ماهنامه مثلث شماره 113
ماهنامه مثلث شماره 113
ماهنامه مثلث شماره 113
بازگشتمنتقدان
تائید صالحیت گسترده نامزدها
ا نتی تحریم
هفته نامه خبری،تحلیلی /سال سوم /شماره صد و سیزدهم 8 /بهمن ماه 88/ /1390صفحه1500/تومان
تدابیر ایران برای مقابله با سناریوی امریکا ،اروپا و عربستان
در تحریم نفت
تو گوهای ویژه مثلث
گزارش و گف
ISSN: 2008-5281
MOSALAS.IR
گردش به چپ
اقبالبلندسوسیالیست هایفرانسهدرانتخاباتریاستجمهوری
خوش خدمتیال سعود
بررسی پنج دهه وابستگی اعراب به غرب
به این فیلم ایمان دارم
تو گو با حمید فرخ نژاد درباره فیلم شب واقعه
گف
تماس از شهرستان021-55651415 :
راه امام
28 - 43
سیاست
اوباما در محاق
توام بودن علم و عمل و تجسم اعمال
می بینید م��ا یکوق��ت صحبت ،ف��رض کنید در
روحانیت یکوقت صحبت می ش��ود که این سینماها
چطور ،این س��ینماهایی که االن در ای��ران متعارف
است ،برای فاسد کردن نسل جوان است .اینها وقتی
که رفتند یک چند وقتی در این سینما ،فاسد می شوند.
اینها را ماجلوگیری می کنیم .اگر یک سینمای اخالقی
باشد و علمی باشد ،چه کسی جلویش رامی گیرد؟ اما
وقتی که ما می بینیم که مملکت ما از سینمایش گرفته
تا مدرسه اش استعماری است؛ یعنی از خارج اوردند
اینها را برای ما ،تحفه هایی اس��ت ک��ه از انجا اوردند
برای فاسد کردن نس��ل جوان ما ،همه چیزش را ،اگر
مسجد هم یکوقت اینطور شد ،ما در ان رامی بندیم .اگر
مسجدی شد که این مسجد دعوتش دعوت فاسد شد،
پیغمبر اکرم خراب کرد «مسجد ضرار» را ،مسجدی
که درس��ت کرده بودند در مقابل پیغمبر ،و تبلیغات
می کردند بر ضد اخ�لاق و بر ضد امثال ذلک؛ پیغمبر
داد خرابش کردند .اگر مسجدی باشد که مسجد ضرار
باشد ،مسجدی باشد که نتوانیم ان مسجد را اصالحش
کنیم ،مس��جدش [را] هم خراب می کنیم؛ نه اینکه
سینمایش را .اینکه ما با س��ینما مخالفیم ،با این نحو
سینمایی که اینها دارند مخالفیم؛ نه با سینما اصلش
باش��یم .ما چی مخالفیم؟ چه کارداریم ما با س��ینما؟
اگر اخالقی باش��د ،اگر ازادی باش��د ،اگر برای تربیت
جوانهای ما باش��د ،خوب این هم یک راه تربیت است.
این هم مثل یک معلم خانه ،مثل مدرسه می ماند ،لکن
ایران وضعش وضع نمونه اس��ت .ایران از اولی که پای
این چیزها ،این نفتخوارها دران وارد ش��د ،از اولی که
اینها امدند و تفتیش کردند ایران را و شرق را مطالعه
کردند و شرق را دیدند و منافع خودشان را در انجا زیاد
دیدند -و مخازنی که در انجا هست ،در شرق هست،
خیلی زیاد اس��ت و اینها احتیاج به ان دارند -اینها از
همان وقت ش��روع کردند به تبلیغ��ات و به کارهایی؛
به اینکه ما را بد تربیت کنند ،ما را اس��تعماری تربیت
کنند ،عقل مارا یک عقل ناقص به بار بیاورند ،نگذارند
که ما رش��د بکنیم ،نگذارند مدارس ما انسان تربیت
کند ،ی��ک ادم صحیح تربیت کند .همه چیزهایی که
اینها برای ما تهی��ه دیدند ،همه اینها برای جوان های
ما مضر اس��ت .چون مضر است اینها ،ما مضراتش را با
ان مخالف هستیم ،و هر عاقلی باید مخالف باشد .و اما
اگر یک چیزی باش��د که دارای منفعت باشد ،منفعت
عقلی و عقالیی داشته باشد ،کسی مخالف با ان نیست.
در هر صورت ،اینها برای خاطر اینکه منافع ما را ببرند،
تبلیغات کردند ،و ان حرفه��ا را زدند و االن هم دارند
می کنن��د و االن ه��م دارند منافع ای��ران را می برند و
می خورند و تقریبا....
انتشار جزئیات بیشتر از نامه اوباما به
مقامات ایرانی بازتاب های فراوانی در
رسانه های بیگانه داشته است .اگرچه
این اولین نامه ای نیست که بین این دو
کش��ور در س��ال های اخیر رد و بدل
می ش��ود ،اما این بار به لحاظ ش��رایط
جدید بی نالمللی واکنش ها متفاوت تر
بوده اس��ت؛ نامه ای که گفته می ش��ود
در ان بار دیگر به ایران پیشنهاد اغاز
مذاکره داده شده است.
8 - 21
خبرنامه
پایان یک بحران
بازار طال و ارز باالخره از بحران رهایی یافت .اعالم سیاست های اقتصادی جدید
دولت در هفته گذشته بالفاصله با واکنش بازار مواجه و در اولین روز قیمت سکه
با کاهش 200هزار تومانی روبه رو شد .به نظر می رسد با اغاز هفته جدید و اعمال
سیاست های اصالحی قیمت ها همچنان به روند نزولی خود ادامه دهد.
44 - 57
بین الملل
ائتالفنامبارک
روابط ایران و عربستان به عنوان دو کشور اسالمی و همسایه در خاورمیانه ،طی
دهه های گذشته همواره شاهد فرازوفرودهایی بوده ،اما در سال های اخیر این روابط
بیش از پیش متش��نج شده و به سردی گراییده است .در شرایط فعلی نیز می توان
گفت اعالم موضع عربستان مبنی بر افزایش تولید نفتش در صورت تحریم نفت
ایران توسط اروپا اخرین تیری است که رژیم ال سعود علیه ایران رها کرد.
58 - 63
شب واقعه
فرهنگ
س��ینمای دفاع مقدس جز فضای حماسی – احساسی دهه 60همواره با دوگانگی
برخورداری از حمایت و درعین حال موفقیت به نس��بت کم در ارتباط گیری با
مخاطبان عام به ویژ ه نس��ل های جدیدتر مواجه بوده اس��ت .در این میان یکی از
انتقادهای همیشگی کمبود پرداختن به موضوع های بکر و غیرکلیشه ای بوده که
البته در برخی اثار متاخر از جمله شب واقعه این موضوع نقض شده است .با این
حال می بینیم که فیلمی با این خصوصیات هم در معادالت گیشه ای هنر -صنعت
سینما با بی مهری مواجه است.
22 - 27
پرونده ویژه
و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس
و یکون الرسول علیکم شهیدا
مثلث
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
سردبیر :سعید اجورلو
انتیتحریم
اعالم تحریم های جدید اتحادیه اروپا علیه ایران در هفته گذشته
با پروپاگاندای رسانه ای گسترده غربی ها مواجه شد؛ تحریم هایی
که البته در تداوم اقدامات پیشین اتحادیه اروپا وضع شد و به باور
کارشناسان ضمانت اجرای ان با توجه به بحران اقتصادی در اروپا
و اختالفات داخلی انها به ش��دت زیرس��وال است .در این شماره
مثلث به بررسی این تحریم ها و علل ناکارامدی ان پرداخته ایم.
71 - 79
افتاب
قیام علیه ال سعود
منطقه ش��رق عربس��تان جدا از اینکه کانون اقتصاد نفتی در این کشور است،
کانون بحران نیز اس��ت .جایی که شیعیان دو منطقه مهم قطیف و احساء علیه
حکومت ال س��عود به دالیل بس��یار زیاد از جمله ظلم بس��یار زیاد حکومت
ال سعود علیه انها قیام کردند .در این پرونده به بررسی ریشه های قیام شیعیان
عربستان می پردازیم.
64 - 70
ورزش
تحریریه:
ی
دبیر تحریریه و سیاست :مصطفی صادق
دبیر بین الملل :سعیده سادات فهری
دبیر دیدار :افشین خماند
دبیر ورزش :مهدی ربوشه
دبیر فرهنگ و اقتصاد :علیرضا بهرامی
دبیر خبرنامه :علی حاجی ناصری
دبیر افتاب :مصطفی شوقی
اعضای تحریریه و همکاران :زهیر توکلی -خسرو معتضد -ابوالقاسم غالمی -شاهده یوسفی -مهدی سرایی -یاسین سیف االسالم
امی��د کرمانی ه��ا -فاطم��ه میرزای��ی -ش��یما غف��اری -زه��را راد -عاطف��ه کربالئی -محم��د تاجیک -حس��ین غالمی
ش��ادی خوش��کار خیری -حمیدرضا نصیری نژاد -مس��عود نجفی -ش��اهین فتحیان -محمد جواد پاینده -س��جاد محقق
مهسا عادلی -داوود رضایی چراتی -سودابه رخش
دبیراجرایی :سمانه مومنی
فنی:نیما ملک نیازی
گرافیک و صفحه ارایی :نیما ملک نیازی -فاطمه قنائی -علی اجورلو
پردازش تصاویر و عکس :هومن سلیمیان -امیر طالیی -مهدی ابراهیمی و نیوشا ملک نیازی
تصحیح :ژیال شاکری -محمدحسین رحیمی
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر اداری و مالی :محمد پالیزدار
سازمان اگهی ها :مصطفی میری
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلی اجورلو
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ب��ا تش��کر از :دکت��ر احم��د اس��ماعیل تبار -مهن��دس واعظی -دکت��ر ای��ت اهلل ابراهیم��ی -دکتر غالم حس��ن تقی نتاج
حسین زندی -احمد طالیی -مهندس بختیاری -مهندس بهرامی -حسین مجاهدی -هادی انباردار -سید عارف علوی
مهندس امینی -اقای راس��تی
سازمان اگهی ها :تلفن0912 - 5169927 :
چاپ :هنر سرزمین سبز -تلفن66818168 :
توزیع :سرزمین سبز -تلفن66617787 :
نشانی :تهران ،خیابان افریقا ،بعد از چهارراه اسفندیار ،کوچه سعیدی ،پالک ،2تلفن22038551 - 2
بازگشتمنتقدان
تائید صالحیت گسترده نامزدها
ا نتی تحریم
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال سوم /شماره صد و سیزدهم 8 /بهمنماه 88/ /1390صفحه1500/تومان
تدابیر ایران برای مقابله با سناریوی امریکا ،اروپا و عربستان
در تحریم نفت
گزارش و گفتوگوهای ویژه مثلث
مربیمحافظه کار
ISSN: 2008-5281
MOSALAS.IR
پرویز مظلومی به دلیل اینکه همواره تیمش مقابل پرسپولیس برنده از زمین بیرون
امده نزد هواداران استقالل چهره محبوبی است ،اما با این حال خیلی ها منتظرند تا
ببینند عملکرد خیره کننده این مربی در دربی های پایتخت و صدرنشینی استقالل
س��رانجامش کس��ب جام قهرمانی خواهد ش��د یا خیر؟ این چالش بزرگ پرویز
مظلومی است که حاال با برخی هشدارهای کنایه امیز علی فتح اهلل زاده گاهی شکل
بحرانی به خود می گیرد.
گردش به چپ
اقبالبلندسوسیالیستهایفرانسهدرانتخاباتریاستجمهوری
خوشخدمتیالسعود
بررسی پنج دهه وابستگی اعراب به غرب
به این فیلم ایمان دارم
گفتوگو با حمید فرخنژاد درباره فیلم شب واقعه
خبرنامه
در خبرنامه این هفته به بررس��ی پایان بحران در بازار ارز و طال پرداخته ایم .مرور رس��انه ها در هفته گذش��ته،
گزارش ها ،خبرها و یادداشت هایی در حوزه های مختلف از بخش های گوناگون خبرنامه این شماره است.
خبرنامه
مثلث شماره113
حباب قیمت ها شکست
توفیق«اخوان»
ثبت نام 700اصالح طلب
مخالفت با مجمع ی ا هاشمی
8
تیتریک
محسن رضایی؛
اعالم جنگ اقتصادی بین ایران و امریکا
خبرنامه
محسن رضایی ،دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با اعالم جنگ
اقتصادی بین ایران و امریکا مقاله ای در پایگاه اطالع رسانی خود منتشر
و در ان عنوان کرده است« :ادامه روش های اقتصادی بیست سال اخیر،
حتی اگر در گذشته هم موفقیت هایی داشته ،اکنون بدون نتیجه خواهد
بود».
محسن رضایی که مقاله اش را با عنوان «جنگ طال و ارز؛ واقعیت یا
افسانه!» نوشته ،ادامه داده است« :بیست و سه سال پیش ،جنگ صدام با
ایران به پایان رسید .برای خودم این پرسش را طرح کردم که ایا چالش
ما با غرب پایان یافته یا دوباره اغاز خواهد شد؟
ولی پرسش مهم تر این بود که اگر چالش و جنگ ما با غرب پایان
نیابد ،چه نوع جنگی خواهیم داش��ت؟ طولی نکشید که پاسخ هر دو
پرسش را یافتم :چالش ایران با غرب ادامه خواهد یافت؛ جنگ بعدی
اقتصادی و فرهنگی خواهد داشت».
وی در ادامه نوشته است« :سازندگی در کشور پس از جنگ اغاز
شد و من و دوستانم با همه توان به کمک دولت امدیم .صدها اتوبان و
سد و پل ساخته شد .جنگ اقتصادی شروع نشد ،ولی متوجه شدم که
اقتصاد کشور با اجرای هزاران پروژه هم به جایی نمی رسد و مشکل
اقتصاد ایران ،با این نسخه ها حل نخواهد شد.
گمان می کردم که اگر ما در اقتصاد موفق نشویم و جنگ اقتصادی
هم شروع شود ،چه اتفاقی خواهد افتاد .خوشبختانه به دلیل سیاست
تنش زدایی ،جنگ اقتصادی سال ها عقب افتاد ،ولی نگرانی از برنامه های
اقتصادی ،همه وجود انسان را پر کرده بود».
رضایی افزوده است« :امروزه پس از شانزده سال تنش زدایی میان
ایران و امریکا جنگ اقتصادی اغاز شده است .این سومین رویارویی
غرب با ایران اس��ت .این جنگ از زمان بوش ،ارام ارام ش��روع شد
و در زمان اوباما و به ویژه از دو س��ال پیش به این طرف تش��دید شده
است .نظام و رهبری انقالب نیز پس از یک دوره صبر و بردباری یک
ی را با دست دولت اقای احمدی نژاد اغاز
سیاست ایستادگی و تهاجم
کردند.
بنابراین ،ایران پس از یک وقفه چهار ساله به روی رینگ رفت .هم
ایران از امریکا امتیاز گرفته و در حال پیشروی است و هم امریکا به ایران
فشارهایی وارد کرده است؛ هرچند که خود تحریمی در عرصه اقتصاد
و خودزنی در عرصه سیاست به کمک امریکا امده است.
باوجودانکهفرصت هایزیادیگذشته،ولیملتایرانمی تواندبا
سربلندیازاینجنگهمبیرونبیاید؛بهشرطانکهمسئوالنوجناح های
کشور به فکر یک اقدام راهبردی باشند.
ناگفته نماند که الزمه این کار ،بازگرداندن مردم به صحنه است و
تا سازندگی و جنگ اقتصادی مردمی نشود ،مشکالت کشور در اینده
بیشترمی شود.نرخارزوبهایسکهطالمعلولاستوباداروهایمسکن
حل نخواهد شد .بیست سال است که مردم جز در صحنه های سیاسی
از حضور در صحنه های اقتصادی و فرهنگی کنار زده شده اند؛ بنابراین
باید اندیشید که چگونه مردم را دوباره به صحنه بیاوریم».
وی در مورد به میدان اوردن مردم نیز نوشته است:
«1ـ شکل نخست ،مشابه حضور مردم اسیایی از قبیل کره جنوبی،
چین و ژاپن است .الزمه این کار ،این است که کشور در بعد اقتصادی
به دست یک تیم هفت نفره ای داده شود که به عنوان لکوموتیو اصلی،
همه لکوموتیوهای اقتصادی را شتاب بدهند .این تیم باید هم توانایی این
تحول را داشته و هم برنامه انها درست باشد.
2ـ شکل دوم ،مشابه حضور مردم ایران در انقالب و دفاع مقدس
است؛ الزمه این کار ،یک جهاد اقتصادی واقعی و نه شعاری و بازگشت
روحیه شهادت طلبی به جای ریاست طلبی و دنیاطلبی است.
اکنون می پرسیم ،دولتمردان ایران ،کدام شکل را خواهند پذیرفت؟
چرا که ادامه روش های بیس��ت س��ال اخیر ،حتی اگر در گذشته هم
موفقیت هایی داشته ،بدون نتیجه خواهد بودg».
مثلث شماره113
9
مرور رسانه ها
مروری بر مطبوعات هفته گذشته
مخالفت با مجمع ی ا هاشمی
یاسین سیف االسالم
خبرنامه
هفته گذشته با تعطیالت یک روز در میان ،عمال جایی
برای انتشار مطبوعات باقی نگذاش��ت و بسیاری از
اخبار و اطالعاتی که بعضا مهم هم بودند تنها صفحه
سایت های خبری را برای انتشار یافتند .با این وجود
موضوعاتی همچون اعالم نتایج مرحله دوم بررسی
صالحیت نامزدهای نمایندگی مجلس و ارقام نجومی
در بازار ارز و س��که در کنار مجموعه تحرکات غرب
علیه ایران و رفتارهای مداخله امیز ایاالت متحده در
این حوزه ،مهم ترین سرفصل های هفته گذشته دنیای
رسانه در کشور بودند.
عالوه بر این ،تحوالت گروه ها و جریانات سیاس��ی
نیز در هفته گذشته قابل توجه بود .خصوصا مواضعی
که در میان دو جریان اصولگرا بر سر انتشار یک بولتن
رد و بدل شد و به میزان قابل توجهی توانست خبرساز
باشد .نیروهای مختلف سیاسی خود را برای انتخابات
اسفند ماه سال جاری اماده می کنند.
مثلث شماره113
رویارویی ایران و امریکا
روزهایی که می گذرد بر اس��اس انچه قابل مشاهده
اس��ت روزهای سرنوشت س��از و مهم��ی در حوزه
سیاست خارجی کشورمان به حساب می اید که بخش
قابل توجه��ی از ان معطوف به تح��رکات امریکا در
منطقه خاور میانه و موضوع انرژی هسته ای و حواشی
ان است .مهدی محمدی ،س��رمقاله نویس کیهان در
یادداش��ت خود در این روزنامه به تشریح وضعیت
موجود میان امریکا و ایران پرداخته و معتقد اس��ت
فشارهای وارده به ایران با اهدافی همچون رهاسازی
برنامه ه��ای راهبردی از س��وی این کش��ور صورت
می گیرد .محمدی در این باره نوشته است« :تصور تا
حدود زیادی احمقانه امریکا این است که می تواند از
طریق تشدید بی سابقه فشار بر ایران ،ایران را میان دو
گزینه تداوم حیات نظام یا تجدید نظر در برنامه های
راهبردی هسته ای ،موشکی و منطقه ای اش مخیر کند.
اخرین ارزیابی های امریکایی ها درباره الگوی رفتار
ایران این است که ایران تنها زمانی دست از مقاومت
در محیط سیاست خارجی خواهد کشید که احساس
کند این مقاومت ممکن است منجر به بروز بحران در
داخل برای ان شود.
اکنون تصور امریکایی ها این اس��ت که در حال گام
10
برداشتن در مسیری هس��تند که نهایتا باعث خواهد
شد ایران میان اینده نظام و تداوم برنامه راهبردی اش
تضادی غیر قابل حل ببیند و در نتیجه دومی را به نفع
اولی رها کند».
کار ویژه کنترل ارز
در حالی که التهاب در بازار ارز و طال طی هفته گذشته
گس��ترش یافت��ه و عمال ب��ه نظر می رس��د عملکرد
مسئوالن مربوطه نتوانسته به تغییر جدی در وضعیت
جاری منجر ش��ود ،روزنام��ه ای��ران از تدابیر جدید
رئیس جمهور برای کنترل ش��رایط نامطلوب موجود
خبر داده اس��ت .این روزنامه در شماره 4992خود
اورده اس��ت« :ب��ا تصمی��م نماین��دگان وی��ژه
رئیس جمهوری ،کمیته ای ب��ه منظور هماهنگی الزم
بین واردات (از طریق گشایش اعتبار یا سایر رویه های
قانونی) با ش��یوه تخصیص ارز و ترخیص کاالها با
مس��ئولیت بانک مرکزی تشکیل می ش��ود ».در خبر
منتشر شده تصریح شده اس��ت« :بانک مرکزی صرفا
تامی��ن ارزهای مورد نی��از مطابق این روی��ه را تعهد
می کند .نوع ارز تخصیصی براساس سبد ارزی موجود
بان��ک مرک��زی و پیش بین��ی ان در این��ده صورت
می پذیرد ».همچنین پیش از این معاون وزیر صنعت،
معدن و تجارت از تشکیل کمیته پنج نفره در دولت به
منظور کنترل ن��رخ ارز خبر داده بود .ب��ه گفته رضا
فاطمی امین ،کمیته پنج نف��ره ای در دولت با حضور
نماینده وزارت صنع��ت ،معدن و تج��ارت و بانک
مرکزی تشکیل ش��ده تا وضعیت بازار ارز را بررسی
کرده و تمهیدات الزم را برای کنترل ان بیندیشد.
قبال نیز برخی منابع خبری از اختالفات میان مسئوالن
اقتصادی دول��ت درب��اره چگونگی اق��دام در برابر
افزایش ناگهانی قیمت ارز خبر داده بودند.
در حمایت از مجلس
در ط��ول س��ال های دول��ت نه��م و ده��م همچون
دولت های پیشین و به فراخور نظام تقسیم قوا فضای
سیاسی کشور ش��اهد بروز اختالفاتی بعضا نفسگیر
میان دولت و مجلس بوده که در برخی موارد با واکنش
صریح روسای این دو قوه همراه می شد.
هفته نامه پنجره در شماره اخیر خود ،پرونده ای را در
این باره گشوده است که در ان نقد عملکرد دولت در
ارتباط با مجلس حائز توجه است.
در این پرون��ده نقل قولی از محم��ود احمدی نژاد
در ابت��دای تص��دی پس��ت ریاس��ت جمهوری با
این مضم��ون امده اس��ت« :مجلس مام��ن مردم و
مردمیترین مجلس دنیا ،برامده از متن مردم است.
دولت اینده ،دول��ت تئور یپرداز نیس��ت؛ دولت
قوه مجریه اس��ت .قانون را ش��ما تصویب میکنید
و ما دقیق و س��ریع اجرا میکنیم .بای��د بعد نظارتی
مجلس را تقویت کنیم [چون] هیچ رئیسجمهوری و
دولتی نیست که همه کارها را خودش انجام دهد»....
پنجره در ادامه می نویس��د« :پرواضح است ان دولتی
که با شعار عدالت و بازگش��ت به اصول و ارزشها
روی کار امد ،نتوانس��ت حد انتظاری را که در ابتدا
در هواداران خ��ود ایجاد کرد ،اجرای��ی کند .در باب
چرایی این نزول ،باید تحلیلگ��ران در وقت مقتضی
به تحلیل ابع��اد تغییرات گفتمان��ی و رفتاری دولت
بپردازند».
یک تصمیم مهم
مدتی اس��ت مباحثی پیرامون وجوب یا عدم وجوب
نه��ادی مانند مجمع تش��خیص مصلح��ت نظام در
س��اختار جمهوری اسالمی مطرح ش��ده و برخی با
تحلیل عملکرد این نه��اد ،بر این باورن��د که وظیفه
مجمع تشخیص مصلحت وظیفه ای مختص این نهاد
نیست و می تواند با دیگر کارکردهای موجود در نظام
صورت پذیرد.
ی عضو این مجمع به روزنامه شرق گفته
محمد هاشم
اس��ت« :این گونه موضع گیری ها در واقع مخالفت با
حضور هاشمی رفس��نجانی در نهادهای تصمیم ساز
است».
ش��رق به نقل از محم��د هاش��می در این خصوص
نوشته است« :مجمع بر اساس جمع های کارشناسی
و کمیته هایی که دارد ،اگاهی کاملی از مسائلی که در
کشور و دنیا رخ می دهد دارد.
نکته دوم اینکه مصوباتی که مجمع دارد همان طور
که قبال گفتم برگرفته از مکتب اهل بیت(ع) است و
با اس��تنباط از ان ،مصالحی را تشخیص می دهد که
به بندهای مختلف تبدیل ش��ده و مصوبه می شود.
در این زمینه تعامل سازنده با کشورهای دنیا مد نظر
اعضای مجم��ع بود ».وی ادامه داده اس��ت« :نقش
ایت اهلل هاشمی رفس��نجانی در مجم��ع به گونه ای
اس��ت که گاهی همه چیز تحت تاثیر حضور ایشان
در این نهاد قرار می گیرد .از سال 85که ایشان برای
دوره جدید هم منصوب ش��دند ،گروهی حمالت
جدی را علیه ایش��ان و به تبع ان مجمع تشخیص
مصلحت و البته هر نه��ادی که همراه انها نباش��د
سازمان دادند».
عراق در چنبره سیاست داخلی
بدیهی است پدیده بیداری اس�لامی در جهان عرب
عالوه ب��ر تحوالتی ک��ه در کش��ورهای درگیر ایجاد
خواهد کرد ،به تغییراتی در ساختار منطقه نیز خواهد
انجامید .تغییراتی که به گفته برخی از صاحب نظران،
می تواند از تاثیرات داخلی این پدیده مهم تر ارزیابی
شود.
این موضوعی اس��ت ک��ه روزنام��ه اطالعات در
ش��ماره 25231خ��ود و در گفت وگ��و با س��فیر
س��ابق ایران در مغرب به ان پرداخته است .محمد
مسجد جامعی در این باره معتقد است« :قطب بندی
جدید به نفع وحدت کیان امت اس�لامی نیس��ت،
چنانکه به نفع ما هم نیس��ت.
ممکن است رژیم های خاصی در این میان منافعی
داشته باشند که ان هم موردی و کوتا ه مدت است،
چرا ک��ه این قطب بن��دی ،تعارض بین کش��ورها و
گروه های اس�لامی را تش��دید می کند.
مش��کل مهمتر این اس��ت که احزاب اسالمی که بر
س��ر کار امده و می ایند ،در وضعیت جدید مجبور
خبرنامه
رکورد ساختمان در روزهای سرد تهران
قطب بندی جدید در منطقه
سردرگمی سیاس��ی امریکا
مثلث شماره113
عراق همچن��ان روزگار ملتهبی را به لحاظ سیاس��ی
سپری می کند و خش��ونت های مذهبی و اختالفات
میان سیاستمداران ،دو عاملی هستند که ظاهرا از سوی
ترکیه و کشورهای عربی نیز تشدید می شوند تا پایان
بحران در این کشور را به تاخیر بیندازند.
روزنامه رس��الت در این خصوص نوشت« :بحران
سیاسی در بغداد همچنان ادامه دارد .در این خصوص
گره های کوری وجود دارد که هنوز باز نش��ده است.
یکی از این موارد دخالت انکارا در معادالت سیاسی
بغداد است .این مساله منجر به خشم مقامات عراقی
شده است».
یادداشت نویس رس��الت ادامه داده اس��ت« :طارق
ت تروریستی
الهاشمی به اتهام دست داشتن در عملیا
در ع��راق بازداش��ت ش��ده ب��ود .ن��وری المالکی،
نخست وزیر عراق نیز به دولت منطقه کردستان عراق
هشدار داده بود که باید الهاشمی را به دادگاه تحویل
دهد .در هر صورت مسجل است که طارق الهاشمی
باید در برابر قانون پاس��خگو باش��د و فرار از دادگاه
نمی تواند او را از مهلکه نجات دهد.
اصرار طارق الهاش��می در خصوص عدم حضور در
دادگاه موضوعی اس��ت که از دید شهروندان عراقی
پنهان نخواهد ماند .همچنین نخس��ت وزیر عراق با
هشدار مجدد به ترکیه درباره هر گونه دخالت در امور
داخلی این کشور ،رژیم صهیونیستی را عامل بروز فتنه
مذهبی و طایفه ای در منطقه دانست».
حرارت بازار این روزها بیشتر در میان دالل های ارز و
طال قابل تصور است اما گزارشی که در روزنامه دنیای
اقتصاد منتشر شده نشان می دهد ساخت و ساز هم از
دور بازی عقب نمانده و در فصل پاییز صاحب رکورد
شده است.
دنی��ای اقتص��اد در ای��ن ب��اره نوش��ته« :رش��د
ساخت وس��از در بافت ها ی فرس��وده ته��ران طی
ماه های گذش��ته امس��ال به مراتب بیش��تر از سایر
مناطق این کالنشهر بوده اس��ت ،به طوری که نرخ
رش��د نوس��ازی در 9ماه اول مع��ادل 105درصد
اعالم شده اس��ت .در بافت های فرسوده تهران طی
این مدت نزدیک به 30هزار واحدمسکونی ساخته
شده که این میزان ،معادل 18درصد ساخت وسازها
در کل شهر تهران بوده است.
ای��ن گ��زارش ادام��ه می ده��د« :اعم��ال تخفیفات
صد در صدی عوارض و تراکم تش��ویقی در ساخت
و سازهای بافت های فرسوده که از سال گذشته اغاز
شده است ،روز به روز ش��مار بیشتری از انبوه سازان
ساختمانی را به خود جذب می کند.
به گونه ای که براس��اس اخرین امار منتش��ر ش��ده
از سازمان نوسازی ش��هرداری تهران رش��د ،احیا و
نوس��ازی بافت های فرس��وده در ته��ران در 9ماهه
ابتدایی سال جاری 105درصد نسبت به مدت مشابه
سال گذشته افزایش یافته است.
خواهند ش��د در چارچوب این قطب بندی موضع
بگیرند».
وی تصریح کرده اس��ت« :در مورد سوریه ،ترکیب
معارضان به نوعی اس��ت که در نهایت ،گرو ه های
سلفی برانداز و متعصب ،قدرت را به دست خواهند
گرفت.
حتی غربی ها و امریکایی ها هم نمی توانند مانع این
جریان ش��وند .به هر حال توده مردم شخص بشار
اس��د را دوس��ت دارند و به او مایلهس��تند.
مس��جد جامع��ی درب��اره عربس��تان ب��ه اطالعات
گفته اس��ت« :در مورد رژیم س��عودی به طور خیلی
خالصه ،احساس این است که در مورد شناخت این
رژیم مش��کل داریم .عموما بیش از انک��ه این رژیم
اسیب پذیر باشد ان را اسیب پذیر می بینیم».
ایاالت متحده در عین اتخاذ مواض��ع تند و نا معقول
در قبال برنام��ه صلح امیز هس��ته ای کش��ورمان ،از
فرصت های مختلف استفاده کرده و موضوع مذاکره با
ایران را در فضای رسانه ای مطرح کرده است.
به گزارش تهران امروز که در ش��ماره اول دی ماه
این روزنامه منتش��ر ش��ده ،در حالی که سخنگوی
شورای امنیت ملی امریکا از مذاکره با ایران سخن
گفته اس��ت ،س��ناتورهای امریکایی به وزیر امور
خزانه داری این کش��ور هشدار دادند که یک قانون
جدید با هدف اعمال فش��ار علیه برنامه هس��ته ای
ایران ایجاد کند که بر اس��اس ان به کشورها اجازه
ندهد از معیارهای مختلف برای فرار از تحریم های
مالی استفاده کنند.
گزارش نوی��س تهران ام��روز ب��ر این باور اس��ت
ک��ه« :اوبام��ا خ��ود ،ب��ه س��رگردانی جهت گیری
علیه کش��ورمان اذعان کرده که بر همین اس��اس،
با اقدام��ات اخیر خ��ود در افزایش تنش ه��ا علیه
کش��ورمان ،در رون��د اعتماد س��ازی ب��رای بهبود
مناس��بات روش��ی معک��وس در پی��ش گرفته که
چشم اندازی نه چندان مثبت در تعامالت را ترسیم
می کند.
این گزارش همچنین به نقل از صفار هرندی نوشته
است« :اوباما به رهبر انقالب نامه نداده است ،بلکه
پیامی را فرستاده که به صورت شفاهی به مسئوالن
ما منتقل شده است .اگر گاهی ش��نیده می شود که
نامه نبوده ،درست اس��ت ولی پیغام وجود داشته
است .ماحصل این پیام این اس��ت که امریکایی ها
می گویند ما قبول کردیم شما قدرتمند هستیدg ».
11
حباب قیمت ها شکست
پایان بحران در بازار طال و ارز
پس از چند هفته نوس��انات شدید قیمت طال و ارز
باالخره چهارشنبه گذش��ته با اعالم سیاست های جدید
اقتصادی،بازاربهسمتکاهشقیمتحرکتکرد.
این اتفاق پس از ان روی داد که سخنگوی اقتصادی
دولت پس از مدت ها سکوت رسانه ای باالخره روبه روی
خبرنگارانقرارگرفتوازتصمیمدولتبرایافزایشنرخ
سودسپر ده هاونیزتکنرخیکردنارزخبرداد.سخنانیکه
بالفاصله پس از ان بازار را با یک شوک قیمتی مواجه کرد؛
اینباراماشوکیکهمنجربهکاهششدیدقیمت هاشد.وزیر
اقتصاد در همان جلسه خبری اعالم کرد که رئیس جمهور
با مصوبه ش��ورای پول و اعتبار درباره افزایش نرخ سود
سپرده هایبانکیموافقتکردواینمصوبهبهمحضابالغ
اجراییخواهدشد.اوبابیاناینکهشورایپولواعتباربسته
سیاس��تی ـ نظارتی جدیدی تصویب کرده و محدود به
سال 1391نیست و می تواند به محض ابالغ اجرا شود و
مالک عمل قرار بگیرد ،گفت« :در ان مصوبه تصمیم هایی
پیش بینی شده از جمله اینکه نرخ سود سپرده افزایش پیدا
کندودرعینحالنرخسودتسهیالتعلیالحسابتعیین
شده است».
خبرنامه
احتکار ارز برای ایجاد اختالل در بازار
سخنگویاقتصادیدولتامایکخبرمهمدیگرهم
داشت .او گفت« :بررسی های ما حکایت می کند که یک
سازماندهیوجودداردکهبهدنبالخارجکردنارزکشوراز
بازار یا احتکار ارز است و ما برای مقابله با این مساله تدابیر
موثریرادرنظرگرفته ایم».
حسینیتصریحکرد«:بانکمرکزیامسالحتیبیشتر
از میزان ارز مورد نیاز برای واردات ،ارز فروخته اس��ت.
اطالعاتی داریم که نشان می دهد این ارزها ممکن است
احتکار شده باشد یا حتی کاالهایی که با ارز قیمت رسمی
وارد ش��ده اند ،به قیمت ارز در بازار غیررسمی فروخته
می شوندکهاینمسالهراموردرسیدگیقرارخواهیمداد».
سالدینحسینیبابیاناینکهکشورازنظرذخایر
شم
ارزیدرموقعیتوشرایطبسیارمناسبوحتیبی نظیری
قرار دارد ،گفت« :درامده��ای حاصل از صادرات نفت و
صادرات غیرنفتی در کشور ما در مقایسه با میزان واردات
مثلث شماره113
12
به گونه ایاستکهحتیبهذخایرارزیماافزودهخواهدشد
و ما نه تنها نیازهای داخلی برای واردات را می توانیم تامین
کنیم،بلکهدرسفرهایمختلفمقاماتاقتصادیبهخارج
از کشور و سفرهای مقامات خارجی به کشورمان ،بخشی
از فروش کاال و خدمات فنی و مهندسی با پشتیبانی ارزی
ماانجاممی شود».
ارز تک نرخی می شود
وزیر اقتصاد البته از یک تصمیم مهم دیگر دولت هم
خبردادوگفت«:تاپیشازاینبانکمرکزییکارزباقیمت
رسمی داش��ت و یک ارز هم با قیمت غیررسمی وجود
داشت که در بازارهای فرعی ارائه می شد .تصمیم بر این
شده است که نرخ ارز یکسان شود و البته قیمت ان طوری
تعیین خواهد شد که نرخ کاالها افزایش نیابد» .سخنگوی
اقتصادیدولتتاکیدکردکهجهت گیریدولتدربازارارز
در جهت کاهش قیمت ان است ،اما یک جریان رسانه ای
با استفاده از ارس��ال پیامک راه افتاده و می خواهد در بازار
اخاللایجادکند.
ابالغسیاست هایپولی ،اعتباریونظارتینظامبانکی
پس از س��خنان س��خنگوی اقتصادی دولت حاال
نوبت رئیس کل بانک مرکزی بود که سیاست های بانک
مرکزیرااعالمکند.درهمینراستابودکهبهمنیمجموعه
«سیاست های پولی ،اعتباری و نظارتی نظام بانکی کشور »
راابالغکرد.محمودبهمنیبااشارهبهحساسبودنشرایط
کنونی کشور و لزوم همکاری تمامی بانک ها و موسسات
اعتباری برای عبور از این شرایط ،گفت« :متاسفانه در این
برههمشکالتیبهوجودامدهاست،امابانکمرکزیباتمام
توان و همیاری بانک ها قطعا با قدرت از این مرحله گذر
خواهدکرد».رئیسکلبانکمرکزیدرخصوصارزیکه
توسطبانک هابهصرافی هاتخصیصدادهمی شود،گفت:
«بانک هااگرارزیبهصرافی هااختصاصدادند،بایدکنترل
کنند که این ارز برای چه منظوری به کار گرفته می شود و
مشخصکنندکهدرچهبخشیمورداستفادهقرارمی گیرد».
رئیس ش��ورای پول و اعتبار با انتقاد از نبود سیستم
یکپارچه اطالعات اعتباری بانک ها اظهار کرد« :بانک ها و
موسسات اعتباری باید سریعا با تشکیل یک کارگروه در
این مورد اقدامات الزم را در دستور کار خو د قرار دهند».
بهمنی ضمن پیش��نهاد تش��کیل «تیم های وصول
مطالبات در س��طح استان ها» خاطرنش��ان کرد« :این تیم
می توان��د با تعیین یک س��قف معین ،به اخ��ذ مطالبات
بانک ها مبادرت کند و با این عم��ل قطعا فرایند وصول
مطالبات تسریع خواهد ش��د».او ضمن تاکید بر کنترل
گش��ایش اعتبارات توس��ط بانک ها خاطرنش��ان کرد:
«همه بانک ها باید با ثبت صوری گش��ایش اعتبارات به
ش��دت برخورد کنند که البته با ابالغ دس��تورالعمل LC
داخلی توسط بانک مرکزی به بانک ها کمک شایانی در
این زمینه شده اس��ت».رئیس کل بانک مرکزی همچنین
بر اج��رای دقیق و کامل مجموعه «سیاس��ت های پولی،
اعتب��اری و نظارت��ی نظام بانکی کش��ور» تاکی��د کرد و
خواستار همکاری بانک ها برای کنترل بازار سکه و ارز از
التهابات ش��د .در این جلسه ،بهمنی ضمن تشریح بسته
سیاستی-نظارتینظامبانکیکشور،رسماانرابهبانک ها
ابالغ کرد.
موج انتقادات
پیش از اعالم تصمیمات جدید دول��ت ،انتقادات
فراوانی از س��وی ش��خصیت های خارج از دولت و نیز
برخیرسانه هادرموردسکوتقوهمجریهدربرابراتفاقات
بازار طال و ارز مطرح شد .کار تا انجا پیش رفت که برخی
نمایندگان مجل��س از تصمیم خانه ملت ب��رای احضار
مسئوالن دولتی به مجلس خبر دادند .برخی نیز پا را فراتر
گذاش��ته و دولت را مقصر اصلی اتفاقات بازار ارز و طال
معرفیکردند.
شوکطالیی
بههررویپسازاعالمسیاست هایجدیدقیمت ها
به شدت سقوط کرد.انگونه که خبرگزاری ایسنا گزارش
کرده قیمت سکه طرح جدید که از یک میلیون و 50هزار
توماندرروزدوشنبهگذشته،ظهرچهارشنبهگذشتهبه930
هزار تومان رسیده بود ،در س��اعت 14با 850هزار تومان
معامله شد ،در ساعت 16با افزایش تقاضا 875هزار تومان
ودرساعت 18بانرخ 815هزارتومانمعاملهشد.
سکهطرحقدیمنیزکهروزدوشنبهگذشتهیکمیلیون
و 50هزار تومان بود ،ظهر چهارشنبه گذشته با 950هزار
تومان ،در ساعت 14با 870هزار تومان ،در ساعت 16با
880هزار تومان و در ساعت 18با 830هزار تومان معامله
شد .بر این اساس نیم سکه نیز که ظهر چهار شنبه گذشته
با کاهش 60هزار تومانی به 470هزار تومان رسیده بود در
ساعت 14با 430هزار تومان ،در ساعت 16با 440هزار
تومان و چهارشنبه شب با قیمت 410هزار تومان خرید و
فروشمی شود.
ربع سکه نیز که با 30هزار تومان کاهش قیمت ظهر
چهارشنبهگذشتهبه 240هزارتومانرسیدهبود،درساعت
14با210هزار تومان ،در ساعت 16با 220هزار تومان و در
ساعت 18با 205هزار تومان معامله شد؛ نرخ سکه گرمی
نیزظهرچهارشنبهگذشتهبه 110هزارتومان،ساعت 14به
100هزارتومان،ساعت 16به 110هزارتومانوساعت18
به 90هزارتومانرسید.
قیمت ه��ر گ��رم ط�لای 18عی��ار نیز ک��ه روز
دوشنبه گذشته 93هزار تومان بود ،ظهر گذشته چهارشنبه
به 90هزار تومان ،ساعت 14به 75هزار تومان ،در ساعت
16با 80هزار تومان و در ساعت 18دوباره با نرخ 75هزار
تومانعرضهشد.
هر دالر نیز از 2300تومان ظهر چهار ش��نبه گذشته
با 2250تومان ،ساعت 14با 2100تومان و ساعت 18با
1900تومانمعاملهشدg.
توفیق«اخوان»
نخستینانتخاباتپسازمبارک
سمیه همایون روز
چگونگیپیروزیاسالمگرایاندرمصر
بدونشکاسالمگراییدرتحوالتکشورهایعربی
منطقهخاورمیانهیکیازبحث هایپیچیدهومناقشه برانگیز
است .این هراس از همان نخستین روزهای شکل گیری
انقالب های مردمی در این کش��ورها ،در غرب و به ویژه
امریکاپدیدارشد؛امادرسویدیگراینماجرااسالمگرایان
و مردم مس��لمان منطقه قرار داش��تند که امید به تشکیل
حکومت اسالمی و روی کار امدن احزاب اسالمگرا انها
مصر وایندهروابطقاهرهبا اسرائیل
پس ائتالف حزب عدالت و توسعه با حزب الوفد
که بسیار محتمل به نظر می رسد ،اسالمگرا ها می توانند
بیش از 50درصد کرس��ی های پارلمان را در اختیار خود
قرار دهند .این پی��روزی با توجه ب��ه موضع گیری های
صریح مقام��ات اخ��وان در رابطه ب��ا اس��رائیل و اینده
روابط مصر با اس��رائیل مطمئنا مقامات ای��ن رژیم را با
نگرانی روبه رو کرده اس��ت .پیروزی اخوان المس��لمین
در انتخاب��ات پارلمانی س��واالت بی ش��ماری را درباره
طرح گفت وگو و سیاس��ت دوپهلوی امریکا با
اخوان المسلمین
در این میان نی��ز امریکا تالش کرده ب��ا گروه های
اس�لامگرا ط��رح دوس��تی بری��زد و با سیاس��ت های
دو پهلوی خود از منافعش در منطقه دف��اع کند .روزنامه
الش��بیه مصر در ای��ن ب��اره نوش��ت« :درپ��ی پیروزی
اخوان المس��لمین در انتخابات پارلمانی مص��ر ،باراک
اوبام��ا سیاس��ت جدی��دی را در پیش گرفته اس��ت».
بر اس��اس این گزارش ،غزالن ،س��خنگوی مطبوعاتی
گروه اخوان المسلمین در این باره گفته« :ما از اصل طرح
گفت وگوی امریکا در صورتی که بر اساس احترام متقابل
باشد اس��تقبال می کنیم ».وی در این راستا از دولت اوباما
خواست در این زمینه از سیاست دوپهلوی خویش دست
بردارد و از کس��انی که مردم بی دفاع را قلع و قمع می کنند
حمایت نکند .در این زمینه محمد مرسی ،رئیس حزب
ازادی و عدال��ت بیان کرده« :امری��کا هم اکنون درصدد
گشایش رابطه با اخوان المسلمین است و این را با برخی از
مسئوالن بلندپایه اخوان المسلمین در میان گذاشته است».
وی اعالم کرد« :این یک تغییر سیاسی در موضوع سیاست
خارجیامریکاست،چراکهامریکاازپیادهشدندموکراسی
و اندیش��ه ایدئولوژیک توسط اخوان المسلمین در مصر
در هراس است .روند کنونی هم با منافع امریکا در منطقه
در تعارض است ،زیرا اخوان المسلمین بارها اعالم کرده
سعی دارد دموکراسی را در مصر پیاده کند و به حقوق همه
طیف هایمردممصراحترامبگذارد».روزنامهنیویورک تایمز
بهنقلازیکیازمسئوالنبلندپایهامریکااعالمکردکهعدم
همکاری دولت امریکا با اخوان المسلمین یک تصمیم
نسنجیده محسوب می شود و مانع تامین منافع امریکا در
مصرمی شودومنافعاینکشوررادرمنطقهبهخطرخواهد
انداختg.
مثلث شماره113
اهداف مختلف احزاب پیروز در انتخابات پارلمانی
مصر
انچه نباید در این میان از نظر دور داشت این است
که بین گروه های مختلف پارلمان در ترسیم اینده مصر،
اختالف وجود دارد و هر کدام سعی می کنند نظر خود را به
نوعیتوجیهوازمواضعخوددفاعکنند.بهگزارشرادیوی
مصری «س��وا» ،طرح گروه های سیاسی پیروز انتخابات
پارلمانی مصر بعد از مرحله سوم اش��کارتر شده است.
«خازم منیر» ،تحلیلگر مص��ری در گفت وگو با این رادیو
گفت« :با توجه به اختالف ش��دید بین اهداف گروه های
پارلمان نمی توان طرح اینده این گروه ها را پیش بینی کرد».
ویافزود«:اخوا نالمسلمیندرصدداستپارلمانراتحت
سیطرهخوددراورد.ایندرحالیاستکهالکتلهالمصریهو
الوفدهدفشانچگونگیدفاعازموضعخویشدرپارلمان
است تا بتوانند از حمایت دولت مدنی برخوردار شوند،
چراکه تعداد انها اندک است وبه تنهایی نمی توانند اهداف
خویش را محقق سازند .سلفی ها نیز هدف خاص خود را
دارند تا شهروندان جامعه را توجیه کنند که انها واپس گرا
نیستند تا جامعه را به س��مت افراطی گری پیش ببرند و
درصددهستندتااینگونهبهشهروندانجامعهوانمودکنند
کهانهاازاخوا نالمسلمینبهترهستند».
رابهحضوردرصحنهمبارزاتانقالبیمشتاق ترمی کرد.
درهمینرابطهروزنامهالشرقاالوسطگفت وگویی
با ابراهیم منیر ،از مقامات ارش��د اخوان المسلمین داشته
است.منیردراینگفت وگودربارهنتایجانتخاباتپارلمانی
مصر و پی��روزی اخ��وان اظهار داش��ت« :موفقیت های
انتخاباتی اخوا نالمسلمین بیانگر جایگاه انها در میان مردم
ساکن محالت و روستاهای مصر اس��ت.در واقع حزب
اخوان المسلمین در جریان انقالب مردمی در این کشور
در کنار مردم حضور داش��ت ».محمد بدی��ع ،رهبر گروه
اخوان المسلمین در اغاز این حرکت انقالبی و در پیامی،
نظام سیاس��ی مصر را برای اداره این کشور غیرقانونی و
فاقد مشروعیت دانست و گفت که اخوان المسلمین همه
اقداماتیراکهمبارکازاغازانتفاضهمردمدر 15ژانویهاتخاذ
کرده،ردمی کند.بنابراینانهاخواستارکناره گیریمبارکاز
قدرتوانحاللدومجلسمشورتیوخلقمصرشدند.
همچنین انها در مرحله دوم پیشنهاد کردند رئیس
دادگاه عالی قانون اساس��ی جایگزین مبارک شود و امور
کشور را به دست گیرد .مرحله سوم طرح پیشنهادی گروه
اخوان المسلمین بر این اس��اس بود که حالت فوق العاده
لغو ش��ود ،فرمان عفو عمومی صادر و همه زندانیانی که
به دلیل نظرات و مواضع سیاس��ی خود بازداش��ت شده
بودند ،ازاد ش��وند .انها همچنین تشکیل دولت وحدت
ملی انتقالی و برگزاری انتخابات پارلمانی ازاد و ش��فاف
تحت نظارت دس��تگاه قضایی برای تحقق اراده ملت را
چهارمین و پنجمین مرحله طرح خ��ود اعالم کردند .در
نهایت ،شش��مین مرحله طرح خود را تشکیل پارلمانی
ازاد برامده از رای ملت دانستند تا تعدیالت الزم در قانون
اساس��ی صورت گیرد و پس از ان زمینه برگزاری ازاد و
فراگیر انتخابات ریاس��ت جمهوری با رای مستقیم مردم
مصر فراهم ش��ود .عالوه بر این ،می توان گفت جماعت
اخوان المسلمین با به حاشیه راندن عقاید سنتی خود مبنی
براحیاینوعیخلیفه گریاسالمیدرجهاناسالم،تمرکز
بیشتریبراسالمیشدنقوانینواعمالدولتاسالمیدارد
و حکومت اسالمی را همچنان به عنوان ارمانی برای خود
حفظکردهاست.
سرنوش��ت روابط مص��ر و اس��رائیل مط��رح می کند ،
به وی��ژه انک��ه اخوانی ه��ا در طول س��ه دهه حاکمیت
مبارک بر کش��ور همواره سیاس��ت مبارزه و مقاومت در
برابر رژیم صهیونیس��تی را اتخاذ ک��رده بودند .به طوری
که نایب رئیس جماعت اخوان المس��لمین در ان دوران
تاکید می کرد ک��ه جماعت اخوان تحت هیچ ش��رایطی
اسرائیل را به رسمیت نخواهد شناخت و تصمیم گیرنده
اصل��ی درب��اره ق��رارداد کمپ دیوی��د ابت��دا پارلمان و
درنهایتمردممصرهستند.شواهدوقرائننشانمی دهددر
درجهاولملتمصرمخالفرابطهمصربااسرائیلبهشیوه
دوران حسنی مبارک است و از طرف دیگر مواضع گذشته
و فعلی جماعت اخوان حکایت از ناسازگاری و دشمنی
دیرینهاینگروهبااسرائیلدارد.
خبرنامه
پرونده انتخاباتی پارلمان مصر بس��ته ش��د .در این
انتخابات که در سه مرحله برگزار شد طیف های اسالمگرا
توانستند در هر س��ه مرحله پیش��تاز انتخابات باشند و
بدین ترتیب،جایگاهخویشرامرحلهبهمرحلهمستحکم تر
کنند .طبق اعالم مسئوالن مصری ،حزب ازادی و عدالت
وابسته به گروه اخوان المس��لمین موفق شد 235کرسی
پارلمانی را از ان خود کند و با کس��ب 47/18درصد کل
ارای ماخ��وذه ،پیروز انتخابات پارلمانی مصر ش��ود .در
همین حال ،حزب اسالمی النور با کسب ۲۹درصد ارای
انتخابات پارلمانی و در واقع با کسب 120کرسی ،پس از
گروه اخوان المس��لمین در جای دوم قرار گرفت .حزب
الوفد که یکی از قدیمی ترین احزاب مصری اس��ت45 ،
کرسی و الکتله المصریه (لیبرال ها) 40کرسی پارلمان را
از ان خود کردند.
پیشتازی اسالمگرایان می تواند بعد از سقوط رژیم
حس��نی مبارک این احزاب را در فرایند سیاس��تگذاری
مصر در جای��گاه تصمیم گیرنده اصلی ق��رار دهد .انها
می توانند در انتخاب اعضای مجلس موسس��ان که قرار
است قانون اساسی مصر را تدوین کنند ،نقش برجسته ای
داشتهباشند.
منابع :روزنامه الشرق االوسط و الشبیه و رادیو سوا
13
علی اکبر والیتی:
ارتباط بیداری اسالمی و انتخابات مجلس
خبرنامه
دکتر علی اکب��ر والیتی می گوی��د« :حاال که جهان اس�لام به
دالیل مختلف تاریخی و سیاس��ی مجددا به اسالم رو کرده ،ان هم
اسالمی که جامعیت دارد ،حاکمیت سیاسی با مسلمانانی است که
به اسالم جامع و به اسالمی که فقط فردی نیست و در اجتماعیات و
اقتصادیات ،سیاسیات و دنیا و اخرت و جسم و روح و ماده و معنا
حرف دارد ،تکیه می کنند ».وی ادامه داد« :اصولگرایان چه می گویند.
می گویند حاکمیت اسالمی که اساس قانون اساسی است که تفاوت
ما با دیگر کشورهای اسالمی این است .در اینجا حاکمیت ولی فقیه
را داریم که کسی است که با انتخاب مجتهدان و صاحب نظران دینی
به عنوان رهبری انتخاب می شود و کلمه او فصل الخطاب است .ما
یو سومین سالگرد انقالب اسالمی با یک مرحله تحول
در استانه س
ن طور
یا یک نقطه عطف در تاریخ جهان اسالم مواجه هستیم .اگر ای
است وظایف حکومت جمهوری اسالمی ایران از حاال به بعد خیلی
سنگین تر می شود .یکی از ارکان بس��یار مهم نظام ،مجلس شورای
اسالمی است ».وی افزوده است« :این مجلس با توجه به مقتضیات
زمان و مقطعی که در ان هس��تیم که عرض کردم ما در نقطه عطف
تاریخ معاصر جهان اسالم هستیم ،ایجاب می کند که با یک اکثریت
قاطع افراد مومن به اس�لام ،حاکمیت اس�لام و احیای ارزش های
اس�لامی و جامعیت اس�لام باش��یم که این را طی زندگی سیاسی
خودشان به اثبات رسانده باشند».
والیتی خاطرنشان کرد« :اگر غیر از این باشد جمهوری اسالمی
ایران که به عنوان یک الگو در عمل مورد استناد و تبعیت جهان اسالم
قرار گرفته ،خدایی ناکرده دچار مشکل می شود که من بعید می دانم.
این کاروانی که به راه افتاده و پرچمدار ان در این موج جدید بیداری
اسالمی در تاریخ معاصر حضرت امام (ره) بودند و ادامه دهنده ان
مقام معظم رهبری حضرت ایت اهلل العظمی خامنه ای هستند ،به راه
خودش ادامه می دهد .تاکید می کنم که البته این مسیر جلو می رود،
حال برخی بخواهند روند را کند کنند .ما دوره هایی را بعد از انقالب
داشتیم که اکثریت مجلس با نظام نبود ،نظام از حرکت باز نایستاد.
مواقعی را داش��تیم که برخی از مس��ئوالن درجه باالی حکومت با
کلیت نظام و حاکمیت اسالم و حاکمیت نظام اسالمی توافق چندانی
نداشتند و مع ذالک جمهوری اسالمی ایران به راه خودش ادامه داد،
هر چند سرعت را کند کردند.
یکی از مشکالتی که دوستان ما در این کشورها دارند و در مباحث
هم مطرح می کنند ،همین چندی پیش در جلسه اختتامیه بحثی راجع به
همینموضوعدرگرفتویکیازبرادراناهلسنتباقوتازوالیت فقیه
دفاع کرد ،بعضی از اینها به صراحت می گویند که شما چنین امری را
دارید و ما این را نداریم .بعضی هم پیشنهاد کردند که ما به برادران اهل
سنت کمک کنیم که متناسب با شرایط فقه خودشان چنین سازوکاری را
در حکومت های خودشان داشته باشند .بنابراین بسیار جای امیدواری
است که از انجایی که هم کارایی اصولگرایان و هم صداقت و هم پاکی
انها و هم عدم وابستگی بیگانه را دیده اند ،اقبال خوبی به ما داشته باشند.
برماست در انتخابات افرادی را مشخص کنیم که هم امتحان خوبی در
اصولگرایی و اسالمگرایی داده باشند و هم اینکه توان خودشان را در
اداره امور و مورد مشورت قرار گرفتن در حوزه های تخصصی نشان
داده اندg» .
مثلث شماره113
پایان ماجرای اس300
جورج سوروس:
سقوط نظام اقتصاد جهانی
جورج سوروس هشدار داد نظام اقتصاد جهانی به زودی سقوط خواهد کرد و اشوب ها در خیابان های امریکا در راه
است .جورج سوروس ،سرمایه دار مشهور امریکایی که صاحب بنیادی در امریکاست ،در اظهاراتی گفته جهان با دوره ای
ی غرق خواهد شد؛ به گونه ای که او در این دوره ترجیح خواهد داد
«شیطانی» مواجه خواهد شد و اروپا در اشوب و درگیر
به جای ثروتمند ماندن تنها برای زنده ماندن بکوشد .جورج سوروس تاکید کرده که اوضاع اقتصادی فعلی بسیار مشابه دوره
رکود اقتصادی بزرگ در دهه 1930است.
ویدرمصاحبه ایباهفته نامهنیوزویکتصریحداشت««:یورو»بایدزندهبماندچونگزینهجانشینانیعنیفروپاشی،
موجب سقوطی خواهد شد که اروپا و جهان تاب ان را نخواهد اورد ».سوروس افزود« :اوضاع فعلی به حدی جدی و سخت
است که من در شغلم ان را تجربه کرده ام ».وی در ادامه اظهاراتش به نشریه نیوزویک تصریح کرد« :بهترین سناریو این است
که ما یک محیط ضد تورمی داشته باشیم و بدترین سناریو سقوط نظام مالی استg».
ن اهلل کرم:
حسی
پایان رقابت اصولگرایان با اصالح طلبان
حسین اهلل کرم معتقد است که دوره رقابت اصولگرایان با اصالح طلبان به پایان رسیده و انتخابات
این دوره رقابت میان اصولگرایان اس��ت .اهلل کرم می افزاید« :اصولگرایان فکر می کنند دوران رقابت با
اصالح طلبان به پایان رسیده و انها وارد فاز اصلی که رقابت میان خود اصولگرایان است ،شده اند».
وی درباره اینکه ایا دو دستگی کنونی در میان اصولگرایان موجب رای شکنی و رای اوردن رقبای
انها نخواهد شد ،گفت« :رای مردم در چارچوب اصولگرایی داده خواهد شد ،همچنان که انها در 9دی
88رای خود را دادند و نظرشان را ابراز کردند و اصالح طلبان را همچون نهضت ازادی و جبهه ملی کنار
گذاش��تند ».اهلل کرم در عین حال جریان نزدیک به دولت را تنها جریانی دانست که ممکن است برای
اصولگرایان مساله ایجاد کند و اظهار داشت« :اصالح طلبان کارشان در 9دی به پایان رسید و به اخر خط
رسیدند ».این عضو انصار حزب اهلل که معتقد اس��ت جبهه پایداری اصولگرایان واقعی هستند ،تصریح
کرد« :من می خواهم یک پله جلوتر بروم و اعالم کنم که ما امروز یک جریان ارمان گرا داریم و اصولگرایی
مربوط به دوره دو قطبی چپ و راست و اصولگرا و اصالح طلب است .امروز زمان رقابت بین اصولگرایان
و ارمانگرایان اس��ت ».نامه اوباما به رهبر انقالب دیگ��ر موضوعی بود که
اهلل کرم پیرامون ان اظهار داش��ت« :امریکایی ها متوجه تغییرات شدند
و فکر می کنند اگر ایرانی ها با انها وارد جنگ شوند ،بار دیگر همانند
زمان تسخیر النه جاسوس��ی ،انها شاهد شکس��ته شدن ابهت شان
خواهند بود و این اخرین شکست شان خواهد بود».
وی درباره اینکه «فکر می کنید ایران باید به این نامه پاسخ دهد»
با بیان اینکه ما پاس��خ مان را پیش از این نامه هم داده بودیم ،اظهار
داشت« :یک بار جواب در چارچوب تئوری داده می شود و یک زمان
در عمل پاسخ می دهیم .من فکر می کنم ما با رزمایش والیت 90پاسخ
انها را دادیم .اخرین کلمات پاسخ ما هم که به طور عملی نوشته خواهد
شد ،مانوری است که سپاه در اینده نزدیک انجام خواهد داد».
استاد دانش��گاه در خصوص تحریم نفتی ایران با بیان اینکه «این
اقدام با هدف ارعاب جمهوری اسالمی انجام شده است» گفت« :البته
این اقدام نش��ان دهنده ارعاب خود امریکا و اروپاس��ت ،چرا که
در اینده نزدی��ک وضعیت منطقه کامال به س��ود ای��ران و علیه
امریکا تغییر وضعیت خواهد داد و تعجیل امریکا در تحریم
بانک مرکزی جمهوری اس�لامی در چارچوب سیاست
ارعاب قابل بررسی استg ».
محمود رضا سجادی ،سفیر ایران در مسکو ،خبر داده که روسیه پیش پرداخت و سود پیش پرداخت را به خاطر عدم
تحویل سیستم های اس 300به ایران برگردانده است .وی گفته است« :این قرارداد به همراه پیش پرداخت و سود
پیش پرداخت به ایران برگردانده شد اما ما همکاری های دیگری نیز با روسیه داریم و تازمانی که روسیه عالقه مند باشد،
این همکاری ها ادامه پیدا خواهد کرد».دیمیتری مدودف ،رئیس جمهور روسیه در تاریخ 22سپتامبر( 31شهریور) با صدور
فرمانی تحویل سیستم های اس ،300تسلیحات زرهی و هواپیما ،هلیکوپتر و ناوهای جنگی به ایران را ممنوع کرد .فرمان
مدودف به دنبال تدابیر مربوط به اجرای قطعنامه 1929شورای امنیت سازمان ملل صادر شد .در عین حال سرگئی
چمیزوف ،رئیس شرکت «روس تخنولوگی» در این باره به خبرنگاران گفت که روسیه به خاطر تحویل ندادن «اس»300
پیش پرداخت را به ایران بازگرداند اما هیچ گونه جریمه ای پرداخت نکرد .وی افزوده است« :پیش پرداخت ایران به
تولیدکننده برگردانده شد ،چون این سیستم ها در راستای قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل تحویل نشده استg ».
14
سرگئی الوروف؛
مخالفت با مداخله نظامی
در سوریه
وزیر خارجه روس��یه بع��د از دیدار ب��ا همتای
ترکیه ای خود اعالم کرده که مسکو همچنان با تحریم
سوریه و مداخله نظامی در این کش��ور مخالف بوده
و ح��ل و فصل مس��اله س��وریه را از طری��ق راهکار
مسالمت امیز خواستار است.
س��رگئی الوروف ،وزی��ر خارجه روس��یه در
کنفرانس مش��ترک خود با احمد داوود اوغلو ،وزیر
امور خارجه ترکیه گفت« :به نظر می رس��د روسیه و
ترکیه مواضع همسویی دارند .ما بدون شک خواهان
حسینشریعتمداری:
پشت پرده نوسانات طال و ارز
حیدرمصلحی:
خبرنامه
توقف خشونت ها در سوریه از سوی هر طرفی هستیم
که باعث به وجود امدن این خشونت ها شده است».
لو فصل مساله سوریه باید
وی در ادامه افزود« :ح
به صورت مسالمت امیز صورت پذیرد ،البته گروه های
خارجی نیز باید در این مساله مشارکت داشته باشند».
الوروف گفت« :ما ب��ا هر گونه مداخله بیگانگان
در س��وریه مخالف هس��تیم .البت��ه ش��رایط در این
کشور پیچیده است ،بنابراین مس��اله سوریه از طریق
راهکارهای ساده و اسان حل و فصل نمی شود .ما به
مذاکرات و تالش های خود با تمام گروه های سوری
ادامه می دهیم .مسکو اماده است تا میزبان طرف های
سوری برای اغاز مذاکرات باشد .البته ما هر گزینه ای
که تمام گروه ها با ان موافق باش��ند را می پذیریم .اگر
مخالفان سوری نمی خواهند در دمشق مذاکرات خود
وزیر اطالعات گفت« :روی اوردن دشمنان انقالب به ترور دانشمندان ایران بیانگر این مطلب است
که تحریم ها برای ما فرصت بوده و ما از انها استفاده کرده ایم و کشور در مسیر توسعه و پیشرفت قرار دارد».
حیدر مصلحی با بیان اینکه «در فتنه ها و چالش های امنیتی پیش رو نباید از ریزش ها و رویش ها بترس��یم»
اظهار کرد« :ریزش ها و رویش های خواص در طول تاریخ بشریت سابقه داشته است ».وی با بیان اینکه «در
بصیرت ،سه مقوله بصیرت ،بصیرت بخشی و بصیرت پذیری وجود دارد» افزود« :والیت فقیه به عنوان ولی
مردم بصیرت بخش است و امت باید بصیرت پذیر باش��ند ».وزیر اطالعات با بیان اینکه «ملت ایران امتی
بصیرت پذیر هستند» گفت 9« :دی تجلی بصیرت پذیری مردم بود ».مصلحی،
حفاظت و حراست از بصیرت پذیری مردم را وظیفه مهم مسئوالن دانست
و افزود« :گفتمان اصیل امام و رهبری ،جامعه را حرکت می دهد و همین
گفتمان و مدیریت اس��ت که امروز در بیداری اس�لامی جهان خود را
نمایان کرده اس��ت ».وزیر اطالعات با اشاره به تحریم ها و جنگ روانی
و فضاسازی سنگینی که دشمن و رس��انه هایش علیه مردم ایران به راه
انداخته اس��ت ،گفت« :رهبر معظم انقالب وقت��ی می فرمایند وضعیت
امروز جامعه ما شعب ابیطالب نیست و ما در وضعیت پیروزی های بدر
و خیبر هستیم ،مورخان باید این رهکرد را برای مردم تبیین
کنند ».وی دامن زدن به اختالفات جریان های ارزش��ی
انق�لاب را از برنامه های مهم دش��منان در انتخابات
پیش رو بیان کرد و افزود« :زیرسوال بردن سالمت
انتخابات ،ترویج روحیه بی اعتمادی مردم به نظام،
برنامه ریزی ب��رای سوءاس��تفاده از اختالفات
قومی و قبیله ای و جنگ روانی برای ترساندن
ملت ایران ،محورهای اصلی فعالیت دش��منان
برای ضرب��ه زدن ب��ه انتخابات ایران اس�لامی
استg ».
محمد نبی حبیبی:
مثلث شماره113
حسین شریعتمداری هفته گذشته در س��رمقاله خود در کیهان
با عنوان «چه کسانی تحریم را بزک می کنند؟!» نوشت« :شواهد و قرائن
موجود تردیدی باقی نمی گذارد -یا دس��ت کم این احتمال را قوت
می بخشد -که افزایش بی رویه و جهشی قیمت سکه و دالر طی چند
هفته و مخصوصا چند روز اخیر پروژه ای هماهنگ با تحریم نفتی ایران
از سوی اتحادیه اروپا بوده است و جریانی همسو با اصحاب فتنه که
چندانهمناشناختهنیست،باافزایشمصنوعیبهایسکهودالرونهایتا
افزایش پرشتاب قیمت سایر کاالها ،در تالش بوده است تا اثار تحریم
نفتی جمهوری اسالمی ایران از سوی امریکا و سپس اتحادیه اروپا را
سنگین و پراسیب جلوه دهد».
مدیر مسئول روزنامه کیهان ادامه داد« :برخی از ساده انگاران در
پی توهم پراکنی شماری از اطرافیان خویش ،شرایط کنونی کشور را با
دوران «شعب ابیطالب» مقایسه کرده و راه برون رفت از ان را گشودن
بابمذاکرهباامریکادانستهبودند!بی انکهبدانندوقادربهدرکایننکته
بدیهی باشند که درگیری جمهوری اسالمی ایران با امریکا یک درگیری
ماهوی است و از ماهیت طرفین درگیر ریشه می گیرد».
شریعتمداری در ادامه سرمقاله اش نوشت« :درخواست مذاکره،
محور اصلی -بخوانید اصلی ترین محور -در پیام شفاهی اخیر اوباما به
مسئوالن بلندپایه جمهوری اسالمی ایران بود و انصراف ایران از بستن
تنگه هرمز ،محور دیگری از ان پیام بود که نشان دهنده «پاشنه اشیل»
امریکا و متحدان اروپایی ان و صالبت باور شده ایران اسالمی است.
تحریم نفتی ایران؟! این پروژه به اعت��راف صریح امریکایی ها
و اروپایی ها ناممکن اس��ت و در صورت عملیاتی شدن ،بیشترین و
جدی ترین اس��یب ان متوجه امریکا و اتحادیه اروپا خواهد شد .ایا
تنها راه پیش روی امریکا و متحدانش برای موثر نشان دادن تحریم ها،
این نیست که در داخل کشور به ایجاد یک «فضای کاذب» از افزایش
قیمت ها دست بزنند و سپس ادعا کنند این افزایش جهشی قیمت ها
پیامد تحریم هاست؟! ایا افزایش غیرطبیعی و پرشتاب بهای سکه و
دالر که افزایش قیمت س��ایر کاالها و خدمات را از چند هفته قبل و
مخصوصا طی چند روز گذشته در پی داشته است ،همان ماموریت
نیست؟ اگر هست -که هست -این ماموریت را چه کسانی یا کدام
جریانات برعهده گرفته و عملیاتی کرده اند؟! پاسخ این سوال چندان
دشوارنیست.چهکسانیشرایطکنونیکشوررابادورانشعبابیطالب
مقایسه می کردند؟ و راه برون رفت را در گشودن باب مذاکره با امریکا
می دانس��تند؟! که با خروش مقتدرانه حضرت اقا روبه رو شدند .چه
کسانی از یکسو به افزایش مصنوعی قیمت سکه و دالر دامن می زدند و
از سوی دیگر به گونه ای حساب شده ،این افزایش قیمت را به حساب
ایستادگی مردم و نظام در مقابل زورگویی ها و باج خواهی های امریکا
و متحدانش معرفی می کردند و مثال اینکه اگر سپاه از بستن تنگه هرمز
سخن به میان نیاورده بود یا اگر دانشجویان انقالبی خشم مقدس خود
را علیه امریکا و انگلیس مهار کرده بودند یا ...قیمت سکه و دالر افزایش
نمی یافت؟! و بگذریم از مراکز اطالعاتی و امنیتی کشور که جای خالی
انها در این ماجرا محسوس استg.
نباید از ریزش ها و رویش ه ا ترسید
پیشنهادعملیاتپیش دستانه
دبیر کل حزب موتلفه اسالمی با اشاره به نامه اوباما اظهار داشت« :نشانه هایی از عقالنیت و نیز به رسمیت
شناختن اقتدار ایران در منطقه و جهان در این نامه دیده می شود اما کبر و غرور ،چشم دشمن را کور کرده است.
انها همچنان بر طبل تحریم و تهدید می کوبند ».وی ادامه داد« :ما معتقدیم همه گزینه ها را باید برای مقابله با
خصومت ورزی امریکا روی میز داشته باشیم ،حتی عملیات پیشدستانه ».حبیبی با اشاره به تحریم های اقتصادی
امریکا علیه ایران اظهار داشت « :البته بخشی از نابسامانی های بازار ارز مربوط به اعمال تحریم هاست ،دولت
مهارت خود را تاکنون در مدیریت تحریم های دشمن نشان داده است .بعد از این هم باید عزم خود را جزم کند
و به دشمن ثابت کند راه به جایی نخواهد برد ».وی ایجاد دغدغه معیشت برای مردم را یکی از ترفند های دشمن
دراستانه انتخابات دانست و تاکید کرد« :دشمن بازار ایران را در استانه انتخابات اشفته می خواهد تا مردم از مساله
اصلی کشور به مسائل فرعی بپردازند و مسئوالن باید متوجه این ترفند باشند».
حبیبی مساله انتخابات را مساله اصلی کشور دانست و گفت« :ما باید توجه کنیم که دشمن برای انتخابات برنامه
دارد .به همین دلیل مقام معظم رهبری فرمودند ما تا کنون در شرایط بدر و خیبر هستیم .بنابراین با دکترین بدر و
خیبر در این انتخابات باید حضور یافت .شرط حضور در این میدان تحکیم وحدت و برادری بین اصولگرایان
است و نباید نغمه های شوم سردهیم و ایجاد تفرقه کنیمg ».
را اغاز کنند ،این مذاکرات می توان��د در مقر اتحادیه
عرب در قاهره ،در ترکیه یا در روسیه انجام شود .مهم
ان است که س��وری ها را برای اغاز مذاکرات تشویق
کنیم و گروه های مسلح به توقف خشونت ها در کشور
پایبند باشند .ما در نشست خود در خصوص جزئیات
اجرای طرحی برای حل و فصل مساله سوریه بحث و
تبادل نظر کردیم .مسکو تمام پیشنهادهای سازنده در
خصوص س��وریه را می پذیرد اما همچنان با هرگونه
اقدامی در سازمان ملل برای تحریم یکجانبه دمشق یا
استفاده از زور علیه این کشور مخالف است».
الوروف همچنین عنوان داشت« :هر طرح جدید
از سوی سازمان ملل نمی تواند استفاده از زور یا
تحریم علیه سوریه بدون رایزنی با روسیه یا
چین را توجیه کندg ».
15
چهره ها
محمودبهمنی:
پافشاری بر افزایش نرخ سودها
محمود بهمنی باالخره به انچه که
مدت ها برای تحققش پافشاری می کرد رسید.
رئیس کل بانک مرکزی که در چند هفته
اخیر شایعاتی مبنی بر کناره گیری یا عزل او
از پستش در رسانه ها مطرح شده بود ،پس
از مدت ها سکوت خود را شکست و
بار دیگر از تصمیمش برای افزایش نرخ
سود سپرده ها دفاع کرد .دفاعی که البته
دوروز بعد با موافقت رسمی احمدی نژاد
به نتیجه رسید .مسئله ای که از محورهای
اصلی اختالف او با بدنه دولت محسوب
می شد .او افزایش نرخ سود سپرده های بانکی
به تناسب نرخ تورم را گام مهمی برای کاهش
فشار اقتصادی بر جامعه اعالم و خطاب به
مخالفانش تاکید کرده بود« :این ادعا که افزایش
نرخ سپرده های بانکی به تولید ضربه می زند،
مردود است».
علیالریجانی:
ثبت نام 700اصالح طلب
خبرنامه
عل��ی الریجان��ی در تحلیل��ی درب��اره حضور
جریان های مختلف سیاس��ی همچون اصالح طلبان
در انتخابات مجلس گفته اس��ت« :برخی نمایندگان
اصالح طلب در مجلس از ثبت نام 700نفر وابسته به
این طیف در انتخابات دوره نهم مجلس خبر می دهند».
وی در م��ورد اینکه ایا این تع��داد اصالح طلب
به ماه��و اصالح طلب هس��تند نیز می گوی��د« :حتما
اینگونه اس��ت .البته نمی توان گفت اصالح طلبان در
این انتخابات مش��ارکت فعالی داشتند ،زیرا برخی از
مش��اهیر انان در بیرون از مجلس یا برخی نمایندگان
اصالح طلب ثبت نام نکردند».
نماینده مردم قم در مجلس شورای اسالمی تاکید
کرد« :این جریان سیاس��ی در انتخابات حضور دارد؛
کما اینکه برخی از نمایندگان مجلس که منتس��ب به
غالمعلی حداد عادل:
بن بستی وجود ندارد
غالمعلی حداد عادل می گوید« :در روند برگزاری انتخابات بن بستی وجود ندارد و
مشکلی به وجود نمی اید».این نماینده تهران که از گزینه های احتمالی سرلیستی جبهه
متحد در تهران به شمار می رود ،درباره اینکه چند درصد از چهره های فعلی مجلس
در دوره مجلس نهم خواهند بود ،با بیان اینکه برای پاسخ به این سوال باید منتظر نتیجه
ت گذشته ،دوسوم نمایندگان مجلس قبلی
انتخابات باشیم ،خاطرنشان کرد « :در انتخابا
در مجلس بعدی حضور نداشتند اما بعید می دانم در انتخابات
مجلس اینده چنین درصد باالیی از نمایندگان مجلس هشتم
تغییر کنند .امر مسلم این است که تغییر وجود دارد اما
درصد ان را نمی شود پیش بینی کرد و باید منتظر نتیجه
ارا باشیم ».عضو کمیته داوری جبهه متحد اصولگرایان
در ارتباط با چگونگی تعامل بین جبهه پایداری و
جبهه متحد اصولگرایان نیز عنوان کرد« :تالش ما بر
این است به سمت وحدت کامل حرکت کنیم و اگر
نشد ،به سمت وحدت حداکثری؛ چرا که سعی ما
این است که فضای انتخابات را به فضای کشمکش
میان جبهه متحد اصولگرایان و جبهه پایداری مبدل
نکنندg ».
مثلث شماره113
این جریان سیاسی هستند ،کاندیدای نمایندگی دور
بعد شده اند ».رئیس مجلس شورای اسالمی با تاکید
بر اهمیت انتخابات مجل��س به عنوان اولین انتخابات
پیش رو بعد از انتخابات سال 88تصریح کرد« :مردم در
میدان انتخابات با حضور خود سرنوشت شان را رقم
می زنند ،بنابراین باید در اینجا از حق خود به درستی
استفاده کرد».
وی برخی اعتراضات نسبت به نتیجه انتخابات
سال 88و احتمال تاثیر ان بر کاهش حضور مردم در
انتخابات اینده را چنین تحلیل کرد« :انتخابات میدان
احقاق حق اس��ت و حضور چش��مگیر و فعال مردم
در ان موجب می شود انها ش��رایط را از نظر ابادانی،
اقتصادی و حقوق سیاسی و فرهنگی مطابق نظر خود
رقم بزنند ».رئیس مجلس هشتم ادامه داد« :انتخابات
محلی برای قهر نیس��ت مانند این است که فردی در
زندگی شخصی از جایی ناراحتی داشته باشد و از سایر
حقوق خود بگذردg ».
قاسمروانبخش:
شعار وحدت دیگر معنایی ندارد
یک عضو جبهه پایداری گفته « :پیوستن به جبهه متحد از بحث هایی است که
تمام شده و شعار وحدت اکنون دیگر بی معنا ست».
قاسم روانبخش عضو جبهه پایداری و از شاگردان ایت اهلل مصباح یزدی در این باره که ایا
رقابت بین اصولگرایان در انتخابات پیش رو تظاهر به تکثر است یا نه
می گوید« :شعارها و مواضع ما با جبهه متحد کامال متفاوت است
و بحث های اساسی در این باره داریم .این به معنای صوری بودن
رقابت نیست ،ما اهل معامله بر سر اصول انقالب نیستیم ».این
عضو جبهه پایداری در مورد اینکه ایا باقری لنکرانی سخنگوی
جبهه پایداری می شود یا نه ،گفت« :نه رد می کنم و نه تایید.
سخنگو که انتخاب شد ،خود به طور رسمی اعالم می کند».
وی در مورد لیست جبهه پایداری برای انتخابات نیز
پاسخ داد « :جبهه پایداری در نشست های خود در
مورد لیست نامزد ها در استان ها و شهرستان های
مختلف رایزنی می کند ».سخنان روانبخش در
حالی مطرح شده که جبهه متحد اصولگرایان
اعالم کرده است همچنان برای بازگشت جبهه
پایداری امادگی داردg .
16
نوریالمالکی:
انتقاد از اردوغان
نخست وزیرعراقهفتهگذشتهباصدوربیانیه ای،ضمنانتقادشدید
ازاظهاراتاخیرنخست وزیر ترکیهتاکیدکرد«:ملتعراقاحتیاجیندارد
کسیازانهادفاعکند».نوریالمالکیدراینبیانیهاظهاراتاخیررجب طیب
اردوغان،نخست وزیردولت ترکیهرابهشدتمحکوموانرادخالتدرامور
داخلیکشورشتوصیفکرد.طیاینبیانیهکهازسویدفترنخست وزیر
عراقصادرشد،امدهاستکهاظهاراتاخیرنخست وزی رترکیهدرحقیقت
دخالتیجدیددرامورداخلیعراقاستودرچارچوبعملکردمسئوالن
کشورهایمختلفقرارنمی گیرد.ویهمچنیناظهاراتاردوغانرابه
به
مثابهوسیله ایبرایتحریکملتعراقدانستوخطاب
اردوغاناظهارداشت«:بهتراستپیشازدخالتدرامورسایر
کشورهااصولدیپلماسیرایادبگیریم».المالکیهمچنین
تاکیدکردکهمنافع ترکیهوثباتان،همچنینمنافعمشترک
منوطبههمکاریوهماهنگیبیشتربینکشورهایمنطقهاست
وهیچارتباطیبهدخالتدرامورداخلیکشورهای
دیگرندارد.ویضمناعالمتمایلکشورشبرای
برپاییروابطگستردهباکشورهایجهانازجمله
ترکیهباهرگونهمداخلهکشورهایبیگانهدرامور
داخلیعراقمخالفتکردg.
عکس
در حاشیه
افتتاح شبکه نمایش
خبرنامه
مثلث شماره113
تظاهرات مردم شرق اروپا علیه سیاست های اقتصادی سران اتحادیه
مراسم خطبه خوانی شب شهادت امام رضا (ع)
جشن مصری ها در
سالگرد پیروزی
انقالب
دومین باخت
دنیزلی در
پرسپولیس
17
یادداشت ها
مُسکِ نیبرایمسکن
خسرو معتضد
خسرو معتضد
مورخ و
روزنامه نگار
پیشنهاداتی دارد
برای بازار مسکن
خبرنامه
پروژه بزرگ مسکن مهر افاقه نکرده و مشکالتی
که بر س��ر راه این پ��روژه ق��راردارد مانن��د دوری زیاد
مجتمعات از ش��هرها ،نب��ود امکانات اولی��ه از جمله
فروش��گاه ها و مغازه ه��ای تامین کنن��ده احتیاج��ات
سکنه ،درمانگاه ،پس��ت انتظامی ،ایستگاه های مختلف
اداری -پش��تیبانی سبب ش��ده که این مسکن ها نتواند
معضل بزرگ و عمومی کش��ور را رفع کنند.بس��یاری
از مجتمع��ات از نقایص��ی برخوردارن��د واز نظ��ر
اب و برق مش��کل دارند ،خالصه نمی بینم و نش��نیدم
مردم باز هم دنبال اپارتمان های گران ش��هری نباش��ند
زیرا فرزندان انها که بزرگ می ش��وند ،نیاز به مس��کن
دارند و مسکن هم بس��یار گران و دست نیافتنی است.
درگذش��ته مس��کن در ایران همیش��ه ف��راوان و برای
اجاره به وفور در دس��ترس مردم بوده اس��ت .در ادوار
گذش��ته کس��ی پیش پرداخت و ضمان��ت 30میلیون،
50میلیون 80 ،میلیون تومانی و بیشتر از مستاجر مطالبه
نمی کرد .ارتباط سالم و عادالنه ای بین موجر و مستاجر
برقرار بود و با رشد قیمت ها دو طرف توافق می کردند مبلغ
اجاره را باال ببرند.اکنون مسکن کابوس خانواده ها شده
است؛ اجاره درامد ماهانه شوهر و زنی را که هر دو کار
می کنند و شوهر حتی کار دوم و سوم می کند را می بلعد.
دالالن مسکن به شیرینی بازار و رونق دکان کمبود چهار
دیواری کمک می کنند و بی خانمان ه��ا به ویژه جوانان
که گویی گناه بزرگ انان این است که خیلی دیر به دنیا
امده اند و نس��ل های زرنگ و موقع شناس گذشته همه
فرصت های مسکن دار شدن را از نسل بعد از سال 1360
سلب کرده اند ،هیچ امیدی به صاحبخانه شدن ندارند .در
خبرها امده بود که به انبوه سازان وام های 35تا 40میلیون
تومانی داده خواهد شد .انبوه سازان اما همه خوش سابقه
نیس��تند .دیده ایم که در مجتمع ارکیده در جنوبی ترین
نقطه تهران ،سوءاس��تفاده چیان ،هر واح��د را به چهار
نفر خریدار فروخته ،از هر یک سه ،چهار میلیون تومان
پیش بها گرفته و با نشان دادن اپارتمان های فاز اول ،برای
اپارتمان هایفازدومپیش پرداختگرفته اند.سر دستهباند
با میلیاردها تومان از ایران گریخته و بقیه کالهبرداران بر
اثر شکایت مالباختگان گرفتار قانون شده اند .در قضایای
کالهبرداری های مسکن تعداد ش��اکیان در موردی به
4400تنرسید هاست.البتهاینگونهمعامالتشرافتمندانه
مثلث شماره113
18
در ایران سوابق طوالنی دارد و در سال های پس از شهریور
کالهبردارانی چون حاجی ربابه و ش��مس جاللی و در
ادوار بعد از 28مرداد 1332شرکت شین و شرکت شهرارا
و شهرک س��ازان اطراف تهران و باالخره در س��ال های
اخر سلطنت پهلوی دوم شهرک س��ازان شهر مفروش
«واوان» سر مردم ساده لوح را کاله گذاشتند ولی دولت
ش��ریف امامی پذیرفت زیان های مردم را جبران کند و
دولت برای خواباندن سروصدا مبالغ اخاذی شده از طرف
شرکت مزبور را به مردم بازپرداخت کرد.
با اش��نایی و پارتی بازی و رش��وه دادن و زدوبند
س��ر مردم کال ه می گذارند و از کش��ور خارج می شوند
و دادگس��تری ماه ها ب��ه تعقی��ب قضیه می پ��ردازد و
عم��ر خری��داران مالباخته به س��ر می رس��د .ب��ه نظر
می رس��د بهتر اس��ت به جای وام دادن به انبوه س��ازان،
شرکت های تعاونی دایر ش��ود و تحت ضوابط محکم
ب��ه بی خانمان ه��ا وام بدهند و تس��هیالتی ب��رای انان
از نظر به��ای زمی��ن و مصالح قائل ش��وند ت��ا از عده
بی خانمان ها کاس��ته ش��ود و صاحبخانه دار شدن روح
امید به دل مردم بی پناه کشور بتاباند .روزی که حدود 34
سال قبل پس از چند سال مستاجر بودن صاحب اپارتمان
ملکی متعلق به خودم و خانواده ام ش��دم ،روز شیرین و
دلپذیری در زندگیم بود .من چندان طعم تلخ اجاره نشینی
را نچشیده ام و اولین صاحبخانه من پس از تشکیل کانون
خانواده ام ،صاحب امتیاز مجله ای بود که من سردبیر ان
بودم .بعد هم حدود 10س��ال در خان��ه خواهر ناتنی ام
اجاره نش��ینی کردم که چندان به من بد نمی گذشت .اما
در س��ال 1356که با وام 300هزار تومان بانکی و مبلغ
450هزار تومان اندوخته ام ،صاحب یک اپارتمان شدم
که تا 20سال ماهانه حدود 2000تومان بابت اقساط ان از
حقوق ماهانه ام کم می شد ،خاطره شیرین و مطبوعی در
ذهنم باقی ماند و بعدها توانستم اپارتمان بزرگتر و بهتری
به مبلغ حدود 65میلیون تومان خریداری کنم ،اما امروزه
بهای اپارتمان صدمتری حدود 400تا 500میلیون تومان
اس
ت (درست برابر بودجه کل کش��ور در سال ) 1321
و به راستی شرم اور است که این بها به سرعت افزایش
می یابد و با درامد و اندوخته 90درصد مردم ایران یعنی
اکثریت مردم فاصله فاحش دارد .من حدود 13سال پیش
اپارتمان خود را خریدم و در شگفتم در این 13سال چه
گذشته که بهای یک اپارتمان به چهارصد ،پانصد میلیون
و بیشتر رسیده و بسیاری از اپارتمان ها در شمال شهر یک
میلیارد بیشتر قیمت دارد و راستی چرا این معضل حل
نمی ش��ود؟ چرا اجاره خانه و اپارتمان و حتی پستوی
زیرزمینی ماه به ماه بیشتر می شود و چرا دولت هم و غم
خود را صرف خانه س��ازی و اپارتمان سازی نمی کند؟
وعده باغ ویال هنوز به جایی نرسیده .وعده هر ایرانی هزار
متر زمین هم رفت کنار ان .دولت وزارت شهرسازی و
مسکن و راه وترابری را در هم ادغام کرد و وزارت راه و
مسکنرا روییکمصوبهمستعجلمجلستشکیلداد.
این دو وزارتخانه هیچ ارتباطی به هم نداشته و ندارند ولی
از پس ادغام به قدری کار انها اشفته شده که فکر نمی کنم
رستم دستان هم بتواند ان را س��امان دهد؛ شهرسازی و
مسکن سازی یک مقوله اس��ت و وزارت راه و ترابری
یعنی راه سازی ،زدودن راه از برف و یخ زمستان ،احداث
راه های جدید ،تهیه ماشین های برف روب یا جاده ساز،
همچنین اداره راه اهن سراسری 14هزار کیلومتری ،اداره
سازمان بنادر و کشتیرانی و دریانوردی ،اداره هواشناسی،
اداره هواپیمایی و فرودگاه ها و اداره بنادر مقوله ای دیگر.
دیدید که به علت نبودن ضوابط الزم و مراقبت ها هفته
گذشته 17نفر حین قایقرانی در اب های بندرعباس جان
خود را از دست دادند .من نمی دانم چرا این دو وزارتخانه
در هم ادغام شدند؟ قانون تشکیل انجمن های ایالتی و
والیتی در ایران سال 1286ه.ش از تصویب مجلس اول
یا دوم که اوازه انجمن های ایالتی س��وئیس و امریکا را
شنیده بود گذشت ولی نظر به مصالح عالیه کشور تا پایان
مجلس بیست وچهارم سابق شورای ملی و نیز طی ادوار
اخیر مجلس شورای اسالمی بعد از به پیروزی رسیدن
انقالب هرگز اجرا نشد .ایا قانون همجنس بودن پزشکان
و پیراپزشکان و پرستاران در بیمارستان های کشور قابلیت
اجرا داشت و اجرا شد؟ ایا قانون منع ماهواره به راستی
تماما اجرا ش��د؟ (اخیرا در جراید خبری بود در یکی از
استان ها که 800وسیله دریافت اشعه ماهواره که به وسیله
سازندگان محلی ساخته شده بود ،کشف شد!)
ایا قانون منع کشیدن قلیان واقعا قابلیت اجرا دارد؟
ایا می توان همین مختصر تفریح پانصد ساله را از عمله و
بنا و نقاش ساختمان و کارگر سادهکه عصربه عصر به900
قهوه خانه تهران و 9هزار قهوه خانه کشور سرکی می زنند
گرفت؟ واقعا این قانون پیاده شدنی است؟ شاه طهماسب
و شاه عباس و شاه صفی و شاه عباس دوم و شاه سلیمان
توتون فروشان را اتش می زدند و نتوانستند جلوی قلیان
کش��یدن مردم را بگیرند .عرض کردم در مقاالت خودم
رئیس جمهور ،نخست وزیر ،وزیر دادگستری ،دادستان
کل و رئیس ش��هربانی لبنان وقتی در سال 1348سپهبد
بختیار ،رئیس سابق ساواک در لبنان حین سفر به عراق
بازداشت ش��د ،س��فیر وقت ایران در لبنان برای جلب
رضایت ان مقامات به تهران تلگ��راف رمزی مخابره و
توصیه کرد چندین بس��ته نیم کیلویی خاویار و چندین
بس��ته یک کیلویی توتون و تنباکوی عال��ی ایران تولید
برازجان یا الهیجان با پیک وزارت امورخارجه س��ریعا
به بیروت ارس��ال ش��ود که به ان اقایان به عنوان هدیه
تقدیم شود .تنباکوی برازجان ایران در سراسر خاورمیانه
به مرغوبیت شهرت داشت وتوتون و تنباکوی ایران به
عراق و مصر و س��واحل جنوبی خلیج فارس و لبنان و
ترکیه صادر می شد .قوام السلطنه در بهمن ماه سال 1324
وقتی به مسکو رفت برای استالین توتون پیپ محصول
الهیجان و نیز بس��ته چند کیلویی چای معطر ان ش��هر
تولید ش��ده در امالک و مراتع خود را برد .حاال توتون و
تنباکو و چای ایران به این وضع مصیبت بار افتاده است.
صحبت از نیاز مردم به مسکن بود .پسرها زن نمی گیرند و
دخترها شوهر نمی کنند زیرا خانه و سرپناه و ماوا ندارند
و مسکن در حکم س��یمیا و کیمیاست .اقایان مسئوالن
بدون انکه ش��ناخته شوند ،س��ری به دفاتر و دکان های
دالالن و معامالت مسکن بزنند .ببینند چطور در مقابل
مراجعان می خندند و مسکن را ارزویی دست نیافتنی
می نمایانندg.
ابزار ناکارامد
چرا غربی ها از تحریم سود نمی برند؟
حسین ابراهیمی ،نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس
خبرنامه
27دولت عض��و اتحادیه اروپا درب��اره تحریم
تدریجی نفت ایران به توافق رس��یدند .براساس این
توافق ،امضای قراردادهای جدید میان کش��ورهای
عضو اتحادیه اروپا و ایران در زمینه واردات ،خرید،
حمل و نقل نف��ت خام و فراورده ه��ای نفتی ممنوع
خواهد بود و این کشورها تا اول ژوئیه 2012مهلت
واردات نف��ت از ای��ران را دارند .همچنی��ن مقامات
اروپایی تصمیم گرفتند ضمن توقیف حس��اب های
مالی بانک مرک��زی ،هرگونه دادوس��تد ب��ا ان یا هر
دستگاه دولتی ایران را در زمینه طال و فلزهای گرانبها
ممنوع کنند .متاسفانه کش��ورهای اروپایی براساس
وعده عربس��تان درباره تامین انرژی م��ورد نیاز انها،
چنی��ن تصمیمی را گرفتن��د ،در حالی ک��ه اعتماد به
کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس یک اشتباه مهم
و استراتژیک است ،چون موج بیداری اسالمی یکی
پس از دیگری شیخ نشین های خاورمیانه را با چالش
جدی مواجه می کند .وقتی ح��کام دیکتاتور تونس،
مصر و لیبی از اریکه قدرت به زیر کش��یده ش��دند و
مثلث شماره113
حسین ابراهیمی،
نایب رئیس
کمیسیون امنیت
ملی دالیل ناموثر
بودن تحریم غرب
را بررسی کرده
است
علی عبداهلل صالح جایگاه ریاست جمهوری یمن ر ا
ترک کرد ،عربستان و سایر کش��ورهای عرب منطقه
نیز از وضعیت مس��تثنی نخواهند ب��ود .اعتراضات
عمومی در عربس��تان ب��ه هیات حاکمه این کش��ور
نش��ان می دهد مردم از عملکرد و ن��وع رفتار خاندان
ال سعود ناراضی هستند .بر همین اساس اگر منطقه
از س��وی کش��ورهای غربی ناامن ش��ود کشورهای
عربی همچون عربس��تان نه تنها نمی توانند صادرات
نفت خود را افزایش دهند ،بلکه سقوط خواهند کرد.
ضمن انکه جمهوری اسالمی در قبال خصومت غرب
ساکت نمی نشیند چون اعمال محدودیت صادرات
نفت برای ای��ران به معنی ایجاد مش��کل در ترانزیت
نفت از تنگ��ه هرمز اس��ت و از این مس��اله در وهله
نخست اروپا و کشورهای عربی متضرر می شوند .با
این تفاس��یر تحریم نفت ایران از سوی اتحادیه اروپا
خودزنی است!
ایناقدامغربهیچمشکلیرابرایجمهوریاسالمی
به وجود نمی اورد چراکه اروپ��ا تنها ۲۰درصد نفت
ایران را خریداری می کرد و پیدا کردن خریدار جدید
برای این حجم از انرژی فس��یلی جای نگرانی ندارد
زیرا هم اکنون چی��ن واردات نفت خ��ود را از ایران
۳۰درصد افزایش داد .کش��ورهای اسیایی خریدار
اصلی نفت ایران هستند ،جمهوری اسالمی می تواند
نیازهای کش��ور را از اس��یا تامین کند ولی از این به
بعد بحران اقتصادی،نف��س دولت های اروپایی را به
شماره خواهد انداخت چراکه عربس��تان نمی تواند
به وع��ده خ��ود در تامین ان��رژی مورد نی��از غرب
عمل کند و قیم��ت نفت افسار گس��یخته رو به تزاید
می گذارد .بحران اقتصادی در غرب س��یر صعودی
دارد ،پاالیشگاه کش��ورهای یونان ،اس��پانیا و ایتالیا
براس��اس نفت ایران طراحی ش��دند و عوض کردن
سیس��تم انها هزینه های گزافی را ب��ه دولت های ان
کش��ور ها تحمیل می کند .در ثانی شاید عربستانی ها
گفته باشند هرگونه کمبود نفت به واسطه تحریم نفتی
ایران را جبران می کنند اما بسیاری از تحلیلگران این
توانایی ریاض را زیر س��وال برده اند .این تحلیلگران
معتقدند که عربس��تان نمی تواند به طور کامل به این
وعده اش عمل کند و اگر هم بتواند فقط برای مدتی
کوتاه می تواند این مقدار نف��ت را جبران کند .بدین
ترتیب پس از مدتی بازارهای جهانی بار دیگر پرتنش
خواهد ش��د .وعده عربس��تان در تامین انرژی مورد
نیاز اروپا غیر واقعی است ،این کشور در کوتاه مدت
نمی تواند تغییری در میزان تولید نفت خود انجام دهد.
ضمن انکه ریاض عضو سازمان اوپک است و باید از
سیاست گذاری های ان تبعیت کند .بنابراین ضروری
اس��ت عربس��تان به مس��ائل بین المللی و منطقه ای
براس��اس واقعیت ها نگاه کند و بیهوده وعده به دیگر
کشورها ندهد .
این کش��ور مطمئ��ن باش��د اگر مش��کلی در
صادرات نفت ای��ران پیش اید این مس��اله دامن گیر
همه کشورهای منطقه می ش��ود .این طور نیست که
دیگران در فضایی ارام و امن ،راحت نفت صادر کنند.
متاس��فانه اتحادیه اروپا با طناب پوسیده عربستان به
درون چاه می رود .تصمیم��ی که درباره تحریم نفت
ایران اتخاذ کرد ش��وک بزرگی به ب��ازار این محصول
می دهد به طوری که قیمت انرژی های فسیلی در اینده
نزدیک به شدت افزایش خواهد یافت؛ این وضعیت
بحران اقتصادی اروپا را تشدید خواهد کرد.
فارغ از مباحث یاد شده معتقدم اروپا به این علت
یک بازه ش��ش ماهه را برای عملیات��ی کردن تحریم
نفتی ایران در نظر گرفت که با مانور تبلیغاتی و روانی
علیه جمهوری اس�لامی بتواند فعالیت های هسته ای
ایران را تحت تاثیر قرار دهد و تهران را وادار به عقب
نش��ینی از پیگیری حق��وق خود کند .غاف��ل از انکه
دانش و فناوری هس��ته ای بدون کمک گرفتن از انها
در ایران بومی ش��د ،بنابراین هیچ گاه تعطیل یا تعلیق
نمی شود چون جمهوری اس�لامی 32سال است که
در تحریم غرب به سر می برد و به نوعی در مقابل این
محدودیت های اقتصادی و تجهیزاتی مصونیت پیدا
کرده استg .
19
اصراریبریکنقضغرض
معصومه محمدپور کالسی
خبرنامه
معصومه محمدپور
نقدی دارد بر
مصوبات اخیر
فرهنگستان زبان و
ادب فارسی
مثلث شماره113
«فرهنگس��تان زب��ان و ادب فارس��ی نتیج��ه
بررسی تعداد دیگری از اسامی ای را که برای ثبت
ش��رکت ها و محصوالت از این نه��اد درباره انها
اس��تعالم ش��ده اس��ت ،اعالم کرد».
جمله ب��اال چکیده خبری بود که روز شش��م
د ی ماه از روابط عمومی فرهنگس��تان زبان و ادب
فارسی برای رس��انه ها فرستاده ش��د؛ اما انچه در
ادامه این خبر جلب توجه می کند ،این اس��ت که
فرهنگس��تان پس از اعالم نظرش درباره فارس��ی
بودن یا نبودن اس��امی اس��تعالمی که عمدتا قرار
بوده به عن��وان نام «محصوالت و اماکن کس��ب و
کار» استفاده ش��ود ،با تایید اسامی با ریشه ایرانی،
در لهجه های اق��وام گوناگون کش��ور ،اس��تفاده
از انه��ا را تنه��ا در مح��ل رواج ان گویش ،مجاز
دانسته است.
در این زمینه «نس��رین پروی��زی» مدیر گروه
20
نقدی بر رویه فرهنگستان زبان درباره نام های محلی
«واژ ه گزینی» فرهنگس��تان نی��ز روز هفتم د ی ماه،
پس از پرس��ش خبرنگار ایس��نا درباره علت این
محدودیت ،در کنار دیگر س��بب های مورد اشاره
از منظر خود ،که در جایگاه خود قابل نقد اس��ت،
می گوید که نهاد متبوعش به اس��تناد «ماده ش��ش
قانون ممنوعی��ت به کارگیری اس��امی ،عناوین و
اصطالح��ات بیگانه ک��ه در تاریخ 1375/9/28و
ایین نام��ه اجرایی ان در تاری��خ 1387/2/19در
مجلس شورای اس�لامی» تصویب شده ،این قید
را گذاشته است.
گرچ��ه عض��و فرهنگس��تان در نهای��ت و
تلویحا وج��ود برخی اش��کاالت در ای��ن قانون
را پذیرفت��ه ،اما از ا ن ج��ا که هر قانون��ی حتی در
زمان اج��را ،قابل نقد اس��ت ،نگارن��ده ،که برای
نخستین بار اس��ت از وجود همه بخش های چنین
قانونی مطل��ع می ش��ود ،ضمن اظه��ار تعجب از
تصویب ان ،در کنار دیگر استدال ل های بیا ن شده،
اش��اره به چند نکته را که دس��ت کم نش��ا ن دهنده
کم توجه��ی قانو ن گ��ذاران -ک��ه نهایت��ا موجب
بروز «نقض غ��رض» در این فقره اس��ت -خالی
از لطف نمی داند؛ باش��د که اعضای فرهنگس��تان
با گوش��ه چش��می به این نکات که حتی یک فرد
غیرمتخص��ص نیز متوجه انها می ش��ود ،گامی در
راس��تای حل این مس��اله بردارند.
-1از منظر قانون اساس��ی :ب��ه موجب اصل
پانزدهم قانون اساس��ی جمهوری اس�لامی ایران
اس��تفاده از زبا ن های محلی و قومی در مطبوعات
و رس��انه های گروهی و تدریس ادبی��ات انها در
مدارس ( و اخیرا دانشگا ه ها) در کنار زبان فارسی
ازاد اس��ت و در این قانون قیدی گذاش��ته نشده
اس��ت .هم چنین از منظر حقوق ش��هروندی غیر
از موضوع ممنوعیت اس��تفاده از اسامی خارجی
برای حراس��ت از زبان فارس��ی که لزوم ان کامال
بجا و قاب��ل درک اس��ت ،این ،حق هر ش��هروند
ایران��ی اس��ت که ب��رای محل کس��ب ی��ا کاالی
تولی��د ی اش از نا م ه��ای فارس��ی و بومی ایرانی
اس��تفاده کند.
-2از منظ��ر فرهنگ��ی و قوم��ی :ب��ه گمان
نگارن��ده یک��ی از دغدغه ه��ای قانو ن گ��ذاران
در هن��گام تصویب ای��ن قانون ،مس��ائل قومی و
منطقه ای بوده؛ در حالی که ممنوعیت اس��تفاده از
واژگان بوم��ی در غیر از مکا ن ه��ای رواج انها نه
تنها موجبات «همگرایی قومی» را فراهم نمی کند،
بلکه باع��ث نوعی «واگرایی قومی» نیز می ش��ود؛
اما متاسفانه به نظر می رس��د این نکته استراتژیک
مورد توج��ه قانو ن گذار قرار نگرفته اس��ت .قطعا
برای مثال استفاده از اسامی کردی ،فارسی دری،
اذری ،ترکمنی ،لری ،خراس��انی ،گیلکی ،مازنی
و ...در مناطق دیگر ،موجبات اش��نایی ایرانیان و
عالقه مندی انها را به خرد ه فرهنگ های گوناگون
و واژ ه هایی که بس��یاری از انها خو ش اهنگ ،زیبا
و نغز نیز هس��تند ،فراهم می کند.
-3از منظر حراست از زبان فارسی به عنوان
زبان رس��می کش��ور :عضو محترم فرهنگس��تان
هم چنین اس��تدالل کرده است که « مشکل اساسی
این اس��ت که افراد از برخی الفاظ محلی استفاده
می کنند که ش��بیه الفاظ خارجی است؛ برای مثال،
در واژگان کردی «ژ» زیاد اس��ت که شبیه واژگان
فرانس��وی اس��ت و از س��وی دیگر ،این واژگان
برای کس��انی که به این زبا ن ها اش��نایی ندارند،
فاید ه ای ن��دارد؛ چون معن��ی انه��ا را نمی دانند.
در قانون ممنوعیت هم گفته ش��ده فقط اس��تفاده
از واژگان فارس��ی مجاز اس��ت؛ در حالی که این
گویش ه��ا از ریش��ه زبا ن ه��ای ایرانی هس��تند؛
نهادهایی با متن خارجی
یوسف سیفی
تعیین شده فراهم می کند ،به سمت کنشی پیش رفتند که
بعدها عدم انطباق ان با ارمان های عربی مشخص شد.
یوسف سیفی
به بررسی علل
ناکارامدی برخی
نهادهای بین المللی
پرداخته است
نهادسازی در فراسوی اروپا
جنگ جهان��ی اول اخرین نش��انه های نظام قبل
از دولت م��درن را از می��ان برد و جنگ جهان��ی دوم به
س��اختار متزلزل جهان جدید اس��تحکام بخش��ید و
باعث ش��د عرصه بین الملل تا دور ترین نقاط در افریقا
و شرق دور گسترش یابد .این ش��امل کشورهای تازه
استقالل یافته عربی هم می شد .در حالی که هنوز اتش
جنگ جهانی ش��عله ور بود ،در 22مارس 1945مصر،
عربس��تان ،عراق ،س��وریه ،لبنان و اردن ،ش��ش کشور
تازهاستقالل یافته ایبودندکه«سازمانکشورهایهمبسته
عربی»رامعطوفبهاسرائیلوپراکندگیملتواحدعربی
ایجاد کردند.س��ازمانی که امروزه اتحادیه عرب خوانده
می شود ،به عنوان یک نهاد بین المللی با گرایش پان عربی
و برای مبارزه با دو عضو مهم در نظام حاکم تشکیل شد.
هدفی که نه تنها دست یافتنی نبود بلکه هویت و گفتمان
حاکم بر این اتحادیه را نیز دستخوش تغییر کرد .اعراب
با این تصور که ظرفیت های موجود در نظام بین الملل از
جملهامکاننهاد سازیکهبهتشکیلاقطابایننظاممنجر
شده ،امکان ایجاد نیرویی فعال را متناسب با منافع از پیش
خبرنامه
اینکه نهادهای بین المللی به عن��وان مجموعه ای
از قواعد و موسس��ات با کار ویژه بین الملل��ی ،در زمره
پدیده های عصر مدرن محسوب می شوند ،در صورتی
که خود انها لفظ مدرن را در پس��وند خود داشته باشند،
اجماال قابل قبول اس��ت .این یعنی نهاد های بین المللی
متناسب با نظام های مختلف در طول تاریخ جهان وجود
داشته اند و این شکل جدید که در نظام دولت محور پدید
امده و حائز این عنوان شده است ،تنها شکل قابل تصور
برای تعریف فوق نیست ،بلکه ش��کلی است که نظام
پس از وس��ت فالیا در درون خود به رس��میت شناخته
اس��ت.با این توضیح کوتاه می ت��وان اینگونه گفت که
نهاد بین المللی به عن��وان یک جزء در س��اختاری قابل
تعریف اس��ت که متناس��ب با نگاه اروپا محور در قرن
17میالدی شکل گرفته است .بنابراین در همین ساختار
و متناسب با قواعد حاکم بر ان قابل تصور خواهد بود؛
ساختاری که زیربنای نظام بین الملل محسوب می شود
و عمل خارج از ان فاقد رسمیت خواهد بود .پس کنشی
در نظام بین المل��ل می تواند حائز جایگاه باش��د ،که در
چارچوبقواعدحاکمتعریفشود،قواعدیکهبر مبنای
نگاه غربیها از جهان و متاثر از یک ملی گرایی بسط یافته،
تدوین شده اند.
پایانی برای ارزوهای بزرگ
گفته اند جمال عبد الناصر وقت��ی چند روز پیش از
مرگش ان فنجان قهوه را از دست انور سادات می گرفته ،در
حال رایزنی با یاسر عرفات برای پایان دادن به اختالفات
میان فلسطین و اردن بوده است .احتماال او حتی در همان
هنگامبهتولدوحدتعربیاززهداناتحادیهناکامامیدوار
بوده است .غافل از انکه نمی شود با ساز و کارهای یک
ساختار مسلط کارکرد و علیه قواعد ان شورید.اگرچه
اتحادیه ع��رب در فضای دو قطبی نظ��ام بین الملل از
موضوعیت بیشتری برخوردار بود ،اما در همان دوران
و با صلح جداگانه مصر با اسرائیل روند مرگ رویاهای
خود را اغاز ک��رد .پس از ان ،حمله ع��راق به کویت
در ابتدای دهه 90تیر خالص ب��ه امیدها برای احیای
جایگاه این اتحادیه بود .کش��ورهای عربی نه تنها در
قالب این نهاد نتوانستند به اهداف خود نزدیک شوند
بلکه به طور کلی نتایجی ناامیدکننده از تالش ها برای
همگرایی میان خود و تجربه نهاد سازی در جهان سوم
ارائه کردند که فقدان تحلی��ل واقعی از وضعیت نظام
بین الملل ،در کنار عواملی همچ��ون تعریف منافع به
صورت انفرادی ،ساختارهای ضعیف و وابسته سیاسی
و اقتصادی و ...مهم ترین دلیل این نا کامی ها به حساب
می ای��د؛ نا کامی هایی که عمال در طول دهه گذش��ته
به عنوان سیاست های اتحادیه عرب پذیرفته شده اند.
انها ناتوانی خود را در مقابله اسرائیل ،در برابر تضمین
حیات خود از س��وی امریکا ،پذیرفته ان��د و اکنون با
گذشت س��ال ها تالش مایوس��انه ،خود را به دامان
دش��منی س��پرده اند که روزگاری مقابله با ان ،فلسفه
وجودیشان را تش��کیل می داده اس��ت .نوع عملکرد
این اتحادیه در موضوعات��ی همچون جنگ 33روزه
و جنگ غزه ،شاهد خوبی برای این تحلیل محسوب
می ش��ود.با این وجود انچه تاکنون از اتحادیه عرب
دیده شده است ،به میزان زیادی با مفهوم انفعال قابل
توضیح خواهد بود .مفهوم��ی که در مواضع اخیر این
اتحادیه در قبال بیداری اسالمی و خصوصا موضوع
س��وریه به فعلی ،گرایش پیدا کرده که دقیقا در نقطه
مقابل ارمان های مدفون در ناکامی های عربی است .به
بیان دیگر اتحادیه عرب امروز در حالی همسو با منافع
اسرائیل ،سوریه را تحت فش��ار قرار داده که حداقل
تا قبل از این تنها موض��ع منفعالنه ان در منطقه مورد
نقد بوده است.تحلیل کشورهای عربی از اینده منطقه
و نقش��ی که امیدوارند بتوانند در یک نظم امریکایی
بر عهده بگیرند ،باعث شده نه تنها دیگر به ارزوهای
گذشته نیندیشند ،بلکه علیه انها قیام کنند و عمل خود
را معطوف به شکستن محور مقاومتی کنند که بازمانده
ارمان های انهاست .تقابالت اتحادیه عرب با سوریه
که این روزها به محور چالش های بین المللی علیه این
کشور تبدیل شده ،نقطه عطفی برای دورانی دیگر از
تجربه استقالل ،همگرایی و نهادگرایی در جهان عرب
است که به نظر می رسد همچنان با دلیل عمده «فقدان
تحلیل واقع��ی از وضعیت نظام بین الملل» دس��ت به
گریبان خواهد بودg .
مثلث شماره113
نه فارس��ی ».ضمن احت��رام گذاش��تن به نظر
عضو محترم فرهنگس��تان بای��د گفت که این
اس��تدالل نی��ز به راحت��ی محل تردید س��ت؛
زیرا از یک سو ،اس��تفاده از این اسامی نه تنها
موجبات اش��نایی با خرد ه فرهنگ های ایرانی
را فراهم می کند ،بلکه هی��چ زحمتی هم برای
مردم ایجاد نمی کند ،چه ،انها با یک پرس��ش
س��اده یا توضیحی که بر برچس��ب کاال یا در
محل کس��ب ،بیان ش��ده ،می توانند یک واژه
«هم وطن» را بشناسند و حتی از یادگرفتن ان
لذت ببرند .از دیگر س��و هم اکنون بسیاری از
واژگان بیگانه از زبا ن ه��ای گوناگون در حال
استفاده است که تنها به علت استفاده در طول
زمان ،بیگانگی شان را برای ما از دست داد ه اند
و جلب توج��ه نمی کنن��د ،که در ای��ن زمینه
استفاده از واژگان عربی ،فرانسوی ،انگلیسی،
روس��ی و حتی مغولی و ...کامال هویداست؛
هرچند اس��امی قرانی و معصومان(ع) هرگز
مورد نظ��ر نگارنده نیس��ت؛ پس اس��تفاده از
واژگان با ریش��ه ایرانی قطعا می تواند بر انواع
غیرایرانی ارجحیت داش��ته باش��د؛ از این رو
این واژگان زبان فارس��ی را تهدید نمی کنند.
-4از منظ��ر مرد م شناس��ی و جمعیت��ی:
اکنون نه تنها در کالن ش��هرها بلکه در بس��یاری
از شهرس��تا ن های کش��ور ،مردم��ی از اق��وام
گوناگون ایرانی س��کونت دارند ک��ه این واژه ها
نه تنها برایشان نااشنا نیست ،بلکه می تواند از غم
غربتشان بکاهد و زمینه همگرایی فرهنگی را در
انها ایجاد کند.
-5از منظر بروکراسی اداری :ایا تا کنون
به این موضوع اندیش��یده ایم ک��ه یک نام برای
تایید یا رد ،چه فراین��دی را در حوزه اداری و
بروکراسی طی می کند .بر اس��اس قانون فعلی
اگر بر س��ر فارس��ی بودن یک نام میان صاحب
موسسه و دستگاه مجری اختالف نظری باشد ،
مرجع تش��خیص ،فرهنگس��تان اس��ت .بر این
اس��اس ،اداره ثبت ش��رکت ها ،ادار ه ارشاد و
س��ازمان ها و نهاده��ای دیگر ب��رای اگاهی از
فارسی بودن نام ش��رکت ها یا محصوالت ،نظر
فرهنگس��تان را جوی��ا می ش��وند و ....ماراتن
نفس گی��ر از اینجا اغ��از می ش��ود؛ متقاضی،
به یکی از ادارات یادش��ده در قان��ون مراجعه
می کن��د .اداره مربوطه اس��م مورد نظ��ر را به
فرهنگستان ارجاع می دهد ،فرهنگستان پس از
مدتی جلسه می گذارد و درباره این نام تصمیم
می گیرد .نتیجه دوباره به مبدا برمی گردد و پس
از طی مدتی نه چندان کم ،به دس��ت متقاضی
می رس��د !.....ایا بهتر نیس��ت فرهنگستان یک
بار برای همیش��ه این واژه ه��ا را احصاء کند و
درباره انه��ا تصمیم بگی��رد ،هم چنین به همراه
نمایندگان ملت ب��ه همگرایی قومی و فرهنگی
ایرانیان بیش از حراست از زبان فارسی ،ان هم
با ارائه اس��تدالل های نه چندان محکم ،بیش��تر
بیندیشد؛ اقوامی که در هنگامه های خطر ،هرگز
از «گویش» ی��ا «قومیت» خود س��خنی به میان
نیاورده اند ،بلکه تنها ب��ه « ایران» و «مام وطن»
اندیش��یده اند.
-6ش��اید بهتر باش��د بند ششمی نداشته
باش��یم و تنه��ا به ای��ن مص��رع بس��نده کنیم
که «تو خ��ود حدی��ث مفصل بخ��وان از این
مجم��لg »..........
اتحادیه عرب در بزنگاه سوریه
21
پرونده ویژه
پرونده ویژه
مثلث شماره113
22
تدابیر ایران برای مقابله با سناریوی امریکا ،اروپا و عربستان در تحریم نفت
1
اتحادیه اروپا دوشنبه گذشته در جلسه ای فوری،
تحریم های جدیدی را علیه ای��ران وضع کرد تا به زعم
خود تهران را وادار به توقف غنی سازی و بازگشت به
میز مذاکره کند.
اگرچ��ه ای��ران باره��ا اعالم ک��رده ک��ه اهداف
صلح امیزی را در برنامه هس��ته ای خود دنبال می کند
و هرگز به دنبال تولید تس��لیحات هس��ته ای نیست اما
کشورهای غربی با استفاده از ابزارهای حقوقی و سیاسی
همچون شورای حکام اژانس و شورای امنیت ،ادعاهای
بی اساسی را در خصوص اهداف برنامه هسته ای ایران
مطرح کرده اند.
از سوی دیگر اتحادیه اروپا در حالی اقدام به وضع
تحریم های جدید علیه ایران کرده که با بررسی روابط
گذشته این اتحادیه با ایران این اقدام موضعی خصمانه
تلقی می شود و نمی تواند ایران را وادار کند تا در چنین
شرایطی با اروپا سر میز مذاکره بنشیند .البته ایران بارها
اعالم کرده در شرایط عادالنه و بدون پیش شرط حاضر
به مذاکره است.
اشتون چه گفت؟
کاترین اش��تون ،رئیس سیاست خارجی اتحادیه
اروپا پس از این جلسه درباره تحریم های جدیدی که به
تصویب وزیران خارجه اتحادیه اروپا علیه ایران رسید،
گفت« :تحریم ها به خودی خود هدف نیست و هدف از
این تحریم ها ،اعمال فشار بر ایران به منظور بازگشت به
میز مذاکرات است».
او در کنفرانسی خبری چنین گفت« :می خواهیم
ایران به میز مذاکره برگردد و به پیشنهادی که سال گذشته
در استانبول ارائه شد به عنوان راه های اعتمادساز نگاه
کند یا پیش��نهادات جدید خود را ارائه کند .امیدواریم
ایران واکنش مثبت نشان دهد و به میز مذاکرات بازگردد».
اشتون با ذکر این ادعا که اژانس در گزارش خود
درباره مسائل مبهم در برنامه هسته ای ایران ابراز نگرانی
کرده ،گفت« :ایران باید نشان دهد که به تعهداتش پایبند
است ».رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره تاثیر
تحریم ها بر اقتصاد اروپا گفت« :در تحریم باید مسائل
مختلفی را در نظر گرفت که به کل اقتصاد اتحادیه اروپا
مربوط می شود .ما این مس��ائل را بررسی کردیم و اثار
منفی را مورد بررسی قرار دادیم».
وی افزود« :اتحادیه اروپا در نشس��ت ماه اوریل
بررسی خواهد کرد که ایا تحریم ها اثار منفی داشته اند
یا خیر».
اشتون درباره اینکه ایا این اتحادیه تالش می کند
تا با کشورهایی نظیر چین و روسیه درباره ایران به نگاه
مشترک دست یابد ،گفت« :در هند با نماینده چین درباره
مسائل مختلفی که ایران یکی از انها بود صحبت کردیم».
وی تاکید کرد که چین نقش مهمی در گروه 5+1
دارد و افزود« :به نماینده چین گفتم که جامعه بین المللی
باید درباره ایران در کنار هم بایستد و این مساله مهمی
است».
اشتون همچنین گفت که برخی کشورها می توانند
با این اتحادیه هم��کاری کنند و برخی هنوز تصمیمی
نگرفته اند و برای اعمال فش��ار برای ای��ران به راه های
دیگری فکر می کنند.
پرونده ویژه
خام و محصوالت نفتی و نیز محصوالت پتروشیمی از
ایران» باید ممنوع شود.
صنعت پتروش��یم
ی ایران نیز تح��ت تحریم 27
کش��ور عضو اتحادیه اروپا قرار گرفت و به این ترتیب
فروش ،تامین ی��ا انتقال تجهیزات یا فن��اوری کلیدی
برای صنعت پتروشیمی به ایران یا به شرکت های ایرانی
یا تحت مالکیت ایران که در ای��ن صنعت در خارج از
ایران فعالند ،توسط اتباع دولت های عضو اتحادیه یا از
طریق قلمرو دولت های عضو ،یا با استفاده از کشتی ها
یا هواپیماهایی که تحت حوزه قضایی دولت های عضو
قرار دارند ،باید ممنوع شود چه منش��ا ان در قلمروی
خود انها باشد یا نباشد .این اتحادیه باید تدابیر الزم را
برای تشخیص کاالهای مرتبط که تحت این مقرره قرار
می گیرد ،اتخاذ کند.
بنا بر تصمیم اتحادیه اروپ��ا همچنین ارائه کمک
فنی یا تعلیم ی��ا دیگر خدمات مربوط��ه ،تامین مالی و
کمک مالی برای هرگونه فروش ،تامین ،انتقال یا صدور
تجهیزات و فن��اوری کلیدی مربوطه به ش��رکت هایی
ی ایران یا
که در ایران هس��تند و در صنعت پتروش��یم
در شرکت های ایرانی یا تحت مالکیت ایران که در این
صنعت در خارج از کشور دست دارند ،ممنوع می شود.
در عین ح��ال اتحادی��ه اروپا این ب��ار صادرات
فلزات گرانبها به ایران را نیز هدف قرار داد و بر اساس
تصمیم این اتحادیه ،هر گونه ف��روش ،خرید ،انتقال یا
واسطه گری مستقیم یا غیرمستقیم طال و فلزات گرانبها
و نیز الماس به ،از یا برای دولت ایران ،ارکان ،شرکت ها
و کارگزاری های دولتی ان ،بانک مرکزی ایران و نیز به،
از یا برای اشخاص و شرکت هایی که از جانب انها یا به
دستور انها عمل می کنند یا شرکت های تحت مالکیت
یا کنترل انها باید ممنوع شود و این اتحادیه باید تدابیر
ضروری را در راستای تشخیص کاالهایی که تحت این
مقرره قرار می گیرند ،اتخاذ کند.
در پی تحریم های اتحادیه اروپا ارائه اسکناس و
مسکوکات تازه چاپ شده یا ضرب شده یا چاپ نشده،
به بانک مرکزی ایران یا به نف��ع بانک مرکزی ایران باید
ممنوع شود.
همچنی��ن ارائه هر گون��ه وام مالی ی��ا اعتباری به
ی ایران
ش��رکت هایی در ایران که در صنعت پتروشیم
فعالند یا به شرکت های ایرانی یا تحت مالکیت ایران که
در این صنعت در خارج از ایران فعالند باید ممنوع شود.
در عین حال بنا بر تصمیم اتحادیه اروپا اکتساب یا
تمدید مشارکت در شرکت هایی در ایران که در صنعت
ی ایران فعالند یا برای ش��رکت های ایرانی یا
پتروشیم
تحت مالکیت ایران که در این صنعت در خارج از ایران
فعالند ،از جمله اکتس��اب کامل چنین شرکت هایی یا
اکتساب سهام انها یا اوراق بهاداری که ماهیت مشارکتی
دارند ،ممنوع می شود.
ی مشترک با
به عالوه ایجاد هرگونه ش��رکت سهام
ی ایران
ش��رکت هایی در ایران که در صنعت پتروشیم
فعالند و با هر گونه شرکت تابعه و وابسته تحت کنترل
انها ،ممنوع است.
اتحادیه اروپا همچنین در تصمیم جدید خود اعالم
می کند ک��ه تصمیم محدودیت های الح��اق و توقیف
سرمایه های اعمال شده در مورد اعضای سپاه پاسداران،
دیگر نباید به اعضای عالی رتبه محدود شود بلکه باید به
دیگر اعضای سپاه تسری داده شود.
مثلث شماره113
تحریم های جدید اتحادیه اروپا علیه ایران
اتحادیه اروپا در نشس��ت دوشنبه گذشته وزیران
خارجه این اتحادیه ،تحریم های جدیدی را علیه ایران
اعمال کرد؛ تحریم هایی که در همسویی با سیاست های
خصمانه امریکا علیه ایران وضع شده است.
وزیران خارج��ه اتحادیه اروپا ب��ا تحریم نفت
ایران موافقت کردن��د و راه را برای ممنوعیت فوری
قراردادهای جدید وارداتی با ایران به عنوان بخشی از
تالش ها برای تحت فشار گذاشتن ایران بر سر مساله
هسته ای گشودند.
دیپلمات ها گفتند که وزیران امور خارجه اتحادیه
اروپا در نشست بروکس��ل همچنین توافق کردند که
قراردادهای موجود در رابطه با واردات باید اول ژوییه
( 10تیرماه )1391پایان یابد.
تحریم بانک مرکزی ایران به اتهام مش��ارکت در
فعالیت ها ب��رای دور زدن تحریم ها و بانک تجارت به
اتهام تسهیل تالش های هسته ای ایران و کمک به بانک ها
و موسسات ایرانی برای دور زدن تحریم های بین المللی،
بخش دیگری از این تحریم هاست.
تصمیم ش��ورای اروپایی که در تاریخ 23ژانویه
2012به تصویب رس��ید ،متمم تصمیم پیشین شورا
درباره تدابیر محدودکننده یا همان تحریم ها علیه ایران
است که در قالب سیاست دفاعی و امنیتی مشترک علیه
ایران اعمال شد.
در فهرست کامل این تحریم ها به اسامی تعدادی از
افراد و شرکت ها اشاره شده که به فهرست تحریم های
این اتحادیه علیه ایران افزوده شد.
اتحادیه اروپ��ا با ادع��ای ارتب��اط احتمالی میان
درامدهای ناش��ی از بخش انرژی ای��ران و تامین مالی
فعالیت های هسته ای حساس در ایران و اینکه تجهیزات
پردازش ش��یمیایی و مواد م��ورد نیاز ب��رای صنعت
پتروشیمی اشتراکات زیادی با تجهیزات و موادی دارند
که برای فعالیت های حساس چرخه سوخت هسته ای
استفاده می شود ،برای نخستین بار به تحریم بخش نفتی
ایران پرداخت.
بر اساس این تصمیم «خرید ،واردات یا انتقال نفت
انتی تحریم
واکنش ایران
وزارت خارجه در واکنش به ای��ن اقدام بیانیه ای
منتشر کرد .ایران با محکوم کردن این حرکت غیراصولی
و با تاکید مجدد بر سیاس��ت های مسئوالنه خود مبنی
بر تنظیم روابط با کشورهای جهان بر اساس حقوق و
مقررات بین المللی و اصول احترام متقابل معتقد است
که این تصمیمات اثار و پیامدهای ناگواری برای مردم
اروپا و دیگران خواهد داشت.
در بیانیه منش��ر ش��ده از س��وی وزارت خارجه
کش��ورمان درباره این موضوع تاکید ش��ده اس��ت که
ایران بارها بر صلح امیز بودن برنامه هسته ای خود تاکید
دارد و همواره همکاری در چارچوب تعهدات خود با
ی را ادامه داده و از هرگونه
اژانس بین المللی انرژی اتم
تالش برای ش��فاف تر کردن برنامه هسته ای خود دریغ
نکرده است.
به نظر می رس��د اتحادیه اروپای��ی در دنباله روی
غیرمنطقی از سیاس��ت های امریکا به منظور فرافکنی
23
پرونده ویژه
مشکالت اقتصادی و اجتماعی خود درصدد انحراف
ی و جنبش
افکار عمومی از بیداری عدالتخواهانه مردم
ضدتبعیض و سرمایه داری توسط فضاسازی های غیر
واقعی باشد.
ملت ایران بارها اثبات کرده است که هرگز تحت
فش��ار و اقدامات ظالمانه حاضر به دس��ت کشیدن از
حقوق مشروع و قانونی خود نبوده و مسلما با ایستادگی
در چارچوب اصول عدالت خواهی و اعتقاد به صلح و
ثبات بین المللی در اینده نیز تس��لیم چنین روش هایی
نخواهد شد و این مساله را به رهبران کشورهای غربی
گوشزد می کند که حرکت تقابلی با استقالل و پیشرفت
کشورهای مستقل به مش��کالت پیچیده دنیای کنونی
خواهد افزود .مس��ئولیت پیام��د این گونه تصمیمات
نس��نجیده و تالش برای ایجاد تن��ش و بحران افرینی
بر عهده اتحادیه اروپایی خواهد بود.
چند عضو کمیس��یون امنیت ملی نیز به این اقدام
واکنش نش��ان دادند .عالءالدین بروج��ردی ،رئیس
کمیسیون امنیت ملی و سیاس��ت خارجی مجلس ،با
تاکید بر اینکه جمهوری اس�لامی همواره تحریم ها را
به عنوان یک تهدید به فرصت تبدیل کرده است ،گفت:
«تحریم ها نمی تواند تاثیری در سیاست های ما بگذارد،
چون سیاست ایران تابعی از سیاس��ت غرب و اعمال
فشار انها نیست».
عالءالدین بروجردی با اشاره به موافقت وزیران
خارجه اتحادی��ه اروپا برای اعم��ال تحریم های نفتی
علیه ایران گف��ت« :با توجه به وضعیت ب��ه هم ریخته
اقتص��اد غ��رب و بحران ه��ای اجتماعی و سیاس��ی
به وجود امده در پی ان ،اولین اثار س��وء تصمیم اخیر
اتحادیه اروپا متوجه این کشورها می شود».
او یاداور ش��د« :همان طور ک��ه تحریم های قبلی
نیز باعث متضرر شدن بسیاری از شرکت های غربی و
به دنبال ان به منفعت رسیدن بسیاری از شرکت هایی که
ارتباط نزدیک با ایران داشتند شد ،تحریم های اخیر نیز
همین سرنوشت را دارند».
رئیس کمیسسیون امنیت ملی و سیاست خارجی
مجلس ادام��ه داد« :از انجا که بس��یاری از بخش های
صادرات نفت ارتباطی با اروپا ندارد و تصمیم اتحادیه
اروپا تنها در حوزه کشورهای عضو این اتحادیه اعمال
می شود ،می توان اینگونه نتیجه گرفت که بار دیگر غرب
از این تحریم ها متضرر شده است».
بروجردی ،با بیان اینکه جمهوری اسالمی ایران
تحریم های اخیر اتحادیه اروپا را همچون تحریم های
چند دهه گذش��ته در عرصه های مختل��ف به فرصت
تبدیل می کند ،گفت« :اس��تعدادهای ملی ما در شرایط
تحریم ش��کوفا ش��ده اس��ت که مطمئنا با اعمال این
تحریم ها غرب بیشتر از جمهوری اسالمی ایران متضرر
می شود».
وی اف��زود« :انها می خواهند با این فش��ارها ما را
مجبور به تغییر سیاست هایمان کنند که مطمئنا این اتفاق
رخ نخواهد داد».
بروجردی همچنین با اشاره به تحریم نفتی ایران از
سوی اتحادیه اروپا با بیان اینکه در چنین شرایطی قیمت
نفت افزایش پیدا می کند ،گفت« :از این منظر نیز اقتصاد
غرب متضرر خواهد شد».
وی با تاکید بر اینکه شرایط غیرتحریم برای ما بهتر
از تحریم است ،گفت« :با این وجود تحریم ها نمی تواند
ت ایران
تاثیری در سیاست های ما بگذارد چون سیاس
تابعی از سیاست غرب و اعمال فشار انها نیست».
حسین ابراهیمی ،عضو دیگر کمیسیون امنیت ملی
و سیاست خارجی مجلس نیز با تاکید بر اینکه اعمال
تحریم علیه ایران به ضرر تحریم کنندگان است ،گفت:
مثلث شماره113
24
ی تحریم ها را دور زد».
«می توان با تدبیر تمام
او با اشاره به موافقت وزیران امور خارجه اتحادیه
اروپا مبنی بر اعمال تحریم نفت��ی علیه ایران گفت« :تا
به حال وضعیتی غی��ر از این تحریم در کش��ور وجود
نداشته که البته با تصمیم جدید ،بانک مرکزی و نفت نیز
شامل این تحریم ها خواهند شد».
وی تصریح ک��رد« :جمه��وری اس�لامی ایران
همان طور که تا به امروز تمامی این تحریم ها را دور زده،
باز هم این کار را خواهد کرد».
ابراهیمی ب��ا بیان اینک��ه این تحریم ه��ا به ضرر
تحریم کنندگان اس��ت ،اظهار داش��ت« :ایران نیازی به
خرید نفت کشور توس��ط اروپا ندارد چرا که خریدار
برای نفت کشور زیاد اس��ت .به طور مثال چین خرید
خود را 30درصد افزایش داده اس��ت ،بنابراین از این
حیث با مشکلی مواجه نمی شویم».
ابراهیمی خاطر نش��ان کرد« :این تحریم ها برای
کشور بی ضرر نیست اما می توان با تدبیر این تحریم ها را
مانند گذشته دور زد».
اس��ماعیل کوثری ،نایب رئیس کمیسیون امنیت
ملی و سیاس��ت خارجی مجلس اظهار کرد« :اتحادیه
اروپا بیشترین ضربه را از تحریم ایران خواهد خورد چرا
که اکنون بازارهای بسیاری نسبت به خرید نفت ایران
تمایل نشان داده اند».
کوثری با اش��اره به موافقتنامه اتحادیه اروپا مبنی
بر تحریم نفت��ی ایران گف��ت« :اتحادی��ه اروپا فریب
امریکایی ها را خورد».
وی تصریح کرد « :امریکا پیش از این ،این موضوع
را مطرح کرده و بارها سیاست های غلط خود را به دوش
اروپایی ها انداخته بود اما اروپا ب��ا این تصمیم ،ضربه
بزرگی به خود وارد کرد».
نای��ب رئیس کمیس��یون امنیت ملی وسیاس��ت
خارجی مجلس ،با بیان اینکه انگلیس و س��ردمداران
اتحادیه اروپا بیشترین ضربه را از این موضوع خواهند
خورد ،خاطر نش��ان کرد« :اگر براساس این مصوبه ،تا
شش ماه دیگر دست به تحریم نفتی ایران بزنند ،ایران
می تواند بازارهای بسیار بزرگی را جایگزین اتحادیه اروپا
کند .هم اکنون نیز تمایالت بسیاری از سایر کشورها در
این زمینه مطرح شده است».
کوثری یاداور ش��د« :طی مدت سی و چند سال
گذش��ته خوش��بختانه توانس��ته ایم راه های محاصره
اقتصادی و تحریم را پیدا کرده و به صورتی عمل کنیم
وزارت نفت کشورمان به دنبال
تصمیم عجوالنه اتحادیه اروپا
مبنی بر تحریم نفت ایران،
بیانیه ای منتشر کرد .در این
بیانیه امده است« :اتحادیه اروپا
با تحریم نفت ایران عمال نفت ،این
ابزار غیرسیاسی را وارد بازی ها
و مطامع سیاسی کرده و قطعا
تبعات این تصمیم عجوالنه به غیر
از اروپا ،کشورهای دیگر جهان
را نیز متاثر خواهد ساخت .قابل
توجه است که تنها 18درصد از
نفت صادراتی ایران به کشورهای
اروپایی صادر می شود و مابقی
نفت صادراتی ایران به سایر
بازارهای جهانی عرضه می شود».
که بتوانیم به بهترین نحو ممکن از این تهدیدها استفاده
کنیم».
وی افزود« :ایران همواره توانس��ته است در زمان
تحریم ،کمبودها و نیاز ها را جبران کرده و وابستگی های
خود را کمتر کند و از سوی دیگر غربی ها را نیازمند تر
کند».
نماینده تهران خاطر نش��ان کرد« :غربی ها بدانند
با این فشار ها نه روند تکمیل برنامه های هسته ای قطع
می شود و نه زیر بار زور ها و فش��ار های انها خواهیم
رفت .البته تاریخ قضاوت خواهد کرد که از این وضعیت
انها ضرر می کنند یا ما».
نقوی حس��ینی هم گفت« :ای��ن مصوبه ،مصوبه
نیم بندی است که قطعا اروپا تا شش ماه اینده ان را لغو
خواهد کرد».
کاظم جاللی ،سخنگوی کمیس��یون امنیت ملی
و سیاس��ت خارجی مجلس هم اقدام اتحادیه اروپا در
تحریم نفتی ای��ران را یک اقدام کامال ش��تاب زده و در
فضایی غیرواقعی توصیف کرد.
او گفت« :انها می دانند که اساسا جمهوری اسالمی
ایران و مردم ایران ملتی نیس��تند که بتوانند تحت فشار
و تحریم انها را از اهداف بلندش��ان بازداشت و انها را
مجبور به عقب نشینی کرد».
وی تصریح ک��رد« :در حالی ک��ه اتحادیه اروپا و
برخی از کش��ورهای ب��زرگ دم از گفت وگو و مذاکره
وحل و فصل مسالمت امیز مس��ائل می زنند ،تصویب
تحریم علیه جمهوری اسالمی ایران کامال با شعار هایی
که می دهند منافات جدی دارد و انها وفادار به شعارهای
خود نیستند».
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی
مجلس افزود« :انها در تالشند یک فضای روانی را در
کش��ور حاکم کنند و از قبل ان بتوانند به اهداف خود
دس��ت یابند ،در حالی که انها می دانن��د این تحریم ها
قابل اجرا نبوده و تمام دنیا نیز منحصر به اروپا و اتحادیه
اروپا نیست».
واکنش دیگر کشورها
س��رگئی الوروف ،وزیر خارجه روس��یه گفت:
«مسکو معتقد است برای از س��رگیری مذاکرات میان
ایران و گروه موس��وم به 5+1فرصت وجود دارد و از
اعمال تحریم های یک جانبه علیه تهران به دلیل دنبال
کردن برنامه هسته ای انتقاد کرد».
تو گوهای میان ای��ران با گروه
او با اش��اره به گف
موس��وم به 5+1گفت« :ما همچنان قاطعانه امیدواریم
تو گوها در نزدیک ترین زمان در اینده از سرگرفته
گف
شود».
وزیر خارجه روس��یه گفت که کشورش تالش
خواهد کرد تا مانع از ان شود که ایران و غرب حرکاتی
غیرسازنده انجام دهند و در صدد از سرگیری مذاکرات
میان دو طرف برخواهد امد.
الوروف با محکوم ک��ردن تحریم های یک جانبه
علیه ایران تاکید ک��رد که این تحریم ها به رفع مس��اله
کمکی نخواهد کرد.
از سوی دیگر ویلیام هیگ ،وزیر خارجه انگلیس
ادعا کرد« :ایران همچنان به س��رپیچی از قطعنامه های
شورای امنیت سازمان ملل ادامه می دهد و اورانیوم را تا
20درصد غنی سازی می کند که هیچ توجیه غیرنظامی
ندارد».
وی افزود« :فکر می کنم بس��یار مهم اس��ت فشار
مشروع مسالمت امیز بر ایران را برای وارد کردن ان به
مذاکرات جدی با جامعه بین المللی افزایش داد».
هیگ گفت« :تحریم ها به درگیری ربطی ندارد ،بلکه
اتحادیه اروپا برای اعمال
تحریم های گسترده علیه
ایران با مشکالت جدی روبه
روست؛ چراکه بسیاری
از کشورهای این اتحادیه
مبادالت اقتصادی و سیاسی
گسترده ای با ایران دارند .از
سوی دیگر ،نمی توان اختالفات
درونی این اتحادیه را نادیده
انگاشت .بدون شک ایران
راهکارهای جدیدی را برای
مقابله با این تحریم ها در نظر
خواهد گرفت که از جمله انها
می توان به فروش ارزان تر
نفت و یافتن مشتری های
جدید اشاره کرد
پرونده ویژه
بیانیه وزارت نفت
وزارت نفت کشورمان به دنبال تصمیم عجوالنه
اتحادیه اروپا مبنی بر تحریم نفت ایران ،بیانیه ای منتشر
کرد.
در این بیانیه امده است« :اتحادیه اروپا با تحریم
نفت ایران عم�لا نفت ،این ابزار غیرسیاس��ی را وارد
بازی ه��ا و مطامع سیاس��ی کرده و قطع��ا تبعات این
تصمیم عجوالنه به غیر از اروپا ،کشورهای دیگر جهان
را نیز متاثر خواهد ساخت .قابل توجه است که تنها 18
درصد از نفت صادراتی ایران به کش��ورهای اروپایی
صادر می ش��ود و مابقی نفت صادراتی ایران به سایر
بازارهای جهانی عرضه می شود».
در ادامه این بیانیه تاکید ش��ده است« :با عنایت به
بازار عرضه و تقاضا و مشتریان بالقوه نفت ایران ،هیچ
گونه نگرانی در خصوص جایگزینی فروش نفت ایران
با مش��تریان جدید وجود ندارد .مردم ایران اس�لامی
مطمئن باشند که وزارت نفت جمهوری اسالمی ایران
به دور از تنش ها و حواشی سیاسی تمهیدات الزم را از
مدت ها قبل اندیشیده و راهکارهای الزم برای مواجهه
با هرگونه چالش در موضوع انرژی را تدبیر کرده است».
وزارت نفت در ادامه این بیانیه به عواقب تصمیم
عجوالنه اتحادیه اروپا در تحریم نفت ایران اشاره کرده
است:
1ـ اس��تفاده اب��زاری و غیر متع��ارف از نفت در
راه های پیش روی ایران
انچ��ه در این میان حائز اهمیت به نظر می رس��د،
این اس��ت که اتحادیه اروپا برای اعم��ال تحریم های
گسترده علیه ایران با مش��کالت جدی روبه روست؛
چراکه بس��یاری از کش��ورهای این اتحادیه مبادالت
اقتصادی و سیاسی گس��ترده ای با ایران دارند .از سوی
دیگر ،نمی توان اختالفات درونی این اتحادیه را نادیده
انگاشت.
اتحادیه اروپا هنگام تصویب این تحریم ها اعالم
کرد که انه��ا را ب��رای وادار کردن ایران ب��رای مذاکره
تصویب می کند ،اما سوابق اروپایی ها حاکی از ان است
که این کشورها این مساله را بهانه ای قرار داده اند تا فشار
بر مردم را افزای��ش دهند و از ای��ن راه بتوانند تغییرات
درونی را در جامعه و حاکمیت اعمال نمایند؛ ارزویی
که همچون گذشته ناکام خواهد ماند.
بدون ش��ک ایران راهکارهای جدی��دی را برای
مقابله با این تحریم ها در نظر خواهد گرفت که از جمله
انها می توان به فروش ارزان تر نفت و یافتن مشتری های
جدید اشاره کرد.
نوع سیاست های اعمالی از سوی اتحادیه اروپا و
بزرگنمایی انها توسط رسانه های وابسته به قدرت های
اروپایی ،حکایت از ادامه سیاست چماق و هویچ امریکا
توسط اروپایی ها دارد.
انها از سویی س��عی در ایجاد نوعی جنگ روانی
برای اشفته کردن فضای اجتماعی ایران دارند و از سوی
مثلث شماره113
برای جلوگیری از درگیری است».
گیدو وستروله ،وزیر امور خارجه المان نیز گفت
که این تحریم ها می توان��د در هر زمانی در صورتی که
ایران درباره ش��فافیت خود و دنبال نکردن تسلیحات
هسته ای اطمینان دهد ،خاتمه یابد.
این در حالی است که امریکا و اسرائیل از این اقدام
اروپا استقبال و حمایت کرده اند.
باراک اوبام��ا ،رئیس جمهور امری��کا از اقدام
اتحادیه اروپا در تصویب تحریم نفت ایران استقبال
و اعالم کرد که این اقدام نش��ان دهنده اتحاد جامعه
بین المللی در رفع انچه تهدید برنامه هسته ای ایران
خواند ،است.
او در بیانی��ه ای اع�لام ک��رد امری��کا ب��ه اعمال
تحریم های جدید به منظور افزایش فشار بر ایران ادامه
خواهد داد.
اوباما گفت« :ما به افزایش فشار ادامه خواهیم داد،
مگر در صورتی که ایران در جهت تغییر مسیر خود اقدام
کند و به تعهدات بین المللی خود پایبندی نشان دهد».
هیالری کلینتون ،وزیر خارجه امریکا و تیم گیتنر،
وزیر خزانه داری این کش��ور نیز در بیانیه ای مشترک از
اقدام اتحادیه اروپا استقبال کردند و ان را «یک گام جدی
دیگر در تالش های بین المللی به منظور افزایش فشار
شدید بر ایران خواندند»
در عین حال دولت اوباما بانک تجارت ،سومین
بانک بزرگ ای��ران را هدف تحریم های خ��ود قرار داد
ک ترید کپیتال
و اعالم کرد« :بانک تج��ارت ایران و بان
مستقر در بالروس که وابس��ته به ان است به دلیل ارائه
خدمات مالی به دیگر ش��رکت هایی که تحت تحریم
امریکا به دلیل مش��ارکت در برنام ه هسته ای ایران قرار
دارند ،وارد فهرست تحریم های امریکا شدند».
بنیامین نتانیاهو ،نخست وزیر رژیم صهیونیستی نیز
از تصمیم اتحادیه اروپا برای تحریم نفت ایران استقبال
کرد و ان را «گامی در مسیر صحیح» خواند.
او گفت« :ضروری اس��ت ایران را به ش��دت و با
سرعت تحت فشار قرار داد و باید بررسی کنیم که نتایج
این تحریم ها چه خواهد بود».
معادالت سیاس��ی حاکم بر جهان به عنوان یک بدعت
خطرناک در دنیا.
2ـ ضرر و خسارت س��نگین اقتصادی ناشی از
تحریم نفتی ایران به مردم بحران زده اروپا و کشورهای
پیشرفته و درحال توسعه.
3ـ افزایش قیمت های جهانی نفت و کاهش شدید
رشد اقتصاد جهانی به ویژه در دنیای بحران زده غرب.
4ـ بی ثباتی در امنیت عرضه و تقاضای انرژی در
سطح جهان.
5ـ تحمی��ل هزینه ه��ای اضاف��ی گ��زاف ب��ه
مصرف کنندگان فراورده های نفتی در اروپا.
6ـ تش��دید بحران های اقتصادی در کشورهای
مبتال به اش��فتگی های اقتصادی خصوصا کشورهای
اروپایی.
دیگر از مذاکره سخن می گویند.
اما قرائن کامال نشان می دهد سخن گفتن از مذاکره
یک دروغ ب��زرگ برای ف��رار از مس��ئولیت اقدامات
خصمانه علیه ملت ایران است.
اروپایی ها در مقطع فعلی به نوعی تئوری فش��ار
از پایین و چانه زنی از باال را دنبال می کنند .انها به دنبال
نارضایتی داخلی ناشی از اشفتگی اقتصادی هستند تا
بحران اقتصادی را به بحرانی سیاسی و اجتماعی تبدیل
کنند و در نهایت بتوانند با اتکا به این بحران ها از ایران
امتیازات هسته ای و سیاسی در زمینه نفوذ منطقه ای ایران
کسب کنند.
البته سناریوی غرب با فشار اسرائیل و براساس نیاز
و مدل واشنگتن طراحی شده .اگر در الیه مرکزی این
بازی اسرائیل قرار گرفته باشد ،به فاصله نزدیکی از ان
اوباما و دموکرات ها قرار گرفته اند که برای ساکت کردن
رقبای جمهوری خواه دور جدیدی از فشار علیه ایران را
تدارک می بینند .دو بازوی اجرایی این سناریو هم برخی
کشورهای عربی به ریاست عربستان سعودی و اتحادیه
اروپا به مدیریت انگلیس و فرانسه هستند که در حوزه
اجرایی طرح امنیتی – سیاس��ی واشنگتن و تل اویو را
اجرایی می کنند.
سرانجام این سناریو از س��وی ایران با چند تدبیر
می تواند به طرحی تقلیلی و در نهایت هزینه اور برای
غرب تبدیل شود.
انجام اقدامات ترمیمی در حوزه ب��ازار و اقتصاد
سیاسی از جانب دولت و نهادهای اقتصادی اش اولین
گام در راس��تای بهبود فضای روانی جامعه اس��ت .در
عین حال برخورد جدی با بخشی از ائتالف بورژوازی
تجاری – داللیسم در بازار ایران کامال ضروری به نظر
می رسد .از این بخش که همواره مروج مصرف گرایی و
مخرب بخش تولید کشور بوده ،باید به شدت مراقبت
شود و ان را مدیریت کرد تا نتواند امنیت روانی جامعه
را اسیب پذیر کند.
داللیس��م رایج در بازار به شدت فرصت طلب و
سود محور است .این خصلت می تواند به اشفتگی بیشتر
بازار ایران کمک کند.
نکته بع��دی هزینه اور کردن اقدامات عربس��تان
است .شیعیان در منطقه عموما عمق استراتژیک ایران
محسوب می شوند .نارضایتی شیعیان عربستان هم به
عنوان نقطه ضعف سیاس��ت داخلی ری��اض می تواند
هزینه های اقدام خصمانه عربستان را به انها یاداوری
کند.
در عین ح��ال وزارت نفت ایران ک��ه مدیریت
هوش��مندی دارد می تواند هزینه های اقدام خصمانه
عربستان را به انها یاداوری کند و با زیرکی بازارهای
نفت ایران را مدیریت کند و مش��تریان جدیدی برای
بازار ایران بیابد .این مدیریت باید به گونه ای باشد که
قیمت بازار نفت را هم متالطم کند و شوک حاصل از
تحریم نفتی ایران برای غرب هزینه اور باشد.
از همه مهم تر دو ماه مهم پایان سال است که ذیل
ان 22بهمن و 12اس��فند قرار دارند .به وجود اوردن
فضای مشارکتی برای حضور مردم در جشن انقالب و
انتخابات مجلس می تواند بخش داخلی تئوری فشار از
پایین را دچار چالش کند و جنگ روانی تمام عیار غرب
را که با حربه اقتصاد شکل گرفته زمینه ساز وحدت ملی
ایرانیان کند.
خروج از فش��ار غ��رب و عبور از بح��ران مورد
خواست امریکا از وحدت داخلی می گذرد .در این میان،
فرامین رهبر فرزانه انقالب ،مطمئنا کشور را همچنان به
عنوان قدرتی بزرگ و منطقه ای مطرح و عبور از تحریم
را تضمین می کندg.
25
محمود شوری در گفت وگو با مثلث؛
2
اروپا متضرر اصلی
تحریم نفت ایران
محمود شوری ،کارشناس مسائل روسیه در گفت وگویی به بررسی مواضع اخیر روسیه در قبال تحریم های
ایران پرداخت .وی معتقد اس��ت که روس ها در رابطه با برنامه هس��ته ای ایران به دنب��ال راه حلی برای تداوم
مذاکرات میان ایران و 5+1هستند و مایلند راه برای مذاکره باز باشد ،گفت وگوها تداوم داشته باشد و شرایط
به گونه ای نباشد که فضا به سمت دشمنی بیش��تر برود .ش��وری در رابطه با همزمانی بحران اقتصادی اروپا و
تحریم نفتی ایران توضیح داد که تحریم نفت ایران قطعا روی قیمت نفت تاثیر خواهد گذاشت و به تبع ان با این
بحران اقتصادی اروپا و مشکالتی که وجود دارد ،اروپاییان بسیار متضرر خواهند شد .وی بر این باور است که
کش��ورهای اروپایی فکر می کنند با این اقدام ضربه نهایی را به ایران وارد کرده اند اما اگر ایران بتواند در برابر
این قضیه مقاومت کند ،در ان صورت کشورهای اروپایی در میان مدت بیشترین ضربه را متحمل خواهند شد.
پرونده ویژه
مواضع روسیه در قبال بحث تحریم نفتی ایران
را چطور ارزیابی می کنید؟ به نظر ش��ما این
موضع گیری ها می تواند در روند کلی مس��اله
هسته ای ایران تاثیر گذار باشد؟
lپ��س از انک��ه کش��ورهای غرب��ی بحث
تحریم ها را مطرح کردند ،دولت روس��یه اعالم کرد
این تحریم ها به صورت یکجانب��ه و خارج از عرف
نهادهای بین المللی اس��ت و این قابل قبول نیس��ت.
البته از قبل مشخص بود که روس ها به دنبال تشدید
مواضع نیستند .در واقع می توان گفت موضع روسیه
در قبال بحث تحریم نفتی ایران توسط اروپا به همان
مثلث شماره113
محمود شوری
می گوید« :تحریم
نفت ایران قطعا روی
قیمت نفت تاثیر
خواهد گذاشت و به
تبع ان با این بحران
اقتصادی اروپا و
مشکالتی که وجود
دارد ،اروپاییان بسیار
متضرر خواهند شد».
26
مواضع کلی روسیه در رابطه با پرونده هسته ای ایران
باز می گردد .روس ها برای پرونده هسته ای ایران طرح
مشخصی را ارائه کردند که چندان مورد استقبال غرب
قرار نگرفت .اما انچه اکنون در رابطه با تحریم نفتی
ایران اتفاق افتاده این اس��ت که اتحادیه اروپا خرید
نفت ایران را تحریم کرده؛ مساله ای که از نظر روس ها
نه تنها کمکی به حل موضوع هسته ای ایران نمی کند
بلکه باعث تشنج بیشتر می ش��ود .روس ها معتقدند
این موضع گیری ها باعث خواهد شد ایران نیز موضع
س��خت تری در برابر اروپا بگیرد؛ اینگونه مس��ائل،
مس��ائلی نیس��ت که روس ها خیلی به ان عالقه مند
باشند .با توجه به طرح گام به گامی که روس ها ارائه
کردند می توان نتیجه گرفت که انها به دنبال راه حلی
برای مذاکره میان ایران و گروه 5+1هستند و خواهان
ان هس��تند راه برای مذاکره باز باش��د ،گفت وگوها
تداوم داشته باشد و شرایط به گونه ای نباشد که فضا به
سمت دشمنی بیشتر برود .موضع کلی روسی ه اینگونه
اس��ت و دیدیم که انه��ا به صورت رس��می نیز این
تحریم ها را محکوم کردند ،یعنی هم اقای الوروف،
وزیر خارجه روس��یه این تحریم ها را محکوم کرد و
هم نماینده روسیه در اتحادیه اروپا این اقدامات را امر
مثبتی تلقی نکرد و گفت از نظر روسیه این راه کمکی
به حل مساله هس��ته ای ایران نمی کند .از طرف دیگر
وقتی اروپا نفت ایران را تحریم کند به دنبال مسیرهای
جایگزین خواهد رفت که قطعا یکی از انها روس��یه
خواهد بود .البته نماینده روسیه در اتحادیه اروپا نیز
به این مساله اش��اره کرد که ممکن است تحریم نفت
ایران در کوتاه مدت منافعی برای روسیه داشته باشد
اما در بلندمدت تاثیری که روی قیمت نفت می گذارد
نمی تواند برای روسیه مثبت باشد .روسیه در ارتباط
با بحث تحریم نفت چون فک��ر می کند این موضوع
باعث دور ش��دن ایران و 5+1می شود ،امکان تداوم
مذاکرات پیش��ین را از بین می برد و ب��ه تبع ان طرح
گام به گام روس��یه نیز فراموش می شود ،با این قضیه
مخالف است.
چرا روس ها در رابطه با برنامه هسته ای ایران
اصال با غرب موافق نیستند؟
lانچه برای روس��یه از اهمیت بسیار باالیی
برخوردار است ،این اس��ت که برنامه هسته ای ایران
برنامه کنترل ش��ده و تحت نظارتی باشد .به هر حال
انها به دنبال ان هستند که ایران به ان خط قرمزهایی
ضرر بزرگ به اقتصاد اروپا
نگاهی به اثرات تحریم نفتی ایران
حسن مرادی /کارشناس انرژی و استاد دانشگاه
3
پرونده ویژه
تحریم نفتی ایران در ش��رایطی که مش��کالت
اقتصادی اروپا روزبه روز بیشتر می شود ،تنها ضربه ای
دیگر به اقتصاد شکننده این کشورها خواهد بود .اگر
اروپا نفت ایران را تحریم کند اولین ضربه اقتصادی
را قبل از ای��ران به خود وارد کرده اس��ت ،زیرا با این
ش��رایط بحران مالی ،بس��یار ش��کننده و ضربه پذیر
شده اس��ت .تحریم های پیش��ین اتحادیه اروپا علیه
ایران بیش��تر تحریم های مال��ی ب��ود و قراردادهای
تجاری م��ا را در بر می گرفت ام��ا از انجایی که نفت
یکی از بزرگترین ایتم های جمهوری اس�لامی ایران
به عنوان کش��ور صادرکننده این محصول است ،این
بار کشورهای اروپایی به تحریم نفتی ایران مبادرت
ورزیدند .نکته ای که باید به ان توجه شود ،این است
که اتحادیه اروپا در حال حاضر با یکی از بزرگترین
بحران های اقتصادی اش دس��ت و پنجه نرم می کند
و در برهه کنونی ب��ه دلیل اختالف می��ان طرفداران
ریاضت اقتصادی و سایرین در دولت های اروپایی،
ش��کاف قابل توجهی در اتحادیه اروپا ایجاد ش��ده
است .سردمداران اروپایی بر سر نحوه مقابله با بحران
اقتصادی هیچ گونه توافقی ندارند و در این ش��رایط
که بحران نفتی ای��ران نیز ضربه ای دیگ��ر به اقتصاد
اروپا خواهد بود ،شوک تحریم ایران در این وضعیت
می تواند قیمت نفت را به شدت باال ببرد و بحران مالی
و مشکالت اروپا را تش��دید کند .در تحریمی که از
جانب اتحادیه اروپا اعمال ش��ده ،شش ماه تا اعمال
تحریم ها فرصت داده شده که این مساله قابل تامل و
بحث است .در واقع کش��ورهای اروپایی اکنون تاب
تحمل یک شوک دیگر را ندارند ،به همین خاطر این
شش ماه مهلتی اس��ت که هم خودش��ان کمی از بار
مشکالت شان کم ش��ود و هم بتوانند با ایران تعامل
داشته باش��ند و بر سر میز مذاکره بنش��ینند .ایران در
این ش��رایط باید تمام تالش��ش را به ایجاد تنوع در
بازارهای صادراتی معطوف کند و به این بازارها تنوع
بخشد .ما باید در حوزه خاور دور و سایر کشورهایی
که عالقه مند به خرید نفت ایران هس��تند فعال شویم
و صادرات مان را در ان حوزه ها نی��ز افزایش دهیم.
در ش��رایطی که اروپاییان به تحریم نفتی ایران روی
اورده اند ،عربس��تان اعالم کرده که تولی��د نفتش را
افزایش خواهد داد تا جایگزین نفت ایران شود .باید
توجه کرد که نفت در تمام دنیا به دو صورت سبک و
سنگین یافت می شود؛ نفت ایران از نوع سبک است
ولی نفت عربستان س��نگین اس��ت .پاالیشگاه های
اروپایی از زمان های گذشته تا به امروز با خصوصیات
نفت ایران خ��ود را مطابقت داده ان��د و ایجاد تغییر
در سیس��تم فعلی با وجود بحران مالی این کشورها
امکان پذیر اس��ت؛ در نتیجه نفت عربستان جایگزین
مناسبی برای نفت کشورمان نیست .همچنین در رابطه
با مس��اله اتمی ما باید تالش کنیم از راه دیپلماسی و
مذاکره مس��اله را حل و فصل کنیم و مشکالتی که بر
سر تحریم ایجاد کرده اند را شفاف با دنیا مطرح کنیم.
ما هیچ ابای��ی نداریم که کارشناس��ان بی طرف
دنیا نه کارشناسان جاسوس و مس��اله دار از کشورها
و موسس��ات بی ط��رف بیاین��د و مش��اهده کنند که
در مس��ائل هس��ته ای ما جز اهداف صلح امیز هدف
دیگری نداریم .اما امریکا در رابطه با برنامه هسته ای
ایران موضع گی��ری کرده و صرف اینک��ه ما در حال
تولید غنای باالتری برای مصارف پزش��کی هستیم،
این موض��وع را علم کرده و س��عی می کند که از اب
گل الود ماهی بگیرد .امریکا با این اقدامات می خواهد
جمهوری اس�لامی ای��ران را در جامع��ه بین المللی
به عنوان یک تهدید معرفی کند .به همین خاطر ایران
باید با جامعه بین المللی شفاف صحبت کند و انها را
برای بازدید از راکتورها دعوت کند چراکه همچنان
برخی کشورها و مقامات هس��تند که حرف حساب
می زنند و جانبدارانه با موضوع هسته ای ایران برخورد
نمی کنند .برخی متخصصان باالی بین المللی هستند
که هنوز وجدان ش��ان را به ابرقدرت ها نفروخته اند؛
ایران باید در یک دیپلماس��ی فعال انها را به کش��ور
دعوت کند تا بیایند و ببینند که ایران هدفی جز اهداف
صلح امیز ندارد .ما باید بتوانی��م جامعه بین المللی را
متقاعد کنیم که این مس��ائل به غی��ر از غرض ورزی
امریکا و متحدان اروپایی اش چیز دیگری نیست.
در این ش��ش ماه ایران باید دیپلماس��ی فعالی
را در پی��ش بگیرد و در حقیقت مقاص��د صادراتی و
مش��تریان جدیدی را پیدا کند .ایران باید تعامالتش
را با برخی مشتریان در سایر نقاط جهان مانند اسیای
جنوب شرقی و کشورهای افریقایی یعنی کشورهایی
که اکنون طالب نفت ما هستند ،بیشتر کند .کشورهای
اروپایی به دنبال این هستند که کشورها را مجبور به
تحریم ایران کنند اما از دیگر س��و نیز این کش��ورها
چاره ای جز تامین س��وخت شهروندانش��ان ندارند.
ما بای��د موقعیتی را پی��ش بیاوریم که این کش��ورها
به تحریم ه��ای امری��کا توجهی نکنن��د و همچنان
س��وخت مورد نیازش��ان را از ایران تامین کنند .اگر
ایران این سیاست ها را در پیش گیرد قطعا اثر تحریم ها
کمرنگ تر خواهد شد.
تحریم های کنونی اتحادی��ه اروپا به نوعی برای
ایجاد فش��ار روانی اس��ت .در حال حاضر در ایران
به نوع��ی قیمت ها از کنت��رل خارج ش��ده و در این
اوضاع کش��ورهای اروپایی تمام تالش شان را به کار
گرفته اند تا با تحریم نفتی نوعی جنگ روانی در ایران
به وجود بیاورند .اما در این برهه حساس دولت نیاز
به قاطعیت دارد و باید جلوی این نوسانات را بگیرد؛
ملت ایران نیز باید اگاه باشند و شرایط را درک کنند.
ملت ایران باید مانند گذش��ته مقاومت کنند و بدانند
اکنون بازارهای جهانی برای ایران بسیار متنوع شده و
تحریم های اینچنینی ضربه انچنانی به اقتصاد کشور
وارد نخواهد اورد.
البته به نظر می اید گذر از تحریم های احتمالی
کار ساده ای نباش��د اما این موضوع به طریقی نیست
که اقتصاد کش��ور را فلج کند و لطمه جبران ناپذیری
به اقتصاد کشور وارد کند .رو شدن ترفندهای امریکا
شرایطی را به وجود اورده که از ش��دت تحریم ها و
فشارهایشان علیه ایران می کاهد .در موقعیتی که پیش
امده ،تنها عاملی که می تواند این تحریم ها را کمرنگ
کند ،وحدت ملی و پش��تیبانی از تصمیمات دولت و
نظام استg .
مثلث شماره113
که جامعه بین المل��ل یا ش��ورای امنیت تعریف
کرده وارد نشود ،چراکه برای روس ها نیز مساله
امنیت ملی اهمیت بسزایی دارد .روس ها تمایل
ندارن��د این امکان ب��رای غرب فراهم ش��ود که
ایران را تحت فش��ار بگذارند چ��ون انها بر این
باورند که غرب ب��ا این اقدامات ب��ه دنبال تغییر
رژیم در ایران است ،نه به دنبال تغییر سیاست ها
و این چیزی نیس��ت ک��ه روس ها ب��ه دنبال ان
باش��ند .ش��اید روس ها نیز مایل به تغییر برخی
سیاس��ت ها در ایران باش��ند اما تغییر رژیم اصال
در دس��تور کار انها نیس��ت زیرا در این صورت
توازن قوای منطقه ای به هم خواهد خورد .روسیه
همواره با این راه حل های رادیکال مشکل داشته
و هیچ وقت از انها حمایت نکرده است.
در حال حاض��ر اقتصاد اروپا ب��ا بحران
مواجه است .ایا عدم خرید نفت از ایران
مشکالت انها را بیشتر نخواهد کرد؟
lالبته ،در ش��رایط کنونی ک��ه در حوزه
انرژی یک ش��وک وارد شده اس��ت ،این مساله
نمی توان��د به نفع هیچ کش��وری باش��د .تحریم
نفت ایران قطعا روی قیمت نف��ت تاثیر خواهد
گذاشت و به تبع ان با این بحران اقتصادی اروپا
و مش��کالتی که وج��ود دارد ،اروپاییان بس��یار
متضرر خواهند ش��د .از دیگر س��و ممکن است
اتفاق��ات زی��ادی در خاورمیانه پی��ش بیاید .در
حال حاض��ر خاورمیانه ابس��تن اتفاقات زیادی
اس��ت؛ اگر کوچکترین اتفاق تازه ای در منطقه
بیفتد که منجر به افزایش شدید قیمت نفت شود،
وضعیت به گونه ای خواهد ش��د ک��ه جایگزین
کردن نفت ایران برای کشورهای اروپایی بسیار
دشوار خواهد شد .هزینه هایی که افزایش قیمت
نفت روی این کش��ورها و زندگ��ی مردم عادی
خواهد گذاشت چیزی نیس��ت که خیلی به نفع
اروپا باش��د .در کل به نظر می رس��د کشورهای
اروپایی فکر می کنند با ای��ن اقدام ضربه نهایی را
به ایران وارد کرده اند اما اگر ایران بتواند در برابر
این قضیه مقاومت کند ،در ان صورت کشورهای
اروپایی در میان مدت بیش��ترین ضربه را متحمل
خواهند شد.
در صورت قطع خرید نفت ایران توس��ط
اروپا ،چین چه سیاستی را در پیش خواهد
گرفت؟
lدر این اوضاع چین ت�لاش می کند یک
مس��یر دوگانه را طی کند؛ چینی ها تاکنون نش��ان
داده اند که نگاه شان به مسائل شدیدا اقتصادی است
اما به هر حال س��عی کرده اند تاحدودی در حوزه
مسائل امنیت بین المللی در حد امکان همکاری هایی
با غرب داشته باش��ند .در حال حاضر این فرصت
برای چینی ها فرصت مغتنمی است تابتوانند منافع
اقتصادی و تبادالت تجاری خودش��ان را در رابطه
با ای��ران افزایش دهند .ام��ا از ان جای��ی که چین
یکسری تبادالت تجاری با کشورهای دیگر از جمله
کشورهای غربی نیز دارد ،در پی ان است تبادالتش با
ان کشورها را در وضع ایده الی نگه دارد .چینی ها در
حوزه ایران به گونه ای عمل خواهند کرد که موجب
نگرانی غرب نشود .رفتار دوگانه یکی به میخ زدن
و یکی به نعل را چینی ها بیشتر در حوزه اقتصادی
دنبال می کنند و روس ها در حوزه سیاسی .بنابراین
در رابطه با تحریم های اقتص��ادی ،چینی ها هم در
کنار ایران هستند و هم در برخی موارد هوای غرب
را دارندg .
27
سیاست
جزئیات یک نامه
جزئیات جدید از نامه رئیس جمهور امریکا
سیاست
اوباما در محاق
مثلث شماره113
28
سیاست
مثلث شماره113
29
جزئیات جدید از نامه رئیس جمهور امریکا
اوباما در محاق
1
علی حاج ناصری
سیاست
سنت نامه نگاری میان ایران و امریکا به زمان دوری
بازنمی گردد؛ چه انکه اولین نامه رسمی و مستقیم از سوی
محمود احمدی ن��ژاد به جورج ب��وش ،رئیس جمهور
جمهوریخواهامریکانگاشتهشد.
احمدی نژاد در نامه تفصیلی 17صفحه ای خطاببه
جورج بوش ،رئیس جمهور وقت امریکا به موضوعات
مختلف و متفاوتی اشاره کرده و اورده بود« :امروز توجه
مردم جهان به س��وی یک کانون اصل��ی ،رو به افزایش
است و ان کانون ،خداوند یگانه است و صد البته مردم با
خداپرستی و تمسک به ائین پیامبران بر مشکالت خود
پیروز خواهند شد .س��وال جدی من این است ایا شما
نمی خواهید انان را همراهی کنید ».او همتای امریکایی
خود را به پیروی از مسیر انبیا توصیه کرد.
مهم ترین بازخورد از س��وی مقامات کاخ س��فید
صورت گرفت .واکنش امریکایی ها به نامه احمدی نژاد
خطاب به ج��ورج بوش یک جمله ب��ود« :نکته تازه ای
نداشت ».امریکا همچنین اعالم کرد که هرگز به این نامه
پاس��خ نخواهد داد .بوش نیز شخصا به این نامه واکنش
نشان داد و ان را «جالب» خواند.
این نامه البته عالوه بر واکنش هایی که نسبت به ان
صورت گرفت ،پیامدهایی نیز به دنبال داشت .شاید بتوان
مهم ترین پیامد این نامه نگاری را گفت وگوهای مستقیم
تهران و واش��نگتن پس از حدود 30دانس��ت؛ انجا که
مقامات ایرانی و امریکایی در خاک عراق پای میز مذاکره
نشستند؛ مذاکراتی که د رموارد دیگر غیر از موضوع عراق
پیگیرینشد.
پیش از این مذاکرات اتفاقاتی در داخل کشور نیز
رخ داد .گروهی که با ذوق زدگی به دنبال از سرگیری
روابط ته��ران – واش��نگتن بودند ،با س��خنان قاطع
رهبر معظم انقالب مجبور به عقب نش��ینی از موضع
اولیه خود شدند .حضرت ایت اهلل خامنه ای که بنا بر
سنت هر ساله در حرم مطهر امام رضا(ع) به سخنرانی
می پردازند ،در بخشی از سخنان خود تاکید کردند که
«ما از اول اعالن کردیم و االن هم اعالن مى کنیم ،در
هیچ یک از مسائل مورد اختالف خودمان با امریکا ،ما
با امریکا مذاکره نمى کنیم .دلیل ان هم یک امر واضح
است؛ دلیل این اس��ت که مذاکره براى امریکایی ها
ابزارى اس��ت براى تحمیل خواس��ته هاى خودشان
به طرف مذاک��ره .مذاکره مفهوم واقع��ى خودش را
در مذاک��رات امریکا با طرف هاى خ��ودش ندارد و
از دست داده اس��ت .مذاکره براى چیست؟ وقتى دو
دوس��ت در یک مس��اله مورد اختالف با هم مذاکره
مى کنند ،این براى این اس��ت که هر کدام از نقطه اى
که ق��رار دارند ،حرکت کنن��د و به ی��ک نقطه مورد
توافق برس��ند .امریکا مذاکره را به این معنا نمى داند.
انها مذاکره را وس��یله اى براى تحمیل خواسته هاى
خودش��ان قرار مى دهن��د؛ براى وارد اوردن فش��ار.
بنابراین مذاکره با امریکا در همه مسائل معنا ندارد .ان
چیزى که این روزها مطرح شده ،درباره مساله امنیت
عراق است .مس��ئوالن امریکایى -چه در عراق ،چه
در بیرون عراق -از مسئوالن ما درخواست هاى پى در
مثلث شماره113
30
پى و مکررى کردند و اینه��ا هم اول اعتنایى نکردند؛
بعد براى اینکه ش��اید براى جلوگیرى از ناامنى هاى
فاجعه بار ملت مظلوم عراق این کار الزم باشد ،گفتند
در این مساله ما حرفى نداریم که نظرات خودمان را
به طرف امریکایى منتقل کنیم .ان نظرات چیس��ت؟
ان نظرات تفهیم این نکته به امریکایی هاست که انها
باید دست از سر عراق بردارند تا ملت عراق خودشان
کشورشان را اداره کنند؛ دست از تحریک قومیت ها
باید بردارند تا عراق روى امنیت را ببیند .ملت عراق
مى تواند کشورش را اداره کند؛ امنیت را هم مى تواند
تامین کند .پشت سر ناامنى هاى موجود عراق ،قرائن
فراوانى وجود دارد که دست سرویس هاى جاسوسى
قرار دارد؛ یا سرویس هاى جاسوسى انگلیس یا امریکا
یا اسرائیل .این تامین امنیت براى مردم عراق ،براى ما
انگیزه اى ش��د .امریکایی ها در همین قضیه هم روح
س��لطه جویى و زیاده طلبى و دروغگویى خودش��ان
را نش��ان دادند .اینطور وانمود کردن��د که گویا ایران
مى خواهد در مسائل گوناگون خود با امریکا مذاکره
کند .تعبیرات بسیار نامناسب و زش��تى را هم به کار
بردند؛ بعض��ى از مس��ئوالن امریکایى ب��ر اثر همان
خوى تکبر و دروغگویى ،حتى گفتن��د این به منزله
احضار مسئول ایرانى است .من عرض مى کنم ،دولت
امریکا غلط مى کند که مسئول ایرانى را احضار کند.
مسئوالن ذى ربط کشور ما اگر مى توانند با هدف تفهیم
و حالى کردن به امریکایی ها در قضیه عراق ،مطلبى
را به انها منتقل کنند ،مانعى ن��دارد؛ اما اگر مذاکره به
معناى این است که یک عرصه اى باز شود براى اینکه
طرف زورگو و پُررو و ّ
مکار با اتکاى به زور بخواهد
حرف هاى خودش را به طرف تحمیل کند ،این مثل
بقیه موارد ،همچنان که اعالم کردیم ،ممنوع خواهد
بود .عزت ،ایس��تادگى و مقاومت ملت ما مایه اقتدار
و پیشرفت کشور ماست؛ این را نمى شود با توهمات
مخدوش کرد».
تبریک احمدی نژاد به اوباما
اما نامه نگاری در مس��یر تهران – واشنگتن با نامه
احمدی نژاد به بوش ختم نشد .او پس از روی کار امدن
«باراک اوباما»ی دموکرات نیز روال س��ابق را ادامه داد.
ی متفاوت
البته در نامه دوم لحن رئیس جمهور ایران کم
از نام ه پیشین بود؛ او ابتدا پیروزی اوباما در انتخابات را
تبریک گفت و از او خواست به خواسته مردم امریکا و
جهان برای ایجاد تغییر جامه عمل بپوشاند .احمدی نژاد
همچنینبهبههمتایامریکاییخودنسبتبه دچارشدن
به سرنوشت جورج بوش هشدار داد .رئیس جمهور ایران
در پیام تبریک خود به اوباما نوشته بود« :از اینکه توانستید
ارایاکثریتشرکت کنندگاندرانتخاباترابهخودجلب
کنیدتبریکمی گویم.امیدوارمجنابعالیبا ترجیحمصالح
حقیقیمردموانصافوعدالتبرتقاضاهایسیری ناپذیر
اقلیتی خودخواه و ناصالح ،از فرصت خدمت ،حداکثر
اس��تفاده را به عمل اورید و نام نیک��ی از خود به جای
بگذارید».
این نامه نیز همچون نامه اول بی پاسخ ماند و اوباما از
پاسخ به ان امتناع ورزید.
نامه دوم احمدی نژاد به اوباما
فروردین 89اس��فندیار رحیم مشایی ،رئیس دفتر
رئیس جمهور از نامه دوم احمدی نژاد به اوباما خبر داد.
او گفت که احمدی نژاد اسفند ماه 88نامه ای را خطاب
به باراک اوباما رئیس جمهور امریکا ارسال کرده است.
مشایی درباره محتوای این نامه گفت« :در این نامه
رئیس جمهور س��واالتی را درباره تلقی دولت امریکا از
ماجرای برج های دوقلو که زمینه س��از حمله به عراق و
افغانستان و حضور در منطقه شد ،مطرح کرد .احمدی نژاد
همچنین براس��اس ادعاهای اوباما که در جهت اصالح
سیاست های قبلی مطرح شده بود ،س��واالتی را مطرح
کرد».
رئیسدفتراحمدی نژادتوضیحدادکهرئیس جمهور
در دومین نامه به همتای امریکایی اش گفته اس��ت که
اگر دولت امریکا قصد دارد با تروریسم مقابله کند باید
این کار را از ایران یاد بگی��رد در حالی که دولت امریکا
از تروریست هایی نظیر ریگی حمایت می کرد .مشایی
تهدیدات اخیر اوبام��ا در مجاز بودن این کش��ور برای
ی را از جمله دیگر موضوعاتی عنوان
استفاده از سالح اتم
کرد که به سواالت این نامه اضافه شده.
مشایی ارسال این نامه را در چارچوب دیپلماسی
عمومی و تاثیرگذاری روی افکار بین الملل و ملت های
منطقه توصیف کرد و گفت« :این نامه همچنین عاملی
اس��ت در این جهت که نگاه ایران را در این مورد ببینند
و نقدی بر سیاس��ت های دولت امریکا باشد ».مجتبی
ثمره هاشمی ،دستیار ارشد رئیس جمهور اما از محتوای
نامه احمدی نژاد به اوباما اظهار بی اطالعی کرد و گفت:
«در موقع مقتضی محتوای نامه رئیس جمهور منتش��ر
خواهد شد».
نامه اعتراض امیز ایران به کاخ سفید
پاییز امسال زمانی که کاخ سفید مدعی دست داشتن
ایران در ترور سفیر عربستان در واشنگتن شد ،ایران نامه ای
اعتراض امیز به کاخ سفید فرستاد و ادعاهای مطرح شده را
رد کرد .این اقدام پس از ان صورت گرفت که باراک اوباما،
رئیس جمه��ور امریکا در نام��ه ای به ای��ران ادعاهایی
در مورد سناریوی ساختگی طراحی ایران برای ترور سفیر
عربستانسعودیمنتشرکرد.
وزارت امور خارج��ه امری��کا در واکن��ش به نامه
اعتراض ایران به مقامات امریکای��ی دربار ه متهم کردن
تهران به دست داشتن در توطئه ترور سفیر عربستان در
واشنگتنگفتکهایننامهحاویمطالبجدیدینیست.
ویکتوریا نوالند ،سخنگوی وزارت امور خارجه
امریکا گفت« :م��ا یک یادداش��ت دیپلماتیک طوالنی
مفصل از جانب ایرانی ها از طریق س��فارت س��وئیس
دریافت کردیم».
او به خبرن��گاران گفت« :این نام��ه ،حدودا هفت
صفحه بود».
نوالند نامه ایران را «بیهوده گویی» توصیف کرد و
افزود« :این نامه مملو از انواع تکذیب هاس��ت .از نظر ما
موضوع جدید چندان زیادی در ان نیست».
این در حالی بود که بنا به گفته یک دیپلمات ایرانی،
درخواس��ت ایران از امریکا مبنی بر عذرخواهی بابت
اتهامات وارده علیه ایران در نام��ه ای خطاب به امریکا
لحاظ شد.
در این نامه از امریکا درخواس��ت می شود به طور
علنی از جمهوری اسالمی و مقامات سپاه قدس به دلیل
خسارات مادی و معنوی ناشی از این اتهام بی اساس که
نالمللیاست،عذرخواهیکند.
ناقضقواعدومقرراتبی
در ای��ن نام��ه همچنین عنوان ش��ده ب��ود که این
فریبکاری به بخ��ش دائمی از سیاس��ت امریکا تبدیل
شده و تهاجم امریکا به عراق نیز بر مبنای اطالعات غلط
انجام شد.
در عین حال منبع دیپلماتیک ایران اشاره نکرد که
این نامه چه زمانی و خطاب به چه کسی در امریکا ارسال
شده یا اینکه چه کس��ی در دولت ایران این نامه را امضا
کرده است.
اما نامه نگاری در مسیر
تهران – واشنگتن با نامه
احمدی نژاد به بوش ختم
نشد .او پس از روی کار امدن
«باراک اوباما»ی دموکرات
نیز روال سابق را ادامه
داد .البته در نامه دوم لحن
رئیس جمهور ایران کمی
متفاوت از نام ه پیشین بود؛
او ابتدا پیروزی اوباما در
انتخابات را تبریک گفت و از
او خواست به خواسته مردم
امریکا و جهان برای ایجاد
تغییر جامه عمل بپوشاند
سیاست
جزئیات جدید نامه اوباما
شبکهخبریسی ان اننیزدرتحلیلیجزئیاتتازه ای
از این نامه را منتشر کرد.
این ش��بکه خبری امریکایی در این باره نوش��ت:
«امریکا پیشنهاد داده است یک خط ارتباطی مستقیم بین
دو کشور ایجاد شود که ایجاد چنین خط ارتباطی می تواند
امید بخش و کمک دهنده باشد .قطعا چنین خط ارتباطی
به تنهایی کافی نیست اما می تواند از درگیری بین ایران
و غرب که به گفته رئیس ستاد مش��ترک ارتش امریکا
ادامه واکنش های ایران
واکنش مقامات ایرانی به این نامه به موضع گیری
مهمانپرس��ت ختم نش��د؛ واکنش هایی که یک جمله
مش��ترک داش��ت« :نامه اوباما ح��رف تازه ای ن��دارد».
علی اکبر والیتی ،مشاور امور بین الملل رهبرمعظم انقالب
درحاشیهاولینهمایشبانوانجبههمتحداصولگرایاندر
جمع خبرنگاران در مورد محتوای نامه اخیر باراک اوباما
به مقام معظم رهبری گفت« :این نامه حرف تازه ای ندارد».
او در پاسخ به این س��وال که ایا جمهوری اسالمی
قصد دارد به نامه اخیر اوباما پاسخ بدهد ،گفت« :این را
باید از مسئوالن بپرسید».
علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه نیز در مورد نامه
اخیر اوباما به ایران گفت « :قبال هم یک نامه فرستاده شده
بود و چیز جدیدی در نامه اخیر نیس��ت .ما پیش از این
هم گفته ایم بیش از هر کش��وری به دنبال تامین امنیت
خلیج فارسهستیم».
او در حاشیه مراسم بزرگداشت شهدای صنعت
هسته ای کشور در جمع خبرنگاران چنین گفت« :در
این پیام در ارتباط با برخی مسائل صحبت هایی شده
است .جمهوری اس�لامی ایران به عنوان کشوری که
متعهد به تعهدات بین المللی است همواره اعالم کرده
که لنگرگاه ثبات و صلح و امنی��ت هم در منطقه و هم
در جهان است».
صالحی با بیان اینکه «ما بیش از هر کشور دیگری
به دنبال تامی��ن امنی��ت خلیج فارس هس��تیم» ،گفت:
«به هر حال امنیت خلیج فارس یک امنیت جمعی است.
کس��ی حق ندارد خارج از حوزه خلیج فارس و خارج
مثلث شماره113
درخواست های اوباما از رهبر معظم انقالب
سنت نامه نگاری ایران و امریکا باز هم ادامه یافت،
اما این بار از سوی کاخ سفید .زمانی که بر اساس ادعای
رس��انه های امریکایی باراک اوباما ،رئیس جمهور این
کشور در نامه ای خطاب به رهبر معظم انقالب از ایران
خواست تا ایران از بستن تنگه هرمز اجتناب کند .او که
از تاثیر تحریم ها برای پیشبرد اهدافش ناامید شده و حتی
چندی پیش نیز درخواستش از ایران برای پس دادن پهپاد
جاسوسی امریکا با پاسخ منفی تهران روبه رو شد ،در این
نامه با لحنی جدید سخن گفته است.
در اولی��ن واکنش رس��می ،رامین مهمانپرس��ت
سخنگوی وزارت خارجه ایران از ارسال این نامه از سه
کانال خبر داد و گفت« :نامه یا محتوای نامه امریکایی ها
در رابطه با تنگه هرم��ز از طریق رئیس جمهوری عراق،
سفیر امریکا در سازمان ملل و سفیر سوئیس در تهران به
جمهوری اسالمی ایران ارسال شده است».
او به خبرن��گاران گف��ت« :در اخبار و رس��انه ها
اینگونه منتقل ش��ده که امریکایی ها مطالبی را که برای
جمهوری اسالمی ایران ارس��ال کرده اند ،در سفر وزیر
خارجه ترکیه به تهران و به واس��طه انها انجام ش��ده که
اینگونه نبوده است».
س��خنگوی وزارت خارجه تصریح کرد« :سوزان
رایس ،نماینده امریکا در سازمان ملل نامه ای را به محمد
خزاعی ،نماینده جمهوری اسالمی ایران داده بود؛ سفیر
سوئیس در تهران نیز این مطلب را انتقال داد و همچنین
جالل طالبان��ی ،رئیس جمهور عراق ای��ن مطلب را به
مقامات جمهوری اسالمی ایران منتقل کرده است».
مهمانپرست درباره پاسخ جمهوری اسالمی ایران
به این نامه نیز تاکید کرد« :این نامه در حال بررسی است
و در صورتی که الزم باشد به ان پاسخ داده خواهد شد».
او در اظهارنظ��ری دیگر درباره اینکه رس��انه های
امریکایی اعالم کرده بودند نامه اوباما به مقامات ایران با
لحنی تند و هشدارامیز همراه بوده است ،گفت« :محتوای
نامه و جزئیات ان چندان مهم نیس��ت ،اص��ل اقدام به
نامه نگاری نشان می دهد که انها مشکالتی دارند و باید
مشکالت شان را حل کنند».
علی مطهری ،نماینده اصولگرای مجلس هش��تم
نیز گفت« :اوبام��ا در نامه خود به رهب��ر معظم انقالب
درخواست مذاکره مستقیم را مطرح کرده است ».مطهری
تاکید کرد که نیمه اول این نامه به تهدیدهای امریکا ،در
صورت عبور تهران از «خط قرمز» بس��تن تنگه حیاتی،
اختصاص داشت و نیمه دوم نامه نیز شامل درخواست
اوباما برای گفت وگوی مستقیم با ایران بود.
می تواند برای منطقه و جهان یک تراژدی غمبار باش��د،
جلوگیریکند».
«سی ان ان» همچنین تائید کرد که یک نامه از طریق
«سوزان رایس» به محمد خزاعی ،نماینده ایران در سازمان
ملل داده شده است .این نامه ظاهرا برای دولت ارسال شده
است و نامه دیگری توسط سفیر سوئیس به ایران داده شده
اس��ت که احتماال این همان نامه ای است که رسانه های
غربی مدعی هس��تند اوباما برای رهبر انقالب فرستاده
است و کانال سوم نیز گفت وگوی تلفنی جالل طالبانی با
مقامات ایران بوده است.
در حالی که رسانه های غربی مدعی بودند نامه ای
که امریکا به ایران نوشته ،دارای لحن هشداری است و به
ایران هشدار داده در صورت بستن تنگه هرمز با واکنش
شدید امریکا مواجه خواهد شد اما «سی ان ان» فاش کرد
که امریکا به ایران گفته اس��ت که نباید قدرت واکنش
امریکا را دست کم بگیرد ،اما با این وجود امریکایی ها
درخواست خودبرای داشتن یک خط ارتباطی را همچنان
مطرح کرده اند.
ص دهد ک��ه چه کس��ی از منافع
از این منطقه تش��خی
خلیج فارس بهره مند شود و چه کش��وری از این منافع
بهره مند نشود ،باشد؛ این امر مربوط به کشورهای حوزه
خلیج فارس است ».رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد:
«جمهوری اس�لامی ایران تا به ام��روز به عنوان یکی از
عناصر عمده حف��ظ امنیت خلیج فارس عم��ل کرده و
همچنان هم عمل خواهد کرد .ما به هم��ان میزان که به
تعهدات بین المللی مان متعهد هستیم ،از حقوق خودمان
دفاع خواهیم کرد و اجازه نخواهیم داد حقوق ملت ایران
زیر سوال برود و خدشه ای به ان وارد شود».
وی گفت« :بارها اعالم کرده ایم که خواهان روابط
گستردهونزدیکباکشورهایمختلفبهویژهکشورهای
حوزه خلیج فارس هستیم».
صالحی گفت« :ایران مدعی اس��ت ک��ه به عنوان
لنگرگاه ثبات ،امنیت و صلح منطقه خلیج فارس به عنوان
عنصر اصلی است .فکر می کنیم امنیت خلیج فارس باید
به طور جمعی تامین شود .معتقدم تمام کشورهای حوزه
خلیج فارس هم عالقه مندند امنیت در این منطقه برقرار
باشد».
محسنرضایی،دبیرمجمعتشخیصمصلحتنظام
و محمدحسین صفارهرندی ،وزیر سابق فرهنگ و ارشاد
هم دو چهره سرش��ناس دیگری بودند که در خصوص
این نامه به اظهارنظر پرداختند .محسن رضایی تاکید کرد:
«حضور امریکا و انگلیس در منطقه نه تنها امنیت را برقرار
نمی کند ،بلکه موجب ناامنی در این منطقه خواهد شد».
او به نامه اخیر ب��اراک اوباما به ایران اش��اره کرد و
افزود« :اقای اوباما نام ه زیرکانه ای نوشته و خواسته است
این طور ادعا کند که مسئولیت امنیت خلیج فارس و تنگه
هرمز با امریکا است در حالی که مسئول امنیت این منطقه
خود ایران است».
رضایی با بیان اینکه «ما امنی��ت منطقه را با کمک
کش��ورهای منطقه برقرار می کنیم» تصریح کرد« :برای
برق��راری امنیت این منطقه نیازی ب��ه حضور نیروهای
فرامنطقه ای نیست و معتقدیم حضور امریکا و انگلیس
بیشتر موجب ناامنی خواهد شد».
محمدحسین صفارهرندی نیز در برنامه تلویزیونی
دیروز ،امروز و فردا عنوان پیام را برای درخواست اوباما
مناسب تر دانست و گفت« :اوباما به رهبر انقالب نامه نداده
ی را فرستاده که به طور شفاهی به مسئوالن
است ،بلکه پیام
ما منتقل شده است .اگر گاهی شنیده می شود که نامه نبوده
است ،درست است ولی پیغام وجود داشته است».
او درب��اره محتوای این پی��ام گف��ت« :در این پیام
مقدمه چینی هایی شده و در انتها نتیجه گرفته شده است.
فکر می کنم مقدمه اش به کار انهایی می اید که روش شان،
روش قاجار و پهلوی بود که با یک تشر طرف جا می زد،
ولی خودشان می دانند جنس ما فرزندان انقالب از این
جنس نیست .به همین دلیل وسط کار از در دیگری وارد
می شوند و ابراز می کنند که ما دوست داریم با شما مذاکره
کنیم ،چرا راه نمی دهید؟»
صفار هرندی با بیان اینکه ماحص��ل این پیام این
است که انها می گویند ما قبول کردیم شما قدرت هستید،
حال باید بنش��ینید با هم حرف بزنی��م و مذاکره کنیم،
تصریح کرد« :این را با روزی مقایسه کنید که می گفتند
مذاکره با جمهوری اسالمی سه شرط دارد و ان عبارت
است از اینکه ایران حقوق بشر را رعایت کند ،به موازین
دموکراتیک جهان احترام بگذارد و دست از حمایت از
تروریست ها بردارد».
وی گفت« :امروز بدون اینکه این ش��رط ها را بیان
کنند ،می گویند بیایید مث��ل دو قدرت با یکدیگر حرف
بزنیم .این یعنی ایران مقتدر که ما باید بابت این امر خدا
را شکر کنیمg».
31
امریکا توانایی اغاز جنگ جدید را ندارد
گفت و گو با معاون پارلمانی وزارت امورخارجه
2
حسن قشقاوی معتقد است« :امریکا به لحاظ ساز و برگ های نظامی در منطقه شاید اماده یک جنگ باشد
اما به دالیل راهبردی بعد از جنگ عراق و افغانس��تان ،توانایی اغاز جنگ دیگری را در خاورمیانه ندارد ».وی
می افزاید« :اوباما در پیام به مقامات ایران ضمن اعالم موضع امریکا دربار ه تردد ازاد کشتی ها در خلیج فارس ،از
بروز یک تنش احتمالی نظامی در منطقه ابراز نگرانی کرد ».معاون پارلمانی ،کنسولی و امور ایرانیان وزیر خارجه
درباره احتمال مذاکره مستقیم ایران و امریکا می گوید« :هرگاه واشنگتن از مذاکره سخن می گوید ،بحث اعمال
فشار بیشتر را نیز در کنار ان پیگیری می کند که تداعی گر همان سیاست چماق و هویج است».
امید کرمانی ها
سیاست
روابط ایران و امریکا در گذشته به شکل «صلح
مسلح» بود .ایا این شرایط هم اکنون نیز جاری
و ساری است یا تغییر کرده؟ در واقع روابط بین
دو کشور امروز در چه فازی تعریف می شود؟
lانچه مس��لم اس��ت غرب به س��رکردگی
امریکا در ی��ک کارزار تم��ام عیار علی��ه منافع ملی
جمهوری اسالمی ایران صف ارایی کرده است ،منتها
این نبرد در قالب جنگ گرم یا جنگ کالسیک تعریف
نمی ش��ود .یعنی امریکا و اروپا با همه توان در عرصه
رسانه ای ،اقتصادی ،فرهنگی ،روانی و تبلیغاتی در حال
نبرد همه جانبه با ایران هستند .دلیل اصلی این وضعیت
هم این اس��ت که انها فکر می کردند در نتیجه اعمال
تبلیغات ،فش��ارها و تحریم های هوش��مند یا ایذایی
بتوانند مسیر مشخص و روشن انقالب اسالمی ایران
را عوض کنند یا انحراف��ی در ان ایجاد کنند اما امروز
مثلث شماره113
حسن قشقاوی
میگوید :هرگاه
واشنگتن از مذاکره
سخن می گوید بحث
اعمال فشار بیشتر
را نیز در کنار ان
پیگیری می کند
که تداعی گر همان
سیاست چماق و
هویج است.
32
کامال ناامید شده اند و فهمیده اند که اصول و مبانی نظام
جمهوری اس�لامی به خاطر فشارهای خارجی تغییر
نمی کند .ایستادگی رهبر معظم انقالب ،دولت و ملت
ایران این توطئه ها را یک��ی پس از دیگری خنثی کرد.
بنابراین وقتی امریکا در این کارزار شکس��ت خورد
و به اهدافش نرس��ید ،جنس تحریم ها را به س��مت
تحریم های فلج کننده و براندازانه برد که بعید است در
این مرحله نیز توفیقی حاصل کند اما خود این اعمال
شدت در تحریم ها بیانگر شکست تحریم های قبلی
است .به عبارت دیگر مثل ادمی است که عده ای برای
تسلط بر او بخواهند با تزریق مواد مخدر اجباری ،وی
را وادار به تسلیم کنند ،غافل از انکه این کارها بی نتیجه
خواهد بود.
اگر غرب در اعمال تحریم های جدید توفیقی
حاصل نکرد ،امکان تغییر فاز هست .یعنی این
احتمال وج��ود دارد که ای��ران و امریکا وارد
مذاکره دوجانبه مستقیم شوند ،چون خیلی از
قدرت های جهان��ی معتقدند جدال اصلی بین
تهران و واشنگتن است؟
lامری��کا همین االن هم گاه��ی دم از مذاکره
می زند اما در مقابل ابزار فش��ار و تهدی��د را بیش از
پیش به کار می گیرد .به عبارت دیگر هرگاه واشنگتن
از مذاکره س��خن می گوید بحث اعمال فش��ار بیشتر
را نیز در کنار ان پیگیری می کن��د که تداعی گر همان
سیاست چماق و هویج است .معتقدم امریکا ماهیت
و هدف مذاکره را قبل از انجام گفت وگوهای مستقیم
می خواهد روش��ن کند ،یعنی ضمن استقبال از انجام
راه های دیپلماتیک ،تسلیم شدن ایران را از این طریق
دنبال می کن��د .طبیعی اس��ت در چنین ف��ازی اصال
مذاکره معنا ن��دارد چون چیز نو و جدیدی نیس��ت.
امریکایی ها مرتبا در سال های اخیر بحث اینکه همه
گزینه ها روی میز است یا «فشار و مذاکره» یا «چماق
و هویج» را مطرح می کنند .با ش��ناختی که از ماهیت
تصمیم گیری در جمهوری اسالمی ایران دارم تا زمانی
که امریکایی ها اینگونه عمل کنند مذاکره مس��تقیمی
میان تهران و واشنگتن صورت نخواهد گرفت.
یعنی مذاکره مستقیم بین ایران و امریکا در این
فاز اتفاق نخواهد افتاد؟
lخیر ،چون ماهیت مذاکره تحقیرامیز است و
هدف انها نیز تسلیم شدن ایران است .بنابراین مذاکره
در این شرایط امکان پذیر نخواهد بود.
براس��اس صحبت های ش��ما ،وقت��ی امریکا
همه جانبه فشار می اورد و اروپا نیز با ان در اعمال
تحریم بانک مرکزی و نفت همراهی می کند ،ایا
دیپلماسی واقعا راهگشاس��ت یا تهران و غرب
همچنان نمی توانند با یکدیگر گفت وگو کنند؟
lهیچ گاه نمی شود گفت دیپلماسی راهگشا
نیست .همیش��ه امکان دیپلماسی وجود دارد ،به ویژه
انکه االن اساس دیپلماسی اروپا در کنار امریکا و کانادا
یک نوع دیپلماسی احساساتی ،سطحی ،ایدئولوژیک
و خالف منافع ملی انهاس��ت .تهدی��د منافع ملی در
رشته های بین الملل و علوم سیاسی تعریف دارد .هرگاه
کشوری امنیت ،حاکمیت ملی ،تمامیت ارضی ،منافع
حیاتی ،اقتصادی و فرهنگی کشور دیگر را تهدید کند
ان تهدید منافع ملی می ش��ود .گاهی در مذاکره خود
با س��فرای اروپایی می گویم ایران در قبال کشورهای
عضو اتحادیه اروپا چه اقدام��ی برضد منافع ملی انها
انجام داده؟ ایا شما را تجزیه یا تهدید سرزمینی کرده
یا توان اقتصادی و حیاتی ش��ما را تحریم کرده؟ اگر
دیدگاه و سیاست خارجی شما ایدئولوژیک نیست -که
صد در صد ایدئولوژیک است -چه منافع ملی از اروپا
و غرب به عل��ت اقدامات جمهوری اس�لامی ایران
به خطر افتاده؟ واقعیت ان اس��ت که هیچ منفعتی از
انها را به خطر نینداخته اس��ت .اگر سیاست خارجی
اروپا و امریکا دش��من محور نیس��ت ،مالک دشمنی
انها با ایران چیس��ت؟ ایران در چه حوزه هایی با انها
دش��منی کرد؟ اما انها هم��ه در حوزه های حاکمیت،
علمی ،هس��ته ای با ایران خصوم��ت می کنند .بحث
هسته ای باید باز ش��ود که واقعا اشکال در کجاست؟
ایران در چارچوب و اختیارات و معاهده منع گسترش
س�لاح های اتمی( )NPTفعالیت صلح امیز هسته ای
دارد .این با کدام منافع مل��ی امریکا و اروپا متعارض
است که انها علیه ما اقدام می کنند؟ در شرایط بحران
اقتصادی غرب ،ایتالیا ،اس��پانیا و یونان سه کشوری
هستند که عمده نفت خود را از ایران خریداری می کنند
اما کشوری همچون ایتالیا در شرایط بحران اقتصادی
یورو و جنبش وال استریت ،دستگاه تقطیر پاالیشگاه
سیاست
مثلث شماره113
خودش را با صد میلیون دالر هزینه تغییر می دهد
تا نفت غیرایرانی را جایگزین نفت ایران کند .اگر
سیاست خارجی غرب دشمن محور نیست ،اگر
ایده الیستی و ایدئولوژیک نیست پس چیست؟
بح��ران اقتص��ادی در غ��رب مخصوصا
امریکا وارد فاز جدیدی ش��ده و هر روز
ش��دت می گیرد .ایا مقامات کاخ س��فید
بر اثر این بحران به دیپلماس��ی نزدیک تر
می ش��وند یا نبرد س��خت؟ یعن��ی جنبش
وال استریت سدی برابر جنگ خواهد بود یا
امریکا برای فرار از بحران اقتصادی جنگ
نظامی جدی��دی را در منطق��ه خاورمیانه
پیگیری می کند؟
lم��ن ادم نظامی نیس��تم .ممکن اس��ت
حتی به لحاظ ساز و برگ های نظامی در منطقه یا
به عبارت دیگر به لحاظ تاکتیکی امریکا اماده یک
جنگ باشد اما بنا به همین دلیلی که در سوال ذکر
شد و بحث انتخابات ریاست جمهوری در امریکا،
معتقدم به دالیل راهبردی ،واشنگتن االن امادگی
انجام جنگ دیگری را در خاورمیانه -بعد از جنگ
خانمانسوز عراق و افغانستان -ندارد.
یعن��ی تهدیده��ای اوبام��ا را بیش��تر
تبلیغاتی جهت کس��ب دوب��اره صندلی
ریاست جمهوری می دانید؟
lبله ،االن به لحاظ تاکتیکی و نگه داشتن
حجم نیروی نظامی و س�لاح ممکن است یکی
بگوید امری��کا برای انجام یک جن��گ در منطقه
امادگی دارد اما به لحاظ سیاست کالن راهبردی و
حتی اعالمی ،احساس نمی شود که اینها امادگی
یک جنگ نظامی را با ایران داشته باشند.
سیاس��ت خارجی اوباما با ب��وش تغییری
داش��ته؟ ن��گاه کالن در حوزه سیاس��ت
خارجی امریکا نس��بت به گذشته تغییری
کرده یا خیر؟
lمقام��ات فعل��ی کاخ س��فید معتقدند
تغییراتی داش��ت و مص��داق ان را عقب نش��ینی
از عراق اع�لام می کنند اما مش��ارکت امریکا در
حمله ناتو به لیب��ی و یکس��ری مولفه های دیگر
ادعای تغییر در سیاست خارجی این کشور را یک
مقدار کمرنگ می کند ،ول��ی خب می توان گفت
حداقل از این بابت که اوبام��ا تالش می کند یک
مقدار به ص��ورت بین الملل��ی تصمیمات امریکا
ی از
را اجرایی کند درس��ت است ،یعنی اوباما کم
یک جانبه گرایی بوش دوری می کند.
اوباما تا کنون دو یا س��ه پی��ام مکتوب به
مقامات نظ��ام جمهوری اس�لامی داده؛
پیام اخ��ری که اخی��را فرس��تاد و رامین
مهمانپرست سخنگوی دستگاه دیپلماسی
نیز ان را تائید ک��رد محتوایش در قیاس با
پیام های قبلی چه تفاوتی کرده است؟
lدر این پیام ضم��ن اعالم موضع امریکا
درباره تردد ازاد کشتی ها در خلیج فارس ،نسبت
به پیام های قبلی ،یک نوع احساس نگرانی از تنش
احتمالی نظامی از سوی طرف امریکایی نیز بیان
شده است.
ایا ایران به این پی��ام اوباما جوابی می دهد
یا خیر؟
lنمی دانم.
این موضوع در حال بررسی است؟
lبله ،در حال بررس��ی اس��ت ام��ا اینکه
تصمیم چه شود خبری ندارمg .
گفت وگوی مستقیم در فضای خصمانه
منطقی نیست
گفت وگوی مثلث با عالءالدین بروجردی درباره رابطه ایران و امریکا
3
عالء الدین بروجردی نامه اوباما به مقامات ایران را نش��انه ضعف امریکا خوانده و معتقد است« :غرب به
نفت خلیج فارس محتاج است که بسته ش��دن تنگه هرمز چالش های عدیده ای را برای ان مترتب می کند ».وی
ی امریکا با ایران می افزاید« :امریکا باتوجه به شکست در عراق و گرفتاری در باتالق
درباره احتمال درگیری نظام
افغانستان ،می خواهد یک جبهه جدید را علیه خودش در منطقه خاورمیانه باز کند».
امید کرمانی ها
رامی��ن مهمانپرس��ت ،س��خنگوی وزارت
خارج��ه ،ارس��ال پیام خط��اب ب��ه مقامات
جمهوری اسالمی ایران از سوی باراک اوباما
رئیس جمهور امریکا را تائی��د کرد .همچنین
حسن قش��قاوی معاون پارلمانی ،کنسولی و
امور ایرانی��ان وزیر خارجه نی��ز محتوای ان
را درباره تردد ازاد کش��تی ها از تنگه هرمز و
احس��اس نگرانی از درگیری احتمالی نظام
ی
در ان منطق��ه اعالم کرد .بر همین اس��اس به
نظر شما چرا اوباما در ش��رایط کنونی چنین
پیامی را خطاب به مقامات جمهوری اسالمی
ارسال می کند؟
lب��ا توجه ب��ه رزمایش دریای��ی والیت 90
ارتش جمهوری اسالمی ایران در وسعت گسترده ای
از دریای عمان و ش��مال اقیانوس هن��د و به نمایش
گذاشتن توانمندی ایران برای انس��داد تنگه هرمز و
33
سیاست
کنترل ان ،طبیعی است که امریکایی ها و کشورهای
غربی به دلی��ل گره خوردگی اقتصادش��ان ب��ه ابراه
اس��تراتژیک تنگه هرمز و نفت خلیج فارس به تکاپو
بیفتند و ناراحت ش��وند و این اق��دام را انجام دهند.
در واقع به نظر م��ن نقطه ضع��ف امریکایی ها نفت
خاورمیانه اس��ت و انه��ا در قالب نامه ن��گاری تائید
کردند ک��ه اقت��دار ای��ران در ای��ن مقطع حس��اس
غیرقابل کتمان است.
اق��ای بروجردی! ه��م اکنون ش��رایط روابط
ایران و امریکا را چگون��ه ارزیابی می کنید و
ایا همچون گذشته است یا وارد فاز جدیدی
شده است؟
lبعد از شکس��ت امریکا در عراق وضعیت
اقتصادی و اجتماعی این کش��ور در وضعیت خوبی
ق��رار ن��دارد .به همی��ن دلی��ل مقامات کاخ س��فید
می کوش��ند به گونه ای مش��کالت داخلی خود را از
طریق ایجاد بحران های مصنوعی کنترل شده در منطقه
خاورمیانه مدیریت کنند .بنابراین مالحظه می شود که
بعضا امریکایی ها از ادبیات تهدیدامیز بهره می گیرند
یا در ان س��ناریوی مضحک ترور سفیر عربستان در
واشنگتن را طرح می کنند تا بتوانند اتهاماتی را متوجه
ایران کنند.
فارغ از این مس��ائل واش��نگتن نقش فعالی در
صدور قطعنامه شورای امنیت علیه ایران ایفا می کند
که همه اینها ،برای ان اس��ت که مش��کالت داخلی
امریکا تحت تاثیر بحران های خارجی از اولویت های
خبری خارج شود.
از طرفی جمهوری اسالمی ایران سیاست های
خودش را در عرصه هس��ته ای در چارچوب اهداف
صلح امی��ز به پی��ش می ب��رد و طبیعت��ا امریکایی ها
ناراح��ت هس��تند از اینک��ه به رغم هزین��ه هنگفت
صدها ه��زار میلی��ارد دالری در عراق و افغانس��تان
و دادن چهاره��زار کش��ته در این کش��ور ،همچنان
در خاورمیانه دست بس��ته هس��تند؛ به طوری که راه
نجاتی برای رهایی از باتالق افغانستان پیدا نمی کنند.
از این رو با فرافکنی مس��ائل و اس��تفاده از امکانات
گسترده تبلیغاتی ،سیاس��ی و بین المللی می خواهند
در قال��ب مش��کل افرینی برای جمهوری اس�لامی
ایران بر مش��کالت داخلی و خارجی خود سرپوش
بگذارند.
یعنی معتقدید فاز روابط سیاسی میان تهران و
واشنگتن در قیاس با گذشته تغییر کرده است؟
lدر واق��ع از اغاز پیروزی انقالب اس�لامی
در ایران ت��ا امروز دی��وار بی اعتمادی بی��ن تهران و
واش��نگتن به دلیل سیاست های اش��تباه امریکایی ها
بلند تر می ش��ود و کنگره امریکا ده ه��ا قطعنامه علیه
جمهوری اس�لامی ب��ه تصویب رس��اند و به دولت
اجازه داد برای اعمال سیاست های خصمانه ضدایران
صدها میلیارد دالر به ضدانقالب و رسانه های غربی
خارج نشین کمک کند .بنابراین اگر بخواهیم منحنی
رسم کنیم ،روند اقدامات خصمانه انها علیه ایران سیر
صعودی دارد.
این اقدامات در این چند سال اخیر شدت پیدا
نکرده است؟
lاین منحنی همچنان به س��یر صعودی خود
ادامه می دهد.
ش��دت صعودی ب��ودن ان فزاینده اس��ت یا
کاهنده؟
lفزاینده است .این منحنی در جهت اهداف
خصمانه سیری فزاینده را طی می کند.
این امکان وجود دارد در اوج مباحث تحریمی
مثلث شماره113
34
علیه ایران همچ��ون تحریم بان��ک مرکزی و
نفت ،مذاکره مستقیم بین واش��نگتن و تهران
شکل بگیرد؟
lامریکایی ها سال هاس��ت مص��ر به مذاکره
مس��تقیم با ایران هس��تند .این خط قرمزی است که
م��ا در سیاس��ت گذاری خودمان ترس��یم کردیم که
با امریکایی ها مذاکره مس��تقیم نداش��ته باشیم به ان
خاطر که سیاس��ت های امریکا علی��ه ایران خصمانه
اس��ت .در یک فضای خصمانه ،منطقی نیست که به
شکل یک کش��ور معمولی وارد گفت وگوی مستقیم
با امریکا شویم .امریکایی ها باید نقطه پایانی بر بحث
سیاس��ت های تند و منفی خودش��ان علیه جمهوری
اس�لامی ایران بگذارند و سیاست هایش��ان را تغییر
دهند تا زمینه برای اندیش��یدن درب��اره راه حل های
دیگر فراهم شود.
بررسی گذشته نشان می دهد هرگاه امریکایی ها
در مسائل اقتصادی دچار بحران شدند ،جنگی
را در جهان رقم زدند تا از ان بحران اقتصادی
رهای��ی یابن��د .ایا تش��دید جنبش تس��خیر
وال استریت و التهاب در عرصه مالی و پولی
این کش��ور موجب ش��کل گیری یک جنگ
جدید در خلیج فارس می شود یا خیر؟
lمن فکر نمی کنم امریکا با توجه به شکست
در ع��راق و گرفت��اری در باتالق افغانس��تان ،جبهه
جدی��دی را علی��ه خ��ودش در منطق��ه خاورمیانه
باز کند چون دو تجربه عراق و افغانس��تان به مقامات
کاخ س��فید نش��ان داد که برخ��ورداری از امکانات
جنگ افزاری مدرن ،تحقق اه��داف انها را در منطقه
تضمین نمی کند.
وقتی امریکا در کش��ورهایی مانند افغانس��تان
و عراق نتوانست موفق ش��ود طبیعی است که تقابل
با ایران توانمند بیش��تر برایش یک حالت رویا دارد.
تجربه هشت سال جنگ تحمیلی به قدرت های بزرگ
جهانی همچون امریکا ،انگلیس ،المان و ...نشان داد
که انها نباید دوباره چنین اش��تباهی را مرتکب شوند
و جبهه جدیدی را در مورد جمهوری اسالمی ایران
باز کنند.
انتخابات ریاس��ت جمهوری امری��کا تقریبا
یک سال دیگر برگزار می شود .شما تهدیدهایی
که اوباما انج��ام می دهد را بیش��تر انتخاباتی
می دانید؟
lمن فکر می کنم در واقع س��رپوش گذاشتن
بر ضعف امری��کا در بحران های عراق و افغانس��تان
بعد از شکست امریکا در
عراق وضعیت اقتصادی
و اجتماعی این کشور در
وضعیت خوبی قرار ندارد.
به همین دلیل مقامات کاخ
سفید می کوشند به گونه ای
مشکالت داخلی خود را
از طریق ایجاد بحران های
مصنوعی کنترل شده در
منطقه خاورمیانه مدیریت
کنند .بنابراین مالحظه
می شود که بعضا امریکایی ها
از ادبیات تهدیدامیز بهره
می گیرند یا در ان سناریوی
مضحک ترور سفیر عربستان
در واشنگتن را طرح می کنند
تا بتوانند اتهاماتی را متوجه
ایران کنند
است .اگر شعار قدرت را هم ندهند طبیعتا وضعشان
نزد اف��کار عموم��ی ،ان ه��م در اس��تانه انتخابات
ریاست جمهوری بسیار مشکل خواهد شد.
اوبام��ا در ن��وروز 88پیام��ی به مل��ت ایران
داد و اردیبهش��ت ماه نیز نام��ه ای خطاب به
مقام��ات جمهوری اس�لامی نوش��ت .پیام
اخیر اوباما با گذش��ته چه تغیی��ری در لحن و
محتوا دارد؟
lاوبام��ا در اغاز انتخاب ش��دن ش��عارهای
زیبای زیادی را در جامعه امریکا مطرح کرد ،بس��تن
شکنجه گاه گوانتانامو تا تعدیل س��ربازان امریکایی
در منطقه ،نکاتی بود که وعده ک��رد و جامعه امریکا
به همین ش��عارها رای دادند اما در عمل نتوانس��ت
به قول ه��ای انتخاباتی خود جامه عمل بپوش��اند .در
ارتباط با ایران نیز جمل��ه تاریخی مقام معظم رهبری
که فرمودند زیر دس��تکش مخملی امریکا یک پنجه
پوالدی اس��ت ،واقعیت خودش را امروز نشان داد.
اوباما بعد از مدتی عمال سیاست خصمانه واشنگتن
را ک��ه در دوران بوش فع��ال بود دوب��اره علیه ملت
ایران فعال کرد و ادامه داد .طبیعی اس��ت که اگر این
سیاس��ت ها ادامه داشته باش��د فضای میان دو کشور
تغییری نکند.
شما می گویید سیاست خارجی دولت اوباما با
دولت بوش فرقی با هم نمی کرد؟
lدر ارتباط ب��ا ایران همینطور اس��ت ،چون
در امری��کا البی صهیونیس��م مهمترین نق��ش را در
تصمیم گیری ه��ا ایفا می کن��د .صهیونیس��ت ها هم
در منطق��ه خاورمیانه مس��اله اصلی ش��ان جمهوری
اسالمی است .به همین دلیل هیات حاکمه امریکا نیز
در جهت منافع انها عمل می کنند.
اوباما ادعا کرده اثار تحریم ها در اقتصاد ایران
در حال نمایان شدن اس��ت .اقای بروجردی!
ش��ما به عنوان رئیس کمیس��یون امنیت ملی
و سیاس��ت خارج��ی مجلس چ��ه جوابی به
رئیس جمهوری امریکا می دهید؟
lاین تص��ور خطایی بود که از س��وی اوباما
بیان ش��د چون امریکایی ها اش��تباه می کنند اگر فکر
کنند تحریم بر ای��ران تاثیر گذار اس��ت .بدون تردید
اگر بخواهیم مجموعه اثار مترتب بر تحریم سه دهه
گذش��ته امریکایی ها در قبال ای��ران را ارزیابی کنیم،
مش��خص می ش��ود که حجم اثار مثب��ت تحریم در
جامعه ما و انقالب اس�لامی به مراتب بیش از نکات
منفی است.
ایران در ارتب��اط با مس��ائل مختلف ب��ه دلیل
تحریم های امریکایی ها از اس��تعداد های دانشمندان
خود استفاده کرد؛ استعدادهای جوان کشور شکوفا
ش��دند ،س��اخت ماهواره امید و پرتاب ان به فضا با
موش��ک طراحی داخل و تولید و پرتاب ماهواره ای
پیش��رفته تری از امید در س��ال جاری ،نش��انه س��یر
تحوالت مثبت ناشی از تحریم های امریکایی هاست
که موجب خودباوری ملی و تکیه بر دانشمندان جوان
ایرانی شد و این مسیر همچنان ادامه خواهد یافت.
با توجه به این حج��م تحریم های اقتصادی و
تهدید ه��ای نظامی علیه ایران ایا دیپلماس��ی
راهگشا خواهد بود؟
lدیپلماس��ی می توان��د کم��ک کن��د .هیچ
دلیلی ندارد م��ا مجموعه غرب را در ی��ک کفه قرار
دهیم .باالخره کش��ورهای مختلفی وجود دارند که
لزوما هم��ه انها تابع سیاس��ت های امریکا نیس��تند.
بای��د بین ای��ن دو تفکی��ک قائل ش��ویم ت��ا بتوانیم
مدیریت کنیمg .
سیاست
گام مثبت
سیاست
مثلث شماره113
تائید صالحیت گسترده نامزدها
بازگشت منتقدان
یاسین سیف االسالم
1
هفته گذشته ش��ورای نگهبان نتایج بررسی های
خود از صالحیت ه��ای نامزدهای نمایندگی مجلس
ش��ورای اس�لامی را به ثبت نام کنن��دگان ارائه کرد.
این در حالی بود که بررس��ی صالحیت ها در مرحله
هیات های اجرایی که عمال زیر نظر وزارت کش��ور
انجام شده بود با برخی حاشیه ها همچون رد صالحیت
تع��دادی از نمایندگان فعلی و چهره های ش��اخص
سیاسی همراه بود .به رغم محرمانه بودن ،نتایج اعالم
شده در هر دو دوره بررسی و فضای خبری کشور به
شدت از نتایج اعالم شده متاثر شد .تا جایی که برخی
نمایندگان رد صالحیت ش��ده پاسخ خود به شورای
هیات های اجرایی را در س��ایت های خبری منتش��ر
کردند .با این وجود با توجه به اخبار منتش��ر ش��ده،
نتایجی که در بررسی های ش��ورای نگهبان به دست
امده است ،بیانگر تائید صالحیت بخش قابل توجهی
از کاندیدا هایی است که از مرحله هیات های اجرایی
36
عبور نکرده بودند.
نوع عملکرد ش��ورای نگهبان ب��ه عنوان مرجع
نهایی تعیین صالحیت نامزده��ای انتخابات مجلس
نش��ان می دهد وجود رقاب��ت در فض��ای انتخاباتی
می تواند مانند دفعات گذشته که در کشور تجربه شده،
مشارکت حد اکثری را تحقق بخشد .رویکرد شورای
نگهبان به تائید صالحیت گسترده که شامل برخی از
چهره های منتقد نیز شده ،به میزان زیادی می تواند در
داغ تر ش��دن انتخابات پیش رو موثر باشد؛ انتخاباتی
که به اذعان بسیاری از کارشناسان ،یکی از مهم ترین
مقاطع تاریخ جمهوری اسالمی محسوب خواهد شد
و نحوه عبور از این مرحله در راس��تای اهداف ملت
ایران بسیار حائز اهمیت است.
اصولگرایانی که به میدان بازگشتند
علی مطه��ری ،حمیدرض��ا کاتوزی��ان و علی
عباس��پور تهرانی از جمله نمایندگان��ی بودند که در
مرحله اول رد صالحیت ش��ده بودند .رد صالحیت
این نمایندگان اصولگرای مجلس سواالتی را درباره
ارتباط رد صالحیت انها با رویکردش��ان نس��بت به
عملکرد دولت در فضای سیاسی کشور مطرح کرد.
علی مطه��ری و حمیدرضا کاتوزیان در پاس��خ های
جداگانه ای که به وزارت کش��ور و در قالب اعتراض
ارس��ال کرده بودند تلویحا به این ارتباط توجه کرده
و نس��بت به رویک��رد هیات های اجرای��ی اعتراض
داش��تند .محمدرضا باهنر ،نایب رئی��س مجلس نیز
از جمله اف��رادی بود که ب��ا «تنگ نظران��ه» خواندن
عملکرد هیات های اجرایی اعتراض خود را نسبت به
رد صالحیت ها نشان داد.
همچنین علی الریجانی ،رئیس مجلس شورای
اسالمی در زمره معترضان به نتایجی بود که از سوی
هیات های اجرایی منتشر شده بود .وی در صحن علنی
مجلس اعالم کرده بود« :ردصالحیت برخی افراد در
وزارت کشور و هیات های اجرایی کار درستی نبوده
و مبنایی نداشته است .به عنوان مثال احراز صالحیت
نش��دن یک نماینده ،با توجه به چهار سال حضور در
مجلس ،معنایی ن��دارد و این عدم احراز نش��دن در
مورد کسانی است که شناخته شده نباشند یا در مورد
برخی افراد استناداتی کردند که اصال درست نیست و
اینها باید در مسیر قانونی طی شود ».احمد توکلی نیز
در اخطار قانون اساس��ی از برخی رد صالحیت های
صورت گرفته توسط هیات های اجرایی انتقاد کرده
و بر این باور بود که ضرر ای��ن برخوردها برای نظام
چه کسانی ردصالحیت شدند؟
اطالعات منتشره نشان می دهد عباس امیری فر،
امام جماعت مس��جد نهاد ریاست جمهوری و بهمن
ش��ریف زاده ،از چهره های نزدیک ب��ه دولت که در
مرحله بررسی صالحیت ها توسط هیات های اجرایی
تائید و رد صالحیت شده بودند ،این بار هر دوی انها
در مرحله بررسی شکایات و رسیدگی به صالحیت
کاندیداهای انتخابات مجلس نهم از سوی هیات های
نظارت ،رد صالحیت شدند.
این در حالی اس��ت ک��ه پروی��ن احمدی نژاد،
خواه��ر رئیس جمه��ور و عضو کمیس��یون برنامه و
بودجه شورای ش��هر تهران ،توانسته تائید صالحیت
خود را اخذ کند.
با ای��ن وجود عضو دیگر ش��ورای ش��هر که از
در استانه رقابت بزرگ
در حال��ی که گفته می ش��ود برخ��ی چهره های
شاخص اصالح طلب نسبت به حضور در انتخابات
ابراز تردید کرده اند اما تائید صالحیت گسترده که از
سوی شورای نگهبان صورت گرفت ،نشان می دهد
چهره های ش��اخصی از این جریان در فرایند رقابت
انتخاباتی پی��ش رو ش��رکت دارن��د .اصالح طلبان
عالوه بر تهران که با 15نفر از اف��راد نزدیک به خود
شرکت کرده اند ،در استان های دیگر نیز دارای تعداد
قابل توجهی کاندیدا هستند.
همچنین با وج��ود اینکه برخ��ی گزارش ها از
عدم فعالیت وس��یع طیف نزدیک به دولت حکایت
دارند اما گفته می شود برخی افراد نزدیک به این طیف
تاکنون توانسته اند با تعدادی از نامزدها در استان ها و
شهرستان ها به توافق برسند .برخی منابع خبری تعداد
این نمایندگان را که احتم��اال از حمایت های جریان
حامی دولت برخوردار خواهند شد 122 ،نفر عنوان
کرده اند.
همچنی��ن از اردوگاه اصولگرای��ان نی��ز خب��ر
می رسد ،جبهه ایس��تادگی در دستیابی به توافق برای
پیوس��تن به جبهه متحد اصولگرای��ی موفقیت هایی
کسب کرده است.
بر ای��ن اس��اس حجت االس�لام علوی رئیس
ش��ورای عالی جبهه ایس��تادگی با بیان اینکه راهبرد
جبهه متبوعش همس��ویی و همراهی با جبهه متحد
اصولگرایان است ،گفت« :جامعتین با پیشینه طوالنی
نش��ان دادند که همواره در مس��یر والی��ت حرکت
می کنند ،مسیری که امام دنبال می کرد و امروز همان
راه را رهبر معظم انقالب اسالمی ادامه می دهند».
وی با بیان اینک��ه روح االمینی به عن��وان رابط
جبهه ایس��تادگی معرفی شده اس��ت ،گفت« :ضمن
انکه جبهه ایس��تادگی نمی خواهد در حاش��یه قرار
گیرد و اگر با این بی مهری ها مواجه شود در انتخابات
لیس��ت مس��تقل ارائه خواهد داد ،امیدواریم با تدبیر
سیاست
اکثر اصالح طلبان مجلس تائید شدند
اعالم نتایج بررسی شورای نگهبان همچنین از
تائید صالحیت طی��ف قابل توجهی از اصالح طلبانی
حکایت دارد که پیش از این رد صالحیت شده بودند.
گفته می ش��ود تعداد اصالح طلبانی که توانسته اند از
فیلتر ش��ورای نگهبان عبور کنند قابل توجه اس��ت.
بر اس��اس این گزارش ه��ا اکثر داوطلبان ش��اخص
فراکسیون اقلیت مجلس شورای اسالمی که کاندیدای
حض��ور در انتخابات پی��ش رو بودن��د و در مرحله
نخست بررسی صالحیت ها یعنی هیات های اجرایی
ردصالحیت شده بودند ،توس��ط هیات های نظارت
استانی تائید صالحیت شدند.
در بی��ن اصالح طلب��ان تائید صالحیت ش��ده،
نام اف��رادی همچ��ون داریوش قنبری ،س��خنگوی
فراکس��یون اقلیت و قدرت اهلل علیخانی ،عضو ارشد
این فراکسیون به چشم می خورد .همچنین نام افرادی
مانن��د محمدمهدی ش��هریاری ،نایب رئی��س کمیته
سیاسی و بین الملل فراکسیون اقلیت مجلس و مجید
نصیری ،دیگر نماین��ده اصالح طل��ب در میان تائید
صالحت شدگان عنوان شده است.
در این مرحله داوطلبانی که از سوی هیات های
استانی صالحیت شان مورد تائید قرار نگرفته است،
طبق تبصره س��ه ماده 52قانون برای اعالم اعتراض
24س��اعت زمان دارند تا اعتراض شان را به صورت
مکتوب به شورای نگهبان ارائه کنند .شورای نگهبان
طبق قانون 20روز برای بررس��ی شکایت داوطلبان
معترض مهلت دارد و به گفته کد خدایی ،سخنگوی
شورای نگهبان نتیجه قطعی بررسی صالحیت ها اول
اسفندماه از سوی شورای نگهبان اعالم خواهد شد.
اصفهان برای رقابت پیش رو ثبت نام کرده بود ،به دلیل
مدارک تحصیلی رد صالحیت ش��ده است .مرتضی
طالیی که ریاس��ت کمیس��یون فرهنگ��ی اجتماعی
شورای ش��هر تهران را بر عهده دارد به خبرگزاری ها
گفته است« :هیات نظارت استانی اخذ همزمان مدرک
تحصیلی لیس��انس و دیپلم را دارای اش��کال دانسته
است و با اس��تناد به قانون ،صالحیتم را تائید نکرده
اس��ت ».وی تصریح کرده که به ای��ن نتیجه اعتراض
خواهد کرد.
مثلث شماره113
بیش از نفع ان است».
مطهری ،کاتوزی��ان و عباس پورتهرانی از جمله
نمایندگانی بودند که توانستند در مرحله دوم بررسی
صالحیت ها به می��دان رقابت بازگردن��د .عالوه بر
این نماین��دگان تهرانی گروهی دیگ��ر از نامزدهای
اصولگرایی ک��ه در مرحله اجرایی با مش��کل مواجه
شدند ،نهایتا تائید شورای نگهبان را گرفتند .همچنین
اس��امی ای مانند الهه راستگو ،س��هیال جلودارزاده و
علی عس��گری نیز در میان تائید صالحیت ش��دگان
هس��تند .اما در عین حال اس��امی اف��رادی همچون
محمد کرمی راد ،نماینده اصولگرای کرمانشاه و نادر
قاضی پ��ور ،نماینده اصولگرای ارومی��ه همچنان در
لیست رد صالحیت ها باقی مانده است .به نامزدهایی
که در این مرحله تنوانس��تند تائی��د صالحیت خود
را کس��ب کنند ،یک ب��ار دیگر فرصت داده ش��ده تا
شکایات خود را به هیات نظارت تهران ارائه کنند.
در حالی که گفته می شود
برخی چهره های شاخص
اصالح طلب نسبت به حضور
در انتخابات ابراز تردید
کرده اند اما تائید صالحیت
گسترده که از سوی شورای
نگهبان صورت گرفت ،نشان
می دهد چهره های شاخصی از
این جریان در فرایند رقابت
انتخاباتی پیش رو شرکت
دارند .اصالح طلبان عالوه بر
تهران که با 15نفر از افراد
نزدیک به خود شرکت کرده
اند ،در استان های دیگر نیز
دارای تعداد قابل توجهی
کاندیدا هستند
جبهه متحد اصولگرایان شاهد حرکت مستقل جبهه
ایستادگی در انتخابات مجلس نهم نباشیم و این جبهه
نیز به عنوان یکی از اضالع اصولگرایی شناخته شود.
البته اگر ناچار ش��ویم فهرس��ت مس��تقل ارائه دهیم
ب��از در اردوگاه اصولگرایان حرک��ت خواهیم کرد.
می توانم با قاطعیت بگویم ک��ه 80درصد نامزدهای
مورد حمایت ایس��تادگی با جبهه متحد اصولگرایان
مشترک خواهند بود».
ی��ک عضو هی��ات رئیس��ه مجلس نیز ب��ر این
باور اس��ت که ادعای تقلب در انتخابات احتماال در
انتخابات پیش رو نیز دوباره تکرار خواهد شد .محمد
دهقان در خصوص فرمایش��ات رهبر معظم انقالب
درباره تالش برای جلوگیری از چالش امنیتی نشدن
فضای انتخابات گفت« :کس��انی که ب��ه دنبال امنیتی
کردن انتخابات هستند ،دشمنان این نظامند».
وی معتقد اس��ت ک��ه «جریان فتن��ه و انحرافی
هر دو در اختیار نظام س��لطه هس��تند و بعید نیست
اقداماتی انجام دهند که منجر به امنیتی ش��دن فضای
انتخابات ش��ود» افزود« :این فرمای��ش رهبری ،هم
هشداری است به نظام سلطه و عوامل انها در داخل
و خارج از کشور ،هم بیدار باشی برای مسئوالنی که
در داخل کشور وظیفه برگزاری انتخابات را بر عهده
دارند و هم تمهیدی برای اماده شدن مردم برای اینکه
مراقبت باشند جریان وابسته به نظام سلطه در داخل
کشور نتوانند در امنیتی کردن فضای انتخابات موفق
شود».
وی با اشاره به تجربه ادعای تقلب در انتخابات،
افزود« :القای تقلب موجب می شود بعد از انتخابات،
افراد متوهم و نادان به میدان بیاین��د ،با توهم تقلب از
التهاب انتخابات استفاده کرده و فضای کشور را امنیتی
کنند .هیچ بعید نیست اتفاقی که افتاد در سال ۹۰تکرار
ش��ود و اگر ما دقت نکنیم و مسئوالن هوشیار نباشند،
بعید نیست در برخی از شهرها رخداد ها تکرار شود و
توهم تقلب در شهرهای بزرگ دامنه دار شود».
در جبه��ه پایداری نی��ز علی اصغ��ر زارعی در
همایش��ی در خوزس��تان در خصوص ریش��ه های
تش��کیل جبهه پایداری ،به ش��کل گیری یک اتفاق
غیرقابل پیش بینی در انتخابات س��وم تیر 84اش��اره
کرد و گف��ت« :وقتی گفتمان س��وم تیر ب��ه گفتمان
غالب کشور تبدیل شد ،مفاهیم اصلی انقالب که در
جامعه و در سطح مسئوالن کمرنگ شده بود ،دوباره
ارزش پیدا کرد .برای شناخت صحیح تر ان واقعه جا
دارد نقش علمای بصیری همچون حضرت ایت اهلل
مصباح یزدی بررسی شود».
وی با ی��اداوری بروز حوادث تلخ مانند مس��اله
تخلف بزرگ مالی اخیر گفت« :همه ما در تاریخ انقالب
اسالمی مرتبا دیده ایم که هرگاه از اصول و ارزش های
خود و از رهکرد های امام راحل و رهبرانقالب کوتاه
امده ایم ،ضربه های سختی خورده ایم و این محدود به
فساد اقتصادی نیز نمی شود ،بلکه در سایر حوزه ها این
مساله را دیده ایم».
وی با بیان این پرسش که بسیاری از نمایندگان
می پرسند ایا جبهه پایداری از انها حمایت می کند یا
نه ،گفت« :ما به بسیاری از انها صراحتا گفته ایم «نه»؛
زیرا بسیاری از این افراد از شهرهای بزرگ مثل اهواز
با حمایت افراد متدین وارد مجلس شده اند اما در فتنه
و پس از ان عملکرد فعالی نداشتند».
عضو جبهه پایداری در عین حال تاکید کرد که
از س��وی جبهه پایداری به هیچ ک��س وعده ای برای
حمایت داده نشده تا اینکه پس از مشورت و دقت نظر
کافی در کاندیداها به گزینه های مطلوب برسیمg .
37
عضو کمیته ویژه مجلس در گفت و گو با مثلث؛
شورای نگهبان فراجناحی
عمل کرد
2
محسن کوهکن ،عضو کمیته پیگیری کننده وضعیت نمایندگان رد صالحیت شده ،می گوید« :این کمیته پل
ارتباطی بین مجلس و هیات های اجرایی و نظارت بود تا مطالب و مدارک نمایندگان رد صالحیت شده به مراجع
قانونی منتقل شود ».وی پس از اعالم رای شورای نگهبان درباره نامزدهای انتخابات ،کار کمیته سه نفره مجلس
را تمام شده می خواند و می افزاید« :هیات های نظارت با یک فراخ نظر سیاسی به موضوع نگاه کردند و قطعا باید
یک ارزیابی مثبت از این کار شورای نگهبان داشت ».عضو هیات رئیسه مجلس با بیان اینکه شورای نگهبان کسی
را به صرف داشتن یک سلیقه سیاسی تائید یا رد صالحیت نکرده ،می گوید« :در اکثر قریب به اتفاق حوزه ها از
گرایش های مختلف سیاسی اعم از اصولگرا ،اصالح طلب و مستقل وجود دارد و هیچ جریانی نمی تواند مدعی
شود که از سوی هیات های نظارت حذف یا کنار گذاشته شده است».
سیاست
هیات ه��ای نظارت اس��امی نامزده��ای تائید
صالحیت ش��ده ب��رای ورود به نهمی��ن دوره
انتخابات مجلس ش��ورای اس�لامی را اعالم
کردند و بسیاری از نمایندگان مجلس هشتم که
از سوی هیات های اجرایی صالحیت شان تائید
نشده بود در بررسی مجدد شورای نگهبان اجازه
فعالیت در انتخابات را پیدا کردند ،این مقوله را
چگونه ارزیابی می کنید؟
lیک روال طبیعی طی شد و این مساله ربطی
به کمیته سه نفره مجلس ندارد ،همیشه در اولین مرحله
بررسی تعداد قابل توجهی از کسانی که در هیات های
اجرایی صالحیت شان رد می شد ،هیات های نظارت
بررس��ی می کردند و نهایتا تائید می ش��دند ،این یک
مسیر روشن قانونی است که همیش��ه انجام می شود،
همین جا باید گفت کمیته سه نفره مجلس قرار نبود از
سطح کشور نحوه بررسی صالحیت نامزدها از سوی
هیات های اجرایی را بررسی و بعد تحلیل و جمع بندی
ارائه کند.
چرا مجلس برای پیگیری وضعیت نمایندگان
ردصالحیت ش��ده کمیته تش��کیل داد؟ فکر
می کنید چقدر اقدامات کمیته سه نفره مجلس
در این باره موثر بود؟
lفعالیت این کمیته را یکی از دوس��تان عضو
این کمیته رس��انه ای کرد ،در حالی که ی��ک رویه در
گذش��ته این بود که نمایندگانی ک��ه در مجلس بودند
وقتی برای دوره بعد ثبت نام می کردن��د و عدم احراز
می خوردند ی��ا صالحیت انها رد می ش��د ،معموال به
رئیس مجلس مراجع��ه می کردند و ای��ن را به عنوان
یک هتک حرمت برای خودشان تلقی می کردند و از
رئیس مجلس می خواستند به این وضعیت رسیدگی
کند .عزیزان ش��ورای نگهبان و هیات نظارت مرکزی
در همه دوره ها مس��تحضرند رئیس مجل��س درباره
نمایندگان رد صالحیت ش��ده پیگیری هایی می کرده،
اساس��ا مجموعه این اقدامات در جهت انتقال مطالب
بوده نه انکه خدای نکرده به ناحق س��فارش کسی را
چه نفی و چه اثبات��ی کنند؛ این دفعه ه��م طبق روال
دوره های گذشته بود ،یعنی 30 ،20نفر از نمایندگان به
رئیس مجلس مراجعه کردند و گفتند دالیل و مدارک
عدم تائید صالحیت شان از سوی هیات های اجرایی
نادرس��ت بود .اقای الریجانی هم برای انکه مرجعی
به اعتراض نمایندگان رس��یدگی کند و نامه های انها
را بگیرد ،ثبت کند و به هیات های نظارت منتقل کند،
مثلث شماره113
38
سه نفر از اعضای هیات رئیسه -من ،حسین سبحانی نیا
و جهانبخ��ش محبی نیا -را انتخاب ک��رد تا اظهارات
نمایندگان معترض را ب��رای ارائه ب��ه مراجع قانونی
گرداوری کنند ،بنابراین اصال و ابدا این اقدام به معنی
دخالت در بررس��ی صالحیت نامزدها ی��ا ارزیابی و
تحلیل درباره رد و تائید صالحیت ها نبود .کار کمیته
هم نهایتا با اخرین تصمیماتی که شورای نگهبان درباره
نامزدهای نمایندگی مجلس می گیرد تمام می شود.
یعنی االن که هیات های نظ��ارت بر انتخابات
اعالم رای کردند کار کمیته س��ه نفره مجلس
تمام شده؟
lبله ،تعداد قابل توجهی از نمایندگان مجلس
را هیات های اجرایی رد کردند که حاال وقتی از سوی
هیات های نظارت تائید شدند ،دیگر کاری ندارند .در
مواردی هم که هیات نظارت نظر هیات اجرایی را رد
یا عدم احراز صالحی��ت را تائید کرده ،اگر دوس��تان
مراجعه کنند و در دفاع خودشان مدارکی بدهند قطعا
کمیته سه نفره ان مدارک را تحویل هیات های نظارت
می دهد .تاکید می کنم کمیته س��ه نف��ره مجلس دنبال
تحلیل انتخاباتی و ارزیابی عملکرد هیات های اجرایی
و نظارت نبود و نیس��ت .در واقع می ش��ود گفت پل
ارتباطی بین مجلس و هیات ه��ای اجرایی و نظارت
بود تا مطالب و مدارک نمایندگان رد صالحیت ش��ده
به مراجع قانونی منتقل شود و من فکر می کنم این کار
اقدام بی ربطی نبود.
اقای کوهک��ن! با توج��ه به گفته خود ش��ما
دوره ماموریت کمیته سه نفره رسیدگی کننده
به وضعیت نمایندگان رد صالحیت شده به پایان
رسیده ،عملکرد این کمیته چطور بود؟
lهمانطور که گفتم عملکرد کمیته شامل گرفتن
مدارک و دفاعیات از همکاران و انعکاس انها به مراجع
قانونی بود .خ��ب این کار انجام ش��د .البته تعدادی از
نمایندگان که از سوی هیات های اجرایی رد صالحیت
شدند ،اعتراض خودشان را مستقیما به فرماندار مرکز
حوزه انتخابی��ه و هیات نظارت دادند و به کمیته س��ه
نفره مجلس درخواستی برای پیگیری ارائه نکردند .به
عبارت دیگر همه نمایندگان از طریق کمیته مجلس به
اعالم نظر هیات های اجرایی اعتراض نکردند.
شما تعبیر پل ارتباطی میان نمایندگان معترض
و مراجع قانونی را برای کمیته سه نفره مجلس
به کار بردید ،فکر می کنید انتظارات نمایندگان
از اقدامات شما براورده شده باشد؟
lفکر نمی کنم هیچ نماینده ای از کمیته مجلس
انتظار داش��ت که وقتی خودش در مقام قانونگذاری
است ،کاری خالف قانونی انجام شود.
در راستای انجام وظایف قانونی منظور سوال
بود.
lکمیته سه نفره مجلس به خود نمایندگان نیز
خیلی صریح گفت وظیفه این کمیته ان اس��ت که هر
انچه نمایندگان معترض در دفاع از خودشان دارند را
تحویل بگیرد تا به مراجع قانونی منتقل کند.
چند جلس��ه با هیات های اجرای��ی و نظارت
داشتید؟
lکمیت��ه تحت عنوان جلس��ه ب��ا هیات های
اجرایی و نظارت نشستی نداش��ت بلکه بحث انتقال
م��دارک و دفاعیات نمایندگان رد صالحیت ش��ده به
مراجع قانونی بود.
شورای نگهبان قانون اساسی در زمان قانونی
مقرر ،راج��ع به نامزده��ای نمایندگی مجلس
اعالم نظر کرد ،بر این اساس اقایان کاتوزیان،
عباسپور و علی مطهری و خیلی از نمایندگان
ردصالحیت شده از سوی هیات های اجرایی
در بررسی دوباره تائید ش��دند ،با این اوصاف
کثرت نامزدها را در رقابت سیاس��ی پیش رو
چگونه می بینید؟
lبرداشتم ان است که هیات های نظارت با یک
فراخ نظر سیاس��ی به موضوع نگاه کردند و قطعا باید
یک ارزیابی مثبت از این کار ش��ورای نگهبان داشت
و انش��اء اهلل این مس��اله به برگزاری هرچه با شکوه تر
انتخابات مجلس کمک می کند .اطالعاتی که من دارم
از ان حکایت می کند که هیات های نظارت با یک نگاه
باز و جامع به مساله تائید صالحیت نامزدهای نمایندگی
مجلس نگاه کردند.
پس تکث��ر گرایش ه��ای مختل��ف در حوزه
انتخابات را تائید می کنید؟
lبله و این اقدام را مثبت می دانم .ضمن انکه
من با توجه به تجربه چندین دوره حضور در مجلس،
معتقد نیستم تاکنون شورای نگهبان کسی را به صرف
داشتن یک سلیقه سیاسی تائید یا رد کرده باشد.
این کث��رت در گرایش��ات سیاس��ی چقدر بر
حض��ور پررنگ مردم پ��ای صندوق های رای
کمک می کند؟
lانتخابات مجلس با انتخابات ریاست جمهوری
متفاوت اس��ت ،وقتی در حوزه های شهرستانی تکثر
کاندیدا با سالیق مختلف فعال هستند هر کدام از اینها
طرفدار و س��تاد مختص به خود را دارن��د .یک موقع
هست که در یک حوزه انتخابیه دو یا سه ستاد انتخاباتی
وجود دارد ،این فرق می کند با زمانی که 10ستاد برای
پیروزی نامزدهای مختلف فعالیت می کنند .خب این
وضعیت بر میزان حضور م��ردم در پای صندوق های
رای تاثیرگذار است .نمی خواهم بگویم تاثیر دو کاندیدا
در یک ح��وزه انتخابیه که یک نماین��ده می خواهد با
زمانی که 10کاندیدا در همان حوزه فعالیت کنند صد
درصد است اما قطعا در مشارکت بیشتر مردم تاثیرگذار
خواهد بود.
گرایش��ات سیاس��ی بیش��تر در کالنش��هرها
تاثیرگ��ذار هس��تند؛ انها در کالنش��هر ها چه
وضعیتی دارند؟
lهمانطور که گفته ش��د گرایش��ات سیاسی
عمدتا در شهرهای بزرگ مثل تهران در انتخاب نامزدها
از سوی مردم موثر هس��تند ،اما در سایر شهرستان ها
معموال مردم به نامزد اصلح خود براس��اس ش��ناخت
فردی رای می دهند.
محسن
کوهکن میگوید:
هیات های نظارت
با فراخ نظر
سیاسی به موضوع
نگاه کردند و
قطعا باید ارزیابی
مثبت از این کار
شورای نگهبان
داشت
سیاست
مثلث شماره113
در کالنشهرها چطور؟
lدر تهران و س��ایر کالنش��هرها چون اساسا
در رای دادن اف��راد کام�لا ی��ک نگاه سیاس��ی لحاظ
می شود ،به هر میزان سالیق سیاسی مختلف در عرصه
انتخابات فعال باشند بر میزان مشارکت مردم نیز تاثیر
می گذارد ،اما همانطور که گفته شد در شهرستان ها نگاه
سیاسی بعد از نگاه منطقه ای ،شناخت فردی و مسائل
شهرستانی است.
اقای کوهکن! شما به حضور خود در دوره های
مختل��ف مجلس اش��اره کردید و اکن��ون نیز
دبیرکل جامعه اسالمی نمایندگان ادوار هستید.
ارزیابی تان از ارایش گروه های سیاسی حاضر
در انتخابات چیست؟ بعد از اعالم نظر شورای
نگهبان درباره صالحیت نامزدهای نمایندگی
مجلس ،اینها چه وضعیتی دارند؟
lبا شناختی که کم و بیش از افراد و جریانات
سیاس��ی دارم و بی اطالع از وضعیت انها در انتخابات
نیس��تم ،معموال در اکثریت قریب به اتف��اق حوزه ها
از گرایش ه��ای مختلف سیاس��ی اع��م از اصولگرا،
اصالح طلب و مستقل وجود دارد و این یک واقعیت
غیر قابل کتمان اس��ت .بعضی که حض��ور مجموعه
اصالح طلب را تکذیب می کنند اساسا به اعتقاد من یک
فرار به جلو مرتکب می شوند .گاهی اوقات انها نظرشان
به اشخاص خاص است ،در صورتی که من معتقدم اگر
نظر اکثریت مردم در یک حوزه انتخابیه روی کاندیدای
اصولگرا باشد حتی اگر نامزد نخست اصولگرایان در
ان حوزه انتخابیه به هر دلیل از صحنه خارج شود ارای
عمومی به س��وی کاندیدای دیگر این جریان س��وق
پیدا می کند و بالعکس اگر مردم در ان منطقه نظرشان
به اصالحات باشد اگر نامزد نخس��ت این جریان در
عرصه حاضر نباشد رای اکثریت به سمت کاندیدای
دیگر این جریان می رود ،اما حالت س��ومی هم وجود
دارد؛ یعنی جایی که مردم به گرایشات سیاسی -اینکه
فرد اصولگرا و اصالح طلب باشد -توجه نمی کنند و
برای شان اصل ش��ناخت فردی یا گرایش منطقه ای و
محلی است .بنابراین معتقدم انهایی که برای نمایندگی
مجلس ثبت نام کردند و از س��وی هیات های نظارت
تائید صالحیت شدند افکار و سالیق مختلفی از جامعه
را نمایندگی می کنند .بعضی ها می گویند ما را حذف
کردند ،کنار گذاشتند ،نیامدیم ،تحریم کردیم و ...انها که
بحث تحریم را مطرح کردند خبط بزرگی انجام دادند
چون دوستان سفیدشان وارد صحنه شدند و از سوی
شورای نگهبان قانون اساسی تائیدیه گرفتند .این جریان
فردا حق ندارند بگویند ما نبودیم و این اتفاق افتاد.
منظورتان به اصالح طلبان است؟
lهمه اینها را می شناسند و در جریان اوضاع
هستند .این یک رفتار و برخورد سیاسی و باندگرایانه
با مس��اله انتخابات است .س��خن از تحریم انتخابات
برای کس��انی اس��ت که زیر س��قف نظام جمهوری
اس�لامی تعریف نمی ش��وند ،اصالح طلبان به دلیل
چالش های جدی که دارند ،استراتژی مشخصی برای
تبیین مسیر درس��ت ندارند .از انجا که این انتخابات
اولین انتخاب��ات بعد از انتخابات ریاس��ت جمهوری
سال 88اس��ت ،مجموعه جریان و نیروهایی که خود
را اصالح طلب می دانن��د ،در انتخاب��ات پیش رو ،با
چالش های جدی درونی روبه رو هستند .اختالف نظر
اعضای این جریان بسیار باالست و عده قلیلی از انان
که حرکات رادیکالی مجلس شش��م را دنبال کردند
در این انتخابات هم به س��مت و سوی تحریم رفتند،
درحالی که تحریم انتخابات در قالب طرفداران نظام
نمی گنجد و همواره این دشمنان نظام و خارج نشینان
بوده اند ک��ه درخصوص تحریم انتخاب��ات تبلیغات
گسترده داش��ته اند .این گروه اگر چنین خواسته هایی
داشته باشند و س��خن از تحریم بزنند زیر سقف نظام
جمهوری اس�لامی تعریف نمی شوند .اصالح طلبان
در شرایط فعلی استراتژی مشخصی برای تبیین مسیر
درست ندارند ،اگر انها اس��تراتژی مشخصی داشتند
اس��اس کار را ش��رکت در انتخابات قرار می دادند و
تاکید می کردند که انتق��ادات خود را هم بیان می کنند
نه اینکه بگویند در انتخابات شرکت نمی کنیم .برخی
تحلیلگران معتقدند این اظهارات یک تاکتیک است تا
درصورتی که در انتخابات پیروز نشدند ،بگویند ما که
اساسا در انتخابات شرکت نکرده بودیم ،چون در عرف
سیاسی این شکست سیاسی تلقی می شود و درصورتی
که انها رسما وارد انتخابات نشوند این فضا هم علیه
انها شکل نمی گیرد .در این انتخابات جریان اصالحات
از نیروهای یقه س��فید اس��تفاده ک��رد .اصالح طلبان
قصد دارند از کسانی که مانند امالی نانوشته هستند،
به نوع��ی حمایت غیر محس��وس کنن��د .نکته دیگر
که جالب اس��ت این موضوع که گفته اند کس��انی که
وارد عرصه انتخابات می ش��وند با تابلوی اصالحات
نمی ایند سوال این اس��ت چرا؟ البته پاس��خ برای ما
روشن است .زمانی که اصالح طلبان در اوج یکه تازی
بودند اف��رادی بودند ک��ه تاکید داش��تند اصالحات
باید تعریف ش��ود ،چون کسی نیس��ت با اصالحات
مخالف باش��د ،اما هیچ گاه اصالحات تعریف نشد و
این مشابه همان لباسی است که هر کسی می تواند به
تن کند .اصالح طلبان اختالفات و چالش های جدی
قدیمی دارند و نظراتشان با هم جمع نمی شود .عده ای
هم در میان انها هس��تند که اوهام انه��ا را فراگرفته و
بیشتر اختالفاتشان ناشی از اقدامات رادیکالی است.
اصالح طلبان خودش��ان به یکدیگر اته��ام میانه رو و
تندرویی می زنند .به هر حال پیش بینی ما این اس��ت
که ان دسته از اصالح طلبانی که سوابق سوء ندارند و
به نوعی در صحنه سیاسی امالی نانوشته بوده اند اگر
فرصتی برای انان باشد ،رای می اورند.
به حض��ور جری��ان اصالحات ب��ا مهره های
سفید اشاره کردید ،چطور این جریان با چنین
شیوه ای در عرصه نهمین دوره انتخابات مجلس
می خواهد حاضر ش��ود؟ برخی می گویند این
اقدام به واسطه ان اس��ت که از کانال شورای
نگهب��ان تائید ش��وند یا بعضی همچون ش��ما
معتقدند این شیوه ،راهی است که اگر پیروزی
از طریق ان کسب نشد اعالم کنند که در صحنه
حضور نداشتند ،یعنی به نوعی باخت را توجیه
کنند ،ایا این طور است؟
lبل��ه ،گرفت��ن تائی��د صالحیت از س��وی
ش��ورای نگهبان یکی از دالیل با مهره سفید به صحنه
امدن جریان اصالحات اس��ت ،اما دلی��ل دیگر وقتی
مشخص می ش��ود که به عملکرد گذش��ته نیروهای
این جریان در مجلس شش��م و دولت هفتم و هش��تم
نگاه کنیم .انها هیچ گاه نیامدند تعریفی از اصالحات
ارائ��ه کنند چ��ون اگر تعری��ف جامع��ی از ان اعالم
می ش��د ممکن بود با مبان��ی گفتم��ان اصالح طلبی
همخوانی نداشته باش��د و نقد از همانجا شروع شود
و به جایی برس��د که نیامده حذف ش��وند .هم اکنون
از ملی گراه��ا ت��ا الئیک ه��ا در جری��ان اصالحات
خ��ود را تعریف می کنند ک��ه اگر مرزبندی روش��نی
در این باره ارائه ش��ود درصد قابل توجهی از بدنه این
جریان کنده می شود .کس��ی می تواند ادعا کند که در
جریان فتنه صد درصد اصالح طلبان با فتنه بودند؟ من
که این را قبول ندارم .برادرانی را در مجلس داش��تیم
نطق هایشان است ،اصالح طلب بودند و هستند ،فتنه
را هم محکوم کردند و محکم هم گفتند مش��روعیت
نظام به رهبری اس��ت و بنابراین عاقل های اینها بارها
گفتند بیایید تعریفی از اصالحات ارائه دهید .معتقدم
اگر اصالح طلبان بخواهند یک بازپروری کنند و بمانند
در وهله اول باید تعریفی از اصالحات ارائه دهند .اینها
به خاطر انکه افکار مختلفی را زیر یک چتر جمع اوری
کرده بودند هیچ گاه زی��ر بار این مس��اله نرفتند برای
انکه اگر چنی��ن کاری می کردند هم��ان موقع لحظه
فروپاشی شان بودg .
39
سیاست
سیاست
مثلث شماره113
40
بولتن پرحاشیه
واکنش های متفاوت به انتشار یک بولتن جنجالی
حمله یا شفاف سازی
1
سیاست
جبهه متحد اصولگرایان
در واکنش به انتشار
بولتن جنجالی اطالعیه ای
صادر کرد و نوشت «:جبهه
متحد اصولگرایان به رغم
درخواست های متعدد امت
حزب اهلل و اصولگرایان
در اقصی نقاط کشور برای
پاسخگویی به برخی دروغ ها و
تهمت ها و باطل امیخته به حق
در ان ،از حق خود در پاسخ
دادن به بولتن نویسان صرف
نظر کرده ،باز هم مانند پاسخ
به اتفاق گذشته در انتساب
لیست دروغین به جبهه متحد
اصولگرایان در یک نشریه
خاص ،فعالین سیاسی و
احزاب و افراد را به رعایت
تقوا و اخالق دعوت می کند».
اقدام مشکوک
در پ��ی انتش��ار بولتن ه��ای تخریب��ی علی��ه
ایت اهلل مهدوی کنی و جبهه متحد اصولگرایان ،این
جبهه با صدور اطالعیه ای نسبت به این بولتن واکنش
نشان داد.
در ای��ن اطالعیه امده اس��ت« :بعد از س��خنان
اندیش��مندانه رهبر حکیم انق�لاب در نوزدهم دی
مبنی بر رعایت اخ�لاق در رقابت ه��ای انتخاباتی و
اینکه «رقابت غیر از خصومت اس��ت ،رقابت غیر از
تهمت زنى متقابل اس��ت؛ اینها را بای��د همه مواظب
باش��یم .رقابت این نیس��ت که کس��ى اثبات خود را
متوقف بر نفى دیگرى بداند ...کسانى که وارد عرصه
انتخابات می شوند ،چه از طرف مجریان و مسئوالن،
چه از طرف کسانى که نامزد می شوند ،باید به اداب و
شروط یک حرکت عمومى سالم پایبند باشند ،متعهد
باشند؛ این الزم است ».انتظار از تمام گروه ها و فعالین
عرصه انتخابات و رقیبان این بود و هست که فضایی
سالم ،رقابتی و به دور از تخریب و نفی دیگران فراهم
اید تا حضور گس��ترده م��ردم در انتخابات و انتخاب
نمایندگانی شایسته را شاهد باشیم».
این بیانیه می افزاید« :متاس��فانه هنوز چند روز
از بیانات راهبردی مقام معظم رهبری نگذشته است
که در روزهای اخی��ر بولتنی تخریبی ب��ه نام یکی از
گروه های سیاس��ی -و با ش��بکه عظی��م توزیعی که
قطعا هزینه های هنگفتی صرف ان شده است -علیه
جبهه متحد اصولگرایان (مورد تایید حضرت ایت اهلل
مهدوی کن��ی و جامعه روحانیت مب��ارز و حضرت
ایت اهلل یزدی و جامعه مدرس��ین حوزه علمیه قم) و
نیز برخی اعضای شورای مرکزی منتشر شده است.
این اتفاق که به روشنی با مش��ی ترسیمی مقام
عظمای والیت مغای��رت دارد ،از جانب جبهه متحد
اصولگرایان اقدامی مشکوک تلقی شده که در راستای
اختالف افکنی در مجموعه اصولگرایان و در نهایت
به نفع رقبای اصلی اصولگرایان یعن��ی جریان فتنه،
انحراف و فساد تمام خواهد شد».
جبهه متح��د اصولگرای��ان اطالعی��ه خود را
این گون��ه به پایان رس��انده اس��ت« :جبه��ه متحد
اصولگرایان به رغم درخواس��ت ه��ای متعدد امت
ح��ز ب اهلل و اصولگرای��ان در اقصی نقاط کش��ور
برای پاس��خگویی ب��ه برخی دروغ ه��ا و تهمت ها
و باط��ل امیخته ب��ه ح��ق در ان ،ب��رای تبعیت از
خواس��ت صریح رهب��ر معظم انقالب اس�لامی و
رعایت مصال��ح عالی نظام و جری��ان اصولگرایی،
از حق خ��ود در پاس��خ دادن ب��ه بولتن نویس��ان
صرف نظ��ر کرده ،ب��از هم مانند پاس��خ ب��ه اتفاق
گذشته در انتساب لیس��ت دروغین به جبهه متحد
اصولگرایان در یک نش��ریه خاص ،فعالین سیاسی
و احزاب و افراد را به رعایت تقوا و اخالق دعوت
می کندg ».
مثلث شماره113
انتش��ار بولت��ن 80صفحه ای و بروش��ورهای
متع��دد و توزی��ع گس��ترده ان ب��ا بهره برداری های
سیاس��ی از نقل قول ه��ای مختل��ف و نی��ز تصاویر
ب��زرگان نظام ک��ه برخ��ی از چهره های ش��اخص
اصولگ��را از جمله ای��ت اهلل مهدوی کنی را نش��انه
رفته ب��ود ،با واکنش ه��ای متفاوتی مواجه ش��د .در
این بولتن ها چنین القا شده که در نظر بزرگان نظام،
جبهه پای��داری دارای حمایت اکثری��ت عظیمی از
مردم ب��وده و منش اف��راد ان نیز جوه��ره نمایندگی
مجلس است.
در یکی از این کتابچه ه��ا مطالبی به بزرگان نظام
نس��بت داده ش��ده و خط خاصی بین مراجع و علما
پیگیری شده است؛ به گونه ای که ایت اهلل مهدوی کنی
و ایت اهلل یزدی در یک س��و و ایت اهلل مصباح یزدی
در س��وی دیگر قرار گرفته اند .این بولتن ها همچنین
از بس��یاری از نیروهای جبه��ه اصولگرایی از جمله
فعاالن جبهه متحد اصولگرایان و چهره های جمعیت
ایثارگران و نیز رهپویان انقالب با عناوین بی سابقه ای
یاد کرده است.
در ای��ن کتابچ��ه همچنی��ن باره��ا از ایت اهلل
مصباح یزدی به عنوان «پدر معن��وی جبهه پایداری»
یاد ش��ده و به نقل از ی��ک عضو این جریان نوش��ته
ش��ده اس��ت؛« ما برای ایت اهلل مهدوی کنی و ایت
اهلل ی��زدی احترام قائ��ل هس��تیم ولی انتق��اد هم به
انها داریم».
از س��وی یک��ی از اعض��ای جبه��ه پای��داری
به ایت اهلل مه��دوی کن��ی و ایت اهلل مصب��اح یزدی
اش��اره می ش��ود و او می گوید« :هرگل��ی یک بویی
دارد ام��ا ایت اهلل مصباح یزدی عط��ر و رایحه خاص
خودش را دارد».
از س��وی دیگ��ر ،کتابچ��ه مذک��ور در اقدامی
سوال برانگیز با تحریف برخی مطالب و اظهارنظرها
اینگون��ه نتیج��ه گرفته ک��ه «اق��ای مه��دوی کنی
ماموریتی از طرف رهب��ری ندارند ».ای��ن در حالی
اس��ت که اعضای جبه��ه متحد و ای��ت اهلل مهدوی
کن��ی هی��چ گاه ماموریت خ��ود را به طور مس��تقیم
منتس��ب به رهبری نکرده اند.در بخ��ش دیگری از
این بولتن انتخاباتی ،با طعنه ه��ای ظریف از ایت اهلل
مهدوی کن��ی یاد ش��ده و ب��ا وارد ک��ردن ایراداتی به
صحبت ه��ای ایش��ان و تاکیدش��ان بر اس��تراتژی
ج��ذب حداکثری و دف��ع حداقلی (که م��ورد تاکید
رهبر معظ��م انقالب قرار دارد) از ایش��ان پرس��یده
ش��ده که اگر اینطور اس��ت پس «چرا دایره وحدت
را انقدر ب��زرگ نمی کنن��د که اصالح طلب��ان هم در
ان جا شوند»...
در این میان جزوه «استقامت در منطقه ممنوعه»
به موضوع وحدت نیز پرداخته ،از جمله گفته شده که
جبهه پایداری بدین خاطر به روند وحدت نپیوس��ته
اس��ت که فش��ار مدعیان اصولگرایی به نظام و رهبر
معظم انقالب افزای��ش نیابد .یک عض��و این جبهه
می گوید« :االن وقت وحدت نیست ...اگر ما وحدت
می کردیم فشار اینها به نظام و اقا بیشتر می شد».
در برخی قس��مت های این کتابچه اشاره هایی
هم به س��رمقاله های روزنامه کیهان و مدیر مس��ئول
ان یا س��ایت های منتس��ب به ای��ن روزنامه ش��ده
اس��ت .جالب اینکه جمله نتیجه گیری این بخش ها
چنین اس��ت« :س��رمقاله های ش��ریعتمداری مانند
س��ایر اشکال تراش��ی های امنیت��ی ،خیال پردازان��ه
نیز هست»...
این جزوه انتخاباتی در بخش��ی هم به موضوع
گرین کارت حجت االسالم اقاتهرانی از اعضای جبهه
پایداری پرداخته است .در این بخش با توضیح روند
حضور اقاتهرانی در امریکا و سلسله مراتب تحصیلی
وی یاداوری ش��ده که «گرین کارت تابعیت نیست،
تابعیت اصطالحا سیتی زن شیپ است ...گرین کارت
مستلزم هیچ گونه قس��م به وفاداری به قانون اساسی
امریکا و امثال ان نیست»...
از س��وی دیگ��ر ،بخش ه��ای مفصل��ی از
ای��ن کتابچه ه��ای انتخابات��ی ب��ه جبه��ه متح��د،
کمیته ه��ای 8 +7و بخش ه��ای موث��ر ان نظی��ر
جمعیت ایثارگ��ران و جمعی��ت رهپوی��ان پرداخته
اس��ت؛ از ذک��ر بی اعتنای��ی ای��ت اهلل مصباح یزدی
در جلسه فدایی و زاکانی با ایش��ان تا نقل قول های
مختلف شده از انها.
این بولتن عملکرد جمعیت ایثارگران و رهپویان
انقالب اسالمی را که توسط حسین فدایی و علیرضا
زاکانی هدایت می شود به «تحمیل گرایی ،دروغ گویی
و هزینه از رهبری برای منافع شخصی» متهم کرده و
در جای دیگر نتیجه گرفته که «رهپویان و ایثارگران از
بیانات رهبری سوءاستفاده کرده اند».
نتیجه دیگر این بولتن این اس��ت ک��ه « 8+7به
منویات رهبری عمل نک��رد» .در حالی که محوریت
جبهه متحد با ایت اهلل مهدوی کنی است...
اخری��ن نتیجه این بولت��ن نیز چنین اس��ت که
«عمده تخریب ها تاکنون (نسبت به پایداری) از سوی
رس��انه های منتس��ب به قالیباف یا چهره هایی چون
زاکانی انجام شده است».
ای��ن بولت��ن انتخابات��ی همچنین با ذک��ر روند
شکل گیری ستادهای رایحه خوش خدمت تاکید کرده
که جریان پایداری ش��کل اصیل و ارمانی ان تشکل
انتخاباتی حامی احمدی نژاد در ادوار گذشته است.
41
سیاست
مثلث شماره113
تو گوی مثلث با اسماعیل کوثری
گف
نقدهای درونی نباید رسانه ای شود
امید کرمانی ها
2
اسماعیل کوثری ،نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس معتقد است« :در جریان
اصولگرا هیچ نیتی بر مقابل یکدیگر قرار دادن ایت اهلل مهدوی کنی و ایت اهلل مصباح یزدی نیس��ت ،اما اگر
کسانی بخواهند از این نوع اقدامات انجام دهند بدانند که خودشان در اخرکار انگشت نما خواهند شد و مورد
غضب مردم و روحانیت قرار خواهند گرفت ».عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس با یاداوری تندروی برخی
افراد در جریان اصولگرا می گوید« :متاسفانه عده ای فکر می کنند که اگر این کارها را انجام دهند تکلیفشان
را انجام داده اند ،در صورتی که باید یک مقدار پخته تر و با دقت بیشتری عمل کنند».
اقای کوثری! بع��د از انکه هیات های نظارت
ب��ر انتخابات درب��اره صالحی��ت نامزدهای
نمایندگ��ی نهمی��ن دوره مجل��س ش��ورای
اس�لامی اعالم رای کردن��د ،هم اکنون جبهه
متحد اصولگرایان در چه مرحله ای از فعالیت
قرار دارد؟
lقانون اساسی ،والیتمداری ،گفتمان حضرت
42
امام و رهبری از محورهای منشور اصولگرایی هستند
که جبهه متحد اصولگرایی جلسات تهران و استانی
خود را براس��اس ان سیاس��تگذاری های کالن پیش
می برد.
ش��ورای مرکزی جبهه متحد اصولگرایی وارد
تعیین مصادیق شده یا خیر؟
lلیس��ت مورد حمایت این جبهه حداکثر تا
12یا 15بهمن قطعی می شود.
هفته گذش��ته یک حرکت تخریبی علیه جبهه
متحد و شخص ایت اهلل مهدوی کنی انجام شد.
فکر می کنید حرکت هایی از این دس��ت به چه
دلیل انجام می شود؟
lمنظور از حرکت تخریبی چیست؟
همان بولت��ن 80صفحه ای ک��ه جبهه متحد با
صدور یک بیانیه به ان واکنش نشان داد؟
lان بولتن را کامل نخواندم ،اما بعضی موارد
را که مطالعه و با بعضی افراد نیز صحبت کردم ،گفتند
اینچنین نیست که هدف از انتشار این بولتن تخریب
جبهه متحد و شخص ایت اهلل مهدوی کنی باشد ،بلکه
پاسخ به یکس��ری مطالب بود .البته کل ان 80صفحه
ماهیت اصلی این حرکت را مشخص می کند.
باالخره یک امر تخریب��ی از این اقدام در ذهن
افکار عمومی تداعی ش��ده ک��ه جبهه متحد
اصولگرایی نیز بر همین اساس بیانیه داد.
lبعضی ها به دنبال این هس��تند ک��ه بتوانند
بولتن یادش��ده را بدون اینکه مطالعه کنند یک اقدام
اختالف افکنانه جا بیندازن��د وگرنه اصل موضوع با
نیت تخریب انجام نشد.
حاال واقعا برای انکه بزرگان اصولگرا همچون
ای��ت اهلل مهدوی کن��ی از گزن��د تخریب ها و
سیاست
مثلث شماره113
سیاسی کاری ها حفظ شوند چه باید کرد؟
lباید همه افراد دلسوز ،متعهد و اصولگرا در
صحبت ،رفتار ،کردار و انتقال مطالب بدون کم و زیاد
رعایت اخالق و دقت را بکنند.
در بیان نقدها چطور باید عمل کرد؟
lنقد هیچ اش��کالی ن��دارد اما ای��ن کار باید
درون گفتمانی انجام ش��ود ،نه انکه برخی بخواهند
ان را رس��انه ای کنند تا انکه موضوع ب��ه اطالع فرد
یا گروه مدنظرشان برس��د .بهترین حالت این است
که مانند دو ب��رادر به خود ان فرد م��ورد نظر مطلب
گفته ش��ود؛ اگر از این طریق موثر نیفتاد به شکل نامه
طرح شود .اگر از این طریق نیز موضوع حل نشد ،ان
وقت با رعایت اخالق اسالمی رسانه ای منتقل شود،
در غیر این صورت اگر بنا این باش��د که هر موردی
سریع رسانه ای ش��ود ،ضمن انکه مش��کلی را حل
نمی کند تنش زا نیز خواهد بود.
اگر در بیان نقدهای شتابزده به شخصیت بزرگان
اصولگرا خدشه ای وارد شود چه کسی ضرر
می کند؟
lاین اقدام اصال و به هی��چ عنوان قابل قبول
نیست.
چه اسیب هایی را متوجه گفتمان اصولگرایی
می کند؟
lاسیب مهم ان است که اطمینان میان بزرگان
و بزرگان با کس��انی که انها را الگو قرار دادند از بین
می رود .به عب��ارت دیگر یک حال��ت بد بینی و ظن
نس��بت به یکدیگر در کل جریان اصولگرا به وجود
می اید که باعث ضرر همه خواهد شد.
در تشخیص خودی و غیر خودی دایره نگاه را
چطور بای��د تنظیم کرد؟ چ��ون بعضیها این
دایره را خیلی تنگ می گیرند.
lمقام معظم رهبری چند سال قبل تعریفی از
خودی و غیر خودی ارائه کردند و بعد از وقایع س��ال
88نیز توصیه به جذب حداکثری کردند .از این رو تا
حدود زیادی براساس فرمایش ایشان می توان مرز بین
خودی و غیر خودی را به شکل منطقی و نه افراطی و
تفریطی تعیین کرد.
تنگ تر کردن این دایره چ��ه ضررهایی در پی
دارد؟
lبستگی دارد ،یک موقع کسی روی اصول
ان قلت می اورد ،اینجا ض��رورت ایجاب می کند که
دایره خودی تنگ تر گرفته ش��ود ،ول��ی اگر برخی
در فرعی��ات و جزئی��ات بخواهند پا فش��اری کنند
درست نیست ،چون نفعی که ندارد هیچ ،ضررهای
جبران ناپذی��ری را متوج��ه گفتم��ان اصولگرای��ی
می کند.
اما این روزها شاهدیم که برخی روی فرعیات
نیز خیلی حساسیت نشان می دهند و بر همین
اساس خواستار پاالیش نیروهای اصولگرا و
خالص سازی انها هستند.
lاینها چند نفر هس��تند و نظر شخصی خود
را بیان می کنند .این مساله را نمی توان به کل جبهه یا
جریان اصولگرایی تعمیم داد ،چ��ون در این جریان
تعیین خط مشی و تصمیم گیری ها به صورت جمعی
است و نحوه اجرایی و عملیاتی کردن انها نیز مشخص
اس��ت .اگر هم فردی خالف نظر جمع به مس��اله ای
اعتقاد داشت و ان را بیان کرد نمی تواند اثری بر خرد
جمعی بگذارد.
جذاب ک��ردن رقاب��ت درون گفتمانی جریان
اصولگرا نیاز ب��ه نقدهای تن��د دارد یا به قول
شما بهتر اس��ت نقدها داخل محفلی بیان شود
و تا انجا که ممکن است از رسانه ای کردن ان
اجتناب شود؟
lرعایت اخالق ،ادب ،اداب کالم و تقوا جزو
مولفه های نقد سازنده است ،اینطور نیست که هر چه
به ذهن رسید ،بدون انکه تاملی روی ان شود به زبان
اید؛ بعد فرد نقدکننده انتظار داشته باشد طرف مقابل
در رفتار و کردارش تجدید نظر کند.
اینها مس��ائلی است که همیش��ه حضرت امام و
مقام معظم رهبری و بزرگان نظام بر ان تاکید داشتند
و همه باید به این توصیه ها توج��ه کنند ،در غیر این
صورت اگر افراد مطرح در جریان اصولگرا بی توجه
به فرمایش ب��زرگان در نامه نگاری ،موضع گیری های
رس��انه ای و بحث های محفلی عم��ل کنند ،انعکاس
عمل انها خود به خود به بدنه جامعه تسری می یابد و
بداخالقی فراگیر می شود.
بیان نقدهای تند رقابت درون گفتمانی جریان
اصولگرا را جذاب می کند؟
lبس��تگی دارد ،ش��اید برخی نقدها در یک
حالت دو جبهه ای پیش بیاید ،اما تا این حد نباید باشد
چون موقعی که افراد در اصول با هم مشکلی ندارند
در مس��ائل جزئی انتظ��ار می رود در قب��ال یکدیگر
گذش��ت کنند تا بتوانند کارها را ب��ا هماهنگی جلو
ببرند.
تجربه مجلس س��وم و مجلس ششم نشان داد
که ه��رگاه اصولگراها پراکن��ده عمل کردند
و کش��مکش های داخلی انها ب��ه بدنه جامعه
تسری یافت ،میدان رقابت سیاسی را به حریف
واگ��ذار کردند چ��ون تنش ه��ای طیف های
اصولگرا موجب دلزدگی مردم ش��د .اگر قرار
اس��ت رقابت درون گفتمانی ای��ن جریان در
انتخابات پی��ش رو اتفاق بیفت��د چگونه باید
انجام ش��ود تا تجربه مجلس س��وم و مجلس
ششم تکرار نشود؟
lهم��ه طرف ه��ا بای��د اخ�لاق را رعایت
کنند ،چون تکرار تجارب یادش��ده وجود دارد اما با
تجارب گذشته قطعا و یقینا مردم می دانند که نباید ان
اش��تباهات را در تصمیم گیری ها دوباره تکرار کنند.
از این رو پیش بین��ی می ش��ود در انتخابات مجلس
نهم دوباره ب��ه اصولگرایان رای دهند .البته همیش��ه
به مس��ئوالن اصولگرا در قبال برخی مس��ائل تذکر
می دهند و تاکید بر اصالح امور دارند.
هم اکنون اصالح طلبان با چهره های س��فید به
میدان امدند و طیف حامیان دولت اسالمی نیز
با نامزدهایی به ظاهر اصولگرا منویات خاص
خودش را دنب��ال می کند .از ای��ن جهت اگر
کشمکش ها در جریان اصولگرا به بدنه جامعه
منتقل شود خطر رویگردانی مردم از این جریان
وجود دارد یا خیر؟
lبله ،این خطر وجود دارد .جامعه با گروهی
عقد اخوت نبسته ،اگر عدم وحدت در جریانی باشد
و طیف های مختلف ان نتوانند با یکدیگر تعامل کنند،
قطعا افکار عمومی در تصمیم گیری های انتخاباتی به
رقیب رای می دهند و این باعث می شود ان نعمتی که
در اختیار گذاشته شده از دست برود.
در بیانیه جبهه متحد اصولگرایان امده است که
عده ای از درون جری��ان اصولگرا می خواهند
روحانیت را مقاب��ل روحانیت قرار دهند .فکر
می کنید اثار این کار چه باشد؟
lچنین نیتی در ذهن کس��ی نیس��ت ،اما اگر
در عمل چنین چیزی نشان داده می ش��ود ،متاسفانه
برخی ها فک��ر می کنند اگر این کاره��ا را انجام دهند
تکلیف شان را انجام داده اند .این افراد باید یک مقدار
پخته تر و با دقت بیش��تری کار کنند ت��ا جامعه چنین
اس��تنباط نکند و باعث ش��ود دو جبه��ه رو در روی
یکدیگر می ایستند.
یعنی هیچ نیتی دال بر انکه ایت اهلل مهدوی کنی
و ایت اهلل مصباح یزدی را مقابل یکدیگر قرار
دهند در ذهن کسی نیست؟
lخیر ،هیچ گاه این دو بزرگوار رو به روی هم
نمی ایستند و این مساله را نیز نباید بزرگ کرد.
جبهه متحد اصولگرایان در بیانیه خود نسبت به
این خطر هشدار داد و گفت نیت افرادی که در
این مسیر تالش می کنند به تفکر اسالم منهای
روحانیت می رسد.
lنه ،من به چنین چی��زی اعتقاد ندارم اما اگر
کس��انی بخواهند از این نوع اقدامات را انجام دهند
بدانند خودشان در اخر کار انگشت نما خواهند شد و
مغضوب مردم و روحانیت خواهند شد.
االن وضعی��ت رایزنی ه��ا میان جبه��ه متحد
اصولگرایان با جبهه پایداری به کجا رس��یده
است؟
lاینها باالخره به وحدت می رسند.
اما هیچ خبری از عالئم و ظواهر ان نیست؟
lم��ن انچ��ه خب��ر دارم را می گوی��م
و در نهای��ت اینه��ا ب��ه ی��ک فهرس��ت مش��ترک
می رسندg .
اسماعیل کوثری می گوید:
نقد هیچ اشکالی ندارد اما این
کار باید درون گفتمانی انجام
شود ،نه انکه برخی بخواهند ان
را رسانه ای کنند تا انکه موضوع
به اطالع فرد یا گروه مدنظرشان
برسد.
43
بینالملل
ائتالف نامبارک
بررسی پنج دهه وابستگی اعراب به غرب
بین الملل
خوش خدمتی
ال سعود
مثلث شماره113
44
بررسی فراز و فرود رابطه ایران وعربستان
1
جنگ نرم
بین الملل
مثلث شماره113
رواب��ط ایران و عربس��تان به عنوان دو کش��ور اس�لامی
در خاورمیان��ه و در همس��ایگی یکدیگ��ر ،در دهه های اخیر
ش��اهد ف��راز و فرودهایی ب��وده ام��ا در س��ال های اخیر این
روابط به س��ردی گرایی��ده و تن��ش در روابط این دو کش��ور
ب��ه باالترین س��طح رس��یده اس��ت .پی��ش از انق�لاب و در
بحبوحه جنگ س��رد ،ب��ه همت دس��تگاه سیاس��ت خارجی
امری��کا ،سیاس��ت دوس��تونی نیکس��ون -کیس��ینجر ک��ه
به ای��ران و عربس��تان اهمیت م��ی داد ،در منطق��ه خاورمیانه
اجرا ش��د و ایران مرکز نظامی و عربس��تان مرک��ز مالی امریکا
در شدند .بنابراین مقامات سیاس��ی امریکا در اظهارنظرهای
رس��می خود عنوان کردن��د که ایران و عربس��تان س��عودی
دو ستون اصلی دفاع از امنیت خلیج فارس هستند .ولی واضح
بود که نام بردن از عربستان به لحاظ محدودیت های جمعیتی
و عوامل ساختاری دیگر ،شاید یک حرکت و ژست سیاسی و
تسکین دهنده در قبال نگرانی های عربها از مقاصد توسعه طلبانه
شاه در خصوص اعراب حاشیه جنوبی خلیج فارس بود و نقش
عربستان بیشتر محدود به تامین مالی بود.
پس از پیروزی انقالب اس�لامی ایران در س��ال ،1979
روابط این دو کشور دچار دگردیسی ش��د و تغییرات فراوانی
یافت .اوج گیری نا رضایتی ها در داخل و وقوع انقالب اسالمی
در ایران ،تمام��ی این معادالت و محاس��بات را به هم ریخت.
ایران دوست نزدیک امریکا تبدیل به ایران انقالبی شده بود که
شعار مرگ بر امریکا می داد .ایرانی که در زمان شاه حافظ ثبات
شیوخ عرب بود و مانع سرنگونی حکومت های سنتی طرفدار
غرب می شد ،با پیروزی انقالب اسالمی تبدیل به منتقد جدی
سیاست های امریکا در منطقه شد .پیام ها و شعار های انقالبی
به کشورهای سنتی منطقه صادر و موجب بی ثباتی انان می شد
و خواب راح��ت را از انان ربوده بود .ش��عار معروف «صدور
انقالب» در ان سال ها موجب افزایش نگرانی سران کشور های
عربی از تحوالت منطقه شد.
از س��وی دیگر ایران به حمایت از جنبش های مردمی در
منطقه پرداخت و در این میان حمایت از مردم فلسطین در صدر
سیاست خارجی ایران قرار داشت.
از بعد ایدئولوژیک نی��ز ایران ردای حمایت از ش��یعیان
جهان را در دست داشت و عربستان داعیه رهبری جهان اسالم
را داش��ت .این تفاوت ها و تمایزها در دیدگاه ها ،در بلند مدت
منجر به اختالفات میان این دو کش��ور ش��د .از هم��ان ابتدا،
عربستان به یاری برخی دیگر از کش��ورهای عربی به تاسیس
«شورای همکاری های خلیج فارس» دست زد تا از این طریق به
مهار ایران بپردازد .مهمترین هدف از تاسیس شورای همکاری
خلیج فارس اتحاد ،هماهنگی و تقویت هر چه بیشتر روابط میان
شش کشور -عربستان ،امارات متحده عربی ،بحرین ،کویت،
عمان و قطر -عضو این شورا عنوان ش��ده است .این شورا در
۲۵می ۱۹۸۱میالدی و با هدف مقابله با انچه این کشورها ان را
خطر انقالب اسالمی می نامیدند ،تشکیل شد .از جمله اهداف
کشورهای عضو رس��یدن به واحد پولی مشترک تا سال ۲۰۱۰
بود .با اغاز جنگ ایران و عراق ،در طول هش��ت س��ال جنگ
تحمیلی رژیم صدام علیه جمهوری اسالمی اغلب کشورهای
حوزه خلیج ف��ارس در اقدامی خصمانه و غیردوس��تانه ،تمام
امکانات مالی و لجس��تیکی خود را در اختیار دیکتاتور معدوم
عراق قرار دادند که حجم کمک های مالی این کشورها به صدام
در طول این هش��ت س��ال به رقمی ح��دود 180میلیارد دالر
تخمین زده می شود.به رغم این تمهیدات ایران توانست روابط
خود را با کشورهای مختلف عربی در خاورمیانه گسترش دهد
و متحدانی برای خود در عراق ،سوریه ،لبنان پیدا کند و روابط
خود را با این کشور ها گسترش دهد .افزایش این روابط موجب
گس��ترش نفوذ ایران در منطقه و تاثیرگ��ذاری ان بر معادالت
منطقه ای شد .ایران و عربستان اکنون در جبهه های مختلف در
صحنه منطقه ای و بین المللی مقابل یکدیگر قرار دارند؛ رقابت
در سه حوزه ژئوپلتیک ،انرژی و هسته ای به شدت جریان دارد.
در حوزه ژئوپلتیک عالوه بر تحوالت مربوط به عراق و لبنان،
در س��ال 2011میالدی اختالف رویکرد منطقه ای دو کش��ور
بر س��ر تحوالت مربوط به انقالب ه��ای خاورمیانه پررنگ تر
و عمیق تر ش��ده اس��ت .همچنین عربس��تان با پیشرفت های
ایران در زمین��ه انرژی هس��ته ای ،هم توانای��ی نظامی خود را
در حوزه س�لاح های متعارف باال برده و هم ب��ا عقد قرارداد با
امریکا در صدد اجرای برنامه هسته ای است .از این رو عربستان
بزرگترین میزان تسلیحات را از امریکا خریداری کرد که رقم ان
به 67میلیارد دالر می رسد و بزرگ ترین میزان خرید تسلیحات
در تاریخ امریکا پس از استقالل محسوب می شود.
س��ال 2010نقط��ه عطفی در رواب��ط ایران و عربس��تان
محس��وب می ش��ود .ب��ا وق��وع «بی��داری اس�لامی» در
کش��ورهای عرب��ی منطق��ه و گس��ترش ان ب��ه کش��ورهای
اط��راف ،مقام��ات ایران��ی بالفاصل��ه در مق��ام حمای��ت
از ای��ن انقالب ه��ا برامدن��د .از س��وی دیگ��ر عربس��تان
در پی این بود تا از وضع موجود در کشورهایی که دچار انقالب
شده بودند دفاع کند و مانع از گسترش این انقالب ها در منطقه
شود .نمونه بارز این موضع گیری ها در انقالب مردم مصر و یمن
به وضوح دیده شد.
عربس��تان حتی ب��ه ایفای نق��ش میزبانی ب��رای حضور
دیکتاتورهایی چون بن علی و علی عبداهلل صالح در کشورش
نیز پرداخت .عربستان که به شدت از گسترش این انقالب ها و
کشیده شدن ان به عربستان بیمناک بود ،در دو نوبت به توزیع
کمک هزینه های اقتصادی در میان شهروندان و کارمندان دست
زد تا از این طریق خش��م مردم خود را خاموش کند .همچنین
عربستان تالش فراوانی کرد تا در راس شورای همکاری های
خلیج فارس به کنترل و هدایت این انقالب ها بپردازد .اختالف
ایران و عربستان در س��وریه به اوج خود رس��ید؛ در حالی که
عربستان و دیگر کشورهای شورای همکاری خواستار حذف
بشار اسد از قدرت بودند .ترکیه نیز در این جریان به انها پیوسته
بود ،ایران خواستار قطع ید بیگانگان و عدم دخالت کشورهای
خارجی در امور س��وریه بود .عربس��تان و دیگر کش��ورهای
شورای همکاری بر این گمان بودند که با سوریه نیز می توانند
مانند لیبی رفتار کنند و با انجام درخواس��تی از شورای امنیت
سازمان ملل ،در کوتاه مدت موجب سرنگونی بشار اسد شود و
در میان مدت به نفوذ ایران در منطقه پایان دهند اما این طرح در
شورای امنیت به تصویب نرسید .در روزهای اخیر نیز با افزایش
فشار کشورهای غربی برای اعمال تحریم های بیشتر به ایران،
چراغ سبزی به کشورهای غربی و دیگر خریداران نفت از ایران
نشان داده و عنوان کرده است که سقف تولیدات نفتی خود را تا
12میلیون بشکه در روز افزایش خواهد داد و از این طریق نیاز
کشورهای دیگر را تامین خواهد کرد.
این رفتارهای عربستان در منطقه که به تحریک کشورهای
غربی انجام می شود ،به فضای تهدید تبدیل شده و به روابط میان این
دو کشور لطمات زیادی وارد کرده است .در جریان موسوم به ویکی
لیکس مشخص شد که ملک عبداهلل از مقامات امریکایی خواستار
«قطع سر مار» شده بود؛ این نشانگر ان است که سعودی ها در منطقه
با تغییر استراتژی خود خواستار ضربه زدن به ایران هستندg.
45
ناصر سودانی
معتقد است
سیاستی که
عربستان علیه
نفت و انرژی
ایران در
پیش گرفته
در بلندمدت
نمی تواند برای
مردم عربستان
قابل تحمل باشد
بین الملل
بلوف نفتی
مثلث شماره113
نایب رئیسدومکمیسیونانرژیمجلسازمشکالتغرببرایکنترلبازارنفتمیگوید
2
ناصر سودانی ،نماینده اهواز و نایب رئیس دوم کمیسیون انرژی مجلس شورای اسالمی در گفت وگویی
به بررسی مواضع اخیر عربس��تان مبنی بر افزایش تولید نفت در صورت تحریم نفتی ایران پرداخت .وی معتقد
است که نفت ایران از مرغوب ترین نفت های منطقه است و به همین خاطر کش��ورهایی که از ایران نفت وارد
می کنند به راحتی نمی توانند نفت کشور دیگری چون عربستان را جایگزین کنند .همچنین سودانی می گوید:
«عربستان توانایی افزایش تولید را ندارد و اظهارات اخیرش بیشتر یک بلوف نفتی است تا یک امر قابل اجرا».
این کارشناس انرژی بر این باور است که حاکمان عربس��تان سعودی از خود اراده ای ندارند ،زیرا در شرایطی
که رژیم صهیونیستی و البی صهیونیست در امریکا و اروپا فشارهایی را بر ایران وارد می اورد حاکمان سعودی
نیز همگام با انها همین اواها و نغمه های شوم را علیه ایران س��از کرده اند .این مساله نشان دهنده این است که
سعودی ها از خود اراده ای ندارند و دنباله روی سیاست های بیگانگان هستند.
اعالم موضع عربس��تان مبنی بر افزایش تولید
نفت در صورت تحریم نفت��ی ایران را چطور
ارزیابی می کنید؟
lنفتی ک��ه ایران تولی��د و ص��ادر می کند از
مرغوب ترین نفت های منطقه و اوپک است و به همین
خاطر هر نوع نفتی را نمی توان جایگزین نفت ایران
کرد .از دیگر س��و عربس��تان در حال حاضر توانایی
افزایش تولید را ندارد چراکه عربستان در عرصه تولید
نفت مش��کالت فراوانی دارد .به این ترتیب می توان
گفت اظهارات اخیر س��عودی ها در رابطه با افزایش
تولید نفت ش��ان بیش��تر یک بلوف نفتی است تا یک
امر قابل اجرا.
اگر هم این مساله صحت داشته باشد مشخص
می شود عربستان پیش از انکه به فکر جوامع اسالمی
باشد در جهت نوکری و سرس��پردگی به بیگانگان و
دشمنان امت اسالم گام برمی دارد .همچنین اظهارات
اخیر مقامات عربس��تان نش��ان از ماهی��ت حاکمان
46
عربستان س��عودی دارد که نهایتا وجودشان را وقف
خدمت رسانی به دشمنان امت اسالم کرده اند و به فکر
منافع ملت های مسلمان نیستند.
این مسیری که عربس��تان در ان گام نهاده و در
بلند مدت نمی تواند برای مردم عربستان قابل تحمل
باش��د .بنابراین ادامه چنین موضوعی ملت عربستان
س��عودی را قطعا به واکن��ش اعتراض امیز و تصمیم
جدی برای خارج کردن منابع نفتی کش��ور عربستان
از دس��ت نوکران اس��تبداد و اس��تعمار وامی دارد؛ با
این اوصاف از نظر سیاس��ی نیز این اقدامات به ضرر
عربستان است.
بین ملت های مس��لمان نیز نف��رت از حاکمان
عربستان گسترش خواهد یافت و این تاوان سنگینی
برای حاکمان سعودی خواهد بود.
عربستان گمان می کند می تواند از طریق فریب
و زور در منطقه جای پایی برای خودش باز بکند ،اما
تمام این جهت گیری ها جز سرس��پردگی بیشتر برای
بیگانگان چیزی به همراه نخواهد داشت که این مساله
الجرم خشم ملت های مسلمان را نسبت به حاکمان
سعودی افزایش خواهد داد.
ایا کشورهایی که اکنون با ایران قرارداد نفتی
دارن��د می توانند این تحریم ه��ا را علیه ایران
اعمال کنند؟
lقراردادهایی که ایران از قبل با کش��ورهای
چین ،ژاپن و برخی دیگر از کش��ورهای اسیای میانه
و اروپای��ی بس��ته قراردادهایی مدت دار هس��تند و
به همین س��ادگی نمی توان انه��ا را منتفی کرد؛ طبق
قوانین و مق��ررات بین المللی نیز این اقدام ش��دنی
نیست و نمی توانند فش��ار قابل توجهی به ایران وارد
کنند.
کشورهای اروپایی که از ایران نفت می گیرند
با این امر موافقت خواهند کرد؟
lدر حقیق��ت ش��رکت های خصوص��ی
کش��ورهای اروپایی که به نفت ایران عادت کرده اند
نمی توانند به این س��ادگی ایران را ره��ا کنند و نفت
کش��ورهای دیگر چون عربس��تان را وارد کنند .این
کش��ورهای اروپایی سیس��تم پاالیشگاهی شان را بر
اساس نفت ایران تنظیم کرده اند و به اسانی نمی توانند
نفت دیگری را جایگزین کنند؛ یعنی ترکیب ساختار
پاالیشگاه ها و زیرساخت های پاالیش کننده نفت در
بعضی از کش��ورهای اروپایی صرفا بر مبنای کیفیت
نفت ایران تنظیم شده است.
همچنی��ن در س��ال های قبل هم ش��اهد بودیم
که کش��ورهای اروپایی به دلیل فش��ارهای امریکا و
انگلیس ،خرید نفت از ایران را به طور صوری کاهش
دادند ،اما به دلیل نیاز مبرمشان به نفت ایران از طریق
واسطه ها و به صورت غیر مستقیم باز هم نفت خود را
از ایران تامین می کردند.
می توان گفت تصمیم گیری های اخیر عربستان
تحت تاثیر غ��رب و رژیم صهیونیس��تی بوده
است؟
اتحاد نامبارک
ال سعود و پیوند استراتژیک با غرب و رژیم صهیونیستی
صباح زنگنه /کارشناس مسائل عربستان
3
بین الملل
غرب ب��ه دنب��ال تحری��م ث��روت س��یاه ایران
اس��ت و عربس��تان که متحد غرب به ش��مار می رود
در ای��ن می��ان از هی��چ اقدام��ی ب��رای رس��یدن
انه��ا ب��ه هد ف ش��ان فروگ��ذار نک��رده اس��ت.
این بار سعودی ها خصومت شان علیه ایران را به صورت
اشکار و علنی نشان دادند؛ چراکه وزیر نفت عربستان
اعالم ک��رده در ص��ورت تحریم نفت ای��ران ،ریاض
ظرفیتش را ب��ه میزان تولید بیش از 12میلیون بش��که
نفت افزایش خواهد داد؛ مساله ای که با واکنش مقامات
ایرانی روبه رو شد .در رابطه با تاریخ تحریم های نفتی
شایان ذکر است که در دهه 70میالدی برای نخستین بار
عربس��تان بود که نفت خودش را بر کشورهای غربی
حامی اسرائیل بست و باعث افزایش قیمت نفت شد.
در ان زمان بس��یاری از کش��ورهای غربی تحت تاثیر
این تحریم یک جانبه عربس��تان قرار گرفتند و مجبور
ش��دند هزینه های زیادی را متحمل شوند .در دهه 70
حکومت عربستان توس��ط ملک فیصل اداره می شد؛
شخصی که گرایش خاصی به فلسطین و قدس شریف
داشت و عالقه مند بود رژیم صهیونیستی نتواند بر مصر
و کشورهای عربی و اسالمی فائق بیاید .همین مساله
زمینه ای ش��د مصر تا حدود زیادی در جنگ اکتبر بر
اس��رائیل غلبه کند و خط معروف «بارلو» را بش��کند.
در ان شرایط امریکایی ها و غرب سروصدای زیادی
راه انداختند که نباید مس��ائل نفت و انرژی را با مسائل
سیاسی درهم امیخت .عین همین عبارت هم توسط شاه
مخلوع ایران ،در ان زمان مطرح شد که نفت از سیاست
جداست اما در ش��رایط فعلی ظاهرا موضوع برعکس
شده است؛ یعنی این کشورهای غربی هستند که از حربه
اقتصاد و نفت و انرژی برای اهداف سیاس��ی استفاده
می کنند .کش��ورهای غربی با تحریم نفت کشورها و
با تحریم س��رمایه گذاری در انرژی کشورهای معینی
سعی دارند به اهداف سیاسی خاص خودشان برسند.
با توجه به تهدید غربی ه��ا درخصوص تحریم خرید
نفت ایران ،ایران نیز اعالم کرد نس��بت به این موضوع
حساسیت نشان خواهد داد و در دفاع از حقوق خودش
هر اقدام مناسبی را انجام خواهد داد .در این میان واضح
بود کشورهای غربی که به لحاظ اقتصادی مشکالتی
دارند در صورت عدم خرید نفت از ایران تحت تاثیر
قرار خواهند گرفت و دچار مش��کل خواهند شد .اگر
برخی کشورهای اروپایی مانند یونان ،اسپانیا و ایتالیا
خرید نفت ش��ان از ایران را متوقف کنن��د قطعا دامنه
بحران اقتصادی در این کشورها فراگیرتر خواهد شد.
در حال حاضر عربس��تان که یکی از اعضای موسس
اوپک است باید به سهمیه بندی های این سازمان پایبند
باشد ،اما فشارهای سیاسی غرب و عالقه عربستان به
دور زدن ایران باعث شد وزیر نفت عربستان اعالم کند
اگر کمبودی در بازار نفت جهانی در نتیجه تحریم نفت
ایران و عدم خرید نفت کشورمان ایجاد شود عربستان
قدرت صادراتش را افزای��ش داده و کمبود را جبران
خواهد کرد .در واقع این اقدام یک اقدام غیراخالقی،
غیر حرفه ای و مخالف با سهمیه بندی اوپک است ،اما
طبیعتا این اقدام دارای زمینه ها و سوابق سیاسی است
و ما شاهد تحول اساسی از دوران ملک فیصل تا دوران
فعلی در سیاس��ت عربستان هس��تیم .در دوران ملک
فیصل تالش وی برای اتخاذ سیاس��ت های مس��تقل
سیاسی ،نفتی و اقتصادی را شاهد بودیم ،اما در دوران
فعلی تالش دولتمردان سعودی بر این است که هرچه
بیشتر خود را در اختیار سیاستگذاران غربی قرار دهند
و رقیب نفتی خ��ود را از صحنه ب��ازار جهانی خارج
کنند .عربس��تان پیش از این هم بسیار تالش کرده بود
علیه ایران اقداماتی را انجام ده��د؛ به عنوان نمونه در
دوران جنگ تحمیلی علیه ایران و در نتیجه فش��ارها
و بمباران چاه ها و سکوهای نفتی ایران توسط عراق،
عربستان س��عی می کرد کمبود ناشی از کاهش صدور
نفت ایران را جبران کند اما ای��ن اقدامات در ان زمان
بسیار محرمانه و غیرعلنی بود .در حال حاضر مالحظه
می شود که عربس 0تان کاهش حضور نفت ایران در
بازارهای جهانی را به صورت علنی می خواهد جبران
کند و به صورت عمومی نیز ان را اعالم کرده است؛ این
سیاست سعودی ها سیاست جدیدی است که ناشی از
شرایط منطقه ای و تصور این کشور برای یافتن جایگاه
بهتر در معادالت منطقه ای و جهانی است .عربستان با
اعمال این سیاست نش��ان می دهد که متکی و نیازمند
حمایت کش��ورهای غربی و به صورت غیر مس��تقیم
رژیم صهیونیستی استg .
مثلث شماره113
lم��ا معتقد هس��تیم حاکمان عربس��تان
سعودی از خود اراده ای ندارند ،زیرا در شرایطی
ک��ه رژیم صهیونیس��تی و البی صهیونیس��ت در
امریکا و اروپا فش��ارهایی را بر ما وارد می اورند
حاکمان س��عودی نیز همگام با انها همین اواها
و نغمه های ش��وم را علیه ایران ساز کرده اند .این
مساله نش��ا ن دهنده این است که س��عودی ها از
خود اراده ای ندارند و دنباله روی سیاس��ت های
بیگانگان هستند.
به نظر شما اصال تحریم نفتی ایران توسط
اروپا امکان پذیر است؟
lخبرهای��ی ک��ه ای��ن روزه��ا از طریق
رس��انه های غربی در مورد احتمال تحریم نفتی
ایران از س��وی اتحادیه اروپا مخابره می شود را
بیش از انکه یک تهدید واقع��ی بدانیم باید یک
بازی رس��انه ای برای تحت تاثیر قرار دادن افکار
عمومی تعبیر کنیم ،زیرا موض��وع خرید نفت از
ایران یا هر کش��ور دیگری و جایگزین کردن ان
با کش��ورهای دیگر موضوعی نیس��ت که با یک
تصمیم خلق الساعه قابلیت اجرا داشته باشد.
اگر قرار باشد هر کش��ور دیگری صادرات
نفت خود را جایگزین نفت ایران به اتحادیه اروپا
کند باید قبل از هر چیز ان کش��ور (هر کشوری
می خواهد باشد) تولید نفت خود را افزایش دهد،
این در حالی اس��ت که افزای��ش تولید نفت یک
کشور ثانی و جایگزین کردن نفت خود به جای
نفت ایران به همین راحتی نیست.
اگر تحریم نفتی ایران صورت پذیرد ،این
موضوع چه تاثیری بر بازار اوپک خواهد
گذاشت؟
lمسلما این مساله قیمت نفت را به سقف
غیرقابل پیش بین��ی افزایش خواهد داد و از دیگر
س��و این اتفاق به نفع ایران خواه��د بود .چراکه
فروش نفت ما به کش��ورهایی ک��ه هم اکنون از
ما تقاضای خرید دارند اگر کم هم باش��د اما در
شرایطی که قیمت باال باشد می تواند جبران کننده
درامد ملی باشد .بنابراین می توان گفت فشاری
که وارد می ش��ود بر خود انها خواهد بود و دود
اتش��ی که برافروخته اند بر چش��مان خ��ود انها
خواهد رفت.
در حال حاضر که چین یکس��ری قرارداد
نفتی با عربس��تان امضا ک��رده ،ایا ممکن
اس��ت در اینده خرید نفت��ش از ایران را
کاهش دهد یا حتی به تحریم ها علیه ایران
پاسخ مثبت دهد؟
lشایان ذکر است که تعامل ایران و چین
صرفا در این مقوله نیس��ت و در حال حاضر در
ابعاد مختلف سرنوشت اقتصادی چین به نوعی
با اقتصاد و نفت ایران گره خورده اس��ت .در این
شرایط اگر چین فشارهایی را از ناحیه تحریم نفتی
بر ایران وارد کند ،فرصت های بسیار گرانبهایی را
از جانب ایران از دست خواهد داد.
ایا موضع گی��ری اخیر عربس��تان مغایر با
اصول و مقررات سازمانی اوپک نیست؟
lالبته؛ با این اقدام عربستان در تاریخ ثبت
خواهد ش��د که سرکش��ی و تمرد از قراردادهای
بین المللی توس��ط کس��انی انجام گرفته که دائما
داعیه قانونمندی دارند و ادعا می کنند که براساس
مقررات بین المللی حرکت می کنند؛ در نهایت نیز
این امر بیانگر دوگانگی رفتار کشورهای بزرگ و
پیروان انها خواهد بودg .
47
پاشنه اشیل سعودی ها
گفت وگو با حسین رویوران در مورد نقاط ضعف دیپلماسی عربستان
4
حسین رویوران ،کارشناس مسائل بین الملل در گفت وگویی به بررس��ی تقابل میان ایران و عربستان در
منطقه پرداخت .وی معتقد است که با شکست اسرائیل طی جنگ های 22و 33روزه توسط مقاومت این باور
که اسرائیل به عنوان یک ابرقدرت شکست ناپذیر اس��ت ،از بین رفت و به دنبال ان باور تغییر در مردم منطقه
به وجود امد؛ بیداری اسالمی در منطقه که از تونس اغاز شد و به دیگر کشورها سرایت کرد نیز ناشی از همین
تغییر باورهاست .رویوران در رابطه با تحرکات اخیر عربستان در قبال ایران بر این باور است که در برهه کنونی
عربس��تان در رابطه با ایران کامال رو بازی می کند و در پروژه انزوای ایران توس��ط امریکا ،سعودی ها سعی
می کنند نقش محوری ایفا کنند .همچنین وی شرایط کنونی عربس��تان را به مثابه یک بمب ساعتی می داند و
توضیح می دهد که هر لحظه ممکن است جامعه عربستان علیه نظام دچار انفجار شود و اعتراض های گسترده ای
در کشور صورت بگیرد .این کارشناس تداوم وابستگی سعودی ها به غرب را باعث اسیب پذیری بیشتر انها
عنوان می کند و می گوید که این مساله مهمترین پاشنه اشیل عربستان خواهد بود.
بین الملل
در حال حاضر در منطق��ه دو محور به رهبری
عربستان و ایران وجود دارد .اگر ممکن است
کم��ی در رابطه ب��ا تقابل ای��ن دو محور طی
سال های اخیر توضیح دهید؟
lبا پیروزی انقالب اسالمی ،سیاست خارجی
ایران مبتنی بر تغییر وضع موجود قرار گرفت و در کل
نیز طبیعت انقالب ها تغییر وضع موجود است ،چرا که
اساس��ا یک انقالب برپایه تغییر نظ��ام و تغییر وضع
موجود در داخل و در گام بعدی چون سیاست خارجی
در تعریف اکادمیک اش در امتداد سیاس��ت داخلی
کشورهاست ،تغییر سیاست خارجی است .ایران پس
از انقالب براس��اس نگاه ایدئولوژیک اش سیاستش
را برپایه تغییر وضع حاکم بر منطق��ه قرار داد ،اما در
مقابل سیاست عربس��تان همواره برپایه حفظ وضع
موجود بوده است .شاید اولین چالش جدی بین ایران
و عربس��تان ،جنگ عراق بود .عراق برای جلوگیری
از تغییر در این کش��ور دس��ت به جنگ زد و این در
حالی اس��ت که جامعه عراق اکثرا ش��یعه بودند .در
انجا مراجع و به خصوص شهید سید محمدباقر صدر
رهبری جریان مهمی را برعهده داش��ت و در نهایت
صدام با جنگ تالش کرد وضع موجود را حفظ کند.
عربستان و دیگر شیخ نشینان خلیج فارس با کمک های
مالی شان سعی کردند هشت سال این جنگ تحمیلی را
علیه ایران حمایت کنند؛ بنابراین می توان گفت اولین
حوزه تقابل در اینجا بوده است.
دیگر نقطه تقابل حمله اسرائیل به لبنان در سال
82بود .در ان زمان ایران به دنبال تغییر وضع موجود
در منطقه بود و به طور طبیعی نیروهای مقاومت لبنان با
ایران همراه بودند .حمایت ایران از نیروهای مقاومت
حزب اهلل یک امر طبیعی بود ،چ��را که هر دو از تغییر
وضع حاکم حمایت می کردند.
در مقابل عربس��تان س��عودی از یک سیاس��ت
تس��لیم پذیری در براب��ر رژیم صهیونیس��تی تبعیت
می کرد .از دیگر س��و مصر هم با پیم��ان کمپ دیوید
سیاست تس��لیم پذیری در برابر اس��رائیل را در پیش
گرفته بود ،عربس��تان و مغ��رب نی��ز طرح هایی در
حمایت از رژیم صهیونیس��تی داده بودند که اتحادیه
عرب نیز انها را دنبال می کرد.
این مس��ائل نش��ان می دهد که محور عربستان
در محور سیاست های تس��لیم در برابر اسرائیل قرار
داش��ت در حالی که ایران در محور تقابل با اسرائیل
و تغییر وضعیت موجود بود .از مهمترین مواردی که
در تغییر باورهای جوامع منطقه نقش داشت نخست
مثلث شماره113
48
خروج اس��رائیل از لبنان بود .با این اتفاق ،باوری که
دولت های عربی تبلی��غ می کردند مبنی بر اینکه راهی
جز اشتی و تس��لیم در برابر رژیم صهیونیستی وجود
ندارد از بین رفت.
در سال 2006و طی جنگ 33روزه این باورها
به ش��دت به چالش کش��یده ش��د ،چراکه مقاومت،
اسرائیل را شکست داد .همچنین در سال 2008و طی
جنگ 22روزه مقاومت بار دیگر موفق شد اسرائیل
را در غزه شکس��ت ده��د .این تح��والت ،باورهای
اجتماعی را در حوزه بیداری تغییر داد و مردم به این
اندیشیدند که اگر می توان اس��رائیل را که ابرقدرت
منطقه است شکست داد ،چرا مبارک ،قذافی و بن علی
شکست نخورند.
ایا تح��والت اخیر منطقه نیز ناش��ی از همین
تغییر باورها بود؟
lقطعا ،چراکه ب��اور جدیدی ک��ه در نتیجه
تحوالت منطق��ه و مقاومت اتفاق افتاد موجب ش��د
باورهای اجتماعی در حوزه بی��داری نیز تغییر کند و
حرکت های مردم نیز براساس همین تغییر باور است.
دلیل 30سال س��کوت مردم در برابر مبارک 42 ،سال
در برابر قذافی 23 ،سال در برابر بن علی و 33سال در
برابر دیکتاتوری علی عب��داهلل صالح این بود که باور
حاکم بر انها عدم تغییر وضع موجود بوده است.
اما چرا اکنون جامعه ای مانند لیبی که پنج میلیون
جمعیت دارد 60هزار ش��هید می دهد؟ به دلیل اینکه
باور حاکم بر این جامعه در ح��ال حاضر باور امکان
در بحرین بسیاری از
شعارها ضد عربستان
است .در یمن نیز بخش
وسیعی از شعارها علیه
عربستان است .حتی
در تونس نیز در اخرین
تظاهراتی که انجام دادند
به شدت مخالفت خود را
با دخالت نیروهای خارجی
نشان دادند .در مصر
هم مردم اعتراضات
گسترده ای نسبت به
سیاست های عربستان
داشتند و به سفارت این
کشور حمله کردند
تغییر است .این تغییر باور منجر به تغییر رفتار در این
جوامع شد و به همین خاطر انها از ان حالت سکوت
خارج شدند و به این حالت انقالبی روی اوردند.
تاکنون عربس��تان چه اقدامات و مواضعی در
منطقه اتخاذ ک��رده که مغایر با سیاس��ت ها و
دیدگاه های ایران بوده است؟
lعربستان چون به دنبال حفظ وضع موجود
است در رابطه با مصر بسیار سعی کرد به مبارک کمک
کند تا تغییر صورت نگی��رد ،همچنین وی از بن علی،
رئیس جمهوری فراری تونس استقبال کرد .در یمن نیز
زمانی که بمب منفجر شد و علی عبداهلل صالح زخمی
شد برای درمان به عربس��تان رفت .این مسائل نشان
می دهد که عربستان حامی حاکمان مستبد و دیکتاتور
است؛ در حال حاضر عربستان در مصر هزینه زیادی
را برای عدم محاکمه مبارک متحمل شده است .تمام
این مسائل به دلیل ان اس��ت که عربستان دنبال تغییر
نیس��ت و این زنجیره تغییر در نهایت عربستان را نیز
فراخواهد گرفت.
س��عودی ها چهار میلیارد دالر خ��رج کردند تا
از تغییرات در این کش��ور جلوگیری کنند ،همچنین
در یم��ن نیز با تمام قدرت وارد ش��دند ت��ا تغییرات
دفعی و انقالبی در این کش��ور ص��ورت نگیرد ،زیرا
اگر انقالبی در ش��به جزیره عرب اتفاق بیفتد احتمال
تاثیرگذاری اش بر عربستان به شدت باالست .از دیگر
اقدامات دفعی عربس��تان اعزام نیرو به بحرین برای
سرکوب مردم بود.
در سوریه نیز عربستان به گونه ای وارد شده است
که بازی را به نفع خودش تمام کند ،این در حالی است
که ش��رایط س��وریه فرق می کند؛ در جریان بیداری
اس�لامی در منطقه عمده قیام ها علی��ه دیکتاتوری و
وابستگی است اما در س��وریه وابستگی وجود ندارد
و مردم به دنبال اصالح نظام هس��تند .اما عربستان در
تالش اس��ت تا با هزینه ها و فشارهایش به نوعی این
اعتراض های مردمی در سوریه را نیز مانند دیگر قیام ها
نشان دهد تا شرایط منطقه برهم بخورد .این اقدامات
بیانگر ان است که عربستان یک تقابل جدی با بحث
بیداری دارد و این هزینه ها را متقبل می شود تا جلوی
تغییر وضع موجود را بگیرد.
ایا این سیاست های عربستان اعتراضی را در
داخل یا خارج از این کشور در پی نداشت؟
lاین سیاست ها باعث شد عربستان در معرض
اعتراضات جدی قرار بگیرد .اکنون در بحرین بسیاری
از ش��عارها ضد عربس��تان اس��ت .در یمن نیز بخش
وسیعی از شعارها علیه عربستان است .حتی در تونس
نیز در اخری��ن تظاهراتی که انجام دادند به ش��دت
مخالفت خود را با دخالت نیروهای خارجی نش��ان
دادند .در مصر ن��ه تنها مردم اعتراضات گس��ترده ای
نسبت به سیاست های عربستان داشتند و به سفارت
این کشور حمله کردند بلکه برخی از ماشین های این
سفارت را نیز به اتش کش��یدند .تمام این اعتراضات
و واکنش ها هزینه سیاس��ت های عربستان در سطح
منطقه است.
در گذش��ته اگر عربس��تان خصومتی با ایران
داش��ت یا اقدامی علی��ه ایران انج��ام می داد
مخفیانه ب��ود ام��ا اکن��ون و در موقعیتی که
کش��ورهای غربی به تحریم نفت ایران روی
اورده اند ،عربس��تان اعالم کرده ب��ا افزایش
تولید نفت ،نفت ای��ران را جایگزین خواهد
کرد .دلیل این خصومت اشکار سعودی ها با
ایران چیست؟
lدر برهه کنونی عربس��تان در رابطه با ایران
رویوران بر این
باور است که
شرایط کنونی
عربستان به
مثابه یک بمب
ساعتی است و
هر لحظه ممکن
است جامعه
عربستان علیه
نظام سیاسی این
کشور به پا خیزد
و بدین صورت
اعتراض های
گسترده ای
شکل بگیرد
بین الملل
مثلث شماره113
کامال رو بازی می کند و در پروژه انزوای ایران توسط
امریکا ،سعودی ها س��عی می کنند نقش محوری ایفا
کنند .اساس��ا بحث ترور سفیر عربس��تان در امریکا
توسط ایران یک سناریوی مش��ترک توسط امریکا و
عربستان بود.
این س��ناریو با نامه عبداهلل به اوباما اغاز ش��د،
نامه ای که در ان گفته بود باید سر افعی را زد؛ پرواضح
اس��ت منظور عبداهلل از افعی ،ایران اس��ت .این نوع
سفارش عربس��تان به امریکا که در روزنامه نیویورک
تایمز نیز بخش هایی از ان فاش شد ،بیانگر تبانی این
دو کشور علیه ایران است .اما تصور من این است که
عربستان از بس��یاری از متغیرهای داخلی و منطقه ای
غافل ش��ده اس��ت .تمام تحوالت منطق��ه تحوالت
داخلی بوده و عربستان باید به درستی درک کرده باشد
که اتکا ب��ه قدرت های خارج��ی نمی تواند ضمانتی
برای یک حکومت باش��د .اگر امریکا می توانس��ت
کاری بکن��د ،برای حس��نی مبارک انج��ام می داد که
بهترین نوکر امریکا در منطقه بود اما دیدیم که در برابر
اعتراض های مردمی در مصر ،ایاالت متحده نتوانست
کاری برای مبارک انجام دهد.
سعودی ها نیز نباید فراموش کنند جوامع منطقه
در نتیجه تحوالت ،جریان ازاد اطالعات و بس��یاری
از عوام��ل دیگر دگرگ��ون ش��ده اند .در حال حاضر
مردم جوامع عربی بیشتر می اندیشند و تحت القائات
رس��انه ها قرار نمی گیرند .زمانی که مفتی عربس��تان
در جن��گ 33روزه اع�لام می کند دع��ا و کمک به
حزب اهلل ح��رام اس��ت یعن��ی ارزوی وی پیروزی
رژیم صهیونیستی است؛ این رفتارها ماهیت عربستان
در همراهی با اسرائیل را اشکار کرده است.
در حال حاضر عربستان چه وضعیتی دارد؟ ایا
احتمال اینکه این اعتراض ها به عربس��تان هم
سرایت کند وجود دارد؟
lدر شرایط کنونی عربستان به مثابه یک بمب
ساعتی است و هر لحظه ممکن است جامعه عربستان
علیه نظام دچار انفجار شود و اعتراض های گسترده ای
در کش��ور صورت بگیرد .در حال حاضر عربس��تان
کامال متکی به امریکاس��ت ،درحالی که ایران متکی
به ایمان ،ازادی و اس��تقالل ملت ها در منطقه است.
عربستان نیز نمی تواند این فاکتور را از قلم بیندازد و به
نوکری خودش برای غرب ادامه دهد.
یک مساله بس��یار مهمی در منطقه وجود دارد و
ان این است که تحوالت منطقه تحت قاعده دومینو
عمل می کند .یعنی به عبارت دقیق ت��ر تحول تونس
روی لیبی تاثیر می گذارد ،لیبی روی اردن و به ترتیب
یمن ،بحرین و مصر از تحوالت در دیگر کش��ورها
تاثیر می گیرند.
این ارتباط در این جاس��ت که ملت های منطقه
بیدار ش��ده اند و مرز نمی شناس��ند .این تاثیرگذاری
نیز به دلیل اینکه اجتماعی و مردمی اس��ت ادامه پیدا
می کند و عربستان نیز یک استثنا نیست و نباید این را
فراموش کند.
ت��داوم وابس��تگی س��عود ی ها ب��ه غ��رب
اس��یب پذیری انها را افزایش خواهد داد ،این مساله
مهمترین پاشنه اشیل عربستان خواهد بودg .
49
بینالملل
بین الملل
مثلث شماره113
50
چه کسی به الیزه می رود؟
گردش به چپ
اقبال بلند سوسیالیست های فرانسه در انتخابات ریاست جمهوری
بین الملل
مثلث شماره113
51
معجون انتخاباتی
در فرانسه
از چپ افراطی تا راست محافظه کار
1
چپ ،راست محافظه کار و افراطی ،نامزدهای مستقل و دموکرات ها یا حضور افراد معروفی همچون
اریک کانتونا ،انتخابات ریاست جمهوری فرانسه را به یک نمایش تبدیل کرده تا یک انتخابات سیاسی .از
چپ ها فرانسوا اوالند ،از راست های محافظه کار همین نیکوال سارکوزی و از راست های افراطی خانم لوپن
درانتخاباتریاست جمهوریفرانسهثبت نامکردهوامادهیکرقابتنهچنداننفس گیرشده اندونظرسنجی ها
تا حدی داستان را پیشاپیش لو داده اند .تا اینجا سوسیالیست ها در نظر سنجی ها پیشتازند؛ مگر اینکه اتفاق
غیر منتظره ای روی دهد و نتیجه عوض شود .با این حال بر اساس وزن احزاب چهار نفر زیر برای انتخابات
سه ماه اینده رقابت اصلی را خواهند داشت.
نیکوال سارکوزی؛ نوگلیست ورشکسته
رئیس جمهوری فعلی فرانسه شنبه اینده وارد پنجاه و هفتمین سال زندگی خود می شود .او متولد 28ژانویه سال 1955است .نیکوال یک دهه پس از
پایان جنگ جهانی دوم به دنیا امد و فرانسه در ان دوران به شدت تحت تاثیر ژنرال دوگل بود .این دوران به دوران گلیست ها معروف است و هنوز کسانی
هس��تند که با افتخار خود را یک «گلیس��ت» معرفی می کنند .با این حال ،نیکوال به رغم اینکه پدربزرگش با افتخار خود را یک گلیست می دانست ،اما در
عرصه عمل در سیاست چندان گلیست باقی نماند .از ویژگی های عصر ژنرال دوگل استقالل در سیاست خارجی است که این امر برای نیکوال پاشنه اشیل
محسوب می شود .دنباله رو بودن فرانسه از ایاالت متحده همواره یکی از ضعف های سیاست خارجی سارکوزی از سوی سوسیالیست ها عنوان شده است.
نزدیک کردن فرانسه به کشوری انگلیسی زبان همچون ایاالت متحده ،شاید برای او در انتخابات پیش روی ریاست جمهوری همان نتیجه ای را رقم بزند که
در دانشگاه به دلیل ضعف در زبان انگلیسی ،نیکوال را در رشته علوم سیاسی در دانشگاه پاریس مردود کرد .در پیشینه زندگی او همواره دو شکست وجود
داشته است؛ یکبار در زندگی با ماری دومنیک ،نخستین همسرش که در سال 1996به طالق انجامید و در نهایت با مدل معروفی همچون کارال برونی ازدواج
کرد که همیشه در عکس ها نیکوال کوتاهتر از او دیده می شود؛ یکبار هم در دانشگاه که به ان اشاره شد .نیکوال از 23سالگی وارد عرصه سیاست شد و جزء
«نوگلیست ها» محسوب می شد .او همچنین در عرصه سیاست به غیر از ریاست جمهوری ،در دهه نود ریاست وزارتخانه بودجه بندی فرانسه را نیز تجربه
کرده؛ تجربه ای که این روزها نتوانست او را در مشکالت مالی فرانسه در بحران یورو یاری رساندg .
فرانسوا اوالند؛ سوسیالیست بخت برگشته
بین الملل
کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری فرانسه از ناحیه چپ ها ،که امید فراوانی می رود بتواند بر نامزد محافظه کاران پیروز نهایی شود؛ نظر سنجی ها
فعال او را پیشتاز انتخابات اعالم کرده اند .فرانسوا اوالند متولد سال 1954شهر « روان» فرانسه است .اوالند همچنین از سال ۱۹۹۷تا اکتبر سال 2011
که اعالم شد وی نامزد حزب سوسیالیست در انتخابات ریاست جمهوری سال 2012خواهد بود ،نماینده مجلس فرانسه از شهرستان کورز بوده است.
در انتخابات درون حزبی حزب سوسیالیست نیز که اکتبر سال 2011برگزار شد ،اوالند توانست با کسب 57درصد از ارای ماخوذه در مقابل 43درصد
ارای اوبری ،خود را برای حضور در مقابل نیکوال س��ارکوزی مطرح کند .اوالند که از سال 67و نزدیک به یک دهه ،نفر اول حزب سوسیالیست ها
بود ،در این حزب به عنوان «اقای معمولی» مشهور است که با میانه روی می تواند گرایش های مختلف را در کنار هم جمع کند .با این حال او تا پیش از
«رسوایی جنسی» استراوس کان ،فردی جدی برای سوسیالیست ها محسوب نمی شد« .اقای معمولی» زمانی سوار بر اسب مراد شد که رئیس سابق
صندوق بین المللی پول به اتهام ازار و اذیت جنسی یک خدمه هتل در نیویورک مجبور به استعفا شد و جا برای او باز شدg .
مثلث شماره113
فرانسوا بایرو؛ الئیک انحصارطلب
بایرو نامزد دموکرات های فرانس��ه ،متولد 1951از مرزهای پیرینه اس��ت .خانواده او از کش��اورزان معروف این منطقه بودند که پس از چند سالی
به بورد و نقل مکان کردند و این پسر روستایی با شهر و اداب شهر نشینی اشنا ش��د .با این حال او همچنان عاشق زادگاه خود است و خانه ای را به همراه
همسرش در زادگاهش خریده که همچنان گهگاهی به انجا سر می زند .بایرو که ادبیات خوانده ،قبل از اغاز فعالیت سیاسی خود به تدریس مشغول بود.
او یکی از حامیان سرسخت «الئیسیته» در فرانسه است که شاید دین زدایی از عرصه سیاست در کشوری که به دین گریزی معروف است از اولویت های
کاری او باشد .از سوابق سیاسی فرانسوا بایرو می توان به عضویت او در حزب «یو دی اف» اشاره کرد .در حالی که در انتخابات سال ،2002اکثر اعضای
این حزب به «یو ام پی» پیوستند ،او در حزب سابق خود ماندگار شد و به مانیفست این حزب وفادار باقی ماند .او در این سال با انتقاد از اعضای «یو ام پی»
که مخلوطی از سوسیالیست ها و محافظه کاران بودند و یک سیستم تک صدایی ایجاد کرده بودند ،به مخالفت با این حزب پرداخت و انها را متهم به تکروی
در عرصه سیاسی کرد .او معتقد بود عرصه سیاست باید متکثرتر از دو جریان عمده سوسیالیست ها یا محافظه کاران باشد .این امر ریشه در عقاید او دارد
که به شدت از طرفداران ازادی های شخصی است و اعتقاد به پلورالیسم فرهنگی دارد .اما زمانی که پای دین به عرصه اجتماع کشیده می شود ،او دست از
عقاید خود شسته و رجعتی تاریخی به دوران انقالب فرانسه می کند و به شدت با ان به مخالفت بر می خیزد .ناظران این امر را به عالقه او به دوران تاریخی
سال 1879می دانند که انقالبی ضد دینی در فرانسه به وقوع پیوسته بودg .
مارین لوپن؛ فاشیست ملی گرا
لوپن فرزند ژان ماری لوپن ،رهبر راستگرایان افراطی فرانسه است که در س��ال 1968به دنیا امد ،یعنی همزمان با شعله های انقالبی دیگر در
فرانسه .مارین ،رونوشت برابر اصل پدرش در گرایش های سیاسی است .او نیز همچون پدرش عضو جبهه ملی فرانسه است .وی هم اینک به عنوان
عضو کمیته مرکزی این حزب فعالیت دارد و همگان در این حزب او را جانشین خلف پدر می دانند .از این رو به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری
از سوی راستگرایان افراطی انتخاب شده تا پنجه در پنجه سایر رقبا بیندازد .از سوابق اجرایی او می توان به عضویت در پارلمان اروپا از جنوب غرب
فرانسه تا قبل از سال 2004و مشاور اجرایی این منطقه از سال 1998تا سال 2004و از این سال تا 2010اشاره کرد .مارین که سه خواهر دیگر دارد در
دوران مدرسه با عنوان «سه خواهر فاشیست» از سوی همکالسی های خود خطاب می شدند .او و خانواده اش یکبار از حمله تروریستی در سال1976
زمانی که هشت ساله بود و در کشتی تفریحی پدرش به خواب رفته بود جان سالم به در بردند.
پلیس ان زمان می گوید که این کار احتماال توسط مهاجران صورت گرفته بود .چرا که او و خانواده اش از مخالفان سرسخت مهاجرت اقوام دیگر
به خاک فرانسه هستند؛ به خصوص مسلمانان که اغلب از الجزایر و کشورهای شمال افریقا به این کشور سرازیر می شوند ،هدف اصلی او هستند.
او یکبار در سال 2010در شهر لیون مسلمانان را «اشغالگران فرانسه» نامید .مارین معتقد است تا زمانی که مهاجران وارد فرانسه می شوند اقتصاد ان
کشور سامان نمی گیرد و مشاغل توسط مهاجران اشغال می شودg .
52
تحول در جبهه چپگرایان فرانسه
سوسیالیست
ارما نگرا
مهدی سرایی:
2
خیز اوالند برای انتخابات 2012
فرانسوا اوالند برای رس��یدن به کاخ الیزه ،تمامی
پتانس��یل ها و تجاربش را به خدمت گرفت��ه و در این
کار زیاده رویی هایی نیز داش��ته است .او از ژان مایکل
ژار ،ستاره موسیقی پاپ فرانسه ،برای تبلیغاتش بهره
گرفته و در حومه پاریس نیز یانیک نوا ،بازیکن مشهور
تنیس که به خوانندگی رو اورده و این روزها برای خود
شهرتی دست و پا کرده ،به دعوت اوالند پاسخ مثبت
داده و به کمپین او پیوس��ته است .او در سخنرانی های
خود مانند اوبام��ا در انتخابات 2008از ش��عار تغییر
استفاده می کند و امیدوار اس��ت با این تظاهر به ساده
بودن ،فرش ریاست جمهوری را از زیر پای سارکوزی
بیرون بکشد .این روزها که فرانسه به لحاظ اقتصادی
و اجتماعی با رکود اقتصادی ،نرخ بیکاری 12درصد و
باال رفتن نرخ فقر در این کشور به زانو درامده و شکاف
طبقاتی بسیار اش��کار شده اس��ت ،اوالند همواره در
س��خنرانی های خود قول اصالح و پایان دادن به این
وضعیت را می دهد .اوالند با اس��تفاده از این وضعیت
به ش��عار «برابری» در انقالب 1789فرانسه پناه برده و
در سخنرانی های خود عنوان می کند «هر ملتی دارای
بین الملل
فرانسوا اوالند کیست؟
فرانسوا اوالند 57ساله از س��ال 1997تا 2008
(نزدیک به 11س��ال) در راس حزب سوسیالیس��ت
فرانسه قرار داشت و از س��ال 1997به این سو یکی از
نمایندگان شورای ملی فرانس��ه بوده است .اوالند که
دانش اموخته موسسه مطالعات سیاسی است ،از سال
1974با ش��رکت در کمپین انتخاباتی فرانسوا میتران،
رئیس جمهور سابق وارد گود سیاست شد و از انجا به
حزب سوسالیست راه یافت .با انتخاب میتران به عنوان
رئیس جمهور در سال ،1981به عنوان یکی از مشاوران
او انتخاب ش��د و به رقابت با ژاک ش��یراک ،رهبر نو
گلیست های فرانس��ه برای ورود به پارلمان در منطقه
کورز پرداخت .اوالند طی س��ال های 2001-2008
شهردار شهر تول بود ،در چندین انتخابات شرکت کرد
و در این عرصه تجربیات فراوانی به دست اورد .او که
همسر ِس ُگولن رویال بود در سال 2007از کاندیداتوری
همسرش در انتخابات ریاست جمهوری حمایت کرد
اما س��گولن رویال و ائتالفش در دور دوم انتخابات با
اختالف اندکی از سارکوزی شکس��ت خوردند و از
میدان به در شدند .پس از شکس��ت ِس ُگولن رویال در
انتخاب��ات ،اوالند در حالی که چهار فرزند داش��ت از
همسرش جدا شد.
هنوز مدتی از این جدایی نگذشته بود که سایت
فرانسوی لوپلتیک از روابط اوالند با والری تریرویلر،
روزنامه نگار خبر داد .والری که پیش از این دو ازدواج
ناموفق در کارنامه زندگی خود داشت و مادر سه فرزند
بود ،پس از انتش��ار این خبر در گفت وگو با مجله ای
فرانسوی عنوان کرد که با مالقات اوالند ،مرد زندگی
خود را یافته است .پس از رس��وایی اخالقی دومنیک
استراس کان ،رئیس صندوق بین المللی پول و دادگاهی
شدن او در امریکا ،تمام امیدهای حزب سوسیالیست
برای پی��روزی در انتخاب��ات نقش بر اب ش��د و انها
در پی یافتن جایگزینی برای اس��تراس کان برامدند.
کاندیداهایی برای جایگزینی اعالم امادگی کردند که
در این میان اوالند توانست بیش��ترین ارا را به دسـت
اورد و کاندیدای این حزب برای شرکت در انتخابات
2012اعالم شد.
یک روح اس��ت و روح ملت فرانسه «برابری» است».
او از فرانس ه -که در ان شکاف طبقاتی و نابرابری بیداد
می کند ،توسط یک الیت بسیار کوچک اداره می شود و
ثروتمندان ان از دادن مالیات معاف می شوند -به انتقاد
پرداخته و ان را محکوم کرده است .اوالند اعالم کرد:
«در صورت انتخاب ش��دن ،در اولین اقدام نیروهای
فرانسوی را از افغانستان فرا خواهد خواند ،توافق نامه
جدیدی را با الم��ان منعقد خواهد ک��رد و مذاکرات
مجددی را برای خروج اروپا از بحران اقتصادی انجام
خواهد داد ».او همچنین وع��ده داده اصالحاتی را در
نظام بانکی کش��ور برای اعطای وام ایجاد خواهد کرد
و عنوان کرده با انجام ای��ن اصالحات «پول به جایگاه
خود بازخواهد گشت؛ به عنوان خادم و خدمتگزار نه
سرور و فرمانروا»
در همی��ن خصوص ،پس از اع�لام خبر کاهش
رتبه اعتباری فرانس��ه ،اوالند نوک پیکان تقصیرات را
متوجه دولت و رئیس جمهور کرد و عنوان کرد« :این
فرانسه نیست که در سراشیب و سرازیری قرار گرفته
بلکه سیاست های اتخاذی خاص هستند که به بن بست
رسیده اند ».او در ادامه عنوان کرد که ریاست جمهوری
سارکوزی موجب باال رفتن میزان بدهی های این کشور
و افزایش نرخ بیکاری ش��ده اس��ت و با ذکر جزئیات
انها عنوان کرد که این اقدامات در این 5سال به فاجعه
شباهت دارند .در کنار این فعالیت ها والری تریرویلر،
همس��ر دوم اوالند ،به کمک فرانس��وا اوالند شتافته
و دفتری ب��رای او در این انتخابات جهت مش��اوره و
همفکری مشخص شده اس��ت .بعد از اعالم این خبر
کارال برونی ،همسر س��ارکوزی نیز عنوان کرد که در
انتخابات ریاس��ت جمهوری در کنار همسر خویش
خواهد ایس��تاد و به حمایت از او خواهد پرداخت .از
همین رو ،انتخابات ریاست جمهوری فرانسه در سال
2012به کارزار انتخاباتی برای همس��ران کاندیداها
جهت کسب عنوان بانوی کاخ الیزه تبدیل شده است.
در صورت انتخ��اب اوالند چپ گرا ب��ه عنوان
رئیس جمه��ور در انتخابات ،2012پی��روزی مهمی
ب��رای گروه ها و اح��زاب چپ در اروپ��ا رقم خواهد
خورد؛ اروپایی که این روزها در بحران یورو و اتحادیه
اروپا دس��ت و پا می زند و بیش��تر گروه های راست و
محافظه کار در راس قدرت ان قرار دارندg .
مثلث شماره113
درحال��ی ک��ه کمت��ر از 100روز ب��ه انتخابات
ریاس��ت جمهوری فرانس��ه باقی مانده و روزش��مار
انتخابات در این کشور اغاز شده ،رقابت شدیدی میان
کاندیداه��ای متفاوت از طیف های سیاس��ی مختلف
برای کسب حداکثر ارا جریان پیدا کرده است .تاکنون
فرانسوا اوالند ،کاندیدای سوسیالیست ها ،مارین لوپن
به نمایندگی از راس��ت های افراطی فرانسه ،ژان لوک
ملنش��ون کاندیدای حزب کمونیست و فرانسوا بایرو
به نمایندگی از حزب دموکرات مهم ترین کاندیداهایی
هستند که برای حضور در این انتخابات اعالم امادگی
کرده اند .نیکوالس سارکوزی ،رئیس جمهور فرانسه
هنوز به طور رس��می از تصمیم خود برای ش��رکت در
انتخابات س��خنی به میان نیاورده اس��ت اما شواهد و
قراین بیانگر تمایل او برای راهیابی دوباره به الیزه است.
در می��ان رقبای س��ارکوزی ،فرانس��وا اوالند از
حزب سوسیالیس��ت ها مهم ترین رقیب او محسوب
می ش��ود و بر اس��اس نظر س��نجی ها در رتبه نخست
قرار دارد .بر اس��اس ای��ن نظر س��نجی ها در صورت
برگ��زاری انتخاب��ات در چند هفت��ه این��ده ،اوالند بر
نیکوالس س��ارکوزی منفور در فرانسه پیروز خواهد
ش��د .به هر حال نباید فراموش کرد چپ های فرانسه
کارنامه درخشانی از شکس��ت های خود در انتخابات
ریاست جمهوری به جای گذاشته اند و این بختی است
که با انها در این س��ال ها همدم بوده است .اما فرانسوا
اوالند -که به «اقای معمولی» شهرت دارد ،این روزها
در نظر سنجی ها پیشتاز اس��ت و احتمال زیادی برای
ورود به کاخ الیزه دارد -کیست؟
53
پرزیدنت بداقبال
رئیس جمهور فرانسه با چه چالش های انتخاباتی مواجه است؟
اکبر فالح
3
بین الملل
همه چیز دست به دس��ت هم داده تا امیدها برای
سارکوزی در انتخابات اتی ریاست جمهوری فرانسه
کمرنگ تر شود .از یک سو بحران مالی اتحادیه اروپا
و اقتصاد ش��کننده این کش��ور از جمله بحران مالی
موسس��ات مالی این کش��ور ،بح��ران «کارال گیت»،
همسر ساکوزی که متهم به فس��اد مالی شده و نتایج
نظر س��نجی های پیش از انتخابات در بعد داخلی و از
دیگر سو متهم شدن از سوی سوسیالیست ها در بعد
خارجی ب��ه در نظر نگرفتن منافع فرانس��ه در مجامع
بین المللی و همراهی بیش��تر با امریکا ،اینده بس��یار
ی را برای نیکوال س��ارکوزی رقم زده اس��ت .در
مبهم
این اوضاع و اح��وال اروپا ،عاملی به ن��ام اقتصاد نیز
رقیب سرس��خت کاندیداها شده اس��ت که می تواند
نقش تعیین کننده ای برای انتخابات داش��ته باش��د .به
نوش��ته دیلی تلگراف ،در حالی که سه ماه تا برگزاری
انتخابات ریاس��ت جمهوری فرانس��ه باقی اس��ت،
فرانسوا اوالند ،کاندیدای سوسیالیست این انتخابات
در اولی��ن تجمع انتخابات��ی خود به نظ��ام اقتصادی
جهان حمله کرد .فرانس��وا اوالند 57ساله در تجمع
انتخاباتی خ��ود در نزدیکی پاریس ک��ه در ان حدود
25هزار ت��ن از طرفدارانش حضور داش��تند ،اظهار
داشت که نظام اقتصادی رقیب واقعی اوست .به اذعان
او این معضلی اس��ت که اکثر دولتم��ردان اروپایی با
ان دس��ت و پنجه نرم می کنند .وی در این خصوص
اظهار داش��ت« :رقیب اصلی من اس��م ،ن��ام و حزبی
ندارد و هرگز کاندیدا نخواهد ب��ود .رقیب اصلی من
«جهان اقتصاد» اس��ت» .او به نوعی از این منظر برگ
انتخاباتی تازه ای رو کرده که به نوش��ته گاردین جهان
امروزی را محصول «افکار دست راستی» عنوان کرده
اس��ت .او از جهان فعل��ی به خاطر به دس��ت گرفتن
مثلث شماره113
در حالیکه سه ماه
تا برگزاری
انتخابات ریاست
جمهوری فرانسه
باقی است
نظرسنجی ها نشان
می دهد نیکوال
سارکوزی بازنده
این رقابت ها
خواهد بود
54
کنترل اقتص��اد ،جامعه و حتی جان ه��ای مردم انتقاد
کرد و گفت« :در جه��ان فعلی تمام��ی قوانین زیر پا
گذاش��ته ش��ده و من رئیس جمهوری خواهم بود که
ب��ه انحصار طلبی پایان می بخش��م ».اوالن��د در ادامه
سخنرانی خود گفت« :من به وظیفه خود واقف هستم،
ش��عار انتخاباتی اوالند «تغییر همین االن» است ».از
سوی دیگر بر اساس تحلیلی که در سایت شینهوا امده،
پی��روزی قریب الوقوع سوسیالیس��ت ها از انتخابات
پارلمانی س��ال 2010کلید خورده اس��ت .در حالی
که طرح های اقتصادی س��ارکوزی نتوانس��ت فرانسه
را از بحران خارج کند و موسسات مالی در فرانسه با
خطر ورشکستگی رو به رو هس��تند ،سوسیالیست ها
توانستند با کس��ب 177رای «یک پیروزی تاریخی»
برای خود ثبت کنند .به نظر این س��ایت ،چرخش ها
در رویکرد مردم به سوسیالیس��ت های فرانسه از سال
2010شروع شده بود اما با رسوایی جنسی استراوس
کان ،نامزد مطرح انها برای انتخابات ریاست جمهوری
ی دس��تخوش تغییر ش��د .با
موقعی��ت این حزب کم
این حال سوسیالیست ها با بازس��ازی خود توانستند
دوباره در نظر سنجی ها پیش��ی بگیرند و هم اکنون با
پیش��تازی نامزد این حزب در نظر سنجی ها نسبت به
رئیس جمهور فعل��ی ،اینده مبهمی برای س��ارکوزی
رقم خورده است .از س��وی دیگر در حالی که رقابت
بین راست های محافظه کار و سوسیالیست ها وجود
دارد ،راست های افراطی به رهبری مارین لوپن ،فرزند
ژان ماری لوپن منتظر لغزش این دو حزب هستند که
بتواند از این رهگذر به نوایی برسند .این حزب که با
شعار اشتغال برای فرانس��ویان اصیل سعی در جلب
ارای فرانسوی های دو اتش��ه دارد ،همیشه 25درصد
رای مردم را همراه خود دیده است .این حزب همیشه
با مخالفت ب��ا قوانی��ن مهاجرتی فرانس��ه و پذیرش
مهاجران عرب از ش��مال افریقا ،طرفدارانی در میان
ناسیونالیست های فرانسه داشته است .این امر زمانی
قوت بیش��تری در عرصه سیاس��ت می گیرد که امار
بیکاری بومی ها نس��بت به خارجی ها پیشی می گیرد.
این در حالی اس��ت که دو حزب دیگر به عکس رویه
در پیش گرفته شده از سوی راست های افراطی کامال
روی رای مهاجران و اقوام مختلفی که در این کش��ور
زندگی می کنند ،حساب باز کرده است .حزب حاکم
اخیرا قانونی را به تصویب رسانده که بر اساس ان ،اگر
کسی «نسل کشی» ارامنه را انکار کند ،حرکتی مجرمانه
مرتکب شده است .بر اساس گفته های ناظران با توجه
به اینکه 500هزار ارمنی در این کشور زندگی می کنند،
سارکوزی با این اقدام س��عی در جلب رای ارمنی ها
دارد .با اینکه این حرکت از سوی برخی از کارشناسان
با انتقاد رو به رو شد و ان را لطمه ای بزرگ در روابط
دو کشور فرانس��ه و ترکیه قلمداد می کنند ،از طرفی
نامزدهای سوسیالیست ها در این حین بیکار ننشسته
و با هدفی مشترک سعی در جلب رای اقوام خارجی
و مهاجران دارند .به نوشته یورونیوز ،فرانسوا اوالند
نامزد سوسیالیست های فرانسه که نظر سنجی ها از او
به عنوان رئیس جمهوری بعدی فرانس��ه نام می برند،
می گوید« :خارجی ها در انتخاب��ات محلی حق رای
خواهند داشت تا بدون اینکه ترسی نسبت به حقوق
شهروندی در کشور داشته باشیم ،ترسویی ،کمرویی
و محافظ��ه کاری برای انس��جام در کش��ورمان کنار
گذاشته شود ».این حرکت سوسیالیست ها به عکس
حرکت س��ارکوزی و حزب حاکم «یو ام پی» حرکتی
معقوالنه تر است که به نظر تحلیلگران اقوام دو تابعیتی
فرانس��ه را که حق رای دارند ،می تواند به سوی خود
جلب کند .در تحلیلی که در س��ایت «فیر ولت» امده
این سخنان اوالند زمانی دو چندان اهمیت پیدا می کند
که انتخابات محلی در ماه مارس اینده برگزار خواهد
شد .وزنه حضور مردم و نتایج این انتخابات به نوعی
میزان الح��راره ای برای انتخابات ریاس��ت جمهوری
فرانسه در ماه مه است .بر اس��اس این گزارش حزب
«یو ام پی» ،حزب حاکم در بدترین شرایط چهار سال
اخیر خود ایستاده است.
معضالت اقتصادی فرانسه ،امار باالی بیکاران از
یک سو و گاف های خانوادگی سارکوزی از سوی دیگر
وضعیت این حزب را برای انتخابات پیش رو وخیم
کرده است .به تازگی خبری به بیرون درز پیدا کرده مبنی
بر اینکه کارال برونی ،همس��ر نیکوال سارکوزی مبلغ
دو میلیون یورو از یک بنیاد خیریه به حساب دوستی
واریز کرده اس��ت .تحلیلگران ای��ن گاف خانوادگی
س��ارکوزی را لقب «کارال گیت» داده اند .با این حال
یک نکته همیشه در پیروزی راست های محافظه کار
در انتخابات ریاس��ت جمهوری فرانس��ه نقش داشته
اس��ت؛ دوره قبل انتخابات ریاست جمهوری فرانسه
شبیه همین دوران بود .ژاک ش��یراک نسبت به رقیب
سوسیالیست خود عقب تر حرکت می کرد .اما با کشیده
شدن انتخابات به مرحله دوم و رای اوردن راست های
افراطی به رهبری «ژان ماری لوپن» (پدر مارین لوپن و
نامزد فعلی انتخابات ریاست جمهوری فرانسه) شرایط
ی پیچیده تر شد و دو حزب راست های محافظه کار
کم
و سوسیالیست ها را در یک اتحاد ناخواسته به ائتالف
کش��اند که با انصراف نام��زد چپ ها ،ژاک ش��یراک
رئیس جمهوری این کشور ش��د .به گفته کارشناسان
عاملی که در انتخابات ریاست جمهوری ژاک شیراک
تاثیر گذار ش��د همین بود چ��را که برن��ده نهایی نه از
رهگذر برنامه ها بلکه با مطرح شدن دشمنی مشترک و
ترس از افراطی گری در فرانسه برنده نهایی را مشخص
کردg .
مواضع تند
رئیس جمهوری
فرانسه علیه ایران
ناشی از تاثیرپذیری
از البی صهیونیستی
است که این روزها
به فعالیتش در
پاریس افزوده شده
است
بین الملل
خیانت به میراث دوگل
سارکوزی ،در مدت ریاست جمهوری اش بیش از هر فرد دیگری
4
نیکوال س��ارکوزی ،رئیس جمهور فرانس��ه
گفته اس��ت که «وقت ایران ب��رای حل موضوع
هسته ای این کش��ور از طریق دیپلماسی به پایان
رس��یده اس��ت»؛ س��خنانی که چند ماه مانده به
انتخابات ریاست جمهوری فرانسه رنگ و بوی
انتخاباتی می دهد.
البت��ه موضع گیری ه��ای ضدایرانی نیکوال
سارکوزی ،رئیس جمهوری فرانس��ه در رابطه با
کشورمان مساله تازه ای نیست .وی از سال 2007
که وارد مب��ارزات انتخاباتی ریاس��ت جمهوری
فرانس��ه ش��د و به کاخ الیزه راه یاف��ت ،مواضع
ضدایرانی اش را اشکار ساخت .مجموعه عوامل
مختلفی را می ت��وان در رابطه ب��ا اظهارات اخیر
سارکوزی در رابطه با ایران و پایان وقت مذاکرات
برش��مارد ،اما شایان ذکر اس��ت که سارکوزی از
همان زمان به صراحت علیه ایران سخن می گفت
که این مساله یک نوع ساختار شکنی در سیاست
خارجی فرانسه به شمار می رفت.
در حقیقت س��ارکوزی با اغاز به کارش در
کاخ الیزه همراهی با سیاست های امریکا را جزء
برنامه های سیاس��ت خارجی خودش اعالم کرد.
عمال طی پنج سال گذشته ،در عرصه های مختلف
جهانی همراهی سیاست های فرانسه با امریکا را
شاهد بوده ایم ،به خصوص در بحث لیبی دیدیم
که فرانسه به همراه انگلیس در این کشور به اقدام
نظامی روی اوردند؛ انگلیسی که همواره رقیبی
برای فرانسه در اروپا مطرح می شود.
چرا که تا پی��ش از این فرانس��ه دیدگاه های
اروپا محور داشت و به دنبال یک ساختار مستقل
اروپایی جدا از امریکا بود و انگلیس در برابر ان قرار
داش��ت و از همگرایی با امریکا حمایت می کرد .اما
در خارج از اروپا ،فرانسه و انگلیس در بعد سیاست
خارجی همراه��ی زی��ادی داش��تند؛ همچنانکه در
افغانس��تان ،عراق و لیبی دیدگاه های همسوی انها را
شاهد بودیم.
فرانس��ه در اروپا بیشتر س��عی می کرد با المان
همگرایی داش��ته باش��د ،اما در خارج از اروپا بیشتر
ای��ن همگرایی را ب��ا انگلیس ش��اهد بودی��م .البی
صهیونیس��م هم می تواند یک��ی از عوام��ل اینگونه
اظهارات سارکوزی باشد و در دیدگاه های ضدایرانی
وی موثر باش��د ،اما بح��ث مب��ارزات انتخاباتی در
موضع گیری های این چنینی رئیس جمهوری فرانسه
بیشتر دخیل است.
سارکوزی از همان
زمان به صراحت علیه
ایران سخن می گفت
که این مساله یک
نوع ساختار شکنی
در سیاست خارجی
فرانسه به شمار
می رفت .در حقیقت
سارکوزی با اغاز
به کارش در کاخ
الیزه همراهی با
سیاست های امریکا
را جزء برنامه های
سیاست خارجی
خودش اعالم کرد
مثلث شماره113
مرتضی مکی /کارشناس مسائل اروپا
پاریس را به واشنگتن نزدیک کرد
بر همگان اشکار اس��ت که سارکوزی در عرصه
داخلی و اقتصادی فرانس��ه ناکام ب��وده و عملکرد و
کارنام��ه موفقیت امیزی پیش رو ن��دارد .وی تالش
می کن��د در عرصه سیاس��ت خارجی و فع��ال کردن
سیاس��ت خارجی فرانس��ه در ابعاد مختلف اروپایی
و خارج از اروپ��ا به نوعی برای خ��ودش محبوبیت
کس��ب کند و اینگونه اقدامات را می توان در راستای
دیدگاه های راس��تگرایانه س��ارکوزی مورد ارزیابی
قرار داد.
از دیگ��ر طرح ه��ا و اقدام��ات جنجال��ی ک��ه
رئیس جمهوری راس��تگرای فرانسه طی این ماه های
باقیمانده تا ریاست جمهوری 2012انجام داد ،بحث
ممنوعیت انکار کشتار ارامنه در کشورش بود.
بحث کش��تار ارامنه در س��ال 1315میالدی در
ترکیه به یک موضوع تنش افرین میان ترکیه و برخی
کش��ورهای اروپایی تبدیل شده اس��ت .کشورهای
اروپایی همواره سعی کرده اند از این ابزار برای فشار
بر ترکیه استفاده کنند.
به همان میزان که تالش می شود رد انکار کشتار
ارامنه در اروپا به ویژه فرانسه تصویب شود ،در ترکیه
اگر کسی به کشتار ارامنه اذعان کند جرم تلقی می شود
و مجازات دارد .به هر حال اکنون بحثی که وجود دارد
این است که چرا در ش��رایط بحرانی منطقه و اروپا،
س��ارکوزی و حزب راس��تگرای حاکم بر فرانسه به
چنین طرحی روی اوردند.
می توان گفت این مساله بیشتر به مسائل داخلی
فرانسه مربوط می شود و س��ارکوزی تالش می کند
البی پرنفوذ ارامنه در فرانس��ه را که حدود 650هزار
نفر هستند به سمت خودش جذب کند.
55
بین الملل
سارکوزی اکنون در موقعیت بسیار متزلزلی قرار
دارد و هرچه به انتخابات ریاس��ت جمهوری فرانسه
نزدیک تر می شویم وضعیت سارکوزی نیز شکننده تر
می شود؛ به همین خاطر وی از هر فرصتی برای اینکه
موقعیت خ��ودش را در فضای سیاس��ی و اقتصادی
نابس��امان فرانس��ه محکم کند ،اس��تفاده می کند .در
حال حاضر به لحاظ اقتص��ادی نارضایتی از عملکرد
سارکوزی در اوج قرار دارد و این در حالی است که در
این دور رقابت های انتخاباتی وی با رقبای سرسختی
چون فرانسوا اوالند باید به مبارزه بپردازد.
س��ارکوزی یک سیاس��تمدار جاه طلب است و
به نوعی س��عی می کند با س��خنرانی های اتش��ین و
تحریک احساس��ات ملی گرایانه فرانسویان به نوعی
جایگاه ویژه ای برای خودش در فرانسه دست و پا کند.
سارکوزی طی این سال ها س��عی کرد با کنار گذاشتن
سیاست های گلیس��ت ها به رهبری شیراک در جناح
راست فرانسه نیز نوعی ساختارش��کنی بکند و یک
تغییر و تحولی در گرایش های راستی ها چه در عرصه
امنیتی ،چه سیاسی و چه اقتصادی انجام دهد.
در حقیق��ت وی ب��ا ی��ک برنام��ه تبلیغات��ی
بلندپروازانه وارد کاخ الیزه ش��د و وعده اصالحات
اجتماع��ی و اقتصادی گس��ترده ای داد .ام��ا بحران
اقتصادی که اروپا را فراگرفت و ناکامی سارکوزی در
تحقق وعده های اقتصادی اش باعث ش��د وی نتواند
برنامه های تبلیغاتی اش در انتخابات س��ال 2007را
جامه عمل بپوشاند.
در بعد اقتص��ادی وی عمال با شکس��ت کامل
در برنامه هایش مواجه ش��د؛ نرخ بیکاری در فرانسه
هم اکنون نزدیک به 10درصد است که این نرخ میان
جوانان باالتر است.
در بعد امنیتی ،رئیس جمهوری فرانس��ه تالش
کرد با سیاس��ت های مهاجرس��تیزی و محدود کردن
حضور مهاجران در فرانس��ه جناح راس��ت افراطی
را به س��مت خودش جلب کند؛ این ن��وع رفتارهای
سارکوزی مخصوصا در برخورد با کولی ها عمال بیش
از انکه بخواهد محبوبیتی برای سارکوزی ایجاد کند
بیشتر تاثیرات منفی در موقعیت او در جامعه فرانسه
و اروپا داشت.
در بعد سیاست خارجی هم سارکوزی عملکرد
موفقیت امیزی نداشته است .وی در سطح اروپا بسیار
تالش ک��رد به گونه ای خودش را منجی یورو نش��ان
دهد و با همراهی خانم مرکل محور برلین -پاریس را
فعال و اتحادیه اروپا را از این وضعیت خارج کند ،اما
اکنون با وجود گذشت دو سال از عمیق تر شدن بحران
مالی در اروپا می بینیم ک��ه همچنان دورنمای مبهمی
از وضعیت اقتصادی کشورهای حوزه یورو و دیگر
کشورهای اروپایی وجود دارد.
خوش بین ترین صاحب نظران و سیاس��تمداران
اروپایی نیز در رابطه با این مس��اله دورنمای روشنی
را نمی بینند که چه زمانی اتحادیه اروپا از این بحران
خالص شود.
مجموعه این عوامل نشان می دهد که سارکوزی
در عرص��ه سیاس��ت داخل��ی و خارج��ی فرانس��ه
سیاستمدار شکست خورده ای اس��ت .در انتخابات
ریاست جمهوری فرانسه عوامل تعیین کننده بسیاری
وجود دارد و تنها افکار عمومی نقش ندارند.
در انتخاب��ات ریاس��ت جمهوری س��ال 2002
فرانس��ه ،ژاک ش��یراک در ش��رایطی توانست برای
دور دوم ریاس��ت جمهوری انتخ��اب ش��ود ک��ه
سوسیالیست ها موقعیت ش��کننده و متزلزلی داشتند
و راس��ت ها توانس��تند به دور دوم انتخابات نیز راه
مثلث شماره113
56
پیدا کنند .ش��یراک در دور دوم انتخابات با رای
82درصدی برای ریاست جمهوری انتخاب شد
و ان هم به خاطر نگرانی و ترس��ی بود که مردم از
به قدرت رسیدن یک راس��تگرای افراطی به نام
ژان ماری لوپن داشتند.
در انتخاب��ات اوری��ل 2012خان��م مارین
لوپن دختر ژان ماری لوپن از موقعیت مناس��بی
برخوردار است و می تواند به نوعی تهدیدی برای
چپ های فرانسه باش��د .دور از ذهن نیست اگر
بگوییم شاید سارکوزی قربانی بحران اقتصادی
اروپا شده است.
در ح��ال حاضر یکی از دالی��ل عمده افول
محبوبیت س��ارکوزی همین وضعیت اقتصادی
بغرن��ج و پیچیده ای اس��ت که اکثر کش��ورهای
اروپایی با ان دست و پنجه نرم می کنند.
در تاریخ ریاست جمهوری ،جمهوری پنجم
فرانس��ه فقط اقای ژرژ پمپیدو بود که یک دوره
رئیس جمهور بود ،پس از وی نیز والری ژیسکار
دستن به ریاست جمهوری رسید؛ روسای جمهور
بعدی نیز به ترتیب میتران ،ش��یراک و سارکوزی
بودند.
تقریبا اغلب روسای جمهوری پنجم فرانسه
دو دوره در کاخ الیزه حضور داشتند ،اما نمی توان
این مس��اله را تعمیم داد و براساس ان پیش بینی
کرد که س��ارکوزی دوباره به ریاست جمهوری
نایل شود.
اگ��ر نظرس��نجی های انجام ش��ده را مالک
تحلی��ل و پیش بینی انتخابات ریاس��ت جمهوری
فرانس��ه قرار دهیم ،اقای س��ارکوزی شانس اش
ب��رای پی��روزی از فرانس��وا اوالن��د ،نام��زد
سوسیالیست ها کمتر است .اگر همین روند پیش
رود و تح��ول غیرمنتظره ای پی��ش نیاید احتمال
پیروزی اوالند بسیار بیشتر از سارکوزی است.
در فرانسه اتفاقات غیرمنتظره خیلی عجیب
نیستند ،همچنانکه دومنیک استراوس کان ،رئیس
صندوق بین المللی پول که یکی از رقبای جدی
س��ارکوزی به ش��مار می رفت چند م��اه پیش به
دلیل رس��وایی اخالق��ی از عرص��ه رقابت های
انتخاباتی حذف ش��د .اگر ان رسوایی برای کان
پیش نمی امد ،قطعا شانس پیروزی اش از اوالند
نیز بیش��تر بود؛ چون وی نس��بت به نامزد فعلی
سوسیالیست ها از موقعیت و محبوبیت باالتری
برخوردار بود.
همچنین خب��ر رس��یده ک��ه اری��ک کانتونا،
فوتبالیس��ت س��ابق فرانس��ه نی��ز ب��رای
ریاس��ت جمهوری کاندی��دا ش��ده ،ام��ا بای��د
توضیح داد که در رقابت های انتخاباتی فرانس��ه
چنین چهره هایی شانسی برای پیروز شدن ندارند،
چراکه عرصه سیاس��ی فرانس��ه عرص��ه مدیران
برجسته و کس��انی اس��ت که از مدارس دولتی
رده باالیی فارغ التحصیل ش��ده اند .کاندیداهای
اصلی کسانی هس��تند که رده های س��ازمانی را
به ترتیب طی کرده اند و اکنون به این س��طح باال
دست یافته اند.
در حقیق��ت عرص��ه انتخاباتی در فرانس��ه
به گون��ه ای نیس��ت که هرک��س ص��رف اینکه
محبوبیتی در حوزه هنری یا ورزشی دارد بتواند
ارای مردم را جذب کند .چهره هایی مانند کانتونا
فقط برای یک دوره کوت��اه جنجال به پا می کنند،
اما حتی ش��انس جذب ارای یک درصدی مردم
را نیز ندارندg .
فرانسوی ها به
سارکوزی «نه»
د گفت
خواهن
پیروز ایزدی در گفت وگو با مثلث
5
پیروز ایزدی ،کارشناس مسائل اروپا مهترین
چالشی که اکنون سارکوزی با ان مواجه است را
مساله اقتصاد می داند .وی معتقد است که پایین
امدن قدرت خرید مردم و نارضایتی که در اثر
بحران یورو به وجود امده از دیگر ناکامی های
سارکوزی است؛ هزینه هایی که برای بحران یورو
در اروپا الزم است از جیب مالیات دهندگان تامین
می شود که این مساله برای فرانسویان قابل پذیرش
نیست .همچنین کاهش هزینه های عمومی و
مزایای اجتماعی و باال بردن سن بازنشستگی نیز
نارضایتی های بسیاری را موجب شد تا جایی
که سال گذشته شاهد اعتراضات عمومی در این
کشور بودیم .پیش بینی ایزدی از نتیجه انتخابات
پیش رو این است که طبق نظرسنجی ها احتماال
اوالند از حزب سوسیالیست پیروز خواهد شد.
وی بر این باور است که کال اعتماد فرانسویان
نسبت به نخبگان سیاسی پایین امده و احتمال اینکه
کاندیداهایی که از جریان های اصلی نیستند ارای
زیادی را کسب کنند ،وجود دارد .البته انها شانسی
برای برنده شدن در انتخابات ندارند اما پراکندگی
ارا احتماال زیاد خواهد بود؛ در واقع پس از
سارکوزی و اوالند ،خانم لوپن و اقای بایرو بسیار
امیدوار هستند که ارای باالیی کسب کنند.
در حال حاضر مهمترین کاندیداهایی که برای
رقابت در انتخابات ریاست جمهوری اتی در
ی هستند؟
فرانسه نامزد شده اند چه کسان
lاگر بخواهیم یک ش��رح اجمالی در رابطه با
رقبای س��ارکوزی ارائه دهیم ،در حال حاضر حدود
15-16نفر خودش��ان را ب��ه عنوان کاندی��دا معرفی
کرده اند .البته در فرانس��ه هرک��س بخواهد کاندیدای
ریاست جمهوری شود ،ش��رطش این است که 500
امضا از میان ش��هرداران و اعضای شورای شهر جمع
کند .این مساله به نوعی نشانگر پایگاه سیاسی شخصی
اس��ت که می خواهد نامزد ریاس��ت جمهوری شود.
حزب سوسیالیست در ماه اکتبر یک انتخابات مقدماتی
برگزار کرد و از بین تقریبا شش کاندیدایی که در دور
مقدماتی رقابت داشتند مارتین اوبری و فرانسوا اوالند
به دور دوم راه یافتند که در دور دوم اوالند که پیش از
این دبیرکل حزب هم بود ،به عنوان کاندیدای حزب
بین الملل
حدود یک سال پیش
محبوبیت سارکوزی در
پایین ترین حد قرار
داشت و در فرانسه
تقریبا 30درصد در
میان مردم محبوبیت
داشت .اکنون و طبق
نظرسنجی هایی که برای
دور اول انتخابات برگزار
شده ،وی از اوالند
عقب تر است اما طی یکی
دو ماه اخیر توانسته کمی
این عقب ماندگی اش را
جبران کند و به اوالند
نزدیک شود
مثلث شماره113
برای انتخابات تعیین ش��د .اوالند طبق نظرسنجی ها
در ان زمان و پس از انتخابات مقدماتی از اقبال بسیار
باالیی برخوردار بود اما طی روزهای اخیر محبوبیتش
کمتر شده است .از دیگر کاندیداهای اصلی می توان
خانم مارین لوپن را نام برد؛ وی دختر ژان ماری لوپن،
دبیر کل سابق جبهه ملی اس��ت و اکنون نیز جانشین
پدرش شده است .جبهه ملی یک حزب دست راستی
افراطی اس��ت که مخالف اتحادیه اروپا و واحد پول
اروپایی یورو است .این حزب معتقد است که فرانسه
باید به واحد پ��ول ملی خود یعنی فران��ک بازگردد و
از اتحادیه اروپا خارج ش��ود .اعض��ای جبهه ملی با
مهاجرت نیز مشکل دارند و معتقدند مهاجرت هایی
که به فرانس��ه صورت گرفته باعث شده فرصت های
شغلی از فرانسویان گرفته ش��ود .فرانسوا بایرو دیگر
رقیب مه��م س��ارکوزی در این رقابت هاس��ت .وی
پیش از این عضو حزب اتحاد برای دموکراسی بود اما
اکنون از ان حزب جدا ش��ده و حزبی را تحت عنوان
جنبش دموکراس��ی تاسیس کرده اس��ت .وی در دور
قبلی انتخاب��ات تقریب��ا 15درص��د رای اورد و این
دور هم امیدوار اس��ت ارای خوبی کس��ب کند .وی
سیاس��ت های معت��دل و میانه روی��ی دارد و طرفدار
اتحادیه اروپا و منتقد برخی سیاست های سارکوزی
است .از دیگر چهره های شاخص این دور رقابت های
ریاست جمهوری فرانسه می توان دومینیک دوویلپن
را نام برد؛ وی قبال نخست وزیر فرانسه بود و رقابتش با
سارکوزی در داخل حزب حاکم از همان زمان زبانزد
بود .دوویلپن اکنون جنبش مستقلی را به وجود اورده
و وارد عرصه انتخابات ش��ده است .هرو مورن ،وزیر
دفاع س��ابق فرانس��ه نیز اکنون وارد عرصه انتخاباتی
ش��ده .وی از یک حزب میانه رو تحت عن��وان میانه
جدید کاندیدا شده اس��ت .احزاب سبز هم انتخابات
مقدماتی برگزار کردند و از میان چندین کاندیدا خانم
ایوا ژولی که سابقا قاضی بود به عنوان کاندیدا معرفی
ش��د .وی نروژی تبار و طرفدار محیط زیست است.
ژولی مخالف انرژی هس��ته ای اس��ت و معتقد است
فرانسه به طور کلی باید انرژی هسته ای را کنار بگذارد.
نیکوال سارکوزی پنج س��ال است که در کاخ
الیزه به عنوان رئیس جمهور فرانس��ه حضور
دارد .این حضور پنج س��اله را چطور ارزیابی
می کنید؟
lحدود یک س��ال پیش محبوبیت سارکوزی
در پایین تری��ن حد قرار داش��ت و در فرانس��ه تقریبا
30درصد در میان مردم محبوبیت داشت .اکنون و طبق
نظرس��نجی هایی که ب��رای دور اول انتخابات برگزار
ش��ده ،وی از اوالند عقب تر اس��ت اما طی یکی ،دو
ماه اخیر توانسته کمی این عقب ماندگی اش را جبران
ی که اکنون
کند و به اوالند نزدیک ش��ود .طب��ق ارقام
ارائه ش��ده محبوبیت اوالند و س��ارکوزی به ترتیب
28و 26درصد اس��ت یعنی فعال اوالند دودرصد از
سارکوزی جلوتر است.
در حال حاضر تمام اتحادیه اروپا درگیر بحران
اقتصادی اس��ت و س��ارکوزی نیز این بحث را پیش
کش��یده که در مواقع بحران تغییر سیاست ها بیش از
انکه به نفع کشور تمام ش��ود به ضرر کشور خواهد
بود .اما اخیرا باز دو مس��اله پیش امد ک��ه می تواند به
س��ارکوزی ضربه بزند؛ نخست مس��اله اعتبارسنجی
اند پور و کاهش رتب��ه اعتباری
موسس��ه اس��تاندارد
فرانسه است .این امر بازتاب های منفی بسیاری داشت
و رقبای سارکوزی توانستند از ان علیه سارکوزی بهره
ببرند .مساله دیگر کشته شدن چهار سرباز فرانسوی
در افغانستان است؛ افکار عمومی که کال مخالف اعزام
سربازان فرانس��وی به خارج از کشور هستند واکنش
بدی به ای��ن موضوع نش��ان دادند .م��وارد اینچنینی
می تواند به اعتبار و محبوبیت سارکوزی بیش از پیش
ضربه وارد کند.
مهمتری��ن مش��کالت و چالش های��ی ک��ه
سارکوزی طی این سال ها با انها روبه رو بوده،
چیست؟
lس��ارکوزی طی این س��ال ها ت��ا حدودی
س��عی کرد خودش را مط��رح کند و در ه��ر بحرانی
که در جهان ب��ه وجود می اید فرانس��ه پیش قدم بوده
اس��ت .مس��اله اقتصادی ش��اید مهمترین چالش��ی
باش��د که رئیس جمهوری فرانس��ه طی این س��ال ها
با ان روبه رو ب��ود .پایین امدن ق��درت خرید مردم و
همچنی��ن نارضایتی که در اثر بح��ران یورو به وجود
امده از دیگر ناکامی های سارکوزی است .هزینه هایی
که ب��رای بحران ی��ورو در اروپا الزم اس��ت از جیب
مالیات دهندگان تامین می ش��ود که این مس��اله برای
فرانس��ویان قابل پذیرش نیس��ت .کاهش هزینه های
عمومی و مزایای اجتماعی و باال بردن سن بازنشستگی
نیز نارضایتی های بسیاری را موجب شد تا جایی که
سال گذشته ش��اهد اعتراضات عمومی در این کشور
بودیم .در رابطه با سیاست خارجی نیز مشخص نبود
که فرانس��ه چه هدفی را دنبال می کن��د ،به طوری که
بسیاری از منتقدان سارکوزی اعالم داشتند که فرانسه
در دوران سارکوزی سیاست خارجی مشخصی نداشته
و بیشتر تابع جاه طلبی های سارکوزی بوده است.
برخی اقدامات اخیر سارکوزی مانند تصویب
طرح ممنوعیت ان��کار نسل کش��ی ارامنه در
پارلمان این کشور را می توان در زمره تحرکات
انتخاباتی وی به شمار اورد؟
lاین اقدام س��ارکوزی هیچ توجیهی نداشت
به طوری که ال��ن ژوپه ،وزیر دفاع فرانس��ه نیز به این
مساله به شدت اعتراض کرد .براس��اس تحلیل هایی
که صورت گرفت این تصمیم دلیلی جز جلب ارای
ارامنه در فرانس��ه که ح��دود 500هزار نفر هس��تند،
نداشت .با توجه به اینکه ترکیه و فرانسه در ناتو اکنون
با هم متحد هستند و در مسائل بهار عربی نیز می توانند
همسویی های بسیاری داشته باشند ،این اقدام از هیچ
نظر جز انچه گفته شد قابل توجیه نیست.
به نظر ش��ما در نهای��ت در انتخاب��ات پیش
رو بخ��ت ب��ا س��ارکوزی خواه��د ب��ود ی��ا
سوسیالیست ها به رهبری اوالند؟
lاینطور ک��ه پیش م��ی رود فع�لا اوالند از
سارکوزی جلوتر است و بخت بیشتری برای پیروزی
دارد .اما به یک نکته نی��ز باید توجه کرد که کال اعتماد
فرانسویان نسبت به نخبگان سیاسی پایین امده است
و احتمال اینکه کاندیداهایی که از جریان های اصلی
نیستند ارای زیادی را کس��ب کنند ،وجود دارد .البته
انها شانسی برای برنده ش��دن در انتخابات ندارند اما
پراکندگی ارا احتماال زیاد خواه��د بود .در واقع پس
از س��ارکوزی و اوالند خانم لوپن و اقای بایرو بسیار
امیدوار هستند ارای باالیی کسب کنندg .
57
فرهنگ
شب واقعه
فرهنگ
مثلث شماره 113
حماسه مغفول
نگاهی به تازه ترین ساخته کارگردان فیلم معروف «روز واقعه»
1
حدود سه س��ال از اخرین ساخته کارگردان فیلم
س��ینمایی بنام «روز واقعه» -با موضوع عاشورایی -
می گذرد؛ فیلم س��ینمایی «ش��ب واقعه» -با موضوع
دفاع مقدس – که پس از سه سال ،در گلوگاه هفته های
منتهی به جشنواره فیلم فجر ،باالخره رنگ اکران به خود
دیده است .اگر هفته های پس از برگزاری جشنواره فجر
را بدترین زمان ممکن اکران در هر سال بدانیم ،روزهای
پی��ش از ان نیز از جمل��ه هفته های نامناس��ب از نظر
دست اندرکاران تولید و پخش اثار سینمایی محسوب
می ش��ود .با یاداوری اینکه تهیه کنندگ��ی این فیلم را
مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی برعهده داشته ،بیشتر
58
می توانیم پی ببریم به انچه به غربت تولید فیلم هایی با
موضوع دفاع مقدس تعبیر می شود.
فیلم ب��رداری این فیل��م در راس��تای پرداختن به
س��وژه های ج��ذاب و مغفول مانده دف��اع مقدس در
زمستان سال 87در ابادان کلید خورد که از 28اسفند
به دلیل حض��ور مس��افران ن��وروزی کار تعطیل و از
15فروردین 88مجددا از س��رگرفته ش��د و تا پایان
اردیبهشت همان س��ال با بازی حمید فرخ نژاد ،الدن
مس��توفی ،باران کوثری ،حبیب دهقان نس��ب ،اتش
تقی پور ،ارا اصالنیان و گروهی از هنرمندان خوزستانی
در موسس��ه فرهنگ��ی -هن��ری «ش��اهد» متعلق به
بنیاد شهید و امور ایثارگران ادامه داشت.
داس��تان فیلم به چهلمین روز بعد از اغاز جنگ
تحمیلی می پ��ردازد ک��ه در ان «دریاقلی س��ورانی»
با بازی حمید فرخ نژاد -که در حاش��یه «بهمنشیر»یک اوراق فروش��ی به نام «کمپانی دریاقلی» داش��ته،
خانواده اش را به اهواز می فرستد ،اما پسربچه نوجوانش
خواهان حضور در شهر و مقاومت با نیروهای عراقی
می شود« .دریاقلی» در کش و قوس فرستادن پسرش،
به طور اتفاقی از نقشه محاصره ابادان مطلع می شود و
تالش می کند تا نیروهای ایرانی را در جریان این تهدید
قرار دهد و ماجرایی شبیه افسانه یونانی ماراتن شکل
می گیرد .برای س��اخت این فیلم ،نخلستان بکری در
جنوب ش��رقی ابادان نزدیک به محلی که عراقی ها به
ابادان وارد شدند ،انتخاب شد تا بستر حوادث اصلی
فیلم باش��د و مواجهه نیروهای عراقی با ایرانی ها پس
از عبور از روی پلی که روی رود بهمنشیر زده بودند و
اقداماتی که انها را مجبور به عقب نشینی کرد ،در قاب
دوربین ثبت شود.
فرخ نژاد که بع��د از فیلم های «ع��روس اتش» و
«ارتفاع پست» در این فیلم برای س��ومین بار در قالب
فرهنگ
مثلث شماره 113
یک شخصیت جنوبی ظاهر ش��ده ،درباره شناختش
از این شخصیت می گوید«« :دریاقلی» را در حد اینکه
یک ابادانی اس��ت و کارش دهان به دهان می چرخید،
می شناختم .برای بازی در این شخصیت هم فیلم های
مستند درباره او را دیدم اما تابع فیلمنامه بودم و محور
اصلی ان را گرفتم .رویکرد این کار نسبت به فیلم های
جنگی دیگر به لحاظ شخصیت پردازی تفاوت زیادی
داش��ت و از «دریاقلی» شخصیتی ترس��یم شد که ادم
عجیبی مانند بسیاری از شخصیت های جنگی ما نیست
که معموال عارف مسلک و فرهیخته نشان داده می شوند.
ی معمولی است با رویکرد هایی شاید با معیارهای
ادم
ت تصمیم و دفاع از کشورش
ما منفی اما وقتی در موقعی
قرار می گیرد ،یک حماسه قهرمانانه خلق می کند».
ش��هرام اس��دی هم پیش از «ش��ب واقعه» ،یک
کار جنگ��ی دیگر در س��ال 69به نام «اوین��ار» درباره
بمباران شیمیایی حلبچه ساخته اس��ت ،اما اکثرا او را
با فیلم «روز واقعه» می شناس��ند که بارها از تلویزیون
پخش ش��ده .وی می گوید« :برای س��اخت این فیلم
ضمن اینکه تالش��م را انجام دادم تا به فیلمنامه اصلی
همایون شهنواز ـ که از اس��اتید این کار است ـ وفادار
بمانم ،با تحقیقاتی که حدود ش��ش ماه طول کشید و
صحبت هایی که با دوستان ،اشنایان و خانواده دریا قلی
داش��تیم و لوکیش��ن ها و مناطقی که مراجعه ش��د ،به
واقعیت های دیگری رس��یدیم که بخشی از تغییرات
فیلمنام��ه اولیه را پی��ش اورد .بخش دیگ��ر تغییرات
مربوط به نوع شخصیت پردازی است که مدنظر کار بود
و از نظر کار کردی که سعی می کنم در کارم اعمال کنم
صورت گرفت .بخش سوم هم مربوط به موقعیت ها و
لوکیشن های اجرایی کار بود که بعضی چیزهایی که در
فیملنامه بود ،از نظر اجرایی یا ممکن نبود یا سختی ها و
هزینه های زیادی را پیش می اورد که همه اینها لحاظ و
به فیلمنامه کنونی منجر شد».
در زمان ساخت فیلم «ش��ب واقعه» معاون وقت
امور س��ینمایی در وزارت فرهنگ و ارش��اد اسالمی
عالوه بر مسئوالن بنیاد شهید در پشت صحنه کار حاضر
ش��د تا به این طریق ولو به صورت سمبلیک هم شده،
حمایت از ساخت این گونه اثار اعالم شود .ضمن انکه
مدام بر پرهیز از نگاه تکراری به دفاع مقدس به عنوان
ویژگی این فیلم تاکید می ش��د .اما ای��ن فیلم در اکران
ماجرایی پرپیچ وخم و البته قابل تامل را طی کرد .ابتدا
در اسفند 88اعالم ش��د که فیلم در اکران نوروزی 89
قرار گرفته است تا در سینماهای ازاد به شکل ویژه ای
به نمایش دراید .اما اکران این فیلم مدام به تعویق افتاد
تا درنهایت در اردیبهشت امسال کاسه صبر مدیرعامل
بنیاد سینمایی فارابی به عنوان تهیه کننده کار سرامد که
متاسفانه مسائل متعددی دست به دست هم داده تا فیلم
«شب واقعه» که از جمله اثار موفق جشنواره فیلم فجر
بود ،بعد از دوسال موفق به اکران عمومی نشود.
ماجرا از این قرار بوده که بعد از جش��نواره فیلم
فجر ،تدوین مجددی برای کمتر ش��دن تایم این فیلم
ی تروکاژی فیلم کامل
انجام ش��ده ،ضمن انکه کارها
نبود و بعد از جش��نواره کامل شد و بعد از اماده شدن،
کار برای پخش به «فیلمیران» س��پرده می شود .بعد از
یک سال بالتکلیفی و جواب سرباال دادن برای اکران از
سوی شرکت پخش کننده ،اسفندماه سال گذشته با توجه
به اینکه هر دفتر تنها دو فیلم می تواند در هر دوره اکران
داشته باشد ،فیلم را پس فرستادند و گفتند که فیلم برای
اکران زیاد داریم و از دستمان کاری ساخته نیست».
میرعالیی در ان زم��ان گفت با توج��ه به اینکه
بعد از اماده ش��دن فیلم «ش��ب واقعه» مسئولیت بنیاد
س��ینمایی فارابی به او واگذار ش��ده ،به لحاظ جایگاه
شغلی نتوانسته کارهایی را که برای «فرزند خاک» کرد
برای این فیلم بکند و احساس می شود بنیاد شهید هم
به عنوان سرمایه گذار این فیلم دغدغه الزم را برای اکران
ان نداشته است.
او درنهای��ت ابراز امی��دواری کرد پنج��م مهرماه
همزمان با شکست حصر ابادان و ایام هفته دفاع مقدس
به عن��وان بهترین زمان ب��رای اکران «ش��ب واقعه» با
پیگیری های الزم از سوی بنیاد شهید و همکاری های
این بنیاد ،درنهایت شب واقعه اکران شود.
این اتفاق نیفتاد و پس از چندب��ار تعویق اکران
اذرماه گذش��ته مدیرعام��ل فیلمی��ران در واکنش به
گالیه های چندب��اره میرعالیی گف��ت« :از همان روز
اولی که قرارداد منعقد ش��د گفتیم این فیلم نمی تواند
اکران گس��ترده ای داشته باش��د و قرار ش��د در گروه
مخاطب خاص و سینما های ازاد در تهران و شهرستان
اکران شود .یک بار هم در همان تاریخ پنجم مهر برای
اکران اعالم امادگی کردیم اما مواد تبلیغی ان ازس��وی
تهیه کننده ام��اده نبود .همچنین جلس��ات متعددی با
نماینده گروه شاهد (س��رمایه گذار فیلم) داشته ایم و
پیگیر ان هستیم و االن کپی ها و مواد تبلیغی فیلم اماده
ش��ده و به زودی این فیلم اکران خواهد شد .درنهایت
20اذر بود که تهیه کننده فیلم «شب واقعه» و مسئوالن
«جبرائیل فیلم» با حضور بر مزار شهید دریاقلی سورانی،
قرارداد پخش این فیلم را نهایی کردند تا کار از هفت
دی ماه اکران ش��ود .ولی باز این اتف��اق رخ نداد تا در
نهایت 28دی ماه سردر برخی از س��ینماها از نمایش
داس��تان از خودگذش��تگی دیگری حکایت کردند و
طلسم این اثر باالخره شکسته شد».
همایون شهنواز – نویسنده فیلمنامه این فیلم که
او را بیش��تر به خاطر ساخت س��ریال دلیران تنگستان
می شناسیم – می گوید« :من حتی نام دریاقلی را نشنیده
بودم .اما بعد از خواندن کتاب «داستان های شهر جنگی»
حبیب احم��دزاده و حضورم در ابادان ،بیش��تر با این
شخصیت اشنا شدم .در یک اخر هفته ،طرح اولیه این
فیلمنامه را نوشتم و فکر می کردم دریاقلی ،رئیسعلی
دیگری است .او شخصی بود که یاقوت درون خودش
را نمی شناخت و ش��رایط ان را در موقعیتی گذاشت
که جوهر وجودش را نش��ان داد .باید توجه داشت که
این سرزمین هیچ وقت از وجود چنین دالورانی تهی
نخواهد بودg ».
59
صادق لواسانی
فرهنگ
مثلث شماره 113
گفت وگوی مثلث با مدیرعامل بنیاد فارابی در مقام تهیه کننده
نمی توانستم از «شب واقعه» دفاع کنم
2
معموال وقتی فیلمی در جشنواره فجر مورد توجه قرار می گیرد و در چندین بخش نامزد دریافت سیمرغ
می شود ،سینماها و شرکت های پخش رغبت زیادی به اکران ان در کوتاه ترین زمان نسبت به جشنواره دارند؛
اما «شب واقعه» از این قاعده مستثنی بود .این فیلم پس از انکه در جش��نواره بیست و هشتم فیلم فجر در 10
رشته نامزد دریافت سیمرغ بود ،دو سال پش��ت صف اکران ماند ،تا باالخره از چند روز قبل روی پرده سینما
رفت .حضور یکی از مدیران ارشد سینمای کشور هم نتوانست در مسیر اکران این فیلم موانع و مشکالت را از
پیش رو بردارد .به همین دلیل با سید احمد میرعالیی ،تهیه کننده این فیلم که اکنون مدیرعاملی بنیاد سینمایی
فارابی را نیز بر عهده دارد ،به گفت وگو نشسته ایم.
60
اق��ای میرعالیی! در ش��رایطی که بس��یاری
از منتق��دان به ای��ن نکت��ه ک��ه کارگردانان و
تهیه کنندگان س��راغ موضوع��ات و ایده های
جدید درباره دفاع مقدس جن��گ نمی روند،
معترض هس��تند ،می بینیم که «ش��ب واقعه»
داس��تانی کامال جدید دارد .ایده اولیه فیلم از
کجا امد؟
lچند س��ال قبل ،من برای بازدید از لوکیشن
فیلم های مختلف به ابادان می رفتم و می دیدم که مردم
درباره شخصی به نام «دریاقلی سورانی» که صاحب
یک گاراژ بود و توانست ابادان را نجات دهد ،صحبت
می کردند که برایم بسیار جذاب بود .پس از مدتی ،اقای
دهقانی ،معاون فرهنگی موسسه ش��اهد ،من و اقای
اسدی را برای جلس��ه ای دعوت کردند تا درباره این
فیلم و وموضوع مرتبط با ان صحبت کنیم.
البته پیش از این جلس��ه ،اقای حبیب احمدزاده
تحقیقاتی درباره ش��خصیت «دریاقلی» انجام داده و
اقای همایون شهنواز نیز بر اساس ان ،فیلمنامه ای را از
این قهرمان ملی تهیه و در اختیار بنیاد شهید قرار داده
بود .ما نیز فیلمنامه را گرفتیم و اقای شهرام اسدی که
بسیار عالقه مند بود این فیلم را بسازد ،برای بازنویسی
و اجرا چندین بار به ابادان رفت��ه و حتی با همرزمان
دریاقلی هم صحبت کردند تا رفته رفته فیلمنامه «شب
واقعه» شکل گرفت.
شاید بس��یاری از مخاطبان با دیدن نام «شب
واقعه» یاد فیلم مع��روف و به یاد ماندنی «روز
واقعه» بیفتند که اتفاقا شهرام اسدی کارگردان
ان هم بود .دلیلی داش��ت که نامی نزدیک به
«روز واقعه» را برای فیلم انتخاب کردید؟
lدر ابتدا نام فیلم «اگر دریاقلی نبود» بود .پس از ان
اقای اسدی پیشنهاد داد که نام فیلم به «شب واقعه» تغییر
کند ،اما من می ترسیدم وبه ایشان می گفتم با توجه به اینکه
«روز واقعه» یک فیلم شاخص است ،مردم انتظار ان فیلم
را دارند و اگر نتیجه این فیلم خوب نباشد چه کار کنیم؟
اما اقای اس��دی از همان ابتدا گفت که به امید خدا جلو
می رویم و این گونه ش��د که در حال حاضر کل گروه از
اینکه در این پروژه حاضر بوده اند خوشحالند.
همیشه یکی از مهمترین چالش های فیلم های
تاریخی یا فیلم هایی که به شخصیت های خاص
مرتبط است ،داستان گویی و پایبندی کارگردان
به واقعیت است .چقدر از «شب واقعه» حاصل
تخیل فیلمنامه نویس و کارگردان است؟
lاین موضوع را از چند منظر می توان بررسی
کرد .از نظر فیزیک شخصیت ،س��عی کردیم کامال به
فیزیک اصلی دریاقلی سورانی وفادار بمانیم که البته
این موضوع کار اقای فرخ نژاد به عنوان ایفاگر این نقش
را سخت می کرد .جالب است بدانید دریاقلی هنگامی
که در بیمارستان بوعلی تهران فوت کرد به عنوان یک
ناشناس در بهشت زهرا (س) دفن شد و خانواده اش
توانستند او را از روی استخوان کتفش که شکسته بود
تش��خیص دهند .ما نیز س��عی کردیم چنین شاخصه
فیزیکی ای را در فیلم رعایت کنیم.
واقعا باید بگویم استفاده از چنین فیزیکی برای کتف
یک شخصیت خیلی سخت اس��ت .اما اقای فرخ نژاد
با توانمندی بسیار باالیشان توانستند به خوبی چنین
چیزی را نمایش دهند و بازی اش در این فیلم بس��یار
متفاوت تر از کاره��ای دیگرش اس��ت .البته در نوع
دیالوگ گویی شخصیت «دریاقلی» نیز اقای فرخ نژاد
به همراه اقای اس��دی تالش زیادی کردند و در رفت
و امدهای مختلف از خانواده دریاقلی کمک گرفتند.
فرهنگ
lببینید! من معتقدم تهیه کننده از ابتدایی که بحث
نگارش فیلمنامه مطرح می ش��ود تا زمانی که مخاطب
از س��ینما خارج می ش��ود موظف به انج��ام وظایفش
اس��ت .با توجه به مس��ئولیتی که دارم اگر «شب واقعه»
را فرد دیگری ساخته بود راحت تر می توانستم از ان
دفاع کنم؛ چرا که این فیلم را خیلی دوست دارم .حتی
در دوره بیست و هشتم جشنواره فجر که «شب واقعه»
در بخش مس��ابقه س��ینمای ایران حاضر بود اصرار
داشتم نادیده گرفته نش��ود ،اما در هر صورت به دلیل
مسئولیتی که در بنیاد سینمایی فارابی قبول کرده بودم
مجبور شدیم از رقابت در بخش بهترین فیلم جشنواره
انصراف دهیم.
در هر صورت معتقدم که «شب واقعه» به اندازه
کافی از جانب تهیه کنندگی ان مهجور مانده اس��ت و
نباید در اکران بیش از این دچار مشکل شود.
فکر نمی کنید موضوع فیلم یکی از دالیل دیر
اکران شدن ان بود؟ یک بار هم شما از شرایط
پخش فیلم های ارزشی مانند این فیلم به شدت
گله کرده بودید و فیلم را به دفتر پخش دیگری
سپردید.
lفکر می کنم اگر با همین ش��رایط پخش در
س��ینمای ایران پیش برویم ،س��ینمای ما روز به روز
رو به افول خواهد رفت .اکنون مشکل در شکل تنظیم
پخش است که باعث می شود بخش خصوصی رغبتی
برای س��رمایه گذاری در فیلم های ارزش��ی نداش��ته
باشد .در حالی که مسئوالن ساخت این گونه فیلم ها
را تش��ویق می کنند ،اما با این ش��رایط به سمتی پیش
خواهیم رفت که کم کم س��اخت فیلم های ارزش��ی
غیرممکن خواهد شد.
چرا؟
lباید برنامه ری��زی دقیقی نس��بت به پخش
فیلم های سینمایی انجام شود .اگر پخش کننده ای تنها
به اقتصاد س��ینما توجه کند ،دیگر نمی توان اسم او را
سینماگر گذاشت .پخش کننده ها باید شناخت بیشتری
از سینما داشته باشند .البته منظور از شناخت بیشتر این
نیست که یک پخش کننده بتواند فیلم های پرفروش را
تشخیص دهد ،بلکه منظورم این است که او باید بتواند
به مجموع سینمای ایران خدمت کند .گرچه معتقدم
سینما به فیلم های پرفروش هم نیاز دارد .اما انچه مسلم
به نظر می رسد این است که یک پخش کننده نباید تمام
توجه خود را به فیلم هایی ک��ه به اصطالح «بفروش»
هستند ،معطوف کند .واقعا فکر می کنم در کنار توجه
به فیلم های پرمخاطب ،باید به فیلم های فرهنگی توجه
داشته باشیم.
در ماه های گذش��ته ،س��ینماگران بسیاری به
ش��رایط پخش اعتراض کرده اند .شما هم یک
مثلث شماره 113
درباره داستان ها و وقایعی که در فیلم روایت
می شود ،چطور؟
lببینید،شیرازهاصلیفیلمدربارهتغییرشخصیت
و رشادتی اس��ت که دریاقلی انجام می دهد که ما سعی
کردیم ان را به بهترین شکل نش��ان دهیم؛ اما به هر حال
در قصه پردازی برای ارائه مفه��وم به برخی از تخیالت
مانند ش��خصیت های سیاه پوس��ت و بانوی سوزان در
فیلم متوسل شدیم .در واقع ما باید از همه امکانات بهره
می بردیم تا بتوانیم تغییر موضع 180درجه ای دریاقلی
س��ورانی را در مدت 90دقیقه نمایش دهیم .دریاقلی
فردی اس��ت که در ابتدای فیلم می گوید جنگ به من
چه ارتباط��ی دارد؟ اما در پایان ب��ا تغییر موضعش تا
پای جانش پیش می رود .ش��کل گرفت��ن تحول این
شخصیت بس��یار مهم بود که به خوبی درامده است.
ما سعی کردیم هر کاری می کنیم در جهت بهتر نشان
دادن این تحول باشد.
فکر می کنم یکی از دالیلی که تغییر شخصیت در
فیلم به خوبی نشان داده شده ،بازی حمید فرخ نژاد
اس��ت که اتفاقا برای ایفای ای��ن نقش جایزه
اسیاپاسفیک را هم گرفت.
lبله ،زمانی که ما درباره س��پردن نقش دریاقلی
به اقای فرخ ن��ژاد صحبت می کردیم ،ایش��ان خارج از
کشور بودند .از ابتدا فکر می کردیم اقای فرخ نژاد به دلیل
همشهری بودنشان با دریاقلی سورانی ،ته لهجه ابادانی
و همچنین نوع بازی اش می تواند گزینه مناسبی باشد.
ایشان واقعا در این فیلم بازی بسیار خوبی داشتند ،ضمن
انکه باید توجه داشت «شب واقعه» فیلمی بازیگرمحور
است .من از همه بازیگران تشکر می کنم اما کشش فیلم
به شخصیت اول ان است که مخاطب با او فیلم را از ابتدا
تا انتها می بیند .اقای فرخ نژاد با همکاری اقای اس��دی
نقششانرابسیارخوبایفاکردندوموقعیت هایمختلف
داستان را به نتیجه رساندند.
دراخرهمدیدیمکهبازیبسیارخوباقایفرخ نژاد
در ای��ن نق��ش موجب ش��د بتوان��د در جش��نواره
اسیاپاس��فیک یکی از جایزه های مه��م بازیگری را
بگیرند که هر بازیگری نمی توان��د به چنین افتخاری
دست یابد.
کارگردانی اقای اسدی هم بسیار خوب بوده،
اما چون خودشان حضور ندارند می خواهم از
شما بپرسم با توجه به اینکه فیلم به خودی خود
مضمونی ملی دارد ،ایا لزومی داش��ت که در
چندین صحنه ،پرچم کشور نمایش داده شود؟
lایش��ان می گفت من فیلم ه��ای امریکایی
زیاد دیده ام و انه��ا در همه فیلم هایش��ان چندین بار
پرچم کشورشان را نشان می دهند .چرا ما نباید پرچم
کشورمان را نشان دهیم؟ در هر صورت این فیلم یک
تاریخ کلی از جنگ ماست و قصه کوچکی از جنگ ما
در ان مطرح می شود.
اق��ای میرعالی��ی! کمی ه��م درب��اره اکران
پرحاش��یه فیلم صحب��ت کنیم .چ��را نمایش
عمومی «ش��ب واقعه» که در 10بخش نامزد
دریافت سیمرغ از بیست و هشتمین جشنواره
فیلم فجر بود ،دو سال طول کشید؟
lطبیعتا یکی از دالیل عقب افتادن اکران این
فیلم ،ان بود که من در بنیاد سینمایی فارابی مسئولیت
داشتم و اگر این مسئولیت نبود قطعا فیلم زودتر اکران
می شد ،چرا که با پیگیری هایمان می توانستیم شرایط
خوبی برای ان فراهم کنیم.
پس مسئولیت ش��ما به عنوان تهیه کننده «شب
واقعه» در بنیاد سینمایی فارابی عامل به تعویق
افتادن اکران بود؟
گرچه معتقدم سینما به
فیلم های پرفروش هم نیاز
دارد .اما انچه مسلم به نظر
می رسد این است که یک
پخش کننده نباید تمام توجه
خود را به فیلم هایی که به
اصطالح «بفروش» هستند،
معطوف کند .واقعا فکر می کنم
در کنار توجه به فیلم های
پرمخاطب ،باید به فیلم های
فرهنگی توجه داشته باشیم
سینماگر هستید ،اما اکنون مدیریت عامل بنیاد
س��ینمایی فارابی را بر عه��ده دارید که نقش
زیادی را در سینمای ایران ایفا می کند .به عنوان
یک مدیر دولتی س��ینمای کشور ،پیشنهادتان
برای بهبود وضع پخش چیست؟
lما پیشنهاد تشکیل یک اتاق فکر را برای اکران
داریم .در سال های گذشته سینما و تلویزیون در جهت
رش��د مخاطب با یکدیگر تالش کردند و سطح توقع
مخاطب را پایین اوردند یا اینکه حداقل باید بگوییم
به ان بی توجهی کرده اند! سینما و تلویزیون باید بدانند
که اگ��ر هر کدام لطم��ه بخورند ،ان یک��ی هم ضربه
می بیند .ما برای حل این مشکل و بهتر شدن وضعیت
پخش ،پیش��نهاد تش��کیل اتاق فکری را برای اکران
داریم که شامل سینماگران ،نمایندگان ،پخش کنندگان،
تلویزیون ،ارشاد و سینماگران است.
در ح��ال حاضر و مخصوص��ا از زمانی که اقای
مشیری با ان سابقه درخشان از مدیریت بازرگانی صدا
و س��یما رفته اند ،نحوه تبلیغات تلویزیونی فیلم های
سینمایی با مشکل روبه روس��ت .فکر می کنم در این
شرایط این اتاق فکر برای همه فیلم ها الزم است.
فعال که فیلم اکران ش��ده و چن��د روز قبل در
خبرها دیدم ک��ه گویا قرار اس��ت کل درامد
«ش��ب واقعه» در ابادان هزینه شود .چطور به
این فکر رسیدید؟
lدرست ش��نیدید .قرار اس��ت تمامی عواید
حاصل از ف��روش این فیلم س��ینمایی ص��رف امور
فرهنگی شهر ابادان شود .قبل از اکران ،حمید فرخ نژاد
پیش��نهادی داد که به فکر مردم ابادان باشیم .ما هم در
ادامه پیشنهاد دادیم که درامدهای ناشی از فروش این
فیلم ،صرف بازسازی فضاهای فرهنگی ابادان شود و
گروهی به مدیریت ایش��ان این کار را انجام دهند که
خوشبختانه این پیشنهاد از سوی بنیاد شهید به عنوان
سرمایه گذار فیلم مورد موافقت قرار گرفت.
البته من این پیشنهاد را با اقای شمقدری (معاون
سینمایی وزیر فرهنگ و ارش��اد اسالمی) هم مطرح
کردم و ایش��ان نیز پذیرفتند که هزینه کپی گرفتن از
فیلم و تبلیغات شهری را به عهده بگیرند تا در هدف
فرهنگی که برای ش��هر ابادان داریم س��همی داشته
باشند.
در هر ص��ورت نمی ت��وان منکر ای��ن بود که
شما در اکران «ش��ب واقعه» مشکالت زیادی
داشتید .با این وضعیت باز هم فیلمی با موضوع
دفاع مقدس خواهید ساخت؟
lصددرصد کار می کنم .من باز هم عالقه مندم
که در س��ینمای دفاع مقدس فعالیت کنم و حتی اگر
بودجه شخصی هم داشته باش��م ان را در این بخش
هزینه می کنم ،چرا که حمایت و فعالیت در س��ینمای
دفاع مقدس وظیف ه ماست.
به عنوان س��وال پایانی دوس��ت دارم بپرسم با
توجه به مس��ئولیت تان در فارابی ،قرار نیست
فعال تهیه کنندگی کنید؟
lتا زمانی که در بنیاد سینمایی فارابی مسئولیت
دارم ،نمی خواهم به تهیه کنندگی مشغول شوم .چرا که
ممکن است ش��ائبه هایی هرچند کوچک را به دنبال
داشته باش��د .اکنون دفتری که داشتم از دو سال پیش
خالی افتاده و حتی ان را به دوس��تان س��ینماگر دیگر
هم اج��اره ندادم که خدای نکرده ش��ائبه اس��تفاده از
جایگاهی که در بنیاد س��ینمایی فارابی به من س��پرده
شده ،ایجاد نشود .من همین االن هم دوست دارم که
به سینما بازگردم ،گرچه موضوع مدیریت بنیاد فارابی
نیز مهم استg .
61
فرهنگ
به این فیلم ایمان دارم
گفت وگو با حمید فرخ نژاد ،بازیگر نقش دریاقلی سورانی
مثلث شماره 113
3
حمید فرخ نژاد حاال از جمله بازیگران پر کار سینمای ایران است که نقش های متفاوتی را ایفا کرده و برای
انها جوایز مختلفی دریافت کرده است .فرخ نژاد اکنون «ش��ب واقعه» را روی پرده سینماها دارد؛ فیلمی که به
خاطر بازی در ان جایزه معتبر بهترین بازیگر مرد را از جشنواره «اسیاپاسفیک» دریافت کرد و مهم تر از جایزه،
فیلمی است که او می گوید« :من به این فیلم ایمان دارم و به بازی در ان افتخار می کنم ».به بهانه اکران این فیلم و
حرف های خاص حمیدفرخ نژاد با او به گفت وگو نشستیم.
مسعود نجفی
اقای فرخ نژاد! شما یک ابادانی هستید .بازی
در نقش همش��هری تان که قهرمان ملی است،
چه حسی دارد؟
« lدریاقل��ی» را بومی ه��ای اب��ادان هم��ه
می شناس��ند ،در نوار مرزی تنها ش��هری که سقوط
نمی کند ابادان است که مقداری به جغرافیای این شهر
برمی گردد و مقداری هم کار مهمی که دریاقلی کرده
است .من در پرونده کاری ام فیلم های زیادی دارم اما
تنها به بعضی از انها افتخار می کنم که «ش��ب واقعه»
یکی از انهاست ،من به این فیلم ایمان دارم.
پس با این توصیف می گویید «ش��ب واقعه»
فیلم خوبی است؟
lواقعا باید بگویم از اقای میرعالیی به عنوان
تهیه کننده تا اخرین نفری که در این پروژه همکاری
می کرد ،همه با عش��ق ویژه ای به کار مشغول بودند؛
چرا که «ش��ب واقعه» یک پروژه ملی است .بسیاری
در جنگ با انگیزه های مختلفی حضور یافتند اما مهم
این اس��ت که کلیتی به نام ایران در همه انها مطرح و
مشترک است.
به نظرم یکی از نکات مهم در «ش��ب واقعه»
غیر کلیشه ای بودن ادم های درون فیلم است.
62
«دریاقلی» به عنوان نق��ش محوری فیلم ،یک
انس��ان عادی اس��ت .فکر نمی کنی��د همین
موضوع باعث جذاب ش��دن «ش��ب واقعه»
شده است؟
lمتاسفانه فیلم های جنگی با نوع پرداختشان،
افراد را خارج از حیطه ادم های عادی نشان می دهند؛
اما در «ش��ب واقعه» سعی ش��ده به یک ادم معمولی
پرداخته شود که شاید گذشته موجهی هم نداشته اما
فیلم هایی مانند «شب
واقعه» باید توسط صدا و
سیما هم مورد حمایت قرار
بگیرد .متاسفانه در حال
حاضر افرادی که فیلمشان
در راحت ترین شرایط ساخته
می شود راحت تر نیز ان را
اکران می کنند .اما باید توجه
داشته باشیم که این مساله
در اینده باعث دلسردی
افرادی می شود که نگاهی
فرهنگی دارند و این برای
سینمای ما خطرناک است
جایی که الزم است از کلیت وجه مشترک همه ما دفاع
کرده و یک حماسه تاریخی خلق می کند.
واقعا تمام هم و غم ما در س��اخت «شب واقعه»
این بود که فیلمی خارج از ش��خصیت های کلیشه ای
که در فیلم های جنگی نشان داده می شود ،بسازیم .در
اکثر فیلم های جنگی تکلیف شخصیت داستان از اول تا
اخر فیلم مشخص است .در این فیلم ها فرشته ،فرشته
و شیطان ،ش��یطان اس��ت .اما ما باید در «شب واقعه»
در 90دقیق��ه یک تحول عمی��ق 180درجه ای را در
ش��خصیت اصلی داستان نش��ان می دادیم ،به طوری
که شخصیت ش��عاری نشود و تماش��اگر ان را باور
کند .من مطمئن هستم که با این نگاه« ،شب واقعه» به
عنوان یک اثر ملی و ارمانگرایانه برای ایرانیان خارج
از کشور نیز جذاب است و امیدوارم اقای میرعالیی
(تهیه کنن��ده) ش��رایطی را فراهم کند ک��ه فیلم برای
ایرانیان خارج از کشور نیز نمایش داده شود.
فکر نمی کنید یکی از دالیل مشکالت مخاطب
سینمای دفاع مقدس به همین موضوع که نگاه ها
در این بخش کلیشه ای است ،باز می گردد؟
lمدیری��ت حاک��م ب��ر س��ینمای جن��گ با
اعمال نظره��ای نادرس��ت ،تماش��اگر را از این ژانر
فراری داده اس��ت .س��ینمای جنگ یک��ی از معدود
ژانرهایی است که از ابتدا تا انتهای ان در دست مدیران
دولتی ب��وده ام��ا االن وضعیتش چگونه اس��ت؟ ان
سینمای صد درصد تحت نظارت اکنون به چه سمتی
رفته است؟ متاسفانه سینمایی شده که مردم از ان فرار
می کنند .فکر می کنم سیاس��تگذاری ها در س��ینمای
جنگ باعث انهدام این سینما شده و این مساله برای
جنگی که ما تا این حد برای ان حرف داریم ناعادالنه
است .فکر می کنم انقدر اعمال نظر غیر تخصصی در
این سینما شد که وضعیت به اینجا رسید تا متوسل به
کارهایی مانند «اخراجی ها» شود که در شان سینمای
جنگی نیس��ت .معتقدم که جنگ ما بضاعتی بیشتر از
این دارد و حاال حاال ها می ش��د درب��اره جنگمان که
ویژگی ه��ای منحصر به فردی داش��ت کارکرد ،اما با
سیاستگذاری های غلط از بین رفت.
واقعا امیدوارم که «شب واقعه» در اکران به خوبی
دیده ش��ود ،چرا که این فیلم عالوه بر غیر کلیش��ه ای
بودن ،بزرگداشت ادم هایی است که در جنگ کم هم
نبودند و رشادت های زیادی انجام دادند .فیلم درباره
انها و نمایاندن بزرگواری شان ساخته شده است.
به نظر می رسد زمان اکران فیلم برای تضمین
موفقیت فروش و اقبال عمومی کمی نامناسب
بود؟
lوقتی که فیلم در اکران با چنین مش��کالتی
مواجه شد من گفتم وقتی فیلم اقای میرعالیی مشکل
پیدا کند من دیگر باید سکوت کنم! متاسفانه در حال
حاضر نوعی دس��ته بندی در س��ینما ش��ده که در ان
فیلم هایی که وجاهت فرهنگی دارند با اقبال عمومی
کمتری مواجه می ش��وند ام��ا فیلم های��ی که وجهه
سرگرمی بیشتری دارند مورد اس��تقبال عمومی قرار
می گیرند.
مشکل از کجاست؟
lببینید! اکنون سینمادار تصمیم گیرنده اصلی
چرخه اکران اس��ت .دیدیم که امسال در هفته جنگ
حتی ش��اهد اکران یک فیلم جنگی هم نبودیم ،چون
س��ینمادار تنها به جنبه تجاری فیلم ه��ا نگاه می کند.
چگونه فیلمی از جشنواره فجر هشت سیمرغ می گیرد
اما هنگام اکران با ان اینگونه برخورد می شود ،اما در
مقابل با تم��ام احترامی که برای فیلم های س��ینمای
مخاطب عام قائلم ،می بینیم که فیلم هایی یک ماه پس
به احترام خون دریاقلی...
ارزوی حمید فرخ نژاد برای شهر حماسه ،ابادان
فرهنگ
حمید فرخ نژاد 42سال پیش در ابادان متولد
شد و تاکنون عالوه بر تجربه های دیگر ،در عالم
سینما ،فیلمنامه نویس��ی ،کارگردانی و بازیگری
در س��ینما و تلویزیون را تجربه کرده اس��ت .در
این میان ،بیش��تر بازیگری او دیده شده؛ ان هم از
نوعی که به هنرپیشگی فطری و تئوری گریز از ان
یاد می شود.
فرخ نژاد در رشته کارگردانی تئاتر دانشکده
هنره��ای زیبای دانش��گاه ته��ران تحصیل کرده
اس��ت .وی فعالیت خ��ود در س��ینما را به عنوان
دستیار کارگردان و بازیگر در سال ۱۳۶۹در فیلم
در کوچه های عشق (کوچه پاییز) ساخته خسرو
سینایی اغاز کرد .اش��نایی اش با سینایی برای او
شگون داش��ت و وقتی همگان او را شناختند که
در سال ۱۳۷۸عالوه بر نگارش فیلمنامه ،بازی در
فیلم عروس اتش درخش��ش او در سینما را نوید
داد .او با بازی در این فیلم سیمرغ بلورین بهترین
بازیگر نقش مکمل مرد را در هجدهمین جشنواره
فیلم فجر به خ��ود اختص��اص داد .فیلمنامه این
فیلم هم که نوشته فرخ نژاد و سینایی بود ،سیمرغ
بلورین بهترین فیلمنامه را نیز برایش به همراه اورد.
این بازیگر به نس��بت پرکار دو س��ال بعد با بازی
در فیلم «ارتفاع پس��ت» ابراهیم حاتمی کیا تثبیت
ش��د و تاکنون حضور در فیلم های :تب ،به رنگ
ارغوان ،طبل بزرگ زیر پای چپ ،صحنه جرم -
ورود ممنوع ،چارشنبه سوری ،حقیقت گمشده،
اتشکار ،پوسته ،پوست موز ،حریم ،همبازی ،شب
واقعه ،بیداری رویاها ،دموکراسی تو روز روشن،
شکالت داغ ،شب و قسم به دلتنگی و چرخ وفلک
را تجربه کرده است.
حمید فرخ ن��ژاد س��ال 79کارگردانی را هم
برای اولین و اخرین بار با س��اخت فیلم همچنان
اکران نشده «سفر س��رخ» ازمود .او عالوه بر یکی
دو تله فیل��م و تجربه صداپیش��گی انیمیش��ن ،با
حضور در س��ریال های «حلقه س��بز» و «قلب یخی»،
حضور در تلویزون و ش��بکه نمای��ش خانگی را هم
تجربه کرد .هرچند که معتقد است که بازی در سریال
مانند روزنامه تولید کردن ،نامناس��ت و بازی در فیلم
سینمایی ،مثل چاپ کتاب ماندگاری دارد.
این بازیگر س��ینمای ایران همچنین جایزه های
جشن خانه سینما (بهترین فیلمنامه -بهترین بازیگر)
برای فیلم عروس ات��ش ،بهترین بازیگر جش��نواره
سینمای خانواده ارومیه برای فیلم ارتفاع پست ،بهترین
بازیگر مرد جش��نواره فیلم کارل��ووی واری ،بهترین
بازیگر س��ال به انتخاب منتقدان مجله فیلم ( ۱۳۸۰و
،)۱۳۸۱بهترین بازیگر جش��نواره فیلم مس��کو برای
فیلم طبل ب��زرگ زیر پای چپ ،بهتری��ن بازیگر مرد
در پنجاه و چهارمین جش��نواره فیلم اسیا و اقیانوسیه
برای فیلم ش��ب واقع��ه و بهترین بازیگر م��رد اولین
دوره جش��نواره جام جم برای فیلم حبیب را به خود
اختصاص داده اما به رغم پنج سال نامزدی در جشنواره
فیلم فجر ،هنوز س��یمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد
را در فهرس��ت افتخارات خود ک��م دارد .فرخ نژاد که
ایفاگر نقش «دریاقلی» در فیلم «ش��ب واقعه» است،
می گوید :خدا را ش��کر می کنم به واس��طه شغلی که
داریم ،می توانیم در افتخارات این مملکت سهیم باشیم
و در حافظه ملت ثبت شویم .مانند هر بازیگری وقتی
می خواهم کاری کنم به رزوم��ه اش مراجعه می کنم،
دریاقلی ویژگی هایی داش��ت و برای ما درس بزرگی
در زندگی است .او سر پل اخر ،بین مردی و نامردی ،
مردی را انتخاب کرد .این بازیگر اهل خورس��تان از
وضعیت بد ش��هر ابادان ناراحت اس��ت و می گوید :
ش��هری که دریاقلی در انجا این حماس��ه را افرید و
خانواده اش و بچه های دیگر ش��هدا در انجا زندگی
می کنند ،متاس��فانه فراموش شده اس��ت .این شهر به
لحاظ فرهنگی بس��یار باال بوده و خواهش می کنم به
احترام خون دریاقلی و س��ایر شهدا حداقل شهر را به
یک روز قبل از اغاز جنگ برگردانندg .
مثلث شماره 113
از تولید اکران می شوند .باالخره باید برای فیلم های
فرهنگی امکاناتی قائل شویم.
مثال چه نوع امکاناتی؟
lبه نظر می اید اهرم های تش��ویقی در بخش
اکران برای فیلم های فرهنگی که در جش��نواره فجر
موفق می ش��وند ،وجود داشته باش��د .اهرم تشویقی
که می تواند به کار گرفته ش��ود این است که به اکران
ان فیلم ها س��رعت ببخش��یم .فکر می کنم اهرم های
تش��ویقی برای س��ینمای ما که همیش��ه دغدغه اثار
فرهنگی را داشته ،بس��یار مهم است .باید این اهرم ها
توسط سیاستگذاران کالن فرهنگی مورد توجه واقع
ش��ود تا بتوان از فیلم های فرهنگی در اکران حمایت
کرد.
به عنوان مثال از نظر من فیلم هایی مانند «ش��ب
واقعه» باید توسط صدا و سیما هم مورد حمایت قرار
بگیرد .متاس��فانه در حال حاضر افرادی که فیلمشان
در راحت ترین شرایط ساخته می شود راحت تر نیز
ان را اکران می کنند .اما باید توجه داش��ته باشیم که
این مساله در اینده باعث دلس��ردی افرادی می شود
که نگاه��ی فرهنگی دارن��د و این برای س��ینمای ما
خطرناک است.
برگردیم به همان «شب واقعه» .شما برای بازی
در این فیلم جایزه معتبر بهتری��ن بازیگر مرد
را از جش��نواره اسیاپاس��فیک گرفتید ،اما در
جش��نواره فجر نتوانس��تید هیچ جایزه ای را
دریافت کنید .این کمی عجیب نیست؟
lمن در بیس��ت و هشتمین جش��نواره فیلم
فجر دو فیلم (شب واقعه و به رنگ ارغوان) را داشتم
که مجموعا 12سیمرغ گرفتند و من در هر دوی انها
تک بازیگر بودم ،اما در هیچ یک جایزه ای نگرفتم که
این از نکات جالب جش��نواره بود؛ اما در جش��نواره
اسیاپاسفیک توانستم جایزه بهترین بازیگر مرد را به
دلیل بازی در «شب واقعه» دریافت کنم .جالب است
که جای��زه بین المللی دیگر من برای ب��ازی در «طبل
بزرگ زیر پای چپ» است که این فیلم حتی به بخش
مس��ابقه جش��نواره فجر هم راه نیافت ،اما جشنواره
مسکو یکی از جوایز بازیگری خود را برای بازی در
این فیلم به من داد.
بازی س��ایر بازیگران چطور بود؟ البته ش��ما
بازیگر مح��وری بودی��د و س��ایر بازیگران
نقش های فرعی داشتند.
lطرف مقابل من در «شب واقعه» فردی است
که هیچ واکنشی ندارد و به نوعی سنگ صبور دریاقلی
است و بس��یاری از درونیاتش را با او بازگو می کند.
شخصیت پردازی فرد سیاه پوس��تی که روبه روی من
قرار گرفته به نوع��ی بود که چ��ون وجاهت فکری
نداش��ت ،دریاقلی م��دام با او صحب��ت می کرد .این
شخصیت به نوعی یک کاتالیزور است که تماشاگر به
واسطه او به تحول دریاقلی در طول فیلم پی می برد.
درباره ش��خصیتی که خانم الدن مس��توفی ان
را بازی می کنند ه��م باید بگویم که این ش��خصیت
ذهنیت دریاقلی اس��ت که در واقع همان مادربزرگ
اوست؛ اما این ش��خصیت در فیلم به مام میهن تشبیه
شده که امیدوارم چنین چیزی انطور که می خواستیم
در امده باشد.
امسال شما چهار فیلم در جشنواره فجر دارید.
به عنوان اخرین پرس��ش ،پیش بینی می کنید
بتوانید جایزه ای بگیرید؟
lمدت هاس��ت که دیگ��ر ب��ه جایزه ها فکر
نمی کنم که اذیت نشوم .چون در دوره های قبل مسائل
عجیب و غریبی را مشاهده کردمg .
63
ورزش
ورزش
مثلث شماره113
64
مربی محافظه کار
زمان همه چیز را ثابت می کند
پرویز مظلومی در گفت وگو با مثلث
میالد حجت االسالمی
1
پرویز مظلومی این روزها ناراحت و دلخور است .حتی اگر به خاطر شرایط حساس استقالل تصمیم به سکوت گرفته باشد
و خیلی از دلمش��غولی هایش را به زبان نیاورد ،اما باز هم به راحتی با نگاهی به وضع روحی اش می توان اندوه و نارضایتی به جا
مانده از حاشیه های اخیر استقالل را در ان دید .شاید برای او که رکورددار بردن در دربی است رفتارهای پیرامون باشگاه از برخی
هواداران گرفته تا حتی عده ای از مسئوالن باشگاه حکم ناسپاسی را داشته باشد .هرچند او هنوز هم معتقد است رابطه اش با علی
فتح اهلل زاده بدون مشکل است و به مثلث می گوید که تمام حاشیه ها ،انگیزه هایش را برای قهرمان کردن استقالل بیشتر کرده است.
این گفت وگو پیش از بازی تیم های استقالل تهران و فوالد خوزستان با پرویز مظلومی انجام شده است.
ورزش
این همه می گویند
استقالل ستاره دارد
و کهکشانی است ،اما
بعضی از بازیکنان ما به
اندازه یک بازیکن جوان
انرژی نگذاشته اند .حق
مربی است که از انها
بخواهد بهتر باشند .من
گفته ام اگر این جوری
باشد ممکن است برخی
از انها را نخواهم .با چند
بازیکن که در حد خود
نبودند پدرانه صحبت
کردم و سعی کردم انها را
اگاه کنم
مثلث شماره113
اقای مظلومی! فصل زندگی فوتبالی شما در
سطح اول فوتبال ایران از سن 24سالگی اغاز
می شود ،چرا اینقدر دیر؟
lنه ،من از س��ن 17س��الگی در باشگاه تاج
ابادان فوتبال را شروع کردم .اقای گل جوانان کشور
بودم و در تیم ملی جوانان بازی کرده ام .از 18سالگی
به اس��تقالل امدم و بعد از س��ه سال از اس��تقالل به
تراکتورس��ازی رفتم .من از س��ال 1351در خدمت
استقالل بوده ام.
به سراغ تیم تان برویم .بعد از دو شکست پیاپی
اوضاع به ضرر تیم ش��ما تغییر کرده ،فضا را
چطور می بینید؟
lما باید ای��ن وضعیت را ع��وض کنیم و در
حال تالش برای این تغییر هس��تیم .ه��واداران از ما
توقع دارند و ما هم از انه��ا انتظار داریم اگر قهرمانی
می خواهن��د به اس��تادیوم بیایند .فرق��ی نمی کند که
قهرمانی را چه کسی بیاورد .انتظارم از هواداران این
است که به استادیوم بیایند و استقالل را تشویق کنند،
چون نیاز به حمایت انها داریم ،هر زمانی هم که نیاز
داشتیم انها به ورزشگاه امده اند.
چه عاملی س��بب ش��د اینگونه ترمز استقالل
کشیده شود؟
lمن دنبال بهانه اوردن نیستم .همیشه گفته ام
باخت برای من اس��ت و برد برای دیگران .مثالی که
مورینیو بعد از شکس��ت برابر بارسلونا زد را همیشه
گفته ام .بعد از هر برد اس��تقالل پدرهای زیادی برای
ان برد پیدا می شود ،اما وقتی تیم می بازد تنها عامل ان
من هستم .در دو بازی گذشته حداقل گرفتن تساوی
حق ما بود ،ولی چیزی که نباید پنهان بش��ود ،شرایط
تیم ماست .ما تغییرات زیادی داشتیم.
از تغییرات گفتید ،بازیکن��ان خارجی جذب
شده واقعا می توانند مفید باشند؟
lببینید ما س��ه بازیکن خارجی که بر حسب
نیازمان جذب کردیم را در زمین گذاش��تیم و این در
حالی بود که انه��ا اماده نبودند .بع��د از بازی با فجر
انها را به بدنساز تیم سپردم تا انها را اماده کند .با این
وضعیت حتی خود این بازیکنان هم ضرر می کردند.
الونگ نااماده را مقابل س��پاهان به میدان فرستادیم و
این در حالی بود که او فقط س��ه جلسه تمرین کرده
بود.
ش��اید باید به ارامی او را در زمین می گذاشتیم،
س��اموئل و یرکوویچ نیز همی��ن ش��رایط را دارند.
به خاطر مصدوم هایی که داشتیم مجبور بودیم از انها
استفاده کنیم و اصل قضیه را ناهماهنگی تیم می دانم.
دلی��ل ای��ن تغییر وضعی��ت اس��تقالل بعد از
قهرمانی نیم فصل اول چه بود؟
lبا ب��ودن فرهاد مجی��دی و جاس��م کرار،
سیس��تم تاکتیکی ما جا افتاده بود و در نیم فصل اول
و جام حذفی این مس��اله را نش��ان دادیم .اما در ادامه
تغییرات و مصدوم هایی داشتیم که روی کار ما تاثیر
گذاش��ت .از حق نباید بگذریم ،زمان��ی که حریفان
ما در اردوی ترکیه تیم ش��ان را بازس��ازی می کردند،
ما نتوانس��تیم در نیم فصل خودمان را بازسازی کنیم.
سال گذشته تیم ما در نیم فصل دوم عالی بود چون در
ترکیه اردوی خوبی داش��تیم و توانستیم در نیم فصل
دوم امتیازهای زیادی بگیریم و با یک اختالف امتیاز
تا نایب قهرمانی پی��ش برویم ،ول��ی در حال حاضر
در کوران مس��ابقه ها تی��م خود را می س��ازیم ،چون
در تعطیالت نیم فص��ل درگیر جام حذف��ی بودیم و
نمی توانستیم به اردو برویم .دقیقا زمانی که تیم ها در
اردوی خارجی بودند ما باید بازی می کردیم.
این شرایط تنها برای استقالل بود؟
lشاهین هم مثل ما بود و دچار همین مساله
شد و به مشکل برخورد .همچنین مس کرمان هم چند
بازی دچار مشکل شد ولی در حال حاضر وضعیت
بهتر است و خوشبختانه مصدومان ما هم رسیده اند.
چشم انداز شما برای اینده چیست؟
lچون بازی های س��ختی به ما خورده ،باید
بازیکنان م��ان را ام��اده کنیم و نتیج��ه بگیریم و حق
نداریم این امتیازها را از دس��ت بدهی��م .با اینکه دو
باخت داشتیم ،هنوز در صدر جدول هستیم و در حال
حاضر زمانی نیست که دنبال زیبا بازی کردن باشیم.
بیشتر هدف ما این اس��ت که در این دو ،سه هفته که
سه بازی سنگین در لیگ برتر و پلی اف لیگ قهرمانان
اسیا داریم از دیگر تیم ها عقب نیفتیم.
بعد از نشستی که در باش��گاه استقالل برگزار
ش��د ،صحبت از اولتیمات��وم دادن به برخی
بازیکنان ش��د ،ایا صحت دارد برخی نفرات
تهدید به اخراج شده اند؟
lحق هر مربی اس��ت که از بازیکنش انتظار
الزم را داشته باشد .این همه می گویند استقالل ستاره
دارد و کهکشانی اس��ت ،اما بعضی از بازیکنان ما به
اندازه یک بازیکن جوان انرژی نگذاشته اند .حق مربی
است که از انها بخواهد بهتر باشند .من گفته ام اگر این
جوری باشد ممکن است برخی از انها را نخواهم .با
چند بازیکن که در حد خ��ود نبودند پدرانه صحبت
کردم و سعی کردم انها را اگاه کنم .به هر حال مردم از
تیم ما توقع دارند و از سرمربی تیم استقالل توقع دارند
با بازیکنی که انرژی الزم را نگذاشته ،برخورد کند.
داستان مطرح شدن نام جواد زرینچه به عنوان
جانشین شما چیست؟
lمن داس��تان حضور زرینچ��ه را نمی دانم.
شاید اگر می دانستیم اخرش جالب می شد (با خنده).
زرینچه از اعضای هیات مدیره اس��تقالل اس��ت .او
باید در جریان مس��ائل فنی تیم باشد و به مدیر عامل
به عنوان مشاور فنی گزارش دهد .او از پیشکسوتان
باشگاه استقالل است که س��عی می کنیم از نظراتش
استفاده کنیم .من دنبال این نیستم که چه کسی جای
من می اید یا نمی اید .من با قدرت کارم را شروع کردم
و ادامه می دهم و اگر خدا کمک کند ،به قول قهرمانی
که به هواداران دادم ،عمل می کنم.
استقالل روزهای خوبی را گذرانده ،اما با دو
شکست هیاهوی زیادی به راه افتاد و همه از
بحرانی شدن اوضاع گفتند ،ایا خودتان چنین
احساسی دارید که استقالل وارد منطقه بحران
شده است؟
lدر ه��ر تیم بزرگی از ای��ن جور صحبت ها
وجود دارد؛ صحب��ت از جانش��ینی و صندلی لغزان
من .از روز اول با این اگاهی به استقالل امده ام .سعی
کردم همیشه با قدرت کارم را انجام دهم و با قدرت
در استقالل حضور داشته باشم .همیشه پشت باخت
عده ای پنهان می شوند ،اما زمان پیروزی ها همه عیان
هستند.
این بعضی ها چه کس��انی هس��تند ،ایا انها به
بعضی هواداران خط می دهند؟
lممکن اس��ت از ادبیاتی اس��تفاده کنم که به
تیم ما کمک نکند و وضعیت را بدتر کند ،تیم ما صدر
65
ورزش
جدول اس��ت و در جام حذفی هم مدع��ی قهرمانی
است .باید نتیجه بگیریم تا تیم از وضعیت فعلی خارج
ی دارند .ببینید من
شود .در این راه هواداران نقش مهم
از هواداران نمی خواهم از م��ن تعریف کنند و به من
لقب پرویز سوبله و چوبله بدهند ،انها بیایند تیمشان
را حمایت کنند .بارها وقتی هواداران صبور بودند تیم
ما هم نتیجه گرفته اس��ت ،امیدوارم فردا و فرداها هم
شرایط همین باشد.
نوع برخوردی که با پرویز مظلومی می ش��ود
شاید چندان عادالنه نباشد .بعد از رکورد زنی
در درب��ی و قهرمان��ی نیم فص��ل اول اوضاع
چندان خوب به نظر نمی رس��د .ای��ا جریان
پنهانی قصد ضربه زدن به شما را دارد؟
lاین جریان هس��ت و اتفاقا خاص من نبوده
بلکه در زمان مربیان پیشین استقالل هم وجود داشته
است .اما من می گویم هواداران استقالل میلیونی بوده
و همه انها قدرشناس هستند ،اما یک تعداد هم هستند
که همیشه معترض بوده و گذش��ته را زود فراموش
می کنند که نمی شود انها را با همه مقایسه کرد .به هر
حال ما هم راه های خاص خودمان را برای ارتباط با
هواداران داریم و بدون مشکل با انها در تماس هستیم.
این افراد هم همیشه حضور دارند .با این حال من دور
خودم را شلوغ نمی کنم که یک عده را بگذارم تا این
افراد را مهار کنند چراکه ترجیح می دهم کار خودم را
انجام دهم و اتکای من هم به خداست.
یکی از مهمترین مباحث مصاحبه هایی است
که از سوی مسئوالن باش��گاه استقالل انجام
می ش��ود .ایا این صحبت ها که گاهی در ان
بحث اوردن مربی دیگر مطرح می شود روی
کار شما تاثیر می گذارد؟
lصد در ص��د ،نه تنه��ا روی م��ن بلکه روی
هواداران تاثیر می گذارد .این دوستان باید توجه کنند
که صحبت هایشان سنجیده باشد و ببینند اخرش چه
می شود و چه تاثیری می گذارد .مطمئنا این اظهارات
سازنده نخواهد بود .اما باز هم من به همه این دوستان
احترام می گذارم و هیچ گاه مقابله به مثل نکردم .شاید
خیلی وقت ها می توانستم مقابله به مثل کنم اما این کار
را انجام ندادم .گذاشتم زمان همه چیز را ثابت کند.
از این حرف ها بیشتر دلخور می شوید یا انگیزه
می گیرید؟
lدلخوری که هست اما بیش��تر برای اینده و
موفقیت انگیزه می گیرم.
با این حساب باید از دست فتح اهلل زاده خیلی
دلخور باشید؟
lنه ،من حاجی را دوست دارم و هیچ وقت از
دست او دلخور نمی شوم.
اما این صحبت ها بیشتر از سوی اوست؟
lمن همواره به فتح اهلل زاده احترام می گذارم و
رابطه ما دوستانه است.
عنوان می ش��د بار فتن مجیدی مش��کلی برای
استقالل پیش نمی اید؛ هنوز هم همین باور را
دارید؟ اگر جباری ه��م به دالیلی در ترکیبتان
نباشد ،اوضاع بدتر از این می شود؟
lما در خیل��ی از بازی ها مجتب��ی جباری را
نداشتیم که مشکلی نبود و نتیجه گرفتیم ،دلیل نتیجه
نگرفتن اس��تقالل در دو بازی اخی��ر نبودن فقط یک
بازیکن نبود .به ط��ور مثال ما تیموریان را در وس��ط
زمین نداش��تیم .حض��ور تیموریان باعث ش��ده بود
هیچ مش��کلی در خط هافبک ما احس��اس نش��ود،
اما مصدومیت ای��ن بازیکن ضربه زی��ادی به ما زد.
بازیکنان خارجی را هم در خط میانی گذاش��تیم ،اما
مثلث شماره113
66
هماهنگی ش��ان با س��ایر نفرات کمتر بود .در شروع
نیم فصل دوم هف��ت بازیک��ن اصلی م��ا نبودند .ما
مجیدی را نداشتیم ،جاسم کرار هم رفت .تیموریان و
میداوودی هم مصدوم بودند .خسرو حیدری هم به
وضعیت عادی اش نرسیده بود .نبود چنین بازیکنانی
برای یک تیم مشکل است و تا نفرات جدید بخواهند
در ترکیب جا بیفتند زمان می برد.
پس مشکل کجاست؟
lما س��عی کردیم نس��بت به نی��م فصل اول
مش��کالت را کمتر کنیم و روند خوب گذشته به تیم
برگردد .باید س��عی کنیم جلوی اتفاقات ساده ای که
باعث گل خوردن اس��تقالل می ش��ود را بگیریم .در
بازی های قبلی به مساوی راضی نبودیم که در دقایق
پایانی گل خوردیم و باختیم .شاید اگر می خواستیم
مس��اوی بگیریم کارمان راحت تر بود .سکوها از ما
برد می خواهند .متاس��فانه در دقای��ق پایانی دو بازی
اخیر تمرکز الزم را نداش��تیم و روی یک غافلگیری
گل خوردیم .تالش ما برای رفع نقص هاس��ت و اگر
هواداران صبور و شکیبا باشند به این مهم می رسیم.
منظورتان دقیقا چیست؟
lمثال در بازی با مس کرمان بازیکنان 85دقیقه
دس��تورات تاکتیکی را ب��ه خوبی اج��را کردند اما از
یکجایی به بعد در بازی مربی به این نتیجه می رس��د
که گرفتن ی��ک امتیاز حت��ی از تیم��ی مانند مس در
تهران بهتر از شکس��ت خوردن اس��ت چراکه همین
تک امتیازها می تواند در پایان فصل استقالل را قهرمان
کند اما بازیکنان تحت تاثیر فشار تماشاگران پنج دقیقه
اخر دیگر از دستورات تاکتیکی غافل شدند و اینگونه
ما از حریف گل دریافت کردیم.
مثل اینکه با هواداران درد دل زیاد دارید؟
lدر فوتبال برد و باخت وجود دارد و یک تیم
همیش��ه نمی برد .ما باید جوری برنامه ریزی کنیم که
امتیازات را از دست ندهیم .برایتان سوال نشده است
که چرا پرسپولیس رقیب دیرینه ما اوضاع نابسامانی
در نیم فصل اول پی��دا کرد؟ چرا پرس��پولیس دچار
مشکل شد؟ مگر تیمشان بد بود؟ نتایج شان به خاطر
فشارهای روحی و روانی بود که به این تیم وارد شد.
هواداران باید کمک کنند تا اوض��اع یک تیم خراب
نشود.
اقای مظلومی! از این بحث بگذریم .هر مربی
در زندگی ش��خصی انگیزه های شخصی هم
پرویز مظلومی نزد هواداران استقالل
چهره محبوبی است .دلیل این محبوبیت
اما کامال روشن است؛ او چه در دوره
بازیگری اش و چه حاال که سرمربیگری
استقالل را برعهده گرفته ،همواره مقابل
پرسپولیس چهره برنده ای بوده است
برای اهدافش دارد .انگیزه های شخصی شما
برای انکه اس��تقالل را به قهرمان��ی لیگ برتر
برسانید چیست؟
lمن سال های زیادی در کنار استقالل بودم؛
به عن��وان بازیکن یا مرب��ی اما از فصل گذش��ته این
فرصت را داشتم تا به عنوان نفر اول در کنار تیم قرار
بگیرم .بزرگترین هدفم این است که خاطرات خوبی
از پرویز مظلومی در اس��تقالل و یاد مردم هوادار این
تیم باقی بماند.
به نظر می اید با بردهای سریالی دربی قدم اول
را هم برداشته اید؟
lبله ،دقیقا یکی از اولین اهدافم در استقالل
این بود که برنده بازی های دربی باشم و اکنون که به
ان رسیدم هدف بزرگ من قهرمان کردن استقالل در
لیگ برتر شده است.
یعنی پای انگیزه های شخصی و رقابت با فرد
خاصی در میان نیست؟
lخیر من اصال دنبال رقابت با کس��ی نیستم
چراکه اگر بخواهم فکر و تمرکزم را برای این چیزها
بگذارم دیگر نمی توانم به کارم برسم.
در زمستان س��ه نقطه عطف کاری برای شما
وجود دارد؛ پلی اف لی��گ قهرمانان ،دربی و
فینال جام حذفی .هدف گذاری شما در این سه
رویداد چیست؟
lمسلما در هر سه به دنبال موفقیت و پیروزی
هستیم.
ممکن است یکی از این اهداف را قربانی بقیه
کنید؟ مثال به فکر مس��اوی در دربی باشید یا
موضوعات دیگر؟
lخیر ،به هیچ عنوان .م��ا محکوم به پیروزی
هس��تیم چراکه هواداران از ما انتظار دارند در هر سه
رقابت موفق باش��یم .شاید اگر دس��ت خودمان بود
می گفتیم دو گزینه را هدف گذاری کنیم و به سه هدف
نمی توانیم برس��یم اما خواس��ت هواداران این است
که در هر سه جام موفق باش��یم .هرچند واقعا سخت
است .با این ش��رایط تیم و اوضاعی که هست کار ما
دشوار اس��ت .نمی توانیم خود را فریب بدهیم و در
دنیا هم می بینیم که تیم های بزرگ گاهی یک جام را
فدای جام های دیگر می کنند اما در ایران چنین چیزی
نیست و ما باید برای رضایت هواداران به هر سه جام
فکر کنیمg .
2
پروی��ز مظلومی خاطرات خوش��ی را برای
هواداران اس��تقالل در دربی رقم زده است .او مرد
دربی بزرگ پایتخت است؛ البته با چاشنی شانسی
که در برخی بازی ها به دادش رس��ید .با این همه
نقطه تاریک مربیگری مظلومی چیس��ت؟ برخی
می گویند عدم ش��جاعت ،او را در دس��ته مربیان
محافظه کار نتیجه گرا ق��رار می دهد .اگر مظلومی
شجاع بود بیشتر از اینها نزد ابی ها محبوب می شد.
شاید این خواس��ته هواداران استقالل از مظلومی
است .شاید هم خسته اس��ت؛ «کاش کمی شجاع
بود».
داس��تان زندگ��ی پرویز مظلومی پر اس��ت
از فراز و نش��یب های مختلف .او چ��ه در دوران
ب��ازی و چ��ه در دوران س��رمربیگری کمی دیر
چهره ش��د ،اما در هر دو عرصه روندی پیوسته
و موفق داش��ته اس��ت .پرویز مظلومی تنگستان
متول��د س��ال 1333در ابادان و ب��رادر کوچکتر
غالمحس��ین اس��ت که اغازگر پیون��د خانواده
مظلومی ب��ا باش��گاه اس��تقالل بوده و از س��ال
1347تا 1355برای این باش��گاه به میدان رفته.
اما سرگذش��ت پرویز ،برادری که پنج س��ال از
غالمحس��ین کوچکتر اس��ت ،تفاوت هایی با او
دارد .پرویز شاید در عرصه بازی سابقه برادر را در
اس��تقالل ندارد ،اما در عالم مربیگری توانسته به
مراتب موفق تر باشد.
ا ز تراکتورسازی تا استقالل
پروی��ز مظلومی به گفت��ه خودش فوتب��ال را از
17س��الگی در تاج ابادان اغاز کرد و یک س��ال بعد
به عنوان اقای گل جوانان کش��ور و بازیکنی که عضو
تیم مل��ی جوانان ب��ود پیراهن تاج یا همان اس��تقالل
تهران را برتن کرد .او از س��ن 24سالگی به عضویت
تیم تراکتورسازی درامد و باز هم در مدت یکسال به
استقالل رفت و به مرور تبدیل به مهاجم اصلی این تیم
ی در خط حمله استقالل برای
شد .حضور پرویز مظلوم
انها که دربی های تماشایی و پرهیجان دهه 60را دنبال
می کردند ،خاطرات بسیاری را برجای گذاشته است.
گلزن دربی ویژه
س��ال 1362ورزش��گاه ازادی ش��اهد ثبت یک
رکورد بود؛ 130هزار تماشاگر به این ورزشگاه امده
بودند ت��ا دربی اس��تقالل و پرس��پولیس را از نزدیک
ببینند؛ ان هم دربی با طعم فوتبال دهه 60س��رخابی.
تماشاگران انقدر زیاد بودند که حتی در اطراف زمین
روی پیس��ت نشس��ته و بازی را نظاره می کردند .این
دیدار پرخاطره شاید یکی از بهترین روزهای عمر بازی
پرویز بود ،چراکه توانست در این دیدار حساس تک
گل پیروزی بخش اس��تقاللی ها را به ثمر برساند و ان
دربی بش��ود یکی از دربی های پرخاطره ابی ها .پرویز
مظلومی تا س��ال 1369که پیراهن اس��تقالل را برتن
داشت توانست 72بار برای این تیم گلزنی کند و یکی
ورزش
محافظه کاری از نوع مظلومی
مثلث شماره113
نگاهی به زندگی سرمربی خبرساز استقالل
از مهاجمان برتر تاریخ این باشگاه باشد.
از استقالل به استقالل
ی سرمربی استقالل است
این روزها پرویز مظلوم
و منصور پورحیدری سرپرست این تیم اما در دهه 70
به مدت 9سال منصور پورحیدری سرمربی و همه کاره
ی به عنوان دستیار منصورخان
تیم ابی بود و پرویز مظلوم
روی نیمکت نشسته بود .این همکاری 9ساله شناخت
خوبی از این دو به یکدیگر داده و از انها یک زوج کاری
ساخته است .بعد از 9سال همکاری سرانجام پرویز از
استقالل جدا شد و از این مرحله او با فترتی سه ساله از
س��طح اول فوتبال ایران فاصله گرفت ،اما تیم فوتبال
صبای قم که البته در سال 1381زمانی که پرویز روی
نیمکت این تیم نشس��ت صباباتری تهران نام داش��ت
نخستین خاستگاه مظلوم تنگستانی برای بازگشت به
چرخه مربیگری در لیگ حرفه ای فوتبال ایران ش��د و
ی را بار دیگر به
این چرخه انقدر ادامه یاف��ت تا مظلوم
استقالل رساند.
باد صبا در پرچم پرویز
صباباتری یا همان مهمات س��ازی قدیم از لیگ
ی اغاز ک��رد و در واقع
یک کارش را ب��ا پرویز مظلوم
ی بود که
او نخس��تین مربی تاریخ صبا بود .این مظلوم
توانس��ت صبایی ها را به لیگ برتر بیاورد و در دوران
حضورش هم عملکرد موفقی را با صباباتری رقم زد.
ی با مدیران باش��گاه صبا
با این حال افتخارات مظلوم
ی در میانه راه از
کار را به جایی رساند که پرویز مظلوم
ی به
صبا جدا شد .از اذر 1383تا خرداد ،1385مظلوم
زادگاهش ابادان بازگشت و سرمربی صنعت نفت شد
و فصل متوس��طی را با ابادانی ها تجربه کرد .عملکرد
ی مسئوالن وقت فدراسیون فوتبال را قانع کرد تا
مظلوم
پدیده تازه خلق شده ای به نام تیم ملی (ب) را که اصال
معلوم نشد فلسفه تشکلیش چه بود به دست مظلومی
67
بدهند و ای��ن مربی هم بخت ان را به دس��ت اورد که
در س��ال 2007با این تیم در رقابت های غرب اس��یا
که میزبانی ان برعهده اردن بود شرکت کند و قهرمان
رقابت ها شود.
با این حال مدتی که گذش��ت نه از تیم ملی (ب)
اثری ماند و نه از سرمربی ان .البته حضور ان روزهای
امیر قلعه نوی��ی در تیم ملی هم چن��دان در این جدایی
بی تاثیر نبود.
بازگشت به اوج
ی در
بی تردید سال 1386و حضور پرویز مظلوم
ابومسلم خراسان در تحول مسیر زندگی مربیگری او
نقش بسزایی داشت.
ی در میانه راه هدایت ابومس��لم
زمانی که مظلوم
را قبول کرد این تیم با مش��کالت بس��یاری دست به
گریبان بود و حتی خطر س��قوط تهدی��دش می کرد،
ی ناگه��ان در قام��ت یک ناج��ی هدایت
ام��ا مظلوم
سیاه جامگان خراسانی را در دست گرفت و توانست نه
تنها به وضعیت اشفته این تیم خاتمه دهد ،بلکه حتی در
بازی های بزرگ خارج از خانه توانست پرسپولیس را
که در ان فصل قهرمان بود ،در خانه متوقف کند .با این
نتایج بود که ابومسلم خراسان در پایان فصل با کسب 50
امتیاز در رده چهارم جدول قرار گرفت و یکی از بهترین
ی رقم خورد.
عملکردهای تاریخ این باشگاه با مظلوم
ورزش
کویر خوش یمن
عملکرد خوب مظلومی در ابومس��لم ،مسئوالن
باشگاه مس کرمان را به وجد اورد و انها با رایزنی های
ی که ب��ا قواعد و س��قف های امروزی،
ف��راوان و رقم
پرویزخان را منش��وری می کرد این مربی را به کرمان
کش��اندند .م��س در لیگ هش��تم فصل رویای��ی را با
مظلومی پشت سرگذاش��ت و در حالی که استقالل و
ذوب اهن ماراتن قهرمانی را در صدر جدول پیگیری
می کردند ،مس توانست به ارامی تیم هایی چون سپاهان
و پرسپولیس را پشت س��ر بگذارد و در نهایت مس با
کسب 61امتیاز موفق شد در رده سوم دوره هشتم لیگ
برتر قرار بگیرد و سهمیه حضور در لیگ قهرمانان اسیا
را کسب کند .ششم اردیبهشت سال 1388بود که پرویز
مظلومی در خانه با تیمش پی��کان را چهار تایی کرد و
روی دست هواداران کرمانی حضور در اسیا را جشن
ی وفا نکرد و در
گرفتند .اما این موفقیت هم ب��ه مظلوم
ی این
لیگ نهم با بروز اختالفاتی میان کرمانی ها و مظلوم
مربی به ناچار از مس کنار رفت و نتوانست طعم حضور
در لیگ قهرمانان اسیا را بچشد .او در لیگ نهم به مشهد
بازگشت اما این بار اوضاع ابومسلم هم بحرانی تر از ان
ی بتواند برای انها کاری کند و بدین ترتیب
بود که مظلوم
شرایط به گونه ای پیش رفت که پرویز لیگ نهم را بدون
نتیجه خاصی به پایان ببرد.
مثلث شماره113
اینک استقالل
دوره دهم لیگ برتر ب��رای پرویز مظلومی حکم
رس��یدن به س��قف ارزوها را داش��ت .در لیگ هشتم
که استقالل قهرمان لیگ برتر ش��د ،امیر قلعه نویی به
ش��دت مظلومی را زیرنظر داش��ت و معتقد بود او از
طریق رایزنی با برخی لیدرها و هواداران اس��تقالل در
حال زمینه چینی برای رسیدن به سرمربیگری این تیم
است .این ظن قلعه نویی درس��ت بود یا نه به هر حال
او در لیگ دهم روی نیمکت سپاهان بود و جانشینش
صمد مرفاوی هم انقدر بد نتیجه گرفته بود که در نهایت
تصمیم به ایجاد یک تغییر اساسی در کادر فنی استقالل
گرفته ش��د و مظلومی روی نیمکت ابی های تهرانی
نشس��ت .حاال مظلومی در خانه اش بود و باید کار را
68
پیش می برد.
در این فصل ب��ا انکه مظلوم��ی در دو هفته
پایانی و با اختالف یک امتیاز نب��رد قهرمانی را به
امیر قلعه نویی و س��پاهان واگذار کرد ،با این حال
روند سریالی بردهای دربی از این فصل برای او کلید
خورد و توانست دوبار روی نیمکت استقالل علی
دایی را مغلوب کند و بدین ترتیب جایگاه ویژه ای را
نزد هواداران باشگاه استقالل برای خود کسب کند.
پرویز سوبله ،چوبله
سریال پیروزی های مظلومی در دربی بدون
قطع ادامه دارد و به همین دلی��ل او لقب ویژه ای را
از س��وی هواداران اس��تقالل دریافت کرد .با اغاز
لیگ یازدهم برتری دو بر صفر اس��تقالل در بازی
رفت لیگ برتر مقابل پرس��پولیس باعث شد تا به
ی لقب دوبله ،س��وبله بدهند و این نتیجه به
مظلوم
قیمت پایان کار حبیب کاشانی به عنوان سرپرست
باشگاه پرسپولیس تمام شد ،اما این پایان کار نبود؛
در جام حذفی هم پرسپولیس و استقالل یکبار دیگر
رو در رو شدند و این بار هم پرویزخان دربی را به
سود خود خاتمه داد .این بار تیم او توانست با سه گل
پرسپولیس را شکست دهد و با این نتیجه هم حمید
استیلی ،سرمربی پرسپولیس به انتهای راهش با این
ی هم به لقب پرویز سوبله،
تیم رسید و البته مظلوم
چوبله مفتخر شد؛ چهار دربی و چهار پیروزی برای
ی افتخاری اس��ت که شاید سال های
پرویز مظلوم
سال دیگر مربیان این باش��گاه در ارزوی تکرار ان
بمانند.
این روزهای دشوار
پرویز مظلومی س��رمربی اس��تقالل است و
استقالل صدرنشین لیگ برتر ،فینالیست جام حذفی
و کاندیدای قهرمانی لیگ .با این حال ش��رایط این
روزهای استقالل چندان بس��امان نیست .با رفتن
فرهاد مجیدی در نیم فصل از استقالل و مصدومیت
مهره های کلیدی مانند خسرو حیدری و اندرانیک
تیموریان شرایط برای اس��تقالل تغییر کرده و دو
باخت پیاپی مقابل مس کرمان و فجرسپاس��ی ته
جدولی این تیم را به دروازه بحران و حاشیه کشانده
ی اغاز
است .روی سکوها تکاپوهایی علیه مظلوم
ش��ده و اکنون پرویزخان دقیقا هم��ان حس امیر
قلعه نویی در لیگ هشتم را دارد و احساس می کند
پشت صحنه خبرهایی است .هرچند امیر قلعه نویی
خودش می گوید که به نیمکت اس��تقالل چش��م
ندارد ،اما علی فتح اهلل زاده هرازگاهی با مصاحبه های
عجیب و غریبش تن سرمربی تیم خود را می لرزاند.
فتح اهلل زاده ک��ه خود بقای��ش را روی صندلی
ی در
مدیریت باش��گاه به نوعی مدیون ب��رد مظلوم
دربی رفت لیگ برتر است و اگر استقالل شکست
می خورد شاید سرنوشت کاش��انی در انتظار او بود
اکنون حریصانه چشم به اینده دارد؛ اینده ای نه چندان
دور و دو دیدار سرنوشت ساز مقابل تراکتورسازی و
پرسپولیس .پرویز سوبله ،چوبله این بار در دربی،
مصطفی دنیزلی کهنه کار را پیش رو دارد و این بار
مشخص نیست که استاد پیروزی در دربی بتواند
قسمت پنجم سریال بردهایش را کلید بزند .شاید
ی در دربی
همان فت��ح اهلل زاده ای ک��ه برد مظلوم��
صندلی اش را حفظ کرد با شکست در دربی اینده
صندلی را از زیرپای او بکش��د و شاید .....زندگی
پرماجرا و مرموز مظلومی در اس��تقالل همچنان
جریان داردg .
نمره مظلومی
17است
عضو هیات مدیره باشگاه استقالل از
عملکرد سرمربی این تیم می گوید
3
جواد زرینچه
ابت��دا باید بگویم ک��ه معتقدم پروی��ز مظلوم
ی
عملکرد خوبی داشته ،اما در شرایط تازه ای که برای
استقالل پیش امده نقاط ضعفی هم دیده می شود که
باید به انها پرداخت.
یک��ی از مهمترین نقاط ضعف اس��تقالل که در
نیم فصل دوم مشکل س��از شد این اس��ت که تمرکز
کادر فنی و مظلوم��ی روی 11بازیکن اصلی درون
زمین ب��ود و همین توجه بیش از ان��دازه هم موجب
غفل��ت از نفرات ذخی��ره تیم ش��د و کادر فنی برای
روزهایی که ای��ن بازیکنان اصلی از تیم جدا ش��وند
ی��ا مصدومیت موجب کن��ار رفتن انها بش��ود ،هیچ
ورزش
یکی از نکات بسیار مهم
این است که استقالل برای
نیم فصل دوم بدنسازی
مناسبی انجام نداده و بدن
بازیکنان افت داشته ،ضمن
انکه جدا شدن مهره های
کلیدی و مصدومیت برخی
دیگر از نظر روحی و روانی
اثرات نامطلوبی بر تیم داشته
که امیدواریم با شرایط جدید
استقالل بر مشکالتش غلبه
ی بتواند
کند و پرویز مظلوم
تیم را همانند نیم فصل
نخست با موفقیت پیش ببرد
مثلث شماره113
فکری نداش��تند .اما در مجموع اگر از ابتدا بخواهیم
روند کاری مظلومی با اس��تقالل را تحلیل کنیم ،باید
به این نکته توجه کنیم که حرکت تیم مثبت و باثبات
بوده است.
همچنین درباره بحث وابستگی به بازیکنان هم
باید این نکته را یاداوری کنم که نقش تعیین کنندگی
بازیکنان یک موضوع کامال طبیعی اس��ت و بهترین
مربیان هم اگر بازیکنان فنی و خوب نداش��ته باشند
نمی توانند به اهداف خود برسند.
ای��ن بازیکنان تعیین کننده هس��تند که موفقیت
تیم را تضمین می کنند و این همان اتفاقی است که در
نیم فصل نخست برای استقالل اتفاق افتادو در واقع
اگر مالک امتیازدهی ما به استقالل نیم فصل نخست
باش��د من از 20نمره به پرویز مظلومی نمره هفده را
می دهم و معتقدم او تیم را به ش��رایط خوبی رسانده
است اما در نیم فصل دوم این شرایط تغییر کرده است.
در نیم فصل دوم از دست دادن برخی ستاره ها به دلیل
جدایی از تیم یا مصدومیت سبب شد تا چهره واقعی
مش��کالت نمایان ش��ود و به همین دلیل بود که یک
جلسه فنی در باشگاه برای رایزنی با مظلومی تشکیل
و صحبت هایی در مورد مشکالت تیم در ان انجام شد
تا این مشکالت برطرف شود.
باید نقاط ضعف تیم را پوش��ش دهیم تا روند
مثبت اس��تقالل باز هم ادام��ه یابد .در م��ورد بحث
احتمال برکناری مظلومی هم م��ن در حال حاضر با
این موضوع موافق نیس��تم چراک��ه معتقدم هر مربی
کارنامه خود را دارد و نمودار عملکرد او نشان می دهد
که تا کجا می شود به ان مربی فرصت داد یا با او قطع
همکاری کرد.
در مورد پرویز مظلومی ه��م همین گونه بوده و
در حال حاضر هیات مدی��ره و فتح اهلل زاده مدیرعامل
باش��گاه نهایت حمایت خ��ود را از کادر فنی انجام
می دهند و مس��لما با یکی ،دو باخت باش��گاه به این
جمع بندی نخواهد رس��ید که تغیی��ری در کادر فنی
ایجاد کند .حتی من معتق��دم اگر تیم ت��ا رده دوم یا
سوم جدول هم پایین بیاید با توجه به فاصله نزدیک
امتیاز تیم ها ،تغییر در کادر فنی صحیح نیس��ت .دقیقا
نشست هفته گذشته باشگاه هم به موقع و برای انکه
کار به بحران در اس��تقالل نکشد ،تشکیل شد .بعد از
این نشست من به تمرین های تیم سر زدم و در دو ،سه
روزی که تمرین های استقالل را دیدم مشخص است
که شرایط در تیم تغییر کرده و اوضاع بهتر شده است.
بازیکنان انگیزه ت��ازه ای گرفتند و ام��اده دیدارهای
اینده می شوند .من فکر می کنم حمایتی که باشگاه از
مظلومی انجام می دهد حتی اگ��ر او در بازی دیگری
هم شکس��ت بخورد در نهایت تیم را در مسیر رشد
قرار می دهد.
به هرحال باید پذیرفت که هیچ مربی صد در صد
کامل نیست و به همین دلیل است که در کنار سرمربی
س��ایر عوامل از دس��تیار اول و دوم گرفته تا بدنساز
و پزش��ک گروه فنی ی��ک تیم را تش��کیل می دهند.
به نظرم اگر بخواهیم صفتی را در کار پرویز مظلومی
برجس��ته تر از صفات دیگ��ر بدانیم ،بای��د در بحث
مدیریتی به او بیش��ترین نمره را بدهیم .من معتقدم با
بودن هنکه از نظر فنی پروی��ز مظلومی در این فصل
بیشتر باید کار مدیریت تیم را انجام می داد و هرچند
که از این هفت��ه خود او هم در تمرین ها مس��تقیما به
بحث فنی ورود کرده ،اما مدیریت خوب امتیاز مثبت
اصلی برای پرویز مظلومی است.
در مورد رابطه مظلومی با بازیکنان هم باید یک
نکته را مورد توج��ه قرار داد ،اینک��ه وجود اختالف
سلیقه در هر مجموعه ای طبیعی است ،اما من به عنوان
فردی که دو سال دستیار مظلومی بوده ام و از نزدیک
با او کار ک��رده ام ،می دانم که مظلومی دوس��ت دارد
شرایطی ایجاد کند که همه چیز برای تمامی بازیکنان
یکسان باشد و احساس تفاوتی وجود نداشته باشد.
در مورد اینکه گفته می ش��ود من جایگزین مظلومی
می ش��وم هم باید بگویم به هیچ عن��وان چنین بحثی
مطرح نبوده و هیچ کس��ی از مدیریت و هیات مدیره
استقالل گرفته تا دیگران چنین تصمیمی ندارند .در
نشس��تی که برگزار ش��د درباره همه مسائل صحبت
کردیم؛ از مس��ائل انضباطی و مالی گرفته تا مس��ائل
فنی و فکری که متناسب با هرکدام تصمیم هایی برای
بهبود شرایط استقالل گرفته شد.
یکی از نکات بس��یار مهم این است که استقالل
برای نیم فصل دوم بدنسازی مناسبی انجام نداده و بدن
بازیکنان افت داشته ،ضمن انکه جدا شدن مهره های
کلی��دی و مصدومیت برخی دیگ��ر از نظر روحی و
روانی اثرات نامطلوبی بر تیم داش��ته ک��ه امیدواریم
با شرایط جدید استقالل بر مش��کالتش غلبه کند و
پرویز مظلومی بتواند تیم را همانند نیم فصل نخست
با موفقیت پیش ببرد.
مهمترین صحبت و هدفی که در نشس��ت میان
هیات مدیره ،مدیرعامل و کادر فنی اس��تقالل مطرح
شد ،بحث قهرمانی استقالل است.
یعن��ی همانطور ک��ه از ابتدای فص��ل تیم برای
قهرمانی در لیگ برتر بس��ته ش��ده ،در این نشس��ت
هم به مظلومی مامویت داده ش��د ت��ا از نظر فنی تیم
را اماده س��ازد .او اکنون حمای��ت کامل هیات مدیره
و مدیرعامل باش��گاه را دارد و بدون ش��ک بازیکنان
هم با دقت و تمرین های بیش��تری در خدمت او قرار
ی همان کسی
خواهند گرفت .از نظر من پرویز مظلوم
اس��ت که می تواند در این فصل اس��تقالل را قهرمان
کند ،به شرط انکه از سد مشکالت بگذرد و به مسائل
حاش��یه ای توجه نکند ،اس��تقالل خواهد توانست با
پرویز مظلومی یکبار دیگ��ر قهرمان لیگ برتر فوتبال
باشگاه های کشور ش��ود و در جام حذفی هم عنوان
قهرمانی را به دست اوردg .
69
مجتبی جباری
تنها بازیکن
استقالل است
که به صراحت
از مظلومی انتقاد
کرده
موضوع اولتیماتوم دادن به مظلومی
مجید نامجو مطلق
4
ورزش
به نظرم پرویز مظلومی روند مثبتی در استقالل
داشته و توانسته تا اندازه زیادی خواسته های هواداران
استقالل را براورده س��ازد .اینکه مظلومی توانسته با
استقالل در چهار دربی پرس��پولیس را شکست دهد
یک رکورد بی س��ابقه بوده و هیچ مربی در اس��تقالل
تاکنون نتوانس��ته به چنین رکوردی دست پیدا کند.
در فصل گذش��ته هم اس��تقالل توانس��ت به عنوان
نایب قهرمان��ی لیگ برتر دس��ت پیدا کن��د و تنها با
اختالف یک امتی��از از قهرمان دور مان��د که معتقدم
برای نخس��تین فصل حض��ور مظلوم��ی در این تیم
عملک��رد خ��وب و قابل قبولی بوده اس��ت .در لیگ
یازدهم استقالل با جذب س��تاره ها و پتانسیلی که در
این تیم به وجود امده در واقع به نوعی تیم ملی شده
است .در نیم فصل اول هم ش��اهد عملکرد خوبی از
این تیم بودیم و اس��تقالل با فاصله امتیازی معقولی
توانست صدرنشین شود .با این حال در نیم فصل دوم
مشخص اس��ت که تیم مظلومی دچار مشکل شده؛
رفتن فرهاد مجیدی تاثیر بسیار زیادی بر روند تیمی
استقالل داشته است .فرهاد از شخصیت بسیار خوبی
در استقالل برخوردار بود و تمامی همبازی هایش در
تیم به همراه هواداران به او عالقه داش��تند .مجیدی
در درون تی��م هم نقش ی��ک لیدر را ب��ازی می کرد
و بعد از جدایی او هنوز اس��تقالل به شرایط ایده ال
نرسیده است .در واقع حضور فرهاد در کنار اندرانیک
ک ترکیب بسیار خطرناک
تیموریان و مجتبی جباری ی
و قدرتمند را برای اس��تقالل ایجاد کرده بود و بدون
شک همزمانی جدایی مجیدی با مصدومیت تیموریان
موجب شده تا این قدرت از بین برود و طبیعی است
که غیبت این دو بر کارکرد جباری هم تاثیرگذاش��ته
است .معتقدم کنار امدن با این شرایط برای استقالل
زمان بر خواهد شد .این در حالی است که در ابتدای
فصل همه از این استقالل انتظار یک قهرمانی قاطع و
بدون دردسر را داش��تند که تا این لحظه اتفاق نیفتاده
است .البته من فکر می کنم این موضوع را نمی توان به
حساب ضعف کادرفنی نوشت ،اما باید این واقعیت
مثلث شماره113
70
مصاحبه های فتح اهلل زاده غیر حرفه ای است
را پذیرفت که موفقیت استقالل تاکنون بیش از انکه
براس��اس قدرت تاکتیکی باشد براساس قابلیت های
فنی ستاره های این تیم به دست امده و این بازیکنان
س��تاره اس��تقالل بوده اند که در دیدارهای حساس
توانس��تند در دقایقی که بازی گره خ��ورده نتیجه را
تغییر دهند و موجب پیروزی اس��تقالل ش��وند .البته
پرویز مظلومی با مشکل دیگری هم دست به گریبان
است و ان فرصت کمی بود که استقالل در تعطیالت
نیم فصل داش��ت .در واقع باید گفت که استقالل در
نیم فصل استراحت نداشته و بازیکنان این تیم اگرهم
درگیر بازی های اس��تقالل نبوده اند ،درگیر تمرین ها
و برنامه های تیم ملی بوده ان��د و تعداد زیاد بازیکنان
استقالل در تیم ملی سبب شد تا به مرور توان انها برای
ادامه راه تحلیل برود و از س��وی دیگر از تمرین های
استقالل دور بمانند و همین موضوع در برهم خوردن
ی این
نظم تاکتیکی تیم استقالل تاثیرگذار بوده و تمام
عوامل دست به دست هم داده تا استقالل ضربه بخورد
و در اغاز نیم فصل دوم دچار افت بشود.
پیش��نهاد من این اس��ت که مظلومی باید روی
توان بدن��ی بازیکنان تمرکز بیش��تری کن��د و از هر
فرصتی برای بازسازی و استراحت بازیکنان استفاده
کند .اس��تقالل بازیکن بزرگ کم ن��دارد و مظلومی
باید به گونه ای توان تیم را تقس��یم کند که فشار روی
یکسری بازیکن خاص نیاید و همه بازیکنان فرصت
استراحت و ریکاوری داش��ته باشند .استقالل از نظر
بازیکن این توان را دارد و س��رمربی ای��ن تیم باید از
تمام داش��ته های تیم��ش در طول فص��ل به گونه ای
اس��تفاده کند که مش��کلی برای این تیم پیش نیاید و
قوای تیم به مرور تحلیل نرود .یک موضوع اساس��ی
هم در شرایط فعلی اس��تقالل وجود دارد و ان نحوه
ی است .اگر مدیران استقالل
حمایت باشگاه از مظلوم
به این مربی اعتق��اد دارند باید به او اج��ازه دهند که
کارش را انجام دهد .فارغ از بحث باش��گاه استقالل
موضوع امات��وری در فوتبال ایران دیده می ش��ود و
ان هم دادن اولتیماتوم به س��رمربی تیم است .واقعا
چنین فرهنگ و رویکردی در فوتب��ال حرفه ای دنیا
وجود ندارد .یک مدیر اگر به سرمربی تیمش اعتقاد
دارد باید با جان و دل از او حمایت کند و بحث هایی
چون اولتیماتوم مانند ان چیزی که می شنویم -مثال
در بوشهر باشگاه ش��اهین دو هفته به فیروز کریمی
فرصت داده -در فوتبال حرفه ای جهان جایی ندارد.
راهبرد مناسب این اس��ت که یک باشگاه تا زمانی که
معتقد است مربی می تواند اهداف تیم را براورده سازد
از او حمایت کند و از هرجایی که مشخص شد تیم با
مربی خودش به نتیجه مورد انتظار نمی رسد با او قطع
همکاری صورت گیرد .متاسفانه انچه کامال مشخص
اس��ت اینکه در فوتبال ما هنوز این مس��ائل حرفه ای
شکل نگرفته و مدیران به جای ایجاد شرایط مطمئن
کاری برای س��رمربی تیم ،خودش��ان به اس��ترس ها
دامن می زنند .ب��ه نظرم مصاحبه ه��ای این روزهای
علی فت��ح اهلل زاده به هی��چ عنوان حرفه ای نیس��ت و
اینکه بخواهد برای س��رمربی تیم فرصت تعیین کند
یا مسائل دیگری را مطرح کند به هیچ عنوان سودی
برای استقالل نخواهد داش��ت .بلکه چنین اظهاراتی
سبب می ش��ود تا روحیه کادر فنی متزلزل شود و در
میان بازیکنان تیم هم شکاف ایجاد می کند و به جای
ش��وک مثبت زمینه س��از بر هم زدن اوضاع می شود.
باید پذیرفت که هر بازی شرایط مخصوص به خود
را دارد و اینک��ه قبل از هر بازی ب��ا برخی صحبت ها
تمرکز تیم را برهم بزنند چندان مناس��ب نیست .در
پایان باید به موضوع دیگری اشاره کنم و ان هم این
است که صحبت های برخی بازیکنان علیه کادر فنی
ی��ا اظهار نظرهای کادر فنی در مورد بازیکنان نش��ان
می دهد رابطه گ��رم و صمیمی الزم بی��ن بازیکنان و
مربیان اس��تقالل ایجاد نشده اس��ت و متاسفانه این
جبهه گیری در مقابل را می توان در اس��تقالل دید در
حالی که موفقیت تی��م به رابطه خ��وب کادر فنی و
بازیکنان و اعتماد انها به یکدیگر بس��تگی دارد و به
نظرم مظلومی باید تالش کن��د تا ار تباطی که تاکنون
برقرار نشده را با بازیکنان استقالل برقرار کندg .
افتاب
قیام علیه ال سعود
ریشه شناسی جریانات شیعی در عربستان سعودی
شیعیان عربستان چند ماهی اس��ت که همراه با مردم دیگر کش��ورهای منطقه علیه حاکمان س��تمکار و ظالم خود قیام کرده اند .تفاوت انچه در
عربستان رخ می دهد به دالیل قومی و مذهبی ،کار حکومت عربستان سعودی را سخت کرده است ،چراکه عمده حضور شیعیان عربستان در مناطق
نفت خیز این کشور قرار دارند.
افتاب
مثلث شماره113
نگاهی به وضعیت شیعیان عربستان
محمد رضایی
1
ای��ن روزه��ا اگر به ش��بکه های مخصوص
ش��یعیان در ماهواره نگاه کنید ،اخباری را مش��اهده
می کنید که همانند بحرین ،شیعیان این بار در عربستان
و در منطقه شرق این کشور علیه ال سعود قیام کرده اند.
شیعیان عربستان بیش از 10درصد جمعیت این کشور
را تشکیل می دهند .این افراد بیش��تر در استان شرقی
ظهران در شهرهای قطیف و احس��اء سکونت دارند
و در مناطق ش��مالی و جنوب این کش��ور نیز اقلیت
شیعه موجود است .منطقه شرقیه عربستان که اکثریت
شیعیان در انجا زندگی می کنند از نظر وسعت حدود
759268کیلومتر مربع است که بین چهارده منطقه ای
که عربس��تان را تش��کیل می دهند ،از همه وس��یع تر
بوده و از لحاظ جمعی��ت بعد از مک��ه و ریاض قرار
دارد .منطقه شرقیه از ثروت های طبیعی مانند نفت و
محصوالت متعدد کشاورزی برخوردار است ،اما یکی
از محروم ترین نواحی این کشور محسوب می شود .در
این میان اما بخش اعظم کارهای اجرایی نفت عربستان
را ش��یعیان انجام می دهند تا جایی ک��ه چهل درصد
کارگران ارامکو شیعه هس��تند و سرنوشت حکومت
یعنی تولید ثروت به دس��ت شیعیان رقم می خورد .از
سوی دیگر دولت عربستان در نواحی شرقیه از انجام
مراسم مذهبی شیعیان به رغم هجمه وهابیون جلوگیری
نمی کند و تنها به انان اجازه داده در مساجد مخصوص
خود ش��عائر و فرایض مذهبی را به جای اوردند .باید
72
قیام علیه ال سعود
اضافه کرد غیر از شیعیان جعفری ،دو فرقه اسماعیلیه
در منطقه بحران و زیدیه در جنوبی ترین نقطه عربستان
در ش��هرهای عس��یر ،نجران ،جده و ...در این کشور
زندگی می کنند.
شیعیان عربستان در گذر تاریخ
عربس��تان س��عودی بین 12ت��ا 14میلیون نفر
جمعیت دارد ک��ه با احتس��اب 7میلیون نف��ر اتباع
شاغل کش��ورهای دیگر در عربس��تان و ملیت های
مختلف ،این کش��ور تقریب��ا بین 20ت��ا 22میلیون
جمعی��ت دارد .از این تعداد بین دو ت��ا چهار میلیون
شیعه وجود دارد .اغلب انها شیعیانی هستند که اکثر
انها از اوالد امام حسن مجتبی(ع) هستند که مکه وطن
اصلی شان به حساب می اید .انان از تیره ای هستند که
به امام حسن مجتبی(ع) برمی گردد و به عنوان شیعیان
حس��نی معروفند .از اغاز دوره عباس��ی ،شهر مدینه
تحت سیطره اعقاب حسن بن علی بن ابی طالب(ع) بود
که با عنوان بنو الحسن شناخته می شدند .این خاندان،
با حفظ مناصب رس��می ،همچ��ون قاضی ،خطیب،
امام جماعت و مس��ئولیت موقوفات ،موقعیت خود
را به عنوان امرای ش��هر ،حتی پس از فتح ان توسط
عثمانی ها حفظ کردند .بنو الحس��ن بر خالف شرفای
مکه به دلیل حمای��ت بی اندازه از اه��ل بیت(ع) در
نهایت قدرتش را از دست داد .پر جمعیت ترین مناطق
شیعه نشین عربستان ،در قطیف و احساء است که جزء
دمام در جوار خلیج فارس هستند .این منطقه اخرین
نقطه دولت سعودی با خلیج فارس است که با بحرین
نیز همجوار است .شیعیان این منطقه ارتباطات خاصی
با شیعیان بحرین دارند .این مساله به انجا برمی گردد
که اجدادش��ان به نوعی با ایرانیان هستند .در گذشته
و پیش از رخدادهای اخیر قطیف و احساء وضعیت
شیعیان بهتر شده بود .از جمله اینکه به انها اجازه داده
می شد برای خودشان مسجدی داشته باشند .چون در
عربستان سعودی رسم بر این است که امامان جماعت
مس��اجد را اوقاف تعیین می کند و عمال ائمه مساجد
دست نشانده دولت هستند .شیعیان همواره به دنبال
ان بوده اند که جاهایی داشته باشند به عنوان حسینیه،
مهدیه و بیت العباس که بتوانند دور هم جمع شوند و
به مراس��م مذهبی خاص خود بپردازند .در سال های
حکومت ملک عبدالعزیز و ملک فهد این امر میس��ر
نبود .اما در دوران حکوم��ت ملک عبداهلل اجازه داده
شد شیعیان در روس��تاهایی که پرجمعیت است یک
مسجد مخصوص به خود داشته باش��ند .شیعیان در
سال های گذشته با سختی های بسیار مراسم مذهبی
خود را در خانه ها و مکان های متعلق به خودش��ان،
از جمل��ه باغات ،ان هم ب��ه صورت پنهان��ی برگزار
می کردند.
س��ال ۱۹۶۸م گروهی از ش��خصیت های ش��یعه
جنبش «طالئع الرس��الیین» را تاس��یس کردند که از دل
ان در سال ۱۹۷۵م س��ازمان «الثوره االس�لامیه» بیرون
امد .سازمان «الثوره االسالمیه»(انقالب اسالمی) پس از
جنگ خلیج فارس(اوایل دهه نود) از ش��کل انقالبی
خود فاصله گرفت و نام خود را به «الحرکه االصالحیه»
(جنبش اصالح طلب) تغیی��ر داد و اعالم کرد خود را
یک جنبش وطن پرست می داند و در پی مطالبات همه
مردم عربستان ،به ویژه شیعیان از دولت سعودی است.
رهبری این جریان را گروهی از شیعیان سعودی ساکن
انگلستان و امریکا بر عهده داشتند« .شیخ حسن صفار»
که مقیم دمش��ق بود رهبری سیاس��ی انها را بر عهده
داشت و مرحوم ایت اهلل سید محمد شیرازی مقیم ایران
مرجع تقلیدشان بود.
این جنبش فعالیت رسانه ای بارزی را در خارج
از کشور س��امان داد و کتاب ها و نشریاتی منتشر کرد
و یک کمیته بین المللی حقوق بش��ر را تاس��یس و با
سازمان عفو بین الملل ارتباط برقرار کرد .سرانجام در
اثر فعالیت های این جنبش و پس از جنگ خلیج فارس،
دولت عربستان مجبور شد به بهبود روابط با انان اقدام
کند ،بنابراین در س��ال ۱۹۹۳مذاکرات��ی برای بهبود
روابط اغاز ش��د .در نتیجه این مذاک��رات ۴۰تن از
زندانیان سیاسی شیعه ازاد شدند و اجازه ورود اعضای
جنبش به داخل کش��ور صادر ش��د و دولت بررسی
مطالبات شیعیان را اغاز کرد.
علمای شیعه عربستان
به دالیل جایگاه خاص شیعیان در عربستان،علمای
شیعه این کش��ور در بس��یاری امور با ش��یعیان دیگر
نقاط اخت�لاف دارند .از علمای مبارز ش��یعه می توان
حجت االسالم عالمه شیخ «توفیق العامر» ،امام جماعت
«االحساء» عربس��تان ،مفس��ر قران و کارشناس دینی
دانشگاه منچس��تر انگلیس را نام برد که سوابق بسیار
زیادی در مبارزه و دس��تگیری دارد که در اخرین ان
مقامات امنیتی استان احساء عربستان در سال 87شیخ
توفیق العامر ،مبلغ ش��یعه حق��وق و ازادی های دینی
را به علت انتقادهای تند نس��بت به بیانیه کفرامیز 22
اندیش��مند س��عودی افراطی درباره جنبش حزب اهلل
لبنان بازداشت کردند .شیخ عامر به دستور مستقیم بدر
بن جلوی ،استاندار احساء دس��تگیر و بازداشت شده
بود که در ماه ه��ای اخیر و پ��س از اعتراضات مناطق
شیعه نشین برای ارام شدن شیعیان ازاد شد .یکی دیگر
از علمای انقالبی ش��یخ نمر باقر ال نم��ر ،امام جمعه
العوامیه عربستان اس��ت که خود و خانواده اش بارها
به دالیل مخالفت با سیاست های ال سعود طعم زندان
را چشیده اس��ت .او اما در خطبه های نماز جمعه اش
سیاس��ت های امنیتی ال س��عود در مقابل��ه با جنبش
مسالمت امیز منطقه را محکوم کرده و خواستار توقف
شیوه های کنونی برخورد با معترضان شده است.در این
میان اما رهبر شیعیان عربستان عالمه «شیخ محمدعلی
العم��ری» ب��ود ک��ه ی��ک س��ال پی��ش در مدین��ه
درگذشت.
عالمه «شیخ محمدعلی العمری» در سال ۱۳۳۲
هجری قم��ری در مدینه من��وره به دنیا ام��د و در ۱۶
سالگی به امر پدرش شیخ علی بن احمد العمری وارد
حوزه علمیه نجف اشرف ش��د.وی در طول حضور
20ساله خود در حوزه علمیه نجف اشرف از مدرسان
و علمای بزرگ این حوزه علمیه بهره جست.
عالم��ه ش��یخ محم��د علی العمری ب��ه عنوان
ش��خصیت اول ش��یعیان مدینه منوره و امام مس��جد
شیعیان این شهر بود که در طول ۶۰سال گذشته برای
گس��ترش مکتب اهل بیت (ع) تالش فراوانی کرد.او
بارها به زندان افتاد و تا مرز شهادت توسط وهابیونی
که بارها به وی متعرض شده بودند پیش رفت .خاندان
العمری هنوز سیادت و رهبری جامعه شیعیان عربستان
را بر عهده دارندg .
دکتر راشد الراشد در گفت وگو با مثلث:
نمی خواهند بوی دموکراسی به عربستان برسد
افتاب
2
مثلث شماره113
انچه در منطقه الش��رقیه عربستان می گذرد
موضوعی اس��ت در گف��ت و گو مثلث ب��ا دکتر
راشد ،الراشد یکی از متفکران شیعه بحرینی مورد
بررسی قرار گرفته اس��ت .دکتر راشد معتقد است
که ش��یعیان در عربستان محروم هس��تند و در فقر
مطلق به سر می برنند حتی اگر در مناطق ثروتمند
عربستان حضور داشته باشند.
اقای دکت��ر ،ضمن تش��کر از ش��ما که در
گفت وگ��و با مثلث ش��رکت کردی��د ،لطفا
وضعیت حال حاضر ش��یعیان عربس��تان را
بررسی فرمایید.
lنکته مهم درباره ش��یعیان در عربستان این
است که انها با جمعیت سه میلیون نفری ،بیشترین
تعداد اقلیت در منطقه سنی نش��ین عربستان بزرگ
که شامل عربس��تان ،قطر ،بحرین ،عمان و امارات
می شود ،هستند .بیش��ترین نفرات شیعه عربستان
در منطقه «ش��رقیه» س��کونت دارند و تعداد کمی
هم در ش��هر «مدینه منوره» زندگ��ی می کنند .انها
به ط��ور مخفیانه مراس��م مذهبی خ��ود را به جای
می اورند .عربستان سعودی دو س��وم نفت جهان
را تامین می کند که اتفاقا از همین منطقه شیعه نشین
اس��تخراج می ش��ود.اما اوضاع ش��یعیان در منطقه
بسیار ناراحت کننده است .بیش از 60درصد مردم
عربستان زیر خط فقر هس��تند .رژیم عربستان این
امار را منتشر کرده و گفته است که بیشتر از 60درصد
شیعیان هم در خط فقر قرار دارند .درباره ازادی های
فردی باید گفت که شیعیان از هیچ گونه ازادی های
مدنی و اجتماعی برخوردار نیستند .چگونه می شود
کشوری این تعداد جمعیت شیعه داشته باشد ولی
فاقد ازادی های اجتماعی باش��د؟! همه کشورهای
جهان دارای قانون اساسی هستند حال خوب یابد که
ان بحث دیگری است ،اما رژیم ال سعود اصال قانون
اساسی ندارد .ال سعود می گویند که قانون خدا ،قانون
اساسی کشور ما است .انها ازادی های مردم را محدود
می کنند و حتی نمی گذارند شیعیان امور عبادی طبیعی
خود را انجام بدهند .در عربستان ممنوع است که کسی
بخواهد مراسم مذهبی به جای اورد.
رژیم ال سعود تصور می کند از سوی خداوند دارد
بر مردم حکومت می کند .انها فکر می کنند خداوند کشور
عربستان را به ال س��عود هدیه داده است .فکر می کنند
مسئولیت الهی دارند و با همین دیدگاه با همگان برخورد
می کنند .ش��یعیان نه تنها در عبادت و امور مذهبی ازاد
نیستند بلکه از ازادی های فرهنگی ،اقتصادی و مذهبی
هم محروم هستند .در زمان کنونی رانندگی نکردن زنان
در جهان چیز عجیبی است ولی در عربستان سعودی،
زن حق رانندگی ندارند .بقیه مس��ائل از همین مساله
روشن می شود.
فلسفه ال سعود از نظر فلسفه دین فقط ان چیزی
است که «محمد بن عبدالوهاب» اورده است؛ از او دفاع
می کنند که وهابی��ت را واجب ک��رد .زن نباید و جایز
نیس��ت و حرام اس��ت رانندگی کند .در جهان در میان
اهل تسنن در مصر ،در سوریه و کشورهای عربی چنین
چیزی را شاهد نیستم .این یک تفکر تاخیری است .در
عربستان که با اهل تسنن اینگونه رفتار می کنند ،وای به
حال اهل تشیع .مساله دیگر بحث حقوق بشر و حقوق
عمومی ،حقوق مساوات و عدالت اجتماعی است که
هیچ کدام را در مواجهه با شیعیان مشاهده نمی کنیم .ظلم
به شیعه در عربستان به خاطر این است که انها دوستدار
اهل بیت (ع) هستند .در عربستان حتی اهل تسنن هم
مظلوم هستند؛ زن موقعی می تواند سفر کند که محرم
او همراهش باشد .در واقع حق مسلم حیات را از مردم
به ویژه شیعیان سلب می کنند .در سراسر جهان اگر نگاه
کنیم ،تفکری مانند تفکری که ال سعود برای اداره جامعه
عربستان دارد ،اصال وجود ندارد .همه چیز زیر دست
پادشاه است و همه مسائل دفاعی و سیاسی ،اقتصادی،
فرهنگی زیر نظر اوست .کشور بدون قانون اساسی در
ی متاخر و
قرن 21اصال قابل باور نیست .این رژیم ،رژیم
متخلف است .کشوری که این همه از ذخایر زیر زمینی
برخوردار است ،بیشتر از 60درصد مردم کشورش زیر
خط فقر هستند که البته شیعه بیشتر از گروه های دیگر
زیر خط فقر است.
فعالیت های شیعیان به چه شکل است؟
lفعالیت های انها نه به صورت NGOاست
و نه به شکل احزاب؛ اصال تشکیل حزب در عربستان
ممنوع است و جرم س��نگینی دارد .اگر گروهی عمل
حزبی انجام بدهند به اشد مجازات محکوم می شوند.
فعالیت گروه های سیاسی حتی به صورت انجمن هم
جرم محسوب می شود .ولی اخیرا وضعیت تغییر یافته
است و مردم به صورت عمومی و خود جوش همراه با
علما و نخبگان فرهنگی -اجتماعی در مساجد ،مجامع
علمی جلسه و گردهمایی می گذارند ،اما نمی توانند به
صورت ازاد و متش��کل بیانیه و اطالعیه بدهند .در دو
سال گذش��ته چندتن از نخبگان و متفکران عربستان
سعودی نامه ای به ملک عبداهلل پادشاه عربستان دادند
که ما می خواهیم یک گروه سیاسی تشکیل دهیم ،شما
اجازه ان را صادر کنید؟! همه انها را یکس��ره به زندان
فرس��تادند .گفتند اصال چرا چنین فکری به ذهن شما
امده که بخواهید حزب تش��کیل بدهید؟ در عربستان
سعودی حقوق بشر پیدا نمی شود.
این یک دورنمای تاریک در جامعه عربس��تان
است .فکر می کنید چه باید کرد؟
lمب��ارزه با حضور م��ردم امکان پذیر اس��ت و
با حض��ور احزاب اصال ام��کان ندارد .ب��ه خاطر یک
نامه نخبگان را زندانی کردند .خبرنگاران ،مهندس��ان،
کانون های صنفی دستگیر می شوند.
جنبش ش��یعیان عربس��تان و بحرین ب��ا تمام
همراهی ش��ان یک وجه مش��ترک دارند .فکر
می کنید چرا عربستان در بحرین حضور نطامی
دارد؟
lدخال��ت عربس��تان س��عودی در بحرین از
زمینه همین تفکر است که کش��وری نزدیک به کشور
73
افتاب
عربستان س��عودی از دموکراس��ی برخوردار شود
و حکومتی مردمی در ان تش��کیل ش��ود .در نقشه
جغرافیای سیاسی اگر دقت کنید عربستان سعودی
از شمال با کشور عراق همسایه است که با حضور
دولت ش��یعه مالکی از دس��تش رفت .لبنان هم با
حضور پر رنگ و افتخار برانگیز مقاومت حزب اهلل
از دستش رفته اس��ت .در غرب عربستان ،مصر بود
که با انقالب مردمی میدان التحریر از دستش رفت،
در جنوب عربس��تان یمن هم همین طور است .در
ش��رق ،ایران از نظر ابی هم مرز است و یک دولت
شیعی مقتدر در ان وجود دارد ،در شرق کشور هم
بحرین وجود دارد که عربستان نمی خواهد حداقل
بحرین را هم از دس��ت بدهد .یک دایره در سراسر
عربستان سعودی از دستش بیرون رفت .البته چند
کشور خلیج فارس مانده اند که تاثیر چندانی ندارند.
عربستان سعودی نمی خواهد یکی از این کشورها
(بحرین) به دموکراسی مجهز بشود .در کویت کمی
دموکراس��ی وجود دارد ولی همین را هم عربستان
س��عودی قبول نمی کند ،به خاطر اینکه عربس��تان
بین کشورهای همسایه و منطقه تنها می ماند و نظام
پادشاهی اش را از دست می دهد.
به نظر ش��ما در عربس��تان بیداری اسالمی
(به ویژه نزد شیعیان) ظهور پیدا کرده؟
lبله ،در منطقه «شرقیه» اکنون مردم در حال
ی تظاهرات است.
مبارزه هستند .در «االحساء» هم کم
از « َمجد» ش��روع کردند و شعارهای ضد حکومت
می دادند که بهانه اصلی انها بیکاری بود .تحت شعار
«بیکاری» تظاهرات کردند ،می گفتند ما کشوری که تا
این اندازه نفت داریم و نفت جهان را تامین می کنیم
چرا باید بیکار داشته باش��یم و زیر خط فقر زندگی
کنیم؟ این بیکاری را بهانه ای برای تظاهرات عمومی
قرار دادند.
این مساله بیش��تر در مناطق اهل تسنن شروع
شد .شیعه ها هم در سه منطقه شروع کردند .در منطقه
مثلث شماره113
74
«االحساء» که درباره مس��ائل ازادی و حقوق بشر بود.
مساله دوم اعتراض انها مربوط به مساله پشتیبانی از مردم
بحرین بود و سوم هم از خود رژیم عربستان سعودی
خواستند که چرا شما در کشور بحرین دخالت می کنید.
در مس��ائل داخلی بحرین دخالت نکنید .ش��یعیان از
نهضت مردم بحرین دفاع کردند.
جمعیت س��ه میلیون نفری ش��یعه در عربستان
مس��لما زمینه را برای هر اقدام قاطع و منسجم
فراهم می کند.
lبله ،انها از یک رهبری واحد برخوردار نیستند.
یکی از مسائلی که همه ما اکنون مالحظه می کنیم در همه
انقالب ها اعم از انقالب م��ردم در تونس ،مصر ،یمن،
بحرین و ...این است که یک رهبر مشخص ندارند .مثل
ایران نیست که «امام خمینی» همه را زیر یک پرچم جمع
کند .حرکت های انقالبی در این کشورها دارای رهبری
واحد نیس��ت؛ اما رهبریت انه��ا در واقع یک موضوع
است که مردم مصر به میدان التحریر امدند و مردم دیگر
کشور ها به خاطر ان به خیابان ها امدند و ان تظاهرات
در منطقه «شرقیه» اکنون
مردم در حال مبارزه هستند.
در «االحساء» هم کمی
تظاهرات است .از « َمجد»
شروع کردند و شعارهای
ضد حکومت می دادند که بهانه
اصلی انها بیکاری بود .تحت
شعار «بیکاری» تظاهرات
کردند ،می گفتند ما کشوری
که تا این اندازه نفت داریم و
نفت جهان را تامین می کنیم
چرا باید بیکار داشته باشیم
و زیر خط فقر زندگی کنیم؟
این بیکاری را بهانه ای برای
تظاهرات عمومی قرار دادند.
برای ازادی و به خاطر حقوق بش��ر است .به خاطر
اینها مردم قیام کردند که چرا عدالت نداریم و چرا از
ازادی بی بهره هستیم؟ چرا فاقد حقوق بشر هستیم؟
رهبری مردم این اس��ت که انه��ا در این انقالب ها
به س��مت اس��تیفای حقوق اساس��ی خود هستند،
حقوق خود را مطالبه می کنند .گروه های سیاسی هم
امدند پشت مردم و به موضوع مشروعیت دادند .در
عربستان سعودی وضعیت به گونه دیگری است.
یعنی اینکه هیچ اتحادی بین شیعه و سنی در
عربستان وجود ندارد؟
lاصال ،با سیاست تبعیض امیزی که عربستان
س��عودی در طول یک صد ساله گذش��ته در پیش
گرفت .فاصله ای مشهود بین ش��یعه با سنی ایجاد
شده است .به طوری که انها با هم مالقات نمی کنند.
اما وقتی به موضوع بیداری اس�لامی می رس��یم در
مورد حقوق بش��ر صحبت می کنیم؛ موضوع فرد یا
گروه یا دین نیست.اتفاقا اختالف بین شیعه و سنی
خواست قلبی رژیم ال سعود و رژیم های پادشاهی
خلیج فارس است که بدین وسیله می خواهند شیعه و
سنی ها را در برابر هم قرار بدهند تا اصل مساله را در
سایه این اختالفات مخفی نگه دارند.
تعجب می کنم سازمان های بین المللی که ادعای
پشتیبانی حقوق بشر ،دموکراسی و ازادی را دارند،
چگونه کشوری را که بدون قانون اساسی است .عضو
خود کرده اند! بنابراین شیعیان در عربستان چون در
اکثریت نیستند ،شاید به تنهایی نتوانند با موج تغییر-
البته در زمان کوتاه -در سراسر جهان اسالمی – عربی
همراه شوند ولی موضوع اساسی انها حقوق بشر و
عدالت اجتماعی است که براساس مذهب ،رنگ،
پوست و ...نیست .منظور اینکه با توجه به عملکرد
رژیم حاکم بر عربستان ،مطمئن هستیم موج اسالم
خواهی نزدیک به عربس��تان است؛ اینگونه نیست
که تا پای��ان تاریخ یک خانواده ی��ک ملت را کنترل
کندg .
افتاب
مثلث شماره113
گفت وگوی مثلث با دکتر صادق الحسینی
شیعیان در عربستان شهروند درجه سوم هستند
داوود رضایی چراتی
3
شیعیان عربس��تان و انگیزه های انها برای
ایستادگی در مقابل ال س��عود،موضوعی است که
صادق الحسینی ،کارشناس منطقه خلیج فارس در
گفت وگوی پیش رو ان را تحلیل و بررس��ی کرده
است .الحسینی در این مصاحبه به بیم ها و امیدهای
جنبش شیعیان عربستان می پردازد.
وضعیت فعلی شیعیان عربستان چگونه است
و در چه شرایطی به سر می برند؟
lمتاسفانه باید گفت که امروزه ظلم زیادی بر
شیعیان عربستان واقع می شود .این ظلم از چند جهت
انجام می ش��ود؛ از یک جهت شیعیان عربستان بسیار
تحقیر می ش��وند و از جهتی به حاشیه نشینان تبدیل
شده اند و انگار شهروندان درجه س��وم و چهارم در
عربستان محس��وب می ش��وند .امروز هیچ معیاری
در دنیا وجود ندارد که براس��اس ان عده ای به خاطر
مذه��ب ،رنگ پوس��ت و ...در فش��ار و تحقیر قرار
بگیرند .از جهت سوم اینکه ش��یعیان در عربستان در
منطقه نفت خیز و منبع ثروت ال سعود زندگی می کنند
و نفت از ان منطقه استخراج می شود و به جای انکه
ثروت به ص��ورت عادالنه بین همه م��ردم و از جمله
شیعیان توزیع ش��ود و این منطقه حداقل مانند سایر
استان ها از نعمت ثروت عمومی برخوردار باشد ،هیچ
اهمیتی به موضوع فقر و مسائل اجتماعی اقشار شیعه
در این منطقه داده نمی شود.شاید بتوان گفت دولت
عربستان کمترین بودجه را به استان های شیعه نشین
اختصاص می دهد .مساله دیگر نگاه نژاد پرستانه و در
75
افتاب
عین حال تحقیر اجتماعی اس��ت که دولت عربستان
نسبت به شیعیان عربس��تان روا می دارد .در عربستان
یک مدیر مدرسه شیعه وجود ندارد .حتی یک رئیس
ناحیه برق یا تلفن یا گاز وجود ندارد که شیعه باشد.
همه مدیران میانی در عربس��تان از خاندان ال سعود
یا دیگر گروه های هم پیمان انها هس��تند .با توجه به
بافت جمعیتی منطقه که حدود س��ه میلیون نفر انها
شیعه هستند ،طبیعی اس��ت که شیعیان در پست های
مختلف حضور داشته باش��ند ،اما عمال چنین چیزی
انجام نمی ش��ود .ش��یعیان حتی حق برگزاری مراسم
مذهبی و س��نتی و اعتقادی خود را ندارند و ش��دیدا
سرکوب شده و انجام مراسم مذهبی برای انها امری
ممنوع است .در مدارس عربستان حتی دین شیعیان را
دینی ناقص می دانند و این عقیده را تدریس می کنند.
متاس��فانه به رغم اصالح��ات مختصری ه��م که در
عربستان انجام شد ،این اصالحات شامل استان های
شیعه نشین نشده است .مواردی ظاهری شبیه بحرین
ایجاد کردند تحت ن��ام «گفت وگوی ملی» که برخی
از نخبگان ش��یعه هم به ان مجمع دعوت شدند .ولی
این در حدی است که می خواستند برخی از نخبگان
را راضی کنند و در واقع می خواستند انها را از انجام
یک انقالب و مبارزه علیه حکومت به دور کنند .البته
موضوع تش��کیل «مجمع گفت وگ��و» فطرتا خوب
است ،اما مساله اینجاست که اصل موضوع شیعیان با
اینگونه ترفند ها حل نمی شود و عمال هم چنین اتفاقی
رخ نداده است .شیعیان در امور اجتماعی دخالت داده
نمی ش��وند ،بنابراین ظلم چند جانبه و مضاعف علیه
مسلمانان در عربستان صورت می گیرد .توافقنامه های
زیادی در زمان تشکیل کشورجدید عربستان درسال
1934از س��وی حاکمان جدید به امضا رس��ید .انها
تعهداتی دادند مبنی بر اعاده حقوق شیعیان که هیچ گاه
به نتیجه نرسید.
در قانون اساس��ی چطور؟ ای��ا حق و حقوق
اجتماعی شهروندان شیعه لحاظ شده است؟
lخیر؛ اصال عربس��تان قانون اساسی ندارد.
در توافق نامه های جداگانه ،حقوقی گنجانده شده اما
هیچ گاه به انها عمل نشد.
گروه های سنی و ش��یعیان چقدر با هم تعامل
دارند؟
lطیف هایی از مذاهب س��نی در عربس��تان
کم کم دارند به این واقعیت پی می برند که باید ظلم ها
را از بین ببرند و در این حد تعامل بین گروه ها و افراد
موجود است ،ولی هنوز طیف ها و گروه هایی هستند
که همان دید حاکم دولتی را نس��بت به هموطن های
خود دارند و ان نگاه هنوز باقی است و به شیعیان به
عنوان شهروند درجه دو و س��ه نگاه می کنند و اتفاقا
هر چند وقت یک با در سرکوب شیعیان با کالم و مقاله
و ...یار و همکار می ش��وند .حتی به شکل هیات های
امر به معروف و نهی از منکر و از لحاظ گفتمان دینی
متعصب به شیعیان تعرض می کنند.
می فرمایید که هیچ گون��ه فعالیت ازادی نزد
شیعیان عربستان مشاهده نمی ش��ود .ایا کال
فاقد فعالیت منس��جم در امور سیاسی هستند
یا به شکل NGOها و احزاب به دفاع از امور
اجتماعی خود می پردازند؟
lاکنون در یک مرحله اصالحات والیتعهدی
پادشاه س��عودی که مجمع گفت و گوهای اشتی ملی
درست کردند ،توانس��تند به صورت بالقوه خودشان
را مطرح کنند.
می دانید که تش��کیل حزب در عربستان ممنوع
است! انجمن های فرهنگی ،اجتماعی و مجموعه ای
مثلث شماره113
76
از NGOه��ای ش��به مذهبی و اجتماع��ی دارن��د و
جلسات غیرعلنی تشکیل می دهند.
انجام سمینارهای فرهنگی با همکاری بعضی از
نخبگان اهل تسنن که با شیعیان همکاری می کنند از
مصادیق فعالیت های شیعیان در عربستان است .البته
انها از موقعیت ها به نحوی استفاده کرده و توانستند
پنجره بازی برای بعضی از ازادی ها داش��ته باش��ند
البته هیچ کدام از این راه ها قانونی نیست و در نهایت
سرکوب شده و زندانی شدند .این مساله حتی در نماز
جمعه هم اتفاق افتاده و اکنون هم حتی «توفیق عامر»
رهبر انها در زندان است.
به نظر شما ایا بیداری اسالمی در عربستان هم
صورت گرفت؟
lسوال خوبی است .عربستان مانند بحرین،
بیداری اس�لامی خود را نش��ان داده که البته س��ران
حکومت ،سریعا شیعیان عربس��تان را متهم کردند به
طایفه گری و فرقه گرایی و تعصب مذهبی و ...اینکه
اینها می خواهند در جامعه عربس��تان ش��کاف ایجاد
کنند یا اینکه ب��ه عنوان متمردین و اف��راد طغیانگر از
انها نام می برند که می خواهند علیه حاکمیت مبارزه
را ش��روع کنند؛ در حالی که هیچ کدام از موارد ذیل
صحت ندارد .ش��یعیان حقوق اولیه شهروندی خود
را می طلبن��د .مطالبه انها خارج از عرف هم نیس��ت.
ولی چون شیعه هستند به اسانی انها را متهم می کنند.
با زور و تزویر و ارتباطات جهانی که دست حاکمیت
اس��ت و کاری از دس��ت مردمان منطقه شیعه نش��ین
برنمی اید .بنابراین به راحتی انها را متهم می کنند .این
شیعیان حتی روزنامه ای هم ندارند ،اما اخیرا با استفاده
از دنیای مج��ازی مقاومت منفی را ش��روع کرده اند؛
تاکنون چهار ی��ا پنج ش��هید داده اند ،به مس��اجد و
حسینیه ها یشان حمله شد .شیعیان جسارت هایی پیدا
کرده اند .به دلیل اینکه اتفاق��ات مهمی که در تونس،
مصر ،بحری��ن و ...رخ داد ،انها را هم ب��ه خیابان ها
کشاند و حتی نخبگان انها هم از حالت محافظه کاری
خارج شدند و جس��ارت پیدا کرده اند و مسائل را با
وضوح بیش��تری مطرح می کنند؛ اما از طرف حکام
منطقه و حاکمیت محاصره شدند و جز ایران و شیعیان
جهان ،حامی ای ندارند .هر حرکتی می کنند س��ریعا
متهم می شوند .این به خاطر قطبی کردن اوضاع است.
حاکمیت می داند هر انقالبی و هر بیداری اسالمی و
هر قیامی در منطقه عمال به یک انقالب اسالمی منتج
می شود .متاس��فانه حاکمان عربس��تان موج سواری
میکنند و کمیته بحران تش��کیل دادند و اعالم کردند
صادق الحسینی معتقد است که نه
شیعیان و نه سنی ها متاسفانه از رهبری
واحدی برخوردار نیستند و این یکی از
نقاط ضعف بزرگ انهاست .بین شیعیان
هم رهبران محلی انها یکی نیستند و
سنی ها هم تفرقه شان بیشتر است.
هر کدام ساز خود را می زنند .نقطه
جامع بین همه اینها ناراحتی و نارضایتی
از بی عدالتی و ظلم عمومی است.
که این کمیته بح��ران در وزارت خارجه عربس��تان
و س��ی ای ای ،ش��یعیان را مته��م می کن��د .حرک��ت
اصالح طلبی نس��بتا معقول��ی هم بین اهل س��نت و
ش��یعیان ایجاد ش��ده که طومارهایی ب��رای دفاع از
مطالبات عمومی در س��ایت ها امضا کردند ،حتی در
برخی شهرها می خواستند قیام هایی کنند .در برخی
شهرهای سنی که به صورت سریع سرکوب شدند یا
سنی ها با پول تطمیع شدند ،حقوق های انها را افزایش
دادن��د و امتی��ازات اجتماعی برای برخ��ی مخالفان
ایجاد کردن��د .ولی برخی ایس��تادگی خوبی کردند و
اکنون در زندان هس��تند .بنابراین حاکمیت همیش��ه
در خوف و رجاس��ت .اتحاد ش��یعه و سنی زحمت
مضاعف می خواهد تا به یک قی��ام عمومی و مردمی
علیه حاکمیت منجر شود.
انها فاقد رهبری واحد هستند؟
lهیچ کدام نه شیعیان و نه سنی ها متاسفانه از
رهبری واحدی برخوردار نیستند و این یکی از نقاط
ضعف بزرگ انهاست .بین شیعیان هم رهبران محلی
انها یکی نیستند و سنی ها هم تفرقه شان بیشتر است.
هر کدام ساز خود را می زنند .نقطه جامع بین همه اینها
ناراحتی و نارضایتی از بی عدالتی و ظلم عمومی ،عدم
وجود ازادی اولیه چه برای مرده��ا و چه زنان و چه
برای جوانان و هم برای متدین ها و غیر متدین هاست.
کال ازادی های معمولی وجود ندارد.
به این دلیل اس��ت که می گوییم بیداری اسالمی
صددرصد در عربس��تان اتف��اق افتاده؛ ای��ن بیداری
اسالمی هم بین شیعیان و هم بین سنی ها وجود دارد.
تفرقه بین س��نی و ش��یعه وجود دارد و س��ایه تفرقه
منطقه ای هم روی عربس��تان س��نگین است بنابراین
نتوانس��تند ان بیداری واقعی را بروز دهند .ولی دلیل
انکه بیداری اس�لامی را درک کرده اند ،این است که
انها چندین بار خواس��تند قیام کنند ب��ه همین دلیل
شیعه ها و سنی ها و نخبگان انها سریع سرکوب شدند.
مهم تر از همه وهابیت در عربستان عقب نشست و در
اقلیت محض قرار گرفت؛ در الک خودشان فرورفتند
و اکنون جرات ندارند بگویند ما وهابی هس��تیم .این
خودش دلیلی است برای اینکه بیداری اسالمی تاثیر
خودش را در عربس��تان برجای گذاش��ته است .قبال
وهابیت افتخ��ار می کرد و می گفت ک��ه من رهبری
جهان اس�لام را دارم اما االن در الک خودش��ان فرو
رفتند و حتی می گویند که ما وهابی نیس��تیم و دارای
مذهب معمولی «حنبلی» هستیم .بر اثر رسیدن موج
اسالم خواهی ،وهابیت حداقل از گود خارج شدg .
پادزهر بی بی سی
4
پرس تی وی چگونه
شکل گرفت
افکام متعلق به دولت انگلیس است
چرا پرس تی وی بسته شد
*
دکتر محمد سرافراز
5
چرا رژیم سلطنتی انگلیس ،پرس تی وی را
قطع کرد .این اولین سوالی است که مطرح می شود؛
یک سابقه دو ساله بین ما و افکام در نامه نگاری های
متع��دد وج��ود داش��ت .ش��اید مهمترین س��ابقه
نامه نگاری های موسسه رس��انه های انگلیس به نام
افکام که مدعی نظارت بر رس��انه هایی اس��ت که
در این کشور پخش می ش��ود ،برمی گردد به حمله
اس��رائیل به غزه .اولین ش��کایت هایی که علیه این
ش��بکه ش��د ،از طریق یهودی ها بود و کسانی که به
شکل سازمان یافته شکایت می کردند و این موسسه
رس��انه ای در انگلیس مدعی بود که به شکایت های
انها را رسیدگی می کند .شبکه پرس تی وی دارد به نام
«کامنت» که مجری این برنامه اقای جورج گالووی
است؛ نماینده چند دوره پارلمان انگلیس که در این
برنامه ایشان به صورت زنده درباره مسائل روز صحبت
می کندو تریبونومیکروفنبازاستومردمازطریقتلفن،
ایمیل،پیامکاظهار نظرمی کنند.وقتیاسرائیلبهغزهحمله
کردبسیاریازاظهارنظرهامحکومیتحملهاسرائیلبهغزه
بود .اما نامه ای که افکام داد ،در واقع برای اولین بار به شکل
مکتوب شبکه را متهم کرد .موضوع شکایت این است که
اقای جورج گالووی زمان مطرح کردن مسائل مربوط به
حضور نظامی اسرائیل در غزه ،مغرضانه برخورد کرده و از
فلسطین جانبداری کرده اند .اما در واقع نتیجه و قضاوت
افکام این است که نظرات مخالف با نظر مجری برنامه
انقدر نبوده اند که به برنامه ها تعادل ببخشند .ما باید چه کار
می کردیم؛ اسرائیل حمله کرده؛ هر روز تعدادی زن و بچه
را می کشد و از بین می برد .مردم مسلمان و غیرمسلمان
احساسات شان تحریک می شود و اتفاقا ان ماجرایی بود
که پرس تی وی در بین رسانه های انگلیسی یک پوشش
خاص ایجاد کرد؛ یعنی روزهای اول که اسرائیل به غزه
حمله می کرد تقریبا یک سکوت رسانه ای وجود داشت از
افتاب
حدود سه میلیون بازدید از وب گاه این رسانه از ایاالت
متحده صورت گرفت .روزنامه گاردین ،ش��بکه ایرانی
پرس تی وی را چالشی برای بی بی س��ی و پادزهری در
برابر ش��بکه خبری فاکس نیوز توصیف ک��رد .روزنامه
جروزالم پست چاپ اس��رائیل در تحلیلی به مناسبت
اغاز به کار شبکه ماهواره ای پرس تی وی ،از این شبکه
به عنوان «اخرین سالح ایران به زبان انگلیسی» یاد کرد.
و هدف از تاس��یس پرس تی وی را مقابله به مثل دولت
ایران در برخورد با رسانه های غربی عنوان کرد .روزنامه
لس انجلس تایمز چاپ امریکا با استقبال از شروع به کار
پرس تی وی با ش��عار «الترناتیو خبری» ابراز امیدواری
کرد که این رسانه به رس��انه ای چند صدایی تبدیل شود
و واقعیات را همان گونه که هس��ت منتشر کند .اما انچه
مشخص بود خشم غربی ها از ش��بکه پرس تی وی بود
تا جایی که سازمان نظارت بر رسانه های بریتانیا (افکام)
در یک حرکت متناقض و بدون هیچ گونه پاسخ درستی
به نامه های مدیر شبکه پرس تی وی ،مجوز این شبکه در
انگلستان را لغو و در نهایت پخش ان را از شبکه «اسکای»
ممنوع کرده است .پیش تر نیز افکام جریمه ای ۱۰۰هزار
پوندی را بر پرس تی وی تحمیل کرد .سازمان نظارت
بر رسانه های بریتانیا در پی پوشش خبری سرکوب
تظاهرکنندگان ضد ریاضت های اقتصادی در لندن و
دیگرشهرهایانگلیستوسطپلیساینکشور،فشار
بر پرس تی وی را افزایش داد .همچنین گفته می شود
که افکام ارتباط نزدیکی با خاندان سلطنتی انگلستان
دارد و اسناد منتشر شده ویکی لیکس نشان می دهد
برنامه های پرس تی وی درباره ازدواج س��لطنتی که
بسیاری در انگلیس ان را ولخرجی دانستند خشم
خاندان سلطنتی را برانگیخته است .بسیاری از ناظران
همچنین گفته اند که خصومت ورزی دولت انگلیس
علیه پرس تی وی ریشه در پوشش شفاف و گسترده
این ش��بکه از نقش��ی که دولت انگلیس در کشتار
ده ها هزار تن از م��ردم بی گناه عراق و افغانس��تان
داش��ته اس��ت ،دارد .پرس تی وی به طور گس��ترده
حمایت انگلیس از پادش��اهی های مستبد حاشیه
خلیج فارسوحتیمشروعیتبخشیدنبهرژیم های
دیکتاتوری در بحرین و عربستان سعودی را پوشش
داده استg .
مثلث شماره113
پرس تی وی ش��بکه تلویزیونی وابس��ته
به صدا و سیمای جمهوری اس�لامی ایران و اولین
شبکه خبری تلویزیونی انگلیسی زبان ایرانی است.
پرس تی وی با بودجه ۲۵میلیارد تومانی در ۱۷تیر
۱۳۸۶با حضور محمود احمدی نژاد افتتاح شد .دفتر
اصلی این شبکه در تهران است .این شبکه خبرنگاران
مقیم بسیاری در نقاط استراتژیک و مهم جهان مستقر
کرده اس��ت .پرس ت��ی وی دارای۴۰۰کارمند در
داخل ایران و۲۶خبرنگار محلی در شهرهای مهم
جهان از جمله اورشلیم ،نیویورک و واشنگتن است.
به گفته مدیر شبکه ،محمد سرافراز به خاطر نیاز به
وجود دیدگاه متفاوت در مسائل ایران و خاورمیانه،
مخاطبان اصلی شبکه مردم انگلیسی زبان و مخاطبان
اروپایی و امریکایی هستند .شعار این شبکه «خبر از
نگاه جدید» برای شکستن سلطه رسانه های گروهی
غربی است .پرس تی وی س��ایر اهداف خود را به
شرح زیر اعالم کرده است .در حال حاضر این شبکه
روزانه حدود دو ساعت برنامه های خبری و مستند
تولید می کند که پیش بینی می شود تولید این برنامه ها
تا ۶ساعت در روز افزایش یابد .به گفته مدیر شبکه،
برنامه های زنده فعال از واشنگتن ،نیویورک ،لندن،
بیروت و دمشق پخش می شوند و قرار است در مصر
و فلسطین هم این کار انجام ش��ود .بخش دیگری
از شبکه به پخش فیلم های مستند اختصاص دارد.
گروه های مستندس��از از حدود ۲۰کشور دنیا برای
این شبکه برنامه تولید کرده اند .به گفته مدیر شبکه
برای هشت ماه اینده روزی نیم ساعت برنامه مستند
که بخشی از این برنامه ها خرید خارجی است ،پخش
خواهد شد .پیش از اغاز به کار شبکه پرس تی وی
طرفهمینشبکهبی بی سیکهشبکهداخلیانگلیس
است و شبکه هایی مثل سی ان ان؛ منتها پرس تی وی به
شکل زنده ساعت ها پخش مستقیم داشت یعنی هر
موشکی که شلیک می شد هر هواپیمایی که بمباران
می کرد تقریبا به طور زنده پوش��ش می دادیم که در
ان مقطع اسرائیلی ها هم ناراحت شدند و یک بار به
دفتر پرس تی وی در غزه حمله کردند و با موش��ک
ان را هدف ق��رار دادند .ما این اواخر ناچار ش��دیم
چند بار مکاتبه کنیم .من خودم با رئیس افکام مکاتبه
کردم .البته ما دو سال است که پیگیری ها و مذاکرات
و مکاتبات مختلف و مفصلی با این موسسه داشته ایم
که یک پرونده بسیار قطور چند هزار صفحه ای است
به نظرم خود این پرونده یک س��ند بس��یار جالب از
ماجراییاستکهبیناینشبکهباانموسسهرسانه ای
در انگلیس اتفاق افتاده است .اما یک مکاتبه من کردم
رئیس افکام بدون اینکه به تمام موضوعات در ان نامه
جواب دهد فقط اعالم کرد که افکام یک موسس��ه
مستقل و غیردولتی است و ما صالحیت رسیدگی به
انمسائلیکهمربوطبهدولتانگلیساسترانداریم.
من در همان جا بالفاصله پاسخ دادم شما نمی توانید
مدعی باشید مستقل هستید .اوال افکام یک موسسه
77
افتاب
استکهبراساسقانونپارلمانانگلیسدرسال۲۰۰۲
تصویبودرسال ۲۰۰۳اجراییشدهاست .اینسابقه
اینموسسهاست.رئیسافکاماز طریقدولتانگلیس
و وزیر دولت انگلیس تعیین می شود ،هم رئیس ان و
هم بقیه اعضای هیات رئیسه ان .دوم اینکه بودجه این
موسسه از دو طریق دریافت وام از دولت انگلیس و
کمک های مستمر دولت انگلیس تامین می شود که
من در نامه ای که به رئیس افکام نوشتم ،گفتم شما با
اینحسابچطورمدعیهستیدکهمستقلهستید؟و
همینایاکافینیستکهصالحیتشمارادربارهبقیه
قضاوت هایتان زیرسوال ببرد؟ اتفاقا جالب است؛ ان
موقعیکهشبکهپرستی ویمی خواستمتولدشود،
خبرنگار بی بی سی در اینجا امد و در ان مصاحبه ای
که من داشتم شرکت کرد و همین بحث مطرح شد
که شما بودجه تان از کجا تامین می شود؟ گفتم مگر
شما بودجه تان از کجا تامین می شود؟ گفت بودجه ما
از مالیات تامین می شود .گفتم مالیات را دولت از مردم
می گیردوبی بی سیرادرستکردهاست.ضمناینکه
بی بی سی زیر نظر وزارت امور خارجه انگلیس اداره
می شود.چطورشمامدعیهستیدیکشبکهمستقل
و غیردولتی هستید و می گویید بقیه دولتی هستند؟
همین بحث را حاال موسسه ای مثل افکام دارد .خیلی
جالب است اینها دوست دارند در واقع ان جاهایی که
دولت هایشان رفتارهای غیرمنطقی دارند و باید در
مقابل افکار عمومی پاسخگو باشند ،راه فرار پیدا کنند
و بگویند ما مستقل هستیم و انها کار خود را می کنند
و ما هم کار خودمان را می کنیم .در حالی که به همین
دودلیلمحکمیعنیهمتعیینمسئوالنافکامازطریق
وزارتخانه انگلیس و هم تعیین بودجه اش از طریق
دولت ،این یک موسسه کامال دولتی است .من نکات
دیگری را هم مطرح کردم که ایشان جواب نداد و فکر
می کنم جا دارد به انها هم اشاره کنم .اقای ا د ریچاردز،
رئیس موسسه افکام اس��ت که من در بند اول گفتم
شما دولتی هستید و این همه ادعاهای شما را از این
جهت زیر سوال می برد و حال که شما دولتی هستید،
باید درباره رفتار دولت انگلیس هم پاسخگو باشید.
می خواهید ش��بکه پرس تی وی را محکوم کنید به
خاطریکجمله 10ثانیه ایخبریکهازیکخبرنگار
شبکه چهار انگلیس مطرح شد که و اصل ان ماجرا را
هم توضیح خواهم داد .در این نامه خطاب به ایشان
گفتم که دولت انگلیس حداقل ۴۰۰سال است که در
دنیادارداستعمارمی کند؛بهکشورهایمختلفتجاوز
کرده ،در قتل و غارت ،در بسیاری از کشورهای شرق
تاغربعالممشارکتداشتهوایناواخرهمدرکشتار
ده ها هزار تن از مردم عراق و افغانستان شرکت کرده
است عالوه بر این .شما از رژیم های سلطنتی بحرین
وعربستانوحمایتمی کنیدعالوهبرحمایت،اصال
حکومت انگلیس و رژیم سلطنتی انگلیس در واقع
پایه گذارحکومت هایسلطنتیدربحرینوعربستان
است .انها مشروعیت خود را از حکومت انگلیس
می دانند .اتفاقا این نامه تقریبا همزمان بود با زمانی که
رژیمال خلیفهبهیکیازملکه هایانگلیسجواهرات
چند میلیون دالری هدیه داد و گفتم این هم پاداشی
است که انها به شما می دهند؛ شمایی که از رژیم های
سلطنتی حمایت می کنید و این رژیم ها مشروعیت
خود را از شما می دانند در کش��تار مردم این قدر در
کشورهایمختلفشریکهستیدواینهمهجنایت
کردید ،ان وقت شما می خواهید این شبکه را به خاطر
یک جمله خبری محکوم کنید؟ شما چه صالحیتی
دارید؟g
مثلث شماره113
*معاونبرون مرزیصداوسیماورئیسشبکهپرستی وی
78
روایت عرفانیان ازعلت بسته شدن دفتر پرس تی وی در انگلیس
پشت پرده یک حکم
6
اولتیماتوم مرکز رسانه ای بریتانیا به تلویزیون پرس تی وی -برای بستن دفتر خود در لندن در یک ماه اینده
با بهانه های حقوقی -موضوعی است که در کشوری صورت می گیرد که مدعی ازادی بیان رسانه ای به عنوان یکی
از اصول ازادی است .در این خصوص اما پرس تی وی در شرایطی بسته می شود که مسائل حقوقی مطرح شده
بسیار غیر منطقی و ساده است که به نظر می رسد پشت پرده های سیاسی در این خصوص وجود دارد.محمدرضا
عرفانیان ،کارشناس رسانه و مدیر مسئول روزنامه انگلیسی زبان ایران دیلی در گفت وگو با مثلث به ابعاد سیاسی
این موضوع می پردازد.
افتاب
تعطیلی دفتر پرس تی وی از مدت ها
قبل از سوی دستگاه های اجرایی
انگلیس بحث می شد .هراز گاهی
تهدیدهایی صورت می گرفت ،اما
اتفاقات اخیر اگر چه در ظاهر با
بهانه های حقوقی صورت گرفته است،
ولی به عقیده من مسائل سیاسی
عمیقی پشت قضیه وجود دارد .اگر
برای هیات حاکمه لندن بحث حقوقی
مطرح بود ،حتما از سا زو کارهای حقوقی
قابل بررسی و رفع مشکل استفاده
می کردند
مثلث شماره113
اقای عرفانیان! زمینه های پیشین تعطیلی دفتر
پرس تی وی در لندن را در چه می دانید؟
lتعطیلی دفتر پرس ت��ی وی از مدت ها قبل
از سوی دس��تگاه های اجرایی انگلیس بحث می شد.
هراز گاهی تهدیدهایی صورت می گرفت ،اما اتفاقات
اخیر اگرچ��ه در ظاهر با بهانه ه��ای حقوقی صورت
گرفته است ،ولی به عقیده من مسائل سیاسی عمیقی
پشت قضیه وجود دارد .اگر برای هیات حاکمه لندن
بحث حقوق��ی مطرح ب��ود ،حتما از س��از و کارهای
حقوقی قابل بررسی و رفع مشکل استفاده می کردند؛
به طور مثال می گفتند که پرس تی وی بدهکار است ،یا
به ثبت نرسیده ،مالیات را به موقع پرداخت نکرده که
البته هیچ کدام از موارد فوق صورت نگرفته است؛ چه
انکه پرس تی وی یک رسانه است و معاف از مالیات.
البته نمی خواهم وارد مباحث حقوقی ش��وم اما حتی
اگر مس��ائل حقوقی هم مطرح بود قطعا از کانال های
حقوقی قابل پیگیری بود.
اما انچ��ه اکنون مطرح اس��ت بحث سیاس��ی
اس��ت و توانایی ه��ای ق��درت ن��رم که بخش��ی از
قدرت ایران اس��ت .پرس تی وی یک رس��انه بوده و
هست و بخش��ی از کارهای این رس��انه افشاگری و
اطالع رس��انی و اگاهی بخشی اس��ت .پرس تی وی
در لندن با کارشناس��ان و سیاس��تمداران انگلیسی و
اروپای��ی مصاحبه های��ی می کرد ک��ه عموما مواضع
ضد امریکایی و انگلیسی در ان وجود داشت؛ مواضع
مخالف عملکرد امریکا در منطقه و خاورمیانه که به
امر افشاگری و اطالع رسانی درست کمک می کرد و
موجب تنویر افکار عمومی در اروپا می شد .بنابراین
انها از مدت ها پیش در صدد بودند این رس��انه را به
بهانه ای تعطیل کنند.
تعطیلی پرس تی وی توس��ط چه کسی یا چه
سازمانی انجام شد؟
lسازمان متصدی امور رس��انه ها در دولت
انگلیس ،موضوع را دنبال می کرد.
عدم حضور پرس تی وی در جامعه رسانه ای
انگلیس و اروپا تاثی��ری در روند کاری خود
پرس تی وی هم دارد؟
lب��ه هیچ وجه؛ پرس تی وی یا هر رس��انه ای
فقط نیازمند یا وابسته به یک دفتر نیست .اینکه پرس
تی وی فقط و فقط برای عملکرد خوبش وابسته به دفتر
لندن باشد ،استدالل صحیحی نیست .البته این مساله
اشکاالتی را در روند کار به وجود خواهد اورد ،ولی به
سرعت قابل ترمیم است .کارشناسان و سیاستمداران
در انگلیس حتما در قبال بس��تن پرس تی وی سکوت
نمی کنن��د و این احتم��ال وجود دارد ک��ه کمپینی به
حمایت از پرس تی وی تش��کیل شود .از سوی دیگر
حتی اگر پرس تی وی در لندن دفتر نداشته باشد قطعا
انها با رس��انه های دیگر مصاحبه خواهند کرد .ضمن
اینکه در گفت وگو با فعاالن ضد غ��رب از تهران هم
می تواند ایجاد ش��ود یا انها می توانند به ایران س��فر
کنند .حرفم این اس��ت که نمی توان جل��وی جریان
اطالع رس��انی را در دنیا گرفت .فعال تنه��ا کاری که
می توانس��تند انجام بدهند این بود که این رسانه را به
تعطیلی بکشانند .البته هنوز این اتفاق نیفتاده و تا یک
ماه فرصت است که موضوع احتماال حل و فصل شود.
ایا می توان اینگونه بررس��ی کرد که بس��تن
دفت��ر پرس ت��ی وی در ادامه تحریم ه��ا علیه
جمهوری اسالمی ایران است؟
lبله ،این هم قابل تامل اس��ت ک��ه می تواند
بخش��ی از تحریم ه��ا در مقابل��ه ب��ا توانمندی های
نرم جمهوری اس�لامی ایران باش��د .انه��ا در صدد
هس��تند به انحای مختل��ف جلوی اطالع رس��انی و
توانمندی ه��ای نرم جمه��وری اس�لامی را بگیرند.
به هر حال جمهوری اسالمی منطقی دارد و این منطق
قابل عرضه است و نشان داده که از سوی ملل مختلف
جهان پذیرفته شده است .به فرض در قضیه هسته ای
منطق خیل��ی ش��فافی در جمهوری اس�لامی ایران
حکمفرماس��ت که ما می خواهیم ان��رژی صلح امیز
هسته ای داشته باشیم ،مقررات اِن پی تی را هم رعایت
می کنیم؛ پس با چه دلیل��ی و منطقی می توانند جلوی
ایران را بگیرند؟ پاس��خ منفی اس��ت .این مطلب اگر
بخواهد اطالع رس��انی ش��ود انه��ا را ازار می دهد،
چرا که منطق ما منطقی اس��ت که هر انسان عاقلی ان
را می پذیرد .مق��ررات بین المللی ه��م چنین چیزی
را قبول می کند .این مطالب اگ��ر در قالب مصاحبه،
خبر و گزارش ارائه ش��ود طبیعی است که مردم دنیا
می پذیرن��د و طبیعی اس��ت که کش��ورهای مقابل و
کش��ورهای غربی ،انگلیس و امریکا با چنین منطقی
مقابله می کنند .این مساله در تداوم تحریم هاست ولی
از نوع غیر اقتصادی ان محسوب می شود.
مقررات حق��وق بین الملل��ی در امور مربوط
به اطالع رسانی به انگلس��تان چنین اجازه ای
را می دهد؟
lبه هیچ وجه ،در واقع این یک نوع نقض غرض
محسوب می شود .یک پارادوکس در اقدامات انگلستان
هست .از یک طرف دم از ازادی بیان و ازادی رسانه ای
و ازادی سیاسی می زنند و از طرف دیگر بدون هیچ دلیلی
جلوی فعالیت یک رسانه را می گیرند .فقط بنا به دالیل
حقوقی؟ هر انس��ان عاقل یا ناظران سیاس��ی به راحتی
متوجه می ش��وند که اگر بحث حقوقی ب��ود نیازی به
این همه س��ر و صدا نبود؛ کافی بود نامه ای به مس��ئول
پرس تی وی بنویس��ند که مثال فالن مس��اله حقوقی را
رعایت کنید.
گویا یکی از بهانه هایشان اطالع رسانی دقیق
از اغتشاشات و اش��وب های مردم لندن بوده
است.
lبل��ه ،این هم هس��ت .در واقع مس��اله یک
پارادوکس عمیق اس��ت .همانطور که گفتم مقابله با
توانمندی نرم جمهوری اسالمی ایران است ،همچنین
کار حرفه ای پرس تی وی از رویدادهای پیرامونی اش.
از یک طرف تاکید دارند در کشورش��ان ازادی بیان
وجود دارد و رسانه ها ازاد و مستقل هستند ،از طرف
دیگ��ر فعالیت یک رس��انه را به بهانه اطالع رس��انی
دقیق لغ��و می کنند .البت��ه این بهانه ای بیش نیس��ت
چرا که موض��وع اعتراضات مردم انگلس��تان را همه
رسانه ها منعکس کرده اند .به نظر می رسد انگلیسی ها
بهانه جویی سیاس��ی کرده اند؛ یک نوع نقض غرض
که به ضرر خودشان اس��ت .یعنی اگر مساله از منظر
حقوقی پیگیری ش��ود انه��ا از این س��و هم محکوم
خواهند ش��د .منطق جهانی نمی پذیرد که یک رسانه
به خاطر ارائه گزارش هایی که بقیه رسانه ها هم ان را
مخابره کردند ،محکوم شده و تعطیل شود.
خود انها هم از تعطیلی این رس��انه اس��یب
می بینند؟ منظورم جامعه رسانه ای است.
lبهتر است کلمه اسیب را به کار نبریم .قطعا
جامعه رس��انه ای انگلیس از این عملکرد دولت شان
ناراضی می شوند .افکار عمومی انگلیس در هر طبقه
حتی موافقان دولت انگلیس و طرفداران سیاست های
دولت انگلیس از این اقدام خش��نود نخواهند بود و
به مراتب مختلف که با ن��گارش مقاالت مختلف در
روزنامه ها یا در بخش های سیاس��ی این کشور فعال
هس��تند مخالفت خواهند کرد .دلیل ان این است که
انگلیس��ی ها مدام از ازادی بیان و استقالل رسانه ای
حرفی می زنند و حال رسانه ای را به هر دلیلی تعطیل
می کنند؛ این موضوع در واقع پاش��نه اشیل خودشان
اس��ت .مخالفان انها که قطعا ناراضی اند؛ اما موافقان
هم عنوان می کنن��د که این اقدام باعث خواهد ش��د
سیاست های ما زیر سوال برود که در مجامع مختلف
حرف از ازادی بیان و گردش ازاد اطالعات می زنیم.
این کار مخالف این شعارها است.
ایا انتظار اقدام متقابل از سوی جمهوری اسالمی
ایران هم وجود دارد؟
lبی بی سی یک دفتر انگلیسی در تهران دارد،
به خاطر همین دفت��ر دیگری ب��ا رویکردهای دیگر
نمی تواند داش��ته باش��د .این موضوع هم براس��اس
معاهدات متقابل است .به هر حال بعید است که دفتر
بی بی سی انگلیس��ی در تهران تعطیل شود چرا که ما
اصال قرار نیس��ت هر کار بدی انها انج��ام می دهند،
انجام دهیم .ضمن اینکه ما واقعا معتقد به گردش ازاد
اطالعات هس��تیم و تا وقتی دفتر انگلیسی بی بی سی
در تهران تخلفی به لحاظ رس��انه ای نکرده باش��ند،
مجازند در ته��ران فعالیت کنند .اگرچه حق مس��لم
جمهوری اسالمی ایران اس��ت که تالفی کند چرا که
همانطور که گفتم معاهدات متقابل است .حق مسلم
وجود دارد اما تا زمانی که تخلف رس��انه ای صورت
نگیرد ،منطق حکم می کند چنی��ن اقدامی حداقل از
سوی جمهوری اسالمی صورت نگیرد.
مس��اله از نظر حقوقی چگونه قابل بررس��ی
است؟ صرف نظر از وجه سیاس��ی مساله که
تمامیت موضوع را دربر می گیرد.
lیک نوع اقدام برای مقابله با توانمندی نرم
جمهوری اس�لامی ایران صورت گرف��ت .به خاطر
منطق قوی ای ک��ه در بخش سیاس��ی و اعتقادی اش
دارد همیش��ه مقبول افکار عموم��ی و البته مغضوب
کشورهای زورگو اس��ت .اگر منطق ایران به صورت
صحیح ارائه شود پذیرفته ش��ده است ،برای مقابله با
ی انجام بدهند.
این توانمندی سعی کردند چنین اقدام
به لحاظ حقوقی هم مسائلی که مطرح کردند به راحتی
قابل دفاع است و مشکلی برای ایران ایجاد نمی کند.
اگر دولتم��ردان لندن دنبال مس��ائل حقوقی باش��ند
به راحتی می ش��ود در طی زمان کوتاه��ی در مجامع
حقوقی بین المللی قضیه را رفع و رجوع کرد و دوباره
پرس تی وی می تواند مانند گذش��ته به فعالیتش ادامه
بدهد .باید دید که انها چقدر پایبند به اخالق حرفه ای
رس��انه ای و حقوق بین الملل هستند .مسائل حقوقی
الینحل نیستندg .
79
یک نامه عاشقانه به سینما
فیلمی از سینمای صامت
در هزاره سوم
دیـــدار
ایا اتفاقی در حال رخ دادن اس��ت؟ ایا سلیقه ها
در حال تغییر است؟ یا شاید هم نه همه چیز تنها یک
خالقیت محض اس��ت که تحس��ین بر انگیز است و
چشم ها را به سوی خود جلب می کند؟ هرچه باشد این
روزها سینمای جهان دو فیلم را شاهد است که یکی
سر به اینده می زند و دیگری به گذشته پناه برده؛ مارتین
اسکورسیزی ،هوگو را س��اخته؛ فیلمی با تکنولوژی
روزجهان ،فیلمی س��ه بعدی که با فیلم های مرس��وم
سینمای این پیر کهنه کار و استاد مسلم سینما تفاوت
دارد .اگر برای نامیدن سینمای سه بعدی به نام سینمای
فردا قدری ش��ک و تردی��د وجود دارد ،اما س��ینمای
صامت حتما سینمای گذشته اس��ت و فیلم ارتیست
سعی دارد در هزاره س��وم دنیای س��ینما را به دوران
کودکی خود بازگرداند .دوران سینمای صامت ،دوران
چارلی چاپلین ،جان گیلبرت ،گرتاگاربو ،هارولدلوید،
گری کوپر ،باسترکیتون و ...است؛ سینمایی که با کشف
اعجاز صدا عمر خویش را به خاطره ها بخش��ید و در
مقابل س��ینمای ناطق کم اورد و منقرض ش��د .حاال
ارتیست که ش��اید بهتر اس��ت از ترجمه لفظی ان به
کلماتی مثل بازیگر یا هنرمند خودداری کرده و مانند
س��ال های اولیه ورود س��ینما به ایران هم��ان به واژه
ارتیست وفادار بمانیم ،تالشی است برای بازگشت به
ان دوران؛ دوران تصاویر سکوت با لذت کشف سینما،
تالشی که به نظر موفق بوده و نظر منتقدان را به سوی
خود جلب کرده است.
مثلت شماره113
حذف صدا
ورود صدا به سینما داستانی دارد ،شنیدنی .شاید
وقتی در سالن سینما نشسته ایم و صدای بازیگرانی را
می شنویم که دیالوگ های خود را تکرار می کنند ،یادمان
نیاید که وقتی تکنولوژی به انجا رس��ید که پرده های
نقره ای می توانست عالوه برچشمان ،گوش ها را هم
درگیر روایت کند ،چه مخالفت ها و چه مقاومت هایی
صورت گرفت .مخالفت هایی که چکیده ان را می توان
در این جمله هری وارنر ،مدیر تشکیالت غول اسای
برادران وارنر در س��ال ١٩٢٧در مخالفت با سینمای
ناطق دید« :ک��دام ابلهی اس��ت ک��ه بخواهد صدای
بازیگران فیلم را بشنود؟»؛ یکی از مشهورترین کسانی
که در مقابل سینمای ناطق زمان خود مقاومت می کرد.
او با وجود شکوفایی دوران فیلم های ناطق در دهه ،30
همچنان سینما را یک هنر پانتومیک می دانست و عقیده
داشت بازی بسیار بیشتر از کلمات و دیالوگ ها از سوی
تماشاگر درک می شود.
80
چاپلین عاقبت با س��اختن فیلم ناطق دیکتاتور
بزرگ وج��ود صدا در س��ینما را به عن��وان یک اصل
غیر قابل انکار پذیرفت .از دیگر مخالفان سینمای ناطق
می توان به رنه کلر اشاره کرد .این کارگردان فرانسوی
که اعتقاد داشت« :سینما نباید تئاتر درون قوطی باشد»
بعدها به ارزش ص��دا پی برد .ایزنش��تاین ،کارگردان
مطرح روس و اس��تاد مسلم تدوین در س��ینما هم از
مخالفان و منتقدان ابتدایی س��ینمای ناطق محسوب
می شد .او بیانیه ای در مورد ورود سینمای ناطق دارد
که در زمان خود سروصدای زیادی به همراه داشت.
در قسمتی از این بیانیه امده اس��ت« :این نکته مسلم
اس��ت که مفاهیم و معیارهای س��ینمای صامت مانع
از پیش��رفت این هنر نیس��ت و به ارزش ه��ای ان نیز
خدشه ای نمی رساند ،بلکه این جدید (سینمای ناطق)
چون جایگزین دوره پیش��ین شود ،باسلطه بی رویه و
نامعقولی ک��ه از امکانات فن��ی ان می کنند ،اصالت و
خلوص سینمای صامت را محو و نابود می کند».
ای��ن اعتراض ه��ا ،مخالفت ه��ا ،مقاومت ه��ا
و فلس��فه بافی ها از تمام��ی صنوف س��ینما به گوش
می رس��ید ،اما عاقبت ص��دا و کالم به س��ینما افزوده
ش��د و انهایی که از این دنیای جدید می هراسیدند و
نمی دانستند عصر جدید سینما به کجا خواهد رسید
باالخره دستان خود را به عالمت تسلیم باالی سر بردند.
حاال در هزاره س��وم دوباره حذف صدا از فیلم
ارتیست اتفاقی اس��ت که خیلی را به هیجان اورده و
جوایز متعددی را نصیب این اتفاق ت��ازه کرده .پیش
از این در فیلم های فن تریر شاهد حذف دکور از فیلم
بودیم اما حذف صدا در یک فیلم موفق اتفاقی اس��ت
که در ب��اور نمی گنجید؛ هرچند ای��ن توضیح الزامی
اس��ت که ما وقتی از ح��ذف صدا س��خن می گوییم
منظورمان حذف دیالوگ است وگرنه فیلم ارتیست
دارای موزی��ک متن قوی اس��ت و در زمره فیلم های
موزیکال جای می گیرد .موزیک��ی که جنجالی بود و
مورد اعتراض کیم نوواک ،بازیگر فیلم های هیچکاک
هم ق��رار گرفت .ن��وواک اعتقاد دارد که اس��تفاده از
موسیقی فیلم س��رگیجه در فیلم صامت ارتیست یک
سرقت هنری اس��ت که با هدف درخشش در جوایز
اسکار انجام شده است.
البته این یاداوری هم ضروری است که در زمان
سینمای صامت هم گروه های موسیقی در سالن سینما
حضور داش��تند و به صورت زنده به اجرای موسیقی
می پرداختند ،شاید بتوان موسیقی متن فیلم ارتیست را
هم به ان نوع موسیقی ربط داد!
داستان ارتیست
ارتیست داستان چندان پیچیده ای ندارد ،داستان
فیلم مربوط به س��ال های ۱۹۲۷تا ۱۹۳۳۲اس��ت که
سینمای صامت در حال افول بود.یک هنرپیشه موفق
دوران سینمای صامت که امدن صدا به سینما برایش
یک کابوس بوده ،در س��ینمای هالیوود یک ستاره به
تمام معناس��ت ،اما باالخره کابوس از راه می رس��د و
صدا او را از اوج به پایین می کش��د .او ن��ه تنها دیگر
ستاره نیست که در زندگی هم دچار مشکل می شود،
به م��وازات این داس��تان رابطه عاطف��ی میان جورج
والنتین و یک هنرپیشه تازه کار ،هم پیش می رود .فیلم
ارتیست روایت پیدا و نهان س��ینمای صامت است؛
روایتی تصویری با همان حال و هوای س��یاه و سفید.
حتی تیتراژ فیلم هم به شیوه فیلم های صامت است و
گفت وگوهای میان فیلم هم به صورت نوشته می اید.
ل هازانا ویشیوس کارگردانی
فیلم ارتیست را مایک
کرده است ،او دلیل محبوبیت فیلمش را اینگونه بیان
می کند« :ش��اید چون یک فیلم عاش��قانه ساده است.
جهانی است و یک سگ دوست داش��تنی دارد .مردم
عاشق سگ های دوست داشتنی اند».
نق��ش ج��ورج والنتی��ن را ژان دوژاردن بازی
می کند .او در گلدن گلوب جایزه نق��ش اول مرد را
به خود اختصاص داد ،ظاهری شبیه به جان گیلبرت
دارد .گیلبرت نس��خه واقعی ارتیس��ت است که در
دوران سینمای صامت یک س��تاره خوش قیافه بود،
اما وقتی صدا به سینما اضافه ش��د صدای نازکش او
را از بورس خارج کرد .گیلبرت هم مثل والنتین یک
سبیل نازک داشت .دو ژاردن در مورد نقشی که بازی
کرده ،می گوید« :این خیلی خوشحالم می کند که عده
فراوانی از این فیلم استقبال می کنند ».واقعا استقبال از
این فیلم خیلی خوب بوده؛ فیلمی که کارگردان ان یک
ادای دین به گذشته سینما می داند و در جواب انتقاد
کیم نوواک ان را اینگون��ه توصیف می کند«:یک نامه
عاشقانه به سینماg ».
میدان
کاپیتان بکام
نما
دیوید بکام به عن��وان کاپیتان تی��م المپیک
انگلستان در مسابقات المپیک ۲۰۱۲لندن شرکت
می کند.بکامکهچندیپیشخبراحتمالانتقالشبه
پاریسنژرمنشنیدهمی شد،پسازاینکهنتوانست
نظر فابیو کاپلو را برای حض��ور در جام ملت های
اروپا جلب کند و در لیس��ت نهایی جای نداشت،
با استورات پیرس س��رمربی تیم المپیک به توافق
رسید که همراه با این تیم باشد .البته گفته می شود
حضوربکامدرتیمالمپیکبهدلیلجذبتماشاگران
انگلیسی است .بکام پس از این خبر گفت« :قرار است به عنوان کاپیتان ،تیم منتخب
بریتانیا را همراهی کنم .پیرس از من خواس��ت همچنان امادگی ام را افزایش دهم.
می گفتچوندرگذشتهسابقههدایتتیم ملیانگلیسرابهعنوانکاپیتاندارم،خوب
می توانم از تجربیاتم برای پیشبرد تیم بریتانیا در المپیک یعنی جایی که تجربه بسیار
نقش افریناست،استفادهکنم».بکامدرحالحاضرعضویتتیمگلکسیراداردg.
پیشنهاد
ابی گونه
سه سریالتلویزیونیباتذکرجدیمسئوالنصداوسیماروبه روشد.گفتهمی شود
سریال های تا ثریا ،شیدایی و پنجره بیش از حد تلخ هستند .علی دارابی ،معاون سیما به
سه مدیر ارشد این سازمان به دلیل ساخت سریال هایی با موضوعات تلخ ،ناگوار و با
رویکردیمنفیمانند«تاثریا»«،شیدایی»و«پنجره»کهاینشب هاازشبکه هایاول،سوم
و شبکه تهران پخش می شوند به صورت کتبی تذکر جدی داد .همچنین گفته می شود
علت این تذکرها از سوی معاون سیما به خاطر تلخ و گزنده بودن ،اثرگذاری منفی این
سریال هابراعصابمخاطب،پرداختناقصبهنمونهیکزنایرانیمحجبهونادرستی
پرداخت به روابط محرم و نامحرم در این سریال ها عنوان شده و به همین خاطر دستور
خاتمه این سریال ها نیز اعالم شده است .در این ابالغیه همچنین از پرداختن به برخی
مضامیندینیمانندتقبیحعملربادرسریالتاثریاتقدیرشدهاستg.
یادبود
اقای الزار
جشنواره
«اقای الزار ،یک مهاجر الجزایری اس��ت
که به جای یک معلم که در مرگی تراژیک از دنیا
رفته است ،وارد یک دبستان می شود .وضعیت
کالس بسیار بحرانی است ،هیچ کس در مدرسه
از گذشته دردناک او اگاه نیست .او سعی دارد با
استفاده از شوخ طبعی و حساسیت ،کودکان را از
این شرایط بحرانی خارج کند ».این خالصه فیلم
اقای الزار است؛ فیلمی که در بخش جشنواره
جش��نواره ها در جش��نواره فیلم به نمایش در
می اید .اقای الزار به کارگردانی فیلیپ فاالردو
از کشورکاناداست .فیلم فیلیپ فاالردو نویسنده
و کارگردان اهل کب��ک ،نماینده کانادا در بخش
ی زبان بود که به فهرس��ت کوتاه اولیه نامزدهای اس��کار
اس��کار بهترین فیلم خارج
راه پیدا کرد .فیلم برنده دو جایزه بهترین فیلمنامه و فیپرش��ی از جشنواره بین المللی
فیلم واالدولید اس��ت .فاالردو فارغ التحصیل روابط بین الملل است و از سال 1997
کارگردانی سینما را اغاز کرد« .سمت چپ یخچال»« ،کنگوراما» و «من نبودم ،قسم
می خورم» دیگر فیلم های این کارگردان هستندg .
دیـــدار
سیما
تلخ نباشید لطفا!
«من بازنشسته می ش��وم .من دیگر کارگردانی نخواهم کرد و به کل از این
شغل ،کمپانی و هر چیز که به این حرفه مربوط می شود ،کناره می گیرم».
پیش از این هم شنیده می شد که جورج لوکاس ،کارگردان مشهور امریکایی
قرار است بازنشستگی خود را اعالم کند ،اما این اتفاق خیلی زودتر از ان چیزی
که تصور می شد رخ داد و لوکاس در مصاحبه با نیویورک تایمز این نکته را بیان
کرد.
لوکاس در مصاحبه با این نش��ریه اعالم کرد که پروژه فیلم «دم های قرمز»
اخرین پروژه کاری اوست.
«دم های قرمز» که اکران خود را اغاز کرده اس��ت ،ب��ا بودجه ای در حدود
38میلیون دالر ساخته شده و «جورج لوکاس» این فیلم را با هزینه شخصی خود
تهیه کرده است.کارگردانی «دم های قرمز» بر عهده «انتونی همینگوی» بوده است.
ضمن اینکه «لوکاس» در نوشتن فیلمنامه فیلم نیز همکاری داشته است«.دم های
قرمز» داستان تعدادی از خلبانان امریکایی افریقایی تبار را روایت می کند که در
جنگ جهانی دوم حضور داشتند.
لوکاس بیشتر با جنگ ستارگان ش��ناخته می شود؛ فیلم های علمی -تخیلی
بسیار محبوبی که انقالبی در عصر فیلمس��ازی پدید اورد .لوکاس همچنین در
خلق شخصیت باستان شناس و ماجراجوی س��ینمایی ،ایندیانا جونز با استیون
اسپیلبرگ همکاری کرده است .او با 3/1میلیارد دالر ثروت در سال ،۲۰۱۱یکی
از پولسازترین کارگردانان و تهیه کنندگان مستقل صنعت فیلم به شمار می رودg .
مثلت شمار113
فوتبال به عنوان یک پدیده اجتماعی پر مخاطب همواره مورد توجه هنرهای
نمایشی و دراماتیک قرار دارد .نمایش «ابی گونه» نوش��ته و کار کاوه مهدوی هم
اتفاقات یک بازی فوتبال را بس��تر درام خود قرار داده است .کاوه مهدوی در این
نمایش با اس��تفاده از عناصر ،رنگ و نور و اس��تفاده بجا از عشق یک جوان به تیم
پرسپولیس ،نمایش��ی کمدی و در عین حال سرشار از جلوه های بصری را افریده
است .نمایش با تضاد بین یک جوان و مادرش(که خادمه حرم امام رضا(ع) است)
بر سر رفتن به تهران و تماشای بازی پرسپولیس اغاز می شود .جوان در دنیایی سیر
می کند که مادرش با ان بیگانه است .نمایش «ابی گونه» جزو اثار برگزیده جشنواره
تئاتر صاحبدالن است و در ان کربالیی زاده ،مرجان قمری ،فرامرز قلیچ خانی ،جعفر
کرمانی ،مهدی داودی ،سعید رحیمی ،محمد بهرامی ،رضا شادالویی ،رضا علیپور،
علی برقبانی ،جالل گلیردی ،داوود باقردخت مهربان ،محمد عس��گری ،س��عید
چاردولی و علیرضا دیلم
ی ایفای نقش میکنندg .
بازنشستگیاقایجنگستارگان
به خسرو برسان سالم ما را
علیرضا عصار به یاد خسرو شکیبایی میخواند
حکایت پرسش گون از نسیم یا همان «به کجا چنین
شتابان» را قرار است علی رضا عصار از مرحوم خسرو
شکیبایی بپرسد .مستند «س��اکن صحرای سکوت» به
تهیه کنندگی جمش��ید مشایخی و س��یدهادی منبتی و
کارگردانی الهام قره خان��ی و مهرتاش مهدوی ،مروری
بر زندگی هنری زنده یاد خس��رو ش��کیبایی دارد .در
این مس��تند هنرمندانی چون جمشید مشایخی ،ایدین
اغداش��لو ،حمید س��مندریان ،اکبر عالم��ی ،داریوش
مهرجویی ،مسعود کیمیایی ،ژاله علو ،مرتضی احمدی،
علیرضا خمس��ه ،جالل الدی��ن معیری��ان ،احمدرضا
درویش ،کیوم��رث پور احمد ،بیژن بیرن��گ ،زنده یاد
مس��عود رس��ام ،مهدی صباغ زاده ،محم��ود پاک نیت،
مهرانه مهین تراب��ی ،مجید جعفری ،مجی��د جوانمرد،
حس��ین خانی بی��ک ،صدرالدین حج��ازی و مهرداد
صدیقیان به تحلیل شخصیت هنری و اجتماعی خسرو
شکیبایی می پردازند .در این مس��تند قرار است مهران
مدیری و شهاب حس��ینی قطعاتی از اش��عار زنده یاد
خسرو شکیبایی را که تاکنون منتشر نشده ،دکلمه کنند.
رامبد جوان ،نیکی کریمی ،رضا رشیدپور و ژاله علو نیز
از دیگر هنرمندانی هس��تند که قطعه های هنری به یاد
خسرو شکیبایی دکلمه می کنند.
همچنی��ن در ارتباط ب��ا زندگ��ی خانوادگی این
هنرمند پروین کوشیار (همسر خسروشکیبایی) پوریا
و پوپک (فرزندان شکیبایی) به گفت وگو نشسته اند.
علیرضا عصار هم قطعه «به کجا چنین شتابان» را با
شعر استاد شفیعی کدکنی در این مستند اجرا می کندg .
81
طعنه دریبلزن
جنگ لفظی میان بهترین بازیکنان
جهان باال گرفت
دیـــدار
باید ح��ق را ب��ه لیونل مس��ی داد ،خب س��نش
نمی رسد ،تقصیرش چیس��ت؟ همه چیز از یک سوال
شروع ش��د« :تو بهتری یا پله؟» س��تاره ارژانتینی تیم
بارسلونا در جواب گفت« :من نمی دانم ،چون بازی های
پله را ندیده ام .نمی توانم در این باره اظهار نظر کنم ».اما
این پاسخ خیلی به مذاق ستاره س��ال های نه چندان
دور فوتبال جهان خوش نیامد و بالفاصله اعالم کرد
که فیلم بازی هایش را برای مس��ی خواهد فرستاد اما
این واکنش مودبانه باعث نش��د پله ادام��ه ندهد ،او
س��طح انتقادها را باال برد و حتی پاسخ دادن به مسی
را بی مورد دانس��ت« :زمانی که مس��ی 1283گل زد
و در س��ه جام جهانی به قهرمانی رس��ید ،در مورد او
صحبت می کنیم .رکوردها برای شکس��تن هس��تند
ولی عبور کردن از رکوردهای من کار سختی خواهد
بود .مردم همیش��ه از من می پرس��ند چ��ه زمانی پله
جدیدی متولد خواهد شد .هرگز! پدر و مادر من دیگر
بچه دار نمی شوند .وقتی من بازی می کردم ،هیچ کسی
نمی دانست با کدام پا توپ را شوت می کنم و با هر دو
پایم بازی می کردم .مسی در بارسلونا بازیکن بزرگی
است ولی زمانی که در تیم ملی ارژانتین بازی می کند،
مثل بارسا موفق نیست».
مثلت شماره113
مارادونا وارد می شود
این اولین بار نیست که پله سخنانی از این دست
بر زبان م��ی اورد ،در روزگاری که دیه گ��و مارادونا
پیشنهاد
می درخشید هم پله جمالتی مشابه این بر زبان اورد:
«مارادونا چند گل با پای راست زده است؟ او چند گل
با سر زده است؟ او را هر زمان که توانست از مرز هزار
گل بگذرد با من مقایسه کنید ».از ان زمان تا به امروز
این دو ستاره فوتبال جهان بارها و بارها با هم درگیری
لفظی پیدا کرده اند .به عنوان مثال در زمان جام جهانی
۲۰۱۰که مارادونا سرمربی تیم ملی ارژانتین بود ،پله
گفت« :دیه گو تنها به ای��ن دلیل مربیگری ارژانتین را
پذیرفت که به پ��ول ان نیاز داش��ت .البته این تقصیر
مارادونا نیست ،بلکه تقصیر کس��ی است که او را در
این پست به کار گرفته است».
که البته مارادونا هم با جمالت��ی مثل پله به درد
موزه می خورد و ...از خجالت او در امد.
این بار هم مارادونا که در حال حاضر س��رمربی
تیم الوصل امارات است به دفاع از شاگرد سابق خود
پرداخت« :نباید پله را به خاطر این س��خنان سرزنش
کرد .حرجی بر او نیست .او 20سال است که تعطیل
شده؛ حتی به س��وپر مارکت هم نمی رود .تنها جایی
که می توان او را دید مراسم های فیفا و پشت سر بالتر
است .او همچون عروس��کی کنترل شده است که به
این طرف و ان طرف هدایتش می کنند .نباید نابغه بودن
مسی و اقایی او در جهان فوتبال را تنها منوط به ثمر
پایی که جا ماند
سید ناصر حسینی از خاطرات اسارت میگوید
«شاید در جنگ اول خلیج فارس توسط بوش پدر
کشته شده باشد .ش��اید هم در جنگ دوم خلیج فارس
توس��ط بوش پسر کشته ش��ده باشد .ش��اید هم زنده
باش��د .مردی که اعمال حاکمانش باعث نفرین ابدی
سرزمینش ش��د .مردی که مرا س��ال ها در همسایگی
حرم مطهر جدم شکنجه کرد .مردی که هر وقت اذیتم
می کرد ،علی جاراهلل نگهبان شیعه عراقی در گوشه ای
می نگریس��ت و می گریس��ت .ش��اید اکنون شرمنده
باش��د »...خیلی عجیب است که نویس��نده ای کتابش
را به زندانبانش تقدیم کند ،اما س��یدناصر حسینی پور
کتاب خود را با جمالت فوق به گروهبان عراقی ،ولید
فرحان ،س��ر نگهبان اردوگاه 16تکری��ت تقدیم کرده.
یادداشت های روزانه حسینی پور در قالب کتاب «پایی
که جا ماند» منتش��ر شده اس��ت .او در این یادداشت ها
82
خاطرات 187روز از 808روز اسارت خود را روایت
کرده است .او نوشتن یادداشت هایش را بعد از گذشت
دو ماه از اغاز اس��ارتش و در حالی ک��ه بر اثر صدمات
جنگ و اسارت معلول شده بود ،ش��روع کرد .وقایع را
با رمز روی زرورق س��یگار ،کاغذ بس��ته های سیمان و
حاش��یه های روزنامه های عراقی می نوش��ت و در لوله
عصایش جاسازی می کرد .در شهریور 1369و اخرین
روز های اسارت ،در بیمارس��تان 17تموز در «حبانیه»
فرصتی به دس��ت اورد تا روز نوش��ت های خود را در
دفترچه ای پاک نوی��س کند و موق��ع ازادی دفترچه را
در بانداژ پای معلول��ش به ایران بی��اورد .بعد از ازادی
تاریخ ها ،کدها و جمله ه��ای کوتاه را که هر کدام گرای
خاطره و اتفاق خاصی بودند ،گوی��ا کرد و حاصل این
روزنوشت ها 15فصل کتاب «پایی که جا ماند» شدg .
رس��اندن بیش از هزار گل یا باال ب��ردن جام جهانی
دانست .مس��ی برای بهترین ش��دن در جهان فوتبال
احتیاج به چنین کارهایی ندارد».
مروارید جنجالی
درگیری های لفظی پله بسیار گس��ترده تر از این
اس��ت .او به غی��ر از مارادونا یک س��ریال درگیری و
متلک گویی با روماریو هم دارد؛ از زمان جام جهانی ۹۸
که از لیست تیم جاماند و کاریکاتور پله روی رستوران
روماریو نقش بست تا به امروز این دو جدال فراوانی
داش��تند که یکی از اخرین نمونه های ان درگیری در
مورد تکسیرا ،رئیس فدراس��یون برزیل بود که پله به
روماریو حمله کرد و روماری��و درجواب گفت« :من
قول داده بودم هیچ وقت راجع ب��ه پله صحبت نکنم.
چون او خیلی چرت و پرت می گوید .او هیچ چیزی
در مورد قوانین و شرایط نمی داند .پله باید دهانش را
ببندد و خفه شود ».پله با رونالدو ،روبینیو و خالصه هر
کسی که به عنوان بهترین بازیکن تاریخ جهان نزدیک
می شود هم درگیری داشته.او حتی رونالدو وروبینیو
را به مصرف مواد مخدر در اردوی تیم ملی متهم کرد؛
اتهامی که بعد ها پس گرفت .خالصه انکه طعنه های
اقای دریبلزن تمامی نداردg .
_____
قاب
عزاداری اقا امام رضا(ع) در مشهد
1
2
نکوداشت تعزیه
اجرای زنده اصفهانی در نورونی
3
4
صدای پای جشنواره فجر
دیـــدار
مثلت شمار113
اسالمگرایان در مجلس مصر
5
6
تهران پیراهن سفید پوشید
دیدار پیشکسوتان فوتسال وهنرمندان
7
8
درگذشت تلخ انجلو پولوس ،فیلمساز شاعر
83
تماس از شهرستان021-55651415 :