعه بین المللی به این موضوع واکنش نشان‬ ‫دهد‪ .‬از این رو فکر می کنی��م چینی ها و روس ها این‬ ‫مطل��ب را درک می کنند‪ .‬بنابراین قص��د داریم برای‬ ‫تدوین یک پاسخ با انها فعالیت کنیم‪».‬‬ ‫بر اس��اس این گزارش‪ ،‬این س��خنان از س��وی‬ ‫مقامات کاخ سفید در حالی بیان شده است که تاکنون‬ ‫هیچ پیش��رفتی در این زمینه گزارش نش��ده؛ چراکه‬ ‫رئیس جمهور چین پس از دیدار با اوباما در س��خنان‬ ‫خود اصال نام ای��ران را ذکر نک��رد و رئیس جمهور‬ ‫روسیه نیز صرفا گفت در دیدار با اوباما درباره ایران‬ ‫گفت وگو کرده است‪g .‬‬ ‫بختبلندمحافظه کاری‬ ‫‪43‬‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫گزارشی از اخرین تحوالت سیاسی عراق‬ ‫زمزمه های تجزیه‬ ‫ترجمه‪ :‬علی محمدی‬ ‫‪4‬‬ ‫بین الملل‬ ‫پس از خ��روج اخری��ن س��رباز ایاالت متحده‬ ‫امری��کا از عراق‪ ،‬س��ری جدی��دی از عملیات های‬ ‫تروریستی در این کشور اغاز شده که ناظران غربی و‬ ‫شرقی در خصوص ان به تجزیه و تحلیل پرداخته اند‪.‬‬ ‫این عملیات تروریس��تی که در مناطق شیعه نش��ین‬ ‫صورت می گی��رد‪ ،‬ع��راق را وارد بحران��ی جدی و‬ ‫جدید کرده است‪ .‬مالکی‪ ،‬نخس��ت وزیر شیعه عراق‬ ‫اعتقاد دارد که این عملیات زیر نظر سنی های افراطی‬ ‫صورت می گیرد‪ .‬اما اسوش��یتدپرس در گزارش��ی‬ ‫از قول یکی از کارشناس��ان عراقی ب��ا رد این فرضیه‬ ‫گفته عمده عملیات های صورت گرفته در این منطقه‬ ‫انتحاری است و این طرز عملیات تروریستی شباهت‬ ‫بس��یاری به س��بک القاعده ای ها دارد‪ .‬او مسئولیت‬ ‫بمب گذاری های اخیر را متوجه این گروه تروریستی‬ ‫می داند‪ .‬با این حال بحرانی که اخی��را دامان عراق را‬ ‫گرفته موض��وع را به موضوع��ی پیچیده تر از حضور‬ ‫القاع��ده در این کش��ور تبدیل کرده اس��ت‪ .‬یکی از‬ ‫مقام��ات عراقی که خواس��ته نامش فاش نش��ود در‬ ‫گفت وگو با اسوش��یتدپرس تنها حضور القاعده در‬ ‫این کش��ور را س��اده انگاری توصیف می کند‪ .‬او این‬ ‫بحران را در راستای خودمختاری برخی از استان های‬ ‫سنی نش��ین می داند‪ .‬الجزی��ره هم در گزارش��ی این‬ ‫موضوع را بررس��ی کرده و در ان اورده‪ ،‬بحرانی که‬ ‫اخیرا بین نوری المالکی‪ ،‬نخست وزیر عراق و طارق‬ ‫الهاش��می‪ ،‬معاون رئیس جمهور این کشور درگرفته‬ ‫یک بار دیگر پرس��ش هایی را درباره انگیزه های این‬ ‫نزاع مطرح می کند‪« .‬سها عبیدی» یکی از نمایندگان‬ ‫زن پارلمان عراق که وابسته به فهرست العراقیه است‪،‬‬ ‫می گوید‪« :‬اختالفات بین فهرست العراقیه به رهبری‬ ‫ایاد عالوی و دولت قان��ون به رهبری نوری المالکی‬ ‫از همان ابتدای تش��کیل این دولت وجود داش��ت و‬ ‫تاکنون نیز این نزاع ادامه یافته است»‪ .‬او تاکید می کند‬ ‫بین نماین��دگان هر یک از این دو فهرس��ت اختالفی‬ ‫نیس��ت‪ ،‬بلکه اختالف موجود بین رهبران سیاسی و‬ ‫بر سر تصاحب پست ها و تش��کیالت وزارتخانه ها‬ ‫و غیره اس��ت‪ .‬اختالف مهم دیگر بین این دو جریان‬ ‫بر س��ر مناطق خودمختار است‪ .‬درخواست استاندار‬ ‫دیالی برای اعالم اس��تان های صالح الدین و انبار به‬ ‫ عنوان یک منطقه خودمختار در همین راستا ارزیابی‬ ‫می شود‪ .‬وی در عین حال می گوید‪« :‬اتهام پراکنی بین‬ ‫مقامات عراقی مشکلی را حل نمی کند و باید با مذاکره‬ ‫و گفت وگوی سیاس��ی و کمک گرفتن از طرف های‬ ‫خارجی این مش��کالت را برطرف کرد‪ ».‬از س��وی‬ ‫دیگر ابراهیم الصمیدعی‪ ،‬تحلیلگر امور سیاسی عراق‬ ‫می گوید هدف قرار دادن ش��خصیت های فهرس��ت‬ ‫العراقیه و متهم کردن انها بی فایده است‪ .‬الصمیدعی‬ ‫بر این باور اس��ت که تح��رک اخیر مالک��ی در واقع‬ ‫ارسال این پیام به اهل تسنن عراق بود که دنبال طرح‬ ‫خودمختاری نباش��ند‪ .‬چون اخیرا وقتی این خواسته‬ ‫مطرح شد از سوی برخی از رهبران فهرست العراقیه‬ ‫نیز مورد تایید قرار گرف��ت‪ .‬الصمیدعی در عین حال‬ ‫معتقد است که دخالت ائتالف کردستان و کوشش های‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫‪44‬‬ ‫ابراهی��م جعف��ری از مقامات ائتالف مل��ی می تواند‬ ‫به حل ای��ن بحران کمک کند یا موجب یک تس��ویه‬ ‫سیاسی ش��ود‪ .‬به گفته او فهرس��ت العراقیه موضوع‬ ‫را درک می کند و از تش��دید بح��ران پرهیز می کند‪،‬‬ ‫زیرا می داند ادامه این کش��مکش به جنگ طایفه ای‬ ‫در عراق منجر می ش��ود؛ جنگی که به گفته او کسی‬ ‫نمی تواند نتایجش را از حاال پیش بینی کند‪ .‬همزمان‬ ‫با خروج نیروهای امریکایی از عراق‪ ،‬سازمان ملل در‬ ‫گزارش��ی با تایید اختالفات قومیتی در عراق نوشته‪:‬‬ ‫«پس از خروج امریکا از عراق‪ ،‬احتمال اینکه برخی‬ ‫کشورهای سنی به اختالفات مذهبی و قومیتی دامن‬ ‫بزنند وجود دارد‪ .‬انها ب��ه دنبال تحریک کردن اقلیت‬ ‫سنی در این کشور هس��تند تا حداقل یک حکومت‬ ‫فدرالی در این کشور تاسیس شود‪ ».‬استان های غربی‬ ‫همچون صالح الدین‪ ،‬که محل تولد صدام حسین بوده‬ ‫و استانی همچون «انبر» که محل جوالن القاعده است‬ ‫از جمله این استان ها هستند‪ .‬همچنین احتماال سنی ها‬ ‫به عنوان بازوی اجرایی انه��ا در جهت خود مختاری‬ ‫عمل خواهند کرد‪.‬‬ ‫این دو اس��تان که به طور رس��می در خواست‬ ‫اس��تقالل داش��تند‪ ،‬مدعی ان��د که دول��ت مالکی در‬ ‫ماه های اخیر ‪ 600‬نفر از سنی ها را دستگیر کرده است‪.‬‬ ‫اما مالکی می گوید اینها کسانی هس��تند که در زمان‬ ‫صدام حس��ین جزو فرماندهان ارتش بع��ث بوده اند‬ ‫و با تروریست ها همکاری داش��ته اند‪ .‬این در حالی‬ ‫است که «اس��امه النجفی» یکی از سخنگوهای سنی‬ ‫پارلمان عراق می گوید‪« :‬اگر بغداد رفتار خود را بهتر‬ ‫نکند این گروه ممکن اس��ت از مجلس خارج شود‪».‬‬ ‫با این ح��ال او می گوید ک��ه ما دنب��ال خودمختاری‬ ‫هس��تیم و به نوعی خواس��تار یک حکومت فدرالی‬ ‫هستند‪ .‬یکی از کارشناسان س��ازمان ملل هم با توجه‬ ‫به اختالفات پیش ام��ده در گزارش خود اش��اره به‬ ‫این دارد که دولت مالکی به نوعی ب��ه «بعث زدایی»‬ ‫دس��ت زده اس��ت‪ .‬با این حال «ایدن عس��گر» یکی‬ ‫از مقامات س��نی ع��راق می گوید‪« :‬م��ا می خواهیم‬ ‫فدرالیسم را هم تجربه کنیم‪ .‬این حق مسلم ماست‪».‬‬ ‫اما بغداد می گوید که از هر طرح��ی حمایت می کند‬ ‫اما با خونریزی و پیوند با گروه های تروریستی هیچ‬ ‫طرحی به نتیجه نمی رس��د‪ .‬یک��ی از مقامات دولتی‬ ‫می گوید که از ای��ن رهگذر احتم��ال ورود بعث به‬ ‫ساختار دولت وجود دارد‪ .‬با خودمختاری و استقالل‬ ‫مناطق سنی نشین هیچ تضمینی وجود ندارد که بعثی ها‬ ‫در انجا الن��ه نکنند و به قدرت باز نگردند‪ .‬از س��وی‬ ‫دیگر تحسین الشیخ یکی از مقامات دولتی می گوید‬ ‫که ادامه خشونت ها می تواند ایاالت متحده را مجاب‬ ‫به بازگشت کند‪ .‬باید دید که چه گروه هایی از بازگشت‬ ‫امریکا به عراق س��ود می برند‪ .‬اما ایدن عسگر با رد‬ ‫سخنان تحس��ین الش��یخ می گوید که ما دنبال چنین‬ ‫برنامه ای نیستیم؛ ما می خواهیم که خودمختار باشیم‪.‬‬ ‫ناظران سیاسی می گویند که سنی ها به دنبال الگویی‬ ‫همچون کردس��تان عراق هس��تند‪ .‬هر چند هم اینک‬ ‫این اعطای خودمختاری غیر رس��می باعث شده که‬ ‫طارق الهاش��می به انج��ا پناه ببرد و از پاس��خگویی‬ ‫س��ر باز زند‪ .‬دول��ت مالکی می گوید که پش��ت این‬ ‫حرف ها خط��ر جدایی طلب��ی وج��ود دارد‪ .‬اگاهان‬ ‫می گویند که موضع کردستان در خصوص وقایع اخیر‬ ‫می تواند جنجال افرین باشد‪ .‬محمود عثمان نماینده‬ ‫کردستان عراق هم می گوید‪« :‬ما می خواهیم این بحران‬ ‫پیش امده مطابق با قانون اساسی حل شود‪ .‬ما با هر دو‬ ‫طرف در حال مذاکره هستیم‪g ».‬‬ ‫منبع‪ :‬اسوشیتدپرس و الجزیره‬ ‫نگاهی به بحران مالی در حوزه یورو‬ ‫‪ ،2012‬سال رکود‬ ‫ترجمه ‪ :‬ازاده کشوردوست‬ ‫‪5‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫بحران مالی در اتحادیه اروپا که نس��خه نهایی را‬ ‫برای یونان‪ ،‬پرتغال و ایرلند پیچید و ایتالیا و اس��پانیا‬ ‫را نیز با شرایطی دش��وار رو به رو کرده به نظر غده ای‬ ‫سرطانی می رسد که هر روز کش��ورهای بیشتری در‬ ‫قاره س��بز را گرفتار می کند‪ .‬یورو ک��ه قدرتمندترین‬ ‫واحد پولی جهان بعد از دالر امریکا به شمار می رود‬ ‫طی چهار ماه و نیم گذش��ته از باالتری��ن میزان خود‬ ‫(‪ 1/4487‬دالر در ‪ 29‬ماه اگوست گذشته) حدود ‪10‬‬ ‫درصد سقوط کرده و در چهاردهم دسامبر سال ‪2011‬‬ ‫به ‪ 1/2993‬دالر امریکا رسید که کمترین میزان طی این‬ ‫سال بوده است‪ .‬کاهش شدید ارزش این واحد پولی در‬ ‫شرایطی که منطقه یورو با بحران بدهی ها دست و پنجه‬ ‫نرم می کند‪ ،‬تردیدهایی را درباره ادامه حیات این واحد‬ ‫پولی به وجود اورده است‪ .‬یورو از سال ‪ 1999‬میالدی‬ ‫به عنوان واحد پولی اصلی ‪ 17‬کشور عضو منطقه یورو‬ ‫مورد استفاده قرار می گیرد‪ .‬یورو خیلی زود به عنوان‬ ‫دومین واحد پولی رایج به رسمیت شناخته شد و مبنای‬ ‫بس��یاری از مبادالت تجاری و اقتصادی در سراس��ر‬ ‫جهان قرار گرفت‪ .‬با این وجود به نظر می رس��د این‬ ‫واحد پولی اخیرا و به دنب��ال بحران بدهی های جاری‬ ‫در منطقه یورو‪ ،‬درخشش سابق را ندارد‪.‬‬ ‫تغییرات یورو در برابر دالر طی چهار ماه گذشته‬ ‫در جدول زیر نشان داده شده است‪:‬‬ ‫سقوط ارزش یورو‪ ،‬عمدتا به کاهش تقاضا برای‬ ‫این واحد پولی و در عوض افزایش تقاضا برای دالر‬ ‫امریکا در بازار جهانی ارز بوده است‪.‬‬ ‫اکنون دالیل عمده ای را که به اعتقاد تحلیل گران‬ ‫باعث سقوط این واحد پولی شده‪ ،‬بررسی می کنیم‪:‬‬ ‫ یورو در حال از دست دادن اعتبار خود است‪:‬‬‫بحران ج��اری منطقه یورو که روز ب��ه روز وضعیت‬ ‫وخیم تری پیدا کرده و باعث افزایش بدهی ها می شود‪،‬‬ ‫ش��ک و تردیدهای زیادی درباره اعتب��ار واحد پولی‬ ‫یورو ایجاد کرده است‪ .‬اگر یونان از منطقه یورو خارج‬ ‫شود‪ ،‬بحرانی جدی برای یورو رقم خواهد خورد‪ .‬این‬ ‫نگرانی باعث شده بانک های مرکزی و سرمایه گذاران‬ ‫در سراسر جهان‪ ،‬یوروهای خود را هر چه سریع تر در‬ ‫بازار ارز بفروشند که همین مساله باعث افزایش ذخایر‬ ‫این واحد پولی شده است‪.‬‬ ‫ تقاض��ای کمتر ب��رای ی��ورو‪ :‬می��زان اعتماد‬‫س��رمایه گذاران به واحد پولی یورو در س��ال ‪2011‬‬ ‫میالدی به دلیل تش��دید بحران مالی ب��اال رفتن نرخ‬ ‫بدهی به کمترین میزان خود رس��ید‪ .‬سرمایه گذاران‪،‬‬ ‫نگ��ران کاهش ارزش س��رمایه خود در کش��ورهای‬ ‫عضو یورو هس��تند و در عوض ترجیح می دهند در‬ ‫کشورهایی مانند امریکا‪ ،‬س��وئیس‪ ،‬استرالیا‪ ،‬چین و‬ ‫غیره س��رمایه گذاری کنند‪ .‬این مساله نیز به نوبه خود‬ ‫بر کاهش ارزش یورو و س��قوط این واحد پولی تاثیر‬ ‫بسزایی داشته است‪.‬‬ ‫ میزان باالی ذخیره یورو در بانک جهانی اروپا‪:‬‬‫بانک مرکزی اروپا نرخ س��ود را در کمترین حد نگه‬ ‫داش��ت و یورو را برای تقویت فعالیت های اقتصادی‬ ‫و صنعتی در منطقه تزریق کرد‪ .‬ب��اال رفتن ذخیره این‬ ‫واحد پولی به کاهش ارزش ان در بازار ارز منجر شد‪.‬‬ ‫ افزایش تقاضا برای دالر امریکا‪ :‬سرمایه گذاران‬‫در ش��رایط فعلی بحران��ی در منطقه ی��ورو ترجیح‬ ‫می دهند فعالیت های اقتصادی خود را با اس��تفاده از‬ ‫دالر امریکا انجام دهن��د‪ .‬این س��رمایه گذاران حتی‬ ‫به رغم کاهش اخیر اعتباری مالی امریکا توسط موسسه‬ ‫مالی «استاندارد اند پورز» استفاده از دالر امریکا برای‬ ‫معامالت تجاری و سرمایه گذاری های خود را امن تر‬ ‫ارزیابی می کنند‪.‬‬ ‫ عدم اتحاد سیاسی دولت ها در کشورهای عضو‬‫حوزه یورو‪ :‬اختالف نظر و عدم اتحاد در کشورهای‬ ‫عضو حوزه یورو بس��یار پررنگ است و شاید بحران‬ ‫مشترکی که تمامی این کشورها در شرایط فعلی با ان‬ ‫رو به رو ش��ده اند‪ ،‬تنها عامل نزدیکی نسبی و مقطعی‬ ‫این کشورها بوده است که همین مساله به طوالنی شدن‬ ‫روند حل و فصل این بحران و س��قوط هر چه بیشتر‬ ‫واحد پولی یورو منجر شده است‪.‬‬ ‫ـ فقدان س��ناریویی جامع و فراگی��ر برای حل‬ ‫بحران مالی حوزه یورو‪ :‬حقیقت این است که هیچ یک‬ ‫از کشورهای اروپایی تا کنون راه حلی جامع و عملی‬ ‫برای حل بحران مالی ارائه نکرده اند؛ فرانسه و المان نیز‬ ‫ت وگوهای سران کشورهای اروپایی‬ ‫که پرچم دار گف ‬ ‫هستند‪ ،‬با راه حل های ضعیف و ناکارامد خود‪ ،‬سایر‬ ‫کشورها را ناامید کرده اند‪.‬‬ ‫«انگال مرکل» صدراعظم الم��ان در جدیدترین‬ ‫تالش خود خواستار توافق کشورهای اروپایی بر سر‬ ‫«صندوق ثبات مالی اروپا» ش��ده و تاکید کرده است‬ ‫که کش��ورهای اروپایی با کمک این نه��اد راحت تر‬ ‫می توانند قرض کنند‪.‬‬ ‫«نیکال س��ارکوزی» رئیس جمهوری فرانسه نیز‬ ‫ابراز خوش بینی کرده که این صندوق جدید تا ش��ش‬ ‫ماه این��ده فعالیت خود را اغاز کن��د‪ .‬او که تا چند ماه‬ ‫اینده باید وارد رقابت های انتخاباتی شود و با هر ابزار‬ ‫ممکن به دنبال کسب وجهه ای بهتر برای خود است‪،‬‬ ‫تاکید می کند که فرانسه با تس��ریع سرمایه گذاری در‬ ‫این صندوق‪ ،‬اماده است برای کاهش بحران در حوزه‬ ‫یورو تالش کند‪.‬‬ ‫با این وجود و به دنبال سیاست هایی که انگلیس‬ ‫بعد از روی کار امدن «دیوید کامرون» نخس��ت وزیر‬ ‫محافظه کار این کشور مبنی بر مخالفت با سیاست های‬ ‫حوزه یورو در پیش گرفته است‪ ،‬به نظر نمی رسد این‬ ‫پیشنهادهای جدید نیز راه به جایی ببرد‪.‬‬ ‫ بی توجهی به الیه های درونی تر بحران‪ :‬بسیاری‬‫از تحلیل گران معتقدند که ریش��ه اصلی مش��کالت‬ ‫مال��ی در حوزه ی��ورو‪ ،‬ع��دم توجه ب��ه چالش های‬ ‫بنیادین و زیر ساختی است‪ .‬به اعتقاد این تحلیلگران‪،‬‬ ‫کش��ورهای منطقه یورو ب��ا در پی��ش گرفتن برخی‬ ‫اصالحات اقتصادی می توانستند برای رشد و جلب‬ ‫سرمایه گذاری تالش کرده و به این ترتیب فرصتی را‬ ‫برای اقتصادهای ضعیف تر فراهم کنند تا شرایط خود‬ ‫را بهبود دهند‪.‬‬ ‫تحلیل گران‪ ،‬بحران فعلی در حوزه یورو را بسیار‬ ‫جدی تر از بحران مالی س��ال ‪ 2008‬میالدی ارزیابی‬ ‫کرده و هشدار می دهند که چنانچه هر چه سریع تر برای‬ ‫این مش��کل‪ ،‬راه حلی جدی و فراگیر پیدا نشود‪ ،‬بازار‬ ‫جهانی را تحت تاثیر قرار داده و مشکالت بیشتری در‬ ‫ابعاد گسترده تر ایجاد خواهد کرد‪.‬‬ ‫رئی��س بان��ک مرک��زی اروپ��ا در جدیدترین‬ ‫موضع گیری خود در قبال این بحران‪ ،‬چشم انداز اینده‬ ‫مالی حوزه یورو را به شدت «متزلزل و ناامن» توصیف‬ ‫کرده و هشدار داده است که چالش های بالقوه زیادی‬ ‫واحد پولی یورو را تهدید می کند‪ .‬برخی تحلیلگران‬ ‫همچنین پیش بینی می کنند که اقدام ‪ 17‬کش��ور عضو‬ ‫حوزه پولی یورو برای ارائه وامی معادل ‪ 195‬میلیارد‬ ‫یورو به صندوق بین المللی پ��ول برای کمک به ثبات‬ ‫واحد پولی یورو که اواخر ماه دسامبر صورت گرفت‬ ‫نیز چندان کارساز نخواهد بود‪ .‬امار و ارقام اقتصادی‬ ‫هم نشان می دهد که سال ‪ 2012‬میالدی‪ ،‬سال چندان‬ ‫روش��نی برای حوزه یورو نخواهد ب��ود و این منطقه‬ ‫بیشتر وارد رکود خواهد شد‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬روزنامه وال استریت ژورنال‬ ‫‪45‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪111‬‬ ‫‪46‬‬ ‫ادامه جدال‬ ‫داستان یک انحالل‬ ‫‪1‬‬ ‫سکانس طوالنی جدال معاونت سینمایی با اهالی خانه سینما‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪111‬‬ ‫ش��اید کمتر کس��ی گمان می کرد س��کانس رو‬ ‫به پایان مجادل��ه مدیران معاونت س��ینمایی وزارت‬ ‫ارشاد و خانه سینما تا این حد افزایش سطح پیدا کند؛‬ ‫به حدی که فضای فرهنگ و هنر کش��ور را دراستانه ‬ ‫جشنواره فیلم فجر به طور کامل به قبضه خود دراورد‪.‬‬ ‫این روزها از یک س��و ش��اید وزیر فرهنگ و ارشاد‬ ‫اسالمی در کمتر جایی حضور یابد که از او درباره این‬ ‫مساله – از خبرنگار گرفته تا نماینده مجلس – پرسش‬ ‫نکنند و ازسوی دیگر ش��اید دبیر جشنواره فیلم فجر‬ ‫یکی از مغموم ترین و نگران تری��ن ناظران این دوئل‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫این مجادله رویداد جدیدی نبود‪ ،‬اما وقتی پروژه‬ ‫به تمکین واداشتن اهالی خانه سینما به مرحله اجرایی‬ ‫انحالل کشید‪ ،‬خیلی ها فهمیدند که سطح این موضوع‬ ‫دیگر از یک موضوع و دعوای شخصی فراتر رفته و‬ ‫جزو یکی از مسائلی شده که دیگر نهادها هم درباره‬ ‫ان نظراتی دارند و انتظاراتی‪ .‬پس از انکه وزیر ارشاد‬ ‫در گفت وگوی وی��ژه خبری ش��امگاه ‪ 14‬دی ماه در‬ ‫تلویزیون از این س��خن گفت که مس��اله خانه سینما‬ ‫صرفا حقوقی نبوده بلکه به وجوهی سیاسی و امنیتی‬ ‫نیز الوده شده و فراتر از ان‪ ،‬وقتی از این سخن گفت‬ ‫که بحث خانه س��ینما از نظر انان فیصله یافته است‪،‬‬ ‫ناگهان سیل واکنش های تند س��ینماگران روانه شد؛‬ ‫س��ینماگرانی که برخی از انان را چهره های سینمای‬ ‫پس از انقالب تش��کیل می دادند و حاال در مواجهه‬ ‫با اتهام های��ی مربوط به حوادث پ��س از انتخابات و‬ ‫همراهی با رسانه های بیگانه‪ ،‬سر کیسه واژه هایشان را‬ ‫شل کردند و هر یک به گونه ای از عملکرد و سخنان‬ ‫وزیر ارشاد در این زمینه پذیرایی کردند‪.‬‬ ‫عالوه بر نامه های تند و تیز و نیز کنایه امیزی که‬ ‫رضا میرکریمی و کمال تبریزی خطاب به وزیر ارشاد‬ ‫منتشر کردند‪ ،‬احمدرضا درویش که به خاطر اهدای‬ ‫یکی از سیمرغ های بلورین یکی از دوره های جشنواره‬ ‫فیلم فجر به پدر و مادر ش��هید محمد جهان ارا مورد‬ ‫پرسش برنامه تلویزیونی هفت قرار گرفته بود‪ ،‬در ان‬ ‫برنامه اظهاراتی داش��ت که این برنامه را بدون انکه‬ ‫اصال در کنداکتورش پرداختن به مساله اخیر در نظر‬ ‫گرفته شده باشد‪ ،‬عمال به صحنه مناظره تلفنی خود و‬ ‫جواد شمقدری تبدیل کرد؛ مناظره ای که درنهایت به‬ ‫حضور وزیر ارشاد در ساعت دو بامداد شنبه انجامید‪.‬‬ ‫شمقدری در بخشی از س��خنانش تصریح کرد‪:‬‬ ‫«ما در طول شش ماه گذش��ته به خصوص هفته اخیر‬ ‫تالش کردیم دوس��تان در جریان اتفاقات و مس��ائل‬ ‫قرار گیرند‪ .‬در اساسنامه سال ‪ 87‬زمان ریاست اقای‬ ‫میرکریمی و معاونت اقای جعفری جلوه مواردی از‬ ‫اساسنامه حذف ش��ده و قابل کتمان نیست که یکی‬ ‫از انها دربند ترکیب هیات مدیره و داش��تن اعتقاد به‬ ‫پایبندی به نظام جمهوری اسالمی و قانون اساسی و‬ ‫همچنین عدم داشتن فساد اخالقی بوده است‪ .‬اقای‬ ‫درویش احتماال مطالبش��ان را بر اس��اس اساس��نامه‬ ‫مصوب ش��ورای فرهنگ عمومی می فرمایند که اگر‬ ‫ان بود این مس��ائل پیش نمی امد‪ .‬همه این تغییرات‬ ‫رخ داده که باید توضیح دهند چ��را حذف کرده اند‪.‬‬ ‫به بعضی از دوس��تان اطالعات غلط داده شده‪ ،‬ما هم‬ ‫دلمشغولی صنف را داریم و می خواستیم این اصالح‬ ‫با کمترین هزینه انجام شود‪».‬‬ ‫احمدرضا درویش هم تاکید داشت‪« :‬اساسنامه‬ ‫همین االن جلوی من است و اگر هم تغییراتی انجام‬ ‫شده وزارت ارش��اد به دستگاه قضا ش��کایت کرده‬ ‫و اساس��نامه قبل را مورد تایید ق��رار داده‪ .‬می توان به‬ ‫اساسنامه قبل برگش��ت و حتی به درخواست مجمع‬ ‫عمومی هیات مدیره استناد کرد و طبق مفاد اساسنامه‬ ‫قبلی با حضور نماینده ارشاد انتخابات صورت گیرد و‬ ‫مجمع عمومی افراد دیگر را انتخاب کنند‪ .‬تشکیالت‬ ‫مردم نهاد باید توسط یک تشکیالت رسمی راه بیفتد‬ ‫و ان را دس��ت هیات امنا بس��پارد که روال قانونی را‬ ‫برای ثبت ط��ی کند و این روال در همه جا هس��ت و‬ ‫در تاسیس خانه س��ینما هم رعایت شده است‪ .‬علت‬ ‫حرکت زشت دستگاه های تبلیغاتی دشمن هم رفتار‬ ‫ما در داخل اس��ت که به انها اجاره این جس��ارت را‬ ‫می دهد تا به نمادهای فرهنگی ما جس��ارت کنند‪ .‬ما‬ ‫انتظار نداریم وقتی ش��رایط انحالل خانه سینما پیش‬ ‫می اید سایت ها و بسیاری از خبرگزاری ها گوششان‬ ‫برای شنیدن سخنان اعضای خانه سینما بسته بماند‪».‬‬ ‫در این میان سیدمحمد حسینی هم تاکید داشت‪:‬‬ ‫«اساس��نامه مصوب تغییراتی داش��ته و خواسته شده‬ ‫اصالح شود که قبول نکردند و گفتند مجمع عمومی‬ ‫تصمیم می گیرد‪ .‬در نهایت ش��ورای فرهنگ عمومی‬ ‫که همه دس��تگاه های فرهنگی در ان عضو هس��تند‬ ‫اعالم کرد که این تغییرات مبنای قانونی ندارد و خانه‬ ‫سینمای فعلی غیرقانونی است‪».‬‬ ‫در پی این بحث ها‪ ،‬برخی از س��ینماگران طیف‬ ‫یادشده‪ ،‬عالوه بر بیانیه های انفرادی‪ ،‬یک بیانیه جمعی‬ ‫با ادبیاتی احساسی و البته تند منتشر کردند که نشستن‬ ‫نام مجید مجیدی‪ ،‬منوچهر محمدی‪ ،‬کمال تبریزی‪،‬‬ ‫محمدرضا هنرمند‪ ،‬ابراهیم حاتمی کیا‪ ،‬مجتبی راعی‪،‬‬ ‫حس��ن برزیده‪ ،‬س��یدرضا میرکریم��ی و احمدرضا‬ ‫درویش در پای ان‪ ،‬وجهه ویژه ای به ان داد‪ .‬این افراد‬ ‫در بیانیه خ��ود ضمن ابراز نگران��ی و انتقاد از برخی‬ ‫اظهار نظرها و برخوردهای پیش امده ابراز امیدواری‬ ‫کردند که نسبت به اصالح وضعیت موجود چاره ای‬ ‫اندیشیده شود‪.‬‬ ‫پ��س از ان مجید مجیدی ه��م در گفت وگویی‬ ‫اساسا رفتار و سیاست های معاونت س��ینمایی را به‬ ‫چالش کش��ید و تنور مباحثه روز به روز و رفته رفته‬ ‫داغ تر شد تا انکه عزت اهلل انتظامی‪ ،‬بازیگر پیشکسوت‬ ‫سینمای ایران‪ ،‬نامه ای منتش��ر کرد که در ان با لحنی‬ ‫مالیم و کدخدامنش��انه‪ ،‬ضمن دعوت به گفت وگو‬ ‫و تعامل‪ ،‬طرفین به تدبیر بیش��تر ب��رای جلوگیری از‬ ‫خس��ارت های عموم��ی محتمل دعوت ش��دند‪ .‬در‬ ‫بخش��ی از این نامه امده بود‪« :‬من به عن��وان یکی از‬ ‫خادمان سینمای نجیب ایران‪ ،‬به عنوان سپیدموی این‬ ‫هنر شریف و فاخر از فرزندان با عقل و خردم انتظار‬ ‫دارم در کنار یکدیگر با تعامل و همفکری و دوستی‪،‬‬ ‫هنرمندانه و به دور از اختالف س��لیقه های شخصی‪،‬‬ ‫مشکل پیش امده را حل کنند‪ .‬بیایید عاقالنه بیندیشیم‪،‬‬ ‫اگر گوشه ای از ساختمان خانه سینما به علتی احتیاج‬ ‫به تعمیر دارد‪ ،‬شما را به خدا قسم‪ ،‬شما را به خدا قسم‪،‬‬ ‫همه بنا را خراب و نابود نکنید!»‬ ‫شاید در پی ابراز و تکرار این گونه سخنان توام‬ ‫با نگرانی بود که جواد شمقدری عصر همان روز خبر‬ ‫داد به زودی یک کمیته ساماندهی به طور موقت امور‬ ‫صنفی اصناف سینمایی کشور را برعهده می گیرد که‬ ‫شاید در ساختمان بهار محل جامعه اصناف سینمایی‬ ‫کشور مستقر شود؛ چراکه طبق تبصره ماده ‪ 20‬اتخاذ‬ ‫تصمیم در خصوص واگ��ذاری اموال و دارایی خانه‬ ‫سینما برعهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی است‪.‬‬ ‫وی با اش��اره به اظهاراتی در زمین��ه نگرانی اعضای‬ ‫صنوف س��ینمای ایران‪ ،‬اظهار کرد‪« :‬باید گفت هیچ‬ ‫جای نگرانی نیس��ت‪ .‬هم��ه خدمات ب��ه صنوف از‬ ‫طری��ق وزارتخانه انجام می ش��ده ک��ه همچنان این‬ ‫روند به ق��وت خود باقی اس��ت‪ .‬در عی��ن حال تنها‬ ‫محل رجوع افراد االن مش��خص نیست که به زودی‬ ‫با فعالیت این کمیته و راه ان��دازی دفتر خدمات امور‬ ‫صنفی در معاونت س��ینمایی این نقیصه نیز بر طرف‬ ‫خواهد شد‪g ».‬‬ ‫‪47‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪111‬‬ ‫ایجاد دورهگذار بهتر از انحالل بود‬ ‫تحلیل کارگردان طال و مس از انحالل خانه سینما‬ ‫‪2‬‬ ‫از روزی که موضوع انحالل خانه سینما از سوی مس��ئوالن وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی اعالم شد‬ ‫بس��یاری از چهره های س��ینمایی به ویژه کارگردانان به اظهار نظر پرداخته اند‪ .‬اتفاقا بیش��تر این هنرمندان از‬ ‫چهره های ارزشی و دفاع مقدسی بوده و نیز متن ها و گفته های انها معموال از تندی بسیاری برخوردار است‪.‬‬ ‫در این میان اما همایون اسعدیان از چهره هایی است که معموال با حرفه ای گری مخصوصی انتقادهای خود را‬ ‫مطرح می کند‪ .‬خبرنگار مثلث با او که معتقد است سرنوشت انحالل خانه سینما پشیمانی و دراز شدن دست‬ ‫نیاز بانیان ان را برای جبران خسارت ها در پی خواهد داشت‪ ،‬به گفت و گو نشسته است‪.‬‬ ‫شاهد یوسفی‬ ‫این روزه��ا بحث انحالل خانه س��ینما مطرح‬ ‫اس��ت‪ .‬چه دیدگاه��ی در این زمین��ه دارید؟‬ ‫ایا راه��کار دیگری به جز انح�لال برای حل‬ ‫مشکالت بین معاونت سینمایی و خانه سینما‬ ‫وجود داشت؟‬ ‫‪ l‬در نهایت مخالفت با خانه سینما‪ ،‬هیات مدیره‬ ‫و مدیرعامل ان‪ ،‬فقط می توان تغییر و اصالح را در خانه‬ ‫سینما خواس��ت‪ ،‬اما نمی توان خواستار انحالل خانه‬ ‫سینما شد‪ .‬برخی افراد هس��تند که اساسا حساسیتی‬ ‫نس��بت به خانه س��ینما ندارن��د و ب��رای ان زحمت‬ ‫نکش��یده اند؛ ولی من از زمانی که در صنف دستیاران‬ ‫کارگردانان بودم‪ ،‬برای گذاش��تن سنگ بنای این خانه‬ ‫در سال ‪ 1372‬حضور داشتم و ذره ذره دیدم که چگونه‬ ‫این خانه ش��کل گرفت‪ .‬خانه س��ینما به خانه اهالی‬ ‫سینمای ایران و منبع بسیاری از افتخارهای این سینما‬ ‫‪48‬‬ ‫تبدیل شد و ‪ 15‬جش��ن را برای سینمای ایران برگزار‬ ‫کرد‪ .‬بخش عمده ای از اعتباری که امروز سینمای ایران‬ ‫دارد حاصل تالش مدیرعامل ه��ا و هیات مدیره های‬ ‫مختلف خانه سینماس��ت‪ .‬چگونه ی��ک نفر می تواند‬ ‫تعطیلی و انحالل خانه سینما را بخواهد‪ ،‬به جز اینکه‬ ‫منافع دیگری را دنبال کند‪.‬‬ ‫ما ترجیح می دهیم خانه سینما باقی بماند‪ ،‬حتی‬ ‫اگر دس��ت ما نباش��د‪ ،‬مانند یک مادر واقعی که وقتی‬ ‫کودکش از دو طرف کشیده می شود‪ ،‬دست او را رها‬ ‫می کند تا اسیب نبیند‪ .‬کسانی که به سمت انحالل خانه‬ ‫سینما گرایش دارند‪ ،‬حس مادری و عاطفی نسبت به‬ ‫این خانه ندارند‪ .‬انها به راحتی برای انحالل خانه سینما‬ ‫هلهله و شادی می کنند‪.‬‬ ‫البته من اصال نگران این قضایا نیستم‪ ،‬چون باور‬ ‫دارم که امروز ممکن اس��ت عده ای فک��ر کنند‪ ،‬خانه‬ ‫سینما را فتح و منحل کرده اند‪ ،‬اما این کار قطعا به ضرر‬ ‫کل س��ینمای ایران خواهد بود‪ .‬قطع��ا حب وبغضی‬ ‫ایجاد می ش��ود که نمی توان ان را کنت��رل کرد‪ ،‬قطعا‬ ‫کس��انی که خانه من را فت��ح و ان را تخریب کردند‪،‬‬ ‫نمی توانند دست دوستی به سمت من دراز کنند و من‬ ‫هم با دل خوش به دست انها پاسخ دهم‪ ،‬قطعا معاونت‬ ‫سینمایی از این به بعد با عده زیادی مواجه خواهد بود‬ ‫که با دلخ��وری و بغض با ان برخ��ورد می کنند‪ .‬هیچ‬ ‫کسی حاضر نمی شود به کسانی که خانه اش را ویران‬ ‫می کنند‪ ،‬دست دوستی دهد و مانند گذشته‪ ،‬کار خود‬ ‫را دنبال کند‪ .‬این مانند فتح یک کش��ور اس��ت‪ ،‬وقتی‬ ‫نیروهایی که کشور را فتح کرده اند‪ ،‬به مردم ان کشور‬ ‫بگویند‪ ،‬بیایید با هم دوست باشیم و کار کنیم‪.‬‬ ‫کسانی که در این جریان خط می دهند و مسائل را‬ ‫دنبال می کنند‪ ،‬به این دلیل است که هیچ گاه به سینمای‬ ‫ایران دلبستگی نداش��ته اند و حاال هم این گونه رفتار‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫حتی دوس��تانی که پی��ش از این با خانه س��ینما‬ ‫مخالف بودند‪ ،‬پس از صدور حکم انحالل‪ ،‬نتوانستند‬ ‫از ان حمایت کنند و گفتند کاش به ش��کل دیگری با‬ ‫خانه سینما رفتار می شد‪ .‬نهادی را که عمری تقریبا ‪20‬‬ ‫س��اله دارد‪ ،‬نمی توان نادیده گرفت و به گونه ای رفتار‬ ‫کرد که گویا اصال وجود خارجی نداشته است‪ .‬وقوع‬ ‫این گونه اتفاق ها در ایران به این دلیل است که نهادها‬ ‫و اصناف در ایران قدمت ندارند‪ ،‬چون به راحتی انها‬ ‫را پاک می کنیم‪ .‬خانه س��ینما می تواند ‪ 100‬سال عمر‬ ‫کند‪ ،‬البته نه با نگاهی که امروز معاونت سینمایی نسبت‬ ‫به ان دارد‪ .‬من باور دارم که معاونت س��ینمایی از این‬ ‫موضوع سود نخواهد کرد‪ ،‬انها خانه سینما را می گیرند‬ ‫و منافع خود را پیش می برند‪ ،‬ولی واقعیت این است‬ ‫که همه مدیران رفتنی هستند و جابه جا می شوند‪ .‬کاش‬ ‫معاونت سینمایی رفتاری می کرد که در تاریخ سینمای‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪111‬‬ ‫ایران به نیکی از ان یاد می شد‪.‬‬ ‫به این موضوع اشاره کردید که مسئوالن بعد‬ ‫از انحالل خانه سینما می خواهند با سینماگران‬ ‫دست دوستی بدهند‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬می گویید‬ ‫هنرمندان جای��ی ندارند بروند‪ .‬ای��ا این به ان‬ ‫معنی است که هنرمندان به هر حال مجبورند با‬ ‫وزارت ارشاد کار کنند؟‬ ‫‪ l‬بله؛ اما ایا کار کردن همراه با بغض‪ ،‬کینه و‬ ‫دلخوری می تواند در سینمای ایران شادی ایجاد کند؟‬ ‫ش��اید برخی هنرمندان این امکان را داشته باشند که‬ ‫دیگر کاری انجام ندهند‪ ،‬اما درباره هنرمندانی که کار‬ ‫می کنند‪ ،‬ایا کار کردن براس��اس اجبار با کار کردن با‬ ‫طیب خاطر یک نتیجه دارد؟ ایا این شیوه برای ایجاد‬ ‫فضای همدلی‪ ،‬ش��ادابی‪ ،‬دوس��تی و امید در جامعه‬ ‫مناسب اس��ت؟ ایا فقط می توان گفت که هنرمندان‬ ‫مجبورند با ما کار کنند؟ درس��ت است که بسیاری از‬ ‫هنرمندان این اجبار را دارند‪ ،‬اما این کار بذر بی مهری‬ ‫است و قطعا این بذر حاصل خوبی نخواهد داشت‪.‬‬ ‫در ابتدای س��خنان خود گفتید ک��ه می توانیم‬ ‫خواستار اصالح و تغییر در خانه سینما باشیم‪،‬‬ ‫ایا از دیدگاه ش��ما ضرورتی برای ایجاد تغییر‬ ‫در خانه سینما وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬خیر؛ ام��ا اگ��ر کس��انی فک��ر می کنند که‬ ‫خانه س��ینما به انحراف رفته‪ ،‬دچار اش��تبا ه شده اند و‬ ‫هیات مدیره ان مس��یر غلطی را م��ی رود‪ ،‬راه حل این‬ ‫مشکل‪ ،‬پاک کردن صورت مساله و ویران کردن خانه‬ ‫سینما نیست‪.‬‬ ‫ایا مدافع عملکرد مدیرعام��ل و هیات مدیره‬ ‫خانه سینما هستید؟‬ ‫‪ l‬من مخالف هر حرکتی هستم که در جهت‬ ‫انحالل خانه س��ینما باش��د و این‪ ،‬به مفهوم حمایت‬ ‫تمام ق��د از هیات مدی��ره و مدیرعامل خانه س��ینما‬ ‫نیست‪ .‬حتی اگر وزارت ارش��اد به جای انحالل‪ ،‬از‬ ‫اختیارات خود اس��تفاده و مدیرعامل و هیات مدیره‬ ‫خانه سینما را برکنار می کرد و یک دوره گذار ایجاد‬ ‫می کرد‪ ،‬به مرات��ب کاری اگاهانه ت��ر و عاقالنه تر از‬ ‫اقدامی بود که اکنون انجام داده و کل صورت مساله‬ ‫را پاک کرده است‪.‬‬ ‫فکر می کنید چرا با وجود اینکه وزارت ارشاد‬ ‫شکایتی را علیه خانه س��ینما در دادگاه مطرح‬ ‫کرده بود‪ ،‬حکم انحالل خانه س��ینما را صادر‬ ‫کرد؟‬ ‫‪ l‬دوستان متوجه ش��دند که نهایت موفقیت‬ ‫انها از طریق پیگیری شکایت در دادگاه این است که‬ ‫اساسنامه خانه سینما به اساسنامه سال ‪ 1383‬برگردد‬ ‫و اتفاق دیگری نمی افتاد‪ .‬این کار خواس��ته های انها‬ ‫را براورده نمی کرد‪ .‬به همی��ن دلیل‪ ،‬به طرح جدیدی‬ ‫رسیدند و با استفاده از قانونی که اساسا شامل حال خانه‬ ‫سینما نمی شود‪ ،‬حکم انحالل را صادر کرد‪ ،‬در حالی‬ ‫که ان قانون شامل حال مراکزی مانند اموزشگاه های‬ ‫سینمایی است که بدون مجوز وزارت ارشاد تاسیس‬ ‫شده اند و نه خانه سینما که با مجوز معاون وزیر وقت‬ ‫فرهنگ و ارشاد اسالمی دایر شد‪.‬‬ ‫این روزها برای اهالی سینما خیلی روزهای بدی‬ ‫اس��ت‪ ،‬اما زمان به س��رعت می گذرد و خیلی مسائل‬ ‫از تاریخ حذف نخواهد ش��د‪ .‬دو سه سال بعد‪ ،‬به این‬ ‫روزها نگاه می کنی��م و ان وقت قض��اوت دقیق تری‬ ‫درب��اره حرکتی که ام��روز انجام می ش��ود‪ ،‬خواهیم‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫از نظر شما‪ ،‬چرا مسئوالن به این نتیجه رسیدند‬ ‫که خانه سینما را منحل کنند؟ در حالی که حتی‬ ‫برخی منتقدان عملکرد خانه سینما نیز انحالل‬ ‫ان را دارای تبعات منفی می دانند‪ ،‬مسئوالن با‬ ‫صدور دس��تور انحالل به دنبال رسیدن به چه‬ ‫اهدافی بودند؟‬ ‫‪ l‬معاونت س��ینمایی از همان ابت��دا به طرق‬ ‫مختلف عالقه مند بود خانه س��ینما را با سیاست های‬ ‫خود همس��و کند‪ ،‬اما در واقع‪ ،‬سیاس��ت های انها در‬ ‫بس��یاری از موارد غلط بود‪ .‬به عالوه‪ ،‬هر کسی به ان‬ ‫سیاس��ت ها اعتراض می کرد‪ ،‬به رانت خواری متهم‬ ‫می ش��د؛ وقتی اعالم کردند ک��ه می خواهیم در طول‬ ‫یک سال‪ 300 ،‬فیلم تولید کنیم و ما گفتیم که این یک‬ ‫شعار است و سینمای ایران بضاعت تولید این تعداد‬ ‫فیلم را ندارد‪ ،‬به بسیاری از مسائل متهم شدیم‪ .‬وقتی‬ ‫نمایندگان صنوف را از شورای پروانه ساخت حذف‬ ‫کردند‪ ،‬ما اعتراض کردیم‪ ،‬باز هم به بسیاری از مسائل‬ ‫متهم شدیم‪.‬‬ ‫وقتی دیدن��د در این م��وارد نمی توانند با خانه‬ ‫سینما و صنوف سینمایی همراه باش��ند‪ ،‬ابتدا گفتند‬ ‫ما با مدیرعامل خانه سینما مش��کل داریم و مدت ها‬ ‫پیغام می دادن��د که اگر مدیرعامل تغییر کند‪ ،‬با ش��ما‬ ‫مش��کلی نخواهیم داش��ت‪ ،‬حتی بودجه خانه سینما‬ ‫را قطع کردند‪ .‬س��پس اعالم کردند که کار خود را با‬ ‫هیات مدیره بعدی شروع می کنیم‪ ،‬وقتی هیات مدیره‬ ‫بعدی انتخاب شد و باز دیدند مطابق میل انها نیست‪،‬‬ ‫همین قضیه را ادامه دادند‪ .‬بعد به اساسنامه خانه سینما‬ ‫ایراد گرفتند‪ ،‬در حالی که از ابتدا هیچ مش��کلی با ان‬ ‫نداشتند‪.‬‬ ‫بعد از انکه احساس کردند اگر به دادگاه بروند‬ ‫و موفق هم ش��وند‪ ،‬حاصلی نخواهد داشت‪ ،‬به این‬ ‫نتیجه رسیدند که صورت مساله را پاک کنند‪ .‬در ‪2/5‬‬ ‫سال گذشته ما این مسائل را دیدیم و شاهد پیغام های‬ ‫مختلف بوده ایم‪ .‬ممکن اس��ت که امروز به ما اجازه‬ ‫ندهند در خیلی مکان ها حرف خ��ود را بزنیم‪ ،‬اما به‬ ‫اعتقاد م��ن‪ ،‬در این ب��ازی‪ ،‬هنرمندان و س��ینماگران‬ ‫برنده هستند و معاونت سینمایی در نهایت در تاریخ‬ ‫سینمای ایران بازنده خواهد بود‪.‬‬ ‫به هر حال‪ ،‬وزارت ارشاد با فاصله کمی پیش‬ ‫از صدور حکم انحالل‪ ،‬از خانه سینما شکایت‬ ‫کرد و می توانست ان شکایت را پیگیری کند‪،‬‬ ‫چرا این روند طی نشد؟‬ ‫‪ l‬ش��کایت را مطرح کردند و بعد کسانی که‬ ‫به انها خط داده بودند‪ ،‬نظرشان را تغییر دادند‪ .‬جالب‬ ‫است سینماگرانی که به خاطر مسائل شخصی اکنون با‬ ‫معاونت سینمایی همکاری می کنند و به انها می گویند‬ ‫که اساس��نامه خانه سینما مش��کل دارد‪ ،‬همان کسانی‬ ‫هستند که خودش��ان این اساسنامه را نوشته اند‪ .‬کسی‬ ‫که خودش رئیس کارگروه تنظیم اساسنامه خانه سینما‬ ‫بود‪ ،‬امروز علیه این اساسنامه فعالیت می کند‪.‬‬ ‫به هر حال‪ ،‬عمر مدیریتی این دوس��تان نیز تمام‬ ‫می شود و در دولت بعد‪ ،‬لزوما همین افراد در معاونت‬ ‫س��ینمایی نخواهند بود‪ .‬کاش به ای��ن موضوع فکر‬ ‫می کردند که اگر در اینده‪ ،‬چشم شان در چشم اهالی‬ ‫سینما افتاد‪ ،‬بتوانند سرشان را باال بگیرند و بگویند به‬ ‫سینمای ایران خدمت کرده ایم نه اینکه حاصل کار انها‬ ‫انحالل خانه سینما باشد‪.‬‬ ‫پس از صدور حکم انحالل برای خانه سینما‪،‬‬ ‫برخی سینماگران نامه نوش��تند یا در این باره‬ ‫سخن گفتند‪ .‬از نظر شما این اقدامات تاثیری‬ ‫در مس��اله خانه س��ینما خواهد داشت یا فقط‬ ‫هزینه ای بر دوش انها خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬سینماگران براساس احس��اس وظیفه‪ ،‬این‬ ‫کار را کردند؛ کسانی مانند استاد انتظامی و افرادی که‬ ‫مخالف خانه سینما بودند‪ ،‬اما با انحالل هم مخالفت‬ ‫کردند و دل شان برای س��ینما می سوزد‪ ،‬خیرخواهانه‬ ‫صحبت می کنن��د‪ .‬همچنین م��ا که به عن��وان کانون‬ ‫کارگردانان صحبت می کنی��م و می گوییم امیدواریم‬ ‫عقال وارد ش��وند و اجازه ندهند س��ال ها زحمت از‬ ‫بین ب��رود‪ ،‬دلس��وزانه صحبت می کنیم‪ .‬م��ا به دنبال‬ ‫بردن یا باختن نیس��تیم‪ ،‬به دنبال منافع سینمای ایران‬ ‫هستیم و فکر می کنیم اگر معاونت سینمایی برخورد‬ ‫مصلحانه تری داشت‪ ،‬برای خودشان‪ ،‬سینمای ایران‪،‬‬ ‫نظام جمهوری اس�لامی و برای منافع کل کش��ور به‬ ‫مراتب بهتر خواهد بود‪ .‬توقع داریم وزارت ارش��اد‬ ‫نقش پدرانه داش��ته باش��ند‪ ،‬نه اینکه خودش��ان یک‬ ‫طرف دعوا باشند‪.‬‬ ‫گفته ش��ده خانه س��ینما فقط به ‪ 29‬نفر تعلق‬ ‫دارد و پنج هزار نفر سینماگر عضو ان در امور‬ ‫خانه س��ینما تاثیرگذار و دخیل نیس��تند‪ .‬چه‬ ‫توضیحی در این باره دارید؟‬ ‫‪ l‬برخی دوستان ادعا می کنند که مجمع عمومی‬ ‫خانه سینما باید شامل احاد اعضای خانه سینما باشد؛‬ ‫اما من این س��وال را دارم که ما کدام اس��تادیوم را در‬ ‫ایران باید اجاره کنیم تا پنج ه��زار نفر در انجا مجمع‬ ‫عمومی تشکیل دهند؟ طبیعی است وقتی که ‪ 29‬صنف‬ ‫وجود دارد‪ ،‬نمایندگان این صنوف در مجمع عمومی‬ ‫شرکت کنند و نه پنج هزار نفر عضو خانه سینما‪ .‬مگر‬ ‫پنج هزار نفر می توانند مجمع عمومی تشکیل دهند و‬ ‫به هیات مدیره ای برسند؟ این چه حرف غیر منطقی ای‬ ‫است که گفته می شود‪ .‬این ‪ 29‬نفر نمایندگان صنوف‬ ‫سینمایی هستند‪ ،‬اگر کسی بگوید که خانه سینما فقط‬ ‫در اختیار ‪ 29‬نفر اس��ت‪ ،‬در واقع به صنوف سینمایی‬ ‫توهین می کند که گویا عقل ندارن��د و ‪ 29‬نماینده ای‬ ‫که در مجمع عمومی خانه سینما هستند‪ ،‬انها را سحر‬ ‫و جادو کرده اند‪.‬‬ ‫چطور گفته می ش��ود که در خانه س��ینما منافع‬ ‫مالی وجود دارد‪ ،‬در حالی که در ‪ 2/5‬س��ال گذش��ته‬ ‫دولت به خانه س��ینما پولی پرداخت نک��رده و ما از‬ ‫جیب خودمان پول داده ایم و انج��ا را اداره می کنیم‪.‬‬ ‫هر کدام از اعضای خانه س��ینما به میزان و س��عی که‬ ‫داشته‪ ،‬به خانه س��ینما پول داده اند تا حقوق کارمندان‬ ‫پرداخت شود و خانه سینما اداره شود‪ .‬ان ‪ 29‬نفر چه‬ ‫منافعی مالی ای در خانه س��ینما داشتند که برخی فکر‬ ‫می کنند ان پنج هزار نفر بر این اساس لطمه دیده اند؟!‬ ‫ایا وزارت ارش��اد به این موضوع فکر کرده است که‬ ‫حاال باید پاسخگوی پنج هزار نفر باشد و این امر چه‬ ‫مشکالتی را برای این وزارتخانه ایجاد می کند‪ .‬با وجود‬ ‫اینکه ش��رایط اقتصادی کارگردانان مناس��ب نیست‪،‬‬ ‫اما کان��ون کارگردانان به عنوان یک صن��ف‪ ،‬با هزینه‬ ‫اعضای شورای مرکزی اداره می شود و انها برای این‬ ‫کار از جیب خود خرج می کنند‪ .‬در این ش��رایط ما به‬ ‫دنبال چه منافع مالی ای می توانیم باشیم؟! این مسائل‬ ‫ی است‪.‬‬ ‫فرافکن ‬ ‫گفته شده است که بعد از انحالل خانه سینما‪،‬‬ ‫کمیت��ه ای ب��رای س��امان دهی امور تش��کیل‬ ‫می ش��ود‪ .‬نظر ش��ما درباره اینده خانه سینما‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬این حرف ها دل خوشی است‪ .‬من نمی گویم‬ ‫که همه ان پنج هزار نفر طرفدار عملکرد خانه س��ینما‬ ‫هستند‪ ،‬اما دس��ت کم بخش عمده ای از انها طرفدار‬ ‫خانه س��ینما هستند و ان را دوس��ت دارند‪ .‬با انحالل‬ ‫خانه س��ینما‪ ،‬دل چرکینی ای ایجاد می ش��ود که بعید‬ ‫می دانم بتوان به سادگی ان را برطرف کرد‪g .‬‬ ‫‪49‬‬ ‫گفت وگو با مدیرعامل اسبق خانه سینما درباره جنجال بزرگ‬ ‫‪3‬‬ ‫از جسارت وزیر فرهنگ پشتیبانی می کنم‬ ‫سیدضیاء هاشمی‪ ،‬رئیس صنف واحد تهیه کنندگان اس��ت؛ اتحادیه ای که در زمان وزارت ارشاد دولت دهم تشکیل شد‪ .‬البته او در سال های دورتر مدیرعامل‬ ‫تشکلی صنفی به نام خانه سینما بوده که با دستوری منحل شده است‪ .‬این مجموعه در س��ال های ‪ 1383‬تا ‪ 1385‬تحت مدیریت هاشمی بوده است‪ .‬وقتی درباره ان‬ ‫سال ها از هاشمی سوال می کنیم‪ ،‬بر این موضوع تاکید می کند که وقتی مدیرعامل خانه سینما بوده‪ ،‬نسبت به برگزاری مجمع عمومی و اساسنامه معترض بوده است‪.‬‬ ‫هاشمی که او هم معتقد است انحالل خانه سینما قطعا تبعات منفی خواهد داشت‪ ،‬در گفت وگو با مثلث دیدگاه هایش را درباره مسائل ان مطرح کردو طبیعتا این حق‬ ‫برای افرادی که مورد اشاره ایشان بودند وجود دارد که از حق خود در مجله دفاع کنند‪.‬‬ ‫شاهد یوسفی‬ ‫فرهنگ‬ ‫دیدگاه ش��ما درباره صدور حکم انحالل‬ ‫خانه س��ینما چیس��ت؟ فک��ر می کنید چه‬ ‫مسائل و زمینه هایی سبب صدور این حکم‬ ‫شد؟‬ ‫‪ l‬از نظر من‪ ،‬خانه سینما کامال خصوصی‬ ‫بود و هیچ ارتباطی با اصناف س��ینمایی نداشت‪.‬‬ ‫همان طور ک��ه دیدیم رابین هودهای خانه س��ینما‬ ‫جلو امدند و ‪ 9‬نفر از انها در این موضوع سینه چاک‬ ‫دادند‪ .‬خانه س��ینما اختصاصی تع��داد محدودی‬ ‫از افراد اس��ت و در س��ال های گذش��ته‪ ،‬به شکل‬ ‫چرخشی در اختیار فقط چند نفر بوده است و این‬ ‫افراد برای مجموعه سینما تصمیم می گیرند‪ .‬پنج ‬ ‫هزار عضو خانه س��ینما در مسائل دخیل نیستند و‬ ‫استفاده ای نمی برند‪.‬‬ ‫خانه س��ینما کار خاص��ی انج��ام نمی دهد؛‬ ‫دو موضوع مطرح اس��ت‪ ،‬یکی بیمه ه��ای تامین‬ ‫اجتماعی ک��ه وزارت ارش��اد هزینه ه��ای ان را‬ ‫می پردازد و دیگری‪ ،‬بیم��ه تکمیلی که ‪ 50‬درصد‬ ‫ان را خود فرد و ‪ 50‬درص��د را صندوق کمک به‬ ‫هنرمندان پرداخت می کند‪.‬‬ ‫خانه س��ینما‪ ،‬خانه مجموعه اصناف نیست‬ ‫و فقط ب��ه ‪ 29‬نف��ر تعل��ق دارد و ای��ن ‪ 29‬نفر به‬ ‫شکل موروثی در انجا هس��تند؛ در حالی که باید‬ ‫اساسنامه ها اصالح ش��ود‪ ،‬مجمع عمومی برگزار‬ ‫ش��ود تا صنف های اصلی در تعیین تکلیف صنف‬ ‫خود حضور جدی داشته باشند اما اکنون جریانی‬ ‫سیاسی در خانه سینما شکل گرفته است‪.‬‬ ‫اقای هاش��می! شما چند س��ال مدیرعامل‬ ‫خانه سینما بوده اید‪ .‬دوره مدیریت شما چه‬ ‫تفاوت هایی با دوره مدیریت اخیر دارد؟‬ ‫‪ l‬م��ن در س��ا ل های ‪ 1383‬ت��ا ‪1385‬‬ ‫مدیرعامل خانه س��ینما بودم‪ .‬تمام مدیران عامل‬ ‫پیش از اقای عسگرپور شانیتی نسبت برای خانه‬ ‫سینما قائل بودند؛ اما عسگرپور همه انها را به باد‬ ‫داد و تعریف متفاوت��ی از صنف داری مطرح کرد‪.‬‬ ‫او ادمی دولتی است‪ ،‬پس��ت های دولتی داشته و‬ ‫امورش از طریق تلویزیون تامین می شود‪ .‬در مدت‬ ‫دو سال که عسگرپور مدیرعامل خانه سینما بوده‪،‬‬ ‫دو سریال و چند تله فیلم ساخته است‪ .‬بنابراین من‬ ‫او را اهل سینما نمی دانم‪ .‬عسگرپور فقط دو فیلم‬ ‫سینمایی ساخته و به همین دلیل‪ ،‬رفتار با صنوف‬ ‫برایش اهمیت نداشته است‪.‬‬ ‫باید بررسی شود که انها با بودجه خانه سینما‬ ‫به چه س��فرهای خارج��ی ای رفته ان��د‪ .‬در طول‬ ‫دو س��ال مدیریت اقای عس��گرپور این چند نفر‬ ‫پول هایی گرفتند‪ .‬اگر بهره وال استریت برای یک‬ ‫مثلث شماره ‪111‬‬ ‫‪50‬‬ ‫درصد افراد است‪ ،‬اینها وال اس��تریت سینمای ایران‬ ‫هستند‪ .‬این پول‪ ،‬بودجه سینمای ایران در طول هشت‬ ‫س��ال اس��ت که در اختیار چند نفر عضو خانه سینما‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫پرس��ش قبلی م��ن به ش��کل خ��اص درباره‬ ‫مقایسه دوره مدیریت ش��ما در خانه سینما با‬ ‫مدیریت این خانه در س��ال های اخیر بود‪ .‬چه‬ ‫تفاوت هایی بین این دو وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬پی��ش از انکه اقای عس��گرپور مدیرعامل‬ ‫خانه سینما شود‪ ،‬یک اساس��نامه ثابت از سال ‪1372‬‬ ‫وجود داش��ت‪ .‬البته در ان تغییراتی ایجاد ش��ده بود‬ ‫ک��ه در دوره مدیریت م��ن به دلی��ل غیرقانونی بودن‬ ‫ان تغییرات‪ ،‬اساس��نامه به شکل س��ابق برگشت‪ .‬در‬ ‫اساس��نامه‪ ،‬کرس��ی هایی ثابت برای افرادی در نظر‬ ‫گرفته ش��ده بود که این کار‪ ،‬خالف قان��ون بود و در‬ ‫زمان مدیریت من به اساسنامه سال ‪ 1372‬برگشتیم‪.‬‬ ‫چه کرسی های ثابتی برای افراد در اساسنامه‬ ‫در نظر گرفته شده بود؟‬ ‫‪ l‬ب��رای چند صنف کرس��ی ثابت گذاش��ته‬ ‫بودند‪ ،‬ولی من معتقد بودم باید از طریق انتخابات این‬ ‫کرسی ها مشخص شوند‪.‬‬ ‫کدام صنف ها کرسی ثابت داشتند؟‬ ‫‪ l‬کارگردانان و تهیه کنندگان‪ .‬در دوره مدیریت‬ ‫من‪ ،‬یک کار پژوهشی انجام شد‪ ،‬مبنی بر اینکه ساختار‬ ‫خانه س��ینما باید تغییر کند‪ .‬در واقع‪ ،‬روند برگزاری‬ ‫مجمع عمومی به ش��دت خالف و غلط است‪ .‬قانون‬ ‫تجارت نیز می گوید کسی حق ندارد اختیارات مجمع‬ ‫عمومی را به یک نفر بدهد‪.‬‬ ‫اش��اره ای ک��ه ب��ه مجم��ع عموم��ی دارید‬ ‫و می گویی��د خ�لاف اس��ت‪ ،‬در دوره ای که‬ ‫شما مدیرعامل خانه س��ینما بودید نیز وجود‬ ‫نداشت؟‬ ‫‪ l‬متاسفانه این مورد در زمان مدیریت من هم‬ ‫بود؛ این یک ایراد ساختاری است‪.‬‬ ‫بنابراین شما هم بر همین اساس در خانه سینما‬ ‫مدیریت کردید؟‬ ‫‪ l‬بله؛ این غلط وجود داشته است و ما نسبت‬ ‫ب��ه ان اعتراض داش��تیم و برای ان س��ند اوردیم اما‬ ‫جماع��ت ‪ 29‬صنف به راحت��ی زیر ب��ار نمی رفتند‪،‬‬ ‫چون می دانس��تند اگر س��اختار خانه س��ینما تغییر‬ ‫کند‪ ،‬نمی توانند تغییرات را بپذیرن��د‪ .‬بنابراین مقابله‬ ‫کردند و نگذاش��تند این اتف��اق بیفتد‪ .‬م��ن در دوره‬ ‫مدیریتم با اساسنامه خانه س��ینما به شدت مخالفت‬ ‫کردم‪ .‬همچنین ما از تم��ام اصناف اطالعات گرفتیم‪،‬‬ ‫انها را گ��رداوری کردیم و س��ند پژوهش��ی ان در‬ ‫خانه سینماست‪.‬‬ ‫به عنوان مثال‪ ،‬برای س��ینمای حرفه ای‪ ،‬انجمن‬ ‫فیلم کوتاه نمی تواند تعیی��ن تکلیف کند‪ .‬من معتقدم‬ ‫مستندس��ازان برای س��ینمای حرف��ه ای نباید تعیین‬ ‫تکلیف کند‪ .‬غلط است که اعضای هیات مدیره خانه‬ ‫سینما برای سینمای کل کشور تصمیم بگیرند‪.‬‬ ‫اساس��نامه خان��ه س��ینما در دوره اخی��ر ب��ا‬ ‫اساس��نامه ای که شما براس��اس ان مدیریت‬ ‫کردید‪ ،‬دیگر چ��ه تفاوت های��ی دارد که در‬ ‫نهایت به انحالل خانه سینما رسیده است؟‬ ‫‪ l‬ن��کات و کلم��ات ارزش��ی از اساس��نامه‬ ‫ح��ذف ش��ده اند‪ ،‬مانن��د اینکه اف��راد باید ب��ه نظام‬ ‫جمهوری اسالمی معتقد باش��ند‪ .‬امیدواریم این کار‬ ‫سهوی انجام ش��ده باشد‪ .‬در اساس��نامه‪ ،‬اموال خانه‬ ‫سینما بعد از انحالل مصادره شده و معلوم نیست به‬ ‫نفع چه کس��ی‪ .‬همچنین ناظر مالی را حذف کردند‪،‬‬ ‫در حالی که ناظر مالی باید از دول��ت بودجه بگیرد‪.‬‬ ‫در دوره من و قب��ل و بعد از ان دوره‪ ،‬ت��ا دوره اقای‬ ‫عسگرپور تمام موارد بررسی شده و معاونت سینمایی‬ ‫مسئولیت داش��ته‪ ،‬ولی مشخص نیس��ت در دو سال‬ ‫گذشته چه اتفاقی افتاده است‪.‬‬ ‫موضوع خانه سینما در دادگاه نیز مطرح شد‪.‬‬ ‫ایا می ش��د به جای صدور حکم انحالل‪ ،‬این‬ ‫مساله را در دادگاه پیگیری کرد؟‬ ‫‪ l‬قان��ون‪ ،‬ای��ن ماج��را را پیش بین��ی کرده و‬ ‫می گوید کس��انی که برای مرکزی از وزارت ارش��اد‬ ‫مج��وز گرفته اند‪ ،‬اگر دخ��ل و خرج خ��ود را از این‬ ‫مرکز تامین کنند‪ ،‬باید به دادگاه بروند وگرنه به شکل‬ ‫مستقیم وزارت ارشاد باید به موضوع وارد شود‪.‬‬ ‫شکایت‪ ،‬بحث قانونی دارد و باید به شکل قانونی‬ ‫پیگیری انجام ش��ود که پول ها را از کجا اوردند‪ ،‬در‬ ‫کجا هزینه کردند و چرا اساسنامه خانه سینما را تغییر‬ ‫دادند‪ .‬تخلف ها باید در دادگاه بررسی شود؛ اما حکم‬ ‫انحالل به شکل مستقیم زیر نظر وزارت ارشاد صادر‬ ‫می شود‪ .‬اگر این گونه نباشد‪ ،‬س��نگ روی سنگ بند‬ ‫نمی شود‪.‬‬ ‫پ��س از ص��دور حک��م انح�لال خان��ه‬ ‫س��ینما نامه های��ی از س��وی س��ینماگران و‬ ‫دست اندرکاران این حوزه در این باره منتشر‬ ‫ش��د‪ .‬از میان ان اظهارات به چ��ه راهکاری‬ ‫می توان رسید؟‬ ‫‪ l‬همه ان نامه ها از روی نااگاهی نوشته شدند‪.‬‬ ‫اقای انتظامی از رفتار انها اطالع ندارد‪ .‬وقتی من گفتم‬ ‫چرا از افراد عجیب و غریب پ��ول می گیرید و خانه‬ ‫س��ینما را در خطر قرار می دهید‪ ،‬علیه من ش��کایت‬ ‫کردند‪ .‬من برای گفت��ن اینکه «از کجا پول می اورید»‬ ‫بارها دادگاه رفتم‪.‬‬ ‫البته باید توجه داش��ت که خانه س��ینما منحل‬ ‫نشده‪ ،‬بلکه شرایط امروز ان انحالل پیدا کرده است‪.‬‬ ‫به سرعت کمیته رس��یدگی به امور صنف ها تشکیل‬ ‫می شود و وضعیت خانه س��ینما بهبود می یابد‪ ،‬یعنی‬ ‫ش��رایط صنفی به وجود می اید نه اینکه ‪ 29‬نفر برای‬ ‫همه تعیین تکلیف کنند‪.‬‬ ‫سید ضیاء هاشمی شاید از‬ ‫روزی منتقد ماهیت خانه‬ ‫سینما شد که با مدیران‬ ‫دوره اخیر ان مشکل‬ ‫پیدا کرد‪ .‬او که از نام‬ ‫های موثر حوزه تولید و‬ ‫توزیع سینماست پس از‬ ‫این اختالفات عمال یار‬ ‫همسنگر مدیران فعلی‬ ‫معاونت سینمایی شد که‬ ‫به فعالیت های صنفی‬ ‫موازی و انشقاق نیز‬ ‫انجامید‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪111‬‬ ‫قانون‪ ،‬انح�لال را پیش بینی کرده اس��ت و بعد‬ ‫از ان‪ ،‬کمیته ای تشکیل می ش��ود‪ ،‬مجوزهایی گرفته‬ ‫می شود و به شکل قانونی‪ ،‬انتخابات برگزار می شود‪.‬‬ ‫متاسفانه اکنون بیشتر صنوف مجوز ندارند‪ .‬در حال‬ ‫حاضر فقط دو صنف به شکل رسمی تشکیل شده اند‬ ‫که یک��ی اتحادیه تهیه کنن��دگان و دیگ��ری انجمن‬ ‫سینماداران اس��ت‪ .‬بقیه روی هوا بودند و غیرقانونی‬ ‫عمل می کردند‪.‬‬ ‫برخی منتقدان خانه سینما در این مدت اعالم‬ ‫کردند که انح�لال خانه س��ینما تبعات منفی‬ ‫خواهد داشت‪ .‬ایا ش��ما با دیدگاه انها موافق‬ ‫هستید؟‬ ‫‪ l‬من خیلی دلم نمی خواهد این اتفاق بیفتد و در‬ ‫دو سال گذشته هم گفتیم این کارها را نکنید‪ ،‬اما انها‬ ‫گردن کشی کردند‪ .‬اقایان عسگرپور و توحیدی علیه‬ ‫اتحادیه تهیه کنندگان و خود من‪ ،‬بی ادبی و گستاخی‬ ‫کردند‪ .‬انها اصال به دنبال حل کردن مسائل نبودند‪.‬‬ ‫ایا شما با کس��انی که معتقدند بحث انحالل‬ ‫خانه سینما تبعات منفی خواهد داشت‪ ،‬هم نظر‬ ‫هستید؟‬ ‫‪ l‬حتما تبعات منف��ی دارد‪ ،‬ولی این هزینه ها‬ ‫را بای��د به جان خرید تا س��اختار اصالح ش��ود‪ .‬من‬ ‫از جس��ارتی که وزیر فرهنگ و ارش��اد اس�لامی به‬ ‫خرج داده اس��ت‪ ،‬پش��تیبانی می کنم تا خانه س��ینما‬ ‫اصالح شود‪ .‬قرار نیست این خانه نابود شود‪ .‬انها از‬ ‫انحالل حرف می زنند چون منافع شان در خطر است‪.‬‬ ‫رابین هودهای��ی که جل��و امدند‪ ،‬وال اس��تریتی های‬ ‫سینما هس��تند که همه منابع سینما را به نفع خودشان‬ ‫مصادره کردند و االن احساس نگرانی می کنند‪ .‬همین‬ ‫وال استریتی ها در دولت نهم جوسازی کردند‪ ،‬چون‬ ‫نگران بودند که با انها برخورد ش��ود‪ .‬در دولت نهم‪،‬‬ ‫اقای جعفری جلوه که اهل س��ینما نبود و تحت تاثیر‬ ‫اس��امی قرار گرفته بود‪ ،‬با انها همکاری کرد‪ .‬همین‬ ‫رابین هودها یا جایزه می دادند‪ ،‬ی��ا جایزه می گرفتند‬ ‫یا برگزار کننده جش��نواره های متعدد دولتی بودند‪،‬‬ ‫بنابراین با دولت مشکلی ندارند که ادای اپوزیسیون‬ ‫را درمی اورند‪ ،‬حتی به شدت طرفدار دولت هستند‪.‬‬ ‫همان طور که با اقای مشایی جلسه می گذاشتند و او‬ ‫را به خانه س��ینما بردند‪ .‬بنابراین مس��اله انها اقتصاد‬ ‫است و می گویند اکنون کس��ی در معاونت سینمایی‬ ‫اس��ت که حاضر نیس��ت تمام مناب��ع را در اختیار ما‬ ‫بگذارد‪ .‬درد انها در نامه ش��ان امده اس��ت و گفته اند‬ ‫بررس��ی کنید که معاونت س��ینمایی بودجه را در‬ ‫کجا هزینه کرده است‪ .‬من هم معتقدم باید بررسی‬ ‫شود‪ ،‬ولی باید به این پرس��ش نیز پاسخ داده شود‬ ‫که ‪ 100‬میلیارد و ‪ 48‬میلیارد تومان در دست چند‬ ‫نفر چه کار می کند؟ با چه رانتی در اختیار انها قرار‬ ‫گرفته اس��ت؟ معتقدم که اهالی سینما از وضعیت‬ ‫خانه سینما مطلع نیستند که منابع سینما را چگونه‬ ‫مصادره به مطلوب می کنند‪.‬‬ ‫جریان خانه سینما چگونه پیش خواهد رفت؟‬ ‫‪ l‬کمیته س��امان دهی امور صنفی تشکیل‬ ‫می ش��ود‪ ،‬صنف ها مراجعه می کنن��د‪ ،‬مجوزهای‬ ‫الزم را از وزارت ارشاد می گیرند و یک به یک در‬ ‫ثبت ش��رکت ها تایید می شوند و با مجوز به شکل‬ ‫قانونی درمی ایند‪.‬‬ ‫اینها مجمع عمومی خانه سینما را با هر نامی‬ ‫ که بخواهند‪ ،‬تشکیل می دهند‪ .‬ما نام سازمان نظام‬ ‫س��ینمایی را مط��رح می کنیم‪ .‬این س��ازمان مانند‬ ‫سازمان نظام پزش��کی و س��ازمان نظام مهندسی‬ ‫جایگاه مهم تری نس��بت به خانه س��ینما خواهد‬ ‫داش��ت‪ .‬به این ترتیب قدرت متکثر می شود و در‬ ‫اختیار همه قرار می گیرد‪g .‬‬ ‫‪51‬‬ ‫روزگار جدایی‬ ‫نگاهی به دیروز و امروز انتقادهای‬ ‫طرفین سینمای کشور به یکدیگر‬ ‫‪4‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫حاال بی��ش از دو س��ال از دوره مدیریت جدید‬ ‫سینمای کشور می گذرد‪ .‬درواقع جواد شمقدری که‬ ‫در هر دو انتخابات ریاس��ت جمهوری اخیر سازنده‬ ‫فیلم های انتخاباتی کاندی��دای پیروز انتخابات بوده‪،‬‬ ‫در دور نخست دولت‪ ،‬تنها مشاوره رئیس جمهور را‬ ‫در حوزه امور س��ینمایی به عهده داشت‪ ،‬هرچند این‬ ‫مش��اوره به نتایج اجرایی و عملیاتی هم می انجامید‬ ‫و البت��ه بیش��تر در جه��ت برط��رف ک��ردن برخی‬ ‫محدودیت ها برای اهالی سینما بود؛ از جمله برطرف‬ ‫شدن برخی توقیف ها و ممنوع التصویری ها‪ .‬او اما در‬ ‫دور دوم سرانجام در کسوت معاونت امور سینمایی‬ ‫و س��معی و بصری وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی‬ ‫قرار گرفت‪ .‬البته ش��مقدری درحالی این س��مت را‬ ‫برعهده گرفت که تصدی پس��ت وزارتخانه نیز برای‬ ‫او تصوری دور از اذهان نبود‪.‬‬ ‫به هر حال ش��مقدری از دو س��ال پیش سکان‬ ‫هدایت س��ینمای ایران را در حال��ی بر عهده دارد که‬ ‫برامده از طیفی فکری بود که در س��ال های گذشته‪،‬‬ ‫زیر عنوان «هیات اس�لامی هنرمن��دان» گرد هم امده‬ ‫بودن��د و بدین ترتی��ب‪ ،‬از همان ابت��دا‪ ،‬طرفداران و‬ ‫مخالفان فکری و نظری داش��ت؛ گروهی که معموال‬ ‫طیف غالب س��ینمای ایران به ویژه در هش��ت سال‬ ‫دوره اصالحات کال به دیده نش��دن و در نظر گرفته‬ ‫نشدن محکوم بودند و حاال ش��اید فرصتی بود برای‬ ‫جبران همه مافات‪ .‬بیشتر همکاران منصوب از سوی‬ ‫شمقدری را اعضای همین هیات تشکیل می دهند‪ .‬در‬ ‫این دوره شاهد بوده ایم که بخش قابل توجهی از توان‬ ‫تیم مدیریتی شمقدری صرف مقابله با نهاد خانه سینما‬ ‫شده که درگیری های لفظی‪ ،‬اقدامات ایجابی همچون‬ ‫تشکیل صنف واحد تهیه کنندگان‪ ،‬پیگیری موضوع‬ ‫شورای عالی س��ینما و دس��ت اخر هم انحالل خانه‬ ‫سینما از شواهد ان است‪.‬‬ ‫البته مخالفان طیف فکری شمقدری و علیرضا‬ ‫سجادپور را در حال حاضر دو گروه تشکیل می دهند؛‬ ‫یک گروه طیف موس��وم ب��ه دگراندیش��ان و بعضا‬ ‫اپوزیسیون داخلی که البته حرف انها در حال حاضر‬ ‫چندان محلی از اعراب ندارد‪ .‬ام��ا در وجهی دیگر‪،‬‬ ‫گروهی از سینماگران قرار گرفته اند که در سال های‬ ‫گذشته با طیف مدیران حاضر در یک دسته فکری و‬ ‫عقیدتی قرار داش��تند اما رفته رفته زاویه انها در گذر‬ ‫زمان بیشتر شد تا به این حد از انفکاک رسید‪ .‬البته این‬ ‫طیف منتقدان در حال حاضر هرچند توان اجرایی را‬ ‫ندارند‪ ،‬عالوه بر تفاوت ماهوی شان نسبت به طیف‬ ‫مثلث شماره ‪111‬‬ ‫‪52‬‬ ‫دگراندیشان که خود س��رمایه د اری است برای انان‪،‬‬ ‫مانند طیف فکری مدیران طرفدارانی دارند؛ یکی به‬ ‫دلیل انکه در کارنامه کاری انان اثار درخش��ان تری‬ ‫دیده می شود و چه بسا بتوان گفت کثرت قابل توجهی‬ ‫از بهترین اثار س��ینمایی کشور در س��ال های پس از‬ ‫انقالب مربوط به کسانی چون مجید مجیدی‪ ،‬ابراهیم‬ ‫ی بوده اس��ت که اکنون در‬ ‫حاتمی کیا و رضا میرکریم ‬ ‫این گروه قرار دارند‪ .‬از سویی دیگر‪ ،‬سخن این افراد‬ ‫در حال حاضر‪ ،‬به ویژه در نس��ل جوان خریدار دارد؛‬ ‫چراکه تقریبا با نوعی نوگرایی دین مدارانه توام بوده‬ ‫است‪ .‬ماجرا وقتی برای طیف حاکم در مناصب دولتی‬ ‫سینما سخت تر می شود که عالوه بر اینان‪ ،‬از فراوانی‬ ‫موافقان سیاست های اجرایی جاری در حوزه سینما‬ ‫کاسته می شود‪ .‬کافی اس��ت به چند اظهار نظر برخی‬ ‫چهره های نزدیک تر به تفکر ای��ن هیات در موضوع‬ ‫اخیر نظری بیندازیم‪:‬‬ ‫سعید ابوطالب‪ :‬در چالش هایی که به وجود امده‪،‬‬ ‫نه خانه سینما حق دارد قدرت رسمی را زیر سوال ببرد‬ ‫و نه وزارت ارش��اد به عنوان قدرت رسمی می تواند‬ ‫خانه سینما را منحل کند‪ .‬بر این اساس به نظرم جایی‬ ‫مانند وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی مرجع مناسبی‬ ‫برای انحالل یک مجموعه صنفی و مردمی نیس��ت‪.‬‬ ‫باید توجه داشته باشیم که در کشور نه تنها به نهادهای‬ ‫مردمی احتی��اج داریم‪ ،‬بلک��ه باال رفت��ن از پله های‬ ‫توسعه و همچنین رسیدن به اهداف سند چشم انداز‬ ‫بدون کمک نهادهای مردمی امکان نخواهد داش��ت؛‬ ‫چراکه این نهادها هستند که نظر نخبگان جامعه را به‬ ‫حاکمیت منتقل می کنند‪.‬‬ ‫بنابراین ما به نهادهایی مانند خانه س��ینما‪ ،‬خانه‬ ‫تئاتر‪ ،‬خانه کتاب‪ ،‬خانه موسیقی و‪ ...‬احتیاج روزافزون‬ ‫داریم‪ .‬این نهادهای مردمی مح��ل اتصال نخبگان و‬ ‫هنرمندان جامعه به حاکمیت هستند‪ .‬انچه نمی شود‬ ‫انکار کرد این است که در همه کشورهای توسعه یافته‬ ‫این نهادهای مردمی نقش زیادی در پیش��برد اهداف‬ ‫توس��عه اجتماعی برعه��ده دارند و انها هس��تند که‬ ‫بس��یاری از وظایف سیس��تم های دولتی را برعهده‬ ‫می گیرند‪.‬‬ ‫با همه انتقادهایی که به عملکرد هیات مدیره خانه‬ ‫س��ینما دارم‪ ،‬اما به عنوان یک س��ینماگر می گویم که‬ ‫انتقادها بهانه ای برای انحالل خانه سینما نیست‪ .‬واقعا‬ ‫فکر می کنم درست نیست که اگر یک نهاد مردمی در‬ ‫بخش هایی از فعالیتش درست عمل نکرد و رفتار انها‪،‬‬ ‫مدیران فرهنگی ما را خوش نیامد‪ ،‬اصل صورت مساله‬ ‫را پاک کنیم‪.‬‬ ‫نادر طالب زاده‪ :‬در شرایط فعلی که داریم شاید‬ ‫وقت جراحی عمیق نباش��د‪ ،‬قابل اصالح اس��ت و با‬ ‫قاطعیت باید درست ش��ود‪ .‬یادم هست در سفری که‬ ‫هیات اس��کار از امریکا به ایران امده بود و بسیاری‬ ‫دوس��ت داش��تند بدانند رئیس اکادمی اس��کار چه‬ ‫کس��ی اس��ت و چه تفکراتی دارد‪ ،‬یک رس��انه مثل‬ ‫«پرس تی وی» امده بود و قصد داشت با این میهمانان‬ ‫که به دعوت بیت المال به ای��ران امده بودند مصاحبه‬ ‫کند‪ ،‬ولی اجازه مصاحب��ه ندادند‪ .‬ب��ه خبرنگار این‬ ‫ش��بکه که اصرارهای متعددی داشت اجازه ورود به‬ ‫خانه س��ینما ندادند‪ ،‬این چیزی بود ک��ه دیدم‪ .‬با این‬ ‫حال الزم نیست کودتا کنیم و چیزی را عوض کنیم‪،‬‬ ‫باید مواردی اصالح می شد ‪ ،‬سیستم باید این قدرت‬ ‫را داشته باشد‪ .‬چیزی بنا شده و جواب هم داده است‬ ‫ولی به اصالح نیاز دارد و در این برهه از زمان می شد‬ ‫با یک جراحی غیرعمیق ان را اصالح کرد‪.‬‬ ‫مسعود فراستی‪ :‬از زمان تش��کیل دولت اقای‬ ‫احمدی ن��ژاد ای��ن بحث ب��ود که به س��مت کاهش‬ ‫تصدی گ��ری دول��ت برویم و س��ینما را ب��ه بخش‬ ‫خصوصی با نظارت دولتی بسپاریم‪ .‬به جای حمایت‬ ‫از تولید به س��مت حمای��ت از اکران بروی��م و این‬ ‫دوره ای اس��ت که س��ینما از سرپرس��تی دولتی جدا‬ ‫شود‪ ،‬بدون انکه به منافع و مصالح ملی کوچک ترین‬ ‫خدشه ای وارد شود‪.‬‬ ‫وجود یک صنف مس��تقل از دولت قطعا به نفع‬ ‫سینما و دولت است‪ .‬چیزی که به نفع مملکت و دولت‬ ‫باش��د‪ ،‬به نفع سینماس��ت‪ ،‬اما اینکه صنف می تواند‬ ‫اشتباه کرده باشد و کانون این صنف مثل خانه سینما‬ ‫دچار اش��تباهات و سیاس��ی کاری یا کارهایی که در‬ ‫شان اهالی فرهنگ و هنر نیس��ت انجام گرفته‪ ،‬اتفاق‬ ‫افتاده باشد‪ ،‬قطعا ممکن است‪ .‬اما باید نقطه باالتر را‬ ‫نگاه کرد و ان اینکه صن��ف فرهنگی زیر چتر دولت‬ ‫چندان کارساز‪ ،‬مثبت‪ ،‬شاداب و موثر نخواهد بود و‬ ‫به نظرم این به جای تعامل و رو به جلو رفتن نیروها‬ ‫را کاهش می دهد و بسیاری از اش��تباهات را راحت‬ ‫می توان به گردن دولت انداخ��ت و این ما را به جلو‬ ‫هدایت نمی کند‪.‬‬ ‫نکته بعد اینک��ه تجربه از بین رفت��ن صنوف و‬ ‫صنوف را زیر چتر دولت اوردن‪ ،‬هم در زمینه سیاسی‬ ‫در اروپای غربی و فرانس��ه شکست خورده و هم در‬ ‫زمین��ه فرهنگی و هنری در کش��ورهای دیگر تجربه‬ ‫شکست خورده ای است‪g .‬‬ ‫سرگذشت یک خانه‬ ‫‪5‬‬ ‫از صنف گرایی تا سیاست گرایی‬ ‫مروری بر تاریخچه هیات عامل خانه سینما‬ ‫دوره نخست‪:‬‬ ‫هیات مدیره‪ :‬منوچهر عسگری نس��ب‪ ،‬محس��ن‬ ‫مخملب��اف‪ ،‬مه��دی مسعودعرب ش��اهی‪ ،‬عب��داهلل‬ ‫اسفندیاری و محمدمهدی دادگو‪.‬‬ ‫دوره دوم ‪ -‬نخستین هیات مدیره انتخابی‪:‬‬ ‫عباس گنجوی‪ ،‬تورج منصوری ‪ ،‬علیرضاداوودنژاد‪،‬‬ ‫عبداهلل اس��کندری و غالمرضا موس��وی‪ .‬مدیرعامل‪:‬‬ ‫محمد اقاجانی‪.‬‬ ‫دوره سوم‪:‬‬ ‫هیات مدیره‪ :‬تورج منصوری‪ ،‬غالمرضا موسوی‪،‬‬ ‫ف��واد نور‪ ،‬محم��ود سماک باش��ی‪ ،‬عب��اس گنجوی‪،‬‬ ‫عبداهلل اسکندری و فاطمه معتمداریا‪ .‬در پی استعفای‬ ‫گنجوی‪ ،‬بزرگمهر رفیعا و محمدرض��ا موئینی بعدا به‬ ‫این جمع اضافه ش��دند‪ .‬رئیس هیات مدیره‪ :‬منوچهر‬ ‫عسگری نسب‪ ،‬مدیر عامل‪ :‬تورج منصوری‪ .‬تغییرات و‬ ‫جابه جایی هایی در هیات مدیره ادامه یافت و سیروس‬ ‫الون��د و محمدعلی نجفی به جای ت��ورج منصوری و‬ ‫عبداهلل اسکندری به هیات مدیره رفتند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫دوره چهارم‪:‬‬ ‫هیات مدیره‪ :‬س��یف اهلل داد‪ ،‬ابوالحس��ن داودی‪،‬‬ ‫داوود رش��یدی‪ ،‬یونس صبای��ی‪ ،‬محمدرضا موئینی‪،‬‬ ‫حسن قل زاده و حمیدرضا اش��تیانی پور‪ .‬مدیرعامل‪:‬‬ ‫احمدرضا درویش‪.‬‬ ‫دوره پنجم‪:‬‬ ‫هیات مدیره‪ :‬یداهلل صمدی‪ ،‬امی��ر اثباتی‪ ،‬کامبیز‬ ‫روش��ن روان‪ ،‬بهرام دهقانی‪ ،‬ت��ورج منصوری‪ ،‬مهدی‬ ‫سجاده چی و جمشید مش��ایخی‪ .‬رئیس هیات مدیره‪:‬‬ ‫تورج منصوری‪ ،‬مدیرعامل‪ :‬یداهلل صمدی‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪111‬‬ ‫«تهران‪ ،‬خیابان انقالب‪ ،‬خیابان بهار‪ ،‬کوچه سمنان»‬ ‫این نشانی خانه سینماست؛ خانه ای که البته شعبه دوم‬ ‫ان نیز در خیابان وصال ش��یرازی قرار دارد‪ .‬این خانه‬ ‫که خیلی وقت ه��ا حضور چهره های س��ینمایی را در‬ ‫چارچوب خود دیده‪ ،‬خیلی وقت ها اشک ها‪ ،‬لبخندها‬ ‫و خشم هایشان از یکدیگر را‪ ،‬گاهی هم پیکر هنرمندان‬ ‫فقید را در سفر به خانه ابدی مشایعت کرده است‪ .‬جامعه‬ ‫اصناف سینمای ایران حدود دو دهه است که از عمرش‬ ‫می گذرد‪.‬‬ ‫از زمان اغ��از فراخ��وان فعالیت ای��ن مجموعه‬ ‫به عن��وان مح��ل تجمع صن��وف مختلف س��ینمایی‬ ‫( ‪ ) 1368‬تا زم��ان اعالم تاس��یس ( ‪ ) 1372‬و فعالیت‬ ‫رسمی ان چهار سال طول کش��ید‪ .‬البته همین موضوع‬ ‫نکته ای است که این روزها ازسوی مدیران وزارت ارشاد‬ ‫مطرح می شود که در واقع معتقدند این تاخیر به دلیل ان‬ ‫بوده که مدیران وقت حوزه سینمای کشور در زمان تغییر‬ ‫یک دولت و خروجش��ان از سمت های دولتی‪ ،‬به فکر‬ ‫اجرایی کردن این طرح افتادند تا درواقع پایگاهی جدید‬ ‫برای خود دست و پا کرده باشند‪ .‬این نوع تاسیس که البته‬ ‫در راستای سیاس��ت های ان زمان هاشمی رفسنجانی‬ ‫در حوزه فرهنگ و هنر محسوب می شد‪ ،‬موجب شده‬ ‫گروهی که اکنون در مظان اتهام تالش برای دولتی کردن‬ ‫یک تشکل س��ندیکایی قرار گرفته اند‪ ،‬از ان به عنوان‬ ‫سند در سایه دولت بودن این مجموعه از همان ابتدای‬ ‫پیدایش یاد کنند‪ .‬به هر حال خانه س��ینما اکنون با همه‬ ‫فرازوفرودها و مسائلش به عنوان یکی از نهادهای صنفی‬ ‫باسابقه ش��مرده می ش��ود‪ .‬البته برگزاری ساالنه جشن‬ ‫سینمای ایران دلیل دیگری بر معروفیت این خانه است؛‬ ‫جشنی که گاه از ان به عنوان رقیب و گاه در مقام مکملی‬ ‫برای پوشش کاستی های جشنواره فیلم فجر یاد می شود‪.‬‬ ‫پ��س از تصمیم به تاس��یس این نه��اد صنفی در‬ ‫س��ال ‪ 1365‬در پی مصوبه مجلس ش��ورای اسالمی‬ ‫مبنی بر اختص��اص دودرصد از درامد فروش س��ینما‬ ‫برای بهبود وضعیت رفاهی و صنفی ش��اغالن در این‬ ‫صنعت‪ ،‬در سال ‪ 1368‬از س��وی مدیران وقت وزارت‬ ‫فرهنگ و ارشاد اس�لامی‪ ،‬مسئولیت فراخوان صنوف‬ ‫س��ینمایی‪ ،‬تدوین اساس��نامه و ائین نامه های داخلی‬ ‫برعهده تع��دادی از هنرمندان به عن��وان هیات مدیره‬ ‫اولیه گذاشته ش��د‪ .‬بنابراین هیات موسس خانه سینما‬ ‫با حضور مدیران دولتی راه اندازی شد‪ .‬فخرالدین انوار‬ ‫معاون سینمایی وقت وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی‪،‬‬ ‫سیدمحمد بهشتی مدیرعامل وقت بنیاد سینمایی فارابی‬ ‫و محمدمهدی حیدریان مدیرکل نظارت و ارزشیابی‬ ‫در ان زمان این هیات را تش��کیل دادند‪ .‬س��پس اولین‬ ‫هیات مدیره انتخابی در سال ‪ ۱۳۷۲‬با حضور ‪۱۹‬صنف‬ ‫مختلف تشکیل شد‪ .‬به هر حال‪ ،‬تاریخ فعالیت رسمی‬ ‫خانه سینما فروردین ‪ ۱۳۷۲‬و زمان ثبت ان در اداره ثبت‬ ‫شرکت ها و موسسات غیر تجاری تهران مهر ماه ‪۱۳۷۲‬‬ ‫ذکر شده است‪ .‬این درحالی است که اکنون تصورها بر‬ ‫این است که زمان ثبت این تشکل در اداره ثبت شرکت ها‬ ‫پس از اصالح اساسنامه ان در سال ‪ 87‬بوده است‪.‬‬ ‫از جمله اهداف اصلی تشکیل خانه سینما حفظ‬ ‫و صیانت از حق��وق مادی و معنوی دس��ت اندرکاران‬ ‫حرفه ای تولید‪ ،‬توزیع و نمایش هنر‪ /‬صنعت س��ینما و‬ ‫همچنین ایجاد امنیت شغلی‪ ،‬تامین اجتماعی و ارتقای‬ ‫سطح اموزشی و حرفه ای دس��ت اندرکاران سینمای‬ ‫جمهوری اسالمی ایران در نظر گرفته شده است‪.‬‬ ‫در چهار س��ال فاصله س��ال ‪ 68‬تا زمان فعالیت‬ ‫رسمی‪ ،‬مکان مشخصی برای فعالیت خانه سینما وجود‬ ‫نداشت و بسیاری از جلسات هیات مدیره انتصابی در‬ ‫محل بنیاد سینمایی فارابی تش��کیل و تدوین و تنظیم‬ ‫اساسنامه به گروهی کارشناس واگذار شد‪.‬سرانجام پس‬ ‫از راه اندازی و عضویت نزدیک به بیست انجمن و کانون‬ ‫در خانه سینما‪ ،‬مقدمات اغاز فعالیت رسمی ان فراهم‬ ‫ش��د‪ .‬هم اکنون ‪ 27‬صنف همچون انجم��ن فیلم کوتاه‬ ‫ایران‪ ،‬انجمن مستندس��ازان‪ ،‬کانون کارگردانان‪ ،‬کانون‬ ‫بازیگران‪ ،‬انجمن تهیه کنندگان مستند‪ ،‬کانون برنامه ریزان‬ ‫و دستیاران کارگردان‪ ،‬انجمن موسیقیدانان فیلم‪ ،‬انجمن‬ ‫فیلمنامه نویسان و انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی‬ ‫در این مجموعه حضور دارند که البته از چندی پیش دو‬ ‫صنف از این مجموعه حضور و ارتباطشان را محدود‬ ‫کردند‪ .‬در این سال ها نیز هیات مدیره ها و مدیران عامل‬ ‫مختلفی ازجمله ت��ورج منصوری‪ ،‬فرش��ته طائرپور‪،‬‬ ‫یداهلل صمدی‪ ،‬احمدرضا درویش‪ ،‬منوچهر محمدی‪،‬‬ ‫ی و محمدمهدی‬ ‫ابوالحس��ن داوودی‪ ،‬رضا میرکریم�� ‬ ‫عس��گرپور در این نه��اد صنفی مدیری��ت کرده اند که‬ ‫برخی از انان در دوره های مسئولیت خود با چالش ها‬ ‫و حاشیه های متنوعی مواجه بوده اند‪ .‬در این میان برخی‬ ‫از چالش ها و حاشیه ها از سوی برخی سینماگران علیه‬ ‫طیف دیگری از سینماگران و براساس اختالف سلیقه یا‬ ‫دسته بندی های بدنه سینمای ایران بوده است‪ .‬گاه این‬ ‫چالش ها به حدی بوده که به استعفاهایی حتی در شکل‬ ‫ی که اکنون‬ ‫دسته جمعی منجر شده و حتی برخی از کسان ‬ ‫دغدغه موجودیت ان را دارند در زمانی برخی دوره ها و‬ ‫جشن های ان را تحریم کرده اند‪.‬‬ ‫طی ‪ 10‬دوره فعالی��ت هیات مدیره های انتخابی‪،‬‬ ‫اساسنامه خانه سینما نیز در مقاطعی دستخوش تغییرات‬ ‫ساختاری شده که چشمگیرترین و جنجالی ترین ان در‬ ‫موضوع چالش اخیر نمود یافت‪ .‬اهداف جامعه اصناف‬ ‫سینمای ایران عبارتند از حفظ و صیانت از حقوق مادی‬ ‫و معنوی دست اندرکاران س��ینما‪ ،‬ایجاد امنیت شغلی‬ ‫و تامین اجتماعی و ارتقای س��طح اموزشی و مهارت‬ ‫حرفه ای دس��ت اندرکاران سینمای جمهوری اسالمی‬ ‫ایران‪.‬‬ ‫مراج��ع داوری خانه س��ینما‪ ،‬ش��ورای صنفی‬ ‫نمای��ش‪ ،‬بانک فیلمنام��ه ایران‪ ،‬ام��ور رفاهی و بیمه‬ ‫هنرمندان‪ ،‬بیمه تامین اجتماعی و درمان تکمیلی اعضا‪،‬‬ ‫طرح تکریم هنرمندان‪ ،‬طرح معمرین‪ ،‬کتابخانه خانه‬ ‫سینما‪ ،‬کارت نظام س��ینمایی‪ ،‬جشن سینمای ایران و‬ ‫جشن کتاب سال س��ینمای ایران‪ ،‬از جمله بخش ها‬ ‫و فعالیت ه��ای خانه سینماس��ت‪ .‬هیات مدیره فعلی‬ ‫خانه س��ینما را فرهاد توحیدی‪ ،‬امی��ر اثباتی‪ ،‬ابراهیم‬ ‫مختاری‪ ،‬محمد سریر‪ ،‬مریال زارعی‪ ،‬تورج منصوری‬ ‫و محمدرضا موئینی تش��کیل می دهند‪ ،‬بازرسی ان‬ ‫هم برعهده مهدی خادم و مدیر عاملش محمدمهدی‬ ‫عس��گرپور اس��ت‪.‬هیات مدیره ای که بیش از تمام‬ ‫دوره های قبل خانه سینما سیاس��ی بوده و شاهد ان‬ ‫هم برگزاری مراسم دو سال اخیر خانه سینماست که‬ ‫واکنش های فراوانی را برانگیخت‪.‬‬ ‫دوره ششم‪:‬‬ ‫هیات مدیره‪ :‬فرشته طائرپور‪ ،‬نورالدین زرین کلک‪،‬‬ ‫تورج منصوری‪ ،‬جهانگیر الماسی‪ ،‬کمال تبریزی‪ ،‬بهرام‬ ‫دهقانی (علی البدل)‪ ،‬فواد نور (علی البدل)‪ .‬مدیر عامل‬ ‫در ابتدای دوره‪ :‬یداهلل صمدی‪ ،‬بعدتر‪ :‬منوچهر محمدی‪.‬‬ ‫دوره هفتم‪:‬‬ ‫ابوالحس��ن داودی‪ ،‬بهرام دهقانی‪ ،‬امی��ر اثباتی‪،‬‬ ‫کامران ملکی‪ ،‬علیرضا داوودنژاد‪ ،‬محمدرضا شریفی نیا‬ ‫(علی الب��دل)‪ ،‬نظام الدین کیایی (علی الب��دل)‪ .‬رئیس‬ ‫هیات مدیره‪ :‬ابوالحس��ن داودی‪ .‬مدیرعامل‪ :‬منوچهر‬ ‫محمدی (تا زمان استعفا)‪ .‬س��پس محمدعلی نجفی‪،‬‬ ‫حمید دهقانپور‪ ،‬س��یدغالمرضا موسوی‪ ،‬سیدمسعود‬ ‫اطیاب��ی‪ ،‬مجید میرفخرایی و مس��عود بهن��ام به عنوان‬ ‫اعضای هیات مدیره جدید سیدضیاء هاشمی را به عنوان‬ ‫مدیرعامل انتخاب کردند‪.‬‬ ‫دوره هشتم‪:‬‬ ‫هیات مدیره‪ :‬رض��ا کیانیان‪ ،‬ابوالحس��ن داودی‪،‬‬ ‫نظام الدی��ن کیای��ی‪ ،‬به��رام دهقانی‪ ،‬محمد س��ریر و‬ ‫محمدحسین فرحبخش‪ .‬مدیرعامل‪ :‬ابوالحسن داودی‪.‬‬ ‫دوره نهم‪:‬‬ ‫هیات مدیره‪ :‬محمدرضا سکوت‪ ،‬رویا تیموریان‪،‬‬ ‫رضا میرکریمی‪ ،‬محمد سریر‪ ،‬علی معلم‪ ،‬کامران ملکی و‬ ‫جعفر فاطمی‪ .‬مدیر عامل‪ :‬رضا میرکریمی‪g.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪111‬‬ ‫استدالل های اقای وکیل‬ ‫‪6‬‬ ‫نگاهی به اخرین تحوالت در زمینه قصد به انحالل خانه سینما‬ ‫مسئوالن و دست اندرکاران خانه سینما این روزها و با باال گرفتن شدت برخورد با این نهاد صنفی که با اعالم‬ ‫انحالل ان ازسوی وزارت ارشاد به اوج خود رسید‪ ،‬برخالف گذشته گویا سیاست سکوت را در پیش گرفته اند‪.‬‬ ‫اتخاذی که شاید اگر زودتر صورت می گرفت ماجرا اساسا به این مراحل نمی رس��ید‪ .‬به هر حال در فاز جدید‬ ‫مواجهه‪ ،‬انان به دفاع و نتیجه گیری در دادگاهی امیدوار بودند که بنا بر شکایت بخش حقوقی وزارتخانه قرار بود‬ ‫برگزار شود و حاال دست اندرکاران مدیریت سینمایی اصال ضرورتی بر پیگیری ان نمی بینند‪ .‬بر این اساس مدیران‬ ‫سینما در دیوان عدالت شکوائیه ای را مطرح کرده اند مبنی بر عدم صالحیت نهاد دولتی در اعالم انحالل یک نهاد‬ ‫صنفی‪ .‬در این بین هیات رئیسه خانه سینما پاسخگویی به پرسش های خبرنگاران را به وکیل خود موکول کرده که‬ ‫او نیز تمایل ندارد مواجهه ای غیرمکتوب با خبرنگاران داشته باشد‪ .‬متن زیر پاسخ ها و استدالل های جمال خندان‬ ‫کوچکی ـ وکیل دادگستری و مشاور حقوقی خانه سینما ـ به برخی پرسش های ذهنی خبرنگار مثلث است‪.‬‬ ‫وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نامه ای صادر‬ ‫کرد مبنی بر «دس��تور انحالل خانه س��ینما»‪،‬‬ ‫ارزیابی حقوقی خانه س��ینما از این دستور یا‬ ‫نامه چیست؟‬ ‫‪l‬وزارت ارش��اد در نام��ه خ��ود ب��ه قان��ون‬ ‫ماده واحده مربوط به تعطیلی موسسات و واحدهای‬ ‫اموزش��ی و فرهنگی که ب��دون مج��وز قانونی دایر‬ ‫می ش��وند اس��تناد و بیان کرده اس��ت که خانه سینما‬ ‫تشریفات قانونی مربوط به تاسیس موسسات فرهنگی‬ ‫و هنری را طی نکرده است‪ ،‬در حالی که اوال فعالیت‬ ‫خانه سینما بدون مجوز قانونی نیست‪ ،‬بلکه در همان‬ ‫ابتدای تاس��یس با دریافت مج��وز قانون��ی از اداره‬ ‫ثبت شرکت های قوه قضائیه و انتش��ار این مجوز در‬ ‫روزنامه رسمی کشور صورت گرفته است‪ ،‬بنابراین‬ ‫اصوال استناد به قانون یادشده در خصوص خانه سینما‬ ‫مصداق ندارد‪ .‬ثانیا مقامات وقت وزارت ارش��اد نیز‬ ‫‪54‬‬ ‫مراتب موافقت خود را با تشکیل موسسه غیر دولتی‬ ‫خانه س��ینما پیش از این و به طور مک��رر از جمله در‬ ‫سال ‪ ١٣٦٩‬و به موجب نامه ای رسمی اعالم کرده اند‪.‬‬ ‫ثالثا پس از ثبت قانونی تاس��یس خانه س��ینما‪،‬‬ ‫هیات وزیران نیز این ثبت قانونی را مورد شناس��ایی‬ ‫قرار داده و به طور مکرر در مصوبات خود برای خانه‬ ‫سینما حقوقی را تعیین کرده که این مصوبات به عنوان‬ ‫مقررات الزم االتباع در روزنامه رس��می کش��ور نیز‬ ‫منتشر شده است که از جمله انها مصوبه ای به تاریخ‬ ‫ ‪ ٢٠‬خرداد ماه ‪ ٧٧‬هیات وزیران درخصوص عضویت‬ ‫نمایندگان خانه س��ینما در ش��ورای ص��دور پروانه‬ ‫فیلم سازی است‪.‬‬ ‫جالب توج��ه اینکه ای��ن موضوع ب��ه موجب‬ ‫پیشنهاد ‪13‬اسفند ‪ 1376‬وزارت ارشاد مورد تصویب‬ ‫قرار گرفته اس��ت‪ .‬گویا حساس��یت وزارت ارش��اد‬ ‫مربوط ب��ه اصالح یا اعم��ال تغییراتی در اساس��نامه‬ ‫خانه س��ینما بدون کس��ب رضایت از این وزارتخانه‬ ‫و ش��ورای فرهنگ عمومی اس��ت‪ .‬وزارت ارش��اد‬ ‫مطابق دادخواس��تی که اخی��را به ش��عبه ‪ ٣٧‬دادگاه‬ ‫عمومی تهران تقدیم کرده‪ ،‬ب��ه تغییرات به عمل امده‬ ‫در اساس��نامه خانه س��ینما مص��وب ‪ ١٣٨٧‬اعتراض‬ ‫کرده و صراحتا اساسنامه پیشین خانه سینما مصوب‬ ‫سال ‪ ١٣٨٣‬را به عنوان اساسنامه قانونی و الزم االتباع‬ ‫خانه س��ینما اعالم و حتی مهر وزارت ارشاد را نیز بر‬ ‫ان منقوش کرده اس��ت‪ .‬بنابراین محل بس��ی تامل و‬ ‫تعجب اس��ت که پس از قریب به ‪ ٢٠‬سال از تاسیس‬ ‫خانه سینما و تائیدیه مس��ئوالن دوره های پیشین ان‬ ‫وزارتخانه و همچنین ذکر نام این موسسه در مصوبات‬ ‫هیات وزیران که عالی ترین رکن اجرایی کشور است‪،‬‬ ‫هم اکنون مسئوالن وزارت ارش��اد‪ ،‬تاسیس موسسه‬ ‫خانه س��ینما را بدون اخ��ذ مجوز از مراج��ع قانونی‬ ‫اعالم کنند‪ .‬در هر صورت‪ ،‬مطابق قوانین و مقررات‬ ‫جاری کش��ور و حتی مطابق مفاد قانون مورد استناد‬ ‫در نامه وزارت ارشاد و ائین نامه اجرایی ان‪ ،‬هرچند‬ ‫که مشمول خانه سینما نمی ش��ود‪ ،‬توقف فعالیت و‬ ‫انحالل خانه سینما جز با حکم مراجع صالح قضایی‬ ‫امکان پذیر نیست‪.‬‬ ‫عالوه بر مسئوالن وزارت ارشاد‪ ،‬دبیر شورای‬ ‫فرهنگ عمومی نیز بر «غیر قانونی بودن» خانه‬ ‫سینمای فعلی صحه گذاشته است‪.‬‬ ‫‪l‬خانه سینما یک موسسه غیر دولتی و مستقل‬ ‫است که اساس��نامه ان مطابق قانون در اداره کل ثبت‬ ‫شرکت های قوه قضائیه بررسی شده و به ثبت رسیده و‬ ‫متعاقبا در روزنامه رسمی کشور نیز منتشر شده است؛‬ ‫بنابراین صرف نظر از عدم صالحیت قانونی شورای‬ ‫فرهنگ عمومی جهت اظهار نظر یا اتخاذ تصمیم در‬ ‫این گونه موارد‪ ،‬غیر قانونی خواندن این موسس��ه از‬ ‫سوی دبیر این شورا مانند ان اس��ت که مرجعی ولو‬ ‫دولتی بگوید قوانین مصوب مجلس شورای اسالمی‬ ‫که در روزنامه رسمی کشور منتشر می شود و برای‬‫همگان الزم االتباع است‪ -‬غیر قانونی است‪.‬‬ ‫البته معاونت س��ینمایی وزارت ارشاد هم پیش‬ ‫از این ش��بهه مغایرت قانونی ثبت رس��می اساسنامه‬ ‫جدید خانه س��ینما را با اداره ثبت شرکت ها در میان‬ ‫نهاده بود که اداره مذکور در پاسخ‪ ،‬ثبت صور تجلسه‬ ‫مجمع عمومی خانه س��ینما را در ای��ن خصوص‪ ،‬با‬ ‫رعایت کامل مقررات مربوط عن��وان کرد و در عین‬ ‫حال همچنان ک��ه اداره ثبت ش��رکت ها نیز در همین‬ ‫ نامه به معاونت س��ینمایی وزارت ارشاد اعالم کرده‪،‬‬ ‫چنانچه وزارت ارش��اد به ثبت اساسنامه جدید خانه‬ ‫سینما معترض است‪ ،‬مطابق ماده ‪ 270‬قانون تجارت‬ ‫باید ادعای خود را در محاکم دادگستری مطرح کند؛‬ ‫زیرا اعالم بطالن اساسنامه موسساتی که در روزنامه‬ ‫رسمی کشور منتشر ش��ده اند‪ ،‬صرفا به موجب حکم‬ ‫قطعی دادگاه ممکن خواهد بود‪.‬‬ ‫انتق��اد وزارت ارش��اد در اعت��راض به ثبت‬ ‫اساسنامه جدید خانه سینماست‪ .‬ایا واقعا خانه‬ ‫سینما چنین اجازه ای مبنی بر تغییر اساسنامه را‬ ‫به دلخواه خود و به نام مجمع عمومی داش��ته‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬الیحه پاسخ به دعوی یادشده تهیه شده است‬ ‫که در جلسه دادرسی به محضر دادگاه تقدیم خواهد‬ ‫شد‪ .‬بر همین اساس‪ ،‬بهتر و شایسته بوده که مسئوالن‬ ‫محترم معاونت س��ینمایی وزارت ارشاد و همچنین‬ ‫ش��ورای فرهنگ عمومی کش��ور موضوع را در رای‬ ‫قطعی دادگاه جس��ت وجو و از پی��ش داوری در این‬ ‫خصوص امتناع کنند‪g .‬‬ ‫گاه دلم پیش تو گاهی پیش اوست‬ ‫نگاهی به ارتباط شعر و مداحی به بهانه بیست و ششمین دوره‬ ‫شب شعر عاشورای شیراز‬ ‫دکتر محمدرضا شالبافان – شاعر و منتقد‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪111‬‬ ‫تقریبا در نیم قرن اخیر‪ ،‬همواره ش��عر ایینی و‬ ‫هیات های مذهبی در برابر چالشی جدی و دامنگیر‬ ‫قرار داشته اند‪ .‬از یک سو شاعران پرقدرت ایینی در‬ ‫اثارفرهیختهخودهموارهبرایننکتهتاکیدداشته اندکه‬ ‫سوزوگداز‪،‬اتفاقیتاثیر گذاروشاهکارافریندرشعر‬ ‫ایینیوبه ویژهاشعارعاشورایینیست‪.‬شاعراننامدار‬ ‫شعرعاشوراییدرمیانانبوهسوژه هاینابوواژه های‬ ‫سیال و گدازنده حسینی‪ ،‬معموال به دنبال رخنه کردن‬ ‫دراعماقوجودمخاطباندیشمندندوچندانارزشی‬ ‫برای سوزندان د ل مخاطب احساس مدار قائل نبوده‬ ‫ونیستند‪.‬‬ ‫از دیگر سو هیات های مذهبی همواره رسالت‬ ‫خود را دیگرگون دیده و می بینند‪ .‬رسالت مجالس عزا‬ ‫مشخصابراینمبناشکلگرفتهاستکهبی تردید‪:‬‬ ‫«خنده کنان می رود روز جزا در بهشت‬ ‫ان که به دنیا کند گریه به حال حسین(ع)»‬ ‫تفکریکهالبتهبراحادیثوروایاتاستواراست‬ ‫و نباید در ارزش و صح��ت ا ن تردید کرد‪ .‬مجالس‬ ‫عزای اهل بیت و مشخصا سیدالشهدا در این راستا‬ ‫همواره از نبود اشعار سوزناک و پرده ارایی جلوه های‬ ‫اشک اور عاشورا توسط شاعران فصیح شاکی بوده و‬ ‫هستند‪.‬البتهبه طورمعمولدرمجالسمعتبرعزایاهل‬ ‫بیتبرایپرهیزازپرداختصرفااحساسیبهواقعه‪،‬در‬ ‫طولجلسهوپیشازذکرمصیبتیکخطیببهبیان‬ ‫جنبه هاینظری‪ ،‬اخالقی و معنوی واقعه می پردازد‪.‬‬ ‫اما این دو قطب به ظاهر متنافر از سال های میانی‬ ‫دهه شصت در شب شعر عاشورای شیراز به اجماعی‬ ‫زیبا و ارزشمند رسیدند و ش��اید این اجماع یکی از‬ ‫راز هایمحبوبیتوماندگاریاسطوره هایشبشعر‬ ‫عاشورای شیراز باشد‪ .‬شب شعر عاشورا از سال های‬ ‫میانی دهه ش��صت و به همت تنی چند از شاعران‬ ‫ایینی و با حمایت مالی و معنوی مرحوم حاج حسین‬ ‫فرهنگ در پایتخت ادبی کشور و حتی جهان – شیراز‬ ‫ شکل گرفت و از همان سال های اغازین از رنگ و‬‫بوی تشریفات رایج همایش های ادبی خود را به عمد‬ ‫تهی کرد‪ .‬برگزار کنندگان این همایش از همان اغاز به‬ ‫خوبی دانسته بودند که تکیه بر بودجه های دولتی و‬ ‫غیردولتی‪ ،‬تکیه بر باد صباست و راه ادامه و استمرار‬ ‫یمی گذرد‪.‬‬ ‫اینشبشعرتنهاازمیانکمک هایمردم ‬ ‫از دیگر سو از همان سال های اغازین شب شعر‬ ‫عاشورا با حضور پرشور مداحان نام اشنای اهل بیت‬ ‫و به ویژه مداحان ویژه اس��تان قدس رضوی در دل‬ ‫خود ش��کل گرفت‪ .‬این اتفاق سبب شد شب شعر‬ ‫عاش��ورا راهی را برود که تاکنون برای بس��یاری از‬ ‫سوگواره های ایینی‪ ،‬ناش��ناخته و صعب العبور بود‪.‬‬ ‫یعنیعرضهادبیاتفرهیختهدرکنارپرداختناساسی‬ ‫به عزاداری و سوگ عاطفی‪ .‬این ترکیب از حدود دوره‬ ‫ششم به بعد رنگ و بوی دیگری گرفت؛ چرا که در‬ ‫این دوره و با تصمیم ستاد شب شعر عاشورا بنا شد‬ ‫هر ساله یک موضوع به شاعران معرفی شود تا ایشان‬ ‫در این زمینه به س��رایش بپردازند‪ .‬این موضوع ها در‬ ‫س��ال های اغازین حول شخصیت های عاشورایی‬ ‫دور می زد و در چندین س��ال حتی دو ش��خصیت‬ ‫برای هر سال به ش��اعران معرفی می ش��د؛ یکی از اهل‬ ‫بیت و یکی از اصحاب امام‪ .‬اما پس از چند سال و پس از‬ ‫پرداختن به بسیاری از شخصیت های نام اشنا موضوعات‬ ‫متفاوتی چون «غروب عاش��ورا» و «اربعین» نیز به بهانه‬ ‫سرایش بدل شدند تا طبع ازمایی ش��اعران رنگ و بوی‬ ‫متفاوتی بگیرد‪ .‬در سه دوره اخیر نیز هر سال رابطه میان‬ ‫امام حسین (ع) و یکی از اصحاب کساء‪ ،‬برای سرایش به‬ ‫شاعران معرفی ش��د تا جنبه عاطفی اشعار هر چه بیشتر‬ ‫حس ش��ود‪ .‬اما این تمام چیزی نبود که برگزارکنندگان به‬ ‫دنبالش بودند‪ .‬همان گونه که ذکر شد از همان ابتدا ستاد‬ ‫شب شعر عاشورا به فکر افات تحریف و سطحی نگری‬ ‫بود و برای این پیشگیری تمهیدات الزم را نیز اندیشیده‬ ‫بود‪ .‬به گونه ای که هر ساله تقریبا شش ماه پیش از موعد‬ ‫برگزاری شب ش��عر کتابچه ای به قلم «دکتر محمد رضا‬ ‫سنگری» پژوهشگر ادبی پرکار و امین این روزهای کشور‬ ‫منتش��ر می ش��ود و به طور رایگان برای تمام داوطلبان و‬ ‫شرکت کننده های سال های پیش��ین و انجمن های ادبی‬ ‫کشور با موضوع جاری شب شعر عاشورا ارسال می شود‬ ‫تا شاعران را در مسیر رسیدن به اشعاری پرمغز و به دور‬ ‫از سطحی نگری کمک کند‪ .‬خالصه انکه این تالش ها‪،‬‬ ‫سال هاست که در هیات این شب شعر سترگ در ماه صفر‬ ‫و با عطر و بوی بهار نارنج به ثمر می نشیند و بی تردید این‬ ‫روزها در کنار قدیمی ترین‪ ،‬عنوان پرمخاطب ترین کنگره‬ ‫ادبی کشور را نیز از ان خود کرده است؛ به صورتی که در دو‬ ‫شببرگزاریاینشبشعردرتمامهشتسالیکهشاهد‬ ‫برگزاری اشبودم‪،‬صندلی هایسالنپروحتیمخاطبانکه‬ ‫در مجموع بالغ بر هزار نفر در سالن می شوند‪ ،‬بر پله های‬ ‫محلبرگزاریمی نشینند‪.‬اینشورواشتیاقبه گونه ایاست‬ ‫کهسال هاستشبکهاستانیسیمایمرکزفارسدرهرشب‬ ‫قسمت قابل مالحظه این شب شعر را به طور زنده پخش‬ ‫می کند‪ .‬هر چند این استقبال و این اتفاق شایسته پوشش‬ ‫خبریسیمایکشورینیزمی تواندباشد‪.‬‬ ‫بیست و ششمین دوره شب شعر عاشورای شیراز‬ ‫‪ 14-16‬دی ماه جاری در تاالر جهاد دانشگاهی شیراز با‬ ‫موضوع «امام حس��ین(ع)‪ ،‬ایت شگفت عاشورا» برگزار‬ ‫شد‪ .‬البته سخنرانی ها‪ ،‬اثر منتشر شده و شواهد امر حاکی‬ ‫از ان بود که برگزارکنندگان در انتخاب این موضوع بیشتر‬ ‫به تالوت ایه «ام حسبت ان اصحاب الکهف والرقیم‪ »..‬از‬ ‫زبانسربریدهامامحسین(ع)درکوفهنظرداشتند‪.‬اماکلیت‬ ‫موضوع سبب شده بود که شاعران هر یک از نگاه خود به‬ ‫شگفتی های واقعه بی بدیل عاشورا بپردازند و همین امر‬ ‫موجبتنوعقابل مالحظهاشعارشدهبود‪.‬‬ ‫دیگر ویژگی این شب شعر حضور پرشور جوانان‪،‬‬ ‫قلب تپنده ادبیات امروز در میانه میدان بود‪ .‬این اتفاق چند‬ ‫سالی است که هر روز بیش از دیروز در شب شعر عاشورا‬ ‫می افتد؛ به گونه ای که دیگر می رود به یک سنت بدل شود‪.‬‬ ‫این در حالی است که شاید تا حدود ‪10‬سال پیش شب‬ ‫شعر عاشورا در اتهام مقاومت در برابر نواوری و پذیرفتن‬ ‫اشعارجوانانقرارداشت‪،‬امابااضاف هشدن«سیدمحمدامین‬ ‫جعفری حسینی» و «هاشم کرونی» به ستاد مرکزی شب‬ ‫شعر عاش��ورا و حمایت «حاج احد ده بزرگی» دبیر ستاد‬ ‫شب شعر به صورت تدریجی جوانان بیش از پیش وارد‬ ‫عرصه شدند تا هم ساختار قوام یافته شب شعر به ناگهان‬ ‫دستخوش تغییر نشود و هم شب شعر از نواوری و شور‬ ‫جوانانبی بهرهنماند‪.‬‬ ‫اما جالب ترین اتفاق در شب شعر عاشورای هر سال‬ ‫نشست اختتامیه ان است که البته به طور نمادین افتتاحیه‬ ‫سال بعد معرفی می ش��ود‪ .‬در این نشس��ت و پس از دو‬ ‫سه شعر خوانی‪ ،‬دبیر ستاد شب شعر به معرفی موضوع‬ ‫س��ال اینده می پردازد و پس از ان دکتر سنگری به تبیین‬ ‫و تشریح موضوع پیشنهادی می نشیند‪ .‬نکته استثنایی این‬ ‫است که او هیچ گاه روضه خوانی نمی کند‪ ،‬اما پس از چند‬ ‫دقیقه از شروع سخنرانی اش‪ ،‬جماعت شاعر و مردم عادی‬ ‫شروعمی کنندبهگریهکردنوایننشان دهندهفرهیختگی‬ ‫مخاطبان عام و خاص شب شعر و به ویژه نشست پایانی‬ ‫است‪ .‬بخش اخر نشس��ت که پیوند های اشکار شعر و‬ ‫مداحی است به عزاداری شاعران اختصاص دارد؛ عرض‬ ‫ارادتی که با ایین زیبای تربت نوشان همراه است و به واقع‬ ‫در میان همه اتفاقات ادبی بی سابقه است‪.‬‬ ‫موض��وع دوره بیس��ت و هفتم این ش��ب ش��عر‬ ‫«امام محمدباقر(ع)» بود‪ .‬معصوم خردسال کربال که شاید‬ ‫تاکنون ارادت به ایشان بهره هیچ کنگره ای نبوده است و‬ ‫س��ال اینده نظر لطف خود را بر ادبیات کشور و به ویژه‬ ‫شاعران عاشورایی خواهد انداخت؛ اسوه علم و دانشی‬ ‫که چراغ وجودش همواره راهگش��ای مسیر هنرمندان‬ ‫خواهد بود‪g.‬‬ ‫‪55‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫شهر پس از جنگ‬ ‫اجتماعی‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫عکس ها‪ :‬امیرطالیی‬ ‫گفت وگوهای متفاوت مثلث با خانواده حاج بخشی‬ ‫‪1‬‬ ‫دنیای حاجی و شهر پس از جنگ‬ ‫نامش ذبیح اهلل بخش��ی بود‪ ،‬اما همه او را حاج بخش��ی صدا می زدند‪ .‬تمامی خاکریزها از خرمش��هر گرفته تا ف��او و ایالم غرب رد پاهایش را می ش��ناختند‪ .‬فریاد‬ ‫هشت ساله اش امان دشمن را بریده بود‪ .‬وقتی می گفت‪« :‬کی خسته است؟» اقتدار را در حنجره اش احساس می کردی‪ .‬به فکرت هم خطور نمی کرد که صاحب صدا تمامی ‬ ‫محاسنش سفید و در هفتمین دهه زندگی اش روزگار می گذراند‪.‬‬ ‫‪56‬‬ ‫فردیس‪ -‬الله غربی‪ -‬پالک ‪26‬‬ ‫برای پیدا کردن منزل حاجی بخشی نیازی به پرسش نبود‪ .‬وارد شهرستان کرج که می شدی تمام در و‬ ‫دیوار این شهر پر بود از پوسترهای این مرد ‪ .‬فردیس شهرک وحدت‪ ،‬کوچه الله غربی‪ ،‬پالک ‪ .26‬کوچه های‬ ‫این شهر و منطقه‪ ،‬صدای پای حاجی را خوب می شناسند و انها هم این روزها خوب می دانند که دیگر صدای‬ ‫پاهایش را نخواهند شنید‪ .‬از ابتدای کوچه تصاویری از مرحوم حاج بخشی به چشم می خورد‪ .‬اواسط کوچه به‬ ‫درب بزرگ با رنگ تیره برخورد کردیم که از پیام های تسلیت سرداران‪ ،‬افراد عالی رتبه کشوری و لشکری‬ ‫و مردم عادی پوشیده شده بود و نشان می داد که اینجا خانه مرحوم حاج ذبیح اهلل بخشی است‪ .‬زنگ را که به‬ ‫صدا دراوردیم صدایی مهربان ما را به درون خانه دعوت کرد‪.‬‬ ‫فضای خانه پر بود از عکس های قاب گرفته ای از برادر‪ ،‬پسران و داماد حاجی که همگی جانشان را در‬ ‫راه این مرز و بوم هدیه کرده بودند‪ .‬کنار قاب عکس های به دیوار اویخته‪ ،‬لباس رزم حاجی بود که ناخواسته‬ ‫می توانستی عظمت و شکوه را در این لباس خالی از تن ببینی که چه استوار هنوز ایستاده است‪ .‬خانواده حاجی‬ ‫بخش��ی مهربان هس��تند و صمیمی‪ .‬ان چیزی که در تصورمان جا خوش کرده بود با ان چیزی که به چشم‬ ‫می دیدیم همان حکایت تفاوت از زمین تا اسمان بود‪.‬‬ ‫فرزندانش‪ .‬بیش از ‪ 50‬سال هم صحبت و همرازش‬ ‫بود و در کنار هم گرمی و سردی روزگار را چشیده‬ ‫بودند‪ .‬اسان نبود که بتواند قبول کند دیگر نیست‪.‬‬ ‫اجتماعی‬ ‫سال ‪ 1335‬اغاز زندگی زناشویی‬ ‫همس��ر حاجی روبه رویم��ان که می نش��یند‬ ‫سادگی و صمیمیت در نگاهش موج می زند‪ .‬تمام‬ ‫سعی اش بر این است که رسم مهمان نوازی را خوب‬ ‫به ج��ای اورد‪ .‬لبش را به لبخن��دی کمرنگ زینت‬ ‫می دهد‪ ،‬اما از چشمانش غم می بارد؛ مرد خانه اش‬ ‫برای همیش��ه رفته بود‪ .‬همس��ری که اگر برای یک‬ ‫ایران حاجی بخشی بود برای او ش��وهر بود و پدر‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫سارا دماوندان‬ ‫لطفا خودتان را معرفی کنید؟‬ ‫‪ l‬من همسر حاج اقا بخشی هستم‪ .‬سال های‬ ‫سال اس��ت که همس��ر این مرد بزرگم و همین برایم‬ ‫کافی است‪.‬‬ ‫با حاج اقا چطور اشنا شدید؟‬ ‫‪ l‬ایش��ان س��اکن اراک بود و ما ته��ران زندگی‬ ‫می کردیم‪ .‬حاجی و خانواده برای زیارت امامزاده داوود‬ ‫به تهران امدند‪ ،‬همان زمان بود که مادر حاجی من را دید و‬ ‫پسندید و برادرم هم قول ازدواج به انها داد‪.‬‬ ‫حاجی را قبل از این سفر هم دیده بودید؟‬ ‫‪ l‬ما با هم فامیل بودیم و من چند بار ایشان را‬ ‫دیده بودم‪ ،‬اما فکر نمی کردم که روزی همسرش شوم‪.‬‬ ‫باالخره قسمت شد و ما با هم ازدواج کردیم‪.‬‬ ‫با رضایت قلبی با ایشان ازدواج کردید؟‬ ‫‪ l‬زمان ما ف��رق می ک��رد‪ ،‬خان��واده تصمیم‬ ‫می گرفت و ما هم چش��م می گفتیم‪ ،‬اما ب��ه هر حال‬ ‫قس��مت و تقدیر زندگی من با ایشان رقم خورده بود‪.‬‬ ‫(به ارامی می گوید اما دوس��تش هم داشتم‪ ).‬حاصل‬ ‫این ازدواج سه فرزند پسر و دو دختر بود که دو تن از‬ ‫فرزندانم در جبهه به شهادت رسیدند‪.‬‬ ‫زندگی با حاجی بخشی چگونه بود؟‬ ‫‪ l‬حاجی مرد خاصی بود‪ .‬مرد جنگ و مبارزه‬ ‫بود‪ .‬قبل از انقالب مرتب فعالیت سیاسی داشتند و ما را‬ ‫هم دعوت می کردند که از امام خمینی(ره) اطاعت کنیم‬ ‫تا اینکه انقالب به پیروزی رسید‪.‬‬ ‫و جنگ که شروع ش��د حاجی تصمیم گرفت‬ ‫برود جبهه؟‬ ‫‪ l‬جنگ که شروع شد ارام و قرار نداشت‪ .‬اول‬ ‫خودش رفت نام نویسی کرد برای جبهه‪ ،‬بالفاصله هم‬ ‫به پسرها و دامادم گفت‪« :‬کشور و مردم در خطر هستند‬ ‫و نباید بیکار نشست‪».‬‬ ‫شما مخالفت نمی کردید؟‬ ‫‪ l‬جرات مخالفت نداشتیم‪ .‬حاجی حرفش یک‬ ‫کالم بود‪ .‬پای والیت و رهبری که وسط می امد دیگر‬ ‫سر از پا نمی شناخت‪ .‬می گفت‪« :‬رهبرم فرمان داده و‬ ‫ما تنها باید بگوییم چشم‪ ».‬ما هم می دانستیم و اعتقاد‬ ‫داش��تیم که حاجی بدون دلیل روی حرفی پافشاری‬ ‫نمی کند‪ .‬بنابراین برای تصمیماتی که می گرفت احترام‬ ‫قائل بودیم‪.‬‬ ‫روحیه حاجی در زمان جنگ چگونه بود؟‬ ‫‪l‬حاجی را زیاد نمی دیدیم؛ یا جبهه بود یا پشت‬ ‫جبهه‪ .‬زمانی که می رفت انقدر ش��اد و بشاش بود که‬ ‫رفتارش باورنکردنی بود‪ .‬میانسال بود اما دلش بسیار‬ ‫جوان بود‪ .‬ش��اد بودن حاجی به ما روحیه می داد‪ .‬در‬ ‫دوران دفاع مقدس بیشتر وقت ها با یک گونی شکالت‬ ‫و با شادی به خط جبهه می رفت‪.‬‬ ‫زمانی که حاجی در جبهه بود و پس��رانتان به‬ ‫درجه شهادت رس��یدند‪ ،‬عکس العمل شما و‬ ‫حاجی چی بود؟‬ ‫‪ l‬روحیه حاجی بخشی مثال زدنی بود‪ .‬زمانی‬ ‫که یکی از پس��رانم به شهادت رس��ید به محض انکه‬ ‫مراسم ختم تمام شد‪ ،‬حاجی چمدانش را بست و رفت‬ ‫جبهه‪ .‬گفت‪« :‬امانتی بود که خداوند داد و خودش هم‬ ‫گرفت‪ ».‬هنگام شهادت پس��ر دیگرم هم همین کار را‬ ‫کرد‪ .‬در جبهه بود که عباسم به شهادت رسید‪ .‬حاجی‬ ‫به محض انکه دید عباس در راه خدا ش��هید شده به‬ ‫طرف خط مقدم رف��ت و گفت‪« :‬رزمن��دگان روحیه‬ ‫می خواهند!»‬ ‫از نحوه شهادت دامادتان بگویید؟‬ ‫‪ l‬دامادم اقای ن��ادر نادری به هم��راه دو نفر‬ ‫از دوس��تانش رفته بود جبهه که حاج��ی را می بیند‪.‬‬ ‫سوار ماشین حاجی می شوند‪ .‬همان لحظه حاجی به‬ ‫فیلمبردارهایی که داش��تند از صحنه ها تصویربرداری‬ ‫می کردند‪ ،‬می گوی��د‪« :‬اینها بوی ش��هادت می دهند‪،‬‬ ‫برای ی��ادگاری تصویربرداری کن‪ ».‬ب��ه محض انکه‬ ‫سوار ماشین می ش��وند ناگهان به ماش��ین تیراندازی‬ ‫می ش��ود‪ .‬حاجی خودش را از ماشین پرتاب می کند‬ ‫بی��رون‪ .‬ماش��ین ناگهان ات��ش می گی��رد و دامادم به‬ ‫همراه دوستانش به ش��هادت می رسند‪ .‬حاجی خیلی‬ ‫سعی می کند که ماش��ین را خاموش کند‪ ،‬اما متاسفانه‬ ‫نمی شود‪.‬‬ ‫حاج اقا خودش��ان خبر ش��هادت را به ش��ما‬ ‫دادند؟‬ ‫‪ l‬همان شب امد خانه اما چیزی نگفت‪ .‬ولی‬ ‫خیلی بی قرار بود‪ .‬زیاد نماند و دوباره خواست برگردد‪.‬‬ ‫به او گفتم‪« :‬کجا؟ ت��ازه امروز ام��ده ای!» گفت‪« :‬نه‪،‬‬ ‫بچه ها منتظرند‪ ».‬رفت و بعد زنگ زد و خبر شهادت‬ ‫دامادم و دوستانش را به ما داد‪.‬‬ ‫ایا ای��ن مطلب ک��ه حاجی قبل از ش��هادت‬ ‫پسرتان عباس خواب دیده بود‪ ،‬درست است؟‬ ‫‪ l‬حاج��ی ش��خصیت عجیبی داش��ت‪ .‬گویا‬ ‫اتفاقات به او الهام می شد‪ .‬به ما گفته بودند که حاجی‬ ‫شهید شده است‪ .‬عباس رفت خط که جنازه را تحویل‬ ‫بگیرد‪ .‬حاجی‪ ،‬عباس را می بیند و از او می پرسد اینجا‬ ‫‪57‬‬ ‫چه می کنی؟ عب��اس هم به خنده می گوی��د‪« :‬امده ام‬ ‫جنازه ش��ما را تحویل بگیرم‪ ».‬ان شب وقتی حاجی‬ ‫می خوابد خواب می بین��د که دندانش افتاده اس��ت‪.‬‬ ‫فردای ان روز خبر شهادت عباس را به او می دهند‪.‬‬ ‫حاجی بعد از جنگ هم همان روحیه را داشت؟‬ ‫‪ l‬بعد از جنگ این روحیه اش بیش��تر هم شد‪.‬‬ ‫نگران انقالب بود و والی��ت‪ .‬وقتی بی دینی را می دید‬ ‫غصه می خورد‪ .‬می گفت‪« :‬جوان��ان را نباید رها کرد‪.‬‬ ‫باید ب��ه انها بها داد‪ .‬درکش��ان کرد و مشکالتش��ان را‬ ‫برطرف کرد‪ .‬نباید راه را بیراهه بروند‪ ».‬بعضی وقت ها‬ ‫با همان لندکروزی که داشت می رفت خیابان و مردم‬ ‫را ارشاد می کرد‪.‬‬ ‫نگاهش به مسائل سیاسی کشور چگونه بود؟‬ ‫‪ l‬اهل سیاس��ت نبود‪ .‬تنها به یک جمله تکیه‬ ‫می کرد‪ ،‬والیتمدار باشیم‪ .‬گرایش سیاسی نداشت و از‬ ‫هیچ جناحی طرفداری نمی کرد‪.‬‬ ‫رفتار حاجی بخشی در منزل چگونه بود؟‬ ‫‪ l‬بسیار مرد ارام و مهربانی بود‪ .‬همسر خوب‬ ‫و پدر بس��یار مهربانی بود‪ .‬خیلی ک م عصبانی می شد‪.‬‬ ‫همیشه دوس��ت داش��ت بچه ها دور و برمان باشند‪.‬‬ ‫مردم دار ب��ود و تا انجایی ک��ه از دس��تش بر می امد‬ ‫مش��کالت مردم را برطرف می ک��رد‪( .‬بغض می کند‬ ‫و اش��ک هایش به ما می گوید که بیش��تر از این از او‬ ‫نپرسیم‪)...‬‬ ‫اجتماعی‬ ‫تنها چیزی که در وجودش نبود‪ ،‬کینه و خشونت‬ ‫بود‬ ‫نرگس خانم‪ ،‬فرزند ارشد مرحوم حاج بخشی و‬ ‫همسر شهید نادر نادری بیشتر از دیگران بی تاب پدر‬ ‫است‪ .‬اشک امانش نمی دهد‪ .‬س��رش را با افسوس‬ ‫تکان می ده��د و خاطرات ش��یرین روزهای با پدر‬ ‫بودن را در ذهنش مرور می کند‪ .‬گویا رابطه بس��یار‬ ‫نزدیکی می��ان این پ��در و دختر برق��رار بود‪ .‬صبر‬ ‫می کنیم تا کمی ارام ش��ود و بعد با او به گفت وگو‬ ‫می نشینیم‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫رابطه شما و پدر چگونه بود؟‬ ‫‪ l‬من و پدر رازدار هم بودیم و س��نگ صبور‬ ‫همدیگ��ر‪ .‬س��اعت ها با ه��م می نشس��تیم و درددل‬ ‫می کردیم‪ .‬حرف می زدی��م و می خندیدیم و راه و چاه‬ ‫زندگی را پیدا می کردیم‪ .‬همیشه دخترها با پدرانشان‬ ‫محکمی دارند‪ ،‬اما من جدا از این قضیه‬ ‫ ‬ ‫ارتباط خوب و‬ ‫فرزند ارشد خانواده هم بودم و این مساله باعث می شد‬ ‫که این رابطه محکم تر شود‪.‬‬ ‫ایا شهادت همس��رتان در نزدیک تر شدن این‬ ‫ارتباط نقش داشت؟‬ ‫‪ l‬زمانی که نادر به ش��هادت رسید دخترم در‬ ‫حدود دو سال داشت‪ .‬پدر غصه من را زیاد می خورد‪.‬‬ ‫حامی من شده بود؛ هر چند که همیشه اصرار داشت‬ ‫خودمان باید مشکالتمان را حل کنیم‪ ،‬اما قلبا وابستگی‬ ‫خاصی به همدیگر داش��تیم‪ .‬بارها ش��ده بود که من‬ ‫می امدم به دیدنش از صب��ح تا عصر در کنارش بودم‪،‬‬ ‫وقتی می رفتم من��زل روی پیام گیر تلف��ن برای من و‬ ‫دخترم پیغام گذاشته بود و ابراز بی قراری می کرد‪.‬‬ ‫هنگام بیماری ایش��ان‪ ،‬شما در کنار پدر به سر‬ ‫می بردید؟‬ ‫‪ l‬این سه سال اخیر حال پدر زیاد خوب نبود؛‬ ‫به خصوص زمانی که به کما رفت‪ .‬وقتی از کما درامد‬ ‫دچار ضعف جس��مانی ش��ده بود‪ .‬کنارش بودم نه به‬ ‫این خاطر که از او مراقبت و پرستاری کنم‪ ،‬بلکه وجود‬ ‫پدر دلگرمم می کرد‪ .‬زمانی که بیمار شده و به کما رفته‬ ‫‪58‬‬ ‫بود‪ ،‬شبانه روز از خدا می خواس��تم که شفا پیدا کند‪.‬‬ ‫اطرافیان با من دع��وا می کردند که در کار خدا دخالت‬ ‫نکنم‪ ،‬اما من نمی توانس��تم‪ .‬بعضی وقت ها که پدر از‬ ‫کما درامده بود اما بیمار بود و زجر می کشید‪ ،‬عذاب‬ ‫وجدان می گرفتم که کاش اینقدر خودخواه نبودم‪.‬‬ ‫شخصیت مرحوم بخشی چگونه بود؟‬ ‫‪ l‬برخی از پدرم یک مرد خشن ساخته بودند‪.‬‬ ‫در حالیکه پدر من تنه��ا چیزی که در وجودش جایی‬ ‫نداشت کینه و خشونت بود‪ .‬دغدغه اش جوانان بود‪.‬‬ ‫اینده انان نگرانش می کرد و بیشتر اوقات از عملکرد‬ ‫برخی مسئوالن انتقاد می کرد‪ .‬معتقد بود برخی رفتارها‬ ‫و تصمیمات مسئوالن‪ ،‬جوانان را دین گریز می کند‪.‬‬ ‫انسان اهل معاشرتی بود یا ترجیح می داد تنها‬ ‫باشد؟‬ ‫‪ l‬از تنهای��ی ف��راری ب��ود‪ .‬همیش��ه دل��ش‬ ‫می خواس��ت کنارش باشیم‪ .‬عاش��ق رفت وامد بود‪.‬‬ ‫دلخوشی اش این بود که کس��ی بیاید و زنگ خانه را‬ ‫بزند‪ .‬مهمان نوازی از خصوصیات بارز پدر بود‪ .‬دیدار‬ ‫از خانواده ش��هدا و جانبازان و مجروحان هم یکی از‬ ‫کارهای همیشگی و خاص حاجی بود و عادت داشت‬ ‫که به بیمارستان ها برود و با این جانبازانی که بستری‬ ‫شده بودند‪ ،‬شوخی کند و فضایی که ناشی از فراموش‬ ‫شدن انها توسط جامعه بود را برای انها گرم کند و به‬ ‫روحیه انان جانی دوباره دهد‪.‬‬ ‫پدر شما وابس��ته به ارگان یا نهاد دولتی نبود‪،‬‬ ‫پس محل درامدشان از چه راهی بود؟‬ ‫‪ l‬حاجی اهل کار دولتی نبود‪ .‬به هیچ جا وابسته‬ ‫نبود‪ ،‬هیچ وقت دلش نمی خواس��ت از دولت حقوق‬ ‫بگیرد‪ .‬همیش��ه اعتقاد داشت باید دس��تمان را روی‬ ‫زانوهای خودمان بگذاریم و بلند شویم‪ .‬پدر از کودکی‬ ‫کار می کرد و خوش��بختانه درامد خوبی هم داشت و‬ ‫هیچ وقت هم احساس نیاز نکرد‪.‬‬ ‫این مس��اله که پ��در روزی ضمان��ت یکی از‬ ‫مجله ها را کرده بود که از توقیفش جلوگیری‬ ‫کند‪ ،‬ی��ا برای انه��ا رضایت گرفت��ه‪ ،‬حقیقت‬ ‫داشت؟‬ ‫‪ l‬پدر کارهای خیر زیاد انجام می داد و کس��ی‬ ‫هم خبردار نمی شد‪ ،‬اما در این موردی که شما اشاره‬ ‫کردید من اطالعی ندارم‪.‬‬ ‫اوقات فراغتش را چگونه سپری می کرد؟‬ ‫‪ l‬پدر اتاقی داش��ت که نامش را گذاشته بود‬ ‫اتاق محاکمه‪ .‬دیوار این اتاق پر از عکس های همرزمان‬ ‫شهیدش اس��ت‪ .‬معتقد بود که ش��هدا در ان دنیا ما را‬ ‫محاکمه خواهند کرد‪ .‬همیشه به تفنگش اشاره می کرد‬ ‫و می گفت‪« :‬سالح را نباید زمین گذاشت‪ ».‬دوستان و‬ ‫همرزمانش حاجی را می ش��ناختند و با خصوصیات‬ ‫برخی از پدرم یک مرد‬ ‫خشن ساخته بودند‪.‬‬ ‫در حالیکه که پدر‬ ‫من تنها چیزی که در‬ ‫وجودش جایی نداشت‬ ‫کینه و خشونت بود‪.‬‬ ‫دغدغه اش جوانان بود‪.‬‬ ‫اینده انان نگرانش‬ ‫می کرد و بیشتر اوقات‬ ‫از عملکرد برخی‬ ‫مسئوالن انتقاد می کرد‪.‬‬ ‫معتقد بود برخی‬ ‫رفتارها و تصمیمات‬ ‫مسئوالن‪ ،‬جوانان را‬ ‫دین گریز می کند‬ ‫اخالقی او اش��نا بودند‪ .‬خلوت و تنهایی اش را با این‬ ‫عکس ها و فیلم های جبهه پر می ک��رد‪ .‬خبرهای روز‬ ‫را خط به خط مرور می کرد و از همه مسائل داخلی و‬ ‫خارجی کشور اطالع داشت‪.‬‬ ‫اگر کسی از او انتقاد می کرد چه واکنشی نشان‬ ‫می داد؟‬ ‫‪ l‬بر خالف انچه بس��یاری فکر می کنند؛ اهل‬ ‫گفت وگ��و و مباحثه ب��ود‪ .‬اگر از او انتق��اد می کردی‬ ‫درصورتی که حق با شما بود خیلی راحت می پذیرفت‪.‬‬ ‫کس��ی پدر را نش��ناخت یا نخواس��تند که او را‬ ‫بشناسند‪ .‬همیش��ه تصویری که از پدر پخش می شد‪،‬‬ ‫مردی بود که قطار فش��نگ به دور کمرش بس��ته بود‬ ‫و تفنگ به دست بود‪ .‬کس��ی به روح ارام و مهربانش‬ ‫پی نبرد‪ .‬پدر روی حجاب تاکید داشت‪ ،‬اما بزرگترین‬ ‫دغدغ��ه اش جوان��ان و اینده ان��ان بود‪ .‬بس��یار مرد‬ ‫روش��نفکری بود‪ .‬اگر کاری از دستش برمی امد برای‬ ‫هرکس��ی که نیازمند بود‪ ،‬انجام م��ی داد‪ .‬زمانی که در‬ ‫بستر بیماری بود همه نوع انسان به مالقاتش می امدند‪،‬‬ ‫با تیپ های مختل��ف؛ از دختران مانتویی با پوش��ش‬ ‫روس��ری گرفته تا خانم های چادری‪ .‬پسران بی ریش‬ ‫با مدهای امروزی یا بچه بسیجی های مذهبی و مومن‪.‬‬ ‫خودمان تعجب می کردیم که پدر چگونه با هر قشری‬ ‫می تواند ارتباط داشته باشد‪.‬‬ ‫ایا از این تصویری که از او نمایش می دادند‪،‬‬ ‫دلخور نبود؟‬ ‫‪ l‬به زبان نمی اورد‪ .‬هر از گاهی می گفت من‬ ‫را بایکوت خبری کرده اند‪ ،‬ام��ا انتقادی نمی کرد‪ .‬خدا‬ ‫را ش��اهد بر اعمال و رفتارش می دانست برای همین‬ ‫نگرانی نداشت‪.‬‬ ‫شخصیت حاجی بخشی برای شما چگونه بود؟‬ ‫‪ l‬پدر مرد خاصی بود‪ .‬وقتی می گویم خاص‪،‬‬ ‫به تمام معنی است‪ .‬رفتار‪ ،‬گفتار و برخوردش با مردم‬ ‫خاص بود‪ .‬هیچ کالمی را نسنجیده بر زبان نمی اورد‪.‬‬ ‫بسیار خوش رفتار بود‪ .‬همیشه می گفت‪« :‬در اجتماع‬ ‫حضور پررنگ داشته باش��ید‪ .‬با زمانه پیش بروید اما‬ ‫از اسالم جدا نشوید‪ ».‬ما را بس��یار تشویق می کرد که‬ ‫مدارج عالی علمی را طی کنیم؛ شغل خوبی را اختیار‬ ‫کنیم‪ .‬هیچ زمانی ما را در برابر رفتارهایمان بازخواست‬ ‫رابطه شما با پدر چگونه بود؟‬ ‫‪ l‬رابطه پدر نه با من که ب��ا همه خوب بود‪ .‬از‬ ‫زمانی که به کما رفت کنارش بودم‪ .‬لحظه های زندگی‬ ‫را با او گذراندم‪ .‬خوش قلب بود‪ .‬هر وقت اخم می کردم‬ ‫بالفاصله نهیب می زد که وس��ط ابروهایت را چروک‬ ‫نینداز‪ ،‬انسان بداخالق جایی در قلب دیگران ندارد‪.‬‬ ‫تا چه اندازه در زمینه تحصیالت به شما و سایر‬ ‫اطرافیانش انگیزه می داد؟‬ ‫‪ l‬یکی از خصوصیاتی که پدر داشت‪ ،‬تاکید بر‬ ‫حضور پررنگ زن در جامعه بود‪ .‬می گفت‪« :‬زن باید‬ ‫درس بخواند‪ ،‬وارد دانشگاه بشود‪ ،‬شغل خوب و امرار‬ ‫معاش داشته باشد‪ ».‬یادم می اید روزی برای ویزیت‪،‬‬ ‫او را به بیمارستان بردم‪ .‬خانم دکتر که درحال معاینه‬ ‫بیماران هس��تند‪ ،‬رو به من کرد و گفت‪« :‬لذت می برم‬ ‫وقتی این زنان تحصیلکرده را می بینم‪ ».‬پدر می گفت‪:‬‬ ‫ان موقع ها که حالش‬ ‫خوب بود‪ ،‬برایمان‬ ‫اشپزی می کرد‪ .‬شاید‬ ‫باورتان نشود اما غذاهای‬ ‫روز را هم بلد بود درست‬ ‫کند؛ مثال ژیگو درست‬ ‫می کرد و انقدر خوب‬ ‫این کار را انجام می داد‬ ‫که به قول معروف‬ ‫تمام انگشتانت را با ان‬ ‫می خوردید‪.‬‬ ‫در دوران دفاع مقدس‬ ‫بیشتر وقت ها با یک‬ ‫گونی شکالت و با شادی‬ ‫به خط جبهه می رفت‬ ‫رابطه ات با پدربزرگ چگونه بود؟‬ ‫‪ l‬پدربزرگ‪ ،‬مردی دوست داشتنی بود‪ .‬این را‬ ‫من نمی گویم‪ .‬تمام کس��انی که او را از دور و نزدیک‬ ‫می شناسند و به مهربانی هایش عادت دارند‪ ،‬می دانند‬ ‫روی پاهای��ش بزرگ ش��دم‪ .‬هر وقت کاری داش��تم‬ ‫او را صدا می زدم‪ .‬همیش��ه در کنارم بود و هیچ وقت‬ ‫نگذاشت احساس کنم که پدرم شهید شده است‪.‬‬ ‫گویا پس��ر ش��ما هم به ایش��ان عالقه خاصی‬ ‫دارند؟‬ ‫‪ l‬س��ینا عاش��ق پدربزرگم بود‪ .‬این روزها که‬ ‫حاجی رفته اس��ت‪ ،‬ش��اید معنای مرگ را نفهمد‪ ،‬اما‬ ‫به راحتی درک می کند که او را دیگر نخواهد دید‪ .‬بسیار‬ ‫بی تابی و بداخالقی می کند‪.‬‬ ‫با مرگ پدربزرگ کنار امده اید؟‬ ‫‪ l‬مرگ عزیز س��خت اس��ت و ب��رای من که‬ ‫پدرب��زرگ حکم پ��در را برایم داش��ته‪ ،‬س��خت تر‪.‬‬ ‫احساس می کنم کوهی که همیش��ه به ان تکیه داشتم‬ ‫و به او می بالیدم‪ ،‬دیگر نیس��ت‪ .‬مرگ حاجی کمرمان‬ ‫را شکست‪ .‬کس��ی حاجی بخش��ی را انگونه که باید‬ ‫نشناخت و این بیش از همه چیز ما را ازار می دهد‪.‬‬ ‫اجتماعی‬ ‫ژیگو درس��ت می کرد که انگش��تانتان را با ان‬ ‫می خوردید!‬ ‫یک��ی دیگ��ر از اعض��ای خان��واده مرحوم‬ ‫حاج بخشی که در این س��ال های اخر و در هنگامه‬ ‫بیماری در کنار پدر بوده‪ ،‬دختر کوچکش معصومه‬ ‫بود‪ .‬وقتی از پدر حرف می زد چشمانش از اشتیاق‬ ‫و حرارت خاصی برق می زد‪.‬‬ ‫پدربزرگی که پدر بود‬ ‫پای صحبت حدی��ث نادری می نش��ینیم‪ .‬نوه‬ ‫حاج ذبیح اهلل بخشی‪ .‬همان کسی که از کودکی روی‬ ‫زانوان می نشس��ت و با نهایت مهربانی موهایش را‬ ‫شانه می کرد‪ .‬می گوید‪ :‬من پدرم را به خاطر ندارم‪.‬‬ ‫تنها چیزی ک��ه در خاطرم مان��ده‪ ،‬عکس های پدر‬ ‫است‪ .‬اما او را خوب می شناسم!‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫نمی کرد‪ .‬در یک کالم پدر مرد عجیبی بود‪.‬‬ ‫بارزتری��ن خصوصیات اخالقی که داش��تند‬ ‫چه بود؟‬ ‫‪ l‬بس��یار مرد خوش اخالق و خوش قلبی بود‪.‬‬ ‫مهربانی اش زبانزد همگان بود‪ .‬ه��ر وقت می دید که‬ ‫ما اخم می کردیم سرمان داد می زد‪ .‬بعد از انکه از کما‬ ‫بیرون امده بودند به هیچ عنوان دلش نمی امد کسی را‬ ‫برنجاند یا او را دلخور و ناراحت کند‪.‬‬ ‫نسبت به مسائل اخیر و اتفاقات سیاسی که در‬ ‫کشور رخ داده بود نظرشان چه بود؟‬ ‫‪ l‬پ��در هیچ عکس العملی نس��بت ب��ه وقایع‬ ‫نداش��ت‪ .‬تنها نکته ای که بس��یار روی ان پافش��اری‬ ‫می کرد‪ ،‬والیت بود‪ .‬نه راست گرا بود و نه طرفدار چپ‪.‬‬ ‫«باید از تخصصی که کسب کرده ای استفاده کنی و تا‬ ‫می توانی پیشرفت کنی‪ ».‬او اعتقاد داشت انسان مثل اب‬ ‫می ماند؛ اگر یکجا بماند می گندد‪.‬‬ ‫‪ l‬یکی از خصوصیاتی که خیلی ها که حاجی‬ ‫را می شناسند از ان یاد می کنند‪ ،‬مهمان نوازی‬ ‫اوس��ت‪ .‬چرا این خصوصیت حاج��ی تا این‬ ‫اندازه برای دیگران بارز شده است؟‬ ‫‪ l‬مهمان ن��وازی پدر برای همه مس��جل بود‪.‬‬ ‫اگر مهم��ان می امد و ما در اتاق می نشس��تیم و بیرون‬ ‫نمی امدیم‪ ،‬بع��د از رفتن مهمان حس��ابی به ما خرده‬ ‫می گرفت‪ .‬ان موقع ها ک��ه حالش خوب بود‪ ،‬برایمان‬ ‫اشپزی می کرد‪ .‬ش��اید باورتان نشود اما غذاهای روز‬ ‫را هم بلد بود درست کند؛ مثال ژیگو درست می کرد و‬ ‫انقدر خوب این کار را انجام می داد که به قول معروف‬ ‫تمام انگشتانت را با ان می خوردید!‬ ‫ج��دا از مهمان نوازی‪ ،‬پدر بس��یار خی��ر بود و‬ ‫اهل کمک‪ ،‬اما در مورد کمک های��ی که می کرد اصال‬ ‫حرفی نمی زد‪ .‬یادم می اید روزی ب��ا هم رفته بودیم‬ ‫بیرون‪ .‬توی صف پمپ بنزین ایستاده بودیم که کارگر‬ ‫پمپ بنزین امد و گفت‪ :‬حاجی بخش��ی خیلی لطف‬ ‫کردید‪ .‬اگر شما وساطت نکرده بودید ما را هیچ وقت‬ ‫بیمه نمی کردن��د‪ .‬از پدر که ماجرا را پرس��یدم‪ ،‬گفت‬ ‫چیزی نبود‪ ،‬شما به کار خودت برس!‬ ‫خیلی جالب اس��ت که گفتید حاجی اشپزی‬ ‫هم می ک��رد؛ بنابراین حتما پی��ش امده که از‬ ‫دستپخت شما ایراد گرفته باشد؟‬ ‫‪ l‬ایراد غذای��ی نمی گرفت‪ ،‬اما اگ��ر کاری را‬ ‫سرس��ری انجام می دادیم و دقت نمی کردیم ناراحت‬ ‫می ش��د‪ .‬می گفت‪« :‬اگر وقت می گذارید و همه مواد‬ ‫غذایی را هم در اختیار دارید‪ ،‬پس غذای خوب بپزید‪».‬‬ ‫عادتش بود و همیشه به خوب زندگی کردن معتقد بود‪.‬‬ ‫از اینکه بخواهد ادای انسان های محتاج را دراورد متنفر‬ ‫بود‪ .‬می گفت‪« :‬اگر انسانی استطاعت مالی داشته باشد‬ ‫و برای ریا و تزویر از مالش استفاده نکند‪ ،‬به خود ظلم‬ ‫کرده است و پیش خدا هم منزلتی ندارد‪ ».‬اما از اسراف‬ ‫هم به دور بود‪.‬‬ ‫اهل مسافرت هم بودند؟‬ ‫‪ l‬بسیار زیاد‪ .‬یکی از خصوصیات بابا خوش‬ ‫س��فر بودنش بود‪ .‬ب��ه طبیعت عالقه زیادی داش��ت‬ ‫هروقت مس��افرت می رفتی��م و جای��ی را می دید که‬ ‫طبیعت زیبایی داشت‪ ،‬می گفت‪« :‬همین جا بایستیم و‬ ‫اس��تراحت کنیم‪ ».‬اهل ذوق بود‪ .‬خنده از لبانش محو‬ ‫نمی شد و بسیار خوشرو بود‪.‬‬ ‫جدا از ایران به چه کشورهایی سفر کرده بود؟‬ ‫‪ l‬پدر سفری به مکه مکرمه داشتند که همزمان‬ ‫شد با همان حادثه خونین که عربستان به زائران ایرانی‬ ‫حمله کرد‪ .‬از نظر روحی بسیار اسیب دیده بود‪ .‬وقتی‬ ‫که از سفر برگشت برایمان تعریف کرد که چه ظلمی‬ ‫ به زئران ایرانی شده است‪ .‬جدا از مکه مکرمه سفری‬ ‫به سوریه داشتند و از کشور لبنان هم دیدن کرده بودند‪.‬‬ ‫به طور کلی پدر اهل سفر و ذوق بود‪.‬‬ ‫در میان اعضای خانواده بیش��تر ب��ا کدامیک‬ ‫صمیمی تر بود؟‬ ‫‪ l‬پدر با همه صمیمی و مهربان بود‪ .‬هیچکدام‬ ‫برایش��ان از فرزندانش فرقی نداشت‪ .‬اهل گفت وگو‬ ‫بود و معاشرت‪ .‬سنگ صبور بود و اگر ساعت ها برایش‬ ‫صحبت می کردید‪ ،‬خسته نمی شد‪ .‬شخصیت عجیبی‬ ‫داشت‪ .‬ساعت ها با نوه خواهرم‪ ،‬سینا بازی می کرد و‬ ‫احس��اس می کنم در بین تمام اعضای خان��واده او را‬ ‫بیشتر از همه دوست داشت‪.‬‬ ‫تولد ‪ -1312‬وفات ‪1390‬‬ ‫اگر با جنگ غریبه باشی و بوی باروت و صدای‬ ‫اژیر قرمز را هم نشنیده باشی اما نام ذبیح اهلل بخشی را‬ ‫بی درنگ بارها و بارها شنیده ای‪ .‬مردی از جنس فریاد‬ ‫که خاکریزهای هشت سال جنگ با صدا و شعارهایش‬ ‫اشنا بودند‪ .‬عمر وفاداریش به نظام و والیت از نیم قرن‬ ‫هم گذشت‪.‬‬ ‫س��ال هایی ک��ه او نه تنه��ا جگرگوش��ه هایش‬ ‫محمدرضا‪ ،‬عباس و دامادش نادر را برای حفظ اسالم و‬ ‫این خاک به سینه خاک سپرد؛ بلکه شاهد پر کشیدن تک‬ ‫تک همرزمانش نیز بود‪ .‬این روزها فریاد «کی خسته‬ ‫است؟» حاجی دیگر به گوش نمی رسد‪.‬‬ ‫ماش��ین لندکروز حاجی بخش��ی هم این روزها‬ ‫ح��س می کند دیگر س��وارش را نخواه��د دید‪ .‬حتی‬ ‫گلخانه حاجی بخشی هم بوی غم را به خوبی احساس‬ ‫می کند‪ .‬فریادی که در دی ماه ‪ 1390‬برای همیش��ه در‬ ‫گلو خاموش ماند‪g .‬‬ ‫‪59‬‬ ‫مقاومت تا اخرین لحظه‬ ‫پیرمرد‬ ‫بازخبرساز شد‬ ‫سیدیعقوب محمدی زاده‬ ‫‪2‬‬ ‫اجتماعی‬ ‫ذبی��ح اهلل بخش��ی زاده‪ ،‬متول��د ‪ 1312‬در اراک؛‬ ‫دامداری و کشاورزی می کرد و در جنگ از رزمنده های‬ ‫شناخته شده بوده اگر تنها به این یک سطر برای معرفی‬ ‫فردی با این مش��خصات شناس��نامه ای بس��نده کنید‬ ‫بسیاری منظور شما را نخواهند فهمید‪ ،‬اما کافی است‬ ‫بگویید‪« :‬پیرمردی درشت اندام‪ ،‬با مو و محاسن سپید‬ ‫با اسلحه ای قدیمی در دس��ت و قطار فشنگی به دور‬ ‫کمر و سینه؛ تا انها که هنوز کهنه سربازان جنگ را از‬ ‫یاد نبرده اند یک نام در خاطرشان اید‪ :‬حاج بخشی!»‬ ‫حاج بخشی به علت بیماری درگذشت؛ خبری‬ ‫که کمتر از ‪ 10‬روز پیش خروجی رسانه ها را به یکباره‬ ‫متوجه کسی کرد که رسانه ها خوب می شناختندش‪.‬‬ ‫مرگی که در س��کوت خبری اتفاق افت��اد‪ ،‬اما ناگهان‬ ‫جریانی خبری ب��ه راه انداخت‪ .‬هم��ه از او می گفتند‪،‬‬ ‫خاطرات و مصاحبه ها و یادداش��ت ها ب��ود که روانه‬ ‫رسانه ها ش��د؛ پیرمرد باز خبرساز ش��ده بود! این بار‬ ‫نه خبری از چفیه و قطار فش��نگ هایش ب��ود و نه از‬ ‫لندکروز ترکش خ��ورده و بلندگوی یادگار جنگش!‬ ‫در همان لباس نظامی پلنگی اش دراز کش��یده بود و‬ ‫ی قدیمی بوس��ه بر پوتینش می زد؛ این بار این‬ ‫همرزم ‬ ‫تصویری بود که او را خبرس��از کرده بود‪ .‬به راس��تی‬ ‫ذبیح اهلل بخش��ی زاده یا همان حاج بخشی معروف که‬ ‫بود؟‬ ‫حاج بخش��ی ی��ک رزمنده ب��ود‪ ،‬ی��ک رزمنده‬ ‫حزب اللهی که تا اخ��ر در میدان نبرد باق��ی ماند‪ .‬او‬ ‫رزم و جنگی��دن را خیلی زود اغاز ک��رد و تا اخر هم‬ ‫ان را به پیش برد‪ .‬گفته می ش��ود متفقین پدرش را در‬ ‫هفت سالگی کشته اند و به ناچار در همین ایام کودکی‬ ‫به اهواز مهاجرت می کند‪.‬‬ ‫مبارزه ای که در زمان رضاشاه شروع شد به دوران‬ ‫پهلوی دوم هم کشیده ش��د‪ .‬مبارز جوان که هنوز نام‬ ‫و نشان حاجی بودن را کس��ب نکرده بود‪ ،‬در استانه‬ ‫‪ 20‬سالگی به یاران ایت اهلل کاشانی پیوست تا این بار‬ ‫در راه ملی شدن صنعت نفت رودرروی انگلیسی ها‬ ‫قرار گیرد؛ رویاروی��ی که ابتدای راه مب��ارزه با رژیم‬ ‫پهلوی بود و برای بخشی البته بی هزینه نبود‪ .‬نامش به‬ ‫لیست ساواک راه یافت و جوان شورشی لقب گرفت‬ ‫که در هر محفل��ی به تاج و تخت می ت��ازد و از امام و‬ ‫اندیشه هایش با اشتیاق و بی واهمه دفاع می کند‪ .‬بخشی‬ ‫جوان‪ ،‬جوانی اش را با روزهای انقالب پش��ت س��ر‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫‪60‬‬ ‫ی ان را جشن بگیرد‪ .‬ان‬ ‫گذاشت تا در میانسالی پیروز ‬ ‫چیزی که در تمام این سال ها بی تغییر ماند اراده بخشی‬ ‫برای مبارزه بود و انچه روزب��ه روز فزونی می گرفت‬ ‫عشق و ارادتش به امام خمینی بود‪.‬‬ ‫جنگ؛ فریادهایی در برابر گلوله‬ ‫انقالب پیروز شده بود و رسالت حاجی بخشی از‬ ‫فریاد برای رسیدن به پیروزی به فریاد برای حراست از‬ ‫انقالب و ارزش هایش تغییر لحن داده بود که ناگهان‬ ‫غریو هواپیماهای عراقی در اسمان کشور به پا خاست‬ ‫اما فریاد های روحیه بخش حاجی بخشی داستان خود‬ ‫را در فرکانسی رس��اتر از صدای توپ و تانک دشمن‬ ‫اغاز کرد؛ اغازی که سال ها بعد از اتمام جنگ نیز در‬ ‫خیابان های تهران به گوش می رسید‪.‬‬ ‫فریادهای حاجی در پشت جبهه ها از سویی نوعی‬ ‫جنگ روانی علیه دشمن و از سوی دیگر نقش تبلیغات‬ ‫روحیه بخش را برای رزمنده های خودی داش��ت‪ ،‬اما‬ ‫ش��هادت دو فرزند‪ ،‬برادر و داماد او در جنگ و روحیه‬ ‫مثال زدنی او در تحمل ای��ن وقایع‪ ،‬ن��ام حاجی را در‬ ‫جبهه ها بر سر زبان ها انداخت و حاج بخشی که امروز‬ ‫همگان می شناسند؛ به نوعی شهرت و اعتبارش از همان‬ ‫روزها می اید‪ .‬نحوه شهادت دامادش و حضور حاجی‬ ‫در صحن��ه و عکس العمل بعدی او هن��وز هم یکی از‬ ‫روایت های شنیدنی جنگ است‪ .‬عکس مشهوری هم از‬ ‫او در حالی که سعی می کند با پتو ماشین خود را خاموش‬ ‫کند وجود دارد که البته از همین داستان شهادت داماد‬ ‫او گرفته شده اس��ت‪ .‬احسان رجبی‪ ،‬عکاس ان عکس‬ ‫می گوید‪« :‬در عملیات کربالی پنج یک س��ه راهی در‬ ‫شلمچه بود که به شدت زیر اتش دشمن بود‪ .‬به همین‬ ‫دلیل بین بچه ها به س��ه راهی مرگ‪ ،‬یا همان ش��هادت‬ ‫معروف ش��ده بود‪ .‬من و شهید س��عید جان بزرگی در‬ ‫طرف استقرار گردان میثم مش��غول عکاسی بودیم که‬ ‫یکدفعه صدای بلندگوی ماش��ین حاجی بخشی امد‪.‬‬ ‫حجم اتش خیل��ی زیاد بود و حاجی با بلندگو ش��عار‬ ‫می داد و می امد و بچه ها از داخل س��نگرها جوابش را‬ ‫می دادند‪ .‬البته س��نگر که چه عرض کنم‪ .‬بیشتر جانپناه‬ ‫بود‪ .‬سه راهی تبدیل به گورستان ماش��ین ها شده بود‪.‬‬ ‫ماشین ابرسانی‪ ،‬مهمات‪ ،‬امبوالنس و‪ ...‬را زده بودند و‬ ‫الشه ماشین ها این طرف و ان طرف افتاده بود‪ .‬بچه ها‬ ‫گفتند اگر ماشین حاجی بیاید ان را هم می زنند‪ .‬اتفاقا‬ ‫همین طور هم شد و چند ثانیه بعد ماشین رسید و مورد‬ ‫اصابت قرار گرفت‪ .‬من و س��عید کمت��ر از ‪ 200‬متر تا‬ ‫ماشین فاصله داشتیم و سریع خودمان را رساندیم‪ .‬گلوله‬ ‫مستقیم تانک از شیش��ه جلو‪ ،‬رفته بود داخل و ماشین‬ ‫مش��تعل بود‪ .‬غیر از حاجی که راننده بود سه مجروح‬ ‫هم در ماشین او بودند که یکی از انها داماد حاجی بود‪.‬‬ ‫حاجی بخشی سریع پریده بود پایین و سعی داشت اتش‬ ‫را خاموش کند و انها را نجات دهد‪ .‬چند تا از بچه ها هم‬ ‫رفتند کمک اما اتش تمام ماشین را گرفته بود و کاری از‬ ‫کسی ساخته نبود‪ .‬وقتی برای حاجی مسجل شد که افراد‬ ‫شهید شده اند و کاری از دست او بر نمی اید با روحیه ای‬ ‫باالبه سمت خط راه افتاد و فریاد زد‪« :‬کی خسته است؟!»‬ ‫این عکس را اکنون در اتاق��ی در مزرعه و خانه اش در‬ ‫شهرک وحدت کرج نصب کرده اند‪ .‬اتاقی که ان را به نام‬ ‫عشق نامگذاری کرده بود‪ .‬البته بعدها حاجی انگونه که‬ ‫دخترش می گوید نام این اتاق را به اتاق محاکمه تغییر‬ ‫داد‪ ،‬چرا که معتقد بود شهیدانی که عکس تک تک انها بر‬ ‫دیوار ان اتاق اویزان است روزی به دلیل برخی رفتارها‬ ‫و اقدامات پس از جنگ درون جامعه‪ ،‬او و دیگر کسانی‬ ‫که به مسئولیت شان عمل نکرده اند را به پای میز محاکمه‬ ‫خواهند کشاند‪.‬‬ ‫با لباس رزم در خیابان های تهران‬ ‫جنگ تمام ش��د و همرزمان حاج��ی به خانه ها‬ ‫و مشاغل خود بازگش��تند‪ .‬اما گویی برای این مبارز‬ ‫جنگ تمامی نداشت‪ .‬ماشینی را که در جنگ غنیمت‬ ‫گرفته بود با همان بلندگوی داغان و گلوله خورده اش‬ ‫برداشت و با اسلحه گرینوف خود راهی خیابان های‬ ‫تهران ش��د تا ب��ا جنگی فرهنگ��ی که علی��ه جوانان‬ ‫سرزمینش به راه افتاده بود‪ ،‬مبارزه کند‪ .‬دیگر او را پیر‬ ‫حزب اهلل می دانستند که هرجا معروفی نادیده گرفته‬ ‫ش��ده یا منکری رواج یافته‪ ،‬با هیبت همیشگی اش و‬ ‫فریادهای رسایش با همان سادگی و صفایش حاضر‬ ‫خواهد بود و بانگ خواهد زد‪« :‬ماشاء اهلل حزب اهلل!»‬ ‫حاجی بخش��ی ی��ک پدی��ده ب��ود؛ کس��ی که‬ ‫ارمان هایش را با مقام و می��ز و منصب عوض نکرد‪،‬‬ ‫لباس رزمش را به کت و شلوارهای اداری نفروخت‪،‬‬ ‫ادای ادم های فراموش ش��ده را در نیاورد و تا اخرین‬ ‫روزی که می توانس��ت مبارزه کرد‪.‬اگرچه گالیه های‬ ‫زیادی در دل داشت اما به زبان نیاورد‪ .‬او مبارزی بود که‬ ‫تا اخر در میدان نبرد باقی ماند تا از محکمه همرزمان‬ ‫شهیدش سربلند بیرون اید‪g .‬‬ ‫اجتماعی‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫جنگ تمام نشده‪...‬‬ ‫کهنه سربازها بر سر ارمان هایشان می مانند‬ ‫حسین مرادی‬ ‫‪3‬‬ ‫بعد از پایان هر جنگی‪ ،‬تلی از خرابی و ویرانی‬ ‫است که بر جای می ماند‪ .‬دولت ها به تکاپو می افتند‬ ‫تا نش��انه های جنگ را بزدایند و تلخی های جنگ را‬ ‫فراموش و نش��انه های خوبش را به تندیس و یادبود‬ ‫تبدیل کنند‪ .‬برای انها که جان خ��ود را نثار راه وطن‬ ‫کرده اند‪،‬سالروزویادبودمی گذارندتایادهادرخاطره ها‬ ‫بماند‪ .‬اگرچه زدودن تلخی ها و خسارت های مالی‬ ‫جنگسختوهزینه براست‪،‬اماشدنیاست‪.‬مشکل‬ ‫دولت ها با روزهای پس از جنگ بیشتر به تاثیرات و‬ ‫مطالباتیاستکهادم هایروزهایجنگازمیدان های‬ ‫نبردبهخانهوجامعهمی اوردند‪.‬‬ ‫در قرن بیستم و در ابتدای هزاره سوم کشورهای‬ ‫درگیر جنگ در نقاط مختلف جهان با چنین معضلی‬ ‫تو پنجه نرم کرده اند‪ .‬سربازان برگشته از جنگ‬ ‫دس ‬ ‫ویتنامبرایامریکایی هاتبدیلبهیکبحراناجتماعی‬ ‫شدندکهتاثیراتمحیطیانهنوزهمرویتنجامعه‬ ‫انهاسنگینیمی کند‪.‬یاخودکشی هاییکهدرمیانبرخی‬ ‫سربازانامریکاییبرگشتهازجنگکویتوعراقرخ‬ ‫داده‪ ،‬نشان از ان دارد که هزینه های جنگ برای انها که‬ ‫نبرد را برای خودنمایی و زورگویی به راه می اندازند‬ ‫بسیاربیشترازهزینه هایجنگبرایکشورهاییاست‬ ‫که در مقام دفاع از کیان و ناموس ملی خود پا به عرصه‬ ‫جنگمی گذراند‪.‬‬ ‫اما نمی توان کتمان کرد ک��ه حتی در نبردی که‬ ‫دفاعیاستمشروعومقدسنیزبایدازادم هایجنگجوی‬ ‫زمان دفاع در روزهای پس از پایان ان‪ ،‬غافل نشد‪ .‬باید انها‬ ‫را فراموش نکرد و جامعه و بسترش را برای بازگشت انها‬ ‫به روال عادی زندگی شان اماده کرد‪ .‬غفلت از چنین مهمی‬ ‫ و نادیده گرفتن ارزش ها و ارمان هایی که روزگاری این‬ ‫ادم ها برای انها جنگیده اند و مهم ترین و بهترین روزهای‬ ‫عمر خود را فدا کرده اند و شاهد به خاک افتادن دوستان و‬ ‫اشنایانخودبوده اند‪،‬خیانتیاستبزرگبهکسانیکهبرای‬ ‫جامعهازجانمایهگذاشته اندوحالکهبایدجامعهبرایانها‬ ‫و ارمان هایشان ارزش و احترام قائل باشد‪ ،‬از در بی مهری‬ ‫وارد می شود‪.‬‬ ‫حاج کاظماژانسشیشه ایابراهیمحاتمی کیاراهمه‬ ‫ی که حاال به جامعه‬ ‫ما به یاد داریم‪ .‬او برای همرزمی قدیم ‬ ‫و مردمانش و کمک انها نیاز پیدا کرده و پاسخی درخور‬ ‫دریافت نکرده‪ ،‬حاضر می شود دوباره گلنگدن بکشد و‬ ‫اسلحه اش را مسلح کند‪ ،‬این بار اما در خیابان های تهران و‬ ‫نه در خاکریزهای شلمچه و مهران‪ .‬اسلحه او این بار برای‬ ‫دفاعازسالمتوجانهمرزمی بیرونمی ایدکهاستعاره ای‬ ‫ازمعصومیتوارم ان هایاننسلرادارد‪.‬حاج کاظمدوباره‬ ‫دست به دامان سالح می شود تا به جامعه و شهروندان ان‬ ‫یاداوری کند که از انچه قرار بود باشید دور شده اید‪ .‬از انچه‬ ‫«ما»برایانجنگیدیمدورافتاده اید‪.‬‬ ‫انها جنگیده بودند تا جوانان در ارامش کش��ور را‬ ‫بسازند‪ ،‬اما جوانان ان گونه که باید بر روال ارمان هایی که بر‬ ‫ان یاران عهد بسته بودند‪ ،‬بار نیامده بودند‪ .‬این را گالیه ای‬ ‫می دانستند از مسئوالنی که به قول پرویز پرستویی در فیلم‬ ‫موج مرده قرار بود وقتی انها می جنگند‪ ،‬مسئوالن مواظب‬ ‫بچه هایشانباشند‪.‬‬ ‫گالیه بس��یاری از کهنه س��ربازان راس��تینی که از‬ ‫دفاع مقدس برگشته بودند نیز همین بود که انها که باید در‬ ‫غیاب این از جان گذشتگان‪ ،‬پاسدار جامعه و ارزش هایش‬ ‫باشند‪ ،‬ان گونه که از انها انتظار می رفته به وظیفه شان عمل‬ ‫نکرده اند‪ .‬ارمان هایی که روزگاری خون ها برای تحقق و‬ ‫حفاظت انها اهدا شده بود‪ ،‬مورد غفلت و بی مهری واقع‬ ‫شده بود‪ .‬این گونه بود که برخی از این ایثارگران روزهای‬ ‫خمپاره و خاکریز‪ ،‬دوباره ص�لاح کار را در این دیدند که‬ ‫یخودرابهدوشبزنندواین باردرخیابان های‬ ‫سالحقدیم ‬ ‫شهردیده بانیدهندتاجنگیازنوعدیگر‪،‬بی صداوخاموش‬ ‫پش��ت این مرزوبوم را به خاک نزند‪ .‬حاج بخشی یکی از‬ ‫این کهنه سربازها بود که وقتی اوضاع جامعه را خارج از‬ ‫ی ترکش خورده اش را استارت‬ ‫سامان دید‪ ،‬ماشین جنگ ‬ ‫زد‪ ،‬بلندگوی سوراخ و جبهه دیده اش را روی ان گذاشت‬ ‫و همراه روزها و شب های نبردش؛ گرینوف قدیمی را با‬ ‫قطارفشنگدورکمرشبرداشتهوبهمیانشهرومردمانش‬ ‫رفتتابهانهایاداوریکندجنگبرایانهاتمامنشدهاست‪.‬‬ ‫حاج بخشی معتقد بود تا کجی و ناراستی وجود دارد باید‬ ‫جنگید‪.‬بایدرشادتکردوارمان هارابهمصلحتنفروخت‪.‬‬ ‫او تا اخرین روزهایی که توان راه رفتن داشت بر این عهد‬ ‫خودباارمان هایشاستوارباقیماندوبهجامعهوجوانانش‬ ‫یاداوریکردکهجنگتنهادردوردستوخاکریزهاجریان‬ ‫ندارد‪ .‬خیابان های ش��هر می تواند میدان مبارزه باشد اگر‬ ‫خالصباشیوعاشق؛حاج بخشیعاشقبود‪g.‬‬ ‫‪61‬‬ ‫ورزش ‬ ‫متوسط های مدعی‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫رازهای موفقیت یک تیم متوسط از زبان عبداهلل ویسی‬ ‫‪1‬‬ ‫من یک روانشناس هستم‬ ‫در هر فصل از لیگ برتر تیم های پدیده ای دیده می شوند که هرازگاهی خودنمایی می کنند؛ از انها که چند مدتی خودی نشان می دهند و سپس به سراشیبی سقوط می افتند‬ ‫تا انهایی که حرکت اهسته اما پیوسته خود را ادامه می دهند‪ ،‬همه و همه تیم هایی هستند که در ابتدای فصل روی انها حسابی باز نمی شود اما به یکباره اوج می گیرند و با انکه‬ ‫در خانواده تیم های پرستاره و کهکشانی نمی گنجد اما تنه به تنه با تیم های بزرگ پیش می روند‪ .‬این تیم ها متوسط های لیگ فوتبال ایران هستند و راز موفقیت شان هم انگیزه‬ ‫است‪ .‬یکی از شاخص ترین تیم های متوس��ط اما موفق لیگ یازدهم را باید صبای قم بدانیم که نمایش خوبی را نشان داد‪ ،‬همین بهانه ای بود تا با عبداهلل ویسی هم صحبت‬ ‫شویم‪ .‬شرح گفت وگوی ویسی با مثلث پیش روی شماست‪.‬‬ ‫‪62‬‬ ‫ورزش‬ ‫اقای ویس��ی! صبا فصل را با مشکالت زیادی‬ ‫اغاز کرد و حتی صحبت از واگذاری این باشگاه‬ ‫بود اما اکنون تیم ش��ما در میان تیم های باالی‬ ‫جدول قرار گرفته اس��ت‪ .‬چگونه توانستید این‬ ‫تیم را با موفقیت هدایت کنید؟‬ ‫‪ l‬از ابتدا ما تفکرات و اعتقاداتی داشتیم که کار را‬ ‫بر مبنای ان اغاز کردیم و با توجه به بازیکنان تیم که همه‬ ‫پرشور و با انگیزه هستند‪ ،‬می دانستیم که به این اهداف‬ ‫می رسیم‪ .‬طبق استراتژی که تعریف کردیم به بازیکنان‬ ‫گفتم اگر از هر پنج بازی بتوانیم هشت امتیاز کسب کنیم‪،‬‬ ‫در میان تیم های باالی جدول خواهیم بود‪ .‬نقطه قوت‬ ‫دیگر تیم صبا در این فصل هم مسائل روحی و روانی‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫میالد حجت االسالمی‬ ‫به همراه انگیزه باالی بازیکنان است که تا اینجا ما را در‬ ‫رسیدن به اهدافمان کمک کرده است‪ .‬من امیدوارم در‬ ‫نیم فصل دوم هم صبا روز به روز بهتر ش��ود و تا پایان‬ ‫فصل بتوانیم به تمامی اهداف خودمان دست یابیم‪.‬‬ ‫بازیکنان جوان و با انگی��زه ای دارید‪ ،‬اما گویا‬ ‫باتجربه ه��ای تیم ه��م در صبا دوب��اره متولد‬ ‫شده اند؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬در حال حاضر رضا عنایتی انگیزه اش از‬ ‫یک بازیکن جوان هم بیشتر است چراکه سال ناموفقی‬ ‫را در سپاهان سپری کرد و این انگیزه را داشت تا برای‬ ‫کس��انی که قبولش نداش��تند یا او را به ناحق و به طرز‬ ‫توهین امیزی خطاب می کردن��د‪ ،‬کری بخواند‪ .‬عالوه‬ ‫بر عنایتی‪ ،‬س��ایر با تجربه های تیم از جمله س��هراب‬ ‫بختیاری زاده‪ ،‬حمید فرزانه‪ ،‬مرتضی کاش��ی و مسعود‬ ‫غالمعلی زاد بازیکنانی هس��تند که واقعا با تمام وجود‬ ‫برای تیم بازی می کنند و حضور این بازیکنان در کنار‬ ‫دقیق بودن در مس��ائل تاکتیکی‪ ،‬امادگی جس��مانی و‬ ‫رفاقت در تیم سبب ش��ده صبا در باالی جدول بماند‪.‬‬ ‫حتی مدیریت و هیات مدیره صبا هم در این فصل انتظار‬ ‫چنین عملکردی را نداشتند اما من از روز اول به این تیم‬ ‫و موفقیتش اعتقاد داشتم‪.‬‬ ‫اما این ترکی��ب بازیکنان با تجرب��ه و جوان در‬ ‫برخی تیم های دیگر جواب نداده است؟‬ ‫‪ l‬این موضوع به روانشناس��ی مربی در ابتدای‬ ‫فصل برمی گردد که باید تشخیص دهد بازیکن با سن باال‬ ‫تنها برای پول دراوردن به تیم می اید یا انگیزه دارد یا باید‬ ‫قدرت این را داشته باشد که بازیکنان جوان تیم را درک‬ ‫کند و با انها ارتباط بگیرد‪.‬‬ ‫در مورد تیم هایی که بازیکنان به اصطالح ستاره‬ ‫دارند و باز هم نتیجه نمی گیرند چطور؟ چرا انها‬ ‫نمی توانند از بضاعتشان استفاده کنند؟‬ ‫‪ l‬خب وقتی تیمی از بازیکنان س��تاره تشکیل‬ ‫ش��ود‪ ،‬دیگر در ان تیم رفاقت و همدلی وجود ندارد‪،‬‬ ‫همه بازیکنان می خواهند برای خودشان بازی کنند‪ .‬من‬ ‫به کالس مربیگری در کرواسی رفته بودم‪ .‬یکی از نکاتی‬ ‫که در این کالس مطرح شد این بود که در موفقیت یک‬ ‫تیم سه درصد امادگی جسمانی‪ ،‬سه درصد تاکتیک‪ ،‬سه‬ ‫درصد تکنیک و ‪ 91‬درصد مسائل روحی و روانی تاثیر‬ ‫دارد که همین مساله نشان دهنده اهمیت این مساله است‪.‬‬ ‫وقتی در یک تیم بازیکنی‪ ،‬نفر کناری خود را قبول ندارد‬ ‫چگونه ان تیم می تواند موفق شود؟‬ ‫با این حساب شما روی مسائل روحی بازیکنان‬ ‫وقت زیادی گذاشتید؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬بحث روح��ی ‪ -‬روانی در تیم ما اهمیت‬ ‫زیادی دارد‪ .‬قبل از دیدارهای حس��اس مقابل تیم های‬ ‫بزرگ تر ما فیل��م بازی های قبلی با ای��ن تیم ها را برای‬ ‫بازیکنان می گذاریم و صحنه هایی که انها توانس��ته اند‬ ‫بازیکن تیم مقابل را در نبرد مقابل شکست دهند نشان‬ ‫می دهیم و به بازیکنان می گوییم ببینید چگونه از فالن‬ ‫بازیکن عبور کردید تا دیگر حریف برای انها به خصوص‬ ‫بازیکنان جوان‪ ،‬بزرگ جلوه نکند‪ .‬به بازیکنان این باور‬ ‫را می دهیم ک��ه برتر از دیگران هس��تند‪ .‬وقتی فصل را‬ ‫با پیروزی در تبریز مقابل تراکتورس��ازی اغاز کردیم‪،‬‬ ‫دیگر بازیکنان به انجام ب��ازی خوب عادت کردند‪ .‬در ‬ ‫واقع انسان باید در هر کاری با تمرکز خود را به موفقیت‬ ‫برس��اند‪ .‬در یک کالم بگویم که من یک روانش��ناس‬ ‫هستم‪.‬‬ ‫در طول فصل تیم های متوسط مختلفی ناگهان‬ ‫در چند بازی خودی نش��ان می دهند‪ ،‬اما خیلی‬ ‫زود افت می کنند‪ ،‬برخی تیم ها مانند صبا روند‬ ‫موفقیت خود را حف��ظ می کنند‪ ،‬تف��اوت در‬ ‫کجاست؟‬ ‫‪ l‬ان تیم ها هدفش��ان مش��خص نیست مانند‬ ‫انس��انی که بی هدف از خانه خارج می شود و نمی داند‬ ‫در بیرون از خانه به دنبال چیس��ت‪ .‬به مغازه می رود اما‬ ‫خرید نمی کند و به خانه برمی گردد و ما دقیقا برخالف‬ ‫این تیم ها مانند انسان با هدفی هستیم که از خانه بیرون‬ ‫می رود و خرید می کند‪ .‬او هم سرانجام به خانه می اید‬ ‫اما با هدف بیرون رفته است‪ .‬این تیم ها وقتی در دوران‬ ‫افت قرار می گیرند دیگر هدف خود را فراموش می کنند‬ ‫اما صبا چنین تیمی نیست‪ .‬همین االن ما پنج هفته است‬ ‫که فقط مساوی داشته ایم اما به دلیل انکه هدف داریم‪،‬‬ ‫به این سادگی کنار نمی رویم‪ .‬از قدیم گفته اند باد اورده‬ ‫را باد می برد‪ ،‬بنابراین برای موفقیت باید با هدف باشیم‪.‬‬ ‫شاید ریسک پذیری هم یک ابزار موفقیت باشد‪،‬‬ ‫قبول هدایت صبا با ان شرایط ابتدای فصل یک‬ ‫ریسک بود‪.‬‬ ‫‪ l‬من در ابتدای فصل ش��اهد ب��ودم که مربیان‬ ‫بسیاری با باشگاه تماس می گرفتند تا به جای من بیایند‪.‬‬ ‫مربی های بیکار ض��د من صحب��ت می کردند و حتی‬ ‫در جلسه ای که با اس��تاندار داشتم او نام یکی از مربیان‬ ‫سرشناس را اورد و گفت که این مربی با او تماس گرفته‬ ‫و اعالم کرده که ویسی نمی تواند این تیم را اداره کند و‬ ‫من را جانش��ین او کنید‪ .‬با این حال از انجا که جوان و‬ ‫با انگیزه هس��تم و اعتقادات خ��ودم را دارم‪ ،‬خدا به من‬ ‫کمک کرد و توانس��تم در صبا انقالبی ایجاد کنم‪ .‬کنار‬ ‫گذاشتن ‪ 15‬بازیکن و جایگزین کردن بازیکنان جوان‬ ‫لیگ یک و دو کار اسانی نبود‪ .‬ضمن اینکه صبا از جمله‬ ‫تیم هایی بود که بدون دخالت حتی یک دالل بسته شد‪.‬‬ ‫شما بعد از بازی ب ا تراکتورسازی صحبت هایی‬ ‫ه��م درب��اره مقایس��ه بودج��ه تی��م خ��ود با‬ ‫ تراکتورسازی داش��تید و گفتید تیم شما مانند‬ ‫ تراکتورسازی با بودجه ‪ 9‬میلیاردی بسته نشده‬ ‫ی را‬ ‫اس��ت‪ .‬می توانید ش��فاف بگویید چه رقم ‬ ‫خرج تشکیل تیم این فصل کرده اید؟‬ ‫‪ l‬ما دقیقا با ‪ 3‬میلی��ارد و ‪ 400‬میلی��ون تومان‬ ‫بودجه ای که تیم با ان بس��ته ش��د و در مقابل تیم هایی‬ ‫که با بودجه های چند برابر ما تش��کیل شده بودند‪ ،‬به‬ ‫میدان رفتیم‪.‬‬ ‫این شامل کل تیم اس��ت‪ ،‬یعنی قرارداد شما را‬ ‫هم شامل می شود یا فقط هزینه قرارداد بازیکنان‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬این مجموع هزینه ماس��ت و ق��رارداد کادر را‬ ‫هم ش��امل می ش��ود‪ .‬قرارداد من با صبا نزدی��ک به‪250‬‬ ‫میلیون اس��ت و ش��اید رقم قرارداد کل کادرفنی صبا به‬ ‫‪ 350‬میلیونهمنرسد‪.‬امامی دانمکهکادرفنی تراکتورسازی‬ ‫بارقمیکونیممیلیاردتومانبستهشدهاست‪.‬‬ ‫تااینجایکارروندحرکتیصبامطابقبرنامهریزی‬ ‫شما بوده است؟‬ ‫‪ l‬کام�لا ‪ ،‬تیم های دیگر منتظر هس��تند تا صبا‬ ‫ضربه بخورد و خودش��ان در جدول باالتر بروند اما تا‬ ‫اینجا تیم ما بهتر بوده و اطمینان دارم حتی می توانیم بهتر‬ ‫از این باشیم و در جدول باالتر هم برویم‪.‬‬ ‫در نیم فصل دوم کار دش��وارتر می شود‪ ،‬ترفند‬ ‫شما برای این نیم فصل چیست؟‬ ‫‪ l‬در گام اول ما روش بازی خود را تغییر دادیم‪.‬‬ ‫چراکه تیم ها اکنون از بازی های نیم فصل اول ما شناخت‬ ‫پیدا کرده اند‪ ،‬به همین دلیل ب��ا روش دیگری به میدان‬ ‫می رویم‪ .‬هدف دیگر تیم ما این اس��ت که در بازی ها‪،‬‬ ‫اول گل نخوریم و سپس به فکر گلزنی باشیم و گام سوم‬ ‫هم همانند نیم فصل کسب هشت امتیاز از هر پنج بازی‬ ‫است که می تواند ما را به منزل و مقصد برساند‪.‬‬ ‫‪63‬‬ ‫ورزش‬ ‫به نظر شما کار کردن با یک تیم جوان و متوسط‬ ‫کار دشواری تری اس��ت یا کار با تیمی بزرگ و‬ ‫پرستاره؟ شاید مصائب دومی بیشتر باشد؟‬ ‫‪ l‬یک تیم پرستاره مربی نمی خواهد بلکه باید‬ ‫مدیر داشته باشد‪ .‬چراکه بازیکنان چنین تیمی خودشان‬ ‫کارشان را بلد هس��تند و بازی می کنند و سرمربی تیم‬ ‫باید انقدر مدیر باش��د که بتواند این مجموعه پرستاره‬ ‫را به سوی موفقیت اداره کند‪ .‬اما کار کردن با بازیکنان‬ ‫جوان بسیار سخت اس��ت چراکه ممکن است انها در‬ ‫میانه راه از نظر روحی اسیب ببینند یا برعکس مغرور‬ ‫شوند‪ .‬به نظرم کار کردن با بازیکنان جوان و کم تجربه‬ ‫خطرناک تر است‪.‬‬ ‫نظرتان راجع به لقب گواردیوال چیست؟ ایا با‬ ‫این مربی احساس شباهت می کنید؟‬ ‫‪ l‬باور کنید از این مقایسه خوشم نمی اید‪ .‬برای‬ ‫اینکه دنیای ما با هم فرق می کند‪ ،‬من در ایران هستم و‬ ‫مربی صبا و او در اسپانیا مربی تیم بزرگ بارسلوناست‪ .‬با‬ ‫این حال من همیشه بازی های بارسلونا را دنبال می کنم‬ ‫و از نکات فنی این تیم نت برداری می کنم‪ .‬در واقع من‬ ‫از تاکتیک های بارسلونا در هربازی پنج تا شش جلسه‬ ‫تمرین در می اورم‪ .‬اما این نیست که بگویم می خواهم‬ ‫شبیه گواردیوال باشم‪ .‬شاید بسیاری از نکات فنی را در‬ ‫کار او ببینم و استفاده کنم؛ کاری که شاید مربیان دیگر‬ ‫انجام ندهند اما از مورینیو هم شجاعت‪ ،‬غرور و رفاقت‬ ‫را یاد می گیرم‪ .‬کال اعتقاد دارم باید کار مربیان سطح باالی‬ ‫فوتبال را دید و از انها اموخت‪.‬‬ ‫پس کار مربیان بزرگ را کامال دنبال می کنید؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬همین طور است‪ .‬من در ایران هم بارها بر سر‬ ‫تمرین تیم ملی رفته ام و تمرین های کیروش را از نزدیک‬ ‫دیده ام و اتفاقا نکات بسیار خوبی از ان اموخته ام‪ .‬حتی‬ ‫حاضرماگرمنراراهبدهندبهتمرین هایپرسپولیسبروم‬ ‫وتمرین هایدنیزلیراازنزدیکببینم‪.‬بهنظرماینکارهیچ‬ ‫ایرادی برایم ندارد چراکه جوان هستم و باید یاد بگیرم‪ .‬من‬ ‫هیچ وقت خودم و تیمم را با مربیان و تیم های سطح اول‬ ‫فوتبال مقایسه نمی کنم اما می توانم داشته های فنی خودم‬ ‫را با اموزش گرفتن از کار مربیان و تیم های بزرگ افزایش‬ ‫دهم و از این راه نقاط ضعف تیم خودم را برطرف کنم و‬ ‫نقاطقوترابیشترکنم‪.‬‬ ‫با این ش��رایط فکر می کنید صب��ا بتواند در نیم‬ ‫فصل دوم ه��م در میان تیم ه��ای باالی جدول‬ ‫قرار بگیرد؟‬ ‫‪ l‬در ابتدای فصل مدیران صب��ا به من گفته اند‬ ‫اگر این تیم را در پایان فصل در جایگاه دهم قرار دهم‬ ‫کار بزرگی کرده ام چراکه با کنار گذاش��تن ‪ 15‬بازیکن‬ ‫و بودجه ای که تیم با ان بس��ته شده تا همین جا هم کار‬ ‫بزرگی کرده ایم‪ .‬با این حال صبا اکنون رتبه اش یک رقمی‬ ‫ است و در یک نیم فصل جزو تیم های باالی جدول بوده‬ ‫است‪ .‬حال اگر من بتوانم تیم را در میان چهار تیم باالی‬ ‫جدول قرار دهم کار بزرگی کرده ام و اگر تا رده دهم هم‬ ‫قرار بگیریم کار من خوب بوده است و حتی اگر از دهم‬ ‫ن حال‬ ‫هم پایین بیاییم باز هم کار من بد نبوده است‪ .‬با ای ‬ ‫معتقدم ما اهداف خ��ود را فراموش نمی کنیم و مطمئنا‬ ‫می توانیم در جمع چهار تیم باالی جدول قرار بگیریم‬ ‫چراکه این توان در تیم وجود دارد‪.‬‬ ‫حتی به اسیایی شدن هم فکر می کنید؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬مطمئنا وقتی ما در طول‪ 19‬هفته توانسته ایم‬ ‫جایگاه خوبی در جدول داشته باشیم‪ ،‬این شانس را داریم‬ ‫که سهمیه اسیایی را هم بگیریم‪ .‬این دو‪ ،‬سه دیدار دیگر در‬ ‫ابتدای نیم فصل دوم نقش مهمی دارد و اگر بتوانیم در این‬ ‫دیدارهاموفقشویمبه طوریقینپایانفصلجایگاهخوبی‬ ‫را از ان خود خواهیم کرد‪g.‬‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫‪64‬‬ ‫سرگذشت تمامی پدیده ها‬ ‫‪2‬‬ ‫مروری بر عملکرد تیم های متوسط از اولین لیگ برتر تاکنون‬ ‫در ‪ 10‬دوره گذش��ته از لی��گ برت��ر فوتبال‬ ‫باش��گاهای کش��ور عالوه بر مدعیان س��نتی و‬ ‫تیم هایی که توانس��ته اند قدرتمند ظاهر ش��وند‪،‬‬ ‫هم��واره تیم هایی هم بوده اند ک��ه در ابتدا جایی‬ ‫در معادالت فصل نداش��ته اند اما به یکباره پدیده‬ ‫ش��ده اند و نتایج خوبی را رقم زده اند؛ تیم هایی‬ ‫که در دس��ته بندی تیم های متوس��ط فوتبال قرار‬ ‫می گیرند اما هرکدام یک یا چندین فصل س��ایر‬ ‫مدعی��ان را به چالش کش��یده اند‪ ،‬هرچند بعضی‬ ‫از انها دیگ��ر در لیگ برتر جای��ی ندارند‪ .‬مرور‬ ‫سرگذشت این تیم ها در ‪ 10‬دوره گذشته لیگ برتر‬ ‫خالی از لطف نخواهد بود‪.‬‬ ‫دوره اول لیگ برتر سال ‪80-81‬‬ ‫اگر بتوانیم فوالد خوزستان را در دوره اول‬ ‫لیگ حرفه ای یک تیم متوسط به حساب بیاوریم‬ ‫بای��د ان را بزرگترین پدیده لیگ اول دانس��ت‪.‬‬ ‫کارخانه بازیکن سازی فوالد که از حسین کعبی‪،‬‬ ‫ایمان مبعلی‪ ،‬ابراهیم میرزاپ��ور‪ ،‬ناجی بداوی و‬ ‫محمد علوی گرفته تا پژمان منتظری و بس��یاری‬ ‫دیگر از جوان اول ه��ای فوتبال ای��ران را تولید‬ ‫کرد‪ ،‬در نخس��تین فصل حرفه ای ش��دن فوتبال‬ ‫با هدایت وینکو بگوویچ توانس��ت با کسب ‪45‬‬ ‫امتیاز در لیگ ‪ 14‬تیمی سوم شود‪ .‬اختالف انها با‬ ‫پرسپولیس قهرمان چهار و استقالل نایب قهرمان‬ ‫سه امتیاز بود‪ .‬در این فصل ابومسلم هم که با ‪40‬‬ ‫امتیاز پنجم شد دیگر تیم پدیده رقابت ها بود‪.‬‬ ‫دوره دوم لیگ برتر سال ‪81-83‬‬ ‫در این فصل س��پاهان با اقت��دار و ‪ 52‬امتیاز‬ ‫قهرمان شد‪ ،‬پاس و پرس��پولیس هم در رده های‬ ‫دوم و س��وم قرار گرفتند‪ .‬اما در فصلی که تیمی‬ ‫ مانند اس��تقالل جایگاه��ی بهتر از نهم��ی را پیدا‬ ‫نکرد‪ ،‬این شاگردان غالم پیروانی در فجرسپاسی‬ ‫بودند که شگفتی ساز شدند و با کسب ‪ 42‬امتیاز‬ ‫در جایگاه چهارم لیگ برتر قرار گرفتند‪ .‬شاغالم‬ ‫در این فصل دست به کار شده بود و یک نسل تازه‬ ‫از مهدی رحمتی گرفته تا علی علیزاده و غالمرضا‬ ‫رضایی را رونمایی کرده بود‪ .‬در این فصل پیکان‬ ‫هم با ‪ 37‬امتیاز تیم پنجم لیگ ‪ 14‬تیمی شد تا جزو‬ ‫متوسط های موفق فصل باشد‪.‬‬ ‫دوره سوم لیگ برتر سال ‪82-83‬‬ ‫در این دوره که پرسپولیس با تیم رویایی وینکو‬ ‫بگوویچ جایگاهی بهتر از پنجمی پیدا نکرد‪ ،‬پاس در‬ ‫رقابتی شانه به شانه با استقالل قهرمان شد‪ .‬اما پدیده‬ ‫این فصل باز هم فوالدی های خوزستان بودند که این‬ ‫بار لوکا بوناچیچ را روی نیمکت فنی خود می دیدند‪.‬‬ ‫در این فصل تیم لوکا بسیار تحس��ین برانگیز بود و با‬ ‫شایستگی ‪ 47‬امتیاز گرفت و در جایگاه سوم ایستاد‪.‬‬ ‫بعد از این تیم ه��م برای نخس��تین فصل ذوب اهن‬ ‫اصفهان خود را به جمع مدعیان باالی جدول اضافه‬ ‫کرد و با ‪ 40‬امتی��از در رده چهارم ق��رار گرفت تا نام‬ ‫ذوب اهن هم از این پس به معادالت باالی جدولی ها‬ ‫اضافه شود‪.‬‬ ‫دوره چهارم لیگ برتر سال ‪83-84‬‬ ‫در این دوره لیگ برتر پر از متوسط های مدعی‬ ‫بود‪ .‬از فوالد نناد فرانچیچ ک��ه در نهایت با ‪ 64‬امتیاز‬ ‫قهرمان شد و س��یر تکاملی اش را به نتیجه رساند اگر‬ ‫بگذریم‪ ،‬ذوب اهن با رسول کربکندی جهش بزرگی‬ ‫را انجام داد و با ‪ 58‬امتیاز در رده دوم جدول ایس��تاد‪.‬‬ ‫در این فصل اس��تقالل اهواز‪ ،‬ملوان انزلی و ابومسلم‬ ‫خراسان هم رشد خوبی نشان دادند‪.‬‬ ‫دوره پنجم لیگ برتر سال ‪84-85‬‬ ‫در فصلی که اس��تقالل تهران ب��ا اختالف یک‬ ‫امتیاز با پاس توانس��ت قهرمانی لیگ برتر را به خود‬ ‫اختصاص دهد‪ ،‬تیم های سایپا و صباباتری دو پدیده‬ ‫تازه و نوظهور لیگ برتر شدند‪ ،‬اولی با ‪ 52‬امتیاز سوم‬ ‫شد و دومی با ‪ 50‬امتیاز در جایگاه چهارم قرار گرفت‪.‬‬ ‫در این فصل ابومسلم خراسان هم با ‪ 46‬امتیاز جایگاه‬ ‫پنجم را کسب کرد‪.‬‬ ‫دوره ششم لیگ برتر سال ‪85-86‬‬ ‫در این فصل هم فوران شگفتی صورت گرفت‪،‬‬ ‫در حالی که سایپای علی دایی همه معادالت را برهم‬ ‫زد و در نخس��تین تجربه مربیگری او توانست با ‪56‬‬ ‫امتیاز قهرمانی لیگ برتر ‪ 16‬تیمی را به خود اختصاص‬ ‫دهد‪ ،‬در سوی دیگر استقالل اهواز با فیروز کریمی هم‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫نمایش بسیار قابل تحسینی را نشان داد و تا هفته اخر‬ ‫شانه به شانه سایپا پیش امد‪ .‬این تیم هم می توانست‬ ‫قهرمان لیگ برتر شود اما در هفته اخر کم اورد و با ‪54‬‬ ‫امتیاز کورس قهرمانی را به سایپا و علی دایی واگذار‬ ‫کرد‪ .‬پرس��پولیس‪ ،‬استقالل و س��پاهان در این فصل‬ ‫چهارم تا ششم شدند‪.‬‬ ‫دروه هفتم لیگ برتر سال ‪86-87‬‬ ‫فصل پرخاطره پرسپولیس��ی ها با افشین قطبی‬ ‫بود و قهرمان��ی این تیم در لیگ برتر ک��ه با ‪ 59‬امتیاز‬ ‫در اخری��ن ثانیه ه��ا س��پاهان ‪ 58‬امتیازی را پش��ت‬ ‫سرگذاشت اما بعد از این دو تیم صباباتری پدیده تازه‬ ‫این فصل بود که با مربی جوانش یحیی گل محمدی‬ ‫توانس��ت با کس��ب ‪ 52‬امتیاز جایگاه س��وم جدول‬ ‫رده بندی را به خود اختصاص دهد‪ .‬ابومس��لم پرویز‬ ‫مظلومی هم در این فصل بس��یار خوب بازی کرد و‬ ‫در حالی که هیچ کس انتظارش را نداش��ت‪ ،‬تیم او از‬ ‫پایین های جدول تا رده چهارم ب��اال امد و ‪ 50‬امتیاز‬ ‫هم کسب کرد‪.‬‬ ‫دوره هشتم لیگ برتر سال‪87-88‬‬ ‫در این فصل هم اس��تقالل و ذوب اهن شانه به‬ ‫ش��انه پیش امدند‪ .‬منصور ابراهی��م زاده و ذوب اهن‬ ‫دیگر نه در قامت یک تیم متوس��ط بلکه به عنوان یک‬ ‫تیم مدعی تا هفته پایان��ی بخت قهرمانی بودند اما در‬ ‫پایان مجید جاللی با فوالد ورق را برگرداند و این تیم‬ ‫با شکست دادن ذوب اهن سبب شد استقالل تهران‬ ‫با ‪ 66‬امتیاز به لط��ف تفاضل گل قهرم��ان لیگ برتر‬ ‫شود‪.‬‬ ‫اما پدیده این فصل باز ه��م تیم پرویز مظلومی‬ ‫ بود‪ .‬او این بار با مس کرمان خوش درخشید و این تیم‬ ‫را با ‪ 61‬امتیاز برای نخستین بار در طول لیگ حرفه ای‬ ‫به رده سوم رساند‪.‬‬ ‫دوره نهم لیگ برتر سال ‪88-89‬‬ ‫در این دوره تیم های بزرگ شانس چندانی برای‬ ‫پدیده ها نگذاشتند و رده اول تا چهارم به ترتیب بین‬ ‫سپاهان‪ ،‬ذوب اهن‪ ،‬استقالل و پرسپولیس تقسیم شد‪.‬‬ ‫تنها اس��تیل اذین‪ ،‬صبای قم و تراکتورس��ازی تبریز‬ ‫بودند که توانستند با قرار گرفتن در رده های پنجم تا‬ ‫هفتم کمی خودنمایی کنند‪.‬‬ ‫دوره دهم لیگ برتر سال‪89-90‬‬ ‫در این دوره هم تیم های مدعی همان رده بندی فصل‬ ‫گذشته را تنها با تعویض جایگاه استقالل و ذوب اهن‬ ‫ایجاد کردند‪ .‬البته می توان تراکتورسازی فراز کمالوند را‬ ‫در لیگ دهم یک تیم متوسط خوب ارزیابی کرد که با ‪57‬‬ ‫امتیاز پنجم شد و تیم های فوالد خوزستان و مس کرمان‬ ‫هم در رده های بعدی جای گرفتند‪.‬‬ ‫دوره یازدهم لیگ برتر سال ‪90-91‬‬ ‫تا اینجای کار صبای قم و نفت تهران توانسته اند‬ ‫چهره های ویژه و نماد تیم های متوس��ط موفق باشند‬ ‫اما تا پایان فصل ‪ 15‬هفته دیگر باقی مانده است‪g .‬‬ ‫‪65‬‬ ‫پول چگونه می تواند روح فوتبال را نابود کند‬ ‫‪3‬‬ ‫تحلیل جالل چراغپور از رمز موفقیت تیم های متوسط‬ ‫ورزش‬ ‫کیفیت فوتبالی خود را فدا نکنند و تمام توانایی های‬ ‫مهمتری��ن بح��ث در رش��د تیم های متوس��ط‬ ‫مزاحمت پول برای بازیکنان جلوگیری کند و در واقع‬ ‫خود را که پ��ای کار نمی اورند ب��روز دهند‪ .‬اما انچه‬ ‫راهکاری پیدا شود تا پول حک م ترمز را برای بازیکنان‬ ‫مقوله فرهنگی اس��ت‪ ،‬چراکه این مساله بدون درک‬ ‫اکنون دیده می ش��ود چنین فضایی نیس��ت و علت‬ ‫پیدا نکند‪.‬‬ ‫پیچیدگی های موجود ممکن نیس��ت‪ .‬ه��ر بازیکن‬ ‫ان هم این اس��ت که بازیکنان ما پول خ��ود را بیش‬ ‫ی که در روند رو به رشد قرار می گیرد تا مقطعی‬ ‫هنگام ‬ ‫متاس��فانه در ح��ال حاضر وضعی��ت فرهنگی‬ ‫تمام اهداف در باالی س��رش ق��رار دارد و به مرور‬ ‫از انکه تمام توانایی خود را به ان��دازه مبلغ دریافتی‬ ‫بازیکنان ما بدین ش��کل است که وقتی به این مرحله‬ ‫قراردادشان نشان دهند‪ ،‬این پول را دریافت می کنند‪.‬‬ ‫بازی در تیم جایش را به بازی در باشگاه های بزرگتر‪،‬‬ ‫می رسند با خود حساب می کنند که بعد از گرفتن ‪250‬‬ ‫در واقع تمامی این بحث مقدمه الزمی بود تا بتوانیم‬ ‫یا ‪ 300‬میلیون با چند اسیب دیدگی مصلحتی و انجام‬ ‫تیم ملی‪ ،‬ترانسفر شدن‪ ،‬کسب ش��هرت و در نهایت‬ ‫راز موفقیت تیم های متوسط را بدانیم‪.‬‬ ‫کسب پول و ثروت می دهد‪.‬‬ ‫ش��اید ‪ 8‬یا ‪ 9‬بازی کامل در طول فصل کار را تا پایان‬ ‫این تیم ها به دلیل انکه بیشتر از بازیکنانی سود‬ ‫در این پروس��ه بازیکنانی که در ابتدای راه قرار‬ ‫پیش ببرند و بار دیگر فصل جدید و یک قرار داد ‪300‬‬ ‫می برند که هنوز به دنبال اهداف خود هستند و انگیزه‬ ‫میلیونی جدید؛ تیجه طبیعی چنین فوتبالی دور شدن‬ ‫دارند تمام توان و پتانس��یل خود را برای رس��یدن به‬ ‫باالیی دارند در لیگ برتر فوتبال ایران موفق تر هستند‬ ‫ان از بالندگی است‪.‬‬ ‫هدف اول معطوف می کنند‪ .‬مثال تالش می کنند تا از‬ ‫و کارایی باالیی دارند‪ .‬در واقع می خواهم بگویم که‬ ‫اینگونه اس��ت که در بازی های فوتبال کش��ور‬ ‫تیم امید باشگاه خود را به تیم بزرگساالن برسانند یا از‬ ‫رمز موفقیت تیم های متوس��ط این است که بازیکنان‬ ‫ش��اهد هس��تیم که بازیکنان هنگام درگیری بر س��ر‬ ‫لیگ دسته یک راهی لیگ برتر شوند‪.‬‬ ‫همیش��ه یک قدم با هدف نهایی خ��ود فاصله دارند‪.‬‬ ‫توپ یا تکل زدن و س��ر زدن تا جایی که وارد دایره‬ ‫این هدف بسیار پاک است و بازیکنان برای ان‬ ‫این شرایط دقیقا برخالف تیم هایی مانند استیل اذین‬ ‫ی جنگ های‬ ‫مصدومیت نشوند‪ ،‬ورود می کنند و تمام ‬ ‫مبارزه می کنند‪ .‬در مرحله بعد بازیکن نیروی خود را‬ ‫در لیگ دوره دهم اس��ت که همه بازیکنان ان باالی‬ ‫درون زمین به همین موضوع معطوف است‪ .‬حاصل‬ ‫جمع کرده و برای هدف تازه ک��ه همان بازی کردن و‬ ‫اهداف خود بودند و نتیجه ان شد که تیمی متشکل از‬ ‫ان چیزی اس��ت که این روزها بر فوتبال ما می گذرد‬ ‫فیکس شدن در ترکیب تیمش است‪ ،‬دورخیز می کند‪.‬‬ ‫بازیکنان سرشناس و سطح باال از لیگ برتر سقوط کرد‬ ‫و بازیکنان هی��چ گاه صد در صد خ��ود را در تکل ها‪،‬‬ ‫در اینجا برای یک بازیکن رفتن به میدان بسیار مهمتر‬ ‫و ناموفق شد‪ .‬نتیجه ای که می توان گرفت این است که‬ ‫س��ر زدن ها و جنگ های درون زمی��ن نمی گذارند‪.‬‬ ‫از ق��راردادش خواهد بود‪ .‬در واقع ط��ی این مرحله‬ ‫در طول یک فصل هیچ گاه در معماری یک تیم نباید‬ ‫حال انکه م��ا در فوتب��ال حرفه ای جه��ان از جمله‬ ‫بازیکن با تمام ت��وان در خدمت تیمش قرار می گیرد‬ ‫تعداد بازیکنانی که باالی اهداف فوتبالی خود هستند‪،‬‬ ‫اسپانیا‪ ،‬ایتالیا و انگلستان به هیچ عنوان چنین وضعیتی‬ ‫یعنی همان پدیده ای که در تیم های متوس��ط ش��اهد‬ ‫هستیم اما با عبور از این مرحله پروسه جدیدی اغاز‬ ‫از سه یا چهار بازیکن بیشتر شود چراکه دیگر در ان‬ ‫را ش��اهد نیس��تیم‪ ،‬در حالی که انجا ه��م بازیکنان‬ ‫تیم مسائل انگیزشی وجود ندارد‪ .‬شاید برای روشن تر‬ ‫گران قیمت بازی می کنند و مسائل مادی وجود دارد‬ ‫می شود که ان ورود پول و مادیات به زندگی بازیکن‬ ‫ش��دن تفاوت این دو مساله‬ ‫است یعنی مس��ائل مادی به‬ ‫باید ب��ه وضعی��ت تیم های‬ ‫مجموع��ه خصوصیات این‬ ‫متوس��طی دقت کنیم که در‬ ‫بازیکن وارد می شود و پول‬ ‫یک فصل موفق بوده اند و در‬ ‫که البته حق بازیکن اس��ت‪،‬‬ ‫فصل های بعد ناکام شده اند‪.‬‬ ‫ب��رای او ارزش پیدا می کند‪.‬‬ ‫نکته دقیقا همین جاست که‬ ‫ام��ا موضوع اینجاس��ت که‬ ‫این تیم ها در ی��ک فصل از‬ ‫بازی فوتبال و پول دو مقوله‬ ‫بازیکنان زیر اهداف فوتبالی‬ ‫متناقض با یکدیگر هستند‪.‬‬ ‫که انگی��زه باالیی داش��تند‪،‬‬ ‫طبیعی خواهد بود که از این‬ ‫اس��تفاده کردند اما در فصل‬ ‫مرحله به بعد بازیکنانی که به‬ ‫ سطح اول فوتبال راه یافته اند‬ ‫بعد همین بازیکنان به اهداف‬ ‫با سواالتی روبه رو می شوند‪،‬‬ ‫فوتبالی خود رسیده یا از ان‬ ‫فراتر رفته اند‪ ،‬همین موضوع‬ ‫از یک طرف از انه��ا انتظار‬ ‫به مرور زمینه س��از افت تیم‬ ‫م��ی رود ت��ا بهتری��ن بازی‬ ‫و اسیب ان ش��ده است‪ .‬در‬ ‫ممکن را نمای��ش دهند اما‬ ‫واهمه هایی برای انها وجود‬ ‫نهایت انکه این مقوله نیازمند‬ ‫نگاه ویژه و فرهنگ سازی در‬ ‫دارد‪ ،‬این بازیکنان که اکنون‬ ‫میان بازیکنان است؛ اتفاقی‬ ‫در مسیر کس��ب ثروت قرار‬ ‫گرفته ان��د اگ��ر بخواهند از‬ ‫که تاکنون نیفتاده و باید برای‬ ‫ان به دنبال راه حل باشیم‪ .‬باید‬ ‫جان مایه بگذارند امکان دارد‬ ‫فوتب��ال روز دنیا و لیگ های‬ ‫دچار مصدومیت ش��وند و‬ ‫س��طح اول جهان را بررسی‬ ‫این مصدومیت انقدر شدید‬ ‫کنیم تا متوجه ش��ویم به چه‬ ‫باش��د که برای همیشه این‬ ‫دلیل با وج��ود مطرح بودن‬ ‫بازیکنان را از پروسه فعالیت‬ ‫مسائل مادی این موضوع در‬ ‫در فوتب��ال کش��ور محروم‬ ‫عملکرد بازیکنان تاثیرگذار‬ ‫کند‪ .‬به همین دلیل دیگر این‬ ‫نفت تهران پدیده لیگ برتر امسال است شاگردان فرکی دست از تعقیب استقالل برنمی دارند‬ ‫نیست و انها همواره به بهتر‬ ‫بازیکن ان انگیزه و ش��وق‬ ‫بازی ک��ردن فک��ر می کنند‪.‬‬ ‫پیش��ین را از دست می دهد‬ ‫مس��لما هرگاه این فرهنگ‬ ‫و به دنبال این می رود که در‬ ‫اما این موضوع تاثی��ری در کیفیت بازیکنان ندارد‪ .‬به‬ ‫درجه اول خود را حفظ کند‪ ،‬به همین دلیل اس��ت که‬ ‫در فوتبال ما هم ایجاد شود در عرصه باشگاهی شاهد‬ ‫حضور تیم های بهتر و در نهایت تی��م ملی قدرتمند‬ ‫دیگر ان کیفیت سابق را از خودش نشان نمی دهد‪ .‬از‬ ‫همین دلیل است که معتقدم باید در فوتبال ایران هم‬ ‫مکانیسمی ایجاد شود که بازیکنان تحت مسائل مادی‬ ‫اینجا به بعد باید مکانیسمی وجود داشته باشد که از‬ ‫خواهیم بود‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫‪66‬‬ ‫چگونه می توان از بازیکنان متوسط یک‬ ‫تیم بزرگ ساخت‬ ‫فروتن‪ :‬سراغ ویسی‬ ‫و فرکی هم می روند‬ ‫‪4‬‬ ‫در کار با تیم های متوسط شاید‬ ‫یکی از چهره های ویژه بهمن فروتن‬ ‫باشد؛ مردی که نسل دومی ها او را‬ ‫با تیم هما و قهرمانی اش در تهران‬ ‫می شناسند و نسل سومی ها با شموشک‬ ‫خاطره انگیزش که وقتی سقوط کرد‬ ‫بسیاری از اهالی فوتبال متاسف‬ ‫شدند‪ .‬چون تیم های او همیشه خوب‬ ‫بازی می کنند‪ .‬اما نظر فروتن درباره‬ ‫متوسط هایی که نه در مسیر نزول بلکه‬ ‫در روند صعود قرار می گیرند هم‬ ‫جالب است‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫کسی به تیم ما کاری‬ ‫نداشت یا زمانی که‬ ‫در بازی اول لیگ با‬ ‫چهار گل شکست‬ ‫خوردیم کسی حال‬ ‫ما را نمی پرسید‪،‬‬ ‫اما وقتی در هفته‬ ‫چهارم پرسپولیس‬ ‫را شکست دادیم و‬ ‫در هفته پنجم پاس‬ ‫دنیزلی را بردیم‬ ‫همه متوجه شدند‬ ‫که باید به سراغ‬ ‫شموشک و بهمن‬ ‫فروتن بیایند‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫اقای فروتن! راز موفقیت تیم های متوس��ط در‬ ‫هر فصل لیگ برتر چیس��ت‪ ،‬به عنوان نمونه در‬ ‫این فص��ل صبای قم یا نفت ته��ران نماد چنین‬ ‫تیم هاییهستند‪.‬‬ ‫‪ l‬فکر می کنم تا این فصل چنین تیم هایی اجازه‬ ‫موفقیت نداش��تند و همین که صبا یا نفت تا این اندازه‬ ‫موفق می شوند نشانه این است که مقداری سالمت در‬ ‫فوتبال ما حاکم شده است‪ .‬من به عنوان یک فرد معمولی‬ ‫این حرف را نمی زنم‪ ،‬بلکه به عنوان یک مربی دنیا دیده که‬ ‫در کار ژورنالیستی هم حرفه ای شده بسیاری از مسائل را‬ ‫از نزدیک دیده و با پوست و گوشت خودم لمس کرده ام‪.‬‬ ‫سوال شما این اس��ت که نفت تهران و صبا چرا در این‬ ‫فصل موفق بوده اند‪ ،‬خب این تیم ها توانسته اند یک دیوار‬ ‫نامریی دور تیم خود بکشند تا دست مسائل حاشیه ای‬ ‫به بازیکنانشان نرسد و داوری ها هم به انها ضربه نزند‪.‬‬ ‫یعنی کنترل حاشیه ها س��بب شده پیشرفت این‬ ‫تیم ها چشمگیر شود؟‬ ‫‪ l‬ببینید همه مس��ائلی را که درباره مش��کالت‬ ‫فوتبال در برنامه نود مط��رح ش��ده را دیده اند‪ ،‬قاعدتا‬ ‫باید نفت و صبا اکنون ان پایین های جدول باش��ند‪ ،‬اما‬ ‫اینکه چنین تیم هایی بدون ستاره و با بودجه کم مدعی‬ ‫شده اند نشان دهنده همان مقدار سالمت است که گفتم‬ ‫به فوتبال ما وارد شده است‪ .‬یعنی در واقع این تیم ها در‬ ‫طول فصل امتیازی را نفروخته اند و این موضوع جای‬ ‫خوشحالی دارد‪.‬‬ ‫ولی تیم های متوس��ط دیگر ه��م در این فصل‬ ‫بوده اند که موفق نشده اند؟‬ ‫‪ l‬موضوع اینجاست که بازیکنان و مربیان ایرانی‬ ‫با استعداد هستند‪ ،‬اما مهم شرایطی است کهبرای انها ایجاد‬ ‫می شود‪ ،‬مسلما مسئوالن صبا یا نفت نمی توانند شرایطی‬ ‫حتی مشابه با اخرین تیم اللیگای اسپانیا را برای تیم خود‬ ‫ایجاد کنند‪ ،‬اما توانس��ته اند ش��رایطی را فراهم کنند که‬ ‫امتیازات تیم فروخته نشود‪ .‬از التهاب در درون این تیم ها‬ ‫خبری نیست؛ اینکه بازیکنی ناگهان توپ را وارد دروازه‬ ‫خودی کند یا یک موقعیت خ��وب را با حرکت عجیب‬ ‫خراب کند‪ .‬در واقع بازیکنان از حاشیه های دردسر ساز‬ ‫دور بوده اند‪ .‬شما در همین فصل به پرسپولیس نگاه کنید‪.‬‬ ‫از ابتدای فصل کار را با مناقشات درباره مدیریت و کادر‬ ‫فنی اغاز کرد و ادامه داد‪ ،‬طبیعی است که این تیم با همه‬ ‫بازیکنانش نمی تواند مانند صبا یا نفت که از تمامی این‬ ‫مسائل به دور هستند نتیجه بگیرد و موفق شود‪.‬‬ ‫انگیزه بازیکنان جوان و همچنین مربیانی چون‬ ‫ویسی و فرکی که می خواهند خود را اثبات کنند‪،‬‬ ‫روی نیمکت این تیم ها دلیل دیگری نیست که‬ ‫موجب موفقیت انها شده است؟‬ ‫‪ l‬انگیزه نقش دارد اما مگ��ر دیگر تیم ها انگیزه‬ ‫ندارند‪ .‬تفاوت در ارامشی است که بر صبا و نفت حاکم‬ ‫است‪ .‬من بازی صبا و تراکتور را دیدم‪ ،‬یک بازی با کالس‬ ‫و در سطح بسیار عالی بود؛ خب مگر انگیزه قلعه نویی از‬ ‫این دو مربی کمتر است‪ .‬او بعد از قهرمانی با استقالل و‬ ‫سپاهان انگیزه زیادی دارد تا ب ا تراکتور هم قهرمان شود‪،‬‬ ‫اما نکته اینجاست که حاشیه های تراکتور بسیار باالست‪.‬‬ ‫یا به عنوان مثال حس��ین فرکی مربی تیم کاوه هم بوده‬ ‫است‪ ،‬چرا انجا نتوانست کاری کند‪ .‬باز هم تکرار می کنم‬ ‫ایرانی ها سرشار از استعداد هس��تند‪ ،‬اما باید توجه کرد‬ ‫هرکدام از این افراد در چه بستری موفق شده اند‪ .‬ویسی‬ ‫و فرکی مربیان باهوشی هستند و همینطور سایر مربیان‬ ‫ایرانی به ش��رطی که از این به بعد دنبال تخریب و زدن‬ ‫انها نباشیم‪ .‬اعتقاد من این است که مهمترین عامل این‬ ‫مجموعه ها از بازیکن گرفته تا مربی ارامش حاکم بر ان‬ ‫تیم و دوری از حاشیه است‪.‬‬ ‫بسیاری از این تیم های متوسط بعد از یک فصل‬ ‫یا چند دوره موفقیت دچار افت می ش��وند و تا‬ ‫لیگ های دسته پایین تر س��قوط ازاد می کنند‪،‬‬ ‫پس باید راز این سقوط را هم در همین مسائل‬ ‫حاشیه ای جست وجو کرد؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬دقیقا‪ .‬من این موضوع را با تمام وجودم از‬ ‫نزدیک احساس کردم‪ .‬زمانی که در تیم شموشک بودم و‬ ‫بازیکنانی مانند میثم حسینی که اکنون در استقالل است‬ ‫را به همراه تعداد دیگری بازیکن جوانان و امید به این‬ ‫تیم اوردم‪ ،‬کسی به تیم ما کاری نداشت یا زمانی که در‬ ‫بازی اول لیگ با چهار گل شکست خوردیم کسی حال‬ ‫ما را نمی پرسید‪ ،‬اما وقتی در هفته چهارم پرسپولیس را‬ ‫شکس��ت دادیم و در هفته پنجم پاس دنیزلی را بردیم‬ ‫همه متوجه ش��دند که باید به سراغ شموشک و بهمن‬ ‫فروتن بیایند‪ .‬نکته همین جاست؛ ویسی و فرکی اکنون‬ ‫از تیررس دور هستند اما به محض اینکه به جایی برسند‬ ‫توجهات به انها جلب می شود و دست های حاشیه ای‬ ‫وارد کار می شود‪ .‬انها از خود می پرسند چطور است که‬ ‫صبا و نفت بدون انکه خرجی برایشان بشود به باالی‬ ‫جدول رسیده اند و معادالت را به هم ریخته اند‪ ،‬ان وقت‬ ‫به سراغ مربی و بازیکنان می روند تا شرایطشان را به هم‬ ‫بریزند و از همین جاست که ناگهان باخت های سریالی‬ ‫شروع می ش��ود و بعد از انکه این تیم ها از پا بیفتند هم‬ ‫خواهند گفت که دیدید این تیم ها بی دلیل مورد توجه‬ ‫قرار گرفته بودند‪ .‬انها تیم های خوبی نبودند و جایشان‬ ‫هم باالی جدول نبود و اتفاقی صع��ود کرده بودند‪ .‬به‬ ‫همین دلیل مجموعه صبا و نفت‪ ،‬همچنین ویس��ی و‬ ‫فرکی باید بسیار مواظب تیم خود باشند و مراقبت کنند‬ ‫تا این حاشیه ها از دیوار نامرئی تیم انها عبور نکند و مانع‬ ‫موفقیت مجموعه شان نشود تا اتفاقاتی که در فصل های‬ ‫گذشته برای بسیاری از تیم های متوسط اما موفق رخ داد‬ ‫برای انها تکرار نشود‪g .‬‬ ‫‪67‬‬ 68 ‫افتاب‬ ‫دولت های مستعجل‬ ‫چرا کابینه های پس از ‪26‬دی نتوانستند از سرنگونی رژیم پهلوی جلوگیری کنند‬ ‫شاه وقتی فرار کرد مثل مرداد ‪ 1332‬فکر می کرد ارتش دوباره او را به قدرت باز می گرداند‪ .‬اما تفاوت ‪ 1332‬با ‪ 1357‬در این بود که شاه این بار نه‬ ‫در مقابل مصدق که با مخالفت موج عظیم مردم مواجه شده بود‪.‬‬ ‫در مسیر تندباد‬ ‫اخرین ژنرال‬ ‫فرجام جمشید اموزگار‬ ‫نخست وزیر امریکایی‬ ‫ل وی‬ ‫ازهاری و دولت مستعج ‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫افتاب‬ ‫جمش��ید ام��وزگار یک��ی از فرزن��دان‬ ‫حبیب اهلل اموزگار در سال ‪1301‬ش در تهران متولد‬ ‫شد‪ .‬او در رشته حقوق و مهندسی از دانشگاه تهران‬ ‫فارغ‏ التحصیل شد‪ .‬در سال‪ 1323‬برای ادامه تحصیل‬ ‫به دانشگاه کورنل در واشنگتن رفت و به مدت هفت‬ ‫سال به تحصیل در رشته مهندسی عمران پرداخت و‬ ‫پس از چندی در رشته مهندسی هیدرولیک موفق به‬ ‫اخذ دکترا شد‪ .‬اموزگار ابتدا در همان دانشگاه کورنل‬ ‫به تدریس هیدرولیک و مهندسی عمران پرداخت و‬ ‫مدتی نیز به عنوان کارشناس منابع اب های زیرزمینی‬ ‫در سازمان ملل فعالیت کرد‪ .‬بعد از بازگشت به ایران‬ ‫بالفاصلهتوسطامریکایی هابهکارگرفتهوبهریاست‬ ‫بخش مهندسی اداره اصل شش منصوب شد‪ .‬از ان‬ ‫پس پله های ترقی را پیمود و به مشاغل مهمی یکی‬ ‫بعد از دیگری منصوب شد‪ .‬در سال ‪ 1337‬منوچهر‬ ‫اقبال او را به وزارت کار برگزید که البته دوره کوتاهی‬ ‫را شامل می ش��د و در ابان ماه ‪1338‬ش در پی ترمیم‬ ‫کابینه خود بار دیگر اموزگار را به وزارت کشاورزی‬ ‫منصوب کرد‪ .‬در دوران وزارت کش��اورزی به تهیه‬ ‫اولین قانون اصالحات کشاورزی مامور شد‪ .‬اموزگار‬ ‫درسال‪ 1342‬توسطحسنعلیمنصور‪،‬نخست ‏وزیر‪،‬‬ ‫به وزارت بهداری منصوب شد‪ .‬دولت منصور‪ ،‬دولتی‬ ‫با چهره ‏های جوان متمایل به امری��کا بود که با ترور‬ ‫او برچیده شد و اموزگار در دولت جدید به ریاست‬ ‫امیرعباس هویدا در س��ال ‪ 1343‬به وزارت بهداری‬ ‫منصوب شد‪ ،‬در دولت بعدی نیز هویدا از وی برای‬ ‫وزارت دارایی استفاده کرد‪ .‬اموزگار تا سال ‪ 1354‬در‬ ‫این وزارت فعال ب��ود‪ .‬در دوران وزارت دارایی‪ ،‬امور‬ ‫مربوط به قیمت گذاری نف��ت و اوپک بر عهده وی‬ ‫نهادهشدوبه‏طورمستقیمباشاهدرارتباطبود‪.‬درسال‬ ‫‪ ،1352‬به همراه دیگر وزرای نفتی جهان در کنفرانس‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫اوپکدروینتوسطکارلوس‪،‬چریکطرفدارنهضت‬ ‫ازادی بخش فلسطین گروگان گرفته شد و سرانجام با‬ ‫وساطت پس از دو روز ازاد شد‪ .‬او پس از ازادی‪ ،‬جان‬ ‫خود را در راه اعلیحضرت همایونی بی ارزش خواند‪.‬‬ ‫جمشید اموزگار در سال‪ ،1352‬به عضویت در هیات‬ ‫امنای دانشگاه تهران منصوب شد و در دی ماه همان‬ ‫سال ریاست اجالس اوپک در تهران را عهده دار شد و‬ ‫هویدادرکابینهجدیدخودوزارتکشوررابهاموزگار‬ ‫داد‪ .‬پس از ایجاد حزب رستاخیز توسط شاه‪ ،‬اموزگار‬ ‫به این حزب پیوست و درسال ‪ 1355‬به دبیرکلی این‬ ‫حزب فرمایشی منصوب شد‪ .‬پس از به پایان رسیدن‬ ‫حکومت‪13‬ساله هویدا‪ ،‬شاه اموزگار را در سال‪1356‬‬ ‫بهنخست وزیریبرگزید‪.‬اینحوادثسرانجاممنجر‬ ‫به اس��تعفای اموزگار از نخس��ت وزیری در چهارم‬ ‫شهریور و استعفا از دبیرکلی حزب رستاخیز در مهر‬ ‫‪ 1357‬شد‪.‬اوموفقشددراوجانقالببهبهانهبیماری‬ ‫همسرالمانیخود‪،‬کشوررابهقصدامریکا ترککندو‬ ‫در حال حاضر در این کشور اقامت دارد‪g.‬‬ ‫تهران ساعت ‪12:30‬‬ ‫‪ 3‬دولت به سوی سرنگونی‬ ‫محمد سرمدی‬ ‫‪4‬‬ ‫ش��اه وقتی می رفت این جمله را گفت با حالتی‬ ‫گریان‪ ،‬گویی این سفر بازگشتی نداشت و سرانجامش‬ ‫سقوط بود‪.‬‬ ‫او فکر می کرد مثل ‪ 25‬مرداد ‪ 1332‬که کشور را به‬ ‫همراه همسرش ثریا اسفندیاری ترک گفت‪ ،‬می تواند‬ ‫با کودتای��ی در ‪ 28‬مرداد دوباره بازگ��ردد‪ ،‬اما این بار‬ ‫نجات س��لطنت در کار نبود و مردم چنان خوشحال‬ ‫بودن��د که بی درن��گ پیش��گویی امام خمین��ی (ره)‬ ‫رهبر کبیر انقالب در ابان س��ال ‪ 43‬ب��ه ذهن متبادر‬ ‫می شد که خطاب به شاه می گفت‪« :‬کاری نکن روزی‬ ‫‪70‬‬ ‫وقتی بروی مردم در خیابان جش��ن بگیرند‪ .‬من به تو‬ ‫نصیحت می کنم ای اقای ش��اه!»و او نه تنها نصیحت‬ ‫رهبر بزرگ ای��ران را به گوش نخری��د که حتی نامه‬ ‫سراس��ر نگرانی نوکر س��ابق خود امیر اسداهلل علم را‬ ‫که در بس��تر بیماری در پاریس افتاده ب��ود را به بیان‬ ‫این جمله که علم دیوانه ش��ده است پاره کرد‪ .‬علم به‬ ‫او نوشته بود که من نگران سلطنت هستم و روزی را‬ ‫می بینم که کار از دست رفته باشد‪.‬‬ ‫در این می��ان اما صدای انقالب اس�لامی گویی‬ ‫فریادی بلند بود که در س��کوت کاخ ش��اه در روزی‬ ‫که تنها صدای کالغ ها می امد در بدرقه س��لطنت به‬ ‫گوش می رسید‪.‬‬ ‫ارتشبد غالمرضا ازهاری یکی از فرماندهان‬ ‫ارش��د ارت��ش در دوره پهلوی بود‪ .‬وی در س��ال‬ ‫‪ ۱۲۸۸‬در شیراز متولد شد‪ .‬پس از به پایان رساندن‬ ‫تحصیالت ابتدایی و متوس��طه‪ ،‬در سال ‪ ۱۳۱۲‬به‬ ‫دانشکده افسری راه یافت‪ .‬یک سال بعد با درجه‬ ‫س��توان دومی وارد ارتش شاهنش��اهی شد و در‬ ‫س��ال ‪ ۱۳۱۶‬با ارتقا به درجه سرهنگی به معاونت‬ ‫فرماندهی دژبان مرکز منصوب ش��د‪ .‬ازهاری در‬ ‫سال ‪ ۱۳۲۸‬برای گذراندن یک دوره اموزش عالی‬ ‫به امریکا اعزام شد‪ .‬پس از بازگشت در سال ‪۱۳۳۰‬‬ ‫دوره یک ساله فرماندهی ستاد را در دانشگاه جنگ‬ ‫گذراند و در س��ال ‪ ۱۳۳۶‬به درجه س��رتیپی ارتقا‬ ‫یافت‪ .‬دو س��ال بعد مجددا برای طی دوره کوتاه‬ ‫مدت عالی ستاد به امریکا رفت‪ .‬ازهاری در سال‬ ‫‪ ۱۳۳۶‬به فرماندهی لش��کر کرمان و پس از ان به‬ ‫فرماندهی لشکر س��بزوار و دو سال بعد با ارتقا به‬ ‫درجه سرلشکری ارتقا یافت و سپس به فرماندهی‬ ‫دانشکده جنگ منصوب ش��د‪ .‬پس از چندی در‬ ‫‪ ۱۳۴۱‬به ستاد فرماندهی نیروی زمینی منتقل شد‬ ‫و س��ال بعد با درجه س��پهبدی به فرماندهی سپاه‬ ‫غرب ارتقا یافت‪ .‬ازهاری در س��ال ‪ ۱۳۴۵‬نماینده‬ ‫نظامی ایران در گروه نمایندگان پیمان نظامی سنتو‬ ‫بود‪ .‬وی به مدت دو سال از ‪ ۱۳۴۸‬جانشین رئیس‬ ‫ستاد بزرگ ارتشداران شد‪ .‬وی در دوران ریاست‬ ‫ارتشبد فریدون جم بر ستاد بزرگ ارتشداران خود‬ ‫را بازنشسته کرد ولی در س��ال ‪ ۱۳۵۰‬با برکناری‬ ‫ارتش��بد فریدون جم با درجه ارتشبدی مجددا به‬ ‫خدمت دعوت و تا نیمه ابان‪ ۱۳۵۷‬ریاس��ت این‬ ‫س��تاد را به عهده داشت‪ .‬با شکس��ت دولت های‬ ‫متعدد در مقابله با انقالب و به دنبال حوادث ‪۱۳‬ابان‬ ‫‪ ۱۳۵۷‬در پایتخت‪ ،‬محمدرضا شاه تصمیم گرفت‬ ‫با انتصاب ی��ک نظامی به ریاس��ت دولت جریان‬ ‫اما شاه گویی به پایان راه رس��یده بود؛ چه انکه‬ ‫همانطور ک��ه علم می گفت‪ ،‬تغییر س��لطنت در ایران‬ ‫ام��ری اجتناب ناپذیر بود‪ .‬ش��اید به همی��ن دلیل بود‬ ‫که ش��اه بعد از روی کار امدن کارتر در س��ال‪،1977‬‬ ‫درصدد جلب رضایت وی برامد‪.‬‬ ‫نخس��ت دولت ‪13‬س��اله هویدا را تغیی��ر داد و‬ ‫جمش��ید اموزگار تحصیلکرده امریکا را به صدارت‬ ‫گماشت و راهی ان کشور شد‪.‬‬ ‫تظاهرات انبوه مخالفان هن��گام ورود او به کاخ‬ ‫س��فید که با پرتاب گاز اش��ک اور از طرف پلیس و‬ ‫اش��ک ریختن کارت��ر و مهمانانش همراه ش��د‪ ،‬اغاز‬ ‫ناخوشی برای شاه در این س��فر بود‪ .‬اما شاه در همان‬ ‫دیدار نخستین با رئیس جمهوری جدید امریکا‪ ،‬سر‬ ‫تسلیم فرود اورد و متعهد شد از افزایش قیمت نفت‬ ‫جلوگیری کند‪.‬‬ ‫در این مذاکرات‪ ،‬شاه جای هیچ گله و شکایتی‬ ‫برای امریکایی ها باقی نگذاش��ت‪ ،‬به ط��وری که در‬ ‫بازگشت اعتماد به نفس خود را باز یافته و بار دیگر با‬ ‫خیال راحت بر اریکه سلطنت تکیه زده بود‪.‬‬ ‫ولی مشکالت اقتصادی و نابسامانی های ناشی‬ ‫از ریخت و پاش های گذش��ته از یک طرف و تشدید‬ ‫مخالفت ها با مفاسد و مشکالت ناشی از ان‪ ،‬به تدریج‬ ‫خادم انگلیس‬ ‫شریف امامی و دولت تزویر‬ ‫‪3‬‬ ‫افتاب‬ ‫مجلس راه یافت و به ریاست مجلس سنا انتخاب‬ ‫شد‪ .‬ضمن انکه ریاست مجلس شورای ملی نیز‬ ‫با او بود و در حقیقت ریاست قوه مقننه را بر عهده‬ ‫داش��ت‪ .‬ش��ریف امامی به مدت ‪ ۱۵‬سال رئیس‬ ‫مجلس س��نا بود و مش��اغل متعددی را بر عهده‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫در سال ‪ ۱۳۵۷‬که سراسر ایران را تظاهرات‬ ‫و اعتصاب در برگرفته بود‪ ،‬محمدرضا شاه پهلوی‬ ‫برای جلوگی��ری از بحران و انقالب مس��ئولیت‬ ‫نخس��ت وزیری را با اختیارات تام به او س��پرد‪.‬‬ ‫ش��ریف امامی با ایراد چند نطق مخصوصا نطق‬ ‫معروف او «من ش��ریف امامی بیست روز پیش‬ ‫نیستم» دولت اشتی ملی را تشکیل داد که ظاهرا‬ ‫از م��ردم حمایت می ک��رد و خ��ود را از خاندان‬ ‫روحانیون معرفی کرد‪.‬‬ ‫او در س��ال ‪ ۱۳۷۸‬در امری��کا م��رد‪.‬‬ ‫ش��ریف امامی اس��تاد اعظ��م فراماس��ونری‬ ‫در ایران بود و شدیدا تحت تاثیر انگلیسی ها بود‪g.‬‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫انقالب را متوقف کند‪ .‬به همین منظور ساعت ‪10‬‬ ‫صبح روز ‪ ۱۴‬ابان ‪۱۳۵۷‬ارتشبد غالمرضا ازهاری‬ ‫به کاخ نیاوران احضار ش��د و پ��س از مذاکراتی‬ ‫مختصر پادش��اه به وی تکلیف نخست وزیری را‬ ‫کرد و او نیز این ماموریت را پذیرفت‪ .‬نخست وزیر‬ ‫جدید در ‪ ۱۵‬اب��ان ‪ ۱۳۵۷‬منصوب ش��د و همان‬ ‫روز کابینه نظامی خود را معرفی کرد‪ .‬از اقدامات‬ ‫دولت نظامی ازهاری‪ ،‬دس��تیگری نویس��ندگان‬ ‫مطبوعات‪ ،‬بازداش��ت دولتمردانی چون ارتشبد‬ ‫نعمت نصیری‪ ،‬منوچهر ازمون‪ ،‬عبدالعظیم ولیان‪،‬‬ ‫داریوش همایون‪ ،‬غالمرضا نیک پی و امیرعباس‬ ‫هویدا بود‪.‬‬ ‫او سرانجام در اواخر اذر ‪ ۱۳۵۷‬دچار حمله‬ ‫قلبی بستری شد و با عذر بیماری از مقام خود کناره‬ ‫گرفت و بالفاصله راهی امریکا شد‪ .‬او در خارج از‬ ‫کشور فعالیت سیاسی نداشت اما با هژبر یزدانی در‬ ‫تاسیس یک بانک همکاری کرد‪ .‬او در سال ‪۱۳۸۰‬‬ ‫در امریکا از دنیا رفت‪g .‬‬ ‫جعفر ش��ریف امامی‪ ،‬فرزند محمدحسین‬ ‫مع��روف ب��ه نظام االس�لام ب��ود‪ .‬تحصی�لات‬ ‫ابتدای��ی خ��ود را در مدرس��ه ش��ریف ب��ه‬ ‫پای��ان رس��اند‪ .‬س��پس وارد مدرس��ه المان��ی‬ ‫ش��د و دوره متوس��طه را در قس��مت فن��ی‬ ‫تم��ام ک��رد و از ط��رف وزارت راه به هم��راه‬ ‫‪ ۳۰‬نفر جهت تحصیل در رشته راه اهن به المان‬ ‫اعزام شد‪.‬‬ ‫پ��س از پای��ان دوران تحصی��ل ب��ه ایران‬ ‫بازگشت و در راه اهن مشغول به کار شد‪ .‬اندکی‬ ‫بعد مج��ددا از ط��رف وزارت راه جه��ت ادامه‬ ‫تحصیل به سوئد اعزام ش��د و در سال ‪ ۱۳۱۸‬به‬ ‫تهران بازگشت و شغل خود را ادامه داد و مراحل‬ ‫ ترقی را در راه اهن طی کرد‪ .‬در ش��هریور ‪۱۳۲۰‬‬ ‫توسط نیروهای متفقین به اتهام همکاری با المان‬ ‫دستگیر ش��د و پس از ازادی به سمت مدیرکل‬ ‫بنگاه مستقل ابیاری منصوب شد‪.‬‬ ‫در تیر ماه ‪ ۱۳۲۹‬در زمان نخس��ت وزیری‬ ‫س��پهبد رزم ارا به کفالت وزارت راه انتخاب شد‬ ‫و پس از قت��ل رزم ارا و انتصاب حس��ین عال به‬ ‫نخس��ت وزیری‪ ،‬به عنوان عضو ش��ورای عالی‬ ‫سازمان برنامه انتخاب شد و در دوران حکومت‬ ‫مصدق در همین س��مت باقی ماند و نهایتا پس‬ ‫از کودتای ‪ ۲۸‬م��رداد ‪ ۱۳۳۲‬و نخس��ت وزیری‬ ‫سپهبد زاهدی به سمت مدیرعامل سازمان برنامه‬ ‫منصوب ش��د‪ .‬وی در دوره دوم مجلس س��نا به‬ ‫مدت دو سال نماینده تهران بود و با شکل گیری‬ ‫کابینه دکتر منوچهر اقبال‪ ،‬تصدی وزارت صنایع‬ ‫و معادن را بر عهده گرفت و پس از دکتر اقبال در‬ ‫سال ‪ ۱۳۳۹‬به نخست وزیری رسید‪.‬‬ ‫وی در سال ‪ ۱۳۴۱‬نیابت تولیت بنیاد پهلوی‬ ‫را عهده دار شد و در انتخابات ‪ ۱۳۴۲‬مجلس سنا‬ ‫با داشتن بیشترین ارا به عنوان سناتور از تهران به‬ ‫روند نهضتی را در جامعه ش��دت بخشید که مهار ان‬ ‫روز به روز دشوارتر می شد‪ .‬اموزگار در کار خود فرو‬ ‫مانده و هویدا هم که به وزارت دربار منصوب ش��ده‬ ‫بود‪ ،‬از هیچ گونه کارش��کنی در کار دولت فروگذار‬ ‫نمی کرد و سرانجام با انتشار مقاله توهین امیز نسبت‬ ‫به امام خمینی «قدس سره» در روزنامه اطالعات در‬ ‫‪ 17‬دی ‪ ،1356‬کاری ترین زهر خ��ود را به حکومت‬ ‫اموزگار ریخت و کار دولت او را تمام کرد‪.‬‬ ‫سرانجام دولت اموزگار از کار بر کنار شد و شاه‪،‬‬ ‫شریف امامی را که مهره انگلیسی ها بود روی کار اورد‬ ‫تا بتوانددر کنار حمایت امریکا‪ ،‬رضایت انگلستان را‬ ‫نیز جلب کند‪ .‬انتخاب شریف امامی به نخست وزیری‬ ‫هم هیچ یک از انتظارات شاه را بر اورده نکرد‪.‬‬ ‫عقبگرد ناگهانی رژیم در برابر مخالفان و ازادی‬ ‫مطبوعات‪ ،‬به گس��ترش فعالیت ه��ای مخالف رژیم‬ ‫انجامید‪ .‬اقدام ش��تابزده رژیم در برقراری حکومت‬ ‫نظامی‪ ،‬فاجعه ‪17‬ش��هریور در میدان ژاله (شهدا) را‬ ‫افرید‪.‬‬ ‫انعکاس جهانی این فاجعه رژی��م را از اجرای‬ ‫مقررات حکوم��ت نظامی بازداش��ت و تظاهرات و‬ ‫اعتصابات تازه ای را به دنبال اورد‪.‬‬ ‫تیراندازی به س��وی دانشجویان و دانش اموزان‬ ‫‪71‬‬ ‫افتاب‬ ‫در ‪ 13‬ابان ‪ 1357‬در دانشگاه تهران و کشته و زخم ‬ ‫ی‬ ‫شدن تعدادی از انها‪ ،‬تظاهرات بی سابقه ‪ 14‬ابان را در‬ ‫تهران به دنبال داشت‪.‬‬ ‫ش��اه همان روز با هلی کوپتر بر فراز شهر پرواز‬ ‫کرد و پس از مش��اهده ش��عله های اتش که از صدها‬ ‫نقطه شهر زبانه می کش��ید‪ ،‬به کاخ نیاوران بازگشت‬ ‫و س��فیران امریکا و انگلیس را نزد خود فرا خواند تا‬ ‫تصمیم خود برای تشکیل یک دولت نظامی را به انها‬ ‫ابالغ کند‪.‬‬ ‫دولت نظام��ی در همان چن��د روز اول ناتوانی‬ ‫خود را در اداره امور کشور نشان داد و موج تظاهرات‬ ‫و اعتصابات بعد از چند روز وقفه از س��رگرفته شد‪.‬‬ ‫حکومت نظامی هم عمال کارایی خود را از دست داد‪.‬‬ ‫گس��ترش موج اعتصابات در سراس��ر کشور‪،‬‬ ‫به خصوص صنعت نفت‪ ،‬مملکت را به حال فلج کامل‬ ‫در اورد و درامد ارزی کشور به صفر رسید‪.‬‬ ‫شاه برای خروج از بن بس��تی که در ان گرفتار‬ ‫شده بود به رهبران جبهه ملی روی اورد و قبل از همه‬ ‫دکتر غالمحسین صدیقی را برای مقام نخست وزیری‬ ‫در نظر گرفت‪.‬‬ ‫دکت��ر صدیقی پ��س از ی��ک هفت��ه مطالعه و‬ ‫مشورت‪ ،‬پاسخ رد داد‪ .‬ش��اه از شاپور بختیار دعوت‬ ‫کرد‪ .‬بختیار این پیشنهاد را به شرط گرفتن اختیار کامل‬ ‫و خروج شاه از کشور بعد از رای اعتماد مجلسین به‬ ‫دولت پذیرفت‪.‬‬ ‫ش��اه ناگزیر‪ ،‬تمام ش��رایط را پذیرفت‪ .‬ش��اه‬ ‫نیز پس از عد م موفقیت دول��ت نظامی ازهاری در‬ ‫برقراری نظم و ارامش و رفع اعتصاب ها که اقتصاد‬ ‫کش��ور را فلج کرده بود‪ ،‬راه دیگری جز خروج از‬ ‫کشور نداشت‪.‬‬ ‫تش��ریفات مربوط به خروج ش��اه خصوصی و‬ ‫غیررس��می بود‪ .‬مش��ایعت کنندگان‪ ،‬نخس��ت وزیر‪،‬‬ ‫روسای مجلس��ین‪ ،‬وزیردربار‪ ،‬رئیس ستاد ارتش و‬ ‫گروهی از مقامات وابسته به دربار بودند‪.‬‬ ‫فرودگاه مهراب��اد در محاصره یگان های گارد‬ ‫شاهنشاهی بود‪ .‬مقارن س��اعت ‪ 11/5‬صبح‪ ،‬شاه و‬ ‫همسرش‪ ،‬با یک هلی کوپتر وارد فرودگاه ش��دند‪.‬‬ ‫ش��اه در مصاحبه کوتاهی به خبرنگاران گفت‪:‬‬ ‫«مدتی است احساس خس��تگی می کنم و احتیاج به‬ ‫اس��تراحت دارم‪ .‬ضمنا گفته بودم پس از اینکه خیالم‬ ‫راحت شود و دولت مستقر شود‪ ،‬به مسافرت خواهم‬ ‫رفت‪ .‬این سفر اکنون اغاز می شود و تهران را به سوی‬ ‫اسوان در مصر ترک می کنم‪.‬‬ ‫امروز با رای مجلس ش��ورای مل��ی که پس از‬ ‫رای سنا داده ش��د‪ ،‬امیدوارم که دولت بتواند هم در‬ ‫جبران گذشته و هم در پایه گذاری اینده موفق شود‪».‬‬ ‫او در مورد مدت سفر هم گفت‪« :‬این سفر بستگی به‬ ‫حال من دارد و در ح��ال حاضر دقیقا نمی توانم ان را‬ ‫تعیین کنم‪».‬‬ ‫سرانجام شاه روز ‪ 26‬دی ‪ ،1357‬فرار را برقرار ‬ ‫ترجیح داد‪ .‬ساعت ‪ 12:30‬بعد از ظهر‪ ،‬شاه و همسرش‬ ‫تهران را به مقصد مص ر ترک کردند‪ .‬از اعضای خانواده‬ ‫سلطنتی تنها فرح مانده بود که او نیز همراه همسرش‬ ‫از ایران خارج شد‪.‬‬ ‫پس از خروج شاه از ایران‪ ،‬موج شادی مردم را‬ ‫فرا گرفت و ملت با امدن به خیابان ها و اظهار شادمانی‬ ‫و پخش گل و ش��یرینی این پیروزی بزرگ را جشن‬ ‫گرفتند و رژیم س��لطنتی کمتر از یک ماه پس از فرار‬ ‫شاه سقوط کرد و طومار عمر رژیم سراسر ظلم و جور‬ ‫‪ 2500‬ساله شاهنش��اهی روز ‪ 22‬بهمن ‪ 1357‬درهم‬ ‫پیچیده شد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫‪72‬‬ ‫نوسازی غربی و قطع رابطه با سنت‬ ‫عواملی که پهلوی دوم را به چالش کشیدند‬ ‫محمد مهدی عبدخدایی‪/‬از مبارزین دوران ستمشاهی‬ ‫‪5‬‬ ‫تحلیل اینکه انق�لاب چگونه پیروز ش��د و‬ ‫شخصیت ش��اه از نظر رواش��ناختی چگونه افول‬ ‫کرد‪ ،‬تقریبا مثنوی هفتاد من کاغذ شود‪ .‬در حقیقت‬ ‫حکومت دیکتاتوری شاه‪ ،‬به یک بن بست اقتصادی‪،‬‬ ‫سیاسی و اجتماعی رسیده بود‪ .‬حمایت های شاه از‬ ‫حزب جمهوری خواه در زمان نیکسون‪ ،‬نزدیکی‬ ‫شاه بعد از شکس��ت نیکس��ون به کندی و بعدها‬ ‫نزدیکی اش به جرالد ف��ورد و دیگران‪ ،‬زمینه هایی‬ ‫را فراهم کرد که ش��عار حقوق بشر دروغین کارتر‬ ‫در شخص شاه ایجاد وحش��ت کند‪ .‬به عالوه شاه‬ ‫مشاوران خود را از دس��ت داده بود؛ مانند اشرف‬ ‫پهلوی‪ ،‬ارنست پرون(دوست دوران جوانی اش)‬ ‫و اسداهلل علم (وزیر دربار مقتدر)‪ .‬مساله دیگر در‬ ‫افول شاه‪ ،‬بروز دروازه های باز اقتصادی و اجتماعی‬ ‫در ان زمان ب��ود‪ .‬در حقیقت بدنه حاکمیت ش��اه‬ ‫به گونه ای بود که قدرت جذب دالرهای نفتی بعد‬ ‫از جنگ اعراب و اسرائیل که نفت به شدت گران‬ ‫شد را نداش��ت و دالرهای نفتی به عنوان تورم در‬ ‫دالر و ارز تبدی��ل به بازار مصرف ش��د‪ .‬خود این‬ ‫دالرها که وارد بازارهای مصرف شد‪ ،‬توقعاتی در‬ ‫جامعه به وجود اورد که بعد از بازگش��ت نفت به‬ ‫قیمت اولیه اش‪ ،‬اس��تخراج نفت از صحرای سینا‪،‬‬ ‫مطرح شدن نفت ش��مال و بورس نفت مجموعه‬ ‫اینها اقتصاد ایران را در زمان هویدا نابود کرد‪ .‬حتی‬ ‫تالش های ش��اه برای جلوگیری از مصرف زدگی‬ ‫به جایی نرس��ید‪ .‬به طوری که اقای دکتر شریعتی‬ ‫نوشتند‪« :‬از سال ‪ 1346‬تا ‪ 1351‬حتی مصرف لوازم‬ ‫ارایش��ی خارجی در ایران پنجاه برابر بیشتر شده‬ ‫بود!» شاید دکتر ش��ریعتی از نظر جامعه شناسی به ان‬ ‫نگاه می کند که درست هم است اما نگاه دوم او به مساله‬ ‫اقتصادی است‪ .‬این پنجاه برابر شدن با کدام دالر پنجاه‬ ‫برابر شد؟ و چگونه بازگشت؟ در نهایت انتظاراتی در‬ ‫جامعه در ان زمان به وجود امده بود که با یک چرخش‬ ‫اقتصادی با بن بست روبه رو شد‪ .‬مواردی از قبیل هجوم‬ ‫مردم به شهرهای بزرگ‪ ،‬گسترش بی رویه شهرها‪ ،‬عدم‬ ‫رش��د تولید‪ ،‬مصرف کاالهای خارجی‪ ،‬نوسان قیمت‬ ‫نفت در ان روزها‪ ،‬گرم شدن اروپا از مجموعه عواملی‬ ‫بودند که در زیر بنای اقتصادی اثر داشت‪ .‬البته نمی توان‬ ‫گفت که این اثرها‪ ،‬اثرهای اصلی هستند‪ .‬در جامعه ما‬ ‫مسائل سنتی وجود داشته و دارد؛ بعد از شهریور ‪1320‬‬ ‫ایران به انچه رضاخان می خواست‪ ،‬عمل نکرد‪ .‬رضا خان‬ ‫پس از اینکه دانشگاه ها را احداث کرد تالشش این بود‬ ‫که دین را از صحنه زندگی مردم حذف کند‪ .‬حتی وقتی‬ ‫دانشکده معقول و منقول را که بعدها به دانشکده الهیات‬ ‫تبدیل ش��د تاس��یس کرد‪ ،‬برای این بود که روحانیت‬ ‫ایران را از متن زندگی مردم خارج کند‪ .‬دانشگاهی که‬ ‫رضاخان ساخت به دلیل ان بود که اساتید‪ ،‬دانشجویان‬ ‫ر ا تربیت کنند که حافظ س��لطنت هخامنشی یا ‪2500‬‬ ‫ساله باشد‪ .‬درحالی که شرایط جهانی به همراه ارتباطات‬ ‫جهانی و پیدایش تفکرات نو شامل سوسیالیسم انقالبی‪،‬‬ ‫سوسیالیسم دموکراتیک‪ ،‬ناس��یونال سوسیالیسم و از‬ ‫درون دانشگاهی که او س��اخته بود بیرون امد و راه را‬ ‫برعکس طی کرد‪ .‬برخالف نظر ش��اه که دانشگاهیانی‬ ‫که بعدا جذب دیوان س��االری دولتی ش��دند‪ ،‬طرفدار‬ ‫شاه باشند‪ ،‬در دانشگاه ها به عنوان روشنفکران مخالف‬ ‫ش��اه درحال تربیت بودند‪ .‬چه انهایی که سوسیالیسم‬ ‫انقالبی را درس می دادند و اس��اتید حزب توده بودند‬ ‫و چه انهایی که سوسیالیسم دموکراتیک را درس دادند‬ ‫مساجد هیات ها و تکایا در دست داشت‪ ،‬راه را به سوی‬ ‫مخالفت همه جانبه برد‪ .‬عدم شعور حاکمان ان روز و‬ ‫عدم درک مشاوران شاه و مسائلی که زیر پوست جامعه‬ ‫می گذاشت‪ ،‬شرایطی را به وجود اورد که شاه در برابر‬ ‫هجمه های شدیدی که به نام دین و به نام روشنفکری‬ ‫و به نام اینکه سلطنت یک موهبت الهی است که به شاه‬ ‫عطا ش��ده‪ ،‬بی تفاوت باش��د‪ .‬بین اموزه های مذهبی و‬ ‫اموزه های دانشگاهی هماهنگی نامریی به وجود اوردند‬ ‫که در این هماهنگی نقش امام به عنوان یک رهبر نقش‬ ‫عالی و اگاهی بخش بود‪ .‬نقش امام از ش��رایط اجتماع‬ ‫نقش منحصر به فردی بود که دستگاه شاه متوجه ان نبود‪.‬‬ ‫بنابراین می بینیم قبل از انقالب حرکت و مکان جریان‬ ‫به دست شخصیتی افتاد که هم فیلسوف بود و هم کالم‪،‬‬ ‫فقه و تفسیر را خوب می دانست‪ ،‬هم زبان دانشگاهی را‬ ‫می فهمید و هم زبان توده مردم و هم زبان حوزوی ها را‪.‬‬ ‫اینها در حقیقت برجستگی رهبری بود که توانست از‬ ‫سال ‪ 1342‬به بعد زمینه های نارضایتی جامعه را فراهم‬ ‫کند و یک ایدئولوژی پویا که پس از استعمار انگلیس‬ ‫ضربه های فراوانی در برابر ایدئولوژی ناسیونالیس��تی‬ ‫برامده از غرب خورده بود جایگزین کند و در جامعه‬ ‫یک اعتماد به نفس به وج��ود اورد که می تواند جامعه‬ ‫نظامی را تغییر بدهد‪.‬‬ ‫افتاب‬ ‫روحیه ضعیف شاه‬ ‫هم جزو عوامل مهم‬ ‫سقوط او بود‪ .‬شاه‬ ‫نمی توانست تالشی‬ ‫برای بهبود صورت‬ ‫دهد چون اگاه به‬ ‫مسائل نبود‪ .‬در‬ ‫حقیقت دولت در یک‬ ‫مسند اعمال قدرت‬ ‫نشسته بود و گمان‬ ‫می کرد زمان اعمال‬ ‫قدرت مانند سابق‬ ‫یعنی سال های ‪1320‬‬ ‫است؛ در حالی که زمان‬ ‫تغییر کرده بود‬ ‫گسست بین نسلی‬ ‫روحیه ضعیف شاه هم جزو عوامل مهم سقوط او‬ ‫بود‪ .‬شاه نمی توانست تالشی برای بهبود صورت دهد‬ ‫چون اگاه به مسائل نبود‪ .‬در حقیقت دولت در یک مسند‬ ‫اعمال قدرت نشس��ته بود و گمان می کرد زمان اعمال‬ ‫قدرت مانند سابق یعنی سال های ‪ 1320‬است؛ در حالی‬ ‫که زمان تغییر کرده بود‪ .‬دیکتاتوری هایی مثل حکومت‬ ‫ش��وروی از درون در حال نابودی بودند‪ .‬سوسیالیسم‬ ‫داشت شکست می خورد‪ .‬س��رمایه داری با سردرگمی‬ ‫ مواجه بود‪ .‬در این زمان ش��رایط قبل از شهریور ‪1320‬‬ ‫دیگر وجود نداشت‪ .‬عدم درک حاکمیت از شعور باالیی‬ ‫که در حوزه های سیاسی و اجتماعی به وجود امده بود‬ ‫باعث مرگش شد‪ .‬چگونه اس��ت وقتی که امام دستور‬ ‫می دهد اعتصاب کنند‪ ،‬ادارات و روحانیت و پیشه وران‬ ‫و کارگران و همه به صورت هماهنگ اعتصاب می کنند؟‬ ‫هماهنگی های فکری قبلی به طور نامری��ی و به دور از‬ ‫چشم اگاهی و ساواک و حاکمیت در جامعه جاری شده‬ ‫بود و به صورت خود جوش به وجود امده بود‪ .‬شرایط‬ ‫تفکرات جهانی‪ ،‬مجموعه کتب و انتشاراتی که صورت‬ ‫می گرفت ‪ ،‬ترجمه ه��ا‪ ،‬جامعه روش��نفکری و جامعه‬ ‫روحانی ما را تقریبا با هم هماهنگ کرد‪ .‬تقابل جامعه و‬ ‫حکومت در عرصه های فرهنگی و سیاسی نیز قابل توجه‬ ‫بود‪ .‬به هر حال حکومت ش��اه ضد دین و برخالف باور‬ ‫عمومی مردم عمل می کرد‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫مثل کریم س��نجانی و زیرک زاده‪ ....‬و چ��ه انهایی که‬ ‫ناسیونالیست سوسیالیست را درس می دادند و افکارشان‬ ‫مثل پزشک پور‪ ،‬املی و احزابی مثل ملت ایران و‪...‬؛ چه‬ ‫انهایی که طرفدار سوسیالیسم مذهبی بودند‪ ،‬مثل محمد‬ ‫نخشب‪ ،‬مرحوم دکتر شریعتی‪ ،‬مرحوم مهندس بازرگان‪،‬‬ ‫مرحوم یداهلل س��حابی و‪ ...‬همه این اساتید بافتنه های‬ ‫فکری سلطنت و ناسیونالیسمی که از غرب به خاورمیانه‬ ‫امده بود و نسیم ان نیز به ایران رسیده بود‪ ،‬مخالف بودند‪.‬‬ ‫بنابراین انچه در دانشگاه های م ا تربیت می شد کسانی‬ ‫بودند که علیه نظام سلطنتی مخالفت می کردند‪ .‬از طرفی‬ ‫در حوزه های دینی شخصیتی مانند ایت اهلل بروجردی‪،‬‬ ‫ایت اهلل صدر‪ ،‬ایت اهلل خوانساری و بعد از انها نیز امام‬ ‫(رضوان اهلل تعالی علیه)‪ ،‬طالب��ی را تربیت کردند که‬ ‫مخالف حاکمیت شاه و سلطنت بودند‪ .‬مرحوم ایت اهلل‬ ‫بروجردی توانسته بود به اقصی نقاط کشور روحانیونی‬ ‫اعزام کن��د که افکار نویی در برابر س��لطنت داش��تند‪.‬‬ ‫مخصوصا اینکه می دیدند قانون اساسی که مشروطیت‬ ‫تثبیت کرده‪ ،‬اجرا نمی شود‪ .‬هماهنگی ذهنی نامریی بین‬ ‫دانشگاهیان و طالب حوزه ها به وجود امد و ان هم یک‬ ‫دلیل داشت؛ اینکه مذهب پایگاه اجتماعی وسیعی ای در‬ ‫جامعه داشت‪ .‬بنابراین وقتی امام (ره) فریاد مخالفت با‬ ‫شاه و سلطنت را سر داد هم دانشگاهیان و هم روحانیان‬ ‫هماهنگ با این جریان شروع به مخالفت کردند‪ .‬دستگاه‬ ‫جهنمی ساواک هم نمی توانس��ت جلوی این پدیده را‬ ‫بگیرد‪ ،‬چون محرم و صفر را داشتیم‪ .‬ماه رمضان و منبر‬ ‫داشتیم‪ .‬اموزه های ش��یعی به کمک انقالب امد‪ .‬وقتی‬ ‫روحانی بر منبری صحبت می ک��رد و می گفت دو نفر‬ ‫امدند از مدینه یکی به دیدار مامون و یکی به دیدار امام‬ ‫رضا (ع)‪ ،‬امام رضا(ع) در اموزه هایش گفت‪« :‬تو نمازت‬ ‫را باید تمام بخوانی‪ ،‬این نمازش باید کسر باشد‪ ،‬چون‬ ‫این به نیت ظلم امده و سفرش سفری حرام است و تو به‬ ‫نیت دیدن امام عادل امدی و سفرت حرام نیست‪ ».‬این‬ ‫اموزه های مذهبی چه در دانشگاهی‪ ،‬چه پیشه ور‪ ،‬چه‬ ‫در کارگر و‪ ...‬اثر خوب می گذاشت‪ .‬بنابراین حاکمیت‬ ‫از نظر اقتصادی‪ ،‬فرهنگی در دانش��گاه در حال ریزش‬ ‫بود‪ .‬تبلیغات روحانیت که سکان اعتقادی جامعه را در‬ ‫مصرف زدگی و سرنگونی پهلوی‬ ‫همانط��ور که گفت��م افزایش در امده��ای نفتی‬ ‫درکشور باعث ایجاد توقعاتی در بسیاری از زمینه ها‬ ‫شد‪ .‬وقتی ش��ما جامعه ای مصرف زده از نظر روانی‬ ‫داشته باش��ید‪ ،‬در حالی که این مصرف نتیجه توسعه‬ ‫نباش��د‪ ،‬اقتصاد رو به افول می گذارد‪ .‬در علم اقتصاد‬ ‫یک توسعه اقتصادی و یک رشد اقتصادی داریم‪ .‬بین‬ ‫رشد اقتصادی و توس��عه اقتصادی فاصله است‪ .‬در‬ ‫حقیقت اگر مبنا تولید نباشد افزایش درامدها باعث‬ ‫مصرف زدگی می شود‪ .‬باز در علم اقتصاد یک دولت‬ ‫تحصیل دار داریم و دولت غیرتحصیل دار‪ .‬در توسعه‬ ‫اقتصادی حاکمیت ها با صدور کار مردم خود و اخذ‬ ‫مالیات ها از ان اداره می شوند و بعد این صدور کار و‬ ‫اخذ مالیات در جامعه ایجاد رشد اقتصادی می کند و‬ ‫جامعه به سمت رشد باال حرکت می کند این یک نوع‬ ‫رشد است‪ .‬یک نوع رش��د اقتصادی نیز ان است که‬ ‫مربوط به کار جامعه نیست؛ مربوط به فروش ذخایر‬ ‫یک جامعه اس��ت‪ .‬وقتی ما رش��د جامعه م��ان نتیجه‬ ‫توسعه نباشد و نتیجه فروش ذخایر زیرزمینی باشد‪،‬‬ ‫به محض اینکه این ذخائر زیرزمینی فروش نرود‪ ،‬یا‬ ‫درامد ارزی حاصل فروش این ذخایر زیرزمینی کم‬ ‫ش��ود‪ ،‬جامعه گناه را به جای انکه ب��ه گردن خودش‬ ‫بیندازد که کار نک��رده‪ ،‬حاکمیت را مقصر می داند که‬ ‫کار ایجاد نکرده اس��ت‪ .‬در حالی که حرف ش��ان هم‬ ‫درست اس��ت؛ حاکمیت هم مقصر است در اینکه با‬ ‫ان پول ایجاد کار نکرده است‪ .‬سرمایه به جای اینکه‬ ‫در جهت توسعه به کار برود‪ ،‬در رشد و مصرف زدگی‬ ‫ب��ه کار م��ی رود‪ .‬معم��وال دولت ه��ای تحصیل دار‪،‬‬ ‫دولت هایی هستند که درامدهایشان از ذخایر جامعه‬ ‫اس��ت نه از توس��عه جامعه‪ .‬دولت ژاپ��ن درامدش‬ ‫از توس��عه جامعه اس��ت و االن دولت ک��ره و چین‬ ‫درامدشان از توسعه جامعه اس��ت‪ .‬درامد امریکا با‬ ‫فروش تکنولوژی است و در واقع درامدش از توسعه‬ ‫جامعه است‪ .‬افت ذخائر شاه باعث افت حاکمیتی اش‬ ‫ ش��د؛ چون جامعه به رفاه عادت کرده است و گمان‬ ‫می کند این رفاه را دولت از او گرفته است‪.‬‬ ‫بر همین اساس رش��د با توسعه تفاوت می کند‪،‬‬ ‫به همین جهت اس��ت که می گوین��د‪« :‬در مقطعی که‬ ‫ذخایر را خوب می خرند اگر در تولید سرمایه گذاری‬ ‫کنید‪ ،‬جامعه رش��دش به تعادل می رس��د‪ .‬اگر صرفا‬ ‫مصرف کننده باشید‪ ،‬زمانی که درامد حاصل از ذخایر‬ ‫زیرزمینی کم می ش��ود‪ ،‬جلوی رشد را هم می گیرد و‬ ‫جامعه ناراضی می شود‪ .‬در دوران پهلوی دوم نوزایی‬ ‫درونی حکومت کم ش��د و به س��مت مصرف زدگی‬ ‫رفت‪ .‬جامعه زایش در تولید را از دست داد و از نظر‬ ‫تولید نازا شد و به سمت مصرف رفت‪».‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫اگر بخواهیم مهمترین عوامل سقوط محمد رضا‬ ‫ش��اه را بررس��ی کنیم بای��د دو عامل مه��م را مورد‬ ‫توجه قرار دهیم؛ یکی بی توجهی بیمار گونه ش��اه به‬ ‫باورهای مذهبی و حرکت تند او به س��مت مدرنیته‪.‬‬ ‫او فرهنگ ایرانیان مس��لمان را نادی��ده می گرفت و‬ ‫تندروی همه جانبه و چشم بس��ته اش با داش��ته هایی‬ ‫که از باال رفتن درامد به دس��ت اورده بود‪ ،‬به س��وی‬ ‫صنایع مونت��اژ بدون در نظر گرفت��ن نیازهای واقعی‬ ‫مردم‪ ،‬از مهمترین دالیل س��قوطش بود‪ ،‬ضمن اینکه‬ ‫باید چاش��نی خودکامگی و خودش��یفتگی را نیز در‬ ‫نظر گرفت‪g .‬‬ ‫‪73‬‬ ‫بن بست زودهنگام دولت شریف امامی‬ ‫مروری بر دولت های پس از فرار شاه در گفت وگو با دکتر بشارتی‬ ‫‪6‬‬ ‫علی محمد بشارتی جهرمی وزیر کشور سابق در مقطع دکترای روابط بین الملل به پایان برده است‪ .‬او‬ ‫عضو ا ّولین شورای فرماندهی سپاه‪ ،‬مس��ئول اطالعات و تحقیقات سپاه‪ ،‬نماینده دوره اول مجلس شورای‬ ‫اسالمی‪ ،‬قائم مقام وزیر امور خارجه (از ‪ ۶۳‬تا ‪ ،)۷۲‬وزیر کش��ور (از ‪ ۷۲‬تا ‪ )۷۶‬بوده است‪.‬جدا از سوابق‬ ‫سیاس��ی او ‪،‬وی دو کتاب در زمینه تاریخ معاصر به خصوص سلس��ه پهلوی نوش��ته اس��ت‪.‬‬ ‫مرضیه فالح‬ ‫افتاب‬ ‫در کتاب خاطرات اس��داهلل علم عنوان شده در‬ ‫سال های پایانی حکومت شاه‪ ،‬درامدهای نفتی‬ ‫ایران به شدت افزایش یافت و حتی به ‪ 20‬میلیارد‬ ‫دالر هم رس��ید؛ این عامل باعث شد شاه دچار‬ ‫یک غرور کاذب ش��ود‪ .‬این غرور کاذب حتی‬ ‫به ان جا ختم شد که نسبت به اربابان خود یعنی‬ ‫امریکاوانگلیسمی گفتکه‪«:‬انهاهستندکهبهما‬ ‫محتاجند‪».‬باتوجهبهمطالعاتشمادرزمینهتاریخ‬ ‫انقالب‪ ،‬این تحلیل تا چه اندازه به واقعیت نزدیک‬ ‫است و ایا اساسا شاه از چنین امکانی در جهت‬ ‫برخورد با غرب برخوردار بود؟‬ ‫‪ l‬پشت جلد نهم کتاب پنجاه و هفت سال اسارت‬ ‫جمله ای را از کاردار انگلیس در تهران نقل کردم که جای‬ ‫تامل بسیار دارد‪ .‬ش��اه حرفی زد که موجب ازرده خاطر‬ ‫شدن سفیر انگلیس ش��د‪ .‬ش��اه‪ ،‬عبداهلل گله داری را به‬ ‫سفارت انگلستان می فرستد که علت دلخوری شان را بیان‬ ‫کنند‪ .‬گله داری می گوید سفیر در محل سفارت نبود ولی‬ ‫معاونشگفت‪«:‬سفیرماچیزیگفتهوشاههمرفتهعیناان‬ ‫را با سفیر امریکا مطرح کرد‪ .‬درست است که ما با امریکا‬ ‫رفیق و پسرعمو هستیم اما مطالبی هم داریم که مختص‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫انقالب مشروطیت‬ ‫تا کودتای رضاخان‬ ‫(‪ ۲‬جلد)‪ ۵۷ ،‬سال‬ ‫اسارت (تجزیه تحلیل‬ ‫دودمان پهلوی‪۲ ،‬‬ ‫جلد) دو کتابی است‬ ‫که بشارتی در مورد‬ ‫سلسله پهلوی نوشته‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪74‬‬ ‫خودمان است‪ .‬دوم اینکه ش��اه گمان نکند شاه مملکت‬ ‫است‪ .‬پدرش هم شاه مملکت نبود‪ .‬شاه مملکت ژنرال‬ ‫ایرونساید است‪ .‬رضاخان دزد تاج و تخت است‪ ».‬این‬ ‫جمالت را اقای فردوس از قول اقای عبداهلل گله داری‬ ‫در کتاب خاطراتش نقل می کند‪ .‬و دیگر اینکه خانم فرح‬ ‫پهلوی در جلد دوم کتاب «دختر یتیم» می گوید که شاه در‬ ‫مکزیک مصاحبه یا صحبتی با کیسینجر داشت و در انجا‬ ‫گله کرد و گفت‪« :‬من مانند یک غالم حلقه به گوش برای‬ ‫امریکا بودم‪ ،‬هر چه به من گفتند انجام می دادم‪ .‬س��االنه‬ ‫میلیاردها دالر از بودجه مملکت را صرف خرید اسلحه‬ ‫از کمپانی های امریکایی می کردم و صدها میلیون دالر به‬ ‫موسسات امریکایی کمک بالعوض می کردم‪ ،‬پس چرا‬ ‫امریکا مرا خوار و خفیف می کند؟ نکته س��وم اینکه در‬ ‫خاطرات منوچهر اقبال‪ ،‬رئیس هیات مدیره و مدیر عامل‬ ‫شرکت نفت امده که‪« :‬من از رئیس شرکت امریکایی که‬ ‫مسئول نفت در ایران بود پرسیدم روزانه چند بشکه نفت‬ ‫استخراج می کنید؟ او پس از یک هفته پاسخ داد که برای‬ ‫چه می خواهید بدانید؟ این مربوط به خودمان است!»‬ ‫اینها و صدها نقل و دلیل دیگر را کنار هم بگذاریم‪،‬‬ ‫می فهمیم ش��اهی در مملکت نبود‪ .‬وزی��ر و وکیل همه‬ ‫صوری و ظاهری بودند‪ .‬در کشور ما امریکایی ها همه کاره‬ ‫بودند و انها بودند که در مملکت حکومت می کردند و‬ ‫قانون وضع می کردند و سیاست ها را تنظیم می کردند‪.‬‬ ‫شاه فقط یک مجری بود‪.‬‬ ‫در مورد افزایش قیمت نفت و خود پسندی شاه‬ ‫بعد از ان این تحلیل را درست می دانید؟‬ ‫‪ l‬برای اطالع بیشتر باید به حال و روز سال های‬ ‫‪ 52-54‬بپردازیم‪ .‬ژاپنی ها داش��تند به سرعت در مسائل‬ ‫اقتصادی پیشرفت می کردند‪ ،‬اروپا هم در حال طی مسیر‬ ‫بی نیازی از امریکا را می پیمود‪ .‬به همین دلیل امریکایی ها‬ ‫بهتوصیهیهودی هاودرراسانهاکسینجر‪،‬امدندوقیمت‬ ‫نفت را باال بردند‪ .‬امریکا یی ها خودشان هم تولیدکننده‬ ‫نفت بودند‪ ،‬پس زیانی متوجه انها نبود‪ .‬بیش��ترین زیان‬ ‫را مصرف کننده های نفت می دیدند‪ .‬کش��ورهایی مانند‬ ‫المان‪ ،‬فرانسه‪ ،‬انگلستان‪ ،‬ژاپن‪ ،‬چین و هند که سود بسیار‬ ‫هنگفتی نصیب کشورهای اوپک شد‪ .‬اوپک هم که تماما‬ ‫تحت اختیار امریکا بود‪ .‬بنابراین اینکه شاه متفرعن شده‬ ‫بود را قبول ندارم‪ .‬شاه نبود‪ ،‬مترسکی بر سر خرمن بود‪.‬‬ ‫می شود گفت ش��اه در باد این درامدهای نفتی‬ ‫خوابید و در ادامه جش��ن های ‪ 2500‬ساله و به‬ ‫تبع ان جشن های‪ 50‬ساله حکومت پهلوی را‪...‬‬ ‫‪ l‬اینها (جشن های‪ 2500‬ساله) مربوط به سال های‬ ‫قبل از‪ 1352-1354‬است که چون هم سیستم بیمار بود و‬ ‫هم سازوکار الزم را نداشتند‪ ،‬شروع کرد به واردات بدون‬ ‫مرز کاالهای مختلف؛ از ‪ 30‬کش��ور برای عقد قرارداد‬ ‫امدند و به شاه سوبسید کالنی هم پرداخت کردند‪ ،‬انجا‬ ‫بود که ورود کاالهای مختلف با سرعت بیشتری شروع‬ ‫شد‪ .‬این همزمانی باعث شد که کاالها در کشتی ها باقی‬ ‫بماند؛ چرا که امکان تخلیه ب��ار به صورت همزمان برای‬ ‫همه کشتی ها وجود نداشت‪ .‬بنابراین دموراژ می گرفتند‪.‬‬ ‫هر کشتی به میزان تاخیر به عمل امده در بنادر و تخلیه‬ ‫بار‪ ،‬دموراژ دریافت می کردند‪ .‬وقتی خالی می کردند هم‬ ‫ماشین های حمل به سراسر کشور وجود نداشت‪ .‬امدند‬ ‫و به سرعت تعدادی کامیون خریداری کردند‪ .‬راننده برای‬ ‫حمل بار نداشتند! برای رفع این مشکل راننده هندی و‬ ‫کره ای گرفتند و انها هم به مسیر و راه لرستان وارد نبودند‬ ‫شریف امامی مامور به نجات سلطنت بود‪ ،‬او نماد تزویر بود‪.‬‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫و ‪ 60‬درصد ماشین ها را در دره ها انداختند‪ .‬بعد هم کسی‬ ‫جرات نکرد به انها ماشین بدهد؛ ماشین ها ماند و اسقاط‬ ‫شد و سال ها باران خورد‪ .‬یک فضاحتی به بار امد‪ .‬از طرف‬ ‫دیگر کاالها در کشتی ها باقی ماندند و امکان تخلیه انها‬ ‫وجود نداشت‪ .‬خراب می شدند؛ بو می گرفتند و مقدار‬ ‫بسیار زیادی را در دریا خالی می کردند‪ .‬مثال یک کشتی‬ ‫عظیم موز را در دریا ریختند‪ .‬دو کشتی پرتقال از اسرائیل‬ ‫وارد کرده بودند که همه خراب ش��د و در دریا ریختند‪.‬‬ ‫انچه به کشور می رسید‪ ،‬ش��رایط اینگونه بود‪ .‬از دست‬ ‫قدرت های دربار و دولت چیزی بیرون نمی امد که گیر‬ ‫مردم بیاید‪ .‬ان س��ال ها سال هایی اس��ت که بر اثر همین‬ ‫کارهای احمقانه ش��اه‪ ،‬تورم وحشتناکی کش��ور را فرا‬ ‫گرفت که اثار این گرد و خاکی که شاه کرد پس از دو سال‬ ‫مشخصشد‪.‬‬ ‫اینها در دوره هویدا اتفاق افتاد؟‬ ‫‪ l‬اواخ��ر دوره هویدا بود‪ .‬هویدا که ‪12‬س��ال و‬ ‫شش ماه و چند روز نخست وزیر بود هم دچار انحطاط‬ ‫اقتصادی بسیاری بود‪ .‬این نقل از من نیست‪ ،‬بلکه بهتر‬ ‫است موضوع را از قول فریده دیبا مطرح کنیم که می گوید‪:‬‬ ‫«نخست وزیر هویدا در مجموع تمام وقتش را در عیش‬ ‫و نوش و خوشگذرانی می گذراند و سر جمع روزی دو‬ ‫ساعت هم در نخست وزیری نبود‪ .‬با این حساب باید به‬ ‫این نتیجه رسید که استعمار این افراد را برای فساد بیشتر‬ ‫اورده بود‪ .‬از اول تا اخر شرایطی داشتند که کشور را بیش‬ ‫از گذشته به عقب برگرداند‪».‬‬ ‫می فرمایید نخست وزیران از جمله هویدا انتخاب‬ ‫شاه نبودند؟‬ ‫‪ l‬پیشنهاد امریکا بود؛ فرح اعالم می کند نخستین‬ ‫باری بود که امریکا و انگلیس بر سر نخست وزیری ایران‬ ‫به توافق رسیدند‪ .‬همه اینها را عنصری مانند فریده دیبا که‬ ‫به دربار بسیار نزدیک است می گوید‪ .‬وی ادامه می دهد‪ «:‬به‬ ‫نظرمهویدابهدرداینمملکتنمی خورد‪.‬بهدردمدیریت‬ ‫یک مدرس��ه می خورد!» ببینید ان وقت ‪ 13‬سال می اید‬ ‫در کشور امیرکبیر و خواجه نظام الملک نخست وزیری‬ ‫می کند‪ .‬رمز موفقیت هویدا در باقی ماندن یک روزگار‬ ‫‪ 13‬س��اله در مقام نخس��ت وزیری تابعیت بی چون و‬ ‫چرای او از محمدرضا بود‪ .‬هویدا خود را چاکر می نامید‬ ‫و تفکر محمدرضا هم همین بود که نخست وزیر هر چه‬ ‫مطیع تربهتر!‬ ‫عملک��رد اقتص��ادی اش چگونه ب��ود؟ حتما‬ ‫مورد قبول شاه بوده که ‪ 13‬سال با او کار کرد؟‬ ‫‪ l‬نخس��ت وزیر عملکرد اقتصادی جداگانه ای‬ ‫نداشته و اصال عملکرد اقتصادی دست خودش هم نبوده‬ ‫است‪ .‬امیرعباس موجودی عجیب بود‪ .‬روح او در تسخیر‬ ‫فرهنگ فرانسه و اعمال او برگرفته از اداب و خصلت های‬ ‫انگلیسی ها بود‪ .‬می گفت بهترین ادیان‪ ،‬پایبند نبودن به‬ ‫هیچ دین اس��ت‪.‬می گفت که ایرانیان باید به اصل خود‬ ‫برگردند و دین باس��تانی خود را احیا کنند‪ .‬بنابراین بعد‬ ‫اقتصادی نخس��ت وزیری هویدا هم در راستای اهداف‬ ‫استعماری بود‪ .‬پس سیاست اقتصادی انها هم چیزی جدا‬ ‫از سیاست هایی که موجب شد چنین عنصری را در این‬ ‫کشور به قدرت برسانند‪ ،‬نبود‪.‬‬ ‫بعد از هویدا‪...‬‬ ‫‪ l‬بعد از هویدا جمشید اموزگار نخست وزیر شد‬ ‫که او هم عنصری صددرصد امریکایی بود‪ .‬ولی هوشمند‬ ‫تر از هویدا بود‪ .‬تحصیل کرده و دارای دکترا بود‪.‬‬ ‫لطفا در ادامه‪ ،‬سه دولت قبل و بعد از فرار شاه و‬ ‫عملکرد اقتصادی انها را توضیح دهید و ان مقطع‬ ‫زمانی را از ابعاد تاریخی و سیاسی بررسی کنید‪.‬‬ ‫ی و عملکرد وی حرف زدن‬ ‫‪ l‬درباره شریف امام ‬ ‫وقت مفصل می طلبد‪ .‬شاه در سال‪ 1356‬در همه زمینه ها‬ ‫هویدا روحش فرانسوی بود و عمل اش انگلیسی‪ .‬یک معجون بیمارگونه ای که ‪13‬سال حکومت کرد‪.‬‬ ‫جمشید اموزگار برخالف هویدا یک عنصر کامال امریکایی و گوش به فرمان کاخ سفید بود‪.‬‬ ‫‪75‬‬ ‫افتاب‬ ‫شکست خورد‪ .‬مثل غریقی بود که به هر جلبکی که روی‬ ‫دریا بود دست می انداخت بلکه نجات پیدا کند ‪ .‬چون‬ ‫می دانس��ت این بار روحانیت در کنار معترضان وجود‬ ‫دارد و با ظالمان مماشات نمی کند‪ ،‬نمی توان او را فریب‬ ‫داد و برای باقی ماندن نمی توان با انها مذاکره کرد‪ .‬به قول‬ ‫مرحوم دکتر شریعتی که‪« :‬امضاء هیچ روحانی پای هیچ‬ ‫قرارداد استعماری نیست‪ ».‬ش��اه فراوان گشت تا ادمی‬ ‫ پیدا کند که ظاهر فریب باشد‪ .‬بنابراین به جعفر شریف‬ ‫امامی رسید‪ .‬هم اسمش اسالمی است و هم اخوندزاده‬ ‫است‪ .‬تصورش این بود که با انتخاب شریف امامی افراد‬ ‫جامعه را خام کند‪ .‬غافل از اینکه اوضاع تغییر کرد‪ .‬شریف‬ ‫امامی انسان فاس��دی بود‪ ،‬چه از نظر اقتصادی و چه از‬ ‫نظر اخالق��ی‪ .‬او رئیس اغلب کاباره ه��ای بنیاد پهلوی‬ ‫و رئیس بنیاد پهلوی بود که نتوانس��ت در برابر اوضاع‬ ‫رو ب��ه تغیی��ر دوام بی��اورد‪ .‬اع�لام موجودیت��ش ب��ا‬ ‫‪ 17‬شهریور بود‪ ،‬بعد از ‪ 17‬شهریور نتوانست کمر صاف‬ ‫کند‪ .‬شورای نظامی که چنین تصمیم ننگینی را گرفت‪،‬‬ ‫زیر نظر او کار می کرد‪ .‬این قضیه ‪ 17‬ش��هریور به لحاظ‬ ‫دربار انق��در بی اثر بود ک��ه همه همدیگر را ش��ماتت‬ ‫می کردند که چرا چنین کاری را مرتکب شدند‪ .‬شاه مانند‬ ‫‪ 15‬خرداد که غالمعلی اویس��ی حمله کرد با کشتار ‪15‬‬ ‫هزار نفری مردم خیال می کرد که در‪ 17‬شهریور هم چنین‬ ‫دستاوردی خواهد داشت‪ ،‬در حالی که غیر از این شد‪ .‬مردم‬ ‫در برابر حکومت نظامی ایستادند و فرار نکردند‪.‬‬ ‫غیر از این دو مورد‪ ،‬چون شریف امامی از امکان‬ ‫مالی خوبی برخوردار بوده‪،‬شاه او را نخست وزیر‬ ‫کرد؟‬ ‫‪ l‬خیال می کنم برای پاسخ به این سوال نیاز است‬ ‫که خاطرات ان زمان شاه و دربار را مرور کنیم‪ .‬شاه گیج‬ ‫بود‪ .‬سرطان او هم عود کرد‪ .‬داروهای سنگین می خورد‬ ‫و اعتراضات هر روز رو به تش��دید بود‪ .‬زودتر از انچه‬ ‫پیش بینی می کرد‪ ،‬ش��ریف امامی به بن بس��ت رسید‪.‬‬ ‫ساواک هم ‪ 15‬ابان تمام تهران را به اتش کشید‪ ،‬تا بهانه‬ ‫الزم برای اینکه اخرین تیر که در ترکش داشت که ان هم‬ ‫تش��کیل دولت نظامی بود را موجه جلوه بدهد‪ .‬فردای‬ ‫روز برقراری دولت نظامی‪ ،‬ش��اه ژنرال ازه��اری را به‬ ‫نخست وزیری معرفی می کند‪.‬‬ ‫شاه از س��ال ‪ 1354‬به ورطه فالکت می افتد‪ .‬چه‬ ‫دالیل دیگری وجود داشته که نتوانسته کابینه اش‬ ‫رابه خوبی ترمیمکندونهایتابهگزینهشریفامامی ‬ ‫می رس��د که خودش عامل تسریع کننده سقوط‬ ‫شاه بود‪.‬‬ ‫‪ l‬سقفی که نم داده باشد‪ ،‬هر چقدر هم بخواهید‬ ‫ان را ترمیم کنید و کاغذ دیواری بزنید‪ ،‬امکان پذیر نیست‪،‬‬ ‫ل ترمیم نیس��ت‪ .‬چه بسا این اب به پایه‬ ‫چرا که دیگر قاب ‬ ‫ساختمان هم رسوخ کرده باش��د! بهتر است گفته شود‬ ‫که «خانه از پای بس��ت ویران اس��ت‪ ».‬رژیم شاه بعد از‬ ‫سال ‪ 1352‬از پای بس��ت ویران ش��ده بود‪ .‬یک تلنگر‬ ‫الزم داش��ت تاحکومتش از بین برود‪ .‬سرطان شاه رو به‬ ‫وخامتگذاشت‪.‬اعتیادبهمواد مخدرشهمبهتبعبیماری‬ ‫سرطانش زیادتر شده بود‪ .‬این مطلب را همه نوشتند که‬ ‫‪ «:‬به تبع بیماری ناشی از سرطان و به توصیه دولو قاجار‬ ‫که دفترش هم اکنون مرکز اسناد انقالب اسالمی است‪ -‬که‬ ‫سلطان خاویار ایران و مواد مخدر بود‪ -‬شا ه مواد مخدر‬ ‫استفاده می کرد‪ .‬در این اوضاع و احوال همه طرح های‬ ‫اقتصادی اش هم به شکس��ت انجامید‪ .‬بح��ث واردات‬ ‫بی رویه از یک طرف‪ ،‬بیماری شاه‪ ،‬عملکرد همراه با فساد‬ ‫دربار و نخس��ت وزیران از طرف دیگر و البته دامنه دار‬ ‫بودن اعتراضات مردمی همه و همه عامل افول شاه شد‪.‬‬ ‫شاه اگر چه گروه های مس��لح را سرکوب می کرد اما این‬ ‫بار دیگر کتاب والیت فقیه امام خمینی(ره) برای ملت‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫‪76‬‬ ‫ارسال می شود‪ .‬بحث شهادت اقا مصطفی در سال‪1356‬‬ ‫هم برخالف انچه شاه می خواست‪ ،‬علیه خودش شد‪.‬‬ ‫چون مراس��م عزاداری برای اقا مصطفی‪ ،‬تبدیل شد به‬ ‫مراسم تجلیل از امام خمینی(ره)‪ .‬مردم به بهانه تجلیل از‬ ‫اقامصطفی امامراتبلیغکردند‪.‬شاهخیلیعصبانیشدوبه‬ ‫هویدادستورداد یکسریمقاالترابهصورتمسلسلدر‬ ‫مطبوعات به چاپ برسانند‪ .‬مقاله اول از دفتر هویدا خارج‬ ‫شد و شاه ان را حذف و اصالح کرد و سپس ان را با زبان‬ ‫تندتری اماده چاپ کرد که اولی به قلم رشیدی مطلق در‬ ‫‪ 17‬دی ماه به چاپ رسید که اتش به انبار حکومت شاه‬ ‫انداخت و شاه هرگز نتوانست از کمند تبعات حاصله از‬ ‫ارتحال حاج اقا مصطفی رهایی پیدا کند‪ .‬وقتی امام فرمود‬ ‫که ارتحال اقا مصطفی از الطاف خفیه الهی است به همین‬ ‫دلیل است‪ .‬هیچ چیزی به اندازه این مساله امام را در جامعه‬ ‫ما مطرح نکرد‪.‬‬ ‫مجالس خت��م پی در پی کار خود را ک��رد‪ .‬بنابراین‬ ‫شاه در این ایام خیلی عصبانی بود‪ .‬کم حوصله بود‪ .‬کم‬ ‫در جلسات شرکت می کرد‪ .‬فرح می نویسد که تا ساعت‬ ‫‪ 10:30‬می خوابید‪ .‬بعد استحمام می کرد‪ .‬به طور اشکار از‬ ‫مسائل سیاسی بیزار شد‪ .‬بنابراین مسائل و فساد اقتصادی‬ ‫خودش‪ ،‬دربار و نخست وزیران و قیام مردمی او را لحظه‬ ‫به لحظه به افول نزدیک تر کرد‪.‬‬ ‫طرح های شکست خورده در زمینه اقتصادی شاه‬ ‫که به ان اشاره کردید‪ ،‬ناشی از فشار سیاسی به‬ ‫شاه بوده یا از نظر مالی دچار ضعف مفرط شد؟‬ ‫‪l‬مغز انس��ان ‪ 1200‬گرم اس��ت‪ .‬این مغز فردی و‬ ‫شخصی‪ ،‬طبعا نمی تواند به همه مسائل بپردازد‪ .‬به همین‬ ‫دلیل ادم به مشاوران قوی نیازمند است که به جای او فکر‬ ‫کنند‪ .‬کامپیوتر هم اگر باشد در برابر مشکالت یک کشور‬ ‫کم می اورد‪ .‬بنابراین مش��اور و وزیرانی کنار ش��اه قرار‬ ‫گرفتند تا کار را بهتر پیش ببرند اما اتفاقا موضوع به گونه‬ ‫دیگری پیش رفت‪ .‬همین مشاوران کدهای کامال غلط و‬ ‫نادرست به او می دادند‪.‬‬ ‫شاه می گفت که من تا سالیان دراز (‪ 10‬سال اینده‬ ‫منظورش سال ‪1366‬بود) به مشاور نیاز ندارم‪ .‬این یعنی‬ ‫مرگ یک انسان که خیال می کند زنده است‪ .‬به قول حافظ‬ ‫که می گوید‪:‬‬ ‫هر ان کسی که در این حلقه نیست زنده به عشق‬ ‫بر او نمرده به فتوای من نماز کنید‬ ‫ش��اه مرده ب��ود‪ .‬نمی توانس��ت تصمیم بگی��رد‪ .‬به‬ ‫هیچکساعتمادنداشت‪.‬زودعصبانیمی شد‪.‬سناتورمحمد‬ ‫طلوعینقلمی کندکه‪«:‬منبهاسداهللعلمگفتممشکالت‬ ‫کشور زیاد است‪ ،‬چرا شما به اعلی حضرت نمی گویید؟»‬ ‫اس��داهلل علم در پاس��خ گفت که‪« :‬ای��ن اعلی حضرت‬ ‫شاه گیج بود‪ .‬سرطان او هم‬ ‫عود کرد‪ .‬داروهای سنگین‬ ‫می خورد و اعتراضات هر روز‬ ‫رو به تشدید بود‪ .‬زودتر از‬ ‫انچه پیش بینی می کرد‪ ،‬شریف‬ ‫امامی به بن بست رسید‪.‬‬ ‫ساواک هم ‪ 15‬ابان تمام‬ ‫تهران را به اتش کشید‪ ،‬تا‬ ‫بهانه الزم برای اینکه اخرین‬ ‫تیر که در ترکش داشت که ان‬ ‫هم تشکیل دولت نظامی بود را‬ ‫موجه جلوه بدهد‪ .‬فردای روز‬ ‫برقراری دولت نظامی‪ ،‬شاه‬ ‫ژنرال ازهاری را به‬ ‫نخست وزیری معرفی می کند‬ ‫ان اعلی حضرتی نیست که شما قبال می شناختید‪ .‬از گل‬ ‫نازک تر هم نمی شود به او گفت‪ .‬منم مجبورم هر چه او‬ ‫می خواهد‪ ،‬بگویم‪ .‬واقعیت ها را نمی توانم به او بگویم‪.‬‬ ‫در این زمینه زیاد نوشتند‪ .‬خب اینها مشاوران شاه بودند!‬ ‫فرح می نویسد در فارس زلزله ای امد‪ ،‬وزیر مسکن گفت‪:‬‬ ‫«من می خواهم نمونه ساختمان هایی که برای زلزله زدگان‬ ‫ساخته شده را نشان بدهم‪ 10 .‬نمونه ساختمان را رفتیم‬ ‫دیدیم؛ ساختمان هایی بود مجلل که در انها فرش ماشینی‪،‬‬ ‫تلویزیون رنگی‪،‬یخچالو‪...‬بود‪.‬خانم هاییهمانجابودند‬ ‫با لباس محلی‪ ،‬اما هیچ کدام لهجه نداش��تند‪».‬می گوید‪:‬‬ ‫«من مشکوک ش��دم‪ .‬به پیروز‪ ،‬استاندار فارس گفتم که‬ ‫تحقیق کند مساله چیست‪ .‬معلوم شد که چند ساختمان‬ ‫پیش ساخته را در ان منطقه کار گذاشتند‪ .‬حتی برق نبود که‬ ‫تلویزیون و یخچال روشن شود» می گوید‪« :‬وقتی من این‬ ‫را به شاه گفتم‪ .‬شاه اصال به روی خودش نیاورد‪».‬‬ ‫فریده دیب��ا نقل می کند ک��ه وقتی گ��زارش این‬ ‫قبیل دزدی ها را به ش��اه می دادن‪،‬توجه��ی نمی کرد و‬ ‫می گفت‪« :‬این قبی��ل دزدی ها لطمه ای ب��ه دارایی های‬ ‫مملکت نمی زند‪ .‬وقت��ی ما به مصر یک میلی��ارد دالر‪،‬‬ ‫به اس��رائیل یک میلی��ارد دالر‪ ،‬ب��ه س��ازمان اب لندن‬ ‫نیم میلیارد دالر و به سایر ممالک میلیاردها دالر می دهیم‪،‬‬ ‫چه اشکالی دارد عده ای از مدیران مملکت ما هم به نوایی‬ ‫برسند و چاق بشوند‪ ».‬شاه درباره دزدی های کشورش‬ ‫اینگونه حرف می زند‪.‬‬ ‫فریده دیبا در خاطرات خود (دخترم فرح) ص‪306‬‬ ‫می گوید‪« :‬روزی رئیس گارد کاخ نیاوران کنار میز عصرانه‬ ‫ما که در محوطه کاخ بود امد و گفت که یک روس��تایی‬ ‫گوسفندی چاق و چله ای را برای اهدا به اعلی حضرت‬ ‫اورد و در جلوی درب ورودی کاخ اماده و متحصن شده و‬ ‫می گویدتااینگوسفندراخودبهخاکپایملوکانهقربانی‬ ‫و اهدا نکند‪ ،‬اینجا ر ا ترک نخواهند کرد‪ .‬محمدرضا مانده‬ ‫بود که چه جوابی بدهد‪ .‬رئیس تشریفات از محمدرضا‬ ‫خواست اجازه بدهد ان روستایی شرف یاب شود‪ .‬وقتی‬ ‫با گوسفند چاق و پروار شده شرف یاب شد‪ ،‬شروع کرد‬ ‫به حرف زدن که مش��خص بود تعلیم دیده است و پس‬ ‫از بوسیدن دست محمدرضا و دخترم‪ ،‬مطالبی را در مدح‬ ‫شاهنشاهگفت‪.‬محمدرضاعلتاوردنگوسفندراپرسید‪.‬‬ ‫پیرمرد روستایی گفت‪« :‬در سال های اخیر با انجام انقالب‬ ‫سفیدوتقسیماراضیوضعکشاورزیودامداری مان ترقی‬ ‫بسیار کرده و من در گذشته که دو راس بز هم نداشتم‪ ،‬حاال‬ ‫مالک چندین گله گوسفند شدم‪ .‬اینها از برکت انقالب‬ ‫سفید است و منبرای حق شناسیو سپاسزحمات اعلی‬ ‫حضرت این گوسفند راکه امسال پروارکرده ام‪،‬برای هدیه‬ ‫به خانواده سلطنتی به تهران اورده ام‪ ».‬محمدرضا از این‬ ‫نمایش خیلی مشعوف شد‪ .‬بی درنگ دستور داد عکاس‬ ‫حاضر کردند و عکس ان پیرمرد و پس��رش را گرفتند و‬ ‫روزنامه ها در فردای ان روز با شرح و بسط بسیار به چاپ‬ ‫یدادوانها‬ ‫رساندند‪.‬شاههمبهمردروستاییوپسرشانعام ‬ ‫مرخص شدند‪ .‬هنگام خروج انها رئیس نگهبانان کاخ که‬ ‫اذربایجانیوازاهالیاهربودازپیر مردپرسیداهلکجایی؟‬ ‫پیرمرد پاسخ داد اهل اهر‪ .‬رئیس گارد ب ه ترکی اذری با او‬ ‫حرف زد‪ .‬اما پیرمرد حتی یک کلمه ه م ترکی بلد نبود‪ ،‬تازه‬ ‫متوجه می شوند که این مرد با زبان فارسی سلیس حرف‬ ‫می زند‪ .‬رئیس گارد نگهبانان که انگار کشف مهمی انجام‬ ‫داده باشد و توطئه ای را کشف کرده باشد‪ ،‬مرد روستایی‬ ‫را به ساختمان حفاظت کاخ منتقل و شروع به بازجویی‬ ‫می کند‪.‬نتایجنشاندادکهاینمردخودرابهشکلوشمایل‬ ‫روستاییان دراورده ودارای تماشاخانه ای در خیابان الله زار‬ ‫است‪ .‬وزیر کشاورزی وقت او را اجیر کرده که این نمایش‬ ‫را بازی کند‪ .‬دخترم از او خواست که در این رابطه با کسی‬ ‫حرف نزند‪g.‬‬ ‫افتاب‬ ‫تو گو با خسرو معتضد درباره دولت های پس از ‪ 26‬دی ‪1357‬‬ ‫گف ‬ ‫داود رضایی چراتی‬ ‫‪7‬‬ ‫خسرو معتضد‪،‬مورخ تاریخی که چهره ای شناخته شده برای عموم مردم ایران است در نگاهی تحلیلی‬ ‫به صورت ویژه به شریف امامی نخست وزیر شاه که استاد اعظم فراماس��ونری است می پردازد‪ .‬او در این‬ ‫گفت وگو برخی از زوایای پنهان شریف امامی را بیان می کند‪.‬‬ ‫یکی از نخست وزیران ش��اه که چهره ای‬ ‫مرموز در تاریخ معاصر ایران دارد‪ ،‬جعفر‬ ‫ی است‪ .‬او که بود و چه می کرد؟‬ ‫شریف امام ‬ ‫‪ l‬در مرداد ‪ 1357‬که س��ینما رکس ابادان‬ ‫توس��ط گروهک «جبهه التحریر االهواز» به اتش‬ ‫ی یکباره مورد توجه‬ ‫کشیده شد‪ ،‬اقای شریف امام ‬ ‫واقع شد؛ برای اینکه پدرش دارای امکانات مالی‬ ‫بس��یار خوبی بود‪ .‬پدرش ش��خصی فراماس��ون‬ ‫در زمان قاجاریه و انس��انی ثروت دوست بود‪ .‬با‬ ‫دکتر معظمی که اخرین رئیس مجلس هفدهم در‬ ‫زمان دکتر مصدق بود نس��بت خانوادگی داشت‪.‬‬ ‫خواهر ش��ریف امامی هم زن احم��د ارامش بود‬ ‫که س��اواک در س��ال ‪ 1351‬او را به قتل رس��اند‪.‬‬ ‫در تبار شناسی شریف امامی از نوکران سرسپرده‬ ‫انگلستان بود‪ ،‬به همین جهت وقتی از ایران فرار‬ ‫کرد‪ ،‬به انگلستان نرفت‪ ،‬چون بدنام می شد؛ شخصی‬ ‫فراماس��ون که در جوانی در المان تحصیل می کرد و‬ ‫لوکوموتیوران بود‪ .‬او به حزب نازی گرایش داش��ت‪،‬‬ ‫ان موقع لوکوموتیوران اعتبار یک خلبان را داش��تند‪.‬‬ ‫بعدا تحصیل کرد و مهندس ش��د‪ .‬در اوراق محرمانه‬ ‫س��اواک در دوران ش��ریف امامی نامه ای وجود دارد‬ ‫که ش��خصی از المان به او نامه ای نوش��ته که شما در‬ ‫اونیفورم جوانان المانی در اس اس ب��ه نام «جوانان‬ ‫هیتل��ری» (‪ )hitler yungen‬عکس��برداری کردید‪.‬‬ ‫ان شخص نوشت که اگر ش��ما فالن قدر پول ندهید‬ ‫ما این عکس را در مجله المانی «اش��پیگل» به چاپ‬ ‫می رسانیم‪ .‬باید گفت که شریف امامی‪ ،‬نخست وزیر‬ ‫ایران‪ ،‬در س��ال ‪ 1357‬میالدی جزو گ��روه اس اس‬ ‫المان بود‪ .‬ش��ریف امامی در دوران بعد از جنگ دوم‬ ‫جهانی مدتی به بهانه اینکه جزو س��تون پنجم المان‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫شریف امامی عضو سازمان‬ ‫جوانان نازی بود‬ ‫است‪ ،‬زندانی می ش��ود‪ .‬اما بعدا مثل بسیاری از رجال‬ ‫ایران به رنگ روز درمی اید؛ زرنگ بود و برای رسیدن‬ ‫به مقامات باالتر‪ ،‬به هر دری م��ی زد‪ ،‬در این راه زمانه‬ ‫هم اقتضا می کرد‪ .‬همانطور که گفتم در سال ‪ 1322‬که‬ ‫ستون پنجم انگلیس تمام کسانی که طرفدار المان نازی‬ ‫بودند را دستگیر می کرد‪ ،‬شریف امامی را هم دستگیر‬ ‫کرد‪ .‬مدت یک س��ال در زندان اراک ب��ه عنوان اینکه‬ ‫ی با این‬ ‫طرفدار المان نازی است به سر برد‪ .‬شریف امام ‬ ‫بازداشت خوش��نامی پیدا می کند‪ .‬می گفتند این جزو‬ ‫افراد ملیون است که با روس و انگلیس مبارزه می کنند‪،‬‬ ‫در حالی که اینگونه نبود‪ .‬شریف امامی به خاطر اینکه‬ ‫احمد ارامش شوهر خواهرش‪ ،‬وزیر قوام السلطنه بود‪،‬‬ ‫ ترقی کرد‪ .‬احمد ارامش سیاستمداری پخته بود‪ .‬یعنی‬ ‫‪ 28‬مرداد را او برنامه ریزی کرد و به شاه خدمت زیادی‬ ‫کرد‪ .‬دشمن امریکا و طرفدار انگلستان بود که کم کم‬ ‫از دربار برید‪ .‬قمارباز قهاری بود‪ .‬احمد ارامش بعد از‬ ‫کودتا ‪ 8‬ماه مشاور و سرپرست سازمان برنامه بود‪ .‬در‬ ‫انجا خیلی افشاگری کرد‪ .‬گفت که ابتهاج دزدی کرده‬ ‫و امریکایی ها را به ایران اورده و تمام ثروت ایران را‬ ‫به کمپانی های امریکایی داد و نسبت به انها وفاداری‬ ‫نش��ان داده‪ ،‬به طوری که مملکت از بین رفته است و‬ ‫امریکایی ها ای��ران را چپاول کردن��د‪ .‬وی از ان موقع‬ ‫مغضوب واقع شد‪ ،‬هر چند که میان مردم به محبوبیت‬ ‫خاصی رس��ید‪ .‬چند س��ال بعد هم برای او پرونده ای‬ ‫ساختند و هفت سال به زندان افتاد‪ .‬احمد ارامش پس‬ ‫از ازادی از زندان نامه ای به رادیو بغداد فرس��تاد‪ .‬کال‬ ‫کسی بود که شریف امامی را به جاهای خوب رساند‪.‬‬ ‫شریف امامی کم کم در سیاس��ت جا باز کرد و معاون‬ ‫وزیر و بعد هم وزیر شد‪ .‬سالیوان می گوید که او بسیار‬ ‫درشت هیکل‪ ،‬با کله ای بسیار بزرگ‪ ،‬با افکار قشری و‬ ‫ظاهری ممقوتی داش��ت‪ ،‬وقتی که حرف می زد بقیه‬ ‫‪77‬‬ ‫افتاب‬ ‫خوشش��ان می امد‪ .‬مدتی وزیر و سپس نخست وزیر‬ ‫شد‪.‬‬ ‫کال مش��هور بود‪ ،‬دوره وزارتش دارای فساد‬ ‫اقتصادی بوده است؟‬ ‫‪ l‬در دوره ای که وزیر ش��د فساد زیادی انجام‬ ‫داد اما بعد ها از سیاس��ت دور و خانه نش��ین شد‪ .‬بعد‬ ‫هم به حکم شاه رئیس بنیاد پهلوی شد‪ .‬وقتی مجلس‬ ‫تو یکم تاسیس شد‪ ،‬رئیس سنا شد‪ .‬نوکر شاه بود و‬ ‫بیس ‬ ‫امالک شاه را اداره می کرد و در دوره های بیست و یکم‬ ‫تو چهارم رئیس مجلس سنا بود‪ .‬از سال ‪1342‬‬ ‫تا بیس ‬ ‫تا زمان فرار شاه که نخست وزیر شد‪ ،‬رئیس مجلس سنا‬ ‫بود و در دوره رزم ارا هم یک دوره وزیر راه می شود که‬ ‫ان زمان هم بسیاری از سرمایه های مملکت را حیف‬ ‫و میل می کند‪ ،‬مخصوصا در خرید لوکوموتیو و ریل‪.‬‬ ‫شما گفتید طرفدار المان بود اما بعدا انگلیسی‬ ‫می شود!‬ ‫‪ l‬اصوال انگلوفیل (طرفدار انگلستان) بود‪ .‬شاه‬ ‫در نهایت بر اثر بدبختی هایی که بر سرش نازل می شود‬ ‫و بر اثر سوء سیاستش مشکالت زیادی پیدا می کند و‬ ‫ی را به عنوان نخست وزیری انتخاب کرد تا‬ ‫شریف امام ‬ ‫چون پدرش روحانی بوده‪ ،‬بیاید و با علما س��ازگاری‬ ‫پیدا کند‪.‬‬ ‫یعنی جایگرین اموزگار امریکایی می شود؟‬ ‫‪ l‬اموزگار انس��انی به ش��دت غربی بود‪ .‬االن‬ ‫هم در امریکا یا در پاریس زندگی می کند‪ .‬ش��خصی‬ ‫تعریف می کرد که اموزگار همیش��ه به هویدا ناس��زا‬ ‫می گفت ‪ ،‬ترش رو و به شدت فاسد بود و گرین کارت‬ ‫داشت‪ .‬وی دارای زن المانی بود و فردی بود که اصال‬ ‫ایران را نمی شناخت‪ .‬همیشه در پناه کس دیگری بود‪.‬‬ ‫اموزگار همواره در سایه دیگران یعنی شاه و هویدا بود‪.‬‬ ‫وقتی یک سال و نیم نخست وزیر شد انقدر بی کفایتی‬ ‫به خرج داد و حرف های احمقانه زد که از چش��م ها‬ ‫افتاد‪ .‬به جایی که بیشتر ایرانی باش��د‪ ،‬امریکایی بود‪.‬‬ ‫ان شخص از قول اموزگار می گفت که از لحظه ای که‬ ‫من نخست وزیر شدم‪ ،‬هویدا شروع به کارشکنی کرد‪.‬‬ ‫خودش هم ادم درس��تی نبود‪ .‬همه به او بد می گفتند‪.‬‬ ‫ادم بداخالقی بود‪.‬‬ ‫ایا انتخ��اب ش��ریف امامی‪ ،‬با توج��ه دالیل‬ ‫گماردنش به این پس��ت‪ ،‬باعث عدم س��قوط‬ ‫رژیم می شد؟‬ ‫ی انگلوفیل و‬ ‫‪ l‬اصال‪ ،‬به هیچ وجه‪ .‬شریف امام ‬ ‫فراماسون بوده‪ .‬فراماسون ها معموال با انگلستان مرتبط‬ ‫هستند‪ .‬ایشان مجلس س��نا را مانند یک کالس اداره‬ ‫می کرد‪ .‬یکس��ری پیرمرد در مجلس سنا می نشستند‪.‬‬ ‫گزارش ه��ای س��اواک به ص��ورت مفص��ل درباره‬ ‫شریف امامی نوشته شده که در کتاب فردوست امد و‬ ‫گفتند که او چقدر ادم فاسدی بود‪ .‬ادم سالمی نبود از‬ ‫همه جهات؛ از نظر اقتصادی‪ ،‬اخالقی و‪...‬‬ ‫کابینه اش هم دارای فساد اقتصادی بود؟‬ ‫‪ l‬شریف امامی‪ ،‬اعضای کابینه نیم بندی داشت‬ ‫که اسمش را هم کابینه «اش��تی ملی» گذاشت‪ .‬سواد‬ ‫ی داشت‪ .‬در ابتدا امد و گفت وطن در خطر است‪.‬‬ ‫کم ‬ ‫این جمله را فرانسوی ها در زمان انقالب کبیر فرانسه‬ ‫می گفتند‪ .‬بعد از جریان س��ینما رکس اب��ادان‪ ،‬دولت‬ ‫نیم بندی را بر س��ر کار اورد‪ .‬یک سیاستمدار خوب‬ ‫ی سیاستمدار‬ ‫همیشه باید زمان را بشناسد‪ .‬شریف امام ‬ ‫خوبی نبود‪ ،‬چرا که همیش��ه در س��ایه اقبال و رزم ارا‬ ‫و شاه بود‪ .‬س��ینما رکس ابادان را که اتش زدند‪ ،‬تمام‬ ‫رواب��ط دولت و ملت به ه��م خورد‪ .‬یکی از مس��ائل‬ ‫مهم دیگرجریان و ح��وادث اصفهان بود که ‪ 22‬مرداد‬ ‫‪ 1357‬اولین بار م��ردم با دولت درگیر ش��دند‪ .‬از روز‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫‪78‬‬ ‫‪ 19‬دی ک��ه اعتراضات از قم ش��روع می ش��ود و ‪29‬‬ ‫بهمن تبریز اعت��راض می کند و کم کم ب��ه همه جاها‬ ‫کشیده ش��د؛ چرا که مردم خسته ش��ده بودند‪ .‬مردم‬ ‫فقیرتر ش��ده بودند‪ .‬اصالحات ارضی شاه سفارشی‬ ‫بود از س��وی امریکا‪ .‬اینها مردم را به ستوه اورد‪ .‬فقیر‬ ‫فقیر تر ش��د‪ .‬اقای ش��ریف امامی مرد این زمان نبود‪،‬‬ ‫ادمی تکنوک��رات ب��ود‪ .‬لوکوموتیوران خوب��ی بود تا‬ ‫نخس��ت وزیر‪ .‬ای��ن ادم حرف های بچگان��ه زیادی‬ ‫می زد که در تلویزیون هم مس��خره اش می کردند‪ .‬امد‬ ‫ی ‪ 20‬روز پیش نیس��تم‪.‬‬ ‫و گف��ت که من ش��ریف امام ‬ ‫گفت مملکت در خطر اس��ت‪ .‬میهن در خطر است‪.‬‬ ‫یک تعداد روزنامه ها را س��رکوب کرد‪ .‬شریف امامی ‬ ‫س��ردرگم بود و می خواس��ت بگوید م��ن فرزند یک‬ ‫روحانی و با مردم هستم‪ .‬در حالی که شناختی از مردم‬ ‫نداشت‪ .‬نه طبقات جامعه را می شناخت‪ ،‬نه جبهه ملی‪،‬‬ ‫نه روحانی ه��ا‪ ،‬نه چریک های فدای��ی خلق‪ ،‬نه گروه‬ ‫زحمتکشان هیچ کدام را نمی شناخت‪ .‬اصال شناختی‬ ‫از وضعیت کشور نداش��ت‪ .‬مخالفان خودشان را هم‬ ‫نمی ش��ناخت‪ .‬نتوانست دوستان و دش��منان خود را‬ ‫دسته بندی کند‪.‬‬ ‫رشته کار از دستش بیرون رفته بود؟‬ ‫ی بعد از اعالم حکومت نظامی‬ ‫‪ l‬ش��ریف امام ‬ ‫در اصفهان‪ ،‬شروع به دروغ گویی کرد‪ .‬گفت من دیگر‬ ‫عوض شدم‪ .‬در شهریور در سراسر کشور مردم در حال‬ ‫اعتراض بودند‪ ،‬کاباره ها‪ ،‬بانک ها‪ ،‬مشروب فروشی ها‬ ‫را می زدند‪ .‬باید گفت که نزد مردم ایران جاذبه اسالم‬ ‫بسیار قوی است‪ .‬مردم از ایس��م ها خسته شده بودند‪.‬‬ ‫مثال االن در میدان التحریر مردم فریاد می زنند «اهلل اکبر»؛‬ ‫چرا که این «اهلل اکبر» پلیس را هم به زانو درمی اورد‪ .‬به‬ ‫هرحال اینها مسائلی اس��ت که باعث می شود دولت‬ ‫ی رو به ضعف بگذارد؛ جالب اینکه درباره‬ ‫شریف امام ‬ ‫س��ینما رکس هم هیچ کاری نمی کند‪ .‬شریف امامی بد‬ ‫صحبت بود و نمی توانست حرف بزند که شرط اصلی‬ ‫نخست وزیری خوب حرف زدن است‪ .‬اعالمیه هایش‬ ‫بچگانه ب��ود که ما با فس��اد مب��ارزه می کنیم خودش‬ ‫سرمنشا فساد بود و از همه فاسدتر‪.‬‬ ‫ی به دنبال باز تر کردن‬ ‫ایا واقعا دولت شریف امام ‬ ‫فضای سیاس��ی بود یا اینکه می خواست فساد‬ ‫مالی اش را نزد مردم مخفی کند؟‬ ‫‪ l‬امریکایی ها با دولت اموزگار قراردادی بسته‬ ‫بودند که ‪ 50‬میلی��ارد دالر به ایران جنس بفروش��ند‪.‬‬ ‫قرار ب��ود ‪ 140‬ه��زار امریکای��ی در ایران ب��ه عنوان‬ ‫تکنسین‪ ،‬خلبان‪ ،‬تانکیس��ت و‪ ...‬مستقر بشوند‪ .‬ایران‬ ‫هم پادشاهی داش��ت که دچار جنون شده بود؛ دچار‬ ‫مگالوبی (بیماری خود پرستی) شده بود‪ .‬فکر می کرد‬ ‫ی انگلوفیل‬ ‫شریف امام ‬ ‫و فراماسون بوده‪.‬‬ ‫فراماسون ها معموال با‬ ‫انگلستان مرتبط هستند‪.‬‬ ‫ایشان مجلس سنا را مانند‬ ‫یک کالس اداره می کرد‪.‬‬ ‫یکسری پیرمرد در مجلس‬ ‫سنا می نشستند‪ .‬گزارش های‬ ‫ساواک به صورت مفصل‬ ‫ی نوشته‬ ‫درباره شریف امام ‬ ‫شده که در کتاب فردوست‬ ‫امد و گفتند که او چقدر ادم‬ ‫فاسدی بوده‪ .‬ادم سالمی‬ ‫ نبود از همه جهات؛ از نظر‬ ‫اقتصادی‪ ،‬اخالقی و‪...‬‬ ‫خودش در اسمان و مردم روی زمین هستند‪ .‬در‬ ‫مصاحبه با اوریانا فالنچی‪ ،‬خبرنگار ایتالیایی که از‬ ‫او پرسیده بود مشاوران شما چه کسانی هستند؟‬ ‫گفت که‪« :‬من هر شب با خدا صحبت می کنم و من‬ ‫با خداوند در همه امور مشورت می کنم‪ ».‬من این‬ ‫را از زبان مورخ الدوله سپهر شنیدم؛ در ان مصاحبه‬ ‫چیزهایی گفت که هیچ وق��ت نمی گفت‪ .‬مثال در‬ ‫مورد زنان این را به زبان اورد که‪ « :‬زن اش��پز مرد‬ ‫است‪ ».‬می گفت که «من اصال با مردم کاری ندارم؛‬ ‫من از خدا مشاوره می گیرم و‪»....‬‬ ‫ازادی هایی که ب��رای برخی روحانیون‬ ‫ایجاد کرد هم اثر بخش نبود؟‬ ‫ی را اورد تا‬ ‫‪ l‬خیر‪ .‬به هر حال شاه ‪،‬شریف امام ‬ ‫با روحانیون کنار بیاید‪ .‬در اوج فساد خودش و دربار‬ ‫و اعتراضات مردم تصمیم می گیرد ایت اهلل پسندیده‬ ‫را ازاد کند‪ .‬ای��ت اهلل قمی‪ ،‬ای��ت اهلل ناصر مکارم‬ ‫ش��یرازی‪ ،‬حجج اسالم خسروش��اهی‪ ،‬حسینی‪،‬‬ ‫قریش��ی‪ ،‬صاحب الزمانی و دس��تغیب را هم ازاد‬ ‫می کند‪ .‬برای اینکه بدین طریق خواس��ته مردم را‬ ‫ساکت کند‪ .‬دستور تعدیل می دهد تا فساد خود را نزد‬ ‫مردم الپوشانی کند‪ .‬جالب این جاست که نمی داند‬ ‫ان طرف ‪ ،‬چریک های فدایی خلق و‪ ...‬هستند‪ .‬انها‬ ‫را نمی شناخت‪ .‬بعد حقوق های کارمندان را اضافه‬ ‫کرد تا ساکت ش��وند‪ .‬ولی تظاهرات ادامه پیدا کرد‪.‬‬ ‫تبریز‪ ،‬مشهد و شهرهای دیگر ایران سراسر اعتراض‬ ‫می شود‪ .‬حتی در امریکا دانشجویان ایرانی با فریاد‬ ‫برکناری شاه ساختمان روزنامه لس انجلس تایمز‬ ‫را اشغال می کنند؛ خالصه اینگونه بگویم که فساد‬ ‫همه الیحه ه��ای حکومت را گرفت‪ .‬م��ردم هم از‬ ‫همه مسائل مطلع بودند و دیگر بوی الرحمن بلند‬ ‫شد‪ .‬روز ‪ 13‬شهریور به مناسبت عید فطر راهپیمایی‬ ‫ی نمی دانست دیگر چه‬ ‫صورت می گیرد؛ شریف امام ‬ ‫کار باید انجام بدهد و می گوید با راهپیمایی کنندگان‬ ‫کاری نداشته باشید‪ .‬ارتش برای اولین بار به خیابان ها‬ ‫امد و فقط نظاره گر مردم بود‪ .‬امام خمینی(ره) هم‬ ‫دستور داد مردم به تظاهرات ادامه بدهند و در نهایت‬ ‫میدان ژاله مردم کشته شدند‪.‬‬ ‫ایا می توان گفت دولت ش��ریف امامی در‬ ‫فساد حکومت هضم شد؟‬ ‫ی می خواست باعث جلوگیری‬ ‫‪ l‬شریف امام ‬ ‫از وقوع انقالب شود‪ .‬روز‪ 16‬شهریور راهپیمایی یک‬ ‫میلیونی انجام شد که در ان استاد دانشگاه‪ ،‬روحانی‪،‬‬ ‫مردم و همه اقشار در میدان ازادی جمع شدند‪.‬‬ ‫س��رانجام در جلس��ه ‪ 16‬ش��هریور‪ ،‬جلسه‬ ‫ش��ورای ارتش‪ ،‬مقرر شد مردم س��رکوب شوند‪.‬‬ ‫ساعت شش صبح اعالم کرد که حکومت نظامی‬ ‫برقرار اس��ت و اجتماع بیش از س��ه نفر ممنوع‬ ‫است‪ .‬اویس��ی که خیلی خش��ن بود را فرماندار‬ ‫نظامی کردند‪ .‬به میدان ژاله رفتند و قتل عام کردند‬ ‫که فرح ب��ه تلویزیون امد و گفت ک��ه ‪ 70‬نفر از‬ ‫فلس��طینی ها امدند به ارتش تیران��دازی کردند!‬ ‫در زمان ‪ 17‬ش��هریور حتی یک فلسطینی هم در‬ ‫میدان ژاله نبود و این حرف یک دروغ بود‪ .‬شاه و‬ ‫اطرافیانش نادان بودن��د‪ .‬یک چیزی را هم اضافه‬ ‫ی ب��ه هیچ وجه نمی خواس��ت‬ ‫کنم‪ .‬ش��ریف امام ‬ ‫نخست وزیر ش��ود‪ .‬پول داش��ت‪ ،‬ثروت زیادی‬ ‫داش��ت‪ .‬در این مملکت کاخ های متعدد و ویال‬ ‫داش��ت که همه را از دس��ت داد‪ .‬بع��د از اتمام‬ ‫نخست وزیری در یک اپارتمان در امریکا زندگی‬ ‫کرد؛ با همان پولی که دزدیده و برده بود‪ .‬شاه او را‬ ‫مجبور کرد که نخست وزیر شود‪g .‬‬ ‫تحلیلی بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی ایران در اواخر دوره پهلوی دوم‬ ‫گسست بین نسلی‬ ‫دکتر علی بیگدلی‪ /‬استاد تاریخ‬ ‫‪8‬‬ ‫افتاب‬ ‫حلقه قدرت در دربار یعنی اسایش‬ ‫یکی دیگر از اشتباهات ش��اه این بود که رضا شاه‬ ‫می خواس��ت ایران را غربی بکند ولی شاه می خواست‬ ‫ایرانرابهسمتمدرنیزاسیونسریعوبدونبرنام ههدایت‬ ‫کند‪ .‬به رضا شاه گفتند بیایید برویم اروپا که او گفت کاری‬ ‫می کنم که اروپایی ها برای تماشای ایران بیایند‪ .‬تفاوت‬ ‫پدر و پسر در این بود که رضاشاه به داخل فکر می کرد؛ با‬ ‫استفاده از الگوهای تقلیدی غربی‪ .‬ولی شاه می خواست‬ ‫تمام ان مظاهر مدرنیزاسیون غربی را به ایران بیاورد که‬ ‫البته موضوع به شدت باعث نگرانی محافل دینی شد‪ .‬از‬ ‫خیابان انقالب به باال نوع زندگی کامال با خیابان پایین تر از‬ ‫انقالب تفاوت داشت‪ .‬یکی از اشتباهات شاه این بود که‬ ‫جنوب شهر را رها کرد‪ .‬گسل نسلی که به ان اشاره کردم‬ ‫در اینگونه زمینه ها هم ایجاد شد‪ .‬یکی از سیاست های‬ ‫عمده شاه این بود که بازار را باید تخلیه کرد‪ 5،4.‬شغل در‬ ‫حوزه جواهر‪ ،‬پارچه‪ ،‬کریستال و‪ ...‬در بازار بود‪ ،‬هویدا در‬ ‫یکی از مصاحبه هایش گفته بود بازار دیگر توانایی کشش‬ ‫زندگی مدرن‪ ،‬زندگی سنتی‬ ‫در ایران حدود ‪ 13‬هزار دانشجو وجود داشت‪.‬‬ ‫به خاطر دارم وقتی که دانشجو بودیم‪ ،‬یکی از کارهایی‬ ‫که امریکایی ها به گردن شاه گذاش��تند این بود که در‬ ‫س��ال ‪ 1346‬مدارس عالی را در ایران تاسیس کردند؛‬ ‫در تهران مثال ‪ 200‬مدرس��ه عالی داش��تیم‪ ،‬ولی فقط‬ ‫یک دانش��گاه تهران بود‪ .‬بنابراین تولید دانش��جو در‬ ‫جامعه به سرعت افزایش پیدا کرد‪ .‬حال دانشجویانی‬ ‫که از مدرسه عالی بیرون می امدند‪ ،‬سطح انتظاراتشان‬ ‫افزایش پیدا می کرد‪ .‬به نس��بت امکاناتی که ش��اه در‬ ‫اختیار جامعه می گذاشت‪ ،‬س��طح انتظارات باالتر از‬ ‫سطح امکانات بود‪ .‬بنابراین اگر دختری در روستایی‬ ‫زندگی می کرد می توانست با پسر عموی خود ازدواج‬ ‫کند‪ ،‬ح��ال می اید مث�لا در دانش��گاه تحصیل کند و‬ ‫بر نمی گردد به روس��تای خود؛ یا اگر برگردد دچار ان‬ ‫گسل نسلی می ش��ود‪ ،‬دیگر با پدر و مادر کم سوادش‬ ‫حرفی ندارد‪ .‬نتیجه سیاس��ت ش��اه ه��م همین گونه‬ ‫ش��د؛ یعنی این نی��روی جدیدی که وارد بازار ش��د‪،‬‬ ‫انتظارش از دولت افزایش پیدا کرد‪ .‬ش��اه بدون اینکه‬ ‫توجهی به تولیدات جدید دانش بکند‪ ،‬همان رویه های‬ ‫گذشته اش را ادامه می داد‪ .‬بنابراین انها کسانی شدند‬ ‫که بر خانواده هایشان اثر می گذاشتند و خانواده هایشان‬ ‫را به یک کانون ضد حکومتی تبدیل می کردند‪ .‬به طور‬ ‫کلی در استانه س��قوط ش��اه دو نهاد مبارز علیه شاه‬ ‫داشتیم‪ .‬یکی گروه های مذهبی و دیگری هم گروه های‬ ‫غیر دینی‪ .‬گروه های دینی به خاطر اینکه ش��اه رعایت‬ ‫موازین دینی را نمی کرد و گروه دوم که از نتیجه گسل‬ ‫نسلی در زندگی مدرن با زندگی سنتی به وجود امد‪.‬‬ ‫مثال شمال تهران با محله جوادیه خیلی تفاوت داشت‪.‬‬ ‫جوانی که از خیابان جوادیه می خواس��ت بیاید و در‬ ‫خیابان باالی شهر بگردد‪ ،‬دچار تعجب می شد که انگار‬ ‫وارد کشور دیگری شده بود‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪111‬‬ ‫بزرگترین اشتباه ش��اه این بود که گفت‪« :‬ما انقدر‬ ‫پول داریم که نمی دانیم ان را چکار کنیم!» در سال های‬ ‫اخر س��لطنت یعنی س��ال های حدود ‪ 1353‬که مساله‬ ‫کنسرس��یوم نفت وجاهت خود را از دس��ت داد‪ ،‬شاه‬ ‫اعالم کرد که خود مدیریت نفت را به دس��ت می گیرد‪.‬‬ ‫در این میان عرصه بین المللی دستخوش تغییراتی شده‬ ‫و تحوالتی در سیس��تم بین المللی به وجود امده بود و‬ ‫کشورهای جدیدی در راه صنعتی شدن سر براوردند‪.‬‬ ‫در این راه‪ ،‬دولت اموزگار اوپک را که تحت نفوذ ایران‬ ‫بود‪ ،‬وادار کرد افزایش تولید نفت نداشته باشند‪ .‬به همین‬ ‫دلیل قیمت نفت باال رفت و به دنبال ان در امد های کشور‬ ‫به شدت افزایش پیدا کرد‪ .‬همین در امد های کالن باعث‬ ‫شد شاه ان اشتباه بزرگ را مرتکب شود که گفت‪« :‬ما انقدر‬ ‫پول داریم که نمی دانیم با ان چکار کنیم‪ ».‬البته موضوع‬ ‫نشان دهنده فقدان مدیریت از س��وی شاه بود‪ .‬شاید در‬ ‫همان زمان مقدور نبود که بتوانند از درامدهای نفتی ایجاد‬ ‫اشتغال کنند یا سرمایه گذاری های پایدار در امور زیربنایی‬ ‫انجام بدهند که البته به خاط��ر فقدان نیروی متخصص‬ ‫عمال این امکان وجود نداشت‪ ،‬ولی می توانست این کار‬ ‫را حتی با نیروهای خارجی انجام دهد‪ .‬بیان این مساله‬ ‫در محافل روشنفکری ان روز انعکاس بسیار بدی را به‬ ‫همراه داشت‪ .‬بنابراین این گفتار را من اشتباه بزرگ شاه‬ ‫می دانم‪ .‬شاه حتی می توانست حداقل دست به نوسازی ‬ ‫در امور شهری بزند که ان را هم انجام نداد‪ .‬در واقع شاه‬ ‫می توانست با حداقل سرمایه گذاری های زیربنایی خود‬ ‫را موفق جلوه دهد؛ البته کارهای غیر موثری انجام داد که‬ ‫کارگشای وضع اسف انگیز کشور نبود‪ .‬می توانست میزان‬ ‫سرمایه گذاری کشور را افزایش بدهد و با درامد زیادی‬ ‫که به دست می اورد‪ ،‬کشور را در جهت توسعه هدایت‬ ‫کند و نکرد‪ .‬البته شاه را مجبور کردند که به کارخانه پروپ‬ ‫المان که در حال ورشکستگی بود‪ ،‬کمک کند و مقداری‬ ‫از سرمایه گذاری ها در انجا صورت گرفت و موارد مشابه‬ ‫ان که فقط تسکین مقطعی بود نه راهبرد طوالنی مدت‪.‬‬ ‫به هر حال این اشتباه بزرگ شاه بود که ان جمله را عنوان‬ ‫کرد و به تبع ان هیچ وقت هم نتوانست از این درامد در‬ ‫جهت زیرساخت های بنیادی مملکت استفاده کند‪ .‬این‬ ‫اما همه ماجرا نبود چه انکه مقداری از این س��رمایه ها‬ ‫به جیب درباری��ان می رفت‪ ،‬مقداری ه��م صرف بذل‬ ‫و بخشش های شاه می ش��د‪ ،‬بخش��ی صرف واردات‬ ‫بی رویه کاالها می شد و‪ ...‬به هر حال در جهت شکوفایی‬ ‫اقتصاد کشور هزینه نمی شد‪ .‬بر همین اساس بود که شاه‬ ‫دچار غرور کاذب شد‪ .‬فرح در یکی از مصاحبه هایش‬ ‫میگوید‪« :‬این خصلت شاه نتیجه معکوس داشت‪ ».‬در‬ ‫ان زمان هم خیلی ها در داخل کش��ور از این موقعیت‬ ‫سوءاس��تفاده کردند‪ .‬ولی به گونه ای نب��ود که بگوییم‬ ‫ان درامد هنگفت را پایمال کرده ی��ا به طور کلی از بین‬ ‫بردند‪ .‬بیشتر سرمایه گذاری در پروژه های بی اثری مثل‬ ‫«پروپ» که در حال ورشکستگی بود صورت گرفت یا‬ ‫به یوگسالوی کمک هایی شد که البته چنین کمک هایی‬ ‫نتیجه معکوس داشت‪.‬‬ ‫روشنفکران که به امریکا و اروپا رفتند و برگشتند‪ ،‬جذب‬ ‫دربار شدند‪ .‬افرادی مانند هوش��نگ نهاوندی و‪ ....‬اینها‬ ‫رفتند و تعدادی از نیروهای متخصص ایرانی را با قول و‬ ‫قرارهایسنگینبهایراناوردندوبهانهامسکنوامکانات‬ ‫خوب دادند‪ ،‬اما این کارها عامل موث��ری نبود تا بتواند‬ ‫توجیه کننده عمل بد اقتصادی شاه باشد‪ .‬شاه اشتباه بزرگی‬ ‫کرد و فراوانی پول باعث ش��د تعداد زیادی از نیروهای‬ ‫میانی جامعه پایش��ان به اروپا و امریکا باز ش��ود‪ .‬تعداد‬ ‫زیادی دانشجو – از جمله خود من ‪ -‬با دیدن ازادی های‬ ‫موجود در اروپا و امریکا وقتی به کشور برگشتند‪ ،‬مدعی‬ ‫شاه شدند‪ .‬چنین حوادثی در عرصه فرهنگی هم اتفاق‬ ‫افتاد‪ .‬وقتی ما برگش��تیم مطالبه گر ش��دیم‪ .‬اینها در همه‬ ‫ابعاد گروه های میانی جامعه که اصطالحا ان روز به انها‬ ‫روشنفکر می گفتند‪ ،‬به وجود امد‪ .‬این گروه خیلی به شاه‬ ‫نزدیک نمی شد‪ .‬اما افرادی مانند هوشنگ نهاوندی‪ ،‬دکتر‬ ‫مجیدی و‪ ...‬جذب دستگاه حکومتی شدند که البته کاری‬ ‫از پیش نبردند‪.‬‬ ‫مشاغل جدید را ندارد‪ .‬قرار شد رفته رفته کاری کنند که‬ ‫این نسل جدید که پدرانشان حجره نشین در بازار هستند‪،‬‬ ‫بیایند و مشاغل جدیدی را به وجود بیاورند که در جهت‬ ‫مدرنیزاسیون هم باشد‪ .‬تاسیس بازار صفوی نمونه ای از‬ ‫همین سیاست شاه بود؛ نیروی جوان بازار را از حلقه تفکر‬ ‫دینی بیرون ببرد و انها را مدرن کند‪ .‬البته بنده اعتقاد دارم‬ ‫مدرن شدن انها هم به زیان شاه تمام شد‪ .‬اینها عواملی بود‬ ‫که گسل نسلی را به وجود اورد‪.‬‬ ‫دانشجویان مطالبه گر‬ ‫ش��اه سیاس��تی را در پی��ش گرفت ک��ه برخی از‬ ‫‪79‬‬ ‫رونمایی ازستاره‬ ‫چهره های مشهور سینما و تلویزیون‬ ‫در صحنه های تئاتر‬ ‫دیـــدار‬ ‫زیراسمانتئاترچهخبراست؟نمایش هایمجللو‬ ‫صندلی های تقریبا همیشه خالی‪ .‬مگر اینکه اتفاق خاصی‬ ‫رخدهد؛اتفاقیمثلحضوربازیگرانناماشنارویصحنه ها‪،‬‬ ‫ایننام هایاشناباعثمی شودکهتماشاگرجذبشودیانه؟‬ ‫اصالمهمنیستکهایننوعجذبمخاطبرادرستبدانیم‬ ‫یاخیر‪ .‬بههرحال این شیوه یکی از راه های جذب مخاطب‬ ‫حتی در سطح جهانی است‪ .‬در مرور نمایش هایی که این‬ ‫روزها در سطح تهران روی صحنه می رود هم چهره های‬ ‫نام اشنایبسیاریبهچشممی خوردکهنگاهیداریمبهاین‬ ‫چهره هایاشنایسینماوتلویزیونونمایش هاییکهدران‬ ‫حضوردارند‪.‬‬ ‫مثلت شماره‪111‬‬ ‫مشروطهبانو‬ ‫نمایش مشروطه بانو در واقع اقتباس��ی از «مالقات‬ ‫با بانوی س��الخورده» اثر فردریش دورنمات اس��ت و به‬ ‫نویسندگی و کارگردانی حس��ین کیانی در سالن اصلی‬ ‫تئاتر شهررویصحنهمی رود‪.‬درایننمایشرویانونهالی‪،‬‬ ‫بهزاد فراهانی‪ ،‬شهرام حقیقت دوست‪ ،‬هومن سیدی‪ ،‬ازاده‬ ‫صمدی‪ ،‬بهناز جعفری‪ ،‬فریده سپاه منصور و‪ ...‬چهره هایی‬ ‫هستندکهپیشازاین‪،‬انهارادرسینماوتلویزیوندیدهبودیم‪.‬‬ ‫ایننمایشزندگیشخصیتیبهنام«بانوخانممونسعهد»را‬ ‫بهتصویرمی کشدکهازتهرانبهشهریدورافتادهمی رودتا‬ ‫انتقامخونریختهشوهرشراازمجاهدمشروطه خواهیکه‬ ‫سابقه ‏ایسیاهدرخدمتبهمستبدیندارد‪،‬بستاند‪.‬‬ ‫رونماییازمحسن‬ ‫رپرتواری از اثار گروه تئاتر دن کیشوت با رونمایی از‬ ‫محسن‪،‬نمایشیاستکهدرسالنچهارسویتئاتر شهربه‬ ‫نما‬ ‫کارگردانی«علیاصغردشتی»اجرامی شود‪.‬درایننمایش‬ ‫شاهد هنرنمایی «نگار جواهریان» هنرپیشه ای هستیم که‬ ‫خاطرهبازیاودریکحبه قندهنوزتازهاست‪.‬‬ ‫افتابازمیالنطلوعمی کند‬ ‫محمد مطیع را با ب��ازی در س��ریال های امیر کبیر و‬ ‫سلطان وشبان به خاطر می اوریم‪ .‬رزیتا غفاری هم سابقه‬ ‫بازیدرسریال هایتلویزیونیرادارد‪.‬ایندودرنمایشیبه‬ ‫کارگردانیارشعباسیحضوردارندکهدر سالنقشقایی‬ ‫تئاتر شهراجرامی شود‪.‬‬ ‫خشکسالیودروغ‬ ‫تاروزنوزدهممهرماهدرایننمایشکهدرسالنشماره‬ ‫یکنمایشخانهایرانشهربرگزارمی شد‪،‬پیمانمعادیوباران‬ ‫کوثری حضور داشتند‪ ،‬اما درحال حاضر پیمان معادی به‬ ‫خاطر تورهای تبلیغاتی فیلم «جدایی نادر از سیمین» در‬ ‫خارجازکشوربه سرمی بردوجایخودرابهاحمدمهرانفر‬ ‫داده‪ .‬نمایش خشکسالی و دروغ را محمد یعقوبی نوشته و‬ ‫کارگردانیکردهاست‪.‬‬ ‫ریچاردسوم‬ ‫ن تراژدی بزرگ نوشته ویلیام شکسپیر را محمد‬ ‫ای ‬ ‫چرمشیربازنویسیکردهواتیالپسیانیانرادرسالناستاد‬ ‫سمندریانتئاترایرانشهرکارگردانیمی کند‪.‬درایننمایش‬ ‫صابر ابر هم حضور دارد‪ .‬این نمایش داستان جنگ قدرت‬ ‫میان شاه ریچارد سوم و شخصی به نام باکینگهام را روایت‬ ‫می کند‪.‬ابتداقراربوددرایننمایشرضاکیانیانبازیکندکه‬ ‫بههرحالایننقشراخودپسیانیبر عهدهگرفت‪.‬‬ ‫نارنجی پوش‬ ‫اخرین ساخته داریوش مهرجویی به جشنواره فجر می رسد‬ ‫یسابقهکارباداریوشمهرجوییرادارد‪،‬شایدتصویرمعصومانهاودرفیلم«لیال»ازماندگارترینتصاویر‬ ‫لیالحاتم ‬ ‫سینمای مهرجویی باشد ‪ .‬همایون ارشادی هم با مهرجویی خاطره «درخت گالبی» را زنده می کند‪ ،‬اما حامد بهداد‬ ‫اولین تجربه اش را با این کارگردان پشت سر می گذارد‪« .‬نارنجی پوش» داستان حامد ابان‪ ،‬عکاس حرفه ای مجالت و‬ ‫روزنامه هاستکهباخواندنکتابیچنانتحت تاثیرپاالیشمحیط زیستومبارزهبااشغال زاییقرارمی گیردکهبالباس‬ ‫نارنجی مخصوص رفتگران به شهرداری می پیوندد و با عنوان «نارنجی پوش لیسانسه» به شهرت می رسد‪ ،‬اما اعتبار و‬ ‫تو سویی‬ ‫محبوبیتحامدزندگیخصوصیوخانوادگیاوراباسیلیازفرازونشیب هایعاطفیتندوناگهانیبهسم ‬ ‫دیگرمی برد‪.‬درنارنجی پوشحامدبهدادنقشاولفیلمرادارد‪.‬اینفیلمنوشتهمشترکمهرجوییووحیدهمحمدی فر‬ ‫بر اساس طرحی از وحیده محمدی فر است و در ان لیال حاتمی‪ ،‬طناز طباطبایی‪ ،‬فردوس کاویانی‪ ،‬همایون ارشادی‪،‬‬ ‫تو پنجمینفیلمبلند‬ ‫میتراحجارو‪...‬بازیمی کنند‪«.‬نارنجیپوش»اخرینمراحلاماده سازیراپشتسرمی گذاردوبیس ‬ ‫سینماییداریوشمهرجوییاستکهامسالاولیننمایشخودرادرسی امیندورهجشنوارهفیلمفجرخواهدداشت‪g.‬‬ ‫‪80‬‬ ‫خورشیدکاروان‬ ‫نمایشخورشیددربیست ویکمینسالاجرایخود‪،‬‬ ‫درسالنشهیداوینیدانشگاهتهرانرویصحنهمی رود‪.‬در‬ ‫ایننمایشمذهبیکهمحمودفرهنگانراکارگردانیکرده‪،‬‬ ‫بهنامانوشیروانارجمندبر می خوریم‪.‬‬ ‫کمی باالتر‬ ‫نمایش کمی باالتر هم از نمایش های پر چهره است‪.‬‬ ‫در این نمایش که در س��الن تازه تاس��یس حافظ برگزار‬ ‫می ش��ود حضور رضا یزدانی و اجرای سه قطعه زنده از‬ ‫نکات قابل توجه است‪ .‬در این نمایش بازیگرانی مانند‬ ‫حبیبرضایی‪،‬هانیهتوسلی‪،‬رویاتیموریان‪،‬طنازطباطبایی‬ ‫و‪...‬به ایفای نق��ش می پردازند‪ .‬البته مدت��ی هم به جای‬ ‫حبیب رضایی‪ ،‬کامبیز دیرباز در صحنه حضور داشت‪ .‬در‬ ‫خالصه داستان نمایش «کمی باال تر» به کارگردانی اروند‬ ‫دشت ارای امده است‪« :‬من دلم می خوادتویچشم ها نگاه‬ ‫کنم‪ .‬دست ها رو ببینم‪.‬وقتی یه نفر می شینه تماشاش کنم‪،‬‬ ‫وقتیبلندمی شه‪،‬نگاشکنم‪.‬وراندازکنمادم هارووقتیراه‬ ‫می رن‪.‬ببینمشونوقتیمی دوئن‪،‬وقتیحرفمی زنن‪ .‬من‬ ‫می خوام بشینم روبه روییهنفربهشبگم دوستت دارم‪ ،‬یا‬ ‫بهش بگم ازت بدم می اد‪ .‬من دوست دارم ادم ها رو نگاه‬ ‫کنمواونهاممنونگاهکنن‪».‬‬ ‫کلید‬ ‫قاسمزارعرامابافیلم هایابراهیمحاتمی کیابه خاطر‬ ‫می اوریم‪.‬اواکنوندرنمایشیبهنام«کلید»درتاالروحدت‬ ‫بازی می کند‪ .‬ای��ن نمایش را محمود مداحیان نوش��ته و‬ ‫کارگردانیمی کند‪g.‬‬ ‫یادبود‬ ‫درگذشت ایت اهلل شاه ابادی‬ ‫ایت اهلل حاج شیخ محمد شاه ابادی از اساتید‬ ‫درس خارج حوزه علمیه قم‪ ،‬صبح روز ‪ 17‬دی ماه‬ ‫‪ 1390‬به علت عارض��ه قلبی ری��وی و قلبی در‬ ‫بیمارستان مس��یح دانش��وری تهران به دیار باقی‬ ‫شتافت‪ .‬ایت اهلل حاج شیخ محمد شاه ابادی‪ ،‬فرزند‬ ‫ارشد ایت اهلل العظمی شیخ محمدعلی شاه ابادی‬ ‫و از اساتید خارج حوزه علمیه قم‪ ،‬پس از سال ها‬ ‫مجاهدت علمی و تربیت شاگردان فراوان و تبلیغ‬ ‫و ترویج مکتب اهل بیت(ع)‪ ،‬به علت عارضه قلبی‬ ‫و ریوی‪ ،‬در بیمارستان مسیح دانشوری تهران دار فانی را وداع گفت و به دیار باقی‬ ‫شتافت‪ .‬ایت اهلل شاه ابادی در سال ‪ ۱۳۰۵‬در تهران متولد شد و پس از هجرت به قم‬ ‫دروس خارج فقه و اصول را از محضرایات عظام بروجردی‪ ،‬اراکی‪ ،‬گلپایگانی‪،‬‬ ‫محقق داماد و حض��رت امام خمینی(ره) فرا گرفت‪ .‬پدر ایش��ان اس��تاد عرفان‬ ‫امام خمینی(ره) بودند و خودشان هم به عنوان یک فیلسوف در حوزه علمیه شهره‬ ‫بودند‪ .‬پیکر این عالم بزرگوار در حرم حضرت معصومه(ع) به خاک سپرده شد‪g.‬‬ ‫میدان‬ ‫حقیقی در روبین کازان‬ ‫فیلم «شیطان درون» ساخته ویلیام برنت بل تمام گمانه زنی های فروش ابتدای سال نو‬ ‫فیلمراباطلکرد؛درحالیکهدراکرانژانویهفیلم هاییمثل«ماموریتغیرممکن‪»۴‬باشرکت‬ ‫تامکروزیا«شرلوکهلمز‪»۲‬باشرکترابرتداونیجونیوردیدهمی شد‪.‬اینفیلمازسینمای‬ ‫وحشتبودکهبافروش‪16/9‬میلیوندالرتوانستفاتحگیشه هالقببگیرد‪.‬اینفیلمکم هزینه‬ ‫در ایتالیا اتفاق می افتد و داستان زنی است که برای پی بردن به اتفاقاتی که برای مادرش روی‬ ‫داده‪ ،‬درگیر مجموعه ای از مراسم جن گیری غیرقانونی می شود‪ .‬گفته می شود مادر او خود‬ ‫در جن گیری سه نفر را به قتل رسانده است‪.‬کل هزینه این فیلم یک میلیون دالر بوده و اکثر‬ ‫منتقدان‪،‬اینفیلمرافیلمیجذابنمی دانستند‪g.‬‬ ‫خبر‬ ‫صدای خاطره ها رفت‬ ‫یادبود‬ ‫دیـــدار‬ ‫نما‬ ‫فروش شیطانی‬ ‫ب ترکیب بندی بلند‬ ‫کتاب «اغاز روشنایی ایینه» به چاپ سوم رسید‪ .‬این کتا ‬ ‫سروده سیدعلی موسوی گرمارودی با موضوع عاشورا و امام حسین(ع) است‪ .‬این‬ ‫ ترکیب بند ‪ 15‬بندی است که پیش تر بندهایی از ان با عنوان «از گلوی غمگن فرات»‬ ‫در نیمه فروردین سال ‪ 1387‬در روزنامه اطالعات منتشر شده بود‪.‬‬ ‫علی موسوی گرمارودی به مناسبت چاپ سوم کتاب گفت‪« :‬نوعی سنت در‬ ‫میان شاعران شیعی و غیرشیعی که عرض ارادتی به اباعبدالحسین(ع) دارند شکل‬ ‫ک ترکیب بندی به ارتفاع و پیروی از ترکیب بند‬ ‫گرفته که اگر شعر ایینی می سرایند‪ ،‬ی ‬ ‫بی نظیرمرحوممحتشمبگویندکهبه نوعیادای احترامبه اوست‪.‬بندهمعتقدممحتشم‬ ‫ن ترکیب بند مورد عنایت خداوند و ائمه اطهار(ع) بوده که این مرثیه او‬ ‫در خصوص ای ‬ ‫به چنین جایگاه رفیعی رسیده است‪ .‬عشق و ارادت به ائمه اطهار(ع) و سیدالشهدا(ع)‬ ‫انگیزهسرودنشعرایینیو از جمله افتخاراتمن است‪».‬وی دربارهچراییخلقپانزده‬ ‫بنددرکتاب«اغازروشناییایینه»گفت‪«:‬تابهامروزدرتمام ترکیب بندهاییکهشعرای‬ ‫مسلمان برای حضرت سیدالشهدا(ع) سروده اند شعری برای حضرت امام سجاد(ع)‬ ‫نگفته اند‪،‬درحالی کهمصائبیکهدرکربالوپسازانبرایشانگذشتهکمنبودهاست‪.‬به‬ ‫این جهت یک بند در این کتاب به امام سجاد(ع) اضافه شد و برای خود امام حسین(ع)‬ ‫بهجاییکبندسهبنداضافهکردمکهشدپانزدهبند‪».‬قسمتیازشعربلنداغازروشنایی‬ ‫اینه را می خوانیم‪:‬‬ ‫حر شرم می کند که به موال نظر کند‬ ‫یا از کنار خیمه زینب گذر کند‬ ‫دیروز ره به چشمه ی خورشید بسته بود‬ ‫امشب چگونه روی به سوی قمر کند؟‬ ‫اغاز روشنایی اینه‪ ،‬حیرت است‬ ‫زان پس که از تبار سیاهی ‪،‬حذر کند‪g‬‬ ‫«بنر»‪« ،‬بلف��ی و لی لی بیت»‪« ،‬دخت��ری به نام نل» ‪،‬‬ ‫«گوریل انگوری» و‪ ...‬اینها گوشه ای از خاطرات کودکی‬ ‫همه ماس��ت‪ .‬خاطراتی که در قالب همان کارتون های‬ ‫قدیمی مقاب��ل چش��م مان رژه می رود ت��ا معنی کلمه‬ ‫نوستالژی را به صورت علمی فرا بگیریم‪ .‬نقطه مشترک‬ ‫کارتون های فوق حضور «امیر هوشنگ قلعه ای» به عنوان‬ ‫مدیر دوبالژ اس��ت؛ دوبلری که دیگر در بین ما نیست‪.‬‬ ‫قلعه ای متول��د ‪ ۱۳۱۷‬بود و کار دوبله را از س��ال ‪۱۳۳۷‬‬ ‫شروع کرد و از سال‪ ۱۳۴۲‬به صورت حرفه ای به مدیریت‬ ‫دوبالژ پرداخت‪ .‬او مدیریت دوبالژ بس��یاری از فیلم های بزرگ و مشهور تاریخ سینما‬ ‫را بر عهده داش��ته و در مجموعه کارهایش از فیلم «مردی که لیبرتی واالس را کش��ت»‬ ‫تا «تایتانیک» دیده می شود‪ .‬او همچنین مدیر دوبالژفیلم به یادماندنی کفش های میرزا‬ ‫نوروز» بود و در فیلم همشهری کین‪ ،‬صدای «جوزف کاتن» متعلق به او است‪ .‬امیر هوشنگ‬ ‫قطعه ای را یکی خوش صداترین گوینده های جوان گوی تاریخ دوبله در ایران می دانند‬ ‫که این نکته در دوبله نقش «اس��مگیل» در فیلم ارباب حلقه ها تکرار ش��د‪ .‬پیکر او که‬ ‫یکی از بازماندگان نسل طالیی دوبله ایران است در قطعه هنرمندان بهشت الزهرا(س)‬ ‫دفن شد‪g .‬‬ ‫مثلت شمار‪111‬‬ ‫«صادر کردن زیره به کرمان»‪ .‬شاید این ضرب المثل اولین جمله ای است که به ذهن‬ ‫می رسد‪ .‬فوتبال روسیه که ادامه روی مکتب فوتبالی شوروی است‪ ،‬همواره به داشتن‬ ‫دروازه بان های بزرگ و نخبه شهره بوده اس��ت؛ از قدیم از زمان لئویاشین افسانه ای تا‬ ‫جانشین او رنات داسایف که تا مدت ها بزرگترین دروازه بان جهان بود‪ .‬فوتبال ایران هم‬ ‫از زمانی که خرید بازیکن خارجی را در عادات خود قرار داد تا همین اواخر که قانون منع‬ ‫استفاده از دروازه بانان خارجی به تصویب رسید‪ ،‬همواره چشم به دروازه بان های خارجی‬ ‫داشته که شاید مشخص ترین انها ارمناک پطروسیان باش��د؛ دروازه بان ارمنستانی که‬ ‫نزدیک به یک دهه در فوتبال ایران حضوری مستمر داشت‪ .‬اما حاال اتفاقی مثبت در حال‬ ‫رخ دادن است‪ ،‬فوتبال ایران که بعد از احمدرضا عابد زاده فکر می کرد دروازه بان بزرگ‬ ‫ندارد به فوتبال روسیه دروازه بان صادر کرد‪ .‬علیرضا حقیقی دروازه بان دوم تیم ملی ایران‬ ‫و دروازه بان اول باشگاه پرسپولیس به باشگاه «روبین کازان» پیوست‪ .‬باشگاهی که از شهر‬ ‫کازان از تارتارستان می اید‪ .‬وقتی این خبر امد خیلی ها ان را جدی نگرفتند و حتی ان را‬ ‫تکذیب کردند اما این اتفاق رخ داده و حاال ایران در لیگ روسیه یک دروازه بان دارد‪ .‬فوتبال‬ ‫ایرانپیشازایننیمانکیسارابهباشگاهینه چندانمعروفبهنامکاواالسفرستادهبود‪g.‬‬ ‫پیشنهاد‬ ‫اغاز روشنایی ایینه‬ ‫اریک در جست وجوی ریاست جمهوری‬ ‫ازاریککانتوناهرکاریکهبگوییدبر می اید‪.‬اینستاره‬ ‫سابق تیم ملی فرانسه و باشگاه منچستر یونایتد بعد از اینکه‬ ‫ثابتکردازهرانگشتشیکهنرمی ریزدوباتجربهنقاشیو‬ ‫موسیقی به سینما پیوست و بازی در فیلم «در جست وجوی‬ ‫اریک» نشان داد که در دنیای بازیگری هم حرف هایی برای‬ ‫گفتن دارد‪ .‬اریک حاال می خواهد در دنیای سیاس��ت هم‬ ‫خودی نشان دهد‪.‬‬ ‫لیبراس��یون خبر داد که اریک کانتونا قص��د دارد در‬ ‫انتخابات سال جاری ریاس��ت جمهوری فرانسه کاندیدا‬ ‫شود تا بتواند به مرد شماره یک سیاست این کشور تبدیل‬ ‫شود‪ .‬کانتونای ‪ 45‬ساله برای این کار باید حمایت حداقل‬ ‫‪ ۵۰۰‬نفر از مقامات منتخب را به دست اورد‪ .‬بدین منظور‬ ‫او با تمام شهرداران سراسر فرانسه نامه نگاری کرده و از انها‬ ‫کمکخواستهاست‪.‬رسانه هایفرانسوینوشته اندکهکانتونا‬ ‫در نامه فرستاده شده برای شهردارها‪ ،‬دغدغه اصلی خود را‬ ‫کمبود امکانات برای جوانان فرانسه و بزرگترین هدف خود‬ ‫را نیز مبارزه با بی عدالتی های موجود در این کشور عنوان‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫در هر ح��ال به نظ��ر می رس��د کانتونا ب��رای اعالم‬ ‫کاندیداتوری خود و جلب حمایت بزرگان این کشور کار‬ ‫بسیارسختی پیش رو دارد زیرا او اکنون از حمایتهیچ گروه‬ ‫یاحزبیبرخوردارنیست‪.‬‬ ‫نیکوال س��ارکوزی‪ ،‬رئیس جمهور کنونی فرانسه به‬ ‫همراهفرانسوا هالندازحزبسوسیالیست هارقیباناصلیدر‬ ‫انتخاباتریاست جمهوریفرانسههستند‪.‬انتخاباتفرانسه‬ ‫‪ ۲۲‬اوریل (‪ ۲‬اردیبهشت‪ )91‬برگزار می شود‪g.‬‬ ‫‪81‬‬ ‫توپ مسی‬ ‫این بار هم بارسلونا بیشترین‬ ‫جوایز را برد‬ ‫دیـــدار‬ ‫«به مارادونا نگاه کنید‪ ،‬همه فوتبال دوستان نمایش‬ ‫درخشان او در جام جهانی‪ 1986‬را به خاطر می اورند‪ ،‬اما‬ ‫کسیبهبازی هایخوباودرناپولیتوجهنمی کند‪.‬براین‬ ‫باورمکهجامجهانیدریادهامی ماند‪.‬مسییایوهانکرایف‬ ‫چه با جام جهانی و چه بی جام جهان��ی بازیکنان بزرگی‬ ‫هستند‪،‬اماجام جهانیچیزاستثناییاست‪.‬تنهاانتقادیکهدر‬ ‫حالحاضرازمسیمی شود‪،‬ایناستکهاونمی توانددرتیم‬ ‫ملیکشورشنمایشیراکهدربارسلوناارائهمی دهد‪،‬تکرار‬ ‫کند‪ ».‬میشل پالتینی‪ ،‬رئیس یوفا درست چند لحظه بعد از‬ ‫اهدای توپ طال یا به عبارت دیگر جایزه بهترین بازیکن‬ ‫جهاناینجمالترابرزباناوردتابازهممعلومشودکهاز‬ ‫این مقایسه گریزی نیست و انگار قرار است تا همیشه این‬ ‫سوالتکرارشودکه‪«:‬مارادونابهتراستیامسی؟»‬ ‫و طعنه امیز تر اینکه در کنار او دو نفر ایستاده بودند‬ ‫که روزگاری با سوالی مش��ابه مواجه بودند‪ ،‬نام مسی را‬ ‫رونالدویبرزیلیخواند‪.‬اوکهاینروزهادرفربه ترینشکل‬ ‫ممکن دیده می شود‪ ،‬روزگاری با پله مقایسه می شد همان‬ ‫کهبرصورتمسیبوسهزد‪.‬‬ ‫مثلت شماره‪111‬‬ ‫جدال ابدی‬ ‫تمام جدال انتخاب توپ طالیی‪ ،‬ج��دال بی پایان‬ ‫این روزهای فوتبال جهان بود‪ .‬جدالی همیشگی که تا به‬ ‫امروز در اکثر مواقع با برتری بازیکن ارژانتینی بارسلونا‬ ‫به پایان رسیده اس��ت‪ .‬در انتخاب بهترین بازیکن جهان‬ ‫در سال‪ ۲۰۱۱‬که مطابق معمول با رای گیری میان مربیان‪،‬‬ ‫کاپیتان هایتیم هایملیوهمچنیننمایندگانرسانهازهر‬ ‫کشور صورت گرفت‪ 47/88،‬درصدارا به نفع لیونل مسی‬ ‫بود و کریستیانو رونالدو رقیب پرتغالی او حتی از نصف‬ ‫او هم کمتر رای اورد و ‪ 21/60‬رای را به خود اختصاص‬ ‫داد‪ .‬نفر سوم این نظر سنجی هم ژاوی ‪ ،‬هافبک بازیساز تیم‬ ‫ملی اسپانیا و باشگاه بارسلونا با‪ 9/23‬درصد ارا بود‪ .‬در این‬ ‫مراسم غیبت کریستیانو رونالدو بیش از هرچیز به چشم‬ ‫می خورد‪.‬دلیلاینغیبتبازیحساسرئالمادریدمقابل‬ ‫ماالگایادشده‪،‬امابسیاریحتیدرخوداسپانیاهماینبهانه‬ ‫را باور ندارند‪.‬‬ ‫پاس به ژاوی‬ ‫لیونل مسی پس از دریافت سومین جایزه مرد سال‬ ‫فوتبالجهانبسیاراحساساتیبود‪.‬اوپشت تریبونرفتو‬ ‫گفت‪« :‬از اینکه توانستم برای سومین سال پیاپی این جایزه‬ ‫را به دست اورم‪ ،‬بسیار خوشحالم‪ .‬برایم افتخار است که‬ ‫توپ طالی فوتبال جهان را برای س��ومین بار در دستانم‬ ‫گرفتم‪.‬می خواهمازتمامکسانیکهبهمنرایدادند‪،‬به ویژه ‬ ‫هم تیمی هایمدربارسلوناوتیمملیفوتبالارژانتینتشکر‬ ‫کنم‪ .‬حال دیگر ارژانتین مرا دوست دارد‪ ،‬امروز احساس‬ ‫می کنم که ارژانتینی ها به من عشق می ورزند؛ احساسی‬ ‫‪82‬‬ ‫که پیش از این نداشتم‪ .‬موفقیت هایی که به دست اورده ام‬ ‫به لطف پروردگار بوده است‪ .‬می خواهم از چنین لحظاتی‬ ‫لذت ببرم و از تمام کسانی که به من رای دادند تشکر کنم‪».‬‬ ‫مسی سپس کاپیتانش در بارسلونا را مخاطب قرار داد و به‬ ‫ژاوی یک پاس طالیی داد‪« :‬تو هم به اندازه من شایستگی‬ ‫کسبتوپطالیفوتبالجهانراداری‪،‬ازاینکهدرکنارتو‬ ‫بازیمی کنماحساسافتخارمی کنم‪».‬‬ ‫ژاوی هم در پاسخ‪ ،‬بازی کردن کنار مسی را افتخار‬ ‫دانست‪« :‬از دید من سخنان مسی از جایزه اش باارزش تر‬ ‫بود‪.‬شخصیتایندوستبزرگبرایمنبسیارقابلاحترام‬ ‫استوازاینکهبااودریکتیمعضویتدارماحساسغرور‬ ‫ی و بسیار با ارزش‬ ‫و افتخار می کنم‪ .‬او یک دوست صمیم ‬ ‫چه کسی به چه کسی رای داده‬ ‫تیاگو داسیلوا (کاپیتان برزیل)‬ ‫رونالدو‪ ،‬مسی‪ ،‬نیمار‬ ‫جان تری (کاپیتان انگلستان)‬ ‫ژاوی‪،‬مسی‪ ،‬وین رونی‬ ‫نونوگومژ (کاپیتان پرتغال)‬ ‫رونالدو‪ ،‬نانی‪ ،‬نیمار‬ ‫اتوئو (کاپیتان کامرون)‬ ‫بوفون (کاپیتان ایتالیا)‬ ‫دارن فلچر (کاپیتان اسکاتلند)‬ ‫مسی‪ ،‬ژاوی‪ ،‬اینیستا‬ ‫مسی‪ ،‬رونی‪ ،‬اینیستا‬ ‫مسی‪ ،‬رونالدو‪ ،‬ژاوی‬ ‫زالتان ابراهیموویچ (کاپیتان سوئد)‬ ‫مسی ‪ ،‬رونی ‪ ،‬اینیستا‬ ‫مسی (کاپیتان ارژانتین)‬ ‫ژاوی‪ ،‬اینیستا‪ ،‬اخه رو‬ ‫کاسیاس (کاپیتان اسپانیا)‬ ‫نکونام (کاپیتان ایران)‬ ‫رونالدو‪ ،‬اوزیل‪ ،‬مسی‬ ‫مسی‪ ،‬ژاوی‪ ،‬اینیستا‬ ‫دل بوسکه (مربی اسپانیا)‬ ‫مسی‪ ،‬رونالدو‪ ،‬توماس مولر‬ ‫کاپلو (مربی انگلیس)‬ ‫مسی‪ ،‬رونالدو‪ ،‬رونی‬ ‫کاماچو (مربی چین)‬ ‫کارلوس کی روش (مربی ایران)‬ ‫زاکه رونی (مربی ژاپن)‬ ‫پراندلی (مربی ایتالیا)‬ ‫دیک ادووکات (مربی روسیه)‬ ‫اوتمار هیتسفلد(مربی سوئیس)‬ ‫کاسیاس‪ ،‬ژاوی‪ ،‬اینیستا‬ ‫مسی ‪،‬رونالدو‪ ،‬ژاوی‬ ‫اینیستا‪ ،‬رونالدو‪ ،‬مسی‬ ‫مسی‪ ،‬توماس مولر‪ ،‬شواین اشتایگر‬ ‫مسی‪ ،‬وسلی اشنایدر‪ ،‬ژاوی‬ ‫مسی‪ ،‬رونالدو‪ ،‬شواین اشتایگر‬ ‫برای من است‪ ،‬خجالتی بودن او نیز باعث می شود ان طور‬ ‫کهبایددررسانه هاحضورنداشتهباشد‪.‬امسالمی تواندبار‬ ‫دیگر سال بارسلونا باشد‪ ،‬سخنان مسی برای همه اعضای‬ ‫خانوادهبارسلونابا ارزشومهمبود‪».‬‬ ‫تاریخیکانتخاب‬ ‫انتخاب مرد سال فوتبال جهان سنتی است که از سال‬ ‫‪ ۱۹۹۱‬اغازشد‪.‬دراولینساللوتارماتئوس‪،‬کاپیتانتیم ملی‬ ‫المان برنده این انتخاب بود‪ .‬از ان سال تا به امروز تنها سه‬ ‫بازیکن‪ ،‬توانستند س��ه بار به این عنوان دست پیدا کنند؛‬ ‫رونالدو اعجوبه برزیلی که در سال های‪۹۷،۹۶‬و‪ ۲۰۰۲‬مرد‬ ‫اول جهان بود‪ .‬زیدان که در سال های‪۲۰۰۰،۹۸‬و‪ ۲۰۰۳‬به‬ ‫این عنوان دست یافت و باالخره لیونل مسی‪ .‬مسی اولین‬ ‫بازیکنتاریخجهاناستکهسهبارپیاپیمردسالمی شود‪.‬‬ ‫اگر به این نکته توجه داشته باشیم که او تنها بیست و چهار‬ ‫سال دارد‪ ،‬به این نتیجه می رسیم که ممکن است رکوردی‬ ‫دراینزمینهبرجایبگذارد‪.‬‬ ‫پپهمبهترینشد‬ ‫شاید انتخاب پپ گواردیوال به عنوان بهترین مربی‬ ‫س��ال‪ ۲۰۱۱‬حتی از انتخاب لیونل مسی هم اسان تر بود‪.‬‬ ‫گواردیوالتقریباتمامجام هایممکنراکسبکردتاحتی‬ ‫خوز ه مورینیو هم که در س��الن حضور نداشت پا روی‬ ‫غرورشبگذاردوبهایننکتهاعترافکند‪.‬‬ ‫بارساوچندنفردیگر‬ ‫تیممنتخبسال‪ ۲۰۱۱‬ازنگاهفیفاتیمملیاسپانیاست‬ ‫کهچندبازیکنبه عنوانیارکمکیبهاناضافهشدهاست‪.‬در‬ ‫تیممنتخبفیفاایکرکاسیاس‪،‬سرخیوراموس‪،‬جراردپیکه‪،‬‬ ‫نمانیاویدیچ‪،‬دانیلالوز‪،‬اندرساینیستا‪،‬ژاوی‪،‬ژابیالونسو‪،‬‬ ‫کریستیانورونالدو‪،‬وینرونیولیونلمسیحضوردارند‪.‬‬ ‫به این ترتیب شش بازیکن از تیم ملی اسپانیا و پنج‬ ‫بازیکنازبارسلونادراینتیمحضوردارند‪g.‬‬ ‫قاب‬ ‫افتتاحیه تئاتر محیطی‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اعتراض نمادین به گوانتانامو مقابل کاخ سفید‬ ‫طالبان سالح خود را تحویل می دهند‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫فرگوسن جایزه رئیس فیفا را دریافت کرد‬ ‫دیـــدار‬ ‫مثلت شمار‪111‬‬ ‫حرکت نمادین اسرای کربال‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫بازگشت باشکوه پرسپولیس با مصطفی‬ ‫مصری ها خواهان اعدام مبارک هستند‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫اعتراض ها در بحرین باال گرفت‬ ‫‪83‬‬